Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

Nguyªn hµm - tÝch ph©n vµ c¸c øng dông

a.tÝnh tÝch ph©n b»ng ®Þnh nghÜa

Ph−¬ng ph¸p:

1. §Ó x¸c ®Þnh nguyªn hµm cña hµm sè f(x), Chóng ta cÇn chØ ra ®−îc hµm sè F(x)
sao cho: F’(x) = f(x).
• ¸p dông b¶ng c¸c nguyªn hµm c¬ b¶n, c¸c hµm sè s¬ cÊp .
n
• Neáu gaëp daïng caên thöùc ñöa veà daïng soá muõ phaân theo coâng thöùc: m x n = x m , (m ≠ 0)
P( x)
• Neáu gaëp daïng n thöïc hieän pheùp chia theo coâng thöùc:
x
m
x xm 1
n
= x , (m > n); n = n − m , (m < n) .
m−n

x x x
• Coâng thöùc ñoåi bieán soá (loaïi 2):
Tích phaân daïng: ∫ f ( g ( x ) ) .g '( x ) dx Ñaët g(x) = u => g’(x)dx = du

∫ f ( g ( x)) g '( x)dx = ∫ f (u )du .

2. Mét sè d¹ng c¬ b¶n:
1. Sö dông c«ng thøc c¬ b¶n:
1
1. Daïng : ∫ ( ax + b)α dx(α ≠ 1, a ≠ 0) ñaët u = ax + b ⇒ du = adx ⇒ dx= du
a
( ax + b )
α +! α +1
1 α u
∫ (ax + b) dx = a ∫ u du = a (α + 1) + C = (α + 1)a + C
α

∫ ( ax + b ) x n −1dx, (a ≠ 0, α ≠ 1) ñaët
α
2. Daïng : n

1
u=ax n + b ⇒ du = a.n.x n −1dx ⇒ x n −1dx = du
an
1 uα +1 (ax n + b)α +1
∫ (ax + b) x dx = an ∫
α n −1 α
n
u du = + C = +C
na(α + 1) na(α + 1)
3. Daïng: a ). ∫ cos sin xdx(α ≠ −1) ( Ñaët
α

−1
u = cos x ⇒ du = − sin xdx) ⇒ ∫ cos xα sin xdx = − ∫ uα du = cosα +1 x + C
(α + 1)
b). ∫ sinα x cos xdx(α ≠ −1) (Ñaët
1
u = sin x ⇒ du=cos xdx ⇒ ∫ sinα x cos xdx = ∫ u α du = sin α +1 x + C
α +1

dx 1
4. Daïng: ∫ ax + b = a ln ax + b + C (a ≠ 0)
P( x)
Neáu gaëp : vôùi baäc P ( x ) ≥ 1 : laøm baøi toaùn chia.
ax + b

GV: NguyÔn Thanh S¬n 1

Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

dx
5. Daïng: ∫ cos
x(a + btgx)
2
Ñaët

bdx dx 1 dx 1 du 1
u = a + btgx ⇒ du = 2
cos x
⇒ 2
= du;
cos x b ∫ co s x(a + btgx) = b ∫
2
= ln a + btgx + C
u b

2. Coâng thöùc:
au
∫ a u '( x)dx = ∫ a du = +C
u( x) u

ln a
3. Coâng thöùc ñoåi bieán soá (loaïi 1):
Tích phaân daïng: ∫ f ( g ( x ) ) .g '( x ) dx Ñaët g(x) = u => g’(x)dx = du

∫ f ( g ( x)) g '( x)dx = ∫ f (u )du

4. Coâng thöùc :
du 1 u−a
a ). ∫ uα − a 2
= ln
2a u + a
+ C.(a ≠ 0)

du
b). ∫ u +k
2
= ln u + u 2 + k + C

5. Coâng thöùc :
x x2 + k k
∫ x 2 + kdx =
2
+ ln x + x 2 + k + C
2

3. Mét sè d¹ng th−êng gÆp:

dx (mx+n)dx dx (mx+n)dx
1. Tích phaân daïng: 1).∫ 2). ∫ 2 3). ∫ 4). ∫
ax + bx + c
2
ax + bx + c ax 2 + bx + c ax 2 + bx + c

Tuyø vaøo moãi daïng aùp duïng caùc coâng thöùc tính tích phaân chæ trong baûng sau:
Töû soá baäc nhaát Töû soá haèng soá
Maãu soá khoâng caên du du 1 u−a
∫ u = ln u + C ∫ u 2 − a 2 = 2a ln u + a + C

Maãu soá coù caên du du

u ∫
= 2 u +C ∫ u +k
2
= ln u + u 2 + k + C

a a
x 2 + ax = ( x + ) 2 − ( ) 2
2 2
Söû duïng haèng ñaúng thöùc:
⎡⎛ b ⎞ ⎛ b ⎞ ⎤
2 2

ax + bx = a ⎢⎜ x + ⎟ − ⎜ ⎟ ⎥
2

⎢⎣⎝ 2a ⎠ ⎝ 2a ⎠ ⎥⎦

GV: NguyÔn Thanh S¬n 2

Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

4. TÝch ph©n cña c¸c ph©n thøc h÷u tØ:

ax + b A B C
= + +
cx + dx + ex x x − m x − n
3 2

Giaûi daïng naøy ta coù hai caùch:

− Caùch 1: Ñoàng nhaát hai veá: Cho taát caû caùc heä soá chöùa x cuøng baäc baèng nhau.
− Caùch 2: Gaùn cho x nhöõng giaù trò baát kyø. Thöôøng thì ta choïn giaù trò ñoù laø
nghieäm cuûa maãu soá

5. TÝch ph©n cña c¸c hµm sè l−îng gi¸c:

1. Daïng:
1 1
∫ cos xdx, ∫ sin xdx, 1). ∫ cosaxdx= sin ax + C , ∫ sinaxdx=- a cos ax + C , 2). ∫ co s
n n n
xdx
a
Phöông phaùp:
⎧ 2 1 + cos 2 x
⎪cos x = 2
⎪
⎪ 1 − cos 2x
™ n = chaün : haï baëc ⎨sin 2 x =
⎪ 2
⎪ 1
⎪sin x cos x = 2 sin 2 x
⎩
™ n leõ:
Vieát: cos 2 p +1
xdx = cos 2 p x cos xdx = (1 − sin 2 x) p cos dx
Ñaët u = sin x ⇒ du = cos xdx
2. Daïng: ∫ sin mu cos n udu
a. m,n cung chaün: haï baäc.
b. m,n leû (moät trong hai soá leû hay caû hai cuøng leû).
™ Neáu m leû: Ta vieát: sin m u = sin m −1 u sin u thay
m −1
sin u = 1 − cos u va sin u = (1 − cos u )
2 2 m 2 2
sin u
™ Neáu m, n leû: laøm nhö treân cho soá muõ naøo beù
3. Daïng: ∫ tg n xdx hay ∫ cot g n xdx
dx dx
Chuù yù: d (tgx) = = (1 + tg 2 x) dx ⇒ ∫ = ∫ (1 + tg 2 x) dx = tgx + C
2
cos x co s x
2

™ Töông töï:
dx dx
d (cot gx) = − 2 = −(1 + cotg 2 x )dx ⇒ ∫
sin 2 x ∫
= (1 + cotg 2 x )dx = −cotgx + C
sin x

sin xdx
™ Ngoaïi tröø: ∫ tgxdx = ∫ = ln cos x + C (u=cosx)
cos x
Ñeå tính: ∫ tg n xdx
Phöông phaùp:
Laøm löôïng (tg 2 x + 1) xuaát hieän baèng caùch vieát:

GV: NguyÔn Thanh S¬n 3

Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

* tg 2 n x = tg 2 n − 2 x(tg 2 x + 1) − tg 2 n − 4 (tg 2 x + 1) + ... + ... + (−1) n −1 (tg 2 x + 1) + (−1) n1

* tg 2 n −1 x = tg 2 n −3 x(tg 2 x + 1) − tg 2 n −5 (tg 2 x + 1) + ... + ... + (−1) n − 2 tgx(tg 2 x + 1) + (−1) n −1 tgx

dx
4. Daïng: ∫ (tg 2 x + 1) dx hay ∫ cos 2n
x
Ta vieát: ∫ (tg x + 1) dx = ∫ (tg 2 x + 1) n −1 (tg 2 x + 1)dx
2

∫ (tg x+1) dx = ∫ (u
2 n
Ñaët u = tgx du = (tg 2 x + 1) dx ⇒ 2
+ 1) n −1 du
1 dx
= 1 + tg 2 x, ∫
x ∫
Chuù yù: = (1 + tg x) dx
2 n

cos x 2
co s 2n

m
tg x cotg xm
5. Daïng: ∫ dx, or ∫ dx
cos xn
sin n x
Phöông phaùp:
™ Neáu n chaün : Thay
1 n
tg m xdx n n
−2
= + ⇒ ∫ cosn x ∫ = + = ∫ + (tgx + 1)dx
2 2 m 2 m 2
(1 tg x ) ; tg x (1 tgx ) dx tg x (1 tgx )
cos n x
tg m x n
−2
Ñaët: u = tgx ⇒ du=(1+tg 2 x)dx ⇒ ∫ dx = ∫ u m
(1 + u 2 2
) du
cos x n

tgx tg m −1 x tgx 1 tgx

™ Neáu m leû vaø n leû : = . Ñaët u = ⇒ du= dx
n −1
cos x cos x cos x cos x cosx
Thay:
1 tgmx 1 m −1
1 tgx m −1
tgx = − ⇒ ∫ = ∫ − = ∫ − u n −1du
2 2 2
1 dx ( 1) . . dx (u 1)
2
cos x cos xn
cos x2 n −1
cos x cos x

6. Daïng: ∫ sin mx cos nxdx; ∫ sinmxsinnxdx ; ∫ cosmxcosnxdx

Aùp duïng caùc coâng thöùc bieán ñoåi:
1
• sinmxcosnx= [sin(m + n) x + sin(m − n) x ]
2
1
• sinmxsinnx= [ cos(m − n) x − co s(m + n) x ]
2
1
• cosmxcosnx= [ cos(m − n) x + cos(m + n) x ]
2

GV: NguyÔn Thanh S¬n 4

Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

I. TÝnh c¸c tÝch ph©n bÊt ®Þnh.

Bµi 1: Dïng c¸c c«ng thøc c¬ b¶n tÝnh c¸c tÝch ph©n sau:
1 x −3
∫ + − ∫ x 2 dx
2
1/ (3x 2x )dx 2/
x
3 1
∫ 2( x − x 4 )dx ∫ (3 x − 44 x +
3
3/ 4/ )dx
x
e− x
∫ − ∫ 2 .3
x x 2x 3x
5/ e (2 )dx 6/ 4 dx
33 x2
2
7/ ∫ cos x(1 + t gx)dx 8/ ∫ (4sin x − cos 2 x
)dx
x dx
∫ 2cos ∫
2
9/ dx 10/
2 cos x sin 2 x 2

Bµi 2: TÝnh c¸c tÝch ph©n sau ®©y:

1 2
∫ x(x − 1) ∫ ( x + 1 − (x + 1)
10
1/ dx 2/ 2
)dx

8x
3/ ∫x x 2 + 9dx 4/ ∫ 4
(x 2 + 1) 2
dx

e3. x
dx
5/ ∫ x
dx 6/ ∫ x ln 2
x

∫ sin 7x.cos3x.dx ∫ cos

4
7/ 8/ xdx
sin x cos 2x
9/ ∫ cos3 x dx 10/ ∫ sin 2 x.cos2 x dx
II: TÝnh c¸c tÝch ph©n x¸c ®Þnh sau:
Ph−¬ng ph¸p:
b

∫ f ( x)dx = F ( x) = F (b ) − F ( a ) .
a
b
a

1. C¸c ph−¬ng ph¸p tÝnh tÝch ph©n.

• ¸p dông b¶ng c¸c nguyªn hµm c¬ b¶n, c¸c hµm sè s¬ cÊp .
• TÝnh tÝch ph©n b»ng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch.
• TÝnh tÝch ph©n b»ng ph−¬ng ph¸p ®æi biÕn d¹ng I.
• TÝnh tÝch ph©n b»ng ph−¬ng ph¸p ®æi biÕn d¹ng II.
• TÝnh tÝch ph©n b»ng ph−¬ng ph¸p ®æi biÕn d¹ng III.
• TÝnh tÝch ph©n b»ng ph−¬ng ph¸p tÝch ph©n tõng phÇn.
• TÝnh tÝch ph©n b»ng ph−¬ng ph¸p sö dông nguyªn hµm phô.
• Mét sè thñ thuËt ®æi biÕn kh¸c, tÝch ph©n chøa biÓu thøc gi¸ trÞ tuyÖt ®èi...

2. Chøng minh bÊt ®¼ng thøc tÝch ph©n

GV: NguyÔn Thanh S¬n 5

Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

§Ó chøng minh bÊt ®¼ng thøc tÝch ph©n , ta th−êng sö dông chñ yÕu 4 tÝnh chÊt
sau: víi c¸c hµm sè f(x), g(x) liªn tôc trªn [a;b] ta cã:
b
1. NÕu f ( x) ≥ 0, ∀x ∈ [ a; b ] th× ∫ f ( x)dx ≥ 0
a
b b
2. NÕu f ( x) ≥ g ( x), ∀x ∈ [ a; b] th× ∫ f ( x )dx ≥ ∫ g ( x) dx
a a

DÊu ®¼ng thøc chi x¶y ra khi f(x) = g(x), ∀x ∈ [ a; b]

3. NÕu m ≤ f ( x) ≤ M , ∀x ∈ [ a; b ] th×
b
m(b − a ) ≤ ∫ f ( x)dx ≤ M (b − a )
a
b b
4. ∫ f ( x)dx ≤ ∫
a a
f ( x) dx.

Bµi 1: TÝnh c¸c tÝch ph©n x¸c ®Þnh sau:

2 1

∫ (3x − 2x + 4x )dx ∫ (− x + 3x) 2 dx

2 3 4 3
1/ 2/
0 −1

x 2 − 2x
4 x 2
3/ ∫ (3x − e )dx
0
4
4/ ∫1 x 3 dx
x2 − x − 5
0 5
dx
5/ ∫−1 x − 3 dx 6/ ∫
2 x −1 + x − 2
π

e 2x − 4
1 2
4sin 3 x
7/ ∫0 e x + 2 dx 8/ ∫0 1 + cos x dx
π π
3 4
2tg 2 x + 5
9/ ∫ sin x.cos3xdx
0
10/ ∫π sin 2 x dx
6
π π

π
2 4
cos 2x
∫ sin x − cos x dx ∫ sin ( − x)dx
2
11/ 12/
0 0
4

Bµi 2: TÝnh c¸c tÝch ph©n cã chøa trÞ tuyÖt ®èi sau:
2 4
1/ ∫ x − 1 dx
−2
2/ ∫
1
x 2 − 6x + 9dx

4 1

∫x − 3x + 2 dx ∫e − 1 dx
2 x
3/ 4/
−1 −1

GV: NguyÔn Thanh S¬n 6

Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

3 0

∫ (3 + x )dx ∫x x + 1 dx
2
5/ 6/
−3 −2
3π
π 4
7/ ∫ cos x dx
0
8/ ∫
π
cos 2x + 1dx
4
π 3

∫ cos x ∫2 − 4 dx
x
9/ sin xdx 10/
0 0

Bµi 3: Chøng minh c¸c B§T sau:

x2 + 4
3 1
5
1/ 3 ≤ ∫ x + 1dx ≤ 6 2/ 1≤ ∫ dx ≤
0 0
2 2
π

π 5π
2 2
dx
3/ 1 ≤ ∫0 x 2 + 1 ≤ 2 4/ ≤ ∫ 3 + sin 2 xdx ≤
2 π 4
4
3π π

π 4
dx π 3π 2
π
5/ ≤ ∫ 3 − 2sin 2
≤ 6/ ≤ ∫ tg 2 x + 3dx ≤
4 π x 2 4 0
2
4
π
π
π 2 2 2
7/ ≤ ∫ e dx ≤ e 2
sin 2 x
8/ ∫e
x +1
dx ≤ ∫ e 2x dx
2 0 1 1
π π π π
2 2 2 2

∫ sin xdx ≤ ∫ sin 2 xdx ∫ sin 2xdx ≤ 2∫ sin xdx

3
9/ 10/
0 0 0 0

B: Ph−¬ng ph¸p ®æi biÕn:

Ph−¬ng ph¸p:
1 1 1
1. Daïng: ∫ R( x n , x m )dx Ñaët t = x mn ⇒ x=t mn ⇒ dx=mnt mn-1 dt
⎡ 1 1
⎤
2. Daïng: ∫ R ⎢ ( ax + b ) n , ( ax + b ) m ⎥ dx
⎣ ⎦
1
mn mn-1
Ñaët t=(ax+b) mn
⇒ ax+b=t mn ⇒ dx=
t dt
a
dx dx dx
3. Daïng : ∫ R(lnx) ñaët u = ln x ⇒ du = ⇒ ∫ R(lnx)
x ∫
= R(u )du
x x

GV: NguyÔn Thanh S¬n 7

Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

4. Daïng: ∫ R(ex )dx ñaët

du du
u=ex ⇒ du=ex dx ⇒ dx= ∫ R(e )dx = ∫ R (u )
x
⇒
u u
5. Daïng : ∫ R( x, ax 2 + bx + c )dx
Ñöa tam thöùc ax 2 + bx + c veà daïng: u 2 +m2 ,u 2 -m2 hay. m 2 -u 2
Ñoåi tích phaân thaønh 1 trong caùc daïng sau:
1). ∫ R(u, m2 -u 2 )du.

2).∫ R(u, m2 +u 2 )du.

3).∫ R(u, m2 -u 2 )du.

Neáu döôùi daáu tích phaân coù chöùa
• m2 -u 2 ñaët u=msint ⇒ m2 -u 2 =mcost
m
• m2 +u 2 ñaët u=mtgt ⇒ m 2 +u 2 =
cost
m
• u 2 -m2 ñaët u= ⇒ u 2 -m 2 =mtgt
cost

dx 1
6. Daïng : ∫ Gaëp tích phaân naøy ñaët: t=
(mx + n) ax 2 + bx + c mx+n

Bµi 1: TÝnh c¸c tÝch ph©n sau b»ng ph−¬ng ph¸p ®æi biÕn lo¹i I
1 4
2x
1/ ∫ dx 2/ ∫ x x 2 + 9dx
0
1+ x 2
0
10 1
dx
3/ ∫
2 5x − 1
4/ ∫x
0
1 − xdx
5 7
x
5/ ∫ x.
0
x + 4dx 6/ ∫
0
3
x +1
dx

2
5
3x 2
∫ x . x + 4dx ∫
3 2
7/ 8/ dx
0 0
3
1+ x 3

2 4
dx dx
9/ ∫1− e
1
−x
10/ ∫
1 x.e x

e tgx + 2 1 + 3ln x
4 e
11/ ∫0 cos2 x dx 12/ ∫
1
x
dx

GV: NguyÔn Thanh S¬n 8

Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

1 + ln x
e 2 6
13/ ∫1 x dx 14/ ∫
0
1 + 4sin x.cos xdx
π π
4 2
1
∫ cot gx(1 + ∫ cos
2
15/ )dx 16/ x.sin 2xdx
π sin 2 x 0
6
π/6 π/2
sin 2x cos x.sin 3 x
17/ ∫0
2sin x + cos 2 x
2
dx 18/ ∫0
1 + sin 2 x
dx

8 π/3
1
19/ ∫x x +12
dx 20/ ∫0
cos x.sin 3 x.dx
3

Bµi 2 : TÝnh tÝch ph©n b»ng ph−¬ng ph¸p ®æi biÕn lo¹i II:
3
0 2
1
1/ ∫
−1
1 − x 2 dx 2/ ∫
0 (1 − x 2 )3
dx

2 1
dx
∫x 4 − x 2 dx ∫x
2
3/ 4/
1 −5
2
+ 4x + 7
x2 − 4
2 4/ 3
dx
5/ ∫
0 x2 + 4
6/ ∫
2
x3
dx
−1 6
dx dx
7/ ∫x
−2 x −12
8/ ∫
2 3 x x2 − 9
9 + 3x 2
6 3
dx
9/ ∫
−1 x2 + x +1
10/ ∫
1
x2
dx

1+ x x2 + 2
1/ 2
11/ ∫
−1
1− x
dx 12/ ∫ x2 −1
dx
1 3
dx dx
13/ ∫0 (x + 1)(x 2 + 2)
2
14/ ∫0 x + 32

Bµi 3 : TÝnh tÝch ph©n c¸c hµm sè höu tØ:

2 2
dx dx
1/ ∫1 x(2x + 1) 2/ ∫x
1
2
− 6x + 9
6x + 7
2 1
x
3/ ∫1 x dx 4/ ∫0 x 4 + x 2 + 1 dx

GV: NguyÔn Thanh S¬n 9

Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

x +1
4 1
xdx
5/ ∫3 x − 3x + 2 dx
2
6/ ∫0 (x + 1)2
π π
6 3
sin 2xdx cos x
7/ ∫0 2sin 2 x + cos2 x 8/ ∫π sin 2 x − 5sin x + 6 dx
6

9 + 3x 2
2 3
dx
9/ ∫
0 (x + 1)(x + 2)
10/ ∫
1
x2
dx

(x 3 + x 2 − x + 1)dx
1/ 2 4
dx
11/ ∫
0
4x 2 − 4x − 3
12/ ∫2 x4 −1
2
dx x 2001dx
13/ ∫
0 (x + 1)(x + 2)
14/ ∫ (x 2 + 1)2001
1/ 2 1
dx 3dx
15/ ∫
0
x − 2x 2 + 1
4
16/ ∫1+ x
0
3

c: Ph−¬ng ph¸p tÝch ph©n tõng phÇn:

b b
Coâng thöùc: ∫ u.dv = u.v a − ∫ v.du
b

a a

• Coâng thöùc cho pheùp thay moät tích phaân ∫ udv phöùc taïp baèng 1
tích phaân ∫ vdu ñôn giaûn hôn.
• Coâng thöùc duøng khi haøm soá döôùi daáu tích phaân coù daïng:
− Daïng tích soá:
− Haøm soá logaric.
− Haøm soá löôïng giaùc.
* Daïng x n f(x) vôùi f(x) laø haøm e x , ln x,sin x, cos x.
• Khi tính choïn:
− Haøm soá phöùc taïp ñaët baèng u.
− Haøm soá cos tích phaân ñöôïc cho trong baûng tích phaân thöôøng
duøng laøm dv

Bµi 1: Dïng ph−¬ng ph¸p tÝch ph©n tõng phÇn h·y tÝnh:

GV: NguyÔn Thanh S¬n 10

 Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

π 1

∫ x sin xdx ∫ (x + 1) e
2 2x
1/ 2/ dx
0 0
π
4 e

∫ x sin 2xdx ∫ (x ln x) dx
2 2
3/ 4/
π 1
6
π π
4 3
xdx
∫ x(2cos x − 1)dx ∫ sin
2
5/ 6/ 2
0 π x
4
e 4
ln x
∫ (x + 1) ∫e
x
7/ 2
dx 8/ dx
1/ e 1
π2
4 3
9/ ∫ x cos
0
xdx 10/ ∫ ln(x +
0
x 2 + 1)dx
π
1 2

∫ (x + 1) .e ∫ (x + 1).sin x.dx
2 2x 2
11/ dx 12/
0 0
π

ln(1 + x)
2 4
13/ ∫
1
x2
dx 14/ ∫ x.sin x.cos x.dx
0

Bµi 2: TÝnh c¸c tÝch ph©n sau:

e e2
ln x
1/ ∫1 x 2 dx 2/ ∫
1
x ln xdx
2 e
⎛ ln x ⎞
e

∫ ⎜⎝ ∫ ln
2
3/ ⎟ dx 4/ xdx
1
x ⎠ 1
π
e 2

∫ (x ln x) dx ∫e (x + sin x)dx
2 x
5/ 6/
1 0
π π
x
∫e sin 2 (πx)dx ∫e
x x
7/ 8/ sin dx
0 0
2
(1 + sin x)e x 2 2
1+ x2
9/ ∫ 1 + cos x dx 10/ ∫ x2
dx
3

D: øng dông h×nh häc cña tÝch ph©n

GV: NguyÔn Thanh S¬n 11

Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

Bµi 1: TÝnh diÖn tÝch h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi c¸c ®−êng (P): y = x2 - 2x + 2 ;tiÕp tuyÕn (d)
cña nã t¹i ®iÓm M(3;5) vµ Oy.

Bµi 2: TÝnh diÖn tÝch h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi c¸c ®−êng (P): y = x2 + 2x vµ ®−êng th¼ng (d):
y = x + 2.
3x 2 − 5x + 5
Bµi 3: Cho hµm sè y = (C) . TÝnh diÖn tÝch h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi (C) ; tiÖm
x −1
cËn cña nã vµ x = 2 ; x= 3.

Bµi 4: Cho hµm sè y = ( x + 1)( x − 2 )

2
(C) . TÝnh diÖn tÝch h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi (C) vµ
®−êng th¼ng : x - y + 1 = 0.

x4 3
Bµi 5: Cho hµm sè y = − x 2 − (C) . TÝnh diÖn tÝch h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi (C) vµ trôc
2 2
hoµnh.

Bµi 6: TÝnh diÖn tÝch h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi c¸c ®−êng (P): y2 = 4x vµ ®−êng th¼ng d : 4x
- 3y - 4 = 0 .

Bµi 7: TÝnh diÖn tÝch h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi c¸c ®−êng (P): y2 + x - 5 = 0 vµ ®−êng th¼ng d
:x+y-3=0.

Bµi 8: TÝnh diÖn tÝch h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi c¸c ®−êng y = 0 ; y = tgx ; y = cotgx
(0 ≤ x ≤ π ) .

Bµi 9: TÝnh diÖn tÝch h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi c¸c ®−êng (C): x2 + y2 = 8 vµ ®−êng (P): y2 =
2x .

Bµi 10: TÝnh thÓ tÝch h×nh trßn xoay do h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi c¸c ®−êng : y=
4
vµ y = -x + 5 quay quanh Ox.
x
x 2 + 3x + 3
Bµi 11: Cho hµm sè y = (C) . Gäi (H) lµ phÇn h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi (C)
x+2
trôc Ox vµ hai ®−êng th¼ng x = -1 , x = 0. TÝnh thÓ tÝch khèi trßn xoay t¹o thµnh khi (H)
quay mét vßng xung quanh Ox.
x2 + x + 1
Bµi 12: Cho hµm sè y = (C) . Gäi (H) lµ phÇn h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi (C) trôc
x+1
Ox vµ hai ®−êng th¼ng x = 0, x = 1. TÝnh thÓ tÝch khèi trßn xoay t¹o thµnh khi (H) quay
mét vßng xung quanh Ox.

Bµi 13: TÝnh thÓ tÝch vËt thÓ trßn xoay ®−îc t¹o thµnh do h×nh ph¼ng (D) giíi h¹n bëi :
y = x , y = 2 - x vµ y = 0 khi ta quay quanh (D) quanh Oy.

Bµi 14: TÝnh thÓ tÝch vËt thÓ trßn xoay ®−îc t¹o thµnh do h×nh ph¼ng (D) giíi h¹n bëi :

GV: NguyÔn Thanh S¬n 12

Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

y = xe x , x = 1 vµ y = 0 ( 0 ≤ x ≤ 1 ) khi ta quay quanh (D) quanh Ox.

Bµi 15: TÝnh thÓ tÝch vËt thÓ trßn xoay ®−îc t¹o thµnh do h×nh ph¼ng (D) giíi h¹n bëi : y =
π π
sinx , y = cosx , x = vµ (0 ≤ x ≤ ) khi ta quay quanh (D) quanh Ox.
2 2
Bµi 16: TÝnh diÖn tÝch h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi c¸c ®−êng sau:
1/ y = 0; y = x 2 − 2x vµ x = -1; x = 2.
2/ y = x 2 − 4x + 3 vµ y = x + 3
x2 x2
3/ y = 4− vµ y =
4 4 2
ln x
4/ y= ; y = 0; x = 1 vµ x = e .
2 x
5/ y = x x 2 + 1;Ox vµ x = 1 .

E. D¹ng th−êng gÆp trong c¸c k× thi §H-C§

Bµi 1: TÝnh c¸c tÝch ph©n sau:

1 ln 3
x 3 dx e x dx
1/ ∫0 x 2 + 1 2/ ∫0 (e x + 1)3
π
0 2

∫ x(e + x + 1)dx ∫ 1 − cos3 x .sin x.cos5 x.dx

2x 6
3/ 3
4/
−1 0
2 3 1
dx
∫ ∫x 1 − x 2 dx
3
5/ 6/
5 x x +42
0
π

1 − 2sin 2 x
ln 5
4
e2 x dx
7/ ∫
0
1 + 2sin 2 x
dx 8/ ∫
ln 2 ex −1
2
(e x + 1).e x
ln 5

∫ ∫ (3x − 1) x 2 + 3x − 4 dx
2
9/ dx 10/
ln 2 e −1
x
0

a
Bµi 2: Cho hµm sè: f(x) = + bx.e x
( x + 1)3
1
T×m a, b biÕt f’(0)=-22 vµ ∫ f ( x)dx = 5
0

Bµi 3: TÝnh c¸c tÝch ph©n sau:

GV: NguyÔn Thanh S¬n 13

Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

2 1

∫ x 2 − x dx ∫ x .e
3 x2
1/ 2/ dx
0 0

x2 + 1
e
1
3/ ∫ ln x.dx 4/ ∫ (cos
3
x+ )dx
1
x x +1 − x
π
1 2 2
x
5/ ∫0 ( x + 1) x + 1 dx 6/ ∫ sin x.sin 2 x.sin 3x.dx
0
π π
2 2

∫ cos 2 x(sin x + cos x)dx ∫ cos

4 4 5
7/ 8/ x.dx
0 0
3
x 5 + 2x3 1
9/ ∫
0 x +1
2
dx 10/ ∫
0
(1 − x 2 )3 dx

Bµi 3: TÝnh c¸c tÝch ph©n sau:

π
3
2
x7
1/ ∫ ( cos x − sin x )dx
0
3 3
2/ ∫2 1 + x8 − 2 x4 dx
e e
ln x
∫x ∫
2 2
3/ ln xdx 4/ dx
1 1
x3
π

4 cos x − 3sin x + 1
2 9
5/ ∫ 6/ ∫x 1 − xdx
3
dx
0
4sin x + 3cos x + 5 1

x +1
2 1

∫ ∫ (x + 2 x)e − x dx
2
7/ dx 8/
0
3
3x + 2 0
π

1 + tg 4 x
6 3
x−3
9/ ∫ dx 10/ ∫3 dx
0 cos2x −1 x +1 + x + 3

Bµi 4: TÝnh c¸c tÝch ph©n sau:

2 2
xdx dx
1/ ∫
0 2+ x + 2− x
2/ ∫x
1 2x +1
π

ln(1 + x)
1 2
sin x
3/ ∫0 1 + x 2 dx 4/ ∫ sin x + cos x dx
0
π
π 2

∫ x.sin xdx ∫ sin

2
5 6/ x.cos3 x.dx
0 0

GV: NguyÔn Thanh S¬n 14

Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

1 + 3ln x .ln x
e 3

∫ ∫x 1 + x 2 dx
3
7/ dx 8/
1
x 0

x − x +1
2 4 3
x7
9/ ∫ 2 dx 10/ ∫2 1 + x8 − 2x 4 dx
0 x +4

Bµi 5: TÝnh c¸c tÝch ph©n sau:

x5 + 2 x3 x3 + 1
3 3
1/ ∫
0 x2 + 1
dx 2/ ∫
0
x
ln x.dx
π
1 3
tgx
∫ ( x + 1)e dx ∫
2 x
3/ 4/ dx
0 π cos x 1 + cos 2 x
4
π
⎛ x −1 ⎞
2 2
x sin x
5/ ∫ ⎜⎝ x + 2 ⎟⎠
−1
dx 6 ∫ 1 + cos
0
2
x
dx
π
1 4
dx
7/ ∫ ∫ x.tg
2
8/ xdx
0
1 + ex 0
π π
2 4
⎛ x⎞
∫ cos2x(sin x + cos4 x)dx ∫ ⎜⎝ 1 + tgxtg 2 ⎟⎠ sin xdx
4
9/ 10/
0 0

Bµi 6: TÝnh c¸c tÝch ph©n sau:

5 2
x 2 .e x
1/ ∫ ( x + 2 − x − 2 ) dx
−3
2/ ∫0 ( x + 2)2 dx
4 1
2
∫ ∫ (4 x − 2 x − 1).e 2 x dx
2
3/ dx 4/
−1 x+5 +4 0
2 1
dx
∫x 4 − x 2 dx ∫ 2x
2
5/ 6/
0 0
2
+ 5x + 2
π
2 1
sin 2 x x
7/ ∫0 cos x + 1 dx 8/ ∫ ( x + 1)
0
2
dx
π π
4 2
sin x
∫ (tgx + e ∫
sin x
9/ cosx)dx 10/ dx
x
0 0
sin x + 2 cosx.cos
2 2

2
Bµi 7: TÝnh c¸c tÝch ph©n sau:

GV: NguyÔn Thanh S¬n 15

Chuyªn ®Ò: Nguyªn hµm-TÝch ph©n LuyÖn Thi §¹i Häc vµ Cao §¼ng

π π
2004
2
sin x 2
4sin 3 x
1/ ∫ 2004 dx 2/ ∫0 1 + cos x dx
0
sin x + cos 2004 x
π π
2
sin 2 x.cos x 2
sin 2 x + sin x
3/ ∫0 1 + cos x dx 4/ ∫
0 1 + 3cos x
dx
π π
2 3
cos x
∫ (e + cos x) cos x.dx ∫
sin x
5/ 6/ dx
0 π sin
2
x − 5sin x + 6
6
π
2
2 xdx cos x
7/ ∫ x+ x −1
2
8/ ∫
0 7 + cos 2x
dx
π

∫ x(e )
0 3
xsin 2 x
+ x + 1 dx ∫0 sin 2x cos2 x dx
2x 3
9/ 10/
−1

Bµi 8: TÝnh c¸c tÝch ph©n sau.

1 π

∫ x sin x.dx ∫ x.sin x.cos

2004 2
1/ 2/ x.dx
−1 0
π
2π 2
cos 4 x
∫ x.cos ∫0 cos4 x + sin 4 x
3
3/ x.dx 4/
0
π

x + sin x
3 1

∫0 cos2 x dx ∫ x.tg
2
5/ 6/ xdx
0
π
2 0 π
sin x sin x dx
7/ CM: ∫ dx > ∫ dx 8/ CM: π < ∫ < 2π
0
x π x 0
sin x + cos 4 x
4

2
π π2
2 4

∫e ∫
3x
9/ sin 5xdx 10/ x cos x dx
0 0

Chóc c¸c em lµm bµi tèt !

GV: NguyÔn Thanh S¬n 16