Vous êtes sur la page 1sur 1

Lesphilosophesontcoutumedeparlerdelavolontcommesic'taitlachoselamieuxconnuedumonde;

Schopenhauerammelaissentendrequelavolonttaitlaseulechosequinousftrellementconnue,
entirementettotalementconnue,sanssurplusetsansreste;maisilmesembletoujoursqueSchopenhauer,dans
cecascommedansd'autres,n'afaitquecequefontd'habitudelesphilosophes:ilaadoptetpoussl'extrme
unprjugpopulaire.Lavolontm'apparatavanttoutcommeunechosecomplexe,unechosequin'ad'unitque
sonnom,etc'estdanscetteunicitdunomquersideleprjugpopulairequiatromplavigilancetoujoursen
dfautdesphilosophes.Pourunefois,soyonsdoncpluscirconspects,soyonsmoinsphilosophes,disonsque
danstoutevolontilyad'abordunepluralitdesentiments,lesentimentdel'tatdontonveutsortir,celuide
l'tatol'ontend,lesensdecesdirectionsellesmmes,"partird'ici","pourallerlbas",enfinunesensation
musculaireaccessoirequimmesansquenousremuionsbrasnijambes,entreenjeucommemachinalement
sittquenousnousmettonsvouloir.Demmequelesentir,etunsentirmultiple,estvidemmentl'undes
ingrdientsdelavolont,ellecontientaussiunpenser;danstoutactevolontaire,ilyaunepensequi
commande;etqu'onnecroitpaspouvoirisolercettepenseduvouloirpourobtenirunprcipitquiserait
encoredelavolont.Entroisimelieu,lavolontn'estpasuniquementuncomplexedesentiretdepenser,mais
encoreetavanttoutuntataffectif,l'motiondecommanderdontnousavonsparlplushaut.Cequ'onappelle
le"librearbitre"estessentiellementlesentimentdesuprioritqu'onprouvel'gardd'unsubalterne."Jesuis
libre,c'estluid'obir",voilcequ'ilyaaufonddetoutevolont,aveccetteattentiontendue,ceregarddirect
fixsuruneseulechose,cejugementabsolu:"Aprsent,ceciestncessaire,etriend'autre",lacertitudequ'on
seraobi,ettoutcequiconstitueencorel'tatd'medeceluiquicommande.Vouloir,c'estcommanderensoi
quelquechosequiobitoudontonsecroitobi.
Maisquel'onconsidreprsentl'essencelaplussinguliredelavolont,cettechosesicomplexepourlaquelle
levulgairen'aqu'unseulnom:s'ilarrivequedansuncasdonnnoussoyonslafoisceluiquicommandeet
celuiquiobit,nousavonsenobissantl'impressiondenoussentircontraints,pousss,presssdersister,de
nousmouvoir,impressionsquisuiventimmdiatementlavolition;maisdanslamesureonousavonsd'autre
partl'habitudedefaireabstractiondecedualisme,denoustrompersonsujetgrceauconceptsynthtiquedu
"moi"touteunechanedeconclusionserronesetparsuitedefaussesvaluationsdelavolontellemme
viennentencores'accrocherauvouloir.Sibienqueceluiquiveut,croitdebonnefoiqu'ilsuffitdevouloirpour
agir.
Comme,danslaplupartdescas,ons'estcontentdevouloiretqu'onapuaussis'attendrel'effetdel'ordre
donn,c'estdirel'obissance,l'accomplissementdel'acteprescrit,l'apparences'esttraduiteparle
sentimentquel'actedevaitncessairementseproduire;bref,celuiqui"veut"croitavecuncertaindegrde
certitudequevouloiretagirnefontqu'un,enuncertainsens.Ilattribuelarussite,l'excutionduvouloirau
vouloirluimme,etcettecroyancerenforceenluilesentimentdepuissancequ'apportelesuccs.Le"libre
arbitre",telestlenomdecettatdeplaisircomplexedel'hommequiveut,quicommande,etquienmme
tempsseconfondavecceluiquiexcute,etgoteainsileplaisirdesurmonterdesobstaclestoutenestimant
partsoiquec'estsavolontquiatriomphdesrsistances.
Dansl'actevolontaire,s'ajouteainsiauplaisirdedonnerunordreleplaisirdel'instrumentquil'excuteavec
succs;lavolonts'ajoutentdesvolontssubalternesdesmessubalternesetdociles,notrecorpsn'tantque
l'dificecollectifdeplusieursmes.L'effet,c'estmoi;ilsepasseicicequisepassedanstoutecollectivit
heureuseetbienorganise;laclassedirigeantes'identifieauxsuccsdelacollectivit.Danstoutvouloirils'agit
simplementdecommanderetd'obirl'intrieurd'unestructurecollectivecomplexe,faite,commejel'aidit,de
plusieursmes;c'estpourquoiunphilosophedevraitpouvoirsepermettredeconsidrerlevouloirsousl'angle
delamorale,lamoraleconuecommelascienced'unehirarchiedominatrice,d'onatlephnomnedelavie.
NIETZSCHE
PardelBienetMal,I,.19,tr.fr.G.Bianquis,coll.10/18

Vous aimerez peut-être aussi