Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
19./20.JahrhundertHistoirecontemporaine
AurlieLuneau,JevouscrisdeFrance.LettresinditeslaBBC19401944.
PrfacedeJeanLouisCrmieuxBrilhac,Paris(liconoclaste)2014,290p.,
nbr.ill.,ISBN9782913366657,EUR23,00.
rezensiertvon/compterendurdigpar
ricAlary,Paris
AurlieLuneau,enfinespcialistedelhistoiredelOccupationetdesmdias,offreunnouvel
ouvrage,trsoriginaletindit,consacrauxmilliersdelettresenvoyesparlesFranaislaBBC,
entre1940et1945.Elleaslectionn200lettres,classesparordrechronologiqueetauseinde
quatrechapitres:Leffondrement(juindcembre1940),LaFranceasservie(janvierdcembre
1941),Letournantdelaguerre(janvierdcembre1942)etLattente(janvier1943mai1945).
LesFranaisontcoutlaBBCleursrisquesetprils.Mais,tandisquecertainsenvoyaientdes
lettresdedlationauxpoliciersetgendarmesfranais,dautresadressaientleursremarquesetleurs
rapportsquotidienssurlasituationdelaFrancelaradiolondonienne.Luneauaretrouvces
sourcesprcieusespourlhistoriengrceunagentdelaposteanglaisequiluiamontruncarton
remplidelettresdeFranais,envoyeslaBBC.LhistorienneetproductriceFranceCulturea
dciddeclasserleslettresetdelesannoter.Certainessontpubliesenfacsimils.
CesmilliersdassertionsdeFranaisdsesprsoucombattifssontunexcellentmoyendesonder
unepartiedelopiniondunpayspartiellementoccup,puistotalementpartirdu11novembre1942.
LesmissivespartentdetoutelaFranceycomprisdelazoneoccupeetdelazoneinterdite,grce
unrseaudecomplicesquifontpasserleslettrestraversleslignesdedmarcation,lesPyrnes,
avantunpripletraverslEspagneetlePortugal,pourtomberenfinentrelesmainsdescadresdela
BBCLondres.Ilestexcludadresserleslettresparlapostefranaise,carlesservicesducontrle
techniquedeVichylisentetcensurentrgulirementlecourrier.
Aprsloccupationtotaledupays,leconsulatdestatsUnisLyon,celuideGrandeBretagne
GenveainsiquelaCroixRougeconstituentautantdebotesauxlettresefficaces.Aprsune
slectionoprelaBBCparlesAnglaisetlesservicesdelaFrancelibre,certainstextessontlusen
totalitouenpartiedanslmissionhebdomadaireduvendrediCourrierdeFrance.LesFranais
libresetlesAllisapprennentbeaucoupenvuedudbarquementsurltatdespritdesFranais:
leurssouffrancesquotidiennesaveclesproblmesduravitaillement,innombrables;leursdceptions
facedesAllisquininterviennentpasassezvite;lesproblmesdelaproductionagricoleet
industrielledecertainesrgions;lavolontdechasserlesoccupants;lestrahisonsetautres
dnonciations;leshumiliations;lesrpressions,etc.Certainsenvoientmmedesplansdespositions
allemandes.Desdessinsetdespomespeuventcompltercertaineslettres.Lesauteursdelettres
Lizenzhinweis:DieserBeitragunterliegtderCreativeCommonsLizenzNamensnennungKeinekommerzielleNutzungKeine
Bearbeitung(CCBYNCND),darfalsounterdiesenBedingungenelektronischbenutzt,bermittelt,ausgedrucktundzum
Downloadbereitgestelltwerden.DenTextderLizenzerreichenSiehier:http://creativecommons.org/licenses/byncnd/3.0/de
signentparfoisdemanireparfoisoriginale:unFranais,predefamillenombreuse,quiveutrester
franais,undeschars,lastnographe,MCaucarr,etc.Nombredelettresnesontpas
signes.Chacunseprotgeetrisquebeaucoupadressercegenredelettres.
DesFranaisdetouslesges,detouteslesrgionsetdetouteslesconditionssocialescriventleurs
angoisses,leursespoirs,leursouhaitdesevengerunefoislaguerrefinieetleursobservations
locales.LaBBCsembletreunrecours,peuttreledernierauxyeuxdecertains.Daucunsdonnent
desconseilstelleLiettequicritdeThonon,le28juillet1941:IlfaudraitquelaRAFinondelaFrance
entiredetracts,rappelantauxcatholiquesquelepapenajamaiscondamnlesAnglaisetles
gaullistesparaucuneencyclique.Telhabitantdelazoneinterdite(untmoignagetrsrare)voque
lesuccsdelacampagnedesVauprintemps1941.Enaot1941,unhabitantdeMontauban
demandelaBBCdeprendregardenepascommettrederreurcommecetteconfusionentreun
bonFranais,savoirluimme,etunFranaisplusdouteuxquiportentlemmenom;lerreurlie
unehomonymie,peutavoirdesconsquencesfortpeuagrables.UneMarseillaisedcritune
immensemanifestationquisestdroulele14juillet1942etelleconclut:Allez,soyezsrs,vous,
nosamisdelaBBC,quontiendralecoupjusquaubout.UningnieurquisigneGuillaumeTell
rendcomptedunvoyagedanslesdeuxzonesaffirmantenseptembre1942quelarprobation
contrelaperscutiondesJuifsestpourainsidireunanime.Ilcondamneleportdeltoilejaune.Les
annes19431944montrentdeslettreslagrandeimpatiencedtrelibrs.Deshommesdnoncent
lesfemmesquipratiquentlacollaborationhorizontaleetvoquentlescomptesquilfaudrargler
laLibration.Enfin,lapeurdesbombardementsestaussivoquedanslesdernireslettresdela
guerretandisquedescommunistesregrettentquelesexploitsdesSovitiquesnesoientpas
davantagecontssurlesondesdelaBBC.
Ceslettres,quelondcouvreavecuntrsvifintrt,sont,aufinal,incontournablespourquiveut
prendreconnaissancedelopiniondesFranaissouslOccupation.Pourleshistoriens,cestune
sourcenepasmanquersurtouslesthmesdtudelislaviequotidienne,laRsistanceetla
rpression.OnapprendraaussileregarddesFranaissurtouslesacteursdelOccupation.
Lizenzhinweis:DieserBeitragunterliegtderCreativeCommonsLizenzNamensnennungKeinekommerzielleNutzungKeine
Bearbeitung(CCBYNCND),darfalsounterdiesenBedingungenelektronischbenutzt,bermittelt,ausgedrucktundzum
Downloadbereitgestelltwerden.DenTextderLizenzerreichenSiehier:http://creativecommons.org/licenses/byncnd/3.0/de