1

B I LLI E LE T T S T AMO GDJ E J E SRCE Za Dennisa ko j i vj er uj e u istinito st ud a i ar o lij e elim se zahvaliti: svo j o j knj ievno j skup ini: Mar io n i E lb er tu Hillu, Glend i Zumwalt, B etty i B o b u Swear enginu str o gim itatelj ima ko j i mi nisu d o p ustili d a o d ustanem; svo j im d r agim p r ij atelj ima: Ho war d u Star ksu, Katy Mo r r is, Do r is And r ews i B r ad u Cushmanu, ko j i su se smij ali i p lakali b a o nd j e gd j e tr eb a; i Vicky E llis, ij a mi j e ko mp j uto r ska vir tuo zno st d ano no no b ila na r asp o laganj u; svo j o j o b itelj i: T r acy, Shawnu i Shar iffi, Dani i Deb o r i j er misle d a j e mo j a knj iga j ed nako d o b r a kao mo j i p o hani o d r esci s umako m; i d r ugima ko j i su " kao o b itelj " : Ho lly W antuch i Amy i J o hnu McLeanu; svo j o j ur ed nici: J amie Raab , ko j a mi j e savj ete d avala o b zir no i d uho vito ; svo j o j agentici: E laine Mar kso n, ko j a me p o vela na ve er u u New Or leans i d ala mi o sj e aj d a sam sp isatelj ica; svo j im stud entima, ko j i su r ekli: " P r i aj te to j e b ilo d alj e" , p a sam to i u inila; i svima u Oklaho mi i T ennesseej u ko j i su me p r imili, o d vo j ili vr ij eme i tr ud ili se o d go vo r iti na mo j a p itanj a. P RVI DI O P r vo p o glavlj e No valee Natio n, sed amnaest go d ina star a, sed am mj eseci tr ud na, d vad eset sed am kila p r ed eb ela i sumnj i ava p r ema b r o j u sed am, p r o meko lj ila se na sj ed alu star o ga p lymo utha i d lano vima o p ip ala zao b lj eni tr b uh. Sed mica j e ve ini lj ud i sr etan b r o j . Nj o j ne. I mala j e s nj ima lo a iskustva: na nj ezin sed mi r o end an, mama Nell p o b j egla j e s b ej zb o lskim sucem p o imenu Fr ed , a kad j e ila u sed mi r azr ed , nj ezina j ed ina p r ij atelj ica Rho nd a T alley ukr ala j e sa svo j im d e ko m kamio n slad o led a i zavr ila u P o p r avno m d o mu za d j evo j ke u T ullaho mi u T ennesseej u. T ad a j o j j e ve b ilo j asno d a sa sed micama neto nij e u r ed u p a ih j e nasto j ala izb j egavati. Ali neke stvar i, mislila j e, j ed no stavno ne mo e p r ed vid j eti. I tako j e nad r ap ala. J ed no stavno nij e naslutila to j e eka. Do go d ilo se to ub r zo nako n to j e p r ekinula ko lo vanj e i p o ela r ad iti kao ko no b ar ica ko d Red a p o sao ko j i b ar em nij e imao nikakve veze sa sed micama. Stalna go a p o imenu Glad ys j ed ne j e ve er i p o lud j ela: b acila j e p ivsku b o cu kr o z p r o zo r i p o ela na sav glas tr ab unj ati o to me kako vid i I susa, a Red a j e o slo vlj avala kao Duha Sveto ga. No valee j u j e p o kuala umir iti, ali Glad ys j e b ila p o sve skr enula. B acila se na No valee s mesar skim no em u r uci i r asj ekla j o j r uku o d zglavka d o lakta, a lij e nik u hitno j p o mo i mo r ao j e nap r aviti sed amd eset sed am avo va d a b i zatvo r io r anu. Ne, No valee nij e imala b a nimalo p o vj er enj a u sed mice. Ali d o k se meko lj ila i p o kuavala namj estiti kako b i nad mud r ila uasnu b o l u p r ep o nama, nij e r azmilj ala o sed micama. Mo r ala j e p o no vno u zaho d , ali b ilo j e p r er ano d a to i kae. Ve su se j ed anp ut zaustavili o tkako su kr enuli iz Fo r t Smitha, ali No valeein mj ehur ve kao d a se p r etvo r io u vo d eni b alo n. B ili su negd j e u isto no j Oklaho mi, na seo sko j cesti ko j a se ak nij e ni vid j ela na nj ezino j auto kar ti, ali izb lj ed j ela p lo a s r eklamo m za vatr o met p o vo d o m Dana nezavisno sti o b e avala j e d a d o Muld r o wa ima j o samo d vad eset kilo metar a. Cesta j e b ila uska, ner avna, nep r o metna i o d avno zap utena. Star e zakr p e, isp ucale i o tvo r ene p o p ut o d er anih cr nih kr ast isp lj unule su ko r o v i temelj e. Ali, veliki p lymo uth d o b r o se d r ao na 1 2 0 na sat, a W illy J ack P ickens up r avlj ao j e nj ime kao d a j ae p astuha teko g p o la to ne. W illy J ack b io j e go d inu star ij i, d vanaest kilo gr ama laki i d eset centimetar a nii o d No valee. No sio j e kaub o j ske izme u ko j e j e natr p ao zguvane no vine kako b i se d o imao viim. No valee j e mislila d a nalikuj e J o hnu Co ugar u Mellencamp u, ali o n j e seb e smatr ao sli nij im B r uceu Sp r ingsteenu ko j i j e, tvr d io j e, viso k samo 1 5 7 ,6 cm. W illy J ack o b o avao j e niske muzi ar e, o so b ito o ne nie o d nj ega. I kad j e b io naj p ij anij i, to no j e znao d a j e P r ince viso k 1 5 5 ,7 cm a Mick J agger 1 5 8 ,8 5 cm. W illy J ack j e imao izvr sno p am enj e.

2
P r o metni znako vi up o zo r avali su na o tr e zavo j e, ali W illy J ack j e i d alj e vo zio 1 2 0 na sat. No valee ga j e htj ela zamo liti d a usp o r i, ali se umj esto to ga samo mo lila d a ne nalete na neko vo zilo iz sup r o tno g smj er a. Da su o tili d alj e na sj ever , mo gli su se vo ziti auto cesto m ko j a b i ih p o vela kr o z T ulsu i Oklaho ma City, ali W illy J ack j e r ekao d a mu ne p ad a na p amet p la ati vo nj u cesto m ko j a j e sagr a ena no vcem p o r eznih o b veznika. Sam, istina, nikad a nij e b io p o r ezni o b veznik, ali j e o to me ip ak imao vr sto staj alite. Osim to ga, r ekao j e, ima mno go cesta za Kalifo r nij u, cesta ko j e ih ne e staj ati ni no v i a. P o gr eno j e p r o cij enio p r vi zavo j p a j e d esni p r ed nj i ko ta skr enuo na b ankinu a auto mo b il se tako zanj ihao d a j e No valeein mj ehur p o sko io . Otko p ala j e sigur no sni p o j as i izb acila kuko ve, p o kuavaj u i p r eb aciti teinu i o lakati p r itisak, ali nij e p o mo glo . Mo r ala j e u zaho d . " Duo , mo r at u o p et." " Do vr aga, No valee." W illy J ack j e o b j ema r ukama p lj esnuo up r avlj a . " P a b ila si malo p r ij e." " Znam, ali..." " Nema ni o samd eset kilo metar a o tkako smo stali." " P a d o b r o , mo gu malo p r i ekati." " Zna li ti ko liko e nam tr eb ati d a stignemo ako b ud e mo r ala p ikiti svakih o samd eset kilo metar a? " " Nisam mislila o d mah. Mo gu se malo str p iti." W illy J ack b io j e zlo vo lj an zb o g fo to ap ar ata. No valee j e kup ila p o lar o id p r ij e nego to su kr enuli j er j e htj ela d a j e fo to gr afir a na svako j me ud r avno j gr anici ko j u p r ij e u, htj ela j e p o zir ati p o kr aj natp isa p o p ut DOB RODOLI U ARKANSAS ili OKLAHOMA, DRAVA KUNE . Htj ela j e uo kvir iti te fo to gr afij e i j ed no ga d ana p o kazati nj iho vu d j etetu kako su p uto vali na zap ad b a kao nekad anj i amer i ki p io nir i u natkr ivenim zap r enim ko lima na p utu u Kalifo r nij u. W illy J ack r ekao j o j j e d a j e to glup o , ali slikao j u j e kad su p r elazili u Ar kansas j er j e u b lizini vid io go stio nicu Razo r b ack, a p ilo mu se p ivo . P r evalili su ve go to vo etr d eset kilo metar a kad j e No valee zamij etila d a nema fo to ap ar ata i shvatila d a ga j e W illy J ack o stavio u go stio nici. P r eklinj ala ga j e d a se vr ate i o n j e p r istao , ali samo zato to j e elio p o p iti j o j ed no p ivo . Kad su p r elazili u Oklaho mu, W illy J ack nij e htio stati i fo to gr afir ati j e, p a su se p o sva ali. No valee se o sj e ala lj ep lj ivo . B ilo j o j j e vr u e. Sp ustila j e p r o zo r i p ustila d a j e zap ahne vr u i zr ak. Klima-ur e aj u p lymo uthu p r estao j e r ad iti d ugo p r ij e nego to ga j e W illy J ack kup io za nj ezinih p ed eset d o lar a. Zap r avo , go to vo sve u auto mo b ilu p r estalo j e r ad iti, p a j e zavr io na o tp ad u b lizu Kno xvillea, gd j e ga j e W illy J ack p r o naao . Zamij enio j e sp o j ku, kar b ur ato r , r asp r iva , ko nice i p r iguiva , ali nij e zakr p ao p o d o nd j e gd j e j e hr a p o j ela ko mad veli ine p litice. P r ekr io j e r up u p lasti nim p lad nj em, ali No valee se b o j ala d a e se p o maknuti, d a e nj ezine no ge p r o p asti kr o z r up u i b iti o tr gnute. Kad b i se nagnula i p o gled ala j e li p lad anj j o na mj estu, vid j ela b i kako uz nj ego ve r ub o ve j ur i asfalt, samo neko liko centimetar a isp o d nj ezinih no gu, a to j e samo p o ve avalo nj ezinu p o tr eb u d a se o laka. P o kuala j e o d vr atiti misli o d mj ehur a, naj p r ij e b r o j e i stup o ve o gr ad , a o nd a p r isj e aj u i se teksta E lviso ve p j esme " Lo ve Me T end er " , ali uzalud . Na kr aj u j e iz p lasti ne to r b e za p lau na str anj em sj ed alu izvukla svo j u b ilj enicu s fo to gr afij ama. J o o d malena skup lj ala j e fo to gr afij e iz aso p isa... fo to gr afij e sp ava ih so b a sa star inskim p r ekr iva ima i p o stelj ama s b ald ahino m, kuhinj a s b akr enim lo ncima i p lavim p o r culano m, d nevnih so b a u ko j ima su na ar enim sago vima sp avali sklup ani ko tski o v ar i i zid o va p r ekr ivenih o b itelj skim fo to gr afij ama u zlatnim o kvir ima. Do sad su te so b e p o sto j ale samo na str anicama aso p isa ko j e j e kup o vala na r asp r o d aj ama u T ellico P lainsu u T ennesseej u. Ali, sad j e o d lazila u Kalifo r nij u o d lazila j e ivj eti u takvim so b ama. " Duo , gle." P o kazala j e fo to gr afij u W illyj u J acku. " T o j e o na svj etilj ka s Mickyj em Mo useo m o ko j o j sam ti p r i ala. T akvu elim za d j e j u so b u." W illy J ack j e up alio r ad io i p o eo o kr etati gumb , ali uli su se samo umo vi. " Nad am se d a emo na i d vo katnicu s b alko no m ko j i gled a na o cean."

3
" K vr agu, No valee, iz B aker sfield a se ne vid i o cean." " P a d o b r o , o nd a neko j ezer ce. Htj ela b ih d a kup imo vr tni sto l i sunco b r an i sj ed imo s malenim i gled amo zalazak sunca." No valee j e sanj ala o svakakvim ku ama d vo katnicama, b r vnar ama, stano vima, p r izemnicama: glavno j e b ilo d a imaj u temelj e. Nikad nij e ivj ela u ku i ko j a nij e b ila na ko ta ima. Stano vala j e u sed am p r iko lica r aznih vr sta, me u nj ima ak i u elj ezni ko m vago nu u sklo p u mo tela ko j i se zvao Chattano o ga Cho o Cho o . P o kazala mu j e j o j ed nu fo to gr afij u. " Vid i o ve p atke na zid u. Zar nisu slatke? " W illy J ack j e o tr o o kr enuo up r avlj a p o kuavaj u i p r egaziti ko r nj a u na r ub u ceste. " Mr zim kad to r ad i" , r ekla j e No valee. " Zato vo li ub ij ati ko r nj a e? One niko me ne smetaj u." W illy J ack j e p o no vno o kr enuo gumb na r ad ij u i o vaj p ut uhvatio " Gr aceland " P aula Simo na ko j i j e, tvr d io j e, 8 ,9 cm nii o d nj ega. Kad su p r o li p o kr aj vo d eno g to r nj a u Muld r o wu, No valee j e o d lo ila b ilj enicu. P o misao na tako mno go vo d e b ila j o j j e go to vo nep o d no lj iva. " Klad im se d a u o vo m gr ad i u p o sto j i zaho d ." " Ne b i me iznenad ilo " , r ekao j e W illy J ack. " I maj u ga u go to vo svako m gr ad u. to misli, imaj u li mo d a i malo to p le vo d e? Mo d a b i se r ad o namakala u kad i? Ha? to veli? " " Do vr aga, W illy J ack, mo r am u zaho d ." W illy J ack j e p o j a ao r ad io i p r stima ud ar ao r itam p o ko ntr o lno j p lo i. Do k su p r o lazili kr o z Muld r o w, No valee j e zategnula mii e me u no gama i tr ud ila se ne misliti na b azene ili led eni aj . P o no vno j e izvad ila auto kar tu i o tkr ila d a j e slj ed e a p r ilika za zaustavlj anj e, o sim ako ne d o ive izr avni sud ar , etr d esetak kilo metar a d alj e, u gr ad i u p o imenu Seq uo yah. B acila j e p o gled na p o kaziva go r iva i na svo j u alo st o tkr ila d a imaj u j o p o la sp r emnika. Neko se vr ij eme utke igr ala igr e tr aenj a imena za d ij ete ab eced nim r ed o m. P o d A su j o j se svi ala imena Angel i Ab b ie, p o d B B o r d o n i B ab b ette, ali o d muke se nij e mo gla usr ed o to iti p a j e o d ustala p r ij e nego to j e stigla d o C. B o lj elo j u j e sve, o d glave d o p ete. Cij elo g j u j e j utr a mu ila glavo b o lj a, ali nij e imala asp ir in. I no ge su j e ub ij ale. T o liko su natekle d a su j o j se r emeni cr venih sand ala ur ezali u glenj eve i b o lno j o j stiskali p r ste. Nij e mo gla d o segnuti ko p e, ali tr lj aj u i sand ale j ed nu o d r ugu, nap o ko n ih j e usp j ela izuti, o d ega j o j j e znatno laknulo . " Uh, d a mi j e vaka a guma" , r ekla j e. Usta su j o j b ila suha a gr lo hr ap avo . Na str anj em sj ed alu imala j e p o la b o ce Co ca Co le, ali znala j e d a b i j o j o d nj e mj ehur b io j o p unij i. " Red o va ena kae d a j e imala tego b e s mj ehur o m d o k j e b ila tr ud na. Misli d a j e zato mo r ala na car ski." " to ti j e to , d o vr aga? " " Car ski r ez. T o j e kad ti r asij eku tr b uh kako b i izvad ili d ij ete." " No valee, ni ne p o milj aj na to ! Mo gu zamisliti kako j e to skup o ." " P a nij e to neto to mo e p lanir ati, W illy J ack, kao to se p lanir a p r o slava r o end ana. Do go d i se samo o d seb e. I ne znam ko liko ko ta. Osim to ga, ti e d o b r o zar a ivati." " Da, i nemam namj er u no vac p o tr o iti p r ij e nego mi uo p e d o sp ij e u d ep ." W illy J ack iao j e u Kalifo r nij u r ad iti na elj eznici. I mao j e o nd j e b r ati a, J . P aula, ko j i se o b o gatio r ad e i za elj ezni ku tvr tku Unio n P acific. J avio se p r ij e d va tj ed na, a W illy J ack se tako uzb ud io d a j e htio o d mah o tp uto vati. No valee j e mislila kako j e neo b i no d a se W illy J ack uzb u uj e zb o g p o sla, ali r ekla j e d a ne e gled ati zub e d ar o vano g ko nj a i im j e d o b ila p la u, kr enuli su iz T ellico P lainsa. Nij e nimalo alila za nj im. B ila j e to p r ilika o ko j o j j e sanj ala, p r ilika d a stanuj e u p r avo j ku i. Ona i W illy J ack stano vali su u p r iko lici p ar kir ano j p o kr aj Red o ve, ali vo d o vo d i kanalizacij a nisu r ad ili, p a su se mo r ali sluiti zaho d o m u go stio nici. Znala j e d a zap o slenj e u elj eznici zna i d a vie nikad ne e mo r ati ivj eti na ko ta ima. U to j e b ila sigur na.

4
Ono to nij e znala b ilo j e d a se W illy J ack up utio u B aker sfield kako b i o d sj ekao vlastiti p r st. Nij e j o j , naime, b a sve isp r i ao . Nij e j o j r ekao d a j e, mj esec d ana p o to j e p o eo r ad iti, J . P aulu p alac zap eo u skr etnicu i d a j e za tu o zlj ed u d o b io ezd eset p et tisu a d o lar a o d tete p lus o samsto d o lar a mj ese no d o kr aj a ivo ta. J . P aul j e tim no vcem kup io eksp r es-mehani ku r ad io nicu i uselio se u ku u p o kr aj minigo lfsko g igr alita. Kad j e to uo , W illy J ack se silno zainter esir ao za vlastite p r ste. P r vi p ut u ivo tu ih j e gled ao , stvar no gled ao . P r o u avao ih j e j ed an p o j ed an. Zaklj u io j e d a su za p o sao naj vanij i p al evi i kaip r sti. Sr ed nj i slue za ko munikacij u, p r stenj aci za p r sten, a mali p r sti zap r avo su suvini. Za W illyj a J acka, ko j i j e b io lj evak, mali p r st d esne r uke b io j e p o sve b esko r istan. Nj ega j e namj er avao r tvo vati, zamij eniti za r asne p se i tr ka e ko nj e. T aj e ga o d vesti u Santa Anitu i Ho llywo o d P ar k, gd j e e p iti slo e gin fizz, no siti svilene ko ulj e i o klad e slati u klad o nice na sr eb r no m p lad nj u. Ali, No valee o to me nij e imala p o j ma. Znala j e samo d a o n id e u B aker sfield r ad iti na elj eznici. Smatr ao j e d a vie i ne mo r a znati. A ako j e W illy J ack i za to b io str u nj ak, b ilo j e to za p itanj e to No valee tr eb a a to ne tr eb a znati. " Ho e d o taknuti d ij ete? " , p itala ga j e. P r etvar ao se d a j e nij e uo . " Daj ." P r uila j e r uku d a p r imi nj ego vu, ali o n j u j e i d alj e d r ao o p utenu na up r avlj a u. " Daj mi r uku." P o d ignula j e nj ego vu r uku s up r avlj a a i p o lo ila j e na svo j tr b uh, b lizu p up ka. " J esi li o sj etio ? " " Ne." " Ne o sj e a kao neke lagane ud ar ce? " " Nita ne o sj e am." W illie J ack p o kuao j e p o vu i r uku, ali o na j u j e zad r ala i sp ustila nie, p r iti u i nj ego ve p r ste u zao b lj enj e tik iznad p r ep o na. " E vo , tu." Glas j o j j e b io tih, tek malo glasnij i o d ap ta. " T u j e sr ce." Na tr enutak j e d r ala nj ego vu r uku, a o nd a j u j e istr gnuo . " Ne znam ti j a to " , r ekao j e i p o segnuo za cigar eto m. No valee j e d o lo d a se r asp la e, iako nij e to no znala zato . T ako se katkad o sj e ala no u kad b i ula zvid uk vlaka iz d alj ine... o sj e aj nij e znala o b j asniti, ak ni samo j seb i. Naslo nila j e glavu na naslo n, sklo p ila o i i p o kuala smisliti na in d a ub r za vr ij eme. P o ela j e u mislima ur e ivati d j e j u so b u. Stavila j e ko lij evku o d hr asto vine isp o d p r o zo r a, sto lac za lj ulj anj e u kut p o kr aj p lo he za p r esvla enj e d j eteta. Slo ila j e maleni p r ekr iva s kr avama ko j e p r eska u mj esec i stavila ga p o kr aj p lianih ivo tinj a... Do k j e to nula u san, vid j ela j e seb e p o no vno vitku, u p r ip ij eno j halj ini o d j eansa, kako d r i d j etece, svo j e d j etece, lica p o kr iveno g mekano m p lahto m. Rad o sna, p una i ekivanj a, b lago j e o d maknula p lahtu, ali isp o d nj e j e b ila j o j ed na p lahta. Od maknula j e i nj u, ali j e isp o d nj e tako er b ila p lahta, i iza slj ed e e i iza slj ed e e... Ond a j e za ula zvid uk vlaka, naj p r ij e slab , a o nd a sve glasnij i. P o d igla j e p o gled i vid j ela kako vlak j ur i na nj u i d ij ete. Staj ala j e kao skamenj ena izme u tr a nica d o k se p r ib liavao . P o kuala j e o d sko iti, p o b j e i, ali tij elo j o j j e b ilo teko a tlo p o d no gama sp uvasto i lj ep lj ivo , no ge su j o j p r o p ad ale u nj . Ond a j e p ala, ali j e s ko lj ena, p o slj ed nj o m snago m p o d ignula d ij ete p r eko tr a nice i o d gur nula ga, sp asivi ga o d o p asno sti. Zatim j e zr ak p r o p ar ao glasni zvid uk. P o kuala se p r eb aciti p r eko tr a nice, ali kr etala se p o p ut go lemo g p ua, centimetar p o centimetar p r eko vr u eg metala. itava p ar a i vr u i zr ak sp r ili su j o j no ge kad se nap o ko n, o aj ni kim tr zaj em, usp j ela p r eb aciti. B ila j e slo b o d na. P o kuala j e ustati, ali o d no gu su j o j o stali samo izvij eni ko mad i i mii a i ko stij u. Vlak j o j j e o d sj ekao no ge. Vr isak j e kr enuo d ub o ko iz nj ezine utr o b e a o nd a p r o ao svo m silino m kr o z p lu a.

5
" Ko j i ti j e vr ag, No valee? " , p o vikao j e W illy J ack. Otr gnuvi se snu, No valee j e s uaso m o sj etila kako j o j p o no gama p ue vr u zr ak iz o tvo r a na p o d u auto mo b ila. Znala j e i ne gled aj u i d a se p lad anj p o maknuo . Okr enula se kako b i p o gled ala kr o z str anj i p r o zo r , str ahuj u i o d o no ga to e vid j eti svo j e no ge kr vave i r azd er ane nasr ed ceste p o p ut kakve p r egaene ivo tinj e. Ali, vid j ela j e samo svo j e cr vene sand ale kako p o skakuj u p o cesti. " emu se smij ei? " , up itao j e W illy J ack. " Neto sam sanj ala." Nij e mu htj ela r e i za sand ale. T o j o j j e b io j ed ini p ar o b u e, p a j e znala d a e j e gnj aviti zb o g no vca ko j i e mo r ati p o tr o iti na no ve. Osim to ga, b ili su na stvar no j cesti i p r ib liavali se stvar no m gr ad i u p a ga nij e htj ela r azlj utiti j er ina e nikad a ne e sti i u zaho d . " Gle, tamo j e r o b na ku a W al-Mar t. Stanimo o nd j e." " Mislio sam d a mo r a na zaho d ." " P a u W al-Mar tu imaj u zaho d e." W illy J ack j e naglo p r esj ekao d vij e tr ake auto ceste kako b i mo gao skr enuti, a No valee j e p o kuavala r ij eiti mali p r o b lem. Naime, u to r b i za p lau imala j e samo d o lar . Sav j e no vac b io ko d W illyj a J acka. " Duo , tr eb at e mi no vac." " to , zar e ti nap latiti p ianj e? " P r o j ur io j e p ar kir alitem i zaustavio go lemi p lymo uth na mj estu za invalid e p o kr aj ulaza. " T r eb a mi samo p et d o lar a." " Za to ? " " Kup it u si p ap u e." " P ap u e? Zato ? P a u auto mo b ilu smo ." " No ge su mi nate ene. Ne mo gu vie o b uti sand ale." " Kr iste B o e, No valee. to , namj er ava se vo ziti p r eko cij ele zemlj e u p ap u ama? " " P a to , io nako se ne zaustavlj amo esto ." " Do b r o . Kup i si p ap u e. I to to kaste. Zelene, tako d a svima up ad nu u o i." " Ne elim to kaste p ap u e." " Ond a si kup i p ap u e sa slo no vima. T ako j e! Slo n u p ap u ama sa slo no vima." " T o j e r uno o d teb e, W illy J ack, zb ilj a r uno ." " K vr agu, No valee." " Mo r am kup iti nekakve cip ele." Nad ala se d a e to b iti d o vo lj no o b j anj enj e, ali znala j e d a ne e. P r emd a nij e naglas izgo vo r io r ij e " zato " , p itanj e se vid j elo na nj ego vu licu. " Sand ale su mi p ale kr o z r up u na p o d u." T ad a mu se nasmij eila, o p r ezno , p o zivaj u i ga d a vid i ko mi nu str anu situacij e, ali o n j e taj p o ziv o d b io . Zur io j e u nj u sve d o k nj ezina o smij eha nij e nestalo , a o nd a se o kr enuo , p lj unuo kr o z p r o zo r i s ga enj em o d mahnuo glavo m. Na kr aj u j e p o segnuo u d ep tr ap er ica i izvukao neko liko zguvanih no v anica. Nj ego vi p o kr eti, p r etj er ani i b r zi, imali su za svr hu p o kazati j o j d a mu j e svega d o sta. Do b acio j o j j e d eset d o lar a, a o statak gur nuo natr ag u d ep . " Ne u d ugo " , r ekla j e d o k j e izlazila iz auto mo b ila. " Aha." " T i ne e u i? Da p r o tegne no ge? " " Ne. Ne u." " Da ti d o nesem ko kice? " " Daj , p o ur i se, No valee." Osj e ala j e d a j e gled a d o k j e o d lazila. P o kuala se kr etati kao kad su se tek up o znali, kad j e j ed va ekao d a j e d o d ir ne, kad su nj ezine gr ud i, tr b uh i b ed r a b ili glatki i nap eti. Ali, znala j e to o n sad vid i. Znala j e kako izgled a. J ed ina kab ina u zaho d u b ila j e zauzeta. No valee j e stiskala no ge i p o kuavala zad r ati d ah. Kad j e ula zvuk p utanj a vo d e, b ila j e sigur na d a e izd r ati, ali kad se vr ata nisu o tvo r ila, znala j e d a ne e. " Op r o stite" , r ekla j e i p o kucala, " ali hitno mi j e."

6
Otvo r ila j o j j e malena d j evo j ica ko j a se j o mu ila o ko gumb a. Od sko ila j e kad j e No valee p r o j ur ila p o kr aj nj e. Kad j e nap o ko n ula, No valee nij e gub ila vr ij eme na zaklj u avanj e vr ata ili p o kr ivanj e d aske p ap ir o m. ak nij e ni p r o vj er ila ima li p ap ir a. Samo j e p ikila i p ikila, glasno se smij u i, o ij u p unih suza o lakanj a. No valee se znala veseliti malim p o b j ed ama. Do k j e p r ala r uke, p r o u avala j e svo j o d r az u zr calu, a o nd a p o elj ela d a to nij e u inila. Nj ezina j e p ut, p r emd a ista i glatka, b ila sivkasta, a svij etlo zelene o i o kr uene tamnim ko luto vima. Ko sa b o j e hiko r ij a, d uga i gusta, o tela se ko p i i r asula u sitne uvo j ke. Umila se hlad no m vo d o m, zaglad ila ko su vlanim r ukama p a u to r b i p o tr aila r u, ali ga nij e mo gla na i. Na kr aj u se utip nula za o b r aze kako b i malo p o r umenj eli i o d lu ila d a se vie ne e gled ati u zr calu d o k se ne b ud e mo gla nad ati lj ep em p r izo r u. Otila j e r avno d o o d j ela s cip elama, svj esna d a se ve p r ed ugo zad r ala. Naj j eftinij e p ap u e ko j e j e usp j ela na i b ile su to kaste, p a se b r zo o d lu ila za gumene natika e. Na b lagaj ni se ner vo zno p r emij etala s no ge na no gu d o k j e o vj ek u r ep u p r ed nj o m isp isivao ek. Kad j e b lagaj nica nap o ko n utip kala cij enu natika a, No valee se ve b ila ud ub ila u naslo ve Natio nal E xaminer a. P r uila j e b lagaj nici d eset d o lar a j o se ud e i fo to gr afij i no vo r o en eta star o g d vij e tisu e go d ina. " Go sp o o , izvo lite o statak." " Oh, o p r o stite." No valee j e isp r uila r uku. " Sed am d o lar a i sed amd eset sed am centi." No valee j e p o kuala p o vu i r uku, ali nij e usp j ela. Ko vanice su j o j p ale na d lan. " Ne" , p o vikala j e b acaj u i ih na p o d . " Ne." Naglo se o kr enula, p o sr nula, p a p o ela tr ati. Znala j e d a ga nema, znala j e to p r ij e nego to j e stigla d o vr ata. Sve j e unap r ij ed mo gla vid j eti kao d a gled a film. Vid j ela j e seb e kako tr i, d o ziva nj ego vo ime, p r azno mj esto na p ar kir alitu, a p lymo utha vie nema. Otiao j e u Kalifo r nij u a nj u j e o stavio ... o stavio s nj ezinim sno vima o ka kanim p r ekr iva ima, p lavo m p o r culanu i o b itelj skim fo to gr afij ama u zlatnim o kvir ima. Dr ugo p o glavlj e Nij e se mo gla svega sj etiti, ak ni mno go p o slij e. Nij e se sj e ala o vj eka ko j i j e p r o naao nj ezin fo to ap ar at na p ar kir alitu za invalid e. Nij e se sj e ala b lagaj nice ko j a j o j j e utisnula no vac u r uku ni p o slo vo e ko j i j u j e o d veo d o klup e p o kr aj izlaza. Ali, sj e ala se d a j e netko htio p o zvati hitnu p o mo , sj e ala se kako mu j e r ekla d a j e s nj o m sve u r ed u, d a j e nj ezin d e ko o tiao d o auto mehani ar a i p o slij e e se vr atiti p o nj u. I , malo -p o malo , d o k su o d lazili na o b j ed ili p o taj no p o p uiti cigar etu, d o k su p unili p o lice no vo m r o b o m, p r o d ava i, b lagaj nici i p o slo vo e zab o r avili su na tr ud nu d j evo j ku na klup i p o kr aj vr ata, isp o d cr veno -b ij elo -p lave zastave na ko j o j j e staj alo MADE I N AME RI CA. U d va sata ve j e b ila d o b r ano o glad nj ela. J ela j e ko kice i p ila ko lu iz viso ke p lasti ne ae. P o j ela j e d vij e o ko lad ice i d vap ut o tila u zaho d . P o kuavala j e smisliti to e sad a, ali to j u j e zamar alo i d o no silo glavo b o lj u, p a b i p o j ela j o j ed nu o ko lad icu i p o no vno o tila u zaho d . Neko liko minuta p r ij e tr i neka j e sitna, ko ata ena mo d r e ko se, b ez o b r va, p o j ur ila p r ema No valee i nasmij eila j o j se. " Ruth Ann? Ruth Ann Mo r t! Ma vid i ti, mo lim te. Mala Ruth Ann. Duo , p a nisam te vid j ela j o o tkako ti j e p r eminula mama. A to j e b ilo p r ij e ko liko ? Dvanaest, etr naest go d ina? " " Go sp o o , j a nisam Ruth Ann." " Zar me se ne sj e a, zlato ? J a sam sestr a Husb and . Ma sigur no me se sj e a. T helma Husb and . Nar avno , u o no me d o b a nisi tako zvala. Zvala si me T elma j er nisi znala izgo vo r iti T helma. Ali, sad me svi zo vu sestr o m Husb and ." " Ali, j a se ne zo vem..."

7
" Kad sam te p o slj ed nj i p ut vid j ela, b ila si j o d ij ete. A sad e ti imati d ij ete! Nij e li to nevj er o j atno ? Gd j e sad a ivi, Ruth Ann? " " P a, ivj ela sam u T ennesseej u, ali " " U T ennesseej u. I mala sam sestr i nu ko j a j e ivj ela u T ennesseej u. B ila j e u itelj ica. Ali, kad j e ula u meno p auzu, mo r ala j e na o p er acij u." Sestr a Husb and snizila j e glas i nagnula se b lie No valee. " Hister ekto mij u. I zamisli, p o slij e to ga vie nij e nita znala nap isati. Nij e znala ni kako se p ie 'ma ka', b ar em tako kau. P a vie nij e mo gla b iti u itelj ica. Nij e li to p r ava sr amo ta? " " J est, go sp o o , d o ista j est." " T ennessee. I to , sad si se o d lu ila vr atiti? Do la si ku i? " " P a, ne b a. Ali, izgled a d a u mo r ati o stati neko vr ij eme." " B a lij ep o , Ruthie, b a lij ep o . J er d o m ti d aj e neto to ti nij ed no d r ugo mj esto ne mo e d ati. A zna to j e to ? " " Ne, go sp o o ." " Daj e ti tvo j u p o vij est. Do m j e mj esto gd j e p o inj e tvo j a p o vij est." " Da, go sp o o ." " P o ko j ni b r at Husb and j e go vo r io : 'Do m j e mj esto ko j e e te uhvatiti kad p ad a. A svi p ad nemo .' T ako ti j e go vo r io p o ko j ni b r at Husb and ." " J e li vam to b io mu? " " Ne, b io mi j e b r at. P r avi B o j i o vj ek. I d e li u cr kvu, Ruthie? I d e li r ed o vito u cr kvu? " " Ne b a r ed o vito ." " T o ti j e d o b r o . J a mislim d a j e to d o b r o . Vj er o nauk... p r o u avanj e B ib lij e... mo litve. E , to j e zb ilj a p r evie. Nitko nij e to liko zgr ij eio d a mo r a to liko u cr kvu." " Da, go sp o o ." " Nema p o tr eb e to liko r ad iti na to me. A j a? J a sad imam samo j ed an p o sao . Samo j ed an. Zna ko j i? " " Sp aavanj e d ua? " " Oh, ne, Ruth Ann. B o g sp aava d ue. J a sp aavam samo p se lutalice. Ne, mo j j e p o sao d ar ivati B ib lij e. T aj mi j e p o sao B o g namij enio . ita li B ib lij u, Ruth Ann? " " P a, ne b a p r evie." " T o ti j e d o b r o . J a mislim d a j e to d o b r o . Kad j e p r evie ita, zb uni se. Ako ita malo , malo se i zb uni. Kad ita mno go , veo ma se zb uni. Zato i d ij elim samo p o j ed no p o glavlj e. Na taj se na in lj ud i mo gu no siti sa zb unj eno u. Shva a to elim r e i, Ruth Ann? " " Da, go sp o o , mislim d a shva am." No valee j e d o taknula o ilj ak na r uci, usp o menu na Glad ys. " B a b ih ti r ad o d ala p o glavlj e iz B ib lij e, ali up r avo sam p r o la p o kr aj auto b usne stanice i p o d ij elila p o slj ed nj i P o no vlj eni zako n i d vij e T ualj ke. Sr ela sam neku enu ko j a j e o d lazila u New Or leans, a eni ko j a id e u New Or leans nikad ne mo e d ati p r evie T ualj ki. I sad vie nemam nij ed no p o glavlj e. B a mi j e ao ." " Ma, ne b r inite se, u r ed u j e." " I mat u ih sutr a. I sp r intat u ti Ob ad ij u. Ob ad ij a te ne e o d ve zb uniti. Ali, ne elim te o staviti p r aznih r uku. Do i sa mno m." Sestr a Husb and o kr enula se i p o la p r ema vr atima, a o nd a se o svr nula i d o mahnula No valee. " Haj d e, Ruth Ann." No valee ni sama nij e znala zato j e p o la za mo d r o ko so m eno m kr o z vr ata i p r eko p ar kir alita, ali p o mislila j e d a j o j to ne e d o nij eti nita vie nevo lj a nego to ih ve ima. Sestr a Husb and o d mar ir ala j e d o star o g to yo tino g kamio neta p uno g ulub lj enj a, ur e eno g tako d a nalikuj e na star inska zap r ena ko la amer i kih p io nir a ko j i su o svaj ali zap ad , s p latnenim kr o vo m nad str anj im d ij elo m. Ali, p latno se p o d er alo , a ice ko j e su ga d r ale iskr ivlile su se, tako d a j e u sr ed ini visj elo . Na b o ku kamio neta b ij elim j e slo vima p isalo : KOLA DOB RODOLI CE . Sestr a Husb and o tvo r ila j e vr ata i izvad ila p letenu ko ar u s cr veno m mano m na r u ki. Dr ala j u j e p r ed so b o m i usp r avila se p o p ut vo j nika sp r emno g za zap o vij ed .

8
" Do p usti d a b ud em j ed na o d p r vih ko j a e ti p o elj eti d o b r o d o licu ku i" , r ekla j e to no m lo eg j avno g go vo r nika. " A u ime gr ad a elim ti d ar o vati o vu ko ar u d ar o va o d tr go vaca i b ankar a kako b i tvo j d o lazak b io to ugo d nij i." " Hvala." No valee j e uzela ko ar u. " Gle, Ruth Ann. I ma ib ice, telefo nski imenik, r ap ice za no kte. T u j e neko liko b o no va za p o p ust u tr go vini i p lan gr ad a. Ali, mo r am ti neto r e i. Vid i o vaj r o ko vnik? " No valee j e kimnula. " Nj ih mi j e p o nestalo p r o li tj ed an. Ovo j e b io j ed ini ko j i sam usp j ela o d vo j iti za seb e, p a sam ve up isala neko liko svo j ih sastanaka. Sastanaka Ano nimnih alko ho li ar a. Ali, ako nisi alko ho li ar ka, znat e d a to nisu tvo j i sastanci." " Ne, go sp o o , nisam." " Do b r o . J a mislim d a j e to d o b r o . Ali, ne zab o r avi, svi p o sr nemo . T ako j e go vo r io p o ko j ni b r at Husb and ." " Sestr o Husb and , smij em li vas fo to gr afir ati? " Ako j u j e to p itanj e iznenad ilo , sestr a Husb and to nij e p o kazala. " B a si d r aga, Ruth Ann" , r ekla j e. Skinula j e nao ale i d r ala tr b uh uvu en sve d o k No valee nij e klj o cnula ap ar ato m. Zaj ed no su gled ale kako se slika r azvij a. " Uh, izgled am kao d a gled am ukr i. Uvij ek tako lo e isp ad nem na fo to gr afij ama." " Ne, b a j e d o b r a." " Stvar no misli? " " Da, stvar no ." " Dr aga si, Ruth Ann. B a si d r aga." Sestr a Husb and kr atko j e zagr lila No valee, a o nd a j e sj ela u kamio net i up alila mo to r . " ivim u Ulici E ver gr een, Ruthie. Na i e j e u p lanu gr ad a. P o slj ed nj a ku a s lij eva. Svr ati kad go d ho e. I p o nesi d j etece! Vas d vo j e uvij ek ste d o b r o d o li." " Hvala vam, sestr o Husb and . A o vu u fo to gr afij u uo kvir iti i uvati za svo j e d ij ete." Sestr a Husb and se o d vezla, a No valee j e staj ala na p ar kir alitu i mahala sve d o k mali p r ekr iveni kamio net nij e nestao na zap ad u. Kad se vr atila u r o b nu ku u, No valee j e zastala p o kr aj d r vene klup e za lj ulj anj e izlo ene b lizu vr ata. Ruko m j e p o milo vala tamno d r vo i mislila na ugo d ne ute tr ij emo ve i slako ve ko j i gusto p r ekr ivaj u b ij ele sj enice. " Onaj star ac u Sticker Cr eeku p r avi takve klup e o d hiko r ij a." Okr enula se u smj er u o d akle j e d o lazio glas i vid j ela d a na nj ezino j klup i sj ed i kr up an cr nac. " T a ne e p o tr aj ati" , r ekao j e. " Dr vo j e p r emekano . Ako elite lj ulj a ku ko j a e vam tr aj ati, o ti ite u Sticker Cr eek." " A gd j e j e to ? " , up itala j e. " No vi ste o vd j e? " " Da. Ne. T o j est, nisam tu d ugo ." " Dakle, no vo p r id o lica." Nasmij eio se i p o maknuo na klup i, p o zivaj u i j e d a i o na sj ed ne. B io j e naj cr nj i o vj ek ko j eg j e No valee ikad a vid j ela, tako cr n d a se svj etlo st o d b ij ala o d nj ego ve ko e. P o mislila j e kako b i se, kad b i se d o vo lj no p r ib liila, mo gla o gled ati u nj ego vu licu. Na seb i j e imao o d ij elo , a na p o d u uz no ge akto vku. No valee nikad p r ij e nij e vid j ela cr nca s akto vko m. Sp ustila j e svo j u p lasti nu vr e icu i p letenu ko ar u izme u nj ih te sj ela uz sam sup r o tni kr aj klup e. " Zo vem se W hiteco tto n. Mo ses W hiteco tto n." " Aha." Htj ela mu j e r e i svo j e ime, ali se p r ed o mislila. " Neki u mo j o j o b itelj i skr atili su p r ezime na W hite. Ali, to nij e nj iho vo p r avo p r ezime. P r ezivaj u se W hiteco tto n." " Zato su ga p r o mij enili? " " Mislili su d a j e sr amo tno . Da j e to r o b o vsko p r ezime. Ali, tako se p r ezivaj u. A i j a isto ." Mo ses W hiteco tto n nakr atko j e utio , zagled an u neto to No valee nij e mo gla vid j eti.

9
" P r ezime j e vano " , r ekao j e. " T ako zna tko si." " Vj er o j atno imate p r avo ." " Nego to . P r ezime j e vana stvar . J este li ve izab r ali ime svo me d j etetu? " " Ne, ali r azmilj am o nekima." " Ne mo r ate se ur iti. T ako neto ne tr eb a o d r ed iti na b r zinu. I mena su o d ve vana d a b ismo s nj ima ur ili." No valee j e p o segnula u to r b u i izvad ila p aketi p ep er minta, a o nd a sp ustila to r b u na tlo , p o d klup u. Na vr hu p aketi a b io j e zeleni p ep er mint, nj o j naj d r ai, ali ip ak ga j e p o nud ila Mo sesu W hiteco tto nu. " Hvala, ali b o luj em o d e er ne b o lesti. Ne smij em uzimati e er ." " Znate" , r ekla j e kad j e ub acila p ep er mint u usta, " r azmilj ala sam o W end i, s 'i' na kr aj u, ili mo d a Cand y, ako b ud e d j evo j ica." " Daj te d j etetu ime ko j e neto zna i. Otp o r no , snano ime. I me ko j e e o d o lj eti tekim vr emenima. I b o li." " Na to nisam mislila." " Neko sam b io gr aver ... r ad io na tr o fej ima, p lo ama. I na nad gr o b nim sp o menicima. Kad r ad i neto takvo , p o ne r azmilj ati o imenima." " Da, vj er o j atno imate p r avo ." " Vid ite, ime ko j e izab er ete svo me d j etetu b it e uz nj ega i kad nita d r ugo ne b ud e. I nitko . J er vi ne ete uvij ek b iti tu." " Ali, j a ga nikad a ne b ih nap ustila, kao to neki lj ud i j ed no stavno o d u i nestanu iz tvo j eg ivo ta. Nikad to ne u u initi." " Ali ne ete ivj eti vj e no . Umr ij et ete. Svi emo umr ij eti. J a. Dij ete. Vi." No valee j e p r o gutala p ep er mint. " Umir ete ve u o vo m tr enutku. Up r avo sad a." P o gled ao j e na ur u. " Up r avo u o vo j sekund i" , p o kuckao j e p r sto m p o ur i. " Vid ite? Sekund a j e p r o la. Nema j e vie. I vie se ne e vr atiti. I d o k j a r azgo var am s vama, svaku sekund u d o k go vo r im p r o e sekund a. Nestaj e. Kako go d ih zb r o j ite, o ne p r o laze. I svaka vas sve vie p r ib liava smr ti." " Ne vo lim misliti o to me." " J este li ikad p o mislili d a svake go d ine ko j u p r o ivite, p r o ivite i go d inj icu svo j e smr ti. Nar avno , ne znate ko j i j e to d an. Shva ate to go vo r im? " No valee j e kimnula, ali samo mr vicu, kao d a b i j o j p r ej aka kr etnj a r azb ila ko ncentr acij u. " E vo , r ecimo d a umr ete o smo g p r o sinca. Nar avno , ne znate to j er ste j o ivi. Ali, svake go d ine p r o ivite o smi p r o sinca ne znaj u i d a j e to go d inj ica vae smr ti. Razumij ete me? " " Aha." No valee ga j e nap eto gled ala, zgr anuta to m p o sve no vo m zamilj u. " T o mi nikad nij e p alo na p amet." " Ne, ve ini lj ud i ne p ad ne. Do b r o me sluaj te. Umr ij et ete. Ali, vae ime ne e. Ne. B it e zap isano u ne ij o j B ib lij i, tiskano u nekim no vinama. Ur ezano u va nad gr o b ni sp o menik. Shva ate, ime ima p o vij est." " A d o m j e mj esto gd j e p o inj e tvo j a p o vij est" , r ekla j e tiho . " I ta e p o vij est b iti tu i kad vas ne b ud e." Okr enuo j e d lano ve uvis, r air enih r uku... p r aznih. Dao j o j j e sve to j e imao i o na j e to p r imila. " E vo " , r ekao j e i p o d ignuo svo j u akto vku, a d o k j u j e namij etao u kr ilu, No valee j e stavila p letenu ko ar u na d r ugu str anu i p r imaknula se Mo sesu W hiteco tto nu. Akto vka j e b ila p una fo to gr afij a. " to e vam sve te slike? " " Sad sam fo to gr af. Ob ilazim tr go vine i r o b ne ku e i fo to gr afir am d j ecu." " Mo gu li ih malo p o gled ati? " P r uio j o j j e d esetak fo to gr afij a. Nasmij eene b eb e, namr tene b eb e, r asp lakane b eb e. Sme e, cr ne, b ij ele b eb e. S ko vr avo m ko so m, p lavo o ke, cr veno ko se i elave. " Za ko j i mj esec d o nesite svo j e d ij ete p a u vam ga b esp latno fo to gr afir ati." " Stvar no ? " " Nar avno . E vo to tr aim."

10
Mo ses W hiteco tto n p r uio j e No valee satenski alb um. " T akve d aj emo uz nar ud b e o d p r eko sto d o lar a." Otvo r io j e p r vu str anicu. " T u ete up isati ime svo ga d j eteta. P azite d a d o b r o izab er ete." " Ho u." Vr atio j e fo to gr afij e u akto vku i zatvo r io j e. " Go sp o d ine W hiteco tto n, smij em li vas fo to gr afir ati? " " Mene? " Kimnula j e. " Zato ne? " No valee j e izvad ila fo to ap ar at iz to r b e, stala p r ed nj ega i klj o cnula. Uto j e me u nj ih kr o io mlad i, d o tj er ani p lavo ko si mukar ac. " Zd r avo , j a sam Reggie Lewis. Mo j a mala kae d a me ekate. Mo se, j e li? " " Ne, Mo ses W hiteco tto n." " Ah. Do b r o . B iste li d o li sa mno m u mo j ur ed ? " Reggie j e ve kr enuo . Mo ses W hiteco tto n p r uio j e No valee r uku. " Sr etno ." Ruka mu j e b ila vr sta i snana i No valee se svid j elo d r ati r uku u nj ego vo j . " Hvala vam na alb umu za b eb u." " Nema na emu" , r ekao j e i o tiao . No valee ga j e gled ala d o k j e o d lazio , a o nd a j e p o gled ala fo to gr afij u ko j u j e d r ala u r uci, fo to gr afij u Mo sesa W hiteco tto na, i na tr enutak, samo na tr enutak, u inilo j o j se d a na nj ego vo m licu vid i svo j o d r az. Neko liko minuta p o slij e sed am No valee j e p o j ela ho t-d o g i slad o led . Zatim j e kup ila Amer i ki aso p is za b eb e, nad aj u i se d a e na i p o p is imena izme u ko j ih e mo i neko izab r ati. Umj esto to ga, nala j e lanak p o d naslo vo m " Kako zad r ati ko nd icij u tij eko m tr ud no e" , ko j i j o j j e savj eto vao d a j ed e mno go suhe go ved ine i p o slij e to ga p o e u b r zu etnj u. T r ip ut j e o b ila p ar kir alite, ud iu i d ub o ko kako j e p isalo u lanku, ali na o klaho msko j vr u ini b r zo se umo r ila p a j e p o slj ed nj i kr ug j ed va zavr ila. P o d igla j e p o gled kad se na p ar kir alite d o vezao kamio net i p ar kir ao ned aleko o d nj e. Str aga su b ila malena stab la, ko r ij ena umo tanih u kr p e. Na b o ku kamio neta r uko m j e b io isp isan znak RASADNI K B E N GOODLUCK, E KOLOKI UZGAJ I VA . Vo za , viso ki i vitki I nd ij anac, iziao j e i o tiao u tr go vinu. Na suvo za ko m mj estu o stao ga j e ekati d j e ak. No valee j e p r ila, neko liko tr enutaka gled ala natp is, a o nd a p o vukla p r st p o r ij e i " Go o d luck" 1 . Dj e ak, ko j i j e b io d eseto go d inj a ko p ij a vo za a, nagnuo se kr o z p r o zo r i gled ao j e. " T i se zo ve Go o d luck? " , up itala ga j e. Dj e ak j e kimnuo glavo m. " Da se b ar em j a tako zo vem!" " Zato ? " " Zato to j e to snano ime. I me ko j e e o d o lj eti mno gim tekim tr enucima." " Vj er o j atno " , o d go vo r io j e. " to ti se d o go d ilo s r uko m? " Lagano j e d o d ir nuo nj ezin o ilj ak. " Nesr e a." No valee j e p o kazala str anj i d io kamio neta. " Kakva su to stab la? " " Divlj i kesteni." " Za nj ih nikad nisam ula." Dj e ak j e isko io iz kamio neta, gur nuo r uku u d ep i izvad io tvr d i, sme i kesten, ulaten i sj aj an. " E vo ti." P r uio j o j ga j e. " to j e to ? " " Divlj i kesten." No valee ga j e uzela i ko tr lj ala p o d lanu. " Do no si sr e u" , r ekao j e. " Kako zna? " " Dj ed mi j e r ekao . P r ip ad ao j e nj ego vo m d j ed u, p a nj emu, a sad a meni." " J esu li imali sr e e? " Kimnuo j e. " B ili su d o b r i lo vci. I j a sam." " Do no si li sr e u samo u lo vu? "

11
" Ne, nego i u mno go emu d r ugo me. P o mae ti d a na e o no to ti tr eb a. Da na e p ut ku i ako se izgub i. I j o mno go to ga." No valee mu j e p r uila kesten. " P r vo zaeli elj u" , r ekao j e. " elj u? " " Aha. Dr i ga u r uci i neto zaeli." " Ali, to nij e mo j a amaj lij a, nego tvo j a." " Da, ali svej ed no e up aliti. P o kuaj ." " Do b r o ." No valee j e stisnula p r ste o ko kestena i vr sto sklo p ila o i, p o p ut d j eteta ko j e eka iznena enj e. Kad j e zavr ila, vr atila ga j e d j e aku. " to si p o elj ela? " , up itao j e. " Ako ti kaem, ne e se o stvar iti." " Ma ne, to vr ij ed i samo za zvij ezd u r ep aticu." " Smij em li te fo to gr afir ati? " " P a, mo e." " Stani tu p o kr aj vr ata kamio neta tako d a snimim i tvo j e ime. E to tako . Samo j o malo ulij evo . Do b r o j e." No valee j e klj o cnula up r avo kad se vr atio d j e ako v o tac. " I d emo , B enny? " " Mo e." Otvo r io j e vr ata i uao , a o nd a se nasmij eio No valee. " E p a, d o vi enj a." " Do vi enj a, B enny Go o d luck." Dj e ak j o j j e mahao d o k se kamio net ud alj avao . No valee j e p r ela p r eko p ar kir alita i up utila se natr ag u r o b nu ku u. " Go sp o o ! Go sp o o !" Okr enula se i zaklo nila o i o d sunca. " ekaj " , p o vikao j e B enny Go o d luck. T r ao j e p r ema nj o j no se i j ed no o d malenih stab ala. " E vo . T o j e za teb e." " Za mene? Zato ? " " Za sr e u." Sp ustio j e stab lo na mj estu za p ar kir anj e invalid a. " Oh, B enny. P o go d io si to sam p o elj ela." " Da, j esam, go sp o o ." Ond a se o kr enuo i p o tr ao p r ema kamio netu. No valee j e r azgled ala d j e j u o d j e u kad se o glasio r azglas. Glas j e zvu ao metalno i d aleko , kao kad j e lo a telefo nska veza. " Cij enj eni kup ci W al-Mar ta, sad a j e d evet sati i vaa se r o b na ku a W al-Mar t City zatvar a." No valee j e zastao d ah. Zavr tj elo j o j se u glavi. " Mo limo vas p o nesite r o b u ko j u ste izab r ali..." Sr ce j o j j e tuklo j ako , teko , nap r esko kce. " P o d sj e amo vas d a j e r ad no vr ij eme tr go vine..." Usta su j o j b ila vlana. Osj e ala j e o kus hlad nih p ap r i ica. " I , kao i uvij ek, hvala vam to ste d o li u W al-Mar t." P r o gutala j e kiselinu ko j a j o j j e p r ila gr lo , o kr enula se i p o tr ala p r ema zaho d u u str anj em d ij elu tr go vine. Kab ina j e b ila p r azna, p r o sto r ij a mr a na, ali nij e imala vr emena p etlj ati o ko p alj enj a svj etla. P o vr a ala j e i p o vr a ala sve d o k se nij e o sj e ala p o sve iscij e eno . Ond a j e sj ed ila u mr aku i p o kuavala ne r azmilj ati o nevo lj ama u ko j ima se nala. Cij eli j e d an to p o tiskivala, ali sad su misli nahr up ile. Mo r a p o sto j ati neto to mo e u initi, go vo r ila j e seb i. Mo gla b i p o kuati p r o na i mamu Nell, ali nij e znala kako se Fr ed p r eziva. Vj er o j atno p o sto j i neki klub b ej zb o lskih sud aca ko j i b i mo gla nazvati, ali sud aca p o imenu Fr ed zacij elo ima mno go . Mo gla b i nazvati P o p r avni d o m za d j evo j ke i vid j eti j e li Rho nd a T alley j o o nd j e. Ali, kr a a kamio na sa slad o led o m b ila j e nj ezin p r vi p r ekr aj p a j e sad vj er o j atno ve na slo b o d i.

12
Mo gla b i nazvati Red a, ali sumnj ala j e d a b i j o j o n p o slao no vac d a se vr ati u T ellico P lains. Ve j e zap o slio d r ugu ko no b ar icu. Ond a j e No valee p o mislila na W illyj a J acka. Mo gla b i auto sto p ir ati, p o kuati sama sti i u B aker sfield . Ali, nij e znala j e li J . P aulu p r ezime P ickens ili P aul. P itala se j e li j e W illy J ack d o ista nap ustio . to ako j e o tiao p o p r aviti auto ? I li ako se samo naalio ? T o mu j e b io sklo n. Mo d a se o d vezao kako b i j e up laio , a o nd a d o ivio sud ar ... A to ako j e kid nap ir an? Netko s p ito lj em mo gao j e p r isiliti d a... T akve j e stvar i vi ala na televizij i. to ako ... Dr i se kao d a... J ed no stavno se p r etvar aj ... Ali, No valee j e znala d a se nij e d o go d ilo nita o d to ga. I znala j e d a mamu Nell nij e b r iga gd j e j e o na, d a j e se Rho nd a T alley vj er o j atno ni ne sj e a - a W illy J ack j e o tiao b ez nj e. Op et j e u ustima o sj etila kiselinu, u elucu gr . B ila b i ih p o tisnula, ali b ila j e p r eumo r na. P r ep ustila se cr nini i p r aznini. Nij e znala kako j e ve d ugo u zaho d u. B ila j e p r eslab a d a se p o makne, tako b o lesna d a j u nij e ni b ilo b r iga. Od j e a j o j j e b ila vlana i lj ep lj iva, ko a o zno j ena. Glava kao d a j o j j e b ila o d vo j ena o d tij ela. Kad j e nap o ko n usp j ela ustati, o sj e ala se kao d a sve vid i s velike visine. Otila j e d o umivao nika i naslo nila se na nj ega d o k se umivala i isp ir ala usta. U glavi j o j j e tutnj alo , sve j u j e b o lj elo , ali o p r ala se to j e b o lj e mo gla i zatim uzela to r b u i izila. Zgr ad a j e b ila mr a na i tiha. Sp r ij ed a se vid j ela slab a svj etlo st, ali znala j e d a j e tr go vina p r azna... znala j e d a j e sama. T iho j e ho d ala kr o z tr go vinu, p r ema svj etlo sti. Svo j e j e stvar i nala o nd j e gd j e ih j e i o stavila - p letenu ko ar u, knj igu za d ij ete, d ivlj i kesten. Uzela ih j e kao d a se sp r ema o ti i, kao d a id e ku i. A o nd a j e p o ela lutati, kao i d r ugi lj ud i ko j i se nemaj u kamo vr atiti ni kamo p o i kao Lud i Dan iz T ellico P lainsa ko j i j e no u ho d ao ulicama no se i ko mad i e ivo ta d r ugih lj ud i. B escilj no se kr etala s j ed no g kr aj a tr go vine na d r ugi, p o kr aj r ed o va televizo r a b ez slike, igr a aka b ez d j ece. P r o la j e p o kr aj p o stelj ine, kutij a o ko lad nih b o mb o na, p o su a. P o kr aj nekih p o lica p r o la j e neko liko p uta, p o kr aj nekih uo p e ne, ali to nij e b ilo vano . A o nd a j e ugled ala sto l, o kr ugli stakleni sto l isp o d sunco b r ana s cr venim i b ij elim p r ugama... za nj im b i mo gla sj ed iti s d j eteto m, p iti o ko lad no mlij eko i gled ati zalazak sunca. P r o la j e r uko m p o glatko j p o vr ini sto la i o b r isala p r ainu, o istila mj esto za alb um i ko ar u. U b lizini j e nala d vij e tanke b ij ele sj enice i d o vukla ih d o sto la, a o nd a stab lo stavila izme u nj ih. Sp ustila se na sto lac, o tvo r ila to r b u i izvad ila fo to gr afij e sestr e Husb and , Mo sesa W hiteco tto na i B ennyj a Go o d lucka te ih naslo nila na ko ar u. P o maknula j e alb um na sr ed inu sto la, p a j e vr atila na p r ij anj e mj esto . I na kr aj u... kad j e zavr ila... d ugo j e mir no sj ed ila, tako d ugo d a j o j se inilo kako se vie nikad ne e p o maknuti. Mno go kasnij e, kad j e nap o ko n ustala, o tila j e d o izlo ga i p o gled ala van. P o ela j e kr ap ati kiica, a snaan vj etar zano sio j e kap i p r ema staklu. Maglo vita cr vena i uta neo nska svj etla, si une to kice b o j e, o d r aavale su se u kap ima to su se slij evale niz staklo . I tad se iznenad a sj etila d avno zako p ane usp o mene. B ila j e j o vr lo malena i nij e se sj e ala zato i kako , ali o stala j e u d vo r ani za ko tur alj kanj e, zaklj u ana, sama. I sp va se str ano b o j ala... vr itala j e, lup ala r ukama o zaklj u ana vr ata, p o kuavala se p o p eti d o viso kih p r o zo r a. Ond a j e usp j ela d o segnuti p r ekid a na zid u i p r itisnuti ga, a u sr ed ini klizalita go lema sr eb r na kugla p o ela se o kr etati i b acati sr eb r ne i mo d r e zr ake ko j e su se vr tj ele u kr ug p o p o d u, zid o vima, str o p u. Nj ezin se str ah tad a r asp uknuo , r azb io p o p ut stakla, p a j e p eto go d inj a No valee Natio n zako r a ila p o d taj tu svj etlo sti i p ustila d a b lj etavi d ij amanti b o j a p leu o ko nj e. Ond a se p o ela o kr etati. P o d ar o b no m sr eb r no m kuglo m, samo u

13
ar ap ama, o kr etala se... sve b r e i b r e... r uke su j o j slo b o d no leb d j ele... vr tj ela se i vr tj ela... slo b o d na. No valee se nasmij eila seb i kao p eto go d inj akinj i, ko ato j i nesp r etno j , i p o kuala j e zad r ati o nd j e, ali d j evo j ica j e nestala u sj eni. A o nd a j e No valee Natio n, star a sed amnaest go d ina, tr ud na sed am mj eseci, d vad eset sed am kila p r ed eb ela, izula natika e i p o ela se o nd j e, usr ed W al-Mar ta, o kr etati... sve b r e i b r e... vr tj eti i vr tj eti... slo b o d na... o ekuj u i d a p o ne nj ezina p o vij est. T r e e p o glavlj e W illy J ack o stao j e b ez no vca u T ucumar ij u; p lymo uthu j e nestalo b enzina sto tinj ak kilo metar a d alj e. Kad j e kazalj ka na p o kaziva u go r iva d o la d o nitice, p r eko p ao j e d ep o ve i p r eb r o j ao no vac - d eved eset etir i centa. Zaalio j e to j e d ao No valee o nih d eset d o lar a j er b i s nj ima d o ao b lie Kalifo r nij i, ali b r zo j e o d b acio tu misao . W illy J ack nij e b io tip ko j i b i se p r ep utao alj enj u. Usp io j e o d vesti auto d o b o r o vo g gaj a, p r ili no d aleko o d b ankine. Zaklj u ao j e svo j kar to nski ko v eg u p r tlj anik a o nd a izvad io sj ed ala, i p r ed nj a i str anj a, u p o tr azi za sitniem. Naao j e d vij e ko vanice o d etvr t d o lar a, j ed nu o d d eset, tr i o d j ed no g centa i d r a za o p uke mar ihuane. Nij e d aleko o d maknuo kad se sj etio d a j e sun ane nao ale o stavio na up r avlj a ko j p lo i. Vie o d vr u ine smetao mu j e b lj esak sunca ko j i mu se zab ij ao u o i p o p ut p r sta. P o kuao j e auto sto p ir ati, ali vo za i kamio na ko j i su ub r zali sp utaj u i se s P eco s Mese j ur ili su p o kr aj nj ega o stavlj aj u i za so b o m o b lake p r aine i sitno g lj unka i p unili mu usta p ij esko m. Na cesti go to vo i nij e b ilo d r ugih vo zila. Kamio neti u ij im su kab inama b ile natr p ane cij ele o b itelj i. P r iko lice za o d mo r na ij im su p r o zo r ima b ile nalij ep lj ene etikete na ko j ima j e p isalo UMI ROVLJ E NI CI . T o b a nisu b ili lj ud i ko j i b i p r imili auto sto p er a. Neki j e p o hab ani star i VW p un tinej d er a usp o r io i vo zio uz nj ega. Ri o ko si mlad i kr ivih zub a nagnuo se kr o z p r o zo r i nasmij eio . " Op r o stite, go sp o d ine" , r ekao j e, " imate li mo d a malo sivo g estr ago na? " " Mo lim? Sivo g ega? " Ali auto mo b il j e ve ub r zao a iz nj ega se uo smij eh. " P ed er i" , viknuo j e W illy J ack. Ri o ko si se nagnuo kr o z p r o zo r i p o slao W illyj u J acku p o lj ub ac; W illy J ack mu j e zauzvr at p o kazao sr ed nj i p r st. " P ed er i" , p o no vno j e p o vikao , ali tad su ve b ili p r ed aleko d a b i ga uli. Vr u ina mu j e p o ela smetati; usta su mu b ila suha, u glavi mu j e tutnj alo . S vr ha neko g usp o na ugled ao j e j ezer ce, ali b ilo j e naj manj e kilo metar i p o l o d ceste. Nij e imao p o j ma kako d o i d o b enzina ili no vca, ali kad j e vid io znak na ko j em j e p isalo SANT A ROSA - P E T KI LOME T ARA, zaklj u io j e d a j e to b o lj a var ij anta nego p j ea iti d o B aker sfield a. Malo p r ij e o d vo j ka d r ugi j e znak o b j avlj ivao B E NZI N, HRANA I SMJ E T AJ , ali W illy J ack nij e stigao d o nj ih. Nij e o tiao d alj e o d b ar a T o m P o ny's, etvr taste b eto nske zgr ad e o li ene b o j o m slab e kave. W illy J ack se b o j ao d a j e lo kal mo d a zatvo r en. Na star o m kamio netu p ar kir ano m p r ed nj im ned o staj ala su o b j e str anj e gume. Vid j elo se d a j e tu ve neko vr ij eme. Neo nski znako vi na zgr ad i nisu b ili up alj eni, a iza p r o zo r a j e izgled alo mr a no , ali iznutr a se ula glazb a, zvuko vi steel gitar e kako klize kr o z melo d ij u. P o kuao j e o tvo r iti vr ata, ali b ila su zaklj u ana. Zatim j e o tiao d o p r o zo r a, o b r isao p r ainu i, zaklo nivi o i r ukama, p o gled ao unutr a. Za neko liko sekund a o i su mu se d o vo lj no p r ilago d ile p o lumr aku d a shvati kako ga s d r uge str ane stakla p r o matr aj u ne ij e o i. " I suse Kr iste!" , p o vikao j e i o d sko io . uo j e kako se netko unutr a smij e. Za neko liko tr enutaka klj o cnula j e b r ava i vr ata su se o tvo r ila, ali samo za neko liko centimetar a. Op r ezno im j e p r iao , a o nd a zavir io unutr a. T ad su se vr ata o d j ed anp ut ir o m o tvo r ila a ne ij a ga j e r uka zgr ab ila i uvukla. " Ko ga vr aga vir i kr o z mo j p r o zo r ? "

14
Dr ala ga j e d j evo j ka ko j o j j e mo glo b iti d vanaest ili tr inaest go d ina. I mala j e kr atku ko su, d ug no s, mr avo , p i asto lice p r ekr iveno aknama. W illy J ack se zamalo nasmij ao nj ezino j r uno i i mr avo sti. P o d sj e ala ga j e na slike ko j e j e vid io na televizij i, slike lj ud i ko j i umir u o d glad i u Afr ici, samo to j e ta cur a b ila b ij elkinj a. I p r ili no j aka. " Netko b i te zb o g to ga mo gao up ucati, zna." Otr esao j e nj ezinu r uku. " P a nij e to kao d a sam ti vir io u sp ava u so b u ili tako neto . Ovo nij e ku a." " A kako zna d a nij e, p ametnj ako vi u? " " J e li? " " P o go d i!" W illy J ack se o svr nuo p o p r o sto r ij i, ali p r ili no nezainter esir ano . Na takvim j e mj estima p r o veo tisu e no i, ali ni u j ed no m nij e vid io nita vie nego to se mo glo vid j eti i o vd j e: d ub o ks, b ilij ar ski sto l, ank, d j evo j ka. Nij e ni zamij etio isp ucanu p lastiku, o lj utene zid o ve, p o d er anu vo lo vsku ko u i p o utj ele slike iznur enih i p o r aenih I nd ij anaca. Nij e o p azio kako j e sj aj no vih p r ed meta ve izb lij ed io i izgr eb an - up r avo kao ta d j evo j ka. " I , j e li o tvo r eno ili nij e? " , up itao j e. " Da j e zatvo r eno , ti ne b i b io o vd j e, nij e li tako ? " " Samo sam htio - htio b ih hlad no p ivo ." " E p a, up r avo to i p r o d aj emo ." Otila j e iza anka, nalila mu p ivo i gur nula mu ga. Go to vo j e sve p o p io u j ed no m gutlj aj u. " I , o d akle si? " , up itala j e. " I z Nashvillea." " U T ennesseej u? " " Ko liko znam p o sto j i samo j ed an Nashville, i taj j e u T ennesseej u." " P r avi si p ametnj ako vi , ha? " W illy J ack se vr ago lasto nasmij eio . Od nekud iza anka uo j e kako netko p uta vo d u u zaho d u. " Zna na ko ga li i kad se nasmij ei? " , r ekla j e. " Na J o hna Co ugar a Mellencamp a. J e li ti to itko ikad r ekao ? " " Nar avno . Mno gi su mi to r ekli. Zna zato ? Zato to mi j e o n b r at." " Ko j eta. Nij e ti o n b r at." " J e li? Mo j a mama kae d a j est." " Nij e." W illy J ack j e d o vr io p ivo i p r uio j o j p r aznu au. " P o kai mi vo za ku d o zvo lu." " Zato ? Da nisi mur j akinj a? " T ad a se nasmij ala i W illy J ack j e vid io d a nema d va p r ed nj a zub a. Desni su j o j , na mj estu gd j e su tr eb ali b iti zub i, b ile j ar ko cr vene, kao d a ih j e namazala r uem. W illy J ack se iznenad io kad j e o sj etio d a mu se p o eo d izati. Nap unila j e au i vr atila mu j e. " Ma, d aj . Do kai d a si to to tvr d i." " Vo lio b ih d a mo gu." " Znala sam d a su to glup o sti." " Neki mi j e kur vin sin sino ukr ao lisnicu. I z ho telske so b e. No vac, kr ed itne kar tice, sve." " Ho e r e i d a nema no vca? A kako misli p latiti ta d va p iva? " " P a, o stalo mi j e neto sitnia." W illy J ack se to b o e maio za d ep . " Nema p r o b lema. Ku a asti." " J o lene? " Glas iz str anj e p r o sto r ij e, enski, b io j e p r o mukao i b ezizr aaj an. Dj evo j ka j e stisnula o i i nap r avila gr imasu kao d a j e zagr izla limun. " Mo lim? " " J esi li nap unila slanike? " " J esam." Zgr ab ila j e vr e icu so li s p o lice iza anka i o tvo r ila p lasti ne slanike. Nagnula j e vr e icu i tr esla j e nad slanicima. " J o lene" , p o no vno j u j e d o zvala o na ena.

15
Dj evo j ka se vr ago lasto smij eila W illyj u J acku d o k se so l r asip ala o ko slanika. Dr ala j e vr e icu d o k se nij e isp r aznila, a slanici o stali zako p ani isp o d kilo gr ama so li. " J o lene." Glas j e sad b io up o r nij i. " to ? " " Stavi p r eo stale b o ce Co o r sa i Miller sa u hlad io nik" , d o viknula j e ena. " Do b r o ." Dj evo j ka j e o tila iza zavj ese sa str ane anka i vr atila se s d vij e gaj b e p iva ko j e j e no sila j ed nu na d r ugo j . No sila ih j e b ez imalo nap o r a. W illy J ack j u j e p r o matr ao d o k j e o tvar ala hlad io nik iza anka i stavlj ala to p lo p ivo u nj . T r ap er ice su j o j se zavla ile d ub o ko me u no ge svaki p ut kad b i se nagnula, ali to nij e b ilo o no to ga j e uzb u ivalo . Uzb u ivalo ga j e o no mj esto u nj ezinim ustima gd j e su ned o staj ali zub i. " J esi li i ti glazb enik? " , up itala j e. " Aha. I mam nastup u Las Vegasu, samo ako usp ij em sti i o namo d o sutr a nave er ." " P a d o tamo ima samo o sam sati. I to ako se p r id r ava o gr ani enj a b r zine." " Ma, b r iga mene za o gr ani enj e b r zine, ali..." " J o lene? " Dj evo j ka j e stavila p r st na usta, znak W illyj u J acku d a uti, ali nj emu znak nij e ni b io p o tr eb an. Osj etio j e r azd r aeno st u eninu glasu. " J el' ti to tamo s nekim b r b lj a? " " Ne." J o lene j e s ga enj em zako lutala o ima. " Samo p j evam." " Sti i e b ez p r o b lema za o sam sati" , ap nula j e W illyj u J acku. " Ali, auto mi j e o stao na cesti, nemam b enzina. A nemam ni lo ve... ni kr ed itnih kar tica." " Zato ne nazo ve b r ata? " " U to me i j est p r o b lem. On j e u Lo nd o nu. Na tur nej i." " Ond a nazo vi svo j u enu." " Nemam enu." " Dj evo j ku? " " Ne, to j e go to vo . Ostavio sam j e." " Mo gao b i auto sto p o m. Osim ako misli d a si p r ed o b ar za to ." " Sto p ir ao sam j a i te kako . Ali, ne mo gu o staviti auto ." " P a, mo d a ti j a mo gu p o mo i." " Kako ? " " I mam j a neto lo ve." " T o b i zb ilj a..." " to se tu d o vr aga d o ga a? " Glas iz str anj e p r o sto r ij e p r ip ad ao j e d eb elo j eni ko j a j e sad staj ala na p r agu. Na seb i j e imala muku p o tko ulj u, cr ne ip kaste ga ice i r ui aste r eeb o kice. " Ve si o tvo r ila, J o lene? " " Nisam, ali o n j e..." " Sad a ti o d lu uj e kad o tvar amo ? Ha? T i nam o d r e uj e r ad no vr ij eme? " " On j e..." ena se zatim o kr enula W illyj u J acku. " Zatvo r eni smo ." " Ah, tako ? " , r ekao j e. I sp r uila j e r uku i zgr ab ila nj ego vo p ivo . " J esi li o vo p latio ? " " Htio sam, ali..." " J a sam ga astila" , r ekla j e d j evo j ka. " Lij ep o , b o gami. Otvo r i p a p o klanj a p ivo . B a kr asno . Uo p e mi nij e j asno kako sam vo d ila o vaj lo kal b ez teb e. B o me d a. Ono g d ana kad si ti..." Dj evo j ka j e hitr o zao b ila enu i o tila d o vr ata. " On up r avo o d lazi." J o lene j e mahnula W illyj u J acku. " Haj d e. Od lazi." W illy J ack se o d lij ep io o d anka, siao sa sto lca i kr enuo p r ema vr atima, ali ne p r eb r zo ... nij e ur io . " J asno d a o d lazi. A o ti i e i ti ako se ne sab er e." Kad j e iziao , d j evo j ka j e zalup ila vr ata za nj im. J o j e uo enin glas, ak i kad j e d o ao d o ceste. Vikala j e zb o g so li.

16
Na p utu u gr ad p r o ao j e p o kr aj neko liko stamb enih p r iko lica p ar kir anih na zar avnima b ez stab ala, p o kr aj nap utenih tand o va za p r o d aj u vo a i sp alj ene ko lib e u p o lj u zar aslo m u tr o zub . P r eao j e tr a nice ko j e su p r o lazile p o kr aj b enzinske cr p ke na ij im su vr atima b ile zakucane d aske i o nd j e ga j e ekala. Staj ala j e na b eto nsko m o to i u izme u cr p ki. " B a si b r zo p o istila o nu so l, J o lene." P o kuao j e izgo vo r iti nj ezino ime o nako kako ga j e izgo var ala o na ena. " Nisam j e p o istila." " Ond a e sigur no d o b iti svo j e." " Nij e mi o na efica." " Ne, zb ilj a se vid j elo d a nij e." Sustigla ga j e i nastavila ho d ati uz nj ega. " uj . I mam vie o d d vj esto d o lar a ko j e ti mo gu d ati ako si zainter esir an." Stao j e. " Zainter esir an sam." " Ali, mo r a me p o vesti sa so b o m. U Las Vegas." " Vr aga. P a d a me uhite zb o g o tmice malo d o b nice." " Nisam j a klinka. Devetnaest mi j e go d ina." " Da, a j a sam E lvis P r esley." " No d o b r o , star ij a sam nego to izgled am." " Kako to misli, d a te p o ved em sa so b o m? " " P o ved i me, p o magat u ti u Las Vegasu." " P o magati u emu? " " S o p r emo m. I nstr umentima i tako to . Snana sam, mo gu sve p o d i i. Zvu nike, p o j a ala... P a i glaso vir mo gu sama p o maknuti." Do k j e go vo r ila, p r tlj ala j e o ko svo j e b luze. W illy J ack j e p o mislio d a e zad i i r ukave kako b i mu p o kazala mii e. Kad b i to u inila, znao j e d a b i se p o eo smij ati i time se izd ao . " emu se smj eka? " , up itala j e. " T o me kako b i b ilo lij ep o kad b i netko b io sa mno m. B r inuo se za mo j e ko stime... p r iivao lj o kice, gumb e i tako to ." " Aha, a mo gu za teb e o b avlj ati i sitne p o slo ve, p r imati telefo nske p o zive - b ilo to ." " Vr ij ed i. U inimo to ." T ad se nasmij eila. Od o smij eha su j o j se namr ekali kap ci, a usnice se zategnule, p a j e o p et vid io o nu p r azninu izme u zub i. " I d emo " , r ekao j e. " Ali, ne mo gu o d mah." " Zato ne? " " Mo r am p o no vac. I o d j e u. I sr ed iti neko liko stvar i." " P a kad a o nd a mo e? " " Nave er ." " Nav er ? A to d a j a r ad im cij eli d an? Sto j im na suncu i d r kam? " " Nemam p o j ma. I d i u p ar k. P r o e i se. Nekamo o ti i. Na i su se s to b o m ko d gimnazij e." " A gd j e j e ta vr aj a gimnazij a? " " Usr ed gr ad a. Vid j et e. Gr ad b a nij e velik." ekala j e neki znak nj ego vo g o d o b r avanj a, ali o n j e zab io r uke u d ep o ve i zur io nekamo mimo nj e. " Vr ij ed i? " , up itala j e. " P a b a i nemam neki izb o r ." " A gd j e ti j e auto ? " " Na auto cesti. Oko p et kilo metar a o d avd e." " Kakav auto ima? " " P lymo uth iz 1 9 7 2 . Zato ? " " Daj mi klj u eve." I sp r uila j e r uku tr ud e i se o staviti d o j am kako j e sigur na d a e j o j to usp j eti. " Vr aga!"

17
" uj . Mo gu se o d vesti o namo ... p o nij eti malo b enzina. Ond a u ga d o vesti u gr ad , nap uniti go r ivo m, sr ed iti ulj e i sve to tr eb a. Mo gu d o i p o teb e u o sam, p a o d o smo ." " Ne e i i." Od mahnuo j e glavo m. " Ne p ad a mi na p amet d ati klj u eve..." " to , misli d a u ukr asti p lymo uth iz 1 9 7 2 .? Ma d aj ! Uo stalo m, nema veze." Okr enula se i p o la niz cestu. " Zab o r avi cij elu p r i u." " Do b r o " , p o vikao j e W illy J ack. " Do go vo r eno ." Ali, d j evo j ka se i d alj e ud alj avala o d nj ega. P o ur io j e d a j e sustigne, a o nd a j o j mahnuo klj u evima p r ed no so m. " Kaem ti, vr ij ed i." Glas mu j e sad b io malo o tr ij i. Uzela mu j e klj u eve iz r uke ni ne zastaj u i. " U o sam" , r ekla j e, i o nd a j e nestala. W illy J ack j e b io ko d ko le ve u sed am, nad aj u i se d a e d j evo j ka ur aniti. Santa Ro se u New Mexicu d o tad mu j e ve b io p un kufer . P r o veo j e sat u d vo r ani za b ilij ar gled aj u i kako d va d eb ela mukar ca igr aj u kao d a lo ve r ib u o stima. Kad j e nap o ko n d o ao na r ed , d o p ustio im j e d a p o b ij ed e i p o kup e mu p r eo stali sitni kako b i u slj ed e o j r und i o d nj ih izmamio neko liko d o lar a, ali o ni su o d ustali i o tili s nj eo vim no vcem. U d r ugsto r eu usp io j e iz auto mata za vaka e gume istr esti d o vo lj no sitnia d a kup i P ep si Co lu i lizalicu. Zatim j e o tiao u kafi P eaches, p io vo d u i gled ao cr ti e na maleno m cr no b ij elo m televizo r u s lo o m sliko m. Na p o slj etku j e o tiao d o gimnazij e gd j e j e ekao i ub ij ao ko mar ce ko j i su o stavlj ali p liko ve p o nj ego vo m licu i vr atu. Ali, J o lene nij e p o r anila. Nij e ak ni d o la navr ij eme. Stigla j e u d evet i p etnaest, vo ze i p r eb r zo i b ez up alj enih svj etala. P r o maila j e o d vo j ak za tr id esetak centimetar a, p o p ela se na p lo nik i ud ar ila p r ed nj im b lato b r ano m o elj eznu o gr ad u. " Gd j e si, d o vr aga? " , p o vikao j e. " Zad r ala sam se." W illy J ack kr enuo j e p r ema vo za ko m mj estu. " Do i s d r uge str ane. J a u vo ziti." " Malo sutr a." Naglo j e o tvo r io vr ata, a o na j e skliznula na suvo za ko sj ed alo . " J esi li p o nij ela no vac? " " Nar avno ." " Ko liko ? " " Dvj esto o samnaest d o lar a" , r ekla j e. W illy J ack se tad nagnuo p r ema nj o j kao d a e j o j neto ap nuti, p a se i o na nagnula p r ema nj emu. Ali, o n j u j e naglo zgr ab io za p o tilj ak i o mo tao gust p r amen nj ezine ko se o ko p r sta. P r ivukao j u j e k seb i i zagnj ur io lice u nj ezino , no sa sp lj o teno g o nj ezin o b r az. Zatim j e, zagled an u nj ezine o i, p r itisnuo usnice uz nj ezine, zub ima ih r azd vo j io . Gur ao j e j ezik naj p r ij e me u nj ezine usnice, zab io j o j ga u usta i p o micao d o k nij e naao o no to j e tr aio . A kad j e usp io , j eziko m j e milo vao to mj esto , o nu p r azninu izme u zub i, nj ezine d esni, gur ao j ezik unutr a-van, unutr a-van, nj iu i nj ezinu glavu amo -tamo , usta vr elih na nj ezinima, isp unj avaj u i j e svo j o m str a u, a o nd a j e isp ustio neki zvuk, mr a an zvuk negd j e iz gr la, p a su mu se usnice o p ustile a j ezik izvukao . Neko liko tr enutaka p o slij e, o d maknuo se o d nj e i gur nuo j e o d seb e. " Daj mi" , r ekao j e. " to ? " " No vac." Dj evo j ka se ukr utila zb o g ne ega to j e ula u nj ego vu glasu, ne ega o tr o g i o p asno g, kao d a j e r ij e i izvukla o tr ica no a. I zvad ila j e no vac iz to r b ice i stavila mu ga u r uku. Nij e gled ao no v anice, nij e ih b r o j ao , samo ih j e str p ao u d ep , up alio mo to r i kr enuo . utio j e d o k nisu d o li d o izlaza iz gr ad a, gd j e j e ugled ao neo nski znak iznad b ar a u ko j em j u j e up o znao . " T ko j e T o m P o ny? " , up itao j e W illy J ack. " Mo j tata." Nasmij ao se. " P r etp o stavlj am d a ne eli navr atiti i o p r o stiti se? "

18
Nij e o d go vo r ila, samo se malo sp ustila na sj ed alu d o k su p r o lazili. Kad su stigli na auto cestu, W illy J ack j e ub r zao na 1 2 0 na sat p a se o p ustio i sp ustio r uku na naslo n sj ed ala, tik iznad nj ezinih r amena. P o vukla se d alj e p r ema vr atima. " to ti j e? " , up itao j e. " Zar misli d a u ti u initi neto naao ? " Nij e ga p o gled ala. Nastavila j e zur iti r avno p r ed a se. " Reci mi neto . J esi li d j evica? " " Ma kakvi" , r ekla j e p r eb r zo . " J esi!" Vr ago lasto se nasmij eio . " Nevj er o j atno ." Ond a j e sp ustio r uku na nj ezina r amena i nie, na p r sa. P r stima j e p o milo vao nj ezinu d o j ku i p o kaklj ao b r ad avicu. " Ne mo gu vj er o vati! I mam d j evicu! E p a, za to emo se mo r ati p o b r inuti, nij e li tako ? " Up r avo j e u to m tr enutku zamij etio svj etla kako b lj eskaj u u r etr o vizo r u. Usp o r io j e, nad aj u i se d a e ih vo zilo zao b i i, nad aj u i se d a j e to neto d r ugo . Ali, znao j e d a nij e. T ad su za uli sir enu. " Uh, sr anj e" , r ekla j e d j evo j ka. W illy J ack skr enuo j e na b ankinu i zaustavio auto p a p r i ekao d o k er if nij e iziao iz svo j eg i d o ao d o p lymo utha. " Mo lim vas vo za ku, go sp o d ine." W illy J ack j e p o segnuo u str anj i d ep i izvad io lisnicu. " Mislila sam d a su ti to ukr ali" , p r o ap tala j e d j evo j ka. W illy J ack se namr tio na nj u d o k j e p r uao vo za ku kr o z p r o zo r i ekao d o k j u j e er if p r o u avao p o d svj etlo u b ater ij e. " to sam u inio ? " , up itao j e W illy J ack, ali er if j e o tiao d o svo j eg auto mo b ila i zap isivao r egistr acij ski b r o j na b lo k za kazne. " Lagao si o lisnici, j e li? " up itala j e d j evo j ka. " Danas sam to sr ed io ." " Kako ? Kako si sr ed io ? " " uj . B ud imo u o vo me zaj ed no . Vr ij ed i? Ob o j e elimo isto , nij e li tako ? elimo o ti i u Las Vegas. Zaj ed no ." P r imio j u j e za r uku. " J e li tako ? " Svj etla p atr o lno g auto mo b ila o b o j ila su nj ego vo lice neo nsko m b o j o m. " Nij e li tako ? " , p itao j e i j a e j e stisnuo za r uku. W illy J ack se o kr enuo kad j e uo utanj e gab ar d ena p o kr aj p r o zo r a. " Samo ste u p r o lazu, go sp o d ine P ickens? " " On j e sa mno m, Fr ank" , r ekla j e d j evo j ka. er if se sagnuo i b ater ij o m o svij etlio suvo za ko mj esto . " Zd r avo , J o lene. Nisam znao d a si i ti tu." " I d emo u Alb uq uer q ue u kino " , r ekla j e. " On mi j e d e ko ." " Ah, tako ." Ond a j e usmj er io svj etlo st b ater ij e na str anj e sj ed alo . J o lene ga j e natr p ala ko v ezima i kutij ama. S vj ealice zaka ene iznad vr ata visj ele su halj ine, a na p o d u j e b ila p r ava zb r ka cip ela. " P o nij ela si p r ili no to ga za o d lazak u kino ." " Svr atit emo u kemij sku istio nicu. Dati to na p r anj e." " A kako b i b ilo d a vas d vo j e lij ep o izi ete iz auto mo b ila? " W illy J ack se nij e ur io , ali d j evo j ka j e o d mah isko ila, sp r emna sur a ivati. Kad su p r eko nj ih p r ela svj etla neko g auto mo b ila u p r o lazu, sp ustila j e glavu. " Kako ste d ugo u gr ad u, go sp o d ine P ickens? " " Ne d ugo " , o d go vo r io j e W illy J ack. " Samo neko liko d ana" , r ekla j e J o lene. " T r i ili etir i." " Go sp o d ine, b iste li o tvo r ili p r tlj anik? " W illy J ack se nagnuo kr o z p r o zo r , uzeo klj u eve, zao b iao auto mo b il i o tklj u ao p r tlj anik. U nj emu j e sve manj e-vie b ilo o nako kako j e o stavio , samo to j e nj ego v ko v eg b io o tvo r en, a p o kr aj nj ega j e b ila p lasti na vr e a za sme e. er if j e malo ko p ao p o ko v egu, a o nd a o tvo r io vr e u i d o b r o j e p r etr aio . " P ua ste, go sp o d ine P ickens? " " Aha." " Ko j e cigar ete p uite? " W illy J ack j e izvukao kutij u Mar lb o r a iz d ep a na ko ulj i i p r uio j e er ifu.

19
" P itam se to e vam o nd a etr naest teka W insto na? " " Mo lim? " W illyj u J acku se stisnulo gr lo . " Nisu mo j e." er if j e zatim p o gled ao J o lene. " J a ne p uim" , r ekla j e. " Go sp o d ine P ickens, uhi eni ste. I mate p r avo utj eti..." W illy J ack j e u T ellico P lainsu r ed o vito gled ao Hill Str eet B lues p a j e znao ko j e r ij e i slij ed e, znao ih j e na p amet. ak mu se u inilo d a er if p o malo zvu i kao Renko . Zamj enik er ifa staj ao j e p o kr aj vr ata. Fr ank, o naj ko j i ga j e uhitio , staj ao j e p o kr aj sto la i gled ao ga u lice. Dj evo j ka j e sj ed ila na sto lcu p o kr aj nj ega, ali nij e j u ni p o gled ao . Ni j ed an j ed ini p ut. No vac ko j i mu j e d ala b io j e r azasut p o sto lu. " uj te" , r ekao j e W illy J ack. " P o nestalo mi j e no vca. Do ao sam o vamo samo d a b ih vid io mo gu li to uicati." " I uicao si d vj esto o samnaest d o lar a i etr naest teka W insto na - W insto na Light 1 0 0 . A to j e b a ud na slu aj no st, j er up r avo j e nj ih netko ukr ao iz samo p o sluge u P uer to De Luni u sr ij ed u uj utr o ." " P a j a u sr ij ed u uj utr o nisam ni b io o vd j e. B io sam u Oklaho mi." " Mo e li to netko p o tvr d iti? " " Aha. Mo j a cur a, No valee. Ona j e b ila sa mno m." J o lene se naglo ukr utila na sto lcu - d r veni j e naslo n glasno zakr ip ao . " A gd j e j e o na sad a? " , p itao j e er if. " T a tvo j a cur a." " Ostavio sam j e u Oklaho mi. U neko m gr ad i u na slo vo S." er if j e izvad io atlas iz lad ice, malo listao , a o nd a ga o kr enuo p r ema W illyj u J acku. " E to ti Oklaho me. Na i mi taj gr ad i ." W illy J ack j e p r sto m p o vukao p r eko d ij ela zemlj o vid a, a o nd a d vap ut lup nuo . " Seq uo yah, evo , tu." " Dakle, cur u si o stavio u Seq uo yi u Oklaho mi. Ko d r o aka? " " Ne." " P r ij atelj a? " " Ne. Ostavio sam j e u r o b no j ku i W al-Mar t." " Ona tamo r ad i? U W al-Mar tu? " W illy J ack j e o d mahnuo glavo m, isto d o b no se p o igr avaj u i r up o m na ko lj enu tr ap er ica. " J e li se o nd j e tr eb ala s nekim sastati? " " Ne." W illy J ack j e p o tezao ko n i e na r up i, p o sve uj u i svu p o zo r no st r up i na hla ama. " Samo sam j e o stavio o nd j e." " Kako to misli, o stavio ? P ustio si j e d a izi e? " W illy J ack j e kimnuo i zataknuo p r st u r up u tr ap er ica. " Ho e r e i d a si j e izb acio ? " " Aha." P o vukao j e izb lij ed j eli tr ap er tako d a se p o d er ao o d ko lj ena d o p o r ub a. " I zb acio sam j e." " T ako si mislio i sa mno m" , p o vikala j e d j evo j ka. " I zb aciti me kao p sa lutalicu, ti kur vin sine!" " J o lene, ne b ud i tako o tr a" , r ekao j e er if. " Daj mo go sp o d inu P ickensu p r iliku d a isp r i a svo j u p r i u." Nj ego v zamj enik ko j i j e staj ao p o kr aj vr ata nasmij ao se. " I u ko liko si sati u sr ij ed u izb acio tu cur u? " " Ne znam. Oko d eset. Mo d a j ed anaest." " Nij e istina" , r ekla j e J o lene. " B io j e tu sa mno m u uto r ak nave er . P o zvao me d a o d em s nj im u Las Vegas. T o j e b ilo kasno u uto r ak nave er . Rekao j e d a e ve nekako d o i d o no vca ako samo p r istanem." er if se na tr enutak zagled ao u W illyj a J acka, a o nd a j e p o gled ao svo j eg zamj enika. Kad j e p o no vno p o gled ao W illyj a J acka, o n j e o d mahivao glavo m. " P r ava si mustr a." " Do p ustite mi d a telefo nir am. Mo d a j e mo gu na i." " Da telefo nir a? Ko me? " " Nazvat u W al-Mar t." er if se tad nasmij ao , kao d a j e uo lo vic. " Misli d a j e j o o nd j e? Da te eka? " " Ovaj ... ne, ali..." " Osim to ga, W al-Mar t j e sad zatvo r en."

20
" Ali, mo d a ima neko ga. Mo d a j u j e netko vid io ili zna kamo j e o tila. Mo d a no ni uvar . I li ista . Zar nemam p r avo na j ed an telefo nski p o ziv? " " O d a, ima. J ed an. Samo j ed an." er if j e nazvao info r macij e i p r ib avio b r o j , a o nd a ga o kr enuo . Kad j e telefo n p o eo zvo niti, gur nuo j e ap ar at p r eko sto la. " Samo j ed an." W illy J ack j e p r o istio gr lo p a stavio slualicu na uho . Kad j e zazvo nilo tr e i p ut, p r imaknuo se r ub u sto lca. Ko d o smo g p uta gr ickao j e usnicu i p o igr avao se telefo nsko m ico m. Ko d d eseto g p uta p o eo j e ap tati: " Deset Mississip p i... j ed anaest Mississip p i... d vanaest..." Slualica j e b ila skliska, a zvuk ko j i j e kr o z nj u d o p ir ao izo b li en, p o p ut alar ma ko j i o d j ekuj e kr o z tunel. er if j e p o d ignuo p r sti i b ezglasno izgo vo r io samo j ed nu r ij e : " J ed an." " Dvad eset j ed an Mississip p i... d vad eset d va..." I znenad a, W illy J ack j e sko io sa sto lca i p o eo ud ar ati slualico m o r ub sto la tako d a su ko mad i i p lastike letj eli na sve str ane. Zatim j e zaur lao , a r ij e i su kulj ale iz nj ego vih usta p o p ut uar ene lavine. " Do vr aga! J avi se! P o d igni p r o kletu slualicu!" J ed an o d nj ih ud ar io ga j e tik isp o d uha. Dr ugi ga j e sr uio na p o d , ali W illy J ack usp io j e zad r ati ko mad i slualice. uo j e kako netko go vo r i, ali nij e znao tko . Kao d a negd j e u mr aku p la e d ij ete. " T r id eset j ed an Mississip p i... tr id eset d va..." etvr to p o glavlj e No valee se nij e ni p o maknula kad se za ula p r va zvo nj ava, ali kad se o glasila i d r uga, o kr enula se i p r o tegnula u vr e i za sp avanj e, sp o r o i lij eno p o p ut gusj enice ko j a se namij eta u ahur i. T r e i zvuk, r azd r auj u i zvid uk, p o kr enuo j u j e. I sko b elj ala se iz vr e e, a o nd a o tila d o p o lice s ur ama. Uvij ek j e navij ala tr i ur e zb o g str aha d a j e p r vi zap o slenici ne na u kako sp ava - Snj egulj ica b ez p atulj aka. U p o etku j o j nisu tr eb ale b ud ilice j er nij e mo gla sp avati vie o d tr i minute o d j ed anp ut. ud ni zvuko vi tr gnuli b i j e iz sno va p a b i se uko ila o d str aha. Vid j ela b i ud o vita u sj enama lo naca za kavu i lo va kih j akni. Ali, kad se j ed anp ut navikla na zgr ad u, kad j e up o znala mr ak i zvuko ve, o tr e i metali ne, to nula j e u san p r ed ub o k d a b i ga p r ekinuli zvuko vi. Slo ila j e vr e u za sp avanj e p a j e str p ala isp o d o stalih na p o lici. Kad se p r id igla, o sj etila j e o tr u b o l u kr iima. T r lj ala ih j e d o k se gegala p r ema zaho d u u str anj em d ij elu tr go vine. Umila se hlad no m vo d o m, a zatim j e o p r ala zub e. Kad j e svukla sp ava icu, stala j e na p r ste kako b i u zr calu vid j ela svo j tr b uh. Ko a j o j j e b ila tako zategnuta d a j e b ila b o j e r azvo d nj eno g mlij eka. P r o la j e p r stima p r eko p up ka i mislila na d ij ete p o vezano s nj im s d r uge str ane, zamilj ala d a o no o sj e a nj ezin d o d ir , d a mo d a ak p r ua r u icu p r ema nj o j . Zvuk kamio na za p r ikup lj anj e sme a iza tr go vine tr gnuo j u j e iz sanj ar enj a. Op r ala se i o b r isala p ap ir natim ub r usima p a j e b r zo o d j enula mo d r i ko mb inezo n ko j i j e izab r ala na o d j elu za tr ud nice. Naizmj ence j e no sila nj ega i ir o ku halj inu u ko j o j j e stigla. Ob o j e j e p r ala ned j elj o m nave er kad se tr go vina r ano zatvar ala p a su se stigli o suiti. Up r avo se elj ala kad su se zalup ila str anj a vr ata. Sr ce j o j j e j ako tuklo d o k j e tr p ala stvar i u to r b u za p lau. Ugasila j e svj etlo . " Glup a o , glup a o , glup a o " , ap tala j e, sr d ita to j e netko d o ao tako r ano . P r i ekala j e d o k zvuk ko r aka na p lasti nim p lo icama nij e zamr o , a o nd a j e tiho izila iz zaho d a, skr enula za ugao i stisnula se u svo j e skr ivalite, o stavu u ko j o j j e b io b o j ler . Nij e ni d isala d o k j e tiho zatvar ala vr ata za so b o m. T e j e tr enutke naj vie mr zila... skr ivanj e p r ij e o tvar anj a i zatvar anj a r o b ne ku e. Ostava j e b ila tako mala d a u nj u nij e stao sto lac, ak ni naj manj i, p a j e mo r ala staj ati stisnuta izme u vr ata i b o j ler a. A to j e p o staj ala kr up nij a, to j e manj e mj esta imala. I skuala j e i d r uga skr ivalita, ali nigd j e se nij e o sj e ala tako sigur no . T ij eko m p r vo ga tj ed na p o p ela se klimavim lj estvama d o o tvo r a u p o tkr o vlj u, ali o d visine j o j se vr tj elo u glavi. Ond a j e nap r avila mj esta u sklad itu p o mi u i velike kar to nske kutij e p une j astuka. Ali, neko liko d ana p o slij e, neki j o j se sklad itar

21
p r ib liio na samo neko liko centimetar a. Sr e o m, netko ga j e d o zvao p a j e o tiao . T ad a j e p r o nala sp r emite s b o j ler o m. Ob i no se uj utr o skr ivala o ko sat vr emena, manj e ako b i svi d o li navr ij eme. B r o j ila ih j e d o k su ulazili - o samnaest lj ud i iz j utar nj e smj ene. Ali, katkad b i j e p r evar ili kad b i ih d o lo d vo j e ili tr o j e zaj ed no . J ed no g se j utr a skr ivala vie o d d va sata, ekaj u i d a stigne i p o slj ed nj i zap o slenik. No valee j e zakr ulj io elud ac, tako glasno d a se p r ep ala d a e j e uti o so b a u tr go vini. Zaelj ela se p eciva i d ema, ali p o sluit e i o ko lad ica sa itar icama i maslac o d kikir ikij a ko j e j e imala u to r b i. P o slij e p r vih neko liko d ana o d ustala j e o d P ep si Co le i o b i nih o ko lad a, ali i d alj e se b o j ala d a se ne hr ani isp r avno , o nako kako b i tr ud nica mo r ala. Kad j e b ila sigur na d a su stigli svi iz j utar nj e smj ene, o tkr inula j e vr ata samo centimetar , p o gled ala u sklad ite i o nd a tiho izila i b r zo o tila d o kutij e s alato m. I zvad ila j e mlad i d ivlj i kesten, p o ur ila p r ema ulazu za o so b lj e i izila. Ve j e b ilo vr u e. Kad j e stigla na p o la p uta d o semafo r a, ko sa j o j j e ve b ila slij ep lj ena uz vr at, a b luza vlana na r amenima, ali j o j u j e ekalo p o p r ili no ho d anj a. Knj inica j e b ila u Ulici Main, manj e o d kilo metar i p o l o d W al-Mar ta, ali No valee j e namj er avala i i d ulj im, zao b ilaznim p uto m kako b i izb j egla r asad nik. Nij e htj ela d a j e B enny Go o d luck ili nj ego v o tac vid e kako no si stab lo s ko r ij enj em i d alj e umo tanim u kr p u. A j o manj e o d to ga j e elj ela d a vid e kako j e d o p ustila d a se stab lo r azb o li. T r ud ila se d o b r o b r inuti za stab lo , svake ve er i mu j e d avala vo d e, d va-tr i p uta tj ed no izno sila ga na sunce. Katkad b i ga p o nij ela u gr ad ski p ar k i stavila izme u d va viso ka hr asta ko j i su r asli u p r avilnim r ed o vima s o b j e str ane fo ntane b lizu ulaza. P o vr emeno b i ga o d nij ela d o umar ka iza Dj e j eg d o ma i o nd j e ga stavila u sj enu mlad ih b o r o va. Ali, nekih b i ga d ana o stavila u sp r emitu. Znala j e d a mu tr eb a sunca, ali o nih d ana kad a se nij e naj b o lj e o sj e ala, stab lo j o j j e b ilo o d ve teko i nesp r etno d a b i ga no sila. Osim to ga, znala j e d a e mlad a tr ud nica ko j a svako g j utr a iz W al-Mar ta izno si stab lo neko me up asti u o i. A o nd a se kesten r azb o lio . Neki listo vi p o p r imili su b o j u zo b ene kae, a s d o nj e su str ane imali ud ne mr lj e. T anko , iskr ivlj eno d eb lo b ilo j e tako suho d a b i j o j na d lano vima o stao slo j p r aha kad b i ga d o taknula. A o tkako j o j ga j e B enny Go o d luck p r ij e etir i tj ed na d ao , uo p e nij e r aslo . elj ela j e vj er o vati d a to nij e nita o zb ilj no , ali zap r avo se b o j ala. Ako kesteni d o ista d o no se sr e u, nij e mo gla ni zamisliti nevo lj e ko j e e j e zad esiti d o p usti li d a stab lo umr e. Zato j e mo r ala u knj inicu, kako b i nala knj igu o kestenima i o tkr ila to mo r a u initi ne b i li ga sp asila. Htj ela j e neko ga up itati za savj et, na i neko ga tko neto zna o d r ve u i tko e j o j r e i to d a u ini, ali nij e znala tko b i to mo gao b iti. Nij e mo gla p itati Go o d lucko ve j er b i tako d o znali d a ga j o nij e p o sad ila. T r aila j e d r uge r asad nike u telefo nsko m imeniku, ali Go o d lucko v j e b io j ed ini. U W al-Mar tu j e p r o itala knj igu o b ilj kama i stab lima i nau ila j e kad a tr eb a sad iti cinij e, gd j e sad iti ma uhice i kako sad iti tr atin ice, ali nij e d o znala to se d o ga a nj ezinu kestenu. T ad a se sj etila knj inice, d vo katnice o d o p eke s ulaznim vr atima o d ko vano g elj eza, tr avnj ako m na ko j em su r asli ko zj a b r ad a, kalend ula i nap r stak - imena b ilj aka d o znala j e iz knj ige o vr tlar stvu. Mno go j e p uta na p utu u p ar k p r o la p o kr aj knj inice, ali nikad a j o j nij e p alo na um d a u e. No valee nij e d aleko o d maknula kad j e izme u lo p atica o sj etila tup u b o l. inilo j o j se d a kesten, ma ko liko j e b io lagan, tei p ed eset kilo gr ama. P r emij etala ga j e iz r uke u r uku i p r o p ustila neko liko zelenih svj etala na semafo r u na svako m uglu kako b i mo gla zastati i naslo niti stab lo na p lo nik. Zaustavila se u malo j kavani ko j a se zvala B akina p e nica i zamo lila au vo d e. Ko no b ar ici, ko j a j e mir isala na p ar fem W hite Sho uld er s i p r eni luk, nij e b a b ilo d r ago to No valee nij e nita nar u ila, ali b ila j e o d ve zauzeta b r o j nim go stima d a b i u inila ita o sim d a zako luta o ima.

22
Do k j e p ij uckala vo d u, No valee j e p r o u avala j elo vnik kako b i izgled alo d a b ar em r azmilj a o hr ani. Otkako j e ivj ela u W al-Mar tu p o j ela j e to liko ko nzer vi mr kve i gr aka, neslanih i hlad nih, d a su j e usta zab o lj ela o d same p o misli na hamb ur ger i p r ene kr ump ir i e. No valee j e p o sko ila kad j e zvuk p o licij ske sir ene zatr esao staklo b istr o a. P o gled ala j e van i vid j ela kako se na p lo niku o kup lj a svj etina d o k j e p r o lazio p o licij ski auto mo b il. " Hej , Do o ley" , viknula j e ko no b ar ica neko me u kuhinj i, " p o inj e p ar ad a." Nalila j e kavu neko j eni ko j a j e sj ed ila na kr aj u anka. " Naa kuhar ica" , r ekla j e mahnuvi p r ema kuhinj i. " Nj ezin j e sin b ub nj ar u limeno j glazb i." No valee j e p o p ila vo d u, izila i stala iza d vij e d j evo j ice uz r ub p lo nika. Sr ed ino m ulice kr etao se o tvo r eni kamio net ukr aen cr venim, b ij elim i p lavim vr p cama. Na znako vima p r i vr enim za vr ata p isalo j e DANI W E ST E RNA, a str aga j e star ac o d j even u b ij elo o d ij elo svir ao vio linu. Uto j e No valee za ula glazb u. Or kestar se up r avo p o j avio iza ugla. Mlad i i i d j evo j ke u mo d r im o d o r ama stup ali su u nep r avilnim r ed o vima, a isp r ed nj ih o sam mao r etkinj a ko j e su b acale svo j e p alice. No valee j e gled ala kako viso ko p o d iu no ge u izmicama, kako b acaj u p alice viso ko u zr ak i p o zir aj u, p lo snatih tr b uha, viso kih gr ud i. B ile su to d j evo j ke sj aj ne ko se, s p j egicama, nasmij eene d j evo j ke s r up icama na o b r azima... usnica o d ve cr venih, o ij u o d ve sj aj nih, lica o d ve mlad ih. B ile su to d j evo j ke ko j e p r ip r avlj aj u kakao -ko cke na satu d o ma instva, ko j e izr ezuj u cr vena p ap ir nata sr ca za p les za Valentino vo . Dj evo j ke ij e su fo to gr afij e u ko lskim go d inj acima, ko j e b ir aj u za kr alj ice ko le. Dj evo j ke ko j e za d o r u ak j ed u zo b ene p ahulj ice, ko j e imaj u sestr ice ko j e im kr ad u r u za usnice i p ulo ver e. Dj evo j ke No valeeine d o b i... d j evo j ke ko j e nikad a ne e b iti tako star e kako j e o na ve b ila. P eto p o glavlj e J ed ina knj inica u ko j o j j e No valee d o tad b ila b io j e b ib lio b us ko j i j e d o lazio u o sno vnu ko lu u T ellico P lainsu, p a j e u up anij sku knj inicu Seq uo yah ula p una i ekivanj a. T a knj inica nij e b ila na ko ta ima. I p r ij e nego to su se za nj o m zatvo r ila vr ata, No valee j e znala d a j e d o la na o so b ito mj esto . Go to vo nij e ni d isala d o k j e p o gled o m o b ilazila so b u, so b u o b lo enu d r vo m ukr aenim slo enim r ezb ar ij ama, viso kih p r o zo r a s d eb elim, mlij e nim staklo m i cr venim b ar unastim zasto r ima svezanim sr eb r no m vr p co m, svij e nj acima o ij e su se kr istalne kap i r azb ij ale zr ake svj etlo sti i p r elij evale u r asko no j p lavo j i zeleno j b o j i, slike u zlatnim o kvir ima na ko j ima su b ile go le ene s tekim tr b usima i d eb elim b ed r ima. I knj ige. P o lice knj iga, hr p e knj iga, zid o vi p r ekr iveni knj igama. B ilo j e tu vie knj iga nego to j e No valee ikad a vid j ela. I znenad a, No valee j e shvatila d a j e tu neto d r uk ij e. Ne svj etlo st ko j a se sr eb r nasto p r o b ij ala kr o z mlij e no staklo . Ne tiina. Ne mir isi - lak i ulj e i d r vo . Ali, neto . Neto . " to elite? " No valee se o svr nula ne b i li vid j ela tko j e to r ekao , ali j ed va j e r azaznavala lik na d r ugo j str ani p r o sto r ij e. Sj ed io j e u sto lcu ko j i j e za nj ega b io p r emalen, p o gnut nad o tvo r eno m knj igo m na d ugo m, usko m sto lu. I mao j e b r ad u b akr ene b o j e, ali nj ego va j e ko sa, go to vo p o sve p o kr ivena sme o m skij ako m kap o m, b ila tamno sme a, go to vo cr na. " T r aim j ed nu knj igu." " Knj ini ar ka nij e o vd j e." " Ah, tako ." No valee j e ekala d a kae j o neto , ali o n se vr atio knj izi ko j u j e itao i ne p o gled avi j e. Nij e znala tr eb a li ekati knj ini ar ku ili p o kuati sama p r o na i knj igu. U b ib lio b usu d j eca b i j ed no stavno zgr ab ila naj b lj etavij u i naj ve u knj igu, ali znala j e d a na taj na in ne mo e na i knj igu o kestenu. Od lu ila j e p r i ekati knj ini ar ku. Od lutala j e d o d va staklena o r mar i a u sr ed ini p r o sto r ij e. U j ed no m su b ile r azne zlatne i sr eb r ne ko vanice iz d alekih zemalj a. U d r ugo m j e b ila zb ir ka o tvar a a za p isma, d r aka ukr aenih d r agulj ima, izr ezb ar eno m b j elo ko sti ili ad o m.

23
Ho d ala j e uz slike na zid o vima, gled aj u i u o i ko j e kao d a su uzvr a ale p o gled . No valee se zaustavila p r ed sliko m d j evo j ke ko j a j e p o kuavala navu i ar ap e. B ila j e go la i vr lo d eb ela. T r b uh j o j j e b io o kr ugao , tako zao b lj en d a se No valee zap itala nij e li mo d a tr ud na. P r ib liila se slici. " Reno ir ." B io j e to glas mukar ca sa sme o m kap o m, ali vie nij e b io za o nim sto lo m. No valee ga nigd j e nij e vid j ela. " to ste r ekli? " , up itala j e, ali o n nij e o d go vo r io . P o ela se o sj e ati malo neo b i no . Up itala se nisu li o na i taj mukar ac sami u cij elo j zgr ad i. P o elj ela j e o ti i, ali e kesten, skr iven p r ed ulazo m, umr ij eti ako neto ne p o d uzme. P r imaknula se izlazu kako b i lake p o b j egla b ud e li mo r ala, a o nd a j e kr enula izme u d vij u p o lica s knj igama. itala j e naslo ve i izvukla E nciklo p ed ij u ku e sno va. P r elistala j u j e, ali slike nisu b ile u b o j i. P o ela j u j e gur ati natr ag na p o licu, a tad a j e s d r uge str ane ugled ala sme u kap u. B r zo j e o stavila knj igu i zao b ila p o licu. ula j e kako j e o n zao b ilazi s d r uge str ane i p r ib liava j o j se. " Vr atila si j e na p o gr eno mj esto " , p r o gun ao j e. No valee se stisnula uza zid . " T r eb a staj ati izme u E nciklo p ed ij e vr ta sno va i E nciklo p ed ij e kuhinj e sno va" , r ekao j e. " Ako ne namj er ava vr a ati knj ige kamo sp ad aj u, o nd a..." " I sp r i avam se" , r ekla j e i p o ela o d micati p r ema vr atima. " Ne mo r a o ti i." inilo se d a j e sad a manj e sr d it. " Samo ub ud u e vie p r ip azi." " Nema veze, vr atit u se kad knj ini ar ka b ud e tu d a mi p o mo gne." " P o mo gne u vezi s im? " " Na i knj igu." P o segnula j e za kvako m. " Knj igu o d r ve u." " uj em svo j u j eku u o d j ekuj u o j umi... Go sp o d ar p r ir o d e p la e p r ed stab lo m." " Mo lim? " , r ekla j e. " to to zna i? " Mukar ac se nakr atko zagled ao u nj ezino lice, a o nd a se o kr enuo i b r zo o tiao d o o r mar i a s lad icama uz str anj i zid . " Dr ve e!" , p o vikao j e. " Dr ve e! umar stvo ? E ko lo gij a... p o lj o d j elstvo ? B o tanika. to te zanima o d r ve u? " " elj ela b ih neto vie d o znati o d ivlj im kestenima" , r ekla j e, slij ed e i ga. " O d ivlj im kestenima! P r ip ad aj u r o d u Aesculus p o r o d ice Hip p o castanaceae." " Mo lim? Ne r azumij em vas." Do k j e o tvar ao lad ice i listao kar tice, kao d a j e zab o r avio d a j e No valee tu. Nj ego ve sj aj ne cr ne o i suzile su se o d ko ncentr acij e, a usnice su se p o micale kao d a r azgo var a s kar ticama ko j e su mu letj ele p o d p r stima. P r imaknula mu se za ko r ak, d o vo lj no b lizu d a o sj eti mir is metvice i elika, ko j e j e vid j ela u glinenim lo ncima p o kr aj ulaznih vr ata, d o vo lj no b lizu d a uj e kako nj ego va ukr o b lj ena tr ap er -ko ulj a p ucketa d o k se p r emij etao s no ge na no gu i zatvar ao lad icu. " T aylo r o va enciklo p ed ij a vr tlar stva" , p o vikao j e i o d j ur io d o j ed ne o d p o lica p a se o nd j e p o micao amo -tamo , p r elaze i p r stima p o hr p to vima knj iga. Od j ed anp ut j e j ur nuo uz p o licu p o p ut d j eteta ko j e j e ugled alo naj d r au igr a ku. No valee j e mo r ala tr ati d a b i o d r ala ko r ak s nj im. Zatim j e izvukao knj igu s p o lice. " E to . I , to te zanima o d ivlj im kestenima? " " Mo j se r azb o lio . Mislim d a umir e." P o j ur io j e d o naj b lieg sto la, izvukao sto lac i p o kazao j o j r uko m d a sj ed ne. Ond a j e tr esnuo knj igu na sto l p r ed nj u i o tvo r io kazalo . P r sto m j e slij ed ila natuknice ap u i " d ivlj i kesten" . " Nema ga." Sj eo j e p o kr aj nj e, p r egled ao str anicu, a o nd a j o j p o kazao neku r ij e . " Mo lim? T o ne znam ni izgo vo r iti." " Nar avno d a zna. Hi-p o -kas-ta-na-ce-e." No valee j e p r ivukla knj igu i p o ela itati. Nij e ni zamij etila kad j o j j e d o nio j o knj iga, ali kad j e p o d igla p o gled , zap anj ila se vid j evi d a j e sto l p r etr p an - enciklo p ed ij e, r j e nici, almanasi, p o lj o p r ivr ed ni aso p isi, vlad ini p amfleti. P r o listala j e sve to j o j j e d o nio . Ond a se naslo nila na naslo n sto lca. On j o j j e sj ed io su elice i p r o matr ao j e. " I ? " , up itao j e.

24
" Mo j e d r vo b o luj e o d tr ulj enj a lista zb o g p r etj er ano g zalij evanj a." Kimnuo j e. " I to j o ? " " Mo d a mu j e o te eno i ko r ij enj e." " Nastavi" , r ekao j e, nj iu i se na sto lcu. " Nastavi!" " I ma simp to me nemato d a." Nj ihao se sve b r e i b r e. " T r ago ve p r ane snij eti." " Da." " Mo d a p o manj kanj e d uika." " Da!" P lj esnuo j e r uko m p o sto lu. " Da!" , p o vikao j e, p a sko io sa sto lca i zatetur ao . " Rij e i!" " P a, sad znam to nij e u r ed u..." " Nala si r ij e i!" " ... ali ne znam ho e li p r eivj eti." Zatr esao j e glavo m, a o nd a se nagnuo p r ema No valee i p r o ap tao : " Stab lo nema li a i mo d a ga nikad vie ne e imati. Mo r amo p r i ekati neko liko mj eseci, d o p r o lj e a, p a emo vid j eti. Ali, ako mu j e su eno d a vie ne r aste, za to mo e o kr iviti tu b ezgr ani nu o so b inu u sr cu o vj eka." No valee j e gled ala kako nj ego ve usnice o b likuj u r ij e i, a zvuko vi su, p o p ut p r o ap tanih taj ni, visj eli u zr aku. esto p o glavlj e No valee se nad ala d a j e ne p r o matr a kr o z p r o zo r knj inice kad j e uzela kesten ko j i j e b io skr iven iza neko g zimzeleno g d r ve a, ali b ila j e uvj er ena d a j e p r o matr a. No sila j e stab lo d o slj ed e eg ugla, a o nd a j e zastala kako b i iz to r b e isko p ala p lan gr ad a. Up utila se u p o slj ed nj u ku u u Ulici E ver gr een, ulicu u ko j o j j e ivj ela sestr a Husb and . Do k j e ho d ala, mislila j e o ud no m mukar cu ko j eg j e up o znala u knj inici. P o navlj ala j e u seb i o no to j e kazao , p o kuavala to nekako shvatiti, ali nij e b ila sigur na o emu j e uo p e go vo r io . Nad ala se d a e j o j knj iga ko j u j e no sila u to r b i, ko j u j o j j e o n izd ao , p r ito m p o mo i. Na p utu d o ku e sestr e Husb and p r o la j e kr o z d io gr ad a u ko j emu nikad a p r ij e nij e b ila. Ob i no se, kad b i izila iz W al-Mar ta, zad r avala u o ko lici r o b ne ku e ili j e ila na sj ever , gd j e su u ir o kim ulicama b ili d r vo r ed i j aseno va i p latana i veliki tr avnj aci o kr ueni ger anij ama, zij evalicama i p r ko so m. Od mar ala se u lij ep o ur e enim p ar ko vima gd j e su d j eca gacala p o mo d r im b azen i ima, a nj iho ve su ih maj ke ekale u sj eni p r o cvalih mimo za. Ali, o vaj d io gr ad a, d io gd j e j e ivj ela sestr a Husb and , naliko vao j e mj estima na kakvima j e No valee ivj ela u T ellico P lainsu. B ila j e to etvr t b o j e hlad ne kae. Uz ulice su b ili p litki anci p uni ustaj ale vo d e, a u p ar ko vima u ko j ima su lj ulj a ke visj ele s nap uknutih lanaca a vr tulj ci se p ij ano naginj ali ustr anu nij e b ilo niko ga o sim mr avih p asa i star aca. Ku e s kr o vo vima to liko zakr p avanim d a su izgled ali p o p ut p a vo r ka b ile su o kr uene d vo r itima u ko j ima su na b eto nu staj ali zahr ali auto mo b ili. A na kr aj u ulice b ila j e ku a sestr e Husb and : stamb ena p r iko lica na ko ta ima. Uz p r ed nj u str anu p r iko lice naslanj ao se tr ij em o d sir o vo g d r va, a uza stub e su b ile ko nzer ve u ko j ima su zasa ene kale i p ij etlo va kr esta. Ned avno p o ko eni tr avnj ak o kr uivao j e gr anitni b azen i za p tice i d vij e auto mo b ilske gume ko j e su titile male b uno ve vr tno g slj eza. P ekan ko j ega j e vr h b io p r ekr iven gusj enicama b acao j e sj enu na go lo mj esto u d vo r itu na ko j em su b ila p ar kir ana KOLA DOB RODOLI CE . No valee j e p o nij ela kesten d o vr ata, ali o nd a se p r ed o mislila i o stavila ga uza stub e. Zaglad ila j e ko su i u mislima p o no vila p r ip r emlj ene r e enice, a o nd a p o kucala, j a e nego j e namj er avala. ula j e kako unutr a p o p o d u p lj eskaj u b o sa sto p ala, kako se zalup lj uj u vr ata, kako te e vo d a. Nako n neko liko tr enutaka p o stalo j o j j e neugo d no . Nij e znala b i li p o no vno p o kucala ili j ed no stavno o tila, ali p r ij e nego to j e d o sp j ela o d lu iti, vr ata su se iznenad a o tvo r ila. Sestr a Husb and , ko se svij etlo mo d r e nij anse, nasmij eila se No valee kr o z mr easti zaklo n na vr atima.

25
" Sestr o Husb and , ne znam d a li me se sj e ate. Vj er o j atno se ne sj e ate, ali sr ele smo se u W al-Mar tu i vi ste mi d ali ko ar u d o b r o d o lice, a j a sam vas fo to gr afir ala - fo to gr afij a mi j e u to r b i - i zvali ste me Ruth Ann, ali j a nisam Ruth Ann. Zo vem se No valee Natio n i " " Ah, kako sam samo mo gla tako p o gr ij eiti! Nar avno , sad kad te vid im na d anj em svj etlu vid im d a nimalo ne nalikuj e na Ruth Ann. B a mi j e d r ago p o no vno te vid j eti, d uo . I zvo li, u i." " Hvala." No valee j e ula u go to vo p o sve utu so b u - uta sj enila za svj etilj ke, uto cvij e e, ute zavj ese i sag - a u nj o j j e staj ao sitan elav mukar ac u uto j ko ulj i. " Duo , up o znaj se s mo j im p r ij atelj em, go sp o d ino m Sp r o cko m. J acko m Sp r o cko m." " Do b ar d an" , r ekao j e i p r imio No valeeinu r uku o b j ema r ukama. J ack Sp r o ck j e mir isao na d j e j i p ud er i cimet, a kad se nasmij eio , zub i su mu b lj etali kao d a su p r emazani b ij elim emaj lo m. " Up r avo smo se sp r emali p o j esti kiselo mlij eko i kukur uzni kr uh. Do i, p r id r ui nam se." " Ne, hvala, navr atila sam samo zato to " " Navr atila si samo zato to sam te j a p o zvala. P o zvala sam te d a mi d o e u go ste. I sad si d o la i ne znam to b i me mo glo vie usr e iti nego d a ste o vo ga p r ekr asno g p o slij ep o d neva sa mno m ti, tvo j e d ij ete i mo j d r agi go sp o d in Sp r o ck. " P r ekr asno p o slij ep o d ne" , r ekao j e go sp o d in Sp r o ck. Sestr a Husb and se nasmij eila i p o vela No valee d o sto lca za kuhinj skim sto lo m. Go sp o d in Sp r o ck sj eo j e p o kr aj nj e, a sestr a Husb and im j e d o nij ela viso ke ute ae i nap unila ih kiselim mlij eko m iz uto g vr a. P r ed nj ih j e stavila kukur uzni kr uh nar ezan p o p ut to r te na uto m p lad nj u, a o nd a j e sj ela i p r imila go sp o d ina Sp r o cka i No valee za r uku te se p o ela mo liti. " Go sp o d ine, zahvalj uj emo ti na o vo m susr etu d ua. Mo limo se, d r agi B o e, d a o va slatka d j evo j ka ko j a j e d anas s nama za sto lo m b ez teko a r o d i zd r avo d ij ete. I mo limo o p r o st, d r agi B o e, za b lud ni gr ij eh ko j i smo go sp o d in Sp r o ck i j a o p et p o inili. Mo limo T e, b lago slo vi o vo j elo kao hr anu za nae tij elo . Amen." I go sp o d in Sp r o ck r ekao j e amen, a o nd a se nasmij eio No valee i p r uio j o j p lad anj s kukur uznim kr uho m. " I , d uo , kako ti se svi a na gr ad ? J esi li se ve s kim up o znala? " " J esam" , r ekla j e No valee b r iu i kiselo mlij eko s usnica. " B a d o b r o . J a mislim d a j e to d o b r o ." " Danas sam up o znala neko ga no vo g. U knj inici." " T o e ti b iti Fo r ney Hull" , r ekla j e sestr a Husb and . " Aha, Fo r ney Hull" , slo io se go sp o d in Sp r o ck. " On ti j e silno p ametan. Silno p ametan. Da j e imao p r ilike zavr iti ko lu, tko zna to j e sve mo gao p o stati." " Da, tko zna" , slo io se go sp o d in Sp r o ck. " Zna, d uo , Fo r neyj eva sestr a j e knj ini ar ka, ali nikad nij e u knj inici. Alko ho li ar ka j e. Uvij ek j e u stanu iznad knj inice. Nikad ne izlazi iz so b e. I tako Fo r ney umj esto nj e r ad i u knj inici." " O to me mi nita nij e r ekao ." " Nar avno d a nij e. Ne eli d a itko p o misli neto lo e o nj ego vo j sestr i, B o g j e b lago slo vio . J o malo kur unj aka? " No valee j e p o p ila d vij e ae kiselo g mlij eka i p o j ela etir i kr ike kukur uzno g kr uha, a sestr a Husb and smij eila se svako m nj ezino m zalo gaj u. Na kr aj u j e No valee zaklj u ila d a j e d o ao p r avi tr enutak. " Sestr o Husb and , elim vas zamo liti za uslugu, ali slo b o d no r ecite ne, shvatit u." " A to to ? Samo r eci." " Samo r eci" , r ekao j e go sp o d in Sp r o ck. " P a, o vo e vam zvu ati p r ili no ud no , ali imam stab lo ko j e mo r am p o sad iti." " Ond a emo ti p o mo i." " Ne, nij e stvar u to me. Vid ite, mj esto gd j e sad stanuj em... p a, tamo mi ga ne d o p utaj u p o sad iti." " T o b a nij e lij ep o o d nj ih." " Nij e lij ep o ." Go sp o d in Sp r o ck j e zatr esao glavo m i uzd ahnuo .

26
" P a sam mislila... b iste li mi d o p ustili d a ga p o sad im o vd j e? Samo d o k ne na em neki b o lj i stan. Ond a u d o i i o d nij eti ga." " Misli, u mo j em d vo r itu? " " Da, ali samo p r ivr emeno ." " Ne mo gu " " I j a u se b r inuti za nj ega. Do k j e tu. T r enuta no nij e o so b ito lij ep o , ali izlij e it u ga i mo d a e o zd r aviti." Mo r amo p r i ekati neko liko mj eseci, d o p r o lj e a, p a emo vid j eti. " Duo , ne mo gu se sj etiti ni ega lj ep eg nego d a p o sad i svo j e stab lo u mo j em d vo r itu." Na to j e go sp o d in Sp r o ck ustao i iziao iz ku ice. No valee i sestr a Husb and hitale su za nj im d o k j e iz up e vad io lo p atu; zatim j e No valee mo r ala izab r ati mj esto . I z knj iga u knj inici d o znala j e d a ga mo r a p o sad iti na b lago j ko sini zb o g o tj ecanj a vo d e, p a j e izab r ala naj viu to ku u d vo r itu sestr e Husb and , o tp r ilike u sr ed ini. " E vo , o vd j e" , r ekla j e. " T o j e to ." Go sp o d in Sp r o ck j e kimnuo glavo m i p o eo ko p ati, ali No valee ga j e zaustavila. " Ne, hvala, go sp o d ine Sp r o ck. J a u." " Ali, d uo " , r ekla j e sestr a Husb and , " to j e teak p o sao . Misli li d o ista d a j e to d o b r o za teb e? " " Da, sigur na sam d a j e to d o b r o za mene." Kad j e No valee isko p ala d o vo lj no d ub o ku r up u, r uke su j o j b ile p une ulj eva, a b o l u kr iima nij e p r estaj ala. Skinula j e kr p u s ko r ij enj a i o nd a nj eno sp ustila stab lo u r up u, p aze i d a ne o teti ko r ij enj e. Do b r o j e p o go d ila. Rup a j e b ila d vo str uko ir a o d ko r ij enj a i d o vo lj no d ub o ka. B ila j e tako umo r na kad j e zavr ila s vr a anj em zemlj e u r up u d a su sestr a Husb and i go sp o d in Sp r o ck no gama gur ali zemlj u kad su mislili d a ih ne vid i. Kad j e sve b ilo go to vo , sestr a Husb and i go sp o d in Sp r o ck j o su j e j ed anp ut p r imili za r uke i stali o ko stab la, a sestr a Husb and j e zap j evala " Smo kvu u Galilej i" , p j esmu ko j u No valee nikad p r ij e nij e ula. Zatim j e sestr a Husb and r ekla: " Citir am Mar ka 8 :2 4 . On p r ihvati slij ep ca za r uku, izved e ga izvan sela, p lj une mu u o i, stavi na nj r uke i zap ita ga vid i li ita. A o n d ie r uke i r e e: 'Vid im lj ud e, p r i inj aj u mi se kao stab la ko j a ho d aj u.'" Kad se No valee zap utila p r eko p ar kir alita, umo r na i p r lj ava, b io j e ve go to vo p ao mr ak. Na b luzi j e imala to kice o sueno g kiselo g mlij eka, a na ko lj enima hla a mr lj e o d tr ave. No kti su j o j b ili p uni zemlj e, a na o b r azu j e imala tamnu mr lj u, ali b ila j e o d ve iscr p lj ena d a b i se zb o g to ga uzr uj avala. B ila j e o d ve umo r na d a b i uivala u lj ep o ti sunca ko j e j e zalazilo za b r ij eg zap ad no o d gr ad a, p r eumo r na d a b i uivala u svj eem ve er nj em p o vj etar cu ko j i j e d o no sio o lakanj e p o slij e r ano p r o lj etne vr u ine. I p r eumo r na d a b i zamij etila mukar ca sa sme o m vuneno m kap o m na d r ugo j str ani ulice... mukar ca ko j i j u j e p r o matr ao kad se na str anj a vr ata uulj ala u W al-Mar t. Sed mo p o glavlj e Fo r ney j e r ekao No valee d a e j o j , ako zakasni na p r o slavu vlastito g r o end ana, p o sluiti gula o d skakavaca. P o b r inula se d a ne zakasni. Dap a e, d o la j e u knj inicu d vad eset minuta p r er ano . Ali, Fo r ney j e to liko p uta p o no vio neka d o e navr ij eme d a j e p o mislila kako b i mu to to j e stigla p r er ano mo d a j ed nako smetalo kao d a j e zakasnila. T ako j e, umj esto d a u e, ekala na klup i p o kr aj ulaznih vr ata o d ko vano g elj eza, p o kuavaj u i p o r avnati svo j u j o vlanu ko su. Do la j e r avno s o d mo r ita za kamio ne u Ulici E ast Main, gd j e se, kad go d j e mo gla, tuir ala i p r ala ko su. P r ij e neko liko tj ed ana o tkr ila j e d a p o sto j i zaseb an ulaz u tu-kab ine iza p o staj e. Mo r ala j e samo u i i izi i tako b r zo d a j e ne zamij ete p o slo vo a ili neki o d vo za a. Do sad j e imala sr e e. P o to se istuir ala, o d j enula j e no vu halj inu s o d j ela za tr ud nice u W al-Mar tu. Nij e j o j b ilo d r ago to u svo j u knj igu tr o ko va mo r a ub ilj eiti j o i taj , ali o vo j e b ila p o seb na p r igo d a ko j u j e Fo r ney p lanir ao ve tj ed nima. Ub r zo nako n to su se up o znali, tr e i ili etvr ti p ut kad j e b ila u knj inici, Fo r ney j e d o znao kad a j o j j e r o end an i p o eo se p o naati zago netno . Vid j ela j e kako na

27
b r zinu neto vr lj a na p ap ir i e, uvij ek to skr ivaj u i r uko m o d nj e, uvij ek uz neku izliku. J ed no m j e neto p isao na no v anici o d j ed no g d o lar a i r ekao j o j d a up o zo r ava Ministar stvo financij a na kr ivo tvo r inu. Zatim j e, str u no u taj no g agenta, d r ao no v anicu p r ema svj etlu, p o tegnuo j e d a iskua nj ezinu vr sto u i mud r o kimnuo glavo m p r ij e nego to j u j e str p ao u d ep . Otp r ilike u isto vr ij eme p o eo j e No valee p o stavlj ati ud na p itanj a o hr ani - to misli o teletini, j ed e li cur r y, j e li j o j d r aa nar an asta ili cr vena hr ana. Kad j u j e up itao vo li li tar kanj , r ekla mu j e d a uo p e ne vo li r ib u, to j e nj ega to liko nasmij alo d a su mu p o tekle suze. Naj r ad ij e b i mu b ila r ekla ko liko su j o j d o j ad ili suena go ved ina, tunj evina u izvo r sko j vo d i i hr eno vke - d a vie nikad a ne e j esti unku iz ko nzer ve ili mesni d o r u ak - d a Sto kelyj eva mr kva i gr aak imaj u o kus p o ko nzer vi iz ko j e ih j e j ela i d a e j o j , nako n to ve go to vo d va mj eseca ivi na hr ani iz W al-Mar ta, d o ma e j elo o d teletine, cur r yj a p a i tar kanj a, b ilo nar an asto ili cr veno , savr eno o d go var ati. Od p o misli na hr anu zakr ulj io j o j j e elud ac. P o gled ala j e na sat i p r emd a j e i d alj e r anila neko liko minuta, ustala j e i p o r avnala halj inu. Uli ne svj etilj ke up r avo su se up alile p a su b uj na zimzelena stab la d u p lo nika p o ela b acati d uge sj ene sve d o slo va ur ezanih u kamene stup o ve na ulazu u knj inicu. Fo r ney j u j e p r o matr ao kr o z p r o zo r p o kr aj o d j ela str u nih knj iga. Gled ao j u j e o tkako j e sj ela na klup u. Kad j e p r ela p o la p lo nika, o d maknuo se s p r o zo r a i p o ao p r ema ulazu. P o kuao j e usp o r iti ko r ake, usklad iti ih s nj ezinima, ali ip ak j e vr ata o tvo r io p r ij e nego li j e o na stigla d o vr ha stub ita. Znao j e d a j e za elj ala ko su i p r i vr stila j e sr eb no m uko snico m, znao j e d a j e o d j enula halj inu tek za nij ansu tamnij u o d vister ij e, ali d o k nij e o tvo r io vr ata nij e znao d a e j o j ko sa mir isati na ko zj u kr v ni d a e p o lumr ak zelenim to kicama u nj ezinim o ima d ati nij ansu vr b a u r ano p r o lj e e. " Do b r a ve er " , r ekao j e uvj eb anim to no m glasa. No valee nij e mo gla p o vj er o vati d a j e mukar ac ko j i sto j i p r ed nj o m d o ista Fo r ney Hull. Nij e na glavi imao sme u kap u - b io j e to p r vi p ut d a ga vid i b ez nj e. Nj ego va ko sa, tako tamno sme a d a j e go to vo b ila cr na, slo b o d no mu j e p ad ala na elo . Ob r ij ao se i o tkr io ko u ko j a se d o imala o d ve glatko m, o d ve nj eno m d a b i p r ip ad ala to m go r o stasu. Na seb i j e imao neo b i no o d ij elo d ugo g kap uti a s b ar unastim o vr atniko m. No valee j e takva o d ij ela vid j ela u filmo vima i na star im fo to gr afij ama, o d ij ela ko j a su no sili b o gatai s cilind r ima d o k su p ili aj iz p o r culanskih alica. " Zd r avo , Fo r ney. B a lij ep o izgled a." " Uh... j a... o vaj ..." Na to nij e imao p r ip r emlj en o d go vo r . " Smij em li u i? " " Da, izvo li, u i" , r ekao j e, mno go glasnij e nego to j e namj er avao . " Da se nisi p r ehlad io ? " Fo r ney j e o d mahnuo glavo m. " Mislim d a nisam." " ud no mi zvu i." Zatvo r io j e vr ata za nj o m. " I ti" , r ekao j e. " I j a ud no zvu im? " " Ne! Htio sam r e i, i ti lij ep o izgled a. I ti... isto ... izgled a lij ep o ." " Hvala." " P a, o vaj ..." , r ekao j e Fo r ney, p o kuavaj u i se vr atiti p lanu. " P a, o vaj ..." I znenad a j e o b j ema r ukama izveo ir o ku kr etnj u p r ema itao nici, kr etnj u ko j u j e uvj eb avao p r ed zr calo m. " I zvo li o vud a." Ho d ao j e malo iza nj e d o k j e ila ho d niko m, sad a uvj er en d a j e sve to b ila p o gr eka, uvj er en kako e o na p o misliti d a j e lud , zab r inut d a e se nasmij ati kad vid i. Ali, kad j e zako r a ila kr o z vr ata itao nice i vid j ela to j e Fo r ney u inio , naglo j e ud ahnula i p lj esnula r ukama, zad ivlj ena. Cij ela j e p r o sto r ij a b ila o b asj ana svij e ama. Zlatna, b lj etava svj etlo st svj etlucala j e u svako m kutku, na svako j p lo hi. Svij e e su go r j ele na sto lo vima, p o licama, o r mar i ima i ko licima. A gd j e j e go d b ilo svij e a, b ilo j e i r ua, svij etlo r ui astih i

28
utih tea - p up o lj aka, r ua u p uno m cvatu, kitica r ua u vazama i zd j elama. Svij e e i r ue p r ekr ile su stalke i p ulto ve, sto lo ve i p r o zo r ske o kvir e. Svij e e su svij etlile na d eb elo m mr amo r u i ulateno m d r vu, b acaj u i vali e svj etlo sti ko j i su se p r o b ij ali kr o z sj ene to su p lesale na str o p u i p o d u. A usr ed svega to ga, Fo r ney j e p o stavio sto l za No valeeinu r o end ansku ve er u o kr ugli sto l p r ekr iven d amasto m b o j e b j elo ko sti, s kr istalnim aama, b ij elim p o r culano m i r ui astim teama u r ub inski cr veno j vazi. " Oh, Fo r ney, tako j e p r ekr asno " , p r o ap tala j e No valee. Ond a j e p o ela kr uiti p r o sto r ij o m d ive i se svemu to b i d o taknula - kr hko j r ui asto j vazi o b lika kineske lep eze, d vama sr eb r nim svij e nj acima s ur ezanim manama i vr p cama, zeleno j ker ami ko j zd j eli o slikano j ko lj kama, svij e nj aku o d tamno g, izr ezb ar eno g d r va. Fo r ney j u j e p r o matr ao d o k j e p o lako ho d ala p r o sto r ij o m a svj etlo st svij e a o b asj avala nj ezino lice d o k j e d o d ir ivala r ezb ar ij u na svij e nj aku p a stavila d lan iznad p lamena ne b i li o sj etila nj ego vu to p linu. Kad j e naila na uti p up o lj ak ko j i j e isp ao iz vaze, zad j enula ga j e u ko su. Fo r ney to nij e mo gao vid j eti s mj esta gd j e j e staj ao , ali znao j e d a j e si uni o ilj ak u kutu nj ezinih usnica sr eb r nasto b ij el na svij etlo sti svij e a. " Osj e am se kao na filmu, Fo r ney. Kao d a smo nas d vo j e zvij ezd e. Otvo r e se b ar unaste zavj ese a mi smo na ekr anu, p uimo cigar ete iz sr eb r nih cigar p ica i " " Nemam cigar eta, ali mo gu ih nab aviti." " Ne, ne tr eb aj u nam. Ovo j e savr eno , up r avo o vako kako j est." No valee j e p r imila vazu o slikanu mo d r im zmaj evima. " Gd j e si sve to nab avio , Fo r ney? Sve te vaze? " " P r ip ad ale su mo j o j maj ci. Ona j e u svako j so b i d r ala cvij e e." " T eko mi j e zamisliti d a j e o vo ku a. T ako j e velika." " Ah, sad j e p o sve d r uk ij a. Sr uili smo neke zid o ve, zap e atili vr ata. Vid i, o vd j e su p r ij e b ile tr i so b e - salo n, b lago vao nica i o eva r ad na so b a. Kuhinj a j e str aga, a go r e su sp ava e so b e." " B io si b o gato d ij ete." " P a, mo j j e d j ed b io b o gat. A o tac ga j e naslij ed io . Da, mo glo b i se r e i d a smo b ili b o gati. J ed no m d avno ." " Zacij elo j e kr asno ivj eti u knj inici, imati to liko knj iga i " Od o zgo r se za ulo neko gr eb anj e p a j e No valee p o d igla p o gled , ali Fo r ney se nij e ni p o maknuo . P o mislila b i d a nij e nita ni uo d a mu se nisu zategnuli mii i o ko vilice. I znenad a j e o tiao d o sto la i izvukao sto lac. " Sj ed nimo ." No valee ga j e slij ed ila i sj ela na sto lac ko j i j e izvukao . B ilo j o j j e nelago d no d o k j o j ga j e namij etao . " Vo li li vino ? " , up itao j e. " Misli, Mo gen David ? " " P a, neto sli no ." " Kako ne." Fo r ney j e d o nio p unu staklenku i nap unio nj iho ve ae, a o nd a j e svo j u p o d ignuo i p r uio j e p r eko sto la p r ema nj o j . No valee se nasmij eila i r ekla: " Nemo j mi r e i d a o vo nij e kao na filmu." Zatim j e p o d ignula au i kucnula se s nj im. " Sr etan r o end an, No valee. Sr etan ti o samnaesti r o end an" , r ekao j e Fo r ney, up r avo o nako kako j e b io uvj eb ao . Kad j e kuala vino , No valee se tr ud ila ne nap r aviti gr imasu, ali se o d nap o r a str esla. " Od ve j e suho , j e li? " , up itao j e. " Kako to misli? " " P a... nij e slatko ." " Ho e r e i d a j e suho vino kiselo ? " " Do nij et u ti neto d r ugo za p i e." " Ne! I zvr sno j e. Ob o avam suho vino ... uvij ek sam ga vo lj ela." P r etvar ala se d a o tp ij a j o gutlj aj iz elegantne ae ko j a j o j se silno svi ala. Fo r ney j e zatim p o segnuo p o d sto l i izvad io p aket umo tan u uti p ap ir te ga p r uio No valee.

29
" Oh, Fo r ney..." " Otvo r i ga, No valee." P o ela j e o tvar ati p aket, p aze i d a ne p o d er e p ap ir i ne zguva manu. Unutr a j e b ila knj iga uvezana u tamnu ko u sa zlatnim slo vima s p r ed nj e str ane: Vr tlar ske ar o lij e i d r ugi star i nar o d ni o b i aj i. " P r ekr asna j e" , r ekla j e, d o d ir uj u i p r stima naslo v. " A nema p o j ma kako b i mi d o b r o d o la neka ar o lij a." " Mo d a e tu na i lij ek za svo j kesten." " T o mi j e p r va knj iga, Fo r ney. I zna to j o ? Ovo mi j e p r va r o end anska p r o slava. U ivo tu." Fo r ney j e p r o istio gr lo p r ip r emaj u i se o d r ati go vo r ko j i j e uvj eb ao , ali d va b r za ud ar ca na go r nj em katu smela su ga p a j e zab o r avio to j e htio r e i. " Fo r ney, j e li " " No , vr ij eme j e d a j ed emo ." Ustao j e i p o ao u kuhinj u. " Mo gu li ti p o mo i? " " Ne. T i si p o asna go a. Ne smij e u kuhinj u" , r ekao j e, iziao i zatvo r io vr ata za so b o m. No valee j e ula zvuko ve iz kuhinj e - gr eb anj e lice o metal, zveckanj e ae o au, ali nij e mo gla zamisliti Fo r neyj a kako sto j i za ted nj ako m i kuha. Mo gla j e zamisliti kako se kr e e izme u p o vij esnih knj iga i b eletr istike, ali ne izme u ted nj aka i sud o p er a. Kad j e iziao , no sio j e p lad anj i r ekao : " Ve er a j e p o sluena" , o p o naaj u i fr ancuski naglasak kako j e uvj eb ao . P o stavio j e p lad anj na ko lica p o kr aj sto la, a o nd a stavio zd j elice p r ed No valee i na svo j e mj esto . " Vaa j uha, milo stiva." " J o nikad a nisam vid j ela nar an astu j uhu." " T o j e b isq ue o d nar an e i b ad ema" , r ekao j e d o k j e sij ed ao . No valee j u j e kuala. I mala j e p r ekr asan o kus p o b ad emima, b ar unast, glad ak - ali, b ila j e hlad na. " Fo r ney, izvr sna j e." Znala j e d a e mu b iti neugo d no kad j e kua i shvati d a se o hlad ila, ali nij e mo gla zamisliti d a b i to p la imala b o lj i o kus. Nasto j ala j e ne j esti p r eb r zo , b ar em ne b r e nego Fo r ney, ali o n, ini se, b a nij e b io glad an. Uglavno m j e gled ao nj u. " Sam si to p r ip r avio ? " Fo r ney j e kimnuo . " Kako si nau io kuhati? " " J ed no stavno , itao sam o to me." " T i sve nau i iz knj iga, j e li? " Fo r ney j e p r o vukao p r st isp o d svo ga kr uto g b ij elo g o vr atnika. " Ho e li mi d ati o vaj r ecep t? " " Vo li kuhati? " " P a, o nd j e gd j e sad a stanuj em nemam mo gu no sti, ali kad se r o d i d ij ete..." Nij e d o vr ila r e enicu. Nij e znala kako b i j e d o vr ila. Fo r ney j e iznenad a sko io i p o j ur io p r eko so b e. Zamaknuo j e iza p o lice, sagnuo se p a se p o no vno p o j avio no se i knj igu. " Fizio lo gij a o kusa ili med itacij e o tr anscend entalno j gastr o no mij i" , r ekao j e vr a aj u i se za sto l. P r uio j u j e No valee. " J e li to kuhar ica? " " P a, sad r i i r ecep te, ali j e zap r avo i p o vij est i filo zo fij a i..." Fo r ney j e p o gled ao na sat. " Oh, vr ij eme j e." Uzeo j e zd j elice o d j uhe i p o j ur io u kuhinj u. I No valee j e p o gled ala na sat. Mo r a se vr atiti p r ij e d evet, ina e e no p r o vesti u p ar ku. Osj e ala se p o p ut P ep elj uge. J o j e r azgled ala knj igu kad se Fo r ney vr atio s d r ugim p lad nj em. T aj j e b io p r etr p an, a mir isao j e tako d o b r o d a se No valee zavr tj elo u glavi. " T o j e umak o d p ar o ga" , r ekao j e d o k j e stavlj ao licu u d r htavu hr p icu ne ega to j e No valee naliko valo na zeleni p ud ing o d vanilij e. " A to j e to ? " " T o ur ned o W ellingto n."

30
" I zgled a kao b iskvit." " P a, unutr a j e go ved ina." " Go ved ina!" J ed va se svlad ala d a ne zgr ab i j elo s p lad nj a i ne p o ne ga tr gati r ukama. K vr agu no evi i vilice! " A o vo ..." Fo r ney j e p o d igao mali sr eb r ni vr p un tamno sme e teku ine. " Ovo j e umak mad eir a." Stavio j e to ur ned o na No valeein tanj ur i p r elio ga tim umako m. " I nap o ko n, gr aak s vr hnj em." " T o j e j ed ino to sam usp j ela p r ep o znati." Kad im j e nap unio tanj ur e, Fo r ney j e sj eo . " Fo r ney, vid j ela sam fo to gr afij e o vakve hr ane u aso p isima, ali nikad nisam p o milj ala d a e j e netko meni p r ip r aviti." Nij e znao to b i r ekao . " Ovo j e naj savr enij a ve er u mo j em ivo tu." Nita o d o no ga to j e uvj eb ao sad a mu se nij e inilo p r iklad nim. Nij e mo gao zamisliti d a e o na r e i " naj savr enij a ve er " . Up r avo j e no em zasj ekla go ved inu i gled ala kako se so k slij eva u mr vice kad j e str aan ud ar ac to no iznad nj ih zatr esao svij e nj ak i zasuo ih p r aino m. Fo r ney se sled io . Do imao se up laeno . U o ima mu se nazir ala nevj er ica. Zatim j e sko io sa sto lca i p r ito m se sud ar io sa sto lo m. ae su se p r evr nule, vino r azlilo , a tanj ur j e p ao na p o d . " Fo r ney!" " Ostani tu, No valee" , p o vikao j e i o d j ur io kr o z kuhinj ska vr ata. No valee j e p o tr ala kr o z d ugu, usku kuhinj u slij ed e i zvuk Fo r neyj evih tekih ko r aka negd j e isp r ed nj e. Nala j e stub ite ko j e j e vo d ilo na kat na kr aj u slab o o svij etlj eno g ho d nika, a o nd a p r eskakala p o d vij e stub e d o ir o ko g o d mo r ita na vr hu. P o j ur ila j e p r ema svj etlo sti to se r azlij evala kr o z o tvo r ena vr ata. Kad j e d o la d o nj ih, zastala j e. Fo r ney se nagnuo nad zgr eno tij elo ene, ene ij e su ko ate r uke i no ge No valee p o d sj e ale na liko ve lj ud i kakve j e cr tala kad j e b ila malena. ena j e imala r ij etku sij ed u ko su i p ut p o p ut zahr alo g sr eb r a. No valee j e mislila d a j e mr tva d o k nij e vid j ela kako se nj ezini p r sti p o p ut p and i o vij aj u o ko Fo r neyevo g zglavka. P o d j e b io mo kar i p r ekr iven r azb ij enim staklo m. Kad j e No valee ula u so b u, zad ah viskij a b io j e tako j ak d a j o j j e gr izao o i, ali b ilo j e tu j o neto , neto to j e Fo r ney se iznenad a o kr enuo . No valee j e o d sko ila. " Ne, No valee. Ne ulazi." " Do p usti d a ti p o mo gnem, Fo r ney" , r ekla j e i kr enula p r ema nj emu. A o nd a j e p r ep o znala o naj zad ah, tako j ak d a j e p o kuala zad r ati d ah. ena se o ne istila. " No valee" , r ekao j e Fo r ney neuvj eb anim glaso m. " Up o znaj mo j u sestr u, Mar y E lizab eth Hull... knj ini ar ku." Osmo p o glavlj e U tj ed nima p o slij e r o end ana, No valee j e o sj e ala kako iz d ana u d an p o staj e sve tea i sp o r ij a. J ed no g j utr a p o etko m svib nj a, kad j e Fo r ney p o nud io d a j e p o veze d o ma iz knj inice, zamalo j e p r istala, zamalo mu o d ala d a j e nj ezin " d o m" W al-Mar t... ali ip ak nij e. A o nd a, te no i, up r avo kad se zavukla u vr e u za sp avanj e, u d nu tr b uha o sj etila j e snaan gr . I sp r va j e p o mislila d a j e mo d a d o ao tr enutak, ali b o l nij e p o tr aj ala i nij e b ila j a a o d uo b i aj ene tr b uho b o lj e. Ali, ako su p o eli tr ud o vi, ako j e to ta naj go r a b o l, o nd a nij e b ila tako str ana kako se b o j ala. Do k j e r ad ila ko d Red a ula j e d esetke gr o znih p r ip o vij esti o p o r o aj u. Kao d a j e svaka ena ko j a se nap ila imala svo j u. P r i ale su j o j o p o r o aj ima ko j i su tr aj ali etir i d ana, o to me kako su se mo lile d a umr u. Go vo r ile su o b o li tako str ano j d a su p r egr izle j ezik ili istr gnule p r ameno ve ko se s glave. Op isivale su kako im se r azd ir alo tkivo d o k j e d ij ete izlazilo . Ali, mo d a su to b ila samo p ij ana naklap anj a. Mo d a su to p r i ale kako b i up laile d j evo j ke ko j e j o nisu r o d ile. Mo d a ne e b iti tako str ano . itala j e, u j ed no j o d knj iga ko j e j o j j e Fo r ney r ekao d a p r o ita, o tr ud no j Kineskinj i ko j a j e r ad ila u r iino m p o lj u sve d o k nisu p o eli tr ud o vi, a o nd a se sama p o r o d ila, go to vo ne p r ekid aj u i s r ad o m... p o gnuta, d o ko lj ena u vo d i.

31
No valee j e p o mislila, ako neka ena mo e izvesti takvo to , o nd a p o r o aj ne mo e b iti tako str aan. Osim to ga, nij e b ila p o sve nep r ip r emlj ena. itala j e o r a anj u i znala to mo r a u initi. P r ikup ila j e sve to e j o j tr eb ati - kar e, alko ho l, vatu, p lahtice. Sve j e zap akir ala u to r b u kao to to ine ene ko j e, kad d o e vr ij eme, o d u u b o lnicu. Ali, No valee j e znala d a o na ne e u b o lnicu. Samo , to r b a j e b ila u sp r emitu i p r emd a j e p o mislila d a b i mo gla, za svaki slu aj , o ti i p o nj u, b ila j e p r eumo r na d a b i ustala. Zij evnula j e i o kr enula se na str anu. Nij e b ila sigur na smij e li zasp ati ako su tr ud o vi p o eli. B o j ala se d a e sve p r esp avati i kad se p r o b ud i na i ve r o eno d ij ete, ali j ed va j e d r ala o i o tvo r ene. Rano to g j utr a o tila j e d o ku e sestr e Husb and kako b i p o sad ila vatr eni tr n ko j i j e ub r ala isp r ed Gr ad ske vij e nice. T j ed an p r ij e p o ela j e sad iti cvij e e u d ij elu vr ta sestr e Husb and - ho r tenzij e i lanu nar an u, p a slak i mir tu. Cvij e e b i b ilo u sj eni d ivlj eg kestena d a j e imao li e. P o slj ed nj i mu j e o tp ao tj ed an nako n to ga j e p o sad ila. Ali, No valee se j o nad ala d a e se o d r ati. Nij e znala zato to misli, nij e to b ilo neko ar o b no stab lo , ali ip ak se nad ala. Sestr a Husb and nij e b ila ko d ku e, ali No valee se neko vr ij eme o d mar ala na nj ezino m tr ij emu, a o nd a j e o tila d o knj inice gd j e j u j e ekao Fo r ney. Do nio j o j j e mr kve, d va p eciva i ter mo sicu hlad no g mlij eka. Svako g j e d ana imao neto za nj u, neto zd r avo . J ela s klicama, cj elo vitim itar icama i so j o m. I mlij eko . Mno go mlij eka. Mlij eko u aama i u alicama. Vr eve, velike vr eve... T ad a j e zasp ala. Gr evi u tr b uhu p o vr emeno b i j e d o veli na sam r ub sna. Kao d a su se usklad ili s nj ezinim sno vima, sno vima o d j eci izgub lj eno j u mr aku... d j eci u d ub o kim b unar ima... d j eci ko j a j e d o zivaj u. A o nd a j e o sj etila b o l d r uk ij u o d p r ij anj ih. Zab ila j o j se u p r ep o ne, p r eko kuko va p a u kr alj enicu. Zad r ala j e d ah d o k nij e p r o la p a se izvukla iz vr e e za sp avanj e. Vo d enj ak j o j j e p ukao im j e ustala. Gled ala j e kako j o j to p la teku ina te e niz no ge i stvar a mlaku na p o d u. I ako j e znala to j e to , b ilo j o j j e p o malo neugo d no , kao d j etetu ko j e se p o p ikilo . Ob r isala se i o d j enula istu sp ava icu, a o nd a j e o b r isala p o d sve d o zaho d a klizaj u i se na p ap ir natim ub r usima. Od d r ugo g gr a, j a ega o d p r vo g, zad r ala j e d ah i stisnula zub e. Nij e to nikakva tr b uho b o lj a. Dij ete d o lazi... ali o na nij e sp r emna. Zato j e, up itala se, ekala d o p o slj ed nj eg tr enutka? Kako j e vr ij eme p r o letj elo ! P r o la su d va mj eseca o tkako j u j e W illy J ack nap ustio - a o na nita nij e p o d uzela. Nij e p o tr aila stan, nij e smislila kako zar ad iti za ivo t. ak nij e ni izab r ala ime za d ij ete. Ond a se sj etila p o p isa imena ko j i j e p o ela sastavlj ati o no g d ana kad a su o na i W illy J ack o tili iz T ellico P lainsa. I zvad ila j e sp ir alnu b ilj enicu iz to r b e i o tvo r ila j e. P o p is j e j o b io tu - j ed na str anica za d j evo j ice, j ed na za d j e ake. Felicia, B r o o k, Ashley. No valee j e nap r avila gr imasu d o k ih j e itala. Rafe, T ho r ne, Hutch, Slo an. Sve imena iz televizij skih sap unica. B lain, Asa, Dimitr i. Mo ses W hiteco tto n r ekao j o j j e neka izab er e snano ime, ali imena na nj ezino m p o p isu nisu b ila takva. Zvu ala su b ed asto . T r e i gr , d ub o k i j ak, d o nio j e mu ninu. Sklo p ila j e o i d o k mu nina nij e p r o la, ali teka, tup a b o l u kr iima nij e p r estaj ala. Na kr aj u j e o d lu ila ustati i kr etati se. Mo d a j o j o d to ga lakne. T r eb alo j o j j e neko vr ij eme d a ustane, ali kad j e usp j ela, b ilo j o j j e d r ago to j e to u inila. Le a j e vie nisu to liko b o lj ela. Osim to ga, sve j e b o lj e nego nita ne r ad iti, p o mislila j e. Samo ekati. Do k se gegala izme u p o lica, tr aila j e ime za d ij ete. Co leman. P r esco tt. Dixie. Hanes. Vr ago lasto se nasmij eila p r i p o misli d a b i d j etetu d ala ime p o vr sti d o nj eg r ub lj a. B ila j e u p r ed nj em d ij elu tr go vine kad j u j e slj ed e i gr sr uio na p o d . P r uila j e r uku tr ae i o slo nac i sr uila cij eli r ed kaseta s p o lice. Do k su p ad ale p o p lo icama, No valee j e izustila " p ssst!" . B ilo j o j j e neugo d no zb o g b uke. Nij e znala kako d ugo nij e b ila p r i svij esti i nij e znala j e li sve to vid i stvar no ili nij e. U inilo j o j se d a j e izme u p o lica p r o tr ao mi, b lizu nj ezinih sto p ala. I u inilo j o j se d a p r ed izlo go m vid i sme u vunenu kap u. A o nd a su j o j mama Nell i

32
sud ac p o imenu Fr ed mahnuli s televizij e, ali ekr an j e b io tako d eb eo i zad imlj en d a j e mo r ala kilj iti kako b i ih vid j ela. B ud ila se i to nula u san izme u b o lo va ko j i kao d a su j e p r iko vali za p o d ... b o lo va ko j i b i p o eli isp o d r eb ar a p a se sp ustili d o p r ep o na i p r eli na le a... b o lo va ko j i su j e vukli na r ub ... na r ub auto ceste gd j e j e p lymo uth j ur io a W illy J ack se naginj ao nad up r avlj a em... slika j e izb lij ed j ela... Ond a j e vid j ela lice Fo r neyj a Hulla, ali b ilo j e zamaglj eno i mr a no . P o d esila j e ko ntr ast i fo kus i d o b ila j asnij u sliku d o k j e o n mahao o b j ema r ukama iznad glave. Od mahnula mu j e iako su j o j r uke b ile utr nule, p r eteke d a ih p o d igne vie o d neko liko centimetar a. Fo r ney j e p o micao usnice, ali nij e ga ula. Ond a se nasmij ala, shvativi d a to n nij e uklj u en. ula j e kako netko stenj e, ali taj j e zvuk d o lazio s d r ugo g kanala. Smetnj a. Kad j e p o j a ala zvuk, Fo r neyj ev glas d o lazio j e p r eb r zo i zvu ao p o p ut W illyj a J acka. " Naao sam nam stan, No valee." Glas W illyj a J acka nij e se p o d ud ar ao s p o micanj em Fo r neyj evih usnica... zvuko vi su izlazili neko liko sekund a p r ekasno . " Naao sam nam stan." umo vi su b ili tako j aki d a ga j e j ed va ula. " W illy J ack? Mislila sam d a si o tiao u Kalifo r nij u." " ... ku u s b alko no m..." Slika j e p o ela b j eati, sve b r e i b r e, sve d o k nij e p o d esila gumb . " ... s b alko no m na ko j em mo emo sj ed iti s d j eteto m." " No as r a am nae d ij ete, W illy J ack." " Mo emo sj ed iti s d j eteto m..." " P r o itala sam knj igu, W illy J ack, ko j u j e nap isala go sp o a P ear l B uck ko j a r ad i u W al-Mar tu." " ... sj ed iti s d j eteto m i..." " I u tr e em p o glavlj u... ili mo d a esto m... o stavio si Kineskinj u na r iino m p o lj u ned ugo p r ij e nego to j e tr eb ala r o d iti..." " ... sj ed iti s d j eteto m i..." " Sj e a li se o no g maleno g, kutr avo g p sa? Ono g ko j eg sam zvala Fr o sted Mo cha j er j e b io iste b o j e kao mo j r u za usta? Sj e a ga se? " " ... mo emo sj ed iti s d j eteto m i..." " Od vezao si j e d o r iino g p o lj a i o nd j e si j e izb acio . Fr o sted Mo chu. Zaustavio si auto i b acio j e na cestu. Rekao si d a se ne mo e o ko titi na p o d u u tvo j em auto mo b ilu..." " Mo emo sj ed iti s d j eteto m i gled ati zalazak sunca." " I zb acio si me i r ekao si..." " No valee, naao sam nam stan." " ... r o d iti na p o d u..." " ... naao sam nam stan..." Od j ed anp ut, nj ezin j o j se glas o teo . " Ro d iti na p o d u W al-Mar ta." Zvuk kao d a nij e d o p ir ao iz nj ezinih usta nego iz r up e u zr aku iznad nj ezine glave. " P r o klet b io ." T e su r ij e i, no ene o luj nim vj etr o m, p o letj ele u zr ak i isp unile sve o ko nj e. " P r o klet b io , W illy J ack! P ROKLE T B I O ZA VI J E KE VI J E KOVA!" A o nd a j e Fo r ney Hull, lica p r ilj ub lj eno g uz " televizij ski ekr an" , zaklanj aj u i o i o d svj etlo sti r eklame, zalup ao p o staklu. " Ako r azb ij e televizo r , j a u ga mo r ati p latiti." Ali, Fo r ney Hull nij e j u sluao . P o no vno j e ud ar io staklo , naj p r ij e akama p a neko m cij evi, sve j a e i j a e... sve b r e i b r e, i o nd a j e p r snulo , r asulo se na sve str ane, tand r u i p o p ut r atimano g glaso vir a. Ond a j e Fo r ney uao kr o z r azb ij eni izlo g W al-Mar ta. " No valee!" " Nisi to smio u initi. Mo r at u p latiti, a televizo r i u b o j i nisu j eftini." Fo r ney j e sj eo na p o d p o kr aj nj e i smj estio nj ezinu glavu u svo j e kr ilo . " T elevizo r i s velikim ekr ano m nisu..." I znenad a, No valee se zgr ila, gur nula glavu u Fo r neyj evo nar u j e kad se uko ila, sva nap eta kako b i d o ekala b o l. Stisnula j e zub e kako b i p o tisnula vr isak ko j i j e

33
d o lazio d ub o ko iz nj e, s mj esta na ko j em se r asp r snula. Op ir ala se kr uto , ne p o p utaj u i, i kad j e b o l p r o la, sr uila se p o p ut mar io nete ko j o j su p r esj ekli ko nce. " Veliki ekr an." Glas j o j j e zvu ao tanko i ner avno mj er no . " T o e ko tati vie nego to misli, W illy J ack." " Ne, j a nisam W illy J ack." " Od li no " , r ekla j e. P o gled ala j e Fo r neyj a u lice, sti u i o i kao d a izo tr ava sliku. " W illy J ack j e o tiao ." " Mislim d a j est." " Ra am, Fo r ney." " Znam." " Mo e li mi p o mo i? " " No valee, ne znam kako ." " Nar avno d a zna. ita sve o ne knj ige." " Ne b a sve." " Go to vo sve." " Ond a nisam p r o itao p r avu." " Zar ima kr ivih, Fo r ney? I ma li kr ivih knj iga? " " P a, ne znam. Vj er o j atno ..." Ali, No valee ga nij e ula. Stisnula j e r uke p r eko tr b uha kao d a se mo e zatititi o d o no ga to d o lazi, a o no j e ip ak d o lo . B o l j e sad d o no sila vlastitu vr elinu... mii i, ko sti, sve j e go r j elo u isto m p lamenu negd j e u nj ezino m tr b uhu, p r iti u i nj ezinu kr alj enicu. P lamtj elo j e u nj o j , b ij elo usij anj e... samo zap alj ivo ... a o nd a se p o d iglo , sp r ilo j o j p lu a i gr lo . Kad j e o tilo , o stala j e suha i lo mlj iva p o p ut star o g p ap ir a. " Do nesi mi malo vo d e, Fo r ney." " J e li to u r ed u? Smij e p iti vo d u? " " Da, mislim d a j e u r ed u. P o gled aj u p r ir u niku." " U ko j em p r ir u niku? " Sp ustila j e glavu na nj ego va p r sa. Ko sa j o j j e b ila mo kr a, lice o kup ano zno j em. " Kesten j e o stao b ez ij ed no g lista, Fo r ney." " Ko j i p r ir u nik? " Otr o j o j j e lice nad lanico m. " U ko j i p r ir u nik d a p o gled am? " " Sveo b uhvatni vo d i za vo ke." " No valee, p o zvat u hitnu p o mo . Mo r a u b o lnicu." " U p o stelj u s b ij elo m p o stelj ino m." " Da, u b o lnicu. T r eb a ti lij e nik." " Fo r ney!" Zvu ala j e p ani no . " Do nesi no !" " Mo lim? " " No ." " Za to ? " " Zar se ne sj e a? Rua Shar o na." " Ali, j a..." " Stavili su no isp o d nj e... d o k j e r a ala. No ... d a p r esij e e b o l." " No valee, ne b ih r ekao d a j e to ..." B o l j u j e p r o ela tako b r zo d a se nij e stigla p r ip r emiti. " No valee? " ula j e ivo tinj sko zavij anj e - o d j a ine to g zvuka zab o lj elo j u j e gr lo . " No valee!" B o l se izvr tala u nj o j , ep ala j e i p o vela na r ub p o d no lj ivo g. " O, mo j B o e" , r ekao j e Fo r ney. I kad j e stigla na r ub , p r ed ala j o j se p o tp uno . " to d a r ad im, No valee? " " Fo r ney..." Op et j u j e o b uzela b o l, o mo tala se o ko nj e tako snano d a j e o stala b ez d aha. " to d a r ad im? " A o nd a se b o l u nj o j p o ela p o kr etati, izvla iti neto iz nj e i p r o d ir ati sve d ub lj e. " Do lazi, No valee." Zatim j e o sj etila kako se neki nj ezin d io o tkid a i sp uta. " Vid im ga. Sad a ga vid im."

34
B o l j e p o p r imila vlastiti ivo t d o k se izvr tala i istezala, up inj ala o nj u, ko r istila nj ezin o tp o r za svo j e svr he. " Da!" A o nd a se o slo b o d ilo . " I mam ga" , r ekao j e Fo r ney. " I mam ga." I nasmij ao se p o p ut d j eteta ko j e j e d o b ilo d ar . " Vid i, No valee. Otvo r i o i." Olakanj e j e b ilo o d ve naglo ... o d vaj anj e o d ve ko na no . " Otvo r i o i i p o gled aj svo j u k er ." No valee j e kilj ila p o d svj etlo u, tr ep tala kako b i usp j ela neto vid j eti, a o nd a j e gled ala kako Fo r ney p o d ie d ij ete i stavlj a ga na nj ezin tr b uh. Si uno j e tij elo , nab o r ano i tamno , p o d r htavalo o d ud ar aca sr ca. Kad j o j j e B enny Go o d luck stavio kesten u r uku, iznenad ila se kako j e lagan i p itala mo e li se neto tako kr hko uo p e o d r ati. I sp r uila j e r uku i o b r isala o b r az svo j e k er i. Nasmij eila se o d d o d ir a... o d to g o sj e aj a... kao to se o sj e ala kad j u j e sestr a Husb and zagr lila, kad j u j e Mo ses W hiteco tto n p r imio za r uku, kad j e B enny Go o d luck d o taknuo nj ezin o ilj ak... kad j u j e Fo r ney Hull d r ao u nar u j u. I tad j e znala... ime ko j e neto zna i Do lo j e tako naglo d a nij e b ilo r azmaka izme u neznanj a i znanj a.... o tp o r no ime kao d a su se d va r ub a vr emena sp o j ila i o no to j e b ilo izme u nj ih vie nij e p o sto j alo ... snano ime P o d iglo se s neko g mj esta d ub o ko u nj o j , p o p ut o slo b o ene melo d ij e. Do d ir ivalo j e p r aznine d o k se uzd izalo , d o taknulo j o j sr ce... ime ko j e e o d o lj eti mno gim tekim tr enucima... d o p lutalo j e d o svj etlo sti iza nj ezinih o ij u. Ond a j e o sj etila o b lik na j eziku, kako j o j klizi kr o z usta... mno gim b o lima o sj etila j e nj ego v o kus kad j e ap nula: " Amer icus." " Fo r ney" , r ekla j e p r iguenim glaso m. " Znam kako se zo ve." T ad a mu se nasmij eila. " Amer icus. I me j o j j e Amer icus." I p r imila j e k er inu r u icu j ed no m r uko m a Fo r neyj evu d r ugo m i tinej d er ka na p o d u W al-Mar ta u r anu j e zo r u p r o ap tala: " Amer icus... Amer icus." Deveto p o glavlj e " T ko j e r azb io p r o zo r ? " " J este li j o j ve izab r ali ime? " " Kako ste d ugo stano vali u W al-Mar tu? " P r vi se no vinar p o j avio d o k j e No valee j o b ila na o d j elu intenzivne skr b i, a d r ugi kad su j e p r emij eatli na p o r o d ilj ski o d j el. Sestr a j o j j o nij e usp j ela ni uklj u iti infuzij u, a ve su se p o j avila j o d vo j ica. P itanj a su p o stavlj ali tako b r zo d a No valee ne b i d o sp j ela o d go vo r iti na nj ih sve i d a j e elj ela - ali, nij e ni elj ela. T elevizij ska ekip a stigla j e up r avo p o to j u j e o so b lj e p r emj estilu u zaseb nu so b u i na vr ata stavilo znak P OSJ E T I ZAB RANJ E NI . ak i tad a, neki j e snalalj ivi mlad i , p r eo d j even u b o lni ar a, uao u nj ezinu so b u i snimao j e sve d o k ga sestr a nij e o tj er ala. " P o d igla si veliku p r ainu" , r ekla j o j j e sestr a d o k j e u vr ivala tlako mj er o ko nj ezine r uke. " I zgled a d a si slavna." Usta su j o j se iskr ivila kad j e izgo var ala r ij e " slavna" kao d a j e up r avo zagr izla go r ki b ad em. " Ne znam to ele" , r ekla j e No valee. " o vj ek b i p o mislio d a si Mad o nna. Okup ilo ih se cij elo j ato . Zanima ih ko liko ima kila, ko liko si kr vi izgub ila. J ed an mi j e p o nud io d vad eset d o lar a ako mu d o p ustim fo to gr afir ati tvo j u k er ." " Mo j u k er ..." " Ne b r ini. T aj j e o d j el sigur nij i o d fed er alne r iznice. Ako itko " Vr ata su se o tvo r ila, a Fo r ney j e uletio kao d a ga netko p r o go ni. Za nj im j e uletj ela i b uka iz ho d nika.

35
" Hej " , p o vikala j e sestr a. " Da si o d mah iziao !" " On nij e j ed an o d nj ih. On mi j e p r ij atelj ." " B a d o b r o ! P r ij atelj ti i te kako tr eb a." Zatim j e p o gled ala Fo r neyj a. " Ova j e d j evo j ka up r avo r o d ila. Mo r a se o d mar ati." " Ne u d ugo o stati." " T o j e sigur no " , r ekla j e, o tvo r ila vr ata i p r o b ila se u ho d nik. Do k ih j e zatvar ala, uli su kako zo ve o sigur anj e. " to se d o ga a, Fo r ney? Zato su d o li? " " Lud ilo , No valee, isto lud ilo . Rad io , televizij ske kamer e... Neka mi j e ena tutnula mikr o fo n p o d no s." " Ali, o emu j e r ij e ? P a ene r a aj u u taksij ima i d izalima. Red o va sestr i na j e r o d ila u kafi u u T ellico P lainsu. P o emu j e W al-Mar t tako p o seb an? " " Ne znam. Nij e mi j asno ." " I kako su d o znali? Gd j e su uli za to ? " " J a sam kr iv" , r ekao j e i sp ustio p o gled . " Kad sam r azb io staklo , aktivir ao se alar m u p o licij sko j p o staj i. Ond a j e d o la hitna p o mo i..." " Ali, to si u inio d a b i mi p o mo gao , Fo r ney." No valee mu se nasmij eila i tad a j e o p et zamij etio si uni o ilj ak, j ed va neto ve i o d tr ep avice, isp o d nj ezine d o nj e usnice. " ... i lij e nik j e r ekao , d a nisi b io tamo , j a b ih..." Kad j e izb acila b r ad u, o ilj ak j e uhvatio zr aku svj etla i na tr enutak se p r esij avao p o p ut sr eb r a. " ... r o d ila u nester ilnim uvj etima, p a e me d r ati na antib io ticima..." P o no vno j e zastala i j eziko m o b lizala usnicu, j ed va d o d ir uj u i r ub o ilj ka a Fo r ney j e na tr enutak p o mislio d a e se o nesvij estiti. " ... u inkub ato r u d o k j o j se temp er atur a ne stab ilizir a, ali o n misli... Fo r ney, slua li ti mene? " T ad a se vr atila sestr a i nezad o vo lj no zagun ala. Fo r ney j e znao d a mo r a ustati i izi i, ali nij e mo gao . P o slij e se nij e mo gao sj etiti kad a j e i zato o tiao . Sj e ao se samo No valeeino g o smij eha, nj ezinih usnica i o no g nezab o r avno g o ilj ka. " ud an o vj ek" , r ekla j e sestr a d o k j e o kr etala No valee na b o k i zad izala j o j sp ava icu. " Dub o ko ud ahni. Ovo e te zab o lj eti." Ali, No valee nij e ni o sj etila kako j o j j e igla p r o b o la ko u. B ila j e o d ve umo r na p a j e uto nula u nemir an san, tumar aj u i p o r ub u sno va ko j ih se ne e sj e ati, o sim p r izo r a ko j i j o j j e ve p o stao p o znat... tako p o znat d a se, kad j e ula vlak i vid j ela kako j ur i p r ema nj o j i d j etetu, go to vo p r o b ud ila, a o nd a o tp lutala na mj esto o d ve tamno za sno ve. No valee j e p r o b ud io mir is slanine. Kad j e p o d igla p o gled , ugled ala j e o i b o j e j antar a na licu ir o ko m i p lo snato m p o p ut tanj ur a. " Do b r o j utr o " , r ekla j e d j evo j ka. Kad se nasmij eila, o i su j o j nestale iza glatko g b r d a mesa ko j e se uzd izalo o d nj ezinih o b r aza d o hr p ta no sa, a b r ad a j o j se r astap ala u mekani slo j ko e ko j i se p r o tezao d o d na vr ata. Ali, imala j e naj savr enij e usnice ko j e j e No valee ikad a vid j ela. B ile su p une i so ne p o p ut zr elih d ivlj ih lj iva, nenaminkane a ip ak vlane i sj aj ne p o p ut satena. No valee j e na tr enutak b ila u iskuenj u d a ih d o takne p r stima. " Nad am se d a nisi glad na" , p r o ap tala j e d j evo j ka, " j er j e d anas uto r ak." No valee j e p o gled o m p o tr aila Fo r neyj a, ali nij e ga b ilo . " Naj b o lj i d ani za d o r u ak su p etak i ned j elj a, a uto r ak j e naj go r i" , r ekla j e d o k j e na p lad nj u r ed ala p o sud ice i o tvar ala kutij e. Do taknula j e alicu s kavo m kako b i p r o vj er ila to p linu, p a tetr ap ak mlij eka kako b i se uvj er ila d a j e hlad no . Onj uila j e zd j elicu zo b enih p ahulj ica, p r o mij eala so k o d nar an e i vo nu salatu, a o nd a o tvo r ila p lasti ne kutij ice s d emo m o d j ago d a i gr o a. No valee nikad p r ij e nij e vid j ela d a netko p o sve uj e to liko p o zo r no sti hr ani. Kad j e p o segnula za ub r uso m, nj ezine su se d o j ke zanj ihale iznad No valeeino g lica p o p ut go lemih, uzd r htalih vo d enih b alo na. Uzd izale su se o d o tvo r a tunike i ir ile isp o d p azuha, zateu i o d o r u svo j o m nevj er o j atno m veli ino m. " J a sam Lexie Co o p " , r ekla j e d o k j e skid ala p o klo p ac s tanj ur a s kaj gano m i mlo havim to sto m. J aj a su b ila b o j e senfa, a izgled ala su p o p ut kukur uzne kae.

36
" Ako misli p o j esti j aj a, b ilo b i ti d o b r o d a im d o d a o vo ." I z d ep a j e izvad ila b o icu lj uto g umaka i p r uila ga No valee. " Ne, hvala." " A to st? " No valee j e o d mahnula glavo m. " U inilo mi se d a sam o sj etila mir is slanine." " T o j e b io mo j p ar fem. E au d e slanina." Nasmij ala se, smij eho m ko j i j e kr enuo d ub o ko iz nj ezinih p r sa p a se zako tr lj ao p r eko j ezika i kr o z o na savr ena usta. " Samo se alim" , r ekla j e Lexie, a p r sa su j o j se nad imala d o k j e vr a ala d ah. " J utr o s sam svo j o j d j eci isp ekla slaninu. Vj er o j atno sam mir is d o nij ela sa so b o m na p o sao . Sigur na si d a o vo ne e? " , up itala j e p o kazuj u i hr anu. Kad j e No valee nap r avila gr imasu, Lexie j e p o p r skala j aj a lj utim umako m i p o ela j esti. " Lj uti umak" , r ekla j e. " Zna, imam j ed nu teo r ij u. Lj uti umak sago r ij eva kalo r ij e. Mo e j esti to go d eli ako uz to j ed e lj uti umak." " I , j e li usp j eno ? " , up itala j e No valee. " Smr avila sam tr i kilo gr ama za o samnaest d ana, ali j o me eka d ug p ut. J ako sam se ud eb lj ala u p o slj ed nj o j tr ud no i." " A ko liko d j ece ima? " " etvo r o ." " etvo r o ? ini mi se p r emlad a." " P a, p o ela sam s p etnaest i vie nisam p r estala. Kad sam r o d ila p r vo , p o kuala sam mu na i o ca. I mislila sam d a sam ga nala. Ali, d o b ila sam samo j o j ed no d ij ete. A kad sam p o kuala na i tatu za nj ih d vo j e, to sam d o b ila? B lizanke!" " I , j esi li im nala tatu? " " Ne, a ne u ga ni tr aiti. J er tako u samo d o b iti j o j ed no d ij ete. B r o j p et. Ne znam" , r ekla j e Lexie o d mahuj u i glavo m. " ini mi se d a mi p r istup ne valj a. Ali, j ed no stavno ne znam r e i ne." Lexie j e p o j ela j aj a i p o klo p ila tanj ur p o klo p cem. " I p ak b i mo r ala neto p o j esti. T ako e se b r e o p o r aviti." " Naj vie b ih se vo lj ela istuir ati. Mo gu li? " " Nar avno ." " A o vo ? " No valee j e p o kazala infuzij sku cj ev icu. " Nema p r o b lema. J ed no stavno emo sve o d gur ati u kup ao nicu s to b o m." Lexie j e maknula p lad anj s d o r u ko m, o d maknula p o kr iva i p o mo gla No valee ustati. " Ne mo r a se ur iti. Ako ti se vr ti u glavi, malo sj ed ni." " Ne, d o b r o sam. Ali..." " Da, znam. B o le te avo vi, j e li? " No valee se o slanj ala na Lexienu r uku d o k j e o d micala p r ema kup ao nici. " J esi li ula o meni? " " Misli, o W al-Mar tu? Aha. Svi su o vd j e uli za to . B o lnica j e p r ep una no vinar a. Kau d a e u

p o d ne b iti na televizij i." " O, B o e" , p r o stenj ala j e No valee, vie zb o g te no vo sti nego zb o g nap o r a ho d anj a. T elefo nski p o zivi p o eli su im j e p r o lo p o d ne. P r vo j e nazvao neki mukar ac mekano g glasa i neo b i no g naglaska. Rekao j e d a eli kup iti p r ava na No valeeinu p r i u kako b i se p o nj o j snimio film, ali mu j e p o tr eb na fo to gr afij a nj e kako d o j i d ij ete d a b i mo gao p o kr enuti taj p r o j ekt. Zatim j e nazvala star ica ko j a j e r ekla d a j e lutkar ica. Rekla j e neka d j etetu d ad e ime W almar tha, p a e o na izr ad iti lutku s tim imeno m i p r o d avati j e. Rekla j e d a No valee mo e zar ad iti milij une usp ij e li tu zamisao p r o d ati W al-Mar tu. A ako p o slij e r o d i d j e aka, mo e ga nazvati W almar k p a e lutke p r o d avati kao b r ata i sestr u. Sed mi ili o smi p o ziv - No valee vie nij e to no znala ko j i - d o ao j e o d o vj eka ko j i j e r ekao d a j e o n mo d a o tac d j eteta. Zanimalo ga j e d a li j e No valee ena ko j u j e silo vao u stanu u Ulici Ced ar p r ij e d evet mj eseci. No valee j e sp ustila slualicu i isklj u ila telefo n.

37
P o slij e j e d o la sestr a s p ump ico m za mlij eko kako b i Amer icus mo gli hr aniti No valeeinim mlij eko m. Sestr a j e b ila p r ili no gr ub a, a p ump ica hlad na i tvr d a na nj ezinim o sj etlj ivim b r ad avicama. Kad se p o kazalo d a nema mno go mlij eka, sestr a se p o naala uvr ij e eno . Na kr aj u j e p ustila d a No valee sama p o kua isp ump ati mlij eko , ali ni to nij e ilo . Ond a j e Lexie Co o p d o nij ela vr hlad ne vo d e i p r euzela p ump icu. Nj ezine su r uke, j o s mir iso m slanine, b ile to p le, a glas b lag i umir uj u i. Nap o ko n su usp j ele nap uniti p o sud u No valeeinim mlij eko m. Sr ed ino m d ana p o elo j e p r istizati cvij e e s r azgled nicama naslo vlj enim na b eb u iz W al-Mar ta. Slale su ih b anke, cr kve, p o liti ar i, ko lar ci - lj ud i za ko j e No valee nikad nij e ni ula. Cvij e a j e b ilo u ko ar ama i ker ami kim vazama, a u kitice su b ile zad j enute p lasti ne r o d e i gumeni klo vno vi. No valee j e up r avo itala kar ticu p r ilo enu uz b ij elu r uu kad j e netko p o kucao na vr ata. Od mah zatim u so b u j e p r o vir io viso k, sj ed o ko s mukar ac s b ej zb o lsko m kap o m. " Smij em li u i? " , up itao j e. " J este li no vinar ? " " Ne." Zako r a io j e u so b u. " J a sam Sam W alto n." " T ko ? " " Sam W alto n. J a sam vlasnik W al-Mar ta." " Ko j ega? " " P a, zap r avo ..." P o gnuo j e glavu kao d a mu j e neugo d no . " Zap r avo , svih." " Ah." No valee j e ustuknula. Sad j e znala zato j e d o ao . " Ne znam kako se p r ezivate." T o j e zvu alo kao p itanj e, ali No valee nij e o d go vo r ila. " Smij em li vas zvati No valee? T ako vas zo vu na televizij i." Kimnula j e. " Do b ili ste lij ep o cvij e e." " Ali, ne p o znaj em niko ga o d lj ud i ko j i su ga p o slali." " P a, vj er o j atno su uli kako ste r o d ili u r o b no j ku i..." Nij e d o vr io r e enicu, samo j e p ustio d a r ij e i " r o b na ku a" vise u zr aku i o kr enuo se b r lj anu u ker ami ko j zd j eli o b lika d j e j e cip elice. " Kau d a ste d o b ili cur icu. Kako j e o na? " " U inkub ato r u j e, ali to j e samo mj er a o p r eza." " Amer icus. uo sam d a ste j o j nad j enuli ime Amer icus." " J esam." " Lij ep o j e to ime." " Snano j e" , r ekla j e. Sam W alto n j e kimnuo p a se zagled ao u No valee kao d a o ekuj e d a o na neto kae, ali o na nij e znala to . Ob o j e su d ugo utj eli, a o nd a se No valee nakalj ala, samo to to nij e b io p r avi kaalj . " Do ao sam zato to ..." " Go sp o d ine W alto n, sve sam zap isivala. Hr anu, o d j e u, vr e u za sp avanj e. A i sve o stalo ." " Ali, j a..." " Sve sam zap isala, sve cij ene. I d o ista j e mno go . Vie o d tr isto d o lar a." " P a, o to me sam, izme u o stalo g, htio p o p r i ati s vama." " P latit u vam, d o p o slj ed nj eg centa. I izlo g ko j i j e Fo r ney r azb io ." " Vid ite, stvar j e u to me d a vam elim o tp ustiti taj d ug." " Kako to mislite? " " P o nitavam ga." " A, ne, ne mo ete. Duna sam vam taj no vac." " Ne, j a sam va d unik." " Zato ? " " J er sam zahvalj uj u i vama zar ad io mno go no vca." No valee se usp r avila u p o stelj i i zb unj eno ga p o gled ala. " Ne r azumij em." " P a, cij ela j e zemlj a ula d a se u W al-Mar tu r o d ilo d ij ete. A to j e izvr sna r eklama. Lj ud i e itati o W al-Mar tu, vid j et e ga na televizij i. T o j e b ep latna r eklama i o d li na j e za p o sao ."

38
" Ali..." " I zato zab o r avite izlo g i zab o r avite d ug. Zab o r avite sve to . elim vam p o nud iti zap o slenj e u mo j o j r o b no j ku i, o vo j , tu u gr ad u, gd j e ste r o d ili." " P a, to j e stvar no lij ep o o d vas. Veo ma to cij enim. P o tr eb no mi j e zap o slenj e, to j e sigur no . Ali... ne znam." " Zato ? to vas b r ine? " " Do lazit e lj ud i d a me vid e, p o stavlj at e mi p itanj a a j a..." " Da, ali to ne e d ugo p o tr aj ati. P r aina e se sle i za samo neko liko d ana. Kad b ud ete sp r emni za p o sao , sve e ve b iti zab o r avlj eno ." " Mislite? " " Mislim. I , j esmo li se d o go vo r ili? " " J esmo . Vr ij ed i." Sam W alto n j e p r uio r uku i r uko vao se s No valee, a o nd a j e iz d ep a izvad io o mo tnicu i stavio j e na no ni o r mar i . " Samo se vi lij ep o o p o r avite, a kad b ud ete sp r emni, j avite se u kad r o vsku slub u, str aga. Oni e vam sve o b j asniti." Ond a se o kr enuo i u tr i d uga ko r aka p r eao cij elu so b u. " Do vi enj a" , r ekla j e No valee, ali inilo j o j se d a j e nij e uo . Kad j e o tvo r io vr ata, ho d nik su o svij etlili fleevi kamer a. uli su se d eseci glaso va. " Go sp o d ine W alto n, to ste j o j r ekli? " " Sam, j esi li vid io d ij ete? " " Go sp o d ine W alto n, d o p ustite d a vas up itam..." No valee j e uzela o mo tnicu na ko j o j j e b ilo natip kano nj ezino ime. U nj o j j e b ilo p et no v anica o d sto d o lar a. Nikad u cij elo m ivo tu nij e u r ukama imala to liko no vca. I mno go kasnij e, kad j e d o la sestr a, No valee j e j o d r ala no vac u r uci. Sestr a j u j e o tr o p o gled ala. " Glup o j e d r ati go to vinu u so b i" , r ekla j e. No valee j e takav p o gled ve vid j ela. Na licima ino vnika na alter ima kad b i samo hr ane maj ke b r o j ale b o no ve za hr anu. U o ima nekih nastavnika kad b i sir o mana d j eca stala u r ep za b esp latnu uinu. U nategnutim o smij esima taj nica ko j e su str p lj ivo o b j anj avale d a se vo d a ne mo e p o no vno uklj u iti d o k se r a un ne p lati. Sestr a j e o kr enula No valee na b o k kako b i j o j d ala j o j ed nu inj ekcij u. Ali, za r azliku o d p r o lo g p uta, sad a j u j e ub o la d vap ut, o tr o i gr ub o . Fo r ney j e b ezglasno skliznuo kr o z vr ata i na p r stima p r iao kr evetu. No valee j e zasp ala tite i r uko m o i o d fluo r escentne svj etilj ke; o ko d r uge r uke i r amena o mo tala j o j se cj ev ica za infuzij u. Utr nuo j e svj etilj ku p a j o j nj eno maknuo r uku s lica, a o na se u snu namr tila i o kr enula na b o k. Fo r ney j e izvukao cj ev icu isp o d nj e i izr avnao j e. Ko a na nj ezino m zglavku inila se tanko m p o p ut flisp ap ir a. Nj eno j e sklo p io p r ste o ko nj ezine r uke. Zavr tj elo mu se u glavi kad j e o sj etio kako nj ezino b ilo tu e istim r itmo m kao i nj ego vo . I sp unio ga j e nj ezin mir is... mir is sap una, mlij eka i r ua. Gled ao j e kako j o j d o nj a usnica p o d r htava p r i izd isaj u i uo kako tiho j e i d o k r uko m p r elazi p r eko d o j ke. A kad su nj ezini kap ci zatr ep er ili p o p ut o tkucaj a sr ca kakve p ti ice, neto mu se stisnulo u p r sima, zaustavilo mu d ah p r ij e nego to j e d o sp io d o gr la, a u nj emu j e titr ao zvuk tako tih d a se nij e mo gao uti. Deseto p o glavlj e No valee j e sutr ad an o tkr ila d a d o r u ak sr ij ed o m nij e mno go b o lj i o d d o r u ka uto r ko m. B o r ila se s hlad no m j e meno m kao m i to p lim eleo m kad j o j j e sj ed o ko sa ena u r ui asto j kuti d o nij ela hr p u p isama. I sp r va j e p o mislila d a j e to neka zab una, ali kad j e p r elistala o mo tnice, vid j ela j e d a su naslo vlj ene na B E B U I Z W AL-MART A, E NU S NASLOVNI CE T ULSA W ORLDA, MALE NOJ AME RI CUS i MAJ CI I Z W AL-MART A. B ila su iz T exasa i Ar kansasa, Lo uisiane i Kansasa, j ed no iz T ennesseej a, a o stala iz Oklaho me. No valee j e naj p r ij e o tvo r ila o no iz T ennesseej a, u str ahu d a j e mo d a o d neko ga iz T ellico P lainsa tko j u j e vid io na televizij i i p r ep o znao . Unutr a j e b io p ap ir i na ko j em j e p isalo : " J a sam r o d ila na str anj em sj ed alu vo lkswageno va ko mb ij a. Mo j e

39
d ij ete nij e p r eivj elo . Nad am se d a tvo j e ho e." Uz p ap ir i j e b ila zakva ena no v anica o d d eset d o lar a. Zatim j e o tvo r ila o mo tnicu iz T exasa. U nj o j j e b io j ed an d o lar i b ilj eka nap isana b o j ico m na uto m p ap ir u: " Dr aga Amer icus, itala sam o teb i u no vinama. Mislim d a si vr lo hr ab r a b eb a i j ako mi se svi a tvo j e ime. Zo vem se Deb b ie i imam sed am go d ina." Uz p ismo o tip kano na kr uto m b ij elo m p ap ir u b ila j e no v anica o d d vad eset d o lar a. " Amer icus. Kako kr asno ime. B o r io sam se u Dr ugo me svj etsko m r atu i u Ko r ej i, b r at mi j e o nd j e i p o ginuo . Ovo j zemlj i tr eb a j o Amer ikanaca p o p ut teb e ko j i su p o no sni na svo j u zemlj u i ne b o j e se to p o kazati. Neki ak ne ele ustati kad se svir a himna. B o g te b lago slo vio ." Neka j e ena nap isala: " Vo lj ela b ih d a ti mo gu p o slati no vac, ali ga nemam." U o mo tnici j e b io b o n za p o p ust na p elene. Neki j e d j e ak p isao i p itao b i li u W alMar tu mo gao d o b iti b r ata. Neki su se nud ili d a e p o svo j iti d ij ete ili se b r inuti za nj ega. J ed an j e p ar elio kup iti Amer icus. Netko j e p o slao nevae u kr ed itnu kar ticu, netko d o zvo lu za p ecanj e. U j ed no j o mo tnici b io j e ek na tisu u d o lar a, ali j e u p o tp isu staj alo " Do b r a Vila" . Stigle su r eklame za p elene i p o sj etnice agencij a za d j e j e fo to mo d ele. Neki j o j j e mukar ac p o nud io b r ak, d r ugi up o zo r avao d a ne d o j i. U d vij e o mo tnice nij e b ilo p isama, nego samo no vac. U j ed no m j e p isalo : " Vo lio b ih d a si iskr var ila na p o d u W al-Mar ta. Vo lio b ih d a se tvo j e d ij ete uguilo p up ko vnico m. T i si o b i no b ij elo sme e i tvo j e j e d ij ete b ij elo sme e i nikad a ne ete b iti nita d r ugo ." No valee j e neko liko p uta p r o itala to p ismo ne shva aj u i zato b i j o j netko p o elio tako neto nap isati. P o kuavala j e zamisliti tko b i to mo gao b iti, ak i kako b i mo gao izgled ati, ali svaki p ut b i vid j ela lik ub o j ice iz filma P o ko lj na ko j i j u j e W illy J ack vo d io neko liko p uta. Kad j e d o ao j ed an o d lij e nika, No valee j e gur nula p o tu p o d j astuk. Od lu ila j e d a e to p ismo p o slij e p o d er ati i b aciti ga u zaho d . T o nij e b io isti lij e nik ko j i j o j j e p r etho d no g d ana zaio r anu, ali No valee ga j e vid j ela s d r ugo m p acij entico m. Rekao j o j j e d a e, o stane li j o j temp er atur a no r malna i b ud e li sve u r ed u s Amer icus, sutr a uj utr o mo i ku i. Rekao j e d a j e d j etetu d o b r o , nema znako va infekcij e, ali b i ip ak vo lio d a j o d vad eset etir i sata o tane u inkub ato r u. No valee mu j e elj ela p o staviti neko liko p itanj a, ali nj emu se to liko ur ilo o ti i d a j e ho d ao natr ake p r ema vr atima j o go vo r e i. Kad j e r ekao " d vad eset etir i sata" b io j e ve u ho d niku. No valee nij e b ila svj esna d a se smij ei sve d o k nij e d o la u kup ao nicu i vid j ela se u zr calu. " Amer icus j e d o b r o " , r ekla j e svo me o d r azu. " Mo j em j e d j etetu d o b r o ." Ond a se iz ho d nika za ulo neko ko meanj e. Nap eti, sr d iti glaso vi p o p ut p ucketanj a suho g iver j a. A zatim j e kr o z vr ata uletj ela mama Nell. " T ko j e d o vr aga o naj kr eten ko j i glumi izb aciva a? " , p r asnula j e i b acila cr venu p lasti nu to r b u na sto lac p o kr aj kr eveta. No valee j u j e p amtila kao o b lu i mekanu - s p unim, mesnatim b o ko vima, zao b lj enim tr b uho m, b uj nim gr ud ima. Ali, to j e b ilo p r ij e d eset go d ina. Sad a na nj o j nij e b ilo ni ega mekano g. B ila j e ko ata, uglata, nalik j astr eb u. Ko a j o j j e b ila p r o tkana kap ilar ima, a o i b o j e lj unka b ile su tvr d e p o p ut j eftino g mo telsko g kr eveta. Ko sa j o j j e b ila izb ij elj ena, p o utj ela i isp ucala p o p ut slame. Ob r ve nacr tane o lo vko m b ile su o d ve viso ke i tanke. P o d sj e ala j e No valee na ko ate, utegnute r tve iz ho r o r filmo va. Mama Nell zastala j e neko liko ko r aka o d kr eveta te se nasmij eila o d uha d o uha. Mir isala j e na b ij ed ne p ansio ne i j eftin p ar fem, a glas j o j j e, nako n p r evie Camela i J im B eama b io hr ap av i gr len. " Nad am se d a ne misli d a e me to d er le zvati 'b akice' ili to sli no " , r eklaj e d o k j e u d ep u tr aila cigar ete i up alj a . " Od akle ti o vd j e? " " Mislila sam d a e se iznenad iti." " Kako si znala gd j e sam? " " Kvr agu, p a vid j ela sam te na televizij i. Listala sam kanale, kad o d j ed anp ut, eto teb e. Vo zili su te u b o lnicu. I zgled ala si kao mr tva, ali vid j ela sam d a si o tvo r ila

40
o i. A o nd a sam ula d a si r o d ila u W al-Mar tu, p a sam zap isala ime gr ad a, nab avila map u i - evo me. Vo zila sam go to vo d eset sati." " Od akle? " " Kr enula sam u New Or leans." " eni ko j a j e kr enula u New Or leans nikad a ne mo e d ati p r evie T ualj ki" , r ekla j e No valee neho tice. " Mo lim? to ti j e to tuika? " " Sad a ivi u New Or leansu? " " Ne. Ali, neko liko sam go d ina u Lo uisiani." " A Fr ed ? " " T ko ? " " Fr ed . Sud ac." Mama Nell d ub o ko se zamislila d o k j e gasila cigar etu u p o sud i za sap un p o kr aj kr eveta. Neko liko j e p uta zatr esla glavo m kao d a se p o kuava o slo b o d iti imena Fr ed . I znenad a j e p o sko ila. " Ah, o no go vno " , p o vikala j e. " Rekao j e d a j e sud ac u p r vo j ligi. Da p utuj e p o cij elo j zemlj i, o d sij ed a u o tmj enim ho telima u Lo s Angelesu, New Yo r ku, Chicagu. Da e me up o znati sa slavnim igr a ima. Kakav lalj ivac! B io j e sud ac d j e j eg b ej zb o la u Little Ro cku." Mama Nell p r ip alila j e j o j ed nu cigar etu. " Fr ed . Ob i an go vnar ." I sp uhnula j e d im kr o z no s, a cigar eta j o j j e visj ela s usnice. " Zab o ga, o tkud si se b a nj ega sj etila? " " J er si zb o g to ga o tila." " Otila o d akle? " " Od mene." " P a d o b r o , to j e sad lanj ski snij eg" , r ekla j e mama Nell mau i r uko m kao d a o tp uta p r o lo st. " Nisam d o la p r i ati star e p r i e." " A zato si d o la? " " I skr eno go vo r e i, mislila sam d a e ti tr eb ati p o mo . Ko liko sam ula, ne id e ti b a sj aj no . Kad netko stanuj e u W al-Mar tu, ne b i se mo glo r e i d a j e o so b ito usp io ." No valee se p o igr avala p lahto m, slagala j e u nab o r e, sve samo d a ne mo r a gled ati mamu Nell. " I , kako mi misli p o mo i? " " P a, ne znam. I ma li neki p lan? Neko ga tko e ti p o mo i? I ma li mukar ca? " No valee j e o d mahnula glavo m. " A gd j e j e gad ko j i te uvalio u sve to ? " " Otiao j e u Kalifo r nij u." " P a j asno . I ma li stan? I li si se mislila useliti natr ag u W al-Mar t? " " Ne" , r ekla j e No valee, nasto j e i ne cmizd r iti, tr ud e i se d a ne zvu i kao sed mo go d inj akinj a. " E p a, mo r a na i neko mj esto kamo e o d nij eti d ij ete. Kako b i b ilo d a se sad p r eseli u Sear so vu r o b nu ku u? I li u Kmar t? T o b i b ilo ..." " Ako si mi se d o la r ugati..." " Kaem ti, d o la sam vid j eti mo gu li ti kako p o mo i. uj , No valee, r ad ila sam u neko j r up i u B ato n Ro ugeu, ali nisam d o vo lj no zar a ivala. ula sam d a j e u New Or leansu lako d o b iti p o sao i d a b o lj e p la aj u, a o nd a sam teb e vid j ela na televizij i i p o mislila: 'No d o b r o , id em p o sj etiti No valee i nj ezino d ij ete.' I eto me." " Ona j e na d j e j em o d j elu." " J e li? " " Nazvala sam j e Amer icus. T ako j e lij ep a. I ma sme u ko su, gustu i ko vr avu." " T akva j e b ila i tvo j a kad si se r o d ila." " Vid j ela sam j e tek neko liko p uta j er su j e stavili u inkub ato r kad smo stigle. J ed va ekam d a j e o d nesem i p o nem se sama b r inuti za nj u." " A kad b i to mo glo b iti? " " Sutr a. J ed an o d lij e nika r ekao j e sutr a." " A zna li kamo e s nj o m? " " Ne b a to no ." " P a uj , meni se ne ur i b a to liko . Mo gla b ih j a p o tr aiti neki stan. Za teb e i d ij ete i mene."

41
" Misli, o stala b i tu i..." " Nar avno . P o mo gla b ih ti o ko d j eteta d o k se ne nau i snalaziti sama. Unaj mit u nam stan, mo d a s d va zaseb na d ij ela. I mam neto no vca." " Ma, imam j a no vca." No valee j e p o segnula p o d j astuk i izvad ila o mo tnicu ko j u j o j j e d ao Sam W alto n, p isma i eko ve ko j i su d o li p o to m. Sve ih j e p r uila maj ci. " I mam go to vo esto d o lar a" , r ekla j e. " Od akle ti? " " Od lj ud i ko j e ni ne p o znaj em. A vlasnik W al-Mar ta d ao mi j e p etsto d o lar a i p o nud io mi zap o slenj e." " Zato ? " " Nisam sigur na. Ali, kad skup imo tvo j i mo j no vac, vj er o j atno mo emo na i zgo d an stan." " Nego to !" " A tr eb at e nam i neke stvar i za b eb u. Kr eveti , mo d a ko lij evka. I p elene i p o kr iva i." " Nar avno . A tr eb at e j o j i o d j e a i cip elice i..." " I sto lac za lj ulj anj e. elim d o b ar sto lac za lj ulj anj e. A kup i j o j i med vj ed i a. B ij elo g." Mama Nell vad ila j e no vac iz o mo tnica i b r o j ala ga. " to misli, ho emo li imati d o vo lj no za sve? " , up itala j e No valee. " I vie nego d o vo lj no . I mamo mno go no vca." Mama Nell d o hvatila j e svo j u to r b u i str p ala no vac u nj u. " Nita se ti ne b r ini. J a u sve sr ed iti." " Ho e svr atiti na d j e j i o d j el i vid j eti Amer icus? Sigur no e ti d o p ustiti ako im kae..." " B it e b o lj e d a kr enem. Mno go to ga mo r am o b aviti, ali p o sj etit u j e sutr a." " Do b r o . Ali, d o i r ano . Do d evet." " Vr ij ed i. U d evet." I kako j e uletj ela u so b u, tako j e sad izletj ela. Kasnij e te ve er i, nako n to j e malo o d r ij emala, kad su so b e p o stale mr a ne a ho d nici tihi, No valee j e p o kuavala zamisliti kakav e im stan na i mama Nell. Nad ala se d a e u so b ama b iti mno go sunca, d a e ku a imati zavo j ite stub e i viso ke p r o zo r e i ir o k uti tr ij em. Ali, b ilo j o j j e teko zamisliti takvo to . U nj ezino j glavi so b e su b ile mr a ne, svj etlo st maglo vita i p r iguena. Svim se silama nasto j ala sj etiti slika iz aso p isa... tap eta s p r o lj etnim cvij e em, staklenih vr ata p r ed ar enim vr to vima, ali sve j e nekako b ilo zamaglj eno i b lij ed o . P o kr ila j e glavu j astuko m nad aj u i se d a e sanj ati o ko lij evkama, sto lcima o d r atana i staklenim glazb enim kutij ama ko j e se b lj eskaj u na suncu. Rano slj ed e eg j utr a, nako n zb r ke o ko d o b ivanj a o tp usno g p isma i p o zd r avlj anj a s o so b lj em, mlad a p o mo nica u p r ugasto j o d o r i, izb ij elj ene ko se i s p r o tezo m na zub ima, o d vezla j e No valee i d ij ete u ko licima p r ed ulaz. ekala j e s nj ima itav sat, a o nd a j e uzela ko lica i o tila. No valee i Amer icus ekale su u p r ed vo r j u go to vo d o d vanaest sati, a o stale b i i d ulj e, samo No valee se u inilo d a su lj ud i p o eli go vo r kati o nj ima p a j e iznij ela d ij ete i ekala na p lo niku. Znala j e d a mama Nell vie ne e d o i, d a su i o na i no vac nestali. Ali, nij e imala kamo p a j e i d alj e ekala... B ile su j o o nd j e u d va sata kad j e d o j ur ila to yo ta sestr e Husb and i naglo zako ila. P o p ut p astir a ko j i j e d o ao p o izgub lj enu o v icu, sestr a Husb and p o kup ila j e No valee i Amer icus, o d vela ih u ko mb i i o d j ur ila u sigur no st... d o ma. J ed anaesto p o glavlj e Sam W alto n j e imao p r avo . Kad j e Amer icus imala mj esec d ana, lj ud i su p o eli gub iti inter es za b eb u r o enu u W al-Mar tu. Kad j e tek b ila izila iz b o lnice, No valee j e j o d o b ivala p o tu na ad r esu sestr e Husb and . Neka ud o vica iz Dallasa p o zvala j u j e na vj en anj e svo j e k er i, a d j e ak p o imenu Mo e Dand y p o slao j o j j e vr p cu za o zna avanj e str anice u knj izi nap r avlj enu o d zmij ske ko e. U enici vj er o nauka iz T o p eke p o slali su j o j d vad eset d o lar a, a vij etnamska o b itelj iz Fayettevillea d eset. Deved eseto go d inj i Quap aw I nd ij anac J o hnso n Med vj e a ap a

42
p o slao j e vr e u star ih str ip o va i no v anicu o d p et d o lar a. Ali, uglavno m j e d o b ivala d o b r e elj e i mo litve za Amer icus. No i o ne su ub r zo p r esuile. Katkad b i j e nazvao neki no vinar iz T ulse ili Oklaho ma Cityj a, katkad i netko izvan d r ave ko ga b i zanimalo ime Amer icus Natio n. J ed no m su neki mukar ac i nj ego va ena p o kucali na vr ata i r ekli sestr i Husb and d a su se d o vezli ak iz Mid nighta u Mississip p ij u kako b i No valee d o nij eli Rij e B o j u, ali sestr a im j e r ekla d a se za to ve p o b r inula. Dala im j e p r imj er ak P r o p o vj ed nika i p o slala ih ku i. Mj etani su b ili znatielj ni. Zagled ali su j e d o k j e p r o lazila glavno m ulico m na p utu u knj inicu. Oni ko j i su znali tko j e o na p o kazivali su j e o nima ko j i to nisu znali. Kad b i ih p o sj etili r o aci izvan gr ad a, p r o vezli b i ih ulico m kako b i mo gli fo to gr afir ati p r iko licu sestr e Husb and . P r o d ava ice u tr go vini I GA, u ko j o j j e kup o vala d j e j i p ud er i vazelin b ile su lj ub azne i ulj ud ne d o k su j o j vr a ale o statak no vca, ali su namigivale j ed na d r ugo j kad su mislile d a ih ne vid i i p r i ale viceve o W al-Mar tu d o k j e izlazila. Ali, o na ih nij e gled ala, nij e o b r a ala p o zo r no st na nj ih. B ila j e o d ve zauzeta zalj ub lj ivanj em u svo j e d ij ete... p am enj em o b lika nj ezinih malenih sto p ala i uvo j aka na p o tilj ku... p r o matr anj em nj ezinih usnica d o k j u j e d o j ila... o b uhva anj em nj ezinih b o ko va j ed no m r uko m... o slukivanj em nj ezino g d isanj a usr ed no i. Sestr a Husb and b acila se na to d a ih r azmazi im su d o le. P o d igla b i Amer icus im b i i naj manj e zap lakala i p lesala s nj o m p o p r iko lici uz zvuko ve p j esme " My Funny Valentine" . I zr ezivala j e zvij ezd e o d p ap ir a i vj eala ih o ko nac iznad ko lij evke, tvr d e i d a d j eca stj e u o sj e aj za o r ij entacij u p r ema zvij ezd ama. Kad b i No valee p o kuala p o mo i o p r ati p o su e ili usisati, sestr a Husb and p o vela b i j e na lj ulj a ku na tr ij emu i natj er ala j e d a sj ed ne. Kad go d b i ila u gr ad , d o nij ela b i No valee kakav sitan d ar - p lasti nu uko snicu o b lika lep tir a, B ib lij u veli ine kutij e ib ica ili b esp latan uzo r ak r ua za usta iz p ar fumer ij e. P r vih neko liko d ana u p r iko lici No valee se o sj e ala kr uto , p o malo sr amelj ivo . P azila j e d a ne p o tr o i p r evie to p le vo d e i no u j e zatvar ala vr ata svo j e so b e. P o naala se vr lo p r isto j no , go vo r ila " hvala" , " mo lim" i " o p r o stite" i uvij ek p o j ela sve u tanj ur u, ak i kad b i sestr a Husb and skuhala mahune. Ali, sve se p r o mij enilo kad j e naletj ela na p linsku p e . Up r avo j e usp avala Amer icus nako n d o j enj a u d va sata i tiho o tila u kup ao nicu. T iho j e zatvo r ila vr ata i nij e up alila svj etlo kako ne b i smetala sestr i Husb and . B o sa j e u mr aku nap ip avala p ut i, p o gr eno p r o cij enivi ud alj eno st, zaletj ela se u star u p linsku p e te ud ar ila cj evanico m o o tar r ub . Gr o zan zvuk ud ar ca ko sti o elj ezo r azb io j e tiinu sekund u p r ij e nego li j e No valee j auknula o d b o li i p ala na p o d . Sestr a Husb and sko ila j e iz kr eveta, d o tr ala u kup ao nicu i up alila svj etlo . " O, d uo , to ti se d o go d ilo ? " No valee j e r ukama o b uj mila ko lj ena i nj ihala se amo -tamo na p o d u. Ko a na cj evanici b ila j e r azd er ana, o gulj ena d o ko sti. " J o j , j o j . Mo r amo neto staviti na to . Znam d a te b o li k'o cr ni vr ag." No valee j e kr o z stisnute zub e p r o itala " cr ni vr ag" d o k j e sestr a Husb and p r etr aivala o r mar i s lij eko vima i r azgo var ala sa so b o m, p r eme u i b o ice i tub e. B o icu ko j u j e tr aila nala j e na naj vio j p o lici. Kleknula j e, vr sto p r imila No valeeinu o zlij e enu no gu, o tvo r ila b o icu metio lata i izlila ga na r anu. " Uh, sr anj e!" , vr isnula j e No valee ud ar aj u i akama o p o d . " Sr anj e!" I znenad a se sled ila shvativi to j e r ekla. " Sestr o ... " Zautj ela j e. Sestr a Husb and d o imala se veo ma o zb ilj no d o k j e sp utala No valeeinu no gu na p o d . " Duo ." Go vo r ila j e sp o r o , p o mnj ivo b ir aj u i r ij e i. " Nisi li zab o r avila r e i 'mo lim'? " Sestr a se p r isilila d a se namr ti, a o nd a j e p r ekr ila usta kako b i skr ila o smij eh. P o tisnula j e d ah, p r o gutala hiho t, a o nd a p r asnula u smij eh - smij eh o d ko j eg j e o stala b ez d aha, o d ko j eg su j o j p o le suze na o i. No valee se, p o r umenj evi, naj p r ij e nesigur no nasmij eila, samo na tr enutak, a o nd a j o j se o maknuo p r vi hiho t... i to j e b ilo to . Smij ale su se i vr iskale, hvataj u i zr ak sve d o k se neko liko minuta p o slij e, j o se b o r e i za d ah, nisu p o d igle na no ge. Otile su u kuhinj u, skuhale kavu i p r i ale d o zo r e.

43
No valee j e isp r i ala sestr i o W illyj u J acku i W al-Mar tu. I sp r i ala j o j j e o mami Nell, ali ne star u p r i u, nego samo o to me kako j e d o la u b o lnicu i p o b j egla s nj ezinim no vcem. " Go to vo esto d o lar a" , d o d ala j e No valee. " Ma zamisli ti to " , r ekla j e sestr a. " A neznancima j e b ilo to liko stalo d o teb e i tvo j eg d j eteta d a su ti slali no vac. Nevj er o j atno !" " Mo r ala sam znati d a e to u initi." " Ali, to ne mij enj a d o b r o tu svih o nih lj ud i ko j i su ti ga d ali, nij e li tako ? " " Sestr o , o d avno sam vas htj ela p itati. Zato ste o nd a d o li p r ed b o lnicu? Kako ste znali? " " Duo d r aga, Go sp o d in nam uvij ek kae o no to mo r amo znati." No valee j e kimnula kao d a r azumij e, ali nij e r azumj ela. Nij e r azumj ela go to vo nita o d o no ga to j o j se d o go d ilo . P r imj er ice, kad j e sestr a d o vezla nj u i Amer icus u p r iko licu o no ga p r vo g d ana. Rekla j o j j e d a e sve b iti d o b r o , samo ako b ud e vj er o vala u Go sp o d ina. No valee j e i tad a kimala, p r emd a u to uo p e nij e vj er o vala. Ali, to g j e p o slij ep o d neva meksi ka o b itelj Or tiz iz susj ed ne p r iko lice d o nij ela r u no izr a enu ko lij evku o d b o r o vine i vr u e tamales umo tane u kukur uzno li e. Otac nij e znao engleski, ali se smij eio d o k su maj ka i tr i k er i naizmj ence d r ale Amer icus. Dixie Mullins, susj ed a s d r uge str ane ulice, d o nij ela j e p elene i halj inice ko j e j e nj ezina unuka p r er asla. Dixie j e ko d ku e imala fr izer ski salo n, ali nij e b a imala mno go muter ij a. Sestr a j e r ekla d a j e to zato to vo d i r azgo vo r e s p o ko j nim muem d o k r ad i. Henr y i Leo na W ar ner , tr i ku e nie, d o nij eli su lub enicu, p lahte i ster ilizato r . Slo ili su se d a j e d ij ete lij ep o , ali su se p o sva ali o ko b o j e nj ezinih o ij u. Henr y j e tvr d io d a su p lave kao lan, a Leo na d a su azur ne. Sestr a j e, p o to su o tili, o b j asnila d a ive u d vo str uko j p r iko lici - Henr y s j ed ne str ane, Leo na s d r uge. Do suto na su No valee i Amer icus d o b ile sve to im j e tr eb alo . B ile su site i uukane u kr evetu u nj iho vo m no vo m d o mu. Mo d a j e sestr a Husb and ip ak imala p r avo , p o mislila j e No valee. Mo d a e se sve nekako r ij eiti. Ali, nij e mo gla zamisliti kako . U so b i ak na kr aj u p r iko lice j ed va j e stao No valeein kr evet, ko lij evka i o r mar s o d j e o m, ali sestr a ga j e lij ep o ur ed ila: stavila j e no vi p r o stir a , zavj ese ko j e j e d o b ila o d Car itasa i uo kvir ene slike ko j e j e kup ila na saj mitu isto no o d gr ad a. No valee se b r inula zb o g to ga to sestr a Husb and to liko tr o i na nj u i Amer icus. Zaklj u ila j e d a p o sao s Ko lima Do b r o d o lice nij e o so b ito uno san j er kad b i go d sestr a o tila u Gr ad sku vij e nicu p itati za imena no vih stano vnika gr ad a, d o b ila b i naj vie d va-tr i imena. P o vr emeno b i r ad ila u I GA-i - d ij elila b i b esp latne uzo r ke ko b asica, sir a ili no vih kr eker a, ali to su b ili d ugi d ani kad a j e satima mo r ala staj ati. Nij e se nikad a alila, ali j e p o slij e j o d anima uzimala lij eko ve. " Da mi p o p r ave r asp o lo enj e" , r ekla j e. No valee se nad ala d a e, kad p o ne r ad iti u W alMar tu, zar a ivati d o vo lj no tako d a sestr a Husb and vie ne mo r a u I GA-u. Fo r ney j e svr a ao svake ve er i im b i zatvo r io knj inicu. Uvij ek b i tr ip ut b r zo p o kucao i o nd a ekao d a No valee o tvo r i vr ata, ma ko liko mu d o vikivala: " U i!" Svaki p ut b i d o nio b ud ilicu i d vij e knj ige, o d ko j ih j e j ed na b ila za No valee. Do no sio j o j j e knj ige o samo stanima, o kaub o j ima, o ko ckanj u, o kito vima i o mo lekular no j b io lo gij i. itala j e o p lanetima, o j azzu, o meksi ko j ar hitektur i... o eksp ed icij ama na Sj ever ni p o l, o b o r b ama s b iko vima i o Okto b ar sko j r evo lucij i. J ed no m j o j j e d o nio zb ir ku esej a o lj ub avi. Dao j o j j u j e u sme o j p ap ir nato j vr e ici. itala j e i knj igu o p astir ima uz r ij eku T weed u ko tsko j i neku s naslo vo m tako r i, ui i p o vij est - kr o niku zar aznih b o lesti i nj iho vo g utj ecaj a na p o vij est. No valee b i svaku zap o ela, ve inu i d o vr ila, neke samo p r elistala, o d nekih o d ustala, ali nij e mo gla o d r ati ko r ak s Fo r neyj em. Hr p a knj iga p o kr aj nj ezino g kr eveta d o p ir ala j e d o p r o zo r a. Dr uga knj iga uvij ek j e b ila za Amer icus. P o sj eo b i j e u sj ed alici na kuhinj i sto l i sj eo j o j su elice. Ob r isao b i nao ale i d o nio au vo d e, navio b ud ilicu i p o eo j o j itati. itao b i to no tr id eset minuta, svake ve er i d r ugo g auto r a. itao j o j j e Shakesp ear ea, P lato na, Fr eud a, Nietzschea, Ro usseaua, i to sve d ub o ko

44
usr ed o to en. P o vr emeno b i p o gled ao Amer icus d a vid i kako r eagir a na o no to j e p r o itao . Ona nikad nij e zasp ala ni cend r ala. Od tr enutka kad b i p r o itao p r vu r ij e , svu b i p o zo r no st usmj er ila na nj ega. Do k j e itao , sestr a i No valee sj ed ile b i tiho na d r ugo j str ani so b e. Sestr a b i p o vr emeno kimnula na neto to j e p o nj o j zasluilo r eakcij u ili b i p r o ap tala " amen" kad b i ula neto to j e smatr ala istinitim. Kad j e Fo r ney itao Ro mea i J ulij u, to liko se uivj ela d a se r asp lakala i d r ala No valee za r uku. Kad b i zazvo nila b ud ilica, Fo r ney b i sklo p io knj igu p a nap amet p o no vio glavne d ij elo ve p r o itano ga, kao d a time eli r e i Amer icus d a mo e o ekivati test. Nako n to ga izmilj ao j e svakakve izlike zato mo r a o ti i, ali nikad ne b i o tiao . Vo lio j e sj ed iti na tr ij emu sa sestr o m i guliti b r eskve ili istiti gr aak. Vo lio j e d r ati Amer icus p r ij e sp avanj a, vo lio d o d ir nj ezine mekane p amu ne sp ava ice i nj ezin d ah ko j i j e j o mir isao na No valeeino mlij eko . Vo lio j e gled ati No valee d o k se, p o mi u i ko su s vr ata, smij eila ne emu to j e r ekao i saginj ala d a mu d ad e Amer icus u nar u j e. P o sj eti go sp o d ina Sp r o cka nisu b ili ni p r ib lino tako p r ed vid lj ivi kao Fo r neyj evi. Katkad b i d o ao uj utr o i d o nio svj ee r aj ice ili p ap r ike iz svo ga vr ta. Katkad b i d o ao nave er , sj ed io na tr ij emu i p io aj . Uvij ek im j e imao neto zanimlj ivo p o kazati - kamen o b lika ze i a, kr ump ir o b lika lj ud ske str anj ice. Do no sio j e p auno vo p er j e i str ane ko vanice, str ij ele i star e r azgled nice. J ed anp ut j e d o nio zlatni zub u b o ici ko j u j e naao kako p luta j ezer o m. No valee nij e b ilo j asno kad a i kako go sp o d in Sp r o ck i sestr a Husb and nalaze vr emena d a b ud u sami, ali sestr a b i katkad , u mo litvi zahvalnici, tr aila o p r o st to j e o p et b lud no zgr ij eila. Go sp o d in Sp r o ck esto j e No valee d o no sio sj emenj e i mlad ice za nj ezin vr t ko j i j e p o staj ao sve ar enij i. Slako vi, viso ki tr id esetak centimetar a, o vij ali su se o ko sj enice ko j u j o j j e nap r avio go sp o d in Or tiz. Svi ger anij i i ma uhice ko j e j e d o b ila u b o lnici sad a su r asli u to m kutku d vo r ita, a uz nj ih b ij ela d imnj avica, skr letni slj ez i gr imizne p up avice, ko j e j e p o sad ila o tkako j e d o la. I za p r iko lice nala j e b ij ele kamen i e ko j e j e slo ila o ko d ivlj eg kestena u sr ed ini d vo r ita. Ko liko j e mo gla vid j eti, nij e nimalo nar astao , ali na d eb lu vie nij e b ilo o no ga fino g p r aha. P r o itala j e d a j e to znak o zd r avlj enj a. Knj iga o vr tlar stvu ko j u j o j j e Fo r ney d ar o vao za r o end an ve j e izgled ala tr o no . T ik d o p r iko lice p o ela j e sad iti p o vr e, naj p r ij e kr ump ir i luk, a o nd a i salatu ko j e j e sj eme d o b ila o d Dixie. Do d ala j e p ar o ge za sestr u Husb and , ko j a j e tvr d ila d a e, uhvate li ko r ij ena, r asti d o kr aj a nj ezina ivo ta. Go sp o d in Sp r o ck p o nekad b i d o ao nave er i d o nio j o j no vo sj emenj e ili p o mo gao p lij eviti vr t, a o nd a b i o stao i sluao Fo r neyj a kako ita. I go sp o d in Or tiz p o vr emeno b i navr atio i u tim b i zgo d ama Fo r ney itao glasnij e - valj d a u nad i d a e ga go sp o d in Or tiz tako b o lj e r azumj eti. P o slij e, kad b i r azgo var ali o o no me to j e itao , go sp o d in Or tiz uvij ek b i iznio svo j e milj enj e, uvij ek s mno go o d uevlj enj a, uvij ek na p anj o lsko m. Dixie b i katkad d o nij ela slad o led ko j i j e sama p r ip r avlj ala. Fo r ney b i ga stavio u led enicu p a b i ga p o slij e j eli na p r ed nj em tr ij emu sve d o k ih ko mar ci ne b i o tj er ali u ku u. Sama Dixie nikad a nij e j ela slad o led . Rekla j e d a o d nj ega d o b ij e p r o lj ev. No valee j e b ila uvj er ena d a se gnj avi s p r ip r avlj anj em samo kako b i neko liko sati mo gla d r ati Amer icus. Henr y i Leo na j ed no m su p ekli r ib e na r o tilj u u vr tu, ali cij elu su ve er p r o veli sva aj u i se o ko to ga tr eb a li d ij ete sp avati na le ima ili na tr b uhu. Na Dan nezavisno sti, k er i Or tizo vih p r ir ed ile su vatr o met na ulici d o k su o d r asli sj ed ili na sestr ino m tr ij emu i p ili limunad u. Go sp o a Or tiz nap r avila j e Amer icus cr veno -b ij elo -p lavi eir i , a cur ice su j o j u r u icu stavili zastavu i fo to gr afir ale j e. No valee se p o nekad b r inula zb o g to like p o zo r no sti ko j u su svi p o klanj ali d j etetu. P itala se j e li mo gu e d a j e o d ve lj ud i o d ve vo li. Ali, Amer icus j e lij ep o r asla. Nikad a nij e cend r ala kad b i se o kup ilo mno go lj ud i. Do d avali b i j e j ed an d r ugo me a o na ne b i ni p isnula. J ed nako b i zasp ala na Fo r neyj evu r amenu, u Dixienu kr ilu ili na Leo ninim ko lj enima. Kad b i se p r o b ud ila, d o ekali b i j e o smij esi sestar a Or tiz, valcer sa sestr o m ili d o d ir r uke go sp o d ina Sp r o cka.

45
No valee nij e mo gla ni zamisliti d a tako si uno stvo r enj e mo e stvo r iti to liko lj ub avi. A u to me j e i b io p r o b lem: to j u j e vie vo lj ela, to se vie b o j ala d a e j e izgub iti. Str ah b i p o nekad naglo p r o letio kr o z nj u, tako b r zo d a ne b i ni stigla shvatiti to se d o ga a, p o p ut b lj eska nej asno g sj e anj a. Dr ugi p ut d o ao b i p o lako , p r itisnuo j o j p r sa i r astao sve d o k j o j sr ce ne b i p o elo j ako tu i. Katkad b i p ak o sj etila samo neo d r e enu nelago d u, kao d a j e mu i sli ica iz r uno g sna. Ali, u naj go r em o b liku, str ah j e b io vr lo stvar an, p o p ut sj ene ko j a vr eb a tik iza r ub a svj etlo sti. Uvij ek b i d o ao b ez up o zo r enj a i b ez r azlo ga - d o k se Amer icus kup ala, r u ica i no ica nasap unj anih, skliskih p o p ut skuhanih p ageta... d o k b i to nula u san i kap ci j o j se p o lako sklap ali... usnice r astegnute u iskr ivlj eno slo vo O... r u ica stisnuta u aku a mali p r sti isp r uen. A s tim no vim str aho m, No valeeine su star e p r azno vj er ice d o b ile na snazi. Ako j e sanj ala zaklj u ana vr ata, to j e zna ilo mo gu u guo b o lj u ili ko zice. Sivi ko nj i ili p o tr gane uzice za cip ele zna ile su o p asno st o d up ale p lu a ili skr letne gr o znice. Dvij e vr ane na isto m stab lu b ile su znak p o lio mielitisa. I li ne ega j o go r eg. Ali, naj ve a o p asno st, nj ezina nemeza - b r o j ka sed am - tj er ala j u j e d a nep r estano p r o vj er ava ima li Amer icus vr u icu, kakvu kvr gu, mr lj u ili o teklinu. P r egled avala j o j j e usta, o p ip avala sr ce i p lu a. Sed mica, svaka sed mica, b ila j e p o ko r a, p o ast, ali neko liko tj ed ana p r ij e, kad j e p o eo sed mi d an Amer icusina ivo ta, No valee se suo ila s naj go r o m o d svih sed mica. No j e b ila p una neznanaca ko j i vr eb aj u, j utr o p r ep uno b ij esnih p asa. Svaki j e ko mar ac p r eno sio malar ij u, iz svako g isp uno g ventila izlazili su smr to no sni p lino vi. Otr ice no eva p o stale su neizmj er no o p asno o r uj e a lagani p o vj etar ac ub o j ita o luj a. No valee j e p r egled avala p r o zo r e, p azila na vr ata, ho d ala amo -tamo . Vid j ela j e o p asno st u svako m auto mo b ilu ko j i j e p r o lazio ulico m, neo visno o to me j e li p o znavala vo za a ili nij e. Onih neko liko p uta kad j e usp j ela zad r ij emati, vid j ela j e W illyj a J acka kako j ur i p r ema nj ima lica iskr ivlj ena u zlo b an o smij eh. Dr ala j e Amer icus u nar u j u o d p o no i d o p o no i. A kad a j e p r o lo , kad j e o p asno st nestala, p itala se kako e p r eivj eti sed mi tj ed an, sed mi mj esec, sed mu go d inu. Dvanaesto p o glavlj e W illy J ack stigao j e u Dr avni zatvo r New Mexico u p o ned j elj ak, a d o p etka j e imao est avo va na mar u, r azb ij en no s, ugr iz na lij evo m guzu i o gr eb o tinu veli ine no go metne lo p te na p r sima. Na zatvo r se W illy J ack ne e mo i lako p r iviknuti. I z Santa Ro se isp o r u ili su ga vr to glavo m b r zino m. B io j e u o kr uno m zatvo r u samo d evet d ana. Su enj e j e tr aj alo j ed va neto vie o d sata, a p o r o ti su b ile d o vo lj ne tr i minute d a ga o sud i. Do b io j e etr naest mj eseci u zatvo r u i mo r at e ih izd r ati ak i ako se b ud e d o b r o p o naao . Ali, d o b r o p o naanj e io nako mu nikad nij e b ilo j a a str ana. Nevo lj e su p o ele im j e stigao . Slo mlj eni no s b io j e p o slj ed ica izgr ed a p r vo ga d ana, kad su ga uvar i p o kuali zaklj u ati u elij u. T o ga j e staj alo tr i d ana u samici. Ugr iz na str anj ici i r azd er an mar d o go d ili su se d r uge no i kad su ga silo vala b r a a p o imenu J ab b o i Sammy p o to su za nj ega p latili uvar u samice. Ogr eb o tina na p r sima, naizgled naj b laa o zlj ed a, b ila j e zap r avo naj o zb ilj nij a. Do b io j u j e zato to nij e htio d ati svo j u o ko lad nu to r tu isueno m, b ezub o m o vj e ulj ku s nad imko m Slasti ar . Do kr aj a p r vo ga tj ed na W illy J ack j e etir i p uta b io u amb ulanti. Lij e nik, ko j eg su zatvo r enici zvali d r . Str angelo ve, smatr ao j e W illyj a J acka silno p r ivla nim, a to W illyj u J acku ne e b a d o nij eti veliku sr e u. Naime, d r . Str angelo ve j e o nima ko j i su ga sp o lno p r ivla ili vo lio nano siti b o l - a W illy J ack ga j e esto ko p r ivla io . Kad j e namij etao nj ego v slo mlj eni no s, natr p ao j e u nj ega to liko vate d a j e p r o b io meko tkivo p r egr ad e izme u no snica. Kad j e lij e io r anu na nj ego vo j str anj ici, u mast j e d o d ao kap kiseline i time p r emazao tr ago ve zub i o ko r azd er ano ga mesa. A kad a j e zaivao W illy J acko v mar , finim j e b o d o m izvezao svo j e ime. W illy J ack j e elij u d ij elio s Navaj o I nd ij ancem ko j i se zvao Ko r nj a a i nij e znao ko liko mu j e go d ina. O i su mu izgled ale p o p ut ned o p e enih b j elanj aka, a ko a j e

46
b ila tako tanka d a j e W illy J ack mo gao vid j eti kako kr v te e kr o z ile na star evim slj ep o o nicama. Nij e mno go go vo r io . Zap r avo , uo p e nisu r azgo var ali d o p ete no i, o ne no i kad a j e W illyj u J acku stalo sr ce. Sp avao j e kad se to d o go d ilo , kad ga j e b o l u p r sima p r evr nula na le a i p r iko vala za mad r ac, ali Ko r nj a u j e nj ego vo m leaj u p r ivukla tiina, tiina zb o g ko j e se zagled ao W illyj u J acku u lice. " T o sr ce. Ne tu e" , r ekao j e Ko r nj a a. Go vo r io j e tiho , b ez ur b e, o nako kako mukar ci r azgo var aj u o p o kvar enim kar b ur ato r ima i neugo enim klip o vima. W illy J ack j e p o kuao neto r e i, usnicama j e o b liko vao r ij e i ko j e b i star ca up utile p o p o mo , ali b o l u p r sima nij e p r o p utala zvuko ve. " Ne tu e" , p o no vio j e Ko r nj a a. W illy J ack j e o sj etio kako r aste p r itisak u nj ego vo m tr b uhu, a o nd a se ir i p o p ut b alo na isp o d r eb ar a i p r sa, o nd j e gd j e ga j e ud ar io Slasti ar . " Mo j em j e d j ed u j ed no m p r estalo tu i sr ce" , r ekao j e Ko r nj a a. " T r i mj eseca." I zb a ene b r ad e, usnica zategnutih p r eko zub i, W illy J ack j e hvatao zr ak, b o r io se za d ah. " Char lie Ko j i Od lazi r ekao nam j e d a nij e mr tav. Rekao nam j e d a b ud emo str p lj ivi. P a smo i b ili." Ruke W illyj a J acka p o ele su lamatati, p r sti gr ab iti zr ak. " Ali, nij e lako ekati d a sr ce p o ne tu i." Ko r nj a ine r ij e i p o ele su se gub iti, d izati se kr o z neto tintasto i gusto to j e leb d j elo iznad W illy J acko vo g tij ela. W illy J ack se ne e sj e ati p j evanj a na j eziku Navaj o ni lup kanj a Ko r nj a inih p r stij u p o nj ego vim p r sima. Ali sj e at e se, p r emd a mno go kasnij e i to uvij ek kad j e o to me naj manj e elio misliti, zvuka No valeeino g glasa, tanano g i d aleko g p o p ut j eke. Daj mi r uku. W illy J ack j e zakilj io nasto j e i vid j eti neto tamno i nej asno to ih j e d ij elilo . J esi li to o sj etio ? Sj etio se to mu j e r ekla o sr cu. Zar ne o sj e a kao neke lagane ud ar ce? J e li to go vo r ila o nj ego vo m sr cu? Stavi r uku o vamo . I li ga j e mo d a p itala... nij e li mo d a... T u j e sr ce. Ond a j e nap o ko n o sj etio p r igueno lup anj e u p r sima, p a tr enutak p o slij e j o j ed anp ut... p a d vap ut... ner itmi ne ud ar ce, ko j i su p o sr tali nasto j e i uhvatiti r itam to ga j e ud ar ao Ko r nj a a, r itam ko j i j e tr eb alo slij ed iti W illy J acko vo sr ce. Clair e Hud so n, zatvo r ska knj ini ar ka, imala j e tune o i ko j e b i p o stale j o tunij e kad b i se nasmij eila. ir o k o smij eh, ko j i nij e esto kr asio Clair eino lice, mo gao j o j j e o i nap uniti suzama, kao d a se smij ei o d b o li a ne o d r ad o sti. B ila j e to kr up na ena ko j a j e mo r ala kup o vati naj ve i ko nfekcij ski b r o j i cip ele b r o j 4 4 . No sila j e tamnu o d j e u - kr uti sivi gab ar d en, mo r nar i ko p lavi kep er i cr ni ser ... ko stime p o p ut o d o r e, s viso kim izr ezima, d ugim r ukavima i tij esnim o vr atnicima. I zb j egavala j e o d j e u s ip ko m, vo lan i ima i ukr asnim gumb ima. Nakit uo p e nij e imala, ak ni r u ni sat. P r ezir ala j e sve r azmetlj ivo i d o p utala si j e samo j ed an luksuz: flaster e. Clair e Hud so n imala j e flaster e u to r b ici i u d ep o vima, u ko stimima i u kup a em o gr ta u. Dr ala ih j e na r ad no m sto lu, u auto mo b ilu, na no no m o r mar i u, uz vr tlar ski alat, uz p r ib o r za ivanj e. Stavlj ala ih j e u aj nike, vaze i zd j ele, u vr e icu s o b j ed o m, izme u str anica B ib lij e i isp o d j astuka. No sila ih j e nep r estano , p o svud a - o d tj emena d o tab ana. No sila j e p r o zir ne, b ij ele, ute, lj eko vite, r aznih veli ina i o b lika za p o j ed ine d ij elo ve tij ela... o kr ugle za vr at i lice, male za p r ste na r ukama i no gama, sr ed nj e za p r sa, velike za r uke i no ge. Katkad b i ih ko mb inir ala r ad i d o d atne zatite. P o kr ivala j e nj ima b r ad avice, mad ee, ur asle d lake... p r iti e, p o sj eko tine i ulj eve... ekcem, p so r ij azu, o gr eb o tine i o sip . Clair e j e cij eli ivo t, ezd eset j ed nu go d inu, p r o vela skr ivaj u i svo j e r ane o d svij eta - sve d o k o nu naj b o lnij u nij e o tvo r ila p r ed zatvo r eniko m b r o j 8 7 5 5 0 6 : W illyij em J acko m P ickenso m.

47
Up r avo j e stavlj ala mali flaster na p o sj eko tinu o d p ap ir a na j astu i kaip r sta kad j e p r vi p ut vid j ela W illyj a J acka, kad j e uao u knj inicu s j o neko liko zatvo r enika kako b i j e p o istili. " Finny" , kr iknula j e Clair e na W illyj a J acka. A o nd a se o nesvij estila. Od nij eli su j e u amb ulantu gd j e j u j e d r . Str angelo ve vr atio svij esti mir ilj avim so lima, ali tek p o to j e zavir io isp o d d esetak flaster a i r azo ar ao se to nij e naao nikakve gno j ne up ale ni nagr uj u e o ilj ke. Kad se Clair e o p o r avila i vr atila u knj inicu, ista i su ve o tili. Ali, nij e j o j tr eb alo d ugo d a vr ati W illyj a J acka. Kad j e uao , p o no vno mu j e r ekla " Finny" , o vaj p ut j ed va uj nim ap to m. W illy J ack j e o p r ezno uao u p r o sto r ij u, a o nd a j e stao i sumnj i avo j e p r o matr ao . " Samo u i" , r ekla j e p o kazuj u i r uko m d a p r i e sto lu. " U r ed u j e." Ne skid aj u i p o gled s nj ego va lica, Clair e j e tr esla glavo m u nevj er ici. " T o j e up r avo nevj er o j atno " , r ekla j e. " Nevj er o j atno ." " to to ? " Sa sto la j e p o d igla uo kvir enu fo to gr afij u, neko liko tr enutaka zur ila u nj u a o nd a j e p r uila W illyj u J acku. B ila j e to uve ana fo to gr afij a mlad i a ko j i j e staj ao na p o zo r nici i svir ao gitar u. " Nij e li nevj er o j atno ? " , up itala ga j e Clair e. W illy J ack nij e b io sigur an to j e to tako nevj er o j atno , ali j e kimnuo , a o na mu j e p r uila j o j ed nu fo to gr afij u. Na to j j e isti mlad i u j ed no j r uci d r ao tr o fej , a u d r ugo j gitar u. " Snimlj ena j e na go d inj em saj mu. B ilo mu j e o samnaest go d ina." W illy J ack j e vid io d a su fo to gr afij e star e, ali nij e znao j e li to b itno . " Kao d a gled a svo j eg b lizanca, zar ne? " , r ekla j e Clair e. T ad a j e W illy J ack shvatio to j e to nevj er o j atno . On i mlad i na slici b ili su sli ni. " Aha" , r ekao j e i vr atio j o j fo to gr afij e. " T ko j e to ? " " Mo j sin, Finny." " Ah, tako ." W illy J ack se o gled ao p o knj inici. " to ste p r o lili? " Clair e j e gled ala fo to gr afij e, p a W illyj a J acka, p a o p et fo to gr afij e. " Stvar j e u o ima." P r sto m j e d o taknula lice na fo to gr afij i. " I usnicama. J ed no m j e neka d j evo j ka nacr tala nj ego v p o r tr et na p ap ir nato m ub r usu d o k j e svir ao u klub u u T ucamcar ij u. Dala mu ga j e i nap isala kako ima p r ekr asna usta." Clair e se tuno nasmij eila. W illy J ack j e j eziko m o vlaio usnice. Netko mu j e j ed no m r ekao d a su vlane usnice seksi. " T o mu j e p o slj ed nj a fo to gr afij a" , r ekla j e Clair e p o kazuj u i glavo m o nu s tr o fej em. " P o ginuo j e d va mj eseca p o slij e to ga." P o gled ala j e W illyj a J acka kao d a o ekuj e d a neto kae, ali o n nij e nita r ekao . " P o gazio ga j e p ij ani vo za kad se vr a ao s p lesnj aka u Car lsb ad u." " B a teta" , r ekao j e W illy J ack. " P r ij e d vad eset d vij e go d ine. Otp r ilike kad si se ti r o d io , r ekla b ih." Clair e j e o b j e fo to gr afij e vr atila na sto l. " Ali, j ed no stavno ne mo gu vj er o vati ko liko si mu sli an. ak si i iste gr a e... iste visine." " Ko liko j e b io viso k? " " Metar i sed amd eset tr i." W illy J ack se usp r avio to j e vie mo gao . " Da, to j e o tp r ilike isto ." Mr zio j e zatvo r ske cip ele. Nij e naao nita d r ugo ime b i ih nap unio o sim to aletp ap ir a, a o n mu se stalno p o micao p r ema p etama. " I mao j e p r ekr asan glas. Svi su to go vo r ili." W illy J ack j e gled ao kako se suza slij eva niz Clair ein o b r az, p r elij eva p r eko flaster a iznad go r nj e usnice p a p ad a na d r ugi ko j i j e no sila na zglavku. " B a ud no " , r ekao j e. " J er , znate... i j a sam glazb enik." Clair e j e r uko m p o kr ila usta. " Svir am gitar u." W illy J ack j e zna aj no kimnuo kako b i p o kazao ko liko j e d o ista situacij a ir o ni na. " I ... p j evam." " Glazb enik" , r ekla j e Clair e tiho , sa str aho p o to vanj em. " Ho u r e i, b io sam glazb enik." " Ali..." " T u gd j e sam sad a sigur no ne u mno go svir ati."

48
" Ali, mo e." " Ne, j er mo j a gitar a..." W illy J ack se p r ekinuo kao d a j e o no to j e htio r e i o d ve b o lno . " to ? to se d o go d ilo ? " " Nita, samo ... mo j a gitar a." Glas mu se slo mio . " T ako mi ned o staj e." " Ali, u elij i smij e imati gitar u. Zar to nisi znao ? " " Ne, nisam." " Samo mi r eci gd j e j e p a u neko ga p o slati p o nj u." " Znate, d o lo j e d o p o ar a. B akina j e ku a izgo r j ela..." J ed va j e go vo r io . " Sve sam izgub io - ku u, glazb u. Sve j e nestalo ." W illyj u J acku tr eb alo j e neko liko tr enutaka d a namj esti izr az p r etu eno g p si a, a o nd a se r azved r io - ko liko j e to b ilo mo gu e u tim o ko lno stima. " Ali, d r ago mi j e d a ste mi r ekli za sina. Go to vo se ini kao d a smo va Finny i j a b r a a, zar ne? " Clair e Hud so n tad a se nasmij eila, a o i su j o j se nap unile suzama. A W illy J ack j e u to m tr enutku znao d a e d o b iti gitar u, mo d a ak o nu Mar tinicu sa slika, ako j o p o sto j i. Znao j e d a e d o b iti ne samo gitar u nego i sve d r ugo to p o eli d o k b ud e u zatvo r u. I imao j e p r avo . Slj ed e eg j e d ana Clair e Hud so n d o nij ela Finnyj evu Mar tin gitar u, a W illy J ack j e d o te ve er i nau io tr i ako r d a. T j ed an d ana p o slij e ve j e znao neko liko p j esama J o hna Co ugar a Mellencamp a, a za tr i mj eseca nap isao j e p j esmu ko j a se zvala " Otkucaj sr ca" ko j a e se p o p eti na vr h to p lj estvica i za tr i go d ine p r o d ati se u vie o d milij un p r imj er aka. T r inaesto p o glavlj e Kad j e No valee o tila na p o sao ko j i j u j e ekao u W al-Mar tu, d r ugi su zap o slenici p ustili mati na vo lj u. Sam W alto n zap r avo j e o tac nj ezina d j eteta, a No valee mu j e zap r ij etila d o kazivanj em o instva. Amer icus e naslij ed iti milij une W alto no vih. Ali, kad j e d o lo vr ij eme za p r vu p la u, ve su p r eli na o go var anj e etr d eseto go d inj e ud ane p r o d ava ice s o d j ela sp o r tske o p r eme ko j a se sp etlj ala sa svo j im d evetnaesto go d inj im ne ako m, mlad i em kutr ave ko se ko j i se zvao P etey i r ad io u slub i za o d no se s kup cima. Ali, d a su j e p o mnij e p r o matr ali, mo gli su to g d ana, kad j e No valee o d vezla to yo tu sestr e Husb and na p o p r avak ko nica, p o eti j o j ed an tr a . P ar kir ala j e p r ed auto mehani ar sko m r ad io nico m p o kr aj r o b ne ku e u p o la d eset. Up r avo kad j e ugasila mo to r , vr ata su se o tvo r ila i iziao j e d vad esetesto go d inj i T r o y Mo ffatt, uskih kuko va i zlatne ko se. Stao j e i zakilj io na suncu. " Hej !" , p o vikao j e. " Ne mo ete tu p ar kir ati. Nismo j o o tvo r eni." " Znam, ali mo r am na p o sao ." " E p a, to nij e mo j p r o b lem. Mo j j e p o sao p aziti d a nitko ne p ar kir a na ulazu." " Ali, d o vezla sam ga na p o p r avak." " Ond a ga d o vezite u d eset." " Ne mo gu." " A ne mo ete ga ni tu o staviti." " Mo lim vas, mo gu li vam o staviti klj u eve i..." " Go sp o o , mo r at ete maknuti tu to yo tu." No valee j e up alila mo to r i tur ir ala ga d a mu p o kae ko liko j e lj utita... ali, o nd a se sam ugasio . P o kuala ga j e p o no vno up aliti, d o d avala j e go r ivo , ali nij e ilo . " Do b r o . Do b r o !" , p o vikao j e T r o y, d o j ur io d o vr ata i naglo ih o tvo r io . " P o maknite se." " Ne u!" " P o maknite se. Od vest u vas na p o sao i vr atiti ko mb i o vamo ." " Ne, j a u..." Ali, o n j e ve sj eo za up r avlj a i o d gur nuo j e. Nad ala se d a se mo to r ne e up aliti, ali se up alio . I z p r vo g p o kuaj a. " Do b r o " , r ekao j e. " Daj te d a to b r zo r ij eimo . Kamo ? " Glatko j e izvezao ko mb i natr ake p a skr enuo u uli icu uz r o b nu ku u. " Skr enite za ugao , lij evo ... p r ema ulici." Kad j e to u inio , r ekla j e: " A sad a stanite." " Zato ? " " Rekli ste d a ete me o d vesti na p o sao ."

49
" Aha? " " E p a, tu r ad im." P alcem j e p o kazala vr ata na ko j ima j e p isalo SAMO ZA OSOB LJ E . " Uh, kvr agu" , r ekao j e. " P a zato mi to niste r ekli? " P o cr venio j e. " Op r o stite." Nasmij eio j o j se, a o na j e tek tad a zamij etila d a ima o i b o j e sme eg e er a. " Ko nice ne vr ij ed e" , r ekla j e. " Gr eb u." Otvo r ila j e vr ata i skliznula van. " Zo vem se Natio n. Do i u p o nj ega u est." Zalup ila j e vr ata i o d lu nim ko r ako m o tila, o sj e aj u i kako o n o d mj er ava nj ezine kuko ve. Ni sama nij e znala zato j o j j e d r ago to j e gled a. im j e p o ela stanka za o b j ed , No valee j e p o ur ila u kantinu sastati se s Lexie Co o p , j ed ino m p r ij atelj ico m ko j u j e imala o tkako j e Rho nd a T alley u sed mo m r azr ed u zavr ila u p o p r avno m d o mu. Lexie j e d va-tr i p uta na tj ed an d o vo d ila svo j u d j ecu u W al-Mar t j er j e to , kako j e tvr d ila, j eftinij a zab ava nego minigo lf ili vid eo teka. U W al-Mar tu ih j e mo gla utr p ati u ko lica za kup nj u i vo zati izme u p o lica ko liko go d eli. Nikad a nisu tr aili d a im kup i p lasti ne p ito lj e ili b ar b ike, nisu tr aili d a ih sp usti iz ko lica niti se alili d a nemaj u mj esta. Nj iho va meka, lj ep lj iva tij ela, p o d atna p o p ut tij esta, ur anj ala su j ed no u d r ugo b ez o tr ih lakata ili ko atih ko lj ena. Lexie b i uvij ek p o nij ela vr e icu hr ane... kr uha i d ema, p eciva s cimeto m, b iskvit o d b anana, ko la i e. Dj eca b i zaj ed no j ela, p o lizala p r ste a o nd a zij evala i smij eila se d o k j e Lexie o b ilazila p o lice tr ae i ko nac ili lj o kice ili p amuk p astelnih b o j a - mater ij ale o d ko j ih su p r avili d ar o ve. I zr a ivali su lutke s liko m Dj ed a Mr aza ili vilenj aka, uskr sne ko ar ice i sr ca za Valentino vo , ali nisu se zamar ali kalend ar o m i d atumima. Katkad su b o j ili j aj a u sij e nj u ili izr a ivali vj eti j e ko stime u sr p nj u i nisu se p itali j esu li ur anili ili zakasnili. Nij e ih b ilo b r iga za to . Ve su sj ed ili natr p ani u sep ar eu i ekali nar u enu hr anu kad j e No valee stigla. " B o k, No b b alee" , p o vikali su uglas. No valee ih j e sve izlj ub ila, a o nd a o b r isala neto lj ep lj ivo s no sa. Dj eca su b ila stisnuta j ed no uz d r ugo p o p ut gumenih b o mb o na. Na o b r azima i b r ad icama imali su e er a i cimeta, a p r sti su im b ili lj ep lj ivi o d mar melad e i ne ega zeleno g. " Nar u ila sam i za teb e" , r ekla j e Lexie. " Od li no . Nisam imala vr emena za d o r u ak p a umir em o d glad i." " Kasno si se p r o b ud ila? " " Ne. Sestr a d anas r ad i u I GA-i, p a go sp o a Or tiz uva Amer icus. Do k sam p r enij ela sve to j o j tr eb a - mo r ala sam i i tr i- etir i p uta - b ilo j e ve d evet sati." " I ma sr e e to ti ima tko uvati d ij ete." " A svi b i j e naj r ad ij e zad r ali. Dixie Mullins, Henr y i Leo na. Up r avo im j e d r ago kad sestr a mo r a r ad iti." Na neki p r eutni znak, sva Lexiena d j eca zaj ed no su skliznula iz sep ar ea, kao d a su tr aj no sp o j ena. Do nij ela su p lad nj eve hr ane i nj ima p r ekr ila cij eli sto l: hr eno vke, p r eni kr ump ir i i, nacho s i p o hani luk. Lexie j e p o segnula u to r b u i izvad ila kineske tap i e za j elo p o vezane gumico m. Dj eca su str p lj ivo ekala d o k im ih j e d ij elila. " Mo d a ti to zvu i ud no , No valee, ali imam svo j u teo r ij u. Lj ud i ko j i j ed u tap i ima su mr avi. A zna zato ? " " P a sad ..." " Misli d a j e to zato to j ed u r iu i p o vr e, ali nij e. T o j e zato to tap i ima ne mo e j esti b r zo ." Lexieni su tap i i r ad ili b r zo p o p ut p leta ih igala d o k j e tr p ala lj ute p ap r i ice na nacho s, a o nd a uzela p o velik ko mad sir a. " Ve sam smr avj ela etir i kile." tap i ima j e p o d igla hr p u kr ump ir i a, a o nd a p r ep o lo vila hr eno vku. Dvo j e star ij e d j ece, B r o wnie i P r aline, b ili su j ed nako vj eti kao i nj iho va maj ka. B lizanke, Cher r y i B ab y Ruth, nisu se mo gle mj er iti s nj ima, ali ip ak su se sasvim d o b r o snalazile. Nij ed no se nij e lj utilo ni p r igo var alo . Mir no su j eli, d o d avali j ed ni d r ugima hr anu, d ij elili nap itke i p o vr emeno zad o vo lj no uzd isali. Lexie nij e p r o go vo r ila sve d o k nij e zavr ila s j elo m i o d lo ila tap i e. " No valee, up o znala sam neko ga."

50
" Ho e r e i..." " Aha. Neko ga!" " Ko ga? " " Zo ve se W o o d y. W o o d y Sams. I simp ati an j e, No valee. Stvar no simp ati an." " P r i aj ." " U p o ned j elj ak nave er r ad ila sam u no no j smj eni u hitno j slub i j er j e j ed an o d nj iho vih lj ud i u zatvo r u. I tad a j e stigao W o o d y s i aenim r ameno m i o gr eb o tinama. Zaletio se mo to ciklo m u kamio net. I kad su ga skr p ali i sp r emao se o ti i, p o zvao me na kavu, ali r ekla sam d a mo r am ku i svo j o j d j eci. A o n ti mene p ita mo e li svr atiti sutr ad an nave er , u uto r ak, i j a sam p r istala i o n j e d o ao . Do nio j e vid eo kasetu, Cr no g p astuha, i d ar o ve za d j ecu - slagalicu i ko cke. Stvar no vo li d j ecu. Kae d a ih sam ne mo e imati j er j e kao mlad i d o b io zauke i sp ustile su mu se i..." " to to zna i? Da su mu se sp ustile? " " P a, zna ve ." Lexie j e nap uhala o b r aze i isp ustila p r askav zvuk, a o nd a p o kazala p r ep o ne. " Sp ustile su mu se." " Aha!" " ekaj , d uo " , r ekla j e Lexie B ab y Ruth, " ima ko mad i kiselo g kr astavca u ko si." " I , j este li ti i W o o d y...? " Ne! Nismo se ni p o lj ub ili, zap r avo samo j ed anp ut, kad j e o d lazio , ali b ilo j e lij ep o . I to j e naj vanij e, ne mo e imati d j ecu p a se b ar em ne mo r am b r inuti zb o g to ga. Mislim d a mi se svi a." " Misli? !" " P a, nij e b a savr en." Lexie j e sp ustila glas i nap r avila gr imasu. " va e d uhan. I ateist j e." " P a d o b r o , nitko nij e savr en." " Znam." Lexie j e zatr esla glavo m. " Ali, cur e p o p ut nas, No valee... mi b a ne mo emo b ir ati." " T r o y!" Sr ed o vj e ni mukar ac za p ulto m d o viknuo j e p r ema str anj em d ij elu r ad io nice. " Do la j e o na ena p o to yo tu." T r o y Mo ffatt izvukao se isp o d kamio neta i nasmij eio se No valee d o k j o j j e p r ilazio . " P r o b lem j e ve i nego to sam mislio " , r ekao j e, b r iu i masne r uke u ve cr n r u nik. " Ho e li b iti skup o ? " " Vj er o j atno ne e b iti tako str ano , ali b it e vam go to v tek sutr a." I zmaknuo se kao d a se b o j i d a b i ga mo gla ud ar iti. " Uh, kvr agu." " Ho ete d a vas j a o d vezem d o ma? " " Ne, ne tr eb a." " Sigur ni ste? " " Aha." Do k j e izlazila, ula j e kako j e neto p r o mr mlj ao seb i u b r ad u, ali nij e se o kr enula i nij e p itala to j e r ekao . P r ep j ea ila j e d va kr ianj a kad se p o kr aj nj e zaustavio tr o an fo r d i zatr ub io . " Do ite" , r ekao j e. Nagnuo se i o tvo r io suvo za ka vr ata. " Usp ut mi j e." No valee j e ula i zatvo r ila vr ata. " Znate gd j e stanuj em? " " Ne, ali gd j e go d to b ilo , usp ut mi j e." P r o vezao j e fo r d p r eko kr ianj a. " uj te, za o no j utr o s..." P o gled ao j u j e i nasmij eio se. " I sp r i avam se." " Nema p r o b lema." " Nisam vas p r ij e vid io . P o znaj em go to vo sve ko j i tu r ad e. B ar em iz vi enj a." " P a, j o sam no va." " uo sam." No valee ga j e sumnj i avo o d mj er ila, uvj er ena d a j e uo p r i u o nj o j i Amer icus, ali o n j e gled ao r avno p r ed seb e. " Vr lo mi j e vano d a sutr a imam kamio net" , r ekla j e. " ena s ko j o m ivim... kamio net j e nj ezin, ali mi d o p uta d a ga vo zim kad go d mi tr eb a." " B it e go to v u p o d ne." P r ip alio j e cigar etu. No valee se up itala va e li i o n d uhan. " P o p r avio sam i neko liko stvar i unutr a. Rad io i o no svj etlo ."

51
" uj te, nisam sigur na d a si sve to mo gu p r iutiti. J er , sama u p latiti p o p r avak. T o tr eb a b iti iznena enj e za vlasnicu, ali..." " T o vam ne u nap latiti. Ali, d o k sam ga vo zio i iskuavao ko nice, htio sam up aliti r ad io , a o nd a sam p r imij etio d a ni svj etlo ne r ad i, p a sam ih p o p r avio ." " P a, hvala vam" , r ekla j e, ali j e zvu ala vie sr d ito nego zahvalno . " P r o d aj ete knj ige? " " Mo lim? Knj ige... ne." " Ali, u to yo ti ih ima itava hr p a." " Ah, zab o r avila sam. Mislite d a e b iti na sigur no m p r eko no i? " " Zezate me? " " J er , to su knj ige iz knj inice. Nisu mo j e." " Mislite d a b i netko o d auto mehani ar a p o elio ukr asti knj ige? " Nasmij ao se. " Mo d a b i p o p alili kasetu W illiej a Nelso na ili kakvu alatku, ali knj ige sigur no ne." No valee se ugr izla za usnicu misle i o to me kako b i Fo r ney b io sr d it kad b i znao gd j e su nj ego ve knj ige. " Kakve su to knj ige? Lj ub i i? " " Ne." " Ho d ao sam s j ed no m cur o m ko j a j e itala lj ub i e." " T u skr enite lij evo ." " I stalno j e go vo r ila o p lamsaj u lj ub avi i... zap alj enim sr cima i to me sli no ." P o visio j e glas i d ahnuo : " Oh, mo j a d ua p lamti o d lj ub avi." Kad mu j e glas p r ep uknuo kao d a mutir a, No valee se nasmij ala, a o n j o j se p r id r uio . " T o j e mo j a ulica. I zi i u o vd j e." " Ne, o d vest u vas d o ku e. Gd j e j e? " P o kazala j e d esno . " Ona p r iko lica na kr aj u ulice." " J este li za to d a se j ed no m na emo ? " , up itao j e. " Na emo ? " " Da. Od emo na sp o j ." " Aha! P a, znate, j a b a ne izlazim. I mam d ij ete." " I lj ud i s d j eco m katkad izi u." " Vj er o j atno ." " Vj er o j atno ete izi i sa mno m ili vj er o j atno lj ud i s d j eco m izlaze? " Nasmij eio se i namignuo o ko m b o j e sme eg e er a. " Dakle? Ho emo li? " " Kamo ? " T r o y j e slegnuo r amenima. " U kino . Na p les. Na b ilij ar . Kamo go d elite." Do k su se zaustavlj ali p r ed p r iko lico m, No valee j e na tr ij emu ugled ala Fo r neyj a s Amer icus. " Mo e u sub o tu? " , p itao j e T r o y. " Ne znam." " P a d o b r o , vid imo se sutr a kad d o ete p o kamio net. Mo d a ete tad a znati." " Hvala na vo nj i." im j e No valee izila iz auto mo b ila, T r o y j e skr enuo na p r ilaz ku i, up alio velike far o ve i o svij etio j e. Zaslij ep lj ena, zastala j e, nesigur na kamo id e. etr naesto p o glavlj e " Go sp o d ine W hiteco tto n? " Kad se o kr enuo , o i su mu se suzile d o k j u j e gled ao . " Sj e ate li me se? " , up itala j e No valee, o d j ed no m se up laivi d a j e se ne e sj etiti. " Dali ste mi..." " Alb um za b eb u" , r ekao j e, " a ti si me fo to gr afir ala." P r imio j u j e za r uku. " Od li no te se sj e am" , r ekao j e Mo ses W hiteco tto n. " Vo li lj ulj a ke za tr ij em i p ep er mint." " Znala sam d a u vas j ed anp ut o p et sr esti" , r ekla j e, iznena ena to j o j se gr lo stisnulo kao p o nekad kad se tr ud ila d a p o tisne suze. Neko liko tr enutaka p o to j e p ustio nj ezinu r uku, o stavila j u j e visj eti u zr aku kao d a nij e elj ela p r ekinuti d o d ir . " esto sam mislio na teb e" , r ekao j e. " Stvar no ? "

52
" Da, esto ." " Ono ga d ana" , r ekla j e No valee, " sve o no o emu ste go vo r ili... r azmilj am o to me. I sj e am se svega to ste r ekli." " Ma, mo d a j a p o nekad p r evie go vo r im." Okr enuo j e d lano ve uvis, kr etnj o m o vj eka ko j i p r iznaj e slab o st. " Ne, imali ste p r avo . Ono to ste r ekli o vr emenu i o imenima i..." " Da, mno go smo p r i ali o imenima. A zna to ? Nisi mi r ekla svo j e." " Zo vem se No valee. No valee Natio n." P o tegnula j e r ub p ulo ver a kako b i vid io p lo icu s imeno m. " Sad tu r ad im." " E p a, No valee Natio n, mislim d a j e sad na teb i r ed d a p r i a. Vr ij eme j e d a mi p r i a o svo j em d j etetu." " Niste uli za mene? " " Ne, nisam." Vid j ela j e d a o n nij e tip o vj eka ko j i b i se p r etvar ao . Uo p e nij e b io takav. " Do b ila sam d j evo j icu." " Dj evo j icu." Kimnuo j e. " P itao sam se o to me, zna." " Ona j e... o na j e j ed no stavno ..." No valee se nasmij ala i smij eho m nad o mj estila r ij e ko j u nij e mo gla na i. " Nema ni ega sla eg o d malene cur ice." P r emj estio se s no ge na no gu i zauzeo p o zu i ekivanj a - elio j e sve uti, ali nij e htio p itati. " I ma snano ime" , r ekla j e No valee. " T o mi j e d r ago uti." " I me ko j e e o d o lj eti mno gim tekim tr enucima." " A nj ih e b iti" , r ekao j e, o d mahuj u i glavo m zb o g te neizb j eno sti. " Zo ve se Amer icus." Mo ses j u j e gled ao ne tr ep u i. " Amer icus" , r ekao j e. Ond a j e o d vr atio p o gled i malo r azmislio , o stavio malo vr emena i p r o sto r a d a mu sj ed ne. Na p o slj etku se o kr enuo p r ema No valee. " Amer icus Natio n" , p o no vio j e. " Do b r o j e. I te kako d o b r o ." Neko liko su tr enutaka utj eli, ali to j e b ila o p utena, ugo d na utnj a... ko j u j e na kr aj u p r ekinuo glas s r azglasa ko j i j e tr aio d a j o neko liko b lagaj nica d o e u p r ed nj i d io tr go vine. " T o sam j a" , r ekla j e No valee. " Rad it u tu sutr a. Fo to gr afir ati." No valee se nasmij eila. " Znam." " I ti e b iti tu? " " I mam slo b o d an d an, ali d o i u." " S Amer icus? " " Ob j e emo d o i." P r iao im j e Reggie Lewis, mlad i p lavo ko si p o slo vo a. " Zd r avo , Mo se. Dr ago mi j e d a si d o ao ." Mo ses j e p o segnuo za svo j o m to r b o m ko j a j e staj ala na p ultu iza nj ega. " Mo ses" , r ekao j e vr stim i o d lu nim glaso m. " Mo ses W hiteco tto n." T e j e ve er i No valee o d ij evala Amer icus u sve o p r avice ko j e j e imala. uti ko mb inezo n ko j i j e d o b ila o d Dixie Mullins, b ej zb o lsku o d o r u o d Henr yj a i Leo ne, b ij elu halj inicu ko j u j e saila sestr a i eir i ko j i j e d o b ila o d go sp o e Or tiz. Kad j e zavr ila, d j evo j ica j e b ila iscr p lj ena, a No valee se j o uvij ek nij e mo gla o d lu iti. Na kr aj u su Fo r ney i go sp o d in Sp r o ck izab r ali halj inicu i eir i . Slj ed e eg j utr a No valee j e r ano ustala kako b i sve p r ip r emila. I sp r ala j e b ij elu halj inicu i o vj esila j e d a se o sui. Zaila j e ko mad i ip ke ko j i se r asp ar ao na ga icama i o d r ezala ko n i e ko j i su visili s unutar nj e str ane eir i a. Ob r isala j e nevid lj ivu p r ainu s p ar a b ij elih cip elica i ulatila si une b iser ne gumb e na nj ima skuto m svo j e halj ine. Na kr aj u j e p o mno izgla ala halj inicu, p aze i na svaki vo lan i i manicu. Zatim j e o kup ala Amer icus i p o elj ala j o j ko su u b lage uvo j ke i sitne vitice, p a j o j svezala svilenu manu. Od j enula j u j e p o mnj ivo p o p ut maj ke d j e j e filmske zvij ezd e... zagla uj u i, late i, p o r avnavaj u i... sve tako d a Amer icus izgled a b esp r ij eko r no .

53
Kad su stigle u W al-Mar t, d vad esetak ena s d j eco m ve j e staj alo u r ep u ekaj u i d a ih Mo ses W hiteco tto n fo to gr afir a. Sve j e b ilo p uno igr a aka, vr e ica s p elenama i p r aznih ko lica. Cend r ava d j eca vr itala su u nar u j u nestr p lj ivih maj ki, r azd r aeni maliani p o kuavali su se o teti iz r uku o d r aslih. P eto r o ili esto r o d j ece p r ed ko lsko g uzr asta valj alo se i ko tr lj alo p o p ut d ivlj ih ma i a. Do k j e smj etao r asp lakanu b eb u u kr ilo star ij eg b r ata, Mo ses j e ugled ao No valee i nasmij eio j o j se. Zatim j e neto r ekao mlad o j eni ko j a mu j e p o magala, p a j e o na o tila na kr aj r ep a i iza No valee stavila stalak sa znako m na ko j em j e p isalo : " Fo to gr af e p o no vno snimati u..." , a isp o d to ga b ila j e nacr tana ur a ko j a j e p o kazivala j ed an sat. Mo ses j e r ad io o p uteno i nij e se ur io ak ni kad j e neko znatielj no d ij ete o tkr ilo fo to gr afij e na nj ego vo j akto vki ni kad j e mlad a maj ka zahtij evala p o zu ko j a e, kako j o j j e o b j asnio , r ezultir ati fo to gr afij o m na ko j em nj ezino d ij ete ne e imati glavu. Nj ego v j e glas, ko liko ga j e No valee mo gla uti kr o z ur lanj e i viku d j ece i p r ij etnj e i uko r e r o d itelj a, b io smir en. P r o matr ala ga j e kako izmamlj uj e smij eh o d utlj ive ili sr d ite d j ece... kako se p o sve uj e svako j fo to gr afij i, p o d eava o svj etlj enj e i mij enj a p o ze tr ae i naj lj ep u. Rep se p o micao p o lako i unato svemu to j e No valee p o d uzela, Amer icus j e p o ela venuti. Ko sica j o j j e p ala na lice, a na eir i u se nap r avio nab o r . Halj inica j e b ila zguvana i mlo hava, a o vr atnik mo kar o d sline. J ed an b iser ni gumb s cip elice o tp ao j e i No valee ga j e j o tr aila kad j e p o d igla p o gled i shvatila d a su o ne na r ed u. " Dakle, to j e Amer icus Natio n" , r ekao j e Mo ses. Amer icus j e svo j im velikim o ima nep o mi no gled ala Mo sesa, o tvo r enih usta, d o k j o j se niz b r ad u cij ed ila sr eb r nasta slina na savr eno izgla ane vo lan i e savr eno izgla ane halj ine. Neko liko j e tr enutaka o stala nep o mi na - sle ena o d str aha ili fascinacij e, sva u nap o r u d a ga o b uhvati p o gled o m ko j i j e lutao s nj ego va lica na r uke p a na ko su. I znenad a j e d o nij ela o d luku p a j o j se u kutku usta r o d io o smij eh, p r o ir io se na usnice a o nd a i na o b r aze. P r uila j e r uke Mo sesu W hiteco tto nu, a nj ezini p r sti i savili su se p r ema d lano vima u kr etnj i ko j a j e zna ila " uzmi me" . Kad j u j e uzeo iz No valeeino g nar u j a, Amer icus se tr esla o d uzb u enj a. Ko lj enima ga j e ud ar ala u p r sa, r ukama lep etala p o p ut vj etr enj a e, smij u i se d o k nij e o stala b ez d aha. " Nema ni ega sla eg o d malene cur ice" , r ekao j e. " P a sad , b ila j e j o sla a p r ij e nego to j e p o kuala p o j esti svo j u halj inu." No valee j e navlaila p r st i o b r isala mr lj u s d j eteto ve r u ice. " I zgled a kao d a j e p r ip r avlj ala to r tu o d b lata." " Ali, to nema nikakve veze s o nim to j e tu. Nema veze s o nim to tr aimo ." " Kako to mislite? " " Da j e stvar samo u to me d a ih se ulj ep a, sve b i b ilo j ed no stavno . Lij ep o ih o p er e, o d j ene im no vu o d j e u i p r itisne gumb na ap ar atu. Ho p la - eto ti lij ep e d j e j e fo to gr afij e." No valee j e kimala kako b i p o kazala d a j e lij ep a d j e j a fo to gr afij a p o slj ed nj e to b i p o elj ela. " Ne, na tim su slikama glavne kr p e" , r ekao j e Mo ses. " Ko stimi." No valee b i naj r ad ij e skinula eir i s Amer icusine glavice. " Ali, nij e to tako j ed no stavno " , d o d ao j e. " Ovo j e d ij ete Amer icus Natio n. Kako emo stvo r iti fo to gr afij u ko j a e to izr aziti? " Mo ses j e p o d ignuo d j evo j icu, kao d a eli p r uiti d o kaz nj ezine nazo no sti, a o nd a se o kr enuo i sp ustio j e na sto l. " Do i o vamo , No valee, p r ip azi d a ne p ad ne d o k j a sve ne p r ip r emim." Mo ses j e naao no vu, svij etlo p lavu p o zad inu za sliku. P r o mij enio j e o svj etlj enj e, o cj enj uj u i svaku p r o mj enu p r ema o d r azu na Amer icusino j p uti. Na kr aj u j e p o kr io ap ar at ko j im se d o tad sluio i stavio nj ega i tr o no ac iza p o zad ine. " T o j e fo to ap ar at mo j e tvr tke" , o b j asnio j e. " Do b r a j e za stud ij ske fo to gr afij e stud ij ske p o r tr ete, kako o ni to kau - ali to nij e o no to elimo ." Mo ses j e isp o d sto la izvukao tr o nu ko natu to r b u i o tko p ao j e. " Ovo j e mo j " , r ekao j e. Zatim j e izvad io vr lo neo b i an fo to ap ar at, nimalo nalik Niko nima i Mino ltama ko j e j e No valee slagala na p o lice na o d j elu elektr o nike. Sve su to b ile b lj etavi,

54
stand ar d izir ani fo to ap ar ati u tvr d im p lasti nim kutij ama, fo to ap ar ati ko j i su stali na d lan. Ali, o vaj , Mo seso v fo to ap ar at d o imao se tekim, nesp r etnim, slo enim. " to j e to ? " , up itala j e. " Ro llei. Naj b o lj i na svij etu." Maknuo j e p o klo p ac s le e i o tkr io d vij e id enti ne le e, j ed nu nad d r ugo m. " J o nikad nisam vid j ela takav fo to ap ar at." " Nema ih vie mno go . Ne o vakvih." Mo ses j e tad a p r itisnuo neki gumb , a vr h fo to ap ar ata j e isko io . No valee j e p o mislila na b lij ed e fo to gr afij e u tamnim, o valnim o kvir ima... na mukar ce i ene s kr utim o vr atnicima, lica b o j e kr ump ir a, smr knutih o smij eha. Dr ao j e fo to ap ar at p r ed so b o m, u visini str uka, i gled ao d o lj e u nj . " Do b r o , go sp o ice Amer icus" , r ekao j e, gled aj u i j e kr o z ap ar at, " kr e emo ." P r imaknuo se sto lu. " J a u sve o b aviti. T i se samo p o naaj p r ir o d no ." Amer icus j e o igled no smatr ala d a j e p r ir o d no p o d i i r u ice, zgr ab iti eir i i navu i ga p r eko p o la lica. Do k j e p o kuavala p r o vir iti isp o d nj ega, Mo ses j e o tvo r io zaklo p ac, a o nd a o kr enuo r u icu sa str ane fo to ap ar ata. " Samo tako , malena" , r ekao j e ne p o d iu i p o gled . " Ne suzd r avaj se." Nep r estano j u j e snimao d o k j e skid ala eir i i zatim ga b acila na p o d ... p o no vno j e snimao d o k se naginj ala kako b i, zab r inuta lica, p o vir ila p r eko r ub a sto la. Kad j e Amer icus p r estao zanimati eir i , vie nij e ni ula klj o caj e fo to ap ar ata d o k j u j e Mo ses i d alj e snimao . B avila se vanij im stvar ima - p r imj er ice, vlasi ko j a j o j se zavukla me u p r sti e, kap i sline ko j a se r azlila p o ko lj enu, svo j im nap etim tr b u i em ko j i j e o tkr ila isp o d vo lan i a na halj ini. Mo ses j e nij e snimao o nako kako j e No valee zamilj ala - Amer icus s med vj ed i ima i sunco b r anima, an eo sko g o smij eha, s r up icama na o b r azima. Umj esto to ga, snimao j u j e kako s uitko m p r sti ima d o d ir uj e p up ak... kako se ud i p r azno j ar ap ici ko j a j e j o zad r ala o b lik nj ezina sto p ala... d o k se ud ila d ivo ti vlastitih no nih p r sti a i ar o lij i p r sta ko j i u neto up ir e. Mo ses se kr etao p o p ut p lesa a... klizio j e, kr uio , o kr etao se - nj ego vi su p o kr eti nalazili r avno teu, a nj ego vo o ko svo j glas... o d uevlj eno b i p o vikao kad b i b io zad o vo lj an p o zo m, nasmij ao se kad b i p r o naao p r avi kut snimanj a, co ktao j eziko m kad b i snimio savr enu fo to gr afij u. A fo to ap ar at, ko j i se No valee inio star o mo d nim i nezgr ap nim, d o imao se malenim i kr hkim u Mo seso vim r ukama, r ukama ko j e su izvo d ile ud esne kr etnj e, p r stima ko j i su p r o nali vlastiti r itam i ne znaj u i znali kad a su o tkr ili p r avu stvar . P etnaesto p o glavlj e Nako n d r ugo g sp o j a s T r o yem, No valee j e p o ela uzimati ko ntr acep cij ske p ilule. Nij e b ila sigur na ho e li sp avati s nj im, ali nij e b ila sigur na ni d a ne e. Kad su p r vi p ut zaj ed no izili, T r o y j u j e p o veo u b ar ko j i se zvao B o ne's P lace. T amo su j eli r eb ar ca i igr ali shuffle-b o ar d . Kad j u j e o d vezao d o ma, d vap ut j u j e p o lj ub io i zatim j o j p o kuao r asko p ati tr ap er ice, ali o na j e skliznula iz auta i p o ur ila u ku u. Na d r ugo m sp o j u o tili su na p les u VFW , a o nd a u gr ad ski p ar k gd j e su za d r venim sto lo m p ili vino s malino vcem. Kad j u j e T r o y p o kuao nago vo r iti d a d o e u nj ego v stan, o d b ila ga j e. Ali, svi alo j o j se kako se o sj e a kad j o j nj ego v d ah p r o e uz uho . I tad a j e o d lu ila p o eti uzimati p ilule. T r i d ana i tr i p ilule p o slij e, p r estala ga j e o d b ij ati. Otila j e s nj im u nj ego v stan i d o p ustila mu d a j e svu e i sp usti na p o stelj u - tanak mad r ac na p o d u. Kad j e navalio , sklo p ila j e o i, vr sto se d r ala za nj ego va r amena i nad ala se d a ne e zamij etiti str ij e na nj ezino m tr b uhu. Nij e nita r ekao o zatiti - ni p o nud io , ni p itao . B ilo j o j j e d r ago to j e sama o d lu ila, d r ago to j e, za p r o mj enu, mislila glavo m, p o ela uzimati p ilule... p ilule... si une p ilule... manj e o d asp ir ina... tanj e o d vitamina... a uzela j e tr i... samo tr i... Od j ed anp ut j e b ila p o sve sigur na d a j e samo tr i p ilule ne mo gu zatititi. Mo r a uzeti mno go p ilula, mo r a ih uzimati tj ed nima d a b i d o ista b ila sigur na. Zato j e b ila tako glup a, p itala se. Zato j e to liko r iskir ala? I zato j e na mad r acu ko j i zaud ar a na kr avlj i sir s mukar cem ko j eg nij e b r iga ho e li o na zanij eti ili ne?

55
Ali, tad a j e j o samo mo gla p o kuati snago m vo lj e utj ecati na T r o ya Mo ffatta d a p o ur i. Ono nij e d ugo tr aj alo . Kad j e zavr io , b r zo se o d j enula i o d j ur ila. U p r iko lici se p r ala i p r ala, vr u o m vo d o m i sap uno m, kao d a e tako zb r isati d eset minuta p r o ved enih na mad r acu b o j e b lata. T ad a se sj etila glup ih mj er a o p r eza ko j e j e p o d uzimala kad j e p o ela sp avati s W illyj em J acko m... p ila j e Co lu i asp ir in, kup ala se u o ctu - sve su to b ile meto d e ko ntr acep cij e o ko j ima su u sed mo m r azr ed u na sato vima tj elesno g ap tale d j evo j ke ko j e su d o b ile " mengu" . Kad se nap o ko n zavukla u kr evet, mo r ala j e p o tisnuti p o r iv d a p r o b ud i sestr u Husb and i zamo li j e d a se p o mo li. Ali, B o g vj er o j atno ima p ametnij eg p o sla nego d a up r avlj a kr etanj em sp er me T r o ya Mo ffetta. No valee j e nazvala Lexie r ano slj ed e eg j utr a kako b i j e ulo vila p r ij e nego to o d e na p o sao . " J e li sve u r ed u? " , p itala j e Lexie. " ud no mi zvu i." " Sve j e u r ed u. Samo sam te htj ela p itati ho e li d anas d o i u tr go vinu. Mislila sam d a mo d a zaj ed no r u amo ." " Ne mo gu, r ad im u d r ugo j smj eni, o d tr i d o j ed anaest." " Kako to ? " " P r aline i B r o wnie imaj u r ub eo lu p a ih ne mo gu vo d iti u vr ti , ali susj ed a j e o b e ala d a e ih no as p r i uvati." " Ah, tako ." " No valee, to se d o go d ilo ? " " P a... zap r avo nita. Samo sam htj ela p o p r i ati s to b o m." " Do i sad a. Kad a mo r a b iti na p o slu? " Neko liko tr enutaka vlad a j e tiina. " No valee? " " Ha? " " to ti j e? to se d o ga a? " " Mislim d a sam mo d a tr ud na." Lexie j e stano vala u sir o tinj sko j etvr ti na kr aj u gr ad a, u ko mp leksu ko j i j e p r ij e mno go go d ina b io mo tel. etir i zgr ad e o ko b azena, ko j i su stanar i nazivali o tr o vno m kad o m. Go la zemlj a s neko liko zakr lj alih ced r o va b ila j e zatr p ana zahr alim tr iciklima, isp uhanim auto mo b ilskim gumama, p o klo p cima kanta za sme e i ko mad ima o p eke. Dva mr ava p sa lizala su masnu mr lj u na p ar kir alitu kad se No valee d o vezla i nisu se p o makla ni kad im se p r ib liila. Vr ata Lexieno g stana, b r o j 1 2 8 , b ila su ukr aena Dj ed o m Mr azo m, nj ego vim so b o m i zvo n i ima. B ilo j e to tj ed an d ana p r ij e Svih svetih. " B o k, No b b alee" , r ekao j e B r o wnie. " I mam r o j -r o lu. Vid i? " Zad ignuo j e go r nj i d io p id ame s liko m ko r nj a e Ninj a i p o kazao j o j o sip na tr b uhu. " B o li? " " Aha, ali j a sam ve veliki" , r ekao j e i vr atio se televizij i i cr ti ima. " U kup ao nici sam, No valee" , d o viknula j e Lexie. " Kava se kuha." No valee j e o tila u kuhinj u ali se o d lu ila samo za au vo d e. Nij e j o j b ilo d o kave, d j elo mice i zato to nij e b ila r asp o lo ena za mo ku s o ko lad o m, Lexienu o milj enu vr stu, a d j elo mice zb o g b lj etavila. Lexie j e sve o li ila b lj etavim b ij elim lako m ko j i j e d o b ila na r asp r o d aj i, d vij e i p o l litr e za p ed eset centi. Ved r ih, sun anih d ana b lj etavilo j e zaslj ep lj ivalo . So b e su b ile tako sj aj ne, tako b lj etave d a j e P r aline, naj svj etlij e ko se i p uti, no sila star u zelenu b ar unastu kap u s cr nim velo m kako b i zatitila o i kad b i se p r o b ud ila. Lexie j u j e tad a p r o zvala Mad ame P r aline i p o sluila j o j mlij eko u tanko j p o r culansko j alici. Lexie j e ula u kuhinj u u halj ini ko j u j e tako er kup ila na r asp r o d aj i, tanko j ifo nsko j o p r avi ko j a j e, tvr d ila j e, b ila ista kao o na to j u j e Mar ilyn Mo nr o e no sila u filmu Neki to vo le vr u e. " A sad mi sve isp r i aj ." " Do b r o ." No valee j e o tp ila malo vo d e i o b lizala usnice. " Onaj tip o ko j em sam ti p r i ala..." " Onaj auto mehani ar ." " T r o y Mo ffatt. Uglavno m, o tila sam s nj im u kr evet i... Lexie, uhvatio me smr tni str ah d a sam zatr ud nj ela."

56
" Zar nij e nita up o tr ij eb io ? " " Ne." " A ti? " " Ne. Da. Ho u r e i, uzimam ko ntr acep cij ske p ilule, samo ..." " Ond a se nema zato b r inuti." " Ali, uzimam ih tek neko liko d ana." " Vj er o j atno ti zato kasni. P r vih neko liko mj eseci mo gu ti p o r emetiti mj ese nicu." " J ed no stavno u nj ih nemam p o vj er enj a." " A ko liko ti kasni? " " P a, ne znam kasni li mi." " Kako to misli? " " P a, nij e j o vr ij eme d a d o b ij em. T r eb am d o b iti tek za d va tj ed na." " P a kako o nd a mo e b iti tr ud na? Ako p ilule nisu d j elo vale, ko liko tr ud na mo e b iti? Dva tj ed na? " " Ne." " J ed an tj ed an? " No valee j e o d mahnula glavo m. " Nego ko liko ? " " Devet... d eset sati." Lexie se nasmij eila, stisnula No valeeinu r uku, ustala i nalila si alicu kave. " Duo , mislim d a j e p r er ano za zab r inuto st." " Ne... nij e! Sad j e b a p r avo vr ij eme za zab r inuto st. Sad a! Kad j o mo d a mo gu neto p o d uzeti." " Misli, p o b aciti? " " Ne, to ne. Nita takvo ." Lexie se d o imala zb unj eno . " Nego to ? " " P a, ne znam. Zato sam i d o la k teb i." " K meni? " " P a, ti r ad i u b o lnici i..." " No valee, j esi li svj esna s kim r azgo var a? J a imam etvo r o d j ece. etvo r o ! Kad b ih znala to se mo e p o d uzeti..." " Ali, p o sto j e na ini. ula sam..." " Aha. I j a sam za to ula. P r vi p ut sam uzela kinin. Neka cur a iz ko le r ekla mi j e d a e to r ij eiti p r o b lem. Nij e. Mo j i p o b o ni r o d itelj i izb acili su me iz ku e j er sam zgr ij eila i 'o sr amo tila ih', a neko liko mj eseci p o slij e, svo j em sam p r vo m d j etetu d ala ime B r ummett." " B r ummett? " " uj , zo vem ga B r o wnie* j er sam to naj vie elj ela j esti tij eko m tr ud no e." Lexie j e p ij uckala kavu, a o nd a j e r ekla: " Dr ugi p ut sam p o kuala s kihanj em." " Za to nikad a nisam ula." " Nisam ni j a, ali u no vinama j e b io lanak o eni ko j a j e sp o ntano p o b acila zato to nij e mo gla p r estati kihati. P a sam p o mislila, ako j e nj o j usp j elo , zato ne b i i meni? Umr kavala sam p ap ar , cr venu p ap r iku, i slatku i lj utu. kaklj ala sam no s p er j em, vato m, ko r o vo m. up ala sam tr ep avice d o k zamalo nisam o stala b ez nj ih. I usp j elo j e. Kihala sam i kihala i kihala. A d evet mj eseci p o slij e r o d ila sam cur icu p o imenu P r aline." Lexie j e d o d ala j o li icu e er a u kavu. " A tr e i sam p ut skakala." " Skakala? " " Do lj e ko d mo sta W illis ivj ela j e neka Ciganka. ula sam d a zna ar ati. I d o ista j e znala. Rekla mi j e: 'Mala, ako sko i natr ake d evet p uta p r ij e izlaska sunca, izgub it e d ij ete.' I tako sam skakala. A za svaki slu aj , d a b ud em sigur na, skakala sam itavih kilo metar i p o l. Od Ulice P ar ish d o kameno lo ma. Do b ila sam ulj eve, o gr eb o tine, i aila sam ko lj eno ... a u svib nj u sam d o b ila b lizanke. Ne, d uo , ne znam nita o sim d a mo r a p r i ekati i vid j eti." " A o ni testo vi za tr ud no u? " " Ne vj er uj em d a ti o ni ita mo gu p o kazati nako n d eset sati, ali..." Okr enule su se p r ema kuhinj skim vr atima kad j e P r aline, u sp ava ici s liko m Minnie Mo use i zeleno m kap o m, ula o ij u nate enih o d sna.

57
" Oho , Mad ame P r aline j e ustala." Do k se p enj ala Lexie u kr ilo , P r aline j e r ekla: " No b b alee, imam r o lu-r o lu." " Znam, d uo ." Lexie j e p o p r avila veo na P r alineino j kap i. " Ho e au so ka? " " Da, i... i..." I tad a j e P r aline kihnula - d vap ut. " ivj ela, Mad ame P r aline" , r ekla j e Lexie. " ivj ela." No valee j e slj ed e a d va tj ed na nasto j ala izb j egavati T r o ya Mo ffatta. Neko liko p uta na d an d o ao b i p r ed tr go vinu, ali o na j e nep r estano neto r ad ila i nij e imala vr emena ni za to vie o sim d a ga p o zd r avi. Kad b i j e nazvao ko d ku e, nalazila j e izlike d a ne r azgo var a s nj im. Nij e imala ap etita i nij e mo gla sp avati vie o d neko liko sati u j ed no m navr atu. Ustaj ala j e tr i- etir i p uta svake no i i ila u zaho d , uvj er ena d a zna r azlo g p r itiska na mj ehur u. Katkad b i j o j b ilo mu no i vr tj elo b i j o j se u glavi kad b i ustala, kao kad j e tek zatr ud nj ela s Amer icus. A o nd a, j ed no ga j utr a p r ij e zo r e, d o k j e d r ij emala, No valee j e o sj etila p o znatu vlano st izme u no gu i sve j e p r estalo . Op et j e b ila slo b o d na. B ila j e o na star a, b ez kinina, b ez o cta i asp ir ina i Co le, b ez kihanj a i skakanj a. Ovo ga j e p uta imala sr e e. T ad a se ne ega sj etila, ne ega iz knj ige o I nd ij i ko j u j e p r o itala, o enama iz kaste ned o d ir lj ivih ko j e su izazivale p o b a aj uar enim ip kama zagr ij anim na zap alj eno m uglj enu. I znenad a, No valee se usp r avila u p o stelj i. Vie nij e ni p o milj ala na sp avanj e. Ustala j e, up alila svj etlo i p o ela p r eko p avati p o hr p ama knj iga na p o d u. Kad j e p r o nala o nu ko j u j e tr aila, listala j u j e d o k nij e nala o no to j u j e zanimalo , a o nd a j e p o no vno p r o itala p j esmu o cr no j eni ko j a j e p o b acila svo j e d ij ete. No valee j e uzela d r ugu knj igu i r uko m p r ela p r eko o vitka. B ila j e to p r ip o vij est o Ar ap kinj i ko j a j e, d o k j e b ila mlad a, stavila p auke u tij elo , p auke ij i e ugr izi, kako su j o j r ekli, izazvati p o b a aj . Zatim j e s d na hr p e uzela tanku knj igu ko j u j e up r avo d o vr ila, p r ip o vij est o id o vki p o imenu B r end a ko j a j e nab avila d ij afr agmu zato to j e to o d nj e tr aio nj ezin d e ko . No valee se o svr nula p o so b i p r ep uno j knj iga. Knj ige natr p ane u kuto vima, na o r mar i u, na zaglavlj u kr eveta, na p o lici. A u knj inici, Fo r neyj evo j knj inici, b ilo ih j e j o . J o knj iga... j o p r ip o vij ed aka... j o p j esama. I No valee j e iznenad a shvatila - shvatila o no ega p r ij e nij e b ila svj esna. Vie nij e b ila ista. Vie nikad a ne e b iti ista. B ila j e p o vezana s o nim enama o ko j ima j e itala. Ned o d ir lj ivima. Cr nkinj ama. Ar ap kinj ama. B ila j e p o vezana s nj ima b a kao to j e neko b ila p o vezana s d j evo j icama u sed mo m r azr ed u i izmilj enim enama ko j e su se zvale B r end a i stvar nima ko j e su se zvale Lexie. T ad a se sj etila p r vo ga d ana kad j e up o znala Fo r neyj a, p r vo ga d ana u knj inici, kad j e ho d ao uz p o lice i vad io knj ige... itao iz j ed ne, p a iz d r uge... d r ao ih i o b r a ao im se kao d a su ive... go vo r io o stab lima i p o ezij i i slikama... a o na tad a nij e shva ala, nita nij e shva ala. No sad j e p o ela shva ati i b ilo j o j j e ao to mo r a ekati d o j utr a d a vid i Fo r neyj a... d a mu kae kako j e nap o ko n p o ela shva ati. esnaesto p o glavlj e Ku a W hiteco tto no vih b ila j e ud alj ena kilo metar i p o l r azr o vano m makad am cesto m, ko j a ve d vij e go d ine nij e b ila p o r avnana. Zemlj a j e p r ij e p o la sto lj e a r askr ena r ad i sto ar stva. T lo se sp utalo p r ema p litko m p o to ku uz ko j i su r asli niski hr asto vi i maklur a. No valee j e skr enula to yo tu na p r ilaz u sj eni kau uko vaca ko j ih su listo vi ve p o p r imili b o j u vina i zlata. Ku a j e b ila d o sto j anstvena d vo katnica sa ir o kim tr ij emo m o gr a enim mr eama p r o tiv kukaca i ir o kim stub ama na ko j ima su b ili lo nci ger anij a. Mo ses se p o j avio na vr atima d o k j e No valee izvla ila Amer icus sa sj ed ala. " J esi li nas lako nala? " , up itao j e. " Kad sam p r o la Sticker Cr eek vie nisam imala p r o b lema."

58
Amer icus j e zagugutala i p r uila r u ice Mo sesu i p r ij e nego to j e No valee d o la d o stub a. " Go sp o ice Amer icus!" , r ekao j o j j e d o k j u j e p o d izao u nar u j e. T r ij em j e, o nako mr a an i p r o hlad an, b io p r ava d ungla lo ze i ko ko tinj e guj ar e, b r lj ana i svilenice. P et-est r ib i kih tap o va b ilo j e naslo nj eno na zid u j ed no m kutu, a r ad ne izme staj ale su na r ub u no vina p o kr aj vr ata. Nasr ed tr ij ema b ile su d va velika naslo nj a a j ed an uz d r ugi, ali No valee j e tek nako n neko liko tr enutaka zamij etila d a u j ed no me sj ed i sitan, p o gnut o vj ek. " No valee, o vo j e mo j o tac, P ur im W hiteco tto n." Star ac j o j se nasmij eio p o lo vico m lica ko j a j e j o b ila p o kr etna. Dr uga j e str ana, zasj enj ena o ka i o vj eene usnice, zakazala na nj ego v p r o li r o end an, o samd eset tr e i, kad se sagnuo kako b i ugasio svij e e na b ij elo j to r ti, a u slj ep o o nici mu j e p r snula ar ter ij a. " Do b ar d an" , r ekla j e No valee. Lij eva mu j e r uka b ila nep o kr etna... b esko r isna, p r stij u iskr ivlj enih i savij enih p r ema d lanu. Leala mu j e u kr ilu p o p ut kakve star e igr a ke... b ezvr ij ed na, ali star a p o znanica ko j u ne mo e tek tako o d b aciti. P r uio j o j j e zd r avu r uku - uko enu, p unu b r ad avica i o ilj aka, izb lij ed j elu p o p ut o te ene vo ke - ali zd r avu. Na nad lanici se vid j ela mr ea ila, zap etlj anih gr imiznih p o vj esma, a nj ego va ko a, svj ea i meka, p o d d o d ir o m j e b ila p o p ut fine, nab o r ane svile. Kad j u j e d o taknula, No valee j e u mislima ula stiho ve p j esme ko j u j e p r o itala. ... star kao svij et i star ij i o d to ka lj ud ske kr vi u lj ud skim ilama. Na tr enutak te r ij e i kao d a su o d j ekivale zr ako m p a j e No valee p o mislila d a ih j e mo d a izgo vo r ila naglas. " Gle, tata" , r ekao j e Mo ses. " P o gled aj go sp o icu Amer icus Natio n." Zd r avo o ko P ur ima W hiteco tto na suzilo se d o k j e tr ailo Amer icus. Ond a j e p o kuao go vo r iti, p o kuao natj er ati svo j e p r o p ale usnice d a o b likuj u r ij e i, ali usp io j e p r o izvesti samo neki gr leni zvuk. No Mo ses j e d o b r o p o znavao o ev j ezik, znao j e to eli p a mu j e p r iao , a star ac j e tad a isp r uio r uku i j ed nim d r htavim p r sto m d o taknuo Amer icusin o b r az. Ona se p o sve umir ila, j ed va j e i d isala sve d o k nij e sp ustio r uku - a tad mu se namij eila. No valee se o kr enula kad j e ula d a se o tvar aj u vr ata tr ij ema. Ula j e viso ka ena u p lavo j laneno j halj ini. " Ma vid i ti to " , r ekla j e. " P a nisam znala d a su nam go e ve stigle." " No valee, o vo j e mo j a ena, Cer tain" , r ekao j e Mo ses. Cer tain W hiteco tto n imala j e b uj nu sij ed u ko su i b akr enu p ut, b esp r ij eko r nu o sim neko liko p j egica na hr p tu no sa. Kad se nasmij eila, nj ezine o i, tek nij ansu svj etlij e o d SAGE , uhvatile su zr aku svj etlo sti i b listale p o p ut p r o zir no g stakla na ko j e p ad aj u kine kap i. P r imila j e No valee za r uku i stisnula j e, d r e i j e kao d a su up r avo zap e atile neki d o go vo r . " Mo ses mi j e r ekao mno go to ga lij ep o g o teb i, No valee. T ako lij ep o g d a sam ve p o mislila d a si izmilj o tina iz b aj ke." " Dr ago mi j e to smo se up o znale." Cer tain se tad o kr enula p r ema Amer icus ko j a j e j o b ila u Mo seso vu nar u j u. " Ah! T o j e, d akle, mlad a ena ko j a j e ukr ala sr ce mo ga mua." Amer icus j e o igled no b ilo d r ago to j e u sr ed itu p o zo r no sti. " Nij e mi j asno ime" , nastavila j e Cer tain. " Osim ako nij e tim o smij eho m ko j i se ir i o d avd e d o St. Lo uisa." Amer icus j e sp ustila glavu, naslo nila o b r az na Mo seso vo r ame... malo j e ko ketir ala sa sr amelj ivo u. " O, d a. I te kakav j e to o smij eh" , r ekla j e Cer tain. " Kakav o smij eh? " , r ekao j e Mo ses. " Nikakav j a o smij eh nisam vid io ." " No valee, j e li ti Mo ses p o nud io neto za p i e? I mamo j ab uko va u." " Hvala vam, ali nisam ed na." " No d o b r o , znam d a j ed va ekate d a o d ete o tr aga p a vas ne u zad r avati b r b lj anj em i j ab uko va o m." I ako j e Cer tain naizgled to go vo r ila No valee i Mo sesu, gled ala j e

59
Amer icus. " Ali, kad zavr ite, ekat e vas p ita i kava i tad emo se malo b o lj e up o znati." " Ne d aj se zavar ati, No valee. Ona j ed va eka d a mi o d emo kako b i se d o ko p ala Amer icus." " T ko , j a? ! A tko tu sto j i p o p ut star e lud e s d j eteto m u nar u j u? " " Zna ti d o b r o d a sam r ekao istinu." " Mo ses, d aj mi to d ij ete i id i za svo j im p o slo m." " uj , mama..." I s tim j e zavr ilo . Cer tain j e uzela Amer icus iz Mo seso va nar u j a, ali d o k j e to inila, o na i Mo ses su se d o d ir nuli, neto j e p r o lo izme u nj ih... neto mr a no i tuno zb o g ega j e o n sp ustio p o gled i nagnao nj u d a o d vr ati p o gled , kao d a j ed no ne mo e p o d nij eti d a vid i tugu d r ugo ga - kao d a b i im d o d avanj e d j eteta mo glo slo miti sr ce. Mo ses j e r ekao : " Cer tain, j e li ti..." " S nama e sve b iti u r ed u" , r ekla j e. " U naj b o lj em r ed u." " J este li sigur ni? " , up itala j e No valee. " Katkad zna b iti teka j er j o j r astu zub i i " " Nita se ti ne b r ini" , r ekla j e Cer tain i sj ela u j ed an o d naslo nj a a s Amer icus u kr ilu. " Samo se vas d vo j e zab avlj aj te. Otac W hiteco tto n i j a lij ep o emo se b r inuti za tvo j e d ij ete." " Nemo j j e r azmaziti, maj ko " , r ekao j e Mo ses, to b o e r azigr ano , ali glas ga nij e sasvim sluao . " Ne u d o k vi ne zamaknete za ugao " , r ekla j e Cer tain, i p r emd a mu se nasmij eila, u to m j e o smij ehu b ilo b o li. " T amo o tr aga" b ila j e ko lib a o d gr ub o o b r a ene hr asto vine, kakvih p ed esetak metar a iza ku e. " T u sam se r o d io " , r ekao j e Mo ses. " Sagr ad io j u j e mo j o tac, p r ij e vie o d ezd eset go d ina." P r o zo r i su b ili zaklo nj eni cicanim zavj esama, a s vr ata su visj ele o suene tikvice i cvij e e. " I zgled a kao ku a za lutke." " T o j e Cer tain tako ur ed ila." P r ed nj a j e p r o sto r ij a izgled ala ve a kad su uli nego to j e No valee o ekivala, iako su u nj o j b ili o staci p r etho d nih nar ataj a - ulj anice, d r vena invalid ska ko lica, o kvir i za izr ad u q uilt p r ekr iva a. " Cer tain p o vr emeno d o e, p r o zr a i p r o sto r ij u i p r ij eti d a e j e p o sp r emiti, ali..." Mo ses j e zako r a io kr o z vr ata u nekad anj u kuhinj u ko j a j e sad a b ila mr a na ko mo r a. Do k ga j e No valee slij ed ila kr o z lab ir int kutij a, ugled ala j e d r veno g ko nj i a za lj ulj anj e p o luskr iveno g p o d p r o zo r o m. " Mo ses, imate li ti i Cer tain d j ece? " U ko lib i j e neko liko tr enutaka vlad ao taj ac, a o nd a j e No valee ula kako se Mo ses p o kr enuo , o nd j e u mr a no j ko mo r i, up alio svj etlo , p o eo o tvar ati lad ice. " Nikad ne mo gu na i te vr aj e kar e kad mi tr eb aj u" , r ekao j e. No valee j e p o kuala p o no vno . " P itala sam imate li ti i Cer tain..." " U i p a e vid j eti kako r ad im." T ad a j e No valee shvatila d a j e p o stavila p o gr eno p itanj e. U to j p r o sto r ij i nisko ga str o p a nij e o stalo mno go o d nekad anj e kuhinj e: zid ni element b ez vr ata i elj ezni sud o p er p un mr lj a. Ni p o emu se d r ugo m nij e vid j elo d a j e tu neko j ela cij ela o b itelj , lij e ile se r ane, kup ala d j eca. Sad a j e to b ila mr a na ko mo r a. U nj u su nagur ani r ad ni sto lo vi i p o lice. Or mar i j e b io p r ep un b o ica, limenki, kutij a i staklenki. Na sto lo vima i p ulto vima b ili su d ugi, p litki p lad nj evi. I p o svud a... fo to gr afij e. Fo to gr afij e o vj eene s ko no p ca za r ub lj e ko j i se p r o tezao cij elo m p r o sto r ij o m, naslo nj ene na knj ige, natr p ane u lad ice i kutij e, p r i vr ene na zid . " im p r o na em r azvij a , mo emo kr enuti" , r ekao j e Mo ses. " Smij em li malo r azgled ati fo to gr afij e? " " Nar avno ." Mo ses j e p r eko p avao kutij u p unu b o ica na p o d u. " Kamo li sam samo stavio taj r azvij a ? " No valee j e uzela sveanj fo to gr afij a sa sto la p o kr aj vr ata, fo to gr afij a snimlj enih na ulazu u cr kvu, cr nci u tamnim o d ij elima i eir ima ir o kih o b o d a, ene u p r o lj etnim

60
halj inama s ip kastim o vr atnicima, d j eca ko j a kilj e na suncu, s uskr snim ko ar icama i B ib lij o m u r uci. Zatim j e uzela d r ugi sveanj , s uske p o lice ko j a se p r o tezala cij elo m ir ino m zid a. T e su fo to gr afij e b ile snimlj ene u ulici ko j u nij e p r ep o znala, umo r no j , p r ano j ulici p uno j umo r nih, p r anih lj ud i. Na j ed no j j e neki tinej d er staj ao isp r ed b ilij ar nice, namr tena lica. Na d r ugo j , neka j e star ica nezainter esir ano gled ala kr o z p r o zo r kafi a. Na slj ed e o j j e d j e a i sj ed io na r ub u p lo nika, zamr lj ana lica, i gled ao kako mr ava ma ka no si mr tvu p ti icu p r eko p r azne ulice. " Ove su d o b r e." " to si to nala? " No valee mu j e p r uila fo to gr afij e. " Ah, te sam snimio u T angier u, u zap ad no m d ij elu d r ave. P r ij e d vij e-tr i go d ine." im ih j e vr atila na p o licu, uzela j e d r uge. T e su b ile star ij e, mno ge p o utj ele i suhe. B r zo ih j e p r elistala... b r ij a nica, p ar ad a, o gr ad e. Gled ala j e so ko le, ko nj e i zalaske sunca, a o nd a j e d o la d o p o slj ed nj e, zr naste cr no b ij ele fo to gr afij e. P ur im W hiteco tto n, snaan i zd r av, staj ao j e na o tvo r eno m kamio netu i nap inj ao se d a p o d igne b alu sij ena teku p ed esetak kila. P ur im W hiteco tto n, mii a nap etih p o d zamr lj ano m b ij elo m ko ulj o m, tetiva p o p ut ko no p ca na nad lanicama kr up nih aka. P ur im W hiteco tto n, sj aj nih tamnih o ij u, o ij u ko j e su p r ko sile i o p ir ale se, o ij u ko j e nij e mo glo p o r aziti nita o sim eksp lo zij e ar ter ij e u glavi kad se sagnuo kako b i ugasio o samd eset tr i svij e e na r o end ansko j to r ti. U to m j e tr enutku znala d a se up ecala! Ve u tr enutku kad a j o j j e Mo ses p o eo p o kazivati kako se r ad i... zagled an u p lad nj eve j antar ne teku ine... d o k j e ap tao slikama to su p livale tik p o d nj ezino m p o vr ino m, No valee j e znala. P o slij e, d o k j e Mo ses r asp r emao , p o to se vr atila u d r ugu p r o sto r ij u, stala j e p o kr aj ko nj i a za lj ulj anj e p o d p r o zo r o m. B io j e r u no izr a en, o d b o r o vine, o ij u o d kamen i a i r askutr ano g ko no p ca umj esto gr ive. No valee mu j e p r itisnula glavu i zanj ihala ga, a kad j e to u inila, u ko lib i se nij e ulo nita o sim nj ego vo g r itmi no g kr ip utanj a. A o nd a se iz mr a ne ko mo r e za uo glas... " I mali smo Glo r y." " Mo lim? " " I mali smo Glo r y. Ali, izgub ili smo j e kad su j o j b ile tr i go d ine." No valee j e sp ustila r uku na ko nj i a i zaustavila ga. " Cer tain j e b acila sve o stalo ..." Otvo r io j e p ip u u mr a no j ko mo r i. " T o p p er . Glo r y ga j e zvala T o p p er - kao ko nj Ho p alo ng Cassid yj a." Zalup ila su se vr ata neko g o r mar i a. " Vid i o nu o gr eb o tinu na glavi? I zme u uij u? " No valee se sagnula, p o gled ala d r vo i nala si unu o gr eb o tinu. " T o ti j e o d Glo r yno g zub i a. P ala j e i r azb ila usnicu." No valee j e p r sto m p r o tr lj ala o gr eb o tinu, ir o ku up r avo kao Amer icusin p r vi p r ed nj i zub i . " Glo r y j e p lakala. Rekla j e d a p la e zato to j e ugr izla T o p p er a." Mo ses j e zatvo r io p ip u, a o nd a j e No valee ula kako metal ud ar a o staklo . " I zgub ili smo j e u p r o lj e e. T o g se p r o lj e a uto p ila u Sticker Cr eeku." U ko lib i j e o p et zavlad ala tiina. " Od avd e ga ne mo e vid j eti, ali taj j e p o to k d o lj e, isp o d b r d a, isp o d o no g p ekana." No valee j e p r ila p r o zo r u i r azmaknula cicane zavj ese. " No sio sam j e uzb r d o " , r ekao j e. Nalet vj etr a zatr esao j e gr ane stab la i j ed an j e p ekan p ao na tlo . " Cer tain me vid j ela i p o tr ala p r ema meni. Sastali smo se up r avo tu... p o kr aj b unar a." No valee j e znala d a Mo ses gled a kr o z p r o zo r mr a ne ko mo r e, gled a mj esto p o kr aj b unar a, p o no vno p r o ivlj ava o no to se d o go d ilo u neko m d r ugo m ivo tu. A o nd a j e i No valee vid j ela taj p r izo r ... vid j ela j e kako Cer tain uzima svo j u k er iz Mo seso vih r uku... kako o n sp uta p o gled a o na o kr e e glavu j er ne mo gu p o d nij eti tugu u o ima o no g d r ugo g... j er j e d o d avanj e d j eteta nj ima slo milo sr ce. Sed amnaesto p o glavlj e No valee j e p r o nala fo to ap ar at Ro llei na saj mitu u McAlester u, u kutij i p uno j kuhar ica, kuglakih tr o fej a i o stataka tkanine za j astu nice. Mo ses j o j j e r ekao d a e j o j tr eb ati mj eseci d a ga na e, ali p o sr e ilo j o j se.

61
T r ud ila se d a ne p o kae uzb u enj e kad ga j e ugled ala, sj etivi se to j o j j e r ekla sestr a Husb and . " Nikad nemo j p o kazati d a ga eli, d uo . P o naaj se kao d a ga ne b i uzela ni d a ti p late. Reci im d a j e p r lj av, p o kvar en... b esko r istan. A o nd a d aj svo j u p o nud u." Ko nati etui j e izgled ao kao d a j e p r eivio b itku, i to j ed va. Remen se p o tr gao , a ko nac se izvukao iz ava p a su se uglo vi savili. Fo to ap ar at nij e izgled ao tako tr o no , ali b io j e ulub lj en i izgr eb an... p o liven ne im tamnim i lj ep lj ivim. Otvo r ila j e p o klo p ac le e i p uhnula na p r ainu, ali nij e j u mo gla uklo niti j ed nim d aho m. P r o d ava se p r etvar ao d a ne vid i No valee i to b o e se usr ed o to io na p lasti nu zid nu ur u s kukavico m ko j a se p o kvar ila. " Ovaj j e fo to ap ar at p r lj av" , r ekla j e, d r e i se sestr ino g savj eta. " Aha." " A izgled a d a j e i p o kvar en." " A-a." " Nemam p o j ma to b ih s nj im." " Na vaem mj estu" , r ekao j e, " j a b ih snimao fo to gr afij e." " Ko liko tr aite? " " Slub ena cij ena j e tr id eset d o lar a, ali b io b ih j e sp r eman sp ustiti..." P r eb r zo j e izlanula: " Dat u vam tr id eset!" Fo to ap ar at j e tj ed an d ana o stao ko d Mo sesa, ko j i ga j e p o p r avio . Rekao j e No valee d a e to malo p o tr aj ati, ali o na j e svej ed no o d lazila k nj emu svaki d an, nad aj u i se d a j e go to v. Kad j o j ga j e nap o ko n d ao , izgled ao j e kao no v, sav ulaten i b listav. Mo ses j e p o p r avio i etui - zaio j e r emen i avo ve. Ko u j e o istio p o seb nim sap uno m, a o nd a j e latio vo sko m d o k nij e p o stala mekana p o p ut j ar e e ko e. Slj ed e eg j utr a, No valee j e stavila Amer icus u no silj ku na le a i ve j e p r ij e o sam b ila na ulici. Fo to gr afir ala j e sve r ed o m - r ho d eisland ske ko ko i u d vo r itu Dixie Mullins, hallo weenske lamp io ne na tr ij emu Or tizo vih, Leo nine gr imizne kr izanteme ko j e su r asle uz o gr ad u. Snimila j e Henr yj evo g uto g ma ka ko j i j e sp avao u sand u i u za p o tu i p ticu r ugalicu kako p o p ut str ij ele leti p r ema vj ever ici. Snimila j e d j ecu ko j a ur e u ko lu d r e i vr e ice s uino m i ko lske to r b e d o k su na vr ho vima p r stij u ho d ala kr o z b lato . Snimila j e elavo g mukar ca ko j i j e sj ed io p r ed b r ij a nico m isp o d znaka na ko j em j e p isalo I ANJ E DOK E KAT E . Snimila j e kr up nu enu utegnutu u d j e j i kup a i o gr ta s natp iso m RAT OVI ZVI J E ZDA kako izlazi iz auto mo b ila ko j i se p o kvar io na kr ianj u. im j e te ve er i d o la s p o sla, No valee se, p r esko ivi ve er u, p o no vno d ala na p o sao . Na gr o b lj u j e snimala star e nad gr o b ne sp o menike; u p ar ku - r azb ij ene ko nj i e na vr tulj ku i p o kvar ene lj ulj a ke. Snimala j e stab la, mr tva i go la, gr ana i tr up o va cr nih o d ned avno g p o ar a. Otila j e u gr ad i snimala gr afite, nalj ep nicu na vj etr o b r anu na ko j o j j e p isalo MRZI M NALJ E P NI CE ... kaub o j sku izmu, tr o nu i p r anj avu, ko j a j e sama staj ala nasr ed ulice... i B ib lij u u kanti za sme e - za sestr u Husb and , znak d a se netko o d ve zb unio . No valee j e snimala sve i sva - svi su j o j p r izo r i o d go var ali. Naj d o stup nij a r tva b ila j o j j e Amer icus, ko j a se nikako nij e mo gla o b r aniti. Sestr a Husb and nij e imala nita p r o tiv d a j e snima, samo ako j e navr ij eme up o zo r i tako d a stigne uvu i tr b uh i skinuti nao ale. Ali, Fo r ney nij e htio d a ga slika i p o no vno j e p o eo no siti o nu p letenu kap u, p a ako b i ga No valee uhvatila na o tvo r eno m, b ar em j u j e mo gao navu i na lice. T ako j e No valee d o b ila d vad esetak fo to gr afij a d iva sa sme o m vuneno m glavo m. No valee j e r ad ila u Mo seso vo j mr a no j ko mo r i svake ve er i, nekih ve er i i kad su svi W hiteco tto no vi ve b ili u p o stelj i. Rad ila j e d o k j e ne b i zap ekle o i... d o k j o j p r sti ne b i b ili zamr lj ani, ko a isp ucala i cr vena... d o k j o j o d j e a, ko sa i ko a nisu mir isali na u vr iva . A p o slij e, kad b i legla, sanj ala b i o snimanj u uvij ek istih fo to gr afij a. Susj ed i su esto navr a ali - svaki p ut kad j e imala no ve fo to gr afij e. Hvalili su nj ezinu d ar o vito st. P o no sili su se nj o me. I d o no sili j o j film - d ar , kako su r ekli, za nj iho vu p r ij atelj icu, umj etnicu.

62
T r aili su d a ih snima i nud ili no vac, mo lili d a kae cij enu, ali o na im nij e htj ela nap la ivati. Snimala ih j e i uivala u to me. Snimala j e nj iho ve ko ker p anij ele, nj iho vo p ecivo ko j e j e o svo j ilo p r vu nagr ad u na natj ecanj u, no ve o gr eb o tine na vj etr o b r anima. Fo to gr afir ala j e p r o slave r o end ana i go d inj ica i klavir ske ko ncer te. Snimila j e naj star ij u k er Or tizo vih u b ij elo j p r i esno j halj ini, Leo ninu star insku Victr o lu za nj ezinu ne akinj u u New J er seyj u, j aj e s tr i umanca, o tisak sto p ala ne ij e unuke i ko nzer vu mahuna u ko j o j j e b io cr v zb o g ko j eg j e go sp o d in Sp r o ck p r ij etio tuiti tvr tku Gr een Giant. A to j e vie fo to gr afij a snimala i r azvij ala, to j e vie elj ela znati o o no me to r ad i. itala j e fo to gr afske aso p ise - Camer a & Dar kr o o m i P ho to Review. Nazivala j e fo to gr afske lab o r ato r ij e u Sacr amentu u Kalifo r nij i, p isala Ko d aku u Ro chester u u d r avi New Yo r k. P o stavlj ala j e Mo sesu tisu e p itanj a i p amtila sve to b i j o j r ekao . Fo r ney j o j j e d o no sio hr p e knj iga p a j e itala o Go r d o nu P ar ksu i W illliamu Henr yj u J ackso nu. P r o u avala j e r ad o ve Do r o thee Lange i Alfr ed a Stieglitza, Ansela Ad amsa i Mar gar et B o ur ke-W hite. Kad j e nap o ko n imala slo b o d an vikend , o d vezla se to yo to m u T ulsu i o tila na izlo b u fo to gr afij a, p r vu ko j u j e vid j ela. Lutala j e galer ij o m i zap isala str anice i str anice b ilj eaka, a o nd a cij elim p utem ku i r azgo var ala sama sa so b o m o o no me to j e nau ila. A o nd a, nako n sto tina sati u enj a, nako n sto tina fo to gr afij a, d ana i no i u mr a no j ko mo r i, p itanj a o b r zini zaklo na i sep ij i i vib r ir anj u svj etlo sti... nako n svega to ga, No valee j e o tkr ila to j e nj o j vano na fo to gr afij ama ma aka, d j ece i ko nj i a na vr tulj cima... d j evo j ica u b ij elim halj inama i star ica ko j e p ij u aj ... r o end anskih ve er a i p o lj ub aca na go d inj icu b r aka. Nj o j j e b ilo vano znati d a u tr enutku kad snima fo to gr afij u vid i neto to nitko p r ij e nij e vid io . J ed no ga p r o hlad no g j utr a p o tkr aj stud eno g, No valee j e ustala p r ij e zo r e, navukla tr ap er ice i d eb elu maj icu, d o gr ab ila o gr ta i fo to ap ar at i to j e tie mo gla izila iz p r iko lice. Up utila se na p r ij evo j Rattlesnake Rid ge, p etnaestak kilo metar a isto no o d gr ad a, kako b i snimila izlazak sunca. P r ij evo j se p r uao izme u d va b r d a ko j a j e sestr a Husb and nazivala go r ama - Co tto nmo uth i Diamo nd b ack - a p r ip o vij ed ala j o j j e i kako su d o b ila imena. " Duo d r aga, d j e ak ko j eg sam p o znavala umr o j e str ano m smr u na Diamo nd b acku. Nj ego ve su vr isko ve uli ak i u gr ad u. Kad su ga d o nij eli, na nj ego vu tij elu nij e b ilo nij ed no g mj esta gd j e nij e b ilo tr ago va zmij skih ugr iza. Kau d a ih j e b ilo o ko p etsto ." Od takvih p r i a No valee se j eila i r uno sanj ala. Ne b i ni slu aj no o tila na Rattlesnake za to p la vr emena, ali sad a j e ve b ilo d o vo lj no hlad no p a se nij e b o j ala zmij a. P o to j e o stavila to yo tu na b ankini ceste Saw Mill, uzela j e b ater ij u i p o p ela se p r eko i ane o gr ad e na ir o ku livad u p r ekr ivenu j utar nj o m maglo m. Otp r ilike p o la kilo metr a na sj ever zar avan se sp utala tr id esetak metar a d o p litko g p o to ka u d nu livad e. No valee j e d ub inu p o to ka mj er ila vr b inim p r uto m d o k j e skakutala s kamena na kamen. Na naj d ub lj em mj estu p o to k j e b io d ub o k j ed va p o la metr a. Go to vo j e b ila na d r ugo j str ani kad j e neto p lj usnulo u vo d u tik p o kr aj nj ezinih no gu i p o p r skalo j o j no gavice hla a. Usmj er ila j e svj etlo st b ater ij e na to mj esto , ali to go d j e to b ilo , za nj ime su o stali samo sitni vali i. S d r uge str ane p o to ka tlo se naglo uzd izalo . Kako se p enj ala, magla j e p o staj ala sve r j e a. P o d no gama su j o j p ucketale b o r o ve iglice, tako glasno d a se j ed anp ut o kr enula o ekuj u i d a e iza seb e vid j eti neto d r ugo . Kad j e iz d alj ine za ula p ij etla, p o d igla j e p o gled i vid j ela kako se neb o zar umenj elo na isto ku p a j e p o ur ila kako b i stigla na vr h p r ij e izlaska sunca. Svi alo j o j se kako Ro llei, o vj een o r ame u svo j em etuiu, lup ka o nj ezin kuk. Neko liko j e tr enutaka uivala u matar ij i d a j e r atna d o p isnica ko j a se p enj e na p laninu kako b i snimila b itku u d o lini s d r uge str ane - to g se p r izo r a sj e ala iz neko ga star o g r atno g filma.

63
I ako j e j utr o b ilo p r o hlad no , d o k j e stigla d o p o la usp o na, ve j e skinula j aknu i vezala j e o ko str uka. Nij e j o j b ilo samo vr u e nego j e i o stala b ez d aha, to j e smatr ala znako m d a j e ve s o samnaest go d ina o star j ela. Zaustavila se kako b i d o la d o d aha, ali kad j e shvatila d a j o j b ater ij a vie ne tr eb a, d a j e ve d o vo lj no svij etlo , p o no vno se p o ela p enj ati, utr kuj u i se sa suncem. Znala j e d a j e ve b lizu... vid j ela j e to kad se o svr nula p r ema d o lini. Kad go d b i sestr a Husb and p r i ala o tim b r d ima i nazvala ih go r ama, No valee se smij ala i nazivala ih kr ti nj acima. J er , o na j e ivj ela u go r j u Ap p alachia. Znala j e kako izgled a p r avo go r j e - j ed ini d io T ennesseej a ko j i j o j j e ned o staj ao . Mo gla j e uti zago netne zvuko ve isp o d iglica i suho g li a p o ko j em j e ho d ala... kukci, mievi, ab e... ali kr etali su se p r eb r zo d a b i ih vid j ela. Glasnij i zvuko vi ko j e j e ula iz ve e d alj ine - ivo tinj e ko j e su se kr etale me u stab lima - vj er o j atno su b ili r akuni i vj ever ice, ali nj o j se svi alo zamilj ati d a su to sr ne. Kad se p r o b ila kr o z p o slj ed nj i r ed stab ala, j asno j e vid j ela p r ij evo j ko j i se p r o tezao go to vo d va kilo metr a izme u d vaj u b r d a. Do k j e r azmilj ala ko j im p uto m d o i d o vr ha, kr aj i ko m j e o ka vid j ela neku kr etnj u, neto j e tr alo kr o z p r ij evo j , ali b ilo j e to samo maglo vito o b li j e. to go d j e b ilo , p o j avilo se i nestalo tako b r zo d a nij e b ila sigur na j e li uo p e neto vid j ela, ali sr ce j o j j e tuklo d o k j e o tvar ala ko p e na etuiu fo to ap ar ata. Up r avo j e skinula p o klo p ac le e kad j e to p o no vno ugled ala. T r alo j e izme u go lih stij ena i mlad ih b o r o va. Sp ustila j e p o gled kako b i p o d esila fo kus, samo na tr enutak, ali kad j e p o no vno p o d igla p o gled , vie nij e b ilo ni ega. Sr na, p o mislila j e, p r emd a p o o b liku nij e o d go var ala. I li mo d a ko j o t... ili r is, ali s te ud alj eno sti nij e mo gla b iti sigur na. Mo r ala j e d o nij eti o d luku. Mo gla j e o stati tu gd j e j e b ila i nad ati se d a e to usp j eti snimiti, to go d j e b ilo , ili o d ustati i o ti i na vr h kako b i snimila izlazak sunca zb o g ko j eg j e i d o la. Nij e se mno go p r ed o milj ala. Gled ala j e p r ij evo j kr o z tr ailo , o d r ed ila fo kus i nagib ... i ekala. P r o matr ala j e i ekala sve d o k ga nij e p o no vno vid j ela... j o u tr ku. klj o cnula j e, o kr enula r u icu, p o no vno klj o cnula... gled ala kako p r elazi go lu zar avan, a o nd a vid j ela o no to j o j se inilo nemo gu im. B ila j e tako uvj er ena d a to nij e o no to j e p o mislila d a j e p o d igla p o gled kako b i se uvj er ila vlastitim o ima, kao d a j o j fo to ap ar at iskr ivlj uj e sliku. I tako j e p o d igla p o gled i mo r ala gled ati r avno u to , j er to nij e b ila sr na - ni ko j o t, ni r is - nego d j e ak. Go li d j e ak ko j i j e tr ao p r ij evo j em Rattlesnake Rid ge. Uto su p r ve zr ake sunca nad p r ij evo j em stvo r ile b lj etav zlatni luk, a usr ed nj ega b io j e go li d j e ak u tr ku... mr avi tamno p uti d j e ak p o imenu B enny Go o d luck tr ao j e p o p ut vj etr a. Osamnaesto p o glavlj e Na p r vi B o i ko j eg se No valee sj e ala imala j e p et go d ina. Ona i mama Nell ivj ele su u p r iko lici ned aleko o d Clinch River a s r i o ko sim mukar cem ko j i se zvao P ike. P r iko lica j e b ila u mo var i u ko j u su to nuli tr icikli i p se e ap e i kad nij e kiilo . Ali, nako n to j e tr i d ana i no i kiilo , p o tanski sand u i i i o gr ad e go to vo su p o sve nestali. Na B ad nj ak, p o slij e p o no i, kia j e sr uila zemlj ani nasip ko d Shar p 's Chap ela, o ko kilo metar o d nj ih. Mama Nell i P ike nisu b ili ko d ku e, nij e ih b ilo d va d ana i no i, a No valee j e sp avala kad se vo d a p o ela d izati. Kad a j e slj ed e eg j utr a ustala, nj iho vo j ad no aluminij sko b o i no d r vce i d vij e p lasti ne cr vene ukr asne vr p ce p lutale su p r ema nj o j p o p ut mo r skih ivo tinj a na nep o znatu mo r u. Dr ugih se b o i nih j utar a No valee nij e d o b r o sj e ala. P r vih neko liko go d ina p o to j e mama Nell o tila s Fr ed o m, o nih go d ina kad a j e b ila u d r avnim i b ap tisti kim d o mo vima i ko d r aznih o b itelj i, mo lila j e Dj ed a Mr aza u r o b nim ku ama d a j o j d o nese sat s Mickey Mo useo m ili p si a, b ub nj eve i mamu Nell, ali nij e j o j tr eb alo d ugo d a o tkr ij e kako ni Dj ed Mr az ni mama Nell ne d o laze na B o i u T ennessee. Ali, o vaj e B o i , Amer icusin p r vi, b iti d r uk ij i. B it e savr en, p o p ut fo to gr afij a u aso p isima... d ar o vi s cr venim vr p cama, p ur ica i p ita o d b u e, lizalice, imela... i naj savr enij e b o i no d r vce u Oklaho mi. Dr uge sub o te u p r o sincu, No valee j e utr p ala Amer icus i Fo r neyj a u kamio net i up utila se p r ema j ezer u. P r o li su " o sam tisu a metar a p r eko d ivlj eg ter ena i nenastanj ive to p o gr afij e" , kako j e r ekao Fo r ney, i r azgled ali " tr isto iskr ivlj enih,

64
elavih, kvr gavih, gr o znih stab ala" , kako j e r ekla No valee. I tako , kad a j e Amer icus p o ela mr cati, a Fo r ney se aliti na o gr eb o tinu na " metatar susu" , No valee j e o d ustala p a su kr enuli ku i p r aznih r uku. Slj ed e e sub o te Amer icus se p r ehlad ila p a nij e mo r ala i i, ali Fo r ney j e ve u est b io u kamio netu. " Mo d a b ismo d anas tr eb ali iskuati neto d r ugo " , r ekao j e Fo r ney. " Mislila sam d a kr enemo o d Shinner Cr eeka." " Ne, nisam tako mislio ." " Mo emo o d and e p r ema mo stu." " Htio sam r e i, tr eb ali b ismo p o eti s p o p iso m." Fo r ney j e iz d ep a izvad io malu b ilj enicu i o lo vku. " Nap isati o p is." " I li mo emo u Catfish B ay." " Sp isak p o j ed ino sti." " I li na Cemeter y Ro ad , p r ema gr o b lj u." " Na p r imj er " , r ekao j e Fo r ney, o tvar aj u i b ilj enicu, " ko j u visinu elimo ? Vie o d metar i d vad eset? Manj e o d d va metr a? " " Sestr a kae d a j e vid j ela b o r o v gaj na Gar ner s P o intu." " Ro d ." Fo r ney j e liznuo vr ak o lo vke. " Ho mo lep is? Veitchi? Cep halo nica? " No valee j e usp o r ila, p a skr enula na b ankinu. " Ako ti p o nese lo p atu, j a u " " Sp ecifikacij u, No valee" , p o vikao j e Fo r ney izgub ivi str p lj enj e. " Ma, Fo r ney, p r ep o znat u ga kad a ga vid im" , r ekla j e str p lj ivo . Fo r ney j e zastenj ao , No valee se nasmij ala, p a su izili iz kamio neta. " Haj d e, Fo r ney." " No valee, to j e nametnik." " Ali, takav j e o b i aj ." " I mela j e nametnik. A ti o ekuj e d a lj ud i sto j e isp o d nj e i lj ub e se? " " Da! Za to imela i slui!" A zato ne b ismo o vj esili p uer ar ij u... ili gusj enice? " " Ma, d aj , mo lim te." " No valee, to j e stab lo viso ko d vanaest metar a." " Nij e! Naj vie d evet." " Nisam se p enj ao na stab la ni kad sam b io mali." " to j e, Fo r ney? Da nisi p r estar ? " T ime ga j e sr ed ila. Gun aj u i j e sko io , uhvatio se za gr anu iznad glave i p o d igao snago m ko j a j u j e iznenad ila. Nikad a ga nij e p itala ko liko mu j e go d ina. Nij e ak ni naga ala. Ali, katkad , d o k b i itala, p o d igla b i p o gled i zatekla ga kako j e gled a. I u o no m d j eli u tr enutka p r ij e nego to b i o d vr atio p o gled , p r etvar aj u i se d a j e nij e gled ao , d o imao b i se p o p ut d j e aka... p o sr amlj eno i nesigur no . Dr ugim zgo d ama, u sj eno vito j knj inici, kad b i se o d o zgo r uli o tr i zvuko vi, elo b i mu se namr tilo , u o ima se p o j avilo neto mr a no p a b i iznenad a izgled ao umo r no i star o ... star ij e nego to j e No valee elj ela. Za ulo se p ucanj e gr an ice, a na No valee su p ali ko mad i i ko r e stab la. " Fo r ney, b ud i o p r ezan!" " Ovakvo to d o ga alo mi se samo u no nim mo r ama. Naao b ih se na vr hu neb o d er a ili p lanine - ili na hr astu viso ko m p etnaest metar a." " T o stab lo nep r estano r aste, ha? " Fo r ney j e ve b io na p o la p uta d o vr ha. Kr etao se o p r ezno i d r ao d eb la. " Hej " , d o viknula mu j e No valee, " iza tvo j eg lij evo g r amena j e suha gr ana. I zgled a d a j u j e unitio nametnik. Otr gni j e." " No valee, u o p isu r ad no g mj esta ne p ie mi d a sam b o tani ar ." " A to p ie? " " T r b uho zb o r ac. P astir ." " Knj ini ar ." " Nikad a nisam elio b iti knj ini ar ." " Stvar no ? " " Htio sam b iti nastavnik." Fo r ney j e o tr gnuo suhu gr anu i b acio j e, p aze i d a ne p ad ne na No valee. " Nastavnik p o vij esti. Ali, nisam usp io d ip lo mir ati." " Zato ? "

65
" P a, kad j e tata umr o , vr atio sam se ku i. Mo j a j e sestr a tad a ve b ila o d ve ... b o lesna, p a sam o stao ." " Fo r ney, to se d o go d ilo s tvo j o m sestr o m? " " Nisam sigur an. B ilo j o j j e d vad eset go d ina kad sam se j a r o d io , p a sam j o b io mali kad j e... kad se p r o p ila. Mislim d a mi j e b ilo d eset go d ina kad j u j e tata p r vi p ut p o slao na lij e enj e. U neki sanato r ij na isto ku..." Fo r ney j e sad a b io d o vo lj no b lizu imeli d a j u j e mo gao go to vo d o se i. " A o nd a, neto m p o to sam o tiao na stud ij , p o no vno j u j e p o slao , u neku b o lnicu u I llino isu. T ad a sam ve znao d a j e alko ho li ar ka, ali tu r ij e u ku i nikad a nismo izgo var ali. Mo j a j e sestr a 'p o b o lij evala'." Fo r ney j e o tr gnuo p r egr t imele i b acio j e d o lj e. " Uglavno m, kad j e tata umr o , sestr a me zamo lila d a j e vie nikad a ne alj em na lij e enj e." " Fo r ey, ho e li o na ikad a... misli li..." " E vo i zad nj e" , r ekao j e, str gnuo p r eo stalu imelu s vr ha stab la i b acio j e na tlo . Nap r avili su stanku za uinu kad su d o li d o mo sta. No valee j e p r ip r avila send vi e s p ar izer o m i p o nij ela vr vo no g so ka, ali zab o r avila j e p ap ir nate ae p a su mo r ali p iti iz nj ega. " Nad am se d a vo li senf. P o nestalo nam j e maj o neze." " B ilo to , samo d a mi se vr ati snaga." Fo r ney j e p r o tr lj ao b o lno ko lj eno . " Ova tvo j a p o tr aga za savr enim stab lo m mo gla b i me d o kr aj iti." " Na i emo ga. Samo mo r a b iti str p lj iv." " Str p lj iv? " Fo r ney j e p o gled ao na sat. " Zna li ti kako d ugo o vo ve r ad imo ? " " Samo ga j o nismo ugled ali." " Onaj kitnj ak nij e b io lo . Onaj s..." " Onaj ko j i na sr ed ini d eb la nema gr ana? " " P a d o b r o , ali o naj ced ar ..." " Nij e d o vo lj no viso k." " No valee, u emu j e stvar ? Reci mi, zato ti j e to liko stalo ? " " J o nikad nisam imala p r avo d r vce." " Kako to misli, 'p r avo '? " " P r avo . ivo . Ne mr tvo , ne p lasti no , nekar to nsko ." Fo r ney se nasmij eio sj etivi se ne ega. " Kad sam iao u o sno vnu ko lu, u tr e i ili etvr ti r azr ed , p r avili smo b o i na d r vca o d kar to na za j aj a. B ila su nevj er o j atno r una. A j a sam p lakao j er mi tat nij e d o p ustio staviti ga u so b u." " J ed ne go d ine kad sam b ila u Sir o titu McMinn, p r avili smo d r vca o d vj ealica za kap ute i aluminij ske fo lij e." " P r avo j e ud o d a te nij e p o go d io gr o m." " A zna ko j e j e naj smj enij e d r vce ko j e sam ikad a vid j ela? " , r ekla j e No valee. Otp ila j e malo so ka p a ga d o d ala Fo r neyj u. " B ilo mi j e o sam go d ina, ivj ela sam ko d b ake B ur gess i..." " Nikad p r ij e nisi sp o minj ala svo j u b aku." " P a o na i nij e b ila mo j a p r ava b aka. Ne sj e am se j esam li uo p e imala p r avu b aku. Uglavno m, kad j e mama Nell o tila, stano vala sam ko d neke o b itelj i u naselj u p r iko lica - b ile su tr i d j evo j ice mo j e d o b i i Vir gie, nj iho va mama. B ila j e d o b r a p r ema meni, neko liko me p uta p o zvala na r u ak i j ed no m me p o vela s nj ima u kino . I tako , kad j e mama Nell o tila, o stala sam s nj ima d o kr aj a ko lske go d ine. Ali, Vir gie su o nd a p r emj estili u Memp his, p a me o d vela svo j o j b aki, b aki B ur gess. I mala j e malenu sr eb r nu p r iko licu na kr aj u gr ad a. I mala j e i ko ko i i kr avu i vr t. P o p ut far me." No valee j e p o segnula u ko ar u i izvad ila j o j ed an send vi . " Za teb e sam p o nij ela d va." " Hvala." Fo r ney j e uzeo send vi i d o d ao j o j vr sa so ko m. " I kako si d ugo b ila ko d nj e? " " Dvij e go d ine. Nij e to b ilo lo e mj esto , b aka B ur gess b ila j e vr lo d r aga, ali imala j e nap ad aj e, p a..." " Nap ad aj e? Kakve nap ad aj e? " " P a, nij e b a uvij ek b ila p r i seb i. Recimo , svukla b i svu o d j e u i tako o tila p o musti kr avu. I li b i j ela hr anu za p ili e. T akve stvar i."

66
Fo r ney j e zatr esao glavo m. " Svako g j e mj eseca d o b ivala nekakav ek, ali kad b i j e uhvatilo , p o d igla b i go to vinu i d ar o vala j e neko me... ili kup ila neto p o sve o tkva eno . J ed anp ut j e kup ila tr amp o lin. P a tr ub u. P a vj en anicu. B ila b i b ij esna kad b i p o slij e d o la k seb i, ali..." " Uglavno m, za B o i p r ve go d ine kad sam b ila ko d nj e, svata smo p lanir ale. Ona mi j e htj ela kup iti b icikl, a j a nj o j elektr i ni p o kr iva . Ali, kad j e d o b ila ek za p r o sinac, d o b ila j e nap ad aj i sve p o tr o ila na vilj ukar . I to r ab lj eni." Fo r ney j e, o p inj en No valeeino m p r i o m, sp ustio send vi na tlo . " I tako smo , kad j e d o ao B o i , ivj ele na mlij eku i j aj ima. Mo r ale smo zaklati d vij e nj ezine ko ko i. I nij e b ilo ni b icikla, ni elektr i no g p r ekr iva a ni d r vca. B aka B ur gess silno se kaj ala to j e p o tr o ila sav no vac. I zna to j e o nd a u inila? " Fo r ney j e o d mahnuo glavo m. " Do nij ela j e zelenu b o j u ko j u j e imala u o stavi i naslikala b o i no d r vce na zid u d nevne so b e. I to veliko !" No valee j e ustala i p o d igla r uku iznad glave. " Od p o d a d o str o p a. Nap r avile smo ukr ase i nalij ep ile ih na nj ega." Slegnula j e r amenima. " I to ti j e b ilo nae d r vce." " Mo j B o e! A b ilo ti j e samo o sam go d ina? Osmo go d inj a cur ica ko j a j e o ekivala b icikl i..." " Ali, d o b ila sam neto b o lj e o d b icikla." Nasmij eila se. " Dar o vala mi j e o naj vilj ukar ." No valee j e ko p ala p o to r b i. " Ho e keks? " P r eli su, p r ema Fo r neyj evo m r a unu, d vanaestak kilo metar a d u ceste... p r eko o gr ad a, p anj aka, uz o d lagalite o tp ad a, d u p o to ka. B ilo j e ve kasno p o slij e p o d ne kad j e No valee zastala. " E to ga, Fo r ney" , r ekla j e. P o kazala j e gaj p o lusasuenih p ekana - ali uz nj ih j e b io mo d r i kitnj ak, r avno g d eb la, p unih gr ana, s " vr ho m kao stvo r enim za an ela" . " Savr en j e" , r ekla j e No valee. A Fo r ney j e mo r ao p r iznati d a ima p r avo . Kad j e isko p ao kitnj ak i o d nio ga d o kamio neta, ve j e p o eo p ad ati mr ak. Kad su se vr atili u gr ad i kad j e No valee skr enula u Ulicu E ver gr een, p ala j e no , ali ulica j e b listala. Henr y i Leo na o vj esili su svj etilj ke o ko str ehe svo j e ku e - zelene s nj ego ve str ane, cr vene s nj ego ve. Dvo r ite Dixie Mullins, o kup ano svj etlo u svij e a ko j e j e p o r ed ala uz p lo nik, p r esij avalo se p o p ut sr eb r a. P r izo r Kr isto va r o enj a na tr ij emu Or tizo vih b io j e o svij etlj en r eflekto r o m to ga j e go sp o d in Or tiz p o stavio na hr ast p o kr aj ko lo vo za. I kr aj ulice b io j e o svij etlj en. P r ed p r iko lico m sestr e Husb and p o p ut neo na j e naizmj ence b lj eskalo cr veno i p lavo svj etlo . No valee su se o suila usta, a no ge su j o j se p o ele tr esti. Nagazila j e na gas p a j e to yo ta p o j ur ila p r eko kameno g vr ta na r ub u p r ilaza Dixieno j ku i, a o nd a p r esko ila j ar ak p o kr aj ku e Or tizo vih. " No valee" , p o vikao j e Fo r ney, ali o na j e ve o tvo r ila vr ata, isko ila i p o ela tr ati... p r eskakala j e r ue, sp o taknula se o gr ane d ivlj eg kestena... p r o letj ela p o kr aj p o licij sko g auto mo b ila p ar kir ano g na p r ilazu. Nj ego vo j e p lavo i cr veno svj etlo b lj eskalo i kvr ckalo d o k se o kr etalo . No valee j e tr ala uza stub e kad j e sestr a Husb and d o j ur ila kr o z vr ata, lica zgr eno g o d b o li. " Duo , ne znam kako ..." " Sestr o , to se..." " Samo sam se na tr enutak o kr enula..." " Ali, kako ..." " Nema j e, No valee." " O, B o e..." " Nema j e." " Ne!" " Amer icus j e nestala." Devetnaesto p o glavlj e

67
P o licaj ac ko j i j e p o stavlj ao p itanj a ve j e vid io No valee. B io j e na d uno sti o ne no i kad se Amer icus r o d ila, p r vi j e stigao u W al-Mar t nako n to se o glasio alar m. " A ulazna vr ata su b ila o tklj u ana? " , p itao j e. " Da, ali samo sam o tila d o d r var nice" , o b j asnila j e sestr a. " Nij e me b ilo samo neko liko minuta. Otila sam p o b o i ne ukr ase j er sam ekala d a No valee i Fo r ney d o nesu d r vce." " Zna i, o so b a ko j a j e o d nij ela d ij ete ula j e i izila na p r ed nj a vr ata? " " Mo r alo j e b iti tako . Da j e izila na str anj a, vid j ela b ih j e. Dr var nica nij e ni p et metar a o d nj ih." " Ali, kad ste se vr atili u ku u..." " Nij e j e b ilo ." Sestr i j e nap ukao glas. P r imila j e No valee za r uku. " Oh, d uo ." " J e li ita d r ugo nestalo ? Nakit? No vac? " " Ne, i nemam ni ega o sim zb ir ke star ih no v i a, eno ih o nd j e na o r mar i u." Sestr a j e p o kazala staklenku p unu no v i a. " J este li d anas zamij etili ita neo b i no ? J este li vid j eli neko ga nep o znato g u ulici? Nep o znat auto mo b il? B ilo to ? " " Ne. Ni ega se ne sj e am." P o licaj ac se o kr enuo p r ema No valee i kr uto se nasmij eio . " Go sp o ice Natio n, mo ete li mi o p isati svo j u cur icu? " " I mam mno go nj ezinih fo to gr afij a." " I zvr sno . Ali, ip ak mo r am zap isati o p is." " P a, ima o sam kila. Zelene o i i sme u ko su ko j a r aste... o vako ." No valee su p o tekle suze kad j e d o d ir nula svo j u ko su kako b i mu p o kazala to misli. " Kao W I DOW 'S P E AK" . " Ko liko j e star a? " " Sed am mj eseci" , r ekla j e. " Sed am." Usta su j e p ekla o d neko g go r ko g o kusa, sp r ena i suha. Danima j e b d j ela nad Amer icus d o k ne p r o e ta sed mica, a o nd a j e sve stavila na ko cku zb o g b o i no g d r vca. P o licaj ac j e sve to j e No valee r ekla zap isao u b ilj enicu. " Mo ete li se sj etiti iko ga tko b i mo gao uzeti vae d ij ete? " No valee j e zakilj ila kao d a p o kuava " vid j eti" to p itanj e, r azb istr iti ga. " Netko tko j e mo d a lj ut na vas" , r ekao j e, " ili lj ub o mo r an. Netko tko vam se eli o svetiti." " Ne." No valee se ugr izla za usnicu. " Ne, niko ga se ne mo gu sj etiti." " Go sp o ice Natio n, mislite li d a to ima kakve veze s tim to se vaa k i r o d ila u W al-Mar tu? " " Kako to mislite? " " P a, to j e b ilo u svim vij estima... na televizij i, u no vinama. Mno gi znaj u za nj u. Neki su vam vj er o j atno p isali. I li vas nazivali? " " Da, j esu." " J e li vam tko r ekao to neo b i no ? P r ij etnj u? J er , znate, na svij etu ima svakavkih lj ud i." " Do b ila sam neko liko takvih p isama. Od lj ud i ko j i su nap isali d a b i vo lj eli d a sam mr tva... i j a i Amer icus." No valee j e uhvatila zimica o d ko j e se p o ela tr esti. Fo r ney j e uzeo p o kr iva s kau a i o gr nuo j e. " J este li sa uvali neko o d tih p isama? " , up itao j e p o licaj ac. " Ne, ta r una nisam. Nisam ih sa uvala." " Sj e ate li se p o tp isa? I mena lj ud i ko j i su ih nap isali? " " Nisu se p o tp isali." " Dakle, ne znate ni za ko ga tko b i vas elio p o vr ij ed iti ili up laiti o timanj em vae k er i? " No valee j e o d mahnula glavo m. " A o tac d j eteta? " " T ko ? " " Otac vaeg d j eteta." T e su j e r ij e i o amutile. " Otac d j eteta." No valee j e zap anj eno shvatila d a nikad a, ni j ed an j ed ini p ut o tkako se Amer icus r o d ila, nij e o W illyj u J acku p o mislila kao o " o cu d j eteta" .

68
" J este li ga vid j eli u p o slj ed nj e vr ij eme? " , p itao j e p o licaj ac. " Nisam." " Znate li gd j e j e? " " Ne znam. Valj d a u Kalifo r nij i." " Znate li gd j e j e nj ego va o b itelj ? " " I ma b r ati a u B aker sfield u. A maj ka mu ivi u T ellico P lainsu u T ennesseej u. T o j e sve to znam." " A kako se zo ve... o tac? " " W illy J ack P ickens" , r ekla j e. Ond a se p o no vno p o ela tr esti. Do k j e p o licij a p r etr aivala o ko licu ku e b ater ij ama, d o li su susj ed i i d o nij eli send vi e i aj . Go vo r ili su tiho i b r isali suze d o k su stiskali No valeeino r ame i tap ali sestr u Husb and p o r uci. Naj star ij a k i Or tizo vih d o nij ela j e No valee o suene r uine latice iz b uketa ko j i j e no sila za p r vu p r i est, a d vij e mla e tiho su p lakale na Fo r neyj evu kr ilu. Go sp o d in Or tiz mo lio se na p anj o lsko m, a nj ego va j e ena u r ukama p r emetala b r o j anicu i o d mahivala glavo m u nevj er ici. Henr y j e sve isp itivao o p lavo m fo r d u ko j i j e vid io to g p o slij ep o d neva. Leo na j e itala p j esmu o vj er i ko j u j e izr ezala iz no vina. Dixie Mullins j e r ekla d a j e neto naslutila zb o g r azgo vo r a s p o ko j nim muem p r o lo g tj ed na. P o kuavali su nago vo r iti No valee d a neto p o j ed e i d a se o d mo r i. Nud ili su no vac i j o hr ane, ali znali su d a j e No valee p o tr eb no neto to j o j o ni ne mo gu d ati p a su, j ed an p o j ed an, o tili u d vo r ite i o nd j e ekali. Sestr a Husb and p r istavila j e j o j ed an lo n i kave, ve tr e i te ve er i. No valee j e Fo r neyj u p r uila p ap ir i o lo vku. " Mo e li ti sastaviti p o p is? Meni se o d ve tr esu r uke." " Nar avno ." " Do b r o ." No valee se vr e umo tala u p o kr iva . " Na p o slu ima j ed na ena ko j a me b a ne vo li. Htj ela j e p o sao ko j i sam j a d o b ila. Ali, ne vj er uj em d a b i uzela Amer icus. Ub r zo e u mir o vinu. Osim to ga, p r ed aj e vj er o nauk." " Duo , star e ene ko j e p r ed aj u vj er o nauk mo gu b iti j ed nako zle kao i b ilo tko d r ugi, na alo st" , r ekla j e sestr a Husb and . " P o licaj ac j e r ekao d a nap ie imena svih ko j i b i ti se mo gli elj eti o svetiti" , r ekao j e Fo r ney. " Do b r o . Zo ve se Sno o ks Lancaster ." Fo r ney j e zap isao ime na p ap ir ko j i mu j e No valee d ala. " Da vid imo . B uster Har d ing j e ukr ao to ster u kafi u u ko j em sam nekad a r ad ila. Rekao j e d a e mi se o svetiti zato to sam ga o tkucala efu p a j e d o b io o tkaz. Ali, to j e b ilo p r ij e go to vo etir i go d ine. Ne vj er uj em d a B uster zna gd j e sam sad a." " Nikad se ne zna" , r ekla j e sestr a. " Mo gao te vid j eti na televizij i." " Mo e li se sj etiti j o neko ga o d avd e, neko ga ko ga si up o znala o tkako si d o la? " Fo r ney j e sp ustio p o gled i p r etvar ao se d a gled a imena na p ap ir u. " Recimo , o naj tip s ko j im izlazi." " T r o y Mo ffatt? Ne izlazim vie s nj im." " Ali, j o uvij ek naziva" , r ekla j e sestr a. " Nikad se ne p r ed stavi, ali p o znaj em mu glas." " I ma li o n neto p r o tiv teb e, No valee? " " P a, mo d a, ali..." " Ond a e b iti naj b o lj e d a zap iem i nj ego vo ime." " Do b r o , ali ne znam zato b i uzeo Amer icus. Zap r avo , ne znam zato b i to itko u inio ." *** Kad se Gr emlin zaustavio p r ed sestr ino m ku o m, p o licaj ci su se o kup ili na p lo niku i sumnj i avo o d mj er avali Lexie sve d o k j e j ed an o d nj ih nij e p r ep o znao . P o j ur ila j e p r eko d vo r ita na tr ij em i zaustavila se p r ed vr atima. Dub o ko j e ud ahnula i p o kuala p r ikr iti zab r inuto st, ali kad j e p r ila No valee i zagr lila j e, nij e mo gla sakr iti str ah u glasu. " I ma li no vo sti? " No valee j e o d mahnula glavo m. " Nita." " Kako j e d ugo nema? "

69
" Do vo lj no d ugo d a se up lai. Do vo lj no d ugo d a ti p o zli. Da te b o li." " Zna li..." " Nita ne znam, Lexie. Ne znam gd j e j e ni s kim j e. Ne znam j e li j o j hlad no , j e li glad na." " Sigur na sam d a j e s nj o m sve u r ed u, d uo ." Lexie j e iskr ivila usnice u o smij eh ko j i kao d a j e b io nalij ep lj en na nj ezino lice, ali b o lj e nij e mo gla. " T ko go d j u j e uzeo , sigur no se b r ine za nj u." " Misli? " " Da, j er ena ko j a j u j e uzela..." " ena? Misli d a j e Amer icus uzela neka ena? " " P a, ini se d a tako misle u p o licij i. Do li su u b o lnicu i tr aili knj igu p r ij ama." " Zato ? " " T r ae ene ko j e su p r imlj ene u r o d ilite ili na gineko lo gij u. ene ko j e su imale sp o ntani p o b a aj ili mr tvo r o en e." " Ali, mno ge ene ne o d u u b o lnicu kad imaj u sp o ntani. A ako j e ta i o tila, sigur no ..." " Na i e j e, No valee. Znam d a e j e na i." *** Sestr a Husb and nazvala j e go sp o d ina Sp r o cka ub r zo nako n to j e p o licij a o tila, ali b io j e u b ilij ar nici sve d o p o la j ed anaest. Kad ga j e nap o ko n d o b ila, o d mah j e d o ao . Sve ih j e p o lj ub io , ak i Fo r neyj a, a o i b i mu p o cr venile kad go d b i netko sp o menuo Amer icus. Dr ao j e r up i u r uci, b lizu usta, i go vo r io ap to m. Rad io j e sve p o slo ve ko j i su mu d o li p o d r uku - iznio j e sme e, kuhao kavu, p o meo p o d i o b r isao ted nj ak. Kad j e Fo r ney r ekao d a im tr eb a kalend ar , go sp o d in Sp r o ck ga j e skinuo sa zid a i stavio p r ed nj ih na kuhinj ski sto l. " Da vid imo " , r ekla j e sestr a. " U p o ned j elj ak uj utr o , p r ij e nego to j e No valee o tila na p o sao , isp o r u ila sam j ed nu ko ar u d o b r o d o lice. A u sr ij ed u sam u I GA-i d ij elila utip ke sa sir o m." " Dakle, svih ste o stalih d ana b ili ko d ku e? " , up itao j e Fo r ney. " J o j , d a, u etvr tak nave er sam o tila na sastanak Ano nimnih alko ho li ar a." " I ma li o nd j e neko ga tko b i vam se elio o svetiti? " " U Ano nimnim alko ho li ar ima? " " Neko ga tko b i vam zb o g ne ega p o elio naud iti? " " Ne, Fo r ney. Mi smo alko ho li ar i. Ob i no nam j e d o vo lj no to to inimo zlo sami seb i." Fo r ney j e na tr enutak r azmilj ao o to me, a o na j e kimnuo . " P r o imo cij eli tj ed an i p o kuaj mo se p r isj etiti tko j e d o lazio o vamo , u p r iko licu." " Do b r o . U p o ned j elj ak p o slij ep o d ne d o ao j e o naj mali Do uglas iz p linar e p o gled ati p e ." " J e li vam o n sumnj iv? " " Ma kakvi. P o znaj em ga cij eli ivo t. I la sam u ko lu s nj ego vim d j ed o m. Do b r i su to lj ud i." " Do b r i lj ud i" , p r o ap tao j e go sp o d in Sp r o ck. " U uto r ak sam j a d o la s d j eco m" , r ekla j e Lexie. " T ako j e, a Dixie Mullins j e d o la kad si ti o tila. Do nij ela j e d o ma i kr uh." " Sestr o , a j e li navr a ao kakav tr go va ki p utnik ili tako neto ? " " Ne. Katkad navr ate male skautkinj e ko j e p r o d aj u ko la i e ili b o mb o ne, ali u p o slj ed nj e vr ij eme nisu d o lazile. Svr atili su J eho vini svj ed o ci - ne, to j e b ilo p r o lo g tj ed na, ili p r etp r o lo g, vie i ne znam." " J e li d o lazio j o tko ? " " P a, u uto r ak nave er d o ao j e go sp o d in Sp r o ck d o k su No valee i malena b ile na ve er i ko d Lexie." Go sp o d in Sp r o ck tuno se nasmij eio i p o milo vao j o j r uku. " U uto r ak nave er " , p r o ap tao j e. " B o j im se d a j e to sve, Fo r ney. Nitko o so b ito o p asan." " I mate p r avo ." Fo r ney se zavalio u sto lac i p r o vukao p r ste kr o z ko su. " Nad ao sam se d a ete se mo d a sj etiti neko ga... nep o znato g... neko g telefo nsko g p o ziva." " Fo r ney!" , p o vikala j e sestr a, a o nd a lup ila r uko m o sto l. " Ona ena!"

70
Fo r ney j e sko io tako naglo d a j e sr uio sto lac. " Ko j a ena? " " Znala sam!" , p o vikala j e Lexie. " Znala sam d a j e ena!" No valee j e d o tr ala iz kup ao nice, b lij ed a i r azr o ga enih o ij u. " to se d o go d ilo ? " , kr iknula j e. " Neka ena j e d o la telefo nir ati." " Kad a? " " J u er . Ne, p r ekj u er . Rekla j e d a j o j se p o kvar io auto i d a mo r a nazvati mua." " Mo ete li j e o p isati? " " B ila j e o tp r ilike mo j e visine i p r ili no p unana. Ali, zap r avo ne znam r e i kako j e izgled ala. I mala j e r ub ac i tamne nao ale. Rekla j e d a j e up r avo o p er ir ala katar akt." " ivi li negd j e u b lizini? " " J este li j e kad p r ij e vid j eli? " " P a... ne znam. Neto mi se na nj o j u inilo p o znato , ali ne znam to . Samo j e telefo nir ala i o tila." " J este li vid j eli nj ezin auto mo b il? Gd j e j e p ar kir ala? " " Ne. Up r avo kad j e izila, Amer icus se p r o b ud ila p a sam o tila p o nj u." Go sp o d in Sp r o ck o p et j e o b r isao o i kad j e sestr a r ekla " Amer icus" . " J o j , Fo r ney, p o gr ij eila sam to sam j e p ustila u ku u, j e li? " " Ne, sestr o . Kako ste mo gli znati? " " Nisi mo gla znati" , p r o ap tao j e go sp o d in Sp r o ck. " Osim to ga" , r ekao j e Fo r ney, " i ne znamo ima li o na kakve veze s o vim." " I ma" , r ekla j e sestr a. " J ed no stavno znam d a ima." Nako n to j e p o licij a p o no vno d o la i o tila, No valee j e p o no vno p o vr a ala u kup ao nici. P o licaj ac j e o b j asnio d a b ez o p isa auto mo b ila i te ene zap r avo ne znaj u mno go vie nego p r ij e. Kad se No valee d o vukla natr ag u kuhinj u, sestr a j o j j e p r ip r avila aj o d gaveza, a o nd a j e natj er ala d a se malo o d mo r i. Ali, kad se isp r uila na p o stelj i, o sj e ala se j o lo ij e. Sr ce j o j j e j ako tuklo , no ge se tr zale a glava kao d a j o j j e b ila u kr ip cu. P o lako j e ustala i ula kako Fo r ney, sestr a i Lexie u susj ed no j so b i nasto j e go vo r iti to tie. No valee j e o tvo r ila go r nj u lad icu o r mar i a u ko j em j e d r ala Amer icusinu o d j e u hr p e halj inica i r ub lj a, ar ap ica smo tanih u kuglice. I zvad ila j e b ij elu halj inicu s klo vno vima i p r inij ela j e licu. Nij e mo gla p r estati misliti na o p is ko j i j e d ala p o licij i. Amer icus - nj ezina teina, b o j a ko se i o ij u. Ali, nij e mu r ekla kako mlj acka kad j e glad na. I li kako stisne o i kad se smij e. Nij e znao za mad e u p r egib u ko lj ena ni za si unu o gr eb o tinu na p alcu ko j u j e zar ad ila o d P atchesa, Henr yj evo g ma ka. Slo ila j e halj inicu i vr atila j e u lad icu, a o nd a uzela ko ar u p elena ko j e j e up r avo skinula s ko no p ca za suenj e i stavila j e na o r mar i . P itala se j esu li Amer icus p r o mij enili p elenu, j e li j ela, j e li... Navukla j e r eb r enicu iznad d j e j eg kr eveti a, zaglad ila mo d r i p o kr iva i naukala j astuk - a o nd a j e ugled ala B ib lij u. Malenu B ib lij u sa sr eb r nasto sivim ko r icama isp o d satensko g p o r ub a p o kr iva a. Uletj ela j e u d nevnu so b u p o p ut metka. " Sestr o ! Ovo nij e vaa B ib lij a. Ne mo e b iti vaa, ali j a..." " Ne, nij e!" " Nala sam j e u kr eveti u." " J a nemam B ib lij u s takvim ko r icama." " P a tko j u j e o nd a tamo stavio ? Kako j e..." " Nj ezina j e, No valee! Nj ezina!" " ij a? " " One ene ko j a j e d o la telefo nir ati. Sad znam tko j e!" " Sestr o ..." " Do lazila j e ve o vamo . S nekim mukar cem. Od mah nako n to si d o la iz b o lnice. Rekli su d a su iz Mississip p ij a, d a su ti d o li d o nij eti r ij e B o j u. Htj eli su i vid j eti Amer icus, ali j a sam ih o tp r avila. A imali su B ib lij e sa sr eb r nastim ko r icama. B a takve!" Dvad eseto p o glavlj e

71
Oko tr i uj utr o No valee j e o tila u kuhinj u, stavila alicu o d kave u sud o p er i d o gr ab ila klj u eve to yo te s avli a p o kr aj vr ata. Up r avo j e p o no vno nazvala p o licij u, tr e i p ut tij eko m p o slj ed nj eg sata. Nako n p r vo ga, d o znala j e d a j o ekaj u o d go vo r iz Mid nighta u Mississip p ij u. T ij eko m d r ugo ga, d o znala j e d a su mukar ac i ena s fo r d o m s r egistar skim p lo icama Mississip p ij a o d sj eli d va d ana u mo telu W aysid e I nn, zap ad no o d gr ad a. A tij eko m tr e ega i p o slj ed nj eg, p o licaj ac j o j j e r ekao d a j e taj p ar o tiao iz mo tela r anij e to ga d ana. Fo r ney j e sj ed io na sto lcu i p r o b ud io se iz d r ij emea kad j e No valee ula u d nevnu so b u. " No valee, to ..." " Ne mo gu j ed no stavno tu sj ed iti, Fo r ney. Ne mo gu tako sj ed iti i ekati." " to b i htj ela r ad iti? " " Ne znam. Vo ziti se unao ko lo . P o stavlj ati p itanj a. Neto p o d uzeti!" " Vr ij ed i. I d emo ." Go sp o d in Sp r o ck, sklup an na d vo sj ed u i p o kr iven laganim p o kr iva em, tiho j e mr mlj ao u snu, neto to j e zvu alo kao " zalazak sunca" . Sestr a Husb and , skvr ena na j ed no j str ani kau a, zatr ep tala j e kad j o j j e No valee d o taknula r ame, a o nd a mahnula r uko m kao d a eli o d agnati san. " Da, d uo . B ud na sam." " Sestr o , Fo r ney i j a id emo van, u p o tr agu. Mo d a svr atimo d o p o licij e." " Gd j e j e Lexie? " " Nago vo r ila sam j e d a o d e ku i. Nema smisla d a p la a uvanj e za cij elu no ." No valee j e p o r avnala sestr inu suknj u. " Ho e li vam smetati to nas nema? " " Ne e" , r ekla j e sestr a i p o tap ala No valee p o r uci. " Go sp o d in Sp r o ck e b iti sa mno m. Deur at emo uz telefo n. Ako nas b ud e tr eb ala, samo nas nazo vi." No valee j e kimnula, p o lj ub ila sestr u u o b r az i izila. No j e b ila p r o hlad na p a j e No valee j a e stisnula p o kr iva , ko j i j o j j e j o b io na r amenima, o ko vr ata i ula u kamio net. " Od akle emo kr enuti? " , up itao j e Fo r ney d o k j e izvo zio to yo tu s p r ilaza ku i. " I d emo d o mo tela." " W aysid ea? " " Znam d a j e p o licij a ve b ila o nd j e, ali elim ga sama vid j eti." T o yo ta j e b ila j ed ino vo zilo na ulici d o k Fo r ney nij e skr enuo u Ulicu Co mmer ce, gd j e su vid j eli j o j ed no - j ed ini taksi u gr ad u. B io j e to star i d o d ge Char ger , a vo za ica, Co manche I nd ij anka p o imenu Mar tha Uzima Sat, vo zila ga j e j o o d 1 9 7 4 . go d ine. Fo r ney j o j j e mahnuo d o k su p r o lazili, ali No valee se o kr enula i p o kuavala vid j eti j e li u to m autu mo d a sed mo mj ese na cur ica. Neko liko ulica d alj e, kad j e Fo r ney ugled ao p o licij ski auto mo b il isp r ed tr go vine Get-N-Go ko j a j e r ad ila no n-sto p , p ar kir ao j e p o kr aj nj ega. Vid j eli su p o licaj ca kako unutr a p ui i p ij e kavu. " Ho e me p r i ekati u autu? " , up itao j e Fo r ney. " I d em p o p r i ati s nj im." " I d em i j a." P o licaj ac, kr up an p ed eseto go d inj ak, nasmij eio se kad su uli. " Fo r ney, to tu r ad i u o vo d o b a no i? " Fo r ney se o kr enuo i uveo No valee. " Gene, o vo j e No valee Natio n, maj ka d j eteta ko j e j e... o vaj ... nestalo ." " Do b r o j utr o , go sp o o ." Gene j e kimnuo glavo m. " Veo ma mi j e ao zb o g to ga to vam se d o go d ilo ." No valee j e kimnula. " Gene, mo e li nam ita r e i? " , up itao j e Fo r ney. " B ilo to ? " " Ne, Fo r ney. Up r avo sam d o ao iz p o staj e. Stalno r azgo var aj u s p o staj o m u Mississip p ij u, ali nema nikakvih no vo sti." " P a eto , htio sam ip ak p r o vj er iti." P r o d ava , mlad i d j e j a lica s veliko m tir kizno m naunico m, nagnuo se p r eko p ulta i nasmij eio im se. " J este li za kavu? Up r avo sam j e skuhao . Ku a asti." No valee j e o d mahnula glavo m, ali Fo r ney j e r ekao d a b i r ad o p o p io alicu. Do k j e mlad i nalij evao kavu, No valee j e p r ila p ultu. " P itala sam se" , r ekla j e, " j e li tko d o ao kup iti o p r emu za b eb u. Recimo , p elene, b o ice... mo d a d ud u ili gumeni p r sten za zub e. T akvo to ."

72
" Nitko ko ga ne p o znaj em" , r ekao j e mlad i . " P o znaj em sve cur e iz susj ed stva ko j e imaj u d j ecu, a j ed ino su o ne ve er as navr a ale." " Go sp o o Natio n" , r ekao j e p o licaj ac, " mi to p r o vj er avamo o tkako ste nas nazvali. Ob ili smo sve tr go vine u gr ad u, r azgo var ali ak i s p r o d ava ima ko j i su ve o tili ku i. B ili smo i u svim lj ekar nama. I u W al-Mar tu. Ali, svha am vas. I j a b ih p o stup io isto ." No valee j e kimnula i kr enula p r ema vr atima. " Fo r ney, kako j e Mar y E lizab eth? " , up itao j e p o licaj ac. " Manj e-vie isto , Gene." " P a, p o zd r avi mi j e." " I , go sp o o Natio n, j avit emo vam im neto uj emo ." " Hvala." Kad se No valee vr atila u kamio net, d r htala j e. " Ho e p r i ekati u tr go vini d o k se auto ne zagr ij e? " " Ne, d o b r o mi j e." Fo r ney j e kr enuo na zap ad i kad su p r o lazili p o kr aj W al-Mar ta, No valee j e iskr ivila vr at gled aj u i ga. " to to gled a? " " Onaj auto mo b il." Fo r ney j e skr enuo na p ar kir alite i vo zio sve d o auto mo b ila, ko j i j e b io p ar kir an u mr aku. Usp o r io j e kad su se p r ib liili. B io j e to p lavi fo r d , p ar kir an uza zid . Svj etla to yo te o svij etlila su stakla fo r d a d o k j e Fo r ney p ar kir ao p o kr aj nj ega. " No valee, ti o stani tu. J asno ? " " Do b r o ." Glas j o j j e zvu ao slab ano i tanko . Fo r ney j e iziao , p r iao auto mo b ilu i p o eo ga o b ilaziti. Otiao j e str aga, sagnuo se i nestao j o j s vid ika. No valee j e o tvo r ila vr ata i p o ela izlaziti kad se Fo r ney iznenad a p o no vno p o j avio , o tiao na d r ugu str anu fo r d a i zagled ao se unutr a. Nako n neko liko tr enutaka p o ur io j e p r ema to yo ti i uao . " Registar ske tab lice iz Oklaho me" , r ekao j e. " I p r azan j e. Unutr a nema ni ega o sim neko liko kutij a." No valee j e d ahnula kao d a j o j j e netko iz p lu a istisnuo sav zr ak. " I ma p r o b uenu str anj u gumu. Vj er o j atno j e zato tu - nisu imali r ezer vnu." Kad j e Fo r ney p o kr enuo kamio net, No valee se tr znula kao d a j u j e netko ud ar io i p ustila d a j o j glava ud ar i o sj ed alo . Kad su se p r ib liili gr ad u, p r o li su p o kr aj Cr kve uskr slo g ivo ta p r ed ko j o m j e staj ao r eflekto r ima o svij etlj en p r izo r Kr isto va r o enj a stvar ne veli ine. Od mah d o cr kve, Klub Kiwanis p o stavio j e b o i na d r vca. No valee nij e mo gla vj er o vati d a su p r ij e samo neko liko sati o na i Fo r ney tr aili d r vce. inilo j o j se d a su o tad p r o li d ani, tj ed ni... cij eli j ed an ivo t. Nako n neko liko minuta, Fo r ney j e skr enuo u Ulicu Main, ko j a j e b ila p o sve p usta, ali o b asj ana b o i nim svj etlima. Rasvj etni stup o vi p r etvo r eni su u go leme lizalice, a p lasti ni vlako vi ukr aeni cr venim vr p cama p r uali su se p r eko kr ianj a. " Neku sam ve er o vamo d o vela Amer icus d a vid i vlako ve, Fo r ney." " T o j o j se sigur no svid j elo ." " Ne e mi vj er o vati, ali kad sam r ekla ' ihu ihu' i p o kazala j o j lo ko mo tivu, zazvid ala j e p o p ut vlaka." Fo r ney j u j e to b o e p r ij eko r no p o gled ao i zaco ktao j eziko m. " I stina j e" , r ekla j e. " asna r ij e ." " No valee..." " Do ista, evo o vako j e zazvid ala." No valee j e d ub o ko ud ahnula i nap uhala o b r aze. Ali, umj esto zvid uka, iz nj ezinih j e usta p r o valio d ug j ecaj . Fo r ney j e naglo zako io , zaustavio kamio net nasr ed ulice i zagr lio j e. " T ako se b o j im" , r ekla j e, ali to liko j e j ecala d a su r ij e i b ile go to vo ner azgo vj etne. Ovila mu j e r uke o ko r amena i p r itisnula glavu o vr at. On j e j ed nu r uku stavio na nj ezinu glavu a d r ugo m j e zagr lio o ko le a... i tako su se d r ali i p lakali. Znak d a ima p r aznih so b a b io j e uklj u en na W aysid e I nnu, etvr tasto j d vo katnici. Ob ili su p ar kir alite tr i p uta, ali fo r d u iz Mississip p ij a ni tr aga. Vid j eli su j ed ino mazd u iz Geo r gij e.

73
Kad su nap o ko n p ar kir ali i uli, p o star ij i r ecep cio nar ko j i j e r ad io u no no j smj eni, sp avao j e na kau u u p r ed vo r j u. Nij e im nita znao r e i. Do ao j e na p o sao tek u d eset, kad j e p ar iz Mississip p ij a ve o d avno o tiao . " Mo ete li nam ih o p isati? " , up itala j e No valee. " Nisam ih ni vid io . Nisam d o lazio na p o sao vie o d tj ed an d ana, imao sam gr ip u. T ek sam ve er as p o eo p o no vno r ad iti." " A nj iho v auto ? Netko ga j e vid io , netko nam j e r ekao d a j e b io o vd j e." " Vj er o j atno No r vell. On me zamj enj ivao d o k sam b io b o lestan." " A gd j e j e o n? " " Stanuj e u Sallisawu, ini mi se, ali..." " J e li mu No r vell p r ezime? " " Nisam sigur an. Rad i ko d nas tek neko liko tj ed ana." " Ali, mo r a p o sto j ati neki na in d a..." " Mala, vo lio b ih d a ti mo gu p o mo i, ali j ed no stavno ne mo gu. T o sam r ekao i p o licij i. Ali, uj em d a su o ni nali No r vella. Mo d a im j e o n neto znao r e i." Fo r ney j e uhvatio No valee za r uku i izveo j e. " A d a o d emo u p o licij sku p o staj u? Da uj emo to j e r ekao taj No r vell." " Mo e, to ti j e d o b r a id ej a" , r ekla j e, ali b ez mno go o d uevlj enj a. Kad su izlazili na Ulicu Main, iz d alj ine su uli sir enu, sve glasnij u i glasnij u, a o nd a su vid j eli i b lj esak svj etla p o licij sko g auto mo b ila. Fo r ney j e usp o r io i d r ao se d esne str ane ceste d o k ih p o licaj ci nisu p r etekli. Zatim su na kr ianj u ulica Main i Ro o sevelt naili na j o j ed an p o licij ski auto mo b il. " to li se d o ga a? " , r ekao j e Fo r ney. " Mo d a se netko sud ar io na auto cesti." Kad j e to yo tu zao b iao i tr e i p o licij ski auto mo b il, Fo r ney j e nagazio na gas i p o ao za nj im. " Fo r ney? " " Ne znam, No valee. Ne znam. Ali, o tkr it emo to se d o ga a." Kad su p r eli b r ij eg zap ad no o d W al-Mar ta, vid j eli su sva tr i p o licij ska auto mo b ila p r ed Cr kvo m uskr slo g ivo ta. Fo r ney j e naglo zaustavio to yo tu. " No valee, ne znam ima li o vo ikakve veze s Amer icus, ali..." " P o gled aj ! P o gled aj , Fo r ney!" I uto j e izletj ela iz kamio neta i p o tr ala p r ema cr kvi, p r ema p r izo r u Kr isto va r o enj a o ko ko j eg su se o kup ila tr i p o licaj ca i p o ela se p r o b ij ati izme u p lasti nih d eva i ko za, magar aca i o vaca, o d gur ivala an ele i d r veno g J o sip a i Mar ij u. P r o b ili su se d o sr ed ine staj e i nagnuli se nad ko lij evku iz ko j e se p o d igla si una aka. No valee j e p o sr nula i p ala nasr ed livad e, a o nd a j e ustala i p o no vno p o tr ala, p r o gur ala se p o kr aj p o licaj aca... i zagled ala se u lice svo j e k er i, ko j a j e p lakala u ko lij evci. " P r o metna p o licij a vid j ela j e auto mo b il iz Mississip p ij a. Zaustavila ga j e u up anij i Ad air , ko d gr anice Ar kansasa." Amer icus j e, o nako p r o mr zla i p r estr aena, isp lakala i p o slj ed nj u suzu. I p r emd a j e d ahtala, j ecala j e go to vo b ezglasno . " P r iznali su d a su j e uzeli. Rekli su d a su j e o stavili tu, u j aslama." No valee j e p o d igla Amer icus u nar u j e i p r itisnula j e uz p r sa tako d a su im sr ca tukla j ed no uz d r ugo . " Kau d a im j e B o g zap o vj ed io d a to u ine. Da j e o d nesu u neku cr kvu..." Amer icus se malo zagr ij ala, p r ivinula se uz p o znato tij elo , nala utj ehu u p o znato m mir isu i glasu p a j e malo tucala i gutala zr ak... iskuavala sigur no st. " Kau d a im j e B o g zap o vj ed io d a j e o d nesu u cr kvu i kr ste. I to su u inili. Kr stili su j e!" Fo r ney j e p r eko r a io Mar ij u i sr ueno g an ela, a o nd a j e uao u staj u i p r iao No valee. P o kuao j e neto r e i, ali nij e mo gao p a j e umj esto to ga p o lj ub io Amer icus, ko j a j e kr o za suze, slamu i d o d ir usnica p o no vno o kusila sr e u. Dvad eset p r vo p o glavlj e Kad se auto b us zaustavio na stanici, W illy J ack j e p r vi iziao . Zgr ab io j e Finnyj ev ko v eg i gitar u i zaustavio taksi. Dep mu j e b io p un Clair eina no vca, a vo nj e auto b uso m i te kako se zasitio .

74
W illy J ack to tad a nij e shva ao , ali Clair e Hud so n nap o ko n j e usp j ela p o slati Finnyj a u Nashville, kamo j e i p r ip ad ao . T aksist ga j e o d vezao d o Ho tela P lantatio n, gd j e j e p o kup io p r o stitutku u p r ip ij eno j p lavo j halj ini i o d veo j e u svo j u so b u. Slj ed e a tr i d ana i tr i no i p r o veo j e zab o r avlj aj u i zatvo r , ali za to mu j e tr eb alo p o p r ili no W ild T ur keyj a i r askalana ena. etvr to g j utr a, kad j e iziao na p o mo ni izlaz ho tela, za so b o m j e o stavio usnulu p r o stitutku i ho telski r a un o d p r eko tr isto d o lar a, ali p o nio j e glavo b o lj u, b o l u tr b uhu i tr ip er ko j i ne e zamij etiti d o slj ed e eg tj ed na. Kad j e neko liko sati p o slij e uzeo so b u u B ud get I nnu, zaklj u io j e kako j e vr ij eme d a o tp o ne svo j u kar ij er u. Otvo r io j e j o j ed nu b o cu W ild T ur keyj a, uklj u io gitar u i o d svir ao neko liko p j esama ko j e j e namj er avao izvo d iti na aud icij ama. Naj vie j e vj eb ao " Otkucaj sr ca" , p j esmu ko j u j e nap isao u zatvo r u. P r o u io j e vid eo kasete ko j e mu j e d o nij ela Clair e - nastup e W aylo na J enningsa i W illiej a Nelso na, filmo ve o Gr and Ole Op r yj u s Cheto m Atkinso m i Ro yem Clar ko m i televizij ske snimke J o hnnyj a Casha i Geo r gea Str aita. A kad mu j e Clair kup ila walkman, o stavlj ao j e slualice na glavi i kad j e o d lazio na p o inak. Satima j e p o zir ao p r ed velikim zr calo m u Clair ino m ur ed u, vj eb ao d r anj e, kr etnj e i naklo n. Nau io j e kako milo vati gitar u i mikr o fo n, kako p o gnuti glavu tako d a mu guste cr ne ko vr e p ad nu na elo i p r ekr ij u o i. Nako n go d ine p r o ved ene u zatvo r u, imao j e r utinu p r o fesio nalca. P o b ij ed io j e na d va zatvo r ska natj ecanj a i svir ao na o tvo r enj u no ve zgr ad e za o p asne zlo ince. Neko liko j e p uta nastup ao i izvan zatvo r a j er j e Clair e to usp j ela ur ed iti. P j evao j e himnu na zavr nici no go metno g p r venstva d r ave u Ro swellu i na r o d eu u So co r r u. P j evao j e " Amazing Gr ace" na sp r o vo d u o ca up r avitelj a zatvo r a u Mo r iar tyj u i na matur alno j zab avi u P unta d e Agueu. J ed anp ut j e ak svir ao u Santa Feu na skup u o r efo r mi zatvo r a ko j im j e p r ed sij ed ao guver ner d r ave. I tako , kad j e stigao u Nashville, b io j e sp r eman za neto zahtj evnij e. Naj p r ij e j e o tiao u naj b o lj e agencij e - Mo nter ey Ar tists, W illiam Mo r r is, B ud d y Lee Attr actio ns - o tmj ena mj esta u esnaesto j i Sed amnaesto j avenij i, gd j e su u p r ed vo r j ima b ile izlo ene zlatne p lo e i Gr ammyj i, uo kvir ene fo to gr afij e Hanka W illiamsa, B o b a W illsa i P atsy Cline... gd j e su u ur ed ima b ili tr o sj ed i i naslo nj a i o d p r ave ko e i sago vi tako r asko ni d a ti no ga up ad ne d o glenj a, mj esta na ko j a su d o lazile p r ave zvij ezd e. Kad j e ulazio u Mo nter ey, W illy J ack j e b io sigur an d a j e B r end a Lee up r avo izlazila. Ali, o igled no , naj lake j e b ilo u i u zgr ad u. W illy J ack nij e usp io d o i d alj e o d r ecep cij e, o d tr id eseto go d inj akinj a u tamnim ko stimima ko j e b i mu r ekle d a o stavi p o sj etnicu, fo to gr afij u, kasetu... ena ko j e su se smij eile i go vo r ile kako im j e veo ma ao , ali nj iho vi su efo vi na sastanku, na p utu, na aud icij i, na snimanj u, na go d inj em o d mo r u... uglavno m, nema ih. W illy J ack iskuao j e sve tr iko ve ko j ih se usp io sj etiti - ef j e nj ego v ne ak, uj ak, o go r . Do ao j e p r enij eti o so b nu p o r uku, p r euzeti ugo vo r , p o p r aviti telefo n. Ali, to go d r ekao , zauzvr at j e d o b io samo o smij eh i elj u d a ugo d no p r o ved e d an. J ed no m zgo d o m, kad j e o d lu io b iti agr esivnij i, izb acili su ga na ulicu p j eva i ko j i su d vad eset p et go d ina p r ij e p r atili Ro ya Acuffa. Dva d ana i d vij e b o ce viskij a p o slij e, W illy J ack j e p o kuao u d isko gr afskim ku ama, ali s d r uk ij im p r istup o m. Otiao j e u RCA s p r ep o r uko m Do lly P ar to n, a u W ar ner B r o ther s p o slao ga j e Ro y Or b iso n. Glavni to n-maj sto r MCA-a ekao j e d a mu d o nese kasetu, a glavni ur ed nik Ar iste tr aio j e j ed nu nj ego vu p j esmu za no vu p lo u Kennyj a Ro ger sa. Ali, ni s tim izmilj o tinama nij e usp io . Nisu ga p ustili ni d a se sastane s ista ico m. Nave er j e o d lazio u Hall o f Fame B ar i Do uglas Co r ner na Music Sq uar eu. J ed ne se ve er i p r ij avio za nastup u B lueb ir d Cafeu, ali kad j e d o ao na r ed , b io j e ve tako p ij an d a nij e mo gao ni p o d i i gitar u. Nako n d eset d ana u Nashvilleu, p o b j egao j e iz d va ho tela i d va mo tela ne p lativi r a un i smj estio se u b ij ed ni p ansio n u Ulici Lafayette. Vie nij e p io W ild T ur key nego Mad Do g T wenty-T wenty, a umj esto b ifteka j eo j e hr eno vke i p r ene kr ump ir i e. Vie si nij e mo gao p r iutiti ni j eftine p r o stitutke p a se mo r ao d r uiti s umo r nim enama ko j e b i se p r o d ale za p ivo i cigar ete i b esp latno p r eno ite.

75
Dvap ut j e nazivao Clair e Hud so n kako b i zatr aio j o no vca, ali nij e j u usp io d o b iti. Kad j e uao u star i B o sto n B uild ing u Ulici J effer so n, imao j e j o samo j ed nu cigar etu, d va d o lar a i neko liko ko vanica u d ep u. B io j e glad an, p r lj av i umo r an. T a ester o katnica o d o p eke s izlizanm tend o m iznad ulaznih vr ata mir isala j e na ustaj alu kavu i star e knj ige. Znak na ko j em j e p isalo d a d izalo ne r ad i p o utio j e o d staj anj a. Kr atki o glas u no vinama nij e o b e avao mno go - aud icij e za mj esne klub o ve - ali W illy J ack nij e usp io na i nita b o lj e. P o p eo se stub ama na etvr ti kat i na kr aj u ho d nika, p o kr aj zaho d a, p r o naao Agencij u Ruth Meyer s. Kad j e uao u p r anj avi sivi ur ed j ed va neto ve i o d ko ntej ner a za sme e, nitko ga nij e o p azio . U kutu j e sj ed io sr ed nj o vj e ni mukar ac p o gnut nad har mo niko m, sklo p lj enih o ij u kako b i se b o lj e usr ed o to io . Mlad a r i o ko sa d j evo j ka u minisuknj i s r esama u stilu Divlj eg zap ad a stiskala j e me u b ed r ima kutij u za vio linu i tap ir ala neur ed nu ko su. Sj ed o ko sa taj nica d o imala se iznena eno kad j e zavr ila telefo nski r azgo vo r i ugled ala W illyj a J acka p r ed so b o m. " B o k. J esi li d o ao vid j eti Ruth Meyer s ili Nellie? " " Vid io sam o glas u no vinama..." " Ond a tr eb a Ruth Meyer s. Samo u i" , r ekla j e i p o kazala vr ata na ko j ima j e p isalo P RI VAT NO. W illy J ack nij e p o kucao . J ed no stavno j e uao i zakilj io d o k su mu se o i p r ilago avale p o lumr aku u veliko j so b i viso ka str o p a. J ed ina svj etlo st d o p ir ala j e kr o z p r lj ava stakla d vaj u p r o zo r i a. So b a j e b ila p r avo sklad ite p o j a ala, o r mar i a, glaso vir a, glazb enih linij a, zvu nika, mikr o fo na, b ub nj eva, a b io j e tu i masivni sto l za sastanke p r ekr iven mr tvim lo n anicama, kar to nskim kutij ama o d p izze, slamnatim eir ima, no tama, kutij ama za vio line. Usr ed svega staj ala j e p r azna kr letka za p tice. " Kr iste B o e. J o j ed an gitar ist." Ustala j e, o b ila sto l i p r ila mu tako b lizu d a j e nj ezin o b li tr b uh d o d ir ivao nj ego va p r sa. " Kako se zo ve? " " W illy J ack P ickens." " I to ak nisi ni mo r ao izmisliti, j e li? " " Mo lim? " B ila j e viso ka, naj manj e metar i o samd eset, i mir isala j e na Vicks. Na seb i j e imala cr nu b ar unastu suknj u s o d ivenim p o r ub o m i satensku b luzu na ko j o j su umj esto gumb a b ile sp aj alice. ar ap e su j o j se sr o zale d o glenj eva, a na p ustenim p ap u ama b ili su o d r ezani p r sti. " I to , tu gitar u no sa sa so b o m samo zb o g r avno tee? " " elite d a neto o d svir am? " " A to si mislio d a elim - d a izvikuj e p o b j ed ni ki b r o j to mb o le? " W illy J ack j e o tvo r io kutij u, izvad io gitar u i sj eo na sto l, sr uivi p r ito m kutij u o d utip aka. Do k j u j e uga ao , ena j e iz d ep a izvad ila kutij icu Vicksa i natr lj ala malo p o d no s. " J ed nu p j esmu" , r ekla j e nezainter esir ano . " Naj b o lj u ko j u zna." W illy J ack j e p r o istio gr lo i p o eo svir ati " Otkucaj sr ca" d o k j e ena ko p ala p o sme u na sto lu. Up r avo kad j e p o eo p j evati, nala j e o no to j e tr aila - limenku d ij etne P ep si Co le. " I kad a si naj o samlj enij i P o sto j i netko tko te vo li P o d ignula j e no tni p ap ir s mr tve b ego nij e p a j e zalila P ep si Co lo m. I kad a te mu e b r ige P o sto j i netko tko misli na te Ho d ala j e d u sto la i zalij evala P ep si Co lo m o suene FE RNS i I VI E S b ez listo va. I ako te B o g d o ista vo li

76
Nij e j ed ini Kad j e zavr ila s vr tlar stvo m, o tvo r ila j e b o icu tab leta za gastr itis i ub acila d vij e u usta te ih zalila o statko m P ep si Co le. Kad j e sj ed o ko sa taj nica o tvo r ila vr ata i p r o vir ila u so b u, Ruth Meyer s j o j j e r uko m d ala znak d a uti. Osj etit e to u o tkucaj u sr ca." P o slj ed nj i j e ako r d zamr o . U so b i j e neko liko tr enutaka vlad ao taj ac, a o nd a j e r ekla: " Staj at e me tisu u d o lar a d a te d o tj er am. Fo to gr afij e e staj ati j o d vj esto ." Zatim se o kr enula taj nici. " J enny" , p o vikala j e, " nap ii mj enicu na tisu u d vj esto d o lar a, a o nd a p o zo vi Do ca Fr azier a. On nas mo e ub aciti. Otkai tr io iz Fo r th Smitha, a p j eva a b luegr assa b ukir aj za p etak p o slij ep o d ne." " P o lako , d o vr aga" , r ekao j e W illy J ack skliznuvi sa sto la. " Zo vem se Ruth Meyer s. T ako me i o slo vlj avaj ." " P a d a te o nd a neto p itam, Ruth. Ko ga vr aga " " P r o kletstvo ! J esi li gluh? Rekla sam d a me zo ve Ruth Meyer s. Ne Ruth. Ne Meyer s. Ruth Meyer s!" " Do b r o , Ruth Meyer s! to j e s to m mj enico m na tisu u d vj esto d o lar a? I tko j e taj d o kto r ? " " Zub ar . Do c j e zub ar . I zme u go r nj ih j ed inica ima r up u veli ine gr o ice. I tr eb a ih o istiti. Zeleni su" , r ekla j e i nap r avila gr imasu. " Ne e meni netko o d lu ivati..." " J enny, nazo vi P r esto na. Reci mu d a emo d o i p o slij e p o d ne na p r o b u. I ho u J akea Go o d ena, ina e emo o ti i ko d Newman'su. Sako , hla e, ko ulj e... sve. izme emo uzeti ko d T o o b yj a." Op et se o kr enula W illyj u J acku. " Ko j i b r o j cip ela no si? " " Devet, ali..." " Reci T o o b yj u d a elimo p o tp etice o d p et centimetar a. Ond a nazo vi Ninu u Cut-nCur lu. ianj e i far b anj e." Ruth Meyer s j e p o gled ala na sat. " B it emo ko d nj e u etir i. A tr eb at e mu i manikir anj e." W illy J ack j e r ekao : " P a d o b r o ..." , ali nij e usp io zavr iti r e enicu. " E vo ti p o nud e." Ruth Mayer s stavila j e j o malo Vicksa p o d no s. " P o tp isat e mj enicu i ugo vo r . J a uzimam p etnaest p o sto o d svega to zar ad i. P o inj e sutr a nave er u B uffy'su u Ulici Her mitage. P la aj u sto d o lar a za ve er . Svir at e p o klub o vima d o k ne b ud emo sp r emni za snimanj e p lo e." " P a, to ne zvu i lo e, ali..." " Ako si d o ao u Nashville p o stati zvij ezd a, ako j e to o no to eli, j a u se p o b r inuti za to d a tako i b ud e." " Nar avno d a j e to o no to elim." " A to se ti e imena, j ed an W illie* u nao j b r ani sasvim j e d o vo lj an. Od sad se zo ve B illy Shad o w." " B illy Shad o w" , p o no vio j e W illy J ack ne b i li uo kako mu to zvu i. " B illy Shad o w." Zatim j e kimnuo i nasmij eio se. " Aha. Mo e." Ruth Meyer s nagnula se p r eko sto la i unij ela W illyj u J acku u lice. " I ma j o neto ." " to ? " " Nemo j mi nikad a, nikad a lagati." " Vr ij ed i, Ruth... Ruth Meyer s. Do go vo r eno ." T RE I DI O Dvad eset d r ugo p o glavlj e T r i go d ine nako n to j e kr enula, No valee se nap o ko n p r ib liila zap ad u. Ne B aker sfield u, nego Santa Feu. Ne s W illyj em J acko m, ne u p lymo uthu s r up o m na p o d u, ne d a b i ivj ela u ku i s b alko no m, ali No valee j e nap o ko n o d lazila na zap ad . Kad j e u ko lo vo zu stiglo p ismo , p r ip r emila se za r azo ar anj e. Ali, kad ga j e o tvo r ila i vid j ela r ij e i " p r ekr asan r ad " , o stala j e b ez d aha. A kad j e ugled ala r ij e i " sa zad o vo lj stvo m o b j avlj uj emo " , p r sti su j o j zad r htali. Kad j e d o la d o r ij e i " d a ste o svo j ili p r vo mj esto " , ve j e skakala o d sr e e tako d a se p r iko lica zanj ihala, a sestr a Husb and up laeno d o tr ala iz kup ao nice. " to j e? to se d o go d ilo ? " " Ko d ako v natj e aj ! Onaj za cij eli j ugo zap ad ! P o b ij ed ila sam! Mo j a fo to gr afij a j e o svo j ila p r vo mj esto !" " Dj e ak na p r ij evo j u Rattlesnake? "

77
" Da!" , vr isnula j e No valee, zgr ab ila sestr u i p o ela p lesati s nj o m. Vr tj ele su se i zab acile glavu p o p ut p lesa ica flamenca, a o nd a su se str o valile na kau , hiho u i p o p ut ip ar ica. " Duo " , r ekla j e sestr a kad j e usp j ela d o i d o d aha, " kakvu si nagr ad u o svo j ila? " , a na to su se o p et p o ele smij ati. " Vikend u Santa Feu." " Ma nemo j ! Kr asno !" " I mo j a fo to gr afij a e b iti na izlo b i." " No valee, p a ti e p o stati slavna" , r ekla j e sestr a, iznenad a p o tr esena o zb ilj no u te vij esti. Sestr ino se p r o r o anstvo o stvar ilo ve slj ed e ih d ana, b ar em u up anij i Seq uo yah. No valeeina fo to gr afij a izila j e u no vinama p o d naslo vo m USP J E H NAE FOT OGRAFKI NJ E . U W al-Mar tu j e p r o glaena za zap o slenicu tj ed na, b anka j o j j e p o slala estitku, a nastavnica liko vno g o d go j a iz gimnazij e p o zvala j u j e d a o d r i p r ed avanj e. Dixie Mullins p o b r kala j e New Mexico s p r avim Mexico m p a j o j j e p o nud ila p anj o lski r j e nik. Henr y i Leo na d ar o vali su j o j ko v ege, ali nisu se mo gli slo iti o ko b o j e i vr ste, p a j e d o b ila cr venu p utnu to r b u Amer ican T o ur ister i p lavi ko v eg p r o izved en u T aj vanu. Lexie Co o p i nj ezina d j eca p o veli su No valee i Amer icus na ve er u u P izza Hut. Lexie i d j eca j eli su sto j e ki - to j e b ila nj ezina naj no vij a meto d a za b o r b u p r o tiv d eb lj ine. Mo ses i Cer tain nap r avili su zvij ezd u s No valeeinim imeno m i zalij ep ili j e na vr ata mr a ne ko mo r e, a Mo ses j o j j e d ar o vao p enkalu nj ego va o ca, P ur ima, ko j i j e umr o p r o le zime. Amer icus j e p o stavlj ala tisu e p itanj a o " Messicu" , a go sp o d in Sp r o ck zamo lio j e No valee d a nazo ve nj ego vo g star o g p r ij atelj a u Santa Feu. Zaj ed no su se b o r ili u Dr ugo me svj etsko m r atu, a nisu se ni uli ni vid j eli ve etr d eset go d ina. Ali, naj uzb u enij i j e b io Fo r ney j er ga j e No valee p o zvala d a p o e s nj o m. Naj p r ij e j e o d b io ... mo r ao j e o d b iti. Ob j asnio j e d a se mo r a b r inuti za sestr u, a ni knj inicu ne mo e samo tako zatvo r iti. Ali, Retha Ho llo way, p r ed sj ed nica Knj ievne ud r uge, j ed va j e d o ekala p r iliku d a p r euzme knj inicu, a kad j e sestr a Husb and r ekla d a e o na hr aniti Mar y E lizab eth, Fo r ney se vie nij e d vo umio . Do k su se ud alj avali o d p r iko lice, No valee j e i d alj e mahala, i kad vie nij e mo gla vid j eti Amer icus, sestr u Husb and i go sp o d ina Sp r o cka. " Nad am se d a Amer icus ne p la e." " Nij e kad smo se p o zd r avlj ali" , r ekao j e Fo r ney. " P a, nij e p o kazivala o sj e aj e, ali..." " to j e? J esi li r azo ar ana to te tako lako p ustila o ti i? " " Nisam." No valee su se o i nap unile suzama. " Ali, o vo j e p r vi p ut d a se r azd vaj amo o tkako ..." " Ostavlj a j e ko d sestr e Husb and kad id e na p o sao . I katkad ko d go sp o e Or tiz i..." " Zna ti to sam htj ela r e i." " B it e sve u r ed u" , r ekao j e Fo r ney istim b lagim to no m ko j im j e go vo r io o tkako j e No valee d o znala d a j e o svo j ila nagr ad u. " Zna d a e j e sestr a d o b r o uvati." I p r emd a No valee nij e mo gla s lica zb r isati zab r inuto st, znala j e d a Fo r ney ima p r avo . Od o tmice, p r ij e vie o d d vij e go d ine, sestr a j e b ila go r a o d FB I -j a. Ustaj ala j e d va-tr i p uta svake no i i p o gled o m p r etr aivala d vo r ite i ulicu ne b i li se uvj er ila d a nigd j e nema " nad o b ud nih kr stitelj a" . P ar iz Mississip p ij a ko j i j e o teo Amer icus j o j e b io u zato vr u, ali No valee se zb o g to ga nij e manj e b o j ala. I d alj e j e sumnj i avo gled ala svaki p lavi fo r d , a j ed anp ut j e p r atila mo d r i fair mo nt o d W al-Mar to va p ar kir alita sve d o T ahleq uaha, ukup no o samd esetak kilo metar a. I zme u mukar ca i ene u auto mo b ilu b ilo j e d ij ete ko vr ave tamne ko se. Ali, p o kazalo se d a su ti " nad o b ud ni kr stitelj i" star i I nd ij anac i nj ego va ena, a izme u nj ih j e sj ed ilo nj iho vo " d ij ete" - mj eanac ter ij er a. Uvij ek r azb o r iti Fo r ney j ed va j e usp ij evao uvj er iti No valee i sestr u d a ne zo vu p o licij u svaki p ut kad neki neznanac p r o e ulico m. J o mu j e tee b ilo uvj er iti ih d a ta ep izo d a na Amer icus nij e o stavila d ub lj eg tr aga. Nij e, p r imj er ice, vj er o vao d a

78
p o sto j i p o vezano st izme u Amer icusine o d b o j no sti p r ema vo d i i nj ezino g p r isilno g kr tenj a. No valee i sestr a b ile su uvj er ene d a j e ur anj anj e p r iliko m b ap tisti ko g kr tenj a r azlo g to se Amer icus ne eli vo ziti u amcu, to se mr zi kup ati i o d b ij a p iti vo d u. I Fo r ney ih ni im nij e mo gao uvj er iti u sup r o tno . Slj ed e ih etr d eset o sam sati No valee j e p o kuala p r o i svim ulicama Santa Fea, a Fo r ney j e kaskao za nj o m. Nako n to su uzeli so b e u Ranchu E ncantad u, No valee se p r esvukla u tr ap er ice i tenisice, o vj esila fo to ap ar at o ko vr ata i izvukla Fo r neyj a iz so b e na ulicu. J ed anaest r o la filma p o slij e, Fo r ney se sr uio u kr evet i usp io o d sp avati samo etir i sata d o k mu No valee nij e p o ela lup ati na vr ata i p r ij etiti d a e ga ub iti ako j o j zb o g nj ega p r o makne izlazak sunca. Nij e j o j p r o maknuo . T o g j e d ana p o tr o ila o samnaest r o la filma, p o j ed nu za svaki kilo metar ko j i su p r ep j ea ili - ili j e b ar em tako tvr d io Fo r ney. J o se alio na to kako ga b o le no ge i le a d o k su j ur ili natr ag u ho tel kako b i se p r esvukli i p r ip r emili za sve anu ve er u. Fo r ney j e up r avo o d ij evao sako kad j e No valee lup nula na vr ata izme u nj iho vih so b a. " J esi li sp r eman? " , up itala j e kad j e ula. " Zamalo , ali..." Na seb i j e imala halj inu ko j u d o tad nij e vid io , tamno zelenu, o d neke mekane tkanine ko j a j e b lago o cr tavala nj ezine gr ud i i p r ianj ala uz str uk. Oko vr ata j e no sila sr eb r ni lan i , go to vo j ed nako tanak kao o ilj ak isp o d nj ezine usnice. " Mo r amo i i" , r ekla j e. " Recep cio nar kae d a nam d o tamo tr eb a p etnaest minuta." " P r ekr asno izgled a" , r ekao j e Fo r ney hr ap avim, p r iguenim glaso m. " Hvala." A o nd a mu se nasmij eila tako d a j e p o mislio kako e mu sr ce stati. " Daj , id emo " , r ekla j e. " Ako zakasnim, mo d a j e d aj u neko me d r ugo m." Glavna p r o sto r ij a Muzej a Fair mo nt p r etvo r ena j e u b lago vao nicu. Sto lo vi su b ili p r ekr iveni lanenim sto lnj acima a na nj ima j e b ilo p o r culansko p o su e i kr istalne ae. Ko no b ar i u b ij elim o d o r ama hitali su amo -tamo s b o cama cr no g vina i ko ar icama kr uha. No valee i Fo r ney sj eli su za glavni sto l p o kr aj p o d ij a gd j e j e sj ed o ko si o vj ek u smo kingu lup nuo p r sto m p o mikr o fo nu, a o nd a p r i ekao d a se svi utiaj u. " Do b r a ve er " , r ekao j e. No valee j e tij eko m ve er e p o staj ala sve nemir nij a, to liko d a j e j ed va usp j ela p r o gutati neko liko zalo gaj a. A sad a, kad j e d o ao naj uzb ud lj ivij i tr enutak, inilo j o j se d a su j o j usta p una p r aine. P ij uckala j e vino , " suho vino " , kako j e ap nula Fo r neyj u, ali usp j ela se suzd r ati d a ne nap r avi gr imasu. " ...sa zad o vo lj stvo m vam p r ed stavlj am p o b j ed ni ku fo to gr afij u naslo vlj enu Oklaho mski b lago slo v." Zatim se sj ed o ko si mukar ac o kr enuo p r ekr iveno m tr o no cu i skinuo svileni cr ni p r ekr iva s uve ane No valeeine fo to gr afij e, siluete B ennyj a Go o d lucka kako tr i d o k iza nj ega izlazi sunce. Svi su p o eli p lj eskati. A o nd a j e o vj ek za mikr o fo no m r ekao : " A sad a vam elim p r ed staviti nau p o b j ed nicu, fo to gr afkinj u No valee Natio n." Kad j e No valee ustala i kr enula p r ema p o d ij u, to liko se tr esla d a se p itala ho e li usp j eti o stati na no gama. Nako n to j e p lj esak utihnuo , r ekla j e: " Hvala vam" i iznenad ila se kako j o j glas zvu i o nako p o j a an. " Go sp o d in Mitfo r d zamo lio me d a vam neto kaem o fo to gr afij i p a... p a u to i u initi. Ali, nisam znala d a u tr eb ati d r ati go vo r i... malo sam ner vo zna." Za uo se ulj ud an smij eh, ali b io j e p r ij atelj ski, o hr ab r uj u i. " Snimila sam tu fo to gr afij u ap ar ato m Ro llei T win Lens Reflex s F2 8 , na ASA etir isto . Snimila sam j e u zo r u, zimi, kad p r va svj etlo st u Oklaho mi ima p lavkasto sr eb r n o d sj aj . Ne znam kako b ih j e to no o p isala, ali to j e kao d a gled ate kr o z naj i e, naj b istr ij e j ezer o na svij etu. Nij e kao zo r a o vd j e u Santa Feu, ali..." Netko iz str anj ih r ed o va d o b acio j e: " T u vam ne mo emo p o mo i. Ko d nas nikad nitko nij e ustao tako r ano " i svi su se nasmij ali. No valee j e p o cr venila, ali nasmij eila se i malo o p ustila. " Uglavno m, ko d nas j e svj etlo st uj utr o izvr sna... r ecimo , kad vid ite j astr eb a u letu ili kad d o takne vr ko ve b o r o va."

79
U p r o sto r ij i j e o d j ed anp ut b ilo veo ma tiho , tako tiho d a j e No valee p o no vno sp o p ala tr ema p a j e mo r ala p o p iti malo vo d e. " Mo d a vas zanima d j e ak s fo to gr afij e" , r ekla j e. " On j e Sac i Fo x I nd ij anac i to g j e j utr a tr ao p o slj ed nj i p ut za d ugo vr emena. Znate, d j ed mu j e up r avo b io umr o , p a se o d r ekao ne ega u emu j e uivao u znak p o asti d j ed u. T akav j e o b i aj u nj ego vu p lemenu. Ali, j a to nisam znala kad sam snimila tu fo to gr afij u. Slu aj no sam se zatekla o nd j e. P o kuavala sam se p o p eti na vr h p lanine p r ij e izlaska sunca. P o slij e, kad sam malo b o lj e up o znala d j e aka, r ekla sam mu d a sam ga vid j ela to ga j utr a i d a sam ga snimila. T r aio j e d a mu p o kaem fo to gr afij u. Kad sam mu j e d ala, nasmij eio se. Rekao j e d a vid i d j ed o v d uh o nd j e u svj etlo sti izlaska sunca. Katkad mi se ini d a ga i j a vid im" , zavr ila j e. Kad su se No valee i Fo r ney vr atili u ho tel, p o zvala j e p o slugu u so b i i nar u ila ve er u. Ni sad nij e b ila glad na, ali mislila j e d a j e ve er ati u ho telsko j so b i vr lo o tmj eno . Vid j ela j e kako to ine J ane Fo nd a i E lizab eth T aylo r , o b j asnila j e. Ali, zap r avo j e to inila zato to j e o b e ala Lexie Co o p . Fo r ney j u j e p o zvao van na ve er u, ali No valee j e zap ela d a ve er a u so b i i nikako j e nij e mo gao o d go vo r iti. No nij e se o so b ito ni tr ud io . Ve er a j e b ila up r avo o nakva kakvo m j u j e No valee zamilj ala. Ko no b ar j e ugur ao ko lica s hr ano m na ko j ima su b ile p o sud e sa sr eb r nim p o klo p cima. Do nio j e i r uu u usko j vazi i d vij e svij e e na kr istalnim svij e nj acima. P r ij e nego to j e iziao , p r iguio j e svj etlo u so b i. " Fo r ney" , r ekla j e No valee, " ima li ikad a o sj e aj d a se igr a o d r aslih? " " Kako to misli? " " Da si d ij ete ko j e se p r etvar a d a j e o d r aslo ." " J a j esam o d r astao ." " I j a sam. Ali, kad me o b uzme taj o sj e aj , ne ini mi se tako . T ad a se o sj e am p o p ut d j eteta." " Misli, kao kad zalup i vr ata auto mo b ila, a klj u evi su ti o stali unutr a ili..." " Ne." No valee j e zb acila cip ele, p r emj estila se i p o d vukla no ge p o d a se. " Recimo , r ad i neto ..." " to ? " " Recimo ... p akir a ko v ege j er p utuj e u New Mexico . P akir a se, r azumij e? " No valee j e glumila p akir anj e. " Stavi ko ulj u o vamo ..." Rukama j e izvo d ila kr etnj e kao d a stavlj a ko ulj u na sto l. " A r ub lj e stavi o vamo . A o nd a ti o d j ed anp ut sine. P akir anj e j e neto to r ad e o d r asli." Fo r ney j e kimnuo . " Ali, ti se u to m tr enutku ne o sj e a kao o d r asla o so b a. ini ti se kao d a glumi o d r aslu o so b u. Zna d a samo glumi." " A ti se sad a tako o sj e a? " " Fo r ney, tako se o sj e am ve tr i d ana. Do b ila sam nagr ad u. Od r ala go vo r . Ve er am u ho telsko j so b i. Sve to . Kao d a se samo igr am d a sam o d r asla." Fo r ney j e zatr esao glavo m. " Nisi se nikad a tako o sj e ao ? " " Ne" , r ekao j e. " Nikad a." " P a, mo d a j a samo ..." " Osim ako ne misli na o nu zgo d u kad sam ti tr eb ao p o mo i p r i p o r o aj u." " Ond a zna o emu go vo r im." " E , to zna i igr ati se o d r aslih!" " Nikad a ne emo zab o r aviti tu no ." " O ne, nikad a!" " Sj e am se kako si mi j e p r uio i..." No valee j e ustala. " Nazvat u ku i." Sj ela j e na kr evet, p r o u ila up ute za telefo nir anj e na no no m o r mar i u i o nd a o kr enula sestr in b r o j . " Sestr o , j a sam." " Oh, d uo , j esi li d o b ila nagr ad u? " " J esam. I o d r ala sam go vo r i d o b ila d ip lo mu /P LAQUE / i mo j a e fo to gr afij a izi i u no vinama." " No valee, ti si j ed no stavno nevj er o j atna. Nevj er o j atna."

80
" Kako j e Amer icus? " " Od li no . U kr evetu j e ve cij eli sat i nij e ni p isnula. Ni p isnula." " Znala sam d a ve sp ava, ali sam ip ak htj ela nazvati." " Ona j e d o b r o , d uo . Nita se ti ne b r ini." " I ne b r inem se." " I r eci Fo r neyj u d a sam j o j p r o itala j o j ed no p o glavlj e o ne knj ige ko j u j o j j e o n p o eo itati p r o lo g tj ed na." " Ko j e? " " Ne mo gu se sj etiti naslo va, ali nap isao j u j e o naj Char lie Dickens." " David Co p p er field ? " " T ako j e. A Amer icus se p o ne smij ati svaki p ut kad kaem 'Micawb er '. Kae d a Fo r ney to ne izgo var a tako i... o ho ! Zid o vi imaj u ui." " Ustala j e? " " Up r avo j e d o tetur ala p o p ut mj ese ar a, s p o kr iva em i med vj ed i em. Do i, zlato ." No valee j e ula kako se Amer icus smij eta u sestr ino kr ilo . " Ho e p r i ati s mamico m? " , p itala j e sestr a. " Zd r avo , slatkice" , r ekla j e No valee. " Mamica u Messicu? " up itala j e Amer icus. " J esam, ali sutr a u d o i ku i." " I Fo r ney? " " I Fo r ney e d o i ku i, Amer icus. Zato nisi u kr evetu? " " ama mi j e mo kr a." " Kako to ? Neto ti se d o go d ilo ? " " Ne, nego med i." " Nisam znala d a se med o mo e p o p ikiti u kr evet." " Aha, mo gu." " E p a d o b r o , sestr a e te p r esvu i." Sestr a j e ap nula: " Reci mami d a si d anas nau ila no vu p j esmicu." " Danas no vu p j esmicu." " J e li? Ho e li mi j e o tp j evati? " " Zvj ezd ice, zvj ezd ice malena..." No valee j e d o mahnula Fo r neyj u i p r o ap tala: " B r zo d o i, p j eva." Fo r ney j e u tr i ko r aka p r eao so b u i sj eo p o kr aj No valee. Kad j e o kr enula slualicu tako d a i o n mo e uti, stavio j e r uku p r eko nj ezine p a su tako , isp r ep letenih p r stij u, sa slualico m izme u lica, sluali kako Amer icus p j eva. Kad j e zavr ila, Fo r ney j u j e p o hvalio a No valee tr aila d a o tp j eva j o j ed anp ut, ali Amer icus j e to o igled no smatr ala svr etko m svo j eg nastup a i nij e b ila r asp o lo ena za b is. " P usicu med i" , r ekla j e. " P usicu Amer icus." Kad j e p o ela cmakati - kako j e uvij ek slala p o lj up ce telefo no m - No valee j e o kr enula lice p r ema slualici i p o slala p o lj ub ac u zr ak, a usnice su j o j b ile samo neko liko centimetar a o d Fo r neyj evih, nj ezin d ah tako b lizu d a ga j e mo gao ud ahnuti. I samo na tr enutak Fo r ney j e p o mislio d a j o j mo e r e i, d a e b iti kad ar izgo vo r iti r ij e i... ali, o nd a j e o sj e aj nestao , o d leb d io nekamo iznad to g tr enutka i mj esta. Dvad eset tr e e p o glavlj e No valee j e p o slij e o b j ed a r ad ila u sklad itu p a nij e mo gla vid j eti kako j e neb o p o tamnj elo na j ugu ni o tr e cik-cak cr te munj a na zap ad u. Ali, kasnij e p o slij ep o d ne, kad j e r ad ila na b lagaj ni, o luj a se d o vo lj no p r ib liila d a j e mo gla uti d aleku gr mlj avinu. P o slj ed nj i kup ac b io j e mr av sr ed o vj e ni mukar ac ko j i j e kup io d vij e kutij e sad nica r aj ice. " Ho ete li ih p o kuati p o sad iti p r ij e kie? " , up itala ga j e. " Ne e to b iti samo kia." " Mislite? " Zad ignuo j e r ukav ko ulj e i p o kazao j o j star e o zlj ed e o d ko j ih mu j e ko a b ila namr ekana i p r ekr ivena o ilj cima. " r ap nel iz Vij etnama." Neko liko j e tr enutaka gled ao svo j u r uku kao d a ga taj p r izo r j o uvij ek zb unj uj e, a o nd a j e sp ustio r ukav. " Od mah o sj etim kad d o lazi

81
o luj a. P r ij e meteo r o lo ga. A u o vo m tr enutku r uka mi go vo r i d a se sp r ema neto gad no ." Kad j e No valee u tr i sata zatvo r ila b lagaj nu, tr go vina j e b ila go to vo p r azna. Kup ci su o d j ur ili o stavivii p o lup une ko ar ice izme u p o lica, a d r ugi su nestr p lj ivo ekali p r ed b lagaj nama, gled aj u i sve tamnij e neb o . I neki o d zap o slenika b ili b i naj r ad ij e o tili. Htj eli su ku i, up laeno j d j eci d o j en ad i ko j a nisu mo gla sp avati kad zavij a vj etar i ve o j d j eci ko j a su se p ani no b o j ala gr mlj avine. J ed na j e ena p r i ala kako nj ezin esto go d inj ak ima no ne mo r e o iznenad nim p o p lavama, a d r uga o k er i ko j a u i nap amet meteo r o lo ke izvj etaj e. No valee se j o uvij ek nij e usp j ela naviknuti na o luj e u Oklaho mi, zb o g ko j ih j e esto mo r ala b j eati u Dixien p o d r um, ak i usr ed no i. Ali, sestr a j e te sate u p o d r umu p r etvo r ila u p usto lo vine kako se Amer icus ne b i b o j ala. I zvo d ila j e p r ed stave s lutkama ko j e se navuku na r uku i p o kazivala tr iko ve. P j evala j e i izmilj ala p r ip o vij etke ko j e b i Amer icus o nd a glumila, o svij etlj ena b ater ij o m umj esto r eflekto r o m. Ali, sestr a ip ak nij e p o sve usp ij evala p r ikr iti vlastiti str ah, str ah o d " b ub a" ko j e su se katkad p o j avlj ivale u p o d r umu. Uvij ek b i p o slala No valee d a izb aci sve to gmie ili ska e, ali No valee b i nala j ed ino p auko ve ko j i su imale b o lj e izgled e d a p r eive u p o d r umu sa sestr o m nego vani na vj etr u ko j i ih j e, kako b i r ekla Amer icus, mo gao o tp uhati sve d o far me tete E m u Kansasu. Kad j e zavr ila nj ezina smj ena, neb o se o tvo r ilo . Na go r j u Snake ve j e p lj utala kia. Od lu ila j e o ti i r avno ku i iako j e namj er avala svr atiti u I GA-u. U kup o vinu uvij ek mo e i p o slij e, ali p r o i p o kr aj b enzinske cr p ke b ilo j e r iskantnij e j er go to vo uo p e vie nij e imala b enzina u chevr o letu. Star a to yo ta mo gla j e tj ed nima vo ziti s p unim r ezer vo ar o m, ili j o j se b ar em tako inilo . Sestr a j e tvr d ila d a j e to ar o lij a. Ali, no vi j e auto gutao b ezo lo vni b enzin, a tr eb ao j e vie ulj a za mj esec d ana nego to j e to yo ta tr o ila za cij elu go d inu. I p ak, No valee j e b ila p o no sna na nj ega - b io j e to naj no vij i auto ko j i j e ikad a vo zila, a sad j e ve b io go to vo p o sve o tp la en. Do k j e p ar kir ala p r ed p r iko lico m, munj a j e b lj esnula tako b lizu d a se sva naj eila. Amer icus i sestr a b ile su u kuhinj i i p r ip r emale " to r b u za p o d r um" , j ed nako sastavni d io o luj a u Oklaho mi kao i o luj ni vj etar . U nj o j j e uvij ek b io tr anzisto r , b ater ij a i neko liko svij e a, a uz to sve to nij e b ilo lj ep lj ivo , gnj ecavo ili j ako g mir isa. Uvij ek b i p o nij ela d o vo lj no d a mo e p o nud iti susj ed e ko j i su tako er d o lazili u p o d r um - b o mb o ne, ko mad sir a, kekse - sve to j e na b r zinu mo gla d o gr ab iti iz hlad io nika i o r mar i a. " Mama, d o lazi o luj a" , r ekla j e Amer icus d o k j e zamatala nemir nu ma kicu u r u nik i p r ip r emala se za o d lazak u p o d r um. " Na televizij i su up r avo o b j avili d a d o lazi to r nad o " , r ekla j e sestr a. " U Vianu su vid j eli kako se stvar a lij evak." " Mo r am p o Do ughb o ya" , p o vikala j e Amer icus i p o tr ala p r ema vr atima. " Ne b r ini se za nj ega, o n e se sakr iti p o d ku u." " Ne, o n ho e s nama." " Ne o d lazi d aleko " , d o viknula j o j j e No valee. " Ub r zo kr e emo ." " Duo , uzmi o ne no ve b ater ij e isp o d sud o p er a, mo lim te." " Kako j e Dixie? " " Nij e d o b r o . Nj ezina sestr a kae d a cij elu no nij e sp avala." " Misli d a e d o i u p o d r um? " " Ne, p o d r um j e tako vlaan, a to j e naj go r e za p leur itis. Osim to ga, Dixie se i ne b o j i o luj a. Ona d o lazi u p o d r um samo d a b i se d r uila s nama." No valee j e stavila b ater ij e u vr e icu. " Sp r emna? " " T i kr eni s Amer icus. Skuhala sam Dixie j uhu o d kr ump ir a p a u j o j j e usp ut o d nij eti." " A o sim to ga, ako j a p r va d o em u p o d r um, mo gu izb aciti sve ud ave i cr ne ud o vice i..." Svj etla su na tr enutak zatitr ala i za ula se gr mlj avina. No valee se tr gnula. " T o j e b ilo b lizu" , r ekla j e. " Ne, to ti j e B o g p o r u io d a uzme d ij ete i kr ene u p o d r um." " Do b r o , ali i ti p o ur i."

82
" Duo , ako o d mah ne kr ene, sti i u o namo p r ij e teb e." No valee j e d o gr ab ila vr e icu i izj ur ila kr o z str anj a vr ata. Amer icus j e b ila na d nu stub a i p o tezala o vr atnik up avo g mj eanca. " Haj d e, Do ughb o y!" Ma kica se, uznemir ena p se im laveo m, usp j ela izvu i iz r u nika i p enj ala se uz Amer icusinu r uku. " Mama, p o mo zi mi." No valee j e p o d igla p si a znaj u i d a Amer icus ne e b iti mir na d o k ne b ud e o ko seb e imala cij elu svo j u menaer ij u. " I d emo ." Zr ak j e b io tako mir an d a se nita nij e p o micalo , tako teak d a j e ak i p elud p r ianj ala uz tlo . Li e nij e ukalo , vj etar nij e ap utao . Neb o j e p o staj alo sve tamnij e, sab lasne zelene b o j e kao d a d o p ir e iz b o ce. etvr t j e izgled ala nap uteno - nij e b ilo niko ga ni na ulici ni u d vo r itima. Dixiene r ho d eisland ske ko ko i p o vukle su se u ko ko inj ac, a Henr yj ev ma ak, ko j i se uvij ek vr eb ao , sad a j e nestao . ak su i Leo nine ku ice za p tice b ile nap utene. Nij e se uo ni lave, ni cvr kutanj e ni ko ko d akanj e... nita nij e d o zivalo , nita se nij e o d azivalo . Do ughb o y j e mlo havo leao uz No valeein b o k, a ma kica j e r azr o ga enih o ij u vir ila iz r u nika u ko j i j u j e Amer icus p o no vno umo tala. Do k j e p r eko r a ivala cr ij evo za vo d u u Dixieno m d vo r itu, Amer icus j e s o b r aza o tr la muhu zunzar u. Vr ata p o d r uma b ila su o tvo r ena p a j e No valee znala d a nisu stigle p r ve. Go sp o a Or tiz i nj ezine k er i skup lj ale su vo d u s p o d a i cij ed ile j e u limenu kantu. " Gd j e j e sestr a Husb and ? " " Samo to nij e d o la." " Mo j mu li i neku ku u u Ulici Co mmer ce. P o kuala sam ga nazvati, ali..." Go sp o a Or tiz sp ustila se na d r venu klup u p o kr aj zid a i iz d ep a izvukla b r o j anicu. " Mo d a nas zao b i e" , r ekla j e No valee, tr ud e i se d a zvu i o p timisti no . Zap alila j e svij e e i uklj u ila tr anzisto r , ali mj esna p o staj a nij e r ad ila. Na Rad io T ulsi uli su se samo umo vi, a na d vij e glazb ene p o staj e sp ecij alizir ane za co untr y and wester n glazb u ula se ista p j esma - " Otkucaj sr ca" . im su nap unile kantu, No valee j u j e o d nij ela uza stub e i isp r aznila p o kr aj vr ata p o d r uma. Vj etar j e p o eo j a e p uhati, u b r zim naletima ko j i su p o d izali gr ane p latana u Dixieno m d vo r itu i stvar ali ko vitlace p r aine na ulici. No valee j e p r etp o stavlj ala d a j e sestr a ve o tila iz p r iko lice, ali nij e j o j b ilo j asno zato j e nij e vid j ela kako p r elazi ulicu o d laze i k Dixie. Kad j e No valee iznij ela i d r ugu kantu, vie nij e b ilo nad e d a e ih nevr ij eme zao b i i. Vj etar j e b io tako j ak d a se mo r ala up inj ati kako b i o d r ala r avno teu. Snaan j e nalet zahvatio vr ata p o d r uma - o d iste hr asto vine, s tekim metalnim o ko vima - i tr esnuo nj ima o b eto nski p o d na ko j ima su staj ala. Up r avo kad j e No valee utr ala u p o d r um, p o ela j e p ad ati tu a. K er i Or tizo vih stisnule su se uz maj ku na klup i. Nisu zab o r avile str ah to su ga d o ivj ele p r o lo g lj eta kad j e tu a veli ine o r aha ub ila nj iho vu chihuahuu, Cantinflas. " Mama, gd j e j e b aka sestr a? " , up itala j e Amer icus. " Sad e d o i, d uo ." No valee j e staj ala p r ed p o d r umskim vr atima i gled ala kako zr na tu e p o skakuj u p o d vo r itu - o d skakivala su, vr tj ela se i sud ar ala na tr avnj aku u neo b i no m led eno m p lesu. Unitila su suno vr ate u Dixieno m vr tu, o tkinuvi cvj eto ve i sr uivi stap ke. Limeni kr o v ko ko inj ca j e klep etao b r zo i ner itmi ki. Kad su ule zvuk r azb ij anj a stakla, go sp o a Or tiz i No valee su se p o gled ale. Kad su zr na tu e p o ela p ad ati niz p o d r umske stub e i ko tr lj ati se p o p o d u, naj mla a k i Or tizo vih p o ela j e p lakati. " A d a zatvo r imo vr ata? " , up itala j e go sp o a Or tiz. " P r i ekaj mo j o malo sestr u. Samo j o neko liko minuta." I znenad a, tu a j e p r estala i p o no vno j e zavlad ala tiina. " Hvala B o gu" , p r o ap tala j e go sp o a Or tiz. No valee j e kimnula i p o hitala uza stub e. Neb o j e b ilo p r ekr iveno tamnim o b lacima nap uhanim, ud nih o b lika... o b lacima ko j i su se kr etali b r zo i nisko , tako nisko d a

83
se No valee inilo d a ih mo e d o taknuti. A o d nekud o d zgo r kao d a j e ula d isanj e, zvuk star o g i mo no g d isanj a. Ond a se o glasila sir ena. No valee j e p r ielj kivala d a to b ud e p o licij a ili vatr o gasci, ali znala j e to j e zap r avo - up o zo r enj e na to r nad o iz ko le d vij e ulice d alj e. Ruke su j o j se naj eile. " K vr agu" , r ekla j e, ali glas j o j j e p r iguio snaan nalet vj etr a. Go sp o a Or tiz p o p ela se uz neko liko stub a, up r avo to liko d a mo e vid j eti van. Sme e j e p o elo letj eti p o Dixieno m d vo r itu. Letj ele su i kante za sme e, a gr ane stab ala su mahale kao d a su p o lud j ele. " No valee, mo d a b i tr eb ala u i." " Samo u o tr ati d o ku e i p o gled ati to j e sa sestr o m i " A o nd a ga j e ugled ala. I zvij eno g u sp ir alu, p r ueno g p o p ut kvr gavo g p r sta ko j i p o see za tlo m. Za ula se d ivlj a r ika a neb o j e p o stalo vr u e i p o elo se vr tj eti, ub ad aj u i j e i ugr izaj u i. Up r avo kad j e kr enula p r ema ku i, neto j u j e p o go d ilo u r uku, neto maleno i tvr d o to j e o d letj elo p r eko d vo r ita na ulicu. Vid j ela j e kako p lo a s natp iso m Dixine elj ao nice leti na p latanu, a Henr yj ev amac p o j ur io j e niz ulicu i r azb io se o ko ko inj ac. No valee j e znala d a ne e usp j eti d o i d o ku e p a se s muko m o kr enula p r ema p o d r umu. Usp j ela j e j ed no m no go m stati na go r nj u stub u, a o nd a se uhvatila za vr ata. Usp j ela ih j e p o d i i neko liko centimetar a, ali vj etar ih j e p o no vno zalup io o b eto nsko p o d no j e. P o kuala j e p o no vno , ali vj etar j e b io o d ve j ak, a kad se malo o d maknula o d vr ata, o sj etila j e kako j e snana zr a na str uj a p o d ie, kako j o j tij elo p o staj e lake, kao d a e j e neb o p r o gutati. No o nd a su j e ne ij e r uke zgr ab ile za glenj eve i p o vukle. Savila j e ko lj ena, sp ustila glavu i p o segnula iza seb e, nala r uke go sp o e Or tiz i zgr ab ila ih to j e vr e mo gla, ne p utaj u i d o k j u j e go sp o a Or tiz o timala vj etr u i vukla niza stub e u p o d r um. Amer icus j e kr iknula i p o tr ala j o j u zagr lj aj , ali kr ik se j ed va i uo o d zavij anj a vj etr a. Sklo p ile su o i kako ih ne b i o zlij ed ilo sme e ko j e j e letj elo o ko nj ih p a nisu vid j ele kako se go sp o a Or tiz s k er ima zavukla u kut p o d r uma. Nisu vid j ele kako Do ughb o y zavij a iza p r evr nute klup e. Nisu vid j eli ni ma kicu, izgub lj enu i up laenu, kako p uzi p o p o d u. Od j ed anp ut j e teki, vr u i zr ak p o eo izlij etati iz p o d r uma, gase i svij e e, no se i sa so b o m li e i kekse, p lj esnj ivu ar ap u, p ap ir natu au, p auko ve... ma kicu j e b acio o stub e, p o d ignuo j e, usisao i o d nio sa so b o m. Ond a j e str aan lo m izvana zatr esao zid o ve i p o d , a silo vit nalet vj etr a zalup io j e vr ata. U p o d r umu j e b ilo mr a no i tiho kao u gr o b nici. Dvad eset etvr to p o glavlj e Henr y i Leo na p o ko p ani su tr i d ana p o slij e to r nad a. Umr li su zagr lj eni u o r mar u u Leo ninu d ij elu stana. Neki su go vo r ili d a j e o d luka d a zaj ed no u u u o r mar vj er o j atno j ed ino o ko ega su se slo ili u p o slj ed nj ih etr d eset go d ina. Ali, nij e b ilo tako . P o ko p ani su u zaj ed ni ko m gr o b u ko j i su kup ili na d vad esetp eto go d inj icu b r aka. Nj iho v j e sp r o vo d b io p r vi, a za nj im su slij ed ili i d r ugi. Ob itelj iz Muld r o wa maj ka, o tac i d vo j e d j ece - p o ginuli su u kamio netu na auto cesti d o k su p o kuavali p o b j e i to r nad u. T r o j e tinej d er a p o ginulo j e u r ekr eacij sko j d vo r ani P r ve meto d isti ke cr kve d o k su igr ali sto lni tenis. Sestr a Husb and p o ko p ana j e p o slj ed nj a, kino g uto r ka uj utr o , na Gr o b lj u P ar ad ise sj ever no o d gr ad a. Fo r ney j u j e naao , izvukao j e iz p r iko lice zd r o b lj ene p o p ut har mo nike i b a ene na ulicu. J o j e b ila iva, ali j ed va. Sr ce j o j j e j ed anp ut p r estalo kucati na p utu d o b o lnice i p o no vno u hitno j slub i. P o slij e o p er acij e, p et j e d ana b ila na ap ar atima za o d r avanj e ivo ta. No valee nij e o d lazila iz b o lnice d o samo ga kr aj a. P utali su j e u o d j el intenzivne skr b i samo na d eset minuta svaka d va sata, ali p o nekad b i ip ak usp j ela o stati malo d ulj e. Lexie Co o p zamo lila j e za p o mo sestr u s to g o d j ela, p a kad j e o na b ila na d uno sti, No valee j e smj ela o stati d ulj e ko d sestr e. P r va d va d ana No valee i go sp o d in Sp r o ck o d lazili su sestr i zaj ed no . Glavna sestr a p o r azgo var ala j e s nj ima i o b j asnila im d a p acij enti u ko mi vj er o j atno na neki na in ip ak r eagir aj u na o no to se d o ga a o ko nj ih.

84
" Zato j e vano d a j e d o d ir uj ete. Dr ite j e za r uku. Miluj te j o j ko su." Go sp o d in Sp r o ck j e kimnuo i p o no vio : " Milo vati ko su." " I r azgo var aj te s nj o m. P r i aj te o lij ep im tr enucima ko j e ste p r o veli zaj ed no . P r i aj te o smij enim d o go d o vtinama. Smij te se ako ikako mo ete." " Smij ati se" , p o no vio j e go sp o d in Sp r o ck. " Da. Mislite li d a ete to mo i? " " Ne znam" , r ekla j e No valee. " P o kuat emo ." I go sp o d in Sp r o ck d o ista se tr ud io . Uao b i sp r eman isp r i ati vic ko j i j e uvj eb ao s No valee. I li b i p o kuao izvesti svo j u imitacij u B ar neyj a Fifea, ili p o eo itati Sho e, sestr in o milj eni str ip . Ali, kad b i stao p o kr aj nj e, kad b i vid io nj ezino p o lo mlj eno tij elo i sve o ne cj ev ice, kad b i uo kako d ie kr o z str o j , kako j o j d ah hr ip e u p r sima, svlad ali b i ga j ecaj i p a b i ga mo r ali o d vesti. Na kr aj u j e p r estao ulaziti. Sj ed io b i u ekao nici i ekao . No valee j e b r zo nau ila kako p o tisnuti o naj d io seb e ko j i j e elio p lakati, j ecati... d io ko j i j e elio istr gnuti cj ev ice, p o d i i sestr u u nar u j e i o d nij eti j e d o ma. " Amer icus kae d a j e j ed an o d no vih ma i a u Mo seso vo j up i d anas p r o gled ao , o naj uti ko j eg j e p r o zvala B utter B ean. I p o r u ila ti j e d a si imala p r avo . Kad ma i p r o gled a, p r vo to vid i j e nj ego va maj ka." A kad j e No valee nau ila isklj u iti zvuko ve i mir ise ivu ih i umir u ih, go to vo se mo gla p r etvar ati d a su sestr a i o na u I GA-i ili d a sad e p r ko s u vr tu ili sj ed e u kuhinj i i ekaj u d a kava zakuha. " Up r avo sam telefo nir ala Cer tain. Kae d a j e naa Amer icus p o stala lij e nica. Fo r ney j o j j e kup io lij e ni ku o p r emu na d ar . A Cer tain j o j j e saila maleni b ij eli o gr ta i izvezla " d r . Natio n" na d ep u. Mo ses j o j na vr ata stavi p lo icu... i eto ti o r d inacij e. Cer tain kae d a lij e i sve ega se mo e d o ep ati - Mo sesa, ko ko i, p se, a d anas i kr ave." No valee se nasmij eila d o k j e namj etala p lahtu na sestr inim p r sima. " J utr o s j u j e Mo ses p o veo sa so b o m u staj u i d o k j e muzao kr avu, Amer icus j u j e lij e ila. Kae d a j e u nula p o kr aj o ne star e ho lsteinice, ko j o j j e nad j enula ime P o lly." No valee j e s no no g o r mar i a uzela p ap ir nati r up i i o b r isala kutke sestr inih usnica. " Kae d a j e Amer icus znala p r eko r iti P o lly d o k j u j e p r egled avala, go vo r ila j o j neka b ud e mir na i d ub o ko d ie. A p o to j e steto sko p o m o slukivala kr avino vime, zatr esla j e glavo m i r ekla: 'Zna, P o lly, mo r at e na d ij etu, j er cice su ti j ed no stavno p r evelike.'" No valee se nasmij ala i zamilj ala d a se i sestr a smij e. Katkad j e to zamilj ala tako usp j eno d a b i j o j se u inilo kako se sestr a d o ista nasmij eila, d o m ti d aj e o no to ti nita d r ugo ne mo e d ati... tvo j u p o vij est... d o m j e mj esto gd j e p o inj e tvo j a p o vij est ili zap j evala, r azved r i se, b r ate, i d o i na sunce j ed no g emo d ana sve shvatiti ili j e stisnula za r uku i mo lila se, i mo limo o p r o st, Go sp o d ine, j er smo go sp o d in Sp r o ck i j a o p et b lud no zgr ij eili. Ali, to su b ili naj go r i tr enuci, tr enuci kad se No valee naj vie mo r ala tr ud iti d a se suzd r i. I tako , kad a su isko p ali ap ar ate i p ustili sestr u d a umr e, No valee j e b ila kad r a uzeti sestr inu utu r ej o nsku halj inu i nj ezinu r u nu ur u, staviti ih u p ap ir natu vr e icu... i o ti i. P o slij e sp r o vo d a No valee j e o tila k Mo sesu i Cer tain, u so b u o b lo enu b o r o vino m, u kr evet s p o stelj ino m nap unj eno m p er j em i mekanim utim p lahtama i o nd j e j e sp avala o samnaest sati. Sp avala b i i d ue, ali j e Amer icus slj ed e eg d ana u d va p o slij ep o d ne ula na p r stima i d o nij ela malu cr nu to r b u. " Zd r avo , slatkice" , r ekla j e No valee. " Mima Cer tain r ekla d a mamica sp ava." " Ne, ekala sam d a d o e i p o lj ub i me."

85
Amer icus j e p r uila r uke i No valee j u j e p o d ignula na kr evet. P o lj ub ile su se, a o nd a j e Amer icus p o ela p etlj ati o ko ko p e na to r b i. " to to ima? " " Lij e ni ku to r b u." Amer icus j e izvad ila svo j lij e ni ki p r ib o r - p lasti ni steto sko p i d r venu licu za j ezik. " Mamica b o lesna." Nako n kr atko g p o vuci-p o tegni, usp j ela j e staviti slualice na o b r aze p a j e p o sluala No valeeino sr ce. " I , go sp o o d o kto r , to mi j e? " " T ita Mo ses kae mamici se p o lo milo sr ce." No valee se na silu nasmij eila d o k se Amer icus usr ed o to ila na p r egled . P o to j o j j e o tvo r ila usta d r veno m lico m, mud r o j e kimnula, sp r emila p r ib o r u to r b u i o tvo r ila vr e icu o ko lad nih b o mb o na. I zvad ila j e d va i r ekla: " P o p ij o vo i o d mah e o zd r aviti." " A to j e to , d o kto r ice Natio n? " " B io tici." Stavila j e j ed an b o mb o n u No valeeina usta, a j ed an u svo j a. " I meni se p o lo milo sr ce" , r ekla j e. Slj ed e eg tj ed na No valee se nekako vukla kr o z d ane i no i, sve zb o g " p o lo mlj eno g" sr ca. Kad b i zasp ala, p r o go nili b i j e glaso vi ko j i su j e d o zivali iz d vo str ukih i sr avnj enih p r iko lica, na sr uenim stab lima itale su p r ekinute elektr i ne ice, b ater ij e su se p r o b ij ale kr o z mr ak i o tkr ivale ma ke r azmr skane na o te enim o gr ad ama a o b ezglavlj ene ko ko i p ad ale su niz p o d r umske stub e. Kad b i se p r o b ud ila, nij e znala kako isp uniti vr ij eme d o k ne b ud e p o no vno mo gla zasp ati. Ali, nita nij e p o magalo , ni o d ega se nij e mo gla o sj etiti cj elo vito m. Kad j e j ela, nij e o sj e ala o kus hr ane. Kad b i p o kuala itati, nij e usp ij evala up amtiti r ij e i. Nako n p o inka i d alj e b i b ila umo r na. Svi su j o j elj eli p o mo i. Fo r ney j e navr a ao svake ve er i, d o no se i no ve knj ige ko j e b i j o j se mo gle d o p asti. Lexie j u j e d vap ut p o zvala na ve er u. Mo ses j e stavio svo j Ro llei na kuhinj ski sto l, gd j e j o j nij e mo gao p r o maknuti, a Amer icus j u j e i d alj e lij e ila. Samo Cer tain nij e nud ila nikakvu utj ehu j er j e znala d a nita ne mo e ub laiti b o l. Ni knj ige, ni fo to gr afij e, ni hr ana, p a ak ni lj ub av. T elefo n W hiteco tto no vih nij e p r estaj ao zvo niti. Go sp o d in Sp r o ck zvao j e d va-tr i p uta na d an, ali r asp lakao b i se svaki p ut kad b i p o kuao izgo vo r iti sestr ino ime. Go sp o a Or tiz j e nazvala kako b i j avla No valee d a su usp j eli sp asiti neko liko stvar i iz p r iko lice p r ij e nego to su j e o d vukli na o tp ad . Dixie Mullins nazvala j e d vap ut d a b i ih izvij estila o r azgo vo r ima s p o ko j nim muem u ko j ima se neo d r e eno sp o minj ala sestr a Husb and . No valee j e isp r va p o kuavala r azgo var ati sa svima ko j i su nazvali. P r imala j e nj iho vu su ut, sluala savj ete, smij ala se i p lakala s nj ima, d ij elila nj iho ve usp o mene i nj iho vu b o l. Ali, nj ezina j e vlastita b o l b ila p r evelika, p a j e malo p o malo p o ela izb j egavati telefo n. Kad b i ula d a zvo ni, izila b i iz ku e ili se skr ila u kup ao nicu, p o la p r ati p o su e ili r ub lj e, o kup ati d ij ete. inilo se d a b a svi u gr ad u znaj u gd j e j e No valee, p a se Cer tain izvj eb ala u " zae er enim laima" i b ilj eila p o r uke. Zap isivala ih j e na r ui aste p ap ir i e ko j e j e stavlj ala u p ep elj ar u p o kr aj telefo na. Ub r zo j e b ila p una. Zvao j e vlasnik p o gr eb no g p o d uze a zb o g nekih ned o vr enih p o slo va, a isto tako i neka ena iz Gr o b lj a P ar ad ise. I z d vij e cvj e ar nice p itali su kako se d o lazi d o ku e W hiteco tto no vih, a iz E lektr e tr eb a li p o no vno sp o j iti str uj u. Netko iz mir o vinsko g nazvao j e tr ae i d a No valee vr ati sestr in p o slj ed nj i ek, a r a uno vo e iz b o lnice zanimalo j e kamo d a p o alj u r a un. Neke lj ud e ko j i su zvali No valee uo p e nij e p o znavala - enu p o imenu Gr ace, d j e aka p o imenu T ed , o d vj etnika ko j i se p r ed stavio kao Ray i zvao d vap ut. Ali, No valee j e p r etp o stavlj ala d a su iz Ano nimnih alko ho li ar a, j er Cer tain j o j j e r ekla d a su svi r azgo vo r p o inj ali na isti na in: " Zd r avo , zo vem se Gr ace... Zd r avo , zo vem se T ed ... Zd r avo , zo vem se Ray." Nazvalo j e i neko liko zap o slenika W al-Mar ta. Svi su b ili zab r inuti zb o g p o sla. T o r nad o j e go to vo p o sve unitio r o b nu ku u. Kr o v j e go to vo p o sve uniten, zid o vi p o r ueni, sklad ite isp r anj eno , r o b a r azasuta p o cij elo j up anij i. Nitko nij e p o uzd ano znao to e se d o go d iti, ali svatko j e uo neku glasinu. Sno o ks Lancaster ula j e d a e Sam W alto n sam d o i p o gled ati tetu. B etty T enkiller ula

86
j e d a e zap o slenici d o b iti o d tetu za p r ir o d nu katastr o fu. A Ralp h Sco ggins uo j e o d glavno g p o slo vo e d a e W al-Mar t kup iti b ive sklad ite Nacio nalne gar d e, p r eur ed iti ga i za mj esec d ana o tvo r iti no vu tr go vinu. Ali, nitko nij e mo gao ni p r etp o staviti to e se d o ista d o go d iti. Nitko to nij e ni naslutio . " Do no sim ti d o b r e i lo e vij esti" , r ekao j e Reggie Lewis. " Ko j e eli p r ve uti? " No valee b i naj r ad ij e b ila sp ustila slualicu, ali r ekla j e: " P a, d aj p r vo lo e." " Do b r o . E vo ga. W al-Mar t ne e o vd j e o tvar ati no vu tr go vinu. Seli se." " Mo lim? " " Up r avo su mi j avili iz up r ave. Neka ena iz up r avno g o d b o r a u B ento nvilleu nazvala me, nema ni p o la sata." " P a to nij e mo gu e!" " Nau b i tr go vinu tr eb alo izno va sagr ad iti. Od temelj a. Dva inenj er a b ila su tu tr i d ana i p r egled avali o statke. Rekli su: 'Nema anse.' J ed no stavno j e o d ve o te ena. W al-Mar t se seli." " Ako uz to ima i neku d o b r u vij est, o nd a..." " I mam. Od lu ili su sagr ad iti sup er tr go vinu p r ij eko u P o teauu." " U P o teauu!" " Zna, j ed nu o d o nih d ivo vskih zgr ad a. Ne znam... kakvih tisu u kvad ata. Samo p o sluga, lj ekar na, o p ti ar , p ekar a. Sve b i b ilo p o d istim kr o vo m. Vie o d p ed eset b lagaj ni." " I za teb e j e to d o b r a vij est? " " P a j est! J er , svima nam j e tamo zaj am en p o sao !" " Reggie, d o P o teaua ima o samd eset kilo metar a." " Deved eset d va. Ali, p latit e nam tr o ko ve p r eselj enj a i d avati nam p o la p la e d o k se tr go vina ne o tvo r i." " Mo r amo se p r eseliti u P o teau? " " P a, p r ed aleko j e d a svaki d an p utuj e, nij e li tako ? " " Ali, o vd j e j e mo j d o m. Ne mo gu se samo tako p r eseliti." " eli li zad r ati p o sao u W al-Mar tu, mo r at e." Nako n vij esti o zatvar anj u W al-Mar ta uslij ed io j e no vi niz telefo nskih p o ziva i nako n nep uno g sata Fo r ney j e ho d ao amo -tamo p o d nevno j so b i W hiteco tto no vih, j ed nako uzb u en kao o no g p r vo g d ana u knj inici. J ur io j e o d kamina d o fr ancusko g p r o zo r a kao d a e se zaletj eti kr o z nj ega a o nd a b i se u p o slj ed nj em tr enutku o kr enuo i j ur nuo p r ema Cer tainino m o r mar i u s p o r culano m, u ko j em su malene p o r culanske ma kice p o skakivale o d svako g nj ego va ko r aka. " to mi d r ugo p r eo staj e, Fo r ney? " " to ti p r eo staj e? Na i d r ugi p o sao . I ma o vd j e i d r ugih p o slo va, No valee." " O, d a." No valee j e uzela no vine ve o tvo r ene na str anicu s o glasima. " T r ae se vo za i za selj enj e stamb enih p r iko lica" , p r o itala j e. " Mala p r ip o mo u ku anstvu invalid a. Ad r esir aj te p isma ko d ku e. Zar ad ite p r o d aj u i p r vo r azr ed ni p r o izvo d ." " Ali, lj ud i se ip ak i o vd j e zap o sle." " Gd j e? " P r uila mu j e no vine. " P o kai mi." " No valee..." " Zar misli d a se elim p r eseliti? T o misli? Ovo j e mo j d o m, Fo r ney. T u su lj ud i d o ko j ih mi j e stalo ." " Da!" " Ali, u W al-Mar tu imam zap o slenj e. P la a j e p r isto j na. I mam p r avo na b o lo vanj e, imam zd r avstveno o sigur anj e za Amer icus." " Mo e stano vati ko d mene!" Fo r ney j e p o cr venio . " I mo j e sestr e" , b r zo j e d o d ao . " Mo e stano vati s nama u knj inici." " Fo r ney." No valee j e o d mahnula glavo m. " Do b r o , znam d a to nij e naj b o lj e r j eenj e ni naj b o lj e mj esto za Amer icus, ali ve b ismo se nekako snali. Mo d a..." " Fo r ney, nij e p r o b lem u to me d a nemam gd j e stano vati. Mo ses i Cer tain p o nud ili su mi d a o stanem ko d nj ih..." " P a o nd a..." " Ali, ne mo gu to ." " Zato ? Zato ne mo e? "

87
" Stanuj em u tu im ku ama o d sed me go d ine, Fo r ney. Ne elim to vie." " No valee, vo lio b ih d a ti... o vaj ... htio b ih d a ti i Amer icus..." Fo r ney j e mahnuo r ukama p o p ut ma io ni ar a, ali iz r ukava mu nij e izletio go lub ni zec ni kitica cvij e a. Go sp o d in Or tiz d o ao j e te ve er i sa sitnicama ko j e j e usp io sp asiti iz sestr ine p r iko lice - neko liko star ih no v i a, neko liko fo to gr afij a, ker ami ko m vazo m... i sestr ino m B ib lij o m. T e ve er i, p o to j e shvatila d a ne e mo i zasp ati, No valee j e up alila svj etlo i uzela B ib lij u s no no g o r mar i a. Okr etala j e str anice na p o etku d o k nij e d o la d o o b itelj skih p o d ataka* gd j e su, r azli itim r uko p isima, b ili zap isani imena i d atumi. Neki su r uko p isi b ili star inski, s finim zavo j ima i ukr asima, neki su sve p isali velikim slo vima, o p r ezno i p o lako . No valee j e itala p o d atke o r o enj ima i smr tima - sestr ine maj ke i o ca, b r ata ko j i j e umr o u d j etinj stvu, b r ata ko j i j e umr o s etr naest go d ina, d vij e tete, uj aka, neko liko b r ati a i sestr i ni - i sestr ino g p o slj ed nj eg b r ata, b r ata Husb and a ko j i j e umr o 1 9 7 8 . go d ine. Naj no vij i p o d atak zap isala j e sestr a p r ij e etir i go d ine. Amer icus Natio n, r o ena 1 4 . svib nj a 1 9 8 7 . No valee j e izvad ila kemij sku o lo vku iz to r b ice. Umr ij et e. Ali tvo j e ime ne e. Ne. Ono e b iti zap isano u ne ij o j B ib lij i... Stavila j e B ib lij u u kr ilo , J er , vid i, ime ima p o vij est. I ta e p o vij est b iti tu i kad teb e vie ne b ud e. i nap isala: T helma I d ean Husb and , r o ena 9 . listo p ad a 1 9 2 2 ., umr la 6 . svib nj a 1 9 9 1 . go d ine. Kad j e zavr ila, sklo p ila j e B ib lij u. I tad a j e znala d a j e d o ao tr enutak... nap o ko n j e d o ao tr enutak d a p o ne p lakati. Dvad eset p eto p o glavlj e " P o ur i, mamice!" Amer icus se vr p o lj ila d o k j e No valee r a elj ava zamr en p r amen ko se. I le su na o b j ed u McDo nald 's s Lexie i d j eco m p a j e Amer icus, j ed va ekaj u i d a d o e u igr ao nicu to ga r esto r ana, cij elo ga j utr a b ila nemir na. " Do b r o , id emo ." Cer tain j e u kuhinj i slagala o p r ano r ub lj e. " B a lij ep o izgled a" , r ekla j e i zagr lila Amer icus. " Mama me j e p o elj ala." " I sad ima kr asnu fr izur u." " T r eb ale b ismo se vr atiti d o p o la tr i ili tr i" , r ekla j e No valee. " T r eb a li ti neto iz gr ad a? " " P a, kup i tr i- etir i limuna. I vr e icu cr no g p ap r a. Veliku. Da vid imo . Aha, p o nestalo mi j e i vanilij e." " J o neto ? " " Mislim d a ne. Ho e d a ti to zap iem? " " Zap amtit emo ." " T o i Mo ses uvij ek kae, a o nd a me mo r a nazvati iz tr go vine." " Gd j e j e o n? " " Vani, p etlj a neto o ko tr akto r a. Sve samo d a ne misli na vae p r eselj enj e. Str ano mu j e teko zb o g to ga." Cer tain j e alo sno o d mahnula glavo m. " A ne e samo nj ego vo sr ce b iti slo mlj eno . Vid j ela sam izr az na Fo r neyj evu licu kad j e j u er o d lazio ." " Zna d a ne elim o ti i, ali..." " I d emo , mama" , r ekla j e Amer icus p o teu i No valee za suknj u. " Do b r o ." " Uh, zamalo sam zab o r avila" , r ekla j e Cer tain. " Op et te zvao o naj Ray." " J e li r ekao zato me tr eb a? " " Ne, ali o vaj p ut j e o stavio svo j telefo nski b r o j ." " Nazvat u ga." A d o k j u j e Amer icus gur ala kr o z vr ata, d o d ala j e: " Kad se vr atimo iz gr ad a." Mo ses j e b io nap o la skr iven p o d haub o m star o g tr akto r a, ali izvukao se kad j e uo Amer icus.

88
" P ip a Mo ses!" " uj em d a id e u gr ad , go sp o ice Amer icus." " I d em u igr ao nicu. S P r aline i B r o wniej em i B ab y Ruth... o ho !" Amer icus se p lj esnula p o elu, kr etnj o m ko j u j e nau ila s televizij e. " Zab o r avila sam svo j u lij e ni ku to r b u" , r ekla j e i p o tr ala p r ema ku i. " P a to e ti lij e ni ka to r b a u McDo nald 'su? " , p o vikao j e Mo ses za nj o m, ali ve j e p r o letj ela kr o z vr ata. Mo ses se nasmij eio , a o nd a j e iz kutij e za alat izvad io fr ancuski klj u . " J esi li d o b r o , d uo ? " " J esam." " uo sam te kako si no as ho d ala." " T r aila sam p enkalu." " Htj ela si p isati? U tr i uj utr o ? " " P a, htj ela sam neto d o vr iti." Amer icus j e s vr ata McDo nald 'sa p o j ur ila r avno u igr ao nicu gd j e su se P r aline, B r o wnie i b lizanke sp utali niz to b o gan. Lexie j e sj ed ila stisnuta u sep ar eu i p ij uckala kavu. B ila j e tr ud na est mj eseci i ud eb lj ala se d vad eset kilo gr ama. Ko sa j o j se p r o r ij ed ila i b ila j e nep r estano umo r na. " Ve si d ugo tu? " " P a sad , zavisi kako gled a na to " , r ekla j e Lexie. " Do li smo j utr o s u d evet na d o r u ak. Ond a smo o tili u kliniku gd j e sam imala zakazano u p o la j ed anaest, a sad smo se vr atili na o b j ed ." " Do b r e ste vi muter ij e!" "Mu ter ij e? Novalee, m i s m o tu k ao r odbina. T olik o vr em ena pr ovodim o ovdj e da Baby Ruth zove Ronalda Mc Donalda 'br ate'." No valee se nasmij ala, iskr eno , p r vi p ut nako n d ugo g vr emena. " T i mi d o b r o ini, Lexie." " P a, netko mo r a." Lexie j e isp r uila r uku p r eko sto la i maknula No valee p r amen ko se s ela. " Gr o zno izgled a." " Nisam no as mo gla sp avati." " Vid i se. Kako j e p r o lo s Fo r neyj em? " " Otp r ilike kako sam i o ekivala." " T ako lo e, hm? " " Da. Ali, o n o b o ava Amer icus. Ako se o d selimo ..." " A teb e ne o b o ava? " " P a d o b r o , i mene. P r ij atelj i smo ." " Ma d aj , No valee, o tvo r i o i! Nisi ti nj emu p r ij atelj ica. Ve sam ti r ekla. Fo r ney Hull j e zalj ub lj en u teb e." " Lexie, zna li ti r azliku izme u lj ub avi i p r ij atelj stva? " " J e li to neki test? " " Fo r ney j e kr asan, o d an p r ij atelj ko j i j e sa mno m p r o ao neke o d naj teih tr enutaka u mo j em ivo tu. P a o n mi j e p o mo gao p r i p o r o aj u! T akvo p r ij atelj stvo ... zna b iti i j a e o d lj ub avi." " Ma d aj , mo lim te. On te vo li. Klad im se d a sanj a o to me kako e te stisnuti u zagr lj aj ..." " P r evie ita lj ub i e." " No valee, p o sluaj me. On j e lud za to b o m. Kao d a j e d o ista iv j ed ino kad si ti s nj im." " P r i a glup o sti." " Nij e istina! Vid im j a to ... gled am ga kad j e s to b o m. Misli d a j e svaka tvo j a r ij e svetinj a. Svi a mu se tvo j ho d , tvo j mir is. Vo li tvo j u ko su, tvo j u ko u, tvo j e male cice..." " Lexie, Fo r ney nij e p o p ut nas." " Kako to misli? " " P a, j ed no stavno j e d r uk ij i. Nj ego vi su b ili ko lo vani. I mali su no vca, Lexie. Fo r ney j e ivio u ku i ko j a j e imala salo n. J a nikad nisam p o znavala niko ga tko j e uo p e znao to j e to salo n." " J a sam znala to j e salo n." " B io j e u E ur o p i. Stud ir ao j e glazb u. Go vo r i tr i str ana j ezika!"

89
" I kako to misli, d r uk ij i j e o d nas? " " Lexie, j a sam zavr ila u o vo m gr ad i u j er me netko o d b acio kao ko mad sme a. Sir o mana sam i neo b r azo vana i..." " Nisi neo b r azo vana. Zna ti mno go to ga. ita vie nego itko ko ga znam." " I d a itam tr i knj ige na d an, nikad a ne u znati o no liko ko liko zna Fo r ney. Nikad ne b ih mo gla r azgo var ati s nj im o velikim id ej ama ili..." " No valee, uj e li ti seb e? to , netko te ne mo e vo lj eti zato to nisi p r o itala o no liko knj iga ko liko ih j e p r o itao o n? Ne mo e te vo lj eti j er ne go vo r i fr ancuski i j er ne id e u o p er u? Ho e r e i d a se mo emo zalj ub iti j ed ino u lj ud e ko j i su isti kao mi? " " P a ne, nisam b a tako mislila." " Ako ima p r avo , o nd a sam j a zasluila W o o d yj a Samsa i o no to mi j e u inio . Rekao j e d a e b iti o tac mo j o j d j eci j er ih sam ne mo e imati. Zaunj aci, r ekao j e. E p a" , Lexie j e p r o tr lj ala svo j nab r ekli tr b uh, " evo ti nj ego vih zaunj aka." " Lexie, p a nisam htj ela r e i d a..." " I eto ti, o stao j e malo d ue nego o stali, d o vo lj no d ugo d a zatr ud nim, a o nd a j e o tiao - p ar d o n - o d vezao se iz gr ad a na svo j em Har ley David so nu s mo j im to ster o m i mo j im j astucima. Od vezao se usr ed no i i o stavio me tr ud nu s p etim d j eteto m, a ti mi kae d a mo emo imati samo o no to zasluuj emo ? Ne mo emo se nad ati ni emu b o lj em? " " P a, Lexie, sama si r ekla. Dj evo j ke p o p ut nas ne mo gu b a mno go b ir ati." " Vanilij u" , r ekla j e Cer tain. " Ah, d a." No valee se o kr enula o d telefo nske go vo r nice u I GA-i i ap nula Amer icus " vanilij a" , a o na se o p et lup ila ako m p o elu. " No valee, o p et j e zvao o naj Ray. Rekao j e d a mo r a d anas r azgo var ati s to b o m." " J e li ti r ekao zato ? " " Ne, samo d a j e vano ." " Do b r o , r eci mi nj ego v b r o j ." " 7 6 5 -4 4 9 0 ." " Nazvat u ga." im j e sp ustila slualicu, No valee j e ub acila j o j ed nu ko vanicu u ap ar at i o kr enula b r o j ko j i j o j j e d ala Cer tain. Muki se glas j avio ve nako n p r vo g zvo na. Deset minuta p o slij e, No valee j e p ar kir ala na p r ilazu nekad anj o j sestr ino j p r iko lici, a isp r ed nj e j e b io tamno sme i b uick iz ko j eg j e iziao nizak, mr av mukar ac i kr enuo p r ema nj o j . " Zd r avo , j a sam Ray" , r ekao j e. No valee se r uko vala s nj im, ali nij e o sj e ala ni p r itisak nj ego ve r uke, ni mir is nj ego ve cigar ete, ni ugo d an mir is nj ego ve ko lo nj ske vo d e. Nij e zamij etila ko mad i d uhana ko j i mu j e o stao na d o nj o j usnici ni d ub o ko usa ene sive o i p une b o la i umo r a. Gled ala j e p o kr aj nj ega, p r eko nj ego vo g r amena... p o kr aj nj ego vo g b uicka. P r iko lice vie nij e b ilo . Ni p o emu se nij e ni vid j elo d a j e ikad a b ila tu. Nij e o stalo nita. Ni p o tp o r nj i ko j ima su b ili b lo kir ani ko ta i, ni b eto nski b lo ko vi ko j i su d r ali j ezi ac, ni aluminij ko j im j e b ilo o mo tano d no . Nij e b ilo ni ko mad i a stakla, lima ili d r va, ni o p eke. Sve j e nestalo - tr ij em i up a, sj enica i b azen i za p tice. Ostala j e samo p r azna zemlj a. " J este li sad a p r vi p ut o vd j e? Nako n nesr e e? " Amer icus j o j j e p r ila i p r imila j e za r uku. No valee j e kimnula. " T ako mi j e ao " , r ekao j e. " Znam d a ste b ile b liske. Mno go j e go vo r ila o vama." " Vi i sestr a ste b ili..." " Ob o j e alko ho li ar i. Ond j e sam j e i up o znao , u Ano nimnim alko lo hi ar ima. P r ij e etir i go d ine, o tp r ilike u vr ij eme kad vas j e nala. B ila mi j e sp o nzo r ica." " Aha, zna i to ste vi. Vi ste nazivali..." " Usr ed no i? Da. T aj sam. Onaj ko j ega j e izvla ila iz Hi-Ho Club a ili Red Do g Salo o na... ili B o ne's P lacea." Ray j e b acio o p uak i o d mah zap alio no vu cigar etu. " Gd j e go d sam zavr io , o na b i d o la p o mene." " Mama? " Amer icus j e p o tezala No valee za r uku.

90
" Nikad a nij e d igla r uke o d mene" , r ekao j e Ray. " Kad sam o stao b ez kancelar ij e i zamalo izgub io d o zvo lu d a r ad im kao o d vj etnik... o na mi j e p o mo gla d a se izvu em." No valee j e gled ala p r azno zemlj ite. " J ed no stavno ne mo gu vj er o vati d a vie ni ega nema." Amer icus j e izvukla r u icu iz maj ine r uke i o tr ala. " Da" , r ekao j e Ray. " T o vam j e zacij elo veliki o k, ali b ilo b i vam j o go r e d a ste vid j eli kako j e izgled alo p r ij e nego to su r a istili." " B ili ste tu? " " J a sam izvr itelj o p o r uke, p a..." " Op o r uke? " " Da, sestr a j e o stavila o p o r uku." P o segnuo j e u d ep i izvukao d eb elu o mo tnicu. " Sve j e tu." " to to ? " " T o j e nj ezina o p o r uka, d ar o vnica, neko liko eko va... p r iznanice. Mo r at ete p o tp isati neko liko d o kumenata, a o nd a..." " Zato ? " " Zato to j e sve o stavila vama, go sp o ice Natio n. Zemlj u. P r iko licu - b ila j e o sigur ana, ali na minimalni izno s. Osam tisu a. I o sam tisu a za o no to j e b ilo u nj o j . ek j e tu." Ray j e p r uio o mo tnicu No valee. " I ek Natio nal Rep ub lica, p o lica ivo tno g o sigur anj a na d eset tisu a d o lar a, u vau ko r ist." " Mamice" , d o viknula j e Amer icus p r eko d vo r ita. " I tako " , r ekao j e Ray, " sve j e to vae." No valee j e uzela o mo tnicu. Kr etnj e su j o j b ile uko ene i mehani ke. " J este li sko vali kakav p lan? " sp ava e so b e sa star inskim p r ekr iva ima i p o stelj ama s b ald ahinima " Namj er avate li o stati u o vo m d ij elu zemlj e? " kuhinj e s b akr enim lo ncima i p lavim p o r culano m " Mama!" zid o vi p r ekr iveni o b itelj skim fo to gr afij ama u zlatnim o kvir ima " Mama, gle!" No valee se o kr enula i vid j ela kako Amer icus skaku e o ko d ivlj eg kestena - i d alj e viso ko g, r avno g, ivo g i zd r avo g. d o no si sr e u... p o mae ti na i p ut ku i ako se izgub i " I li se namj er avate vr atiti u T ennessee? " d o m j e mj esto na ko j em p o inj e tvo j a p o vij est " Mo lim? " " P itao sam namj er avate li se vr atiti u T ennessee? " " Ne. Ostat u o vd j e. Ovo j e mo j d o m." Dvad eset esto p o glavlj e Ri o ko sa d j evo j ka za anko m p r ip alila j e j o j ed nu cigar etu i p r ekr iila no ge tako d a se minisuknj a s r esama p o p ela j o vie uz b ed r a p a su j o j se vid j ele ip kaste ga ice. Htj ela j e b iti sigur na d a j e p j eva ko j i se nazvao B illy Shad o w d o b r o vid i. Zb o g to ga se nij e tr eb ala b r inuti. W illy J ack j u j e snimio kao i sve o stale - sitnu b r inetu u tij esnim tr ap er icama i maj ici b ez r ukava ko j a j o j j e j ed va p o kr ivala b r ad avice... d ugo no gu Meksikanku u cr venim izmama i tr ap er o r cu ko j i j o j nij e p o sve p r ekr io guzo ve...d j evo j ku velikih o ij u ko j a j e d ud ala p alac svaki p ut kad b i j e p o gled ao . W illyj u J acku nij ed na nij e p r o makla. Ali, ve er as nij e b io u p o tr azi za eno m. ekao j e J o hnnyj a Deso ta, j ed no g o d naj utj ecaj nij ih agenata u b r ani, ko j i ga j e o b e ao d o i uti. " I , kako ti mo gu p o mo i, B illy? " " P a, Sho r ty W ayne r ekao mi j e d a stup im s to b o m u vezu, J o hnny. Kae d a ti se svid j ela mo j a p j esma." " Kucanj e sr ca, j e li? " " Otkucaj sr ca." " Zgo d na melo d ij a."

91
" Sho r ty j e r ekao d a te nazo vem ako d o em u Dallas." " Svakako to u ini." " P a, zato i zo vem." " T u si, u Dallasu? Sad a? " " Da. P r o lo g tj ed na sam p o eo nastup ati u Co wp o kesu." "I k olik o os taj e ?" "T u s am do des etog." "Aha." "Pa s am m is lio..." "Billy?" "Molim ?" "J o uvij ek s i k od Ruth Meyer s ?" " J esam, ali p o eo sam r azmilj ati o p r o mj eni, ako r azumij e to ho u r e i." W illy J ack zamahnuo j e ako m kako b i d ao znak b ub nj ar u d a kasni za p o la takta i p o eo p j evati r efr en p j esme " Mama, Do n't Let Your Babies G r ow Up to Be Cowboys ", pr ve u nas tupu Billyj a Shadowa i Night River a. U Cowpok es u se o kup ilo vie lj ud i nego to j e ugo d no mo glo stati u lo kal i p r ij e nego to su stup ili na p o zo r nicu. I sat p o slij e p ub lika j e j o ulazila, sp r emno p la aj u i d eset d o lar a za ulaznicu kako b i zatim mo gli p latiti p et d o lar a za Lone Star u boc i s dugim gr lom . Cowpok es se nalazio u p o mo d no m d ij elu Avenij e Gr eenville i u nj ega j e d o lazila mla a, imu na p ub lika - mlad i o d vj etnici i lij e nici ko j ima su stetso ni titili o i o d str o b o sko p a, stud enti u izmama Luc c hes i ko j e su staj ale esto d o lar a a nikad a ne e kr o iti na nita hr ap avij e o d p ar keta, vitke zlatne ene ko j e su svo j izgled stekle up o r no m tj elo vj eb o m i o d lasko m u so lar ij . Ali, Cowpok es j e b io neto sasvim d r ugo o d mj esta na ko j ima j e W illy J ack p o eo , b ij ed nih klub o va u ko j ima mu j e Ruth Meyer s nala angaman, o pas nih lok ala u opas nim m j es tim a - Bac k Stabber Bar u T r inidadu u Color adu... F or k ed T ongue u W ins lowu u Ar izoni... Coonas s es and Cr ac k er s u Bilox ij u u Mis s is s ippij u. Ruth Meyer s elj ela se uvj er iti j e li ustr aj an, vid j eti ho e li o p stati u glamur o zno m svij etu sho w-b usinessa. Usp ij evao j e, ali esto samo za vlas. U Chillic otheu u Mis s our ij u, u lok alu k oj i s e zvao Hole in the W all , neki ga j e o vj ek u invalid skim ko licima p o kuao ub iti kukasto m sj ekir o m j er gr up a nij e znala svir ati naslo vnu melo d ij u iz fil m a "Moj e pj es m e, m oj i s novi". U Dec atur u u Alabam i, u lok alu Baby's Bar and G r ill , neka j e ena d r ala ilj ak za led uz muevlj evo uho i zahtij evala d a W illy J ack o tp j eva " Yo ur Cheatin' Hear t" . U Hot Spr ings u u Ar k ans as u tr i s u br ata bdj ela nad m r tvim br atom pr ij e pok opa pa s u ga donij eli u Rubber Roos ter i natj er ali Night River d a p j evaj u " B lue E yes Cr ying in the Rain" o d p o no i d o etir i uj utr o . A u Valdos ti u G eor gij i W illy J ac k j e nas tupao u bar u T he F ang gdj e j e dij elio pozor nic u s pet- es t s tak lenih kaveza u ko j ima su b ile zmij e. Kad b i d o lo vr ij eme d a ih se nahr ani, ko no b ar j e go stima p r o d avao ive mieve p o tr i d o lar a, a kad b i go st ub acio mia u kavez, gr up a j e mo r ala svir ati DRUM ROLL i zatim r efr en p j esme " T her e Go es My E ver ything" . W illy J ac k j e ponovno pogledom pr e ao dvor anu i pitao s e za to J ohnny Des oto nij e do ao. Lak o bi ga zapazio iak o j e m j es to bilo pr etr pano j er j e nos io povez pr ek o ok a, navodno zato to m u j e bik is k opao ok o k ad j e pr ij e tr ides et godina nas tupao na r odeu. " Mo e li j o j ed na r und a? " , d o viknuo j e W illy J ack b ar menu. "Ne", r ek ao j e J ohnny Des oto. "Z a m ene j e m alo pr er ano. A im am i dogovor za obj ed." " Ond a u p r ij e i na stvar ." W illy J ack se p r imaknuo i p o vj er lj ivim to no m r ekao : " Mislim d a j e Ruth Meyer s sa m nom napr avila k olik o j e m ogla." "J e li?" " o vj e e, o na j ed no stavno nij e d o vo lj no utj ecaj na." "Ne bih j a ba podc j enj ivao Ruth Meyer s . Im a m nogo is k us tva." "Dobr o, m noge j e glazbenik e dovela na pozor nic u, ali..." "Pos tigla j e da s nim i s voj u pj es m u, Billy." " Sr anj e!" W illy J ack j e s ga enj em zatr esao glavo m. " Ob i nu singlicu ko d Sho r tyj a W aynea."

92
" P a, imao j e Sho r ty neko liko hito va. Zna p o sao . I mno gim j e lj ud ima d o nio mno go no vca, uklj u uj u i i Ruth Meyer s." "E pa, m ene nij e obogatio." "Pos tigao j e da j e pu taj u na r adij u." " Ali j a o d to ga nemam velike ko r isti." W illy J ack j e p o d igao p r aznu au kako b i j e b ar men vid io . " A to b i ti elio , B illy? " "Album . Vlas titi album ... i video. I nas tupe na televizij i. T o m i tr eba, da m e netk o gur a." "A m is li d a Ruth Meyer s to ne ini? " "K vr agu, J ohnny, ona j ednos tavno nem a dovolj no utj ec aj a." W illy J ack uhvatio j e anker i in p o gled i d ao j o j znak d a mu d o nese j o j ed nu au W ild T ur k eyj a d o k j e p ij anist, mr avac p o imenu Davey D., p o eo svir ati " Miser y and G in". Davey D. j ed ini j e o stao o d etvo r ice ko j u j e Ruth Meyer s o kup ila stvar aj u i Night River i B illyj a Shad o wa. Unaj m ila j e naj bolj e glazbenik e k oj e j e poznavala, naj bolj e iz s totina gr upa k oj e j e s tvor ila i pr eoblik ovala, m ij e ala i s paj ala - dobr e glazbenik e k oj i s u znali pos ao. Na la ih j e, povezala i s poj ila s Billyj em Shadowom . A o nd a, p r isj e aj u i se svo j e mlad o sti u Misso ur ij u, ko j e j e zb o g ne ega uvij ek p r izivao o b lik W illy J acko vih usnica, misle i na o nu mlad u d j evo j ku kakva j e neko b ila i na p r ve zano sne no i uz r ij eku Cur r ent s p r vim zano snim d e ko m, Ruth Meyer s j e no vo nastalu gr up u nazvala Night River *, o sj e aj u i d a b i se sj ena* i no mo gli sp o j iti u sklad nu cj elinu. Ali, to se nij e d o go d ilo , i to ne zato to b ub nj ar nij e imao o sj e aj za r itam, ni zato to b asist nij e znao o d svir ati so lo , ni zato to gitar ist nij e imao ap so lutan sluh. Nij e se d o go d ilo j er su svi b ili p r eviso ki. Samo j e Davey D. b io nii o d W illyj a J acka - i tako j e samo Davey D. o stao . I p r emd a no vi lano vi gr up e nisu b ili tako d o b r i i iskusni kao p r vo tni, B illy Shad o w j e malo -p o malo ip ak p o staj ao zvij ezd a. Ruth Meyer s d o b r o j e o b avila svo j p o sao . No b io j e to zahtj evan p o sao i b ila j e p o tr eb na p r ava mala vo j ska p o mo nika d a sve o b ave. W illyj a J acka i te kako j e tr eb alo dotj er ati. O noga dana u Nas hvilleu, Doc F r azier , zubar , gotovo s e r as plak ao k ad j e pogledao u W illy J ac k ova us ta i vidio k ar ij es , gingivitis i dvades et godina s tar e nas lage k oj e j e tr ebalo uk loniti. Ali, m j es ec pos lij e, k ad j e zubar zavr io pos ao, Bill y Shad o w ustao j e sa zub ar sko g sto lca usta p unih kr unica i mo sto va, zub a b ij elih i istih p o p ut b o lni kih p lahta. Nina, ko zmeti ar ka ko j a ga se zatim d o hvatila, p r vo ga j e mo r ala o slo b o d iti p r huti ko j e mu j e b ila p una ko sa, o b r ve p a ak i no s. Za to j o j j e tr eb ao cij eli tj ed an, tij eko m ko j eg j e nano sila p akung o d katr ana i r icinuso va ulj a. Zatim ga j e o iala i stvo r ila b lag, leer an izgled s uvo j cima ko j i su mu p ad ali na elo . Ond a mu j e stavila tamno kestenj asti p r elj ev j er j e naj vie isticao nj ego ve lj u b i aste o i. Na ko u mu j e nano sila b lato , a p o d o nj ake j e izlij e ila mj eavino m kr astavca i maj o neze. I nako n to ga j e na kr aj u izmanikir ala i isp ed ikir ala, fo to gr afir ala j e B illyj a Shad o wa kako b i p o kazala d a su se go d ine u ko zmeti ko j ko li i te kako i s platile. J ak Go o d en, kr o j a u Pr es ton's W es ter n W ear u , uveo j e W illyj a J acka u p r esvla io nicu s up utama d a skine p o liester ske hla e i kar ir anu ko ulj u to mu ih j e u zatvo r u d ala Clair e Hud so n. Sat p o slij e b io j e o b avij en metr ima finih cr veno sme ih i j antar nih vo r sted a i gab ar d ina, a Go o d en j e mj er io , p r ib ad ao i o zna avao kr ed o m p o nj emu. Dva tj ed na p o slij e, B illy Shad o w o d j enuo j e no vo o d ij elo ko j e j e p r ianj alo uz nj ego ve uske b o ko ve, p o ve avalo nj ego va uska r amena i klizilo mu p o b ed r ima d o k j e ho d ao . Ob u ar T o o b y p r vo g se d ana p r etvar ao d a ne vid i no vinski p ap ir ko j i se W illyj u J acku p r ilij ep io na ar ap e. I ne p o gled avi nj ego ve j eftine izme, znao j e d a su p une p ap ir a. W illy J ack nij e b io nj ego va p r va niska muter ij a. T o o b y j e tako er znao , neko liko t j ed ana p o slij e, kad j e mlad i gur nuo no ge u r u no izr a ene izme o d kr o ko d ilske ko e s p o tp eticama o d p et centimetar a, d a B illy Shad o w nikad a nij e staj ao usp r avnij e ni izgled ao vie nego tad a.

93
I tako , kad su Ruth Meyer s i nj ezina vo j ska p o mo nika zavr ili p o sao , W illy J ack P ickens stao j e p r ed zr calo , nasmij eio se o no me to j e ugled ao i vid io kako mu B illy Shad o w uzvr a a o smij eh. Ruth Meyer s ve j e tad a znala ko liko e j o j nevo lj a d o nij eti. Znala j e d a e ne ij u enu zate i s nj im na str anj em sj ed alu kakvo g linco lna ili cad illaca. Znala j e d a e ne ij a k i zatr ud nj eti i tvr d iti d a j e o n o tac. Znala j e d a e ne ij i sin zavr iti u zatvo r u d o k m u b ud e nab avlj ao tr avu i ko kain. Ruth Meyer s znala j e to j e eka. Znala j e d a e o n izvr nuti sva p r avila i kr iti zako n, iznevj er iti j e, zab o sti j o j no u le a i p o kuati o ti i o d nj e. Ruth Meyer s znala j e s kim ima p o sla p a se tr eb ala b o lj e uvati. Ali , kad se B illy Shad o w o kr enuo o d zr cala, zgr ab io Ruth Meyer s i p o lj ub io j e, p leu i s nj o m p o so b i, sr ce j o j j e p o elo j ako tu i a sr ce j o j se stisnulo o d sj e anj a na o no g zano sno g p r vo g d e ka na r ij eci Cur r ent. " Dr ago mi j e to si usp io d o i, J o hnny." " Malo kasnim, ali imao sam guvu. Nisam se mo gao p r ij e izvu i." "I dr ugi s et nam j e dobar pa..." " Ne u mo i o stati d o d r ugo g seta, B illy." " K vr agu, p a uo si samo p o slj ed nj e d vij e p j esme. Mislio sam d a e " "Svidj ele s u m i s e." "Stvar no?" W illy J ac k j e o tp io veliki gutlj aj p i a. " Do vo lj no d a me p r euzme, J o hnny? " " P o lako ! Nemo j mo to liko ur iti." "Meni j e do br zine. Dovolj no dugo s am na s por oj pr uzi." "Billy, m or a s hvatiti, dok god s i j o vezan s Ruth Meyer s ..." " uj , nita j a nj o j ne d uguj em. A m a ba ni ta." " Ona se mo d a ne b i slo ila s tim." " Mo gu to p r ekinuti o vako b r zo ." W illy J ack j e p ucnuo p r stima, p r ito m p r o livi o statak svo ga p i a. " I o na tu nita ne mo e." " B illy, Ruth Meyer s mo e ti b iti mo an saveznik, ali isto tako i mo an nep r ij a telj . Sigur an s i da s i s pr em an na to?" " P a to mi o na mo e? " " Samo ti kaem, Ruth Meyer s ima vr lo d ugu r uku." "Ma k ak vi. Ruth Meyer s nij e tak o utj ec aj na." W illy J ac k ok r enuo j e br oj Ruth Meyer s , a onda j e povuk ao j o j edan dim m ar ihuane. J avila s e pos lij e pr vog zvona. " E vo nas" , r ekao j e. " Ali, b ilo j e b a gad no . Kiilo j e cij elim p utem. I skr eno go vo r e i, Ab ilene u T exasu izgled a mi kao kr aj svij eta." "J es i li u Ram adi?" W illy J ack j e o sj etio neto u nj ezino m glasu, neto ega se tr eb a uvati. "Aha . E vo , d at u ti b r o j ." Mo r ao j e p r imaknuti ap ar at o ima j er j e b r o j ke vid io kao u izmaglici. Znao j e d a j e u lo em stanj u, ali nij e htio d a to zna i Ruth Meyer s. " 7 6 4 -4 2 8 8 ." "Pok u ala s am te nazvati pr ij e nego to s te oti li iz Dallas a." "J e li?" I tada , d o k j e me u nj ima vlad ao taj ac, znao j e d a neto nij e u r ed u. Ali, ne mo e b iti r ij e o J o hnnyj u Deso tu. T o nikako nij e mo gla d o znati. " J esi li zvala u ho tel ili u klub ? " "O boj e." " P a, zavr ili smo malo p r ij e nego to smo o ekivali. to ima no vo ? " "Nazvao m e odvj etnik iz Albuquer quea." "Uh, dovr aga, ak o j e to zbog one c ur e u..." " Zvao j e zb o g ene p o imenu Clair e Hud so n." "Z bog k oga?" "Poznaj e li Clair e Huds on?" " Ne. Nikad uo ." " Kae d a nisi ti nap isao 'Otkucaj sr ca'." "G lupos t! " " Kae d a j e pj es m u napis ao nj ezin s in." " T o su glup o sti! Sin j o j j e mr tav." W illy J ack j e znao d a ga Ruth Meyer s p o zo r no slua. uo j e kako d ie. " Do b r o ... p o znaj em j e, ali..."

94
" T i malo lalj ivo go vno ." " Ne, uj , Ruth, sluaj me! J a sam nap isao 'Otkucaj sr ca'. P j es m a j e m oj a i..." "Ne, W illy J ac k , var a s e. Pj es m a pr ipada Clair e Huds on." " O emu ti to ? " "Clair e Huds on j e vlas nic a autor s k ih pr ava. Nas lj edila ih j e od s ina." "Pr ok lets tvo, Ruth, k unem ti s e. Slu aj m e, dovr aga. Pa ne bih ti lagao. Nik ad ti ne bih lagao, Ruth." "J e li? Nik ad m i ne bi lagao, W illy J ac k ?" " Ne! P o tr eb na si mi. Mo r a mi p o mo i s tim." " P o mo ti j e i te kako p o tr eb na - ali ne o d mene. Mo d a e ti p o mo i J o hnny Deso to ." " Ruth? Daj d a p o r azgo var amo o to me. Ruth? Sve u ti r e i! Ruth? Ruth Meyer s ?" Dvades et s edm o poglavlj e No valee j e znala d a e se Fo r ney b r inuti. Vj er o j atno j e ve zvao p o licij u. A ako ne d o e ku i d o d evet, vj er o j atno e p o eti nazivati b o lnice. Kasno p o slij ep o d ne p o eo j e p ad ati snij eg, ali u sumr ak se p r etvo r io u led enu susnj eicu. Kad j e No valee u sed am zavr ilo r ad no vr ij eme, stakla na auto mo b ilu b ila su p r ekr ivena s centimetr o m led a. I zvad ila j e kar to nsku kutij u iz p r tlj anika, kutij u ko j u j e Fo r ney nap unio b r isa ima za stakla, limenkama o d le iva a i svij e am a - d esecima svij e a. P r o itao j e d a j e to p lina j ed ne j ed ine svij e e o d r ala na ivo tu zalutalo g vo za a tij eko m snj ene o luj e u Sj ever no j Dako ti, p a j e p o eo kup o vati svij e e i nikako nij e mo gao p r estati. Par k ir ali te W al- Mar ta, k ilom etar i pol betona s m j estima za p etsto auto mo b ila, b ilo j e go to vo p usto kad j e No valee izvezla svo j chevr o let p r ema izlazu. Go to vo se b lagaj ne u sup er tr go vini zatvo r ili su im j e p o eo p ad ati snij eg, a sad a im vie nij e b ila p o tr eb na nij ed na b lagaj na. Nadala s e da s u k am ioni s p ij esko m stigli d o auto ceste p r ij e nj e, ali nitko u tr avnj u nij e o ekivao snj enu o luj u p a se nij e iznenad ila kad j e vid j ela d a j e cesta zale ena i sliska. B it e to d uga vo nj a d o ku e. P r vih mj eseci te j o j svako d nevne vo nj e nisu b ile tako teke. Ali, lo e vr ij eme ko j e j e p o elo u stud eno m j o nij e p r estalo . Vo zila j e kr o z susnj eicu, tu u, led enu kiu i snij eg - samo u p r o sincu p alo j e go to vo p ed eset centimetar a. Mo ses i Fo r ney o p ter etili su maleni chevr o let b eto nskim b lo ko vima, a No valee j e kup ila no ve zimske gume. No uza sve to cij ele se zime auto klizao p o cesti, p a j e p o ela r azmilj ati o to me d a o d ustane i zap o sli se negd j e b lie ku i. Ni s am a nij e znala za t o up o r no vo zi go to vo o samsto kilo metar a na tj ed an. Nij e znala zato se to ga up o r no d r ala, o d laze i na p o sao u zo r u i vr a aj u i se p o mr aku. Katkad b i p o elj ela d a j e kad r a u initi o no to su d r ugi esto inili - j aviti d a j e b o lesna, lij ep o se umo tati u p o kr iva , sve p o slati k vr agu i o stati u p o stelj i. Lexie j u j e p o kuala nago vo r iti d a se zap o sli u b o lnici, d o ko j e nij e imala ni d eset minuta. Dixie Mullins nago var ala j u j e neka izu i za ko zmeti ar ku tako d a mo gu r ad iti zaj ed no . Go sp o a Or tiz zago var ala j e d r avni p o sao , p o mo gu no sti u p o ti. Ali, Novalee j e zbog nek og r azloga os tala u W al- Mar tu, j edna od r ij etk ih k oj i s u pr e li u Poteau i j edina ko j a j e vo zila svaki d an na p o sao i natr ag. Nij e b ila sigur na zato , ali o sj e ala j e sp o nu s W al-Mar to m. Vj er o j atno zato to j e stano vala u j ed no j o d nj iho vih r o b nih ku a d o k j e b ila tr ud na... ili zato to se o nd j e r o d ila nj ezina k i. Kad se snij eg p r etvo r io u susnj eicu, No valee j e htj ela nazvati Fo r neyj a i r e i mu d a e zakasniti, ali o d vo j ci ko j ima b i mo r ala skr enuti kako b i d o la d o go vo r nice izgled ali su j o skliskij e o d ceste, p a nij e htj ela r iskir ati. Osim to ga, Fo r ney i Amer icus b ili su usr ed itanj a knj ige Puc k s Pook 's Hilla , p a e b ar em na nakr atko zab o r aviti na vr ij eme. Go sp o a Or tiz uvala j e Amer icus tij eko m d ana, a uvala b i j e i nave er , ali Fo r ney nij e htio ni uti za to . im b i zatvo r io knj inicu i svo j o j sestr i o d nio ve er u, d o ao b i u ku u i o stao o nd j e d o k No valee ne b i d o la d o ma. Mo r a b iti o nd j e, o b j asnio j e, kako b i p o kuao nad o knad iti p r o p uteno . itao j e Amer icus tako malo o p o vij esti d evetnaesto ga sto lj e a, a nema mno go vr emena. Na p o slj etku, o na naj esen kr e e u vr ti .

95
Ali, No valee j e io nako b ilo d r ago to j e o n o nd j e. B ilo j e ugo d no vid j eti ga nave er kad b i d o la d o ma. Kako go d d a j e p r o vela d an, kako go d b ila umo r na, kako go d r asp o lo ena, uvij ek b i se o sj e ala b o lj e kad b i vid j ela Fo r neyj ev kr ivud avi o smij eh. A kad b i se d o imao sr amelj ivo i nesigur no , znala j e d a j o j j e kup io neki d ar , neko p o seb no iznena enj e, p r imj er ice glj ive " g enus Mor c hella " ko j e b i naao svako g p r o lj e a i isp r io u tij estu za ko j e nij e htio o d ati r ecep t ili p r ve j ago d e sa e er o m, lij ep o slo ene na tanko m p lavo m p o r culansko m tanj ur u. Katkad b i j o j d o nio neto to j e naao umetnuto u knj igu - uvo j ak r i e ko se v ezan zelenom s vilenom m a nom ili lj ubavno pis m o od m u k ar c a po im enu Alex ander . Kup o vao j o j j e i stvar i za ku u. Staklene gumb e ko j e j e naao na neko j r asp r o d aj i i zlatne o kvir e za fo to gr afij e ko j e j e No valee snimila P o lar o id o m o no ga p r vo g d ana u W al-Mar t u, k ad j u j e W illy J ac k os tavio. Sve su tr i fo to gr afij e b ile o te ene u to r nad u, ali No valee nij e vid j ela mr lj e i o gr eb o tine. Vid j ela j e samo ud esni o smij eh sestr e Husb and , b lage tamne o i Mo sesa W hiteco tto na i mr avo sme e tij elo B ennyj a Go o d lucka, kr uto i uko eno d o k j e p o zir ao za fo to gr afij u. No valee j e o vj esila fo to gr afij e na zid d nevne so b e j o p r ij e nego to se b o j a o suila, p r ij e nego to su namj eteni p r o zo r i, p r ij e nego to j e uo p e uselila p o ku stvo . I ako j e u ku i b ila ve est mj eseci, j o j e b ilo neur e enih d ij elo va - kuhinj skih lad ica b ez gumb a, neo li enih zid o va. Ali, b io j e to d o m, d o m b ez ko ta a, d o m ko j i j e vr sto staj ao na zemlj i. Sama j e izr ad ila nacr t ku e. etir i so b e i kup ao nica, ter asa o ko d ivlj eg kestena. Neki su mislili d a j e ne e usp j eti sagr ad iti za d vad eset est tisu a d o lar a ko j e j e naslij ed ila o d sestr e. Usp j ela j e. Ali, tr eb alo j o j j e mno go p o mo i. Mos es j e napr avio tem elj e, a gos podin O r tiz pos tavio j e ok vir e. Benny G oodluc k i nj egov otac zidali s u zidove, F or ney i gos po d in Sp r o ck p o stavili su kr o v. Go sp o a Or tiz lij ep ila j e tap ete a Cer tain j e saila zavj ese. No valee j e r ad ila o d svega p o malo . B uila j e, zab ij ala avle, mj er ila i p ilila, p o d izala, p enj ala se, no sila i d o d avala. Zno j ila se, p so vala, smij ala se, tr p j ela bolove i plak ala. Radila j e os am naes t s ati na dan, a onda bi es t s ati s pavala k ao m r tva. A o nd a, j ed no ga sp ar no g p o slij ep o d neva u ko lo vo zu, ku a j e b ila go to va. Ku a o ko j o j j e No valee o d avno sanj ar ila sad j e d o ista p o sto j ala i b ila j e nj ezina. ku a sa star inskim p o kr iva ima i p lavim p o r culano m i o b itelj skim fo to gr afij ama u zlatnim o kvir ima Fo r ney j e b io na p r o zo r u kad se u p o la d eset d o vezla p r ed ku u. Ve j e o istio stub e i p o suo so l p o tr ij emu. " B io sam tako zab r inut" , r ekao j e, p o vukao u ku u i p o mo gao j o j svu i kap ut. " B ila b ih te nazvala, ali nisam mo gla na i d o b r o mj esto d a skr enem s auto ceste." "J e li bilo pr oblem a?" "Pa, vozila s u s e j edva pok r etala. Vidj ela s am s udar k od odvoj k a za Bok os he. Nek i dij elovi c es te bili s u poput s tak la." "G os p o d in Sp r o ck kae d a su zatvo r ili cestu 3 1 ." "Bio j e ovdj e?" "Nij e, ali j e dvaput nazvao. Br inuo s e za tebe." " Od mah u ga nazvati." "Izgleda m r tva um or na." "Pa i j es am ." "J es i li za k avu?" "Uh, s j aj no." Novalee s e pr im ak nula k am inu i napok on s i dopus tila os j etiti um or od upr avlj anj a c hevr oletom po k ilom etr im a leda i s nij ega. Kad j e gr ad ila ku u, s kamino m nij e r a unala. Znala j e d a to seb i ne mo e p r iutiti. Ali, Mo ses j e up o r no tvr d io d a mo e j er ga o n zna nap r aviti. I tako ga j e nap r avio . P r avi o tvo r eni kamin. On, Fo r ney i go sp o d in Or tiz d va su tj ed na d o vla ili ko mad e gr anita s d na Sticker Cr eeka. Fo r ney se vr atio u so b u i p r uio j o j alicu vr u e kave.

96
"Hvala. Kada j e Am er ic us zas pala?" "Pr ij e otpr ilik e j edan s at, ali bunila s e." " Od ve uzb u ena zb o g snij ega? " " Od ve zab r inuta za ivo tinj e. Up laila se d a e se smr znuti. T r aila j e d a im skuham j uhu. 'Daj im neto to p lo za j elo ', r ekla j e." " I ti si to i u inio , j e li? " " Skuhao j uhu? Za o p o r ma aka i p asa? " Fo r ney j e b acio r uke u zr ak d a p o kae No valee kako j e to glup o p itanj e. "to s i im pr ipr avio?" F or ney j e s pus tio glavu i tiho r ek ao: "Lonac um ak a." "F or ney, pr elak o s e pr edaj e ." "Novalee, vani j e vr lo hladno." "T o j e s igur no." "A ak o j e Amer icus o d lu ila p o svo j iti sve lutalice na svij etu, o nd a j o j tu i tamo tr eb a p o mo i." "A m eni nis i os tavio m alo um ak a?" " Amer icus mi nij e d o p ustila. Rekla j e d a nema d o vo lj no . Ali, nap r avio sam ti p ile i p ap r ika." "Izvr s no. Um ir em od gladi." Uzela j e br o ur u s a s tola. "to j e ovo?" " T o ti j e d o nio B enny Go o d luck. P o d aci o zimsko j ko zj o j kr vi ko j e si tr aila.." " I j e li j e nj ego v o tac nar u io ? " "Nij e m i r ek ao." "A j e li s pom enuo indij ans k i glog o k oj em s am s e r as pitivala? I k olik o bi k o talo da..." " No valee, zna i sama d a B enny nij e p r i lj iv. T o b i za nj ega b ilo p r evie." " Ma, p r i a o n, Fo r ney." " S to b o m d a. Sa mno m ne." Kad j e zazvo nio telefo n, Fo r ney j e r ekao : " T o j e sigur no o p et go sp o d in Sp r o ck. Sp r ema se na i b er nar d inca i p o i u p o tr agu za t obom ." No valee j e p o d igla slualicu i p r eb acila icu p r eko naslo na sto lca kako b i mo gla o stati p o kr aj vatr e. "Halo?" " No valee? " Lexie j e zvu ala ud no . " J e li ti uklj u en televizo r ? " "Nij e, upr avo s am s tigla." " Ond a nisi ula no vo st? " "Koj u novos t?" "O Sam u W altonu." "O gos podinu Sam u?" "Um r o j e, Novalee. Sam W alton upr avo j e um r o." No valee j e r ad ila na o d j elu p o vr ata r o b e kad se na r azglasu ula o b j ava: "Pozor , k upc i i zapos lenic i W al- Mar ta... ena ko j a se nagnula p r eko p ulta zaud ar ala j e na hr en. Na seb i j e imala o gr ta o d lano g kr zna, nakr ivo zako p an. I z p ap ir nate vr e ice izvad ila j e p amu ni p ulo ver i gur nula ga p r ema No valee. "Nis am ga ni odj enula j er m i j e pr em alen." P ulo ver j e neko mo d a i b io b ij el, ali sad a j e o d star o sti p o sivio . Pod pazuhom s u bile m r lj e, a ovr atnik j e bio r as tegnut. "... j er j e Sam W alton pr idobio po tovanj e... " Mo d a b i o d go var ao eni malih p r sa, ali j a nisam o d tih." No valee j e izvr nula p ulo ver tr ae i nalj ep nicu s ko d o m, ali b ila j e o tr gnuta. "Sam o m i v r atite no vac. I o nako imam p r evie p ulo ver a. Mo j d e ko kae d a sam zauzela cij eli o r mar ." " ... minuto m utnj e u sj e anj e na go sp o d ina Sama ." "Platila s am ga devetnaes t dolar a i devedes et pet c enti plus por ez." No valee j e sp ustila glavu i sklo p ila o i. " Sluaj te, d j eca me ekaj u u autu. Mo r am ih o d vesti k sestr i i d o d va sti i na p o sao ." " ... p a d a mi j e i d o lino m smr ti p r o i..." , ne uj no j e izgo var ala No valee. " uj ete li vi mene? ur i mi se!"

97
" ... d o b r o ta i milo st p r atit e mene sve d ane ivo ta mo ga, u J ahvinu u d o mu p r eb ivati kr o z d ane mno ge." Dvad eset o smo p o glavlj e Za p r vi fo to gr afski p o sao No valee su p latili sed amd eset d o lar a. Od to ga j e d vad eset p o tr o ila za film, p et za b enzin, a d eset j e d ala B ennyj u Go o d lucku. Da j e to me p r ib r o j ala j o tr i i p o l za nj iho v o b j ed u McDo nald 'su, o stalo b i j o j neto vie o d tr id eset d o lar a iste zar ad e. Ali, to nij e b ilo vano . T o j o j uo p e nij e b ilo vano . P o sao j e d o b ila zahvalj uj u i B ennyj u, ij a j e nastavnica matematike tr aila neko ga d a fo to gr afir a nj ezino vj en anj e. Car o lyn B id d le nij e mo gla mno go p latiti, a No valee nij e o ekivala veliku zar ad u p a su se lako sp o r azumj ele. " Do b ila sam p o sao , B enny" , r ekla mu j e No valee im se j avio na telefo n. " Sup er !" " Vj en anj e j e d vad eset etvr to g, to j e o d li no j er mi j e to slo b o d an vikend a W hiteco tto no vi e p r i uvati Amer icus tako d a j e ne mo r am vo ziti sa so b o m." " Vo ziti kamo ? " " U T ahleq uah. Svad b a e b iti u ku i maj ke go sp o ice B id d le u T ahleq uahu." " I i e sama? " " Zato ne? " " A to ako ti se p r o b ui guma ili tako neto ? " " B enny, znam j a p r o mij eniti gumu." " Do b r o , ali mislio sam..." " Ako b ud e lij ep o vr ij eme, vj en anj e e b iti na o tvo r eno m. Sve j e isp lanir ala. ak me zamo lila d a d o em u ne emu r ui asto m." " Zato ? " " Zato to e sve b iti r ui asto - cvij e e, to r ta, halj ine... sve." " A ako se netko p o j avi u lj ub i asto m? I li uto m? to e o na u initi? " " B enny, o na j e u itelj ica. Ako kae: 'Do ite u r ui asto m', svi e d o i u r ui asto m." " Da, ima p r avo ." " Zna, mislim d a u snimati Ver ico lo r o m. Rui asta b o j a mo e b iti nezgo d na ako fo to gr afir a na suncu." " Mo d a b ih ti j a mo gao p o mo i? " " Mo lim? " " Mo d a b ih j a mo gao s to b o m. Mij enj ao b ih ti film. I li tako neto ." " P a sad ..." No valee se tr ud ila ne p o kazati iznena enj e, ali d o ista se iznenad ila. " Da, zato ne, mo e." " Stvar no ? " " Ne alim se. T r eb at e mi p o mo j er ... mo lim te, nemo j to r e i go sp o ici B id d le, ali j a j o nikad a nisam b ila na neko m vj en anj u." " Ni j a." No valee se nasmij ala, a o nd a j e d o d ala: " Do d ue, vid j ela sam ih neko liko u Dinastij i." " Vj er o j atno su sva ista." " Ona ko j a sam j a vid j ela b ila su sva ista, j er se svaki p ut ud avala ista ena." " Ne vj er uj em d a se go sp o ica B id d le ve ud avala." " Ne b r ini se, B enny. Smislit emo neto ." " No valee, to d a o d j enem? " " Nema slu aj no r ui asto o d ij elo ? " Slj ed e a tr i tj ed na No valee j e p r o vo d ila stanke u W al-Mar tu listaj u i aso p ise za mlad enke, tr ae i zanimlj ive fo to gr afij e, ali nij e vid j ela nita o sim tr ad icio nalnih p o za. T o j o j ne e b iti p r o b lem o sim ako fo to ap ar at ne zakae ili film ne b ud e neisp r avan, ega se p o malo p o ela p r ib o j avati. Ko liko j e vid j ela, enama su fo to gr afij e s vj en anj a vr lo vane. A o nd a, samo neko liko d ana p r ij e vj en anj a go sp o ice B id d le, Mo ses j o j j e isp r i ao p r ip o vij est o svo j o j teti. " E ffie, maj ina sestr a" , r ekao j e, " ud ala se 1 9 3 2 . go d ine, usr ed Velike d ep r esij e, p a to vj er o j atno nij e b ilo neko r asko no vj en anj e. I o na i nj ezin mu p o tj ecali su iz sir o manih o b itelj i.

98
Ali, b ilo j e to lij ep o cr kveno vj en anj e - b ar em su mi tako p r i ali. T eta E ffie imala j e satensku halj inu ko j u j o j j e saila mo j a maj ka, a u o no su d o b a svi imali vr to ve p une cvij e a p a j e cr kva b ila vr lo lij ep o ukr aena. Mu tete E ffie p o ginuo j e d eset go d ina p o slij e u b itki za Mid way. Nikad se vie nij e ud avala. Rad ila j e kao d o ma ica d o svo j e sed amd esete. A o nd a, kad j e ve p r evalila o samd esetu... mislim d a j o j j e b ilo o samd eset etir i ili o samd eset p et, u nj ezino j j e ku i izb io p o ar . T eta E ffie j e b ila ko d susj ed a kad su ugled ali p lameno ve, tako d a sama nij e b ila u o p asno sti. Ni u naj manj o j . Ali, zna to j e u inila? Otr ala j e u ku u! Otr ala j e u ku u kako b i sp asila svo j e vj en ane fo to gr afij e. Fo to gr afij e mlad o enj e ko j i j e ve p ed eset go d ina b io mr tav." " I tako j e umr la zb o g neko liko fo to gr afij a? " , up itala j e No valee. " Ne, teta E ffie j e umr la zb o g lj ub avi. A r ekao b ih d a o vj ek mo e umr ij eti i zb o g slab ij ih r azlo ga. Mno go slab ij ih." T e j e no i No valee r uno sanj ala - o p o cr nj elim fo to gr afij ama i fo to ap ar atima u d imu i vj en anicama ko j e su se p r etvo r ile u p ep eo . Slj ed e eg j e j utr a j o b ila o amu ena kad j u j e Lexie nazvala kako b i j o j p r io p ila uzb ud lj ivu vij est. " Zo ve se Ro ger . Ro ger B r isco e. I No valee, ko lo van j e. Rad i kao CP A. I ma vlastitu tvr tku u Fo r t W o r thu." " U Fo r t W o r thu? P a gd j e si ga up o znala? " " Na b enzinsko j cr p ki. Zaj ed no smo kup o vali b enzin. A uj o vo ! Vo zi no vi b uick. No v no vcat! J o ima p r ivr emene tab lice." " I , kakav j e? " " P ametan. Vr lo p ametan. A tr eb ala b i ga vid j eti. Od ij eva se elegantnij e o d d ir ekto r a b anke. Ali, j a sam gr o zno izgled ala. Nisam se naminkala, ko sa mi j e b ila r a up ana. Up r avo smo d o li iz p r ao nice r ub lj a i d j eca su b ila p r lj ava. Ali, Ro ger j e r ekao d a su b a lij ep a i d a ne mo e vj er o vati d a su sva mo j a. P o veo ih j e u r esto r an i nar u io im co lu, a o nd a me p itao mo e li nas p o zvati na ve er u, a j a sam p itala: 'Sve nas? I to sad a? ', a o n j e r ekao d a, p a smo o tili u Go ld en Co r r al. T o ga j e stalaj o vie o d p ed eset d o lar a iako j a ak nisam nita ni j ela." " Zato nisi? " " Zato to sam na o no j no vo j d ij eti s gr ej p o m. Ali, sluaj d alj e. Do i e p o nas slj ed e i vikend i o d vesti nas u Six Flags. Mo e li uo p e p r etp o staviti ko liko e ga to staj ati? " " Mno go ." " Ali, o n se d r i kao d a no vac uo p e nij e vaan. Vr lo j e... veliko d uan i d r ag. T o sam o d mah vid j ela. I svid j eli smo mu se. Do ista smo mu se svid j eli." " P a zato mu se ne b iste svid j eli, Lexie? " " Zna i sama kakvi su neki mukar ci. Zanimaj u se za teb e d o k ne d o znaj u d a ima d j ecu. Ali, o n uo p e nij e takav. Rekao j e B r o wniej u d a ima lij ep e d uge p r ste p o p ut p ij anista, a P r aline d a j e tako lij ep a d a b i tr eb ala b iti filmska glumica. Lj ud i se s nj im j ed no stavno o sj e aj u ugo d no . No valee, nikad se ne zna. Mo d a e j ed no ga d ana ip ak snimati i mo j e vj en ane fo to gr afij e." No valee j e na d an vj en anj a ustala u est, sat p r ij e nego to j e navila b ud ilicu. P r etho d ne j e ve er i sastavila p o p is svega to mo r a p o nij eti, a o nd a se cij elu no b r inula zb o g o no ga to j e mo d a zab o r avila staviti u p o p is. Do k se p akir ala i b ir ala le e, nazvao j e Fo r ney i p o elio j o j sr e u. Ob i no j e d o kasna sp avao , ali to g j e d ana ustao ve u tr i. Nij e htio r e i zato , ali No valee j e slutila r azlo g. T ij eko m p r o lo ga mj eseca Mar y E lizab eth j e izazvala mali p o ar u kuhinj i, d vap ut j e p ala - i to tako d a j u j e Fo r ney mo r ao vo ziti na hitnu. A j ed no g j e j utr a staj ala go la na ulazu u knj inicu d o k j e Fo r ney nij e umo tao u p o kr iva i uveo u ku u. Fo r ney nij e mno go go vo r io o nj o j , ali svi o stali j esu. No valee j e up r avo sp ustila slualicu kad j e Cer tain d o la p o Amer icus. B r zo su d o r u ko vale i p o kuale skr atiti Amer icusin o b r ed p o zd r avlj anj a s nj ezinim o p o r o m lutalica ko j ih j e iz d ana u d an b ilo sve vie. Ned avno j e p o svo j ila sko tnu ma ku ko j u j e nazvala Maj ka i tr o no go g p si a ko j eg j e nazvala Sir .

99
Kad su se Cer tain i Amer icus nap o ko n o d vezle, No valee j e ve kasnila. Skup ila j e p r eo stalu o p r emu, usko ila u svo j u r ui astu halj inu i p o j ur ila na d r ugi kr aj gr ad a p o B ennyj a Go o d lucka. No valee i B enny stigli su k B id d leo vima navr ij eme, ali samo sat p r ij e p o etka vj en anj a No valee j e shvatila d a j e film o stavila ko d ku e na kr evetu. P o tiskivala j e p aniku kad j e B enny p o no vno p r etr aio auto i p o no vno nita nij e naao . Nij e elj ela misliti o to me to e r e i go sp o ica B id d le kad uj e d a nj ezina fo to gr afkinj a u fo to ap ar atu nema filma. Ali, znala j e d a e se vj en anj e o d r ati na vr ij eme, s filmo m ili b ez nj ega. Na p o slj etku, stigli su i p r o p o vij ed nik i mlad o enj a. Na ter asi su b ile r asp o r e ene ko ar e cvij e a, a u d vo r itu su b ili sto lci za go ste. T o r ta j e b ila sp r emna, p un r ashla en. Sp r emna ili ne, vj en anj e e se o d r ati. P a j e li o nd a film uo p e vaan, up itala se No valee. A o nd a se sj etila tete E ffie ko j a j e izgub ila ivo t zb o g svo j ih slika s vj en anj a snimlj enih ezd eset go d ina p r ij e. No valee j e nagazila na gas i o d vezla se d o malene tr go vine fo to gr afskim p r ib o r o m u ko j u su j e up utili - ali, b ila j e zatvo r ena. I z samo p o sluge na uglu nazvala j e vlasnika i o n se p o j avio za d eset minuta - mr zo vo lj an o vj e ulj ak s o b r vama p o p ut eli ne vune. " B a sam b io zad r ij emao " , p r o gun ao j e. " I sp r i avam se, ali vaa j e ena r ekla..." " Mo j a ena j e r ekla d a ste d o li snimati vj en anj e ali niste p o nij eli film." " Da, a vj en anj e p o inj e za p o la sata i..." " A zato niste p o nij eli film? " " P a, namj er avala sam, ali sam zab o r avila. uj te, stvar no mi se ur i i..." " Vi ste fo to gr afkinj a? P r o fesio nalka? A zab o r avili ste film? " " Ovo mi j e p r vi p o sao ." " A mo gao b i b iti i p o slj ed nj i. No , d o b r o . to vam tr eb a? " " Ver ico lo r . P r o fesio nalni." " A to ete ko r istiti za o svj etlj enj e? " " Snimat u na o tvo r eno m." " Zar ne ete uzeti fil-fle? " " P a... o vaj ..." " Znate li uo p e to j e to ? " " Nar avno !" No valee se nasto j ala d r ati samo uvj er eno , ali j o j to b a nij e usp j elo . " Otp r ilike." " Do vr aga." Skinuo j e letak sa zid a i tr esnuo ga o p ult. " Dr . P utnam. Ona p r ed aj e fo to gr afij u u gimnazij i." " Aha." " Osamnaest d o lar a i ezd eset est centa, ali mo r at u vam uzeti d vad eset j er mi j e b lagaj na p r azna. Nisam, naime, p lanir ao r ad iti u ned j elj u." " Hvala vam." No valee j e stavila d vij e no v anice o d d eset d o lar a na p ult i kr enula p r ema vr atima. " A o vo ? " P o kazao j e letak. " Nisam ga skid ao samo zato to nemam p ametnij eg p o sla." " Do b r o ." No valee j e zgr ab ila letak i p o ur ila p r ema vr atima. " Hvala" , r ekla j e p o no vno , a o nd a j e p o tr ala p r ema auto mo b ilu. Do k se vo zila natr ag k B id d leo vima, No valee j e smislila d esetak d o b r ih o d go vo r a na star eva p itanj a, d estak na ina d a ga sp usti na zemlj u, i svi su b ili vr lo d o milj ati. Ma ne, nisam zab o r avila film, netko mi ga j e ukr ao . Zar vi ne znate tko sam j a? Niste nikad a uli za Nagr ad u J ugo zap ad a? Da, j a sam p r o fesio nalna fo to gr afkinj a. A sad mi d aj te taj film d o k vam nisam p r er ezala gr klj an! B enny Go o d luck p o tr ao j e kad j e ugled ao chevr o let i o tvo r io vr ata p r ij e nego to se auto zaustavio . " P o ur i!" , p o vikao j e. " Up r avo j e p o ela glazb a." No valee j e stavila film u ap ar at d o k j e tr ala p r ema d vo r itu iza ku e. P r vu j e fo to gr afij u snimila kad j e Car o lyn B id d le u lep r avo j r ui asto j halj ini zako r a ila kr o z vr ata maj ine ku e na sunce ko j e j e o b asj alo nj ezino vj en anj e.

100
" Da" , r ekao j e B enny, " ali, nisam znao d a j e tako lij ep a." " Kau d a j e ena naj lj ep a kad j e zalj ub lj ena." B enny j e gur nuo u usta i p o slj ed nj i zalo gaj p iletine, a o nd a j e o b lizao usnice j o p r ekr ivene umako m o d r aj ice. " Ali u ko li nikad a tako ne izgled a." " Daj ti o vo p o j ed i" , r ekla j e No valee gur nuvi p r ene kr ump ir i e p r eko sto la. " J a sam p o j ela p r evie to r te na vj en anj u." B enny j e uzeo kr ump ir i , a o nd a j e zastao i mahao nj ime p o zr aku d o k j e go vo r io . " Nekako j e b ilo ud no gled ati svo j u nastavnicu kako se ud aj e, kako se lj ub i." P o cr venio j e. " Meni se to u inilo r o manti no ." " No valee, to misli, ho e li se ti ikad a ud ati." " Mo d a. Ako me netko zap r o si." " J a ne u!" " I ti e se j ed no ga d ana zalj ub iti, B enny, a tad a..." " Ne znam j a nita o lj ub avi." " Klad im se d a zna." " Ne znam. Razmilj ao sam o to me, ali mi nij e j asno ." " Kako to misli? " " P a, p o nekad mi se ini d a j e lj ub av neto j ed no stavno . Recimo , lako j e vo lj eti kiu... i so ko lo ve. I d ivlj e lj ive... i mj esec. Ali, s lj ud ima, lj ub av mi se nekako ini ko mp licir ana. Sve j e nekako zb r kano . J er mo e vo lj eti j ed nu o so b u na j ed an na in, a d r ugu na d r ugi. Ali, kako o nd a zna ko j a j e lj ub av p r ava na sve na ine? " " Nisam sigur na, ali mislim d a to o sj eti. Kad na e p r avu o so b u, o nd a j e to b o lj e nego kia, so ko lo vi ili d ivlj e lj ive. ak b o lj e o d mj eseca. Mislim d a j e b o lj e nego sve to zaj ed no ." " No valee, d a li ti... o vaj ... j esi li ti..." " J esam li to ? " " J esi li ti zalj ub lj ena u neko ga? " No valee j e sj ed ila tako nep o mi no d a j e B enny na tr enutak p o mislio kako ga nij e ula. Ali, o nd a se p o maknula... naher ila j e glavu i o b asj ala j u j e zr aka sunca... zagled ala se u neto to d j e ak nij e mo gao j o vid j eti. " Mislim d a j esam, B enny" , r ekla j e. " Mislim d a j esam." Dvad eset d eveto p o glavlj e No valee j e slagala negative u kuhinj i kad j e zazvo nio telefo n, ali veza se p r ekinula p r ij e nego to j e d o sp j ela p o d i i slualicu. T o j o j j e b ilo p o malo ao . Razgo var ati telefo no m b ilo b i mno go zab avnij e nego sr e ivati zb r ku u kuhinj i. T ij eko m d va mj eseca p o slij e vj en anj a Car o lyn B id d le, No valee j e fo to gr afir ala o b itelj ski skup , d vij e p r o slave r o end ana i p lesnu p r ir ed b u. Sad a se b o r ila s b r d o m negativa i p o zitiva ko j i samo to se nisu sr uili na nj u. B ud e li fo to gr afir ala b anket T r go vinske ko mo r e i izb o r za Miss Seq uo yah, vj er o j atno e mo r ati d o gr ad iti j o j ed nu so b u. A ako ne sr ed i ner ed u Mo seso vo j mr a no j ko mo r i, ne e b iti nimalo ud no ako j o j uskr ati p r avo up o r ab e. B a kad j e usp j ela uvesti malo r ed a, naletj ela j e na Fo r neyj evu fo to gr afij u ko j u j e snimila j ed ne ve er i u svo me d vo r itu. Uhvatila j e nj ego v p o gled i o nu kar akter isti nu meko u o ko usnica ko j a b i se uvij ek p o j avila tr enutak p r ij e nego to b i se nasmij eio . P r ela j e p r sto m p o fo to gr afij i, d o d ir uj u i nj ego v vr at, vilicu, usnice. A o nd a, kad j e fo to gr afij u p r inij ela b lie licu, p o no vno j e zazvo nio telefo n i o na j e p o sko ila kao d a j u j e netko zatekao u ne emu zab r anj eno m. " Halo ? " Nitko se nij e j avlj ao , ali netko j e b io na vezi. No valee j e ula kako d ie. " T ko j e? " " B r ummett." " T ko ? " " Mo e li d o i k nama? " " B r o wnie? " No valee j e p o kuavala p o vezati d j e ako v glas s d j eteto m ko j e j u j e o d svo j e etvr te go d ine zvalo " No b b alee" , ali o vo nij e b io d j e j i glas. " Mo e li nam p o mo i? "

101
" to j e? to se d o go d ilo ? " " T r eb a nam." " J esi li d o ma? " " Da." " A gd j e j e Lexie? " No valee j e znala d a j e o d maknuo slualicu o d usta j er j e i d alj e go vo r io , ali o na nij e r azumj ela to . Negd j e iz d alj ine ula j e kako neka d j evo j ica p la e. " J e li Lexie d o ma? " Kad a nij e o d go vo r io , No valee j e p r itisnula slualicu uz uho , tr ud e i se d a uj e svaki zvuk. inilo j o j se d a j e r ekao " b ud i mir na" , ali znala j e d a se ne o b r a a nj o j . " B r o wnie? " ula j e kako se zatvar aj u vr ata, a o nd a j e, negd j e d aleko o d telefo na, o n r ekao " P auline" , ali j e to zvu alo vie kao p itanj e. " B r o wnie!" Sklo p ila j e r uke o ko usta p o kuavaj u i p o j a ati svo j glas. " B r o wnie!" T r enutak p o slij e ula j e neko kr etanj e, p a o p et nj ego vo d isanj e, ner avno mj er no i p litko . " Daj mi mamu." Nasto j ala j e zvu ati smir eno . " Ne mo gu." " Zato ? Zato ne mo e? " " Zato to ... zato to ..." I tad se u nj ego vo m glasu neto p r elo milo , p r snulo p o p ut stakla. No valee j e r ekla: " Do b r o , stiem." ula j e kako slualica klizi p o tkanini, a zatim neki um. " J esi li me uo ? " , p o vikala j e. ula j e kako j e s d r uge str ane slualica p ala na p o d i ud ar ila o p lo ice. " B r ummette? " Veza se nij e p r ekinula, ali se vie nita nij e ulo . " B r ummette, uj e li me? Do lazim!" No valee j e umj esto za d eset stigla d o Lexiene ku e za p et minuta, zaletj ela se u gr m kad j e p ar kir ala i isko ila iz auta tako naglo d a j e zab o r avila ugasiti mo to r . Vr ata Lexieno g stana b ila su p r ekr ivena sj aj nim cr venim p ap ir o m s liko m Kr ista kao d j eteta iako j e b ilo samo neko liko d ana d o Dana nezavisno sti. Kad j e ula, zab lj esnula j u j e b j elina lakir anih zid o va. U d nevno j so b i j e sve b ilo u r ed u - na sto li u su b ili p o slagani aso p isi, p o kr iva na kau u b io j e p o r avnan, igr a ke p o sp r emlj ene. Sve j e b ilo kako tr eb a. Ali, neto nij e b ilo u r ed u. " Lexie? " U stanu j e vlad ala p o svemanj a tiina. Nij e b ilo zveckanj a aa, uma vo d e u kup ao nici, d j e j eg smij eha. J ed ini se zvuk uo iz d alj ine, zavij anj e kamio na s p r iko lico m na auto cesti. Do k j e ila niz ho d nik p r ema sp ava o j so b i, zamalo j e nagazila na zeleni b ar unasti eir i Mad am P r aline. B io j e ulub lj en, a veo go to vo p o sve p o cij ep an. I znenad a j e kr o z vr ata sp ava e so b e izletio lik, go lo d ij ete ko j e j e b o sim no icama p lj eskalo p o p o d u. P r o letj elo j e i nestalo . Kad j e No valee d o la d o vr ata i p o gled ala unutr a, nij e ih vid j ela. P o stelj a nij e b ila namj etena p a ih isp r va nij e vid j ela, stisnute u zb r ci j astuka i p o kr iva a. Ali, b ile su tu, b lizanke, vr sto zagr lj ene, id enti nih lica p r ilj ub lj enih j ed no uz d r ugo . " J este li d o b r o ? " Zur ili su u nj u r azr o ga enih o ij u, ne tr ep u i. " to se d o go d ilo ? " B ab y Ruth stavila j e p r st na usta i p r o ap tala: " Ro ger " , a o nd a su o b j e d o p uzale p r eko kr eveta d o No valee, uhvatile j o j se za no ge, ur o nile lice u nj ezinu suknj u. " Gd j e j e P eanut? " , up itala j e No valee tiho . Cher r y j e p o kazala izb o inu na kr evetu. " T amo " , r ekla j e, a o nd a j e b r zo p o no vno p r imila No valee za r uku. S b lizankama o vj eenim o no ge, No valee se o d vukla d o kr eveta i p o d igla p o kr iva . Dj e a i j e mir no sp avao . I zvukao se iz p elene i leao u sve ir em kr ugu mo kr a e. " I d emo na i mamu" , r ekla j e No valee, ali kad j e kr enula p r ema vr atima, o ne su se o tr gnule i o tr ale natr ag u kr evet, u sigur no st j astuka i p o kr iva a. Kad se vr atila u ho d nik, No valee j e p o ela ho d ati na p r stima.

102
Vr ata Lexiene so b e b ila su zatvo r ena i ako j e o nd j e b ilo kakvih zvuko va, No valee ih nij e mo gla uti o d j a ine vlastito g b ila. P r uila j e r uku d a p o kuca ali se zaustavila. Htj ela j e d o zvati Lexie, ali nij e mo gla. Kad j e p r itisnula kvaku, vr ata su se sama o tvo r ila. " O mo j B o e." P r aline j e u ala u kutu, p o sve go la. I mala j e na seb i j ed ino star e sive ar ap ice. Ko sa j o j j e b ila mo kr a, p r ilij ep lj ena uz lice, a o i p r azne, b ez suza. Nj ihala se amo tamo tiho nar i u i p o p ut up laene ivo tinj e. Slina j o j j e cur ila s d o nj e usnice na star u o gr eb o tinu na ko lj enu. B r ummett j e sj ed io na r ub u p o stelj e p o kuavaj u i o tvo r iti b o icu tyleno la s p o klo p cem ko j i ne mo gu o tvo r iti d j eca. " K vr agu i o vo " , r ekao j e. " B r ummette, mo e li mi r e i..." , ali No valee nij e d o vr ila r e enicu j er j e u to m tr enutku ugled ala Lexie. Netko j o j j e navukao p lahtu d o b r ad e, netko stavio mo kr u kr p u na elo , ali j o j nitko nij e p o kr io lice. J ed no j o j j e o ko b ilo tako nate eno d a se kap ak izvr nuo . Dr ugi j e kap ak b io r azd er an, a o ko j e slij ed ilo No valeeine kr etnj e d o k se p r ib liavala p o stelj i. P r amen ko se b io j e mo kar o d tamne sluzi ko j a j e p o lako tekla iz Lexieno g no sa. S o b r aza j o j j e o d gr izen ko mad mesa. S go r nj e j e usnice o tr gnut d io , a d r ugi j e d io visio p r eko zub i. T ad j e isp ustila neki zvuk i p o kuala neto r e i, ali b r ad a j o j se p o maknula p o d nep r ir o d nim kuto m, kao d a j o j j e lice p r ep o lo vlj eno . " Lexie, nemo j . I d em nazvati..." B r ummett j e naglo p o d ignuo glavu kao d a j u j e tek tad a o p azio . " Nala si nj ezin eir " , r ekao j e. No valee se iznenad ila kad j e shvatila d a u r uci d r i b ar unasti eir . " Aha, P r alinein eir . Ovaj ..." B r zo j o j j e p r iao . " Ne zo vi j e P r aline" , r ekao j e i istr gnuo j o j eir iz r uke. Na seb i j e imao b ij ele ga ice i kad se o kr enuo , No valee j e vid j ela d a su str aga zamr lj ane ne im tamnim. U svij etlim d lakama na nj ego vim b ed r ima b ila j e zgr uana kr v. " E vo " , r ekao j e svo j o j sestr i. " Stavi si eir ." Kad j o j j e d o taknuo r ame, d j evo j ica j e zaskvi ala i o tr gnula se, ali o n j u j e umir io i milo vao j e p o ko si sve d o k se p o no vno nij e p o ela nj ihati. Nj eno j o j j e stavio eir na glavu, a o nd a j o j lice p r ekr io r azd er anim velo m. " Ona se zo ve P auline" , r ekao j e. " I vie nij e b eb a." T r id eseto p o glavlj e Kad j o j j e isteklo b o lo vanj e, Lexie j e mo r ala uzeti nep la eni go d inj i o d mo r , p a j e No valee isp r aznila b ij elo lakir ani stan, p r eselila nj ezine stvar i u Mo seso vu up u i d o vela d j ecu k seb i. Kad j e Lexie nap o ko n izila iz b o lnice, ve su se lij ep o smj estila. Lexina slo mlj ena vilica mo r at e o stati zaivena ico m j o est tj ed ana, a za kap ak i usnicu tr eb at e j o j p lasti na o p er acij a, ako to seb i ikad a b ud e mo gla p r iutiti. I mala j e i neko liko nap uklih r eb ar a i i aen r u ni zglo b , ali naj ve e j e r ane imala na d ui. Od p ilula p r o tiv b o lo va sp avala j e go to vo cij eli p r vi tj ed an d o k j e No valee p o kuavala uvesti r ed i izb j e i tr venj e. im j e usp j ela d o b iti d eset d ana go d inj eg o d mo r a, o d vela j e B r ummetta i P auline na p siho ter ap ij u u b esp latni zd r avstveni centar . B lizanke j e svaki d an vo d ila na tr i sata u vr ti , a Or tizo ve d j evo j ice vo d ile su naj mla eg d j e a i a svaki d an u p ar k. T ad a b i se No valee d o hvatila sp r emanj a ku e. Nako n to j e p o stavila j o neko liko ko no p aca za vj eanj e r ub lj a u d vo r itu, svako g b i d ana o p r ala p et p er ilica r ub lj a. Ali, tr eb alo j o j j e neto d ulj e d a nau i kuhati za o smo r o umj esto za d vo j e. U vr tu j e i d alj e imala luk, o kr u, r aj ice i gr aak, d o vo lj no d a im p o tr aj e neko vr ij eme. A go sp o d in Sp r o ck, ko j i se uvij ek alio kako nj ego vo p o vr e p r o p ad a, s uitko m im j e d o no sio ko ar e kukur uza, tikvica i kr ump ir a.

103
Go sp o a Or tiz nau ila j u j e p r ip r avlj ati calab azis mexicana, vr stu j uhe o d tikvica ko j u su vo lj eli svi o sim B r ummetta. Fo r ney b i p o b acao svega p o malo u lo nac i skuhao neto to j e nazivao " slumgullio n" , a Cer tain j e d o no sila kutij e b atata ko j e j e No valee ko r istila za kr uh i p ite. Lexie j e ivj ela o d svega to se mo glo usisati kr o z slamku, ali o d lu no j e o d b ila p iti fr ap e o d b atata. Kad j e p o ela mr avj eti, nap isala j e No valee na p ap ir i d a j e nap o ko n p r o nala usp j enu d ij etu. Lexie j e mo gla go vo r iti i sa icama u vilicama, ali mo r ala j e iskr ivlj avati usta u gr o teskne gr imase, p a b i se P auline up laila i r asp lakala. Zato j e r ad ij e p isala kad j e htj ela neto r e i. T o j e na neki na in b ilo d o b r o j er j e manj e tr p j ela b o l kad j e utj ela. Amer icus se za sve b r inula - p r euzela j e ulo gu p eto go d inj e d ad ilj e. P o magala j e b lizankama p r i o d ij evanj u, d avala b eb i b o icu i elj ala P aulineinu ko su b ez up anj a. B r ummettu j e o stavlj ala sitne d ar o ve, na tanj ur u ili isp o d j astuka, ali o n b i ih o b i no b acio . Lexie j e d ala zvo nce d a p o zvo ni kad j o j tr eb a vo d a ili eli d a zatvo r e vr ata. Kad j e Lexie d o vo lj no o j a ala d a ustane, p o magala j e ko liko j e go d mo gla, ali nij e imala snage i b r zo se zamar ala. No valee j e vid j ela b o l u nj ezinim o ima, ali nij e vj er o vala d a su j o j uzr o k ice i avo vi. ekala j e d a Lexie p r o go vo r i o to me to se d o go d ilo , d a j o j kae to im j e to u inio Ro ger B r isco e, ali nij e j u htj ela siliti. Dva su p o licaj ca j ed anp ut navr atila i d o nij ela fo to gr afij u, ali to nij e b io Ro ger B r isco e. Kad su o tili, Lexie j e o tila u kr evet i cij eli d an nij e ustaj ala, a P auline, ko j a se nij e htj ela ni na tr enutak r azd vaj ati o d nj e, tako er j e legla. B r ummett j e izb j egavao maj ku ko liko j e go d mo gao . Nij e ulazio u so b u ako j e o na b ila o nd j e i go to vo uo p e nij e r azgo var ao s nj o m. Ali, p r o matr ao j u j e kad j e b io sigur an d a o na to ne vid i. Kad su p r vi p ut o tili u p siho lo ku kliniku, No valee ih j e ekala u autu. Kad su sat p o slij e izili, P auline j e p lakala i d r ala se Lexie. Ali, B r ummett j e ho d ao sam i utio cij elim p utem ku i, stisnut uz vr ata. Kad j e No valee p ar kir ala, izletio j e iz auta i p o tr ao u umu. Nij e se vr atio sve d o p o slij e ve er e. T e j e no i No valee sanj ala o Fo r neyj u, to j o j se p o slj ed nj ih mj eseci esto d o ga alo . B io j e p r ed nj ezino m ku o m i p o kuavao u i, p o kuavao d o i d o nj e. Ali, b ilo j e o d vie vr ata, sto tine vr ata, a sva su o sim j ed nih b ila zaklj u ana. No valee j e elj ela viknuti, r e i mu ko j a su vr ata o tklj u ana, ali nij e mo gla. Mo gla j e samo ekati. Kad j e za ula um, znala j e d a j e Fo r ney nap o ko n p r o naao o tklj u ana vr ata. Ali, kad j e ula p o znato klj o canj e metala, usp r avila se u p o stelj i. T o vie nij e b io san. Netko j e up r avo o tvo r io ulazna vr ata nj ezine ku e, a to sigur no nij e b io Fo r ney Hull. Ustala j e p aze i d a ne p r o b ud i Amer icus i na p r stima o tila u d nevnu so b u. B lizanke su sp avale na kau u, ali B r ummetta i nj ego vo g p o lj sko g leaj a nij e b ilo . " P r eselio j e leaj van, na tr ij em." Lexie j e sj ed ila za kuhinj skim sto lo m, u mr aku. " Lexie, j esi li d o b r o ? " " Ustala sam j er sam mo r ala u zaho d ." " Ho e au vo d e? Neko p i e? " " Staj ala sam p o kr aj leaj a i gled ala ga kako sp ava. Ali, o nd a se p r o b ud io i p o gled ao me... i vid j ela sam neto u nj ego vim o ima." No valee j e sj ela, savila no ge isp o d seb e i navukla r ub ku no g o gr ta a p r eko sto p ala. " J e li to r ekao ? " " Ni r ij e i. Samo j e sko io , p o d igao leaj i iziao ." " P a d o b r o , i p r ij e ga j e p r emij etao . Nikad ne znamo gd j e emo ga uj utr o na i." " Mr zi me, No valee." " Ma, ne mr zi te. Samo j e zb unj en." Lexie j e d ub o ko ud ahnula, a o nd a j e r ekla: " T o g sam d ana tr eb ala r ad iti d o etir i, ali sam r ad ila tij eko m stanke za o b j ed i o tila u tr i j er j e Ro ger u tr i tr eb ao d o i iz Fo r t W o r tha." " J esi li sigur na d a si sp r emna za o vo , Lexie? " No valee j u j e p r imila za r uku. " Svr atila sam u vr ti p o b lizanke i malo ga i p o ur ila d o ma. Htj ela sam se istuir ati i o p r ati ko su p r ij e nego to Ro ger stigne. Sp r ati mir is b o lnice.

104
No kad sam stigla, nj ego v j e auto ve b io p r ed ku o m. I znenad ila sam se j er j e r ekao d a e d o i tek p o slij e etir i. Ali, P r aline i B r o wnie su b ili d o ma, p a sam znala d a nij e mo r ao ekati vani na vr u ini." Lexie j e vr e stisnula No valeeinu r uku i p alcem izvo d ila kr une p o kr ete. " Kad sam o tvo r ila vr ata, ula sam neki zvuk iz str anj eg d ij ela stana. Zvu alo mi j e kao B r o wniej ev glas, kao d a se zagr cnuo . P o mislila sam d a se d avi ili takvo to . T utnula sam malo ga Cher r y u nar u j e i p o tr ala p r ema to m zvuku. P r ema mo j o j so b i." Lexieni no kti zab ili su se No valee u d lan, a r uka j u j e stiskala p o p ut kr ip a. " Neto j e b ilo naslo nj eno na vr ata. Mo r ala sam ih gur ati kako b ih ih o tvo r ila. B ila j e to P auline, skvr ena na p o d u, s r uko m p r eko o ij u. Ro ger j e B r ummetta b acio na kr evet. B io j e p o gnut nad nj im i... Ro ger j e..." Lexie j e p o ela teko d isati. " Stavio mu j e... b io j e u nj emu, No valee. U mo j em d j etetu." Lexie j e o d mahivala glavo m kao d a e tako o tj er ati tu sliku. " P o letj ela sam na nj ega. Htj ela sam ga ub iti. elj ela sam to vie nego ita na svij etu. Mislim d a sam ga usp j ela d vap ut ud ar iti p r ij e nego to ..." Lexie j e zad r htala. " T o j e sve ega se sj e am." I sp ustila j e No valeeinu r uku i sp ustila glavu. " Nisi to mo gla sp r ij e iti, Lexie. Ali, mo d a si sp r ij e ila neto j o go r e. J er , kad te j e p r emlatio , p o b j egao j e. I ko liko go d to b ilo gr o zno za B r ummetta... i za P auline..." " Zna d a j e nij e silo vao , j e li? " " Da, r ekli su mi u b o lnici." " Kad j o j j e p o kuao ... staviti u usta, p o vr atila j e. T ad a j e uao B r o wnie, p a j e umj esto nj e silo vao nj ega." " Lexie, B r ummett zna d a ti nisi za to kr iva. Ali, o n j e j o malen. T r eb a mu vr emena." " Ko liko vr emena, p itam se. Cij eli ivo t? " " Mo d a kad p o licij a na e Ro ger a B r isco ea, kad o n b ud e u zatvo r u, mo d a ete tad a ti i d j eca mo i..." " Nikad a vie ne e b iti kao p r ij e, No valee. Nikad a." Lexie j e s muko m ustala i kr enula iz kuhinj e. No valee j e na tr enutak p o mislila d a o d lazi u svo j u so b u, ali o nd a se zaustavila i o kr enula. " Kako me j e o vj ek p o p ut Ro ger a B r isco ea p r o naao ? Kako me j e naao i znao d a mi to mo e u initi? Mo j o j d j eci? " " Kako to misli? " " Zacij elo j e tr aio ene p o p ut mene, ene s d j eco m, same. Glup a e." " Ah, Lexie..." " Ali, d r uge su ga ene p r o zr ele, zar ne? Vid j ele su d a j e zao . A j a to nisam vid j ela. Nisam znala. I sad s time mo r am ivj eti, ali ne znam kako . Ne znam mo gu li to ." " Mo e! Mo e, Lexie! Nij e to p r vi p ut d a te netko p o vr ij ed io . Nij e j ed ini p ut d a..." " Ali se o vaj p ut ne r ad i samo o meni. Rij e j e o mo j o j d j eci, d o vr aga. O mo j o j d j eci." " T ako j e! I teko im j e. T o j e mo d a naj ve a b o l ko j u e o sj etiti u ivo tu j er su izgub ili neto to im se vie ne mo e vr atiti, neto to vie nikad a ne e imati. Nestalo j e, Lexie! Ro ger B r isco e im j e to o d uzeo ." " T aj gad !" " Da, gad . Ali, p r eivj ela si p o slij e d r ugih gad o va. Kad go d b i te neki o d nj ih o stavio tr ud nu, o stavio teb e i d ij ete, o b o j e vas j e p o vr ij ed io . T u vr stu b o li p o znaj em. Ali, p o gled aj to j e o stalo za nj ima!" " Da, p r lj avo r ub lj e, eko vi b ez p o kr i a, usr ani zaho d i." " Ostavili su nam te male lj ud e ko j i cij ele go d ine slave p o gr ene p r aznike... ko j i d o b ij aj u r ub eo lu i gliste... kr var e nam na b luze i p ike na suknj e, gub e klj u eve, d o vla e ku i b o lesne p se i ma ke..." " P r o lij evaj u lak za no kte na naj b o lj e cip ele" , r ekla j e Lexie, " i b acaj u naj d r ae naunice u sme e." " I j ed ini p r isto j an gr ud nj ak u zaho d , i no se b ar unaste eir e s velo m..." " Ali, No valee, to d a kaem B r ummettu i P auline kad me b ud u p itali zato im se to d o go d ilo ? to d a kaem? "

105
" Reci im d a nam se ivo t mo e p r o mij eniti sa svakim ud isaj em. T o o b j e i te kako d o b r o znamo . Reci im d a p uste o no to j e nestalo j er lj ud i p o p ut Ro ger a B r isco ea nikad a ne p o b j e uj u. I r eci im d a d o b r o uvaj u o no to imaj u - j ed ni d r uge i maj ku ko j a b i za nj ih d ala ivo t - i zamalo j e to d o ista u inila." No valee j e o tila d o kuhinj sko g p r o zo r a i r azmaknula zavj ese. " I j o im r eci d a svi u seb i imamo neto zlo esto ..." Vid j ela j e kako B r ummett sp ava na svo j em leaj u, j ed ne r uke o vj eene sa str ane, lica o kup ana mj ese ino m ko j a se p r o b ij ala kr o z gr ane d ivlj eg kestena. " Ali, r eci im d a imamo u seb i i d o b r o . A to d o b r o j ed ino j e za to vr ij ed i ivj eti. Zato se mo r amo tr ud iti d a ga p r enesemo svo j o j d j eci." T r id eset p r vo p o glavlj e No valee j o nikad nij e b ila na sveu ilitu i b ila j e uvj er ena d a to zna svatko tko j e vid i. P o kuavala se d r ati kao d a j o j j e tu mj esto , ali sumnj ala j e d a j e iko ga zavar ala. Go to vo svatko ko ga j e sr ela no sio j e nap r tnj a u ili hr p u d eb elih ud b enika u r ukama. Ona j e no sila fo to ap ar at i tanku sp ir alnu b ilj enicu sa sliko m Gar field a, d ar o d Amer icus i Fo r neyj a. Nij e b ila sigur na ni u to kamo zap r avo id e. Zastala j e p r ed zgr ad o m o d o p eke i u to r b ici p o tr aila b r o ur u ko j i j o j j e fakultet p o slao p r ij e neko liko d ana. Kad j o j j e o naj gr o zni o vj e ulj ak o d ko j eg j e kup ila film tutnuo letak p o d no s, nij e ni sanj ala d a e j e d o vesti o vamo . Nij e ak namj er avala ni zad r ati letak, ali ip ak ga j e no sila u to r b ici tr i mj eseca, a o nd a j e nazvala. Dva tj ed na p o slij e, No valee j e p o stala stud entica. Do la j e na seminar o fo to gr afij i - etir i sub o te na Sveu ilitu No r theaster n State u T ahleq uahu - kako b i u ila tehnike izr ad e fo to gr afij e, sve za sed amd eset p et d o lar a. B ila j e uvj er ena d a j e ne e p r imiti, d a se ne mo e up isati j er nij e zavr ila ni d r ugi r azr ed sr ed nj e ko le. Ali, sve j e b ilo u r ed u i sad j e u to r b ici no sila p r imj er ak p o tvr d e o up isu, za slu aj d a j e netko zatr ai. Sud e i p r ema p lanu sveu ilino g naselj a, d o la j e na p r avo mj esto . Regents Hall, veli anstvena tr o katnica o b r asla b r lj ano m, up r avo kako j u j e zamilj ala. So b u u ko j o j e se o d r avati seminar nala j e na d r ugo m katu. Stigla j e p r va, p a j e b r zo ula, b o j e i se d a e j e netko vid j eti, p o eti vikati, tr aiti d o kumente, d o kaz d a o na ima p r avo b iti tu. O ekivala j e klup e i p lo u, ali p r o sto r ij a j e vie naliko vala ko ncer tno j d vo r ani nego u io nici. U sr ed ini j e b ila p o zo r nica, a o ko nj e r ed o vi kazalinih sj ed ala. Sj ela j e u p r vi r ed , ali tu se o sj e ala kao d ij ete u kinu, p a se p r emj estila neko liko r ed o va d alj e. Zatim su p o eli d o laziti i d r ugi - nj ih d vad esetak, i svi su sj eli nap r ij ed . Up r avo kad j e No valee o d lu ila p o no vno se p r eseliti, neka j e vitka, vr lo p r ep lanula ena stala na p o d ij . " Do b r o j utr o " , r ekla j e te izvad ila nao ale iz j ed no g d ep a, a savij en p ap ir iz d r ugo g. No valee nikad a ne b i p o go d ila d a j e to p r o feso r ica. Nij e imala knj ige ni akto vku, izgled ala j e vie kao gr a evinska r ad nica nego kao sveu ilina p r o feso r ica. I mala j e na seb i b ej zb o lsku kap u, r ad ne izme, hla e i vo j ni ku j aknu. " J a sam J ean P utnam" , r ekla j e. " Mo ete p r esko iti o no 'd o kto r ica'. Zo vite me j ed no stavno J ean." P r o zvala j e sud io nike i kad j e d o la d o No valee, nasmij eila se i r ekla: " Zato ne d o ete b lie i p r id r uite se o stalima? " Svi su se o kr enuli i gled ali No valee d o k j e silazila. Okr enula j e b ilj enicu tako d a ne vid e Gar field a i silno j e alila to nij e o d j enula tr ap er ice. Znala j e d a se p o gr eno o d j enula, znala j e to j o d o k ih j e gled ala kako ulaze. I mala j e na seb i suknj u i b luzu, hulahup ke i neto m kup lj ene mo d r e salo nke. Mislila j e d a se stud enti tako o d ij evaj u. Ali, o vd j e su svi b ili u hla ama, sp o r tskim maj icama i tenisicama. Sj ela j e u d r ugi r ed i tr ud ila se b iti to nezamj etnij o m. Dr . P utnam p r vi j e sat o p isivala to e r ad iti na seminar u. Go vo r ila j e o " sp o r o sinkr o nizir anim mo d usima" , " ugr a enim r o b o vima" , " tvr d im sj enama" i " o d sj aj u sp ir alnih vlakana" . No valee j e neke izr aze p o znavala, a neke nij e. " A sad a" , r ekla j e d r . P utnam, p o gled avi na sat, " id emo . Auto b us nas eka."

106
No valee nij e imala p o j ma kamo to id u, ali j e p o la za o stalima d o k ih j e p r o feso r ica vo d ila p r ema sveu ilino m auto b usu. I z r azgo vo r a d r ugih d o znala j e d a id u u lab o r ato r ij na o tvo r eno m. to li j e to ? o vj ek ko j i j e sj eo p o kr aj No valee b io j e lj ub azan i malo su p r i ali, ali No valee j e zap r avo r azmilj ala o r azgo vo r u s Mo seso m p r ij e neko liko d ana. " Samo ti lij ep o id i na taj seminar " , r ekao j e, " i ni eg se ne b o j ." " Ali, mo d a j e to p r ezahtj evno za mene." " Ne e imati nikakvih p r o b lema, mila. Nikakvih." " Nisam b a sigur na u to ." " Do b r o me sluaj . Nau it e te nekim stvar ima ko j ima te j a ne mo gu nau iti. I ma mno go tehni kih stvar i ko j e ne znam. Ali, up amti o vo . T i zna neto emu te nitko ne mo e nau iti." " A to to ? " " Zna snimati sa sr cem." Vo nj a, ko j a j e tr aj ala d vad esetak minuta, zavr ila j e na lj un ano j cesti sto tinj ak metar a o d r ij eke I llino is. Zatim su o tp j ea ili d o umo vito g p r ed j ela gd j e se d r . P utnam zaustavila, a stud enti se o kup ili o ko nj e. " Ho d at emo uz r ij eku kilo metar -d va. Usp ut ete mo i mno go to ga snimati, ali ne zab o r avite, naj b o lj i d io d o b r e fo to gr afij e nastaj e u mr a no j ko mo r i. Onamo id emo kad o vo zavr imo . I ma li p itanj a? " Dva sata p o slij e, kad su se vr atili u auto b us, No valee j e imala ulj na p eti, i ke i ko r u d r veta u ko si, ali vie nij e mar ila kako izgled a. P o tr o ila j e tr i r o le filma i negd j e u te sed amd eset d vij e snimke lep tir a, p ela i ab a mo d a na e j ed nu ko j a e j o j o d ati neku taj nu. Osj etila j e navalu ad r enalina i o no neo b i no uzb u enj e ko j e se uvij ek j avlj alo kad j e znala d a e to ub r zo d o znati. " Up amtite" , r ekla j e J ean P utnam, " izb j elj ivanj e j e p o stup ak ko j i se ne mo e nau iti iz knj iga. Nitko vam ne mo e ni r e i ni p o kazati kako d a to r ad ite. Mo gu vam d avati p r imj er e, mo gu p r ed lagati i savj eto vati, ali izb j elj ivanj e se u i p r akso m. Do d ir o m." Sveu ilina mr a na ko mo r a b ila j e d o vo lj no velika d a svaki stud ent d o b ij e svo j sto l s umivao niko m. J ean P utnam kr uila j e me u nj ima d o k j e go vo r ila. " Mo ete se p o sluiti Q-tap i em kako b iste p o svij etlili p o d r u j a gd j e ima p r evie sj ene ili cr nila." No valee j e izula svo j e tvr d e no ve cip ele i p o d er ane hulahup ke i staj ala j e b o sa na p r o hlad nim p lo icama. " I li, ako o b r a uj ete ve i ko mad , mo ete r ad iti sp uvo m" , r ekla j e d r . P utnam. Zastala j e p o kr aj o vj eka ko j i j e u auto b usu sj ed io s No valee i nagnula se nad fo to gr afij u na ko j o j j e r ad io . " T o j e vj er o j atno malo p r esvij etlo , ali teko j e b iti sigur an." P o no vno j e p o ela o b ilaziti p r o sto r ij u. " Ne zab o r avite, p o stup ak izb j elj ivanj a ne p r estaj e kad ga p r estanete p r imj enj ivati. Kalij ev fer o cij anid j e p o p ut o no g zeca na televizij i, stalno id e d alj e." No valee j e r ad ila na j ed no j o d fo to gr afij a guter a, p r vo j ko j u j e snimila. Silazila j e niz kamenitu vo d o d er inu slij ed e i neko g lep tir a kad ga j e ugled ala i kad j e o n ugled ao nj u. I znena eno j u j e p o gled ao o ima p o lup r ekr ivenim tekim kap cima, ali nij e uzmaknuo . Do k se No valee saginj ala i p r emij etala fo to ap ar at, malo j e uzmaknuo , ali nij e p o b j egao nego j e o stao staj ati na r ub u kamena. Kad mu se p r ib liila, nap uhao se kako b i p o kazao o d vano st, a mali r o go vi na vr atu izgled ali su p r ij ete e. No valee j e p o gled ala kr o z tr ailo up r avo kad j e zasiktao kao p r avi mali zmaj u b ezvr emeno m o b r ed u hr ab r o sti i str aha. No valee se sad a sj etila o no ga to j e d r . P utnam r ekla na p o etku. " Naj b o lj i d io fo to gr afij e nastaj e u mr a no j ko mo r i." Ur o nila j e tap i u mj eavinu kalij evo g fer o cij anid a i b lagim p o kr etima p o ela p r aviti sitne kr ugo ve na zatamnj eno m d ij elu fo to gr afij e, sj eni p r ed o ima gmaza. I znenad a, d r . P utnam j e b ila p o kr aj nj e. " Znat ete kad ste p o go d ili p r avu mj er u" , r ekla j e tiho . " Osj etit ete to u p r stima." " Ali kako ..." " T o j e vr sta ar o lij e ko j a vam kae kad j e d o sta, kad ste nanij eli up r avo o no liko ko liko vam tr eb a d a na ete o no to tr aite."

107
" Ali, zap r avo i ne znam to tr aim." No valee j e j o j ed anp ut tap i em d o taknula fo to gr afij u, a o nd a su j o j p r sti p o eli b r id j eti. Od maknula j e tap i . " Osj etili ste, zar ne? " " J esam. Da, o sj etila sam." Do k su p r o matr ale, zasj enj eno p o d r u j e p o staj alo j e sve svj etlij e i No valee j e nap o ko n vid j ela o no to j e tr aila - mali luk kr vi ko j i j e b r iznuo iz o ij u gmaza, P hr yno so me p latyr hino sa, i No valee j e shvatila d a j e p o ela u iti taj nu p r o d ir anj a u sj ene. T r id eset d r ugo p o glavlj e W illy J ack ub acio j e j o etvr t d o lar a u d ub o ks, p r itisnuo B 7 i sj eo na sto lac na kr aj u anka. Smj estio j e nevid lj ivu gitar u u kr ilo , o d svir ao neko liko p o kusnih ako r d a i ekao d a p o ne nj ego va p j esma. Kad j e p o ela, sklo p io j e o i i o d svir ao j e p r ate i p lo u, p j evao zaj ed no s Clinto m B lacko m " Otkucaj sr ca" , ko j i j e sad a b io na tr e em mj estu to p lj estvice. Kad nema p r ij atelj a kad si p o sve sam B ar men, d eb eli cr nac, o tr o ga j e p o gled ao . " Kr iste B o e, o vj e e, zar ne zna nij ed nu d r ugu p j esmu? " Svij et te gazi i gazi i vi e " j ad an j a" " to ima p r o tiv W hitney Ho usto n ili T ine T ur ner ? " I p ak nisi o samlj eni kaub o j vj er uj mi " Ve mi j e d o sta to g kaub o j sko g sr anj a." " J a sam nap isao tu p r o kletu p j esmu." W illy J ack o kr enuo se i up r o p r sto m u d ub o ks, j ed va o d r avaj u i r avno teu. " Znam, znam! Ve si mi r ekao " , r ekao j e b ar men, ko j em j e ta p r i a o igled no d o j ad ila j ed nako kao i p j esma. " T i si j e nap isao a ukr ao ti ga j e neki Fr eeny i..." " Finny! Rekao sam ti, Finny! Ali, nij e j u o n ukr ao . On j e ve b io mr tav. Ukr ala j u j e nj ego va mama. Clair e Hud so n." " Da, d a, mama j e kr iva za sve." " B o me d a, i j a sad nemam nita." B ar men j e kimnuo . " I meni se tako ini." " A Clair e Hud so n se o b o gatila. Sho r ty W ayne se o b o gatio . Clint B lack se o b o gatio . A B illy Shad o w nema nita." ena nap eto g izr aza lica nagnula se p r ema nj emu i r ekla: " Duo , haj d emo o d avd e." Ali, kad ga j e p o kuala p r imiti za r uku, ko j o m j e d r ao vr at zamilj ene gitar e, o tr esao j e nj ezinu r uku. Ako si o d o nih ko j i su izgub ili sve mo d a ip ak j o neko ga na e Zvala se Delp hia, ali W illy J ack nij e j o j mo gao up amtiti ime. P o nekad j u j e zvao Della, p o nekad Delilah. No naj e e j e uo p e nikako nij e zvao . Ko liko go d b io o samlj en na svij etu p o sto j i netko tko te vo li Kad j e d o ao d o r efr ena, W illy J ack j e sagnuo glavu, kao na p o zo r nici, kako b i mu uvo j ci p ali p r eko o ij u. I kad si naj o samlj enij i p o sto j i netko tko te vo li Ali, tij eko m p r o le d vij e go d ine nij e b a mno go vr emena p r o vo d io na p o zo r nici. J er , Ruth Meyer s mu j e zab ila no u le a. lano ve Night River a p o zvala j e natr ag u Nashville, a o nd a j e o tkazala sve W illy J acko ve kr ed itne kar tice i o tkazala nastup e - a time j e zap r avo o tkazala nj ego vu kar ij er u. Nij e vie mo gao na i angaman ni u zb o r u. Ob iao j e mno ge o d vj etnike, p o hlep ne lj ud e u tamnim o d ij elima ko j i su j ed va ekali d a mu p o mo gnu istj er ati p r avd u. P r o vj er avali su i p o kazali mu d o kaze d a j e

108
" Otkucaj sr ca" p o sthumno auto r sko p r avo ko j e j e Clair e Hud so n r egistr ir ala d o k j e W illy J ack b io u zatvo r u - o no m isto m gd j e j e o na b ila knj ini ar ka. P o tvr eno j e d a j e I nd ij anac p o imenu J o hn Ko r nj a a d ij elio elij u s W illyj em J acko m i b io svj ed o ko m nastanka p j esme, ali I nd ij anac j e umr o , knj ini ar ka nestala, a W illy J ack nij e imao ni p r eb ij ene p ar e. T ako j e to b ilo s p r avd o m. Kad se umo r i o d b o r b e i eli se p r ed ati W illy J ack usp io se vr atiti u Dallas, ali J o hnny Deso to ga tad a vie nij e htio p r imiti. Ruth Meyer s zatr o vala j e i taj izvo r . I tako j e W illy J ack p o kup io neko g b ezvezno g b ub nj ar a u Oklaho ma Cityj u i p r isto j no g p ij anista u Ab ileneu, ko j i su b ili j ed nako o aj ni kao o n, p a su se zaj ed no up utili na zap ad . B illy Shad o w i Sunset. B ij ed an tr io nar ko mana i p ij anaca ko j i su stano vali u zahr alo m vo lkswageno vo m ko mb ij u i nalazili p o sao u kr mama ko j e ni Ruth Meyer s ne b i izab r ala. Ob i no nisu zar ad ili nita o sim p i a ili izno sa za ko j i su mo gli kup iti malo ko kaina. I ako te B o g d o ista vo li nij e j ed ini B ili su zaj ed no go to vo cij elu go d inu p r ij e nego to su b ub nj ar a p r emlatili u tu nj avi u Gr easewo o d u u Ar izo ni, p o slij e ega se vie nij e mo gao sluiti lij evo m r uko m. A o nd a j e u P r esco ttu p ij anist o tp er j ao s neko m r i o ko so m cur o m p o imenu Rita i tako , kad j e stigao u Kalifo r nij u, B illy Shad o w b io j e so list. Dva d ana nako n to j e p r eao d r avnu gr anicu zavr io j e u zatvo r u zb o g izazivanj a j avno g ner ed a u p ij ano m stanj u. B io j e o nd j e go to vo tj ed an d ana, sve d o k nij e usp io p r o na i svo j eg b r ati a J . P aula iz B aker sfield a, ko j i nij e b io o d uevlj en to ga uj e, ali mu j e p o slao d vj esto d o lar a j am evine. Na i e o b itelj kakvu nikad a nisi imao i tad e b iti sr etan B illy Shad o w p r o veo j e slj ed e u go d inu tezgar e i u p o gr ani nim gr ad o vima r up ama u P o r ter u i P laster Cityj u, gd j e su mu vlasnici nap la ivali d vo str uko za r azr ij e eni viski, b ar o vima u J acumb i i Camp u, gd j e su mu d iler i p r o d avali lo u d r o gu. Ali, tu i tamo , j o se usp io p o p eti na p o zo r nicu. J o j e mo gao p r ivu i p ub liku. J o j e mo gao zad o vo lj iti sluatelj e. A ako j e B illy Shad o w ita znao o sho w-b usinessu, b ilo j e to d a umj etnik mo r a imati o b o avatelj e d a b i se p o p eo na vr h. Ali, to e sad b iti malo tee, j er j u er j e W illy J ack nap r avio veliku p o gr eku. Zalo io j e Finnyj evu gitar u. Kad p o misli d a se vie ne sj e a kako j e b ilo kad si imao p r ij atelj e p o no vno e ih na i " Ma d aj , W illy J ack, id emo " , r ekla j e Delp hia. " Ne e ti o n d o i." " Do i e! I b ilo b i mu b o lj e d a mi d o nese no vac j er u ga ina e ud esiti!" W illy J ack j e suzio o i i p o kuao izgled ati p o p ut Clinta E astwo o d a. Ali, nij e se o sj e ao ni p r ib lino tako o p asno kako se d r ao . P o eo se b r inuti. Zalo io j e gitar u j er mu j e maher p o imenu P ink p o nud io p o sao ko j i nij e mo gao p r o p ustiti, p o sao ko j im e zar ad iti d evetsto d o lar a. kako j e b ilo kad si imao p r ij atelj e P ink j e imao p r ij atelj a ko j i j e mo r ao na b r zinu p r o d ati kilo gr am tr ave, ali nij e smio r ad iti sam j er ga j e netko p r o ganj ao . Kad b i se p o j avio na ulici, sr ed ili b i ga, p a j e mo r ao to p r ij e o ti i iz gr ad a i tr eb ao mu j e no vac. P ink j e r ekao d a e mu nj ego v p r ij atelj p r o d ati r o b u za d vj esto d o lar a ako mo e o d mah nab aviti no vac. A ve j e imao i kup ca - o vj eka ko j i e p latiti d vij e tisu e d o lar a kad p r imi r o b u. Ali, P inku j e ned o staj alo sto tinu d o lar a i zato mu j e tr eb ao W illy J ack. Za sto d o lar a d o b it e tisu u, p o lo vicu p r o d aj ne cij ene.

109
No W illy J ack, d akako , nij e imao sto d o lar a. Mo gao ih j e p r ib aviti j ed ino tako d a zalo i gitar u. " Do b r o , kako ga d ugo misli ekati? " , up itala j e Delp hia. " Glad na sam." Kad j e p j esma zavr ila, W illy J ack nar u io j e j o j ed no p i e, uzeo ko vanicu s hr p e sitnia p r ed so b o m i kr enuo p r ema d ub o ksu. " P r o kletstvo !" W illy J ack j e ud ar io u DASH Delp hij ino g p inta. " P r o -klet-stvo !" Zab acio j e glavu i p r o tr lj ao o i. Cij elu j e no vo zio d o B aker sfield a, p et sati auto cesto m i j o d va d o k j e tr aio J . P aulo vu ku u. Ve j e d va d ana uzimao sp id . " A d a j a p o r azgo var am s nj im? " , up itala j e Delp hia. " E to b i b a b ilo p ametno , ha? Ako nij e meni htio d ati no vac, zato b i ga, d o vr aga, d ao teb i? " " P a samo sam mislila..." " J a sam mu b r ati ! J a sam mu r o ak, d o vr aga!" " P a, mo d a ti j e r ekao istinu. Mo d a stvar no nema sto d o lar a." " Nar avno d a ih ima. elj eznica mu j e p latila cij elo b o gatstvo kad j e o stao b ez p alca. Samo p o gled aj gd j e stanuj e." Delp hia j e p o gled ala neugled nu d vo katnicu o d o p eke u etvr ti ko j a j e o igled no p r o p ad ala. Minigo lfsko igr alite p r eko p uta b ilo j e o gr a eno d askama p o ko j ima su b ili isp isani gr afiti. " I zgled a d a ni o b itelj ske veze vie ne zna e mno go " , r ekao j e W illy J ack. " Ali, r ekao si mi d a ti j e j ed no m p o mo gao , d a ti j e p o slao no vac za j am evinu." " Da, a b o me se to ga i te kako sj e a. I time mi j e tr lj ao no s. Mo r ao sam sluati p r avu p r avcatu p r o p o vij ed ." " No d o b r o ." Delp hia j e zij evnula. " to emo sad a? " W illy J ack j e izvad io j o j ed nu tab letu iz d ep a i o tvo r io limenku to p lo g p iva. " Da se vr atimo u San B er nar d ino ? " , up itala j e. " A ko ga u vr aga u San B er nar d inu? P r o d avati zj ake d o k se o naj kr eten P ink ne p o j avi? I d a mi mo j no vac d a mo gu o tkup iti gitar u." " Mo d a mo e nab aviti d r ugu gitar u. Mo d a b i zasad mo gao na i neto j eftinij e i..." " Ko liko ti p uta mo r am p o no viti? " , r ekao j e W illy J ack, gub e i str p lj enj e. " Ne p o sto j i d r uga gitar a. Mar tin j e j ed ina d o b r a gitar a. J e li ti to j asno ? " " Do b r o ! Do b r o !" Delp hia j e up alila mo to r . " I , to emo ? " " Vo zi, Della. Samo vo zi i p usti me d a r azmislim." P r eko p ao j e p o str anj em sj ed alu gd j e j e b ilo svakakvih sitnica p r ikup lj enih d o k su p r evalj ivali o samd eset tisu a kilo metar a i naao o no to j e tr aio - p o lup unu b o cu viskij a. Do b r ano j e p o tegnuo , a o nd a se o p ustio i zagled ao u cestu. Mo r ao j e smisliti to e s Mar tino m, smisliti na in d a ga vr ati. J er , b ez gitar e, o n nij e nita. Znao j e to im j u j e p r vi p ut uzeo u r uke. Mo d a b i mo gao j ed no stavno p r o valiti u zalagao nicu i uzeti j e. I li b i mo gao na i P inka, p r emlatiti ga, ub iti ga b ud e li mo r ao . Ali, znao j e d a su to glup o sti. B esmislice. Ali, b ilo j e teko smisliti neto p ametno . P o slj ed nj ih etr d eset o sam sati nep r estano j e gutao d r o gu i zalij evao j e alko ho lo m, uzeo j e i tr ip , p o p uio neko liko d o inta, a uo p e nij e sp avao . Daj mi r uku Nij e se iznenad io kad j e uo nj ezin glas. Kad go d j e b io sav sj eb an, glas j e d o lazio . P o elo j e to d o k j e j o b io u zatvo r u, nako n to mu j e I nd ij anac izlij e io sr ce. I sp r va i nij e b ilo tako str ano . Samo nj ezin glas... uvij ek nj ezin glas. J esi li o sj etio ? Ali, p o slij e, kad j e b io s Night River o m, p o ela mu j e p r i ati d o k j e sp avao . P r o b ud ila b i ga nep o d no lj iva b o l u sr cu... a glas nij e htio nestati. Zar ne o sj e a...? Nagnuo j e b o cu i o p et p o tegnuo , p a j o j ed anp ut, sve d o k nij e o sj etio kako se to p lina viskij a ir i kr o z nj ego va p r sa i tr b uh. uta cr ta na sr ed ini ceste zamaglila se, p a j e sklo p io o i i p o no vno p o eo r azmilj ati o gitar i. Zar ne o sj e a kao neko kucanj e? " Ne o sj e am j a nita" , r ekao j e.

110
" Mo lim? " Delp hia j e zur ila u nj ega. " to ti to p r i a? " " Nita nisam r ekao ." Neko vr ij eme su utj eli, a o nd a j e Delp hia skr enula s auto ceste i zaustavila auto isp r ed go stio nice u p r ed gr a u. " to to r ad i? " , up itao j e W illy J ack. " Umo r na sam. I d emo p o p iti kavu i neto p o j esti." " Nemamo vr emena!" " Zato ? Kamo se to ur imo ? " " Mo r am nab aviti no vac." " Gd j e? Gd j e e nab aviti no vac? " " Mo r am i i... mo r am vr atiti svo j u gitar u." Go vo r io j e tako nej asno d a j e Delp hia mo r ala naga ati to j e r ekao . " Mo r a staviti u seb e i neto d r ugo o sim to g viskij a." " Daj , nemo j me..." W illy J ack j e p o kuao mahnuti ako m p r ed nj ezinim licem, ali r uka mu j e skr enula i ud ar ila r etr o vizo r . " Kako go d ho e." Delp hia j e uzela klj u eve auta, izila i zalup ila vr atima. W illy J ack se sp o taknuo o r ub p lo nika i p o d er ao ko lj eno na tr ap er icama. Kad se usp r avio , o tr esao j e kamen i ko j i mu se p r ilij ep io za d lan, a o nd a se ud alj io o d niza p r aznih stalaka za uto var . P r eao j e go to vo d va kilo metr a o d go stio nice p r ed ko j o m j e Delp hia p ar kir ala p into , lutaj u i kr o z lab ir int p ustih ulica u ko j ima su b ila samo zagr a ena sklad ita i ko r o vo m zar asla p ar kir alita. Sunce mu j e b ilo go to vo to no iznad glave kad j e p r eao vij ad ukt i sp ustio se niz tr avnati o b r o nak d o r anir no g ko lo d vo r a. Vr u ina j e o mekala katr an p o d nj ego vim no gama p a j e imao o sj e aj kao d a ho d a kr o z sir up . Vid io j e kako neki vlak vo zi natr ake, vid io i vlako vo u. Vid io j e skr etni ar a ko j i j e sj ed io na str anj em d ij elu lo ko mo tive ko j a j e p o lako o d lazila s ko lo d vo r a. Vid io j e i tinej d er a kako sp ava u ter etno m vago nu. Ali, nj ega nitko nij e vid io . Nitko nij e vid io kako p o sr e uz tr a nice. Kad j e p o sr nuo , ud ar io j e u cister nu i zd er ao ko u s ela, ali usp io se o d r ati na no gama. " Sr anj e" , r ekao j e, b r iu i kr v s o b r ve. Od maknuo se o d cister ne i kr enuo natr ag. T ad a j e ugled ao slo va kako mu leb d e tik isp r ed o ij u. Mo r ao j e zakilj iti kako b i ih mo gao p r o itati. " Unio n P acific" , izgo vo r io j e j asno i r azgo vj etno kao d a j e tr ij ezan. " Unio n P acific." I na to su mu se vr atili ko mad i i sj e anj a. Do d ir nuo j e slo va p r stima i p o eo teko d isati. Naslo nio j e glavu na cister nu i samo se nad ao d a se ne e r asp lakati. J o p et d ana ne e znati d a i d alj e ima sve p r ste, d a i d alj e ima o b a p alca. Ali, sj e at e se mir isa ne ega tamno g i svj eeg... i b o li ko j a kao d a j e imala p and e i o nj ake. Sj e at e se i neko ga tko j e p o d igao j ed nu nj ego vu no gu i d o nio j e d o nj ega, neko ga tko j e, kao i o n, p o kuavao ne p lakati. Daj mi r uku. I sj e at e se nj ezino g glasa kako ga d o ziva o d nekud o d o zgo r . E vo , tu... tu j e sr ce. etvr ti d io T r id eset tr e e p o glavlj e " Lexie, kako ti se o vo ini? " No valee j e iz hr p e o d j e e na sto lu na ter asi izvukla halj inu o d j eansa. " Nij e lo e." " E vo ." No valee j e d r ala halj inu isp r ed Lexie, a o nd a j e nap r avila gr imasu. " Ne, p r o gutala b i te" , r ekla j e i b acila j e natr ag na hr p u. J o o d p o la o sam o b ilazile su d vo r ine r asp r o d aj e ne b i li nali " mr avu" o d j e u za Lexie. Smr avj ela j e tr id eset kila i smanj ila se za etir i ko nfekcij ska b r o j a d o k su j o j vilice b ile vezane ico m, a j o j e uvij ek, i nako n neko liko mj eseci, no sila star u o d j e u. No valee j e o d lu ila neto p o d uzeti p o to m p itanj u. " A o vo ? " P o d igla j e cr no b ij eli p r ugasti ko mb inezo n. " Nij e li to sud a ka o d o r a? "

111
" Nij e. U to me b i d o b r o izgled ala. Daj ..." Ali, Lexie o d j e a nij e zanimala nita vie nego hr ana. J ed ino to j e tij eko m j utr a kup ila b ila j e igr ica Op er atio n ko j o m su se d j eca zab avlj ala u autu - svi o sim B r ummetta. On j e up r avo o tiao u Outr each, kamp za d j e ake u kr izi. J er , o tkako j e up o znao Ro ger a B r isco ea, o n j e nep r estano b io u kr izi. Svako ga j e d ana b io sve b j esnij i i mr zo vo lj nij i, a d vap ut su ga ulo vili kako kr ad e vaka e gume u I GA-i. P auline nij e kr ala, ali j o j e imala no ne mo r e i b o j ala se mukar aca. P siho lo g u Zd r avstveno m centr u r ekao j e d a j o j u ivo tu tr eb a j ak muki uzo r , a to j e Lexie b acilo u d ub o ku d ep r esij u ko j a j e tr aj ala neko liko tj ed ana. " Lexie" , r ekla j e No valee, " gle o ve naunice sa slo no vima. P o gled aj im r ila." Lexie j e, naime, vj er o vala d a slo no vi s p o d ignutim r ilima d o no se sr e u. Stavila ih j e i ekala No valeein sud o to me kako j o j p r istaj u. A ned vo j b eno b i j o j d o b r o d o lo malo sr e e. Ozlij e eni kap ak visio j e i nij e tr ep tao u sklad u s d r ugim kap ko m. A nj ezine usnice, ko j e su neko b ile tako savr ene, b ile su p r o ar ane o ilj cima ak i kad se smij eila. Kad su se vr atile u auto , P eanut j e sp avao , b lizanke su se sva ale a Amer icus i P auline sj ed ile su na haub i i p j evale " Old McDo nald " . " No valee, b it e b o lj e d a kr enemo ku i. Do k p r ip r avimo d j eci o b j ed , b it e p o d ne, a d anas b ih tr eb ala o ti i p o gled ati o naj stan." " Lexie, nij e mi d r ago to se tako b r zo seli." " B r zo ? Ko d teb e smo tako d ugo d a b ismo mo gli tvr d iti kako imamo p o sj ed ni ka p r ava na tvo j u ku u." Lexie j e p o tj er ala Amer icus i P auline u auto te ula za nj ima. No valee j e r ekla: " Ho e d a svr atimo sad , usp ut, i p o gled amo stan? " " Ne, tr eb a mi mo j auto ." Lexie j o j se p r imaknula i p r o ap tala: " Sj e a se, mo r am na p o licij u." Do k j e namij etala P eanuta u kr ilu, d o d ala j e: " Ma ko liko to b ilo b esko r isno ." P o licij a j e usp j ela na i etir i Ro ger a B r isco ea, ali samo j e j ed an b io iz Fo r t W o r tha, a nj emu j e b ilo tek p etnaest go d ina. Od o stalih, j ed an j e b io cr nac, j ed an slij ep a j ed an ve d vad eset go d ina u zatvo r u. Slu aj j e ve p o malo zastar ij evao , ali o d vr emena d o vr emena Lexie b i ip ak p o zvali d a navr ati u p o licij sku p o staj u. No valee j e up alila mo to r i izvezla se na ulicu kad j e p o kr aj nj ih p r o j ur io p r vi vatr o gasni kamio n. " Nad am se d a nisam o stavila up alj en p lin" , r ekla j e Lexie. Nako n samo neko liko sekund a, p o no vno su uli sir enu. " Osj e a li i ti mir is d ima ili se to meni samo ini? " , up itala j e No valee. " I j a ga o sj e am" , r ekla j e Amer icus. Ko d slj ed e eg semafo r a p o licij ska su ko la b lo kr iala d esnu tr aku, a p o licaj ac j e usmj er avao sva vo zila, j ed no p o j ed no , u lij evu. " Svi ele vid j eti p o ar " , r ekla j e Lexie. " Mo emo li i mi, mama? " , p o vikale su b lizanke. " I d emo i mi!" " Ne id emo ." Kad j e No valee stigla d o ugla, sp ustila j e p r o zo r . Do k j e p o lako p r o lazila p o kr aj p o licaj ca, up itala ga j e: " Ho u li mo i skr enuti u Ulicu T aylo r ? " " Sumnj am" , o d go vo r io j e. " B lo kir ano j e sve o ko ugla P r ve ulice i Ulice Lo cust." No valee j e vr e stisnula up r avlj a . " P r ve i Lo custa? " " Aha" , r ekao j e. " Oko knj inice." " Ne!" " Da, d a, go sp o o . Zap alila se knj inica." Na d an sp r o vo d a svo j e sestr e, Fo r ney se p r eselio u Ho tel Maj estic, p r o p alu zgr ad u iz d vad esetih go d ina zamr lj anih str o p o va i r asp ucalih p o d o va. Ako j e p r ij e ezd eset go d ina i b io veli anstven, o d sveg su sj aj a o stali samo isp ucala b o j a i mir is p r eno g luka. Umir o vlj enici ko j i su o nd j e stano vali, star ci mlj e nih p o gled a i p r iguenih glaso va, p o d igli su p o gled kad j e No valee ula. Nasmij eili su se zr akama sunca ko j e su se p r o b ij ale kr o z nj ezinu b ij elu p amu nu halj inu, p r isj e aj u i se d r ugih lj etnih d ana i halj ina. Uzd ahnuli su na zvuk nj ezina glasa kad j e p itala gd j e j e knj ini ar eva so b a

112
i sj etili se mir isa gar d enij a d o k j e p r o lazila kr o z p r ed vo r j e viso ka str o p a i p o hitala uza stub e. Mo r ala j e p o kucati tr ip ut p r ij e nego li j e o tvo r io vr ata. I sp r va ga nij e ni vid j ela. So b a j e b ila zamr a ena, a o n j e b io u o d ij elu b o j e kr ilj evca. " Fo r ney? " Sj ed io j e usp r avno na r ub u kr eveta, r uku sklo p lj enih u kr ilu. " B r inula sam se za teb e" , r ekla j e. " ao mi j e." " Neka ti ne b ud e ao . Ne elim d a me ali. Samo sam te htj ela vid j eti." " Aha." " Fo r ney, mo gu li u i? " " eli u i? " " Ako ti ne smeta." " Do b r o ." Kad j e zatvo r ila vr ata, u so b i j e b ilo tako mr a no d a j e j ed va r azaznavala nj ego v lik. " eli li d a up alimo svj etlo ? " , up itao j e. " Mo emo up aliti svj etlo ." " Ne, d o b r o j e o vako ." " Neko sam se b o j ao mr aka" , r ekao j e. " Ali, katkad j e naj b o lj e b iti u mr aku. Katkad u mr aku vid i o no to na svj etlu ne mo e vid j eti." " A to ti vid i u o vo m mr aku, Fo r ney? " S d na ho d nika uo se smij eh s televizij e, a zatim Kr emenko v glas. " Kad mi j e b ilo est go d ina" , r ekao j e Fo r ney, " u p r vo m r azr ed u, o tac j e uvij ek d o lazio p o mene p o slij e ko le." Kad su j o j se o i p r iviknule na mr ak, No valee j e vid j ela o d b ij enu zr aku svj etlo sti kako b lj eti na str o p u. " Ali, j ed no ga d ana nij e d o ao . Kiilo j e p a su mno gi r o d itelj i d o li p o svo j u d j ecu, ali mo j tata nij e d o ao ." Fo r ney se p r o meko lj io a kr evet j e zakr ip ao p o d nj im. " Gled ao sam kako svi d r ugi o d laze, ak i ista ... i o stao sam sm. Mislio sam d a u cij elu no mo r ati p r o vesti sam u ko li. Ve j e p ad ao mr ak kad sam za uo ko r ake na stub ama. B ila j e to Mar y E lizab eth. Zaglad ila mi j e ko su i o b r isala lice, ali nisam mo gao p r estati p lakati. P r imila me za r uku p a smo kr enuli, ali d o k smo p r o lazili p o kr aj velike ko lske d vo r ane, zastala j e. Znao sam d a eli d a p r estanem p lakati, ali nij e nita r ekla, samo me p o gled ala i o nd a me uvela u d vo r anu." Netko j e p o lako p r o ao isp r ed vr ata Fo r neyj eve so b e i nakalj ao se p r avim star a kim kalj em. " Mar y E lizab eth me o d vela u p r vi r ed , a o nd a se p o p ela na p o zo r nicu. P o gled ala me i p o ela p j evuiti neku p j esmu ko j u nisam p o znavao . A o nd a j e p o ela p lesati. P o d igla j e r uke, p o lako se o kr enula i p o ela kliziti p o d ij em. P lesala j e u r itmu p j esme ko j u j e p j evuila. P lesala j e samo za mene. Sj ed io sam vr lo mir no i gled ao j e. Nisam mo gao o d vo j iti p o gled o d nj e. B ila j e tako lij ep a. A kad j e zavr ila, nasmij eila mi se." T elevizo r u d nu ho d nika se ugasio , a negd j e u b lizini zatvo r ila su se vr ata. " I zna to , No valee? Mislim d a j e to b io p o slj ed nj i p ut d a sam j e vid io nasmij eenu." U so b i j e zavlad ao tako d ub o k taj ac d a se No valee o d j ed anp ut up laila. " Fo r ney..." " elim ti r e i zato j utr o s nisam mo gao d o i, No valee." " Ne mo r a to ." " P o kuao sam. Do ao sam d o cr kve, d o samih vr ata, ali nisam mo gao u i." " Fo r ney..." " P o nio sam etir i b ij ele r ue... za nj u. Ali, kad sam d o ao d o cr kve, p o stale su sme e." Fo r ney j e o b r isao lice nad lanico m i p o gled ao No valee. " Nisam j o j mo gao o d nij eti sme e r ue." No valee se p o slij e ne e ni sj e ati kako j e p r ela p r eko so b e i uzela ga u nar u j e, ali nikad a ne e zab o r aviti nj ego v d ah uz nj ezin vr at d o k j e mr mlj ao nj ezino ime,

113
p o navlj aj u i ga b ezb r o j p uta. A kad su nj ego ve usnice p r o nale sr eb r nasti o ilj ak u kutu nj ezinih usnica, nij e b ila svj esna d a j e glas ko j i j e p r o ap tao " d a" b io nj ezin. T r id eset etvr to p o glavlj e Slj ed e ih neko liko d ana No valeein j e ivo t tekao uo b i aj eno . I mali su inventur u u W al-Mar tu, o b avila j e fo to gr afir anj e u T r go vinsko j ko mo r i. Nap r avila j e Amer icus ko stim za Dane Divlj eg zap ad a, ve er ala ko d Mo sesa i Cer tain i up isala se na j o j ed an te aj na sveu ilitu - seminar amer i ke knj ievno sti. P o j avila se o nd j e gd j e se tr eb ala p o j aviti, o b avila o no to j e tr eb ala o b aviti, ali sve j e to inila mehani ki. J er , mislila j e samo na Fo r neyj a Hulla. Mislila j e na nj ega p o cij eli d an i sanj ala ga p o cij elu no . B ili su to uznemir uj u i sno vi u ko j ima j o j j e Fo r ney svaki p ut r ekao zb o go m. Svaki p ut kad b i zazvo nio telefo n, nad ala se d a j e to o n. ak i na p o slu, kad b i j e p o zvali p r eko r azglasa, nad ala se d a j u j e Fo r ney nazvao . Dvap ut mu j e p isala, ali j e o b a p uta p o d er ala p ismo j er j o j se inilo d a zvu i kao ip ar ica ko j a izj avlj uj e lj ub av. No valee vo li Fo r neyj a. NN + FH. Zatekla b i se kako r ad i aave stvar i... p j evui lj ub avne p j esme u mr aku, ita p o ezij u o d ko j e b i se r asp lakala. P r ekr atko se o iala, kup ila p r ivj esak za klj u eve o b lika sr ca i gled ala Casab lancu u d va uj utr o . P r vi se p ut u ivo tu zalj ub ila, b ila j e zalj ub lj ena ve mj esecima i to j ed no stavno vie nij e mo gla d r ati u seb i. " T ako mi j e d r ago " , r ekla j e Lexie i zagr lila No valee. " Fo r ney j e lud za to b o m j o o d p o etka. Rekla sam ti." " Lexie, o vako se j o nikad nisam o sj e ala. I sp r va sam p o mislila d a sam d o b ila gr ip u." " Zalj ub lj ena si, No valee. Vj er uj mi. Znam kako izgled a gr ip a. A sad mi r eci, kako j e Fo r ney r eagir ao kad si mu r ekla? " " P a, nisam mu j o r ekla." " Samo malo ! Vo d ili ste lj ub av u nj ego vo j ho telsko j so b i. Rekao j e d a te vo li, a ti nj emu nisi nita r ekla? " " Nisam. Ali... b ilo j e to tako ud no ." " Da, uvij ek j e ud no ." " Ne, nisi shvatila. Kad smo ... kad smo zavr ili, Fo r ney se... ud no p o naao ." " No valee, Fo r ney se uvij ek ud no p o naa." " Ali, taj p ut j e b ilo d r uk ij e." " I to ho e r e i, d a si j ed no stavno o tila? " " P a, malo smo r azgo var ali. 'Kako te d ugo ne e b iti? ', 'Nazvat u te' i to me sli no ." Lexie se nasmij eila i zatr esla glavo m. " Lexie, j esam li u ne emu p o gr ij eila? " " No valee, znam neto malo algeb r e i znam isp e i p itu o d tr eanj a sa sir o m. Do b r o se kuglam, a neko sam b ila i mao r etkinj a. Ali o lj ub avi nemam p o j ma. J ed no stavno j e ne r azumij em." No valee se inilo d a j e ni o na ne r azumij e. Nij e shva ala zato j e tako b r zo o tila iz Fo r neyj eve so b e kad j e zap r avo silno elj ela o stati. Stalno j e izno va vr tj ela u glavi o no to se d o go d ilo u Ho telu Maj estic. Vid j ela j e seb e u Fo r neyj evu nar u j u i ula kako ap e nj ezino ime - p o p ut lj ub avnika na filmu. Samo b i vo lj ela d a mo e p r ep r aviti scenar ij i u zavr no m p r izo r u uti seb e kako go vo r i: " Vo lim te, Fo r ney Hull. Vo lim te." No valee j e up r avo kr enula u T r go vinsku ko mo r u kako b i im o d nij ela fo to gr afij e kad j e naletj ela na Rethu Ho llo way, p r ed sj ed nicu Knj ievne ud r uge. " Htj ela sam te nazvati, No valee. T r eb a mi Fo r neyj eva ad r esa." " Ad r esa? " " Da, mislila sam d a ti j e mo d a p isao ." " Nij e, ali vr a a se za neko liko d ana." " Vr a a se? Ovamo , u Seq uo yah? " " Da, nar avno ." " P a, to j e p r avo iznena enj e. Mislila sam d a e j ed no stavno o stati tamo d o k mu ne p o ne semestar ." No valee se zb unila. " Go sp o ice Ho llo way, Fo r ney j e o tiao u Maine. Otiao j e..."

114
" P o ko p ati Mar y E lizab eth. B o e d r agi, kakva tr aged ij a." " T r eb ao b i se vr atiti d anas ili sutr a." " Zna d a Hullo vi p o tj e u iz Mainea." Retha j e p o ela go vo r iti p j evuckavim to no m kakvim j e etr d eset go d ina p r ed avala engleski u ko li. " P r vi Hullo vi b ili su p r ava ar isto kr acij a, naj vii b o sto nski stale. Ar isto kr acij a" , p o no vila j e, p o mnj ivo izgo var aj u i svih est slo go va. " Do b r o sam p o znavala Fo r neyj evu maj ku. Oca ne. B io j e teak o vj ek. Ali, vr lo kultivir an, d o b r o o d go j en. Mislim d a nikad a nisu b ili o so b ito sr etni u o vo m d ij elu zemlj e. Znam d a Mar y E lizab eth nij e b ila sr etna. A mislim d a b i i Fo r ney b io izab r ao d r uk ij i ivo t d a j e mo gao . No sad a e se sve to p r o mij eniti, nij e li tako ? " " Kako to mislite? " " P a, sad kad Mar y E lizab eth vie nema, a ku a im j e izgo r j ela, Fo r ney mo e nap r ij ed . I p ak j e o n j o mlad . Kad sam j a b ila mlad a, tr id esetesto go d inj ake smo smatr ali star ima, ali d anas vie nij e tako . Fo r ney se sad mo e vr atiti na fakultet, zavr iti ko lo vanj e." No valee j e kimala glavo m kao d a r azumij e. " Zna, Fo r ney j e stud ir ao na B o wd o in Co llegeu u B r unswicku kad se mo r ao vr atiti zb o g Mar y E lizab eth." Retha Ho llo way j e zatr esla glavo m kako b i naglasila teinu te tr aged ij e. A o nd a j e, kao d a p ita za o cj enu, r ekla: " J esi li znala, No valee, d a su svi mukar ci iz o b itelj i Hull d ip lo mir ali na B o wd o inu? to vie, p r ad j ed go sp o d ina Hull stano vao j e u isto j sveu ilino j zgr ad i kao i Nathaniel Hawtho r ne. Zamisli samo !" Retha Ho llo way p r o mij enila j e b o j u glasa i p o ela r ecitir ati: " P o la ivo ta ve j e za mno m, a d o p ustio sam d a mi go d ine p r o maknu i nisam isp unio nad e iz mlad o sti..." " P r ekr asno , zar ne, No valee. I tako p r iklad no ." Go sp o ica Hallo way r up i em j e o b r isala o i. " I Lo ngfello w j e iao na B o wd o in. I Henr y W ad swo r th Lo ngfello w. A sad a j e r ed na Fo r neyj u." " Da, imate p r avo ." " No , htj ela sam ti r e i, imam neke p ap ir e ko j e Fo r ney tr eb a p o tp isati. Neto za gr ad sku up r avu. T ako d a zavr imo p o sao ." " Ali, to e b iti s knj inico m? " " Ve smo unaj mili ar hitekta d a izr ad i nacr te no ve zgr ad e. A vo d it e j e k i gr ad o na elnika Alb r ighta. Vr lo d r aga d j evo j ka. Zavr ila j e za knj ini ar ku i sad a r ad i u Dallasu, ali eli se vr atiti o vamo . Nj ezina j e maj ka b ud u a p r ed sj ed nica Knj ievne ud r uge. Kr asna o b itelj ." P o kr aj p lo nika zaustavio se auto mo b il, a Retha Ho llo way d ala j e znak vo za u. " E to , No valee, d o li su p o mene. Dr ago mi j e d a smo se sr ele." " I meni." " A kad ti se Fo r ney j avi, mo lim te r eci mu d a se j avi i meni." No valee j e staj ala na p lo niku d o k auto mo b il nij e nestao , ali i d alj e j e ula r ij e i Rethe Ho llo way: ... sad a mo e nap r ij ed ... No valee j e ve cij eli sat b ila u p o stelj i kad j e telefo n zazvo nio , ali nij e sp avala. B r zo se o d j enula, p r o b ud ila Lexie d a j o j kae d a o d lazi i izila iz ku e to j e tie mo gla. No j e b ila sp ar na, b ez vj etr a. Kad se p r o vezla p o kr aj b anke, vid j ela j e d a j e 3 5 stup nj eva. P ar kir ala j e p r eko p uta Ho tela Maj estic, a o nd a j e neko liko minuta sj ed ila u auto mo b ilu i gled ala u p r o zo r e Fo r neyj eve so b e, p r ate i nj ego vu siluetu iza tankih aluzina. U p r ed vo r j u j e b io samo j ed an star ac, smeur an p o p ut mumij e u kutu zamr lj ano g kau a. Fo r ney se ve smij eio kad j e o tvo r io vr ata, kao d a j e uvj eb avao o smij eh d o k j e kucala. " Zd r avo ." Ko sa mu j e j o b ila mo kr a, a na b r ad i j e imao svj eu p o sj eko tinu o d b r ij anj a.

115
" Zd r avo ." Kr enula ga j e zagr liti, ali to ga j e zateklo i d o k j e shvatio to se zap avo zb iva, o na se ve p o vukla i p o sr amlj eno staj ala na p r agu. " U i" , r ekao j e. Do k j e p r o lazila p o kr aj nj ega o sj etila j e mir is sap una ko j im se tuir ao , mj eavinu limuna i ne ega slatkasto g. " Op r o sti to sam te tako kasno nazvao ." " Dr ago mi j e d a j esi." " J esam li vas sve p r o b ud io ? " " Nisi." Svj etlo j e o vaj p ut b ilo up alj eno , i ar ulj a na str o p u i sto lna svj etilj ka p o kr aj p o stelj e, p a j e No valee p r vi p ut mo gla d o b r o vid j eti so b u. Na p o hab anim tap etama b ili su umski p r izo r i, a p o ku stvo j e izgled alo kao d a ga j e netko p o kup io s o tp ad a. J ed ini ukr as b ila j e uo kvir ena r ep r o d ukcij a tuno ga klauna. " Kako j e b ilo na p utu? " " P r ed ugo j e tr aj ao ." " J e li sve b ilo u r ed u? " " U r ed u? " " Mislim na o b r ed . T vo j a sestr a..." " Mar y E lizab eth." Fo r ney j e kimnuo i p o no vno izgo vo r io nj ezino ime kao d a mu j e b ilo p o tr eb no uti nj ego v zvuk. " Da. P a, nij e b ilo p r avo ga o b r ed a. Niko ga nij e b ilo . Samo j a. I Mar y E lizab eth. Nitko d r ugi." " Fo r ney, j esi li d o b r o ? " " Nar avno " , r ekao j e, ali j e o kr enuo glavu i p o gled ao klauna na zid u. " P a, manj evie." No valee se p r emij etala s no ge na no gu, a Fo r ney j e gur nuo r uke u d ep o ve. U so b i iznad nj ih netko j e p ustio vo d u u zaho d u. Kako b i p o kr ili taj zvuk, o b o j e su isto d o b no p r o go vo r ili. " Do k si..." " Htj ela sam..." " No valee, ho e li sj esti? " Fo r ney se htio p o naati p o p ut d o b r o g d o ma ina, ali izb o r nij e b io velik - metalni ur ed ski sto lac s nap uknutim vinilskim sj ed alo m i kr evet. No valee j e sj ela na sto lac. " Sigur no si umo r an" , r ekla j e. " P o malo ." " Ve sam se b ila zab r inula. Kad se nisi vr atio u sr ij ed u..." " Zad r ao sam se d ulj e nego to sam namj er avao . Unaj mio sam auto . P o naao se kao tur ist. Zab o r avio sam kako j e tamo lij ep o . Sasvim d r uk ij e nego o vd j e." " T o ti vj er uj em." " Zna, mo j i su se maj ka i o tac tamo r o d ili. A i Mar y E lizab eth. J a zap r avo nikad tamo nisam ivio , o sim kad sam stud ir ao , ali nekako mi j e sve b ilo ... p o znato ." " Misli, u Sko wheganu? " " P a, u cij elo m to m d ij elu Mainea. Sko whegan, W ater ville, Augusta, B r unswick." " B r unswick. T amo si stud ir ao ? " " Da. Od vezao sam se s namj er o m d a o stanem p ar sati, a o stao sam d va d ana. Do sta sam b io u sveu ilino m naselj u. B o wd o in ima izvr snu knj inicu. Sr eo sam neko liko p r o feso r a s ko j ima sam stud ir ao . J ed no me e up r avo izi i no va knj iga." " Zvu i uzb ud lj ivo ." Op et j e zavlad ao taj ac, ali o vaj p ut su p r i ekali d a p r o e. " Mislio sam na teb e, No valee." " Fo r ney..." " Htio sam r azgo var ati s to b o m, ali mi se inilo d a o no to ti elim r e i... nij e za telefo n." " A to si mi htio r e i? " " O p r o lo m p utu kad smo b ili zaj ed no . B o j ao sam se... ho u r e i, p itao sam se j esam li te mo d a p o vr ij ed io ili tako neto ." " P o vr ij ed io me? " " Vj er o j atno b a nisam b io ... p a, b o j ao sam se d a sam b io nesp r etan i... ne b a nj ean."

116
" Ne, Fo r ney, nisi me p o vr ij ed io ." " J er to nip o to ne b ih htio , No valee." B u ni ko mp r eso r u klimaur e aj u uklj u io se, a svj etla su se na tr enutak p r iguila. " I , to ima no vo ga? " " Nita o so b ito . Lexie j e nala stan. P r vo ga se sele." " Ned o staj at e ti." " Ne e b iti d aleko . P r eko p uta ko le." " Kako j e Amer icus? " " Do b r o . Glumit e Annie Oakley u p ar ad i Dana Divlj eg zap ad a u sub o tu." " Do nio sam j o j knj igu." Fo r ney j e zavukao r uku u o tvo r en ko v eg na kr evetu i izvukao p aket umo tan u cr veni p ap ir . " ume Mainea. T ho r eau. I mali smo d va p r imj er ka o vd j e u knj inici, ali..." " T r eb a te Retha Ho llo way." " J esu li ve to isp lanir ali za no vu knj inicu? " " Da, ali mislim d a to r ad ij e ne b i uo ." " to to ? " " P a, Retha kae d a e gr ad o na elniko va k i b iti no va knj ini ar ka." " T o me nimalo ne ud i. Alb r ight j e ve o d avno eli d o vesti. Ali, nema veze. Vr ij eme j e za neto no vo ." Fo r ney j e o tr o elo r uko m, a o nd a p r o tr lj ao vr at. " uo sam d a p r imaj u no ve r ad nike u tvo r nici p lastike." No valee j e vid j ela r ad nike iz T her mo fo r msa kad su d o lazili u W al-Mar t uno v iti eko ve - umo r ne ene i mukar ci ko j i su j o na d ep o vima no sili p lo ice s imeno m. " No valee? " Nenasmij eene ene i mukar ci ko j i su ekali tanak sno p no v anica to su ih d o b ivali za gur anj e istih p lasti nih ko mad a niz teku u vr p cu d an za d ano m, tj ed an za tj ed no m. " No valee, j e li ti d o b r o ? " " Da, nar avno ." " Nekamo si o d lutala." " Fo r ney, a ko la? J ed no m si r ekao d a b i r ad o b io nastavnik." " T o j e b ilo d avno ." " Ali, ako to eli, o nd a vr ij eme nij e b itno . Ni naj manj e." " Ono to j a elim, No valee... elim b iti s to b o m. S to b o m i s Amer icus." " Fo r ney." " Vo lim te. Vo lim te vie nego ita na svij etu i kad smo b ili zaj ed no ... kad si b ila u mo j em zagr lj aj u..." " Fo r ney, mo d a smo p o gr ij eili. Ne znam ni kako ni zato se to d o go d ilo . Ali, mo d a to nij e b io p r avi tr enutak. Mo d a smo ..." " No valee, j esi li... j esi li ti vo d ila lj ub av sa mno m zato to si me saalij evala? J e li u to me stvar ? " " Ne, ne, nij e stvar u to me." " J er , ako j e tako ..." " Ne, Fo r ney, nij e." " Nego ? Samo p o gr ena o d luka? Neto to si u inila b ez r azmilj anj a? I li ti j e samo tr eb ala utj eha? " " Kako to misli? " " Mislim... j e li ti uo p e stalo d o mene? " " J e li mi stalo ? ! Nar avno d a mi j e stalo . T i si mi naj b o lj i p r ij atelj , Fo r ney." " Ali, j e li ti stalo ? " " T i si p o r o d io Amer icus." " J e li ti stalo !" " Nau io si me u iti, Fo r ney. Otkr io si mi no vi svij et. T i si..." " Ali, vo li li me, No valee? Vo li li me? " " Fo r ney, ako j a..." T r ud ila se ne misliti na to kako j u j e d r ao u nar u j u nako n to su vo d ili lj ub av... na o kus nj ego vih usana, na to kako su nj ego ve r uke... " Zna, Fo r ney, d a j a..." Znala j e d a, ako si d o p usti misliti na to , ne e mo i izgo vo r iti la ko j a j e nj emu b ila p o tr eb na.

117
" Fo r ney..." Ne e mu b iti kad r a slo miti sr ce... " Ne, Fo r ney, ne vo lim te. Ne na na in na ko j i ti eli. Ne tako ." ... i ne e b iti kad r a slo miti svo j e sr ce. T r id eset p eto p o glavlj e P r vih neko liko tj ed ana nako n to j e Fo r ney o tiao , No valee j e mislila d a e p o lud j eti. Rasp lakala b i se b ez ikakva r azlo ga i to na naj neo b i nij im mj estima. J ed no m j e o tvo r eno j ecala d o k j e kup o vala b enzin na cr p ki. Nij e se ak ni p o tr ud ila sakr iti lice. Kad j e o tila na r o d itelj ski sastanak d r ugo ga r azr ed a i kad j o j j e u itelj ica r ekla d a Amer icus ita na r azini o smo g r azr ed a, to liko j e p lakala d a su j e mo r ali o tp r atiti d o auto mo b ila. A kad j e j ed no g d ana r ad ila na o d j elu elektr o nike, vid j ela j e - i to isto d o b no na tr i televizo r a - J ulij u Child kako p r ip r avlj a b isq ue o d nar ana a i b ad ema, r asp lakala se tako d a nij e mo gla o stati d o kr aj a svo j e smj ene. Ali, nij e j u naj vie zab r inj avalo to p lakanj e, nego str ah d a e izgub iti p am enj e. Od to ga b i j o j se stisnulo gr lo i sva b i se o zno j ila. P r vi znak d a neto nij e u r ed u p o j avio se kad j e itala r o man E p izo d a vr ab aca. P r o itala ga j e d o kr aj a i tek j e o nd a shvatila d a ga j e ve itala. Neko liko d ana p o slij e, d o k se p o tp isivala na eku, p o gr eno j e nap isala vlastito ime. A na p o slu se d vap ut o d j avila tu o m kar tico m i d vap ut j e kup cima vr atila p r evie no vca. T ad a j e kup ila knj igu ar o lij a p am enj a i p o ela uzimati velike d o ze vitamina E , navo d no " vitamina za mo zak" . Ali, nij e zamij etila nikakvu r azliku. to se vie tr ud ila usr ed o to iti, to j e vie zab o r avlj ala, ili j o j se b ar em tako inilo . I zgub ila b i se samo neko liko ulica o d svo j e ku e. Okr enula b i telefo nski b r o j , a o nd a se ne b i mo gla sj etiti ko ga j e nazvala. Otila b i u kup o vinu i kup ila stvar i ko j e j o j uo p e nisu tr eb ale. J ed no g j e d ana Lexie nab r o j ala o samd eset etir i mr kve u hlad io niku. P r ij atelj i su j o j elj eli p o mo i, ali nisu znali kako . Nisu j o j mo gli ub laiti b o l u p r sima, na mj estu ko j e kao d a j e b ilo r anj eno i o sj etlj ivo . Nisu znali kako vr atiti sj aj u nj ezine o i. Nisu j o j mo gli d ar o vati no ve sno ve, izlij e iti b o l ni iscij eliti sr ce. Amer icus j e Fo r neyj ev o d lazak p o go d io j ed nako kao i No valee. P o stala j e tiha i zatvo r ena. Do vela j e d o ma j o j ed no g lutalicu ko j eg j e nazvala Do cker i nap r avila ab eced ni p o p is svo j ih knj iga. Nau ila j e p r aviti fr ap e i zatr aila o d Dixie Mullins d a j e nau i p r iivati gumb e. Zap amtila j e imena sud aca Vr ho vno g sud a o d J o hna J aya d o Mahlo na P itneyj a, a o nd a j e p o ela p isati p j esme ko j e j e skr ivala p o d kr eveto m. A u mo litvi p r ij e p o inka svake j e ve er i mo lila B o ga d a j o j vr ati Fo r neyj a. Da j e No valee b ila o d go vo r na samo za seb e, mo d a b i se b ila zavukla u kr evet, me u p lahte, navukla j astuk p r eko glave i mo lila se d a zasp i d ub o ko , b ez sno va. No nij e to mo gla j er j u j e nj ezina k i tr eb ala. Zato se silila, glumila p o let ko j i nij e o sj e ala, hinila ved r inu i p r etvar ala se p r ed samo m so b o m d a j o j Amer icus vj er uj e. Smilj ala j e r azne izlete i etnj e, ali kamo su go d p o le b io j e Fo r ney. B io j e viso ki mukar ac p o d kio b r ano m ko j i j e tr ao kr o z p ar k... mr avi o vj ek ko j i j e sj ed io iza nj ih u kinu... silueta s p leteno m kap o m na vr tulj ku u lunap ar ku... samo tni kliza na klizalitu... lice ko j e su vid j ele kr o z p r o zo r muzej a lutaka. A o nd a su j ed ne ve er i u tr go va ko m centr u u Fo r t Smithu uli kako p r eko r azglasa zo vu Fo r neyj a Hulla. T r ale su s j ed no g kr aj a centr a na d r ugi i zad ihane stigle d o p ulta za info r macij e, gd j e j e b io d j e ak ko j i se j o nij e ni b r ij ao , a zvao se Far ley Hall. Kad su zatim p r elazile p r eko p ar kir alita, tr ud ile su se susp r egnuti suze, ali im su sj ele u auto , o d b acile su sto icizam. Zagr lile su se i p lakale, a o nd a su o tile ku i i j ele slad o led . P a su o p et p lakale. Fo r neyj evo p r vo p ismo stiglo j e slj ed e eg d ana. Dr aga Amer icus, U p r ilo gu ti alj em r asp o r ed u enj a ko j i sam ti sastavio . S p o mo u nj ega zavr it e P o etni te aj latinsko ga d o sr ed ine ko lo vo za. P r esud no j e vano d a to o b avi p r ij e nego to kr ene u tr e i r azr ed . I ne zab o r avi, ko nj ugacij a glago la samo j e stvar p am enj a. Vo lim te. Otiao sam u knj inicu u W ashingto nu i o stao o nd j e etir i

118
d ana. J e li ti se mr lj a o d o ko lad e isp r ala sa ute halj ine? P o no vno sam p r o itao knj igu uj em kako Amer ika go vo r i i shvatio d a j e i ti mo r a p r o itati. Naalo st, knj iga j e r asp r o d ana, ali naao sam ti p r imj er ak u antikvar ij atu i o ni e ti ga p o slati. T r eb ao b i sti i d o kr aj a tj ed na. Ne mo e ni zamisliti ko liko mi ned o staj e. Amer icus, mo r a up o r no tr aiti d a se latinski uvr sti u ko lski p r o gr am u tvo j o j ko li. Up amti o vo : d o b r e namj er e d o vo d e d o p r o mj ena. T r ip ut sam te sanj ao i svaki si se p ut smij eila, ali si imala ma j e b r ko ve. Svakako na svo j p o p is knj iga ko j e tr eb a p r o itati d o d aj P o d r ij etlo r ij e i i r o manti ne p r ip o vij esti o nj ima. O ar at e te. Sr d a no , Fo r ney Hull Mo lim te p r enesi mo j e d o b r e elj e svo j o j maj ci. P isma za Amer icus nastavila su d o laziti, ali ne o so b ito r ed o vito . Katkad b i isto ga d ana d o b ila tr i, a o nd a slj ed e e ekala itav mj esec. P o nekad b i b ila zguvana i zamr lj ana, d atir ana tj ed nima p r ij e nego to su p o slana - ili tj ed nima p o slij e. Neka b i mir isala na kr emu za cip ele, senf ili lj ep ilo . U j ed no m j e b io sme i ko mad i lista zelene salate, u d r ugo m nap ukao zeleni gumb . P isana su na r eciklir ano m p ap ir u, ho telsko m p ismo vno m p ap ir u i p o le ini p isama naslo vlj enih na " stanar a" . J ed no j e b ilo na p o le ini j elo vnika, neko d r ugo na letku s r eklamo m za r ecital p o ezij e. I mala su ig St. Lo uisa, W ashingto na, I nd ianap o lisa, P ittsb ur gha, Kansas Cityj a, B altimo r ea, Akr o na i Lo uisvillea - i to tim r ed o slij ed o m. Amer icus j e p r atila nj ego vo p uto vanj e na zemlj o vid u ko j i j e o n p r i vr stio na zid u nj ezino j so b i, no nij e mo gla utvr d iti p utuj e li o n to p r ema neko m o d r ed itu ili ne. Naj vie j e p isao o knj igama i u enj u. I d alj e j o j j e p r ep o r u ivao to d a ita, tako d a j e na nj ezino m p o p isu sad a b ilo vie o d esto knj iga. O seb i j e go vo r io malo , a o No valee uo p e ne, ali p o slj ed nj i r ed ak u p ismu uvij ek j e b io isti: " Mo lim te p r enesi mo j e d o b r e elj e svo j o j maj ci." Nij e to b ilo mno go , ali j e ip ak b ilo neto , a No valee i Amer icus b ile su sr etne to se uo p e j avlj a. Kad j e o tiao , izgub ile su d io ivo ta, d io ko j i nisu mo gli zamij eniti ni fo to gr afir anj e, ni latinski, ni kino , ni lunap ar k... ni fr ap e, ni p ito mi kuni i, ni sve nj iho ve suze. No valee j e p o milj ala na to d a ga p o kua na i, d a se o d veze u sve gr ad o ve u ko j ima j e b io . ak j e p o milj ala i d a u no vinama d a o glas " vr ati se" ili unaj mi p r ivatno g d etektiva d a ga na e. " I to b i u inila kad b i ga p r o nala, No valee? " , up itala j u j e Lexie. " P a..." " B i li mu r ekla d a ga vo li? " " Hm..." " B i li ga mo lila d a se vr ati? " " Lexie..." " Ne b i mo gla, nij e li tako ? " No valee j e d ub o ko ud ahnula i r ekla: " Ne. Ne, Lexie, ne b ih to mo gla u initi. to , d a se vr ati i zap o sli u tvo r nici? I li p e e hamb ur ger e u kakvo j go stio nici? " " Mo d a b i se mo gao zap o sliti u W al-Mar tu? " " Ne" , o d go vo r ila j e No valee malo p r eb r zo . " Aha, zna i takav j e p o sao d o vo lj no d o b ar za teb e, ali ne i za nj ega. J e li? " " Nij e istina." " E vo ti istine, No valee. Nikad nisi p o vj er o vala d a zasluuj e Fo r neyj a Hulla. Nikad seb e nisi smatr ala d o vo lj no d o b r o m za nj ega." " P o sluaj me, Lexie." " Ne, ti p o sluaj mene. Znam d a te maj ka nap ustila. I znam to ti j e u inio o naj kr eten W illy J ack..." No valee j e p o ela ustaj ati o d sto la, ali Lexie j u j e p r imila za r uku. " Ali, p o gled aj to si u inila, No valee. P o gled aj ko liko si p o stigla. I ma p r ekr asno d ij ete i vlastiti d o m. I ma p r ij atelj e ko j i te vo le i ko j i su ti kao o b itelj . I ma d o b ar p o sao . Od li na si fo to gr afkinj a - p r ava umj etnica. P r o itala si cij elu knj inicu knj iga. ak id e na fakultet. I ma sve, d uo . Sve." " Nemam, Lexie. Nemam Fo r neyj a. Nj ega nemam."

119
Amer icus j e isto ga d ana d o b ila etir i p isma, sva etir i iz Chicaga. No valee isp r va nij e ni r azmilj ala o to me. P o mislila j e d a j e Fo r ney nap isao p isma u etir i r azli ita gr ad a, no sao ih sa so b o m i o nd a sve isto d o b no p o slao iz Chicaga. Ali, d va tj ed na p o slij e stiglo j e j o j ed no p ismo iz Chicaga i to j e b ila o igled na p r o mj ena. P o slij e est d ana d o lo j e j o j ed no , a slj ed e i tj ed an j o j ed no . No valee se p o kuavala o d go vo r iti o d o no ga o emu j e r azmilj ala, p o kuavala se sp r ij e iti d a u ini o no to j e u inila. Znala j e d a j e glup o i d a ne e p r o mij eniti nj ezino staj alite, ali im j e p o ela o kr etati telefo nski b r o j , znala j e d a se vie ne mo e zaustaviti. P r vo j e nazvala Chicaku knj inicu, ali Fo r ney Hull nij e b io nj iho v lan. No p o znavala j e Fo r neyj a, znala d a mo r a b iti negd j e gd j e ima knj iga d a b i uo p e mo gao d isati, p a j e nazvala knj inicu u T ulsi i zatim tj ed an d ana ekala ko p ij e str anica chicako g telefo nsko g imenika. Devet str anica - o d Knj iar e Ab r aham Linco ln d o Knj iar e W ater sto ne. Nad ala se d a ih ne e mo r ati sve nazvati - i d o ista, nij e mo r ala. Fo r ney se j avio nako n p r vo g zvo na. " Knj iar a Chaucer " , r ekao j e. Na tr enutak j e mislila d a mu mo e r e i, d a mo e izgo vo r iti p r ave r ij e i, ali o sj e aj j e o d mah nestao . " Knj iar a Chaucer " , p o no vio j e. T r enutak p o slij e, telefo n j e klj o cnuo ... i No valee j e znala d a se veza p r ekinula. T r id eset esto p o glavlj e Malena b o lni ka kap elica nij e b ila namij enj ena vj en anj ima. P et klup a b ilo j e mo d a d o vo lj no za o alo ene o b itelj i, ko lske ko lege i p r ij atelj e. No valee j e mo gla zamisliti nj iho va tiha o kup lj anj a u r ana, b o lna j utr a, ali kap elica b i mo gla b iti p r emalena d a u nj u stane r ad o st o vo ga vj en anj a. Sed mo r o d j ece ko j a su hiho tala i gur kala se natr p ali su u p r vu klup u. Od r asli su b ili natr p ani u o stale. Neko liko sestar a i lij e nika u o d o r ama, na d uno sti, uli su p o slj ed nj i i staj ali str aga, sp r emni p o tr ati ako ih p o zo vu. B o lni ki kap elan, zgo d an mukar ac o b o j ene cr vene ko se, ekao j e na kr aj u p r o laza, le ima o kr enut p r o zo r u o d o b o j eno g stakla. Uz nj ega staj ao j e mlad o enj a, Leo n Yo d er , ir o ka o smij eha i r umena lica. Kad su se vr ata o tvo r ila, svi su se o kr enuli i gled ali Lexie d o k j e ulazila i kr enula niz p r o laz. Na seb i j e imala ko stim usko g kr o j a zlatne b o j e. No sila j e sed am b ij elih r ua, p o j ed nu za svo j ih p eto r o i d vo j e Leo no ve d j ece, ko j a su staj ala sp r ij ed a B r ummett j e d r ao nestanu etvo r o go d inj akinj u, b lizanke maleno g d j e aka, a P auline j e p o p r avlj ala fr izur u svo me naj mla em b r atu. No valee j e j o malo p o d esila fo to ap ar at i p o ela snimati kad j e Lexie, na p o la p r o laza, d o b acila b lj etav o smij eh Leo nu, ko j i e up r avo p o stati nj ezinim muem. Up o znali su se kad se Lexi nap o ko n mo gla vr atiti na p o sao . B ilo j e teko na i d o b r e b o lni ar ke, p a nij e imala nikakvih teko a d o b iti svo j star i p o sao . I Leo n j e go to vo est go d ina b io b o lni ar . Ali, o nd a se ko lo vao i vr atio kao med icinski b r at, sp ecij alist za p ed ij atr ij u. P o zvao j e Lexie van kad su j ed no g d ana o b j ed o vali za istim sto lo m u kantini. I p r emd a j e o d b ila, nij e o d ustao . " Da, ini se d a j e d r ag" , r ekla j e Lexie No valee. " Ali, tako mi se inio i Ro ger B r isco e." Neko liko tj ed ana p o slij e, kad j e nap o ko n p r istala izi i s nj im, Leo n j u j e p o veo u r ib o lo v. Lexie, nj ezinu d j ecu i svo j u d j ecu. " B ilo nas j e d evet" , p r i ala j e Lexie. " P r avi cir kus, No valee. Dj eca su imala gliste u ko si, ud ice su letj ele na sve str ane, mr avi su nam uli u send vi e, a Leo no va k i Car o l Ann b acila j e sve mamce u j ezer o ." " J e li b ilo lij ep o ? " " B ilo j e sj aj no . B r ummett j e up ecao r ib u. Gr ge a. Leo n kae d a j e teio kilo gr am i p o l. Ne mo gu ti o p isati ko liko j e B r ummett b io uzb u en. Ali, d akako , nij e to mo gao p o kazati. itav j e d an gun ao to mo r a i i i d r ao se kao d a j e lj utit. Sve d o k nij e ulo vio tu r ib u." " I , svi a ti se? " " T ko , Leo n? Aha." " ini se d a se d o b r o slaee. Mo d a ste..."

120
" Ne! On nij e mo j tip , No valee. Dr ag j e i sve to , ali nema kemij e. Uo p e ne." " Dr agi B o e, o kup ili smo se d anas o vd j e kako b ismo o vo g mukar ca i o vu enu zd r uili u sveti b r ak." " Zvala sam te d esetak p uta, Lexie, ali teb e nikad a nema d o ma." " Da, znam. Leo n nas j e u sub o tu o d veo na kuglanj e, a u uto r ak na minigo lf. Ako ne o stanem d o ma i ne p o nem p r ati r ub lj e, d j eca e mi mo r ati ho d ati b ez d o nj eg r ub lj a." " Gd j e si b ila sino ? P r o la sam p o kr aj tvo g stana o ko o sam. Mislila sam d a b ismo mo gle o d vesti d j ecu na slad o led ." " Otili smo s Leo no m u tr go va ki centar . Mo r ao j e sinu kup iti p id amu, p a smo navr atili u Sear s. J a sam P aulinei kup ila b luzu. A o nd a se d o go d ilo neto tako neo b i no , No valee. Do k smo b ili u tr go vini, stavila sam neki smij ean eir . Cr ni, s cr venim cvj eto vima. I zna to ? Do k sam se glup ir ala i p o zir ala s tim eir o m, Leo n mi j e r ekao d a sam lij ep a. Do taknuo mi j e usnice i o ko i r ekao d a sam lij ep a. Zamisli!" " J er b r ak j e d o sud io B o g i gr ad i se na vr stim temelj ima p o vj er enj a i p o to vanj a." " I tako , kad sam j u er r ekla Leo nu d a se B r ummett o p et p o tukao u ko li, r ekao j e d a e o ti i sa mno m d o p ed ago gice." " Zato mo r a i i? " " T o ti se zo ve d iscip linska mj er a. Sj e a se kad j e B r ummet na zid u u zaho d u nap isao : 'Lar r y Dills se filmski lj ub io s ko zo m.'? " " Aha." " T ad a sam isto mo r ala na sastanak gled e d iscip linskih mj er a. Uglavno m se go vo r ilo o 'o b r ascu B r ummeto va vlad anj a' i nj ego vo j 'nesp o so b no sti d a ko ntr o lir a svo j e emo cij e'." " Ali, ip ak se znatno p o p r avio ." " Da, sad j e s nj im lake. Leo n e ga up o znati s nekim svo j im p r ij atelj em ko j i vo d i ko lu kar atea. Leo n kae d a b o r ila ke vj etine ne u e o vj eka samo samo o b r ani. Kae d a ga u e i samo ko ntr o li." " T o mi zvu i kao neto to b i i meni d o b r o d o lo ." " A i meni. Danas sam se na p o slu tako nalj utila d a sam zamalo p r emlatila sestr u na kar d io lo gij i. P r o lila j e alicu kave na sto l i tr aila d a j a to p o istim. P o naala se kao d a sam j a ista ica. Mo d a p o sluam Leo na i up iem se u ko lu za med icinske sestr e." " Lexie, to b i d o ista mo r ala. B ila b i izvr sna sestr a." " P a, b ud e li p r ilike, tako u i u initi. No d o b r o , nazvala sam te zb o g d va r azlo ga. B r ummett i Leo n ulo vili su u sr ij ed u nave er hr p u r ib e i ve er as e ih isp r iti. Htj eli smo p o zvati teb e i Amer icus." " Mo gu li j a to d o nij eti? " " Ne. Samo d o i kad zavr i s p o slo m. A d r ugo , mo gli p o sud iti tvo j slamnati eir ? " " Nar avno ." " U sub o tu u cij eli d an b iti na suncu, a zna kako lako izgo r im. Leo n nas vo d i u Ar lingto n na utakmicu Ranger sa. Mo e li uo p e zamisliti na to e to li iti? Sed mo r o d j ece na stad io nu s gr ickalicama i send vi ima i..." " Lexie, uzima li o vo g mukar ca d a b ud e tvo j zako niti mu? Da ga vo li i uva..." " Zalj ub lj ena sam, zalj ub lj ena, zalj ub lj ena" , vikala j e Lexie kad j e d o j ur ila u kuhinj u i zavr tj ela No valee u kr ug. " P o lako !" , r ekla j e No valee i sr uila se na sto lac. " Lexie, zna li ti ko liko j e sati? Nisam j o ni p o p ila kavu." " J esi li ula to sam r ekla? Zalj ub ila sam se, No valee!" " Zato j e tako r ano i u ko ga si se to zalj ub ila? " " U Leo na! Zalj ub ila sam se u Leo na Yo d er a! A ak nisam ni sp avala s nj im!" " Ali, r ekla si d a te ne p r ivla i!" " Zab o r avi to sam r ekla. P r ekr ii sve to sam r ekla!" " Lexie, to se d o ga a? " " Ne e p o vj er o vati kad uj e, No valee. J ed no stavno ne e vj er o vati!" " Da uj em." " Sluaj o vo . Zna Leo no vu k er , Car o l Ann? Ona uo p e nij e nj ego va k i."

121
" T o mi b a nij e j asno ." " Co d y j e nj ego v sin, ali Car o l Ann nij e nj ego va k i." " I zato si se zalj ub ila? " " ekaj . Sad u ti isp r i ati kako j u j e d o b io ." " Lexie, a d a p r vo p o p ij emo kavu? Mislim d a j e teb i j o p o tr eb nij a nego meni." " Sluaj me. P r ij e tr i go d ine, Leo n j e up o znao neku Maxine. Zo ve j e Max. I mala j e cur icu, Car o l Ann. I Max ti se uselila k Leo nu. Max i Car o l Ann. J e li ti d o sad sve j asno ? " No valee j e kimnula i d lano vima p r o tr lj ala o i. " Do b r o . Max zatr ud ni s Leo no m i r o d i se Co d y. I tako imaj u d vo j e d j ece. Nj ezinu Car o l Ann i nj iho vo g Co d yj a, j e li tako ? " " T ako j e." " Ali, kad j e Co d yj u b ilo tek neko liko mj eseci, Max o d j ed anp ut izj avi d a o d lazi. I d e u Mexico . Mr tva-hlad na. Do sta j o j j e Leo na, a ne eli ni nj iho vo g Co d yj a. Nij e elj ela ni Car o l Ann d o k nij e shvatila d a j e Leo n ho e. Kae d a se b o j ao to e j o j se d o go d iti ako j e Max o d ved e u Mexico j er mu j e tad a ve b ilo j asno d a Max nij e nikakva maj ka. I tako , kad j e Max shvatila d a e Leo n zad r ati cur icu, znala j e d a se ima ime naga ati. A sad d o lazi o no naj nevj er o j atnij e! Leo n j e imao cr veni Camar o iz 1 9 6 7 . a Max ga j e htj ela za seb e. I tako j e tr amp ila svo j u k er za auto ." " Mo lim!? " " Da! T r amp ila j e svo j u k er za auto !" " Lexie!" " Leo n vie nikad nij e vid io ni Max ni Camar o ." " Nevj er o j atno ." " No valee, kad mi j e to r ekao , znala sam d a j e Leo n Yo d er p r va klasa." Lexiene su se o i nap unile suzama, ali se smij eila. " I tad a sam znala d a sam zalj ub lj ena." " P r o glaavam vas muem i eno m." T r id eset sed mo p o glavlj e No valee j e isp r va mislila d a glazb a p o tj e e iz nj ezino g sna. Sp o r a, r o manti na melo d ij a, mno go vio lina. P r eo kr enula se u p o stelj i i zagnj ur ila lice u j astu, a o nd a j e shvatila d a ne sanj a. Glazb a se ula isp o d nj ezino g p r o zo r a. P o gled ala j e na sat d o k j e ustaj ala. B ilo j e o samnaest minuta d o p o no i. Na p r stima j e o tila d o d nevne so b e i p o gled ala kr o z p r o zo r . Na tr ij emu j e sj ed io B enny Go o d luck. Otvo r ila j e vr ata i izila. Glazb a j e d o lazila iz nj ego vo g kamio neta; zvuk j e b io p o j a an, a p r o zo r i o tvo r eni. " B enny, to to r ad i? " " J esam li te p r o b ud io ? " Na seb i j e imao sve ani smo king. Lep tir mana na ko p u o tko p ala se i visj ela na p r sima snj eno b ij ele ukr o b lj ene ko ulj e. " to ti j e, B enny? " " Nij e mi nita." " to o nd a r ad i o vd j e? " " Lj uti se, No valee? " " Ne, ne lj utim se. Ali, tr eb ao b i b iti na matur alno j zab avi." Sj ed io j e na vr tno m sto lcu, isp r uenih d ugih no gu. Od j ed anp ut su ga silno zanimali vr ci cip ela, p a se sagnuo d a ih p r egled a. " B io sam" , r ekao j e, " ali sam o tiao ." " A gd j e ti j e cur a s ko j o m si iao , Melissa? " " Od vezao sam j e ku i." " B o me si r ano zavr io ve er ." " Melissi nij e smetalo " , r ekao j e, ali j e p o malo fr flj ao , p a j e to zvu alo kao " Melii" . " B enny, j esi li se ti to nap io ? " " Nisam. P a... ne o zb ilj no . P o p io sam d va p iva." " J e li zato Melissa htj ela ku i? J er si se nap io ? " " Da. T o j est, ne. Nisam p io d o k j e nisam o d vezao ku i, ali..." B enny se o kr enuo na sto lcu. " Nisam ni s kim b io na matur alno j , No valee. Lagao sam ti."

122
No valee j e p r ivukla d r ugi sto lac, sj ela i sklup ala no ge isp o d d ugo g ku no g o gr ta a. " P itao sam Melissu, ali o na se ve s nekim d o go vo r ila, a isto tako i J anetta W hitekiller , p a sam o tiao sam. Nisam b io j ed ini. J o su neki d e ki d o li b ez cur a. J o neki b ezveznj aci p o p ut mene." " B enny, ne go vo r i tako . Klad im se d a b i se o b j e b o lj e p r o vele s to b o m nego s mo mcima s ko j ima su o tile. Klad im se d a..." " Nisam ih ni p itao , No valee." " Nisam p o zvao ni Melissu ni J anettu. I to j e b ila la." " P r ip azi, B enny. B ud e li to liko lagao , to e ti p r er asti u naviku." " ao mi j e, ali..." B enny j e slegnuo r amenima, a o nd a se sp ustio nie na sto lcu i naslo nio glavu na naslo n. " Ali - to ? " " I stinu? " " Nar avno ." " P a d o b r o . Nikad nisam imao sp o j , No valee. Nikad nisam iziao s neko m cur o m." " P a ima vr emena. T ek ti j e..." " Sed amnaest! Go to vo svi d e ki ko j e znam imali su ve d vij e ili tr i cur e." No valee j e uzd ahnula i o d mahnula glavo m. " to ti to zna i? " " uj , meni se mno go to ga d o go d ilo kad mi j e b ilo sed amnaest." " A meni se nij e d o go d ilo nita! Ni d o b r o ni lo e. Nita!" " B enny, o emu ti to p r i a? Zvij ezd a si atletike, d o b io si to like nagr ad e. Misli d a to nij e nita? " " uj , No valee, znam to se teb i d o go d ilo kad si d o la o vamo , kad ti j e b ilo sed amnaest. Znam d a te neki tip o stavio . I znam d a si Amer icus r o d ila u W alMar tu." " Da, i? " " E p a, to j e tad a za teb e b ilo gad no , ali to su b ila stvar na iskustva. Shva a? " " Ne, ne shva am." " Mislim, nisi svako g j utr a u p o la d evet mo r ala sj ed iti i sluati go sp o d ina P r yo r a kako tr ab unj a o algeb r i. Nisi se mo r ala p etko m p r ip r emati za ko ar kaku utakmicu, a o nd a samo sj ed iti na klup i. Nisi cij eli ivo t p r o vela u Seq uo yahi nj eguj u i kr uke i b o r o ve u Rasad niku Go o d luck. Shva a, u mo j em j e ivo tu stalno sve isto . Uvij ek isto ." " B enny..." " P r o itao sam o ne knj ige ko j e si mi d ala, No valee. Sve o ne p r i e o lj ud ima ko j i o d u u Singap ur i na T ib et i na Mad agaskar . O lj ud ima ko j i id u na auto mo b ilisti ke utr ke i vo ze se ter etnim vago nima, lete u b alo nima, p enj u se na p lanine, istr auj u mj esta na ko j ima nitko p r ij e nij e b io . P r i e o lj ud ima ko j i p iu d r ame i snimaj u filmo ve. O lj ud ima ko j i se zalj ub lj uj u." " I ti e u initi neto o d to ga, B enny." " A kad a to ? Sutr a u navr iti o samnaest go d ina, a j o nita nisam u inio ." " I zvr sno ! Ond a j e sve j o p r ed to b o m, nij e li tako ? " " Valj d a." " Razmisli malo , B enny. to d a si sve to ve u inio ? " " Kako to misli? " " to b i ti p r eo stalo ? Ko j e uzb u enj e? Kako b i se mo gao r ad o vati svako ga j utr a kad se p r o b ud i d a si sve ve u inio ? Ha? to b i o nd a? " " P a, valj d a b ih neto o d to ga u inio p o no vno ." " Ali, d r ugi p ut vie ne b i b ilo tako uzb ud lj ivo . B enny, ne mo emo svi u Singap ur , a neki se o d nas nikad a ne e p enj ati na p lanine ili snimiti film. Ali, ti o d lazi na utr ke, j a snimam fo to gr afij e, a svi elimo neko ga ko ga b ismo mo gli vo lj eti. P o nekad ga i na emo . P o nekad p o b ij ed imo ." " Aha." " Sve e ti izgled ati d r uk ij e naj esen, kad o d e na fakultet." " Ma, No valee, b o j im se d a e sve to b iti isto kao d o sad ." " Ne e! U it e no ve stvar i, susr etati no ve lj ud e. Uzb ud lj ive lj ud e. I mno go d j evo j aka."

123
" T o b i b ilo lij ep o ." " I klad im se d a e up o znati neku o so b itu d j evo j ku. Dj evo j ku s ko j o m e stalno elj eti b iti. Ne e mo i ni sp avati ni j esti j er e stalno misliti na nj u i..." " No valee, j o nikad nisam p o lj ub io d j evo j ku." " Ali ho e, B enny. P o lj ub it e mno go d j evo j aka." " Ali, ne znam kako . Ne u znati to mo r am u initi." " P a, to ti d o e samo o d seb e." " Smij em li p o lj ub iti teb e? " " B enny..." " Samo j ed anp ut. I nikad te vie ne u mo liti." " Mislim d a to b a ne b i b ilo p ametno . J a nisam d j evo j ka." " P a nisi star a, ima samo d vad eset p et." " Ali sam mno go star ij a o d teb e. T eb i j e tek sed amnaest" B enny j e p o d ignuo r uku i p o gled ao na sat. " Za tr i minute b it e mi ve o samnaest." No valee se zagled ala u nj ego vo lice - lice d eseto go d inj aka ko j i se nagnuo kr o z p r o zo r kamio neta i d o taknuo j e... lice d vanaesto go d inj aka ko j i j e tr ao u p laninama... lice tinej d er a ko j i j e vo lio kiu i so ko lo ve i d ivlj e lj ive. I tako se nagnula p r ema nj emu i r ukama o b uj mila nj ego vo lice i p r ib liila ga svo me. Kad su im se usnice d o d ir nule, o n j e sklo p io o i p a su se p o lj ub ili na mj ese ini, p o d gr anama d ivlj eg kestena. I to j e b ila naj ve a p usto lo vina u nj ego vih sed amnaest go d ina. T r id eset o smo p o glavlj e No valee j e b ila uvj er ena d a se sr e a mo e p r enij eti na d j ecu b a kao o b lik no sa, kr ive no ge ili sklo no st o ko lad i. Amer icus j e, na p o slj etku, imala nj ezin W I DOW 'S P E AK, zelene o i, isti o smij eh. Zato se inilo p o sve p r ir o d nim d a naslij ed i i maj inu lo u sr e u sa sed micama. Do sad su j e usp j evale nad mud r iti, ali za d laku. Zaj ed no su p r o ivj ele sed mi mj esec tr ud no e. P r o gur ale su sed mi d an Amer icusina ivo ta i izd r ale i sed mi mj esec. Ali, sad a j e p r ed nj ima staj ao naj ve i izazo v - sed ma go d ina. Amer icus j e up r avo p r o slavila r o end an. No valee j e p r ir ed ila skr o mnu i mir nu p r o slavu kako se ne b i ur ekla. I p r o slava j e p r o la b ez teko a. Nij e b ilo p o tr esa ni p o p lave. Nij e b ilo o gr eb ano g ko lj ena ili p elinj eg ub o d a, ak ni o p eklina o d sunca. Vr ij eme j e b ilo lij ep o , slad o led se nij e r asto p io i nitko nij e p r o lio so k na sto lnj ak. Dan j e b io go to vo savr en. No uza sve to , No valee slj ed e ih tj ed ana nij e mo gla o d b aciti str ah, str ah o d ko j eg se p r ezno j avala i tr esla. Znala j e d a se neto sp r ema, samo nij e znala to i kad a. Katkad b i p o elj ela d a se to - to go d b ilo - nap o ko n d o go d i, d a p r estane i ekivanj e. Nij e mo r ala d ugo ekati. No vine su se go milale tr i d ana d o k j e r azvij ala fo to gr afij e s vj en anj a ko j e j e snimala u Keo ti p r etho d no g vikend a. T ek j e u etvr tak nave er p r o itala no vine o d p o ned j elj ka, ub r zo nako n to j e Amer icus zasp ala. itala ih j e b r zo j er j e mo r ala j o o p r ati ko su i o suiti hr p u r ub lj a. P r egled avala j e fo to gr afij e i naslo ve kad ga j e ugled ala, kr atki lanak izme u o glasa na sed mo j str anici. RT VI UKRADE NA I NVALI DSKA KOLI CA o vj ek b ez no gu ko j i se p r ed stavio kao W . J . P ickens na en j e u ned j elj u p o slij ep o d ne u muko m zaho d u u go stio nici p o kr aj ceste b lizu Alve. P ickens j e o stao b ez no gu u elj ezni ko j nesr e i. U zaho d u j e leao o d p etka p o slij ep o d ne kad mu j e netko ukr ao invalid ska ko lica. P ickens kae d a ga j e nep o znati mukar ac p r imio u auto ko d Lib er ala u Kansasu, gd j e j e auto sto p ir ao . Kad su se p r ib liili Alvi, p o zlilo mu j e p a se vo za zaustavio ko d go stio nice. P ickens se o d vezao u zaho d , ali vo za j e p o ao za nj im i p o b j egao s ko licima. U ned j elj u p o slij ep o d ne ista i su uli nj ego ve p o zive up o mo i o b avij estili er ifa u Alvi. P ickens j e p r ij e d va tj ed na o tiao iz Kalifo r nij e i elio auto sto p o m sti i d o Oklaho me kako b i p r o naao svo j e d ij ete i nj eo vu maj ku, ko j e nij e vid io o d 1 9 8 7 . go d ine.

124
P ickens j e p r imlj en u B o lnicu W o o d s Co unty. Stanj e mu se j o nij e stab ilizir alo . No valee nij e o suila r ub lj e i nij e o p r ala ko su. Dvap ut j e telefo nir ala, b r zo p r o b ud ila Amer icus i o d vela j e k Mo sesu i Cer tain. Zatim j e svr atila na b enzinsku cr p ku, kup ila go r ivo i kr enula p r ema auto cesti. Kad j e ula u so b u, nj ego ve su o i b ile sklo p lj ene p a j e na tr enutak p o mislila d a j e mr tav, ali o nd a j e vid j ela kako mu se p r sa p o d iu i sp utaj u isp o d tanke b o lni ke p id ame. Nj ego va ko a, b o lesno u kaste b o j e, inila se p r evelika za nj ego vo tij elo , kao d a se iznutr a smeur ao . Gled ala ga j e kako sp ava i p itala se kakve slike vid i iza tr ep er avih kap aka. I znenad a, tij elo mu se zgr ilo a kr evet zatr esao . Okr enuo se p r ema vr atima. " to si r ekla? " Netr emice j u j e gled ao . O i su mu b ile b o j e sluzi, p o d o nj aci nate eni i sivkasti. " to si r ekla? " , p o no vno j e up itao , p o malo r azd r aeno . P r i ekala j e d a mu se slika izo tr i. Nij e d o la zato d a b i mu p o magala. " No valee? " Kad j e p o d ignuo glavu s j astuka, kr o z p r o r ij e enu ko su mo glo mu se vid j eti tj eme. " Ne mo gu vj er o vati" , r ekao j e. " Ne mo gu vj er o vati d a si tu." P r id igao se na lakto ve i zagled ao u nj u. " No valee." Ond a se nasmij eio . " Kr enuo sam te na i." " Zato ? " P itanj e j e visj elo me u nj ima kao neto vr sto i gusto . " to si namj er avao u initi, W illy J ack? " Glas j o j j e b io smir en. " J esi li se mislio vr atiti u W al-Mar t u ko j em si me o stavio ? " " No valee..." " J esi li mislio d a te j o o nd j e ekam? " " Samo sam htio vid j eti j esi li d o b r o ." " J e li? " " uj ..." " Malo si zakasnio . Samo sed am go d ina." W illy J ack j e sp ustio glavu na j astuk i p r o tr lj ao elo . Od igle za infuzij u zab o d ene u nad lanicu ko a mu j e izgled ala p o p ut vo ska. " Do ao sam j er sam ti htio r e i neto o Amer icus." No valee se ukr utila. Mii i su j o j se nap eli, a p o gled p o stao hlad an i tvr d d o k ga j e o d mj er avala. " Od akle zna za nj u? " W illy J ack j e o sj etio neto u nj ezinu glasu, neto vr sto i o p asno , neto to nij e p o znavao . " Kako si d o znao ? " " Od b r ati a, J . P aula." " Lae!" " Rekao j e d a ga j e p r ij e neko liko go d ina nazvala p o licij a. Dij ete j e nestalo p a su ga p itali zna li to o to me." " W illy J ack..." " Do vr aga, b io sam u zatvo r u. Nisam nita uo o to me d o p r ij e go d inu d ana kad sam o tiao k J . P aulu. I tako sam d o znao za nj u. T ako sam d o znao gd j e j e." " Ali, nisi znao j esam li j e nala. Nisi znao j e li iva ili mr tva." " Var a se, No valee. Znao sam. Znao sam d a j e d o b r o i d a j e s to b o m, u Seq uo yahi." " Kako ? Kako si to znao ? " " Nazvao sam vas." " to si u inio ? !" B o r ila se d a zad r i vlast nad so b o m, ali u nj ezinim se r ij e ima o sj etila sr d b a. " Nisam j o j nikad nita r ekao . Ob i no si se io nako ti j avlj ala. Ali, neko liko se p uta j avila o na." Kao d a j e na tr enutak o d lutao , a o nd a se nasmij eio . " uo sam nj ezin glas... i to mi j e b ilo d o vo lj no . Do vo lj no d a izd r im teke tr enutke." " A sad si j e htio uzeti, j e li? " " Uzeti? Kako to misli? " " Htio si j e p o kuati o teti." No valee j e o sj e ala kako j o j se zateu mii i lica. " Htio si mi j e uzeti." " Kako b ih to izveo ? " " Ah, d a, W illy J ack P ickens nikad a ne b i u inio neto tako nisko , j e li? "

125
" Misli d a b ih j e ukr ao ? T o si mislila? " W illy J ack se p r imio za o gr ad u kr eveta i p r id igao . " to si, d o vr aga, mislila, d a u p o b j e i s nj o m? " T r gnuo j e p lahtu ko j o m j e b io p o kr iven i b acio j e na p o d . " U p o slj ed nj e vr ij eme b a nisam mno go tr ao ." No ge su mu d o p ir ale d o tik isp o d ko lj ena. No valee j e p o elj ela skr enuti p o gled , ali nij e. Znala j e to o n eli. elio j u j e p o tr esti, ali mu to nij e htj ela d o p ustiti. Ne e j e p r id o b iti. Nikad vie. P r ila j e kr evetu i p o gled ala smeur ano tkivo i r une o ilj ke. " Kako si znala d a sam o vd j e, No valee? " " itala sam o teb i u no vinama." " I , to j e p isalo ? J ad ni, b esp o mo ni kr ip l ne mo e se d i i sa zaho d sko g p o d a? " " T ako neto ." " P a ako se kr ip l ne mo e ak ni izvu i iz zaho d a, kako si mislila d a mo e up asti u tvo j u ku u i ukr asti ti k er ? Do d ue, ako usp ij e p r o na i telefo nsku go vo r nicu i p r etvo r iti se u Sup er mana..." " Ne p o kuavaj b iti d uho vit. Ne izvr i stvar i." " I kako b i se kr ip l b r inuo za nj u nako n to b i j e ukr ao ? Kad b i mu mo gle nar asti no ve no ge i no va j etr a..." " Ako misli d a u te saalij evati, var a se." " Ond a b i mo d a mo gao up r avlj ati Disney W o r ld o m." " Zato si se vatio ? " No valee j e p o ela go vo r iti glasnij e. " I li b i se mo d a mo gao p o eti b aviti b ankar stvo m." " Ako ne zb o g Amer icus, zato o nd a? " Vid j ela j e d a se p o ela gub iti, ali nij e se mo gla zaustaviti. " A mo d a b ih mo gao p o stati i sud ac." " Zato ? " , vr isnula j e. " Zato si d o ao ? " J ed ini zvuk uo se iz ho d nika, ko r aci i utanj e naj lo na, a o nd a j e ula namr tena med icinska sestr a. " I ma li p r o b lema? " Gled ala j e naizmj ence W illyj a J acka i No valee. " uj e vas se niz cij eli ho d nik." " Op r o stite" , r ekao j e W illy J ack. T ad a j e ugled ala p lahtu na p o d u. " to se tu d o ga a? " " P ala mi j e." " Ah, tako ." P o d igla j e p lahtu i b acila j e p o kr aj vr ata, a o nd a j e iz o r mar a izvad ila istu. " Mislila sam d a ste mo d a skakali p o kr evetu." Rasp r o str la j e p lahtu i sp ustila j e p r eko W illyj a J acka, a o nd a j e p r o vj er ila ko liko j o ima infuzij e. " Mo gu vam d ati inj ekcij u ako vam tr eb a." " Zasad sam d o b r o . P r i ekaj mo ." " Samo mi r ecite" , r ekla j e. " I d a vie nisam ula galamu." Zatim se o kr enula, izila i zatvo r ila vr ata. No valee j e o tila d o p r o zo r a i zagled ala se van. Neb o , na ko j em nij e b ilo ni o b la ka, kr o z o b o j eno staklo p o p r imilo j e ud nu, zelenkastu b o j u. " No valee." W illy J ack j e to go to vo p r o ap tao . " Lo e sam p o stup io s to b o m. Go r e nego i s kim d r ugim. Ali, zap r avo , go to vo sve to sam r ad io b ilo j e lo e." No valee ga j e sluala, ali nij e vj er o vala nj ego vim r ij e ima. P r ed o b r o ga j e p o znavala. " Znam d a nemam o p r avd anj a. Uo p e ne, j er sam u cij elo m ivo tu nap r avio samo d vij e d o b r e stvar i. I p r emd a ni j ed nu ni d r ugu nij e b ilo o so b ito teko nap r aviti, ip ak sam ih j a nap r avio ." No valee j e ekala p o r ugu, o kr enula se d a vid i zaj ed lj ivo st ko j u nikad a nij e usp ij evao p r ikr iti, ali nij e j e b ilo . " Nap r avio sam d ij ete, vj er o j atno d r aesno d ij ete ako imalo nalikuj e maj ci. I nap isao sam p j esmu. I te kako d o b r u p j esmu. Ali, nar avno , zezao sam se i up r o p astio se. Od d j eteta sam p o b j egao , a p j esmu su mi ukr ali. Uo stalo m, vj er o j atno sam to i zasluio . No zb o g to ga ni j ed no ni d r ugo nij e manj e vr ij ed no . I nad am se d a to ip ak neto vr ij ed i." " W illy J ack..." P o d igao j e r uku, znak d a mu d ad e j o malo vr emena. " T o me ne ini d o b r im. T o nita ne mij enj a, ne p o p r avlj a zlo ko j e sam inio i ne p o mae lj ud ima ko j e sam

126
p o vr ij ed io .T o su samo d vij e stvar i, No valee, ali zna e d a ip ak nisam b io p o tp uno lo . Nij e sve b ilo uzalud ." No valee nij e elj ela o sj e ati o no to j e o sj e ala, nij e elj ela p o vj er o vati u to to j e ula. Dr ala se slike W illyj a J acka kakvo g j e tako d ugo p o znavala, W illyj a J acka ko j ega ni za to nij e b ilo b r iga, W illyj a J acka ko j ega j e zamr zila. S takvim b i znala izi i na kr aj , ali o vaj no vi j u j e zb unj ivao . A znala j e d a j e to naj go r e to j o j se mo e d o go d iti. " W illy J ack, r ekao si d a si mi d o ao r e i neto o Amer icus." " Da." P o maknuo se i nap r avio gr imasu o d b o la. " Sj e a li se o no g p o slj ed nj eg d ana? P o slj ed nj eg d ana kad smo b ili zaj ed no ? " No valee j e kimnula. " P itala si me elim li o p ip ati d ij ete i stavila si mo j u r uku na tr b uh, a j a sam r ekao d a nita ne o sj e am. Rekla si d a u o sj etiti sr ce ako se p o tr ud im." Osj e a li kao neko b lago kuckanj e? " Rekao sam d a nita ne o sj e am i htio sam p o vu i r uku, ali ti me nisi p ustila." Osj e a li? " Glas ti j e b io b lag, go to vo ap at, ali uo sam to si r ekla." T u j e sr ce. W illy J acko vo lice b ilo j e mo kr o o d suza, ali nij e ih o b r isao . " Lagao sam ti, No valee, lagao sam." Glas mu j e zvu ao teko i umo r no . " Rekao sam d a ne o sj e am, ali o sj etio sam. Osj etio sam b ilo d j eteta kao d a o sj e am vlastito . Ali sam lagao ." " Zato ? " " Dr agi B o e, nemam p o j ma. Zato lj ud i uo p e lau? J er se b o j imo ili smo lud i ili smo j ed no stavno zli. Vj er o j atno p o sto j i milij un r azlo ga za la, a j a sam ih vj er o j atno to liko i izgo vo r io ... ali nij ed nu tako veliku. Uvij ek p o sto j i j ed na la ko j u nikako ne mo e p r ealiti." " Mo lim? " " Mo d a ti to j o ne zna, mo d a nikad nisi izgo vo r ila la tako veliku d a p r o guta d io teb e. Ali, ako to ikad a u ini... i ako ti se p o sr e i... mo d a d o b ij e p r iliku d a to isp r avi. Samo j ed nu p r iliku. Ako j e ne isko r isti, nestane. I nikad se vie ne vr ati." " Ub acite d va d o lar a i sed amd eset p et centi." No valee j e ub acila j ed anaest ko vanica u o tvo r , a o nd a stisnula slualicu uz uho kad j e telefo n p o eo zvo niti. " Mo lim te, b ud i tamo " , p r o ap tala j e nako n tr e eg zvo na. j ed na la ko j u nikad a ne p r ealimo Kad j e zazvo nilo i etvr ti p ut, sklo p ila j e o i i p r o vukla r uku kr o z ko su. samo j ed nu p r iliku d a j e isp r avimo T ako j e vr sto stiskala telefo nsku icu d a su j o j , kad j e telefo n zazvo nio p eti p ut, p r sti p o b ij elj eli. a o nd a nestane Kad j e zazvo nio i esti p ut, o b uzela j u j e slab o st p a se naslo nila na vr ata go vo r nice. i vie se nikad a ne vr ati A o nd a j o j se p o sr e ilo . J avio se nako n to j e telefo n zazvo nio sed mi p ut. " Knj iar a Chaucer ." Kad j e ula nj ego v glas, gr lo j o j se stegnulo i nij e mo gla p r o tisnuti ni r ij e i. " Knj iar a Chaucer ." P o kuala j e izgo vo r iti nj ego vo ime, ali neto j o j se zgr ualo i nateklo u gr lu. Ond a j e r ekao : " Halo ? " Sj etila se sno va, r unih sno va u ko j ima j e p o kuavala d o zvati p o mo , ali nij e mo gla p r o go vo r iti. " No d o b r o ..." , r ekao j e i znala j e d a e sp ustiti slualicu. I sp ustila j e neki glas, vie nalik cvilj enj u nego r ij e i, ali uo j u j e. " Mo ete li go vo r iti malo glasnij e? " A o nd a se u nj o j neto o slo b o d ilo i nj ego vo j e ime izletj elo iz nj ezinih usta d o k j e gutala zr ak i b ezglasno p lakala. " No valee? " " Na... na... nazvala sam te... j er ..." J ecaj i su p r ekid ali svaku r ij e . " to se d o go d ilo , No valee? to j e? "

127
" Fo r ney..." " J e li se neto d o go d ilo Amer icus? " P r iguuj u i j ecaj e, usp j ela j e r e i: " Amer icus j e d o b r o " , ali su r ij e i zvu ale iskr ivlj eno . " to se o nd a d o go d ilo ? " No valee j e o sj etila kako j o j se b ilo ub r zava. A o nd a su r ij e i p o kulj ale. " Lagala sam, Fo r ney." Sekund e su se p r etvo r ile u tisu lj e a d o k j e No valee ekala neki zvuk... ap at, d ah, b ilo to . " Fo r ney, mo lim te r eci d a nij e p r ekasno . Reci d a nij e p r ekasno ." Mo lila se d a j e j o na vezi, d a su j o p o vezani. " Lagala sam ti... i ao mi j e." Ond a j e ula nj ego v d ub o k, hr ap avi ud isaj . " Mislila sam d a eli neto d r ugo - d r uk ij i ivo t. Mislila sam d a se eli vr atiti u Maine... na fakultet... p o stati nastavnik. I b o j ala sam se d a e, ako te p o kuam zad r ati..." " No valee..." " I tako , kad si me p itao d a li te vo lim, r ekla sam..." " Rekla si: 'Ne. Ne na na in na ko j i ti eli. Ne tako .'" " Ali, to nij e b ila istina, Fo r ney. Vo lim te." " Ond a..." " Lagala sam j er sam mislila d a zasluuj e neto b o lj e." " Neto b o lj e o d teb e? " Glas mu j e b io p r o mukao i hr ap av. " No valee, ne p o sto j i nita b o lj e o d teb e." " J e li p r ekasno , Fo r ney? I mamo j o vr emena. J o uvij ek mo emo ..." No valeein glas p r iguio j e zvuk sir ene ko la hitne p o mo i ko j a su se zaustavila p o kr aj ulaza hitne slub e. " uj e li me? " , p o vikala j e u slualicu. " No valee, gd j e si? " " P r ed b o lnico m u Alvi." " U Alvi? to tamo r ad i? " " Na o d lasku sam. I d em u T ellico P lains." " Ne." Fo r ney j e zvu ao zap anj eno . " Ne mo e se vr atiti." " Oh, ma ne mislim o stati, Fo r ney. Ne za stalno ." No valee se o kr enula i p o gled ala svo j auto mo b il p ar kir an uz p lo nik. W illy J ack j e b io na str anj em sj ed alu, glave o slo nj ene na j astuke. " Samo neko ga o namo vo zim" , r ekla j e. " Neko ga tko se eli vr atiti d o ma." " No valee, ne znam to se d o ga a. Ne znam zato si tamo . Ne znam r azumij em li ita. Ali, ako j e o vo san, ako sam samo sanj ao ..." " Ne sanj a, Fo r ney. T u sam j a i tu si ti - i o vo j e stvar no st." Do k j e No valee j o b ila u go vo r nici, p o ela j e kr ap ati kia. Kad j e d o tr ala d o auto mo b ila, vj etar j e zano sio kap i velike p o p ut ko vanica. W illy J ack j e d ub o ko sp avao , vj er o j atno o d inj ekcij e p r o tiv b o lo va ko j u j e d o b io neto m p r ij e nego to su ga ukr cali u auto . Do k j e No valee vad ila klj u eve iz to r b ice, vj etar j e to liko o j a ao d a j e zanj ihao auto mo b il, p a j e o d lu ila p r i ekati d o k nevr ij eme ne p r o e. Do k j e gled ala kako se kap i cij ed e niz staklo , p r ed o ima j o j se p r ikazala j ed na d r uga no , d r uga d j evo j ka... sed amanesto go d inj akinj a, tr ud na i sama... d j evo j ka ko j a se vr tj ela i o kr etala i ekala, ekala o ne ko j i e izi i iz mr aka, ij i su j e glaso vi d o zivali iz sj ena... sitna ena mo d r e ko se i ir o ka o smij eha ko j a o tvar a vr ata stamb ene p r iko lice, ena ko j a e j e nau iti to j e to d o m d o m j e mj esto ko j e e te d o ekati kad p o sr ne, a svi p o sr nemo mukar ac cr ne ko e ko j i e j o j staviti fo to ap ar at u r uke i nau iti j e gled ati svij et no vim o ima ne b o j se... up amti, ti zna snimati sa sr cem d j e ak sme e ko se i b lago ga glasa s ar o b nim stab lo m d o no si sr e u, p o mae ti p r o na i o no to ti tr eb a... p o mae ti na i p ut ku i ako se izgub i

128
ena o d ve p una ivo ta d a b i znala r e i ne, ena ko j a e j e nau iti to j e to p r ij atelj stvo p o gled aj to si p o stigla, No valee... p o gled aj to si sve p o stigla mukar ac s p leteno m kap o m ko j i e j e nau iti to j e to lj ub av o no to elim, No valee, j e b iti s to b o m... b iti s to b o m i s Amer icus i d ij ete p o imenu Amer icus ko j e e j e nau iti d a vj er uj e u p r avu sr e u kad ma kica o tvo r i o i, p r vo to vid i j e maj ka Dj evo j ka j e znala d a e b iti i d r ugih, no vih glaso va ko j i e j e d o zvati s mj esta ko j a j o ne vid i p a j e ekala, i d alj e se vr te i. No valee se tad a nasmij eila sed amnaesto go d inj o j seb i ko j a se vr tj ela s d r uge str ane kio m p o kr ap ano g stakla i p o kuala j e o nd j e zad r ati. Ali, d j evo j ka j e nestala u svj etlo sti, mj estu gd j e j e p o ela nj ezina p o vij est.