BOSNA I HERCEGOVINA

FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE

TUZLANSKI KANTON
MINISTARSTVO OBRAZOVANJA/NAOBRAZBE,
NAUKE/ZNANOSTI, KULTURE I SPORTA/PORTA
PEDAGOKI ZAVOD TUZLA

I
PREDMETNI ISPITNI KATALOG
ZA OPU MATURU
Informatika

Primjenjuje se od juna 2006. godine

 CILJ

Cilj nastave predmeta Informatike kao opeobrazovnog predmeta u opoj gimnaziji je da se

unapreuje i prati ope informatiko obrazovanje uenika, ali i da se uenici upoznaju i
osposobe za primjenu novih informacionih tehnologija u svom buduem pozivu.

ZADACI

- da shvate ulogu informacionih tehnologija u suvremenom drutvu - da se naviknu na

permanentno struno usavravanje, koje posebno zahtijeva i nudi neslueno brzi razvoj
suvremenih informacionih tehnologija
- da se upoznaju sa strukturom raunara
- da se osamostale u rukovanju i koritenju raunara - da se upoznaju sa mogunostima
softvera, kako bi ga u buduem radu mogli koristiti i usavravati se u njegovoj primjeni
koristei literaturu i praktino radei na raunaru
- da shvate otvorenost raunarskih sistema i nivoe komunikacija
- da se osposobe za koritenje Internet usluga
- da se osposobe za samostalno koritenje ostalih izvora znanja.

Uenici treba:
- da shvate mjesto, ulogu i znaaj informatike u suvremenom periodu tehnolokog razvoja;
- da upoznaju mjesto i ulogu raunara u radnim procesima i raznovrsnim ovjekovim
aktivnostima;
- da upoznaju osnovne karakteristike razvoja raunarske i drugih informacionih tehnika i
tehnologija;
- da upoznaju osnovne elemente i princip rada raunara - da se osposobe za samostalno
rukovanje raunarom.

PROGRAMSKI SADRAJI

1. UVOD U INFORMATIKU
U okviru ove tematske cjeline:
- Definisati informatiku (pojam informacije i komunikacionog procesa)
- Objasniti informacione tehnologije i informacione sisteme

2. ARHITEKTURA RAUNARA
U okviru ove tematske cjeline:
- Upoznati uenike sa hardverskom strukturom PC raunara (CPU, memorije, sabirnice,
ulazni i izlazni ureaji)
- Objasniti rad perifernih ureaja, interfejsa, portova

2
3. OPERATIVNI SITEM WINDOWS
U okviru ove tematske cjeline:
- Objasniti pojam GUI (graphic user interface), startanje i zatvaranje WINDOWS-a,
grafiki prikaz objekata i operacije sa istim, multi-tasking sistem pojam i primjena
- Rad sa prozorom (My Computer)
- Obraditi Windows Explorer ( kreiranje foldera, selektovanje, kopiranje, isijecanje,
lijepljenje, preimenovanje i brisanje objekata)
- Upoznati programe sistemskih usluga (System Tools, scan-disc,disc-defragmenter, itd.)

4. PROGRAMI ZA OBRADU TEKSTA

U okviru ove tematske cjeline:
Savladati na nivou razumijevanja:
- Ekranski prikaz MS Word-a
Meni bar, File meni, Edit meni, View meni, Insert meni, Format meni, Tools meni,
Table meni, Window meni
- Trake sa alatima (tools bars)
- Kreiranje formi dokumenata
- Priprema stranice (page setup)
- Postavljanje fontova
- Prenoenje teksta (isijecanje, kopiranje, lijepljenje)
- Nabrajanje stavki (rad u vie nivoa)
- Obrubi i sjenenje
- Kreiranje Tabela (rad sa tabelama- sreivanje forme tabele)
- Insertovanje objekata
- Insertovanje ( Clipart slika, Wordart teksta, text boxa)
- Zavrno sreivanje teksta

5. PRORAUNSKE TABLICE (MS EXCEL)

U okviru ove tematske cjeline:
Savladati na nivou razumijevanja:
- MS EXCEL kao program za proraunske tablice
- Trake sa alatima
- Kreiranje radnih knjiga
- Adresiranje (polja i nain rada Excel-a)
- Formatiranje elije i grupe elija
- Koritenje matematikih funkcija u tabelama (runo)
- Koritenje matematikih funkcija u tabelama ( automatski )
- Odreivanje podruja za printanje
- Podeavanje tabele za printanje
- Kreiranje grafikona
- Ukljuivanje filtara i sortiranje podataka
- Crtanje u tablici i dodavanje novih elemenata i objekata
- Preostali elementi WINDOWS interfejsa u elektronikim tablicama

3
6. RAUNARSKE MREE, INTERNET
U okviru ove tematske cjeline:
Znati koristiti:
- LAN, WAN i dijeljenje mrenih resursa
- Internet servisi i protokoli
Objasniti rad:
- TCP/IP PROTOKOLA, IP adrese, URL adrese
- Domain Name Server (DNS)
Kako se spojiti na Internet i savladati:
- Koritenje WEB pretraivaa MS Internet Explorer
- Izbor i instalacija WEB PRETRAIVAA MS IE
Opisati radne povrine IE-a i objasniti:
- Kontrole
- HTTP protokol i pojam WWW stranica
- Rad sa hiperlinkovima i uopte navigacija kroz WEB STRANICE
- Pronalaenje WEB stranica sa eljenim informacijama na njima, njihovo snimanje na
lokalni disk i printanje
- Pronalaenje programa i datoteka, njihovo snimanje
- Sigurnosni aspekt rada na WEB-u (zatita od virusa)
- Elektronska pota (E-mail) i rad sa programom MS Outlook Express
- Elektronska pota, elektronske adrese, vrste protokola za prijem i slanje e-mail
Upoznat uenike sa prvim podeavanjima MS Outlook Expressa za rad i otvaranje vie
korisnikih prikljuaka te praktino savladati:
- Izrada i slanje poruka., dodaci uz poruke (attachments)
- itanje novih poruka, Reply, Forward
- Rad sa elektronskim porukama, razvrstavanje u razliite foldere
- Pronalaenje osoba na Internetu (njihovih e-mail adresa)
- Rad sa filtrom e-mail poruka

7. PROGRAMI ZA OBRADU SLIKA, VIDEO I ZVUKA (MULTIMEDIJALNE

APLIKACIJE I TEHNOLOGIJE)
U okviru ove tematske cjeline:
Uputiti uenike u koritenje, sve prisutnijih, multimedijalnih aplikacija i tehnologija.
Raditi na praktinom uvjebavanju koje ukljuuje koritenje grafike, video i audio
sadraja na interaktivan nain; 3D grafike u kombinaciji sa tekstom, zvukom i videom
punog pokreta u PC prezentacijama; najnovijim softverom i hardverom za sintezu i
prepoznavanje glasa; video hvatanje, kompresiju i dekompresiju slika; ureivanje slika;
posebne efekte poput nestajanja i prijelaza i zvunu sinkronizaciju; igre; interaktivne igre
sa vie igraa.

8. ALGORITMI
U okviru ove tematske cjeline:
Potrebno je objasniti osnovne osobine algoritma (diskretnost, tanost, razumljivost,
rezultatnost, masovnost) i ilustrirati ih na odabranim primjerima. Prije nego to se uvede
pojam algoritamskog jezika, uenicima je potrebno objasniti mogunost formalnog
izvravanja algoritma.

4
 Uenici treba da shvate da stepen detaljizacije radnji zadanih algoritmom mora odgovarati
mogunostima izvrioca i da se algoritam pravi uvijek za konkretnog izvrioca.
Potrebno je uvesti pojam algoritamskog jezika kao formaliziranog sredstva za opisivanje
algoritma koje je namijenjeno izvriocu ovjeku. Za razliku od algoritamskog jezika,
programski jezik je sredstvo za opisivanje algoritma namijenjenog izvriocu raunaru.
Algoritamski jezik je preduslov za uenje programskog jezika.
Uenicima treba pokazati mogunosti zapisivanja algoritma (tekst, dijagram toka, itd.) i
navesti pravila algoritamskog jezika. Uenike treba upoznati s osnovnim vrstama
algoritama koji su vezani za vrste komandi koje se koriste i formalnim jezicima za opis
problema.
Potrebno je na primjerima ilustrovati izgradnju najprije jednostavnijih, linearnih
algoritama, a zatim algoritama grananja i ciklinih algoritama i koritenje jednostavnih a
zatim sloenih komandi.

9. IZRADA WEB STRANICA

U okviru ove tematske cjeline:
Uenici treba da se upoznaju sa principima programiranja u HTML-u, radom s listama,
svojstvima stranice, linkovima, tabelama, slikama (povezati sa prethodnom tematskom
cjelinom), radom sa wizardima.
Na kraju ove tematske cjeline uenici treba da budu osposobljeni za izradu jednostavnije web
stranice.

10. MS POWER POINT

U okviru ove tematske cjeline:
Uenici treba da se upoznaju sa poetnim ekranom, sastavnim dijelovima, promjenom
prikaza, razliitim pogledima na dokument, radom sa wizardima i predlocima te radom sa
dijapozitivima (prikaz, kreiranje, manipulacija, mijenjanje sadraja,...). Takoer je potrebno
savladati rad sa animacijama i primjenom na tekst, grafikone i slike, te upotrebu zvunih
efekata u animacijama.
Na kraju ove tematske cjeline uenici treba da budu osposobljeni za izradu jednostavnije
prezentacija koja bi trebala da ukljuuju gore navedene sadraje.

11. ELEMENTI PASCALA

U okviru ove tematske cjeline:
Uenici trebaju da se upoznaju sa: osnovnim znakovima, komentarima, te upoznaju pojmove:
ime, broj, konstanta.

12. STRUKTURA PROGRAMA U PASCALU

U okviru ove tematske cjeline:
Uenici treba da savladaju pojmove: struktura bloka, deklaracija oznaka, definicija tipova,
varijabli, procedura i funkcija, naredba, deklaracija jedinice.

5
13. JEDNOSTAVNI TIPOVI PODATAKA
U okviru ove tematske cjeline:
Potrebno je uvesti pojmove: logiki, znakovni, cjelobrojni i realni tip.

14. IZRAZI
U okviru ove tematske cjeline:
Upoznati uenike sa strukturom izraza, operatorima kao i standardnim funkcijama.

15. NAREDBE
U okviru ove tematske cjeline:
Na praktinim primjerima savladati ispis i itanje podataka kao i naredbe pridruivanja,
sloene naredbe, naredbe: IF, CASE, WHILE, REPEAT, FOR, GOTO.

16. PROCEDURE I FUNKCIJE

U okviru ove tematske cjeline:
Upoznati: procedure, parametre, tipove varijabli, funkcije.

17. SLOENI TIPOVI PODATAKA

U okviru ove tematske cjeline:
Upoznati: skup, niz, string, zapis, naredba WITH

18. IZRADA PROGRAMA

U okviru ove tematske cjeline:
Uenici treba da samostalno rijee programski zadatak.

6
 BOSNA I HERCEGOVINA
FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE ifra Kandidata
TUZLANSKI KANTON
MINISTARSTVO OBRAZOVANJA/NAOBRAZBE,
NAUKE/ZNANOSTI, KULTURE I SPORTA/PORTA
PEDAGOKI ZAVOD TUZLA
juni, 2006. godine

INFORMATIKA
Uputstvo kandidatu:

Test popunjavajte perom ili hemijskom olovkom.

Vrijeme izrade testa: 180 minuta.

Paljivo prouite uputstvo.

Ponite sa izradom testa, kada Vam deurni nastavnik da potrebne upute.

Prilijepite kod, odnosno upiite svoju ifru (u okvir u gornjem desnom uglu).

Pomone radnje, u rjeavanju zadataka, radite uz tekst zadatka.

Ocjenjiva nee uzimati u obzir dodatne listove.

Piite itko, perom ili hemijskom olovkom. Ako pogrijeite, napisano prekriite.

Pazite da Va rad bude pregledan i itljiv.

Nejasni i neitljivi zadaci nee se bodovati.

Svaki zadatak briljivo provjerite. Rjeavajte ih promiljeno.

Uzdajte se u sebe i svoje sposobnosti.

Broj bodova, koje moete osvojiti, je 100.

Prema broju osvojenih bodova, ocjene su:

Osvojeni bodovi Ocjena

- od 0 39 .................................... 1
- od 40 54 .................................... 2
- od 55 69 .................................... 3
- od 70 84 .................................... 4
- od 85 100 .................................... 5
elimo Vam puno uspjeha.

7
 TESTNA PITANJA
Tani odgovori na pitanja 1-25 boduju se sa po 2 boda

1. Da bi od informacije imali koristi ona mora biti: (zaokrui tane osobine)

a) Velika
b) Ispravna
c) Kompleksna
d) Potpuna
e) Blagovremena

2. Bug je: (zaokrui taan odgovor)

a) Torba za obini raunar
b) Torba za lap-top
c) Greka na raunaru
d) Vrsta raunara
e) Poznata firma iz oblasti informatike

3. Zaokrui ta ne spada u osobine raunara:

a) Brzina
b) Repetitivnost
c) Inteligencija
d) Tanost
e) Pouzdanost

4. Raunar radi na sljedeem brojnom sistemu:

a) Oktanskom
b) Dekadnom
c) Cetanskom
d) Binarnom
e) Decimalnom

5. U dijelove raunara spadaju: (zaokrui tane odgovore)

a) Ulazna jedinica
b) Specijalna jedinica
c) Izlazna jedinica
d) Centralna jedinica
e) UNICODE jedinica

6. U izlaznu jedinicu raunara ne spada: (zaokrui taan odgovor)

a) Mikrofon
b) Monitor
c) tampa
d) Zvunik
e) Flopi

8
7. U centralnu memoriju raunara ne spada: (zaokrui taan odgovor)
a) RAM
b) ROM
c) PROM
d) EPROM
e) PROMOTZ

8. U operativne sisteme spadaju: (zaokrui tane odgovore)

a) DOS
b) Windows
c) MS Word
d) MS Excel
e) Linux

9. Osnovna jedinica za memoriju raunara je: (zaokrui taan odgovor)

a) Bit
b) Pixel
c) Hard disk
d) ZIP disk
e) DVD disk

10. U metode komunikacije ovjek-raunar ne spada: (zaokrui taan odgovor)

a) Komunikacija sa raunarom pomou komandne linije
b) Komunikacija sa raunarom pomou grafikog okruenja
c) Komunikacija sa raunarom pomou telefona
d) Komunikacija sa raunarom pomou glasa
e) Komunikacija sa raunarom pomou ekrana osjetljivih na dodir

11. Microsoft Windows je: (zaokrui taan odgovor)

a) Program za crtanje
b) Program za pisanje
c) Program za tabelarne proraune
d) Program za projektovanje
e) Operativni sistem

12. Desktop je: (zaokrui taan odgovor)

a) Ikona
b) Radno okruenje
c) Sliica
d) Program za podeavanje mrea
e) Pomona ikona

13. Calculator je program iz menija Accessories koji slui za: (zaokrui taan odgovor)
a) Pisanje
b) Crtanje
c) Raunanje
d) Tabelarne proraune
e) Projektovanje

9
14. Paint je program iz Windows-a koji spada u: (zaokrui taan odgovor)
a) Programe za obradu teksta
b) Programe za grafiku
c) Programe za dizajn
d) Programe za projektovanje
e) Programe za izradu WEB stranica

15. U kojem meniju kod MS Word-a se vri snimanje dokumenta: (zaokrui taan odgovor)
a) File
b) Edit
c) View
d) Insert
e) Format

16. Za snimanje dokumenta koristi se opcija: (zaokrui taan odgovor)

a) New
b) Open
c) Save
d) Print
e) Close

17. Opcije Cut, Copy, Paste koriste se kod: (zaokrui taan odgovor)
a) Izbora fonta
b) Ubacivanja slike
c) Crtanje objekata
d) Word Art
e) Odsijecanje i kopiranje teksta

18. Ubacivanje slike u MS Word-u vri se: (zaokrui taan odgovor)

a) Pomou menija File i opcije Open
b) Pomou menija File i opcije Page setup
c) Pomou menija Edit i opcije Replace
d) Pomou menija Insert i opcije Picture
e) Pomou menija Format i opcije Font

19. Toolbars su : (zaokrui taan odgovor)

a) Trake sa alatima
b) Komandne linije
c) Ikone
d) Meniji
e) Naredbe

20. Microsoft Excel je: (zaokrui taan odgovor)

a) Operativni sistem
b) Text procesor
c) Program za raunarsku grafiku
d) Program za tabelarne proraune
e) Program za dizajniranje

10
21. Dokumenti raeni u Excelu zovu se: (zaokrui taan odgovor)
a) Formule
b) Toolbars
c) Radne knjige
d) Drawing
e) elije

22. Pixel je: (zaokrui taan odgovor)

a) Mali kvadrati (taka)
b) Piksna u raunaru
c) Memorijska kartica
d) Vrsta tampaa
e) Vrsta monitora

23. Svaka organizirana skupina podataka pohranjenih u raunaru, najee na nekom od

ureaja spoljne memorije, naziva se: (zaokrui taan odgovor)
a) Tabela
b) Datoteka
c) Organajzer
d) Baza podataka
e) E-mail

24. Osoba zaduena za upravljanje svim aktivnostima vezanim za bazu podataka naziva se:
(zaokrui taan odgovor)
a) Operator baze podataka
b) Dizajner baze podataka
c) Administrator baze podataka
d) Klijent baze podataka
e) Server baze podataka

25. U reklamnom spotu raunarske firme Apple

Ne razmiljajte o tome ta je ____________. ______________ je ono to Vi elite da on
bude.
Umjseto crtica (__________) treba staviti rije: (zaokrui taan odgovor)
a) Podatak
b) Raunar
c) Internet
d) E-mail
e) Lap-top

11
 Tani odgovori na pitanja 26-35 boduju se sa po 5 bodova

26. Nacrtati blok dijagram raunarskog sistema.

27. Periferne memorije se dijele na:

a. _________________________________
b. _________________________________
c. _________________________________
d. _________________________________
e. _________________________________

28. Tehnologija procesa programiranja se sastoji od est faza. To su:

f. _________________________________
g. _________________________________
h. _________________________________
i. _________________________________
j. _________________________________
k. _________________________________

29. Prema geografskom podruju koje pokrivaju, raunarske mree dijelimo na:
l. _________________________________
m. _________________________________

30. Karakteristike prve generacije raunara su:

n. _________________________________
o. _________________________________
p. _________________________________
q. _________________________________

12
31. Operativni sistemi se prema mogunostima pokretanja programa (aplikativnog softvera)
dijele na:

r. ________________________________

s. ________________________________

32. Raunarski algoritam je

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

33. Nabrojati funkcionalne dijelove Centralne procesorske jedinice.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

34. Veliina memorije se mjeri u bajtima. Koliko je bita sadrano u jednom kilobajtu?
___________________________________________________________________________

35. Programski jezici slue za izradu programa (software) koji treba da formalizuje odreene
matematske algoritme u cilju rjeavanja problema raunarom. Openito programski jezici se
mogu podijeliti u tri glavne kategorije:

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

13