Vous êtes sur la page 1sur 8

r[o{ r'fpzd f;zx ;NZvh ;oeb dh ;EkgBk d/ 50t/A toQ/ (1972-2022) ~ ;wofgs

B?fse f;Zfynk fJwfsjkB (;e{b)-2022 doik shik (;?ezvoh) 9thA s'A 12thA
fJwfsjkB gqpzXe L r[o{ r'fpzd f;zx ;NZvh ;oeb, b[fXnkDk
e[Zb nze L 100 ;wK L 60 fwzN B'N L e[Zb 100 ;tkb jB. fJBQK d/ itkp tZyoh OMR Sheet T[Zso ekgh okjhA fdZs/ ikD.

ftfdnkoEh dk BK L HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH ebk; L HHHHHHHHHHHHHHHHHHHH o'b Bzpo (;e{b) L HHHHHHHHHHHHHHHHHH

(T) j/m do} T[ZsoK ftu'A fJe T[Zso dh u'D eo' ns/ ;jh itkp OMR Sheet T[go fdU L
gqFB 1H n;b ftZfdnk eh j?<
(T) fijVh ftek;w[yh j't/ (n) fijVh T[Zu/ nj[fdnK sZe gj[zukt/ (J) fijVh ;\b ihtB fiT[D ftZu ;jkJh j't/
(;) ;ko/ mhe
gqFB 2H T[j wB[Zy ed/ th ;zs[FN, y[F, ;/tk GktBk tkbk ns/ goT[gekoh BjhA j' ;edk HHHHHHHHHHHHH.
(T) fi; e'b j"A;b/ dh ewh j't/ (n) fijVk w{b Bkb'A N[ZfNnk j't/ (J) fi; e'b ;kXBK dh ewh j't/ (;) ;ko/ mhe
gqFB 3H y[Fh ns/ FKsh dk ;'wk eh j?<
(T) Xow n;EkB (n) gfotko (J) ;wki (;) nekb g[oy
gqFB 4H fuzsk ed/ th fe;/ ;wZf;nk dk jZb BjhA j[zdh. fuzsk eoB Bkb ;kv/ ihtB ftZu fe; uh} dh j'o th f}nkdk xkN j' iKdh
j?<
(T) d"bs (n) ;woZEk (J) fJZis (;) o[spk
gqFB 5H fFekfJsK eoB tkbk fe; soQK dh ihtB i[rs s'A ykbh j' iKdk j?<
(T) F[eokB/ tkbh (n) p/gotkjh tkbh (J) d/y e/ nDfvZm eoB tkbh (;) r[}kok eoB tkbh
gqFB 6H eh eoB Bkb ihtB dhnK ;kohnK fuzsktK ysw j' ;edhnK jB<
(T) T[Zdw (n) :'iBkpzdh (J) fuzsB (;) ;ko/ mhe
gqFB 7H e/fsnk d{y G{y ;d wko.. J/fj fG dkfs s/oh dksko.. HHHHHH fJj gzeshnK fe; pkDh ftZu'A jB, fi; okjhA r[o{ ;kfjp B/ d[ZyK
~ dks wzBD tkbk ;kvk B}ohnk fBoXkos ehsk j?<
(T) ig[ ih (n) ;[ywBh ;kfjp (J) nk;k eh tko (;) nBzd[ ;kfjp
gqFB 8H ihtB fiT[AfdnK fejVh uh} ;kvk GftZy fBoXkos eodh j?<
(T) fgSbhnK rbshnK ~ G[Zb e/ (n) toswkB dh ;zGkb eoe/ (J) fuzsk eoe/ (;) gkm g{ik eoe/
gqFB 9H wkD j[zd/ j'J/ fBwkDk, skD j[zd/ j'J/ fBskDk HHH fBwosk gqEkfJ fJj c[owkB feBQK dk j?<
(T) GkJh r[odk; ih (n) GkJh Bzd bkb ih (J) GkJh ;zs'y f;zx ih (;) GkJh tho f;zx ih
gqFB 10H nkeV tkb/ ;ko/ p{N/ Bdh GzB s'Vdh j? s/ tjkn e/ b? iKdh j? go i' M[Ze ikD T[j p{N/ Bdh ed/ BjhA s'V ;edh HHH fJj Fpd
feBQK d/ jB<
(T) GkJh tho f;zx (n) gq'H g{oB f;zx (J) gq'H ;kfjp f;zx (;) GkJh r[odk; ih

doi shik (1$8)


ftfu d[Bhnk ;/t ewkJhn?.. sk dorj p?;D[ gkJhn?.. (nzr 26)

gqFB 11H ;'Fb whvhnk ftZu'A nkgDh j'Ad sbkFD dh fposh, wkBf;e dhtkbhJ/gD dh fBFkBh j?. fJ; ftZu'A g?dk j' oj/ sBkn B/
fe; skD/ pkD/ ~ T[bMkfJnk j?<
(T) gfotkoe (n) nkofEe (J) Xkofwe (;) ;wkfie
gqFB 12H nZi B"itkB tZN;ng d/ ro[ZgK dh frDsh, \/;p[Ze s/ d';sK dh frDsh ns/ fJ;Nkrqkw okjhA eh ;kps eoB dh n;\b
e'fFF eo fojk j?<
(T) d{finK dh j'Ad ~ ysw eoB dh (n) nkgD/ nkg ~ tZvk ;kps eoB dh (J) tZX d"bs ewkT[D dh (;) ;ko/ mhe
gqFB 13H ek}hnK tZb'A r[o{ BkBe ;kfjp ~ g[ZfSnk fe fjzd{ tZvk j? fe w[;bwkB HHHH r[o{ ;kfjp B/ fJ; dk eh i[nkp fdZsk<
(T) fjzd{ (n) w[;bwkB (J) d't/A jh tZv/ jB (;) F[G nwbK s'A fpBk d't/A wkV/ jB
gqFB 14H n;b ftZu tZvk wB[Zy e"D j[zdk j?<
(T) fijVk tZv/ ezw eo/ (n) fi; e'b f}nkdk ikfJdkd j't/ (J) fijVk gqwkswk Bkb i[fVnk j't/ (; fi; d/ pkvhrkov
tZX j'D
gqFB 15H pzd/ d/ tZv/ j'D dk ;pzX fe; o[sp/ Bkb j?<
(T) B?fse o[spk (n) ;wkfie o[spk (J) ;ohoe o[spk (;) nkofEe o[spk
gqFB 16H fe; r[o{ ;fjp ih B/ 1597 ftZu bkj"o d/ ekb ;w/A, dopko ;kfjp ih dh fJwkos T[;koh s'A th f}nkdk wjZssk, d[yhnK dh
;/tk eoB ~ fdZsh<
(T) r[o{ okwdk; ih (n) r[o{ noiB d/t ih (J) r[o{ r'fpzd f;zx ih (;) r[o{ jfookfJ ih
gqFB 17H fe; r[o{ ;kfjp ih B/ e'jVh xo pDtkfJnk s/ nkg jZEh e'jVhnK dh ;/tk ehsh<
(T) r[o{ BkBe d/t ih (n) r[o{ noiB d/t ih (J) r[o{ okwdk; ih (;) r[o{ jfookfJ ih
gqFB 18H tgko ~ gqc[Zbs eoB ns/ b'eK ~ nkofEe s"o #s/ wip{s eoB bJh r[o{ okwdk; ih B/ nzfwqs;o fty/ fezB/ feZfsnK d/
b'eK ~ t;kfJnk<
(T) 25 (n) 108 (J) 84 (;) 52
gqFB 19H b'eK dhnK gkDh dhnK b'VK g{ohnK eoB bJh S/joNk y{j fe; r[o{ ;kfjp ih d/ Bkw #s/ T[;kfonk frnk<
(T) r[o{ BkBe d/t ih (n) r[o{ jfor'fpzd ih (J) r[o{ s/r pjkdo ih (;) r[o{ jfookfJ ih
gqFB 20H ;sh gqEk ns/ godk gqEk torhnK ;wkfie e[ohshnK fybk\ ntk} fe; r[o{ ;kfjp B/ T[mk e/ fJ;soh iksh ~ nfBnK
ns/ nZfsnkuko s'A fBiks fdtkJh<
(T) r[o{ nwodk; ih (n) r[o{ nzrd d/t ih (J) r[o{ okwdk; ih (;) r[o{ r'fpzd f;zx ih
gqFB 21H o'rhnK d/ fJbki bJh r[o{ jfookfJ ih B/ iVQh p{NhnK dk dtkykBk feZE/ pDtkfJnk<
(T) eoskog[o ;kfjp (n) ehosg[o ;kfjp (J) yv{o ;kfjp (;) nBzdg[o ;kfjp
gqFB 22H nk;k eh tko pkDh ftZu fe; o[Zy dh T[dkjoD d/ e/ r[o{ BkBe d/t ih B/ ihtB ftZu jzeko s'A puD dk c[owkB ehsk<
(T) feZeo (n) f;zwb (J) uzdB (;) skV
gqFB 23H fe; uh} ~ w[ekT[Dk jh ekw:kp ihtB dh fBFkBh j?<
(T) d[FwDK ~ (n) fto'XhnK ~ (J) p[okJhnK ~ (;) ;ko/ mhe

doi shik (2$8)


je[ gokfJnk BkBek T[;[ ;{no T[;[ rkfJ.. (nzr 141)

gqFB 24H fJzNoB?ZN dh y'i fejV/ ;kb j'Jh<


(T) 1966 (n) 1960 (J) 1968 (;) 1962
gqFB 25H ;k\Nt/no, t?p;kJhN; ns/ w'pkfJb n?Zg; pDkT[D bJh fejV/ ;o's s[jkvh wdd eo ;ed/ jB<
(T) W3Schools (n) Web Academy (J) The New Boston (;) ;ko/ mhe
gqFB 26H gfjbh ;'Fb whvhnk t?p;kJhN fejVh ;h<
(T) Six Degree (n) Eight Degree (J) Four Degree (;) Seven Degree
gqFB 27H fJB;kB d/ fJybke ~ ;[uZik pDkT[D bJh ehsk frnk T[Zdw ns/ ngDkJh rJh ihtB F?bh eh efjbkT[Adh j?<
(T) B?fsesk (n) p"fXesk (J) ;ZfGnkuko (;) T[ZdwFhbsk
gqFB 28H GzrV/ d"okB Y'b d/ vr/ #s/ nkT[D tkbh gfjbh Mkeh fe; uh} dh g/Fekoh eodh ;h<
(T) tzv SeDk (n) Bkw igDk (J) ;{ophosk (;) feos ;ZfGnkuko
gqFB 29H nzdo dh d;sko Gkt fpp/e p[ZX Bkb fe; uh} dh gSkD j[zdh j?<
(T) szdo[;sh dh (n) o;s/ dh (J) uzr/ s/ wkV/ dh (;) fjzws dh
gqFB 30H fejVk wB[Zy ihtB ftZu ed/ jko BjhA wzBdk s/ u[D"shnK ~ th w"fenK ftZu pdbD dh ;woZEk oZydk j?<
(T) nebwzd (n) uVQdh ebk tkbk (J) ubke (;) skesto
gqFB 31H gzikp fe; d/ Bkw #s/ fiT[Adk j?<
(T) 5 dfonktK d/ (n) ;ZfGnkuko d/ (J) pjkdoh d/ (;) r[o{nK d/
gqFB 32H BF/ eoB dk fJZe' fJZe ekoB fejVk j?<
(T) p/o[}rkoh (n) ew}'o wkBf;esk (J) nokiesk (;) fBokFsk
gqFB 33H feBQK d/ x'V/ B/ szpke{ d/ y/s ftZu tVD s'A BKj eo fdZsh ;h<
(T) pzdk f;zx pjkdo (n) r[o{ jfor'fpzd ih (J) r[o{ r'fpzd f;zx ih (;) joh f;zx Bbtk
gqFB 34H n\rkfB;skB d/ dok J/ y?po #s/ fe; f;Zy ioB?b B/ e/;oh fBFkB M[bkfJnk. fi; ekoBkw/ ~ d[jokT[D ftZu nZi th
d[Bhnk dhnK wjKFeshnK ekw:kp BjhA j' ;ehnK<
(T) ;qH px/b f;zx (n) wjkokik oDihs f;zx (J) joh f;zx Bbtk (;) nekbh c{bk f;zx
gqFB 35H T[; B"itkB n\rkBh bVeh dk Bkw, fi; ~ joh f;zx Bbt/ B/ T[Zu/ nkuoD dh fw;kb g/F eofdnK, nkgD/ s'A nZXh T[wo
dh j'D d/ pkti{d wK dk doik fdZsk<
(T) ;kfidk p/rw (n) pkB' p/rw (J) nbh;k p/rw (;) ;ko/ rbs
gqFB 36H wjkokik oDihs f;zx B/ joh f;zx Bbt/ ~ fezBh tko nkgD/ Bkw dk f;Zek ubkT[D dk nfXeko fdZsk s/ fiT[Ad/ ihn fJj
nfXeko fe;/ j'o ~ BjhA fdZsk<
(T) 3 tko (n) 2 tko (J) 5 tko (;) 4 tko
gqFB 37H fe; ftFt gqf;ZX w?rihB B/ d[Bhnk d/ 10 wjkB ioB?bK dh ;{uh ikoh ehsh, fi; ftZu joh f;zx Bbt/ ~ gfjbk ;EkB
fdZsk, uzr/}ykB ~ d{ik s/ f;ezdo ~ shik ;EkB fwfbnk<
(T) fpfbT[Bhno (n) fBT{:koe NkJhw} (J) NkJhw w?r}hB (;) nkT{Nb[Ze

doi shik (3$8)


jw Bjh uzr/ p[ok Bjh e'fJ.. (nzr 728)

gqFB 38H r[o{ BkBe ;kfjp ih B/ wB[Zysk ftZu fe; p[fBnkdh r[D ~ gqcZ[bs eoB bJh fJbkjh ;Zu dk j'ek fdZsk<
(T) nksw frnkB (n) ;t?wkD (J) ftFtk; (;) soe
gqFB 39H y/s ftZu fgnk r'po th ;'Bk j? go rbs irQk #s/ fgnk ;'Bk th rzdrh j? HHHHH fJj Fpd feBQK B/ ej/<
(T) fgqz;hgb ;fspho f;zx (n) gq'H ;kfjp f;zx (J) gq'H fgnkok f;zx gdw (;) Grs g{oB f;zx
gqFB 40H wB[Zy r[bkw feT[A j?<
(T) wip{oh eoe/ (n) nB[FkFBjhDsk eoe/ (J) ntr[DK eoe/ (;) ;ko/ mhe
gqFB 41H ftukoK dh r[bkwh s'A S[Nekok fet/A fwbdk j?<
(T) ;]s fwjBs Bkb (n) fe;ws Bkb (J) frnkB Bkb wB ;wMk e/ (;) ;ko/ mhe
gqFB 42H n;bh nB[FkFB eh j?<
(T) vo eoe/ fB:wK dk gkbD eoBk (n) ;t? fJZSk Bkb fB:wK dk gkbD eoBk (J) bkbu eoe/ fB:wK dk gkbD
eoBk (;) wip{oh eoe/ fB:wK dk gkbD eoBk
gqFB 43H ;Zu s/ ;kdrh fe; wB[Zy r[D d/ j'D Bkb fwbd/ jB<
(T) ;po (n) ;ziw (J) db/oh (;) ;fjDFhbsk
gqFB 44H nzdo dk ;ziw ns/ nB[FkFB pDkT[D bJh fe; uh} dh b'V j[zdh j?<
(T) nzdo dh w[FZes ns/ ;kXBk dh (n) ;t? xkVs dh (J) r[o{ feqgk dh (;) ;ko/ mhe
gqFB 45H ftykt/ ftZu'A eh g?dk j[zdk j?<
(T) jzeko (n) vo s/ Gow (J) ebgDk s/ fuzsk o'r (;) ;ko/ mhe
gqFB 46H wB[Zyh ihtB dk ;jh wzst eh j?<
(T) ;dhth nBzd s/ nfXnksw (n) wkfJe ;j{bsK (J) y[Fjkbh (;) ;ko/ mhe
gqFB 47H GJh gokgfs wkB[y d/j[ohnk.. r'fpd fwbD eh fJj s/oh pohnk.. HHH ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dh fJ; s[e ftZu fe; rZb ~
;gZFN ehsk frnk j?<
(T) ;\bsk (n) ihtB wB'oE (J) fdqVQsk (;) ;wogD
gqFB 48H fe; uh} s'A ;ZyD/ wB[Zy rbhnK d/ T[BQK eZyK tor/ j[zd/ jB, fijV/ nkT[Ad/ iKd/ jtk d/ jo p[Zb/ Bkb nkgDh fdFk pdbd/
ofjzd/ jB<
(T) neb (n) i'F (J) fdqVQ fJokdk (;) fjzws
gqFB 49H fJB;kB dh fe; uh} ftZu gogZesk nkT[D Bkb T[j nkgD/ ;[gB/ g{o/ j[zd/ d/y ;edk j?<
(T) fJokfdnK (n) \?;fbnK (J) fwjBs (;) nB[;kFB
gqFB 50H ihtB ftZu fdqVQsk fet/A nkT[Adh j?<
(T) fJZe nekb g[oy #s/ Go';k j'Dk (n) nkgD/ nkg #s/ Go';k j'Dk (J) e'Jh ezw eoB fgZS/ wip{s ekoB j'Dk
(;) ;ko/ mhe
gqFB 51H ;[D ;fsr[o p'b/ fs; p/o/. jw b? ikD' gzE T[u/o/. HHH f;ZyK ~ T[Zu/ nkuoD d/ XkoBh pDkT[D bJh fJj c[owkB fe; ;EkB #s/
ehsk<
(T) sbtzvh ;kp' (n) gNBk ;kfjp (J) nBzdg[o ;kfjp (;) gkT[ANk ;kfjp

doi shik (4$8)


ntfb nbj B{o[ T[gkfJnk e[dofs e/ ;G pzd/.. (nzr 1349)

gqFB 52H @@f;ZyK B/ ed/ n"osK dh p/gsh BjhA ehsh ns/ wodK #s/ }[bw ns/ sFZdd eoB dh T[dkjoD fJfsjk; ftZu bZfGnK th
BjhA bGdh.##, fJj Fpd fe; r?o f;Zy fJfsjk;eko d/ jB<
(T) cko;No (n) frq\B (J) bsh\ (;) efBzxw
gqFB 53H T[; w[rb fJfsjk;eko dk Bkw, fijVk f;ZyK ~ e[Zs/ efjzdk ;h go f;Zy feodko s'A gqGkts j' e/ T[BQK ~ F/o fbyD bJh
wip{o j' frnk.
(T) yk\h ykB (n) bsh\ (J) ek}h B{o w[jzwd (;) np[b \ib
gqFB 54H Bkdo Fkj B/ fjzd';skB b[ZfNnk g?;k, fJZ}s, j}koK fJ;sohnK b[ZN d/ wkb ftZu Fkwb ;B. Bk T[; ~ okig{s o'e ;e/ s/
Bk wojZN/. fe; f;Zy ioB?b d/ y{B B/ T[pkbk ykXk s/ Skgkwko izr eoe/ fJ;sohnK, fjzd';skB dh b[ZNh j'Jh fJZ}s s/
y}kBk tkg; fbnKdk<
(T) Btkp eg{o f;zx (n) iBob }'okto f;zx (J) Fkw f;zx nNkoh (;) ;ko/ rbs
gqFB 55H ;ktXkB j' ikT[, T[j fdB d{o BjhA, id'A fJj b'e d/F ~ nkgD/ ep}/ ftZu b? b?Dr/ HHHH fJj b'e oki eoBr/. f;ZyK d/ T[Zu/
feodko pko/ ;[D e/ fJj GftZypkDh fe; jwbkto B/ ehsh ;h, fijVh ;Zu ;kps j'Jh<
(T) Bkdo Fkj (n) npdkbh (J) wZ;k ozxV (;) }eohnk ykB
gqFB 56H d;sko fe; GkFk dk Fpd j?<
(T) noph (n) \ko;h (J) gzikph (;) T[od{
gqFB 57H fe; izr ;w/A f;Zy \"ihnK B/ f;oK #s/ r'bhnK ykDk gqtkB eo fbnk ;h go f;oK #s/ b'j N'g gkT[D s'A fJBeko eo fdZsk
;h<
(T) gfjbh ;z;ko izr (n) ekofrb dh izr (J) 1971 dh izr (;) d{ih ;z;ko izr
gqFB 58H @@gZr f;o #s/ oZyDh## w[jktok fe; gqEkfJ tofsnk iKdk j?<
(T) fJZ}s j'Dh (n) fwZsoskJh eoBh (J) w[nk\h wzrDh (;) p/fJZ}sh j'Dh
gqFB 59H r[o{ BkBe d/t ih B/ w?b/ wB ~ ;k\ eoB dh fejVh i[rs ;k~ ;wMkJh<
(T) 84 eZN e/ (n) rbsh wzB e/ (J) gkDh Bkb (;) pkDh Bkb
gqFB 60H ;[Zuk e"D j[zdk j?<
(T) fijVk i{mk Bk ykt/ (n) fijVk jo ;kb shoE :ksok eo/ (J) pkjo'A e'Jh uh} Bk ykt/ (;) fi; d/ ihtB ftZu ;Zu
j't/
gqFB 61H fejVh F];hns fe;/ dk e[M ;tko ;edh j?<
(T) f}nkdk ;kXBK tkbh (n) tZv/ o[sp/ tkbh (J) okiBhfse (;) Bkw dkB fJFBkB Bkb ;tkoh j'Jh
gqFB 62H fe; r[o{ ;kfjp dh p/Nh dk foFsk gZek eoB ;w/A Bk iks d/yh rJh, Bk gfotko s/ Bk eko'pko. i/eo e[M d/fynk frnk sK
fbnkes ns/ r[D<
(T) r[o{ nwodk; ih (n) r[o{ okwdk; ih (J) r[o{ noiB d/t ih (;) r[o{ nzrd d/t ih
gqFB 63H wkB; eh iks ;p? J/e? gfjukBp' HHHH dk iks gks ofjs r[owfs ;ZfGnkuko f;oiD tkbk c[owkB fe; r[o{ ;kfjp dk j?<
(T) r[o{ r'fpzd f;zx ih (n) r[o{ BkBe d/t ih (J) r[o{ s/r pjkdo ih (;) r[o{ jfor'fpzd ih

doi shik (5$8)


go ek p[ok B okyj[ uhs.. s[w eT[ d[y Bjh GkJh whs.. (nzr 386)

gqFB 64H ihtB ~ ;\b eoB bJh (y[Fh s/ FKsh jk;b eoB bJh) fe; uh} dk j'Dk }o{oh j?<
(T) gfotko (n) eko'pko (J) ikfJdkd (;) i[rs
gqFB 65H id'A n;hA p[o/ dk Gbk eoKr/ sK d[Bhnk ftZu eh tX/rk<
(T) w/b fwbkg (n) ngDZs (J) y[Fjkbh (;) ;ko/ rbs
gqFB 66H dks{ tZb'A r[o{ nwodk; ih ~ ;zrs d/ ;kjwD/ wkoh bZs dk i[nkp fet/A fdZsk frnk<
(T) r[Z;/ Bkb (n) fBwosk s/ fBot?osk Bkb (J) t?o Go/ fjod/ Bkb (;) pdbk b? e/
gqFB 67H r[Z;/ ~ ;jh fdFk fet/A fdZsh ik ;edh j?<
(T) ;{ophosk ftZu pdb e/ (n) ;ziw Bkb (J) jzeko Bkb (;) w'j Bkb
gqFB 68H fe; soQK d/ wB Bkb ed/ th ;ekokswe ihtB BjhA fiT[fJnk ik ;edk<
(T) nkb;h (n) uzub (J) Bekokswe (;) ;ko/ rbs
gqFB 69H ihtB ftZu ;G s'A tZvh Fesh fejVh j? <
(T) g?;k (n) wB (J) skes (;) jfEnko
gqFB 70H dkwB ;ze'u ub' dh jdkfJs fe; r[o{ ;kfjp B/ ehsh<
(T) 6t/A r[o{ ih B/ (n) 7t/A r[o{ ih B/ (J) 9t/A r[o{ ih B/ (;) gfjb/ r[o{ ih B/
gqFB 71H dkwB ;ze'u ub' dh jdkfJs d/ eh Gkt noE ;B<
(T) nkgD/ nkg #s/ ekp{ oZyDk (n) nkgD/ eow nB[FkfFs eoB/ (J) wB d/ u'b/ ~ ekp{ ftZu oZyDk (;) ;ko/ mhe
gqFB 72H feF'o nt;Ek ftZu fe; uh} dk gqGkt f}nkdk j[zdk j?<
(T) i'F (n) j'F (J) d'tK dk (;) d't/A BjhA j[zd/
gqFB 73H wB[Zy dk ;G s'A tZvk fwZso e"D j[zdk j?<
(T) feskpK (n) ;fjgkmh (J) w'pkfJb (;) nkgDk nkg
gqFB 74H n;b ftfdnk g[;se d/ b/ye e"D jB<
(T) vkH i;tzs f;zx B/eh (n) gq'H g{oB f;zx (J) ;t/N wkovB (;) fFt y/Vk
gqFB 75H n;fjBFhbsk dh iVQ eh j?<
(T) fteko n) BF/ (J) p/JhwkBh (;) fBzdk
gqFB 76H iBw ;w/A GzrV/ ns/ w"s ;w/A t?D gkT[D dk eh ekoB j?<
(T) d[Zy (n) fdyktk (J) y[dro}h (;) e[dos d/ ;Zu gqsh n;fjBFhbsk
gqFB 77H ihtB ftZu n;b fiZs fejVh j[zdh j?<
(T) fijVh bzp/ ;w/A sZe oj/ (n) gqwkswk d/ j[ew nZr/ jko ikDk (J) fpBK B[e;kB eotkJ/ gqkgs ehsh (;) nktd/
s'A seV/ fto'XhnK ~ jok e/
gqFB 78H T[j fejVk dki j?, fijVk i/ wK pkg XhnK ~ d/ e/ s'oB sK T[j XhnK Bk sK y[d o[bDrhnK s/ Bk xo ~ T[iVD
d/DrhnK<
(T) r[DK dk (n) uzrh f;Zfynk dk (J) 3 GZfGnK dk (;) ;ko/ mhe

doi shik (6$8)


cohdk p[o/ dk Gbk efo r[;k wfB B jYkfJ.. (nzr 1388)
gqFB 79H BF/ eoB tkbk ftnesh fe; wkBf;esk dk wkbe j[zdk j?<
(T) pbtkB (n) ew}'o (J) T[;ko{ (;) ;ko/ rbs
gqFB 80H fjzd';skB ns/ FkfJd d[Bhnk d/ fJfsjk; ftZu T[j fejVk ftnesh ;h, fi; B/ }whBdkoh f;;Nw ~ ysw eoe/ }whB
tkjeK ftZu tzvD dk fJfsjk;e ekoBkwk ehsk s/ n;b ;wkitkd dh F[o{nks ehsh<
(T) pkpk pzdk f;zx pjkdo (n) joh f;zx Bbtk (J) wjkokik oDihs f;zx (;) iZ;k f;zx nkjb{tkbhnk
gqFB 81H f;Zy fJfsjk; ftZu nB"yk ib{; feZE'A s'A feZE/ sZe ;h<
(T) bkj"o s'A fdZbh sZe (n) fdZbh s'A bkj"o sZe (J) ;ojzd s'A fdZbh sZe (;) r[odk; Bzrb dh rVQh s'A fdZbh sZe
gqFB 82H pkpk pzdk f;zx pjkdo ih d/ Fjhdh n;EkB #s/ T[BQK dh :kdrko feZE/ ;Ekgs ehsh rJh j?<
(T) fdZbh (n) wfjo'bh (J) nkrok (;) bkj"o
gqqFB 83H fe; wjkB izr ftZu Fjhd j'J/ 21 ;{ophoK ~ T[BQK tZb'A fdykJh p/fw;kb pjkdoh eoe/, fpqfNF gkobhw?AN tZb'A fJzvhnB
nkovo nk\ w?foN d/ e/ ;BwkB ehsk frnk<
(T) d{ih ;z;ko izr (n) ekofrb (J) ;kokrVQh (;) gfjbh ;z;ko izr
gqFB 84H fe; ;z;Ek tZb'A ;kokrVQh dh izr ~ d[Bhnk dhnK 7 ;G s'A tZX pjkdoh Bkb bVhnK rJhnK bVkJhnK ftZu Fkwb ehsk
frnk j?<
(T) BkN' (n) ih 7 (J) :{B?;e' (;) Bk;k
gqFB 85H ;[eoks ~ fe; d/F ftZu wjK frnkBh wzfBnk iKdk ;h<
(T) fJ}okJhb (n) \oK; (J) fJoke (;) :{BkB
gqFB 86H B?fse nkuko nB[;ko fe; ftnesh dk ;wkfie o[spk pj[s BhtK j[zdk j?<
(T) p/JhwkB dk (n) BhthA iks tkb/ dk (J) xZN ewkJh tkb/ dk (;) okiBhfse ftnesh dk
gqFB 87H fe;/ th ekoi$gqhfynk ftZu ;cbsk bJh gfjbh gT[Vh fejVh j?<
(T) fwjBs (n) f;\koF (J) :'iBkpzdh (;) nodk;
gqFB 88H Bkw igDk wsbp HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHdh j}{oh dk nfj;k; eoBk j?<
(T) wB[Zysk (n) gqwkswk (J) y[Fh (;) Xkofwe j'D
gqFB 89H fe; izr ftZu r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ GkJh xBQZJhnk ih ~ fpBK fe;/ ftseo/ d/, cZNVK ~ gkDh fgbkT[D d/ Bkb Bkb wZbw
gZNh eoB bJh th fejk<
(T) nBzdg[o ;kfjp (n) uwe"o ;kfjp (J) w[es;o ;kfjp (;) ;ko/ rbs
gqFB 90H d/r s/r \sfj ftZu s/r fe; uh} dh gqshe j?<
(T) izr dh (n) ;{ophosk dh (J) f}zw/tkoh dh (;) }[bw dh
gqFB 91H wjkokik oDihs f;zx tZb'A bVhnK rJhnK wjkB izrK ftZu'A fe; :[ZX ftZu iwiwk ns/ izfr fpibh Bkwe FeshFkbh
s'gK dh tos'A ehsh rJh ;h<
(T) g/Fkto (n) w[bskB (J) iwo"d (;) bkj"o
gqFB 92H w[bskB dh izr ftZu s'g dk gjhnk N[ZND #s/ gjhJ/ dh EK tko' tkoh nkgDk w'Yk d/D #s/ Fjkds gqkgs eoB tkbh, fjod/
~ Mzi'VD tkbh xNBk dk f}eo fe; r?o f;Zy fJfsjk;eko B/ nkgDh g[;se izrBkwk ftZu ehsk<
(T) r[bkw ihbkBh (n) B{o w[jzwd (J) w?ebw (;) ;Nh\B;B

doi shik (7$8)


fwms[ Bhth BkBek r[D uzfrnkJhnk ss[.. (nzr 470)
gqFB 93H i/jh fpZbh wkoh s/jh fdZbh wkoh HHHH dh FkBkwZsh ftok;s fe; ioB?b Bkb ;pzXs j?<
(T) nekbh c{bk f;zx (n) iZ;k f;zx nkjb{tkbhnk (J) Fkw f;zx nNkoh (;) ;qH px/b f;zx
gqFB 94H ;qH px/b f;zx tZb'A fdZbh d/ bkb febQ/ #s/ Fkj nkbw d{i/ ~ jok e/ fejV/ ;kb ep}k ehsk frnk<
(T) 1763 (n) 1785 (J) 1783 (;) 1768
gqFB 95H ykb;k \"i fdZbh \sfj dh :kd ftZu fejVh uh} tkg; gzikp iKfdnK :kdrko ti'A Bkb b? rJ/ i' fe nZi th ;qh dopko
;kfjp, nzfwqs;o dh gqeowk ftZu oZyh rJh j?<
(T) f;zxk;D (n) s'g (J) s]s J/ skT{; dk gZEo (;) y}kBk
gqFB 96H i?s' d/ w'ou/ d"okB frq\sko ehs/ ikD tkb/ woihtfVnK ~ oZyD bJh BkG/ fty/ fejVh ftF/F i/bQ ;Ekgs ehsh rJh ;h<
(T) ;?b{bo i/bQ (n) ekbk gkDh (J) eko yk; (;) ;ko/ rbs
gqFB 97H GkJh sko{ f;zx ih dh Fjkds pko/ fbyh pzrkbh eftsk Prarthanatit Dari feBQK dh ouBk j?<
(T) pzfew uzdo u?Noih (n) ;[GkF uzdo p'; (J) oftzdoBkE N?r'o (;) nGhihs ;/B
gqFB 98H ihtB ftZu fFekfJsK BjhA eoBhnK ukjhdhnK. fJ; dh pikfJ eh eoBk ukjhdk j?<
(T) ;po (n) u[Zg ojhJ/ (J) F[eokBk eohJ/ (;) ;ik d/JhJ/
gqFB 99H fe; f;Zy ioB?b B/ fdZbh ftZu r[o{ ;kfjpkB Bkb ;pzXs fJfsjk;e r[od[nkok ;kfjpkB dh T[;koh eotkJh<
(T) ;qH iZ;k f;zx nkjb{tkbhnk (n) ;qH iZ;k f;zx okwrVQhnk (J) ;qH px/b f;zx (;) ;ko/ rbs
gqFB 100H fJeZbk wB[Zy th eokwks eo ;ed? HHHHH fJj fe; \oK;h;h b/ye dh ouBk j?<
(T) fink fiT[B' (n) tkbN/no (J) wkoeb gokT{;N (;) r;N/t \bkT{poN

r[o{ r'fpzd f;zx ;NZvh ;oeb d/ T[d/F

* r[o{ BkBe d/t ih s'A r[o{ r'fpzd f;zx ih sZe ;kfjp ;qh r[o{ rqzE ;kfjp d[nkok do;kJh ihtB iku s/ ;w[Zuk f;Zy fJfsjk; ;kv/ fto;/ d/ nfBZyVt/A nzr jB.

V
i
s
i
o
n
S
t
a
t
e
m
e
n
t
G
u
r
u
G
o
b
i
n
d
S
i
n
g
h
S
t
u
d
y
C
i
r
c
l
e

doi shik (8$8)

Vous aimerez peut-être aussi