Vous êtes sur la page 1sur 55

Z E N B A K I A K

ISRAELDARRAK SINAI BASAMORTUAN


(1,110,10)
Israel herriaren leheneng i!en"#il$e%a
1& A%ala
1 Israel'arra$ Sinai #asa(r%)an !e)'elari$, *a)na (in%!a%) !i%!ain
Misesi el$ar$e%a"e%+lan& Egi,%%i$ ir%en e%a h)rreng )r%ea !en, #igarren
hilaren- lehen eg)na& .a) esan !in/ 0 1Egin israel'ar el$ar%e saren
i!en"#il$e%a- seni%ar%e$a e%a 2a(ilia$a, gi!ne!$ g)!%ia$ #anan"#anan
errl'a%)!& 3 Israelg g)'ars%ea sa%!e$ gai 'iren hgei )r%e%i$ gra$
gi!ne!$ g)!%ia$ errl'a%)$ 'i%)!), g)'ari"%al'e$a #ana%)!& Z) e%a
Aarn ar')ra%)$ !are%e i!en"#il$e%a!, 4 lein) #a$i%!e%i$ 2a(ili#)r) #a%
lag)n ')!)elari$& 5 .na he(en lag)n')$ 'i!)e%en 2a(ili#)r)a$/
R)#enen lein)%i$, 6e'e)rren se(e Eli%!)r7 8 Si(enen lein)%i$,
T!)ri+a'airen se(e 6el)(iel7 9 *)'aren lein)%i$, A(ina'a#en se(e
Nah+n7 : Isa$arren lein)%i$, T!)arren se(e Ne%anel7 ; Za#)lnen
lein)%i$, .elnen se(e Elia#7 10 *seren se(een lein)e%a%i$/ E2rai(ene%i$,
A(ih)'en se(e Eli+a(a, e%a Manasesene%i$, <e'ah%!)rren se(e
=a(eliel7 11 Ben>a(inen lein)%i$, =i'eniren se(e A#i'an7 10 Danen
lein)%i$, A(i+a'airen se(e Ahie!er7 13 A+erren lein)%i$, O$ranen se(e
<agiel7 14 =a'en lein)%i$, De)elen se(e Eliasa27 15 Ne2%aliren lein)%i$,
Enanen se(e Ahira?&
18 .rie$ i!an !iren israel'ar el$ar%e$ r'e!$ari%!a% a)$era%)ri$
lein)#)r)a$, hrie$ israel'ar g)'ari"%al'een #)r)!agia$&
19 I!en'a%)ri$ gi!n ha)e$ lag)n, Misese$ e%a Aarne$ 1: herri
sa #a%!ar%) !)%en #igarren hilaren lehen eg)nean e%a israel'arren i!en"
#il$e%a egin !)%en seni%ar%e$a e%a 2a(ilia$a-, hgei )r%e%i$ gra$
gi!ne!$a$ #anan"#anan errl'a%)!& 1; I!en"#il$e%a egin !)en Misese$
Sinai #asa(r%)an, *a)na$ agin') #e!ala&
00"43 Israelg lein) g)!%ien i!en"#il$e%a seni%ar%e$a e%a 2a(ilia$a
egin !en, g)')ra$ gai !iren hgei )r%e%i$ gra$ gi!ne!$a$ #anan"
#anan errl'a%)!& .na lein) #a$i%!a$ e(an !)en e(ai%!a/
*a$#en, Israel ere 'ei%)aren, lehen"se(e R)#enen lein)a$ 48&5007
Si(enen lein)a$ 5;&3007 =a'en lein)a$ 45&8507 *)'aren lein)a$ 94&8007
Isa$arren lein)a$ 54&4007 Za#)lnen lein)a$ 59&4007 *seren se(een
lein)e$/ E2rai(ena$ 40&500, e%a Manasesena$ 30&0007 Ben>a(inen lein)a$
35&4007 Danen lein)a$ 80&9007 A+erren lein)a$ 41&5007 Ne2%aliren lein)a$
53&400&
44 .ri i!an !en Misese$, Aarne$ e%a Israelg ha(a#i r'e!$arie$
lein) #a$i%!e%i$ r'e!$ari #ana egin !)%en i!en"#il$e%aren e(ai%!a& 45
Israelg g)'ars%ea sa%!e$ gai !iren hgei )r%e%i$ gra$ israel'arren
i!en"#il$e%a$ 48 e(ai%!a r$r ha) e(an !)en/ 803&550 lag)n&
Le#i%arren s%a%)s #ere!ia
49 Le#iren n'renga$- e! !i%)!%en #es%e lein)e%a$e$in #a%era
errl'a%), 4: ha) esan #ai%!in *a)na$ Misesi/ 4; 1Israel'arren i!en"
#il$e%a egi%ean, e! ')!) errl'a%)$ Le#iren lein)a& 50 Le#i%arren es$)
>arri$ 'i%)!) i%)naren egi%!a, #er%a$ %resneria e%a gainera$ hrnigaia$&
.aie$ era(ang 'i%)!%e egi%!a e%a #er%a$ %resna$ #a%e%i$ #es%era, e%a
egi%!a$ !er#i%!)a! ar')ra%)$ 'ira& Egi%!aren ing)r)an e%+la%)$ 'ira&
51 A#ia%!era$an, le#i%arre$ #il')$ ')%e e%+la7 gel'i%!ean, #eraie$
erai$i$ #errir& Le#i%ar e! 'en nr#ai% egi%!ara h)r#il%!en #a'a,
heri%!ara e(ang ')%e& 50 =ainera$ israel'arra$ g)'ari"%al'e$a
e%+la%)$ 'ira, nr #ere $an,ale$)an& 53 Le#i%arra$, #erri!, i%)naren
egi%!aren ing)r)an e%+la%)$ 'ira7 hnela li#ra%)$ ')%e israel'arren
el$ar%ea *a)naren haserre%i$-& I%)naren egi%!a$ !er#i%!)a! ar')ra%)$
'ira?&
54 *a)na$ Misesi agin') g)!%ia egin !)%en israel'arre$&
Lein)en $$ag)nea $an,ale$)an
0& A%ala
1 .nela (in%!a%) !i%!aien *a)na Misesi e%a Aarni/ 0 1Israel'arra$
nr #ere lein)aren #an'era,ean e%+la%)$ 'ira7 $an,ale$)a el$ar$e%a"
e%+laren ing)r)an era%)$ 'a, hala$ %ar%e #a% )%!i!&
3 1E$ial'ean *)'aren #an'era,e$ $an,a(en')a e!arri$ 'a #ere
g)'ari"%al'ee$in& 4 *)'a%arren #)r)!agia A(ina'a#en se(e Nah+n
i!ang 'a, haren g)'ari"%al'ea$ 94&800 gi!n 'i%)elari$& 5 *)'are$in
#a%era Isa$ar e%a Za#)lnen lein)a$- e%+la%)$ 'ira& Isa$ar%arren
#)r)!agia T!)arren se(e Ne%anel i!ang 'a, 8 haren g)'ari"%al'ea$
54&400 gi!n 'i%)elari$& 9 Za#)ln'arren #)r)!agia .elnen se(e Elia#
i!ang 'a, : haren g)'ari"%al'ea$ 59&400 gi!n 'i%)elari$& ; *)'aren
$an,a(en')a$, hir) g)'ari"%al'e #il%!en 'i%)elari$, 1:8&400 gi!n 'i%)
g)!%ira& I#ilal'i$an, ha)e$ >ang 'ira #)r)an&
10 1.egal'ean R)#enen #an'era,e$ $an,a(en')a e!arri$ 'a
#ere g)'ari"%al'ee$in& R)#en'arren #)r)!agia 6e'e)rren se(e Eli%!)r
i!ang 'a, 11 haren g)'ari"%al'ea$ 48&500 gi!n 'i%)elari$& 10 R)#ene$in
#a%era Si(en e%a =a'en lein)a$ e%+la%)$ 'ira& Si(en'arren #)r)!agia
T!)ri+a'airen se(e 6el)(iel i!ang 'a, 13 haren g)'ari"%al'ea$ 5;&300
gi!n 'i%)elari$& 14 =a'%arren #)r)!agia Re)elen se(e Eliasa2 i!ang 'a,
15 haren g)'ari"%al'ea$ 45&850 gi!n 'i%)elari$& 18 R)#enen
$an,a(en')a$, hir) g)'ari"%al'e #il%!en 'i%)elari$, 151&450 gi!n 'i%)
g)!%ira& I#ilal'i$an, #igarren >ang 'ira&
19 1On'ren, el$ar$e%a"e%+la e%a le#i%arra$ >ang 'ira #es%e
$an,a(en')en er'ian& E%+la%) !iren r'enaren ara#era a#ia%)$ 'ira,
$an,a(en') #a$i%!a #ere #an'eraren a%!e%i$&
1: 1Men'e#al'ean E2rai(en #an'era,e$ $an,a(en')a e!arri$ 'a
#ere g)'ari"%al'ee$in& E2rai('arren #)r)!agia A(ih)'en se(e Eli+a(a
i!ang 'a, 1; haren g)'ari"%al'ea$ 40&500 gi!n 'i%)elari$& 00 E2rai(e$in
#a%era Manases e%a Ben>a(inen lein)a$ e%+la%)$ 'ira& Manases%arren
#)r)!agia <e'ah%!)rren se(e =a(eliel i!ang 'a, 01 haren g)'ari"
%al'ea$ 30&000 gi!n 'i%)elari$& 00 Ben>a(in'arren #)r)!agia =i'eniren
se(e A#i'an i!ang 'a, 03 haren g)'ari"%al'ea$ 35&400 gi!n 'i%)elari$&
04 E2rai(en $an,a(en')a$, hir) g)'ari"%al'e #il%!en 'i%)elari$, 10:&100
gi!n 'i%) g)!%ira& I#ilal'i$an, hir)garren a#ia%)$ 'ira&
05 1I,arral'ean Danen #an'era,e$ $an,a(en')a e!arri$ 'a #ere
g)'ari"%al'ee$in& Dan'arren #)r)!agia A(i+a'airen se(e Ahie!er i!ang
'a, 08 haren g)'ari"%al'ea$ 80&900 gi!n 'i%)elari$& 09 Dane$in #a%era
A+erren e%a Ne2%aliren lein)a$ e%+la%)$ 'ira& A+er%arren #)r)!agia
O$ranen se(e <agiel i!ang 'a, 0: haren g)'ari"%al'ea$ 41&500 gi!n
'i%)elari$& 0; Ne2%ali%arren #)r)!agia Enanen se(e Ahira i!ang 'a, 30
haren g)'ari"%al'ea$ 53&400 gi!n 'i%)elari$& 31 Danen $an,a(en')a$
159&800 gi!n 'i%) g)!%ira& I#ilal'i$an, a!$en a#ia%)$ 'ira, #eren
#an'eraren a%!e%i$?&
30 .rra hr israel'arren i!en"#il$e%a seni%ar%e$a, $an,a(en')en
errl'a g)'ari"%al'e$a/ 803&550 gi!n g)!%ira& 33 Le#iren n'renga$ e!
!i%)!%en errl'a%) #es%e israel'arre$in #a%era, *a)na$ Misesi agin')
#e!ala&
34 Israel'arra$ nr #ere #an'era,ean e%+la%) e%a a#ia%!en !iren,
seni%ar%e$a e%a 2a(ilia$a sail$a%)ri$, *a)na$ Misesi agin') #e!ala&
Le#i%arrei #es%e g(en'ia$
3& A%ala
1 .na he(en Aarnen e%a Misesen n'renga$, Sinai (en'ian
*a)na Misesi (in%!a%) !i%!ainean& 0 Aarne$ la) se(e !i%)en/ Na'a#
lehen"se(ea, A#ih), Elea!ar e%a I%a(ar& 3 .rie$ gan%!)%) e%a sagara%)
!i%)!%en a,ai!"!er#i%!)ra$7 4 #aina Na'a# e%a A#ih) se(eri$ )%!i ga#e hil
!iren Sinai #asa(r%)an, *a)naren a)rrean, hne$ agin') ga#e$
in%sen%s)"es$ain%!a egin !)%ela$& Bera!, Elea!ar e%a I%a(ar i!an !iren
a,ai! #eren ai%a Aarnen ar')ra,ean&
5 *a)na$ esan !in Misesi/ 8 1.)r#ilara!i Le#iren lein)a- e%a e!ar
e!a!) Aarn a,ai!aren !er#i%!)ra, lag)n 'ie!ain& 9 Aarn e%a el$ar%e
saren r'e!$ari gisa #e%e$ ')%e le#i%arre$ #eren !er#i%!)a el$ar$e%a"
e%+laren a)rrean, egi%!a$ !eregine! ar')ra%)!& : El$ar$e%a"e%+la$
%resnen ar')ra i!ang ')%e e%a israel'arren !er#i%!)ra egng 'ira
egi%!a$ !eregina$ #e%e%!e$& ; Le#i%arra$, #era!, #es%e israel'arren
ar%e%i$ #erei!i e%a Aarni e%a #ernen se(eei e(ang 'i!$ie!) lag)n%!aile
gisa& 10 Aarn e%a #ernen se(ea$ e!arri$ 'i%)!) a,ai!"!er#i%!)an&
Bes%e nr#ai%e$ a,ai!"egin$i!)ne%an >ar')%en #a'), heri%!ara e(ang
')%e?&
11 *a)na$ esan !in Misesi/ 10 1Le#i%arra$ ha)%a%) 'i%)%
israel'arren ar%e%i$, #era)en lehen"se(een r'e!& Ne)rea$ 'i%)%, #era!,
le#i%arra$, 13 ne)rea$ #ai%i%)% lehen"se(ea$ r/ Egi,%$ lehen"se(e
g)!%ia$ hilara!i ni%)enean, nire%!a% sagara%) ni%)en Israelg lehen">ai
g)!%ia$, gi!a$i nahi! a#erea$& Ne)rea$ 'i%)%, #era!& Ne) nai! *a)na?&
Le#i%arren leheneng i!en"#il$e%a
14 *a)na$ esan !in Misesi Sinai #asa(r%)an/ 15 1Egi!) le#i%arren
i!en"#il$e%a, seni%ar%e$a e%a 2a(ilia$a, hila#e%e! gra$ gi!ne!$a$
errl'a%)!?&
18 Misese$ i!en"#il$e%a egin !)en, *a)na$ agin') #e!ala&
19 .a)e$ !iren Le#iren se(ea$/ =er+n, Keha% e%a Merari& 1:
=er+nen se(ea$ Li#ni e%a 6i(ei !iren, seni%ar%e#)r)a$7 1; Keha%en
se(ea$, A(ra(, I%!har, .e#rn e%a U!iel, seni%ar%e#)r)a$7 00 Merariren
se(ea$, Mahli e%a M)+i, seni%ar%e#)r)a$& .rie$ !iren le#i%arren
seni%ar%ea$, 2a(ili >a%rriaren ara#era #ana%)a$&
01 =er+nen n'renga$ #i seni%ar%e%an #ana%)a$ !e)'en/
li#ni%arra$ e%a +i(ei%arra$& .rie$ !iren ger+n'arren seni%ar%ea$& 00 I!en"
#il$e%an, hila#e%e! gra$ gi!ne!$a$ 9&500 !iren& 03 =er+n'ar
seni%ar%ea$ egi%!aren a%!eal'ean, (en'e#al'ean, e%+la%) !iren& 04
=er+n'arren 2a(ili#)r)a Laelen se(e Eliasa2 !en& 05 .na ger+n'arren
ar')ra,ean !e)'en el$ar$e%a"e%+la$- sagaia$/ egi%!a e%a #era)
es%al%!en !)en ihal"e%+la, hnen es%al')ra e%a sarrera$ ihala, 08
egi%!a e%a al'are ing)r)an !egen a%ari$ e%a a%ari"sarrera$ ihala$, e%a
erai$)n%!a g)!%i$ s$a$&
09 Keha%en n'rengen seni%ar%ea$ a(ra('arra$, i%!har%arra$,
he#rn'arra$ e%a )!iel'arra$ !iren& 0: I!en"#il$e%an, hila#e%e! gra$
gi!ne!$a$ :&800- !iren, san%)%egiaren !er#i%!)ra$& 0; Keha%arren
seni%ar%ea$ egi%!aren al#an, hegal'era, e%+la%) !iren& 30 Keha%arren
seni%ar%e#)r)a U!ielen se(e Eli%!a2an !en& 31 Keha%arren ar')ra,ean
!e)'en $)%+a, gien (ahaia, argi()%ila, al'area$, san%)%egi$ !er#i%!)an
era#il%!en !iren %resna$ e%a e%+la #i%an #ana%!en !)en $r%ina&
30 Aarnen se(e Elea!ar !en le#i%arren seni%ar%e#)r)en nag)si&
.ne$ #ere (en,ean !i%)en san%)%egi$ !er#i%!)a! ar')ra%!en !iren
g)!%ia$&
33 Merariren n'rengen seni%ar%ea$ (ahli%arra$ e%a ()+i%arra$
!iren& 34 I!en"#il$e%an, hila#e%e! gra$ gi!ne!$a$ 8&000 !iren& 35
Merari%arren seni%ar%e#)r)a A#ihailen se(e T!)riel !en& .a)e$ egi%!aren
al#an, i,arral'era, e%+la%) !iren& 38 Merari%arren ar')ra,ean !e)'en
egi%!a$ hla$, !ehar"eg)rra$, !)%a#ea$, ina$ e%a #es%e sagai g)!%ia$7
39 #ai%a a%ari ing)r)$ !)%a#ea$ #eren ine$in, hesla$ e%a s$a$ ere&
3: E$ial'ean, ha) 'a, egi%!aren #)r)! #)r) e%a el$ar$e%a"e%+laren
a)rrean, Mises, Aarn e%a hnen se(ea$ !e)'en e%+la%)a$7 ha)e$
san%)%egiaren !er#i%!)a! ar')ra%!en !iren israel'arren i!enean& Beraie$ e!
#es%e nr#ai% !er#i%!) hrre%an sar%!en #a!en, heri%!ara e(a%en !)%en&
3; Misese$ e%a Aarne$ seni%ar%e$a errl'a%) !i%)!%en le#i%arra$,
*a)naren agin')ra& .ila#e%e! gra$ gi!ne!$a$ 00&000 !iren g)!%ira&
Lehen"se(een #erres$)ra%!ea
40 *a)na$ esan !in Misesi/ 1Egi!) israel'arren lehen"se(een i!en"
#il$e%a, hila#e%e! gra$ gi!ne!$a$ errl'a%)!& 41 E%a #erei! ie!a!$i'a!)
le#i%arra$, israel'ar lehen"se(een r'e!& Ne) nai! *a)na& .ala#er, #erei!i
le#i%arren a#erea$, israel'arren lehen a#ere"$)(een r'e!?&
40 Misese$ israel'arren lehen"se(een i!en"#il$e%a egin !)en,
*a)na$ agin') #e!ala& 43 I!en"#il$e%an, hila#e%e! gra$ israel'ar
gi!ne!$a$ 00&093 !iren&
44 *a)na$ esan !in Misesi/ 45 1.ar%) le#i%arra$ israel'arren lehen"
se(e g)!%ien r'e! e%a le#i%arren a#erea$ israel'arrenen r'e!/ ne)rea$
'i%)% le#i%arra$& Ne) nai! *a)na& 48 Israel'arren lehen"se(ea$ le#i%arra$
#ain 093 gehiag 'irene!, s#era$ hrie$ #erres$)ra%!e$, 49
#a$i%!aga%i$ !ilarre!$ #s% %+an,ne$ r'aina es$a%)$ ')!),
san%)%egi$ ,is)"ne)rriaren ara#era, in"%+an,na ha(ar gra($a
'elari$& 4: S#era$ lehen"se(ea$ #erres$)ra%!e$ r'ain"'ir)a Aarni
e%a #ernen se(eei e(ang 'ie!)?&
4; .ar%) !)en Misese$ le#i%arra$ #ain gehiag !iren lehen"
se(ea$ #erres$)ra%!e$ r'ain"'ir)a/ 50 !ilarre!$ 1&385 %+an,n har%)
!i%)en, san%)%egi$ 'ir)%an, israel'arren lehen"se(een i!enean& 51 E%a
'ir)a Aarni e%a #ernen se(eei e(an !ien, *a)na$ agin') #e!ala&
Le#i%arren egi%e$a$
Keha%arren %al'ea
4& A%ala
1 *a)na$ esan !ien Misesi e%a Aarni/ 0 1Egi!)e Keha%en n'reng
le#i%arren i!en"#il$e%a, seni%ar%e$a e%a 2a(ilia$a& 3 Errl'a%) hgei%a
ha(ar )r%e%i$ #errgei%a ha(arrera ar%e$a$, el$ar$e%a"e%+la$ !er#i%!)a
#e%e 'e!a%en&
4 1Keha%en n'rengen egi%e$a el$ar$e%a"e%+lan ga)!a
sa$ra%)ene! ar')ra%!ea 'a& 5 A#ia%!e$ r')an $an,a(en')a >as%!ean,
Aarne$ e%a #ernen se(ee$ e%+la #i%an #ana%!en ')en $r%ina $en')
e%a har%a! i%)n"$)%+a es%ali$ ')%e& 8 Larr) @ne!$- es%al')ra! #il')$
')%e e%a gainean ,)r,)ra (re!$ #es%e ihal #a% !a#al')$, e%a haga$
e!arri$ 'i!$i%e $)%+ari& 9 <)r,)ra (re!$ ihala !a#al')$ ')%e
es$ainiri$ gien (ahai gainean ere, e%a #er%an is)r",arie%ara$ a!,ila$,
erre%il)a$, $a%il)a$ e%a ,i%+erra$ i,ini$ 'i%)!%e7 es$ainiri$ gia e%enga#e
egng 'a (ahai gainean& : .rren g)!%iaren gainean ,)r,)ra
grri(ine!$ ihala !a#al') e%a larr) @ne!$ es%al')ra! #il')$ ')%e, e%a
haga$ e!arri$ 'i!$i%e (ahaiari& ; =er, ,)r,)ra (re!$ ihala har%)
e%a argi()%ila, $riseil)a$, s)"ha%!a$, erra)%s"n%!ia$ e%a liare$in
era#il%!en 'iren n%!i g)!%ia$ es%ali$ 'i%)!%e& 10 Larr) @ne!$ es%al')ra!
#il')$ ')%e argi()%ila %resna g)!%ie$in #a%era e%a an'a gainean e!arri$&
11 1Urre!$ al'are- gainean ere ,)r,)ra (re!$ ihala !a#al')$
')%e, larr) @ne!$ es%al')ra! #il') e%a haga$ e!arri$ 'i!$i%e7 10 ger,
san%)%egi$ li%)rgi !er#i%!)ra$ era#il%!en 'iren %resna$ har%) e%a ,)r,)ra
(re!$ ihalean i,ini$ 'i%)!%e, larr) @ne!$ es%al')ra! #il') e%a an'a
gainean e!arri$& 13 Al'are$- erra)%sa$ gar#i%) e%a ,)r,)ra grri!$
ihala !a#al')$ ')%e gainean& 14 Al'are gainean li%)rgi !er#i%!)ra$
era#il%!en 'iren %resna g)!%ia$ e!arri$ 'i%)!%e/ erra)%s"n%!ia$,
sar'e+$a$, ,ala$ e%a i+i,)"n%!ia$& =)!%ia larr) @ne!$ es%al')ra! #il')$
')%e, e%a haga$ e!arri$ 'i!$i%e al'areari&
15 1A#ia%!e$ r')an $an,a(en')a >as%!ean, Aarne$ e%a
#ernen se(ee$ san%)%egi$ %resna g)!%ia$ #il')$ 'i%)!%e, e%a ger
Keha%en n'renga$ e%rri$ 'ira hrie$ g)!%ia$ era(a%e$& E! 'e!a%ela
e!er sa$ra%)ri$ )$i, hil e! 'ai%e!en& .rie$ 'ira Keha%en n'renge$
era(an #ehar 'i%)!%en el$ar$e%a"e%+la$ ga)!a$&
18 1Elea!ar, Aarn a,ai!aren se(ea, hne%a! ar')ra%)$ 'a/
$riseil)e%a$ lia!, in%sen%s) )sain%s)a!, eg)ner$ la#re",arie! e%a
gan%!)$e%a"lia!& Egi%!a! e%a #er%an 'agen g)!%ia! ere ga)!a
sa$ra%)e! !ein %resneria! #era ar')ra%)$ 'a?&
19 *a)na$ esan !ien Misesi e%a Aarni/ 1: 1E! ger )%!i le#i%arren
ar%ean 'esager%!en Keha%en seni%ar%ea$A 1; =a)!a g)!%i! sa$ra%)e%ara
h)r#il%!ean #i!ia gal%!e$ arris$)a ')%ene! ger, egi!)e hnela, hil e!
'ai%e!en/ Aarn e%a #ernen se(ea$ #er%an egng 'ira #a$i%!ari !ein
'en #ere egi%e$a e%a !er era(an #ehar ')en esa%e$& 00 E! 'e!a%ela
ga)!a sa$ra%)ri$ i$)s, e!%a #egira'a #i!$r #a%e! ere, hil nahi e! #a')%e?&
=er+n'arren %al'ea
01 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 00 1Egi!) =er+nen
n'rengen i!en"#il$e%a ere, seni%ar%e$a e%a 2a(ilia$a& 03 Errl'a%)
hgei%a ha(ar )r%e%i$ #errgei%a ha(arrera ar%e$a$, el$ar$e%a"e%+la$
!er#i%!)a #e%e 'e!a%en& 04 .a) i!ang 'a ger+n'arren egi%e$a e%a
era(an #ehar ')%ena/ 05 egi%!a$ !a,ia$, el$ar$e%a"e%+la, hnen
gaine$ larr) @ne!$ es%al')ra, el$ar$e%a"e%+laren sarrera$ ihala, 08
a%ari$ ihala$, egi%!a e%a al'area ing)ra%!en 'i%)en a%ariaren sarrera$
ihala, s$a$ e%a gainera$ sagaia$7 hri g)!%ia 'a ger+n'arren
egi%e$a& 09 Aarn e%a #ernen se(een agin')ra #e%e$ ')%e
ger+n'arre$ #eren egi%e$a, #ai #eren !er#i%!)ari, #ai era(an #ehar
'i%)!%en ga)!ei 'ag$iene!& 0: =er+n'arren seni%ar%ee$ el$ar$e%a"
e%+lan #e%e #ehar ')%en !er#i%!)a Aarn a,ai!aren se(e I%a(arren
gi'ari%!a,ean #e%e$ ')%e&
Merari%arren %al'ea
0; 1Egi!) Merariren n'rengen i!en"#il$e%a ere, seni%ar%e$a e%a
2a(ilia$a& 30 Errl'a%) hgei%a ha(ar )r%e%i$ #errgei%a ha(arrera
ar%e$a$, el$ar$e%a"e%+la$ !er#i%!)a #e%e 'e!a%en& 31 El$ar$e%a"e%+lan
i!ang ')%en egi%e$a e%a era(an #ehar ')%ena ha)+e i!ang 'a/
egi%!a$ hla$, !ehar"eg)rra$, !)%a#ea$, ina$, 30 egi%!a ing)r)$
a%ari$ !)%a#ea$ #eren ine$in, hesla$, s$a$ e%a gainera$ sagaia$& 33
Merari%arren seni%ar%ee$ el$ar$e%a"e%+lan #e%e #ehar ')%en !er#i%!)a
Aarn a,ai!aren se(e I%a(arren gi'ari%!a,ean #e%e$ ')%e?&
*ar')nean ari !iren le#i%arren i!en"#il$e%a
34"4; Misese$, Aarne$ e%a el$ar%e"ar')ra')ne$ Keha%, =er+n e%a
Merariren n'reng le#i%ar g)!%ien i!en"#il$e%a egin !)%en, seni%ar%e$a
e%a 2a(ilia$a& .gei%a ha(ar )r%e%i$ #errgei%a ha(arrera ar%e$a$
errl'a%) !i%)!%en, el$ar$e%a"e%+la$ !er#i%!)a #e%e !e!a%en& Misese$
e%a Aarne$ *a)naren agin')ra egin'a$ i!en"#il$e%a$ e(ai%!a ha) e(an
!)en/ Keha%en n'renga$ 0&9507 =er+nen n'renga$ 0&8307
Merariren n'renga$ 3&000-&
Bera!, i!en"#il$e%an errl'a%)ri$ le#i%ar g)!%ia$ :&5:0 !iren&
Ba$i%!ari !er egin e%a !er era(an #ehar !)en a'iera!i !i%!ain, *a)na$
Misesi agin')aren ara#era&
K)%sa%)ri$ ,er%sna$ #erei! e!arri
5& A%ala
1 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 0 1Agin') israel'arrei
e'nla$ lege"$)%sa')ra ')%ena$ legena e' se+)">aria ')%ela e'
gr,) #a% )$i%) ')%ela $an,ale$)%i$ )rr)%i #%a%!e$& 3 =i!ne!$ nahi!
e(a$)(e!$, #%a 'i%!a%ela $an,ale$)%i$& .rrela e! ')%e $an,ale$)a
$)%sa%)$, han #i!i #ainai! ni #eraien ar%ean?&
4 .ala egin !)%en israel'arre$/ $an,ale$)%i$ )rr)%i #%a !i%)!%en,
*a)na$ Misesi agin')a #e%e!&
Kal%een r'ain$e%a
5 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 8 1Esan israel'arrei/
=i!ne!$ nahi! e(a$)(e!$ #a%e$ #es%e nr#ai%i $al%e egin e%a
*ain$are$i$ 'esleial >$a%!en #a'), err)')n #ih)r%!en 'a& 9 Bere err)a
ai%r%)$ '), e%a $al%earen r'aina e%a #s%e$ #a% gehiag e(ang 'i
$al%e egin 'inari& : Kal%e%)a hila #a'a e%a r'aina >as%!e$ ahai'e
h)r#ile$ri$ e! #a'), $al%e"r'aina *a)nari e(ang !ai a,ai!aren #i'e!,
err)')naren #e$a%)aren #ar$a(en"hi$)nea egi%e$ era#ili$ 'en aharia!
gain&
; 1Israel'arre$ *a)nari es$aini$ 'i!$i%en ,ari sa$ra%)a$
a,ai!aren%!a% i!ang 'ira& 10 A,ai!ari era(a%en !ai!$in ,ari sa$ra%)a$
a,ai!aren%!a% 'ira-?&
A')l%eri"s)s(a 'enera$ legea
11 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 10 1Esan israel'arrei/
E(an 'e!ag)n e(a$)(e #a% #ere senarrare$i$ 'esleial i!an 'ela& 13
Senarraren e!>a$inean #es%e gi!n #a%e$in se+)"harre(ana$ i!an 'i%) e%a
$)%sa%)ri$ gel'i%) 'a7 #aina e! 'ag le$)$ri$, e! ') inr$ hrre%an
harra,a%)& 14 .ala ere, senarra$ s)s( %+arra har%) 'i e(a!%eari, ha)
egia! err)')n 'elari$& Baina ger%a 'ai%e$e e(a!%ea err)ga#ea i!ani$ ere
senarra$ s)s( %+arra har%!ea& 15 .nela$ $as)e%an, senarra$ a,ai!aren
a)rrera era(ang ') e(a!%ea e%a la) $il garagar"irin es$aini$ 'i%)
,ari%!a%& E! 'i irinari liri$ is)ri$, e! in%sen%s)ri$ i,ini$, s)s( %+arra
'ela"e%a #e$a%)a sala%!e$ es$ain%!a #ai%a&
18 1E(a$)(ea h)r#ilara!i e%a *a)naren a)rrean e!arri$ ')
a,ai!a$& 19 Ur sa$ra%)a- har%)$ ') #)!%ine!$ n%!i #a%ean e%a egi%!a$
!r)%i$ har%)%a$ ha)%sa! nahasi$ ')& 1: E(a$)(ea *a)naren a)rrean
i,ini, ilea as$a%) e%a #e$a%)a sala%!e$ ,aria, senarra$ #ere s)s(
%+arraga%i$ e$arria, e!arri$ 'i es$)e%an7 a,ai!a$, #i%ar%ean, err)')naren
gain (a'ari$a!ia 'a$arren )r garra%!a- e')$i$ ') es$)e%an& 1; Or')an,
!in eraging 'i e(a$)(eari, ha) esane!/ BBes%e gi!n #a%e$in
harre(ani$ i!an e! #a')!), e! #a!ara 'eshra%) e%a !e)re senarrari
'esleial i!an, e! 'a$i!)la e!er %+arri$ ger%a, (a'ari$a!ia 'a$arren )r
garra%! ha) e'a%ean& 00 Baina senarrari 'esleial i!an #a!a%!a!$i e%a,
!e)rea e! 'en #es%e gi!n #a%e$in harre(ana$ i!ani$, 'eshra%) #a!ara
01 a,ai!a$ )ne hne%an (a'ari$a!i"!ina eginara!%en 'i e(a$)(eari
, !igr !ai%!ala *a)na$/ sa#ela hai!a%) e%a agr #ih)r !ai%!ala, !)re
herri%arre$ !)ri ger%a%)a ai,a 'e!a%ela #eren (a'ari$a!ia$ #%a%!ean& 00
Ma'ari$a!ia 'a$arren )r ha) e'an #e!ain las%er ger%a%)$ !ai!) !igrraB&
E%a e(a$)(ea$ BA(enA A(enAB eran%!)ng ')&
03 1Or')an, (a'ari$a!i"hi%!$ i'a%!i e%a i'a!$ia )r garra%!e%an
gar#i%)$ ') a,ai!a$& 04 Ur hri e(a$)(eari e'anara!i$ 'i, #arrena
garra! 'ie!ain& 05 Baina a)rre%i$, senarra$ #ere s)s( %+arraga%i$
e$arri%a$ ,aria e(a$)(earen es$)e%a%i$ har%), *a)naren a)rrean
a)r$e!%) e%a al'are gainean e!arri$ ')& 08 O,ari%i$ irin"es$)%a'a har%)$
') rigarri gisa e%a al'are gainean erre$& On'ren, )ra e'anara!i$ 'i
e(a$)(eari& 09 Ura e'a%ean, ha) ger%a%)$ 'a/ e(a$)(ea senarrari
'esleial i!an e%a $)%sa%)ri$ gel'i%) #a'a, (a'ari$a!i")ra #ere #arr)ra
sar%) e%a garra%! #ih)r%)$ !ai, sa#ela hai!a%) e%a agr gera%)$ 'a7
e(a$)(e hri (a'ari$a!i"a'i#i'e i!ang 'a herri%arren%!a%& 0:
Al'eran%!i!, e(a$)(ea $)%sa%)a e!, #ai!i$ e%a gar#i #a'ag, e! !ai
gai%!i$ ger%a%)$ e%a i!ang ') se(e"ala#ari$&
0; 1.a) 'a a')l%eri"s)s(aren legea, senarraren es$)(en'e
egni$, e(a!%ea 'esleial i!an e%a 'eshra%!en 'enera$, 30 e'%a
senarra$ e(a!%ea! s)s( %+arra ')enera$/ *a)naren a)rrean a)r$e!%)$
') e(a!%ea, e%a a,ai!a$ lege hnen ara#era >$a%)$ ')& 31 Senarrari e!
!ai err)ri$ eg%!i$, e%a e(a!%e err)')na$ #ere h#enaren n'rena$
>asan #ehar$ 'i%)?&
*a)nari sagara%)en%!a% legea/ na!ire)%!a
8& A%ala
1 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 0 1Esan israel'arrei/
*a)nari na!ire) #e!ala sagara%!e$ #%a- egi%en ')ena$, gi!ne!$ !ein
e(a$)(e!$$, 3 e! ') ar'ri$, e! #es%e al$hl"e'ariri$ e'ang, e! e'ari
hrie%a%i$ a%era%a$ !,ini$ ere7 e! ') inla$ (aha%s"!)$)ri$ e'ang, e!
e%a (aha%si$ e' (ahas,asari$ >ang& 4 Na!ire)%!a$ 'ira)en #i%ar%ean, e!
') (aha%se! egini$ e!er >ang, e!%a ha!i! e' a!ale! egini$ri$ ere& 5
Na!ire)"#%aren 'en#ral'i g)!%ian e! ') ilea (!%)$/ *a)nari sagara%)a
#ai%ag, ilea ha!%en )%!i$ ')& 8 *a)nari sagara%)ri$ 'agen 'en#ral'i
hrre%an e! 'a gr,) #a%engana h)r#il')$/ 9 ai%a nahi! a(a, anaia nahi!
arre#a hil%!en #a!ai ere, e! 'a $)%sa%)$, *a)nari sagara%)a #ai%) #ere
#)r)a& : Na!ire)"garai g)!%ian *a)nari sagara%)ri$ 'ag&
; 1Ba%"#a%ean nr#ai% n'an hil%!en #a!ai, sagara,enaren
e!a)garri ')en ilea $)%sa%)!, gar#i$)n%!a"hi$)nea eging ') !a!,i
eg)nen #)r)an/ eg)n hrre%an era#a% (!%)$ ') #)r)$ ilea& 10
Zr%!igarren eg)nean #i )sa,al e' #i )sa$)(e era(ang 'i!$i a,ai!ari,
el$ar$e%a"e%+laren sarrerara& 11 Ba%a #ar$a(en",ari%!a% e%a #es%ea
erre",ari%!a% es$aini$ 'i%) a,ai!a$, e%a haren al'e #ar$a(en"hi$)nea
eging '), gr,)a )$i%!ean egini$ h#enaga%i$& Eg)n hrre%an #errir
sagara%)$ 'i na!ire)a$ #ere #)r)a *a)nari& 10 Os%era hasi$ ') *a)nari
na!ire) #e!ala sagara%)ri$ 'en#ral'ia7 a)rre$ eg)na$ e! !ai!$i
$n%)an har%)$, #ere na!ire)"#%a ,r2ana%) ')ela$& =ainera,
)r%e#e%e$ #il'%sa era(ang 'i *a)nari r'ain",ari%!a%&
13 1.na he(en na!ire)ari #)r)!$ legea/ Sagara,en"garaia
#)r)%!ean, el$ar$e%a"e%+laren sarrerara >ang 'a 14 e%a )r%e#e%e$
#il'%s a$asga#ea es$aini$ 'i *a)nari erre",ari%!a%, )r%e#e%e$ ar$)(e
a$asga#ea #ar$a(en",ari%!a% e%a ahari a$asga#ea el$ar%as)n",ari%!a%&
15 Irin gar#i! egini$ lega(iga#e$ sas$i #a% gi, li! ra%)ri$ ,ila$ e%a
li%an #)s%iri$ %al lega(iga#ea$ ere es$aini$ 'i%), la#re" e%a is)r"
,arie$in #a%era& 18 A,ai!a$ *a)nari a)r$e!%)$ 'i!$i ,ari$, e%a
#ar$a(en",aria e%a erre",aria es$aini$ 'i%)7 19 ger, aharia es$aini$
') el$ar%as)n",ari%!a%, lega(iga#e$ gien sas$iare$in #a%era, e%a
la#re" e%a is)r",aria$& 1: Ilea (%!"(%! eging ') na!ire)a$ el$ar$e%a"
e%+la$ sarreran e%a #ere sagara,enaren e!a)garri ')en ile (!%)a
el$ar%as)n",aria erre%!en 'ene$ s)%ara #%a$ ')& 1; Ahari errearen
#es #a%, sas$i$ lega(iga#e$ gi #a% e%a lega(iga#e$ ,il #a% har%)
e%a na!ire) ile"(!%)aren es$)e%an i,ini$ 'i%) a,ai!a$& 00 =er, a,ai!a$
*a)nari a)r$e!%)$ 'i hri g)!%ia/ ga)!a sa$ra%)a 'a e%a a,ai!ari 'ag$i,
a)r$e!%)ri$ #)larra e%a a,ar%e )%!i%a$ i!%erra #e!ala& .rren g)!%iaren
n'ren, ar'a e'an ahal i!ang ') na!ire)"#%a !)ena$&
01 1.ri 'a na!ire)"#%! #ere #)r)a *a)nari sagara%!en 'inari
#)r)!$ legea, hrie$ 'ira *a)nari a)r$e!%) #ehar 'i!$in ,aria$, #ere
$a#)! es$ain 'ie!ai$eena! a,ar%e& Lege hnen ara#era #e%e$ 'i%)
agin')ri$ #%aren egin#eharra$?&
Be'ein$a!i"2r()la
00 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 03 1Esaie!) Aarni e%a
#ernen se(eei 2r()la ha) era#ili #ehar ')%ela israel'arra$
#e'ein$a%!e$/
04 1*a)na$ #e'ein$a
e%a gr'e !ai%!ala7
05 *a)na$ a)r,egi argia era$)%si
e%a err)$i 'a$i!)la&
08 *a)na$ (ai%as)ne! #egira%)
e%a #a$ea e(an 'ie!a!)la&
09 1.nela, nire ,resen%!ia israel'arren gain e!arri$ 'a, e%a
#e'ein$a%) eging 'i%)%?&
El$ar$e%a"e%+la era(a%e$ g)r'ien es$ain%!a
9& A%ala
1 Erai$)n%!a #)r)%) !)en eg)nean, Misese$ lia is)ri! sagara%)
!)en egi%!a #er%a$ %resna g)!%ie$in7 #er'in egin !)en al'are e%a #er%a$
%resna g)!%ie$in ere& 0 =er, lein)en r'e!$ari #e!ala i!en"#il$e%a egi%en
>ar')n !)%en 2a(ili#)r)e$ 3 #eren ,aria a)r$e!%) !i%en *a)nari/ sei g)r'i
es%ali e%a ha(a#i i'i, ha) 'a, g)r'i #a% #i #)r)!agi$ e%a i'i #a% #)r)!agi
#a$i%!e$& =)!%ia egi%!aren a)rrean e!arri !)%en&
4 Or')an, *a)na$ esan !in Misesi/ 5 1E$arri 'i%)!%en ,ari$ har%)
el$ar$e%a"e%+la$ !er#i%!)ra$, e%a e(an le#i%arrei, nri #ere egi%e$aren
ara#era #ehar ')ena?&
8 .ar%) !i%)en Misese$ g)r'ia$ e%a i'ia$ e%a le#i%arrei #ana%)
!i!$ien/ 9 ger+n'arrei #i g)r'i e%a la) i'i, #eren egi%e$aren ara#era7 :
(erari%arrei la) g)r'i e%a !r%!i i'i, Aarn a,ai!aren se(e I%a(arren
gi'ari%!a,ean #e%e #ehar !)%en egi%e$aren ara#era7 ; $eha%arrei, #erri!,
e! !ien g)r'iri$, e! i'iri$ e(an, haien egi%e$a ga)!a sa$ra%)a$ #i!$arrean
era(a%ea #ai%!en&
Al'area ina)g)ra%!e$ ,aria$
10 Al'area sagara%!e$ eg)nean, 2a(ili#)r)e$ al'arearen
ina)g)ra!i$ ,aria$ era(an !i%)!%en e%a al'are a)rrean e!arri& 11
Or')an, *a)na$ esan !in Misesi/ 1Eg)n #a$i%!ean 2a(ili#)r)
'es#er'ina$ era(ang ') ,aria al'arearen ina)g)ra!ira$?&
10":3 Lehen eg)nean- A(ina'a#en se(e Nah+ne$, *)'aren
lein)$a$, era(an !)en ,aria7 #igarren eg)nean T!)arren se(e
Ne%anele$, Isa$arren lein)$a$7 hir)garren eg)nean .elnen se(e
Elia#e$, Za#)lnen lein)$a$7 la)garren eg)nean 6e'e)rren se(e
Eli%!)rre$, R)#enen lein)$a$7 #sgarren eg)nean T!)ri+a'airen se(e
6el)(iele$, Si(enen lein)$a$7 seigarren eg)nean De)elen se(e
Eliasa2e$, =a'en lein)$a$7 !a!,igarren eg)nean A(ih)'en se(e
Eli+a(a$, E2rai(en lein)$a$7 !r%!igarren eg)nean <e'ah%!)rren se(e
=a(eliele$, Manasesen lein)$a$7 #e'era%!igarren eg)nean =i'eniren
se(e A#i'ane$, Ben>a(inen lein)$a$7 ha(argarren eg)nean
A(i+a'airen se(e Ahie!erre$, Danen lein)$a$7 ha(ai$agarren eg)nean
O$ranen se(e <agiele$, A+erren lein)$a$7 ha(a#igarren eg)nean
Enanen se(e Ahira$, Ne2%aliren lein)$a$&
E%a hna 2a(ili#)r) #a$i%!a$ era(an !i%)en ,aria$/ !ilarre!$ $il
e%a er'i ing)r)$ a!,ila e%a :00 gra( ing)r)$ i+i,)"n%!ia san%)%egi$
,is)"ne)rriaren ara#era, #ia$ li! ra%)ri$ irin gar#i! #e%ea$ la#re"
,ari%ara$7 #ai%a )rre!$ 110 gra( ing)r)$ erre%il)a ere, in%sen%s)!
#e%ea7 !e$r #a%, ahari #a% e%a )r%e#e%e$ #il'%s #a% erre",ari%ara$,
a$er #a% #ar$a(en",ari%ara$ e%a #i !e$r, #s% ahari, #s% a$er e%a
)r%e#e%e$ #s% #il'%s el$ar%as)n",ari%ara$&
:4 Bera!, Israelg 2a(ili#)r)e$ hna$ ,ari$ es$aini !i%)!%en,
al'area sagara%) !en eg)nean/ !ilarre!$ ha(a#i a!,il, !ilarre!$ ha(a#i
i+i,)"n%!i e%a )rre!$ ha(a#i erre%il)& :5 Zilarre!$ a!,il #a$i%!a $il e%a
er'i ing)r) !en e%a i+i,)"n%!i #a$i%!a :00 gra( ing)r)& A!,il e%a i+i,)"
n%!ien !ilarra, g)!%ira, hgei%a !a!,i $il e%a er'i i!an !en g)%+i
gra#ehera, san%)%egi$ ,is)"ne)rriaren ara#era& :8 Ba!e)'en )rre!$
ha(a#i erre%il) ere, in%sen%s)! #e%eri$, #a$i%!a 110 gra( ing)r)$a,
san%)%egi$ ,is)"ne)rriaren ara#era& Erre%il)e$ 1&300 gra( e(an !)%en
g)!%ira&
:9 Erre",ari%ara$ a#erea$, g)!%ira, ha(a#i !e$r, ha(a#i ahari
e%a )r%e#e%e$ ha(a#i #il'%s !iren, !eg!$ien la#re",arie$in #a%era,
e%a ha(a#i a$er #ar$a(en",ari%ara$& :: El$ar%as)n",ari%ara$
a#erea$, g)!%ira, hgei%a la) !e$r, hir)rgei ahari, hir)rgei a$er e%a
)r%e#e%e$ hir)rgei #il'%s !iren& .rie$ i!an !iren al'area sagara%)
n'reng ina)g)ra!i">aira$ ,aria$&
*a)na Misesi (in%! el$ar$e%a"e%+lan
:; *a)nare$in (in%!a%!e$ el$ar$e%a"e%+lan sar%) hi !enean,
*a)naren ah%sa en%!)%en !)en Misese$7 ah%sa$ i%)n"$)%+a gaine$
es%al$i gaine%i$, i!a$i hega')nen ar%e%i$, hi%! egi%en !in-&
Argi()%ilaren ,res%a$i!)na$
:& A%ala
1 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 0 1Esai!) Aarni, !a!,i
$riseil)a$ ,i!%era$an, argi()%ilaren a)rreal'ea argi%!e$ eran
eg$i%!e$?& 3 Be%e !)en Aarne$ *a)na$ Misesi agin')a, e%a
argi()%ilaren a)rreal'ea argi%!e$ eran eg$i%) !i%)en $riseil)a$& 4 Mail)!
lan')ri$ )rre! egina !en argi()%ila, ine%i$ lre"hs%"#)r)rain& *a)na$
Misesi era$)%si%a$ ere')aren ara#era egina !en&
Le#i%arren sagara,en"hi$)nea
5 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 8 1Berei!i le#i%arra$ #es%e
israel'arren ar%e%i$ e%a egie!) gar#i$)n%!a& 9 =ar#i$)n%!a"hi$)ne ha)
era#ili$ ')!)/ gar#i$)n%!a$ )re!- !i,ri!%in')$ 'i%)!)7 n'ren,
gr,)%!e$ ile g)!%ia (!%)$ ')%e e%a arr,a$ gar#i%)$& .rren#es%e!,
gar#i gel'i%)$ 'ira& : =er, !e$r #a% e%a 'ag$in la#re",aria
li%an ra%)ri$ irin gar#i$a har%)$ ')%e7 !)$ #ar$a(en",ari%ara$
#es%e !e$r #a% har%)$ ')!)& ; Israel'arren el$ar%e sa #il')$ ')!) e%a
le#i%arra$ el$ar$e%a"e%+lara h)r#ilara!i$& 10 .an, *a)naren a)rrean,
israel'arre$ es$)a$ #)r) gainean e!arri$ 'i!$ie%e& 11 Aarne$,
a)r$e!,en"$ein)a egine!-, *a)nari es$aini$ 'i!$i le#i%arra$ israel'arren
i!enean, e%a *a)naren !er#i%!)ra$ gel'i%)$ 'ira& 10 =er, le#i%arre$
es$)a$ e!arri$ 'i!$ie%e #)r)an !e$rrei, e%a Aarne$ le#i%arren al'e
#ar$a(en"hi$)nea egi%e$ es$aini$ 'i%)-, #a%a #ar$a(en",ari%!a% e%a
#es%ea erre",ari%!a%& 13 Aarnen e%a #ernen se(een a)rrean i,ini$
'i%)!) le#i%arra$, e%a *a)nari es$aini$ 'i!$i!), a)r$e!,en"$ein)a egine!7
14 hrrela #erei!i$ 'i%)!) le#i%arra$ gainera$ israel'arren ar%e%i$ e%a
ne)rea$ i!ang 'i%)%& 15 Or')%i$ a)rrera, has 'ai%e!$e le#i%arra$
el$ar$e%a"e%+lan #eren !er#i%!)a #e%e%!en& Bera!, haien gar#i$)n%!a egin
e%a es$aini eging 'i%)!)/ 18 nire%!a% #erei!ia$ 'ira israel'arren ar%e%i$
e%a niri s"sri$ e(ana$& Israel'arren lehen"se(een r'e! har%) 'i%)%,
19 ne)rea$ #ai%i%)% israel'ar lehen"se(ea$ r, #ai%a lehen a#ere"$)(ea$
ere& Egi,%$ lehen"se(e g)!%ia$ hil ni%)enean, ne)re%!a% sagara%)
ni%)en& 1: Baina israel'ar lehen"se(een r'e! le#i%arra$ har%) 'i%)% 1;
e%a Aarni e%a #ernen se(eei e(an lag)n%!aile gisa israel'arren
i!enean, el$ar$e%a"e%+laren !er#i%!)a! ar')ra%!e$ e%a israel'arren al'e
#ar$a(en"hi$)nea egi%e$-& .rrela, e! !aie israel'arrei !ri%+arri$
ger%a%)$ san%)%egira h)r#il%!eaga%i$?&
00 Misese$, Aarne$ e%a israel'ar el$ar%e sa$ #e%e !)%en *a)na$
le#i%arrei #)r)! agin')ri$a& 01 Le#i%arre$ gar#i$)n%!a egin e%a arr,a$
gar#i%) !i%)!%en& Aarne$ *a)nari es$aini !i!$in, erri%!$ a)r$e!,en"
$ein)a egine!, e%a haien gar#i$)n%!ara$ #ar$a(en"hi$)nea egin !)en&
00 .rren g)!%iaren n'ren, el$ar$e%a"e%+la$ !er#i%!)a #e%e%!en hasi
!iren, Aarnen e%a #ernen se(een ar')ra,ean& *a)na$ Misesi le#i%arrei
#)r)! agin')ri$ g)!%ia #e%e !)%en&
Le#i%arren !er#i%!al'ia
03 *a)na$ esan !in Misesi/ 04 1.gei%a #s% )r%e%i$ a)rrera hasi$
'ira le#i%arra$ el$ar$e%a"e%+lan ')%en !er#i%!)a #e%e%!en, 05 e%a
#errgei%a ha(ar )r%ere$in )%!i$ 'i%e lanari/ e! ')%e #eren !er#i%!)a
l)!arag #e%e$& 08 Lag)n 'ie!aie$e%e, #ai, #eren seni'eei el$ar$e%a"
e%+la$ egin$i!)ne%an, #aina #eren !er#i%!)an >ar')n e!& .rrela
+e'a%)$ ')!) le#i%arren egi%e$a?&
<a!$"'a%a! !eha!%as)na$
;& A%ala
1 Israel'arra$ Egi,%%i$ ir%en e%a #igarren )r%ean, )r%earen lehen
hilean-, hnela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi Sinai #asa(r%)an/ 0"3
1E!arri%a$ eg)nean, ha) 'a, hil hnen ha(ala)$ il)na#arrean, s,a%)$
')%e <a!$a israel'arre$, e%a s,a%), >aiari 'ag!$in hi$)ne e%a )sa'iei
!eha%!"(eha%! l%)!?&
4 <a!$a s,a%!e$ agin') !ien, #a'a, Misese$ israel'arrei& 5 Sinai
#asa(r%)an, lehen hilaren ha(ala)$ il)na#arrean s,a%) !)%en&
Israel'arre$ !eha%!"(eha%! #e%e !)%en *a)na$ Misesi agin')ri$a&
8 Ala#aina, !en#ai% gi!ase(e $)%sa%)ri$ !egen gr,)ren #a% )$i%)
!)ela$, e%a e!in !)en <a!$a eg)n har%an s,a%)& Or')an, Mises e%a
Aarnengana > !)%en, 9 esane!/
=r,) #a% )$i%) ')g)la$, $)%sa%)ri$ ga)'e& Zer 'ela"e%a e! !aig)
!ilegi *a)nari ge)re ,aria es$ain%!ea gainera$ israel'ar g)!%ie$in
#a%eraC
: Misese$ eran%!)n !ien/
I%+arn, *a)na$ !)ei #)r)! era#a$i%!en ')ena >a$in ar%e&
; *a)na$ esan !in Misesi/ 10 1Esan israel'arrei/ Nire hre!
<a!$a s,a%!en 'en eg)nean, !)e%a$ nahi! !)en n'renge%ari$
nr#ai% gr,) #a% )$i%) ')ela$ $)%sa%)ri$ #a'ag e' e%+e%i$ )rr)%i
#i'aian #a'a#il, 11 #igarren hilaren ha(ala)$ il)na#arrean s,a%)$ ')&
Belar (ing%se! e%a lega(iga#e$ gi! lag)n')ri$ >ang ') #il'%sa7 10
e! ') e!er gr'e$ #ihara()nera$, e!%a ,arigaiaren he!)rri$ ha)%si$
ere& Ohi$)neari !eha%!"(eha%! l%)! s,a%)$ ') <a!$a& 13 Baina, gar#i
egni$ e' #i'aian e! 'elari$, <a!$a s,a%) ga#e )!%en ')ena, #%a
eging ')%e herri%i$& E!arri%a$ eg)nean *a)nari ,aria es$ain%!en e!
'ina$ #ere h#enaren n'rena$ >asan #ehar$ 'i%)&
14 1Z)en ar%ean #i!i 'en e%r$ina$, *a)naren hre! <a!$a
s,a%!en #a'), <a!$"hi$)ne e%a )sa'ia$ >arrai%)$ 'i%)/ hi$)ne #a%
#era i!ang ')!)e e%r$ine$ e%a #er%a$$?&
Laina egi%!aren gainean
15 Egi%!a erai$i !enean, eg)ne! laina$- es%al%!en !)en7
arra%sal'e! s)"i%+)ra har%!en !)en laina$ egi%!aren gainean& 18 .nela
ger%a%!en !en #e%i/ eg)ne! laina$ es%al%!en !)en egi%!a e%a ga)e! s)"
i%+)ra har%!en !)en& 19 Laina e%+laren gaine%i$ al'en%!en !enean,
israel'arra$ a#ia%) egi%en !iren7 laina gel'i%!en !enean, #erri!, e%+la%)&
1: *a)naren agin')ra a#ia%!en !iren israel'arra$ e%a haren agin')ra
e%+la%!en& Laina egi%!aren gainean gel'i%)a !egen #i%ar%e g)!%ian,
e%+la%)a$ eg%en !iren& 1; Laina egi%!aren gainean l)!ar gel'i%!en
#a!en ere, israel'arra$, *a)naren agin')ari l%)!-, e! !iren a#ia%!en& 00
Laina eg)n g)%+i%an gel'i%!en #a!en egi%!aren gainean, *a)naren
agin')ra e%+la%!en !iren e%a haren agin')ra a#ia%!en& 01 Ba%!)e%an,
arra%sal'e%i$ gi!erar%e #a$arri$ gel'i%!en !en, nahi! eg)n #a%e!, nahi!
ga) #a%e!7 r')an, laina al'en') r')$, a#ia%) egi%en !iren& 00
Egi%!aren gainean eg)n #i, hila#e%e e' )r%e#e%e gel'i%)! ger,
israel'arra$ gel'i eg%en !iren e%a e! !iren a#ia%!en& Baina laina al'en')
r')$, a#ia%) egi%en !iren& 03 *a)naren agin')ra e%+la%!en !iren e%a
haren agin')ra a#ia%!en& Israel'arra$ *a)na$ Misesi e(an'a$ agin')ari
l%!en !i%!ai!$in&
Seinalea$ e(a%e$ #i %)r)%a$
10& A%ala
1 *a)na$ esan !in Misesi/ 0 1Egin !ilar lan')!$ #i %)r)%a/ el$ar%ea
#il%!e$ e%a $an,ale$)a )%!i e%a a#ia%!e$ seinalea e(a%e$ i!ang 'ira& 3
Bi %)r)%a$ #a%era >%!ean, herri sa !)regana #il')$ 'a, el$ar$e%a"
e%+laren sarreran& 4 Ba% #a$arra >%!ean, Israelg g)'ari"%al'een #)r)a$
#a$arri$ #il')$ 'ira !)regana& 5 T)r)%%sa irrin%!i!- lag)n')a #a'a,
leheneng >al'ian e$ial'ean e%+la%)ri$ $an,a(en')a$ a#ia%)$ 'ira7 8
#igarrenean, hegal'ean e%+la%)ri$a$-& Irrin%!i! lag)n')ri$ %)r)%%sa
a#ia%!e$ seinalea i!ang 'a7 9 irrin%!i ga#e$a, #erri!, #a%!arrean
#il%!e$a& : A,ai!e$, Aarnen n'renge$, i!ang ')%e %)r)%a >%!e$
$arg)a7 #e%i$ lege i!ang ')!)e ha) #ela)ne! #ela)n&
; 1Ze)en l)rral'era iri%si n'ren eras$ 'i!)e%en e%saien $n%ra
#rr$a%!era a%era%!ean, irrin%!ie$in #a%era %)r)%a$ >$ 'i%)!)e& .rrela,
*a)na, !)en *ain$a, !)e%a! ri%)$ 'a e%a sal#a%) eging !ai%)!%e& 10 *
%)r)%a !e)en >aie%an ere, 2es%a nag)sie%an e%a il#erri">aie%an, erre",aria$
e%a el$ar%as)n",aria$ es$ain%!ean& .rrela, !)en *ain$a !)e%a! ri%)$
'a& Ne) nai! *a)na, !)en *ain$a?&
SINAITIK MOAB LURRALDEKO MU=ETARA (10,1101,35)
Israel herria #i'ean
11 Bigarren )r%e$ #igarren hilaren- hgeian, laina egi%!aren
gaine%i$ al'en') egin !en, 10 e%a israel'arra$ a#ia%) egin !iren Sinai
#asa(r%)%i$& Laina <aran #asa(r%)an gel'i%) !en& 13 Lehen al'ia !en
*a)na$ Misesen #i'e! agin')%a$ eran a#ia%!en !irena& 14 Lehen#i!i
>)'a%arren #an'era,e$ $an,a(en')a a#ia%) !en #ere g)'ari"%al'ee$in&
*)'a%arren g)'ars%ea A(ina'a#en se(e Nah+nen agin'),ean !ihan,
15 isa$ar%arren lein)$a T!)arren se(e Ne%anelen agin'),ean 18 e%a
!a#)ln'arren lein)$a .elnen se(e Elia#en agin'),ean& 19 Bi%ar%ean,
egi%!a >as e%a ger+n'arra$ e%a (erari%arra$ a#ia%) egin !iren, h)ra
era(ane!&
1: On'ren, r)#en'arren #an'era,e$ $an,a(en')a a#ia%) !en
#ere g)'ari"%al'ee$in& R)#en'arren g)'ars%ea 6e'e)rren se(e Eli%!)rren
agin'),ean !ihan, 1; si(en'arren lein)$a T!)ri+a'airen se(e
6el)(ielen agin'),ean 00 e%a ga'%arren lein)$a De)elen se(e Eliasa2en
agin'),ean& 01 Berehala $eha%arra$ a#ia%) !iren, ga)!a sa$ra%)a$
era(ane!7 haie$ iris%era$, #es%e le#i%arre$ #errerai$ia !)%en egi%!a&
00 On'ren, e2rai('arren #an'era,e$ $an,a(en')a a#ia%) !en
#ere g)'ari"%al'ee$in& E2rai('arren g)'ars%ea A(ih)'en se(e
Eli+a(aren agin'),ean !ihan, 03 (anases%arren lein)$a <e'ah%!)rren
se(e =a(elielen agin'),ean 04 e%a #en>a(in'arren lein)$a =i'eniren
se(e A#i'anen agin'),ean& 05 A!$eni$, $an,a(en') g)!%ien
a%!eg)ar'ian 'an'arren #an'era,e$ $an,a(en')a a#ia%) !en #ere
g)'ari"%al'ee$in& Dan'arren g)'ars%ea A(i+a'airen se(e Ahie!erren
agin'),ean !ihan, 08 a+er%arren lein)$a O$ranen se(e <agielen
agin'),ean 09 e%a ne2%ali%arren lein)$a Enanen se(e Ahiraren
agin'),ean&
0: Segi'a hrre%an a#ia%) !iren israel'arra$, g)'ars%e%an
#ana%)ri$&
Misese$ #i'era$ gi'aria e!arri
0; Misese$ esan !in .#a#i, #ere ai%aginarre#a Re)el-
(a'ian'arraren se(eari/
=) #aga! *a)na$ agin')%a$ l)rral'era& Za%! g)re$in e%a *a)na$
Israeli hi%! e(an'a$ n'as)ne%an ,ar%e e(ang 'i!)g)&
30 .#a#e$ eran%!)n !in/
E!, e! na& Nahiag ')% ne)re herrial'era i%!)li, ne)re
ahai'eengana&
31 Misese$, #errir/
E! gai%!a!) )%!A Z)$ ngi e!ag)%!en 'i%)!) #asa(r%)an
e%+la%!e$ ,ara>ea$ e%a gi'ari i!an !ai%!a$eg)-& 30 =)re$in #a!a%!,
*a)na$ e(an nahi 'i!$ig)n n'as)ne%an ,ar%ai'e i!ang !ara&
33 U%!i !)%en, #a'a, *a)naren (en'ia- e%a hir) eg)ne$ #i'ean >an
!iren& *a)naren i%)n"$)%+a a)rre%i$ >an !i%!aien hir) eg)ne%an, $an,a%)
#ehar !)%en %$ia >a$inara!%e$& 34 Eg)ne!, a#ia%) r')$, *a)naren
laina$ es%al%!en !i%)en& 35 K)%+a a#ia%!era$an, Misese$ !ien/
1*ai$i, *a)na,
e%a sa$a#ana 'ai%e!ela !)re e%saia$,
#iha! ihesi grr% 'i!)%ena$A?
38 K)%+a gel'i%!ean, #erri!, hnela !ien/

1I%!)li, *a)naA
Kn%ae!ina$ 'ira
israel'ar g)'ari"%al'ea$A-?
*a)na$ israel'arra$ !igr%) Ta#eran
11& A%ala
1 Behin #a%ean, $e+a #i!ian ari !en herria& En%!)%ean, #i!i$i
haserre%) !en *a)na& Leher%) !en haren haserre"s)a herriaren a)r$a e%a
$an,ale$)"ing)r)a era#a% erre !)en& 0 .erria$ ih) egin !in Misesi
lag)n%!a es$e& Misese$ *a)nari erreg)%) e%a i%!ali egin !en s)a& 3 Le$)
hari Ta#era ha) 'a, 1S)%e? e!arri !i%en i!en, *a)naren s)a
israel'arren a)r$a #er%an leher%) !ela$&
.erria $e+)/ haragia nahi
4 Israel'arre$in el$ar%) !en arr%!">en'eari >a%e$ gga #i!$r%)
!i%!ain, e%a israel'arra$ negarre! hasi !iren haie$in #a%era, esane!/
1.aragi ,i+$a #a% #agen) #ehin%!a%A 5 =gan ')g) Egi,%n 'an >a%en
gen)en arraina, #ai%a hang ,e,in, (eli, ,rr), %i,)la e%a #ara%+)ria$
ereA 8 Baina rain gsea$ hil%!en ga)'e, B(ana-B #ain i$)s%en e!
')g)lari$?& 9 T+arrangil"ha!iaren i%+)ra$a !en (ana, erre%+ina"$lre$a&
: Bana%) egin hi !en herria (ana #il%!e$, e%a, err%an eh e'
(%rilan +ehe%) n'ren, la,i$an egsi e%a li",ilen g)s%)$ ,ila$-
egi%en !i%)!%en& ; =a)e!, $an,ale$)an ihin%!a egi%ean, gainean ager%!en
!en (ana&
10 A'i%) !)en Misese$ herria, seni%ar%e$a #il')ri$, nr #ere
e%+laren sarreran negarre! ari !ela& *a)na haserre"s)%an !egen7 Mises
ere (in')ri$ !egen, 11 e%a esan !in *a)nari/
Zerga%i$ har%) ')!) hain gai!$i !e)re !er#i%!ari ha)C Zerga%i$ >arri
na)!) !ri%+arrean, herri hnen !a(a ne)ri e!arri!C 10 Ni$ sr%) %e ')%,
#a'a, herri ha)C Ni$ e$arri %e ()n')ra, esan 'ie!a'a!)n/ 1.ar%!a!)
le,an, in)'ea$ ha)r%+a #e!ala, e%a era(an ar#asei hi%! e(an'a$
l)rral'era-?C 13 Nn'i$ a%era$ ')% >en'e hni g)!%iari >a%en e(a%e$
a'ina haragiC =sea $en%!e$ haragi es$e ari !ai!$i% negarre!& 14 Ni$
#a$arri$ e! ne!a$e herri ha) g)!%ia era(an/ !a(a as%)negia 'a nire%!a%&
15 .rrela era#ili #ehar #ana)!), $en ie!a'a!) #i!ia, arren, #egi$
#ana)!) #e'eren& E%a e! ')% ne)re !ri #el%!a gehiag >asan #eharri$
i!ang&
18 *a)na$ eran%!)n !in Misesi/
Bil') hir)rgei%a ha(ar herri"ar')ra')n israel'ar, !)re iri%!i!
herrian agin%ea e%a gi'ari%!a ')%ena$, e$arri el$ar$e%a"e%+lara e%a #e)'e
han !)re$in& 19 *ai%si e%a han (in%!a%)$ na%!ai!) e%a, !)$ ')!)n
i!,iri%)%i$ har%)ri$, haiengan is)ri$ ')%, herria gi'a%!en lag)n 'ie!a!)%en&
.rrela e! !ara #a$arri$ i!ang& 1: E%a herriari ha) esang 'i!)/ 1Egin
gar#i$)n%!a #ihar$, haragia i!ang #ai%)!)e >a%e$& A'i%) 'i%) *a)na$
!)en negarra$, B.aragi ,i+$a #a% >ang #agen) #ehin%!a%A .#e%
ge)n'en Egi,%nAB esa%en !en)%enean& .ara, #a'aA E(ang 'i!)e *a)na$
haragia& 1; E! ')!)e >ang eg)n #a% e' #i%an, #s%, ha(ar e' hgei
eg)ne%an #a$arri$7 00 hila#e%e san >ang ')!)e, na!$a%!erain >an ere,
s)')rre%a%i$ a%era 'a$i!)en ar%e& .ri, !)en ar%ean #i!i 'en *a)na #a!%er%)
')!)ela$ e%a haren a)rrean negarre! >ar')n ')!)ela$, esane!/ BZerga%i$
ir%en %e ginen Egi,%%i$CB ?
01 Or')an, Misese$ esan !in/
Nire$in 'a%rren herri hni, seieh)n (ila gi!n i!ani$, hila#e%e
sra$ haragia e(ang 'i!)la 'is%a!)C 00 =ana') g)!%ia hil'a e'
i%sas$ arrain g)!%ia$ #il')%a ere e! l)$e%e as$i i!angA
03 *a)na$ eran%!)n !in/
Nire es$)a hain la#)rra 'ela )s%e al ')!)C Orain i$)si$ ')!)
esana #e%e%!en 'en ala e!&
*ain$aren i!,iri%)a hir)rgei%a ha(ar herri"ar')ra')nei e(an
04 E%+la%i$ ir%en'a, *a)na$ esana $n%a%) !in Misese$ herriari&
=er, hir)rgei%a ha(ar herri"ar')ra')n israel'arra$ #il')ri$, e%+la
ing)r)an >arri !i%)en& 05 Or')an, *a)na >ai%si !en lainan e%a Misese$in
(in%!a%) !en7 ger, Misese$ !)en i!,iri%)%i$ har%) e%a hir)rgei%a ha(ar
herri"ar')ra')nei is)ri !ien& I!,iri%)a haiengan $$a%) r')$, ,r2e%a gisa
hasi !iren (in%!a%!en, #aina e! !)%en >arrai%)&
08 Bi gi!ase(e, #a%a El'a' i!ene$a e%a #es%ea Me'a', hir)rgei%a
ha(arren %al'e$a$ i!an arren, e! !iren e%+lara >an, #ai!i$ e%a
$an,ale$)an gel'i%) !iren& Baina $$a%) !en i!,iri%)a haiengan ere e%a
,r2e%a gisa hasi !iren (in%!a%!en& 09 Or')an, ()%i$ #a% $rri$a >an
!i%!ain Misesi, esa%era/
El'a' e%a Me'a' ,r2e%a #e!ala (in%!a%!en ari 'ira $an,ale$)an&
0: N)nen se(e *s)e$, ga!%e%an'i$ Misesen lag)n%!aile !ena$,
esan !)en/
Ene >a)n Mises, galara! ie!aie!)A
0; Misese$ ihar'e%si !in/
Nirega%i$ >els$rC Nahiag n)$e herri sa ,r2e%a #ih)r%!ea,
*a)na$ #ere i!,iri%)a 'enei e(a%eaA
30 =er, $an,ale$)an #il') !iren Mises e%a Israelg herri"
ar')ra')na$&
=ale,erra$
31 *a)na$ hai!ea a%era !)en, e%a hai!ea$, i%sasal'e%i$ >!, gale,er"
()l%!a e$arri e%a $an,ale$) ing)r)an #%a !)en/ eg)n #a%e$ #i'ea
a'ina$ l)!e"!a#ala es%ali !)%en gale,erre$ $an,ale$)aren ing)r) san,
(e%r #a% l'i$ gale,er",ila !egelari$&
30 Eg)n e%a ga) sa e%a #ihara()n sa e(an !)en herria$
gale,erra$ #il%!en& =)%+ien >as !)ena$ ha(ar g)r'i$a'a #il') !)en& E%a
$an,ale$)aren ing)r) san e!arri !i%)!%en, lehr%!e$& 33 Orain'i$
haragia hagin ar%ean !era#il%ela, #i!i$i haserre%) !en *a)na israel'arren
a)r$a, e%a i!)rri i$aragarri! !igr%) !i%)en& 34 Le$) hari Ki#r%"Taa#a ha)
'a, 1Sal$eri .il#ia$? e(an !i%en i!en, han l)r e(an #ai%!i%en >an"
irri$a sar%) !i%!ain >en'eari&
35 Ki#r%"Taa#a%i$ .a%!er%era >an !en herria e%a han gel'i%)&
Mises arar%e$ #a$arra
10& A%ala
1 Mises e(a$)(e e%i,iar- #a%e$in e!$n')a !egen& E(a!%e
e%i,iarra !ela e%a, Miria( e%a Aarne$ gai!$i"esa$a >ar')n !)%en
Misesen a)r$a& 0 .a) !i%en/ 1Misese$in #a$arri$ (in%!a%) %e 'a
*a)naC E! al 'ig), #a'a, ge)ri ere hi%! eginC? E%a *a)na$ a'i%) egin !)en
$e+)a&
3 Bene%an gi!n a,ala !en Mises, ()n')$ gi!ni$ a,alena& 4 Ba%"
#a%ean, esan !ien *a)na$ Misesi, Aarni e%a Miria(i/ 1Za!%e hir)r$
el$ar$e%a"e%+lara?&
.an >an !iren hir)ra$& 5 .rre%an, *a)na >ai%si !en lain"a'arrean
e%a e%+laren sarreran $$a%)& E%a Miria(i e%a Aarni 'ei egin !ien&
.)r#il') !irelari$, 8 *a)na$ esan !ien/ 1En%!)n esan #ehar 'i!)e'ana/

1Z)en ar%ean
,r2e%ari$ #al'in #a'a,
i$)s$ari%an
e(a%en na%!ai e!ag)%!era
e%a a(e%se%an (in%!a%!en&
9 E!, r'ea, ne)re !er#i%!ari Misesi/
$n@an%!a s$ gi!na ')%
ne)re e%+ean7
: ah%i$ ahra hi%! egi%en 'i%,
a)rre! a)rre e%a e! hi%!"er'i$a&
.ar$ nire ir)'ia i$)s%en '),
*a)n hnena&
1Nla a)sar%!en !are%e, #era!, Misese! gai!$i"esa$a >ar')%eraC?
; Bi!i$i haserre%) !en *a)na haien $n%ra e%a al'e egin !)en& 10 E%a
laina e%+laren gaine%i$ al'en%!ean, Miria( legena$ >%a !egen, el)rra
#e!ain !)ri& Miria(engana i%!)liri$, legena$ >%a i$)si !)en Aarne$, 11
e%a esan !in Misesi/
Arren es$a%!en 'i!)%A E! ie!ag)!) eg%!i #)r)ga#e$i egin ')g)n
#e$a%) ha)& 10 E! #e'i Miria( a(aren sa#ele%i$ ir%en r')$ haragia er'i
>ani$ ')en hila)rraren ,are$ ger%aA
13 Misese$ ih) egin !in *a)nari, esane!/
Arren, *ain$, sen'a e!a!)A
14 *a)na$ eran%!)n !in/
Ai%a$ a)r,egira %+) egin i!an #ali, !a!,i eg)ne! l%sa%an egn
#ehar$ !)$een, e!%aC Bera!, gel'i #e'i !a!,i eg)ne! $an,ale$)%i$ )rr)%i7
n'ren, i%!)li$ 'a&
15 .rrela, $an,ale$)%i$ )rr)%i )%!i !)%en Miria( !a!,i eg)ne!&
.erria e! !en a#ia%) Miria( #il') !i%!aien ar%e& 18 =er, .a%!er%e%i$
a#ia%) e%a <aran #asa(r%)an e%+la%) !iren&
Misese$ Kanaan l)rral'ea i$er%!era #i'ali
13& A%ala
1 *a)na$ esan !in Misesi/ 0 1Bi'al i%!a!) gi!ase(e #a%!)$
israel'arrei e(a%en 'ie'an Kanaan l)rral'ea i$er%!era& Bi'ali lein)
#a$i%!e%i$ gi!ase(e #ana, israel'arren ar')ra')nen ar%e%i$ a)$era%)ri$?&
3 *a)na$ agin') #e!ala, #i'ali !i%)en Misese$ <aran #asa(r%)%i$&
=)!%ia$ israel'arren #)r)!agie%a$a$ !iren& 4 .na #i'alien i!ena$/
Za$)rren se(e 6a()a, R)#enen lein)$a7 5 .riren se(e 6a2a%,
Si(enen lein)$a7 8 *e2)neren se(e Kale#, *)'aren lein)$a7 9 *seren
se(e Igal, Isa$arren lein)$a7 : N)nen se(e Oseas, E2rai(en lein)$a7 ;
Ra2)ren se(e <al%i, Ben>a(inen lein)$a7 10 S'iren se(e =a'iel,
Za#)lnen lein)$a7 11 S)siren se(e =a'i, *seren se(e Manasesen
lein)$a7 10 =e(aliren se(e A(iel, Danen lein)$a7 13 Mi$aelen se(e
Se%)r, A+erren lein)$a7 14 Ba2siren se(e Nah#i, Ne2%aliren lein)$a7 15
Ma$iren se(e =e)el, =a'en lein)$a&
18 .rie$ i!an !iren Misese$ l)rral'ea i$er%!era #i'ali !i%)en
gi!na$& N)nen se(e Oseasi *s)e- i!ena e!arri !in&
19 Misese$, #era!, Kanaan l)rral'ea i$er%!era #i'ali !i%)en, esane!/
Za!%e Nege#e%i$ e%a ig (en'ial'era& 1: Begira !er"nla$
l)rral'ea 'en, hang #i!%anlea$ in'ar%s)a$ ala ah)la$, g)%+i ala as$
'iren& 1; Begira haien hiria$ ihal"e%+la!$ $an,a(en')a$ ala hiri"
g%rra$ 'iren, l)rra na ala %+arra 'en, 00 ,ara ala agrra, !)hai%!i$
'agen ala e!& I!an $e(en%s) e%a e$arri hang !en#ai% 2r)i%) ere&
.ain !)!en, (aha%sa #il%!e$ sasia !en&
01 *an !iren, #a'a, gi!ase(e haie$ e%a l)rral'ea i$er%) !)%en, T!in
#asa(r%)%i$ hasi e%a Reh#erain, .a(a%e$ sarrera- n'rain& 00
Nege#e%i$ ig e%a .e#rnera iri%si !iren .e#rn Egi,%$ Tanis #ain
!a!,i )r%e lehenag erai$ia !en& .an #i!i !iren Ana$en- n'reng
Ahi(an, 6e+ai e%a Tal(ai& 03 E+$l i#arrera- hel')ri$, (aha%s"(r'
#a$arra !e)$an aihen #a% (!%) e%a haga #a%e%i$ !in%!ili$ #iren ar%ean
era(an !)%en& =rana'a e%a ,i$)a$ ere har%) !i%)!%en& 04 I#arrari E+$l
ha) 'a, 1Maha%s"(r'? e(an !i%en i!en, israel'arre$ han (!%)
!)%en (aha%s"(r'arenga%i$&
I$er%!aileen $n%a$i!)na
05 Berrgei eg)ne! l)rral'ea i$er%) n'ren, i%!)li egin !iren 08 e%a,
Ka'e+era, <aran #asa(r%)ra-, iri%siri$, Mises, Aarn e%a israel'ar el$ar%e
sare$in #il') !iren& =)!%iaren #erri e(an e%a l)rral'e har%a$ 2r)i%)a$
era$)%si !i!$ie%en& 09 T+s%en ha) a!al') !i%en Misesi/ 1Bi'ali gin%)!)n
l)rral'era >an gara& Esnea e%a e!%ia 'ari!$in l)rra- 'a #ene%an/ hna
he(en hang 2r)i%)a$A 0: Ala#aina, hang >en'ea in'ar%s)a 'a, hang
hiria$ g%rra$ e%a i!)garri han'ia$& =ainera, Ana$ erral'iaren
n'renga$ ere i$)si 'i%)g)& 0; Nege#e$ es$)al'ean a(ale$%arra$ #i!i
'ira7 (en'e#al'ean hi%iar, >e#)s%ar e%a a(r%arra$7 i%sasal'ean e%a *r'an
ing)r)an, #erri!, $anaan'arra$?&
30 Kale#e$, >en'ea$ Misesen a)r$a !ihar')en !)rr)()rr)a
isilara!i!, esan !)en/ 1Ea, ga!enA Ig e%a >a#e gai%e!en l)rral'e har%a!,
#agara hrre%ara$ ga)!a e%a?&
31 Baina hare$in i$er$e%an >an'a$e$ !i%en/ 1E!, e!in 'ieg) eras,
g) #ain in'ar%s)aga$ #ai%ira?&
30 E%a i$er%)%a$ l)rral'ea s gai!%a !ela hasi !iren esa%en
israel'arren a)rrean/ 1I$er%!en i#ili garen l)rral'ea$ #er%a$ #i!%anlea$
iren%si egi%en 'i%)-, e%a hang >en'e g)!%ia i$aragarri han'ia 'a& 33
Erral'ia$, Ana$en n'renga$, ere i$)si 'i%)g)& .aien al'ean
(a%+insal%a$ e(a%en gen)en e%a hala+e har%) gin%)!%en #eraie$ ere g)?&
Agin')%a$ l)rral'ean herria$ sar%) nahi e!
14& A%ala
1 Or')an, israel'ar el$ar%e sa ih) #a%ean hasi !en e%a ga) sa
negarre! e(an !)en& 0 Israel'ar g)!%ia$ (ar(arrean hasi !iren Misesen
e%a Aarnen $n%ra, esane!/ 1Ai, Egi,%n e' #asa(r%) hne%an #er%an
hil i!an #aginaA 3 Zer%an e$arri gai%) *a)na$ l)rral'e hne%ara/ g) gerran
err%!e$ e%a g)re e(a!%e e%a se(e"ala#a$ ga%i#) #ih)r%!e$C E! %e
gen)$e h#e Egi,%ra i%!)liC? 4 E%a hnela !i%s%en el$arri/ 1B)r)!agi #a%
i!en'a%) e%a i%!)l gai%e!en Egi,%ra?&
5 Mises e%a Aarn l)rrerain ah!,e!%) !iren israel'ar el$ar%e
saren a)rrean& 8 N)nen se(e *s)e$ e%a *e2)neren se(e Kale#e$,
l)rral'ea i$er%!en i#ili%a$ %al'e$e$, >an%!ia$ )rra%) !i%)!%en,
nahiga#e%)ri$, 9 e%a esan !ie%en israel'ar g)!%iei/ 1I$er%!en i#ili garen
l)rral'ea a,ar%a 'aA : *a)na al'e$ #a')g), hara era(ang gai%) e%a
e(ang 'ig)& Esnea e%a e!%ia 'ari!$in l)rral'ea 'a& ; Baina e! !ai%e!%e
*a)naren a)r$a erre#ela%)A E! i!an l)rral'e har%a$ >en'earen #el')r, gia
#e!ala iren%si$ #ai%i%)g)& Urr)n') egin !aie #eren >ain$en geri!a-7 g)$,
#erri!, ge)re$in ')g) *a)na& E! i!an #el')rA?
10 .alere, israel'ar el$ar%ea$ #i haie$ harri$a%!e$ as(a$
!era#il%!an7 har%an, *a)na ain%!a! #e%eri$ ager%) !i%!aien israel'ar g)!%iei
el$ar$e%a"e%+laren gaine%i$&
Mises *a)nari #ar$a(en es$e
11 *a)na$ esan !in Misesi/
Ni! ar%e >arrai%) #ehar %e ') herri hne$ ni (es,re!a%!enC Ni!
ar%e #i!i #ehar %e ') ni%a! @'a%!en e! 'ela, #ernen a)rrean hain#a%
(irari egin arrenC 10 I!)rri! >$ 'i%)% e%a l)rral'e"n'area $en')$, e%a
hrie$ #ain herri han'i e%a ahal%s)aga sr%ara!i$ ')% !)regan'i$&
13 Baina Misese$ eran%!)n !in *a)nari/
Egi,%arre$ #a'a$i%e !e)re ahal(ena! a%era ')!)la herri ha)
#eraien ar%e%i$, 14 e%a hala+e $n%a%) 'ie%e Kanaan l)rral'e$ei& .a)e$
ere #a'a$i%e !) g)re herriaren er'ian #i!i !arela e%a a)rre! a)rre e(a%en
!a%!ai!$ila i$)s%era, !e)$ #a#es%en e%a gi'a%!en ')!)la, eg)n"argi! lain"
a'arrean, ga)e! s)"a'arrean& 15 Ba%"#a%ean herri ha) hilara!%en #a')!),
!)re s,earen #erri ')%en a%!erri%arre$ esang ')%e/ 18 1*a)na e! 'a
ga)!a i!an hi%! e(an !in l)rral'era- herri ha) era(a%e$7 hrrega%i$
sarras$i%) 'i%) #asa(r%)an?& 19 Bera!, *a)na, era$)%si rain !e)re
ahal(ena, hnela hi%! e(an #ai%!enig)n/ 1: 1*a)na, haserregai%!a e%a
nginahi! #e%ea, gai!%a$eria e%a erre#el'ia #ar$a%!en 'i%)ena7 e!, r'ea,
err)')na !igr ga#e )!%en, #ai!i$ e%a g)rasen gai!%a$eria
n'rengengan !igr%!en ')ena hir)garren e%a la)garren
#ela)nal'irain?& 1; Ze)re (ai%as)n ne)rriga#eari 'ag$ine!, #ar$a%)
herri hni #ere gai!%a$eria, Egi,%%i$ hnain hala$ era(an,ena ager%)
'i!)ne! ger&
00 *a)na$ eran%!)n !in/
Bai, #ar$a%!en 'i%, !)$ es$a%) #e!ala& 01 Baina, hri #ai, #i!i
nai!en hnenga%i$ e%a l)rra #e%e%!en ')en ne)re ain%!arenga%i$, !in 'agi%
00"03 e! ')ela ar#asei hi%! e(an'a$ l)rral'ea i$)si$ (es,re!a%)
na)%en hrie%a$ inr$, Egi,%n e%a #asa(r%)an nire ain%!a e%a (iraria$
i$)si arren, #ehin e%a #errir ni a)!i%an >arri e%a 'es#e'i%) egin #ai%i'a%e&
04 Baina Kale#e$ #es%ee$ e! #e!ala$ #arr)a ') e%a g)!%i! leiala i!an !ai%7
hrrega%i$, Kale# ne)re !er#i%!aria #a$arri$ era(ang ')% i$er%!en i#ili
'en l)rral'era, e%a haren n'renga$ i!ang 'ira #er%a$ >a#e7 05 #aina
la)%a'an a(ale$%arra$ e%a $anaan'arra$ #i!i$ 'ira& Z)ei 'ag$i!)ene!,
#ihar%i$ #ira egin e%a #asa(r%)ran%! >$ ')!)e, I%sas =rriran%!-&
*a)na$ herria !igr%)
08 .nela (in%!a%) !i%!aien *a)na Misesi e%a Aarni/ 09 1Ni! ar%e
>ar')n #ehar ') !rigai!%$ herri hne$ nire a)r$a (ar(arreanC En%!)n
')%, #ai, israel'arre$ nire a)r$a 'ihar')%en e%enga#e$ (ar(arra& 0:
Esaie!), #a'a/ .a) 'i *a)na$/ Ala ni *a)naA Ze)ei en%!)naren ara#era
%ra%a%)$ !ai%)!%e%& 0; I!en"#il$e%an hgei )r%e! gra$ !ine%enn gr,)a$
#asa(r%) hne%an gel'i%)$ 'ira l)!e, nire $n%ra (ar(ar$a >ar')n
')!)ela$& 30 *e2)neren se(e Kale# e%a N)nen se(e *s)e sal#), e! 'a
!)e%a$ inr sar%)$, #er%an e!arri$ !in%)!%e'ala agin')! hi%! e(an
ni!)en l)rral'ean& 31 Era(ang 'i%)%, s%era, !)en se(e"ala#a$, ga%i#)
erri$ !irela !eni%ena$, !)e$ g)%+ie%si ')!)en l)rral'era, har%a!
g!a%!e$& 30 Z)en gr,)a$, #erri!, #asa(r%) hne%an gel'i%)$ 'ira7 33
!)en se(e"ala#a$ hara%"hna% i#ili$ 'ira #asa(r%)an #errgei )r%e!,
!)e$ g)!%i$ hil ar%e& .rrela, !)en 'esleial$eriaren n'rena$ >asan
#ehar$ 'i%)!%e& 34 L)rral'ea i$er%!en #errgei eg)n e(an #a!eni%)!%en,
#errgei )r%e e(an #ehar$ 'i%)!)e !e)en err)a$ r'ain%!en/ eg)ne$
)r%ea& .rrela i$asi$ ')!)e !er 'a$arren niri a)r$a egi%ea$& 35 Ni$, *a)n
hne$, !in 'agi%& .ala %ra%a%)$ ')% nire a)r$a #a% e%rri 'en !rigai!%$
el$ar%e ha)/ #asa(r%)an a$i%)$ 'ira e%a hil$?&
38 Misese$ l)rral'ea i$er%!era #i'ali e%a i%!)leran, l)rral'ea! gai!$i"
esa$a >ar')ne!, haren $n%ra el$ar%ea #er%) !)%ena$ 39 heri%!a
i$aragarri! hilara!i !i%)en *a)na$, l)rral'eari i!en %+arra >arri !i%ela$& 3:
L)rral'ea i$er%!era >an !irene%ari$, N)nen se(e *s)e e%a *e2)neren se(e
Kale# #a$arri$ gel'i%) !iren #i!iri$&
3; Misese$ *a)na$ era#a$i%a$a a'iera!i !ienean, 'l) han'ia egin
!)%en israel'arre$&
Israel herria$ #errir 'es#e'i%)
40 Bihara()n gi!ean, israel'arre$ (en'ial'era ig nahi !)%en,
esane!/ 1Be$a%) egin ')g), #aiA Baina rain ,res% ga)'e *a)na$ esan'a$
%$ira >a%e$?&
41 Misese$ esan !ien/ 1Zer%an ari !are%eC *a)naren agin')ari
e!en%!)n egi%en 'i!)e e%a e! ')!)e arra$as%ari$ i!ang& 40 E! !ai%e!%e
>an, *a)na e! #ai%a !)e$in7 e%saie$ hn'a%) eging !ai%)!%e%e& 43 A)rrean
!ain 'i%)!)e a(ale$%arra$ e%a $anaan'arra$7 haien e!,a%a! hil$ !are%e,
)%!i egin #ai%)!)e *a)na e%a e! #ai%ag >a'ani$ !)e$in?&
44 .aie$, r'ea, (en'ial'era ig%!en lehia%) !iren& Baina e!
*a)naren i%)n"$)%+a, e! Mises, e! !iren $an,ale$)%i$ ()gi%)& 45 *ai%si
!iren a(ale$%arra$ e%a $anaan'arra$ (en'ial'e%i$ e%a garai%) egin
!i%)!%en e%a ,rr$a%), .r(arain- ,er%segi%)!&
La#re" e%a is)r",aria$
15& A%ala
1 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 0 1Esan israel'arrei/
Bi!ile$)%!a% e(ang 'i!)e'an l)rral'era iris%ean-, 3 erre",aria$ e%a
sa$ri@!ia$ es$aini$ 'i!$i!)e *a)nari, nahi! #%ren #a% #e%e%!e$, nahi!
nr$ #ere #rn'a%e!, nahi! 2es%a nag)sie%an& .rre%ara$ a#elgrria
nahi! a#ere +ehea a)$era%)$ ')!)e, e%a *a)na$ a%segine! nar%)$ ')
,aria& 4 Sa$ri@!i hrie$ es$ain%!en 'i%)ena$ li%r e%a er'iren #a% li%an
ra%)ri$ la) $il gi"irin gar#i eran%si$ 'i!$ie 5 e%a li%r e%a er'iren #a%
ar' is)r",ari%!a% ar$)(e #a$i%!e$-& 8 O,arigaia aharia #a'a, #i li%r
li%an ra%)ri$ !r%!i $il irin es$aini$ 'i%) la#re",ari%!a% 9 e%a #i li%r
ar' is)r",ari%!a%, e%a *a)na$ a%segine! nar%)$ ') ,aria& : Erre",ari
e' sa$ri@!i gisa !e$rra es$ain%!en #a'a ,r(esaren #a% #e%e%!e$
nahi! el$ar%as)n",ari%ara$, ; hir) li%r li%an ra%)ri$ ha(a#i $il
irin eran%si$ 'ira, 10 e%a #es%e hir) li%r ar' is)r",ari%ara$& E%a *a)na$
a%segine! nar%)$ ') #ere hre! erre%a$ ,aria&
11 1.rrela eging 'a !e!en, ahari, ar$)(e nahi! an%+)(e
#a$i%!e$& 10 Nlanahi$a i!ani$ ere es$aini%a$ a#ere"$,)r)a, a#ere
#a$i%!e$ 'ag$in la#re" e%a is)r",aria eging 'a& 13 Ara) ha)e$
#e%e$ 'i%)!%e israel'arre$, *a)na$ a%segine! nar%)$ 'i%)en ,aria$
egi%ean& 14 E%a ga)!a #era !)en ar%ean #i!i 'en e' e%r$i!)nean #i!i$
'en e%r$ina$ ere/ *a)na$ a%segine! nar%!en 'i%)en ,aria$ egin nahi
#a'i%), !)e$ #e!ala eging ')& 15 Lege #a% #era i!ang ')!)e, #ai !)e$,
#ai !)en el$ar%ean ,ar%e har%!en ')%en e%r$ine$& Be%i$ lege i!ang
')!)e ha) #ela)ne! #ela)n *a)naren a)rrean& 18 Lege e%a hi$)ne #a%
#era i!ang ')!)e, #ai !)e$, #ai !)en ar%ean #i!i 'en e%r$ina$?&
Ogi",aria
19 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 1: 1Esan israel'arrei/
Era(an #ehar !ai%)!%e'an l)rral'era iri%si 1; e%a hang gia >a%ean, !a%i
#a% #erei!i e%a *a)nari es$aini$ 'i!)e& 00 Ogia erre%!ean, la#eal'i
#a$i%!e$ ,il #a% es$aini$ 'i!)e hasi$in gisa, )!%a"sasian lehen
2r)i%)a$ es$ain%!en 'i%)!)en #e!ala& 01 Bela)ne! #ela)n eging 'i!)e
*a)nari la#e$ lehen gien es$ain%!a&
Ohar$a#e$ err)aren r'ain",aria
00"03 1Agin') ha)e$ g)!%ia$, *a)na$ Misesi a'iera!ia$ e%a haren
#i'e! !)ei e(ana$, in'arrean 'a)'e al'arri$a%) !irene%i$ e%a hala egng
'ira a)rreran%!ean ere !)en n'reng #ela)nal'i g)!%ien%!a%& .rie$
hrrela, e(an 'e!ag)n, har$a#ean #e%e ga#e )!%en ')!)ela agin')
hrie%a$ #a%&
04 1Ohar$a#ean h)%s egin ')ena el$ar%ea #a'a, !e$r #a% es$aini$
') erre",ari%!a%, hi$ la#re",ari e%a is)r",arie$in #a%era, e%a a$er #a%
#ar$a(en",ari%!a%& Ni$ a%segine! nar%)$ ')% ,aria& 05 A,ai!a$
israel'ar el$ar%e saren al'e #ar$a(en"hi$)nea eging '), e%a
#ar$a%)a i!ang ') el$ar%ea$ #e$a%)a7 i!an ere, har$a#ean h)%s egin
')%e e%a ,aria$ es$aini 'i!$i'a%e nire hre! erre%!e$ e%a #eren
har$a#e$ err)aren #ar$a(enera$& 08 Israel'ar el$ar%e sari e%a haien
ar%ean #i!i 'iren e%r$inei e(ang 'ie% #ar$a(ena, el$ar%e sa i!an #ai%a
har$a#ean h)%s egin ')ena&
09 1Ohar$a#ean h)%s egin ')ena herri%ar #a$ar #a% #a'a,
)r%e#e%e$ ah)n%!a es$aini$ ') #ar$a(en",ari%!a%& 0: Ohar$a#ean h)%s
egin ')enaren al'e$ #ar$a(en"hi$)nea eging ') a,ai!a$, e%a
#ar$a%)a i!ang ') herri%arra$ #e$a%)a& 0; Lege #era i!ang ')!)e
har$a#ean h)%s egin ')enaren%!a%, #er%a$a nahi! !)en ar%ean #i!i 'en
e%r$ina i!an&
30 1Baina >a$inaren gainean #e$a%) egi%en ')ena$ #er%a$a i!an
nahi! e%r$ina irain') egi%en na)& .rrela$ hri #%a eging ')%e
herri%i$& 31 Nire hi%!a g)%+ie%si e%a nire agin')a$ ha)%si 'i%)ela$ #%a$
')%e herri%i$, #erea #ai%) err)a?&
A%se'en"eg)na erres,e%a%) e! !)enaren !igrra
30 Israel'arra$ #asa(r%)an !irela, gi!n #a% harra,a%) !)%en eg)r"
#il%!en lar)n#a%e!& 33 .arra,a%) !)%ene$ Mises, Aarn e%a el$ar%e
saren a)rrera era(an !)%en& 34 Zain%!a,ean )%!i !)%en gi!na, e!
#ai%!egen rain'i$ era#a$ia !ein !igr e!arri& 35 Or')an, *a)na$ esan
!in Misesi/ 1.il egin #ehar ') gi!n hrre$A Kan,ale$)%i$ a%era e%a
el$ar%e sa$ harri$a%)$ ')?&
38 .ala, $an,ale$)%i$ a%era e%a harri$a%) egin !)en el$ar%e sa$,
hil ar%e, *a)na$ Misesi agin') #e!ala&
Israel'arren sine$"er%!a$
39 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 3: 1Esan israel'arrei/
*si #rla%+a$ ,)r,)ra"hari!- sine$"er%!e%an, #ai !)e$, #ai !)en
n'renge$& 3; Brla%+e$ nire agin')a$ ggan e')$i%!en e%a #e%e%!en
lag)n')$ 'i!)e%e& .rrela, e! 'ie!)e a(re e(ang nire$in 'esleial
i!a%era #)l%!a%) hi !ai%)!%e%en #egi"#ih%!en irri$ei7 40 al'eran%!i!, nire
agin') g)!%ia$ ggan e')$i e%a #e%e eging 'i%)!)e, e%a !e)en *ain$
hnen%!a% sagara%)a$ i!ang !are%e& 41 Ne) nai! *a)na, !)en *ain$a,
!)en *ain$ i!a%e$ Egi,%%i$ a%era !in%)!%ena& Ne) nai! *a)na, !)en
*ain$a-?&
Kre, Da%an e%a A#ira( Misesen a)r$a
18& A%ala
1 I%!harren se(e Kre-, Keha%en n'reng le#i%arra, e%a hir)
r)#en'ar Elia#en se(e Da%an e%a A#ira( e%a <ele%en se(e On 0
Misesen a)r$a (a%+ina%) !iren #es%e #erreh)n e%a #errgei%a ha(ar
israel'arre$in #a%era& .a)e$ israel'ar el$ar%e$ #)r)!agi !iren, #a%!arrean
$arg) e%a i%!al han'ia !)%ena$& 3 Misesen e%a Aarnen a)r$a el$ar
har%)ri$, esan !ie%en/ 1As$i 'aA El$ar%e$ $i'e g)!%ia$ 'a)'e *a)nari
sagara%)a$ e%a g)!%ien ar%ean 'ag #era& Zein es$)#i'e! >arri nahi ')!)e
!e)en #)r)a *a)naren #a%!arraren gaine%i$C?
4 .ri en%!)%ean, l)rrerain ah!,e!%) !en Mises, 5 e%a Kre e%a
#ernen %al'e$ei esan !ien/ 1Bihar gi!ean a'i%!era e(ang ') *a)na$
nr ')en #erea, nr ')en sagara%)a e%a nri 'ag$in ,aria$ es$ain%!ea&
*a)na$ a)$era%)a h)r#il')$ !ai-& 8 Egi!)e, #era!, ha)/ !)$, Kre, e%a
!)re %al'e$e$ erra)%s"n%!ia$ e$arri$ 'i%)!)e, 9 #er%an s)a egin e%a
in%sen%s)a e!arri$ ')!)e *a)naren a)rrean& Or')an a!al')$ 'a nr
a)$era%) ')en *a)na$ e%a nr ')en sagara%)a& As$i 'a, le#i%arr$A?
: =ainera, esan !in Misese$ Kreri/ 1En%!)n, le#i%arr$A ; =)%+i al
'eri%!!)e Israelg *ain$a$ herri saren ar%e%i$ !)e$ ha)%a%)a$ i!a%eari,
harengana h)r#il'), *a)naren egi%!a$ !er#i%!)aren ar')ra i!an e%a herri
saren i!enean >ar')%e$C 10 Z)ri e%a le#i%ar g)!%ii #erarengana
h)r#il%!e$ es$)#i'ea e(an 'i!)e *a)na$, e%a a,ai!ga nahi ')!)e
rain'i$C 11 Z) e%a !)re %al'e$a$ *a)naren $n%ra el$ar%) !are%eA Nr 'a
Aarn, #eraren $n%ra >ar')%e$C?
10 =er, Elia#en se(e Da%an e%a A#ira(i 'ei egin !ien Misese$,
#aina haie$ eran%!)n !)%en/ 1E! ')g) >an nahiA 13 =)%+i al 'eri%!!)
esnea e%a e!%ia 'ari!$in l)rral'e%i$- g) a%era%!eari, #asa(r%)an
hilara!%e$C E%a rain'i$ ere g)ri agin') nahian al !a#il%!aC 14 Inn'i$ ere
e! gai%)!) era(an esnea e%a e!%ia 'ari!$in l)rral'era, e! 'ig)!) sr e%a
(ahas%iri$ e(an n'are%!a%& Begien a)rrean ')g)na e! i$)s%ea nahi al
')!)C Ba, e!, e! gara >angA?
15 .aserre"s)%an >arri !en Mises e%a esan !in *a)nari/ 1E! nar%)
hrien ,aria$A Ni$ e! 'ie% e!er%+ ere $en'), e!%a as% #a% ere7 e! 'ie%
inla$ $al%eri$ eginA?
*ain$a$ Kre, Da%an e%a A#ira( !igr%)
18 Misese$ esan !in Kreri/ 1Z) e%a !)re %al'e$a$ a)r$e! !ai%e!%e
#ihar Aarne$in #a%era *a)naren a)rrean& 19 Z)re $i'e g)!%ie$, nr$ #ere
erra)%s"n%!ia har%) e%a in%sen%s)a e!arri!, *a)naren a)rrera era(ang
'i%)!%e, #erreh)n e%a #errgei%a ha(ar erra)%s"n%!i g)!%ira7 !)$ e%a
Aarne$ ere, nr$ #ere erra)%s"n%!ia era(ang ')!)e?&
1: .ala egin !)%en Kre e%a %al'e$i'ee$/ nr$ #ere erra)%s"n%!ia
har%) e%a, s)a e%a in%sen%s)a i,iniri$, el$ar$e%a"e%+laren sarreran >arri
!iren& .an !iren Mises e%a Aarn ere& 1; Kre$ israel'ar el$ar%e sa
#il') !)en Mises e%a Aarnen a)rrean, el$ar$e%a"e%+laren sarreran&
*a)na ain%!a! #e%eri$ ager%) !i%!ain el$ar%e sari& 00 *a)na$ esan !ien
Misesi e%a Aarni/ 01 1Al'e %al'e hrre%a%i$, hr #er%an gal')$ #ai%i%)%A?
00 .aie$, l)rrerain ah!,e!%)ri$, esan !)%en/ 1Oi *ain$, i!a$i
g)!%iei #i!i"arnasa 'a(aie!)n *ain$, el$ar%e saren gain is)ri #ehar %e
')!) !e)re haserrea gi!n #a$ar #a%en #e$a%)aga%i$C?
03 *a)na$ eran%!)n !in Misesi/ 04 1Esan el$ar%eari Kre, Da%an e%a
A#ira(en e%+le%a%i$ )rr)%i gel'i%!e$?&
05 Mises, Israelg herri"ar')ra')na$ n'ren !i%)ela, Da%an e%a
A#ira(engana >an !en& 08 E%a el$ar%eari esan !in/ 1Al'e gi!n gai!%
hrien e%+la ing)r)%i$ e%a e! )$i%) hrieni$ e!er, hrien #e$a%)enga%i$
!e)e$ ere gal e! !ai%e!%en?&
09 .erria )rr)n') egin !en Kre, Da%an e%a A#ira(en e%+la
ing)r)%i$& Da%an e%a A#ira( #eren e%+la%i$ ir%en e%a sarreran !e)'en
#eren e(a!%e e%a se(e"ala#e$in& 0: Misese$ esan !)en/ 1Orain i!ang
')!)e 2rga e%a >a$ing *a)na$ #i'ali na)ela egi%e$ ha) #)r)%!era, e%a e!
nai!ela ne)re $a#)! ari& 0; =i!n ha)e$ gi!a$ia$ #ere!$ ')en heri%!a!
hil%!en #a'ira, *a)na$ #i'ali e! na)en seinalea7 30 #aina *a)na$ (irariren
#a% egi%en #a'), l)rra$ !a#al') e%a 'a)$a%en g)!%iare$in irens%en #a'i%),
.eri Lei!era #i!iri$ >ais%en #a'ira, gi!n hrie$ *a)na (es,re!a%) ')%ela
esan nahi$ ')?&
31 Misese$ (in%!a%!en a(ai%) r')$, ina!,ian l)rra !a#al') 30
e%a iren%si egin !i%)en Kreri el$ar%) !i%!ai!$in gi!na$ #eren 2a(ilia e%a
n'as)ne$in& 33 Bi!iri$ >ai%si !iren .eri Lei!era n'as)n g)!%ie$in, e%a
l)rra i%+i egin !en #errir& .nela, *a)na$ e!a#a%) egin !i%)en el$ar%e%i$&
34 Ing)r)an !e)'en israel'ar g)!%ie$, haien garrasia$ en%!)%ean, ihesari
e(an !i%en, l)rra$ iren%si$ !i%)en #el')r&
35 *a)na$ s)a leher%ara!i !)en e%a in%sen%s)a es$aini !)%en
#erreh)n e%a #errgei%a ha(ar gi!n haie$ hil !i%)en&
Kre%arren erra)%s"n%!ia$
19& A%ala
1 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 0 1Esan Aarnen se(e
Elea!arri a%era%!e$ erra)%s"n%!ia$ s)%a%i$ )rr)%ira, sagara%)a$ #ai%a)'e,
e%a sa$a#ana%!e$ %+ingarra$& 3 =i!n hrie$ #eren #e$a%)aga%i$ #i!ia
gal') #a')%e ere, erra)%s"n%!ia$ sagara%)a$ 'a)'e, nire a)rrean
in%sen%s)a es$ain%!e$ era#ili i!an 'irela$& Egin erra)%s"n%!i hrie$in
al'area es%al%!e$- +aDa$7 hrrela, har,i'e i!ang 'ira israel'arren%!a%?&
4 Bera!, har%) !i%)en Elea!ar a,ai!a$ s)%an hil !iren gi!ne$
a)r$e!%)%a$ #rn%!e!$ erra)%s"n%!ia$ e%a +aDa$ egin !i%)en al'area
es%al%!e$& 5 Israel'arren%!a% rigarri !en hri, Aarnen n'reng e! !en
inr *a)naren a)rrean in%sen%s)a erre%!era h)r#il e! !e'in har%ara!%e$7
hrrela, e! !i%!aien ger%a%)$ Kreri e%a #ernen %al'e$ei ger%a%)ri$
e!#eharra, *a)na$ Misesen #i%ar%e! al'e! a)rre%i$ a'iera!i%a$a&
.erria Mises e%a Aarnen a)r$a (in%!
8 Bihara()nean, israel'ar el$ar%e sa Mises e%a Aarnen a)r$a
(ar(arrean hasi !en, esane!/ 1*a)naren herria hil%!en ari !are%e !)e$?&
9 El$ar%ea Mises e%a Aarnen a)r$a #il%!en ari !en& .r%an,
el$ar$e%a"e%+laran%! #egira%!ean, laina$ es%alia !)ela i$)si !)%en e%a
*a)na ager%) !en ain%!a! #e%eri$& : Or')an, Mises e%a Aarn el$ar$e%a"
e%+laren a)rrera >an !iren, ; e%a *a)na$ esan !in Misesi/ 10 1Urr)n')
el$ar%e hne%a%i$, #a%"#a%ean #irrin')$ #ai%)%?&
Mises e%a Aarn l)rrerain ah!,e!%) !iren, 11 e%a Misese$ esan
!in Aarni/ 1.ar%) !e)re erra)%s"n%!ia, i,ini #er%an al'are$ %+ingarra$
e%a #%a gainean in%sen%s)a7 !a! arin el$ar%era e%a egi!) haien al'e$
#ar$a(en"hi$)nea, *a)naren haserrea ,i!%) #ai%a e%a hasia 'a i!)rria?&
10 Misese$ agin') #e!ala, Aarn erra)%s"n%!ia har%) e%a $rri$a
>an !en #il')a !egen el$ar%eagana& Egia!, r')ra$ hasia !en i!)rria
herrian !a#al%!en& Aarne$ in%sen%s)a i,ini e%a herriaren al'e$
#ar$a(en"hi$)nea egin !)en, 13 hili$ e%a rain #i!iri$ !e)'en
herri%arren ar%ean !)%i$& Or')an, gel'i%) egin !en i!)rria& 14 .nen
n'ri! hila$ 14&900 !iren, Kreren (a%+ina'a$an hil'a$a$ $n%)an
har%!e$e& 15 I!)rria #)$a%!ean, el$ar$e%a"e%+lara, Misesen n'ra, i%!)li
!en Aarn&
Aarnen (a$ila
18 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 19 1Esan israel'arrei
e$ar%!e$ lein) #a$i%!e$ (a$ila- #ana, ha(a#i (a$ila g)!%ira&
Lein)#)r)e$ e$arri$ 'i%)!%e (a$ila$, e%a !)$ lein)aren i!ena i'a%!i$
')!) (a$ila #a$i%!ean7 1: Le#irenean Aarnen i!ena i'a%!i$ ')!),
(a$ila #a$arra #ehar #ai%a lein)#)r) #a$i%!e$& 1; El$ar$e%a"e%+lara
era(an e%a i%)n"agiriaren a)rrean e!arri$ 'i%)!), !)ei el$ar%!en
na%!ai!)en %$ian& 00 Ni$ a)$era%)ri$ gi!naren (a$ila erna()in')
eging 'a7 hrrela, #ehin #e%i$ )rr)n')$ 'i%)% israel'arre$ !)en a)r$a
egi%en 'i%)!%en (ar(arra$?&
01 Misese$ israel'arrei ha) g)!%ia esan e%a lein)#)r) g)!%ie$
(a$ila #ana era(an !)%en, ha(a#i (a$ila g)!%ira& .aien ar%ean !egen
Aarnena ere& 00 Misese$ i%)n"e%+lan, *a)naren a)rrean, e!arri !i%)en&
03 Bihara()nean, >an !en Mises i%)n"e%+lara e%a Le#iren lein)ari
!eg$in Aarnen (a$ila erna()in')a i$)si !)en/ erna()in')a e%a
lra%)a !egen e%a al(en'ra hel')a$ !i%)en& 04 Or')an, Misese$
*a)naren a)rre%i$ (a$ila$ a%era e%a israel'ar g)!%iei era$)%si !i!$ien7
'ene$ i$)si !i%)!%en, e%a #)r)!agie$ nr$ #erea har%) !)%en&
05 *a)na$ esan !in Misesi/ 1I,ini #errir Aarnen (a$ila i%)n"
agiriaren a)rrean e%a gr'e #er%an herri erre#el'e hnen%!a% har,en
gisa& .rrela, #)$a%)$ 'ira nire a)r$a$ ha)en (ar(arra$, e%a e! 'ira
hil$?&
08 .ala, *a)na$ agin')%a$a egin !)en Misese$&
A,ai!en e%a le#i%arren egin$i!)na
09 Israel'arre$ esan !i%en Misesi/ 1.ara, gal')a$ gara, g)!%i$
gal')a$A .il egin #ehar ')g)A 0: *a)naren egi%!ara h)r#il%!en 'en r hil
egi%en 'a& Bera!, g)!%i"g)!%i$ hil #ehar ')g)A?
1:& A%ala
1 *a)na$ esan !in Aarni/ 1Z), !)re se(ea$ e%a lein)$ #es%e
$i'ea$ i!ang !are%e san%)%egiaren a)r$a$ h)%segi%een eran%!)le7 !e)en
a,ai!">ar')nean egin'a$ h)%segi%eena$, #erri!, !) e%a !)re se(ea$
#a$arri$& 0 Ze)re ai%aren lein)$ seni'e le#i%arrei ere )%!i$ 'ie!)
san%)%egira h)r#il%!en e%a n'an i!ang 'i%)!) lag)n%!aile, !)$ e%a !)re
se(ee$ i%)n"e%+laren a)rrean >ar')ng ')!)enean& 3 Z)re e%a i%)n"
e%+laren !er#i%!)ra egng 'ira7 #aina e! 'ira ga)!a sa$ra%)e%ara, e!
al'arera, h)r#il')$, haie$ e%a !)e$ hil e! !ai%e!%en& 4 El$ar$e%a"e%+la$
!er#i%!)an e%a hang !eregine%an eging 'i!)%e lag)n7 e! !ai!)e le#i%ar e!
'en inr el$ar%)$& 5 Z)e$ #e%e$ ')!)e san%)%egi$ e%a al'are$ !er#i%!)
sa$ra%)a7 hnela, e! 'a nire haserrea israel'arren a)r$a ,i!%)$& 8 Ni$
#erei!i 'i%)% !)re seni'e le#i%arra$ israel'arren ar%e%i$, e%a niri, *a)n hni,
s"sri$ e(ana$ 'a)'e, el$ar$e%a"e%+laren !er#i%!)a! ar')ra%!e$& 9
Baina !)$ e%a !)re se(ee$ #a$arri$ #e%e$ 'i%)!)e al'arean nahi!
$r%ina! #arr)al'era- #e%e #eharre$ a,ai!">ar')$i!)na$& Egin$i!)n hri
!)ei 'ag$i!)e, !)ei e(an #ai%i!)e% a,ai!"$arg)a& A,ai! e! 'en nr#ai%e$
a,ai!gin%!an #a'ihar'), heri%!ara e(ang ')%e?&
A,ai!ei 'ag$iena
: *a)na$ esan !in Aarni/ 1Z)re es$) )!%en 'i%)% israel'arre$ !r
'i!$i'a%en es$ain%!a sa$ra%) g)!%ia$/ !)ri e%a !)re n'rengei
'ag$i!)en !a%i 'ira& Be%i$ lege i!ang ')!)e ha)& ; O,ari g)!%i!
sa$ra%)e%a%i$, ha) 'a, israel'arre$ es$aini$ 'i!$i'a%en la#re",ari,
#ar$a(en" e%a r'ain",arie%a%i$ nire hre! erre%!en e! 'ena !)re%!a%
e%a !)re n'rengen%!a% i!ang 'a& 10 =i!ne!$e$ #a$arri$ >an
'e!a$e%e ,ari hrie%a%i$, e%a %$i sa$ra%)an >ang ')%e-, g)!%i! sa$ra%)a$
#ai%ira& 11 =ainera, erri%!$ a)r$e!,en"$ein)a egine! es$ain%!en
'i!$i'a!)n #es%e ,arigaien !a%i #a% e(a%en 'i!)e%, !)ri e%a !)re
n'rengei, gi!ne!$ nahi! e(a$)(e!$/ gar#i 'agen e'nr$ >an
'e!a$e hrie%a%i$& Be%i$ lege i!ang ')!)e ha)& 10 Z)ri e(a%en 'i!$i!)%
israel'arre$ e$ar%!en 'i!$i'a%en lehen 2r)i%)a$ ere/ li e%a ar' #errien
e%a gariaren !a%iri$ h#erena$& 13 .ala#er, e$ar%!en 'i!$i'a%en )!%a
g)!%ien lehen e(ai%!a$ !)rea$ i!ang 'ira& Z)re seni%ar%e%i$ gar#i 'agen
e'nr$ >an 'e!a$e hrie%a%i$& 14 Israel'arre$ era#a% e%a #e%i$
sagara%)ri$ g)!%ia ere !)re%!a% i!ang 'a&
15 1A!$eni$, !)re%!a% i!ang 'ira niri es$ainiri$ israel'arren lehen"
se(e nahi! lehen a#ere"$)(e g)!%ia$ ere& Baina gi!a lehen"se(ea$ e%a
a#ere $)%sa%)en lehen")(ea$ #erres$)ra%) eging 'i%)!%e& 18 *ai e%a
hila#e%era r'ain')$ ')%e israel'arre$ #erres$)ra%!e$ >arein"saria/
!ilarre!$ #s% %+an,ne$ r'aina e!arri$ ')!), san%)%egi$ ,is)"
ne)rriaren ara#era, in"%+an,na ha(ar gra($a 'elari$& 19 Baina e!
')%e #erres$)ra%)$ #ehi, ar'i nahi! ah)n%!en lehen")(eri$/ nire%!a%
sagara%)a$ 'ira& .il eging 'i%)!), 'la al'are gainean is)ri e%a gan%!a
nire hre! erre& Ni$ a%segine! nar%)$ ')% ,aria& 1: .aragia !)re%!a%
i!ang 'a, niri a)r$e!%)ri$ #)larra e%a es$)ine$ i!%erra !)re%!a% 'iren
#e!ala& 1; Israel'arre$ ,ari sa$ra%)%!a% nire%!a% #erei!i%a$ g)!%ia, !)ri
e%a !)re n'rengei, gi!ne!$ nahi! e(a$)(e!$ei, e(a%en 'i!)e%&
Be%i$ lege i!ang ')!)e ha)& Inla ere al'ae!ine$ $n,r(e!)a- 'a,
ni$, *a)na$, !)re$in e%a !)re n'renge$in har%!en ')'ana?&
Le#i%arrei 'ag$iena
00 *a)na$ esan !in Aarni/ 1E! ')!) l)r"saili$ i!ang !e)re
n'are%!a% israel'arrei e(ang 'ie'an l)rral'ean& Ne) i!ang na)!)
n'are e%a (an%en) #es%e israel'arren ar%ean& 01 Israel'arren l)rre$
2r)i%)en ha(arrena$ e(a%en 'i!$ie% le#i%arrei n'are%!a%, el$ar$e%a"
e%+lan #e%e%!en ')%en !er#i%!)aren r'ain& 00 =ainera$ israel'arra$ e!
'ira el$ar$e%a"e%+lara h)r#il')$, heri%!a"!igrra le$ar$ie$een #e$a%)a
eging #ail)$e%e& 03 Le#i%arra$ ar')ra%)$ 'ira el$ar$e%a"e%+la$
!er#i%!)a!, e%a #eren h)%segi%een eran%!)le i!anen 'ira& Be%i$ lege
i!ang ')!)e ha) #ela)ne! #ela)n& Le#i%arre$, #era!, e! ')%e Israelen l)r"
saili$ i!ang n'are-& 04 Israel'arre$ nire%!a% #erei!%en 'i%)!%en l)rre$
e(ai%!en ha(arrena$ e(a%en 'i!$ie% n'are%!a%& .rrega%i$ esan 'ie% e!
')%ela l)r"saili$ i!ang n'are gainera$ israel'arren ar%ean?&
05 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 08 1Esan le#i%arrei/
Israel'arren l)rre$ 2r)i%)e%ari$ ni$ n'are%!a% e(an'a$ ha(arrena$
>as%!ean, ha(arrenen ha(arrena #erei!i e%a niri, *a)nari, es$aini$
'i'a!)e& 09 .ri i!ang ')!)e !e)en es$ain%!a *a)naren%!a%, #es%e
israel'arre$ #eren gari%i$ nahi! li e%a ar' #erri%i$ egin hi ')%enaren
,are$a& 0: Bera!, israel'arrengan'i$ >asri$ ha(arrene%i$ #erei!i$
')!)e !e)en es$ain%!a *a)naren%!a%, e%a Aarn a,ai!ari e(ang 'i!)e&
0; Israel'arre$ e(an'a$ g)!%i%i$ !a%i #a% #erei!i$ ')!)e *a)nari !e)en
es$ain%!a egi%e$/ !a%iri$ h#erena #erei!i$ ')!)e *a)nari es$ain%!e$&
30 1Esan #es%e ha) ere/ Nire%!a% !a%iri$ h#erena #erei!i n'ren,
har%) gainera$a !e)en%!a%, #es%e israel'arre$ garia e%a li"ar'a$
#eren%!a% har%!en 'i%)!%en #e!ala& 31 Nnahi >an 'e!a$e!)e !e)e$ e%a
!)en e%+e$e$& .ri 'a !)en r'aina el$ar$e%a"e%+la$ !er#i%!)aga%i$& 30
Nire%!a% !a%iri$ h#erena #erei!i! ger, e! !are%e err)')n #ih)r%)$, e!
'i%)!)e israel'arren ,ari sa$ra%)a$ ,r2ana%)$, e%a e! !are%e hil$?&
Behi grriaren erra)%sa$
1;& A%ala
1 .nela (in%!a%) !i%!aien *a)na Misesi e%a Aarni/ 0 1.na he(en
ni$, *a)na$, agin')a/ Esan israel'arrei har%!e$ #ehi grri #a%-, a$asga#ea
e%a )!%arrian l%) ga#ea, 3 e%a e$ar%!e$ Elea!ar a,ai!ari& .ne$
$an,ale$)%i$ a%era e%a #ere a)rrean hilara!i$ ')& 4 Elea!ar a,ai!a$
'le%i$ ,i+$a #a% har%) e%a #eha%!e! !a!,i #i'er !ir%a%)$ ') el$ar$e%a"
e%+laren a)rreal'eran%!& 5 =er, #ehia era#a% erre$ ')%e a,ai!aren
a)rrean/ larr), haragi, 'l e%a hes%e& 8 Berehala, a,ai!a$ !e'r"!)ra,
i+i,)a- e%a ,)r,)ra grri(ina har%) e%a #ehia erre%!en 'ene$ s)%ara
#%a$ 'i%)& 9 On'ren, arr,a$ gar#i%) e%a )re%an #aina%)$ 'a, e%a sar
'ai%e$e #errir $an,ale$)ra7 #aina $)%sa%)ri$ gel'i%)$ 'a arra%sera ar%e& :
Behia erre ')ena ere arr,a$ gar#i%) e%a )re%an #aina%)$ 'a, e%a
$)%sa%)ri$ gel'i%)$ arra%sera ar%e& ; =ar#i 'agen #es%e nr#ai%e$
#ehiaren erra)%sa$ #il') e%a, $an,ale$)%i$ a%era%a, le$) gar#i #a%ean
e!arri$ 'i%)& Erra)%s hri era#ili$ ') israel'ar el$ar%ea$ gar#i$)n%!a$
)ra ,res%a%!e$& Ur hrre$in egini$ gar#i$)n%!a"hi$)nea$ #ar$a(en"
,ariaren #alia ')& 10 Behiaren erra)%sa$ #il') 'i%)ena$ arr,a$
gar#i%)$ 'i%) e%a $)%sa%)ri$ gel'i%)$ 'a arra%sera ar%e& Be%i$ lege
i!ang 'a ha), #ai israel'arren%!a%, #ai haien ar%ean #i!i 'en
e%r$inaren%!a%&
=ar#i$)n%!ari #)r)!$ legea$
11 1=i!a gr,)ren #a% )$i%!en ')ena $)%sa%)ri$ gel'i%)$ 'a !a!,i
eg)ne!& 10 .ir)garren e%a !a!,igarren eg)nean gar#i$)n%!a$ )re!
gar#i%)$ 'a, e%a #errir gar#i gel'i%)$7 #aina hir)garren e%a !a!,igarren
eg)nean gar#i%!en e! #a'a, e! 'a gar#i gel'i%)$-& 13 =i!a gr,)ren #a%
)$i%) e%a gar#i$)n%!ari$ egi%en e! ')ena$ *a)naren egi%!a ,r2ana%!en
')7 #era!, #%a eging ')%e Israel herri%i$& =ar#i$)n%!a$ )re! !i,ri!%in')a
i!an e! 'ene!, $)%sa%)ri$ >arrai%!en ')&
14 1.na nr#ai% ihal"e%+lan hil%!en 'enera$ legea/ #arr)an
'a)'en e%a hara sar%!en 'iren g)!%ia$ $)%sa%)ri$ gel'i%)$ 'ira !a!,i
eg)ne!& 15 Ire$i%a e' #ehar #e!ala es%ali ga#e 'a)'en n%!i g)!%ia$ ere
$)%sa%)ri$ gel'i%)$ 'ira&
18 1Lan'an 'a#ilela, hila i!an 'en nahi! #ere! hil'a$ nr#ai%en
gr,)a e'%a gi!a he!)rra$ nahi! hil#ia )$i%!en 'i%)ena $)%sa%)ri$
gel'i%)$ 'a !a!,i eg)ne!&
19 1.ala$ $)%sa')ra ger%a%!ean, #ar$a(en",ari%!a% es$aini%a$
#ehiaren erra)%se%i$ ,i+$a #a% n%!i #a%ean i,ini$ ')%e e%a i%)r#)r)$ )ra
is)ri$ gaine%i$& 1: On'ren, gar#i 'agen nr#ai%e$ i+i,)a har%), )re%an
#)s%i e%a har%a! !i,ri!%in')$ 'i%) ihal"e%+la, n%!i g)!%ia$ e%a #arr)$
lag)na$7 ga)!a #era eging 'i gi!a he!)rra$ e' hila i!an 'enaren nahi!
#ere! hil'a$aren gr,)a e'%a hil#ia )$i%) ')enari ere& 1; .ir)garren
e%a !a!,igarren eg)nean !i,ri!%in')$ ')& On'ren, $)%sa%)ri$ !egena
arr,a$ gar#i%) e%a )re%an #aina%)$ 'a, e%a !a!,igarren eg)nean,
arra%sal'ean, gar#i gel'i%)$& 00 K)%sa%)ri$ egn e%a gar#i$)n%!a egi%en
e! ')ena #%a eging ')%e el$ar%e%i$, *a)naren san%)%egia ,r2ana%)
#ai%)& =ar#i$)n%!a$ )re! !i,ri!%in')a i!an e! 'ene!, $)%sa%)ri$ >arrai%!en
')&
01 1Be%i$ lege i!ang ')!)e hri& =ar#i$)n%!a$ )re! !i,ri!%in%!en
')ena$ gar#i%) eging ') arr,a& =ar#i$)n%!a$ )ra )$i%!en ')enari
'ag$ine!, $)%sa%)ri$ gel'i%)$ 'a arra%sera ar%e& 00 K)%sa%)ri$ gi!na$
)$i%!en ')en g)!%ia $)%sa%)ri$ gel'i%)$ 'a7 $)%sa%)ri$ 'agena )$i%!en
')ena ere $)%sa%)ri$ gel'i%)$ 'a arra%sera ar%e?&
.ar$ai%!e%i$ )ra sr%)
(Ir 19,1"9)
00& A%ala
1 Ur%earen lehen hilean israel'ar el$ar%ea T!in #asa(r%)ra iri%si e%a
Ka'e+en- gel'i%) !en al'i #a%era$& .an hil !en Miria( e%a #er%an ehr%!i
!)%en&
0 E! !en han herriaren%!a% )ri$, e%a Misesen e%a Aarnen a)r$a
#il') !iren israel'arra$& 3 A)r,egi e(an !i%en Misesi, esane!/ 1Ai g) ere
hil #agina *a)na$ hilara!i !i%)en seni'ee$in #a%eraA 4 Zerga%i$ e$arri
')!)e *a)naren el$ar%ea #asa(r%) hne%araC =e) e%a g)re a#erea$ hil
nahi %e gai%)!)eC 5 Zer%ara$ a%era gin%)!)en Egi,%%i$, !erga%i$ e$arri
#a!%er negargarri hne%araC .e(en e!in 'a e!er erein, e!%a ,i$n'ri$,
(aha%sn'ri$ nahi! grana'n'ri$ lan'a%) ere7 e! 'ag e'a%e$ )ri$
ereA?
8 .erri"#a%!arra )%!iri$, el$ar$e%a"e%+la$ sarrerara >an e%a
l)rrerain ah!,e!%) !iren Mises e%a Aarn& Or')an, *a)na ager%) !i%!aien
ain%!a! #e%eri$, 9 e%a esan !in *a)na$ Misesi/ : 1.ar%) (a$ila e%a, !e)re
anaia Aarn lag)n ')!)la, #il') israel'arren el$ar%ea7 ger, g)!%ien
a)rrean, agin') har$ai%!ari, e%a hne$ )ra e(ang ')& .ar$ai%!e%i$ )ra
sr%ara!i$ ')!), e%a el$ar%eari e%a a#ereei e(ang 'ie!) e'a%en?& ;
*a)na$ agin') #e!ala, har%) !)en Misese$ el$ar$e%a"e%+lan, *a)naren
a)rrean, !egen (a$ila& 10 =er, Misese$ e%a Aarne$ el$ar%ea #il')
!)%en har$ai%!aren a)rrean, e%a Misese$ esan !ien/ 1En%!)n, erre#el'e$/
har$ai%! hne%a%i$ )ra sr%ara!%e$ ga)!a %e garaC?
11 .ri esani$, #esa >as e%a #i al'i! > !)en (a$ila! har$ai%!a& Ur"
(r'a a%era !en, e%a >en'ea$ e%a a#eree$ e'an !)%en& 10 *a)na$, r'ea,
esan !ien Misesi e%a Aarni/ 1E! !are%e ni%a! @'a%)-, nire san%)%as)na
israel'arren a)rrean argi a!al !e'in7 #era!, e! ')!)e herri ha) gi'a%)$
e(ang 'i'an l)rral'erain?&
13 =er%a$ari ha) 'ela e%a, i%)rri har$ 1Meri#a$ Ura$? ') i!en,
ha) 'a, 1A)!i Ura$?, han e(an #ai%!i%en a)r,egi israel'arre$ *a)nari,
e%a hne$ #ere san%)%as)na #er%an ager%)&
E'(g erregea$ israel'arrei #i'ea galara!i
14 Ka'e+%i$ (e!)laria$ #i'ali !i!$in Misese$ E'(g erregeari
(e!) hne$in/ 1.a) 'i%s)%e !e)re anaia israel'arre$/ Ongi 'a$i!) !er"
nla$ ne$ea$ >asan #ehar i!an 'i%)g)n& 15 =)re ar#asa$ Egi,%ra >ai%si
!iren e%a g)re herria l)!ar #i!i i!an !en #er%an7 #aina ger, egi,%arre$
%ra%) %+arra e(an !ig)%en, #ai ge)ri, #ai ar#asei& 18 Or')an, ih) egin
genin *a)nari lag)n%!a es$e e%a har$ en%!)n egin !i%)en g)re garrasia$/
ainger)a #i'ali e%a a%era egin gin%)en Egi,%%i$& Orain he(en gara,
Ka'e+en, !)re l)rral'earen ()ga$ hirian& 19 U%! ie!ag)!) !e)re
l)rral'e%i$ igar%!en& E! gara igar$ e! sre%a%i$, e! (ahas%ie%a%i$, e%a
e! ')g) e'ang !)re ,)%!)e%a$ )ri$& Erre,i'e%i$ >ang gara, a,)r%+ #a%
ere saihes%) ga#e, !)re l)rral'ea !ehar$a%) ar%e?&
1: Baina E'(g erregea$ eran%!)n !ien/
E! ')!)e nire l)rral'ea !a,al')$7 #es%ela, #i'era a%era$
na%!ai!)e #rr$ara&
1; Israel'arre$ esan !i%en/
Bi'e nag)si%i$ >ang gara& Bal'in g)$ e%a a#eree$ !)re
,)%!)e%a$ )ri$ e'ang #agen), r'ain') eging geni!)$e& Z)re
l)rral'e%i$ ine! igar%!en )!%e$ #es%eri$ e! 'i!)g) es$a%!en&
00 E'(g erregea$, #erri!/
E! !are%e igar$A
E%a #i'era a%era !i%!aien g)'ars%e han'i e%a #i!i$i in'ar%s)are$in&
01 .nela, galara!i egin !in E'( herria$ Israeli #ere l)rral'e%i$
igar%!ea, e%a israel'arra$ )rr)n') egin !iren, !ehar#i'ea har%)!&
Aarnen heri%!a
00 Ka'e+%i$ a#ia%) e%a .r (en'ira- iri%si !en israel'ar el$ar%ea& 03
.an, E'( l)rral'earen ()gan, *a)na$ esan !ien Misesi e%a Aarni/ 04
1Aarn hil eging 'a, e!in #ai%a sar%) israel'arrei e(ang 'ie'an
l)rral'ean-, ()!in egin #ai%!enie%en nire agin')ei Meri#a$ i%)rriaren
n'an& 05 Z)$, Mises, era(a%!a!) Aarn e%a #ernen se(e Elea!ar .r
(en'iaren gail)rrera& 08 .an a,ai!"arr,a$ eran%!i$ 'i!$i!) Aarni, e%a
#ernen se(e Elea!arri >an%!i$, #er%an hil$ #ai%a Aarn?&
09 *a)na$ agin') #e!ala egin !)en Misese$, e%a israel'ar g)!%ien
#egi"#is%an .r (en'ira ig !iren& 0: .an, a,ai!"arr,a$ eran%!i !i!$in
Misese$ Aarni e%a Elea!arri >an%!i& .an #er%an, (en'i"gail)rrean, hil !en
Aarn& On'ren, Mises e%a Elea!ar (en'i%i$ >ai%si !iren& 0; Ohar%) !iren
israel'arra$ Aarn hila !ela, e%a 'l) egin !)%en harenga%i$ hgei%a ha(ar
eg)ne!&
Israel'arre$ $anaan'arra$ garai%)
01& A%ala
1 Nege#en #i!i !en Ara'e$- errege $anaan'arra$, israel'arra$
A%ari( #i'e%i$ !e%!ela >a$in !)enean, eras e%a !en#ai% israel'ar ,res
har%) !)en& 0 Or')an, israel'arre$ ,r(es ha) egin !i%en *a)nari/ 1.erri
hri es$)ra e(a%en #a'ig)!), hrien hiria$ era#a% s)n%si%)$ 'i%)g)?&
3 En%!)n !)en *a)na$ israel'arren 'eia e%a es$)ra e(an !i!$ien
$anaan'ar haie$& Israel'arre$ era#a% s)n%si%) !i%)!%en hiria$ e%a
#i!ilag)na$& .rrega%i$, le$) hari .r(a-, ha) 'a 1Era#a%e$
S)n%si,ena?, e!arri !i%en i!en&
Brn%!e!$ s)gea
4 .r (en'i%i$, I%sas =rrira$ #i'ea har%) !)%en israel'arre$,
E'( l)rral'ea- ing)ra%!e$ as(!& Bi'ean, r'ea, a'rea gal') 5 e%a
gai!$i"esa$a hasi !iren *ain$aren e%a Misesen a)r$a/ 1Zer%ara$ a%era
gin%)!)en Egi,%%i$C Basa(r%)an hilara!%e$C E! ')g) )ri$, e! >a$iri$, e%a
(ana 'ela$ >anari $as$ar hne%a! as,er"as,er egina$ ga)'eA?
8 *a)na$ s)ge ,!i%s)a$- #i'ali !i!$ien e%a haien (i!%a! israel'ar
as$ hil !en& 9 Or')an, Misesengana >an e%a esan !i%en/ 1Be$a%) egin
')g) *a)naren e%a !)re a)r$a gai!$i"esa$a >ar')ne!& Erreg)%) *a)nari
s)gea$ g)regan'i$ )rr)n%!e$?&
Misese$ herriaren al'e erreg)%) !in *a)nari& : .ne$ esan !in/
1Egi!) #rn%!e!$ s)ge #a% e%a e!arri haga #a%en ()%)rrean& S)geren
#a%e$ !i!%a egini$ e'nr, #rn%!e!$ari #egira%!ean, sen'a%) eging
'a?&
; Egin !)en Misese$ #rn%!e!$ s)gea e%a hagaren ()%)rrean
e!arri& E%a s)geren #a%e$ nr#ai%i !i!%a egi%en #a!in, #rn%!e!$ari
#egira%!ean, sen'a%) egi%en !en&
*r'ane! e$ial'e$ l)rral'eran%!
10 A#ia%) !iren israel'arra$, e%a O#%en e%+la%) !iren h)rreng& 11
=er, O#% )%!i e%a Iie"A#ari(en e%+la%) !iren, Ma# l)rral'e%i$ e$ial'era
'agen #asa(r%)an& 10 .an'i$ a)rrera egin, e%a Zere' erre$a n'an
e%+la%) !iren& 13 .an'i$ ere a#ia%), e%a Arnn erre$a! #es%al'ean
e%+la%) !iren7 Arnn erre$a$, a(r%arren l)rral'ean sr%) n'ren,
#asa(r%)a !ehar$a%!en ') e%a (a#'arren e%a a(r%arren l)rral'een
()ga (ar$a%!en& 14 .rre%a! ari 'a 1*a)naren =)')a$? li#)r)a-,
'ienean/

1S)2a"$ Bahe#
e%a #ernen i#ai"a'arra$7
Arnn,
15 #ere i#ai"a'arre$in,
Ar i#arrera >ai%si
e%a Ma#e$ ()ga n'%i$
igar%!en 'ena?&
18 .)rreng, Arnn erre$a%i$, Beer ha) 'a, 1<)%!)? i!ene$
%$ira iri%si !iren& T$i hne%an esan !in *a)na$ Misesi/ 1Bil') herria e%a
)ra e(ang 'i%?& 19 Or')an a#es%) !)%en $an%a ha)- israel'arre$/

1Sr #e'i )ra ,)%!)%i$A
Egin 'ie!aig)n $an%)A
1: B)r)!agie$ ire$i%a$ ,)%!)a,
herri$ han'i$ie$ !)la%)a
#eren agin%e"(a$ila!A?
On'ren, #asa(r%)%i$ Ma%anarain >an !iren israel'arra$, 1; e%a
h)rreng i#ilal'ie%an, Ma%ana%i$ Nahalielera, Nahaliele%i$ Ba(%era, 00
e%a Ba(%e%i$ Ma#e$ lan'an he'a%!en 'en i#arrera, #asa(r%)aren
gain 'agen <isga- %n%rrera&
Israel'arre$ Sihn e%a Og erregea$ garai%)
(D% 0,043,9)
01 Israel'arre$ (e!)laria$ #i'ali !i!$i%en a(r%arren errege Sihni
(e!) hne$in/ 00 1U%! ie!ag)!) !e)re l)rral'e%i$ igar%!en& E! gara
igar$ e! sre%a%i$, e! (ahas%ie%a%i$, e%a e! ')g) e'ang !)re
,)%!)e%a$ )ri$& Erre,i'e%i$ >ang gara !)re l)rral'ea !ehar$a%) ar%e?&
03 Baina Sihne$ e! !in Israel herriari l)rral'ea !ehar$a%!en )%!i7 ai%!i%i$,
#ere herria #il') e%a #i'era a%era !i%!ain #asa(r%)an e%a, *ah%!ara
e%rriri$, eras egin !in& 04 Baina israel'arre$ garai%) egin !)%en e%a
haren l)rral'ea! >a#e%), Arnn erre$a%i$ *a#$ erre$arain, ha) 'a,
a(n'arren l)rral'erain, ha)e$ g%r%)a #ai%!)%en ()ga& 05
Israel'arra$, #era!, a(r%arren- hiria$ .e+#n e%a hnen (en,e$
hiria$, alegia #erengana%) e%a haie%an >arri !iren #i!i%!en& 08 .e+#n
!en a(r%arren errege Sihnen hiri#)r)a7 hne$, Ma#e$ leheng
erregeari eras e%a l)rral'ea $en')a !in Arnn erre$arain& 09 .rrega%i$
'i%e $,larie$-/

1Za%!%e .e+#neraA
Berrerai$i e%a g%r%)
Sihn erregearen hiriaA
0: .e+#nen s)a sr%),
Sihnen hiri#)r)%i$ s)%ea
!a#al')
e%a Ma#e$ Ar hiria
e%a Arnn ing)r)$ gail)rra$
s)n%si%) 'i%)&
0; Zri%+arre$a !), Ma#A
=al')a !ara,
Ke(+ >ain$aren herri hriA
Bi!iri$ gel'i%)ri$ !)re se(e"ala#a$
ga%i#) era(an 'i%)
Sihn errege a(r%arra$&
30 Baina g)$ ge!i! > 'i%)g)
a(r%arra$/
'ena 'a gal')a
.e+#n'i$ Di#nerain&
.n'a%) egin ')g) herrial'ea
N2aherain,
hn'a%) Me'a#arain$ g)!%ia?&
31 .nela, a(r%arren l)rral'ean $$a%) !en Israel& 30 Misese$
!en#ai% gi!n #i'ali !i%)en *a!er hiria i$er%!era, e%a israel'arre$ *a!er e%a
ing)r)$ hiria$- es$)ra%) !i%)!%en, #eraie%a$ a(r%arra$ >a)r%i$i!& 33
=er, Ba+an- al'eran%! > !)%en, #aina Og, hang erregea, #ere
g)'ars%eare$in eras%!era a%era !i%!aien #i'era, E'rei hiri ing)r)an& 34
Baina *a)na$ esan !in Misesi/ 1E! i!an #el')r, !)re es$) >arri$ #ai%)%
#ai #era, #ai #eraren g)'ars%e sa, #ai%a l)rral'ea ere7 .e+#nen #i!i
!en a(r%arren errege Sihni egin'a$a #era eging 'i!) hari ere?&
35 .nela, israel'arre$ garai%) e%a hil egin !i%)!%en Og erregea,
#ernen se(e"ala#a$ e%a g)'ars%e sa, inr%+ ere #i!iri$ )%!i ga#e, e%a
l)rral'ea! >a#e%) !iren&
MOABEKO LAUTA'a( (00,138,13)
Ma#e$ Bala$ erregea$ Balaa( igarleari 'ei
00& A%ala
1 Israel'arra$ #errir a#ia%) e%a Ma#e$ la)%a'an e!arri !)%en
$an,ale$)a, *r'ane! e$ial'era, *eri$ren ,arean&
0"4 =arai har%an, Ma#e$ erregea T!i,rren se(e Bala$ !en& *a$in
!)en erregea$ israel'arre$ a(r%arrei egin'a$a, e%a (a#'arra$
#el')rra$ har%) !i%)en Israel herria hain )garia !ela i$)siri$& Israel'arren
a)rrean i!)%)%a, (a#'arre$ Ma'iang herri"ar')ra')nei esan !ie%en/
1I'ia$ !elai$ #elarra #e!ala gar#i%)$ 'i%) >en'al'e hrre$ g)re ing)r)
g)!%ia$?&
5 Ma#e$ erregea$ (e!)laria$ #i'ali !i!$in Berren se(e Balaa(i
E)2ra%es n'$ <e%r hirira, a(a)%arren l)rral'era-, (an'a%) ha)
e(a%e$/ 1.erri #a% a%era 'a Egi,%%i$ e%a l)rral'e sa es%ali ')7 rain
g)re a)rrean $$a%)a 'ag& 8 Za%! lehen#ailehen, e%a (a'ari$a e!a!)
herri hri, nirea #ain in'ar%s)aga #ai%a& Behar#a'a, (en'era%) ahal
i!ang ')% e%a l)rral'e%i$ #%a& I!an ere, #a'a$i% >a$in, !)$ #e'ein$a%)a
#e'ein$a%)ri$ gel'i%!en 'ela e%a !)$ (a'ari$a%)a (a'ari$a%)ri$?&
9 Ma# e%a Ma'iang herri"ar')ra')na$, (a'ari$a!i"!ina
r'ain%!e$ 'ir)a har%)ri$, Balaa(engana >an !iren e%a Bala$en (e!)a
a'iera!i !i%en& : Balaa(e$ esan !ien/ 1Igar he(en ga)a e%a e(anen
'i!)e% eran%!)na *a)na$ esang 'i'anaren ara#era?&
.rrela, Ma#e$ #)r)!agia$ Balaa(e$in gel'i%) !iren&
; Ager%) !i%!ain *ain$a Balaa(i e%a gal'egin !in/
Nr%!)$ 'ira !e)re$in 'i%)!)n gi!n hrie$C
10 Balaa(e$ eran%!)n/
T!i,rren se(e Bala$e$, Ma#e$ erregea$, #i'ali 'i!$i% (e!)
hne$in/ 11 Egi,%%i$ a%era 'en herria$ l)rral'e sa es%ali ')& Za%!
#erehala herri hri (a'ari$a%!era7 #ehar#a'a, #rr$a%) ahal i!ang ')%
e%a #%a&
10 *ain$a$ esan !in Balaa(i/
E! >an hrie$inA E! ')!) herri hri (a'ari$a%)$, ni$ #e'ein$a%)a
#ai%)%&
13 Bihara()n gi!ean, Bala$en #)r)!agiei esan !ien/ 1I%!)li !e)en
l)rral'era, *a)na$ e! #ai%i% )!%en !)e$in >a%en?&
14 Ma#e$ #)r)!agie$, Bala$engana i%!)li e%a esan !i%en/
1Balaa(e$ e! ') e%rri nahi i!an g)re$in?&
15 Baina Bala$e$ #es%e #)r)!agi #a%!)$ #i'ali !i%)en, a)rre$a$
#ain )gariag e%a s,e%s)aga$& 18 Balaa(engana iri%siri$, esan !i%en/
.nela 'i T!i,rren se(e Bala$e$/ Mese'e!, e! ()!in egin
niregana e%r%!eari& 19 Ohre! #e%e$ !ai%)% e%a !)$ es$a%) g)!%ia eging7
!a%!, arren, e%a (a'ari$a e!a!) herri hri&
1: Baina Balaa(e$ eran%!)n !ien Bala$en !er#i%!ariei/
Nahi! e%a Bala$e$ >a)regia #e%e )rre e%a !ilar e(an, e!in ')%
e!er%+ ere egin, e! han'i e! %+i$i, *a)naren, nire *ain$aren, agin')aren
$n%ra& 1; Dena 'en, igar ga)a he(en !)e$ ere, *a)na$ raingan
esang 'i'ana >a$in ar%e&
00 =a)ean, *ain$a Balaa(i ager%) e%a esan !in/ 1=i!n hrie$
!)re #ila e%rri #a'ira, !a! #eraie$in7 #aina ni$ esang 'i!)'ana #a$arri$
eging ')!)?&
01 .)rreng gi!ean, as%e(ea %+al(a%) e%a Ma#e$ #)r)!agie$in
>an !en Balaa(&
Balaa(en as%e(ea
00 A#ia%) !enean, #i!i$i haserre%) !en *ain$a-& Balaa( as%e(e
gainean !ihan, #i !er#i%!ari lag)n !i%)ela, e%a *a)naren ainger)a >arri
!i%!ain a)rrean #i'ea !%,a%!en& 03 As%e(ea, *a)naren ainger)a e!,a%a
es$)an #i'e er'ian i$)s%ean, #i'e%i$ saihes%) e%a lan'an !ehar >an !en&
Balaa(e$ > egin !)en, #errir #i'era era(a%e$&
04 =er, (ahas%i ar%ean, al#%ara #i harresi !i%)en #i'e es%) #a%ean
gel'i%) !en *a)naren ainger)a& 05 As%e(ea, h)ra i$)s%ean, harresira
arri(a%) !en, Balaa(en #erna harresiaren $n%ra !an,a%)!& Balaa(e$ >
egin !)en #errir&
08 *a)naren ainger)a a)rrera%) e%a inri es$)in"e!$errera egi%en e!
)!%e$ (')$ es%)g)ne #a%ean gel'i%) !en& 09 .)ra i$)s%ean, e%!an egin
!en as%e(ea Balaa(en a!,ian& .aserre%) e%a (a$ila! > !)en Balaa(e$&
0: Or')an, *a)na$ hi%! egi%e$ 'haina e(an as%e(eari, e%a hne$ esan
!in Balaa(i/
Zer egin 'i!)% ni$, hir) #i'er hrrela >%!e$C
0; Balaa(e$ eran%!)n/
Niri #)rla egi%en ari hai!A La#anari$ #an), he(en%+e hil$
hin')$e%&
30 As%e(ea$ esan !in/
E! al na)!), #a'a, !e)re as%e(ea, #e%i'ani$ gainean era(an
!ai%)enaC E%a ini! ,r%a%) al nai! hnela !)re$inC
E!A eran%!)n !in Balaa(e$&
31 Or')an, e!,a%a es$)an #i'e er'ian !egen ainger)a e(an !in
i$)s%era *a)na$ Balaa(i& L)rrerain ah!,e!%) !en Balaa(, 30 e%a
*a)naren ainger)a$ esan !in/
Zerga%i$ > ')!) hir) #i'er as%e(eaC Ne) a%era na%!ai!) #i'ea
!%,a%!era, $erre$ #i'e%i$ #ai%!a!-& 33 As%e(ea$ i$)si e%a hir) #i'er
saihes%) na)& Bes%ela, hila !in%)'an 'agene$, #era #i!iri$ )%!i$
n)elari$&
34 Balaa(e$ eran%!)n !in *a)naren ainger)ari/
O$er >$a%) ')%A E! ne$ien #i'ea !%,a%!en !i'ana !e) !ineni$&
Baina nire #i'aia a%segin e! #a!ai!), i%!)li eging nai!&
35 *a)naren ainger)a$ eran%!)n/
Za! gi!n hrie$in, #aina ni$ a'iera!i%a$a #a$arri$ esang ')!)&
.rrela, Bala$en #)r)!agie$in >an !en Balaa(&
Balaa(e$ Bala$e$in %, egin
38 Balaa( !e%rrela >a$i%ean, #i'era ir%en !i%!ain Bala$, E'(
l)rral'e$ ()ga"er%!ean, Arnn erre$a n'an, !egen Ar hirira, 39 e%a
esan !in/
Behin e%a #errir #i'ali 'i!$i!)% (e!)laria$ 'ei%!era7 nla e! !ara
lehenag e%rriC Z) hre! #e%e%!e$ ga)!a e! nai!ela )s%e al ')!)C
3: Balaa(e$ eran%!)n !in/
Orain he(en na)!)A Baina, !er esan 'e!a$e%C *ain$a$ ahan
>arri$ 'i!$i'an hi%!a$ #a$arri$ esan 'i%!a$e%&
3; =er, Balaa( Kiria%".)%!%era >an !en Bala$e$in& 40 .an #ehia$
e%a ar'ia$ hil !i%)en Bala$e$, e%a Balaa(i e%a lag)n !i%)en #)r)!agiei
era(an !ien haragia&
Balaa(e$ Israel herria #e'ein$a%)
41 Bihara()n gi!ean, Baal i!ene$ (en'ira- ig !en Bala$ erregea
Balaa(e$in& .an'i$ israel'ar $an,ale$)aren er%! #a% i$)s !i%e$een&
03& A%ala
1 Balaa(e$ esan !in Bala$i/ 1Erai$i he(en !a!,i al'are e%a
,res%a%) !a!,i !e$r e%a !a!,i ahari?&
0 .ala egin !)en Bala$e$, e%a #ien ar%ean !e$r e%a ahari #ana
es$aini !i%)!%en al'are #a$i%!ean&
3 =er, Balaa(e$ esan !in Bala$i/ 1Za)'e erre",arien n'an, ni
he(en'i$ al'en%!en nai!en #i%ar%ean& Behar#a'a, #i'era ir%eng !ai%
*a)na, e%a a'iera!i$ 'i'an g)!%ia esang 'i!)%?&
Balaa( ()in sil- #a%era )rr)n') !en& 4 .an *ain$a a!al')
!i%!ain, e%a Balaa(e$ esan !in/ 1Za!,i al'are ,res%a%) 'i%)% e%a
#a$i%!ean !e$r e%a ahari #ana es$aini?&
5 Or')an, a'iera!i #ehar !i%)en hi%!a$ >arri !i!$in *a)na$ ahan
Balaa(i e%a Bala$engana i%!)l%!e$ agin')&
8 I%!)li !en Balaa( Bala$engana e%a erre",arien n'an a)r$i%)
!)en (a#'ar #)r)!agi g)!%ie$in& 9 Or')an, #er%s ha)e$ a#es%) !i%)en
Balaa(e$/

1Mes,%a(ia%i$- e%rrara!i na)
Bala$e$,
e$ial'e$ (en'ie%a%i$
Ma#e$ erregea$/
BZa%!, (a'ari$a e!a!) Israel,
gai%!e%si *a$#en herriaAB
: Baina nla (a'ari$a%)
*ain$a$ (a'ari$a%) e! ')enaC
Nla gai%!e%si
*a)na$ gai%!e%si e! ')enaC
; .ar$ai%! garai ha)e%a%i$ i$)s%en ')%,
()in gaine%i$ #egi"#is%an ')%/
hrra hr, a,ar%e #i!i 'en herria,
#es%ee$in nahas%) ga#eaA
10 .a)%sa #e!ain#a% 'ira,
nr$ !en#a%)
*a$#en n'renga$C
Nr$ >a$in
israel'ar ()l%!aren- $,)r)aC
=i!n !in%! hrien heri%!a,
hriena #e!ala$ a!$ena,
,a 'i% ne)re #)r)ari?&
Balaa(en #igarren #e'ein$a!ia
11 Or')an, Bala$e$ esan !in Balaa(i/
Baina, !er egin 'i'a!)C E%saia$ (a'ari$a%!e$ e$arri, e%a !)$
#e'ein$a!i! #e%eC
10 Balaa(e$ eran%!)n/
*a)na$ a'iera!i%a$a #ehar ')% esan&
13 Bala$e$, r')an/
Za%! nire$in #es%e le$) #a%era, han'i$ herri sa i$)si$ #ai%)!)&
I!an ere, he(en'i$ e! 'e!a$e!) israel'ar $an,ale$)aren er%! #a% #es%eri$
i$)s& .an'i$ (a'ari$a%)$ ')!)&
14 <isga (en'i"gail)rre$ #egirale$)- #a%era era(an !)en& .an ere
!a!,i al'are erai$i e%a #a$i%!ean !e$r e%a ahari #ana es$aini !i%)en&
15 Balaa(e$ esan !in Bala$i/ 1Za)'e hr erre",arien n'an, ni
*a)nare$in eg%era nan #i%ar%ean?&
18 *a)na$, #i'era ir%eni$, esan #ehar !i%)en hi%!a$ a'iera!i !i!$in
Balaa(i e%a Bala$engana i%!)l%!e$ agin')&
19 I%!)li !en Bala$engana e%a erre",arien n'an a)r$i%) !)en
(a#'ar #)r)!agie$in& Bala$e$ gal'egin !in/
Zer 'i *a)na$C
1: Or')an, Balaa(e$ #er%s ha)e$ a#es%) !i%)en/

1En%!)n arre%a!, Bala$,
T!i,rren se(e hriA
1; *ain$a e! 'a gi!a$ia
ge!)rre%an >ar')%e$,
e! 'a era#a$ia! 'a()%!en
gi!ase(ea$ #e!ala&
Min%!a%!en %e 'a
e%a esana egi%en e!C
.i%!a e(a%en %e,
e%a #e%e ga#e )!%enC
00 Be'ein$a%!e$ agin')a ')%,
*a)na$ #e'ein$a%) egin #ai%)&
Ni$ e!in a%!era eginA
01 E! ') $erri$ a)r$i%) Israelen,
gai!%a$eriari$ e! *a$#en herrian-&
*a)na, #ere *ain$a, #ere$in '),
errege #e!ala
grai,a%!en ') herria$&
00 *ain$a$ a%era !)en Egi,%%i$,
#)2alarena #e!ala$
in'ar i!)garri!-&
03 E! 'a a!%i$eria!$ igar,eni$,
e! e%a (a'ari$a!i"hi%!i$,
Israelen $n%ra #ali ')eni$-&
Bere garaian >a$in hi ')
*a$#en herria$
*a)na$ #eraren al'e egina&
04 Lehia #e!ala al%+a%) 'a herria,
e! ') #errir a%se'en har%)$,
harra,a$ina iren%si
e%a #i$%i(en 'la !)rr),a%) ar%e?&
05 Or')an, Bala$e$ esan !in Balaa(i/
Ma'ari$a%)$ e! #a')!) ere, e! #e'ein$a%) #ehin%!a%A
08 Balaa(e$ eran%!)n !in/
E! al 'i!)% esan, *a)na$ a'iera!i%a$ g)!%ia eginen ')'alaC
Balaa(en hir)garren #e'ein$a!ia
09 Bala$e$ esan !in Balaa(i/ 1Za%!, #es%e le$) #a%era era(an
#ehar !ai%)%& Agian, *ain$a$ e! ') erag!,eni$ i!ang han'i$ Israel
(a'ari$a 'e!a!)n?&
0: Basa(r%)aren gain !egen <er (en'i"gail)rrera era(an !)en&
0; Balaa(e$ esan !in/ 1Erai$i he(en ere !a!,i al'are e%a ,res%a%) !a!,i
!e$r e%a !a!,i ahari?&
30 .ala egin !)en Bala$e$, e%a !e$r e%a ahari #ana es$aini !i%)en
al'are #a$i%!ean&
04& A%ala
1 *a)nari Israel #e'ein$a%!ea a%segin !i%!aila i$)siri$, Balaa( e!
!en >an #es%e%an #e!ala igar,en #ila, #ai!i$ e%a #asa(r%)ra #egira >arri
!en& 0 Israel lein)$a e%+la%)ri$ i$)s%ean, *ain$aren i!,iri%)a$ har%) !)en,
3 e%a #er%s ha)e$ a#es%) !i%)en/

1.na he(en
Ber"en se(e Balaa(en,
#egira'a argi$ gi!naren, (e!)a7
4 hna he(en es%asian,
#egia$ !a#al"!a#al,
*ain$aren hi%!a en%!)n
e%a Ahal%s)aren ager,ena$
'i%)enaren (e!)a&
5 Bai e'erra$ !)re e%+la$, Israel,
#ai e'erra$ !)re egi%!a$,
*a$#en herriA
8 I#ar l)!e"!a#ala$ 'ir)'i%e,
i#ai n'$ #ara%!ea$,
*a)na$ )r"er%!ean lan'a%)ri$
ale e' !e'r ar#len
an%!e$ 'ira&
9 Ura gaine!$a haien s)ile%an,
sra$ )re! ,ar&
Israelg erregea
Agag- erregea #ain ahal%s)ag,
haren errege%!a ger e%a garaiagA
: *ain$a$ a%era !)en Egi,%%i$,
#)2alarena #e!ala$
in'ar i!)garri!&
.erri e%saia$ iren%si$ 'i%),
haien he!)rra$ ,)s$a%)$,
gr,)%!a$ ge!i! !ehar$a%)$&
; Lehia #e!ala (a$)r%)
e%a e%!a%en 'a/
nr$ egin a)rre hariC
Be'ein$a%)a
#e'ein$a%!en !ai%)ena,
(a'ari$a%)a
(a'ari$a%!en !ai%)enaA?
10 Bi!i$i haserre%) !en Bala$ Balaa(e$in e%a, )$a#ile! (eha%+a%)!,
esan !in/
E%saia$ (a'ari$a%!e$ 'ei%), e%a hir) #i'er #e'ein$a%) 'i%)!)A 11
Al'e he(en'i$ !e)reraA Ohre! #e%e$ !in%)'ala hi%! e(an ni!)n, #aina
*a)na$ h)ra ga#e )%!i !ai%)&
Balaa(e$ Israelen e%r$i!)n ,ara iragarri
10 Balaa(e$ eran%!)n !in/
Argi e%a gar#i esan nien !)re (e!)lariei/ 13 1Nahi! e%a Bala$e$
>a)regia #e%e !ilar e%a )rre e(an, e!in ')% ne)re $a#)! e!er%+ ere egin,
e! ni$, e! %+arri$, *a)naren agin')aren $n%ra?& 14 Ne)re a#errira i%!)li$
nai!, #ai7 #aina hri #ain lehen, herri hrre$ e%r$i!)nean !)en herriari
eging 'ina a!al')$ 'i!)%&
15 Or')an, #er%s ha)e$ a#es%) !i%)en/

1.na he(en
Ber"en se(e Balaa(en,
#egira'a argi$ gi!naren,
(e!)a7
18 hna he(en es%asian,
#egia$ !a#al"!a#al,
*ain$aren hi%!a en%!)n,
=i"gi$aren egi%as(a e!ag)%)
e%a Ahal%s)aren ager,ena$
'i%)enaren (e!)a&
19 I$)s%en ari nai!,
#aina e! 'a rain ger%a%)$7
#egi a)rrean ')%,
#aina e! 'a #erehala #e%e$/
*a$#en herri%i$ i!arra sr%!en 'a,
Israel'i$ errege"(a$ila a%era%!en7
Ma#en #e$$ia !an,a%!en '),
Se%en n'rengen
#)r)"he!)rra- +eha%!en&
1: E'( $n$is%a%)$ '),
#ernen Seir l)rral'ea! >a#e%)$/
Israele$ garai,ena lr%)$ ')&
1; *a$#en herri%i$ sr%!en 'a
(en,era%!ailea/ e%saien hirie%an-
#i!iri$ gel'i%)a$ gar#i%!en 'i%)?&
00 =er, Balaa(e$ A(ale$- i$)si e%a #er%s ha)e$ a#es%) !i%)en/

1.errie%an lehena, A(ale$A
.aren e%r$i!)na, r'ea,
hn'a(en'iA?
01 Ken'arra$ ere i$)si e%a #er%s ha)e$ a#es%) !i%)en/

1Z)en egi%!a sen'a,
!)en ha#ia- har$ai%!ean $$a%)aA
00 Baina !)en ha#ia s)a$ iren%si$ ')
e%a A+)rre$- ga%i#)
har%)$ !ai%)!%e?&
03 A!$eni$, #er%s ha)e$ a#es%) !i%)en/

1Ai eneA Nr a%era$ 'a #i!iri$
*ain$a$ e$ing 'ineanC
04 Un%!ia$ 'a%! Zi,re al'e%i$,
A+)r e%a E#er- !an,a%)$ 'i%)!%e,
#aina #eraie$ ere
hn'a%)a$ ger%a%)$ 'ira?&
05 On'ren, Balaa( #ere herrial'era i%!)li !en, e%a Bala$ ere #ere
#i'e%i$ >an !en&
Israel'arra$ i'l"g)r%!aile
05& A%ala
1 Israel'arra$ 6i%i(en e%+la%) !iren& .an e(a$)(e (a#'arre$in
hasi !iren harre(ane%an7 0 #eren >ain$ei es$ain%!en !i!$ie%en
sa$ri@!ie%ara gn#i'a%) !i%)!%en (a#'arre$, e%a israel'arre$ haien
%r') sa$ra%)e%an ,ar%e har%) !)%en e%a haien >ain$a$ g)r%)7 3 hnela,
Baal"<erren- $)l%)e%ara (a$)r%) !en herria e%a *a)naren haserre"s)a
,i!%) !en Israelen a)r$a& 4 *a)na$ esan !in Misesi/ 1Bil') herri$
#)r)!agia$ e%a )r$a i%!a!) nire a)rrean eg)n"argi%an, nire haserre"s)a
Israel'i$ al'en%!e$?&
5 Misese$ Israelg g#ernariei agin') !ien/ 1Z)e%ari$ #a$i%!a$
hil #i%!a Baal"<erren $)l%)e%ara (a$)r%) 'iren #ere ar')ra,e$
gi!ase(ea$?&
8 .ar%an, e(a$)(e (a'ian'ar #a% #ere$in !e$arrela e%rri !en
israel'ar #a% seni'een ar%era, Misesen e%a el$ar%e saren #egi"#is%an,
ha)e$ el$ar$e%a"e%+laren sarreran negarre! !e)'en #i%ar%ean& 9 .ri
i$)s%ean, Elea!arren se(e <inhase$, Aarn a,ai!aren #il#a$, el$ar%earen
er'i%i$ ir%en e%a, es$)e%an lan%!a har%)ri$, : israel'arraren a%!e%i$ ihal"
e%+larain- >an e%a #iei lan%!a sar%) !ien sa#ele%i$& Or')an, gel'i%) egin
!en israel'arra$ hil%!en ari !en i!)rria7 ; r')ra$, 04&000 !iren i!)rria!
hil'a$a$&
10 *a)na$ esan !in Misesi/ 11 1Elea!arren se(e <inhase$, Aarn
a,ai!aren #il#a$, israel'arren a)r$a ne)$an haserrea #are%) '), #era)en
*ain$ #a$ar i!a%eaga%i$ 'ag$i'an es$)#i'ea! ar')ra%s) ager%) #ai%a&
.rrega%i$, e! 'i%)% israel'arra$ s)n%si%), >elsia$ eragin'a& 10 Esai!),
#a'a, #a$e"i%)na egi%en ')'ala #erare$in/ 13 i%)n hrren in'arre! #e%i$
e(a%en 'ie% a,ai!ga, #ai #erari, #ai #eraren n'rengei7 i!an ere, #ere
*ain$aren es$)#i'ea! ar')ra%s) ager%) 'a <inhas, e%a israel'arren al'e$
#ar$a(en"hi$)nea egin ')?&
14 E(a$)(e (a'ian'arrare$in hil !)%en israel'arra$ Zi(ri !)en
i!ena e%a Si(enen lein)$ 2a(ili#)r)e%a$ Sal)ren se(ea !en7 15
e(a$)(e (a'ian'arra$, #erri!, K!#i !)en i!ena e%a Ma'iang T!)r
seni%ar%e#)r)aren ala#a !en&
18 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 19 1Eras (a'ian'arrei
e%a ,rr$a i%!a!), 1: a!,i$eria! !iri$a%) #ai%!ai%)!%e%e #eraie$ ere <er$
a)!ian, #ai%a <er$aren n'ri! i!an'a$ i!)rri"eg)nean hil'a$
K!#iren $as)an ere, #)r)!agi (a'ian'arraren ala#arenean?&
Israel herriaren #igarren i!en"#il$e%a
1; I!)rriaren n'ren,
08& A%ala
1 *a)na$ esan !ien Misesi e%a Aarn a,ai!aren se(e Elea!arri/ 0
1Egin israel'arren el$ar%e saren i!en"#il$e%a-, seni%ar%e$a, Israelg
g)'ars%ea sa%!e$ gai 'iren hgei )r%e! gra$ gi!ne!$a$
errl'a%)!?&
3 .ala, Misese$ e%a Elea!ar a,ai!a$ israel'arren i!en"#il$e%a egin
!)%en Ma#e$ la)%a'an, *r'an n'an, *eri$ ,arean, 4 hgei )r%e!
gra$ gi!ne!$a$ errl'a%)!, *a)na$ Misesi agin') #e!ala-&
.a)e$ 'ira Egi,%%i$ ir%en'a$ israel'arra$/
5 Israelen lehen"se(e R)#enen lein)a, R)#enen se(eengan'i$
sr%)ri$ seni%ar%ee$ sa%!en !)%en/ .en$engan'i$ hen$%arra$,
<al)rengan'i$ ,al)%arra$, 8 .e%!rnengan'i$ he%!rn'arra$ e%a
Kar(irengan'i$ $ar(i%arra$& 9 .rie$ !iren r)#en'ar seni%ar%ea$/ 43&930
gi!ne!$ g)!%ira& : <al)ren se(e !en Elia#, ; Ne()el, Da%an e%a
A#ira(en ai%a& Da%an e%a A#ira( ha)e$ Mises e%a Aarnen a)r$a
al%+a%)%a$ el$ar%e"r'e!$aria$ !iren7 Kreren %al'eare$in #a% egin !)%en,
ha) *a)naren a)r$a al%+a%) !enean& 10 L)rra$, !a#al')ri$, iren%si egin
!i%)en Krere$in #a%era, hnen %al'ea hil e%a s)a$ #erreh)n e%a #errgei%a
ha(ar gi!n s)n%si%) !i%)enean7 herriaren es$ar(en%)ra$ i!an !en hri&
11 Kreren se(ea$, r'ea, e! !iren hil&
10 Si(enen lein)$ seni%ar%ea$/ Ne()elengan'i$- ne()el'arra$,
*a(inengan'i$ >a(in'arra$, *a$inengan'i$ >a$in'arra$, 13
Zerahengan'i$- !erah%arra$ e%a Sa)lengan'i$ sa)l'arra$& 14 .rie$ !iren
si(en'ar seni%ar%ea$/ 00&000 gi!ne!$ g)!%ira&
15 =a'en lein)$ seni%ar%ea$/ T!e2nengan'i$ %!e2n'arra$,
.agirengan'i$ hagi%arra$, 6)nirengan'i$ +)ni%arra$, 18 O!nirengan'i$
!ni%arra$, Erirengan'i$ eri%arra$, 19 Ar'engan'i$ ar'%arra$ e%a
Arelirengan'i$ areli%arra$& 1: .rie$ !iren =a'en lein)$ seni%ar%ea$/
40&500 gi!ne!$ g)!%ira&
1;"01 *)'aren lein)$ seni%ar%ea$/ 6elarengan'i$ +ela%arra$,
<ere%!engan'i$ ,ere!%arra$ e%a Zerahengan'i$ !erah%arra$&
<ere%!engan'i$ sr%)ri$ seni%ar%ea$/ .e%!rnengan'i$ he%!rn'arra$ e%a
.a()lengan'i$ ha()l'arra$& *)'aren #i se(e, Er e%a Onan, Kanaanen hil
!iren& 00 .rie$ !iren *)'aren lein)$ seni%ar%ea$/ 98&500 gi!ne!$
g)!%ira&
03 Isa$arren lein)$ seni%ar%ea$/ Tlarengan'i$ %la%arra$,
<)#arengan'i$ ,)#a%arra$, 04 *a+)#engan'i$ >a+)#%arra$ e%a
6i(rnengan'i$ +i(rn'arra$& 05 .rie$ !iren Isa$arren lein)$
seni%ar%ea$/ 84&300 gi!ne!$ g)!%ira&
08 Za#)lnen lein)$ seni%ar%ea$/ Sere'engan'i$ sere'%arra$,
Elnengan'i$ eln'arra$ e%a *ahleelengan'i$ >ahleel'arra$& 09 .rie$
!iren !a#)ln'ar seni%ar%ea$/ 80&500 gi!ne!$ g)!%ira&
0: *seren se(ea$ Manases e%a E2rai( i!an !iren&
0; Manasesen lein)$ seni%ar%ea$/ Ma$irrengan'i$ (a$ir%arra$, e%a
Ma$irren se(e !en =alaa'engan'i$ galaa'%arra$& 30 =alaa'en lein)$
seni%ar%ea$/ *e!errengan'i$ >e!er%arra$, .ele$engan'i$ hele$%arra$, 31
Asrielengan'i$ asriel'arra$, Si$e(engan'i$ si$e('arra$, 30
6e(i'arengan'i$ +e(i'a%arra$ e%a .e2errengan'i$ he2er%arra$& 33
.e2erren se(e T!el2ha'e$ e! !)en se(eri$ i!an, ala#a$ #ai!i$7 ala#en
i!ena$ Mahla, Na, .gla, Mil$a e%a Tir%!a !iren& 34 .rie$ !iren
Manasesen seni%ar%ea$/ 50&900 gi!ne!$ g)!%ira&
35 E2rai(en lein)$ seni%ar%ea$/ 6)%elahengan'i$ +)%elah%arra$,
Be$errengan'i$ #e$er%arra$, Tahanengan'i$ %ahan'arra$, 38 e%a
6)%elahen se(e Eranengan'i$ eran'arra$& 39 .rie$ !iren E2rai(en
lein)$ seni%ar%ea$/ 30&500 gi!ne!$ g)!%ira&
.rie$ !iren *seren n'renga$, seni%ar%e$a errl'a%)ri$&
3: Ben>a(inen lein)$ seni%ar%ea$-/ Belarengan'i$ #ela%arra$,
A+#elengan'i$ a+#el'arra$, Ahira(engan'i$ ahira('arra$, 3;
6)2a(engan'i$- +)2a('arra$, .)2a(engan'i$ h)2a('arra$, 40 e%a
Belaren se(e !iren Ar' e%a Naa(anengan'i$ ar'%arra$ e%a naa(an'arra$&
41 .rie$ !iren Ben>a(inen n'renga$, seni%ar%e$a errl'a%)ri$/ 45&800
gi!ne!$ g)!%ira&
40 Danen lein)a$ seni%ar%e #a$arra !)en, 6)ha(engan'i$ sr%)%a$
+)ha('arrena& 43 6)ha('ar seni%ar%ea$ 84&400 gi!ne!$ !i%)en g)!%ira&
44 A+erren lein)$ seni%ar%ea$/ *i(narengan'i$ >i(na%arra$,
I+#irengan'i$ i+#i%arra$ e%a Beriarengan'i$ #eria%arra$& 45 Beriaren
n'rengen seni%ar%ea$/ .e#errengan'i$ he#er%arra$ e%a
Mal$ielengan'i$ (al$iel'arra$& 48 A+erre$ ala#a #a% i!an !)en, Serah
i!ene$a& 49 .rie$ i!an !iren A+erren n'renga$ seni%ar%e$a/ 53&400
gi!ne!$ g)!%ira&
4: Ne2%aliren lein)$ seni%ar%ea$/ *ah%!eelengan'i$ >ah%!eel'arra$,
=)nirengan'i$ g)ni%arra$, 4; *e!errengan'i$ >e!er%arra$ e%a
6ile(engan'i$ +ile('arra$& 50 .rie$ !iren Ne2%aliren n'renga$,
seni%ar%e$a errl'a%)ri$/ 45&400 gi!ne!$ g)!%ira&
51 I!en"#il$e%an errl'a%)ri$ israel'arra$ 801&930 i!an !iren
g)!%ira&
Agin')ri$ l)rral'ea #ana%!e$ argi#i'ea$
50 *a)na$ esan !in Misesi/ 53 1Seni%ar%e ha)en ar%ean #ana%)$
')!) l)rral'ea, %al'e #a$i%!aren lag)n"$,)r)a $n%)an har%)ri$/ 54
seni%ar%ea )garia #a'a, n'are"!a%ia ere han'iaga e(ang !ai7 )rria
#a'a, %+i$iaga7 #a$i%!ari i!en"#il$e%an e(an ')en $,)r)aren ara#era&
55 L)rral'earen #ana$e%a !!$e%a! #a$arri$ eging 'a, lein) #a$i%!e$
seni%ar%een n'are"!a%ia lag)n"$,)r)aren ara#era$a i!ang #a'a ere&
58 Z!$e%a$ era#a$i$ ') #a$i%!aren !a%ia, )garia nahi! )rria i!an
seni%ar%ea?&
Le#i%arren #igarren i!en"#il$e%a
59 Le#iren lein)aren i!en"#il$e%a seni%ar%e$a/ =er+nengan'i$
ger+n'arra$, Keha%engan'i$ $eha%arra$ e%a Merarirengan'i$
(erari%arra$& 5: .a)e$ !iren Le#irengan'i$ seni%ar%ea$/ li#ni%arra$,
he#rn'arra$, (ahli%arra$, ()+i%arra$ e%a $re%arra$& Keha%e$ A(ra(
sr%) !)en& 5; A(ra( Le#iren ala#a #a%e$in, Le#i$ Egi,%n i!an
!)enare$in, e!$n') !en7 *$e#e' !)en i!ena& .ne$ hir) se(e"ala#a
sr%) !i!$in A(ra(i/ Aarn, Mises e%a ha)en arre#a Miria(& 80
Aarnengan'i$ Na'a#, A#ih), Elea!ar e%a I%a(ar sr%) !iren& 81 Baina
Na'a# e%a A#ih) hil egin !iren, *a)naren a)rrean hne$ agin') ga#e$
in%sen%s)"es$ain%!a egin !)%ela$& 80 Le#i%arra$ 03&000 !iren g)!%ira,
hila#e%e! gra$ gi!ne!$a$ errl'an sar%)!& Le#i%arra$ e! !i%)!%en
gainera$ israel'arre$in #a%era errl'a%), e! #ai%!eg$ien n'are"!a%iri$
#es%e israel'arrei #e!ala&
I!en"#il$e%aren #)$aera
83 .ri i!an !en Misese$ e%a Elea!ar a,ai!a$ Ma#e$ la)%a'an,
*r'an n'an, *eri$ ,arean, egini$ israel'arren i!en"#il$e%aren e(ai%!a&
84 .a)en ar%ean e! !en gel'i%!en Misese$ e%a Aarn a,ai!a$ Sinai
#asa(r%)an errl'a%)ri$ israel'arri$& 85 I!an ere, *a)na$ esana !ien
#asa(r%)an hil$ !irela7 #era!, e! !en haie%ari$ inr gel'i%!en, *e2)neren
se(e Kale# e%a N)nen se(e *s)e i!an e!i$&
E(a$)(een inr'e"es$)#i'ea
09& A%ala
1 Mahla, Na, .gla, Mil$a e%a Tir%!a T!el2ha'en ala#a$ !iren
T!el2ha' *seren se(e Manasesen lein)$a !en, .e2erren se(ea7 ha)
=alaa'ena e%a ha) Manasesen se(e Ma$irrena& Bs% e(a$)(ee$
a)r$e!%) 0 e%a Misesen, Elea!ar a,ai!aren, ar')ra')nen e%a el$ar%e
saren a)rrean, el$ar$e%a"e%+laren sarreran, esan !)%en/ 3 1=)re ai%a
#asa(r%)an hil !en7 e! !en Kreren %al'e$ ,ar%ai'e i!an, e!%a el$ar%)
ere haie$in *a)naren a)r$a7 #ere #e$a%)aga%i$ sili$ hil !en& E! !)en
se(eri$ )%!i& 4 Desager%) egin #ehar al ') hrrega%i$ g)re ai%aren i!ena$
#eraren seni%ar%e%i$C E(ag)!), #era!, g)ri l)r">a#e%!a g)re ai%aren anaiei
#e!ala?&
5 Misese$ *a)nari a)r$e!%) !in ara!a, 8 e%a *a)na$ eran%!)n/ 9
1Arra!ia ')%e T!el2ha'en ala#e$7 l)r"n'area e(ang 'ie!) >a#e%!an,
#eraien ai%aren anaiei #e!ala/ ai%aren n'area e(ang 'ie!)& : E%a esan
israel'arrei/ =i!n #a% se(eri$ ga#e hil%!en #a'a, haren n'area ala#aren
es$)e%ara ,asa%)$ 'a& ; Ala#ari$ ere e! #a'), #eraren anaiei e(ang
!aie n'area& 10 Anaiari$ ere e! #a'), #eraren ai%aren anaiei e(ang
!aie& 11 E%a sa#ari$ ere e! #a'), gainera$ ahai'ee%a%i$ h)r#ilene$ari
e(ang !ai n'area e%a #era i!ang 'a >a#e& Lege i!ang ')%e ha)
israel'arre$, ni$, *a)na$, Misesi agin')%a$aren ara#era?&
*s)e Misesen n'reng i!en'a%)
10 *a)na$ esan !in Misesi/ 1Ig A#ari(- (en'iaren gail)r
hrre%ara e%a israel'arrei e(ang 'ie'an l)rral'ea i$)si ahal i!ang ')!)
#er%a%i$& 13 On'ren, hil e%a !e)re ar#ase$in el$ar%)$ !ara, Aarn !)re
anaia el$ar%) !en #e!ala& 14 E%a hri, T!in #asa(r%)an israel'ar
el$ar%ea$ a)r,egi e(an !i'anean, nire agin')a !alan%!an >arri !en)%ela$/
e! !eni'a%en )%!i ne)re san%)%as)na israel'arren a)rrean ager%!en, )ra
sr%ara!i!? (T!in #asa(r%)an, Ka'e+en 'agen Meri#a$ i%)rrian
ger%a%)a ai,a%!en 'a he(en)&
15 Misese$ esan !in *a)nari/
18 *a)na, gi!a$i rri #i!i"arnasa e(a%en 'i!)n *ain$a, i!en'a%)
el$ar%earen #)r) i!ang 'en nr#ai%, 19 g)')e%an e%a gainera$
gra#ehere%an gi'a%)$ ')ena-, *a)naren el$ar%ea ar%!ainga#e$ ar%al'e
i!an e! 'a'in&
1: *a)na$ eran%!)n !in Misesi/
.ar%) *s)e, N)nen se(ea/ nire i!,iri%)a! >an%!iri$ gi!na 'a&
Es$)a$ gainean e!arri$ 'i!$i!), 1; Elea!ar a,ai!ari e%a el$ar%e sari
a)r$e!%) e%a $arg)a e(ang 'i!) g)!%ien a)rrean& 00 Ze)re
agin,i'earen ,ar%ai'e eging ')!), israel'ar el$ar%e sa esane$ i!an
'e!an& 01 .alere, Elea!ar a,ai!aren a)rrean a)r$e!%) #ehar$ ') *s)e$,
a,ai!a$ 1Uri(? %resnen #i'e! niri, *a)n hni, $n%s)l%a egi%e$& E%a nire
esanera- #a$arri$ eging 'i%)!%e g)')a$, #ai #era$, #ai israel'arren
el$ar%e sa$&
00 *a)na$ agin') #e!ala egin !)en Misese$& *s)e har%) e%a
Elea!ar a,ai!ari e%a el$ar%e sari a)r$e!%) !ien& 03 Elea!arre$ es$)a$
gainean e!arri e%a $arg)a e(an !in, *a)na$ Misesen #i'e! agin')
#e!ala&
Sa$ri@!iei #)r)!$ ara)a$ li%)rgi eg)%egiaren ara#era-
0:& A%ala
1 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 0 1Agin') israel'arrei i!an
'ai%e!ela ar')ra%s) 'ag!$i'an es$aingaia$, nire hre! erre%!e$
,aria$, e!arri%a$ eg)ne%an a)r$e!%en7 a%segine! nar%)$ 'i%)%& 3
Esaie!)/
Eg)ner$a
1.na he(en *a)naren hre! eg)ner erre$ 'i%)!)en ,aria$/
)r%e#e%e$ #i ar$)(e a$asga#e eg)ner$ erre",ari gisa7 4 #a%a gi!ean
es$aini$ 'a e%a il)na#arrean #es%ea7 5 e%a la#re",ari gisa, li%r e%a
er'iren #a% li%an ra%)ri$ la) $il gi"irin gar#i& 8 .ri 'a eg)ner$
erre",aria, Sinai (en'ian egin hi !enaren era$a/ *a)naren hre!
erre%a$ ,aria 'a, #era$ a%segine! nar%!en ')ena& 9 Leheneng
ar$)(eare$in #a%era, li%r e%a er'i ar' es$aini$ 'a is)r",ari%!a%7 is)r"
,aria san%)%egian es$aini$ !ai *a)nari& : Bigarren ar$)(ea
il)na#arrean es$aini$ 'a is)r",ari #erare$in, e%a *a)na$ a%segine!
nar%)$ ') #ere hre! erre%a$ ,aria&
Lar)n#a%e$a
; 1Lar)n#a%e!, )r%e#e%e$ #i ar$)(e a$asga#e es$aini$ 'ira,
li%an ra%)ri$ !r%!i $il irinen la#re",aria e%a haiei 'ag!$ien is)r"
,aria$& 10 .a) 'a lar)n#a%er es$aini #eharre$ erre",aria, eg)ner$
erre",ari e%a is)r",arie! gain&
.ilaren lehen eg)ne$a
11 1.ilaren hasieran, #i !e$r, ahari #a% e%a )r%e#e%e$ !a!,i
ar$)(e 'ena$ a$asga#ea$ a)r$e!%)$ 'i!$i!)e *a)nari erre"
,ari%!a%& 10 Oli%an ra%)ri$ irina es$aini$ ')!)e la#re",ari%!a%/
!e$r #a$i%!e$ ha(a#i $il, ahariare$in !r%!i $il 13 e%a ar$)(e
#a$i%!e$ la) $il& *a)naren hre! erre%a$ ,aria 'a, #era$ a%segine!
nar%!en ')ena& 14 O,arigaiei is)r",ari ha)e$ 'ag!$ie/ !e$r #a$i%!ari
hir) li%r ar', ahariari #i li%r e%a ar$)(e #a$i%!ari li%r e%a er'i& .ri 'a
hil g)!%ien hasieran es$aini$ 'en erre",aria& 15 =ainera, a$er #a%
es$aini$ !ai *a)nari #ar$a(en",ari%!a%, eg)ner$ erre",ari e%a is)r"
,arie! gain&
<a!$ *ai$a
(L# 03,5":)
18 1Lehen hilaren ha(ala)an <a!$a s,a%)$ ')!)e *a)naren
hre!, 19 e%a hilaren ha(a#s%ean !a!,i eg)ne$ >aia has%en 'a/ eg)n
hrie%an lega(iga#e$ gia >ang ')!)e& 1: As%earen lehen eg)nean
#a%!ar sa$ra%)a i!ang ')!)e e%a e! 'a hi$ lan arr)n%i$ eging& 1;
O,aria$ erre$ 'i%)!)e *a)naren hre!/ #i !e$r, ahari #a% e%a )r%e#e%e$
!a!,i ar$)(e 'ena$ a$asga#ea$, 00 e%a 'ag$ien la#re",aria,
li%an ra%)ri$ irina, alegia/ !e$r #a$i%!e$ ha(a#i $il, ahariare$in
!r%!i $il 01 e%a ar$)(e #a$i%!e$ la) $il& 00 =ainera, a$er #a%
#ar$a(en",ari%ara$, !e)en #e$a%)en #ar$a(en"hi$)nea egi%e$& 03
.ri g)!%ia eginen ')!)e gi!er egin #eharre$ erre",aria! gain& 04
Za!,i >aieg)ne%an, eg)ner es$aini$ 'i%)!)e *a)naren hre! erre%!e$
,aria$ e%a har$ a%segine! nar%)$ 'i%)& O,ari$, eg)ner$ erre",ari
e%a is)r",arie! gain eginen 'i%)!)e& 05 Za!,igarren eg)nean #a%!ar
sa$ra%)a i!ang ')!)e #errir e%a e! 'a hi$ lan arr)n%i$ eging&
Men'e$s%e *ai$a
(L# 03,15"00)
08 1As%een *aian, lehen 2r)i%)en eg)nean )!%a #erri$ 2r)i%)en
,aria *a)nari a)r$e!%ean, #a%!ar sa$ra%)a i!ang ')!)e e%a e! 'a hi$
lan arr)n%i$ eging& 09 Bi !e$r, ahari #a% e%a )r%e#e%e$ !a!,i ar$)(e
es$aini$ 'i%)!)e erre",ari%!a%, e%a *a)na$ a%segine! nar%)$ 'i%)& 0:
Oli%an ra%)ri$ irina es$aini$ ')!)e la#re",ari%!a%/ !e$r #a$i%!e$
ha(a#i $il, ahariare$in !r%!i $il 0; e%a ar$)(e #a$i%!e$ la) $il& 30
=ainera, a$er #a% !e)en #e$a%)en #ar$a(en"hi$)nea egi%e$& 31 O,ari$
eginen 'i%)!)e eg)ner$ erre",ari e%a la#re",arie! gain& A#ere
a$asga#ea$ a)$era%)$ 'i%)!)e e%a 'ag!$ien is)r",aria$ eran%si$&
<!"irrin%!i"eg)ne$a
(L# 03,03"05)
0;& A%ala
1 1Za!,igarren hilaren lehen eg)nean #a%!ar sa$ra%)a i!ang ')!)e
e%a e! 'a hi$ lan arr)n%i$ eging& <!"irrin%!i"eg)na- 'a& 0 Ze$r #a%,
ahari #a% e%a )r%e#e%e$ !a!,i ar$)(e 'ena$ a$asga#ea$ es$aini$
'i%)!)e erre",ari%!a%, e%a *a)na$ a%segine! nar%)$ 'i%)& 3 Oli%an
ra%)ri$ irina es$aini$ ')!)e la#re",ari%!a%/ !e$rrare$in ha(a#i $il,
ahariare$in !r%!i $il 4 e%a ar$)(e #a$i%!e$ la) $il& 5 =ainera, a$er
#a% #ar$a(en",ari%ara$, !e)en #e$a%)en #ar$a(en"hi$)nea egi%e$& 8
O,ari$ es$aini$ 'i%)!)e, hilaren hasiera$ e%a eg)ner$ erre",arie!
gain e%a #erriei 'ag!$ien la#re" e%a is)r",arie! gain, ara)%)a
'agene!& *a)na$ a%segine! nar%)$ 'i%) #ere hre! erre%a$ ,ari$&
Bar$a(en Eg)n han'i$a
(L# 03,08"30)
9 1Za!,igarren hilaren ha(arrean, #a%!ar sa$ra%)a i!ang ')!)e7
#ara)"eg)na i!ang 'a e%a e! ')!)e hi$ lan arr)n%i$ eging& : Ze$r
#a%, ahari #a% e%a )r%e#e%e$ !a!,i ar$)(e 'ena$ a$asga#ea$
es$aini$ 'i%)!)e erre",ari%!a%, e%a *a)na$ a%segine! nar%)$ 'i%)& ;
Oli%an ra%)ri$ irina es$aini$ ')!)e la#re",ari%!a%/ !e$rrare$in
ha(a#i $il, ahariare$in !r%!i $il 10 e%a ar$)(e #a$i%!e$ la) $il& 11
=ainera, a$er #a% #ar$a(en",ari%ara$, Bar$a(en Eg)n han'i$
#ar$a(en",aria! e%a eg)ner$ erre",arie! gain, #era)ei 'ag!$ien
la#re" e%a is)r",arie$in&
E%+la *ai$a
(L# 03,33"43)
10 1Za!,igarren hilaren ha(a#s%ean #a%!ar sa$ra%)a i!ang ')!)e
e%a e! 'a hi$ lan arr)n%i$ eging& Za!,i eg)ne! eging ')!)e >ai
*a)naren hre!& 13 .a(ahir) !e$r, #i ahari e%a )r%e#e%e$ ha(ala)
ar$)(e 'ena$ a$asga#ea$ es$aini$ 'i%)!)e erre",ari%!a%, e%a
*a)na$ a%segine! nar%)$ 'i%)& 14 Oli%an ra%)ri$ irina es$aini$ ')!)e
la#re",ari%!a%/ !e$r #a$i%!e$ ha(a#i $il, ahari #a$i%!e$ !r%!i $il
15 e%a ar$)(e #a$i%!e$ la) $il& 18 =ainera, a$er #a% #ar$a(en"
,ari%ara$, eg)ner$ erre",ari e%a #era)ei 'ag!$ien la#re" e%a is)r"
,arie$in&
19"34 1Bigarren eg)ne%i$ !a!,igarrenera, eg)ner$ erre",ari e%a
#era)ei 'ag!$ien la#re" e%a is)r",arie! gain, a$asga#e$ a#erea$
es$aini$ 'i%)!)e erre",ari%!a%, 'ag!$ien la#re" e%a is)r",arie$in, e%a
a$er #a% #ar$a(en",ari%ara$& .na erre",ari%!a% es$aini #eharre$
a#erea$/
1Bigarren eg)nean, ha(a#i !e$r, #i ahari e%a )r%e#e%e$ ha(ala)
ar$)(e7 hir)garren eg)nean, ha(ai$a !e$r, #i ahari e%a )r%e#e%e$
ha(ala) ar$)(e7 la)garren eg)nean, ha(ar !e$r, #i ahari e%a
)r%e#e%e$ ha(ala) ar$)(e7 #sgarren eg)nean, #e'era%!i !e$r, #i ahari
e%a )r%e#e%e$ ha(ala) ar$)(e7 seigarren eg)nean, !r%!i !e$r, #i ahari
e%a )r%e#e%e$ ha(ala) ar$)(e7 !a!,igarren eg)nean, !a!,i !e$r, #i
ahari e%a )r%e#e%e$ ha(ala) ar$)(e&
35 1Zr%!igarren eg)nean, a(aiera$ #a%!arra i!ang ')!)e e%a e!
'a hi$ lan arr)n%i$ eging& 38 Ze$r #a%, ahari #a% e%a )r%e#e%e$ !a!,i
ar$)(e 'ena$ a$asga#ea$ es$aini$ 'i%)!)e erre",ari%!a%, e%a
*a)na$ a%segine! nar%)$ 'i%)& 39 O,arigai #a$i%!ari, 'ag!$in la#re"
e%a is)r",aria$ eran%si$ 'i!$i!)e, ara)%)a 'agene!& 3: =ainera, a$er
#a% #ar$a(en",ari%ara$, eg)ner$ erre",ari e%a #era)ei 'ag!$ien
la#re" e%a is)r",arie$in&
3; 1.rra hr e!arri%a$ eg)ne%an *a)nari es$aini$ 'i!$i!)en
,aria$, #%ren #a% #e%e%!e$ nahi! nr$ #ere #rn'a%e! es$aini%a$
,arie! gain, e%a gainera$ erre",ari, la#re" e%a is)r",ari nahi!
el$ar%as)n",arie! gain?&
30& A%ala
1 Misese$ israel'arrei a'iera!i !ien *a)na$ agin')ri$ g)!%ia&
*a)nari egini$ #%a! ara)a
0 On'ren, *a)naren #es%e agin')$ a'iera!i !i!$ien Misese$
Israelg lein)#)r)ei/ 3 1*a)nari egini$ #%! nahi! e'!ein !in"hi%!e! #ere
#)r)a l%!en ')en gi!ase(ea$ e!in i!ang ') #ere hi%!a >an/ !eha%!"
(eha%! #e%e$ ') hi%! e(ana&
4 1E(an 'e!ag)n, *a)nari #%a egin e' #ere #)r)a e'!ein
$n,r(e!)! l%) ')ena, rain'i$ ai%aren e%+ean #i!i 'en nes$a%+a 'ela& 5
Ai%a$, >a$inaren gainean egni$, 'e)s ere esa%en e! #a'i, #% e%a
$n,r(e!) g)!%ia$ #ali!$a$ i!ang 'ira& 8 Baina ai%a$, >a$i%ean,
niri!%en e! #a'ie, #% e%a $n,r(e!) haie$ g)!%ia$ h)%sean gel'i%)$
'ira7 haie%a%i$ li#re )%!i$ ') *a)na$ nes$a%+a, ai%a$ niri%!iri$ e(an e!
'ila$&
9 1E(an 'e!ag)n, nes$a%+a, ar%ean #%! e' ngi ,en%sa%) ga#e
har%)ri$ $n,r(e!)! l%)a 'agelari$, e!$n') egi%en 'ela& : Senarra$,
hrren #erri >a$i%ean, 'e)s ere esa%en e! #a'i, #% nahi! $n,r(e!)a$
#ali!$a$ i!ang 'ira& ; Baina senarra$, >a$i%ean, niri!%en e! #a'ie,
#aliga#e%)ri$ gel'i%)$ 'a e(a!%ea$ egini$ #% nahi! ngi ,en%sa%)
ga#e har%)ri$ $n,r(e!)a7 *a)na$ li#re )%!i$ ') haie%a%i$&
10 1Alarg)n%saren nahi! senarra$ !a,)!%)%a$ e(a$)(earen #%a
nahi! e'!ein $n,r(e!) #ali!$a i!ang 'a& 11 E(an 'e!ag)n, r'ea,
e(a!%ea$, ar%ean senarraren e%+ean #i!i 'ela, #%! nahi! e'!ein !in"
hi%!e! #ere #)r)a l%!en ')ela& 10 Senarra$, hrren #erri >a$i%ean, 'e)s
ere esa%en e! #a'i, niri%!ia e(a%en 'i, e%a #%a$ !ein $n,r(e!)a$
#ali!$a$ i!ang 'ira& 13 Baina senarra$, >a$i%ean, #aliga#e%!ea
era#a$i%!en #a'), e(a!%ea$ hi%! e(an'a$ #%a nahi! $n,r(e!)a
h)%sean gel'i%)$ 'a& Senarra$ #aliga#e%) 'i%)ene!, *a)na$ haie%ari$
li#re )%!i$ ') e(a!%ea& 14 E'!ein 'elari$ ere e(a!%earen #%a e'
#ara) egi%e$ !in"hi%!a, senarra$ #ih)r%!en ') #ali!$ ala #aliga#e$&
15 Senarra$, e(a!%earen #% nahi! $n,r(e!)aren #erri >a$ini$,
#ihara()nera ar%e 'e)s ere esa%en e! #a'i, e(a$)(earen #%a !ein
$n,r(e!)a #ali!$a i!ang 'a& 18 Baina gerag #aliga#e%!ea
era#a$i%!en #a'), #era i!ang 'a e(a!%earen err)aren eran%!)le?&
19 .rie$ 'ira *a)na$ Misesi e(an'a$ ara)a$, #ai e(a$)(e
e!$n')a$, #ai rain'i$ ai%aren e%+ean #i!i 'en nes$a%+a$ egini$
,r(esei #)r)!&
Ma'ian'arren a)r$a$ g)')a
31& A%ala
1 *a)na$ esan !in Misesi/ 0 1Egin (en'e$) (a'ian'arren $n%ra-,
israel'arrei egin 'ie%en $al%eaga%i$7 n'ren, hil eging !ara?&
3 Misese$, #a'a, esan !in herriari/ 1A)$era%) gi!na$ e%a har
'i%!a%ela ar(a$ g)')ra$, Ma'ianen a)r$a *a)na$ era#a$i ')en
(en'e$)a har%!era >a%e$& 4 Israelg lein) g)!%ie%a%i$ (ilana gi!n
#i'ali$ 'i%)!)e g)')ra?&
5 .rrela, ha(a#i (ila gi!n ar(a%) ,res%a%) !i%)!%en g)')ra$,
lein) #a$i%!e%i$ (ila& 8 .rie$ #i'ali !i%)en Misese$ g)')ra7 ar(a"
gi!ne$in #a%era, Elea!arren se(e <inhas #i'ali !)en, %resna sa$ra%)a$
e%a seinalea$ egi%e$ %)r)%a$ era(ane!& 9 =erra egin !i%en, #a'a,
Ma'iani, *a)na$ Misesi agin') #e!ala, e%a (a'ian'ar gi!ne!$ g)!%ia$
hil !i%)!%en, : Ma'iang #s% erregea$ #arne/ E#i, Re$e(, T!)r, .)r e%a
Re#a& Ber"en se(e Balaa( ere e!,a%a! hil !)%en& ; Israel'arre$ ga%i#)
har%) !i%)!%en (a'ian'ar e(a$)(e e%a ha)rra$, e%a a#ere, a!ien'a e%a
n'as)na$ harra,a%)& 10 Ma'ian'arra$ #i!i !irene$ hiri e%a $an,ale$)
g)!%iei s) e(an !ie%en& 11 On'ren, harra,a%)ri$ g)!%ia a#ere nahi!
gi!a$i har%) 10 e%a Ma#e$ la)%a'an, *r'an n'an, *eri$ ,arean,
e%+la%)ri$ !e)'en Misesi, Elea!ar a,ai!ari e%a israel'arren el$ar%e sari
era(an !ie%en&
13 Mises, Elea!ar a,ai!a e%a el$ar%e"ar')ra')n g)!%ia$, $an,ale$)a
)%!iri$, #i'era ir%en !i%!ai!$ien& 14 Baina Mises haserre%) egin !en
g)')%i$ !e%!en g)'ars%e$ %al'e#)r)e$in, 15 e%a esan !ien/ 1Zerga%i$
)%!i 'i%)!)e #i!iri$ e(a$)(ea$C 18 Ba!ene$i%en #eraie$ i!an !irela,
Balaa(e$ !iri$a%)ri$-, israel'arra$ *a)naren a)r$a al%+ara!i !i%)!%ena$,
<er$ har%an7 hrrega%i$, hain !)!en, ger%a%) !en i!)rria *a)naren
el$ar%earen a)r$a& 19 Orain, #a'a, hil ()%i$a$ e%a se+)"harre(ana$ i!an
'i%)!%en e(a$)(e g)!%ia$7 1: )%!i #i!iri$, r'ea, e%a har%) !e)en%!a%
nes$a%+a #ir>ina$& 1; E%a !)e$, nr#ai% hil e' gr,)ren #a% )$i%)
')!)en$, !a!,i eg)ne! $an,ale$)%i$ a,ar%e egng !are%e e%+la%)ri$&
Bai !)e$, #ai ga%i#)e$, gar#i$)n%!a eging ')!)e hir)garren e%a
!a!,igarren eg)ne%an& 00 Era #erean, gar#i%) arr,a g)!%ia, #ai%a larr)!$
ga)!a$, ah)n%!"hile!$ ihala$ e%a !)re!$ %resna$ ere?&
01 =)')an i!an'a$ sl'a') g)!%iei esan !ien Elea!ar a,ai!a$/
1.na he(en *a)na$ Misesi agin')ri$ legea$/ 00 Urre, !ilar, #rn%!e,
#)r'ina, e!%ain) nahi! #er)n, 03 ha) 'a, s)a >asan 'e!a$een !ernahi,
s)%an e!arri e%a gar#i$)n%!ara$ )re%an sar%)! gar#i%)$ ')!)e7 s)a >asan
e!in ')en g)!%ia, #erri!, )re%an sar%)$ ')!)e& 04 Za!,igarren eg)nean
arr,a$ gar#i%) e%a gar#i gel'i%)$ !are%e7 n'ren, $an,ale$)an sar%)
ahal i!ang !are%e #errir?&
.arra,a$inen #ana$e%a
05 *a)na$ esan !in Misesi/ 08 1A%era, Elea!ar a,ai!aren e%a
el$ar%e$ 2a(ili#)r)en lag)n%!are$in, harra,a%)ri$ gi!a$i e%a a#ereen
$n%)a, 09 e%a er'i#ana%) g)')ra #rr$a%!era >an 'irenen e%a el$ar%e
saren ar%ean& 0: .rre%a%i$ g)!%i%i$, #erei!i !a%i #a% *a)naren%!a%/
g)')ra #rr$a%!era >an 'irenei 'ag$iene%i$, #s%eh)ne$ #a%, #ai
gi!a$ie%a%i$, #ai #ehi, as% nahi! ar'ie%a%i$7 0; har%) !a%i hri e%a era(an
Elea!ar a,ai!ari *a)naren%!a% es$ain%!a gisa& 30 =ainera$ israel'arrei
'ag$iene%i$, #erri!, har%) #errgei%a ha(arre$ #a%, #ai gi!a$ie%a%i$, #ai
a#ere g)!%ie%a%i$ #ehi, as% nahi! ar'ie%a%i$, e%a e(an *a)naren
egi%!a$ !er#i%!)a! ar')ra%!en 'iren le#i%arrei?&
31 Misese$ e%a Elea!ar a,ai!a$ *a)na$ Misesi agin') #e!ala egin
!)%en& 30 =)')an harra,a%) !)%ene%i$ gel'i%!en !ena ha)+e !en/ ar'ia$
895&000, 33 #ehia$ 90&000, 34 e%a as%a$ 81&0007 35 gi!a$ia$, #erri!, ha)
'a, nes$a%+a #ir>ina$, 30&000 g)!%ira&
38 =)')an i!an'a$ei !eg$ien er'i",ar%ea ha)+e !en/ ar'ia$
339&500, 39 (*a)nari !eg!$ina$ 895 #)r)), 3: #ehia$ 38&000 (*a)nari
!eg!$ina$ 90 #)r)), 3; as%a$ 30&500 (*a)nari !eg!$ina$ 81 #)r)) 40
e%a 18&000 ,er%sna (*a)nari !eg!$ina$ 30)& 41 Misese$ Elea!ar
a,ai!ari e(an !i!$in *a)naren%!a% es$ain%!a gisa #erei!i%a$a$, *a)na$
agin') #e!ala&
40 Bes%e er'i",ar%ea, israel'arrei #ana%!e$ Misese$ g)')"
harra,a$ine%a%i$ #erei!ia, 43 ha)+e !en/ ar'ia$ 339&500, 44 #ehia$
38&000, 45 as%a$ 30&500, 48 e%a 18&000 ,er%sna& 49 Israel'arrei
!eg$ien !a%i%i$, gi!a$i e%a a#ere"(%a #a$i%!e%i$ #errgei%a ha(arre$
#a% #erei!i !)en, e%a *a)naren egi%!a$ !er#i%!)a! ar')ra%!en !iren
le#i%arrei e(an !ien, *a)na$ agin') #e!ala&
B)r)!agien #rn'a%e!$ es$ain%!a$
4: =)'ars%e$ %al'e#)r)e$ Misesengana >an 4; e%a esan !i%en/
1Z)re !er#i%!ari$ ge)re agin'),ean gene)!$an sl'a')en $n%)a a%era
')g) e%a e! !aig) inr ere 2al%a& 50 .rrega%i$, #i!iri$ a%era gai%)ela$,
*a)nari e(an nahi 'i!$ig) ,ari%!a% nr$ #ere%!a% es$)ra%) 'i%)en
)rre!$ #i%+ia$/ era!%)n, es$)()%)rre$, #es$ e%a #elarri%a$a$?&
51 Misese$ e%a Elea!ar a,ai!a$ )rre lan')!$ #i%+ia$ >as !i%)!%en&
50 =)'ars%e$ %al'e#)r)e$ *a)nari ,ari%!a% es$aini%a$ )rrea$ eh)n e%a
hir)rgei%a ha(ar $il ,isa%!en !)en g)%+i gra#ehera& 53 Bi%+i$
sl'a')e$ g)')an nr$ #ere%!a% harra,a%)a$ !iren-&
54 Misese$ e%a Elea!ar a,ai!a$, #a'a, g)'ars%e$
%al'e#)r)engan'i$ )rrea >as e%a el$ar$e%a"e%+lara era(an !)%en, *a)na$
israel'arra$ ggan i!an !i%!an&
Bi lein) e%a er'i *r'anen e$ial'ean
30& A%ala
1 R)#enen e%a =a'en n'renge$ a#ere"%al'e #i!i$i han'ia$
!i%)!%en& *a!er e%a =alaa'- l)rral'ea$ a#erea$ ha!%e$ s a)$era$a$
!irela i$)si !)%elari$, 0 Mises, Elea!ar a,ai! e%a el$ar%e"ar')ra')nengana
>an e%a esan !ie%en/
3 A%ar%, Di#n, *a!er, Ni(ra, .e+#n, Elale, Se#a(, Ne# e%a
Ben hiria$, 4 israel'ar el$ar%ea iris%ean *a)na$ $n$is%a%) ')en l)rral'e
ha), a)$era$a 'a a#el%!ain%!ara$7 e%a g)$, !)re !er#i%!ari$, a#ere as$
')g)& 5 Begi$ #agai%)!), e(ag)!) l)rral'e ha) >a#e%!an7 e! gai%!a!)
*r'an igar%!era #ehar%)&
8 Baina Misese$ esan !ien/
NlaC Z)e$ he(en gel'i%), gainera$ israel'arra$, !)en seni'ea$,
#rr$ara 'a!en #i%ar%eanC 9 Zerga%i$ !a#il%!a%e israel'arra$
a'rega#e%!en, *a)na$ e(an'a$ l)rral'era igar e! 'ai%e!enC : .ri+e
#era egin !)%en !)en ar#ase$ ere, Ka'e+"Barnea%i$ l)rral'e ha) i$er%!era
#i'ali ni%)enean& ; E+$l i#arrera iri%si e%a l)rral'ea i$er%) n'ren,
israel'arra$ a'rega#e%) nahi i!an !i%)!%en, *a)na$ e(a%en !ien
l)rral'ean sar e! !i%e!en& 10 Eg)n har%an haserre"s)%an >arri !en *a)na e%a
!in egin !)en 11 A#raha(, Isaa$ e%a *a$#i hi%! e(an'a$ l)rral'ea e!
!)%ela i$)si$ Egi,%%i$ a%era !iren hgei )r%e! gra$ gi!ne!$e$, leial
i!an e! !i%!ai!$ila$& 10 *e2)neren se(e Kale# $eni!%arra e%a N)nen se(e
*s)e i!an !iren sal#)es,en #a$ar, ha)e$ #ai, ha)e$ g)!%i! leial i!an
#ai%!i%!ai!$in& 13 .aserre"s)%an >arri !en *a)na r')an Israelen a)r$a, e%a
#errgei )r%e! hara%"hna% era#ili !)en herria #asa(r%)an, *a)na$
a%segin e! !)ena egin !)en #ela)nal'i h)ra g)!%ia hil ar%e& 14 E%a rain
!)e$, #e$a%ari$)(e$, !e)en ar#asen #i'ea har%!en ')!)e, *a)naren
haserre"s)a Israelen a)r$a areag s)s,er%!e$& 15 I!an ere,
*a)narengan'i$ al'en%!en #a!are%e, are gehiag l)!a%)$ 'i har$ Israeli
#asa(r%)$ egnal'ia, e%a, r')an, !)e$ i!ang !are%e herri saren
hn'a(en'iaren eran%!)le&
18 =a' e%a R)#enen lein)e%a$ gi!ne$ esan !i%en Misesi/
Ar%egia$ erai$i$ 'i%)g) he(en ar%al'een%!a% e%a hiria$
2a(ilien%!a%, 19 e%a ge), ar(a$ har%)ri$, #es%e israel'arren a)rre%i$
>ang gara lehian, #erena i!ang ')%en %$ira sar%) ar%e& Bi%ar%ean, g)re
2a(ilia$ hiri g%r%)e%an gel'i%)$ 'ira, #er%a$ #i!%anleengan'i$
#a#es%)ri$& 1: E! gara e%+era i%!)li$, israel'ar #a$i%!a #ere n'arearen
>a#e egin ar%e& 1; Baina e! ')g) ,ar%eri$ i!ang *r'ane! #es%al'e$ l)r"
#ana$e%an, g)ri 'ag$ig)n n'area *r'ane! al'e hne%an, e$ial'ean,
#ai%a)$ag)&
00 Misese$ esan !ien/
Egi!)e agin') ')!)ena/ har%) ar(a$ *a)naren agin')ra
#rr$a%!e$7 01 igar 'e!a%ela !)en gi!n ar(a%) g)!%ie$ *r'an i#aia
*a)naren agin')ra e%a gel'i%) han, *a)na$ #ere e%saia$ han'i$ #%a ar%e7
00 hrrela #a'a, e%a *a)naren lag)n%!a! l)rral'ea (en,era%) #ain lehen
i%!)l%!en e! #a!are%e, e! ')!)e inla$ err)ri$ i!ang, e! *a)naren, e!
Israelen a)rrean, e%a l)rral'e ha) !e)en >a#e%!a i!ang ')!)e, *a)naren
niri%!ia!& 03 Baina, hrrela e! #a')!)e >$a%!en, #e$a%) eginen ')!)e
*a)naren a)r$a, e%a >a$in e! 'i!)ela !igrrari ihes eging& 04 Erai$i, #a'a,
hiria$ !e)en 2a(ilien%!a% e%a ar%egia$ ar%al'een%!a%& Baina e)%si e(an'a$
hi%!ari&
05 =a'en e%a R)#enen n'renge$ eran%!)n !i%en Misesi/
<res% ga)'e !)re agin')a #e%e%!e$, >a)na& 08 =)re e(a!%e e%a
ha)rra$, ar%al'e e%a a#erea$ he(en gel'i%)$ 'ira, =alaa'e$ hirie%an& 09
Z)re !er#i%!ari$, al'i!, g)')ra$ ar(a%)ri$, *a)naren agin')ra #rr$ara
>ang gara, !)$, >a)n hrre$, esan #e!ala&
0: .nela agin') !ien Misese$ Elea!ar a,ai!ari, N)nen se(e
*s)eri e%a israel'ar lein)e%a$ 2a(ili#)r)ei ga'%arrei e%a r)#en'arrei
#)r)!/ 0; 1=a'en e%a R)#enen n'rengei, *a)naren agin')ra
#rr$a%!e$ ar(a%)ri$ !)e$in #a%era *r'an i#aia igar%!en #a')%e,
l)rral'ea (en,era%) n'ren, =alaa' es$)al'ea e(ang 'ie!)e n'are&
30 Baina, ar(a%)ri$ !)e$in #a%era *r'an igar%!en e! #a')%e, Kanaan
l)rral'ean i!ang ')%e n'area !)e$ #e!ala?&
31 =a'en e%a R)#enen n'renge$ esan !)%en/ 1Be%e$ ')g)
*a)na$ !er#i%!arii esana& 30 *ang gara Kanaan l)rral'era, ar(a%)ri$
*a)naren agin')ra #rr$a%!era, e%a 'ag$ig)n l)r"n'area *r'ane!
hnain'ian i!ang ')g) >a#e%!an?&
33 .rrela, =a'en e%a R)#enen n'rengei e%a *seren se(e
Manasesen lein) er'iari a(r%arren errege Sihnen e%a Ba+ang errege
Ogen erres)(a$ e(an !i!$ien Misese$, #er%a$ hiri e%a ing)r)$
herri+$e$in&
34"38 =a'en n'renge$ Di#n, A%ar%, Arer, A%r%"62an, *a!er,
*g#ha, Be%"Ni(ra e%a Be%".aran hiria$ #errerai$i e%a g%r%) !i%)!%en,
e%a ar%egia$ erai$i& 39"3: R)#enen n'renge$ .e+#n, Elale, Kiria%ai(,
Ne#, Baal"Men e%a Si#(a- #errerai$i !i%)!%en, e%a #errerai$i%a$ hiriei
i!ena al'a%) !ie%en&
3; Manasesen se(e Ma$irren n'renge$ =alaa'era >an e%a
$n$is%a%) egin !)%en, #er%a$ a(r%arra$ #%a!& 40 E%a Misese$
Manasesen se(e Ma$irren n'rengei e(an !ien =alaa', e%a #er%an >arri
!iren #i!i%!en& 41 Manasesen se(e *airren n'renge$ hang herri+$a$
$n$is%a%) e%a 1*airren .erri+$a$? e(an !ie%en i!en& 40 Kena% hiria e%a
hnen (en,e$ herri+$a$ $n$is%a%) !i%)en N#ah"e$, e%a #ere i!ena
e(an, 1N#ah? alegia&
Ir%eera$ e%a,en !erren'a
33& A%ala
1 .na, israel'arre$, Mises e%a Aarnen gi'ari%!a,ean Egi,%%i$
g)'ari"%al'e$a #ana%)ri$ a%era !irenean, egin !i%)!%en #i'e$ e%a,a$& 0
Misese$ i'a%!i! >as !i%)en *a)naren agin')ra egin !)%en i#ilal'i$
a#ia,)n%) e%a hel()ga$& .na he(en hrien !erren'a-/
3 Ra(ses%i$ a#ia%) !iren leheneng hilaren ha(a#s%ean, <a!$
#ihara()nean7 israel'arra$ li#re- ir%en !iren egi,%arren #egi"#is%an, 4
ha)e$ *a)na$ hilara!i%a$ lehen"se(ea$ ehr!%en ari !irela hrrela
e(an !ien *a)na$ e,aia egi,%arren >ain$ei& 5 Ra(ses%i$ a#ia%)ri$,
S)$%en $an,a%) !iren h)rreng7 8 S)$%e%i$ a#ia%) e%a, #asa(r%)"
er%!ean, E%a(en $an,a%) !iren7 9 E%a('i$ a#ia%)ri$, Baal"T!e2n ,arean
'agen <i".ir%era i%!)li !iren e%a Mig'l a)rrean e%+la%)7 : <i".ir%e%i$
a#ia%)ri$, i%sasa !ehar$a%) e%a #asa(r%)ra iri%si !iren e%a, E%a(
#asa(r%)an hir) eg)ne$ #i'ea egin n'ren, Maran $an,a%)7 ; Mara
ere )%!i e%a, Eli(era, ha(a#i i%)r#)r) e%a hir)rgei%a ha(ar ,al(n'
!i%)en asira, iri%si!, #er%an e%+la%) !iren7 10 Eli('i$ I%sas =rri n'ra
>an !iren h)rreng7 11 I%sas =rri%i$, Sin #asa(r%)ra7 10 Sin
#asa(r%)%i$, D2$ara, 13 e%a D2$a%i$ Al)+era7 14 Al)+e%i$ a#ia%)ri$,
Re@'i(era iri%si !iren7 #aina e! !en han )ri$ herria$ e'a%e$&
15 Re@'i('i$ a#ia%)ri$, Sinai #asa(r%)ra hel') !iren7 18 Sinai
#asa(r%)%i$ Ki#r%"Taa#ara7 19 Ki#r%"Taa#a%i$ .a%!er%era7 1:
.a%!er%e%i$ Ri%(ara7 1; Ri%(a%i$ Ri(n"<ere%!era7 00 Ri(n"<ere%!e%i$
Li#nara7 01 Li#na%i$ Risara7 00 Risa%i$ Kehela%ara7 03 Kehela%a%i$ 6e2er
(en'ira7 04 6e2er (en'i%i$ .ara'ara7 05 .ara'a%i$ Ma$hel%era7 08
Ma$hel%e%i$ Taha%era7 09 Taha%e%i$ Terahera7 0: Terahe%i$ Mi%$ara7 0;
Mi%$a%i$ .a+(nara7 30 .a+(na%i$ Mser%era7 31 Mser%e%i$ Bene"
*aa$anera7 30 Bene"*aa$ane%i$ .r"=i'ga'era7 33 .r"=i'ga'e%i$
*%#a%ara7 34 *%#a%a%i$ A#rnara7 35 A#rna%i$ E%!in"=e#errera, 38 e%a
E%!in"=e#erre%i$ T!in #asa(r%)ra, ha) 'a, Ka'e+era7 39 Ka'e+e%i$
a#ia%)ri$ E'( l)rral'e$ ()gan 'agen .r (en'ian e%+la%) !iren
h)rreng& 3: Aarn a,ai!a .r (en'ira ig !en *a)naren agin')! e%a
#er%an hil !en, israel'arra$ Egi,%%i$ ir%en e%a #errgei )r%era, #sgarren
hilaren lehen eg)nean& 3; Eh)n e%a hgei%a hir) )r%e !i%)en Aarne$ .r
(en'ian hil !enean& 40 Or')an >a$in !)en Kanaang Nege#en #i!i !en
Ara'e$ $anaan'ar erregea$ israel'arren e%rreraren #erri&
41 Israel'arra$, .r (en'i%i$ a#ia%)ri$, T!al(nara iri%si !iren7 40
T!al(na%i$ <)nnera7 43 <)nne%i$ O#%era7 44 O#%e%i$ Ma#e$
()gal'ean 'agen Iie"A#ari(era7 45 Iie"A#ari('i$ Di#n"=a'era7 48
Di#n"=a'e%i$ Al(n"Di#la%ai(era7 49 Al(n"Di#la%ai(e%i$ Ne# ,arean
'a)'en A#ari( (en'ie%ara7 4: e%a A#ari( (en'ie%a%i$ a#ia%)ri$,
Ma#e$ la)%a'ara iri%si !iren e%a han $an,a%), *r'an n'an, *eri$
,arean& 4; Ma#e$ la)%a'an, *r'an n'an e%+la%) !iren, Be%"
*e+i(%e%i$ A#el"6i%i(era #i%ar%ean&
Kanaan l)rral'ea #ana%!e$ *a)naren agin')a
50 *a)na$ esan !in Misesi Ma#e$ la)%a'an, *r'an n'an,
*eri$ ,arean/ 51 1Esan israel'arrei/ *r'an igar e%a Kanaan l)rral'ean
sar%!ean, 50 #%a eging 'i%)!)e hang #i!%anlea$, #eraien harri!$ e%a
(e%al )r%)!$ i'la$ 'esegin e%a $)l%)"le$) g)!%ia$ s)n%si%)& 53
L)rral'earen >a#e eging !are%e e%a #er%an #i!i$, !e)ei e(an #ai%i!)e%
haren >a#e i!an !ai%e!%en& 54 Z!$e%a! #ana%)$ ')!)e l)rral'ea lein) e%a
seni%ar%een ar%ean/ seni%ar%ea )garia #a'a, n'are"!a%ia ere han'iaga
e(ang !ai, e%a )rria #a'a %+i$iaga& Seni%ar%e #a$i%!a$ !!$e%an
eg$i%)ri$ n'area >as$ ')& 55 Ala#aina, l)rral'e$ #i!%anlea$ #%a%!en
e! #a'i%)!)e, gel'i%)$ 'irena$ #egian aran%!a nahi! saihe%sean
e!%en$a'a #e!ain (ingarri i!ang 'i%)!)e/ eras$a ari$ !ai!$i!)e #i!i$
!are%en l)rral'ean #er%an& 58 Or')an, haie$in egi%e$ n)en as(a, !)e$in
eging ')%?&
Kanaan l)rral'earen ()ga$
34& A%ala
1 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 0 1E(an agin') ha)e$
israel'arrei/ Kanaanen sar%!ear !a)'e%e, e%a hri i!ang 'a n'are%!a%
>as$ ')!)en l)rral'ea& .na l)rral'earen ()ga$/
3 1.egal'e%i$, T!in #asa(r%)%i$ hasi e%a E'(g ()garain
he'a%)$ 'a& E$ial'ean, hegal'e$ ()ga, I%sas .ilaren heg"er%!e%i$
hasi$ 'a& 4 =er, A$ra#i( (al'aren hegal'era $er%)$ 'a e%a, T!in'i$
>arrai%)!, Ka'e+"Barnearen hegal'era iri%si$& On'ren, .a%!ar"A'arre%i$
>arrai%)!, A%!(ne%i$ ,asa%)$ 'a& 5 A%!(nen Egi,%$ erre$aran%!-
$er%)$ 'a e%a Me'i%errane i%sasan a(ai%)$&
8 1Men'e#al'e%i$, Me'i%errane i%sasa i!ang 'a ()ga&
9 1I,arral'e%i$, Me'i%errane i%sas%i$ .r (en'irain- (arra%)$
')!)e ()ga& : .r (en'i%i$ .a(a%e$ sarrerara l)!a%)$ 'a e%a
T!e'a'ara iri%si$, ; e%a, Zi2rne%i$ >arrai%)!, .a%!ar"Enanen a(ai%)$ 'a&
.ri i!ang 'a i,arral'e$ ()ga&
10 1E$ial'e%i$, .a%!ar"Enane%i$ 6e2a(erain (arra%)$ ')!)e
()ga& 11 .an'i$, Ainen e$ial'ean 'agen Ri#lara >ai%si$ 'a7 ger,
=enesare% la$)aren e$ial'e%i$ hegi! hegi >ai%si! >ang 'a 10 e%a, *r'anen
!ehar #eheran%! >arrai%)!, I%sas .ilean a(ai%)$&
1.ri i!ang ')!)e !e)en l)rral'ea, e%a hrie$ #era) ing)ra%!en
')%en ()ga$?&
13 Misese$ agin') !ien israel'arrei/ 1.ri+e 'a !!$e%a! #ana%)$
')!)en l)rral'ea, *a)na$ #e'era%!i lein)ei e%a ha(argarrenaren er'iari
e(a%ea agin') ')ena& 14 I!an ere, R)#enen e%a =a'en lein)e%a$ e%a
Manasesen lein) er'i$ 2a(ilie$ har%)a 'a)$a%e #eren n'are"!a%ia& 15 Bi
lein) hrie$ e%a #es%e lein) er'ia$ *r'anen e$ial'ean, *eri$ ,arean, har%)
')%e #eren n'are"!a%ia?&
L)rra #ana%!e$ ar')ra')nen !erren'a
18 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 19 1Elea!ar a,ai!a e%a
N)nen se(e *s)e i!ang 'ira l)rral'earen #ana$e%a eging ')%ena$7 1:
gainera, ar')ra')n #ana har%)$ ')%e lein) #a$i%!e%i$ egin$i!)n
hrre%ara$& 1; .na ar')ra')n ha)en i!ena$/
1*)'aren lein)%i$, *e2)neren se(e Kale#7 00 Si(enen lein)%i$,
A(ih)'en se(e Sa()el7 01 Ben>a(inen lein)%i$, Kislnen se(e Eli'a'7
00 Danen lein)%i$, *gliren se(e B)$i7 03 *seren se(een lein)e%a%i$/
Manasesene%i$, E2'en se(e .aniel, 04 e%a E2rai(ene%i$, 6i2%anen se(e
Ke()el7 05 Za#)lnen lein)%i$, <arna$en se(e Eli%!a2an7 08 Isa$arren
lein)%i$, A!anen se(e <al%iel7 09 A+erren lein)%i$, 6el(iren se(e Ahih)'7
0: Ne2%aliren lein)%i$, A(ih)'en se(e <e'ahel?&
0; =i!n hriei agin') !ien *a)na$ Kanaan l)rral'ea israel'arrei
n'are%!a% #ana%!e$&
Le#i%arren hiria$-
35& A%ala
1 .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi Ma#e$ la)%a'an, *r'an
n'an, *eri$ ,arean/ 0 1Agin') israel'arrei >a#e%!an har%)$ ')%en
n'are%i$ le#i%arrei !en#ai% hiri e(a%e$, ing)r)$ l)rre$in #a%era, haie%an
#i!i 'ai%e!en& 3 .iria$ #era$ #i!i%!e$ i!ang 'i%)!%e, e%a herri"l)rra$
a!ien'a e%a a#ereen%!a%& 4 Le#i%arrei e(an #eharre$ herri"l)rra$
harresie%a%i$ $il(e%r #a%e$ erra'ian he'a%)$ 'ira, 5 ha) 'a, (ila
(e%r ne)r%)$ 'i%)!%e e$ial'e !ein (en'e#al'era, hegal'e !ein
i,arral'era, hiria er'ian gel'i%)$ 'elari$& .rie$ i!ang 'ira herri"l)rra$& 8
Le#i%arrei e(ang 'i!$ie%e sei #a#es"hiria$, ha) 'a, hil%!ailearen ihesle$)
i!a%e$ e!arri$ 'i%)!%ena$7 hrie! gain #es%e #errgei%a #i hiri e(ang
'i!$ie%e7 9 #errgei%a !r%!i hiri, #era!, g)!%ira, #a$i%!a #ere herri"
l)rre$in& : Israel'arren n'are%i$ le#i%arrei hiria$ e(a%era$an, lein)
#a$i%!a$ eg$i%) !ain n'are"!a%iaren ara#era e(ang 'i!$ie/ n'are
han'iaga >as ')ena$ hiri gehiag, %+i$iaga >as ')ena$ g)%+iag?&
Nahi ga#e hil ')%enen%!a% #a#es"hiria$
; .nela (in%!a%) !i%!ain *a)na Misesi/ 10 1Esan israel'arrei/
*r'an igar e%a Kanaan l)rral'ean sar%!ean, 11 #a#es"hiria$ a)$era%)$
'i%)!)e& Nahi ga#e nr#ai% hil%!en ')ena$ han a)r$i%)$ ') ihesle$)a& 10
.iri hrie$ i!ang 'i%)!)e #a#esle$), hil'a$a (en'e$a%!e$ es$)#i'ea
')enaren es$)e%a%i$ ihes egin ahal i!a%e$7 hrrela, hil%!ailea e! 'a hil$-,
el$ar%earen a)rrean a)!i%ara ager%) #ain lehen&
13 1Sei #a#es"hiri a)$era%)$ 'i%)!)e, 14 hir) *r'ane! e$ial'era
e%a #es%e hir) Kanaan l)rral'ean& 15 Sei hiri$ #a#es"hiri i!ang 'i%)!%e,
#ai israel'arre$, #ai e%r$in nahi! israel'arren ar%ean s%a%)! 'a)'en
#i'aiarie$/ nahi ga#e hil%!en ')en e'nr$, haie%an a)r$i%)$ ')
ihesle$)a&
18 1B)r'ina!$ %resna! nr#ai% > e%a hil%!en ')ena, hil$e%a"err)')n
'a/ heri%!ara e(ang ')%e& 19 .il%!e$ (')$ harria >a)r%i$i! nr#ai% >
e%a hil%!en ')ena, hil$e%a"err)')n 'a/ heri%!ara e(ang ')%e& 1: .il%!e$
(')$ !)re!$ %resna >a)r%i$i! nr#ai% > e%a hil%!en ')ena, hil$e%a"
err)')n 'a/ heri%!ara e(ang ')%e& 1; .il'a$a (en'e$a%!e$
es$)#i'ea ')ena$, hil%!ailea a)r$i%) #e!ain las%er e(ang ') heri%!ara&
00 1=rr%! #)l%!a egine! e' as( %+arre! !er#ai% >a)r%i$i! 01
e'%a a(rra%)ri$ )$a#ile! >!, nr#ai% hil%!en ')ena, heri%!ara e(ang
')%e/ hil%!aile 'a& .il'a$a (en'e$a%!e$ es$)#i'ea ')ena$, hil%!ailea
a)r$i%) #e!ain las%er e(ang ') heri%!ara&
00 1Baina ger%a 'ai%e$e )s%e$a#ean e%a a(rr)ri$ ga#e #)l%!a egin
nahi! as( %+arri$ ga#e !er#ai% >a)r%i$i i!a%ea7 03 e'%a nr#ai%e$ hil%!e$
(')$ harria #%a e%a i$)si e! ')en #es%e nr#ai%en gainera erri! hil
i!a%ea, nahi! e%a el$arren e%sai e! i!an e%a $al%e egi%e$ as(ri$ e! e')$i&
04 .ala$ $as)e%an, ing)r)a#ar hrie$ $n%)an har%)ri$, el$ar%ea$
era#a$i$ ') hil%!ailearen e%a (en'e$)"es$)#i'ea ')enaren ar%e$ a)!ia&
05 El$ar%ea$ li#ra%) eging ') hil%!ailea (en'e$ariaren es$)e%a%i$, e%a
ihesle$) i!an ')en #a#es"hirira i%!)lara!i$ #errir7 han%+e #i!i$ 'a, li
sa$ra%)! gan%!)%)ri$ a,ai! nag)sia hil ar%e& 08 Baina ihesle$) ')en
#a#es"hiriaren ()ge%a%i$ ir%e%en #a'a, 09 e%a (en'e$)"es$)#i'ea
')ena$, #a#es"hiriaren ()ge%a%i$ $an, a)r$i%) e%a hil%!en #a'), e! ')
hil$e%ari$ egi%en& 0: .il%!ailea, #era!, #a#es"hirian #i!i$ 'a, a,ai! nag)sia
hil ar%e& =er, i%!)l 'ai%e$e #ere >a#e%!ara&
0; 1.ri g)!%ia lege i!ang ')!)e #ela)ne! #ela)n, #i!i$ !are%en
e'nn&
30 1.il$e%ari$ 'enean, !en#ai% le$)$ren ai%r,ena! #a$arri$ e(an
ahal i!ang 'a hil%!ailea heri%!ara& Le$)$ #a$arra e! 'a as$i inri
heri%!a"!igrra e(a%e$& 31 .eri%!a"!igrra (ere!i ')en hil%!ailearen
#i!ia e!in i!ang 'a r'ain') 'ir) %r)$e7 heri%!ara e(ang ')%e& 30 E!
'i!)e 'ir)ri$ nar%)$ #a#es"hiriren #a%ean #a#es%) 'enari ere, a,ai!
nag)sia hil #ain lehen #ere l)r"n'arera i%!)l%!e$ #ai(enaren %r)$e&
33 1E! ,r2ana%) !a)'e%en l)rral'ea& .il$e%a$ ,r2ana%) egi%en ')
l)rral'ea, e%a is)ri%a$ 'le%i$ l)rral'ea gar#i gel'i%!e$ #i'e #a$arra
hil%!ailearen 'la 'a, heri%!a"!igrra alegia?&
34 1E! $)%sa%) #i!i !are%ene$ l)rral'ea, ne) ere #er%an #i!i #ainai!7
i!an ere, ni, *a)na, israel'arren ar%ean #i!i nai!?&
Oinr'e"es$)#i'ea ')%en e(a$)(een e!$n%!ara$ ara)a$
38& A%ala
1 =alaa'en seni%ar%e$ ar')ra')ne$ =alaa' *seren n'renga
!en, Ma$irren se(ea e%a Manasesen il#a Mises e%a israel'ar
seni%ar%een ar')ra')nengana >an 0 e%a esan !ie%en/ 1*a)na$ !!$e%a!
l)rral'ea israel'arrei #ana%!e$ agin') 'i!), #ai%a g)re seni'e
T!el2ha'en n'area #eraren ala#ei e(a%e$- ere& 3 .rie$ hrrela,
ala#a$ #es%e lein)ren #a%e$ gi!ne$in e!$n')$ #alira, #eraien n'are"
!a%ia, g)re ar#asen n'are%i$ #anan') e%a senarren lein)$ari eran%si$
li%!ai$e& .rrela, !!$e%an eg$i%) !i%!aig)n n'area ()rri!%)a ger%a%)$
li%!a%e$e& 4 E%a *)#ile) Ur%ea- iris%ean, T!el2ha'en ala#en n'area #ehin
#e%i$ eran%si$ li%!ai$e senarren lein)$ari e%a g)re ar#asen lein)%i$
#anan')ri$ gel'i%)$?&
5 Or')an, *a)naren agin')!, argi#i'e ha)e$ e(an !i!$ien Misese$/
1Arra!ia ')%e *seren lein)$e$& 8 .na, #a'a, *a)na$ agin%!en ')ena
T!el2ha'en ala#ei #)r)!$ a)!ian/ .a)e$ nahi ')%en gi!ne$in e!$n
'ai%e!$e, #eraien ai%aren lein)$ seni%ar%e$a i!a%e$%an& 9 .rrela,
israel'arren ar%ean e! 'a n'are"!a%iri$ lein) #a%e%i$ #es%era al'a%)$7
israel'arre$ nr$ #ere ai%aren n'areari a%+i$iri$ >arrai%)$ ')%e& :
Israel'ar lein) #a%e$ n'are"!a%i #a% heren%!ian har%!en ')en e(a$)(ea
e! 'ai%e$e e!$n #ere ai%aren lein)$ e! 'en gi!nare$in7 hrrela,
israel'arre$ nr$ #ere ai%aren n'areari e)%si$ 'i%e, ; e%a n'area e! 'a
lein) #a%e%i$ #es%era al'a%)$, #ai!i$ e%a israel'ar lein)e$ nr$ #ere
n'areari a%+i$iri$ >arrai%)$ ')%e?&
10 T!el2ha'en ala#e$ *a)na$ Misesi agin') #e!ala egin !)%en& 11
Mahla, Tir%!a, .gla, Mil$a e%a Na, T!el2ha'en ala#a$, leheng)s)e$in
e!$n') !iren, 10 *seren se(e Manasesen n'rengen seni%ar%e$
gi!ne$in, #era!& .rrela, haien n'area #eren ai%aren lein)$ seni%ar%ean
gel'i%) !en&
13 .rie$ 'ira Ma#e$ la)%a'an, *r'an n'an, *eri$ ,arean,
*a)na$ Misesen #i'e! israel'arrei e(an !i!$ien agin') e%a ara)a$&

Vous aimerez peut-être aussi