SÖÏ VAÄN ÑOÄNG CUÛA

TEÁ BAØO

1
SÖÏ VAÄN ÑOÄNG CUÛA TEÁ
BAØO
I. Söï vaän ñoäng noäi taïi
- Baøo töông
- Nhaân
II. Söï di ñoäng cuûa teá baøo
- Prokaryote (vi khuaån)
- Eukaryote
+ Di ñoäng kieåu amip
+ Eukaryote coù loâng(roi)
III. Söï co cô 2
Söï vaän ñoäng noäi taïi - Baøo
töông
Phaàn noäi chaát cuûa baøo töông
chuyeån ñoäng lieân tuïc taïo thaønh doøng
noäi chaát (DNC).
Caùc yeáu toá aûnh höôûng toác ñoä DNC :
+ Vaät lyù, hoùa hoïc, nhieät ñoä.
+ Tuoåi teá baøo.
Theå haït vaø baøo quan : DNC/ chuyeån
ñoäng rieâng
+ Haït : chuyeån ñoäng Brown
+ Ty theå : löôïn soùng
+ Luïc laïp : töï xoay + DNC
+ OÁng vi theå : quay lieân tuïc 3
Söï vaän ñoäng noäi taïi - Baøo
töông
-Söï vaän ñoäng cuûa baøo töông coù lieân
quan ñeán caùc protein vaän ñoäng :
+ Kinesin, Dynein --> gaén vôùi oáng vi theå
+ Myosin, Actin

4
 Söï vaän ñoäng noäi taïi -
Nhaân

- Töï xoay töøng thôøi kyø ngaén hay

lieân tuïc.
- Ñoâi khi ngöôïc doøng noäi chaát.
- Haïch nhaân chuyeån ñoäng tuøy
töøng giai ñoaïn vaø thöôøng aùp
saùt vaøo maët trong voû nhaân.

5
Söï di ñoäng teá baøo - Prokaryote (vi
khuaån)

- Vi khuaån di ñoäng nhôø söï vaän ñoäng cuûa

loâng (roi).
- Roi vi khuaån
+ Roi khoâng coù caáu truùc (9+2) nhö
Eukaryote
 chæ ñöôïc caáu taïo töø moät oáng vi
theå ñoäc nhaát
+ Vaän ñoäng theo kieåu chuyeån ñoäng xoay
quanh
 töø vuøng goác roi lan truyeàn suoát 6
 Vi khuaån di chuyeån nhö theá
naøo ?
Roi

Thaân
roi

Vaùch teá baøo Baûn leà

Vuøng goác roi

7
Söï di ñoäng teá baøo - Eukaryote (kieåu
Amib)

- Laø kieåu di ñoäng baèng chaân giaû.

- ÔÛ teá baøo soáng töï do, khoâng
maøng cöùng.
Vd : naám nhaày, amib, baïch
caàu…
- Coù söï taïo chaân giaû töø MSC
Vd : hieän töôïng thöïc baøo, 8
Söï di ñoäng teá baøo - Eukaryote (kieåu
Amib)
-Khi teá baøo thoø chaân giaû veà moät phía
naøo ñoù.
+ Khi chaân giaû chaïm neàn raén
 phaàn noäi sinh chaát töø daïng Sol (loûng) 
Gel (ñaëc)
 laøm ñieåm töïa cho toaøn boä tb ruùt veà vò
trí môùi naøy.
+ Khi chaân giaû ôû vò trí môùi
 phaàn noäi sinh chaát töø daïng Gel (ñaëc) 
Sol (loûng)
 phaàn noäi sinh chaát daïng Sol tieáp tuïc
chaûy vaøo chaân giaû môùi khi tb lieân tuïc 9di
chuyeån veà moät phía naøo ñoù.
 Söï vaän ñoäng kieåu Amib

Vi gai
Vuøng truøng hôïp
cuûa actin

Chaân
giaû

Di ñoäng
veà phía Sôïi co thaét
tröôùc
10
 ñôn vò Söï vaän
vi sôïi
ñoäng kieåu Amib
actin actin

tín hieäu

Giaûi truøng hôïp sôïi actin vaø

khueách taùn nhanh caùc ñôn vò actin

Truøng hôïp sôïi actin taïi moät vò

trí môùi

11
Söï chuyeån tieáp giöõa : Sol &Gel cuûa chaát
Söï di ñoäng cuûa teá baøo - Eukaryote coù
loâng (roi)
- ÔÛ ÑVNS di chuyeån baèng loâng
+ loâng rung ñoäng phoái hôïp nhòp nhaøng
 giuùp sinh vaät coù theå tieán, luøi hay
quay ngang.

- ÔÛ tinh truøng di chuyeån baèng roi

+ roi ñaäp theo kieåu löôïn soùng hình sin
chuyeån ñoäng ngöôïc doøng oáng sinh
duïc

- ÔÛ teá baøo bieåu moâ loùt caùc thaønh oáng

12
+ chuyeån ñoäng nhòp nhaøng
Söï di ñoäng cuûa Eukaryote coù loâng
(roi)
Beà maët teá baøo
Lôùp chaát nhaày

Paramecium (vi aûnh huyønh

quang)

Söï di chuyeån cuûa lôùp chaát nhaøy treân

13beà m
Tinh truøng ( vi aûnh huyønh
Söï di ñoäng cuûa Eukaryote coù loâng
(roi)
Caáu truùc loâng (roi)
- Khaùc
+ Chieàu daøi : roi (150 µm) > loâng (10 –
20 µm).
+ Soá löôïng : loâng (300 /1tb) > roi (1,2/tb).
- Gioáng
+ Caáu taïo
* Coù caáu truùc (9+2), tröø phaàn goác
(9+0).
* Caùc OÂVT noái vôùi nhau = caùc tay
dynein.
14
+ Cô cheá chuyeån ñoäng.
 Boä ñoâi
vi oáng
ngoaïi vò

Tay dynein

Vi oáng
trung taâm
Nan hoa

Maøng
Laùt caét ngang roi
Tinh NSC

truøng Thaân roi

Roi
15
Söï di ñoäng cuûa Eukaryote coù loâng
(roi)
Cô cheá chuyeån ñoäng cuûa loâng (roi)
- Laø cô cheá hoaït ñoäng uoán cong.
- Söï tröôït cuûa caùc ñoâi oáng vi theå
ngoaïi vi do dynein ñaûm nhaän 
chuyeån ñoäng.
- Khi coù ATP, dynein lieân keát vôùi ATP

 thuûy phaân ATP thaønh ADP & Pi

16
 giaûi phoùng NL laøm oáng vi theå
Cô cheá chuyeån ñoäng cuûa
loâng (roi) Tay dynein

Maøng NSC Thaân

roi

Roi
Theå
goác 17
Söï di ñoäng cuûa Eukaryote coù loâng
(roi)
Söï vaän ñoäng cuûa loâng (roi)
- Loâng (roi) coù vai troø vaän ñoäng.
- Moãi loâng chuyeån ñoäng nhö 1 roi
nhoû.
+ duoãi thaúng, ñaäp maïnh nhanh
+ phuïc hoài traïng thaùi cuõ töø töø
- 1chu kyø ñaäp = 0,1 – 0,2 giaây. 18
Söï vaän ñoäng cuûa loâng (roi)

oâng ôû traïng thaùi cöùng raén

Loâng ôû traïng thaùi meàm deû
Söï vaän ñoäng cuûa
loâng

Kieåu löôïng soùng hình

19
Söï vaän ñoäng cuûa roi sin
Loâng

20
 Söï co cô
Coù 3 loaïi cô

Cô tim

Cô vaân

Cô trôn
Caû 3 loaïi cô treân ñeàu coù hoaït
ñoäng co duoãi, 21
ñieån hình nhaát laø cô vaân.
 Söï co cô
Caáu truùc cô vaân
- Döôùi KHVQH, tô cô nhö nhöõng baêng
saùng, toái xen keõ nhau, do söï toå
chöùc cuûa 2 loaïi :
1. sôïi daøy myosin
2. sôïi moûng actin
Taïo thaønh nhöõng ñôn vò laëp laïi goïi
laø ñoát cô.
22
 Caáu truùc cô vaân
Baép cô

Boù sôïi cô
Nhaân
Sôïi cô

Tô cô
Baêng Vaïch Z
saùng Baêng
toái

23
 Caáu truùc cô vaân
Ñoát cô

Vaïch Vaïch
Z Z
Sôïi daøy
Sôïi moûng

Vuøng H
24
Ñóa I Ñóa A Ñóa I
 Söï co cô
- Quan saùt khi cô co thaáy ñoát cô ngaén
laïi, trong khi chieàu daøi sôïi actin vaø
myosin khoâng ñoåi.
- Nhö vaäy trong khi cô co caùc tô tröôït leân
nhau. Ñoù chính laø thuyeát sôïi tröôït cuûa
quaù trình co cô.

25
 Söï co cô
Caáu taïo sôïi myosin
- Sôïi daøy myosin goàm nhieàu pt myosin xeáp saùt
nhau vôùi
+ phaàn ñaàu ñöa ra ngoaøi
+ phaàn ñuoâi xeáp song song.

- Moãi pt myosin goàm coù

+ 2 ñaàu, moãi ñaàu goàm 2 chuoãi nheï cuoän laïi
 hình caàu.
+ 1 ñuoâi, goàm 2 chuoãi naëng xoaén laïi  sôïi

- Moãi ñaàu myosin coù 2 ñaëc tính :

26
+ Gaén vaøo sôïi actin
 Söï co cô
Caáu taïo sôïi actin (3 thaønh phaàn)

1. Actin :
+ daïng caàu, truøng hôïp thaønh 2 sôïi xoaén.

2. Tropomyosin :
+ 2 chuoãi polypeptid xoaén laïi vôùi nhau.
+ 1 phaân töû tropomyosin tieáp xuùc vôùi 7
phaân töû actin

3. Troponin : 3 chuoãi polypeptid hình caàu gaén vaøo

moãi ñaàu cuûa tropomyosin
+ Troponin T  gaén vaøo
Tropomyosin
+ Troponin C  lieân keát vôùi Canxi 27
+ Troponin I  gaén vaøo sôïi actin
Söï hoaït hoùa cuûa canxi trong quaù trình
co cô
Phöùc hôïp
Töøng phaân töûtroponin tropomyosin
actin

Tropomyosin che phuû

Vò trí keát hôïp vôùi myosin ñöôïc boäc loä r
vò trí keát hôïp vôùi myosin

Söï di chuyeån
cuûa
tropomyosin 28
 Why we need
Söï hoaït hoùa cuûa canxi trong quaù trình
calcium! co
Vò cô keát
trí lieân
Ca2+ Phöùc hôïp
troponin

Vò trí lieân keát vôùi Myosin bò che laáp  cô

khoâng theå co

Vò trí lieân gaén vôùi

myosin

29
Vò trí lieân keát vôùi Myosin ñöôïc môû 
cô coù theå co
 Söï hoaït hoùa cuûa canxi trong quaù trình
Khi coù ion Ca2+ co cô Khi khoâng coù Ca2+
Ca2+ lieân keát vôùi TC Ca2+ taùch khoûi TC
 TI taùch khoûi sôïi actin  TI lieân keát sôïi actin
 Tropomyosin rôøi vò trí  Tropomyosin che vò trí gaén
cuõ  Myosin taùch khoûi sôïi
 Myosin gaén vaøo sôïi actin
actin  Cô duoãi
 Cô co

30
 Cô cheá co cô
• Khi chöa coù hñ co duoãi, ñaàu myosin luoân
gaén chaët vaøo sôïi actin taïo 1 goùc 450.
• Baét ñaàu coù hñ co cô : 1 pt ATP gaén vaøo
ñaàu myosin  ñaàu myosin taùch khoûi sôïi
actin.
• ATP seõ bò thuûy phaân thaønh ADP vaø Pi (do
ñaàu myosin coù hoaït tính ATPase).
• Khi coù tín hieäu co cô (ion Ca2+ ñöôïc giaûi
phoùng trong mt noäi baøo), ñaàu myosin gaén
thaúng goùc vaøo sôïi actin.
• ADP &ø Pi taùch khoûi ñaàu myosin laøm cho
ñaàu myosin bieán ñoåi hình daïng &ø bò 31
nghieâng ñi, keùo tröôït sôïi actin laøm cô co
Cô cheá co cô

32
Sôïi daøy (myosin) Vaïch Z

Sôïi moûng Ñaàu

(actin) myosin

ATP2 dính vaøo ñaàu myosin, laøm ñaàu myosin rôøi sôïi actin

ATP3 bò thuûy giaûi, ñaàu myosin ñöôïc phosphoryl hoùa

Ñaàu4 myosin gaén vaøo actin, nhôø söï hieän dieän cuûa Ca2+

Ñaàu
5
myosin keùo sôïi moûng veà trung taâm ñoát cô
33