Vous êtes sur la page 1sur 28

CONVENTIONSURLLIMINATIONDETOUTESLES

FORMESDE
DISCRIMINATIONLGARDDESFEMMES
``ledveloppementcompletdunpays,lebientredumondeetla
causedelapaixdemandentlaparticipationmaximaledesfemmes
galitavecleshommes,danstouslesdomaines.``

TABLEDESMATIRES
INTRODUCTION
ContenuetsignificationdelaConvention
PRAMBULE
PREMIREPARTIE
Discrimination(articlepremier)Mesurespolitiques(article2)Garantie
desdroitsdelhommeetdeslibertsfondamentales(article3)Mesures
spciales(article4)Rlesstrotypsparsexeetprjugs(article5)
Prostitution(article6)
DEUXIMEPARTIE
Viepolitiqueetpublique(article7)Reprsentation(article8)Nationalit
(article9)
TROISIMEPARTIE
Education(article10)Emploi(article11)Sant(article12)Prestations
conomiquesetsociales(article13)Femmesrurales(article14)

QUATRIMEPARTIE
Egalitdevantlaloi(article15)Mariageetviedefamille(article16)
CINQUIMEPARTIE
Comitpourl1iminationdeladiscriminationl'garddesfemmes
(article17)Rapportsnationaux(article18)Rglementsintrieurs(article
19)RunionsduComit(article20)RapportsduComit(article21)Rle
desinstitutionsspcialises(article22)
SIXIMEPARTIE
Influencesurlesautrestraits(article23)EngagementdesEtatsparties
(article24)AdministrationdelaConvention(articles2530)
INTRODUCTION
LaConventionsur11iminationdetouteslesformesde
discrimination1garddesfemmesatadoptele18dcembre
1979parlAssemblegnraledesNationsUnies.Elleestentreen
vigueurentantquetraitsinternationalle3septembre1981aprsavoir
tratifiepar20pays.Dixansaprssonadoption,en1989,c'est
presqueunecentainedepaysquisesontengagsrespectersesclauses.
LaConventionamarqul'aboutissementdeplusde30annesdetravail
delaCommissiondelaconditiondelafemme,organefonden1946par
lesNationsUniespourexaminerlasituationdesfemmesetpromouvoir
leursdroits.LestravauxdelaCommissionontcontribumettreen
videncetouslesdomainesdonslesquelslesfemmessevoientdnier
l'galitavecleshommes.Ceseffortsenfaveurdelacausedesfemmes
onttrouvleurexpressionconcrtedansplusieursdclarationset
conventions,etnotammentdanslaConventionsur1'1iminationde
touteslesformesdediscrimination1'garddesfemmesquiest

l'instrumentjuridiquefondamentallepluscomplet.
LaConventionoccupeuneplaceimportanteparmilestraits
internationauxrelatifsauxdroitsdelapersonnehumainecarellerappelle
lesdroitsinalinablesdesfemmes,moitidelapopulationmondiale.
L'espritdelaConventions'inspiredesprincipesfondamentauxdes
NationsUniesquiontproclamnouveauleurfoidanslesdroits
fondamentauxdel'homme,dansladignitetlavaleurdelapersonne
humaineetdansl'galitdedroitsdeshommesetdesfemmes.En
analysantendtaillasignificationdelanotiond'galitetlesmoyensde
l'atteindre,laConvention,enplusd'treunedclarationinternationale
desdroitsdesfemmes,nonceaussiunprogrammed'actionpourqueles
Etatspartiesgarantissentl'exercicedecesdroits.
Danssonprambule,laConventionreconnatexplicitementque"la
discriminationgnralisecontrelesfemmesexistetoujours"etsouligne
qu'unetellediscrimination"violelesprincipesdelgalitdesdroitset
durespectdeladignithumaine".D'aprslarticlepremierdela
Convention,onentendpardiscrimination"toutedistinction,exclusionou
restrictionfondesurlesexedanslesdomainespolitique,conomique,
social,cultureletciviloudanstoutautredomaine".LaConvention
raffirmeleprincipedelgalitendemandantauxEtatspartiesde
prendre"touteslesmesuresappropries,ycomprisdesmesures
lgislatives,pourassurerlepleinpanouissementetleprogrsdes
femmesenvuedeleurgarantirl'exerciceetlajouissancedesdroitsde
l'hommeetdeslibertsfondamentalessurlabasedel'galitavecles
hommes"(art.3).
Leprogrammed'actionpourl'galitestnoncdans14articles.Dans
sonapprochemthodologique,laConventionachoisidecouvrirtrois
aspectsdelasituationdesfemmes.LaConventionexposeendtailles
droitsciviquesetlestatutjuridiquedesfemmesmaisporteaussietc'est
celaquiladiffrencieenparticulierdesautrestraitssurlesdroitsde
l'hommesurlaprocrationainsiquesurlesincidencesdesfacteurs

culturelssurlesrelationsentreleshommesetlesfemmes.
Uneplaceparticulirementimportanteestfaiteaustatutjuridiquedes
femmes.Eneffet,l'inquitudequantal'exercicedudroitfondamental
qu'estlaparticipationlaviepolitiqueestrestevivedepuisladoption
delaConventionsurlesdroitspolitiquesdelafemmeen1952.C'est
pourquoisesclausesonttrappelesdanslarticle7delaConvention
quigarantitauxfemmesledroitdevoter,d'occuperdesemploispublics
etd'exercerdesfonctionspubliques.Acetitre,lesfemmesont,dansdes
conditionsd'galitavecleshommes,lapossibilitdereprsenterleur
payslcheloninternational(art.8).LaConventionsurlanationalitde
lafemmemarieadopteen1957,estreprisedansl'article9,auxtermes
duquellemariagenechangepasautomatiquementlanationalitdela
femme.Parlmme,laConventionattirel'attentionsurlefaitquele
statutdelafemmesurleplandelanationalittaitsouventliau
mariageetvoluaitenfonctiondelanationalitdesonmariet,decefait,
lesfemmesn'taientpasreconnuescommedespersonnespartentire.
Lesarticles10,11et13affirmentchacunrespectivementl'galitdes
droitsdesfemmesenmatired'ducation,d'emploietd'activit
conomiqueetsociale.LaConventioninsisteparticulirementsurla
situationdesfemmesruralesauxquellesilconvientd'accorderdavantage
d'attentionaustadedelaplanificationdespolitiques,compte
particulirementtenudeleursproblmesparticuliersetdeleurrle
conomiqueimportantvoqusl'article14.L'article15affirmela
pleinegalitdesfemmesenmatirecivileetcommercialeetstipuleque
toutinstrumentvisantlimiterlacapacitjuridiquedesfemmes"doit
treconsidrcommenul".Enfin,l'article16,laConventionconsidre
nouveauleproblmedumariageetdesrapportsfamiliauxetaffirme
quelesfemmesetleshommesontlemmedroitdechoisirlibrement
leurconjoint,lesmmesdroitsdedciderlibrementdunombreetde
l'espacementdesnaissances,lesmmesdroitspersonnelsetlesmmes
droitsenmatirededispositiondesbiens.
Enplusd'exposerendtaillesdroitscivils,laConventionconsacreaussi

unegrandeattentionunsoucivitalentretouspourlesfemmes,savoir
leurdroitdeprocrer.Leprambuledonneletonendclarantque"le
rledelafemmedanslaprocrationnedoitpastreunecausede
discrimination".Larelationentreladiscriminationetlerledelafemme
danslaprocrationestvoqueplusieursreprisesavecinquitudedans
laConvention.Ainsi,l'article5,ilestrecommand"defairebien
comprendrequelamaternitestunefonctionsociale"etdefaire
reconnatrelaresponsabilitcommunedelhommeetdelafemmedans
lesoind'1everleursenfants.Enconsquence,laprotectiondela
maternitetlessoinsdonnsauxenfantssontconsidrscommedes
droitsessentielsetprisencomptedanstouslesdomainesabordsparla
Convention,qu'ils'agissed'emploi,dedroitdelafamille,desoins
mdicauxoud'ducation.LaConventionexigemmedelasocit
qu'elleoffredesservicessociaux,enparticulierdesservicesdegarde
d'enfants,permettantauxfemmesdecombinerleursresponsabilits
familialesavecleurparticipationdanslaviepublique.Ilest
recommandauxEtatsd'adopterdesmesuresspcialesquivisent
protgerlamaternit;laConventionspcifieenoutrequecesmesures
"nedoiventpastreconsidrescommediscriminatoires"(art.4).Elle
affirmegalementledroitdesfemmesdedciderlibrementdunombre
desnaissances.IlestremarquerquelaConventionestleseultrait
relatifauxdroitsdel'hommefairetatdelaplanificationdelafamille.
Elleobliged'ailleurslesEtatspartiesincluredesconseilsrelatifsla
planificationdelafamilledansleprocessusducatif(al.hdel'article10)
etmettreaupointdescodesdelafamillequigarantissentlesdroitsdes
femmes"dedciderlibrementetentouteconnaissancedecausedu
nombreetdel'espacementdesnaissancesetd'avoiraccsaux
informations,l'ducationetauxmoyensncessairespourleurpermettre
d'exercercesdroits"(al.edelarticle16).
LetroisimeobjectifgnraldelaConventionviselargirla
conceptionquel'onadesdroitsdel'homme,carellereconnat
officiellementquelacultureetlatraditionpeuventcontribuer

restreindrel'exercice,parlesfemmes,deleursdroitsfondamentaux.Ces
influencessemanifestantsousformedestrotypes,d'habitudesetde
normesquidonnentnaissancelamultitudedescontraintesjuridiques,
politiquesetconomiquesquifreinentleprogrsdesfemmes.
Remarquantlacorrlationentrecesinfluences,leprambuledela
Conventionsouligne"quelerletraditionneldel'hommedanslafamille
etdanslasocitdoitvoluerautantqueceluidelafemmesionveut
parvenirunerellegalitdel'hommeetdelafemme".LesEtats
partiessontdonctenusdemodifierpeupeulesschmasetmodlesde
comportementsocioculturalenvuedeparvenirl'limination"des
prjugsetdespratiquescoutumires,oudetoutautretype,quisont
fondssurlidedel'infrioritoudelasuprioritdel'unoul'autresexe
oud'unrlestrotypdeshommesetdesfemmes"(art.5).Ilest
demandl'alinacdel'article10derviserleslivres,lesprogrammes
scolairesetlesmthodespdagogiquesenvued'liminertoute
conceptionstrotypedesrlesdel'hommeetdelafemmedansle
domainedel'enseignement.D'unemaniregnrale,lesschmas
culturelsquidfinissentledomainepubliccommeceluidel'hommeetle
foyercommeceluidelafemmesontnergiquementremisencausedans
touteslesclausesdelaConvention,quiaffirmentl'galitdes
responsabilitsdesdeuxparentsdanslaviedelafamilleetl'galitde
leursdroitsencequiconcernelducationetlemploi.Prisedansson
ensemble,laConventionfournitainsiuncadredetravailtrscomplet
pourluttercontrelesdiversesforcesquiontcreetmaintenules
discriminationsfondessurlesexe.
LamiseenuvredelaConventionestcontrleparleComitpour
l1iminationdeladiscriminationlgarddesfemmes.Lemandatdu
ComitetlamaniredesuivrelapplicationdelaConventionsont
dfinisdanslesarticles1730delaConvention.LeComitsecompose
de23expertspropossparleurgouvernementetlusparlesEtatsparties
surdescritres"d'unehauteautoritmoraleetminemmentcomptents
dansledomaineauquels'appliquelaConvention".

Touslesquatreansaumoins,lesEtatspartiesdoiventprsenterau
Comitunrapportsurlesmesuresqu'ilsontadoptespourdonnereffet
auxdispositionsdelaConvention.Aucoursdelasessionannuelledu
Comit,lesmembresduComitanalysentlesrapportsnationauxavec
lesreprsentantsdechacundesgouvernementsettudientaveceuxles
domainesdanslesquelslepaysconcerndevraitprendredenouvelles
mesures.LeComitfaitgalementdesrecommandationsgnralesaux
Etatspartiessurlesquestionsconcernantlliminationdes
discriminationslgarddesfemmes.
OntrouveraciaprsletexteintgraldelaConvention.
**********************************************************
*******
CONVENTIONSURLLIMINATIONDETOUTESLES
FORMES
DEDISCRIMINATIONLGARDDESFEMMES
**********************************************************
*******
LesEtatspartieslaprsenteConvention,
NotantquelaChartedesNationsUniesraffirmelafoidonslesdroits
fondamentauxdelhomme,dansladignitetlavaleurdelapersonne
humaineetdanslgalitdesdroitsdelhommeetdelafemme,
NotantquelaDclarationuniverselledesdroitsdelhommeaffirmele
principedelanondiscriminationetproclamequetouslestreshumains
naissentlibresetgauxendignitetendroitetquechacunpeutse
prvaloirdetouslesdroitsetdetoutesleslibertsquiysontnoncs,
sansdistinctionaucune,notammentdesexe,

NotantquelesEtatspartiesauxPactesinternationauxrelatifsauxdroits
delhommeontl'obligationd'assurer1'galitdesdroitsdelhommeet
delafemmedanslexercicedetouslesdroitsconomiques,sociaux,
culturels,civilsetpolitiques,
Considrantlesconventionsinternationalesconcluessouslgidede
lOrganisationdesNationsUniesetdesinstitutionsspcialisesenvue
depromouvoirlgalitdesdroitsdelhommeetdelafemme,
Notantgalementlesrsolutions,dclarationsetrecommandations
adoptesparlOrganisationdesNationsUniesetlesinstitutions
spcialisesenvuedepromouvoirlgalitdesdroitsdelhommeetde
lafemme,
Proccupstoutefoisdeconstaterqu'endpitdecesdiversinstruments
lesfemmescontinuentdefairelobjetdimportantesdiscriminations,
Rappelantqueladiscriminationlencontredesfemmesvioleles
principesdelgalitdesdroitsetdurespectdeladignithumaine,
qu'elleentravelaparticipationdesfemmes,danslesmmesconditions
queleshommes,laviepolitique,sociale,conomiqueetculturellede
leurpays,qu'ellefaitobstaclelaccroissementdubientredelasocit
etdelafamilleetqu'elleempchelesfemmesdeservirleurpayset
lhumanitdanstoutelamesuredeleurspossibilits,
Proccupsparlefaitque,danslessituationsdepauvret,lesfemmes
ontunminimumd'accslalimentation,auxservicesmdicaux,
lducation,laformationainsiqu'auxpossibilitsdemploietla
satisfactiond'autresbesoins,
Convaincusquelinstaurationdunouvelordreconomiqueinternational
fondsurlquitetlajusticecontribueradefaonsignificative
promouvoirlgalitentrelhommeetlafemme,

Soulignantquelliminationdelapartheid,detouteslesformesde
racisme,dediscriminationraciale,decolonialisme,denocolonialisme,
dagression,doccupationetdominationtrangresetdingrencedans
lesaffairesintrieuresdesEtatsestindispensablelapleinejouissance
parlhommeetlafemmedeleursdroits,
Affirmantquelerenforcementdelapaixetdelascuritinternationales,
lerelchementdelatensioninternationale,lacooprationentretousles
Etatsquelsquesoientleurssystmessociauxetconomiques,le
dsarmementgnraletcompletet,enparticulier,ledsarmement
nuclairesouscontrleinternationalstrictetefficace,laffirmationdes
principesdelajustice,delgalitetdelavantagemutueldansles
relationsentrepaysetlaralisationdudroitdespeuplesassujettisune
dominationtrangreetcolonialeetuneoccupationtrangre
lautodterminationetlindpendance,ainsiquelerespectdela
souverainetnationaleetdel'intgritterritorialefavoriserontleprogrs
socialetledveloppementetcontribuerontparconsquentla
ralisationdelapleinegalitentrelhommeetlafemme,
Convaincusqueledveloppementcompletd'unpays,lebientredu
mondeetlacausedelapaixdemandentlaparticipationmaximaledes
femmes,lgalitavecleshommes,danstouslesdomaines,
Ayantlespritlimportancedelacontributiondesfemmesaubientre
delafamilleetauprogrsdelasocit,quijusqu'prsentn'apast
pleinementreconnue,delimportancesocialedelamaternitetdurle
desparentsdanslafamilleetdanslducationdesenfants,etconscients
dufaitquelerledelafemmedanslaprocrationnedoitpastreune
causedediscriminationetquelducationdesenfantsexigeleportage
desresponsabilitsentreleshommes,lesfemmesetlasocitdansson
ensemble,
Conscientsquelerletraditionneldelhommedanslafamilleetdansla
socitdoitvoluerautantqueceluidelafemmesionveutparvenir

unerellegalitdelhommeetdelafemme,
RsolusmettreenuvrelesprincipesnoncsdanslaDclarationsur
lliminationdeladiscriminationlgarddesfemmeset,pourcefaire,
adopterlesmesuresncessaireslasuppressiondecettediscrimination
soustoutessesformesetdanstoutessesmanifestations,
Sontconvenusdecequisuit:
PREMIREPARTIE

ArticlePREMIER
AuxfinsdelaprsenteConvention,lexpression"discrimination
lgarddesfemmes"visetoutedistinction,exclusionourestriction
fondesurlesexequiapoureffetoupourbutdecompromettreoude
dtruirelareconnaissance,lajouissanceoulexerciceparlesfemmes,
quelquesoitleurtatmatrimonial,surlabasedelgalitdelhommeet
delafemme,desdroitsdelhommeetdeslibertsfondamentalesdans
lesdomainespolitique,conomique,social,cultureletciviloudanstout
autredomaine.
Article2
LesEtatspartiescondamnentladiscriminationlgarddesfemmes
soustoutessesformes,conviennentdepoursuivrepartouslesmoyens
approprisetsansretardunepolitiquetendantliminerla
discriminationlgarddesfemmeset,cettefin,s'engagent:
a)Inscriredansleurconstitutionnationaleoutouteautredisposition
lgislativeapproprieleprincipedelgalitdeshommesetdesfemmes,
sicen'estdjfait,etassurerparvoiedelgislationoupard'autres

moyensappropris,lapplicationeffectiveduditprincipe;
b)Adopterdesmesureslgislativesetdautresmesuresappropries
assorties,ycomprisdessanctionsencasdebesoin,interdisanttoute
discriminationlgarddesfemmes;
c)Instaureruneprotectionjuridictionnelledesdroitsdesfemmessurun
pieddgalitavecleshommesetgarantir,parletruchementdes
tribunauxnationauxcomptentsetdautresinstitutionspubliques,la
protectioneffectivedesfemmescontretoutactediscriminatoire;
d)S'abstenirdetoutacteoupratiquediscriminatoirelgarddes
femmeset
faireensortequelesautoritspubliquesetlesinstitutionspubliquesse
conforment
cetteobligation;
e)Prendretoutesmesuresappropriespourliminerladiscrimination
pratiquelgarddesfemmesparunepersonne,uneorganisationou
uneentreprisequelconque;
f)Prendretouteslesmesuresappropries,ycomprisdesdispositions
lgislatives,pourmodifierouabrogertouteloi,disposition
rglementaire,coutumeoupratiquequiconstitueunediscrimination
lgarddesfemmes;
g)Abrogertouteslesdispositionspnalesquiconstituentune
discriminationlgarddesfemmes.
Article3
LesEtatspartiesprennentdanstouslesdomaines,notammentdansles
domainespolitique,social,conomiqueetculturel,touteslesmesures

appropries,ycomprisdesdispositionslgislatives,pourassurerleplein
dveloppementetleprogrsdesfemmes,envuedeleurgarantir
lexerciceetlajouissancedesdroitsdelhommeetdesliberts
fondamentalessurlabasedelgalitavecleshommes.
Article4
1.LadoptionparlesEtatspartiesdemesurestemporairesspcialevisant
acclrerlinstaurationd'unegalitdefaitentreleshommesetles
femmesn'estpasconsidrcommeunactedediscriminationtelqu'ilest
dfinidanslaprsenteConvention,maisnedoitenaucunefaonavoir
pourconsquencelemaintiendenormesingalesoudistinctes;ces
mesuresdoiventtreabrogesdsquelesobjectifsenmatiredgalit
dechancesetdetraitementonttatteints.
2.LadoptionparlesEtatspartiesdemesuresspciales,ycomprisde
mesuresprvuesdanslaprsenteConvention,quivisentprotgerla
maternitn'estpasconsidrecommeunactediscriminatoire.
Article5
LesEtatspartiesprennenttouteslesmesuresappropriespour:
a)Modifierlesschmasetmodlesdecomportementsocioculturalde
lhommeetdelafemmeenvuedeparvenirlliminationdesprjugs
etdespratiquescoutumires,oudetoutautretype,quisontfondssur
lidedelinfrioritoudelasuprioritdelunoulautresexeoud'un
rlestrotypdeshommesetdesfemmes;
b)Faireensortequelducationfamilialecontribuefairebien
comprendrequelamaternitestunefonctionsocialeetfaire
reconnatrelaresponsabilitcommunedelhommeetdelafemmedans
lesoindleverleursenfantsetdassurerleurdveloppement,tant
entenduquelintrtdesenfantsestlaconditionprimordialedanstous

lescas.
Article6
LesEtatspartiesprennenttouteslesmesuresappropries,ycomprisdes
dispositionslgislatives,pourrprimer,soustoutesleursformes,letrafic
desfemmesetlexploitationdelaprostitutiondesfemmes.

DEUXIMEPARTIE
Article7
LesEtatspartiesprennenttouteslesmesuresappropriespourliminer
ladiscriminationlgarddesfemmesdanslaviepolitiqueetpublique
dupayset,enparticulier,leurassurent,dansdesconditionsdgalit
avecleshommes,ledroit:
a)Devotertoutesleslectionsetdanstouslesrfrendumspublicset
tre
ligiblestouslesorganismespubliquementlus;
b)DeprendrepartllaborationdelapolitiquedelEtatetson
excution,
occuperdesemploispublicsetexercertouteslesfonctionspubliques
tousleschelonsdugouvernement;
c)Departiciperauxorganisationsetassociationsnongouvernementales
soccupantdelaviepubliqueetpolitiquedupays.
Article8

LesEtatspartiesprennenttouteslesmesuresappropriespourqueles
femmes,dansdesconditionsdgalitavecleshommesetsansaucune
discrimination,aientlapossibilitdereprsenterleurgouvernement
lcheloninternationaletdeparticiperauxtravauxdesorganisations
internationales.
Article9
1.LesEtatspartiesaccordentauxfemmesdesdroitsgauxceuxdes
hommesencequiconcernelacquisition,lechangementetla
conservationdelanationalitilsgarantissentenparticulierquenile
mariageavecuntranger,nilechangementdenationalitdumari
pendantlemariagenechangeautomatiquementlanationalitdela
femme,ninelarendapatride,ninelobligeprendrelanationalitde
sonmaricequiconcernelanationalitdeleursenfants.
2.LesEtatspartiesaccordentlafemmedesdroitsgauxceuxde
lhommeencequiconcernelanationalitdeleursenfants.

TROISIMEPARTIE
Article10
LesEtatspartiesprennenttouteslesmesuresappropriespourliminer
ladiscriminationlgarddesfemmesafindeleurassurerdesdroits
gauxceuxdeshommesencequiconcernelducationet,en
particulier,pourassurer,surlabasedelgalitdelhommeetdela
femme:
a)Lesmmesconditionsdorientationprofessionnelle,d'accsaux
tudesetdobtentiondediplmesdanslestablissements
denseignementdetoutescatgories,dansleszonesruralescommedans

leszonesurbaines,cettegalitdevanttreassuredanslenseignement
prscolaire,gnral,technique,professionnelettechniquesuprieur,
ainsiquedanstoutautremoyendeformationprofessionnelle;
b)Laccsauxmmesprogrammes,auxmmesexamens,unpersonnel
enseignantpossdantlesqualificationsdemmeordre,deslocaux
scolairesetunquipementdemmequalit;
c)Lliminationdetouteconceptionstrotypedesrlesdelhommeet
delafemmetouslesniveauxetdanstouteslesformesdenseignement
enencourageantlducationmixteetdautrestypesdducationqui
aiderontralisercetobjectifet,enparticulier,enrvisantleslivreset
programmesscolairesetenadaptantlesmthodespdagogiques;
d)Lesmmespossibilitsencequiconcerneloctroidesbourseset
autressubventionspourlestudes;
e)Lesmmespossibilitsdaccsauxprogrammesdducation
permanents,ycomprisauxprogrammesd'alphabtisationpouradulteset
d'alphabtisationfonctionnelle,envuenotammentderduireauplustt
toutcartdinstructionexistantentreleshommesetlesfemmes;
f)Larductiondestauxdabandonfminindestudesetlorganisation
desprogrammespourlesfillesetlesfemmesquiontquittlcole
prmaturment;
g.

Lesmmespossibilitsdeparticiperactivementauxsportset
lducationphysique;
h)Laccsdesrenseignementsspcifiquesdordreducatiftendant
assurerlasantetlebientredesfamilles,ycomprislinformationet
desconseilsrelatifslaplanificationdelafamille.
Article11

1.LesEtatspartiessengagentprendretouteslesmesuresappropries
pourliminerladiscriminationlgarddesfemmesdansledomainede
lemploi,afind'assurer,surlabasedelgalitdelhommeetdela
femme,lesmmesdroits,etenparticulier:
a)Ledroitautravailentantquedroitinalinabledetouslestres
humains;
b)Ledroitauxmmespossibilitsdemploi,ycomprislapplicationdes
mmes
critresdeslectionenmatiredemploi;
c)Ledroitaulibrechoixdelaprofessionetdelemploi,ledroitla
promotion,
lastabilitdelemploiettouteslesprestationsetconditionsde
travail,ledroit
laformationprofessionnelleetaurecyclage,ycomprislapprentissage,
leperfectionnementprofessionneletlaformationpermanents;
d)Ledroitlgalitdermunration,ycomprisdeprestation,
lgalitdetraitementpouruntravaild'galevaleuraussibienqu'
lgalitdetraitementencequiconcernelvaluationdelaqualitdu
travail;
e)Ledroitalascuritsociale,notammentauxprestationsderetraite,de
chmage,demaladie,dinvaliditetdevieillesseaupourtouteautre
pertedecapacitdetravail,ainsiqueledroitdescongspays;
f)Ledroitlaprotectiondelasantetlascuritdesconditionsde
travail,ycomprislasauvegardedelafonctiondereproduction.
2.Afindeprvenirladiscriminationlgarddesfemmesenraisonde

leurmariageaudeleurmaternitetdegarantirleurdroiteffectifau
travail,lesEtatspartiessengagentprendredesmesuresappropries
ayantpourobjet:
a)Dinterdire,souspeinedesanctions,lelicenciementpourcausede
grossesseoudecongdematernitetladiscriminationdansles
licenciementsfondesurlestatutmatrimonial;
b)Dinstituerloctroidecongsdematernitpaysououvrantdroit
desprestationssocialescomparables,aveclagarantiedumaintiende
lemploiantrieur,desdroitsdanciennetetdesavantagessociaux;
c)Dencouragerlafournituredesservicessociauxd'appuincessaires
pourpermettreauxparentsdecombinerlesobligationsfamilialesavec
lesresponsabilitsprofessionnellesetlaparticipationlaviepublique,
enparticulierenfavorisantltablissementetledveloppementd'un
rseaudegarderiesd'enfants;
d)D'assureruneprotectionspcialeauxfemmesenceintesdontilest
prouvqueletravailestnocif;
3.Lesloisvisantprotgerlesfemmesdanslesdomainesvissparle
prsentarticleserontrevuespriodiquementenfonctiondes
connaissancesscientifiquesettechniquesetserontrvises,abrogesou
tendues,selonlesbesoins.
Article12
1.LesEtatspartiesprennenttouteslesmesuresappropriespour
liminerladiscriminationlgarddesfemmesdansledomainedes
soinsdesantenvuedeleurassurer,surlabasedelgalitdelhomme
etdelafemme,lesmoyensdaccderauxservicesmdicaux,ycompris
ceuxquiconcernentlaplanificationdelafamille.

2.Nonobstantlesdispositionsduparagraphe1cidessus,lesEtatsparties
fournirontauxfemmespendantlagrossesse,pendantlaccouchementet
aprslaccouchement,desservicesappropriset,aubesoin,gratuits,
ainsiqu'unenutritionadquatependantlagrossesseetlallaitement.
Article13
1.LesEtatspartiessengagentprendretouteslesmesuresappropries
pourliminerladiscriminationlgarddesfemmesdansd'autres
domainesdelavieconomiqueetsociale,afind'assurer,surlabasede
lgalitdelhommeetdelafemme,lesmmesdroitset,enparticulier:
a)Ledroitauxprestationsfamiliales;
b)Ledroitauxprtsbancaires,prtshypothcairesetautresformesde
crditfinancier;
c)Ledroitdeparticiperauxactivitsrcratives,auxsportsettousles
aspectsdelavieculturelle.
Article14
1.LesEtatspartiestiennentcomptedesproblmesparticuliersquise
posentauxfemmesruralesetdurleimportantquecesfemmesjouent
danslasurvieconomiquedeleursfamilles,notammentparleurtravail
danslessecteursnonmontairesdelconomie,etprennenttoutesles
mesuresappropriespourassurerlapplicationdesdispositionsdela
prsenteConventionauxfemmesdeszonesrurales.
2.LesEtatspartiesprennenttouteslesmesuresappropriespour
liminerladiscriminationlgarddesfemmesdansleszonesrurales
afindassurer,surlabasedelgalitdelhommeetdelafemme,leur
participationaudveloppementruraletsesavantageset,enparticulier,
ilsleurassurentledroit:

a)Departiciperpleinementllaborationetlexcutiondesplansde
dveloppementtousleschelons;
b)Davoiraccsauxservicesadquatsdansledomainedelasant,y
comprisauxinformations,conseilsetservicesenmatiredeplanification
delafamille;
c)Debnficierdirectementdesprogrammesdescuritsociale;
d)Derecevoirtouttypedeformationetdducation,scolairesounon,y
comprisenmatiredalphabtisationfonctionnelle,etdepouvoir
bnficierdetouslesservicescommunautairesetdevulgarisation,
notammentpouraccrotreleurscomptencestechniques;
e)Dorganiserdesgroupesdentraideetdescooprativesafinde
permettrelgalitdechancessurleplanconomique,qu'ils'agissede
travailsalarioudetravailindpendant;
f)Departicipertouteslesactivitsdelacommunaut;
g)Davoiraccsaucrditetauxprtsagricoles,ainsiqu'auxservicesde
commercialisationetauxtechnologiesappropries,etderecevoirun
traitementgaldanslesrformesfonciresetagrairesetdanslesprojets
damnagementrural;
h)Debnficierdeconditionsdevieconvenables,notammentencequi
concernelelogement,lassainissement,lapprovisionnementen
lectriciteteneau,lestransportsetlescommunications.
QUATRIMEPARTIE
Article15
1.LesEtatspartiesreconnaissentlafemmelgalitaveclhomme
devantlaloi.

2.LesEtatspartiesreconnaissentlafemme,enmatirecivile,une
capacitjuridiqueidentiquecelledelhommeetlesmmespossibilits
pourexercercettecapacit.Ilsluireconnaissentenparticulierdesdroits
gauxencequiconcernelaconclusiondecontratsetladministration
desbiensetleuraccordantlemmetraitementtouslesstadesdela
procdurejudiciaire.
3.LesEtatspartiesconviennentquetoutcontratettoutautreinstrument
priv,dequelquetypequecesoit,ayantuneffetjuridiquevisant
limiterlacapacitjuridiquedelafemmedoittreconsidrcommenul.
4.LesEtatspartiesreconnaissentlhommeetlafemmelesmmes
droitsencequiconcernelalgislationrelativeaudroitdespersonnes
circulerlibrementetchoisirleurrsidenceetleurdomicile.
Article16
1.LesEtatspartiesprennenttouteslesmesuresncessairespourliminer
ladiscriminationlgarddesfemmesdanstouteslesquestions
dcoulantdumariageetdanslesrapportsfamiliauxet,enparticulier,
assurer,surlabasedelgalitdelhommeetdelafemme:
a)Lemmedroitdecontractermariage;
b)Lemmedroitdechoisirlibrementsonconjointetdenecontracter
mariage
quedesonlibreetpleinconsentement;
c)Lesmmesdroitsetlesmmesresponsabilitsaucoursdumariageet
lorsdesadissolution;
d)Lesmmesdroitsetlesmmesresponsabilitsentantqueparents,
quelquesoitleurtatmatrimonial,pourlesquestionsserapportant
leursenfants;danstouslescas,lintrtdesenfantsseralaconsidration

primordiale;
e)Lesmmesdroitsdedciderlibrementetentouteconnaissancede
causedu
nombreetdelespacementdesnaissancesetdavoiraccsaux
informations,lducationetauxmoyensncessairespourleur
permettredexercercesdroits;
f)Lesmmesdroitsetresponsabilitsenmatiredetutelle,decuratelle,
degardeetdadoptiondesenfants,oudinstitutionssimilaires,lorsque
cesconceptsexistentdanslalgislationnationale;danstouslescas,
lintrtdesenfantsseralaconsidrationprimordiale;
g)Lesmmesdroitspersonnelsaumarietlafemme,ycomprisence
quiconcerneleschoixdunomdefamillesd'uneprofessionetd'une
occupation;
h)Lesmmesdroitschacundespouxenmatiredeproprit,
dacquisition,degestion,d'administration,dejouissanceetde
dispositiondesbiens,tanttitregratuitqu'titreonreux.
2.Lesfianaillesetlesmariagesdenfantsnaurontpasd'effets
juridiquesettouteslesmesuresncessaires,ycomprisdesdispositions
lgislatives,serontprisesafindefixerungeminimalpourlemariageet
derendreobligatoirelinscriptiondumariagesurunregistreofficiel.

CINQUIMEPARTIE
Article17
1.Auxfinsd'examinerlesprogrsralissdanslapplicationdela
prsenteConvention,ilestconstituunComitpourlliminationdela

discriminationlgarddesfemmes(ciaprsdnommleComit)qui
secompose,aumomentdelentreenvigueurdelaConvention,dedix
huit,etaprssaratificationouladhsiondutrentecinquimeEtatpartie,
devingttroisexpertsd'unehauteautoritmoraleetminemment
comptentsdansledomaineauquels'appliquelaprsenteConvention.
CesexpertssontlusparlesEtatspartiesparmileursressortissantset
sigenttitrepersonnel,comptetenuduprinciped'unerpartition
gographiquequitableetdelareprsentationdesdiffrentesformesde
civilisationainsiquedesprincipauxsystmesjuridiques.
2.LesmembresduComitsontlusauscrutinsecretsurunelistede
candidatsdsi
gnsparlesEtatsparties.ChaqueEtatpartiepeutdsigneruncandidat
choisiparmi
sesressortissants.
3.Lapremirelectionalieusixmoisaprsladatedentreenvigueur
delaprsenteConvention.Troismoisaumoinsavantladatedechaque
lection,leSecrtairegnraldel'OrganisationdesNationsUnies
adresseunelettreauxEtatspartiespourlesinvitersoumettreleurs
candidaturesdansundlaidedeuxmois.LeSecrtairegnraldresse
unelistealphabtiquedetouslescandidats,enindiquantparquelEtatils
onttdsigns,listequ'ilcommuniqueauxEtatsparties.
4.LesmembresduComitsontlusaucoursd'uneruniondesEtats
partiesconvoqueparleSecrtairegnralauSigedel'Organisation
desNationsUnies.Acetterunion,olequorumestconstituparles
deuxtiersdesEtatsparties,sontlusmembresduComitlescandidats
ayantobtenuleplusgrandnombredevoixetlamajoritabsoluedes
votesdesreprsentantsdesEtatspartiesprsentsetvotants.
5.LesmembresduComitsontluspourquatreans.Toutefois,le

mandatdeneufdesmembresluslapremirelectionprendrafinau
boutdedeuxans;lePrsidentduComittireraausortlesnomsdeces
neufmembresimmdiatementaprslapremirelection.
6.LlectiondescinqmembresadditionnelsduComitsefera
conformmentauxdispositionsdesparagraphes2,3et4duprsent
articlelasuitedelatrentecinquimeratificationouadhsion.Le
mandatdedeuxdesmembresadditionnelsluscetteoccasionprendra
finauboutdedeuxans;lenomdecesdeuxmembresseratirausortpar
lePrsidentduComit.
7.Pourremplirlesvacancesfortuites,lEtatpartiedontlexpertacess
d'exercersesfonctionsdemembreduComitnommeraunautreexpert
parmisesressortissants,sousrservedelapprobationduComit.
8.LesmembresduComitreoivent,aveclapprobationdelAssemble
gnrale,desmolumentsprlevssurlesressourcesdelOrganisation
desNationsUniesdanslesconditionsfixesparlAssembleeugard
limportancedesfonctionsduComit.
9.LeSecrtairegnraldelOrganisationdesNationsUniesmetla
dispositionduComitlepersonneletlesmoyensmatrielsquiluisont
ncessairespours'acquitterefficacementdesfonctionsquiluisont
confiesenvertudelaprsenteConvention.
Article18
1.LesEtatspartiess'engagentprsenterauSecrtairegnralde
l'OrganisationdesNationsUnies,pourexamenparleComit,unrapport
surlesmesuresd'ordrelgislatif,judiciaire,administratifouautrequ'ils
ontadoptespourdonnereffetauxdispositionsdelaprsente
Conventionetsurlesprogrsralisscetgard:
a)DanslannesuivantlentreenvigueurdelaConventiondanslEtat

intress;et
b)Puistouslesquatreans,ainsiqulademandeduComit.
2.Lesrapportspeuventindiquerlesfacteursetdifficultsinfluantsurla
mesuredans
laquellesontremplieslesobligationsprvuesparlaprsente
Convention.
Article19
1.LeComitadoptesonproprerglementintrieur.
2.LeComitlitsonBureaupourunepriodededeuxans.
Article20
1.LeComitserunitnormalementpendantunepriodededeux
semaineoupluschaqueannepourexaminerlesrapportsprsents
conformmentlarticle18delaprsenteConvention.
2.LessancesduComitsetiennentnormalementauSigede
l'OrganisationdesNationsUniesouentoutautrelieuadquatdtermin
parleComit.

Article21
1.LeComitrendcomptechaqueannelAssemblegnralede
lOrganisationdesNationsUniesparlintermdiaireduConseil
conomiqueetsocialdesesactivitsetpeutformulerdessuggestionset
desrecommandationsgnralesfondessurlexamendesrapportsetdes
renseignementsreusdesEtatsparties.Cessuggestionset

recommandationssontinclusesdanslerapportduComit,
accompagnes,lecaschant,desobservationsdesEtatsparties.
2.LeSecrtairegnraltransmetlesrapportsduComitla
Commissiondelaconditiondelafemme,pourinformation.
Article22
Lesinstitutionsspcialisesontledroitd'trereprsenteslorsde
lexamendelamiseenuvredetoutedispositiondelaprsente
Conventionquientredanslecadredeleursactivits.LeComitpeut
inviterlesinstitutionsspcialisessoumettredesrapportssur
lapplicationdelaConventiondanslesdomainesquientrentdansle
cadredeleursactivits.
SIXIMEPARTIE
Article23
AucunedesdispositionsdelaprsenteConventionneporteraatteinte
auxdispositionspluspropiceslaralisationdelgalitentrelhomme
etlafemmepouvant
trecontenues:
a)Danslalgislationd'unEtatpartie;ou
b)Danstouteautreconvention,toutautretraitsouaccordinternational
envigueurdanscetEtat.
Article24
LesEtatspartiess'engagentadoptertouteslesmesuresncessairesau
niveaunationalpourassurerlepleinexercicedesdroitsreconnusparla
prsenteConvention.


Article25
1.LaprsenteConventionestouvertelasignaturedetouslesEtats.
2.LeSecrtairegnraldel'OrganisationdesNationsUniesestdsign
commedpositairedelaprsenteConvention.
3.LaprsenteConventionestsujetteratificationetlesinstrumentsde
ratificationserontdpossauprsduSecrtairegnraldel'Organisation
desNationsUnies.
4.LaprsenteConventionseraouverteladhsiondetouslesEtats.
L'adhsionl'effectueraparledptd'uninstrumentd'adhsionauprsdu
SecrtairegnraldelOrganisationdesNationsUnies.
Article26

1.ToutEtatpartiepeutdemandertoutmomentlarvisiondela
prsenteConventionenadressantunecommunicationcriteceteffet
auSecrtairegnraldel'OrganisationdesNationsUnies.
2.L'Assemblegnraledel'OrganisationdesNationsUniesdcidedes
mesures
prendrelecaschant,ausujetd'unedemandedecettenature.
Article27
1.LaprsenteConventionentreraenvigueurletrentimejourquisuivra
ladatedudptauprsduSecrtairegnraldel'Organisationdes
NationsUniesduvingtimeinstrumentderatificationoud'adhsion.

2.PourchacundesEtatsquiratifierontlaprsenteConventionouy
adhrerontaprsledptduvingtimeinstrumentderatificationou
d'adhsion,laditeConventionentreraenvigueurletrentimejouraprs
ladatedudptparcetEtatdesoninstrumentderatificationou
d'adhsion.
Article28
1.LeSecrtairegnraldel'OrganisationdesNationsUniesrecevraet
communiqueratouslesEtatsletextedesrservesquiauronttfaites
aumomentdelaratificationoudeladhsion.
2.Aucunerserveincompatibleavecl'objetetlebutdelaprsente
Conventionne
seraautorise.
3.Lesrservespeuventtreretirestoutmomentparvoiede
notificationadresseauSecrtairegnraldel'OrganisationdesNations
Unies,lequelinformetouslesEtatspartieslaConvention.La
notificationprendraeffetladatederception.
Article29
1.ToutdiffrendentredeuxouplusieursEtatspartiesconcernant
l'interprtationoulapplicationdelaprsenteConventionquin'estpas
rglparvoiedengociationestsoumislarbitrage,lademandede
l'und'entreeux.Si,danslessixmoisquisuiventladatedelademande
d'arbitrage,lespartiesneparviennentpassemettred'accordsur
l'organisationdelarbitrage,l'unequelconqued'entreellespeut
soumettrelediffrendlaCourInternationaledeJustice,endposant
unerequteconformmentauStatutdelaCour.
2.ToutEtatpartiepourra,aumomentoilsigneralaprsente

Convention,laratifieraouyadhrera,dclarerqu'ilneseconsidrepas
liparlesdispositionsduparagraphe1duprsentarticle.Lesautres
EtatspartiesneserontpaslisparlesditesdispositionsenversunEtat
partiequiauraformulunetellerserve.
3.ToutEtatpartiequiauraformulunerserveconformmentaux
dispositionsduparagraphe2duprsentarticlepourratoutmoment
levercetterserveparunenotificationadresseauSecrtairegnralde
l'OrganisationdesNationsUnies.
Article30
LaprsenteConvention,dontlestextesenanglais,arabe,chinois,
espagnol,franaisetrussefontgalementfoi,seradposeauprsdu
Secrtairegnraldel'OrganisationdesNationsUnies.

Vous aimerez peut-être aussi