Vous êtes sur la page 1sur 9

3ème Sc techniques Chapitre :Formule trigonométrie www.mathinfo.

tn

Exercice 1:
Une seule réponse est correcte, trouver la :
1 1
1) c o s est égal a :
3
1 1 11
a. b. - c.
2 2 2
2)Pour tout réel x , cos(x)+cos(-x) est égal a
a. 0 b. 2cos(x) c. 1
3
2)Pour tout réel x , s in ( x  ) est égal a
2
a. –sin(x) b. 1+sin(x) c. cos(x)
3) s in (  a ) est égal a :
  5
a. co s( a  ) b. cos( a  ) c. s in (  a)
2 2 2
4) 1  s in ( x ) est égal a :
 x 2 x x 2
a. s in ( x  ) b. (1  s in ( )) c. (c o s( )  s in ( ))
2 2 2 2

Exercice 2:
Exprimer en fonction de cos x ou sin x les nombres suivants :
3
a) cos(3 + x) ; b) sin(– x – ) ; ; c) sin  
 x ;
 2 

 7  9 
d) cos   x e) sin (11 – x) ; f) cos  x  
 2   6 

g) cos ( – x) + cos(x – 3) ; h) sin (– x) – sin ( + x) ;


i) sin (– x) – cos (– x) ; j) sin ( + x) + cos ( – x) ;

Exercice 3:
Simplifer les expressions suivantes :
3 3
A  c o s x  s in x  ( c o s x  s i n x ) ( c o s x s i n x  1)
4 2 4 2
B  cos x (3  2 c o s x )  s in x (3  2 s in x)
6 6 4 4 2 2
C  c o s x  s in x  c o s x  s in x  5 c o s x . s in x

1
Exercice 4:
Etablir les égalités suivantes :
a) cos4x – sin4x = cos 2x.
3 2
b) cos6x + sin6x = 1  s in 2 x
4
3
c) cos 3x=4cos x -3cos x
1
d) cos4x + sin4x + sin2 2x = 1.
2
  k
+ k et , k Z).
2 tan x
e) tan 2x = ; (x différent de 
1  tan ² x 2 4 2

(cos x + sin x)  1  
1
f) sin 2 x  = cos3x + sin3x.
 2 
1  cos 4 x
g) cos2x sin2x =
8

Exercice 5:
1) Démontrer que :
 3 5 7
a) cos + cos + cos + cos = 0.
8 8 8 8
 3 5 7
b) cos² + cos² + cos² + cos² = 2.
8 8 8 8

Exercice 6:
Calculer :
1 9 7 27 9
a.sin + cos (  ) + cos + cos
6 3 2 4
2 3 2 9 3 1 37
b.cos² (  ) + cos² + cos² + cos² (  )
12 12 12 12
 2 3 9
c. cos2 + cos2 + cos2 + cos2
10 5 5 10
Exercice 7:
4 4
1)Montrer que pour tout réel a, on a : cos (a  )  cos (a  )   cos a
3 3

Soient
2 2 2 2 2
A  cos x  cos ( x  )  cos ( x  )
3 3
2 2 2 2 2
B  s in x  s in ( x  )  s in ( x  )
3 3
a.Calculer A+B
b.Calculer A-B
3
c.En deduire que : A  B 
2

2
Exercice 8:
3
Montrer que pour tout réel x , s i n 4 x  s i n x (8 c o s x  4 c o s x )

3  
2)Déduire que 8 cos  4 cos 1  0
5 5

3
3)a. Vérifier que 3
8 x  4 x  1  ( 2 x  1) ( 4 x
2
 2 x  1) puis résoudre dans IR l’équation 8 x  4 x  1  0

 1 5
b.En déduire que c o s 
5 4

Exercice 9:
k
On suppose que x est différent de avec k élément de Z.
2

sin 2 x cos 2 x 1
a) Démontrer que  
sin x cos x cos x
sin 3 x cos 3 x
b) Démontrer que  est une constante.
sin x cos x

Exercice 10:
Soit P = cos x cos 2x cos 4x, où x désigne un réel.
1
a) Démontrer que : P  sin x =
1
(sin 2x)(cos 2x)(cos 4x) = sin 8x.
2 8
  2 4
 cos  cos
1
b) En remplaçant x par , démontrer que : cos = 
7 7 7 7 8

Exercice 11:
1  2 cos 2 x  cos 4 x
Soit la fonction f définie par : f(x) 
1  2 cos 2 x  cos 4 x

1/ a- Montrer que pour tout x  IR ; 1-2cos2x+cos4x = 2cos2x(cos2x-1)


b- Déterminer le domaine de définition de f.
1
2/ a- Montrer que pour tout x  Df : f(x)  
2
.
tan x
1
 2 1
b- En déduire que : π
tan
8
π
sin( x  )
3/ a- montrer que pou tout x  IR : cos x  ( 2  1) sin x 
8
π
sin( )
8

3
Correction
Exercice1
1 1 
1) La mesure principale de est 
3 3
1 1  1
cos  cos( ) 
3 3 2
2)Pour tout réel x , cos(x)+cos(-x) = cos(x)+cos(x)= 2cos(x)
3 
3) La mesure principale de  est
2 2

3 
Pour tout réel x , s in ( x  )  s in ( x  )  cos( x)
2 2
  
4) s in (  a ) =  s in ( a )  c o s ( a  )  cos( (a  ))  c o s(  a  )
2 2 2
2 x 2 x 2 x 2 x x x x x 2
5) 1  s in ( x )  cos ( )  s in ( )  s in ( x )  c o s ( )  s in ( )  2 cos( ) * sin( )  (c o s ( )  s in ( ))
2 2 2 2 2 2 2 2
1

Exercice2
a) cos(3 + x) = cos( + x) =-cos(x);
b) sin(– x – ) =-sin( x+)=sin(x)

3 
c) La mesure principale de est 
2 2
3  
s in (  x )  s in (   x )   s in (  x)   cos( x)
2 2 2

7 
d) La mesure principale de est 
2 2
7  
cos(  x )  cos(  x )  cos(  x )   s in ( x )
2 2 2

e) La mesure principale de 1 1 est 

s in (1 1  x )  s in (   x )  s in ( x ) ;

9 
f) La mesure principale de  est
6 2
9 
cos( x  )  cos( x  )   s in ( x )
6 2

g) cos ( – x) + cos(x – 3) = -cos ( x) -cos(x)=-2 cos(x )


; h) sin (– x) – sin ( + x) =-sin(x)+sin(x)=0
i) sin (– x) – cos (– x) =-sin(x)-cos(x)
4
j) sin ( + x) + cos ( – x) =-sin(x)-cos(x);

Exercice 3
A/Utiliser : a 3  b
3
 ( a  b )( a
2
 ab  b )
2

3 3
A  c o s x  s in x  ( c o s x  s i n x ) ( c o s x s i n x  1)
2 2
 ( c o s x  s in x ) ( c o s x  c o s x s in x  s in x )  ( c o s x  s in x ) ( c o s x s in x  1)
2 2
 ( c o s x  s in x ) ( c o s x  c o s x s in x  s in x  c o s x s in x  1)
2 2
 (c o s x  s in x )( c o s x  s in x  c o s x s in x  c o s x s in x  1)
1

 (c o s x  s in x )(1  1)  0
4 2 4 2
B  cos x (3  2 c o s x )  s in x (3  2 s in x)
4 2 4 2
 cos x ( 3  2 (1  s i n x ))  s in x ( 3  2 (1  c o s x ))
4 2 4 2
 cos x (1  2 s i n x ))  s in x (1  2 c o s x ))
4 4 2 4 4 2
 c o s x  2 c o s x s in x  s in x  2 s in x cos x
4 2 2 2 2 4
 c o s x  2 c o s x s in x ( c o s x  s in x )  s in x
4 2 2 4
 c o s x  2 c o s x s in x  s in x
2 2 2
 ( c o s x  s in x) 1
3 3 2 2
C/ Utiliser : a  b  ( a  b ) ( a  a b  b )

6 6 4 4 2 2
C  c o s x  s in x  c o s x  s in x  5 c o s x . s in x

 2
 c o s x  s in x
2
 4 2
c o s x  c o s x * s in x  s in x  c o s x  s in
2 4
 4 4 2
x  5 c o s x . s in
2
x

  4 2
c o s x  c o s x * s in x  s in x  c o s x  s in
2 4
 4 4
x  5 c o s x . s in
2 2
x

4 4 2 2
 2 c o s x  2 s in x  4 c o s x . s in x

4 4 2 2 2 2 2
 2 ( c o s x  s in x  2 c o s x . s in x )  2 ( c o s x  s in x)  2

Exercice 4
a) cos4x – sin4x = (cos2x – sin2x) (cos2x +sin2x )= cos2x – sin2x =cos 2x.
b) cos6x + sin6x = (cos2x + sin2x)( cos4x - cos2x * sin2x +sin4x) =
cos4x - cos2x * sin2x +sin4x =

 
2
2 2 2 2 2 2
 c o s x  s in x  2 c o s x * s in x  c o s x * s in x
4 4
c o s x + s in x

3 2
= (cos2x + sin2x)2 -3 cos2x * sin2x=1-3 cos2x * sin2x= 1  sin 2 x
4

1 1 2
cosx * sinx= s in 2 x donc cos2x * sin2x= sin 2 x
2 4

5
2
c ) c o s 3 x  c o s ( 2 x  x )  c o s 2 x c o s x  s in 2 x s in x  ( 2 c o s x  1) c o s x  2 s in x c o s x s in x

3 2
 2 c o s x  c o s x  2 s in
3 2
x c o s x  2 c o s x  c o s x  2 (1  c o s x ) c o s x
3
 4 cos x  3 cos x

4 4 1 2 4 4 1 2 2 4 4 2 2
d) c o s x  s in x  s in 2 x  c o s x  s in x  4 c o s x s in x  c o s x  s in x  2 c o s x s in x
2 2

2 2 2
 ( c o s x  s in x) 1

  k
+ k et , k Z).
2 tan x
e) tan 2x = ; (x différent de 
1  tan ² x 2 4 2

2 s in x c o s x 2 s in x
s in 2 x 2 s in x c o s x 2 2 ta n x
cos x cos x
ta n 2 x   2 2
 2 2
 2
 2
cos 2 x c o s x  s in x c o s x  s in x s in x 1  ta n x
2
1 2
cos x cos x

1
f)  c o s x  s in x  (1  s in 2 x )   c o s x  s in x  (c o s x  s in x c o s x  s in
2 2 3 3
x )  c o s x  s in x
2

2 2 1 2 1 2 1 (c o s 4 x  1) 1 2  (c o s 4 x  1) 1  cos 4 x
g) c o s x s in x = s in 2 x  (1  c o s 2 x )  (1  )  ( ) 
4 4 4 2 4 2 8

2 2 cos 4 x  1
cos 4 x  2 cos 2 x  1  cos 2 x 
2

Exercice 5
a)
 7
cos =- cos
8 8
3 5
cos =-cos
8 8

 3 5 7 7 5 5 7
cos + cos + cos + cos =- cos - cos + cos + cos =0
8 8 8 8 8 8 8 8

b)
 5
cos2 =sin2
8 8
3 7
cos2 =sin2
8 8

 3 5 7 5 7 5 7
cos² + cos² + cos² + cos² = sin² + sin² + cos² + cos² =2
8 8 8 8 8 8 8 8

Exercice 6
1 9 7 27 9
a.sin + cos (  ) + cos + cos
6 3 2 4

6
1 9 5 
s in  s in    s in
6 6 6
7  
cos( )  cos( )  cos( )
3 3 3
2 7  
cos  cos  cos
2 2 2
9 
cos  cos
4 4

1 9 7 27 9    
s in  cos( )  cos( )  cos( )   s in  cos  cos  cos
6 3 2 4 6 3 2 4
1 1 2 2
  0 
2 2 2 2

2 3 2 9 3 1 37
b.cos² (  ) + cos² + cos² + cos² (  )
12 12 12 12
2 2 3 2  2 5
cos ( )  cos  s in
12 12 12
2 2 9 2 5
cos ( )  cos
12 12
2 3 1 2 7
cos ( )  cos
12 12
37   7
)  c o s ( 3 
2 2 2 2
cos ( )  cos  s in
12 12 12 12
2 3 2 9 3 1 37 2 5 2 5 2 7 2 7
cos² (  ) + cos² + cos² + cos² (  ) = s in  cos  cos  s in  2
12 12 12 12 12 12 12 12

 2 3 9  2  
c. cos2 + cos2 + cos2 + cos2 = 2cos2 +2 cos2 =2cos2 +2 sin2 =2
10 5 5 10 10 5 10 10

Exercice7
4 4 4 4 4 4
1) cos (a  )  cos (a  )  cos a cos  s in a s in  cos a cos  s in a s in
3 3 3 3 3 3

4 2
 2 cos a cos  2 cos a cos(  )   cos a
3 3

2 2 2 2 2
2.a A  cos x  cos ( x  )  cos ( x  )
3 3
2 2 2 2 2
B  s in x  s in ( x  )  s in ( x  )
3 3

7
2 2 2 2 2 2 2
A  B  cos x  cos ( x  )  cos ( x  ) + s in 2 x  s in ( x 
2 2
)  s in ( x  )
3 3 3 3
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
 c o s x  s in x  cos ( x  )  s in ( x  )  cos ( x  )  s in ( x  ) 111  3
1
3 3 3 3
1 1

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
A  B  cos x  cos ( x  )  cos ( x  )  ( s in x  s in ( x  )  s in ( x  ))
3 3 3 3
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
 c o s x  s in x  cos ( x  )  s in ( x  )  cos ( x  )  s in ( x  )
cos 2 x
3 3 3 3
4 4
cos( 2 x  ) cos( 2 x  )
3 3

4 4
 cos 2 x  cos(2 x  )  cos(2 x  )  0
3 3
 cos 2 x

C/
 3
A=
A  B=3 2A=3 
 2
    
 A -B = 0  A = B B= 3

 2

Exercice 8
2 3
1/ s in 4 x  2 s in 2 x c o s 2 x  4 s in x c o s x ( 2 c o s x  1)  s in x (8 c o s x  4 c o s x )
2 s in x c o s x 2 cos
2
x 1

4
s in
4 4  5  
 s in (  
3
2/ s in )  s in par suite  8 cos  4 cos 1
5 5 5  5 5
s in
5

3  
donc 8 c o s  4 cos 1  0
5 5

2 3 2 2 3
3)a. ( 2 x  1) ( 4 x  2 x  1)  8 x  4 x  2x  4x  2x 1  8x  4x 1

 1
x  
2x  1  0  2
3  
8 x  4 x  1  0 signifie  o u ou
 2 
4x  2x  1  0
2
4x  2x 1  0

2 2 20 1 5 2 20 1 5
4x  2 x  1  0 ;   20 ; x '   , x ''  
8 4 8 4

8
    1 5
b.comme 0   donc 0  c o s  1 alors c o s 
5 2 5 5 4

Exercice 9
s in 2 x cos 2 x s in 2 x c o s x  c o s 2 x s in x s in ( 2 x  x ) s in ( x ) 1
a)     
s in x cos x s in x c o s x s in x c o s x s in x c o s x cos x
s in 3 x cos 3 x s in 3 x c o s x  c o s 3 x s in x s in ( 3 x  x ) s in ( 2 x ) 2 s in x c o s x
b)       2
s in x cos x s in x c o s x s in x c o s x s in x c o s x s in x c o s x

Exercice 10
1 1 1 1
a) s in x c o s x  c o s 2 x c o s 4 x = s in 2 x c o s 2 x  c o s 4 x  s in 4 x c o s 4 x  s in 8 x
1
2 1
2 2 1
8
s in 2 x s in 4 x s in 8 x
2 2 2

  2 4 1 8
b) sin cos  cos  cos = s in
7 7 7 7 8 7
 8 8  2 4 1 8
or s in   s in donc -sin cos  cos  cos = s in
7 7 7 7 7 7 8 7
 2 4 1
donc cos  cos  cos =
7 7 7 8

Vous aimerez peut-être aussi