Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Ca Chem
Ca Chem
Cheîm
CHÆÅNG V
SINH HOÜC VAÌ KYÎ THUÁÛT SAÍN XUÁÚT GIÄÚNG CAÏ
CHEÎM
Caï cheîm coìn goüi laì caï væåüc, coï tãn tiãúng Anh laì seabass vaì thuäüc vë trê
phán loaûi nhæ sau:
Låïp: Osteichthyes
Bäü: Perciformes
Hoü: Serranidae
Giäúng: Lates
Loaìi: Lates calcarifer
Caï cheîm coï thán hçnh thon daìi vaì deûp bãn, cuäúng âuäi khuyãút sáu. Âáöu
nhoün, nhçn bãn cho tháúy phêa trãn håi loîm xuäúng åí giæîa vaì håi läöi åí læng.
Miãûng räüng vaì håi so le, haìm trãn keïo daìi âãún phêa dæåïi sau häúc màõt. Ràng
daûng nhung, khäng coï ràng nanh, trãn náúp mang coï gai cæïng, váy læng gäöm coï 2
vi: vi træåïc coï 7-9 gai cæïng vaì vi sau coï 10-11 tia mãöm. Vi háûu män coï 3 gai
cæïng, vi âuäi troìn vaì coï hçnh quaût. Váøy daûng læåüc vaì coï kêch cåî væìa phaíi, coï
61 vaîy âæåìng bãn.
Khi caï coìn nhoÍ, trãn màût læng coï maìu náu, màût bãn vaì buûng coï maìu
baûc khi säúng trong mäi træåìng næåïc biãøn, maìu náu vaìng khi säúng trong mäi
træåìng næåïc ngoüt. Khi caï âaût giai âoaûn træåíng thaình seî coï maìu xanh luûc hay
vaìng nhaût trãn læng vaì maìu vaìng baûc åí màût buûng.
Caï cheîm laì loaìi phán bäú räüng tæì vuìng nhiãût âåïi âãún cáûn nhiãût âåïi
thuäüc Táy Thaïi Bçnh Dæång vaì ÁÚn Âäü Dæång, giæîa kinh tuyãún 50 0 Âäng vaì
1600 Táy, vé tuyãún 260 Bàõc vaì 250 Nam.
Caï cheîm ráút räüng muäúi vaì coï tênh di cæ xuäi doìng, caï låïn lãn chuí yãúu åí
vuìng næåïc ngoüt nhæ säng, häö.Khi thaình thuûc (3-4 nàm tuäøi ), chuïng seî di cæ ra
vuìng cæía säng, ven biãøn coï âäü màûn thêch håüp tæì 30- 32%o âãø sinh saín. ÁÚu
truìng sau khi nåí ra seî næåïc âæa vaìo vuìng cæía säng, ven båì vaì låïn lãn, caï con seî
dáön dáön di cæ vaìo caïc thuíy væûc næåïc ngoüt sinh säúng vaì phaït triãøn thaình caï
thãø træåíng thaình.
88
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
1.3. Tênh àn
Caï cheîm laì loaìi caï dæî ráút âiãøn hçnh. Khi caï coìn nhoí, tuy chuïng coï thãø
àn caïc loaìi phiãu sinh thæûc váût (20%) maì chuí yãúu laì taío khuã, nhæng thæïc àn
chuí yãúu váùn laì caï, täm nhoí (80%). Khi caï låïn hån 20 cm, 100% thæïc àn laì âäüng
váût bao gäöm giaïp xaïc khoaíng 70% vaì caï nhoí 30%. Caï cheîm bàõt mäöi ráút dæî
vaì coï thãø bàõt caí mäöi coï kêch cåî bàòng cå thãø cuía chuïng. Caï cheîm chè bàõt
mäöi säúng vaì di âäüng.
Âàûc âiãøm näøi báûc trong viãûc sinh saín cuía caï Cheîm laì coï sæû thay âäøi
giåïi tênh tæì caï âæûc thaình caï caïi sau khi tham gia láön sinh saín âáöu tiãn vaì âáy
âæåüc goüi laì caï cheîm thæï cáúp. Tuy nhiãn, cuîng coï nhæîng caï caïi âæåüc phaït
triãøn træûc tiãúp tæì træïng vaì âæåüc goüi laì caï caïi så cáúp. Chênh vç thãú trong thåìi
gian âáöu (1.5- 2 kg ) pháön låïn laì caï âæûc, nhæng khi caï âaût 4- 6 kg, pháön låïn laì
caï caïi.
Thäng thæåìng, ráút khoï phán biãût giåïi tênh ngoaûi træì vaìo muìa sinh saín, coï
thãø dæûa vaìo âàûc âiãøm sau:
- Caï âæûc coï moîm håi cong, caï caïi thç thàóng
- Caï âæûc coï thán thon daìi hån caï caïi
- Cuìng tuäøi, caï caïi seî coï kêch cåî låïn hån caï âæûc
- Trong muìa sinh saín, nhæîng váøy gáön läø huyãût cuía caï âæûc seî daìy hån
caï caïi
- Buûng cuía caï caïi to hån caï âæûc vaìo muìa sinh saín.
Caï thaình thuûc (3- 4 nàm tuäøi) coï táûp tênh di cæ vaì sinh saín vaìo chu kyì
tràng, luïc tràng troìn hay tràng non vaìo buäøi täúi khi triãöu lãn. Caï âeí quanh nàm
nhæng táûp trung vaìo thaïng 4- 8. Træåïc khi âeí, caï coï táûp tênh taïch âaìn vaì ngæìng
àn 1 tuáön, caï âæûc vaì caï caïi båi läüi gáön nhau thæåìng xuyãn trãn táöng màût khi caï
sàõp âeí, caï âeí nhiãöu âåüt trong voìng 7 ngaìy, caï coï troüng læåüng 5.5- 11 kg coï
thãø âeí 2.1- 7.1 triãûu træïng. Trong âiãöu kiãûn nhiãût âäü 28- 32 0C, âäü màûn 30-
32%o, træïng nåí trong voìng 17- 18 giåì, áúu truìng måïi nåí coï chiãöu daìi khoaíng 1.5
mm, coï tuïi noaîn hoaìng 0.86 mm vaì gioüt dáöu nàòm åí phêa træåïc. Khi næåïc âæïng
im, caï dæûng âæïng thán trong næåïc, âáöu hæåïng lãn khi läüi, áúu truìng laìm thaình
gäúc 45-900 so våïi màût phàóng ngang. Cå thãø thon, deûp, sàõc täú hçnh thaình tæìng
âiãøm raíi raïc khäng âãöu trãn thán, màõt, hãû thäúng tiãu hoïa coï thãø nhçn tháúy roí
raìng. Khi caï âaût 3 ngaìy tuäøi, miãûng bàõt âáöu xuáút hiãûn,áúu truìng tiãu hãút noaîn
hoaìng åí ngaìy thæï 4.
Baíng 10: Sæû phaït triãøn caïc giai âoaûn cuía phäi caï cheîm åí 270C
89
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
2 1.52 0.06 Noaîn hoaìn háöu nhæ biãún máút, miãûng måí, áúu
truìng táûp trung nåi suûc khê vaì hæåïng saïng, gioüt
dáöu trong suäút.
3 2.61 0.008 Boïng håi xuáút hiãûn, tuïi noaîn hoaìn âaî bë tiãu biãún
hãút nhæng gioüt dáöu váùn coìn
4 2.78 0.15 Miãûng måí, haìm trãn vaì haìm dæåïi phaït triãøn, läù
muîi xuáút hiãûn, váy ngæûc phaït triãøn daûng troìn,
äúng tiãu hoïa phaït triãøn daìy hån, sàõc täú âen xuáút
hiãûn trãn phêa læng buûng, âæåìng giæîa cå thãø vaì
buûng, gioüt dáöu biãún máút.
90
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
6 3.10 0.13 Pháön dæåïi choït âuäi coï maìu håi tràõng
7 3.44 0.009 Máöm vi læng vaì háûu män xuáút hiãûn, gai cæïng
xuáút hiãûn trãn træåïc xæång náúp mang, sàõc täú âen
xuáút hiãûn toaìn thán laìm âáöu truìng coï maìu âen.
9 3.49 0.26 Cäüt säúng cuäúi âuäi bë cong, tia mãöm cuía váy âuäi
phaït triãøn
11 3.87 0.24 Viãöng sau cuía váy læng vaì váy háûu män khuyãút
sáu, cäú gai cæïng åí viãöng sau cuía xæång náúp mang
tàng tæì 3 lãn 4, Maìng træåïc váy háûu män nhoí
12 4.41 0.09 Váy læng xuáút hiãûn nhæîng tia mãöm phán âäút
14 4.75 0.32 Váy læng vaì váy háûu män taïch biãût våïi váy âuäi,
suûn phaït triãøn vaì âäút säúng coï thãø âãúm âæåüc
(14- 15 âäút).Sàõc täú âen xuáút hiãûn khàõp buûng,
váy âuäi vaì váy háûu män, mäüt daîy maìu tràõng
xuáút hiãûn tæì giæîa váy læng tåïi váy háûu män våïi
màõt läü ra
15 5.41 0.5 1-2 gai cæïng xuáút hiãûn trãn pháön trãn cuía viãöng
sau xæång náúp mang
16 6.56 0.56 Caïc váy biãût láûp nhau, säú gai cæïng vaì tia mãöm
cuía vi læng vaì vi háûu män khäng âäøi, 11 vaì 19
tæång æïng, caïc gai daûng ràng cæa cuía viãöng træåïc
xæång náúp mang biãúng máút.
91
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
18 5.5 0.40 Läù muîi phaït triãøn, haìm trãn måî räng âãún giæîa
màõt, chiãöu cao cå thãø tàng, váy ngæûc khaï phaït
triãøn, cå thãø coï 2 âæåìng maìu tràõng ngang thán.
21 8.90 1.19 Váùy xuáút hiãûn åí giæîa màût bãn phêa trãn váy háûu
män, maìu sàõc cå thãø chuyãøn tæì âen thaìng náu.
Hçnh 24. Caïc giai âoaûn phaït triãøn phäi cuía Caï Cheîm
92
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Cuîng nhæ caïc âäúi tæåüng caï täm khaïc, træåïc khi xáy dæûng traûi, cáön
choün vë trê thêch håüp nhæ nguäön næåïc, giao thäng , nàng læåüng, âëa hçnh... . vaì
quan troüng laì phaíi coï nguäön næåïc coï âäü màûn thêch håüp cho viãûc saín xuáút
giäúng, tuìy vaìo nhu cáöu con giäúng maì xaïc âënh qui mä traûi cho thêch håüp. Nhçn
chung, mäüt traûi saín xuáút giäúng caï cheîm cáön coï: bãø træî caï bäú meû, bãø âeí,
bãø áúp, bãø æång, bãø nuäi taío, bãø nuäi luán truìng, hãû thäúng cáúp næåïc vaì khê
hoaìn chènh.
93
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Baíng 12: Caïc loaûi bãø trong traûi saín xuáút giäúng caï cheîm
Bãø áúp træïng 0.5-1 Bãø composite hay nhæûa, troìn, âaïy choïp
hay phàóng
Bãø æång áúu truìng 1-10 Bãø ximàng hay composite, troìn hay hçnh
chæî nháût, âaïy phàón hay choïp
Bãø æång hæång, 5-10 Ximàng, hçnh chæî nháût, âaïy phàóng
giäúng
Bãø nuäi taío 0.5-10 Ximàng hay composite, troìn hay vuäng,
âaïy phàóng.
Bãø nuäi Rotifer 0.5-10 Ximàng hay composite, troìn hay vuäng,
âaïy phàóng.
Caï bäú meû coï thãø choün tæì 2 nguäön: caï âaïnh bàõt ngoaìi tæû nhiãn, caï
nuäi trong ao, läöng.
Caï bäú meû coï thãø choün tæì nguäön caï nuäi thæång pháømhay tæì caï âaïnh
bàõt chæa thaình thuûc, läöng caï laìm bàòng læåïi nylon coï kêch cåî tæì 5 x 5 x 2m âãún
10 x 10 x 2m. Màõc læåïi tæì 5- 8 mm, läöng âæåüc âàût nåi yãn ténh, næåïc trong saûch
vaì coï læu thäng, giæî mäöi trong läöng bàòng thuìng phuy hay tre, máût âäü caï thaí
trung bçnh 1 con/ 3 m3, cho caï àn haìng ngaìy bàòng caï taûp våïi tyí lãû tæì 5% troüng
læåüng thán trong giai âoaûn âáöu (caï cåî 1kg/ con), giaím xuäúng coìn 2% khi thaình
thuûc (3nàm tuäøi) våïi troüng læåüng 3.5-4 kg/ con thç coï thãø nuäi väù âãø cho sinh
saín.
94
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Bãø xi màng hay ao âáút âãöu coï thãø sæí duûng âãø nuäi caï bäú meû, nuäi caï
trong ao hay bãø xi màng seî thuáûn tiãûn trong quaín lyï cháút læåüng næåïc, so våïi
hçnh thæïc nuäi läöng, bãø nuäi nãn coï kêch cåî tæì75- 150 m 3 (5 x10 x 1.5 m). Máût
âäü thaí trung bçnh 1 kg caï/m 3næåïc, duy trç cháút læåüng næåïc täút laì yãúu täú ráút
quan troüng trong viãûc nuäi. Caïc thäng säú mäi træåìng thêch håüp nhæ sau:
Chãú âäü cho àn cuîng tæång âäúi nhæ nuäi trong läöng.
Caï bäú meû coï thãø âaïnh bàõt ngoaìi tæû nhiãn trong suäút muìa caï sinh saín.
Tuy nhiãn, hiãûu quaí âaïnh bàõt cuîng phuû thuäüc vaìo nhiãöu yãúu täú nhæ ngæ
træåìng, kinh nghiãûm âaïnh bàõt, phæång tiãûn âaïnh bàõt. . .caï âaïnh bàõt cuîng dãù bë
säúc, do âoï, phaíi tháût tháûn troüng trong âaïnh bàõt, caï coï thãø âæåüc âaïnh bàõt
bàòng læåïi rã hay læåïi váy, tuy nhiãn læåïi váy täút hån, do haûn chãú thæång têch cho
caï, caï âaïnh bàõt âæåüc váûn chuyãøn trong caïc bãø chæïa trãn thuyãön vãö traûi nuäi
dæåîng, do âoï coï thãø bë xáy xaït, vç váûy træåïc khi thaí nuäi cáön xæî lyï bàòng
khaïng sinh nhæ: tàõm Acrifilavine 5ppm trong 2-3giåì, Oxytetraxyline 2ppm trong 24
giåì, dæåîng caï trong läöng êt nháút laì 6 thaïng âãø caï phuûc häöi.
2.3. Xaïc âënh giåïi tênh vaì choün caï bäú meû:
Nhæ âaî âãö cáûp trãn, chè coï thãø xaïc âënh giåïi tênh caï cheîm chênh xaïc khi
caï âaî thaình thuûc, màûc duì coï vaìi âiãøm khaïc biãût vãö hçnh thaïi cuía chuïng, vaìo
muìa sinh saín, caï âæûc seî chaíy seû khi vuäút trãn buûng caï âaî thaình thuûc. Caï caïi
coï buûng mãöm, läù sinh duûc läöi ra, maìu âoí häöng. Khi træïng chên, vuäút buûng
træïng seî chaíy ra.
Kiãøm tra âäü chên muìi cuía caï cho âeí bàòng caïch duìng äúng huït nhæûa coï
âæåìng kênh 1.2 mm âãø huït træïng. Caï coï âæåìng kênh træïng 0.4- 0.5 mm hay låïn
hån coï thãø choün âãø cho âeí.
95
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Caï cheîm coï thãø cho âeí bàòng caïch duìng Hormon hay ngay caí kêch thêch
tæû nhiãn, træåïc khi cho âeí 4 tuáön, chuyãøn caï bäú meû vaìo bãø âeí åí máût âäü 1
kg/m3 våïi tyí lãû âæûc caïi laì 1:1 cáön thay næåïc haìng ngaìy våïi tyí lãû 80- 100 % âãø
duy trç cháút læåüng næåïc täút, duy trç âäü màûn 30%o , cuîng coï thãø phun næåïc hay
suûc khê cho bãø.
Trong âiãöu kiãûn mäi træåìng næåïc vaì cháút læåüng næåïc thêch håüp, caï caïi
seî dáön dáön træång buûng lãn khoaíng 1- 2 tuáön træåïc khi âeí, caï caïi taïch âaìn,
giaím àn trong khi con âæûc hoaût âäüng bçnh thæåìng vaì chuí âäüng.
Âeí tæû nhiãn trong bãø xaîy ra cuìng âäöng thåìi våïi caï âeí ngoaìi baîi âeí,
thæåìng tæì âáöu thaïng 11 âãún cuäúi thaïng 7, caï thæåìng âeí tæì 19 âãún 23 giåì âãm
cuía ngaìy thæï nháút âãún thæï 8 cuía kyì tràng non hay tràng troìn.
Trong træåìng håüp caï caïi chæa chên muìi sinh duûc, coï thãø duìng Hormon
âãø kêch duûc. Liãöu tiãm láön âáöu laì 250 UI HCG/ kg caï caïi vaì 50RU Puberogen/
kg caï âæûc. Thäng thæåìng coï thãø duìng 50 UI HCG/kg vaì 0/5- 1dose naîo thuìy caï
cheïp vaì liãöu thæï 2 laì 100- 200 UI HCG vaì 1.5 -2 dose naîo thuìy sau khi tiãm láön
âáöu 12 giåì, tiãm kêch duûc täú phaíi tênh sau cho con caïi âeí vaìo luïc täúi.
2.4.3. Kêch thêch caï âeí bàòng caïch âiãöu chènh mäi træåìng:
Dæûa vaìo âàûc âiãøm tæû nhiãn cuîng nhæ caïc nhu cáöu sinh thaïicho sæû sinh
saín cuía caï cheîm, coï thãø aïp duûng biãûn phaïp âiãöu chènh mäi træåìng âãø kêch
thêch caï âeítrãn caïc cå såí sau:
- Thay âäøi (tàng) âäü màûn cuía næåïc giäúng nhæ luïc caï di cæ sinh saín
- Giaím nhiãût âäü næåïc giäúng nhæ sau cån mæa
- Haû mæïc næåïc vaì sau âoï náng cao næïc næåïc nhæ thuíy triãöu lãn cao trong
kyì tràng
Mäüt âãún 2 thaïng træåïc khi vaìo muìa âeí, caï bäú meû kêch cåî trãn 4 kg seî
âæåüc chuyãøn vaìo bãø âeí, máût âäü thaí laì 1 con/4-5m3 luïc âáöu âäü màûn trong bãø
giäúng nhæ trong läöng hay ao nuäi træåïc âáy.
Sau 2- 3 ngaìy, caï âaî thêch nghi thç bàõt âáöu giaím dáön âäü màûn xuäúng coìn
25-25 %o, giæî caï våïi âäü màûn naìy trong voìng 7 ngaìy, sau âoï haìng ngaìy thay tæì
60- 70 %næåïc âãø náng cao dáön âäü màûn lãn 30- 32 %0 giäúng nhæ luïc caï måïi di
cæ âi âeí.
Vaìo nhæîng ngaìy tràng non, hay tràng troìn, luïc giæîa træa haû mæïc næåïc
xuäúng coìn 30 cm vaì phåi nàõng 3- 4 giåì âãø tàng nhiãût âäü lãn âãún 30 - 32 0C, sau
96
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
âoï cho næåïc biãøn måïi vaìo âãø giaím nhiãût âäü xuäúng coìn 27-28 0C giäúng nhæ
triãöu lãn.
Nãúu caï chên muìi sinh duûc täút thç chuïng seî âeí ngay âãm âoï, nãúu khäng
coï thãø láûp laûi hay tiãm Hormon.
Caï bäú meû thaình thuûc chên muìi âæåüc bàõt åí ngæ træåìng nãn vuäút træïng
vaì seû âãø thuû tinh nhán taûo cho træïng ngay trãn taìu. Trong âiãöu kiãûn kêch thêch
caï âeí trong bãø, cuîng coï thãø vuäút træïng vaì thuûc tinh nhæïng. Træïng chên muìi
sinh duûc coï âæåìng kênh 0.8 mm, gioüt dáöu 0.2mm, voí træïng phàóng, trong suäút,
maìu vaìng saïng, træïng råìi vaì näøi trong næåïc 28- 30 %o vaìo ngáûp træïng, khuáúy
liãn tuûc 1- 3 phuït, sau âoï ræía 3- 4 láön vaì chuyãøn vaìo bãø áúp.
Coï thãø thu træïng tæì bãø âeí bàòng caïch duìng læåïi coï màõc læåïi mën 200
âãø keïo vaìo saïng buäøi häm sau, tuy nhiãn bàòng âäüng taïc naìy phaíi ngæìng suûc
khê, vaì âäüng taïc keïo læåïi seî gáy säúc cho caï bäú meû, âàûc biãût khi máût âäü daìy,
do âoï nãn cho âeí theo phæång phaïp bãø voìng âãø thaïo næåïc chaíy traìn ra bãø thu coï
læåïi âàût læåïi.
Træïng thu xong ræía saûch chuyãøn vaìo bãø áúp troìn, máût âäü áúp laì 60- 100
træïng /1lêt. Tuìy thuäüc vaìo âäü màûn, tyí lãû nåí seî khaïc nhau. Âäü màûn täút nháút
nãn tæì 28- 30 %o . Suûc khê nheû âãø traïnh træïng bë chçm xuäúng âaïy, nhæîng træïng
khäng tuû tinh bë chçm xuäúng âaïy, nhæng khi khäng suûc khê vaì seî âæåüc siphon ra.
Sau 10 giåì, thay næåïc 50% næåïc trong bãø áúp, sau khi áúp 17- 18 giåì åí nhiãût âäü
26- 280C træïng seî nåí.
Æång áúu truìng coï thãø âæåüc chia thaình 2 giai âoaûn:
Giai âoaûn 1: Tæì luïc nåí âãún cåî 4- 6 mm (10 - 14 ngaìy) åí trong nhaì
Giai âoaûn 2: Tæì 6- 10 mm (15- 21 ngaìy) åí ngoaìi tråìi.
Trong hai tuáön âáöu, æång trong phoìng våïi máût âäù 50- 100 áúu truìng / lêt
næåïc. Haìng ngaìy thay næåïc khoaíng 10- 20 %. Âäü màûn âæåüc duy trç khoaíng 28-
30 %0, Coï thãø æång áúu truìng theo phæång phaïp næåïc xanh hay næåïc trong.
97
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Sau khi æång áúu truìng âaût 2- 3 ngaìy tuäøi, taío Chlorella hay Tetraselmis
âæåüc cho vaìo bãø æång våïi máût âäü tæång æïng laì 3-4x10 3 hay 8- 10x 103 tãú baìo/
ml âãø væìa laìm thæïc àn cho áúu truìng, luán truìng, væìa äøn âënh cháút læåüng næåïc.
Luán truìng âæåüc cho vaìo bãø våïi máût âäü 2- 3 con/ ml vaìo ngaìy thæï 2, 3- 5 con/
ml tæì ngaìy 3- 10 vaì 5- 10 con/ lêt tæì ngaìy 11- 14.
Haìng ngaìy, træåïc khi thay næåïc nãn âënh læåüng máût âäü luán truìng coìn
laûi trong bãø âãø âiãöu chènh læåüng thæïc àn cho thêch håüp, tuìy theo kêch cåî cuía
áúu truìng maì khaí nàng bàõt mäöi seî thay âäøi.
Ngoaìi ra, khi áúu truìng âaût 8- 10 ngaìy tuäøi, cho áúu truìng àn thãm àn thãm
áúu truìng Artemia våïi máût âäü 1- 1.5 con /ml, sau âoï tàng dáön tåïi máût âäü 4- 5
con/ml khi âaût 15 ngaìy tuäøi, vaì 6-7 con /ml khi âaût 20 ngaìy tuäøi.
Hai ngaìy sau khi nåí, áúu truìng caï cheîm âæåüc cho àn våïi luán truìng 100
våïi máût âäü 2-3 con /ml. Máût âäü luán truìng sau âoï tàng dáön 3-5 con/ml tæì ngaìy 3-
10, vaì 5- 10 con/ml tæì ngaìy 11- 14, cuìng luïc kêch cåî luán truìng cho àn cuîng âæåüc
tàng dáön tæì 100- âãún 200 sau ngaìy thæï 5, sau ngaìy thæï 11 áúu truìng kêch cåî
khoaíng 4.5 mm seî âæåüc cho àn våïi Naupplii cuía Artemia.
Sau khi æång trong phoìng 14 ngaìy, phán cåî vaì chuyãøn áúu truìng tåïi bãø
æång ngoaìi tråìi âãø æång tåïi ngaìy tuäøi 21. Trong giai âoaûn naìy máût âäü æång tæì
20- 40 áúu truìng / lêt , âäü màûn cuîng giaím xuäúng âãún 25- 26 %o vaì haìng ngaìy
thay næåïc khoaíng 50%, caïc loaûi thæïc àn sæí duûng coï thãø laì Acetes, Artemia
træåíng thaình, hay thæïc àn häùn håüp, vaì cho àn 8 láön/ngaìy.
Sau 21 ngaìy tuäøi, phán cåî vaì chuyãøn caï hæång tåïi bãø æång khaïc, våïi máût
âäü 10- 20 con/lêt. Âäü màûn giaím âãún 20- 25%o vaì thaay næåïc haìng ngaìy våïi tyí
lãû khoaíng 80%. Trong giai âoaûn naìy thæïc àn chuí yãúu laì caï xay, våïi tyí lãû 10-
15% troüng læåüng caï æång. Artemia træåíng thaình cuîng coï thãø cho àn tæì ngaìy
tuäøi 21 âãún ngaìy 30, sau 30 ngaìy tuäøi chuyãøn caï tåïi ao hay läöng âãø æång tiãúp
theo.
98
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Ao âáút duìng âãø æång caï cheîm con coï kêch cåî khoaíng 1-2 cm thaình caï
khoaíng 8-10 cm, ao coï diãûn têch 20-50m2, sáu 0.8- 1m, máût âäü æång tæì 20- 50 con/
m2, haìng ngaìy thay næåïc khoaíng 30% næåïc ao. Thæïc àn chuí yãúu laì caï xay hay
häøn håüp våïi læåüng thæïc àn 8- 10% troüng læåüng cå thãø.
Kêch cåî läöng thêch håüp tæì 2 x 2 x 1m âãún 5 x 2 x 1m, màõt læåïi 1mm, caï
hæång daìi 1- 2.5 cm, âæåüc thaí våïi máût âäü 80- 100 con/m 2, Chãú âäü cho àn giäúng
nhæ æång trong ao, sau 45 ngaìy æång trong ao hay läöng, caï âaût troüng læåüng
khoaíng 10 g, coï thãø âem âi nuäi thët
Baíng 13: Thæïc àn cho caïc giai âoaûn æång nuäi cuía caï cheîm
Âãø âaïnh giaï tçnh traûng sæïc khoíe cuía áúu truìng coï thãø dæûa vaìo caïc
âàûc âiãøm sau âáy:
- Táûp tênh båi läüi: Nãúu caï båi läüi chuí âäüng, âáöu hæåïng xuäúng, táûp
trung åí gáön âaïy bãø, hay trong táöng næåïc, do kêch thêch aïnh saïng âoï laì
caï khoíe, caï khoíe cuîng thêch giæî 1 khoaíng caïch våïi âaï boüt.
- Táûp tênh àn: Caï khoíe båi läüi chuí âäüng xung quanh bãø tçm thæïc àn, sau
khi àn no, chuïng båi läüi cháûm chaûp vaì âuìa giåîn trãn màût næåïc.
- Tênh phán cåî: Khi âæåüc quaín lyï täút, caï seî âäöng cåî, nãúu caï låïn khäng
âäöng cåî chuïng seî caûnh tranh thæïc àn, khäng gian säúng, vaì nhæîng yãúu
täú cáön thiãút khaïc, nhæîng caï yãúu hay nhhoí seî coï maìu âen, dãù màõc
bãûnh, vaì dãù bë laìm mäöi båíi caï khaïc.
- Sàõc täú: Caï khoíe coï maìu saïng, âáöu, thán, âuäi phaït triãøn täút.
99
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Trong âiãöu kiãûn khäng coï âæåüc caï giäúng nhán taûo, coï thãø thu gom caï
giäúng tæì tæû nhiãn trong caïc säng raûch, ao, âáöm næåïc låü hay ræìng ngáûp màûn
våïi näöng âäü muäúi tæì 1-20 %o
Coï thãø nháûn biãút caï cheîm giäúng nhæ sau: Caï våïi kêch cåî tæì 0.5- 1cm coï
maìu náu âen, âäöng nháút trãn thán, caï låïn hån ( khoaíng 2cm) coï âæåìng maìu náu åí
pháön læng chaûy tæì miãûng âãún vi læng, cå thãø maìu náu håi vaìng, coï 4-5 âæåìng
maìu xaïm, nhæîng âàûc âiãùm naìy seî mmáút âi khi caï låïn.
Muìa vuû thu gom caï chuí yãúu vaìo cuäúi muìa mæa våïi kêch cåî phäø biãún
tæì- 5 cm, coï thãø thu caï giäúng bàòng læåïi keïo våïi màõc læåïi 1 cm, caï giäúng tæû
nhiãn cuîng nhæ nhán taûo âæåüc váûn chuyãøn trong tuïi nylon båm Oxy våïi máût âäü
nhæ sau:
Træåìng håüp caï giäúng coìn nhoí, træåïc khi nuäi cáön phaíi æång 1 thåìi gian
trong ao hay läöng nhæ caï hæång nhán taûo.
100
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
101
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Caïc âáöm nuäi täm, muìa mæa næåïc nhaût, coï thãø duìng nuäi caï cheîm, âáöm coï
diãûn têch ráút khaïc nhau tæì 0.3- 20 ha, caï con thu gom tæì tæû nhiãn våïi kêch cåî 1- 2
cm, thaí træûc tiãúp vaìo âáöm våïi máût âäü 10 000 con/ ha maì khäng cáön æång, hçnh
thæïc naìy khäng cáön cho àn hay chãú âäü chàm soïc âàûc biãût, caï seî táûn duûng
nguäön thæïc àn sàón coï trong âáöm âãø phaït triãøn vaì låïn lãn, sau thåìi gian nuäi 6
thaïngthç coï thãø thu hoaûch.
a.Ao nuäi:
Cáön choün ao nuäi coï vë trêthêch håüp âãø âaîm baío caïc yãúu täú cáön thiãút
nhæ:
pH: 7.5- 8.5
Âäü màûn: 10- 30 %0
Nhiãût âäü: 26- 300C
Oxy hoìa tan: 4- 9 mg/ lêt
H2S: < 0.3 mg/ lêt
Ao coï nguäön næåïc cáúp, thaïo våïi biãn âäü triãöu 2- 3 m, diãûn têch ao tæì
800- 1600 m2 haycoï thãø âãún 0.2- 2 ha, sáu 1.2- 1.5 ha, cuîng nhæ nuäi caïc âäúi
tæåüng khaïc, cáön chuáøn ao kyî bàòng väi våïi liãöu læåüng 8- 10 kg/ 100 m 2 træåïc
khi nuäi vaì phán chuäöng 1-2 táún/ ha.
Âãø taûo thæïc àn sàôn coï trong ao nuäi caï cheîm, træåïc khi thaí giäúng cáön
thaí caï Rä phi bäú meû (Oreochnomus mossambicus) vaìo cho chuïng sinh saín vaì laìm
mäöi cho caï cheîm, máût âäü caï Rä phi laì 5 000- 10 000 con/ ha theo tyí lãû 1 âæûc vaì
3 caïi, sau 2 thaïng nuäi caï Rä phi con xuáút hiãûn nhiãöu trong ao, thç thaí caï cheîm
giäúng vaìo våïi máût âäü 3000- 5000 con/ ha, hçnh thæïc nuäi naìy cuîng khäng cáön
cho àn.
Nãúu chè nuäi âån caï cheîm, máût âäü thaí 10 000- 20 000 con/ ha phaíi chàm
soïc vaì cho àn chu âaïo, thæïc àn chuí yãúu laì caïc loaûi caï taûp bàm nhoí våïi tyí lãû 8-
10 % troüng læåüng thán trong 2 thaïng âáöu haìng ngaìy cho àn 2 láön ( luïc 8 giåì vaì
17 giåì), sau âoï giaím xuäúng coìn 3- 5% vaì1 ngaìy cho àn 1 láön
102
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
- Cho àn tháût tæì tæì âãø caï bàõt mäöi khi thæïc àn âang råi xuäúng
- Ngæìng cho àn khi caï no, traïnh laíng phê do caï khäng àn thæïc àn chçm
trong âaïy
- Cho àn luïc næåïc låïn seî kêch thêch caï àn täút
- Ngæng cho àn khi næåïc xáúu
Trong quaï trçnh nuäi cáön phán cåî thæåìng xuyãn, traïnh hao huût nhiãöu, sau 5-
6 thaïng nuäi caï âaût kêch cåî trung bçnh 400- 500g/ con thç coï thãø thu hoaûch.
Baíng :so saïnh täúc âäü tàng træåíng cuía caï giäúng tæû nhiãn vaì caï giäúng nhán taûo
Ngoaìi ra, caï cheîm cuîng coï thãø âæåüc nuäi trong läöng, beì åí ven biãøn
V.MÄÜT SÄÚ BÃÛNH THÆÅÌNG GÀÛP & CAÏCH PHOÌNG TRË ÅÍ CAÏ
CHEÎM:
Trong quaï trçnh æång nuäi caï hæång vaì caï giäúng, caï cheîm coï thãø màõc 1 säú
bãûnh, vi khuáøn, náúm, vaì âäüng váût nguyãn sinh, caï bãûnh coï triãûu chæïng keïm
àn, máút váøy, chuyãøn maìu tæì xaïm thaình âen, hay coï nhæîng âoïm tràõng trãn cå
thãø, tuìy tæìng giai âoaûn caïc loaûi bãûnh vaì caïch xæí lyï nhæ sau:
Baíng: Bãûnh åí giai âoaûn caï hæång, caï giäúng vaì caïch xæí lyï
103
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Cuîng nhæ caï hæång vaì caï giäúng, caï con cuîng màõc caïc bãûnh , vi khuáøn, náúm
vaì âäüng váût nguyãn sinh. . . . .
Âäúi våïi bãûnh vi khuáøn, caïc triãûu chæïng thæåìng laì xuáút huyãút trãn bãö màût cå
thãø, gáy låí loeït, àn moìn váy, âuäi vaì cå, näüi quan bë xung huyãút, ruäüt sæng lãn vaì
chæïa nhiãöu dëch nhåìn trong suäút.
Âäúi våïi bãûnh nguyãn sinh âäüng váût kyï sinh taïc haûi chuí yãúu laì do täøn
thæång cå hoüc, laìm tàõt ngheîn maûch maïu caï, da ræåïm maïu, da tiãút nhiãöu nhåït,
boí àn. . . . .
Caïc loaûi thuäúc coï thãø duìng âãø trë bãûnh naìy âæåüc trçnh baìy åí baíng sau:
Baíng: thuäúc vaì caïch phoìng trë cho caï cheîm.
104
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Bäü: Mugilifoormes
Hoü: Mugilidae
Giäúng: Mugil
Loaìi: Mugil cephalus
105
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Caï âäúi coï thán hçnh äúng troìn, cán âäúi, pháön træåïc bàòng, deût, pháön sau deûp
dáön vãö phêa 2 bãn. Âáöu ngàõn, bàòng , deût. Læng räüng vaì håüi läöi, caï coï moîm
räüng vaì ngàõn, màõt caï låïn vaì bãn ngoaìi coï 1 låïp maìng måî daìy che. Miãûng nhoí,
viãöng cuía haìm trãn vaì haìm dæåïi âãöu coï ràng läng nhung. Caï coï váùy troìn låïn,
trãn váy buûng coï váùy phuû, váy ngæûc åí 2 bãn tæång âäúi cao, læng vaì âáöu caï coï
maìu xanh âen,
2.Âàûc âiãøm phán bäú:
Caï âäúi laì loaìi phán bäú räüng åí vuìng biãøn nhiãût âåïi vaì AÏ nhiãût âåïi, tæì
420 Bàõc âãún 420 Nam, Caï âäúi chuí yãúu åí táöng giæîa vaì táöng màût, ráút hoaût baït
vaì hay nhaíy, laì loaìi ráút räüng muäúi, coï thãø säúng åí vuìng biãøn khåi hay caí vuìng
næåïc ngoüt, tuy nhiãn caï låïn nhanh khi åí âäü màûn trãn20%0.
Vãö voìng âåìi cuía chuïng, âãún nay váùn coìn nhiãöu quan âiãøm chæa thäúng
nháút laì chuïng âeí åí âáu, coï taïc giaí cho ràòng chuïng âeí åí vuìng cæía säng næåïc
låü, coï ngæåìi cho ràòng caï âeí åí vuìng næåïc ngoüt, tuy nhiãn nhiãöu taïc giaí cho
ràòng caï d0äúi âeí ngoaìi vuìng biãøn khåi sáu, træïng nåí thaình caï con vaì nhåì soïng
biãøn âæa vaìo vuìng ven båì vaì sinh træåíng, låïn lãn åí âoï, thaình thuûc laûi di cæ ra
biãøn sinh saín.
Nuäi caï âäúi âaî âæåüc bàõt âáöu tæì haìng thãú kyí vaì laì nghãö truyãön thäúng
åí vuìng Âëa Trung Haíi, vuìng Âäng Nam Aï, Âaìi Loan, Nháût Baín vaì Hawaii våïi
caïc hçnh thæïc nuäi trong Âáöm, Kãnh hay ao häö, vuìng Âëa Trung Haíi chuï troüng
våïi viãûc nuäi kãút håüp våïi caï Chçnh, ÅÍ Israel nuäi caï âäúi kãút håüp trong ao nuäi
caï cheïp, Caïc næåïc nhæ Philipines, Âaìi loan cuîng âaî nuäi caï âäúi kãút håüp våïi caï
Màng, nhiãöu cäú gàõn khaïc trong viãûc nuäi thám canh vaì sinh saín nhán taûo loaìi caï
naìy cuîng âæåüc tiãún haình vaì âaî thu âæåüc nhæîng thaình cäng, vaì måí ra nhiãöu
triãøn voüng cho nghãö nuäi.
3. Âàûc âiãøm dinh dæåíng vaì sinh træåíng:
Caï âäúi laì loaìi caï thuäüc nhoïm àn âaïy, àn muìng baí hæîu cå, phán têch daû
daìy cho tháúy chuí yãúu laì taío lam, taío khuã, taío luûc, mäüt êt truìng baïnh xe vaì
giaïp xaïc báûc tháúp cuîng hiãûn diãûn, chiãöu daìi äúng tiãu hoaï gáúp 3.5 láön chiãöu
daìi thán, âäúi våïi áúu truìng caï âäúi chuïng àn táöng màût, chuí âäüng bàõt mäöi, vaì
thæïc àn laì phiãu sinh, tuy nhiãn trong quaï trçnh æång nuäi áúu truìng thæïc àn cuía
chuïng sau khi bàõt âáöu àn ngoaìi laì gç âãún nay váùn coìn laì váún âãö nan giaíi vaì
âáy laì thåìi âiãøm nguy këch cuía áúu truìng.
Caï âäúi coï kêch cåî trung bçnh, täúc âäü låïn nhanh, 1 tuäøi âaût 0.2- 0.4 kg, 2
tuäøi âaût gáön 1 kg, cåî khai thaïc trong tæû nhiãn trung bçnh tæì 0.2- 0.4 kg, caï låïn
nháút nàûng 4kg vaì ráút hiãúm gàûp, caï låïn nhanh åí 3- 7 thaïng tuäøi.
4.Âàûc âiãøm sinh saín:
a.Tuäøi thaình thuûc:
Caï âäúi ngoaìi tæû nhiãn thaình thuûc tæì 2- 3 nàm tuäøi, coï thãø phán biãût caï âæûc
vaì caï caïi dæûa vaìo läø sinh duûc cuía chuïng, ÅÍ caï âæûc läø sinh duûc vaì läø háûu
män chung vaì nàòm phêa træåïc läø niãûu, kêch cåî thaình thuûc trung bçnh daìç 12.5
cm vaì troüng læåüng 16.9g, caï caïi coï läø sinh duûc nàòm giæîa läø háûu män vaì läø
niãûu, kêch cåî thaình thuûc trung bçnh daìi 14.5 cm vaì troüng læåüng 19.32 g
b.muìa vuû sinh saín:
106
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Nhæ trãn âaî âãö cáûp, baîi âeí cuía caï âäúi váøn coìn nhiãöu tranh luáûn, tuìy vaìo âiãöu
kiãûn mäi træåìng tæìng nåi muìa vuû sinh saín cuía chuïng cuîng khaïc nhau.
Næåïc Muìa vuû sinh saín
UÏc Thaïng 4- 7
Táy Nam Áún Âäü Thaïng 5- 8
Biãøn âen Thaïng 6- 9
Ai cáûp Thaïng 7- 10
Corsica vaì Tunisia Thaïng 8- 9
Florida vaì Israel Thaïng 10- 12
Vënh Mexico Thaïng 11- 12
Hawaii Thaïng 12- 2
ÅÍ næåïc ta, muìa vuû caï sinh saín bàõt âáöu tæì thaïng 3- 4 vaì keïo daìi âãún
thaïng 5- 6, âãún muìa sinh saín, caï bäú meû thaình thuûc vaì táûp trung thaình tæìng
âaìn, mäùi âaìn gäöm nhiãöu nhoïm nhoí våïi 1 con caïi låïn vaì nhiãöu con âæûc nhoí
hån nhæng hoaût âäüng hån, træåïc khi âeí, caï âæûc båi song song våïi caï caïi vaì väø
nheû vaìo nhau chäø läø sinh duûc, læåüng træïng nhoí âæåüc phoïng thêch ra laìm caï
âæûc phoïng tinh, sau âoï caï caïi âeí træïng våïi læåüng låïn, caï âeí vaìo ban âãm våïi
âiãöu kiãûn sinh saín ngoaìi tæû nhiãn laì 32- 35 %0. Stengger, 1959, tin ràòng caï âeí
hån 1 láön trong nàm. Tuy nhiãn, theo Thompson, 1955, caï âäúi thaình thuûc sinh duûc
láön âáöu tiãn chè âeí 1 láön trong nàm, vaì coï vaìi con caïi chè âeí caïch nàm.
c.sæïc sinh saín:
theo mäüt säú taïc giaí sæïc sinh saín cuía caï âäúi nhæ sau:
ÅÍ ÂBSCL, caï coï sæïc sinh saín tæì 24096- 398640 træïng/ caï caïi, trung bçnh 35035
træïng/ caï caïi vaì biãún âäüng vaì biãún âäüng tæång quan thuáûn våïi chiãöu daìi X1
vaì theo troüng læåüng X2 nhæ sau (Kyí Lan Chi, 1990)
107
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Ngaìy sau khi Chiãöu daìi Phaït triãøn vaì táûp tênh
nåí (mm)
1 2.85- 3.52 Áúu truìng måïi nåí, coï noaîn hoaìn vaì gioüt
dáöu låïn, áúu truìng hoaût âäüng yãúu, pháön sau
buûng hæåïng lãn, pháön âáöu hæåïng xuäúng,
thènh thoaíng nhaíy giáût lãn xuäúng, coï sàõc täú
thán, chæa coï sàõc täú màõt, miãûng vaì äúng
tiãu hoïa chæa phaït triãøn
2 2.64- 3.28 Coï sàõc täú åí màõt vaì thán, chiãöu daìi áúu
truìng ngàõn hån luïc âáöu, miãûng phaït triãøn,
máöm váy ngæûc xuáút hiãûn, coï läø muîi
3- 4 3.11- 3.53 Miãûng må,í haìm trãn, dæåïi phaït triãøn, coï thãø
bàõt mäöi, noaín hoaìn chè bàòng 1/4 cåî ban
âáöu, gioüt dáöu cuîng giaím båït, âáy laì giai
âoaûn nguy këch cuía áúu truìng vaì gáy chãút,
khe mang xuáút hiãûn, dãù bë kêch thêch vaì coï
tênh hæåïng quang
5-7 3.06- 3.4 ÄÚng tiãu hoaï phaït triãøn täút, nhaíy lãn xuäúng
caí ngaìy láøn âãm, hçnh thaình daû daìy, ruäüt,
máût, boïng håi, gan, tuïi dáöu nhoí dáön.
8 3.35- 3.8 Tiãu hãút noaîn hoaìn, hçnh thaình táúm mang
bàõt âáöu tàng træåíng nhanh
10- 13 3.45- 5.1 Táúm mang phaït triãøn, cå thãø coï maìu âen täúi,
hæåïng quang maûnh, âáy laì giai âoaûn nguy
këch thæï 2.
14-15 3.85- 5.7 Bàõt âáöu båi läüi thaình âaìn, hçnh thaình xæång
cuäúi âuäi, vi háûu män coï 7- 9 tia, coï váy læng
thæï 2tia mang hçnh thaình trãn táúm mang
16- 19 5.4- 6.6 Váy âuäi coï 17 tia mãöm, coï nhæîng táúm maìu
âen raíi raïc trãn thán,
20- 21 6- 7.65 Hæåïng quang suäút ngaìy, täúi näøi lãn, 1 säú con
xuáút hiãûn maìu náu hay xanh baûc
22- 24 8.25- 10.9 Coï 20 tia mãöm åí váy âuäi, 11tia åí vi háûu män,
6 tia åí váy khung cháûu, 15 tia åí váy ngæûc,
maìng vi åí vi ngæûc vaì vi khung cháûu hoaìn
toaìn bë thoaïi hoaï, coï váøy vaì coï 1- 3 voìng
troìn trãn váøy, váøy låïn âaût 250- 400, tràõng
baûc, ban ngaìy båi thaình tæìng âaìn åí táöng
dæåïi ngæåüc våïi suûc khê vaì doìng chaíy, ban
âãm näøi lãn màût vaì hæåïng saïng.
25- 28 8.8- 15 Táút caí váøy vaì váy phaït triãøn täút, coï maìu
saïng baûc, xuáút hiãûn ràng, coï 2 läø muîi riãng.
29- 32 16.6- 20.7 Ráút nhaûy caím, táûp trung thaình âaìn nhoí, ban
ngaìy åí táöng giæîa hay âaïy, ban âãm näøi lãn
108
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
109
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
khi kiãøm tra, coï thãø gáy mã bàòng Quinaldine 5- 10 ppmhay MS- 222 liãöu læåüng30
ppm, kiãøm tra âäü thaình thuûc bàòng caïch láúy máùu træïng åí giai âoaûn 3våïi âæåìng
kênh êt nháút laì 0.5mm. Nãúu âæåìng kênh træïng trãn 0.6mm thç caï sàôn saìng âãø
tiãm hormon cho âeí sau khi thuáön hoïa 24 giåì trong bãø træî.
b. Bãø chæïa caï âeí:
Bãø chæïa caï cho âeí nãn coï thãø têch tæång âäúi nhoí âãø dãù daìng quan saït
caï vaì quaín lê, chàm soïc. Bãø coï âaïy däúc, âoü sáu täút nháút laì 0.75m, vaì âæåüc
âáûy laûi traïnh caï nhaíy ra.
Máût âäü caï thaí laì 1 con/100 lêt, cao nháút laì 10con/ lêt.
Bãø coï hãû thäúng cáúp næåïc biãøn våïi âäü màûn 32%o, täúc âäü chaíy sao cho
âaím baío thay 100%/giåì. Nhiãût âäü duy trç 18-24oC. treo âeìn Neon trãn bãø sao cho
âaím baío cæåìng âäü 800 Lux trãn màyñ næåïc.
c. Sæû thaình thuûc vaì duûc âeí:
Khi kêch thêch træïng âaût 0.6mm, caï sàôn saìng âãø tiãm Hormon gáy âeí. Caïc
loaûi Hormon hiãûu quaí coï thãø laì naîo thuìy caï häöi (SG-100) liãöu læåüng 1mg hay
HCG 2150 UI. Coï thãø duìng caï âäúi våïi liãöu 4 dose. Tiãún haình tiãm 1 láön, láön så
bäü våïi 1/3 täøng liãöu vaì liãöu quyãút âinhj 2/3 coìn laûi åí 48 giåì sau khi tiãm láön
âáöu. Caï seî âeí 10-14 giåì sau khi tiãm liãöu quyãút âënh.
d.Âeí træïng vaì thuû tinh:
Sau khi tiãm liãöu quyãút âënh 2 giåì, thaí 3 caï âæûc vaìo bãø cuìng 1 caï caïi.
Sau 8 giåì, træïng âaî træång næåïc vaì bàõt âáöu laìm buûng caï nåí to, läù sinh duûc
cuîng läöi ra. Caï caïi thaíi ra nhiãöu canxi. Luïc naìy caï âæûc bàõt âáöu hoaût âäüng,
båi läüi voìng quanh vaì coü saït våïi caï caïi åí läù sinh duûc, sau âoï båi song song
nhau. Caï caïi phoïng mäüt êt træïng laìm kêch thêch caï âæûc phoïng tinh, vaì tiãúp
theo laì caï caïi phoïng ra liãn tuûc våïi læåüng låïn træïng.
Tyí lãû thuû tinh tháúp nháút coï thãø cháúp nháûn laì 85%.
e.ÁÚp træïng vaì nåí træïng:
sau khi thuû tinh, ngæìng suûc khê âãø træïng näøi lãn màût næåïc vaì duìng våüt
mën våït hay siphon thu træïng chuyãøn âãún bãø áúp. Máût âäü áúp træïng täút nháút laì
75-100 træïng/ lêt. Bãø áúp coï thãø laì bãø nhæûa, thuíy tinh såüi, ximàng hay gäù, coï
hçnh truû, âaïy daûng phãùu vaì âæåüc suûc khê tæì giæîa âaïy. Âäü sáu bãø täút nháút
laì 1.5m vaì âæåìng kênh0.75-1 m. coï thãø áúp træïng trong bçnh Váy våïi máût âäü coï
thãø âãún 400 træïng/lêt.
Duy trç nhiãût âäü næåïc 20-22oC, Oxy baîo hoìa, suûc khê thêch håüp âãø taûo
cäüt boüt næåïc trong bãø vaì duy trç træïng lå læíng. Coï thãø thãm khaïng sinh Penicilin
10 UI/ml hay Streptomicin 0.01mg/ml haìng ngaìy âãø traïnh vi khuáøn gáy bãûnh. Tuìy
thuäüc vaìo nhiãût âäü, thåìi gian áúp træïng nhæ sau:
Nhiãût âäü(oC) Thåìi gian áúp(giåì)
20 60
21 54
22 48
23 42
24 36
110
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
111
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Duûng cuû duìng âãø bàõt laì læåïi keïo, âàûc âaïy. . .våïi màõc læåïi mën âãø
traïnh caï xay saït laìm chãút caï.
Âaïnh caï thæåìng vaìo luïc næåïc låïn, caï con âæåüc chæïa trong thuìng. Thuìng
18 lêt coï thãø chæïa 0.5 kg caï con. Thay næåïc thæåìng cho caï,täút nháút nãn coï cáúp
khê oxy cho caï, nãúu khäng cáøn tháûn trong quaï trçnh âaïnh bàõt vaì váûn chuyãøn caï
tyí lãû chãút coï thãø âaût coï thãø chãút âãún 30 %.
2.Æång caï giäúng:
Ao æång caï coï diãûn têch khaïc nhau tæì vaìi chuûc âãún vaìi tràm m 2 hay låïn
hån, tuìy âiãöu kiãûn coï thãø coï âæåüc, træåïc khi æång cáön chuáøn bë ao kyî bàòng
caïch boïn väi våïi læåüng 7- 10 kg 100m 2, sau âoï phán chuäöng 20 kg/ 100m 2 âãø aûo
muìn baî hæîu cå vaì thæïc àn tæû nhiãn cho caï.
Màûc duì caï coï khaí nàng säúng trong mäi træåìng næåïc ngoüt cuîng nhæ næåïc
låü, nhæng dãø bë säúc khi thay âäøi âäü màûn vaì nhiãût âäü âäüt ngäüt, do âoï khi váûn
chuyãøn caï vãö cáön cho næåïc ao vaìo duûng cuû chæïa caï tæì tæì âãø caï quen dáön
våïi nhiãût âäü vaì âäü màûn âãún khi naìo næåïc ao vaì duûng cuû chæïa caï ngang
bàòng nhau thç måïi thaí ra.
Máût âäü caï æång tæì 100- 200 con/ m2, coï thãø gheïp thãm caï cheïp låïn våïi
máût âäü 15 con/m2 vaì mäüt êt caï rä phi âãø chuïng diãût rong coí trong ao.
Haìng tuáön boïn thãm phán chuäöng våïi læåüng 10- 20 kg/ 100m2 ao.
Bäø xung thãm thæïc àn nhæ caïm, bäüt caï, tyí lãû 5- 10% troüng læåüng caï
mäùi ngaìy.
Sau khi æång 20- 30 ngaìy, caï âaût 5 cm thç thu hoaûch âãø nuäi thët, tyí lãû
säúng sau khi æång khoaíng 50- 90 %.
Caïch thu: thaïo caûn ao âãø caï táûp trung xuäúng chäø sáu räöi duìng læåïi keïo.
3.Nuäi caï thët:
a. Ao nuäi:
Caïc loaìi caï khaïc, caï âäúi coï thãø nuäi trong ao nhoí 200m2, hay coï
thãøtrongâáöm vaìi ha, ao âáöm nãn coï pháön traíng våïi mæïc næåïc sáu 50- 70 cm âãø
laìm tàng thæïc àn tæû nhiãn cho caï. Ngoaìi ra chung quanh ao âáöm phaíi coï mæång
sáu, 1- 1.5 mâãø caï truï åí, Trong ao âáöm cáön coï 1 chäø sáu chäø cäúng cáúp thoaït
næåïc âãø dãø daìng thu hoaûch sau naìy
Cuîng nhæ æång, træåïc khi nuäi cáön chuáøn bë ao kyî bàòng caïch boïn väi vaì
phán chuäöng nhæ trãn.
b.Thaí giäúng vaì chàm soïc:
Træåïc khi thaí cáön thuáön hoïa nhæ khi æång, täút nháút nãn thaí gheïp caïc
loaìi caï khaïc nhau nhæ Caï Cheïp vaì Rä Phi, mäùi ha ao, âáöm thaí 2500 con caï cheïp,
1500 con Rä Phi vaì 1000- 2000 con caï âäúi. Nãúu chè nuäi âån caï Âäúi thç máût âäü
thaí laì 4000- 10 000 con/ ha.
Boïn phán chuäöng nhæ phán gaì, heo haìng tuáön 1000 kg/ 2 tuáön. Coï thãø bäø
xung thãm thæïc àn viãn hay caïm, bäüt caï våïi tyí lãû 5- 10 % troüng læåüng caï nuäi.
Nuäi 4- 5 thaïng, caï âaût troüng læåüng khoaíng 500g thç thu hoaûch.
c.Thu hoaûch:
do caï låïn khoï thu hoaûch bàòng læåïi keïo khi næåïc âáöy do chuïng coï khaí
nàng phoïng ráút cao, do âoï cáön thaïo caûn næåïc âãø caï ruït vãö vuîng næåïc âoüng
vaì duìng læåïi keïo. Sau âoï thaïo kiãût vaì bàõt bàòng tay.
112
Saín Xuáút Giäúng Thuíy saín Næåïc Låü Caï
Cheîm
Quaín lyï täút, tyí lãû säúng coï thãø âaût 85% vaì nàng suáút caï Âäúi 700- 800
ha/ vuû, nhæîng caï nhoí coï thãø thaí laûi nuäi tiãúp.
113