Geeta Guj PDF

hpëgcdsp_ykpfu
îudv¹$cNhv¹$Nusp
A“yhpv$L$ : Np¡.hp. îu_p_ygpg Np„û
âL$piL$ :
îuhëgcpQpe® V²$õV$, dp„X$hu-L$ÃR>
âL$piL$ :
îuhëgcpQpe® V²$ õV$ ,
L„kpfp bÅf, dp„X$ hu-L$ ÃR> ,
NyS> fps, 370 465.
ap¡_ : (02834) 231463
kç`v$$L$ : ifv¹$ Np¡õhpdu
A“yhpv$L$ : Np¡.hp. îu_p_ygpg Np„û
âL$pi_hj® : îuhëgcpåv$ $ 534, rh.k„. 2069
qÜsue k„õL$fZ ârs : 3,000
N°Þ\âL$ pi_ klpe : ê$ . 50.
WWW.PUSHTIMARG.NET
dyÖL$ : `|h} â¡k, fpS> L$ p¡V$

îuhëgcpQpe® V²$õV$, dp„X$hu - L$ÃR>
N°Þ\ âL$ pi_klpe
kpçâv$$preL$ `funp_u `pW$é`yõsL$p¡
1. âh¡riL$ p, g¡ML$ : Np¡õhpdu ifv$ ¹$ (NyS> fpsu) 10
2. âh¡riL$ p, g¡ML$ : '' '' $ (rlÞv$ u) r_:iyëL$
3. âh¡riL$ p, g¡ML$ : '' '' $ (A„N°¡Æ) r_:iyëL$
4. `yrô$ âh¡i-1, g¡ML$ : Np¡õhpdu ifv$ ¹$ (NyS> fpsu) 10
5. `yrô$ âh¡i-2, g¡ML$ : '' '' (NyS> fpsu) 10
6. `yrô$ âh¡i 1-2, g¡ML$ : '' '' (rlÞv$ $ u) 20
7. `yrô$ `\, g¡ML$ : Np¡õhpdu ifv¹$ $ (NyS> fpsu) 20
8. `yrô$ `\, g¡ML$ : Np¡õhpdu ifv$ ¹$ (rlÞv$ $ u) 20
9. âd¡efÐ_k„N°l, g¡ML$ : Np¡õhpdu ifv$ ¹$ (NyS> .) 25
10. Manual of the devotionalpath of Pushti.
(`yrô$ âh¡i 1-2 s\p `yrô$ `\_p¡ A„N°¡Æ A_yhpv$ ) 65
sÒhv$$i®_rhjeL$ fpô²$ue k¡rd_pfdp„ âõsys \e¡g
rhrcÞ_ ip¡^`Óp¡ s\p QQp® _p¡ k„N°l (k„õLs©s-rlÞv$u-A„N°¡Æ)
11. iåv$ $ MÎX$ uep rhÜÐ`qfQQp® 200
12. AÞe¿eprshpv$ uep rhÜÐk„Np¡›$ u 150
13. L$ pe®L$ pfZcphdudp„kp rhÜÐk„Np¡›$ u 200
14. âÐenâdpZ rhÜÐk„Np¡›$ u 150
15. hpëgch¡v$ pÞs r_bÞ^k„N°l, g¡ML$ : Np¡. îuíepd d_p¡lfÆ r_:iyëL$
16. AÞ^L$ pfhpv$ uep rhÜÐ`qfQQp® 200
kpçâv$$preL$ rhQpfNp¡›$udp„ âõsys \e¡gp
rhrcÞ_ ip¡^`Óp¡ s\p s¡_p E`f \e¡g QQp® _y„ k„L$g_
17. hpsp®`qfQQp® 15
18. Ar^L$ pf`qfQQp® 100
19. kp^_pâZpgu 50
20. `yrô$ c[¼sdp„ L$ \p-NyZNp_ kp^_p 50
21. ifZpNrs rhQpfNp¡›$ u 50
22. ifZpNrs rhQpfNp¡›$ u A¡L$ `|fL$ âí_p¡Ñfu r_:iyëL$
23. k¡hp-kd`®Z rhQpfNp¡›$ u 50
24. `yrô$ c[¼s A_¡ â`rÑdp„ ârsbÞ^ 100
25. S> OÞepr^L$ pf k„Np¡›$ u 80
26. `yrô$ agdudp„kp rhQpfNp¡›$ u 100
r_Ðeõsp¡Ó`pW$
27. `yrô$ `pW$ phgu (NyS> fpsu) L$ pQy„ bpIqX„$ N¹/`pLy„$ bpIqX„$ N¹ 10/20
28. `yrô$ `pW$ phgu (rlÞv$ u) 10
29. `yfyjp¡Ñdklö_pd-rÓrh^gugp_pdphgu (A_yhpv$ $ krls) 20
kÞv$c®N°Þ\p¡
30. `yrô$ rh^p_d¹ `pv$ $ p_y¾$ drZL$ p 10
31. Summary of Shuddhadvait Vangmay, By Sharad Goswami 15
AÝee_p¡èp¡Nu N°Þ\p¡
32. ip÷p\®âL$ fZd¹(h°S> cpjpV$ uL$ p)kp^pfZ/fpS> k„õL$ fZ 50/70
33. kh®r_Z®eâL$ fZd¹ (h°S> cpjpV$ uL$ p )kp^pfZk„õL$ fZ/fpS> k„õL$ fZ 80/100
34. `yrô$ rh^p_d¹-2(ìepL$ fZ)‘v$ ÃR> ¡v$ -iåv$ ‘qfQe-kdpkrhN°l-k„r^rhN°l-AÞhe krls 100
35. `yrô$ rh^p_d¹-3 (h°S> cpjprhh©rs ) 80
36. îucpNhs dlp`yfpZ (NyS> ®fcpjp_yhpv$ $ ) 400
37. N©lk¡hp A“¡ h°S> gugp, rhh¡QL$ : Np¡.îuíepd d_p¡lfÆ(NyS.) r_:iyëL$
38. N©lk¡hp Ap¥f h°S> gugp, rhh¡QL$ : Np¡.îuíepd d_p¡lfÆ(h°S> cpjp) r_:iyëL$
39. `yrô$ âhpldep®v$ pc¡v$ , rhh¡QL$ : Np¡.îuíepd d_p¡lfÆ(NyS> .)Aâpàe- r_:iyëL$
40. fk×rô$ _u sfa¡Zdp„, g¡ML : Np¡. îuíepd d_p¡lfÆ(NyS> .) r_:iyëL$
41. rS> _ îuhëgcê$ ` _ ÅÞep¡, (Np¡.îuíepd d_p¡lfÆ rgrMs khp£Ñdõsp¡Ó_u rhõs©s
c|rdL$ p_p¡ NyS> fpsu A_yhpv$ , îuhëgcpô$ L$ , kàsígp¡L$ u, îuhëgcõsp¡Óp¡, `ÊQígp¡L$ u,
rinpígp¡L$ u Apqv$ $ N°Þ\p¡`f rhh¡Q_ _y„ 450 \u h^y `p_pdp„ k„L$ g_.) 70
42. k¡hpL$ p¥dyv$ u-“h^pc[¼s (rlÞv$ u), rhh¡QL$ : Np¡. îuíepd d_p¡lfÆ r_:iyëL$
43. L©$ óZpîe, îuL$ ëepZfpeÆ rgrMs k„õL©$ s V$ uL$ p_p¡ NyS> fpsu A_yhpv$ $ 7
44. rkÙpÞs_y„ ApQd_, âí_p¡Ñfu, DÑfv$ $ psp : Np¡.îuíepd d_p¡lfÆ r_:iyëL$
45. b°ûhpv$ $ c|rdL$ p (rlÞv$ u), g¡ML$ : Np¡.îuíepd d_p¡lfÆ r_:iyëL$
46. Ad©shQ_phgu(NyS> fpsu)âpQu_-Ahp®Qu_-Ap^yr_L$ Np¡õhpdu ApQpep£_u
rkÙpÞsp¡[¼s_p¡ f„Nu_ rQÓp¡ krls k„N°l r_:iyëL$
47. Ad©shQ_phgu(rlÞv$ u)âpQu_-Ahp®Qu_-Ap^yr_L$ Np¡õhpdu ApQpep£_u
rkÙpÞsp¡[¼s_p¡ f„Nu_ rQÓp¡ krls k„N°l r_:iyëL$
48. rhip¡^r_L$ p cpN-4 (NyS. A_yhpv$ $ ), g¡ML: Np¡.îuíepd d_p¡lfÆ r_:iyëL$
49. cNh•usp, A_yhpv$ L$ : îu_p_ygpg Np„û. `v$ $ ÃR> ¡v$ , AÞhe, iåv$ $ `qfQe,
h©rÑ`qfQe, iåv$ $ p\®, ígp¡L$ p\®, rhh¡Q_,`pv$ $ p_y¾$ drZL$ p, NuspspÐè® s\p Þepkpv$ ¡irhhfZ
NyS> fpsu A_yhpv$ $ kp\¡. Aâpàe
50. îudv¹$ cNhv¹$ Nusp, Np¡.hp.îu_p_ygpg Np„û rgrMs A_yhpv$ -rhh¡Q_ krls 50
51. c[¼shr^®“u, ìep¿epsp : Np¡. îuíepd d“p¡lfÆ r“:iyëL$
52. ‘yrô$ A[õdsp k„h^®L$ rirbf, fpô²$ ue k„d¡g“-cê$ Q , rhõs©s Al¡hpg 25
53. jp¡X$ iN°Þ’Ns D‘v$ ¡ip¡ A“¡ s¡d“u 28 hpsp®Ap¡, g¡ML$ :îuc|‘¡ÞÖcpC cpV$ uep 40
54. k¡hp (F> sy-DÐkh-d“p¡f’) rlÞv$ u, ìep¿epsp : Np¡. îuíepd d“p¡lfÆ r“:iyëL$
55. k¡hp (F> sy-DÐkh-d“p¡f’) NyS> fpsu, ìep¿epsp : Np¡. îuíepd d“p¡lfÆ r“:iyëL$
B[slpk
56. Ap^yr_L$ ÞepeâZpgu A_¡ `yrô$ dpN}e kp^_pâZpgu _p¡ Ap`ku V$ L$ fph,
g¡. : Np¡. îuíepd d_p¡lfÆ (NyS> fpsu) r_:iyëL$
57. Ap^yr_L$ ÞepeâZpgu Ap¥f `yrô$ dpN}e kp^_pâZpgu L$ p Ap`ku V$ L$ fph,
g¡. : Np¡. îuíepd d_p¡lfÆ (rlÞv$ u) r_:iyëL$
58. îuNp¡ù_p\âcyQfZ, îuNp¡ù_p\Æ_p rhjedp„ D`gå^ (rQÓÆ, lõspnf,
`v$ $ , Brslpk, fQ_p hN¡f¡) sdpd dprlqs_p¡ k„N°l. (NyS> .-rlÞv$ u) 25
59. îuL©$ óZQqfÓ, cpNhs_p v$ $ idõL$ Þ^_p¡ cphp_yhpv$ $ , g¡ML$ : îu_p_ygpg Np„û 80
------------------
&& âpõsprhL$ — &&
h¡v$ p¡_p kpf A¡hp D`r_jv$ p¡_p¡ `Z kpf s¡ "cNhv¹$ N$ usp'. kpf L$ pY$ _pf `Z Äepf¡
""h¡v$ pÞsL©$ s¹ h¡v$ rhv¡$ hQpld¹'' A¡hp âcy õhe„ lp¡e Ðepf¡ Nusp ""A¡L„$ ip÷d¹— — kL$ g ip÷p¡dp„
î¡›$ sd R> ¡'' A¡d khp£ÃQ `v$ hu_¡ ^pfZ L$ f¡ A¡dp„ ApíQe® iy„— !
dlpâcy îuhëgcpQpe®_p ds¡ ""cphu Æhp¡_p DÙpfp\£ cNhp_¹ îuL©$ óZ¡ eyÙ_p
Ahkf¡ kh®N|Y$ A¡hp âd¡e-kp^_-ag kçb[Þ^ kh® sÒh ASy> ®__¡ D`v¡$ íey„ R> ¡. s¡ D`v¡$ i_¡
S> kÐehsu kys ìepkphspf¡ dlpcpfsdp„ kdpìep¡ R> ¡''. s¡\u S> ApQpe®QfZ_p¡ ×Y$ pN°l R> ¡
L¡$ ""L©$ óZhp¼é-Nusp A_ykpf S> ¡ ip÷_p¡ A\® L$ l¡ R> ¡ s¡ Mfp¡ cpNhs R> ¡ A_¡ s¡ S> iyÙ
b°ûhpv$ u R> ¡''.
dlpâcy_p ds¡ cpNhs `yfpZ A¡ cNh•usp_y„ S> rhõs©s õhê$ ` R> ¡. s¡\u S> ,
dlpâcy rhfrQs cpNhsìep¿ep "kybp¡r^_u'dp„ Nusp_p¡ A\® Nsp\® lp¡hp\u
ApQpe®QfZp¡A¡ cNh•usp `f õhsÞÓ ìep¿ep _ gMu_¡ sÒhp\®v$ u`r_bÞ^_p â\d
"ip÷p\®âL$ fZ' õhê$ `¡ ip÷ue sÒhp¡_y„ Nusp_ykpfu r_ê$ `Z L$ ey¯ R> ¡. Ap` gM¡ R> ¡— : ""ip÷p\p£
Nusp\®:— — ip÷p\®âL$ fZ Nusp_p¡ S> A\® R> ¡''.
cNh•usp `f kçâv$ pep_ykpfu k„õL©$ s kprls _uQ¡ dyS> b D`gå^ \pe R> ¡.
dlpâcy îuhëgcpQpe® rhfrQs— :

sÒhp\®v$ u`r_bÞ^pÞsN®s ip÷p\®âL$ fZ
îurV¹$W$g$_p\âcyQfZ rhfrQs— :
NuspspÐè®
Þepkpv¡$ irhhfZd¹
Nusp\®rhhfZd¹
cNh•usp`f D`gå^ k„õL©$s V$uL$pAp¡— :

Ad©ssf„rNZu, Np¡.îu`yfyjp¡ÑdQfZ
sÒhv$ ur`L$ p, Np¡.îuhëgcÆ
frkL$ fÊS> _u, îuL$ ëepZ cV¹$ V$ , âL$ pris— :— â\dpÝepe dpÓ
A_yhpv$— :
cNh•usp_p kçâv$ pep_ykpfu NyS> fpsu-rlÞv$ u A_yhpv$ p¡ _uQ¡ dyS> b \ep R> ¡— :
1
1.— Np¡.hp.îuR> N_Æ AdfÆ ip÷u, Np¡.îuhëgcÆ rhfrQs V$ uL$ p_p Ap^pf¡ k„rnàs
cphp_yhpv$ , rh.k„.— 1968.
2.— Np¡.hp.îurQd_gpg lqfi„L$ f ip÷u, kyfs, îubpgL©$ óZ iyÙpÜ¥s dlpkcp_u ^prd®L$
`funp_p `pW$ é`yõsL$ sfuL¡$ . Arsk„rnàs. rh.k„.— 2007.
3.— Np¡.hp.îud|gi„L$ f dp¡sufpd ip÷u, cê$ Q, iåv$ p\®-iåv$ `qfQe-ígp¡L$ p\®-cphp\® krls.
rh.k„.— 2015.
4.— Np¡.hp.îuS> V$ pi„L$ f ip÷u.
5.— "Ad©ssf„rNZu' V$ uL$ p_p îuhpkyv¡$ hL©$ óZQsyh£v$ u L©$ s rlÞv$ u A_yhpv$ _p¡ NyS> fpsu A_yhpv$ .
A_yhpv$ L$ — :— îudN_cpC sÞ_p. âL$ pi_— :— "hëgcky^p' dprkL$ `rÓL$ pdp„. C.k.1983-
91.
6.— îuL$ ëepZ cV¹$ V$ rhfrQs cNhv¹$ N$ usp_u "frkL$ fÊS> _u' V$ uL$ p, NyS> fpsu A_yhpv$ krls.
â\dpÝepe dpÓ. A_yhpv$ L$ — :— Np¡.hp.îu_pNfv$ pk bp„crZep. âL$ piL$ — :— "A_yN°l' dprkL$
`rÓL$ p hj® 1-3 s\p `yõsL$ pL$ pf¡ Np¡.hp.îurNqf^fgpg ipl.
7.— "Ad©ssf„rNZu' V$ uL$ p_p¡ rlÞv$ u A_yhpv$ . A_yhpv$ L$ — :— îuhpkyv¡$ hL©$ óZ Qsyh£v$ u.
âL$ piL$ — :— îurhÛprhcpN, L$ p„L$ fp¡gu, rh.k„.2035. L¡$ V$ gpL$ A„ip¡_p¡ A_yhpv$ Ry> V$ u Nep¡ R> ¡.
8.— Np¡.hp.îu_p_ygpg _pfpeZv$ pk Np„û. âõsys âL$ pi_.
A_yhpv¡$sf âdyM âL$pris kprlÐe— :

-— Nusp— NyÊS> _, rlÞv$ u. g¡ML$ — :— îu_h_usrâe ip÷u.
Aæepk`|Z® kp„Np¡`p„N iyÙ kçâv$ pep_ykpfu DÑd L©$ rs.
-— Nuspd„\_, NyS> fpsu. g¡ML$ — :— Np¡õhpdu îuB[Þv$ fp b¡V$ uÆ
_prsk„rnàs _prsrhõs©s, kfm cpjp, v$ idpÝepeè®Þs.
-— `yfyjp¡Ñdep¡N— :
Np¡õhpdu îuíepd— d_p¡lfÆ (qL$ i_NY$ -`pgp®)
Np¡.hp.îufdp_p\ ip÷u.
Np¡.hp.îuhkÞsfpd ip÷u.
-— L$ d®flõe, Np¡õhpdu îuQÞÖNp¡`pgÆ,
-— NuspL$ p `©\L¹$ ifZdpN®, Np¡.hp.îufdp_p\ ip÷u.
Ap rkhpe `Z `yrô$ dpN®\u k„L$ mpe¡gp cNh•usp rhjeL$ L¡$ V$ gpL$ A¡hp âL$ pi_p¡ R> ¡
L¡$ S> ¡ âk„Nhi AgN\u kdunp dp„Nu g¡ R> ¡.
1.— îudv¹$c$Nhv¹$N$usp— : sp[ÒhL$ Aæepk, îuL¡$. L$p. ip÷u

AÞsf„N A_¡ brlf„N r_funZ Apd b¡ cpNdp„ rhc¼s `y[õsL$ p_p `©›$ — 84 `f_y„
ip÷uÆ_y„—
""`|h®_p L¡$ `[íQd_p L$ p¡C `Z rhÜp_¡ Nusp_p S> iåv$ p¡dp„ Aphsp "Nyü'
2
"Nyüsf' "Nyüsd' "kh®Nyüsd' A¡ âL$ pf_p„ hQ_p¡_u âk„Np¡_p kÞv$ c®dp„
rhQpfZp L$ fu _\u''
— Ap rh^p_ AÐeÞs rhõde S> _L$ R> ¡. `[íQd_p A_¡ hpëgc rhÜp_p¡_¡ R> p¡X$ u_¡
`|h®_p AÞe rhÜp_p¡_u sp¡ g¡ML$ ÅZ¡ `fÞsy Äep„ kyû hpëgc kçâv$ pe_p¡ âí_ R> ¡, A^p¡
r_qv®$ ô$ DÙfZp¡\u A¡ õ`ô$ R> ¡ L¡$ cNhvy$ ¼s ""Nyü-Nyüsf-Nyüsd-kh®Nyüsd'' _u
rhQpfZp kçâv$ pedp„ èp®às A_¡ hpf„hpf \C R> ¡. `yrô$ dpN®dp„ v$ urns A_¡ õhdpN}e k„õL©$ s
N°Þ\p¡_p Aæepky, A_yhpv$ L$ , kç`pv$ L$ , âL$ piL$ A¡hp ip÷uÆ, dlpâcy îuhëgcpQpe®
rhfrQs sÒhp\®v$ u`r_bÞ^_p kh®r_Z®e âL$ fZ_u L$ pqfL$ pAp¡— :
""kh®sÒh„ kh®N|Y„$ âk„Npv¹$ Apl `pÎX$ h¡(59)
kh®Np¡àep¡ rl ^d®õsy ... ... ... ...
... Bv$ p_] sy Nuspep„ âL$ V$ p¡ cNhÐL©$ s:(63-64)
Bv$ d¡h rhr_[íQÐe L©$ óZp¡ üSy> ®_db°hus¹,
dpd¡h e¡ âÛÞs¡ dpepd¡sp„ sf[Þs s¡(305)''
s¡dS> s¡_u "âL$ pi' A_¡ "AphfZc“' k„õL©$ s rhh©rsAp¡dp„ "Nyü' "Nyüsf'
"Nyüsd' "kh®Nyüsd' hQ_p¡_u \e¡g âk„Np¡rQs rhQpfZp\u AÅZ lp¡e s¡ dp_u iL$ pe
s¡hu hps _\u. Sy> Ap¡ AphfZc„N— :
""kàsdpô$ dpæep„ k`qfL$ f„ op_d¹ D¼Ðhp ssp¡ _hdpÝepe¡ ""Bv$ Þsy s¡

Nyüsdd¹'' Brs ârsope Nyüsd¡ op_rhop_¡ `p`dp¡npe hv$ sp ...
fpS> rhÛpsp¡r` ev¹$ fpS> Nyü„ byrÙõ\„ âhÿeprd BÐe_yj„N¡_ Üpæep„ ârsops„
... Aô$ pv$ i¡ Q ""kh®Nyüsd„ i©Ï'' Brs ârsope ""dÞd_p ch''
""kh®^dp®_¹ `qfÐeÄe'' Brs L$ r\sd¹''.
Sy> Ap¡ L$ pqfL$ p— 222 `f_u "AphfZc„N' V$ uL$ p `Z.

Nusp_p brlf„N r_funZdp„ ip÷uÆA¡ dlpcpfs A_¡ cNh•usp_p rhjedp„
cpfsue `fç`fpNs ds\u AÐeÞs rhfyÙ A_¡ jX$ eÞÓL$ pfu `[íQdu CkpC Ap¾$ pÞspAp¡A¡
vy$ ô$ dp_rkL$ sp\u Nusp-dlpcpfs rhj¡ âQpqfs L$ f¡g Ap^pf-`yfphp hNf_u dpÞesp_p
kd\®_dp„ `p¡sp_p¡ Arcâpe \p¡X$ p ky^pfp-h^pfp kp\¡ fSy> L$ ep£ R> ¡. Sy> Ap¡ _uQ¡_p rh^p_p¡— :
cuód`h®dp„_y "cNh•usp`h®'...d|mdp„ Ap¡R> p ígp¡L$ `|fhpmy„ L$ p¡C S|> _y„

`ÛpÐdL$ D`r_jv¹$ lsy„ s¡_¡ `Z "dlpcpfs'dp„ kdphu g¡hpdp„
Apìey„(— `©.67— ).
dlpcpfsdp„ `pR> m\u OykpX¡$ gu Nusp_p 700 ígp¡L$ p¡dp„\u `Z `pR> p 101
rkhpe_p buÅ b^p QdÐL$pfd|gL$ A_¡ `yfpZL$p¡qV$_p ígp¡L$ p¡ S> sp L$ fhp
S> ¡hp R> ¡. L$ pfZ L¡$ ASy> ®__p rhipv$ _¡ v|$ f L$ fhpdpV¡$ s¡V$ gy„ S> `yfysy„ lsy„— !(— `©.70— )
3
`p¡sp_u D[ëgrMs dpÞespAp¡_y„ lÆ kyû L$ p¡CA¡ M„X$ _ _\u L$ ey¯ s¡_p¡ Ap_Þv$
`Z s¡dZ¡ "isígp¡L$ u Nusp' Qp¡`X$ u_u c|rdL$ pdp„ ìe¼s L$ ep£ R> ¡.
Al] A¡ L$ l¡hy„ `X¡$ R> ¡ L¡$ Å¡ g¡ML¡$ ""Np¡fp hp¼e„ âdpZd¹'' hpmu Nygpd dp_rkL$ sp_¡
nZhpf bpSy> d|L$ u_¡ `p¡sp_p `|h® kdL$ prgL$ A_¡ cpfsue Brslpk A_¡ ^d®-`fç`fp_p fnL$
A¡hp `„qX$ s îucNhv¹$ v$ Ñ, îubpg N„Np^f rsgL$ hN¡f¡_p; kdL$ prgL$ îuhufdZu âkpv$
D`pÝepe, îuL©$ óZdrZ rÓ`pW$ u, îufpdv$ pk Np¥X$ hN¡f¡_p s\p DÑf kdL$ prgL$ A¡_¹. A¡k¹.
fpÅfpd, õV$ ua_¹ ¼_pà`¹, âp¡.— qv$ _¡i AN°hpg, X$ pµ.— A¡k¹. bpgL©$ óZ, X¡$ rhX¹$ ä¡hrg, îubu. hu.
rNqf, îuù. hu. hps®L$ , îubu. bu. gpg hN¡f¡ Brslpkrhv$ p¡_p gMpZp¡_p¡ Aæepk L$ fhp_p¡
îd L$ ep£ lp¡s sp¡ s¡dZ¡ S> ¡ Ap^pf-`yfphp hNf_p rhrQÓ rh^p_p¡ Nusp-dlpcpfs_p
rhjedp„ L$ ep® R> ¡ s¡ _ L$ ep® lp¡s.
Mf¡Mf sp¡ g¡ML¡$ CkpC jX$ eÞÓL$ pfu `[íQdu k„ip¡^L$ p¡A¡ L$ f¡gp A¡ rh^p_p¡_p¡ L¡$ hm
`y_fyÃQpf L$ ep® R> ¡ L¡$ S> ¡_p Anf¡ Anf_y„ M„X$ _ A_¡L$ âdpZp¡ A_¡ ey[¼sAp¡ \u D`fp¡¼s
Brslpkrhv$ p¡A¡, Mpk L$ fu_¡ `„qX$ s îucNhv¹$ v$ Ñ A_¡ îursgL¡$ , `p¡s-`p¡sp_u L©$ rsdp„ L$ f¡gy„ S>
R> ¡. s¡\u Äep„ kyû D¼s rhÜp_p¡A¡ âõsys L$ f¡g âdpZp¡ A_¡ ey[¼sAp¡ _p¡ kbm âÐeyÑf
Ap`hpdp„ _\u Aphsp¡ Ðep„ kyû g¡ML$ _u ^pfZpAp¡ ârsopdpÓ A_¡ Ap_Þv$ prcìe[¼s A¡
rdÕep Nhp£[¼s \u rhi¡j L„$ C _\u.
Apd R> sp„ Ap rhjedp„ L¡$ V$ guL$ âpk„rNL$ õ`ô$ spAp¡ L$ fhu AphíeL$ S> Zpe R> ¡.
A¡ lL$ uL$ s R> ¡ L¡$ âpQu_ cpfsue ^d®rhv$ p¡_p¡ cpf ^d®N°Þ\p¡_p brlf„N rhjep¡_u
kfMpdZudp„ N°Þ\dp„ r_ê$ r`s sÒh-^d® rkÙpÞsp¡_u rhh¡Q_p`f h^y füp¡ lp¡hp\u s¡d_p
g¡M_dp„ brlf„N rhjep¡ Aë`QrQ®s füp R> ¡. cpfsue ^d®ip÷p¡_p brlf„N `np¡_u cpfsdp„
Mf¡Mfu MZMp¡v$ Ðepf `R> u ify \C L¡$ Äepf¡ kpd°pÄehpv$ u `[íQdu k„ip¡^L$ p¡A¡ vy$ cp®h_p\u
h¡v$ pqv$ ip÷p¡ A_¡ cpfsue Brslpk-`fç`fp _y„ AÝee_ ify L$ ey¯ A_¡ s¡_u d_NY„$ s rhL©$ s
õhê$ `¡ âõsyrs L$ fu.
`p¡sp_u Års_¡ rhíh_u kh®î¡›$ Års A_¡ CkpC ^d®-`fç`fp_¡ kh®î¡›$

^d®`fç`fp ^pfu_¡ s¡_p Od„X$ kp\¡ cpfs`f QY$ u Aph¡gp `[íQdu CkpC Ap¾$ pÞspAp¡A¡
Äepf¡ rhfpV$ h¥rhÝe`|Z® kyv$ uO®L$ pgu_ ky×Y$ cpfsue h¥qv$ L$ ^d®-`fç`fp_¡ ÅZu Ðepf¡ s¡d_p¡
`p¡sp_u bpbsdp„ kh®î¡›$ sp_p¡ c°d cp„Nu_¡ QL$ _p Q|f \C Nep¡. `fÞsy s¡d_p Av$ çe Al„L$ pf¡
cpfsue ^d®-`fç`fp âÐe¡ s¡d_u A„v$ f Cíep® A_¡ Ü¡i cph_p _¡ S> Þd Apàep¡. cpfs_p¡
Nh_®f S> _fg¹ dp¡[¼h®k¹ gM¡ R> ¡— : ""rlÞvy$ ÆhX$ pAp¡ d_¡ ìysyëe S> Zpe R> ¡. A_¡ s¡dp„ `Z s¡d_u
byrÙ L|$ sfp\u h^y lp¡e s¡hy„ S> Zpsy„ _\u''.
"The Hindoo appears a being merely limited to mere
4
animal functions, and even in them indifferent...with no
higher intellect than a dog''
(1810, Governor-general Marquis of Hastings).
Np¡qfepAp¡_p âdyM gÿe b¡ lsp„— :

1.— cpfs_¡ Nygpd b_phu fpMu s¡_y„ v$ f¡L$ fus¡ ip¡jZ L$ fsp fl¡hy„ A_¡
2.— h¥qv$ L$ cpfsue âÅ_¡ CkpC b_phhu.
kyv$ uO®L$ pgu_ Np¥fhipgu `fç`fp ^fphsu cpfsue âÅ_¡ L¡$ hm kÑp_p Å¡f¡ gp„bp
kde kyû Nygpd b_phu fpMhu s¡ s¡d_¡ dyíL¡$ g S> Zpey„. buÆ sfa, lÅfp¡ hj® âpQu_
h¥qv$ L$ `fç`fp_u kpd¡ s¡d_u CkpC ^d®-`fç`fp v|$ ^ ùsp bÃQp kdp_ lsu. s¡\u cpfsue
âÅ_¡ CkpC b_phhy„ s¡_¡ Nygpd b_phhp L$ fsp„ `Z s¡d_¡ L$ `fy„ S> Zpey„.
Sy> Ap¡ F> Áh¡v$ A_¡ rhóÏ`yfpZ _p¡ A„N°¡Æ A_yhpv$ L$ A_¡ k„õL©$ s-A„N°¡Æ iåv$ L$ p¡i
gM_pf b„Npg A¡riepqV$ L$ kp¡kpe¹V$ u_p¡ k¡¾¡$ V$ fu A¡Q¹. A¡Q¹. rhëk_¹ (1786-1860) iy„
L$ l¡ R> ¡— :
"The whole tendency of brahminical education

is to enforce dependence upon authority in the
first instance upon the guru, the next upon the
books. ... It will be difficult to persuade him that
the Vedas are human and very ordinary writings,
that the puranas are modern and unauthentic, or
even that the tantras are not entitled to respect. As
long as he opposes authority to reason, and stifies
the workings of conviction by the dicta of a
reputed sage, little impression can be made upon
his understanding. Certain it is, therefore, that he
will have recourse to his authorities, and it is
therefore important to show that his authorities
are worthless.''
(gp¡L$ p¡_¡ Nyfy A_¡ ip÷N°Þ\p¡ _p Aprîs b_phhp_y„ hgZ
b°pûZ rinp `Ùrs_y„ R> ¡. ... Ap [õ\rsdp„ Ap gp¡L$ p¡_¡ A¡ kdÅhu
iL$ hy„ dyíL¡$ g R> ¡ L¡$ h¡v$ p¡ d_yóe rgrMs AÐeÞs kp^pfZ kprlÐe R> ¡,
`yfpZp¡ Ap^yr_L$ S> dp_p_y„ gMpZ R> ¡ A_¡ hprleps R> ¡. A_¡ s¡ S>
âdpZ¡ sÞÓ kprlÐedp„ `Z Apv$ f Ap`hp S> ¡hy„ L„$ C _\u. Ap gp¡L$ p¡_¡
Ap bû hpsp¡ Ðep„ kyû kdÅhhu i¼e _\u Äep„ kyû s¡Ap¡_u A„v$ f
5
ip÷îÙp R> ¡. ... s¡\u klz\u S> ê$ fu hps A¡d_¡ A¡ v¡$ MpX$ hy„ R> ¡ L¡$
A¡d_p b^p ip÷p¡ _L$ pdp— /— hprleps R> ¡.)
Ap [õ\rsdp„ D`fp¡¼s bÞ_¡ jX$ eÞÓp¡_¡ `pf `pX$ hp dpV¡$ cpfsue âÅdp„ `p¡sp_p
âÐe¡ s\p cpfsue ^d®-`fç`fp âÐe¡ lu_ cph_p `¥v$ p L$ fhu s\p Np¡fu âÅ A_¡ CkpC
`fç`fp âÐe¡ Apv$ f_u gpNZu `¥v$ p L$ fhu s¡d_¡ AphíeL$ gpNu.
Å¡f-S> bfv$ õsu L$ ep® rh_p L$ p¡C `Z âÅ_¡ ApÐdNp¥fh lu_ b_phhp_p¡ kp¥\u
kfm D`pe R> ¡— : 1.— s¡ âÅ_u ApNhu Ap¡mM-`l¡Qp_p Ap^pf_¡ _ô$ -c°ô$ L$ fu v¡$ hp¡ A_¡
2.— s¡_¡ s¡_u dps©cpjp\u AÅZ b_phu v¡$ hu L¡$ S> ¡\u s¡Ap¡ L$ qv$ `pR> p hmu_¡ `p¡sp_p d|m_¡
kpQu ×rô$ \u Å¡C _ iL¡$ .
d¡¼k d|gf gM¡ R> ¡— :
"I would like to live for ten years quite quietly and
learn the language, try to make friends, and then see if I
was fit to take part in this work, by means of which the
old mischief of Indian priestcraft could be overthrown
and the way opened for the entrance of simple Christian
teaching ... India is much riper for Christianity than
Rome or Greece were at the time of Saint Paul.
"...this edition of mine and the translation of the
Vedas, will hereafter tell to a great extent on the fate of
India and on the growth of millions of souls in that
country. It (the Rg Veda) is the root of their religion and
to show them what the root is, I am sure, the only way of
uprooting all that has sprung from it during the last three
thousand years'' (Life and letters of Max Mueller, 1902,
p. 328)
(lw„ cpfsdp„ v$ k hj® MybS> ip[Þs-A¡L$ pÞsdp„ flu_¡ Al]_u cpjp
iuMhp dpNy„ Ry> „ A_¡ rdÓp¡ b_phu_¡ A¡ Å¡hp dpNy„ Ry> „ L¡$ lz„ Ap`Ï„ (cpfsue
^d®ip÷p¡ A_¡ Brslpk_¡ rhL©$ s L$ fhp_y„) L$ pd lp\ `f gC iLy„$ Ry> „ L¡$ L¡$ d L¡$ S> ¡\u
âpQu_ cpfsue ^d®ìehõ\pA¡ a¡gph¡gp `pM„X$ _¡ DMpX$ u a¢L$ u iL$ pe A_¡ s¡ fus¡
ku^p-kfm CkpC ^d®_p cpfsdp„ âh¡idpV¡$ fõsp¡ Mp¡gu iL$ pe. ... CkpC
^d®dp„ gp¡L$ p¡_¡ hV$ gphhp_u ×rô$ \u k„s `p¡g¹_p hMs_p fp¡d A_¡ N°uk A_¡
cpfsu _u kfMpdZu L$ fhpdp„ Aph¡ sp¡ N°uk-fp¡d L$ fsp„ cpfs OÏ„ A_yLy$ m
õ\p_ R> ¡.
6
dpfy„ Ap âL$ pi_ A_¡ h¡v$ p¡_p¡ A_yhpv$ ApS> `R> u cpfs A_¡ cpfs_p
Ak„¿e r_hprkAp¡_y„ crhóe cpMi¡. F> Áh¡v$ s¡d_p ^d®_y„ d|m R> ¡. Ap
d|mdp„\u R> ¡ëgp ÓZ lÅf hjp£dp„ S> ¡ DNu _uL$ þey„ R> ¡ s¡_¡ DMpX$ u a¢L$ hp_p¡ A¡L$
S> D`pe R> ¡ L¡$ s¡d_¡ s¡d_y„ d|m (Ap`Zu fus¡) v¡$ MpX$ u v¡$ hy„.)
L¡$ fg_p L$ p¡Qu_ il¡f\u gM¡gp `Ódp„ äp„rkk¹ T¡rhef¹ S> Zph¡ R> ¡— :
"When I have finished baptizing the people, I order

them to destroy the huts in which they keep their idols;
and I have them break the statues of their idols into tiny
pieces, since they are now Christians. I could never
come to an end describing to you the great consolation
which fills my soul when I see idols being destroyed by
the hands of those who had been idolaters.'' (From "The
Letters and Instructions of Francis Xavier," 1993, pp
117-8)
(""gp¡L$ p¡_¡ CkpC ^d®_u v$ unp Apàep bpv$ lz„ s¡d_¡ s¡d_p s¡
õ\mp¡(d[Þv$ fp¡)_p¡ _pi L$ fhp_p¡ Apv¡$ i Ap`y„ Ry> „ L¡$ S> ¡dp„ s¡Ap¡ `p¡sp_u d|rs®Ap¡
fpM¡ R> ¡. L¡$ dL¡$ lh¡ s¡Ap¡ CkpC b_u Qy¼ep R> ¡ s¡\u lz„ s¡d_u `pk¡ s¡d_u `|Äe
d|rs®Ap¡_p _p_p-_p_p Vy$ L$ X$ p L$ fphy„ Ry> „. d|rs®`|S> L$ p¡_p lp\¡ s¡d_u `|Äe d|rs®_p¡
_pi \sp¡ Å¡hp\u d_¡ S> ¡ ApÐdkÞsp¡j dm¡ R> ¡ s¡_y„ hZ®_ L$ fsp„ lz„ \pL$ sp¡
_\u''.)
d¡L$ pµg¡ L$ l¡ R> ¡ :

"The question now before us is simply whether,
when it is in our power to teach the (English) language,
we shall teach language in which there are no books on
any subject which deserve to be compared to our own, ...
I would at once stop the printing of Arabic and Sanscrit
books, I would abolish the Madrassa and the Sanscrit
(sic) college at Calcutta.'' ""No Hindu who has received
an English education ever remains sincerely attached to
his religion.''(Speech in the British Parliament, 1835,
Lord Thomas Babbington Macaulay)
(""ApS> ¡ Äepf¡ Ap`Zu `pk¡ A„N°¡Æ cpjp cZphhp_u kÑp R> ¡ Ðepf¡
Ap`Z¡ dpÓ A¡V$ gy„ S> rhQpfhp_y„ R> ¡ L¡$ iy„ Ap`Z¡ cpfsu_u ipmpAp¡dp„ A¡
cpjp iuMhuiy„ L¡$ S> ¡ cpjp_y„ A¡L$ `Z `yõsL$ A¡L$ `Z rhje`f A¡hy„ _\u L¡$ S> ¡
A„N°¡Æ `pW$ é`yõsL$ p¡_u bfp¡bfu L$ fu iL¡$ . ... lz„ sÐL$ pm Af¡rbL¹$ A_¡ k„õL©$ s
7
`yõsyL$ p¡ _y„ âL$ pi_ AV$ L$ phui, lz„ L$ gL$ Ñpdp„\u dÖ¡kpAp¡ A_¡ k„õL©$ s L$ pµg¡S¹>
_pb|v$ L$ fu v$ Ci. "A„N°¡Æ rinZ S> ¡Z¡ d¡mìey„ li¡ A¡hp¡ A¡L$ `Z rlÞvy$ `p¡sp_p
^d®_u kp\¡ kpQp A\®dp„ Å¡X$ pe¡gp¡ _l] flu iL¡$ .'')
CkpC âÅ rhíh_p ApräL$ p, ApµõV²¡$ rgep, fp¡d, N°uk hN¡f¡ A_¡ cpfs_p `|h}
fpÄep¡, v$ rnZ_y„ L¡$ fg hN¡f¡ S> ¡ `Z õ\m¡ NC R> ¡ Ðep„ s¡Z¡ Ap S> ey[¼sAp¡ hp`fu_¡ s¡ âv¡$ i_p¡
^d®, Brslpk, Ðep„_u k„õL©$ rs, cpjp, kdpS> ìehõ\p b^y„ _¡õs-_pb|v$ L$ fu _p¿ey„ R> ¡.
18-19— du kv$ u_p Ar^L$ p„i `[íQdu, Mpk L$ fu_¡ CkpC k„ip¡^L$ p¡— : rhrged¹
Älp¡Þk¹, A¡Q¹. A¡Q¹. rhëk_¹, ä¡X¹$ qfL¹$ d¡¼k¹ d|gf, AëbV®$ h¥bf, gpµqf»kf¹, A¡X¹$ hX®$ hpµib_®
lp¡[àL$ Þk¹, [ìlV¹$ tgN¹, L|$ l_¹, dp¡r_ef¹ rhrgeçk¹, fyX$ ëa l_®rg, qfQX®$ Npb£, thV$ f¹r_V¹$ T$ ,
h¡tbÁV$ _¹ d¥L$ pµg¡ hN¡f¡A¡ `p¡sp_p A^d Bfpv$ pAp¡_¡ `pf `pX$ hpdpV¡$ cpfsue ^d® A_¡ `fç`fp
_p Ap^pf kdp h¡v$ pqv$ ip÷p¡_¡ v|$ rjs L$ fhp A_¡ lu_ kprbs L$ fhp dpV¡$ kh® â\d `p¡sp_p
riL$ pf b_pìep lsp. kÑp sp¡ s¡d_u `pk¡ lsuS> . ApNm S> C_¡ A„N°¡Å¡ kÑp_p Dèp¡N Üpfp
`p¡s¡ gM¡gp¡ rhL©$ s Brslpk A_¡ h¥qv$ L$ ^d® N°Þ\p¡ cpfsue S> _sp_¡ cZphhp dpNsp lsp.
A„N¡Å¡A¡ cpfsue Brslpk, ip÷, Æh_âZpgu-kdpS> ìehõ\p, sÒhrQÞs_,

cpfsue rhÛpAp¡ hN¡f¡_p¡ d¡¼k d|gf S> ¡hp cpXy$ su gp¡L$ p¡ s¡dS> A¡Q¹.— A¡Q¹.— rhëk_¹ S> ¡hp L$ V¹$ V$ f
CkpC rdri_fu dp_rkL$ sphpmpAp¡ `pk¡ Aæepk L$ fphu_¡* s¡_¡ v|$ rjs-rhL©$ s L$ fhp_p, lu_
Qusfhp_p A_¡ s¡ b^pdp„ S> ¡ L„$ C `Z kpfy„ R> ¡ s¡ b^y„ L¡$ hm rhv¡$ iu(— =— `[íQdu) âcph_¡
L$ pfZ¡ S> R> ¡ A¡hy„ cpfsuep¡_p dp_kdp„ W$ kphhpdpV¡$ ce„L$ f jX$ eÞÓ fQhp_p âeÐ_p¡ ify L$ ep®
L¡$ S> ¡\u cpfsue dp_k kv$ p lu_ cph_pN°õs fl¡.
*"It seems to me that our missionaries are already

sufficiently convinced of the neccessity of studying
these works, and of making themselves conversant with
the false creeds they have to fight against. How could an
army of invaders have any chance of success in an
enemy's country without a knowledge of the position
and strength of its fortresses, and without knowing how
to turn the batteries they may capture against the for?''
(Monier Williams, "Religious Thought and Life in India' p.10)
cpfsc|rd_¡ dps©c|rd dp_hp_¡ L$ pfZ¡ `fv¡$ iu rb°qV$ ifp¡ rhfyÙ Ap„v$ p¡g_p¡ Qgphu
fl¡gp d|m cpfsuep¡_¡ S> Å¡ L$ p¡C fus¡ `fv¡$ iu(=Apep£) kprbs L$ fu v¡$ hpdp„ Aph¡ sp¡ s¡d_p
rhfp¡^ `pR> m L$ p¡C k¥Ùp[ÞsL$ Ap^pf flu _ Åe. A_¡ `fv¡$ iu lp¡hp R> sp„ Å¡
8
(s\pL$ r\s)Apep£ cpfsdp„ hku iL¡$ R> ¡ A_¡ fpS> L$ fu iL¡$ R> ¡ sp¡ rb°qV$ ifp¡ cpfs `f fpS> L$ f¡
s¡dp„ L„$ C hp„^p¡ g¡hp S> ¡hy„ flu _ Åe. Ap rhQpf¡ A„N°¡Å¡A¡ (s\pL$ r\s)— Ape®âÅ h¡v$ p¡ A_¡
eo`fç`fp _¡ gC_¡ DÑf-`[íQd\u cpfsdp„ âh¡iu A_¡ DÑfcpfsdp„ _qv$ Ap¡_p sV¡$ hku
A¡hp¡ b_phV$ u Brslpk gMpìep¡. cpfsue âÅdp„ `fõ`f Ü¡jcph_p_¡ S> ÞdphhpdpV¡$ s¡dZ¡
(s\pL$ r\s)— Ape® âÅA¡ ÖrhX$ p¡_¡ DÑf cpfsdp„\u v$ rnZ sfa dpfu cNpìep A¡hp¡ rhL©$ s
Brslpk g¿ep¡.
Ap T¡f cpfsue dp_kdp„ f¡X$ hpdpV¡$ A„N°¡Å¡A¡ d|gf¹ A_¡ d¡L$ pµg¡ _u _usu_y„
A_ykfZ L$ ey¯.
qX$ k¡çbf 1868 dp„ cpfs_p k¡¾¡$ V$ fu Ap¡a¹ õV¡$ V¹$ _¡ dp¡L$ g¡g `Ódp„ d¡¼k d|gf¹ gM¡
R> ¡— :
"India has been conquered once, but India must be
conquered again and that second conquest should be a
conquest by education... the ancient religion of India is
doomed, and if Christianity does not step in, whose fault
will it be?''
(""cpfs A¡L$ hMs ÆspC Qy¼ey„ R> ¡, `Z cpfs_¡ lSy> A¡L$ hMs
Æshp_y„ R> ¡. A_¡ s¡ buÅ¡ rhS> e rinZÜpfp rhS> e lp¡hp¡ Å¡CA¡...cpfs_p¡
âpQu_ ^d® dfu `fhpep£ R> ¡. Ap Ahkf¡ Å¡ CkpC ^d® cpfsdp„ `N`kpfp¡
_l] L$ f¡ sp¡ A¡ L$ p¡_p¡ hp„L$ NZpi¡— ?)
d¥L$ pµg¡ A¡ L$ üy„ lsy„ L¡$ S> ¡ gp¡L$ p¡ cpfsue `fç`fpNs `pW$ ipmpdp„ rinZ g¡hp_y„
R> p¡X$ u_¡ A¡L$ hMs A„N°¡Å¡ Üpfp Qpgy L$ f¡g (— S> ¡ ApS> ¡ `Z kdN° cpfsdp„ kfL$ pfÜpfp
Qpgphhpdp„ Aph¡ R> ¡ s¡— ) õL|$ g-L$ pµg¡S¹> dp„ A„N°¡Å¡A¡ gM¡gp ^d® A_¡ Brslpk _p `pW$ p¡ cZu
g¡i¡ s¡ ""f¼s A_¡ f„N \u cg¡ cpfsue li¡ `Z fyrQ, Arcâpe, rkÙpÞs A_¡ byrÙ \u
A„N°¡S> b_u S> i¡'' (—Indian in blood and colour, but English in tastes, in
opinion, in morals and in intellect.).
A¡L$ `Ódp„ d¥L$ pµg¡ r`sp_¡ gM¡ R> ¡— :

"...It is my belief that if our plans of education are
followed up, there will not be a single idolator among
the respectable classes in Bengal thirty years hence.
And this will be effected without any efforts to
proselytize, without the smallest interference with
religious liberty, by natural operation of knowledge and
9
reflection. I heartily rejoice in the project.''
(In a letter to his father in 1836, Macaulay)
""lz„ dp_y„ Ry> „ L¡$ Å¡ A„N°¡Æ rinZ_u Ap`Zu ep¡S> _p_¡ kfMu fus¡
A_ykfhpdp„ Aphi¡ sp¡ ApS> \u Óuk hj® `R> u b„Npm_p ârsr›$ s hN®dp„
A¡L$ `Z ìe[¼s v¡$ hd|rs®_u `|Å L$ f_pfu bQi¡ _l]. A_¡ ApV$ gy„ dp¡Vy„$ L$ pe®
L$ p¡C `Z Ås_p ^dp®ÞsfZ L$ fpìep rh_p, L$ p¡C `Z Ås_p ^prd®L$
ârsb„^p¡ gpÛp rh_p L¡$ hm op_(!)_u õhpcprhL$ âr¾$ ep A_¡ qfãg¡¼i_¹
\u `pf `pX$ u iL$ pi¡. lz„ Ap âp¡S> ¡¼V¹$ dp„ lpqv®$ L$ Ap_Þv$ A_ychy„ Ry> „.''
dp¡r_ef¹ rhrgeçk¹ Ap¡¼k¹ap¡X®$ eyr_hrk®qV$ dp„ cpjZ Ap`sp L$ l¡ R> ¡— :
"When the walls of the mighty fortress of

Brahmanism are encircled, undermined, and finally
stormed by the solders of the cross, the victory of
Christianity must be signal and complete''. (Monier
Williams,Addressed in Oxford University).
""Äepf¡ b°pûZÐh_p âQ„X$ i[¼sipmu vy$ N®_¡ O¡fu g¡hpdp„ Apìep¡ R> ¡,
Ap„srh®N°l `¥v$ p L$ fu_¡ s¡_¡ Msd L$ fu v¡$ hpdp„ Apìep¡ R> ¡ A_¡ R> ¡hV¡$ Äepf¡ ¾$ p¡k¹_p
k¥r_L$ p¡_p hphpTp¡X$ p S> ¡hp Ap¾$ dZhX¡$ s¡_¡ DX$ pX$ u v¡$ hpdp„ Apìep¡ R> ¡ Ðepf¡
CkpCes_p¡ kç`|Z® rhS> e \ep¡S> ÅZÅ¡''.
A„N°¡Å¡A¡ `p¡sp_u ipmp-L$ pµg¡Å¡ iê$ L$ fu_¡ s¡_p dpÝed\u rhL©$ s `pW$ é`yõsL$ p¡
cZphhp_y„ ify L$ ey¯. kfL$ pfu ipmp-L$ pµg¡Å¡dp„ cZ_pf_¡ kfL$ pfu _p¡L$ fu_u gpgQ Apù.
ip÷p¡_y„ AÝee_ L$ fphsu `fç`fpNs `pW$ ipmpAp¡ b„^ L$ fphu. Ap Üpfp s¡dZ¡ cpfsue
âÅdp„ `p¡sp_p CkpC rhQpfp¡ OykpX$ u_¡ s¡dZ¡ cpfsuep¡_¡ S> cpfs_p vy$ íd_ b_pìep. A¡Q¹.
A¡Q¹. rhëk_ L$ l¡ R> ¡— :
"It is impossible for us, with our limited means, to
attempt to educate the body of the people. We must at
present do our best to form a class who may be
interpreters between us and the millions whom we
govern, -a class of persons Indian in blood and colour,
but English in tastes, in opinions, in morals and in
intellect. To that class we may leave it to refine the
vernacular dialects of the country, to enrich those
dialects with terms of science borrowed from the
Western nomenclature....''
""Ap`Zp Vy„$ L$ p kp^_p¡_¡ Å¡sp„ Ap`ZpdpV¡$ AcZ (cpfsue)
10
S> _kd|l_¡ rirns L$ fhp¡ Ai¼e S> Zpe R> ¡. Ap [õ\rsdp„ Ap`Z¡
cpfsuep¡_p¡ A¡L$ A¡hp¡ hN® `¥v$ p L$ fhp_p¡ b_sp¡ î¡›$ âepk L$ fhp¡ Å¡CA¡ L¡$ S> ¡
Ap`Zp A_¡ Ap`Zu Nygpd(cpfsue) âÅ hÃQ¡ k„hpv$ õ\p`L$ sfuL¡$ _y„ L$ pd
L$ fu iL¡$ . A_¡ A¡ hN® `pR> p¡ A¡hp¡ lp¡hp¡ Å¡CA¡ L¡$ S> ¡ gp¡lu A_¡ f„N¡ sp¡ cpfsue
lp¡e `Z fyrQ, Arcâpe, rkÙpÞs A_¡ byrÙ dp„ A„N°¡S> lp¡e. cpfsuep¡_p
Ap hN®`f Ap`Z¡ õ\pr_L$ Ndpf bp¡gu_¡ `[íQdu kyk„õL©$ s `fç`fp `pk¡\u
âpàs \e¡g h¥opr_L$ `pqfcprjL$ cpjp\u DÞ_s b_phhp_y„ L$ pd R> p¡X$ u iL$ uA¡
R> uA¡.''
`qfZpd ApS> ¡ Ap`Zu kpd¡ âÐen R> ¡. A„N°¡Å¡ Üpfp ify L$ fpe¡g rinZ
`fç`fpdp„ cZ_pf, `R> u s¡ rinZ A„N°¡Æ cpjpdp„ d¡mìe„y lp¡e L¡$ rlÞv$ u-NyS> fpsu-dfpW$ u L¡$
srdm-L$ ßX$ cpjpdp„, cpfsue ^d®-_urs-`fç`fp-cpjp-h¡j-Aplpf âÐe¡ AÅZsp„ S>
lu_ cph_p ^fphsp¡ A_¡ rhgpesu v$ f¡L$ bpbs âÐe¡ A_¡fp¡ Apv$ f A_¡ ApL$ j®Z ^fphsp¡ \C
Åe R> ¡, Ðep„ kyû L¡$ s¡_¡ L|$ sfp `Z cpfs_p _ Ndu_¡ rhgpes_p S> Ndhp gpN¡ R> ¡.
cpfs kfL$ pf_u Ly$ byrÙ_u brglpfu A_¡ cpfsue âÅ_y„ vy$ cp®Áe sp¡ A¡ R> ¡ L¡$
Nygpdudp„\u R|> V$ ép `R> u `Z A_¡ Ape®âÅ_p cpfsdp„ ApNd__u dpÞesp_¡ kdN° rhíh¡
r_fp^pf dp_u R> ¡ R> sp„ cpfsuep¡_¡ Brslpk_p A¡ S> rhL©$ s `pW$ p¡ ipmpAp¡dp„ kfL$ pf Üpfp
cZphhpdp„ Aphu füp R> ¡ L¡$ S> ¡ `pW$ p¡ Ly$ qV$ g A„N°¡Å¡A¡ Ap`Z¡ cpfsuep¡_¡ `p¡sp_p S|> sp _uQ¡
v$ bphu fpMhp A_¡ CkpC b_phhp _p bv$ Bfpv$ p\u g¿ep lsp— !
`p¡sp_p ^d®-`fç`fp-k„õL©$ rs âÐe¡ Np¥fh ^fph_pfp buÅ L$ p¡C `Z v¡$ idp„ A¡

gp¡L$ p¡_y„ `|Åhy„ L¡$ s¡d_p gM¡gp `pW$ p¡ s¡ v¡$ i_u ipmpdp„ cZphhp i¼e _\u L¡$ S> ¡ `fv¡$ iuAp¡A¡ s¡
v¡$ i_u `fç`fp, k„õL©$ rs, ^d® A_¡ Brslpk _¡ _¡õs-_pb|v$ L$ fhp_¡ S> `p¡sp_p Æh__y„ gÿe
b_pìey„ lp¡e. `fÞsy cpfsue S> _dp_k_u brglpfu R> ¡ L¡$ ""L¡$ dL¡$ lh¡ s¡Ap¡ CkpC b_u Qy¼ep
R> ¡ s¡\u lz„ s¡d_u `pk¡ s¡d_u `|Äe d|rs®Ap¡_p _p_p-_p_p Vy$ L$ X$ p L$ fphy„ Ry> „. d|rs®`|S> L$ p¡_p lp\¡
s¡d_u `|Äe d|rs®_p¡ _pi \sp¡ Å¡hp\u d_¡ S> ¡ ApÐdkÞsp¡j dm¡ R> ¡ s¡_y„ hZ®_ L$ fsp„ lz„ \pL$ sp¡
_\u'' Aphu i¥sp_u dp_rkL$ sp ^fph_pfp¡ i¿i cpfsdp„ _ L¡$ hm kÞs sfuL¡$ `|Åe R> ¡, s¡_p
bv$ Bfpv$ pAp¡_¡ `|fp L$ fhpdpV¡$ cpfs_p M|Z¡-M|Zpdp„ s¡_p _pd_u ipmp-L$ pµg¡Å¡ `Z cpfs
kfL$ pf_u d„S|> fu A_¡ klpesp \u Qgphhpdp„ Aph¡ R> ¡; S> ¡dp„ rlÞvy$ Ap¡ `p¡sp_p bpmL$ p¡_¡
lp¢i¡-lp¢i¡ cZph¡ R> ¡— ! r^¼L$ pf R> ¡ Aphu ApÐdNp¥fhlu_sp_¡.
Np¡qfepAp¡A¡ cpfsue ^d® A_¡ Brslpk _¡ rhL©$ s L$ ep£ s¡_u `pR> m `p¡sp_u Ås
A_¡ `fç`fp _u kh®î¡›$ sp_p¡ Od„X$ A_¡ kpd°pÄehpv$ u L|$ V$ _urs rkhpe s¡d_u bpe¹bgdp„
hrZ®s rd\L$ p¡dp„ Ap„^X$ u Apõ\p A_¡ L¡$ V$ guL$ h¥QpqfL$ — /— rkÙpÞsNs kudpAp¡ `Z lsu.
âk„Nhi s¡_¡ `Z ÅZu g¡hu Å¡CA¡— :
11
1.— ¾$ pCõV$ ^ Ap¡Þgu k¡ìef¹— :— CkpC ^d® A`_pìep rkhpe d_yóe
`p`dy¼s \C iL$ sp¡ _\u. L$ p¡C Nd¡ s¡ ^d®dp„ Nd¡ s¡V$ gu âbm Apõ\p
^fphsp¡ li¡ `Z Å¡ s¡ CkpC ^d®dp„ v$ urns \ep rh_p d©Ðey `pdi¡ sp¡
Qp¡½$ k s¡ _L®$ dp„ S> S> i¡. rb_CkpC dp_h Ås_¡ _L®$ dp„ S> su fp¡L$ hp
s¡_¡ kpd-v$ pd-c¡v$ L¡$ v„$ X$ \u `Z CkpC b_phhu.
2.— k©rô$ 6011 hj® `|h£— :— bpe¹bg_p rd\L$ A_ykpf k©rô$ _u DÐ`rÑ
ApS> \u 6011 hj® `l¡gp A¡V$ g¡ L¡$ 24 Ap¡¼V$ p¡bf¹ C.`|.— 4004 khpf¡
9— :— 00 hpN¡ \C lsu A_¡ (Noah) _p¡Ap_p¡ S> gàgh Ck|\u 1500
hj® `|h£ \ep¡ lsp¡ s¡\u vy$ r_ep_p¡ L$ p¡C `Z Brslpk s¡_p\u âpQu_ lp¡C
S> _\u iL$ sp¡.
3.— bpe¹[ågL$ g¹ d|m`yfyj— :— bpe¹bg¹_p rd\L$ A_ykpf _p¡Ap_p S> gàgh

hMs¡ _p¥L$ p`f khpf \e¡g _p¡Ap_p `qfhpf rkhpe_u `©[Õh `f_u
kdN° d_yóe Års _pi `pdu lsu. s¡\u S> gàgh `R> u _p¡hp_u _phX$ u
Äep„ V$ L$ u s¡ lpg_p V$ qL®$ dp„ Aph¡g AfpfV¹$ `h®s `pk¡\u kdN° `©[Õh `f
dp_hÅrs_p¡ a¥gphp¡ _p¡hp_p `qfhpf dpfas \ep¡. s¡\u `©[Õh_p L$ p¡C
`Z âv¡$ idp„ hksp gp¡L$ p¡_y„ S> ¡-s¡ âv¡$ i_¡ `p¡sp_u S> Þdc|rd dp_hy„ A¡
c|g cf¡gy„ R> ¡.
D`fp¡¼s Ly$ hp_p v¡$ X$ L$ p kdp_ h¥QpqfL$ kudpAp¡, kh®î¡›$ sp_y„ Od„X$ A_¡
kpd°pÄehpv$ u jX$ eÞÓ _¡ L$ pfZ¡ Np¡qfepAp¡A¡ cpfsue ^d®N°Þ\p¡, Brslpk A_¡ `yfpsÒhue
D`g[åÂp¡ _u NyZhÑp_p d|ëep„L$ _ s¡dS> s¡_p L$ pgr_^p®fZ dpV¡$ _uQ¡ dyS> b_u _urs _¼L$ u
L$ fu— :
b_¡ Ðep„ kyû L$ p¡C `Z cpfsue N°Þ\p¡_¡ (— dpe¹\p¡gpµÆ— ) L$ `p¡m-

L$ [ë`s hpsp®Ap¡-rd\L$ sfuL¡$ S> âQpqfs L$ fhp L¡$ S> ¡\u bpe¹bg¹ A_¡
`[íQdu `fç`fp _u î¡›$ sp _ Å¡Mdpe.
i¼e lp¡e Ðep„ kyû L$ p¡C `Z cpfsue kprlÐe_¡ C.`|.— 1500 \u

h^y âpQu_ _ dp_hp L¡$ S> ¡\u bpe¹[ågL$ g¹ S> gàgh_u hpsp® Mp¡V$ u _ W$ f¡.
Apd R> sp„ Å¡ cpfsue N°Þ\p¡_¡ âpQu_ dp_hp S> `X¡$ sp¡ cpfsue
kprlÐedp„_p S> ¡ A„ip¡ Nçcuf sÒhv$ i®_, DÃQ _urs-AÝepÐdrhQpf
A_¡ DÑd L$ gp hN¡f¡_y„ r_ê$ `Z L$ f_pfp S> Zpe s¡_¡ *`[íQdu âcph
l¡W$ m `pR> m\u fQpe¡gp A_¡ S> ¡-s¡ N°Þ\p¡dp„ `pR> m\u Dd¡f¡gp kprbs
12
L$ fhp L¡$ S> ¡\u cpfsue î¡›$ ^d®-`fç`fpAp¡ `[íQd_u D`Æhu kprbs
\pe.
*"The peculiar colouring of the Krishna sect, which
pervades the whole book(Mahabharata), is noteworthy:
Christian legendry matter and other Western influences
are unmistakably present.''(Weber)
Al] A¡ Dëg¡M_ue R> ¡ L¡$ cpfs_p NygpduL$ pm\u gC_¡ ApS> qv$ hk kyû Od„X$ u
`[íQdu CkpC k„ip¡^L$ p¡ cpfs rhfyÙ jX$ eÞÓ_p cpN ê$ `¡; s¡dS> ""Np¡fphp¼e„ âdpZd¹''
dp__pfp Np¡fpAp¡_u dp_kkÞsp_ kdp A_¡L$ Nygpd cpfsue g¡ML$ p¡ `Z ÅZ¡-AÅZ¡
s¡d_p `v$ rQŒp¡`f Qpgsp„ cpfsue Brslpk A_¡ ^d® _¡ Acpfsue, lu_, Arhíhk_ue,
AkçbÙ A_¡ rhL©$ s Qusfhp_p¡ vy$ óâepk L$ fsp Apìep R> ¡. dlpcpfs A_¡ cNh•usp _p
rhjedp„ ip÷uÆ_p rh^p_p¡ `Z `[íQdu rhQpf^pfp_y„ S> , A¡L$ X$ Ngy„ ApNm cfu_¡,
A_ykfZ L$ fu füp R> ¡ A¡ lL$ uL$ s R> ¡.
Mf¡Mf sp¡ s¡ rh^p_ ip÷uÆA¡ "" '' AhsfZrQŒp¡ hÃQ¡ R> p`hy„ Å¡Cs„y lsy„.
L$ pfZ L¡$ dlpcpfsL$ pf h¡v$ ìepkÜpfp dlpcpfsdp„ D`r_bÙ cNh•usp_p rhjedp„ Aphp¡
rhrQÓ A_¡ Ap^pf-`yfphp rh_p_p¡ sy¼L$ p¡ kh® â\d R> p¡X$ hp_p¡ ei ip÷uÆ_¡ _l] `fÞsy
A¡X¹$ hX®$ hpµib_® lp¡[àL$ Þk¹ (C.1857-1932)— _¡ Åe R> ¡. lp¡[àL$ Þk¡ "^ qfrgS> Þk¹ Apµa¹
B[ÞX$ ep' (C.1908)_p `©›$ .— 389 `f g¿ey„ R> ¡— : ""lh¡ S> ¡ L©$ óZâ^p_ ê$ ` dm¡ R> ¡, s¡ `l¡g¡ L$ p¡C
Sy> _u rhóÏâ^p_ L$ rhsp lsu A_¡ s¡_p\u `Z `l¡gp s¡ L$ p¡C A¡L$ r_:kpçâv$ preL$ fQ_p lsu, L$ v$ pQ
dp¡X¡$ \u gMpe¡g L$ p¡C D`r_jv¹$ ''. "ApDV¹$ gpC_¹ Apµa¹ v$ qfrgrS> ek¹ rgV$ f¡Qf¹ Apµa¹ B[ÞX$ ep' _p
g¡ML$ aLy®$ lpf¡ `Z `qf.— `©.95 `f ApS> sy¼L$ p¡ R> p¡X$ ép¡ R> ¡.
lL$ uL$ s sp¡ A¡ R> ¡ L¡$ `p¡sp_u Ås_¡ S> Ns_u kh®î¡›$ âÅ dp__pfp Np¡qfepAp¡_p
`¡V$ dp„ cNh•usp_u rhíhìepù gp¡L$ Qpl_p Å¡C_¡ s¡g f¡X$ psy„ lsy„. cNh•usp_u âpQu_sp Å¡
bpe¹bg¹ L$ fsp„ h^y `yfhpf \pC Åe sp¡ Np¡qfepAp¡_¡ `p¡sp_p L$ ëQf¹, Åsu A_¡ ^d® _y„ _pL$
L$ `psy„ lp¡e s¡d gpNsy„ lsy„. cNh•usp_¡, s¡\u, Nd¡ s¡ cp¡N¡— — dpfu dQX$ u_¡ `Z `[íQdu
rhQpfp¡\u âcprhs L$ fhy„ s¡d_pdpV¡$ Ar_hpe® lsy„. Ap dpV¡$ cNh•usp_p fQ_pL$ pg_¡ b_¡
s¡V$ gp `pR> m, Cõhuk__u _ÆL$ , gC S> hp¡ S> ê$ fu lsp¡.
cpfsue ^d®N°Þ\p¡_p rhjedp„ _¼L$ u L$ f¡g `|hp£¼s _usu_y„ A_ykfZ L$ fu_¡

1 2 3 4
Np¡qfepAp¡A¡ cNh•usp_p fQresp, fQ_pL$ pm, A_¡ Nusp _p¡ kçbÞ^, ígp¡L$ k„¿ep hN¡f¡
brlf„N bpbsp¡dp„ Ap^pf-`yfphp rh_p A_¡L$ hprleps dsp¡ MX$ p L$ fu_¡ cpfsue
S> _dp_kdp„ s¡_u bpbsdp„ k„ie_p buS> fp¡ù v$ u^p S> ¡_p¡ riL$ pf ip÷uÆ S> ¡hp A_¡L$ gp¡L$ p¡
bÞep.
13
ApNm A¡ õ`ô$ L$ fu v¡$ hpdp„ Apìey„ R> ¡ L¡$ `„qX$ s îucNhv¹$ v$ Ñ, îubpg N„Np^f rsgL$
hN¡f¡ A_¡L$ Brslpkrhv$ p¡A¡ Nusp-dlpcpfs rhjeL$ S> ¡ r_fp^pf A_¡ Acpfsue
rhQpf^pfp_p ip÷uÆ A_yepeu R> ¡ s¡_y„ k¢L$ X$ p¡ `p_pAp¡ cfu_¡, âbm âdpZp¡ A_¡ ey[¼s-
âey[¼sAp¡ _p âlpf\u M„X$ _ L$ fuS> fp¿ey„ R> ¡. Al] s¡ M„X$ __y„ k„L$ g_ L$ fu iL$ hy„ i¼e _\u.
rS> opky S> _p¡A¡ D¼s Brslpkrhv$ p¡_p N°Þ\p¡\u `p¡sp_u rS> opkp ipÞs L$ fhu Å¡CA¡. Apd
R> sp„ Ap kçbÞ^dp„ `fç`fpNs iyÙ cpfsue ds k„n¡`dp„ kdÆ g¡hp¡ AphíeL$ R> ¡— :
1.— dlrj® ìepk S> L©$óZpSy> ®_ k„hpv$ê$` cNh•usp_p k„L$g_ L$sp® R> ¡.
2.— `p„X$h-L$p¥fh eyÙ_u kdp[às `R> u sfs s¡_y„ k„L$g_ \ey„ R> ¡.
3.— cNhv¹$N$usp A¡ S> e-cpfs-dlpcpfs_p¡ S> cpN R> ¡.
4.— S> ¡ õhê$`¡ cNh•usp îui„L$f Apqv$ cpfsue ApQpep£_¡ D`gå^ \C R> ¡ s¡ S>
s¡_y„ d|m õhê$` R> ¡.
Nusp îyrs _ lsu— :

b°ûk|ÓL$ pf Nusp_¡ "õd©s¡íQ' Üpfp õd©rs L$ p¡qV$ _y„ ip÷ dp_u füp R> ¡. îyrs-õd©rs
hÃQ¡_p c¡v$ _u kdT b°ûk|ÓL$ pf L$ fsp„ ip÷uÆ_u h^y õhuL$ pfu iL$ psu _\u. s¡\u ip÷uÆ_u
Ap^pf-`yfph rh_p_u A¡ dpÞesp sv¹$ v$ _ `p¡L$ m kprbs \C Åe R> ¡ L¡$ Nusp `l¡g¡ L$ p¡CL$
D`r_jv¹$ — =— îyrs lsu.
Nusp dlpcpfsdp„ `R> m\u ârnàs _\u— :

ip÷uÆ_u, `[íQdu CkpC Ap¾$ pÞspAp¡ `pk¡\u D^pf gu^¡gu, buÆ dpÞesp L¡$
cNh•usp_¡ bpv$ fpeZ ìepk¡ dlpcpfsdp„ kdphu _ lsu, sv¹$ v$ _ `pep rh_p_u L$ `p¡m-
L$ [ë`s R> ¡. cpfsue `fç`fpdp„ lÅf\u `Z h^y hj® `l¡gp\u r_rh®hpv$ ê$ `¡ h¡v$ rhcpN,
dlpcpfs A_¡ b°ûk|Ó _p L$ sp® sfuL¡$ bpv$ fpeZ ìepk d_pe¡gp R> ¡ L¡$ S> ¡dZ¡ cNh•usp
krls dlpcpfs_u fQ_p L$ fu R> ¡. cpfsue ^d®-`fç`fp_p kçbÞ^dp„ ip÷uÆ_u L¡$
ip÷uÆ_p CkpC `[íQdu NyfyAp¡_u dpÞesp_u L$ uds dlpâcy îuhëgcpQpe®\u L$ fu_¡
Nusp-b°ûk|Ó_p âpQu_sd ìep¿epL$ pf îui„L$ f hN¡f¡ cpfsue ApQpep£_u dpÞesp kpd¡ awV$ u
L$ p¡X$ u bpfpbf `Z dp_u iL$ psu _\u.
cpfsue ApQpep£_¡ S> ¡V$gu Nusp D`gå^ \C R> ¡ s¡ S> s¡_y„ Akg õhê$`— R> ¡— :
Mf¡Mf sp¡ cpfsue ip÷p¡_u L$ v$ ê$ ù lÅds L$ fhp_p¡ kçâv$ pe Qgphhp_p¡ ei
Ap^yr_L$ kdedp„ b„Npmu bpby îub„qL$ dQÞÖ_p apm¡ Åe R> ¡. ip÷uÆ sp¡ A¡ lÅds
kçâv$ pe_p A¡L$ A_yepeu dpÓ R> ¡.
cNhÃQqfÓ_p r_ê$ `Zdp„ ApÝep[ÐdL$ A_¡ Apr^v¥$ rhL$ `np¡_¡ kdÆ-õhuL$ pfu _
iL$ hp_p L$ pfZ¡ `p¡sp_u X$ p¡gd-X$ p¡g \su A^®îÙp_¡ S> ¡d-s¡d V$ L$ phu fpMhp_p âepk ê$ `¡
14
îub„qL$ dQÞÖ QV¹$ V$ p¡`pÝepe¡ L©$ óZQqfÓ_p g¡M_dp„ "A_¥krN®L$ sp', "ân¡`' A_¡ "rdÕepÐh'
_pd_u ÓZ L$ psfp¡\u îuL©$ óZ_p cpNhsp¡¼s QqfÓ_u L$ v$ ê$ ù lÅds L$ fu _pMhp_p¡ rhQpf
kp¡-khpkp¡ hj® `l¡gp hl¡sp¡ d|¼ep¡ lsp¡. îu`Þ_pgpg `V¡$ g_¡ bpv$ L$ fsp„ îub„qL$ dQÞÖ `R> u
L©$ óZQqfÓ rhi¡ gM_pfp dp¡V$ p cpN_p NyS> fpsu g¡ML$ p¡A¡ îub„qL$ dQÞÖ_u S> L$ psfp¡hX¡$ sp¡
L$ p¡CL¡$ \p¡X$ p¡ ky^pfp¡-h^pfp¡ L$ f¡gu L$ psfp¡ hX¡$ L©$ óZQqfÓ_u lÅds L$ fhp_u `fç`fp `p¡s-
`p¡sp_p g¡M_dp„ ApNm ^`phu lp¡e s¡hy„ Å¡hp dm¡ R> ¡. S> ¡_¡ S> ¡ cpN S> ¡V$ gp¡ _\u Nçep¡ s¡_¡
s¡V$ gp¡ L$ pù _p¿ep¡ R> ¡, d_Ndsy„ _ dmsp„ rMõkpdp„\u L$ pY$ u_¡ Dd¡fu _p¿ey„ R> ¡. v$ p.s.— :
îuL$_¥epgpg dy_iu— : Np¡h^®_^f_¡ Nyap_u ifZ g¡sp bsphu v$ u^p R> ¡ A_¡ Ly$ åÅ_¡ dpsp
b_phu v$ uû R> ¡.
õhpdu k[ÃQv$p_Þv$— : bû gugpAp¡ ê$ `L$ -Nà` R> ¡ A¡d L$ lu_¡, Nà`pdp„e `pRy> „ Nà`y„ dpey¯
R> ¡— : L$ pfpN©ldp„\u îuL©$ óZ_¡ `^fphu ÅhpdpV¡$ `l¡f¡rNf_p NS> hpdp„\u Qphu L$ pY$ u_¡
v$ fhpÅ Mp¡ëep— ! lX$ à`p-dp¢l¢Å¡ v$ X$ p¡dp„\u `Z lÆ kyû L$ p¡C_¡ spm-Qphu dþep
_\u— !.
îufOyhuf Qp¥^fu— : h°S> dp„ îuL©$ óZ_u Jçdf 11— dp„\u 16— hj®_u L$ fu _pMu R> ¡.
îu`p„Xy$f„N ApW$hg¡— : õhpÝepe `„\_p õ\p`L$ îuApW$ hg¡A¡ lqfh„i_¡ hp„Ãep rh_pS> rh^p_
L$ fu _p¿ey„ R> ¡ L¡$ ""lqfh„idp„ _„v$ _¡ O¡f hkyv¡$ h¡ îuL©$ óZ_¡ `lp¢QpX$ ép s¡ hps _\u'' Sy> Ap¡
lqfh„i `|_p k„õL$ fZ, rhóÏ`h®— 48&18— : "hkyv¡$ hõsy k„N©ü v$ pfL„$ rnâd¡h sy,
eip¡v$ pep N©l„ cusp¡ rhh¡i kyshÐkg:''.
L©$ óZQqfÓ_u dpaL$ S> cNh•usp_u `Z lÅds L$ fhpdpV¡$ X$ pµ.— lçbp¡ëV$ , Npb£,
fyX$ pµëa hN¡f¡ A_¡ b¡ëh¡g¹L$ f, M¡f hN¡f¡ `[íQdu-`|h} gp¡L$ p¡A¡ `p¡s-`p¡sp_p lp\ AS> dpìep
lsp. ip÷uÆA¡ Ap b^pdp„ _p¡Mp sfu Aph¡ R> ¡. L$ pfZ L¡$ ip÷uÆ_p `yfp¡NpduAp¡A¡ \p¡X$ p¡
v$ epcph fpMu_¡ Nuspdp„ L„$ CL$ sp¡ fl¡hp v$ u^y„ lsy„. ip÷uÆA¡ sp¡, `fÞsy, Nusp_u lÅds
A¡L$ v$ d rdrgV²$ u õV$ pCg¹\u L$ fu _pMu R> ¡. 700— -— 600— =— 100— ?
cNh•usp_u lÅds L$ fhpdpV¡$ ip÷uÆA¡ L$ f¡g L$ psfp¡_u `k„v$ Nu `f

îub„qL$ dQÞÖ_p rhQpfp¡_p¡ âcph õ`ô$ `Z¡ Å¡C iL$ pe R> ¡— :
QdÐL$ pfd|gL$ L¡$ .L$ p. — — =— A_¥krN®L$ b„qL»$ .
`p¥fprZL$ L$ p¡qV$ L¡$ .L$ p.— — =— rdÕepb„qL»$ .
ân¡`L¡$ .L$ p. — =— ân¡`b„qL$ .
Apd R> sp„ ip÷uÆ_u L$ psfp¡ îub„qL$ dQÞÖ_u L$ psfp¡ L$ fsp„ A_¡L$ NZu h^y ^pfv$ pf
R> ¡ A¡ s¡d_u rhi¡jsp _p¢^`pÓ L$ lu iL$ pe.
cNhv¹$ N$ usp`f D`gå^ \su k„õL©$ s ìep¿epAp¡dp„ âpQu_sd ìep¿ep

15
îui‘fpQpe® A_¡ îucpõL$ fpQpe® rgrMs R> ¡. Ap Nusprhh¡QL$ p¡\u gC_¡ AÞe L$ p¡C `Z
k„õL©$ s ìep¿epL$ pf¡ Nusp_u ígp¡L$ k„¿ep bpbs Aphu Ly$ L$ ë`_p L$ fu _\u. cpfsue ^d®ip÷
A_¡ Brslpk _p rhjedp„ jX$ eÞÓL$ pfu `f^d®-AkrlóÏ A_¡ kpd°pÄehpv$ u CkpC
Np¡qfepAp¡ L¡$ s¡d_u dp_kkÞsp_p¡ kdp cpfsuep¡ _y„ op_ A_¡ s¡dZ¡ bp„^¡g srÜjeL$
^pfZpAp¡ _y„ âpdpÎe cpfsue F> rj-dyr_Ap¡ s¡dS> âpQu_ kçâv$ pepQpep£ \u h^y dp_u
iL$ psy„ _\u.
A_¡, ASy> _® _p rhipv$ _¡ v|$ f L$ fhp dpV¡$ L¡$ V$ gu kdÅhV$ `|fsu lsu s¡_p¡ r_Z®e
v$ gpsfhpX$ u b_u_¡ L$ pC¡ `Z ìe[¼s L¡$ d L$ fu iL¡$ — ? A_¡ S> ¡ `Z r_Z®e L$ f¡ s¡_u âpdprZL$ sp
L¡$ V$ gu— ? S> ¡ sL®$ \u Nusp_p 700 dp„\u 600 ígp¡L$ p_¡ u lÅds L$ fu iL$ pe s¡ S> sL®$ \u Nusp_p
699 ígp¡L$ p_¡ u lÅds L¡$ d _ L$ fu iL$ pe— ! i÷-ip÷ r_óZps ASy> _® iy„ A¡V$ gp¡ AZkdSy>
lsp¡ L¡$ A¡_p rhipv$ _¡ v|$ f L$ fhp 100-100 ígp¡L$ p¡ L$ lh¡ p `X¡$ A¡h„y ip÷uÆ_¡ L¡$ d `|R> u _
iL$ pe— ? S> ¡ L$ fhy„ lp¡e s¡ L$ fu iL$ pe `Z dyv$¹ v$ p_p¡ âí_ A¡ R> ¡ L¡$ s¡ dpV¡$ _p¡ Ap^pf iy„ A_¡ `yfphpAp¡
¼ep„— ? s¡ rh_p ""d_¡ Apd gpN¡ R> —¡ — d_¡ s¡d gpN¡ R> '¡ ' A¡ Ap^pf¡ Brslpk_y„ d|ëep„L$ _ \C _
iL¡$ . A_¡ Å¡ dpÓ A¡V$ gp Ap^pf¡ Brslpk gMu iL$ psp¡ lp¡e sp¡ d_¡ sp¡ A¡d gpN¡ R> ¡ L¡$
CkpCAp¡A¡ bpe¹bg¹_u fQ_p Ap`Zp cpNhspqv$ `ÊQgnZ `yfpZp¡_p Ap^pf¡ S> L$ fu R> .¡
_uQ¡ Ap`¡g L$ pW¡ $ pdp„ _d|_p sfuL¡$ cpNhs hrZ®s L©$ óZ QqfÓ A_¡ bpe¹bg¹_p Þey V¡$ õV$ pd¢V$¹ dp„
hrZ®s Cky _p QqfÓ_y„ syg_pÐdL$ AÝee_ L$ fsp„ sp¡ s¡h„y S> S> Zpe R> .¡ Sy> Ap¡ L$ pW¡ $ p—¡ :
bpe¹bg¹ cpNhs¹
S> Þd_u crhóehpZu îuL©$ óZ_p S> Þd_u ApL$ pihpZu
v$ i®_p\® opr_Ap¡_y„ ApNd_ îuL©$ óZ_p v$ i®_p\£ NN®_y„ ApNd_
bpm Ciy_u fnp\£ rdöv¡$ i S> h„y îuL©$ óZ_u fnp\£ Np¡Ly$ m S> hy„
_hÅs bpmL$ p¡_u lÐep L$ fphhu _hÅs bpmL$ p¡_u lÐep L$ fphhu
Ap¡ëX$ V¡$ õV$ pd¢V$ _p õ\p_¡ _hp ^d®r_ed_p¡ D`v¡$ i BÞÖ`|Å_¡ õ\p_¡ Np¡h^®_`|Å_p¡ D`v¡$ i
sp¡ap__¡ ipÞs L$ fhp¡ s©Zphs®-v$ php[Á__¡ ipÞs L$ fhp
D`hpk_p¡ âí__ Þv$ fpeÆ_p¡ D`hpk A_¡ v$ ÎX$
Ciy_p rióep¡_¡ dpN®dp„ c|M gpNsp„ v¡$ h_¡ Np¡`bpmL$ p¡_¡ c|M gpNsp„ eop\£ s¥epf
Ar`®s cp¡S> _ L$ fhp kçb[Þ^ k„hpv L$ f¡g kpdN°u s¡d_¡ MhX$ phhu
Ly$ bX$ u_¡ kuû L$ fhu Ly$ åÅ_¡ kuû L$ fhu
S> „Ngdp„ 5000 gp¡L$ p¡_¡ cp¡S> _ L$ fphhy„ vy$ hp®kp_p rióep¡_¡ s©às L$ fhp_p¡ âk„N
e¡fyigd¹ S> hp_p¡ rhQpf d\yfp S> hp_p¡ rhQpf
fp¡d_ kd°pV$ _¡ L$ f Ap`hp_p¡ rhfp¡^ L„$ k_¡ L$ f Ap`hp_p¡ rhfp¡^
Ciy_u lÐep_y„ jX$ eÞÓ L„$ k_y„ jX$ eÞÓ
÷u Üpfp Ciy_¡ kyN[Þ^s Öìe gNphhy„ Ly$ åÅÜpfp kyN[Þ^s `v$ p\p£_y„ kd`®Z
Ciy_p rióe_p¡ rhíhpkOps c¼s A¾|$ fÜpfp âcy_¡ d\yfp `^fphu S> hp
Ck|_y„ ¾y$ rkqaL¡$ i_ îuL©$ óZ_u Apkyfìepdp¡l gugp
rióep¡_¡ D`v¡$ i DÙhÆ_¡ D`v¡$ i
16
"Brslpk' Mf¡Mf A¡hp¡ rhje R> ¡ L¡$ S> ¡dp„ Qp¡¼L$ k `Z¡ L„$ C `Z L$ lu iL$ psy„ _\u.
L$ p¡CA¡ Å¡ey„ _\u L¡$ iy„ bÞey„ lsy„. A_¡ S> ¡dZ¡ Å¡ey„ lsy„ s¡Ap¡ leps lp¡sp _\u. âdpZp¡_u
D`g[å^ õhë` lp¡e R> ¡. A„^pfpdp„ suf R> p¡X$ hp_p lp¡e R> ¡. s¡\u Brslpk_p k„ip¡^_-
g¡M_dp„ "kçcph_pAp¡' h^y lp¡e R> ¡. `fÞsy dyíL¡$ gu Ðep„ Dcu \pe R> ¡ L¡$ Äepf¡ L$ p¡C k„ip¡^L$
`p¡sp_u dpÞesp_¡ A¡L$ "kçcph_p— /— i¼esp' sfuL¡$ âõsys _ L$ fu_¡ A¡L$ rkÙpÞs sfuL¡$ fSy>
L$ f¡ R> ¡ A\hp s¡hp¡ Apcpk Dcp¡ L$ f¡ R> ¡. A¡dp„ `Z Å¡ k„ip¡^L$ _y„ _pd dp¡Vy„$ lp¡e sp¡ s¡Z¡ âõsys
L$ f¡gu kçcph_p Ap`p¡Ap` S> ìep`L$ õsf¡ rkÙpÞs_y„ õhê$ ` ^pfZ L$ fug¡su lp¡e R> ¡. Ap
[õ\rs Msf_pL$ lp¡e R> ¡.
îursgL$ _p iåv$ p¡dp„ Ap âL$ fZ_p¡ D`k„lpf L$ fuA¡— :

k„v¡$l_u Nrs r_f„Ly$i fl¡ R> ¡. ... Nusp hs®dp_ dlpcpfs_p¡
S> A¡L$ cpN R> ¡. A_¡ S> ¡Z¡ hs®dp_ dlpcpfs_u fQ_p L$fu R> ¡ s¡Z¡ S>
hs®dp_ Nusp_y„ `Z hZ®_ L$ey¯ R> ¡. ... L¡$V$gpL$ gp¡L$p¡A¡ Nusp_¡ ârnàs
rkÙ L$fhp_p¡ âeÐ_ L$ep£ R> ¡. `fÞsy S> ¡ gp¡L$p¡ bpü âdpZp¡_¡ _\u dp_sp
A_¡ `p¡sp_p k„ieê$ù rìpQ_¡ AN°õ\p_ Ap`¡ R> ¡, Adpfp ds¡, s¡d_u
rhQpf `Ùrs kh®\p Aip÷ue A_¡ s¡\u AN°pü R> ¡. (— Nuspflõe A\hp
L$ d®ep¡Nip÷, `©.524— )
2.— cNhv¹$N$usp_p A\®L$fhp_u `Ùrs, X$pµ. rh_p¡v$QÞÖ `yfpZu.

îur_c®ep_Þv$ kfõhsu_p rióe s¡d R> sp„ A_¡L$ `yrô$ dpN}e `yõsL$ p¡_p g¡ML$ -
kç`pv$ L$ îu`yfpZu rgrMs D¼s `yõsL$ _p L¡$ V$ gpL$ A„ip¡ Apgp¡Ãe R> ¡.
îu`yfpZu_y„ s¡d_p `yõsL$ _p D`p¡v¹$ O$ ps_y„ kh®â\d rh^p_ ""Ap`Z¡ Ðep„ tlv$ dp„
L$ p¡C `Z âpQu_ ip÷ue A_¡ dlÒh`|Z® N°Þ\_u A\®L$ fZ `Ùrs rhL$ rks _\u(!!!)...
eyfp¡`dp„...Ðep„_p rhÜp_p¡A¡ ...bpCbg dpV¡$ ... A\®L$ fZ_u `Ùrs rhL$ kphu'' AÐeÞs
bprgi A_¡ syÃR> lp¡hp_u kp\p¡kp\ ip÷dp„ Apv$ f A_¡ r_›$ p ^fph_pf kdN° Ap[õsL$
cpfsue kdpS> _u r_›y$ f dÅL$ DX$ pX$ _pfy„ R> ¡.
h¡v$ p¡_p iåv$ p\®-âep¡N_¡ kdÅh_pfp h¡v$ p„Np¡— : rinp-L$ ë`-ìepL$ fZ-Äep¡rsj-
r_fy¼s-R> Þv$ , L$ d®-b°û dudp„kp k|Óp¡, Ar^L$ fZrhQpf, D`¾$ d-D`k„lpfrhQpf, k|Ó-
h©rÑ-cpóe-cpóeV$ uL$ p-âV$ uL$ p-hprs®L$ , gnZrhQpf, `yfpZp\®rhQpf, Anf-`v$ -hp¼e-
AÝepe-âL$ fZ-õL$ Þ^-ip÷p\®rhQpf, DÐkNp®`hpv$ -ârsâkh, ip÷prhfp¡^kp^_dpV¡$
L$ ë`c¡v$ Ar^L$ pfc¡v$ L$ p¡qV$ c¡v$ âdpZv$ p¥b®ëe Apqv$ ; `yfpZp¡dp„ cpjpc¡v$ , k[ÒhL$ pqv$
NyZc¡v$ , h¥óZhpqv$ v¡$ hspc¡v$ , `yfpZ-dlp`yfpZ-D``yfpZpqv$ c¡v$ — hN¡f¡ A_¡L$
`ÙrsAp¡ ip÷_p¡ A\® L$ fhp_u cpfsdp„ lÅfp¡ hj®\u kyârkÙ lp¡hp R> sp„ g¡ML$ _¡ s¡_y„ _S> f¡
_ QY$ hy„ s¡ Ap^yr_L$ kfL$ pfu rinZ`Ùrs_u rhagsp kprbs L$ f¡ R> ¡.
17
h^ydp„ dlp_¹ ApíQe® sp¡ A¡ Å¡C_¡ \pe R> ¡ L¡$ dlpr_bÞ^_p A„rsd 5-7 `p_pdp„
g¡ML$ S> ¡ `Ùrs Nusp_p¡ A\® L$ fhpdpV¡$ kyTphu füp R> ¡ s¡ `pR> u D[ëgrMs `fç`fpNs
cpfsue `Ùrs\u rhi¡j L„$ C S> _\u— ! hmu, Nusp_p A\®dp„ âhs®su L$ r\s "A„^p^|„û' _y„
r_fpL$ fZ L$ fhpdpV¡$ g¡ML¡$ S> ¡ eyfp¡`_p rhÜp_p¡_u `Ùrs_p¡ Dëg¡M L$ ep£ R> ¡ s¡ ApMp
dlpr_b„^dp„ Np¡sue¡ S> X$ su _\u— !!
buSy> „, g¡ML¡$ Nusp_¡ L©$ óZpSy> ®_ k„hpv$ ê$ ` _\u õhuL$ pfu(Sy> Ap¡— : `©.79). ×ô$ pÞs
õhê$ `¡ g¡ML¡$ Nusp_p¡ kp¡mdp¡ AÝepe Apàep¡ R> ¡.
`fÞsy cNh•usp_y„ b°p¡X¹$ L$ p[õV»$ N¹ L$ f_pfp k„S> e_p ""k„hpv$d¹ Bdd¹ Aîp¥jd¹''
""k„hpv$d¹ Bdd¹ Av¹$cy$sd¹ L¡$ihpSy> ®_ep¡:'' hQ_p¡ L„$ CL$ buÆ S> L$ lp_u L$ lu füp R> ¡— !
cNh•usp_p Ap hQ_p¡_p k„b„^dp„ g¡ML$ _y„ dp¥_ ce„L$ f ApíQe® D`Åh¡ R> ¡.
kp¡mdp AÝepee_u k„Nrs NyZÓerhcpNep¡N\u dm¡ R> ¡. ASy> ®__p¡ âí_

""L¥$rg¯N¥: Óu_¹ NyZp_¹ A¡sp_¹ ... Óu_¹ NyZp_¹ Arshs®s¡'' A¡ ASy> ®__p âí__y„ kdp^p_
""dp„ Q ep¡@ìercQpf¡Z ... b°ûc|epe L$ë`s¡, b°ûZp¡ rl ârs›$pld¹'' L$ fu A_¡
âk„Np¡`pÑ ""b°ûZ: ârs›$p Ald¹'' _y„ ìep¿ep_ `yfyjp¡Ñdep¡N õhê$ `¡ L$ ey¯. s¡_p
D`k„lpfdp„ ""ep¡ dpd¹ A¡hd¹ Ak„d|Y$p¡ ... L©$sL©$ÐeíQ cpfs'' L$ üy„ Ðep„ s¡_p¡ Ar^L$ pfu L$ p¡Z
s¡_u õ`ô$ sp dpV¡$ kp¡mdp¡ AÝepe L$ üp¡ R> ¡. Apd L¡$ hpSy> ®_ k„hpv$ dp„ b^y„ k„Ns S> R> ¡.
Al] A¡ gÿedp„ g¡hy„ AphíeL$ R> ¡ L¡$ kdurns D¼s g¡M_p¡dp„ buÅ `Z A_¡L$ A„ip¡
rhdíe® R> ¡ S> . rhõspf ce\u Al] s¡ b^p_p¡ rhdi® L$ fhp¡ kçch _\u. s¡\u Al] Dv$ pùs
A„ip¡ rkhpe_p A„ip¡dp„ âõsys c|rdL$ p_p g¡ML$ _u kçdrs lp¡hu AphíeL$ _\u. s¡ S> fus¡
kh®Ó kdÆ g¡hy„.
3.— îudv¹$c$Nhv¹$N$usp `yrô$v$i®_, k„L$g_— :— Np¡.îuÜpfL¡$iLy$dpfÆ, hX$p¡v$fp.

Ap `y[õsL$ pdp„ R> `pe¡g "AÝepeflõe'dp„ îurh_p¡bp cph¡ _p NuspâhQ_p¡_p
A„ip¡_p¡ \p¡X$ pL$ iåv$ p¡-hp¼ep¡_p¡ Dd¡fp¡ L$ fu_¡ Dspfp¡ s¡dS> d|m ígp¡L$ p¡_p A_yhpv$ sfuL¡$
Np¡.hp.îurQd_gpg lqfi„L$ f ip÷u L©$ s Nusp_yhpv$ _p¡ Dspfp¡ Ap`hpdp„ Apìep¡ R> ¡.
îurh_p¡bp cph¡_p Nusp kçb[Þ^ rhQpfp¡ hpëgcdsdp„ L¡$ V$ gp A„i¡ õhuL$ pe® lp¡C
iL¡$ R> ¡ s¡ AgN\u rhh¡Q__p¡ rhje R> ¡. Apd R> sp„ îurh_p¡bp_p âhQ_p¡_p A„ip¡_p¡ Dspfp¡
Ap`hpdp„ L¡$ V$ guL$ N„cuf nrsAp¡ _S> f¡ QY$ u Aph¡ R> ¡ S> ¡ hpëgcds D`fpÞs kh®kpdpÞe
cpfsue h¥qv$ L$ ^d® `f `Z Ly$ W$ pfpOps L$ f_pfu R> ¡. _d|_p sfuL¡$ — :
`p_p k„.— 140— : BÞÖ-h©Ó eyÙ_¡ ê$ `L$ dp_hpdp„ Apìey„ R> ¡.
18
141— : dlpcpfs eyÙ_u A¥rslprkL$ sp rhi¡ kÞv¡$ l L$ fhpdp„ Apìep¡ R> ¡.
kpfy„ sp¡ Mf¡Mf A¡ S> NZpe L¡$ AõhdpN}e g¡ML$ p¡_p gMpZp¡_p¡ kdph¡i
õhdpN}e âL$ pi_p¡dp„ L$ fhp¡ S> _ Å¡CA¡. Apd R> sp„ Å¡ AÞe L$ p¡C g¡ML$ _p¡ b¡W$ p¡ Dspfp¡
Ap`hp¡ S> lp¡e sp¡ 1.— `yrô$ dpN}e rkÙpÞs_¡ ârsLy$ m lp¡e s¡hp s¡_p A„ip¡ L$ pY$ u _pMhp
Å¡CA¡ A_¡ 2.— S> ¡ s¡ õ\p_¡ g¡ML$ _p _pd-âL$ pi_-`©›$ k„¿ep hN¡f¡_p¡ Dëg¡M L$ fhp¡ Å¡CA¡ L¡$
S> ¡\u Aby^ `yrô$ dpN}e `pW$ L$ p¡ s¡dS> AÞe gp¡L$ p¡ `Z s¡ gMpZ_¡ hpëgcds dp_u _ b¡k¡.
Apd R> sp„ L$ üp hNf fl¡hpsy„ _\u L¡$ ApS> ¡ Äepf¡ Ar^L$ p„i hëgch„iÅ¡ `p¡sp_p
r_S> N©l_¡ lh¡gu— =— vy$ L$ p_ b_phu_¡ s¡dp„ `p¡sp_p r_S> k¡ìeâcy_¡ s¡dS> s¡d_u õh^d®ê$ `p
`rhÓsd cNhÐk¡hp_¡ `¥kp L$ dphp_y„ kp^_ A¡V$ g¡ L¡$ ^„^p¡ b_phu_¡ b¡ku Nep R> ¡; A_¡ s¡d_u
vy$ L$ p_p¡— =— lh¡guAp¡dp„ OfpL$ p¡_u k„¿ep OV¡$ _l] s¡hp `p``|Z® l¡sy\u `yrô$ dpN®_p A_yepeuAp¡_¡
s¡d_p S> Ofp¡dp„ âcyk¡hp`fpeZ \hp_p¡ iyÙ `yrô$ dpN}e kvy$ `v¡$ i Ap`hp_¡ W¡$ L$ pZ¡ lh¡gu-
d[Þv$ fp¡dp„ ^„^pL$ ue l¡sy\u Apep¡rS> s \sp v$ i®_-d_p¡f\p¡dp„ (— rMõkp Mpgu L$ fu_¡— !— ) kpd¡g
\hpdp„ S> `yrô$ dpN}e Æh__u kp\®L$ sp R> ¡ s¡hp¡ `p``|Z® s¡dS> ""sd¡ Ofdp„ Mpgu rdîu
^fphip¡ sp¡ `Z Qpgi¡, îudlpâcyÆ sdpfp hsu_u bû k¡hp L$ fu g¡i¡— !'' A¡hp¡ `pM„X$ `|Z®
D`v¡$ i Ap`sp fl¡ R> ¡. s¡hp L$ `fp L$ pmdp„ Np¡.îuÜpfL¡$ iLy$ dpfÆ_y„ _uQ¡_y„ rh^p_ Mf¡Mf
Apip_u _hu qL$ fZkdy„ b_u fl¡ R> ¡— :
r_S> N©ldp„ flu õhe„ krls õh_y„ kh® L$p¡C âcy_p QfZp¡dp„
kdr`®s L$fhy„ A_¡ kv¥$h ùv$edp„ v$pkcph [õ\f L$fu kh®v$p k¡ìe îulqf_¡
k¡hhp...(— `p_p k„.42— )
Al] A¡L$ õ`ô$ sp L$ fhp_u flu L¡$ Sy> _p S> dp_pdp„ îuhëgch„iS> ApQpep£_p
Mp_Nu r_hpkõ\p_ A¡V$ g¡ L¡$ Ofp¡_¡ "lh¡gu' _pd\u A¡V$ gp dpV¡$ kçbp¡^hpdp„ Aphsp lsp L¡$
S> ¡\u s¡ r_Æ õ\p_p¡ AÞe d[Þv$ f-v¡$ hpge-dW$ -Apîdp¡_u dpaL$ kph®S> r_L$ õ\p_p¡dp„ Mù
_ Åe. A¡ DrQs `Z ls„y. L$ pfZ L¡$ s¡ kde¡ ApQpep£ `p¡s¡ A_¡ s¡d_¡ Ðep„ Aph_pf gp¡L$ p¡ `Z
s¡_¡ A¡L$ r_hpkõ\p_-Of sfuL¡$ S> ÅZsp, dp_sp A_¡ hs®sp `Z lsp. ûf¡-ûf¡ Apdp„
`qfhs®_ Aphsy„ Ney„. ApS> ¡ sp¡ bÞ_¡ `np¡_u dpÞesp A_¡ ìehlpf A¡L$ v$ d bv$ gpC Nep R> ¡.
ApS> ¡ "lh¡gu'_p¡ A\® ApQpe®_„y r_hpkõ\p_ _ \C_¡ ^„^p_y„ õ\m \pe R> ¡. v$ p.s. L$ pC
ApQpe®h„iS> A¡d L$ l¡ L¡$ ""Ap Npddp„ d_¡ lh¡gu Mp¡ghu R> ¡'' sp¡ A¡_p¡ A\® ku^p¡ A¡hp¡ S>
\pe L¡$ ""d_¡ Ap Npddp„ vy$ L$ p_ Mp¡ghu R> ¡''. L$ p¡C ApQpe®h„iS> _p b¡ `yÓp¡ JdfgpeL$ \pe
A¡V$ g¡ r`sp s¡dp_p dpV¡$ Sy> v$ u lh¡gu Mp¡ghp_p¡ rhQpf L$ fhp gpN¡ R> ¡. A¡L$ v$ d s¡ S> âdpZ¡ L¡$
S> ¡d L$ p¡C hl¡`pfu r`sp `p¡sp_p `yÓp¡_p Æh_ r_hp®l dpV¡$ s¡d_¡ Sy> v$ p ^„^pdp„ k¡V¹$ L$ fhp_p¡
rhQpf L$ fsp¡ lp¡e R> ¡. Ap lL$ uL$ s A¡V$ gu `p^fu R> ¡ L¡$ A¼L$ g_p¡ S> ¡dp„ A¡L$ R> p„V$ p¡ `Z lp¡e A¡
ìe[¼s kdÆ iL¡$ R> ¡ L¡$ ApS> _u lh¡gu A¡V$ g¡ ApQpe®h„iÅ¡_y„ ^„^p_y õ\m. lpCL$ p¡V®$ A_¡
19
kyrâL$ p¡V£$ `Z lh¡guAp¡_u L$ pe®âZpgu_¡ Å¡C_¡ Aphy„ S> spfhZ L$ pY¡$ gy„ R> ¡. s¡\uS> c[¼s A_¡
^d® _p _pd¡ S> _sp `pk¡\u c¡V$ -kpdN°u c¡Nu L$ fu_¡ s¡_p Å¡f¡ spNX$ r^Þ_p L$ fsp gp¡L$ p¡ `f
gNpd L$ khp L$ p¡V£$ s¡_¡ kph®S> r_L$ V²$ õV$ W$ fphhp_p¡ r_ed S> ¡hp¡ b_phu gu^p¡ R> ¡. ApN¡-ApN¡
v¡$ Mp¡ lp¡sp l¥ ¼ep— ! s¡ S> âdpZ¡ Ap^yr_L$ rióep¡ dpV¡$ "lh¡gu'_p¡ A\® ^dp£`v¡$ i g¡hp_y„ `rhÓ
Nyfyõ\p_ _ \C_¡ bNuQ¡ afhp S> sp„ ifdpsp A_¡ lp\gpfu `f c¡m-`|fu Mphpdp„ k„L$ p¡Q
A_ychsp Of-`qfhpfdp„ D`¡rns OfX$ p„-byY¹$ Y$ p gp¡L$ p¡dpV¡$ NpdN`pV$ p dpfu_¡ V$ pCd `pk
L$ fhp_y„, `¥kp`pÓp¡ dpV¡$ c[¼s_p _pd¡ `¥kp a¢L$ u_¡ sdpip¡ Å¡hp_y„ A_¡ k[õs ârkrÙ
d¡mhhp_y„, `yrô$ dpN®dp„ `¡iu Ne¡gp Apkyfu gp¡L$ p¡dpV¡$ `p¡sp_p Ofdp„ îudlpâcyÆ_p rkÙpÞs
A_ykpf k¡hp-õdfZ L$ fhp\u R> V$ L$ hp_y„ A_¡ Ap fus¡ ^d®-c[¼s L$ fhp_p¡ Mp¡V$ p¡ k„Þsp¡j g¡hp
A_¡ s¡hp¡ X$ p¡m L$ fhp _y„ õ\m A_¡ R> ¡ëg¡-R> ¡ëg W$ pL$ p¡fÆ A_¡ s¡d_u k¡hp _p _pd¡ Qpgsp
`p``|Z® ^„^pdp„ OfpL$ sfuL¡$ kpd¡g \hp_y„ õ\m dpÓ \pe R> ¡. bpL$ u W$ pL$ p¡fÆ A_¡ s¡d_u k¡hp
sp¡ L$ p¡C `Z âL$ pf_u ep¡Áesp rh_p_p kõspdp„ dmsp L$ d®QpfuAp¡_p(!) fpdcfp¡k¡ lp¡e R> ¡.
lh¡gu A_¡ vy$ L$ p_ _u kfMpdZu dpV¡$ Sy> Ap¡ _uQ¡_p¡ L$ p¡W$ p¡— :
lh¡gu vy$ L$ p_ Npddp„ W¡$ f-W¡$ f lh¡guAp¡ R> ¡ W¡$ f-W¡$ f lp¡V$ gp¡ Mygu NC R> ¡
lh¡gu bfp¡bf Qpgsu _\u vy$ L$ p_ kpfu _\u Qpgsu
lh¡gudp„ kyrh^p kpfu _\u vy$ L$ p_dp„ kyrh^p kpfu _\u
âkpv$ kpfp¡ _\u dmsp¡ dpg_u ¼hpµrgV$ u kpfu _\u
`psm_u Þep¡R> phf JQu R> ¡ \pmu blz dp¢Ou R> ¡
O¡f b¡W$ p âkpv$ dm¡ R> ¡ vy$ L$ p_hpmp¡ X$ p¡fqX$ rghfu L$ f¡ R> ¡
kdp^p_u k¡hL$ udpV¡$ gp¡lu ù Åe R> ¡ h¡CV$ f¹ qV$ ` hNf Mksp¡ _\u
d_p¡f\u_¡ v$ i®__p¡ V$ pCd ap¡_\u-
S> Zphhpdp„ Aph¡ R> ¡ dp¡V$ p OfpL$ _¡ õ`¡rieg¹ krh®k¹ Ap`¡ R> ¡
v$ i®_ kpfp A¡hp kde \pe R> ¡ vy$ L$ p_ dp¡X¡$ kyû Mygu fl¡ R> ¡
Np¡gL$ p¡ W¡$ f-W¡$ f d|L$ u R> ¡ OZp b^p L$ pJV$ fp¡ R> ¡
Ar^L$ pfu MXy$ k R> ¡ L$ pJV$ f¹ `f dpZk MXy$ k R> ¡
Apd ^fd-^fd L$ f¡ R> ¡ `Z `¥kp rkhpe-
buÆ L$ p¡C hps _\u e¡ ^„^¡L$ u bps l¥
`¥kp Ap`sp„ R> sp„ ^¼L$ p-Tp`V$ Mphp_u hV$ _p¡ ^„^p¡ R> ¡
V²$õV$u-dyrMepÆ-dlpfpS> bp¡g¡ R> ¡— :
c¡V$ -kpdN°u kpfu Aph¡ R> ¡ hL$ fp¡ kpfp¡ \pe R> ¡
Ar^L$ dpk R> ¡ kuT_ Qpg¡ R> ¡
dp¡V$ p¡ DÐkh R> ¡ k¡g¹ Qpg¡ R> ¡
gp¡L$ p¡ kpfp¡ gpc g¡ R> ¡ OfpL$ u kpfu R> ¡
qa¼k_u c¡V$ kpfu S> dp \C R> ¡ d|X$ u kpfu c¡Nu \C R> ¡
dp¡V$ p d_p¡f\u Apìep R> ¡ dp¡V$ p¡ OfpL$ R> ¡
20
L„$ C ApL$ j®Z Dcy„ L$ fp¡ sp¡ gp¡L$ p¡ Aph¡ L„$ CL$ õL$ ud L$ pY$ p¡ sp¡ OfpL$ p¡ Aph¡
S> Þdpô$ du `R> u `g_p_p d_p¡f\_u Þep¡R> phf AX$ û Apµa¹ kuT_ qX$ õL$ pJV¹$
bpSy> _u lh¡gudp„ dp¡V$p¡ d_p¡f\ lsp¡ A¡V$g¡ Ap hMs¡ bpSy> _u vy$L$p_hpmp¡ _hu ApCV$ dp¡ gC
Ap`Z¡ Ðep„ c¡V$ Ap¡R> u S> dp \C! Apìep¡ A¡V$g¡ Ap`Zu OfpL$ u Ðep„ M¢QpC NC
dp¢Ohpfu hû NC R> ¡ âkpv$ _u Þep¡R> phf h^pfhu `X$ i¡ cph h^pfhp `X$ i¡
cph h^pfsp„ gp¡L$ p¡ b|d `pX¡$ R> ¡, cph h^pfsp„ OfL$ p¡ b|d `pX¡$ R> ¡,
gpX$ hp_u kpCT OV$ pX$ hu `X$ i¡ `¡qL»$ N dp¡Vy„$ L$ fu_¡ dpg Ap¡R> p¡ Ap`hp¡ `X$ i¡
afu-afu_¡ L$ l¡hp_y„ d_ \pe R> ¡ L¡$ rhiyÙ `yrô$ dpN®_y„ rhgp¡`_ L$ f_pfu ApV$ gu
rh`fus `qf[õ\rsdp„ Np¡.îuÜpfL¡$ iLy$ dpfÆ_y„ rh^p_ Mf¡Mf Apip_u _hu qL$ fZkdy„ R> ¡— :
r_S> N©ldp„ flu õhe„ krls õh_y„ kh® L$p¡C âcy_p QfZp¡dp„
kdr`®s L$fhy„ A_¡ kv¥$h ùv$edp„ v$pkcph [õ\f L$fu kh®v$p k¡ìe îulqf_¡
k¡hhp...(— `p_p k„.42— )
âõsys N°Þ\ rhi¡— :

âõsys N°Þ\dp„ dy¿eÐh¡ _uQ¡ dyS> b k„L$ g_ âL$ pris L$ fhpdp„ Aphu füy„ R> ¡— :
1.— Nusp_p d|m ígp¡L$ p¡
2. ígp¡L$ p\®-rhh¡Q_— : Np¡.hp.îu_p_ygpg Np„û L©$ s
3.— âcyQfZ rhfrQs "NuspspÐè®' s¡dS> krhhfZ "Þepkpv¡$ i' N°Þ\_p¡ NyS> fpsu
A_yhpv$ (— A_yhpv$ L$ — :— Np¡.hp.îuhkÞsfpd lqfL©$ óZ ip÷u— ) N°Þ\pf„cdp„ A_¡ N°Þ\pÞs¡
Ap rkhpe Ap âpõsprhL$ _p g¡ML$ Üpfp \e¡g "cNh•uspkpfkÊQe' _y„ `Z

âL$ pi_ `qfriô$ dp„ L$ fhpdp„ Aph¡g R> ¡.
AÞs¡ "îuL©$ óZS> Þdõ\p_' d\yfp Üpfp R> `pe¡g cNh•usp_p Aæepky
kh®S> _p¡dpV¡$ Dèp¡Nu A¡hu cNh•usp_u "`pv$ p_y¾$ drZL$ p' `Z `|h®âL$ piL$ p¡_p¡ Apcpf
dp_sp„ âL$ pris L$ fhpdp„ Aphu flu R> ¡.
îud|gi„L$ f ip÷uÆA¡ kç`|Z® Nusp `f õhsÞÓ rhh¡Q_ L$ ey¯ R> ¡. s¡dp„_p L¡$ V$ gpL$
Dèp¡Nu A„ip¡_¡ Ap N°Þ\dp„ ¼ep„L$ -¼ep„L$ "rhi¡j' iuj®L$ _uQ¡ âL$ pris L$ fhpdp„ Apìep R> ¡.
Aph©rÑAp¡— :
`l¡gu Aph©rÑ, âL$ piL$ — :— îugëgycpC v¡$ kpC
buÆ Aph©rÑ, âL$ piL$ — :— iyÙpÜ¥s k„kv$ - Cõhu. 1956
ÓuÆ Aph©rÑ, âL$ piL$ — :— îucNhv¹$ N$ usp âL$ pi_ krdrs
Qp¡\u Aph©rÑ, âL$ piL$ — :— îuS> ev¡$ hâcy Q¡qfV¡$ bg¹ V²$ õV$ , Adv$ phpv$ 2001
21
`p„Qdu Aph©rÑ— :— îuhëgcpQpe® V²$ õV$ , dp„X$ hu-L$ ÃR> rh.k„.2064
R> W¹$ W$ u Aph©rÑ : Ap`_p lp\dp„ R> ¡ s¡.
AÞs¡ `|h® kh£ âL$ piL$ p¡_p¡ ùv$ e\u Apcpf dp_sp„ Apip L$ fuA¡ R> uA¡ L¡$ rS> opky
S> _p¡ cNh•usp_p Ap k„õL$ fZ\u Ahíe gpcp[Þhs \i¡.
îuhëgcpQpe® V²$õV$ Üpfp

ifv¹$ Np¡õhpdu
âõsys N°Þ\_p A_yhpv$ L$ — :

îu_p_ygpg _pfpeZv$ pk Np„û
S> Þd— :— 1881 Np¡gp¡L$ hpk— :— 1975
22
D`p¡v¹$Ops
Np¡.hp.îu_p_ygpg Np„û
dlpcpfs_p R> W¹$ W$ p cuód `h®_p 25 \u 42 kyû_p AY$ pf AÝepep¡
cNhv¹$ Nusp R> ¡. cNhp_¹ îuL©$ óZ¡ dlpcpfs_p eyÙ_p Apfçcdp„ ASy> ®__¡ eyÙ L$ fhpdp„ S> ¡
AZNdp¡ A_¡ h¥fpÁe \ep„ s¡ v|$ f L$ fhp A_¡ eyÙ L$ fhp_u s¡_¡ â¡fZp L$ fhp s¡_¡ S> ¡ D`v¡$ i
Apàep¡ s¡_p¡ cNhv¹$ Nuspdp„ kdph¡i R> ¡. Ap D`v¡$ i cNhp_¡ s¡_¡ eyÙ_p `l¡gp qv$ hk¡
eyÙ_p¡ Apfçc L$ fhp_p kde¡ Ap`¡g. k„S> e s¡ kde¡ eyÙ c|rd D`f S> lsp¡. eyÙ_p
v$ kdp qv$ hk¡ cuód `X$ ép Ðepf¡ k„S> e¡ Ðep„\u l[õs_p`yf S> C ^©sfpóV$ _¡ A¡ kdpQpf
Apàep, Ðepf¡ eyÙ_p¡ h©ÑpÞs ^©sfpóV¡²$ s¡_¡ `|R> sp„ s¡Z¡ s¡ Apfçc\u L$ l¡hp dp„X¹$ e$ p¡. s¡dp„
Ap cNhp_¡ ASy> ®__¡ L$ f¡g D`v¡$ i `Z L$ üp¡.
S> ¡dp„ cNhv¹$ Nusp_p¡ kdph¡i \pe R> ¡ s¡ dlpcpfs, h¡v$ p„sk|Ó A_¡
îudv¹$ cpNhs_p k„L$ g_ L$ sp® ìepkÆ R> ¡. h¡v$ ê$ ` h©n_u ipMpAp¡ L$ fu h¡v$ _p Qpf rhcpN
L$ f_pf(— îucpNhs 1&3&21— ) A_¡ îucpNhs rkhpe_p buÅ kÑf `yfpZ fQ_pf `Z
ìepkÆ R> ¡. gp¡L$ _p blpf_p„ A_¡ A„v$ f_p„ vy$ :Mp¡ v|$ f L$ fhp cNhp_¹ r¾$ epi[¼s A_¡
op_i[¼s hpmp Ahspfp¡ ^pfZ L$ f¡ R> ¡. r¾$ epi[¼shpmp Ahspfp¡\u blpf_p„ vy$ :Mp¡ v|$ f L$ f¡
R> ¡ A_¡ op_i[¼shpmp Ahspfp¡\u A„v$ f_p vy$ :Mp¡ v|$ f L$ f¡ R> ¡. ìepkÆ cNhp__p op_phspf
R> ¡(— sÒhv$ u` 3&1&56 âL$ pi kp\¡— ). h¡v$ , Nusp, b°ûk|Ó A_¡ îucpNhs A¡ ip÷p¡dp„
h¡v$ _p rhcpN L$ f_pf A_¡ buÅ ÓZ¡ fQ_pf ìepkÆ R> ¡.
cNhv¹$ Nusp_y„ ipõÓp¡dp„ A_y`d õ\p_ R> ¡. ""eõe r_:íhrks„ h¡v$ p:'' hp¼e
âdpZ¡ h¡v$ p¡ cNhp__p r_:íhpk ê$ ` R> ¡ Äepf¡ cNhv¹$ Nusp sp¡ cNhp__p„ hQ_pd©s S> R> ¡.
r_:íhpk L$ fsp„ hQ_p¡\u rhje h^pf¡ kpfu fus¡ bfpbf kdÅe A_¡ op_ `Z DÑd âL$ pf¡
kl¡gpC\u âpàs \pe R> ¡ A¡ v¡$ Musy„ S> R> ¡. s¡\u h¡v$ L$ fsp„ cNhv¹$ Nusp_y„ dplpÐçe S> fpA¡
Þe|_ _\u âÐeys Ar^L$ R> ¡.
""cNhv¹$ Nusp sp¡ õd©rs L$ l¡hpe R> ¡. Äepf¡ h¡v$ p¡ cNhp__p r_:íhpkê$ ` R> ¡, sp¡
`R> u cNhp__p„ hQ_p¡ S> ¡ r_:íhpk\u DÑd NZpe s¡_u õd©rsdp„ NZÓu L¡$ d \pe— ?''
Aphu i„L$ p \pe, s¡_y„ kdp^p_ b°ûk|Ó 1&2&6 D`f_p AÏcpóedp„ îudv¹$ hëgcpQpe£
L$ f¡gy„ R> ¡. Al] ApQpe®îu L$ l¡ R> ¡—
""lz„ sp¡ s¡ D`r_jv$ dp„ S> Zph¡g `yfyj kçbÞû âí_ ¼fy„ Ry> „'' A¡
îyrs âdpZ¡ b°û_y„ op_ dpÓ D`r_jv$ p¡\u S> \pe, buÅ L$ p¡C
âdpZ\u _ \pe. ASy> ®_ rióe_p õhê$ `\u cNhp__¡ ifZ Aph¡g,
(— c.Nu.2&7— ) `Z s¡ iyÙ`y[óV$ c¼s _ lsp¡, L$ pfZ L¡$ cNhp__p„
hQ_dp„ s¡_¡ k„v¡$ lfrls rhíhpk _ lsp¡ (— c.Nu.4&4— ). s¡\u dpÓ
f\dp„ b¡k_pf (— f\u— ) sfuL¡$ S> ¡_¡ fpMhp_p¡ lsp¡ s¡hp (— fr\`Zp„_p
Arcdp_u— )_¡ s¡hp (— eyÙdp„ Dèp¡N \pe s¡hp byrÙ_p c°d_¡
23
DÐ`Þ_ L$ f_pf— ) L$ pg s\p v¡$ idp„ D`r_jv$ p¡ bp¡^ L$ fhp ep¡Áe _
lp¡hp\u r_:íhpkê$ ` h¡v$ p¡_¡ DÐ`Þ_ L$ f_pf s¡hp Nyfyê$ `_y„ õdfZ L$ fu,
s¡hp(— h¡v$ _p— ) A\®_y„ `Z õdfZ L$ fu, cNhp_¹ `yfyjp¡Ñd¡ õd©rsê$ `
hQ_p¡ L$ üp„. s¡\u b°ûkçbÞû r_Z®e L$ fsp„ `Z s¡
(— cNhv¹$ Nusp_p„— ) hp¼ep¡_y„ `Z Dv$ plfZ Apù k|ÓL$ pf rhQpf L$ f¡
R> ¡. hmu ASy> ®_ (— õd©rsÜpfp b°ûrhÛp_p¡ D`v¡$ i L$ fpe s¡hp¡ R> ¡ A¡hp
s¡— )_p Ar^L$ pf âdpZ¡ b°ûrhÛp s¡_¡ L$ lu, cNhp_¹ OZp L©$ `pmy
lp¡hp\u ""kh®\u R|> `phhp ep¡Áe'' hN¡f¡ (— c.Nu.18&64 \u 66— )
\u (— AÞs¡— ) c[¼s A_¡ ifZ dpN®_p¡ `Z D`v¡$ i L$ ep£. s¡\u s¡
`l¡gp„ S> ¡ D`v¡$ i L$ fu r_Z®ep¡ v$ ip®ìep s¡ (— Ap c[¼s A_¡
ifZdpN®_p— ) A„Nê$ ` R> ¡ A¡hp¡ r_íQe \pe R> ¡, L$ pfZ L¡$ "Ap`_p
hQ_p âdpZ¡ hs}i' (— c.Nu. 18— -— 73— ) A¡ ASy> ®__p DÑf\u s¡_¡
s¡hy„ S> op_ \e¡gy„ R> ¡ A¡hp¡ r_Z®e \pe R> ¡.''
s¡\u cNhp__p r_:íhpkê$ ` h¡v$ _p A\®_p¡ `Z Nuspdp„ kdph¡i \e¡gp¡ R> ¡ A¡hp¡
r_íQe \pe R> ¡.
L$ p¡C A¡L$ kde¡ DÐL$ gv¡$ idp„ Ðep„_p fpÅ_u kcpdp„ dpephpv$ uAp¡ A_¡
b°ûhpv$ uAp¡_¡ hpv$ \ep¡. kps qv$ hk hpv$ Qpëep `R> u fpÅA¡ kÐe S> Zphhp cNhp_¹
S> NÞ_p\_¡ rh_rs L$ fu, Ðepf¡ S> NÞ_p\ÆA¡ fpÓ¡ _uQ¡_p¡ ígp¡L$ gMu S> Zpìep¡.
A¡L„$ ipõÓ„ v¡$hL$u`yÓNusd¹ A¡L$p¡ v¡$hp¡ v¡$hL$u`yÓ A¡h— &
dÞÓp¡@àe¡L$õsõe _pdpr_ epr_ L$dp®àe¡L„$ sõe v¡$hõe k¡hp— &&
s¡\u cNhp_¹ v¡$ hL$ u`yÓ îuL©$ óZ¡ S> ¡_y„ Np_ L$ f¡gy„ R> ¡ s¡ cNhv¹$ Nusp (— dp„_p
îuL©$ óZ_p„ hQ_p¡ A¡— ) khp£`fu ipõÓ R> ¡. A_¡ h¡v$ p¡_p A\®_p¡ r_Z®e `Z cNhv¹$ Nuspdp„_p
cNhp_¹ îuL©$ óZ_p„ hQ_p¡ âdpZ¡ S> L$ fhp¡ Å¡CA¡. s¡\u h¡v$ dp„ Äep„ k„v¡$ l fl¡sp lp¡e Ðep„ s¡
k„v¡$ lp¡_y„ r_hpfZ cNhv¹$ Nusp\u \pe R> ¡(— sÒhv$ u` 1&8— ).
cNhv¹$ Nusp_p¡ rhje `Z sÒhrhÛp\u cf`|f R> ¡. L$ d®, op_ A_¡ c[¼s A¡ ÓZ¡
dpN®_„y A¡dp„ kpfu fus¡ DÑd âL$ pf¡ r_ê$ `Z L$ fu, cNhp__u r_óL$ pd c[¼s L$ fhp_p¡ bp¡^
Ap`¡gp¡ R> ¡. lh¡ Ap ÓZ dpNp£ kçbÞû cNhv¹$ Nusp iy„ bp¡^ L$ f¡ R> ¡ s¡ Ap`Z¡ Å¡CA¡.
L$d®dpN®— :
âpZudpÓ_u B[ÞÖep¡ OZu Q„Qg lp¡hp\u L$ d® L$ ep® rh_p L$ p¡C\u A¡L$ nZ `Z
flu iL$ ps„y _\u. âL©$ rs_p„ NyZp¡_¡ `fhi \C âpZudpÓ L$ d® L$ ep® S> L$ f¡ R> ¡(— A.3&5— ) R> sp„
L$ d®_p„ ag cp¡Nhhp„ `X¡$ s¡hp ce\u L¡$ V$ gpL$ v$ p„rcL$ `yfyjp¡ L$ d£[ÞÖep¡_p¡ k„ed L$ fu d_\u
B[ÞÖep¡_p rhjep¡_„y õdfZ L$ ep® L$ f¡ R> ¡. A¡ sp¡ L$ d® L$ fhp L$ fsp„ `Z h^pf¡ Ar_óV$
R> ¡(— A.3&6— ).
L¡$ V$ gp„L$ A¡d dp_¡ R> ¡ L¡$ Aop_uAp¡A¡ L$ d® L$ fhp_p„ R> ¡. op_uAp¡A¡ L$ d® L$ fhp_p„
24
_\u. op_uAp¡A¡ `p¡sp_¡ dpV¡$ L$ d® L$ fhp_u AphíeL$ sp _\u, `fÞsy gp¡L$ k„N°l dpV¡$ — kpdpÞe
`yfyjp¡ s¡d_¡ L$ d® L$ fsp„ Å¡C `p¡s¡ `Z L$ d® L$ f¡ s¡ dpV¡$ — s¡Ap¡A¡ `Z L$ d® L$ fhp Å¡CA¡.
cNhp_¹ îuL©$ óZ¡ `p¡s¡ `Z gp¡L$ k„N°l dpV¡$ L$ d® L$ f¡gp„. op_uAp¡ A_¡ Aop_uAp¡ L$ d® L$ f¡ s¡dp„
A¡hp¡ S> c¡v$ R> ¡ L¡$ op_uAp¡ L$ d®dp„ Apk[¼s fp¿ep rh_p gp¡L$ k„N°ldpV¡$ L$ d® L$ f¡ R> ¡. Äepf¡
Aop_uAp¡ L$ d®dp„ Apk¼s \C L$ d® L$ f¡ R> ¡(— A.3&10 \u 25— ).
lh¡ L$ d® L¡$ hu fus¡ L$ fhp„ s¡ rhQpfuA¡. ag_u Apip fpMu AdyL$ ag âpàs L$ fhpdpV¡$
L$ d® L$ fhp\u b„^_ \pe R> ¡. h¡v$ dp„ S|> v$ p„-S|> v$ p„ L$ dp£_p„ S|> v$ p„-S|> v$ p„ ag L$ l¡gp„ R> ¡. Aphp„ ag
âpàs L$ fhp_u BÃR> p\u S> ¡Ap¡ S> Þd A_¡ L$ d®ê$ ` am Ap`_pfu AdyL$ r¾$ epAp¡ L$ f¡ R> ¡, s¡Ap¡
âL©$ rs_p„ NyZp¡dp„ M|Q¡gp fl¡ R> ¡ A_¡ kdpr^dp„ A¡V$ g¡ cNhp__„y tQs_ L$ fhpdp„ s¡d_u byrÙ
[õ\f \su _\u (— A.2&42 \u 46— ) s¡\u L$ d® L$ fhp„ `Z s¡_p„ ag_u L$ pd_p _ fpMhu
A¡V$ gy„ S> _l], `Z ag_u L$ pd_p_p¡ ÐepN S> L$ fhp¡. AdyL$ `v$ p\®_u L$ pd_p L$ fhp\u s¡
`v$ p\®dp„ fpN DÐ`Þ_ \pe R> ¡ A_¡ s¡ `v$ p\® d¡mhhp, `p¡sp_u `p` L$ fhp_u BÃR> p _ lp¡hp
R> sp„, L$ pd\u bg`|h®L$ â¡fpC `yfyj `p` L$ fu b¡k¡ R> ¡. L$ pd\u ¾$ p¡^ \pe R> ¡. S> ¡d Nc® Ap¡f\u
h]V$ pe¡gp¡ lp¡e R> ¡ s¡d L$ pd\u S> Ns¹ R> hpC fl¡gy„ R> ¡. s¡ op_uAp¡_p„ op__¡ `Z Y$ p„L$ u v¡$ R> ¡.
L$ pd B[ÞÖep¡, d_ A_¡ byrÙ dp„ fl¡ R> ¡ A_¡ s¡d_p\u Æh_¡ dp¡l DÐ`Þ_ L$ f¡ R> ¡. B[ÞÖep¡,
d_, byrÙ A_¡ L$ pd A_y¾$ d¡ A¡L$ — -— A¡L$ \u bghp_ R> ¡. L$ pd_¡ Æshp¡ A¡ OZ„y L$ W$ Z R> ¡,
L$ pfZ L¡$ L$ pd byrÙ\u `Z bmhp_ R> ¡, `fÞsy D`f S> Zpìe„y s¡d dpZk_u BÃR> p rhfyÙ
`Z s¡ s¡_u `pk¡ `p` L$ fphsp¡ lp¡hp\u ApÐdp\u d__¡ [õ\f L$ fu L$ pd D`f rhS> e L$ fhp¡,
A\p®s¹ kh® L$ pd_pAp¡— -— L$ d®_p„ am_u L$ pd_pAp¡ `Z sS> hu Å¡CA¡ (— A.3&36 \u 43— ).
s¡\u S> ¡ L$ p„C L$ d® L$ fhy„ s¡ L$ d®_p„ ag A_¡ s¡ âpàs L$ fhp_u BÃR> p rh_p S> L$ fh„y,
L$ d®_p„ ag A_¡ s¡_p¡ kçbÞ^ sÆ A¡V$ g¡ L$ d®dp„ Apk[¼s fp¿ep rh_p S> L$ d® L$ fhp\u L$ d®
b„^_ L$ fphs„y _\u A_¡ `p` gpNsy„ _\u (— A.4&19 \u 21— ). L$ d®_p„ am sÆ ep¡N
âdpZ¡ L$ d® L$ fhp\u dp¡n âpàs \pe R> ¡. `fÞsy L$ d®dp„ Apk[¼s fpMu L$ d® L$ fhp\u b„^_ \pe
R> ¡(— A.5&12— ).
L$ d®_p„ ag_u S> ¡_¡ BÃR> p _\u, S> ¡Z¡ L$ d®_p„ ag s\p ag âpàs L$ fhp_u BÃR> p_p¡
ÐepN L$ f¡gp¡ R> ¡, s¡_¡ `p¡sp_„y L$ d® kag \ey„ L¡$ Aag \ey„, L$ pe® `pf `X$ é„y L¡$ _ `X$ éy„ s¡_u L$ p„C
tQsp fl¡su _\u. s¡\u L$ pe® `pf `X¡$ (— rkrÙ— ) A\hp `pf _ `X¡$ (— ArkrÙ— )A¡ b„_¡
â„kNdp„ s¡ kd fl¡ R> ¡. Ap kd`Ï„ S> ep¡N R> ¡. L$ d®_p ag_u A`¡np rh_p, L$ pe®_u rkrÙ
A_¡ ArkrÙdp„ kdp_ flu L$ d® L$ fhp„ A¡ byrÙep¡N R> ¡. Ap byrÙep¡Nhpmp `yfyjp¡_¡ `p¡sp_p„
kyL©$ s A\hp vy$ óL©$ s _p„ ag c¡Nhhp„ `X$ sp„ _\u. Aphp byrÙipmu `yfyjp¡ L$ d®_p„ ag_p¡ ÐepN
L$ fu S> Þd— -— dfZ_p„ b„^_\u dy¼s \pe R> ¡ A_¡ A_pde `v$ A\hp Anfb°û _¡ âpàs L$ f¡
R> ¡(— A.2&48 \u 51— ). cNhqv$ ÃR> p\u S> ¡ L$ p„C dmu Aph¡ s¡\u k„sp¡j `pdu, kyM s\p
vy$ :M A¡hp ÜÞv¹$ h$ \u `f flu, L$ pe®_u rkrÙ A\hp ArkrÙdp„ kdp_ fl¡ s¡ `yfyj L$ d® L$ fhp
R> sp„ s¡_¡ L$ d®_„y b„^_ \s„y _\u(— A.4&22— ).
hmu L$ d® L$ fhpdp„ B[ÞÖep¡_¡ hi fpMhu Å¡CA¡ A_¡ L$ d®dp„ Apk[¼s \hu _
25
Å¡CA¡. d_\u B[ÞÖep¡_¡ hi fpMu Apk[¼s rh_p L$ d® L$ fhpdp„ Aph¡ s¡S> DÑd
R> ¡(— A.3&7— ). hpõsrhL$ fus¡ âL©$ rs_p NyZp¡ S> L$ d® L$ f¡ R> ¡. L$ d®dp„ Apk¼s \C ""lz„ L$ d® L$ f„y
R> „y'' A¡hp¡ S> ¡ Al„L$ pf fpM¡ R> ¡ s¡ d|Y$ R> ¡. NyZ A_¡ L$ d® _p rhcpNp¡_¡ ÅZ_pf sp¡ A¡dS>
dp_¡ R> ¡ L¡$ âL©$ rs_p NyZp¡ S> L$ d® L$ f¡ R> ¡ A_¡ s¡\u L$ d®dp„ Apk¼s \sp¡ _\u. âL©$ rs_p NyZp¡\u
d|Y$ \e¡gp d„v$ drshpmp S> L$ d®dp„ Apk¼s \pe R> ¡ (— A.3&27-29— ). B[ÞÖep¡_¡ `p¡sp_p
râe `v$ p\p£ `f âurs A_¡ `p¡sp_p Arâe `v$ p\p£ `f Ü¡j \pe R> ¡, Ap fpN A_¡ Ü¡j _¡ hi
\C L$ d® L$ fhp„ _ Å¡CA¡(— A.3&34— ). Ap fpN A_¡ Ü¡j \u L$ pd DÐ`Þ_ \pe A_¡ L$ pd
rkÙ _ \sp„ ¾$ p¡^ \pe A_¡ s¡ D`f S> Zpìe„y s¡d dpZk_u BÃR> p rhfyÙ s¡_u `pk¡ `p`
L$ fph¡ R> ¡. s¡\u B[ÞÖep¡_¡ hi fpMu s¡d_p râe A_¡ Arâe `v$ p\p£ D`f fpN s\p Ü¡j \hp
_ v¡$ sp„ L$ d®dp„ Apk[¼s \hp v¡$ hu _ Å¡CA¡.
""õhN®_u L$ pd_phpmpA¡ Äep¡rsóV$ p¡d eo L$ fhp¡'' hN¡f¡ S> ¡ L$ pçe L$ dp£ R> ¡ s¡ L$ dp£
_ L$ fhp„ s¡ "k„Þepk' A_¡ L$ d®dpÓ_p„ ag_p¡ ÐepN L$ fu_¡ b^p„ L$ dp£ L$ fhp„ s¡ "ÐepN' L$ l¡hpe
R> ¡. eo, v$ p_, s` A¡ L$ dp£ `ph_ L$ f_pfp„ R> ¡. s¡d_p¡ ÐepN _ L$ fsp„, s¡d_pdp„ Apk[¼s
fp¿ep rh_p A¡V$ g¡ ""lz„ Ap L$ dp£_p¡ L$ sp® R> „y'' A¡h„y Arcdp_ fp¿ep rh_p A_¡ s¡d_p„ ag_p¡
ÐepN L$ fu_¡ s¡ L$ dp£ L$ fhp„(— A.18&2-7— ).
hmu S> ¡ L$ p„C L$ d® L$ fhp„ s¡ cNhv$ \® S> L$ fhp„. cNhv$ \® L$ f¡gp„ L$ d®\u L$ p¡C kde¡
b„^_ \s„y _\u. cNhv$ \® L$ f¡gp„ _ lp¡e s¡hp„ L$ d®\u b„^_ \pe R> ¡ (— A.3&9— ). eo
cNhp__„y õhê$ ` R> ¡. L$ d® L$ fhp\u eo \pe R> ¡, eo \hp\u h©[óV$ \pe R> ¡, h©[óV$ \hp\u
AÞ_ DÐ`Þ_ \pe R> ¡ A_¡ AÞ_\u âpZuAp¡ _c¡ R> ¡. âpZuAp¡ eo L$ fu v¡$ hp¡_u h©rÙ L$ f¡
A_¡ v¡$ hp¡ âpZuAp¡_u h©rÙ L$ f¡, L$ pfZ L¡$ eo\u h©rÙ `pd¡gp v¡$ hp¡ âpZuAp¡_¡ s¡d_p BÃR> ¡gp
cp¡N âpàs L$ fph¡ R> ¡. eo L$ fsp„ bpL$ u fl¡gp_p¡ cp¡N L$ fhp\u kh® `p`\u dy¼s \hpe
R> ¡(— A.3&10-14— ). kh® L$ d® cNhp__¡ kd`®Z L$ fu, ag_u Apip rh_p, ""lz„ L$ sp® R> „y''
A¡hy„ Arcdp_ A\hp ddsp fp¿ep rh_p L$ d® L$ fhp„(— A.3&30— ). `yÓ hN¡f¡dp„ Apk[¼s
fp¿ep rh_p, ag_p¡ ÐepN L$ fu, op_\u rQÑ [õ\f fpMu cNhv$ \® L$ d® L$ f¡ s¡_p„ L$ d®_p¡ ge
\pe R> ¡ A¡V$ g¡ s¡ L$ d® b„^_ L$ fsp„ _\u (— A.4&30, A.5&10— ).
op_dpN®— :
L$ d®_p¡ Apfçc _ L$ fhp\u S> , A\hp L$ d®_p¡ ÐepN L$ fhp\u S> rkrÙ âpàs \su
_\u(— A.3&4— ) `Z S> ¡ ApÐdpdp„ S> s©às fl¡sp¡ lp¡e, ApÐdpdp„ S> fdZ L$ fsp¡ lp¡e A_¡
`p¡sp\u S> k„sp¡j fpMsp¡ lp¡e s¡hp d_yóe_¡ L$ p„C L$ d® L$ fhp_„y fl¡sy„ _\u, L$ pfZ L¡$ L$ d®
L$ fhp\u s¡_¡ L$ p¡C gpc \sp¡ _\u A_¡ L$ d® _ L$ fhp\u s¡_¡ L$ p„C lpr_ \hp_u
_\u(— A.3&17-18— ) R> sp„ Aop_uAp¡_u byrÙ_p¡ c¡v$ \pe A¡V$ g¡ Aop_uAp¡ D`v¡$ i
N°lZ L$ fu iL¡$ _l], s¡hy„ op_uA¡ L$ fh„y _ Å¡CA¡. s¡\u Aop_uAp¡ S> ¡d L$ d®dp„ Apk[¼s
fpMu L$ d® L$ ep® L$ f¡ R> ¡, s¡d op_uAp¡A¡ `Z gp¡L$ k„N°ldpV¡$ A¡V$ g¡ Aop_uAp¡ s¡_„y ApQfZ
Å¡C L$ d® L$ fsp„ AV$ L¡$ _l] s¡ dpV¡$ L$ d® L$ fhp„, `fÞsy s¡dp„ Apk[¼s fp¿ep rh_p S> L$ fhp„
26
Å¡CA¡(— A.3&26-25— ) L$ d®_u kdp[às op_dp„ S> \pe R> ¡(— A.4&33— ). op__u âp[às
sÒhv$ i} op_uAp¡_¡ âZpd L$ fhp\u, âí_ L$ fhp\u A_¡ s¡d_u k¡hp L$ fhp\u \pe
R> ¡(— A.4&34— ).
L$ d®_u kdp[às op_dp„ \su lp¡hp\u hpõsrhL$ fus¡ ep¡N A_¡ kp„¿e A¡L$ S> R> ¡.
d|M® S> ep¡N A_¡ kp„¿e S|> v$ p„ lp¡hp_y„ L$ l¡ R> ¡. `„qX$ sp¡ sp¡ s¡ b„_¡ A¡L$ S> lp¡hp_„y ÅZ¡ R> ¡.
L$ pfZ L¡$ kp„¿e (— op_— )\u S> ¡ õ\p_ âpàs \pe R> ¡ s¡ S> ep¡N (— L$ d®— )\u `Z âpàs \pe
R> ¡(— A.5&5-6— ). k„L$ ë`_p¡ ÐepN L$ ep® rh_p L$ p¡C ep¡Nu \C iL$ sp¡ _\u. s¡\u S> ¡_¡ k„Þepk
L$ l¡ R> ¡ s¡_¡ ep¡N ÅZhp¡(— A.6&2— ).
S> ¡Ap¡A¡ op_\u `p¡sp_p„ Aop__p¡ _pi L$ f¡gp¡ R> ¡, s¡Ap¡_„y ApÐdop_ k|e®_u `¡W¡$
`fb°û_¡ âL$ pi¡ R> ¡. s¡ `fb°ûdp„ S> byrÙ, rQÑ A_¡ r_óW$ p fpMu s¡_¡ `fpeZ S> ¡Ap¡ fl¡
R> ¡, s¡Ap¡_p„ `p` op_\u ^p¡hpC Åe R> ¡ A_¡ s¡Ap¡_¡ dp¡n âpàs \pe R> ¡. `„qX$ s S> _p¡ rhÛp
A_¡ rh_ehpmp b°pûZ, Npe, lp\u, Ly$ sfp A_¡ Qp„X$ pg b^p_¡ kdp_ ÅZ¡ R> ¡. S> ¡Ap¡_„y
Aphu kdp_spdp„ d_ fl¡gy„ R> ¡ s¡Ap¡A¡ Ap gp¡L$ dp„ S> âhpldpN®_¡ A\hp S> Þd— -— dfZ_¡
Æs¡g R> ¡, L$ pfZ L¡$ b°û v$ p¡jfrls A_¡ kd R> ¡ A_¡ s¡Ap¡ kdp_spdp„ A¡V$ g¡ b°ûdp„ fl¡gp
R> ¡. Aphu [õ\f byrÙhpmp dp¡lfrls b°ûrhs¹ `yfyj_¡ L$ p¡C râe L¡$ Arâe `v$ p\® âpàs
\hp\u lj® A\hp ip¡L$ \sp¡ _\u. L$ pfZ L¡$ s¡_¡ kh® kdp_ lp¡C râe L¡$ Arâe lp¡s„y
_\u(— A.5&16-20— ). S> ¡Ap¡ `fb°û îuL©$ óZ_¡ kh® eo s\p s` _p cp¡¼sp, kh® gp¡L$ _p
dl¡íhf A_¡ âpZudpÓ_p râe ÅZ¡ R> ¡ s¡ ip„rs âpàs L$ f¡ R> ¡(— A.5&29— ).
AÝepe 13 s\p 14 dp„ kpdpÞe fus¡ op_ L$ l¡gy„ R> ¡. s¡fdp AÝepedp„ n¡Ó
(— A.1&5-6— ) n¡Óo (— ígp¡.1-2— ) op_ A_¡ Aop_ (— ígp¡.7-11— ) o¡e (— ígp¡.12-
17— ). âL©$ rs A_¡ `yfyj (— ígp¡.19-21— ) A„sep®du (— ígp¡.22— ) kçbÞû kpdpÞe bp¡^
L$ fu, õ\phf-S> „Nd `v$ p\®dpÓ_u DÐ`rÑ âL©$ rs A_¡ `yfyj _p k„ep¡N\u \pe R> ¡ A¡d
S> Zph¡g R> ¡. ApÐdp kçbÞû bp¡^ `Z D`f— -— D`f\u Ap`¡g R> ¡(— ígp¡.31-32— ).
AÝepe 14 dp„ cNhp_dp„\u `v$ p\® dpÓ_u DÐ`rÑ L¡$ hu fus¡ \pe R> ¡(— ígp¡.3-4— ) s¡
S> Zphu âL©$ rs_p NyZp¡ kÒh, fS> : A_¡ sd: b„^_ L$ f_pfp R> ¡ A_¡ s¡ v$ f¡L$ NyZ L¡$ hp R> ¡ s¡
S> Zph¡g R> ¡(— ígp¡.5-18— ) A_¡ NyZpsus_p gnZ L$ l¡gp„ R> ¡(— ígp¡.22-26— ).
ÆhpÐdp_„y õhê$ ` AÝepe buÅdp„ S> v$ ip®h¡g R> ¡. ApÐdp r_Ðe R> ¡. s¡_„y d©Ðey„
\s„y _\u, `fÞsy s¡ A¡L$ v¡$ ldp„\u _uL$ mu S> C buÅ¡ v¡$ l âpàs L$ f¡ R> ¡(— ígp¡.13— ) A_¡ `p¡s¡
sp¡ Arh_piu S> R> ¡(— ígp¡.17— ). s¡ _\u L$ p¡C\u lZpsp¡ L¡$ _\u L$ p¡C_¡ lZsp¡(— ígp¡.19— ),
_\u S> Þdsp¡ L¡$ _\u dfsp¡. dpÓ ifuf_„y S> d©Ðey \pe R> ¡. ApÐdp sp¡ r_Ðe, ipíhs `yfpZ
R> ¡(— ígp¡.20— ). S> ¡d d_yóe Sy> _p„ hõÓp¡ sÆ _hp„ ^pfZ L$ f¡ R> ¡, s¡d ApÐdp Sy> _p„ ifuf
sÆ _hp„ ifufdp„ âh¡i L$ f¡ R> ¡(— ígp¡.22— ). s¡_¡ _\u iõÓp¡ R> ¡v$ sp„ L¡$ _\u A[Á_ bpmsp¡,
_\u S> g c]S> hs„y L¡$ _\u hpey k|L$ hsp¡(— ígp¡.23— ). s¡ AÏ `qfdpZ_p¡ R> ¡, `fÞsy s¡_p¡
Q¥sÞe NyZ ApMp v¡$ ldp„ âkfu fl¡ R> ¡(— ígp¡.24— ). s¡ r_Ðe lp¡hp\u ip¡L$ L$ fhp ep¡Áe
_\u(— ígp¡.11— ).
27
cNhp_¹ S> Ns_„y r_rdÑ A_¡ D`pv$ p_ L$ pfZ R> ¡. s¡ `p¡sp_u A`fp A_¡ `fp
A¡hu b¡ âL$ pf_u âL©$ rs\u S> Ns¹ fQ¡ R> ¡. `p„Q dlpc|sp¡, d_, byrÙ A_¡ Al„L$ pf A¡hp ApW$
âL$ pf_u A`fp âL©$ rs R> ¡. `fp âL©$ rs Æhê$ ` R> ¡. Ap b¡ âL©$ rsdp„\u S> kh® c|sp¡_u DÐ`rÑ
\pe R> ¡. s¡\uS> cNhp_¹ kh® S> Ns_„y L$ pfZ R> ¡ A_¡ kh® S> Ns_p¡ ge `Z cNhp_dp„ \pe
R> ¡. cNhp_\u `f L$ p¡C R> ¡ S> _l]. k|Ódp„ `fp¡h¡gp drZAp¡ `¡W¡$ kh® S> Ns¹ cNhp_dp„
fl¡gy„ R> ¡(— A.7&4-7— ). cNhp_¹ `v$ p\®dpÓdp„ s¡_p kpfê$ `¡ fl¡gp R> ¡. `fÞsy cNhp__u
dpep_p ÓZ NyZp¡\u dp¡l `pd¡gy„ S> Ns¹ A¡ NyZp¡\u `f Aìee cNhp__¡ ÅZs„y
_\u(— A.7&8-14— ).
gp¡L$ dp„ nf A_¡ Anf A¡hp b¡ `yfyj R> ¡. b°ûp\u MX$ _p sfMgp„ kyû_p„
âpZudpÓ S> ¡ Æh L$ l¡hpe R> ¡ s¡ "nf' R> ¡ A_¡ L|$ V$ õ\ cNhÙpd sfuL¡$ ârkÙ
k[ÃQv$ p_Þv$ ê$ ` `yfyj "Anf' R> ¡. Ap\u Sy> v$ p DÑd `yfyj "`fdpÐdp' R> ¡. s¡ nf\u Asus
A_¡ Anf\u `Z DÑd lp¡hp\u gp¡L$ A_¡ h¡v$ dp„ "`yfyjp¡Ñd' sfuL¡$ ârkÙ R> ¡. S> ¡
`yfyjp¡Ñd_¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡ kh® ÅZ_pf R> ¡ A_¡ s¡d_„y cS> _ L$ f¡ R> ¡. Ap Nyüsd ipõÓ R> ¡
A_¡ s¡ ÅZ_pf byrÙdp_ L©$ sL©$ Ðe \pe R> ¡(— A.15&16-20— ).
c[¼sdpN®— :
Ap ÓZ¡ dpNp£dp„ c[¼sdpN® dy¿e R> ¡. c[¼sdpN®\u âcy_u âp[às L$ óV$ rh_p
kl¡gpC\u \pe R> ¡. cNhp_¹ kh® S> Ns_„y DÐ`rÑ õ\p_ R> ¡ A_¡ cNhp_dp„\u S> kh®\u
âh©rÑ \pe R> ¡ A¡d ÅZu op_uAp¡ â¡dhpmp \C cNhp__u c[¼s L$ f¡ R> ¡. s¡Ap¡_„y rQÑ
A_¡ âpZ kv$ p cNhp_dp„ S> fl¡ R> ¡ A_¡ s¡Ap¡ `fõ`f cNhp__u L$ \p L$ f¡ R> ¡ A_¡
cNhp_¹ kçbÞû bp¡^ L$ f¡ R> ¡ A_¡ s¡_p\u S> kv$ p âkÞ_ fl¡ R> ¡ A_¡ s¡dp„ S> Ap_Þv$ `pd¡
R> ¡. A¡ âdpZ¡ kv$ p cNhp_dp„ d_ fpMu s¡d_„y â¡d\u S> ¡Ap¡ cS> _ L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡_¡ cNhp_¹
A¡hu byrÙ Ap`¡ R> ¡ L¡$ s¡ byrÙ\u s¡Ap¡_¡ cNhp__u âp[às \pe R> ¡. s¡Ap¡ D`f A_yL„$ `p
L$ fhp cNhp_¹ A_¡ s¡Ap¡_p„ AÞs:L$ fZdp„ flu op_ê$ ` v$ u`L$ \u s¡Ap¡_p„ Aop_ê$ `
A„^L$ pf_p¡ _pi L$ f¡ R> ¡ (— A.10&8-11— ).
kÒh, fS> : A_¡ sd: A¡ ÓZ NyZhpmp cphp¡\u Ap kh® S> Ns¹ dp¡l `pd¡gy„ R> ¡,
s¡\u cNhp_¹ s¡ NyZp¡\u `f R> ¡ A¡d s¡ ÅZs„y _\u. s¡Ap¡_¡ Aph„y op_ _ \hp_„y L$ pfZ
cNhp__u v¥$ hu dpep R> ¡. Ap dpep_¡ sfhu blz L$ W$ Z R> ¡. S> ¡Ap¡ cNhp__¡ S> ifZ Åe
R> ¡. s¡Ap¡ S> Ap dpep_¡ sfu Åe R> ¡. A_¡ s¡Ap¡_¡ A¡hy„ op_ \pe R> ¡. vy$ óV$ L$ d® L$ f_pf A^d
d|Y$ gp¡L$ p¡_„y op_ Ap dpep lfu g¡ R> ¡ A_¡ s¡Ap¡dp„ Apkyf cph \pe R> ¡.
cNhp__¡ Qpf âL$ pf_p kÐL$ d® L$ f_pfp `yfyjp¡ cS> ¡ R> ¡. 1.— vy$ :Mu, 2.— op_ âpàs
L$ fhp_u BÃR> phpmp, 3.— ^_ âpàs L$ fhp BÃR> _pfp A_¡ 4.— op_hpmp. Ap Qpf `¥L$ u kv$ p
cNhp_¹ kp\¡ kçbÞ^dp„ fl¡_pf, s¡d_u A_Þe c[¼s L$ f_pf op_u c¼s DÑd R> ¡; L$ pfZ
L¡$ s¡_¡ cNhp_¹ OZp hlpgp R> ¡ A_¡ cNhp__¡ s¡ hlpgp¡ R> ¡(— A.7&13-17— ).
c[¼s_„y gnZ h¡v$ dp„ L$ l¡gy„ R> ¡— : ""c[¼sf¹ Aõe cS> _d¹ sv¹$ BlpdyÓ Q
28
agcp¡N_¥fpíe¡_ Ady[ód_¹ d_:L$ ë`_d¹c[¼s cNhp__y„ cS> _. Ap gp¡L$ _p„ A_¡
`fgp¡L$ _p„ ag_p cp¡N_u BÃR> p_p¡ kh®\p ÐepN L$ fu cNhp_dp„ d__¡ ×Y$ L$ fh„y s¡ cS> _
R> ¡''.
cNhv¹$ Nuspdp„ `Z c[¼s Aphu S> fus¡ L$ fhp_p¡ D`v¡$ i R> ¡. s¡\u S> L$ d® L$ fhp_p¡
Äep„ D`v¡$ i R> ¡ Ðep„ s¡ ag_u BÃR> p rh_p L$ fhp_„y L$ l¡g R> ¡. L$ d®dp„ Apk[¼s fpMhp_u _\u.
S> ¡ L$ d® L$ fhp_p„ lp¡e s¡ `Z Apk[¼s rh_p S> L$ fhp_p„ R> ¡, L$ pfZ L¡$ Apk[¼s rh_p A¡V$ g¡
cNhv$ \® A\hp L$ pd_p frls L$ d® L$ fhp\u S> `fd `v$ _u âp[às \pe R> ¡(— A.3&19— ).
L$ d®dp„ Apk[¼s _ fpMsp„ cNhp__¡ kd`®Z L$ fu S> ¡ L$ d® L$ f¡ R> ¡, s¡_¡ L$ dg`Ó_¡ S> ¡d S> g_p¡
õì® \sp¡ _\u s¡d s¡ L$ d®_p„ `p`_p¡ õì® \sp¡ _\u(— A.5&10— ). ep¡NuA¡ `Z
AÞs:L$ fZ ip„s fpMu cefrls \C b°ûQpfu_p„ h°s_„y ApQfZ L$ fsp„ d__¡ hi fpMu
cNhp_dp„ rQÑ fpMu cNhÐ`fpeZ \C fl¡h„y(— A.6&14— ). Ap âdpZ¡ L$ d® L$ fsp„ ep¡N
ApQfsp„ `Z cNhp_dp„ rQÑ fpMhp_p¡ D`v¡$ i Al] L$ f¡gp¡ R> ¡.
op_uAp¡A¡ `Z cNhp_dp„ rQÑ fpMu cpNhÐ`fpeZ fl¡h„y Å¡CA¡. s¡Ap¡ `Z
cNhp_dp„ byrÙ s\p AÞs:L$ fZ fpMu s¡d_pdp„ S> îÙp fpMu s¡d_¡ `fpeZ fl¡ Ðepf¡
s¡Ap¡_p„ kh® `p` op_\u ^p¡hpC Åe R> ¡ A_¡ s¡Ap¡_¡ A`y_fph©rÑ A¡V$ g¡ dy[¼s âpàs \pe
R> ¡(— A.5&17— ). ÓZ NyZhpmp `v$ p\p£\u dp¡l `pd¡gy„ kh® S> Ns¹ cNhp_¹ Ap ÓZ NyZp¡\u
`f A_¡ rhL$ pffrls R> ¡ s¡ ÅZsy„ _\u. Ap Aop_ cNhp__u NyZdeu v¥$ hu dpep_¡ gu^¡
fl¡ R> ¡ A_¡ A¡ dpep sfhu L$ qW$ _ R> ¡, A¡V$ g¡ s¡ Aop_ v|$ f L$ fhy„ L$ qW$ _ R> ¡. S> ¡ cNhp__¡ S>
ifZ Aph¡ R> ¡ s¡Ap¡ S> Ap dpep_¡ sf¡ R> ¡ A_¡ A¡hy„ op_ âpàs L$ f¡ R> ¡. s¡\u op_âp[àsdpV¡$
`Z cNhp__¡ ifZ S> hy„ A_¡ cNhp_dp„ rQÑ fpMh„y AphíeL$ R> ¡(— A.7&13-14— ).
`yfyjp¡Ñd_y„ S> ¡Ap¡_¡ op_ R> ¡ s¡Ap¡ s¡d_¡ kh® cph\u cS> ¡ R> ¡. cNhp_¹ nf `v$ p\p£\u `f R> ¡,
s¡dS> Anfb°û\u `Z DÑd R> ¡. s¡\u gp¡L$ dp„ s\p h¡v$ dp„ s¡ `yfyjp¡Ñd sfuL¡$ ârkÙ R> ¡. S> ¡
d|Y$ _ fl¡sp„ `yfyjp¡Ñd_¡ A¡hp âL$ pf¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡ kh® ÅZ_pf `yfyj kh® cph\u cNhp__¡
cS> ¡ R> ¡(— A.15&18,19— ). s¡\u op_hpmp `Z kh®cph\u cNhp__u c[¼s L$ f¡ R> ¡.
c[¼s sp¡ `f `yfyj `yfyjp¡Ñd cNhp_¹ îuL©$ óZ_u S> L$ fhu Å¡CA¡. Äepf¡
b°ûp_p¡ qv$ hk \pe R> ¡ Ðepf¡ kh® ìe[¼sAp¡ Aìe¼s Anfb°ûdp„\u DÐ`Þ_ \pe R> ¡ A_¡
Äepf¡ b°ûp_u fprÓ \pe R> ¡ Ðepf¡ s¡ b^p_p¡ Aìe¼s Anfb°ûdp„ ge \pe R> ¡. A¡ âdpZ¡
b°ûp_p qv$ hk A_¡ fprÓ \ep L$ f¡ Ðepf¡ b^p_u Anfb°ûdp„\u DÐ`rÑ A_¡ ge \ep L$ f¡ R> ¡.
Ap ìe[¼sAp¡ (— nf `v$ p\®— )\u Sy> v$ p¡ Anf `v$ p\® R> ¡. s¡ Aìe¼s A_¡ k_ps_ R> ¡. s¡_p¡
L$ v$ pr` ge \sp¡ _\u. s¡ Anf L$ l¡hpe R> ¡ A_¡ nf `v$ p\p£\u DÑd R> ¡. s¡ cNhp__y„ ^pd R> ¡
A_¡ s¡_¡ âpàs L$ ep® `R> u L$ p¡C_¡ Ap gp¡L$ dp„ `pR> p Aphh„y `X$ s„y _\u. Ap Anf\u `Z
cNhp_¹ `f R> ¡ A_¡ A_Þe c[¼s\u S> s¡d_u âp[às \pe R> ¡(— A.8&18-22— ).
Ap bphukdp ígp¡L$ dp„ ""`yfyj: k `f: `p\®— ! c¼Ðep gæeõÐh_Þeep'' A¡d
L$ l¡gy„ R> ¡, s¡_p¡ A\® L¡$ V$ gpL$ A¡hp¡ L$ f¡ R> ¡ L¡$ dpfp\u A¡V$ g¡ îuL©$ óZ\u `Z `f (— DÑd— ) buÅ¡
`yfyj R> ¡ A_¡ s¡ `p¡s¡ S> ¡_„y cS> _ L$ fsp lp¡e s¡ Ap `f `yfyj R> ¡. Ap A\® v¡$ Musu fus¡ Mp¡V$ p¡
29
R> ¡ A_¡ Aop_uAp¡_¡ J^y„ kdÅhhp S> D`Åhu L$ pY¡$ g R> ¡, L$ pfZ L¡$ Al] nf A_¡ Anf\u
DÑd `yfyj lp¡hp_„y L$ l¡gy„ R> ¡. "dpfp\u' iåv$ ígp¡L$ dp„ _\u, s¡\u îuL©$ óZ\u DÑd buÅ¡ `yfyj
lp¡hp_y„ L$ l¡gy„ _\u hmu A.15&16-18 dp„ õ`óV$ ¼l¡gy„ R> ¡ L¡$ gp¡L$ p¡dp„ nf A_¡ Anf A¡hp
b¡ `yfyjp¡ R> ¡. âprZdpÓ nf `yfyj R> ¡ A_¡ L|$ V$ õ\ Anf R> ¡. Ap bÞ_¡\u S|> v$ p„ DÑd `yfyj
"`fdpÐdp' _pd_p R> ¡ S> ¡ Aìee Cíhf ÓZ¡ gp¡L$ dp„ âh¡i L$ fu s¡d_¡ ^pfZ L$ fu fpM¡ R> ¡— -
— lz„(— îuL©$ óZ— ) nf\u `f Ry> „ A_¡ Anf\u `Z DÑd Ry> „, s¡\u gp¡L$ s\p h¡v$ dp„ "`yfyjp¡Ñd'
sfuL¡$ ârkÙ Ry> „. s¡\u A.8&22 dp„ `Z S> ¡ nf A_¡ Anf\u DÑd `yfyj L$ üp„ s¡ cNhp_¹
îuL©$ óZ S> R> ¡, buÅ¡ L$ p¡C _\u. cNhp_¹ îuL©$ óZ\u `f buSy> „ A\hp buÅ¡ L$ p¡C R> ¡ S> _l].
A.7&7 dp„ `Z cNhp_¹ îuL©$ óZ ASy> ®__¡ L$ l¡ R> ¡ L¡$ dpfp\u `f L$ p„C `Z buSy> „ R> ¡ S> _l].
s¡\u îuL©$ óZ\u `f buSy> „ L$ p¡C lp¡hp_y„ A.8&22 dp„ L$ l¡g _\u A_¡ A¡hp¡ A\® sv¹$ v$ _ Mp¡V$ p¡
A_¡ lpõep`v$ R> ¡.
v$ idp AÝepedp„ cNhp_¹ ASy> ®__¡ `p¡sp_u rhc|rsAp¡ S> Zph¡ R> ¡. s¡dp„ R> ¡hV¡$
cNhp_¹ L$ l¡ R> ¡ L¡$ S> ¡— -— S> ¡ rhc|rshpmp¡ kp¦v$ e®hpmp¡ A\hp s¡S> õhu `v$ p\® lp¡e s¡ kh®_u
DÐ`rÑ dpfp s¡S> _p A„i\u \e¡gu R> ¡ A¡d ÅZ. lz„ dpfp A¡L$ A„i\u Ap ApMy„ rhíh
^pfZ L$ fu fl¡g Ry> „(— ígp¡.41-42— ). s¡\u cNhp_¹ îuL©$ óZ S> "`f `yfyj' R> ¡.
îucpNhsdp„ `Z â\d õL$ Þ^_p ÓuÅ AÝepedp„ S|> v$ p„— -— S|> v$ p„ A„iphspf L$ gphspf hN¡f¡_y„
r_ê$ `Z L$ fu ígp¡.28— dp„ õ`óV$ L$ l¡gy„ R> ¡ L¡$ ""A¡s¡ Qp„iL$ gp: `y„k: L©$ óZõsy cNhp_¹
õhed¹'' s¡\u îuL©$ óZ S> `|Z® `yfyjp¡Ñd cNhp_¹ R> ¡ A_¡ c[¼s s¡d_u S> L$ fhu Å¡CA¡.
cNhp_¹ îuL©$ óZ rkhpe buÅ v¡$ hp¡_¡ S> ¡Ap¡ îÙp\u cS> ¡ R> ¡ s¡Ap¡ `Z hpõsrhL$
fus¡ sp¡ cNhp_¹ îuL©$ óZ_y„ S> `|S> _ L$ f¡ R> ¡ (— L$ pfZ L¡$ kh®dp„ îuL©$ óZ fl¡gp R> ¡— ), `fÞsy
s¡d_pÜpfp L$ fpsy„ s¡hy„ cS> _ rhr^`|h®L$ _y„ cS> _ _ lp¡hp\u(— A.9&23— ) S|> v$ p„— -— S|> v$ p„ v¡$ hp¡_u
`|Å L$ f_pfp¡Ap¡ s¡— -— s¡ v¡$ hp¡_¡ âpàs \pe R> ¡. r`s©Ap¡_y„ `|S> _ L$ f_pfp r`s©Ap¡_¡ âpàs \pe
R> ¡, c|sp¡_y„ `|S> _ L$ f_pfp c|sp¡_¡ âpàs \pe R> ¡, Äepf¡ cNhp_¹ îuL©$ óZ_¡ cS> _pfpA¡
cNhp_¹ îuL©$ óZ_u âp[às \pe R> ¡(— A.9&25— ). b°ûp_p gp¡L$ \u dp„X$ u _uQ¡_p kh® gp¡L$
afu— -— afu k„kpfdp„ `V$ L$ pe R> ¡, `fÞsy cNhp_¹ îuL©$ óZ_u S> ¡Ap¡_¡ âp[às \pe s¡Ap¡_¡
`y_S> ®Þd \sp¡ _\u(— A.9&16— ). hmu L$ p¡C Nd¡ s¡hp¡ vy$ fpQpfu lp¡e `Z Å¡ cNhp_¹
îuL©$ óZ_u A_Þesp\u c[¼s L$ fsp¡ lp¡e sp¡ s¡_¡ kpfp¡ `yfyj S> ÅZhp¡, L$ pfZ L¡$ s¡_p¡
r_Z®e (— îuL©$ óZ_u c[¼s L$ fhp_p¡ DÛd— ) DÑd R> ¡ A_¡ s¡\u s¡ Aë` kdedp„ S> ^dp®Ðdp
\pe R> ¡ A_¡ kv$ p_u ip„rs âpàs L$ f¡ R> ¡. cNhp_¹ îuL©$ óZ_p c¼s_p¡ L$ p¡C `Z kde¡ _pi
\sp¡ S> _\u(— A.9&30-31— ). s¡\u cNhp_¹ îuL©$ óZ_u S> c[¼s L$ fhu Å¡CA¡.
îuL©$ óZ_u c[¼s `Z A_Þesp\u S> L$ fhu Å¡CA¡. S> ¡ `yfyjp¡ A_Þesp\u
cNhp_¹ îuL©$ óZ_y„ tQs_ s\p cS> _ L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡_p„ ep¡N A_¡ n¡d cNhp_¹ `p¡s¡ S> hl_
L$ f R> ¡(— A.9&22— ). S> ¡Ap¡ kh® (— gp¥qL$ L$ s\p h¥qv$ L$ — ) L$ d® cNhp__¡ A`®Z L$ fu, s¡d_¡
`fpeZ flu, A_Þesp\u s¡d_y„ Ýep_ L$ fsp„ s¡d_y„ cS> _ L$ f¡ R> ¡, s¡Ap¡_p¡ DÙpf S> Þd-
dfZhpmp k„kpfkpNfdp„\u cNhp_¹ sfs S> L$ f¡ R> ¡(— A.12&6-7— ). cNhp_¹ îuL©$ óZ¡
30
ASy> ®__¡ `p¡sp_p„ rhíhê$ `_p„ v$ i®_ L$ fpìep„. Aphp õhê$ `_p„ v$ i®_ L$ fhp_u v¡$ hp¡ `Z kv$ p
ApL$ p„np fpM¡ R> ¡. h¡v$ -s`-v$ p_-eo hN¡f¡ kp^_p¡\u cNhp__p„ Aphp õhê$ `_p„ v$ i®_ \C
iL$ sp„ _\u, `fÞsy cNhp_¹ îuL©$ óZ_u A_Þe c[¼s\u S> cNhp__p„ A¡hp„ õhê$ `_y„ op_,
v$ i®_ hN¡f¡ \C iL¡$ (— A.11&53-54— ). hmu cNhv¹$ Nusp_p A„sdp„ cNhp_¹ ASy> ®__¡
kh®\u Nyüsd DÑd D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡, L$ pfZ L¡$ s¡ cNhp__¡ OZp¡ râe lsp¡. Ðep„ cNhp_¹
D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡ L¡$ dpfpdp„ d_ fpM, dpfp¡ c¼s \p, dpfy„ cS> _ L$ f, d_¡ _dõL$ pf L$ f. sy„ d_¡
râe lp¡hp\u lz„ s_¡ kÐe L$ lz„ Ry> „ L¡$ A¡d L$ fhp\u sy„ d_¡S> âpàs \Ci. hmu D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡ L¡$
kh® ^dp£_p¡ ÐepN L$ fu sy„ d_¡ A¡L$ gp_¡ S> ifZ Aph(— A.18&64-66— ). Al] cNhp__u
S> c[¼s L$ fhp_p¡ A_¡ s¡d_p¡ A¡L$ gp_p¡ S> Apîe L$ fhp_p¡ D`v¡$ i õ`óV$ S> R> ¡. ApMu
cNhv¹$ Nusp_y„ Ap S> spÐè® R> ¡. kh®\u Nyüsd DÑd D`v¡$ i ApS> R> ¡.
Al] kh® ^d®_p¡ ÐepN L$ fu dpÓ îuL©$ óZ_u S> c[¼s A_¡ Apîe L$ fhp_p¡ D`v¡$ i
R> ¡. s¡hp¡ S> D`v¡$ i îudv¹$ cpNhsdp„ `Z R> ¡. ìepkÆA¡ dlpcpfs fÃey„. s¡dp„ s¡ hp„Qhp_p¡
s\p s¡dp„\u op_ âpàs L$ fhp_p¡ i|Öp¡_¡ Ar^L$ pf fl¡ s¡ dpV¡$ s¡_y„ Brslpk hpQL$ "cpfs'
_pd fp¿ey„, `Z s¡dp„ h¡v$ _p¡ kh® A\® S> Zpìep¡(— 1&4&29— ), R> sp„ s¡d_¡ k„sp¡j _ \ep¡
A_¡ s¡_p„ L$ pfZ_p¡ rhQpf L$ fsp lsp, A¡V$ gpdp„ Ðep„ _pfv$ Apìep A_¡ s¡dZ¡ ìepkÆ_¡ s¡_y„
L$ pfZ S> Zphsp„ õ`óV$ L$ üy„ R> ¡ L¡$ op_ L¡$ L$ d® L$ p„C `Z cNhp__u c[¼s rh_p_y„ ip¡csy„
_\u(— 1&5&12— ) A_¡ (— 1&5&17 s\p 18 dp„— ) r_Z®e S> Zpìep¡. Ap ígp¡L$ `f_p„
kybp¡r^_udp„ îudv$ pQpe®QfZ õ`óV$ L$ l¡ R> ¡ L¡$ cNhp__u L$ \p_y„ îhZ ^d® ApQf_pfpAp¡A¡
S> L$ fhy„, `fÞsy ^d®_p¡ ÐepN L$ fu_¡ L$ fhy„. rhi¡j rhh¡Q_ Ap ígp¡L$ p¡ D`f_p„ kybp¡r^_u hp„Qu
Å¡C g¡hy„. `qfZpd A¡ Aph¡ R> ¡ L¡$ ^d®(— L$ d®— )_p¡ ÐepN L$ fu_¡ cNhp_¹ îuL©$ óZ_u
A_Þesp\u c[¼s L$ fhu Å¡CA¡.
r_h¡v$ L :$ _p_ygpg Np„û
31
cNhv¹$Nusp_y¾$drZL$p
NuspspÐè®d¹— :— îurhV¹$ W$ g_p\âcyQfZ rhfrQs 1
AÝepe 1 7
AÝepe 2 20
AÝepe 3 45
AÝepe 4 59
AÝepe 5 76
AÝepe 6 84
AÝepe 7 95
AÝepe 8 106
AÝepe 9 114
AÝepe 10 127
AÝepe 11 138
AÝepe 12 151
AÝepe 13 158
AÝepe 14 170
AÝepe 15 178
AÝepe 16 188
AÝepe 17 198
AÝepe 18 204
Þepkpv¡$ irhhfZd¹— :— îurhV¹$ W$ g_p\âcyQfZ rhfrQs 225
cNhv¹$ NuspkpfkÊQe 238
cNhv¹$ Nusp `pv$ p_y¾$ drZL$ p 250
kh®\u Nyüsd dpfy„ `fd hQ_ afu\u kp„cm. sy„ d_¡ blz S>
râe R> ¡ s¡\u s_¡ rls L$ lz„ Ry> „.
dpfpdp„ d_ fpM_pf \p, dpfp¡ c¼s \p, d_¡ _dõL$ pf L$ f. sy„ d_¡
râe R> ¡. s¡\u spfu `pk¡ kÐe ârsop L$ fy„ Ry> „ L¡$ sy„ d_¡ S> `pdui.
kh® ^dp£_p¡ `qfÐepN L$ fu d_¡ A¡L$ gp_¡ S> ifZ Aph. lz„ spfp¡
kh® `p`p¡dp„\u dp¡n L$ fui. ip¡L$ L$ f _rl.
Ap Nusp_p¡ D`v¡$ i spf¡ L$ p¡C qv$ hk s` _rl L$ f_pf_¡,

c[¼sfrls_¡, îhZ L$ fhp_u BÃR> p _ lp¡e s¡_¡ s\p S> ¡ dpfu
Ak|ep L$ fsp¡ lp¡e s¡_¡ L$ l¡hy„ _rl.
S> ¡ Ap `fd Nyü dpfp c¼sp¡_¡ L$ l¡i¡ s¡ dpfpdp„ `fp c[¼s âpàs
L$ fu d_¡ S> r_:k„ie âpàs L$ fi¡.
c|sm D`f d_yóep¡dp„ L$ p¡C `Z s¡_p\u dpfy„ rhi¡j râe L$ f_pf

_\u, A_¡ s¡_p\u AÞe L$ p¡C d_¡ rhi¡j râe \_pf `Z _\u.
S> ¡ Ap Ap`Zp ^çe® k„hpv$ _y„ AÝee_ L$ fi¡ s¡Z¡ d_¡ op_eo\u
`|S> ¡gp¡ R> ¡ A¡hu dpfu drs R> ¡.
îÙphpmp¡ s\p Ak|epfrls S> ¡ _f Ap k„hpv$ _y„ dpÓ îhZ L$ fi¡

s¡ `Z dyL$ s \C `yÎe L$ d®hpmpAp¡_p iyc gp¡L$ _¡ `pdi¡.
&&— îudv¹$cNhv¹$Nusp— &&
&& AÝepe 1 &&
ASy> ®_rhjpv$ep¡N
îurhV¹$W$g¡íhf âcyQfZâZus NuspspÐè®d¹

A_yhpv$ L$ — :—
îuhkÞsfpd lqfL©$ óZ ipõÓu, k„.1989
d„NgpQfZ— :
r`s©fQZ îuh‰cpûíhf_p QfZL$ dmp¡dp„ lz„ âZpd L$ fy„ Ry> „. L$ dmdp„ A¡L$ âL$ pf_p¡
dpv$ L$ dL$ fÞv$ fk lp¡e R> ¡ A_¡ s¡ c°df_¡ cp_c|gp¡ L$ fu _pM¡ R> ¡, s¡d Al] `Z L©$ `pê$ `
dL$ fÞv$ fk R> ¡. A¡ L©$ `pfk\u `|Z® QfZL$ dm R> ¡. hmu A¡Ap¡îu_p Ly$ m_¡ îuNp¡Ly$ g¡i¡— -— îuL©$ óZ¡
õhê$ `bm\u A`_phu gu^y„ R> ¡. îuNp¡Ly$ ghpkuAp¡A¡ ip kp^_p¡ L$ ep® lsp„— ? R> sp„ kdN°
îudv¹$ Np¡Ly$ g_p¡ S> ¡dZ¡ A„NuL$ pf L$ ep£, A¡ îuNp¡Ly$ g`rsA¡ îuhëgcLy$ g_p¡ `Z âd¡ebg\u
A„NuL$ pf L$ ep£ R> ¡.
rhQpfâpfçc— :
lz„ `Z A¡ A„NuL$ pf \e¡gp Ly$ mdp„ S> Ry> „, s¡\u rhQpf L$ fy„ Ry> „ L¡$ îuL©$ óZ_p
dyML$ dgdp„\u öhu fl¡gp Nuspê$ ` Ad©skpNf_p¡ Aprhcp®h \hpdp„ L$ pfZ iy„— ? Ap rhQpf
lz„ dpfp `p¡sp_p byrÙbm\u _rl `Z âcy_p A_yN°l\u L$ fy„ Ry> „.
L$ dgdp„\u S> ¡d dL$ fÞv$ fk öh¡ s¡d âcy_p dyMpfrhÞv$ dp„\u Ap Nuspê$ ` dlp_¹
ky^pkpNf âL$ V$ \ep¡ A¡_y„ flõe iy„ A¡_p¡ rhQpf `Z A¡Ap¡îu_p L©$ `pbg\u S> L$ fhp_p¡ R> ¡. Al]
A¡L$ hps N|Y$ flõeê$ ` A¡ R> ¡ L¡$ îuh‰cpûíhf cNhÞdyMpfrhÞv$ dp„ rbfpS> sp A[Á_õhê$ ` R> ¡.
s¡\u A[Á_dp„\u S> m_u DÐ`rÑ \hp_y„ S> ¡d îyrs hZ®h¡ R> ¡ s¡d Al] `Z dyML$ dgdp„\u
ky^pkdyÖ_y„ âpL$ V¹$ e$ \ey„ A¡hy„ flõe R> ¡.
i„L$ p— : NuspÆdp„ sp¡ îulqf `p¡s¡ kpnps¹ `p¡sp_y„ Ap sÒh Ly$ ÞspÆ_p `yÓ
AS> ®y__¡ D`v¡$ i¡ R> ¡. Ly$ ÞspÆ c¼s füp„ A_¡ AS> ®y_ s¡d_p¡ `yÓ R> ¡, s¡\u c¼s kçbÞ^_p¡
rhQpf L$ fu_¡ AS> ®y__¡ Ap N|Y$ flõe NuspÆdp„ âcy L$ l¡ R> ¡. s¡dp„ ifyApsdp„ S> NuspÆdp„
c¼s _rl s¡hp ^©sfpóV²$ _y„ hQ_ L¡$ d R> ¡— ? cNhp_¹ c¼s_¡ D`v¡$ i L$ f¡ s¡dp„ âpfçcdp„ S>
Akyfcphhpmp vy$ óV$ AÞ^ ^©sfpóV²$ _y„ hQ_ lp¡e A_¡ s¡_p„ S> hQ_\u Ap `rhÓ NuspN°Þ\
ify \pe s¡ sp¡ AÐeÞs Aep¡Áe— -— A_yrQs NZpe— ! N°Þ\pfçcdp„ sp¡ kyÞv$ f d„NgpQfZ
NuspspÐè®d¹— 1
lp¡e. ^©sfpóV²$ S> ¡hp Akyf AÞ^_p _pd\u Aphp¡ N°Þ\ âpfçcpe _rl. iê$ Apsdp„ S>
""^©sfpóV²$ DhpQ'' Aph¡ A¡ iy„— ? s¡dp„A¡ hmu iê$ Apsdp„ S> dlpvy$ óV$ A^d `pù
vy$ ep£^__u L$ \p dp„X$ u R> ¡. Ap `Z Apfçc_u Aep¡Áesp_y„ buSy> „ gnZ R> ¡. ÓuSy> „, iê$ Apsdp„
S> ASy> ®__p¡ Aakp¡k hZ®ìep¡ A¡ R> ¡. A¡ `Z Ars Aep¡Áe R> ¡; L$ pfZ L¡$ Nusp S> ¡hp
b°ûrhÛpipõÓ_p Ar^L$ pfdpV¡$ A¡hp¡ ip¡L$ , A¡hp¡ M¡v$ AphíeL$ _\u. AS> ®y__p¡ A¡ âpf[çcL$
Aakp¡k c[¼sê$ ` `Z _\u. Al] L$ p¡C A¡hp¡ Mygpkp¡ L$ f¡ L¡$ AS> ®y__¡ Äepf¡ Aakp¡k \ep¡
Ðepf¡ âcyA¡ NuspÆ_p¡ D`v¡$ i L$ ep£. sp¡ lh¡ NuspÆ_p¡ D`v¡$ i L$ fhpdp„ L$ pfZê$ `¡ iê$ Apsdp„
D`v¡$ i`pÓ AS> ®y__p¡ Aakp¡k hZ®ìep¡ lp¡e sp¡ s¡dp„ ASy> Nsy„ iy„ L$ u^y„— ? Ap Mygpkp\u L$ p„C
`Z kÞsp¡j \sp¡ _\u; L¡$ d L¡$ A¡ M¡v$ \hp\u sp¡ rQÑdp„ rhn¡`— -— MmcmpV$ \sp¡ lp¡e R> ¡.
A¡dp„A¡ Äep„ rQÑ S> [õ\f _ lp¡e; Ðep„ ip[Þs sp¡ L$ ep„\u dm¡— ? ip[Þs Apqv$ NyZp¡ _ lp¡e
sp¡ b°ûrhÛp_p¡ Ar^L$ pf `Z L¡$ d dp_u g¡hpe— ? Aphu A[õ\f d_p¡v$ ip, Aakp¡k, `p`_p¡
ce hN¡f¡\u \e¡gp¡ MmcmpV$ Äep„ lp¡e Ðep„ id-v$ dpqv$ NyZkç`rÑ_u i¼esp S> L¡$ d
d_pe— ? A_¡ s¡ kv¹$ NyZp¡ _ lp¡e sp¡ `R> u b°ûrhÛp_p¡ D`v¡$ i `Z âcy L¡$ d L$ f¡— ? s¡\u
Ad_¡ sp¡ A¡d S> Zpe R> ¡ L¡$ Ar^L$ pf _ lp¡hp_p kbb¡ b°ûrhÛp_p¡ D`v¡$ i S> NuspÆdp„
_\u, `Z gp¥qL$ L$ — -— vy$ Þehu L$ \p S> s¡dp„ hZ®hu R> ¡ A¡hy„ dp_hy„ bl¡sf \C `X$ i¡. L$ pfZ L¡$
îp¡sp_p¡ S> ¡hp¡ A_¡ S> ¡V$ gp¡ Ar^L$ pf s¡_p âdpZdp„ S> s¡hp¡ A_¡ s¡V$ gp¡ D`v¡$ i \pe.
h^pf¡ kÞv¡$l— :
hmu NuspÆê$ ` b°ûrhÛp_p¡ D`v¡$ i ASy> ®__¡ \ep¡ lp¡e A_¡ s¡_u Akf ASy> ®_
D`f `X$ u lp¡e sp¡ iy„ b_¡ s¡_p¡ rhQpf L$ fu gCA¡. b°ûrhÛp_p îhZ\u sp¡ ASy> ®__¡ Mfy„
h¥fpÁe kp„`X¡$ ; A_¡ s¡hp h¥fpÁe_p `qfZpd¡ ASy> ®_ fpÄe hN¡f¡ b^p_p¡ ÐepN L$ fu v¡$ — !
b°ûrhÛp_p D`v¡$ i_y„ `qfZpd sp¡ Aphy„ dp_hy„ ep¡Áe R> ¡. `Z Al] sp¡ L$ p„C buSy> „ S> bÞey„
R> ¡— ! ASy> ®_¡ sp¡ NuspÆ_p D`v¡$ i `R> u Nyfy, hX$ ugp¡ hN¡f¡_u lÐep L$ fu R> ¡, fpÄe cp¡Nìey„ R> ¡.
b°ûop__p D`v¡$ i `R> u Öp¡Z-Nyfy hN¡f¡_u lÐep s\p fpÄecp¡N hN¡f¡ L$ v$ u _ S> \C iL¡$ .
Ap D`f\u A¡d kdÅe R> ¡ L¡$ NuspÆdp„ b°ûrhÛp_p¡ D`v¡$ i _rl S> lp¡e.
D`f âdpZ¡ iê$ Aps_u L$ \p s\p R> ¡hV$ _u L$ \p\u b°ûrhÛp_p¡ D`v¡$ i NuspÆdp„
R> ¡ A¡d L$ l¡hy„ sp¡ b„^b¡ksy„ v¡$ Mpsy„ _\u, A¡V$ gy„ S> _rl `Z A¡d dp_hy„ Qpgy âk„N\u ÅZ¡
rhfyÙ-DgVy„$ S> lp¡e s¡d gpN¡ R> ¡. Ap L$ pfZp¡\u A¡d S> Zpe R> ¡ L¡$ ASy> ®__¡ d|m¡
b°ûrhÛp_p¡ S> Ar^L$ pf _\u. A_¡ s¡\uS> âcyA¡ s¡_¡ b°ûrhÛp L$ l¡hu `Z _ Å¡CA¡.
hmu Ar^L$ pf rh_p_p ASy> ®__¡ âcy gp¥qL$ L$ L$ \_u_p¡ D`v¡$ i L$ f¡ A¡ hps sp¡ âcydp„ L$ v$ u
kçch¡ S> _rl, s¡dS> âcy_p D`v¡$ i_y„ `qfZpd NyfylÐep A_¡ fpÄecp¡N `Z _S> lp¡e.
D`f âdpZ¡ rhQpf L$ f_pf_u byrÙ bß¡ bpSy> \u kpZkpdp„ k`X$ pC NC— ! s¡\u
sp¡ M¡v$ \pe R> ¡— !
2 NuspspÐè®d¹—
kdp^p_— :
D`f \e¡g i„L$ pAp¡_y„ kdp^p_ cNhÐL©$ `p_p bg\u Nusp_p spÐè® õhê$ `¡ lz„ L$ lz„
Ry> „.
Al] sp¡ Ap`Z¡ c[¼sdpN®_u ×[óV$ A¡ Å¡hp_y„ R> ¡. c[¼sdpN®_u sp¡ fus S>
AS> b R> ¡. A¡ fus Agp¥qL$ L$ — -— gp¡L$ psus R> ¡. gp¡L$ _u _S> f¡ S> ¡_p c¡v$ L$ v$ u DL¡$ gu _ iL$ pe
A¡hu qv$ ìe fus c[¼sdpN®_u R> ¡. s¡\u S> NuspÆê$ ` c[¼sdpN®_p dlp_ N°Þ\dp„ âpfçcdp„
^©sfpô²$ _y„ _pd Aphu Åe s¡\u L$ p„C Ncfphp_u S> ê$ f _\u. dlpcpfs_p A¡L$ L$ \p_peL$
ASy> ®_Æ_p¡ A„NuL$ pf `Z gp¡L$ psus— -— Agp¥qL$ L$ c[¼sdpN®dp„ \e¡gp¡ R> ¡. `©\pÆ-Ly$ ÞspÆ
`p¡s¡ c¼s lp¡hp\u s¡d_p kçbÞ^\u s¡d_p b^p `yÓp¡_¡ âcyA¡ `p¡sp_p sfuL¡$ A`_phu_¡
s¡d_p¡ A„NuL$ pf c[¼sdpN®dp„ L$ ep£ R> ¡. s¡\u S> îudv¹$ cpNhs¹ 3&1&12 dp„ rhvy$ fÆ L$ l¡ R> ¡ L¡$
""`©\p Ly$ ÞspÆ_p b^p `yÓp¡_p¡ cNhp_¹ dyLy$ Þv$ v¡$ h¡ A„NuL$ pf L$ ep£ R> ¡''. s¡dZ¡ L$ p„C `Z
kp^_p¡ L$ ep® _ lsp„, klpespdpV¡$ `Z âp\®_p s¡dZ¡ L$ fu L¡$ _rl s¡_u `Z âcyA¡ v$ fL$ pf _
L$ fu. dpÓ Ly$ ÞspÆ_p¡ kçbÞ^ Å¡ep¡. Ap rhvy$ fÆ_p hpL$ e\u `Z kdÅe R> ¡ L¡$ `p„X$ hp¡_p¡
A„NuL$ pf c[¼sdpN®dp„ \ep¡ R> ¡, A_¡ s¡ \ep `R> u vy$ Þehu fus-cps s¡d_pdp„ _S> lp¡e.
_rl sp¡ nrÓep¡_u gX$ pCdp„ sp¡ kNpdp„ S> Îep cpC_¡ kNp¡ cpC lZu _pMsp„ rhQpf _ L$ f¡.
Apd gp¥qL$ L$ fus dyS> b iÓyAp¡_¡ dpfu_¡ c¼s `p„X$ hp¡ Å¡ fpÄe cp¡Nh¡ sp¡ s¡ fpÄedp„
cNhp_¹_p¡ kçbÞ^ S> _ fl¡, A_¡ s¡ _ lp¡hp\u `p„X$ hp¡_y„ cNhv$ ue`Ï„— -— c¼s`Ï„ _ S>
S> mhpe. `Z Al] sp¡ ASy> ®_ `p¡sp_u d¡m¡ S> õhS> _p¡_u A_¡ NyfyS> _p¡_u lÐep\u
iê$ Apsdp„ S> `pR> p¡ aep£ R> ¡ A¡V$ g¡ ASy> ®_¡ vy$ Þehu fuscps sp¡ õhuL$ pfu S> _\u. Å¡ ASy> ®_
gp¥qL$ L$ nrÓe lp¡s sp¡ b^pe_¡ dpfu_¡ fpÄe cp¡Nhhp_¡ S> sgbNpf b_u Ås, s¡ L$ ip_p¡
rhQpfS> _ L$ fs. L$ pfZ L¡$ fZk„N°pddp„ kpd¡ klp¡v$ f cpC Aph¡ sp¡ `Z s¡_u lÐep L$ fhpdp„
L$ ip¡ rhQpf _ L$ fhp¡ A¡ sp¡ nrÓep¡_p¡ ^d® R> ¡. hmu i|fhuf `yfyjp¡ fZk„N°pd_p d¡v$ p_dp„ Åe
A_¡ Ðep„ Å¡ eyÙ R> ¡X$ pC Åe sp¡ s¡d_pdp„ huffk S> DÐ`ß \pe, L$ pfZ L¡$ nrÓep¡_p¡
õhcph s\p A¡ hpsphfZ S> A¡hy„ lp¡e R> ¡. Ap kde¡ h¥fpÁe sp¡ Dcy„ S> ip_y„ fl¡— ? R> sp„
Aphp rhL$ V$ Ahkfdp„ nrÓe ASy> ®_dp„ S> ¡ h¥fpÁe DÐ`ß \ey„ s¡_y„ L$ pfZ dpÓ cNhv$ ue`Ï„
R> ¡. ASy> ®__p¡ c[¼sdpN®dp„ A„NuL$ pf L$ fu_¡, âcyA¡ s¡_pdp„ c[¼s`Ï„ buS> ê$ `¡ hphu v$ u^y„ R> ¡,
s¡\u s¡_p ¾y$ f nrÓe sfuL¡$ _p õhcph_p¡ rhS> e \C Nep¡ R> ¡ A_¡ c¼s`Zp_p âsp`¡
fZk„N°pddp„ `Z s¡_¡ h¥fpÁe \pe R> ¡— ! Ap ASy> ®__p cNhv$ ue`Zp_p¡ âL$ V$ `yfphp¡ R> ¡.
KX$ p Dsfu_¡ s`pkuiy„ sp¡ gp¥qL$ L$ nrÓep¡_u `¡W¡$ kNp-hlpgp„Ap¡_¡ dpfu _pMu_¡
d¡mh¡gp fpÄedp„ âcy_p¡ kçbÞ^ _ lp¡e A_¡ s¡ rh_p_y„ fpÄe A¡L$ cNhv$ ue\u cp¡Nhpe
S> _rl. s¡\u S> ASy> ®_ `l¡gp„ sp¡ NyfylÐep hN¡f¡\u `pR> p¡ S> lV$ u Nep¡— ! Äepf¡ cNhp_¹_u
Apop s¡Ap¡_p¡ k„lpf L$ fhp_u \C A_¡ Akyfp¡_p¡ cpf `©Õhu D`f\u Dspfhp_p¡ kpa lzL$ d
\ep¡ Ðepf¡ sp¡ ASy> ®_¡ A¡L$ v$ pk sfuL¡$ _p¡ `p¡sp_p dpguL$ _p¡ lzL$ d kç`|Z® fus¡ bÅhu v$ u^p¡.
A_¡ s¡_¡ `qfZpd¡ d¡mh¡gp fpÄedp„ cNhp_¹_p¡ kçbÞ^ `Z õ\`pC Nep¡. s¡ `R> u A¡
fpÄe_p¡ D`cp¡N cNhv$ ue_¡ v$ p¡jê$ ` \C `X$ sp¡ _\u; L¡$ dL¡$ A¡ b^y„ L$ fhpdp„ cNhp_¹_u
Apop \e¡gu R> ¡.
L$p¥fhp¡dp„ Apkyfcph— :
buÆ bpSy> L$ p¥fhp¡ sfa Å¡Ciy„ sp¡ s¡d_pdp„ Akyfcph R> ¡. s¡Ap¡ nrÓep¡ R> ¡,
`p„X$ hp¡_p cpCAp¡ R> ¡, b^p_p¡ ep¡N-n¡d (gpg_-`pg_-DR> ¡fZu) A¡L$ kfMp¡ S> \ep¡ R> ¡.
S> ¡ L$ pe®\u `p„X$ hp¡ Æh_r_hp®l L$ f¡ R> ¡ s¡ L$ pe®\u L$ p¥fhp¡ `Z L$ f¡ R> ¡. R> sp„ L$ p¥fhp¡dp„ h¥fpÁe_p¡
A„i `Z DÐ`Þ_ \ep¡ _l]. L$ pfZ L¡$ s¡Ap¡ Akyfp¡ R> ¡, c¼s _\u. h¥fpÁe sp¡ c¼s_¡ \pe.
ep¡N-n¡d A¡L$ lp¡hp\u Akyfp¡_p¡ õhcph v¥$ hu b_u _\u S> sp¡; s¡ S> âdpZ¡ ep¡N-n¡d A¡L$
lp¡hp\u c¼sp¡_p¡ õhcph Apkyfu b_u _\u S> sp¡. Ap hõsy S> ZphhpdpV¡$ S> NuspÆ_p
Apfçcdp„ S> ^©sfpóV²$ A_¡ s¡_p `yÓp¡— -— L$ p¥fhp¡_u L$ \p L$ lu R> ¡. s¡d L$ lu_¡ A¡ vy$ óV$ Akyfp¡_p¡
DÐkpl k|Qhu v$ u^p¡. gp¥qL$ L$ nrÓep¡_p¡ vy$ Þehu DÐkpl L¡$ hp¡ lp¡e R> ¡ s¡_p¡ rQspf iê$ Apsdp„
S> bsphu v$ u^p¡. s¡ `R> u c¼s ASy> ®__u L$ \p L$ lu. Akyf\u rhfyÙ fus¡ A¡L$ c¼s_p ùv$ edp„
Aphp âk„N¡ L¡$ hp cphp¡ Dv¹$ ch¡ s¡_p¡ ¿epg `Z syfsS> Apù v$ u^p¡.
cNhv$ue_p¡ ^d®— :
Mfy„ Å¡sp„ sp¡ c¼s Äepf¡ cNhv$ ue— -— cNhp_¹_p¡ \C Åe R> ¡ Ðepf¡ s¡_u byrÙ
cNhÐL$ pe® sfa S> Y$ m¡ R> ¡. cNhv$ ue_u drs cNhp_¹_p„ L$ pep£ L$ fhpdp„ `fp¡hpegu fl¡ A¡ S>
ep¡Áe R> ¡. Å¡ s¡d _ lp¡e sp¡ s¡ kydrs _ L$ l¡hpe; `Z Ly$ drs— -— Ly$ byrÙ S> NZpe.
cNhp_¹_u Apop dyS> b byrÙ L$ pd L$ f¡ s¡ kv¹$ byrÙ A_¡ buÆ Ly$ byrÙ dp_u g¡hu.
c[¼sdpN®_u Ap õhsÞÓ ìehõ\p R> ¡. Å¡ Ap ìehõ\p _rl dp_p¡ sp¡ _uQ¡ S> Zph¡gp¡
rhfp¡^ Dcp¡— \i¡.
Ly$drs A¡V$g¡ iy„— ?

^d®ipõÓ hN¡f¡dp„ Nyfy, hX$ ug Apqv$ _¡ lZu _p„Mhp_y„ L$ pe® hMp¡X$ u L$ pY$ ey„ R> ¡, s¡_p¡
r_j¡^ L$ ep£ R> ¡. s¡\u sv$ _ykpf A¡hu lÐep\u v|$ f fl¡hp_u drs \pe s¡_¡ "kydrs' S> L$ l¡hpe.
A¡V$ g¡ iê$ Apsdp„ ASy> ®_ S> ¡ õhS> _lÐep\u v|$ f _pW$ p¡ A¡ s¡_u byrÙ_¡ kv¹$ byrÙ sfuL¡$ NZu
iL$ pe, L¡$ d L¡$ ^d®ipõÓ dyS> b s¡ Qpg¡ R> ¡. `Z cuódr`spdl¡ cNhp_¹_u õsyrsdp„
ASy> ®__u A¡ kydrs_¡ "Ly$ drs' sfuL¡$ hZ®hu R> ¡. cuódr`spdl L$ l¡ R> ¡ L¡$ ""v|$ f Dc¡gu k¡_p_p¡
dp¡Mfp¡ r_fMu_¡ "d_¡ v$ p¡j gpNi¡' A¡hu byrÙ\u õhS> __p h^\u çlp¢ a¡fh_pfp ASy> ®__u
"Ly$ drs'_¡ âcyA¡ ApÐdrhÛp\u õ`ô$ lfu guû R> ¡''. Ap cuódhQ_\u õ`ô$ \pe R> ¡ L¡$
ASy> ®__u drs ip÷ dyS> b R> ¡ R> sp„ s¡_¡ Ly$ drs L$ lu— R> ¡.
Ap D`f\u S> S> Zpi¡ L¡$ Äep„ gp¡L$ -h¡v$ AV$ L$ u Åe R> ¡ Ðep„\u c[¼sdpN®_u
dep®v$ p iê$ \pe R> ¡. Agp¥qL$ L$ A_¡ Ah¥qv$ L$ _p¡ A\® A¡ _\u L¡$ s¡ gp¡L$ rhfyÙ A_¡ h¡v$ rhfyÙ
R> ¡, `Z gp¡L$ A_¡ h¡v$ _u Nd Äep„ _ `X¡$ , gp¡L$ A_¡ h¡v$ \u `Z S> ¡ `f lp¡e, `¡g¡ `pf lp¡e
s¡ gp¡L$ h¡v$ psus NZpe. ^d®ip÷dp„ S> ¡ kv¹$ by$ rÙ L$ l¡hpe R> ¡, s¡_¡ c[¼sdpN®dp„ "Ly$ byrÙ'
sfuL¡$ c¼sp¡ Ap¡mMphu v¡$ R> ¡. c[¼sdpN®dp„ dpÓ cNhp_¹_u Apop_p¡ S> rhQpf lp¡e R> ¡,
^d®ipõÓ_p¡ rhQpf L$ fhpdp„ Aphsp¡ _\u. s¡\u cNhpv$ pop_¡ A_ykfu_¡ S> Qpghy„ A¡
c[¼sdpN}e `fd^d® R> ¡. s¡\u S> c[¼sdpN®_p¡ rhQpf gp¡L$ ×[óV$ A¡ s¡dS> h¡v$ ×rô$ A¡ L$ fhp_p¡
_\u; L¡$ d L¡$ A¡ bß¡\u c[¼sdpN® sp¡ OZp¡ ApNm h^¡gp¡ R> ¡. s¡\u gp¡L$ -h¡v$ _p¡ X$ f fpMu_¡
s¡_p¡ rhQpf S> _ \C iL¡$ . A¡ L$ pfZ\u S> NuspÆê$ ` b°ûrhÛp_p D`v¡$ i `R> u syfs S>
ASy> ®__u âh©rÑ Akyfp¡S> _p¡_p h^dpV¡$ _u \C. L$ pfZ L¡$ cNhqv$ ÃR> p s\p â¡fZp Akyfp¡_¡
lZhp dpV¡$ lsu.
Ap\u iê$ Apsdp„ S> ¡ i„L$ p L$ f¡gu L¡$ ""b°ûrhÛp_p D`v¡$ i `R> u sp¡ kh®
fpÄepqv$ L$ _p¡ ÐepN ASy> ®_¡ L$ fhp¡ füp¡, _rl L¡$ Nyfy Apqv$ _u lÐep'' s¡ v|$ f \C Åe R> ¡.
kbb L¡$ iyÙpÜ¥s b°ûrhÛp_p¡ D`v¡$ i \ep `R> u ASy> ®_¡ cNhp_¹_u Apop_y„ `pg_ L$ ey¯
A¡— S> dy¿e ^d® R> ¡ A_¡ kh®ÐepN `Z Mfp¡ s¡ S> R> ¡.
kh®ÐepN A¡V$g¡ iy„— ?

"kh®' A¡V$ g¡ b^pe_p¡ ÐepN. s¡ ÐepNdp„ gp¡L$ A_¡ h¡v$ `Z Aphu S> e R> ¡. gp¡L$
A_¡ h¡v$ _p bÞ^_p¡ Äep„ kyû lp¡e Ðep„ kyû kh®ÐepN _ S> NZpe. Ap v$ ip blz S> DÃQ
R> ¡. s¡ âpàs \ep rh_p gp¡L$ -h¡v$ _p ÐepN_u hpsp¡ s¡ L¡$ hm ap¡NV$ _p„ ap„ap„ S> ¡hu R> ¡. DÃQ v$ ip
\sp„ gp¡L$ A_¡ h¡v$ _p¡ ÐepN \hp¡ A_¡ L¡$ hm âcy_y„ S> N°lZ L$ fhy„ A¡ S> Mfp¡ kh®ÐepN R> ¡.
Ap kh®ÐepN sp¡ ASy> ®_¡ L$ ep£ R> ¡ A¡ NuspÆ_p„ hpL$ ep¡\u kprbs \pe R> ¡.
cNhp_¡ Äepf¡ ASy> ®__¡ `|R> ey„ L¡$ ""l¡ `©\p`yÓ— ! s¡ A¡L$ pN° \C_¡ Ap kp„cþey„
L¡$ — ?'' Ðepf¡ ASy> ®_¡ ""dpfp¡ dp¡l _óV$ \ep¡, lh¡ lz„ Ap`_p hQ_ dyS> b L$ fui'' A¡hp¡
R> ¡hV$ _p¡ S> hpb Apàep¡. Ap hQ_ D`f\u `Z args \pe R> ¡ L¡$ ASy> ®_ L¡$ hg cNhv$ ue R> ¡
A_¡ s¡Z¡ kh®ÐepNgp¡L$ -h¡v$ ÐepN `|h®L$ dpÓ âcy_¡ ifZ¡ S> C_¡, cNhp_¹_u Apop_y„
`pg_ R> ¡hV¡$ L$ ey¯ R> ¡.
lh¡ fpÄe hN¡f¡_p¡ ÐepN ASy> ®_¡ L¡$ d _ L$ ep£— ? A¡ i„L$ p Å¡ fl¡su lp¡e sp¡ s¡_y„
r_fpL$ fZ Aphu fus¡ L$ fu g¡hy„. fpÄe hN¡f¡_p¡ ÐepN op_u gp¡L$ p¡ ip dpV¡$ L$ f¡ R> ¡— ? A¡_p¡ Å¡
Ap`Z¡ rhQpf L$ fuiy„ sp¡ õ`ô$ kdÅi¡ L¡$ fpÄe hN¡f¡ dp¡n d¡mhhpdp„ rhÂ_ê$ ` R> ¡, dp¡ndp„
ârsbÞ^ _pM_pfp„ R> ¡ s¡\u s¡_p¡ ÐepN op_u gp¡L$ p¡ L$ f¡ R> ¡. `Z Al] sp¡ c[¼sdpN® R> ¡.
cNhp_¹_u S> Apop \C L¡$ ""Akyfp¡_p¡ h^ L$ fu_¡ `©Õhu_p¡ cpf Dspfu _pM''. sp¡ ASy> ®_¡
`Z cNhv$ pop_¡ A_ykfu_¡ Akyfp¡_¡ lZhp_y„ L$ pe® s¡ cNhp_¹_y„ S> L$ pe® R> ¡ A¡d kdÆ_¡
L$ ey¯. R> ¡hV¡$ fpÄe dþey„ s¡ `Z ASy> ®_¡ sp¡ âcy_¡ S> A`®Z L$ ey¯. R> sp„ cNhp_¹_u Apop
\hp\u s¡ fpÄe âcy_y„ R> ¡ A¡d dp_u_¡ s¡ cp¡Nìey„. cNhp_¹_u Apop A_¡ cNhp_¹_p¡
kçbÞ^ \ep `R> u fpÄecp¡N L$ p„C amdp„ ârsbÞ^ _pMu i¼sp¡ _\u. dpV¡$ fpÄepqv$ _p¡
ÐepN _ L$ ep£ s¡dp„ ASy> ®_¡ L„$ C A_yrQs L$ ey¯ _\u S> .
A¡L$ _hu i„L$p— :

ASy> ®_ sp¡ c¼s lsp¡. s¡_pdp„ cNhp_¹_u BÃR> p\u rhfyÙ (— eyÙ _ L$ fhp_u
hN¡f¡— ) Ly$ byrÙ DÐ`ß S> L¡$ d \C— ? c¼sdp„ cNhp_¹_u dfÆ dyS> b S> Qpghp_u drs
lp¡hu Å¡CA¡. sp¡ A¡hu rhfyÙ drs \hp_y„ L$ pfZ iy„— ?
kdp^p_— :
Mfy„ Å¡sp„ sp¡ ASy> ®_ cNhv$ ue sp¡ lsp¡ S> sp¡ `Z s¡_p d_dp„ A¡hy„ _ lsy„ L¡$ lz„
sp¡ cNhp_¹_¡ Apû_ \C_¡ S> eyÙ L$ fui. s¡dS> cNhp_¡ `p¡sp_u iu BÃR> p R> ¡ s¡ `l¡g¡\u
s¡_¡ S> Zphu v$ uû _ lsu. A¡V$ g¡ A¡ rbQpfp¡ iy„ L$ f¡— ? s¡\u s¡ S> ¡ fZk„N°pddp„ Apìep¡ lsp¡ s¡
sp¡ s¡_p hZp®îd ^d®\u âfpC_¡. ASy> ®_ `p¡s¡ nrÓe lp¡hp\u s¡_¡ `p¡sp_p¡ nrÓe^d® õazf¡gp¡
lsp¡, A_¡ s¡_¡ gC_¡ S> fZk„N°pddp„ s¡ gX$ hp Apìep¡ lsp¡. s¡_¡ A¡d cp_ lsy„ L¡$ A¡L$
nrÓe sfuL¡$ lz„ fZdp„ TyTui. `Z Ap cph_p c¼s_¡ _ ip¡c¡. ASy> ®_ dpÓ c¼s S> _\u,
`Z A„NuL$ pf L$ fpe¡gp¡ cNhv$ ue R> ¡. s¡dp„ v¡$ l^d®ê$ ` hZp®îd^d®_u— -— nrÓe`Zp„_u W$ kL$
DrQs _\u. c[¼sdpN®_u A¡ fus¡ _\u. L$ pfZ L¡$ cNhv$ ue`Zp\u A¡ L©$ rs rhfyÙ R> ¡. Ap S>
l¡sy\u ASy> ®__¡ s¡_p AÞs:L$ fZdp„ rbfpS> sp âcy_p âcph\u s¡hu byrÙ \C, A¡V$ g¡ S>
`l¡gp„ s¡_¡ hZp®îd^d® âdpZ¡ A¡L$ hpf gX$ u g¡hp_u drs Dv¹$ chu. Ap drs cNhqv$ ÃR> p\u
S> \C R> ¡. A¡ drs \sp„ S> cNhp_¡ `p¡sp_u BÃR> p iu R> ¡ s¡ âL$ V$ L$ fu_¡ ASy> ®__u Ly$ drs_¡
v|$ f L$ fu _pMu. Aß_y„ v$ p_ L$ fhpdpV¡$ S> ¡d `l¡gp Ly$ ig h¥Û d_yóe_u c|M DÐ`ß L$ f¡ R> ¡ s¡d
cNhp_¹_u BÃR> p\u S> s¡hu drs ASy> ®__u \C. Ly$ drs DÐ`ß `Z cNhp_¡ L$ fu A_¡ r_S>
BÃR> p S> Zphu_¡ ApMf¡ s¡_p¡ _pi `Z âcyA¡S> L$ ep£.
Ap D`f\u A¡d kdS> e R> ¡ L¡$ cNhp_¹ Äepf¡ L©$ `p L$ fu_¡ S> Zph¡ Ðepf¡ c¼s\u
`Z âcysÒh kdÆ iL$ pe R> ¡ `p¡sp_u d¡m¡ sp¡ L$ v$ u _ S> kdÆ iL$ pe. c¼s_u Äepf¡ Ap
v$ ip R> ¡ Ðepf¡ buÅ_u sp¡ hps S> iu L$ fhu— ?
D`k„lpf— :
lh¡ R> ¡hV¡$ îuNykp„CÆ sÒhê$ ` kpf âL$ V$ L$ f¡ R> ¡. Å¡ Æh_p¡ `y[óV$ dpN®dp„ A„NuL$ pf
\ep¡ lp¡e sp¡ s¡_¡ âcysÒh_u õawrs® Ap` d¡m¡ S> \C Åe R> ¡, cNhp_¹_¡ s¡ S> Zphhp_p¡
îd g¡hp¡ `X$ sp¡ _\u. `y[óV$ c¼s sp¡ syfs S> kdÆ Åe R> ¡. Ap Ly$ ÞspÆ_p `yÓp¡_p¡ sp¡
A„NuL$ pf `y[óV$ dep®v$ pdp„ \e¡gp¡ R> ¡. A¡V$ g¡ `l¡gp sp¡ ASy> ®__¡ s¡hu byrÙ cNhqv$ ÃR> p\u \C
NC Mfu, `Z `R> u cNhp_¹_p¡ D`v¡$ i \hp\u s¡hu Ly$ drs_u r_h©rÑ \C NC. îuNp¡ùS> _
sp¡ iyÙ`yrô$ c¼s R> ¡ s¡\u s¡d_¡ A¡hu drsA¡ _ \pe A_¡ s¡_¡ v|$ f L$ fhp_u L$ X$ pL|$ V$ `Z âcy_¡
L$ fhu `X¡$ _rl. `Z Ap `©\p`yÓp¡ sp¡ dep®v$ prdî `yrô$ c¼s lsp, Ly$ ÞspÆ_p kçbÞ^\u
s¡d_p D`f âcyA¡ A_yN°l L$ f¡gp¡ A¡V$ g¡ A„i¡ `yrô$ _p¡ kçbÞ^ lsp¡, s¡\u ASy> ®_dp„ Ly$ drsA¡
hpkp¡ L$ ep£ A_¡ R> ¡hV¡$ cNhp_¡ L©$ `p L$ fu_¡ s¡_u Ly$ byrÙ v|$ f L$ fu. NuspÆ_y„ Ap Vy„$ Ly„$ flõe R> ¡.
A¡ âdpZ¡ îudÜ‰cpûíhf_p QfZL$dm_p v$pk A¡hp îurhV¹$W$g¡íhf¡ `p¡sp_p ùv$edp„

rbfpÆ fl¡gu c[¼sdpN®_u dep®v$p õ`ô$ L$fu.
dlpcpfs_p R> Ì$ p cuód`h®dp„ eyÙ_p v$ idp qv$ hk¡ cuód eyÙdp„ `X$ ép `R> u
kÊS> e ^©sfpóV²$ `pk¡ Aph¡ R> ¡ A_¡ k¡_p`rs cuód `X$ ép_p kdpQpf Ap`¡ R> ¡. Ðepf¡
^©sfpóV²$ cuód_p `s__p¡ ip¡L$ L$ ep® `R> u, ip¡L$ v|$ f \sp„ kÊS> e_¡ bû L$ \p rhõspf\u
L$ l¡hp S> Zph¡ R> ¡, Ðep„\u Ap Nusp_p¡ Apfçc \pe R> ¡. Ap `l¡gp AÝepedp„ ASy> ®__p
rhjpv$ (— vy$ :M— )_„y hZ®_ R> ¡.
L$ \p_u k„Nrs S> mhpe s¡ dpV¡$ Apfçcdp„ h¥iç`pe_ (— dlpcpfs_p h¼sp— )

S> _d¡S> e (— dlpcpfs_p îp¡sp— )_¡ ^©sfpóV²$ _p¡ _uQ¡_p¡ ïgp¡L$ L$ lu Nusp_p¡ âpfçc L$ f¡ R> ¡— :
^©sfpô²$ DhpQ
^d® n ¡ Ó ¡ Ly $ f y n ¡ Ó ¡ kdh¡ s p ey e y Ð kh:— &
dpdL$p: `p„X$hpíQ¥h qL$dLy$h®s kÊS> e— !— &&1&&
ígp¡L$p\®— : l¡ kÊS> e— ! ^d®_p õ\p_ Ly$ fyn¡Ódp„ eyÙ L$ fhp_u BÃR> p\u c¡Np \e¡gp dpfp `yÓp¡
A_¡ `p„X$ hp¡A¡ iy„ L$ ey„®— ?
rhh¡Q_— : ^©sfpóV²$ ÅZsp¡ lsp¡ L¡$ `p„X$ hp¡ dp¡V¡$ cpN¡ ^d® âdpZ¡ S> ApQfZ L$ f_pfp lsp,
R> sp„ s¡dZ¡ `p¡sp_p bÞ^y (— cuód— )_¡ dpfhpê$ ` A^d® L¡$ d L$ ep£— ? A¡hp Arcâpe\u s¡ Ap
âí_ L$ f¡ R> ¡. ^d®_u DÐ`rÑ_p õ\p_ Ly$ fyn¡Ódp„ Aphp¡ A^d® \hp_y„ L¡$ d kçcìey„— ? A¡hp¡ Ap
âí__p¡ Arcâpe R> ¡.
`p„X$ hp¡_y„ k¥Þe sp¡ \p¡Xy„$ lsy„ A_¡ vy$ ep£^__y„ dp¡Vy„$ lsy„. hmu vy$ ep£^__p k¥Þedp„
i|fhufp¡ `Z OZp lsp. s¡ b^p_p v¡$ Msp„ S> , s¡dZ¡ cuód_u k„cpm _ fpMhp\u,
cuód_y„ fZdp„ `s_ \ey„ A\hp `p„X$ hp¡A¡ bm\u s¡d_¡ dpfu_¡ Aphp¡ A^d® L$ ep£ s¡ ÅZhp
^©sfpóV²$ `|R> ¡ R> ¡ L¡$ l¡ kÊS> e— ! ^d®_u DÐ`rÑ_p õ\p_ Ly$ fyn¡Ódp„ dpfp `yÓp¡ A_¡ `p„X$ hp¡ A¡
eyÙ L$ fhp_u BÃR> p\u c¡Np \C iy„ L$ ey¯— ? dpfp `yÓp¡ A^d® L$ fhpdp„ fÃep-`Ãep fl¡_pfp
lp¡hp\u Ðep„ `Z s¡dZ¡ A^d® L$ ep£ A\hp ^d® L$ ep£; A_¡ `p„X$ hp¡ ^d® âdpZ¡ ApQfZ
L$ f_pfp lp¡hp\u s¡dZ¡ Nyfy_¡ dpfhpê$ ` A^d® L¡$ d L$ ep£. A¡L$ _y„ dfZ \ep `R> u S> buÅ_¡
fpÄe âpàs \pe A¡hp¡ ^d® âdpZ¡ ApQfZ L$ f_pf lp¡hp\u s¡Ap¡A¡ r_íQe L$ f¡g lp¡hp R> sp„
AÝepe 1 7
`Z s¡dZ¡ Ap iy„ L$ ey¯— ? kÊS> e_¡ ìepkÆA¡ hfv$ p_ Apù kh®o L$ f¡g lp¡hp\u "l¡
kÊS> e— !' A¡hy„ kçbp¡^_ L$ fu s¡_¡ âí_ L$ f¡g R> ¡.
bgv¡$ hÆ_u su\®epÓp_p âk„Ndp„ îucpNhs¹ 10&78&3 D`f_p„
îukybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„ R> ¡.
kÊS> e DhpQ
×óV¹ $ h p sy `p„ X $ h p_uL„ $ ìe| Y „ $ vy $ e p£ ^ _õsvp &
ApQpe®d¹ D`k„Nçe fpÅ hQ_d¹ Ab°hus¹— &&2&&
ígp¡L$p\®— : s¡ kde¡ `p„X$ hp¡_p k¥Þe_¡ ìe|ldp„ Np¡W$ hpA¡gy„ Å¡C_¡ fpÅ vy$ ep£^_ ApQpe® `pk¡
S> C _uQ¡ âdpZ¡ hQ_ bp¡ëep¡.
rhh¡Q_— : eyÙ L$ s®ìe R> ¡ A¡hp¡ bp¡^ cNhp_¡ L$ f¡gp¡ lp¡hp\u `p„X$ hp¡A¡ eyÙ L$ ey¯, s¡\u
cNhp__u Apop âdpZ¡ ApQfZ L$ f¡g„y lp¡hp\u `p„X$ hp¡A¡ A^d® L$ ep£ _\u A¡d kÊS> e
DÑf Ap`hp BÃR> sp¡ lp¡hp\u 18 (— 2-19— ) ígp¡L$ hX¡$ k„Nrs L$ l¡ R> ¡. ^©sfpô²$ _p¡ âí_
kp„cmu â\d s¡Z¡ `p¡sp_p `yÓp¡_u hps `|R> ¡gu lp¡hp\u `l¡gp„ s¡_p `yÓ_u S> hps L$ l¡ R> ¡.
"s¡ kde¡' A¡V$ g¡ ^d®eyÙ_p¡ âpfçc \su hMs¡ fpÅ vy$ ep£^_ ìe|ldp„ Np¡W$ hpA¡gy„ `p„X$ hp¡_y„
k¥Þe Å¡C_¡ Öp¡ZpQpe®_u kdu` S> C_¡ _uQ¡ âdpZ¡ (— ígp¡L$ 3-11— ) bp¡ëep¡. v$ i
ígp¡L$ \u(— 2-11— ) â\d vy$ ep£^__u L$ \p L$ l¡gu R> ¡, s¡\u A`fpû lp¡hp R> sp„ eyÙdp„ â\d
âh©rÑ s¡_u \C R> ¡ A¡hp¡ bp¡^ \pe R> ¡.
`íe¥sp„ `pÎXy$`yÓpZpd¹ ApQpe®— ! dls] Qd|d¹— &
ìe| Y $ p „ Öy ` v$ ` y Ó ¡ Z sh rióe¡ Z ûdsp— &&3&&
ígp¡L$p\®— : l¡ ApQpe®— ! Ap`_p byrÙipmu rióe Öy`v$ `yÓ¡ ìe|ldp„ Np¡W$ h¡gu `pÎXy$ `yÓp¡_u Ap
dp¡V$ u k¡_p S|> Ap¡.
rhh¡Q_— : Ap ígp¡L$ \u Apfçcu _h ígp¡L$ dp„ vy$ ep£^_¡ Öp¡ZpQpe®_¡ L$ l¡gp„ hQ_p¡ R> ¡. cuód_p¡
k¡_p`rs sfuL¡$ Arcj¡L$ \e¡gp¡ lp¡hp\u s¡_¡ õhs: DÐkpl lp¡e S> ; `fÞsy Öp¡Z_¡ DÐkpl
lp¡hp_y„ L$ pfZ _rl lp¡hp\u s¡d_u Dv$ pku_sp Å¡C s¡d_pdp„ DÐkpl DÐ`Þ_ L$ fhp vy$ ep£^_
kpdphpmp_p„ k¥Þe_p DÐL$ j®_y„ hZ®_ L$ f¡ R> ¡.
l¡ ApQpe®— ! sdpf¡ Dce`n kdp_ R> ¡ sp¡ `Z `p„X$ hp¡_u k¡_p blz bghsu R> ¡.
s¡\u sd¡ AdpfpdpV¡$ kpfu fus¡ eyÙ L$ fp¡ A¡d k|Qhhp "AQpe®' kçbp¡^_ L$ f¡gy„ R> ¡.
`pÎXy$ `yÓp¡_u Ap`Zp k¥Þe_¡ ce Ds`Þ_ L$ f¡ s¡hu dp¡V$ u k¡_p byrÙipmu, A¡V$ g¡ ìe|l
fQ_pdp„ Ly$ ig, sdpfp rióe ^©óV$ Ûyç_¡ ìe|ldp„ Np¡W$ h¡gu R> ¡ s¡ Sy> Ap¡. eyr^r›$ f_¡ Ap kde¡
fpÄe _rl lp¡hp\u A_¡ s¡ Æshu L$ W$ Z R> ¡ A¡d S> Zphhp eyr^r›$ f_u k¡_p _ L$ l¡sp„
kpdpÞe fus¡ kh® `pÎXy$ `yÓp¡_u k¡_p L$ lu R> ¡. "Ap' A¡V$ g¡ kdu` fl¡gu. ""Ap`_p rióe
Öy`v$ `yÓ¡ Np¡W$ h¡gu'' iåv$ p¡\u k¡_p OZu bghsu lp¡hp_y„ L$ l¡g R> ¡. s¡\u s¡ Ap`\u S> Æsu
iL$ pe s¡hu A_¡ A¡d_¡ ce L$ fph¡ s¡hu R> ¡ A¡d k|Qìey„ R> ¡.
AÓ i| f p dl¡ ó hpkp cudpSy > ® _ kdp ey r ^— &
ey e y ^ p_p¡ rhfpV$ í Q Öy ` v$ í Q dlpf\:— &&4&&
8 AÝepe 1
^© ó V$ L ¡ $ s y í Q¡ q L$ s p_: L$ p rifpS> íQ hue® h p_¹ — &
`yfyrS> s¹-Ly$ [Þscp¡S> íQ i¥åeíQ _f`y„Nh:&&5&&
ey ^ pdÞey í Q rh¾$ p Þs DÑdp¥ Å íQ hue® h p_¹ — &
kp¥cÖp¥ Öp¥`v¡$ epíQ kh® A¡h dlpf\p:&&6&&
ígp¡L$p\®— : Al] eyÙdp„ cud A_¡ ASy> ®_ kdp_ dp¡V$ p ^_yjhpmp i|fhuf eyey^p_(kpÐeL$ u),
rhfpV$ , dlpf\u Öy`v$ , ^©óV$ L¡$ sy, Q¡qL$ sp_, hue®hp_¹, L$ prifpS> , `yfyrS> s¹, Ly$ [Þscp¡S> ,
d_yóep¡dp„ î¡›$ i¥åe, `fp¾$ du ey^pdÞey, hue®hp_¹, DÑdp¥Å, kp¥cÖ A_¡ Öp¥`v$ u_p `yÓp¡
kh£ dlpf\uAp¡— R> ¡.
rhh¡Q_— : Al] Ap k¡_pdp„ A¡V$ g¡ `pÎXy$ `yÓp¡_u k¡_pdp„, cud A_¡ ASy> ®_ S> ¡hp Ars
bghp_¹ dp¡V$ p ^_yóehpmp i|fhuf fpÅAp¡ A_¡ ep¡ÙpAp¡ R> ¡. cud A_¡ ASy> ®_ OZp
bghp_¹ lp¡hp\u s¡d_u kdp_ buÅAp¡_¡ L$ l¡gp R> ¡. s¡Ap¡ D`f— -— D`f\u s¡hp S> Zpsp
lp¡hp R> sp„ cud A_¡ ASy> ®_ _u kdp_ R> ¡ A¡hp¡ s¡_p¡ A\® R> ¡. dp¡V$ p ^_yóehpmp A_¡ i|f A¡
b¡ rhi¡jZp¡ ep¡S> ¡gp lp¡hp\u eyÙdp„ s¡Ap¡_y„ kpdÕe® L¡$ mhZu\u âpàs \e¡gy„ s¡dS> õhs:
A¡V$ g¡ _¥krN®L$ R> ¡ A¡hp¡ cphp\® R> ¡.
Ap âdpZ¡ `p„X$ hp¡_u k¡_p v$ ip®hu s¡ âbg R> ¡ A¡d õ`óV$ L$ fhp `p„X$ hp¡_u k¡_p_p
i|fhufp¡_y„ hZ®_ L$ fu s¡d_¡ _pd\u NZph¡ R> ¡. "eyey^p_' A¡V$ g¡ kpÐeqL$ , rhfpV$ A_¡ Öy`v$
fpÅAp¡ R> ¡. rhfpV$ dlpf\u R> ¡. ^©óV$ L¡$ sy rhN¡f¡ fpÅAp¡ `p„X$ hp¡_p kçbÞû A_¡ Ap`Zp
iÓyAp¡ R> ¡. "kp¥cÖ' A¡V$ g¡ ArcdÞey, ârsrhºÝe rhN¡f¡ eyr^[óW$ f rhN¡f¡\u DÐ`Þ_ \A¡gp
Öp¥`v$ u_p `p„Q `yÓp¡. Ap kh® S> dlpf\uAp¡ R> ¡. iõÓ-ipõÓdp„ âhuZ A¡L$ S> dpZk v$ i
lÅf ep¡ÙpAp¡_u kp\¡ eyÙ L$ f¡ s¡ "dlpf\u' L$ l¡hpe R> ¡.
Ap âdpZ¡ `p„X$ hp¡_u k¡_p_p ep¡ÙpAp¡_¡ NZphu DÐkpl DÐ`Þ_ L$ fhp `p¡sp_p
k¥r_L$ p¡_u hps L$ l¡ R> ¡.
AõdpL„$ sy rhrióV$p e¡ sp_¹ r_bp¡^ rÜÅ¡Ñd— !— &
_peL$p dd k¥Þeõe kÊop\¯ sp_¹ b°hurd s¡— &&7&&
ígp¡L$p\®— : l¡ rÜÅ¡Ñd— ! Ap`Zpdp„ `Z S> ¡ dpfp k¥Þe_p ârkÙ _peL$ p¡ R> ¡ s¡ kp„cmp¡.
Ap`_¡ k„opdpV¡$ s¡Ap¡_p _pd L$ lz„ Ry> „.
rhh¡Q_— : sd_¡ õdfZ lp¡hp_y„ kçch¡ R> ¡ A¡d S> Zphhp "l¡ rÜÅ¡Ñd— !' A¡hy„ kçbp¡^_
L$ f¡gy„ R> ¡. kÊopdpV¡$ , op_ \hpdpV¡$ A\hp ÅZhpdpV¡$ dpfp k¥Þe_p ârkÙ _¡spAp¡_p„ _pd
L$ lz„ Ry> „, A¡V$ g¡ s¡Ap¡_u kp\¡ flu eyÙ L$ fu iL$ pe.
chp_¹ cuódíQ L$ Z®íQ L©$ `íQ krdrsÊS> e:— &
AíhÐ\pdp rhL$ Z®íQ kp¡dv$ rÑõs\¥h Q— &&8&&
ígp¡L$p\®— : k„N°pd Æs_pf Ap`, cuód, L$ Z® A_¡ L©$ `pQpe® s¡dS> AíhÐ\pdp, rhL$ Z® A_¡
kp¡dv$ rÑ.
rhh¡Q_— : lh¡ `p¡sp_p k¥Þe_p _peL$ p¡_p„ _pd L$ l¡ R> ¡. Ap` Öp¡ZpQpe® Adpfp kh®_p
ApQpe® lp¡hp\u dy¿e R> p¡, s¡\u Ap` S> AÞe kh®_¡ eyÙdp„ â¡fÅ¡ A¡hp¡ cphp\® R> ¡. eyÙ
AÝepe 1 9
L$ fhy„ A_¡ buÅAp¡_¡ eyÙdp„ â¡fhp A¡ bß¡ i[¼sAp¡ Ap`dp„ R> ¡. cuód `Z s¡hp S> dy¿e
R> ¡, hmu nrÓe R> ¡. L$ Z® A_¡ L©$ ` `Z dy¿e R> ¡. L$ Z®_¡ `l¡gp„ A^®f\udp„ NZph¡g lp¡hp\u
s¡_¡ vy$ :M _ \pe s¡ dpV¡$ Al] s¡_¡ dy¿e _peL$ L$ l¡gp¡ R> ¡. ""k„N°pd Æs_pf'' A¡ rhi¡jZ
kh®_u kp\¡ R|> Vy„$ — -— R|> Vy„$ g¡hp_y„ R> ¡. hmu Ap`_p¡ `yÓ AïhÐ\pdp s¡dS> rhL$ Z® A_¡ kp¡dv$ rÑ
`Z s¡hp S> dy¿e _peL$ p¡ R> ¡. S> ¡d Ap`_¡ bß¡ `n kdp_ lp¡hp R> sp„ Ap` Adpfp sfa
flu eyÙ L$ fp¡ R> p¡ s¡hu S> fus¡ "kp¡dv$ rÑ' A¡V$ g¡ kp¡dv$ Ñ_p¡ `yÓ c|qfîhp `Z bÞ_¡_¡ kdp_
lp¡hp R> sp„ Adpfp sfa\u eyÙ L$ f¡ R> ¡.
AÞe¡ Q blh: i| f p dv$ \ £ Ðe¼sÆrhsp:— &
_p_piõÓâlfZp: kh£ ey Ù rhipfv$ p :&&9&&
ígp¡L$p\®— : dpfpdpV¡$ Æh_p¡ ÐepN L$ f_pf AÞe blz i|fhufp¡ rcÞ_— -— rcÞ_ iõÓ\u âlpf
L$ f_pf R> ¡. kh£ eyÙdp„ Ly$ ig R> ¡.
rhh¡Q_— : dpfpdpV¡$ Æh_p¡ ÐepN L$ f_pf A¡V$ g¡ Æhhp_u gpgkp sÆ v$ C dpfy„ L$ pe® kp^hp
sÐ`f \C fl¡gp AÞe blz i|fhufp¡ Æh sS> hphpmp R> ¡, A_¡ s¡ kh® eyÙdp„ Arsr_`yZ
R> ¡. Ap` rhN¡f¡ kh® Æh_p¡ ÐepN L$ fu dpfy„ L$ pe® kp^hp DÛd L$ fp¡ R> p¡, s¡\u dpfp¡ _¼L$ u S> e
\i¡ A¡hp¡ R> ¡ëgp b¡ ïgp¡L$ _p¡ A\® R> ¡.
Aèp® à s„ sv$ õ dpL„ $ bg„ cuódprcfrnsd¹ — &
èp®às„ [Ðhv$d¡s¡jp„ bg„ cudprcfrnsd¹— &&10&&
ígp¡L$p\®— : cuód\u Arcfrns Ap`Ï„ Ap k¥Þe s¡d_¡ Æshp Ai¼s R> ¡, `fÞsy cud\u
Arcfrns s¡Ap¡_y„ Ap k¥Þe i[¼sipmu R> ¡.
rhh¡Q_— : Ap âdpZ¡ `p¡sp_p„ k¥Þe_p„ _peL$ p¡ NZphu `p¡sp_y„ cuód\u fnpA¡gy„ k¥Þe
`p„X$ hp¡_p k¥Þe_¡ Æshp A\hp s¡_u kp\¡ eyÙ L$ fhp Akd\® R> ¡ Äepf¡ L¡$ `p„X$ hp¡_y„ cud\u
fnpA¡gy„ k¥Þe `p¡sp_p k¥Þe kp\¡ eyÙ L$ fhp kd\® R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. Al] "èp®às' iåv$ _p¡
A\® i[¼sds¹ A\hp kd\® L$ f¡gp¡ R> ¡. `p¡sp_y„ k¥Þe cuód\u fnpA¡gy„ lp¡C eyÙ L$ fhp
Akd\® lp¡hp_y„ S> ¡ L$ üy„ R> ¡ s¡ Öp¡Z_¡ L$ p¡` _ \pe s¡ dpV¡$ L$ l¡gy„ R> ¡. "Aèp®àsd¹' _p¡ buÅ¡
A\® A¡hp¡ `Z \C iL¡$ L¡$ k¥Þe NZu iL$ pe s¡hy„ A\hp _p_y„ R> ¡. L$ p¥fh k¥Þe Aèp®às
A¡V$ g¡ ANrZs OÏ„ dp¡Vy„$ R> ¡. A_¡ `p„X$ hp¡_y„ k¥Þe NrZs A\hp _p_y„ R> ¡, L$ pfZ L¡$ s¡ dpÓ
7 Anp¥rlZu S> R> ¡.
Ae_¡ j y Q kh£ j y e\pcpNd¹ Ah[õ\sp:— &
cuódd¡hprcfnÞsy chÞs: kh® A¡h rl— &&11&&
ígp¡L$p\®— : s¡\u sd¡ b^p rhcpN âdpZ¡ kh® dpN®dp„ Dcp flu_¡ cuód_y„ S> fnZ L$ fp¡.
rhh¡Q_— : `p„X$ hp¡_y„ k¥Þe kd\® R> ¡, Ap`Ï„ k¥Þe kd\® _\u. s¡\u sd¡ kh® "Ae_' A¡V$ g¡
ìe|ldp„ âh¡i L$ fhp_p dpN®dp„ `p¡s-`p¡sp_p rhcpN âdpZ¡ Dcp flu cuód_y„ S> fnZ
L$ fp¡. d|gdp„ "Ae_¡jy' `R> u "Q' iåv$ R> ¡ s¡_p¡ Ae_\u AÞe õ\gp¡dp„ `Z Dcp flu
cuód_y„ fnZ L$ fp¡ A¡hp¡ cphp\® R> ¡. k¡_p_y„ fnZ L$ fhpdp„ A_¡ eyÙ L$ fhpdp„ cuód
fp¡L$ pA¡gp fl¡hp\u `p¡sp_y„ fnZ L$ fhpdp„ Dv$ pku_ fl¡ s¡hy„ kçchsy„ lp¡hp\u A_¡ iÓyAp¡
10 AÝepe 1
_bmpC Å¡_pfp lp¡hp\u sd¡ b^p cuód_y„ S> fnZ L$ fp¡.
kÊS> e DhpQ
sõe kÊS> _e_¹ lj¯ Ly $ f y h © Ù : r`spdl:— &
tkl_pv„$ rh_Ûp¡ÃQ¥: i„M„ v$Ýdp¥ âsp`hp_¹— &&12&&
ígp¡L$p\®— : s¡_¡ lj® DÐ`Þ_ L$ f_pf Ly$ fyh©Ù âspù r`spdl¡ dp¡V¡$ \u tkl_pv$ L$ fu i„M
hNpX¹$ é$ p¡.
rhh¡Q_— : ""k¡_p`rs cuód_y„ S> kh® fnZ L$ fp¡'' A¡d vy$ ep£^__y„ `p¡sp_¡ dp_ Ap`_pfy„
hQ_ kp„cmu s¡_¡ lj® DÐ`Þ_ L$ fhp cuód¡ i„M hNpX¹$ é$ p¡. cuód cNhv¹$ c¼s lp¡hp\u
`p¡sp_p¡ `fpS> e \_pf R> ¡ A¡d ÅZsp lsp s¡\u `p¡s¡ Ap_Þv$ \u i„M_pv$ L$ ep£ _\u, `fÞsy
vy$ ep£^__p„ hQ_ kp„cmu s¡_¡ `p¡s¡ lj® DÐ`Þ_ L$ fhp¡ A¡hu âcy_u BÃR> p ÅZu s¡_¡ lj®
DÐ`Þ_ L$ fhp i„M_pv$ L$ ep£. s¡ Ly$ fyAp¡dp„ h©Ù lp¡C, v¡$ i A_¡ L$ pg dp„ S> ¡ L$ fhp ep¡Áe lp¡e s¡
ÅZsp lsp. "r`spdl' lsp s¡ vy$ ep£^__¡ lj® DÐ`Þ_ L$ fhp_y„ L$ pfZ lsy„. tkl_pv$ \u S>
S> e \i¡ A¡d k|Qhsp„ `p¡sp_y„ ip¥e® v$ ip®hhp s¡dZ¡ tkl_pv$ L$ ep£.
ss: i„ M píQ c¡ e ® í Q `Zhp_L$ - Np¡ d y M p:— &
klk¥hpæelÞeÞs k iåv$: sydygp¡@chs¹— &&13&&
ígp¡L$p\®— : `R> u i„Mp¡, c¡fuAp¡, `Zh, Ap_L$ A_¡ Np¡dyM A¡L$ v$ d hpÁep. s¡ AhpS> sydyg
\ep¡.
rhh¡Q_— : eyÙp¡Ðkhdp„ âh©rÑ L$ fph_pf k¡_p`rs_p i„M_p¡ _pv$ kp„cmu kh® k¥Þe_¡
kph^p_ L$ fhp c¡fu rhN¡f¡ hpÆ„Óp¡ hNpX$ hpdp„ Apìep„. d|gdp„ "A¡h' iåv$ R> ¡ s¡\u i„M_pv$
kp„cmu_¡ S> hpÆ„Óp¡ hNpX$ hpdp„ Apìep„ R> ¡, `fÞsy eyÙ_p âpfçc kde¡ `p¡spdp„ ip¥e®_p¡
Aprhcp®h \hp\u hpÆ„Ó hNpX$ hp Å¡CA¡ s¡d hNpX¡$ g _\u. Ap hpÆ„Óp¡ hpNhp\u
`p„X$ hp¡_u k¡_p_¡ `Z eyÙ_p âpfçc_u Mbf `X$ u.
A¡ âdpZ¡ eyÙp¡Ðkhv$ i®L$ i„MÝhr_ kp„cmu `p„X$ hp¡_p k¥Þedp„ `Z eyÙp¡Ðkh
\ep¡ A¡d `p„Q ígp¡L$ \u (— 14— -— 18— ) L$ l¡ R> ¡.
ss: íh¥s¥f¹ le¥f¹ ey¼s¡ dlrs õeÞv$ _¡ [õ\sp¥— &
dp^h: `p„X$ híQ¥h qv$ ìep¥ i„Mp¥ âv$ Ýdsy:&&14&&
ígp¡L$p\®— : `R> u íh¡s Aíhp¡\u Å¡X¡$ gp dp¡V$ p f\dp„ b¡W¡$ gp dp^h A_¡ `p„X$ h¡ qv$ ìe i„Mp¡
hNpX$ ép.
rhh¡Q_— : L$ p¥fhp¡_p k¥Þe_p i„M rhN¡f¡_p Ýhr_ \ep `R> u iyc k|Qh_pf íh¡s Aíhp¡\u
Å¡X¡$ gp, Ó¥gp¡¼e_p¡ rhS> e L$ fhpdp„ kp^_c|s \A¡gp, A[Á_A¡ Ap`¡gp, cNhp__¡ [õ\rs
L$ fhp ep¡Áe, dp¡V$ p, "_[Þv$ Op¡j' _pd_p f\dp„ b¡W¡$ gp c|rd_p¡ cpf lfhp âh©rÑ L$ f_pf
_pfpeZ A_¡ _f¡ A¡V$ g¡ îuL©$ óZ A_¡ ASy> ®_¡ qv$ ìe i„Mp¡ hNpX$ ép. Ap f\ cNhp__p¡ _\u
`Z cNhp_¹ kpfr\ R> ¡, A¡d v$ ip®hhp Aíhp¡_y„ "íh¡s' rhi¡jZ ep¡S> ¡gy„ R> ¡. cNhp__p
f\_p Aíhp¡ rQÓ f„N_p R> ¡, íh¡s _\u, `Z Ap f\_p Aíhp¡ íh¡s R> ¡. îuL©$ óZdpV¡$ Al]
"dp^h' iåv$ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡. "dp' A¡V$ g¡ gÿdu A_¡ "^h' A¡V$ g¡ `rs. "dp^h' iåv$ ep¡S> ¡gp¡
AÝepe 1 11
lp¡hp\u s¡Ap¡_¡ gÿdu_u (— rhS> e gÿdu_u— ) âp[às Aë` kdedp„ S> \i¡ A¡hp¡ A\®
k|Qh¡gp¡ R> ¡. "`p„X$ h' iåv$ \u s¡Ap¡ Þepeu lp¡hp_y„ k|Qìey„ R> ¡. "A_¡' iåv$ \u A¡d S> Zpìey„ R> ¡
L¡$ cNhp__p i„M_p AhpS> `¡W¡$ ASy> ®__p i„M_p¡ AhpS> `Z kh®_p¡ Nh® lf_pfp¡ R> ¡.
`pÊQS> Þe„ ùjuL¡ $ ip¡ v¡ $ hv$ Ñ„ ^_ÊS> e:— &
`p¥ÎX²„$ v$ Ýdp¥ dlpi„M„ cudL$ dp® h©L$ p¡v$ f:&&15&&
ígp¡L$p\®— : ùjuL¡$ i cNhp_¹ îuL©$ óZ¡ "`pÊQS> Þe' _pd_p¡, ^_ÊS> e ASy> ®_¡ "v¡$ hv$ Ñ'
_pd_p¡ A_¡ ce‘f L$ d®hpmp h©L$ p¡v$ f cud¡ dp¡V$ p¡ "`p¥ÎX²$ ' _pd_p¡ i„M hNpX$ ép¡.
rhh¡Q_— : îuL©$ óZ rhN¡f¡_p i„Mp¡ ârkÙ A_¡ dplpÐçehpmp lsp A¡d S> Zphhp s¡Ap¡_p„
_pd b¡ ígp¡L$ (— 15-16— )\u Ap`¡ R> ¡. "ùjuL¡$ i' A¡V$ g¡ B[ÞÖep¡_p Ci. B[ÞÖep¡_p Ci
A¡hp îuL©$ óZ eyÙdp„ âh©Ñ \ep A¡V$ g¡ kh® B[ÞÖep¡ õhs: eyÙdp„ âh©Ñ \i¡ A¡d v$ ip®hhp
Al] "ùjuL¡$ i'— iåv$ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡. îuL©$ óZ¡ "`pÊQS> Þe' i„M hNpX$ ép¡. `ÊQS> _ v¥$ Ðedp„\u
\e¡gp¡ i„M s¡ `pÊQS> Þe. "^_ÊS> e' A¡V$ g¡ ASy> ®_¡ "v¡$ hv$ Ñ' _pd_p¡ A[Á_A¡ Ap`¡gp¡
i„M hNpX$ ép¡. A_¡ cep_L$ L$ d® L$ f_pf cud¡ "`p¥ÎX²$ ' _pd_p¡ dp¡V$ p¡ i„M hNpX$ ép¡.
A_ÞsrhS> e„ fpÅ Ly $ Þ su`y Ó p¡ ey r ^[óW$ f :— &
_Ly $ g : klv¡ $ h íQ ky O p¡ j drZ`y ó `L$ p ¥ & &16&&
ígp¡L$p\®— : Ly$ Þsu_p `yÓ fpÅ eyr^r›$ f¡ "A_ÞsrhS> e' _pd_p¡ A_¡ _Ly$ g s¡dS> klv¡$ h¡
"kyOp¡j' A_¡ "drZ`yó`L$ ' _pd_p i„Mp¡ hNpX$ ép.
rhh¡Q_— : A_Þs A\hp Ak„¿e_p¡ rhS> e S> ¡_p\u \pe s¡hp¡ "A_ÞsrhS> e' i„M
Ly$ Þsu`yÓ fpÅ eyr^r›$ f¡ hNpX$ ép¡. "Ly$ [Þs`yÓ' iåv$ \u A¡d S> Zpìey„ R> ¡ L¡$ Ly$ ÞsuA¡ eyr^r›$ f_¡
eyÙ L$ fhp_u â¡fZp L$ f¡gu. s¡ cNhp_¹_u L©$ `p_p¡ Ar^L$ pfu R> ¡. eyr^r›$ f_u eyÙdp„ âh©rÑ
AphíeL$ R> ¡ A¡d "fpÅ' iåv$ \u k|Qh¡gy„ R> ¡. eyÙdp„ [õ\f s¡ "eyr^r›$ f'. s¡ _pd kp\®L$ R> ¡
A_¡ s¡\u s¡d_y„ kpdÕe® k|Qh¡gy„ R> ¡. _Ly$ g¡ "kyOp¡j' A_¡ klv¡$ h¡ "drZ`yó`L$ ' i„Mp¡
hNpX$ ép.
L$ p íeíQ `fd¡ ó hpk: riMÎX$ u Q dlpf\:— &
^©óV$ Ûyç_p¡ rhfpV$ íQ kpÐeqL$ íQp`fprS> s:&&17&&
Öy ` v$ p¡ Öp¥ ` v¡ $ epíQ kh® i : `© r \hu`s¡ — !— &
kp¥cÖíQ dlpbplz: i„Mp_¹ v$Ýdy: `©\L¹$-`©\L¹$&&18&&
ígp¡L$p\®— : l¡ `©r\hu`rs— ! î¡óW$ ^_yóehpmp L$ píe, dlpf\u riMÎX$ u, ^©óV$ Ûyç_, rhfpV$ ,
A`fprS> s kpÐeqL$ , Öy`v$ , Öp¥`v$ u_p `yÓp¡ A_¡ dlpbplz kycÖp_p `yÓ¡ kh® bpSy> \u Sy> v$ p-
Sy> v$ p i„Mp¡ hNpX$ ép.
rhh¡Q_— : dy¿e-dy¿e ep¡ÙpAp¡ s\p s¡Ap¡_p i„Mp¡_p _pd v$ C AÞe dy¿e k¥r_L$ p¡_p„ _pd
L$ l¡ R> ¡. "L$ píe' A¡V$ g¡ L$ prifpS> , riMÎX$ u dlpf\u R> ¡ A¡V$ g¡ L¡$ iõÓ-ipõÓdp„ âhuZ, A_¡
"Q'(A_¡) iåv$ lp¡hp\u î¡óW$ ^_yóehpmp¡ lsp¡. kycÖp_p¡ `yÓ ArcdÞey dlpbplz R> ¡
A¡V$ g¡ L¡$ eyÙ L$ fhp kd\® R> ¡. "l¡ `©r\hu`rs' A¡ ^©sfpóV²$ _y„ kçbp¡^_ A¡d S> Zphhp L$ f¡gy„
R> ¡ L¡$ Ap b^p¡ A_\® s¢ L$ f¡gp¡ R> ¡. "Sy> v$ p— -— Sy> v$ p' A¡V$ g¡ v$ f¡L$ Sy> v$ p¡-Sy> v$ p¡ Ap¡mMpe s¡hu fus¡
12 AÝepe 1
hNpX$ ép.
k Op¡ j p¡ ^ps® f póV² $ p Zp„ ùv$ e pr_ ìev$ p fes¹ — &
_cíQ `©r\h] Q¥h sydygp¡ ìe_y_pv$ e_¹&&19&&
ígp¡L$p\®— : ApL$ pi A_¡ `©r\hudp„\u ârsÝhr_ L$ fphsp s¡ sydyg AhpS> ¡ ^©sfpóV²$ _p `yÓp¡_p„
ùv$ ep¡_¡ Qufu _p¿ep„.
rhh¡Q_— : ApL$ pidp„\u A_¡ `©r\hudp„\u dp¡V$ p¡ ârsÝhr_ DÐ`Þ_ L$ fphsp `p„X$ h k¥Þe_p
k¥r_L$ p¡_p `pÊQS> Þe rhN¡f¡ i„Mp¡_p âQÎX$ AhpS> ¡ ^©sfpóV²$ _p `yÓp¡_p„ ùv$ ep¡ Qufu _p¿ep„.
Ap AhpS> \u s¡d_p ùv$ e_p kh® DÐkpl_p¡ c„N \ep¡ A_¡ s¡dp„ ce DÐ`Þ_ \ep¡. Ap\u
A¡d k|Qìey„ R> ¡ L¡$ kh® sfa ârsÝhr_ \sp¡ lp¡hp\u `gpe_ L$ fhpdp„ `Z ce R> ¡.
Ap âdpZ¡ AY$ pf (— 2-19— ) ígp¡L$ \u `p„X$ hp¡ ^rd®óW$ A_¡ cNhv¹$ c¼s R> ¡ A¡d
v$ ip®hhp k„Nrs L$ lu.
A\ ìeh[õ\sp_¹ ×ô¹$ hp ^ps®fpóV²$ p_¹ L$ r`ÝhS> :— &
âh©Ñ¡ iõÓkç`ps¡ ^_yf¹ DÛçe `p„X$ h:— &&20&&
ùjuL¡$ i„ sv$ p hp¼ed¹ Bv$ d¹ Apl dlu`s¡— !— &
ígp¡L$p\®— : l¡ dlu`rs— ! `R> u Äepf¡ iõÓkç`ps_u s¥epfu \C Ðepf¡ ^©sfpóV²$ _p `yÓp¡_¡
ìeh[õ\s Å¡C_¡ L$ r`ÝhS> `p„X$ h¡ ^_yj KQy L$ fu_¡ ùjuL¡$ i_¡ Ap (— _uQ¡_y„— ) hp¼e L$ üy„.
rhh¡Q_— : A¡hu fus¡ îuL©$ óZ A_¡ ASy> ®_ _p kdpNd_u hps L$ l¡hp Dce k¥Þe_p
eyÙp¡Ðkh_p¡ h©ÑpÞs L$ üp¡. lh¡ eyÙdp„ âh©Ñ \A¡gp ASy> ®__¡ bÞ^y_pi_p rhQpf\u h¥fpÁe
âpàs \pe R> ¡ s¡ L$ l¡hp rcÞ_ â¾$ d\u Apfçc L$ f¡ R> ¡. ASy> ®__¡ h¥fpÁe \hp_y„ L$ pfZ Qpf
(— 20-23— ) ígp¡L$ \u L$ l¡ R> ¡. "L$ r`ÝhS> ' iåv$ \u ASy> ®__u iõÓp¡_p¡ âep¡N L$ fhp_u QsyfpC
S> Zphu R> ¡. "l¡ dlu`rs— !' kçbp¡^_ fpÅAp¡_p¡ ^d® A¡hp¡ S> lp¡hp_y„ S> Zphhp L$ f¡gy„ R> ¡.
ASy> ®_ DhpQ
k¡_ep¡f¹ Dcep¡f¹ dÝe¡ f\„ õ\pè d¡@Ãeys— !— &&21&&
ephv¹$ A¡sp_¹ r_fuÿe¡@l„ ep¡ÙzL$pdp_¹ Ah[õ\sp_¹— &
L¥$f¹ dep kl ep¡Ùìed¹ A[õd_¹ fZkdyÛd¡— &&22&&
ep¡Ðõedp_p_¹ Ah¡n¡@l„ e A¡s¡@Ó kdpNsp:— &&
^ps®fpóV²$ õe vy$ by®Ù¡f¹ eyÙ¡ râerQL$ uj®h:— &&23&&
ígp¡L$p\®— : l¡ AÃeys— ! Ap fZk„N°pddp„ dpf¡ L$ p¡_u kp\¡ eyÙ L$ fhp_y„ R> ¡ s¡ s¡dS> vy$ óV$
byrÙhpmp L$ p¥fhp¡_y„ râe L$ fhp_u BÃR> p\u eyÙ L$ fhpdpV¡$ s¥epf \e¡gpAp¡_¡ lz„ Å¡C iLy„$ s¡hu
fus¡ bÞ_¡ k¡_pAp¡_u dÝe¡ Ap` dpfp f\_¡ Dcp¡ fpMp¡.
rhh¡Q_— : ASy> ®_¡ îuL©$ óZ_¡ S> ¡ L$ üy„ s¡ Al] L$ l¡gy„ R> ¡. Ap fZk„N°pddp„ eyÙ_p¡ âpfçc \ep
`l¡gp„ S> dpÓ i„M_pv$ \u S> S> ¡Ap¡_p„ ùv$ ep¡ QufpC Nep„ R> ¡, hv$ _ iyóL$ \C Nep„ R> ¡, s\p
cNhp__p ârs`nu lp¡hp\u `p¡sp_p `fpS> e_y„ `Z S> ¡_¡ A_ykÞ^p_ fl¡sy„ _\u A¡hp AÞ^
^©sfpóV²$ _p `yÓp¡_y„ râe L$ fhp BÃR> _pf A_¡ s¡\u AÞ^S> b_¡gp L$ p¥fhk¥Þe_p ¼ep _peL$ p¡_¡
dpfu kp\¡ eyÙ L$ fhp_y„ R> ¡ s¡ lz„ Å¡J s¡ fus¡ dpfp¡ f\ Dce k¡_p_u dÝe¡ Dcp¡ fpMp¡. Ap`
AÝepe 1 13
AÃeys R> p¡ s¡\u Dce k¡_p_u dÝe¡ dpfp¡ f\ fl¡ sp¡ `Z d_¡ L$ p¡C `Z âL$ pf_p¡ ce _\u.
A¡ âdpZ¡ Qpf (— 20-23— ) ígp¡L$ \u eyÙ L$ fhp_p¡ DÛd S> Zpìep¡.
îucpNhs¹ 1&9&44 cuód_u õsyrs D`f_p„ îukybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„
A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„ R> ¡.
kÊS> e DhpQ
A¡ h d¹ D¼sp¡ ùjuL¡ $ i p¡ Ny X $ p L¡ $ i ¡ _ cpfs— !— &
k¡_ep¡f¹ Dcep¡f¹ dÝe¡ õ\p`reÐhp f\p¡Ñdd¹— &&24&&
cuód-Öp¡Z-âdyMs: kh£jp„ Q dlurnspd¹— &
DhpQ `p\® `íe¥sp_¹ kdh¡sp_¹ Ly$ê$_¹ Brs— &&25&&
ígp¡L$p\®— : l¡ cpfs— ! ASy> ®_¡ îuL©$ óZ_¡ Ap âdpZ¡ L$ üy„ Ðepf¡ îuL©$ óZ¡ DÑd f\_¡ Dce
k¡_p_u dÝe¡ cuód Öp¡Z A_¡ kh® fpÅAp¡_u kpd¡ Dcp¡ fpMu_¡ ""l¡ `p\®— ! A¡ A¡L$ W$ p
\A¡gp Ly$ fyAp¡_¡ Å¡'' A¡d L$ üy„.
rhh¡Q_— : "NyX$ pL$ p' A¡V$ g¡ r_Öp_p Ci A\hp r_Öp_¡ Æs_pf ASy> ®_¡ "ùjuL¡$ i' A¡V$ g¡
B[ÞÖep¡_p Ci A\hp B[ÞÖep¡_p â¡fL$ îuL©$ óZ_¡ A¡ âdpZ¡ L$ üy„ Ðepf¡ îuL©$ óZ¡ ASy> ®__p¡
DÑd f\ Dce k¡_p_u dÝe¡ eyÙdp„ `fd Ly$ im cuód, Öp¡Z Apqv$ kh® fpÅAp¡_u kdn
Dcp¡ fp¿ep¡ A_¡ A¡L$ W$ p \A¡gp Ly$ fyAp¡_¡ Å¡hp dpV¡$ ASy> ®__¡ L$ üy„.
rhi¡j— : "NyX$ pL¡$ i' A¡V$ g¡ S> ¡Z¡ spdk— -— r_Öp L$ bS> ¡ L$ fu R> ¡. r_Öp_p kpdpÞe fus¡ ÓZ âL$ pf
1 2
lp¡e R> ¡. spdk r_Öp rdÕep dp¡l_¡ h^pf¡ R> ¡ A_¡ Apkyfcph_¡ L¡$ mh¡ R> ¡. fpS> k r_Öp
3
ifuf, d_ hN¡f¡_¡ kyfrns fpMu_¡ îd_y„ r_hpfZ L$ f¡ R> ¡. kp[ÒhL$ r_Öp_¡ OZu S> ÁepA¡
ep¡Nr_Öp L$ l¡hpdp„ Aph¡ R> ¡. Ap âL$ pf_u r_Öpdp„ ifuf, d_ hN¡f¡ r_íQ¡óV$ v¡$ Mpe R> ¡ R> sp„
`Z ApÞsqfL$ ÅN©rs fl¡ R> ¡. A_¡ A¡ ÅN©rs c°drhjeL$ iÓyAp¡_u kp\¡ rhgpk L$ fhpdp„
dv$ v$ ê$ ` \pe R> ¡.
sÓp`íes¹ [õ\sp_¹ `p\®: r`V¦_¹ A\ r`spdlp_¹— &
ApQpep®_¹ dpsygp_¹ c°pV¦_¹ `yÓp_¹ `p¥Óp_¹ kM]õs\p— &&26&&
íhiy f p_¹ ky ù v$ íQ¥ h k¡ _ ep¡ f ¹ Dcep¡ f r`— &
ígp¡L$p\®— : Ðep„ Dce k¥Þedp„ r`sfpCAp¡, r`spdlp¡, ApQpep£, dpdpAp¡, cpCAp¡, `yÓp¡,
`p¥Óp¡, kMpAp¡, íhiyfp¡ A_¡ rdÓp¡ _¡ Dcp fl¡gp `p\£ Å¡ep.
rhh¡Q_— : cNhp_¡ ASy> ®__¡ Ly$ fyAp¡_¡ Å¡hp_y„ L$ üy„ Ðepf¡ ASy> ®_¡ s¡Ap¡_¡ Å¡ep A¡d Ap v$ p¡Y$
ígp¡L$ dp„ L$ l¡gy„ R> ¡. "Ðep„' A¡V$ g¡ fZk„N°pddp„ Dce k¡_pdp„ Dcp fl¡gp r`s©Ap¡ rhN¡f¡_¡
ASy> ®_¡ Å¡ep.
sp_¹ kduÿe k L$p¥Þs¡e: khp®_¹ bÞ^|_¹ Ah[õ\sp_¹— &27&
L© $ ` ep `feprhóV$ p ¡ rhjuv$ _ ¹ Bv$ d ¹ Ab° h us¹ — &
ígp¡L$p\®— : s¡ kh® bÞ^yAp¡_¡ Dcp fl¡gp Å¡C_¡, M¡v$ L$ fsp¡ `fd L©$ `phi ASy> ®_ Ap âdpZ¡
(— _uQ¡_y„ hQ_— ) bp¡ëep¡.
14 AÝepe 1
rhh¡Q_— : ASy> ®_ nrÓe R> ¡. eyÙp¡Ðkh Å¡C_¡ nrÓe_¡ DÐkpl S> DÐ`Þ_ \hp¡ Å¡CA¡.
R> sp„ eyÙ_p âpfçc kde¡ ASy> ®__¡ DÐkpl DÐ`Þ_ _ \sp„ M¡v$ L¡$ d DÐ`Þ_ \ep¡ s¡
kdÅhhp ""L©$ èp `feprhóV$ :'' "`fd L©$ `phi' A¡hy„ rhi¡jZ ep¡S> ¡gy„ R> ¡. `fd L©$ `p A¡V$ g¡
c[¼sê$ ` L©$ `p.
ASy> ®_ L©$ `phi \C eyÙ _ L$ f¡ sp¡ s¡_¡ fpÄe_u âp[às \pe _rl. fpÄe_u âp[às
_ \pe sp¡ s¡ gp¡L$ _u fnp L$ fu iL¡$ _rl. s¡\u s¡ L©$ `phi \hp\u gp¡L$ fnp \C iL¡$ _rl.
gp¡L$ fnp L$ fu _ iL$ pe s¡hu fus¡ ASy> ®_ L©$ `phi L¡$ d \ep¡ A¡hu i„L$ p \pe, s¡ v|$ f L$ fhp
"bÞ^|_¹' "bÞ^yAp¡_¡' iåv$ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡. S> ¡d_u `pk¡ fpÄe R> ¡ s¡ `Z `p¡sp_p bÞ^yAp¡ R> ¡,
A_¡ s¡\u s¡ `Z gp¡L$ fnp L$ fhp kd\® R> ¡. s¡\u ASy> ®_ L©$ `phi \hp\u gp¡L$ fnp \su
AV$ L$ hp_u _\u.
ASy> ®_ DhpQ
×óV¹$h¡$d„ õhS> _„ L©$óZ eyeyÐky„ kdy`[õ\sd¹— &&28&&
kuv$ [ Þs dd NpÓprZ dy M „ Q `qfiy ó ers— &
h¡ ` \y í Q ifuf¡ d¡ fp¡ d lj® í Q Åes¡ — &&29&&
ígp¡L$p\®— : l¡ L©$ óZ— ! Ap õhS> _p¡_¡ eyÙ L$ fhp Ec¡gp Å¡C_¡ dpfp NpÓp¡ rir\g \C Åe
R> ¡, dyM kyL$ pC Åe R> ¡, dpfp ifufdp„ L$ ç` \pe R> ¡ A_¡ ê„$ hpX$ p„ Dcp \C Åe R> ¡.
rhi¡j— : ASy> ®_ `p¡sp_u kp\¡ Sy> v$ p— -— Sy> v$ p âL$ pf_p kN`Z ^fph_pfpAp¡_¡ "õhS> _' iåv$ \u
rdÕep dp¡l ^pfZ L$ fu_¡ L$ ë`_p L$ f¡ R> ¡. Ap A¡_p¡ iyÙ A_¡ hpõsrhL$ cph _\u A¡ L$ pfZ¡
A¡_¡ L$ [ë`s dp¡l_p¡ _pi L$ fhp cNhp_¹ ""ssp¡ eyÙpe eyÄeõh _¥h„ `p`d¹ Ahpàõerk''
Ðepf¡ sy„ eyÙdp„ kpd¡g \C Å; s_¡ `p` _rl gpN¡— A¡hp¡ D`v¡$ i Ap`¡ R> ¡. L$ pfZ L¡$ ,
L$ [ë`s cph_p¡ _pi \ep rh_p iyÙ cph Aphu i¼sp¡ _\u. Æh_¡ õhS> _ sp¡ AÞsep®du
S> b_u iL¡$ R> ¡. L$ pfZ Æh A„i R> ¡; AÞsep®du A„iu R> ¡. A¡V$ g¡ Æh_p õhcph^d®\u S>
A„iu kp\¡ A¡_¡ r_Ðe kçbÞ^ R> ¡. L$ pë`r_L$ kçbÞ^ L$ fsp„ r_Ðe kçbÞ^_¡ V$ L$ phhp¡ S> ê$ fu
R> ¡. A_¡ A¡ S> L$ pfZ¡ gp¡L$ ìehlpfdp„ âQrgs ipõÓp¡_¡ dp¡lipõÓp¡ L$ l¡hpdp„ Apìep R> ¡.
NpÎX$ u h„ ö„ k s¡ lõsps¹ ÐhL¹ $ Q ¥ h `qfv$ ü s¡ — &
_ Q i¼_p¡çehõ\psy„ c°dsuh Q d¡ d_:— &&30&&
ígp¡L$ p\®— : NpÎX$ uh lp\dp„\u kfu Åe R> ¡ A_¡ ÐhQp bm¡ R> ¡. Dcp¡ fl¡hp_u dpfpdp„ i[¼s
_\u. dpfy„ d_ cdsy„ lp¡e s¡hy„ S> Zpe R> ¡.
r_rdÑpr_ Q `íeprd rh`fuspr_ L¡ $ i h— !— &
_ Q î¡ep¡@_y`íeprd lÐhp õhS> _dplh¡— &&31&&
ígp¡L$p\®— : l¡ L¡$ ih— ! lz„ rh`fus r_rdÑp¡ Å¡J Ry> „. õhS> __¡ eyÙdp„ lZu_¡ lz„ L$ p„C î¡e Å¡sp¡
_\u.
rhh¡Q_— : vy$ Ny®Z\u cf¡gp `pù Æhp¡_¡ `Z dp¡n Ap`_pf l¡ L¡$ ih— ! lz„ rh`fus r_rdÑp¡
Å¡J Ry> „. õhS> __¡ eyÙdp„ lZu fpÄe âpàs L$ fu_¡ fpÄe L$ fhy„ rhN¡f¡ kh® rh`fus `qfZpdp¡
R> ¡. L$ pfZ L¡$ cNhv$ ue_¡ s¡d L$ fhy„ DrQs _\u. õhS> __¡ eyÙdp„ lZhp\u î¡e: S> Zpsy„
AÝepe 1 15
_\u. Ap`_u L©$ `pê$ ` c[¼s_u âp[às s¡\u \hp_u _\u. cNhÐL©$ `pê$ ` c[¼s A¡ S> î¡e R> ¡
A_¡ s¡_u âp[às õhS> __¡ eyÙdp„ lZhp\u \hp_u _\u.
_ L$p„n¡ rhS> e„ L©$óZ— ! _ Q fpÄe„ kyMpr_ Q— &
qL»$ _p¡ fpÄe¡_ Np¡rhÞv$— ! qL»$ cp¡N¥f¹ Ærhs¡_ hp— &&32&&
ígp¡L$p\®— : l¡ L©$ óZ— ! lz„ rhS> e_u, fpÄe_u A_¡ kyM_u BÃR> p fpMsp¡ _\u. l¡ Np¡thv$ — !
Adpf¡ fpÄe\u, cp¡Np¡\u A\hp Ærhs\u iy„ âep¡S> _— R> ¡— ?
rhh¡Q_— : l¡ L©$ óZ— ! d_¡ Ap`_u L©$ `pê$ ` c[¼s_u S> S> ê$ f R> ¡, s¡ S> î¡e R> ¡. s¡ rh_p
rhS> e, fpÄe A_¡ kyM dpf¡ Å¡Csp„ _\u. Np¡rhÞv$ — ! Adpf¡ fpÄe_y„, cp¡Np¡_y„ A\hp
Ærhs_y„ iy„ âep¡S> _ R> ¡— ? Adpf¡ Ap`_p rh_p s¡Ap¡_y„ L$ p„C `Z âep¡S> _ _\u. "l¡
Np¡rhÞv$ — !' A¡ kçbp¡^_\u A¡hp¡ cph S> Zpìep¡ R> ¡ L¡$ S> ¡d h°S> hpkuAp¡_p BÞÖ \C Ap`¡
s¡d_¡ kyMcp¡N (— Ap_Þv$ — ) L$ fpìep¡, s¡ S> âdpZ¡ c¼sp¡_¡ L$ fphhy„ ep¡Áe R> ¡.
e¡jpd¹ A\£ L$p„rns„ _p¡ fpÄe„ cp¡Np: kyMpr_ Q— &
s Bd¡@h[õ\sp eyÙ¡ âpZp_¹ Ðe¼Ðhp ^_pr_ Q— &&33&&
ApQpep®: r`sf: `yÓpk¹ s\¥h Q r`spdlp:— &
dpsygp: íhiyfp: `p¥Óp: íepgp: kçb[Þ^_k¹ s\p&&34&&
ígp¡L$p\®— : S> ¡Ap¡_¡ dpV¡$ Adpf¡ fpÄe, cp¡N A_¡ kyM_u BÃR> p lsu s¡ ApQpep£, r`s©Ap¡,
`yÓp¡ s\p r`spdlp¡, dpdpAp¡, íhiyfp¡, `p¥Óp¡, kpmpAp¡ A_¡ kçbÞûAp¡ âpZ A_¡ ^_ _p¡
ÐepN L$ fu_¡ eyÙdp„ Dcp fl¡gp R> ¡— &&33-34&&
rhh¡Q_— : spf¡ `p¡sp_¡ fpÄe_u, cp¡N_u A_¡ kyM_u BÃR> p _ lp¡e sp¡ L$ p„C _rl `fÞsy
spfp kNp„-kçbÞûAp¡ rhN¡f¡_¡ s¡hu BÃR> p lp¡hp\u s¡d_¡ dpV¡$ eyÙ L$ fu fpÄe rhN¡f¡ âpàs
L$ fhp„ Å¡CA¡ A¡hu i„L$ p \pe sp¡ s¡_¡ v|$ f L$ fhp Ap ígp¡L$ p¡ ep¡S> ¡gp R> ¡. ApQpep£, r`s©Ap¡
rhN¡f¡ S> ¡ gp¡L$ p¡dpV¡$ fpÄe_u BÃR> p lsu s¡ sp¡ âpZ A_¡ ^_ _p¡ ÐepN L$ fu_¡ eyÙdp„ dfhp
Aphu Dcp R> ¡. s¡Ap¡_¡ dpfuA¡ Ðepf¡ fpÄepqv$ âpàs \pe A_¡ s¡ `R> u Ad¡ Æhsp fluA¡
A_¡ fpÄe cp¡Nhu iL$ uA¡. `fÞsy Adpf¡ s¡ Å¡Csy„ _\u. s¡\u fpÄe, cp¡N A_¡ kyM_y„ L$ p„C
âep¡S> _ _\u.
A¡sp_¹ _ lÞsyd¹ BÃR> prd Â_sp¡@r` d^yk|v$_— !— &
Ar` Ó¥gp¡¼éfpÄeõe l¡sp¡: qL$Þ_y dluL©$s¡— &&35&&
ígp¡L$p\®— : l¡ d^yk|v$ _— ! s¡Ap¡ d_¡ lZsp lp¡e sp¡`Z Ó¥gp¡¼e_p fpÄedpV¡$ `Z s¡d_¡
lZhp lz„ BÃR> sp¡ _\u sp¡ `©ÕhudpV¡$ L¡$ dS> — BÃRy> „— ?
rhh¡Q_— : sy„ s¡Ap¡_¡ _rl lZ¡ sp¡ `Z s¡Ap¡ s_¡ sp¡ lZi¡ S> , dpV¡$ s¡Ap¡_¡ lZhp A¡ S>
ep¡Áe R> ¡ A¡hu i„L$ p \pe s¡ v|$ f L$ fhp Ap ígp¡L$ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡. s¡Ap¡\u lZphy„ A\hp s¡d_¡ lZu
Ó¥gp¡¼e_y„ fpÄe cp¡Nhhy„ A¡ b¡dp„\u dpfu BÃR> pdp„ Aph¡ s¡ `kÞv$ L$ fhp_y„ d_¡ L$ l¡hpdp„ Aph¡
sp¡ `Z lz„ s¡Ap¡\u lZphp_y„ S> `k„v$ L$ fy„, `fÞsy s¡d_¡ lZu_¡ Ó¥gp¡¼e_y„ fpÄe `k„v$ L$ f„y
_rl. Al] sp¡ s¡d_¡ lZu_¡ dpÓ `©Õhu_y„ AdyL$ rhõspf_y„ fpÄe dmhp_y„ R> ¡. s¡ dpV¡$ lz„
s¡Ap¡_¡ L¡$ d lÏ„— ? "l¡ d^yk|v$ _' kçbp¡^_\u A¡d S> Zpìey„ R> ¡ L¡$ Ap`_u kplpèehpmp d_¡
16 AÝepe 1
s¡Ap¡ lZhp kd\® _\u S> . (— "d^y' _pd_p¡ v¥$ Ðe b°ûpÆ `pk¡\u h¡v$ p¡_¡ R> u_hu Nep¡ lsp¡.
cNhp_¡ dÐõe_y„ ê$ ` ^pfZ L$ fu_¡ s¡_¡ dpep£ A_¡ h¡v$ p¡_p¡ DÙpf L$ ep£— ).
r_lÐe ^ps®fpóV²$p_¹ _: L$p âurs: õepv¹$ S> _pv®$_— !&
`p`d¡hpîe¡v¹$ Aõdp_¹ lÐh¥sp_¹ Apsspre_:— &&36&&
ígp¡L$p\®— : l¡ S> _pv®$ _— ! ^©sfpóV²$ _p `yÓp¡_¡ lZu_¡ Ad_¡ iy„ Ap_Þv$ \hp_p¡— ? Ap
ApsspreAp¡_¡ lZhp\u Ad_¡ `p` S> \hp_y„— !
rhh¡Q_— : kh® ArhÛp v|$ f L$ f_pf l¡ S> _pv®$ _— ! AÞ^ ^©sfpóV²$ _p `yÓp¡ op_ frls lp¡hp\u
s¡Ap¡ ApQpe®, Nyfy rhN¡f¡_p¡ Ops \pe s¡hp eyÙdp„ âh©Ñ fl¡, `Z Ad¡ Ap`_p k¡hL$ p¡
lp¡hp\u op_ frls _\u. Ad¡ Ap`_p c¼sp¡ lp¡hp\u eyÙ L$ fhy„ A¡ AdpfpdpV¡$ DrQs _\u
A¡d "l¡ S> _pv®$ _' A¡ kçbp¡^_\u S> Zpìey„ R> ¡. AÞ^ ^©sfpóV²$ _p op_×rô$ rh_p_p `yÓp¡_¡
dpfhp\u Ad_¡ iy„ Ap_Þv$ \hp_p¡— ? s¡d L$ fhp\u Ad_¡ L$ p„C `Z Ap_Þv$ \hp_p¡ _\u.
"^©sfpóV²$ _p `yÓ' iåv$ \u A¡d S> Zpìey„ R> ¡ L¡$ s¡Ap¡ Ap`_¡ ÅZsp _\u s¡\u s¡Ap¡ s¡d L$ f¡
1 2 3
s¡ ep¡Áe R> ¡. s¡Ap¡ Apsspeu R> ¡. L$ pfZ L¡$ A[Á_\u bpm_pf T¡f Ap`_pf iõÓ lp\dp„
gC dpfhp Aph_pf 4^_ gC g¡_pf 5n¡Ó A\hp c|rd gC g¡_pf A_¡ 6õÓu_¡ gC S> _pf—
A¡ R> Apsspeu L$ l¡hpe R> ¡. ^ps®fpóV²$ vy$ ep£^__¡ Ap kh® L$ pe® L$ f¡gp„ R> ¡. """Apsspre_¡
Aphsp¡ Å¡C rhQpf L$ ep® rh_p lZhp¡. Apsspre_p¡ h^ L$ f_pf_¡ L$ p„C v$ p¡j \sp¡ _\u'' A¡hp
^d®ipõÓ s\p A\®ipõÓ _p r_edp¡ R> ¡. s¡\u ^ps®fpóV²$ _¡ lZhp¡ Å¡CA¡ A¡d L$ l¡sp lp¡ sp¡ s¡
`Z DrQs _\u L$ pfZ L¡$ Ad¡ c[¼s BÃR> uA¡ R> uA¡. A\®ipõÓ A_¡ ^d®ipõÓ c[¼sdpN®\u
vy$ b®g R> ¡. s¡\u Apsspeu_p¡ `Z h^ L$ fhp\u Ad_¡ `p` S> \pe. `p` \hp\u
cNhÐkçbÞ^dp„ rhÂ_ Aph¡.
sõdp_¹ _plp® he„ lÞsy„ ^ps®fpóV²$p_¹ õhbpÞ^hp_¹— &
õhS> _„ rl L$\„ lÐhp kyrM_: õepd dp^h— !— &&37&&
ígp¡L$p\®— : s¡\u Ap`Z¡ õhbpÞ^h ^ps®fpóV²$ p¡_¡ lZhp ep¡Áe _\u. l¡ dp^h— ! õhS> _p¡_¡
lZu_¡ Ad¡ L¡$ d kyMu \CA¡— ?
rhh¡Q_— : ""Ap`Z¡ ^ps®fpóV²$ p¡_¡ lZhp ep¡Áe _\u'' A¡ hp¼edp„ "Ap`Z¡' `v$ _p¡ âep¡N
L$ f¡gp¡ R> ¡. s¡\u Adpf¡ sp¡ Ap`_u k„Ns S> kyMê$ ` R> ¡, Ap` S> Adpfp õhS> _ R> p¡ A¡d
k|Qhpe R> ¡. "l¡ dp^h' kçbp¡^_\u A¡d S> Zpìey„ R> ¡ L¡$ Adpf¡ gÿdu rhN¡f¡_u S> ê$ f
_\u(— dp— =— gÿduÆ, ^h— =— `rs— ).
eÛàe¡ s ¡ _ `íe[Þs gp¡ c p¡ ` lsQ¡ s k:— &
Ly $ g neL© $ s „ v$ p ¡ j „ rdÓÖp¡ l ¡ Q `psL$ d ¹ — &&38&&
L$\„ _ o¡ed¹ Aõdprc: `p`pv¹$ Aõdp_¹ r_hrs®syd¹— &
Ly$ gneL©$ s„ v$ pj„ â`íe[v¹$ c$ f¹ S> _pv®$ _— !— &&39&&
ígp¡L$p\® : l¡ S> _pv®$ _— ! gp¡c\u _óV$ \A¡gp rQÑhpmp Ap L$ p¥fhp¡_¡ Ly$ gne\u \sp v$ p¡j A_¡
rdÓÖp¡l_p `psL$ _y„ Å¡L¡$ cp_ _\u sp¡ `Z Ly$ gne\u \sp v$ p¡j_¡ ÅZ_pf Adpf¡ Ap
`p`\u v|$ f fl¡hp_y„ L¡$ d _ ÅZhy„— ?— &&38-39&&
AÝepe 1 17
Ly $ gne¡ âZíe[Þs Ly $ g^dp® : k_ps_p:— &
^d£ _óV¡$ Ly$g„ L©$Ðõ_d¹ A^dp£@rcchÐeys— &&40&&
ígp¡L$p\®— : Ly$ g_p¡ ne \pe Ðepf¡ k_ps_ Ly$ g^dp£_p¡ _pi \pe R> ¡. ^d®_p¡ _pi \pe Ðepf¡
A^d® ApMp Ly$ gdp„ ìepù Åe R> ¡.
rhh¡Q_— : Ly$ gne\u \sp `p`_p ce\u _rl, `fÞsy gp¥qL$ L$ ce\u S> Ap eyÙ L$ fhp
BÃR> sp¡ _\u A¡hu Å¡ i„L$ p \pe sp¡ s¡ v|$ f L$ fhp Ly$ gne\u \sp v$ p¡jp¡ Al]\u `p„Q (— 40— -
— 44— ) ígp¡L$ p¡\u hZ®h¡ R> ¡. Ly$ m_p¡ ne \pe Ðepf¡ k_ps_ A¡V$ g¡ âpQu_ `fç`fp âpàs
Ly$ g^dp£_p¡ âZpi \pe R> ¡. "âZpi' A¡V$ g¡ `yfp¡ _pi, kç`|Z® _pi. Ly$ g^dp£_p¡ kç`|Z® _pi
\pe R> ¡ A¡V$ g¡ afu\u Ly$ g^dp£_p¡ Dv$ e \hp_p¡ kçch `Z fl¡sp¡ _\u. Ad¡ `p\® A¡V$ g¡
`©\p_p `yÓ R> uA¡. `©\p_p kçbÞ^\u Ap`¡ Adpfp¡ A„NuL$ pf L$ f¡gp¡ lp¡hp\u Adpfp¡ Ly$ g^d®
Ap`_u c[¼s S> R> ¡. s¡_p¡ _pi \pe s¡hp Ap `p`\u Adpf¡ v|$ f fl¡hy„ S> Å¡CA¡.
lpg Ly$ g^d®_p¡ _pi \i¡ sp¡ `Z crhóedp„ âl¹gpv$ S> ¡hp¡ c¼sLy$ gdp„ Ahsfi¡ sp¡
Ly$ g_p¡ DÙpf L$ fi¡, dpV¡$ nrÓep¡_p ^d® ip¥e®_p¡ Aprhcp®h L$ fu_¡ eyÙ L$ fhy„ DrQs R> ¡ A¡hu
i„L$ p \pe sp¡ s¡_¡ v|$ f L$ fhp L$ l¡ R> ¡ L¡$ ^d®_p¡ _pi \pe Ðepf¡ A^d® ApMp Ly$ m_¡ ìepù fl¡ R> ¡
s¡\u crhóedp„ `Z A¡hp¡ L$ p¡C c¼s Ly$ gdp„ Ahsfhp_p¡ kçch fl¡sp¡ _\u A¡d rhi¡j
õ`óV$ L$ fhp _uQ¡_p¡ ígp¡L$ ep¡S> ¡ R> ¡— :—
A^dp®rcchps¹ L©$ óZ— ! âvy$ óe[Þs Ly$ g[õÓe:— &
õÓujy vy$óV$pky hpóZ£e— ! Åes¡ hZ®k„L$f:— &&41&&
ígp¡L$p\®— : l¡ L©$ óZ— ! A^d® ìepù fl¡hp\u Ly$ gõÓuAp¡ v|$ rjs \pe R> ¡. l¡ hpóZ£e— ! õÓuAp¡
v|$ rjs \pe Ðepf¡ âÅ hZ®k„L$ f \pe R> ¡.
rhh¡Q_— : Ly$ gdp„ A^d® ìepù fl¡ Ðepf¡ Ly$ g_u õÓuAp¡ ìercQpqfZu A_¡ v$ p¡jhpmu \hp\u
hZ®k„L$ f âÅ DÐ`Þ_ \pe R> ¡. s¡dp„ âl¹gpv$ S> ¡hp¡ c¼s Ahspf gC Ly$ g_p¡ DÙpf L$ fi¡
A¡hu Apip L¡$ d fl¡— ? "l¡ hpóZ£e— !' kçbp¡^_\u A¡d S> Zpìey„ R> ¡ L¡$ kpfp Ly$ gdp„ DÐ`Þ_
\A¡gp lp¡e s¡d_p Ly$ gdp„ hZ®k„L$ f âÅ DÐ`Þ_ \pe s¡ ep¡Áe _\u.
k„$ L$ fp¡ _fL$ pe¥h Ly$ gÂ_p_p„ Ly$ gõe Q— &
`s[Þs r`sfp¡ ü¡jp„ gyàsr`ÎX$ p¡v$ L$ r¾$ ep:— &&42&&
ígp¡L$p\®— : k„L$ f (— âÅ— ) Ly$ g_p¡ _pi L$ f_pfpAp¡_¡ A_¡ Ly$ g_¡ _fL$ dp„ S> dp¡L$ g¡ R> ¡. s¡d_p
`|h®Å¡_u r`ÎX$ p¡v$ L$ r¾$ ep_p¡ gp¡` \hp\u s¡Ap¡_p¡ `ps \pe R> ¡.
rhh¡Q_— : "r`ÎX$ p¡v$ L$ r¾$ ep' A¡V$ g¡ îpÙ rhN¡f¡_p gp¡` \pe R> ¡, L$ pfZ L¡$ hZ®k„L$ f âÅ\u
îpÙ rhN¡f¡ \sp„ _\u. îpÙ rhN¡f¡ _ \hp\u `|h®Å¡A¡ ^d®_y„ ApQfZ L$ fu S> ¡ õhN® rhN¡f¡
gp¡L$ _u âp[às L$ fu lp¡e s¡dp„\u s¡Ap¡_p¡ `ps \pe R> ¡. A¡h— =— S> iåv$ \u A¡d S> Zpìey„ R> ¡ L¡$
_fL$ dp„ `X$ u `p` cp¡Nìep `R> u `Z s¡dp„\u s¡Ap¡_p¡ DÙpf \sp¡ _\u.
v$p¡j¥f¡s¥: Ly$gÂ_p_p„ hZ®k„L$fL$pfL¥$:— &
DÐkpÛÞs¡ Års^dp®: Ly$g^dp®íQ ipíhsp:— &&43&&
ígp¡L$p\®— : Ly$ g_p¡ _pi L$ f_pfpAp¡_p hZ®k„L$ f DÐ`Þ_ L$ f_pf Ap v$ p¡jp¡\u k_ps_ Ly$ g^dp£
18 AÝepe 1
A_¡ Års^dp£_p¡ _pi \pe R> ¡.
rhh¡Q_— : d|gdp„ "Q— =— A_¡' iåv$ R> ¡ s¡_p¡ A\® Ly$ g^d® A_¡ Års^d® kp\¡ Apîd^d®_p¡
`Z _pi \pe R> ¡ A¡hp¡ R> ¡.
DÐkÞ_Ly $ g ^dp® Z p„ d_y ó epZp„ S> _pv® $ _ — !— &
_fL¡ $ r_es„ hpkp¡ chsuÐe_y i y î y d — &&44&&
ígp¡L$p\®— : l¡ S> _pv®$ _— ! S> ¡Ap¡_p Ly$ g^dp£_p¡ _pi \A¡gp¡ lp¡e s¡hp d_yóep¡_p¡ _fL$ dp„ r_es
hpk \pe R> ¡ A¡d Ad¡ kp„cþey„ R> ¡. "l¡ S> _pv®$ _— !' kçbp¡^_\u A¡d S> Zpìey„ R> ¡ L¡$ Ap`_p
kçbÞ^ hNf_p_¡ ArhÛp_p¡ kçbÞ^ \hp\u s¡Ap¡_u A¡hu v$ ip \pe R> ¡.
Ap âdpZ¡ op_ lsy„ sp¡ eyÙ_u s¥epfu S> ip dpV¡$ L$ fu, A¡hp¡ âí_ Dv¹$ ch¡ s¡ dpV¡$
L$ l¡ R> ¡— :
Alp¡ bs dlÐ`p`„ L$ s y ¯ ìehrksp hed¹ — &
ev¹$ fpÄekyM-gp¡c¡_ lÞsy„ õhS> _dyÛsp:— &&45&&
ígp¡L$p\®— : Alp¡— ! Af¡ fpÄekyM_p gp¡c\u õhS> __¡ lZhp s¥epf \ep s¡ Ad¡ dp¡Vy„$ `p`
L$ fhp_p¡ ìehkpe L$ f¡gp¡.
rhh¡Q_— : fpÄedpV¡$ Aphy„ `p` L$ fhy„ `X$ i¡ A¡hy„ cp_ `l¡gp„ _ lsy„. blz M¡v$ \pe R> ¡ L¡$ Ad¡
Aphy„ `p` L$ fhp Aop_\u s¥epf \e¡gp. M¡v$ kp\¡ ApíQe®_u hps R> ¡ L¡$ Ad¡ A¡hu s¥epfu
L$ fu. L$ pfZ L¡$ S> ¡_¡ dpV¡$ fpÄe âpàs L$ fhp_y„ lsy„ s¡Ap¡_¡ S> fpÄe âpàs L$ fhp dpfhp s¥epf
\ep R> uA¡.
""sy„ s¡d_¡ _rl lZ¡ sp¡ s¡Ap¡ s_¡ lZi¡'' A¡d L$ l¡hpdp„ Aph¡, s¡\u _uQ¡_p¡ ígp¡L$
L$ l¡ R> ¡— :
eqv$ dpd¹ AâsuL$ pfd¹ AiõÓ„ iõÓ`pZe:— &
^ps®fpóV²$p fZ¡ lÞey: s_¹ d¡ n¡dsf„ ch¡s¹— &&46&&
ígp¡L$p\®— : Å¡ lp\dp„ iõÓhpmp ^ps®fpóV²$ p¡ âsuL$ pffrls A_¡ iõÓfrls d_¡ fZdp„ lZ¡
sp¡ dpfy„ h^pf¡ î¡e: \pe.
rhh¡Q_— : "âsuL$ pf' A¡V$ g¡ bv$ gp¡. bv$ gp¡ _rl Ap`_pf A\hp kpdp¡ âlpf _rl L$ f_pf
A¡hp iõÓfrls d_¡ ^©sfpóV²$ _p `yÓp¡ lZ¡ sp¡ dpfy„ h^pf¡ î¡e \pe, L$ pfZ L¡$ â\d
bÞ^yAp¡_¡ lZhp_p¡ S> ¡ DÛd d¢ L$ ep£ s¡_y„ âpe[íQÑ \pe. hmu Ap`_u k[Þ_r^dp„ dpfy„
dfZ \pe A¡ S> dpfy„ Ar^L$ î¡e:
kÊS> e DhpQ
A¡hd¹ D¼Ðhp@Sy> ®_: k„¿e¡ f\p¡`õ\ D`prhis¹— &
rhk©Äe kif„ Qp`„ ip¡L$-k„rhÁ_-dp_k:— &&47&&—
ígp¡L$p\®— : Apd L$ lu_¡ ip¡L$ \u rMÞ_ d_hpmp¡ ASy> ®_ fZc|rddp„ bpZkrls ^_yj¹ sÆ
v$ C_¡ f\dp„ b¡W$ p¡.
rhh¡Q_— : eyÙ A_¡ eyÙ L$ fhp\u âpàs \hp_y„ fpÄe A¡ bÞ_¡ c[¼sdp„ AÞsfpeê$ `
lp¡hp\u ASy> ®__¡ s¡dp„\u L$ p¡C_u BÃR> p _ lsu. s¡\u Ap âdpZ¡ eyÙ _rl L$ fhp s¡Z¡ L$ üy„.
AÝepe 1 19
R> sp„ cNhp_¡ L$ p„C DÑf Apàep¡ _rl, s¡\u c[¼sop_ âpàs L$ fhpdpV¡$ ip¡L$ \u d_ rMÞ_
\ey„, A_¡ bpZ s\p ^_yj_¡ sÆ f\dp„ b¡W$ p¡.
Ap â\d AÝepe D`p¡v¹$ Opsê$ ` R> ¡. Ap AÝepedp„ ASy> ®__p rhjpv$ _„y hZ®_ L$ f¡gy„
R> ¡. ASy> ®__¡ rhjpv$ \hp_y„ L$ pfZ L©$ `p R> ¡. gp¡L$ A_¡ ipõÓ _p r_edp¡_y„ Ars¾$ dZ L$ fu s¡
L©$ `p`fhi \C eyÙ L$ fhp BÃR> sp¡ _\u. Ap ASy> ®__y„ Aps®`Ï„ A\hp Aprs® v$ ip®h¡ R> ¡.
buÅ AÝepe_p Apfçc_p ígp¡L$ p¡dp„ `Z ASy> ®_ Aps® R> ¡ A¡d S> Zpe R> ¡. s¡\u Ap â\d
AÝepe âep¡S> _ frls R> ¡ A¡hu i„L$ p L$ fhu _rl, L$ pfZ L¡$ Ap â\d AÝepedp„ ASy> ®_dp„
L©$ `p_p¡ Aph¡i L¡$ hu fus¡ \ep¡ s¡ `Z L$ l¡gy„ R> ¡. s¡\u Ap AÝepe D`p¡v¹$ Opsê$ ` R> ¡,
âep¡S> _frls _\u. s¡\u S> `Ú `yfpZdp„ Nusp dplpÐçedp„ ""s¡\u â\d AÝepe_p¡ S> ¡
`pW$ L$ f¡ A_¡ s¡_y„ õdfZ L$ f¡ s¡_¡ chkpNf sfhp¡ L$ qW$ _ fl¡sp¡ _\u'' A¡d Ap AÝepe_p
`pW$ rhN¡f¡_p ag_y„ r_ê$ `Z L$ f¡gy„ R> ¡.
Brs îudv¹$cNhv¹$Nuspky D`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

îuL©$óZpS> ®y_k„hpv¡$ "ASy> ®_rhjpv$ep¡Np¡' _pd
â\d: AÝepe:— &&1&&
20 AÝepe 1
&& AÝepe 2 &&
kp„¿e-ep¡N
`l¡gp AÝepedp„ ASy> ®__¡ \e¡g h¥fpÁe A_¡ s¡_¡ \e¡g vy$ :M L$ üy„. Ap vy$ :M A_¡
h¥fpÁe_¡ gu^¡ s¡ kp„¿e A_¡ ep¡N ipõÓ ÅZhp_p¡ Ar^L$ pfu R> ¡ A¡d rkÙ \ey„. h¥fpÁe,
kp„¿e, ep¡N, s`, A_¡ L¡$ ih_u c[¼s A¡ `p„Q rhÛp_p `h® (— rhcpN— ) R> ¡
(— sÒhv$ u`— 1&45— ), A_¡ s¡\u `pR> m\u cNhp_¹dp„ âh¡i L$ fph¡ s¡hp R> ¡, A_¡ ApÐdp_p
õhê$ `_p e\p\® op_dp„ byrÙ_¡ [õ\f L$ fph_pfp R> ¡. A¡ âdpZ¡ ApÐdp_y„ op_ ×Y$ \sp„
Ap`Z¡ cNhp_¹_p A„i R> uA¡ A¡hy„ cp_ \pe A_¡ s¡\u cNhp_¹_p¡ Apîe L$ fhpdp„ Apv$ f
\pe. cNhp_¹_p¡ Apîe S> ¡_¡ lp¡e s¡_y„ L$ pe® A¡ R> ¡ L¡$ s¡Z¡ cNhp_¹_u Apop_y„ `pg_ L$ fhy„,
L$ pfZ L¡$ cNhp_¹_u Apop âdpZ¡ hs®hy„ A¡ S> s¡_p¡ ^d® R> ¡. s¡\u S> ASy> ®_¡ `Z kp„¿e A_¡
ep¡N _p D`v¡$ i `R> u cNhp_¹_p¡ Apîe âpàs L$ fu s¡d_u Apop âdpZ¡ eyÙ L$ f¡gy„ R> ¡.
ASy> ®_ `yrô$ rdî dep®v$ pc¼s R> ¡. A¡hp c¼s_u dpÓ kp„¿edp„S> fyrQ \su _\u,
s¡\u kp„¿e A_¡ ep¡N _p D`v¡$ i_u hÃQ¡ cNhp_¡ s¡_¡ s¡_p ^d®_p¡ bp¡^ L$ f¡gp¡ R> ¡. ASy> ®__¡
`yrô$ dpN®_y„ cp_ \pe s¡ dpV¡$ cNhp_¡ s¡_¡ Ap s¡_p ^d®_p¡ D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡.
Ap buÅ AÝepedp„ ASy> ®__p¡ ip¡L$ â\d hZ®h¡gp¡ R> ¡ (— ígp¡.1&9— ). `R> u
cNhp_¡ s¡_¡ L$ f¡g kp„¿e_p¡ D`v¡$ i S> Zph¡gp¡ R> ¡ (— ígp¡.10&30— ). Ðepf `R> u cNhp_¹
ASy> ®__¡ s¡_p ^d®_p¡ D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡. (— ígp¡.31&38— ), A_¡ `R> u ep¡N_p¡ D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡
(— ígp¡.39— &— 72— ). A¡hu fus¡ ip¡L$ ê$ ` kdyÖdp„ X|$ b¡gp ASy> ®__¡ `p¡sp_p¡ ÅZu v$ epmy îuL©$ óZ¡
s¡_¡ kp„¿e A_¡ ep¡N _p¡ D`v¡$ i L$ fu s¡_p¡ DÙpf L$ ep£.
Nep AÝepe_p AÞs¡ A¡d L$ l¡gy„ R> ¡ L¡$ ip¡L$ \u rMÞ_ \A¡g d_hpmp¡ ASy> ®_
^_yj s\p bpZ sÆ v$ C f\dp„ b¡W$ p¡. Ðepf `R> u iy„ \ey„ s¡ kÊS> e ^©sfpóV²$ _¡ L$ l¡ R> ¡— :
kÊS> e DhpQ
s„ s\p L© $ ` eprhóV$ d ¹ Aîy ` | Z p® L y $ g ¡ n Zd¹ — &
rhjuv$ Þsd¹ Bv„$ hp¼ed¹ DhpQ d^yk|v$ _:— &&1&&
ígp¡L$p\®— : s¡hu fus¡ L©$ `phi \A¡gp, Aîy`|Z® A_¡ ApLy$ g _e_hpmp ip¡L$ L$ fsp ASy> ®__¡
d^yk|v$ _¡ Ap hp¼e L$ üy„.
rhh¡Q_— : Aîy\u `|Z® A_¡ ApLy$ g _e_hpmp, â\dpÝepedp„ hZ®_ L$ ey¯ s¡ âdpZ¡ L©$ `phi
\C ip¡L$ L$ fsp, ASy> ®__¡ dp¡lê$ ù d^y v¥$ Ðe_¡ dpf_pf îuL©$ óZ¡ _uQ¡ âdpZ¡ L$ üy„.
rhi¡j— : ìep`L$ — =— kOmu S> ÁepA¡ fl¡gp¡ A_¡ ìepàs O¡fpe¡gp¡. AdyL$ S> ÁepA¡ `yóL$ m
^ydpX$ p¡ lp¡e sp¡ s¡ S> Áep ^ydpX$ p\u O¡fpe¡gu R> ¡, A¡V$ g¡ S> Áep ìepàs R> ¡ A_¡ ^ydpX$ p¡ ìep`L$
R> ¡.
kp„¿e— =— ÐepN. kp„¿eipõÓÜpfp L$ r`gv¡$ hÆ ÐepN_p¡ D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡. Äep„ kyû
Æh `p¡sp_u dp¡lv$ ip_p¡ ÐepN _ L$ f¡ Ðep„ kyû s¡_¡ L$ p¡C `Z âL$ pf_p op__p¡ kçch _\u.
Al] "d^yk|v$ _' iåv$ Üpfp dp¡l_p¡ ÐepN L$ fphu îuL©$ óZ `p¡s¡ â\d kp„¿e_p¡ D`v¡$ i L$ fu
AÝepe 2 21
L$ p„CL$ op__p `Nr\ep `f QX$ ph¡ R> ¡. kp„¿eipõÓ, âL©$ rs-`yfyj A_¡ buÅ„ 24 sÒhp¡_¡
õhuL$ pf¡ R> ¡. s¡dp„ `yfyj_¡ r_[ó¾$ e A_¡ Argàs dp_¡ R> ¡. âL©$ rs A_¡ 24 sÒhp¡Üpfp b^y„ \ep
L$ f¡ R> ¡; `Z Ðep„ `yfyj_p¡ âL©$ rs kp\¡ kçbÞ^ sp¡ fl¡ R> ¡. Ap kçbÞ^ `|Z® op_ \sp„ R|> V¡$
Ðepf¡ `yfyj_p¡ dp¡n \pe R> ¡. spÐè® L¡$ kp„¿eipõÓ_p ds âdpZ¡ A¡L$ Ðh Aphsy„ _\u, `Z
A_¡L$ Ðh Aph¡ R> ¡. A¡V$ g¡ A¡ kp„¿eipõÓ Ac¡v$ v$ i®_ L$ fphu iL¡$ _rl.
îucNhp_¹ DhpQ
Ly $ s õshp L$ í dgrdv„ $ rhjd¡ kdy ` [õ\sd¹ — &
A_pe®Sy> óV$ d¹ AõhÁe®d¹ AL$ urs®L$ fdSy> ®_— !— &&2&&
ígp¡L$p\®— : l¡ ASy> ®_— ! A_pep£A¡ k¡h¡gp¡, õhN®\u v|$ f fpM_pf, AL$ urs® DÐ`Þ_ L$ f_pf Ap
dp¡l Akde¡ s_¡ ¼ep„\u \ep¡— ?
rhh¡Q_— : l¡ ASy> ®_— ! Ap eyÙdpV¡$ DÐkpl L$ fhp_p¡ kde R> ¡, v$ ep L$ fhp_p¡ kde _\u.
Aphp Akde¡ s_¡ dp¡l ¼ep„\u \ep¡— ? Ap dp¡l A_pep£A¡ k¡h¡gp¡ R> ¡, õhN®\u v|$ f fpM_pf
lp¡hp\u ^d®_p¡ rhfp¡û R> ¡ A_¡ npÓ^d®_p¡ _pi L$ f_pf lp¡hp\u Ly$ g^d®_p¡ `Z rhfp¡û R> ¡.
¼g¥åe„ dp õd Nd: `p\®— ! _¥ss¹ Ðhèey``Ûs¡— &
nyÖ„ ùv$ ev$ p¥b®ëe„ Ðe¼Ðhp¡rÑóW$ `fÞs`— !— &&3&&
ígp¡L$p\®— : l¡ `p\®— ! _`y„kL$ Ðh âpàs _ L$ f. Ap s_¡ ep¡Áe _\u. l¡ `fÞs`— ! nyÖ
ùv$ ev$ p¥b®ëe sÆ DW$ .
rhh¡Q_— : Ap âdpZ¡ s_¡ L$ fhy„ ep¡Áe _\u A¡d L$ l¡ R> ¡. l¡ `p\®— ! nrÓe Ly$ gdp„ DÐ`Þ_
\A¡gp ASy> ®_— ! _`y„kL$ Ðh âpàs _ L$ f. sy„ nrÓe lp¡hp\u s_¡ A¡ ep¡Áe _\u. ùv$ e_u
vy$ b®gsp nyÖ R> ¡. A¡hu nyÖ ùv$ evy$ b®gsp iÓyAp¡_¡ s`ph_pf spfp S> ¡hpA¡ fpMhu ep¡Áe _\u.
s¡\u DW$ , eyÙdpV¡$ kph^p_ \p.
ASy> ®_ DhpQ
L$ \„ cuódd¹ Al„ k„¿e¡ Öp¡Z„ Q d^yk|v$ _— !— &
Bjyrc: ârsep¡Ðõeprd `|Ålp®hqfk|v$ _— !— &&4&&
ígp¡L$p\®— : l¡ d^yk|v$ _— ! k„N°pddp„ cuód A_¡ Öp¡Z kpd¡ lz„ bpZp¡\u L¡$ d gX$ ui— ? l¡
Aqfk|v$ _— ! s¡Ap¡ `|Äe R> ¡.
rhh¡Q_— : A¡hp„ cNhp_¹_p„ hQ_ kp„cmu, ""lz„ buL$ \u eyÙ L$ fsp¡ _\u, A¡d _\u, `fÞsy
^d®byrÙ\u eyÙ L$ fsp¡ _\u'' A¡d õ_¡l A_¡ v$ ep \u ìepLy$ g \A¡gp¡ ASy> ®_ cNhp_¹_p„
hQ__p¡ A\® _ kdS> sp„ cNhp_¹_¡ Al]\u Apf„cu R> ígp¡L$ \u rh_h¡ R> ¡. l¡ d^yk|v$ _— ! d^y
v¥$ Ðe_¡ dpfu, d\yfp_y„ õ\p`_ L$ fu c¼sp¡_y„ `pg_ L$ f_pf cNhp_¹— ! cuód Ap`_p c¼s R> ¡
s¡\u s¡d_¡ dpfhp DrQs _\u. Öp¡Z dpfp Nyfy R> ¡ s¡\u s¡d_¡ `Z dpfhp DrQs _\u. l¡
iÓyAp¡_p¡ k„lpf L$ f_pf cNhp_¹— ! cuód c¼s A_¡ Öp¡Z Nyfy R> ¡, s¡Ap¡ dpfp `|Äe R> ¡, iÓy
_\u, s¡Ap¡_u kpd¡ bpZp¡\u lz„ L¡$ d gX$ ui s¡ rhQpfp¡.
Nyê$_¹ AlÐhp rl dlp_ycphp_¹ î¡ep¡ cp¡¼sy„ c¥ÿedùl gp¡L¡$— &&
lÐhp\®L$pdp„õsy Nyê$_¹ Bl¥h cyÊÆe cp¡Np_¹ fyr^fâqv$Á^p_¹— &&5&&
22 AÝepe 2
ígp¡L$p\®— : dlp_ycphu NyfyAp¡_¡ lÎep rh_p Ap gp¡L$ dp„ rcnpÞ_ `Z Mphy„ kpfy„, `fÞsy
A\®_u BÃR> phpmp NyfyAp¡_¡ lZu_¡ Ap gp¡L$ dp„ S> fyr^f\u MfX$ pe¡gp cp¡N dpf¡ cp¡Nhhp
`X¡$ .
rhh¡Q_— : Nyfy rhN¡f¡_¡ lZhp A¡ gp¡L$ A_¡ h¡v$ \u rhfyÙ R> ¡. cuód rhN¡f¡ NyfyAp¡_¡ dpep®
rh_p fpÄe _ dm¡ sp¡ cuM dpNu_¡ Mphy„ `X¡$ , `Z s¡d_¡ dpfuA¡ _¡ fpÄe âpàs L$ fuA¡ sp¡
s¡d_p gp¡lu\u MfX$ pA¡gp cp¡N cp¡Nhhp dm¡. s¡hp cp¡N cp¡Nìep L$ fsp„ NyfyAp¡_¡ dpep®
rh_p cuM dpNu Mphy„ h^pf¡ kpfy„, L$ pfZ L¡$ NyfyAp¡ dlp_ycphu R> ¡. dlp_¹ A¡V$ g¡ dp¡V$ p S> ¡
cNhp_¹ s¡d_p¡ A_ych L$ fph_pf NyfyAp¡ dlp_ycphu R> ¡. s¡Ap¡_¡ dpep® rh_p Ap gp¡L$ dp„
cuM dp„Nu_¡ Mphy„ `X¡$ , `Z `fgp¡L$ dp„ Ahíe kyM âpàs \pe A¡hp¡ A\® "gp¡L¡$ ' `v$ _p
âep¡N\u k|Qh¡gp¡ R> ¡. `Z Å¡ dlp_ycphu NyfyAp¡_¡ dpfuA¡ sp¡ `fgp¡L$ dp„ Ahíe vy$ :Mu S>
\CA¡. A¡V$ gy„ S> _rl, `fÞsy Ap gp¡L$ dp„ `Z s¡Ap¡_p gp¡lu\u MfX$ pA¡gp S> cp¡N
cp¡Nhhp dm¡. s¡\u s¡Ap¡_u kpd¡ eyÙ L$ fhy„ DrQs _\u.
_ Q¥sv¹$— rhÚ: L$sfÞ_p¡ Nfuep¡ eÜp S> e¡d eqv$ hp _p¡— S> e¡ey:&&
ep_¡h lÐhp _ rS> Ærhjpd: s¡@h[õ\sp: âdyM¡ ^ps®fpóV²$p:&&6&&
ígp¡L$p\®— : hmu Ad¡ ÆsuA¡ A\hp s¡Ap¡ Ad_¡ Æs¡ A¡ b¡dp„ Ad_¡ iy„ î¡óW$ R> ¡ s¡ Ad¡
ÅZsp _\u. S> ¡d_¡, dpfu_¡ Ad¡ Æhhp_u Apip fpMsp _\u s¡ S> ^ps®fpóV²$ p¡ kpdp
Dc¡gp R> ¡.
rhh¡Q_— : hmu Å¡ Ap`Z¡ A¡d r_íQe`|h®L$ ÅZsp lp¡CA¡ L¡$ Ap`Zp¡ S> rhS> e \i¡ sp¡
A^d®_p¡ õhuL$ pf L$ fu_¡ `Z eyÙ L$ fuA¡. hmu Adpfp dpV¡$ Ad¡ ÆsuA¡ s¡ î¡óW$ R> ¡ L¡$ s¡Ap¡
Æs¡ s¡ î¡óW$ R> ¡ s¡ `Z Ad¡ ÅZsp _\u. Adpfp rhQpf âdpZ¡ sp¡ Ad¡ ÆsuA¡ s¡ L$ fsp„
s¡Ap¡ Æs¡ s¡ S> î¡óW$ R> ¡; L$ pfZ L¡$ ^ps®fpóV²$ p¡ S> ¡ kpd¡ gX$ hp Dc¡gp R> ¡ s¡Ap¡_¡ dpep® rh_p
Ad¡ ÆsuA¡ _rl, A_¡ s¡Ap¡_¡ Ad¡ dpfuA¡ sp¡ `R> u Adpf¡ Æhhp_u Apip `Z fl¡i¡
_rl. Ðepf¡ s¡Ap¡_¡ dpfu Ad¡ ÆsuA¡ s¡ iy„ L$ pd_y„— ?
L$p`®Îev$p¡jp¡`lsõhcph: `©ÃR> prd Ðhp„ ^d®kçd|Y$Q¡sp:&&
es¹ î¡e: õeps¹ r_[íQs„ b°|rl s_¹ d¡
rióek¹ s¡@l„ ipr^ dp„— Ðhp„ â`Þ_d¹&7&
ígp¡L$p\®— : L$ p`®Îe v$ p¡j\u bNX¡$ gp õhcphhpmp¡ ^d®dp„ d|Y$ rQÑhpmp¡ lz„ Ap`_¡ `|Ry> „ Ry> „ L¡$ S> ¡
r_[íQs î¡e lp¡e s¡ d_¡ L$ lp¡. lz„ Ap`_p¡ rióe Ry> „. Ap`_¡ ifZ Aph¡gp d_¡ D`v¡$ i L$ fp¡.
rhh¡Q_— : bÞ^yAp¡_¡ dpfhp A¡ A_yrQs R> ¡ A¡hy„ S> dpfy„ dp_hy„ R> ¡ s¡\u lz„ L©$ `Z \ep¡ Ry> „.
A¡hy„ dpfy„ op_ R> ¡ s¡ S> dpfp¡ L$ p`®Îev$ p¡j R> ¡. Ap v$ p¡j\u dpfp¡ npÓ õhcph bNX¡$ gp¡ R> ¡,
L$ pfZ L¡$ eyÙ L$ fhp_p¡ DÐkpl d_¡ \sp¡ _\u. lz„ bNX¡$ gp õhcphhpmp¡ rhL$ g lp¡hp R> sp„
^d®dp„ dpfy„ rQÑ kçd|Y$ lp¡hp\u Ap`_¡ dpfp î¡e kçbÞû âí_ L$ fy„ R> „y. eyÙ L$ fu_¡ s¡Ap¡_¡
dpfy„ A\hp eyÙ _ L$ fy„ A_¡ s¡Ap¡_¡ _ dpfy„ A¡ b¡dp„ dpfp dpV¡$ S> ¡ Ap`_u âkÞ_spê$ ` î¡e
lp¡e s¡ L$ lp¡. lz„ Ap`_p¡ rdÓ _\u, `Z rióe Ry> „, ^d®_y„ op_ âpàs L$ fhp_u BÃR> p\u ifZ¡
Aph¡gp¡ Ry> „, s¡\u d_¡ D`v¡$ i L$ fp¡.
AÝepe 2 23
_ rl â`íeprd ddp`_yÛpv¹$ es¹ ip¡L$dyÃR> p¡jZrd[ÞÖepZpd¹&&
Ahpàe c|dphk`Ð_d©Ù„ fpÄe„ kyfpZpdr` Qpr^`Ðed¹— &&8&&
ígp¡L$p\®— : L$ pfZ L¡$ c|sg`f ArÜsue kd©rÙds¹ fpÄe A_¡ v¡$ hp¡_y„ Ar^`rs`Ï„ âpàs
L$ fu_¡ `Z B[ÞÖep¡_y„ Arsie ip¡jZ L$ f_pf dpfp ip¡L$ _¡ v|$ f L$ f¡ s¡hy„ L$ p„C lz„ Å¡sp¡ _\u.
rhh¡Q_— : ""sy„ dpfp¡ rdÓ R> ¡ A_¡ ifZ¡ Aph¡gp¡ R> ¡ s¡\u sy„ S> ¡d BÃR> ¡ s¡d lz„ L$ fui'' A¡d
Ap` L$ l¡sp lp¡ sp¡`Z NyfyAp¡_¡ dpfu d_¡ A¡hp¡ B[ÞÖep¡_y„ Arsie ip¡jZ L$ f_pf ip¡L$ \i¡ L¡$
c|sg D`f_y„ ArÜsue kh® kd©rÙhpmy„ fpÄe A_¡ v¡$ hp¡_y„ Ar^`rs`Ï„ d_¡ dm¡ sp¡`Z s¡
ip¡L$ _¡ v|$ f L$ f_pf L$ p„C dmi¡ _rl. "rl— -— L$ pfZ L¡$ ' iåv$ \u A¡d S> Zpìey„ R> ¡ L¡$ B[ÞÖep¡_¡
s©às L$ fhu A¡ OÏ„ L$ W$ Z R> ¡.
kÊS> e DhpQ
A¡ h d¹ D¼Ðhp ùjuL¡ $ i „ Ny X $ p L¡ $ i : `fÞs`— !— &
_ ep¡Ðõe Brs Np¡rhÞv$d¹ D¼Ðhp s|óZ] bc|h l— &&9&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `fÞs`— ! NyX$ pL¡$ i ùjuL¡$ i_¡ A¡ âdpZ¡ L$ lu, Np¡rhÞv$ _¡ ""lz„ eyÙ L$ fui _rl''
A¡d L$ lu bp¡gsp¡ b„^ \ep¡— !
rhh¡Q_— :— "NyX$ pL$ p' A¡V$ g¡ r_Öp_p¡ Ci A\hp Apgõefrls ASy> ®_¡ B[ÞÖep¡_p Ci A¡V$ g¡
B[ÞÖep¡_p â¡fL$ cNhp_¹_¡ A¡ âdpZ¡ L$ lu c¼s `qf`pgL$ Np¡rhÞv$ _¡ ""lz„ eyÙ L$ fui _tl''
A¡d L$ üy„. A_¡ `R> u dp¥_ ^pfZ L$ ey¯.
d|gdp„ "l' iåv$ R> ¡ s¡ ApíQe® v$ ip®h¡ R> ¡. cNhp_¡ ASy> ®__¡ eyÙ L$ fu fpÄe âpàs
L$ fhp L$ üy„. sp¡`Z s¡_¡ fpÄe_u õ`©lp \C _rl A¡ ApíQe®_u hps R> ¡. Al] kÊS> e
^©sfpóV²$ _¡ "`fÞs`' L$ l¡ R> ¡. "`f„' A¡V$ g¡ dp¡Vy„$ , dp¡Vy„$ s` R> ¡ S> ¡_y„ s¡ `fÞs`. ""sdpfy„ s`
dp¡Vy„$ R> ¡, cpÁeipmu R> p¡ L¡$ sdpfp `yÓp¡ îuL©$ óZ_u k[Þ_r^dp„ Æh__p¡ ÐepN L$ fu L©$ sp\®
\i¡'' A¡hp cphp\®\u Al] ^©sfpóV²$ _¡ "`fÞs`' kçbp¡^_ L$ f¡gy„ R> ¡. s¡\u S> ""ASy> ®__p
AõÓp¡\u `rhÓ \A¡gpAp¡A¡ cNhp_¹_p QfZ_u âp[às L$ fu'' A¡hy„ hp¼e R> ¡.
sd¹ DhpQ ùjuL¡ $ i : âlk[Þ_h cpfs— !— &
k¡_ep¡f¹ Dcep¡f¹ dÝe¡ rhjuv$Þsd¹ Bv„$ hQ:— &&10&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs, Dce k¡_p_u dÝe¡ ip¡L$ L$ fsp s¡_¡ ùjuL¡$ i¡ ÅZ¡ lksp lp¡e s¡d Ap
(— _uQ¡_y„— ) hQ_ L$ üy„.
rhh¡Q_— :— ASy> ®__¡ ApÐdsÒh op_ _tl lp¡hp\u s¡ rhL$ g \C Nep¡ R> ¡ A¡hp rhQpf\u
cNhp_¹ ÅZ¡ lksp lp¡e s¡d ip¡L$ L$ fsp ASy> ®__¡, s¡ ^rd®óW$ lp¡hp\u Ap `Z s¡_pdp„
DrQs R> ¡ A¡d rhQpfu, _uQ¡_p„ hQ_ L$ l¡ R> ¡.
îucNhp_¹ DhpQ
Aip¡ Ã ep_Þhip¡ Q õÐh„ âophpv$ p „ í Q cpjk¡ — &
Nspk|_¹ ANspk|„íQ _p_yip¡Q[Þs `[ÎX$sp:— &&11&&
ígp¡L$p\®— :— s¢ ip¡L$ _ L$ fhp ep¡Áe_p¡ ip¡L$ L$ ep£ A_¡ op__p„ hQ_p¡ bp¡g¡ R> ¡. `[ÎX$ sp¡ df¡gp
A\hp ÆhspAp¡_p¡ ip¡L$ L$ fsp _\u.
24 AÝepe 2
rhh¡Q_— :— Ap ígp¡L$ \u Apfçcu _f (— ASy> ®_— )_p dp¡l A_¡ ip¡L$ v|$ f L$ fhp cNhp_¹ s¡_¡
kp„¿e_y„ op_ Ap`¡ R> ¡. ""kp„¿e_p OZp âL$ pfp¡ R> ¡, s¡ `¡L$ u A¡L$ DÑd âdpZê$ ` R> ¡ (— s¡
Al]\u cNhp_¹ s¡_¡ L$ l¡ R> ¡.— ). Ap kp„¿e âdpZ¡ sÒhp¡_u k„¿ep AÌ$ phuk R> ¡, A_¡ s¡
b^p_y„ õhê$ ` cNhp_¹ S> R> ¡. kÐ`yfyjp¡A¡ Apv$ f L$ fu dpÞe NZ¡gp¡ ep¡N `Z A¡L$ R> ¡. s¡
ep¡Ndp„ cNhp_¹_y„ Ýep_ ^fhpdp„ Aph¡ R> ¡. h¥fpÁe, op_, ep¡N, â¡d A_¡ s` A¡ rhÛp_p
`p„Q kp^_p¡ `¥L$ u lf A¡L$ kp^_ `Z ×Y$ L$ fu cNhp_¹_¡ S> ¡ cS> ¡ R> ¡ s¡ rkrÙ âpàs L$ f¡
R> ¡''. s¡\u ASy> ®__u Ly$ drs_p¡ _pi L$ fhp cNhp_¹ s¡_¡ ÐepN A_¡ AÐepN _p rhcpN\u
kp„¿e A_¡ ep¡N _p¡ D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡. ""kp„¿edp„ ÐepN L$ fhp_p¡ D`v¡$ i R> ¡. Äepf¡ AlÞsp
A_¡ ddsp _p¡ _pi \pe, A_¡ Æhdp„ Al‘pf S> fpA¡ _ fl¡ A_¡ s¡ `p¡sp_p„ õhê$ `dp„
[õ\rs L$ f¡, Ðepf¡ cNhp_¹_p¡ Apîe L$ fu s¡ L©$ sp\® \pe R> ¡. ÐepN _ L$ fhp¡ lp¡e s¡Z¡ ep¡N_p¡
dpN® N°lZ L$ fhp¡. Ap dpN®dp„ `Z d_\u sp¡ ÐepN L$ fhp_p¡ lp¡e S> R> ¡, A_¡ ed-r_ed
rhN¡f¡ (— îudv¹$ cpNhs õL$ Þ^ ÓuÅ_p AÌ$ phukdp AÝepedp„ L$ l¡gp„— ) ep¡N_p„ kp^_p¡
L$ fhp_p lp¡e R> ¡. A¡ kp^_p¡ L$ fu ep¡N rkÙ \pe Ðepf¡ L©$ sp\® \hpe R> ¡. ep¡Ndp„ Cíhf_p¡
Ap^pf fpMhp\u s¡hy„ ag âpàs L$ fu, OZp„ S> Þdp¡ kyû ep¡N_u h©rÙ L$ fsp„ s¡ Qp¡¼L$ k c[¼s
DÐ`Þ_ L$ f¡ R> ¡. kp„¿edp„ `Z Å¡ rQÑ cNhp_¹dp„ fpMhpdp„ Aph¡ sp¡ Ap ag âpàs \pe R> ¡
S> ; `Z Å¡ rQÑ cNhp_¹dp„ fpMhpdp„ _ Aph¡ sp¡ c[¼s âpàs \su _\u. L$ dp£ `Z Å¡
cNhp_¹_¡ kd`®Z L$ fhpdp„ Aph¡ sp¡ s¡\u `Z ×Y$ c[¼s âpàs \pe R> ¡. s¡\u cNhp_¹
ASy> ®__¡ `p¡sp_p c[¼s dpN®dp„ _ õhuL$ pfsp„ ""Ap_¡ ApÐdp_p sÒh_y„ hpõsrhL$ op_ _
lp¡hp\u S> Ap Aphu fus¡ ip¡L$ L$ f¡ R> ¡'' A¡d rhQpfu, s¡hp ipL$ v|$ f L$ fhp s¡_¡ kp„¿e_p¡ bp¡^
L$ f¡ R> ¡.
ipõÓp\®_p op_\u ASy> ®__u byrÙ â\d [õ\f L$ fu, `R> u s¡_¡ c[¼s_p¡ D`v¡$ i
L$ fhp cNhp_¹ BÃR> ¡ R> ¡. s¡\u â\d ipõÓp\® op_ A\hp ApÐdp_p A_¡ S> X$ _p op__p¡
D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡. Aip¡Ãe A\hp ip¡L$ L$ fhp ep¡Áe _rl s¡hp_p¡ s¢ ip¡L$ L$ ep£. Ap kh® Aip¡Ãe
R> ¡, ip¡L$ L$ fhp ep¡Áe _\u, L$ pfZ L¡$ s¡ dpfp c¼sp¡ _\u, `Z Akyf_p Aph¡ihpmp R> ¡.
c|rd_p¡ cpf lfhp dpf¡ s¡Ap¡_¡ dpfhp_p S> R> ¡. s¡hp Aip¡Ãe_p¡ s¢ ip¡L$ L$ ep£. hmu sy„
`[ÎX$ sp¡_p S> ¡hp„ hQ_ bp¡g¡ R> ¡, `fÞsy `[ÎX$ s _\u, L$ pfZ L¡$ `[ÎX$ sp¡_¡ sp¡ kh® dpfu BÃR> p
âdpZ¡ S> \pe R> ¡ s¡hy„ op_ lp¡e R> ¡. Aphy„ `[ÎX$ sp¡_¡ op_ lp¡hp\u s¡Ap¡ df¡gp_p¡ A\hp
Æhsp„Ap¡_p¡ ip¡L$ L$ fsp _\u. dfu Nep s¡Ap¡_y„ `fgp¡L$ dp„ iy„ \i¡ A¡hp¡ `[ÎX$ sp¡ df¡gp„Ap¡_p¡
ip¡L$ L$ fsp _\u. s¡dS> Æh¡ R> ¡ s¡Ap¡_y„ cfZ`p¡jZ s\p fnZ L¡$ d \i¡ A¡hp¡ Æhsp„Ap¡_p¡
`Z ip¡L$ L$ fsp _\u. îyrs `Z L$ l¡ R> ¡ ""S> ¡_¡ DÙpf L$ fhp_u BÃR> p \pe s¡_u `pk¡ cNhp_
S> kpfp„ L$ d® L$ fph¡ R> ¡, S> ¡_p¡ A^:`ps L$ fhp_u BÃR> p \pe, s¡_u `pk¡ cNhp_ S> A^d L$ d®
L$ fph¡ R> ¡'' s¡ kh® dpfu BÃR> p âdpZ¡ S> \pe R> ¡. l„z S> ¡ L$ fy„ s¡dp„ ip¡L$ L$ fhp_y„ iy„— ?
_ Ðh¡hpl„ Åsy _pk„ _ Ðh„ _¡d¡ S> _pr^`p:— &
_ Q¥h _ crhóepd: kh£ heds: `fd¹— &&12&&
ígp¡L$p\®— :— L$ p¡C `Z kde¡ lz„, sy„ A\hp Ap fpÅAp¡ _ lsp A¡d _\u. hmu Ap`Z¡ kh®
AÝepe 2 25
lh¡ `R> u _ lp¡Ciy„ A¡d `Z _\u.
rhh¡Q_— :— hmu S> ¡ DÐ`Þ_ \C dfZ `pd¡ s¡ S> ip¡L$ L$ fhp ep¡Áe R> ¡, `fÞsy Ap ApÐdp
lp¡hp\u s¡_u DÐ`rÑ S> kçchsu _\u. Ap âdpZ¡ ApÐdhpv$ \u DÐ`rÑ_p¡ r_fpk L$ fu
Aip¡Ãesp v$ ip®h¡ R> ¡. d_¡ sy„ S> ¡hp¡ S|> A¡ R> ¡ s¡hp¡ lz„ L$ p¡C `Z kde¡ _ lsp¡ A¡d _\u, A\p®s¹
kh®v$ p lz„ lsp¡. s¡dS> sy„ A_¡ Ap fpÅAp¡ kv$ p lsp. lh¡ `R> u crhóedp„ Ap`Z¡ kh® _rl
lp¡Ciy„ A¡d `Z _\u A\p®s¹ Ap`Z¡ kh® lp¡Ciy„. ApÐdp_u DÐ`rÑ _\u s¡d _pi `Z
_\u. ApÐdp r_Ðe, iyÙ A_¡ Q¡s_ R> ¡. s¡\u kh® r_Ðe lp¡hp\u L$ p¡C_p¡ ip¡L$ L$ fhp¡ ep¡Áe
_\u ""r_Ðep¡dp„ r_Ðe, Q¡s_p¡dp„ Q¡s_'' rhN¡f¡ îyrs âdpZ¡ ApÐdp_u DÐ`rÑ \su _\u
(— s¡d _piê$ ` rhL$ pf `Z \sp¡ _\u.— ) A¡d L$ üy„.
v¡ $ r l_p¡ @[õd_¹ e\p v¡ $ l¡ L$ p ¥ d pf„ ep¥ h _„ S> fp&
s\p v¡$lpÞsfâp[às: ûfõsÓ _ dyürs&&13&&
ígp¡L$p\®— :— v¡$ lu_¡ S> ¡d Ap v¡$ ldp„ L$ p¥dpf, ep¥h_ A_¡ S> fp âpàs \pe R> ¡ s¡d AÞe v¡$ l_u
âp[às \pe R> ¡, s¡dp„ ûf `yfyj dp¡l `pdsp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— Ap`Z¡ kh® crhóedp„ lp¡Ciy„ Mfp, `fÞsy Ap v¡$ l_y„ iy„ \i¡ A\hp Aphp¡
Agp¥qL$ L$ v¡$ l âpàs \i¡ L¡$ L¡$ d A¡hu i„L$ p \pe, s¡ dpV¡$ Ap ígp¡L$ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡. S> ¡d kde S> sp„
Æh_¡ Ap v¡$ ldp„ bpëe ep¥h_ A_¡ h©Ùphõ\p A¡d ÓZ Ahõ\p âpàs \pe R> ¡; s¡d kde
S> sp„ AÞe v¡$ l_u âp[às \hp_u S> . s¡\u ûf `yfyj Ap rhjedp„ dp¡l fpMsp¡ _\u. AÞe
v¡$ l_u âp[às kh®_¡ \hp_u S> . cNhp_¹_u BÃR> p\u cNhv$ ue_¡ rÜsue `Z Agp¥qL$ L$ v¡$ l_u
S> âp[às \hp_u. s¡\u ûf A\hp c¼s_¡ L¡$ hp v¡$ l_u âp[às \i¡ A¡ kçbÞ^dp„ dp¡l \sp¡
_\u.
dpÓpõìp®õsy L$ p¥Þs¡e iusp¡óZ-kyMvy$ :Mv$ p:— &
ApNdp`pre_p¡@r_Ðep: sp_¹ rsrsnõh cpfs— !— &&14&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ p¥Þs¡e— ! dpÓp_p õìp£ sp¡ V$ pY$ -sp`, kyM A_¡ vy$ :M Ap`_pf, Aph¡-Åe
s¡hp Ar_Ðe R> ¡. l¡ cpfs— ! s¡Ap¡_¡ kl_ L$ f.
rhh¡Q_— :— ûf_¡ dp¡l _ \pe, `fÞsy dpfpdp„ ^¥e® _ lp¡hp\u d_¡ ip¡L$ \pe R> ¡ s¡_p¡ iy„ D`pe
A¡hu i„L$ p \pe, s¡ dpV¡$ ^¥e® âpàs L$ fhp_p¡ D`pe Ap ígp¡L$ dp„ L$ l¡ R> ¡. "dpÓp' A¡V$ g¡
B[ÞÖep¡_u h©rÑAp¡. s¡Ap¡_p `v$ p\p£ kp\¡_p kçbÞ^ V$ pY$ -sp` A_¡ kyM-vy$ :M Ap`_pf
R> ¡. S> ¡dL¡$ ÐhQp_p¡ S> g kp\¡ kçbÞ^ \hp\u V$ pY$ A\hp ius \pe, sX$ L$ p A\hp A[Á_
kp\¡ kçbÞ^ \hp\u sp` gpN¡. rdÓ dmhp\u kyM \pe, rdÓ_p¡ rhep¡N \hp\u vy$ :M \pe.
rdÓ v$ i®_\u kyM \pe, iÓy v$ i®_\u DÜ¡N \pe rhN¡f¡. A\hp "dpÓp' A¡V$ g¡ ê$ ` rhN¡f¡
NyZhpmp `v$ p\p£. s¡Ap¡_p¡ B[ÞÖep¡_u h©rÑAp¡ kp\¡_p¡ õì® kyM-vy$ :M rhN¡f¡ Ap`_pf R> ¡.
Ap dpÓpõìp£ [õ\f _\u, `fÞsy Aph¡-Åe s¡hp A[õ\f R> ¡, Ar_Ðe R> ¡. s¡\u s¡Ap¡_¡
kl_ L$ f. sy„ cfsLy$ gdp„ DÐ`Þ_ \A¡gp¡ lp¡hp\u spf¡ s¡Ap¡_¡ kl_ L$ fhp A¡ S> ep¡Áe R> ¡.
Ap âdpZ¡ kl_ L$ fhp_u kp„¿e s\p ep¡N Dcedp„ Aphíe¼sp R> ¡.
e„ rl _ ìe\eº Ð e¡ s ¡ `y f y j „ `y f y j j® c — !— &
26 AÝepe 2
kdvy$ :MkyM„ ûf„ kp¡@d©sÐhpe L$ ë`s¡— &&15&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `yfyjfÐ_— ! vy$ :M A_¡ kyM _¡ kdp_ ÅZ_pf S> ¡ ûf `yfyj_¡ dpÓp_p õìp£
ìe\p L$ fsp _\u s¡ Ad©sÐh âpàs L$ fhp ep¡Áe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap âdpZ¡ kl_ L$ fhp\u Ad©sÐh_u âp[às \pe R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. l¡ `yfyjp¡dp„ î¡óW$
ASy> ®_— ! kyM A_¡ vy$ :M S> ¡_¡ kdp_ R> ¡, A¡hp ûf A\p®s¹ dpÓp õìp£_¡ kl_ L$ fhp kd\®
S> ¡ dpZk_¡ A¡ õìp£ ùX$ sp _\u s¡ dpZk Ad©sÐh A¡V$ g¡ dp¡n âpàs L$ fhp ep¡Áe R> ¡,
A\hp dp¡n âpàs L$ fph_pf c[¼s âpàs L$ fhp ep¡Áe R> ¡. kyM A_¡ vy$ :M _¡ kdp_
NZ_pf_¡ cNhp_¹_u BÃR> p\u kh® Ap_Þv$ ê$ ` S> S> Zpe R> ¡ A¡d k|Qh¡g R> ¡.
_pksp¡ rhÛs¡ cphp¡ _pcphp¡ rhÛs¡ ks:— &
Dcep¡fr` ×óV$p¡Þs: Ðh_ep¡: sÒhv$ri®rc:— &&16&&
ígp¡L$p\®— :— Aks¹_p¡ cph lp¡sp¡ _\u. ks¹_p¡ Acph lp¡sp¡ _\u. sÒhv$ i}Ap¡A¡ Ap Dce_p¡
`Z r_Z®e L$ f¡gp¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap ígp¡L$ dp„ A¡d S> Zph¡ R> ¡ L¡$ ApÐdp_¡ A[õsÐhê$ ` (— \hp`Zp_p¡— ) rhL$ pf _\u,
A_¡ s¡\u s¡ ip¡L$ L$ fhp ep¡Áe _\u. A[õsÐhê$ ` rhL$ pf sp¡ `v$ p\®_u DÐ`rÑ \ep `R> u
s¡_pdp„ \pe R> ¡, `Z ApÐdp_u sp¡ DÐ`rÑ S> \su _ lp¡hp\u s¡_pdp„ A¡hp¡ rhL$ pf _\u.
""Ap `l¡gp„ Aks¹ lsy„, s¡dp„\u Mf¡Mf ks¹ \ey„'' A¡ îyrs\u AkÜpv$ (— S> Ns¹ Aks¹ R> ¡
A¡hp¡ hpv$ — ) Mp¡V$ p¡ lp¡hp_y„ rkÙ L$ f¡gy„ R> ¡, s¡d Ap ígp¡L$ dp„ cNhp_¹ AkÜpv$ Mp¡V$ p¡ lp¡hp_y„
S> Zph¡ R> ¡.
"Aks¹' A¡V$ g¡ ÓZ¡ L$ pgdp„ _ lp¡e s¡hp `v$ p\®; S> ¡dL¡$ ApL$ pidp„ DN¡gy„ awg
rhN¡f¡. Aphp `v$ p\p£_p¡ cph A¡V$ g¡ kÑp lp¡su _\u. s¡d S> "ks¹' A¡V$ g¡ ÓZ¡ L$ pgdp„ S> ¡
lp¡e S> , L$ p¡C `Z kde¡ _ lp¡e s¡hy„ b_¡ S> _rl, s¡hp `v$ p\®. ApÐdp ks¹ R> ¡. s¡ ¼epf¡e
`Z _ lp¡e s¡hy„ b_¡ S> _rl L$ pfZ L¡$ ""ApÐdp AdyL$ kde¡ _ lsp¡'' ""ApÐdp _\u''
A\hp ""ApÐdp AdyL$ kde¡ _rl lp¡e'' A¡hy„ S> Zpsy„ S> _\u. `fÞsy v¡$ l rhN¡f¡ `v$ p\®
""AdyL$ kde `R> u li¡ S> '' A¡d L$ lu iL$ psy„ _\u, L$ pfZ L¡$ Aphp `pv$ p\p£_p¡ _pi \pe R> ¡.
s¡\u s¡ "ks¹' _\u. hmu s¡ "Aks¹' R> ¡ A¡d `Z L$ lu iL$ pe _rl, L$ pfZ L¡$ s¡d_u DÐ`rÑ
\pe R> ¡, A_¡ "Aks¹' `v$ p\®_p¡ cph (— A¡V$ g¡ DÐ`rÑ— ) \su _\u. s¡\u Ap v¡$ l rhN¡f¡ S> Ns¹
"kv¹$ ks¹' R> ¡. s¡\u S> Ap `v$ p\p£ Ar_Ðe R> ¡, L$ pfZ L¡$ DÐ`rÑ \ep `l¡gp„ s¡ lp¡sp _\u A_¡
_pi \ep `R> u `Z lp¡sp _\u. âL©$ rsdp„\u s¡d_u DÐ`rÑ \pe R> ¡ A_¡ âL©$ rs k[ÃQv$ p_Þv$
b°ûdp„\u DÐ`Þ_ \pe R> ¡, s¡\u b°û\u Ap `v$ p\p£ rcÞ_ _\u A¡hu ×rô$ \u S>
rhóÏ`yfpZdp„ ""l¡ DÑd dyr_— ! s¡\u Ap kh® S> Ns¹ ne _ \pe s¡hy„ r_Ðe R> ¡— !'' A¡d
L$ l¡gy„ R> ¡. h¡v$ õsyrs (— 10 84&36— ) dp„ Ap S> Ns_¡ Aks¹ S> L$ l¡gy„ _\u, `fÞsy Ðep„ s¡
ks¹ _\u A¡dS> L$ l¡gy„ R> ¡. s¡ ks¹ lp¡hp_u L$ ë`_p ìehlpfdpV¡$ A„^`fç`fp âdpZ¡ L$ fpe¡gu
R> ¡ A¡d s¡ õ\m¡ S> L$ l¡gy„ R> ¡.
A\hp ks¹ b¡ âL$ pf_y„ R> ¡ iyÙ A_¡ AiyÙ. ApÐdpdp„ fl¡gy„ kÒh iyÙ R> ¡, S> X$
`v$ p\p£dp„ fl¡gy„ kÒh AiyÙ R> ¡. Aks¹ A¡V$ g¡ ApÐdpdp„ S> ¡hy„ iyÙ kÒh S> ¡dp„ _ lp¡e s¡hp
AÝepe 2 27
v¡$ l rhN¡f¡ `v$ p\p£. Aphp `v$ p\p£_p¡ cph lp¡sp _\u A¡V$ g¡ Aphp `v$ p\p£dp„ iyÙ kÒh lp¡sy„
_\u, `fÞsy rhL$ pf `pd¡ s¡hy„ A[õ\f kÒh lp¡e R> ¡. (— AiyÙ kÒh lp¡e s¡ `v$ p\p£_p¡ rhL$ pf
\pe R> ¡. iyÙ kÒhhpmp ApÐdpdp„ rhL$ pf \sp¡ _\u. AiyÙ kÒhhpmp `v$ p\p£dp„ rhL$ pf \pe
R> ¡ A¡V$ g¡ s¡Ap¡_u ApL©$ rs rhN¡f¡ bv$ gpe R> ¡, iyÙ kÒhhpmp ApÐdpdp„ s¡hp¡ L$ p„C `Z rhL$ pf
\sp¡ _\u— ) s¡d S> ks¹ A¡V$ g¡ iyÙ kÒhhpmp ApÐdp_p¡ Acph lp¡sp¡ _\u A¡V$ g¡ s¡dp„
rhL$ pf `pd¡ s¡hy„ A[õ\f kÒh lp¡sy„ _\u. Aphp¡ ks¹ A_¡ Aks¹ Dce `v$ p\p£_p¡ r_Z®e
sÒhv$ i}Ap¡A¡ L$ f¡gp¡ R> ¡. Ap\u A¡d L$ l¡hpey„ L¡$ ApÐdp_¡ h©rÙ A_¡ rh`qfZpd (— a¡fapf— )
_pd_p rhL$ pfp¡ `Z \sp _\u.
Arh_pri sy sv¹$ rhrÙ e¡_ kh®d¹ Bv„$ ssd¹— &
rh_pid¹ Aìeeõepõe _ L$[íQs¹ L$sy®d¹ Al®rs— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— Ap kh® S> ¡_p\u ìepàs R> ¡ s¡ Arh_piu ÅZ. Ap Aìee_p¡ rh_pi L$ fhp L$ p¡C
kd\® _\u.
rhh¡Q_— :— Ap ígp¡L$ dp„ A¡d L$ l¡ R> ¡ L¡$ ApÐdp_¡ ne A_¡ rh_pi _pd_p rhL$ pfp¡ `Z \sp
_\u.
Ap kh® v¡$ l rhN¡f¡ S> ¡_p\u ìepàs R> ¡, S> ¡ Ap v¡$ l rhN¡f¡ kh®dp„ ìepù fl¡g R> ¡,
Aks¹ A_¡ _pi `pd¡ s¡hu [õ\rsdp„ lp¡hp R> sp„ `Z S> ¡_¡ gu^¡ kh®_p¡ "ks¹' sfuL¡$ ìehlpf
\pe R> ¡, s¡ ApÐdp Arh_piu R> ¡ A¡d ÅZ. Ap Aìee A\hp S> ¡_p¡ ne _ \C iL¡$ s¡hp
ApÐdp_p¡ iõÓ A[Á_ rhN¡f¡ L$ p¡C `Z D`pe\u _pi L$ fhp L$ p¡C kd\® _\u.
AÞshÞs Bd¡ v¡$ lp r_Ðeõep¡¼sp: ifuqfZ:— &
A_pri_p¡@âd¡eõe sõdpv¹$ eyÝeõh cpfs— !— &&18&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs— ! r_Ðe, _pifrls, Aâd¡e ApÐdp_p Ap v¡$ lp¡ AÞshpmp L$ l¡gp R> ¡.
s¡\u eyÙ L$ f.
rhh¡Q_— :— l¡ cpfs— ! ApÐdp r_Ðe R> ¡, s¡_p¡ _pi \sp¡ _\u. ApÐdp Aâd¡e A\hp ÅZu
_ iL$ pe s¡hp¡ R> ¡. s¡_p Ap v¡$ lp¡ AÞshpmp A¡V$ g¡ A[õ\f L$ l¡gp R> ¡. s¡\u sy„ ip¡L$ L$ f s¡ `Z
_ L$ ep® S> ¡hp¡ R> ¡. s¡\u ip¡L$ L$ fhp¡ sÆ v$ C eyÙ L$ f.
e A¡ _ „ h¡ r Ñ lÞspf„ eíQ¥ _ „ dÞes¡ lsd¹ — &
Dcp¥ sp¥ _ rhÅ_usp¡ _pe„ l[Þs _ lÞes¡— &&19&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ A¡_¡ lZ_pf ÅZ¡ R> ¡, A_¡ S> ¡ A¡_¡ lZpA¡gp¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡Ap¡ Dce ÅZsp
_\u L¡$ Ap lZsp¡ _\u A_¡ lZpsp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— ApÐdp lZ_pf A\hp lZpsp¡ lp¡hp_y„ dp_hp_u Al] r_Þv$ p L$ f¡ R> ¡. ApÐdp_p¡
Ahehp¡hpmp ifuf\u rhep¡N S> \pe R> ¡ s¡\u s¡ lZpsp¡ L¡$ lZsp¡ _\u. ""âpZudpÓ_u
tlkp _ L$ fhu'' rhN¡f¡ hQ_p¡ `Z ifuf_u ×rô$ \u L$ l¡gp R> ¡.
_ Åes¡ rd°es¡ hp L$v$prQs¹ _pe„ c|Ðhp crhsp hp _ c|e:— &
AÅ¡ r_Ðe: ipíhsp¡@e„ `yfpZp¡ _ lÞes¡ lÞedp_¡ ifuf¡— &&20&&
ígp¡L$p\®— :— Ap L$ p¡C kde¡ S> Þdsp¡ _\u s¡d dfsp¡ _\u, \C_¡ `y_: \hp_p¡ _\u. AS> ,
28 AÝepe 2
r_Ðe, ipíhs A_¡ `yfps_ Ap ApÐdp lZpsp ifufdp„ lZpsp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— S> ¡_p¡ S> Þd A\hp DÐ`rÑ lp¡e s¡_y„ S> d©Ðey \C iL¡$ , `fÞsy ApÐdp_u DÐ`rÑ
S> _\u sp¡ d©Ðey L¡$ hu fus¡ \pe A¡d S> Zphhp DÐ`rÑ_p¡ r_j¡^ L$ f¡ R> ¡. ApÐdp L$ p¡C kde¡
S> Þdsp¡ _\u; s¡dS> L$ p¡C kde¡ dfsp¡ _\u. ""c|Ðhp c|ep¡ _ crhsp'' \C_¡ `y_: \hp_p¡
_\u. Ap_p¡ A\® A¡hp¡ R> ¡ L¡$ — :— cNhp_¡ `p¡sp_u ¾$ uX$ pdpV¡$ k©rô$ fQu R> ¡. s¡dp„ A¡L$ hpf S> ¡
cph\u AdyL$ ApÐdp \A¡gp¡ s¡ cph\u crhóedp„ `y_: s¡ ApÐdp \hp_p¡ _\u. s¡\u S> ¡
L$ pe®dpV¡$ ApÐdp_¡ S> ¡ hMs¡ cNhp_¡ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡ s¡ hMs¡ s¡ S> L$ pe® s¡Z¡ L$ fhy„. A¡ âdpZ¡
L$ fhp\u cNhp_¹_u âurs âpàs \pe R> ¡. s¡ âdpZ¡ _ \pe sp¡ A¡_u ep¡S> _p ìe\® \pe R> ¡.
Al] "c|Ðhp=\C_¡' iåv$ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡ s¡\u ApÐdp_u `Z DÐ`rÑ lp¡e R> ¡ A¡hu i„L$ p \pe,
s¡ v|$ f L$ fhp ApÐdp_¡ `y_: AS> L$ l¡gp¡ R> ¡. S> ¡_p¡ S> Þd _ lp¡e s¡ "AS> '. ApÐdp cNhp_¹_p¡
A„i lp¡hp\u s¡_p¡ S> Þd lp¡sp¡ _\u A¡V$ g¡ s¡ AS> R> ¡. hmu ApÐdp r_Ðe R> ¡, ipíhs A¡V$ g¡
kv$ p A¡L$ cphhpmp¡ R> ¡, ApÐdp `yfpZ A\hp `yfps_ R> ¡, kv$ p dpfu k¡hp L$ f_pf dpfp¡ v$ pk
R> ¡. S> ¡ ifufdp„ s¡ lp¡e s¡ ifuf lZpe sp¡`Z ApÐdp lZpsp¡ _\u. Ap ígp¡L$ dp„ L$ W$ p¡`r_jv¹$
rhN¡f¡_u îyrsAp¡_p¡ A\® L$ l¡gp¡ R> ¡, A_¡ ApÐdp_¡ DÐ`rÑ rhN¡f¡ rhL$ pfp¡ \sp _\u A¡d
S> Zph¡g R> ¡.
b°ûk|Ó 2&3&17 D`f_p AÏcpóedp„ Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„ R> ¡.
h¡ v $ p rh_pri_„ r_Ðe„ e A¡ _ d¹ AS> dìeed¹ — &
L$\„ k `yfyj: `p\® L„$ Opsers l[Þs L$d¹— &&21&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! S> ¡ Ap_¡ Arh_piu, r_Ðe, AS> A_¡ Aìee ÅZ¡ R> ¡ s¡ `yfyj L¡$ hu fus¡
L$ p¡_p¡ Ops L$ fph¡ R> ¡ s\p L$ p¡_¡ lZ¡ R> ¡— ?
rhh¡Q_— :— ApÐdp lZ¡ R> ¡ A\hp lZpe R> ¡ A¡hu byrÙ \hp_y„ L$ pfZ Aop_ S> R> ¡ A¡d
v$ ip®hhp ApÐdp_y„ op_ S> ¡_¡ lp¡e s¡_¡ A¡hu byrÙ \C iL¡$ _rl A¡d L$ l¡ R> ¡. S> ¡ ApÐdp_¡
"Arh_piu' A¡V$ g¡ rhL$ pf frls, "r_Ðe' A¡V$ g¡ kv$ p A¡L$ ê$ `, "AS> ' A¡V$ g¡ S> Þdpqv$ frls,
A_¡ "Aìee' A¡V$ g¡ _pi frls ÅZ¡ s¡ `yfyj ¼ep kp^_\u `p¡s¡ L$ p¡C_¡ lZ¡— ? A\p®s¹ L$ p¡C
`Z kp^_\u L$ p¡C_p¡ Ops L$ fphu iL$ psp¡ _\u A_¡ L$ p¡C `Z kp^_\u L$ p¡C_¡ lZu iL$ psp¡
_\u.
hpkp„rk ÆZp®r_ e\p rhlpe _hpr_ N©ªprs _fp¡@`fprZ— &
s\p ifufprZ rhlpe ÆZp®r_ AÞepr_ k„eprs _hpr_ v¡$lu&22&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡d S|> _p hõÓp¡_¡ sÆ dpZk buÅ„ _hp„ hõÓp¡ N°lZ L$ f¡ R> ¡ s¡d S|> _p„ ifufp¡
sÆ v¡$ lu buÅ„ _hp„ ifufp¡dp„ âh¡i L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— ""ApÐdp cg¡ Arh_piu lp¡, `fÞsy s¡_p cp¡N_p kp^_c|s v¡$ l_p¡ rh_pi \i¡
A¡d ÅZu lz„ ip¡L$ L$ fy„ Ry> „. hmu ""cNhp_¹_u ¾$ uX$ pdpV¡$ fQpA¡gp v¡$ lp¡_¡ lZhp\u `Z v$ p¡j S>
\hp_p¡ lp¡hp\u ip¡L$ L$ fhp¡ S> ep¡Áe R> ¡'' A¡hu i„L$ p \pe s¡ v|$ f L$ f¡ R> ¡ L¡$ dpZk S> ¡d S|> _p„
A_yèp¡Nu hõÓp¡ sÆ buÅ„ Dèp¡Nu hõÓp¡ N°lZ L$ f¡ R> ¡, s¡hu S> fus¡ ApÐdp `Z dpfu
¾$ uX$ pdp„ A_yèp¡Nu \A¡gp„ ifufp¡ sÆ v$ C dpfu ¾$ uX$ pdp„ Dèp¡Nu \pe s¡hp„ buÅ„ _hu_
AÝepe 2 29
v¡$ lp¡dp„ dpfu BÃR> p âdpZ¡ âh¡i L$ f¡ R> ¡, s¡\u L$ d®\u b„^psp AÞe _hu_ ifufp¡ Ahíe
âpàs \hp_p„ lp¡hp\u S|> _p„ ifufp¡_p _pi rhj¡ ip¡L$ L$ fhp¡ ep¡Áe _\u.
_¥_„ rR> Þv$ [Þs iõÓprZ _¥_„ v$ lrs `phL$ :— &
_ Q¥_„ ¼g¡v$eºÐep`p¡ _ ip¡jers dpfys:— &&23&&
ígp¡L$p\®— :— iõÓp¡ Ap_p¡ R> ¡v$ L$ fsp _\u, A[Á_ Ap_¡ bpmsp¡ _\u, S> g Ap_¡ c]S> hsy„
_\u, A_¡ hpey ip¡jsp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— kpfu fus¡ kdÆ iL$ pe s¡ dpV¡$ ApÐdp Arh_piu R> ¡ A¡hp¡ `y_: bp¡^ L$ f¡ R> ¡.
ipõÓp¡ ApÐdp_¡ R> ¡v$ sp„ _\u, A[Á_ bpmsp¡ _\u, S> g c]S> hsy _\u A_¡ hpey ip¡jsp¡
_\u. s¡\u eyÙdp„ sy„ iõÓ rhN¡f¡_p¡ âep¡N L$ fui sp¡ `Z s¡_¡ L$ p„C \hp_y„ _\u. iõÓ rhN¡f¡
`Z Äep„ dpfu BÃR> p lp¡e Ðep„ S> `p¡sp_p¡ âcph v$ ip®hu iL¡$ R> ¡. s¡Ap¡_u `p¡s`p¡sp_p ^d®
âdpZ¡ L$ pe® L$ fhp_u i[¼s `Z dpfu BÃR> p_¡ S> Apû_ R> ¡. s¡\u S> îudv¹$ cpNhsdp„
""dpfp ce\u Ap hpey hpe R> ¡'' rhN¡f¡ L$ l¡gy„ R> ¡. s¡\u iõÓ rhN¡f¡ ApÐdp_¡ L$ p„C L$ fu iL$ sp
_\u, A_¡ dpfu BÃR> p\u S> ÐepÄe v¡$ lp¡dp„ s¡Ap¡_p¡ âcph Qpg¡ R> ¡ A¡d ÅZu eyÙ L$ fhp
s¥epf \C Å.
AÃR> ¡Ûp¡@ed¹ Av$püp¡@ed¹ A¼g¡Ûp¡@ip¡óe A¡h Q— &
r_Ðe: kh®Nsõ\pÏ: AQgp¡@e„ k_ps_:— &&24&&
ígp¡L$p\®— :— A¡ R> ¡v$ u _ iL$ pe s¡hp¡, bpmu _ iL$ pe s¡hp¡, c]S> hu _ iL$ pe s¡hp¡ A_¡ hmu
ip¡ju _ iL$ pe s¡hp¡, r_Ðe, ìep`L$ , [õ\f, AQg A_¡ k_ps_ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap ApÐdp R> ¡v$ u, bpmu, c]S> hu A\hp ip¡ju _ iL$ pe s¡hp¡ R> ¡. s¡ r_Ðe R> ¡
A¡V$ g¡ s¡_u DÐ`rÑ _\u. ìep`L$ R> ¡. Æhõhê$ `\u ìep`L$ _\u, `fÞsy s¡ b°û_p¡ A„i
lp¡hp\u b°ûcph_p Arcâpe\u Al] s¡_¡ ìep`L$ L$ l¡gp¡ R> ¡. Q¥sÞe Æh_p¡ NyZ R> ¡ A_¡
Q¥sÞe ìep`L$ R> ¡ s¡\u `p¡sp_ Q¥sÞe NyZ_¡ gu^¡ Æh_¡ ìep`L$ L$ l¡gp¡ R> ¡. d|gdp„ "kh®Ns:'
iåv$ R> ¡ s¡_p¡ A\® ìep`L$ L$ l¡gp¡ R> ¡. Æh_p¡ Q¥sÞe NyZ kh® ifufdp„ ìepù fl¡gp¡ lp¡hp\u
Æh_¡ kh®Ns A\hp ìep`L$ L$ l¡gp¡ R> ¡. hmu s¡ [õ\f R> ¡ A_¡ AQg A\hp r¾$ epfrls R> ¡.
k_ps_ A\hp r_Ðe R> ¡. ApL$ pi `Z r_Ðe _\u, L$ pfZ L¡$ ""s¡\u Apdp„\u Mf¡Mf ApL$ pi
DÐ`Þ_ \ey„'' A¡d ApL$ pi_u DÐ`rÑ \hp_y„ L$ l¡g R> ¡.
îucpNhs¹ 2&7&49 D`f_p kybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„ R> ¡.
Aìe¼sp¡@ed¹ ArQºÐep¡@ed¹ ArhL$pep£@ed¹ DÃes¡— &
sõdpv¹$ A¡h„ rhqv$Ðh¥_„ _p_yip¡rQsyd¹ Al®rk— &&25&&
ígpL$p\®— :— Ap_¡ Aìe¼s, ArQºÐe, A_¡ ArhL$ pe® L$ l¡ R> ¡. s¡\u Ap_¡ s¡hp¡ ÅZu_¡ ip¡L$ L$ f
_rl.
rhh¡Q_— :— Ap "Aìe¼s' A¡V$ g¡ gp¥qL$ L$ B[ÞÖep¡\u N°lZ \C iL¡$ _rl s¡hp¡, "ArQºÐe'
A¡V$ g¡ d_\u `Z rhQpfu iL$ pe _rl s¡hp¡, A_¡ "ArhL$ pe®' A¡V$ g¡ S> ¡_pdp„ rhL$ pf L$ fu iL$ pe
_rl s¡hp¡ L$ l¡hpe R> ¡. âL©$ rs\u `f lp¡e s¡ d_\u `Z rhQpf _ L$ fu iL$ pe s¡hp¡ lp¡e R> ¡.
âL©$ rsdp„ rhL$ pf \pe R> ¡, ApÐdpdp„ rhL$ pf \sp _\u. ApÐdp_¡ Aphp¡ ÅZu_¡ s¡_p¡ ip¡L$ L$ fhp¡
30 AÝepe 2
sÆ v¡$ .
Al] kyû rhÜp_p¡A¡ r_Z®e L$ f¡gp rkÙpÞs âdpZ¡ ApÐdp_y„ õhê$ ` L$ üy„. A¡
âdpZ¡ ApÐdp_p õhê$ `_y„ op_ lp¡e sp¡ eyÙ L$ fhpdp„ L$ p„C ip¡L$ L$ fhp S> ¡hy„ _\u A¡hp¡ D`v¡$ i
L$ fu, lh¡ AÞe fus¡ rhÜp_p¡_p¡ rkÙpÞs _ fyQ¡ sp¡`Z Aop_uAp¡_p ds âdpZ¡ `Z eyÙ
L$ fhpdp„ L$ p„C ip¡L$ L$ fhp S> ¡hy„ _\u A¡d L$ l¡ R> ¡— :
A\ Q¥_„ r_ÐeÅs„ r_Ðe„ hp dÞek¡ d©sd¹— &
s\pr` Ðh„ dlpbplp¡ _¥_„ ip¡rQsyd¹ Al®rk— &&26&&
ígp¡L$p\®— :— lh¡ l¡ dlpbplp¡— ! Å¡ sy„ Ap_¡ r_Ðe S> Þdsp¡ A_¡ r_Ðe dfsp¡ dp_sp¡ lp¡e sp¡
`Z Ap_p¡ ip¡L$ L$ fhp¡ s_¡ ep¡Áe _\u.
rhh¡Q_— :— v¡$ l_u kp\¡ ApÐdp_u `Z DÐ`rÑ \pe R> ¡, A_¡ v¡$ l_u kp\¡ ApÐdp_y„ `Z d©Ðey
\pe R> ¡ A¡d dp_sp¡ lp¡e, v¡$ l_¡ S> ApÐdp dp_sp¡ lp¡e sp¡ `Z s¡_p¡ ip¡L$ L$ fhp¡ ep¡Áe _\u.
Åsõe rl ^°yhp¡ d©Ðey: ^°yh„ S> Þd d©sõe Q— &
sõdpv¹$ A`qflpe£@\£ _ Ðh„ ip¡rQsyd¹ Al®rk— &&27&&
ígp¡L$p\®— :— L$ pfZ L¡$ S> Þd¡gp_y„ d©Ðey r_[íQs R> ¡, A_¡ df¡gp_p¡ S> Þd r_[íQs R> ¡. s¡\u a¡fhu
_ iL$ pe s¡hu bpbsdp„ spf¡ ip¡L$ L$ fhp¡ ep¡Áe _\u.
rhh¡Q_— :— L$ pfZ L¡$ Ap rkÙpÞs âdpZ¡ S> ¡_p¡ S> Þd \ep¡ s¡ dfhp_p¡— S> . A_¡ S> ¡_y„ dfZ \ey„
s¡_p¡ S> Þd `Z \hp_p¡— S> . d©Ðey A_¡ S> Þd V$ pmu iL$ pe s¡d _\u sp¡ `R> u s¡ bpbsdp„ ip¡L$
L$ fhp¡ iy„ L$ pd_p¡— ?
Aìe¼spv$ u r_ c| s pr_ ìe¼sdÝepr_ cpfs— &
Aìe¼sr_^_pÞe¡h sÓ L$ p `qfv¡$ h_p— &&28&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs— ! c|sp¡ Aìe¼sdp„\u DÐ`Þ_ \pe R> ¡, dÝedp„ ìe¼s lp¡e R> ¡ A_¡
Aìe¼sdp„ S> ge `pd¡ R> ¡. s¡dp„ rQÞsp iu— ?
rhh¡Q_— :— `y_: kp„¿efurs\u D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡. l¡ cpfs— ! kh® c|sp¡ Aìe¼sdp„\u DÐ`Þ_ \pe
R> ¡. dÝe¡ ìe¼s lp¡e R> ¡ _¡ `pR> p Aìe¼sdp„S> s¡Ap¡_p¡ ge \pe R> ¡ s¡dp„ rQÞsp iu— ? s¡\u sy„
iÓyAp¡_¡ dpfui sp¡ `Z spfp¡ `Z DÐ`rÑõ\p_dp„ S> ge \i¡, s¡\u ip¡L$ L$ fhp_y„ L$ pfZ
_\u.
Ap ígp¡L$ dp„ "c|s' iåv$ _p b¡ A\® kçch¡ R> ¡. 1.— c|s— =— ifufp¡. ifufp¡
"Aìe¼s' A¡V$ g¡ âL©$ rsdp„\u DÐ`Þ_ \pe R> ¡, dÝe¡ S> Nsdp„ ìe¼s lp¡e R> ¡ A¡V$ g¡ Å¡C
iL$ pe R> ¡, `y_: s¡Ap¡_p¡ ge Aìe¼s âL©$ rsdp„ \pe R> ¡. 2.— c|s— =— Æh. "Aìe¼s' A¡V$ g¡
Anf. Anfb°ûdp„\u Æhp¡_y„ ìeyÃQfZ \pe R> ¡. S> ¡d A[Á_dp„\u sZMpAp¡ _uL$ m¡ R> ¡ s¡d
Anfdp„\u Æhp¡ ìeyÃQf¡ R> ¡, dÝedp„ s¡Ap¡ v¡$ lp¡ ^pfZ L$ f¡ R> ¡ A¡V$ g¡ ìe¼s \pe R> ¡, A_¡
`y_: Anfdp„ s¡Ap¡_p¡ kdph¡i \pe R> ¡.
îucpNhs¹ 10&13&47 D`f_p„ kybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„
R> ¡— &&28&&
ApíQe®hs¹ `íers L$[íQv¹$ A¡_d¹ ApíQe®hv¹$ hv$rs s\¥h QpÞe:&
AÝepe 2 31
ApíQe®hs¹ Q¥_d¹ AÞe: î©Zp¡rs î©Ðhpàe¡_„ h¡v$ _ Q¥h L$[íQs¹&&29&&
ígp¡L$p\®— :— L$ p¡C Ap_¡ ApíQe®hs¹ S|> A¡ R> ¡, s¡d S> buÅ¡ ApíQe®hs¹ L$ l¡ R> ¡. AÞe Ap_¡
ApíQe®hs¹ kp„cm¡ R> ¡, A_¡ kp„cmu_¡ `Z L$ p¡C Ap_¡ ÅZsy„ _\u.
rhh¡Q_— :— A¡ âdpZ¡ L$ p„C ip¡L$ L$ fhp S> ¡hy„ _ lp¡e sp¡ rhÜp_p¡ `p` L$ fhp\u _fL$ _u âp[às \i¡
A¡d ip¡L$ ip dpV¡$ L$ fsp li¡— ? A¡hu i„L$ p \pe, s¡ dpV¡$ Ap ígp¡L$ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡. L$ p¡C Ap_¡
ApíQe®hs¹ Sy> A¡ R> ¡. ApÐdp r_Ðe R> ¡, Aìe¼s R> ¡, rhN¡f¡ op_ ipõÓdp„\u âpàs \pe R> ¡,
R> sp„ S> Þd rhN¡f¡_p A_ych \pe R> ¡. s¡\u BÞÖÅg `¡W¡$ Ap kh® dpep\u \sy„ lp¡e s¡d
S|> A¡ R> ¡. s¡hu S> fus¡ dpep\u dp¡rls \C buÅ s¡_¡ ApíQe®hs¹ L$ l¡ R> ¡, A¡V$ g¡ ApÐdp
ApíQe®hs¹ R> ¡ A¡hp¡ gp¡L$ p¡_¡ bp¡^ L$ f¡ R> ¡, A_¡ op_ frls îp¡spAp¡ s¡_¡ ApíQe®hs¹ kp„cm¡
R> ¡. A¡ âdpZ¡ kp„cmhp R> sp„ Ap ÓZdp„\u L$ p¡C ""ApÐdp Aphp¡ R> ¡'' A¡d r_íQe`|h®L$
ÅZsy„ _\u, s¡\u kh® Aop__¡ gu^¡ S> ip¡L$ L$ ep® L$ f¡ R> ¡ A¡d ÅZ.
v¡$ lu r_Ðed¹ AhÝep¡@e„ v¡$ l¡ kh®õe cpfs— !— &
sõdps¹ khp®rZ c|spr_ _ Ðh„ ip¡rQsydl®rk— &&30&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs— ! kh®_p v¡$ ldp„ Ap v¡$ lu r_fÞsf AhÝe R> ¡. s¡\u kh® c|sp¡_p¡ ip¡L$ L$ fhp¡
s_¡ ep¡Áe _\u.
rhh¡Q_— :— `pR> m_p kh® D`v¡$ i_p¡ D`k„lpf L$ f¡ R> ¡. kh®_p A_¡L$ âL$ pf_p v¡$ lp¡dp„ fl¡gp¡ v¡$ lu
Æh kv$ p AhÝe R> ¡. s¡_p¡ h^ \C iL¡$ s¡d _\u, s¡\u L$ p¡C âpZu_p¡ ip¡L$ L$ fhp¡ ep¡Áe _\u.
õh^d® d r` Qph¡ ÿ e _ rhL$ [ ç`sy d ¹ Al® r k— &
^çep®rÙ eyÙps¹ î¡ep¡@Þes¹ nrÓeõe _ rhÛs¡— &&31&&
ígp¡L$p\®— :— õh^d®_¡ Å¡C_¡ `Z spf¡ L$ ç`hy„ ep¡Áe _\u, L$ pfZ L¡$ nrÓe_¡ ^çe® eyÙ\u AÞe
L$ p„C î¡e: _\u.
rhh¡Q_— :— spfp nrÓe ^d® ârs ×rô$ L$ fu_¡ `Z spf¡ L$ ç`hy„ ep¡Áe _\u, L$ pfZ L¡$ nrÓe_p¡
DÑd ^d® ^prd®L$ eyÙ S> R> ¡. Aphp eyÙ\u AÞe L$ p„C nrÓep¡dpV¡$ î¡eõL$ f R> ¡ S> _rl. L$ pfZ
L¡$ nrÓep¡_¡ `fgp¡L$ rhN¡f¡_u âp[às `Z Aphp eyÙ\u S> \pe R> ¡.
e×ÃR> ep Qp¡ ` `Þ_„ õhN® Ü pfd¹ A`ph© s d¹ — &
kyrM_: nrÓep: `p\® gcÞs¡ eyÙd¹ C×id¹— &&32&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! DOpX$ p„ õhN®Üpfê$ ` AL$ õdps âpàs \sy„ Aphy„ eyÙ cpÁeipmu nrÓep¡_¡
dm¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— `p\®— ! AL$ õdps¹ cNhqv$ ÃR> p\u âpàs \sy„ Ap eyÙ DOpX$ p„ õhN®Üpfpê$ ` R> ¡. Aphy„
eyÙ kyMu A\hp cpÁeipmu nrÓep¡_¡ S> ¡ âpàs \pe R> ¡. Aphy„ eyÙ S> ¡_¡ âpàs \pe s¡
Ahíe cpÁeipmu R> ¡, L$ pfZ L¡$ cNhqv$ ÃR> p âdpZ¡ \sp„ Ap eyÙdp„ cNhp_¹_u k[Þ_r^
`Z R> ¡.
A\ Q¡s¹ Ðhd¹ Bd„ ^çe¯ kP¹$N°pd„ _ L$qfóerk— &
ss: õh^d¯ L$urs¯ Q rlÐhp `p`d¹ Ahpàõerk— &&33&&
ígp¡L$p\®— :— hmu Å¡ sy„ Ap ^prd®L$ eyÙ _rl L$ f¡ sp¡ õh^d® A_¡ L$ urs® Nydphu `p` d¡mhui.
32 AÝepe 2
rhh¡Q_— :— spfp nrÓe ^d® ârs gÿe fpMu dpfu kdu` \sy„ dpfu Apopê$ ` Ap eyÙ _rl L$ f¡
sp¡ sy„ gp¥qL$ L$ A_¡ h¥qv$ L$ N|dphui, nrÓe^d®\u c°óV$ \Ci, spfu L$ urs® Nydphui A_¡ s_¡
`p` \i¡.
AL$ urs¯ Qpr` c|spr_ L$ \reóe[Þs s¡@ìeepd¹— &
kçcprhsõe QpL$urs®: dfZpv¹$ ArsqfÃes¡— &&34&&
ígp¡L$p\® :— hmu âpZuAp¡ spfu Aìee A`L$ urs® Npi¡. kçcprhs_¡ L$ urs® dfZ\u `Z
Ar^L$ vy$ :Mv$ R> ¡.
rhh¡Q_ :— `p`\u `fgp¡L$ _p¡ _pi \i¡ A¡V$ gy„ S> _rl, `fÞsy Ap gp¡L$ dp„ `Z spfu A`L$ urs®
\i¡ A¡d Ap ígp¡L$ \u L$ l¡ R> ¡. âpZuAp¡ spfu Aìee A¡V$ g¡ r_fÞsf fl¡_pfu A`L$ urs® Npi¡.
Al] "c|spr_— =— âpZuAp¡' _`y„kL$ tgNhpmp iåv$ _p¡ âep¡N L$ f¡gp¡ R> ¡, s¡\u _`y„kL$ p¡ S> ¡
buÅ_p cufyÐh_u hps L$ fhp ep¡Áe _\u s¡Ap¡ `Z spfu A`L$ urs® Npi¡ A¡hp¡ A\® \pe R> ¡.
sy„ eyÙdp„ "i|f' sfuL¡$ ârkÙ \C dp_ `pd¡gp¡ R> ¡. Aphp kçcprhs_¡ A`L$ urs® dfZ\u
`Z Ar^L$ vy$ :Mv$ lp¡e R> ¡.
îucpNhs¹ 10&44&62 D`f_p kybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„ AhsfZ L$ f¡gy„ R> ¡.
cepv¹$ fZpv¹$ D`fs„ dºõeÞs¡ Ðhp„ dlpf\p:— &
e¡jp„ Q Ðh„ blzdsp¡ c|Ðhp epõerk gpOhd¹— &&35&&
ígp¡L$p\®— :— dlpf\uAp¡ s_¡ ce_¡ gu^¡ fZdp„\u `pR> p¡ af¡gp¡ dp_i¡. s¡Ap¡dp„ sy„ OÏ„ dp_
`pd¡gp¡ lp¡hp R> sp„ A`dp_ âpàs L$ fui.
rhh¡Q_— :— sy„ ""bÞ^yAp¡_u tlkp \i¡'' A¡hp ce\u eyÙ L$ fhp BÃR> sp¡ _\u R> sp„ Ap kh®
dlpf\uAp¡ ASy> ®__¡ eyÙdp„ dfZ_p¡ ce gpNhp\u s¡ eyÙdp„\u `pR> p¡ aep£ A¡d dp_i¡.
s¡Ap¡dp„ sy„ ApS> qv$ hk kyû dp_ dm¡gp¡ R> ¡ R> sp„ A`dp_ âpàs L$ fui.
AhpÃehpv$ p „ í Q blw _¹ hqv$ óe[Þs shprlsp:— &
r_Þv$Þsk¹ sh kpdÕe¯ ssp¡ vy$:Msf„ _y qL$d¹— &&36&&
ígp¡L$p\®— :— spfp iÓyAp¡ spfy„ kpdÕe® r_Þv$ sp„ _ bp¡gpe s¡hp blz hQ_p¡ bp¡gi¡ S> . s¡\u
h^pf¡ vy$ :ML$ pfu iy„— ?
lsp¡ hp âpàõerk õhN¯ rS> Ðhp hp cp¡ÿek¡ dlud¹— &
sõdpv¹$ DrÑóW$ L$p¥Þs¡e— ! eyÙpe L©$sr_íe:— &&37&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ p¥Þs¡e— ! sy„ lZpCi sp¡ õhN® âpàs L$ fui A_¡ Æsui sp¡ `©Õhu_p¡ cp¡N
L$ fui. s¡\u eyÙ L$ fhp_p¡ r_íQe L$ fu_¡ DW$ .
rhh¡Q_— :— eyÙdp„ dfui sp¡ õhN® dmi¡, Æsui sp¡ fpÄe âpàs \i¡. eyÙ L$ fhp\u lf L$ p¡C
`qfZpd Aph¡ s¡ gpcL$ pfu R> ¡. s¡\u eyÙ L$ fhp_p¡ r_íQe L$ f.
kyM-vy$ :M¡ kd¡ L©$ Ðhp gpcpgpcp¥ S> epS> ep¥— &
ssp¡ eyÙpe eyÄeõh _¥h„ `p`d¹ Ahpàõerk— &&38&&
ígp¡L$p\®— :— kyM A_¡ vy$ :M, gpc A_¡ lpr_ A_¡ S> e A_¡ `fpS> e _¡ kdp_ ÅZu `R> u
eyÙ L$ f. A¡d L$ fhp\u `p` \i¡ _rl.
AÝepe 2 33
rhh¡Q_— :— ApsspreAp¡_¡ dpfhp\u `p` \pe s¡\u lz„ eyÙ L$ fui _rl A¡d sy„ L$ l¡sp¡ lsp¡,
s¡_p kçbÞ^dp„ `p` _ \pe s¡hp¡ D`pe L$ lz„ Ry> „. v¡$ l_p kyM A_¡ vy$ :M, fpÄe_p¡ gpc A_¡
lpr_, A_¡ ei dpV¡$ S> e A_¡ `fpS> e A¡ kh®_¡ kdp_ ÅZu dpfu Apop\u eyÙ L$ f¡ R> ¡
A¡d rhQpfu, eyÙ L$ fhpdp„ âh©Ñ \p. Ap ígp¡L$ dp„ ep¡N_y„ õdfZ L$ fu kp„¿e A_¡ ep¡N _p¡
A¡L$ p\® L$ f¡gp¡ R> ¡. kyM A_¡ vy$ :M, gpc A_¡ lpr_, S> e A_¡ `fpS> e rhN¡f¡ ag_u ApL$ p„np
fp¿ep rh_p, S> ¡ ag âpàs \hp_y„ lp¡e s¡ kdp_ S> R> ¡ A¡d dp_u eyÙ L$ f. Ap âdpZ¡ eyÙ
L$ fhpdp„ ag_p¡ D`v¡$ i _rl lp¡hp\u `p` \i¡ _rl.
ASy> ®__p¡ ip¡L$ v|$ f L$ fu s¡_u eyÙdp„ âh©rÑ L$ fphhp kpP¹$ ¿e furs\u op__p¡ D`v¡$ i
Al] kyû L$ ep£. lh¡ ep¡N_p¡ A\hp L$ d®ep¡N_p¡ D`v¡$ i L$ fhp_p¡ Apfçc L$ f¡ R> ¡.
A¡jp s¡@rcrlsp kp„¿e¡ byrÙep£N¡ [Ðhdp„ i©Ï— &
byv¹$Ýep ey¼sp¡ eep `p\®— ! L$d®bÞ^„ âlpõerk— &&39&&
ígp¡L$p\®— :— kp„¿e âdpZ¡ Ap byrÙ s_¡ L$ lu. lh¡ ep¡N âdpZ¡ Ap byrÙ kp„cm. l¡ `p\®— ! s¡
byrÙ\u ey¼s \C sy„ L$ d®bÞ^__p¡ ÐepN L$ fui.
rhh¡Q_— :— "kp„¿e' A¡V$ g¡ ApÐdp_y„ A_¡ A_pÐdp_y„ op_. Ap AÝepe_p 12 ígp¡L$ \u
Apfçcu kp„¿eop__p¡ D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡. ígp¡L$ 30 kyû kp„¿e_p¡ D`v¡$ i R> ¡, `R> u nrÓe
^d® âdpZ¡ iy„ L$ fhy„ Å¡CA¡ s¡ 31 \u 37 ígp¡L$ kyû v$ ip®h¡g R> ¡. 38 ígp¡L$ dp„ `y_: kp„¿e
A_¡ ep¡N _p¡ A¡L$ p\® L$ fu D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡. lh¡ Al]\u ep¡N_p¡ D`v¡$ i L$ fhp_p¡ âpfçc L$ f¡
R> ¡.
_¡ l prc¾$ d -_pip¡ @ [õs âÐehpep¡ _ rhÛs¡ — &
õhë`dàeõe ^d®õe Ópes¡ dlsp¡ ceps¹— &&40&&
ígp¡L$p\®— :— Al] Apfçc¡gp_p¡ _pi _\u, rhÂ_ lp¡sy„ _\u. õhë` `Z Ap ^d® dp¡V$ p
cedp„\u fnZ L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— ""L$ d® blz R> ¡ A_¡ OZp L$ pm `R> u S> rkÙ \C iL¡$ s¡hp lp¡hp\u A`|Z® S> flu
Åe, A\hp rhÂ_ Aphu `X¡$ s¡\u ag_u âp[às `Z \pe _rl A_¡ DgV$ p¡ b„^ \pe'' A¡hu
i„L$ p \pe, s¡_p¡ Ap ígp¡L$ \u r_fpk L$ f¡ R> ¡. Ap cNhÞdpN®dp„ S> ¡ L$ d® L$ fhp_p„ R> ¡ s¡
cNhp_¹_p A\£ cNhp_¹_u Apop\u L$ fhp_p„ R> ¡, ag âpàs L$ fhp L$ fhp_p„ _\u. cNhv$ \®
cNhp_¹_u Apop\u S> ¡ L$ d® L$ fhpdp„ Aph¡ s¡dp„ A¡hp¡ L$ p¡C v$ p¡j kçchsp¡ _\u. dpfu Apop\u
Ap dpN®dp„ S> ¡ L$ d® L$ fhpdp„ Aph¡ R> ¡ s¡_p Apfçc_p¡ _pi \sp¡ _\u. Apfçc¡gy„ L$ d® A`|Z®
fl¡ sp¡ `Z A`|Z® fl¡gy„ L$ d® `Z r_óam \sy„ _\u. Ap L$ d®dp„ rhÂ_ `Z Aphsp„ _\u,
L$ pfZ L¡$ Aphy„ õhë` L$ d® L$ f¡gy„ lp¡e sp¡ s¡ `Z dp¡V$ p cedp„\u fnZ L$ f¡ R> ¡. AÞeÓ `Z S> ¡
L$ p„C L$ d® L$ fhpdp„ Aph¡ R> ¡ s¡ kç`|Z® \pe A_¡ kag \pe s¡ dpV¡$ cNhp_¹_y„ S> õdfZ
d„NgpQfZ rhN¡f¡dp„ L$ fhpdp„ Aph¡ R> ¡, sp¡ `R> u S> ¡ L$ d® kpnps¹ cNhp_¹_p dpV¡$ S> L$ fhpdp„
Aphsp„ lp¡e s¡dp„ rhÂ_ \hp_u A\hp rham fl¡hp_u curs S> ¼ep„\u kçch¡— ?
ìehkpep[ÐdL$ p by r Ù: A¡ L ¡ $ l Ly $ f y _ Þv$ _ — !— &
blzipMp ü_ÞspíQ byÙep¡@ìehkpre_pd¹— &&41&&
34 AÝepe 2
ígp¡L$p\®— :— l¡ Ly$ fy_Þv$ _— ! Al] r_íQeê$ ` A¡L$ byrÙ R> ¡. r_íQe frlsp¡_u byrÙAp¡ OZu
ipMpAp¡hpmu A_¡ A_Þs lp¡e R> ¡.
rhh¡Q_— :— Al] A\hp Ap dpN®dp„ r_íQeê$ ` A¡L$ S> byrÙ R> ¡. dpfu Apop\u L$ d® L$ fhp_y„
lp¡hp\u s¡Ap¡_u byrÙ dpfpdp„ S> lp¡e R> ¡. cNhp_¹_u Apop âdpZ¡ L$ d® L$ fui S> A¡hp¡ S>
s¡Ap¡_p¡ r_íQe lp¡e R> ¡. ag_u s¡Ap¡_¡ ApL$ p„np A\hp Arcgpjp lp¡su _\u. Aphu
byrÙ_p¡ rhje dpÓ lz„ S> lp¡hp\u s¡Ap¡_u A¡L$ S> byrÙ R> ¡. r_íQefrls ag_u
ApL$ p„nphpmp brldy®Mp¡_u A_Þs byrÙAp¡ lp¡e R> ¡ A_¡ s¡ byrÙAp¡_u ipMpAp¡ `Z OZu
lp¡e R> ¡, L$ pfZ L¡$ s¡Ap¡ ag_u BÃR> p fpMsp lp¡hp\u rcÞ_— -— rcÞ_ ag_u s¡Ap¡_¡
Arcgpjp lp¡e R> ¡.
epd¹ Bdp„ `y [ ó`sp„ hpQ„ âhv$ º Ð erh`[íQs:— &
h¡v$hpv$fsp: `p\® _pÞev¹$ Aõsurs hpqv$_:— &&42&&
L$ p dpÐdp_: õhN® ` fp S> Þd-L$ d ® - ag-âv$ p d¹ — &
r¾$ e prhi¡ j blz g p„ cp¡ N ¥ ï he® N ts ârs— &&43&&
cp¡ N ¥ ï he® - âk¼sp_p„ sep@`ùsQ¡ s kpd¹ — &
ìehkpep[ÐdL$p byrÙ: kdp^p¥ _ rhûes¡— &&44&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! h¡v$ hpv$ dp„ frshpmp, ""AÞe L$ p„C _\u'' A¡d L$ l¡_pfp, L$ pd_phpmp,
õhN®_¡ `f(— ag— ) ÅZ_pfp ArhÜp_p¡ cp¡N A_¡ A¥íhe® _u âp[àsdpV¡$ AdyL$ r¾$ epAp¡\u
cf`yf, S> Þd A_¡ L$ d® ag Ap`_pfu Ap S> ¡ `y[ó`s hpZu hv¡$ R> ¡ s¡_p\u lfpA¡g
rQÑhpmp, cp¡N A_¡ A¥íhe® dp„ Apk¼s fl¡gp_u kdpr^dp„ r_íQepÐdL$ byrÙ \su _\u.
rhh¡Q_— :— Å¡ A¡ âdpZ¡ ìehkpep[ÐdL$ byrÙ DÑd lp¡e sp¡ kh® A¡hu byrÙ L¡$ d fpMsp
_\u— ? A¡hu i„L$ p \pe, s¡ v|$ f L$ fhp ìehkpepÐdL$ byrÙ L¡$ d \su _\u s¡ v$ ip®h¡ R> ¡. S> ¡Ap¡
h¡v$ hpv$ dp„ frshpmp R> ¡, h¡v$ dp„ L$ f¡gy„ L$ d® s¡dp„ L$ l¡gp ag âpàs L$ fhp Ahíe L$ fhy„ Å¡CA¡
`fÞsy ag_u BÃR> p rh_p L$ fhy„ ep¡Áe _\u A¡hp dshpmp R> ¡, s¡\u S> ""h¥qv$ L$ L$ d®_p ag
rh_p AÞe L$ p„C ag R> ¡ S> _rl'' A¡d S> ¡Ap¡ L$ üp L$ f¡ R> ¡, S> ¡Ap¡ L$ pd_phpmp R> ¡, AV$ g¡
S> ¡d_¡ r_fÞsf L$ d®_p„ ag âpàs L$ fhp_u L$ pd_p lp¡e R> ¡, S> ¡Ap¡ õhN®_¡ S> DÑd ag dp_¡ R> ¡
s¡hp ArhÜp_p¡ h¡v$ p¡_y„ spÐè® _rl ÅZ_pf d|M® Aop_uAp¡ ""h¥qv$ L$ ag rh_p AÞe L$ p„C
_\u'' A¡hu `y[ó`s hpZu hv¡$ R> ¡. Ap hpZu dpÓ `yó`hpmu R> ¡, `fÞsy agfrls R> ¡.
`yó`hpmu gsp_u `¡W¡$ v¡$ Mphdp„ fçe gpN¡ R> ¡ `fÞsy aglu_ R> ¡. dpÓ NÞ^_p gp¡c\u S>
s¡Ap¡_p„ rQÑ Aphu hpZu\u c°pÞs \A¡gp„ R> ¡ A¡hp¡ cphp\® R> ¡. Ap hpZu S> Þd A_¡ L$ d®
ê$ ` ag Ap`_pfu R> ¡, A\p®s¹ Ap hpZu_y„ ag DÑd ep¡r_dp„ S> Þd A_¡ DÑd L$ d®S> R> ¡.
hmu cp¡N A_¡ A¥íhe® âpàs L$ fhpdpV¡$ Ap hpZudp„ blz r¾$ epAp¡ L$ fhp_u R> ¡. Ap hpZu
cp¡N A_¡ A¥íhe® âpàs L$ fhpdpV¡$ A_¡L$ r¾$ epAp¡\u cf`yf R> ¡.
A\hp "cp¡N¥íhe®Nts ârs' "r¾$ eprhi¡jblzgp„' kp\¡ _rl g¡sp„ "L$ pdpÐdp_:'
kp\¡ g¡hy„. A¡V$ g¡ cp¡N A_¡ A¥íhe® _u âp[às_u L$ pd_phpmpAp¡ ArhÜp_p¡ Aphu `y[ó`s
hpZu hv¡$ R> ¡. hmu "S> ÞdL$ d®agâv$ pd¹' hpZu_y„ rhi¡jZ _rl g¡sp„ "cp¡N¥íhe®Nrsd¹'' _y„
AÝepe 2 35
rhi¡jZ `Z gC iL$ pe. s¡\u S> Þd A_¡ L$ d® _p ag Ap`_pf cp¡N A_¡ A¥íhe®_u
âp[às_u L$ pd_phpmp ArhÜp_ gp¡L$ p¡ Aphu `y[ó`s hpZu hv¡$ R> ¡ A¡hp¡ A\® \pe R> ¡.
Aphu `y[ó`s hpZu\u Aphp Aop_uAp¡_p„ rQÑ lfpA¡gp„ R> ¡ A_¡ s¡Ap¡ cp¡N
A_¡ A¥íhe® dp„ Apk[¼shpmp lp¡e R> ¡. s¡\u s¡Ap¡_y„ rQÑ ìeN° fl¡hp\u kdpr^ A\hp
cNhp_¹_y„ rQÞs_ L$ fhpdp„ s¡hu r_íQepÐdL$ byrÙ s¡Ap¡_u \su _\u.
Ó¥ N y Î erhjep h¡ v $ p r_õÓ¥ N y Î ep¡ chpSy > ® _ — !— &
r_Ü®Þv¹$h$p¡ r_ÐekÒhõ\p¡ r_ep£Nn¡d ApÐdhp_¹— &&45&&
ígp¡L$p\®— :— h¡v$ p¡ Ó¥NyÎerhje R> ¡. l¡ ASy> ®_— ! sy„ r_õÓ¥NyÎe, r_Ü®ÞÜ, kÐhdp„ fl¡_pf, ep¡N-
n¡dfrls A_¡ ApÐdhp_¹ \p.
rhh¡Q_— :— kÒh, fS> k¹ A_¡ sdk¹ A¡ ÓZ âpL©$ s NyZ R> ¡. Ap R> ¡. Ap ÓZ NyZ_u A\hp
rÓNyZ k©rô$ dp„ S> ¡ Æhp¡ kfÅA¡gp R> ¡ s¡ Ó¥NyÎe R> ¡. h¡v$ p¡ Aphp Ó¥NyÎe Æhp¡_p rhjehpmp
R> ¡, A¡V$ g¡ Aphp Ó¥NyÎe Æhp¡_¡ âpàs L$ fhp_p õhN® rhN¡f¡ agp¡ Ap`_pf L$ dp£_y„ ârs`pv$ _
L$ f_pf R> ¡, `fÞsy NyZpsus kpnps¹ cNhp_¹_u ¾$ uX$ pdp„ Dèp¡Nu cNhv$ ue k©rô$ dp„ fl¡gp
cNhv¹$ c¼sp¡_¡ dpV¡$ _\u. cNhp_¹_u gugpk©rô$ rÓNyZpÐdL$ _\u, `fÞsy r_Ny®Z R> ¡. s¡\u
S> îuhfpl `Z ""A¡ AÞe S> L$ p¡C k©rô$ b°ûp_u k©[óV$ \u rcÞ_ R> ¡'' A¡d L$ l¡ R> ¡.
îu`yfyjp¡Ñd NyZpsus R> ¡. NyZpsus `yfyjp¡Ñd_y„ õhê$ ` h¡v$ _p¡ rhje _\u. îyrs `Z ""_¡rs
_¡rs'' ""hpZuAp¡ d_ kp\¡ Äep„ `lp¢Ãep rh_p `pR> u af¡ R> ¡'' A¡d L$ l¡ R> ¡. s¡\u h¡v$ p¡ dpÓ
rÓNyZpÐdL$ k©rô$ dp„ fl¡gp Ó¥NyÎe Æhp¡_¡ L$ fhp_p„ L$ d®_y„ ârs`pv$ _ L$ f¡ R> ¡. l¡ ASy> ®_— ! sy„
r_õÓ¥NyÎe \p. A\hp ÓZ NyZ\u `f r_[õÓNyZ cNhp_¹_p¡ Apîe L$ fu fl¡g lp¡e s¡hp¡
r_õÓ¥NyÎe \p. ÓZ NyZ_p¡ Apîe L$ fu fl¡gp Ó¥NyÎe Æhp¡\u rcÞ_ lp¡e s¡ r_õÓ¥NyÎe
A¡V$ g¡ cNhv¹$ c¼s l¡ ASy> ®_— ! sy„ dpfp¡ c¼s \p. c¼s \hp iy„ kp^_ L$ fhp„ s¡ L$ l¡ R> ¡. sy„
r_Ü®Þv¹$ h$ \p. kyM— -— vy$ :M, AlÞsp— -— ddsp rhN¡f¡ ÜÞv¹$ h$ frls \p. hmu r_Ðe kÒhdp„
fl¡_pf \p. r_Ðe kÒh S> ¡dp„\u _uL$ m¡ R> ¡ s¡ r_ÐekÒh cNhp_¹. r_ÐekÒhdp„ fl¡_pf
A\hp cNh[Þ_óW$ \p. S> ¡ hõsy âpàs \A¡g _ lp¡e s¡_¡ `p¡sp_p bg\u âpàs L$ fhu s¡
ep¡N. âpàs \A¡gu hõsy_y„ `qf`pg_ L$ fhy„ s¡ n¡d. ep¡N A_¡ n¡d frls \p. ApÐdhp_¹ \p.
"ApÐdp' A¡V$ g¡ d_ S> ¡_¡ hi R> ¡ s¡ ApÐdhp_¹, d__¡ hi fpM_pf.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs¹ 11&4&22 D`f_p kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
ephp_¹ A\® Dv$ ` p_¡ kh® s : kçàgy s p¡ v $ L ¡ $ — &
sphp_¹ kh£jy h¡v¡$jy b°pûZõe rhÅ_s:— &&46&&
ígp¡L$p\®— :— kh®s: `qf`|Z® S> ghpmp kfp¡hfdp„ S> ¡V$ gp¡ A\® lp¡e R> ¡ s¡V$ gp¡ S> rhÜp_¹
b°pûZ_¡ kh® h¡v$ p¡dp„ lp¡e R> ¡.
rhh¡Q_— :— h¡v$ p¡dp„ L$ l¡gy„ lp¡e s¡ kh® kNyZ A_¡ NyZpsus kh® gp¡L$ p¡_¡ N°lZ L$ fhp_y„ _\u,
`fÞsy S> ¡_¡ Dèp¡Nu lp¡e s¡V$ gy„ S> s¡_¡ N°lZ L$ fhp_y„ R> ¡ A¡hp¡ ×óV$ pÞs\u bp¡^ L$ f¡ R> ¡. kh®
A\® `qf`|Z® L$ fu iL¡$ s¡hp kh®s: S> g\u `qf`|Z® ANp^ kfp¡hfdp„\u S> g`p_ L$ fhp_¡
BÃR> _pf S> ¡V$ gp¡ A\® A\hp âep¡S> _ lp¡e s¡V$ gy„ S> N°lZ L$ f¡ R> ¡, s¡ âdpZ¡ kh® h¡v$ p¡dp„\u
36 AÝepe 2
h¡v$ pr^L$ pfu h¡v$ _¡ rhh¡L$ \u ÅZ_pf rhÜp_¹ b°pûZ ApÐdp_u k„rkrÙdpV¡$ S> ¡V$ gp kp^_p¡_u
S> ê$ f lp¡e s¡V$ gp„ S> N°lZ L$ f¡ R> ¡, `fÞsy h¡v$ p¡¼s kh® kp^_p¡_y„ N°lZ L$ fsp¡ _\u.
Ap ígp¡L$ _y„ `Z îucpNhs¹ 11&4&22 D`f_p„ kybp¡r^_udp„ A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„
R> ¡.
L$d®Îe¡hpr^L$pfõs¡ dp ag¡jy L$v$pQ_— &
dp L$d®agl¡syf¹ c|f¹ dp s¡ k„Np¡@õÐhL$d®rZ— &&47&&
ígp¡L$p\®— :— L$ d®dp„ S> spfp¡ Ar^L$ pf R> ¡, agdp„ L$ v$ pr` _ lp¡. L$ d®ag_p âep¡S> _hpmp¡ _ \p.
AL$ d®dp„ spfp¡ k„N _ lp¡.
rhh¡Q_— :— h¡v$ ê$ ù kdyÖdp„\u dpf¡ iy„ N°lZ L$ fhy„ A¡hu ApL$ p„np \pe s¡ dpV¡$ Ap ígp¡L$ ep¡S> ¡gp¡
R> ¡. spfp¡ L$ d®dp„ S> Ar^L$ pf R> ¡ A¡V$ g¡ spf¡ L$ d® S> L$ fhy„, `fÞsy L$ d®agdp„ spfp¡ L$ v$ pr` Ar^L$ pf
_ lp¡. s¡\u S> L$ d®ag S> ¡_p¡ l¡sy A\hp âep¡S> _ R> ¡ s¡hp¡ sy„ _ \p, A¡V$ g¡ L$ d®dp„ agâp[às_y„
âep¡S> _ fpMui _rl. "AL$ d®' A¡V$ g¡ r_rjÙ L$ d®dp„ A\hp `f^d®dp„ spfp¡ k„N _ lp¡.
ep¡Nõ\: Ly$ fy L$ dp®rZ k„N„ Ðe¼Ðhp ^_ÊS> e— !— &
rkÙérkÙép¡: kdp¡ c|Ðhp kdÐh„ "ep¡N' DÃes¡— &48&
ígp¡L$p\®— :— ^_ÊS> e— ! ep¡Ndp„ flu, k„N sÆ, rkrÙ A_¡ ArkrÙ dp„ kdp_ flu L$ d® L$ f,
kd`Ï„ ep¡N L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— L$ d® L¡$ hu fus¡ L$ fhy„ s¡ Al] L$ l¡gy„ R> ¡. ep¡Ndp„ flu A\hp cNhp_¹dp„ S> rQÑ
fpMu_¡, k„N sÆ L$ d® L$ fhp„. "rkrÙ' A¡V$ g¡ L$ d®_p ag_u âp[às. "ArkrÙ' A¡V$ g¡ rh`fus
ag_u âp[às. rkrÙ A_¡ ArkrÙdp„ kdp_ flu A\p®s¹ Dce_¡ kdp_ NZu â\d d¢ L$ üp„
s¡hp„ dpfu Apopê$ ` L$ d® L$ f. rkrÙ A_¡ ArkrÙ dp„ kdp_ flu L$ d® L$ fhp„ s¡ "ep¡N' L$ l¡hpe
R> ¡. cNhp_¹_u Apop lp¡hp\u S> S> ¡ L$ d® L$ f¡ R> ¡ s¡d_p¡ L$ d®_p ag ârs kdp_cph S> lp¡e R> ¡
Ap kd`Ï„ S> L$ d® L$ f_pf cNhÐ`fpeZ R> ¡ A¡d v$ ip®hsy„ lp¡hp\u ep¡Nê$ ` R> ¡.
v| $ f ¡ Z „ ühf„ L$ d ® by r Ùep¡ N pv¹ $ ^_ÊS> e— !— &
byÙp¥ ifZd¹ A[ÞhÃR> L©$`Zp: agl¡sh:— &&49&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ^_ÊS> e— ! byrÙep¡N\u L$ d® OÏ„ S> lgLy„$ R> ¡. byrÙdp„ ifZ L$ f, ag
L$ pd_phpmp L©$ `Z R> ¡.
rhh¡Q_— :— ag_u A`¡np rh_p, rkrÙ A_¡ ArkrÙ dp„ kdp_ flu L$ d® L$ fhpdp„ Aph¡ s¡
byrÙep¡N. Ap byrÙep¡N\u L$ d® OÏ„ S> lgLy„$ R> ¡. byrÙep¡N\u ag_u ApL$ p„np fpMu L$ d®
L$ fhpdp„ Aph¡ s¡ OÏ„ S> lgLy„$ R> ¡. Aphy„ lgLy„$ ag_u L$ pd_p\u L$ fhpdp„ Aphsy„ L$ d® âpL©$ s
gp¡L$ p¡ S> L$ f¡, spfp S> ¡hpA¡ L$ fhp S> ¡hy„ _\u A¡d v$ ip®hhp "^_ÊS> e' `v$ ep¡S> ¡gy„ R> ¡ s¡\u sy„
byrÙdp„ A¡V$ g¡ byrÙep¡N_p r_rdÑ Cíhfdp„ ifZ L$ f, A\p®s¹ Cíhf_y„ ifZ fpM. ag_u
L$ pd_phpmp A\p®s¹ ag_u L$ pd_p\u L$ d® L$ f_pf L©$ `Z A¡V$ g¡ gp¡cu R> ¡. ag âpàs \pe sp¡`Z
`y_: s¡Ap¡_¡ ag_u s©óZp \pe R> ¡.
by r Ùey ¼ sp¡ S> lpsul Dc¡ ky L © $ s-vy $ óL© $ s¡ — &
sõdpv¹$ ep¡Npe eyÄeõh ep¡N: L$d®ky L$p¥igd¹— &&50&&
AÝepe 2 37
ígp¡L$p\®— :— byrÙhpmp¡ Ap gp¡L$ dp„ kyL©$ s A_¡ vy$ óL©$ s Dce_p¡ ÐepN L$ f¡ R> ¡. s¡\u sy„ ep¡NdpV¡$
s¥epf \p. ep¡N L$ dp£_„y L$ p¥ig R> ¡.
rhh¡Q_— :— byrÙhpmp¡; A\hp cNhp_¹_u Apop lp¡hp\u S> L$ d® L$ fhp„ Å¡CA¡ A¡d rhQpfu
ag_u L$ pd_p rh_p L$ d® L$ f_pf byrÙep¡Nhpmp¡; kyL©$ s A_¡ vy$ óL©$ s s¡d S> s¡Ap¡_p„ ag õhN®
A_¡ _fL$ rhN¡f¡_p¡ Ap gp¡L$ dp„ S> ÐepN L$ f¡ R> ¡. lz„ Ap kyL©$ s A\hp vy$ óL©$ s L$ fy„ Ry> „ s¡_y„ d_¡ Ap
`yÎe A\hp `p` \i¡ A¡hp¡ s¡_¡ rhQpf Aphsp¡ _\u, `fÞsy S> ¡hu Cíhf d_¡ â¡fZp L$ f¡ R> ¡
s¡hy„ L$ pe® L$ fy„ Ry> „ A¡d rhQpfu L$ pe® L$ f¡ R> ¡. s¡\u s¡ `yÎe-`p`_p¡ ÐepN L$ f¡ R> ¡, A_¡
byrÙep¡N\u L$ f¡gy„ L$ pe® c[¼s_y„ kp^_ \pe R> ¡. s¡\u sy„ `Z ep¡N A\p®s¹ byrÙep¡NdpV¡$ s¥epf
\p. ep¡N A¡ L$ dp£_y„ L$ p¥ig A\hp Qpsye® R> ¡. L$ pfZ L¡$ byrÙep¡Nhpmp¡ cNh[Þ_óW$ R> ¡, A_¡
ep¡N cNhp_¹_p v$ i®_p\® d__¡ [õ\f L$ fhp_y„ dy¿e kp^_ R> ¡.
L$ d®S> „ byrÙey¼sp rl ag„ Ðe¼Ðhp d_urjZ:— &
S> Þd-bÞ^-rhr_dy®¼sp: `v„$ NÃR> ºÐe_pded¹— &&51&&
ígp¡L$p\®— :— byrÙep¡Nhpmp op_uAp¡ L$ d®\u \sp„ ag_p¡ ÐepN L$ fu, S> ÞdbÞ^_\u rhdy¼s \C
A_pde `v$ âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— L$ d® õhsÞÓsp\u `p¡sp_p„ ag Ap`¡ R> ¡ s¡ c[¼s_y„ kp^_ L¡$ d \pe, A¡hu i„L$ p \pe
s¡ dpV¡$ Ap ígp¡L$ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡. ipõÓp\®_¡ ÅZ_pf `yfyjp¡ D`f hZ®ìep¡ s¡hp byrÙep¡Nhpmp
\C S> Þd_p bÞ^_\u rhdy¼s \C A_pde `v$ A\p®s¹ cNhp_¹_p„ ^pd_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡.
"A_pde' A¡V$ g¡ fp¡Nfrls. A_pde A\hp fp¡Nfrls `v$ dpÓ cNhp_¹_y„ ^pd S> R> ¡.
AÞeÓ kh® õ\m¡ fp¡N_p¡ ce fl¡ R> ¡, `fÞsy Anfb°ûdp„ ce lp¡sp¡ _\u.
ev$ p s¡ dp¡ l L$ r gg„ by r Ùf¹ ìerssqfóers— &
sv$p NÞsprk r_h£v„$ îp¡sìeõe îysõe Q— &&52&&
ígp¡L$p\®— :— Äepf¡ spfu byrÙ dp¡lL$ rgg_¡ sfu S> i¡ Ðepf¡ îhZ L$ fhp_p_p¡ A_¡ îhZ
L$ f¡gp_p¡ s_¡ h¥fpÁe \i¡.
rhh¡Q_— :— Aphp¡ byrÙep¡N ¼epf¡ âpàs \i¡ A¡hu Æopkp \pe s¡ dpV¡$ Al]\u b¡ ígp¡L$
(— 52— -— 53— ) ep¡S> ¡gp R> ¡. spfu byrÙ Äepf¡ dp¡lL$ rgg_¡ sfu S> i¡. Äepf¡ gp¥qL$ L$ v¡$ lpqv$
`v$ p\p£dp„ s_¡ dp¡l _rl fl¡, Ðepf¡ îhZ L$ fhp_p A_¡ îhZ L$ f¡gp Ó¥NyÎe_p ^dp£_p¡ h¥fpÁe
s_¡ âpàs \i¡. Äepf¡ gp¥qL$ L$ v¡$ lpqv$ `v$ p\®dp„\u spfp¡ dp¡l v|$ f \i¡ Ðepf¡ A¡hp `v$ p\®_u
âp[às_u L$ pd_p `Z _rl fl¡. ag_u L$ pd_p _rl fl¡hp\u AdyL$ ag âpàs L$ fhp AdyL$ L$ d®
L$ fhy„ Å¡CA¡ A¡hy„ S> ¡ L$ p„C îhZ L$ f¡gy„ R> ¡ A_¡ L$ fhp_y„ R> ¡ s¡_p¡ h¥fpÁe \i¡.
îyrsrhârs`Þ_p s¡ ev$ p õ\põers r_íQgp— &
kdp^phQgp byrÙ: sv$p ep¡Nd¹ Ahpàõerk— &&53&&
ígp¡L$p\®— :— îyrs\u rhrnàs \A¡gu spfu byrÙ Äepf¡ r_íQg A_¡ kdpr^dp„ AQg fl¡i¡
Ðepf¡ sy„ ep¡N âpàs L$ fui.
rhh¡Q_— :— îyrs\u A¡V$ g¡ Ó¥NyÎep¡A¡ ag âp[àsdpV¡$ L$ ep„ L$ d® L$ fhp Å¡CA¡ rhN¡f¡ S> ¡ îhZ
L$ f¡gy„ R> ¡ s¡_p\u rhrnàs \A¡gu spfu byrÙ Äepf¡ r_íQg A¡V$ g¡ rcÞ_— -— rcÞ_ âL$ pf_p
38 AÝepe 2
^d®_y„ îhZ L$ fhp_u BÃR> pfrls \i¡, A_¡ kdpr^dp„ A¡V$ g¡ dpfy„ rQÞs_ L$ fsu hMs¡ AQg
A¡V$ g¡ rcÞ_— -— rcÞ_ ^dp£_y„ îhZ \pe sp¡ `Z Qpg¡ _rl s¡hu õhs: ×Y$ \i¡ Ðepf¡ s_¡
byrÙep¡N âpàs \i¡.
ASy> ®_ DhpQ
[õ\sâoõe L$ p cpjp kdpr^õ\õe L¡ $ i h— !— &
[õ\sû: qL»$ âcpj¡s qL$dpkus h°S> ¡s qL$d¹— &&54&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L¡$ ih— ! kdpr^õ\ [õ\sâo_y„ gnZ iy„— ? [õ\sû L¡$ d bp¡g¡— ? L¡$ d b¡k¡— ? L¡$ d
Qpg¡— ?
rhh¡Q_— :— kdpr^dp„ fl¡_pf "[õ\sâo' A¡V$ g¡ r_íQepÐdL$ byrÙhpmp¡. s¡_u cpjp A¡V$ g¡
`qfcpjp iy„— ? L$ C `qfcpjp\u A\hp ¼ep gnZ\u [õ\sâo Ap¡mMpe— ? s¡ L¡$ d bp¡g¡— ?
b¡k¡ L¡$ d— ? Qpg¡ L¡$ d— ? Ap âdpZ¡ [õ\sâo_y„ õhê$ ` ÅZhp ASy> ®_ âí_ L$ f¡ R> ¡.
cNhp_¹ Al]\u Ap AÝepe_u kdp[às kyû ASy> ®__p âí_p¡_p¡ DÑf Ap`¡ R> ¡.
Al]\u b¡ ígp¡L$ dp„ (— 55— -— 56— ) [õ\sâo_y„ gnZ L$ l¡gy„ R> ¡.
îucNhp_¹ DhpQ
âS> lprs ev$p L$pdp_¹ khp®_¹ `p\p®_¹ d_p¡Nsp_¹— &
ApÐdÞe¡hpÐd_p syóV$: [õ\sâo: sv$p¡Ães¡— &&55&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! Äepf¡ d_dp„ \su kh® L$ pd_pAp¡_p¡ ÐepN L$ f¡ R> ¡, A_¡ ApÐdpdp„ S>
ApÐdp\u kÞsyóV$ fl¡ R> ¡ Ðepf¡ "[õ\sâo' L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Äepf¡ d_dp„ DÐ`Þ_ \su kh® L$ pd_pAp¡_p¡ kpfu fus¡ ÐepN L$ f¡ R> ¡, `y_: A¡hu
L$ pd_p_„y õdfZ `Z _ \pe A¡hu fus¡ Äepf¡ L$ pd_pAp¡_p¡ ÐepN L$ f¡ R> ¡, A_¡ `p¡sp_p
ApÐdp_p õhê$ `c|s ApÐdpdp„, `p¡sp_p ÆhpÐdp õhê$ `\u S> kÞsyô$ fl¡ R> ¡, A\p®s¹
`p¡sp_p õhê$ `c|s ApÐdp_y„ A¥¼e õazfhp\u `p¡sp_u d¡m¡ kÞsyóV$ fl¡ R> ¡, Ðepf¡ [õ\sâo
L$ l¡hpe R> ¡.
vy $ :M¡ ó h_y r ÜÁ_d_p: ky M ¡ j y rhNsõ`© l :— &
husfpN-ce-¾$ p¡^: [õ\sûdy®r_fyÃes¡— &&56&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡_y„ d_ vy$ :Mdp„ DÜ¡N `pdsy„ _\u, kyMdpV¡$ S> ¡_¡ õ`©lp _\u, S> ¡_p fpN ce
A_¡ ¾$ p¡^ v|$ f \A¡gp R> ¡, s¡hp¡ dyr_ "[õ\sû' L$ l¡hpe R> ¡. rhh¡Q_— :— Ap ígp¡L$ dp„ [õ\sâo_¡
Ap¡mMhp_p rQl¹_ L$ l¡gp R> ¡.
e: khp®Óp_rcõ_¡l: ss¹-ss¹ âpàe iycpiycd¹— &
_prc_Þv$rs _ Ü¡rô$ sõe âop ârs[óW$sp— &&57&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ kh®Ó õ_¡lfrls R> ¡, s¡— -— s¡ iyc A\hp Aiyc âpàs L$ fu Ap_Þv$ `pdsp¡
_\u A\hp Ü¡j L$ fsp¡ _\u, s¡_u byrÙ ârs[óW$ s R> ¡.
rhh¡Q_— :— [õ\sâo L¡$ d bp¡g¡— ? A¡ âí__p¡ Ap ígp¡L$ dp„ DÑf Ap`¡gp¡ R> ¡. s¡ k„kpfdp„ kh®Ó
õ_¡lfrls lp¡e R> ¡, s¡\u rcÞ_— -— rcÞ_ "iyc' A¡V$ g¡ gp¥qL$ L$ _¡ A_yL|$ m A\hp "Aiyc'
A¡V$ g¡ gp¥qL$ L$ _¡ ârsL|$ m âpàs L$ fu Ap_Þv$ `pdsp¡ _\u A\hp Ü¡j L$ fsp¡ _\u. gp¥qL$ L$ dp„ L$ p¡C
AÝepe 2 39
õ\g¡ õ_¡l _rl lp¡hp\u, iyc âpàs \hp\u s¡_¡ Ap_Þv$ \sp¡ _\u, s¡d S> Aiyc âpàs
\hp\u Ü¡j \sp¡ _\u. iyc âpàs \pe Ðepf¡ s¡ Ap_Þv$ _p„ hQ_ bp¡gsp¡ _\u, Aiyc âpàs
\pe Ðepf¡ Ü¡j_p„ hQ_ bp¡gsp¡ _\u. Aphp `yfyj_u âop ârs[óW$ s R> ¡.
ev$ p k„ l fs¡ Qpe„ L| $ dp£ @ „ N p_uh kh® i :— &
B[ÞÖepZu[ÞÖep\£æe: sõe âop ârs[óW$sp— &&58&&
ígp¡L$p\®— :— L$ pQbp¡ Qpf¡ bpSy> A¡\u Ahehp¡ A„v$ f M¢Qu g¡ R> ¡ s¡d Äepf¡ Ap B[ÞÖep¡_p
A\p£dp„\u B[ÞÖep¡_¡ M¢Qu g¡ Ðepf¡ s¡_u byrÙ ârs[óW$ s \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— [õ\sâo L¡$ d b¡k¡— ? A¡ âí__p¡ DÑf Al]\u Qpf ígp¡L$ \u (— 58 \u 61— ) Ap`¡
R> ¡. Äepf¡ Ap B[ÞÖep¡_p A\p£dp„\u A¡V$ g¡ B[ÞÖep¡_p cp¡Áe `v$ p\p£dp„\u B[ÞÖep¡_¡ M¢Qu g¡
Ðepf¡ s¡_u byrÙ ârs[óW$ s \pe R> ¡. cp¡Áe `v$ p\p£dp„\u B[ÞÖep¡_¡ L¡$ hu fus¡ M¢Qu g¡ A¡
S> Zphhp L|$ d®_y„ ×óV$ pÞs Ap`¡ R> ¡. S> ¡d L$ pQbp¡ `p¡sp_p L$ f, QfZ, rhN¡f¡ kh® Ahehp¡_¡
õhcph\u S> M¢Qu g¡ R> ¡ s¡ âdpZ¡ B[ÞÖep¡_¡ õhcph\u S> cp¡Áe `v$ p\p£dp„\u M¢Qu g¡,
cp¡Áe `v$ p\p£_y„ v$ i®_ \sp„ S> B[ÞÖep¡ õhcprhL$ fus¡ S> s¡dp„\u r_h©Ñ \pe Ðepf¡ byrÙ
ârs[óW$ s \pe R> ¡.
rhjep: rhr_hs® Þ s¡ r_fplpfõe v¡ $ r l_:— &
fkhS> ¯ fkp¡@àeõe `f„ ×óV¹$ h$ p r_hs®s¡— &&59&&
ígp¡L$p\®— :— r_fplpf v¡$ lu_p rhjep¡ fk rkhpe v|$ f \pe R> ¡. Ap_p¡ fk `Z `f_p„ v$ i®_ \hp\u
v|$ f \pe R> ¡— &&59&&
rhh¡Q_— :— L$ pQbp_u `¡W¡$ B[ÞÖep¡_¡ cp¡Áe `v$ p\®dp„\u M¢Qu g¡hp_p¡ D`v¡$ i Nep ígp¡L$ dp„ L$ ep£.
s¡dp„ i„L$ p \pe L¡$ S> ¡ v¡$ lu A\hp dpZk Aplpf _ g¡ s¡_u B[ÞÖep¡dp„ i[¼s S> _rl fl¡hp\u
B[ÞÖep\p£dp„ âh©Ñ \C iL¡$ _rl, s¡\u s¡_¡ S> [õ\sâo L$ l¡hp¡ ep¡Áe R> ¡. Aphu i„L$ p Ap
ígp¡L$ \u v|$ f L$ f¡ R> ¡. S> ¡ dpZk Aplpf _ g¡ s¡_u B[ÞÖep¡ rhjep¡dp„ âh©Ñ \C i¼su _\u A¡
Mfy„, `fÞsy s¡_¡ fk flu Åe R> ¡. "fk' A¡V$ g¡ rhjep¡_¡ A_ych L$ fhp_u A\hp rhjep¡
cp¡Nhhp_u BÃR> p. r_fplpf v¡$ lu_¡ Ap BÃR> p fl¡ R> ¡. Al] "v¡$ lu' iåv$ ep¡S> ¡gp¡ lp¡hp\u s¡_¡
v¡$ l_y„ Arcdp_ `Z fl¡ R> ¡ A¡hp¡ cphp\® _uL$ m¡ R> ¡. Ap_p¡ A¡V$ g¡ [õ\sâo_p¡, fk A¡V$ g¡
rhjep¡ cp¡Nhhp_u BÃR> p `Z v|$ f \pe R> ¡. [õ\sâo_¡ `f fk A\hp `fd DÐL©$ óV$
cNhv$ ue fk_p¡ A_ych \hp\u gp¥qL$ L$ B[ÞÖep¡_p cp¡N cp¡Nhhp_u s¡_¡ BÃR> p _ S> fl¡
A¡ õhpcprhL$ S> R> ¡, L$ pfZ L¡$ dlp_Þv$ lp¡e Ðepf¡ Aë`p_Þv$ dp„ L$ p¡C_u âh©rÑ _ S> \pe.
r_fplpf v¡$ lu A_¡ [õ\sâodp„ Ap c¡v$ R> ¡.
îucpNhs¹ 1&11&4 s\p 10&10&16 D`f_p„ îukybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„
essp¡ ür` L$ p ¥ Þ s¡ e `y f y j õe rh`[íQs:— &
B[ÞÖeprZ âdp\ur_ lf[Þs âkc„ d_:— &&60&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ p¥Þs¡e— ! np¡c L$ f_pfu B[ÞÖep¡ eÐ_ L$ fsp rhÜp_¹ `yfyj_p d__¡ `Z bgpÐL$ pf¡
lfu Åe R> ¡.
40 AÝepe 2
rhh¡Q_— :— B[ÞÖep¡_p¡ r_N°l kh® gp¡L$ p¡A¡ L$ fhp¡ Å¡CA¡. s¡\u [õ\sâodp„ rhi¡j iy„— ? A¡hu
i„L$ p \pe, s¡ dpV¡$ Ap ígp¡L$ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡. OZp¡ rhÜp_¹ dpZk B[ÞÖep¡_¡ rhjep¡dp„\u v|$ f
fpMhp âeÐ_p¡ L$ fsp¡ lp¡e sp¡ `Z d__y„ d\_ A\hp d__p¡ np¡c L$ f_pfu B[ÞÖep¡ s¡_p
eÐ_p¡ R> sp„ bgpÐL$ pf¡ s¡_p d__¡ lfu Åe R> ¡. B[ÞÖep¡ d__¡ rhjep¡ ârs gC Åe R> ¡,
A¡V$ g¡ s¡hp¡ dpZk `Z rhjep¡_y„ rQÞs_ L$ f¡ R> ¡.
spr_ khp®rZ k„eçe ey¼s Apkus dÐ`f:— &
hi¡ rl eõe¡[ÞÖeprZ sõe âop ârsr›$sp— &&61&&
ígp¡L$p\®— :— ep¡NuA¡ sp¡ kh®_p¡ k„ed L$ fu dÐ`f \C fl¡hy„, L$ pfZ L¡$ S> ¡_¡ B[ÞÖep¡ hi R> ¡ s¡_u
byrÙ ârs[óW$ s R> ¡.
rhh¡Q_— :— lz„ S> S> ¡_¡ `f Ry> „ s¡ dÐ`f. cNhp_¹_¡ S> `f ÅZ_pf \C kh® B[ÞÖep¡_p¡ k„ed
L$ fu fl¡hy„. S> ¡_¡ B[ÞÖep¡ hi R> ¡ s¡_u S> âop ârs[óW$ s R> ¡. A\hp S> ¡_u âop ârs[óW$ s R> ¡
s¡_¡ S> B[ÞÖep¡ hi fl¡ R> ¡, AÞe_¡ fl¡su _\u. s¡\u S> Nep ígp¡L$ dp„ rhÜp_p¡ `Z âeÐ_
L$ fhp R> sp„ B[ÞÖep¡_¡ hi L$ fu i¼sp _\u A¡d L$ l¡g R> ¡.
rhi¡j— :— dÐ`f:, L©$ óZ`f:, b°û`f:, _pv$ `f:, fk`f:, iåv$ `f:, A\®`f:. spÐè® A¡ L¡$
Æh sp¡ A¡L$ gp¡ L$ p¡C `Z [õ\rsdp„ A_¡ L$ p¡C `Z õ\m¡ V$ L$ u i¼sp¡ _\u. s¡\u L$ p¡C ep¡Áe
klpe A_¡ Ap^pf Å¡CA¡ R> ¡. Ap klpe A_¡ Ap^pfdp„ `fspÜpfp A¡ Æh_y„ Apîeõ\p_
b_¡ R> ¡. Äep„ kyû Apîeõ\p_ iyÙ, kÐe A_¡ L¡$ hmcph¡ lp¡sy„ _\u Ðep„ kyû `fsp
A\hp Apîeõ\p_ Æh_¡dpV¡$ Ap ígp¡L$ dp„ L©$ óZ `p¡s¡ `p¡sp_¡ S> bsph¡ R> ¡. A¡V$ g¡ kç`|Z®
cphpÐdL$ L©$ óZ Å¡ Æh_¡ dpV¡$ Apîeõ\p_ b_u Åe, sp¡ `R> u A¡_p âÐe¡L$ ^d® r_v$ p£j
A_¡ b°ûde b_u Åe. Æh_¡ L©$ óZ kp\¡ A„iA„iu cph lp¡hp\u Æh L©$ óZ_u kp\¡ sÐ`f
flu iL¡$ R> ¡. Ap [õ\rsdp„ Äep„ kyû d_ bfpbf `fp¡hpsy„ _\u Ðep„ kyû ANhX$ sp sp¡ fl¡
R> ¡. A¡ ANhX$ sp dV$ pX$ hp Æh_u afS> R> ¡ L¡$ Apk`pk_p B[ÞÖep¡_p rhje k„kN®dp„ _ S> sp„
L©$ óZ `fpeZ \hy„ Å¡CA¡. A_¡ kp\¡— -— kp\¡ byrÙ_¡ `Z s¡dp„ ep¡S> hu Å¡CA¡.
rhh¡Q_— :— Al] kyû bpü B[ÞÖep¡ hi _ lp¡e sp¡ iy„ \pe s¡ L$ üy„. lh¡ d_ hi _ lp¡e sp¡
`Z byrÙep¡N\u c°„i \pe R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. s¡dp„ â\d b¡ ígp¡L$ \u (— 62&63— ) d__p¡ k„ed
_ L$ fhp\u \sp v$ p¡j_y„ hZ®_ L$ f¡ R> ¡.
Ýepesp¡ rhjep_¹ `y „ k : k„ N k¹ s¡ j | ` Åes¡ — &
k„Nps¹ kÊÅes¡ L$pd: L$pdps¹ ¾$p¡^p¡@rcÅes¡— &&62&&
ígp¡L$p\®— :— rhjep¡_y„ Ýep_ L$ fsp `yfyj_p¡ rhjep¡dp„ k„N \pe R> ¡. k„Ndp„\u L$ pd DÐ`Þ_ \pe
R> ¡. L$ pddp„\u ¾$ p¡^ DÐ`Þ_ \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— rhjep¡_y„ rQÞs_ L$ f_pf `yfyj_¡ rhjep¡dp„ Apk[¼s \pe R> ¡. rhjep¡dp„ Apk[¼s
\hp\u rhjep¡ cp¡Nhhp_u L$ pd_p \pe R> ¡. L$ pd_p `qf`|Z® _ \pe A\hp L$ pd_p `qf`|Z®
\hpdp„ rhÂ_ Aph¡ A¡V$ g¡ ¾$ p¡^ \pe R> ¡.
¾$p¡^pv¹$ chrs kçdp¡l: kçdp¡lps¹ õd©rsrhc°d:— &
õd©rsc°„ipv¹$ byrÙ_pip¡ byrÙ_pips¹ âZíers— &&63&&
AÝepe 2 41
ígp¡L$p\®— :— ¾$ p¡^dp„\u kçdp¡l \pe R> ¡, kçdp¡ldp„\u õd©rsrhc°d \pe R> ¡. õd©rs_p¡ c°„i
\hp\u byrÙ_p¡ _pi \pe R> ¡. byrÙ_p¡ _pi \hp\u rh_pi \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— ¾$ p¡^ \hp\u dp¡l rhi¡j \pe R> ¡, A¡V$ g¡ rhh¡L$ S> sp¡ fl¡ R> ¡. dp¡l \hp\u
ipõÓp¡dp„\u A\hp NyfyÜpfp S> ¡ D`v¡$ i îhZ L$ ep£ lp¡e s¡dp„ rhc°d \pe R> ¡. Aphu fus¡
õd©rs_p¡ c°„i \hp\u ìehkpepÐdL$ byrÙ_p¡ _pi \pe R> ¡. Aphu byrÙ_p¡ _pi \hp\u s¡_p¡
`p¡sp_p¡ rh_pi \pe R> ¡ A\p®s¹ s¡ âpL©$ s ArhiyÙ `yfyj \C fl¡ R> ¡. rhjep¡_y„ Ýep_ L$ fhp\u
Ap âdpZ¡ rh_pi \pe R> ¡, s¡\u rhjep¡_y„ Ýep_ L$ fhy„ _rl. Ap (— 62,63— ) b¡ ígp¡L$ p¡\u
[õ\sâo L¡$ d Qpg¡ s¡_p¡ DÑf Ap`¡gp¡ R> ¡. [õ\sâo rhjep¡_y„ Ýep_ L$ ep® rh_p Qpg¡ R> ¡.
fpN-Ü¡ j -rhey ¼ s¥ õ sy rhjep_¹ B[ÞÖe¥ í Qf_¹ — &
ApÐdhíe¥f¹ rh^¡epÐdp âkpv$d¹ Ar^NÃR> rs— &&64&&
ígp¡L$p\®— :— L$ s®ìedp„ rQÑ fpM_pf fpN-Ü¡jfrls `p¡sp_¡ hi fl¡gu B[ÞÖep¡\u rhjep¡_p¡
cp¡N L$ fsp„ âkpv$ âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— B[ÞÖep¡_p¡ õhcph S> rhjep¡ ârs Nd_ L$ fhp_p¡ lp¡hp\u B[ÞÖep¡_p¡ r_N°l
Ai¼e S> R> ¡, s¡\u âop L¡$ hu fus¡ ârs[óW$ s flu iL¡$ — ? A¡hu i„L$ p \pe, s¡ dpV¡$ L$ l¡ R> ¡ L¡$
"rh^¡e' A¡V$ g¡ L$ s®ìedp„ rQÑ fpM_pf dpZk fpN-Ü¡jfrls \C B[ÞÖep¡_¡ `p¡sp_¡ hi
fpMu rhjep¡_p¡ cp¡N L$ f¡ sp¡ s¡_y„ rQÑ âkÞ_ fl¡ R> ¡.
âkpv¡$ kh®vy$ :Mp_p„ lpr_fõep¡`Åes¡— &
âkÞ_Q¡skp¡ üpiy byrÙ: è®hrsóW$ s¡— &&65&&
ígp¡L$p\®— :— âkpv$ \hp\u Ap_p kh® vy$ :Mp¡_p¡ _pi \pe R> ¡, L$ pfZ L¡$ âkÞ_ rQÑhpmp_u
byrÙ A¡L$ v$ d kpfu fus¡ ârs[óW$ s \pe R> ¡. "âkpv$ ' A¡V$ g¡ rQÑ_u âkÞ_sp.
rhi¡j— :— rQÑ_p¡ âkpv$ âpàs \sp„ kh® vy$ :Mp¡_p¡ _pi \pe R> ¡. Äep„ kyû rQÑ b°û`fpeZ
\sy„ _\u, Ðep„ kyû rQÑ_u âkÞ_sp b_su _\u, L$ pfZ L¡$ b°û rkhpe b^p `v$ p\p£ L„$ C _¡
L„$ C v$ p¡jde lp¡e R> ¡. r_vy®$ óV$ rQÑ S> b°û_u kp\¡ klcph_¡ `pd¡ R> ¡. A_¡ Ap âL$ pf_p
klcphÜpfp S> b°û kp\¡ kdp_sp \sp„ gugp_p¡ Apõhpv$ gC iL¡$ R> ¡.
_p[õs byrÙ: Aey¼sõe _ Qpey¼sõe cph_p— &
_ Qpcphes: ip[Þs: AipÞsõe Ly$s: kyMd¹— &&66&&
ígp¡L$p\®— :— Aey¼s_¡ byrÙ lp¡su _\u A_¡ s¡_¡ cph_p `Z lp¡su _\u. cph_p _ L$ f_pf_¡
ip[Þs lp¡su _\u. ip[Þs _ lp¡e s¡_¡ kyM ¼ep„\u lp¡e— ?
rhh¡Q_— :— d__¡ k„eddp„ fpMhp\u byrÙep¡N âpàs \pe R> ¡ A¡d D`f L$ üy„. lh¡ d__¡
k„eddp„ _ fpM¡ s¡_¡ byrÙep¡N âpàs \sp¡ _\u A¡d ìersf¡L$ \u d__p¡ r_N°l byrÙep¡N
âpàs L$ fhp_y„ kp^_ R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. "Aey¼s" A¡V$ g¡ d__p¡ r_fp¡^ _l] fpM_pf, d__p¡
k„ed _l] fpM_pf. d__p r_fp¡^ê$ ù ep¡Nfrls. Aphp Aey¼s_¡ ìehkpep[ÐdL$ p byrÙ
A\hp byrÙep¡N D`f hZ®ìep¡ s¡ lp¡sp¡ _\u, A_¡ s¡_¡ cph_p `Z lp¡su _\u. "cph_p'
A¡V$ g¡ sÒh_y„ rQÞs_, A\hp cNhp_¹_y„ rQÞs_. s¡_p\u s¡ `Z \C i¼sy„ _\u. cph_p
S> ¡_¡ _ lp¡e s¡_¡ ip[Þs lp¡su _\u, A_¡ ip[Þs _ lp¡e s¡_¡ kyM ¼ep„\u S> lp¡e— ?
42 AÝepe 2
B[ÞÖepZp„ rl Qfsp„ e_¹ d_p¡ @ _y r hûes¡ — &
sv¹$ Aõe lfrs âop„ hpey_p®hd¹ Bhpçcrk— &&67&&
ígp¡L$p\®— :— Qfsu B[ÞÖep¡dp„\u S> ¡_u `pR> m d_ Åe R> ¡ s¡ S> gdp„ S> ¡d hpey _ph_¡ gC Åe
s¡d Ap_u byrÙ_¡ lfu Åe R> ¡.
rhh¡Q_— :— `pR> gp ígp¡L$ dp„ Aey¼s_¡ A\hp d__p¡ r_N°l _l] fpM_pf_¡ byrÙ lp¡su _\u
A¡d L$ üy„ s¡_y„ Ap ígp¡L$ dp„ L$ pfZ Ap`¡gy„ R> ¡. fpN-Ü¡jfrls hi fl¡gu B[ÞÖep¡\u
rhjep¡`cp¡N L$ fhpdp„ Aph¡ sp¡ byrÙep¡N âpàs L$ fhpdp„ L$ p„C rhÂ_ \sy„ _\u, `Z Å¡
B[ÞÖep¡ hi _ lp¡e A_¡ gp¥qL$ L$ rhjedp„ BÃR> p âdpZ¡ Qfsu lp¡e sp¡ S> ¡ B[ÞÖe `pR> m
d_ Åe s¡ B[ÞÖe Ap dpZk_u cph_pÐdL$ A\hp ìehkpepÐdL$ byrÙ lfu Åe R> ¡. S> ¡d
hpey S> gdp„ sfhp_p kp^_ê$ ` _p¥L$ p_¡ M¢Qu S> C X|$ bpX$ u v¡$ R> ¡ s¡d Ap B[ÞÖe Ap dpZk_p
sfhp_p kp^_ê$ ` ìehkpep[ÐdL$ p byrÙ_¡ lfu S> C s¡_p¡ A^:`ps L$ fph¡ R> ¡. s¡\u s¡_¡
byrÙep¡N _ lp¡e s¡ ep¡Áe S> R> ¡.
sõdps¹ eõe dlpbplp¡ r_N©luspr_ kh®i:— &
B[ÞÖepZu[ÞÖep\£æe: sõe âop ârs[óW$sp— &&68&&
ígp¡L$p\®— :— s¡\u l¡ dlpbplp¡— ! S> ¡_u B[ÞÖep¡ B[ÞÖep¡_p rhjep¡dp„\u kh® sfa\u r_N°ldp„
fMpA¡gu R> ¡ s¡_u âop ârs[óW$ s R> ¡.
rhh¡Q_— :— lh¡ D`k„lpf L$ f¡ R> ¡. l¡ dlpbplp¡— ! dp¡V$ p bplzhpmp ASy> ®_— ! spfp bplz dp¡V$ p
lp¡hp\u sy„ `Z r¾$ ep L$ fhp kd\® R> ¡, s¡\u sy„ `Z B[ÞÖep¡_p¡ r_N°l L$ fhp ep¡Áe R> ¡ A¡hp¡
cphp\® R> ¡. B[ÞÖep¡_p¡ r_N°l _ lp¡e s¡_u âop_p¡ _pi \pe R> ¡. s¡\u S> ¡_u B[ÞÖep¡_p¡ r_N°l
\e¡gp¡ R> ¡, s¡_u S> âop ârs[óW$ s \pe R> ¡.
ep r_ip kh®c|sp_p„ sõep„ ÅNrs® k„edu— &
eõep„ ÅN°rs c|spr_ kp r_ip `íesp¡ dy_¡:— &&69&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ kh® âpZuAp¡_u r_ip R> ¡ s¡dp„ k„edu ÅN¡ R> ¡. S> ¡dp„ âpZuAp¡ ÅN¡ R> ¡ s¡
v¡$ Msp dyr__u r_ip R> ¡.
rhh¡Q_— :— B[ÞÖep¡_p k„ed\u S> ¡_u byrÙ ârs[óW$ s \A¡gu R> ¡ s¡_y„ gnZ Ap ígp¡L$ dp„ Ap`¡
R> ¡. ApÐdrhjeu byrÙ A¡V$ g¡ cNhp_¹ kçbÞû byrÙ S> ¡ kh® âpZuAp¡_u r_ip R> ¡ A\p®s¹
S> ¡_p¡ âL$ pi kh® k„kpfu âpZuAp¡_¡ ÅZ¡ s¡ KOsp lp¡e s¡d `X$ sp¡ _\u, A\hp Aop_ê$ ù
AÞ^L$ pf\u dy„TpA¡gu drshpmp k„kpfu âpZuAp¡ S> ¡_p¡ A_ych L$ fu i¼sp _\u, s¡dp„
B[ÞÖep¡_p¡ k„ed fpM_pf ârs[óW$ s byrÙhpmp¡ ÅN¡ R> ¡, A\p®s¹ s¡_p¡ kpnpÐL$ pf L$ f¡ R> ¡. S> ¡
k„kpfu ìehlpfp¡dp„ kh® âpZuAp¡ ÅN¡ R> ¡ A\hp dÃep fl¡ R> ¡, s¡ Aphp k„ed fpM_pf
dyr__u fprÓ R> ¡, A¡V$ g¡ s¡hp ìehlpfp¡_p¡ Aphp dyr__¡ L$ p„C kçbÞ^ lp¡sp¡ _\u. Ap âdpZ¡
k„kpfu âpZuAp¡\u k„edu dyr__p„ gnZp¡ rcÞ_ S> lp¡e R> ¡.
Ap`|e®dpZd¹ AQgârs[óW$s„ kdyÖdp`: ârhi[Þs eÜs¹&
sÜs¹ L$pdp e„ ârhi[Þs kh£ k ip[Þsdpà_p¡rs _ L$pdL$pdu&&70&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡d S> gp¡ cfpsp„ AQm ârs[óW$ hpmp kdyÖdp„ âh¡i L$ f¡ R> ¡ s¡hu fus¡ kh®
AÝepe 2 43
L$ pd_pAp¡ S> ¡_pdp„ âh¡i L$ f¡ R> ¡ s¡ ip[Þs âpàs L$ f¡ R> ¡, L$ pd_pAp¡_u BÃR> p fpM_pf âpàs
L$ fsp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— k„edu ârs[óW$ s byrÙhpmp_y„ Ap ígp¡L$ dp„ buSy> „ gnZ L$ l¡gy„ R> ¡. S> ¡d kdyÖ L$ p¡C
S> g ârs âepZ L$ fsp¡ _\u, `fÞsy kh® S> gp¡ A\hp _v$ uAp¡ kdyÖ ârs âepZ L$ f¡ R> ¡, s¡d
kh® L$ pd_pAp¡ S> ¡ k„edudp„ âh¡i L$ f¡ R> ¡, `fÞsy S> ¡_¡ L$ p¡C `Z L$ pd_p \su _\u s¡ ip[Þs
âpàs L$ f¡ R> ¡. L$ pd_pAp¡ âpàs L$ fhp_u BÃR> phpmp_¡ ip[Þs âpàs \su _\u.
rhlpe L$pdp_¹ e: khp®_¹ `ydp„íQfrs r_:õ`©l:— &
r_d®dp¡ r_fl‘pf: k ip[Þsd¹ Ar^NÃR> rs— &&71&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ `yfyj kh® L$ pd_pAp¡_p¡ ÐepN L$ fu r_:õ`©lu ddsp frls A_¡ Al‘pffrls
fl¡ R> ¡ s¡ ip[Þs âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Apd lp¡hp\u S> ¡ `yfyj kh® âpL©$ s L$ pd_pAp¡_p¡ ÐepN L$ fu, ApÐdpdp„ S> fdZ
L$ f_pf \C, buÅ L$ p¡C `Z `v$ p\®_u L$ p¡C `Z âL$ pf_u õ`©lp fpMsp¡ _\u A_¡ AlÞsp— -
— ddspfrls \pe R> ¡ s¡ ip[Þs âpàs L$ f¡ R> ¡. ""Äepf¡ AlÞsp A_¡ ddsp _p¡ _pi \pe,
kh®\p Al‘©rs v|$ f \pe, A_¡ Æh õhê$ `õ\ \pe Ðepf¡ s¡ L©$ sp\® \A¡gp¡ L$ l¡hpe R> ¡'' A¡
rkÙpÞs âdpZ¡ s¡_¡ ip[Þs âpàs \pe R> ¡.
A¡jp b°pûu [õ\rs: `p\®— ! _¥_p„ âpàe rhdyürs— &
[õ\Ðhp@õepd¹ AÞsL$pg¡@r` b°ûr_hp®Zd¹ F> ÃR> rs— &&72&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! Ap b°pûu [õ\rs R> ¡ Ap_¡ âpàs L$ fu L$ p¡C dp¡l `pdsp¡ _\u. AÞsL$ pg¡
`Z Apdp„ flu_¡ b°ûkyM âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap ep¡N_u õsyrs L$ fsp D`k„lpf L$ f¡ R> ¡. l¡ `p\®— ! Ap b°pûu [õ\rs s_¡ L$ lu.
b°û r_v$ p£j A_¡ kd R> ¡ s¡hu [õ\rs b°pûu, A\hp b°ûkçbÞû [õ\rs b°pûu. [õ\sû
A\hp ârs[óW$ s byrÙê$ ù b°pûu [õ\rs s_¡ L$ lu. Ap [õ\rs S> ¡Z¡ âpàs L$ fu lp¡e s¡_¡ L$ p¡C
kde¡ dp¡l \sp¡ _\u. AÞsL$ pg kde¡ `Z Ap [õ\rsdp„ S> ¡ fl¡ s¡_¡ b°ûkyM âpàs \pe
R> ¡. sp¡ S> ¡ ApMu Æ„v$ Nu kyû Ap [õ\rsdp„ fl¡ s¡_¡ b°ûp_Þv$ âpàs \pe s¡dp„ k„ie S>
iy„— ?
Brs îudv¹$cNhv¹$Nuspky D`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "kp„¿e-ep¡N'_pd
rÜsuep¡@Ýepe:— &&2&&
44 AÝepe 2
&& AÝepe 3 &&
L$d®ep¡N
Al]\u ApW$ AÝepe\u (— 3 \u 10— ) cNhp_¹ ASy> ®__¡ h¥qv$ L$ ^d®_p¡ D`v¡$ i L$ f¡
R> ¡. Ap h¥qv$ L$ ^d®\u cNhp_¹_p„ dplpÐçeop__y„ cp_ \pe R> ¡ A_¡ s¡\u c[¼s âpàs \pe
R> ¡. Al] h¥qv$ L$ ^d® L$ l¡gp lp¡hp\u Ap_¡ "dep®v$ p' L$ l¡ R> ¡, A\p®s¹ Ap ApW$ AÝepedp„
dep®v$ pdpN®_p¡ bp¡^ L$ f¡gp¡ R> ¡.
rÜsue AÝepedp„ kp„¿e A_¡ ep¡N _y„ r_ê$ `Z L$ f¡gy„ R> ¡. lh¡ Ap s©sue
AÝepedp„ ^d® A\hp L$ d® _p¡ r_Z®e L$ f¡ R> ¡. 1.— "ÐepN' A¡V$ g¡ L$ d®_p¡ ÐepN L$ fhp¡, A¡V$ g¡
L$ d® _ L$ fhp„ A_¡ 2.— "AÐepN' A¡V$ g¡ L$ d® L$ fhp„. Al] A¡ Dce c¡v$ \u L$ d®_p¡ r_Z®e L$ f¡gp¡
R> ¡. s¡dp„ ÐepN L$ fsp„ AÐepN DÑd R> ¡, A\p®s¹ L$ d®_p¡ ÐepN L$ fhp L$ fsp„ AÐepN DÑd R> ¡.
L$ pfZ L¡$ ifuf_p¡ kçbÞ^ lp¡e Ðep„ kyû L$ d®_p¡ ÐepN L$ fu iL$ psp¡ _\u. s¡\u cNhp_¹_u
Apop âdpZ¡ cNhv$ \® L$ d® L$ fhp„ A¡ S> DÑd R> ¡ A¡hp¡ r_Z®e L$ f¡gp¡ R> ¡.
rÜsuepÝepedp„ L$ d®dpN® ep¡N_p¡ D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡. s¡dp„ AÞs¡ ""rhlpe
L$ pdp_¹— — kh® L$ pd_p_¡ sÆ'' rhN¡f¡ L$ u^¡gy„ lp¡hp\u kp„¿ehs¹ L$ d®ÐepN_p¡ S> D`v¡$ i L$ ep£
lp¡e _l] A¡d gpNhp\u L$ p¡C âL$ pf_p¡ r_íQe L$ fu _l] iL$ hp\u ASy> ®_ `y_: âí_ L$ f¡ R> ¡.
ASy> ®_ DhpQ
Äepeku Q¡s¹ L$d®Zõs¡ dsp byrÙf¹ S> _pv®$_— !— &
ss¹ qL»$ L$d®rZ Op¡f¡ dp„ r_ep¡S> erk L¡$ih— !— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ S> _pv®$ _— ! l¡ L¡$ ih— ! Ap` L$ d® L$ fsp„ byrÙ DÑd dp_sp lp¡ sp¡ Op¡f L$ d®dp„ d_¡
ip dpV¡$ ep¡Å¡ R> p¡— ?
rhh¡Q_— :— kh® ArhÛp_¡ v|$ f L$ f_pf l¡ S> _pv®$ _— ! L$ d® L$ fsp„ byrÙep¡N DÑd lp¡e sp¡ L$ d®dp„
d_¡ ip dpV¡$ ep¡Å¡ R> p¡— ?
ìeprdî¡ Z ¡ h hp¼e¡ _ by t Ù dp¡ l ekuh d¡ — &
sv¹$ A¡L„$ hv$ r_[íQÐe e¡_ î¡ep¡@ld¹ Apà_yepd¹— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— ìeprdî S> ¡hp hp¼e\u dpfu byrÙ_¡ dp¡l L$ fsp lp¡ s¡d S> Zpe R> ¡. s¡\u lz„ S> ¡_p\u
î¡e: âpàs L$ fy„ s¡ A¡L$ r_íQe L$ fu L$ lp¡.
rhh¡Q_— :— L$ p¡C õ\m¡ L$ d®_u âi„kp L$ f_pf, L$ p¡C õ\m¡ L$ d®ÐepN_u âi„kp L$ f_pf s\p L$ p¡C
õ\m¡ op__u âi„kp L$ f_pf hp¼ep¡ L$ üp„. s¡hp ìeprdî A\hp rdrîs hp¼ep¡\u dpfu byrÙ_¡
Ap` dp¡l L$ fsp lp¡ s¡d S> Zpe R> ¡. cNhp_¹_p„ hp¼ep¡ dp¡lL$ lp¡sp„ _\u. `fÞsy Æhp¡\u
kdÆ iL$ psp„ _l] lp¡hp\u dp¡l \pe R> ¡, A¡d v$ ip®hhp "Bh' iåv$ _p¡ âep¡N L$ f¡gp¡ R> ¡.
""dp¡l L$ fp¡ R> p¡'' A¡d _l] L$ l¡sp„ ""dp¡l L$ fsp lp¡ s¡d S> Zpe R> ¡'' A¡hp¡ A\® \pe R> ¡. s¡\u
dpfu byrÙ_p¡ dp¡l v|$ f \pe s¡hu fus¡ S> ¡_p\u dpfy„ î¡e A\hp L$ ëepZ \pe s¡hp¡ D`v¡$ i
r_íQe L$ fu_¡ L$ lp¡.
AÝepe 3 45
îucNhp_¹ DhpQ
gp¡L¡$@[õd_¹ rÜrh^p r_óW$p `yfp âp¡¼sp dep_O— !— &
op_ep¡N¡_ kp„¿ep_p„ L$ d®ep¡N¡_ ep¡rN_pd¹— &&3&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ A_O— ! Ap gp¡L$ dp„ d¢ `l¡gp„ b¡ âL$ pf_u r_óW$ p L$ l¡gu R> ¡ 1.— kp„¿ep¡_u
op_ep¡N\u 2.— ep¡NuAp¡_u L$ d®ep¡N\u.
rhh¡Q_— :— d¢ `l¡gp„ s_¡ S> ¡ L$ üy„ s¡_y„ s¢ rQÑ fpMu îhZ L$ f¡gy„ S> Zpsy„ _\u. d¢ b¡ âL$ pf_u
r_óW$ p L$ lu— : 1.— kp„¿ep¡_u op_ep¡N\u r_óW$ p. Apdp„ kh®_p¡ ÐepN AphíeL$ R> ¡.
2.— ep¡NuAp¡_u d¢ ep¡N_y„ hZ®_ L$ ey¯ s¡hp L$ d®ep¡N\u r_óW$ p. `p¡s-`p¡sp_p Ar^L$ pf âdpZ¡ Ap
Dce ep¡Áe S> R> ¡. S> ¡_p¡ S> ¡ r_óW$ p_p¡ Ar^L$ pf s¡Z¡ s¡_y„ N°lZ L$ fhy„. Ar^L$ pf c¡v$ kh®
kçds R> ¡. s¡\u S> ipõÓdp„ `Z L$ p¡C õ\m¡ op__¡ A_¡ L$ p¡C õ\m¡ c[¼s_¡ `yfyjp\®kp^L$
L$ l¡gp„ R> ¡. Apdp„ dp¡l L$ fhp_y„ L$ p„C L$ pfZ _\u.
_ L$ d®Zpd¹ A_pfçcps¹ _¥óL$ çe¯ `yfyjp¡@í_ys¡— &
_ Q k„Þek_pv¡$ h rktÙ kdr^NÃR> rs— &&4&&
ígp¡L$p\®— : L$ d®_p¡ Apfçc _rl L$ fhp\u `yfyj _¥óL$ çe® âpàs L$ fsp¡ _\u, s¡dS> L$ d®_p
k„Þepk\u S> rkrÙ âpàs L$ fsp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— ep¡NdpN®hpmp L$ d®_p¡ Apfçc S> _ L$ f¡ sp¡ s¡\u s¡Ap¡_¡ _¥óL$ çe® âpàs \sy„ _\u,
`fÞsy byrÙep¡N\u L$ d® L$ f¡ sp¡ S> s¡Ap¡_y„ AÞs:L$ fZ iyÙ \pe R> ¡ A_¡ `yfyjp\® rkÙ \pe
R> ¡. s¡hu S> fus¡ kp„¿edpN®hpmp dpÓ L$ d®_p¡ ÐepN L$ f¡ s¡\u S> s¡Ap¡_¡ rkrÙ âpàs \su
_\u, `fÞsy ApNm Ap AÝepe_p 17-18 ígp¡L$ dp„ hZ®_ L$ f¡gy„ R> ¡ s¡ âdpZ¡ fl¡hp\u
s¡Ap¡_¡ rkrÙ âpàs \pe R> ¡. s¡\u spfp S> ¡hp L$ d®_p Ar^L$ pfuAp_¡ L$ d®_p¡ ÐepN L$ fhp\u
A\hp kp„¿e\u `Z rkrÙ \hp_u _\u.
_ rl L$ [íQs¹ nZdr` Åsy rsóW$ ÐeL$ d®L©$ s¹— &
L$ pe®s¡ ühi: L$ d® kh®: âL©$ rsS> ¥f¹ NyZ¥:— &&5&&
ígp¡L$p\®— :— L$ p¡C kde¡ nZ `Z L$ d® L$ ep® rh_p L$ p¡C `Z fl¡sp¡ _\u, L$ pfZ L¡$ âL©$ rs_p NyZp¡
kh®_¡ `fhi L$ fu L$ d® L$ fph¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— âpfå^ L$ d®_p¡ Apîe v¡$ l lp¡e Ðep„ kyû ÆhÞdy¼s `Z L$ f¡ R> ¡ sp¡ `R> u AÞe_u
hps S> iu— ! âL©$ rs_p kÒhpqv$ NyZp¡ kh®_¡ `fhi L$ fu s¡Ap¡_u `pk¡ L$ d® L$ fph¡ R> ¡. s¡\u L$ p¡C
`Z kde¡ A¡L$ nZ `Z L$ d® L$ ep® rh_p L$ p¡C flu i¼sp¡ _\u.
L$ d£[ÞÖeprZ k„eçe e Apõs¡ d_kp õdf_¹— &
B[ÞÖep\p®_¹ rhd|Y$pÐdp rdÕepQpf: k DÃes¡— &&6&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ d|Y$ AÞs:L$ fZhpmp¡ L$ d£[ÞÖep¡_p¡ k„ed L$ fu d_\u B[ÞÖep¡_p A\p£_y„ õdfZ
L$ fsp¡ fl¡ R> ¡ s¡ rdÕepQpfu L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— L$ p¡C L$ d® L$ ep® rh_p flu i¼sp¡ _\u. R> sp„ L$ p¡C A¡hp d|Y$ AÞs:L$ fZhpmp lp¡e R> ¡
L¡$ lp\-`N rhN¡f¡ L$ d£[ÞÖep¡_p¡ k„ed L$ fu d_\u S> rhjep¡_y„ õdfZ L$ ep® L$ f¡ R> ¡. L$ d®_p¡ Ad¡
46 AÝepe 3
ÐepN L$ ep£ R> ¡ A¡hp¡ X$ p¡m L$ fhp Ap âdpZ¡ S> ¡Ap¡ d_\u B[ÞÖep¡_p rhje_y„ õdfZ L$ ep® L$ f¡
R> ¡ s¡Ap¡ rdÕepQpfu-v$ p[çcL$ R> ¡. s¡\u S> L$ l¡gy„ R> ¡ L¡$ ""kp„¿edp„ ÐepN L$ l¡gp¡ R> ¡ Ðep„ d_\u
`Z ÐepN S> R> ¡. ÐepN _ \pe sp¡ ep¡NdpN® (— ep¡Áe R> ¡— ). ep¡N rkrÙ \pe Ðepf¡ L©$ sp\®sp
\pe R> ¡. s¡ dpV¡$ L$ p„C âr¾$ ep `yfpZdp„ `Z L$ l¡gu R> ¡. F> rjAp¡A¡ blz âL$ pf¡ L$ l¡gu R> ¡, kp„¿e
A_¡ ep¡N _y„ ag A¡L$ S> R> ¡. L$ d®_p¡ ÐepN \sp„ k„Þepk âpàs \pe R> ¡. (— Ap Dce_y„ ag R> ¡— )
`fÞsy d_\u Å¡ `y_: (— rhjep¡_y„— ) õdfZ \pe sp¡ rhÂ_p¡ DÐ`Þ_ \pe R> ¡. s¡\u L$ d® L$ fhp„
A¡ (— ep¡NdpN®— ) DÑd R> ¡'' s¡\u L$ d®_p¡ ÐepN L$ fu d_\u B[ÞÖep¡_p A\p£_y„ õdfZ L$ fhy„ A¡
blz S> A_\®L$ pfL$ R> ¡. A¡d L$ f_pf d|Y$ pÐdp rdÕepQpfu L$ l¡hpe R> ¡.
e[õÐh[ÞÖeprZ d_kp r_eçepfcs¡ @ Sy > ® _ — !— &
L$ d£[ÞÖe¥: L$ d®ep¡Nd¹ Ak¼s: k rhrióes¡— &&7&&
ígp¡L$p\®— :— `Z l¡ ASy> ®_— ! S> ¡ B[ÞÖep¡_¡ d_\u r_eddp„ fpMu Apk[¼s rh_p L$ d£[ÞÖep¡\u
L$ d®ep¡N Apfçc¡ R> ¡ s¡ DÑd R> ¡.
r_es„ Ly $ f y L$ d ® Ðh„ L$ d ® Äepep¡ üL$ d ® Z :— &&
ifufepÓp@r` Q s¡ _ ârkÙé¡v¹$ AL$d®Z:— &&8&&
ígp¡L$p\®— :— sy„ Ahíe L$ d® L$ f, L$ pfZ L¡$ AL$ d® L$ fsp„ L$ d® DÑd R> ¡. sy„ L$ d® _ L$ f¡ sp¡ spfu
ifufepÓp `Z rkÙ _ \pe.
rhh¡Q_— :— sy„ L$ d®_p¡ Ar^L$ pfu lp¡hp\u Ahíe L$ d® L$ f. AL$ d®\u L$ d® DÑd R> ¡. L$ d® L$ ep® rh_p
ifufepÓpqv$ `Z rkÙ _ \pe. s¡\u cNhv$ uAp¡A¡ Apk[¼s fp¿ep rh_p L$ d® L$ fhy„ A¡ S>
DÑd R> ¡.
eop\p® s ¹ L$ d ® Z p¡ @ ÞeÓ gp¡ L $ p ¡ @ e„ L$ d ® b Þ^_:— &
sv$ \ ¯ L$ d ® L$ p ¥ Þ s¡ e — ! dy ¼ sk„ N : kdpQf— &&9&&
ígp¡L$p\®— :— eop\® L$ d®\u AÞeÓ Ap gp¡L$ _¡ L$ d®\u bÞ^_ \pe R> ¡. l¡ L$ p¥Þs¡e— ! k„N\u dy¼s
flu eop\® L$ d® L$ f.
rhh¡Q_— :— kp„¿ehpmp ""ApÐdp rh_p AÞe kh® bÞ^_L$ sp® R> ¡'' A¡d dp_u L$ d® _ L$ fhp_y„
L$ l¡ R> ¡, `Z s¡ ds ipõÓp_ykpf _\u. ""eop¡ h¥ rhóÏ:eo rhóÏ R> ¡'' A¡ îyrs âdpZ¡
eo_p¡ A\® cNhp_¹ \pe R> ¡. eop\® L$ d® A¡V$ g¡ cNhv$ \® L$ d®, cNhÐk¡hp rhN¡f¡. cNhv$ \®
L$ d® rkhpe_p buÅ„ L$ d®; S> ¡hp L¡$ L$ pçe L$ d®, `f^d® rhN¡f¡ Ap gp¡L$ dp„ bÞ^_ L$ fph_pfp„ R> ¡,
`fÞsy eop\® L$ d®\u bÞ^_ \sy„ _\u. s¡\u l¡ L$ p¥Þs¡e— ! eop\® L$ d® L$ f. L$ p¡C `v$ p\®dp„ Apk[¼s
fp¿ep rh_p eop\® L$ d® L$ f.
kleop: âÅ: k© ó V¹ $ h $ p `y f p¡ h pQ âÅ`rs:— &
A_¡_ âkrhóeÝhd¹ A¡j hp¡@[õÐhóV$L$pd^yL¹$— &&10&&
ígp¡L$p\®— :— `l¡gp„ eo kp\¡ âÅ DÐ`Þ_ L$ fu âÅ`rsA¡ L$ üy„ ""Ap\u sd¡ h©rÙ `pdp¡. Ap
sd_¡ BóV$ L$ pd Ap`_pf \pAp¡''.
rhh¡Q_— :— hmu kN®âL$ fZdp„ ipõÓp¡dp„ S> Zph¡g R> ¡ L¡$ b°ûpA¡ eo A_¡ âÅ DÐ`Þ_ L$ ep®
s¡\u `Z L$ d® Ahíe L$ fhp„ Å¡CA¡ A¡d v$ ip®hhp Al]\u Qpf ígp¡L$ ep¡S> ¡gp R> ¡. `l¡gp„ eo
AÝepe 3 47
A_¡ eo_p Ar^L$ pfu b°pûZ rhN¡f¡ âÅ b°ûpA¡ DÐ`Þ_ L$ fu A_¡ âÅ_¡ L$ ü„y L¡$ eo\u sd¡
h©rÙ `pdp¡. eo sd_¡ Bô$ L$ pd Ap`_pf \pAp¡. Aph„y hfv$ p_ b°ûpA¡ âÅ_¡ Ap`¡g R> ¡.
Al] L$ pçe L$ d®_u âi„kp L$ fu R> ¡ A¡d dp_hp_y„ _\u, L$ pfZ L¡$ Al] eo_¡ L$ pd^¡_yê$ ` L$ l¡g
R> ¡. s¡\u eo rhN¡f¡ Ahíe L$ fhpep¡Áe rhrls L$ d® L$ p¡C `Z âL$ pf_u L$ pd_p rh_p L$ fhp\u
dp¡n `Z Apù iL¡$ R> ¡. s¡\u A¡ âdpZ¡ eo kh® `yfyjp\® Apù iL$ _pf lp¡hp\u s¡_¡ L$ pd^¡_y
L$ l¡g R> ¡. ApS> ApNm L$ l¡ R> ¡.
v¡ $ h p_¹ cphesp_¡ _ s¡ v¡ $ h p cpheÞsy h:— &
`fõ`f„ cpheÞs: î¡e: `fdhpàõe\— &&11&&
ígp¡L$p\®— :— sd¡ Ap_p\u v¡$ hp¡_u h©rÙ L$ fp¡ A_¡ s¡ v¡$ hp¡ sdpfu h©rÙ L$ fp¡. `fõ`f h©rÙ L$ fsp„
`fd î¡e: âpàs L$ fip¡.
rhh¡Q_— :— Ap eo\u sd¡ v¡$ hp¡_¡ kd©rÙdp_ L$ fp¡. v¡$ hp¡ sd_¡ kd©rÙdp_ L$ fp¡. v¡$ hp¡_¡ lrhj
Apù sd¡ s¡Ap¡_¡ kd©rÙdp_ L$ fp¡, A_¡ v¡$ hp¡ sd_¡ eo L$ fhp_p kp^_p¡ Apù sd_¡
kd©rÙdp_ L$ fp¡. A¡d L$ fsp„ `fdî¡e A\p®s¹ dp¡n_u âp[às L$ fip¡.
BóV$p_¹ cp¡Np_¹ rl hp¡ v¡$hp v$põeÞs¡ eocprhsp:— &
s¥f¹ v$Ñp_¹ Aâv$pe¥æep¡ ep¡ cy„¼s¡ õs¡_ A¡h k:— &&12&&
ígp¡L$p\®— :— ""L$ pfZ L¡$ eo\u h©rÙ `pd¡gp v¡$ hp¡ sd_¡ BóV$ cp¡N Apì¡. s¡dZ¡ Ap`¡gp_p¡
s¡d_¡ Apàep rh_p S> ¡ cp¡N L$ f¡ s¡ Qp¡f S> R> ¡.
rhh¡Q_— :— h©rô$ rhN¡f¡\u v¡$ hp¡ S> ¡ `v$ p\p£ Ap`¡ R> ¡ s¡ `v$ p\p£_p¡ s¡d_¡ Apàep rh_p S> ¡ cp¡N L$ f¡
R> ¡ s¡ Qp¡f S> R> ¡. buÅ_u A_¡ buÅdpV¡$ S> dyL$ ff \e¡gu hõsydp„ ""Ap dpfu R> ¡'' A¡hu
byrÙ fpMu s¡_p\u `p¡sp_y„ `p¡jZ L$ fhy„ s¡ Qp¡fu. A¡d L$ fhp\u `fd `yfyjp\®_u âp[àsdp„
Aep¡Áe \hpe R> ¡ A¡V$ gy„ S> _rl `Z _fdp„ `X$ pe R> ¡. (— fpdp_yS> — )
eorióV$ p ri_: kÞsp¡ dy Ã eÞs¡ kh® q L$ ë bj¥ : — &
cyÊS> s¡ s¡ ÐhO„ `p`p e¡ `QºÐepÐdL$pfZps¹— &&13&&
ígp¡L$p\®— :— eo L$ fsp„ AhrióV$ fl¡gp_p¡ cp¡N L$ fsp„ kh® `p`p¡\u dy¼s \pe R> ¡. S> ¡ `pùAp¡
`p¡sp_ dpV¡$ S> AÞ_ fp„^¡ R> ¡ s¡Ap¡ `p`_p¡ S> cp¡N L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— `p„Q âL$ pf_p eo cNhp_¹_y„ S> õhê$ ` R> ¡. s¡\u eo L$ fsp„ AhrióV$ fl¡gp„
AÞ_pqv$ cNhp_¹_u S> âkpv$ u lp¡hp\u s¡_p¡ cpN L$ fsp„ kh® `p`p¡\u dy¼s \pe R> ¡. `fÞsy
S> ¡ `pùAp¡ s¡ âdpZ¡ _rl L$ fsp„ `p¡s¡ S> â\d cp¡Nh¡ R> ¡ s¡Ap¡ `p` S> cp¡Nh¡ R> ¡. Aphp
cp¡N_y„ `qfZpd `p` \sy„ lp¡hp\u Aphp cp¡N_¡ "`p`' L$ l¡g R> ¡. (— fpdp_yS> — )
AÞ_pv¹$ ch[Þs c|spr_ `S> ®Þepv¹$ AÞ_kçch:— &
eopv¹$ chrs `S> ®Þep¡ eo: L$d®kdyv¹$c$h:— &&14&&
ígp¡L$p\®— :— AÞ_\u âpZuAp¡ \pe R> ¡, `S> ®Þe\u AÞ_ \pe R> ¡. eo\u `S> ®Þe \pe R> ¡. eo
L$ d®\u \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Al]\u b¡ ígp¡L$ \u (— 14,15— ) DÐ`rÑâL$ pf gndp„ gCA¡ sp¡ `Z L$ d® L$ fhp„
Å¡CA¡ A¡hp¡ D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡. âpZudpÓ AÞ_\u _c¡ R> ¡. hfkpv$ \hp\u AÞ_ `pL¡$ R> ¡. eo
48 AÝepe 3
L$ fhp\u hfkpv$ \pe R> ¡. eopÐdL$ cNhÖ|`_u DÐ`rÑ L$ d®\u kpfu fus¡ \pe R> ¡, A\p®s¹ Öìe
L$ dphy„ rhN¡f¡ `yfyj_p„ L$ pe®ê$ ` L$ d® L$ fhp\u eopÐdL$ cNhp_¹_y„ âpL$ V¹$ e$ \pe R> ¡.
L$d® b°ûp¡˜h„ rhrÙ b°ûpnfkdy˜hd¹— &
sõdps¹ kh®Ns„ b°û r_Ðe„ eo¡ ârs[óW$sd¹— &&15&&
ígp¡L$p\®— :— L$ d®_p¡ Dv¹$ ch b°ûdp„\u \pe R> ¡ A¡d ÅZ. b°û_p¡ Dv¹$ ch Anfdp„\u \pe R> ¡.
s¡\u ìep`L$ b°û eodp„ r_Ðe fl¡gy„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— L$ d®_p¡ Dv¹$ ch b°û A¡V$ g¡ h¡v$ dp„\u \pe R> ¡, A\hp L$ d®_p¡ Dv¹$ ch b°ûp-
âÅ`rs\u \A¡gp¡ R> ¡. b°û A¡V$ g¡ h¡v$ Anfb°ûdp„\u DÐ`Þ_ \A¡gp R> ¡. Ap ìep`L$
Anfb°û eodp„ r_Ðe fl¡gy„ R> ¡. âÅ`rsA¡ b°û\u ArcÞ_ S> eo â\d L$ f¡gp R> ¡ A_¡
D`f S> Zpìep âdpZ¡ eo L$ fhp_p¡ D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡. s¡\u eodp„ r_Ðe b°û fl¡gy„ R> ¡.
A¡h„ âhrs®s„ Q¾„$ _p_yhs®esul e:— &
AOpeyqf[ÞÖepfpdp¡ dp¡O„ `p\®— ! k Æhrs— &&16&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! Aphu fus¡ âhrs®s Q¾$ _¡ S> ¡ Al] A_ykfsp¡ _\u s¡ B[ÞÖep¡dp„ kyM
dp__pf `pù Apeyóehpmp¡ h©\p Æh¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Aphu fus¡ âÅ`rsA¡ D`v¡$ i L$ fu âhsp®h¡gp L$ d®_p Q¾$ _¡ A\hp L$ d®_p
A_yipk__¡ S> ¡ `yfyj A_ykfsp¡ _\u A¡V$ g¡ S> eop\® L$ d® L$ fsp¡ _\u s¡ B[ÞÖep¡dp„ A\hp
B[ÞÖep¡_p rhjep¡dp„ S> fdZ L$ f_pf_y„ Apeyóe `p`de R> ¡, s¡\u s¡_y„ Æh_ ìe\® R> ¡.
eõÐhpÐdfrsf¡h õepv¹$ ApÐds©àsíQ dp_h:— &
ApÐdÞe¡h Q kÞsyóV$: sõe L$pe¯ _ rhÛs¡— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy S> ¡ d_yóe ApÐds©às A_¡ ApÐdfrs S> R> ¡ A_¡ ApÐddp„ S> kÞsyô$ fl¡
R> ¡ s¡_¡ L$ p„C L$ fhp_y„ _\u.
rhh¡Q_— :— A¡hu fus¡ ep¡NdpN}e `yfyj_¡ õhp\®_u rkrÙdpV¡$ L$ d® L$ fhp_y„ R> ¡ A¡d D`v¡$ i L$ fu,
lh¡ kp„¿edpN®hpmp_¡ op__u S> Aphíe¼sp R> ¡, L$ d® L$ fhp_y„ _\u A¡d Al]\u b¡ ígp¡L$ \u
(— 17&18— ) L$ l¡ R> ¡. "`fÞsy' iåv$ lh¡ Sy> v$ p dpN®_u hps L$ fhpdp„ Aph¡ R> ¡ A¡d v$ ip®h¡ R> ¡. S> ¡
d_yóe ApÐds©às, ApÐdpdp„ S> fdZ L$ f_pf lp¡e A_¡ ApÐdp\u S> kÞsyóV$ fl¡sp¡ lp¡e
s¡_¡ L$ p„C `Z L$ pe® L$ fhp_y„ _\u.
_¥h sõe L©$ s¡_p\p£ _pL©$ s¡_¡l L$ íQ_— &
_ Qpõe kh®c|s¡jy L$[íQv¹$ A\®ìe`pîe:— &&18&&
ígp¡L$p\®— :— s¡_¡ L$ d® L$ fhp\u A\hp _rl L$ fhp\u Al] L$ p¡C `Z A\® _\u, A_¡ Ap_¡ kh®
âpZuAp¡dp„ L$ p¡C_p¡ `Z A\®dpV¡$ Apîe _\u.
rhh¡Q_— :— s¡_¡ L$ d® L$ fhp\u `yÎe rhN¡f¡ A\® âpàs L$ fhp_p¡ _\u, s¡dS> L$ d® _rl L$ fhp\u
`p` rhN¡f¡ L$ p„C âÐehpe \hp_p¡ _\u. v¡$ hpqv$ kh® âpZuAp¡dp„\u L$ p¡C `Z âpZu_p¡ L$ p¡C A\®
âpàs L$ fhp s¡_¡ Apîe L$ fhp_p¡ _\u.
sõdpv¹ $ Ak¼s: kss„ L$ p e¯ L$ d ® kdpQf— &
Ak¼sp¡ üpQf_¹ L$d® `fdpà_p¡rs `yfyj:— &&19&&
AÝepe 3 49
ígp¡L$p\®— :— s¡\u Ak¼s flu r_fÞsf L$ pe® L$ d® L$ f, L$ pfZ L¡$ Ak¼s flu L$ d® L$ f_pf `yfyj `f
âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— s_¡ kp„¿eop_ _\u s¡\u spf¡ Apk[¼s fp¿ep rh_p L$ d® L$ fhy„ A¡ S> DÑd R> ¡. A¡
âdpZ¡ Apk[¼s rh_p L$ d® L$ fhp\u `f `v$ _u âp[às \pe R> ¡. A\hp "Ak¼s flu' A¡V$ g¡
cNhp_¹ dpV¡$ L$ d® L$ f_pf \C. Aphp¡ A\® L$ fhp_y„ âep¡S> _ A¡ R> ¡ L¡$ L$ p¡C `Z v¡$ l_p
Arcdp_hpmp¡ `yfyj L$ p¡C `Z L$ d® L$ pd_p rh_p L$ fsp¡ S> _\u.
i„L$p— :— ""ârsqv$ _ kºÝep L$ fhu'' A¡hp„ r_Ðe L$ dp£_p L$ p¡C ag ipõÓdp„ L$ l¡gp _\u, s¡\u
L$ pd_p rh_p L$ p¡C L$ d® L$ fsy„ S> _\u A¡d _ L$ l¡hpe.
kdp^p_— :— A¡hy„ _ dp_hy„. L$ pfZ L¡$ s¡hp `Z L$ dp£ L$ fhp_u ipõÓdp„ Apop lp¡hp\u s¡hp
L$ dp£_y„ `Z L$ pd_phpmy„ ag R> ¡ A¡hu L$ ë`_p L$ fu iL$ pe. hmu s¡hp„ r_Ðe L$ dp£ L$ fhp\u rhÂ_p¡
v|$ f \pe R> ¡. A¡ `Z ag S> R> ¡. S> ¡d Äep¡rsóV$ p¡d eo_y„ ag õhN® R> ¡, s¡d rhÂ_p¡_p¡ _pi
\hp¡ A¡ Aphp r_Ðe L$ dp£_y„ ag R> ¡. s¡hy„ ag _ lp¡e sp¡ L$ p¡C r_ÐeL$ d® L$ fhp_u âh©rÑ `Z _
L$ f¡. s¡\u Ap ígp¡L$ dp„ A¡d S> L$ üy„ R> ¡ L¡$ cNhp_¹_u âp[às_u L$ pd_p\u L$ d® L$ fhp„. Ap rhje
ApNm õ`óV$ L$ fhpdp„ Aphi¡.
L$ d Z¥ h rl k„ r krÙd¹ Ap[õ\sp S> _L$ p v$ e :— &
gp¡L$ k„N°ld¡hpr` k„`íe_¹ L$ sy®d¹ Al®rk— &&20&&
ígp¡L$p\®— :— S> _L$ rhN¡f¡A¡ L$ d®\u S> k„rkrÙ âpàs L$ fu R> ¡. gp¡L$ k„N°l ârs `Z ×rô$ fpMu
spf¡ L$ d® L$ fhp„ DrQs R> ¡.
rhh¡Q_— :— L$ d® L$ fhpdp„ kv$ pQpf `Z âdpZ R> ¡ A¡d S> Zphhp L$ l¡ R> ¡ L¡$ S> _L$ rhN¡f¡A¡ `Z
A_pk¼s flu L$ d® L$ fhp\u k„rkrÙ A\hp ÆhÞdy¼sphõ\p âpàs L$ f¡gu R> ¡. A\hp
S> _L$ pqv$ A¡ L$ d®\u k„rkrÙ A¡V$ g¡ op__u rkrÙ âpàs L$ f¡gu R> ¡, A¡V$ g¡ s_¡ op_rkrÙ_y„
Arcdp_ lp¡e sp¡ `Z spf¡ L$ d® L$ fhp„ ep¡Áe R> ¡. gp¡L$ k„N°l ârs ×rô$ fpMu s¡ dpV¡$ L$ d® L$ fhp„
`Z ep¡Áe R> ¡. Ap_y„ L$ pfZ _uQ¡_p ígp¡L$ dp„ Ap`¡ R> ¡.
ev¹$ -ev¹$ ApQfrs î¡óW$ : ss¹-sv¡$ h¡sfp¡ S> _:— &
k es¹ âdpZ„ Ly$ fys¡ gp¡L$ k¹ sv$ _yhs®s¡— &&21&&
ígp¡L$p\®— :— î¡óW$ `yfyj S> ¡_y„-S> ¡_y„ ApQfZ L$ f¡ R> ¡ s¡-s¡ AÞe gp¡L$ p¡ L$ f¡ R> ¡. s¡ S> ¡_¡ âdpZ L$ f¡
R> ¡ s¡_¡ gp¡L$ p¡ A_ykf¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— î¡óW$ `yfyj_p ApQfZ_y„ gp¡L$ p¡ A_yL$ fZ L$ fsp lp¡hp\u s\p s¡ âdpZ L$ f¡ s¡_¡
A_ykfsp lp¡hp\u A¡hp `yfyj¡ gp¡L$ k„N°ldpV¡$ A¡V$ g¡ gp¡L$ p¡ `Z s¡ âdpZ¡ ApQfZ L$ f¡ s¡ dpV¡$
L$ d® L$ fhp„ DrQs R> ¡.
_ d¡ `p\p®[õs L$ s®ìe„ rÓjy gp¡L¡$ jy qL$ ÊQ_— &
_p_phpàsd¹ Ahpàsìe„ hs® A¡h Q L$d®rZ— &&22&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! ÓZ gp¡L$ dp„ dpf¡ L$ p„C `Z L$ s®ìe _\u, L$ p„C _rl âpàs L$ f¡gy„ âpàs
L$ fhp_y„ _\u R> sp„ lz„ L$ d®dp„ âhsy¯ Ry> „.
50 AÝepe 3
rhh¡Q_— :— gp¡L$ k„N°ldpV¡$ L$ d® L$ f_pfpAp¡dp„ `p¡sp_y„ S> ×óV$ pÞs Al]\u ÓZ ígp¡L$ \u (— 22-
24— ) Ap`¡ R> ¡. dpf¡ L$ p„C L$ s®ìe _\u s¡dS> L$ p„C L$ d® L$ fhp_u Aphíe¼sp _\u, R> sp„
gp¡L$ k„N°ldpV¡$ L$ d®dp„ âh©rÑ L$ fy„ Ry> „.
rhi¡j— :— Ap ígp¡L$ rkÙ `yfyj_p¡ âL$ pf bsph¡ R> ¡. S> ¡_¡ `fdrkrÙ âpàs \C R> ¡ s¡_¡ L$ p„C
L$ s®ìe fl¡sy„ _\u. s¡_¡ L$ p„C `Z âp[às _rl \pe s¡hu hõsy _\u. L$ pfZ L¡$ kdõs hõsy_p¡
AÞscp®h sp¡ `fdsÒh L©$ óZê$ `¡ A¡_¡ âpàs \ep L$ f¡ R> ¡. sp¡ `Z A¡ (— rkÙ— ) A¡_p„ L$ dp£_¡
hüp L$ f¡ R> ¡. L$ pfZ dpÓ L¡$ A¡_p Ap^pf `f flu AÞe Æhp¡ âh©rÑ L$ f¡ A_¡ ApNm hÝep
L$ f¡. r¾$ ep l„d¡ip D`L$ pfL$ lp¡hu Å¡CA¡. Å¡ D`L$ pfL$ r¾$ ep _ \pe sp¡ s¡ r¾$ ep v$ p¡jhp_¹ R> ¡.
õhp\® rkÙ L$ fhpdpV¡$ L$ f¡gu r¾$ ep `p`de R> ¡. v¡$ Mphdp„ L$ v$ pQ gpc v¡$ Mpe R> ¡ `Z bpfuL$
s`pk L$ fuA¡ R> uA¡ sp¡ Ðep„ agpk[¼s lp¡hp_¡ L$ pfZ¡ v$ p¡jhp_¹ b_¡ R> ¡ A_¡ v$ p¡jde lp¡hp\u
AÞe_¡ D`L$ pfL$ _\u.
eqv$ üe„ _ hs£ e „ Åsy L$ d® Î es[ÞÖs:— &
dd hÐdp®_yhs®s¡ d_yóep: `p\®— ! kh®i:— &&23&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! lz„ Apgõefrls \C L$ p¡C kde¡ L$ d®dp„ âh©Ñ _ \pJ sp¡ d_yóep¡ kh®
sfa\u dpfp dpN®_¡ A_ykf¡.
rhh¡Q_— :— îucpNhs¹ 10&77&30 D`f_p kybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„ R> ¡.
DÐkuv¡$ eyf¹ Bd¡ gp¡L$ _ Ly$ ep¯ L$ d® Q¡v¹$ Ald¹— &
k„L$fõe Q L$sp® õepd¹ D`lÞepd¹ Bdp: âÅ:— &&24&&
ígp¡L$p\®— :— Å¡ lz„ L$ d® _ L$ fy„ sp¡ Ap gp¡L$ p¡_p¡ _pi \pe, lz„ k„L$ f_p¡ L$ sp® \pJ A_¡ Ap âÅ_p¡
_pi L$ fy„.
rhh¡Q_— :— lz„ L$ d® _ L$ fy„ sp¡ d_yóep¡ L$ d® L$ f¡ _rl, s¡\u Ap gp¡L$ p¡_p¡ _pi \pe rhN¡f¡ Ap
ígp¡L$ dp„ hZ®h¡gp `qfZpd Aph¡.
k¼sp: L$ d®ÎerhÜp„kp¡ e\p Ly$ h ®[ Þs cpfs— !— &
Ly$ep®v¹$ rhÜp_¹ s\p@k¼s: rQL$ujy®: gp¡L$k„N°ld¹— &&25&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs— ! ArhÜp_p¡ S> ¡d L$ d®dp„ Apk¼s \C L$ d® L$ f¡ R> ¡ s¡d gp¡L$ k„N°l L$ fhp_u
BÃR> p\u rhÜp_¡ Apk[¼s fp¿ep rh_p L$ fhy„.
rhh¡Q_— :— b°ûk|Ó 3&3&42 D`f_p„ AÏcpóedp„ Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„ R> ¡.
l¡ cpfs— ! S> ¡d ArhÜp_p¡ A\hp d|M® gp¡L$ p¡ L$ d®dp„ Apk¼s \C s¡_p ag_u BÃR> p
fpMu rhjep¡_p¡ ÐepN L$ fhp_u i[¼s _rl lp¡hp\u L$ d® L$ f¡ R> ¡ s¡d rhÜp_p¡A¡ A¡V$ g¡ ApÐdp
A_¡ A_pÐdp A\hp S> X$ _y„ õhê$ ` ÅZ_pf gp¡L$ p¡A¡ `Z L$ d® L$ fh„y. `fÞsy L$ d®dp„ Apk[¼s
fp¿ep rh_p L$ d® L$ fhy„. L$ d® ArhÜp_ A_¡ rhÜp_ Dce L$ f¡, `fÞsy ArhÜp_ L$ d®dp„ Apk[¼s
fpM¡ R> ¡ A_¡ rhÜp_¡ Apk[¼s fp¿ep rh_p gp¡L$ k„N°ldpV¡$ L$ d® L$ fhy„.
_ by r Ùc¡ v „ $ S> _e¡ v ¹ $ Aop_p„ L$ d ® k q„ N _pd¹ &
Å¡je¡s¹ kh®L$dp®rZ rhÜp_¹ ey¼s: kdQpf_¹&&26&&
ígp¡L$p\®— :— L$ d®k„Nu Aop¡_u byrÙ_p¡ c¡v$ rhÜp_¡ L$ fhp¡ _rl, `Z ey¼s flu L$ d® L$ fsp„ kh®
AÝepe 3 51
L$ dp£ iuMhhp„.
rhh¡Q_— :— Ao `yfyjp¡ L$ d®_p k„Nu R> ¡ A\hp s¡Ap¡ L$ d®dp„ Apk¼s R> ¡ s¡\u s¡Ap¡_¡ AÞe
D`v¡$ i Ap`hp¡ _rl, L$ pfZ L¡$ s¡d L$ fhp\u s¡d_u byrÙ_p¡ c¡v$ \pe A¡V$ g¡ s¡Ap¡ D`v¡$ i
N°lZ L$ fu iL¡$ _rl, A_¡ L$ d® `Z sÆ v¡$ . s¡Ap¡ rQÑ_u iyrÙ \pe s¡ dpV¡$ L$ d® L$ fsp _\u,
`fÞsy buÅ `[ÎX$ s_¡ L$ d® L$ fsp¡ Å¡C, ag âpàs L$ fhp S> L$ d® L$ fsp lp¡e R> ¡. s¡\u rhÜp_¡
`p¡s¡ byrÙep¡N\u L$ d® L$ fsp„-L$ fsp„ Aop¡_¡ kh® L$ d® L$ fsp„ ûf¡-ûf¡ iuMhhy„.
âL© $ s ¡ : r¾$ e dpZpr_ Ny Z ¥ : L$ d p® r Z kh® i :— &
Al‘pf-rhd|Y$pÐdp "L$sp®ld¹' Brs dÞes¡— &&27&&
ígp¡L$p\®— :— kh® sfa\u âL©$ rs_p NyZp¡ L$ d® L$ f¡ R> ¡. Al‘pf\u rhd|Y$ AÞs:L$ fZhpmp¡ ""lz„ L$ sp®
Ry> „'' A¡d dp_¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— rhÜp_¹ A_¡ ArhÜp_¹ Dce L$ d® L$ f¡ sp¡ `Z s¡dp„ iy„ c¡v$ R> ¡ A¡ Al]\u b¡ ígp¡L$ \u
(— 27,28— ) h^pf¡ õ`óV$ L$ f¡ R> ¡. Al] furs\u rhQpf L$ fsp„ `Z A¡ S> r_Z®e Aph¡ R> ¡ A¡d
Al] L$ l¡ R> ¡. b°ûhpqv$ kp„¿eds âdpZ¡ S> Ns_p L$ sp® cp¡¼sp kh® ^d®_p Apîe `yê$ jp¡Ñd
S> R> ¡. îu`yê$ jp¡Ñd A„ihX¡$ Anf, L$ pg, âL©$ rs, `yfyj, ApÐdp ê$ ` \pe R> ¡. îyrs `Z L$ l¡ R> ¡
L¡$ ""s¡Z¡ `p¡sp_p b¡ rhcpN L$ ep®, `rs A_¡ `Ð_u \ep'' s¡dp„ L$ pe® L$ f_pfu âL©$ rs R> ¡. `yfyj
dpÓ âL©$ rs_p kçbÞ^\u cp¡¼sp \pe R> ¡. s¡\u L$ d® L$ f_pf âL©$ rs_p NyZp¡ S> R> ¡, `fÞsy
Al‘pf\u d|Y$ \A¡gp AÞs:L$ fZhpmp¡ Æh ""lz„ L$ sp® Ry> „'' A¡d `p¡sp_u rh`fus drs\u
dp_¡ R> ¡. hpõsrhL$ fus¡ sp¡ L$ dg_p A_¡ MpMfp_p `p_ S> g\u c]Åsp _\u s¡d `yfyj
âL©$ rs_p NyZp¡\u g¡`psp¡ _\u, R> sp„ B[ÞÖep¡_p NyZp¡ L$ d® L$ f¡ R> ¡ s¡ L$ d® lz„ L$ fy„ Ry> „ A¡d rh`fus
drs\u dp_¡ R> ¡.
sÒhrhÑy dlpbplp¡ Ny Z -L$ d ® r hcpNep¡ : — &
NyZp NyZ¡jy hs®Þs¡ Brs dÐhp _ kÄS> s¡— &&28&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy l¡ dlpbplp¡— ! NyZ A_¡ L$ d® _p rhcpNp¡_p sÒh_¡ ÅZ_pf NyZp¡ NyZp¡dp„
hs£ R> ¡ A¡d dp_u Apk¼s \sp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— NyZ A_¡ L$ d® _p rhcpN_¡ ÅZ_pf A\p®s¹ NyZp¡ S> L$ d® L$ f¡ R> ¡, L¡$ hg ApÐdp\u
L$ d® \sy„ S> _\u A¡d ÅZ_pf L$ d®dp„ Apk¼s \sp¡ _\u, L$ pfZ L¡$ B[ÞÖep¡_p NyZp¡ S>
rhjedp„ fl¡gp NyZp¡dpV¡$ âhs£ R> ¡, ApÐdp âhs®sp¡ _\u A¡d s¡Ap¡ dp_¡ R> ¡.
âL© $ s¡ f ¹ Ny Z kçdy Y $ p kÄS> Þs¡ Ny Z L$ d® k y — &
sp_¹ AL©$Ðõ_rhv$p¡ dÞv$p_¹ L©$Ðõ_rh_¹ _ rhQpge¡s¹— &&29&&
ígp¡L$ p\®— :— âL©$ rs_p NyZp¡\u d|Y$ \A¡gp NyZp¡_p L$ d®dp„ Apk¼s \pe R> ¡. s¡hp `|Z® _rl
ÅZ_pf dÞv$ p¡_¡ `|Z® ÅZ_pf¡ Qgphhp _rl.
rhh¡Q_— :— âL©$ rs_p NyZp¡\u d|Y$ \A¡gp Aop_uAp¡ NyZp¡_p L$ pe® L$ d®dp„ Apk¼s \pe R> ¡,
L$ pfZ L¡$ s¡Ap¡_¡ `|Z® op_ _\u A_¡ s¡Ap¡_u drs dÞv$ R> ¡. A¡hp gp¡L$ p¡_¡ `|Z® ÅZ_pf¡
Qgphhp _rl. Al] 26— dp ígp¡L$ dp„ L$ l¡gp¡ A\® rhi¡j ×Y$ \hp `y_: L$ l¡g R> ¡.
dre khp® r Z L$ d p® r Z k„ Þ eõepÝepÐdQ¡ s kp— &
52 AÝepe 3
r_fpiuf¹ r_d®dp¡ c|Ðhp eyÝeõh rhNsÄhf:— &&30&&
ígp¡L$p\®— :— AÝepÐd rQÑ\u kh® L$ dp£ dpfp rhj¡ A`®Z L$ fu, Apipfrls, ddspfrls,
sp`frls \C eyÙ L$ f.
rhh¡Q_— :— AÝepÐd rQÑ\u kh® L$ dp£ dy¿e kpnpÐL$ sp® v¡$ hv¡$ h âcy dpfp rhj¡ kd`®Z L$ fu
eyÙ L$ f. ag_u Apip fp¿ep rh_p, L$ pe®\u âpàs \sp agdp„ ddsp fp¿ep rh_p A_¡ ""lz„
L$ sp® Ry> „'' A¡hp¡ L$ p¡C âL$ pf_p¡ sp` A\hp DQpV$ fp¿ep rh_p eyÙ L$ f. Al] L$ d®_p ag_p¡,
ddsp_p¡ A_¡ L$ sp®`Zp_p¡ A¡hp ÓZ âL$ pf_p¡ ÐepN L$ fhp_p¡ L$ l¡g R> ¡. r_bÞ^ 2&275 dp„
`Z ApS> A\® L$ l¡gp¡ R> ¡.
rhi¡j— :Æh_p¡ õhcph sp¡ L$ f¡gp„ L$ d®_p¡ D`cp¡N L$ fhp_p¡ lp¡e R> ¡. Æh hpk_pde R> ¡ A¡V$ g¡
A¡_p„ L$ dp£ kpdpÞe fus¡ v$ p¡jde lp¡e R> ¡. v$ p¡jde L$ d®_p„ am `Z v$ p¡jde b_¡ R> ¡. A¡\u Æh
l„d¡ip v$ p¡jbÙ S> fl¡. Äep„ kyû Æh v$ p¡jbÙ lp¡e Ðep„ kyû dy¼s \hp_u Apip fpMhu
ìe\® R> ¡ A¡ L$ pfZ¡ Æh L$ p¡C `Z Ås_u Apip fp¿ep rh_p; s¡dS> ddÐh_p¡ ÐepN L$ fu_¡
iyÙ— -— r_Mpgk rQÑ\u `p¡sp_p„ L$ f¡gp„ L$ d®_¡ cNhp_¹_¡ kd`®Z L$ f¡ sp¡ v$ p¡jfrls b_u iL¡$
R> ¡ A_¡ L$ d® bÞ^_dp„\u dy¼s \pe R> ¡. kÞsp` l„d¡ip L$ d®dp„\u Dcp¡ \pe R> ¡. L$ d® A`®Z
L$ ep® `R> u kÞsp` fl¡sp¡ _\u; L$ pfZ L¡$ L$ d® v¡$ hpr^v¡$ h_¡ A`®Z L$ f¡g R> ¡. v¡$ hpr^v¡$ h iyÙ
rQÑhpmp_p kdõs v$ p¡j v|$ f L$ fhp kpdÕe® ^fph¡ R> ¡. Æh `fsÞÓ R> ¡ `Z cNhp_¹ õhsÞÓ
R> ¡. `fsÞÓ_p¡ ^d® dpÓ õhsÞÓ_¡ kh®r_h¡v$ _ L$ fhp_p¡ R> ¡.
e¡ d¡ dsrdv„$ r_Ðed¹ A_yrsóW$ [Þs dp_hp:— &
îÙphÞsp¡@_k|eÞsp¡ dyÃeÞs¡ s¡@r` L$d®rc:— &&31&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ îÙphpmp Ak|epfrls dpZkp¡ dpfp Ap ds âdpZ¡ r_Ðe Qpg¡ R> ¡ s¡Ap¡ `Z
L$ d®\u dy¼s \pe R> ¡.
rhi¡j— :— k„iehpmp rQÑ\u L$ f¡gy„ kd`®Z iycag_„y S> _L$ b_sy„ _\u. îÙp\u k„ie v|$ f \pe
R> ¡. îÙp rhíhpk_¡ Dcp¡ L$ f¡ R> ¡. rhíhpk v¡$ hpr^v¡$ h `f d|L$ hp¡. bû fus¡ iyc cph_phpmp¡
b_sp„ r¾$ ep_p `qfZpddp„ dv$ v$ ê$ ` b_¡ R> ¡— &&31&&
e¡ Ðh¡ s v$ æ ek| e Þsp¡ _p_y r sóW$ [ Þs d¡ dsd¹ — &
kh®op_rhd|Y$p„õsp_¹ rhrÙ _óV$p_¹ AQ¡sk:— &&32&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy S> ¡ Ak|ephpmp dpfp Ap ds âdpZ¡ Qpgsp _\u s¡ kh®op_dp„ rhd|Y$
i|Þe ùv$ ep¡_¡ _pi `pd¡gp ÅZ.
rhh¡Q_— : — S> ¡Ap¡ D`f S> Zpìep âdpZ¡ dpfp ds A_ykpf Qpgsp _\u A_¡ L$ d® L$ fsp _\u
s¡Ap¡ _óV$ S> R> ¡.
rhi¡j— :— Ap ígp¡L$ dp„ cNhp_¹ Æh_¡ `p¡sp_p¡ ÅZu L$ p„CL$ rhi¡j âL$ pf¡ bp¡^ L$ f¡ R> ¡. Æhdp„
õhpcprhL$ v$ p¡j sfuL¡$ Apip, ddsp A_¡ Ak|ep R> ¡. A¡ rkhpe buÅ v$ p¡jp¡ `Z Mfp.
`fÞsy Ap ÓZ¡ v$ p¡j A¡_¡ ApNm h^hp_u kpdN°u s¥epf L$ fhpdp„ _X$ sfê$ ` b_¡ R> ¡. s¡ L$ pfZ¡
Al] cNhp_¹ L$ l¡ R> ¡ L¡$ Ap ÓZ v$ p¡j_¡ Æh¡ v|$ f L$ fhp Å¡CA¡ A_¡ dpfpdp„ AQm îÙp
fpMu `p¡sp_y„ õhpcprhL$ L$ pd L$ fsp„-L$ fsp„ Å¡ v$ p¡j \C S> i¡ sp¡ `Z s¡_¡ v|$ f L$ fhp ígp¡L$ 31
AÝepe 3 53
dp„ L$ l¡gu ârsop âdpZ¡ L$ d® kdr`®s \sp„ cNhp_¹ kd\® b_¡ R> ¡.
k×i„ Q¡ ó V$ s ¡ õhõep: âL© $ s ¡ f ¹ op_hp_r`— &
âL©$ts ep[Þs c|spr_ r_N°l: qL»$ L$qfóers— &&33&&
ígp¡L$p\®— : — op_hpmp¡ `Z `p¡sp_u âL©$ rs A_ykpf Q¡óV$ p L$ f¡ R> ¡. âpZuAp¡ âL©$ rs âdpZ¡ Qpg¡
R> ¡. r_N°l iy„ L$ fi¡— ?
rhh¡Q_— :— Ap`_p ds âdpZ¡ Qpghp\u Aphy„ DÑd ag âpàs \sy„ lp¡e sp¡ kh® A¡ âdpZ¡
L¡$ d Qpgsp _\u A¡hu i„L$ p \pe, s¡ Al] v|$ f L$ f¡gu R> ¡. kp^pfZ dpZkp¡ sp¡ i„y, `fÞsy
ipõÓ_p op_hpmp¡ kp[ÒhL$ `yfyj `Z `p¡sp_u âL©$ rs_¡ A_ykpf Q¡óV$ p L$ f¡ R> ¡. AdyL$ âL$ pf_u
Q¡óV$ p \hpdp„ âL©$ rs S> L$ pfZê$ ` R> ¡. âL©$ rs\u S> dp¡rls \A¡gp¡ d_yóe ""lz„ S> op_u Ry> „''
A¡d dp_u buÅ L$ l¡ s¡ kp„cmsp¡ `Z _\u. op_uAp¡_¡ `Z âL©$ rs Ap âdpZ¡ hi L$ f¡ R> ¡ sp¡
Aop_uAp¡_u A¡hu v$ ip \pe s¡dp„ L$ l¡hy„ S> iy„— ? s¡\u kp[ÒhL$ , fpS> k A_¡ spdk kh®
âpZuAp¡ S> ¡d sZMgy„ hpey_¡ A_ykf¡ s¡d `p¡s`p¡sp_u âL©$ rs_¡ A_ykf¡ R> ¡. âL©$ rs Aphu
âbg lp¡hp\u "r_N°l' A¡V$ g¡ D`v¡$ i A\hp B[ÞÖep¡_p¡ k„ed iy„ L$ fu iL¡$ s¡d R> ¡— ? A\p®s¹
L$ p„C S> L$ fu iL¡$ s¡d _\u.
rhi¡j— :— r¾$ epcph_p L$ fsp„ ifZcph_p S> ¡V$ gp âdpZdp„ h^pf¡ lp¡e R> ¡ s¡V$ gp âdpZdp„
âL©$ rs— -— õhcph D`f r_N°l d|L$ u iL$ pe R> ¡. ifZcph_p rh_p âL©$ rs D`f d|L¡$ gp¡ r_N°l
r_fyèp¡Nu b_¡ R> ¡; A¡V$ gy„ S> _rl `Z âL©$ rs `p¡sp_u bghÑf kÑp Æh `f d|L$ u Æh_¡
h^pf¡ âdpZdp„ l„aph¡ R> ¡. ifZcph_p— -— cNhÐifZcph_p ""cNhp_¹_¡ ifZ¡ lz„ Ry> „'' A¡
âL$ pf_u cph_p L$ ep® L$ fhu— &&33&&
B[ÞÖeõe¡ [ ÞÖeõep\£ fpN-Ü¡ j p¥ ìeh[õ\sp¥ — &
sep¡f¹ _ hidpNÃR> ¡s¹ sp¥ üõe `qf`[Þ\_p¥— &&34&&
ígp¡L$p\®— :— B[ÞÖe_p B[ÞÖep\® ârs fpNÜ¡j r_dp®Z \A¡gp R> ¡. s¡d_¡ hi _ \hy„, L$ pfZ L¡$
s¡ Ap_¡ rhÂ_L$ pfL$ R> ¡.
rhh¡Q_— :— v$ f¡L$ B[ÞÖe_¡ `p¡sp_p BóV$ A\® ârs fpN A_¡ Ar_óV$ A\® ârs Ü¡j \pe R> ¡.
Ap fpN A_¡ Ü¡j S> rhh¡L$ u `yfyj_¡ rhÂ_L$ pfL$ R> ¡, ApX¡$ fõs¡ v$ p¡f_pf R> ¡. s¡\u fpN A_¡ Ü¡j
_¡ hi _ \hy„.
rhi¡j— :— Æh_p b¡ iÓyAp¡ fpN A_¡ Ü¡j âL©$ rs_p NyZcph¡ Dcp \pe R> ¡. Ap fpN A_¡ Ü¡j
_p¡ Dèp¡N `p¡sp_p A¥rlL$ B[ÞÖep¡_p rls_¡ dpV¡$ Dèp¡Ndp„ g¡ R> ¡. Æh A¡d dp_¡ R> ¡ L¡$
fpN\u lz„ B[ÞÖekyM d¡mhu iLy„$ Ry> „ A_¡ buÅ_p„ kyM_¡ `p¡sp_u `pk¡ fl¡gp Ü¡j _pd_p
iÓy\u buÅ_y„ kyM R> u_hu gC `p¡s¡ h^pf¡ kyMu \C iL¡$ R> ¡. Ap âL$ pf¡ âpàs L$ f¡gp kyMdp„
fpN A_¡ Ü¡j L$ pfZc|s \pe Mfp, `Z A¡ kyM A¡_y„ nrZL$ lp¡hp\u s¡dS> A¡_p lh¡
`R> u_p dpN®dp„ Ahfp¡^ L$ f_pfy„ lp¡hp\u kyM `p¡s¡ `Z vy$ :Mê$ ` \pe R> ¡. A¡ L$ pfZ¡ fpN A_¡
Ü¡j _¡ Æh_p iÓyê$ `¡ Al] hZ®h¡gp R> ¡. AÞs:L$ fZdp„ dp¡l, L$ pd A_¡ ¾$ p¡^ fl¡gp R> ¡. L$ pd_¡
"dp¡l' _pd¡ `Z Ap¡mMu iL$ pe R> ¡. ¾$ p¡^_¡ "fp¡j' _pd\u `Z Ap¡mMpe R> ¡. B[ÞÖep¡_p
^dp£ sp¡ B[ÞÖep¡_p âep¡S> _dp„ Dèp¡Ndp„ Aph¡ R> ¡. spÐè® L¡$ B[ÞÖep¡_p¡ õhpcprhL$ ^d® sp¡
54 AÝepe 3
Qpgy fl¡hp_p¡. A_¡ A¡ Qpgy fl¡sp S> ¡ hõsy_u kp\¡ r¾$ ep^d® ep¡Åe R> ¡ s¡ hõsy kp\¡ fpN
A\hp Ü¡j Dcp¡ \pe R> ¡. fpN A_¡ Ü¡j bpücph R> ¡. A¡ AÞs:L$ fZdp„ fl¡gp L$ pd A_¡
¾$ p¡^ _¡ ks¡S> L$ f¡ R> ¡. Ap fus¡ NyZnp¡c \sp„ Æh õhcphs: DÞ_rsdpN®dp„ S> _pf lp¡hp
R> sp„ Ap b¡ (— fpN A_¡ Ü¡j A\hp L$ pd A_¡ ¾$ p¡^— ) AV$ L$ ph_pf b_¡ R> ¡. s¡ L$ pfZ¡ s¡Ap¡
Æh_p iÓy R> ¡. âL©$ rs A_¡ s¡_p NyZp¡ `Z Æh_p iÓyê$ `¡ b_¡ R> ¡.
î¡ep_¹ õh^dp£ rhNyZ: `f^dp®s¹ õh_y[óW$ sps¹— &
õh^d£ r_^_„ î¡e: `f^dp£ cephl:— &&35&&
ígp¡L$p\®— :— kpfu fus¡ ApQf¡gp `f^d® L$ fsp„ rhNyZ õh^d® h^pf¡ kpfp¡ R> ¡. õh^d®dp„ r_^_
`Z î¡e: R> ¡, `f^d® ceL$ pfL$ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Æh âL©$ rs_¡ hi lp¡hp\u fpN-Ü¡j sÆ rhrls ^d®dp„ âh©rÑ L$ fu i¼sp¡ _\u
sp¡`Z âpL©$ s Æh¡ `Z fpN-Ü¡j sÆ `f^d®_y„ ApQfZ _ L$ fhy„ A_¡ õh^d® sS> hp¡ _rl
A¡d L$ l¡ R> ¡. kh® A„N krls `f^d®_y„ kpfu fus¡ ApQfZ L$ fhpdp„ Aph¡ sp¡`Z s¡ L$ fsp„
A„Nfrls õh^d®_y„ ApQfZ L$ fhy„ kpfy„. õh^d®_y„ ApQfZ L$ fsp„ dfZ \pe sp¡ s¡ `Z kpfy„
R> ¡, `fÞsy `f^d® sp¡ ce DÐ`Þ_ L$ f¡ R> ¡.
fpN-Ü¡j_¡ hi \hy„ _rl A¡d D`f 34dp„ ígp¡L$ dp„ L$ üy„. 35 dp ígp¡L$ dp„ `f^d®_y„
ApQfZ _rl L$ fsp„ õh^d®_y„ ApQfZ L$ fhy„ A¡d L$ üy„. Ap kh® Ai¼e R> ¡, L$ pfZ L¡$ Æh_¡
âL©$ rs_¡ A_ykpf L$ pe® L$ fhp„ `X¡$ R> ¡, s¡ `p¡s¡ õhsÞÓ _\u. S> ¡d fp¡Nu i[¼slu_ lp¡hp\u
`fsÞÓ lp¡C `p¡sp_u BÃR> p lp¡hp R> sp„ L$ pe® L$ fhp i[¼sdp_ _\u, õh^d®_y„ ApQfZ L$ fu
i¼sp¡ _\u, `f^d® sÆ i¼sp¡ _\u. Ap_y„ iy„ L$ pfZ— ? L$ p¡Z bgpÐL$ pf¡ s¡_¡ ApX¡$ fõs¡ gC
Åe R> ¡— ? A¡hu i„L$ p \hp\u ASy> ®_ `|R> ¡ R> ¡—
rhi¡j— :— ASy> ®__p¡ v¡$ l nrÓe lp¡hp\u nrÓe^d® L$ fsp„ `Z L$ p„CL$ kpfp¡ ^d® b°pûZ_p¡ A\hp
k„Þepku_p¡ S> Zpe R> ¡. sp¡ `Z s¡ ^d®_p¡ A„NuL$ pf L$ fhp_u S> ê$ f _\u A¡hy„ k|Q_ \pe R> ¡
Mfy„. D`gL$ ×[óV$ A¡ Å¡sp„ Ap A\® _uL$ m¡ R> ¡ `Z hõsys: rhQpfuA¡ sp¡ ASy> ®_ _f-Æh
R> ¡ A_¡ s¡_p¡ D`v¡$ óV$ p hpkyv¡$ h-_pfpeZ R> ¡. A¡V$ g¡ ASy> ®__p¡ õh^d® sp¡ Æh-A„i \pe R> ¡.
A¡V$ g¡ hpkyv¡$ h-Nyfy A¡_¡ âpL©$ s (— âL©$ rshi— ) rióe sfuL¡$ _ NZsp„ AâpL©$ s cphdp„ gC
S> hp s¡_¡ Apop L$ f¡ R> ¡ L¡$ sy„ spfp Æh^d® (— cNhÙd®— ) bfpbf fus¡ kp„Qhu A„iu kp\¡_p¡
spfp¡ kçbÞ^ L$ ped fpM A_¡ s¡_u Apop_ykpf, ep¡Áepep¡Áe_p¡ rhQpf L$ ep® rh_p, hs®_
L$ f. L$ v$ pQ spfp âL©$ rs^d®_p ep¡N¡ Aey¼s gpN¡ R> sp„ `Z hs®_ L$ f.
îuASy> ®_ DhpQ
A\ L¡ $ _ âey ¼ sp¡ @ e„ `p`„ Qfrs `y f y j :— &
Ar_ÃR> Þ_r` hpóZ£e— ! bgpqv$h r_ep¡rS> s:— &&36&&
ígp¡L$p\®— :— Ðepf¡ l¡ hpóZ£e— ! BÃR> p _ lp¡hp R> sp„ `Z bgpÐL$ pf¡ ep¡ÅA¡gp¡ _ lp¡e s¡d Ap
`yfyj L$ p¡_p\u ep¡ÅC `p` L$ f¡ R> ¡— ?
rhi¡j— :— Æh_y„ ApQfZ `p¡sp_u BÃR> p\u b_sy„ _\u. s¡_y„ ApQfZ âL©$ rs_p NyZcph\u
b_¡ R> ¡. âL©$ rs A_¡ s¡_p NyZcph kpdpÞes: v$ p¡jde lp¡hp_¡ L$ pfZ¡ Æh v$ p¡jde L$ d® sfa
AÝepe 3 55
Apk[¼s ^fph¡ R> ¡.
ASy> ®__p Ap âí__p¡ cNhp_¹ DÑf Ap`¡ R> ¡.
îucNhp_¹ DhpQ
L$ pd A¡ j ¾$ p¡ ^ A¡ j fÅ¡ N y Z kdy v ¹ $ c$ h:— &
dlpi_p¡ dlp`pàdp rhÙé¡_d¹ Bl h¥qfZd¹— &&37&&
ígp¡L$p\®— :— fÅ¡NyZ\u DÐ`Þ_ \A¡gp¡, blz Mp¡fpL$ hpmp¡, dlp`pù A¡ L$ pd R> ¡. A¡ ¾$ p¡^ R> ¡.
s¡_¡ Al] h¥fu ÅZ.
rhh¡Q_— :— fpN DÐ`Þ_ L$ f_pf L$ pd R> ¡. rcÞ_— -— rcÞ_ `v$ p\®_u BÃR> pê$ ù L$ pd A¡ S> fpN
DÐ`Þ_ \hp_y„ L$ pfZ R> ¡. Ü¡j DÐ`Þ_ L$ f_pf ¾$ p¡^ `Z L$ pd_y„ `qfZpd R> ¡. L$ pd A¡ S> ¾$ p¡^
R> ¡ `fÞsy L$ pd â\d \pe R> ¡. L$ pd_p `|Z® _rl \hp\u ¾$ p¡^ \pe R> ¡. s¡\u ¾$ p¡^ L$ pd_y„
`qfZpd R> ¡. L$ pd\u byrÙ_p¡ _pi \pe R> ¡. L$ pd vy$ ó`|f R> ¡, A_¡ dlp`p` L$ fph¡ R> ¡. L$ pd
cp¡N\u `Z ipÞs \sp¡ _\u, s¡\u s¡_¡ blz Mp_pfp¡ L$ l¡gp¡ R> ¡. îudv¹$ cpNhsdp„ `Z L$ l¡gy„
R> ¡ L¡$ ""L$ pd B[ÃR> s `v$ p\p£_p cp¡N\u L$ v$ pr` ipÞs \sp¡ _\u, `Z brg\u S> ¡d A[Á_ h©rÙ
`pd¡ s¡d `y_: h©rÙ `pd¡ R> ¡''. L$ pd vy$ ó`|f lp¡hp\u dlp`p` L$ fph¡ R> ¡. s¡\u `p¡sp_u BÃR> p _
lp¡hp R> sp„ `yfyj_¡ fpN— -— Ü¡jdp„ âh©Ñ L$ fu `p`_y„ ApQfZ bgpÐL$ pf¡ L$ fph_pf Ap L$ pd S>
R> ¡. s¡_¡ h¥fu ÅZ.
^| d ¡ _ prh° e s¡ hrŒf¹ e\p@@v$ i p£ dg¡ _ Q— &
e\p¡ëb¡_ph©sp¡ Nc®: s\p s¡_¡v$d¹ Aph©sd¹— &&38&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡d ^|dpX$ p\u A[Á_ R> hpe R> ¡, S> ¡d d¡g\u Apv$ i® Y„$ L$ pe R> ¡, S> ¡d Ap¡f\u Nc®
h]V$ pA¡gp¡ lp¡e R> ¡ s¡d s¡_p\u Ap S> Ns¹ R> hpA¡gy„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— "s¡_p\u' A¡V$ g¡ L$ pd\u. kh® S> Ns¹ L$ pd\u R> hpC fl¡gy„ R> ¡. L¡$ hu fus¡ R> hpA¡gy„ R> ¡
s¡ S> Zphhp ÓZ ×óV$ pÞs Ap`¡gp„ R> ¡.
rhi¡j— :— S> ¡ S> ¡_p¡ A„i lp¡e R> ¡ s¡_¡ s¡_y„ op_ õhpcprhL$ fus¡ lp¡e S> . L$ pfZ L¡$ A„i_p¡ s¡_p
A„iu kp\¡ r_Ðe kçbÞ^ R> ¡. Ap kçbÞ^ bû fus¡ R> ¡ A¡ L$ pfZ¡ _hp¡ kçbÞ^ L$ p„C
DÐ`Þ_ L$ fhp_p¡ _\u. dpÓ L$ p¡CL$ Apk`pk_p Aop_\u `p¡sp_p r_Ðe kçbÞ^_y„ cp_
Æh_¡ fl¡sy„ _\u. `Z Äepf¡ s¡_¡ Mbf `X¡$ R> ¡ L¡$ dpÓ Aop__p \f\u s¡_y„ õhpcprhL$ op_
gyàs \C Ney„ R> ¡ Ðepf¡ A¡ gyàs \C Ne¡gp op__¡ d¡mhhp âeÐ_ L$ fu g¡ R> ¡ A_¡ `p¡sp_p¡
kçbÞ^ ky^pfu g¡ R> ¡.
Aph©s„ op_d¹ A¡s¡_ opr__p¡ r_Ðeh¥qfZp— &
L$ p dê$ ` ¡ Z L$ p ¥ Þ s¡ e — ! vy $ ó `| f ¡ Z p_g¡ _ Q— &&39&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ p¥Þs¡e— ! op_u_p r_Ðe h¥fu Ap L$ pdê$ ù vy$ ó`|f A[Á_A¡ op_u_y„ op_ Y$ p„L¡$ gy„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Nep ígp¡L$ dp„ L$ pd_¡ h¥fu L$ üp¡ R> ¡. Al] s¡_y„ h¥fu`Ï„ v$ ip®h¡ R> ¡. L$ pd vy$ ó`|f R> ¡ A¡
D`f S> Zph¡gy„ R> ¡. ip¡L$ A_¡ kÞsp` DÐ`Þ_ L$ f_pf L$ pd lp¡hp\u s¡_¡ A[Á_ L$ l¡gp¡ R> ¡.
A[Á_hs¹ vy$ ó`|f lp¡hp\u `Z s¡_¡ A[Á_ L$ l¡hp¡ DrQs R> ¡. L$ pd\u op_u_y„ op_ Y„$ L$ pC Åe
R> ¡.
56 AÝepe 3
B[ÞÖeprZ d_p¡ byrÙ: Aõepr^óW$p_d¹ DÃes¡— &
A¡s¥f¹ rhdp¡leÐe¡j op_d¹ Aph©Ðe v¡$rl_d¹— &&40&&
ígp¡L$p\®— : — B[ÞÖep¡ d_ A_¡ byrÙ Ap_y„ Ar^óW$ p_ L$ l¡hpe R> ¡. Ap Ap\u op__¡ Y$ p„L$ u v¡$ lu_¡
dp¡l L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— L$ pd_y„ õ\p_ A\hp fl¡hp_y„ õ\m L$ l¡ R> ¡. B[ÞÖep¡, d_ A\hp AÞs:L$ fZ A_¡
byrÙ A¡ L$ pd_p fl¡hp_p„ õ\m R> ¡. Ap B[ÞÖep¡-d_-byrÙ op__¡ Y$ p„L$ u v$ C, v¡$ lu A\hp
Æh_¡ dp¡l DÐ`Þ_ L$ f¡ R> ¡.
rhi¡j— :— L$ pd iåv$ "L$ d¹' ^psy\u b_¡gp¡ R> ¡. "L$ d¹' ^psy_p¡ A\® Qplhy„ \pe R> ¡. "L$ pd' iåv$ _p¡
A\® Qpl_p A\hp â¡d. A¡_¡ ifufê$ ù Ofdp„ õ\p_ g¡hy„ R> ¡ Ðepf¡ A¡ `p„Q op_¡[ÞÖe A_¡
R> Ì$ p d_dp„ õ\p_ L$ f¡ R> ¡. Ap âL$ pf¡ õ\p_ âpàs \ep `R> u A_g_u cph_p ^pfZ L$ f¡ R> ¡
A_¡ S> ¡ S> ¡ iycpiyc cph Aph¡ R> ¡ s¡ b^p_¡ MpC Åe R> ¡ A_¡ s¡_p agdp„ S> ¡d A[Á_
AÞsdp„ fpMp¡X$ u Ap`¡ R> ¡ s¡d A¡ `Z L$ p¡C `Z Ås_p rhL$ pkdp„ klpe L$ ep® rh_p âÐe¡L$
B[ÞÖe_¡ Apk¼s b_ph¡ R> ¡.
lh¡ L$ pd_¡ Æshp_p¡ D`pe L$ l¡ R> ¡— :
sõdps¹ Ðhd¹ B[ÞÖepÎepv$p¥ r_eçe cfsj®c— !— &
`pàdp_„ âS> rl ü¡_„ op_-rhop_-_pi_d¹— &&41&&
ígp¡L$p\®— :— s¡\u e¡ cfsj®c— ! Apfçcdp„ B[ÞÖep¡_¡ r_eddp„ fpMu op_ A_¡ rhop_ _p¡
_pi L$ f_pf Ap `pù_¡ sy„ lZ.
rhh¡Q_— :— B[ÞÖep¡dp„ A¡ fl¡ R> ¡, A_¡ B[ÞÖep¡\u dp¡l L$ f¡ R> ¡. s¡\u s¡_¡ Æshp â\d s¡_p
Ar^óW$ p_ê$ ` A_¡ L$ pe® kp^hpdp„ klpec|s B[ÞÖep¡_¡ r_eddp„ fpM A\hp hi L$ f; `R> u
ipõÓue op_ A_¡ rhop_ Dce_p¡ _pi L$ f_pf Ap `pù L$ pd_¡ lZ.
rhi¡j— :— B[ÞÖep¡_y„ r_ed_ L$ üy„; v$ d_ L$ üy„ _\u; R> sp„ v$ d__u S> ê$ f R> ¡, A¡d S> Zpe R> ¡.
L$ pfZ L¡$ L$ pd_y„ r_h®l_ B[ÞÖep¡Üpfp \pe R> ¡. B[ÞÖep¡ L$ pd_pr_hp®lL$ lp¡hp\u B[ÞÖep¡_¡
fp¡L$ hp\u L$ pd_¡ `Z fp¡L$ u iL$ pe R> ¡. A¡_¡ fp¡L$ hpdp„ d_p¡r_N°l_u h^y âdpZdp„ S> ê$ f R> ¡. Äep„
d_p¡r_N°l Ap¡R> p âdpZdp„ lp¡e Ðep„ r_ed__u S> ê$ f R> ¡. L$ p¡C `Z fõs¡ B[ÞÖep¡_p
r_N°l_u Aphíe¼sp sp¡ R> ¡ S> . lW$ ep¡Ndp„ v$ d_ R> ¡ A_¡ fpS> ep¡Ndp„ r_ed_ R> ¡. ASy> ®_
nrÓe A¡V$ g¡ fÅ¡NyZu A\p®s¹ rhgpku lp¡hp\u "v$ d_' iåv$ _p¡ Dèp¡N _ L$ fsp„ "r_ed_'
iåv$ _p¡ Dèp¡N L$ ep£ R> ¡.
B[ÞÖeprZ `fpÎeplz: B[ÞÖe¡æe: `f„ d_:— &
d_kõsy `fpbyrÙ: ep¡ byÙ¡: `fsõsy k:— &&42&&
ígp¡L$p\®— :— B[ÞÖep¡_¡ `f L$ l¡ R> ¡. B[ÞÖep¡\u `f d_ R> ¡, d_\u `Z `f byrÙ R> ¡ A_¡
byrÙ\u `Z `f s¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Al] op__p rhfp¡û sfuL¡$ bmhp_ L$ p¡Z R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. B[ÞÖep¡_¡ op__p
rhfp¡ûAp¡dp„ `f A\hp bghsu L$ l¡gu R> ¡. B[ÞÖep¡\u `f A\hp bghÑf d_ R> ¡, d_\u
`Z Ar^L$ bmhsu byrÙ R> ¡, A_¡ byrÙ\u `Z h^pf¡ bghp_ s¡ L$ pd R> ¡. A¡V$ g¡ B[ÞÖep¡
AÝepe 3 57
op__u rhfp¡û R> ¡, d_\u byrÙ h^pf¡ rhfp¡û R> ¡ A_¡ byrÙ\u `Z L$ pd h^pf¡ rhfp¡û
R> ¡.(îuhëgcÆ)
rhi¡j— :— B[ÞÖep¡_ î¡›$ L$ l¡ R> ¡. B[ÞÖep¡ L$ fsp„ d_ î¡óW$ R> ¡. d_ L$ fsp„ byrÙ î¡óW$ R> ¡. byrÙ\u
î¡óW$ R> ¡ s¡ ApÐdp R> ¡.
Ap ígp¡L$ dp„ î¡óW$ sp ApÐdp_u bsphu R> ¡. ApÐdp_¡ kp^_ê$ `¡ d_, byrÙ B[ÞÖep¡
A_¡ v¡$ l Ap`hpdp„ Apìep„ R> ¡. v¡$ l L$ fsp„ B[ÞÖep¡ âbm R> ¡ A_¡ B[ÞÖep¡ L$ fsp„ d_ âbm R> ¡
A_¡ d_ L$ fsp„ byrÙ âbm R> ¡. byrÙ L$ fsp„ ApÐdp âbm R> ¡. Ar^L$ pr^L$ âpbëe_p¡ rhQpf
L$ fu s¡dp„ rQÑ_¡ fp¡L$ hy„ S> ê$ f_y„ lp¡hp\u ApÐdr_N°l h^pf¡ Dèp¡Nu R> ¡. ApÐdp_¡ Å¡
cNhÐk„N b_¡ sp¡ S> s¡_p¡ r_N°l \pe. Ap r_N°lÜpfp kh® r_N°l Aphu Åe R> ¡.
A¡h„ byÙ¡: `f„ byv¹$Ýhp k„õsæepÐdp_d¹ ApÐd_p— &
S> rl iÓy„ dlpbplp¡ L$ pdê$ `„ vy$ fpkv$ d¹— &&43&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ dlpbplp¡— ! A¡hu fus¡ L$ pdê$ ù vy$ S> ®e iÓy_¡ byrÙ\u `f ÅZu, ApÐdp\u d__¡
[õ\f L$ fu L$ pdê$ ù iÓy_p¡ ÐepN L$ f.
rhi¡j— :— Ap ígp¡L$ dp„ L$ pdê$ ù iÓy_p¡ _pi L$ fhpdp„ dy¿e kp^_ê$ ` ApÐdp_¡ dp_¡ R> ¡ A_¡
s¡_u dv$ v$ dp„ byrÙ BÐepqv$ _¡ NZ¡ R> ¡. ApÐdp_¡ cNhÐk„N \hp\u ApÐdp r_N°l L$ fu iL¡$ R> ¡.
Ap fus¡ r_N°lÜpfp L$ pd _pd_p dy¿e iÓy `f S> e âpàs L$ fu iL$ pe R> ¡. cNhÐk„N S> ¡V$ gp
A„i¡ s¡V$ gp A„i¡ S> e.
Ap AÝepedp„ L$ d®ep¡N_p¡ D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡. L$ pd A_¡ ¾$ p¡^ byrÙ_p¡ _pi L$ f_pf
lp¡hp\u s¡Ap¡_p¡ ÐepN L$ fhp_p¡ Al] D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡. s¡Ap¡_p¡ ÐepN L$ fhpdpV¡$ kh®
B[ÞÖep¡_p¡ r_N°l `Z AphíeL$ lp¡hp\u kh® B[ÞÖep¡_p¡ r_N°l L$ fhp_p¡ D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡.
s¡\u lqf_u A¡hu BÃR> p lp¡hp\u L$ d®_p¡ ÐepN L$ fphhp_u lp¡e Ðep„ L$ d®_p¡ ÐepN L$ fhp¡ DÑd
R> ¡, s¡\u S> A¡hp¡ D`v¡$ i `Z lp¡e R> ¡; `Z Äep„ cNhp_¹ `p¡s¡ L$ d® L$ fphsp lp¡e Ðep„ L$ d®
L¡$ d bÞ^_L$ pfL$ \C iL¡$ — ? s¡\u s¡h¡ âk„N¡ L$ d® L$ fhy„ S> ep¡Áe R> ¡. c[¼sdpN®ê$ ù
ApÐdep¡Ndp„ cNhp_¹_u S> ¡hu BÃR> p S> Zpe s¡dp„ c¼sp¡A¡ L$ p¡C âL$ pf_p¡ rhQpf L$ fhp_p¡
_\u, `fÞsy rhQpf L$ ep® rh_p cNhp_¹_u BÃR> p âdpZ¡ S> ApQfZ L$ fhp_y„ R> ¡.
Brs îudÑhv¹$Nuspk|`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "L$d®ep¡Np¡' _pd
s©suep¡@Ýepe:— &&3&&
58 AÝepe 3
&& AÝepe 4 &&
op_L$d®k„Þepkep¡N
ÓuÅ AÝepedp„ ep¡NuAp¡A¡ L$ d® L$ fhy„ A¡hp¡ D`v¡$ i L$ ep£ R> ¡. lh¡ Ap L$ d®ep¡N DÑd
R> ¡ A¡d v$ ip®hhp s¡_u `fç`fp L$ l¡ R> ¡. âpQu_ `fç`fp lp¡hp\u L$ d®ep¡N `Z r_Ðe R> ¡ A¡hp¡
D`v¡$ i \pe R> ¡. L$ d®ep¡N r_Ðe lp¡hp\u s¡_y„ ApQfZ L$ fhy„ Å¡CA¡. kh®Ó b°ûcph fpMu
ag_p„ A_ykÞ^p_ rh_p L$ d®ep¡N_p¡ S> Apîe L$ fhp\u ep¡Nu rhÛphX¡$ dp¡n âpàs L$ f¡ R> ¡.
Nep b¡ AÝepedp„ (2— -— 3) ep¡NbyrÙ\u õh^d®_y„ ApQfZ L$ fhp\u dp¡n âpàs \pe R> ¡ s¡d
L$ l¡g R> ¡. A¡ S> L$ d®ep¡N_y„ Al] cNhp_¹ b°ûcph\u r_ê$ `Z L$ f¡ R> ¡, A_¡ s¡hu fus¡ r_ê$ `Z
L$ fhpdpV¡$ s¡ `fç`fp\u âpàs \A¡g R> ¡ A¡d â\d ÓZ ígp¡L$ \u v$ ip®hsp s¡_u õsyrs L$ f¡ R> ¡.
îucNhp_¹ DhpQ
Bd„ rhhõhs¡ ep¡N„ âp¡¼shp_¹ Ald¹ Aìeed¹— &
rhhõhp_¹ d_h¡ âpl d_yqfÿhpL$ h¡@b°hus¹— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— d¢ Ap Aìee ep¡N k|e®_¡ L$ üp¡, k|e£ d_y_¡ L$ üp¡, A_¡ d_yA¡ CÿhpLy$ _¡ L$ üp¡.
rhh¡Q_— :— ep¡N_y„ ag Aìee lp¡hp\u ep¡N_¡ Al] Aìee L$ l¡gp¡ R> ¡. Ap Aìee ep¡N d¢,
rhóÏ cNhp_¡, â\d k|e®_¡ L$ üp¡. eyÙ L$ fhp_p¡ DÐkpl s_¡ \pe s¡ dpV¡$ S> Ap ep¡N s_¡
L$ lz„ Ry> „ A¡d _\u, `fÞsy dÞhÞsf_p Apfçcdp„ S> ApMp S> Ns_p¡ DÙpf \pe s¡ dpV¡$ d¢
k|e®_¡ L$ l¡gp¡. k|e£ d_y_¡ L$ üp¡ A_¡ d_yA¡ BÿhpLy$ _¡ L$ üp¡.
rhi¡j— :— Æh rhMyV$ p¡ `X¡$ gp¡ "rhõaz[ëg»N' A¡V$ g¡ sZMp¡ R> ¡. A[Á__p¡ kd|l cNhp_¹ R> ¡.
õhpcprhL$ fus¡ S> A[Á_ `p¡sp_p¡ cph Æh_¡ Ap`¡ A_¡ âL$ pidp_ Æh_¡ `p¡sp_p¡ cph
Ap`hp_u rhi¡j BÃR> p L$ f¡. A¡ L$ pfZ¡ Ap op_ rhhõhp__¡ Ap`¡ R> ¡. "rhhõhp_' A¡V$ g¡
k|e®. k|e® L$ pgpr^`rs R> ¡ A_¡ A¡ L$ pfZ¡ s¡_¡ op_ Ap`hpdp„ Aph¡ R> ¡. Ap âL$ pf¡ rióe
`fç`fpA¡ A\hp `yÓ`fç`fpA¡ A¡ op_ ApNm D`f Qpëep L$ e¯y; `Z `R> u L$ pg¾$ d¡ gyàs
\ey„. ASy> ®__¡ A¡ op_ L$ l¡hpdp„ Aphsp i„L$ p \pe R> ¡. ASy> ®_ dp_¡ R> ¡ L¡$ L©$ óZ A¡_p S> ¡hp A_¡
kfMu he_p R> ¡. A¡V$ g¡ A¡ k|e®_¡ op_ ¼ep„\u Apù iL¡$ — ? L$ pfZ k|e®_p¡ S> Þd OZp¡ S>
`l¡gp„_p¡ R> ¡ A_¡ L©$ óZS> Þd ASy> ®__p dp_hp âdpZ¡ kdL$ pgu_ R> ¡. ASy> ®_ kMp Mfp¡,
c¼s Mfp¡ `Z A¡_pdp„ gp¥qL$ L$ cph (— v¡$ lcph— ) lp¡hp\u s¡ Ap dyS> b dp_¡ R> ¡. Å¡ A¡_¡
cNhv¹$ cph õazep£ lp¡s sp¡ Ap âí_ D`[õ\s \ps _rl. Mygpkp¡ sp¡ îuL©$ óZ Ap`¡ R> ¡
Mfp; `fÞsy A¡_pdp„ cNhv¹$ cph õazf¡ A¡hp gnZp¡_y„ v$ p_ Ap S> ÁepA¡ cNhp_¹ L$ fsp
_\u. rhfpV$ õhê$ `_y„ v$ i®_ cNhÞdplpÐçe k|QL$ R> ¡. A¡ dplpÐçe cph A_¡ kMpde
õ_¡lcph cNhv¹$ õhê$ `_y„ L$ p„C rhi¡j v$ i®_ L$ fph¡ R> ¡. Ap õhê$ ` ×óV$ \pe R> ¡ A_¡ Ýep_dp„
`Z Dspfu iL$ pe R> ¡. ep¡Ndp„ âh¡i_pf_¡ Ap õhê$ `_u Mpk S> ê$ f R> ¡.
A¡ h „ `fç`fpâpàsd¹ Bd„ fpS> j® e p¡ rhvy $ : — &
k L$ pg¡_¡l dlsp ep¡Np¡ _óV$ : `fÞs`— !— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— A¡hu fus¡ `fç`fp\u âpàs \A¡gp Ap ep¡N_¡ fpS> rj®Ap¡ ÅZsp lsp. l¡
AÝepe 4 59
`fÞs`— ! s¡ ep¡N gp„bp kde¡ Al] _óV$ \ep¡.
k A¡hpe„ dep s¡@Û ep¡N: âp¡¼s: `yfps_:— &
c¼sp¡@rk d¡ kMp Q¡rs flõe„ ü¡sv¹$ DÑdd¹— &&3&&
ígp¡L$p\®— :— sy„ dpfp¡ c¼s A_¡ kMp R> ¡ s¡\u s¡ S> Ap `yfps_ ep¡N d¢ ApS> ¡ s_¡ L$ üp¡, L$ pfZ
L¡$ Ap DÑd flõe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap ep¡N eyÙ L$ fhpdpV¡$ DÐkpl DÐ`Þ_ L$ fhpS> s_¡ ApS> ¡ lz„ _hp¡ L$ lz„ Ry> „ A¡d
_\u, `fÞsy buÅ dÞhÞsfp¡dp„ `Z ApMp S> Ns_p¡ DÙpf L$ fhp d¢ Ap ep¡N_p¡ D`v¡$ i
L$ f¡gp¡. s¡ S> `fç`fp âpàs ep¡N d¢ s_¡ ApS> ¡ L$ üp¡ R> ¡. Ap ep¡N DÑd føõe R> ¡, `Z sy„
dpfp¡ c¼s A_¡ kMp R> ¡ s¡\u s_¡ L$ l¡gp¡ R> ¡.
ASy> ®_ DhpQ
A`f„ chsp¡ S> Þd `f„ S> Þd rhhõhs:— &
L$\d¹ A¡sv¹$ rhÅ_uep„ Ðhdpv$p¥ âp¡¼shp_¹ Brs— &&4&&
ígp¡L$p\®— :— Ap`_p¡ S> Þd `R> u R> ¡, k|e®_p¡ S> Þd `l¡gp„ R> ¡. `l¡gp„ Ap`¡ ep¡N L$ üp¡ A¡ lz„ L¡$ d
ÅZu iLy„$ — ?
rhh¡Q_— :— cNhp_¹_p Ahspf_p„ ep\pÐçe_p¡ bp¡^ \pe A¡hp¡ âí_ Akçch_p rdj\u
ASy> ®_ `|R> ¡ R> ¡. Ap`_p¡ S> Þd sp¡ Ap^yr_L$ kdedp„ \ep¡. k|e®_p¡ S> Þd OZp„ L$ pg `|h£ \C
Nep¡. Ðepf¡ Ap`¡ â\d k|e®_¡ A¡hp¡ D`v¡$ i L$ ep£ s¡ L¡$ d kçch¡— ? Al] A¡hu i„L$ p \pe R> ¡
""Ap L$ d®ep¡N `p¡sp_p `l¡gp_p„ buÅ S> Þddp„ cNhp_¡ k|e®_¡ L$ l¡g lp¡e A_¡ DÑd `yfyjp¡_¡
`p¡sp_p„ buÅ S> Þdp¡_y„ õdfZ lp¡hp_y„ kçch¡ R> ¡, s¡\u cNhp_¡ `l¡gp ígp¡L$ dp„ S> ¡ L$ üy„,
s¡dp„ rhfp¡^ _\u. hmu ASy> ®_ ÅZsp¡ S> lsp¡ L¡$ S> ¡ s¡ s¡_¡ D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡ s¡ hkyv¡$ h_p `yÓ
kh®_p Cíhf R> ¡, L$ pfZ L¡$ s¡ `p¡s¡ A.— 10 ígp¡.12&13 dp„ L$ l¡ R> ¡ L¡$ ""b^p F> rjAp¡ A_¡
v¡$ hrj® _pfv$ , Arks, v¡$ hg A_¡ ìepk Ap`_¡ ipíhs qv$ ìe `yfyj Apqv$ v¡$ h, AS> , A_¡
rhcy L$ l¡ R> ¡'' hmu eyr^[óW$ f_p fpS> k|e eo rhN¡f¡ âk„Np¡dp„ cuód rhN¡f¡ `pk¡\u hpf„hpf
s¡Z¡ îhZ L$ f¡gy„ L¡$ ""îuL©$ óZ S> gp¡L$ p¡_u DÐ`rÑ, âch A_¡ ge _y„ õ\p_ R> ¡. îuL©$ óZdpV¡$
S> Ap õ\phf s\p S> „Nd kh® S> Ns¹ DÐ`Þ_ \A¡gy„ R> ¡'' (— dlpcp.kcp`h® 38&23— ).
s¡\u Ap kh® S> Ns¹ îuL©$ óZ_p A„N_y„ R> ¡ A¡d s¡ ÅZsp¡ lsp¡, R> sp„ Aphp¡ âí_ s¡Z¡ L¡$ d
L$ ep£— ?''
A¡hu i„L$ p \pe sp¡ ÅZhy„ L¡$ hkyv¡$ h_p `yÓ îuL©$ óZ cNhp_¹ R> ¡ A¡d ASy> ®_
ÅZsp¡ S> lsp¡. ÅZhp R> sp„, `p¡s¡ _ ÅZsp¡ lp¡e s¡hu fus¡ Ap âí_ L$ fhpdp„ s¡_p¡
Apie A¡hp¡ lsp¡ L¡$ — :— kh® sS> hp ep¡Áe `v$ p\p£_p rhfp¡û, dpÓ kh®_y„ L$ ëepZ L$ fhpdp„
sÐ`f fl¡sp kh®_p Cíhf, kh® ÅZ_pf, kÐek„L$ ë`, S> ¡d_p kh® L$ pdp¡ `p¡sp_u d¡m¡ S>
âpàs \A¡gp R> ¡ s¡hp cNhp_¹_p¡, L$ d®_¡ hi fl¡gp v¡$ hp¡ d_yóep¡ rhN¡f¡_p S> ¡hp¡ S> Þd
BÞÖÅg rhN¡f¡_u `¡W¡$ Mp¡V$ p¡ S> lp¡e R> ¡ L¡$ kpQp¡— ? Å¡ kpQp¡ lp¡e, sp¡ S> Þd L¡$ hp âL$ pf¡ \pe
R> ¡— ? s¡d_p¡ v¡$ l i¡_p¡ b_¡gp¡ lp¡e R> ¡— ? S> Þd_y„ âep¡S> _ iy„— ? S> Þd ¼epf¡ \pe R> ¡— ? A_¡ L$ p¡_¡
dpV¡$ S> Þd \pe R> ¡— ? Aphp kh® âí_p¡_y„ kdp^p_ \pe s¡ dpV¡$ ASy> ®_¡ Ap âí_ L$ ep£ A¡d
60 AÝepe 4
S> Zpe R> ¡. (fpdp_yS> )
îucNhp_¹ DhpQ
blwr_ d¡ ìesuspr_ S> Þdpr_ sh QpSy> ®_— !— &
spÞel„ h¡v$ khp®rZ _ Ðh„ h¡Ð\ `fÞs`— &&5&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ASy> ®_— ! dpfp A_¡ spfp A_¡L$ S> Þdp¡ \C Nep. l¡ `fÞs`— ! lz„ s¡ kh® ÅÏ„
Ry> „, sy„ ÅZsp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— dpfp blz S> Þdp¡ A\hp Ahspfp¡ \C Nep. s¡\u d¢ `|h£ Äepf¡ dpfp¡ Ahspf
\A¡gp¡ s¡ kde¡ k|e®_¡ L$ d®ep¡N L$ l¡gp¡. Al] dpfp blz Ahspfp¡ \C Nep A¡d L$ l¡gy„ R> ¡. s¡\u
kh® Ahspfp¡_p l¡syc|s îuL©$ óZ Ahspfu `|Z® R> ¡. Ap kh® Ahspfp¡ lz„ ÅÏ„ Ry> „, L$ pfZ L¡$
r_ÐerkÙ op_ hN¡f¡ kh® i[¼sAp¡ dpfpdp„ R> ¡. sy„ ÅZsp¡ _\u. lz„ Cíhf lp¡hp\u kh®o Ry> „
s¡\u kh® ÅÏ„ Ry> „. sy„ Æh lp¡hp\u kh®o _\u s¡\u ÅZsp¡ _\u. Cíhf kh®o R> ¡, Æh
kh®o _\u. A¡hu fus¡ Æh A_¡ Cíhf_p õhê$ `dp„ b°ûhpv$ âdpZ¡ c¡v$ R> ¡ A¡d v$ ip®h¡g R> ¡.
cNhp_¡ `p¡sp_p OZp S> Þdp¡ \ep_y„ L$ üy„ A_¡ ASy> ®__p S> Þdp¡_y„ ×óV$ pÞs L$ üy„, s¡\u `p¡sp_p
S> Þdp¡ kÐe lp¡hp_y„ S> Zpìey„. (fpdp_yS> )
AÅ¡@r` k_¹ AìeepÐdp c|sp_pd¹ Cíhfp¡@r` k_¹— &
âL©$ts õhpd¹ Ar^óW$pe kçchpçepÐddpeep— &&6&&
ígp¡L$p\®— :— lz„ AS> , AìeepÐdp, A_¡ âpZuAp¡_p¡ Cíhf lp¡hp R> sp„ dpfu âL©$ rs_y„ Ar^óW$ p_
L$ fu dpfu dpep\u Ahsfy„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— cNhp_¹ A_pqv$ A_¡ Arh_piu R> ¡ sp¡ Æh `¡W¡$ s¡d_p¡ S> Þd L¡$ d L$ üp¡— ? A¡hu
i„L$ p \pe, s¡ dpV¡$ Ap ígp¡L$ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡. lz„ AS> A\hp S> Þdfrls Ry> „, lz„ "AìeepÐdp'
A¡V$ g¡ rhL$ pffrls Ry> „, lz„ âpZuAp¡_p¡ Cíhf Ry> „ s¡\u L$ d®_¡ `fsÞÓ _\u. sp¡ `Z dpfu
dpep\u Ahspf gJ Ry> „. dpfp Ahspf_y„ L$ pfZ dpfu õhsÞÓ dpep. "dpep' iåv$ _p OZp
A\® \pe R> ¡. lqfkpdÕe®, ArhÛp, rdÕep, L©$ `p, L$ `V$ rhN¡f¡ OZp A\® \pe R> ¡. Al]
"dpep' iåv$ _p¡ A\® L©$ `p R> ¡. ApNm_p¡ (7) ígp¡L$ hp„Qhp\u Ap A\® S> ep¡Áe R> ¡ A¡d
S> Zpe R> ¡. A\hp Al] "dpep' iåv$ _p¡ A\® lqfkpdÕe® gC iL$ pe. AâÃeys op_, bg,
A¥íhe® rhN¡f¡ i[¼sAp¡\u kh®ch_kpdÕe® A¡ dpep. Aphu dpfu dpep\u lz„ Ahspf gJ Ry> „.
cNhp_¹ cg¡ `p¡sp_u dpep\u Ahspf g¡sp lp¡e sp¡ `Z Æh_u `¡W¡$ s¡d_p¡ `Z S> Þd
\hp\u s¡ Æhsyëe NZpe A¡hu i„L$ p \pe, s¡ v|$ f L$ fhp ""âL©$ ts õhpd¹ Ar^óW$ pe— — `p¡sp_u
âL©$ rs_y„ Ar^óW$ p_ L$ fu_¡'' iåv$ p¡ ep¡S> ¡gp R> ¡. `p¡sp_u âL©$ rs A¡V$ g¡ `p¡sp_p¡ Akp^pfZ
õhcph A\hp r_ÐerkÙ op_ A_¡ r¾$ epi[¼s _p Apîeê$ ` s\p A¥íhe® rhN¡f¡ R> NyZ_p
Apîeê$ ` k[ÃQv$ p_Þv$ ê$ `. Aphp ê$ `_y„ Ar^óW$ p_ L$ fu_¡ A¡V$ g¡ Ap ê$ ` `p¡sp_u kp\¡ gC_¡
S> l„z dpfp¡ âpvy$ cp®h L$ fy„ Ry> „, `fÞsy Æh_u `¡W¡$ õhê$ `\u Ãeys \C Ahsfsp¡ _\u. Æh_y„
cNhp_¹dp„\u ìeyÃQfZ \pe R> ¡ L¡$ sfs S> cNhp_¹_u BÃR> p\u s¡_p¡ Ap_Þv$ A_¡ A¥íhe®
Apqv$ R> NyZ rsfp¡rls \pe R> ¡. Ap_Þv$ A_¡ A¥íhe® rhN¡f¡ R> NyZ rsfp¡rls \hp\u Æh
S> Nsdp„ S> ÞddfZ_p a¡fp af¡ R> ¡. dpfp¡ A¡hp¡ S> Þd _\u, L$ pfZ L¡$ lz„ AS> Ry> „ s¡dS>
AÝepe 4 61
AìeepÐdp A\hp rhL$ pf frls Ry> „. s¡\u dpfpdp„ R> cphrhL$ pfdp„\u A¡L$ `Z _\u. Å¡ L¡$
Æhdp„ `Z Ap cphrhL$ pf _\u `Z âL©$ rs_p `qfZpdê$ ` v¡$ ldp„ S> R> ¡, sp¡ `Z ifuf
Aprhcp®h A_¡ rsfp¡cph \u S> Þd A_¡ dfZ _u âsurs L$ fph¡ R> ¡. s¡\u Æhdp„ cphrhL$ pf
_ lp¡hp R> sp„ ifuf s¡dp„ âpL©$ s `¡W¡$ cphrhL$ pf lp¡hp_u âsurs L$ fph¡ R> ¡. s¡\u S> k|ÓL$ pf¡
""`fprcÝep_ps¹ sy rsfp¡rls„ ssp¡ rl Aõe bÞ^-rhè®ep¥'' (— b°ûk|Ó 3&2&5— ) k|Ó
ep¡S> ¡gy„ R> ¡. "`f' A¡V$ g¡ cNhp_¹_u "ArcÝep_' A¡V$ g¡ `p¡sp_p A_¡ Æh (— _p kh®s:
cp¡N— ) _u BÃR> p (— \C— ). s¡\u Cíhf_u BÃR> p\u cNhp_¹dp„\u ìeyÃQfZ L$ fu blpf
_uL$ m¡gp Æhdp„\u cNhp_¹_p NyZp¡_p¡ rsfp¡cph \ep¡. 1.— A¥íhe®_p¡ rsfp¡cph \sp„, Æh
gpQpf A_¡ `fpû_ \ep¡. 2.— hue®_p¡ rsfp¡cph \sp„ s¡_¡ kh® vy$ :M kl_ L$ fhp `X$ ép„.
3.— ei_p¡ rsfp¡cph \sp„ s¡ kh®\u lgL$ p¡ \ep¡. 4.— îu_p¡ rsfp¡cph \sp„ s¡_¡ S> Þd dfZ
rhN¡f¡ Ap`rÑ \C. 5.— op__p¡ rsfp¡cph \sp„ s¡_¡ v¡$ l rhN¡f¡dp„ "Ap l„z Ry> „' A¡hu byrÙ \C,
A_¡ S> ¡d A`õdpf_p fp¡Nu_¡ kh® rh`fus S> Zpe R> ¡ s¡hy„ s¡_¡ rh`fus op_ \hp gpÁey„ A_¡
6.— h¥fpÁe_p¡ rsfp¡cph \sp„ s¡ rhjep¡dp„ fÃep¡— -— `Ãep¡ fl¡hp gpÁep¡. Ap cNhp_¹_p R>
NyZp¡_p¡ rsfp¡cph \sp„ Æh_¡ b„^_ A_¡ DgVy„$ op_ \hp gpÁep„ "Ap_Þv$ ' A„i_p¡ sp¡
`l¡gp„ S> rsfp¡cph \A¡gp¡, A_¡ s¡\u S> s¡_¡ Æh_u [õ\rs âpàs \A¡gu, A_¡ s¡ L$ pdde
(— L$ pd_pAp¡\u cf`|f— ) \A¡gp¡, L$ pfZ L¡$ Ap_Þv$ lp¡e Ðep„ L$ pd_pAp¡ lp¡su _\u. s¡\u v¡$ l
^pfZ L$ f_pf Æh_p S> Þd A_¡ dfZ \pe R> ¡. `fÞsy b°û A\hp cNhp_¹_p Aprhcp®h
A_¡ rsfp¡cph S> \pe R> ¡ A¡hp Arcâpe\u A¡d L$ l¡gy„ R> ¡ L¡$ "lz„ Ahsfy„ Ry> „' A¡V$ g¡ dpfp
r_Ðe A_¡ lv$ rh_p_p v¡$ l âL$ V$ \pe R> ¡. Ap\u A¡d L$ l¡gy„ R> ¡ L¡$ — :— lz„ Ahspfu `yfyjp¡Ñd S>
buS> ¡ Ahspf gJ Ry> „. hmu lz„ AS> lp¡hp R> sp„ Ahspf gJ Ry> „, bpg lp¡hp R> sp„ qL$ ip¡f lp¡J
R> „y, A¡L$ lp¡hp \sp„ A_¡L$ \pJ Ry> „. lz„ kh® rhê$ Ù ^d®_p¡ Apîe lp¡hp\u A¡dp„ L$ p„C `Z
A_y``rÑ _\u.
ev$ p ev$ p rl ^d®õe Ágpr_f¹ chrs cpfs— !— &
AæeyÐ\p_d¹ A^d®õe sv$p@@Ðdp_„ k©Åçeld¹— &&7&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs— ! Äepf¡-Äepf¡ ^d®_u Ágpr_ \pe R> ¡, A_¡ A^d®_u h©rÙ \pe R> ¡ Ðepf¡
lz„ `p¡s¡ Ahsfy„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— Al]\u b¡ ígp¡L$ \u (7— -— 8) cNhp_¹ `p¡s¡ ¼epf¡ Ahspf g¡ R> ¡ A¡ L$ l¡ R> ¡. Äepf¡
^d®_p¡ ne \pe A_¡ A^d®_y„ AæeyÐ\p_ A¡V$ g¡ h©rÙ A\hp DÐ`rÑ \pe R> ¡ Ðepf¡ lz„ `p¡s¡
Ahsfy„ Ry> „.
îucpNhs¹ 1&1&23; 1&10&24 s\p 10&47&10 D`f_p„ kybp¡r^_udp„ Ap
ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„ R> ¡.
`qfÓpZpe kp^| _ p„ rh_pipe Q vy $ ó L© $ s pd¹ — &
^d® k „ õ \p`_p\p® e kçchprd ey N ¡ ey N ¡ — &&8&&
ígp¡L$p\®— :— kp^yAp¡_y„ fnZ L$ fhp, `pùAp¡_p¡ rh_pi L$ fhp, A_¡ ^d®_y„ k„õ\p`_ L$ fhp lz„
v$ f¡L$ eyNdp„ Ahsfy„ R> „y.
62 AÝepe 4
rhh¡Q_— :— kp^y A\hp ^d} `yfyjp¡_y„ fnZ L$ fhp, s¡Ap¡_p ârs`nu vy$ óV$ L$ d® L$ f_pf
`pùAp¡_p¡ rh_pi L$ fhp A_¡ ^d®_y„ kpfu fus¡ õ\p`_ L$ fhp lz„ v$ f¡L$ eyNdp„ Ahsfy„ Ry> „. kp^y
`yfyjp¡_y„ Cíhf fnZ L$ f¡ R> ¡ A_¡ `pùAp¡_p¡ k„lpf L$ f¡ R> ¡, s¡\u Cíhf `n`psu R> ¡ A¡d L$ l¡hy„
ep¡Áe _\u, L$ pfZ L¡$ S> ¡d `yÓ_¡ dpsp gpg_ L$ f¡ A\hp v$ p¡j Aph¡ Ðepfp¡ dpf¡ s¡dp„ dpsp
v$ eplu_ _\u, s¡dS> NyZu_¡ DÑ¡S> _ Ap`¡ A_¡ `pùAp¡_¡ rinp L$ f¡ s¡dp„ Cíhf `Z
`n`psu \sp _\u.
S> Þd L$d® Q d¡ qv$ìed¹ A¡h„ ep¡ h¡rÑ sÒhs:— &
Ðe¼Ðhp v¡$l„ `y_S> ®Þd _¥rs dpd¡rs kp¡@Sy> ®_— &&9&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ASy> _®— ! A¡hu fus¡ dpfp S> Þd A_¡ L$ d® _¡ S> sÒh\u qv$ ìe ÅZ¡ R> ¡ s¡ v¡$ l_¡
sÆ `y_: S> Þdsp¡ _\u. s¡ d_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— h¥óZh sÞÓp¡dp„ L$ l¡gy„ R> ¡ s¡ âdpZ¡ DÐ`rÑ `Z hmu ÓZ âL$ pf_u R> ¡. Ar_Ðe
`v$ p\®_u DÐ`rÑ_¡ "S> Þd' L$ l¡ R> ¡. r_Ðe `v$ p\®_p b¡ `¡V$ p rhcpN `qf[ÃR> Þ_ A_¡
A`qf[ÃR> Þ_ R> ¡. "`qfrR> Þ_' A¡V$ g¡ lv$ hpmp„ AdyL$ L$ v$ _p. "A`qf[ÃR> Þ_' A¡V$ g¡ lv$
rh_p_p A\p®s¹ ìep`L$ . r_Ðe`qf[ÃR> Þ_ `v$ p\®_p¡ AÞe kp\¡ kdpNd \pe s¡ S> DÐ`rÑ.
r_Ðe A_¡ A`qf[ÃR> Þ_ `v$ p\®_p¡ âpvy$ cp®h \pe s¡ "DÐ`rÑ'. cNhp_¹ r_Ðe A_¡
A`qf[ÃR> Þ_ lp¡hp\u cNhp_¹_p¡ S> Þd s¡ âpvy$ cp®h S> R> ¡. cNhp_¹_p¡ S> Þd âpvy$ cp®hê$ ù
lp¡hp\u qv$ ìe R> ¡. S> Þd qv$ ìe R> ¡ Ðepf¡ h`y: A\hp ifuf qv$ ìe lp¡e s¡dp„ ApíQe® S> iy„— ?
cNhp_¹_y„ L$ d® `Z qv$ ìe A\hp Agp¥qL$ L$ S> R> ¡. dpfp S> Þd A_¡ L$ d® Aphu fus¡ qv$ ìe R> ¡
A¡d S> ¡ sÒh\u ÅZ¡ R> ¡ s¡ âpL©$ s v¡$ l sÆ `y_: S> Þdsp¡ _\u, `fÞsy d_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡.
L¡$ V$ gpL$ hpv$ uAp¡ cNhp_¹_p¡ v¡$ l S> Þdsp¡ lp¡hp\u s¡ âpL©$ s Ar_Ðe R> ¡ A¡d dp_¡ R> ¡
s¡ ep¡Áe _\u, L$ pfZ L¡$ cNhp_¹_p¡ v¡$ l A_¡ ApÐdp kh® Ap_Þv$ de Ap_Þv$ õhê$ ` S> R> ¡.
cNhp_¹dp„ v¡$ l A_¡ v¡$ lu A¡hp¡ rhcpN S> _\u. kh® Æhp¡_p v¡$ l S> Þdsp lp¡hp\u Ar_Ðe
R> ¡ s¡d cNhp_¹_p¡ v¡$ l `Z Ar_Ðe R> ¡ A¡d `Z ^pfu iL$ pe _rl, L$ pfZ L¡$ A¡d dp_uA¡ sp¡
kh® Æhp¡_y„ op_-BÃR> p rhN¡f¡ Ar_Ðe R> ¡, s¡\u cNhp_¹_y„ op_ cNhp_¹_u BÃR> p rhN¡f¡
`Z Ar_Ðe S> R> ¡ A¡d dp_hy„ `X¡$ . ""cNhp_¹ S> Ns_p L$ sp® lp¡hp\u s¡d_y„ op_ r_Ðe
dp_hy„ `X¡$ , L$ pfZ L¡$ r_Ðeop_ _ lp¡e sp¡ S> Ns¹ fQu iL$ pe _rl'' A¡d L$ lp¡, sp¡ s¡ S>
L$ pfZ\u cNhp_¹_p¡ v¡$ l `Z Ap_Þv$ de A_¡ r_Ðe R> ¡ A¡d dp_p¡, L$ pfZ L¡$ r_Ðe
Ap_Þv$ de v¡$ l _ lp¡e sp¡ `Z S> Ns¹ fQu iL$ pe _rl. hmu cNhp_¹_p¡ v¡$ l r_Ðe A_¡
A`qfrR> Þ_ lp¡hp\u s¡_p¡ âpvy$ cp®h A¡ S> S> Þd R> ¡. kp^pfZ Æhp¡ S> ¡hp¡ cNhp_¹_p¡ S> Þd
_\u, s¡\u cNhp_¹_p¡ v¡$ l `Z kp^pfZ Æhp¡_p v¡$ l `¡W¡$ Ar_Ðe _\u. ""dpÓ Ap_Þv$ _p
S> L$ f `pv$ dyM Dv$ f rhN¡f¡ S> ¡_p„ R> ¡'' rhN¡f¡ ipõÓ hQ_p¡\u S> ¡_p v¡$ l, B[ÞÖe, âpZ,
AÞs:L$ fZ, ApÐdp kh® Ap_Þv$ de Ap_Þv$ õhê$ ` R> ¡ A¡hp kv$ p_Þv$ ê$ ` op_ê$ ` `yfyjp¡Ñd
R> ¡, dpÓ ApÐdê$ ` _\u A¡d r_:i„L$ ÅZp¡. ""A¡d lp¡e sp¡ Ap_Þv$ `Ï„ A_¡ v¡$ l`Ï„ A¡
b¡dp„ rhfp¡^ fl¡'' A¡hu i„L$ p `Z ep¡Áe _\u, L$ pfZ L¡$ âdpZp¡\u `p¡s`p¡sp_p Ap^pfdp„ A¡L$
kp\¡ s¡ bÞ_¡ lp¡hp_y„ rkÙ \pe R> ¡, A¡V$ g¡ rhfp¡^ fl¡sp¡ _\u. R> sp„ Ap_Þv$ ^d}ê$ `
AÝepe 4 63
(— NyZhpmp¡ `v$ p\®— ) lp¡hp\u s¡ ^d®ê$ ` (— NyZ— ) `Z L¡$ d lp¡C iL¡$ — ? A¡hu i„L$ p `Z _ L$ fhu,
L$ pfZ L¡$ ""S> ¡ kh®o R> ¡'' îyrs âdpZ¡ cNhp_¹ op__p Ap^pf R> ¡ A_¡ k[ÃQv$ p_Þv$ ê$ ` lp¡C
op_ê$ ` `Z R> ¡. s¡hu S> fus¡ cNhp_¹ Ap_Þv$ ê$ ` lp¡e A_¡ Ap_Þv$ _p Ap^pf lp¡e s¡dp„
`Z rhfp¡^ _\u. cNhp_¹ rhfyÙ ^dp£_p Apîe lp¡hp\u Ap_Þv$ hpmp `Z R> ¡. Ap e\p\®
D`v¡$ i L$ f_pfp„ cNhp_¹_p„ hQ_p¡\u A¡hp¡ r_íQe \pe R> ¡ L¡$ S> ¡ cNhp_¹_y„ ê$ ` Å¡hpdp„ Aph¡
R> ¡, s¡ S> cNhp_¡ `p¡sp_u BÃR> p\u ^pfZ L$ f¡g v¡$ lhpmp Ap_Þv$ de `yfyjp¡Ñd S> R> ¡. Ap
Np¡`pg_Þv$ _ lqf âcy `yfyjp¡Ñd S> R> ¡ A_¡ `p¡sp_p c¼sp¡_p¡ rhíhpk \pe s¡ dpV¡$ `p¡sp_
A¥íhe® rhN¡f¡hpmp„, Anf, rhfyÙ ^dp£_p Ap^pfê$ `, h¡v$ dp„ S> Zph¡g `p¡sp_p„ Å¡hpe s¡hp
ifuf_p„ L$ p¡C-L$ p¡C hpf v$ i®_ L$ fph¡ R> ¡.
husfpNce¾$ p ¡ ^ p dÞdep dpd¹ D`prîsp:— &
blhp¡ op_-s`kp `|sp dv¹$cphd¹ ApNsp:— &&10&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡Ap¡_p fpN, ce A_¡ ¾$ p¡^ v|$ f \A¡gp R> ¡ s¡hp dÞde, dpfp¡ Apîe L$ f_pf,
op_ A_¡ s`\u `rhÓ \A¡gp OZp gp¡L$ p¡ dpfp cph_¡ `pd¡gp R> ¡.
rhh¡Q_— :— Å¡ dpfp S> Þd A_¡ L$ d® âpL©$ Ñ lp¡e sp¡ dpfp¡ Apîe L$ f_pf L$ p¡C dy[¼s _ `pd¡,
`fÞsy dpfp¡ Apîe L$ f¡gp OZp dy¼s \A¡gp R> ¡. s¡Ap¡_p fpN, ce A_¡ ¾$ p¡^ v|$ f \pe R> ¡.
e¡ e\p dp„ â`ÛÞs¡ sp„ õ s\¥ h cÅçeld¹ — &
dd hÐdp®_yhs®Þs¡ d_yóep: `p\® kh®i:— &&11&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡Ap¡ d_¡ S> ¡hu fus¡ cS> ¡ R> ¡ s¡Ap¡_¡ lz„ s¡hu S> fus¡ cSy> „ Ry> „. l¡ `p\®— ! kh®
sfa\u d_yóep¡ dpfp dpN®_¡ A_ykf¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap`_p¡ S> ¡ Apîe L$ f¡ s¡d_¡ dy[¼s Ap` Ap`p¡ A_¡ Apîe _ L$ f¡ s¡_¡ dy[¼s _
Ap`p¡, sp¡ Ap`_pdp„ `Z h¥jçe (— `n`ps— ) v$ p¡j Aph¡, A¡hu i„L$ p \pe, s¡ v|$ f L$ fhp L$ l¡ R> ¡
L¡$ `y[óV$ , âhpl, dep®v$ p rhN¡f¡ dpN®_p S> ¡hp Ar^L$ pfuAp¡ kL$ pd fus¡, r_óL$ pd fus¡ S> ¡d d_¡
cS> ¡ R> ¡ s¡Ap¡_¡ lz„ s¡hu S> fus¡ ag Ap`y„ Ry> „. kh® sfa\u d_yóep¡ dpfp dpN®_¡ A_ykf¡ R> ¡,
L$ pfZ L¡$ S> ¡Ap¡ BÞÖpqv$ v¡$ hp¡_y„ cS> _ L$ f¡ R> ¡, s¡Ap¡ `Z BÞÖpqv$ v¡$ hp¡ dpfu rhc|rs S> lp¡hp\u
dpfp dpN®_¡ A_ykf¡ R> ¡, `fÞsy dpfy„ cS> _ L$ fsp _\u. Ap cS> _ L$ fhp_u Mfu fus _\u A¡
ApNm L$ l¡hpdp„ Aphi¡ (AÝepe 9 ígp¡L$ 23).
b°ûk|Ó 3&3&30 D`f_p AÏcpóedp„ s\p îucpNhs¹ 1&1&23, 1&9&24,
1&10&24, 1&11&8, 1&11&28, 10&28&6, 10&31&18, 10&33&13,
10&35&22, 10&47&7, 10&68&29, 10&81&30 s\p 10&83&56 D`f_p
kybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„ R> ¡.
L$ p „ n Þs: L$ d ® Z p„ rktÙ eS> Þs Bl v¡ $ h sp:— &
rnâ„ rl dp_yj¡ gp¡L¡$ rkrÙf¹ chrs L$d®Å— &&12&&
ígp¡L$p\®— :— L$ d®_u rkrÙ_u ApL$ p„np fpM_pf Ap gp¡L$ dp„ v¡$ hspAp¡_y„ eS> _ L$ f¡ R> ¡, L$ pfZ L¡$
dp_yj gp¡L$ dp„ L$ d®\u kÒhf rkrÙ \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ðepf¡ Ap gp¡L$ dp„ AÞe v¡$ hp¡_¡ gp¡L$ p¡ L¡$ d cS> ¡ R> ¡— ? A¡hu i„L$ p \pe, s¡ dpV¡$ Ap
64 AÝepe 4
ígp¡L$ L$ l¡ R> ¡. AÞe v¡$ hspAp¡_y„ cS> _ L$ fhp\u Ap gp¡L$ dp„ L$ d®_y„ ag sfs S> âpàs \pe R> ¡.
L$ d®_y„ ag âpL©$ s R> ¡. Aphy„ âpL©$ s ag BÞÖpqv$ v¡$ hp¡ sfs S> Ap`¡ R> ¡. s¡\u A¡hp âpL©$ s ag_u
BÃR> phpmp Ap gp¡L$ dp„ BÞÖpqv$ v¡$ hp¡_y„ eS> _ L$ f¡ R> ¡, `fÞsy dpfy„ cS> _ L$ fsp _\u.
Qpsy h ® Î e¯ dep k© ó V„ $ Ny Z -L$ d ® - rhcpNi:— &
sõe L$sp®fdr` dp„ rhÙéL$sp®fd¹ Aìeed¹— &&13&&
ígp¡L$p\®— :— NyZ A_¡ L$ d® _p rhcpN âdpZ¡ Qpf hZp£ d¢ kS> £gp R> ¡. AL$ sp® A_¡ Aìee d_¡
s¡Ap¡_p¡ L$ sp® `Z ÅZ.
rhh¡Q_— :— L¡$ V$ gpL$ L$ pd_pAp¡\u v¡$ hp¡_¡ cS> ¡, L¡$ V$ gpL$ r_óL$ pd flu Ap`_¡ cS> ¡. A¡ âdpZ¡
rcÞ_— -— rcÞ_ L$ d® L$ f¡ A_¡ S> ¡hp„ L$ d® L$ f¡ s¡_¡ A_ykfu b°pûZ rhN¡f¡ DÑd-A^d hZ®_p
gp¡L$ p¡ \pe A¡d Ap`¡ fQ¡gy„ lp¡hp\u Ap` `Z AdyL$ Æhp¡ D`f L©$ `p fpMp¡ R> p¡ A_¡ AdyL$
D`f AL©$ `p fpMp¡ R> p¡. A¡d \hp\u h¥jçe A_¡ _¥O©®Îe v$ p¡j Ap`_¡ `Z L¡$ d gpN¡ _rl A¡hu
i„L$ p \pe, s¡ dpV¡$ L$ l¡ R> ¡ L¡$ d¢ S> Nsdp„ Qpf hZ® NyZ A_¡ L$ d® _p rhcpN âdpZ¡ fQ¡gp R> ¡.
kÐh, fS> : A_¡ sd: ÓZ NyZ R> ¡. kÒhâ^p_ b°pûZp¡, kÒhfS> :â^p_
nrÓep¡, fS> õsd:â^p_ h¥íep¡, A_¡ sd:â^p_ i|Öp¡ fQ¡gp R> ¡, A_¡ NyZ_¡ A_ykpf id-
v$ dpqv$ , ip¥ep®qv$ , L©$ rj-hprZÄepqv$ , s\p rÜS> k¡hp A¡ s¡Ap¡_p A_y¾$ d¡ ^d® L$ f¡gp R> ¡. Qpf
hZ®_p Æhp¡_¡ âL©$ rs kp\¡ kçbÞ^ \A¡gp¡ lp¡hp\u s¡Ap¡_¡ B[ÞÖep¡ kp\¡ S> NyZ A_¡ L$ d®
`Z Ap`¡gp R> ¡, s¡\u s¡Ap¡ S> ¡hp„ L$ d® L$ f¡ R> ¡ s¡hp S> ag s¡d_¡ dm¡ R> ¡. s¡\u Qpf¡ hZ®_p¡ lz„
L$ sp® A\hp S> _L$ lp¡hp„ R> sp„ hõsys: lz„ AL$ sp® Ry> „ A¡d ÅZ. lz„ AL$ sp® Ry> „, L$ pfZ L¡$ lz„
Aìee Ry> „. Al‘pf rhN¡f¡ dpfpdp„ _\u. s¡\u S> d_¡ h¥jçe— -— _¥O©®Îe v$ p¡j \sp¡ _\u.
""h¥jçe_¥O©®Îe¡ _ kp`¡nÐhps¹ s\prl v$ i®ers'' b°ûk|Ódp„ `Z ApS> bp¡^ L$ f¡gp¡ R> ¡.
cNhp_¹ Æh_p L$ d® âdpZ¡ kyM— -— vy$ :M rhN¡f¡ Ap`sp„ lp¡hp\u s¡d_pdp„ h¥jçe-_¥O©®Îe
v$ p¡j _\u. cNhp_¹ agv$ p_ L$ fhpdp„ L$ d®_u A`¡np fpM¡ R> ¡ A¡d `Z hpv$ u_¡ kÞsp¡j L$ fhp S>
L$ l¡gy„ R> ¡. hõsys: kh® Æhp¡ cNhp_¹dp„\u S> ìeyÃQf¡gp lp¡hp\u, cNhp_¹_p A„i S>
lp¡hp\u cNhp_¹\u rcÞ_ _\u. s¡\u kh® Æhp¡ A¡ cNhp_¹_u S> k©[óV$ A\hp ApÐdk©rô$
\C, s¡\u kh® Æhp¡ ApÐdk©rô$ S> lp¡hp\u h¥jçe-_¥O©®Îe v$ p¡j_p¡ kçch S> fl¡sp¡ _\u.
_ dp„ L$ dp®rZ rgç`[Þs _ d¡ L$ d®ag¡ õ`©lp— &
Brs dp„ ep¡@rcÅ_prs L$d®rcf¹ _ k bÝes¡— &&14&&
ígp¡L$p\®— :— d_¡ L$ d® g¡`sp _\u, dpf¡ L$ d®ag_u õ`©lp _\u. A¡d S> ¡ d_¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡ L$ d®\u
b„^psp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— d_¡ L$ d® g¡`sp _\u, L$ pfZ L¡$ dpf¡ L$ d®ag_u õ`©lp _\u. Ap S> Æh A_¡ Cíhf
dp„ dy¿e rhgnZsp R> ¡. Ap âdpZ¡ d_¡ S> ¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡_¡ `Z L$ d®_y bÞ^_ \sy„ _\u.
A¡ h „ opÐhp L© $ s „ L$ d ® `| h § f r` dy d y n y r c:— &
Ly$fy L$d§h sõdps¹ Ðh„ `|h§: `|h®sf„ L©$sd¹— &&15&&
ígp¡L$p\®— :— `|h®_p dydynyAp¡A¡ `Z Apd ÅZu_¡ L$ d® L$ f¡gy„ R> ¡. s¡\u `|h®Å¡A¡ `|h®_p kdedp„
L$ f¡gy„ L$ d® S> sy„ L$ f.
AÝepe 4 65
rhh¡Q_— :— Ap âdpZ¡ âpkq„NL$ L$ lu `y_: L$ d® L$ fhp_y„ õdfZ L$ fph¡ R> ¡. cNhv$ \® L$ f¡gy„ L$ d®
bÞ^_ L$ fsy„ _\u A¡d ÅZu_¡ `|h®_p kde_p dydynyAp¡ L$ nuhp_¹, _pfv$ , d_y rhN¡f¡A¡ `Z
`p¡s-`p¡sp_p ^d®_¡ A_ykpf L$ d® L$ f¡gy„ R> ¡. s¡\u L$ d® Ap^yr_L$ _\u `fÞsy âpQu_ kde\u R> ¡
A_¡ `|h®Å¡A¡ L$ f¡gy„ R> ¡. s¡\u L$ d® L$ fhp_p¡ rióV$ pQpf lp¡hp\u `Z L$ d® L$ fhy„ ep¡Áe R> ¡. s¡\u L$ d®
L$ f.
qL»$ L$ d® qL$ d¹ AL$ d£rs L$ hep¡@àeÓ dp¡rlsp:— &
ss¹ s¡ L$d® âhÿeprd eS¹> opÐhp dp¡ÿek¡@iycps¹— &&16&&
ígp¡L$p\®— :— L$ d® iy„ A_¡ AL$ d® iy„— ? A¡dp„ Al] L$ rhAp¡ `Z dp¡l `pdu Nep R> ¡. lz„ s_¡ A¡hy„
L$ d® L$ lui L¡$ s¡ ÅZu sy„ Aiyc\u dy¼s \Ci.
rhh¡Q_— :— "L$ d®' A¡V$ g¡ rhrls L$ d® A\hp L$ fhp ep¡Áe L$ d®. L$ d® ¼ey„ A_¡ "AL$ d®' A¡V$ g¡
Arhrls L$ d® A\hp L$ fhp ep¡Áe _rl s¡hy„ L$ d® ¼ey„ A¡ âí_ Nçcuf R> ¡. Ap_p¡ r_Z®e L$ fhpdp„
L$ rhAp¡ `Z dp¡l `pdu c|g L$ fu NA¡g R> ¡. s¡\u L$ d® rhQpf L$ fu L$ fhp ep¡Áe R> ¡, gp¡L$
`fç`fp\u S> L$ fhp S> ¡hy„ _\u. s¡\u lz„ s_¡ L$ d® iy„ s¡ kpfu fus¡ kdÅhui A¡V$ g¡ s¡_y„ op_
âpàs \hp\u sy„ Aiyc L$ d® A\hp rhL$ d®\u dy¼s flui.
L$ d®Zp¡ ür` bp¡Ùìe„ bp¡Ùìe„ Q rhL$ d®Z:— &
AL$d®ZíQ bp¡Ùìe„ Nl_p L$d®Zp¡ Nrs:— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— L$ d®_y„ õhê$ ` `Z ÅZhy„ Å¡CA¡, rhL$ d®_y„ `Z ÅZhy„ Å¡CA¡ A_¡ AL$ d®_y„ `Z
ÅZhy„ Å¡CA¡. L$ d®_u Nrs Nl_ R> ¡.
rhh¡Q_— :— rhrls L$ d®, rhL$ d® A\hp r_rjÙ L$ d® A_¡ AL$ d® A\hp Arhrls L$ d® kh®_y„
õhê$ ` ÅZhy„ Å¡CA¡. rhrls L$ d®_y„ õhê$ ` ÅÎep rh_p ¼ey„ L$ d® L$ fhp ep¡Áe R> ¡ s¡ S> Zpe
_rl. rhL$ d® A_¡ AL$ d® _y„ õhê$ ` ÅÎep rh_p ¼ey„ L$ d® sS> hp ep¡Áe R> ¡ s¡ S> Zpe _rl. s¡\u
kh®_y„ õhê$ ` ÅZhy„ Å¡CA¡. L$ d®_u Nrs Nl_ R> ¡, s¡\u L$ dp®qv$ _y„ õhê$ ` ÅZhy„ L$ qW$ _ R> ¡.
L$ d ® Î eL$ d ® e: `íe¡ v ¹ $ AL$ d ® r Z Q L$ d ® e:— &
k byrÙdp_¹ d_yóe¡jy k ey¼s: L©$Ðõ_L$d®L©$s¹— &&18&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ L$ d®dp„ AL$ d® S|> A¡ A_¡ AL$ d®dp„ L$ d® S|> A¡ s¡ d_yóep¡dp„ byrÙdp_¹ ey¼s
(— ep¡Nhpmp¡— ) kh® L$ d® L$ f_pf R> ¡.
rhh¡Q_— :— S> ¡ L$ d® A\hp rhrls L$ d®dp„ AL$ d® A¡V$ g¡ L$ d®_p bÞ^__p¡ Acph S|> A¡ R> ¡ A\p®s¹
rhrls L$ d® L$ fhp\u L$ d®bÞ^_ \sy„ _\u A¡d S> ¡ ÅZ¡ R> ¡, A_¡ AL$ d®dp„ A¡V$ g¡ r_rjÙ
L$ d®dp„ A\hp L$ fhp ep¡Áe _rl A¡hp L$ d®dp„ L$ d® A¡V$ g¡ L$ d®bÞ^_ Sy> A¡ A\p®s¹ r_rjÙ A\hp
L$ fhp ep¡Áe _rl A¡hy„ L$ d® L$ fhp\u L$ d®bÞ^_ âpàs \pe R> ¡ A¡d S> ¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡ kh®
d_yóep¡dp„ byrÙdp_¹ R> ¡, ey¼s A¡V$ g¡ L$ d®ep¡Nhpmp¡ R> ¡ A_¡ kh® L$ d® L$ f_pf R> ¡.
eõe kh£ kdpfçcp: L$ p dk„ L $ ë `hrS> ® s p:— &
op_p[Á_v$Á^L$dp®Z„ sdplz: `[ÎX$s„ by^p:— &&19&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡_p kh® kdpfçcp¡ L$ pd A_¡ k„L$ ë` \u frls R> ¡ s¡_¡ op_uAp¡ op_p[Á_ v$ Á^
\A¡gp„ L$ d®hpmp¡ `[ÎX$ s L$ l¡ R> ¡.
66 AÝepe 4
rhh¡Q_— :— S> ¡_p L$ d®_p kh® kdpfçcp¡ "L$ pd' A¡V$ g¡ ag A_¡ "k„L$ ë`' A¡V$ g¡ agâpàs L$ fhp
_u BÃR> p Dce\u frls R> ¡, A\p®s¹ S> ¡ L$ d®_p kh® kdpfçcp¡ ag_u A\hp ag âpàs
L$ fhp_u BÃR> p_u A`¡np rh_p L$ f¡ R> ¡, s¡_p„ L$ d® op_ê$ ù A[Á_\u v$ Á^ \A¡gp R> ¡. L$ d® v$ Á^
\A¡g lp¡hp\u s¡_p„ buS> `y_: h©rÙ `pdsp„ _\u, s¡\u s¡_¡ L$ v$ pr` L$ d®bÞ^_ \hp_u curs
S> _\u. Aphp `yfyj_¡ op_uAp¡ `[ÎX$ s L$ l¡ R> ¡.
Ðe¼Ðhp L$ d ® a gpk„ N „ r_Ðes© à sp¡ r_fpîe:— &
L$d®Îercâh©Ñp¡@r` _¥h qL$[ÊQs¹ L$fp¡rs k:— &&20&&
ígp¡L$p\®— :— L$ d®_p ag A_¡ Apk„N_¡ sÆ r_Ðes©às A_¡ r_fpîe flu L$ d®dp„ âh©Ñ fl¡hp
R> sp„ s¡ L$ p„C `Z L$ fsp¡ S> _\u.
rhh¡Q_— :— Al]\u Qpf ígp¡L$ \u (— 20— -— 23— ) D`f AY$ pfdp„ ígp¡L$ dp„ L$ l¡gp A\®_y„ cNhp_¹
`p¡s¡ rhh¡Q_ L$ f¡ R> ¡. r¾$ ep\u \sp„ eopqv$ L$ d®_p õhNp®qv$ ag A_¡ "lz„ L$ sp® Ry> „' A¡hu âpL©$ s
Apk[¼s sÆ. r_Ðe s©às flu, L$ d®\u b„^psp A_¡ L$ d®_y„ ag Ap`hpdp„ kp^_c|s A×óV$
rhN¡f¡_p¡ Apîe L$ ep® rh_p, L$ d®_p kp^_ rhN¡f¡ kh®dp„ fl¡g AâpL©$ s hõsy_u e\p\® fus¡
cph_p fpMu L$ d®dp„ dQu fl¡ s¡ `Z L$ p„C L$ d® L$ fsp¡ S> _\u. Aphp¡ `yfyj r_Ðep_Þv$ dp„ s©às
lp¡hp\u, âpL©$ s Apîefrls lp¡hp\u, L$ d®_p ag_u BÃR> pfrls lp¡hp\u s\p L$ d®dp„
Apk[¼sfrls lp¡hp\u s¡_¡ L$ d®bÞ^_ \sy„ _\u.
r_fpiue®srQÑpÐdp Ðe¼skh®`qfN°l:— &
ipfuf„ L¡$hg„ L$d® Ly$h®_¹ Apà_p¡rs qL$[ëbjd¹— &&21&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ Apipfrls R> ¡, S> ¡Z¡ rQÑ A_¡ v¡$ l _¡ hi L$ f¡gp R> ¡ A_¡ kh® `qfN°l_p¡ ÐepN
L$ f¡gp¡ R> ¡ s¡ L¡$ hg ipfuf L$ d® L$ fsp„ `p` `pdsp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— S> ¡ õhN® rhN¡f¡ L$ d®ag_u Apip A\hp BÃR> p frls lp¡e, S> ¡Z¡ ep¡N\u rQÑ A_¡
v¡$ l _¡ `p¡sp_¡ hi L$ f¡gp R> ¡ A_¡ ìy`yÓpqv$ `p¡sp_p kh® `qfN°l_p¡ ÐepN L$ f¡gp¡ R> ¡, s¡ L¡$ hg
ipfuqfL$ L$ d® L$ fhp\u `p` `pdsp¡ _\u; L$ pfZ L¡$ "lz„ L$ sp® Ry> „' A¡hp¡ s¡_¡ Al‘pf _\u.
rhi¡j— :— Apê$ Y$ op_u, Apê$ Y$ c¼s A_¡ Apê$ Y$ L$ d®W$ Ap ÓZ¡ `p¡s-`p¡sp_p„
n¡Ódp„— spÐè® L¡$ op_-c[¼s-L$ d®dp„ âhs£ R> ¡; `Z A¡ Apê$ Y$ lp¡hp\u A¡d_u âh©rÑ
gp¥qL$ L$ Apip rh_p_u; AÞs:L$ fZ_u cph_p r_v$ p£j A_¡ iyc L$ f_pfu A_¡ dpÓ ifuf_p
kpdpÞe r_hp®l rkhpe buSy> „ L$ p„C `Z h^pf¡ `X$ sy„ D`pS> ®_ _rl L$ f_pfu A_¡ kpdpÞe
ifufìehlpfdp„ fl¡_pfu lp¡hp\u kpdpÞe L$ dp£ L$ f_pfu lp¡hp R> sp„ `Z s¡Ap¡ (— ÓZ¡ Apê$ Y$ — )
r_v$ p£j fl¡ R> ¡.
e×ÃR> p-gpc-kÞsyóV$ p¡ ÜÞv¹$ h$ psusp¡ rhdÐkf:— &
kd: rkÙphrkÙp¥ Q L©$Ðhpr` _ r_bÝes¡— &&22&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ e×ÃR> pgpc\u kÞsyô$ R> ¡, ÜÞv¹$ h$ psus, dÐkffrls A_¡ rkrÙ A_¡ ArkrÙ
dp„ kdp_ R> ¡ s¡ L$ d® L$ fu_¡ `Z b„^psp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— S> ¡ cNhqv$ ÃR> p\u S> ¡ gpc âpàs \pe s¡\u kÞsp¡jdp„ fl¡_pf, kyM A_¡ vy$ :M
ê$ ù ÜÞv¹$ h$ \u Asus, dÐkffrls A_¡ L$ d®_u rkrÙ A\hp ArkrÙ Dcedp„ kdp_
AÝepe 4 67
fl¡_pf R> ¡, s¡ L$ d® L$ fhp R> sp„ L$ d®\u b„^psp¡ _\u. L$ d®_u rkrÙ A\hp ArkrÙdp„ kdsp
L$ l¡hp\u `|h£ r_ê$ `Z L$ f¡gp kp„¿e A_¡ ep¡N _p¡ A\® S> Zph¡g R> ¡.
Nsk„Nõe dy¼sõe op_ph[õ\sQ¡sk:— &
eopepQfs: L$ d ® kdN° „ ârhgues¡ — &&23&&
ígp¡L$p\®— :— k„Nfrls, dy¼s, op_\u [õ\f rQÑhpmp¡ eodpV¡$ L$ d® L$ f¡ s¡_y„ kh® L$ d® ge `pd¡
R> ¡.
rhh¡Q_— :— S> ¡ gp¥qL$ L$ ìy`yÓpqv$ kh® `qfN°ldp„ Apk[¼sfrls lp¡e, S> ¡ L$ d®ag\u dy¼s lp¡e,
op_\u S> ¡_y„ rQÑ [õ\f \A¡gy„ lp¡e A_¡ S> ¡ eo A\hp rhóÏdpV¡$ L$ d® L$ fsp¡ lp¡e, s¡_y„ kh®
L$ d® ge `pd¡ R> ¡ A\hp AL$ d® \pe R> ¡.
b°ûp`®Z„ b°û lrhf¹ b°ûpÁ_p¥ b°ûZp lzsd¹— &
b° û ¥ h s¡ _ NÞsìe„ b° û L$ d ® k dpr^_p— &&24&&
ígp¡L$p\®— :— b°û A`®Z\u b°û lrh: b°ûp[Á_dp„ b°û¡ (— eoL$ sp®A¡— ) lp¡d¡gy„ R> ¡. s¡ b°ûL$ d®_u
kdpr^\u âpàs \hp_y„ `Z b°û S> R> ¡.
rhh¡Q_— :— L$ d®_p¡ ge L¡$ hu fus¡ \pe R> ¡ s¡ Al] L$ l¡gy„ R> ¡. "A`®Z' A¡V$ g¡ lp¡d L$ fhp_y„ kp^_
L$ póW$ _p¡ QpV$ hp¡ rhN¡f¡ b°û R> ¡. A¡hp b°û A`®Z\u S> ¡ "lrh:' Ou rhN¡f¡_p¡ lp¡d L$ fhp_p¡ R> ¡
s¡ `Z b°û S> R> ¡. S> ¡ A[Á_dp„ lp¡d \hp_p¡ R> ¡ s¡ `Z b°û S> R> ¡. eoL$ sp® lp¡d L$ f_pf
`Z b°û S> R> ¡. Ap âdpZ¡ L$ d® b°û R> ¡. A¡ b°ûL$ d®_u kdpr^\u âpàs L$ fhp_y„ `Z b°û
S> R> ¡. Ap âdpZ¡ A`®Z, lrh:, A[Á_, lp¡dL$ sp® rhN¡f¡ kh®dp„ b°û_u cph_p\u S> ¡
b°ûê$ ` L$ d® L$ fhpdp„ Aph¡ s¡\u b„^_ âpàs \pe S> _rl. Aphu fus¡ kh® L$ d®_p¡ ge \pe R> ¡.
A_¡L$ âL$ pf_u b°û_u D`pk_p L$ fsp„ Ac¡v$ _u cph_p fpMsp„ cNhp_¹_p ks¹, rQs¹ A_¡
Ap_Þv$ A„idp„\u DÐ`Þ_ \A¡gy„ S> Ns¹, L$ pe® sfuL¡$ Sy> vy„$ S> Zpsp„ R> sp„, L$ pfZ(— b°û— ) kp\¡
s¡_p¡ Ac¡v$ Å¡hpdp„ Aph¡ s¡ S> b°ûhpv$ uAp¡ A\hp op_uAp¡ _p¡ b°ûeo lp¡hp_y„ Al] L$ l¡g
R> ¡.
v¥$hd¡hp`f¡ eo„ ep¡rN_: èy®`pks¡— &
b° û Á_ph`f¡ eo„ eo_¥ h p¡ ` Sy > l¹ h rs— &&25&&
ígp¡L$p\®— :— L$ p¡C ep¡NuAp¡ v¥$ h eo_u S> D`pk_p L$ f¡ R> ¡. buÅ eo_¡ b°ûp[Á_dp„ eo\u S>
lp¡d¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— A¡hu fus¡ b°ûL$ d® b°ûcph_y„ op_ âpàs L$ fhp_y„ kp^_ R> ¡ A¡d v$ ip®hu Sy> v$ p-
Sy> v$ p Ar^L$ pfuAp¡ Sy> v$ p-Sy> v$ p eop¡ L$ f¡ R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. Sy> v$ p-Sy> v$ p v¡$ hp¡_y„ Apfp^_ L$ f_pf
ep¡NuAp¡ Sy> v$ p-Sy> v$ p v¡$ hspAp¡_p eop¡ L$ f¡ R> ¡. op_u b°ûhpv$ uAp¡, D`f S> Zpìey„ s¡hp,
b°ûp[Á_dp„ b°ûê$ ù eo_p¡ b°ûê$ ù eo\u lp¡d L$ f¡ R> ¡.
rhi¡j— :— D`f_p ígp¡L$ dp„ bsph¡gu âr¾$ ep L$ p¡CL$ rhgnZ âL$ pf_p V$ p¡Q D`f Aphu fl¡gp
Apê$ Y$ op_u_¡ dpV¡$ S> Zpe R> ¡. Apê$ Y$ c¼s_u [õ\rs s¡dS> Apê$ Y$ L$ d}_u [õ\rs Ap
ígp¡L$ dp„ kdÅh¡ R> ¡. Apê$ Y$ c¼s D`pk_pdpN®dp„ âh¡iu L$ p¡C _¡ L$ p¡C v¡$ h_p AQ®_-
68 AÝepe 4
`|S> _Üpfp `p¡sp_u kdõs r¾$ ep s¡_¡ A`®Z L$ f¡ R> ¡. Apê$ Y$ L$ d} kpdpÞes: `p¡sp_p„ r_ÐeL$ d®
A_¡ _¥rdrÑL$ L$ d® h¡v$ pqv$ dÞÓp¡Üpfp L$ f¡ R> ¡. A¡ L$ dp£dp„ `Z Sy> v$ p-Sy> v$ p kde¡ Sy> v$ p-Sy> v$ p v¡$ hp¡
r_rdÑ Aplwrs `p¡sp_p W¡$ fh¡gp A[Á_dp„ `ÊQrhr^\u `p¡sp_u r¾$ ep `|Z® L$ f¡ R> ¡ A_¡ rióV$
Aplwrs AÃeys_p cph\u A[Á__¡ A`®Z L$ f¡ R> ¡. L$ d®dp„ L$ p¡C Ås_u Mpdu _ Aph¡ A¡
l¡sy\u Ap rióV$ Aplwrs A`pe R> ¡. Ap âL$ pf¡ `p¡sp_u r¾$ ep Qpgy fpMsp„ eocNhp_¹ kp\¡
r_L$ V$ `qfQedp„ Aphu Åe R> ¡ A_¡ `R> u A¡ fus¡ ûd¡-ûd¡ dy¼s `Z \pe R> ¡. Ap b^p_u
Apê$ Y$ v$ ip lp¡hp\u `|Z®cph¡ `p¡sp_u r¾$ ep L$ f¡ R> ¡— &&25&&
îp¡Ópv$ u_¹ B[ÞÖepÎeÞe¡ k„edp[Á_jy Sy> l¹hrs— &
iåv$pv$u_¹ rhjep_¹ AÞe¡ B[ÞÖep[Á_jy Sy> l¹hrs— &&26&&
ígp¡L$p\®— :— buÅ îp¡Ó rhN¡f¡ B[ÞÖep¡_¡ k„edp[Á_dp„ lp¡d¡ R> ¡. L¡$ V$ gpL$ buÅ iåv$ rhN¡f¡
rhjep¡_¡ B[ÞÖep[Á_dp„ lp¡d¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— îp¡Ó rhN¡f¡ B[ÞÖep¡_¡ k„edp[Á_dp„ lp¡d¡ R> ¡ A¡V$ g¡ ep¡N\u d_¡ âpàs L$ fhp_u
BÃR> p\u âp[àsdp„ ârsbÞ^ L$ f_pf B[ÞÖep¡_p¡ k„ed L$ f¡ R> ¡. buÅ iåv$ rhN¡f¡ rhjep¡_¡ s¡-
s¡ B[ÞÖeê$ ù A[Á_dp„ lp¡d¡ R> ¡.
rhi¡j— :— Ap ígp¡L$ ep¡N `qfQep®_p¡ rhje kdÅh¡ R> ¡. A¡ hN®_p¡ õhuL©$ s `n A¡hp¡ lp¡e R> ¡ L¡$
ifuf_p âÐe¡L$ rhcpNp¡ s¡dS> ApÞsf B[ÞÖep¡_p k„edÜpfp `p¡sp_u BóV$ rkrÙ L$ fhpdp„
s¡— -— s¡ v¡$ hp¡ dv$ v$ ê$ ` \pe R> ¡ A_¡ `p¡sp_p r_Ðe ìehlpf s¡dS> _¥rdrÑL$ ìehlpfdp„ s¡
v¡$ hp¡_u klpesp g¡hpdp„ Aph¡ R> ¡. BóV$ rkrÙ Äepf¡ `|Z®cph¡ Aph¡ R> ¡ Ðepf¡ Ap b^p v¡$ hp¡
dy¿ev¡$ h b°û_p A„Ncph¡ lp¡hp\u b°ûdp„ ep¡N_u `|Z®sp \pe R> ¡.
ígp¡L$ 25 \u 30 ep¡NrhjeL$ R> ¡. Sy> v$ p— -— Sy> v$ p âL$ pf¡ s¡dp„ âh©Ñ \sp„ ep¡NuAp¡_u
`qf[õ\rs kdÅh¡ R> ¡. Å¡ L¡$ âL$ pf sp¡ Sy> v$ p— -— Sy> v$ p S> Zpe R> ¡ `Z hpõsrhL$ fus¡ v$ f¡L$ âL$ pf
b°û_u kp\¡ kçbÞ^ L$ fhpdp„ Dèp¡Nu _uhX¡$ R> ¡. Ap hN®_¡ L$ p¡C `Z bpü `v$ p\®_u A`¡np
`X$ su S> Zpsu _\u. dpÓ r_ed_ D`f rhi¡j cpf d|L$ hpdp„ Aph¡ R> ¡ A_¡ A¡ r_ed_Üpfp
AÞs:L$ fZ_u iyrÙ \sp„— -— \sp„ `fdpÐdcph_¡ A„NuL$ pf L$ fhp¡ `X¡$ R> ¡. Al] `fdpÐdp
b°ûhpQL$ R> ¡. eo_p A_¡L$ âL$ pf R> ¡. eo_p¡ Dèp¡N dpÓ `fdpÐdp_u kÞsy[óV$ dpV¡$ R> ¡
A¡V$ g¡ S> ¡hu S> ¡_u i[¼s A_¡ Nrs s¡ âdpZ¡ s¡ s¡_u r_es eor¾$ epdp„ Å¡X$ pC `|Z®cph¡
eoê$ ` `fdpÐdpdp„ `p¡sp_p¡ rhr_de L$ f¡ R> ¡. Ýep_dp„ A¡V$ gy„ S> fpMhp_u S> ê$ f R> ¡
L¡$ — :— 1.— c|s 2.— dpÓp 3.— B[ÞÖe 4.— r¾$ ep 5.— d_QsyóV$ e A_¡ 6.— Æh Ap 6— _p¡ rhr_ep¡N
`fdpÐdpdp„ L$ fhp_p¡ R> ¡. ApV$ gy„ \e¡ kh®L$ pe® rkÙ \pe R> ¡.
1.— c|sdp„ `ÊQdlpc|s 2.— dpÓpdp„ `ÊQsÞdpÓp 3.— B[ÞÖedp„ `ÊQL$ d£[ÞÖe
4.— r¾$ epdp„ `ÊQ`qfZpdcphp¡ 5.— d_QsyóV$ edp„ d_, byrÙ, rQÑ A_¡ Al‘pf 6.— Æh— -
— Æh_cph 7.— NyZÓe 8.— âL©$ rs 9.— Cíhf 10.— NyZpr^óW$ pÓu v¡$ hsp— &&26&&
khp® Z u[ÞÖeL$ dp® r Z âpZL$ dp® r Z Qp`f¡ — &
ApÐdk„edep¡NpÁ_p¥ Sy> l¹hrs op_v$ ur`s¡— &&27&&
ígp¡L$p\®— :— buÅAp¡ kh® B[ÞÖep¡_p L$ dp£_¡ s\p âpZL$ dp£_¡, op_\u âv$ uàs \e¡gp
AÝepe 4 69
ApÐdk„edê$ ` ep¡Np[Á_dp„ lp¡d¡ R> ¡.
Öìeeop: s`p¡ e op ep¡ N eop: s\p@`f¡ — &
õhpÝepeop_eopíQ ese: k„rish°sp:— &&28&&
ígp¡L$p\®— :— buÅ h°s `pm_pfp ersAp¡ Öìeeo, s`p¡eo, ep¡Neo, õhpÝepeeo A_¡
op_eo L$ f_pfp lp¡e R> ¡.
rhh¡Q_— :— Öìeeo L$ f_pf N©lõ\pîduAp¡, s`p¡eo L$ f_pf hp_âõ\p¡, ep¡Neo L$ f_pf
ep¡NuAp¡, õhpÝepeeo L$ f_pf b°ûQpfuAp¡, op_eo L$ f_pf op_uAp¡ lp¡e R> ¡. kh® `p¡s— -
— `p¡sp_p Ar^L$ pf âdpZ¡ eo L$ f¡ R> ¡.
A`p_¡ Sy> l¹hrs âpZ„ âpZ¡@`p_„ s\p@`f¡— &
âpZp`p_Nsu fyv¹$Ýhp âpZpepd`fpeZp:— &&29&&
ígp¡L$p\®— :— L$ p¡C A`p_dp„ âpZ lp¡d¡ R> ¡. buÅ âpZdp„ A`p_ lp¡d¡ R> ¡. L$ p¡C âpZ A_¡
A`p__u Nrs fp¡L$ u âpZpepd `fpeZ lp¡e R> ¡.
rhh¡Q_— :— A`p_dp„ A¡V$ g¡ _uQ¡ fl¡sp âpZdp„, âpZ A¡V$ g¡ D`f fl¡gp¡ âpZ lp¡d¡ R> ¡. Ap_¡
"`|fL$ ' rhr^ L$ l¡ R> ¡. buÅ âpZdp„ A`p_ lp¡d¡ R> ¡. Ap_¡ "f¡QL$ ' rhr^ L$ l¡ R> ¡. buÅ Ly$ çcL$
rhr^\u âpZ A_¡ A`p_ Dce_u Nrs fp¡L$ u "âpZpepd`fpeZ' L$ l¡ R> ¡.
A`f¡ r_esplpfp: âpZp_¹ âpZ¡jy Sy> l¹hrs— &
kh£ @ àe¡ s ¡ eorhv$ p ¡ eonr`sL$ ë djp:— &&30&&
ígp¡L$p\®— :— buÅ r_es Aplpfhpmp âpZ_¡ âpZdp„ lp¡d¡ R> ¡. Ap kh£ `Z eo ÅZ_pf R> ¡.
s¡Ap¡_p `p`_p¡ eo\u ne \e¡gp¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— buÅ r_es Mp¡fpL$ g¡ R> ¡ A_¡ Aplpf\u s©às \_pfu âpZ_u h©rÑAp¡_p¡ âpZdp„
S> lp¡d L$ f¡ R> ¡. Ap D`f Sy> v$ p-Sy> v$ p eo L$ f_pf hZ®ìep s¡ kh® eo ÅZ_pf R> ¡, A_¡ s¡
kh®_p `p`_p¡ eo\u ne \pe R> ¡.
eorióV$ p d© s cy Å ¡ ep[Þs b° û k_ps_d¹ — &
_pe„ gp¡L$p¡@õÐeeoõe Ly$sp¡@Þe: Ly$fykÑd— !— &&31&&
ígp¡L$p\®— :— eo_p AhrióV$ Ad©s_p¡ cp¡N L$ f_pf k_ps_ b°û âpàs L$ f¡ R> ¡. l¡ Ly$ fykÑd— !
eo _ L$ f_pf_¡ Ap gp¡L$ `Z _\u. sp¡ AÞe sp¡ ¼ep„\u S> lp¡e— ?
rhh¡Q_— :— eo L$ fsp„ AhrióV$ fl¡gp Ad©s_p¡ S> ¡ cp¡N L$ f¡ R> ¡ s¡_¡ `fb°û_u âp[às \pe R> ¡.
eo _ L$ f¡ s¡_¡ Ap gp¡L$ `Z kyMê$ ` \sp¡ _\u. eo _ L$ f_pf_¡ Ap Aë`p_Þv$ gp¡L$ dp„ Aë`
Ap_Þv$ _u `Z âp[às \su _\u sp¡ AÞe gp¡L$ _u A¡V$ g¡ qv$ ìe gp¡L$ _u âp[às ¼ep„\u S>
\pe— ? s¡\u eo Ahíe L$ fhp Å¡CA¡. b°ûop_uAp¡A¡ L$ d®_p¡ ÐepN L$ fhp_p¡ R> ¡ s¡Ap¡ `Z
D`f hZ®h¡g b°ûeo L$ f¡ R> ¡. s¡\u L$ d® L$ ep® rh_p L$ p¡C nZ `Z flu i¼sy„ _\u A¡ `Z
õ`óV$ \pe R> ¡. s¡\u eo Ahíe L$ fhp.
rhi¡j— :— eo r¾$ epÐdL$ A_¡ op_pÐdL$ lp¡e R> ¡. r¾$ epÐdL$ eodp„ r¾$ ep_y„ âp^pÞe R> ¡ A_¡ s¡dp„
Sy> v$ p-Sy> v$ p v¡$ hp¡_y„ eS> _ \pe R> ¡ A_¡ s¡ S> âL$ pf¡ Aplwrs `Z A`pe R> ¡. Ap b^p Sy> v$ p-
Sy> v$ p v¡$ hspAp¡ `fdpÐdp_p Sy> v$ p-Sy> v$ p A„Nê$ `¡ R> ¡ A_¡ A¡ L$ pfZ¡ `fdpÐdp_¡ `|S> _ A_¡
70 AÝepe 4
r_h¡v$ _ `lp¢Q¡ R> ¡. Ðepf `R> u_p¡ AhrióV$ `v$ p\® r_ó`p` b_¡ R> ¡. r_ó`p` `v$ p\®_y„ k¡h_,
A„s:L$ fZ_¡ iyÙ b_phsp„ b°ûfk_y„ `p_ L$ fhp gpeL$ W$ f¡ R> ¡.
op_pÐdL$ eo õhpÝepeÜpfp AÞsfrhQpfp¡_¡ iyÙcph sfa gC Åe R> ¡. Ap fus¡
`Z AÞs:L$ fZ iyÙ \pe R> ¡. spÐè® L¡$ r¾$ epÐdL$ eo A\hp op_pÐdL$ eo b°ûfk_y„ `p_
L$ fphu iL¡$ R> ¡. Ap_¡ S> "Ad©s' k„op Ap`hpdp„ Aphu R> ¡. Ap âL$ pf_p Ad©s_p¡ D`cp¡N
L$ fsp„-L$ fsp„ b°û_u kp\¡ A¥¼ecph `pdu iL$ pe R> ¡. L¡$ V$ gpL$ Ap_¡ dp¡n `Z L$ l¡ R> ¡. hõsys:
Ap_Þv$ de õhê$ ` kp\¡_p¡ kçbÞ^ k_ps_b°û L$ l¡hpe R> ¡. Ap âL$ pf_p Ad©s_p¡ D`cp¡N
S> ¡_¡ dmsp¡ _\u s¡_y„ Æh_ L¡$ hm cpfê$ ` R> ¡. A¡V$ g¡ Ap gp¡L$ `Z r_fyèp¡Nu \pe R> ¡ A_¡
s¡hu S> fus¡ `fgp¡L$ `Z r_fyèp¡Nu b_¡ R> ¡. Å¡ L¡$ A¡_p Æh_dfZ_p¡ rhje sp¡ Qpgy fl¡
R> ¡.
A¡ h „ blz r h^p eop rhssp b° û Zp¡ dy M ¡ — &
L$d®Å_¹ rhrÙ sp_¹ khp®_¹ A¡h„ opÐhp rhdp¡ÿek¡— &&32&&
ígp¡L$p\®— :— Aphu fus¡ h¡v$ dp„ blz âL$ pf_p eop¡ rhõspf\u L$ l¡gp R> ¡. s¡ kh® L$ d®\u \sp ÅZ.
A¡d ÅZu_¡ sy„ dy¼s \Ci.
rhh¡Q_— :— h¡v$ dp„ D`f L$ üp s¡hp blz âL$ pf_p eop¡ rhõspf`|h®L$ L$ l¡gp R> ¡. s¡ kh® eop¡ L$ d®\u
A\hp r¾$ ep\u rkÙ \pe R> ¡ A¡d ÅZ. A¡d ÅZhp\u s_¡ dp¡n âpàs \i¡.
rhi¡j— :— h¡v$ dp„ A_¡L$ âL$ pf_p eop¡ bsphhpdp„ Aph¡gp R> ¡. A¡ b^p eop¡ fÅ¡NyZde R> ¡.
R> sp„ `Z Å¡ r_óL$ pd cph¡ L$ fhpdp„ Aph¡ sp¡ OZp gp„bp L$ pm¡ cph_pAp¡ bv$ gpe R> ¡ Mfu;
A_¡ AÞs:L$ fZdp„ kp[ÒhL$ cph_pAp¡_p¡ Dv$ e \pe R> ¡ Mfp¡. kp[ÒhL$ cph_pAp¡ kp[ÒhL$
rhQpfp¡_¡ ÅN©s L$ f¡ R> ¡ A_¡ A¡ fus¡ S> ¡— -— S> ¡ op_`p¡jL$ cphp¡_y„ âpL$ V$ é ùv$ edp„ \pe s¡— -— s¡
âL$ pf_p„ kp^_p¡ sfa rQÑ Ahgçb¡ R> ¡. Ap Ahgçb__¡ Ap^pf¡ `p¡sp_p rhQpfp¡ `fdpÐdp
sfa ep¡S> ¡ R> ¡ A_¡ b°ûcph Dcp¡ L$ f¡ R> ¡.
î¡ep_¹ Öìedepv¹$ eops¹ op_eo: `fÞs`— !— &
kh¯ L$dp®rMg„ `p\®— ! op_¡ `qfkdpàes¡— &&33&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `fÞs`— ! Öìede eo\u op_eo h^pf¡ kpfp¡ R> ¡. l¡ `p\®— ! kh® L$ d® op_dp„
kç`|Z® kdpàs \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— A¡ âdpZ¡ rcÞ_-rcÞ_ eop¡_p¡ bp¡^ L$ fu, AÞe kh® eo L$ fsp„ kp„¿e A_¡
ep¡N_p A¡L$ p\®ê$ ` b°ûpÐdL$ op_eo DÑd R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡, L$ pfZ L¡$ s¡dp„ kh® L$ d® op_dp„
kç`|Z® A¡V$ g¡ agkrls kdpC Åe R> ¡.
îucpNhs 10&81&38 D`f_p„ îukybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„
R> ¡.
sv¹ $ rhrÙ ârZ`ps¡ _ `qfâí_¡ _ k¡ h ep— &
D`v¡$ÿe[Þs s¡ op_„ opr__: sÒhv$ri®_:— &&34&&
ígp¡L$p\®— :— v$ ÎX$ hs¹ âZpdÜpfp, r_óL$ `V$ cph\u `|R> ¡gp âí_p¡hX¡$ A_¡ k¡hphX¡$ s¡ op__¡ sy„
ÅZ; sÒh_¡ Å¡_pfpAp¡ (— kdS> _pfpAp¡— ) s_¡ op__p¡ D`v¡$ i L$ fi¡.
AÝepe 4 71
rhh¡Q_— :— ârZ`ps A\hp `p¡sp_y„ Adpr_`Ï„ v$ ip®h_pf L$ preL$ âZpd L$ fhp, `qfâí_
A¡V$ g¡ âZe `|h®L$ hpf„hpf âí_ L$ fhp A_¡ k¡hp L$ fhp hX¡$ sy„ s¡ op_ ÅZ. op__u âp[às
âZpd A_¡ âZe `|h®L$ âí_ `|R> hp\u s\p op_uAp¡_u k¡hp L$ fhp\u \pe R> ¡ A¡d ÅZ.
s_¡ sÒhv$ i} op_uAp¡ op__p¡ D`v¡$ i L$ fi¡.
eS¹> opÐhp _ `y_f¹ dp¡ld¹ A¡h„ epõerk `p„X$h— !— &
e¡_ c|spÞei¡j¡Z ÖÿeõepÐdÞe\p¡ dre— &&35&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p„X$ h— ! s¡ ÅZu_¡ s_¡ `y_: Aphu fus¡ dp¡l \i¡ _rl. s¡\u kh® c|sp¡_¡ spfp
`p¡spdp„ s¡dS> dpfpdp„ sy„ Å¡Ci.
rhh¡Q_— :— Al]\u kpX$ pÓZ ígp¡L$ \u op__y„ ag L$ l¡ R> ¡. kp„¿e A_¡ ep¡N _p A¡L$ p\®ê$ `
b°ûpÐdL$ op_ s_¡ âpàs \i¡. Ðepf `R> u s_¡ Aphu fus¡ dp¡l \i¡ _rl, A_¡ rQv„$ ic|s
kh® âpZuAp¡_¡ sy„ Q¡s_ `yfyjdp„ A_¡ dpfpdp„ Å¡Ci. Ap ígp¡L$ ""ss¹ Ðhd¹ Ark'' _pd_p
dlphp¼e_¡ kdÅh¡ R> ¡.
Ar` Q¡v¹$ Ark `p`¡æe: kh£æe: `p`L©$ Ñd:— &
kh¯ op_àgh¡_¥h h©rS> _„ kÞsqfóerk— &&36&&
ígp¡L$p\®— :— hmu Å¡ kh® `pùAp¡\u h^pf¡ `pù lp¡Ci sp¡ `Z op_ê$ ù _p¥L$ p\u S> kh®
`p`_¡ kl¡g\u sfu S> Ci.
e\¥^p„rk krdÙp¡@[Á_: cõdkpÐLy$ fys¡@Sy> ®_— !— &
op_p[Á_: kh®L$dp®rZ cõdkps¹ Ly$fys¡ s\p— &&37&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ASy> ®_— ! S> ¡d âÄhrgs A[Á_ L$ póW$ _¡ cõdkps¹ L$ f¡ R> ¡ s¡d op_p[Á_ kh®
L$ d®_¡ cõdkps¹ L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Nep ígp¡L$ dp„ `p`_¡ kdyÖ NZu op__¡ _p¥L$ p L$ lu, `fÞsy kdyÖ ApNp^ rhõs©s
lp¡hp\u A_¡ _p¥L$ p _p_u lp¡hp\u L$ v$ pQ _p¥L$ p kdyÖdp„ X|$ bu Åe s¡hp¡ ce fl¡, s¡\u `y_:
op__y„ âpbëe v$ ip®h_pf buSy> „ ×óV$ pÞs L$ l¡ R> ¡. S> ¡d âÄhrgs A[Á_ L$ póW$ _¡ cõdkps¹ L$ f¡
R> ¡ s¡d op_ê$ ù A[Á_ kh® L$ d®_¡ bpmu_¡ cõdkps¹ L$ f¡ R> ¡.
b°ûk|Ó 4&1&13 D`f_p AÏcpóedp„ s\p îucpNhs 1&5&25,
10&61&32 A_¡ 10&71&33 D`f_p„ îukybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„ R> ¡.
rhi¡j— :— Ap ígp¡L$ dp„ op_ê$ ù _p¥L$ phX¡$ sy„ sfu S> i¡ A¡ âdpZ¡ Nep ígp¡L$ dp„ S> Zpìey„. A¡
lL$ uL$ s_¡ h^pf¡ õ`óV$ Ap ígp¡L$ dp„ L$ fu R> ¡. Æh_¡ ApÐdp kp\¡ ipíhs kçbÞ^ R> ¡; `fÞsy
A¡ kçbÞ^ L$ d®hips¹ Ap¡R> p¡ \C Nep¡ R> ¡. A¡V$ g¡ A¡_p `|h®õhê$ `dp„ lu_sp âpàs \C R> ¡. A¡
lu_sp A_¡ dp¡l_¡ hi \C_¡ L$ p„C _¡ L$ p„C am_u ApipA¡ s¡ L$ d® L$ f¡ Åe R> ¡ A_¡ `p¡sp_p¡
cNhÐkçbÞ^— -— b°û kp\¡_p¡ kçbÞ^ c|gu Åe R> ¡. A¡ kçbÞ^ bsphhp A¡_¡ op__u
S> ê$ f `X¡$ R> ¡. op_ kçbÞ^ bsph¡ R> ¡; A¡V$ gy„ S> _rl `Z S> Zph¡ R> ¡ L¡$ Æh b°û_p¡ A„i
R> ¡; spÐè® L¡$ b°û S> ¡hp¡ S> R> ¡. Ap âL$ pf_y„ op_ âpàs \sp„ kOmp„ L$ dp£ cõd \C Åe R> ¡
A¡V$ g¡ L$ d® am Ap`hp kd\® b_sp _\u.
_ rl op_¡ _ k×i„ `rhÓd¹ Bl rhÛs¡ — &
72 AÝepe 4
ss¹ õhe„ ep¡Nk„rkÙ: L$pg¡_pÐdr_ rhÞv$rs— &&38&&
ígp¡L$p\®— :— op_kdp_ `rhÓ Al] L$ p„C _\u. `p¡s¡ ep¡N\u rkÙ \A¡gp¡ `yfyj s¡ (— op_— )
kde S> sp„ `p¡spdp„ âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— s`, Ýep_ rhN¡f¡ kp^_p¡dp„ L$ p¡C op_ kdp_ `rhÓ kp^_ _\u. kp„¿eê$ ` op_
`Z ep¡N\u rkÙ \A¡gp¡ `yfyj kde S> sp„ `p¡spdp„ âpàs L$ f¡ R> ¡. L$ p¡C A¡L$ gp kp„¿e_¡ âpàs
L$ f¡ R> ¡, L$ p¡C A¡L$ gp ep¡N_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡, `fÞsy kp„¿e A_¡ ep¡N _p A¡L$ p\®ê$ ` Ap op_
âpàs \hy„ L$ qW$ _ R> ¡.
rhi¡j— :— op__¡ `rhÓ dp_hpdp„ Apìey R> ¡. A¡\u A¡hp¡ A\® _\u \sp¡ L¡$ gp¡L$ kçbÞû
ìehlpfhpmy„ op_ `rhÓ R> ¡. Ap âL$ pf_y„ op_ sp¡ L$ p¡C `Z Æh_u A^p¡Nrs S> L$ f¡ R> ¡.
spÐè® L¡$ hpk_pdp„ bÙ _¡ bÙ S> fpM¡ R> ¡.
kdcphhpmy„ op_ A¡V$ g¡ b°ûop_ A\hp îuhpkyv¡$ h rkhpe buSy> „ L$ p„C _\u A¡
âL$ pf_y„ op_. Ap op_ S> ¡ dpN£ s¥epf \pe A¡ dpN®_¡ ep¡N _pd_u k„op A`pe R> ¡. Ap
âL$ pf_p ep¡N_y„ L¡$ V$ gpe L$ pm kyû k¡h_ L$ fhp\u `fpNrs A\hp `fdop_ A\hp DÐL©$ óV$
op_ âpàs \pe R> ¡. ArhÛp, âL©$ rs, Aop_ Ap ÓZ dpep_p kçbÞ^¡ `p¡s— -— `p¡sp_p„
r_fpmp„ L$ pe® bÅh¡ R> ¡. A¡L$ Æh_u kp\¡ ArhÛp A_¡ dpep _p¡ kçbÞ^ \pe R> ¡. Ap
[õ\rsdp„ Æh L$ d®`fpeZ b_¡ R> ¡. spÐè® L¡$ A¡_¡ Sy> v$ p— -— Sy> v$ p L$ d® L$ fhp_y„ d_ Ahpf— -
— _hpf \ep L$ f¡ R> ¡ A_¡ A¡ Üpfp gpc ip¡^hp_p¡ âeÐ_ L$ f¡ R> ¡.
âL©$ rs A¡ Æh_p¡ L$ p„CL$ d|mcph S> Zpe R> ¡ A_¡ A¡ d|mcph_p rlkpb¡ A¡_u
âh©rÑ Qpgy fl¡ R> ¡. dpep_p¡ A¡_u kp\¡ kçbÞ^ \pe R> ¡. s¡ L$ p„CL$ Sy> v$ p— -— Sy> v$ p â`ÊQ
bsph¡ R> ¡; `Z âh©rÑdp„ dpep L$ fsp„ L$ p„CL$ rhi¡j kpdÕe® S> Zpe R> ¡. A¡ L$ pfZ¡ A¡_u âh©rÑ
`p¡sp_u kpdpÞe [õ\rsdp„ S> Qpgy fl¡ R> ¡. L$ p¡C `Z rhi¡j `n A„NuL$ pf L$ fsp¡ _\u.
L$ p¡C A¡L$ Æh L¡$ hm Aop__y„ S> N°lZ L$ fu fl¡ R> ¡. A¡hp Æh `pk¡ spdkcph A\hp
S> X$ cph h^pf¡ R> ¡. Ap âL$ pf_p¡ byrÙ_p¡ S> X$ cph s¡_¡ iy„ L$ fhy„ A_¡ iy„ _ L$ fhy„ s¡_p¡ rhQpf
\hp v¡$ sp¡ _\u A¡V$ g¡ A¡_¡ `p¡sp_p rlsprls_u kdS> `X$ su _\u. Ap `qf[õ\rs Nçcuf R> ¡
L¡$ dL¡$ A¡ AÞ^L$ pfdp„ `X¡$ gu Ahõ\p S> cp¡Nh¡ R> ¡. A¡_u Aop_sp buÅ_¡ gpcL$ pfL$ \pe
R> ¡. Ap âL$ pf_u d|Y$ v$ ip rhjdsp_¡ S> s¥epf L$ f¡ R> ¡.
îÙphp_¹ gcs¡ op_„ sÐ`f: k„ e s¡ [ ÞÖe:— &
op_„ gåÝhp `fp„ ip[Þsd¹ ArQf¡Zpr^NÃR> rs— &&39&&
ígp¡L$p\®— :— îÙphp_¹, op_`fpeZ, A_¡ B[ÞÖep¡_¡ r_eddp„ fpM_pf op_ âpàs L$ f¡ R> ¡,
A_¡ op_ âpàs L$ fu \p¡X$ p kdedp„ `fp ip„rs `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— DÑd op__y„ v$ p_ L$ p¡_¡ L$ fhy„ s¡_u `funp L$ fhp Nyfy rióe_u îÙp Sy> A¡ R> ¡. s¡\u
îÙphp_¹ lp¡e s¡_¡ S> op_ âpàs \pe R> ¡. îÙphp_¹ op_`fpeZ A_¡ B[ÞÖep¡_p¡ k„ed
L$ f_pf `yfyj op_ âpàs L$ f¡ R> ¡. op_ âpàs \ep `R> u `fp ip[Þs A\hp rQÑ_u ip[Þs s¡
d¡mh¡ R> ¡.
rhi¡j— :— îÙp, k„L$ ë` A_¡ ^¥e® Ap ÓZ_u Mpk S> ê$ f R> ¡. Nyfyhp¼e, âdpZhp¼e A_¡
AÝepe 4 73
ipõÓhp¼edp„ îÙp Å¡CA¡. "k„L$ ë`' A¡V$ g¡ r_íQe— -— rhQpf. ^¥e®Üpfp Æh_p L$ p¡C `Z
L$ pe®dp„ Aphsu dyíL¡$ guAp¡ kl_ L$ fhp_u i[¼s L¡$ mhpe R> ¡. kl_i[¼s h^sp„ gpgQp¡ v|$ f \C
gp¡gy`sp OV¡$ R> ¡. gp¡gy`sp Ap¡R> u \sp„ `ÊQ op_¡[ÞÖe A_¡ `ÊQ L$ d£[ÞÖe `f L$ pby d|L$ u
iL$ pe R> ¡. Ap âL$ pf_p¡ L$ pby [õ\f \sp„ kd (— ip[Þs— ), v$ d, rsrsnp A_¡ D`frs âpàs
\pe R> ¡. Ap âL$ pf_u [õ\rs_¡ B[ÞÖeS> e L$ l¡hpe R> ¡. Aæepkdp„ `Z Ap âL$ pf_p S> e_u
Aphíe¼sp R> ¡. Ap [õ\rs ¾$ d¡¾$ d¡ op__¡ rkÙ L$ f¡ R> ¡ S> ¡\u `fd ip[Þs dm¡ R> ¡. kd— -
— ip[Þs (— rQÑ_u ip[Þs— ), v$ d— -— v$ d_ (— B[ÞÖep¡ `f L$ pby— ), rsrsnp— -— kpfpkpf_p¡ rhQpf
L$ fu kpf N°lZ L$ fhp_u i[¼s L¡$ mhhu. D`frs— -— kp„kpqfL$ `v$ p\p£dp„ ¼g¡icph S> DÐ`Þ_
\pe R> ¡ A¡d dp_u A¡ sfa_u (— kp„kpqfL$ `v$ p\p£ sfa_u— ) ddsp L$ pY$ u _pMhu.
AoíQpîv¹ $ v $ ^ p_íQ k„ i epÐdp rh_íers— &
_pe„ gp¡L$p¡@[õs _ `fp¡ _ kyM„ k„iepÐd_:— &&40&&
ígp¡L$p\®— :— Ao, îÙpfrls A_¡ k„iehpmp¡ rh_pi `pd¡ R> ¡. k„iehpmp_¡ Ap gp¡L$ `fgp¡L$
A\hp kyM_u âp[às \su _\u.
rhh¡Q_— :— îÙp rh_p op_ âpàs \sy„ _\u A¡d L$ üy„, s¡\u îÙpfrls lp¡e s¡ Ar^L$ pfu _\u
A¡d rkÙ \ey„. buÅ `Z A_r^L$ pfuAp¡ L$ p¡Z R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. Ao A¡V$ g¡ D`v¡$ i L$ f¡g A\®
`Z S> ¡ ÅZsp¡ _ lp¡e s¡ Aop_u `Z Ar^L$ pfu _\u. op_ lp¡e sp¡ `Z îÙp _ lp¡e s¡
`Z Ar^L$ pfu _\u. k„iehpmp¡ lp¡e s¡ `Z Ar^L$ pfu _\u. k„iehpmp_¡ L$ p¡C `Z âL$ pf_p¡
r_íQe \sp¡ _rl lp¡hp\u s¡ op__p¡ A_r^L$ pfu S> R> ¡. s¡_¡ Apgp¡L$ — -— `fgp¡L$ A\hp kyM
âpàs \sy„ _\u. s¡\u k„iehpmp _rl \sp„ r_íQepÐdL$ byrÙ fpMhu DrQs R> ¡.
ep¡ N k„ Þ eõsL$ dp® Z „ op_k„ r R> Þ_k„ i ed¹ — &
ApÐdhÞs„ _ L$dp®rZ r_bÝ_[Þs ^_ÊS> e— !— &&41&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ^_ÊS> e— ! ep¡N\u S> ¡Z¡ L$ d®_p¡ ÐepN L$ f¡gp¡ R> ¡, op_\u S> ¡_p k„iep¡ R> ¡v$ pC
NA¡gp R> ¡ s¡hp ApÐdhp_¹_¡ L$ d® bÞ^_ L$ fsp„ _\u.
rhh¡Q_— :— kp„¿e A_¡ ep¡N Dce_p A¡L$ p\®dp„ S> ¡ sÐ`f lp¡e s¡_¡ L$ d® bÞ^_ \sy„ _\u A¡d
L$ l¡ R> ¡. blpf\u r¾$ ep L$ fsp¡ lp¡e R> sp„ `pR> m ep¡N_y„ hZ®_ L$ ey¯ s¡hp ep¡N\u r¾$ ep_u rkrÙ
A\hp ArkrÙ Dcedp„ kdp_ rQÑ fpMu AÞv$ f\u S> ¡Z¡ L$ d®_p¡ ÐepN L$ f¡gp¡ R> ¡ A\p®s¹
AÞv$ f\u S> ¡_¡ L$ d®_p¡ L$ p„C `Z kçbÞ^ _\u, A_¡ kp„¿e op_\u S> ¡_p kh® k„iep¡ R> ¡v$ pC
Nep R> ¡ A_¡ s¡\u ApÐdp A\hp A_pÐdp kçbÞû kh® k„iep¡ v|$ f \hp\u S> ¡_¡ A_pÐdp_y„
Aë` `Z Arcdp_ _\u A_¡ S> ¡ dpÓ ApÐdhp_¹ S> R> ¡ s¡hp `yfyj_¡ s¡ S> ¡ L$ d® L$ f¡ s¡
bÞ^_ L$ fsp„ _\u.
sõdpv¹$ Aop_kçc|s„ ùÐõ\„ op_prk_pÐd_:— &
rR> Òh¥_„ k„ie„ ep¡Nd¹ AprsóW$p¡rÑóW$ cpfs— !— &&42&&
ígp¡L$p\®— :— s¡\u l¡ cpfs— ! DW$ A_¡ Aop_\u DÐ`Þ_ \e¡gp, ùv$ edp„ fl¡gp spfp Ap
k„ie_¡ op_ê$ ù sghpf\u R> ¡v$ u_¡ ep¡N L$ f.
rhh¡Q_— :— s¡\u l¡ cpfs— ! sy„ DW$ , kp„¿e byrÙ âdpZ¡ A_pÐdê$ ` k„ie_¡ op_ê$ ù Ark\u
74 AÝepe 4
R> ¡v$ u ep¡N L$ f. spfp nrÓe_p L$ d®eyÙdpV¡$ s¥epf \p.
rhi¡j— :— Ap ígp¡L$ dp„ Æh_¡ L$ s®ìe`fpeZ \hp_p¡ D`v¡$ i Ap`¡ R> ¡. Æh_p¡ ^d® sp¡ dpÓ
L$ s®ìe— -— L$ d® L$ ep® S> L$ fhp„ A_¡ s¡ afS> ê$ `¡ S> L$ fhp„. s¡dp„ am_u Apip fpMhu _rl. am_u
ApipA¡ L$ f¡gp„ L$ d® hpk_pAp¡_¡ Dcu L$ f¡ R> ¡ L$ p¡C `Z âL$ pf_u Apip rh_p L$ f¡gp„ L$ d® byrÙ_y„
kdÐh fpMu b°û kp\¡ kçbÞ^ fpMhpdp„ klpeL$ \pe R> ¡.
Æh_p¡ rdÓ AÞsep®du— -— ApÐdp R> ¡. A¡_u v$ p¡fhZu\u Æh `p¡sp_p L$ pe®dp„ âh©Ñ
\pe sp¡ L$ p¡C `Z Ås_p k„ie Dcp \sp _\u. k„ie dpÓ Aop_\u Dcp \pe R> ¡. A¡
L$ pfZ¡ Ap ígp¡L$ dp„ L$ l¡ R> ¡ L¡$ sy k„ie— -— Aop__¡ R> p¡X$ u v$ C spfp eyÙL$ pe®dp„ âh©Ñ \p. Apd
L$ fhp\u sy spfu L$ urs® kpQhi¡ A_¡ r_ó`p` fl¡i¡; rhi¡jdp„ sy op_r_óW$ \i¡ A_¡ b°û kp\¡
A¡L$ cph_¡ `Z `pdi¡.
Brs îudÑhv¹$Nuspky D`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "L$d®b°ûp`®Zep¡Np¡' _pd
Qsy\p£@Ýepe:— &&4&&
AÝepe 4 75
&& AÝepe 5 &&
L$d®k„Þepkep¡N
`p¡sp_y„ L$ d® blpf\u L$ fhy„ `fÞsy agdp„ Apk[¼s _ fpMhu s¡dS> L$ p¡C fus¡
AÞv$ f\u L$ d®_p¡ kçbÞ^ _ fpMhp¡ A¡ kp„¿e A_¡ ep¡N Dce_p¡ A¡L$ p\® R> ¡ A¡d `pR> m
Qsy\® AÝepedp„ kpfu fus¡ ârs`pv$ _ L$ ey¯, s¡ _rl kdS> hp\u ASy> ®_ `y_: `p¡sp_p î¡e
k„b„û âí_ L$ f¡ R> ¡.
ASy> ®_ DhpQ
k„ Þ epk„ L$ d ® Z p„ L© $ ó Z— ! `y _ ep£ N „ Q i„ k rk— &
eÃR²> ¡e A¡sep¡f¡L„$ sÞd¡ b°|rl kyr_[íQsd¹— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L©$ óZ— ! k„Þepk_p¡ A_¡ `y_: ep¡N_p¡ D`v¡$ i L$ fp¡ R> p¡. Ap b¡dp„\u S> ¡ A¡L$ î¡e:
lp¡e s¡ kpfu fus¡ r_íQe L$ fu d_¡ L$ lp¡.
rhh¡Q_— :— L$ d®_p k„Þepk A\hp ÐepN _p¡ Ap` D`v¡$ i L$ fp¡ R> p¡, hmu L$ d®ep¡N_p¡ `Z D`v¡$ i
L$ fp¡ R> p¡. L$ d®ep¡N ApQf¡ A\hp L$ d® L$ f¡ s¡_p\u L$ d®_p¡ kçbÞ^ sÅe _rl, s¡\u k„Þepk \C
iL¡$ _rl. L$ d®_p¡ kçbÞ^ sÆ k„Þepk fpM¡ sp¡ L$ d®ep¡N \C iL¡$ _rl. L$ d®k„Þepk A_¡
L$ d®ep¡N Aphu fus¡ `fõ`f rhfyÙ õhê$ `hpmp lp¡hp\u A¡L$ S> dpZk A¡L$ S> hMs¡ Dce
L$ fu iL¡$ _rl. s¡\u b¡dp„\u S> ¡ A¡L$ î¡eõL$ f lp¡e s¡_p¡ d_¡ kpfu fus¡ r_íQe L$ fu Ap`
D`v¡$ i L$ fp¡.
îucNhp_¹ DhpQ
k„ Þ epk: L$ d® e p¡ N íQ r_:î¡ e kL$ fphy c p¥ — &
sep¡õsy L$ d®k„Þepkps¹ L$ d®ep¡Np¡ rhrióes¡— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— k„Þepk A_¡ L$ d®ep¡N Dce r_:î¡eõL$ f R> ¡, `Z s¡ b¡dp„ L$ d®k„Þepk L$ fsp„
L$ d®ep¡N h^pf¡ kpfp¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— kp„¿e_p¡ L$ d®k„Þepk A_¡ L$ d®ep¡N Dce î¡eõL$ f R> ¡. Dce dy¿e kp^_ R> ¡ A_¡
õhsÞÓsp\u `yfyjp\®_p kp^_ R> ¡. Ap b¡dp„\u L$ p¡C A¡L$ buÅ_y„ A„N _\u. Ap b¡dp„\u
lfL$ p¡C A¡L$ _y„ ApQfZ L$ f¡ s¡_¡ dp¡nê$ ` î¡e: âpàs \pe R> ¡. s\pr` k„Þepk L$ fsp„ L$ d®ep¡N
h^pf¡ kpfp¡ R> ¡. k„Þepkdp„ blpf\u `Z kh® L$ d®_p¡ ÐepN L$ fhp_p¡ R> ¡. L$ d®ep¡Ndp„ blpf\u
L$ d®_p¡ ÐepN _ L$ fsp„ dpÓ d_\u S> ÐepN L$ fhp_p¡ R> ¡. L$ d®ep¡N k„Þepk L$ fsp„ DÑd R> ¡,
L$ pfZ L¡$ sÒhop_uAp¡ `Z gp¡L$ p_yN°l dpV¡$ L$ d® L$ f¡ R> ¡. s¡\u d_\u S> L$ d®_p¡ ÐepN L$ fhp¡ A_¡
blpf\u ÐepN _ L$ fsp„ L$ d® L$ fhy„ A¡ spf¡ dpV¡$ `Z DÑd R> ¡.
o¡e: k r_Ðek„Þepku ep¡ _ Ü¡[óV$ _ L$p„nrs— &
r_Ü®Þv¹$h$p¡ rl dlpbplp¡— ! kyM„ bÞ^ps¹ âdyÃes¡— &&3&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ dlpbplp¡— ! S> ¡ Ü¡j L$ fsp¡ _\u A_¡ BÃR> p fpMsp¡ _\u s¡_¡ r_Ðek„Þepku
ÅZhp¡, L$ pfZ L¡$ ÜÞv¹$ h$ frls s¡ kl¡gpC\u bÞ^_dp„\u dy¼s \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— ep¡NdpN® âdpZ¡ L$ d® L$ fsp¡ lp¡e sp¡ `Z Ü¡j L$ fsp¡ _ lp¡e, BÃR> p fpMsp¡ _ lp¡e
76 AÝepe 5
A_¡ ÜÞv¹$ h$ frls lp¡e s¡ r_Ðek„Þepku S> R> ¡. S> ¡ Ü¡j L$ fsp¡ _ lp¡e, L$ d®ag_u BÃR> p fpMsp¡
_ lp¡e, A_¡ gpc A_¡ lpr_, S> e A_¡ `fpS> e rhN¡f¡ ÜÞv¹$ h$ p¡\u frls lp¡e, s¡Z¡
ÜÞv¹$ h$ _p¡ ÐepN L$ f¡gp¡ lp¡hp\u s¡ r_Ðe k„Þepku S> R> ¡. s¡ b„^dp„\u kl¡gpC\u dy¼s \pe R> ¡.
sy„ dlpbplzhpmp¡ lp¡hp\u spf¡ `Z A¡dS> L$ fhy„ DrQs R> ¡.
kp„¿e-ep¡Np¥ `©\N¹ bpgp: âhv$[Þs _ `[ÎX$sp:— &
A¡L$dàep[õ\s: kçeN¹ Dcep¡f¹ rhÞv$s¡ agd¹— &&4&&
ígp¡L$p\®— :— kp„¿e A_¡ ep¡N _¡ bpgL$ p¡ Sy> v$ p„ L$ l¡ R> ¡, `[ÎX$ sp¡ L$ l¡sp _\u. A¡L$ _¡ `Z kpfu
fus¡ ApQfhp\u Dce_y„ ag âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— kp„¿e A_¡ ep¡N rcÞ_— -— rcÞ_ ipõÓ lp¡hp R> sp„ s¡d_p¡ A¡L$ S> A\® L¡$ d L$ lp¡
R> p¡— ? A¡hu i„L$ p \pe, s¡ dpV¡$ Dce ipõÓp¡ `Z A¡L$ S> ag âpàs L$ fph_pf lp¡hp\u s\p
s¡Ap¡_p¡ A¡L$ S> A\® lp¡hp\u Dce ipõÓp¡ A¡L$ S> R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. kp„¿edp„ L$ d®_p¡ ÐepN
L$ fhp_p¡ R> ¡ A_¡ ep¡Ndp„ L$ d® L$ fhp_p„ R> ¡, A¡hp¡ c¡v$ lp¡hp R> sp„ ep¡Ndp„ `Z gpc A_¡ lpr_,
S> e A_¡ `fpS> e rhN¡f¡ ÜÞÜ_p¡ ÐepN L$ fu_¡ AÞv$ f\u L$ d® kp\¡ L„$ C `Z kçbÞ^ fp¿ep
rh_p L$ d® L$ fhp_p„ lp¡hp\u Dce_p¡ A¡L$ S> A\® R> ¡. s¡\u bpgL$ A\hp d|M® S> kp„¿e A_¡
ep¡N _¡ Sy> v$ p„ L$ l¡ R> ¡, `[ÎX$ sp¡ Sy> v$ p„ L$ l¡sp _\u. Ap b¡dp„\u A¡L$ _y„ `Z ApQfZ L$ fhp\u
kpfu fus¡ ag_u âp[às \pe R> ¡.
es¹ kp„¿e¥: âpàes¡ õ\p_„ sv¹$ ep¡N¥fr` Nçes¡— &
A¡L„$ kp„¿e„ Q ep¡N„ Q e: `íers k `íers— &&5&&
ígp¡L$p\®— :— kp„¿ep¡_¡ S> ¡ õ\p_ âpàs \pe R> ¡ s¡ ep¡Np¡\u `Z âpàs \pe R> ¡. S> ¡ kp„¿e A_¡
ep¡N _¡ A¡L$ ÅZ¡ R> ¡ s¡ Mfy„ ÅZ¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— kp„¿e furs\u L$ d®_p¡ ÐepN L$ f_pf_¡ S> ¡ dp¡nê$ ù õ\p_ âpàs \pe R> ¡ s¡ S> õ\p_
ep¡N_y„ ApQfZ L$ f_pfpAp¡_¡ `Z âpàs \pe R> ¡. kp„¿e A_¡ ep¡N Dce õhsÞÓsp\u s¡ S>
ag Ap`_pf lp¡hp\u A¡L$ S> R> ¡. A¡L$ S> ag Ap`_pf kp„¿e A_¡ ep¡N _¡ S> ¡ A¡L$ S> ÅZ¡
R> ¡ s¡ kÐe ÅZ¡ R> ¡.
k„Þepkõsy dlpbplp¡ vy$:Mpd¹ Apàsyd¹ Aep¡Ns:— &
ep¡Ney¼sp¡ dyr_f¹ b°û _ rQf¡Zpr^NÃR> rs— &&6&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ dlpbplp¡— ! ep¡N rh_p k„Þepk âpàs L$ fhp¡ blz L$ qW$ _ R> ¡, `fÞsy ep¡Ney¼s dyr_
Aë` kdedp„ b°û âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— kp„¿e\u rkÙ \sy„ L$ pe® k„Þepk rh_p ep¡N\u \C iL¡$ R> ¡, `fÞsy ep¡N rh_p
k„Þepku_u rkrÙ \su _\u A¡d L$ l¡ R> ¡. ep¡N rh_p k„Þepk âpàs L$ fhp¡ A¡ blz L$ qW$ _ R> ¡.
L$ pe®_u rkrÙ A_¡ ArkrÙ dp„ kdp_ fl¡hy„ s¡ ep¡N. Ap ep¡N_y„ ApQfZ L$ ep® rh_p k„Þepk
âpàs \hp¡ L$ qW$ _ R> ¡, L$ pfZ L¡$ blpf\u `Z S> ¡ L$ d® L$ fsp¡ S> _ lp¡e s¡ L$ p¡_p¡ k„Þepk A\hp
ÐepN L$ f¡— ? S> ¡ L$ d® L$ f¡gp„ _\u s¡_p¡ ÐepN L$ f¡ A¡d L$ lu iL$ pe _rl, L$ pfZ L¡$ , _rl L$ f¡gp„_p¡
ÐepN õhs: R> ¡ S> , sp¡ k„Þepku_¡ ÐepN L$ fhp_y„ iy„— ? s¡\u ep¡N rh_p k„Þepk âpàs \hp¡
blz L$ qW$ _ R> ¡, `fÞsy ep¡Ney¼s kp„¿e ApQf_pf dyr_-k„Þepku Aë` kdedp„ S> b°û
AÝepe 5 77
ep¡Ney¼sp¡ rhiyÙpÐdp rhrS> spÐdp rS> s¡[ÞÖe:— &
kh®c|spÐdc|spÐdp Ly$ h®Þ_r` _ rgàes¡— &&7&&
ígp¡L$p\®— :— ep¡Ney¼s, rhiyÙ AÞs:L$ fZhpmp¡, S> ¡Z¡ d__¡ Æs¡gy„ R> ¡, S> ¡Z¡ B[ÞÖep¡_¡
Æs¡gu R> ¡ A_¡ S> ¡_p¡ ApÐdp âpZudpÓ_p ApÐdpê$ ` R> ¡ s¡ L$ d® L$ fhp R> sp„ g¡`psp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— Al]\u ÓZ ïgp¡L$ \u ep¡Nu_p õhê$ `_y„ hZ®_ L$ f¡ R> ¡. ep¡N ApQf_pf, iyÙ
AÞs:L$ fZhpmp¡, d_ A_¡ B[ÞÖep¡_¡ S> ¡Z¡ Æs¡gu R> ¡ s¡hp¡ A_¡ S> ¡_p¡ ApÐdp âpZudpÓ_p
ApÐdpê$ ` R> ¡ A\p®s¹ S> ¡ âpZudpÓ_p ApÐdp_¡ `p¡sp_p ApÐdpê$ ` ÅZ¡ R> ¡ s¡hp¡ ep¡Nu L$ d®
L$ fhp„ R> sp„ L$ d®\u g¡`psp¡ _\u.
_¥h qL$ [ÊQs¹ L$ fp¡durs ey¼sp¡ dÞe¡s sÒhrhs¹— &
`íe_¹— i©Îh_¹— õ`©i_¹— rS> O°_¹ Aí__¹— NÃR> _¹— õh`_¹— íhk_¹&&8&&
âg`_¹ rhk©S> _¹ N©ª_¹ D[Þdj_¹ r_rdjÞ_r`— &
B[ÞÖepZu[ÞÖep\£jy hs®Þs Brs ^pfe_¹— &&9&&
ígp¡L$p\®— :— Å¡sp„, kp„cmsp„, õì® L$ fsp„, k|„Osp„, Mpsp„, S> sp„, JOsp, íhpk g¡sp„,
bp¡gsp„, Ap`sp, g¡sp„, Ap„M DOpX$ sp„ A\hp d]Qsp `Z ""B[ÞÖep¡ B[ÞÖep¡_p A\p£dp„
âhs£ R> ¡'' A¡d ^pfZp fpMu_¡ ""lz„ L$ p¡C L$ fsp¡ S> _\u'' A¡d sÒh ÅZ_pf ep¡Nu dp_¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Nep ígp¡L$ dp„ L$ d® L$ fhp R> sp„ ep¡Nu L$ d®\u g¡`psp¡ _\u A¡d L$ üy„, A¡ r_es
aghpmp L$ d®_y„ ag Ahíe âpàs \hy„ Å¡CA¡ A¡ rkÙpÞs\u rhfyÙ lp¡hp\u DrQs _\u,
A¡hu i„L$ p \pe s¡ v|$ f L$ f¡ R> ¡. Å¡sp„\u Apfçcu Ap„M d]Qsp„ kyû d_ A_¡ B[ÞÖep¡_p
rcÞ_-rcÞ_ ìep`pf hZ®ìep s¡ kh® ìep`pf L$ fhp R> sp„ ""lz„ L$ sp® Ry> „'' A¡hy„ Arcdp_ _rl
lp¡hp\u, âÐeys ""B[ÞÖep¡ B[ÞÖep¡_p L$ pep£dp„ âhs£ R> ¡, lz„ L$ sp® _\u'' A¡hu âsurs lp¡hp\u,
L$ s©®`Zp_y„ Aë` `Z Arcdp_ _rl lp¡hp\u, s\p gpc A_¡ lpr_, S> e A_¡ `fpS> e
rhN¡f¡ ÜÞÜ\u frls lp¡hp\u, kh® L$ d® L$ fhp R> sp„ L$ d®_y„ bÞ^_ _ \pe A¡dp„ L$ p„C rhfp¡^
_\u. Aphp `yfyj_¡ L$ d®bÞ^_ _rl lp¡hp\u s¡ L¡$ hg kp„¿edpN}e dyr_ R> ¡ A¡d dp_hp_y„
_\u, `fÞsy s¡ L$ d® L$ fsp¡ lp¡hp\u ep¡NdpN}e sÒhh¡Ñp S> R> ¡ A¡d _uQ¡_p ígp¡L$ \u rhi¡j
õ`óV$ L$ f¡ R> ¡.
b°ûÎep^pe L$ dp®rZ k„N„ Ðe¼Ðhp L$ fp¡rs e:— &
rgàes¡ _ k `p`¡_ `Ú`Ód¹ Bhpçckp— &&10&&
ígp¡L$p\®— :— b°ûdp„ L$ dp£_y„ A_ykÞ^p_ L$ fu, k„N sÆ S> ¡ L$ d® L$ f¡ R> ¡ s¡ S> g\u S> ¡d L$ dg `Ó
g¡`psy„ _\u s¡d `p`\u g¡`psp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— b°û A¡V$ g¡ D`f b°ûeo_y„ hZ®_ Qsy\® AÝepedp„ L$ ey¯ s¡hp b°ûeo_p¡ rhje.
s¡dp„ `p¡sp\u \sp„ kh® L$ d®_y„ A_ykÞ^p_ fpMu, L$ d®dp„ ag_u BÃR> p A\hp ddsp_p¡ ÐepN
L$ fu S> ¡ ep¡Nu L$ d® L$ f¡ R> ¡ s¡ `p`\u g¡`psp¡ _\u. S> ¡d L$ dg`Ó S> gdp„ fl¡hp R> sp„ s¡_p\u
g¡`psy„ _\u s¡d ep¡N L$ d®_p bÞ^_\u g¡`psp¡ _\u.
ígp¡L$ 8 \u 10 _y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 1&1&1 D`f_p„ AÏcpóedp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
78 AÝepe 5
L$ p e¡ _ d_kp by Ù ép L¡ $ h g¥ : B[ÞÖe¥ f r`— &
ep¡rN_: L$d® Ly$h®[Þs k„N„ Ðe¼ÐhpÐdiyÙe¡— &&11&&
ígp¡L$p\®— :— L$ pep\u, d_\u, byrÙ\u A_¡ dpÓ B[ÞÖep¡\u `Z ep¡NuAp¡ rQÑ_u iyrÙ dpV¡$
k„N sÆ L$ d® L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Apk_ rhN¡f¡ L$ d® L$ pep\u, Ýep_ rhN¡f¡ d_\u, sÒhr_íQe rhN¡f¡ byrÙ\u A_¡
îhZ-v$ i®_-L$ us®_ rhN¡f¡ L$ dp£ Apk[¼s frls B[ÞÖep¡\u _pfv$ pqv$ L$ ep¡NuAp¡ L$ f¡ R> ¡. ApÐdp
A¡V$ g¡ d__u iyrÙ A¡V$ g¡ kd`ZpdpV¡$ ep¡NuAp¡ Aphu fus¡ Apk[¼s sÆ L$ d® L$ f¡ R> ¡. s¡\u
S> ¡ kp„¿eds_¡ A_ykf_pfp R> ¡ s¡Ap¡ L$ d®ÐepN_¡ S> rkÙpÞs dp_¡ R> ¡ A_¡ S> ¡ ep¡NdpN®_¡
A_ykf_pfp R> ¡ s¡Ap¡ L$ d® L$ fhy„ A¡_¡ S> rkÙpÞs dp_¡ R> ¡. Arl v$ ip®h¡g kv$ pQpf\u `Z L$ d®
L$ s®ìe R> ¡.
ey¼s: L$d®ag„ Ðe¼Ðhp ip[Þsd¹ Apà_p¡rs _¥[óW$L$ud¹— &
Aey¼s: L$ pdL$ pf¡Z ag¡ k¼sp¡ r_bÝes¡— &&12&&
ígp¡L$p\®— :— ep¡N ey¼s d_yóe L$ d®_p„ ag sÆ _¥[óW$ L$ u ip[Þs âpàs L$ f¡ R> ¡. Aey¼s d_yóe
agdp„ Apk¼s lp¡C L$ pd_p\u b„^pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— ep¡N âdpZ¡ L$ d® L$ fhp\u _¥[óW$ L$ ip[Þs A\hp dp¡n âpàs \pe R> ¡, `fÞsy s¡\u
rh`fus fus¡ agdp„ Apk¼s flu L$ d® L$ fhp\u b„^ âpàs \pe R> ¡.
kh® L $ d p® r Z d_kp k„ Þ eõepõs¡ ky M „ hiu— &
_hÜpf¡ `yf¡ v¡$ lu _¥h Ly$ h®_¹ _ L$ pfe_¹— &&13&&
ígp¡L$p\®— :— B[ÞÖep¡_¡ hi fpM_pf v¡$ lu kh® L$ d®_p¡ d_\u ÐepN L$ fu _hÜpfhpmp `yfdp„ L$ p„C
_rl L$ fsp„ A_¡ _rl L$ fphsp„ kyMdp„ fl¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— ep¡Ndp„ d_\u L$ d®_p¡ ÐepN L$ fu blpf\u L$ d® L$ fhp_p„ R> ¡. s¡\u ep¡N\u kd \A¡gp
d_hX¡$ kh® L$ d®_p¡ ÐepN L$ fu ep¡Nu kyMdp„ fl¡ R> ¡. Ap _hÜpfhpmp `yfdp„ A¡V$ g¡ ifufdp„ s¡
L$ p„C L$ fsp¡ _\u, L$ pfZ L¡$ d_\u kh® L$ d®_p¡ s¡Z¡ ÐepN L$ f¡gp¡ R> ¡, s¡dS> B[ÞÖep¡ `pk¡ `Z s¡
L$ p„C L$ fphsp¡ _\u.
rhi¡j— :— S> ¡ L$ d® L$ fhpdp„ Aph¡ s¡ kdõs v¡$ h_p Ar^`rs v¡$ h (— b°û— )_¡ A`®Z L$ fhp_u S> ê$ f
R> ¡. L$ dp®„N v¡$ h_¡ L$ d® A`®Z \sp„ am hpk_pde \i¡ A_¡ b°û_¡ A`®Z \sp„ op_de \i¡.
hpk_pde L$ d® afu\u k„kpf Ecp¡ L$ fi¡ A_¡ op_de L$ d® dp¡n_¡ âpàs L$ fphi¡. kp„¿e_p
ds¡ `Z S> ¡ op_ âpàs L$ fhp_y„ R> ¡ s¡ r_g£` cph_pde R> ¡. L$ d®ep¡NÜpfp R> ¡hV¡$ âpàs L$ fhp_p¡
dp¡n op_dp„ `qfkdpàs \pe R> ¡. Ap bÞ_¡\u Æh `p¡sp_p¡ Al„cph R> p¡X$ u v¡$ R> ¡ A_¡
b°ûcph s¥epf L$ f¡ R> ¡.
_ L$ s©®Ðh„ _ L$ dp®rZ gp¡L$ õe k©S> rs âcy:— &
_ L$ d ® a gk„ e p¡ N „ õhcphõsy âhs® s ¡ — &&14&&
ígp¡L$p\®— :— âcy gp¡L$ _p L$ s©®`Zp_¡ A\hp L$ dp£_¡ A\hp L$ d®ag_p k„ep¡N_¡ kS> ®sp _\u,
`fÞsy õhcph âhs£ R> ¡.
rhh¡Q_— :— âcy-Cíhf âpL©$ s ifuf_p Arcdp_hpmp gp¡L$ _p L$ sp®`Zp_¡ A\hp L$ dp£_¡ s¡dS>
AÝepe 5 79
L$ d®ag_p k„ep¡N_¡ kS> ®sp _\u, `fÞsy gp¡L$ _p¡ õhcph S> A¡hp¡ R> ¡ L¡$ s¡ ""lz„ L$ sp® Ry> „'' A¡hy„
Arcdp_ ^fph¡ R> ¡, L$ dp£dp„ dÃep fl¡ R> ¡ A_¡ L$ d®ag_u Arcgpjp fpM¡ R> ¡.
rhi¡j— :— âcy `Z R> ¡ A_¡ âL©$ rs(— õhcph— ) `Z R> ¡. Ap bÞ_¡ Sy> v$ p„-Sy> v$ p„ L$ pd L$ fsp„
S> Zpe R> ¡. Aphp¡ âL$ pf ¼ep„ kyû b_u fl¡ R> ¡ A¡V$ gy„ S> Ap`Z¡ s`pkhp_u S> ê$ f R> ¡. Äep„
kyû Æhdp„ lz„`Ï„ rhi¡j âdpZdp„ âh©Ñ \pe R> ¡ Ðep„ kyû õhcph A_¡ âcy r_fr_fpmp
fl¡ R> ¡.
_pv$ Ñ¡ L$ õerQs¹ `p`„ _ Q¥h kyL ©$ s „ rhcy:— &
Aop_¡_ph©s„ op_„ s¡_ dyü[Þs S> Þsh:— &&15&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy S> ¡Ap¡_y„ s¡ Aop_ op_\u _pi `pçey„ R> ¡ s¡Ap¡_y„ s¡ ApÐdop_ k|e® `¡W¡$
`fb°û_¡ âL$ pi¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— cNhp_¹ S> ¡d_¡ ApÐdrhÛp_y„ v$ p_ L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡_¡ s¡hp¡ dp¡l \sp¡ _\u. S> ¡
cNhp_¹_p L©$ `p`pÓ R> ¡ A\hp S> ¡Ap¡ kp^_hX¡$ cNhp_¹_¡ âkÞ_ L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡_y„ õhê$ `pop_
cNhp_¡ Ap`¡gp ApÐdop_\u _pi `pd¡ R> ¡, A_¡ cNhp_¡ Ap`¡gy„ ApÐdop_ S> ¡d k|e® kh®
hõsyAp¡_p¡ âL$ pi L$ f¡ R> ¡ s¡d `f_¡ A¡V$ g¡ ""b°û ÅZ_pf_¡ `f_u âp[às \pe R> ¡'' A¡
îyrsdp„ L$ l¡gp `fb°û_¡ âL$ pi¡ R> ¡. Ap op_ cNhp_¡ Ap`¡gy„ lp¡hp\u s¡ `p¡s¡ S> `fb°û_¡
âL$ pi¡ R> ¡. `fb°û_p¡ âL$ pi \hpdp„ Ap op_ dpÓ L$ fZê$ ` _\u, `fÞsy L$ s©® R> ¡.
sv¹$ byÙek¹ sv$ pÐdp_: s[Þ_óW$ p: sÐ`fpeZp:— &
NÃR> º Ð e`y _ fph© t Ñ op_r_^| ® s L$ ë djp:— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— s¡dp„ byrÙhpmp, s¡dp„ rQÑhpmp, s¡dp„ r_óW$ phpmp, s¡_¡ `fpeZ, op_\u
^p¡hpA¡g `p`hpmp A`y_fph©rÑ âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Aphp op_hpmp_¡ dy[¼s âpàs \pe R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. "s¡dp„' A¡V$ g¡ `fb°ûdp„
byrÙhpmp, `fb°ûdp„ rQÑhpmp, `fb°ûdp„ r_óW$ p A\hp cphhpmp, `fb°û `fpeZ
`yfyjp¡_p `p` s¡_p„ op_\u ^p¡hpC Åe R> ¡, A_¡ s¡Ap¡ A`y_fph©rÑ A¡V$ g¡ dp¡n âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhÛp-rh_ekç`Þ_¡ b° p ûZ¡ Nrh l[õsr_— &
iyr_ Q¥h íh`pL¡$ Q `[ÎX$sp: kdv$ri®_:— &&18&&
ígp¡L$p\®— :— rhÛp A_¡ rh_e kç`Þ_ b°pûZ, Npe, lp\u, Ly$ sfp s¡dS> QpÎX$ pg ârs
`[ÎX$ sp¡ kdv$ i} lp¡e R> ¡.
rhh¡Q_— :— s¡ op_uAp¡ L¡$ hp lp¡e R> ¡ s¡d S> Zphhp s¡Ap¡_y„ gnZ L$ l¡ R> ¡. b°pûZ rhN¡f¡ rhjd
`v$ p\p£dp„ `Z A¡L$ S> b°û_¡ s¡Ap¡ Sy> A¡ R> ¡ A_¡ s¡\u kh® `v$ p\p£ ârs kdv$ i} lp¡e R> ¡.
îucpNhs¹ 1&18&45 D`f_p„ kybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„ R> ¡.
Bl¥h s¥rS> ®s: kNp£ e¡jp„ kpçe¡ [õ\s„ d_:— &
r_v$p£j„ rl kd„ b°û sõdpv¹$ b°ûrZ s¡ [õ\sp:— &&19&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡Ap¡_y„ d_ kpçedp„ fl¡gy„ R> ¡ s¡Ap¡A¡ Al] S> kN® Æs¡gp¡ R> ¡, L$ pfZ L¡$ b°û
r_v$ p£j A_¡ kd R> ¡. s¡\u s¡Ap¡ b°ûdp„ fl¡gp R> ¡.
rhh¡Q_— :— b°û kd R> ¡ s¡\u S> ¡— -— S> ¡ kd lp¡e s¡ b°ûê$ ` R> ¡ A¡d dp_hy„ Å¡CA¡. d_ `Z
80 AÝepe 5
Å¡ r_fp¡^\u kd \A¡gy„ lp¡e sp¡ b°ûê$ ` S> \pe R> ¡. s¡\u S> ¡Ap¡_y„ d_ kpçedp„ fl¡gy„ R> ¡
A¡V$ g¡ kd R> ¡ s¡Ap¡A¡ Al] S> "kN®' A¡V$ g¡ âhpldpN® Æs¡gp¡ R> ¡. b°û r_v$ p£j A_¡ kd
lp¡hp\u A_¡ s¡Ap¡_y„ d_ kd lp¡hp\u s¡Ap¡ b°ûdp„ S> fl¡gp R> ¡.
_ âùóe¡s¹ râe„ âpàe _p¡rÜS> ¡s¹ âpàe Qprâed¹— &
[õ\fbyrÙ: Akçd|Y$p¡ b°ûrhv¹$ b°ûrZ [õ\s:— &&20&&
ígp¡L$p\®— :— [õ\fbyrÙhpmp¡, dp¡lfrls, b°ûdp„ [õ\rshpmp¡, b°ûrhs¹ râe_¡ âpàs L$ fu
lfMpe _rl A_¡ Arâe_¡ âpàs L$ fu DÜ¡N L$ f¡ _rl.
rhh¡Q_— :— Aphp op_u_¡ `fdp_Þv$ _u âp[às L$ fph_pf gnZ Al]\u b¡ ígp¡L$ \u L$ l¡ R> ¡. s¡
[õ\f byrÙhpmp¡ lp¡e R> ¡. dp¡l Apkyfu lp¡hp\u s¡ dp¡lfrls lp¡e R> ¡. s¡ b°û ÅZ_pf A_¡
b°ûdp„ [õ\rshpmp¡ lp¡e R> ¡, s¡\u râe `v$ p\® âpàs L$ fhp\u lj® A\hp Arâe âpàs \hp\u
DÜ¡N s¡_¡ \sp¡ _\u.
bpüõì£óhk¼spÐdp rhÞv$ÐepÐdr_ es¹ kyMd¹— &
k b°ûep¡Ney¼spÐdp kyMd¹ Anèed¹ Aí_ys¡— &&21&&
ígp¡L$p\®— :— bpü õì®dp„ Apk[¼sfrls AÞs:L$ fZhpmp¡ ApÐdpdp„ S> ¡ kyM âpàs L$ f¡ R> ¡ s¡
Anèe kyM b°ûep¡Ndp„ ey¼s ApÐdphpmp¡ âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— blpf_p rhjep¡dp„ Apk[¼s _ lp¡e s¡_¡ ApÐdpdp„ S> ¡ kyM âpàs \pe R> ¡, s¡ S>
AM|V$ kyM b°ûep¡N\u b°û kp\¡ A¥¼e S> ¡_p ApÐdp_¡ âpàs \e¡gy„ lp¡e s¡ `Z cp¡Nh¡ R> ¡.
e¡ rl k„õì®Å cp¡Np vy$ :Mep¡_e A¡h s¡— &
ApÛÞshÞs: L$p¥Þs¡e _ s¡jy fds¡ by^:— &&22&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ p¥Þs¡e— ! k„õì®\u \sp„ cp¡Np¡ vy$ :M DÐ`Þ_ L$ fph_pf S> R> ¡, A_¡ Apqv$ s\p
AÞshpmp R> ¡. rhÜp_¹ s¡Ap¡dp„ fdZ L$ fsp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— "k„õì®' A¡V$ g¡ B[ÞÖep¡_p rhjep¡\u S> ¡ cp¡N DÐ`Þ_ \pe R> ¡ s¡ cp¡N Apqv$ A_¡
AÞshpmp R> ¡ A¡V$ g¡ r_Ðe _\u, A_¡ s¡\u s¡ vy$ :M S> DÐ`Þ_ L$ f_pf R> ¡. Apd lp¡hp\u
rhÜp_¹ Aphp cp¡Np¡dp„ fdsp¡ _\u. Aphp cp¡N rhÜp_¹ cp¡Nhsp¡ _\u s¡d cp¡Nhhp_u BÃR> p
`Z fpMsp¡ _\u.
i¼_p¡sul¥h e: kp¡Yy„$ âpL¹$ ifufrhdp¡nZps¹— &
L$pd-¾$p¡^p¡˜h„ h¡N„ k ey¼s: k kyMu _f:— &&23&&
ígp¡L$p\®— :— ifuf sS> sp„ `l¡gp Al] S> L$ pd A_¡ ¾$ p¡^ \u \sp h¡N_¡ kl_ L$ fhp_¡ S> ¡
i[¼sdp_ lp¡e R> ¡ s¡ S> `yfyj ey¼s A_¡ kyMu R> ¡.
rhh¡Q_— :— ep¡Nu_p¡ `yfyjp\® dp¡n S> R> ¡. dp¡n_p rhfp¡û kh® vy$ :M_¡ s¡ kl_ L$ f¡ Ðepf¡ S> s¡_¡
dp¡n âpàs \pe R> ¡. L$ pd A_¡ ¾$ p¡^ _p h¡N_¡ ifuf sS> sp„ `l¡gp„ kl_ L$ f¡, s¡ kl_ L$ fhp
`X¡$ sp¡ `Z dp¡n kp^_ L$ ep® rh_p _ fl¡, s¡ S> Mfp¡ ep¡Nu A_¡ kyMu R> ¡.
ep¡Þs: kyMp¡@Þsfpfpd: s\pÞsÄep£rsf¡h e:— &
k ep¡Nu b°ûr_hp®Z„ b°ûc|sp¡@r^NÃR> rs— &&24&&
AÝepe 5 81
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ AÞs: kyMhpmp¡, AÞs: Apfpdhpmp¡ A_¡ AÞs: Äep¡rs:hpmp¡ lp¡e s¡
b°ûc|s ep¡Nu b°û r_hp®Z âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— AÞsfpÐdpdp„ S> kyMu, AÞsfpÐdpdp„ fdZ L$ f_pf, A_¡ AÞsfpÐdpdp„
âL$ pihpmp¡ ep¡Nu lp¡e, s¡_¡ b°ûr_hp®Z A¡V$ g¡ dp¡n A\hp b°ûp_Þv$ _u âp[às \pe R> ¡.
dpÓ L$ pd ¾$ p¡^_p h¡N_¡ kl_ L$ fhp\u S> b°ûr_hp®Z âpàs \sy„ _\u, `fÞsy s¡ D`fpÞs
Al] L$ l¡gp NyZp¡_u `Z Aphíe¼sp R> ¡.
gcÞs¡ b° û r_hp® Z d¹ F> je: nuZL$ ë djp:— &
rR> Þ_Ü¥^p espÐdp_: kh®c|srls¡ fsp:— &&25&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡Ap¡_p `p` nuZ \e¡gp R> ¡, S> ¡Ap¡_p¡ Ü¥scph (— k„ie— ) v|$ f \A¡gp¡ R> ¡, S> ¡Ap¡_y„
AÞs:L$ fZ r_es R> ¡ A_¡ S> ¡Ap¡ âpZudpÓ_p rlsdp„ fdZ L$ f¡ R> ¡ s¡hp F> rjAp¡
b°ûr_hp®Z âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Al] kÐ`yfyjp¡_y„ ApQfZ âdpZ L$ l¡gy„ R> ¡, dÞÓ×óV$ p F> rjAp¡ S> ¡Ap¡_p `p`
nuZ \A¡gp„ R> ¡, S> ¡Ap¡_p k„iep¡ L$ `pC Nep R> ¡, A_¡ S> ¡Ap¡ âpZudpÓ_p rlsdp„ fdZ L$ ep®
L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡_¡ b°ûr_hp®Z A\hp b°ûp_Þv$ dm¡ R> ¡.
L$ pd¾$ p¡ ^ rhey ¼ sp_p„ esu_p„ esQ¡ s kpd¹ — &
Arcsp¡ b°ûr_hp®Z„ hs®s¡ rhqv$spÐd_pd¹— &&26&&
ígp¡L$p\®— :— L$ pd¾$ p¡^frls, rQÑ_¡ r_eddp„ fpM_pf, ApÐdp_¡ ÅZ_pf ersAp¡_¡ Arcs:
b°ûr_hp®Z R> ¡.
rhh¡Q_— :— L$ pd¾$ p¡^frls rhN¡f¡ NyZhpmp ersAp¡_¡ Arcs: A\p®s¹ Æhsp„ s¡dS> dfZ
`R> u b°ûp_Þv$ R> ¡ S> . s¡Ap¡_¡ Æhsp„ `Z b°ûr_hp®Z R> ¡ s¡\u b°ûr_hp®Z âpàs L$ fhpdpV¡$
v¡$ lpÞsf_u L$ p„C `Z Aphíe¼sp _\u.
õìp®_¹ L©$Ðhp brlbp®üp_¹ QnyíQ¥hpÞsf¡ c°yhp¡:— &
âpZp`p_p¥ kdp¥ L©$Ðhp _pkpæeÞsfQpqfZp¥— &&27&&
es¡[ÞÖe-d_p¡-byrÙ: dyr_f¹ dp¡n-`fpeZ:— &
rhNs¡ÃR> p-ce-¾$p¡^p¡ e: kv$p dy¼s A¡h k:— &&28&&
ígp¡L$p\®— :— bpü õìp£_¡ blpf fpMu_¡, Qny_¡ b¡ c°yLy$ qV$ _u dÝedp„ fpMu_¡, âpZ A_¡
A`p_ _¡ _prkL$ pdp„ afsp„ kdp_ fpMu S> ¡ dp¡n`fpeZ dyr_A¡ B[ÞÖep¡ d_ A_¡ byrÙ _¡
r_eddp„ fpM¡gp R> ¡ A_¡ S> ¡_u BÃR> p, ce A_¡ ¾$ p¡^ v|$ f \e¡gp R> ¡ s¡ kv$ p dy¼s S> R> ¡.
rhh¡Q_— :— lh¡ b¡ ígp¡L$ \u ep¡N_y„ hZ®_ L$ f¡ R> ¡. Ap ep¡N Cíhf_y„ Apgçb_ L$ f_pf R> ¡.
Cíhf_y„ Apgçb_ L$ f_pf ep¡N_y„ õhê$ ` b¡ ígp¡L$ \u L$ l¡ R> ¡. bpü õìp£ A¡V$ g¡ ê$ `, fk
rhN¡f¡ blpf_p `v$ p\p£. Ap `v$ p\p£_y„ dpÓ rQÞs_ L$ fhpdp„ Aph¡ sp¡ sfs S> AÞs:âh¡i L$ f¡
R> ¡. s¡\u s¡Ap¡_p rQÞs__p¡ ÐepN L$ fu s¡Ap¡_¡ AÞs:âh¡i L$ fhp _rl v¡$ sp„ blpf S> fpMu,
op_â^p_ _¡Ó_¡ b¡ c°yLy$ qV$ dÝe¡ fpMu A\p®s¹ Qny: A^® b„^ fpMu, A¡L$ pN° d_ L$ fu, DÝh®
A_¡ A^:Nrshpmp âpZ A_¡ A`p_ Dce_¡ kdp_ fpMu A¡V$ g¡ âpZ A_¡ A`p_
Dce_p¡ âpZpepd_u Ly$ çcL$ rhr^\u k„ed L$ fu s¡Ap¡_¡ _prkL$ pdp„ fpMu, `p¡sp_p L$ pe®_u
82 AÝepe 5
rkrÙ`fpeZ _rl `fÞsy dp¡n`fpeZ A¡V$ g¡ dp¡n dpV¡$ Cíhf_y„ Ahgçb_ L$ f_pf S> ¡ dyr_
`p¡sp_u B[ÞÖep¡, âpZ d_ A_¡ byrÙ _p¡ k„ed L$ f¡ R> ¡ A_¡ S> ¡_u BÃR> p„, ce ¾$ p¡^ rhN¡f¡,
v|$ f \A¡gp R> ¡ s¡ kv$ p dy¼s S> R> ¡; A\p®s¹ â`ÊQdp„ `Z s¡ ÆhÞdy¼s S> R> ¡.
cp¡¼spf„ eos`kp„ kh®gp¡L$dl¡íhfd¹— &
kyùv„$ kh®c|sp_p„ opÐhp dp„ ip[Þsd¹ F> ÃR> rs— &&29&&
ígp¡L$p\®— :— d_¡ eo A_¡ s` _p¡ cp¡¼sp, kh® gp¡L$ _p¡ dl¡íhf, A_¡ âpZudpÓ_p¡ kyùs
ÅZu_¡ s¡ ip[Þs `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— B[ÞÖe Apqv$ _p k„ed dpÓ\u dy[¼s L¡$ d âpàs \pe A¡hu i„L$ p \pe s¡ v|$ f L$ f¡ R> ¡.
dpÓ k„ed\u dy[¼s âpàs \su _\u, `fÞsy dpfp A¡V$ g¡ cNhp_¹_p„ dplpÐçeop_\u dy[¼s
âpàs \pe R> ¡. lz„ eo A_¡ s`_p¡ cp¡¼sp Ry> „ A\p®s¹ h¡v$ _p L$ d®L$ pÎX$ _y„ spÐè® lz„ S> Ry> „. lz„
kh® gp¡L$ p¡_p¡ dl¡íhf Ry> „, A\p®s¹ h¡v$ _p D`pk_pL$ pÎX$ _y„ spÐè® `Z lz„ S> Ry> „. lz„ âpZudpÓ_p¡
rdÓ A_¡ ApÐdp Ry> „ A\p®s¹ h¡v$ _p op_L$ pÎX$ _y„ spÐè® `Z lz„ S> Ry> „. Ap âdpZ¡ dpfp
dplpÐçe_y„ op_ A¡hp ep¡Nu_¡ \pe R> ¡, s¡\u s¡ ip[Þs âpàs L$ f¡ R> ¡.

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "L$d®k„Þepkep¡Np¡' _pd
`ÊQdp¡@Ýepe— &&5&&
AÝepe 5 83
&& AÝepe 6 &&
ApÐdk„edep¡N
îucNhp_¹ DhpQ
A_prîs: L$ d® a g„ L$ pe¯ L$ d® L$ fp¡ r s e:— &
k k„Þepku Q ep¡Nu Q _ r_f[Á_f¹ _ Qpr¾$e:— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— L$ d®ag_p¡ Apîe L$ pe® rh_p S> ¡ L$ pe® L$ d® L$ f¡ R> ¡ s¡ k„Þepku R> ¡ A_¡ ep¡Nu R> ¡.
r_f[Á_ A\hp Ar¾$ e (— k„Þepku A\hp ep¡Nu— ) _\u.
rhh¡Q_— :— ApÐdk„ed L$ fu s¡ hX¡$ D`f hZ®_ L$ ey¯ s¡d k„Þepk A_¡ ep¡N Dce_p A¡L$ p\®_u
rkrÙ \pe R> ¡. s¡\u S> ¡ L$ d®ag_p¡ ÐepN L$ fu, dpÓ L$ s®ìe lp¡hp\u S> A[Á_lp¡Ó rhN¡f¡ L$ d® L$ f¡
R> ¡, s¡Z¡ L$ d®ag_p¡ Apîe fpM¡g _rl lp¡hp\u A\hp L$ d®ag õhN® rhN¡f¡_p¡ ÐepN L$ f¡gp¡
lp¡hp\u s¡ k„Þepku R> ¡, A_¡ L$ s®ìe L$ d® L$ fsp¡ lp¡hp\u s¡ ep¡Nu `Z R> ¡. Ap fus¡ k„Þepk
A_¡ ep¡N Dce_p A¡L$ p\®_u rkrÙ s¡_pdp„ \pe R> ¡. `fÞsy S> ¡ r_f[Á_ R> ¡ A\p®s¹ A[Á_\u
L$ fhp_p A[Á_lp¡Ópqv$ L$ d® L$ fsp¡ _\u, s¡ k„Þepku _\u. ep¡Nu sp¡ lp¡C iL¡$ S> _rl. s¡dS>
S> ¡ Ar¾$ e R> ¡ A\p®s¹ S> ¡ A[Á_ rh_p L$ fhp_p„ L$ d® S> ¡hp„ L¡$ hph-L|$ hp rhN¡f¡ Mp¡v$ phhp, v$ p_
L$ fhy„ rhN¡f¡ L$ fsp¡ _\u s¡ `Z k„Þepku _\u, ep¡Nu sp¡ lp¡C iL¡$ S> _rl. s¡\u ag_u BÃR> p
rh_p dpÓ L$ s®ìe lp¡hp\u— S> S> ¡ L$ d® L$ f¡ R> ¡ s¡ S> k„Þepku R> ¡, s¡ S> ep¡Nu `Z R> ¡.
e„ k„Þepkd¹ Brs âplz: ep¡N„ s„ rhrÙ `p„X$h— !— &
_ ük„Þeõs-k„L$ë`p¡ ep¡Nu chrs L$íQ_— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p„X$ h— ! S> ¡_¡ k„Þepk A¡d L$ l¡ R> ¡ s¡_¡ ep¡N ÅZ, L$ pfZ L¡$ k„L$ ë`_p¡ k„Þepk
L$ ep® rh_p L$ p¡C `Z ep¡Nu \sp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— F> rjAp¡ S> ¡_¡ "k„Þepk' A¡d L$ l¡ R> ¡ s¡ S> ep¡N R> ¡, L$ pfZ L¡$ s¡dp„ `Z ag_p
k„L$ ë`_p¡ ÐepN L$ fhp_p¡ D`v¡$ i R> ¡. s¡hp k„L$ ë`_p¡ ÐepN L$ ep® rh_p L$ p¡C `Z ep¡Nu \C i¼sy„
_\u. s¡\u k„Þepk A_¡ ep¡N Dcedp„ L$ d®ag_p k„L$ ë`_p¡ ÐepN L$ fhp_p¡ lp¡hp\u Dce A¡L$
S> R> ¡.
rhi¡j— :— kpdpÞe S> Ns¹ A¡hy„ dp_¡ R> ¡ L¡$ k„Þepku A[Á_ hNf_p¡ A_¡ L$ d® rh_p_p¡ lp¡hp¡
Å¡CA¡. spÐè® A¡ L¡$ s¡ A[Á_ kp\¡ kçbÞ^ fpMu iL¡$ _rl A_¡ L$ d® kp\¡ kçbÞ^ fpMu
iL¡$ _rl A¡V$ g¡ L¡$ h¥qv$ L$ A[Á_ A_¡ h¥qv$ L$ L$ d® A¡ fpMu iL¡$ _rl. Å¡ L¡$ Ap âL$ pf_u fus
rióV$ `yfyjp¡A¡ bsphu R> ¡ Mfu `Z Ap ígp¡L$ A¡ sfa blz v$ fL$ pf _ L$ fsp„ L$ p¡C Sy> v$ u fus¡
k„Þepku_y„ gnZ Ap`¡ R> ¡. L¡$ hm ÐepN_¡ k„Þepk dp_hp L$ fsp„ L$ d®_p am sfa A_pk[¼s
fpMu L$ d® L$ ep® S> hp„ A¡_¡ `Z k„Þepk sfuL¡$ Ap¡mMph¡ R> ¡. k„Þepku— =— DÐ`Þ_ \su
h©rÑAp¡_p¡ ÐepN L$ f_pf A\hp s¡_p sfa A„Ly$ i d|L$ u r_g£` flu ApNm h^_pf; _rl L¡$
rhrls L$ d®_p¡ ÐepN L$ f_pf. L$ d® L$ fsp¡ R> sp„ `Z s¡_p am sfa Apip _rl fpM_pf. Ap
âL$ pf_p¡ L$ d® k„Þepk ep¡NdpN®dp„ Ars kp^_ê$ `¡ L$ pd L$ f¡ R> ¡ A_¡ b°û kp\¡ kçbÞ^ L$ fhpdp„
84 AÝepe 6
`Z klpeL$ b_¡ R> ¡. ep¡N_p¡ A\® cNhp_¹_u kp\¡ Å¡X$ pZ. Å¡X$ pZ L$ d®Üpfp ANf op_Üpfp
c[¼sÜpfp \C iL¡$ R> ¡. v$ f¡L$ dp„ ÐepN_u S> ê$ f R> ¡ ÐepN d_\u lp¡hp¡ Å¡CA¡.
Apfy f y n p¡ d y ® _ ¡ e p£ N „ L$ d® L$ pfZd¹ DÃes¡ — &
ep¡Npê$ Y$ õe sõe¥h id: L$ pfZd¹ DÃes¡— &&3&&
ígp¡L$p\®— :— ep¡N Apfp¡l L$ fhp_u BÃR> phpmp dyr__¡ L$ d® kp^_ R> ¡. s¡ S> ep¡Npê$ Y$ \pe Ðepf¡
id kp^_ R> ¡.
rhh¡Q_— :— ep¡N A\hp ApÐdk„ed L$ fhp_u BÃR> phpmp dyr__¡ s¡ âpàs L$ fhp_y„ dy¿e kp^_
D`f L$ üy„ s¡hy„ L$ d® R> ¡. A¡V$ g¡ ag_u BÃR> p rh_p õh^d®_y„ ApQfZ kp^_ R> ¡. s¡ S> dyr_
ep¡Npê$ Y$ \pe A\p®s¹ s¡_¡ ApÐdk„ed rkÙ \pe, Ðepf¡ s¡_¡ "id' A¡V$ g¡ kh® k„L$ ë`_p¡
ÐepN kp^_ R> ¡. kh® k„L$ ë`_p¡ ÐepN L$ fhp\u ApÐdk„ed ×Y$ \pe. s¡\u id A¡V$ g¡ kh®
k„L$ ë`_p¡ ÐepN A¡ ep¡Npê$ Y$ dyr__¡ õ\|ZpM__ `¡W¡$ ApÐdk„ed rhi¡j ×Y$ L$ fhp_y„ kp^_
R> ¡.
ev$ p rl _¡ [ ÞÖep\£ j y _ L$ d® õ h_y j ÄS> s¡ — &
kh® k „ L $ ë `k„ Þ epkp¡ ep¡ N pê$ Y $ k ¹ sv$ p ¡ Ã es¡ — &&4&&
ígp¡L$p\®— :— Äepf¡ B[ÞÖep¡_p A\p£dp„ A\hp L$ d®dp„ Apk¼s \sp¡ _\u A_¡ kh® k„L$ ë`_p¡
ÐepN L$ f¡ R> ¡ Ðepf¡ ep¡Npê$ Y$ L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Äepf¡ B[ÞÖep¡_p A\®dp„\u Apk[¼s V$ mu Åe A_¡ `p¡sp_u r¾$ ep\u \sp„ L$ d®dp„
`Z Apk[¼s fl¡ _rl A_¡ k„L$ ë`_p¡ ÐepN \pe, Ðepf¡ ep¡Npê$ Y$ L$ l¡hpe R> ¡.
rhi¡j— :— ep¡Nê$ Y$ A¡V$ g¡ ep¡Ndp„ Apê$ Y$ . A¡_y„ rQÑ b°ûdp„ S> fl¡sy„ lp¡hp\u gp¡L$ ^d® A¡_u `pk¡
_\u. A¡\u B[ÞÖep¡ A_¡ B[ÞÖep¡_p rhje kp\¡ kçbÞ^ \hp_p¡ kçch _\u. dpÓ v¡$ l_p
r_hp®l `|fsy„ kpdpÞe Ýep_ A`pe s¡dp„ v$ p¡j NZpsp¡ _\u. v¡$ l_¡ V$ L$ phhp `|fsy„ S> Ýep_
A`pe R> ¡, _rl L¡$ v¡$ l_p Apfpd A\hp kyM `|fsy„ Ýep_.
DÙf¡v¹$ ApÐd_pÐdp_„ _pÐdp_d¹ Ahkpv$ e¡s¹— &
ApÐd¥h üpÐd_p¡ bÞ^y: ApÐd¥h qf`yfpÐd_:— &&5&&
ígp¡L$p\®— :— ApÐdp\u ApÐdp_p¡ DÙpf L$ fhp¡, `Z ApÐdp_p¡ _pi _ L$ fhp¡, L$ pfZ L¡$ ApÐdp
S> ApÐdp_p¡ bÞ^y R> ¡ A_¡ ApÐdp S> ApÐdp_p¡ iÓy R> ¡.
rhh¡Q_— :— rhjep¡dp„ Apk[¼s _ fpMhpê$ ` L$ d® L$ fu `p¡s¡ S> ApÐdp_p¡ DÙpf L$ fhp¡, `fÞsy
rhjep¡dp„ Apk[¼s fpMu ApÐdp_p¡ rh_pi _ L$ fhp¡, L$ pfZ L¡$ ApÐdp A¡V$ g¡ L$ sp® `p¡s¡ S>
ApÐdp_p¡ bÞ^y R> ¡, A\p®s¹ ag_u BÃR> p fp¿ep rh_p L$ s®ìe lp¡hp\u S> L$ d® L$ fu `p¡sp_p¡
DÙpf L$ f¡ R> ¡; A_¡ ApÐdp A¡V$ g¡ L$ sp® `p¡s¡ S> ApÐdp_p¡ iÓy R> ¡ A\p®s¹ rhjep¡dp„ Apk[¼s
fpMu `p¡sp_p¡ rh_pi L$ f¡ R> ¡.
rhi¡j— :— ApÐdp ApÐdp_p¡ DÙpf L$ f¡ R> ¡ A_¡ ApÐdp ApÐdp_p¡ _pi L$ f¡ R> ¡. spÐè® L¡$
"ApÐdp'_p¡ A¡L$ A\® Æh \pe R> ¡ A_¡ buÅ A\®dp„ Æh_¡ dv$ v$ dp„ Ap`¡gu kpdN°u— d_,
byrÙ, rQÑ, Al‘pf, v¡$ l, âpZ A_¡ B[ÞÖe— _¡ `Z ApÐdpê$ ` L$ l¡hpdp„ Aph¡ R> ¡. lh¡
Æh¡ `p¡sp_p¡ DÙpf L$ fhp¡ R> ¡ s¡\u Ap kpdN°u_u e\pep¡Áe dv$ v$ g¡ sp¡ DÙpf \pe A_¡ Å¡
AÝepe 6 85
A¡ kpdN°u sfa b¡v$ fL$ pf fl¡ sp¡ Æh_p¡ A^:`ps \pe. ×óV$ pÞsdp„ Op¡X¡$ khpf Å¡ Op¡X$ p `f
L$ pby _ fpM¡ sp¡ Op¡X$ p¡ õhR> Þv$ sp ^pfZ L$ fu Op¡X¡$ khpf_¡ `pX$ u _pM¡ A_¡ Å¡ L$ pbydp„ fpM¡ sp¡
r_es õ\m¡ gC Åe. A¡ fus¡ `p¡sp_p¡ rdÓ `Z b_u iL¡$ A_¡ iÓy `Z b_u iL¡$ . B[ÞÖep¡
Aíhê$ `¡ R> ¡. d_ s¡_u gNpd R> ¡. byrÙ kpf\u_y„ L$ pd L$ f¡ R> ¡. f\ê$ `¡ v¡$ l R> ¡. f\u sfuL¡$ Æh
R> ¡. Å¡ Ap b^p„ `p¡s`p¡sp_p„ L$ pdp¡ r_erds Ap`¡ sp¡ f\u_¡ kyML$ f `Z \pe A_¡ r_es
õ\m¡ gC Åe.
bÞ^y f pÐdpÐd_õsõe e¡ _ pÐd¥ h pÐd_p rS> s:— &
A_pÐd_õsy iÓyÐh¡ hs£spÐd¥h iÓyhs¹— &&6&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡Z¡ ApÐdp\u ApÐdp_¡ S> ÆÐep¡ R> ¡ s¡_p¡ ApÐdp ApÐdp_¡ bÞ^y R> ¡, `fÞsy
A_pÐdp iÓy lp¡hp\u ApÐdp S> iÓy_u `¡W¡$ hs£ R> ¡.
rhh¡Q_— :— S> ¡Z¡ ApÐdp\u A¡V$ g¡ rhh¡L$ byrÙ\u `p¡sp_p ApÐdp_¡ A¡V$ g¡ L$ sp®`Zp_p
Arcdp_u_¡ S> ÆÐep¡ R> ¡ s¡_p¡ ApÐdp ApÐdp_p¡ A¡V$ g¡ `p¡sp_p¡ bÞ^y R> ¡, A\p®s¹ S> ¡_¡ ""lz„
L$ sp® Ry> „'' A¡hy„ Arcdp_ _\u s¡_p¡ ApÐdp `p¡sp_p¡ bÞ^y R> ¡. `fÞsy "A_pÐdp' A¡V$ g¡
rhh¡L$ frls byrÙ, lz„ L$ sp® Ry> „ A¡hy„ Arcdp_ fMph_pfu byrÙ kv$ p iÓy lp¡hp\u, S> ¡_¡ A¡hu
byrÙ lp¡e s¡_p¡ ApÐdp `p¡sp_p iÓy `¡W¡$ S> hs£ R> ¡.
rS> spÐd_: âipÞsõe `fdpÐdp kdprls:— &
iusp¡óZ-kyM-vy$ :M¡jy s\p dp_p`dp_ep¡:— &&7&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡Z¡ ApÐdp_¡ Æs¡gp¡ R> ¡ A_¡ S> ¡ ius A\hp DóZ, kyM A\hp vy$ :M A_¡ dp_
A\hp A`dp_ dp„ OZp¡ ipÞs R> ¡ s¡_¡ `fdpÐdp kdprls R> ¡.
rhh¡Q_— :— D`f L$ üy„ s¡hu fus¡ S> ¡Z¡ ApÐdp_¡ Æs¡gp¡ R> ¡ A_¡ S> ¡ iuspqv$ kh® Ahõ\pdp„
OZp¡ ipÞs fl¡ R> ¡, s¡_p¡ `fdpÐdp kdprls R> ¡ A\p®s¹ AÞsep®du_u `¡W¡$ kdpr^dp„ fl¡gp
R> ¡.
op_-rhop_-s©àspÐdp L|$ V$ õ\p¡ rhrS> s¡[ÞÖe:— &
"ey¼s' BÐeyÃes¡ ep¡Nu kdgp¡›$pídL$pÊQ_:— &&8&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡_y„ AÞs:L$ fZ op_ A_¡ rhop_ \u s©às R> ¡, S> ¡ r_rh®L$ pf R> ¡, S> ¡Z¡ B[ÞÖep¡_¡
Æs¡gu R> ¡ A_¡ S> ¡_¡ gp¡óW$ , `Õ\f A_¡ kyhZ® kdp_ R> ¡, s¡hp¡ ep¡Nu "ey¼s' L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Al]\u b¡ ígp¡L$ \u ep¡Npê$ Y$ dyr__y„ õhê$ ` s\p DÑd`Ï„ v$ ip®h¡ R> ¡. S> ¡_y„
AÞs:L$ fZ D`v¡$ i\u âpàs \e¡gp„ op_\u s\p kpnps¹ \A¡gp A_ych\u s©às \A¡gy„ R> ¡,
S> ¡ rhL$ pffrls R> ¡, S> ¡Z¡ B[ÞÖep¡_¡ Æs¡gu R> ¡ A_¡ dpV$ u_p Y¡$ apdp„, `Õ\fdp„ s\p kyhZ®dp„
S> ¡_u kdp_ byrÙ R> ¡ s¡hp¡ ep¡Nu ey¼s A\hp ep¡Npê$ Y$ R> ¡.
ky ù _¹ - rdÓpey ® v $ p ku_-dÝeõ\-Ü¡ ó e-bÞ^y j y — &
kp^yóhr` Q `p`¡jy kdbyrÙf¹ rhrióes¡— &&9&&
ígp¡L$p\®— :— kyùs¹, rdÓ, iÓy, Dv$ pku_, dÝeõ\, Ü¡óe, bÞ^y, kp^yAp¡ A_¡ `pùAp¡dp„ `Z
S> ¡_u byrÙ kdp_ R> ¡ s¡ DÑd R> ¡.
rhh¡Q_— :— "kyùs¹' A¡V$ g¡ kh® rls D`v¡$ i L$ f_pf. "rdÓ' A¡V$ g¡ õ_¡l\u `fhi fl¡_pf.
86 AÝepe 6
"Dv$ pku_' A¡V$ g¡ iÓy `Z _rl A_¡ rdÓ `Z _rl s¡hp¡. "dÝeõ\' A¡V$ g¡ hpv$ L$ f_pf
Dce `n_p kv¹$ A\hp Akv¹$ hp¼e_p¡ r_Z®e L$ f_pf. "Ü¡óe' A¡V$ g¡ kv¹$ cph frls.
"bÞ^y' A¡V$ g¡ kçbÞû. "kp^y' A¡V$ g¡ kv$ pQpfhpmp A_¡ "`pù' A¡V$ g¡ ^d®_p rhfp¡û.
kyùv¹$ rhN¡f¡ kh®dp„ S> ¡_u byrÙ kdp_ R> ¡ s¡ DÑd ep¡Nu R> ¡.
ep¡Nu eyÊÆs kssd¹ ApÐdp_„ flrk [õ\s:— &
A¡L$ pL$ u esrQÑpÐdp r_fpiuf`qfN°l:— &&10&&
ígp¡L$p¡\®— :— ep¡NuA¡ A¡L$ pÞsdp„ flu, rQÑ A_¡ byrÙ _¡ r_eddp„ fpMu, BÃR> pfrls A_¡
`qfN°lfrls flu r_fÞsf ApÐdp_¡ (— `fdpÐdpdp„— ) ep¡S> hp¡.
rhh¡Q_— :— ep¡Npê$ Y$ dyr__y„ õhê$ ` L$ lu, Al]\u R> ígp¡L$ \u (— 10 \u 15— ) A„Nkrls
ep¡N_u rkrÙ L¡$ hu fus¡ \pe R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. ep¡NuA¡ A¡L$ pÞsdp„ ep¡N Al] S> Zpìey„ s¡d
kp^hp¡.
iyQp¥ v¡$ i¡ ârsóW$ pàe [õ\fd¹ Apk_dpÐd_:— &
_pÐey[ÃR²> s„ _prs_uQ„ Q¥gprS> _Ly$ ip¡Ñfd¹— &&11&&
ígp¡L$p\®— :— blz KQy _rl s¡d blz _uQy„ _rl A¡hy„, `p¡sp_y„ [õ\f Apk_ S> ¡dp„ Ly$ i D`f
d©NQd® A_¡ hõÓ lp¡e s¡hy„, `rhÓ v¡$ idp„ õ\p`_ L$ fu Ðep„ Apk_ D`f b¡ku ep¡N L$ fhp¡.
sÓ¥ L $ p N° „ d_: L© $ Ð hp es-rQÑ¡ [ ÞÖe-r¾$ e :— &
D`rhíepk_¡ eyÊÄepv¹$ ep¡Ûp¡Nd¹ ApÐdrhiyÙe¡— &&12&&
kd„ L$ p e-rifp¡-N°u h„ ^pfe_¹ AQg„ [õ\f:— &
kçâ¡ÿe _prkL$pN°„ õh„ qv$iíQp_hgp¡L$e_¹— &&13&&
ígp¡L$p\®— :— d__¡ A¡L$ pN° L$ fu L$ pep, rif A_¡ N°uhp _¡ kfMu fus¡ AQg fpMu_¡ `p¡sp_p
_pL$ _p V¡$ fhp_¡ Å¡C, A_¡ qv$ ipAp¡ Å¡ep rh_p [õ\f flu, rQÑ A_¡ B[ÞÖep¡ _u r¾$ epAp¡_p¡
r_N°l L$ fu ApÐdp_u iyrÙ dpV¡$ ep¡N L$ fhp¡.
ep¡N L¡$ hu fus¡ L$ fhp¡ s¡_p¡ Al] (— 11-13 ígp¡L$ p¡dp„— ) D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡.
âipÞspÐdp rhNscub° ® û Qpqfh° s ¡ [õ\s:— &
d_: k„eçe d[ÃQÑp¡ ey¼s Apkus dÐ`f:— &&14&&
ígp¡L$p\®— :— ep¡NuA¡ ipÞs ApÐdphpmp, cefrls b°ûQpqfh°sdp„ fl¡_pf \C, d__p¡ k„ed
L$ fu, dpfpdp„ rQÑ fpMu, kph^p_ \C d_¡ `fpeZ \C fl¡hy„.
rhh¡Q_— :— d__p¡ k„ed L$ fu, cNhp_¹dp„ rQÑ fpMu, kph^p_ \C, cNhÐ`fpeZ fl¡hy„ A¡
kçâops kdpr^_p¡ âL$ pf L$ l¡gp¡ R> ¡.
eyÊS> _¹ A¡h„ kv$ pÐdp_„ ep¡Np¡ r_esdp_k:— &
ip[Þs» r_hp®Z`fdp„ dÐk„õ\pd¹ Ar^NÃR> rs— &&15&&
ígp¡L$p\®— :— ApÐdp_¡ kv$ p A¡ âdpZ¡ ep¡S> sp„ d__¡ r_eddp„ fpM_pf ep¡Nu r_hp®Z\u DÑd
dpfp rhj¡ [õ\rsê$ ù ip[Þs âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— A¡hu fus¡ kv$ p ApÐdp_¡ dpfp rhj¡ ep¡S> sp„ r_hp®Z A¡V$ g¡ dp¡n A\hp Anfb°û
AÝepe 6 87
kp\¡ spv$ pÐçe _rl, `fÞsy s¡\u `Z Ar^L$ dpfpdp„ ge A\hp [õ\rs ê$ ù ip[Þs âpàs
L$ f¡ R> ¡.
_pÐeí_sõsy ep¡Np¡@[õs _ Q¥L$pÞsd¹ A_í_s:— &
_ Qprs õhà_iugõe ÅN°sp¡ _¥h QpSy> ®_— !— &&16&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ASy> ®_— ! blz Mp_pf_¡ ep¡N âpàs \sp¡ _\u, s¡d sv¹$ v$ _rl Mp_pf_¡ `Z
âpàs \sp¡ _\u. blz r_Öp L$ f_pf_¡ s¡dS> ÅNfZ L$ f_pf_¡ `Z âpàs \sp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— ep¡N L$ fhp_u BÃR> phpmpA¡ L¡$ hp Aplpf rhN¡f¡ L$ fhp s¡ L$ l¡ R> ¡. â\d blz Aplpf
A\hp blz D`hpk s¡dS> blz r_Öp A\hp ÅNfZ L$ fhp„ _rl A¡d L$ l¡ R> ¡.
L¡$ hp Aplpf rhN¡f¡ L$ fhp s¡ _uQ¡_p ígp¡L$ \u L$ l¡ R> ¡— :—
ey ¼ splpf-rhlpfõe ey ¼ sQ¡ ó V$ õe L$ d® k y — &
ey¼s-õhà_phbp¡^õe ep¡Np¡ chrs vy$:Mlp— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— ep¡Áe Aplpf A_¡ ep¡Áe rhlpfhpmp_¡, L$ d®dp„ ep¡Áe Q¡óV$ phpmp_¡, ep¡Áe r_Öp
A_¡ ep¡Áe ÅNfZ hpmp_¡ vy$ :M lf_pf ep¡N âpàs \pe R> ¡.
ev$ p rhr_es„ rQÑd¹ ApÐdÞe¡ h phrsóW$ s ¡ — &
r_:õ`©l: kh®L$pd¡æep¡ "ey¼s' BÐeyÃes¡ sv$p— &&18&&
ígp¡L$p\®— :— Äepf¡ r_eddp„ fl¡gy„ rQÑ ApÐdpdp„ S> fl¡ R> ¡ A_¡ kh® L$ pd_pAp¡\u r_:õ`©l
\pe R> ¡ Ðepf¡ "ey¼s' L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— `yfyj rkÙep¡Nhpmp¡ ¼epf¡ \pe s¡ Al] L$ l¡ R> ¡. Äepf¡ r_es rQÑ ApÐdpdp„ S>
fl¡ R> ¡, A_¡ ep¡N_y„ A¥íhe® rhN¡f¡ rkrÙAp¡ âpàs \su lp¡e s¡_¡ dpV¡$ `Z õ`©lp fl¡ _rl,
Ðepf¡ rkÙep¡Nhpmp¡ A¡V$ g¡ ×Y$ ep¡Nu A\hp Akçâops kdpr^hpmp¡ ep¡Nu L$ l¡hpe R> ¡.
rhi¡j— :— Ap ígp¡L$ ep¡Ndp„ [õ\fcph ¼epf¡ \pe R> ¡ s¡_y„ gnZ Ap`¡ R> ¡. 1.— rQÑ r_erds fl¡
R> ¡. 2.— r_:õ`©lsp— -— spÐè® L¡$ L$ p¡C `Z âL$ pf_u gp¡cde âh©rÑ _ \hu. Ap b¡ âL$ pf `f
Å¡ bfpbf Ýep_ Ap`hpdp„ Aphi¡ sp¡ rQÑ [õ\f \sp„ AÞs:L$ fZ_p v$ p¡jp¡ _pi `pdi¡
A_¡ Ðep„ b°û_p¡ bp¡^ \sp„ b°ûdesp_p¡ A_ych L$ fpi¡. L$ p¡CL$ [õ\f õhê$ `_p¡ rQÑdp„
Aprhcp®h \pe Ðepf¡ s¡ õhê$ `_¡ bfpbf ^pfZp`|h®L$ Ýep_dp„ Dspfu g¡hy„. L¡$ V$ gpA¡ hMs
kyû Ap âL$ pf_p õhê$ `_y„ Ýep_ \ep L$ fi¡ A_¡ `R> u s¡ s¡S> _p ê$ `dp„ a¡fhpC S> i¡. Ap
S> Áep D`f ""b°ûÄep¡rs: k_ps_d¹'' _p¡ A_ych \i¡.
e\p v$ u`p¡ r_hpsõ\p¡ _¡„Ns¡ kp¡`dp õd©sp— &
ep¡rN_p¡ esrQÑõe eyÊS> sp¡ ep¡Nd¹ ApÐd_:— &&19&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡d `h_frls âv¡$ idp„ fl¡gp¡ v$ u`L$ lpgsp¡ _\u A¡ D`dp r_esrQÑhpmp ep¡N
ApQfsp ep¡Nu_p d__¡ dpV¡$ L$ l¡gu R> ¡.
rhh¡Q_— :— S> ¡_y„ rQÑ ApÐdp kp\¡ A¡L$ \C fl¡g R> ¡ s¡hp ep¡Nu_p„ rQÑ_¡ `h_frls âv¡$ idp„
fl¡gp v$ u`L$ kp\¡ kfMph¡ R> ¡. A¡hp¡ v$ u` S> ¡d lpgsp¡ _\u s¡d ep¡Nu_y„ rQÑ `Z QÊQg
_rl \sp„ [õ\f fl¡ R> ¡.
eÓp¡`fds¡ rQÑ„ r_fyÙ„ ep¡Nk¡hep— &
88 AÝepe 6
eÓ Q¥hpÐd_pÐdp_„ `íe_¹ ApÐdr_ syóers— &&20&&
ígp¡L$p\®— :— ep¡Nk¡hp\u r_fyÙ rQÑ S> ¡dp„ D`fd¡ R> ¡, s\p S> ¡dp„ ApÐdp\u ApÐdp_¡ Å¡C_¡
ApÐdpdp„ kÞsp¡j `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— ep¡N_y„ S> õhê$ ` A_¡ ag kpX$ pÓZ ígp¡L$ \u L$ l¡ R> ¡. S> ¡ Ahõ\pdp„ ep¡NsÞÓ
âdpZ¡ k¡hp L$ fhp\u r_fyÙ \A¡gy„ rQÑ D`fd¡ R> ¡ A\hp kh® sfa\u ipÞs \C fl¡ R> ¡, s¡
Ahõ\p_¡ "ep¡N' L$ l¡ R> ¡. Ap ep¡N_y„ õhê$ `gnZ R> ¡. `psÊS> g k|Ódp„ `Z rQÑ_u
h©rÑAp¡_p¡ r_fp¡^ A¡ S> "ep¡N' A¡d L$ l¡gy„ R> ¡. Ap Ahk\pdp„ rQÑ_p¡ r_fp¡^ lp¡hp\u
ApÐdp_¡ ApÐdp\u A¡V$ g¡ d_\u Å¡C ApÐdpdp„ S> kÞsp¡j `pd¡ R> ¡.
kyMd¹ ApÐe[ÞsL„$ eÑv¹$ byrÙN°püd¹ Asu[ÞÖed¹— &
h¡rÑ eÓ _ Q¥hpe„ [õ\síQgrs sÒhs:— &&21&&
e„ gåÝhp Qp`f„ gpc„ dÞes¡ _pr^L„$ ss:— &
e[õd_¹ [õ\sp¡ _ vy$:M¡_ NyfyZpr` rhQpëes¡— &&22&&
s„ rhÛpv¹$ vy$ :Mk„ep¡Nrhep¡N„ ep¡Nk[Êosd¹— &
ígp¡L$p\®— :— S> ¡dp„ ApÐe[ÞsL$ kyM L¡$ S> ¡ byrÙN°pü A_¡ Asu[ÞÖe R> ¡ s¡_p¡ A_ych L$ f¡ R> ¡,
A_¡ S> ¡dp„ fl¡gp¡ ep¡Nu sÒh\u Qgsp¡ _\u. S> ¡_¡ âpàs L$ fu_¡ buÅ gpc_¡ s¡_p\u Ar^L$
dp_sp¡ _\u, S> ¡dp„ flu_¡ dp¡V$ p vy$ :M\u `Z X$ Nsp¡ _\u s¡ vy$ :M_p k„ep¡N_p rhep¡N_¡
ep¡Nk„ophpmp¡ ÅZhp¡.
rhh¡Q_— :— ApÐe[ÞsL$ A\hp r_Ðe_y„ kyM S> ¡_p¡ byrÙ\u S> A_ych \pe R> ¡ A_¡ S> ¡
B[ÞÖep¡\u Asus R> ¡ s¡ kyM_p¡ S> ¡ Ahõ\pdp„ A_ych \pe R> ¡, A_¡ S> ¡ Ahõ\pdp„ fl¡gp¡
ep¡Nu kyMê$ ` ApÐdõhê$ `\u Qgsp¡ _\u s¡ ep¡N R> ¡. Al] ep¡N_y„ ag\u r_ê$ `Z L$ f¡gy„ R> ¡.
Ap ag_y„ S> rhi¡j hZ®_ L$ f¡ R> ¡ L¡$ S> ¡ âpàs L$ fu_¡ buÅ L$ p¡C `Z gpc_¡ s¡_p\u Ar^L$
ep¡Nu dp_sp¡ _\u A_¡ S> ¡dp„ fl¡gp¡ ep¡Nu dp¡V$ p vy$ :M\u `Z X$ Nsp¡ _\u. s¡ vy$ :Mk„ep¡N_p
rhep¡N_¡ A¡V$ g¡ vy$ :M_p¡ _pi L$ f_pf_¡ ep¡N ÅZhp¡.
Al]\u ep¡N Aphp¡ DÑd lp¡hp\u ApQfhp¡ A¡d D`v¡$ i L$ f¡— R> ¡.
k r_íQe¡_ ep¡¼sìep¡ ep¡Np¡@r_rh®ÎZQ¡skp— &&23&&
ígp¡L$p¡\®— :— rMÞ_ _rl \e¡gp rQÑ\u s¡ ep¡N r_íQe ApQfhp¡.
k„L$ë`âchp_¹ L$pdp_¹ ÐeL¹$Ðhp khp®_¹ Ai¡js:— &
d_k¥ h ¡ [ ÞÖeN° p d„ rhr_eçe kdÞss:— &&24&&
i_¥ : i_¥ : D`fd¡ v ¹ $ by Ù ép ^© r sN© l usep— &
ApÐdk„õ\„ d_: L©$Ðhp _ qL$[ÊQv$r` rQÞse¡s¹— &&25&&
ígp¡L$p\®— :— k„L$ ë`\u DÐ`Þ_ \su kh® L$ pd_pAp¡_¡ sv¹$ v$ _ sÆ, kh® sfa\u B[ÞÖep¡_p
kd|l_¡ d_\u S> r_eddp„ fpMu, ^©rshpmu byrÙ\u ûf¡-ûf¡ D`fdhy„. d__¡ ApÐdpdp„
[õ\f L$ fu L$ p¡C_y„ `Z rQÞs_ _ L$ fhy„.
esp¡ esp¡ r_íQfrs d_íQÊQgd¹ A[õ\fd¹— &
ssõssp¡ r_eçe¥sv¹$ ApÐdÞe¡h hi„ _e¡s¹— &&26&&
AÝepe 6 89
ígp¡L$p\®— :— QÊQg A_¡ A[õ\f d_ Äep„— -— Äep„ blpf Åe Ðep„-Ðep„\u r_ed_ L$ fu s¡_¡
ApÐdp_¡ S> hi L$ fhy„.
rhi¡j— :— ep¡N_p AæepkuA¡ byrÙ_u [õ\fsp fpMhu Å¡CA¡. d__¡ hi L$ fhy„ Å¡CA¡ A_¡
rQÑìep`pf b°û sfa fpMhp¡ Å¡CA¡. byrÙ_u [õ\fsp L¡$ mhhp ^¥e®_u S> ê$ f R> ¡. Äep„ kyû
vy$ :M kl_ L$ fpsy„ _\u Ðep„ kyû ^¥e® âpàs \sy„ _\u. vy$ :M cp¥rsL$ , ApÝep[ÐdL$ A_¡
Apr^v¥$ rhL$ lp¡e R> ¡. Ap âL$ pf_p„ ÓZ¡ âL$ pf_p„ vy$ :M âcy_p¡ ×Y$ Apîe fpMu kl_ L$ fhp_u
V¡$ h `pX$ hp\u byrÙ [õ\f \pe R> ¡. byrÙ [õ\f \ep `R> u d__¡ A_¡ B[ÞÖep¡_¡ hi L$ fhp_u
V¡$ h `pX$ hu. byrÙ A_¡ d_ _¡ r_ed_dp„ fpMsp„ rQÑ_p¡ ìep`pf `Z ûd¡— -— ûd¡ Ap¡R> p¡
\sp¡ S> i¡ A_¡ R> ¡hV¡$ b°ûdp„ ge `pdi¡— &&26&&
âipÞsd_k„ ü¡ _ „ ep¡ r N_„ ky M dy Ñ dd¹ — &
D`¥rs ipÞsfS> k„ b°ûc|sd¹ AL$ ëdjd¹— &&27&&
ígp¡L$p\®— :— Ars ipÞs d_hpmp A_¡ S> ¡_p¡ fÅ¡NyZ ipÞs \ep¡ R> ¡ s¡hp b°ûc|s `p`frls
Ap ep¡Nu_¡ DÑd kyM âpàs \pe R> ¡.
ey Ê S> _¹ A¡ h „ kv$ p Ðdp_„ ep¡ N u rhNsL$ ë dj:— &
kyM¡_ b°ûk„õì®d¹ AÐeÞs„ kyMdí_ys¡— &&28&&
ígp¡L$p\®— :— Ap âdpZ¡ kv$ p ApÐdp_¡ dpfpdp„ ep¡S> _pf `p`frls ep¡Nu b°ûk„õì® AÐeÞs
kyM\u cp¡Nh¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap âdpZ¡ L$ fhp\u L©$ sp\® \pe R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. Aphu fus¡ ApÐdp_¡ `fb°ûdp„
kv$ p Å¡X$ _pf A\hp ep¡S> _pf ep¡Nu_p kh® `p` _pi `pd¡ R> ¡ A_¡ s¡ kyM\u A\hp
A_pepk¡ b°û k„õì® kyM cp¡Nh¡ R> ¡. b°û A\hp Anf b°û_p¡ k„õì® A¡V$ g¡ AÐeÞs
c¡v$ v|$ f L$ f_pf kpnpÐL$ pf S> ¡dp„ \pe s¡ b°ûk„õì® kyM. Anfb°û_p kpnpÐL$ pfê$ ` kyM
gp¡L$ p¡Ñf R> ¡. Aphy„ gp¡L$ p¡Ñf AÐeÞs kyM ep¡Nu cp¡Nh¡ R> ¡. "Aîys¡' dp„ "Ai¹' ^psy R> ¡ s¡
`fõd¥`v$ _p¡ lp¡hp R> sp„ ep¡Nu_¡ `p¡sp_¡ kyMê$ ` ag âpàs \sy„ lp¡hp\u s¡_y„ ApÐd_¡`v$ _y„ ê$ `
ep¡S> ¡gy„ R> ¡. Aphp¡ ep¡Nu gp¡L$ p¡Ñf kyM cp¡Nhsp¡ lp¡hp\u ÆhÞdy¼s R> ¡ A¡d k|Qh¡gy„ R> ¡.
kh® c | s õ\d¹ ApÐdp_„ kh® c | s pr_ QpÐdr_— &
Cns¡ ep¡ N ey ¼ spÐdp kh® Ó kdv$ i ® _ :— &&29&&
ígp¡L$p\®— :— kh®Ó kdv$ i®_hpmp¡ ep¡Ney¼s `yfyj kh® c|sp¡dp„ fl¡gp `p¡sp_¡ A_¡ `p¡spdp„ kh®
c|sp¡_¡ S|> A¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Aphp ep¡Nu_¡ b°ûkyM_p¡ Aprhcp®h \hp\u hpdv¡$ h `¡W¡$ khp®Ðdcph rkÙ \pe
R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. Nyü Akçâops kdpr^ b¡ âL$ pf_u R> ¡. 1.— Anfb°û_p kçbÞ^hpmu.
2.— cNhp_¹_p kçbÞ^hpmu. s¡dp„ `l¡gp âL$ pf_y„ ag Ap ígp¡L$ dp„ L$ l¡ R> ¡. s¡ kh® c|sp¡dp„
`p¡sp_¡ S|> A¡ R> ¡, A_¡ `p¡spdp„ kh® c|sp¡_¡ S|> A¡ R> ¡. Anfb°û L$ pfZ R> ¡ A_¡ c|sp¡ L$ pe® R> ¡.
s¡\u L$ pfZ A_¡ L$ pe® A¡L$ S> lp¡hp\u A\hp kh® c|sdpÓ_u Anfb°ûdp„ [õ\rs lp¡hp\u s¡
kh® c|sp¡_¡ `p¡spdp„ S|> A¡ R> ¡; A\p®s¹ s¡_pdp„ Ap_Þv$ A„i_p¡ Aprhcp®h \A¡gp¡ R> ¡ s¡\u s¡
90 AÝepe 6
`p¡s¡ cNhv$ pÐdL$ \hp\u s¡_y„ ìep`L$ `Ï„ âL$ V$ \pe R> ¡. s¡\u s¡ kh® c|sp¡_¡ `p¡spdp„ S|> A¡ R> ¡.
Ap Nyü ag L$ üy„. lh¡ buÅ âL$ pf_y„ s¡\u `Z rhi¡j Nyü ag L$ l¡ R> ¡.
ep¡ dp„ `íers kh®Ó kh¯ Q dre `íers— &
sõepl„ _ âZíeprd k Q d¡ _ âZíers— &&30&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ d_¡ kh®Ó Sy> A¡ R> ¡ A_¡ dpfpdp„ kh® Sy> A¡ R> ¡ s¡_¡ lz„ A×íe \sp¡ _\u, A_¡ s¡
d_¡ A×íe \sp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— d_¡ hpkyv¡$ h_¡ S> ¡ kh®Ó Sy> A¡ R> ¡, A_¡ kh®c|sp¡ s\p `p¡s¡ `Z dpfpdp„ fl¡gp
lp¡hp\u kh®_¡ dpfpdp„ S|> A¡ R> ¡ s¡_¡ lz„ A×íe \sp¡ _\u, A\p®s¹ lz„ s¡_p D`f r_fÞsf
L©$ `p×[óV$ \u A_yN°l L$ fy„ Ry> „.
kh®c|s[õ\s„ ep¡ dp„ cS> Ðe¡L$ Ðhd¹ Ap[õ\s:— &
kh®\p hs®dp_p¡@r` k ep¡Nu dre hs®s¡— &&31&&
ígp¡L$p\®— :— A¡L$ `Zpdp„ flu_¡ S> ¡ kh® c|sp¡dp„ fl¡gp d_¡ cS> ¡ R> ¡ s¡ ep¡Nu kh® âL$ pf¡ hs®_
L$ fhp R> sp„ dpfpdp„ fl¡gp¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Aphu fus¡ A¡L$ `Zpdp„ fl¡gp¡ `Z S> ¡ ep¡Nu âpZudpÓdp„ fl¡gp d_¡ hpkyv¡$ h_¡
cS> ¡ s¡ Nd¡ s¡ âL$ pf¡ ìehlpf L$ fhp R> sp„ dpfpdp„ fl¡gp¡ R> ¡ A\p®s¹ s¡_p¡ dpfp D`f Ap^pf
R> ¡, A¡V$ g¡ iyL$ v¡$ hÆ A_¡ DÙh `¡W¡$ s¡ dpfp¡ k¡hL$ R> ¡.
ApÐdp¥`çe¡_ kh®Ó kd„ `íers ep¡@Sy> ®_— !— &
kyM„ hp eqv$ hp vy$:M„ k ep¡Nu `fdp¡ ds:— &&32&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ASy> ®_— ! S> ¡ `p¡sp_p ×óV$ pÞs\u kyM A\hp vy$ :M _¡ kh®Ó kdp_ S|> A¡ R> ¡ s¡
ep¡Nu î¡óW$ dp_¡gp¡ R> ¡.
ASy> ®_ DhpQ
ep¡@e„ ep¡NõÐhep âp¡¼s: kpçe¡_ d^yk|v$ _— !— &
A¡sõepl„ _ `íeprd QÊQgÐhps¹ [õ\ts [õ\fpd¹— &&33&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ d^yk|v$ _— ! kpçe\u S> ¡ Ap ep¡N Ap`¡ L$ üp¡ s¡_u [õ\rs (— d__u— ) QÊQgsp_¡
gu^¡ [õ\f lz„ Å¡C i¼sp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— D`f hZ®h¡gp¡ ep¡N Akçcrhs S> R> ¡, L$ pfZ L¡$ d_ OÏ„ QÊQg lp¡hp\u kyM— -
— vy$ :M rhN¡f¡dp„ [õ\f A_¡ A¡L$ kfMy„ flu iL¡$ S> _rl, A¡d dp_u ASy> ®_ b¡ ígp¡L$ \u âí_
L$ f¡ R> ¡. l¡ d^yk|v$ _— ! d_ blz QÊQg lp¡hp\u d__¡ kdp_ fpMu kpçe\u rkÙ \sp„ S> ¡ Ap
ep¡N_y„ Ap`¡ hZ®_ L$ ey¯ s¡ ep¡N_u [õ\rs [õ\f v¡$ Mpsu _\u, L$ pfZ L¡$ A[Á_^° A_¡ kp¥cqf
S> ¡hp_p„ d_ `Z [õ\f füp„ _\u.
QÊQg„ rl d_: L©$ óZ— ! âdpr\ bghv¹$ ×Y$ d¹— &
sõepl„ r_N°l„ dÞe¡ hpep¡qfh kyvy$ óL$ fd¹— &&34&&
ígp¡L$p\®— :— L$ pfZ L¡$ , l¡ L©$ óZ— ! d_ QÊQg, B[ÞÖep¡_p¡ np¡c L$ f_pfy„, bghpmy„ A_¡ ×Y$ R> ¡.
hpey_u `¡W¡$ s¡_p¡ r_N°l lz„ vy$ óL$ f dp_y„ Ry> „.
AÝepe 6 91
rhh¡Q_— :— Aphp ep¡N_u [õ\rs [õ\f lp¡C iL¡$ _rl, L$ pfZ L¡$ d_ blz QÊQg R> ¡,
B[ÞÖep¡_p¡ np¡c L$ fu d|L¡$ s¡hy„ R> ¡, bghpmy„ R> ¡ A¡V$ g¡ op__p bp¡^ rhN¡f¡\u kpÝe _\u, A_¡
×Y$ R> ¡ s¡\u `p¡sp_p¡ S> ¡ rhjedp„ A_yfpN lp¡e s¡_p¡ ÐepN L$ f¡ s¡hy„ _\u. S> ¡d ApL$ pidp„
kykhpV$ L$ fsp hpey_p¡ OX$ p rhN¡f¡dp„ r_N°l \hp¡ Ai¼e R> ¡ s¡dS> Aphp d__p¡ r_N°l `Z
Ai¼e S> R> ¡ A¡d lz„ dp_y„ Ry> „.
îucNhp_¹ DhpQ
Ak„ i e„ dlpbplp¡ — ! d_p¡ vy $ r _® N ° l „ Qgd¹ — &
Aæepk¡_ sy L$p¥Þs¡e h¥fpÁe¡Z Q N©üs¡— &&35&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ dlpbplzhpmp— ! _¼L$ u, d_ vy$ r_®N°l A_¡ QÊQg R> ¡, `Z l¡ L$ p¥Þs¡e— ! Aæepk
A_¡ h¥fpÁe \u s¡_p¡ r_N°l \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— ASy> ®_¡ L$ üy„ s¡ bfpbf lp¡hp\u lh¡ cNhp_¹ d__p¡ r_N°l L$ fhp_p¡ D`pe L$ l¡ R> ¡.
d__p¡ r_N°l \hp¡ blz L$ qW$ _ R> ¡ L$ pfZ L¡$ s¡ QÊQg R> ¡ sp¡ `Z Aæepk\u A_¡ h¥fpÁe\u
s¡_p¡ r_N°l \hp¡ blz L$ qW$ _ R> ¡ L$ pfZ L¡$ s¡ QÊQg R> ¡ sp¡ `Z Aæepk\u A_¡ h¥fpÁe \u
s¡_p¡ r_N°l \C iL¡$ R> ¡.
Ak„espÐd_p ep¡Np¡ vy$ óâp` Brs d¡ drs:— &
híepÐd_p sy essp i¼ep¡@hpàsyd¹ D`pes:— &&36&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡_¡ d_ hi _\u s¡_p\u ep¡N vy$ óâp` R> ¡ A¡hp¡ dpfp¡ ds R> ¡, `fÞsy S> ¡_¡ d_ hi
R> ¡ s¡hp eÐ_ L$ f_pf_¡ D`pe\u âpàs \C iL¡$ s¡hp¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— d__p¡ r_fp¡^ L$ fu d__¡ kd fpMhp\u ep¡N âpàs \C iL¡$ R> ¡. buÆ L$ p¡C fus¡ s¡
âpàs \C iL¡$ s¡d _\u.
ASy> ®_ DhpQ
Aers: îÙep¡ ` ¡ s p¡ ep¡ N ps¹ Qrgsdp_k:— &
Aâpàe ep¡Nk„rktÙ L$p„ Nts L©$óZ— ! NÃR> rs— &&37&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L©$ óZ— ! Aë` âeÐ_hpmp¡ îÙpmy S> ¡_y„ d_ ep¡N\u Qrgs \A¡gy„ R> ¡ s¡ rkrÙ _
`pdsp„ L$ C Nrs_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡— ?
rhh¡Q_— :— Ap ep¡N L$ fhp_u Arcgpjhpmp¡ lp¡e `fÞsy S> ¡_¡ d_ hi _ lp¡e A_¡ âeÐ_
`Z L$ fu i¼sp¡ _ lp¡e s¡_u iu Nrs \pe R> ¡ s¡hu Æopkp \hp\u ASy> ®_ `y_: âí_ L$ f¡ R> ¡.
l¡ L©$ óZ— ! ep¡N kp^hp_p kp^_ê$ ` Aæepk A_¡ h¥fpÁe dp„ S> ¡ Aë` âeÐ_hpmp¡ S> lp¡e
A_¡ îÙphpmp¡ lp¡e, `fÞsy S> ¡_¡ d_ hi \sy„ _ lp¡e A_¡ ep¡N\u Qrgs \sy„ lp¡e s¡_¡
ep¡N_u rkrÙ \pe _rl Ðepf¡ s¡_u iu Nrs \pe— ?
L$ [ÃQ_¹ _p¡cerhc°óV$ : rR> Þ_pc°rdh _íers— &
AârsóW$p¡ dlpbplp¡ rhd|Y$p¡ b°ûZ: `r\— &&38&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ dlpbplp¡— ! Aârs[óW$ s lp¡hp\u A_¡ b°ûdpN®dp„ rhd|Y$ lp¡hp\u Dce\u c°óV$
\A¡gp¡ s¡ R|> V$ p„ `X¡$ gp„ hpv$ mp„ `¡W¡$ _pi `pdsp¡ _\u _¡— ?
rhh¡Q_— :— ASy> ®_ `p¡sp_p kÞv¡$ l_y„ rhh¡Q_ L$ f¡ R> ¡. l¡ kh® kÞv¡$ l v|$ f L$ fhp kd\® dlpbplp¡— !
92 AÝepe 6
Aphp¡ `yfyj Aârs[óW$ s R> ¡, L$ pfZ L¡$ `|h£ S> L$ d® rhN¡f¡ L$ fsp¡ lsp¡ s¡_p¡ ÐepN L$ fu
ep¡NdpN®dp„ âh©Ñ \A¡gp¡, A_¡ ep¡NdpN® âpàs L$ fhp d__p r_N°ldpV¡$ Aæepk \C _rl
iL$ hp\u s\p h¥fpÁe âpàs _rl \hp\u A¡ b°ûdpN® A\p®s¹ b°û âpàs L$ fhp_p D`peê$ `
ep¡NdpN®dp„ `Z d|Y$ \A¡gp¡ R> ¡. s¡\u DcedpN®\u c°óV$ \hp\u buÅ„ hpv$ mp„Ap¡\u R|> V$ p„
`X¡$ gp„ hpv$ mp¡ `¡W¡$ s¡_p¡ _pi \sp¡ _\u _¡— ?
A¡ s _¹ d¡ k„ i e„ L© $ ó Z R> ¡ Ñ y d ¹ Al® õ ei¡ j s:— &
Ðhv$Þe: k„ieõepõe R> ¡Ñp _ üy``Ûs¡— &&39&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L©$ óZ— ! Ap dpfp k„ie_¡ kç`|Z® fus¡ v|$ f L$ fhp Ap` ep¡Áe R> p¡, L$ pfZ L¡$ Ap`
rh_p Ap k„ie v|$ f L$ f_pf buÅ¡ L$ p¡C _\u.
îucNhp_¹ DhpQ
`p\® _ ¥ h ¡ l _pdy Ó rh_piõsõe rhÛs¡ — &
_ rl L$ëepZL©$ÐL$[íQv¹$ vy$N®ts sps— ! NÃR> rs— &&40&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! Ap gp¡L$ dp„ A\hp `fgp¡L$ dp„ s¡_p¡ rh_pi \sp¡ S> _\u, L$ pfZ L¡$ l¡
hlpgp— ! L$ p¡C `Z L$ ëepZ L$ f_pf_u vy$ N®rs \su _\u.
rhh¡Q_— :— l¡ `p\®— ! L$ p¡C `Z L$ ëepZ A\hp iyc L$ d® L$ f_pf_u vy$ N®rs \su _\u. Aphp¡
`yfyj L$ ëepZ L$ d®dp„ âh©Ñ \A¡gp¡ lp¡hp\u s¡_u vy$ N®rs L¡$ d \pe— ? Ap gp¡L$ dp„ A\hp
`fgp¡L$ dp„ L$ p¡C õ\m¡ s¡_p¡ _pi \sp¡ _\u.
âpàe `yÎeL©$sp„ gp¡L$p_¹ DrjÐhp ipíhsu: kdp:— &
iyQu_p„ îudsp„ N¡l¡ ep¡Nc°óV$p¡@rcÅes¡— &&41&&
ígp¡L$p\®— :— `yÎe L$ f_pf_p gp¡L$ âpàs L$ fu, Ðep„ OZp hjp£ flu, ep¡Nc°óV$ \A¡gp¡ iyrQ
îudÞsp¡_¡ O¡f Ahsf¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— s¡Z¡ iyc A\hp L$ ëepZ L$ d® L$ f¡g lp¡hp\u s¡ ep¡Nc°óV$ `yfyj `yÎe L$ f_pf_p
gp¡L$ _¡ âpàs L$ f¡ R> ¡ A_¡ s¡Z¡ L$ f¡gp„ L$ ëepZ L$ d®_p„ ag cp¡Nh¡ Ðep„ kyû OZp„ hjp£ Ðep„ flu,
`R> u iyrQ A\p®s¹ `rhÓ A\hp kv$ pQpfhpmp îudÞsp¡_¡ Ðep„ Ahsf¡ R> ¡, `fÞsy s¡Z¡ Aiyc
L$ dp£ L$ f¡gp„ _rl lp¡hp\u s¡_u vy$ óV$ Nrs \su _\u A¡hp¡ cph R> ¡.
A\hp ep¡ r N_pd¡ h Ly $ g ¡ chrs ûdspd¹ — &
A¡srÙ vy$g®csf„ gp¡L¡$ S> Þd ev¹$ C×id¹— &&42&&
ígp¡L$p\®— :— A\hp byrÙipmu ep¡NuAp¡_p Ly$ gdp„ S> Ahsf¡ R> ¡; L$ pfZ L¡$ gp¡L$ dp„ Aphp¡ S> Þd
\pe sp¡ s¡ blz vy$ g®c R> ¡.
rhh¡Q_— :— A\hp s¡Z¡ ep¡N_p¡ Apfçc L$ f¡gp¡ s¡dp„\u s¡ c°óV$ \A¡gp¡ lp¡hp\u `y_: s¡ ep¡N
kp^¡ s¡ dpV¡$ s¡_p `|h®_p ep¡N_p k„õL$ pf_¡ gu^¡ s¡ byrÙhpmp A\hp ep¡NbyrÙhpmp
ep¡NuAp¡_p S> Ly$ gdp„ Ahsf¡ R> ¡. Aphp¡ S> Þd Ap gp¡L$ dp„ \pe s¡ blz vy$ g®c R> ¡. Nep ígp¡L$ dp„
iyrQ îudÞsp¡_¡ Ðep„ ep¡Nc°óV$ Ahsf¡ R> ¡ A¡d L$ üy„, Ðep„ s¡ `|h®_p k„õL$ pf\u cfsfpÅ _u
`¡W¡$ ep¡N kp^hp âeÐ_ L$ f¡ R> ¡, A_¡ âeÐ_ L$ fsp„ ep¡N s¡_¡ rkÙ \pe R> ¡. Ap ígp¡L$ dp„
ep¡NuAp¡_¡ Ðep„ s¡_p¡ S> Þd \pe R> ¡ s¡d L$ üy„, s¡\u Aphp¡ S> ¡_p¡ S> Þd \pe s¡_¡ âeÐ_ rh_pS>
AÝepe 6 93
S> X$ cfs `¡W¡$ ep¡N rkÙ \pe R> ¡. Aphp¡ S> Þd blz vy$ g®c R> ¡.
sÓ s„ by r Ùk„ e p¡ N „ gcs¡ `p¥ h ® v ¡ $ r lL$ d ¹ — &
ess¡ Q ssp¡ c|e: k„rkÙp¥ Ly$fy_Þv$_— !— &&43&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ Ly$ fy_Þv$ _— ! Ðep„ s¡ `|h®v¡$ l_p¡ byrÙk„ep¡N âpàs L$ f¡ R> ¡, A_¡ `R> u `y_:
k„rkrÙdpV¡$ eÐ_ L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— `|h®v¡$ ldp„ ep¡NbyrÙ \C lsu s¡ ep¡NbyrÙ `y_: s¡_¡ âpàs \pe R> ¡, A_¡ s¡\u
`y_: ep¡NrkÙ L$ fhp âeÐ_ L$ f¡ R> ¡.
`| h p® æ epk¡ _ s¡ _ ¥ h rúes¡ ühip¡ @ r` k:— &
rS> opkyfr` ep¡Nõe iåv$ b°ûprshs®s¡— &&44&&
ígp¡L$p\®— :— `|h®S> Þd_p s¡ S> Aæepk\u Ahi R> sp„ `Z s¡ rhjep¡\u r_h©Ñ \pe R> ¡. A¡
ep¡N_p¡ Æopky `Z iåv$ b°û_¡ Arshs£ R> ¡.
rhh¡Q_— :— `|h®S> Þd_p¡ s¡_¡ ep¡N_p¡ Aæepk lp¡hp\u rhjep¡ê$ ù AÞsfpe_¡ gu^¡ ep¡N
kp^hp_u BÃR> p \su _ lp¡e sp¡ `Z s¡ S> Aæepk\u s¡ rhjep¡\u r_h©Ñ \pe R> ¡ A_¡ ep¡N
kp^hpdp„ sÐ`f fl¡ R> ¡. Apdp„ L$ p„C ApíQe® S> ¡hy„ _\u, L$ pfZ L¡$ dpÓ ep¡N_y„ õhê$ `
ÅZhp_u BÃR> p lp¡e s¡ `Z iåv$ b°û_¡ Arshs£ R> ¡ A\p®s¹ ep¡N_p âcph\u iåv$ b°û_p
spÐè®c|s `fb°û_y„ `Z op_ âpàs L$ f¡ R> ¡, sp¡ `R> u S> ¡Z¡ ep¡N kp^hp eÐ_ L$ f¡gp¡ lp¡e
s¡_¡ Aphy„ ag âpàs \pe s¡dp„ ApíQe® iy„— ?
âeÐ_pv¹ $ esdp_õsy ep¡ N u k„ i y Ù qL$ [ ëbj:— &
A_¡L$S> Þdk„rkÙ: ssp¡ eprs `fp„ Nrsd¹— &&45&&
ígp¡L$p\®— :— âeÐ_\u Aæepk L$ fsp¡ ep¡Nu sp¡ `p`\u rhiyÙ \C A_¡L$ S> Þd\u k„rkÙ \C
`R> u `fpNrs âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— ep¡Nc°óV$ _u Nrs D`f L$ lu, lh¡ S> ¡ ep¡N\u c°óV$ _ \sp„ âeÐ_ L$ fu d__p¡ r_N°l
L$ fu ep¡N_p¡ Aæepk L$ f¡ s¡_u Nrs L$ l¡ R> ¡. s¡_p kh® `p`p¡ _pi \pe R> ¡ s¡\u s¡ rhiyÙ \pe
R> ¡, A_¡ `R> u A_¡L$ S> Þd kyû sÒhop_hpmp¡ flu ep¡N rkÙ L$ fu `fpNrs A\p®s¹ dpfp
õhê$ ` Anf_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡, A\hp A_¡L$ S> Þd_p ep¡N\u c[¼s âpàs L$ f¡ R> ¡ A_¡ c[¼shX¡$
h¥ÊLy$ ÎW$ ê$ ù `fpNrs âpàs L$ f¡ R> ¡. r_bÞ^dp„ `Z îudv$ pQpe®QfZ D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡ L¡$
""Cíhf_p Apgçb_ê$ ` ep¡N blz S> Þd_p rh`pL$ \u c[¼s DÐ`Þ_ L$ f¡ R> ¡''.
Ap AÝepe_p 41 \u 45 kyû_p A_¡ 46— dp ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs¹
2&1&6 D`f_p„ kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
s`[õhæep¡@r^L$p¡ ep¡Nu opr_æep¡@r` dsp¡@r^L$:— &
L$rd®æeíQpr^L$p¡ ep¡Nu sõdpv¹$ ep¡Nu chpSy> ®_— !— &&46&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ASy> ®_— ! ep¡Nu s`õhuAp¡\u Ar^L$ R> ¡, op_uAp¡\u `Z Ar^L$ d_pA¡gp¡ R> ¡,
L$ d®hpmpAp¡\u `Z ep¡Nu Ar^L$ R> ¡. s¡\u sy„ ep¡Nu— \p.
rhh¡Q_— :— L$ pep_p ¼g¡i rhN¡f¡ kl_ L$ f_pf s`õhuAp¡ L$ fsp„ (s`p¡)ep¡Nu Ar^L$ R> ¡,
kp„¿ehpmp op_uAp¡ L$ fsp„ `Z (kp„¿e)ep¡Nu Ar^L$ R> ¡ A_¡ dpÓ L$ d® L$ f_pf L$ d®hpmpAp¡\u
94 AÝepe 6
`Z (L$ d®)ep¡Nu Ar^L$ R> ¡. s¡\u sy„ d__p r_N°lê$ ` ep¡N kp^_pf ep¡Nu \p. s_¡ sp¡ bpü
ep¡N_p¡ D`v¡$ i L$ ep£ _\u, `fÞsy Ar_rjÙ DÑd ep¡N_p¡ D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡, L$ pfZ L¡$ s¡ spfp
rQÑ_p¡ r_fp¡^ dpfpdp„-îuhpkyv¡$ hdp„ L$ fhp_p¡ R> ¡. s¡\u s_¡ DÑd c[¼sê$ ` ep¡N_p¡ D`v¡$ i
L$ f¡gp¡ R> ¡. sy„ ep¡Nu \p.
ep¡ r N_pdr` kh£ j p„ dv¹ $ N $ s ¡ _ pÞsfpÐd_p— &
îÙphp_¹ cS> s¡ ep¡ dp„ k d¡ ey¼ssdp¡ ds:— &&47&&
ígp¡L$p\®— :— kh® ep¡NuAp¡dp„ `Z dpfpdp„ AÞsfpÐdp ep¡Æ, îÙpmy \C S> ¡ d_¡ cS> ¡ R> ¡ s¡_¡
lz„ DÑd ep¡Nu NÏ„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— kh® ep¡NuAp¡dp„ `Z `y[óV$ c[¼s`fpeZ ep¡Nu DÑd R> ¡. s¡ `p¡sp_p„ rQÑ_p¡
dpfpdp„-îuhpkyv¡$ hdp„ S> r_fp¡^ L$ f¡ R> ¡. Aphu fus¡ rQÑ_p¡ dpfpdp„ r_fp¡^ L$ fu,
îudv$ pQpe®QfZ_p D`v¡$ i D`f îÙp fpMu S> ¡ dpfy„ îuhpkyv¡$ h_y„ cS> _ L$ f¡ R> ¡ s¡ DÑd
ep¡Nu R> ¡. s¡\u S> ¡ ep¡N_y„ ag ifZ c[¼s âpàs \pe R> ¡ s¡ ep¡N kp^_pf ep¡Nu \p A¡hp¡ N|Y$
Apie R> ¡. s¡\u S> ApQpe®îuA¡ L$ l¡gy„ R> ¡ L¡$ (— cNhp_¡ cNhv¹$ Nuspdp„— ) Apfçcdp„ kpP¹$ ¿e
A_¡ ep¡N _y„ r_ê$ `Z L$ fu, ASy> ®__p¡ dp¡l v|$ f L$ fu, `R> u s¡_¡ c[¼sê$ ` Ad©s_y„ `p_ L$ fpìey„
A¡hp¡ kpf R> ¡. Ap `l¡gp R> AÝepep¡dp„ kp„¿edp„ s\p ep¡Ndp„ rhh¡L$ \u A_¡ ^¥e®\u `p¡sp_p
^d®_y„ ApQfZ c[¼s\u L$ fhp_y„ L$ l¡gy„ R> ¡.

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "ApÐdk„edep¡Np¡' _pd
jóW$p¡@Ýepe:— &&6&&
AÝepe 6 95
&& AÝepe 7 &&
op_rhop_ep¡N
â\d R> AÝepedp„ kp„¿e A_¡ ep¡N _y„ ag ApÐdop_ R> ¡ A¡d v$ ip®ìey„. Al]\u
cNhp_¹_p dplpÐçeop_`|h®L$ c[¼s_y„ r_ê$ `Z L$ fhpdp„ Aph¡ R> ¡.
""dplpÐçeop_`|h®L$ ky×Y$ A_¡ kh®\u Ar^L$ õ_¡l_¡ "c[¼s' L$ l¡ R> ¡. s¡_p\u
dy[¼s \pe R> ¡, AÞe fus¡ \su _\u'' s¡\u cNhp_¹ hpkyv¡$ h_p„ dplpÐçe_y„ op_ ep¡NuAp¡_¡
rkrÙ âpàs L$ fph_pf lp¡hp\u, A_¡ rkrÙ âpàs L$ fhp_p¡ AÞe D`pe _rl lp¡hp\u Al]
cNhp_¹ hpkyv¡$ h_p dplpÐçe_y„ r_ê$ `Z L$ fhpdp„ Aph¡ R> ¡.
S> ¡ c¼s âepZL$ pg¡ cNhp_¹_y„ õdfZ L$ f¡ R> ¡, s¡_¡ A„Nkrls îu`yfyjp¡Ñd_p
dplpÐçe_y„ rhop_ âpàs \pe R> ¡. Apfçcdp„ ep¡N^d®_y„ ApQfZ L$ fhp\u cNhp_¹_p
dplpÐçe_y„ rhop_ âpàs \pe R> ¡. cNhp_¹_p dplpÐçe_y„ op_ \hp\u cNhp_¹_p¡ Apîe
\pe R> ¡. Apîe \hp\u cNhp_¹_y„ op_ âpàs \pe R> ¡. Ap DÑd op_ R> ¡. Aphy„ op_
lp¡hp\u S> op_uAp¡_u î¡óW$ sp L$ l¡gu R> ¡, L$ pfZ L¡$ cNhp_¹_y„ S> ¡_¡ op_ lp¡e s¡ S> DÑd R> ¡,
dpÓ ApÐdop_ lp¡e s¡ DÑd _\u. Aphp op_uAp¡ cNhp_¹_u r_fÞsf k¡hp L$ f¡ R> ¡.
îucNhp_¹ DhpQ
dèepk¼sd_p: `p\®— ! ep¡N„ eyÊS> _¹ dv$ pîe:— &
Ak„ie„ kdN°„ dp„ e\p opõerk ss¹ îyÏ— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! dpfpdp„ d_ Apk¼s fpMu, dpfp¡ Apîe fpMu ep¡N ApQfsp„ S> ¡ âL$ pf¡
sy„ kç`|Z®sp\u d_¡ r_:k„ie ÅZui s¡ kp„cm.
rhh¡Q_— :— cNhp_¹, õh^d®_p Apîe, DÑd Agp¥qL$ L$ gugphpmp dp¡V$ pdp„ dp¡V$ p r_eÞsp,
L$ fyZpgy, `fdpÐdp A¡hp dpfpdp„ d__¡ Apk¼s fpMu, dpfp¡ Apîe fpMu, `pR> m hZ®_ L$ ey¯
s¡hp ep¡N_y„ ApQfZ L$ fsp„ r_fy`r^ dplpÐçehpmp A_¡ DÑd Agp¥qL$ L$ NyZ\u `|Z® dpfy„
s_¡ S> ¡ âL$ pf¡ op_ \i¡ s¡ s_¡ lz„ L$ lz„ Ry> „ s¡ kp„cm.
op_„ s¡ @ l„ krhop_d¹ Bv„ $ hÿepçei¡ j s:— &
eÄopÐhp _¡l c|ep¡@ÞeS¹> opsìed¹ Ahrióes¡— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— lÅfp¡ d_yóep¡dp„ L$ p¡CL$ S> rkrÙdpV¡$ âepk L$ f¡ R> ¡, âepk L$ f_pf rkÙp¡dp„ `Z
L$ p¡CL$ S> d_¡ sÒh\u ÅZ¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— lÅfp¡ d_yóep¡dp„ L$ p¡CL$ S> ApÐdsÒh_p op_dpV¡$ âepk L$ f¡ R> ¡. A_¡ S> ¡ âepk
L$ f_pf_¡ s¡hy„ op_ rkÙ \A¡gy„ lp¡e R> ¡ s¡Ap¡dp„\u L$ p¡CL$ S> cNhp_¹ `fdpÐdp kh® ^dp£_p
Apîe Cíhf A¡hp d_¡ sÒh\u A¡V$ g¡ dpfp r_frsie dplpÐçe`|h®L$ ÅZ¡ R> ¡. Aphp ìepk,
hpdv¡$ h, iyL$ S> ¡hp d_¡ sÒh\u ÅZ_pf L$ p¡CL$ S> lp¡e R> ¡. s¡\u dpfy„ Ap op_ blz S> DÑd
R> ¡ s¡ lz„ s_¡ L$ lui.
c|rdfp`p¡@_gp¡ hpey: M„ d_p¡ byrÙf¡h Q— &
Al‘pf Bsue„ d¡ rcÞ_p âL© $ r sfóV$ ^ p— &&4&&
96 AÝepe 7
ígp¡L$p\®— :— c|rd, S> g, A[Á_, hpey, ApL$ pi, d_, byrÙ A_¡ Al‘pf A¡hp ApW$ âL$ pf_u
Ap dpfu rcÞ_ âL©$ rs R> ¡.
rhh¡Q_— :— Al]\u cNhp_¹ b°ûhpv$ âdpZ¡ `p¡sp_p¡ drldp `p¡s¡ S> L$ l¡ R> ¡. kh® ^dp£_y„
Apîe `fb°û S> ¡_¡ "`yfyjp¡Ñd' `Z L$ l¡hpdp„ Aph¡ R> ¡ s¡ `p¡sp_u BÃR> p\u kh® rQs¹-
ArQs¹ rhN¡f¡ \pe R> ¡. A¡d ""nufhrÙ'' ""ApÐdL©$ s¡: `qfZpdps¹'' rhN¡f¡ b°ûk|Óp¡dp„ `Z
D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡. s¡\u Ap S> Ns_y„ ArcÞ_ r_rdÑ A_¡ D`pv$ p_ L$ pfZ b°û R> ¡. s¡\u Al]
`Z `fp A_¡ A`fp A¡hu b¡ âL$ pf_u âL©$ rs\u Akp^pfZ k©[óV$ rhN¡f¡ L$ pe® cNhp_¹ L$ f¡ R> ¡
A¡d dplpÐçe v$ ip®hhp L$ l¡ R> ¡. â\d A`fp âL©$ rs_p ApW$ âL$ pf L$ üp R> ¡. dpfu r_frsie
A_Þs drldphpmp cNhp_¹_u kv„$ i \A¡gu R> sp„ AS> âL©$ rs c|rd rhN¡f¡ ApW$ âL$ pf_u R> ¡.
c|rd, S> g, A[Á_, hpey A_¡ ApL$ pi A¡ `p„Q dlpc|sp¡ R> ¡, d_, byrÙ A_¡ Al‘pf A¡
ÓZ Ar_fyÙ âÛyç_ A_¡ k‘j®Z _p Ar^óW$ p_ê$ ` R> ¡. A¡d ApW$ âL$ pf L$ üp. _hdy„ "rQÑ'
îuhpkyv¡$ h_y„ Ar^óW$ p_ lp¡hp\u `p¡sp\u ArcÞ_ lp¡hp\u A_¡ `p¡sp_¡ ASy> ®_ Å¡sp¡ lp¡hp\u
L$ üy„ _\u. A\hp rQÑ cpNhs¹ R> ¡, âpL©$ s _\u s¡\u Al] L$ l¡gy„ _\u. Ap cNhp_¹_u
kv„$ ic|s âL©$ rs L$ lu, s¡_¡ ArQs¹ `Z L$ l¡ R> ¡. s¡_¡ rQÑ_p¡ kçbÞ^ \pe Ðepf¡ S> kh® L$ pe®
L$ fhp kd\® \pe R> ¡, s¡ rh_p L$ p„C L$ pe® s¡_p\u \sy„ _\u. s¡\u s¡_¡ "A`fp' L$ l¡ R> ¡.
A`f¡ed¹ Bsk¹ ÐhÞep„ âL©$ts rhrÙ d¡ `fpd¹— &
Æhc|sp„ dlpbplp¡— ! ee¡v„$ ^pe®s¡ S> Ns¹— &&5&&
ígp¡L$p\®— :— Ap A`fp âL©$ rs R> ¡. `Z l¡ dlpbplp¡— ! Ap\u AÞe dpfu Æhc|s `fp âL©$ rs
ÅZ. s¡_p\u Ap S> Ns¹ ^pfZ \e¡gy„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap A¡V$ g¡ Nep ígp¡L$ dp„ L$ l¡gu âL©$ rs Ahíe A`fp A\hp _uQu âL©$ rs R> ¡. `Z
l¡ dlpbplp¡— ! Ap A`fp âL©$ rs\u rcÞ_ dpfu buÆ Æhc|sp `fp âL©$ rs R> ¡. Ap `fp
âL©$ rs rQÖ|` lp¡hp\u S> X$ _\u. cp¡L¹$ Óu lp¡hp\u â^p_c|s A\hp dy¿e `fp R> ¡. s¡_¡ OZ¡
õ\m¡ "`yfyj' `Z L$ l¡ R> ¡. Atl "Æhc|spd¹' iåv$ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡. `fÞsy "Æhuc|spd¹' iåv$
_\u, s¡\u Æh ArhÛp\u \A¡g _\u. `fÞsy cNhp_¹_u klS> BÃR> p\u \A¡g R> ¡ A¡d
rkÙ \pe R> ¡. Ap Æhc|s cNhv„$ i\u Ap S> Ns¹ A¡V$ g¡ S> X$ ê$ ` ifuf ks¹ A_¡ Aks¹_p
rdîZhpmy„ rhfpV$ ê$ ` ^pfZ \A¡gy„ R> ¡. Ap dpfu âL©$ rs ÅZ.
A¡ s v¹ $ ep¡ _ ur_ c| s pr_ khp® Z uÐey ` ^pfe— &
Al„ L©$ Ðõ_õe S> Ns: âch: âgeõs\p— &&6&&
ígp¡L$p\®— :— kh® c|sp¡ Ap b¡ dp„\u S> DÐ`Þ_ \pe R> ¡ A¡d ÅZ. lz„ kh® S> Ns_p¡ âch A_¡
âge Ry> „.
rhh¡Q_— :— Ap b¡ âL©$ rs kh® âpZudpÓ_u DÐ`rÑ_y„ L$ pfZ R> ¡ A¡d L$ lu s¡ b¡ Üpfp cNhp_¹
`p¡s¡ Akp^pfZ L$ pe® L$ f¡ R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. õ\phf-S> „NdpÐdL$ kh®c|sp¡_u DÐ`rÑ Ap b¡
âL©$ rsdp„\u \pe R> ¡ A¡d ÅZ. s¡dp„ S> X$ A`fp âL©$ rsdp„\u v¡$ l rhN¡f¡ \pe R> ¡. A_¡ Q¡s_
`fp âL©$ rsdp„\u cp¡¼sp-n¡Óo-Æh \pe R> ¡. s¡ v¡$ lpqv$ dp„ âh¡i L$ fu s¡_¡ ^pfZ L$ f¡ R> ¡. Ap
bÞ_¡ âL©$ rs dpfpdp„\u DÐ`Þ_ \e¡gu R> ¡ _¡ s¡\u lz„ S> Ry> „. s¡\u S> ¡d OV$ — -— `V$ rhN¡f¡_y„ L$ pfZ
AÝepe 7 97
c|rd R> ¡ s¡ âdpZ¡ Ap kh® c|sdpÓ_y„ âL©$ rs A_¡ `yfyj Üpfp lz„ S> L$ pfZ Ry> „. s¡\u Ap kh®
S> Ns_u DÐ`rÑ s\p âge dpfpdp„\u S> R> ¡.
dÑ: `fsf„ _pÞes¹ qL$[ÊQv¹$ A[õs ^_ÊS> e— !— &
dre kh®d¹ Bv„$ âp¡s„ k|Ó¡ drZNZp Bh— &&7&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ^_ÊS> e— ! dpfp\u `f buSy> „ L$ p„C _\u. k|Ódp„ drZAp¡_p kd|l `¡W¡$ Ap kh®
dpfpdp„ `fp¡hpe¡gy„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— dpfy„ Ap dplpÐçe ÅZhp S> ¡hy„ R> ¡. kh® S> Ns_u DÐ`rÑ s\p âge dpfp\u \pe
R> ¡ s¡\u dpfp\u buSy> „ L$ p„C `Z _\u. lz„ S> kh®\u `f Ry> „. DÐ`rÑ A_¡ âge S> ¡d dpfpdp„\u
\pe R> ¡ s¡dS> kh® S> Ns_u [õ\rs `Z dpfpdp„ S> R> ¡. S> ¡d k|Ódp„ drZAp¡ `fp¡h¡gp„ lp¡e
R> ¡ s¡ âdpZ¡ kh® S> Ns¹ dpfpdp„ `fp¡hpA¡gy„ R> ¡ A\p®s¹ dpfp¡ Apîe L$ fu fl¡gy„ R> ¡. Al] k|Ó
A_¡ drZ _y„ ×óV$ pÞs Ap`¡gy„ R> ¡ s¡\u S> X$ A_¡ Æh ArhÛp\u L$ ë`¡gp _\u, `fÞsy kÐe R> ¡
A_¡ ifufdp„ S> ¡d Æh fl¡ R> ¡ s¡ âdpZ¡ Cíhf s¡dp„ fl¡gp R> ¡ A¡d rkÙ \pe R> ¡. ""S> ¡_y„
`©r\hu ifuf R> ¡, S> ¡_y„ ApÐdp ifuf R> ¡'' rhN¡f¡ õ\m¡ `Z ApS> A\®_y„ ârs`pv$ _ L$ f¡gy„ R> ¡.
fkp¡@ld¹ Aàky L$p¥Þs¡e— ! âcp[õd iri-k|e®ep¡:— &
âZh: kh® h ¡ v ¡ $ j y iåv$ : M¡ `p¥ f y j „ _© j y — &&8&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ p¥Þs¡e— ! S> gp¡dp„_p¡ fk lz„ Ry> „, Q„Ö A_¡ k|e® dp„_u âcp, kh® h¡v$ p¡dp„ âZh,
ApL$ pidp„ iåv$ A_¡ `yfyjp¡dp„ `p¥fyj lz„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— A¡L$ cNhp_¹ S> kh® S> Ns_y„ L$ pfZ R> ¡ A¡d L$ üy„ sp¡ cNhp_¹ S> Ns¹_y E`pv$ p_
L$ pfZ R> ¡ L¡$ r_rdÑ L$ pfZ— ? s¡dp„ `Z cNhp_¹ dy¿e L$ pfZ R> ¡ L¡$ Np¥Z— ? A¡hu i„L$ p \pe s¡
dpV¡$ cNhp_¹ kh® S> Ns¹_y„ D`pv$ p_ A_¡ r_rdÑ L$ pfZ `Z R> ¡ A_¡ s¡ `Z dy¿e L$ pfZ R> ¡.
Np¥Z L$ pfZ _\u, L$ pfZ L¡$ cNhp_¹ kh®ê$ ` R> ¡, kh® i[¼shpmp R> ¡, A_¡ s¡d_¡ L$ pfZ \hpdp„
buÅ L$ p¡C_u NfS> _\u. îyrs, õd©rs s\p îudv¹$ cpNhs¹ dp„ cNhp_¹_¡ dy¿e S> L$ pfZ
L$ l¡gp R> ¡. s¡\u cNhp_¹ Al] `Z s¡hu S> fus¡ Qpf (— 8— -— 11— ) ígp¡L$ \u `p¡sp_u rhc|rs_p
dplpÐçe_¡ õ`óV$ L$ fu `p¡sp_p dy¿e L$ pfZ`Zp_¡ v$ ip®h¡ R> ¡. l¡ L$ p¥Þs¡e— ! S> gp¡dp„ fk lz„ Ry> „,
s¡dS> k|e® A_¡ QÞÖ dp„ âcp lz„ Ry> „. kh® h¡v$ p¡dp„ âZh, ApL$ pidp„ iåv$ A_¡ `yfyjp¡dp„ `p¥fyj
A\hp hue® lz„ Ry> „.
`yÎep¡ NÞ^: `©r\ìep„ Q s¡S> íQp[õd rhcphkp¥— &
Æh_„ kh® c | s ¡ j y s`íQp[õd s`[õhjy — &&9&&
ígp¡L$p\®— :— `©r\hudp„ `yÎe NÞ^, A[Á_dp„ s¡S> , kh®c|sp¡dp„ Æh_ A_¡ s`õhuAp¡dp„ s`
lz„ Ry> „.
buS> „ dp„ kh®c|sp_p„ rhrÙ `p\®— ! k_ps_d¹— &
byrÙ:— byrÙdspd¹— A[õd s¡S> k¹— s¡S> [õh_pdld¹&&10&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! d_¡ kh® c|sp¡_y„ k_ps_ buS> ÅZ. byrÙhpmpAp¡_u byrÙ A_¡
s¡S> õhuAp¡_y„ s¡S> lz„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— âpZudpÓ_y„ L$ pfZc|s Q¥sÞe buS> lz„ Ry> „ A¡d ÅZ. byrÙhpmpAp¡_u byrÙ A_¡
98 AÝepe 7
s¡S> õhuAp¡_y„ s¡S> `Z lz„ Ry> „.
bg„ bghsp„ Qpl„ L$ p d-fpN-rhhrS> ® s d¹ — &
^dp®rhfyÙp¡ c|s¡jy L$ pdp¡@[õd cfsj®c— !— &&11&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cfsj®c— ! L$ pd A_¡ fpN rh_p_y„ bghpmpAp¡_y„ bg lz„ Ry> „. âpZuAp¡dp„ ^d®\u
ArhfyÙ L$ pd lz„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— bghpmpAp¡_y„ r¾$ epi[¼sê$ ` bg lz„ Ry> „, `fÞsy âh©ÒepÐdL$ lz„ _\u A¡d S> Zphhp
L$ pd A_¡ fpN frls bg lz„ Ry> „ A¡d L$ l¡gy„ R> ¡. s¡hu S> fus¡ âpZuAp¡_p¡ L$ pd lz„ Ry> „, `Z
^d®\u ArhfyÙ L$ pd lz„ Ry> „, ^d®\u rhfyÙ L$ pd lz„ _\u.
e¡ Q¥h kp[ÒhL$p cphp fpS> kp: spdkpíQ e¡— &
dÑ A¡h¡rs sp_¹ rhrÙ _ Ðhl„ s¡jy s¡ dre— &&12&&
ígp¡L$p\®— :— hmu S> ¡ kp[ÒhL$ cphp¡ R> ¡, S> ¡ fpS> k A_¡ spdk cphp¡ R> ¡ s¡ dpfpdp„\u S> R> ¡
A¡d ÅZ. `fÞsy lz„ s¡Ap¡dp„ _\u, s¡Ap¡ dpfpdp„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— dpfp\u `f AÞe L$ p„C _\u A¡d `pR> m L$ üy„. s¡ Al] h^pf¡ õ`óV$ L$ f¡ R> ¡.
kp[ÒhL$ , fpS> k A_¡ spdk cphp¡ S> ¡ âL©$ rsdp„\u \A¡gp âpL©$ s cphp¡ R> ¡ s¡ `Z dpfpdp„\u
S> \A¡gp R> ¡ A¡d ÅZ, L$ pfZ L¡$ s¡Ap¡ dpfu D`f hZ®h¡gu âL©$ rsdp„\u \e¡gp R> ¡. Ap âL©$ rs
`Z ks¹ R> ¡, Aks¹ _\u. kp[ÒhL$ rhN¡f¡ cphp¡ âL©$ rs_p NyZ_p L$ pep£ lp¡hp\u A_¡ âL©$ rs
rhN¡f¡_y„ L$ pfZ `Z lz„ S> lp¡hp\u Ap cphp¡_p¡ `Z dy¿e L$ sp® lz„ S> Ry> „. R> sp„ s¡Ap¡dp„ lz„
_\u, A¡V$ g¡ Æh_u `¡W¡$ lz„ s¡Ap¡_¡ Apû_ \sp¡ _\u, `fÞsy s¡Ap¡ dpfpdp„ R> ¡ A\p®s¹ s¡Ap¡
dpfp¡ Apîe L$ fu fl¡gp R> ¡. dpfu Aprîs âL©$ rs_p s¡Ap¡ Aprîs lp¡hp\u s¡Ap¡_p¡ `Z
`fç`fp\u lz„ S> Apîe Ry> „.
rÓrcf¹ NyZde¥f¹ cph¥: A¡rc: kh®d¹ Bv„$ S> Ns¹— &
dp¡rls„ _prcÅ_prs dpd¡æe: `fdìeed¹— &&13&&
ígp¡L$p\®— :— s¡ ÓZ NyZde cphp¡\u dp¡l `pd¡gy„ Ap kh® S> Ns¹ s¡_p\u `f Aìee d_¡
ÅZsy„ _\u.
rhh¡Q_— :— Ap ÓZ NyZp¡_p `v$ p\p£ lp¡e R> ¡. S> Ns_p `v$ p\p£ Ap ÓZ NyZp¡hpmp lp¡e R> ¡.
Aphp `v$ p\p£\u dp¡l `pd¡gy„ S> Ns¹ A¡ NyZp¡\u `f Aìee A\hp rhL$ pffrls d_¡ cNhp_¹_¡
ÅZsy„ _\u.
v¥ $ h u ü¡ j p Ny Z deu dd dpep vy $ f Ðeep— &
dpd¡h e¡ â`ÛÞs¡ dpepd¹ A¡sp„ sf[Þs s¡— &&14&&
ígp¡L$p\®— :— Ap dpfu NyZdeu v¥$ hu dpep vy$ õsf R> ¡. S> ¡Ap¡ dpfp¡ S> Apîe L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡ Ap
dpep_¡ sf¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— âL©$ rs_p NyZp¡ S> b„^ L$ fph_pf R> ¡. s¡ S> dpep_p NyZp¡ kh® S> Ns_¡ dp¡l L$ f¡ R> ¡
A_¡ Cíhf_p õhê$ `_¡ ÅZhp v¡$ sp _\u A¡V$ gy„ S> _rl, `fÞsy Æh_p¡ ArhÛp\u \sp¡
AÝepk h^pf¡ ×Y$ L$ fph¡ R> ¡ A_¡ s¡\u Æh_¡ bÞ^_ê$ ` R> ¡. s¡\u dpfu Ap v¥$ hu NyZdeu
dpep sfhu L$ qW$ _ R> ¡. `fÞsy S> ¡Ap¡ dpfp¡ S> Apîe L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡ A¡ dpep_¡ sf¡ R> ¡. Al]
AÝepe 7 99
"A¡h-S> ' iåv$ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡, s¡\u buÅ¡ dpep_¡ sfhp_p¡ D`pe _\u A¡hp¡ cphp\® õ`óV$
\pe R> ¡. dpfp¡ îuL©$ óZ `yfyjp¡Ñd_p¡ S> S> ¡Ap¡ Apîe L$ f¡ R> ¡, s¡Ap¡ Ap dpep_¡ sf¡ R> ¡. Ap
v¥$ hu dpep R> ¡, Apkyfu _\u. Apkyfu dpep âepk L$ fu AdyL$ op_ âpàs L$ fhp\u v|$ f \C iL¡$
R> ¡, `fÞsy Ap v¥$ hu dpep sfhpdpV¡$ îuL©$ óZ_p¡ S> Apîe L$ fhp_u Aphíe¼sp R> ¡. Ap dpep
dpfu R> ¡ A¡V$ g¡ dpfp¡ Apîe L$ fu fl¡gp c¼sp¡_y„ rls L$ f_pfu R> ¡.
b°ûk|Ó 3&4&27 `f_p AÏcpóedp„ A_¡ cpNhs¹ 1&7&6, 1&8&40, s\p
11&3&18 `f_p kybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„ R> ¡.
_ dp„ vy $ ó L© $ r s_p¡ d| Y $ p : â`ÛÞs¡ _fp^dp:— &
dpeep@`ùsop_p Apkyf„ cphd¹ Aprîs:— &&15&&
ígp¡L$p\®— :— vy$ óV$ L$ d®hpmp, d|Y$ , dpep\u lfpA¡g op_hpmp, A_¡ Apkyf cph_p¡ Apîe L$ f¡gp
A^d gp¡L$ p¡ dpfp¡ Apîe L$ fsp _\u.
rhh¡Q_— :— Ap`_p¡ Apîe L$ fhp\u dpep sfpsu lp¡e sp¡ kh® Ap`_p¡ Apîe L¡$ d L$ fsp
_\u— ? A¡hu i„L$ p \pe s¡ v|$ f L$ f¡ R> ¡. vy$ óV$ L$ d® L$ f_pfp gp¡L$ p¡, S> ¡Ap¡_y„ vy$ óV$ L$ d® dpfp¡ Apîe
L$ fhpdp„ ârsbÞ^L$ R> ¡ s¡hp, d|Y$ A\hp ìy `¡W¡$ rhh¡L$ frls, S> ¡Ap¡_y„ NyfyA¡ Ap`¡gy„ op_
dpep\u lfpC Ne¡gy„ R> ¡ s¡hp, A_¡ Apkyf cph_p¡ Apîe L$ fu fl¡gp A^d gp¡L$ p¡ dpfp¡
Apîe L$ fsp _\u. Aphp A^d gp¡L$ p¡ dpfp¡ Apîe L$ fsp _\u A¡V$ gy„ S> _rl, `fÞsy
cNhp_¹_p¡ Ü¡j L$ f¡ R> ¡ A¡d ApNm cNhp_¹ L$ l¡i¡.
Qsyrh®^p cS> Þs¡ dp„ S> _p: kyL©$ rs_p¡@Sy> ®_— !— &
Apsp£ rS> opkyf\p®\} op_u Q cfsj®c— !— &&16&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ASy> ®_— ! l¡ cfsj®c— ! kÐL$ d®hpmp Qpf âL$ pf_p `yfyjp¡ d_¡ cS> ¡ R> ¡ 1.— Aps®
2.— Æopky 3.— A\p®\} A_¡ 4.— op_u.
rhh¡Q_— :— l¡ ASy> ®_— ! l¡ cfsj®c— ! S> ¡dZ¡ kÐL$ pe® L$ f¡gp„ R> ¡ A¡hp Qpf âL$ pf_p `yfyjp¡ d_¡
cS> ¡ R> ¡
1.— NS> ¡ÞÖ S> ¡hp Aps® A\hp vy$ :Mu `yfyjp¡ k„kpf_p¡ `p¡sp_p¡ ¼g¡i v|$ f L$ fhp_p l¡sy\u d_¡
cS> ¡ R> ¡. `|h®_p kÐL$ pe®_¡ gu^¡ dpfy„ cS> _ L$ fhpdp„ s¡Ap¡_u âh©rÑ \pe R> ¡.
2.— ip¥_L$ S> ¡hp Æopky A\hp dpfp õhê$ `_y„ op_ âpàs L$ fhp_u BÃR> phpmp.
3.— A\®_u BÃR> phpmp A\p®\}. ^_ rhN¡f¡ âpàs L$ fhp_u BÃR> phpmp.
4.— iyL$ v¡$ h S> ¡hp op_u dp¡n âpàs L$ fhp_u BÃR> p\u cS> _ L$ f¡ R> ¡.
Ap Qpf¡ âL$ pf_p cS> _ L$ f_pf `yfyjp¡ `|h®_p kyL©$ s lp¡hp\u cS> _ L$ f¡ R> ¡. s¡Ap¡_u
cS> _dp„ âh©rÑ L$ fph_pf `|h® S> Þd_p kyL©$ s R> ¡. `fÞsy S> ¡Ap¡ cS> _ L$ f¡ R> ¡, A_¡ cS> _dp„
âh©rÑ L$ fph_pf `|h® S> Þd_p kyL©$ s rhN¡f¡ S> ¡Ap¡_p _\u s¡hp¡ Np¡ùS> _p¡ rhN¡f¡ `y[óV$ c¼sp¡
R> ¡. Aphp c¼sp¡_p¡ Al] kdph¡i \sp¡ _\u. L$ p¡C "Q-A_¡' iåv$ dp„ Np¡r`L$ pAp¡_p¡ kdph¡i
L$ f¡ R> ¡, `fÞsy s¡ ep¡Áe _\u, L$ pfZ L¡$ `|h®_p kyL©$ shpmp cS> _ L$ f_pf Al] L$ l¡gp R> ¡.
Np¡ùAp¡_¡ `|h®_p kyL©$ s _ lsp A¡d `Z îudv¹$ cpNhs¹dp„ L$ l¡gy„ R> ¡. ×óV$ A\hp A×óV$
L$ p¡C `Z âL$ pf_y„ kp^_ _ lp¡hp R> sp„ kp^_ê$ ` A_¡ agê$ ` cNhp_¹_p õhê$ `p_yN°l_p
100 AÝepe 7
bg\u s¡Ap¡_p¡ cNhp_¹dp„ Agp¥qL$ L$ õ_¡l \A¡gp¡ lp¡hp\u Ap Qpf âL$ pf_p c¼sp¡dp„ s¡Ap¡_p¡
kdph¡i \C i¼sp¡ _\u.
îucpNhs¹ 10&84&24 s\p 10&84&30 D`f_p„ kybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„
s¡ j p„ op_u r_Ðeey ¼ s A¡ L $ c [¼srh® r ióes¡ — &
râep¡ rl opr__p¡@Ðe\®d¹ Al„ k Q dd râe:— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— s¡Ap¡dp„ op_u r_Ðeey¼s A_¡ A¡L$ dp„ S> c[¼shpmp¡ lp¡hp\u DÑd R> ¡. L¡$ dL¡$
op_u_¡ lz„ OZp¡S> râe Ry> „ A_¡ s¡Ap¡ d_¡ râe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap Qpf âL$ pf_p c¼sp¡dp„ dp¡n_u BÃR> phpmp¡ op_u DÑd R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. op_u
DÑd R> ¡ L$ pfZ L¡$ ApNm S> ¡ ep¡N_y„ hZ®_ L$ ey¯ s¡hp ep¡Nhpmp¡ s¡ kv$ p lp¡e R> ¡. hmu dpfp
dplpÐçe_y„ s¡_¡ op_ lp¡hp\u kh® ìep`L$ `yfyjp¡Ñd `fdpÐdp A¡hp¡ lz„, s¡dp„ A¡L$ gpdp„ s¡_u
A¡L$ pÞs A\hp r_f`¡n-A`¡npfrls c[¼s lp¡e R> ¡. buÅ c¼sp¡ `p¡s`p¡sp_u BÃR> ¡gu
hõsydp„ âurshpmp lp¡e R> ¡ A_¡ dpfpdp„ sp¡ dpÓ s¡ hõsyAp¡ Ap`_pf sfuL¡$ S> s¡Ap¡_u âurs
lp¡e R> ¡, `fÞsy op_u_u dpfpdp„ AÐeÞs âurs lp¡e R> ¡, L$ pfZ L¡$ S> ¡— -— S> ¡ `v$ p\p£_u ddsp
lp¡e R> ¡ s¡dp„ `p¡sp_p¡ ApÐdp Ap_Þv$ ê$ ` lp¡hp\u s¡_¡ h^pf¡ râe lp¡e R> ¡ A_¡ s¡ ApÐdp
`fdp_Þv$ `fdpÐdp_¡ A„i lp¡hp\u s¡_u `fdpÐdpdp„ A¡V$ g¡ dpfpdp„ AÐeÞs âurs lp¡e R> ¡.
s¡\u s¡ d_¡ `Z râe lp¡e R> ¡.
Dv$ pfp: kh® A¡h¥s¡ op_u ÐhpÐd¥h d¡ dsd¹— &
Ap[õ\s: k rl ey¼spÐdp dpd¡hp_yÑdp„ Nrsd¹— &&18&&
ígp¡L$p\®— :— Ap kh£ Dv$ pf R> ¡, `Z op_uc¼s sp¡ ApÐdp S> R> ¡ A¡hp¡ dpfp¡ ds R> ¡, L$ pfZ L¡$
ey¼spÐdp s¡ A_yÑdNrshpmp dpfp¡ S> Apîe L$ fu fl¡gp¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Qsy\® âL$ pf_p c¼s op_u_¡ DÑd L$ üp¡. s¡_¡ dp¡n âpàs \pe R> ¡ Ðepf¡ buÅ ÓZ
âL$ pf_p c¼sp¡ k„kpfdp„ S> dÃep fl¡ R> ¡ A¡hu i„L$ p \pe s¡ v|$ f L$ f¡ R> ¡. Ap Qpf¡ âL$ pf_p kh£
c¼sp¡ buÅ v¡$ hp¡_p c¼sp¡ L$ fsp„ DÑd R> ¡. dpÓ s¡Ap¡_y„ cS> _ ìephlpqfL$ furs âdpZ¡
lp¡hp\u âpL©$ s R> ¡ s¡\u s¡Ap¡_¡ râe L$ üp _\u, `fÞsy âpL©$ s Æhp¡_u `¡W¡$ s¡Ap¡ k„kpfdp„
dÃep fl¡sp _\u, `fÞsy ""lqfdp„ L$ pd, ¾$ p¡^, ce, õ_¡l, A¥¼e A\hp kp¥ùv$ r_Ðe fpMsp„
s¡Ap¡ sÞde \pe R> ¡'' A¡d îudv¹$ cpNhsdp„ L$ l¡gy„ R> ¡, s¡ âdpZ¡ lfL$ p¡C fus¡ âcy_p¡
kçbÞ^ \hp\u `Z sÞdesp \su lp¡hp\u s¡Ap¡_¡ `Z A¡ S> ag âpàs \hp_y„; `fÞsy
op_u c¼s sp¡ ApÐdp S> R> ¡ A\p®s¹ dpfp¡ ApÐdp R> ¡. s¡_¡ lz„ ApÐdp S> dp_y„ Ry> „. A\hp
op_u c¼s ApÐdp S> R> ¡, A¡V$ g¡ dv$ pÐdL$ A\hp dy¼s S> R> ¡ A¡d lz„ dp_y„ Ry> „, L$ pfZ L¡$
S> ¡_p\u L$ p„C `Z DÑd _\u A¡hp A_yÑdNrshpmp dpfp¡ S> s¡ Apîe L$ fu kv$ p fl¡gp¡ R> ¡.
blw_p„ S> Þd_pd¹ AÞs¡ op_hp_¹ dp„ â`Ûs¡— &
"hpkyv¡$h: kh®d¹' Brs k dlpÐdp kyvy$g®c:— &&19&&
ígp¡L$p\®— :— OZp S> Þdp¡_p AÞs¡ "kh® hpkyv¡$ h R> ¡' A¡hp op_hpmp¡ d_¡ ifZ Aph¡ R> ¡. A¡hp¡
AÝepe 7 101
dlpÐdp blz S> vy$ g®c R> ¡.
rhh¡Q_— :— ApÐdop_ L$ v$ pQ Aë` kdedp„ A\hp A¡L$ pv$ S> Þddp„ rkÙ \pe, `fÞsy
cNhp_¹_y„ op_ âpàs \hy„ L$ qW$ _ R> ¡. op_ âpàs \ep `R> u cNhÐâ`rÑ S> ¡_¡ \C lp¡e s¡hp¡
op_u dlp vy$ g®c R> ¡. blz S> Þdp¡ `R> u R> ¡ëgp S> Þddp„ cNhp_¡ `p¡s¡ kÞsyóV$ \C `p¡sp_p„
op__y„ S> ¡_¡ v$ p_ L$ f¡gy„ R> ¡ s¡hp¡ op_u vy$ g®c R> ¡. s¡hp op_udp„ `Z S> ¡_¡ cNhp_¹_u â`rÑ \C
lp¡e s¡hp¡ Ars vy$ g®c R> ¡.
L$ p d¥ õ s¥ õ s¥ f ¹ ùsop_p: â`ÛÞs¡ @ Þev¡ $ h sp:— &
s„— -— s„ r_eddpõ\pe âL©$Ðep r_esp: õhep— &&20&&
ígp¡L$p\®— :— Sy> v$ u-Sy> v$ u L$ pd_pAp¡\u S> ¡Ap¡_y„ op_ lfpA¡gy„ R> ¡ s¡hp `p¡sp_u âL©$ rs_¡ Aû_
\A¡gp Sy> v$ p— -— Sy> v$ p r_edp¡ `pmu AÞe v¡$ hspAp¡_¡ ifZ¡ Åe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Agp¥qL$ L$ drldphpmp d_¡ S> ¡Ap¡ lfL$ p¡C âL$ pf¡ cS> ¡ R> ¡ s¡Ap¡ AÞs¡ rkrÙ âpàs
L$ fu k„kpf sfu Åe R> ¡ A¡d L$ üy„. lh¡ S> ¡Ap¡ dpfy„ cS> _ L$ fsp„ _\u `fÞsy âpL©$ s L$ pdp¡
L$ fhpdpV¡$ AÞe v¡$ hspAp¡_y„ cS> _ L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡ k„kpfdp„ byX$ ép fl¡ R> ¡ A¡d Al]\u kpX$ pÓZ
(— 20— -— 22&&— ) ígp¡L$ \u L$ l¡ R> ¡. Sy> v$ u— -— Sy> v$ u L$ pd_pAp¡\u S> ¡Ap¡_y„ op_ lfpA¡gy„ R> ¡ A_¡
S> ¡Ap¡ `p¡sp_p fpS> k A\hp spdk õhcph_¡ hi \C fl¡gp R> ¡ s¡Ap¡ rcÞ_— -— rcÞ_
v¡$ hspAp¡_¡ âkÞ_ L$ fhp D`hpk rhN¡f¡ h°sp¡ L$ f¡ R> ¡ A_¡ dpfy„ cS> _ _rl L$ fsp„ Aphp
v¡$ hspAp¡_y„ cS> _ L$ f¡ R> ¡.
ep¡ ep¡ ep„ ep„ s_y„ c¼s: îÙep@rQ®syd¹ BÃR> rs— &
sõe sõep„ Qgp„ îÙp„ spd¡h rhv$^pçeld¹— &&21&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡— -— S> ¡ c¼s S> ¡— -— S> ¡ d|rs®_y„ îÙp\u `|S> _ L$ fhp BÃR> ¡ R> ¡ s¡_u— -— s¡_u s¡ S>
îÙp_¡ lz„ AQg L$ fy„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— v¡$ hspAp¡ `Z dpfy„ ifuf R> ¡. îyrs `Z L$ l¡ R> ¡ L¡$ ""S> ¡ Apqv$ Ðedp„ fl¡ R> ¡, S> ¡_¡
Apqv$ Ðe ÅZsp¡ _\u, S> ¡_y„ Apqv$ Ðe ifuf R> ¡'' rhN¡f¡. s¡\u S> ¡ AÞe v¡$ hspAp¡_y„ cS> _ L$ f¡
R> ¡ s¡ `Z v¡$ hp¡ dpfy„ ifuf R> ¡ A¡d ÅÎep rh_p, s¡d_y„ îÙp\u `|S> _ L$ fhp S> ¡Ap¡ BÃR> ¡ R> ¡,
s¡Ap¡_u s¡— -— s¡ v¡$ hspAp¡dp„ fl¡gu îÙp_¡ lz„ AQg L$ fy„ Ry> „.
k sep îÙep ey ¼ s: sõepfp^_d¹ Cls¡ — &
gcs¡ Q ss: L$pdp_¹ de¥h rhrlsp_¹ rl sp_¹— &&22&&
ígp¡L$p\®— :— îÙp\u ey¼s c¼s s¡ v¡$ hsp_y„ Apfp^_ L$ f¡ R> ¡. A_¡ s¡_u `pk¡\u d¢ S> r_dp®Z
L$ f¡gp L$ pçe-amp¡_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— `R> u dpfp A„Nc|s S> ¡ v¡$ hsp_u s¡ D`pk_p L$ f¡ R> ¡. s¡_u `pk¡\u s¡ `p¡sp_p
BÃR> ¡gp `v$ p\® âpàs L$ f¡ R> ¡. Ap `v$ p\p£ `Z d¢ S> r_dp®Z L$ f¡gp R> ¡. Å¡ L¡$ D`pk_p L$ fhp_p
kde¡ `Z v¡$ hsp_u D`pk_p L$ f_pf ÅZsp¡ _\u L¡$ lz„ Ahehu Ry> „ A_¡ s¡ v¡$ hsp sp¡ dpfy„
A„N S> R> ¡, A_¡ s¡ v¡$ hsp_u S> D`pk_p L$ f¡ R> ¡, R> sp„ `Z hpõsrhL$ fus¡ v¡$ hsp dpfy„ A„N
lp¡hp\u s¡ dpfu S> D`pk_p NZpe, A_¡ s¡\u d¢ S> r_dp®Z L$ f¡gy„ ag s¡ D`pk_p L$ f_pf_¡
102 AÝepe 7
âpàs \pe R> ¡.
AÞshÑy ag„ s¡ j p„ sv¹ $ chÐeë`d¡ ^ kpd¹ — &
v¡$hp_¹ v¡$heÅ¡ ep[Þs dv¹$c$¼sp ep[Þs dpdr`— &&23&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy s¡ Aë`byrÙhpmpAp¡_¡ sÑs¹ v¡$ hspAp¡ `pk¡\u âpàs \sy„ ag rh_piu
lp¡e R> ¡. v¡$ hp¡_p `|S> L$ p¡ v¡$ hp¡_¡ `pd¡ R> ¡ A_¡ dpfp c¼sp¡ v¡$ hpr^v¡$ h A¡hp d_¡ `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— cphc¡v$ \u agc¡v$ \pe R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. BÞÖ rhN¡f¡ AÞe v¡$ hspAp¡_y„ cS> _
L$ f_pf Aë` byrÙhpmpAp¡_¡ ipMp A\hp ag A\hp `Ó_¡ S> g_y„ tkQ_ L$ f_pf_u `¡W¡$
Aë`, rh_piu A_¡ AÞshpmy„ ag âpàs \pe R> ¡. v¡$ hp¡_p `|S> L$ p¡ s¡— -— s¡ v¡$ hp¡_¡ `pd¡ R> ¡, dpfp
c¼sp¡ d_¡ `pd¡ R> ¡. s¡\u AÞe v¡$ hspAp¡_p c¼sp¡_y„ ag rh_piu R> ¡. îp¥seodp„ sp¡
cNhp_¹_p A„Nê$ ` v¡$ hp¡ R> ¡ A¡d ÅZu_¡ s¡d_u Apfp^_p \pe R> ¡. c[¼sdp„ sp¡ dpÓ A„Nu
cNhp_¹_u Apfp^_p S> \pe R> ¡. S> ¡ S> ¡_¡ îÙp\u cS> ¡ R> ¡ s¡ s¡_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡. s¡\u dpfp
c¼sp¡ d_¡ âpàs L$ fu, Anèe ag âpàs L$ f¡ R> ¡.
cpNhs¹ 1&18&22 `f_p„ kybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ L$ f¡gy„ R> ¡.
rhi¡j— :— ÓZ âL$ pf_p cS> _ L$ f_pfpAp¡ R> ¡; 1.— Aë`byrÙhpmp nyÖ kp„kpqfL$ gpc_¡ dpV¡$
cS> _ L$ f¡ R> ¡. 2.— cS> _Üpfp v¡$ h_¡ âpàs L$ fhp_u byrÙhpmp v¡$ h_y„ cS> _ L$ f¡ R> ¡. 3.— ÓuÅ
hN®_p cS> _ L$ f_pfpAp¡ L©$ óZ_y„ cS> _ L$ fhp âh©Ñ \pe R> ¡ A_¡ s¡ Üpfp L©$ óZ_¡ âpàs L$ f¡
R> ¡.
...S> ¡d— -— S> ¡d hpk_pde rhcphp¡ Ap¡R> p \sp S> i¡ s¡d— -— s¡d DÐL©$ óV$ cphp¡_y„
N°lZ \sy„ S> i¡. khp£ÐL©$ óV$ cph Äep„ kyû s¥epf \sp¡ _\u Ðep„ kyû L©$ óZpîe A_¡
L©$ óZk¡h_ b_sy„ _\u. Ap âpàs L$ fhp cNhÐipõÓ_p¡ Aæepk L$ fhp_u S> ê$ f R> ¡.
cNhÐipõÓ— =— Nusp, cpNhspqv$ .
Aìe¼s„ ìe[¼sdp`Þ_„ dÞeÞs¡ dpd¹ AbyÙe:— &
`f„ cphd¹ AÅ_Þsp¡ ddpìeed¹ A_yÑdd¹— &&24&&
ígp¡L$p\®— :— byrÙfrls gp¡L$ p¡ dpfp¡ Aìee A_yÑd `f cph ÅZsp _rl lp¡hp\u Aìe¼s
A¡hp d_¡ ìe[¼s `pd¡gp¡ dp_¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— dpfy„ cS> _ L$ f_pf_¡ Arh_piu Anèe ag âpàs \pe R> ¡ A_¡ AÞe v¡$ hspAp¡_y„
cS> _ L$ f_pf_¡ rh_piu ag âpàs \pe R> ¡, sp¡ `Z dpfy„ e\p\® op_ _rl lp¡hp\u byrÙfrls
gp¡L$ p¡ dpfy„ cS> _ _rl L$ fsp„ v¡$ hspAp¡_y„ cS> _ L$ f¡ R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. byrÙfrls gp¡L$ p¡ S> ¡Ap¡_y„
op_ rhrh^ L$ pd_pAp¡\u lfpC Ne¡gy„ R> ¡ s¡Ap¡ dpfp DÑd Aìee `f cph\u A\p®s¹
A„ip„ricph\u kh® S> Ns¹ dpfpdp„ fl¡gy„ R> ¡ A¡ cph\u AÅÎep lp¡hp\u d_¡ Aìe¼s
`yfyjp¡Ñd_¡ kp^pfZ gp¡L$ `¡W¡$ A\hp v¡$ hspAp¡ `¡W¡$ Ap gp¡L$ dp„ ìe¼s \A¡gp¡ A\hp S> Þd¡gp¡
dp_¡ R> ¡.
_pl„ âL$ pi: kh® õ e ep¡ N dpepkdph© s :— &
d|Y$p¡@e„ _prcÅ_prs gp¡L$p¡dpd¹ AS> d¹ Aìeed¹— &&25&&
AÝepe 7 103
ígp¡L$p\®— :— ep¡Ndpep\u Y„$ L$ pA¡gp¡ lz„ kh®_¡ v¡$ Mpsp¡ _\u. Ap d|Y$ gp¡L$ p¡ d_¡ AS> A_¡ Aìee
ÅZsp _\u.
rhh¡Q_— :— kh®ch_kpdÕe®ê$ ` dpfu ep¡Ndpep\u lz„ kpfu fus¡ Y„$ L$ pA¡gp¡ lp¡hp\u dpÓ dpfp
c¼sp¡ S> d_¡ Å¡C iL¡$ R> ¡ `fÞsy kh® L$ p¡C gp¡L$ d_¡ v¡$ Mu i¼sp _\u. s¡\u Ap k„kpf_p d|Y$
c[¼sfrls gp¡L$ lz„ AS> Ry> „ s\p Aìee Ry> „ s¡ ÅZu i¼sp _\u.
h¡ v $ p l„ kdsuspr_ hs® d p_pr_ QpSy > ® _ — !— &
crhóeprZ Q c|spr_ dp„ sy h¡v$ _ L$íQ_— &&26&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ASy> ®_— ! S> ¡Ap¡ \C Ne¡gp R> ¡, S> ¡Ap¡ R> ¡ s¡ A_¡ S> Ap¡ \_pfp„ R> ¡ s¡ kh®
âpZuAp¡_¡ lz„ ÅÏ„ Ry> „, `fÞsy d_¡ L$ p¡C ÅZsy„ _\u.
rhh¡Q_— :— lz„ c|s, hs®dp_ A_¡ crhóe _p kh® âpZuAp¡_¡ ÅÏ Ry> „, `fÞsy ÓZ¡ L$ pg_p
âpZuAp¡dp„ L$ p¡C Aìee AS> s\p A_Þs drldphpmp A_¡ kh®_¡ dy[¼s_y„ v$ p_ L$ fhp
Ahsf¡g d_¡ hpkyv¡$ h ÅZu dpfy„ S> cS> _ L$ f_pf S> Zpsp¡ _\u.
BÃR> p-Ü¡ j -kdy Ð \¡ _ ÜÞv¹ $ h $ d p¡ l ¡ _ cpfs— !— &
kh®c|spr_ kçdp¡l„ kN£ ep[Þs `fÞs`— !— &&27&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs— ! l¡ `fÞs`— ! BÃR> p A_¡ Ü¡j \u DÐ`Þ_ \sp ÜÞv¹$ h$ _p dp¡l\u kh®
âpZuAp¡ k„kpfdp„ dp¡l `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— `p¡sp_¡ râe hõsy_u BÃR> p\u, A_¡ Arâe hõsy_p Ü¡j\u kyM s\p vy$ :M ê$ `
ÜÞv¹$ h$ DÐ`Þ_ \pe R> ¡. s¡ ÜÞv¹$ h$ \u dp¡l DÐ`Þ_ \pe R> ¡. k„kpfdp„ kh® âpZuAp¡ Ap dp¡l_¡
hi \pe R> ¡, s¡\u s¡Ap¡_¡ dpfy„ op_ \sy„ _\u.
e¡ j p„ ÐhÞsNs„ `p`„ S> _p_p„ `y Î eL$ d ® Z pd¹ — &
s¡ ÜÞv¹$h$-dp¡l-r_dy®¼sp cS> Þs¡ dp„ ×Y$h°sp:— &&28&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy S> ¡ `yÎeL$ d®hpmp gp¡L$ p¡_p„ `p` _óV$ \A¡gp R> ¡ s¡Ap¡ ÜÞv¹$ h$ _p dp¡l\u dy¼s
\A¡gp ×Y$ h°s \C d_¡ cS> ¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— `fÞsy L¡$ V$ gpL$ vy$ g®c cpÁeipmu `yÎe L$ d® L$ f_pf gp¡L$ p¡, S> ¡Ap¡ dpfp„ v$ i®_ rhN¡f¡
`yÎe L$ d® L$ f¡ R> ¡ A_¡ rh_ehpmp lp¡e R> ¡, s¡Ap¡_p `p` `yÎeL$ d®\u _óV$ \sp„, dpfp õhê$ `_y„
op_ \hpdp„ ârsbÞ^ê$ ` `p` v|$ f \hp\u s¡Ap¡ kyM-vy$ :M rhN¡f¡ ÜÞv¹$ h$ _p dp¡l\u dy¼s \pe
R> ¡ A_¡ `R> u ×Y$ k„L$ ë`\u d_¡ S> cS> ¡ R> ¡.
S> fp-dfZ-dp¡npe dpd¹ AprîÐe es[Þs e¡— &
s¡ b°û srÜvy$: L©$Ðõ_d¹ AÝepÐd„ L$d® QprMgd¹— &&29&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡Ap¡ dpfp¡ Apîe L$ fu S> fp s\p dfZ \u dy¼s \hp eÐ_ L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡ s¡ kh®
b°û_¡, AÝepÐd_¡ s\p kh® L$ d®_¡ ÅZ¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— `pR> m Qpf âL$ pf_p c¼sp¡ L$ l¡gp R> ¡— :— 1.— Aps® 2.— Æopky 3.— A\p®\} A_¡
4.— op_u. s¡dp„ op_uc¼s kh®\u DÑd R> ¡ s¡d L$ üy„. Aps® A_¡ A\p®\} c¼sp¡ cNhp_
`pk¡\u `p¡sp_p„ BÃR> ¡gp„ ag âpàs L$ fu dydyny \C Æopky \pe R> ¡. s¡\u Æopky c¼sp¡ A_¡
op_u c¼sp¡ Dce_¡ iy„ ag âpàs \pe R> ¡ s¡ L$ l¡sp„, s¡ âpàs L$ fhp_p kp^_ê$ ` op_ âpàs
104 AÝepe 7
L$ fhp_u ASy> ®__¡ Æopkp DÐ`Þ_ L$ fhp s¡ Dce âL$ pf_p c¼sp¡_u Al]\u b¡ ígp¡L$ \u
(— 29— -— 30— ) âi„kp L$ f¡ R> ¡. S> fp A_¡ dfZ \u b°ûpÐdop_ âpàs L$ fhp\u dy¼s \hp dpfp¡
Apîe L$ fu S> ¡ âeÐ_ L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡ b°û A\p®s¹ `fb°û _y„ kh® op_ âpàs L$ f¡ R> ¡, "ss¹'
A\p®s¹ Anfb°û_y„ op_ âpàs L$ f¡ R> ¡, A_¡ AÝepÐd A¡V$ g¡ ApÐdp_¡ âpàs \A¡g
õhcph_y„ A_¡ kh® L$ d®_y„ op_ `Z âpàs L$ f¡ R> ¡.
kpr^c| s pr^v¥ $ h „ dp„ kprêo„ Q e¡ rhvy $ : — &
âepZL$pg¡@r` Q dp„ s¡ rhvy$f¹ ey¼sQ¡sk:— &&30&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡Ap¡ Ar^c|s, Ar^v¥$ h A_¡ Arêo krls d_¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡Ap¡ ey¼srQÑhpmp
\C âepZ L$ pg¡ `Z d_¡ ÅZ¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— "e¡=S> ¡Ap¡' A¡d `y_: Al] L$ l¡g R> ¡, s¡\u Ap ígp¡L$ dp„ `|h® ígp¡L$ dp„ L$ l¡g op_u
c¼s\u AÞe Æopky c¼s_u hps L$ l¡ R> ¡ A¡hp¡ r_íQe \pe R> ¡. S> ¡Ap¡ Ar^c|s, Ar^v¥$ h
A_¡ Arêo krls d_¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡Ap¡ ey¼srQÑhpmp \C âepZL$ pg¡ A¡V$ g¡ âpZp¡_p
âepZ L$ pg¡ `Z d_¡ s¡hu S> fus¡ ÅZ¡ R> ¡. Al] "ey¼srQÑhpmp \C' A¡d L$ l¡g lp¡hp\u
s¡Ap¡_¡ AÞs¡ ep¡NrkrÙ `Z âpàs \pe R> ¡ A¡d k|Qh¡gy„ R> ¡.
Brs îudÑhv¹$Nuspky D`rjÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "op_rhop_ep¡Np¡' _pd
kàsdp¡@Ýepe:— &&7&&
AÝepe 7 105
&& AÝepe 8 &&
Anfb°ûep¡N
ASy> ®_ DhpQ
qL»$ sv¹$ b°$ û qL$ d¹ AÝepÐd„ qL»$ L$ d® `yfyjp¡Ñd— !— &
Ar^c|s„ Q qL»$ âp¡¼sd¹ Ar^v¥$h„ qL$d¹ DÃes¡— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `yfyjp¡Ñd— ! s¡ b°û iy„— ? AÝepÐd iy„— ? L$ d® iy„— ? Ar^c|s L$ p¡_¡ L$ üy„— ? Ar^v¥$ h
iy„ L$ l¡hpe R> ¡— ?
rhh¡Q_— :— kàsd AÝepe_p AÞs_p b¡ ígp¡L$ dp„ cNhp_¡ b°û, AÝepÐd rhN¡f¡ L$ üp„. s¡_p
õhê$ `_y„ õ`óV$ op_ \hp dpV¡$ ASy> ®_ b¡ ígp¡L$ \u (— 1&2— ) âí_ L$ f¡ R> ¡.
Arêo: L$ \ „ L$ p ¡ @ Ó v¡ $ l ¡ @ [õd_¹ d^y k | v $ _ — !— &
âepZL$ pg¡ Q L$ \„ o¡ep¡@rk r_espÐdrc:— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ d^yk|v$ _— ! Arêo L$ p¡Z— ? Ap v¡$ ldp„ s¡ L¡$ hu fus¡ S> Zpe— ? ApÐdp_¡ r_eddp„
fpM_pfpAp¡\u âepZL$ pg¡ Ap` L¡$ hu fus¡ S> ZpAp¡— ?
âí__p A_y¾$ d¡ cNhp_¹ Al]\u ÓZ ígp¡L$ dp„ (— 3— -— 5— ) DÑf Ap`¡ R> ¡.
îucNhp_¹ DhpQ
Anf„ b° û `fd„ õhcphp¡ @ ÝepÐdd¹ DÃes¡ — &
c| s cphp¡ v ¹ $ c $ h L$ f p¡ rhkN® : L$ d ® k [Êos:— &&3&&
ígp¡L$p\®— :— `fd Anf b°û R> ¡; õhcph AÝepÐd L$ l¡hpe R> ¡. c|scph_p¡ Dv¹$ ch L$ f_pf
rhkN® L$ d® L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— S> ¡ b°û L$ üy„ s¡ `fd Anf R> ¡. `fd A¡V$ g¡ â^p_, DÐL©$ óV$ , nf¡ _rl A\p®s¹ S> ¡_p¡
rhL$ pf \pe _rl s¡ Anf. Ap_¡ cNhp_¹ b°û-`fdpÐdp L$ l¡ R> ¡. îudv¹$ cpNhs¹ 1&2&11
dp„ Ap_y„ r_ê$ `Z L$ f¡gy„ R> ¡. Ap kd[óV$ A_¡ ìe[óV$ _y„ d|g R> ¡. kd[óV$ _y„ d|g lp¡hp\u ApMp
b°ûpÎX$ dp„ ìepù fl¡gy„ R> ¡. ìe[óV$ _y„ d|g lp¡hp\u âpZudpÓdp„ fl¡gy„ R> ¡. s¡ rhL$ pffrls R> ¡,
cNhp__y„ NrZsp_Þv$ hpmy„ AÝepÐd õhê$ ` R> ¡. cNhp_¹\u Sy> vy„$ _ lp¡hp R> sp„ cNhp_¹_y„
^pd lp¡hp\u Sy> vy„$ L$ l¡hpdp„ Aph¡ R> ¡. kpÐhssÞÓdp„ L$ l¡gy„ R> ¡ L¡$ — :— "`yfyj' _pd\u Ap¡mMpsp„
rhóÏ_p ÓZ ê$ ` R> ¡. 1.— dls¹ sÒh_¡ DÐ`Þ_ L$ f_pfy„ (— Anf— ), 2.— kd[óV$ ê$ `
(— b°ûpÎX$ dp„ ìepù fl¡gy„— ) A_¡ 3.— ìe[óV$ ê$ ` (— âpZudpÓdp„ fl¡gy„— ).
"AÝepÐd' A¡V$ g¡ kp¡m L$ mphpmy„, ApÐdpdp„ S> Zpsy„, k|ÿd, B[ÞÖep¡ kp\¡_p
d__y„ ê$ ` A\hp õhcph. õhcph_¡ "AÝepÐd' L$ l¡ R> ¡. ApÐdpdp„ S> Zpsy„ s¡ AÝepÐd.
õhcph_u ApÐdpdp„ [õ\rs lp¡hp\u s¡ AÝepÐd L$ l¡hpe R> ¡. `ÊQ dlpc|sp¡_p cph A¡V$ g¡
cp¥rsL$ ifuf, s¡_p¡ Dv¹$ ch A\hp DÐ`rÑ L$ f_pf rhkN® A\hp Aplzrs s¡ L$ d® L$ l¡hpe R> ¡.
""A[Á_dp„ _pM¡gu Aplzrs kpfu fus¡ Apqv$ Ðe_¡ `lp¢Q¡ R> ¡''. ""`ÊQd Aplzrsdp„ `pZu
`yfyjê$ ` \pe R> ¡'' rhN¡f¡ îyrsAp¡dp„ Aplzrs\u DÐ`rÑ \pe R> ¡ A¡d L$ l¡gy„ lp¡hp\u, DÐ`rÑ
106 AÝepe 8
L$ fhp_p¡ s¡_p¡ õhcph lp¡hp\u s¡_¡ L$ d® L$ l¡gy„ R> ¡.
Ar^c| s „ nfp¡ c ph: `y f y j íQpr^v¥ $ hsd¹ — &
Arêop¡ @ ld¡ h pÓ v¡ $ l ¡ v¡ $ l c© s p„ hf— &&4&&
ígp¡L$p\®— :— nf cph Ar^c|s R> ¡ A_¡ `yfyj Ar^v¥$ hs R> ¡. l¡ âpZuAp¡dp„ î¡óW$ — ! Al] v¡$ ldp„
Arêo lz„ S> Ry> „.
rhh¡Q_— :— nf cph A\hp "nfZ' A¡V$ g¡ _pi `pdhp_p¡ A\hp rhL$ pf \hp_p¡ S> ¡_p¡ õhcph
R> ¡ s¡ cp¥rsL$ `v$ p\®, s©Z\u Apfçcu rhfpV¹$ è®Þs kh® `v$ p\® S> ¡ hpf„hpf DÐ`rÑ rhN¡f¡
rhL$ pf A_ych¡ R> ¡, s¡ Ar^c|s R> ¡. hmu `yfyj A¡V$ g¡ Æh-ApÐdp s¡ kh®Ó Ar^v¥$ h R> ¡.
iåv$ pqv$ _p¡ cp¡¼sp lp¡hp\u ApÐdp Ar^v¥$ h R> ¡. "Q=A_¡' iåv$ \u k|e® rhN¡f¡ Ar^v¡$ hp¡_p¡
kdph¡i \pe R> ¡. Arêo L$ p¡Z— ? A¡d `|R¹> éy> „ s¡_p¡ DÑf L$ l¡ R> ¡— : Arêo lz„ Ry> „. eop¡_p¡
Ar^óW$ psp Ahehu, eop¡\u ApfpÝe `fdpÐdp lz„ Arêo Ry> „. kh®_p v¡$ ldp„ "lz„' Arêo
Ry> „. v¡$ ldp„ A¡V$ g¡ kh® âpZuAp¡_p ifufdp„ AÞsep®du lz„ fl¡gp¡ Ry> „.
AÞsL$ pg¡ Q dpd¡h õdf_¹ dy¼Ðhp L$ g¡hfd¹— &
e: âeprs k dv¹$cph„ eprs _põÐeÓk„ie:— &&5&&
ígp¡L$p\®— :— AÞsL$ pg¡ dpfy„ S> õdfZ L$ fsp„ S> ¡ ifuf sÆ Åe R> ¡ s¡ dpfp cph_¡ `pd¡ R> ¡.
Apdp„ k„ie _\u.
rhh¡Q_— :— ""âepZL$ pg¡ Ap` L¡$ hu fus¡ S> ZpAp¡?'' âí__p¡ lh¡ DÑf Ap`¡ R> ¡. dÞÓ
D`pk_p rhN¡f¡\u S> ¡_p¡ õì® `Z lp¡C iL¡$ _rl s¡hp¡ `|Zp®_Þv$ gugp`yfyjp¡Ñd lz„ Ry> „. s¡_y„
S> AÞsL$ pg¡ S> ¡ c[¼shpmp¡ ep¡Nu õdfZ L$ f¡, buÅ L$ p¡Cdp„ rQÑ _rl fpMsp„ dpfy„ S>
õdfZ L$ fsp„-L$ fsp„ v¡$ l sS> ¡, s¡ dpfp cph_¡ `pd¡ R> ¡ s¡dp„ L$ p„C `Z k„ie _\u.
e„ e„ hpr` õdf_¹ cph„ ÐeS> ÐeÞs¡ L$ g¡hfd¹— &
s„ sd¡h¥rs L$ p¥Þs¡e kv$ p sv¹$ cphcprhs:— &&6&&
ígp¡L$p\®— :— A\hp l¡ L$ p¥Þs¡e— ! AÞs¡ S> ¡— -— S> ¡ cph_y„ õdfZ L$ fsp„ ifuf sS> ¡ R> ¡ s¡ kv$ p s¡
cph_u cph_phpmp¡ lp¡hp\u s¡_¡ S> `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— AÞsL$ pg¡ dpfy„ S> õdfZ L$ f_pfp dpfp cph_¡ `pd¡ R> ¡. A¡V$ gp¡ S> r_ed _\u,
`fÞsy S> ¡-S> ¡ dpZk S> ¡-S> ¡ cph_y„ AÞsL$ pg¡ õdfZ L$ fsp„ ifuf_¡ sS> ¡ R> ¡ s¡-s¡ dpZk
kv$ p s¡ S> cph_u cph_phpmp¡ lp¡hp\u s¡ cph_¡ `pd¡ R> ¡. S> ¡d cfs¡ d©N_y„ õdfZ L$ fsp„
ifuf sS> ¡gy„ lp¡hp\u d©N \ep lsp s¡hu fus¡ kpdpÞe r_ed R> ¡. s¡\u AÞsL$ pg¡ buÅ L$ p¡C_y„
õdfZ _rl L$ fsp„ dpfy„ S> õdfZ L$ fsp„ ifuf sS> hy„ DÑd R> ¡.
sõdps¹ kh£jy L$ pg¡jy dpd¹ A_yõdf eyÙé Q— &
dèer`®s-d_p¡-byrÙ: dpd¡h¥óeõek„ied¹— &&7&&
ígp¡L$p\®— :— s¡\u kh® L$ pgdp„ dpfy„ õdfZ L$ f A_¡ eyÙ L$ f. dpfpdp„ d_ A_¡ byrÙ _y„ A`®Z
L$ fu sy„ d_¡ S> `pdui s¡dp„ k„ie _\u.
AÝepe 8 107
rhh¡Q_— :— Ap âdpZ¡ r_ed lp¡hp\u sy„ kh® L$ pgdp„ ""îu L©$ óZ: ifZ„ dd'' A¡d dpfy„ S>
õdfZ L$ f. Ap âdpZ¡ dpfy„ õdfZ L$ fsp„ spfy„ õhL$ d® L$ f s¡ `Z DÑd R> ¡. s¡\u eyÙ L$ f.
dpfpdp„ d_ s\p byrÙ A`®Z L$ fu A¡V$ g¡ dpfp dp„ S> k„L$ ë` s\p ìehkpe fpMu sy„ d_¡ S>
âpàs L$ fui s¡dp„ L$ p„C k„ie _\u.
Aæepkep¡ N ey ¼ s¡ _ Q¡ s kp _pÞeNprd_p— &
`fd„ `yfyj„ qv$ ìe„ eprs `p\p®_yrQÞse_¹— &&8&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! AÞeÓ _rl S> _pf A_¡ Aæepk s\p ep¡N\u ey¼s rQÑ\u `fd qv$ ìe
`yfyj_y„ rQÞs_ L$ f_pf s¡_¡ `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— AÞeÓ A¡V$ g¡ rhje A\hp Anf rhN¡f¡ buÅ L$ p¡C õ\m¡ _rl S> _pf, `fÞsy
Aæepk\u \sp ep¡N\u [õ\f \A¡gp rQÑ\u dpÓ `fd qv$ ìe `yfyj_y„ rQÞs_ L$ f_pf s¡_¡
`pd¡ R> ¡.
L$th `yfpZd¹ A_yiprkspfd¹ AZp¡fZuep_¹ kd_yõdf¡v¹$ e:— &
kh®õe ^pspfdrQºÐeê$`d¹ Apqv$ÐehZ¯ sdk: `fõsps¹&9&
âepZL$pg¡ d_kp@Qg¡_ c¼Ðep ey¼sp¡ ep¡Nbg¡_ Q¥h— &
c°|hp¡d®Ýe¡ âpZdph¡íe kçeL¹$ k s„ `f„ `yfyjdy`¥rs qv$ìed¹— &&10&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ âepZ L$ pg¡ c[¼s s\p ep¡Nbg\u ey¼s \C b¡ c°dfp¡ dÝe¡ âpZ_¡ kpfu fus¡
fpMu AQg d_\u `yfpZ L$ rh, A_yipk_ L$ f_pf, AÏ\u `Z AÏ, kh®_¡ ^pfZ L$ f_pf,
ArQºÐeê$ `hpmp, sd:\u `f, Apqv$ ÐehZ®hpmp_y„ õdfZ L$ f¡ s¡— -— s¡ `f qv$ ìe `yfyj_¡ `pd¡
R> ¡. s¡ `f qv$ ìe `yfyj_¡ `pd¡ R> ¡ A\p®s¹ s¡_p kpduàe_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡. kpduàeê$ ` dy[¼s âpàs
L$ f¡ R> ¡.(— 9-10— )
ev$nf„ h¡v$rhv$p¡ hv$[Þs rhi[Þs eÛsep¡ husfpNp:— &
eqv$ÃR> Þsp¡ b°ûQe¯ Qf[Þs sÑ¡ `v„$ k„N°l¡Z âhÿe¡— &&11&&
ígp¡L$p\®— :— h¡v$ ÅZ_pfp¡ S> ¡_¡ Anf L$ l¡ R> ¡, S> ¡_p¡ fpN v|$ f \A¡gp¡ R> ¡ s¡hp ersAp¡ S> ¡dp„
âh¡i L$ f¡ R> ¡, S> ¡_u BÃR> p fpM_pf b°ûQe® `pm¡ R> ¡ s¡ `v$ s_¡ k„n¡`dp„ L$ lui.
rhh¡Q_— :— Nep ígp¡L$ dp„ L$ üp âdpZ¡ ep¡N\u Arêo_u âp[às \pe R> ¡. op_uAp¡_¡ `Z s¡_u
S> âp[às \pe R> ¡ A¡d L$ l¡hp s¡_p D`pkL$ p¡ L$ l¡ R> ¡. s¡ dpfp Anf_y„ õhê$ ` lz„ s_¡ k¶¡`\u
L$ lui. s¡_¡ h¡v$ ÅZ_pf "Anf' L$ l¡ R> ¡. ""l¡ NprN®— ! Ap s¡ Anf R> ¡'' rhN¡f¡ îyrsAp¡dp„
s¡_¡ Anf L$ l¡gy„ R> ¡. h¡v$ ÅZ_pf OÏ„ L$ fu Anf kyû `lp¢Qu iL¡$ R> ¡ A¡hp¡ cphp\® Apdp„\u
_uL$ m¡ R> ¡. S> ¡_p¡ fpN v|$ f \A¡gp¡ R> ¡ s¡hp ersAp¡ s¡dp„ âh¡i L$ f¡ R> ¡. A\p®s¹ s¡ `v$ âpàs L$ f¡
R> ¡. s¡_u S> BÃR> p\u b°ûQpfuAp¡ b°ûQe® `pm¡ R> ¡. dpfp QfZê$ ` lp¡hp\u Anf_¡ Al]
"`v$ ' L$ l¡gy„ R> ¡.
b°ûk|Ó 3&3&33 D`f_p AÏcpóedp„ Ap ígp¡L$ s\p Ap_u `R> u_p 12, 13
A_¡ 14 dp ígp¡L$ p¡_y„ A_kÞ^p_ L$ f¡gy„ R> ¡.
kh® Ü pfprZ k„ e çe d_p¡ ù qv$ r_fy Ý e Q— &
d|Ýºep®^pepÐd_: âpZd¹ Ap[õ\sp¡ ep¡N^pfZpd¹— &&12&&
108 AÝepe 8
Ap¡d¹ BÐe¡L$pnf„ b°û ìeplf_¹ dpd¹ A_yõdf_¹— &
e: âeprs ÐeS> _¹ v¡$l„ k eprs `fdp„ Nrsd¹— &&13&&
ígp¡L$p\®— :— kh® Üpfp¡_p¡ k„ed L$ fu, d__p¡ ùv$ edp„ r_fp¡^ L$ fu, `p¡sp_p âpZ_¡ dõsL$ dp„
fpMu, ep¡N^pfZp L$ fsp„, ± A¡ A¡L$ pnf b°û DÃQpfsp„ A_¡ dpfy„ õdfZ L$ fsp„ S> ¡ v¡$ l sÆ
Åe R> ¡ s¡ `fd Nrs `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :"Anf' `v$ âpàs L$ fhp_p¡ D`pe A„Nkrls Ap b¡ ígp¡L$ dp„ L$ l¡ R> ¡. Ap âdpZ¡
ApQfZ L$ f_pf Nep ígp¡L$ dp„ "`v$ ' L$ üy„ s¡ DÑd Nrs_¡ A\p®s¹ Anf_¡ `pd¡ R> ¡(— 12-
13— ).
A_ÞeQ¡sp: kss„ ep¡ dp„ õdfrs r_Ðei:— &
sõepl„ kygc: `p\®— ! r_Ðeey¼sõe ep¡rN_:— &&14&&
ígp¡L$p\®— : l¡ `p\®— ! S> ¡ A_Þe rQÑhpmp¡ flu r_Ðe dpfy„ kss õdfZ L$ f¡ R> ¡ s¡ r_Ðeey¼s
ep¡Nu_¡ lz„ kygc Ry> „.
rhh¡Q_— :— 8 (— 9,10— ), 11, (— 12,13— ) ígp¡L$ \u `fdpÐdp_y„ rQÞs_ L$ f_pf_¡ Anf_u
âp[às \hp_p ÓZ âL$ pf L$ üp. lh¡ c¼sp¡_¡ cNhp_¹_u âp[às L¡$ hu fus¡ \pe R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡.
cNhp_¹ rkhpe AÞe õÓu-`yÓ rhN¡f¡ gp¥qL$ L$ rhje A\hp Anf rhN¡f¡ Agp¥qL$ L$ rhjedp„
`Z rQÑ _rl fpMsp„ S> ¡ dpÓ cNhp_dp„ S> A\p®s¹ dpfpdp„ S> rQÑ fpM¡ R> ¡ A_¡ kv$ p
r_fÞsf dpfy„ S> õdfZ L$ f¡ R> ¡, s¡hp r_Ðeey¼s A\hp dpfpdp„ r_Ðe A_yfpN fpM_pf
ep¡Nu_¡ r_fy`d drldphpmp¡ `yfyjp¡Ñd cNhp_ hpkyv¡$ h lz„ `Z kygc Ry> „.
cNhp_¹ hpkyv¡$ h_u S> ¡_¡ âp[às \pe s¡_¡ `y_S> ®Þd \sp¡ _\u A¡d kv$ pQpf\u
v$ ip®h¡ R> ¡— :
dpd¹ D`¡Ðe `y_S> ®Þd vy$ :Mpged¹ Aipíhsd¹— &
_pà_yh[Þs dlpÐdp_: k„rktÙ `fdp„ Nsp:— &&15&&
ígp¡L$p\®— :— `fd k„rkrÙ_¡ `pd¡gp dlpÐdpAp¡_¡ d_¡ âpàs L$ ep® `R> u vy$ :M_p õ\p_ê$ `
Ar_Ðe `y_S> ®Þd \sp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— cNhp_¹_p c¼sp¡ A_¡ AÞe v¡$ hspAp¡_p D`pkL$ p¡dp„ Ap dy¿e c¡v$ R> ¡.
cNhp_¹_p c¼sp¡_¡ cNhp_¹_u âp[às \pe R> ¡ A_¡ Ðepf `R> u s¡d_¡ `y_S> ®Þd \sp¡ _\u.
AÞe kh®_¡ `y_S> ®Þd \pe R> ¡.
Apb° û cy h _ps¹ gp¡ L $ p : `y _ fphrs® _ p¡ @ Sy > ® _ — !— &
dpd¹ D`¡Ðe sy L$p¥Þs¡e— ! `y_S> ®Þd _ rhÛs¡— &&16&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ASy> ®_— ! b°ûgp¡L$ è®Þs kh® gp¡L$ p¡_u `y_fph©rÑ \pe R> ¡, `fÞsy l¡ L$ p¥Þs¡e— !
d_¡ âpàs L$ ep® `R> u `y_S> ®Þd \sp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— b°ûcyh_ kyû_p kh£ gp¡L$ p¡_¡ `y_S> ®Þd \pe R> ¡ `fÞsy S> ¡ d_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡ s¡d_¡
`y_S> ®Þd \sp¡ _\u. Ap hps r_[íQs R> ¡ A¡dp„ L$ p„C k„ie _\u A¡d v$ ip®hhp Ap `y_: L$ l¡g
R> ¡.
AÝepe 8 109
b°ûk|Ó 4&1&2 s\p 4&3&1 D`f_p AÏcpóedp„ A_¡ îucpNhs¹ 1&7&22,
2&2&8, 2&2&31, 3&19&15 s\p 10&20&29 D`f_p„ kybp¡r^_udp„ Ap ígp¡L$ _y„
klöey N è® Þ sd¹ Alf¹ ev¹ $ b° û Zp¡ rhvy $ : — &
fptÓ eyNklöpÞsp„ s¡@lp¡fpÓrhv$p¡ S> _p:— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡Ap¡ klö dlpeyN kyû_p¡ b°ûp_p¡ qv$ hk A_¡ s¡ klö dlpeyN_u fprÓ ÅZ¡
R> ¡ s¡Ap¡ Alp¡fpÓ_¡ ÅZ_pf R> ¡.
rhh¡Q_— :— b°ûcyh_ kyû_p gp¡L$ p¡_u `y_fph©rÑ L¡$ d \pe— ? A¡hu i„L$ p \pe, s¡ v|$ f L$ fhp
b°ûp_p qv$ hk s\p fprÓ _y„ `qfdpZ L$ l¡ R> ¡. d_yóe_p 4,32,000 hj®_p¡ L$ rgeyN R> ¡.
s¡\u bdZp¡ Üp`feyN, ÓZNZp¡ Ó¡speyN A_¡ QpfNZp¡ L©$ seyN R> ¡. s¡\u Qpf¡ eyN dmu
d_yóe_p„ 43,20,000 hj® \pe R> ¡. s¡_¡ dlpeyN L$ l¡ R> ¡. Aphp 1000 dlpeyN_p¡
b°ûp_p¡ qv$ hk A_¡ s¡V$ gu S> b°ûp_u fprÓ R> ¡. fprÓ qv$ hk dmu A¡L$ qv$ hk \ep¡. A¡ âdpZ¡
qv$ hk NZu 100 hj®_y„ b°ûp_y„ Apeyóe `yfy„ \sp„ b°ûp_p¡ `Z ge \C Åe R> ¡ Ðepf¡
b°ûgp¡L$ âpàs L$ f_pfp¡_p¡ ge \C Åe R> ¡ s¡dp ApíQe® iy„— ?
Ap ígp¡L$ \u Apfçcu 22 dp kyû_p ígp¡L$ p¡_y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 3&3&33
D`f_p AÏcpóedp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
Aìe¼spv¹ $ ìe¼se: khp® : âchº Ð elfpNd¡ — &
fpÔepNd¡ âgueÞs¡ sÓ¥hpìe¼skÊoL¡$ — &&18&&
ígp¡L$p\®— :— qv$ hk \pe Ðepf¡ ìe[¼sAp¡_p¡ Aìe¼sdp„\u âch \pe R> ¡. fprÓ \pe Ðepf¡ s¡ S>
Aìe¼sdp„ s¡Ap¡_p¡ ge \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Äepf¡ b°ûp_p¡ qv$ hk \pe Ðepf¡ cNhp_¹_p QfZê$ ` Aìe¼s Anfdp„\u
kd[óV$ _p d|gc|s A_¡ s¡d_u âL©$ rs kp\¡ DÐ`Þ_ \A¡g `fd¡óW$ u b°ûpdp„\u v¡$ h, d_yóe,
L$ uV$ , s©Z rhN¡f¡ õ\phf S> „Nd kh® ìe[¼sAp¡ âL$ V$ \pe R> ¡, A_¡ Äepf¡ b°ûp_u fprÓ \pe
R> ¡ Ðepf¡ s¡ S> Aìe¼s Anfdp„ s¡ kh® ìe[¼sAp¡ gu_ \C Åe R> ¡.
c| s N° p d: k A¡ h pe„ c| Ð hp-c| Ð hp âgues¡ — &
fpÔepNd¡@hi: `p\®— ! âchÐelfpNd¡— &&19&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! s¡ S> Ap c|sp¡_p¡ kd|l âL$ V$ \C fprÓ \pe Ðepf¡ `fhi lp¡C gu_ \pe
R> ¡ A_¡ qv$ hk \pe Ðepf¡ âL$ V$ \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap S> c|sp¡_p¡ kd|l âL©$ rs_p NyZp¡_¡ `fhi lp¡hp\u Äepf¡-Äepf¡ b°ûp_p¡
qv$ hk \pe Ðepf¡-Ðepf¡ âL$ V$ \pe R> ¡ A_¡ Äepf¡-Äepf¡ b°ûp_u fprÓ \pe Ðepf¡-Ðepf¡ ge
`pd¡ R> ¡.
`fõsõdpÑy cphp¡@Þep¡@ìe¼sp¡ ìe¼sps¹ k_ps_:— &
e: k kh£jy c|s¡jy _íeÐky _ rh_íers— &&20&&
ígp¡L$p\®— :— `Z s¡ ìe¼s\u `f AÞe k_ps_ Aìe¼s cph R> ¡ S> ¡ kh® c|sp¡_p¡ _pi \hp
R> sp„ _pi `pdsp¡ _\u.
110 AÝepe 8
rhh¡Q_— :— hpf„hpf ìe¼s A\hp âL$ V$ \sp¡ lp¡hp\u Ap_¡ ìe¼s cph L$ üp¡. s¡dp„ b°ûgp¡L$
è®Þs kh® gp¡L$ p¡_p¡ kdph¡i \pe R> ¡. Ap cph nf R> ¡, L$ pfZ L¡$ s¡_p¡ hpf„hpf ge \pe R> ¡.
Ap ìe¼s nf cph\u `f A\hp NyZpsus AÞe k_ps_ Aìe¼s cph R> ¡. kh®c|sp¡_p¡
_pi \hp R> sp„ NyZpsus Aìe¼s cph_p¡ _pi \sp¡ _\u. Ap Aìe¼s cph k_ps_
lp¡hp\u A_pqv$ rkÙ R> ¡, `f A¡V$ g¡ NyZpsus A\hp khp£Ñd R> ¡. kh® c|sp¡_p¡ _pi \hp„
R> sp„ Ap khp£Ñd cphdp„ L$ p¡C âL$ pf_p¡ rhL$ pf \sp¡ _\u.
Aìe¼sp¡"@nf' BÐey¼s: sdplz: `fdp„ Nrsd¹— &
e„ âpàe _ r_hs®Þs¡ sÙpd `fd„ dd— &&21&&
ígp¡L$p\®— :— Aìe¼s_¡ "Anf' L$ l¡ R> ¡. s¡_¡ `fd Nrs L$ l¡ R> ¡. s¡_¡ âpàs L$ fu `pR> p afsp _\u.
s¡ dpfy„ `fd ^pd R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap Aìe¼s_¡ "Anf' L$ l¡ R> ¡, L$ pfZ L¡$ s¡ dpfp QfZp„iê$ ` lp¡hp\u s¡_pdp„ rhL$ pf
\sp¡ _\u. s¡_¡ S> `fd Nrs L$ l¡ R> ¡, L$ pfZ L¡$ s¡ Anf_¡ âpàs L$ ep® `R> u L$ p¡C k„kpfdp„ `pRy> „
Aphsy„ _\u. Ap Anf_y„ dplpÐçe dpfp kçbÞ^_¡ gC_¡ R> ¡ A¡d v$ ip®hhp s¡ Anf dpfy„
`fd ^pd R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. dpfp ^pddp„\u `y_: k„kpfdp„ Aphhp_y„ lp¡e _rl.
Al] "Aìe¼s' Anfb°û_¡ L$ l¡g R> ¡, s¡_p¡ A\® Æh A\hp âL©$ rs \C iL¡$
_rl; L$ pfZ L¡$ Æh A\hp âL©$ rs `fd Nrs L$ l¡hpe _rl. s¡dS> Æh A\hp âL©$ rs_¡ âpàs
L$ fu `y_:S> Þd _ \pe A¡d `Z L$ lu iL$ pe _rl.
Ap Anf_u âp[às L$ fhp D`f âdpZ¡ kp^_ AphíeL$ R> ¡, `fÞsy dpfu âp[às
dpÓ Al¥syL$ u c¼s\u S> \pe R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡— :
`yfyj: k `f: `p\®— ! c¼Ðep gæe: Ðh_Þeep— &
eõepÞs: õ\pr_ c|spr_ e¡_ kh®d¹ Bv„$ ssd¹— &&22&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy l¡ `p\®— ! A_Þe c[¼s\u gæe `yfyj `f R> ¡. s¡_u AÞv$ f c|sp¡ fl¡gp R> ¡.
s¡_p\u Ap kh® ìep`¡gy„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— s¡ Anf S> ¡_y„ ^pd R> ¡ s¡ `f `yfyj A_Þe c[¼s\u âpàe R> ¡. s¡\u op_uAp¡_¡ dpÓ
Anf_u S> âp[às \pe R> ¡, `Z `f `yfyj_u âp[às \su _\u. dpÓ A_Þe c¼sp¡_¡ S> `f
`yfyj âpàs \pe R> ¡. Ap `f`yfyj_y„ gnZ L$ l¡ R> ¡ L¡$ s¡ `f`yfyj_u A„v$ f kh® c|sp¡ fl¡gp„ R> ¡.
Anf krls kh® c|sp¡ s¡_u AÞv$ f fl¡gp„ R> ¡. Ap d©v¹$ c$ nZ âk„Ndp„ rkÙ \A¡gy„ R> ¡. hmu
s¡ `f`yfyj\u Ap kh® ìepù fl¡gy„ R> ¡. lz„ s¡ `f`yfyj Ry> „. `qf[ÃR> Þ_ v¡$ MpJ Ry> „ R> sp„ Ap
kh®ìepù fl¡gp¡ Ry> „ s¡ v$ pdp¡v$ fgugp\u rkÙ \A¡gy„ R> ¡.
eÓ L$ pg¡ Ðh_ph©rÑd¹ Aph©tÑ Q¥h ep¡rN_:— &
âepsp ep[Þs s„ L$pg„ hÿeprd cfsj®c— !— &&23&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cfsj®c— ! S> ¡ L$ pgdp„ âepZ L$ f_pf ep¡NuAp¡ A_ph©rÑ s\p Aph©rÑ `pd¡ R> ¡
s¡ L$ pg L$ lz„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— ¼epf¡ ¼ep dpN£ S> _pf ep¡NuAp¡_¡ `y_S> ®Þd \sp¡ _\u, A_¡ ¼epf¡ ¼ep dpN£ S> _pf
ep¡NuAp¡_¡ `y_S> ®Þd \pe R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. S> ¡ L$ pgdp„ âepZ L$ f_pf A¡V$ g¡ âpZ ÐepN L$ f_pf
AÝepe 8 111
ep¡NuAp¡ A_ph©rÑ `pd¡ R> ¡ A¡V$ g¡ `y_S> ®Þd\u dy¼s \pe R> ¡, A_¡ S> ¡ L$ pgdp„ âpZ ÐepN
L$ f_pf ep¡NuAp¡ Aph©rÑ `pd¡ R> ¡ A¡V$ g¡ `y_S> ®Þd `pd¡ R> ¡ s¡ L$ lz„ Ry> „. Al] L$ pg iåv$ \u
1.— kde s¡dS> 2.— qv$ hk\u Apfçcu k„hÐkf kyû_p L$ pg_p Arcdp_u v¡$ hspAp¡ S> ¡ dpN£
Æh_¡ gC Åe R> ¡ s¡ dpN® kdS> hp_p R> ¡.
A[Á_Äep£rsfl: iy¼g: jÎdpkp DÑfpeZd¹— &
sÓ âepsp NÃR> [Þs b°û b°ûrhv$p¡ S> _p:— &&24&&
ígp¡L$p\®— :— A[Á_, Äep¡rs:, qv$ hk, iy¼g`n A_¡ DÑfpeZ_p R> dpkdp„ âepZ L$ f_pf
b°û ÅZ_pf gp¡L$ p¡ b°û `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— : — Ap kde¡ âepZ L$ f_pf r_óL$ pd L$ d® L$ f_pf b°û ÅZ_pf ep¡NuAp¡_¡ Anfb°û
¾$ ddy[¼s âL$ pf\u âpàs \pe R> ¡.
^|dp¡ fprÓõs\p L©$ óZ: jÎdpkp v$ rnZpe_d¹— &
sÓ QpÞÖdk„ Äep¡rsf¹ ep¡Nu âpàe r_hs®s¡— &&25&&
ígp¡L$p\®— :— ^|d, fprÓ, L©$ óZ`n A_¡ v$ rnZpe_ _p R> dpkdp„ âepZ L$ f_pf ep¡Nu
QÞÖdp_u Äep¡rs âpàs L$ fu `pR> p¡ af¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap kde¡ âepZ L$ f_pf kL$ pd L$ d® L$ f_pf ep¡Nu QÞÖgp¡L$ dp„ kyM cp¡Nhu `y_:
S> Þd¡ R> ¡. s¡\u cNhp_¹_¡ A`®Z L$ fu r_óL$ pdsp\u L$ d® L$ f_pf_¡ cNhp_¹_u kp[ÒhL$
D`pk_p\u kp[ÒhL$ ¾$ ddy[¼s \pe R> ¡. L$ pçe L$ d® L$ f_pf_¡ QÞÖgp¡L$ _u âp[às \pe R> ¡. Ðep„
kyM cp¡Nhu `y_: s¡_u Aph©rÑ \pe R> ¡. r_rjÙ L$ d® L$ f_pf_¡ _fL$ _u âp[às \pe R> ¡. Ðep„
vy$ :M cp¡Nhu `y_: s¡_u Aph©rÑ \pe R> ¡; A_¡ nyÖ L$ d® L$ f_pf S> ÞsyAp¡_¡ Al] S> `y_:-
`y_: S> Þd \ep L$ f¡ R> ¡.
iy ¼ g-L© $ ó Z¡ Nsu ü¡ s ¡ S> Ns: ipíhs¡ ds¡ — &
A¡L$ep epÐe_ph©rÑd¹ AÞeep@@hs®s¡ `y_:— &&26&&
ígp¡L$p\®— : — S> Ns_u Ap iy¼g A_¡ L©$ óZ NrsAp¡ ipíhs d_pA¡gu R> ¡. A¡L$ \u A_ph©rÑ
`pd¡ R> ¡ A_¡ AÞe\u `y_: Aphs®_ \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Dce dpN®_p¡ D`k„lpf L$ f¡ R> ¡. S> Ns_u Ap iy¼g A_¡ L©$ óZ Nrs r_Ðe R> ¡ iy¼g
dpN®\u A_ph©rÑ âpàs \pe R> ¡ A_¡ L©$ óZ dpN®\u `y_: Aph©rÑ \pe R> ¡.
rhi¡j— :— L¡$ V$ gpA¡L$ _y„ A¡hy„ dp_hy„ R> ¡ L¡$ dfZ `p¡sp_p lp\dp„ R> ¡ A_¡ s¡ âdpZ¡ s¡ kp^L$ L$ pg
rkÙ L$ fu g¡ R> ¡. Ap bpbs rhQpfhp S> ¡hu R> ¡. kh®Ó Aphp¡ A_ych S> Zpsp¡ _\u; `Z
A¡hy„ kdÅe R> ¡ L¡$ L$ p¡CL$ r_N°rlsp lp¡hp¡ Å¡CA¡ S> ¡ Æhp¡_p L$ dp£ D`f v¡$ Mf¡M fpM¡ A_¡
am `Z Ap`¡. Ap r_N°rlsp_¡ Cíhf cph\u Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R> ¡. dfZ kde¡ Cíhf
`p¡sp_p¡ cph edõhê$ `¡ b_ph¡ R> ¡, A¡ L$ pfZ¡ ed_¡ r_eÞsp sfuL¡$ dp_hpdp„ Apìep¡. L$ pg_¡
`Z r_ed_ L$ fhp_u kÑp lp¡e A¡hy„ `Z kdÅe R> ¡. Ap\u kyep¡N L$ pgdp„ dfZ \pe s¡_¡
L$ pg kp^L$ b_¡ R> ¡ A_¡ rh`fus L$ pgdp„ dfZ \pe s¡_¡ L$ pg bp^L$ b_¡ R> ¡.
v¥$ hu L$ pg DÑfpeZ\u R> drl_p kyû_p¡ NZhpdp„ Aph¡ R> ¡ A_¡ r`s©L$ pg
112 AÝepe 8
v$ rnZpe__p R> drl_p_p¡ NÎep¡ R> ¡.
v¡$ hL$ pgdp„ âL$ pi_p„ sÒhp¡ h^pf¡ âdpZdp„ lp¡e R> ¡ s¡\u s¡_¡ kyep¡N dpÞep¡ R> ¡ A_¡
v$ rnZpe_dp„ âL$ pi_p„ sÒhp¡ Ap¡R> p„ lp¡hp\u s¡_¡ rh`fus L$ pg L$ l¡hpdp„ Aph¡ R> ¡. Ap\u
DÑfpeZ A¡V$ g¡ v¡$ hNrs A_¡ v$ rnZpe_ A¡V$ g¡ r`s©Nrs A¡hp¡ A\® rkÙ \pe R> ¡.
rhi¡jdp„ r_óL$ pd L$ d® L$ f_pf_u ArQ®v$ pqv$ (— ArQ®j¹— =— âL$ pi— =— v¡$ hNrs— ) dpN®dp„
A¡_u Nrs \pe R> ¡. kL$ pd L$ d® L$ f_pf_u Nrs kp¡d A\hp r`s© dpN®dp„ \pe R> ¡. r`s©dpN®dp„
A¡_¡ õhN®è®Þs_y„ kyM cp¡Nhu `pR> p Aphhp_u S> ê$ f `X¡$ R> ¡.
r_óL$ pd L$ d® L$ f_pf_¡ am_u gpgkp _ lp¡hp\u dp¡n è®Þs Åe R> ¡. A¡V$ g¡
b°ûgp¡L$ è®Þs Åe R> ¡. Å¡ L¡$ L$ p¡C_y„ `Z S> hy„ r_íQeê$ `¡ Ap„L$ u iL$ psy„ _\u, R> sp„ `Z
L$ p„CL$ kp^pfZ kdS> `|fsy„ op_ Ap ígp¡L$ p¡ Ap`¡ R> ¡. S> ¡_¡ L$ p¡C `Z âL$ pf_u L$ pd_p _\u
A¡hp¡ op_u A\hp c¼s Qpl¡ sp¡ iy¼g`ndp„ dfZ \pe; Qpl¡ sp¡ L©$ óZ`ndp„ dfZ \pe sp¡
`Z s¡_u Nrs sp¡ dpÓ cNhv$ û_ lp¡hp\u A¡_u ìehõ\p sp¡ cNhp_¹ S> L$ fu g¡i¡. A¡_¡
`p¡sp_¡ L$ p¡C `Z Ås_p¡ dp¡l _ lp¡hp\u l„d¡ip A¡_u kv¹$ Nrs S> b_u fl¡ R> ¡.
L$ pg cNhp_¹ v¡$ i, L$ pm, Öìe, L$ sp®, dÞÓ A_¡ L$ d® âL$ pfdp„ `p¡sp_u ep¡S> _p L$ ep®
L$ f¡ R> ¡. spÐè® L¡$ L$ pg_u Akf Ap R> D`f gpN¡ R> ¡. S> ¡hp¡— -— S> ¡hp¡ L$ pg s¡hp Ap R> b_¡ R> ¡.
kpfp L$ pgdp„ Ap b^p kpfp \C Åe R> ¡ A_¡ _bmp L$ pgdp„ Ap b^p _bmp b_¡ R> ¡.
_¥s¡ k©su `p\® S> _p_¹ ep¡Nu dyürs L$ íQ_— &
sõdps¹ kh£jy L$pg¡jy ep¡Ney¼sp¡ chpSy> ®_— !— &&27&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! Ap b¡ dpN®_¡ ÅZ_pf L$ p¡C `Z ep¡Nu_¡ dp¡l \sp¡ _\u. s¡\u l¡
ASy> ®_— ! kh® L$ pgdp„ ep¡Ney¼s \p.
rhh¡Q_— :— Ap b¡ dpN®_p op__y„ ag L$ lu ep¡N_p¡ D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡. dpÓ âepZ L$ pg¡ S> ep¡N
^pfZ _rl L$ fsp„ kv$ p ep¡N L$ fhp¡, L$ pfZ L¡$ ep¡N_u r_Ðe A`¡np R> ¡.
h¡v¡$jy eo¡jy s`:ky Q¥h v$p_¡jy es¹ `yÎeag„ âqv$óV$d¹— &
AÐe¡rs ss¹ kh®rdv„$ rhqv$Ðhp ep¡Nu `f„ õ\p_dy`¥rs QpÛd¹&28&
ígp¡L$p\®— :— h¡v$ p¡dp„, eop¡dp„, s`p¡dp„, A_¡ v$ p_p¡dp„ `yÎe_y„ S> ¡ ag L$ l¡gy„ R> ¡ s¡ kh®_y„, Ap
ÅZu ep¡Nu Ars¾$ dZ L$ f¡ R> ¡ A_¡ `f ApÛõ\p_ `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— h¡v$ p¡ hN¡f¡dp„ `yÎe_y„ A¥rlL$ A\hp `pfgp¥qL$ L$ ag L$ l¡gy„ R> ¡ s¡_y„ ep¡Nu Ap
AÝepedp„ L$ f¡gp D`v¡$ i_¡ ÅZu Ars¾$ dZ L$ f¡ R> ¡. A\p®s¹ s¡ ag\u Ar^L$ ag s¡_¡ âpàs
\hp\u s¡_u s¡ BÃR> p L$ fsp¡ _\u, A_¡ Ap AÝepedp„ ApW$ âí__p¡ r_Z®e L$ fu S> ¡ L$ l¡gy„ R> ¡
s¡_y„ op_ âpàs \hp\u s¡ ApÛ A¡V$ g¡ S> Ns_p d|gc|s `f õ\p_ cNhv¹$ ^pd_¡ âpàs L$ f¡
R> ¡.
îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "Anfb°ûep¡Np¡' _pd
AóV$dp¡@Ýepe:— &&8&&
AÝepe 8 113
&& AÝepe 9 &&
fpS> rhÛpfpS> Nyüep¡N
dlp`rss_¡ `Z `ph_ L$ f_pf cNhp_¹ Ap _hdp AÝepedp„ DÑd c[¼s S> ¡dp„
fl¡gu R> ¡ A¡hy„ `p¡sp_p Anf_p A¥íhe®_y„ op_, rhop_krls L$ l¡ R> ¡. ApW$ dp AÝepedp„
cNhp_¡ `p¡sp_p¡ drldp L$ üp¡ s\p `p¡s¡ kh®\u DÑd R> ¡ A¡d L$ lu ep¡Nr_ó`Þ_ op_u_¡ `Z
dpÓ c[¼s\u S> `p¡sp_u âp[às \pe R> ¡ A¡d k|Qh¡gy„ R> ¡. lh¡ Ap _hdp AÝepedp„ `p¡sp_p
Anf_p A¥íhe®_p drldp_p op_Üpfp `p¡sp_u c[¼s_y„ Akp^pfZ dplpÐçe s\p
dlp`rss_¡ `Z `ph_ L$ fhp_u i[¼s S> Zph¡ R> ¡.
îucNhp_¹ DhpQ
Bv„$ sy s¡ Nyüsd„ âhÿepçe_k|eh¡— &
op_„ rhop_krls„ eS¹> opÐhp dp¡ÿek¡@iycps¹— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy Ak|epfrls s_¡ Ap AÐeÞs Nyü op_ rhop_ krls L$ lui. s¡ ÅZu sy„
Aiyc\u dy¼s \Ci.
rhh¡Q_— :— ApW$ dp AÝepedp„ S> ¡ op_ ¼üy„ s¡\u Ap op_ rcÞ_ R> ¡ A¡d v$ ip®hhp "sy=`fÞsy'
iåv$ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡. ApW$ dp AÝepedp„ L$ l¡gy„ op_ Qpf âL$ pf_p D`pkL$ p¡_p¡ c¡v$ S> Zph_pf
lsy„, `fÞsy Ap AÐeÞs Nyü op_ cS> _ue cNhp_¹_u c[¼s_y„ dplpÐçe v$ ip®h_pf R> ¡. sy„
Ak|epfrls R> ¡ s¡\u dpfp A`qfrds NyZp¡_y„ dplpÐçe kp„cmu ""A¡dS> kçch¡ R> ¡'' A¡d
dp_¡ R> ¡, s¡\u s_¡ Ap dpfp dplpÐçe_y„ op_ rhop_krls A\p®s¹ dpfu c[¼s_p rhi¡j
op_krls L$ lui. sp¡ kp„cmu sy Aiyc A\hp dp¡ldp„\u dy¼s \Ci.
fpS> rhÛp fpS> Ny ü „ `rhÓd¹ Bv$ d y Ñ dd¹ — &
âÐenphNd„ ^çe¯ kykyM„ L$ sy®d¹ Aìeed¹— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— Ap fpS> rhÛp R> ¡, fpS> Nyü R> ¡, `rhÓ R> ¡, DÑd R> ¡. rhje_¡ âÐen L$ fph_pf R> ¡,
^çe® R> ¡, kyM\u k^pe s¡hy„ A_¡ Aìee R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap op_ fpS> rhÛp A\p®s¹ rhÛpAp¡_p¡ fpÅ A¡V$ g¡ rhÛpAp¡dp„ DÑd R> ¡. fpS> Nyü
A\p®s¹ Nyü_p¡ fpÅ A¡V$ g¡ Nyüsd R> ¡. A\hp Ap op_ rhÛpAp¡_p¡ fpÅ A¡V$ g¡ DÑd rhÛp
A_¡ AÐeÞs Np¡àe R> ¡. `rhÓ A\p®s¹ `fd `ph_ L$ f_pf R> ¡. kh®\u DÑd R> ¡. `p¡sp_p¡
AhNd A¡V$ g¡ rhje S> ¡_p\u âÐen \pe s¡hy„ A\p®s¹ s¡_p rhje cNhp_¹_¡ âÐen
L$ fph_pf R> ¡. hmu ^çe® A\hp ^d® DÐ`Þ_ L$ f_pf R> ¡. kyM\u kpû iL$ pe s¡hy„ A_¡ Aìee
A¡V$ g¡ Arh_piu R> ¡, A¡V$ g¡ dpfu âp[àsê$ ` ag âpàs L$ fphu_¡ `Z s¡_p¡ _pi \sp¡ _\u.
A¡dp„ S> Zpìep âdpZ¡ D`pk_p L$ f_pf_¡ dpfp õhê$ `_y„ v$ p_ L$ fhp R> sp„ `Z ""Ap_y„ d¢ L$ p„C
L$ ey¯ _\u'' A¡dS> d_¡ S> Zpe R> ¡ (— fpdp_yÅQpe®— ).
Aîv¹ $ ^p_p: `y f y j p ^d® õ epõe `fÞs`— !— &
114 AÝepe 9
Aâpàe dp„ r_hs®Þs¡ d©Ðeyk„kpfhÐd®r_— &&3&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `fÞs`— ! Ap ^d®dp„ îÙp _rl fpM_pfp `yfyjp¡ d_¡ âpàs L$ ep® rh_p d©Ðeyê$ `
k„kpf_p dpN®dp„ r_fÞsf cV$ L¡$ R> ¡.
dep ssrdv„ $ kh¯ S> Nv¹ $ Aìe¼sd| r s® _ p— &
dÐõ\pr_ kh®c|spr_ _ Qpl„ s¡óhh[õ\s:— &&4&&
ígp¡L$p\®— :— d¢ Aìe¼s õhê$ `\u Ap kh® S> Ns¹_¡ ìep`¡gy„ R> ¡. kh®c|sp¡ dpfpdp„ fl¡gp„ R> ¡, `Z
lz„ s¡Ap¡dp„ fl¡gp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— Ap âdpZ¡ op__u õsyrs L$ fu ASy> ®__¡ s¡_y„ îhZ L$ fhp sÐ`f L$ fu `p¡sp_p
dplpÐçe_p¡ bp¡^ L$ f¡ R> ¡. "Aìe¼s' A¡V$ g¡ AÝepÐdõhê$ ` Anf. Anfd|rs®\u d¢ S> X$ s\p
Q¡s_pÐdL$ Ap kh® âpL©$ s S> Ns_¡ ìep`¡gy„ R> ¡. s¡\u kh®c|sp¡ `ÊQdlpc|sp¡ s\p âpZudpÓ
dpfpdp„ fl¡gp R> ¡, A¡V$ g¡ s¡Ap¡_y„ D`pv$ p_ kh®_y„ AÞsep®rd dpfy„ Anfõhê$ ` S> R> ¡. s¡dp„
s¡Ap¡ fl¡gp„ R> ¡ A\hp s¡Ap¡ dpfpdp„ fl¡gp R> ¡ A¡V$ g¡ s¡Ap¡_u [õ\rs d_¡ Aû_ R> ¡, `fÞsy lz„
s¡Ap¡dp„ fl¡gp¡ _\u A\p®s¹ dpfu [õ\rs s¡Ap¡_¡ Aû_ _\u.
_ Q dÐõ\pr_ c|spr_ `íe d¡ ep¡Nd¥íhfd¹— &
c|sc©Þ_ Q c|sõ\p¡ ddpÐdp c|scph_:— &&5&&
ígp¡L$p\®— :— hmu c|sp¡ dpfpdp„ fl¡gp _\u. dpfp¡ Cíhf_p¡ ep¡N Å¡. dpfp¡ ApÐdp c|sp¡_¡
^pfZ L$ f¡ R> ¡ s\p c|sp¡_p¡ D˜h L$ f¡ R> ¡ R> sp„ c|sp¡dp„ fl¡gp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— ArMg ^dp£_p Apîe, d|gc|s, nf A_¡ Anf\u `Z Asus cNhp_¹ îuL©$ óZ
Ap ígp¡L$ dp„ `p¡sp_p¡ A¥íhf-drldp L$ l¡ R> ¡. Nep ígp¡L$ dp„ ""kh® c|sp¡ dpfpdp„ fl¡gp R> ¡''
A¡d L$ l¡gy„ R> ¡, R> sp„ S> ¡d OV$ dp„ fl¡gp S> g\u OV$ g¡`pe R> ¡ s¡d s¡ c|sp¡\u lz„ g¡`psp¡ _\u,
A¡d S> Zphhp ""c|sp¡ dpfpdp„ _\u'' A¡d L$ l¡ R> ¡. Ap âdpZ¡ c|sp¡\u lz„ g¡`psp¡ _\u R> sp„
dpfu Ap^pfi[¼s\u S> c|sp¡_u [õ\rs R> ¡, AÞe\p s¡Ap¡_u [õ\rs `Z kçchsu _\u A¡
dpfy„ A¥íhe® A\hp Cíhf_p¡ ep¡Nâcph Å¡. dpÓ dpfp¡ d_p¡de k„L$ ë` S> kh® L$ fhp
i[¼sdp_ R> ¡ A¡ dpfp¡ Agp¥qL$ L$ -ArQºÐe âcph R> ¡. dpfp¡ ApÐdp kh®c|sp¡_¡ ^pfZ L$ f_pf
R> ¡ s\p s¡Ap¡_p¡ Dv¹$ ch L$ f_pf R> ¡ R> sp„ s¡ c|sp¡dp„ _\u, s¡ c|sp¡_p¡ kÅsue _\u, `fÞsy
c|rd rhN¡f¡ c|sp¡_u A„v$ f flu s¡Ap¡_y„ `pg_ L$ f_pf R> ¡ A_¡ s¡Ap¡_p¡ Dv¹$ ch `Z L$ f¡ R> ¡.
e\p@@L$ pi[õ\sp¡ r_Ðe„ hpey: kh®ÓNp¡ dlp_¹— &
s\p khp®rZ c|spr_ dÐõ\p_uÐey`^pfe— &&6&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡d kh®Ó S> _pf dlp_¹ hpey r_Ðe ApL$ pidp„ fl¡gp¡ R> ¡ s¡d kh® c|sp¡ dpfpdp„
fl¡gp R> ¡ A¡d kdS> .
rhh¡Q_— :— k„íg¡j rh_p `Z Ap^pf A_¡ Ap^¡e lp¡C iL¡$ R> ¡, A¡d ×óV$ pÞs Ap`¡ R> ¡. kh®Ó
S> _pf dlp_¹ hpey r_Ðe ApL$ pidp„ fl¡gp¡ R> ¡. ApL$ pi hpey_p¡ Ap^pf R> ¡, L$ pfZ L¡$ AhL$ pi
rh_p hpey fl¡ ¼ep„— ? s¡\u AhL$ pi A\hp AL$ pi hpey_p¡ Ap^pf R> ¡, A_¡ hpey Ap^¡e R> ¡
R> sp„ s¡Ap¡dp„ k„íg¡j _\u, L$ pfZ L¡$ ApL$ pi Ahehfrls lp¡hp\u s¡_p¡ k„íg¡j iu fus¡ \C
iL¡$ — ? s¡\u S> ¡d hpey ApL$ pidp„ fl¡gp¡ R> ¡ s¡ âdpZ¡ kh® c|sp¡ `Z dpfpdp„ fl¡gp R> ¡, lz„ kh®
AÝepe 9 115
c|sp¡_p¡ Ap^pf Ry> „, R> sp„ k„íg¡j _rl lp¡hp\u lz„ c|sp¡\u g¡`psp¡ _\u A¡d kdS> . ApL$ pi
rhN¡f¡ kh® dlpc|sp¡_p¡ lz„ Ap^pf Ry> „. lz„ S> s¡Ap¡_¡ dpfp Anfõhê$ `\u ^pfZ L$ fy„ Ry> „. îyrs
`Z L$ l¡ R> ¡ L¡$ ""l¡ NprN®— ! Ap Anf_p S> âipk_dp„ ApL$ pi A_¡ `©r\hu, k|e® A_¡ QÞÖ
^pfZ L$ f¡gp„ fl¡ R> ¡'' rhN¡f¡.
kh®c|spr_ L$ p¥Þs¡e— ! âL©$ ts ep[Þs dprdL$ pd¹— &
L$ ë`ne¡ `y_õspr_ L$ ë`pv$ p¥ rhk©Åçeld¹— &&7&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ p¥Þs¡e— ! L$ ë`_p AÞs¡ kh®c|sp¡ dpfu âL©$ rsdp„ ge `pd¡ R> ¡. L$ ë`_p Apfçcdp„
lz„ `y_: s¡Ap¡_¡ kfSy> „ Ry> „.
rhh¡Q_— :— A¡ âdpZ¡ k„N A\hp k„íg¡j rh_p `p¡sp_u ep¡N¥íhe® i[¼s A\hp dpep\u
cNhp_¹ kh®c|sp¡_p¡ Dv¹$ ch L$ f¡ R> ¡ s\p s¡Ap¡_¡ ^pfZ L$ f¡ R> ¡ A¡d L$ üy„. lh¡ kN® s\p âge
`Z `p¡s¡ S> L$ f¡ R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. L$ ë`_p AÞs¡ A\p®s¹ b°ûp_p„ 100 hj® `yfp„ \pe Ðepf¡
ApL$ pi rhN¡f¡ kh®c|sp¡ dpfu r¾$ epi[¼s_p A„iê$ ` rÓNyZpÐdL$ âL©$ rs, S> ¡_¡ îyrs sd: L$ l¡
R> ¡, s¡dp„ ge `pd¡ R> ¡. hmu buÅ L$ ë`_p Apfçcdp„ lz„ dpfp Anfõhê$ `\u âL©$ rs s\p `yfyj
Üpfp s¡Ap¡_¡ `y_: kfSy> „ Ry> „.
âL©$ ts õhpd¹ AhóV$ æe rhk©Ård `y_: `y_:— &
c|sN°pd¹ Brdd„ L©$Ðõ_d¹ Ahi„ âL©$s¡h®ips¹— &&8&&
ígp¡L$p\®— :— âL©$ rs_¡ Aû_ lp¡hp\u `fhi \A¡gp Ap kh® c|skd|l_¡ dpfu âL©$ rs_y„
Ahgçb_ L$ fu lz„ `y_:-`y_: kfSy> „ Ry> „.
rhh¡Q_— :— âL©$ rs dpfp kv„$ iê$ ` R> ¡. s¡ `p¡sp_p NyZp¡\u dp¡l DÐ`Þ_ L$ fsu lp¡hp\u "dpep'
`Z L$ l¡hpe R> ¡. s¡ ApW$ âL$ pf¡ `qfZpd `pd¡ R> ¡ A¡d `pR> m L$ l¡gy„ R> ¡. s¡ âL©$ rs_y„ Ahgçb_
L$ fu s¡dp„ gu_ \A¡gp Ap kh® c|skd|l_¡ `yfyjê$ ` Anfõhê$ ` lz„ `y_: kfSy> „ Ry> „. s¡\u Ap
rhcpN lz„ `p¡s¡ S> âL©$ rsÜpfp L$ fy„ Ry> „. Ap rhcpN L$ f_pf buSy> „ L$ p¡C _\u A¡d k|Qh¡gy„ R> ¡.
_ Q dp„ spr_ L$dp®rZ r_bÝ_[Þs ^_ÊS> e— !— &
Dv$ pku_hv¹$ Apku_d¹ Ak¼s„ s¡jy L$ d®ky— &&9&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ^_ÊS> e— ! s¡ L$ dp£dp„ Apk[¼sfrls Dv$ pku_ `¡W¡$ fl¡gp d_¡ L$ d® bÞ^_ L$ fsp
_\u.
rhh¡Q_— :— lz„ c|sp¡_¡ kfSy> „ Ry> „ A_¡ âpZuAp¡_¡ kyM— -— vy$ :M rhN¡f¡ lp¡e R> ¡ s¡\u L$ p¡C_¡ kyM
A_¡ L$ p¡C_¡ vy$ :M lp¡hp\u `n`ps A\hp h¥jçe A_¡ r_v®$ esp A\hp _¥O©®Îe v$ p¡j d_¡ gpN¡
A¡hu i„L$ p L$ fhu _rl, L$ pfZ L¡$ d_¡ Ap L$ d®dp„ Apk[¼s _\u. Ap kS> ®_ L$ d® dpfp¡
Akp^pfZ drldp v$ ip®h¡ R> ¡, `fÞsy dpfu L$ d®dp„ Apk[¼s _rl lp¡hp\u s¡ d_¡ bÞ^_ L$ fsy„
_\u. Æhp¡_p„ `p¡sp_p„ âpL©$ s L$ dp£\u s¡Ap¡ v¡$ h-d_yóe rhN¡f¡ \pe R> ¡ A_¡ Ap âpL©$ s L$ dp£
ârs `Z lz„ Dv$ pku_ Ry> „ s¡\u d_¡ L$ d® bÞ^_ L$ fsp„ _\u. s¡\u d_¡ L$ p¡C v$ p¡j _\u.
dep@Ýen¡ Z âL© $ rs: k| e s¡ kQfpQfd¹ — &
l¡sy_p@_¡_ L$ p¥Þs¡e— ! S> Nv¹$ rh`qfhs®s¡— &&10&&
ígp¡L$p\®— :— dpfu AÝenspdp„ âL©$ rs S> X$ -Q¡s_ S> Ns¹ kfS> ¡ R> ¡. l¡ L$ p¥Þs¡e— ! Ap l¡sy\u
116 AÝepe 9
S> Ns_y„ `qfhs®_ \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— L¡$ hg âL©$ rs L$ p„C L$ pe® L$ fu i¼su _\u, L$ pfZ L¡$ s¡ AQ¡s_ R> ¡. s¡\u `yfyjê$ ` lz„
AÝen A\hp Ar^óW$ psp \pJ Ðepf¡ s¡ Q¡s_ A_¡ S> X$ ê$ ` S> Ns¹ kfS> ¡ R> ¡. s¡dp„ `Z Q¡s_
Æhp¡_p¡ `p¡sp_p `|h®_p L$ d®_¡ A_yê$ ` S> Þd Ap`¡ R> ¡, A_¡ s¡_¡ A_yNyZ `v$ p\p£ kp\¡ S>
s¡Ap¡_p¡ kçbÞ^ \pe R> ¡. Aphu fus¡ Ap L$ pfZ\u A¡V$ g¡ lz„ AÝen \hp\u âL©$ rs\u hpf„hpf
S> Ns¹_y„ `qfhs®_ \ep L$ f¡ R> ¡.
AhÅ_[Þs dp„ d|Y$p dp_yj] s_yd¹ Aprîsd¹— &
`f„ cphd¹ AÅ_Þsp¡ dd c|sdl¡íhfd¹— &&11&&
dp¡ O pip dp¡ O L$ d p® Z p¡ dp¡ O op_p rhQ¡ s k:— &
fpnkud¹ Apkyf] Q¥h âL©$ts dp¡rl_] rîsp:— &&12&&
ígp¡L$p\®— :— ìe\® Apiphpmp, ìe\® L$ pdhpmp, ìe\® op_hpmp, fpnku s\p Apkyfu dp¡rl_u
âL©$ rs_¡ âpàs \A¡gp, c°pÞsd_hpmp d|Y$ p¡ dpfp¡ `f cph _rl ÅZhp\u dp_yj ifuf
^pfZ L$ f¡gp_u dpfu c|sp¡_p dl¡íhf_u Ahop L$ f¡ R> ¡— &&11-12&&
rhh¡Q_— :— cNhp_¹_p¡ Aphp¡ Agp¥qL$ L$ ArQºÐe drldp lp¡hp R> sp„ L¡$ V$ gpL$ gp¡L$ p¡ cNhp_¹_u
Ahop L¡$ d L$ f¡ R> ¡— ? s¡ i„L$ p_y„ kdp^p_ L$ l¡ R> ¡. kh® âpZudpÓ_p r_eÞsp kh®o kÐek„L$ ë`
ArQºÐe drldphpmp, kh® S> Ns_y„ A¡L$ S> L$ pfZ A¡hp d¢ cNhp_¡ `fd L©$ `p\u kh® gp¡L$ p¡
dpfp¡ Apîe L$ fu iL¡$ s¡ dpV¡$ dp_yj ifuf ^pfZ L$ f¡gy„ lp¡hp\u d_¡ d|Y$ gp¡L$ p¡ kp^pfZ
d_yóep¡ S> ¡hp¡ dp_¡ R> ¡ A_¡ dpfy„ Ap_Þv$ dpÓ ArQºÐe drldphpmy„ õhê$ ` ÅZsp _rl
lp¡hp\u dpfu Ahop L$ f¡ R> ¡, L$ pfZ L¡$ s¡Ap¡ ìe\® Apiphpmp R> ¡. `fdpÐdp cNhp_¹ rh_p
dpÓ L$ d® S> ag Apì¡ A¡hu s¡Ap¡_¡ ìe\® Apip lp¡e R> ¡ s¡Ap¡ ìe\® L$ d®hpmp R> ¡, s¡Ap¡_y„
op_ `Z ìe\® R> ¡. s¡Ap¡_y„ op_ Apkyf lp¡hp\u ìe\® R> ¡ s¡\u S> s¡Ap¡_y„ rQÑ `Z rhrnàs
lp¡e R> ¡. s¡_y„ L$ pfZ A¡ R> ¡ L¡$ s¡Ap¡ fpnku s\p Apkyfu dp¡rl_u âL©$ rs_¡ âpàs \A¡gp R> ¡.
fpnku âL©$ rs dpÓ `p¡sp_p v¡$ l_y„ S> `p¡jZ L$ fhpdp„ s¡Ap¡_¡ sÐ`f fpM¡ R> ¡. Apkyfu âL©$ rs
s¡Ap¡_¡ AÞe âpZuAp¡_¡ D`Öh L$ fhp â¡f¡ R> ¡. dp¡rl_u âL©$ rs\u s¡Ap¡_¡ dp¡l \hp\u dpfy„
õdfZ \C i¼sy„ _\u. s¡\u S> dp_yj v¡$ l ^pfZ L$ f¡gp d_¡ kp^pfZ d_yóe ÅZu s¡Ap¡
dpfu Ahop L$ f¡ R> ¡.
Ap ANuepfdp„ ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs¹ 3&2&17 D`f_p„
îukybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡— &&11-12&&
dlpÐdp_õsy dp„ `p\®— ! v¥$h] âL©$rsd¹ Aprîsp:— &
cS> ºÐe_Þed_kp¡ opÐhp c|spqv$ dìeed¹— &&13&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy l¡ `p\®— ! v¥$ hu âL©$ rs_p¡ Apîe L$ f¡gp dlpÐdpAp¡ d_¡ c|sp¡_p Apqv$ A_¡
Aìee ÅZu A_Þe d_\u cS> ¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— s¡\u DgVy„$ , dlpÐdpAp¡ dpfy„ A_Þe d_\u cS> _ L$ f¡ R> ¡. s¡Ap¡ Ap v¥$ hu âL©$ rs
A¡V$ g¡ v¥$ hu õhcphê$ ` âL©$ rs_p¡ Apîe L$ fu fl¡gp R> ¡, s¡\u A_¡L$ S> Þd— -— S> ÞdpÞsfdp„
L$ f¡gp„ `yÎeL$ d®_p kÊQe\u `p`frls \C A[Þsd S> Þddp„ Aph¡gp lp¡hp\u s¡Ap¡_¡ Al]
AÝepe 9 117
"dlpÐdp' L$ l¡gp R> ¡. s¡Ap¡ dpfy„ cS> _ A_Þe d_\u L$ f¡ R> ¡, `fÞsy L$ v$ pr` dpfu Ahop
L$ fsp _\u. s¡Ap¡ d_¡ kh®c|sp¡_p¡ "Apqv$ ' A¡V$ g¡ kh®_y„ L$ pfZ ÅZu_¡ s\p "Aìee' A¡V$ g¡
ArhL©$ s A\p®s¹ rhL$ pf frls dpÓ Ap_Þv$ _p„ S> L$ f-`pv$ -dyM-Dv$ f rhN¡f¡ hpmp¡ ÅZu
cNhÞdpN}e ApQpe®_p D`v¡$ i A_ykpf dpfy„ `yfyjp¡Ñd_y„ S> cS> _ L$ f¡ R> ¡, `fÞsy Anf
Apqv$ AÞe L$ p¡C õ\m¡ d_ fpMsp _\u.
Ap s¡fdp s\p Qp¥v$ dp ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 3&4&33 D`f_p
AÏcpóedp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
kss„ L$ us® e Þsp¡ dp„ esÞsíQ ×Y$ h° s p:— &
_dõeÞsíQ dp„ c¼Ðep r_Ðeey¼sp D`pks¡— &&14&&
ígp¡L$p\®— :— r_fÞsf dpfy„ L$ us®_ L$ fsp„, s\p eÐ_ L$ fsp„ A_¡ d_¡ _d_ L$ fsp„, ×Y$ h°shpmp
r_Ðeey¼s \C c[¼s\u d_¡ k¡h¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Nep ígp¡L$ dp„ L$ l¡gp dlpÐdpAp¡ b¡ âL$ pf_p R> ¡. 1.— c¼sp¡ A_¡ 2.— op_uAp¡. s¡dp„
â\d Ap ígp¡L$ dp„ c¼sp¡_p cS> __p¡ âL$ pf L$ l¡ R> ¡. c¼s dlpÐdpAp¡ r_fÞsf dpfy„ L$ us®_
L$ ep® L$ f¡ R> ¡, A\p®s¹ îudv¹$ cpNhsdp„ L$ l¡gp âL$ pf¡ dpfp NyZp¡_y„ Np_ L$ ep® L$ f¡ R> ¡, A_¡ kh®Ó
dpfp¡ DÐL$ j® Npe R> ¡. hmu s¡Ap¡ dpfy„ L$ us®_ L$ fhp eÐ_ L$ ep® L$ f¡ R> ¡, A\hp B[ÞÖep¡_p¡ r_N°l
L$ fhp eÐ_ L$ ep® L$ f¡ R> ¡, A\hp dpfp NyZNp__y„ îhZ A_¡ dpfy„ AQ®_ L$ fhp eÐ_ L$ ep® L$ f¡
R> ¡. hmu dp¡lL$ ipõÓp¡\u `Z `qfch _ \pe s¡hy„ ×Y$ s¡Ap¡_y„ Ap gp¡L$ s\p `fgp¡L$ kh® d_¡
kd`®Z L$ fhp_y„ h°s R> ¡, A¡V$ g¡ Ap gp¡L$ s\p `fgp¡L$ rhN¡f¡ L$ p¡C_u v$ fL$ pf _rl L$ fsp„ dpÓ
dpfpdp„ rQÑ fpMhp_p¡ s¡Ap¡_¡ ×Y$ r_íQe lp¡e R> ¡. `p¡sp_y„ v¥$ Þe âL$ V$ \pe s¡hu fus¡ s¡Ap¡
d_¡ _d_ L$ f¡ R> ¡ s\p r_Ðeey¼s A¡V$ g¡ dpÓ dpfpdp„ S> rQÑ fpMhpdp„ s¡Ap¡ kv$ p kph^p_
fl¡ R> ¡. hmu s¡Ap¡ c[¼s A\hp õ_¡l \u S> dpfu k¡hp L$ f¡ R> ¡ `fÞsy rhr^ s¡hu lp¡hp\u k¡hp
L$ fhu Å¡CA¡, A¡d dp_u k¡hp L$ fsp _\u.
op_eo¡ _ QpàeÞe¡ eS> Þsp¡ dpd¹ D`pks¡ — &
A¡L$ Ðh¡_ `©\¼Ðh¡_ blz^p rhíhsp¡dyMd¹— &&15&&
ígp¡L$p\®— :— A_¡ buÅAp¡ hmu op_eo\u eS> _ L$ fsp„ A¡L$ `Zp\u, `©\L¹$ `Zp\u A\hp blz
âL$ pf\u rhíh \C fl¡gp_u dpfu D`pk_p L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— c¼sp¡_p¡ cS> _ âL$ pf L$ lu lh¡ op_uAp¡_p¡ âL$ pf L$ l¡ R> ¡. op_eo_y„ `pR> m
AÝepe 4&24— dp„ r_ê$ `Z L$ f¡gy„ R> ¡. s¡hp op_eo\u op_uAp¡ dpfu Anfõhê$ `_u D`pk_p
L$ f¡ R> ¡. s¡Ap¡ `Z Sy> v$ p-Sy> v$ p âL$ pf\u dpfu D`pk_p L$ f¡ R> ¡. L¡$ V$ gpL$ A¡L$ `Zp\u A¡V$ g¡
Ac¡v$ cph\u A\p®s¹ ""s¡ lz„ Ry> „'' A¡d Ac¡v$ `Zp\u D`pk_p L$ f¡ R> ¡. buÅAp¡ `©\L¹$ `Zp\u
A¡V$ g¡ c¡v$ _u cph_p\u A\p®s¹ ""lz„ âcy_p¡ v$ pk Ry> „'' A¡hp cph\u D`pk_p L$ f¡ R> ¡. lz„
rhíhê$ `¡ fl¡gp¡ Ry> „ s¡_u buÅAp¡ blz rcÞ_-rcÞ_ âL$ pf\u A¡V$ g¡ rih, i[¼s, NZ¡i,
k|e® rhN¡f¡ rcÞ_-rcÞ_ ê$ `\u D`pk_p L$ f¡ R> ¡. A\hp OV$ -`V$ hN¡f¡ rcÞ_-rcÞ_
ApL$ pfp¡\u S> Ns¹ \C fl¡gp lp¡hp R> sp„ "ArhL©$ s' A¡V$ g¡ rhL$ pffrls dpfu rhíh sfuL¡$
fl¡hp_u A¡V$ g¡ S> ¡d_p `prZ A_¡ `pv$ _p AÞs kh®Ó R> ¡, S> ¡d_u Arn, rif: dyM kh®Ó R> ¡
118 AÝepe 9
s¡hp_u dpfu D`pk_p L$ f¡ R> ¡.
Al„ ¾$ syfl„ eo: õh^p@ld¹ Ald¹ Ap¥j^d¹— &
dÞÓp¡@ld¹ Ald¡hpÄed¹ Ald¹ A[Á_fl„ lzsd¹— &&16&&
ígp¡L$p\®— :— lz„ ¾$ sy Ry> „, lz„ eo Ry> „, lz„ õh^p Ry> „, lz„ Ap¥j^ Ry> „, lz„ dÞÓ Ry> „, lz„ S> Ou Ry> „, lz„
A[Á_ Ry> „, A_¡ lp¡dhp_y„ `Z lz„ S> Ry> „.
rhh¡Q_— :— op_uAp¡_p âL$ pfdp„ S> ¡ R> ¡ëgp¡ âL$ pf L$ üp¡ s¡ b°ûhpv$ uAp¡_p¡ D`pk_p_p¡ âL$ pf R> ¡.
s¡_y„ rhhfZ Qpf¡ âL$ pf_u `yfyjp\®_u rkrÙ \pe s¡ dpV¡$ Qpf ígp¡L$ \u (— 16— -— 19— ) L$ f¡ R> ¡.
cNhp_¹ îuL©$ óZ `p¡s¡ kh®ê$ ` R> ¡ s¡\u kh® lz„ Ry> „ A¡V$ gy„ S> _rl L$ l¡sp„, Sy> v$ p— -— Sy> v$ p `v$ p\p£_p„
_pd Apù ""s¡ lz„ Ry> „'' A¡d L$ l¡ R> ¡. s¡_p¡ l¡sy A¡d v$ ip®hhp_p¡ R> ¡ L¡$ S> ¡Ap¡ dpfy„ s¡ ê$ `\u
cS> _ L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡_¡ s¡ ê$ `\u agv$ p_ L$ f_pf lz„ S> Ry> „.
"¾$ sy' A¡V$ g¡ îp¥sL$ dp£dp„ L$ fhp_p¡ k„L$ ë` lz„ Ry> „. A\hp "¾$ sy' A¡V$ g¡ eo_u
Ar^óW$ pÓu v¡$ hsp. eo_y„ ag Ap`_pf Apr^v¥$ rhL$ v¡$ hsp lz„ Ry> „. A[Á_lp¡Ó hN¡f¡ ^d®ê$ ` eo
lz„ Ry> „. "õh^p' A\p®s¹ r`s©Ap¡_¡ Ap`hp_y„ AÞ_ `Z lz„ Ry> „ A¡V$ g¡ r`s©eoê$ ` `Z lz„ Ry> „.
"Ap¥j^' A¡V$ g¡ kh® fp¡N_¡ v|$ f L$ f_pf v$ hpê$ ù AÞ_ A\hp h°url hN¡f¡ AÞ_ `Z lz„ Ry> „.
"dÞÓ' A¡V$ g¡ F> Qp. NpeÓu rhN¡f¡ dÞÓ `Z lz„ Ry> „. A[Á_dp„ lp¡dhp_y„ Ou `Z lz„ Ry> „.
Aplh_ue rcÞ_-rcÞ_ âL$ pf_p¡ A[Á_ `Z lz„ Ry> „. "lzs' A¡V$ g¡ lp¡dhp_y„ AÞ_ A\hp
lp¡d `Z lz„ R> „y.
r`sp@ld¹ Aõe S> Nsp¡ dpsp ^psp r`spdl:— &
h¡Û„ `rhÓd¹ Ap¢‘pf F> L¹$ kpd eSy> f¡h Q— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— lz„ Ap S> Ns_p¡ r`sp, dpsp, ^psp, s\p r`spdl Ry> „, lz„ h¡Û, `ph_ L$ f_pf,
Ap¢L$ pf, F> L¹$ , kpd A_¡ eSy> : `Z Ry> „.
rhh¡Q_— :— Ap S> Ns_p¡ r`sp A\hp DÐ`pv$ L$ lz„ Ry> „. S> Ns_u dpsp `Z lz„ Ry> „. ^psp A¡V$ g¡
L$ d®_p am_¡ Ap`_pf `Z lz„ Ry> „. s¡dS> S> Ns_p¡ r`spdl A\hp b°ûp `Z lz„ Ry> „. "h¡Û'
A¡V$ g¡ kh® op_dp„ kp^_p¡\u ÅZhp ep¡Áe `Z lz„ Ry> „ s¡dS> `ph_ L$ f_pf `Z lz„ Ry> „. lz„
"Ap¢L$ pf' A¡V$ g¡ âZh Ry> „. s¡dS> F> Áh¡v$ , kpdh¡v$ s\p eSy> h£v$ `Z lz„ Ry> „. "Q=A_¡'
iåv$ \u Apdp„ A\h®h¡v$ _p¡ `Z kdph¡i \pe R> ¡. F> Áh¡v$ _p dÞÓp¡ `pv$ hpmp R> ¡, kpdh¡v$ _p
dÞÓp Nushpmp R> ¡ A_¡ eSy> h£v$ _p dÞÓp¡ `pv$ hpmp _\u s¡d Nushpmp `Z _\u. Ap kh®
âL$ pf_p h¡v$ lz„ Ry> „.
Nrsf¹ csp® âcy: kpnu r_hpk: ifZ„ kyùs¹— &
âch: âge: õ\p_„ r_^p_„ buS> d¹ Aìeed¹— &&18&&
ígp¡L$p\®— :— Nrs, csp®, âcy, kpnu, r_hpk, ifZ, kyùs¹, âch, âge, õ\p_, r_^p_
A_¡ Aìee buS> lz„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— "Nrs' A¡V$ g¡ dp¡n rhN¡f¡ agê$ ` lz„ Ry> „. "csp®' A¡V$ g¡ cfZ A\hp `p¡jZ
L$ f_pf. "âcy:' A¡V$ g¡ kh®_p¡ r_eÞsp. "kpnu' A¡V$ g¡ ÖóV$ p. "r_hpk' A¡V$ g¡ õ\p_ A\hp
epNc|rd. "ifZ' A¡V$ g¡ Ace Ap`_pf; d©Ðey rhN¡f¡ kh® cep¡dp„\u fnZ L$ f_pf.
AÝepe 9 119
"kyùs¹' A¡V$ g¡ âp\®_p rh_p rls L$ f_pf. "âch' A¡V$ g¡ DÐ`rÑ L$ f_pf S> Ns¹ kfS> _pf.
"âge' A¡V$ g¡ S> Ns_y„ geõ\p_. "õ\p_' A¡V$ g¡ S> Ns_u [õ\rs fpM_pf. "r_^p_' A¡V$ g¡
fnL$ . A_¡ Aìee buS> A¡V$ g¡ rh_pifrls d|m L$ pfZ lz„ Ry> „.
s`pçeld¹ Al„ hj¯ r_N©l¹ZpçeyÐk©Ård Q— &
Ad©s„ Q¥h d©ÐeyíQ kv¹$-AkÃQpld¹ ASy> ®_— !— &&19&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ASy> ®_— ! lz„ s`y„ Ry> „, lz„ hfkpv$ _¡ M¡Qy„ Ry> „ A_¡ R> p¡Xy„$ Ry> „. lz„ Ad©s Ry> „ s¡dS> d©Ðey
R> „y, ks¹ Ry> „ A_¡ Aks¹ Ry> „.
rhh¡Q_— :— l¡ ASy> ®_— ! lz„ k|e®ê$ `¡ s`y„ Ry> „ _¡ s¡\u hfkpv$ dpV¡$ S> m M¢Qy„ Ry> „ _¡ `pRy> „ s¡ S> S> m
R> p¡X$ u h©[óV$ L$ fy„ Ry> „. Ap hfkpv$ _p S> m\u AÞ_ rhN¡f¡ DÐ`Þ_ \sy„ lp¡hp\u k©[óV$ _p¡ Ap^pf
lz„ lp¡hp\u D`põe Ry> „. lz„ Ad©s A¡V$ g¡ Æh_ A\hp ÆhpX$ _pf Ry> „, L$ pfZ L¡$ hfkpv$ \u kh®
S> Ns_u [õ\rs R> ¡ s¡dS> hfkpv$ fp¡L$ u fpMhp\u lz„ d©Ðeyê$ ` `Z Ry> „. s¡dS> ks¹ A¡V$ g¡
cph`v$ p\® A_¡ Aks¹ A¡V$ g¡ Acph `Z lz„ Ry> „. Ap kh® lz„ lp¡hp\u dpfu blz âL$ pf\u
op_uAp¡ D`pk_p L$ f¡ R> ¡.
A¡hu fus¡ blz âL$ pf\u cNhÐõhê$ `_y„ hZ®_ L$ ey¯ s¡ _rl ÅZsp„, cNhÐõhê$ `
R> ¡ A¡d _rl ÅZsp dpÓ L$ pd_p\u S> ¡Ap¡ eo rhN¡f¡ L$ d® L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡ S> Þd-dfZê$ ` Ap
k„kpfdp„ Ap\X$ ép L$ f¡ R> ¡ A¡d b¡ ígp¡L$ \u (— 20&21— ) L$ l¡ R> ¡.
Ó¥rhÛp dp„ kp¡d`p: `|s`p`p eo¥qfóV¹$h$p õhN®ts âp\®eÞs¡— &
s¡ `yÎed¹— ApkpÛ kyf¡ÞÖgp¡L$d¹ Aí_[Þs qv$ìep_¹ qv$rh v¡$hcp¡Np_¹&20&
ígp¡L$p\®— :— kp¡d`p_ L$ f_pf, r_ó`p` \A¡gp, Óeu rhÛp_p ÅZ_pf gp¡L$ p¡ eop¡\u dpfy„
eS> _ L$ fu õhN®_u Nrs dpN¡ R> ¡. s¡Ap¡ `yÎeipgu kyf¡ÞÖgp¡L$ âpàs L$ fu õhN®dp„ qv$ ìe v¡$ hp¡_p
cp¡Np¡ cp¡Nh¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— ÓZ NyZpÐdL$ ÓZ h¡v$ p¡dp„ âhuZ \A¡gp A_¡ s¡\u rÓNyZpÐdL$ L$ d® L$ fph_pf
kp¡d`p_ L$ f_pf A_¡ kp¡d`p_ eoL$ fZ rhN¡f¡\u r_ó`p` \A¡gp `yfyjp¡ eop¡dp„ s¡-s¡
v¡$ hspAp¡_y„ eS> _ L$ f¡ R> ¡, A_¡ õhNp®qv$ agdpV¡$ âp\®_p L$ f¡ R> ¡. Å¡ L¡$ eopqv$ dp„ kh®Ó lz„ S>
fl¡gp¡ Ry> „ s¡ _rl ÅZhp\u s¡Ap¡ Sy> v$ p— -— Sy> v$ p v¡$ hspAp¡_y„ eS> _ L$ f¡ R> ¡, `fÞsy hõsys: Ðep„
lz„ S> fl¡gp¡ lp¡hp\u Al] "dpfy„' eS> _ L$ f¡ R> ¡ A¡d L$ l¡gy„ R> ¡. s¡Ap¡ `yÎeipmu kyf¡ÞÖgp¡L$
âpàs L$ fu Ðep„ õhN®dp„ qv$ ìe v¡$ hp¡_p cp¡Np¡ cp¡Nh¡ R> ¡.
Ap s\p A¡L$ hukdp ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 4&1&2 D`f_p AÏcpóedp„
L$ f¡gy„ R> ¡.
s¡ s„ cy¼Ðhp õhN®gp¡L„$ rhipg„ nuZ¡ `yÎe¡ dÐe®gp¡L„$ rhi[Þs— &
A¡h„ Óeu^d®d¹ A_yâ`Þ_p NspNs„ L$pdL$pdp gcÞs¡— &&21&&
ígp¡L$p\®— :— s¡Ap¡ s¡ rhipm õhN®gp¡L$ _p¡ cp¡N L$ fu `yÎe nuZ \sp„ dÐe®gp¡L$ dp„ Aph¡ R> ¡.
Aphu fus¡ Óeu^d®_¡ hmN_pf L$ pdp¡_u BÃR> phpmpAp¡_¡ S> Þd-dfZ âpàs \ep L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— D`f L$ l¡gp L$ pd_u BÃR> phpmp Óeu^d®_¡ A_ykf_pf gp¡L$ p¡ õhN® âpàs \sp„
õhN®_p rhipm cp¡Np¡ cp¡Nh¡ R> ¡. cp¡Np¡ cp¡Nhhp\u s¡Ap¡_y„ `yÎe nuZ \sp„ s¡Ap¡ `y_: Ap
120 AÝepe 9
dÐe®gp¡L$ dp„ Ahsf¡ R> ¡. Ap âdpZ¡ s¡Ap¡_p„ S> Þd-dfZ \ep S> L$ f¡ R> ¡. Ap S> Þd-
dfZê$ ù A^d s©sue NyZâhpl dpN® L$ l¡gp¡ R> ¡. Ap dpN®dp„ fl¡gp Æhp¡_p¡ cNhp_¹ L$ p¡C
`Z õhê$ `\u A„NuL$ pf L$ fsp _\u, `fÞsy s¡Ap¡_¡ cNhp_¹_y„ cp_ _rl \sp„ s¡Ap¡ kv$ p
dpepdp„ S> fl¡ R> ¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 3&1&1 D`f_p AÏcpóedp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
A_Þep[íQÞseÞsp¡ dp„ e¡ S> _p: èy®`pks¡— &
s¡jp„ r_Ðeprcey¼sp_p„ ep¡N-n¡d„ hlpçeld¹— &&22&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ A_Þe gp¡L$ p¡ dpfy„ rQÞs_ L$ fsp„ dpfy„ kh® âL$ pf¡ cS> _ L$ f¡ R> ¡ s¡ r_Ðe
Arcey¼s_p ep¡N A_¡ n¡d lz„ Åmhy„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— A¡ âdpZ¡ AÞe dpN®_u hps L$ lu lh¡ `p¡sp_p c¼sp¡_p¡ h©ÑpÞs L$ l¡ R> ¡. c[¼s_p
dy¿e b¡ âL$ pf R> ¡— : 1.— dep®v$ pc[¼s A_¡ 2.— `y[óV$ c[¼s. S> ¡ v¥$ hu Æhp¡_p¡ âcyA¡ dep®v$ p
dpN®dp„ A„NuL$ pf L$ f¡gp¡ R> ¡ s¡Ap¡_¡ ¾$ d¡-¾$ d¡ kp^_Üpfp cNhp_¹_u âp[às \pe R> ¡. S> ¡ v¥$ hu
Æhp¡_p¡ cNhp_¡ `y[óV$ c[¼sdpN®dp„ A„NuL$ pf L$ f¡gp¡ R> ¡ s¡Ap¡_¡ kp^__u L$ p„C `Z A`¡np
_\u, A_¡ dpÓ cNhp_¹_p A_yN°l\u S> cNhp_¹_u âp[às \pe R> ¡. ¼ep Æh_p¡ ¼ep
dpN®dp„ A„NuL$ pf L$ fhp¡ A¡ cNhp_¹_u BÃR> p_¡ S> Aû_ R> ¡. cNhp_¹ õhsÞÓ R> ¡ s¡\u ¼ep
Æh_p¡ ¼ep dpN®dp„ A„NuL$ pf L$ fhp¡ s¡ rhjedp„ `p¡sp_u BÃR> p rkhpe L$ p¡C r_epdL$
kçchsp¡ S> _\u. s¡\u Äep„-Äep„ kp^_ L$ fhp_p„ L$ l¡gp„ lp¡e s¡ hp¼ep¡ dep®v$ pdpN®_¡
Dv¹$ v¡$ iu ep¡S> ¡gp„ R> ¡, L$ pfZ L¡$ S> ¡ Æhp¡_p¡ A¡ dpN®dp„ A„NuL$ pf \A¡gp¡ R> ¡ s¡Ap¡_u s¡hu S>
âh©rÑ \hp_u A_¡ ag `Z s¡ dpN®_y„ S> s¡Ap¡_¡ âpàs \hp_y„. S> ¡Ap¡_p¡ `y[óV$ dpN®dp„
A„NuL$ pf \A¡gp¡ R> ¡ s¡Ap¡_¡ op_ rhN¡f¡ kp^_ rh_p S> c[¼s âpàs \pe R> ¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 3&4&27 D`f_p„ AÏcpóedp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
S> ¡ dpfp rkhpe AÞe v¡$ h_u, AÞe ag_u, A\hp AÞe dpN®_u cph_p `Z
fpMsp _\u s¡hp A_Þe gp¡L$ p¡ dpfy„ `yfyjp¡Ñd_y„ S> rQÞs_ L$ fsp„ d¢ L$ l¡gp âL$ pf\u dpfu k¡hp
L$ f¡ R> ¡. s¡hp r_Ðe Arcey¼s A¡V$ g¡ dpfu kp\¡ r_Ðe kçbÞ^hpmp gp¡L$ p¡_p ep¡N A_¡ n¡d lz„
Åmhy„ Ry> „. "ep¡N' A¡V$ g¡ cNhp_¹_u k¡hpdp„ Dèp¡Nu ^_-^pÞe-hõÓ rhN¡f¡ `v$ p\p£_u Ap
gp¡L$ dp„ âp[às. "n¡d' A¡V$ g¡ ApÐe[ÞsL$ î¡e: A\hp dp¡n. Aphp c¼sp¡_¡ lz„ k¡hp¡èp¡Nu kh®
`v$ p\p£_u Ap gp¡L$ dp„ âp[às L$ fphy„ Ry> „ A_¡ `fgp¡L$ dp„ dp¡n Ap`y„ Ry> „.
e¡ @ àeÞev¡ $ h spc¼sp eS> Þs¡ îÙep[Þhsp:— &
s¡@r` dpd¡h L$p¥Þs¡e— ! eS> ºÐerhr^`|h®L$d¹— &&23&&
ígp¡L$p\®— :— hmu l¡ L$ p¥Þs¡e— ! S> ¡ AÞe v¡$ hspAp¡_p c¼sp¡ îÙp`|h®L$ s¡Ap¡_y„ eS> _ L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡
`Z Arhr^`|h®L$ dpfy„ S> eS> _ L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— b°ûhpv$ âdpZ¡ kh® cNhp_¹ lp¡hp\u, S> ¡ gp¡L$ p¡ BÞÖ, frh rhN¡f¡ v¡$ hp¡_y„ eS> _ L$ f¡
R> ¡ s¡Ap¡ `Z hõsys: cNhp_¹_y„ S> eS> _ L$ f¡ R> ¡ R> sp„ s¡Ap¡_¡ cNhp_¹_u c[¼s_y„ ag L¡$ d
âpàs \sy„ _\u— ? A¡hu i„L$ p \pe s¡ v|$ f L$ f¡ R> ¡. l¡ L$ p¥Þs¡e— ! dpfp rkhpe frh rhN¡f¡ AÞe
v¡$ hp¡_y„ S> ¡Ap¡ îÙp`|h®L$ eS> _ L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡ `Z hõsys: dpfy„ S> eS> _ L$ f¡ R> ¡, `fÞsy s¡Ap¡
AÝepe 9 121
dpfy„ eS> _ Arhr^`|h®L$ L$ f¡ R> ¡. h¡v$ p¡dp„ Äep„— -— Äep„ AÞe v¡$ h_y„ eS> _ L$ fhp_y„ L$ l¡gy„ R> ¡ Ðep„— -
— Ðep„ s¡Ap¡_p ApÐdp cNhp_¹ A¡V$ g¡ lz„ Ry> „ A¡hp op_`|h®L$ s¡Ap¡ eS> _ L$ fsp _rl lp¡hp\u
Arhr^`|h®L$ A\p®s¹ rhr^ rh_p dpfy„ eS> _ L$ f¡ R> ¡. s¡\u S> s¡Ap¡_¡ cNhÐâp[às \su _\u,
`fÞsy s¡Ap¡_p S> Þd-dfZ S> \ep L$ f¡ R> ¡.
Ap s\p Qp¡hukdp ígp¡L$ p¡_y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs¹ 10&37&9 D`f_p
kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
Al„ rl kh® e op_p„ cp¡ ¼ sp Q âcy f ¡ h Q— &
_ sy dpd¹ ArcÅ_[Þs sÒh¡_psíÃeh[Þs s¡— &&24&&
ígp¡L$p\®— :— L$ pfZ L¡$ kh®eop¡_p¡ cp¡¼sp A_¡ âcy lz„ S> Ry> „. `fÞsy s¡Ap¡ d_¡ sÒh\u ÅZsp
_\u s¡\u s¡Ap¡_p¡ `ps \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Nep ígp¡L$ dp„ L$ l¡gp A\®_y„ S> rhõspf\u r_ê$ `Z L$ f¡ R> ¡. kh®eop¡_p¡ cp¡¼sp A_¡
âcy A¡V$ g¡ eoag_y„ v$ p_ L$ f_pf s¡dS> eoê$ ` A_¡ eop¡_p kp^_ê$ ` Sy> v$ p— -— Sy> v$ p v¡$ hp¡dp„
s¡Ap¡_p ApÐdp sfuL¡$ fl¡gp¡ lz„ S> Ry> „. `fÞsy s¡Ap¡_¡ dpfy„ e\p\® op_ _\u s¡\u s¡Ap¡ A¡ kh®
lz„ S> Ry> „, A\hp A¡ kh®_p¡ ApÐdp lz„ Ry> „ A_¡ s¡Ap¡ dpÓ dpfp A„Nc|s R> ¡ A¡d ÅZsp
_\u, s¡\u dpfp e\p\® op_ rh_p s¡Ap¡ Arhr^`|h®L$ eS> _ L$ fsp lp¡hp\u kyL©$ s_y„ ag cp¡Nhu
`y_: Ahsf¡ R> ¡. s¡\u s¡Ap¡ `Z hõsys: dpfy„ S> eS> _ L$ fsp lp¡hp R> sp„ s¡Ap¡_p¡ cph
rcÞ_ âL$ pf_p¡ lp¡hp\u s¡Ap¡_¡ dpfp c¼sp¡_p S> ¡hy„ ag âpàs \sy„ _\u. A\p®s¹ S> ¡_p¡ S> ¡hp¡
cph s¡hy„ s¡_¡ ag âpàs \pe R> ¡. cphdp„ c¡v$ lp¡hp\u S> ag `Z rcÞ_ âpàs \pe R> ¡.
ep[Þs v¡$hh°sp v¡$hp_¹ r`s©_¹ ep[Þs r`s©h°sp:— &
c|spr_ ep[Þs c|s¡Äep ep[Þs dÛprS> _p¡@r` dpd¹— &&25&&
ígp¡L$p\®— :— v¡$ hp¡_y„ h°s L$ f_pfp v¡$ hp¡_¡ `pd¡ R> ¡, r`s©Ap¡_y„ h°s L$ f_pfp r`s©Ap¡_¡ `pd¡ R> ¡,
c|sp¡_y„ eS> _ L$ f_pf c|sp¡_¡ `pd¡ R> ¡ A_¡ dpf„y eS> _ L$ f_pfp d_¡ `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— h°s A¡V$ g¡ k„L$ ë` A\hp dp_rkL$ L$ d®, s¡_¡ S> "cph' `Z L$ l¡ R> ¡. S> ¡Ap¡ v$ i®
`|Z®dpk rhN¡f¡ L$ d® L$ fsp„ ""BÞÖ v¡$ h_y„ eS> _ L$ fuA¡ R> uA¡'' A¡hp¡ k„L$ ë` L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡ BÞÖ_¡
`pd¡ R> ¡. A¡ âdpZ¡ S> ¡-S> ¡ v¡$ h_p¡ k„L$ ë` L$ fu_¡ L$ d® L$ f¡ R> ¡ s¡-s¡ v¡$ h_¡ `pd¡ R> ¡. r`s©Ap¡_p¡
k„L$ ë` L$ f_pf_¡ r`s©_u âp[às \pe R> ¡. s¡hu S> fus¡ en-fpnk-rìpQ rhN¡f¡ c|sp¡_p¡
k„L$ ë` L$ fu L$ d® L$ f_pf_¡ c|sp¡_u âp[às \pe R> ¡, A_¡ dpfp¡ `fdpÐdp îuhpkyv¡$ h_p¡ k„L$ ë`
L$ fu L$ d® L$ f_pf_¡ dpfu âp[às \pe R> ¡. s¡\u S> ¡hp¡ cph s¡hy„ ag âpàs \pe R> ¡ A¡d ep¡Áe S>
R> ¡.
`Ó„ `yó`„ ag„ sp¡e„ ep¡ d¡ c¼Ðep âeÃR> rs— &
sv$l„ c¼Ðey`ùsd¹ Aí_prd âespÐd_:— &&26&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ d_¡ c[¼s\u `Ó, `yó`, ag A_¡ S> g A`£ R> ¡ s¡ âespÐdphpmp_y„ c[¼s\u
A`£gy„ lz„ Apfp¡Ny„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— c¼sp¡_¡ cNhÐâp[às L¡$ hu fus¡ \pe R> ¡ s¡ L$ lu, A¡ cNhp_¹_u c[¼s kh®\u DÑd
R> ¡ s\p s¡dp„ îd `Z _\u A¡d L$ l¡ R> ¡. nyÖ v¡$ hspAp¡_u `¡W¡$ blz D`Qpf A_¡ dp¡V$ p
122 AÝepe 9
ApX$ çbf\u `|Å L$ fhp\u d_¡ kÞsp¡j \sp¡ _\u, `fÞsy âespÐdphpmp A¡V$ g¡ dpfu kp\¡
kçbÞ^hpmp A\hp d_¡ S> ¡dZ¡ kh®õh r_h¡v$ _ L$ f¡gy„ R> ¡ s¡hp c¼sp¡ `Ó, `yó`, A_¡ S> g
S> ¡ L$ p„C d_¡ A`®Z L$ f¡ s¡ s¡dZ¡ c[¼s\u A`£gy„ lz„ Apfp¡Ny„ Ry> „. S> ¡d rhvy$ f_¡ Ðep„ cpÆ d¢
Apfp¡Nu lsu s¡hu fus¡ `Ó-`yó` rhN¡f¡ c[¼s\u d_¡ A`®Z \pe s¡\u lz„ âkÞ_ \pJ Ry> „.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs¹ 10&8&35 D`f_p„ kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
es¹ L$fp¡rj ev¹$ Aí_prk eS¹> Sy> lp¡rk v$v$prk es¹— &
es¹ s`õerk L$p¥Þs¡e— ! ss¹ Ly$fyóh dv$`®Zd¹— &&27&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ p¥Þs¡e— ! sy„ S> ¡ L$ f¡ R> ¡, S> ¡ cp¡N L$ f¡ R> ¡, S> ¡ lp¡d¡ R> ¡, S> ¡ v$ p_ L$ f¡ R> ¡, A_¡ S> ¡ s`
L$ f¡ R> ¡ s¡ d_¡ A`®Z L$ f.
rhh¡Q_— :— gp¥qL$ L$ , h¥qv$ L$ , r_Ðe, _¥rdrÑL$ S> ¡ L$ p„C L$ d® sy„ L$ f¡ R> ¡ s¡ d_¡ A`®Z L$ fhp\u L$ d®_p
bÞ^_\u dy¼s \C sy„ d_¡ âpàs L$ fui A¡d b¡ ígp¡L$ \u (— 27-28— ) L$ l¡ R> ¡. l¡ L$ p¥Þs¡e— ! sy„
S> ¡ ^_kÊQe rhN¡f¡ L$ f¡ R> ¡, sy„ AÞ_ rhN¡f¡_p¡ S> ¡ cp¡N L$ f¡ R> ¡, S> ¡ lp¡d, v$ p_ A\hp s` L$ f¡
R> ¡ s¡ kh® L$ d® d_¡ A`®Z L$ f. Apd L$ fhp\u sy„ kh® v$ p¡j\u dy¼s \Ci. rkÙpÞsflõe
N°Þ\dp„ îudv$ pQpe®QfZ¡ Ap c[¼sdpN®_p rkÙpÞs_p¡ D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs 11&2&36 D`f_p kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
s¡dS> Ap s\p 28— dp ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs 11&2&34 D`f_p kybp¡r^_udp„
L$ f¡gy„ R> ¡.
iycpiyc ag¥f¡h„ dp¡ÿek¡ L$d®bÞ^_¥:— &
k„Þepkep¡Ney¼spÐdp rhdy¼sp¡ dpd¹ D`¥óerk— &&28&&
ígp¡L$p\®— :— A¡hu fus¡ k„Þepk s\p ep¡N \u ey¼s AÞs:L$ fZhpmp¡ \C L$ d®_p bÞ^_ iyc
A_¡ Aiyc ag\u sy„ dy¼s \Ci, A_¡ dy¼s \A¡gp¡ d_¡ `pdui.
rhh¡Q_— :— A¡hu fus¡ kh® L$ d® d_¡ A`®Z L$ fhp\u s_¡ k„Þepk s\p ep¡N âpàs \i¡.
cNhp_¹_y„ cS> _ kpfu fus¡ \C iL¡$ s¡ dpV¡$ cS> __p rhfp¡û kh® `v$ p\®_p¡ ÐepN s¡ k„Þepk.
A\hp kh® L$ d® cNhp_¹_¡ kd`®Z L$ fhp„ s¡ k„Þepk. c[¼sê$ ` ep¡N. Ap k„Þepk s\p ep¡N
\u ey¼s AÞs:L$ fZhpmp¡ \C L$ d®_p bÞ^_, iyc A\hp Aiyc L$ d®_p„ ag, \u dy¼s \Ci.
A¡d L$ d®bÞ^\u dy¼s \A¡gp¡ sy„ k„kpf_p bÞ^_\u rgàs _rl \sp„ d_¡ `yfyjp¡Ñd_¡ âpàs
L$ fui A\p®s¹ k¡hp¡èp¡Nu v¡$ l ^pfZ L$ fu ìepr` h¥Ly$ ÎW$ dp„ dpfu kdu`dp„ flui.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ cpN.— 11&2&36 `f_p îukybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
kdp¡@l„ kh®c|s¡jy _ d¡ Ü¡óep¡[õs _ râe:— &
e¡ cS> [Þs sy dp„ c¼Ðep dre s¡ s¡jy Qpàeld¹— &&29&&
ígp¡L$p\®— :— lz„ kh® c|sp¡dp„ kd Ry> „, dpf¡ L$ p¡C Ü¡óe _\u, L$ p¡C râe _\u. `fÞsy S> ¡Ap¡ d_¡
c[¼s\u cS> ¡ R> ¡ s¡Ap¡ dpfpdp„ R> ¡ A_¡ lz„ s¡Ap¡dp„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— Ap`_p c¼sp¡_¡ S> Ap` dy[¼s_y„ v$ p_ L$ fp¡ R> p¡, buÅAp¡_¡ dy[¼s_y„ v$ p_ L$ fsp _\u
sp¡ Ap`_pdp„ `Z h¥jçe A¡V$ g¡ `n`psê$ ` v$ p¡j \ep¡ S> , A¡hu i„L$ p \pe s¡ v|$ f L$ f¡ R> ¡.
_uQ— -— DÃQ A\hp kh£ c|sp¡ d_¡ kdp_ R> ¡, dpf¡ L$ p¡C Ü¡óe _\u s¡dS> L$ p¡C d_¡ râe _\u.
AÝepe 9 123
R> sp„ S> ¡Ap¡ c[¼s\u dpfy„ cS> _ L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡ dpfpdp„ R> ¡ A\p®s¹ lz„ s¡Ap¡_p¡ Ap^pf Ry> „, A_¡
lz„ `Z s¡Ap¡dp„ Ry> „ A\p®s¹ lz„ `Z s¡Ap¡_¡ Aû_ Ry> „. Ap c[¼s_y„ rhi¡j dlpÐçe R> ¡ L¡$ d_¡
kh®r_eÞsp `fd¡íhf_¡ `Z AõhsÞÓ S> ¡hp¡ b_ph¡ R> ¡. cNhp_¹ `p¡s¡ îudv¹$ cpNhsdp„ L$ l¡
R> ¡ L¡$ ""l¡ rÜS> — ! lz„ AõhsÞÓ lp¡J s¡d c¼sp¡_¡ `fpû_ Ry> „. kpfu õÓuAp¡ S> ¡d kpfp `rs_¡
hi L$ f¡ R> ¡ s¡d c¼sp¡ d_¡ c[¼s\u hi L$ f¡ R> ¡''. lz„ c¼sp¡_¡ hi \C s¡Ap¡_¡ dy[¼s_y„ v$ p_ L$ fy„
s¡dp„ h¥jçev$ p¡j _\u. S> ¡d L$ ë`sfy s¡_p¡ Apîe L$ f_pf âpZudpÓ_¡ s¡Ap¡_p BÃR> ¡gp `v$ p\®
Ap`¡ R> ¡, `fÞsy s¡_p¡ Apîe _ L$ f¡ s¡Ap¡_¡ L$ p„C Ap`sy„ _\u s¡dp„ s¡_¡ h¥jçev$ p¡j _\u, s¡d
S> S> ¡Ap¡ dpfp¡ Apîe L$ fu dpfu c[¼s L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡_¡ lz„ dy[¼s_y„ v$ p_ L$ fy„ A_¡ dpfu c[¼s _
L$ f¡ s¡Ap¡_¡ dy[¼s_y„ v$ p_ _ L$ fy„ s¡dp„ L$ p„C `Z h¥jçe _\u. Ap kh® S> Ns¹ A_¡ c|sp¡ d¢ dpfu
¾$ uX$ pdpV¡$ fQ¡gp R> ¡. S> ¡Ap¡ dpfu ¾$ uX$ pê$ ` âep¡S> __¡ ÅZsp _\u, `p` L$ d® L$ f¡ R> ¡ A_¡
dpfpdp„ h¥jçe rhN¡f¡ v$ p¡j Sy> A¡ R> ¡ s¡Ap¡ d_¡, kh® âpZuAp¡ kdp_ lp¡hp R> sp„, `p¡sp_p S>
v$ p¡j\u bÞ^_ `pd¡ R> ¡ A_¡ S> ¡Ap¡ dpfy„ ¾$ uX$ pê$ ` âep¡S> _ ÅZu c[¼s A\hp õ_¡l \u dpfy„
cS> _ L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡_y„ lz„ kv$ p fnZ L$ fy„ Ry> „ s¡dp„ d_¡ L$ p„C h¥jçev$ p¡j _\u.
Ar` Q¡s¹ kyvy$fpQpfp¡ cS> s¡ dpd¹ A_ÞecpL¹$— &
kp^yf¡h k dÞsìe: kçeN¹ ìehrksp¡ rl k:— &&30&&
ígp¡L$p\®— :— Å¡ AÐeÞs vy$ óV$ ApQpfhpmp¡ `Z d_¡ A_Þesp\u cS> ¡ sp¡ s¡_¡ kpfp¡ S>
dp_hp¡, L$ pfZ L¡$ s¡ kpfp r_íQehpmp¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— dpfu c[¼s âpàs L$ fhp AdyL$ Ar^L$ pf lp¡hp¡ S> Å¡CA¡ A¡hy„ L$ p„C _\u A\p®s¹
dlp`rss_¡ `Z dpfu c[¼s `ph_ L$ f¡ R> ¡. AÐeÞs vy$ óV$ ApQpfhpmp¡ dpZk `Z Å¡ d_¡
A_Þesp\u cS> ¡, A\p®s¹ d_¡ A¡L$ gp_¡ S> cS> ¡ A_¡ dpfp rkhpe AÞe L$ p¡C v¡$ h_y„ cS> _
A\hp k¡hp A\hp Apîe L$ f¡ _rl sp¡ s¡ kpfp¡ h¥óZhp¡_p¡ AN°Zu S> dp_hp¡.
îudv¹$ cpNhsdp„ `Z cNhp_¹ L$ l¡ R> ¡ L¡$ ""bpf kv¹$ NyZ ey¼s b°pûZ cNhp_¹_u c[¼s\u
rhdyM lp¡e s¡ L$ fsp„ cNhp_¹_¡ d_, hQ_, L$ d®, A\®, âpZ S> ¡Z¡ A`®Z L$ f¡gp R> ¡ s¡hp¡
QpÎX$ pg `Z DÑd R> ¡'' Apd lp¡hp_y„ âep¡S> _ A¡ R> ¡ L¡$ vy$ fpQpfu lp¡hp R> sp„ kpfp
r_íQehpmp¡ R> ¡, s¡Z¡ dpfu A_Þe c[¼s L$ fhp_p¡ L$ f¡gp¡ r_íQe DÑd R> ¡.
Ap ígp¡L$ _p¡ cphp\® A¡hp¡ R> ¡ L¡$ rhje rhN¡f¡ dlp`p` r_fÞsf L$ ep® L$ f_pf S> ¡
dpZk s¡hp `p`_u r_h©rÑdpV¡$ AÞe v¡$ h_y„ cS> _ A\hp âpe[íQs hN¡f¡ D`pep¡ bfpbf
_\u A¡d ÅZ¡ R> ¡, AÞe L$ p¡C v¡$ h_y„ cS> _ L$ fsp¡ _\u, A_¡ rhje rhN¡f¡ `pù ApQfZ_p¡
ÐepN L$ fhp i[¼sdp_ _\u, `fÞsy s¡_p¡ ÐepN L$ fhp_u BÃR> p fpM¡ R> ¡ A_¡ s¡\u `p¡sp_p
v¥$ Þe_p¡ Aprhcp®h L$ fu dpfu S> A_Þe c[¼s L$ f¡ R> ¡ s¡ kp^y R> ¡; L$ pfZ L¡$ s¡_p¡ r_íQe DÑd
R> ¡. c¼s lp¡e s¡ Nd¡ s¡hp¡ vy$ fpQpfu lp¡e sp¡ `Z kpfp¡ S> R> ¡ A¡d Al] L$ l¡gy„ lp¡hp\u
c¼sp¡_¡ vy$ óV$ ApQfZ bp^ L$ fsy„ _\u, s¡\u c¼sp¡A¡ vy$ óV$ ApQfZ L$ fhpdp„ L$ p„C kÊL$ p¡Q
fpMhp¡ _rl A¡d dp_hp_y„ _\u.
Ap rhje_y„ sÒhv$ u` r_bÞ^_p buÅ kh® r_Z®e âL$ fZdp„ ígp¡L$ 236— _u
V$ uL$ pdp„ rhkspf\u rhh¡Q_ L$ f¡gy„ lp¡hp\u Al] rhi¡j gMhy„ AphíeL$ _\u.
124 AÝepe 9
rnâ„ chrs ^dp®Ðdp iíhs¹ ip[Þs» r_NÃR> rs— &
L$p¥Þs¡e— ! ârsÅ_url _ d¡ c¼s: âZíers— &&31&&
ígp¡L$p\®— :— s¡ sfs S> ^dp®Ðdp \pe R> ¡, A_¡ kv$ p_u ip[Þs `pd¡ R> ¡. l¡ L$ p¥Þs¡e— ! dpfp
c¼s_p¡ _pi \sp¡ _\u A¡hu ârsop ÅZ.
rhh¡Q_— :— A¡hp¡ AÐeÞs vy$ fpQpfu dpÓ kpfp r_íQe_¡ gu^¡ kpfp¡ L¡$ d \pe— ? A¡hu i„L$ p \pe,
s¡ dpV¡$ s¡_p vy$ fpQpf_p¡ sfs S> _pi \pe R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. s¡ sfs S> ^dp®Ðdp \pe R> ¡, `p`
L$ fsp¡ AV$ L¡$ A_¡ DÑd ApQfZ L$ f¡ R> ¡. s¡_p„ `p` r_d|®g DMX$ u Åe R> ¡. s¡_¡ kv$ p_u ip[Þs
âpàs \pe R> ¡. l¡ L$ p¥Þs¡e— ! sy„ dpfu ârsop ÅZ L¡$ dpfp c¼s_p¡ L$ v$ pr` _pi \sp¡ _\u.
A\hp dpfp c¼s_p¡ L$ v$ pr` _pi \sp¡ _\u A¡hu sy„ kcpAp¡dp„ ârsop L$ f. s¡\u Arsspdk,
fpS> k, dlp`rss gp¡L$ p¡_¡ `Z cNhÐkçbÞ^ \sp„ cNhp_¹ s¡Ap¡_¡ `ph_ L$ f¡ R> ¡ A_¡
s¡Ap¡_p¡ L©$ `p\u r_fp¡^ L$ f¡ R> ¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ cpN.10&2&26 `f_p„ kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
dp„ rl `p\® ìe`prîÐe e¡@r` õey: `pèp¡_e:— &
[õÓep¡ h¥íepõs\p i|Öp: s¡r` ep[Þs `fp„ Nrsd¹— &&32&&
ígp¡L$p\®— :— L$ pfZ L¡$ l¡ `p\®— ! S> ¡ L$ p¡C `pùAp¡, õÓuAp¡, h¥íep¡ s\p i|Öp¡ lp¡e s¡ `Z dpfp¡
Apîe L$ fu_¡ `fd Nrs `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Nep ígp¡L$ dp„ L$ lu s¡hu ârsop L$ fhp_y„ L$ pfZ A¡ R> ¡ L¡$ dpfp¡ Apîe S> ¡Z¡ L$ f¡gp¡ R> ¡
s¡ `R> u Nd¡ s¡hp, `|s_p S> ¡hp, `pù lp¡e, Np¡ùAp¡ `¡W¡$ dpÓ AcZ, ipõÓ_u A_r^L$ pfu
õÓuAp¡ lp¡e, sygp^pf A\hp _Þv$ rhN¡f¡ S> ¡hp h¥íep¡ lp¡e A\hp rhvy$ f S> ¡hp i|Öp¡ lp¡e sp¡
`Z s¡Ap¡ `fd Nrs `pd¡ R> ¡.
qL»$ `y_f¹ b°pûZp: `yÎep c¼sp fpS> j®eõs\p— &
Ar_Ðed¹ AkyM„ gp¡L$d¹ Bd„ âpàe cS> õh dpd¹— &&33&&
ígp¡L$p\®— :— sp¡ `R> u `yÎehp_¹ b°pûZp¡ s\p fpS> rj® c¼sp¡_y„ sp¡ L$ l¡hy„ S> iy„— ? Ar_Ðe
kyMfrls Ap gp¡L$ âpàs L$ fu dpfy„ cS> _ L$ f.
rhh¡Q_— :— Äepf¡ A¡hp A_r^L$ pfuAp¡_¡ `Z dpfp¡ Apîe L$ fhp\u `fd Nrs_u âp[às \pe
R> ¡ sp¡ `R> u h¡v$ pÝee__p Ar^L$ pfu `rhÓ b°pûZp¡, A_¡ âÅ`pg_ hN¡f¡ iyc
ApQfZhpmp fpS> rj® c¼sp¡_¡ DÑd Nrs âpàs \pe s¡dp„ ApíQe® S> iy„— ? `fÞsy Aphp
DÑd kp^_hpmp b°pûZp¡ eo L$ fhp b¡W$ p„ Ðepf¡ cNhp_¹ îuL©$ óZ¡ Np¡`Üpfp L$ f¡g AÞ__u
epQ_p_u AhNZ_p L$ f_pfp rhâp¡_u `¡W¡$ dpfu c[¼s\u rhdyM \pe R> ¡ A_¡ dpfu c[¼s
L$ fsp _\u. Aphp DÑd kp^_hpmp dpfu c[¼s L$ f_pf _pfv$ îysv¡$ h kyv$ pk A_¡ blzgpíh
S> ¡hp L$ p¡C rhfgp S> lp¡e R> ¡. s¡\u l¡ `p\®— ! Ar_Ðe A_¡ kyMfrls Ap gp¡L$ âpàs L$ f¡g sy„
`Z dpfy„ cS> _ L$ f.
`p¡sp_y„ cS> _ L¡$ hp âL$ pf\u L$ fhy„ s¡ L$ l¡ R> ¡.
dÞd_p ch d˜¼sp¡ dÛpÆ dp„ _dõLy $ f y — &
AÝepe 9 125
dpd¡h¥óerk ey¼Ðh¥hd¹ ApÐdp_„ dÐ`fpeZ:— &&34&&
ígp¡L$p\®— :— dpfpdp„ d_hpmp¡ \p, dpfp¡ c¼s \p, dpfy„ eS> _ L$ f_pf \p. d_¡ _d_ L$ f. d_¡
`fpeZ flu ApÐdp_¡ A¡hu fus¡ ep¡S> hp\u sy„ d_¡ S> âpàs L$ fui.
rhh¡Q_— :— _ugìep¡d S> ¡hu d|rs®hpmp, kh®o, kh®i[¼sdp_¹, dpÓ `fd Ap_Þv$ _p S> L$ f-
`pv$ -dyM-Dv$ f rhN¡f¡ S> ¡d_p„ R> ¡ s¡hp, kh® Agp¥qL$ L$ NyZp¡_p c„X$ pf, ArQºÐe,
kh®h¡v$ pÞsp¡\u h¡Û, `p¡sp_u BÃR> p\u S> `p¡sp_p„ Ai¡j kp¥Þv$ e®_p¡ Aprhcp®h L$ fu c|sg
D`f âL$ V$ \A¡gp cNhp_¹ îu`yfyjp¡Ñd A¡hp ""dpfpdp„ S> sy„ d_ fpM_pf \p''. Ap D`f
L$ l¡gp kp„¿e A_¡ ep¡N _p spÐè®ê$ ` õdfZê$ ` c[¼s L$ lu, s¡\u op_L$ pÎX$ _p A\®_u rkrÙ
\pe R> ¡. ""dpfp¡ c¼s \p'' A\p®s¹ dpfu `yfyjp¡Ñdõhê$ `_u S> k¡hp L$ f. Ap\u
D`pk_pL$ pÎX$ _u rkrÙ \pe R> ¡. ""dpfy„ S> eS> _ L$ f_pf \p''. Ap\u L$ d®L$ pÎX$ _p A\®_u
rkrÙ \pe R> ¡. d_¡ S> _dõL$ pf L$ f. ""lz„ Ap`_p¡ v$ pk Ry> „'' A¡d A_Þe cph\u
kpóV$ p„Nv$ ÎX$ hs¹ L$ fu spfp Al‘pfpqv$ kh® v$ p¡j_p¡ ÐepN L$ fu dpf¡ ifZ¡ Aph. d_¡ `fpeZ
flu ApÐdp_¡ Aphu fus¡ ep¡S> hp\u sy„ d_¡ S> âpàs L$ fui. Al] R> ¡hV¡$ "A¡h=S> ' ep¡S> ¡gp¡ R> ¡
s¡_p¡ kh® hp¼edp„ kçbÞ^ R> ¡. s¡\u dpfy„ S> cS> _ rhN¡f¡ L$ f A¡V$ g¡ AÞe v¡$ h_y„ cS> _
A\hp v¡$ h_¡ _dõL$ pf rhN¡f¡ L$ fui _rl A¡hp¡ bp¡^ R> ¡. cNhp_¹_p A_yN°lpÐdL$ `y[óV$ dpN®_p¡
Ap dy¿e rkÙpÞs R> ¡. Ap dpN®dp„ cNhp_¹_p¡ Apîe S> dy¿e R> ¡ s\p c¼sp¡_p
kh®kp^_ê$ ` s\p agê$ ` cNhp_¹ `p¡s¡ S> R> ¡. s¡\u S> cNhp_¹ ""d_¡ S> âpàs L$ fui''
A¡d L$ l¡ R> ¡. dpfu c[¼s\u âpàe ag lz„ S> Ry> „. Ap_p kçbÞ^dp„ îudv$ pQpe®QfZrhfrQs
k¡hpag N°Þ\_y„ Ahgp¡L$ _ L$ fhy„.
Brs îudÑh•uspky D`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "fpS> rhÛpfpS> Nyüep¡Np¡' _pd
_hdp¡@Ýepe:— &&9&&
126 AÝepe 9
&& AÝepe 10 &&
rhc|rsep¡N
_hdp AÝepedp„ c[¼s_y„ õhê$ ` L$ üy„ A_¡ cNhp_¹_¡ kh® L$ d® kd`®Z L$ fhp_p¡
s\p c[¼s L$ fhp_p¡ bp¡^ v$ u^p¡; `fÞsy cNhp_¹_y„ õhê$ ` ÅÎep rh_p c[¼s kçchsu
_\u, s¡\u cNhÐõhê$ `_y„ e\p\® op_ \pe s¡ dpV¡$ cNhp_¹ `p¡sp_p õhê$ `_y„ s\p `p¡sp_u
rhc|rsAp¡_y„ Ap AÝepedp„ r_ê$ `Z L$ f¡ R> ¡.
îucNhp_¹ DhpQ
c| e A¡ h dlpbplp¡ i© Ï d¡ `fd„ hQ:— &
es¹ s¡@l„ âuedpZpe hÿeprd rlsL$pçeep— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ dlpbplp¡— ! âkÞ_ \sp s_¡ (— spfp— ) rls_u BÃR> p\u S> ¡ `fd hQ_ lz„ L$ lz„ Ry> „
s¡ `y_: `Z kp„cm.
rhi¡j— :— hpkyv¡$ h cNhp_¡ ASy> ®__¡ D`v¡$ i sp¡ Apàep¡ A_¡ A¡_p rls_y„ OÏ„— -— OÏ„ L$ üy„;
`Z ASy> ®_ D`f L©$ óZ âurs L$ f¡ R> ¡ A¡hy„ L$ p¡C ígp¡L$ `f\u r_íQe L$ lu iL$ psy„ _\u. Ap
ígp¡L$ dp„ s¡d_u âurs ASy> ®_ `f R> ¡ s¡ Myëg¡Myëgy„ S> Zph¡ R> ¡. Æhcph¡ ASy> ®_ cNhv„$ i sp¡
R> ¡; `fÞsy s¡ ìepdp¡l v$ ipdp„ `X¡$ gp¡ lp¡hp\u kpdpÞe gp¡L$ sfa A¡_u âurs Y$ m¡ R> ¡. _h
AÝepe kyûdp„ âcy_p„ hQ_Üpfp A¡_p¡ ìepdp¡l Ap¡R> p¡ \e¡gp¡ S> Zpsp„ âcy `Z A¡_p sfa
âursde hQ_ kp\¡ L$ p„CL$ h^pf¡ flõede D`v¡$ i Ap`¡ R> ¡.
_ d¡ rhvy $ : ky f NZp: âch„ _ dlj® e :— &
Ald¹ Apqv$rl® v¡$hp_p„ dlj}Zp„ Q kh®i:— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— v¡$ hp¡_p NZp¡ A\hp dlrj®Ap¡ dpfp¡ âch ÅZsp _\u; L$ pfZ L¡$ v¡$ hp¡_y„ s\p
dlrj®Ap¡_y„ lz„ kh® âL$ pf¡ Apqv$ L$ pfZ Ry> „.
rhh¡Q_— :— dpfp„ õhê$ ` s\p rhc|rs _p S> ¡ `fd hQ_ lz„ s_¡ L$ l¡hp_p¡ Ry> „ s¡ blz N|Y$ R> ¡. v¡$ hp¡
A\hp dlrj®Ap¡ `Z dpfp âch_¡ A¡V$ g¡ âpvy$ cp®h_¡ ÅZsp _\u. s¡Ap¡ v¡$ h A_¡ dlrj®
lp¡hp\u d¢ c|rd_p¡ cpf lfhp ^d®_y„ s\p s¡Ap¡_y„ fnZ L$ fhp Ahspf ^pfZ L$ f¡gp¡ R> ¡ A¡d
ÅZ¡ R> ¡, `fÞsy lz„ `|Z®ê$ ` kpnps¹ îu`yfyjp¡Ñd Ahsf¡gp¡ Ry> „ A_¡ c[¼s_p¡ âQpf L$ fhp_y„
dpfp Ahspf_y„ dy¿e âep¡S> _ R> ¡ A¡d s¡Ap¡ `Z ÅZsp _\u. dpfu L©$ `p rh_p L$ p¡C dpfp
Ahspf_y„ âep¡S> _ A\hp dpfy„ õhê$ ` ÅZu iL¡$ _rl. v¡$ hp¡_y„ s\p dlrj®Ap¡_y„ kh® âL$ pf¡
Apqv$ L$ pfZ lz„ Ry> „, s¡\u s¡Ap¡ dpfp Aprhcp®h_p âep¡S> _ s\p dpfp õhê$ `_¡ iu fus¡
ÅZ¡— ?
ep¡ dpd¹ AS> d¹ A_pqv»$ Q h¡rÑ gp¡L$dl¡íhfd¹— &
Akçd| Y $ : kdÐe£ j y kh® ` p`¥ : âdy Ã es¡ — &&3&&
ígp¡L$p\®— :— dÐep£dp„ S> ¡ dp¡l\u frls `yfyj d_¡ AS> , A_pqv$ A_¡ gp¡L$ p¡_p¡ dl¡íhf ÅZ¡ R> ¡
s¡ kh® `p`p¡\u dy¼s \pe R> ¡.
AÝepe 10 127
rhh¡Q_— :— dÞÓÖóV$ p F> rjAp¡ `Z dpfp Aprhcp®h_¡ ÅZsp _\u. s¡\u S> lz„ AS> Ry> „.
AÞe kh® NyZ, âL©$ rs, ApL$ pi rhN¡f¡_p¡ S> Þd \pe R> ¡, `fÞsy lz„ AS> Ry> „. lz„ A_pqv$ Ry> „.
dy¼s Æhp¡_p¡ `Z S> Þd \sp¡ _ lp¡hp\u, s¡Ap¡ `Z "AS> ' S> Þdfrls R> ¡, `fÞsy s¡d_p„
S> Þdfrls`Zp_¡ Apqv$ (— Apfçc— ) lp¡hp\u s¡Ap¡ "A_pqv$ ' _\u. s¡\u s¡d_p\u `Z `p¡s¡
"`f' R> ¡ A¡d S> Zphhp "A_pqv$ ' iåv$ ep¡S> ¡g R> ¡. s¡\u "AS> ' A_¡ "A_pqv$ ' A¡ iåv$ p¡
A¡L$ S> A\®hpmp _\u. kh® gp¡L$ p¡_p¡ r_eÞsp Ry> „, dÐep£dp„ Akçd|Y$ A¡V$ g¡ âdpv$ frls S> ¡
L$ p¡C `yfyj d_¡ A¡hp¡ ÅZ¡ R> ¡, s¡ k„kpfl¡syc|s c[¼srhfp¡û kh® `p`p¡\u dy¼s \pe R> ¡.
byrÙop®_d¹ Akçdp¡l: ndp kÐe„ v$ d: id:— &
kyM„ vy$:M„ chp¡@cphp¡ ce„ Qpced¡h Q— &&4&&
Atlkp kdsp sy[óV$ : s`p¡ v$ p_„ eip¡@ei:— &
ch[Þs cphp c|sp_p„ dÑA¡h `©\[Áh^p:— &&5&&
ígp¡L$p\®— :— byrÙ, op_, Akçdp¡l, ndp, kÐe, v$ d, id, kyM, vy$ :M, ch, Acph, ce
A_¡ Ace, Atlkp, kdsp, sy[óV$ , s`, v$ p_, ei, A_¡ Aèi A¡ b^p ÅsÅs_p
âpZuAp¡_p cphp¡ dpfp\u S> \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— âpZuAp¡_p kh® cphp¡ dpfp\u— S> \pe R> ¡. cphp¡ hZ®h¡ R> ¡. AÝehkpe A\hp
r_íQeê$ ` "byrÙ'. D`v¡$ i\u DÐ`Þ_ \sy„ "op_'. "Akçdp¡l' A¡V$ g¡ dpep_p rhgpkdp„
dp¡l _ \pe s¡. "ndp' A\hp kl_iugsp. "kÐe' A¡V$ g¡ âdpZ\u S> ¡hp A\®_p¡ r_Z®e
\pe s¡hy„ S> cpjZ. bpü B[ÞÖep¡_¡ s¡Ap¡_p rhjep¡\u v|$ f fpMhu s¡ "v$ d'. "id' A¡V$ g¡
AÞs:L$ fZ_u ip[Þs, ApÐdp_¡ A_yL|$ m A_ych s¡ "kyM'. ApÐdp_¡ ârsL|$ m A_ych s¡
"vy$ :M'. kyM A_¡ vy$ :M `Z dpfp\u S> \pe R> ¡, L$ pfZ L¡$ lz„ ÓZ¡ dpN®_p¡ Ar^óW$ psp Ry> „ A_¡
Æh `p¡s— -— `p¡sp_p Ar^L$ pf âdpZ¡ ÓZ dpN®dp„ S> ¡ dpN®_¡ A_ykf¡ s¡_p âdpZdp„ s¡_¡ kyM
A\hp vy$ :M Ap`y Ry> „. "ch' A¡V$ g¡ DÐ`rÑ. "Acph' A¡V$ g¡ _pi, "ce' A¡V$ g¡ d©Ðey;
L$ pg rhN¡f¡_p¡ ce. "Ace' A¡V$ g¡ dpfp QfZ_u âp[às \hp\u L$ pg d©Ðey hN¡f¡_p ce_p¡
Acph, "Atlkp' A\p®s¹ v$ ep. "kdsp' A¡V$ g¡ kh®Ó cNhv¹$ by$ rÙ. "sy[óV$ ' A¡V$ g¡ kÞsp¡j.
s¡ S> âdpZ¡ s`, v$ p_, ei, A_¡ Aèi hN¡f¡ kh® âpZudpÓ_p cphp¡ dpfp\u \pe R> ¡;
s¡\u dy¿e L$ sp® s\p kh®_y„ L$ pfZ lz„ Ry> „. âL©$ rs rhN¡f¡ dpÓ L$ fZ R> ¡, L$ pfZ _\u; s¡\u dpfp¡
drldp dlp_ R> ¡.
Ap b¡ ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 3&2&39 D`f_p AÏcpóedp„ s\p
îucpNhs¹ 10&13&59 D`f_p kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
dlj® e : kàs `| h £ QÐhpfp¡ d_hõs\p— &
dv¹$c$php dp_kp Åsp e¡jp„ gp¡L$ Bdp: âÅ:— &&6&&
ígp¡L$p\®— :— kàs dlrj®Ap¡ s\p â\d_p Qpf d_yAp¡ dpfp âcphhpmp dpfp d_dp„\u DÐ`Þ_
\A¡gp R> ¡. s¡Ap¡_u gp¡L$ dp„ Ap âÅAp¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— dlrj®Ap¡ s\p v¡$ hp¡_p Apqv$ L$ pfZ `p¡s¡ L¡$ hu fus¡ R> ¡ s¡ S> Zph¡ R> ¡. kps¡ dlrj®Ap¡
s\p 14 d_y dp„l¡_p â\d Qpf d_yAp¡ dpfp d_dp„\u DÐ`Þ_ \A¡gp R> ¡ A_¡ s¡Ap¡dp„ dpfp¡
128 AÝepe 10
âcph R> ¡. dlrj®Ap¡ s\p d_yAp¡ cNhp_¹_p d_dp„\u DÐ`Þ_ \A¡gp R> ¡, L$ pfZ L¡$ cNhp_¹
d__u S> k©[óV$ fQ¡ R> ¡. ""s¡Z¡ BÃR> p L$ fu, lz„ blz \pJ, âÅ DÐ`Þ_ L$ fy„'' rhN¡f¡ îyrs `Z
d_\u S> k©[óV$ fQpA¡gu R> ¡ A¡hp¡ bp¡^ L$ f¡ R> ¡. Ap dlrj®Ap¡ A_¡ d_yAp¡ _u Ap gp¡L$ dp„ kh®
âÅ R> ¡. s¡\u kh® âÅ_p„ L$ pfZê$ ` dlrj® s\p d_yAp¡ _p `Z L$ pfZ lp¡hp\u cNhp_¹
A_pqv$ R> ¡.
A¡sp„ rhc|ts ep¡N„ Q dd ep¡ h¡rÑ sÒhs:— &
kp¡@rhL$ ç`¡_ ep¡N¡_ eyÄes¡ _pÓ k„ie:— &&7&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ dpfu Ap rhc|rs A_¡ ep¡N _¡ sÒh\u ÅZ¡ R> ¡ s¡ r_íQg ep¡N\u ey¼s \pe
R> ¡. Apdp„ kÞv¡$ l _\u.
rhh¡Q_— :— S> ¡ dpfu Ap dlrj® s\p d_yê$ ` rhc|rs s\p dpfp¡ D`f L$ üp¡ s¡hp¡ ep¡N A\hp
âcph sÒh\u ÅZ¡ R> ¡, s¡_¡ r_íQg c[¼sê$ ` ep¡N âpàs \pe R> ¡ s¡dp„ L$ p„C `Z kÞv¡$ l
_\u.
Al„ kh® õ e âchp¡ dÑ: kh¯ âhs® s ¡ — &
Brs dÐhp cS> Þs¡ dp„ by^p cphkd[Þhsp:— &&8&&
ígp¡L$p\®— :— lz„ kh®_p¡ âch Ry> „. dpfp\u kh® âhs£ R> ¡ A¡d ÅZu cphhpmp byrÙdp_p¡ d_¡
cS> ¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Al]\u Qpf ígp¡L$ \u (— 8— -— 11— ) cNhp_¹_u rhc|rs s\p ep¡N_p op_\u âpàs
\A¡gu c[¼s L¡$ hu fus¡ h©rÙ `pd¡ R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. lz„ kh® S> Ns_p¡ âch A\hp DÐ`rÑõ\p_
Ry> „, D`f L$ üy„ s¡ âdpZ¡ kh® S> Ns¹ dpfp\u âhs£ R> ¡ A¡d ÅZu dpfp dplpÐçe_y„ op_
\hp\u dpfpdp„ cphhpmp byrÙdp_ gp¡L$ p¡ d_¡ cS> ¡ R> ¡.
d[ÃQÑp dv¹ $ N $ s âpZp bp¡ ^ eÞs: `fõ`fd¹ — &
L$\eÞsíQ dp„ r_Ðe„ syóe[Þs Q fd[Þs Q— &&9&&
ígp¡L$p\®— :— dpfpdp„ rQÑhpmp, dpfpdp„ âpZhpmp, dpfp¡ `fõ`f bp¡^ L$ fsp s\p r_Ðe dpfu
L$ \p L$ fsp kÞsp¡j `pd¡ R> ¡ A_¡ fd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— dpfpdp„ rQÑhpmp A¡V$ g¡ d_¡ S> ¡Ap¡A¡ rQÑ A`®Z L$ f¡gy„ R> ¡ s¡hp, s\p dpfpdp„
âpZhpmp A\p®s¹ âpZ s\p B[ÞÖep¡ S> ¡Ap¡A¡ d_¡ A`®Z L$ f¡g R> ¡ s¡hp, `fõ`f dpfp¡ bp¡^
L$ f¡ R> ¡ s\p r_Ðe dpfu L$ \p L$ f¡ R> ¡. Aphu fus¡ r_Ðe dpfy„ k¡hpdpN®_u fus\u cS> _ L$ f¡ R> ¡
s\p dpfu L$ \p L$ f¡ R> ¡ A_¡ s¡dp„ kÞsp¡j `pdu Ap_Þv$ L$ f¡ R> ¡. d_¡ rQÑ, âpZ, s\p B[ÞÖep¡
A`®Z L$ f¡gu lp¡hp\u s¡Ap¡_¡ dpfp¡ kçbÞ^ \A¡gp¡ R> ¡. ApS> b°ûkçbÞ^ R> ¡. cNhp_¹
îuL©$ óZ_¡ ApÐdp kp\¡ v¡$ l, B[ÞÖe, âpZ, AÞs:L$ fZ s\p s¡Ap¡_p ^d®_y„ A`®Z L$ fhy„ s¡
"b°ûkçbÞ^'. Ap âdpZ¡ v¡$ l, B[ÞÖe, âpZ rhN¡f¡ d_¡ A`®Z L$ fu dpfp v$ pk \C dpfu
k¡hp L$ f¡ R> ¡ s\p dpfu L$ \p L$ fu Ap_Þv$ `pd¡ R> ¡.
s¡ j p„ kssey ¼ sp_p„ cS> sp„ âurs`| h ® L $ d ¹ — &
v$v$prd byrÙep¡N„ s„ e¡_ dpd¹ Dèp[Þs s¡— &&10&&
ígp¡L$p\®— :— s¡hp r_fÞsf ey¼s A_¡ âurs`|h®L$ cS> _pfpAp¡_¡ lz„ s¡ byrÙep¡N Ap`y„ Ry> „ S> ¡\u
AÝepe 10 129
s¡Ap¡ dpfu kdu`dp„ Aph¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— s¡hp r_fÞsf dpfu kp\¡ ey¼s A\p®s¹ S> ¡dZ¡ v¡$ l `Z d_¡ A`®Z L$ f¡gp¡ R> ¡ s¡hp,
A\hp S> ¡Ap¡ r_fÞsf dpfu L©$ `p\u ey¼s R> ¡ s¡hp A_¡ âurs\u A¡V$ g¡ õ_¡l`|h®L$ dpfy„ cS> _
L$ f_pfpAp¡_¡ lz„ dpfu õhê$ `pÐdL$ c[¼s_p D`peê$ ` byrÙep¡N Ap`y„ Ry> „, s¡\u s¡Ap¡ dpfu
kdu`dp„ Aph¡ R> ¡, A\p®s¹ Ap ep¡N\u s¡Ap¡_¡ r_Ny®Z dy[¼s âpàs \pe R> ¡.
s¡ j pd¡ h p_y L $ ç `p\® d ¹ Ald¹ Aop_S> „ sd:— &
_piepçepÐdcphõ\p¡ op_v$u`¡_ cpõhsp— &&11&&
ígp¡L$p\®— :— s¡Ap¡ D`f S> L©$ `p L$ fhp s¡Ap¡_p ApÐdcphdp„ flu_¡ âL$ pidp_ op_ê$ ù v$ u`L$ \u
lz„ s¡Ap¡_p Aop_\u DÐ`Þ_ \A¡gp AÞ^L$ pf_¡ v|$ f L$ fy„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— s¡Ap¡_¡ ApÐdop__y„ v$ p_ `Z lz„ S> L$ fy„ Ry> „ A¡d L$ l¡ R> ¡. s¡Ap¡_p ApÐdcphdp„
flu_¡ A\p®s¹ s¡Ap¡_p„ AÞsfpÐdÐh_p¡ A„NuL$ pf L$ fu lz„ flz„ Ry> „, A_¡ s¡\u op_ê$ ù âL$ pidp_
v$ u`L$ \u s¡Ap¡_p v¡$ lpÝepk rhN¡f¡ Aop_ê$ ù AÞ^L$ pf_p¡ lz„ _pi L$ fy„ Ry> „ A\p®s¹ dpfp
cNhv$ uAp¡_p ep¡N A_¡ n¡d lz„ S> kpQhy„ Ry> „.
ASy> ®_ DhpQ
`f„ b° û `f„ ^pd `rhÓ„ `fd„ chp_¹ — &
`yfyj„ ipíhs„ qv$ìed¹ Apqv$v¡$hd¹ AS> „ rhcyd¹— &&12&&
Aplz õ Ðhpd¹ F> je: kh£ v¡ $ h rj® _ p® f v$ õ s\p— &
Arksp¡ v¡$hgp¡ ìepk: õhe„ Q¥h b°hurj d¡— &&13&&
ígp¡L$p\®— :— Ap` `fb°û R> p¡, `f^pd R> p¡, A_¡ `fd `rhÓ R> p¡. kh® F> rjAp¡ s¡dS> v¡$ hrj®
_pfv$ , Arks, v¡$ hg A_¡ ìepk Ap`_¡ ipíhs qv$ ìe `yfyj, Apqv$ v¡$ h, AS> A_¡ rhcy L$ l¡
R> ¡ A_¡ Ap` `Z d_¡ A¡d L$ lp¡ R> p¡.
rhh¡Q_— :— kh®\u rhgnZ cNhp_¹_p¡ DÑd ep¡Nâcph, A_¡ `p¡sp_p A_Þe c¼s_p
AÞsfpÐdpdp„ fl¡hp dpV¡$ rhc|rs`Ï„ ÅZu rhõspf\u s¡ kp„cmhp_u BÃR> p\u ASy> ®_ kps
ígp¡L$ \u — (17— -— 18— ) cNhp_¹_u õsyrs L$ fu âí_ L$ f¡ R> ¡. Ap` `fb°û A¡V$ g¡ ìep`L$
`yfyjp¡Ñd R> p¡, `f^pd A\p®s¹ `yfyjp¡ÑdpÐdL$ s¡Å¡ê$ ` R> p¡, `fd `rhÓ A¡V$ g¡ kh®\u DÑd
`ph_ L$ f_pf R> p¡. Aphy„ Ap`_y„ õhê$ ` R> ¡ s¡dp„ L$ p„C kÞv¡$ l _\u; L$ pfZ L¡$ c©Ny rhN¡f¡
F> rjAp¡, `fd cpNhs v¡$ hrj® _pfv$ , cNhv¹$ ^d®ê$ ` Arks, v¡$ hg A_¡ op_phspf ìepkÆ
`Z Ap`_¡ ipíhs A\p®s¹ r_Ðe qv$ ìe `yfyj A¡V$ g¡ `yfyjp¡Ñd, "Apqv$ v¡$ h' A¡V$ g¡ d|gê$ `
Ahspfu, "AS> ' A¡V$ g¡ S> Þdfrls, A_¡ "rhcy' A¡V$ g¡ kh®i[¼sdp_ L$ l¡ R> ¡. A_¡ Ap`
`Z d_¡ ""lz„ v¡$ hp¡_y„ s\p dlrj®Ap¡_y„ Apqv$ L$ pfZ Ry> „'' rhN¡f¡ L$ lp¡ R> p¡, s¡\u Ap` `fb°û,
`fd ^pd, A_¡ `fd `rhÓ R> p¡ s¡dp„ L$ p„C kÞv¡$ l _\u.
kh®d¹ A¡sv¹$ F> s„ dÞe¡ e_¹ dp„ hv$rk L¡$ih:— &
_ rl s¡ cNhºìe[¼s» rhvy$v£$hp _ v$p_hp:— &&14&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L¡$ ih— ! Ap` d_¡ S> ¡ L$ lp¡ R> p¡ s¡ kh® lz„ kÐe dp_y„ R> „y, L$ pfZ L¡$ l¡ cNh_¹— !
Ap`_u ìe[¼s_¡ v¡$ hp¡ L¡$ v$ p_hp¡ ÅZsp _\u.
130 AÝepe 10
rhh¡Q_— :— l¡ cNh_¹— ! op_ `Z kh® Ap`_y„ S> R> ¡. NyZ `Z Ap`¡ Ap`¡gp S> buS> ¡ lp¡e
R> ¡. s¡\u v¡$ hp¡ A_¡ v$ p_hp¡ `Z Ap`_p A_Þe Akp^pfZ ep¡Nâcph_¡ A\hp Ap`_u
rcÞ_— -— rcÞ_ rhc|rsê$ ` ìe[¼s_¡ ÅZsp _\u.
õhed¡ h pÐd_p@@Ðdp_„ h¡ Ð \ Ðh„ `y f y j p¡ Ñ d— !— &
c|scph_— ! c|s¡i— ! v¡$ hv¡$ h— ! S> NÐ`s¡— !&&15&&
ígp¡L$p\®— : — l¡ `yfyjp¡Ñd— ! l¡ c|scph_— ! l¡ c|sp¡_p Ci— ! v¡$ hp¡_p v¡$ h— ! S> NÐ`rs— ! Ap`
`p¡s¡ S> `p¡sp\u `p¡sp_¡ ÅZp¡ R> p¡.
rhh¡Q_— :— buSy> „ L$ p¡C v¡$ h A\hp v$ p_h Ap`_p õhê$ `_¡ ÅZsy„ _\u. dpÓ Ap` `p¡s¡ S>
`p¡sp\u Ap`_p e\p\® õhê$ `_¡ ÅZp¡ R> p¡. buÅ ÅZu i¼sp _\u; L$ pfZ L¡$ Ap`
`yfyjp¡Ñd R> p¡. b°ûpÎX$ `yfpZdp„ `Z L$ üy„ R> ¡ L¡$ ""Ap `yfyjp¡Ñd L$ p¡C\u `Z ÅZu iL$ pAp¡
s¡hp _\u''. `pR> m ""S> ¡ d_¡ AS> , A_pqv$ , c|sp¡_p Ci ÅZ¡ R> ¡'' rhN¡f¡ L$ l¡gy„ R> ¡ s¡_p¡
Ap\u rhfp¡^ \sp¡ _\u, L$ pfZ L¡$ S> ¡Ap¡ Ap`_¡ s¡d ÅZ¡ R> ¡ s¡Ap¡ Ap`¡ s¡Ap¡_¡ h¡v$ _pÐdL$
i[¼s_y„ v$ p_ L$ f¡gy„ lp¡hp\u ÅZ¡ R> ¡. s¡\u S> Ap`¡ Ðep„ L$ üy„ L¡$ ""lz„ s¡Ap¡_¡ byrÙep¡N Ap`y„
Ry> „''. Ap` s¡ âdpZ¡ byrÙep¡N Ap`p¡ R> p¡ L$ pfZ L¡$ Ap` "c|scph_' R> p¡. c|sp¡ A\hp
âpZuAp¡_¡ `p¡sp_p cph\u ey¼s L$ f¡ s¡ c|scph_. c|sp¡dp„ Ap` `p¡sp_p¡ cph d|L$ p¡ R> p¡,
L$ pfZ L¡$ Ap` c|s¡i A\hp c|sp¡_p õhpdu R> p¡. hmu v¡$ hp¡_p `Z v¡$ h R> p¡ A\p®s¹ `|Äep¡_p
`Z `|Äe R> p¡ A¡V$ g¡ s¡Ap¡_u `|Å\u kÞsyóV$ \C s¡d L$ fp¡ R> p¡. dpÓ v¡$ hp¡_p S> `|Äe R> p¡
A¡d _rl `Z S> Ns_p `Z `rs A\p®s¹ fnL$ R> p¡. s¡\u v¡$ hp¡_u `¡W¡$ S> Ns_p AÞe c|sp¡_¡
`Z A¡hp¡ byrÙep¡N Ap`p¡ R> p¡.
h¼sy d ¹ Al® õ ei¡ j ¡ Z qv$ ì ep üpÐdrhc| s e:— &
eprcf¹ rhc|rsrcf¹ gp¡L$p_¹ Bdp_¹ Ðh„ ìepàe rsóW$rk— &&16&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ rhc|rsAp¡hX¡$ Ap gp¡L$ p¡_¡ ìepù Ap` flp¡ R> p¡ s¡ Ap`_u rhc|rsAp¡ qv$ ìe R> ¡,
s¡\u s¡ kh® L$ l¡hp Ap` ep¡Áe R> p¡.
rhh¡Q_— :— v¡$ hp¡ rhN¡f¡_¡ `Z Ap`_u rhc|rsAp¡_y„ op_ _\u s¡\u Ap` S> ÅZsp lp¡hp\u
Ap`¡ S> L$ l¡hu ep¡Áe R> ¡. s¡\u S> ¡ Ap`_p A„iê$ ` kh®_¡ hi fpM_pfu rhc|rsAp¡\u Ap ÓZ¡
gp¡L$ ìepù Ap` fl¡gp R> p¡ s¡ Ap`_u Akp^pfZ qv$ ìe kh® rhc|rsAp¡ d_¡ L$ lp¡.
L$\„ rhÛpd¹ Al„ ep¡rN_¹— ! Ðhp„ kv$p `qfrQÞse_¹— &
L¡$jy L¡$jy Q cph¡jy rQºÐep¡@rk cNh_¹— ! dep— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ep¡rN_¹— ! Ap`_y„ kv$ p rQÞs_ L$ fsp¡ lz„ Ap`_¡ L¡$ hu fus¡ ÅZu iLy„$ — ? l¡ cNh_¹
dpf¡ Ap`_y„ ¼ep— -— ¼ep cphp¡dp„ rQÞs_ L$ fhy„.
rhh¡Q_— :— rhc|rsAp¡ ip dpV¡$ L$ l¡hu s¡_y„ L$ pfZ L$ l¡ R> ¡. ¼ep— -— ¼ep `v$ p\p£dp„ dpf¡ Ap`_y„
rQÞs_ L$ fhy„, s¡ rhc|rsAp¡ ÅZhp\u S> Zpe.
rhõsf¡ Z pÐd_p¡ ep¡ N „ rhc| t s Q S> _pv® $ _ — !— &
c|e: L$\e s©[àsrl® i©Îhsp¡ _p[õs d¡@d©sd¹— &&18&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ S> _pv®$ _— ! Ap`_p¡ ep¡N s\p rhc|rs `y_: rhõspf\u L$ lp¡, L$ pfZ L¡$ Ad©s_y„
AÝepe 10 131
îhZ L$ fsp„ d_¡ s©[às \su _\u.
rhh¡Q_— :— `l¡gp„ Ap`¡ k„n¡`\u rhc|rs s\p ep¡N L$ l¡gp R> ¡; `fÞsy `y_: s¡ rhõspf\u L$ lp¡,
L$ pfZ L¡$ Ap`_p hQ_ê$ ù Ad©s_y„ îhZ L$ fsp„ d_¡ s©[às \su _\u.
îucNhp_¹ DhpQ
lÞs s¡ L$ \ reóeprd qv$ ì ep üpÐdrhc| s e:— &
âp^pÞes: Ly$fyî¡óW$— ! _põÐeÞsp¡ rhõsfõe d¡— &&19&&
ígp¡L$p\®— :— lÞs— ! l¡ Ly$ fyî¡óW$ — ! dpfu qv$ ìe rhc|rsAp¡ dy¿esp\u s_¡ L$ lz„ Ry> „, L$ pfZ L¡$ dpfu
rhc|rsAp¡_p rhõspf_p¡ AÞs _\u.
rhh¡Q_— :— A_yL$ ç`p v$ ip®hhp "lÞs— !' L$ l¡ R> ¡. l¡ Ly$ fyî¡óW$ — ! dpfu qv$ ìe rhc|rsAp¡ dy¿esp\u
L$ lz„ Ry> „, L$ pfZ L¡$ s¡_p rhõspf_p¡ AÞs S> _\u. rhc|rs A¡V$ g¡ rhrh^ê$ `¡ `p¡sp_p A„i\u
âL©$ rsdp„ Aprhcp®h \hp¡ s¡, kh®Ó L$ p¡C— -— L$ p¡C A„i\u dpfp¡ Aprhcp®h \hp¡ s¡. kh®Ó L$ p¡C— -
— L$ p¡C A„i\u dpfp¡ Aprhcp®h R> ¡ S> , L$ pfZ L¡$ lz„ kh®_p¡ r_epdL$ Ry> „. s¡\u kh®Ó dpfu
rhc|rsAp¡ lp¡hp\u s¡_p rhõspf_p¡ AÞs _\u, s¡\u lz„ dy¿e— =— dy¿e rhc|rsAp¡ L$ lz„ Ry> „.
Ald¹ ApÐdp Ny X $ p L¡ $ i — ! kh® c | s pie[õ\s:— &
Ald¹ Apqv$íQ dÝe„ Q c|sp_pd¹ AÞs A¡h Q— &&20&&
ígp¡L$p\®— : — l¡ NyX$ pL¡$ i— ! kh® c|sp¡_p AÞs:L$ fZdp„ fl¡gp¡ lz„ ApÐdp Ry> „. lz„ c|sp¡_p¡ Apqv$ ,
dÝe, s¡dS> AÞs `Z Ry> „.
rhh¡Q_— :— âpfçcdp„ `p¡sp_p¡ ep¡N L$ l¡ R> ¡. "l¡ NyX$ pL¡$ i' kçbp¡^_\u A¡d k|Qìey„ R> ¡ L¡$
"NyX$ pL$ p' A¡V$ g¡ r_Öp_p¡ "Ci' \C, A¡V$ g¡ Apmk sÆ rQÞs_ L$ fS> ¡. âpZudpÓ_p
AÞs:L$ fZdp„ fl¡gp¡ ApÐdp lz„ Ry> „. ifufc|s `©r\hu rhN¡f¡ c|sp¡_p¡ `Z ApÐdp lz„ Ry> „. s¡dS>
kh® c|sp¡_p¡ Apqv$ , dÝe s¡dS> AÞs `Z lz„ Ry> „. s¡\u kh®_p ApÐdp sfuL¡$ dpfy„ rQÞs_
L$ fhy„. A„i A_¡ A„iudp„ c¡v$ _\u, A¡V$ g¡ s¡ Sy> v$ p âL$ pf_p _\u A¡hp Arcâpe\u Ap L$ l¡g
R> ¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs¹ 2&2&16 s\p 2&6&39 D`f_p„
kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡. s¡dS> 10 n¡`L$ AÝepe 3— -— 14 D`f_p„ kybp¡r^_udp„ `Z L$ f¡gy„ R> ¡.
Apqv$Ðep_pd¹ Al„ rhóÏf¹ Äep¡rsjp„ frhf„iydp_¹— &
dfurQf¹ dfyspd¹ A[õd _nÓpZpd¹ Al„ iiu— &&21&&
ígp¡L$p\®— :— Apqv$ Ðep¡dp„ lz„ rhóÏ Ry> „. Äep¡rsAp¡dp„ lz„ A„iydp_ frh Ry> „. dfysp¡dp„ lz„ dfurQ Ry> „,
A_¡ _nÓp¡_p¡ lz„ QÞÖ Ry> „.
rhh¡Q_— :— bpf Apqv$ Ðep¡dp„ lz„ rhóÏ Apqv$ Ðe Ry> „, A\hp "Apqv$ Ðe' A¡V$ g¡ v¡$ hp¡dp„ lz„ rhóÏ
A\p®s¹ hpd_ Ry> „ A¡hp¡ L¡$ V$ gpL$ A\® L$ f¡ R> ¡. Äep¡rsAp¡dp„ lz„ qL$ fZhpmp¡ k|e® Ry> „. dfysp¡dp„ lz„
dfurQ Ry> „ A_¡ _nÓp¡_p¡ lz„ QÞÖ Ry> „.
Ap ígp¡L$ \u Apfçcu cNhp_¹ `p¡sp_u rhc|rsAp¡ L$ l¡ R> ¡. Ap AÝepe_u
kdp[às kyû rhc|rsAp¡_y„ r_ê$ `Z R> ¡.
h¡v$ p_p„ kpdh¡v$ p¡@[õd v¡$ hp_pd¹ A[õd hpkh:— &
132 AÝepe 10
B[ÞÖepZp„ d_íQp[õd c|sp_pd¹ A[õd Q¡s_p— &&22&&
ígp¡L$p\®— :— h¡v$ p¡dp„ lz„ kpdh¡v$ R> „y. v¡$ hp¡dp„ lz„ BÞÖ Ry> „. B[ÞÖep¡dp„ lz„ d_y Ry> „. A_¡ âpZuAp¡dp„ lz„
Q¡s_p Ry> „.
rhh¡Q_— :— h¡v$ p¡dp„ lz„ Np_pÐdL$ d^yf fkhpmp¡ kpdh¡v$ Ry> „. v¡$ hp¡dp„ lz„ kp¡ eo L$ f_pf, kh®
r¾$ epAp¡_p¡ cp¡¼sp, s\p fpÄecp¡¼sp BÞÖ Ry> „. A¡L$ pv$ i B[ÞÖep¡ dÝe¡ lz„ buÆ B[ÞÖep¡_y„
â¡fL$ d_ Ry> „. âpZuAp¡dp„ lz„ Q¡s_p A\hp op_i[¼s Ry> „.
fy Ö pZp„ i„ L $ f íQp[õd rhÑ¡ i p¡ enfnkpd¹ — &
hk|_p„ `phL$íQp[õd d¡fy: riMqfZpd¹ Ald¹— &&23&&
ígp¡L$p\®— :— fyÖp¡dp„ lz„ i„L$ f R> „y. en A_¡ fpnkp¡ dp„ lz„ Ly$ b¡f Ry> „. hkyAp¡dp„ lz„ A[Á_ Ry> „. A_¡
`h®sp¡dp„ lz„ d¡fy Ry> „.
rhh¡Q_— :— A¡L$ pv$ i fyÖ dÝe¡ lz„ kh®_¡ kyM Ap`_pf s\p c[¼s A_¡ op_ _p¡ D`v¡$ i L$ f_pf
i„L$ f Ry> „. en A_¡ fpnkp¡ dp„ lz„ rhÑ¡i Ly$ b¡f Ry> „. hkyAp¡dp„ lz„ cNhp_¹_p dyMpfrhÞv$ ê$ `
A[Á_ Ry> „. `h®sp¡dp„ lz„ kyhZ®de d¡fy Ry> „.
`yfp¡^kp„ Q dy¿e„ dp„ rhrÙ `p\®— ! b©lõ`rsd¹— &
k¡_p_u_pd¹ Al„ õL$Þv$: kfkpd¹ A[õd kpNf:— &&24&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! `yfp¡rlsp¡dp„ dy¿e b©lõ`rs d_¡ ÅZ. k¡_pr^`rsAp¡dp„ lz„ õL$ Þv$ Ry> „,
A_¡ S> gpiep¡dp„ lz„ kpNf Ry> „.
rhh¡Q_— :— l¡ `p\®— ! `yfp¡rlsp¡dp„ dy¿e v¡$ hp¡_p¡ `yfp¡rls b©lõ`rs lz„ Ry> „. k¡_pr^`rsAp¡dp„ lz„
v¡$ hp¡_p¡ k¡_pr^`rs õL$ Þv$ Ry> „ A_¡ [õ\f S> gpiep¡dp„ lz„ fÐ_pL$ f kpNf Ry> „.
dlj}Zp„ c©Nyfl„ rNfpd¹ Aõçe¡L$ d¹ Anfd¹— &
eop_p„ S> èop¡@[õd õ\phfpZp„ rldpge:— &&25&&
ígp¡L$p\®— :— dlrj®Ap¡dp„ lz„ c©Ny Ry> „. hQ_p¡dp„ lz„ A¡L$ pnf Ry> „. eop¡dp„ lz„ S> ` eo Ry> „. õ\phfp¡dp„
lz„ rldpge Ry> „.
rhh¡Q_— :— dlrj®Ap¡dp„ lz„ c[¼s ¼ep v¡$ h_u L$ fhu s¡_p¡ r_^p®f L$ f_pf c©Ny Ry> „, hQ_ A\hp
Anfp¡dp„ kh® Anfp¡_y„ buS> âZhê$ ` Ap¢L$ pf Ry> „. eop¡dp„ lz„ S> èo Ry> „. A_¡ õ\phfp¡dp„ lz„
rldpge `h®s Ry> „.
AíhÐ\: kh® h © n pZp„ v¡ $ h j}Zp„ Q _pfv$ : — &
NÞ^hp®Zp„ rQÓf\: rkÙp_p„ L$r`gp¡ dyr_:— &&26&&
ígp¡L$p\®— :— kh® h©np¡dp„ lz„ AíhÐ\ Ry> „. v¡$ hrj®Ap¡dp„ lz„ _pfv$ Ry> „. NÞ^hp£dp„ lz„ rQÓf\ Ry> „.
rkÙp¡dp„ lz„ L$ r`g dyr_ Ry> „.
rhh¡Q_— :— kh® h©np¡dp„ lz„ h¥óZh õhê$ ` `|Äe AíhÐ\ A\hp ù`mp¡ Ry> „. v¡$ hrj®Ap¡dp„ lz„
dlpcpNhs¹ _pfv$ Ry> „. NÞ^hp£dp„ lz„ rQÓf\ Ry> „. A_¡ rkÙp¡dp„ lz„ cNhv$ hspf A_¡
kp„¿esÒh_p h¼sp L$ r`g dyr_ Ry> „.
DÃQ¥:îhkd¹ Aíhp_p„ rhrÙ dpd¹ Ad©sp¡˜hd¹— &
AÝepe 10 133
A¥fphs„ NS> ¡ÞÖpZp„ _fpZp„ Q _fpr^`d¹— &&27&&
ígp¡L$p\®— :— Aíhp¡dp„ d_¡ Ad©s kp\¡ DÐ`Þ_ \A¡gp¡ DÃQ¥:îhp, NS> ¡ÞÖp¡dp„ A¥fphs A_¡
dpZkp¡dp„ fpÅ ÅZ.
rhh¡Q_— :— Aíhp¡dp„ lz„ Ad©s kp\¡ DÐ`Þ_ \A¡gp¡ kps dyMhpmp¡ A[Á_õhê$ ` DÃQ¥:îhp
Ry> „. DÑd lp\uAp¡dp„ lz„ A¥fphs Ry> „, A_¡ dpZkp¡dp„ lz„ fpÅ Ry> „.
Apey^p_pd¹ Al„ hÇ> d¹ ^¡_|_pd¹ A[õd L$pd^yL¹$— &
âS> _íQp[õd L$Þv$`®: k`p®Zpd¹ A[õd hpkyqL$:— &&28&&
ígp¡L$p\®— :— Apey^p¡dp„ lz„ hÇ> Ry> „, ^¡_yAp¡dp„ lz„ L$ pd^¡_y Ry> „, L$ pdp¡dp„ lz„ âÅ DÐ`Þ_ L$ f_pf
L$ pd Ry> „, k`p£dp„ lz„ hpkyqL$ Ry> „.
rhh¡Q_— :— iõÓp¡dp„ lz„ hÇ> Ry> „, Npep¡dp„ lz„ L$ pd^¡_y Ry> „. L$ pdp¡dp„ cNhv$ ue âÅ_u DÐ`rÑ_p
l¡syê$ ` L$ pd l„z Ry> „. k`p£dp„ lz„ hpkyqL$ Ry> „. k`p£ A¡L$ dyMhpmp lp¡e R> ¡(— fpdp_yS> — ).
A_ÞsíQp[õd _pNp_p„ hfyZp¡ epv$kpd¹ Ald¹— &
r`s©Zpd¹ Ae®dp Qp[õd ed: k„edspd¹ Ald¹— &&29&&
ígp¡L$p\®— :— _pNp¡dp„ lz„ A_Þs Ry> „, S> gQfp¡dp„ lz„ hfyZ Ry> „, r`s©Ap¡dp„ lz„ Ae®dp Ry> „ A_¡ k„ed
L$ f_pfdp„ lz„ ed R> „y.
rhh¡Q_— :— OZp dyMhpmp _pNp¡dp„ lz„ A_Þs A\p®s¹ i¡j Ry> „, S> gQfp¡dp„ lz„ s¡Ap¡_p¡
Ar^óW$ psp hfyZ Ry> „. r`s©Ap¡dp„ lz„ îpÙpÞ__p¡ cp¡N L$ f_pf Ae®dp Ry> „, A_¡ k„ed L$ f_pfdp„
lz„ ed Ry> „.
âl¹gpv$ íQp[õd v¥$ Ðep_p„ L$ pg: L$ gespd¹ Ald¹— &
d©NpZp„ Q d©N¡ÞÖp¡@l„ h¥_s¡eíQ `rnZpd¹— &&30&&
ígp¡L$p\®— : — v¥$ Ðep¡dp„ lz„ âl¹gpv$ Ry> „. NZ_pfpAp¡dp„ lz„ L$ pg Ry> „. ìyAp¡dp„ lz„ tkl Ry> „, A_¡
`nuAp¡dp„ NfyX$ Ry> „.
rhh¡Q_— :— v¥$ Ðep¡dp„ lz„ dlpcpNhs v¥$ ÐeLy$ g_p¡ DÙpf L$ f_pf âl¹gpv$ Ry> „. âpZuAp¡_p Apeyóe
rhN¡f¡_u NZ_p L$ f_pf k„hÐkf rhN¡f¡dp„ lz„ L$ pg Ry> „. ìyAp¡dp„ lz„ s¡Ap¡_p¡ fpÅ tkl Ry> „ A_¡
`nuAp¡dp„ lz„ s¡Ap¡_p¡ fpÅ NfyX$ Ry> „.
`h_: `hspd¹ A[õd fpd: iõÓc©spd¹ Ald¹— &
TjpZp„ dL$fíQp[õd öp¡skpd¹ A[õd Ål¹_hu— &&31&&
ígp¡L$p\®— :— iyrÙ L$ f_pfdp„ lz„ `h_ Ry> „, iõÓ^pfuAp¡dp„ lz„ fpd Ry> „. dÐõep¡dp„ lz„ dL$ f Ry> „,
hl¡sp S> gp¡dp„ lz„ N„Np Ry> „.
rhh¡Q_— :— iyrÙ L$ f_pf `v$ p\p£dp„ lz„ `h_ Ry> „. iõÓ ^pfZ L$ f_pfpAp¡dp„ lz„ v$ if\_p¡ `yÓ fpd
Ry> „, A\hp iõÓ ^pfZ L$ f_pfpAp¡dp„ lz„ S> dv$ [Á__p¡ `yÓ `fiyfpd Ry> „. dÐõep¡dp„ lz„ dL$ f Ry> „.
hl¡sp S> gdp„ lz„ cNhÐ`pv$ p¡v$ L$ N„Np Ry> „.
kNp®Zpd¹ Apqv$ fÞsíQ dÝe„ Q¥hpld¹ ASy> ®_— !— &
AÝepÐdrhÛp rhÛp_p„ hpv$: âhv$spd¹ Ald¹— &&32&&
134 AÝepe 10
ígp¡L$p\®— :— l¡ ASy> ®_— ! k©[óV$ Ap¡_p¡ Apqv$ , AÞs s\p dÝe `Z lz„ Ry> „. rhÛpAp¡dp„
AÝepÐdrhÛp A_¡ hpv$ L$ f_pfp¡_p hpv$ lz„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— `y[óV$ , âhpl A_¡ dep®v$ p ÓZ¡ k©[óV$ _p¡ Apqv$ , AÞs A_¡ dÝe lz„ Ry> „. rhÛpAp¡dp„
sÒh_p¡ r_^p®f L$ f_pfu AÝepÐdrhÛp A_¡ hpv$ L$ f_pfpAp¡_p¡ sÒh_p õhê$ `_p r_Z®epÐdL$
hpv$ lz„ Ry> „.
AnfpZpd¹ AL$pfp¡@[õd ÜÞv¹$h$: kpdprkL$õe Q— &
Ald¡hpne: L$pgp¡ ^psp@l„ rhïhsp¡dyM:— &&33&&
ígp¡L$p\®— :— Anfp¡dp„ lz„ AL$ pf Ry> „, kdpkp¡dp„ lz„ ÜÞv¹$ h$ Ry> „. lz„ S> Ane L$ pg Ry> „. kh®Ó
dyMhpmp¡ ^psp lz„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— Anfp¡dp„ lz„ hpkyv¡$ hhpQL$ "A' Ry> „. îyrs `Z L$ l¡ R> ¡ L¡$ ""AL$ pf kh®hpZu R> ¡''.
kdpkp¡dp„ Dce `v$ _y„ S> ¡dp„ âp^pÞe R> ¡ s¡hp¡ ÜÞv¹$ h$ kdpk lz„ Ry> „. ÜÞv¹$ h$ rkhpe_p
kdpkp¡dp„ A¡L$ `v$ _y„ S> âp^pÞe lp¡e R> ¡, `fÞsy ÜÞv¹$ h$ kdpkdp„ Dce `v$ _y„ âp^pÞe lp¡e
R> ¡. âhplê$ ` Ane L$ pg `Z lz„ S> Ry> „. kh®Ó dyMhpmp¡ k©[óV$ DÐ`Þ_ L$ f_pf ^psp A¡V$ g¡
b°ûp `Z lz„ Ry> „.
d© Ð ey : kh® l fíQpld¹ Dv¹ $ c $ h íQ crhóespd¹ — &
L$urs®: îuhp®L¹$ Q _pfuZp„ õd©rsf¹ d¡^p ^©rs: ndp— &&34&&
ígp¡L$p\®— :— kh®_¡ lf_pf d©Ðey A_¡ crhóedp„ \_pf `v$ p\p£_p¡ Dv¹$ ch lz„ Ry> „. õÓuAp¡dp„ lz„
L$ urs®, îu, hpL¹$ , õd©rs, d¡^p, ^©rs A_¡ ndp Ry> „.
rhh¡Q_— :— kh®_p¡ k„lpf L$ f_pf d©Ðey lz„ Ry> „. crhóedp„ DÐ`Þ_ \_pf `v$ p\p£_p¡ Dv¹$ ch
A\p®s¹ DÐ`rÑ lz„ Ry> „. _pfuAp¡dp„ L$ urs®, îu, hpZu, õd©rs, d¡^p, ^©rs, A_¡ ndp A¡ kps lz„
Ry> „.
b©lÐkpd s\p kpç_p„ NpeÓu R> Þv$kpd¹ Ald¹— &
dpkp_p„ dpN®iujp£@ld¹ F> s|_p„ Ly$kydpL$f:— &&35&&
ígp¡L$p\®— :— kpdp¡dp„ lz„ b©lÐkpd Ry> „. R> Þv$ p¡dp„ lz„ NpeÓu Ry> „. dpkp¡dp„ lz„ dpN®iuj® Ry> „.
F> syAp¡dp„ lz„ hkÞs Ry> „.
rhh¡Q_— :— kpdp¡dp„ lz„ b©lÐkpd Ry> „. Ap kpd\u kh£íhf sfuL¡$ õsyrs \su lp¡hp\u Ap kpd
DÑd R> ¡. h¡v$ _p R> Þv$ p¡dp„ lz„ cNhÐõhê$ `_y„ ârs`pv$ _ L$ f_pf NpeÓu Ry> „. dpkp¡dp„ lz„
dpN®iuj® dpk Ry> „ A_¡ F> syAp¡dp„ lz„ S> X$ `v$ p\p£dp„ `Z Ap_Þv$ DÐ`Þ_ L$ f_pfu A_¡
h©Þv$ ph_dp„ r_Ðe fl¡_pfu hkÞs F> sy Ry> „.
Û|s„ R> gespd¹ A[õd s¡S> õs¡S> [õh_pd¹ Ald¹— &
S> ep¡@[õd ìehkpep¡@[õd kÒh„ kÒhhspd¹ Ald¹— &&36&&
ígp¡L$p\®— :— R> g_pfpAp¡dp„ lz„ Û|s Ry> „, s¡S> õhuAp¡_y„ lz„ s¡S> Ry> „. lz„ S> e Ry> „, lz„ ìehkpe Ry> „,
kÒhhpmpAp¡dp„ lz„ kÒh Ry> „.
rhh¡Q_— :— ìehkpe A\p®s¹ DÛd A\hp r_íQe lz„ Ry> „. kÒhhpmpAp¡dp„ A¡V$ g¡
AÝepe 10 135
^¥e®hpmpAp¡dp„ lz„ kÒh A\p®s¹ ^¥e® Ry> „.
h© ó Zu_p„ hpky v ¡ $ h p¡ @ [õd `p„ X $ h p_p„ ^_ÊS> e:— &
dy_u_pdàel„ ìepk: L$hu_pd¹ Di_pL$rh:— &&37&&
ígp¡L$p\®— :— h©[óZAp¡dp„ lz„ hpkyv¡$ h Ry> „. `p„X$ hp¡dp„ lz„ ^_ÊS> e Ry> „. dyr_Ap¡dp„ lz„ ìepk Ry> „,
L$ rhAp¡dp„ lz„ iy¾$ pQpe® L$ rh Ry> „.
rhh¡Q_— :— h©[óZAp¡dp„ lz„ hpkyv¡$ h Ry> „. hkyv¡$ h_p O¡f ^d®de cNhp_¹_p¡ âpvy$ cp®h \A¡gp¡ R> ¡
A_¡ s¡ AÞeÓ L¡$ hg `|Z® `yfyjp¡Ñd R> ¡. s¡\u hpkyv¡$ h_u rhc|rsdp„ NZ_p L$ f¡gu R> ¡. A\hp
h©[óZAp¡dp„ hkyv¡$ h_p `yÓ bgc°Ö dpfu rhc|rs R> ¡. `p„Q `p„X$ hp¡ dÝe¡ _pfpeZ_p A„i
_fê$ ` ^_ÊS> e A\p®s¹ sy„ dpfu rhc|rs R> ¡. d__ L$ f_pf dyr_Ap¡dp„ lz„ L©$ óZÜ¥`pe_ Ry> „,
A_¡ L$ rhAp¡dp„ lz„ DÑd L$ rh iy¾$ pQpe® Ry> „.
v$ ÎX$ p¡ v$ despd¹ A[õd _ursf[õd rS> Nujspd¹— &
dp¥_„ Q¥hp[õd Nyüp_p„ op_„ op_hspd¹ Ald¹— &&38&&
ígp¡L$p\®— :— v$ d_pfpAp¡_p¡ v$ ÎX$ lz„ Ry> „. rhS> e_u BÃR> phpmpAp¡_u _urs lz„ Ry> „. Nyü `v$ p\p£dp„ lz„
dp¥_ Ry> „. A_¡ op_uAp¡_y„ op_ lz„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— v$ d_pfpAp¡_p¡ kh®_p v$ p¡j_¡ lf_pf v$ ÎX$ lz„ Ry> „.
eÃQpr` kh®c|sp_p„ buS> „ sv¹$ Ald¹ ASy> ®_— !— &
_ sv$[õs rh_p es¹ õhps¹ dep c|s„ QfpQfd¹— &&39&&
ígp¡L$p\®— : — l¡ ASy> ®_— ! kh®c|sp¡_y„ S> ¡ L$ p„C buS> R> ¡ s¡ lz„ Ry> „. A¡hy„ L$ p¡C Qf A\hp AQf c|s
_\u S> ¡ dpfp rh_p_y„ lp¡e.
rhh¡Q_— :— Qf A\hp AQf c|sdpÓ dpfu, D`f L$ l¡gu b¡, âL©$ rs_y„ S> L$ pe® lp¡hp\u A¡hy„
L$ p¡C kçchsy„ _\u L¡$ S> ¡ dpfp rh_p_y„ lp¡e. s¡\u kh®Ó lz„ Ry> „.
_pÞsp¡@[õs dd qv$ ìep_p„ rhc|su_p„ `fÞs`— !— &
A¡j s|v¹$v¡$is: âp¡¼sp¡ rhc|s¡f¹ rhõsfp¡ dep— &&40&&
ígp¡L$p\®— : — l¡ `fÞs`— ! dpfu qv$ ìe rhc|rsAp¡_p¡ AÞs _\u. Ap sp¡ rhc|rs_p¡ rhõspfd¢
Dv¹$ v¡$ i\u L$ üp¡.
rhh¡Q_— :— Dv¹$ v¡$ i\u A¡V$ g¡ _pddpÓ\u A\hp k„n¡`\u d¢ rhc|rsAp¡_p¡ rhõspf L$ üp¡. dpfu
qv$ ìe rhc|rsAp¡ A_Þs lp¡hp\u s¡ L$ l¡sp„ `pf Aph¡ S> _rl.
ev¹$ -ev¹$ rhc|rsds¹ kÒh„ îudv|$ rS> ®sd¡h hp— &
sÑv¡$ hphNÃR> Ðh„ dd s¡Å¢@ikçchd¹— &&41&&
ígp¡L$p\®— : S> ¡-S> ¡ rhc|rshpmy„, ip¡cphpmy„ A\hp DÐL$ j®hpmy„ kÒh R> ¡ s¡- s¡ dpfp s¡S> _p
A„idp„\u DÐ`Þ_ \A¡gy„ sy„ ÅZ.
rhh¡Q_— : — S> ¡— -— S> ¡ kÒh A\hp `v$ p\® rhc|rshpmp¡ A¡V$ g¡ A¥íhe®hpmp¡, ip¡cp A\hp
kp¥Þv$ e®hpmp¡, A\hp DÐL$ j®hpmp¡ R> ¡ s¡-s¡ dpfp s¡S> _p A„idp„\u DÐ`Þ_ \e¡gp¡ R> ¡ A¡d sy„
ÅZ. S> X$ , Æh A_¡ AÞsep®du ÓZ¡dp„ dpfp ks¹, rQs¹, A_¡ Ap_Þv$ A„ip¡_p¡ A_y¾$ d¡
136 AÝepe 10
Aprhcp®h lp¡hp\u S> ¡— -— S> ¡ `v$ p\®dp„ A¥íhe®, kp¥Þv$ e® A\hp DÐL$ j® R> ¡ s¡ dpfp ÓZdp„\u A¡L$
A„idp„\u DÐ`Þ_ \A¡g R> ¡. dpfu rhc|rs_p¡ AÞs _\u, s¡\u dpfu rhc|rs ÅZhp_y„ Ap
kpdpÞe gnZ L$ üy„.
A\hp blz _ ¥ s ¡ _ qL» $ ops¡ _ shpSy > ® _ — !— &
rhóV$æepld¹ Bv„$ L©$Ðõ_d¹ A¡L$p„i¡_ [õ\sp¡ S> Ns¹— &&42&&
ígp¡L$p\®— :— A\hp l¡ ASy> ®_— ! Ap blz op_\u s_¡ iy„ gpc R> ¡? lz„ A¡L$ A„i\u Ap kh®
S> Ns_¡ ìepù_¡ fl¡gp¡ Ry> „.
rhh¡Q_— :— D`f kh® rhc|rsAp¡ L$ lu s¡_p¡ ep¡Ndp„ D`k„lpf L$ f¡ R> ¡. l¡ ASy> ®_— ! Ap kh®
op_\u s_¡ iy„ gpc \hp_p¡ R> ¡— ? (sy„ bk A¡V$ gy„ kdÆ g¡ L¡$ ) lz„ `yfyjp¡Ñd dpfp A¡L$ A„i\u
A\p®s¹ Anf_p drldp\u dpfp AÝepÐdê$ `\u Ap kh® õ\|g A_¡ k|ÿd, Q¡s_ A_¡ AQ¡s_
S> Ns_¡ ìepù A\hp ^pfZ L$ fu fl¡gp¡ Ry> „. A¡ dpfp ep¡N_y„ A¥íhe® ÅZ. Aphy„ dpfy„
dplpÐçe R> ¡.

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "rhc|rsep¡Np¡' _pd
v$idp¡@Ýepe:— &&10&&
AÝepe 10 137
&& AÝepe 11 &&
rhíhê$`v$i®_ep¡N
ASy> ®_ DhpQ
dv$ _ y N ° l pe `fd„ Ny ü d¹ AÝepÐdk[Êosd¹ — &
es¹ Ðhep¡¼s„ hQõs¡_ dp¡lp¡@e„ rhNsp¡ dd— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— dpfp `f A_yN°l L$ fhp Ap`¡ S> ¡ `fd Nyü AÝepÐd hQ_ L$ üp„ s¡\u dpfp¡ Ap
dp¡l _óV$ \ep¡.
rhh¡Q_— :— Nep AÝepe_p AÞs¡ cNhp_¡ `p¡sp_p¡ `fd Akp^pfZ ep¡N L$ üp¡, A_¡ L$ üy„ L¡$
""lz„ A¡L$ A„i\u Ap kh® S> Ns_¡ ìepù fl¡gp¡ Ry> „''. Aphy„ cNhp_¹_y„ ê$ ` kp„cmu s¡_p v$ i®_
L$ fhp_u BÃR> p \hp\u Qpf ígp¡L$ \u 1-4 ASy> ®_ A¡ ê$ `_p v$ i®_dpV¡$ âp\®_p L$ f¡ R> ¡. Ap`¡
dpfp D`f A_yN°l L$ fhp `fd Nyü AÝepÐd hQ_\u d_¡ bp¡^ v$ u^p¡. s¡_p\u dpfp¡ Ap`_p
A¥íhe®_p Aop_ê$ ` dp¡l _óV$ \ep¡, A\p®s¹ Ap`_p dplpÐçe_y„ cp_ L$ fph_pf Ap`_u
hpZu_y„ d_¡ îhZ \ey„, `fÞsy Ap`_p s¡hp ê$ `_y„ v$ i®_ \ey„ _\u.
chpàeep¥ rl c|sp_p„ îysp¥ rhõsfip¡ dep— &
ÐhÑ: L$ dg`Ópn dplpÐçedr` Qpìeed¹— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ dg`Ó S> ¡hp Qnyhpmp— ! Ap`\u c|sp¡_u DÐ`rÑ s\p ge s¡dS> Ap`_y„
Aìee dplpÐçe `Z d¢ rhõspf\u kp„cþep„.
A¡hd¹ A¡sv¹$ e\p@@Ð\Ðhd¹ ApÐdp_„ `fd¡íhf— !— &
ÖóVy$d¹ BÃR> prd s¡ ê$`d¹ A¥íhf„ `yfyjp¡Ñd— !— &&3&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `fd¡íhf— ! Ap`_y„ õhê$ ` Ap`¡ S> ¡hy„ L$ üy„ s¡hy„ S> R> ¡. l¡ `yfyjp¡Ñd— ! lz„ Ap`_p
s¡ A¥íhf ê$ `_p v$ i®_ L$ fhp BÃRy> „ Ry> „.
rhh¡Q_— : — Ap`_p hQ_dp„ d_¡ Arhíhpk _\u. Ap`_y„ õhê$ ` Ap`¡ S> ¡h„y hZ®ìey„ s¡hy„ S> R> ¡
s¡dp„ d_¡ Arhíhpk _\u. ApS> v$ ip®h¡ R> ¡ L¡$ dpfp¡ dp¡l v|$ f \ep¡ R> ¡. l¡ `yfyjp¡Ñd— ! Ap`_p s¡
A¥íhf ê$ ` A\p®s¹ Ap`_p A¥íhe®hpmp„ ê$ `_y„ v$ i®_ L$ fhp_u dpfu BÃR> p R> ¡.
dÞek¡ eqv$ sÃR> ¼e„ dep ÖóVy$ d¹ Brs âcp¡— !— &
ep¡N¡íhf— ! ssp¡ d¡ Ðh„ v$i®epÐdp_d¹ Aìeed¹— &&4&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ âcp¡— ! l¡ ep¡N¡íhf! Å¡ s¡ dpfp\u Å¡C iL$ pe s¡hy„ Ap` dp_sp lp¡ sp¡ Ap`
d_¡ Ap`_p Aìee õhê$ `_p„ v$ i®_ L$ fphp¡.
rhh¡Q_— :— Ap v$ i®_ Æh_u L©$ rs\u âpàs \pe s¡hp _\u `fÞsy Cíhf_u BÃR> p lp¡e sp¡ S>
\C iL¡$ s¡d lp¡hp\u L$ l¡ R> ¡ L¡$ l¡ âcp¡! Å¡ s¡ dpfp\u Å¡C iL$ pe s¡hy„ Ap` dp_sp lp¡ sp¡
d_¡ Ap`_p„ s¡ Aìee õhê$ `_p„ v$ i®_ L$ fphp¡.
îucNhp_¹ DhpQ
`íe d¡ `p\® — ! ê$ ` prZ isip¡ @ \ klöi:— &
138 AÝepe 11
_p_prh^pr_ qv$ìepr_ _p_phZp®L©$sur_ Q— &&5&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! _p_p âL$ pf_p, rhrh^ hZ® A_¡ ApL©$ rs hpmp„ dpfp„ k¢L$ X$ p¡ A_¡ lÅfp¡
qv$ ìe ê$ `p¡ sy„ Å¡.
rhh¡Q_— :— ASy> ®_¡ A¡ âdpZ¡ âp\®_p L$ fu s¡\u `p¡sp_y„ Av¹$ cy$ s Anf õhê$ ` v$ ip®hhp
cNhp_¹ â\d Qpf (— 5-8— ) ígp¡L$ \u s¡_p„ v$ i®_ L$ fhpdpV¡$ ASy> ®__¡ kph^p_ L$ f¡ R> ¡. l¡
`p\®— ! dpfp„ k¢L$ X$ p¡ A_¡ lÅfp¡ A\p®s¹ spfu BÃR> pdp„ Aph¡ s¡V$ gp„ qv$ ìe ê$ `p¡ sy„ Å¡.
`íepqv$Ðep_¹ hk|_¹ fyÖp_¹ A[íh_p¥ dfysk¹ s\p— &
blwÞe×óV$ `|hp®rZ `íepíQep®rZ cpfs— !— &&6&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs— ! Apqv$ Ðep¡, hkyAp¡, fyÖp¡, b¡ A[íhr_Ly$ dpfp¡, dfysp¡ s\p â\d _rl
Å¡A¡gp„ A¡hp„ blz ApíQep£ sy„ Å¡.
rhh¡Q_— :— A¡L$ S> õ\p_dp„ AÞep¡Þe rhfyÙ ^dp£ S> ¡ ê$ `dp„ fl¡gp„ lp¡e s¡ ApíQe®ê$ ` R> ¡.
A¡hp„ blz ApíQep£ Å¡. bpf Apqv$ Ðep¡, ApW$ hkyAp¡, ANuApf fyÖp¡, b¡ A[íh_uLy$ dpfp¡ A_¡
Ap¡NZ`Qpk dfysp¡ sy„ Å¡.
Bl¥ L $ õ\„ S> NÐL© $ Ðõ_„ `íepÛ kQfpQfd¹ — &
dd v¡$l¡ NyX$pL¡$i— ! eÃQpÞev¹$ ÖóVy$d¹ BÃR> rk— &&7&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ NyX$ pL¡$ i— ! dpfp Ap v¡$ ldp„ õ\phf-S> „Nd krls kh® S> Ns¹ A¡L$ õ\m¡ fl¡gy„
ApS> Å¡, A_¡ AÞe S> ¡ Å¡hp_u BÃR> p lp¡e s¡ Å¡.
rhh¡Q_— :— Ap A\p®s¹ Ap Anf õhê$ ` dpfp v¡$ ldp„ õ\phf-S> „Nd krls kh® S> Ns¹ A¡L$ S>
õ\m¡ fl¡gy„ sy ApS> Å¡. Al] S> Ns_y„ âÐen v$ i®_ L$ fhp_y„ L$ l¡gy„ lp¡hp\u S> Ns¹ kÐe R> ¡,
rdÕep _\u A¡d rkÙ \pe R> ¡. AÞe S> ¡ L$ p„C Å¡hp_u BÃR> p lp¡e s¡ `Z sy„ Å¡.
_ sy dp„ i¼ek¡ ÖóVy $ d ¹ A_¡ _ ¥ h õhQny j p— &
qv$ìe„ v$v$prd s¡ Qny: `íe d¡ ep¡Nd¥íhfd¹— &&8&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy Ap S> spfp Qny\u dpfp„ v$ i®_ L$ fhp sy„ kd\® _\u, s¡\u s_¡ qv$ ìe Qny
Ap`y„ Ry> „. dpfp¡ A¥íhf ep¡N sy„ Å¡.
rhh¡Q_— :— Ap spfp âpL©$ s QnyAp¡ S> ¡ dpÓ `qfrds hõsy_y„ S> N°lZ L$ fu iL¡$ s¡hp R> ¡ s¡_p\u
dpfp„ Agp¥qL$ L$ Anf õhê$ `_p v$ i®_ \C iL$ i¡ _rl s¡\u lz„ s_¡ qv$ ìe Qny Ap`y„ Ry> „. s¡\u sy„
dpfp¡ A¥íhf ep¡N A\p®s¹ S> ¡_u AÞv$ f kh® rhfyÙ ^dp£ Apîe L$ fu fl¡gp R> ¡ s¡hy„ ê$ ` Å¡.
kÊS> e DhpQ
A¡hd¹ D¼Ðhp ssp¡ fpS> _¹— ! dlpep¡N¡íhfp¡ lqf:— &
v$ i®epdpk `p\p®e `fd„ ê$ `d¹ A¥íhfd¹— &&9&&
ígp¡L$p\®— : — l¡ fpS> _¹— ! dlpep¡N¡íhf lqfA¡ A¡ âdpZ¡ L$ lu_¡ Ðepf `R> u `p\®_¡ `fd
A¥íhe®ey¼s ê$ `_¡ v¡$ MpX$ éy„.
A_¡ L $ -h¼Ó-_e_d¹ A_¡ L $ pv¹ $ cy s v$ i® _ d¹ — &
A_¡ L $ q v$ ì epcfZ„ qv$ ì ep_¡ L $ p ¡ Û spey ^ d¹ — &&10&&
AÝepe 11 139
qv$ ìedpëepçbf^f„ qv$ ìeNÞ^p_y g ¡ ` _d¹ — &
khp®íQe®de„ v¡$hd¹ A_Þs„ rhíhsp¡dyMd¹— &&11&&
ígp¡L$p\®— :— A_¡L$ dyM A_¡ _e_hpmy„, A_¡L$ Av¹$ cys v$ i®_hpmy„, A_¡L$ qv$ ìe ApcfZp¡hpmy„,
qv$ ìe A_¡L$ Apey^p¡ ^pfZ L$ f¡gy„, qv$ ìe dpgp A_¡ hõÓp¡ ^pfZ L$ f¡gy„, qv$ ìe NÞ^p¡_p
g¡`hpmy„, kh® ApíQe®hpmy„, âL$ pidp_, A_Þs, kh®Ó dyMhpmy„ (— `p¡sp_y„ `fd A¥íhf ê$ `
ASy> ®__¡ v¡$ MpX$ éy„— )— &&10-11&&
rhh¡Q_ :— l¡ fpS> _¹— ! kh®L$ fZkd\® dlpep¡N¡íhf lqfA¡ A¡ âdpZ¡ L$ lu ASy> ®__¡ `p¡sp_y„
`fd A¥íhf ê$ ` v¡$ MpX$ éy„. Ap ê$ `_¡ A_¡L$ dyM A_¡ _e_ lsp„, s¡dp„ A_¡L$ Av¹$ cys v¡$ Mphp¡
lsp. qL$ fuV$ rhN¡f¡ A_¡L$ qv$ ìe ApcfZp¡ ^pfZ L$ f¡gp„ lsp„, s¡d S> c¼sp¡_p sp`_¡ v|$ f
L$ f_pf Nv$ p rhN¡f¡ A_¡L$ qv$ ìe Apey^p¡ A_¡ qv$ ìe dpgp A_¡ hõÓp¡ ^pfZ L$ f¡gp lsp„, qv$ ìe
NÞ^p¡_p¡ g¡` L$ f¡gp¡ lsp¡. s¡ ê$ ` kh® ApíQep£hpmy„ lsy„, A\p®s¹ s¡dp„ kh® `fõ`f rhfyÙ ^dp£
fl¡gp lsp. s¡ âL$ pidp_ A_Þs A_¡ kh®Ó dyMhpmy„ lsy„.
v$ idp ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs¹ 1&3&4 D`f_p„ kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
qv$ rh k| e ® k löõe ch¡ v ¹ $ ey N `vy $ [Ð\sp— &
eqv$ cp: k×iu kp õepv¹$ cpkõsõe dlpÐd_:— &&12&&
ígp¡L$p\®— :— Å¡ ApL$ pidp„ A¡L$ kp\¡ Dv$ e `pd¡gp A¡L$ lÅf k|e®_p¡ âL$ pi DÐ`Þ_ \pe sp¡ s¡
âL$ pi s¡ dlpÐdp_p âL$ pi_p S> ¡hp¡ \pe.
rhh¡Q_— :— Ap Agp¥qL$ L$ ê$ `_p âL$ pi_y„ Av¹$ c|$ s D`dp\u hZ®_ L$ f¡ R> ¡. ApL$ pidp„ Å¡ A¡L$
lÅf k|e® A¡L$ kp\¡ Dv$ e `pd¡ sp¡ s¡d_p¡ S> ¡ âL$ pi \pe s¡ A¡ dlpÐdp_p âL$ pi kdp_ L$ v$ pQ
\pe— ! A\p®s¹ s¡ dlpÐdp_p âL$ pi S> ¡hp¡ s¡ \pe _rl, `fÞsy s¡ dlpÐdp_p âL$ pi_y„ cp_
s¡_p\u L$ v$ pQ \C iL¡$ .
sÓ¥ L $ õ \„ S> NÐL© $ Ð õ_„ ârhc¼sd¹ A_¡ L $ ^ p— &
A`íev¹ $ v¡ $ h v¡ $ h õe ifuf¡ `p„ X $ h õsv$ p — &&13&&
ígp¡L$p\®— : — s¡ kde¡ `p„X$ h¡ v¡$ hp¡_p v¡$ h_p ifufdp„ A¡L$ õ\m¡ fl¡gy„ A_¡ A_¡L$ âL$ pf¡ rhc¼s
\A¡gy„ kç`|Z® S> Ns¹ Å¡ey„.
rhh¡Q_— :— `p¡sp_p„ dplpÐçe_p op_ rh_p c[¼s ×Y$ \C iL¡$ s¡d _rl lp¡hp\u cNhp_¡
L©$ `p\u Äepf¡ ASy> ®__¡ `p¡sp_p„ Anfõhê$ `_p„ v$ i®_ L$ fpìep„ Ðepf¡ ASy> ®_¡ Q¡s_ A_¡ AQ¡s_
Qp¥v$ gp¡L$ krls A_¡L$ âL$ pf¡ rhc¼s \A¡gy„ kh® S> Ns¹ v¡$ hp¡_p `Z v¡$ h îu`yfyjp¡Ñd_p
ifufdp„ A¡L$ õ\m¡ fl¡gy„ Å¡ey„. Aphu S> fus¡ îueip¡v$ pÆA¡ d©Ðõ_pcnZ_p âk„Ndp„
cNhp_¹_p dyMpfrhÞv$ dp„ kh® S> Ns¹ Å¡ey„ lsy„, `fÞsy îueip¡v$ pÆ_p¡ â¡d `p¡spdp„ ×Y$ \pe
s¡ dpV¡$ cNhp_¡ s¡d_p dplpÐçeop__y„ `p¡sp_u h¥óZhu dpep\u sfs S> rsfp¡^p_ L$ ey¯ lsy„.
A¡ iyÙ`y[óV$ _y„ dplpÐçe R> ¡. ASy> ®__p¡ iyÙ`y[óV$ dp„ Ar^L$ pf _\u, `fÞsy dep®v$ p`y[óV$ dp„
Ar^L$ pf R> ¡, s¡\u cNhp_¡ L©$ `p L$ fu s¡_¡ Anfõhê$ `_p„ v$ i®_ L$ fphu `p¡sp_p dplpÐçe_y„
cp_ L$ fpìey„, `fÞsy îueip¡v$ pÆ `¡W¡$ s¡_p¡ â¡d ×Y$ L$ fhp s¡_p dplpÐçe_p„ op__y„ h¥óZhu
dpep\u rsfp¡^p_ L$ ey¯ _\u.
140 AÝepe 11
ss: k rhõdeprhóV$ p ¡ ùóV$ f p¡ d p ^_ÊS> e:— &
âZçe rifkp v¡$ h„ L©$ s pÊS> rgfcpjs— &&14&&
ígp¡L$p\®— :— `R> u rhõde `pd¡gp A_¡ fp¡dp[ÊQs \A¡gp ASy> ®_¡ dõsL$ \u v¡$ h_¡ âZpd L$ fu,
lp\ Å¡X$ u _uQ¡ âdpZ¡ L$ üy„.
rhh¡Q_— :— qv$ ìe ×[óV$ âpàs \hp\u cNhp_¹_p„ õhê$ `_p„ v$ i®_ \hp\u rhõde `pd¡gp A¡V$ g¡
ApíQe®fkdp„ r_dÁ_ \A¡gp A_¡ fp¡dp[ÊQs \A¡gp ASy> ®_¡ v¡$ h_¡ dõsL$ \u âZpd L$ fu
lp\ Å¡X$ u _uQ¡ âdpZ¡ rho[às L$ fu.
ASy> ®_ DhpQ
`íeprd v¡$hp_¹ sh v¡$h— ! v¡$l¡ khp¯õs\p c|srhi¡jk„Op_¹— &
b°ûpZdui„ L$dgpk_õ\d¹ F> j]íQ khp®_yfNp„íQ qv$ìep_¹&&15&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ v¡$ h— ! Ap`_p v¡$ ldp„ kh® v¡$ hp¡_¡ s\p c|sp¡_p kd|lp¡_¡, L$ dgpk_ D`f b¡W¡$ gp
b°ûp_¡, Ci_¡, kh® F> rjAp¡_¡, A_¡ qv$ ìe k`p£_¡ lz„ Å¡J Ry> „.
rhh¡Q_— :— Al]\u kÑf ígp¡L$ \u 15— -— 31 ASy> ®_ cNhp_¹_u õsyrs L$ f¡ R> ¡. cNhp_¹_u
kp¡m L$ mpAp¡ê$ ` kp¡m ígp¡L$ , A_¡ A¡L$ ígp¡L$ âp\®_p_p¡ dmu Ly$ g kÑf ígp¡L$ \u rho[às L$ f¡
R> ¡.
A_¡L$-bplwv$f-h¼Ó-_¡Ód¹ `íeprd Ðhp„ kh®sp¡@_Þsê$`d¹— &
_pÞs„ _ dÝe„ _ `y_õshpqv»$ `íeprd rhíh¡íhf— ! rhíhê$`d¹&16&
ígp¡L$p\®— :— lz„ Ap`_¡ A_¡L$ bplz, Dv$ f, dyM A_¡ _¡Óhpmp A_¡ kh®s: A_Þs ê$ `hpmp
Å¡J Ry> „. l¡ rhíh¡íhf— ! Ap`_p¡ AÞs, dÝe A\hp Apqv$ lz„ Å¡sp¡ _\u, A_¡ rhíhê$ ` Å¡J
Ry> „.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 3&2&24 `f_p AÏcpóedp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
qL$fuqV$_„ Nqv$_„ Qr¾$Z„ Q s¡Å¡fpti kh®sp¡v$u[àsdÞsd¹— &
`íeprd Ðhp„ vy$r_®fuÿe„ kdÞspv¹$ v$uàsp_gpL®$Ûyrsdâd¡ed¹&&17&&
ígp¡L$p\®— : — qL$ fuV$ hpmp, Nv$ phpmp, Q¾$ hpmp, s¡S> _p kd|lê$ `, kh®s: âL$ pidp_, S> ¡d_u
kpd¡ ×[óV$ \C _ iL¡$ s¡hp, kh® bpSy> A¡ âv$ uàs A[Á_ A_¡ k|e®_p S> ¡hu L$ p[Þshpmp s\p
âdpZ \C _ iL¡$ s¡hp lz„ Ap`_¡ Å¡J Ry> „.
Ðhdnf„ `fd„ h¡qv$sìed¹ Ðhdõe rhíhõe `f„ r_^p_d¹— &
Ðhdìee: ipíhs^d®Np¡àsp k_ps_k¹ Ðh„ `yfyjp¡dsp¡ d¡— &&18&&
ígp¡L$p\®— : — Ap` Anf R> p¡, `fd ÅZhp ep¡Áe R> p¡, Ap` Ap rhíh_p `fd r_^p_ R> p¡,
ipíhs ^d®_y„ fnZ L$ f_pf Aìee R> p¡. lz„ Ap`_¡ k_ps_ `yfyj dp_y„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— Ap` Anfõhê$ ` `fb°û R> p¡. s¡\u S> op_uAp¡_¡ A_¡ c¼sp¡_¡ ÅZhpep¡Áe R> p¡.
Al] cNhp_¹_¡ "Anf' L$ üp s¡\u kh®_u DÐ`rÑ s¡d_pdp„\u R> ¡ A¡d L$ üy„. lh¡ geõhê$ `
L$ l¡ R> ¡. Ap` Ap rhíh_p `fd r_^p_ A\hp geõ\p_ R> p¡. lh¡ `pgL$ `Ï„ L$ l¡ R> ¡. Ap`
ipíhs ^d®_y„ fnZ L$ f_pf R> p¡. NyZpÐdL$ _ lp¡sp„ Aìee A¡V$ g¡ Arh_piu A\hp r_Ðe
R> p¡. lz„ Ap`_¡ k_ps_ `yfyj A\hp `yfyjp¡Ñd dp_y„ Ry> „. Ap` `yfyjp¡Ñd R> p¡ A¡hp¡ dpfp¡
AÝepe 11 141
r_íQe R> ¡.
A_pqv$-dÝepÞsd¹ A_Þshue®d¹ A_Þsbplz„ iri-k|e®-_¡Ód¹— &
`íeprd Ðhp„ v$uàslzspihÓd¹ õhs¡S> kp rhíhrdv„$ s`Þsd¹&19&
ígp¡L$p\®— : — Apqv$ , dÝe, s\p AÞs frls, A_Þs hue®hpmp, A_Þs bplzhpmp, QÞÖ
A_¡ k|e® ê$ ù _¡Óhpmp, âv$ uàs A[Á_ S> ¡d_p dyMdp„ R> ¡ s¡hp A_¡ `p¡sp_p s¡S> \u Ap
rhíh_¡ s`phsp lz„ Ap`_¡ Å¡J Ry> „.
Ûphp-`©r\ìep¡qfv$dÞsf„ rl ìepàs„ Ðhe¥L¡$_ qv$iíQ khp®:— &
×óV¹$h$pv¹$cys„ ê$`d¹ DN°„ sh¡v$d¹ gp¡L$Óe„ âìer\s„ dlpÐd_¹— !— &&20&&
ígp¡L$p\®— :— ApL$ pi A_¡ `©r\hu _y„ Ap AÞsf A_¡ kh® qv$ ipAp¡ Ap` A¡L$ gpA¡ ìep`¡g R> ¡.
l¡ dlpÐd_¹— ! Ap`_y„ Ap Av¹$ cys DN° ê$ ` Å¡C_¡ ÓZ¡ gp¡L$ blz ìer\s \A¡gp R> ¡.
rhh¡Q_— :— eyÙ Å¡hp_u BÃR> p\u b°ûp rhN¡f¡ v¡$ hp¡, Akyfp¡, r`s©Ap¡, rkÙp¡, NÞ^hp£, enp¡,
fpnkp¡ Aph¡gp. s¡Ap¡dp„ `p„X$ hp¡_¡ A_yL|$ g, s¡d_p\u ârsL|$ g A_¡ sV$ õ\ lsp. A¡ ÓZ¡ gp¡L$
Ap cNhp_¹_y„ rhíhê$ ` Å¡C ìe\p `pçep. cNhp_¡ `p¡sp_y„ A¥íhe® ASy> ®__¡ v¡$ MpX$ hp
s¡Ap¡_¡ `Z qv$ ìe ×[óV$ Ap`¡gu.(— fpdp_yS> — )
Adu rl Ðhp„ kyfk”p rhi[Þs L¡$rQv¹$ cusp: âpÊS> gep¡ N©Z[Þs— &
"õhõsu'Ðey ¼ Ðhp dlrj® r kÙk”p: õsy h [Þs Ðhp„ õsy r src:
`yóL$gprc:&21&
ígp¡L$p\®— : — Ap v¡$ hp¡_p„ V$ p¡mp Ap`dp„ âh¡i L$ f¡ R> ¡. L¡$ V$ gpL$ p¡ ce `pdu lp\ Å¡X$ u õsyrs L$ f¡ R> ¡.
dlrj® A_¡ rkÙp¡ _p„ V$ p¡mp„Ap¡ "õh[õs' A¡d L$ lu `yóL$ m õsyrs\u Ap`_y„ õsh_ L$ f¡ R> ¡.
fyÖpqv$Ðep hkhp¡ e¡ Q kpÝep rhíh¡@[íh_p¥ dfysíQp¡ód`píQ— &
NÞ^h®-enpkyf-rkÙk”p hunÞs¡ Ðhp„ rh[õdspíQ¥h kh£— &22&
ígp¡L$p\®— : — fyÖp¡, Apqv$ Ðep¡, hkyAp¡ A_¡ kh£ kpÝep¡, b¡ A[íh_uLy$ dpfp¡, dfysp¡, r`s©Ap¡,
NÞ^hp£, enp¡, Akyfp¡ A_¡ rkÙp¡_p kd|lp¡ kh® rh[õds \C Ap`_p„ v$ i®_ L$ f¡ R> ¡.
ê$`„ dls¹ s¡ blzh¼Ó_¡Ód¹ dlpbplp¡— ! blzbplwfy`pv$d¹— &
blwv$f„ blzv„$óV²$pL$fpgd¹ ×óV¹$h$p gp¡L$p: âìer\spõs\p@ld¹— &&23&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ dlpbplp¡— ! A_¡L$ dyM A_¡ _¡Óhpmp, A_¡L$ bplz kp\m A_¡ QfZhpmp,
A_¡L$ Dv$ fhpmp, A_¡ OZu v$ pY$ p¡\u rhL$ fpm Ap`_p„ dp¡V$ p„ ê$ `_¡ Å¡C_¡ gp¡L$ p¡ s¡dS> lz„ Myb
ìer\s \ep R> uA¡.
_c:õ`©i„ v$uàsd¹ A_¡L$hZ¯ ìepÑp__„ v$uàsrhipg_¡Ód¹— &
×óV¹$h$p rl Ðhp„ âìer\spÞsfpÐdp ^©ts— _ rhÞv$prd id„ Q rhóZp¡— &&24&&
ígp¡L$p\®— : — l¡ rhóZp¡— ! ApL$ pi_p¡ õì® L$ fsp, âL$ pidp_, A_¡L$ f„Nhpmp, âkpf¡g
dyMp¡hpmp, âv$ uàs A_¡ rhipg _¡Óp¡hpmp Ap`_¡ Å¡C_¡ S> ¡_p¡ AÞsfpÐdp blz ìer\s
\A¡gp¡ R> ¡ A¡hp¡ lz„ ^¥e® A\hp ip[Þs âpàs L$ fu i¼sp¡ _\u.
v„$óV²$pL$fpgpr_ Q s¡ dyMpr_ ØóV¹$h¥$h L$pgp_gk[Þ_cpr_— &
142 AÝepe 11
qv$ip¡ _ Å_¡ _ gc¡ Q id® âkuv$ v¡$h¡i— ! S> N[Þ_hpk— !— &&25&&
ígp¡L$p\®— :— v$ pY$ p¡\u rhL$ fpm A_¡ L$ pgp[Á_ S> ¡hp„ Ap`_p„ dyMp¡ Å¡C_¡ S> lz„ qv$ ipAp¡ ÅZsp¡
_\u A_¡ d_¡ ip[Þs dmsu _\u. s¡\u l¡ v¡$ h¡i— ! l¡ S> N[Þ_hpk— ! âkÞ_ \pAp¡.
rhh¡Q_— :— Ap`_p„ rhL$ fpm A_¡ L$ pgp[Á_ S> ¡hp„ dyMp¡ Å¡C_¡ S> lz„ qv$ ipAp¡ ÅZsp¡ _\u
A¡V$ g¡ L$ C qv$ ipdp„ _pkhy„ s¡ d_¡ k|T `X$ su _\u, L$ p¡C qv$ ipdp„ _pkhp\u ce v|$ f \pe s¡hy„
S> Zpsy„ _\u.
Adu Q Ðhp„ ^©sfpóV²$õe `yÓp: kh£ kl¥hphr_`pgk„O¥:— &
cuódp¡ Öp¡Z: k|s`yÓõs\pkp¥ klpõdv$ue¥fr` ep¡Ùzdy¿e¥:&&26&&
h¼ÓprZ s¡ ÐhfdpZp rhi[Þs v„$óV²$pL$fpgpr_ cep_L$pr_&
L¡$rQv¹$ rhgÁ_p v$i_pÞsf¡jy kÞ×íeÞs¡ Q|rZ®s¥fyÑdp„N¥:&&27&&
ígp¡L$p\®— : — A_¡ Ap ^©sfpóV²$ _p kh® `yÓp¡ s¡dS> cuód, Öp¡Z, A_¡ k|s`yÓ c|`pgp¡_p
kd|lp¡ kp\¡ A_¡ Ap`Zp `Z dy¿e ep¡ÙpAp¡ kp\¡ v$ pY$ p¡\u rhL$ fpm A_¡ cep_L$ Ap`_p„
dyMp¡ ârs v$ p¡X$ u_¡ Ap`dp„ âh¡i L$ f¡ R> ¡. L¡$ V$ gpL$ p¡ Qyf¡Qyfp \A¡gp dõsL$ p¡hpmp Ap`_p v$ p„sp¡_u
apV$ p¡dp„ Qp¢V¡$ gp v¡$ Mpe R> ¡.
e\p _v$u_p„ blhp¡@çbyh¡Np: kdyÖd¡hprcdyMp Öh[Þs— &
s\p shpdu _fgp¡L$hufp rhi[Þs h¼ÓpÎercrh Ähg[Þs&&28&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡d _v$ uAp¡_p A_¡L$ S> g_p âhplp¡ kdyÖ_u S> sfa hl¡ R> ¡ s¡d Ap _fgp¡L$ _p
huf`yfyjp¡ Ap`_p„ kh® bpSy> A¡ Ähgsp„ dyMp¡dp„ âh¡i L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— _v$ uAp¡_p âhplp¡ `p¡sp_p„ geõ\p_ê$ ` kdyÖ ârs hlu kdyÖdp„ ge `pd¡ R> ¡ s¡hu
fus¡ Ap huf`yfyjp¡ Ap`_p„ Ähgsp„ dyMp¡dp„ âh¡i L$ fu ge `pd¡ R> ¡. ge_y„ A\hp _pi_y„
×óV$ pÞs D`f L$ üy„ s¡dp„ _pi âL$ V$ _rl gpNhp\u _pi_p¡ âL$ pf rhi¡j õ`óV$ L$ fhp buSy> „
×óV$ pÞs L$ l¡ R> ¡.
e\p âv$uàs„ Ähg_„ `s„Np: rhi[Þs _pipe kd©Ùh¡Np:— &
s\¥h _pipe rhi[Þs gp¡L$põsshpr` h¼ÓprZ kd©Ùh¡Np:&29&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡d `s„NuApAp¡ h^pf¡ h¡Nhpmp \C âÄhrgs A[Á_dp„ `p¡sp_p _pi dpV¡$
âh¡i L$ f¡ R> ¡ s¡dS> gp¡L$ p¡ `Z h^pf¡ h¡Nhpmp \C Ap`_p dyMp¡dp„ `p¡sp_p _pi dpV¡$ âh¡i
L$ f¡ R> ¡.
g¡rgük¡ N°kdp_: kdÞsps¹ gp¡L$p_¹ kÞkdN°p_¹ hv$_¥Äh®gr˜:— &
s¡Å¡rcfp`|e®S> NÐkdN°„ cpkõshp¡N°p: âs`[Þs rhóZp¡— &&30&&
ígp¡L$p\®— :— Ap` Ähgsp„ dyMp¡\u Qpf¡ sfa\u kh® gp¡L$ p¡_¡ Nmsp„ QpV$ p¡ R> p¡. l¡ rhóÏ— !
Ap`_p„ DN° s¡Å¡ `p¡sp_u L$ p[Þs\u kh® S> Ns_¡ cfu v$ C âL$ pi¡ R> ¡.
Ap¿eprl d¡ L$p¡ chp_¹ DN°ê$`p¡ _dp¡@õsy s¡ v¡$hhf— ! âkuv$— &
rhopsyrdÃR> prd chÞsdpÛ„ _ rl âÅ_prd sh âh©rÑd¹— &&31&&
ígp¡L$p\®— :— DN°ê$ `hpmp Ap` L$ p¡Z s¡ d_¡ L$ lp¡. l¡ v¡$ hhf— ! Ap`_¡ _dõL$ pf lp¡— ! Ap` âkÞ_
AÝepe 11 143
\pAp¡. ApÛ `yfyj Ap`_¡ ÅZhp BÃRy> „ Ry> „, L$ pfZ L¡$ Ap`_u âh©rÑ lz„ ÅZsp¡ _\u.
îucNhp_¹ DhpQ
L$pgp¡@[õd gp¡L$neL©$Ðâh©Ùp¡ gp¡L$p_¹ kdplsy®d¹ kl âh©Ñ:— &
F> s¡@r` Ðhp„ _ crhóe[Þs kh£ e¡@h[õ\sp: âÐe_uL¡$jy ep¡^p:&&32&&
ígp¡L$p\®— :— îucNhp_¹ L$ l¡ R> ¡— : lz„ gp¡L$ p¡_p¡ ne L$ f_pf h©rÙ `pd¡gp¡ L$ pg Ry> „, gp¡L$ p¡_p¡ k„lpf
L$ fhp Al] âh©Ñ \A¡gp¡ Ry> „. v$ f¡L$ k¥Þedp„ S> ¡ ep¡ÙpAp¡ Dc¡gp R> ¡ s¡ kh£ spfp rh_p `Z
fl¡hp_p _\u.
rhh¡Q_— :— A¡ âdpZ¡ ASy> ®_¡ âp\®_p L$ fu Ðepf¡ cNhp_¹ s¡_¡ Al]\u ÓZ ígp¡L$ p¡\u DÑf
Ap`¡ R> ¡. lz„ Anf, L$ pg, L$ d® A_¡ õhcph A¡hp Qpf âL$ pf_p c¡v$ \u L$ pgê$ ` âL$ V$ \ep¡ Ry> „.
lz„ Anf `Z Ry> „. QpV$ hy„ rhN¡f¡ NyZhpmp¡ lp¡hp_p rQl¹_\u L$ pgê$ ` `Z d_¡ ÅZ. L$ pgê$ `
lp¡hp\u Akyfph¡ihpmp Æhp¡_y„ d©Ðey L$ f_pf Ry> „; s¡\u Akyfph¡ihpmp Æhp¡_p¡ k„lpf L$ fhp
Al] âh©Ñ \A¡gp¡ Ry> „. ApS> k‘j®Zcph R> ¡, L$ pfZ L¡$ k‘j®Zìe|l k„lpf L$ f_pf R> ¡. spfp
rh_p `Z A¡V$ g¡ sy„ L$ p¡C_¡ _rl dpf¡ sp¡ `Z L$ pgê$ ` lz„ s¡Ap¡_¡ Nmu S> Ci, A_¡ s¡Ap¡_p¡
rsfp¡cph \C S> i¡.
sõdps¹ Ðhd¹ DrÑóW$ eip¡ gcõh rS> Ðhp iÓ|_¹ cy„ÿh fpÄe„ kd©Ùd¹— &
de¥h¥s¡ r_lsp: `|h®d¡h r_rdÑdpÓ„ ch kìekprQ_¹— !— &&33&&
ígp¡L$p\®— :— s¡\u sy„ DW$ . ei âpàs L$ f. iÓyAp¡_¡ Æsu kd©rÙhpmy„ fpÄe cp¡Nh. â\d\u S>
d¢ S> Apd_¡ dpf¡gp R> ¡. l¡ kìekprQ_¹— ! sy„ r_rdÑdpÓ \p.
rhh¡Q_— :— l¡ kìekprQ_¹— ! A¡V$ g¡ X$ pbp lp\\u bpZ a¢L$ _pf— ! Ap kh£ ep¡ÙpAp¡_¡ L$ pgê$ ` d¢
S> dpf¡gp R> ¡. spf¡ dpÓ r_rdÑ \C ei âpàs L$ fhp_p¡ R> ¡, s¡\u DW$ A_¡ iÓyAp¡_¡ dpfu
kd©rÙhpmy fpÄe cp¡Nh.
Ap ígp¡L$ _y„ A_yk„^p_ cpN.— 1&15&13 D`f_p kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
Öp¡Z„ Q cuód„ Q S> eÖ\„ Q L$Z¯ s\p@Þep_r` ep¡^hufp_¹— !— &
dep lsp„õÐh„ S> rl dp ìer\›$p eyÙéõh S> ¡sprk fZ¡ k`Ð_p_¹— &&34&&
ígp¡L$p\®— : — Öp¡Z, cuód, S> eÖ\, L$ Z® s¡dS> AÞe huf ep¡ÙpAp¡_¡ d¢ dpf¡gp R> ¡ s¡d_¡ sy„
lZ. ìe\p `pd _rl. eyÙ L$ f. k„N°pddp„ sy„ iÓyAp¡_¡ Æsui.
rhh¡Q_— :— cuód-Öp¡Z rhN¡f¡_¡ lz„ L¡$ d dpfy„— ? A¡hu i„L$ p L$ f _rl. Ap kh® ep¡ÙpAp¡_¡ d¢
dpf¡gp S> R> ¡. s¡Ap¡ L$ pg×[óV$ \u A\hp âpfå^ L$ d®hX¡$ S> Æh¡ R> ¡. s¡d_¡ lZ, sy„ vy$ :Mu _
\sp„ eyÙ L$ f. sy„ iÓyAp¡_¡ k„N°pddp„ Æsui.
kÊS> e DhpQ
A¡ss¹ îyÐhp hQ_„ L¡$ihõe L©$spÊS> rgh£`dp_: qL$fuV$u— &
_dõL©$Ðhp c|e: A¡hpl L©$óZ„ kNv¹$N$v„$ cuscus: âZçe— &&35&&
ígp¡L$p\®— :— kÊS> e L$ l¡ R> ¡— : L¡$ ih_y„ Ap hQ_ kp„cmu_¡, OZp S> cecus \A¡gp A_¡
^°|S> sp ASy> ®_¡ lp\ Å¡X$ u îuL©$ óZ_¡ _dõL$ pf L$ fu s\p âZpd L$ fu Nv¹$ Nv$ L„$ W¡$ `y_: _uQ¡
âdpZ¡ L$ üy„.
144 AÝepe 11
ASy> ®_ DhpQ
õ\p_¡ ùjuL¡$i sh âL$uÐep® S> NÐâùóeÐe_yfÄes¡ Q— &
fnp„rk cuspr_ qv$ip¡ Öh[Þs kh£ _dõe[Þs Q rkÙk„Op:&36&
ígp¡L$p\®— : — ASy> ®_ L$ l¡ R> ¡— : l¡ ùjuL¡$ i— ! Ap`_u L$ urs®\u S> Ns¹ lj® `pd¡ R> ¡ A_¡ âkÞ_ \pe
R> ¡, fpnkp¡ ce `pdu qv$ ipAp¡dp„ v$ p¡X¡$ R> ¡, A_¡ kh® rkÙp¡_p kd|lp¡ _d_ L$ f¡ R> ¡ s¡ ep¡Áe S>
R> ¡.
rhh¡Q_— : — Al]\u (— 36 \u 46— ) ANuApf ígp¡L$ \u ASy> ®_ cNhp_¹_u âp\®_p L$ f¡ R> ¡. Ap
36 dp¡ ígp¡L$ fnp¡Â_dÞÓ A¡V$ g¡ fpnkp¡_¡ dpfhp_p¡ dÞÓ R> ¡. s¡ fnp¡Â_dÞÓ ipõÓdp„ ârkÙ
R> ¡.
L$õdpÃQ s¡ _ _d¡f_¹ dlpÐd_¹ Nfuek¡ b°ûZp¡@àepqv$L$Ó£— &
A_Þs v¡$h¡i S> N[Þ_hpk— ! Ðhdnf„ kv$kÑÐ`f„ es¹— &&37&&
ígp¡L$p\®— : — l¡ dlpÐd_¹— ! b°ûp\u `Z dp¡V$ p Apqv$ L$ sp® Ap`_¡ (— s¡Ap¡— ) L¡$ d _ _d¡— ? l¡
A_Þs— ! l¡ v¡$ hp¡_p Ci— ! l¡ S> N[Þ_hpk— ! Ap` Anf R> p¡, ks¹ R> p¡, Aks¹ R> p¡ A_¡ S> ¡
"`f' R> ¡ s¡ R> p¡.
rhh¡Q_— : — Ap` rhfyÙ kh® ^d®_p Apîe lp¡hp\u ks¹ R> p¡, A_¡ Aks¹ `Z R> p¡. S> ¡ `f
L$ pfZ A¡V$ g¡ `yfyjp¡Ñd R> ¡ s¡ `Z Ap` R> p¡.
Ðhdpqv$v¡$h: `yfyj: `yfpZ: Ðhdõe rhíhõe `f„ r_^p_d¹— &
h¡Ñp@rk h¡Û„ Q `f„ Q ^pd Ðhep ss„ rhíhd_Þs ê$`d¹&38&
ígp¡L$p\®— : Ap` Apqv$ v¡$ h R> p¡, `yfpZ `yfyj R> p¡. Ap` Ap rhíh_y„ `fd r_^p_ R> p¡. Ap`
h¡Ñp R> p¡, h¡Û R> p¡, A_¡ `fd ^pd R> p¡. l¡ A_Þsê$ `— ! rhíh Ap`\u ìe`pA¡gy„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap` Apqv$ v¡$ h R> p¡ A\hp v¡$ hp¡_p Apqv$ R> p¡. Ap` `yfpZ `yfyj A\hp `yfyjp¡Ñd
R> p¡. Ap rhíh_y„ `fd r_^p_ A\hp geõ\p_ `Z Ap` R> p¡. "h¡Ñp' A¡V$ g¡ ÅZ_pf s¡dS>
"h¡Û' A¡V$ g¡ ÅZhp ep¡Áe `v$ p\® `Z Ap` R> p¡, `f ^pd A¡V$ g¡ `yfyjp¡Ñd_y„ `f ^pd Anf
`Z Ap` R> p¡, A_¡ Ap`_p A_Þsê$ `\u Ap rhíh ìe`pC fl¡gy„ R> ¡.
hpeye®dp¡@[Á_h®fyZ: iip‘: âÅ`rsõÐh„ âr`spdlíQ— &
_dp¡ _dõs¡@õsy klöL©$Ðh: `y_íQ c|ep¡@r` _dp¡ _dõs¡— &39&
ígp¡L$p\®— : — Ap` hpey R> p¡, ed R> p¡, A[Á_ R> p¡, hfyZ R> p¡, QÞÖ R> p¡, âÅ`rs R> p¡ A_¡
âr`spdl R> p¡. Ap`_¡ `y_: lÅfp¡ hpf _dõL$ pf lp¡, A_¡ Ap`_¡ afu\u `Z _dõL$ pf lp¡.
rhh¡Q_— :— "hpey' A¡V$ g¡ kh®_¡ â¡f_pf, kh®_p âpZê$ ` Ap` R> p¡. s¡dS> "ed' A¡V$ g¡ kh®_¡
r_eddp„ fpM_pf, "A[Á_' A¡V$ g¡ kh®_p Ap^pf, "hfyZ' A¡V$ g¡ S> g_p Ar^`rs, kh®
fk_p `|fL$ , "QÞÖ' A¡V$ g¡ kh®_¡ Ap_Þv$ Ap`_pf, "âÅ`rs' A¡V$ g¡ ih®_¡ (— i„L$ f_¡— )
DÐ`Þ_ L$ f_pf, A_¡ "âr`spdl' A¡V$ g¡ b°ûp_p `Z DÐ`pv$ L$ Ap` R> p¡. s¡\u kh®ê$ `
Apr^v¥$ rhL$ õhê$ ` lp¡hp\u Ap`_¡ lÅfp¡hpf `y_:-`y_: _dõL$ pf lp¡.
_d: `yfõspv¹$ A\ `©óW$sõs¡ _dp¡@õsy s¡ kh®s A¡h kh®— !— &
A_Þshuep®rds rh¾$dõÐh„ kh¯ kdpà_p¡rj ssp¡@rk kh®:&&40&&
AÝepe 11 145
ígp¡L$p\®— :— l¡ kh®— ! Ap`_¡ ApNm\u s¡dS> `pR> m\u _dõL$ pf lp¡, A_¡ Ap`_¡ kh® sfa\u
_dõL$ pf lp¡. l¡ A_Þs hue®hpmp— ! Ap` A`qfrds `fp¾$ dhpmp R> p¡. Ap` kh®_¡ ìep`p¡ R> p¡
s¡\u kh®ê$ ` R> p¡.
rhh¡Q_— :— l¡ kh®— ! kh®ê$ `— ! Ap`_¡ kh® bpSy> A¡\u _dõL$ pf lp¡. Ap`_¡ _dõL$ pf L$ fhp
rkhpe buSy> „ L$ p„C L$ fhy„ i¼e _\u. Ap` A¡L$ lp¡hp R> sp„ kh®ê$ `hpmp lp¡hp\u A_Þs
hue®hpmp R> p¡. Ap`_y„ `fp¾$ d `Z A`qfrds A\hp r_:kud R> ¡. Ap` kh®_¡ ìep`p¡ R> p¡
A\p®s¹ Sy> v$ p„— -— Sy> v$ p„ ê$ `\u `v$ p\®dpÓ \C kh®ê$ ` \pAp¡ R> p¡ s¡\u Ap` kh®ê$ ` R> p¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_yk„^p_ cpN. 10&10&30 `f_p„ kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
kM¡rs dÐhp âkc„ evy$¼s„ l¡ L©$óZ l¡ epv$h l¡ kM¡rs— &
AÅ_sp drldp_„ sh¡v„$ dep âdpv$ps¹ âZe¡_ hp@r`— &&41&&
eÃQphlpkp\®d¹ AkÐL©$sp¡@rk rhlpfièepk_cp¡S> _¡jy— &
A¡L$p¡@\hpàeÃeys sÐkdn„ sÐnpde¡ Ðhpd¹ Aldâd¡ed¹— &&42&&
ígp¡L$p\®— : — l¡ AÃeys— ! Ap`_p¡ Ap drldp _rl ÅZhp\u d¢ Ap`_¡ L¡$ hm kMp ÅZu
âdpv$ _¡ gu^¡ A\hp âZe\u, hNf rhQpf¡, "l¡ L©$ óZ— !' "l¡ epv$ h— !' "l¡ kMp— !' A¡d S> ¡
L$ l¡gy„ R> ¡; s\p rhlpf, ièep, Apk_ A_¡ cp¡S> _ dp„ A¡L$ pÞsdp„ A\hp kMpAp¡_u kdn
rh_p¡v$ dpV¡$ S> ¡ Ap`_p¡ A_pv$ f L$ f¡gp¡ R> ¡ s¡_u Aâd¡e Ap`_u `pk¡ lz„ ndp epQy„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— Ap`_p„ Agp¥qL$ L$ dplpÐçe rhN¡f¡ _rl ÅZhp\u d¢ Ap`_¡ kpdpÞe `yfyj ÅZu
S> ¡ L$ p„C L$ l¡gy„ R> ¡ s¡_u, s\p rhlpf-ièep rhN¡f¡dp„ Ap`_p¡ S> ¡ A_pv$ f L$ f¡gp¡ R> ¡ s¡_u lz„ ndp
dpNy„ Ry> „.
r`sp@rk gp¡L$õe QfpQfõe Ðhdõe `|ÄeíQ NyfyN®fuep_¹— &
_ ÐhÐkdp¡õÐeæer^L$: Ly$sp¡@Þep¡ gp¡L$Óe¡@àeârsdâcph— !— &&43&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ Aârsd âcphhpmp— ! Ap` Ap [õ\f A_¡ S> „Nd gp¡L$ _p r`sp R> p¡, A_¡ dp¡V$ p
`|Äe Nyfy R> p¡; ÓZ gp¡L$ dp„ `Z Ap`_u kdp_ AÞe _\u, sp¡ Ap`\u Ar^L$ sp¡ lp¡e S>
¼ep„\u— ?
sõdps¹ âZçe ârZ^pe L$pe„ âkpv$e¡ Ðhpd¹ AlduiduX$éd¹— &
r`s¡h `yÓõe kM¡h k¿ey: râe: râepepl®rk v¡$h— ! kp¡Y|$d¹— &&44&&
ígp¡L$p\®— :— s¡\u âZpd L$ fu, L$ pep\u v$ ÎX$ hs¹ âZpd L$ fu, Ap` õsyÐe Cíhf_u lz„, âkÞ_sp
epQy„ Ry> „. l¡ v¡$ h— ! S> ¡d r`sp `yÓ_p¡, rdÓ rdÓ_p¡ A`fp^ kl_ L$ f¡ s¡d Ap` râe dpfp
râedpV¡$ (— dpfp A`fp^— ) kl_ L$ fhp ep¡Áe R> p¡.
A×óV$`|h¯ ùrjsp¡@[õd ×óV¹$h$p ce¡_ Q âìer\s„ d_p¡ d¡— &
sv¡$h d¡ v$i®e v¡$h ê$`„ âkuv$ v¡$h¡i— ! S> N[Þ_hpk— !— &&45&&
ígp¡L$p\®— :— â\d _rl Å¡e¡gy„ Å¡C_¡ lz„ lj® `pdy„ Ry> „, hmu dpfy„ d_ ce\u ìer\s `Z \A¡gy„
R> ¡. l¡ v¡$ h— ! d_¡ s¡S> (— Ap`_y„— ) ê$ ` v¡$ MpX$ p¡. l¡ v¡$ h¡i— ! l¡ S> N[Þ_hpk— ! âkÞ_ \pAp¡.
rhh¡Q_— :— A¡hu fus¡ ndp dpNu lh¡ NyZpsus âcy_u âp\®_p L$ f¡ R> ¡. Ap`_y„ Ap `|h£ _rl
Å¡A¡gy„ ê$ ` Å¡hp\u lj® \pe R> ¡, `fÞsy gp¡L$ p¡_¡ N°k_ L$ fsp Å¡C d_ ce\u ìer\s `Z
146 AÝepe 11
\pe R> ¡. hõsys: Ap` NyZpsus R> p¡, s¡\u d_¡ c¼s_¡ Ap`_p s¡ S> NyZpsus Qsycy®S>
ê$ `_y„ v$ i®_ L$ fphp¡, L$ pfZ L¡$ Ap`_y„ Qsycy®S> ê$ ` ipÞs lp¡hp\u Ad_¡ sp¡ s¡ S> DÑd R> ¡.
Al] rhíhê$ ` L$ fsp„ dep®v$ pde iyÙ kÒhpÐdL$ Qsycy®S> ê$ ` DÑd L$ l¡gy„ lp¡hp\u
Anfb°û_p D`pkL$ p¡ L$ fsp„ iyÙ kÒhde Qsycy®S> ê$ `_p D`pkL$ p¡ DÑd R> ¡.
qL$fuqV$_„ Nqv$_„ Q¾$lõsd¹ BÃR> prd Ðhp„ ÖóVy$dl„ s\¥h— &
s¡_¥h ê$`¡Z Qsycy®S> ¡_ klöbplp¡ ch rhíhd|s£— &&46&&
ígp¡L$p\®— :— s¡hp S> dyLy$ V$ hpmp, Nv$ phpmp, s\p lõsdp„ Q¾$ hpmp, Ap`_p„ v$ i®_ L$ fhp lz„ BÃRy>
Ry> „. l¡ klöbplzhpmp— ! l¡ rhíhd|s£— ! s¡ S> Qsycy®S> ê$ `hpmp \pAp¡.
rhh¡Q_— :— s¡ ê$ `_y„ hZ®_ L$ f¡ R> ¡. s¡hp S> A¡V$ g¡ `|h£ d_¡ S> ¡hp„ v$ i®_ \sp„ lsp„ s¡hp S>
dyLy$ V$ ^pfu, Nv$ p^pfu, Q¾$ `prZ ê$ `_p„ Ap`_p v$ i®_ L$ fhp_u dpfu BÃR> p R> ¡. s¡\u Ap` s¡hy„
S> Qsycy®S> ê$ ` ^pfZ L$ fp¡. Ap ígp¡L$ \u ASy> ®__¡ cNhp_¹_p r_fÞsf jX¹$ NyZp¡\u Ag‘©s
Qsycy®S> ê$ `\u v$ i®_ \sp„ lsp„ A¡d S> Zpe R> ¡.
îucNhp_¹ DhpQ
dep âkÞ_¡_ shpSy> ®_¡v„$ ê$`„ `f„ v$ri®sdpÐdep¡Nps¹— &
s¡Å¡de„ rhíhd_ÞsdpÛ„ eÞd¡ Ðhv$Þe¡_ _ ×óV$`|h®d¹— &&47&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ASy> ®_— ! âkÞ_ \C d¢ ApÐdep¡N\u Ap s¡Å¡de rhíhê$ `, A_Þs, ApÛ
A_¡ spfp rkhpe `|h£ L$ p¡CA¡ Å¡A¡gy„ _rl A¡hp„ dpfp„ `f ê$ `_y„ s_¡ v$ i®_ L$ fpìey„.
rhh¡Q_— :— õhs: âh©rÑ DÐ`Þ_ L$ fph_pf Anfõhê$ `_p„ S> v$ i®_\u `y[óV$ rdî c¼s_¡ s¡dp„
cefrls fyrQ DÐ`Þ_ \su _\u. nf A_¡ Anf\u Asus Ap_Þv$ fk_p kdyÖê$ ù lqf_p
õhê$ `pd©sdp„ r_dÁ_ \°A¡gp c¼sp¡_¡ lqf_p„ õhê$ ` rh_p AÞeÓ L$ p¡C õ\m¡ fyrQ \su _\u
A¡d ÅZu cNhp_¹ ASy> ®__¡ kpÞÐh_ L$ fsp„ _uQ¡ âdpZ¡ L$ l¡ R> ¡— :
kh®_p d|gê$ `, D`r_jv$ p¡A¡ S> ¡hp õhê$ `_y„ ârs`pv$ _ L$ f¡gy„ R> ¡ s¡hp rÜcyS> hpmp,
gphÎekdyÖ, dlpd_p¡fd, NyZpsus, kh® h¡v$ pÞsp¡\u h¡Û `fsÒh, `p¡sp_p Aprîs c¼sp¡
ârs hpÐkëe A_¡ L$ fyZp_p kdyÖê$ `, ArQºÐe A¥íhe® A_¡ ep¡Nhpmp d¢ A„iu cNhp_¹
L©$ óZ¡ spfp D`f âkÞ_ \C dpfp A¥íhe®_p ep¡N\u Ap s¡Å¡de rhíhê$ ` A_Þs ApÛê$ `_y„
s_¡ v$ i®_ L$ fpìey„. AÞe õhê$ `_p„ v$ i®_ L$ fphhp_y„ kpdÕe® rÜcyS> hpmp kv$ p_Þv$ ê$ `
îuL©$ óZdp„ S> R> ¡ A¡d Ap\u õ`óV$ \pe R> ¡. îuL©$ óZ d|mê$ ` A_¡ Ahspfu lp¡hp\u AÞe
ê$ `p¡_p„ v$ i®_ L$ fphu iL¡$ R> ¡, s¡\u S> L$ l¡gy„ R> ¡ L¡$ ""îuL©$ óZ_p„ õhê$ `_y„ v$ i®_ L$ fphhp_y„ AÞe
Ahspfdp„ kpdÕe® _\u'' AÞe_p ê$ `p¡_y„ v$ i®_ L$ fphhp_y„ îuL©$ óZdp„ S> kpdÕe® R> ¡.
_ h¡v$eopÝee_¥_® v$p_¥f¹ _ Q r¾$eprc_® s`p¡rcfyN°¥:— &
A¡h„ ê$`: i¼e Al„ _©gp¡L¡$ ÖóVy„$ Ðhv$Þe¡_ Ly$fyâhuf— !— &&48&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ Ly$ fyâhuf— ! h¡v$ p¡, eo, AÝee_, v$ p_p¡, r¾$ epAp¡ \u A\hp DN° s`p¡\u `Z
_©gp¡L$ dp„ spfp rh_p AÞe\p dpfp„ Ap ê$ `_p„ v$ i®_ \hp„ i¼e _\u.
rhh¡Q_— :— dpfp A_yN°l\u âpàe c[¼s rh_p AÞe L$ p¡C `Z kp^_\u dpfp„ Ap ê$ `_p„ `Z
v$ i®_ i¼e _\u. L¡$ hg Anf rhN¡f¡ ê$ `_p„ s¡Ap¡_p D`pkL$ p¡_¡ h¡v$ -AÝee_ rhN¡f¡ kp^_p¡\u
AÝepe 11 147
v$ i®_ \pe, `fÞsy lz„ `yfyjp¡Ñd îuL©$ óZ dpÓ A_Þe c[¼s\u S> âpàe lp¡hp\u h¡v$ rhN¡f¡
kp^_p¡\u dpfp„ v$ i®_ \hp„ i¼e _\u. spfp D`f dpfp¡ A_yN°l lp¡hp\u s_¡ dpfp„ v$ i®_ \ep„,
`fÞsy AÞe_¡ s¡hp v$ i®_ \hp„ i¼e _\u. cNhp_¹_p¡ A_yN°l s¡ S> `y[óV$ A¡d
îudv¹$ cpNhs¹dp„ `Z L$ l¡gy„ R> ¡. cpóeL$ pf îudv$ pQpe®QfZ `Z L$ l¡ R> ¡ L¡$ ""L©$ rs\u kpÝe
op_-c[¼s hN¡f¡ kp^_p¡_p¡ ipõÓ bp¡^ L$ f¡ R> ¡, s¡hp„ ipõÓp¡dp„ L$ l¡gp„ kp^_p¡\u dy[¼s \pe
s¡ dep®v$ p (— dpN®— ) R> ¡; `fÞsy kp^_p¡\u frls_¡ `Z cNhp_¹ `p¡sp_p„ õhê$ `bm\u S>
`p¡sp_u âp[às L$ fph¡ s¡ `y[óV$ L$ l¡hpe R> ¡''. Ap âd¡edpN®_y„ îudv¹$ cpNhs¹_p R> Ì$ p õL$ Þ^dp„
AÅrdg_p Ap¿ep_dp„ ^d® A_¡ rhóÏ _p v|$ sp¡_p k„hpv$ dp„ r_ê$ `Z \A¡gy„ R> ¡, A_¡ s¡_u
D``rÑ "c[¼sl¡syr_Z®e' rhN¡f¡ N°Þ\p¡dp„ v$ ip®h¡gu R> ¡.
dp s¡ ìe\p dp Q rhd|Y$cphp¡ ×óV¹$h$p ê$`„ Op¡fdu×P¹$ dd¡v$d¹— &
ìe`¡scu: âusd_p: `y_õÐh„ sv¡$h d¡ ê$`rdv„$ â`íe— &&49&&
ígp¡L$p\®— :— dpfy„ Ap Aphy„ Op¡f ê$ ` Å¡C_¡ s_¡ ìe\p A\hp rhd|Y$ sp _ \pAp¡. sy„ cefrls,
âkÞ_ d_hpmp¡ \C dpfp„ s¡ S> (— â\d_p„— ) ê$ `_p„ `y_: v$ i®_ L$ f.
kÊS> e DhpQ
BÐeSy> ®_„ hpkyv¡$hõs\p¡¼Ðhp õhL„$ ê$`„ v$i®epdpk c|e:— &
Apíhpkepdpk Q cusd¡_„ c|Ðhp `y_: kp¥çeh`yd®lpÐdp— &&50&&
ígp¡L$p\®— :— hpkyv¡$ h¡ ASy> ®__¡ A¡ âdpZ¡ L$ lu `y_: `p¡sp_y„ (— â\d_y„— ) ê$ ` v¡$ MpX$ éy„; A_¡ s¡
dlpÐdpA¡ `y_: kp¥çe h`y ^pfZ L$ fu bu^¡gp ASy> ®__¡ Apíhpk_ Apàey„.
rhh¡Q_— :— cNhp_¡ ASy> ®__¡ A¡ âdpZ¡ L$ lu `p¡sp_y„ Qsycy®S> ê$ ` v$ ip®ìey„; `fÞsy A¡ ê$ `hpmp
`pk¡ `Z kpfr\`Ï„ L$ fphhy„ ep¡Áe _\u A¡d dp_u ASy> ®__¡ _uQ¡ Dsfu õsyrs L$ fhp sÐ`f
Å¡C dlpÐdp cNhp_¡ `y_: kp¥çe ê$ ` ^pfZ L$ fu ASy> ®__¡ Apíhpk_ Apàey„. ""kh£íhf,
`fd`yfyj, `fb°û, S> Ns¹ D`f D`L$ pf L$ fhp d_yóe v¡$ l ^pfZ L$ f_pf hkyv¡$ h_p `yÓ_y„
`p¡sp_y„ ê$ ` Qpf cyÅhpmy„ S> lsy„. L„$ k\u ce `pd¡g hkyv¡$ h_u âp\®_p\u s¡dZ¡ b¡
cyÅAp¡_p¡ D`k„lpf L$ f¡g, s¡ L„$ k_p h^ `R> u âL$ V$ L$ f¡gu. Ü¡ju, riiy`pg `Z hkyv¡$ h_p
Qpf cyÅhpmp ê$ `_y„ S> kv$ p rQÞs_ L$ fsp¡'' (— fpdp_yS> — ).
ASy> ®_ DhpQ
×óV™ > ¡ v „ $ dp_y j „ ê$ ` „ sh kp¥ ç e„ S> _pv® $ _ — !— &
Bv$p_ud¹ A[õd k„h©Ñ: kQ¡sp: âL©$ts Ns:— &&51&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ S> _pv®$ _— ! Ap Ap`_y„ kp¥çe dp_yjê$ ` Å¡C_¡ lz„ ldZp„ kQ¡s \ep¡ Ry> „, A_¡
âL©$ rsdp„ Apìep¡ Ry> „.
rhh¡Q_— :— Ap Ap`_y„ kp¥çe A¡V$ g¡ ky„v$ f dp_yj ê$ ` Å¡C dpfy„ rQÑ A_¡ âL©$ rs õhõ\ \ep„
R> ¡.
îucNhp_¹ DhpQ
kyvy$ v®$ i®rdv„$ ê$ `„ ×óV$ hp_rk e_¹ dd— &
v¡$hp Aàeõe ê$`õe r_Ðe„ v$i®_L$p„rnZ:— &&52&&
148 AÝepe 11
ígp¡L$p\®— :— îucNhp_¹ L$ l¡ R> ¡— : dpfp S> ¡ ê$ `_p s¢ v$ i®_ L$ ep¯ s¡_p v$ i®_ \hp Ars L$ qW$ _ R> ¡,
v¡$ hp¡ `Z Ap ê$ `_p„ v$ i®__u r_Ðe AL$ p„np fpM¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— S> ¡ dpfp„ AL$ m rhíhê$ `_p„ s_¡ v$ i®_ \ep„ s¡_p„ v$ i®_ \hp„ blz vy$ g®c R> ¡, L¡$ d L¡$
v¡$ hp¡ `Z A¡_p„ v$ i®_ L$ fhp r_fÞsf ApL$ p„np fpM¡ R> ¡; `fÞsy s¡Ap¡dp„ A_yN°l_y„ buS> _rl
lp¡hp\u s¡Ap¡_¡ `Z v$ i®_ \sp„ _\u.
_pl„ h¡ v ¥ $ _ ® s`kp _ v$ p _¡ _ _ Q¡ Ä eep— &
i¼e A¡h„rh^p¡ ÖóVy„$ ×óV$hp_rk dp„ e\p— &&53&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡hp„ dpfp„ s_¡ v$ i®_ \ep„ s¡hp v$ i®_ h¡v$ p¡\u, s`\u, v$ p_\u s\p eo\u `Z \hp„
i¼e _\u.
rhh¡Q_— :— ""S> ¡_y„ s¡ hfZ L$ f¡ R> ¡ s¡_p\u S> s¡ âpàe R> ¡'' rhN¡f¡ hp¼ep¡\u cNhp_¹ dpÓ
A_yN°l\u S> gæe lp¡hp\u A_yN°l rh_p h¡v$ p¡, s`, eo rhN¡f¡ kp^_p¡\u cNhp_¹_u
âp[às \su _\u; s¡\u dpfp hfZ\u s_¡ dpfp„ S> ¡hp v$ i®_ \ep„ s¡hp„ h¡v$ pqv$ kp^_p¡\u `Z
L$ p¡C_¡ \pe s¡d _\u.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ cpN. 2&1&5 s\p 10&55&21 `f_p kybp¡r^_udp„
L$ f¡gy„ R> ¡. s¡dS> b°ûk|Ó 1&1&11 `f_p AÏcpóedp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
c¼Ðep Ðh_Þeep i¼e Ald¹ A¡h„rh^p¡@Sy> ®_— !— &
opsy„ ÖóVy„$ Q sÒh¡_ âh¡óVy„$ Q `fÞs`— !— &&54&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy l¡ ASy> ®_— ! l¡ `fÞs`— ! A_Þe c[¼s\u S> A¡hp âL$ pf_p¡ lz„ op_ \hp_¡,
v$ i®_ \hp_¡ s\p sÒh\u âh¡i \hp_¡ i¼e Ry> „.
rhh¡Q_— :— S> ¡_y„ cNhp_¹ hfZ L$ f¡ s¡ Æh A_Þe c[¼s\u cNhp_¹_¡ âpàs L$ fu iL¡$ R> ¡ A¡d
L$ l¡ R> ¡. l¡ ASy> ®_— ! l¡ `fÞs`! Å¡ L¡$ d¢ kh®_p¡ r_fp¡^ L$ fhp Ahspf ^pfZ L$ f¡gp¡ R> ¡ sp¡ `Z
kh® gp¡L$ p¡_¡ dpfy„ e\p\® v$ i®_ \sy„ _\u. Apkyf Aph¡ihpmp Æhp¡ d_¡ kp^pfZ d_yóe dp_¡
R> ¡, `fÞsy s¡d_¡ dpfy„ sÒh\u v$ i®_ \sy„ _\u. S> ¡Ap¡_p D`f dpfp¡ A_yN°l R> ¡, S> ¡Ap¡_y„ d¢
hfZ L$ f¡gy„ R> ¡ s¡Ap¡ dpfu A_Þe c[¼s\u dpfy„ e\p\® op_ âpàs L$ f¡ R> ¡. s¡Ap¡_¡ dpfy„ sÒh\u
v$ i®_ \pe R> ¡ A_¡ s¡Ap¡_p¡ dpfpdp„ âh¡i \pe R> ¡. Al] dy¿e kp^_ A_Þe c[¼s L$ l¡gu
R> ¡. AÞe A¡V$ g¡ A¥rlL$ A\hp `pfgp¥qL$ L$ ag dpV¡$ _p¡ eÐ_ S> ¡dp„ _\u s¡ A_Þec[¼s.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 3&2&24 D`f_p„ s¡dS> 1&1&11 D`f_p„ AÏcpóedp„
L$ f¡gy„ R> ¡.
dÐL$ d® L © $ _¹ dÐ`fdp¡ d˜¼s: k„ N hrS> ® s :— &
r_h§f: kh®c|s¡jy e: k dpd¡rs `p„X$h— !— &&55&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p„X$ h— ! dpfp dpV¡$ L$ d® L$ f_pf, d_¡ `fpeZ, k„Nfrls, kh® âpZuAp¡ ârs
r_h§f S> ¡ dpfp¡ c¼s lp¡e s¡ d_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— l¡ `p„X$ h— ! S> ¡ dpfp dpV¡$ L$ d® L$ f¡ R> ¡, A\p®s¹ S> ¡ ag_u L$ pd_p\u L$ d® L$ fsp¡ _\u,
`fÞsy ""lz„ âcy_p¡ klS> v$ pk Ry> „'' A¡d kdÆ âcy_u k¡hp hN¡f¡ L$ pep£ âcy_¡ dpV¡$ S> L$ f¡
R> ¡, S> ¡ d_¡ `fpeZ R> ¡ A\p®s¹ S> ¡_¡ lz„ S> `fd A\hp kh®õh Ry> „, S> ¡ `yÓ-õÓu rhN¡f¡ gp¥qL$ L$
AÝepe 11 149
Ah¥óZh_p k„Nfrls R> ¡. S> ¡ kh® âpZuAp¡ ârs r_h§f A\hp Ü¡jfrls R> ¡, A¡hp¡ dpfp¡
c¼s d_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡.

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "rhíhê$`v$i®_„' _pd
A¡L$pv$ip¡@Ýepe:— &&11&&
150 AÝepe 11
&& AÝepe 12 &&
c[¼sep¡N
ASy> ®_ DhpQ
A¡ h „ kssey ¼ sp e¡ c¼spõÐhp„ èy ® ` pks¡ — &
e¡ Qpàenfdìe¼s„ s¡jp„ L¡$ ep¡NrhÑdp:— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— A¡hu fus¡ r_fÞsf ey¼s \C S> ¡ c¼sp¡ Ap`_u kh® âL$ pf¡ k¡hp L$ f¡ R> ¡ A_¡ S> ¡Ap¡
Aìe¼s Anf_u D`pk_p L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡dp„ ep¡NrhÑd L$ p¡Z— ?
rhh¡Q_— :— ApW$ dp AÝepe_p ígp¡L$ 11-13 kyûdp„ Anf_u D`pk_p L$ lu, rhíhê$ `_y„ `Z
Anf sfuL¡$ r_ê$ `Z L$ ey¯. hmu Anf cNhv¹$ ^pd R> ¡ s¡\u cNhp_¹\u L$ p„CL$ rcÞ_ R> ¡ A¡d
S> Zpe R> ¡, s¡\u cNhp_¹ A_¡ cNhv¹$ ^pdê$ ` Anf A¡ b¡_u D`pk_p L$ f_pfdp„ L$ p¡Z î¡óW$
R> ¡ A¡_u rS> opkp \hp\u ASy> ®_ âí_ L$ f¡ R> ¡. AÝepe 11 ígp¡L$ 55— dp„ cNhp_¡ `p¡sp_u
k¡hp_p¡ âL$ pf L$ üp¡ s¡ âdpZ¡ r_Ðe cNhÐk¡hpdp„ ey¼s fl¡_pf S> ¡ c¼sp¡ kp¥çeê$ `, c¼sp¡_¡
dpV¡$ ifuf ^pfZ L$ f_pf, kh® rhc|rsAp¡_p„ d|mê$ `, r_fhr^ r_frsie kp¥Þv$ e® kp¥iuëe
kh®oÐh kÐek„L$ ë`Ðh rhN¡f¡ A_Þs NyZp¡_p r_r^ê$ `, L¡$ hg Ap_Þv$ de L$ f `pv$ dyM Dv$ f
rhN¡f¡ A„Np¡hpmp, `p¡sp_u dpep\u d_yóe rhN°l ^pfZ L$ f¡gp `qf`|Z® `yfyjp¡Ñd Ap`_u S>
k¡hp L$ f¡ R> ¡, A_¡ AÞe v¡$ hp¡_u D`pk_p L$ fsp„ _\u, A_¡ S> ¡ c¼sp¡ Aìe¼s Anf_u
D`pk_p L$ f¡ R> ¡, s¡ b¡ dÝe¡ rhi¡j ep¡N ÅZ_pf L$ p¡Z R> ¡ s¡ Ap` L$ lp¡.
Ap AÝepe_p `l¡gp ÓZ ígp¡L$ p¡_y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 4&3&17 D`f_p„
AÏcpóedp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
îucNhp_¹ DhpQ
dèeph¡ í e d_p¡ e¡ dp„ r_Ðeey ¼ sp D`pks¡ — &
îÙep `fep¡`¡spõs¡ d¡ ey¼ssdp dsp:— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡Ap¡ dpfpdp„ d_ fpMu, r_Ðeey¼s flu, DÑd îÙp fpMu d_¡ k¡h¡ R> ¡ s¡Ap¡_¡ lz„
ey¼ssd dp_y„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— îucNhp_¹ ASy> ®__p âï__p¡ DÑf Ap`¡ R> ¡. kh®_p r_eÞsp, kL$ g Agp¥qL$ L$
NyZp¡hpmp, kpnps¹ dÞd\_p `Z dÞd\, `fdp_Þv$ , fkpÐdL$ , kh®_p d|mc|s, kpnps¹
`|Z® `yfyjp¡Ñd A¡hp dpfpdp„ S> ¡Ap¡ d_ fpMu, dpÓ â¡d\u A\hp buÅ lfL$ p¡C kçbÞ^\u
r_Ðe ey¼s flu ""Ap`Zp cS> _ue râesd âcy ApS> R> ¡ AÞe L$ p¡C _\u'' A¡d îÙp
fpMu dpfu k¡hp L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡ A¡ b¡dp„ rhi¡j ep¡N ÅZ_pf R> ¡.
e¡ Ðhnfd¹ Ar_v£ $ í ed¹ Aìe¼s„ èy ® ` pks¡ — &
kh®ÓNdrQºÐe„ Q L|$ V$ õ\d¹ AQg„ ^°yhd¹— &&3&&
krßeçe¡[ÞÖeN°pd„ kh®Ó kdbyÙe:— &
s¡ âpà_y h [Þs dpd¡ h kh® c | s rls¡ f sp:— &&4&&
AÝepe 12 151
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy S> ¡Ap¡ B[ÞÖep¡_¡ r_eddp„ fpMu, kh®Ó kdp_ byrÙhpmp \C, kh® c|sp¡_p
rlsdp„ âurshpmp \C, Ar_v£$ íe Aìe¼s kh®ìep`L$ ArQºÐe L|$ V$ õ\ AQg A_¡ r_Ðe A¡hp
Anf_u D`pk_p L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡ d_¡ S> âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— "sy=`fÞsy' iåv$ c¡v$ v$ ip®h¡ R> ¡. s¡\u cNhp_¹_u D`pk_p L$ f_pfdp„ c¡v$ R> ¡.
Anfdp„ A_¡ cNhp_¹dp„ c¡v$ õ`óV$ S> R> ¡. Anf Ar_v£$ íe A¡V$ g¡ hpZu\u _pd Apù
iL$ pe _rl s¡hy„ R> ¡, Äepf¡ cNhp_¹_p„ `p¡sp_u BÃR> p\u Agp¥qL$ L$ _pdp¡ lp¡e R> ¡. Anf
Aìe¼s R> ¡, Äepf¡ cNhp_¹ ìe¼s R> ¡. Anf kh®Ó fl¡gy„ R> ¡, Äepf¡ cNhp_¹ c¼sp¡\u S>
âpàe R> ¡. Anf ArQºÐe R> ¡ Äepf¡ cNhp_¹_y„ c¼sp¡\u rQÞs_ \C iL¡$ R> ¡. Anf L|$ V$ õ\
lp¡hp\u kh®_¡ kdp_ A\hp kp^pfZ R> ¡, cNhp_¹ Akp^pfZ R> ¡. Anf AQg A¡V$ g¡
[õ\f R> ¡, cNhp_¹ rhlpf L$ f¡ R> ¡. Anf ^°yh A\p®s¹ [õ\fê$ ` R> ¡, cNhp_¹ s¡ ^pddp„ fl¡_pf
Cíhf R> ¡. s¡\u S> ¡Ap¡ Anf_u D`pk_p L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡_¡ b°ûp_Þv$ _u A\hp dpfp„ [õ\f
õhê$ `_u S> âp[às \pe R> ¡.
¼g¡ i p¡ @ r^L$ s fõs¡ j pd¹ Aìe¼spk¼sQ¡ s kpd¹ — &
Aìe¼sp rl Nrsvy ® $ : M„ v¡ $ l hr˜fhpàes¡ — &&5&&
ígp¡L$p\®— :— Aìe¼sdp„ Apk¼s rQÑhpmp s¡Ap¡_¡ Ar^L$ ¼g¡i \pe R> ¡, L$ pfZ L¡$ v¡$ luAp¡_¡
Aìe¼s Nrs vy$ :M\u âpàs \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Anf_p D`pkL$ p¡_¡ `Z dpfu âp[às \pe R> ¡, `fÞsy s¡Ap¡_¡ Aìe¼s fus¡ S>
âp[às \pe R> ¡, A_¡ âp[às \ep `R> u `Z kyM_p¡ A_ych \sp¡ _\u A¡d L$ l¡ R> ¡. Anf_p
D`pkL$ p¡_¡ Ar^L$ ¼g¡i \pe R> ¡. A_¡ vy$ :M\u Aìe¼s Nrs âpàs \pe R> ¡. kh® c|sp¡_p
rlsdp„ âurshpmp lp¡e s¡hp S> Anf_p D`pkL$ p¡_¡ Ap ag_u âp[às \pe R> ¡. dpfp Aìe¼s
v¡$ lê$ ` Anfdp„ S> ¡Ap¡_y„ rQÑ Apk¼s R> ¡ s¡Ap¡_¡ s¡ Aìe¼s S> Nrs_u âp[às \pe, `fÞsy
s¡ v¡$ ldp„ fl¡gp kpnps¹ fkõhê$ ` Ap_Þv$ ê$ ` `fdpÐdp_u âp[às \su _\u. Aìe¼s Nrs_u
âp[às \pe R> ¡ A¡V$ g¡ s¡Ap¡_p„ õhê$ `_u lpr_ \pe R> ¡. duWy„$ `pZudp„ _pMhp\u `pZudp„ s¡_p¡
ge \pe R> ¡ A_¡ `pZu kp\¡ s¡_y„ geê$ ` A¥¼e \pe R> ¡ s¡d Anf_p D`pkL$ p¡_y„ Anf kp\¡
geê$ ` A¥¼e \pe R> ¡. hmu Anf_u D`pk_p L$ fsu hMs¡ A¡V$ g¡ kp^_v$ ipdp„ `Z s¡Ap¡_¡
Ar^L$ ¼g¡i \pe R> ¡, L$ pfZ L¡$ r_rh®i¡j Anf kp\¡ Ac¡v$ _u cph_p L$ fhu A¡ ¼g¡i rh_p
\C iL¡$ _rl. Anf_u D`pk_pdp„ ¼g¡i blz R> ¡ A_¡ ag `Z Aìe¼s Nrs— S> R> ¡, s¡ `Z
vy$ :M\u âpàs \pe R> ¡. Ap\u rhfyÙ, cNhp_¹_u k¡hp L$ fhpdp„ Apfçc\u AÞs kyû
Ap_Þv$ — S> âpàs \pe R> ¡.
e¡ sy khp®rZ L$ dp®rZ dre k„Þeõe dÐ`fp:— &
A_Þe¡_¥h ep¡N¡_ dp„ ÝepeÞs D`pks¡— &&6&&
s¡ j pd¹ Al„ kdy Ù sp® d© Ð ey k „ k pfkpNfps¹ — &
chprd _ rQfs¹ `p\®— ! dèeph¡risQ¡skpd¹— &&7&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy l¡ `p\®— ! S> ¡Ap¡ kh® L$ dp£ d_¡ A`®Z L$ fu, d_¡ `fpeZ flu, A_Þe S>
152 AÝepe 12
ep¡N\u dpfy„ Ýep_ ^fsp„ d_¡ S> cS> ¡ R> ¡ s¡hp dpfpdp„ `fp¡h¡gp rQÑhpmpAp¡_p¡ lz„ Aë`
kdedp„ S> d©Ðeyey¼s k„kpfkpNfdp„\u DÙpf L$ f_pf \pJ Ry> „.
rhh¡Q_— :— A¡ âdpZ¡ Anf_u D`pk_p L$ f_pfpAp¡_y„ ag L$ lu cNhp_¹_u c[¼s L$ f_pfpAp¡
rhj¡ L$ l¡ R> ¡. "sy=`fÞsy' iåv$ c¡v$ v$ ip®h¡ R> ¡. l¡ `p\®— ! S> ¡Ap¡ d_¡ õhpdu_¡ kh® gp¥qL$ L$ s\p
h¥qv$ L$ L$ dp£ A`®Z L$ fu, AÞe_y„ S> ¡dp„ rQÞs_ `Z _ lp¡e s¡hp A_Þe c[¼s_p ep¡N\u dpfy„
Ýep_ A_¡ cS> _ L$ f¡ R> ¡ A_¡ S> ¡Ap¡_y„ rQÑ r_Ðerâe `fdpÐdp dpfpdp„ `fp¡hpA¡gy„ R> ¡
s¡Ap¡_p¡ lz„ d©Ðeyey¼s k„kpf kpNfdp„\u Aë` kdedp„ S> DÙpf L$ fy„ Ry> „. Al] cNhp_¹
""s¡jpd¹ Ald¹=s¡Ap¡_p¡ lz„'' A¡d L$ l¡ R> ¡, s¡\u s¡Ap¡_p kçbÞ^hpmp S> cNhp_¹ R> ¡
A\p®s¹ Aphp c¼sp¡_¡ cNhp_¹_p¡ r_Ðe kçbÞ^ R> ¡ A¡d rkÙ \pe R> ¡. k„kpfdp„ fl¡gp
Æhp¡ dpÓ Aphu fus¡ cNhp_¹_y„ cS> _ L$ f¡ s¡\u s¡Ap¡_p¡ DÙpf L¡$ d \pe A¡hu i„L$ p L$ fhu
_rl, L$ pfZ L¡$ s¡Ap¡_y„ rQÑ cNhp_¹dp„ `fp¡hpA¡gy„ lp¡hp\u s¡Ap¡_¡ k„kpf_y„ L$ p„C bÞ^_ fl¡sy„
_\u. ""dpfpdp„ S> ¡Ap¡_u byrÙ fl¡gu R> ¡ s¡Ap¡_p¡ L$ pd L$ pdpdpV¡$ L$ ë`psp¡ _\u. i¡L¡$ gp A\hp
DL$ pm¡gp v$ pZp buS> \C i¼sp _\u'' A¡d cNhp_¡ îud˜pNhs¹ 10&19&26 dp„ L$ l¡gy„
R> ¡. s¡\u S> ¡d i¡L¡$ gp A\hp DL$ pm¡gp v$ pZp bu sfuL¡$ Dèp¡Ndp„ Aphu _hy„ h©n A\hp R> p¡X$
DÐ`Þ_ L$ fu i¼sp„ _\u, s¡d S> ¡Ap¡_y„ rQÑ cNhp_¹dp„ `fp¡hpe¡gy„ R> ¡ s¡Ap¡_p L$ pd rhN¡f¡ v$ p¡j
kp^pfZ dpZkp¡_p L$ pd `¡W¡$ L$ pd_u h©rÙ L$ fsp _\u, s¡\u s¡Ap¡_p¡ k„kpf_p kçbÞ^dp„\u
Aë` kdedp„ S> DÙpf \pe s¡dp„ L$ p„C ApíQe® _\u.
dèe¡ h d_ Ap^Ðõh dre by t Ù r_h¡ i e— &
r_hrkóerk dèe¡h As EÝh¯ _ k„ie:— &&8&&
ígp¡L$p\®— :— dpfpdp„ S> d_ fpM. dpfpdp„ byrÙ_p¡ âh¡i L$ fph. lh¡ `R> u sy„ dpfpdp„ S> flui
A¡dp„ k„ie _\u.
rhh¡Q_— :— A¡ âdpZ¡ dpfp c¼sp¡_p¡ lz„ Aë` kdedp„ S> k„dpfkpNfdp„\u DÙpf L$ fy„ Ry> „,
s¡\u lfL$ p¡C kçbÞ^\u `p¡sp_¡ rhj¡ d_ fpM_pf_¡ r_Ny®Z b_ph_pf âL$ V$ õhê$ ` `yfyjp¡Ñd
`fdpÐdp dpfpdp„ S> d_ fpM; s¡dS> k„L$ ë`— -— rhL$ ë`ê$ ` byrÙ_p¡ `Z dpfpdp„ S> âh¡i
L$ fph. Ap âdpZ¡ L$ fhp\u sy„ dpfpdp„ S> flui, `fÞsy Anf hN¡f¡ ^pddp„ spfp¡ ge \i¡
_rl, A\hp sy„ dpfpdp„ S> flui A¡V$ g¡ sy„ dpfu k¡hpdpV¡$ kv$ p dpfu kdu`dp„ flui A¡dp„
L$ p„C k„ie _\u.
A\ rQÑ„ kdp^psy„ _ i¼_p¡rj dre [õ\fd¹— &
Aæepep¡N¡_ ssp¡ dpd¹ BÃR> pàsy„ ^_ÊS> e— !— &&9&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ^_ÊS> e— ! Å¡ sy„ dpfpdp„ [õ\f rQÑ fpMu _ iL¡$ sp¡ `R> u Aæepkep¡N\u d_¡
âpàs L$ fhp_u BÃR> p fpM.
rhh¡Q_— :— Å¡ A¡ âdpZ¡ dpfpdp„ [õ\f rQÑ fpMu _ iL¡$ sp¡ AÞe D`pe L$ lz„ Ry> „. rQÑ [õ\f
fpMhp_p¡ Aæepk L$ f, A\hp Aæepk\u s¡_¡ [õ\f L$ fu d_¡ âpàs L$ fhp_u BÃR> p fpM.
Aæepk¡ @ àekd\p£ @ rk dÐL$ d® ` fdp¡ ch— &
dv$\®dr` L$dp®rZ Ly$h®_¹ rkrÙd¹ Ahpàõerk— &&10&&
AÝepe 12 153
ígp¡L$p\®— :— Aæepkdp„ `Z Akd\® lp¡ sp¡ dpfp dpV¡$ L$ d® L$ f_pf \p. dpfp dpV¡$ L$ d® L$ fsp„ `Z
s_¡ rkrÙ âpàs \i¡.
rhh¡Q_— :— rQÑ [õ\f fpMhpdpV¡$ Aæepk L$ fhp_u `Z spfpdp„ i[¼s _ lp¡e sp¡ dpfu k¡hp
rhN¡f¡ L$ d® ag_u L$ pd_p rh_p dpfu âurs_¡ A\£ S> L$ f. Aphu fus¡ ag_u L$ pd_p rh_p L¡$ hm
dpfp dpV¡$ S> L$ d® L$ fsp„ `Z s_¡ rkrÙ âpàs \i¡.
A\¥ s v$ à ei¼sp¡ @ rk L$ s y ¯ dÛp¡ N d¹ Aprîs:— &
kh® L $ d ® a gÐepN„ ss: Ly $ f y espÐdhp_¹ — &&11&&
ígp¡L$p\®— :— hmu Ap L$ fhp_¡ `Z sy„ Ai¼s lp¡ sp¡ `R> u dpfp ep¡N_p¡ Apîe L$ fu d__¡ hi
L$ fu kh® L$ dp£_p„ ag_p¡ ÐepN L$ f.
rhh¡Q_— :— dpfu âurs A\£ L$ d® L$ fhp `Z sy„ Ai¼s lp¡ sp¡ `R> u dpfp ep¡N_p¡ A\p®s¹ dpfp
A_¡ spfp k¡ìe-k¡hL$ kçbÞ^_p¡ Apîe L$ fu A¡V$ g¡ k¡ìe-k¡hL$ cph_y„ õdfZ fpMu rQÑ_¡
hi L$ fu kh® L$ dp£_p„ ag_p¡ ÐepN L$ f. Cíhf_u Apop âdpZ¡ ApQpe£ D`v¡$ i L$ f¡gp dpN®_u
fus¡, ag_u L$ pd_p fp¿ep rh_p, e\pi[¼s õh^d®_y„ ApQfZ L$ fhp\u `Z AÞs¡ kyM S>
âpàs \pe R> ¡ A¡hp¡ r_íQe L$ fu âcy_y„ ifZ fpMhp\u `Z L©$ sp\® \hpe R> ¡. Ap kçbÞû
rhi¡j rhõspf`|h®L$ r_ê$ `Z ApNm AÝepe 18&46 \u 18&54 kyû\u (— fpdp_yS> — )
L$ fhpdp„ Aphi¡.
î¡ep¡ rl op_d¹ AæepkpS¹> op_pv¹$ Ýep_„ rhrióes¡— &
Ýep_ps¹ L$d®agÐepN: ÐepNps¹ ip[Þsf_Þsfd¹— &&12&&
ígp¡L$p\®— :— L$ pfZ L¡$ Aæepk L$ fsp„ op_ h^pf¡ kpfy„ R> ¡, op_\u Ýep_ DÑd R> ¡, A_¡ Ýep_\u
L$ d®_p ag_p¡ ÐepN DÑd R> ¡. ÐepN\u sfs S> ip[Þs âpàs \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Aæepk L$ fsp„ D`v¡$ i\u ey[¼skrls kh®_y„ op_ âpàs \pe s¡ kpfy„. s¡ op_ L$ fsp„
`Z Ýep_ DÑd R> ¡, A_¡ Ýep_\u `Z kh® L$ dp£_p¡ ÐepN DÑd R> ¡. kh® L$ dp£_p¡ ÐepN
L$ fhp\u sfs S> ip[Þs âpàs \pe R> ¡. gpc A\hp lpr_ dp„, S> e A\hp `fpS> e dp„
rQÑ_u âkÞ_sp A\hp ip[Þs fl¡ s¡ ip[Þs. ip[Þs âpàs \hp\u L©$ sp\®sp \pe R> ¡, A\hp
ip[Þs A¡V$ g¡ cNhp_¹_u c[¼sdp„ [õ\rs \hu s¡, A\p®s¹ cNhv¹$ c[¼s. Ap c[¼s_p„ S>
õhê$ `_y„ ígp¡L$ 13-19 kyû r_ê$ `Z L$ f¡gy„ R> ¡.
AÜ¡ ó V$ p kh® c | s p_p„ d¥ Ó : L$ f y Z A¡ h Q— &
r_d®dp¡ r_fl‘pf: kdvy$ :MkyM: ndu— &&13&&
kÞsy ó V$ : kss„ ep¡ N u espÐdp ×Y$ r _íQe:— &
dèer`®s-d_p¡-byrÙf¹ ep¡ dv¹$c$¼s: k d¡ râe:— &&14&&
ígp¡L$p\®— :— kh® âpZuAp¡_p¡ AÜ¡ju, rdÓ, L$ fyZphpmp¡, ddspfrls, r_fl‘pfu, kyM A_¡
vy$ :Mdp„ kdp_, ndphpmp¡, r_Ðe kÞsyóV$ , ep¡N ApQf_pf, B[ÞÖep¡_¡ r_eddp„ fpM_pf,
×Y$ r_íQehpmp¡, S> ¡Z¡ d_ A_¡ byrÙ dpfpdp„ `fp¡h¡gp„ R> ¡ s¡hp¡ dpfp¡ S> ¡ c¼s lp¡e s¡ d_¡
râe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Al]\u kps ígp¡L$ \u (— 13&19— ) c¼s_p 32 gnZp¡ cNhp_¹_p¡ A_yN°l
154 AÝepe 12
A\hp `y[óV$ k|Qh_pfp„ R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡.
1.— âpZudpÓ_p¡ Ü¡j _ L$ f¡
2.— âpZudpÓ_p¡ rdÓ A\hp c¼sp¡_p¡ rdÓ
3.— âpZudpÓ ârs L$ fyZphpmp¡ A\hp S> ¡Ap¡ c¼s _\u s¡Ap¡_p ârs s¡Ap¡_y„ k„kpf
kçbÞû vy$ :M Å¡C L$ fyZphpmp¡
4.— ddspfrls
5.— `p¡s¡ DÑd R> ¡ A¡d Al‘pf frls
6.— kyM A_¡ vy$ :M S> ¡_¡ kdp_ R> ¡ s¡hp¡
7.— vy$ óV$ gp¡L$ p¡ A`dp_ L$ f¡ sp¡ `Z s¡ kl_ L$ fu ndp L$ f_pf
8.— r_fÞsf kÞsyóV$ fl¡_pf, cNhp_¹_u k¡hpdp„ Dèp¡Nu S> ¡ Öìe S> ¡hu fus¡ âpàs \pe
s¡_p\u kÞsp¡jdp„ fl¡_pf
9.— ep¡N ApQf_pf A¡V$ g¡ dpfy„ kv$ p rQÞs_ L$ f_pf
10.— B[ÞÖep¡_¡ r_eddp„ fpM_pf
11.— cNhp_¹_u k¡hpdp„ S> S> ¡_p¡ ×Y$ r_íQe R> ¡ s¡hp¡
12.— s¡ `Z dpÓ blpf\u S> A¡hp¡ r_íQe fpM_pf _rl; `fÞsy d_ A_¡ byrÙ `Z S> ¡Z¡
dpfpdp„ S> `fp¡h¡gp„ R> ¡, s¡hp¡ dpfp¡ S> ¡ c¼s R> ¡ s¡ d_¡ râe R> ¡.
""S> ¡ dpfp¡ c¼s'' A¡d Al] cNhp_¡ "dpfp¡ c¼s' L$ l¡gy„ lp¡hp\u Al] `y[óV$
c¼s_p S> NyZp¡ L$ l¡gp R> ¡, L$ pfZ L¡$ cNhp_¹_¡ râe \hy„ s¡ s¡ L$ p¡C `p¡sp_p âeÐ_\u L$ fu
i¼sy„ _\u. cNhp_¹ S> ¡_y„ hfZ L$ f¡ s¡ S> cNhp_¹_¡ râe \C iL¡$ . Ap `y[óV$ dpN®
âhpldpN®\u blz S> rcÞ_ R> ¡. âhpldpN® kp^pfZ R> ¡, kh® kpdpÞe Æhp¡ âhpldpN®dp„
R> ¡, `fÞsy c[¼s dpÓ cNhp_¹_p A_yN°l\u S> âpàe lp¡hp\u `y[óV$ dpN® s¡\u blz S>
rhgnZ R> ¡. ""_ sp¡ lz„ h¡v$ p¡\u L¡$ _ s`\u'' A¡ ígp¡L$ dp„ (— AÝepe 11&53,54— ) L$ üp
âdpZ¡ h¡v$ dpN® A\hp dep®v$ pdpN® \u `Z Ap dpN® DÑd R> ¡. Ap kh® "`y[óV$ âhpl-
dep®v$ pc¡v$ ' N°Þ\dp„ Å¡hy„.
eõdps¹ _p¡rÜS> s¡ gp¡L$p¡ gp¡L$ps¹ _p¡rÜS> s¡ Q e:— &
ljp®dj®cep¡Ü¡N¥f¹ dy¼sp¡ e: k Q d¡ râe:— &&15&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡_p\u gp¡L$ p¡_¡ DÜ¡N \sp¡ _\u A_¡ S> ¡_¡ gp¡L$ \u DÜ¡N \sp¡ _\u A_¡ S> ¡ lj®,
¾$ p¡^, ce, A_¡ M¡v$ \u dy¼s R> ¡ s¡ d_¡ râe R> ¡.
rhh¡Q_— :
13.— S> ¡ kv$ p k¡hpdp„ `fpeZ lp¡hp\u s\p âpZudpÓ_p¡ rdÓ A_¡ L$ fyZphpmp¡ lp¡hp\u
S> ¡_p\u gp¡L$ p¡_¡ DÜ¡N \sp¡ _\u, A_¡ s¡ `p¡s¡ gp¡L$ p¡_¡ k„kpfdp„ dQu fl¡gp Å¡C_¡ s¡d_p\u
DÜ¡N `pdsp¡ _\u `fÞsy k¡hp rhN¡f¡ `p¡sp_p ^d®dp„ r_óW$ p fpM¡ R> ¡, A_¡
14.— S> ¡_¡ `p¡sp_u BóV$ hõsy âpàs \hp\u lj® \sp¡ _\u, BóV$ hõsy âpàs _rl \hp\u ¾$ p¡^
\sp¡ _\u, L$ p¡C õ\m¡\u ce A\hp rQÞsp âl¹gpv$ _u `¡W¡$ \sp _\u s¡hp¡ dpfp¡ c¼s d_¡
râe R> ¡.
AÝepe 12 155
A_`¡n: iyrQv®$ n Dv$ pku_p¡ Nsìe\:— &
khp®fçc`qfÐepNu ep¡ d˜¼s: k d¡ râe:— &&16&&
ígp¡L$p\®— :— A`¡npfrls, `rhÓ, Qsyf, Dv$ pku_, ìe\pfrls A_¡ kh® Apfçc_p¡ S> ¡Z¡
`qfÐepN L$ f¡gp¡ R> ¡ s¡hp¡ dpfp¡ c¼s d_¡ râe R> ¡.
rhh¡Q_— :—
15.— dpfu k¡hp\u S> ¡_¡ kpgp¡¼e, kp[óV®$ , kpduàe A\hp kpeyÄe dy[¼s_u `Z S> ¡_¡ A`¡np
_\u A¡hp¡
16.— `rhÓ ApQpfhpmp¡
17.— cNhp_¹_u k¡hpdp„ s\p cNhp_¹_¡ i©„Npf L$ fhpdp„ Qsyf
18.— k¡hp\u rcÞ_ cpep®-N©l hN¡f¡dp„ Dv$ pku_
19.— ìe\pfrls A¡V$ g¡ cpep® s\p Aks¹ `yfyjp¡ L$ p„C Apn¡` L$ f¡ sp¡ ìe\pfrls s¡ kl_
L$ f_pf (— ""cpep®v$ u_p„ s\p@Þe¡jpdksíQp¾$ d„ kl¡s¹'' rhh¡L$ ^¥ep®îd 7— )A_¡
20.— kh® Apfçc_p¡ S> ¡Z¡ `qfÐepN L$ f¡gp¡ R> ¡, A\p®s¹ Apfå^ L$ d®_p„ ag_u A`¡np fpMu
_\u, âÐeys ag_p¡ ÐepN S> ¡Z¡ L$ f¡gp¡ R> ¡ s¡hp¡ dpfp¡ c¼s d_¡ râe R> ¡.
ep¡ _ ùóers _ Ü¡[óV$ _ ip¡Qrs _ L$p„nrs— &
iycpiyc`qfÐepNu c[¼sdp_¹ e: k d¡ râe:— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ lj® `pdsp¡ _\u, Ü¡j L$ fsp¡ _\u, ip¡L$ L$ fsp¡ _\u A_¡ ApL$ p„np fpMsp¡ _\u,
A_¡ S> ¡Z¡ iyc A_¡ Aiyc_p¡ `qfÐepN L$ f¡gp¡ R> ¡ s¡hp¡ S> ¡ c[¼shpmp¡ R> ¡ s¡ d_¡ râe R> ¡.
rhh¡Q_— :—
21.— gp¥qL$ L$ `v$ p\®_u âp[às \hp\u S> ¡_¡ lj® \sp¡ _\u, s¡dS>
22.— Arâe âk„N âpàs \sp„ S> ¡_¡ Ü¡j \sp¡ _\u
23.— ^_ rhN¡f¡_p¡ ìee \hp R> sp„ S> ¡ ip¡L$ L$ fsp¡ _\u s¡dS>
24.— s¡_u ApL$ p¶p A\hp BÃR> p fpMsp¡ _\u A_¡
25.— S> ¡Z¡ iyc A_¡ Aiyc kh® L$ d®_p„ ag_p¡ ÐepN L$ f¡gp¡ R> ¡ s¡hp¡ dpfu c[¼s L$ f_pf d_¡
râe R> ¡.
kd: iÓp¥ Q rdÓ¡ Q s\p dp_p`dp_ep¡:— &
iusp¡óZ-kyMvy$:M¡jy kd: k„N rhhrS> ®s:— &&18&&
ígp¡L$p\®— :— iÓy A_¡ rdÓ ârs s¡dS> dp_ A_¡ A`dp_dp„, V$ pY$ A_¡ sp`dp„, kyM A_¡
vy$ :Mdp„ S> ¡ kdp_ R> ¡; S> ¡ k„N\u frls R> ¡.
rhh¡Q_— :—
26.— S> ¡ iÓy A_¡ rdÓ ârs kdp_ R> ¡, s¡dS> S> ¡_¡ dp_ A_¡ A`dp_, V$ pY$ A_¡ sp`, s\p
kyM A_¡ vy$ :M kdp_ R> ¡;
27.— S> ¡ Ac¼s_p k„N\u frls R> ¡.
sy ë er_Þv$ p õsy r sdp§ _ u kÞsy ó V$ p ¡ e¡ _ -L¡ $ _ rQs¹ — &
Ar_L¡$s: [õ\fdrsf¹ c[¼sdp_¹ d¡ râep¡ _f:— &&19&&
156 AÝepe 12
ígp¡L$p\®— :— S> ¡_¡ r_Þv$ p A_¡ õsyrs kdp_ R> ¡, S> ¡Z¡ hpZu_¡ r_eddp„ fpM¡gu R> ¡, S> ¡ L$ p„C
âpàs \pe s¡\u S> ¡ kÞsp¡j `pd¡ R> ¡, S> ¡ õ\p_ frls R> ¡ A_¡ [õ\f drshpmp¡ R> ¡ s¡hp¡
c[¼shpmp¡ d_¡ râe R> ¡.
rhh¡Q_— :—
28.— S> ¡_¡ `p¡sp_u r_Þv$ p A\hp õsyrs kdp_ R> ¡ A¡V$ g¡ S> ¡_¡ `p¡sp_u r_Þv$ p kp„cmhp\u
vy$ :M \sy„ _\u s¡dS> õsyrs kp„cmu lj® \sp¡ _\u.
29.— S> ¡Z¡ hpZu_¡ r_eddp„ fpM¡gu R> ¡
30.— S> ¡ L$ p„C âpàs \pe s¡\u S> ¡ kÞsp¡j dp_¡ R> ¡ A_¡ s¡\u cNhp_¹_u k¡hp L$ f¡ R> ¡
31.— S> ¡_¡ õ\p_ A\hp Ofbpf _\u, A\hp S> ¡_u Ofdp„ Apk[¼s _\u, A_¡
32.— S> ¡_u dpfpdp„ [õ\f drs R> ¡ s¡hp¡ c[¼shpmp¡ d_¡ râe R> ¡.
e¡ sy ^çep® d © s rdv„ $ e\p¡ ¼ s„ èy ® ` pks¡ — &
îv¹$v$^p_p dÐ`fdp c¼spõs¡@suh d¡ râe:— &&20&&
ígp¡L$p\®— :— hmu S> ¡ c¼sp¡ îÙp fpMu d_¡ `fd ÅZu Ap ^çe® Ad©s_y„ L$ üp âdpZ¡ k¡h_
L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡ d_¡ blz râe R> ¡.
rhh¡Q_— :— hmu S> ¡ v¥$ hu Æhp¡ îÙp fpMu d_¡ `fd ÅZ¡ R> ¡ A\p®s¹ dpfu c[¼sdp„ S> r_óW$ p
fpM¡ R> ¡, A_¡ Ap ^çe® A¡V$ g¡ k¡hp^d® ê$ ù Ad©s_y„ s_¡ L$ üy„ s¡ âdpZ¡ k¡h_ L$ f¡ R> ¡, s¡Ap¡
d_¡ blz S> râe R> ¡. Al] S> ¡ k¡h_ L$ f¡ R> ¡ A¡d kpdpÞesp\u L$ l¡gy„ lp¡hp\u Ó¥hrZ®L$ S> c[¼s
L$ fu iL¡$ s¡d _\u, `fÞsy kh® hZ®hpmp c[¼s L$ fu iL¡$ R> ¡.
A¡ âdpZ¡ Ap AÝepedp„ Aìe¼s_u D`pk_p_p dpN®dp„ vy$ :M R> ¡, dep®v$ p\u `Z
vy$ :M R> ¡, `fÞsy îuL©$ óZ_u c[¼s_p dpN®dp„ `y[óV$ A\hp cNhp_¹_p A_yN°l\u kyM S> R> ¡
A¡hp¡ D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡. gp¡L$ p¡_p¡ DÙpf L$ f_pf cNhp_¹ îuL©$ óZ¡ Ap AÝepedp„ kh® kÞv¡$ lp¡
v|$ f \pe s¡hu fus¡ c[¼sep¡Nê$ ù Ad©s_p„ hQ_p¡ ASy> ®__¡ L$ üp„ R> ¡.

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "c[¼sep¡Np¡' _pd
Üpv$ip¡@Ýepe:— &&12&&
AÝepe 12 157
&& AÝepe 13 &&
n¡Ó-n¡ÓorhcpNep¡N
îucNhp_¹ DhpQ
Bv„ $ ifuf„ L$ p ¥ Þ s¡ e — ! "n¡ Ó d¹ ' BÐercûes¡ — &
A¡sv¹$ ep¡ h¡rÑ s„ âplz: "n¡Óo:' Brs srÜv$:— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ p¥Þs¡e— ! Ap ifuf "n¡Ó' L$ l¡hpe R> ¡. A¡ n¡Ó_¡ S> ¡ ÅZ¡ R> ¡, s¡_¡ ÅZ_pfpAp¡
s¡_¡ "n¡Óo' L$ l¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— îudÑh•uspdp„ 18 AÝepe R> ¡. s¡dp„ `l¡gp R> AÝepe k|Óê$ ` R> ¡. AÝepe 7
\u 12 kyû_p R> AÝepep¡ Ap k|Ó_u h©rÑê$ ` R> ¡ A_¡ AÝepe 13 \u AÝepe 18 kyû_p
R> AÝepep¡ cpóeê$ ` R> ¡. h©rÑê$ ` kpsdp AÝepe_p Apfçcdp„ "`fp' A_¡ "A`fp' A¡d
b¡ âL$ pf_u âL©$ rs L$ l¡gu R> ¡. Al] âL©$ rs-`yfyj rhN¡f¡_p¡ cNhp_¹ rhõspf\u bp¡^ L$ f¡ R> ¡.
Al] ASy> ®__p¡ âí_ _\u, `fÞsy Ap AÝepe cpóeê$ ` lp¡hp\u âí_ rh_p S> cNhp_¹
D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡. ASy> ®__p âí_ sfuL¡$ A¡L$ n¡`L$ ígp¡L$ L¡$ V$ gpL$ d|L¡$ R> ¡, `fÞsy s¡ ep¡Áe _\u,
L$ pfZ L¡$ Ap AÝepe cpóeê$ ` lp¡hp\u âí_ Al] kçchsp¡ _\u, s¡dS> ^Zu
îudv¹$ cNh•usp_u âsp¡dp„ A¡ ígp¡L$ _\u.
""S> ¡d r`ÎX$ dp„ s¡d b°ûpÎX$ dp„'' A¡ r_ed âdpZ¡ â\d S> ¡ S> X$ A_pÐdê$ `
âL©$ rs L$ l¡gu R> ¡ s¡_p `qfZpdê$ ` Ap ifuf `yfyj_y„ r_hpkõ\p_ lp¡hp\u "n¡Ó' L$ l¡hpe R> ¡.
`yfyj Aphp n¡Óê$ ` ifuf_¡ `p¡sp\u rcÞ_ sfuL¡$ _ ÅZsp¡ lp¡e sp¡ s¡ dpÓ n¡Óu S> R> ¡,
`fÞsy n¡Óo _\u. Aphp¡ Æh k„kpfu R> ¡; `fÞsy S> ¡ `yfyj `p¡sp\u rcÞ_ sfuL¡$ n¡Ó ÅZ¡ R> ¡
s¡ "n¡Óo' L$ l¡hpe R> ¡. s¡ Ap ifuf_¡ `p¡sp\u rcÞ_ n¡Ó sfuL¡$ ÅZ¡ R> ¡ A_¡ `p¡sp_¡ ÖóV$ p
ÅZ¡ R> ¡. Å¡ L¡$ n¡Ó A_¡ n¡Óo _y„ op_ k„kpfv$ ipdp„ `Z lp¡e R> ¡ `fÞsy s¡ v$ ipdp„ s¡Ap¡_y„
rcÞ_ sfuL¡$ op_ lp¡sy„ _\u, `fÞsy A¡L$ S> sfuL¡$ op_ lp¡e R> ¡. Apd R> sp„ n¡Ó cp¡Áe R> ¡,
A_¡ cp¡¼sp `yfyj\u s¡ Sy> vy„$ S> R> ¡, A¡d ih(— dX$ v$ p„— ) D`f\u S> Zpe R> ¡; L$ pfZ L¡$ n¡Ó A_¡
`yfyj A¡L$ S> R> ¡ A¡hy„ op_ Äepf¡ Dce_p¡ kçbÞ^ lp¡e Ðepf¡ S> kçchu iL¡$ ; `fÞsy n¡Ó
A\hp `yfyj A¡L$ gp lp¡e Ðep„ kçchu iL¡$ _rl. h¡Û ifuf A\hp n¡Ó h¡Ñp `yfyj\u rcÞ_
R> ¡, L$ pfZ L¡$ OV$ A_¡ OV$ Å¡_pf rcÞ_ lp¡e R> ¡ A¡d Å¡hpdp„ Aph¡ R> ¡. ""lz„ v¡$ l Ry> „'' A¡hu
âsurs ArsdÞv$ `yfyjp¡_¡ S> lp¡e R> ¡. n¡Ó A_¡ `yfyj rcÞ_ R> ¡, A¡hy„ op_ `p¡sp_p ApÐdê$ `
n¡Óo_¡ rcÞ_ sfuL¡$ ÅZ_pf rhÜp__¡ S> lp¡e R> ¡. kh®_¡ lp¡sy„ _\u.
n¡ Ó o„ Qpr` dp„ rhrÙ kh® n ¡ Ó ¡ j y cpfs— !— &
n¡Ó-n¡Óoep¡f¹ op_„ es¹ sS¹> op_„ ds„ dd— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— hmu l¡ cpfs— ! kh® n¡Óp¡dp„ n¡Óo `Z d_¡ ÅZ. n¡Ó A_¡ n¡Óo _y„ S> ¡ op_ R> ¡
s¡ d_¡ kçds R> ¡.
rhh¡Q_— :— n¡Ó `yfyj\u rcÞ_ R> ¡ A¡hy„ ÅZ_pf n¡Óo `Z kh® n¡Óp¡dp„ lz„ S> Ry> „, L$ pfZ L¡$
158 AÝepe 13
n¡Óu sfuL¡$ k„kpfr_dÁ_ Æh n¡Ó_¡ `p¡sp\u rcÞ_ sfuL¡$ ÅZsp¡ _\u, `Z S> ¡ L$ p¡C s¡_¡
`p¡sp\u rcÞ_ ÅZ¡ R> ¡ s¡ dpfp¡ A„i s\p dpfpê$ ` lp¡hp\u lz„ S> Ry> „ A¡d ÅZ, L$ pfZ L¡$
s¡_pdp„ dpfp NyZp¡_p¡ Aprhcp®h \A¡gp¡ R> ¡. Æhdp„ b°û_p NyZp¡ rhi¡jsp\u lp¡hp\u s¡_¡
"b°û' `Z L$ l¡ R> ¡ A¡d b°ûk|Ó 2&3&29 \u `Z S> Zpe R> ¡. n¡Ó A_¡ n¡Óo _y„ op_ d_¡
kçds R> ¡ A¡d L$ lu cNhp_¹ Ap op_ DÑd R> ¡ A¡hp¡ D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡.
ss¹ n¡Ó„ eÃQ ep×L¹$ Q ev¹$ rhL$pqf esíQ es¹— &
k Q ep¡ es¹ âcphíQ ss¹ kdpk¡_ d¡ i©Ï— &&3&&
ígp¡L$p\®— :— s¡ n¡Ó S> ¡ (— Öìe— ) R> ¡, S> ¡hy„ R> ¡, S> ¡ rhL$ pfp¡hpmy„ R> ¡, S> ¡\u R> ¡, A_¡ S> ¡ õhcphhpmy„
R> ¡, s\p s¡ (— n¡Óo— ) S> ¡ R> ¡, A_¡ S> ¡ âcphhpmp¡ R> ¡ s¡ V|„$ L$ dp„ dpfu `pk¡\u kp„cm.
rhh¡Q_— :— n¡Ó S> ¡ Öìe R> ¡, S> ¡hy„ R> ¡ A¡V$ g¡ S> ¡_p¡ Apîe R> ¡, S> ¡ rhL$ pfhpmy„ R> ¡ A\p®s¹ s¡_pdp„
S> ¡ rhL$ pfp¡ R> ¡, S> ¡\u R> ¡ A¡V$ g¡ S> ¡ âep¡S> _\u s¡_p¡ Dv¹$ ch \A¡gp¡ R> ¡ A_¡ S> ¡ õhcphhpmy„ R> ¡
s¡ dpfu `pk¡\u V|„$ L$ dp„ kp„cm. s¡dS> s¡ n¡Óo S> ¡ R> ¡, A\p®s¹ n¡Óo_y„ õhê$ ` A_¡ s¡_p¡ S> ¡
âcph R> ¡ s¡ dpfu `pk¡\u V|„$ L$ dp„ kp„cm.
F> rjrcf¹ blz^p Nus„ R> Þv$p¡rcf¹ rhrh^¥: `©\L¹$— &
b° û k| Ó `v¥ $ í Q¥ h l¡ s y d r˜f¹ rhr_[íQs¥ : — &&4&&
ígp¡L$p\®— :— s¡ F> rjAp¡A¡ blz âL$ pf¡ NpA¡gy„ R> ¡, s¡dS> Sy> v$ p-Sy> v$ p h¡v$ hp¼ep¡A¡ `Z Sy> vy„$
NpA¡gy„ R> ¡, A_¡ l¡syhpmp r_[íQs b°ûk|Ó_p„ `v$ p¡A¡ `Z NpA¡gy„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— s¡ n¡Ó A_¡ n¡Óo _p„ õhê$ `_¡ F> rjAp¡A¡ blz âL$ pf¡ NpA¡gy„ R> ¡, s¡dS> h¡v$ _p
Sy> v$ p-Sy> v$ p R> Þv$ p¡dp„ s¡_y„ Sy> vy„$ -Sy> vy„$ hZ®_ L$ f¡gy„ R> ¡. L$ p¡C R> Þv$ dp„ s¡_¡ Ýep_ L$ fhp ep¡Áe,
L$ p¡Cdp„ ^pfZp ep¡Áe, L$ p¡Cdp„ h¥fpS> ê$ ` L$ l¡gy„ R> ¡. s¡dS> h¡v$ ìepk¡ fQ¡gp„ ey[¼shpmp„ s\p `pL$ p
r_íQehpmp„ b°ûk|Óp¡_p Ar^L$ fZp¡dp„ `Z blz âL$ pf\u NpA¡gy„ R> ¡. Ap kh®_p kpfê$ ` s¡_y„
e\p\® õhê$ ` lz„ s_¡ V|„$ L$ dp„ L$ lz„ Ry> „ s¡ kp„cm.
dlpc|spÞel‘pfp¡ byrÙfìe¼sd¡h Q— &
B[ÞÖeprZ v$ i¥L„$ Q `ÊQ Q¡[ÞÖeNp¡Qfp:— &&5&&
BÃR> p Ü¡j: kyM„ vy$ :M„ k”psíQ¡s_p ^©rs:— &
A¡ss¹ n¡Ó„ kdpk¡_ krhL$ pfd¹ Dv$ pùsd¹— &&6&&
ígp¡L$p\®— :— dlpc|sp¡, Al‘pf, byrÙ s\p Aìe¼s, A_¡ v$ i A_¡ A¡L$ B[ÞÖep¡, s\p `p„Q
B[ÞÖep¡_p rhjep¡, BÃR> p, Ü¡j, kyM, vy$ :M, k”ps, Q¡s_p A_¡ ^©rs. Ap rhL$ pf krls
n¡Ó V|„$ L$ dp„ L$ üy„.
rhh¡Q_— :— `©r\hu, S> g, s¡S> , hpey A_¡ ApL$ pi A¡ `p„Q dlpc|sp¡ n¡Ó R> ¡. n¡Ó Ap
`„Qdlpc|sê$ ù Öìe R> ¡. lh¡ n¡Ó S> ¡hy„ R> ¡ A\p®s¹ S> ¡Ap¡_p¡ Apîe R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. Al‘pf,
byrÙ, Aìe¼s A\p®s¹ dlÑÐh, `p„Q op_¡[ÞÖe A_¡ `p„Q L$ d£[ÞÖe s\p A¡L$ d_ dmu
ANuApf B[ÞÖep¡, s\p `p„Q B[ÞÖep¡_p rhjep¡ s¡_p¡ Apîe L$ fu fl¡gp R> ¡.
lh¡ s¡_p„ rhL$ pfp¡ L$ l¡ R> ¡. BÃR> p, Ü¡j, kyM A_¡ vy$ :M k”ps A¡V$ g¡ kh®_y„ A¡L$ Ó
\hy„ s¡; Q¡s_p A¡V$ g¡ rhh¡L$ rhN¡f¡ê$ ù âpZp¡_u h©rÑ, A_¡ ^©rs A\hp ^¥e® A¡ s¡_p rhL$ pfp¡
AÝepe 13 159
R> ¡. BÃR> p, Ü¡j, kyM A_¡ vy$ :M A¡ Qpf Å¡ L¡$ ApÐdp_p ^dp£ R> ¡ sp¡ `Z rQv„$ iê$ ` ApÐdpdp„
n¡Ó_p„ kçbÞ^\u S> A¡ ^dp£ \sp lp¡hp\u s¡Ap¡_p¡ Apîe `Z n¡Ó S> R> ¡, A_¡ s¡Ap¡
n¡Ó_p S> rhL$ pf R> ¡, A¡d L$ l¡gy„ R> ¡. kyM A_¡ vy$ :M _p¡ cp¡N L$ f_pf, cp¡N A\hp dp¡n_¡
kp^_pf, rQv„$ ic|s hõsys: Aìe¼s `yfyj_p Ap^pf sfuL¡$ DÐ`Þ_ \e¡gy„ `„Qdlpc|sde
ifuf Al‘pf rhN¡f¡_p¡ Apîe R> ¡. BÃR> p rhN¡f¡ s¡_p rhL$ pfp¡ R> ¡. ^d®, A\® L$ pd A_¡ dp¡n
ê$ ù Qpf A\®_¡ s¡ âpàs L$ fph_pf R> ¡. dpfu c[¼s \C iL¡$ s¡ dpV¡$ d¢ spfu BÃR> p\u s¡_p¡
Dv¹$ ch L$ fph¡gp¡ R> ¡ A_¡ s¡_p¡ _íhf õhcph R> ¡. s¡ n¡Ó õ\|g s\p k|ÿd v¡$ lê$ ` R> ¡. Ap
âdpZ¡ rhL$ pf krls n¡Ó s_¡ V|„$ L$ dp„ L$ üy„.
Ap b¡ ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs¹ 10&35&18 D`f_p„ kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„
R> ¡.
Adpr_Ðhd¹ Av$[çcÐhd¹ Atlkp np[ÞsfpS> ®hd¹— &
ApQpep£`pk_„ ip¥Q„ õ\¥e®d¹ ApÐdrhr_N°l:— &&7&&
B[ÞÖep\£ j y h¥ f pÁed¹ A_l‘pf A¡ h Q— &
S> Þd-d©Ðey-S> fp-ìepr^ - vy$:M-v$p¡jp_yv$i®_d¹— &&8&&
Ak[¼sf¹ A_rcóh„ N : `y Ó -v$ p f-N© l pqv$ j y — &
r_Ðe„ Q kdrQÑÐhd¹ BóV$ pr_óV$ p¡``rÑjy— &&9&&
dre Qp_Þeep¡ N ¡ _ c[¼sfìercQpqfZu— &
rhrh¼s-v¡$ ik¡rhÐhd¹ Afrsf¹ S> _k„kqv$ — &&10&&
AÝepÐdop_r_ÐeÐh„ sÒhop_p\® v $ i® _ d¹ — &
A¡sS¹> op_d¹ Brs âp¡¼sd¹ Aop_„ ev$sp¡@Þe\p— &&11&&
ígp¡L$p\®— :— Adpr_`Ï„, Av$ [çc`Ï„, Atlkp, ndp, F> Sy> sp, ApQpe®_u k¡hp, `rhÓsp,
õ\¥e®, rQÑ_p¡ r_N°l, B[ÞÖep¡_p rhjep¡ ârs h¥fpÁe, A_¡ hmu Al‘pf_p¡ Acph; S> Þd
dfZ S> fp A_¡ ìepr^ dp„ vy$ :M s\p v$ p¡j _p¡ rhQpf; `yÓ `Ð_u N©l rhN¡f¡dp„ Apk[¼s_p¡
s\p k„N_p¡ Acph, BóV$ A\hp Ar_óV$ _u âp[àsdp„ r_Ðe kdrQÑ`Ï„, s\p dpfpdp„
A_Þe ep¡N\u AìercQpqfZu c[¼s, A¡L$ pÞs âv¡$ i_y„ k¡h_, gp¡L$ p¡_u kcpdp„ Afrs,
r_Ðe AÝepÐdop_ A_¡ sÒhop__p A\®_p¡ rhQpf— Ap_¡ op_ L$ l¡ R> ¡, Ap\u AÞe\p lp¡e
s¡ Aop_ R> ¡.
rhh¡Q_— :— lh¡ s¡ n¡Ódp„ `p¡sp_p ApÐdp_p op__p NyZp¡ L$ l¡ R> ¡. Al]\u kpX$ pQpf ígp¡L$ \u
(— 7— -— 10&&— ) op__p„ NyZp¡ L$ l¡gp R> ¡, A¡V$ g¡ `p„Q ígp¡L$ \u (— 7— -— 11&&— ) op__p¡ bp¡^
L$ f¡gp¡ R> ¡.
-— "Adpr_`Ï„' A¡V$ g¡ `p¡sp_p NyZp¡_u DÑdsp_p„ hZ®_dp„ Ap_Þv$ _ dp_hp¡ s¡.
-— "Av$ [çc`Ï„' A¡V$ g¡ gp¡L$ _¡ v¡$ MpX$ hpdpV¡$ S> ^d® rhN¡f¡_y„ ApQfZ _ L$ fhy„ s¡.
-— "Atlkp' A¡V$ g¡ buÅAp¡_¡ ùX$ p _ L$ fhu s¡.
-— "ndp' A¡V$ g¡ vy$ óV$ rhN¡f¡_p A`dp__y„ kl_.
-— "F> Sy> sp' A¡V$ g¡ r_óL$ `V$ `Ï. ApQpe®_u k¡hp.
160 AÝepe 13
-— `rhÓsp bpü A_¡ AæeÞsf A¡d b¡ âL$ pf_u R> ¡. dpV$ u, S> g rhN¡f¡\u bpü `rhÓsp
rkÙ \pe R> ¡, A_¡ cNhp_¹_y„ õdfZ L$ fhp\u AæeÞsf `rhÓsp rkÙ \pe R> ¡.
-— ¼g¡i rhN¡f¡dp„ `Z cNhÐ`fpeZ fl¡hy„ s¡ õ\¥e®.
-— "ApÐdp' A¡V$ g¡ rQÑ_p¡ r_N°l. A\hp "ApÐdrhr_N°l' A¡V$ g¡ ius, ny^p rhN¡f¡_p
kl_\u v¡$ l_p¡ k„ed.
-— B[ÞÖep¡_p rhjep¡ ârs h¥fpÁe,
-— Al‘pf_p Acph. d|gdp„ "A¡h' iåv$ R> ¡ s¡\u Ap NyZ AphíeL$ R> ¡ A¡hp¡ bp¡^ \pe R> ¡.
-— S> Þd dfZ rhN¡f¡dp„ vy$ :M A_¡ v$ p¡j _p¡ rhQpf; L$ pfZ L¡$ S> Þdfrls b°û_p A„i_p¡ ep¡r_
A_¡ dg kp\¡ kçbÞ^ \hp¡ s¡ S> Þd R> ¡, A_¡ s¡_¡ cNhp_¹_y„ rhõdfZ \pe s¡ dfZ R> ¡.
"S> fp' A¡V$ g¡ h©Ùphõ\p\u i[¼s nuZ \pe R> ¡, A_¡ ìepr^dp„ ¼g¡i \pe R> ¡, s¡\u s¡Ap¡dp„
vy$ :M s\p v$ p¡j _p¡ rhQpf \hp¡ ep¡Áe R> ¡.
-— `yÓ, `Ð_u, N©l rhN¡f¡dp„ Apk[¼s_p¡ Acph, s\p s¡d_p kyM— -— vy$ :M\u `p¡s¡ kyM vy$ :M
dp_u gC sÞde _ \hy„ A¡ s¡Ap¡_p k„N_p¡ Acph.
-— BóV$ A\hp Ar_óV$ `v$ p\®_u âp[às \pe sp¡ `Z cNhqv$ ÃR> p\u âp[às \C s¡ DÑd S>
R> ¡ A¡d ÅZu rQÑ_¡ kd fpMhy„ s¡ rQÑ_u kdsp,
-— A_¡ kh® NyZp¡_p ùv$ eê$ ` DÑdNyZ dpfpdp„ AìercQpqfZu A_Þe c[¼s.
-— cNhÐk¡hpdp„ ârsbÞ^L$ _ lp¡e s¡hp rhrh¼s A¡L$ pÞs âv¡$ i_y„ k¡h_.
-— gp¡L$ p¡_u kcpdp„ A\p®s¹ gp¥qL$ L$ kcpAp¡dp„ âurs_p¡ Acph.
-— r_Ðe AÝepÐdop_ A¡V$ g¡ ApÐdp_p õhê$ `_y„ r_Ðe op_. "sÒhop_' A¡V$ g¡ cNhp_¹
A\hp dp¡n, s¡_y„ v$ i®_ A\hp rhQpf.
Ap NyZp¡ op_ L$ l¡hpe R> ¡. Ap op_ R> ¡ A¡V$ g¡ Ap NyZp¡ rhÛp_p„ L$ pe® R> ¡. Ap\u rhfyÙ lp¡e
s¡ Aop_ A¡V$ g¡ ArhÛp_y„ L$ pe® R> ¡.
Ap âdpZ¡ op__p¡ D`v¡$ i L$ fu lh¡ R> ígp¡L$ \u (— 12&17— ) "o¡e'_p¡ bp¡^ L$ f¡ R> ¡.
o¡e„ es¹ ss¹ âhÿeprd eÄopÐhp@d©sdí_ys¡— &
A_pqv$dÐ`f„ b°û _ ks¹ s_¹ _pkvy$Ães¡— &&12&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ o¡e R> ¡ s¡ L$ lz„ Ry> „, s¡ ÅZu dp¡n âpàs L$ f¡ R> ¡. s¡ A_pqv$ dÐ`f b°û R> ¡, s¡
ks¹ A\hp Aks¹ L$ l¡hpsy„ _\u.
rhh¡Q_— :— lh¡ o¡e L$ lz„ Ry> „. o¡e_y„ õhê$ ` ÅZhp\u dp¡n âpàs \pe R> ¡. op_uAp¡
ipõÓop_\u ApS> ag âpàs L$ f¡ R> ¡. o¡e A_pqv$ dÐ`f b°û R> ¡. "A_pqv$ ds¹' A¡V$ g¡ Apqv$
frls, `f b°û o¡e R> ¡. A_pqv$ ds¹ `fb°û o¡e R> ¡. A\hp "A_pqv$ ' A¡V$ g¡ Apqv$ frls.
"dÐ`f' A¡V$ g¡ lz„ S> ¡_p\u `f Ry> „ s¡hy„ dpfp ^pdê$ ` Anfb°û. s¡ îucpNhs¹ 6&9&36(— 4— )
dp„ S> Zpìep âdpZ¡ kh® rhfyÙ ^dp£_p¡ Apîe lp¡hp\u ks¹ A\hp Aks¹ L$ l¡hpsy„ _\u. s¡
ks¹ R> ¡ L¡$ Aks¹ R> ¡ A¡hp¡ r_íQe `Z \C iL¡$ s¡d _\u, A\p®s¹ s¡ blz vy$ o£e R> ¡.
kh® s : `prZ`pv„ $ ss¹ kh® s p¡ @ rnrifp¡ d y M d¹ — &
kh®s: îyrsdëgp¡L¡$ kh®d¹ Aph©Ðe rsóW$rs— &&13&&
AÝepe 13 161
ígp¡L$p\®— :— s¡ kh®s: `prZ A_¡ `pv$ hpmy„ R> ¡, kh®s: Arn, rif: A_¡ dyMp¡hpmy„ R> ¡, kh®s:
îyrshpmy„ R> ¡, A_¡ gp¡L$ dp„ kh®_¡ Y$ p„L$ u fl¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— s¡ b°û kpL$ pf R> ¡ L¡$ r_fpL$ pf R> ¡ s¡hu i„L$ p \pe, s¡ dpV¡$ L$ l¡ R> ¡ L¡$ s¡_¡ kh®Ó `prZ
A_¡ `pv$ R> ¡. ""kh®s: `prZ`pv$ pÞsd¹'' A¡hp¡ `Z `pW$ R> ¡. s¡_p¡ A\® ""s¡_¡ kh®Ó `prZ
A_¡ `pv$ _p„ AÞs R> ¡'' A¡hp¡ \pe R> ¡. s¡\u kh®Ó Nrs A_¡ r¾$ epdpV¡$ s¡ kd\® R> ¡. s¡dS>
s¡_¡ kh®Ó Qny:, rif, A_¡ dyM R> ¡ s¡\u s¡_¡ kh®Ó op_ s\p cp¡N R> ¡ A_¡ s¡ kh®Ó â^p_
R> ¡. s¡ kh®Ó îyrs A¡V$ g¡ L$ Z®hpmy„ R> ¡ A\p®s¹ s¡ kh®Ó îhZ L$ f¡ R> ¡. Ap âdpZ¡ lp¡hp R> sp„ s¡
`qf[ÃR> Þ_ _\u `fÞsy gp¡L$ dp„ kh®_¡ Y$ p„L$ u fl¡ R> ¡ A\p®s¹ ìep`L$ R> ¡. Ap NyZp¡ S> Ns_u
DÐ`rÑ `R> u S> õ`óV$ \pe R> ¡, R> sp„ s¡Ap¡ r_Ðe R> ¡ A¡d S> Zphhp `l¡gp L$ l¡gp R> ¡.
kh£ [ ÞÖeNy Z pcpk„ kh£ [ ÞÖerhhrS> ® s d¹ — &
Ak¼s„ kh®c©ÃQ¥h r_Ny®Z„ NyZcp¡¼s© Q— &&14&&
ígp¡L$p\®— :— s¡ kh® B[ÞÖep¡_p NyZp¡_p Apcpkhpmy„ A_¡ kh® B[ÞÖep¡\u frls R> ¡,
Apk[¼sfrls s¡dS> kh®_¡ ^pfZ L$ f_pf R> ¡. r_Ny®Z s¡dS> NyZp¡ _p¡ cp¡N L$ f_pf.
rhh¡Q_— :— b°û A_Þs A_¡ Aìe¼s lp¡hp\u s¡_¡ kh®Ó `prZ A_¡ `pv$ _p AÞs, Arn,
rif, A_¡ dyM s\p îyrs R> ¡, s¡\u s¡ kh®Ó kh® L$ pe® L$ f¡ R> ¡. îyrs `Z L$ l¡ R> ¡ L¡$ ""s¡ `prZ
A_¡ `pv$ frls v$ p¡X$ _pf s\p N°lZ L$ f_pf R> ¡. s¡ Qnyfrls Sy> A¡ R> ¡ A_¡ L$ Z®frls îhZ
L$ f¡ R> ¡''. Al] b°û_¡ âpL©$ s B[ÞÖep¡ _\u `fÞsy kh® AâpL©$ s A\p®s¹ qv$ ìe B[ÞÖep¡ R> ¡ A¡hp¡
bp¡^ R> ¡. s¡hu S> fus¡ Ap ígp¡L$ dp„ `Z L$ l¡ R> ¡. b°û kh® B[ÞÖep¡_p NyZp¡_p Apcpkhpmy„ R> ¡
`fÞsy âpL©$ s B[ÞÖedpÓ\u frls R> ¡. s¡hu S> fus¡ buÅ rhfyÙ ^dp£ b°ûdp„ R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡.
b°û Apk[¼sfrls R> ¡ R> sp„ kh®_¡ ^pfZ L$ f_pf R> ¡. b°û r_Ny®Z R> ¡ R> sp„ NyZp¡_p¡ cp¡N
L$ f_pf R> ¡.
brlfÞsíQ c| s p_pd¹ AQf„ Qfd¡ h Q— &
k|ÿdÐhps¹ sv$rho¡e„ v|$fõ\„ Qp[ÞsL¡$ Q ss¹— &&15&&
ígp¡L$p\®— :— s¡ c|sp¡_u blpf s¡dS> AÞv$ f R> ¡, AQf s¡dS> Qf R> ¡, k|ÿd lp¡hp\u Arho¡e
R> ¡, s¡ v|$ f fl¡gy„ s¡dS> kdu`dp„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— b°û cp¡N L$ f_pf A\hp cp¡¼s© lp¡e sp¡ s¡ ìep`L$ lp¡C iL¡$ _rl A¡hu i„L$ p \pe,
s¡ dpV¡$ L$ l¡ R> ¡ L¡$ s¡ c|sp¡_u blpf s¡dS> AÞv$ f R> ¡. [õ\f s\p S> „Nd c|sp¡_p cp¡¼sp sfuL¡$
s¡ c|sp¡_u blpf R> ¡. ApÐdê$ `\u s¡ kh®_u AÞv$ f R> ¡. A¡hu fus¡ b°û c|sp¡_u AÞv$ f s\p
blpf lp¡e sp¡ `Z c|sp¡\u rcÞ_ lp¡hp\u ìep`L$ lp¡C iL¡$ _rl A¡hu i„L$ p v|$ f L$ fhp L$ l¡ R> ¡ L¡$
s¡ AQf s¡dS> Qf R> ¡. "AQf' A¡V$ g¡ õ\phf "Qf' A¡V$ g¡ S> „Nd. õ\phf s\p S> „Nd kh®
b°û S> R> ¡. b°û õ\phf R> ¡ A¡hp¡ ""l¡ kp¥çe, Ap `|h£ ks¹ S> lsy„'' îyrs bp¡^ L$ f¡ R> ¡. ""l¡
íh¡sL¡$ sy— ! s¡ sy„ R> ¡'' îyrs S> „Nd Æh `Z b°û R> ¡ A¡hp¡ bp¡^ L$ f¡ R> ¡. Al] d|mdp„ "A¡h
Q=s¡dS> ' R> ¡, s¡\u õ\phf b°û S> „Nd R> ¡, A_¡ S> „Nd S> b°û õ\phf R> ¡ A¡hp¡ A\® \pe
R> ¡. s¡\u s¡ rhfyÙ ^dp£_p¡ Apîe R> ¡ A¡d v$ ip®h¡gy„ R> ¡. b°û c|sp¡\u rcÞ_ _\u, `fÞsy
õ\phf— -— S> „Nd kh® c|sp¡ b°û S> R> ¡. Apd lp¡hp R> sp„ b°û_y„ kh®_¡ op_ \sy„ _\u, L$ pfZ L¡$
162 AÝepe 13
b°û k|ÿd lp¡hp\u Arho¡e R> ¡, s¡\u `pR> m op__p„ NyZp¡ L$ üp s¡ S> ¡_pdp„ lp¡e s¡_¡ b°û_y„
op_ \pe R> ¡. hmu b°û v|$ f R> ¡ s¡dS> kdu` `Z R> ¡. Al] `Z s¡ rhfyÙ ^dp£_p¡ Apîe R> ¡
A¡hp¡ bp¡^ L$ f¡gp¡ R> ¡. Ap ígp¡L$ dp„ b°û_p rhfyÙ ^dp£ S> Zph¡gp R> ¡. ""s¡ lpg¡ R> ¡, s¡ lpgsy„
_\u; s¡ v|$ f R> ¡, s¡ kdu` R> ¡; s¡ Ap kh®_u AÞv$ f R> ¡, s¡ kh®_u blpf R> ¡'' A¡ îyrs `Z
ApS> bp¡^ L$ f¡ R> ¡.
Arhc¼s„ Q c|s¡jy rhc¼srdh Q [õ\sd¹— &
c|scs©® Q sÄo¡e„ N°rkóÏ âcrhóÏ Q— &&16&&
ígp¡L$p\®— :— s¡ c|sp¡dp„ Arhc¼s lp¡hp R> sp„ rhc¼s lp¡e s¡d fl¡gy„ R> ¡. s¡ o¡e c|sp¡_y„ `pgL$ ,
N°pk L$ f_pf, s¡dS> DÐ`pv$ L$ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Nep ígp¡L$ dp„ b°û kh®_u AÞv$ f s\p blpf, v|$ f s\p kdu` fl¡gy„ R> ¡ A¡d L$ l¡gy„
lp¡hp\u Sy> v$ p— -— Sy> v$ p Ahehp¡\u Sy> v¡$ — -— Sy> v¡$ õ\m¡ fl¡gy„ li¡ A¡hu i„L$ p \pe s¡ v|$ f L$ f¡ R> ¡. b°û
kh® c|sp¡dp„ Arhc¼s A\hp A¡L$ S> R> ¡, R> sp„ rhc¼s A¡V$ g¡ Sy> vy„$ — -— Sy> vy„$ lp¡e s¡d fl¡gy„ R> ¡,
A\p®s¹ b°û_u A_Þs d|rs®Ap¡ `Z A¡L$ S> R> ¡ s¡dp„ `fõ`f c¡v$ _\u, `fÞsy `p¡sp_u
BÃR> p\u S> AdyL$ — -— AdyL$ õhê$ `\u S> âL$ V$ \sy„ lp¡hp\u Sy> vy„$ — -— Sy> vy„$ lp¡e s¡d fl¡gy„ R> ¡. b°û
`pgL$ ê$ `\u c|sp¡_y„ `pg_ L$ f_pf, k„lpfL$ ê$ `\u c|sp¡_p¡ N°pk L$ f_pf s¡dS> âÅ`rs ê$ `\u
c|sp¡_y„ DÐ`pv$ L$ R> ¡.
Äep¡rsjpdr` sÄÄep¡rs: sdk: `fdyÃes¡— &
op_„ o¡e„ op_Nçe„ ùqv$ kh®õe r^[óW$sd¹— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— s¡ Äep¡rsAp¡_y„ `Z Äep¡rs: R> ¡, sd:\u `f L$ l¡hpe R> ¡. s¡ op_ R> ¡, o¡e R> ¡,
op_\u âpàe R> ¡, A_¡ kh®_p ùv$ edp„ fl¡gy„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Äep¡rs: A¡V$ g¡ âL$ pi L$ f_pf, âL$ piL$ . frh, QÞÖ hN¡f¡ âL$ pi L$ f_pfpAp¡_y„ `Z s¡
Äep¡rs: A\hp âL$ piL$ R> ¡. s¡\u d|g âL$ piL$ s¡ S> R> ¡. s¡ sd: âL©$ rs\u `f R> ¡, s¡ op_
A¡V$ g¡ S> ¡_p\u op_ âpàs \pe s¡ op__p„ kp^_ê$ ` Adpr_`Ï„ rhN¡f¡ `pR> m NyZp¡ L$ üp s¡
R> ¡. hmu s¡ o¡e A\hp ÅZhp ep¡Áe R> ¡ s\p op_\u âpàe `Z s¡ S> R> ¡. hmu s¡ kh®_p
ùv$ edp„ fl¡gy„ R> ¡ A\p®s¹ AÞsep®rd `Z s¡ R> ¡
Brs n¡ Ó „ s\p op_„ o¡ e „ Qp¡ ¼ s„ kdpks:— &
d˜¼s A¡sv¹$ rhope d˜phpep¡``Ûs¡— &&18&&
ígp¡L$p\®— :— Ap fus¡ n¡Ó s\p op_ A_¡ o¡e s_¡ V|„$ L$ dp„ L$ üp„. dpfp¡ c¼s Ap ÅZu_¡ dpfp
cphdpV¡$ ep¡Áe \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap fus¡ (— 5— -— 6 ígp¡L$ \u— ) n¡Ó, (— 7— -— 11 ígp¡L$ \u— ) op_, A_¡ (— 12— -— 17
ígp¡L$ \u— ) o¡e V|„$ L$ dp„ L$ üp„. Ap kh®_y„ op_ âpàs L$ fu dpfp¡ c¼s dpfp cphdpV¡$ A¡V$ g¡
A¥íhe® rhN¡f¡ dpfp NyZp¡ âpàs L$ fhp ep¡Áe \pe R> ¡.
âL© $ ts `y f y j „ Q¥ h rhÙé_pv$ u Dcphr`— &
rhL$pfp„íQ NyZp„íQ¥h rhrÙ âL©$rskçchp_¹— &&19&&
ígp¡L$p\®— :— âL©$ rs A_¡ `yfyj bÞ_¡_¡ sy„ A_pqv$ ÅZ; A_¡ rhL$ pfp¡ s¡dS> NyZp¡ _¡ `Z sy„
AÝepe 13 163
âL©$ rsdp„\u DÐ`Þ_ \A¡gp ÅZ.
rhh¡Q_— :— `pR> m ÓuÅ ígp¡L$ dp„ `yfyj sÒh L$ l¡hp_u ârsop L$ f¡gu. âL©$ rs A_¡ ApÐdp
(— `yfyj— ) A¡ b¡ AÐeÞs Sy> v$ p— -— Sy> v$ p õhcphhpmp lp¡hp R> sp„ s¡Ap¡_p„ L$ pfZ_p õhê$ `\u
A¡L$ R> ¡. s¡Ap¡ Ap kh® S> Ns¹_p„ L$ pfZ R> ¡ A¡d Ap ígp¡L$ \u Apfçcu `p„Q ígp¡L$ p¡\u S> Zph¡
R> ¡.s¡ `¥L$ u ApÐdp\u Sy> v$ u âL©$ rs A¡L$ v¡$ iu kp„¿e_p ds âdpZ¡ `yfyj_u `¡W¡$ r_Ðe R> ¡.
cNhv$ ue kp„¿e âdpZ¡ sp¡ s¡ cNhp_¹_u A¡L$ i[¼s R> ¡. A¡L$ v¡$ iu kp„¿eipõÓ sp¡ cNhp_¹_y„
ârs`pv$ _ L$ fsy„ _\u. hmu Ap kp„¿eipõÓ âdpZ¡ `yfyj_¡ k„kpf âpàs \pe s¡ dpV¡$ s¡
âL©$ rs_¡ hi \pe R> ¡, Äepf¡ cNhp_¹ âL©$ rs_¡ hi fpM_pf R> ¡. s¡\u Ap kp„¿eipõÓ_u
âh©rÑ Anfkyû S> R> ¡.
(— cNhv$ ue kp„¿eipõÓ âdpZ¡— ) `yfyjp¡Ñd, Anf, L$ pg, âL©$ rs A_¡ `yfyj A¡
`p„Q A_pqv$ R> ¡. Ap ipõÓ âdpZ¡ L$ pg, âL©$ rs A_¡ `yfyj A_pqv$ lp¡hp_y„ õ`óV$ R> ¡.
`yfyjp¡Ñd A_¡ Anf _¡ Nuspdp„ A_pqv$ L$ l¡gp„ R> ¡ s¡ Ap ipõÓdp„ L$ byg fpM¡g R> ¡ s¡dS>
îucpNhs 3&26&4 dp„ Ap ipõÓ_y„ r_ê$ `Z L$ fsp„ âL©$ rs_¡ "v¥$ hu' L$ l¡gu R> ¡, A¡V$ g¡ s¡
cNhp_¹_u i[¼s lp¡hp_y„ `Z Ap ipõÓ_¡ dpÞe R> ¡. Ap ipõÓ_u âh©rÑ Ap rkÙpÞs
âdpZ¡ \A¡gu lp¡C (— îucpNhs¹ 3— -— 26— ) AÝepedp„ S> Zph¡g kp„¿e âpL©$ skp„¿e_p
Ap^pfhpmy„ _\u.
âL©$ rs b¡ âL$ pf_u R> ¡, 1.— L$ pe®ê$ ` A_¡ 2.— L$ pfZê$ `. L$ pe®ê$ ` âL©$ rs s¡ ArhÛphpmu
ÆhpÐdp_u D`pr^, A_¡ L$ pfZê$ ` âL©$ rs s¡ `fdpÐdp_u dpep. A¡hu S> fus¡ `yfyj_p `Z b¡
âL$ pf R> ¡. 1.— L$ pfZ A_¡ 2.— L$ pe®. L$ pfZ `yfyj s¡ A„iu d|g`yfyj cNhp_. 2.— L$ pe®`yfyj s¡
L$ pfZê$ `_p L$ pe® A„ip¡, ÆhpÐdpAp¡. ÆhpÐdp cNhqv$ ÃR> p\u âpàs \su L$ pe®ê$ ` âL©$ rs_y„
k¡h_ L$ f¡ R> ¡. Ap Dce cNhp_¹_p A„iê$ ` R> ¡. âL©$ rs õhcph\u kÖ|` R> ¡, `yfyj rQÖ|` R> ¡.
Dce `p¡sp_p L$ pfZõhê$ ` cNhp_¹\u A_Þe lp¡hp\u A_pqv$ S> R> ¡ A¡d ÅZ. Æh_p
bÞ^_p L$ pfZê$ ` BÃR> p-Ü¡j rhN¡f¡ rhL$ pfp¡ s\p dp¡n_p L$ pfZê$ ` kÒh rhN¡f¡ NyZp¡ âL©$ rs\u
DÐ`Þ_ \A¡gp R> ¡ A¡d ÅZ.
Äepf¡ kN® L$ fhp_u âcy_u BÃR> p \pe R> ¡ Ðepf¡ cNhp_¹_p A„iê$ ` cNhp_¹_u
dpep_p A„iê$ `, NyZê$ ` âL©$ rs d|gc|s Anf_p A„i `yfyj kp\¡ k„k©óV$ \C dls¹ Al‘pf
rhN¡f¡ ê$ ` \pe R> ¡. L$ pe®ê$ ` âL©$ rs ArhÛp\u AÝeõs \C `p¡sp_p BÃR> p-Ü¡j rhN¡f¡
rhL$ pfp¡\u ÆhpÐdp_p bÞ^ê$ ` \pe R> ¡, `fÞsy s¡_y„ Adpr_`Ï„ rhN¡f¡ op_kp^_ NyZp¡
`pR> m L$ üp s¡_p\u op_ âpàs \pe sp¡ s¡ `p¡sp_p rhL$ pfp¡\u ÆhpÐdp_¡ dp¡n âpàs L$ fph¡ R> ¡
A¡hp¡ A\® R> ¡.
L$ pe® - L$ pfZ-L$ s© ® Ð h¡ l¡ s y : âL© $ rsfy Ã es¡ — &
`yfyj: kyM-vy$:Mp_p„ cp¡¼s©Ðh¡ l¡syf¹ DÃes¡— &&20&&
ígp¡L$p\®— :— L$ pe®_p L$ pfZ_p L$ sp®`Zpdp„ âL©$ rs l¡sy L$ l¡hpe R> ¡. kyM s\p vy$ :M _p
cp¡¼sp`Zpdp„ `yfyj l¡sy L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— k©[óV$ dp„ `yfyj s\p âL©$ rs \u L$ ep-L$ ep L$ pe® \pe R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. bÞ^_p L$ pfZ
164 AÝepe 13
BÃR> p-Ü¡j rhN¡f¡ rhL$ pfp¡ A_¡ dp¡n_p L$ pfZ kÒh rhN¡f¡ NyZp¡_p L$ sp®`Zpdp„, A\p®s¹ bÞ^
A_¡ dp¡n _p L$ pfZê$ ` rhL$ pfp¡ DÐ`Þ_ L$ fhpdp„ âL©$ rs l¡sy L$ l¡hpe R> ¡. A¡V$ g¡ `yfyj\u
Ar^[óW$ s âL©$ rs Ap L$ pfZ (ApL$ pi, hpey, A[Á_, S> m, `©Õhu, iåv$ , õì®, ê$ `, fk,
NÞ^— -— L$ pe®L$ fZ— -— D`õ\, Nyü, byrÙ, Al‘pf, d_, îp¡Ó, ÐhQp, fk_p, _¡Ó, O°pZ,
hpL¹$ , lõs, `pv$ ) DÐ`Þ_ L$ f¡ R> ¡. Ap L$ pfZp¡ âL©$ rs\u DÐ`Þ_ \pe R> ¡ A¡d `pR> gp ígp¡L$ dp„
(— 19— ) `Z L$ l¡g„y R> ¡. s¡dp„ `yfyj âL©$ rs_¡ dpÓ Q¡sh¡ R> ¡.
kyM A_¡ vy$ :M _p cp¡¼sp`Zpdp„ `yfyj l¡sy L$ l¡hpe R> ¡. âL©$ rs\u DÐ`Þ_ \A¡gp
rhL$ pf s\p NyZp¡ \u âpàs \sy„ vy$ :M A\hp kyM âL©$ rs kp\¡ k„k©óV$ \C `yfyj cp¡Nh¡ R> ¡.
rhL$ pf A\hp NyZp¡ _u DÐ`rÑ s\p kyM— -— vy$ :M_p cp¡N A¡ Dce hõsys: n¡Ó A\hp v¡$ l
_p S> ^d® R> ¡, `fÞsy rhL$ pfp¡ s\p NyZp¡ _y„ è®hkp_ S> X$ dp„ lp¡hp\u s¡d_u DÐ`rÑdp„ n¡Ó_y„
âp^pÞe R> ¡ s¡\u s¡d_¡ âL©$ rs\u DÐ`Þ_ \A¡gp L$ u^p R> ¡, A_¡ kyM s\p vy$ :M _p cp¡N_y„
è®hkp_ Q¡s_dp„ lp¡hp\u s¡dp„ Q¡s__y„ âp^pÞe lp¡hp\u s¡hp cp¡N_p¡ l¡sy `yfyj_¡ L$ l¡gp¡ R> ¡.
hõsys: `yfyj A_¡ âL©$ rs _p k„ep¡N rh_p L$ p„C L$ pe® \sy„ _\u.
`yfyj: âL©$ rsõ\p¡ rl cy„¼s¡ âL©$ rsÅ_¹ NyZp_¹— &
L$pfZ„ NyZk„Np¡@õe kv$kv¹$-ep¡r_-S> Þdky— &&21&&
ígp¡L$p\®— :— âL©$ rsdp„ flu `yfyj âL©$ rs\u DÐ`Þ_ \A¡gp NyZp¡_p¡ cp¡N L$ f¡ R> ¡. Ap_p¡ NyZ_p¡
k„N kpfu A\hp Mfpb ep¡r_dp„ S> Þd_y„ L$ pfZ R> ¡.
rhh¡Q_— :— `yfyj A_¡ âL©$ rs _p Sy> v$ p„— -— Sy> v$ p„ L$ pe® L$ lu lh¡ âL©$ rs_p `qfZpdê$ ` n¡Ó_p
k„kN®\u S> `yfyj cp¡¼sp \pe R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. `yfyj âL©$ rsdp„ A¡V$ g¡ âL©$ rs_p `qfZpdê$ `
n¡Ódp„ flu âL©$ rs\u DÐ`Þ_ \A¡gp kÒh rhN¡f¡ NyZp¡_p¡ âL©$ rs_p L$ pe®ê$ ` B[ÞÖep¡\u cp¡N
L$ f¡ R> ¡. Æh Ap âdpZ¡ NyZp¡_p¡ cp¡N L$ f¡ R> ¡ `Z AÞsep®du `¡W¡$ cp¡N L$ ep® rh_p fl¡sp¡
_\u. Ap âdpZ¡ âL©$ rs_p k„kN®\u `yfyj_p Anfõhcph_y„ rsfp¡^p_ \pe R> ¡, A_¡ âL©$ rs_p
NyZp¡ kp\¡ s¡_¡ k„N \hp\u s¡_p¡ kpfu A\hp Mfpb ep¡r_dp„ S> Þd \pe R> ¡. Aphu fus¡
`yfyj_p kpfu A\hp Mfpd ep¡r_dp„ S> Þd_y„ L$ pfZ s¡_p¡ âL©$ rs kp\¡_p¡ k„N S> R> ¡ A¡d
ÅZhy„.
D`ÖóV$ p _y d Þsp Q csp® cp¡ ¼ sp dl¡ í hf:— &
`fdpÐd¡rs Qp@àey¼sp¡ v¡$l¡@[õd_¹ `yfyj: `f:— &&22&&
ígp¡L$p\®— :— Ap v¡$ ldp„ D`ÖóV$ p, A_ydÞsp, csp®, cp¡¼sp, dl¡íhf s\p `fdpÐdp A¡d `Z
L$ l¡hpsp¡ buÅ¡ `yfyj R> ¡.
rhh¡Q_— :— Al] AÞsep®du_y„ r_ê$ `Z L$ f¡gy„ R> ¡. ""b¡ kp\¡ fl¡_pf rdÓ `nuAp¡ A¡L$ h©n D`f
fl¡, s¡dp„_p¡ A¡L$ õhpqv$ óV$ r`à`g(— ag— ) Mpe, buÅ¡ Mp^p rh_p Å¡ep L$ f¡ R> ¡'' îyrsdp„
L$ l¡gp h©nê$ ù Ap v¡$ ldp„ Æh\u AÞe "`fdpÐdp' "`f`yfyj' L$ l¡hpsp¡ buÅ¡ `Z `yfyj
AÞsep®du R> ¡. Ap AÞsep®du Ak„N R> ¡. Æh k„Nhpmp¡ \pe R> ¡, AÞsep®du k„Nfrls fl¡
R> ¡, s¡\u S> s¡ "`f`yfyj' "`fdpÐdp' rhN¡f¡ L$ l¡hpe R> ¡. s¡ D`ÖóV$ p A\hp kpnu R> ¡.
cp¡N_p¡ s¡_¡ k„N \sp¡ _\u, `fÞsy s¡ dy¿e cp¡¼sp R> ¡. s¡ A_ydÞsp A\hp A_ydrs
AÝepe 13 165
Ap`_pf, "csp®' A¡V$ g¡ ^pfZ L$ f_pf A\hp `pgL$ A_¡ "dl¡íhf' A\hp r_eddp„
fpM_pf R> ¡. s¡ Ap v¡$ ldp„ S> lp¡hp R> sp„ s¡_¡ cp¡N_p¡ k„N _l] lp¡hp\u s¡ r_g£` R> ¡. âpZ
^pfZ L$ f_pf Æh cp¡N_p¡ k„Nu \hp\u s¡ g¡`hpmp¡ \pe R> ¡, `Z Ap AÞsep®du g¡`frls
fl¡ R> ¡.
e A¡ h „ h¡ r Ñ `y f y j „ âL© $ t s Q Ny Z ¥ : kl— &
kh®\p hs®dp_p¡@r` _ k c|ep¡@rcÅes¡— &&23&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ Aphu fus¡ `yfyj_¡ s\p NyZp¡ kp\¡ âL©$ rs_¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡ kh®\p hs®dp_ lp¡hp
R> sp„ `y_: S> Þdsp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— Ap fus¡ hõsys: Anf_p âcphhpmp, n¡Óo, b°û_p A„iê$ `, Q¡s_, Æhê$ `
s\p AÞsep®duê$ ` Dce âL$ pf_p `yfyj_¡ S> ¡ õhê$ `\u rhrh¼s A\hp âL©$ rs_p k„Nfrls
r_Ny®Z ÅZ¡ R> ¡ s\p NyZp¡ kp\¡ âL©$ rs fl¡gu R> ¡ A¡d S> ¡ ÅZ¡ R> ¡, s¡ kh®\p v¡$ ldp„ lp¡hp
R> sp„ A\hp kh®\p NyZp¡ kp\¡ fl¡gp¡ lp¡hp R> sp„ `y_: S> Þdsp¡ _\u. s¡ NyZâhplê$ ù
k„kpfdp„ `y_: Aphsp¡ _\u, `fÞsy dy[¼s âpàs L$ f¡ R> ¡, A¡hp¡ A\® R> ¡.
Ýep_¡_pÐdr_ `íe[Þs L¡$rQv¹$ ApÐdp_d¹ ApÐd_p— &
AÞe¡ kp„¿e¡_ ep¡N¡_ L$ d®ep¡N¡_ Qp`f¡— &&24&&
ígp¡L$p\®— :— L¡$ V$ gpL$ p¡ Ýep_\u ApÐdpdp„ ApÐdp\u ApÐdp_¡ Sy> A¡ R> ¡; buÅAp¡ kp„¿e-ep¡N\u
A_¡ buÅAp¡ L$ d®ep¡N\u Sy> A¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— D`f S> Zpìey„ s¡d dpÓ op_\u S> dy[¼s \su lp¡e sp¡ buÅ„ kp^_p¡ r_f\®L$ \C
Åe A¡hu i„L$ p \hp\u AÞe kp^_p¡ Al]\u b¡ ígp¡L$ \u (— 24— &— 25— ) L$ l¡ R> ¡. L¡$ V$ gpL$
op_uAp¡ ApÐdpdp„ A¡V$ g¡ `p¡sp_p ùv$ edp„, ApÐdp\u A¡V$ g¡ d_hX¡$ , ApÐdp_¡ A¡V$ g¡
ApÐdê$ ` cNhp_¹_¡, Ýep_ê$ ` kp^_\u Sy> A¡ R> ¡. buÅAp¡ kp„¿e-ep¡N A\p®s¹ r_Ðe A_¡
Ar_Ðe hõsyAp¡_p rhh¡L$ ê$ ` ep¡N\u A¡ âdpZ¡ Sy> A¡ R> ¡. A\hp buÅAp¡ kp„¿e\u A\p®s¹
r_Ðepr_Ðe hõsyAp¡_p rhh¡L$ ê$ ` kp^_\u ApÐdp_¡ Sy> A¡ R> ¡ A_¡ buÅ ep¡N\u A¡V$ g¡
^pfZp, Ýep_, kdpr^ rhN¡f¡ ApW$ A„Nhpmp ep¡Nê$ ` kp^_\u ApÐdp_¡ Sy> A¡ R> ¡. A_¡
L¡$ V$ gpL$ buÅ L$ d®ep¡N\u A¡V$ g¡ r_óL$ pd L$ d® L$ fu ApÐdp_¡ Sy> A¡ R> ¡.
AÞe¡ Ðh¡hd¹ AÅ_Þs: îyÐhp@Þe¡æe D`pks¡— &
s¡@r` QprssfºÐe¡h d©Ðey„ îyrs`fpeZp:— &&25&&
ígp¡L$p\®— :— buÅAp¡ sp¡ A¡d _rl ÅZsp„ AÞe `pk¡\u îhZ L$ fu D`pk_p L$ f¡ R> ¡.
îyrs`fpeZ s¡Ap¡ `Z d©Ðey_¡ Qp¡½$ k sfu Åe R> ¡.
rhh¡Q_— :— ArsdÞv$ Ar^L$ pfhpmp buÅAp¡ sp¡ `p¡sp_¡ op_ A\hp A_ych _rl lp¡hp
R> sp„ Nyfy rhN¡f¡ AÞe_u `pk¡\u îhZ L$ fu ApÐdp_u D`pk_p L$ f¡ R> ¡. Aphu fus¡ îyrsdp„
L$ l¡gp âL$ pf\u îÙp\u D`pk_p L$ f_pf `Z d©Ðey A¡V$ g¡ k„kpf_¡ sfu Åe R> ¡ A\p®s¹ dy¼s
\pe R> ¡.
ephs¹ kÊÅes¡ qL$[ÊQs¹ kÒh„ õ\phf-S> „Ndd¹— &
n¡Ó-n¡Óo-k„ep¡Nps¹ sv¹$ rhrÙ cfsj®c— !— &&26&&
166 AÝepe 13
ígp¡L$p\®:— l¡ cfsj®c— ! S> ¡ L$ p„C õ\phf A\hp S> „Nd `v$ p\® DÐ`Þ_ \pe R> ¡ s¡ n¡Ó A_¡
n¡Óo _p k„ep¡N\u \pe R> ¡ A¡d ÅZ.
rhh¡Q_— :— âL©$ rs\u k„k©óV$ \A¡gp ApÐdp\u A¡V$ g¡ âL©$ rs A_¡ `yfyj _p k„ep¡N\u S> õ\phf
A\hp S> „Nd hõsydpÓ DÐ`Þ_ \pe R> ¡. n¡Ó A_¡ n¡Óo _p¡ k„ep¡N \pe Ðepf¡ S> hõsy_u
DÐ`rÑ \pe R> ¡. L¡$ hm n¡Ó A\hp L¡$ hg n¡Óo\u L$ p¡C hõsy_u DÐ`rÑ \su _\u.
kd„ kh£ j y c| s ¡ j y rsóW$ Þs„ `fd¡ í hfd¹ — &
rh_íeÐõhrh_íeÞs„ e: `íers k `íers— &&27&&
ígp¡L$p\®— :— kh® c|sp¡dp„ kdp_ fl¡sp A_¡ rh_pi \spAp¡dp„ rh_pi _ \sp `fd¡íhf_¡ S> ¡
Sy> A¡ R> ¡ s¡ Sy> A¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— kpfu fus¡ bp¡^ \C iL¡$ s¡ dpV¡$ Al]\u `y_: ApÐdv$ i®_ L$ l¡ R> ¡. ApÐdp ÓZ
âL$ pf_p¡ R> ¡. 1.— AÞsep®du 2.— `yfyj 3.— Aìe¼s. â\d Al]\u b¡ ígp¡L$ \u (— 27— &— 28— )
AÞsep®du_p v$ i®_\u iy„ ag \pe R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. kh® c|sp¡dp„ kdp_ fl¡_pf `fd¡íhf
AÞsep®du_¡ S> ¡ Sy> A¡ R> ¡ s\p rh_pi \sp„ âL©$ rsdp„ L$ pe®ê$ ` ifufp¡dp„ rh_pi _rl `pd_pf
A_¡ "opsp' sfuL¡$ kdp_ ApL$ pfhpmp AÞsep®du_¡ S> ¡ Sy> A¡ R> ¡ s¡ kÐe Sy> A¡ R> ¡.
kd„ `íe_¹ rl kh® Ó kdh[õ\sduíhfd¹ — &
_ rl_õÐepÐd_p@@Ðdp_„ ssp¡ eprs `fp„ Nrsd¹— &&28&&
ígp¡L$p\®— :— kh®Ó kpfu fus¡ fl¡gp Cíhf_¡ kd Å¡_pf ApÐdp\u ApÐdp_¡ lZsp¡ _\u. s¡\u
`fp Nrs `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— kh®Ó kpfu fus¡ fl¡gp Cíhf-AÞsep®du_¡ kh®Ó kdp_ Å¡_pf ApÐdp\u
ApÐdp_¡ lZsp¡ _\u A\p®s¹ ApÐdp_¡ AÞe\p ÅZsp¡ _\u, `fÞsy ApÐdp_¡ e\p\® ÅZ¡
R> ¡. ApÐdp_y„ AÞe\p op_ s¡ S> ApÐdp_y„ l__ R> ¡. îyrs L$ l¡ R> ¡ L¡$ ""AÞe\p lp¡_pf
ApÐdp_¡ AÞe\p ÅZ¡ R> ¡ s¡ ApÐdp`lpfu Qp¡f¡ iy„ `p` _\u L$ ey¯— ?'' s¡\u ApÐdp_y„
AÞe\pop_ s¡ S> ApÐdl__ R> ¡. ApÐdp_¡ kh®Ó kdp_ ÅZ_pf ApÐdp_¡ lZsp¡ _\u,
A\p®s¹ ApÐdp_¡ e\p\® ÅZ¡ R> ¡. s¡\u ApÐdp_¡ e\p\® ÅZsp¡ lp¡hp\u s¡ k[ÃQv$ p_Þv$
cNhÙpd Anfê$ ` `fp Nrs_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡.
âL© $ Ð e¥ h Q L$ d p® r Z r¾$ e dpZpr_ kh® i :— &
e: `íers s\p@@Ðdp_d¹ AL$sp®f„ k `íers— &&29&&
ígp¡L$p\®— :— kh® sfa âL©$ rs\u S> L$ dp£ \pe R> ¡ A¡d s\p ApÐdp AL$ sp® R> ¡ A¡d S> ¡ Sy> A¡ R> ¡ s¡
Sy> A¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— lh¡ rÜsue âL$ pf_p ApÐdp-`yfyj_p op__y„ ag L$ l¡ R> ¡. L$ d® kh®i: âL©$ rs\u S>
\pe R> ¡ A_¡ ApÐdp hõsys: AL$ sp® R> ¡ A¡d S> ¡ Sy> A¡ R> ¡ s¡ kÐe Sy> A¡ R> ¡. L$ d® L$ fhpdp„
Q¡óV$ p_u Aphíe¼sp R> ¡. Q¡óV$ p âL©$ rs_p¡ NyZ R> ¡. s¡\u L$ d® L$ fhpdp„ A\p®s¹ L$ s©®Ðhdp„ Q¡óV$ p
AphíeL$ lp¡hp\u L$ s©®Ðh âL©$ rs_¡ Aû_ R> ¡. s¡\u âL©$ rs\u L$ dp£ \pe R> ¡. Aphy„ L$ s©®Ðh L¡$ hg
Æhõhê$ `dpÓ AÏL$ v$ hpmp rQÖ|` ApÐdpdp„ kçchsy„ _\u. Ap âpL©$ s L$ s©®Ðh R> ¡. `yfyj
îu`yfyjp¡Ñd_p¡ A„i lp¡hp\u, A_¡ îu`yfyjp¡Ñd dy¿e L$ sp® lp¡hp\u `yfyjdp„
AÝepe 13 167
îu`yfyjp¡Ñdcph_p A_ykÞ^p_\u S> L$ s©®Ðh kçch¡, `fÞsy õ\|g s\p k|ÿd v¡$ l_u
D`pr^hpmp¡ `yfyj S> ¡ L$ d® L$ f¡ R> ¡ s¡ hõsys: `yfyj_y„ L$ d® _\u, `fÞsy âL©$ rs_y„ R> ¡. Ap L$ s©®Ðh
`Z âpL©$ s R> ¡. s¡ `yfyjdp„ _\u, `fÞsy âL©$ rsdp„ fl¡gy„ R> ¡, s¡\u ApÐdp `yfyj_¡ D`pr^frls
s\p AL$ sp® sfuL¡$ S> ¡ Sy> A¡ R> ¡ s¡ S> Sy> A¡ R> ¡, buÅAp¡ AÞ^ R> ¡.
ev$ p c| s `© \ Ácphd¹ A¡ L $ õ \d¹ A_y ` íers— &
ssA¡h Q rhõspf„ b°û kç`Ûs¡ sv$ p— &&30&&
ígp¡L$p\®— :— Äepf¡ c|sp¡_p `©\Ácph_¡ A¡L$ dp„ fl¡gp¡ Sy> A¡ R> ¡ A_¡ s¡dp„ S> rhõspf Sy> A¡ R> ¡
Ðepf¡ b°û `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— lh¡ ApÐdp_p s©sue âL$ pf Aìe¼s Anf b°û_p op__y„ ag L$ l¡ R> ¡. v¡$ hp¡-d_yóep¡
rhN¡f¡ c|sp¡dp„ fl¡gp v¡$ hÐh, d_yóeÐh, v$ uO®Ðh, ùõhÐh, õ\|gÐh, L©$ iÐh rhN¡f¡ Sy> v$ p— -— Sy> v$ p
kh® cphp¡_¡ A\p®s¹ Sy> v$ p— -— Sy> v$ p S> Zpsp kh® cphp¡_¡ A¡L$ âL©$ rsdp„ fl¡gp s\p (s¡ kh®_¡)
kd[óV$ `yfyj A\hp Aìe¼s Anfdp„ fl¡gp Sy> A¡ R> ¡ A_¡ s¡dp„\u S> `pR> p s¡Ap¡ _uL$ mu
rhõspf `pd¡ R> ¡; A¡d Sy> A¡ R> ¡ A_¡ A_ych L$ f¡ R> ¡ Ðepf¡ Anfb°û `pd¡ R> ¡ A\p®s¹
A_h[ÃR> Þ_ AnfpÐdp kp\¡ A¥¼e âpàs— L$ f¡— R> ¡.
Al] ApÐdp_p ÓZ âL$ pf_p¡ bp¡^ L$ ep£, s¡_y„ ×óV$ pÞs _uQ¡ âdpZ¡ OV¡$ R> ¡. nyÖ
A\hp R|> V$ L$ — -— R|> V$ L$ âhpl S> ¡hp ìe[óV$ A\p®s¹ Sy> v$ p— -— Sy> v$ p ÆhpÐdp R> ¡. kd[óV$ õhê$ `
N„Np_p _uf `¡W¡$ A_h[ÃR> Þ_ âhpl S> ¡hy„ R> ¡. (— A\p®s¹ S> g `¡W¡$ kh® `yfyj R> ¡— ) s¡d_u i[¼s
S> ¡hy„ Anf R> ¡ A_¡ s¡_p v¡$ hsp S> ¡hp `fd¡íhf lqf R> ¡. îudv$ pQpe®QfZrhfrQs
"rkÙpÞsdy¼sphrg' N°Þ\dp„ `Z Ap A\®_y„ ârs`pv$ _ L$ f¡gy„ R> ¡.
A_pqv$ Ð hps¹ r_Ny ® Z Ðhps¹ `fdpÐdpedìee:— &
ifufõ\p¡@r` L$p¥Þs¡e— ! _ L$fp¡rs _ rgàes¡— &&31&&
ígp¡L$p\®— :— Ap `fdpÐdp A_pqv$ lp¡hp\u s\p r_Ny®Z lp¡hp\u Aìee R> ¡. l¡ L$ p¥Þs¡e— ! s¡
ifufdp„ fl¡gp¡ lp¡hp R> sp„ L$ p„C L$ fsp¡ _\u A_¡ g¡`psp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— `yfyj_¡ õhs: âpL©$ s kçbÞ^ _\u A¡d L$ l¡ R> ¡. Ap `fdpÐdp A¡V$ g¡ `yfyj A\hp
Æh Anfê$ ` lp¡hp\u A_pqv$ s\p r_Ny®Z R> ¡ A_¡ s¡\u Aìee R> ¡. dpÓ cNhp_¹_u
BÃR> p\u S> s¡ cNhp_¹\u Ry> V$ p¡ `X¡$ gp¡ R> ¡, s¡\u s¡ ifufdp„ fl¡gp¡ lp¡hp R> sp„ õhs: L$ p„C L$ fsp¡
_\u s¡d L$ p¡C L$ pe®\u g¡`psp¡ _\u; `fÞsy dpÓ AÝepk\u L$ sp® lp¡e s¡d dp_¡ R> ¡.
e\p kh®Ns„ kp¥ÿçeps¹ ApL$ pi„ _p¡`rgàes¡— &
kh®Óph[õ\sp¡ v¡$ l¡ s\pÐdp _p¡`rgàes¡— &&32&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡d kh®Ó fl¡gy„ ApL$ pi k|ÿd lp¡hp\u g¡`psy„ _\u s¡d v¡$ ldp„ kh®Ó fl¡gp¡ ApÐdp
g¡`psp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— `yfyj r_Ny®Ï lp¡hp\u L$ p„C L$ fsp¡ _ lp¡e sp¡ `Z v¡$ l_u kp\¡ s¡_p¡ r_Ðe kçbÞ^
lp¡hp\u v¡$ l_p õhcph\u s¡ L¡$ d _ g¡`pe— ? s¡hu i„L$ p \pe, s¡ v|$ f L$ fhp ApL$ pi_y„ ×óV$ pÞs
Ap`¡ R> ¡. S> ¡d ApL$ pi kh®Ó fl¡gy„ R> ¡ R> sp„ k|ÿd lp¡hp\u L$ p¡C `v$ p\®\u g¡`psy„ _\u, s¡dS>
ApÐdp v¡$ ldp„ kh®Ó fl¡gp¡ lp¡hp R> sp„ k|ÿd `fdpÏ_p L$ v$ _p¡ lp¡hp\u g¡`psp¡ _\u. ApÐdp
168 AÝepe 13
AÏ L$ v$ _p¡ R> ¡, R> sp„ s¡_p¡ Q¥sÞe NyZ kh® ifufdp„ âkfu fl¡sp¡ lp¡hp\u ApÐdp_¡ ifufdp„
kh®Ó fl¡gp¡ L$ l¡gp¡ R> ¡. S> ¡d ifuf_p A¡L$ Ahehdp„ QÞv$ _ gNpX¡$ g lp¡e sp¡ `Z s¡_u
iusgsp kh® ifufdp„ âkfu fl¡ R> ¡ s¡d AÏ`qfdpZ ApÐdp dpÓ ùv$ edp„ fl¡gp¡ lp¡hp R> sp„
s¡_y„ Q¥sÞe kh® ifufdp„ âkfu fl¡ R> ¡.
e\p âL$ p ieÐe¡ L $ : L© $ Ð õ_„ gp¡ L $ d ¹ Bd„ frh:— &
n¡Ó„ n¡Óu s\p L©$Ðõ_„ âL$piers cpfs— !— &&33&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs— ! S> ¡d A¡L$ frh Ap kh® gp¡L$ _¡ âL$ pi¡ R> ¡ s¡d n¡Óu kh® n¡Ó_¡ âL$ pi¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— ApÐdp kh® v¡$ ldp„ L¡$ hu fus¡ ìepù fl¡gp¡ R> ¡ s¡ õ`óV$ L$ fhp Ap buSy> „ ×óV$ pÞs
Ap`¡ R> ¡. S> ¡d A¡L$ k|e® Ap kh® gp¡L$ _¡ âL$ pi¡ R> ¡ s¡d n¡Óu kh® v¡$ l_¡ âL$ pi¡ R> ¡. Q¥sÞe A¡
ApÐdp_p¡ op_ê$ ` ^d® R> ¡, âpL©$ s ^d® _\u. Al] `yfyj_¡ "n¡Óu' L$ l¡gp¡ R> ¡. "n¡Óo' L$ l¡gp¡
_\u. s¡\u Aop_phõ\pdp„ `yfyj n¡Óo _\u, `fÞsy n¡Óu S> R> ¡. A_¡ Äepf¡ sÒhop_ âpàs
L$ fu cNhp_¹_p NyZp¡ âpàs L$ f¡ R> ¡ Ðepf¡ s¡ "n¡Óo' \pe R> ¡ A¡hp¡ Al] bp¡^ L$ f¡gp¡ R> ¡ A¡d
ÅZhy„.
n¡Ó-n¡Óoep¡f¡hd¹ AÞsf„ op_Qnyjp— &
c|sâL©$rsdp¡n„ Q e¡ rhvy$ep®[Þs s¡ `fd¹— &&34&&
ígp¡L$p\®— :— A¡hu fus¡ op_Qny\u n¡Ó A_¡ n¡Óo _p¡ c¡v$ s\p c|sp¡_p¡ âL©$ rsdp„\u dp¡n S> ¡\u
\pe s¡ S> ¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡Ap¡ `f_¡ `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— A¡hu fus¡ op_Qny\u A¡V$ g¡ sÒhop__u ×[óV$ \u S> ¡ n¡Ó A_¡ n¡Óo _p¡ c¡v$ ÅZ¡
R> ¡ s\p c|sp¡_p¡ âL©$ rsdp„\u dp¡n Adpr_Ðh rhN¡f¡ S> ¡ kp^_p¡\u \pe R> ¡ s¡ S> ¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡ `f
A¡V$ g¡ `yfyjp¡Ñd_u âp[às L$ fph_pf sÒhop_ âpàs L$ f¡ R> ¡.

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "n¡Ón¡ÓorhcpNep¡Np¡'_pd
Óep¡v$ip¡@Ýepe:— &&13&&
AÝepe 13 169
&& AÝepe 14 &&
NyZÓerhcpNep¡N
`yfyj A_pqv$ s\p r_Ny®Z lp¡hp\u õhs: rhdg R> ¡, `fÞsy âL©$ rs A_pqv$ lp¡hp
R> sp„ ÓZ NyZhpmu lp¡hp\u drg_ R> ¡. Ap AÝepedp„ âL©$ rs_p ÓZ NyZp¡_p rhcpN`|h®L$
âL©$ rs_p kçbÞ^hpmp Ap S> Nsdp„ NyZpsus L$ p¡CL$ S> lp¡e R> ¡ A¡d L$ l¡hpdp„ Aphi¡.
Nep AÝepedp„ n¡Ó A_¡ n¡Óo _p k„ep¡N\u õ\phf S> „Nd hõsydpÓ DÐ`Þ_
\pe R> ¡ A¡d L$ üy„ R> ¡. Ap n¡Ó A_¡ n¡Óo _p¡ k„ep¡N r_fuíhf kp„¿e_p ds âdpZ¡
õhsÞÓsp\u \sp¡ _\u, `fÞsy cNhp_¹_u BÃR> p\u S> \pe R> ¡. `yfyj_p¡ kpfu A\hp Mfpb
ep¡r_dp„ S> Þd \hp_y„ L$ pfZ s¡_p¡ âL©$ rs_p NyZp¡_p¡ k„N S> R> ¡ A¡d L$ l¡gy„ R> ¡, A_¡ AÞs¡ n¡Ó
A_¡ n¡Óo _p¡ c¡v$ s\p c|sp¡_p¡ âL©$ rsdp„\u dp¡n S> ¡_p\u \pe R> ¡ s¡ S> ¡ ÅZ¡ s¡ `f_¡ `pd¡ R> ¡
A¡d L$ l¡gy„ R> ¡. Ap AÝepedp„ âL©$ rs_p kÒh rhN¡f¡ NyZp¡\u Ap rhrQÓ S> Ns¹ \pe R> ¡ A¡hp¡
bp¡^ L$ fi¡, `fÞsy Nep AÝepe_p AÞs¡ n¡Ó A_¡ n¡Óo _p¡ c¡v$ rhN¡f¡ ÅZ_pf `f_¡ âpàs
L$ f¡ R> ¡ A¡d L$ l¡gy„ s¡ `f_y„ rhh¡Q_ b¡ ígp¡L$ p¡ (— 1-2— ) \u L$ f¡ R> ¡.
îucNhp_¹ DhpQ
`f„ c| e : âhÿeprd op_p_p„ op_dy Ñ dd¹ — &
eS¹> opÐhp dy_e: kh£ `fp„ rkrÙd¹ Bsp¡ Nsp:— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— op_p¡dp„ DÑd op_ "`f' s_¡ `y_: L$ lui. kh£ dyr_Ap¡ s¡ ÅZu_¡ Al]\u `fp
rkrÙ `pd¡gp R> ¡.
rhh¡Q_— :— Nep AÝepe_p AÞs¡ "`f' âpàs L$ f¡ R> ¡ A¡d L$ üy„ s¡ "`f' kh® op_p¡dp„ DÑd
op_ R> ¡, L$ pfZ L¡$ s¡ S> ¡_u i[¼s s\p drldp ArQºÐe R> ¡ A¡hp îu`yfyjp¡Ñd_y„ e\p\® op_ R> ¡.
s¡ lz„ s_¡ `y_: rhõspf\u rhh¡Q_ L$ fu L$ lui. kh£ dyr_Ap¡ `Z s¡ ÅZu_¡ Al]\u A¡V$ g¡
Ap rÓNyZpÐdL$ k©[óV$ dp„\u `fp rkrÙ A¡V$ g¡ NyZpsus dy[¼s `pd¡gp R> ¡.
Bv„$ op_d¹ D`prîÐe dd kp^çe®d¹ ApNsp:— &
kN£@r` _p¡`ÅeÞs¡ âge¡ _ ìe\[Þs Q— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— Ap op__p¡ Apîe L$ fu_¡ dpfp kp^çe®_¡ âpàs \A¡gp kN® kde¡ `Z S> Þdsp
_\u A_¡ âge kde¡ ìe\p `pdsp _\u.
rhh¡Q_— :— Ap op__p¡ Apîe L$ fu_¡ dpfp kdp_ A¥íhe® rhN¡f¡ R> NyZp¡_¡ âpàs \A¡gp kN®
kde¡ S> Þdsp _\u s¡dS> âge kde¡ ìe\p `pdsp _\u, `fÞsy r_Ðe dpfu kdu`dp„ fl¡
R> ¡.
dd ep¡r_: dlv¹$ b°û s[õd_¹ Nc¯ v$^pçeld¹— &
kçch: kh®c|sp_p„ ssp¡ chrs cpfs— !— &&3&&
ígp¡L$p\®— : — l¡ cpfs— ! dlv¹$ b°û dpfu ep¡r_ R> ¡. s¡dp„ lz„ Nc® d|Ly„$ Ry> „. s¡dp„\u kh® c|sp¡_u
DÐ`rÑ \pe R> ¡.
170 AÝepe 14
rhh¡Q_— :— A¡hu fus¡ îu`yfyjp¡Ñd kçbÞû op__u âi„kp L$ fu, ASy> ®_dp„ s¡ kp„cmhp_u
Arcgpjp DÐ`Þ_ L$ fu `p¡sp_u ArQºÐe i[¼s, h¥ch s\p gugp v$ ip®h¡ R> ¡. â\d kN®_u
DÐ`rÑ L$ l¡ R> ¡. NyZpsus dyr_Ap¡ kN® kde¡ `Z S> Þdsp _\u A¡d `pR> m L$ l¡gy„ lp¡hp\u
kN® `Z kNyZ R> ¡. dlv¹$ b°û A¡V$ g¡ b°û_p kv„$ ic|s âL©$ rs dpfu ep¡r_ R> ¡. NyZp¡_p
L$ pfZê$ ` âL©$ rs dpfu ep¡r_ R> ¡. s¡dp„ lz„ AnfpÐdp `yfyj buS> ê$ ` Nc® ×[óV$ \u d|Ly„$ Ry> „. s¡dp„\u
kh® c|sp¡_u DÐ`rÑ \pe R> ¡. kh® âpZudpÓ dpfu âL©$ rs s\p `yfyj _p k„kN®\u DÐ`Þ_ \pe
R> ¡. s¡ k„kN® õhsÞÓsp\u \sp¡ _\u, `fÞsy dpfu BÃR> p\u \pe R> ¡ A¡d "dpfu' ep¡r_ R> ¡
A¡d L$ l¡g R> ¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 1&4&27 D`f_p AÏcpóedp„ s\p
îucpNhs¹ 10&57&46 A_¡ 3&28&23 D`f_p kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
kh®ep¡r_jy L$ p¥Þs¡e— ! d|s®e: kçch[Þs ep:— &&
spkp„ b°û dlv¹$ ep¡r_: Ald¹ buS> âv$: r`sp— &&4&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ p¥Þs¡e— ! kh® ep¡r_Ap¡dp„ S> ¡ d|rs®Ap¡ kçch¡ R> ¡ s¡Ap¡_u dlv¹$ b°û ep¡r_ R> ¡
A_¡ lz„ buS> v$ psp r`sp Ry> „.
rhh¡Q_— :— A¡hu S> fus¡ L$ pe® Ahõ\phpmp¡ rQs¹ s\p ArQs _p¡ kN® `Z d¢ S> L$ f¡gp¡ R> ¡
A¡d L$ l¡ R> ¡. Ap L$ p„C _rh_ _\u, `fÞsy gp¡L$ dp„ kh®Ó A¡d S> Å¡hpdp„ Aph¡ R> ¡. r`sp A_¡
n¡Ó \u âpZudpÓ_u DÐ`rÑ \pe R> ¡. S> Nsdp„ kh® ep¡r_Ap¡dp„ S> ¡— -— S> ¡ d|rs®Ap¡_u DÐ`rÑ
\pe R> ¡ s¡dp„ hõsys: dlv¹$ b°û ep¡r_ R> ¡ A_¡ buS> Ap`_pf r`sp lz„ Ry> „. s¡\u S>
rhóÏ`yfpZ rhN¡f¡ N°Þ\p¡dp„ gÿdu A_¡ _pfpeZ rhN¡f¡ õÓu s\p `yfyj _p õhê$ ` DÐ`rÑ
L$ f_pf L$ l¡gp„ R> ¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_yk„^p_ b°ûk|Ó— 1&4&27 `f_p AÏcpóedp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
kÒh„ fS> õsd Brs Ny Z p: âL© $ r skçchp:— &
r_bÝ_[Þs dlpbplp¡— ! v¡$l¡ v¡$rl_d¹ Aìeed¹— &&5&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ dlpbplp¡— ! âL©$ rsdp„\u DÐ`Þ_ \e¡gp kÒh, fS> k¹, A_¡ sdk¹ A¡ NyZp¡ v¡$ ldp„
Aìee v¡$ lu_¡ bÞ^_ L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— kÒh, fS> k¹ A_¡ sdk¹ A¡ ÓZ âL©$ rs_p NyZp¡ R> ¡. Ap NyZp¡ ApÐdp_p _\u,
`fÞsy âL©$ rs_p R> ¡ A_¡ v¡$ ldp„ fl¡gp Aìee v¡$ lu A\p®s¹ Q¡s_ `yfyj_¡ bÞ^_ L$ f¡ R> ¡. v¡$ ldp„
Al„cph DÐ`Þ_ L$ f_pf âL©$ rs_p ^d® S> `yfyj_¡ bÞ^_ L$ f¡ R> ¡. âL©$ rs Dv¹$ c|s \pe Ðepf¡ s¡
Ap NyZp¡ê$ ` \pe R> ¡. Ap v¡$ ldp„ Al„cph_y„ Arcdp_ L$ fph_pf NyZp¡ AÏ`qfdpZhpmp
Æh_¡ s¡ Aìee lp¡hp R> sp„ bÞ^_ L$ f¡ R> ¡.
sÓ kÒh„ r_d®gÐhps¹ âL$ piL$ d¹ A_pded¹— &
kyMk„N¡_ bÝ_prs op_k„N¡_ Qp_O— !— &&6&&
ígp¡L$p\®— :— s¡dp„ kÒh r_d®g lp¡hp\u âL$ piL$ A_¡ A_pde R> ¡. l¡ A_O— ! s¡ kyM_p k„N\u
s\p op__p k„N\u bÞ^_ L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— lh¡ Al]\u A_y¾$ d¡ NyZp¡_p gnZ s\p s¡ L¡$ hu fus¡ bÞ^_ L$ f¡ R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡.
AÝepe 14 171
â\d kÒhNyZ_y„ gnZ L$ l¡ R> ¡. "kÒhNyZ' r_d®g lp¡hp\u âL$ piL$ A¡V$ g¡ op_ DÐ`Þ_
L$ f_pf s\p "A_pde' A¡V$ g¡ r_fp¡Nu fpM_pf R> ¡. s¡ Æh_¡ op__p¡ s\p kyM_p¡ k„N L$ fph¡
R> ¡ A_¡ op_ s\p kyM _p k„N\u bÞ^_ L$ fph¡ R> ¡. op_ A_¡ kyM _p¡ k„N \hp\u s¡Ap¡_p
gp¥qL$ L$ s\p h¥qv$ L$ kp^_p¡ L$ fhp `yfyj_u âh©rÑ \pe R> ¡ A_¡ s¡\u s¡hp kp^_p¡_p agê$ ` op_
s\p kyM _p¡ A_ych L$ fhpep¡Áe ep¡r_Ap¡dp„ s¡_p¡ S> Þd \pe R> ¡. Aphu fus¡ kÒhNyZ
dep®v$ pÜpfp `yfyj_¡ bÞ^_ L$ fph¡ R> ¡. Ap kÒhNyZ `Z âpL©$ s R> ¡. ""lz„ kyMu Ry> „'' s\p
""iåv$ rhN¡f¡_p op_hpmp¡ Ry> „'' A¡d op_ s\p kyM _p¡ k„N DÐ`Þ_ L$ fphu s¡ bÞ^_ L$ fph¡
R> ¡.
fÅ¡ fpNpÐdL„ $ rhrÙ s© ó Zp-k„ N -kdy ˜ hd¹ — &
s_¹ r_bÝ_prs L$p¥Þs¡e— ! L$d®k„N¡_ v¡$rl_d¹— &&7&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ p¥Þs¡e— ! s©óZp A_¡ Apk[¼s \u DÐ`Þ_ \sp fÅ¡NyZ_¡ fpNê$ ` ÅZ. s¡
v¡$ lu_¡ L$ d®_p k„N\u bÞ^_ L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— AdyL$ `v$ p\®dpV¡$ Apk[¼s A_¡ s¡ âpàs L$ fhp_u s©óZp\u fÅ¡NyZ_u DÐ`rÑ
\pe R> ¡. s¡ fpNê$ ` A\p®s¹ A_yfpNê$ ` R> ¡. s¡ NyZ Æh_¡ `v$ p\®_u âp[às L$ fhpdpV¡$ L$ d®dp„ â¡f¡
R> ¡ A_¡ L$ d®dp„ Apk[¼s DÐ`Þ_ L$ fu bÞ^_ L$ f¡ R> ¡.
sdk¹ Ðhop_S> „ rhrÙ dp¡ l _„ kh® v ¡ $ r l_pd¹ — &
âdpv$pgõe-r_Öprc: s_¹ r_bÝ_prs cpfs— !— &&8&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs— ! kh® v¡$ luAp¡_¡ dp¡l DÐ`Þ_ L$ f_pf sdp¡NyZ_¡ Aop_\u DÐ`Þ_
\A¡gp¡ ÅZ. s¡ âdpv$ Apgõe A_¡ r_Öp \u bÞ^_ L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— sdp¡NyZ rhfyÙ op_\u A\hp ArhÛp\u DÐ`Þ_ \A¡gp¡ R> ¡,— s¡ dp¡l DÐ`Þ_ L$ f¡
R> ¡ A_¡ âdpv$ , Apgõe s\p r_Öp \u bÞ^_ L$ f¡ R> ¡.
kÒh„ kyM¡ kÊS> ers fS> : L$ d®rZ cpfs— !— &
op_dph©Ðe sy sd: âdpv¡$ kÊS> eÐeys— &&9&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs— ! kÒh NyZ kyMdp„ Apk[¼s L$ fph¡ R> ¡, fÅ¡ NyZ L$ d®dp„ A_¡ sdp¡ NyZ
op__¡ Y$ p„L$ u âdpv$ dp„ Apk[¼s L$ fph¡ R> ¡.
Al] ÓZ¡ NyZp¡_p A_y¾$ d¡ õhcph L$ l¡gp R> ¡.
fS> k¹ sdi¹ Qprcc|e kÒh„ chrs cpfs— !— &
fS> : kÒh„ sdíQ¥h sd: kÒh„ fS> k¹ s\p— &&10&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs— ! fS> k¹ A_¡ sdp¡ NyZ_p¡ Arcch L$ fu kÒh âL$ V$ \pe R> ¡, kÒh A_¡
sdp¡ NyZ_p¡ Arcch L$ fu fÅ¡NyZ âL$ V$ \pe R> ¡ A_¡ kÒh s\p fÅ¡ NyZ_p¡ Arcch L$ fu
sdp¡NyZ âL$ V$ \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— A×óV$ _¡ gu^¡ ÓZdp„\u b¡ NyZp¡_p¡ Arcch L$ fu A¡V$ g¡ b¡ NyZp¡_¡ Y$ p„L$ u ÓuÅ¡
NyZ âL$ V$ \pe R> ¡. Ap NyZ S> ¡ buÅAp¡_¡ Y$ p„L$ u v$ C h©rÙ `pd¡ R> ¡ s¡ `p¡sp_y„ L$ pe® L$ fu bÞ^_
L$ f¡ R> ¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ cpN.10&24&4 `f_p kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
172 AÝepe 14
kh®Üpf¡jy v¡$l¡[õd_¹ âL$pi D`Åes¡— &
op_„ ev$p sv$p rhÛpv¹$ rhh©Ù„ kÒhd¹ BÐeys— &&11&&
ígp¡L$p\®— :— Ap v¡$ ldp„ kh® Üpfp¡dp„ Äepf¡ âL$ pi s\p op_ DÐ`Þ_ \pe Ðepf¡ kÒh h©rÙ
`pçey„ R> ¡ A¡d ÅZhy„.
rhh¡Q_— :— A¡L$ NyZ buÅ b¡_¡ Y$ p„L$ u h©rÙ `pçep¡ R> ¡ A¡d ip\u S> Zpe— ? A¡hu ApL$ p¶p \pe
s¡ dpV¡$ NyZ_p L$ pe® D`f\u AdyL$ NyZ h©rÙ `pçep¡ R> ¡ A¡d S> Zpe R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. Ap
v¡$ ldp„ B[ÞÖe rhN¡f¡ Üpfp¡dp„ Äepf¡ âL$ pi A_¡ op_ DÐ`Þ_ \pe Ðepf¡, âL$ pi s\p op_
kÒhNyZ_p„ L$ pe® lp¡hp\u, kÒhNyZ_u h©rÙ \C R> ¡ A¡d ÅZhy„.
gp¡c: âh©rÑfpfçc: L$ d®Zpd¹ Aid: õ`©lp—
fS> õe¡spr_ ÅeÞs¡ rhh©Ù¡ cfsj®c— !— &&12&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cfsj®c— ! gp¡c, âh©rÑ, L$ dp£_p¡ Apfçc, Aid A_¡ õ`©lp A¡ Äepf¡
fÅ¡NyZ_u h©rÙ \pe R> ¡ Ðepf¡ DÐ`Þ_ \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— gp¡c, "âh©rÑ' A¡V$ g¡ âep¡S> _ rh_p `Z Qgõhcph, L$ dp£_p¡ Apfçc A\hp
L$ dp£ L$ fhp DÛp¡N, "Aid' A¡V$ g¡ Aip[Þs A_¡ "õ`©lp' A¡V$ g¡ lfL$ p¡C `v$ p\® âpàs L$ fhp_u
BÃR> p. Ap kh® fÅ¡NyZ_u h©rÙ \pe Ðepf¡ DÐ`Þ_ \pe R> ¡. Ap kh® fÅ¡NyZ_p„ L$ pe®
lp¡hp\u Apd_u DÐ`rÑ \pe Ðepf¡ fÅ¡NyZ_u h©rÙ \C R> ¡ A¡d ÅZhy„.
AâL$ p ip¡ @ âh© r ÑíQ âdpv$ p ¡ dp¡ l A¡ h Q— &
sdõe¡spr_ ÅeÞs¡ rhh©Ù¡ Ly$ fy_Þv$ _— !— &&13&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ Ly$ fy_Þv$ _— ! AâL$ pi, Aâh©rÑ, âdpv$ s\p dp¡l A¡ Äepf¡ sdp¡NyZ_u h©rÙ
\pe Ðepf¡ DÐ`Þ_ \pe R> ¡.
ev$ p kÒh¡ âh© Ù ¡ sy âge„ eprs v¡ $ l c© s ¹ — &
sv$p¡Ñdrhv$p„ gp¡L$p_¹ Adgp_¹ ârs`Ûs¡— &&14&&
ígp¡L$p\®— :— kÒhNyZ_u h©rÙ lp¡e Ðepf¡ Å¡ v¡$ l^pfu d©Ðey `pd¡ sp¡ DÑd op_uAp¡_p iyÙ
gp¡L$ p¡_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— lh¡ kÒh rhN¡f¡ NyZp¡_u h©rÙ lp¡e Ðepf¡ d©Ðey \pe sp¡ iy„ ag dm¡ R> ¡ s\p L¡$ hu
Nrs \pe R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. kÒhNyZ_u h©rÙ lp¡e Ðepf¡ d©Ðey \pe sp¡, DÑd D`pe ÅZ_pf,
ep¡NuAp¡_p v¡$ l âpàs L$ f¡ R> ¡, A\p®s¹ ep¡NuAp¡_p DÑd Ly$ gdp„ s¡_p¡ S> Þd \pe R> ¡. Ðep„ S> Þd
\hp\u ApÐdp_p e\p\® op__p kp^_ê$ ` `yÎe L$ dp£_p¡ s¡ Ar^L$ pfu \pe R> ¡ A_¡ DÑd gp¡L$
fS> rk âge„ NÐhp L$d®kq„Njy Åes¡— &
s\p âgu_k¹ sdrk d|Y$ ep¡r_jy Åes¡— &&15&&
ígp¡L$p\®— :— fÅ¡NyZ_u h©rÙdp„ d©Ðey `pdu L$ d®k„NuAp¡dp„ S> Þd¡ R> ¡, s¡dS> sdp¡NyZ_u h©rÙdp„
d©Ðey `pd¡g d|Y$ ep¡r_dp„ S> Þd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— fÅ¡NyZ_u h©rÙ lp¡e Ðepf¡ S> ¡ dfZ `pd¡g lp¡e s¡ L$ d®k„NuAp¡ A\p®s¹ L$ d®dp„
Apk[¼shpmp gp¡L$ p¡dp„ S> Þd¡ R> ¡ s¡dS> sdp¡NyZ_u h©rÙdp„ S> ¡ dfZ `pd¡g lp¡e s¡
AÝepe 14 173
"d|Y$ ep¡r_' A¡V$ g¡ _uQ gp¡L$ dp„ A\hp Akyfp¡dp„ S> Þd¡ R> ¡.
L$ d ® Z : ky L © $ s õeplz : kp[ÒhL„ $ r_d® g „ agd¹ — &
fS> kõsy ag„ vy$:Md¹ Aop_„ sdk: agd¹— &&16&&
ígp¡L$p\®— :— kyL©$ s L$ d®_y„ ag kp[ÒhL$ s\p r_d®m L$ l¡ R> ¡, fpS> k_y„ ag vy$ :M A_¡ spdk_y„ ag
Aop_ L$ l¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— dfZ \ep `l¡gp„ Ap gp¡L$ dp„ kp[ÒhL$ rhN¡f¡ L$ d®_y„ iy„ ag \pe R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡.
kÒhNyZ\u \sp„ kyL©$ s L$ d®_y„ ag kp[ÒhL$ A_¡ r_d®g lp¡e R> ¡, s¡dS> fÅ¡NyZ\u \sp„
fpS> k L$ d®_y„ ag vy$ :M A_¡ sdp¡NyZ \u \sp„ spdk L$ d®_y„ ag Aop_ lp¡e R> ¡.
kÒhps¹ kÊÅes¡ op_„ fS> kp¡ gp¡c A¡h Q— &
âdpv$ dp¡lp¥ sdkp¡ chsp¡@op_d¡h Q— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— kÒh\u op_ \pe R> ¡, s¡dS> fÅ¡NyZ\u gp¡c S> \pe R> ¡ A_¡ sdp¡NyZ\u âdpv$ ,
dp¡l s\p Aop_ \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— kÒhNyZ\u hõsy_y„ e\p\® A`fp¡n op_ \pe R> ¡, fÅ¡NyZ\u õhN® rhN¡f¡ agp¡_p¡
gp¡c \pe R> ¡ A_¡ sdp¡NyZ\u âdpv$ , dp¡l A_¡ Aop_ \pe R> ¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs¹ 1&2&20, 2&5&31, 3&26&8,
10&2&35 s\p 10&10&8 D`f_p„ kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
EÝh¯ NÃR> [Þs kÒhõ\p dÝe¡ rsóW$[Þs fpS> kp:— &
S> OÞeNyZh©rÑõ\p A^p¡ NÃR> [Þs spdkp:— &&18&&
ígp¡L$p\®— :— kÒhdp„ fl¡gp D`f Åe R> ¡, fpS> kp¡ dÝe¡ fl¡ R> ¡ A_¡ A^d NyZ_u h©rÑdp„
fl¡gp spdkp¡ _uQ¡ Åe R> ¡.
rhh¡Q_— :— lh¡ NyZp¡\u Sy> v$ u— -— Sy> v$ u Nrs \pe R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. kÒhdp„ fl¡gp kp[ÒhL$ p¡ D`f
kÐegp¡L$ rhN¡f¡ gp¡L$ dp„ A\hp dp¡nè®Þs Åe R> ¡. fpS> kp¡_¡ gp¡c lp¡hp\u dÝe¡ d_yóe
gp¡L$ dp„ fpÄe rhN¡f¡_p kyMê$ ` agdp„ fl¡ R> ¡. A^d NyZ sdp¡NyZ_u h©rÑAp¡ âdpv$ -dp¡l
rhN¡f¡dp„ fl¡gp spdk gp¡L$ p¡ _uQ¡ A\p®s¹ dÝe\u `Z _uQ¡ Asg rhN¡f¡ Akyfp¡_p õ\p_dp„
Åe R> ¡, A\hp spdkp¡ _uQ¡ _fL$ p¡dp„ A\hp _uQep¡r_dp„ Åe R> ¡.
_p@Þe„ NyZ ¡æ e: L$ s p®f „ ev$ p ÖóV$ p @_y` íers— &
NyZ¡æeíQ `f„ h¡rÑ d˜ph„ kp¡@r^NÃR> rs— &&19&&
ígp¡L$p\®— :— Äepf¡ ÖóV$ p NyZp¡\u AÞe L$ sp®_¡ Å¡sp¡ _\u A_¡ NyZp¡\u `f_¡ ÅZ¡ R> ¡ Ðepf¡ s¡
dpfp cph_¡ `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Aphu fus¡ NyZ_p k„N\u kh® âL$ pf_p c¡v$ DÐ`Þ_ \pe R> ¡ s\p Æhp¡_¡ bÞ^_
âpàs \pe R> ¡ A¡d v$ ip®hu, lh¡ NyZp¡_p rhh¡L$ \u NyZ\u `f \C b„^\u dy¼s \C dp¡n âpàs
L$ f¡ R> ¡, A¡d Al]\u b¡ (— 19,20— ) ígp¡L$ \u L$ l¡ R> ¡. Äepf¡ ÖóV$ p NyZ\u AÞe L$ p¡C_¡ L$ sp®
Å¡sp¡ _\u, dpÓ NyZp¡ S> `p¡sp_¡ A_yL|$ m L$ pe®dp„ âh©rÑ L$ fph¡ R> ¡ A¡d Äepf¡ Sy> A¡ R> ¡, A_¡
ApÐdp NyZp¡\u `f R> ¡ A¡d Äepf¡ ÅZ¡ R> ¡ Ðepf¡ s¡ dpfp cph_¡ A¡V$ g¡ b°û_p Anf cph_¡
A\hp Anf b°û_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡. îyrs `Z ""b°û ÅZ_pf b°û S> \pe R> ¡'' A¡d L$ l¡ R> ¡.
174 AÝepe 14
s¡\u Äepf¡ ÖóV$ p_¡ b°û_y„ A¡hy„ e\p\® op_ \pe R> ¡ Ðepf¡ s¡ Anf b°û_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡.
NyZp_¹ A¡sp_¹ AsuÐe Óu_¹ v¡$lu v¡$lkdy˜hp_¹— &
S> Þd-d©Ðey-S> fp-vy$:M¥f¹ rhdy¼sp¡@d©sdí_ys¡— &&20&&
ígp¡L$p\®— :— v¡$ l_u S> ¡dp„\u DÐ`rÑ \pe R> ¡ s¡hp Ap ÓZ NyZp¡_y„ Ars¾$ dZ L$ fu S> Þd, d©Ðey,
S> fp s\p vy$ :M \u dy¼s \C v¡$ lu Ad©s_p¡ cp¡N L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap âpL©$ s v¡$ l_u S> ¡dp„\u DÐ`rÑ \pe R> ¡ s¡hp Ap kÒh, fS> k¹ A_¡ sdk¹ A¡
ÓZ NyZ_y„, dpfp¡ cph âpàs \hp\u, Ars¾$ dZ L$ fu, S> Þd d©Ðey S> fp s\p vy$ :M \u dy¼s
\C v¡$ lu "Ad©s' A¡V$ g¡ dp¡n âpàs L$ f¡ R> ¡. A\hp ÓZ NyZp¡_y„ Ars¾$ dZ L$ fu âpL©$ s v¡$ l\u
\sp„ S> Þd d©Ðey S> fp s\p vy$ :M\u dy¼s \C v¡$ lu A¡V$ g¡ Agp¥qL$ L$ v¡$ l ^pfZ L$ f_pf Ad©s
A\hp b°ûp_Þv$ _p¡ cp¡N L$ f¡ R> ¡.
ASy> ®_ DhpQ
L¥$rg®„N¥: Óu_¹ NyZp_¹ A¡sp_¹ Asusp¡ chrs âcp¡— !— &
qL$dpQpf: L$\„ Q¥sp_¹ Óu_¹ NyZp_¹ Arshs®s¡— &&21&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ âcp¡— ! Ap ÓZ NyZp¡_y„ Ars¾$ dZ L$ f¡gp¡ ¼ep rQl¹_p¡\u S> Zpe— ? s¡ L¡$ hp
ApQpfhpmp¡ lp¡e A_¡ Ap ÓZ NyZp¡_y„ L¡$ hu fus¡ Ars¾$ dZ L$ f¡ R> ¡— ?
rhh¡Q_— :— Ap ÓZ NyZp¡_y„ AdyL$ `yfyj¡ Ars¾$ dZ L$ f¡gy„ R> ¡ A¡d ¼ep rQl¹_p¡\u S> Zpe— ?
Ars¾$ dZ S> ¡Z¡ L$ f¡gy„ lp¡e s¡_p¡ ApQpf L¡$ hp¡ lp¡e— ? A_¡ Ars¾$ dZ L¡$ hu fus¡ A¡V$ g¡ ¼ep
D`pe\u \pe— ? Æopkp \hp\u ASy> ®_ Ap âdpZ¡ âí_ L$ f¡ R> ¡.
îucNhp_¹ DhpQ
âL$ p i„ Q âh© t Ñ Q dp¡ l d¡ h Q `p„ X $ h — !— &
_ Ü¡[óV$ kçâh©Ñpr_ _ r_h©Ñpr_ L$p„nrs— &&22&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p„X$ h— ! S> ¡ `yfyj âL$ pi, âh©rÑ A_¡ dp¡l Å¡ âh©Ñ \A¡gp lp¡e sp¡ s¡_p¡ Ü¡j
L$ fsp¡ _\u s\p âL$ pi, âh©rÑ A_¡ dp¡l Å¡ r_h©Ñ \A¡gp lp¡e sp¡ s¡_u ApL$ p¶p fpMsp¡ _\u.
Dv$ pku_hv¹$ Apku_p¡ NyZ¥f¹ ep¡ _ rhQpëes¡— &
NyZp hs®Þs BÐe¡h ep¡@hrsóW$ rs _¡„Ns¡— &&23&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ Dv$ pku_ `¡W¡$ fl¡gp¡ NyZp¡\u S> fp `Z Qgsp¡ _\u, NyZp¡ S> hs®_ L$ f¡ R> ¡ A¡d
S> ÅZu S> ¡ fl¡ R> ¡ A_¡ (— L$ p„C— ) Q¡óV$ p L$ fsp¡ _\u.
kdvy $ : M-ky M : õhõ\: kdgp¡ › $ p ídL$ p ÊQ_:— &
syëerâeprâep¡ ûf: syëer_Þv$pÐdk„õsyrs:— &&24&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡_¡ kyM s\p vy$ :M kdp_ R> ¡, S> ¡ õhõ\ R> ¡, S> ¡_¡ dpV$ u_y„ Y¡$ az„, `Õ\f s\p
L$ pÊQ_ kdp_ R> ¡, S> ¡_¡ râe s\p Arâe kdp_ R> ¡, S> ¡ ûf R> ¡, S> ¡_¡ `p¡sp_u r_Þv$ p s\p
õsyrs kdp_ R> ¡.
dp_p`dp_ep¡k¹ syëe: syëep¡ rdÓpqf`nep¡:— &
khp®fçc`qfÐepNu NyZpsus: k DÃes¡— &&25&&
AÝepe 14 175
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ dp_ s\p A`dp_ dp„ `Z kd R> ¡, S> ¡_¡ rdÓ s\p iÓy`n kdp_ R> ¡, A_¡
S> ¡Z¡ kh® Apfçcp¡_p¡ kh®\p ÐepN L$ f¡gp¡ R> ¡ s¡ "NyZpsus' L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap Qpf (— 22-25— ) ígp¡L$ \u cNhp_¹ ASy> ®__p âí__p¡ DÑf Ap`sp„
NyZpsus_y„ õhê$ `, s¡_p¡ ApQpf s\p NyZpsus`Zp_p gnZ L$ l¡ R> ¡. kÒhNyZ_y„ L$ pe® âL$ pi
A\hp op_, fÅ¡NyZ_y„ L$ pe® âh©rÑ A_¡ sdp¡NyZ_y„ L$ pe® dp¡l NZpe R> ¡. NyZp¡_p Ap L$ pep£
Å¡ âh©Ñ \A¡gp lp¡e sp¡ `Z s¡Ap¡_¡ NyZp¡_p„ S> L$ pe® ÅZu S> ¡ s¡Ap¡_p¡ Ü¡j L$ fsp¡ _\u,
s¡dS> r_h©Ñ \ep„ lp¡e sp¡ s¡Ap¡_u ApL$ p¶p A\hp BÃR> p fpMsp¡ _\u, S> ¡ NyZ\u `f
ApÐdp_p S> Ahgp¡L$ _\u s©[às `pdsp¡ lp¡hp\u ApÐdp\u rcÞ_ NyZp¡_p„ L$ pe® rhN¡f¡ kh®
A_pÐd ârs Dv$ pku_ fl¡ R> ¡ A_¡ NyZp¡\u S> ¡_¡ Ü¡j-ApL$ p¶p rhN¡f¡ DÐ`Þ_ _rl \hp\u
NyZp¡\u S> ¡ S> fp `Z Qgsp¡ _\u, NyZp¡_p„ âL$ pi rhN¡f¡ kh® L$ pep£dp„ NyZp¡_u S> âh©rÑ R> ¡
A¡d ÅZu S> ¡ fl¡ R> ¡ A_¡ NyZ âdpZ¡ `p¡s¡ Q¡óV$ p L$ fsp¡ _\u, S> ¡ `p¡s¡ õhõ\ A¡V$ g¡
ApÐdpdp„ S> fl¡_pf lp¡hp\u kÒh_y„ L$ pe® kyM s\p fÅ¡NyZ_y„ L$ pe® vy$ :M rhN¡f¡ S> ¡_¡ kdp_
R> ¡, S> ¡ ûf`yfyj_¡ râe s\p Arâe s¡dS> `p¡sp_u r_Þv$ p s\p õsyrs, dp_ s\p A`dp_,
s¡dS> rdÓ s\p iÓy kdp_ R> ¡ A_¡ S> ¡Z¡ v¡$ l_p Arcdp_\u \sp„ kh® L$ dp£_p¡ kpfu fus¡
ÐepN L$ f¡gp¡ R> ¡, s¡ "NyZpsus' L$ l¡hpe R> ¡. Atl `Z kh®Ó kdcph_y„ r_ê$ `Z L$ f¡gy„ R> ¡. Ap
S> kdcph_y„ `pR> m kp„¿e s\p ep¡N_p kpf sfuL¡$ r_ê$ `Z L$ f¡gy„ R> ¡, s¡_y„ Al] õdfZ
L$ fph¡gy„ R> ¡ (— 22-25— ).
dp„ Q ep¡ @ ìercQpf¡ Z c[¼sep¡ N ¡ _ k¡ h s¡ — &
k NyZp_¹ kdsuÐe¥sp_¹ b°ûc|epe L$ë`s¡— &&26&&
ígp¡L$p\®— :— A_¡ S> ¡ d_¡ AìercQpfu c[¼sep¡N\u k¡h¡ R> ¡ s¡ Ap NyZp¡_y„ Ars¾$ dZ L$ fu
b°ûcph âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— A¡ âdpZ¡ op_dpN}e NyZpsus gnZ L$ lu c¼sp¡ L¡$ hg A_Þe c[¼s\u S>
NyZpsus \pe R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. S> ¡ AìercQpfu A\p®s¹ A¡L$ p[ÞsL$ A_Þe c[¼sep¡N\u dpfu
k¡hp L$ f¡ R> ¡ s¡ Ap NyZp¡_y„ Ars¾$ dZ L$ fu Anfb°û_p cph_¡ âpàs L$ f¡ R> ¡. Aphu fus¡
A_Þe c¼s_¡ b°ûcph AhpÞsf ag sfuL¡$ âpàs \pe R> ¡.
b°ûZp¡ rl ârsóW$ pld¹ Ad©sõepìeeõe Q— &
ipíhsõe Q ^d®õe kyMõe¥L$p[ÞsL$õe Q— &&27&&
ígp¡L$p\®— :— L$ pfZ L¡$ Ad©s s\p Aìee b°û_u, ipíhs ^d®_u A_¡ A¥L$ p[ÞsL$ kyM_u
ârsóW$ p lz„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— dpfu A_Þe c[¼s L$ f_pf_¡ Anfb°û AhpÞsf ag õhê$ `¡ âpàs \pe R> ¡. L$ pfZ
L¡$ Anfb°û rhN¡f¡ kh®_u ârsóW$ p A¡V$ g¡ d|gõ\p_ lz„ Ry> „. Ad©s A_¡ Aìee A¡V$ g¡
rhL$ pffrls Anfb°û_u, ipíhs ^d®_u s\p A¥L$ p[ÞsL$ kyM_u ârsóW$ p lz„ Ry> „. A¡ kh®_p¡
A¡L$ S> Apîe lz„ lp¡hp\u lz„ A¡ kh®\u `f Ry> „. "Ad©s' A¡V$ g¡ b°ûp_Þv$ ê$ ` dp¡n_u, s\p
Aìee Anfb°û S> ¡ dpfy„ ^pd R> ¡ s¡_u ârsóW$ p lz„ Ry> „, s¡d S> ipíhs ^d® A¡V$ g¡
cNhv¹$ ^d®_u A_¡ A¥L$ p[ÞsL$ kyM A¡V$ g¡ ANrZs cS> _p_Þv$ A¡ kh®_u ârsóW$ p lz„ Ry> „.
176 AÝepe 14
Al] îuL©$ óZ¡ kp„¿e_y„ `Z spÐè® cNhp_¹ `p¡s¡ R> ¡ A¡d õ`óV$ \pe s¡hu fus¡ kp„¿e_u
rhh©rs L$ f¡gu R> ¡.

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "NyZÓerhcpNep¡Np¡' _pd
Qsyv®$ip¡@Ýepe:— &&14&&
AÝepe 14 177
&& AÝepe 15 &&
`yfyjp¡Ñdep¡N
îucNhp_¹ DhpQ
EÝh®d|gd¹ A^: ipMd¹ AíhÐ\„ âplzfìeed¹— &
R> Þv$p„rk eõe `Zp®r_ eõs„ h¡v$ k h¡v$rhs¹— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— îucNhp_¹ L$ l¡ R> ¡— :— (— Ap S> Ns¹_¡— ) KQp d|ghpmp¡, _uQu ipMphpmp¡, h¡v$ _p
dÞÓp¡ S> ¡_p `p„v$ X$ p„ R> ¡ A¡hp¡ Aìee AíhÐ\ L$ l¡ R> ¡. S> ¡ s¡_¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡ h¡v$ ÅZ_pf R> ¡.
rhh¡Q_— :— Nep AÝepedp„ `yfyj_¡ NyZp¡_p k„N\u âL©$ rs_p¡ kçbÞ^ \hp\u Ap rhrQÓ
S> Ns¹ \pe R> ¡, s\p Ap `yfyj A_¡ âL©$ rs _p¡ kçbÞ^ `Z gugpdpV¡$ cNhp_¡ S> L$ f¡gp¡ R> ¡
A¡d kp„¿eipõÓ_y„ r_ê$ `Z L$ fu, âk„Np¡`pÑ NyZp¡_p rhcpN rhN¡f¡ L$ lu, AÞs¡ s¡ NyZp¡_u
r_h©rÑ L$ fu rhfg c[¼sdpN}e `yfyjp¡ Anfb°û_u âp[às L$ f¡ R> ¡ s¡d L$ üy„.
lh¡ Anfb°û_p `Z Apîe îu`yfyjp¡Ñd nf A_¡ Anf \u Asus R> ¡,
kh®h¡v$ pÞsp¡_p spÐè®ê$ ` R> ¡, nf s\p Anf A_¡ bÙ s\p dy¼s kh®_p d|gê$ ` lp¡hp\u kh®
^dp£_p Apîe s\p DÑd R> ¡ A¡d L$ l¡hp_p¡ Apfçc L$ f¡ R> ¡. NyZp¡\u k©[óV$ DÐ`Þ_ \pe R> ¡
s¡dp„ `Z rQs¹ s\p ArQs¹ s¡dS> _pd A_¡ ê$ ` kh® cNhp_¹_p ks¹ s\p rQs¹ A„idp„\u
Dv¹$ c|s \A¡gp lp¡hp\u cNhÐõhê$ ` S> lp¡hp R> sp„ s¡ cS> _ue _\u, `fÞsy kh®_p d|gc|s
îu`yfyjp¡Ñd cS> _ue R> ¡ A¡hp¡ bp¡^ L$ fhp, â\d â`ÊQ_y„ õhê$ ` AY$ u ígp¡L$ \u L$ l¡ R> ¡.
Al] Ap S> Ns¹_¡ AíhÐ\ A¡V$ g¡ ù`mp kp\¡ kfMphu S> Ns¹_y„ õhê$ ` L$ l¡ R> ¡.
Ap S> Ns¹_¡ AíhÐ\ A¡V$ g¡ "ù`mp¡' L$ l¡ R> ¡. Ap L¡$ hp¡ AíhÐ\ R> ¡— ? KQp
d|ghpmp¡ A\p®s¹ S> ¡_y„ d|g îu`yfyjp¡Ñd kh®\u KQy„ R> ¡ s¡hp¡ R> ¡. îu`yfyjp¡Ñd¡ Ap S> Ns¹
`p¡sp_u ¾$ uX$ pdpV¡$ r_dp®Z L$ f¡gy„ lp¡hp\u îu`yfyjp¡Ñd â`ÊQ A\hp S> Ns¹ _y„ d|g R> ¡. A\hp
b°ûè®Þs S> ¡_p„ d|g KQp„ R> ¡ s¡hp¡ d|ghpmp¡ R> ¡. Al] cNhp_¹_¡ Ap rhrQÓ _pdê$ `
â`ÊQ A\hp S> Ns¹_p d|gê$ ` L$ l¡gp lp¡hp\u cNhp_¹_u dlÑp v$ ip®h¡gu R> ¡, s\p cNhp_¹
S> S> Ns¹_y„ L$ pfZ R> ¡ A¡hp¡ bp¡^ L$ f¡gp¡ R> ¡. hmu Ap _uQu ipMphpmp¡ AíhÐ\ R> ¡. Æh
rhN¡f¡ Ap AíhÐ\_u ipMpAp¡ _uQu R> ¡. Ap AíhÐ\ Aìee R> ¡, L$ pfZ L¡$ cNhp_¡ `p¡sp_u
gugpdpV¡$ DÐ`Þ_ L$ f¡gp¡ lp¡hp\u r_Ðe R> ¡. A¡L$ AíhÐ\ h©n_¡ L$ p¡qV$ agp¡ lp¡e R> ¡, v$ f¡L$ agdp„
Ak„¿eps buÅ¡ lp¡e R> ¡, A_¡ s¡dp„_p A¡L$ — -— A¡L$ buS> dp„\u b°ûpÎX$ ê$ ` h©n `y_: \pe R> ¡,
A_¡ A¡ h©n_p `y_: ag \pe R> ¡ A¡ âdpZ¡ lp¡hp\u Ap h©n_p¡ AÞs _\u. Ap Apqv$ s\p
AÞs frls AíhÐ\_y„ d|m cNhp_¹ S> R> ¡. Ap h©n `y_:— -— `y_: agsy„ lp¡hp\u S> cNhp_¹
L$ p¡C hpf `p¡sp_p A„i\u sp¡ L$ p¡C hpf sÒhp¡dp„\u b°ûpÎX$ _y„ r_dp®Z L$ f¡ R> ¡ A¡hp¡ D`v¡$ i
ipõÓp¡dp„ R> ¡. "KQp d|ghpmp¡' rhN¡f¡ rhi¡jZp¡\u Ap AíhÐ\_u fQ_p rhrQÓ R> ¡ s\p
`fdL$ póW$ p`Þ_ hõsy cNhp_¡ s¡ fQ¡gp¡ lp¡hp\u s¡ cNhp_¹_p A„iê$ ` s\p cNhÖ|` R> ¡ s¡\u
k_ps_ A\hp r_Ðe R> ¡ A¡d k|Qh¡gy„ R> ¡. h¡v$ _p dÞÓp¡ Ap AíhÐ\_p `p„v$ X$ p„ R> ¡. S> ¡d h©n_p
178 AÝepe 15
`p„v$ X$ p„ `p¡sp_u R> pep\u Æh_p¡ sp` lfu kyM DÐ`Þ_ L$ f¡ R> ¡, s¡d h¡v$ _p dÞÓp¡
cNhÐâp[às_p D`pe v$ ip®hu Æhp¡_p sp`_y„ r_hpfZ L$ fu s¡Ap¡_¡ kyM DÐ`Þ_ L$ f¡ R> ¡. S> ¡
Aphp â`ÊQê$ ` Ap AíhÐ\_¡ S> ¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡ h¡v$ ÅZ_pf R> ¡. Ap â`ÊQdp„ A¡V$ g¡
S> Ns¹dp„ ArhÛphpmp Æhp¡_u AlÞsp— -— ddsp\u L$ ë`¡gp L$ d® rhN¡f¡\u `y_:— -— `y_: âpàs
\sp k„kpf_¡ v|$ f L$ fhp_p D`pep¡ h¡v$ dp„ L$ l¡gp R> ¡. s¡\u â`ÊQ_y„ op_ k„kpf_¡ v|$ f L$ fhp_p
kp^_p¡_y„ op_ âpàs L$ fhpdp„ Dèp¡Nu R> ¡, s¡\u S> ¡ â`ÊQ A\hp S> Ns¹ _¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡ h¡v$ _¡
ÅZ¡ R> ¡. â`ÊQ A\hp S> Ns¹ _y„ e\p\® op_ \ep rh_p h¡v$ _y„ op_ kçchsy„ _\u
A^íQp¡Ýh¯ âk©spõsõe ipMp NyZâh©Ùp rhjeâhpgp:— &
A^íQ d|gpÞe_ykÞsspr_ L$dp®_ybÞûr_ d_yóegp¡L¡$— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— NyZ\u h©rÙ `pd¡gu A_¡ rhjeê$ ù âhpghpmu s¡_u ipMpAp¡ _uQ¡ s\p D`f
âkf¡gu R> ¡, A_¡ d_yóegp¡L$ dp„ L$ d®dp„ `qfZdsp s¡_p„ d|mp¡ _uQ¡ a¡gpC fl¡gp„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— ¾$ uX$ pê$ ` h©n_y„ â\d ígp¡L$ dp„ r_ê$ `Z L$ fu s¡dp„\u S> k„kpf_u DÐ`rÑ \pe R> ¡ A¡d
L$ l¡ R> ¡. s¡ Agp¥qL$ L$ h©n_u ipMpAp¡ _uQ¡ s\p D`f âkf¡gu R> ¡, rhrh^ Æhê$ ù ipMpAp¡
_uQ¡ âkf¡gu R> ¡ A_¡ gugphspfê$ ù ipMpAp¡ D`f âkf¡gu R> ¡. Ap ipMpAp¡ kÒh rhN¡f¡
NyZp¡\u tkQ_ \C h©rÙ `pd¡gu R> ¡, A_¡ s¡dp„ ê$ ` rhN¡f¡ rhjep¡ `‰hê$ `¡ fl¡gp R> ¡. hmu
_uQ¡ d_yóe gp¡L$ dp„ s¡_p hpk_pê$ ` d|gp¡ a¡gpC fl¡gp„ R> ¡. S> ¡d h©n_u S> V$ pdp„\u _hp„ d|gp¡
\pe s¡hp„ hpk_pê$ ù d|gp¡ _uQ¡ Ap d_yóe gp¡L$ dp„ a¡gpC fl¡gp„ R> ¡. s¡ d|gp¡ L$ d®dp„ `qfZpd
`pd¡ R> ¡, A\p®s¹ s¡dp„\u L$ d® \ep L$ f¡ R> ¡. S> ¡hp„ L$ d® L$ f¡ s¡hp gp¡L$ _u âp[às \pe R> ¡.
_ ê$`dõe¡l s\p¡`gæes¡ _pÞsp¡ _ Qpqv$_® Q kçârsóW$p— &
AíhÐ\d¹ A¡_„ kyrhê$Y$d|gd¹ Ak„NiõÓ¡Z ×Y¡$_ rR> Òhp— &&3&&
ss: `v„$ ss¹— `qfdprN®sìe„ e[õd_¹ Nsp _ r_hs®[Þs c|e:— &
sd¡h QpÛ„ `yfyj„ â`Û¡ es: âh©rÑ: âk©sp `yfpZu— &&4&&
ígp¡L$p\®— : — Ap_y„ s¡hy„ ê$ ` Al] âpàs \sy„ _\u, s¡dS> s¡_p¡ AÞs, Apqv$ A\hp ârsóW$ p
S> Zpsp„ _\u. Ap blz ×Y$ d|mhpmp AíhÐ\_¡ ×Y$ Ak„N iõÓ\u R> ¡v$ u, `R> u S> ¡dp„ NA¡gp
`y_: `pR> p afsp _\u s¡ `v$ ""S> ¡ ApÛ `yfyjdp„\u `yfpZu âh©rÑ âkf¡gu R> ¡ s¡_¡ S> lz„
ifZ ÅK Ry> „'' A¡d ip¡^hy„— &&3-4&&
rhh¡Q_— :— hpk_pê$ ` d|gp¡\u k©[óV$ L¡$ hu fus¡ \pe R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. Ap AíhÐ\_y„ cNhp_¹_u
Agp¥qL$ L$ ¾$ uX$ pê$ ` kÐe õhê$ ` Al] âpàs \sy„ _\u, L$ d®dp„ Apk[¼shpmp Æhp¡_¡ Ap
â`ÊQ_p„ cNhÐ¾$ uX$ pÐdL$ Agp¥qL$ L$ ê$ `_y„ cp_ \sy„ _\u, s¡dS> s¡_p¡ AÞs, Apqv$ A\hp
ârsóW$ p A\hp [õ\rs `Z S> Zpsp„ _\u. s¡Ap¡ Ap S> Ns¹_¡ AkÐe AârsóW$ p s\p
A_uíhf dp_¡ R> ¡, A_¡ L$ d®dp„ dÃep fl¡ R> ¡. Ðepf¡ iy„ L$ fhy„ ep¡Áe R> ¡— ? S> ¡_p d|gp¡ blz ×Y$ \C
NA¡gp„ R> ¡ s¡hp Ap k„kpfê$ ù AíhÐ\_¡ Ak„N A¡V$ g¡ A_pk[¼s A\hp h¥fpÁeê$ ` ×Y$
iõÓ\u R> ¡v$ hp¡, A\p®s¹ k„kpfdp„ Apk[¼s _ fpMsp„, s¡\u v|$ f fl¡hy„. `R> u iy„ L$ fhy„— ? `R> u S> ¡
`v$ _¡ âpàs \A¡gp Ðep„\u `y_: `pR> p afsp _\u s¡ `v$ _¡ A¡V$ g¡ Anfb°ûê$ ` cNhÙpd_¡
ip¡^hy„. ip dpV¡$ — ? s¡_¡ âpàs L$ f¡gp¡ L$ p¡C `y_: Ap k„kpfdp„ Aphsp¡ _\u s¡\u Ap `v$ _¡
AÝepe 15 179
ip¡^hy„. Ap `v$ L$ ep D`pe\u ip¡û iL$ pe— ? ""S> ¡ ApÛ `yfyjdp„\u `yfpZu âh©rÑ âkf¡gu R> ¡
s¡_¡ S> lz„ ifZ¡ ÅJ Ry> „'' A¡hu fus¡ ifZ cph\u cNhp_¹_u c[¼s L$ fhp\u Ap `v$ âpàs
\pe R> ¡. Ap `v$ âpàs L$ fhp_y„ dy¿e kp^_ c[¼s R> ¡. cNhp_¹_¡ ifZ S> hp\u kh® v$ p¡j v|$ f
\C Åe R> ¡ A_¡ s¡\u A¡ `v$ _u sfs S> âp[às \pe R> ¡— &&3— -— 4&&
r_dp®_dp¡lp rS> sk„Nv$p¡jp AÝepÐdr_Ðep rhr_h©ÑL$pdp:— &
ÜÞv¹$h¥$rh®dy¼sp: kyMvy$:MkÊo¥f¹ NÃR> ºÐed|Y$p: `v$dìee„ ss¹— &&5&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ dp_ s\p dp¡l\u frls R> ¡, S> ¡dZ¡ k„N_p v$ p¡jp¡ Æs¡gp R> ¡, s¡Ap¡ AÝepÐddp„
r_Ðe r_óW$ phpmp R> ¡, S> ¡d_u L$ pd_pAp¡ v|$ f \A¡gu R> ¡, S> ¡Ap¡ kyMvy$ :Mê$ ù ÜÞÜ\u dy¼s R> ¡,
s¡hp Ad|Y$ s¡ Aìee `v$ âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— dp_ s\p dp¡l _p¡ Acph, k„Nv$ p¡j_p¡ Acph, r_Ðe AÝepÐdop_,
r_h©ÑL$ pdÐh, kyM-vy$ :M rhN¡f¡ ÜÞÜ_p¡ Acph lp¡e Ðepf¡ s¡ `v$ âpàs \pe R> ¡. Ap v$ p¡jp¡_p¡
Acph s\p NyZp¡ cNhp_¹_¡ ifZ S> hp\u âpàs \pe R> ¡, buÅ L$ p¡C kp^_\u âpàs \sp
_\u. s¡\u cNhp_¹_¡ ifZ S> C c[¼s L$ fhu A¡ Ap `v$ âpàs L$ fhp_y„ dy¿e kp^_ R> ¡. Ap
`v$ Aìee R> ¡, Ap "ìepùh¥Ly$ ÎW$ ' A\hp "b°û' _pd_y„ `v$ Anf Aìee R> ¡. s¡ A¡hu fus¡
cNhp_¹_¡ ifZ S> hp\u âpàs \pe R> ¡.
_ sv¹$ cpkes¡ k|ep£ _ ii„L$ p¡ _ `phL$ :— &
ev¹$ NÐhp _ r_hs®Þs¡ sÙpd `fd„ dd— &&6&&
ígp¡L$p\®— :— s¡_¡ k|e®, QÞÖ A\hp A[Á_ âL$ pisp _\u. S> ¡_¡ âpàs L$ fu `pR> p Aphsp _\u s¡
dpfy„ DÑd ^pd R> ¡.
rhh¡Q_— :— s¡ `v$ _¡ k|e® âL$ pisp¡ _\u, s¡dS> QÞÖ A\hp A[Á_ `Z âL$ pisp _\u, L$ pfZ
L¡$ s¡ õhâL$ pi R> ¡. hmu s¡ `v$ _¡ âpàs L$ fu L$ p¡C k„kpfdp„ `pR> p¡ Aphsp¡ _\u, L$ pfZ L¡$ s¡ dpfy„
DÑd ^pd R> ¡. ""s¡ rhóÏ_y„ `fd `v$ R> ¡''. rhN¡f¡ îyrsdp„ `Z Ap `v$ _y„ r_ê$ `Z L$ f¡gy„ R> ¡.
Ap Anfb°ûpÐdL$ `v$ dpfy„ DÑd ^pd R> ¡. Ap_¡ k|e® rhN¡f¡ âL$ pisp _\u, `fÞsy Ap k|e®
rhN¡f¡ kh®_¡ âL$ pi¡ R> ¡. Ap dpfy„ ^pd Äep¡rsê$ `, r_ê$ `d drldphpmy„ R> ¡.
dd¥ h p„ i p¡ Æhgp¡ L ¡ $ Æhc| s : k_ps_:— &
d_:jóW$ p_u[ÞÖeprZ âL©$ rsõ\pr_ L$ j®rs— &&7&&
ígp¡L$p\®— :— Æhgp¡L$ dp„ Æh \e¡gp¡ dpfp¡ S> k_ps_ A„i âL©$ rsdp„ fl¡gu d_krls R>
B[ÞÖep¡_¡ M¢Q¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— dpfp¡ k[ÃQv$ p_Þv$ ê$ ` `yfyjp¡Ñd_p¡ S> k_ps_ A„i Æhgp¡L$ dp„ Æh \A¡gp¡ R> ¡.
ks¹, rQs¹ A_¡ Ap_Þv$ A¡ ÓZdp„\u dpÓ Ap_Þv$ _p¡ rsfp¡cph \hp\u rQÖ|` Æh
cNhp_¹_u BÃR> p\u `p¡sp\u Åyv$ p¡ `X¡$ R> ¡. Ap Æh `Z cNhp_¹_p¡ A„i lp¡hp\u hõsys:
r_Ðeõhê$ ` S> lp¡hp\u k_ps_ R> ¡. Ap_p¡ Ap_Þv$ rsfp¡rls \sp„ A_pqv$ L$ d®ê$ ` ArhÛp_p
Aph¡óV$ _\u Æhgp¡L$ dp„ Æh \A¡gp¡ s¡ âL©$ rs_p AdyL$ `qfZpdê$ `, v¡$ h-d_yóe rhN¡f¡_p
ifufdp„ fl¡gu `p„Q op_¡[ÞÖe s\p d__¡ M¢Q¡ R> ¡. L$ p¡C Æhp¡ â\d L$ l¡gp dpN®\u ArhÛp\u
180 AÝepe 15
dy¼s \C õhê$ `dp„ fl¡ R> ¡, `fÞsy k„kpfu Æh_p op_, s\p A¥íhe® Ars k‘zrQs fl¡ R> ¡
A_¡ s¡ âL©$ rs_p `qfZpdê$ ` ifufp¡dp„ fl¡gu d_krls R> B[ÞÖep¡_¡ M¢Q¡ R> ¡ A\p®s¹ L$ d®_¡
A_yL|$ g L$ f¡ R> ¡.
Ap Æh `Z kh®i[¼sdp_ îu`yfyjp¡sd_p¡ A„i S> R> ¡. b°ûk|Ó 2&3&43 dp„
`Z Æh b°û_p¡ A„i R> ¡ A¡d r_ê$ `Z L$ f¡gy„ R> ¡. cNhp_¹_p ks¹, rQs¹ A_¡ Ap_Þv$ A¡
ÓZ dy¿e A„ip¡ `¥L$ u Æh rQÖ|` R> ¡. Æhdp„ Ap_Þv$ A„i_p¡ rsfp¡cph \hp\u s¡_¡ b„^ s\p
A_uíhfsp âpàs \pe R> ¡. b°û r_fheh A¡V$ g¡ Ahehfrls lp¡hp\u b°û_¡ A„i L¡$ d
kçch¡— ? A¡hu i„L$ p L$ fhu _rl; L$ pfZ L¡$ b°û dpÓ h¡v$ \u S> ÅZu iL$ pe R> ¡. gp¡L$ dp„ b°û
kpheh R> ¡ L¡$ r_fheh R> ¡ A¡ ÅZhp_y„ L$ p„C kp^_ _\u b°û_y„ op_ dpÓ h¡v$ \u S> \sy„
lp¡hp\u h¡v$ dp„ s¡_y„ S> ¡hy„ r_ê$ `Z L$ f¡gy„ lp¡e s¡hy„ dp_hy„ Å¡CA¡, `fÞsy s¡d _rl dp_sp„ h¡v$ _u
îyrsAp¡_p¡ D`àgh L$ fhp¡ DrQs _\u. S> ¡d A[Á_dp„\u sZMpAp¡ _uL$ m¡ R> ¡ s¡d B[ÞÖfrls
kh®s: `prZ A_¡ `pv$ _p AÞshpmp s\p kh®s: Arn rif: A_¡ dyM hpmp b°ûdp„\u S> X$
s\p Æhp¡ _uL$ m¡gp R> ¡. kv„$ idp„\u S> X$ _uL$ m¡ R> ¡, rQv„$ idp„\u Æh _uL$ m¡ R> ¡. îu`yfyjp¡Ñd_u
BÃR> p\u Æhdp„ Ap_Þv$ p„i_p¡ rsfp¡cph lp¡e R> ¡ A_¡ S> X$ dp„ rQs¹ s\p Ap_Þv$ A„i_p¡
rsfp¡cph lp¡e R> ¡ Ap âdpZ¡ lp¡hp\u Æh b°û_p¡ A„i S> R> ¡.
S> ¡d A„i lõs rhN¡f¡_¡ vy$ :M \hp\u A„iu ifuf_¡ vy$ :M \pe R> ¡, s¡d Æh b°û_p¡
A„i lp¡e sp¡ Æh_p vy$ :M\u b°û_¡ `Z vy$ :M \hy„ Å¡CA¡ A¡hu i„L$ p L$ fhu _rl, L$ pfZ L¡$
S> ¡d A[Á_ buÅ_¡ sp` L$ f¡ R> ¡, `fÞsy s¡\u `p¡sp_¡ sp` \sp¡ _\u, s¡d Cíhf_u BÃR> p\u
Ap_Þv$ p„i_p¡ rsfp¡cph \sp„ Æh_¡ bÞ^ rhN¡f¡ âpàs \hp\u vy$ :M \hp R> sp„ Cíhf_¡ vy$ :M
\sy„ _\u, s¡\u Æh_¡ Ü¥s byrÙ lp¡hp\u s¡_¡ S> vy$ :M \pe R> ¡. `fÞsy b°û_¡ vy$ :M \sy„ _\u.
A\hp k|e® rhN¡f¡ `p¡sp_p¡ âL$ pi Nd¡ Ðep„ `X¡$ sp¡ `Z s¡ âL$ pi_p v$ p¡j\u v$ p¡rjs \sp _\u,
s¡d S> A„i Æh_¡ vy$ :M \hp R> sp„ A„iu b°û_¡ L$ p„C `Z vy$ :M \sy„ _\u. s¡\u S>
õd©rsAp¡dp„ `Z A„i Æh_¡ vy$ :M_p¡ kçbÞ^ R> ¡, `fÞsy S> ¡d L$ dg`Ó_¡ `pZu_p¡ õì®
\sp¡ _\u s¡d A„iu b°û_¡ vy$ :M rhN¡f¡_p¡ kçbÞ^ \sp¡ _\u A¡d L$ l¡ R> ¡. s¡\u Æh b°û_p¡
A„i S> R> ¡, b°û_p¡ A„i lp¡hp\u kÅsue R> ¡, `fÞsy kh®\p b°û S> _\u; L$ pfZ L¡$ A„i,
A„iu_p¡ kÅsue R> ¡ `Z A„iu\u Þe|_ i[¼shpmp¡ lp¡e R> ¡. A„iu_p¡ kÅsue, `fÞsy
A„iu\u Þe|_ i[¼shpmp¡ lp¡e s¡ S> A„i L$ l¡hpe. îyrsAp¡ `Z Æh_¡ AÏ L$ l¡ R> ¡ s¡\u Æh
b°û_p¡ A„i S> R> ¡.
Æh A_¡ b°û _p¡ rhcpN `Z ArhÛp\u L$ ë`¡gp¡ _\u, `fÞsy ""rhc[¼shpmy„
Arhc¼s'' rhN¡f¡ îyrsAp¡A¡ S> L$ l¡gp¡ lp¡hp\u klS> R> ¡ A_¡ Cíhf¡ S> L$ f¡gp¡ R> ¡. b°û A_¡
Æh _p¡ rhcpN ArhÛp\u L$ ë`¡gp¡ R> ¡ A¡d dp_uA¡ sp¡ s¡ rhcpN `l¡gp„ s¡_¡ L$ ë`_pf
ArhÛp_y„ A[õsÐh Ahíe lp¡hy„ Å¡CA¡. ArhÛp_p¡ s¡ kde¡ Ap^pf L$ p¡Z— ? Ap^pf rh_p
ArhÛp flu iL¡$ S> _rl, s¡\u s¡_p¡ Ap^pf Ahíe lp¡hp¡ Å¡CA¡. ArhÛp `p¡sp_p¡ S>
Apîe L$ fu s¡ kde¡ fl¡gu lp¡e R> ¡ A¡d `Z L$ l¡hpe _rl, L$ pfZ L¡$ b°û A_¡ ArhÛp A¡hp
b¡ `v$ p\® s¡ kde¡ lp¡hp\u AÜ¥s_p¡ c„N \pe. Ðepf¡ b°û S> ArhÛp_p¡ Ap^pf lsy„ A¡d
dp_p¡, sp¡ b°ûdp„ `Z ArhÛp lp¡hp\u b°û `Z k„kpfu Æh S> ¡hy„ S> \C Åe. hmu
AÝepe 15 181
ArhÛp v|$ f \sp„ c[¼s \su lp¡hp\u A¡L$ Æh_¡ dy[¼s \sp„ S> ArhÛp_p¡ DÃR> ¡v$ \sp¡
lp¡hp\u kh®_¡ s¡ kde¡ S> dy[¼s \hu Å¡CA¡, `fÞsy s¡d `Z \sy„ _\u. s¡\u b°û s\p
Æh _p¡ c¡v$ ArhÛp\u L$ ë`¡gp¡ R> ¡, A¡d dp_hp\u ipõÓ AâdpZ \C Åe R> ¡ s\p kh®_p¡
rhàgh \pe R> ¡. s¡\u Ap c¡v$ `Z klS> Cíhf¡ `p¡sp_u BÃR> p\u L$ f¡gp¡ R> ¡ A¡d S> dp_hy„
DrQs R> ¡. s¡\u kh® îyrs A_¡ õd©rsAp¡ dp„ L$ üp âdpZ¡ kh® Æhp¡ cNhp_¹ b°û_p A„i S>
R> ¡, k_ps_ R> ¡, A_¡ cNhp_¹_u BÃR> p\u S> cNhp_¹\u rhc¼s \A¡gp R> ¡, A¡d S> dp_hy„
Å¡CA¡.
Ap ígp¡L$ dp„ kh® Æhp¡_¡ kd[óV$ _p Arcâpe\u "Æh' A¡d A¡L$ hQ_\u L$ l¡gp
R> ¡. Æhgp¡L$ dp„ A¡V$ g¡ Æh_p ¾$ uX$ _õ\p_ Ap â`ÊQ A\hp S> Ns¹dp„ s¡ Æh \C fl¡gp R> ¡
s¡ v¡$ l_p S> ¡hp ApNÞsyL$ _\u, `fÞsy k_ps_ R> ¡ A¡V$ g¡ kv$ p Æhê$ ` S> R> ¡, cp¥rsL$ k©[óV$
`¡W¡$ `pR> m\u DÐ`Þ_ \A¡gp _\u.
Ap â`ÊQdp„ Æh_y„ iy„ L$ pe® R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. Æh âL©$ rsdp„ fl¡gu `p„Q op_¡[ÞÖe
s\p d_ A¡ R> _¡ A\p®s¹ hpk_pde tgN ifuf_¡ rhje cp¡N_u DÐ`rÑdpV¡$ M¢Q¡ R> ¡. S> ¡d
M¡Xy$ s S> du_ M¡X¡$ R> ¡ s¡d Æh tgN ifuf_¡ rhje cp¡N_u DÐ`rÑdpV¡$ A_yL|$ g L$ f¡ R> ¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_yk„^p_ b°ûk|Ó 2&3&45 `f_p AÏcpóedp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
ifuf„ ev$ hpà_p¡ r s eÃQpàey Ð ¾$ pdsuíhf:— &
N©luÐh¥spr_ k„eprs hpeyN®Þ^pr_hpieps¹— &&8&&
ígp¡L$p\®— :— Äepf¡ Cíhf S> ¡ ifuf âpàs L$ f¡ R> ¡ s\p S> ¡dp„\u DÐ¾$ dZ L$ f¡ R> ¡ Ðepf¡ S> ¡d hpey
NÞ^_p õ\p_dp„\u NÞ^_¡ gC Åe R> ¡ s¡d Ðep„ Apd_¡ gC_¡ Åe R> ¡.
rhh¡Q_— :— B[ÞÖep¡_p Cíhf A\p®s¹ B[ÞÖep¡_¡ M¢Q_pf Æh S> ¡ ifuf âpàs L$ f¡ R> ¡ s\p S> ¡
ifuf_p¡ ÐepN L$ f¡ R> ¡ Ðepf¡ s¡ Ðep„ `p¡sp_u kp\¡ Apd_¡ A¡V$ g¡ d_krls R> B[ÞÖep¡ A\hp
tgN ifuf_¡ gC Åe R> ¡. B[ÞÖep¡_¡ Æh `p¡sp_u kp\¡ k|ÿdc|sp¡ kp\¡ gC Åe R> ¡. S> ¡d
hpey L$ õsyfu rhN¡f¡ NÞ^_p õ\p_dp„\u k|ÿd Ahehp¡ kp\¡ NÞ^_¡ gC Åe R> ¡, s¡d Æh
k|ÿdc|sp¡ kp\¡ d_krls R> B[ÞÖep¡_¡ S> ¡ ifufdp„ s¡ Åe R> ¡ Ðep„ s\p S> ¡ ifuf_p¡ s¡ ÐepN
L$ f¡ R> ¡ s¡dp„\u `p¡sp_u kp\¡ gC_¡ Åe R> ¡.
b°ûk|Ó 2&3&19 s\p 20 dp„ Ap S> A\® L$ l¡gp¡ R> ¡. Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_
îucpNhs 10&51&44 D`f_p kybp¡r^_u L$ f¡gy„ R> ¡.
îp¡ Ó „ Qny : õì® _ „ Q fk_„ O° p Zd¡ h Q— &
Ar^óW$ p e d_íQpe„ rhjep_¹ D`k¡ h s¡ — &&9&&
ígp¡L$p\®— :— îp¡Ó, Qny:, õì®_, fk_, O°pZ A_¡ d_ _y„ Ar^óW$ p_ L$ fu Ap rhjep¡_y„ k¡h_
L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Æh B[ÞÖep¡_¡ ip dpV¡$ `p¡sp_u kp\¡ gC Åe R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. îp¡Ó rhN¡f¡ R>
B[ÞÖep¡_y„ Ar^óW$ p_ L$ fu Ap Æh rhjep¡_¡ k¡h¡ R> ¡; A¡V$ g¡ Æh âpL©$ s Al‘pf_p L$ pe®_¡
îp¡Ó rhN¡f¡ B[ÞÖep¡_p rhjep¡_u h©rÑ_¡ A_yL|$ g L$ fu s¡ B[ÞÖep¡_p rhjep¡_p¡ cp¡N L$ f¡ R> ¡.
DÐ¾$pdÞs„ [õ\s„ hpr` cyÊÅ_„ hp NyZp[Þhsd¹— &
182 AÝepe 15
rhd|Y$p _p_y`íe[Þs `íe[Þs op_Qnyj:— &&10&&
ígp¡L$p\®— : — DÐ¾$ dZ L$ fsp„, [õ\rs L$ fsp„, cp¡N L$ fsp„ A\hp NyZp¡\u ey¼s Æh_¡ rhd|Y$ p¡
Å¡sp _\u, `fÞsy op_Qnyhpmp Å|A¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ðepf¡ A¡hp¡ Æh ifuf\u rcß L¡$ d v¡$ Mpsp¡ _\u A¡hu i„L$ p \pe s¡_p¡ r_fpk L$ f¡ R> ¡.
kÒh rhN¡f¡ NyZp¡hpmu âL©$ rs_p AdyL$ `qfZpdê$ ` d_yóe rhN¡f¡_p v¡$ l kp\¡ k„k©óV$ \A¡gp
Æh_¡ s¡hp L$ p¡C v¡$ ldp„\u _uL$ msp„, A\hp L$ p¡C v¡$ ldp„ [õ\rs L$ fsp„, s\p Cíhf_p NyZp¡
âpàs L$ fu s¡ NyZp¡hpmp¡ \C fl¡gp_¡ `Z rhd|Y$ p¡ Å¡sp _\u. âL©$ rshpmp d_yóe rhN¡f¡_p
v¡$ l_p Arcdp_hpmp A\p®s¹ s¡hp v¡$ l_¡ S> ApÐdp dp__pf rhd|Y$ gp¡L$ p¡ Æh_¡ v¡$ l\u rcß
Å¡sp„ _\u, `fÞsy v¡$ l A_¡ ApÐdp_p rhh¡L$ ê$ ` op_ S> ¡_¡ R> ¡ s¡ op_×[óV$ hpmpAp¡ sp¡ Æh_¡
s¡ lfL$ p¡C Ahõ\pdp„ lp¡e sp¡ `Z v¡$ l\u rcß S> Sy> A¡ R> ¡.
esÞsp¡ ep¡ r N_íQ¥ _ „ `íeº Ð epÐdÞeh[õ\sd¹ — &
essÞsp¡@àeL©$spÐdp_p¡ _¥_„ `íeºÐeQ¡sk:— &&11&&
ígp¡L$p\®— :— eÐ_ L$ fsp ep¡NuAp¡ `p¡spdp„ fl¡gp Ap_¡ Sy> A¡ R> ¡. S> ¡dZ¡ rQÑ_¡ hi L$ f¡gy„ _\u
s¡hp dÞv$ byrÙhpmp eÐ_ L$ fhp R> sp„ Ap_¡ Å¡sp _\u.
rhh¡Q_— :— ep¡NuAp¡ A¡V$ g¡ S> ¡dZ¡ rQÑ_p¡ r_fp¡^ L$ f¡gp¡ R> ¡ s¡Ap¡ eÐ_ L$ fsp `p¡sp_u AÞv$ f
fl¡gp ApÐdp_¡ Å¡C iL¡$ R> ¡, `fÞsy S> ¡dZ¡ rQÑ_p¡ r_fp¡^ L$ f¡gp¡ _\u s¡hp
dÞv$ byrÙhpmpAp¡ sp¡ âeÐ_ L$ fhp R> sp„ ApÐdp_¡ Å¡C i¼sp _\u. ApÐdp A¡hp¡ vy$ o£e R> ¡ L¡$
ApÐdp A_¡ v¡$ l _p¡ S> ¡d_¡ rhh¡L$ lp¡e s¡Ap¡dp„ `Z S> ¡dZ¡ rQÑ_p¡ r_fp¡^ L$ f¡gp¡ lp¡e s¡Ap¡
S> âeÐ_ L$ fhp\u s¡_¡ Å¡hp_¡ ep¡Áe \pe R> ¡.
ev$ p qv$ Ð eNs„ s¡ Å ¡ S> Nv¹ $ c pkes¡ @ rMgd¹ — &
eÃQÞÖdrk eÃQpÁ_p¥ ss¹ s¡Å¡ rhrÙ dpdL$d¹— &&12&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ k|e®_y„ s¡S> ArMg S> Ns¹_¡ âL$ pi¡ R> ¡, S> ¡ QÞÖ s\p A[Á_ dp„ s¡S> R> ¡ s¡ s¡S>
dpfy„ R> ¡ A¡d ÅZ.
rhh¡Q_— :— A¡hu fus¡ B[ÞÖe A_¡ `v$ p\® _p krßL$ j®_p rhfp¡û AÞ^L$ pf_¡ v|$ f L$ fu B[ÞÖep¡_p¡
`p¡sp_p âL$ pi\u A_yN°l L$ f_pf k|e®-QÞÖ rhN¡f¡ Äep¡rsAp¡_u `Z S> ¡_¡ A`¡np _\u s¡hy„
k[ÃQv$ p_Þv$ ê$ ` dpfy„ ^pd Anf, L$ pg, âL©$ rs_p¡ AÝen `yfyj, L¡$ hg rQÖ|` ApÐdp s\p Æh
\C fl¡gp¡ ApÐdp A¡ kh® dpfu rhc|rs s\p dpfp A„i R> ¡. Aphp¡ D`v¡$ i L$ fu, cNhp_¹ lh¡
â\d L$ l¡gp Apqv$ Ðe rhN¡f¡_p âL$ pi rhN¡f¡ ArQs_p `qfZpdp¡ `Z dpfu rhc|rs R> ¡ A¡hp¡
Al]\u Qpf (— 12— -— 15— ) ígp¡L$ \u D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡. Apqv$ Ðe_y„ s¡S> S> ¡ ApMp S> Ns¹_¡ âL$ pi¡
R> ¡ s¡ s\p QÞÖ A_¡ A[Á__p„ s¡S> s¡ `Z dpfp„ S> R> ¡.
Ap ígp¡L$ _„y A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 1&3&23; 3&2&34 D`f_p AÏcpóedp„
A_¡ îucpNhs 2&5&11 D`f_p kybp¡r^_p¡dp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
Npdprhíe Q c| s pr_ ^pfepçeldp¡ S > kp— &
`yóZprd Qp¥jû: khp®: kp¡dp¡ c|Ðhp fkpÐdL$:— &&13&&
ígp¡L$p\®— :— bg\u `©Õhudp„ âh¡i L$ fu lz„ c|sp¡_¡ ^pfZ L$ fy„ Ry> „, A_¡ fkê$ ` QÞÖ \C kh®
AÝepe 15 183
Ap¡jrÂp¡_y„ `p¡jZ L$ fy„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— `©Õhudp„ S> ¡ ^pfZi[¼s R> ¡ A_¡ QÞÖdp„ S> ¡ `p¡jZ i[¼s R> ¡ s¡ `Z dpfu R> ¡ A¡d
L$ l¡ R> ¡.
Al„ h¥íhp_fp¡ c|Ðhp âprZ_p„ v¡$ld¹ Aprîs:— &
âpZp`p_kdpey¼s: `QpçeÞ_„ Qsyrh®^d¹— &&14&&
ígp¡L$p\®— :— lz„ h¥íhp_f \C, âpZuAp¡_p v¡$ l_p¡ Apîe L$ fu âpZ A_¡ A`p_ \u ey¼s \C
Qpf âL$ pf_p Aß_y„ `pQ_ L$ fy„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— h¥íhp_f_u `pQ_i[¼s `Z dpfu R> ¡. s¡\u cÿe, cp¡Äe, g¡ü A_¡ `¡e A¡ Qpf
âL$ pf_p Aß_y„ `pQ_ L$ f_pf `Z lz„ Ry> „.
Ap ígp¡L$ _y„ A_yk„^p_ b°ûk|Ó 1&2&26 `f_p AÏcpóedp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
kh®õe Qpl„ ùqv$ k[Þ_rhóV$p¡ dÑ: õd©rsf¹ op_d¹ A`p¡l_„— Q— &
h¡v¥$íQ kh§f¹ Ald¡h h¡Ûp¡ h¡v$pÞsL©$s¹ h¡v$rhv¡$h Qpld¹— &&15&&
ígp¡L$p\®— :— d¢ kh®_p ùv$ edp„ âh¡i L$ f¡gp¡ R> ¡, dpfp\u S> õd©rs, op_ A_¡ rhõdfZ \pe R> ¡.
kh® h¡v$ p¡\u h¡Û lz„ S> Ry> „, s\p h¡v$ pÞs_p¡ L$ sp® s¡dS> h¡v$ p¡ ÅZ_pf lz„ S> Ry> „.
rhh¡Q_— :— k|e®, QÞÖ s\p A[Á_ _p¡ âL$ pi, h¥íhp_f_u `pQL$ i[¼s A¡ kh® dpfp„ R> ¡. A\p®s¹
k|e®, QÞÖ, A[Á_, h¥íhp_f A¡ kh® lz„ Ry> „ A¡d `pR> m L$ üy„ s¡_y„ L$ pfZ Al] L$ l¡ R> ¡. k|e®,
QÞÖ, A[Á_ h¥íhp_f s\p kh® âpZudpÓ_p ùv$ edp„ d¢ âh¡i L$ f¡gp¡ R> ¡. kh® âh©rÑ_p
L$ pfZê$ ` op__p¡ Äep„\u Dv$ e \pe R> ¡, s¡hp kh®_p ùv$ edp„ kh®_p ApÐdp sfuL¡$ âh¡i L$ f¡gp¡
R> ¡. s¡\u S> îyrs `Z ""AÞs:âh¡i L$ f¡gp S> _p¡_p ipõsp'' rhN¡f¡ L$ l¡ R> ¡. d¢ kh®_p ùv$ edp„
âh¡i L$ f¡gp¡ lp¡hp\u kh®_u õd©rs, op_ A_¡ A`p¡l_ A¡V$ g¡ rhõdfZ `Z dpfp\u S> \pe
R> ¡. `|h£ A_ych L$ f¡gp rhje_p dpÓ k„õL$ pf\u DÐ`Þ_ \sy„ op_ s¡ "õd©rs'. B[ÞÖe,
A_ydp_, ipõÓ A_¡ ep¡N \u hõsy_p¡ "Ap Aphu R> ¡' A¡hp¡ \sp¡ r_íQe s¡ "op_'. õd©rs
s\p op_ _y„ _óV$ \hy„ s¡ "A`p¡l_' A\hp rhõdfZ. Ap kh® dpfp\u \pe R> ¡, L$ pfZ L¡$
kh®_p ApÐdp sfuL¡$ kh® h¡v$ p¡\u h¡Û lz„ S> Ry> „. h¡v$ dp„ A[Á_, kp¡d, hpey, BÞÖ rhN¡f¡_y„
hZ®_ L$ f¡gy„ R> ¡, `Z s¡ kh®_p¡ AÞsep®du lz„ lp¡hp\u s¡ kh® dpfp„ ê$ ` S> lp¡hp\u s¡Ap¡_y„
hZ®_ L$ f_pf h¡v$ `Z dpfy„ S> Np_ L$ f¡ R> ¡.
h¡v$ pÞs A¡V$ g¡ D`r_jv¹$ dp„ kh®_p¡ r_j¡^ L$ fu dpfp ApÐdp_y„ S> r_ê$ `Z L$ f¡gy„ R> ¡
A¡hu i„L$ p L$ fhu _rl, L$ pfZ L¡$ h¡v$ pÞsdp„ kh®_p¡ r_j¡^ L$ f¡gp¡ R> ¡ A¡hu dpÓ Æh_u L$ ë`_p
S> R> ¡. kh® h¡v$ p¡_p r_Z®e_p rkÙpÞsê$ ` h¡v$ pÞsp¡_¡ dpfp rh_p AÞe L$ p¡C ÅZsp¡ _\u. s¡\u
S> Æh¡ L$ ë`¡gp AÝepfp¡`p`hpv$ _p¡ r_fpi L$ fu b°ûhpv$ âdpZ¡ sÒh_p¡ r_íQe L$ fphhp d¢
L©$ óZÜ¥`pe_ê$ `¡ h¡v$ pÞsk|Ó fQ¡gp„ R> ¡.
hmu S> ¡d fÄÅydp„ k`®_p¡ Apfp¡` \pe A_¡ `R> u fÄÅy_y„ Mfy„ op_ \sp„ s¡
Apfp¡` v|$ f \pe, s¡hu fus¡ b°ûdp„ S> Ns¹_p¡ AÝepfp¡` \pe R> ¡ _¡ `R> u s¡ Apfp¡` v|$ f \pe
s¡hu fus¡ b°ûdp„ S> Ns¹_p¡ AÝepfp¡` \pe R> ¡ _¡ `R> u s¡ Apfp¡` v|$ f \pe R> ¡, A¡hy„ hpv$ uAp¡
dp_¡ R> ¡. Ðep„ `Z AÝepfp¡` A_¡ s¡_y„ v|$ f \hy„ A¡V$ g¡ A`p¡l_ Æh¡ L$ ë`¡gp R> ¡ L¡$ kÐe R> ¡— ?
184 AÝepe 15
Æh¡ L$ ë`¡gp R> ¡ A¡d L$ l¡ sp¡ îyrsAp¡_p¡ rhfp¡^ Aph¡ R> ¡, L$ pfZ L¡$ îyrsAp¡ S> Ns¹_¡ kÐe
hZ®h¡ R> ¡. s¡ kÐe R> ¡ A¡d L$ l¡ sp¡ Ad_¡ BóV$ S> R> ¡. cNhp_¡ AÝepfp¡` A_¡ A`p¡l_ L$ f¡gp
R> ¡ A¡d L$ l¡ sp¡ `Z S> Ns¹ AguL$ L$ lu iL$ pe _rl. s¡\u S> Ns¹ rdÕep R> ¡ A¡ dpÓ L$ ë`_p S>
R> ¡ A¡d r_íQe \pe R> ¡. AÝepfp¡` A_¡ s¡_y„ A`p¡l_ dpep\u \pe R> ¡. A¡d L$ l¡, sp¡
b°ûhpv$ âdpZ¡ dpep `Z cNhp_¹\u AÞe sÒh _\u.
b°ûhpv$ âdpZ¡ nf, Anf A_¡ Anfpsus A¡ ÓZ õhê$ `\u cNhp_¹ fdZ L$ f¡
R> ¡. cNhp_¹ kh®i[¼sdp_ R> ¡. s¡ `p¡sp_u Apop âdpZ¡ hs®_pfu `p¡s¡ S> `p¡sp\u `©\L¹$ L$ f¡gu
`p¡sp_p kv„$ iê$ ` "õhcph' "L$ d®' rhN¡f¡ _pdhpmu `p¡sp_u dpep_¡ fdZdpV¡$ `p¡sp_p
rQv„$ iê$ ` nf kp\¡ ep¡S> ¡ R> ¡, Ðepf¡ âhplk©[óV$ \pe R> ¡.
Anf ApÐdp_y„ op_ s\p s¡_p kp^_ê$ ` i[¼sAp¡ DÐ`Þ_ L$ fphu fdZ L$ fhpdpV¡$
cNhp_¡ dep®v$ p r_d£gu R> ¡. nf A_¡ Anf \u Asus `p¡sp_p õhê$ ` â`ÊQ\u fdZ
L$ fhpdpV¡$ kS> £gp `p¡sp_p ârsrbçbê$ ` c¼sp¡ kp\¡ ApÐdpfpd cNhp_¹ r_Ðe fdZ L$ ep® L$ f¡
R> ¡, A¡ `y[óV$ R> ¡. Aphp¡ h¡v$ _p¡ cphp\® h¡v$ pÞs fQ_pf s\p h¡v$ p¡_¡ ÅZ_pf lz„ S> ÅÏ„ Ry> „.
buÅy„ L$ p¡C ÅZsy„ _\u. s¡\u kh® h¡v$ pÞsp¡_p¡ kpf sy„ dpfu `pk¡\u ÅZ.
Üprhdp¥ `y f y j p¥ gp¡ L ¡ $ nfíQpnf A¡ h Q— &
nf: khp®rZ c|spr_ L|$V$õ\p¡@nf DÃes¡— &&16&&
ígp¡L$p\®— :— gp¡L$ dp„ nf A_¡ Anf S> Ap b¡ `yfyjp¡ R> ¡. kh® âpZuAp¡ nf R> ¡. L|$ V$ õ\ Anf
L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— gp¡L$ dp„ nf A_¡ Anf Ap b¡ `yfyj R> ¡. Ap Dce `yfyj R> ¡ s¡dp„\u L$ p¡C
õÓuâL©$ rshpmp¡ A\hp S> X$ _\u, L$ pfZ L¡$ Dce_¡ `yfyj L$ l¡gp R> ¡. s¡\u S> ¡_¡ OZ¡ õ\m¡
"Aìe¼s' L$ l¡gp¡ R> ¡, s¡ "Anf' õÓuê$ ` âL©$ rs R> ¡ A¡d L¡$ V$ gpL$ hpv$ uAp¡ dp_¡ R> ¡ s¡_p¡ r_fpk
\pe R> ¡.
d|gdp„ "A¡h Q— =— A_¡ Anf S> ' iåv$ R> ¡, s¡\u nf `Z Anf S> R> ¡. A\p®s¹ S> ¡
nf`yfyj R> ¡ s¡ `Z õhê$ `\u Anf S> R> ¡. nf _\u, `fÞsy s¡_y„ nf`Ï„ cNhp_¹_u BÃR> p\u
âL©$ rs_p¡ s¡_¡ k„kN® \hp\u âL©$ rs_p k„kN®ê$ ` D`pr^\u \A¡gy„ R> ¡, hpõsrhL$ _\u A¡d
k|Qh¡gy„ R> ¡. Ap A\® cNhp_¹ `p¡s¡ ""kh® âpZuAp¡ nf R> ¡, A_¡ L|$ V$ õ\ Anf L$ l¡hpe R> ¡''
A¡d L$ l¡ R> ¡. b°ûp\u s©Z è®Þs kh® Sy> v$ p-Sy> v$ p âpZuAp¡ S> ¡_¡ Æh L$ l¡ R> ¡ A_¡ cNhp_¹_p
kv„$ iê$ ` âL©$ rs kp\¡ k„k©óV$ lp¡hp\u S> ¡ DÐ`rÑ rhN¡f¡ r¾$ ep_p rhje L$ l¡hpe R> ¡, s¡ "nf'
`yfyj R> ¡. Al] A_Þs âpZuAp¡ lp¡hp R> sp„ kd[óV$ _p Apie\u A¡L$ hQ_ ep¡S> ¡gy„ R> ¡. "Ly$ V$ "
dp„ A¡V$ g¡ âpZuAp¡_p kd|ldp„ fl¡_pf Ly$ V$ õ\ iyÙ, k[ÃQv$ p_Þv$ ê$ `, cNhÙpd rhN¡f¡
_pdhpmp¡, ""ApÐdp_y„ îhZ L$ fhy„, d__ L$ fhy„, r_qv$ Ýepk_ L$ fhy„'' rhN¡f¡ D`r_jŸp op_\u
S> ¡_p¡ kpnpÐL$ pf \pe R> ¡, s¡ Anf `yfyj L$ l¡hpe R> ¡. Ap âpZuAp¡_p kd|ldp„ AÞsep®duê$ `¡
fl¡ R> ¡. Ap Anf cNhÙpd lp¡hp\u cNhÙpd_p Apie\u A¡L$ hQ_ ep¡S> ¡gy„ R> ¡.
DÑd: `yfyjõÐhÞe: `fdpÐd¡Ðeyv$ pùs:— &
AÝepe 15 185
ep¡ gp¡L$ Óedprhíe rbcÐe®ìee Cíhf:— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— "`fdpÐdp' A¡d L$ l¡hpsp¡ DÑd `yfyj sp¡ AÞe R> ¡. s¡ Aìee Cíhf ÓZ gp¡L$ dp„
âh¡i L$ fu s¡d_¡ ^pfZ L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— : — kh®\u DÑd, kh®_p Apîeê$ ` dy¿e õhê$ `_y„ lh¡ r_ê$ `Z L$ f¡ R> ¡. "sy— =— sp¡'
iåv$ â\d hZ®h¡gp nf s\p Anf \u Ap_p¡ c¡v$ v$ ip®h¡ R> ¡. kh® L$ pfZp¡_p L$ pfZê$ ` Ap
DÑd `yfyj `|h£ hZ®h¡gp nf s\p Anf \u rcß R> ¡. Ap_¡ "`fdpÐdp' L$ l¡ R> ¡. Ap `fd
ApÐdp R> ¡. N„Npâhpl A_¡ N„Np AÝepÐd v¡$ hsp S> ¡hp¡ Anf A_¡ `fdpÐdp _p¡ c¡v$ R> ¡.
Anf N„Npâhpl S> ¡hp¡ R> ¡ A_¡ Ap DÑd `yfyj `fdpÐdp N„Np AÝepÐd v¡$ hsp S> ¡hp R> ¡.
Ap îu`yfyjp¡Ñd Av¹$ cys A¥íhe®hpmp R> ¡. ÓZ¡ gp¡L$ dp„ âh¡i L$ fu s¡d_¡ ^pfZ L$ f¡
R> ¡. R> sp„ s¡d_pdp„ rhL©$ rs _\u, s¡ "Aìee' A¡V$ g¡ rhL$ pf frls R> ¡. rhL$ pf frls\u ÓZ
gp¡L$ _y„ ^pfZ L¡$ d kçch¡— ? s¡ Cíhf R> ¡, L$ sy®d¹, AL$ sy®d¹, AÞe\p L$ sy®d¹ kd\® R> ¡, s¡\u
Aìee flu ÓZ¡ gp¡L$ dp„ âh¡i L$ fu s¡d_¡ ^pfZ L$ f¡ R> ¡. kh® rhfyÙ ^dp£_p Apîe R> ¡.
_uQ¡ âdpZ¡ args \pe R> ¡. âL©$ rs_p„ L$ pep£ kh®\u lgL$ p„ R> ¡. s¡Ap¡_u kp\¡ kçbÞ^
fpM_pf s¡Ap¡ kp\¡ k„k©óV$ \A¡gp¡ ApÐdp nf R> ¡. s¡Ap¡_p kçbÞ^ frls DÐL©$ óV$ ApÐdp
Anf R> ¡. kh®\u DÑd îu`yfyjp¡Ñd R> ¡. `yfpZp¡ `Z Aphp¡ S> D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡. nf bÙ `yfyj
R> ¡, Anf bÙ _\u, õhê$ `\u nf `Z Anf S> R> ¡. îudv¹$ cpNhs `Z L$ l¡ R> ¡ L¡$ ""dpfu
bÙ A_¡ dyL$ s A¡hu ìep¿ep NyZ\u R> ¡ hpõsrhL$ _\u'' Ap_p¡ A\® A¡hp¡ R> ¡ L¡$ nfê$ `\u
ApÐdp_¡ bÙ L$ l¡ R> ¡, Anfê$ `\u dy¼s L$ l¡ R> ¡. Ap "bÙ' A¡hu ìep¿ep kÒh, fS> : A_¡
sd: NyZp¡_¡ gu^¡ R> ¡. s¡\u bÙ A¡ ìep¿ep hpõsrhL$ (sÒh-b°û_p õhê$ `_p rhQpf\u)
_\u.
eõdps¹ nfd¹ Asusp¡@ld¹ Anfpv$ r` Qp¡Ñd:— &
Asp¡@[õd gp¡L¡$ h¡v¡$ Q âr\s: `yfyjp¡Ñd:— &&18&&
ígp¡L$p\®— : — lz„ nf\u Asus Ry> „ A_¡ Anf\u `Z DÑd Ry> „ s¡\u gp¡L$ dp„ s\p h¡v$ dp„
"`yfyjp¡Ñd' A¡d ârkÙ Ry> „.
rhh¡Q_— : — A¡hy„ `yfyjp¡Ñd`Ï„ dpfpdp„ S> R> ¡ A¡d `p¡s¡ L$ l¡ R> ¡. lz„ nf\u Asus Ry> „. Anf\u
`Z DÑd Ry> „. s¡\u gp¡L$ s\p h¡v$ p¡ dp„ "`yfyjp¡Ñd' sfuL¡$ ârkÙ Ry> „. nf A_¡ Anf A¡ Dce
`yfyjp¡\u DÑd îyrsAp¡ dpfy„ `yfyjp¡ÑdÐh v$ ip®h¡ R> ¡. Qp¥v$ gp¡L$ dp„ kh®Ó dpfy„ dplpÐçe Å¡hpdp„
Aphsy„ lp¡hp\u gp¡L$ dp„ `Z `yfyjp¡ÑdÐh ârkÙ S> R> ¡. s¡\u lz„ S> ¡ v¡$ MpJ Ry> „ s¡ S>
k[ÃQv$ p_Þv$ ApL©$ rshpmp¡ Ry> „. kp^pfZ d_yóe sfuL¡$ S> ¡ dpfy„ v$ i®_ \pe s¡ dpep\u S> \pe
R> ¡. A¡hp¡ r_íQe R> ¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs 1&10&20; 10&3&9 s\p 10&29&31
D`f_p„ kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
ep¡ dpd¹ A¡hd¹ Akçd|Y$p¡ Å_prs `yfyjp¡Ñdd¹— &
k kh®rhv¹$ cS> rs dp„ kh®cph¡_ cpfs— !— &&19&&
ígp¡L$p\®— : — l¡ cpfs— ! S> ¡ dp¡lfrls `yfyj d_¡ A¡hu fus `yfyjp¡Ñd ÅZ¡ R> ¡ s¡ kh®o dpfy„
186 AÝepe 15
kh® cph\u cS> _ L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— lz„ A¡hp¡ kh®\u DÑd îu`yfyjp¡Ñd lp¡hp\u DÑd op_hpmp¡ kh®o dpfy„
A_Þesp\u cS> _ L$ f¡ R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. S> ¡ dp¡l\u frls `yfyj d_¡ A¡hu fus¡ AS> , A_pqv$
`yfyjp¡Ñd ÅZ¡ R> ¡, s¡ kh®o dpfy„ kh® cph\u cS> _ L$ f¡ R> ¡, dp¡l\u frls lp¡e s¡_¡ S> dpfp
`yfyjp¡ÑdÐh_y„ op_ lp¡e R> ¡, L$ pfZ L¡$ dp¡l Apkyf R> ¡ A_¡ Apkyfp¡_¡ s¡hy„ op_ lp¡sy„ _\u. S> ¡
dp¡lfrls `yfyj d_¡ AS> A_pqv$ `yfyjp¡Ñd ÅZ¡ R> ¡ s¡ kh®o R> ¡, L$ pfZ L¡$ dpfp A¡L$ _p
op_\u s¡_¡ kh®_y„ op_ \pe R> ¡. hmu s¡ khp®Ðdcph\u dpfu k¡hp L$ f¡ R> ¡.
Brs Nyüsd„ ipõÓd¹ Bv$ d¹ D¼s„ dep@_O— !— &
A¡sv¹$ byÙ¹hp byrÙdp_¹ õeps¹ L©$sL©$ÐeíQ cpfs— !— &&20&&
ígp¡L$p\®— : — l¡ A_O— ! Aphu fus¡ Ap Nyüsd ipõÓ d¢ L$ üy„. l¡ cpfs— ! Ap ÅZu_¡
byrÙdp_ A_¡ L©$ sL©$ Ðe \pe.
rhh¡Q_— :— lh¡ Ap AÝepe_p A\®_p¡ D`k„lpf L$ f¡ R> ¡, l¡ A_O `p`frls, Ly$ sL®$ lu_
AÅy®_— ! Ap kh®h¡v$ pÞs_p kpfê$ ` kh®\u Nyü "`yfyjp¡Ñdep¡N' _pd_y„ ipõÓ kh® h¡v$ pÞsp¡\u
h¡Û h¡v$ pÞsL$ sp® îu`yfyjp¡Ñd¡ d¢ s_¡ L$ üy„, L$ pfZ L¡$ sy„ r_ó`p` lp¡hp\u Ap Nyüsd ipõÓ
ÅZhp ep¡Áe R> ¡. Ap ÅZu_¡ lfL$ p¡C kpdpÞe dpZk `Z byrÙdp_, ipõÓspÐè®
ÅZ_pf A_¡ L©$ sL©$ Ðe \pe, sp¡ cfsLy$ gp¡Ð`ß sy„ s¡hp¡ \pe A¡dp„ ApíQe® S> iy„— ?
Brs îudÑh•uspky D`r_jõsy b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "`yfyjp¡Ñdep¡Np¡' _pd
`ÊQv$ip¡@Ýepe:— &&15&&
AÝepe 15 187
&& AÝepe 16 &&
v¥$hpkyfkç`[v¹$h$cpNep¡N
îucNhp_¹ DhpQ
Ace„ kÒh-k„ i y r Ùf¹ op_ep¡ N ìeh[õ\rs:&
v$p_„ v$díQ eoíQ õhpÝepek¹ s` ApS> ®hd¹— &&1&&
Atlkp kÐed¾$ p¡^: ÐepN: ip[Þsf¹ A`¥iy_d¹— &
v$ e p c|s ¡óhgp¡gyàÐh„ dpv®$ h „ úufQp`gd¹— &&2&&
s¡S> : ndp ^©rs: ip¥Qd¹ AÖp¡lp¡ _prsdpr_sp— &
ch[Þs k„`v„$ v¥$ hud¹ ArcÅsõe cpfs— &&3&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs— ! 1.— Ace 2.— AÞs:L$ fZ_u iyrÙ 3.— op_ s\p ep¡N dp„ [õ\rs
4.— v$ p_ 5.— v$ d 6.— eo 7.— õhpÝepe 8.— s`: 9.— F> Åysp 10.— Atlkp 11.— kÐe
12.— A¾$ p¡^ 13.— ÐepN 14.— ip[Þs 15.— "A`¥iy_¹' A¡V$ g¡ L$ p¡C_u QpX$ u _ L$ fhu s¡
16.— âpZuAp¡ ârs v$ ep 17.— "Agp¡gyàÐh' A¡V$ g¡ cp¡N_u BÃR> p\u d__y„ QpÊQëe _ L$ fhy„
s¡. 18.— d©vy$ sp 19.— gÄÅ 20.— Q`msp_p¡ Acph 21.— s¡S> : 22.— ndp 23.— ^©rs
24.— `rhÓsp 25.— AÖp¡l 26.— dpr_Ðh_p¡ Acph— A¡ v¥$ hu kç`v¹$ dp„ S> Þd¡gp_¡ lp¡e— R> ¡.
rhh¡Q_— :— Nep AÝepe_p AÞsdp„ îu`yfyjp¡Ñd_u khp®Ðdcph\u k¡hp L$ f_pf s\p
îu`yfyjp¡Ñd_p op_hpmp¡ byrÙdp_ s\p L©$ sL©$ Ðe \pe R> ¡ A¡d L$ üy„. k©[óV$ dp„ blz gp¡L$ p¡
byrÙhpmp v¡$ Mpe R> ¡ R> sp„ s¡Ap¡ Aphp DÑd op_ dpV¡$ eÐ_ L¡$ d L$ fsp _rl lp¡e A¡hu i„L$ p
\pe, s¡ dpV¡$ "dp¡lfrls' iåv$ `Z Nep AÝepe_p 19 dp ígp¡L$ dp„ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡. S> ¡
dp¡lfrls lp¡e A\p®s¹ S> ¡ Apkyfu Æhp¡ _ lp¡e `fÞsy v¥$ hu Æhp¡ lp¡e s¡Ap¡_¡ S> s¡hy„ op_
\C iL¡$ R> ¡. v¥$ hu kç`v¹$ s\p Apkyfu kç`v¹$ L$ p¡_¡ L$ l¡hu, s¡Ap¡_p iy„ L$ pe® rhN¡f¡_p¡ Ap
AÝepedp„ bp¡^ L$ f¡ R> ¡.
â\d ÓZ ígp¡L$ \u v¥$ hu kç`v¹$ _p¡ bp¡^ L$ f¡ R> ¡. Ace\u Apfçcu 26 NyZp¡ L$ üp
s¡ v¥$ hu kç`v¹$ dp„ S> ¡Ap¡_p¡ S> Þd lp¡e s¡Ap¡dp„ lp¡e R> ¡. "v¥$ hu' A¡V$ g¡ v¡$ h_p kçbÞ^hpmu.
cNhp_¹_p hQ_ âdpZ¡ ApQfZ L$ fhp_u V¡$ hhpmp lp¡e s¡ v¡$ h. Aphp v¡$ hp¡_u kç`v¹$ A¡V$ g¡
v¡$ hp¡_p cNhÐâp[às_p kp^_ê$ ` kpdN°u, A\hp v¡$ hp¡_u k©[óV$ . Ap k©[óV$ cNhp_¹_p
hQ_ê$ ` ^d® âdpZ¡ ApQfZ L$ f_pfu S> lp¡e R> ¡. Ap k©[óV$ dp„ S> ¡Ap¡ S> Þd¡gp¡ lp¡e R> ¡ s¡Ap¡
"v¥$ huÆh' L$ l¡hpe R> ¡, s¡Ap¡dp„ Ap R> ìhuk NyZp¡ lp¡e— R> ¡.
rhi¡j— :—
1— :— Ace_p¡ cph AÜ¥scph_p s¥epf \e¡ b_¡ R> ¡. S> Ns¹dp„ cNhp_¹ rkhpe AÞe `v$ p\®
lp¡sp¡ _\u. Aphu cph_p s¥epf \sp„ S> Ace ìeh[õ\sê$ `¡ AÞscp®hdp„ Dv¹$ ch¡ R> ¡.
Ap cph cNhÖk âpàs L$ fhpdp„ Ars Dèp¡Nu R> ¡. A¡ L$ pfZ¡ Ace_¡ dy¿e õ\p_
Ap`hpdp„ Apìey„ R> ¡.
188 AÝepe 16
2— :— AÞs:L$ fZdp„ hpk_pAp¡ fl¡ R> ¡. hpk_pAp¡\u drg_sp âpàs \pe R> ¡. drg_sp v|$ f
L$ fhp byrÙep¡N_p [õ\f Aæepk_u S> ê$ f R> ¡.
3— :— kp„¿e-ep¡Ndp„ bsph¡gu âr¾$ ep dyS> b sÒhop_ âpàs L$ fu gC rQÑdp„ cNÙép_
ky×Y$ L$ fhp Aæepk fpMhp¡ S> ê$ f_p¡ R> ¡. Ap [õ\rs_¡ r_cphhpdpV¡$ cNhv¹$ dlpÐçe_y„
r_Ðe rQÞs_ S> ê$ f_y„ R> ¡.
4— :— v$ p_ kp[ÒhL$ cph¡ lp¡hy„ Å¡CA¡. ddsp ÐepN L$ fhp_p¡ dpN® v$ p_Üpfp b_u fl¡sp¡ lp¡hp\u
ÐepN cph_p\u ddsp_¡ Ap¡R> u L$ fhp_u k|Q_p R> ¡.
5— :— B[ÞÖep¡_p¡ kpdpÞe õhcph blpf cV$ L$ hp_p¡ lp¡e R> ¡. B[ÞÖep¡ Aep¡Áe fk QpMhpdp„
Ap_Þv$ dp_¡ R> ¡. Æh_p¡ ^d® cNhÙdp®rcdyM \hp_p¡ R> ¡. s¡dp„\u B[ÞÖep¡ Æh_¡
rhdyM b_ph¡ R> ¡. s¡\u B[ÞÖep¡_p v$ d__u S> ê$ f R> ¡. 4 L$ fsp„ 5 rkÙ L$ fhpdp„ Mpk
L$ pmÆ fpMhu.
6— :— eo A_¡L$ âL$ pf_p R> ¡. L$ d®L$ pÎX$ _p r_ed¡ s¡_u ìehõ\p L$ fhpdp„ Aphu R> ¡. L$ rgeyNdp„ A¡
âL$ pf_u ìehõ\p kQhpe _rl s¡ õhpcprhL$ R> ¡. eodp„ "eS¹> ' ^psy R> ¡. "eS¹> '_p¡ A\®
k¡hp \pe R> ¡. cNhÐõhê$ ` k¡hp eo sfuL¡$ Ap¡mMpe R> ¡.
7— :— îyrs (— h¡v$ — ) A_¡ õd©rs (— ipõÓ— ) _y„ cph`|h®L$ AÝee_ L$ fu cNhv¹$ NyZNp_dp„ âh©Ñ
\hy„. Ap âh©rÑ fl¡sp„ rQÑ cNhÞde b_¡ R> ¡.
8— :— L$ óV$ kl_ L$ fhp_¡ "s`' L$ lu iL$ pe. õh^d® `pg_dp„ L$ óV$ kl_ L$ fhp_u Mpk S> ê$ f R> ¡.
A¡ Üpfp krlóÏsp A_¡ ^¥e® L¡$ mhpe R> ¡. v¡$ l, âpZ, B[ÞÖep¡ A_¡ d_ _p¡ r_fp¡^ \pe
R> ¡. v¡$ l `f_u Apk[¼s Ap¡R> u \pe R> ¡. ApV$ gp A_¡ Aphp A¡_p NyZp¡ lp¡hp\u s`_y„
âp^pÞe g¡hpdp„ Apìey„ R> ¡.
9— :— ApS> ®h A¡V$ g¡ kfgcph. r_Mpgksp kfgcph\u Aph¡ R> ¡. A¡L$ buÅ_p ìehlpfdp„
r_Mpgksp lp¡e _rl sp¡ L$ p¡C L$ p¡C_¡ L$ g¡i kl_ L$ fhp¡ `X¡$ R> ¡. iyÙ cph âNV$ L$ fhpdp„
kfgsp_u Mpk S> ê$ f R> ¡. kfgsp cNhv¹$ cph Dcp¡ L$ fhpdp„ dv$ v$ Npf \pe R> ¡.
L$ p¡dgcphp¡ Äep„ kyû âpàs \sp _\u Ðep„ kyû rQÑdp„ rhjdsp fl¡ R> ¡. rhjdsp v$ f¡L$
S> NpA¡ bp^L$ _uhX¡$ R> ¡.
10— :— tlkp _ L$ fhu. Ap ^d® DÃQ cph_piug Mfp¡. Ap cph_p s¥epf \sp„ â\d
AÞv$ f_u h©rÑAp¡ r_edbÙ \hu Å¡CA¡. ed A_¡ v$ d _p kp^_p¡hX¡$ h©rÑAp¡_¡
A„Ly$ idp„ fpMu AÞe Æhp¡_¡ `p¡sp_p kfMp dp_u g¡ Ðepf¡ tlkpdp„ âh©rÑ \su _\u.
11— :— kÐe bp¡ghy„. kÐe bp¡ghy„ A¡V$ g¡ e\p\® bp¡ghy„.
12— :— A¾$ p¡^— -— Ap gnZ rhgnZcphk|QL$ R> ¡. õhcph\u Aep¡Áesp, A`L$ pqfsp BÐepqv$
S> Zpe Ðepf¡ ¾$ p¡^ \pe R> ¡. Å¡ kpdp¡ `n kbm S> Zpe sp¡ ¾$ p¡^ v$ bpe R> ¡. s¡\u Ðep„
A¾$ p¡^ lsp¡ A¡d L$ l¡hpe _l]. A¾$ p¡^_u cph_p s¥epf \sp„ `l¡gp„ AÞs:L$ fZdp„
r_vy®$ óV$ cph_p s¥epf \pe s¡hu ìehõ\p L$ fhu Å¡CA¡. r_vy®$ óV$ cph_p rQÑ_u
kd[õ\rs rh_p b_su _\u. kd[õ\rs \hpdp„ ed A_¡ v$ d _u S> ê$ f R> ¡ s¡dS>
kp[ÒhL$ op_\u AÞs:L$ fZ_¡ õhÃR> A_¡ â¡dpm b_phhp_u S> ê$ f R> ¡. ApV$ gy„ Å¡ s¥epf
AÝepe 16 189
\pe sp¡ S> A¾$ p¡^ õhpcprhL$ fus¡ s¡ Æh kp\¡ fl¡i¡. Ap A¾$ p¡^ A¡_¡ ip[Þs_p cphdp„
gC S> C op__u `qf`pV$ udp„ klpeL$ \i¡.
13— :— ÐepN_p b¡ âL$ pf R> ¡— :— 1.— kp„¿e rkÙpÞs¡ kh®ÐepN 2.— ep¡NrkÙpÞs¡ L$ d®agÐepN.
kp„¿e rkÙpÞs_p¡ ÐepN kpdpÞe fus¡ Ap^yr_L$ L$ pgdp„ b_u i¼sp¡ _\u. A¡ l¡sy\u
ep¡N_p rkÙpÞs_p¡ ÐepN ìehlpfdp„ _cu iL¡$ Mfp¡. spÐè® L¡$ d_\u ÐepN L$ fp¡ A_¡
L$ d®dp„\u ddsp R> p¡X$ p¡. r_óL$ pd L$ d® L$ fp¡, dpÓ b°ûp`®Z L$ fp¡ A\hp cNhÐâuÐe\® L$ fp¡.
A¡V$ g¡ L$ sp®`Zp_y„ Arcdp_ R> p¡X$ u v$ C ÐepNcph âL$ V$ L$ fp¡.
14.— ip[Þs. ip[Þs _pd_p¡ iåv$ kpdpÞe fus¡ rQÑ_p ^dp£dpV¡$ h`fpe R> ¡. rQÑ_p cphp¡
QÊQm lp¡e R> ¡. QÊQmsp kh® âL$ pf_p rhn¡`_¡ Dcp L$ f¡ R> ¡. rQÑ_p¡ rhn¡` rhje_¡— -
— cNhÐõhê$ `_¡ kdÅhu i¼sp¡ _\u. rQÑ_¡ Q¥sÞe kp\¡ Ars r_L$ V$ âk„N R> ¡ A¡V$ g¡
rQÑ Å¡ õhõ\ lp¡e sp¡ Æh cNhv¹$ cph rkÙ L$ fu iL¡$ .
15— :— A`¥iy_— -— hpk_pde h©rÑAp¡ AÞs:L$ fZdp„ r_hpk L$ fu_¡ fl¡ R> ¡. Ap h©rÑAp¡dp„
Æh_p¡ cph `fL$ ue v$ p¡j Å¡hp, Ü¡j L$ fhp¡, r_Þv$ p L$ fhu, kl_i[¼s _ L¡$ mhhu A_¡
kpdpÞes: AZNdp¡ fl¡ A¡ lp¡e R> ¡. Ap b^p v$ p¡jp¡_¡ rìy_sp L$ l¡ R> ¡. "rìy_sp'
A¡V$ g¡ vy$ óV$ cph. Ap vy$ óV$ cphp¡ v|$ f L$ fhpdp„ ep¡Áe cph L¡$ mhu s¡ âL$ pf_u h©rÑ b_phhu
s¡_¡ A`¥iy_ L$ l¡ R> ¡.
16— :— c|sv$ ep. kh® âpZuAp¡ sfa v$ eph©rÑ fpMhu. Ap âL$ pf_p¡ NyZ, d_p¡cph rQÑ_¡
cph_pde b_phhp klpeL$ \pe R> ¡. Ap âL$ pf_u h©rÑ Å¡ Qpgy_¡ Qpgy fl¡ sp¡ L¡$ V$ gpA¡L$
cNhv¹$ cphp¡ âNV$ \pe R> ¡. A¡ cphp¡ D`L$ pfL$ `Z b_¡ R> ¡. Ap v$ ep l¡syfrls lp¡hu
Å¡CA¡. A¡V$ g¡ L¡$ dpÓ `p¡sp_¡ gpc Ap`_pf Æh `f S> v$ ep A¡hy„ _rl `Z kh®Ó
v$ ep.
17— :— Agp¡gy`sp. d_ l„d¡ip„ gp¡gy` lp¡e R> ¡. spÐè® L¡$ L$ p¡C _¡ L$ p¡C `v$ p\® `f A¡_u
Apk[¼s fl¡hp_u S> fl¡hp_u. Ap Apk[¼s Æh__¡ bp^L$ ê$ ` R> ¡. Apk[¼s k„kpfdp„
OkX$ u Åe R> ¡ A_¡ hpk_pAp¡ Dcu L$ f¡ R> ¡. s¡\u B[ÞÖep¡_p rhjep¡dp„ ep¡Áe L$ pby fpMhp¡
Å¡CA¡. d_ Äep„— -— Äep„ S> i¡ Ðep„— -— Ðep„ B[ÞÖep¡ `p¡sp_y„ L$ pe® L$ fi¡. s¡\u Agp¡gy`sp
fpMhp\u B[ÞÖep¡_p ep¡Áe L$ pep£ \pe R> ¡ A_¡ A¡ L$ pep£ `fdp\®_p L$ pddp„ dv$ v$ L$ f¡ R> ¡.
18— :— dpv®$ h. L$ W$ p¡fcph_p `p¡sp_¡ s¡dS> buÅ_¡ ANhX$ spdp„ gC Åe R> ¡. cNhv¹$ L$ pe®dp„
L$ W$ p¡fsp lp¡hu Å¡CA¡ _tl. A¡V$ g¡ d©vy$ sp ùv$ e_u L¡$ mhhu. L$ p¡dmsp\u ùv$ e kp[ÒhL$ b_¡
R> ¡. A_¡ cNhv¹$ rhjep¡ kdS> hp kyNd `X¡$ R> ¡.
19— :— úu— -— gÄÅ. Ap A¡L$ cph R> ¡. Ap cph âNV$ L$ fhp_u Mpk S> ê$ f R> ¡. gp¡L$ A_¡
ipõÓ rhfyÙ ApQfZ _ L$ fhpdp„ gÄÅ kdpe R> ¡. S> ¡_pdp„ gÄÅ li¡ s¡_y„ hs®_ iyÙ
A_¡ kfm b_i¡. r_g®ÄS> dp_hu_¡ gp¡L$ r_Þv$ p A_¡ v¡$ h_u AhL©$ `p âpàs \pe R> ¡.
20— :— AQp`gd¹. L¡$ V$ gpL$ Æhp¡dp„ Mp¡V$ u Q`msp_p¡ v$ p¡j lp¡e R> ¡. Ap Q`msp_p A„N¡ rQÑ
kv$ p ìeN° fl¡ R> ¡. A¡L$ pN°sp rh_p L$ p¡C Ås_p¡ gpc \sp¡ _\u. Æh__u iê$ Aps\u
dp„X$ u _¡ AÞsè®Þs A¡L$ pN°sp L¡$ mhpe sp¡ b^p„ L$ pep£ kam \pe. Q`msp\u sp¡ dpÓ
190 AÝepe 16
ìe\® Q¡óV$ p S> \pe. `qfZpd¡ L$ p„C `Z lp„kg _ \pe.
21— :— s¡S> . Ap A¡L$ sÒh i[¼s R> ¡. cNhp_¹dp„\u A¡_p¡ âpvy$ cp®h \pe R> ¡. Ap i[¼sÜpfp
cNhv¹$ rhje_¡ e\p\® kdÆ iL$ pe R> ¡. âÐe¡L$ B[ÞÖedp„ Ap s¡S> _y„ õazfZ R> ¡ A¡V$ gy„ S>
_rl `Z s¡ S> v¡$ ldp„ rhL$ pk `pd¡ R> ¡. Ap s¡S> L$ p¡CL$ S> Æ_¡ âpàs \pe R> ¡.
_„. 22— :— ndp. ndphp_ Æhdp„ S> v$ ep lp¡C iL¡$ . A¡_u v$ ep rhfp¡^cpk Dcp¡ L$ f¡ A¡hu _
lp¡hp\u A¡_p¡ L$ p¡C rhfp¡^ L$ fsy„ _\u. spÐè® L¡$ A¡_p¡ L$ p¡C iÓy \pe _rl. iÓycph _
lp¡e s¡hp Æhdp„ cNhv¹$ cph âL$ V$ \pe R> ¡. A_ÞecphÜpfp Ap NyZ Dcp¡ \pe R> ¡.
AÜ¥s cph_p rkÙ L$ fhpdp„ Ap NyZ dv$ v$ L$ f¡ R> ¡.
23— :— ^©rs. ^©rs_¡ ^¥e® _pd\u Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R> ¡. S> ¡_¡ ce lp¡e s¡_pdp„ ^¥e® b_hy„
kçcrhs _\u. Äep„ kyû v¡$ l `f Apk[¼s lp¡e R> ¡ Ðep„ kyû ce lp¡e R> ¡. v¡$ l_u
Apk[¼s Ap¡R> u \sp„— -— \sp„ ^¥e® h^¡ R> ¡. krlóÏsp_p¡ ^d® âNV$ \pe R> ¡. krlóÏsp
Aphsp„ k„L$ V$ p¡_¡ kl_ L$ f¡ R> ¡. k„L$ V$ p¡ ApÐdp¡Þ_rsdp„ S> sp„ AV$ L$ ph¡ R> ¡. ApÐdp¡Þ_rs_p¡
dpN® ^¥e®Üpfp Qp¡L¹$ Mp¡ \pe R> ¡ A_¡ Ap fus¡ cNhv¹$ cph rkÙ L$ fhp ^¥e® dv$ v$ ê$ ` \pe
R> ¡.
24— :— ip¥Q. ip¥Q b¡ âL$ pf_p R> ¡. blpf A_¡ A„v$ f. A¡V$ g¡ ifufiyrÙ A_¡ d_iyrÙ. ip¥Q
A¡V$ g¡ `rhÓsp, õhÃR> sp. s¡ AÞv$ f A_¡ blpf\u lp¡hu Å¡CA¡. d_ A_¡ ifuf
kp^_ê$ ` R> ¡. Æh_u DÐL$ j® cph_pdp„ Ap bÞ_¡ Dèp¡Nu R> ¡. Ap bÞ_¡_u iyrÙÜpfp
Æh_u cph_pAp¡ `rhÓ b_¡ R> ¡. `rhÓ cph_pÜpfp ìehlpf `rhÓ \pe R> ¡. L$ p¡C `Z
AÞe_u kp\¡ vy$ óV$ ìehlpf b_sp¡ _\u.
25— :— A`L$ pf L$ fhp¡ A¡_¡ Öp¡l L$ lu iL$ pe.
26— :— _prsdpr_sp. L¡$ V$ gpA¡L$ Æhp¡_p¡ õhpcprhL$ d_p¡f\ buÅ_u `pk¡\u `p¡sp_¡ dp_
dmhy„ Å¡CA¡ s¡_p L$ fsp„ h^y dp_ d¡mhhp_p¡ lp¡e R> ¡. Aphp d_p¡f\_¡ Arsdpr_sp
L$ l¡hpdp„ Aph¡ R> ¡. Ap A¡L$ v$ p¡j R> ¡. S> ¡_pdp„ Ap v$ p¡j lp¡e s¡_p sfa gp¡L$ cph Ap¡R> p¡
\sp¡ Åe R> ¡. A¡V$ g¡ Ðep„ cNhv¹$ cph Aphsp¡ _\u. A¡ L$ pfZ¡ Arsdpr_sp ÐeS> hu
S> ê$ f_u R> ¡.
Ap âL$ pf_p„ 26 gnZp¡ v¥$ hu kç`rÑ_p„ bspìep R> ¡. v¥$ hu kç`rÑhpmp¡ ASy> ®_ R> ¡
A¡hy„ k|Q_ Ap ígp¡L$ L$ f¡ R> ¡. Ap 26dp„\u S> ¡V$ gp NyZp¡ âpàs L$ fu iL$ pe s¡V$ gp_p¡ rhL$ pk
Æh¡ L$ fhp¡ S> ê$ fu R> ¡.
v$ ç cp¡ v$ ` p£ @ rcdp_íQ ¾$ p ¡ ^ : `pfy ó ed¡ h Q— &
Aop_„ QprcÅsõe `p\®— ! kç`v$d¹ Apkyfud¹— &&4&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! v$ çc, v$ `®, Arcdp_, ¾$ p¡^ s\p `pfyóe A_¡ Aop_ A¡ Apkyfu
kç`v¹$ dp„ S> Þd¡gp_¡ lp¡e R> ¡.
rhh¡Q_— :— 1.— v$ çc A¡V$ g¡ AÞv$ f\u ^d® _ lp¡e sp¡ `Z blpf ^d®_p¡ X$ p¡m L$ fhp¡ s¡. 2.— v$ `®
3.— Arcdp_ 4.— ¾$ p¡^ s\p 5.— "`pfyóe' A¡V$ g¡ L$ W$ p¡fsp A_¡ 6.— Aop_ A¡ Apkyfu kç`v¹$ dp„
S> Þd¡gp_¡ lp¡e R> ¡. d|mdp„ "Q' hpf„hpf Aph¡ R> ¡, s¡\u v¥$ hu kç`v¹$ _p S> ¡ 26 NyZp¡ L$ üp
AÝepe 16 191
s¡Ap¡\u rhê$ Ù vy$ Ny®Zp¡ `Z Ap Apkyfu Æhp¡dp„ lp¡e R> ¡ A¡d k|Qh¡gy„ R> ¡. cNhp_¹_p hQ_dp„
dpep_p¡ bp¡^ R> ¡ A¡d L$ l¡_pf A_¡ cNhp_¹_p hQ_ âdpZ¡ ApQfZ _rl L$ fhp_p
õhcphhpmp Apkyf Æhp¡ R> ¡.
rhi¡j— :— Ap ígp¡L$ p¡dp„ Apkyfu kç`rÑ bsph¡ R> ¡. Nep ÓZ ígp¡L$ p¡dp„ bsph¡gp v¥$ hu
kç`rÑ_p cphp¡\u rhfyÙ S> sp cphp¡ Apkyfu R> ¡. D`fp„s buÅ R> R> ¡. s¡ Al] bsphhp
Aph¡ R> ¡. 1.— v$ çc 2.— v$ `® 3.— Arcdp_ 4.— ¾$ p¡^ 5.— `fyjsp 6.— Aop_.
1.— v$ çc. v$ çcdp„ `pMÎX$ ^d® Aph¡ R> ¡. `pMÎX$ lp¡hp\u `p`_p¡ A¡ MÎX$ (— cpN— ) R> ¡.
spÐè® L¡$ S> ¡_p ùv$ edp„ `p`_u cph_p R> ¡, A¡ `pMÎX$ dpN®dp„ S> âhs£ R> ¡ A_¡ s¡ Üpfp
buÅ_¡ W$ Nhp sS> huS> L$ f¡ R> ¡.
2.— v$ `®. v$ `®_¡ Nh® _pd\u Ap¡mMu iL$ pe. A¡dp„ dv$ s\p AÞe_y„ Ar_óV$ L$ fhp_u cph_p
fl¡ R> ¡.
3.— Arcdp_. Ap A¡L$ cphv$ p¡j. Ap cphv$ p¡jdp„ Æh `p¡sp_u bû h©rÑAp¡_¡ d_dp„
fpMhp sS> huS> L$ f¡ R> ¡. ep¡Áesp A_¡ Aep¡Áesp bÞ_¡ sfa A¡_u L$ pmÆ lp¡su _\u.
Arcdp_u Æh AÞe D`f v$ p¡j d|L$ u `p¡s¡ r_v$ p£j lp¡e A¡hp¡ v¡$ Mph L$ f¡ R> ¡. Ap fus¡
`p¡sp_¡ s¡d S> AÞe_¡ lpr_ D`Åh¡ R> ¡.
4.— ¾$ p¡^. ¾$ p¡^ d_p¡cph R> ¡. Ap d_p¡cph S> ¡_p `f Ü¡j L$ fhpdp„ Aph¡ s¡_p `f iõÓ_u
dpaL$ ep¡S> hpdp„ Aph¡ R> ¡. A¡V$ g¡ S> ¡_p `f Ü¡j lp¡e R> ¡ s¡_y„ L$ p¡C _¡ L$ p¡C fus¡ _yL$ ip_ L$ fhy„
A¡hu âh©rÑ ¾$ p¡^dp„ fl¡ R> ¡. rhjdcph âL$ V$ L$ fhpdp„ Ü¡j A¡ dy¿e `v$ p\® R> ¡ A_¡
klL$ pfu ¾$ p¡^ Dcp¡ \sp„ Æh_u `qfv$ ip c°óV$ L$ f¡ R> ¡. A¡ c°óV$ sp A¡V$ g¡ kyû hû Åe
R> ¡ L¡$ A¡_p¡ L$ p¡C rdÓ S> \sp¡ _\u. A¡V$ g¡ ep¡Áe kgpl _ dmhp\u A¡ (— ¾$ p¡^— ) `v$ Ãeys
\pe R> ¡.
5.— `fyjsp. Ap hpZu_p¡ ìep`pf R> ¡. S> ¡ hpZu hp`f_pf R> ¡ s¡Z¡ Å¡hy„ Å¡CA¡ L¡$ S> ¡_p sfa
hpZu DÃQpfpe s¡ Æh `Z dpfu kp\¡— -— kp\¡ A¡L$ S> b°û_u kp\¡ kçbÞ^ L$ f_pf R> ¡.
A¡V$ g¡ bÞ_¡ Æhcph¡ kfMp R> ¡. L$ W$ p¡f hpZu_p¡ Dèp¡N L$ fu kpdp_p d__¡ vy$ cphhy„
A_¡ s¡_¡ lu_sp_u _S> f¡ Å¡hy„, A¡ âL$ pf_u kç`rÑ A¡ Apkyfu kç`rÑ R> ¡.
6.— Aop_. D`f bsph¡gu `p„Q Apkyfu kç`rÑ R> ¡. A¡ bû_y„ d|m Aop_ R> ¡. Äep„ kyû
dpZk_u `pk¡ ep¡Áe, iyÙ r_óL$ g„L$ , âL$ pide cphp¡ DÐ`Þ_ L$ f¡ A¡hy„ op_ âpàs _
\pe Ðep„ kyû âpàs L$ f¡gy„ Apk`pk_y„ ìephlpqfL$ op_, gp¥qL$ L$ op_ A\hp h¥qv$ L$ op_
Aop_ S> R> ¡.
v¥ $ h u kç`v¹ $ rhdp¡ n pe r_bÞ^pepky f u dsp— &
dp iyQ: kç`v„$ v¥$hud¹ ArcÅsp¡@rk `p„X$h— !— &&5&&
ígp¡L$p\®— : — v¥$ hu kç`v¹$ dp¡ndpV¡$ A_¡ Apkyfu b„^ dpV¡$ d_pA¡gu R> ¡. l¡ `p„X$ h— ! sy„ ip¡L$ L$ f
dp. sy„ v¥$ hu kç`v¹$ dp„ S> Þd¡gp¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Dce kç`v¹$ _p„ L$ pe® L$ l¡ R> ¡. v¥$ hu kç`v¹$ _y„ L$ pe® dp¡n R> ¡. v¥$ hu kç`v¹$ `y[óV$ A_¡
dep®v$ p A¡ b¡ dpN®\u dp¡n A`ph¡ R> ¡. Apkyfu kç`v¹$ _y„ L$ pe® b„^ R> ¡, Apkyfu
192 AÝepe 16
kç`v¹$ hpmpAp¡_p¡ kh®\p b„^ S> lp¡e R> ¡. l¡ `pÎXy$ `yÓ ASy> ®_— ! sy„ ip¡L$ L$ f dp, L$ pfZ L¡$ sy„
v¥$ hu kç`v¹$ dp„ S> Þd¡gp¡ R> ¡. ASy> ®__¡ `p¡s¡ L$ C kç`v¹$ dp„ S> Þd¡gp¡ R> ¡ s¡ _rl ÅZhp\u ip¡L$
L$ fsp¡ Å¡C cNhp_¹ s¡_¡ s¡ v¥$ hu kç`v¹$ dp„ S> Þd¡gp¡ R> ¡ A¡d L$ lu Apíhpk_ L$ f¡ R> ¡.
Üp¥ c|skNp§ gp¡L¡$ @[õd_¹ v¥$ h Apkyf A¡h Q— &
v¥$hp¡ rhõsfi: âp¡¼s Apkyf„ `p\®— ! d¡ i©Ï— &&6&&
ígp¡L$p\®— : — Ap gp¡L$ dp„ v¥$ h A_¡ Apkyf A¡ b¡ S> c|sp¡_u k©[óV$ R> ¡. l¡ `p\®— ! v¥$ hu k©[óV$
rhõspf\u L$ lu, lh¡ dpfu `pk¡\u Apkyf k©[óV$ _y„ îhZ L$ f.
rhh¡Q_— :— Ap gp¡L$ dp„ v¥$ hu A_¡ Apkyfu A¡hu b¡ âL$ pf_u c|sp¡_u k©[óV$ R> ¡, s¡dp„ v¥$ hu k©[óV$
d¢ s_¡ rhõspf\u L$ lu, lh¡ Apkyfu_y„ îhZ L$ f. v¥$ hu k©[óV$ _p `Z b¡ âL$ pf R> ¡— : 1.— dep®v$ p
A_¡ 2.— `y[óV$ . Apkyfu k©[óV$ A¡ âhpl k©[óV$ R> ¡. Ap fus¡ `y[óV$ âhpl A_¡ dep®v$ p A¡
k©[óV$ __p âL$ pf R> ¡. (— c[¼sdpN®õe L$ \_ps¹`y[óV$ õsurs r_íQe:, Üp¥ c|skNp®rhÐey¼s¡:
âhplp¡@r` ìeh[õ\s:, h¡v$ õe rhÛdp_ÐhpÞdep®v$ pr` ìeh[õ\sp— `y[óV$ âhpldep®v$ pc¡v$ .
2&3.— )
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ cpNhs 3&3&20 `f_p kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
âh© t Ñ Q r_h© t Ñ Q S> _p _ rhvy $ f pky f p:— &
_ ip¥Q„ _pr` QpQpfp¡ _ kÐe„ s¡jy rhÛs¡— &&7&&
ígp¡L$p\®— : — Apkyfu S> _p¡ âh©rÑ s\p r_h©rÑ _¡ ÅZsp _\u. s¡Ap¡dp„ ip¥Q, ApQpf s\p
kÐe lp¡sp„ _\u.
rhh¡Q_— :— Apkyfu k©[óV$ kp\¡ kh® kçbÞ^_p¡ ÐepN \C iL¡$ s¡ dpV¡$ Al]\u 12 ígp¡L$ \u
(— 7-18— ) Apkyfu k©[óV$ _y„ rhõspf\u r_ê$ `Z L$ f¡ R> ¡. h¡v$ dp„ L$ l¡gp âh©rÑdpN®_¡ s¡dS>
r_h©rÑdpN®_¡ ApkyfuS> _p¡ ÅZsp _\u. h¡v$ dp„ L$ l¡gp âh©rÑdpN®dp„ s¡dS> r_h©rÑdpN®dp„
`Z s¡Ap¡_u fyrQ lp¡su _\u. h¡v$ dp„ L$ l¡gp L$ d®dp„ ANf ipõÓp¡dp„ s¡Ap¡_u âsurs lp¡su _\u,
L$ pfZ L¡$ s¡Ap¡dp„ `rhÓsp, ApQpf s¡dS> kÐe lp¡sp„ _\u. dp_rkL$ `rhÓsp, L$ preL$
kv$ pQpf s¡d_pdp„ lp¡sp„ _\u s¡d S> s¡Ap¡_u hpZudp„ `Z kÐe lp¡sy„ _\u. Aphu fus¡
dp_rkL$ , L$ preL$ s¡d S> hprQL$ v$ p¡jp¡ s¡Ap¡dp„ lp¡e R> ¡.
AkÐed¹ AârsóW„$ s¡ S> Nv$ plzf¹ A_uíhfd¹— &
A`fõ`fkçc| s „ qL$ d Þes¹ L$ p dl¥ s y L $ d ¹ — &&8&&
ígp¡L$p\®— : — s¡Ap¡ S> Ns¹_¡ AkÐe, Aârs[óW$ s, A_uíhf, âL©$ rs-`yfyj_p k„ep¡N\u DÐ`Þ_
\A¡gy„ A_¡ L$ pd S> ¡_p¡ l¡sy R> ¡ s¡hy„ L$ l¡ R> ¡. A_¡ buÅy„ (— L$ pfZ— ) iy„ (— R> ¡ A¡d `|R> ¡ R> ¡— )
rhh¡Q_— :— ""l¡ kp¥çe— ! Ap `|h£ ks¹ S> lsy„'' rhN¡f¡ îyrs âdpZp¡ S> Ns¹_¡ kÐe L$ l¡ R> ¡ sp¡
`Z Apkyfu Æhp¡ S> Ns¹_¡ AkÐe L$ l¡ R> ¡. hmu s¡_¡ dpep\u A\hp `p¡sp_p Aop_\u
L$ ë`¡gy„ dp_¡ R> ¡. S> Ns¹ AkÐe lp¡e sp¡ S> Ns¹dp„ fl¡gp h¡v$ , h¡v$ dp„ L$ l¡gp kp^_p¡ rhN¡f¡ kh®
AkÐe \hp\u ìe\® S> \pe; L$ pfZ L¡$ iii©„N S> ¡hp AkÐe A\p®s¹ hõsys: S> ¡_y„ A[õsÐh
_\u s¡hp `v$ p\®\u L$ p¡C `Z âL$ pf_p¡ ìehlpf \C iL¡$ _rl. hmu s¡Ap¡ S> Ns¹_¡ AârsóW$
A¡V$ g¡ S> ¡_u b°ûdp„ ârsóW$ p _\u A¡hy„ s\p A_uíhf A¡V$ g¡ kÐe k„L$ ë` kh®ìep`L$
AÝepe 16 193
îu`yfyjp¡Ñd S> ¡hp r_eÞsp rh_p_y„ L$ l¡ R> ¡. d¢ `pR> m L$ üy„ R> ¡ L¡$ ""lz„ kh®_y„ DÐ`rÑõ\p_ Ry> „,
dpfpdp„\u kh® âhs£ R> ¡'', `fÞsy Apkyfu Æhp¡ s¡\u rhfyÙ S> Ns¹_¡ AkÐe, AârsóW$ A_¡
A_uíhf dp_¡ R> ¡. hmu âL©$ rsê$ ` õÓu s\p rQs¹-`yfyj_p k„ep¡N\u S> S> Ns¹_¡ DÐ`ß \A¡gy„
s¡Ap¡ dp_¡ R> ¡. Aphp k„ep¡N rh_p L$ p¡C DÐ`Þ_ \e¡gy„ _\u A¡d s¡Ap¡ L$ l¡ R> ¡. s¡\u Ap kh®
S> Ns¹ L$ pdl¥syL$ R> ¡ A\p®s¹ S> Ns¹_u DÐ`rÑ_y„ L$ pfZ âL©$ rs-`yfyj_p¡ L$ pd S> R> ¡ A¡d s¡Ap¡
dp_¡ R> ¡.
A¡sp„ ×[óV$ d¹ AhóV$ æe _óV$ pÐdp_p¡@ë`byÙe:— &
âchº Ð ey N ° L $ d p® Z : nepe S> Nsp¡ @ rlsp:&&9&&
ígp¡L$p\®— : — Ap ×[óV$ _¡ Ahgçbu _óV$ ApÐdphpmp, Aë`byrÙhpmp, DN° L$ d®hpmp,
S> Ns¹_p iÓyAp¡ S> Ns¹_p nedpV¡$ Dv¹$ ch¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— ""kh® S> Ns¹ rdÕep R> ¡'' A¡hu ×[óV$ _y„ Ahgçb_ L$ fu, ""Adp¡ b°ûê$ ` R> uA¡,
`fÞsy ArhÛp kp\¡ kçbÞ^ \hp\u Æhp¡ \A¡gp R> uA¡'' A¡hp dshpmp lp¡hp\u _óV$
ApÐdphpmp A\p®s¹ ApÐdp_p e\p\® õhê$ `_y„ S> ¡d_¡ cp_ _\u s¡hp Aë`byrÙhpmp A_¡
tlkpâ^p_ DN° L$ d® L$ f_pfp S> Ns¹_p iÓyAp¡ S> Ns¹_p _pidpV¡$ DÐ`ß \pe R> ¡.
L$ pdd¹ AprîÐe vy$ ó`|f„ v$ çc-dp_-dv$ p[Þhsp:— &
dp¡lpv¹$-N©luÐhp@kv¹$N°plps¹ âhs®Þs¡@iyrQh°sp:— &&10&&
ígp¡L$p\®— : — vy$ ó`|f L$ pd_p¡ Apîe L$ fu v$ çc, dp_ s\p dv$ hpmp \C A`rhÓ ApQfZhpmp
dp¡l\u vy$ óV$ ApN°l_y„ N°lZ L$ fu âhs£ R> ¡.
rhh¡Q_— :— vy$ :M\u `Z `|Z® \C iL¡$ _rl s¡hp vy$ ó`|f L$ pd_p¡ Apîe L$ fu v$ çc, dp_ s\p
dv$ dp„ dÃep flu A`rhÓ h°s ApQf_pfp s¡Ap¡ dp¡l_¡ gu^¡ vy$ óV$ ApN°l A¡V$ g¡ nyÖ
v¡$ hspAp¡_p dÞÓ rhN¡f¡_y„ N°lZ L$ fu âhs£ R> ¡. A\p®s¹ `p¡sp_p kh® d_p¡f\ `|Z® L$ fhpdp„ nyÖ
v¡$ hspAp¡_p dÞÓp¡ kp^_ê$ ` R> ¡ A¡d ÅZu s¡hp dÞÓp¡_y„ k¡h_ L$ f¡ R> ¡, A_¡ A`¡e_y„ `p_
rhN¡f¡ A`rhÓ ApQfZ L$ fu nyÖ v¡$ hspAp¡_u Apfp^_p L$ f¡ R> ¡.
rQÞspd¹ A`qfd¡ep„ Q âgepÞspd¹ D`prîsp:— &
L$pdp¡`cp¡N`fdp A¡sphv¹$ Brs r_[íQsp:— &&11&&
Apip`piis¥ b ® Ù p: L$ p d-¾$ p ¡ ^ -`fpeZp:— &
ClÞs¡ L$pdcp¡Np\®d¹ AÞepe¡_p\®kÊQep_¹— &&12&&
ígp¡L$p\®— : — A`qfd¡e(ANrZs) s\p âge kde¡ AÞs Aph¡ s¡hu rQÞsp_¡ Apîe
fpM_pfp, L$ pd_p D`cp¡N_¡ `fd ÅZ_pf, L$ pdp¡`cp¡N S> ag R> ¡ A¡hp¡ r_íQe fpM_pf,
Apip_p k¢L$ X$ p¡ b„^_p¡\u b„^pe¡gp A_¡ L$ pd s\p ¾$ p¡^_¡ `fpeZ s¡Ap¡ L$ pdcp¡NdpV¡$
AÞepe\u A\® kÊQe_u BÃR> p fpM¡ R> ¡.(— 11,12— )
rhh¡Q_— :— s¡Ap¡ A`qfd¡e A\p®s¹ d`pC iL¡$ _rl s¡hu A_¡ dfZ è®Þs V$ L$ u fl¡ s¡hu
rQÞsp fpM¡ R> ¡, L$ pd cp¡N_¡ S> `fd ag A\hp `fd `yfyjp\® ÅZ¡ R> ¡, A_¡ s¡hp¡ s¡Ap¡_p¡
r_íQe lp¡hp\u Apip_p k¢L$ X$ p¡ b„^_p¡\u s¡Ap¡ b„^pe¡gp fl¡ R> ¡ A_¡ cp¡N dpV¡$ Qp¡fu, g|„V$ ,
194 AÝepe 16
tlkp rhN¡f¡ AÞepe\u ^_ âpàs L$ fhp_u BÃR> p fpM¡ R> ¡(— 11,12— ).
Bv$ d Û dep gå^d¹ Bd„ âpàõe¡ d_p¡ f \d¹ — &
Bv$d¹ Aõsuv$dr` d¡ crhóers `y_f¹ ^_d¹— &&13&&
ígp¡L$p\®— :— ""ApS> ¡ d¢ Ap d¡mìey„ R> ¡ A_¡ lh¡ Ap d_p¡f\_¡ âpàs L$ fui'' (— dpfu BÃR> p `|Z®
L$ fui— ) ""AÐepf¡ dpfu `pk¡ ApV$ gy„ ^_ R> ¡''; ""afu\u `Z dpfy„ ^_ ApV$ gy„ \i¡ (— li¡— )''
rhi¡j— :— Ap ígp¡L$ Ap Æhp¡_p¡ d_p¡f\ kdÅh¡ R> ¡. Ap âL$ pf_p Æh A¡hy„ dp_¡ R> ¡ L¡$ ApS> ¡
d_¡ ApV$ gy„ (— ^_— ) âpàs \ey„ A_¡ A¡ ^_hX¡$ dpfu L$ pd_p d¡mhu gCi. hmu crhóedp„
`Z Ap âL$ pf¡ d_¡ ^_ âpàs \ep L$ fi¡ A_¡ s¡_p\u lz„ buÅ âL$ pf_u L$ pd_p rkÙ L$ fui.
Ap fus¡ A¡_p rhQpfp¡_u `fç`fp Qpëep L$ f¡ R> ¡. L$ p¡C_y„ `Z L$ ëepZ L$ fhp_u A¡_u âh©rÑ
lp¡su _\u A¡V$ gy„ S> _rl `Z AÞe_y„ Öìe g„|V$ u gC `p`de h©rÑAp¡dp„ S> fdhy„ A¡hu
Apk[¼s Ap hN® ^fph¡ R> ¡.
Akp¥ dep ls: iÓy f ¹ lr_óe¡ Qp`fp_r`— &
Cíhfp¡@ld¹ Al„ cp¡Nu rkÙp¡@l„ bghp_¹ kyMu— &&14&&
ígp¡L$p\®— :— ""s¡ iÓy dpfp\u lZpep¡, buÅ iÓyAp¡_¡ `Z lz„ lZui, lz„ Cíhf A_¡ A¥íhe®
cp¡Nh_pf A_¡ lz„ kh® rkrÙAp¡\u ey¼s, bmhp_ A_¡ kyMu Ry> „''.
rhi¡j— :— Ap âL$ pf_p¡ Æh A¡hp¡ rhQpf L$ f¡ R> ¡ L¡$ Ap dpZk_¡ sp¡ d¢ dpep£ A_¡ buÅ iÓy R> ¡
s¡d_¡ sp¡ lz„ dpfui lz„ S> Cíhf Ry> „, cp¡Nu Ry> „, rkÙ Ry> „, bmhp_ Ry> „ A_¡ kyMu `Z Ry> „.
A¡ `p¡sp_¡ Cíhf, cp¡Nu, rkÙ, bmhp_ A_¡ kyMu dp_¡ R> ¡. s¡dp„ Mpk A¡_y„
Arcdp_ S> S> Zpe R> ¡. L$ pfZ Cíhf_p R> ^dp£dp„\u A¡L$ `Z ^d® A¡_u `pk¡ S> Zpsp¡
_\u. Cíhf_p ^dp£ (A_Þs) A¥íhe®, îu, ei, hue®, op_, h¥fpÁe. Æh `pk¡ Ap R> ^dp£
cpÁe¡ S> lp¡C iL¡$ . îu_p¡ ^d® lp¡C iL¡$ . ei L¡$ hue®_p¡ ^d® lp¡C iL¡$ ; `Z A¥íhe®, op_ A_¡
h¥fpÁe Aphhp_p¡ kçch _\u. A¥íhe® rh_p cp¡Nu \hpsy„ _\u. op_ A_¡ A¥íhe® rh_p
bmhp_¹ \hpsy„ _\u. h¥fpÁe rh_p rkÙ \hpsy„ _\u. s¡dS> h¥fpÁe, op_ A_¡ A¥íhe® rh_p
kyMu \hpsy„ _\u.
ApY$ép¡@rcS> _hp_¹ A[õd L$p¡@Þep¡@[õs k×ip¡ dep— &
eÿe¡ v$põeprd dp¡qv$óe BÐeop_rhdp¡rlsp:— &&15&&
ígp¡L$p\®— : — lz„ blz kd©rÙhpmp¡, KQp A_¡ dp__ue Ly$ Vy$ çbhpmp¡ Ry> „, dpfp S> ¡hp¡ buÅ¡ L$ p¡Z
R> ¡— ? lz„ eo L$ fui, lz„ v$ p_ L$ fui, lz„ lj®_¡ âpàs L$ fui; Aphp âL$ pf_p Aop_\u h^pf¡ dp¡l
`pd¡gp Apkyf `yfyjp¡ R> ¡.
A_¡L$ rQÑrhc°pÞsp dp¡lÅgkdph©sp:— &
âk¼sp: L$ pdcp¡N¡jy `s[Þs _fL¡$ @iyQp¥— &&16&&
ígp¡L$p\®— : — A_¡L$ k„L$ ë`p¡\u c°pÞs \A¡gp, dp¡lÅg\u h]V$ pA¡gp, L$ pd cp¡Ndp„ Apk¼s
\A¡gp Apkyfu Æh A`rhÓ _fL$ dp„ `X¡$ R> ¡.
rhh¡Q_— : — Apkyfu Æhp¡_u L$ pd_pAp¡_y„ s\p s¡Ap¡_¡ âpàs \sp ag_y„ Al] kyÞv$ f hZ®_
13— -— 15 ígp¡L$ dp„ hZ®_ L$ ey¯. D`fp¡¼s âL$ pf_p s¡Ap¡_p k„L$ ë` s\p L$ pd_pAp¡ rhN¡f¡
AÝepe 16 195
lp¡hp\u nyÖ v¡$ hp¡_u Apfp^_pdp„ s¡Ap¡_p„ rQÑ ìepàs R> ¡. A_¡ S> ¡d `nuAp¡ Åmdp„ k`X$ pe
R> ¡ A_¡ _uL$ mu iL$ sp _\u, s¡d s¡Ap¡ Ap c°p[Þs\u \A¡gu dp¡l_u Åm\u h]V$ pC S> hp\u
s¡dp„\u _uL$ mu iL$ sp _\u. hmu, `nuAp¡ S> ¡d `p¡sp_p„ Ly$ Vy$ çb_y„ cfZ-`p¡jZ L$ fhp_u
rQÞspdp„ fl¡ R> ¡ s¡d Ap Apkyfu Æhp¡ L$ pdcp¡Ndp„ Apk¼s lp¡hp\u Ap Åmdp„\u _uL$ mu
iL$ sp _\u A_¡ rhhi \C A`rhÓ _fL$ dp„ `X¡$ R> ¡.
ApÐdkçcprhsp: õså^p ^_-dp_-dv$p[Þhsp:— &
eS> Þs¡ _pdeo¥k¹ s¡ v$çc¡_p@rhr^`|h®L$d¹— &&17&&
Al‘pf„ bg„ v$ ` ¯ L$ p d„ ¾$ p ¡ ^ „ Q k„ r îsp:— &
dpdpÐd`fv¡ $ l ¡ j y ârÜjÞsp¡ @ æek| e L$ p :— &&18&&
ígp¡L$p\®— :— `p¡sp_p\u S> kçcprhs, õså^, ^__p dp_ s\p dv$ hpmp, Al‘pf, bg, v$ `®,
L$ pd A_¡ ¾$ p¡^ _p¡ Apîe L$ f¡gp, `p¡sp_p A_¡ buÅ_p v¡$ lp¡dp„ fl¡gp_p¡ dpfp¡ Ü¡j L$ f_pf A_¡
Ak|ep L$ f_pf s¡Ap¡ v$ çc_¡ gu^¡ _pd_p(L$ l¡hp Mpsf_p) eo\u Arhr^`|h®L$ eS> _ L$ f¡
R> ¡— (17— -— 18)
rhh¡Q_— :— `p¡s¡ S> `p¡sp_¡ dp_ Ap`_pf A\hp ApÐdâi„kp L$ f_pf, "õså^' A¡V$ g¡ A_d°
A\hp d|Y$ , ^_\u DÐ`ß \sp dp_ A¡V$ g¡ dp¡V$ pC s\p dv$ hpmp, Al‘pf rhN¡f¡
vy$ Ny®Zp¡hpmp, kh®_p v¡$ ldp„ fl¡gp¡ lz„ Cíhf Ry> „ s¡_p¡ Ü¡j s\p Cóep® L$ f_pfp, v$ çc_¡ gu^¡ dpÓ
_pd_p S> eop¡ L$ f¡ R> ¡ A_¡ s¡ `Z rhr^`|h®L$ L$ fsp _\u.
Ap AY$ pfdp ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 4&4&13 D`f_p AÏcpóedp„ A_¡
îucpNhs¹ 3&2&24 D`f_p kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
sp_¹ Al„ rÜjs: ¾|$ fp_¹ k„kpf¡jy _fp^dp_¹— &
rn`pçeS> öd¹ Aiycp_¹ Apkyfuóh¡h ep¡r_jy— &&19&&
ígp¡L$p\®— : — Ü¡ju, ¾|$ f, d_yóep¡dp„ A^d s\p vy$ óV$ s¡Ap¡_¡ lz„ k„kpfdp„ hpf„hpf Apkyfu S>
ep¡r_dp„ _pMy„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— cNhp_¹ Aphp Apkyfu Æhp¡_¡ iy„ ag Ap`¡ R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. Aphp Ü¡ju, ¾|$ f, A^d,
vy$ óV$ , Apkyfu Æhp¡_¡ k„kpfdp„ `y_:— -— `y_: Apkyfu ep¡r_dp„ S> lz„ _pMy„ Ry> „. Ap Æhp¡ klS>
Apkyfcphhpmp R> ¡, dpÓ Apkyf Aph¡ihpmp _\u.
Apkyf] ep¡r_d¹ Ap`Þ_p: d|Y$p: S> Þdr_ S> Þdr_— &
dpd¹ Aâpàe¥h L$p¥Þs¡e ssp¡ epºÐe^dp„ Nrsd¹— &&20&&
ígp¡L$p\®— : — l¡ L$ p¥Þs¡e— ! S> Þd¡— -— S> Þd Apkyfu ep¡r__¡ âpàs \A¡gp d|Y$ p¡ d_¡ âpàs L$ ep® rh_p
S> `R> u A^d Nrs_¡ `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Aphp d|Y$ _¡ S> Þd¡— -— S> Þd¡ Apkyfu ep¡r_ âpàs \pe R> ¡ A_¡ AÞs¡ s¡\u `Z
A^d AÞ^sd:ê$ ` Nrs âpàs \pe R> ¡. s¡Ap¡_¡ dpfu âp[às \su S> _\u, ×[óV$ \u `Z
dpfp¡ kçbÞ^ \sp¡ _\u. d|gdp„ "A¡h=S> ' iåv$ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡ s¡_p¡ ""s¡Ap¡_¡ dpfu âp[às_p
kp^_ê$ ` kpfp dpN®_u `Z âp[às \su _\u sp¡ dpfu âp[às sp¡ ¼ep„\u S> \pe— ? A¡hp¡
196 AÝepe 16
cphp\® R> ¡. A\hp Ahspfv$ ipdp„ Äepf¡ âpZudpÓ_¡ dpfp„ v$ i®_ \C iL¡$ R> ¡ Ðepf¡ `Z
s¡Ap¡_¡ dpfp„ õhê$ `_y„ op_ _rl lp¡hp\u dpfy„ v$ i®_ \sy„ _\u A¡d A¡ iåv$ k|Qh¡ R> ¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 4&4&13 _p AÏcpóedp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
rÓrh^„ _fL$ õe¡ v „ $ Üpfp„ _pi_dpÐd_:— &
L$pd: ¾$p¡^k¹ s\p gp¡c: sõdpv¹$ A¡ss¹ Óe„ ÐeS> ¡s¹— &&21&&
ígp¡L$p\®— :— L$ pd, ¾$ p¡^ A_¡ gp¡c, Ap ApÐdp_p¡ _pi L$ f_pf ÓZ âL$ pf_y„ _fL$ _y„ Üpf R> ¡ s¡\u
Ap ÓZ_¡ sS> hp„.
rhh¡Q_— :— Aphp Apkyf cph\u ApÐd_pi \hp_y„ d|g L$ pfZ L$ l¡ R> ¡. Ap _fL$ âpàs
L$ fph_pf Apkyfcph_y„ Üpf ÓZ âL$ pf_y„ R> ¡, L$ pd, ¾$ p¡^ A_¡ gp¡c. s¡\u Ap ÓZ_p¡ ÐepN
L$ fhp¡. Ap ÓZ_p¡ k„N `Z sS> hp¡.
A¡s¥f¹ rhdy¼s: L$p¥Þs¡e— ! sdp¡Üpf¥k¹ rÓrcf¹ _f:— &
ApQfÐepÐd_: î¡e: ssp¡ eprs `fp„ Nrsd¹— &&22&&
ígp¡L$p\®— : — l¡ L$ p¥Þs¡e— ! Ap ÓZ sdp¡Üpf\u dy¼s `yfyj `p¡sp_y„ î¡e: ApQf¡ R> ¡ A_¡ `R> u
`fd Nrs_¡ `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— Ap ÓZ\u S> ¡ dy¼s lp¡e s¡ `p¡sp_y„ î¡e: c[¼s rhN¡f¡_y„ ApQfZ L$ f¡ R> ¡, A_¡ s¡\u
DÑd Nrs_¡ `pd¡ R> ¡.
e: ipõÓrhr^d¹ DÐk© Ä e hs® s ¡ L$ p dL$ p fs:— &
_ k rkrÙd¹ Ahpà_p¡rs _ kyM„ _ `fp„ Nrsd¹— &&23&&
ígp¡L$p\®— : — S> ¡ ipõÓrhr^_p¡ ÐepN L$ fu õhÃR> Þv$ sp\u hs®_ L$ f¡ R> ¡ s¡ rkrÙ, kyM L¡$ `fd
Nrs âpàs L$ fsp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— Apkyfp¡_p k„N\u S> ¡Ap¡ ipõÓrhr^_p¡ ÐepN L$ fu õhÃR> Þv$ sp\u r_rjÙ L$ d® L$ f¡ R> ¡
s¡Ap¡_¡ `p¡sp_p d_\u BÃR> ¡gu rkrÙ, d__y„ kyM A\hp `fd Nrs A¡V$ g¡ dp¡n âpàs \sp„
_\u.
sõdps¹ ipõÓ„ âdpZ„ s¡ L$ pep®L$ pe®ìeh[õ\sp¥— &
opÐhp ipõÓrh^p_p¡¼s„ L$d® L$sy®d¹ Blpl®rk— &&24&&
ígp¡L$p\®— : — s¡\u L$ s®ìe A_¡ AL$ s®ìe _u ìehõ\p L$ fhpdp„ spf¡ ipõÓ_¡ âdpZ NZhy„, A_¡
ipõÓ¡ rhrls L$ f¡gp„ L$ d® ÅZu_¡ Al] spf¡ L$ d® L$ fhy„ ep¡Áe R> ¡.

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "v¥$hpkyfkç`rÜcpNep¡Np¡' _pd
jp¡X$ip¡@Ýepe:— &&16&&
AÝepe 16 197
&& AÝepe 17 &&
îÙpÓerhcpNep¡N
ASy> ®_ DhpQ
e¡ ipõÓrhr^d¹ DÐk©Äe eS> Þs¡ îÙep[Þhsp:— &
s¡jp„ r_óW$p„ sy L$p L©$óZ— ! kÒhdplp¡ fS> õsd:— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— AÅy®_ L$ l¡ R> ¡— : l¡ L©$ óZ— ! S> ¡Ap¡ ipõÓ rhr^_p¡ ÐepN L$ fu îÙphpmp flu eS> _
L$ f¡ R> ¡ s¡Ap¡_u r_óW$ p L¡$ hu R> ¡, kp[ÒhL$ , fpS> ku L¡$ spdku— ?
rhh¡Q_— :— jp¡X$ i AÝepe_p AÞsdp„ 23— dp ígp¡L$ dp„ S> ¡ ipõÓrhr^_p¡ ÐepN L$ fu
õhÃR> Þv$ sp\u hs®_ L$ f¡ R> ¡ s¡_¡ âpàs L$ fhp ep¡Áe sÒhop_ê$ ù rkrÙ âpàs \su _\u, A¡d
cNhp_¡ L$ üy„. Ap kçbÞ^dp„ AÅy®_ âí_ L$ f¡ R> ¡ L¡$ S> ¡Ap¡ ipõÓdp„ L$ l¡gu rhr^_p¡ ÐepN L$ fu
õhÃR> Þv$ sp\u L$ d® L$ f¡ R> ¡ s¡ Å¡ îÙp`|h®L$ L$ fsp lp¡e sp¡ s¡Ap¡_u r_óW$ p kp[ÒhL$ u, fpS> ku
A\hp spdku L¡$ hu R> ¡— ?
îucNhp_¹ DhpQ
rÓrh^p chrs îÙp v¡$ rl_p„ kp õhcphÅ— &
kp[ÒhL$u fpS> ku Q¥h spdku Q¡rs sp„ i©Ï— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— îucNhp_¹ L$ l¡ R> ¡— : v¡$ luAp¡_u s¡d_p âL©$ s õhcph\u DÐ`ß \A¡gu s¡ îÙp
kp[ÒhL$ u, fpS> ku s\p spdku A¡hp ÓZ âL$ pf_u lp¡e R> ¡; s¡ îhZ L$ f.
rhh¡Q_— :— cNhp_¹ AÅy®__p âí__p¡ DÑf Ap`¡ R> ¡. v¡$ lu A¡V$ g¡ v¡$ l_y„ S> ¡Ap¡_¡ Arcdp_ R> ¡
s¡hp Æhp¡_u s¡Ap¡_p õhcph\u DÐ`Þ_ \su îÙp ÓZ âL$ pf_u R> ¡. kÐh, fS> : A_¡ sd:
A¡ ÓZ NyZ\u DÐ`ß \sp¡ õhcph dpÓ ipõÓue rhop_\u AÞe\p \C iL¡$ , `fÞsy
ipõÓrhr^_p¡ ÐepN L$ fu hs®_ L$ f_pf Aphp Æhp¡_¡ s¡hy„ rhop_ lp¡sy„ _\u, s¡\u s¡Ap¡_u
õhÃR> Þv$ hs®_dp„ îÙp s¡Ap¡_p `|h®_p õhcph\u S> DÐ`Þ_ \A¡gu lp¡e R> ¡. Ap îÙp
kp[ÒhL$ u, fpS> ku A_¡ spdku A¡d ÓZ âL$ pf_u lp¡e R> ¡ s¡ dpfu `pk¡\u îhZ L$ f.
kÒhp_y ê $ ` p kh® õ e îÙp chrs cpfs— !— &
îÙpdep¡@e„ `yfyjp¡ ep¡ es¹ îÙ: k A¡h k:— &&3&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs— ! kÒh_¡ A_yê$ ` kh®_u îÙp lp¡e R> ¡. Ap `yfyj îÙpde R> ¡. S> ¡_u S> ¡hu
îÙp s¡hp¡ S> s¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— îÙp AÞs:L$ fZ_p¡ ^d® R> ¡. s¡\u îÙp "kÒh' A¡V$ g¡ AÞs:L$ fZ_¡ A_yê$ ` lp¡e
R> ¡. kh®_u îÙp `p¡s`p¡sp_p AÞs:L$ fZ_¡ A_yê$ ` lp¡e R> ¡. AÞs:L$ fZ `|h®_p S> ¡hp k„õL$ pf
lp¡e s¡hy„ lp¡e R> ¡, A_¡ S> ¡hy„ AÞs:L$ fZ lp¡e s¡hu S> îÙp lp¡e R> ¡. S> ¡Ap¡_y„ AÞs:L$ fZ
ipõÓ_p op_\u frls lp¡e R> ¡, s¡Ap¡_u îÙp `Z s¡hu S> lp¡e R> ¡. Ap îÙp\u dpÓ
ipõÓrhr^ âdpZ¡ hs®_ L$ f¡, A\hp ipõÓrhr^_p¡ ÐepN L$ fu hs®_ L$ f¡. A\p®s¹ iõÓrhr^
âdpZ¡ A\hp ipõÓrhr^_p¡ ÐepN L$ fu S> ¡ hs®_ L$ fhpdp„ Aph¡ s¡_y„ L$ pfZ s¡hu îÙp R> ¡,
198 AÝepe 17
`fÞsy îÙp\u v¡$ h s\p Apkyf cph S> Zpsp¡ _\u. îÙp\u NyZ S> Zpe R> ¡ A\p®s¹ S> ¡_u S> ¡
NyZhpmu îÙp lp¡e s¡ s¡hp NyZ_p AÞs:L$ fZhpmp¡ R> ¡ A¡d S> Zpe R> ¡. Ap `yfyj îÙpde
R> ¡. S> ¡_u S> ¡hp âL$ pf_u îÙp s¡hp NyZhpmp¡ s¡ R> ¡ A¡d ÅZh„y.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs 1&7&14; 2&9&16; 10&43&14;
10&84&32 s\p 11&2&4 D`f_p îukybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
eS> Þs¡ kp[ÒhL$ p v¡$ hp_¹ en-fnp„rk fpS> kp:— &
â¡sp_¹ c|sNZp„íQpÞe¡ eS> Þs¡ spdkp S> _p:— &&4&&
ígp¡L$p\®— :— kp[ÐÐhL$ p¡ v¡$ hp¡_y„ eS> _ L$ f¡ R> ¡, fpS> kp¡ en sep fpnkp¡ _y„ eS> _ L$ f¡ R> ¡ A_¡ AÞe
spdk S> _p¡ â¡sp¡ s\p c|sNZp¡_y„ eS> _ L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— kp[ÒhL$ p¡ A¡V$ g¡ kp[ÒhL$ îÙphpmu S> ¡Ap¡_u âL©$ rs R> ¡ s¡Ap¡ v¡$ hp¡_y„ eS> _ L$ f¡ R> ¡.
fpS> ku îÙphpmu âL©$ rshpmp en s\p fpnkp¡ _y„ eS> _ L$ f¡ R> ¡ A_¡ spdku îÙphpmu
âL©$ rshpmp c|s s\p â¡s _y„ eS> _ L$ f¡ R> ¡.
AipõÓrhrls„ Op¡f„ sàeÞs¡ e¡ s`p¡ S> _p:— &
v$çcpl‘pf-k„ey¼sp: L$pd-fpN-bgp[Þhsp:— &&5&&
L$ j® e Þs: ifufõ\„ c| s N° p dd¹ AQ¡ s k:— &
dp„ Q¥hpÞs: ifufõ\„ sp_¹ rhÙ¹épkyfr_íQep_¹— &&6&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ byrÙlu_ gp¡L$ p¡ v$ çc s\p Al‘pf ey¼s flu L$ pd, fpN s\p bm hpmp lp¡C,
ifufdp„ fl¡gp c|sN°pd_¡ s\p lv$ edp„ fl¡gp d_¡ `Z L©$ i L$ fsp„ ipõÓdp„ rhrls _ lp¡e s¡hy„
Op¡f s` s`¡ R> ¡ s¡Ap¡_¡ Apkyf r_íQehpmp ÅZ(5,6).
rhh¡Q_— :— ipõÓrhr^_p¡ ÐepN L$ fu õhÃR> Þv$ sp\u s\p îÙp`|h®L$ L$ d® L$ f_pfpAp¡dp„ `Z
Apkyfu Æhp¡ L¡$ hp lp¡e R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. v$ çc, Al‘pf, L$ pd, fpN rhN¡f¡ vy$ Ny®Zdp„ dÃep fl¡gp
S> ¡ byrÙlu_ op_i|Þe gp¡L$ p¡ `p¡sp_p ifufdp„ fl¡gp `©Õhu rhN¡f¡ c|sp¡_p kd|l_¡ ipõÓdp„
rhrls _ lp¡e s¡hp„ Op¡f s` L$ fu L©$ i L$ f¡ R> ¡ A_¡ ùv$ edp„ AÞsep®duê$ `¡ fl¡gp d_¡ `Z, dpfu
Apop_p¡ c„N L$ fu, `p¡sp\u v|$ f L$ f¡ R> ¡ s¡ gp¡L$ p¡ r_íQe Apkyfu R> ¡ A¡d ÅZ.
Ap R> Ì$ p ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs¹ 2&4&17 D`f_p„ kybp¡r^_udp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
AplpfõÐhr` kh® õ e rÓrh^p¡ chrs râe:&
eok¹ s`k¹ s\p v$p_„ s¡jp„ c¡v$d¹ Bd„ i©Ï— &&7&&
ígp¡L$p\®— :— hmu Aplpf s¡dS> eo, s` s\p v$ p_ kh®_¡ ÓZ âL$ pf_p râe lp¡e R> ¡. s¡Ap¡_p¡
Ap c¡v$ îhZ L$ f.
rhh¡Q_— :— "ipõÓue' A¡V$ g¡ h¥qv$ L$ eo rhN¡f¡dp„ `Z kÒh, fS> k¹ A_¡ sdk¹ A¡ ÓZ NyZ\u
\sp ÓZ âL$ pf_p c¡v$ R> ¡ s¡ v$ ip®h¡ R> ¡. Aplpf s¡dS> eo, s` s\p v$ p_ ÓZ âL$ pf_p lp¡e
R> ¡ s¡_p¡ c¡v$ kp„cm.
Apey:-kÒh-bgpfp¡Áe kyM-âursrhh^®_p:— &
fõep: [õ_Á^p: [õ\fp ùÛp Aplpfp: kp[ÒhL$râep:— &8&
ígp¡L$p\®— :— Apey kÒh bg Apfp¡Áe kyM A_¡ âurs _u h©rÙ L$ f_pfp fkhpmp [õ_Á^ [õ\f
AÝepe 17 199
A_¡ fyrQL$ f Aplpfp¡ kp[ÒhL$ p¡_¡ râe lp¡e R> ¡.
rhh¡Q_— :— "Apey:' A¡V$ g¡ Apeyóe, "kÒh' A¡V$ g¡ op_, bg, Apfp¡Áe, kyM A_¡ âurs _u
h©rÙ L$ f_pfp d^yffkhpmp, õ_¡l(— Ou— ) hpmp s\p [õ\f `qfZpdhpmp A_¡ ùv$ e_¡ Ap_Þv$
L$ f¡ s¡hp fyrQL$ f Aplpfp¡ kp[ÒhL$ p¡_¡ râe lp¡e R> ¡, L$ pfZ L¡$ Ap Aplpf kÒhNyZ_u h©rÙ L$ f¡
R> ¡ A\hp Ap Aplpfp¡ kp[ÒhL$ p¡_¡ râe A¡V$ g¡ kp[ÒhL$ p¡_¡ kyM L$ f_pf R> ¡.
L$ V ¹ $ h çg-ghZpÐey ó ZsuÿZ-ê$ n -rhv$ p rl_:— &
Aplpfp fpS> kõe¡óV$ p vy$ :M-ip¡L$ pdeâv$ p:— &&9&&
ígp¡L$ p\®— :— OZp suMp MpV$ p A_¡ Mpfp, blz Nfd, suÿZ, g|Mp s\p v$ plL$ pfL$ Aplpfp¡ S> ¡
vy$ :M, ip¡L$ A_¡ fp¡N L$ f_pf lp¡e R> ¡. s¡ fpS> kp¡_¡ Bô$ R> ¡.
epsepd„ Nsfk„ `| r s èy ® r js„ Q es¹ — &
D[ÃR> óV$dr` Qpd¡Ýe„ cp¡S> _„ spdkrâed¹— &&10&&
ígp¡L$p\®— :— epd(Apkf¡ ÓZ L$ gpL$ ) `X$ u fl¡gy„, fkfrls \A¡gy„ (gyMy„), vy$ N®Þ^hpmy„, hpku,
A¡Wy„$ s\p A`rhÓ cp¡S> _ spdkp¡_¡ râe lp¡e R> ¡.
A¡ âdpZ¡ ÓZ âL$ pf_p Aplpf L$ lu lh¡ ÓZ âL$ pf_p eo ÓZ (— 11— -
— 13— )ígp¡L$ \u L$ l¡ R> ¡— :
AagpL$ p „ r nrcf¹ eop¡ rhr^×óV$ p ¡ e BÄes¡ — &
eóV$ìed¡h¡rs d_: kdp^pe k kp[ÒhL$:— &&11&&
ígp¡L$p\®— :— eo L$ fhp¡ S> Å¡CA¡ A¡hp¡ d_dp„ r_íQe L$ fu, ag_u ApL$ p„np _rl fpM_pfpAp¡
rhrÂ¡ bp¡^ L$ f¡gp¡ S> ¡ eo L$ f¡ R> ¡ s¡ kp[ÒhL$ R> ¡.
ArckÞ^pe sy ag„ v$ ç cp\® d r` Q¥ h es¹ — &
BÄes¡ cfsî¡óW$— ! s„ eo„ rhrÙ fpS> kd¹— &&12&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy l¡ cfsî¡óW$ — ! ag_y„ A_ykÞ^p_ fpMu s¡dS> v$ çc_¡ dpV¡$ S> ¡ eo L$ fpe R> ¡
s¡ eo_¡ fpS> k ÅZ.
rhr^lu_d¹ Ak©óV$ pÞ_„ dÞÓlu_d¹ Av$ rnZd¹— &
îÙprhfrls„ eo„ spdk„ `qfQns¡ — &&13&&
ígp¡L$p\®— :— rhr^frls, Aßv$ p_frls, dÞÓfrls, v$ rnZpfrls s\p îÙpfrls eo_¡ spdk
L$ l¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— eo `R> u s`_p kp[ÒhL$ rhN¡f¡ ÓZ c¡v$ v$ ip®hhp_p R> ¡. s¡ v$ f¡L$ Ås_y„ s`
ipfuf, hprQL$ A_¡ dp_k A¡d ÓZ âL$ pf_y„ lp¡hp\u â\d ipfuf rhN¡f¡ ÓZ c¡v$ ÓZ
ígp¡L$ \u (— 14— -— 16— ) L$ l¡ R> ¡, A_¡ `R> u kp[ÒhL$ rhN¡f¡ ÓZ c¡v$ ÓZ ígp¡L$ \u (— 17— -
— 19— ) L$ l¡ R> ¡. Ap fus¡ s`_p Ly$ g _h âL$ pf \pe R> ¡.
v¡$ h-rÜS> -Nyfy-âpo-`|S> _„ ip¥Qd¹ ApS> ®hd¹— &
b°ûQe®d¹ Atlkp Q ipfuf„ s` DÃes¡— &&14&&
ígp¡L$p\®— :— v¡$ h rÜS> Nyfy s\p âpo _y„ `|S> _, iyÙsp, F> Åysp, b°ûQe® A_¡ Atlkp A¡
ipfuf s` L$ l¡hpe R> ¡.
200 AÝepe 17
A_y Ü ¡ N L$ f „ hp¼e„ kÐe„ râerls„ Q es¹ — &
õhpÝepepæek_„ Q¥h hpP¹$de„ s` DÃes¡— &&15&&
ígp¡L$p\®— :— DÜ¡N _ L$ f¡ s¡hy„, kÐe s\p râe A_¡ rls hQ_ s¡dS> h¡v$ _p¡ Aæepk A¡ hprQL$
s` L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— d|gdp„ buÆ `„[¼sdp„ "Q' R> ¡ s¡\u h¡v$ _u kp\¡ õd©rs_p¡ `Z Aæepk L$ fhp_p¡ R> ¡,
A_¡ "Q' `R> u "A¡h'iåv$ R> ¡ s¡ õd©rs_p¡ Aæepk h¡v$ _p Arhfp¡^\u L$ fhp_p¡ R> ¡, A¡V$ g¡
h¡v$ hp¼e\u rhfyÙ _ lp¡e s¡hu õd©rs_p¡ Aæepk L$ fhp_p¡ R> ¡ A¡d k|Qh¡ R> ¡.
d_:âkpv$ : kp¥çeÐh„ dp¥_d¹ ApÐdrhr_N°l:— &
cphk„iyrÙqfÐe¡ss¹ s`p¡ dp_kd¹ DÃes¡— &&16&&
ígp¡L$p\®— :— d__u âkßsp, kp¥çe`Ï„, dp¥_ s\p d__p¡ r_N°l A_¡ cph_u iyÙsp A¡
"dp_ks`' L$ l¡hpe R> ¡.
îÙep `fep sàs„ s`k¹ ss¹ rÓrh^„ _f¥:— &
AagpL$p„rnrcf¹ ey¼s¥: kp[ÒhL$d¹ `qfQns¡— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— ag_u ApL$ p„np _rl fpM_pf ey¼s `yfyjp¡A¡ `fd îÙp\u s`¡gp„ s¡ ÓZ âL$ pf_p„
s`_¡ "kp[ÒhL$ ' L$ l¡ R> ¡.
kÐL$ p f-dp_-`| Å \¯ s`p¡ v$ ç c¡ _ Q¥ h es¹ — &
r¾$es¡ sqv$l âp¡¼s„ fpS> k„ Qgd¹ A^°yhd¹— &&18&&
ígp¡L$p\®— :— kÐL$ pf dp_ A_¡ `|Å dpV¡$ s¡dS> v$ çc\u Atl S> ¡ Qg A_¡ A^°yh s` L$ fhpdp„
Aph¡ R> ¡ s¡_¡ "fpS> k' L$ l¡ R> ¡.
d| Y $ N ° p l¡ Z pÐd_p¡ es¹ ùX$ e p r¾$ e s¡ s`:— &
`fõep¡Ðkpv$_p\¯ hp ss¹ spdkd¹ Dv$pùsd¹— &&19&&
ígp¡L$p\®— :— d|Mp®C cf¡gp vy$ fpN°l\u `p¡sp_¡ ùX$ p L$ fu A\hp `pfL$ p_p¡ rh_pi L$ fhp S> ¡ s`
L$ fpe R> ¡ s¡_¡ "spdk' L$ l¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— A¡ âdpZ¡ kp[ÒhL¹$ , fpS> k s\p spdk A¡ ÓZ âL$ pf_y„ s` L$ üy„. Ap v$ f¡L$
âL$ pf_p ipfuf, hprQL$ A_¡ dp_k A¡hp ÓZ âL$ pf L$ l¡gp R> ¡. s¡\u s`_p _h âL$ pf L$ üp.
lh¡ ÓZ ígp¡L$ \u (— 20— -— 22— ) v$ p__p ÓZ c¡v$ L$ l¡ R> ¡.
v$ p sìed¹ Brs ev¹ $ v$ p _„ v$ u es¡ @ _y ` L$ p qfZ¡ — &
v¡$i¡ L$pg¡ Q `pÓ¡ Q sv¹$ v$p_„ kp[ÒhL„$ õd©sd¹— &&20&&
ígp¡L$p\®— :— v$ p_ L$ fhy„ S> Å¡CA¡ A¡d ^pfu S> ¡ v$ p_ (— DÑd— ) v¡$ idp„ (— DÑd— ) L$ pgdp„
A_y`L$ pfu `pÓ_¡ (— v$ p_ g¡_pf dpfp¡ ârs D`L$ pf L$ f¡ s¡hu cph_p rh_p— ) v¡$ hpdp„ Aph¡ s¡ v$ p_
"kp[ÒhL¹$ " L$ l¡gy„ R> ¡.
es¹ s y âÐey ` L$ p fp\¯ agd¹ D[v¹ $ v $ í e hp `y _:— &
v$ues¡ Q `qf[¼góV„$ sv¹$ v$p_„ fpS> k„ õd©sd¹— &&21&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy âÐey`L$ pf dpV¡$ A\hp sp¡ ag_p Dv¹$ v¡$ i\u S> ¡ ¼g¡i\u v¡$ hpdp„ Aph¡ R> ¡ s¡
AÝepe 17 201
v$ p_ "fpS> k' L$ l¡gy„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— S> ¡_¡ v$ p_ L$ fhpdp„ Aph¡ R> ¡ s¡ Ap v$ p__p bv$ gpdp„ D`L$ pf L$ fi¡ A¡hp l¡sy\u A\hp
v$ p_ L$ fhp\u AdyL$ ag âpàs \i¡ A¡hp l¡sy\u S> ¡ v$ p_ L$ f¡ R> ¡ s¡_¡ `p¡sp_p¡ l¡sy `pf `X$ i¡ L¡$
_rl A¡hu tQsp fl¡ R> ¡. s¡\u A¡ v$ p_ ¼g¡i`|h®L$ L$ f¡ R> ¡. Ap v$ p__¡ "fpS> k'— L$ l¡— R> ¡.
Av¡ $ i L$ p g¡ ev¹ $ v$ p _d¹ A`pÓ¡ æ eíQ v$ u es¡ — &
AkÐL©$sd¹ Ahops„ ss¹ spdkd¹ Dv$pùsd¹— &&22&&
ígp¡L$p\®— :— Aep¡Áe v¡$ i s\p L$ pg dp„ A`pÓ_¡ S> ¡ v$ p_ kÐL$ pf rh_p rsfõL$ pf`|h®L$ L$ fhpdp„
Aph¡ s¡_¡ "spdk' L$ l¡ R> ¡.
"±' "ss¹' "kv¹$' Brs r_v£$ip¡ b°ûZ: rÓrh^: õd©s:— &
b°pûZpõs¡_ h¡v$píQ eopíQ rhrlsp: `yfp— &&23&&
ígpL$p\®— :— "±', "ss¹' A_¡ "ks¹' A¡ ÓZ âL$ pf_p¡ b°û_p¡ r_v£$ i L$ l¡gp¡ R> ¡, s¡_p\u `|h£
b°pûZp¡, h¡v$ p¡ A_¡ eop¡ r_dp®A¡gp R> ¡.
rhh¡Q_— :— îp¥seo rhN¡f¡ L$ fhpdp„ `Z v¡$ i s\p L$ pg ep¡Áe _ lp¡e sp¡ s¡ spdk \C Åe
s¡d L$ l¡g lp¡hp\u, v¡$ i s\p L$ pg ep¡Áe _ lp¡e sp¡ ep¡Áe v¡$ i s\p L$ pg _u kç`rÑ L¡$ hu fus¡
âpàs L$ fhu s¡ L$ l¡ R> ¡. "b°û' A¡V$ g¡ h¡v$ A\hp `yfyjp¡Ñd_p _pd_p¡ ìe`v¡$ i "±', "ss¹'
A_¡ "ks¹' A¡ ÓZ âL$ pf_p¡ R> ¡. "±', "ss¹' A_¡ "ks¹' A¡ ÓZ iåv$ p¡ h¡v$ A\hp
`yfyjp¡Ñd _¡ dpV¡$ îyrs rhN¡f¡dp„ ep¡S> ¡gp¡ R> ¡. s¡\u eo rhN¡f¡dp„ v¡$ i-L$ pg rhN¡f¡ kh®
kç`rÑAp¡ rkÙ L$ fhp dpV¡$ h¡v$ hpv$ uAp¡A¡ Ap b°û_y„ ÓZ âL$ pf_y„ Arc^p_ ep¡S> ¡gy„ R> ¡,
A\p®s¹ Ap ÓZ b°û_p _pd_p¡ DÃQpf L$ fhp\u v¡$ i-L$ pg rhN¡f¡ kh® kç`rÑAp¡ rkÙ \pe
R> ¡. s¡_p\u A¡V$ g¡ Ap ÓZ b°û_p _pd_p DÃQpf\u `|h£ k©[óV$ _p kN® âk„N¡ b°pûZp¡, h¡v$ p¡
s\p eop¡ r_d£gp R> ¡. DÃQpf L$ f_pf b°pûZp¡, S> ¡_p¡ DÃQpf \hp_p¡ R> ¡ s¡ h¡v$ p¡ A_¡ DÃQpf
\ep `R> u L$ fhp_p L$ pe®ê$ ` eop¡ r_d£gp R> ¡.
sõdpv¹$ Ap¡d¹ BÐeyv$pùÐe eo-v$p_-s`:-r¾$ep:— &
âhs®Þs¡ rh^p_p¡¼sp: kss„ b°ûhpqv$_pd¹— &&24&&
ígp¡L$p\®— :— s¡\u b°ûhpv$ uAp¡_u ipõÓdp„ L$ l¡gu eo v$ p_ s\p s`ê$ ` r¾$ epAp¡ r_fÞsf ±
A¡hp¡ DÃQpf L$ fu_¡ âhs£ R> ¡.
rhh¡Q_— :— "±', "ss¹' A_¡ "ks¹' A¡ ÓZ _pd_p¡ AÞhe L$ l¡hp dpV¡$ â\d "±'— _p
AÞhe_p¡ âL$ pf L$ l¡ R> ¡. "±'— A¡ b°û_p Arc^p__p¡ DÃQpf L$ fu b°ûhpv$ uAp¡ ipõÓdp„
L$ l¡gu eo v$ p_ s\p s` ê$ ` r¾$ epAp¡ L$ f¡— R> ¡.
sv¹ $ BÐe_rckÞ^pe ag„ eo-s`:-r¾$ e p:— &
v$p_-r¾$epíQ rhrh^p: r¾$eÞs¡ dp¡nL$p„rnrc:— &&25&&
ígp¡L$p\®— :— ag_u BÃR> p rh_p rhrh^ eo s\p s` A_¡ v$ p_ _u r¾$ epAp¡ dp¡n_u
ApL$ p„nphpmpAp¡ "ss¹' A¡hp¡ DÃQpf L$ fu L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— dp¡n_u ApL$ p„np fpM_pfpAp¡ eo s` s\p v$ p_ _u rhrh^ r¾$ epAp¡ gp¥qL$ L$ ag_u
BÃR> p rh_p "ss¹' A¡ b°û_p _pd_p¡ DÃQpf L$ fu L$ f¡ R> ¡. Al] "ss¹' _pd_p¡ AÞhe L$ üp¡.
202 AÝepe 17
k˜ph¡ kp^y c ph¡ Q kv¹ $ BÐe¡ s s¹ âey Ä es¡ — &
âiõs¡ L$d®rZ s\p "ks¹'iåv$: `p\®— ! eyÄes¡— &&26&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! kv¹$ cphdp„ s\p kp^ycphdp„ "ks¹' A¡ iåv$ ep¡Åe R> ¡, s¡dS> âiõs
L$ d®dp„ `Z "ks¹' iåv$ ep¡Åe R> ¡.
rhh¡Q_— :— lh¡ gp¡L$ dp„ iåv$ _u ìeyÐ`rÑ\u rkÙ \sp¡ "ks¹' iåv$ _p¡ AÞhe v$ ip®h¡ R> ¡. S> ¡ R> ¡
s¡ "ks¹'. s¡hp cphdp„ "ks¹' iåv$ ep¡Åe R> ¡. Al] "cph'_p¡ A\® hõsy \pe R> ¡. Å¡
"cph'_p¡ A\® hõsy _ L$ fuA¡ A_¡ kÑp L$ fuA¡ sp¡ A_hõ\p v$ p¡j âpàs \pe. s¡\u
"kv¹$ cph' A¡V$ g¡ "ks¹' `v$ \u Aprhc|®s hõsy_¡ "ks¹' L$ l¡ R> ¡.
"kp^ycph'dp„ A¡V$ g¡ kp^yÐh v$ ip®hhpdp„ `Z "ks¹'_p¡ âep¡N \pe R> ¡. s¡ S>
âdpZ¡ âiõs L$ d® v$ ip®hhp "ks¹' iåv$ _p¡ âep¡N \pe R> ¡. kh®Ó fl¡g b°û kh® (— `v$ p\®
dpÓ— ) R> ¡ A¡hy„ ipõÓdp„ L$ l¡g lp¡hp\u S> , Ap kh® v$ ip®hhp "ks¹' iåv$ ep¡Åe R> ¡.
eo¡ s`rk v$ p_¡ Q [õ\rs kv¹$ Brs Qp¡Ães¡— &
L$ d® Q¥h sv$ \}e„ kv¹$ BÐe¡hprcûes¡— &&27&&
ígp¡L$p\®— :— eo, s` s\p v$ p_ dp„ [õ\rs_¡ "ks¹' A¡d L$ l¡ R> ¡, A_¡ s¡ dpV¡$ _p L$ d®_¡ `Z
"ks¹' A¡d S> L$ l¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— eo, s` s\p v$ p_ dp„ [õ\rs lp¡e s¡_¡ `Z "ks¹' L$ l¡ R> ¡. s¡_¡ dpV¡$ L$ d® L$ fhpdp„
Aph¡ s¡ `Z "ks¹' L$ l¡hpe R> ¡, A\p®s¹ s¡ kh® L$ d® `Z cNhÖ|` S> R> ¡.
AîÙep lz s „ v$ Ñ „ s`õsàs„ L© $ s „ Q es¹ — &
Akv¹$ BÐeyÃes¡ `p\®— ! _ Q ss¹ â¡Ðe _p¡ Bl— &&28&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! AîÙp\u lp¡d¡gy„, v$ p_ L$ f¡gy„, s` L$ f¡gy„, s\p L$ pe® L$ f¡gy„ "Aks¹' L$ l¡hpe
R> ¡. s¡ `fgp¡L$ dp„ s\p Apgp¡L$ dp„ amsy„ _\u.
rhh¡Q_— :— eo, v$ p_, lp¡d, s` rhN¡f¡ S> ¡ L$ p„C L$ d® ipõÓue îÙp rh_p L$ fhpdp„ Aph¡ s¡
"Aks¹' A¡V$ g¡ ìe\® R> ¡, L$ pfZ L¡$ s¡ Ap gp¡L$ dp„ A\hp `fgp¡L$ dp„ `Z amsy„ _\u.

îuL©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "îÙpÓerhcpNep¡Np¡'_pd
kàsv$ip¡@Ýepe:— &&17&&
AÝepe 17 203
&&A\ AóV$pv$ip¡@Ýepe:&&
dp¡nk„Þepkep¡N
ASy> ®_ DhpQ
k„Þepkõe dlpbplp¡— ! sÒhd¹ BÃR> prd h¡qv$syd¹— &
ÐepNõe Q ùjuL¡$ i— ! `©\L¹$ L¡$ rir_j|v$ _— !— &&1&&
ígp¡L$p\®— :— ASy> ®_ L$ l¡ R> ¡— : l¡ dlpbplp¡— ! l¡ ùjuL¡$ i— ! l¡ L¡$ rir_j|v$ _— ! lz„ k„Þepk_y„ A_¡
ÐepN_y„ sÒh `©\L¹$ ÅZhp BÃRy> „ Ry> „.
rhh¡Q_— :— ""kh® L$ d®_p¡ d_\u k„Þepk L$ fu'' (5&13) s\p ""L$ d®_p ag A_¡ Apk„N _p¡
ÐepN L$ fu'' (4&20) õ\m¡ ""k„Þepk' s\p "ÐepN' iåv$ p¡ ep¡S> ¡gp R> ¡. Ap Dce_p¡ A\®
A¡L$ S> R> ¡ A\hp s¡Ap¡_p A\®dp„ L$ p„C c¡v$ R> ¡ A¡ ÅZhp_u BÃR> p\u AÅy®_ Ap ígp¡L$ L$ l¡
R> ¡. k„Þepk A_¡ ÐepN Dce_y„ sÒh `©\L¹$ A¡V$ g¡ rhh¡L$ \u ÅZhp_u dpfu BÃR> p R> ¡ s¡\u
L$ lp¡.
îucNhp_¹ DhpQ
L$ pçep_p„ L$ d®Zp„ Þepk„ k„Þepk„ L$ hep¡ rhvy$ :— &
kh®L$ d®agÐepN„ âplz: ÐepN„ rhQnZp:— &&2&&
ígp¡L$p\®— :— îucNhp_¹ L$ l¡ R> ¡— : L$ pçe L$ dp£_p ÐepN_¡ L$ rhAp¡ "k„Þepk' L$ l¡ R> ¡. rhQnZ
`yfyjp¡ kh® L$ d®_p ag_p ÐepN_¡ "ÐepN' L$ l¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— "k„Þepk" A_¡ "ÐepN' iåv$ p¡_p A\® A¡L$ S> lp¡hp R> sp„ Sy> v$ p— -— Sy> v$ p ds âdpZ¡
s¡Ap¡_p¡ rhje Sy> v$ p¡ R> ¡ A¡d cNhp_¹ DÑf Ap`¡ R> ¡. ""õhN®_u L$ pd_phpmpA¡ Äep¡rsóV$ p¡d
eo L$ fhp¡'' ""S> ¡ Aíhd¡^ eo L$ f¡ R> ¡ s¡ kh® `p`_¡ s\p b°ûlÐep_¡ sf¡ R> ¡'' rhN¡f¡ L$ pçe
L$ dp£ ip÷dp„ L$ l¡gp„ R> ¡. h¡v¡$ rhrls L$ f¡gp„ Aphp„ kh® L$ pçe L$ dp£_p¡ õhê$ `\u S> ÐepN L$ fhp¡
A\p®s¹ Aphp„ L$ pçe L$ dp£ L$ fhp„ S> _rl, s¡_¡ L$ rhAp¡ A¡V$ g¡ ep¡NuAp¡ "k„Þepk' L$ l¡ R> ¡. s¡\u
`Z "rhQnZ' A¡V$ g¡ Qsyf `yfyjp¡ r_`yZ c¼sp¡_¡ õhê$ `\u L$ d®_p¡ ÐepN BóV$ _\u, `fÞsy
r_Ðe, _p¥rdrÑL$ s\p L$ pçe kh® L$ dp£_p„ h¡v$ rhN¡f¡ ipõÓp¡dp„ L$ l¡gp ag_p ÐepN_¡ s¡Ap¡
"ÐepN' L$ l¡ R> ¡. dp¡nipõÓdp„ Äep„ "ÐepN' iåv$ R> ¡ Ðep„ s¡_p¡ A\® ag_p¡ S> ÐepN L$ l¡gp¡ R> ¡
A¡d s¡Ap¡ L$ l¡ R> ¡. s¡\u Apd_p ds âdpZ¡ õhê$ `\u L$ d®_p¡ ÐepN A\p®s¹ L$ d® S> _ L$ fhp„ s¡
k„Þepk _\u, `fÞsy kh® L$ d®_p ag_p¡ ÐepN L$ fhp¡ A¡ S> ÐepN— R> ¡.
ÐepÄe„ v$ p¡jhv¹$ BÐe¡L¡$ L$ d® âplzf¹ d_urjZ:— &
eo-v$p_-s`: L$d® _ ÐepÄed¹ Brs Qp`f¡— &&3&&
ígp¡L$p\®— :— L¡$ V$ gpL$ byrÙdp_p¡ v$ p¡jhpmy„ L$ d® ÐepÄe R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. buÅAp¡ eo, v$ p_ s\p
s` ê$ ù L$ d®_p¡ ÐepN _ L$ fhp¡ A¡d L$ l¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— L$ d®dp„ tlkp rhN¡f¡ v$ p¡j lp¡hp\u L$ d® ÐepÄe R> ¡ A¡d L¡$ V$ gpL$ byrÙdp_p¡
kp„¿ehpmpAp¡ L$ l¡ R> ¡. Al] `Z S> ¡ L$ d® v$ p¡jfrls lp¡e s¡ ÐepÄe _\u A¡hp¡ cphp\® s\p
204 AÝepe 18
eyqL$ s lp¡hp\u Apd_¡ "byrÙdp_¹' L$ l¡gp R> ¡. buÅ byrÙdp_¹ dudp„kL$ p¡ eo v$ p_ s\p s`:
h¡v$ p¡A¡ rhrls L$ f¡gp„ R> ¡ s¡ s\p s¡Ap¡_p am_p¡ `Z ÐepN L$ fhp¡ DrQs _\u A¡d L$ l¡ R> ¡. Ap
gp¡L$ p¡ h¡v$ _p L$ p¡C `Z A„i_p¡ ÐepN L$ fsp _rl lp¡hp\u s¡d_¡ byrÙdp_¹dp„ NZ¡gp R> ¡. Ap
fus¡ L$ d® ÐepN kçbÞû Qpf ds L$ üp— :
1.— L$ rhAp¡ L$ l¡ R> ¡ L¡$ L$ pçe L$ d®_p¡ õhê$ `\u ÐepN L$ fhp¡. Ap ds âdpZ¡ `Z L$ pçe rkhpe_p„
L$ d® L$ fhp_p„ füp„.
2.— rhQnZ c¼sp¡ L$ l¡ R> ¡ L¡$ kh® L$ d®_p ag_p¡ ÐepN L$ fhp¡. L$ d®_p¡ õhcph\u ÐepN L$ fhp¡
_rl, `Z kh® L$ d®_p ag_p¡ ÐepN L$ fhp¡.
3.— v$ p¡jhpmp„ L$ d®_p¡ ÐepN L$ fhp¡ A¡d kp„¿ehpmpAp¡ L$ l¡ R> ¡.
4.— L$ d® s\p L$ d®ag L$ p¡C_p¡ ÐepN L$ fhp¡ _rl A¡d dudp„kL$ p¡ L$ l¡ R> ¡.
r_íQe„ i© Ï d¡ sÓ ÐepN¡ cfskÑd— !— &
ÐepNp¡ rl `yfyjìepO° rÓrh^: kçâL$urs®s:— &&4&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cfskÑd— ! s¡ ÐepN kçbÞ^dp„ dpfp¡ r_íQe kp„cm. l¡ `yfyjìepO°— ! ÐepN
ÓZ âL$ pf_p L$ l¡gp R> ¡.
rhh¡Q_— :— A¡ âdpZ¡ AÞe_p dsp¡_p¡ D`Þepk L$ fu cNhp_¹ Ap kçbÞ^dp„ `p¡s¡ L$ f¡gp¡
r_Z®e L$ l¡ R> ¡. l¡ `yfyjdp„ ìepO°ê$ ` AÅy®_— ! ÐepN ÓZ âL$ pf_p¡ R> ¡, kp[ÒhL¹$ , fpS> k A_¡
spdk. Ap ígp¡L$ dp„ cNhp_¹ ÐepN kçbÞ^dp„ `p¡sp_p¡ r_íQe s\p ÓZ âL$ pf_p¡ ÐepN
L$ l¡hp_y„ L$ l¡ R> ¡.
Al]\u b¡ ígp¡L$ \u (— `— -— 6— ) â\d cNhp_¹ ÐepN kçbÞ^dp„ `p¡sp_p¡ r_íQe
ASy> ®__¡ L$ l¡ R> ¡, A_¡ `R> u ÓZ ígp¡L$ \u (— 7— -— 9— ) ÓZ âL$ pf_p¡ ÐepN L$ l¡ R> ¡.
eo-v$ p_-s`:-L$ d® _ ÐepÄe„ L$ pe®d¡h ss¹— &
eop¡ v$p_„ s`íQ¥h `ph_pr_ d_urjZpd¹— &&5&&
ígp¡L$p\®— :— eo, v$ p_ s\p s` ê$ ù L$ d®_p¡ ÐepN _ L$ fhp¡. s¡ L$ fhp„ S> eo, v$ p_ s\p s`
byrÙdp_p¡_¡ `ph_ L$ f_pf S> R> ¡.
rhh¡Q_— :— â\d cNhp_¹ dudp„kL$ p¡_p ds_¡ A¡L$ A„idp„ A„NuL$ pf L$ f¡ R> ¡. ""eo rhóÏ R> ¡''
îyrs âdpZ¡ eo cNhÐõhê$ ` R> ¡. eo, v$ p_ s\p õh^d®_p ApQfZê$ ` s` A¡ ÓZ¡_p¡
ÐepN _ L$ fhp¡, âÐeys A¡ ÓZ¡ L$ fhp„ S> . dydynyAp¡A¡ `Z Ap L$ d®_p¡ ÐepN _ L$ fhp¡, `fÞsy
dfZ è®Þs kv$ p L$ d® L$ fhp„ S> . Ap L$ d® ip dpV¡$ L$ fhp„— ? L$ pfZ L¡$ Ap L$ d® byrÙdp_p¡_¡ `Z
`ph_ L$ f_pf S> R> ¡.
L$ d® v$ p¡jhpmp„ R> ¡ s¡\u L$ d®_p¡ ÐepN L$ fhp¡ A¡d S> ¡ byrÙdp_p¡ L$ l¡ R> ¡ s¡d_¡ `Z Ap
L$ d® `ph_ L$ f_pf S> R> ¡. L$ d® v$ p¡jhpmp„ _\u, `fÞsy `ph_ L$ f_pf S> R> ¡. s¡\u L$ d® L$ fhp„. Ap
kçbÞû r_Z®e b°ûk|Ó_p s©sue AÝepe_p s©sue `pv$ _p `ÊQv$ i Ar^L$ fZdp„ (— k|Ó
42 dp„— ) L$ f¡gp¡ R> ¡.
A¡spÞer` sy L$dp®rZ k„N„ Ðe¼Ðhp agpr_ Q— &
L$s®ìep_urs d¡ `p\®— ! r_[íQs„ dsdyÑdd¹— &&6&&
AÝepe 18 205
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy l¡ `p\®— ! Ap L$ dp£ `Z k„N A_¡ ag _p¡ ÐepN L$ fu L$ fhp„ A¡hp¡ dpfp¡
r_[íQs DÑd ds R> ¡.
rhh¡Q_— :— `fÞsy eo, v$ p_ A_¡ s` `Z s¡Ap¡_p¡ k„N s\p s¡Ap¡_p ag_p¡ ÐepN L$ fu L$ fhp„.
""lz„ L$ sp® Ry> „'' A¡hy„ Arcdp_ _ fpMsp„ cNhp_¹dp„ kh® L$ d®_p¡ Þepk L$ fu, A\p®s¹
""cNhp_¹ L$ sp® R> ¡ lz„ s¡_¡ Apû_ flu s¡d_p L$ fphhp\u Ap L$ fy„ Ry> „'' A¡d rhQpfu L$ d®
L$ fhp\u s¡_p¡ k„N \sp¡ _\u, L$ d®dp„ ddÐh fl¡sy„ _\u A_¡ L$ d®_p ag_p¡ `Z ÐepN \pe R> ¡.
Ap âdpZ¡ `Z L$ d® L$ fhp A\p®s¹ õhê$ `\u L$ d®_p¡ ÐepN _ L$ fhp¡, `fÞsy L$ d®_p ag_p¡ ÐepN
L$ fhp¡ A¡ dpfp¡ r_[íQs DÑd ds R> ¡. s¡\u rhQnZ c¼sp¡_p¡ ds s¡ S> dpfp¡ ds R> ¡ A¡d L$ l¡
R> ¡. Ap kh® dsp¡dp„ Ap ds DÑd R> ¡.
r_esõe sy k„ Þ epk: L$ d ® Z p¡ _p¡ ` `Ûs¡ — &
dp¡lps¹ sõe `qfÐepN: spdk: `qfL$urs®s:— &&7&&
ígpL$p\®— :— r_es L$ d®_p¡ k„Þepk ep¡Áe _\u. dp¡l\u s¡_p¡ ÐepN L$ f¡ s¡ spdk L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— lh¡ ÓZ âL$ pf_p ÐepN L$ l¡ R> ¡. s¡dp„ Al] spdk ÐepN L$ l¡gp¡ R> ¡. Al] L$ rhAp¡_p¡
ds buÅ ígp¡L$ dp„ L$ üp¡ s¡ ds vy$ óV$ R> ¡ A¡d `Z v$ ip®h¡g R> ¡. L$ pd_p s\p ag _p¡ bp¡^ L$ fu_¡
`Z S> ¡ r_es A¡V$ g¡ r_ed`|h®L$ L$ fhp_p L$ d® h¡v¡$ L$ l¡gp„ R> ¡ s¡_p¡ õhê$ `\u ÐepN DrQs _\u.
rhÜp_p¡ Aphp„ L$ d®_p¡ õhê$ `\u ÐepN L$ fhp_y„ L$ l¡ R> ¡ s¡ ep¡Áe _\u, R> sp„ sdp¡NyZ_p
`qfZpdê$ ` dp¡l\u s¡_p¡ Å¡ ÐepN L$ fhpdp„ Aph¡ sp¡ dp¡l\u L$ f¡gp¡ s¡ ÐepN "spdk' L$ l¡hpe
R> ¡. ""âdpv$ A_¡ dp¡l sdp¡NyZdp„\u \pe R> ¡'' A¡ hpL$ e âdpZ¡ dp¡l sdp¡NyZ_y„ L$ pe® lp¡hp\u
dp¡l\u \sp¡ ÐepN "spdk' S> L$ l¡hpe.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 3&4&7 `f_p AÏcpóedp„ L$ f¡gy„ R> ¡.
vy$:Md¹ BÐe¡h es¹ L$d® L$pe-¼g¡i-ceps¹ ÐeS> ¡s¹— &
k L©$Ðhp fpS> k„ ÐepN„ _¥h ÐepNag„ gc¡s¹— &&8&&
ígp¡L$p\®— :— L$ d® vy$ :Mê$ ` R> ¡ A¡d S> rhQpfu L$ pep_¡ ¼g¡i \hp_p ce\u s¡_p¡ ÐepN L$ f¡ s¡
fpS> k ÐepN L$ fu_¡ ÐepN_y„ ag âpàs L$ fsp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— h¡v¡$ L$ l¡gp„ r_es L$ dp£ `fç`fp\u dp¡n âpàs L$ fph¡ R> ¡ sp¡ `Z s¡ eopqv$ L$ dp£
L$ fhpdpV¡$ â\d blz âepk L$ fu Öìe âpàs L$ fhy„ Å¡CA¡. Öìe âpàs \ep `R> u `Z OZp
Apepk\u S> s¡ L$ d® \C iL¡$ s¡\u s¡ L$ d® vy$ :Mde R> ¡. L$ d® vy$ :Mde lp¡hp\u kyM_y„ rhfp¡û R> ¡.
L$ d® L$ fhpdp„ L$ pep_¡ `Z L$ óV$ \pe R> ¡. Aphp rhQpf\u S> ¡ L$ d® L$ f¡ _rl A\hp L$ d®_p¡ ÐepN L$ f¡
s¡ "fpS> k' ÐepN R> ¡. Aphp¡ ÐepN L$ f_pf_¡ ÐepN_y„ ag op_ âpàs \sy„ _\u.
L$ p e® d ¹ BÐe¡ h es¹ L$ d ® r_es„ r¾$ e s¡ @ Sy > ® _ — !— &
k„N„ Ðe¼Ðhp ag„ Q¥h k ÐepN: kp[ÒhL$p¡ ds:— &&9&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ AÅy®_— ! L$ d® L$ fhy„ S> Å¡CA¡ A¡hp S> rhQpf\u S> ¡ r_es L$ d® k„N s\p ag _p¡
ÐepN L$ fu L$ fhpdp„ Aph¡ R> ¡ s¡ ÐepN kp[ÒhL$ d_pA¡gp¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— rhQnZ c¼sp¡_p¡ ÐepN s¡ kp[ÒhL$ ÐepN R> ¡ A¡d L$ l¡ R> ¡. r_Ðe, _¥rdrsL$ ,
dlpeo rhN¡f¡ hZp®îdrhrls kh® L$ d® L$ fhp„ S> S> ¡CA¡. A¡hp rhQpf\u L$ d®_p¡ k„N A¡V$ g¡
206 AÝepe 18
L$ d®dp„ ddsp s\p L$ d®_p ag_¡ ÐepN L$ fu L$ fhpdp„ Aph¡ R> ¡ s¡ ÐepN kp[ÒhL$ R> ¡. A¡hu fus¡ S>
kh® L$ d®_p¡ ÐepN L$ fu, dpÓ `y[óV$ `yfyjp¡Ñd îuL©$ óZ _p¡ S> Apîe L$ fhp¡ s¡ cNhp_¹_u
Apop_p„ `pg_ê$ ` r_Ny®Z ÐepN R> ¡, A_¡ ApQpe®îuA¡ s¡_¡ DÑd dp_¡g R> ¡.
_ Ü¡ ó V¹ $ e$ Ly $ ig„ L$ d® Ly $ ig¡ _p_y j ÄS> s¡ — &
ÐepNu kÒhkdprhóV$p¡ d¡^phu rR> Þ_k„ie:— &&10&&
ígp¡L$p\®— :— kÒhdp„ kçeL¹$ Aph¡ihpmp¡, byrÙdp_¹, S> ¡_p k„iep¡ v|$ f \A¡gp R> ¡ s¡hp¡ ÐepNu
ALy$ ig L$ d®_p¡ Ü¡j L$ fsp¡ _\u, A_¡ Ly$ igdp„ Apk¼s \sp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— Atl kp[ÒhL$ ÐepN L$ f_pf_p„ gnZp¡ L$ l¡gp„ R> ¡. Aphp ÐepNuA¡ L$ d®_p k„N_p¡
s\p L$ d®ag_p¡ ÐepN L$ f¡gp¡ lp¡hp\u s¡ ALy$ ig A¡V$ g¡ Ar_óV$ ag Ap`_pf L$ d®_p¡ Ü¡j L$ fsp¡
_\u, s¡dS> "Ly$ ig' A¡V$ g¡ õhN® rhN¡f¡ BóV$ ag Ap`_pf L$ d®dp„ Apk¼s \sp¡ _\u. s¡\u
L$ d®dp„ k„N s\p s¡_p ag_p¡ ÐepN A¡ S> ipõÓue ÐepN R> ¡, õhê$ `\u L$ d®_p¡ ÐepN ipõÓue
ÐepN _\u.
_ rl v¡ $ l c© s p i¼e„ Ðe¼sy „ L$ d p® Î ei¡ j s:— &
eõsy L$ d®agÐepNu k ÐepNuÐercûes¡— &&11&&
ígp¡L$p\®— :— v¡$ l^pfu\u kç`|Z® fus¡ L$ dp£_p¡ ÐepN i¼e _\u, `fÞsy S> ¡Z¡ L$ d®_p ag_p¡ ÐepN
L$ f¡gp¡ R> ¡ s¡ "ÐepNu' A¡d L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— v¡$ l^pfu\u kç`|Z® fus¡ L$ dp£_p¡ ÐepN i¼e _\u, L$ pfZ L¡$ v¡$ l V$ L$ phhp dpV¡$ Ai_,
`p_ s\p s¡ dpV¡$ Dèp¡Nu kh® L$ dp£ s¡Z¡ Ahíe L$ fhp„ S> `X¡$ R> ¡. s¡V$ gp„ S> dpV¡$ dlpeo
rhN¡f¡ L$ dp£ `Z s¡_p\u sÆ iL$ pe _rl, `fÞsy s¡ eo rhN¡f¡ L$ dp£_p„ ag_p¡ S> ¡Z¡ ÐepN L$ f¡gp¡
R> ¡, S> ¡Z¡ ""lz„ L$ sp® Ry> „, Ap L$ d® dpfy„ R> ¡'' A¡hp `p¡sp_p„ L$ s©®`Zp_p¡ s\p ddsp_p¡ ÐepN L$ f¡gp¡
R> ¡ s¡ S> ""L¡$ V$ gpL$ ÐepN\u Ad©sÐh cp¡Nh¡ R> ¡'' rhN¡f¡ õ\m¡ L$ l¡gp¡ ÐepNu R> ¡.
Ar_óV$ d¹ BóV„$ rdî„ Q rÓrh^„ L$ d®Z: agd¹— &
chÐeÐeprN_p„ â¡Ðe _ sy k„Þeprk_p„ ¼hrQs¹— &&12&&
ígp¡L$p\®— :— AÐepNuAp¡_¡ Ar_óV$ , BóV$ A_¡ rdî A¡ ÓZ âL$ pf_y„ L$ d®_y„ am dfZ `R> u
âpàs \pe R> ¡, `fÞsy k„ÞepkuAp¡_¡ L$ p¡C kde¡ âpàs \sy„ _\u.
rhh¡Q_— :— ipõÓdp„ Äep„ L$ d® L$ fhp_u rhr^ L$ l¡gu R> ¡ Ðep„ s¡_p„ ag_y„ `Z r_ê$ `Z L$ f¡gy„ R> ¡.
L$ d®_p¡ õhcph S> A¡hp¡ R> ¡ L¡$ `p¡sp_y„ ag âpàs L$ fph¡. Aphp õhcph_y„ L$ d® R> ¡ A¡d ÅZhp
R> sp„ Å¡ L$ d® L$ fhpdp„ Aph¡ sp¡ n¡Ódp„ buS> hphu rkÊQ_ L$ fhp\u ag_u âp[às \ep rh_p
fl¡ _rl, s¡d L$ d®_p„ BóV$ , Ar_óV$ rhN¡f¡ ag Ahíe âpàs \pe. Aphp„ L$ d®_p„ ag dp¡n_p„
rhfp¡û lp¡hp\u dydynyA¡ L$ d®_p¡ kh®\p ÐepN S> L$ fhp¡ DrQs R> ¡ A¡hu i„L$ p \pe s¡ Ap ígp¡L$ \u
cNhp_¹ v|$ f L$ f¡ R> ¡.
L$ d®_y„ _fL$ rhN¡f¡ Ar_óV$ ag, õhN® rhN¡f¡ BóV$ s\p ^_, `yÓ, ìy, Aß
rhN¡f¡_u âp[àsê$ ` rdî ag R> ¡. Aphp„ ag S> ¡Ap¡ AÐepNu R> ¡, A\p®s¹ S> ¡Ap¡A¡ D`f
hZ®h¡gp¡ L$ d®_p¡ ÐepN L$ f¡gp¡ _\u s¡hp L$ d}Ap¡_¡ S> dfZ `R> u âpàs \pe R> ¡, `fÞsy S> ¡Ap¡
ÐepNu R> ¡, S> ¡Ap¡A¡ L$ s©®`Zp_p„ s\p ddsp_p„ Arcdp__p¡ s\p L$ d®_p„ am_p¡ ÐepN L$ f¡gp¡ R> ¡
AÝepe 18 207
s¡Ap¡_¡ dfZ `|h£ A\hp dfZ `R> u L$ p¡C kde¡ Ap L$ d®_p„ am âpàs \sp„ _\u. S> ¡Ap¡A¡
L$ d®_p„ am_p¡ ÐepN L$ f¡gp¡ R> ¡, A_¡ kh® L$ d® cNhp_¹_¡ A`®Z L$ f¡gp„ R> ¡ s¡Ap¡_¡ L$ d®_y„
dp¡nrhfp¡û ag L$ v$ pr` âpàs \sy„ _\u.
`ÊQ¥ s pr_ dlpbplp¡ L$ p fZpr_ r_bp¡ ^ d¡ — &
kp„¿e¡ L©$spÞs¡ âp¡¼spr_ rkÙe¡ kh®L$d®Zpd¹— &&13&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ dlpbplp¡— ! kh® L$ d®_u rkrÙdpV¡$ kp„¿e rkÙpÞsdp„ L$ l¡gp„ Ap `p„Q L$ pfZp¡
dpfu `pk¡\u kp„cm.
rhh¡Q_— :— Atl\u L$ d®dpÓdp„ cNhp_¹ S> L$ sp® R> ¡ A¡hy„ A_ykÞ^p_ fpMu Æh_p L$ s©®Ðh_p¡
`qflpf L¡$ hu fus¡ \pe s¡ v$ ip®h¡ R> ¡. ApNgp (— 14— )ígp¡L$ dp„ L$ l¡gp„ `p„Q L$ d®_p L$ pfZp¡ lp¡hp
R> sp„, L$ s©®Ðh `p¡spdp„ R> ¡ A¡d Æh dp_u g¡ R> ¡ s¡\u s¡_u r_Þv$ p \pe R> ¡. Äepf¡ L$ d®dpÓ_y„
L$ pfZ (— kÒhpqv$ — ) NyZp¡ S> R> ¡ A\hp v¥$ h A\hp lqf R> ¡ A¡d ÅZ¡, Ðepf¡ S> Æh_u
L$ d®dp„\u s\p L$ d®agdp„\u ddsp v|$ f \pe R> ¡. hõsys: L$ s©®Ðh AÞsep®dudp„ fl¡gy„ R> ¡, L$ pfZ L¡$
AÞsep®du õhsÞÓ R> ¡ A_¡ kh®_¡ r_eddp„ fpM¡ R> ¡. Æh `fsÞÓ lp¡hp\u s¡_y„ L$ s©®Ðh dy¿e
_\u, `Z Np¥Z S> R> ¡. s¡\u hõsys: L$ sp® AÞsep®duê$ ` b°û S> R> ¡, Æh b°û_p¡ A„i dpÓ
lp¡hp\u s¡_y„ L$ s©®Ðh Np¥Z R> ¡. Aphp¡ rkÙpÞs cNhp_¹ L$ l¡i¡.
kp„¿e rkÙpÞsdp„ kh® L$ d®_u rkrÙ_p `p„Q L$ pfZp¡ L$ l¡gp„ R> ¡ s¡ kp„cm. kp„¿edp„
h¡v$ _p A_yfp¡^\u k|Ó L$ f¡gp„ R> ¡. s¡ âdpZ¡ ifuf B[ÞÖe, âpZ A_¡ ÆhpÐdp D`L$ fZp¡hpmp¡
AÞsep®du `fdpÐdp S> DÑd L$ sp® R> ¡. ""S> ¡ ApÐdpdp„ flu ApÐdp_¡ r_eddp„ fpM¡ R> ¡''
hN¡f¡ îyrsAp¡ õhsÞÓsp\u r_ed_ L$ f_pf L¡$ hg `fdpÐdp— S> R> ¡ A¡hp¡ bp¡^ L$ f¡ R> ¡. L$ d®_u
rkrÙ_p kp„¿edp„ L$ l¡gp `p„Q L$ pfZp¡ ApNm L$ l¡ R> ¡.
Ar^óW$ p _„ s\p L$ s p® L$ f Z„ Q `© \ [Áh^d¹ — &
rhrh^píQ `©\L¹$ Q¡óV$p v¥$h„ Q¥hpÓ `ÊQdd¹— &&14&&
ifuf-hpP¹ $ - d_p¡ r ce® s ¹ L$ d ® âpfcs¡ _f:— &
Þepèe„ hp rh`fus„ hp `ÊQ¥s¡ sõe l¡sh:— &&15&&
ígp¡L$p\®— :— dpZk ifuf hpZu s\p d_ \u Þepèe A\hp rh`fus S> ¡ L$ p¡C `Z L$ d®_p¡
âpfçc L$ f¡ R> ¡ s¡_p Ar^óW$ p_, L$ sp® Sy> v$ p— -— Sy> v$ p âL$ pf_y„ L$ fZ, rhrh^ Q¡óV$ pAp¡ A_¡ `p„Qdy„
v¥$ h S> , A¡ `p„Q l¡syAp¡ lp¡e R> ¡.
rhh¡Q_— :— ifuf, hpZu s\p d_ \u L$ d® L$ fu iL$ pe R> ¡. A¡ ÓZ¡hX¡$ dpZk Þepèe A¡V$ g¡
ipõÓue A\hp rhrls A_¡ rh`fus A¡V$ g¡ r_rjÙ rhN¡f¡ S> ¡ L$ p„C L$ d® L$ f¡ R> ¡ s¡_p `p„Q
L$ pfZp¡ R> ¡.
1.— "Ar^óW$ p_' A¡V$ g¡ ifuf â\d L$ pfZ R> ¡.
2.— "L$ sp®' A¡V$ g¡ Al‘pfhpmp¡ ÆhpÐdp.
3.— Sy> v$ p— -— Sy> v$ p âL$ pf_y„ L$ fZ A¡V$ g¡ d_krls B[ÞÖep¡ op_¡[ÞÖep¡ s\p L$ d£[ÞÖep¡.
4.— rhrh^ Sy> v$ u— -— Sy> v$ u Q¡óV$ pAp¡ A\hp h©rÑAp¡.
5.— v¥$ h— -— v¥$ h_p¡ A\® L¡$ V$ gpL$ A×óV$ L$ f¡ R> ¡. s¡ ep¡Áe _\u. Al] "v¥$ h'_p¡ A\® AÞsep®du R> ¡.
208 AÝepe 18
L$ d®dpÓ_u rkrÙdpV¡$ dy¿e L$ pfZ "v¥$ h' A¡V$ g¡ AÞsep®du R> ¡. Ap AÞsep®du õhê$ `
kh®_p ùv$ edp„ fl¡gy„ R> ¡ A¡d cNhp_¡ S> `pR> m L$ l¡gy„ R> ¡. îudv$ pQpe®QfZ `Z
"AÞs:L$ fZâbp¡^'dp„ bp¡^ L$ f¡ R> ¡ L¡$ v$ p¡j\u frls v¥$ h hõsy îuL©$ óZ\u Sy> v$ u _\u
(— ""L©$ óZpÐ`f„ _p[õs v¥$ h„ hõsy v$ p¡jrhhrS> ®sd¹''— )
L$ sy®Ðh_p¡ r_Z®e h¡v$ pÞsk|Ódp„ kpfu fus¡ L$ f¡gp¡ R> ¡. buÅ AÝepe_p s©sue`pv$ dp„
Ap kçbÞû r_Z®e L$ f¡gp¡ R> ¡. ÆhpÐdp AÞsep®du_¡ Apû_ flu L$ sp® \pe R> ¡, A¡hp¡ Ðep„
r_Z®e L$ f¡gp¡ R> ¡. b°ûk|Ó 2&3&40-42.
sÓ¥ h „ krs L$ s p® f d¹ ApÐdp_„ L¡ $ h g„ sy e:— &
`íeÐeL©$sbyrÙÐhps¹ _ k `íers vy$d®rs:— &&16&&
ígp¡L$p\®— :— s¡ kçbÞ^dp„ Apd lp¡hp\u, S> ¡ L¡$ hg ApÐdp_¡ L$ sp® Sy> A¡ R> ¡ s¡ vy$ by®rÙ rhh¡L$
byrÙ frls lp¡hp\u kÐe Å¡sp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— L$ d®_p„ L$ pfZ `p„Q lp¡hp\u `p„Q L$ sp® NZpe. s¡dp„ `Z dy¿e õhsÞÓ L$ sp®
AÞsep®du R> ¡. âL©$ rs A_¡ `yfyj _p¡ kçbÞ^ L$ fph_pf `fdpÐdp_u A_ydrs\u S> Æh L$ sp®
\pe R> ¡. s¡_y„ L$ s©®Ðh `Z Np¥Z R> ¡. Apd lp¡hp R> sp„ S> ¡ dpÓ ÆhpÐdp_¡ S> L$ sp® dp_¡ R> ¡ s¡
rh`fus drshpmp¡ R> ¡, s¡Z¡ NyfyÜpfp rhh¡L$ byrÙ\u ¼s©®Ðh rhj¡ kÐe r_Z®e âpàs L$ ep£ _\u,
s¡_¡ s¡ kçbÞû kÐe op_ _\u.
eõe _pl‘©sp¡ cphp¡ byrÙe®õe _ rgàes¡— &
lÐhpr` k Bdp_¹ gp¡L$p_¹ _ l[Þs _ r_bÝes¡— &&17&&
ígp¡L$p\®— :— ""lz„ L$ sp® Ry> „'' A¡hp¡ S> ¡_p¡ cph _\u, S> ¡_u byrÙ g¡`psu _\u s¡ Ap gp¡L$ p¡_¡
lZhp R> sp„ lZsp¡ _\u A_¡ bÞ^_ âpàs L$ fsp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— dy¿e L$ sp® `fdpÐdp S> L$ sp® R> ¡ A¡hy„ A_ykÞ^p_ fpMhp\u ""l„z„ L$ sp® Ry> „'' A¡hy„
Arcdp_ S> ¡_p d_dp„ fl¡sy„ _\u, A_¡ L$ d®ag_u âp[às rhN¡f¡ dpV¡$ S> ¡_u byrÙ bNX$ su _\u
s¡ cuód rhN¡f¡_¡ sp¡ iy„, `fÞsy Ap gp¡L$ p¡_¡ lZhp R> sp„ `Z lZsp¡ _\u, A_¡ s¡ L$ d®\u s¡_¡
b„^ âpàs \sp¡ _\u, A\p®s¹ s¡ L$ d®_y„ ag s¡_¡ cp¡Nhhy„ `X$ sy„ _\u. Äepf¡ r_rjÙ L$ d® `Z
Aphu fus¡ bÞ^_ L$ fsy„ _\u sp¡ rhrls L$ d®\u s¡_¡ bÞ^_ L¡$ d S> \pe— ? Ap S> A\® `pR> m
AÝepe 5 ígp¡L$ 10 dp„ L$ l¡g R> ¡.
op_„ o¡ e „ `qfopsp rÓrh^p L$ d ® Q p¡ v $ _ p— &
L$ f Z„ L$ d ® L$ s £ r s rÓrh^: L$ d ® k „ N ° l :— &&18&&
ígp¡L$p\®— :— op_, o¡e A_¡ `qfopsp ÓZ âL$ pf_u L$ d®_u rhr^ R> ¡. L$ fZ L$ d® A_¡ L$ sp® ÓZ
âL$ pf_p¡ L$ d®k„N°l R> ¡.
rhh¡Q_— :— op_-o¡e A¡V$ g¡ L$ s®ìe L$ d®_p„ kp^_ A_¡ "`qfopsp' A¡V$ g¡ L$ s®ìe L$ d®_¡
ÅZ_pf; A\hp "op_' A¡V$ g¡ ag_p„ õhê$ `_p„ op_`|h®L$ s¡ ApÐdp_¡ A¡V$ g¡ Cíhf_¡
Apû_ R> ¡ s¡hy„ op_; "o¡e' A¡V$ g¡ ag_p„ kp^_ê$ ` L$ d® A_¡ `qfopsp A¡V$ g¡ op_ s\p o¡e
_y„ õhê$ ` ÅZ_pf. A¡d op_ rhN¡f¡_¡ gC_¡ \su L$ d®_u â¡fZp ÓZ âL$ pf_u R> ¡. h¡v$ dp„ `Z
L$ d®_u rhr^ ÓZ NyZhpmu R> ¡, s¡\u S> h¡v$ Ó¥NyÎerhje R> ¡ A¡d L$ l¡gy„ R> ¡. "L$ fZ' A¡V$ g¡
AÝepe 18 209
L$ d®_p„ kp^_c|s B[ÞÖep¡ s\p Öìe. "L$ d®' A¡V$ g¡ eo rhN¡f¡ r¾$ ep. "L$ sp®' A¡V$ g¡ eo rhN¡f¡
r¾$ ep L$ f_pf. A¡d ÓZ âL$ pf_p¡ L$ d®k„N°l R> ¡.
op_„ L$ d ® Q L$ s p® Q rÓ^¥ h Ny Z c¡ v $ s :— &
âp¡Ães¡ NyZk„¿ep_¡ e\phs¹ îyÏ spÞer`— &&19&&
ígp¡L$p\®— :— NyZp¡_p c¡v$ \u op_, L$ d® A_¡ L$ sp® _¡ `Z kp„¿eipõÓdp„ ÓZ âL$ pf_p L$ l¡gp„ R> ¡,
s¡ `Z bfpbf îhZ L$ f.
rhh¡Q_— :— S> ¡dp„ L$ pe®_p c¡v$ \u NyZp¡_y„ k„¿ep_ A\hp r_ê$ `Z L$ fhpdp„ Aph¡ R> ¡ s¡
"NyZk„¿ep_' A¡V$ g¡ kp„¿e. ipõÓdp„ kÒhpqv$ ÓZ NyZp¡_p c¡v$ \u op_ rhN¡f¡_¡ `Z ÓZ
âL$ pf_p„ L$ l¡gp„ R> ¡.
kh® c | s ¡ j y e¡ _ ¥ L „ $ cphd¹ Aìeed¹ Cns¡ — &
Arhc¼s„ rhc¼s¡jy sS¹> op_„ rhrÙ kp[ÒhL$d¹— &&20&&
ígp¡L$p\®— :— kh® rhc¼s c|sp¡dp„ A¡L$ Arhc¼s Aìee cph_¡ S> ¡_p\u Sy> A¡ R> ¡ s¡ op_
kp[ÒhL$ ÅZ.
rhh¡Q_— :— b°pûZ, nrÓe rhN¡f¡ hZp£ s\p b°ûQe®, Npl®õÕe rhN¡f¡ Apîdp¡dp„ rhc¼s
\A¡gp„ Sy> v$ p— -— Sy> v$ p L$ d®_p Ar^L$ pfhpmp A_¡L$ âpZuAp¡dp„ kh®dp„ ApÐdê$ ` A¡L$ S> cph,
S> ¡ ìee õhcphhpmp„ A_¡L$ ifufp¡dp„ lp¡hp R> sp„ Aìee R> ¡, S> ¡_¡ L$ d®_p„ ag_p¡ k„N A\hp
Apk[¼s _\u, A_¡ S> ¡ kh® ifufp¡dp„ A¡L$ ApL$ pfhpmp¡ S> R> ¡ s¡_¡ S> ¡ op_\u Sy> A¡ R> ¡ A\p®s¹
L$ d®_p Ar^L$ pf kde¡ A¡V$ g¡ L$ d® L$ fsu hMs¡ `Z Sy> A¡ R> ¡ s¡ op_ kp[ÒhL$ ÅZ.
`©\¼Ðh¡_ sy eS¹> op_„ _p_pcphp_¹ `©\[Áh^p_¹— &
h¡rÑ kh£jy c|s¡jy sS¹> op_„ rhrÙ fpS> kd¹— &&21&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ op_ kh® c|sp¡dp„ fl¡gp Sy> v$ p— -— Sy> v$ p âL$ pf_p Sy> v$ p— -— Sy> v$ p cphp¡_¡ Sy> v$ p sfuL¡$
ÅZ¡ R> ¡ s¡ op_ fpS> k ÅZ.
eÑy L©$Ðõ_hv¹$ A¡L$[õd_¹ L$pe£ k¼sd¹ Al¥syL$d¹— &
AsÒhp\®hv¹$ Aë`„ Q ss¹ spdkd¹ Dv$pùsd¹— &&22&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy S> ¡ A¡L$ L$ pe®dp„ (— s¡— ) kh® lp¡e s¡d gpN¡gy„, r_óâep¡S> _, sÒhp\®frls A_¡
Aë` lp¡e s¡ spdk L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— `fÞsy S> ¡ â¡s A\hp c|s_p Apfp^_ê$ ` A¡L$ S> L$ pe®dp„, ÅZ¡ s¡ kh® ag
Ap`_pf lp¡e s¡d, gpN¡gy„ lp¡e; sÒhp\®frls lp¡hp\u Al¥syL$ A\hp r_óâep¡S> _ A_¡
Aë` lp¡e s¡ op_ spdk R> ¡.
Al]\u ÓZ ígp¡L$ \u(— 23— -— 25— ) A_yóW¡$ e L$ d_® p kp[ÒhL$ rhN¡f¡ ÓZ c¡v$ p¡ L$ l¡ R> .¡
r_es„ k„ N frlsd¹ AfpN-Ü¡ j s: L© $ sd¹ — &
Aagâ¡àky_p L$d® es¹ ss¹ kp[ÒhL$d¹ DÃes¡— &&23&&
ígp¡L$p\®— :— ag_u BÃR> p _rl fpM_pf¡ Apk[¼s rh_p s\p fpNÜ¡j rh_p S> ¡ r_es L$ d® L$ f¡gy„
lp¡e s¡ kp[ÒhL$ L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— îyrsdp„ `p¡sp_p hZ® s\p Apîd _y„ S> ¡ "r_es' A¡V$ g¡ r_ed âdpZ¡ L$ fhp_y„ L$ d®
210 AÝepe 18
L$ l¡gy„ lp¡e, s¡hy„ L$ d® ""lz„ L$ sp® Ry> „'' A¡hu Apk[¼s rh_p s\p L$ d®\u âpàs \hp_p ei s\p
Aèi ârs âurs A\hp Ü¡j rh_p, ag_u BÃR> p _rl fpM_pf `yfyj¡ L$ f¡gy„ lp¡e, s¡
kp[ÒhL$ L$ l¡hpe R> ¡.
eÑy L$ p d¡ à ky _ p L$ d ® kpl‘pf¡ Z hp `y _ :— &
r¾$es¡ blzgpepk„ sv¹$ fpS> kd¹ Dv$pùsd¹— &&24&&
ígp¡L$p\®— :— `fÞsy ag_u BÃR> p\u A\hp sp¡ Al‘pfkrls S> ¡ blz îdhpmy„ L$ d® L$ fhpdp„ Aph¡
R> ¡ s¡ fpS> k L$ l¡gy„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— ag_u BÃR> p\u A\hp ""lz„ Ap L$ d®_p¡ L$ sp® Ry> „, Ap dpfy„ L$ d® R> ¡'' A¡hp Al‘pf\u
blz îdhpmy„ S> ¡ L$ d® L$ fhpdp„ Aph¡ s¡ fpS> k R> ¡.
A_ybÞ^„ ne„ tlkpd¹ A_h¡ÿe Q `p¥fyjd¹— &
dp¡lpv¹$ Apfæes¡ L$d® es¹ ss¹ spdkd¹ DÃes¡— &&25&&
ígp¡L$p\®— :— A_ybÞ^, ne, tlkp s\p `p¥fyj_p¡ rhQpf L$ ep® rh_p dp¡l\u L$ d® Apfçcpe R> ¡ s¡
spdk L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— "A_ybÞ^' A¡V$ g¡ L$ d® L$ ep® `R> u s¡_y„ âpàs \sy„ iyc A\hp Aiyc ag. Aphp
A_ybÞ^ rhN¡f¡_p¡ rhQpf L$ ep® rh_p dp¡l\u S> ¡ L$ d® Apfçcpe s¡ spdk.
dy ¼ sk„ N p¡ @ _l„ h pv$ u ^© Ð ey Ð kpl-kd[Þhs:— &
rkÙérkÙép¡f¹ r_rh®L$pf: L$sp® kp[ÒhL$ DÃes¡— &&26&&
ígp¡L$p\®— :— k„N\u frls, Al‘pffrls, ^©su A_¡ DÐkpl hpmp¡, rkrÙ s\p ArkrÙ dp„
rhL$ pffrls A¡hp¡ L$ sp® kp[ÒhL$ L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— Al]\u ÓZ ígp¡L$ \u (— 26— -— 28— ) kÒh rhN¡f¡ NyZp¡_p c¡v$ \u ÓZ âL$ pf_p
L$ sp®_y„ r_ê$ `Z L$ f¡ R> ¡.
S> ¡ L$ sp® "k„N' A¡V$ g¡ Apk[¼s frls lp¡e, S> ¡_¡ ""lz„ L$ sp® Ry> „'' A¡hy„ Arcdp_ _
lp¡e; S> ¡ ^©rs s\p DÐkpl hpmp¡ lp¡e, s\p L$ pe®_u rkrÙ— -— ArkrÙdp„ rhL$ pffrls lp¡e s¡
kp[ÒhL$ L$ l¡hpe R> ¡.
fpNu L$ d ® a gâ¡ à ky : gy å ^p¡ tlkpÐdL$ p ¡ @ iy r Q:— &
lj®-ip¡L$p[Þhs: L$sp® fpS> k: `qfL$urs®s:— &&27&&
ígp¡L$p\®— :— fpNhpmp¡, L$ d®am_u BÃR> phpmp¡, gp¡cu, tlkp L$ f_pf, A`rhÓ s\p lj® A_¡
ip¡L$ hpmp¡ L$ sp® fpS> k L$ l¡hpe R> ¡.
rhh¡Q_— :— "fpN' A¡V$ g¡ Apk[¼shpmp¡, ag_u BÃR> p fpM_pf, gp¡cu, `f_¡ ùX$ hpê$ ` tlkp
L$ f_pf, AiyÙ A`rhÓ fl¡_pf s\p L$ d®_p kpfp„ ag\u lj® A_¡ Ar_óV$ ag\u ip¡L$ L$ f_pf
L$ sp® fpS> k R> ¡.
Aey¼s: âpL©$ s: õså^: iW$ p¡ _¥óL©$ rsL$ p¡@gk:— &
rhjpv$ u v$ uO®k|Óu Q L$ sp® spdk DÃes¡— &&28&&
ígp¡L$p\®— :— Aey¼s, âpL©$ s, õså^, iW$ , hÊQL$ , Apmky, ip¡L$ L$ f_pf s\p v$ uO®k|Óu L$ sp®
spdk L$ l¡hpe R> ¡.
AÝepe 18 211
rhh¡Q_— :— "Aey¼s' A¡V$ g¡ ipõÓue L$ d® L$ fhp_p¡ Ar^L$ pf lp¡hp R> sp„ S> ¡ s¡hp„ L$ d® _ L$ fsp¡
lp¡e s¡hp¡, "âpL©$ s' A¡V$ g¡ lgL$ p„ L$ d® A\hp rhL$ d® L$ f_pf, "õså^' AV$ g¡ rhÛp _rl
ÅZ_pf A\hp L$ d®_p Apfçcdp„ S> rir\g, "iW$ ' A¡V$ g¡ ArcQpf rhN¡f¡ L$ d®dp„
fyrQhpmp¡, hÊQL$ , Apmky, rhjpv$ L$ f_pf s\p L$ d®dp„ g„bpZ L$ f_pf L$ sp® spdk R> ¡.
by Ù ¡ c £ v „ $ ^© s ¡ í Q¥ h Ny Z sk¹ rÓrh^„ i© Ï — &
âp¡Ãedp_d¹ Ai¡j¡Z `©\L¹$Ðh¡_ ^_ÊS> e— !— &&29&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ ^_ÊS> e— ! NyZ_¡ gu^¡ byrÙ_p s¡dS> ^©rs_p ÓZ âL$ pf_p c¡v$ kç`|Z® fus¡
Sy> v$ p— -— Sy> v$ p L$ lz„ Ry> „ s¡ kp„cm.
rhh¡Q_— :— L$ d®_p ÓZ âL$ pf_p c¡v$ L$ üp (— 26— -— 28— ) s¡\u opsp_p `Z ÓZ âL$ pf_p c¡v$
L$ l¡hpep. L$ d®_p ÓZ âL$ pf_p c¡v$ L$ üp (— 23— -— 25— ) s¡\u o¡e_p `Z c¡v$ L$ l¡hpep. lh¡
L$ fZ_p c¡v$ L$ l¡hp dpV¡$ r_íQepÐdL$ byrÙ_p s\p ^©rs_p ÓZ âL$ pf_p c¡v$ L$ l¡hp_u Al]
ârsop L$ f¡ R> ¡. `R> u ÓZ ígp¡L$ \u (— 30— -— 32— ) byrÙ_p A_¡ ÓZ ígp¡L$ \u (— 33— -— 35— )
^©rs_p c¡v$ p¡ L$ l¡ R> ¡.
âh© t Ñ Q r_h© t Ñ Q L$ p ep® L $ p e£ cepce¡ — &
bÞ^„ dp¡n„ Q ep h¡rÑ byrÙ: kp `p\®— ! kp[ÒhL$u— &30&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! âh©rÑ A_¡ r_h©rÑ, L$ pe® A_¡ AL$ pe®, ce A_¡ Ace s\p bÞ^ A_¡
dp¡n _¡ S> ¡ byrÙ ÅZ¡ R> ¡ s¡ kp[ÒhL$ u R> ¡.
rhh¡Q_— :— "âh©rÑ' A¡V$ g¡ Aæeyv$ e_p kp^_ê$ ` ^d® A_¡ "r_h©rÑ' A¡V$ g¡ dp¡n_p kp^_ê$ `
^d® rhN¡f¡_¡ S> ¡ byrÙ e\p\® fus¡ ÅZ¡ R> ¡ s¡ kp[ÒhL$ u R> ¡. byrÙ d_\u `f lp¡hp\u s¡_¡ Al]
"ÅZ_pfu' L$ l¡gu R> ¡.
eep ^d® d ¹ A^d¯ Q L$ p e¯ QpL$ p e® d ¡ h Q— &
Ae\phs¹ âÅ_prs byrÙ: kp `p\®— ! fpS> ku— &&31&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! S> ¡_p\u ^d® A_¡ A^d® _¡ s\p L$ pe® A_¡ AL$ pe® _¡ Mp¡V$ u fus¡ ÅZ¡ s¡
byrÙ fpS> ku R> ¡.
rhh¡Q_— :— ^d®— -A^d®, L$ pe®- AL$ pe® _¡ S> ¡ byrÙ\u dpZk e\p\® fus¡ ÅZsp¡ _\u A¡V$ g¡
S> ¡hp„ s¡ hõsys: R> ¡ s¡hp„ ÅZsp¡ _\u, `fÞsy buÅ âL$ pf_p„ ÅZ¡ R> ¡ s¡ byrÙ fpS> ku R> ¡.
A^d¯ ^d® d ¹ Brs ep dÞes¡ sdkp@@h© s p— &
khp®\p®_¹ rh`fusp„íQ byrÙ: kp `p\®— ! spdku— &&32&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! Aop_\u h]V$ pA¡gu S> ¡ byrÙ A^d®_¡ ^d® A_¡ kh® A\p£_¡ DgV$ p dp_¡
R> ¡ s¡ spdku R> ¡.
^© Ð ep eep ^pfes¡ d_:-âpZ¡ [ ÞÖe-r¾$ e p:— &
ep¡N¡_pìercQpqfÎep ^©rs: kp `p\®— ! kp[ÒhL$u— &&33&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! ep¡N\u AìercQpqfZu ^©rs\u S> ¡ d_, âpZ s\p B[ÞÖep¡ _u
r¾$ epAp¡_¡ ^pfZ L$ f¡ R> ¡ s¡ kp[ÒhL$ u ^©rs R> ¡.
212 AÝepe 18
rhh¡Q_— :— "^©rs' A¡V$ g¡ v¡$ l rhN¡f¡ ^pfZ L$ fhp_u r¾$ ep. kp[ÒhL$ u ^©rs L$ p¡_¡ L$ l¡hu s¡ Al]
L$ l¡gy„ R> ¡.
eep sy ^d®-L$ pdp\p®_¹ ^©Ðep ^pfes¡@Sy> ®_— !— &
âk„N¡_ agpL$p„nu ^©rs: kp `p\®— ! fpS> ku— &&34&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! S> ¡ ^©rs\u ^d® L$ pd A_¡ A\® _y„ ^pfZ L$ f¡ R> ¡ A_¡ âk„N¡ ag_u ApL$ p„np
fpM¡ R> ¡ s¡ fpS> ku ^©rs R> ¡.
rhh¡Q_— :— S> ¡ ^©rs\u ^d® A\® A_¡ L$ pd A¡ rÓhN®_¡ ^pfZ L$ f¡ R> ¡ A_¡ ""lz„ L$ sp® Ry> „'' A¡hu
Apk[¼s fpMu ag_u ApL$ p¶p fpM¡ R> ¡ s¡ fpS> ku ^©rs R> ¡.
eep õhà_„ ce„ ip¡ L „ $ rhjpv„ $ dv$ d ¡ h Q— &
_ rhdyÊQrs vy$d£^p ^©rs: kp `p\®— ! spdku— &&35&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! vy$ by®rÙhpmp¡ S> ¡_p\u r_Öp, ce, ip¡L$ , rhjpv$ s\p dv$ _¡ sS> sp¡ _\u s¡
^©rs spdku R> ¡.
ky M „ [ Ðhv$ p _] rÓrh^„ i© Ï d¡ cfsj® c — !— &
Aæepkpv¹$ fds¡ eÓ vy$:MpÞs„ Q r_NÃR> rs— &&36&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cfsj®c— ! lh¡ dpfu `pk¡\u ÓZ âL$ pf_y„ kyM kp„cm, S> ¡dp„ Aæepk\u fdZ
L$ f¡ R> ¡ A_¡ vy$ :M_p AÞs_¡ `pd¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— lh¡ ÓZ âL$ pf_y„ kyM L$ l¡hp_u ârsop L$ f¡ R> ¡. Ap kyM_p¡ v$ uO® kde kyû
Aæepk fpMhp\u s¡dp„ OZu frs âpàs L$ f¡ R> ¡, A_¡ k„kpf_p vy$ :M_p AÞs_¡ `pd¡ R> ¡.
es¹ sv¹$ AN°¡ rhjrdh `qfZpd¡@d©s p¡` dd¹— &
ss¹ kyM„ kp[ÒhL„$ âp¡¼sd¹ ApÐd-byrÙâkpv$S> d¹— &&37&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ Apfçcdp„ rhj S> ¡hy„ A_¡ `qfZpddp„ Ad©skdp_ R> ¡ s¡hy„ `p¡sp_u byrÙ_u
âkßsp\u DÐ`ß \sy„ kyM kp[ÒhL$ L$ l¡gy„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— S> ¡ "Apfçc'dp„ A¡V$ g¡ ep¡N_p âpfçc kde¡ ep¡N blz îd\u S> kpû iL$ pe
s¡hp¡ lp¡hp\u s\p s¡ kde¡ rhrh¼s ApÐdp_p„ õhê$ `_p¡ A_ych _rl lp¡hp\u rhj S> ¡hy„
A¡V$ g¡ blz vy$ :Mê$ ` gpN¡, `fÞsy `qfZpddp„ ep¡N rkÙ \pe Ðepf¡ ApÐdp_p õhê$ `_p¡
Arhcp®h \hp\u Ad©s kdp_ gpN¡ s¡hy„, `p¡sp_u byrÙ_u âkßsp A¡V$ g¡ fÅ¡NyZ s\p
sdp¡NyZ frls iyÙsp\u DÐ`ß \sy„ kyM kp[ÒhL$ R> ¡.
rhje¡[ÞÖe-k„ep¡Npv¹$ es¹ sv¹$ AN°¡@d©sp¡`dd¹— &
`qfZpd¡ rhjrdh ss¹ kyM„ fpS> k„ õd©sd¹— &&38&&
ígp¡L$p\®— :— rhje A_¡ B[ÞÖep¡_p k„ep¡N\u S> ¡ Apfçcdp„ Ad©s S> ¡hy„ A_¡ `qfZpddp„ rhj
S> ¡hy„ \pe R> ¡ s¡ kyM fpS> k L$ l¡gy„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— ê$ ` rhN¡f¡ rhjep¡ A_¡ B[ÞÖep¡_p k„ep¡N\u DÐ`ß \sy„ kyM Apfçcdp„ Ad©s
S> ¡hy„ gpN¡ R> ¡, `fÞsy `qfZpddp„ rhj S> ¡hy„ lp¡e R> ¡. s¡ kyM fpS> k R> ¡.
ev¹$ AN°¡ Qp_ybÞ^¡ Q kyM„ dp¡l_d¹ ApÐd_:— &
AÝepe 18 213
r_Öpgõe-âdpv$p¡Ð\„ ss¹ spdkd¹ Dv$pùsd¹— &&39&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ kyM Apfçcdp„ s\p A_ybÞ^dp„ `p¡sp_¡ dp¡l L$ f_pfy„ R> ¡ A_¡ r_Öp, Apgõe
s\p âdpv$ \u DÐ`ß \A¡gy„ R> ¡ s¡ spdk L$ l¡gy„ R> ¡.
rhh¡Q_— :— "A_ybÞ^'dp„ A¡V$ g¡ A_ych L$ fsu hMs¡ `pR> m\u `qfZpddp„. Aphu fus¡ ÓZ
NyZ\u kh® c¡v$ \pe R> ¡.
_ sv¹$ A[õs `©r\ìep„ hp qv$rh v¡$h¡jy hp `y_:— &
kÒh„ âL©$rsS> ¥f¹ dy¼s„ ev¡$rc: õeps¹ rÓrcf¹ NyZ¥:— &&40&&
ígp¡L$p\®— :— `©Õhu`f A\hp õhN®dp„ s\p v¡$ hp¡dp„ `Z A¡hy„ L$ p¡C kÒh _\u S> ¡ âL©$ rs\u \A¡gp
Ap ÓZ NyZp¡\u dy¼s lp¡e.
rhh¡Q_— :— c|sg `f_p âpZudpÓ s¡dS> õhN®_p v¡$ hp¡ `Z kh® âpL©$ s rÓNyZde S> R> ¡.
b° p ûZ-nrÓe-rhip„ i| Ö pZp„ Q `fÞs`— !— &
L$dp®rZ ârhc¼spr_ õhcphâch¥f¹ NyZ¥:— &&41&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `fÞs`— ! b°pûZ, nrÓe, h¥íep¡ s\p iyÖp¡ _p„ L$ dp£_p rhcpN `Z õhcph\u
DÐ`ß \A¡gp NyZp¡\u L$ f¡gp R> ¡.
rhh¡Q_— :— "k„Þepk' iåv$ _p¡ A\® dp¡n_p kp^_ê$ ` ÐepN S> R> ¡. "ÐepN' A¡V$ g¡
L$ s©®Ðhprcdp__p¡, L$ d®dp„ Apk[¼s_p¡ s\p ag_p¡ S> ÐepN R> ¡, `fÞsy L$ d®_p„ õhê$ `_p¡ ÐepN
_\u. ""lz„ L$ sp® Ry> „'' A¡hp„ `p¡sp_p„ L$ s©®Ðh_p¡ ÐepN, AÞsep®du õhê$ ` cNhp_¹ L$ sp® R> ¡ A¡hy„
A_ykÞ^p_ fpMhp\u \pe R> ¡.
lh¡ L$ d®_p Ar^L$ pfuAp¡ b°pûZ rhN¡f¡_p„ L$ dp£_p, s¡Ap¡_p õhcph\u DÐ`ß
\A¡gp kÒh rhN¡f¡ NyZp¡\u rhcpN L$ f¡gp R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. v$ f¡L$ _p„ `|h® L$ d®_p k„õL$ pfê$ `
õhcph\u DÐ`Þ_ \e¡gp NyZp¡ âdpZ¡ L$ d®_p rhcph L$ f¡gp R> ¡. b°pûZp¡ kp[ÒhL$ R> ¡,
nrÓep¡ kp[ÒhL$ fpS> k R> ¡. h¥íep¡ fpS> kspdk R> ¡ A_¡ iyÖp¡ spdk R> ¡. Ap rhcpN_y„ L$ pfZ
`Z s¡Ap¡_p„ `|h®_p„ L$ d® S> R> ¡. Ap NyZp¡\u s¡Ap¡_p„ L$ d®_p rhcpN L$ f¡gp R> ¡.
idp¡ v$ d k¹ s`:ip¥ Q „ np[ÞsfpS> ® h d¡ h Q— &
op_„ rhop_d¹ Ap[õs¼e„ b°ûL$d®õhcphS> d¹— &&42&&
ígp¡L$p\®— :— id, v$ d, s`, `rhÓsp, ndp s\p kfgsp, op_, rhop_ A_¡ Ap[õs¼e A¡
õhcph\u \A¡gp„ b°pûZ_p„ L$ d® R> ¡.
rhh¡Q_— :— "id' A¡V$ g¡ ip[Þs A\hp cNhp_¹ ârs rQÑ_u h©rÑ; "v$ d' A¡V$ g¡ B[ÞÖep¡_p¡
k„ed, s`:, `rhÓsp, ndp s¡dS> kfgsp, ipõÓue op_, "rhop_' A¡V$ g¡ `fdpÐdp_y„
op_ A\hp A_ych A_¡ "Ap[õs¼e' A¡ b°pûZ_p„ õhcph\u S> \A¡gp„ A¡V$ g¡
õhpcprhL$ L$ d® R> ¡.
ip¥e¯ s¡Å¡ ^©rs: v$ pÿe„ eyÙ¡ Qpàe`gpe_d¹— &
v$p_d¹ CíhfcphíQ npÓ„ L$d® õhcphS> d¹— &&43&&
ígp¡L$p\®— :— ip¥e®, s¡S> , ^¥e®, Qpsye® s\p eyÙdp„ `pR> p _ lW$ hy„ s¡, v$ p_ A_¡ A¥íhe® A¡
nrÓe_p„ õhcph\u \A¡gp„ L$ d® R> ¡.
214 AÝepe 18
L© $ r j-Np¡ f ÿe-hprZÄe„ h¥ í eL$ d ® õhcphS> d¹ — &
`qfQep®ÐdL„$ L$ d® i|Öõepr` õhcphS> d¹— &&44&&
ígp¡L$p\®— :— M¡su, Np¡fnp A_¡ h¡`pf A¡ õhcph\u \A¡gp„ h¥íe_p„ L$ d® R> ¡, A_¡ `qfQep®ê$ `
iyÖ_y„ `Z õhcph\u \A¡gy„ L$ d® R> ¡.
rhh¡Q_— :— ìepS> _p ^„^p_p¡ kdph¡i h¡`pfdp„ \C S> sp¡ lp¡hp\u s¡ Sy> v$ p¡ L$ l¡g _\u. i|Öp¡A¡
`qfQep® (— k¡hp— ) L$ fhp_u L$ lu, s¡ `l¡gp ÓZ hZp£_u k¡hp kdS> hu. A¡hu k¡hp Å¡
cNhp_¹_u L$ fhpdp„ Aph¡, sp¡ s¡ hZp£_¡ DÑd ag Ap`_pfu \pe R> ¡.
õh¡ - õh¡ L$ d ® Î ercfs: k„ r ktÙ gcs¡ _f:— &
õhL$d®r_fs: rktÙ s\p rhÞv$rs ss¹ îyÏ— &&45&&
ígp¡L$p\®— :— `p¡s— -— `p¡sp_p L$ d®dp„ Ap_Þv$ dp__pf `yfyj k„rkrÙ âpàs L$ f¡ R> ¡. `p¡sp_p„ L$ d®dp„
Ap_Þv$ dp__pf L¡$ hu fus¡ rkrÙ âpàs L$ f¡ R> ¡ s¡ kp„cm.
rhh¡Q_— :— A¡ âdpZ¡ kh® hZ®_p„ õhpcprhL$ L$ dp£ L$ lu s¡_y„ âep¡S> _ L$ l¡ R> ¡. `p¡s— -— `p¡sp_p„
L$ d®dp„ Ap_Þv$ dp__pf_¡ k„rkrÙ âpàs \pe R> ¡. s¡\u `f^d®_y„ ApQfZ ep¡Áe _\u.
õh^d®dp„ Ap_Þv$ dp__pf L¡$ hu fus¡ rkrÙ âpàs L$ f¡ R> ¡ s¡ kp„cm.
es: âh©rÑf¹ c|sp_p„ e¡_ kh®d¹ Bv„$ ssd¹— &
õhL$d®Zp sdæeÃe® rktÙ rhÞv$rs dp_h:— &&46&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡dp„\u c|sp¡_u DÐ`rÑ \C R> ¡ A_¡ S> ¡Z¡ Ap kh® ìep`¡gy„ R> ¡ s¡_y„ `p¡sp_p„ L$ d®\u
AQ®_ L$ fu d_yóe rkrÙ âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— cNhp_¹_p„ õhê$ ` Anfb°ûdp„\u Ap kh® c|sp¡_u DÐ`rÑ \A¡gu R> ¡ A_¡ s¡ Ap
kh®_¡ ìepù_¡ fl¡gy„ R> ¡. s¡ Anfb°û_y„ `p¡sp_p„ L$ d®\u AQ®_ L$ fu d_yóe rkrÙ âpàs L$ f¡ R> ¡.
õhcphr_es„ L$d® Ly$h®_¹ _pà_p¡rs qL$[ëbjd¹— &&47&&
ígp¡L$p\®— :— kpfu fus¡ ApQf¡gp `f^d® L$ fsp„ rhNyZ õh^d® h^pf¡ kpfp¡ R> ¡. õhcph\u r_es
L$ d® L$ fsp„ dpZk `p` `pdsp¡ _\u.
rhh¡Q_— :— õh^d®_y„ ApQfZ î¡óW$ R> ¡ A¡d ×Y$ L$ f¡ R> ¡. `f^d® Nd¡ s¡hu kpfu fus¡ ApQfhpdp„
Aph¡ s¡ L$ fsp„ õh^d® lgL$ p¡ lp¡e sp¡ `Z h^pf¡ kpfp¡ R> ¡. b°pûZ-nrÓe rhN¡f¡_p õhcph
âdpZ¡ S> ¡ L$ dp£_p rhcpN L$ f¡gp R> ¡ s¡ âdpZ¡ õhcph\u r_es \e¡gy„ `p¡sp_y„ L$ d® L$ fhp\u
`p` \sy„ _\u, `fÞsy `p¡sp_y„ L$ d® _rl L$ fhp\u `p` \pe R> ¡. L$ d®r_óW$ p S> DÑd R> ¡ A¡hp¡
s©sue AÝepedp„ bp¡^ L$ f¡gp¡, s¡_p¡ Atl `y_: D`v¡$ i ìep¿ep_`|h®L$ L$ f¡gp¡ R> ¡.
klS> „ L$ d ® L$ p ¥ Þ s¡ e — ! kv$ p ¡ j dr` _ ÐeS> ¡ s ¹ — &
khp®fçcp rl v$p¡j¡Z ^|d¡_p[Á_qfhph©sp:— &&48&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ p¥Þs¡e— ! v$ p¡jhpmp„ `Z klS> L$ d®_p¡ ÐepN _ L$ fhp¡, L$ pfZ L¡$ ^|d\u A[Á__u
`¡W¡$ kh® Apfçcp¡ v$ p¡j\u h]V$ pA¡gp R> ¡.
rhh¡Q_— :— kp„¿e×[óV$ \u spfp nrÓe ^d®dp„ tlkpê$ ` v$ p¡j dp_sp¡ lp¡ sp¡ `Z v$ p¡jhpmy„ `Z
AÝepe 18 215
klS> L$ d® sS> hy„ ep¡Áe _\u, L$ pfZ L¡$ `f^d®dp„ `Z v$ p¡j sp¡ R> ¡ S> . kh® ^dp£ v$ p¡j\u
h]V$ pA¡gp R> ¡. s¡\u õhpcprhL$ A\hp klS> L$ d® S> ¡ d¢ hZp®îd kp\¡ S> kS> £gy„ R> ¡ s¡ L$ fhy„ S>
ep¡Áe R> ¡. op_uAp¡A¡ `Z gp¡L$ k„N°l dpV¡$ L$ d® L$ fhy„ A¡ S> DrQs R> ¡.
A\hp "v$ p¡j' iåv$ _p¡ A\® vy$ :M L$ fuA¡. kh® op_ A\hp L$ d® _p Apfçcp¡ vy$ :Mhpmp R> ¡.
Apfçc vy$ :M\u S> cf¡gp R> ¡. S> ¡d A[Á_ Apfçcdp„ ^|d\u h]V$ pA¡gp¡ lp¡e R> ¡ s¡d kh®
L$ d®_p Apfçcp¡ vy$ :Mhpmp lp¡e R> ¡, `fÞsy `pR> m\u A[Á_ ^|dfrls âL$ pidp_ \pe R> ¡ s¡d
vy$ :Mde `Z õh^d® AÞs¡ rkrÙ âpàs L$ fph¡ R> ¡.
Ak¼sby r Ù: kh® Ó rS> spÐdp rhNsõ`© l :&
_¥óL$ çe®rktÙ `fdp„ k„Þepk¡_pr^NÃR> rs— &&49&&
ígp¡L$p\®— :— kh®Ó Apk[¼sfrls byrÙhpmp¡, d__¡ Æs_pf s\p õ`©lpfrls dpZk
k„Þepk\u `fd _¥óL$ çe®rkrÙ âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— `|h£ L$ l¡gp kp„¿e s\p ep¡N _p A¡L$ p\®_y„ `y_: õdfZ L$ fph¡ R> ¡. S> ¡_u "byrÙ'
A¡V$ g¡ rQÑ L$ p¡C õ\m¡ Apk¼s \sy„ _\u, S> ¡Z¡ d__¡ Æs¡gy„ R> ¡ A_¡ S> ¡_¡ L$ p¡C L$ d®_p„ ag_u
õ`©lp _\u s¡hp¡ `yfyj k„Þepk\u _¥óL$ çe®ê$ ` `fdrkrÙ âpàs L$ f¡ R> ¡. Al] A_pk[¼s L$ lu
s¡ kp„¿e_p¡ A\® R> ¡. s\p d__u Æs s\p õ`©lp _p¡ Acph L$ üp¡ s¡ ep¡N_p kpfê$ ` R> ¡.
rktÙ âpàsp¡ e\p b°û s\p@@à_p¡rs r_bp¡^ d¡— &
kdpk¡_¥h L$p¥Þs¡e— ! r_óW$p op_õe ep `fp— &&50&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ p¥Þs¡e— ! rkrÙ_¡ `pd¡gp¡ S> ¡hu fus¡ b°û âpàs L$ f¡ R> ¡ s¡ fus dpfu `pk¡\u
k„n¡`\u S> ÅZ, S> ¡ b°ûâp[às op__u `fp r_óW$ p R> ¡.
rhh¡Q_— :— _¥óL$ çe® ê$ ` rkrÙ S> ¡Z¡ âpàs L$ f¡gu lp¡e s¡ Æhsp„ S> Anfb°û_¡ L¡$ hu fus¡
âpàs L$ f¡ R> ¡ s¡ k„n¡`\u L$ lz„ Ry> „ s¡ ÅZu g¡. Anfb°û_u âp[às A¡ op__u `fp r_óW$ p R> ¡.
byÙép rhiyÙep ey¼sp¡ ^©ÐepÐdp_„ r_eçe Q— &
iåv$pv$u_¹ rhjep„õÐe¼Ðhp fpN-Ü¡jp¥ ìeyv$õe Q— &&51&&
rhrh¼sk¡ h u gÂhpiu eshpL¹ $ - L$ p e-dp_k:— &
Ýep_ep¡N`fp¡ r_Ðe„ h¥fpÁe„ kdy`prîs:— &&52&&
Al‘pf„ bg„ v$ `¯ L$ pd„ ¾$ p¡ ^ „ `qfN° l d¹ — &
rhdyÃe r_d®d: ipÞsp¡ b°ûc|epe L$ë`s¡— &&53&&
ígp¡L$p\®— :— rhiyÙ byrÙhpmp¡ \C, ^©rs\u ApÐdp_y„ r_ed_ L$ fu, iåv$ rhN¡f¡ rhjep¡_p¡
ÐepN L$ fu, fpN s\p Ü¡j v|$ f L$ fu, A¡L$ pÞs_y„ k¡h_ L$ f_pf, Aë` Aplpfhpmp¡, S> ¡Z¡ hpZu
L$ pep A_¡ d_ _¡ hi L$ f¡gp R> ¡ s¡hp¡, r_Ðe Ýep_ep¡Ndp„ sÐ`f, h¥fpÁe_p¡ Apîe L$ f_pf,
Al‘pf, bg, v$ `®, L$ pd, ¾$ p¡^ A_¡ `qfN°l_p¡ ÐepN L$ fu ddspfrls s\p ipÞs fl¡_pf
b°ûcph dpV¡$ ep¡Áe \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— L$ d®dp„ Apk[¼s, L$ s©®Ðh_y„ Arcdp_ s\p L$ d®_p„ ag_p¡ ÐepN L$ fhp\u rhiyÙ
byrÙhpmp¡ \C, ep¡N\u AìercQpqfZu \A¡gu ^©rshX¡$ ApÐdp_¡ r_eddp„ fpMu, iåv$
rhN¡f¡ B[ÞÖep¡_p rhjep¡_p¡ ÐepN L$ fu, s\p fpN A_¡ Ü¡j _p¡ ÐepN L$ fu, A¡L$ pÞsdp„ fl¡_pf
216 AÝepe 18
rhN¡f¡ NyZhpmp¡ b°ûcphdpV¡$ ep¡Áe \pe R> ¡ A¡V$ g¡ s¡_pdp„ Ap_Þv$ A„i_p¡ Aprhcp®h
\hp\u Anfb°û_p cph dpV¡$ ep¡Áe \pe R> ¡, A\p®s¹ ""lz„ b°û Ry> „'' A¡hp¡ e\p\® A_ych
L$ f¡ R> ¡. cNhp_¹_p NyZ, Ap_Þv$ _p¡ s¡_pdp„ Aprhcp®h \A¡gp¡ lp¡hp\u s¡_¡ "b°û' A¡d L$ l¡
s¡ ep¡Áe R> ¡. Ap kçbÞû r_Z®e b°ûk|Ó_p buÅ AÝepe_p ÓuÅ `pv$ _p 29 dp k|Ódp„
L$ f¡gp¡ R> ¡.
b°ûc|s: âkÞ_pÐdp _ ip¡Qrs _ L$ p„nrs— &
kd: kh£jy c|s¡jy dv¹$c$[¼s» gcs¡ `fpd¹— &&54&&
ígp¡L$p\®— :— b°ûcph `pd¡gp¡, âkß ApÐdphpmp¡ ip¡L$ L$ fsp¡ _\u A_¡ ApL$ p„np fpMsp¡ _\u.
s¡ kh® c|sp¡ ârs kd lp¡C dpfu `fp c[¼s âpàs L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— A¡hu fus¡ S> ¡Z¡ b°ûcph âpàs L$ f¡gp¡ R> ¡ s¡hp¡ âkß rQÑhpmp¡ `yfyj L$ p¡C
bpbs_p¡ ip¡L$ L$ fsp¡ _\u s¡dS> L$ p¡C `v$ p\®_u ApL$ p„np fpMsp¡ _\u; `fÞsy kh® c|sp¡ ârs
kdp_ lp¡C dpfu `fp c[¼s âpàs L$ f¡ R> ¡. A`¡npfrls b°ûcph `pd¡gp¡ s¡ iyL$ v¡$ hÆ `¡W¡$
dpfu nf A_¡ Anf \u `Z Asus îu`yfyjp¡Ñd_u "`fp' A¡V$ g¡ op_\u `Z Ar^L$ agê$ `
DÑd _h âL$ pf_u â¡dgnZp c[¼s âpàs L$ f¡ R> ¡. Al] "dpfu c[¼s' A¡d cNhp_¡ L$ l¡gy„
lp¡hp\u kp„¿e rhN¡f¡\u Anfb°û kp\¡ A¥¼e âpàs L$ fhy„ A¡ `f `yfyjp\® _\u, `fÞsy
Anfb°û s\p ApÐdp _p e\p\® op_hpmp ÆhÞdy¼s op_uAp¡_p¡ `Z `fd `yfyjp\®
îu`yfyjp¡Ñd_u c[¼s S> R> ¡ A¡hp¡ cNhp_¹_p¡ Apie R> ¡. Å¡ cNhp_¹_p¡ Aphp¡ Apie _
lp¡s sp¡ ""b°ûcph `pd¡gp¡ dpfu `fpc[¼s âpàs L$ f¡ R> ¡'' A¡d L$ l¡s _rl.
Al] L$ p¡C i„L$ p L$ f¡ L¡$ Nep ígp¡L$ dp„ (— 53— ) ""b°ûcph dpV¡$ ep¡Áe \pe R> ¡'' A¡d
S> L$ l¡gy„ lp¡hp\u b°ûcph_¡ ep¡Áe \A¡gp¡ `yfyj, `fÞsy b°ûcph S> ¡Z¡ âpàs L$ f¡gp¡ _\u s¡
cNhp_¹_u `fp c[¼s `pd¡ R> ¡ A¡d L$ l¡gy„ R> ¡, A_¡ `R> u ApNgp (— 55— ) ígp¡L$ dp„ ""c[¼s\u
cNhp_¹_y„ op_ âpàs L$ fu âh¡i L$ f¡ R> ¡'' A¡d L$ l¡gy„ lp¡hp\u, c[¼s Anfb°û kp\¡ A¥¼e_y„
kp^_ R> ¡ A\p®s¹ cNhp_¹_u c[¼s dpÓ b°û kp\¡ A¥L$ e âpàs L$ fhp_p„ kp^_ê$ ` lp¡hp\u
`fd `yfyjp\® _\u, `fÞsy Anfb°û kp\¡ A¥¼e S> `fd `yfyjp\® R> ¡.
Aphu i„L$ p L$ fu iL$ pe s¡d _\u, L$ pfZ L¡$ Ap ígp¡L$ dp„ "b°ûc|s:' iåv$ õ`óV$ S>
R> ¡. "b°ûc|s' A¡V$ g¡ b°û \A¡gp¡ A\hp b°ûcph `pd¡gp¡. s¡\u b°ûcph `pd¡gp¡ S>
îucpNhs¹ 1&7&10dp„ S> Zpìep âdpZ¡ cNhp_¹_u c[¼s âpàs L$ f¡ R> ¡ A¡d õ`óV$ L$ l¡gy„
R> ¡. b°û kp\¡ A¥¼e \ep `R> u cNhp_¹_u c[¼s L$ l¡gu R> ¡. Aphu c[¼s âpàs \ep `R> u s¡
c[¼shX¡$ Anfb°û\u `Z Asus îu`yfyjp¡Ñd_y„ sÒh\u op_ \ep `R> u s¡ `yfyjp¡Ñd_p„
õhê$ `dp„ S> âh¡i L$ f¡ R> ¡ A¡d ApNgp (— 55— ) ígp¡L$ dp„ L$ l¡gy„ R> ¡, Anfb°ûdp„ âh¡i L$ f¡ R> ¡
A¡d L$ l¡g _\u. s¡\u Anfb°û_p„ op_ê$ ` âdpZdpN® L$ fsp„ îu`yfyjp¡Ñd_p¡ kçbÞ^
L$ fph_pf âd¡edpN® Ar^L$ S> R> ¡. Anfb°ûdpN®dp„ Anfb°û_u D`pk_p L$ fhp_u R> ¡,
D`pk_p `R> u îhZ rhN¡f¡_u rkrÙdpV¡$ op_ âpàs L$ fsp„ AÞs¡ Anfb°û kp\¡ A¥¼e
âpàs \pe A¡ S> ag R> ¡; `fÞsy Ap cNhÞdpN®dp„ sp¡ cNhp_¹ kçbÞû õh^dp£_y„
ApQfZ L$ fsp„ îu`yfyjp¡Ñd_u c[¼s âpàs \pe R> ¡. îu`yfyjp¡Ñd_u L©$ `p\u Anfb°ûcph
AÝepe 18 217
âpàs \ep `R> u `Z îuiyL$ v¡$ h, DÙh rhN¡f¡ `¡W¡$ s¡ îhZ L$ us®_ s\p k¡hp rhN¡f¡ L$ f¡ R> ¡. Ap
Aphu îu`yfyjp¡Ñd_u c[¼s\u îu`yfyjp¡Ñddp„ âh¡i L$ f¡ R> ¡. Apd lp¡hp\u c¼sp¡ eip¡v$ pÆ_p
DÐk„Ndp„ gprgs îu`yfyjp¡Ñd cNhp_¹_u c[¼s L$ f¡ R> ¡, kp„¿e op_uAp¡ Anfb°û_u A_¡
ep¡NuAp¡ `fdpÐdp_u D`pk_p L$ f¡ R> ¡. s¡Ap¡_u drs A_y¾$ d¡ c[¼s, op_ s\p L$ d® dp„ fl¡gu
R> ¡ A\p®s¹ s¡Ap¡_p„ dpN® A_y¾$ d¡ c[¼sdpN®, op_dpN®, L$ d®dpN® R> ¡. c[¼sdpN®_p
dep®v$ pc[¼s A_¡ `y[óV$ c[¼s A¡hp b¡ c¡v$ R> ¡. Ap b¡ âL$ pf_y„ b°ûk|Ó s©sue AÝepe_p
s©sue `pv$ _p 29 dp„ k|Ó_p cpóedp„ îudv$ pQpe®QfZ¡ r_ê$ `Z L$ f¡gy„ R> ¡.
c¼Ðep dpd¹ ArcÅ_prs ephp_¹ eíQp[õd sÒhs:— &
ssp¡ dp„ sÒhsp¡ opÐhp rhis¡ sv$_Þsfd¹— &&55&&
ígp¡L$p\®— :— `R> u lz„ sÒh\u S> ¡V$ gp¡ A_¡ S> ¡ Ry> „ s¡d d_¡ c[¼s\u ÅZ¡ R> ¡. d_¡ sÒh\u ÅZu
`R> u dpfpdp„ âh¡i L$ f¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— lh¡ c[¼s\u iy„ \pe R> ¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. d_¡ A¡L$ r_Ny®Z `yfyjp¡Ñd_¡ sÒh\u S> ¡V$ gp¡
A_¡ S> ¡ lz„ Ry> „ A¡V$ g¡ lz„ S> ¡hp A¥íhe® rhN¡f¡ A_Þs Agp¥qL$ L$ NyZhpmp¡, S> ¡hp gugp_p
`qfL$ fhpmp¡, âpL©$ s NyZ_u k©[óV$ \u frls, b°û `fdpÐdp cNhp_¹ rhN¡f¡ _pdp¡\u
Ap¡mMpsp¡ Ry> „, s¡d d_¡ dpfu r_Ny®Z c[¼s\u ÅZ¡ R> ¡. Ap c[¼s_p¡ rhje lz„ îu`yfyjp¡Ñd
r_Ny®Z lp¡hp\u Ap c[¼s `Z r_Ny®Z R> ¡. Aphy„ dpfy„ e\p\® op_ \ep `R> u dpfpdp„
îu`yfyjp¡Ñddp„ S> s¡ âh¡i L$ f¡ R> ¡. k¡hpagdp„ `Z îudv$ pQpe®QfZ¡ k¡hp_p„ agp¡ L$ l¡gp„ R> ¡
s¡dp„ îu`yfyjp¡Ñd kp\¡ kpeyÄe L$ l¡gy„ R> ¡. Ðep„ k¡hp_p ÓZ ag L$ l¡gp„ R> ¡. 1.— Agp¥qL$ L$
kpdÕe®, 2.— kpeyÄe 3.— h¥Ly$ ÎW$ rhN¡f¡dp„ k¡hp¡èp¡Nu v¡$ l.
A\hp d|gdp„, ""opÐhp rhis¡'' R> ¡ s¡_p¡ `v$ ÃR> ¡v$ ""opÐhp@@rhis¡'' A¡d
L$ fhp¡. A¡_p¡ A\® A¡hp¡ \pe R> ¡ L¡$ dpfy„ îu`yfyjp¡Ñd_y„ op_ âpàs L$ ep® `R> u dpfp Aph¡ihpmp¡
\pe R> ¡. Ap âdpZ¡ îuiyL$ v¡$ hdp„ îu`yfyjp¡Ñd_p¡ Aph¡i \A¡gp¡ lp¡hp\u îucpNhs¹
10&1&14 D`f_p îukybp¡r^_udp„ îudv$ pQpe®QfZ¡ s¡d_¡ "kcNhp_¹' cNhp_¹_p
Aph¡ihpmp L$ l¡gp R> ¡. s¡\u b°ûc|s iyL$ v¡$ hÆA¡ `Z îu`yfyjp¡Ñd_u c[¼s\u s¡d_y„
e\p\®op_ âpàs L$ fhp\u îu`yfyjp¡Ñd_p¡ s¡d_pdp„ Aph¡i \ep¡ A¡V$ g¡ s¡dZ¡ îu`yfyjp¡Ñd_u
gugpdp„ âh¡i L$ ep£. s¡\u S> ""iyL$ cph_p\u îuNp¡Ly$ gdp„ flu L$ l¡ R> ¡'' A¡d îucpNhs¹
10&26&16 D`f_p îukybp¡r^_udp„ L$ l¡gy„ R> ¡. s¡ N„Np_p suf¡ `furns_¡ îucpNhs¹ L$ l¡sp
lp¡hp R> sp„ Apd L$ lu A¡d v$ ip®h¡g R> ¡ L¡$ AnfdpN®\u cNhpÞdpN® Sy> v$ p¡ R> ¡, A_¡
cNhpÞdpN®dp„ âdpZ A_¡ âd¡e `Z cNhp_¹ S> R> ¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 3&2&11, 3&3&27, 3&3&29 s\p
3&3&33 D`f_p AÏcpóedp„ s\p îucpNhs¹ 1&2&20 A_¡ 11&2&42 D`f_p
kh® L $ d p® Î er` kv$ p Ly $ h p® Z p¡ dv¹ $ ì e`pîe:— &
dÐâkpv$pv¹$ Ahpà_p¡rs ipíhs„ `v$dìeed¹— &&56&&
ígp¡L$p\®— :— dpfp¡ Apîe fpMu kv$ p kh® L$ d® L$ f_pf `Z dpfp âkpv$ \u ipíhs Aìee `v$
218 AÝepe 18
rhh¡Q_— :— L$ d®dp„ L$ s©®Ðh_y„ Arcdp_ s\p s¡_p ag_u ApL$ p„np fp¿ep rh_p dpÓ dpfp¡
cNhp_¹_p¡ S> Apîe fpMu A\p®s¹ ""AÞsep®du cNhp_¹ S> â¡fZp L$ f¡ R> ¡ s¡_u BÃR> p\u
L$ f¡gy„ L$ d® b„^L$ \sy„ _\u'' A¡d dpfp¡ cNh_¹_p¡ S> Apîe fpMu S> ¡ cNhÞdpN}e `yfyj
õhL$ ue ^d®ê$ ` gp¥qL$ L$ h¥qv$ L$ kh® L$ dp£ L$ f¡ R> ¡ s¡ `Z dpfu L©$ `p\u Anfb°ûê$ ù r_Ðe Aìee
`v$ âpàs L$ f¡ R> ¡. Al] d|gdp„ "Ahpà_p¡rs' iåv$ R> ¡ s¡dp„ "Ah' D`kN® R> ¡, s¡_p¡ cphp\®
A¡hp¡ R> ¡ L¡$ c[¼s\u îu`yfyjp¡Ñd_y„ e\p\® op_ âpàs L$ f¡ sp¡ îu`yfyjp¡Ñd_y„ kpeyÄe ag
âpàs \pe R> ¡, `fÞsy s¡d _rl L$ fsp„ dpÓ dpfp¡ Apîe fpMu_¡ S> L$ dp£ L$ f¡ sp¡ Anfb°ûê$ ù
Aìee ipíhs `v$ âpàs \pe R> ¡.
Q¡ s kp kh® L $ d p® r Z dre k„ Þ eõe dÐ`f:— &
byrÙep¡Nd¹ D`prîÐe d[ÃQs: kss„ ch— &&57&&
ígp¡L$p\®— :— rQÑ\u kh® L$ dp£_y„ dpfpdp„ A_ykÞ^p_ L$ fu, d_¡ `fpeZ flu, byrÙep¡N_p¡
Apîe L$ fu, kv$ p dpfpdp„ rQÑ fpM_pf \p.
rhh¡Q_— :— s¡\u sy„ `Z ep¡N s\p c[¼s hpmp„ rQÑ\u kpnps¹ dy¿e L$ sp® dpfpdp„ kh® L$ dp£_y„
A_ykÞ^p_ L$ fu, d_¡ `fpeZ flu, A\p®s¹ ""lz„ L$ sp® _\u, `fÞsy dpfp¡ AÞsep®du dy¿e
L$ sp® R> ¡ s¡ kh® L$ f¡ R> ¡, lz„ sp¡ s¡_¡ Apû_ flu s¡ â¡f¡ R> ¡ s¡d L$ fy„ Ry> „'' A¡hp cph\u d_¡
`fpeZ flu, A\hp dpfu Apop âdpZ¡ hs®_ L$ fhp\u d_¡ `fpeZ flu, `pR> m kp„¿e
s\p ep¡N _p A¡L$ p\®ê$ ` S> ¡ byrÙep¡N L$ l¡gp¡ R> ¡ s¡_y„ Ahgçb_ L$ fu r_fÞsf dpfpdp„ rQÑ
fpM.
d[ÃQÑ: kh® v y $ N p® r Z dÐâkpv$ p s¹ sqfóerk— &
A\ Q¡s¹ Ðhd¹ Al‘pfps¹ _ îp¡óerk rh_„ÿerk— &&58&&
ígp¡L$p\®— :— dpfpdp„ rQÑhpmp¡ sy„ kh® k‘V$ p¡ dpfp âkpv$ \u sfui `Z sy„ Al‘pf\u kp„cmui
_rl sp¡ rh_pi `pdui.
rhh¡Q_— :— cNhp_¹dp„ rQÑ fpMhp\u iy„ \i¡ s¡ L$ l¡ R> ¡. dpfpdp„ sy„ rQÑ fpMui sp¡ kh® k‘V$ p¡
sfui, `fÞsy ""L$ d® L$ fhp\u Ahíe s¡_p„ ag cp¡Nhhp„ `X$ i¡ s¡\u L$ d® L$ fhy„ ep¡Áe _\u''
A¡d rhQpfu Al‘pf\u dpfp¡ Ap D`v¡$ i kp„cmui. _rl sp¡ spfp¡ âpL©$ s Æh `¡W¡$ rh_pi
\i¡.
ev¹$ Al‘pfd¹ AprîÐe _ ep¡Ðõe Brs dÞek¡— &
rdÕe¥j ìehkpeõs¡ âL©$rsõÐhp„ r_ep¡ÿers— &&59&&
ígp¡L$p\®— :— Al‘pf_p¡ Apîe L$ fu ""lz„ eyÙ L$ fui _rl'' A¡d S> ¡ sy„ dp_¡ R> ¡ s¡ spfp¡ r_íQe
rdÕep S> R> ¡. âL©$ rs s_¡ eyÙdp„ ep¡S> i¡.
rhh¡Q_— :— ""lz„ eyÙ L$ fui _rl'' A¡hp¡ spfp¡ r_íQe ìe\® R> ¡. L$ pfZ L¡$ dpfu Apop âdpZ¡
hs®_pfu Np¥Z õhcphê$ ` âL©$ rs spfu BÃR> p rhê$ Ù `Z s_¡ eyÙdp„ ep¡S> i¡.
õhcphS> ¡ _ L$ p ¥ Þ s¡ e — ! r_bÙ: õh¡ _ L$ d ® Z p— &
L$sy¯ _¡ÃR> rk e_¹ dp¡lps¹ L$qfóeõehip¡@r` ss¹— &&60&&
AÝepe 18 219
ígp¡L$p\®— :— l¡ L$ p¥Þs¡e— ! õhcph\u DÐ`ß \A¡gp„ `p¡sp_p„ L$ d®hX¡$ b„^pA¡gp¡ sy„, dp¡l_¡ gu^¡ S> ¡
L$ fhp BÃR> sp¡ _\u s¡ `fhi \C_¡ `Z L$ fui.
rhh¡Q_— :— Nep ígp¡L$ dp„ (— 59— ) L$ l¡gp„ A\®_u S> D``rÑ L$ l¡ R> ¡. âL©$ rs\u DÐ`ß \A¡gp„,
õhcph\u DÐ`ß \A¡gp„ L$ dp£\u sy„ b„^pA¡gp¡ lp¡hp\u spfu BÃR> p lp¡ L¡$ _ lp¡ sp¡ `Z
âL©$ rs_¡ `fhi \C sy„ eyÙ L$ fhp_p¡ S> . dp¡l\u eyÙ _ L$ fhp_u spfu BÃR> p R> ¡, R> sp„ âL©$ rs_¡
`fhi \C sy„ eyÙ L$ fui S> .
Cíhf: kh® c | s p_p„ ùv¹ $ v ¡ $ i ¡ @ Sy > ® _ — ! rsóW$ r s— &
c°pde_¹ kh®c|spr_ eÞÓpê$Y$pr_ dpeep— &&61&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ AÅy®_— ! eÞÓ D`f QY$ ph¡gp„ kh® âpZuAp¡_¡ dpep\u cdphsp Cíhf kh®
âpZuAp¡_p ùv$ e âv¡$ idp„ fl¡ R> ¡.
rhh¡Q_— :— âL©$ rs `Z d_¡ Aû_ flu_¡ dpfu BÃR> p\u S> A¡ âdpZ¡ _rl BÃR> sp âpZu_¡
L$ d®dp„ ep¡S> ¡ R> ¡. s¡\u âpL©$ s âpZuAp¡_p r_eÞsp sfuL¡$ lz„ S> kh® âpZuAp¡_¡ s¡Ap¡_p„ âpL©$ s
L$ d® âdpZ¡ âL©$ rs_¡ Aû_ fpMu hs®_ L$ fphy„ Ry> „ A¡d L$ l¡ R> ¡. kh®_¡ r_eddp„ fpM_pf Cíhf
hpkyv¡$ h lz„ S> dpfu gugpdpV¡$ KQp s\p _uQp kfS> ¡gp„ A_¡ âL©$ rs kp\¡ k„k©óV$ \A¡gp
b°ûp\u Apfçcu Opk_p sZMgp„ kyû_p kh® âpZuAp¡_p ùv$ e âv¡$ idp„ flz„ Ry> „. lz„ kh®_p„
ùv$ edp„ AÞsep®duê$ `\u fl¡sp¡ lp¡hp R> sp„ r_g£` Ry> „ A¡d v$ ip®hhp "Cíhf' `v$ ep¡S> ¡gy„ R> ¡,
L$ pfZ L¡$ lz„ Cíhf lp¡hp\u S> D`pr^hpmp„ õ\p_ âv¡$ idp„ fl¡hp R> sp„ d_¡ D`pr^_p¡ õì®
`Z \sp¡ _\u. Ðep„ flu lz„ kh® âpZuAp¡_¡ ÅZ¡ s¡Ap¡ eÞÓ D`f QY$ ph¡gp lp¡e s¡d dpep\u
c°dZ L$ fphy„ Ry> „.
lz„ kh® âpZuAp¡_¡ dpfu BÃR> p âdpZ¡ L$ d® L$ fhp â¡fy„ Ry> „ A¡ S> s¡Ap¡_y„ c°dZ.
Al] v$ f¡L$ âpZu_p v¡$ l, B[ÞÖe rhN¡f¡ eÞÓ R> ¡. s¡dp„ fl¡gp„ v$ f¡L$ âpZu_u s¡_p NyZp¡_p
âdpZ¡ âh©rÑ L$ fphsp¡ lz„ s¡_p„ ùv$ edp„ flz„ Ry> „. S> ¡d k|Ó^pf L$ póW$ _p eÞÓ D`f QY$ ph¡gp
b_phV$ u âpZuAp¡_¡ a¡fh¡ R> ¡ s¡d lz„ ifufê$ ù eÞÓp¡ D`f QY$ ph¡gp kh® âpZuAp¡_¡ dpep\u
c°dZ L$ fphsp¡ s¡Ap¡_p„ ùv$ edp„ flz„ Ry> „.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ b°ûk|Ó 1&2&6 s\p 1&3&25 D`f_p AÏcpóedp„
L$ f¡gy„ R> ¡.
sd¡ h ifZ„ NÃR> kh® c ph¡ _ cpfs— !— &&
sÐâkpv$ps¹ `fp„ ip[Þs» õ\p_„ âpàõerk ipíhsd¹— &&62&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ cpfs— ! kh® cph\u s¡_¡ S> ifZ¡ Å. s¡_p âkpv$ \u `fp ip[Þs A_¡ ipíhs
õ\p_ sy„ âpàs L$ fui.
rhh¡Q_— :— A¡ âdpZ¡ cNhp_¹ âpZu dpÓ_¡ â¡f_pf lp¡hp\u kh®cph\u kh®r_eÞsp,
kh£íhf, ifZ S> hp ep¡Áe cNhp_¹_p S> ifZ Å. A¡d _rl L$ f sp¡ `Z dpfu â¡f¡gu
âL©$ rs s_¡ eyÙ dp„ ep¡S> i¡ S> . s¡\u âL©$ rs_¡ Apû_ \C eyÙ L$ fhy„ s¡ L$ fsp„ dpfu Apop\u
eyÙ L$ fhy„ DÑd R> ¡. Apd L$ fhp\u dpfu L©$ `p\u s_¡ `fp ip[Þs A_¡ Anfb°ûê$ ù ipíhs
õ\p_ âpàs \i¡. s¡\u dpfu Apop\u õh^d®_y„ ApQfZ L$ fhy„ DÑd R> ¡. A¡d L$ fhp\u dpfp
220 AÝepe 18
c¼s_¡ bÞ^_ \sy„ _\u.
Brs s¡ op_d¹ Ap¿eps„ Nyüpv¹$ Nyüsf„ dep— &
rhd©íe¥sv¹$ Ai¡j¡Z e\¡ÃR> rk s\p Ly$ fy— &&63&&
ígp¡L$p\®— :— Aphu fus¡ Nyü\u `Z Nyü op_ d¢ s_¡ L$ üy„. Ap_p¡ kç`|Z®sp\u rhQpf L$ fu S> ¡
BÃR> pdp„ Aph¡ s¡d L$ f.
rhh¡Q_— :— lh¡ kh® Nusp_p ipõÓp\®_p¡ D`k„lpf L$ f¡ R> ¡. Nyü\u `Z Nyü A¡V$ g¡
"ArsNp¡àe' Ap kh®ipõÓp¡_p„ op__p kpfê$ ` op_ kh® h¡v$ pÞsp¡_p DÑd rkÙpÞs_p¡ kpf d¢
s_¡ L$ üp¡. Ap_p¡ kç`|Z®sp\u rhQpf L$ fu S> ¡d BÃR> pdp„ Aph¡ s¡d L$ f.
kh®Nyüsd„ c|e: i©Ï d¡ `fd„ hQ:— &
BóV$p¡@rk d¡ ×Y$rdrs ssp¡ hÿeprd s¡ rlsd¹— &&64&&
ígp¡L$p\®— :— kh®\u Nyüsd dpfy„ `fd hQ_ afu\u kp„cm. sy„ d_¡ blz S> râe R> ¡ s¡\u s_¡
rls L$ lz„ Ry> „.
rhh¡Q_— :— kh® ipõÓ_p¡ rhQpf L$ fu ipõÓp\® ÅZhp¡ blz L$ qW$ _ lp¡hp\u cNhp_¹ `p¡s¡ S>
r_frsie L©$ `p L$ fu AÅy®__p¡ A_¡ s¡_p Üpfp kh®gp¡L$ p¡_p¡ DÙpf L$ fhp_u BÃR> p\u `p¡s¡ S>
ipõÓ_p¡ r_[íQsp\® L$ l¡ R> ¡. sy„ d_¡ blz S> râe R> ¡ s¡\u Ap spfy„ rls L$ f_pf `fd Nyü
hQ_ L$ lz„ Ry> „ A¡d AÅy®__¡ Ap DÑd D`v¡$ i Ap`hp_y„ âep¡S> _ L$ üy„, A_¡ ApNm_p
(— 65— -— 66— ) ígp¡L$ dp„ s¡ rlsL$ pfu D`v¡$ i L$ l¡ R> ¡. Al] "afu\u' A_¡ ""kh®\u Nyüsd''
iåv$ p¡ ep¡Äep R> ¡ s¡\u A¡d S> Zph¡gy„ R> ¡ L¡$ Å¡ L¡$ cNhp_¡ `p¡s¡ S> `yfyjp¡Ñd R> ¡ A¡d `l¡gp„
AÅy®__¡ L$ l¡gy„ R> ¡, R> sp„ `Z s¡ (— `p¡sp_p kpf\u b_¡g lp¡C— ) d_yóe S> R> ¡, A_¡ `yfyjp¡Ñd
sp¡ buÅ¡ S> L$ p¡C AÞsep®rdê$ ` r_Ny®Z li¡ A_¡ cNhp_¡ Ap (— ígp¡L$ 61— -— 62— ) \u s¡_y„
cS> _ L$ fhp_p¡ D`v¡$ i L$ f¡g R> ¡ A¡hp¡ kÞv¡$ l L$ fhp¡ ep¡Áe _\u.
dÞd_p ch dv¹$ c$ ¼sp¡ dÛpÆ dp„ _dõLy$ fy— &
dpd¡h¥óerk kÐe„ s¡ ârsÅ_¡ râep¡@rk d¡— &&65&&
ígp¡L$p\®— :— dpfpdp„ d_ fpM_pf \p, dpfp¡ c¼s \p, d_¡ _dõL$ pf L$ f. sy„ d_¡ râe R> ¡. s¡\u
spfu `pk¡ kÐe ârsop L$ fy„ Ry> „ L¡$ sy„ d_¡ S> `pdui.
rhh¡Q_— :— l¡ `p\®— ! kh® h¡v$ pÞsp¡\u h¡Û, õhL$ ue c¼sp¡ ârs hpÐkëesp_p kpNfê$ ` spfp¡
kpf\u \C fl¡gp¡ lz„ cNhp_¹ Ry> „, s¡_pdp„ S> d_ fpM, dpfu S> c[¼s L$ f, dpfy„ S> eS> _
L$ f, d_¡ S> _dõL$ pf L$ f. Apd L$ fhp\u sy„ d_¡ S> âpàs L$ fui. d|gdp„ "dpd¡h' dp„ S> ¡
"A¡h=S> ' R> ¡ s¡_p¡ âÐe¡L$ _u kp\¡ kçbÞ^ g¡hp_p¡ R> ¡. "A¡h=S> ' iåv$ îuL©$ óZQÞÖ\u
AÞe kh® v¡$ hp¡_p cS> __y„ r_hpfZ L$ f¡ R> ¡ s¡\u ""dpfy„ S> cS> _ rhN¡f¡ L$ f, AÞe L$ p¡C v¡$ h_y„
L$ fui _rl'' A¡hp¡ A\® \pe R> ¡. Apd L$ fhp\u dpfu S> âp[às \i¡. sy„ d_¡ râe lp¡hp\u s_¡
ApX¡$ dpN£ v$ p¡fy„ S> _rl, s¡\u S> s_¡ Ap kÐe dy¿e c[¼sdpN®_p¡ D`v¡$ i L$ fy„ Ry> „.
kh®^dp®_¹ `qfÐeÄe dpd¹ A¡L„$ ifZ„ h°S> — &
Al„ Ðhp kh®`p`¡æep¡ dp¡nreóeprd dp iyQ:— &&66&&
AÝepe 18 221
ígp¡L$p\®— :— kh® ^dp£_p¡ `qfÐepN L$ fu d_¡ A¡L$ gp_¡ S> ifZ Aph. lz„ spfp¡ kh® `p`p¡dp„\u
dp¡n L$ fui. ip¡L$ L$ f _rl.
rhh¡Q_— :— Nep ígp¡L$ dp„ cNhp_¡ AÅy®__¡ `p¡spdp„ S> d_ fpMhp_p¡, `p¡sp_y„ S> cS> _
L$ fhp_p¡ rhN¡f¡ D`v¡$ i L$ ep£. s¡ L¡$ hu fus¡ rkÙ \pe A¡hu i„L$ p \hp\u s¡ rkÙ L$ fhp_p¡ âL$ pf
L$ l¡ R> ¡. kh® ^dp£_p¡ `qfÐepN L$ fu d_¡ A¡L$ gp_¡ S> ifZ Aph. Al] kh®^dp£_p¡ `qfÐepN
L$ fu cNhp_¹_¡ ifZ S> hp_p¡ D`v¡$ i L$ f¡gp¡ lp¡hp\u cNhÃR> fZ s\p ifZ_¡ A_yL|$ g
^dp£_p¡ ÐepN L$ fhp_p¡ _\u, `fÞsy ifZ\u rhfp¡û kh®^dp£_p¡ ÐepN L$ fhp_p¡ D`v¡$ i R> ¡,
s¡\u "kh®' iåv$ _p¡ A\® kh® rhfp¡û kh®^dp£ R> ¡. Aphp„ ^dp£_p¡ ÐepN L$ fu cNhp_¹_¡ ifZ¡
S> hy„ A\p®s¹ ifZ_¡ A_yL|$ g, Nep (— 65 dp— )ígp¡L$ dp„ L$ l¡gp, ^dp£ ApQfhp. Å¡ Aphp¡ A\®
_ gCA¡, A_¡ ifZ_¡ A_yL|$ g ^dp£_p¡ `Z "kh®' iåv$ dp„ kdph¡i R> ¡ s¡\u s¡Ap¡_p¡ `Z
ÐepN L$ fhp_p¡ D`v¡$ i R> ¡ A¡hp¡ A\® L$ fuA¡, sp¡ Ap ígp¡L$ _u Nep (— 65 dp— ) ígp¡L$ kp\¡
k„Nrs \pe _rl. ^d} cNhp_¹_p¡ Apîe \pe Ðepf¡ ^dp£_y„ ApQfZ L$ fhy„ ep¡Áe _\u.
""dpfpdp„ S> d_ fpM'' AÝepe 12&8 dp„ cNhp_¹dp„ S> d_ fpMhp_p¡ D`v¡$ i
L$ f¡gp¡ R> ¡. Ðep„ "A¡h=S> ' iåv$ lp¡hp\u AÞe v¡$ hp¡_p cS> __p¡ r_j¡^ L$ f¡gp¡ R> ¡. s¡\u Al]
`Z AÞe v¡$ hp¡_p cS> _ê$ ` kh®^dp£_p¡ ÐepN L$ l¡gp¡ R> ¡. AÅy®_ dep®v$ pdpN}e, AÞe v¡$ h_y„
cS> _ L$ f_pf lsp¡, s¡_¡ `y[óV$ dp„ âh¡i L$ fphhp AÞe v¡$ h_p cS> _ê$ ` ^dp£_p¡ ÐepN L$ fhp_p¡
D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡. A¡d L$ fhp\u s¡_¡ `p`_u kçcph_p \pe s¡ dpV¡$ cNhp_¹ `p¡sp_p„
`y[óV$ `yfyjp¡ÑdÐh_p¡ Aprhcp®h L$ fu ""lz„ spfp¡ kh® `p`p¡dp„\u dp¡n L$ fui'' A¡d L$ l¡ R> ¡. Al]
d|gdp„ "dp¡Qreóeprd' A¡d _ L$ l¡sp„ "dp¡nreóeprd' A¡d L$ l¡g lp¡hp\u kL$ g ^d®_u
dep®v$ pdp„ S> ¡_y„ rQÑ gpN¡gy„ R> ¡ s¡hp AÅy®__p¡ `p¡sp_p Aprîs S> _p¡_y„ `p¡jZ L$ f_pf
cNhp_¡ r_frsie A_yN°lê$ ` dpN®dp„ õhuL$ pf L$ fu s¡_¡ AÞe v¡$ h_p cS> _\u dy¼s L$ f¡gp¡ R> ¡
A¡d kdÅe R> ¡.
Nep ígp¡L$ dp„ s\p Ap ígp¡L$ dp„ L$ f¡gp¡ D`v¡$ i DÑdp¡Ñd R> ¡. îudv¹$ cNhv¹$ Nusp_p
kpfê$ ` Ap ígp¡L$ R> ¡. cNhp_¡ Al] kyû AÅy®__¡ D`v¡$ i L$ f¡gp¡ R> ¡. Al]\u `p„Q ígp¡L$ \u
(— 67— -— 71— ) cNhp_¹ D`v¡$ i_u DÑdsp L$ l¡ R> ¡, `R> u A¡L$ ígp¡L$ \u (— 72— ) AÅy®__¡ s¡_p¡
dp¡l _óV$ \ep¡ L¡$ _l] A¡d `|R> ¡ R> ¡ A_¡ s¡_p¡ AÅy®_ A¡L$ ígp¡L$ \u (— 73— ) DÑf Ap`¡ R> ¡.
`R> u `p„Q ígp¡L$ \u (— 74— -— 78— ) kÊS> e D`k„lpf L$ f¡ R> ¡. hõsys: cNhp_¡ AÅy®__¡ L$ f¡gp¡
DÑd D`v¡$ i_u Ap ígp¡L$ \u (— 66— ) kdp[às \pe R> ¡. s¡\u Ap ígp¡L$ dp„ L$ f¡gp¡ D`v¡$ i
cNhv¹$ Nusp_p kpfê$ ` R> ¡.
Ap ígp¡L$ _y„ A_ykÞ^p_ îucpNhs¹ 10&36&22 s\p 11&2&34 D`f_p„
Bv„ $ s¡ _ps`õL$ pe _pc¼spe L$ v$ pQ_— &
_ Qpiyî|jh¡ hpÃe„ _ Q dp„ ep¡@æek|ers— &&67&&
ígp¡L$p\®— :— Ap Nusp_p¡ D`v¡$ i spf¡ L$ p¡C qv$ hk s` _rl L$ f_pf_¡, c[¼sfrls_¡, îhZ
L$ fhp_u BÃR> p _ lp¡e s¡_¡ s\p S> ¡ dpfu Ak|ep L$ fsp¡ lp¡e s¡_¡ L$ l¡hy„ _rl.
222 AÝepe 18
rhh¡Q_— :— A¡hu fus¡ Nusp_p¡ ipõÓp\® kç`|Z® L$ lu lh¡ kçâv$ pe_u âh©rÑ dpV¡$ r_ed_ L$ f¡
R> ¡. Ap ipõÓp\®_p L$ p¡Z— -— L$ p¡Z Ar^L$ pfu _\u s¡ Al] L$ l¡gy„ R> ¡. s` _rl L$ f_pf A¡V$ g¡
õhpQpf lu__¡, dpfu c[¼s frls_¡, îhZ L$ fhp_u BÃR> p rh_p_p_¡ A_¡ lz„ `yfyjp¡Ñd D`f
v$ p¡jpfp¡`Z L$ fu dpfu Ak|ep L$ f_pf_¡ Ap ipõÓp\® spf¡ L$ v$ pr` L$ l¡hp¡ _rl.
e Bd„ `fd„ Ny ü „ d˜¼s¡ ó hrc^põers— &
c[¼s» dre `fp„ L©$Ðhp dpd¡h¥óeÐek„ie:— &&68&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ Ap `fd Nyü dpfp c¼sp¡_¡ L$ l¡i¡ s¡ dpfpdp„ `fp c[¼s âpàs L$ fu d_¡ S>
r_:k„ie âpàs L$ fi¡.
rhh¡Q_— :— Aphp v$ p¡jp¡ frls dpÓ dpfp c¼sp¡ S> R> ¡ s¡\u dpfp c¼sp¡_¡ S> Ap ipõÓp\®
L$ l¡hp ep¡Áe R> ¡. s¡d_¡ S> ¡ Ap ipõÓp\® L$ l¡ s¡_¡ iy„ ag âpàs \pe s¡ Al] L$ l¡gy„ R> ¡.
_ Q sõdp_¹ d_yóe¡jy L$ [íQ_¹ d¡ râeL©$ Ñd:— &
crhsp _ Q d¡ sõdpv¹$ AÞe: râesfp¡ cyrh— &&69&&
ígp¡L$p\®— :— c|sm D`f d_yóep¡dp„ L$ p¡C `Z s¡_p\u dpfy„ rhi¡j râe L$ f_pf _\u, A_¡ s¡_p\u
AÞe L$ p¡C d_¡ rhi¡j râe \_pf `Z _\u.
AÝe¡ ó es¡ Q e Bd„ ^çe¯ k„ h pv$ d phep¡ : — &
op_eo¡_ s¡_plrdóV$: õeprdrs d¡ drs:— &&70&&
ígp¡L$p\®— :— S> ¡ Ap Ap`Zp ^çe® k„hpv$ _y„ AÝee_ L$ fi¡ s¡Z¡ d_¡ op_eo\u `|S> ¡gp¡ R> ¡ A¡hu
dpfu drs R> ¡.
rhh¡Q_— :— A\® ÅÎep rh_p dpÓ `pW$ L$ fhp\u iy„ ag \pe s¡ Al] L$ l¡gy„ R> ¡.
îÙphp_¹ A_k| e íQ i© Ï epv$ r ` ep¡ _f:&
kp¡@r` dy¼s: iycp_¹ gp¡L$p_¹ âpà_yeps¹ `yÎeL$d®Zpd¹— &&71&&
ígp¡L$p\®— :— îÙphpmp¡ s\p Ak|epfrls S> ¡ _f Ap k„hpv$ _y„ dpÓ îhZ L$ fi¡ s¡ `Z dyL$ s
\C `yÎe L$ d®hpmpAp¡_p iyc gp¡L$ _¡ `pdi¡.
L$ [ÃQv¹$ A¡ss¹ îys„ `p\®— ! Ðhe¥L$ pN°¡Z Q¡skp— &
L$[ÃQv¹$ Aop_kçdp¡l: âZóV$õs¡ ^_ÊS> e— !— &&72&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ `p\®— ! s¡ A¡L$ pN° rQÑ\u Ap kp„cþey„ L¡$ — ? l¡ ^_ÊS> e— ! spfp Aop_\u \A¡gp
dp¡l_p¡ _pi \ep¡ L¡$ — ?
rhh¡Q_— :— S> ¡ Ap k„hpv$ _y„ îhZ L$ f¡ s¡ k„kpfdp„\u dy¼s \C iyc gp¡L$ âpàs L$ f¡ R> ¡ A¡d
`pR> gp ígp¡L$ dp„ L$ üy„, `fÞsy AÅy®_¡ kpnps¹ cNhp_¹ `pk¡\u Ap k„hpv$ _y îhZ L$ ey¯ R> sp„
s¡_¡ s¡hy„ ag âpàs \ey„ _\u, L$ pfZ L¡$ s¡ `pR> p¡ eyÙ L$ fhp âh©s \A¡gp¡ R> ¡ A¡hu i„L$ p v|$ f \pe
s¡ dpV¡$ cNhp_¹ AÅy®__¡ Ap âí_p¡ L$ f¡ R> ¡.
ASy> ®_ DhpQ
_óV$p¡ dp¡l: õd©rsf¹ gå^p ÐhÐâkpv$ps¹ depÃeys— !— &
[õ\sp¡@[õd NskÞv¡$l: L$qfóe¡ hQ_„ sh— &&73&&
AÝepe 18 223
ígp¡L$p\®— :— l¡ AÃeys— ! Ap`_p âkpv$ \u dpfp¡ dp¡l _pi `pçep¡, d_¡ õd©rs \C A_¡ lz„
kÞv¡$ lfrls \ep¡. Ap`_p hQ_ âdpZ¡ Qpgui.
rhh¡Q_— :— ApÐdp A_¡ A_pÐdp _p Arhh¡L$ ê$ ` rh`fus op_ A\hp dp¡l _p¡ _pi \ep¡.
Ap`_p âkpv$ \u kç`|Z® sÒhop_ âpàs \ey„. âL©$ rs_p L$ pep£ A_pÐdp R> ¡. s¡dp„ ApÐdp_p
Arcdp_ê$ ` dp¡l_p¡ _pi \ep¡. rQv¹$ A_¡ ArQv¹$ kh® hõsy `fd `yfyjÐhê$ `\u b°ûpÐdL$ R> ¡,
s¡ s¡hu _\u A¡hu drsê$ ` dp¡l v|$ f \ep¡. cNhv$ \® S> ¡ r_Ðe rhN¡f¡ L$ dp£ L$ fhpdp„ Aph¡ s¡
cNhp_¹_u âp[às L$ fhpdp„ D`pe c|s R> ¡ s¡_¡ b„^L$ dp_hpê$ ` kh® dp¡l_p¡ _pi \C Nep¡.
ApÐdp âpL©$ s õhcphfrls L¡$ hg opsp R> ¡ A¡_y„ op_ A_¡ ApÐdp s\p Anfb°û_p A¥L$ e_y„
op_ A_¡ s¡\u `Z DÑd Agp¥qL$ L$ NyZp¡_p kd|lhpmp âcy `yfyjp¡Ñd R> ¡ s¡d_u âp[às dpÓ
s¡d_p A_yN°l\u S> \pe R> ¡ A_¡ s¡ `yfyjp¡Ñd Ap` âcy hpkyv¡$ h R> p¡, Ap kh® õd©rsê$ `
op_ Ap`_p âkpv$ \u d_¡ âpàs \ey„ R> ¡. kp„¿e_p D`v¡$ i\u dpfp kh® dp¡l_p¡ _pi \ep¡ R> ¡.
ep¡N_p D`v¡$ i\u d_¡ õd©rs_u âp[às \C R> ¡. s¡\u dpfp kh® kÞv¡$ lp¡ v|$ f \ep R> ¡. lh¡ lz„
Ap`_u Apop âdpZ¡ Qpgui.
kÊS> e DhpQ
BÐel„ hpky v ¡ $ hõe `p\® õ e Q dlpÐd_:— &
k„hpv$d¹ Bddîp¥jd¹ Av¹$cys„ fp¡dlj®Zd¹— &&74&&
ígp¡L$p\®— :— Aphu fus¡ hpkyv¡$ h_p¡ A_¡ dlpÐdp `p\®_p¡ Ap A˜ws ê„$ hpX$ p„ Dcp„ L$ f¡ s¡hp¡ k„hpv$
d¢ kp„cþep¡.
ìepkâkpv$ps¹ îyshp_¹ A¡sv¹$ Nyüd¹ Al„ `fd¹— &
ep¡N„ ep¡N¡íhfps¹ L©$óZps¹ kpnps¹ L$\es: õhed¹— &&75&&
ígp¡L$p\®— :— Ap `fd Nyü ep¡N kpnps¹ ep¡N¡íhf îuL©$ óZ `p¡s¡ L$ l¡sp lsp s¡ d¢ ìepk_p
âkpv$ \u kp„cþep¡.
rhh¡Q_— :— Ap k„hpv$ d¢ ìepk_p âkpv$ \u kp„cþep¡. cNhp_¹ hpkyv¡$ h¡ S> ¡d rhíhê$ `_y„ v$ i®_
L$ fhp AÅy®__¡ qv$ ìe QnyAp¡ Apàep„ lsp„, s¡d ìepkÆA¡ d_¡ qv$ ìe QnyAp¡ A_¡ L$ Z®
Ap`¡gp„ lp¡hp\u kpnps¹ cNhp_¹ îuL©$ óZ L$ l¡sp lsp s¡ S> `fd Nyü ep¡N d¢ kp„cþep¡. s¡\u
kpnps¹ îuL©$ óZ_p„ S> hQ_pd©s_y„ kÊS> e_¡ îhZ \A¡gy„ R> ¡. îudv¹$ cNhv¹$ Nusp dplpÐçedp„
`Z cNhp_¹_p dyMpfrhÞv$ dp„\u S> cNhv¹$ Nusp _uL$ m¡gu R> ¡ A¡d L$ l¡gy„ R> ¡, s¡dS>
îudv$ pQpe®QfZ `Z r_bÞ^dp„ Nusp_¡ "îuL©$ óZhpL$ ep¡' S> L$ l¡ R> ¡.
fpS> _¹— ! k„õd©Ðe k„õd©Ðe k„hpv$d¹ Bddv¹$cy$sd¹— &
L¡$ ihpSy> ®_ep¡: `yÎe„ ùóeprd Q dylzdy®lz:— &&76&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ fpS> _¹— ! L¡$ ih A_¡ AÅy®_ _p¡ Ap Av¹$ cys `yÎe k„hpv$ k„cpfu— -— k„cpfu lz„
hpf„hpf lj® `pdy„ Ry> „.
sÃQ k„õd©Ðe k„õd©Ðe ê$ `d¹ AÐev¹$ cys„ lf¡:— &
rhõdep¡ d¡ dlp_¹ fpS> _¹— ! ùóeprd Q `y_: `y_:— &&77&&
ígp¡L$p\®— :— l¡ fpS> _¹— ! lqf_y„ s¡ Arsie Av¹$ cys ê$ ` k„cpfu— -— k„cpfu d_¡ dp¡V$ p¡ rhõde \pe
224 AÝepe 18
R> ¡, A_¡ `y_:— -— `y_: lj® \pe R> ¡.
rhh¡Q_— :— kh® ^d®_p Apîe rhcy r_fy`d drldphpmp, kh® vy$ :M lf_pf, vy$ óV$ _p¡ k„lpf
L$ f_pf lqf `yfyjp¡Ñd îuL©$ óZ_y„ `fd Av¹$ cys, Anf, A_¡L$ ^d®_p Apîeê$ ` L$ pg A_¡
dpep \u `Z `lp¢Qpe _rl s¡hy„ r_fy`d drldphpmy„ `pR> m hZ®ìey„ s¡ rhíhê$ ` k„cpfu— -
— k„cpfu lz„ blz rhõde `pdy„ Ry> „ A_¡ lj® `pdy„ Ry> „. Ap\u A¡d k|Qìey„ R> ¡ L¡$ v¥$ hu Æhp¡_¡ S>
Aphp¡ lj® \pe R> ¡, buÅAp¡_¡ \sp¡ _\u.
eÓ ep¡ N ¡ í hf: L© $ ó Zp¡ eÓ `p\p£ ^_y ^ ® f :— &
sÓ îurh®S> ep¡ c|rs: ^°yhp _ursf¹ drsf¹ dd— &&78&&
ígp¡L$p\®— :— Äep„ ep¡N¡íhf L©$ óZ R> ¡ A_¡ Äep„ ^_y^®f `p\® R> ¡ Ðep„ îu, rhS> e, c|rs A_¡
AQg _urs R> ¡ A¡hu dpfu drs R> ¡.
rhh¡Q_— :— eyÙdp„ L$ p¡Z Æsi¡ s¡ bpbs_p¡ d_¡ L$ p¡C âL$ pf_p¡ k„ie _\u. Äep„ îuL©$ óZ A_¡
^_y^®f `p\® R> ¡ Ðep„ S> rhS> e \hp_p¡.

L©$óZpSy> ®_k„hpv¡$ "dp¡n-k„Þepkep¡Np¡'_pd
AóV$pv$ip¡@Ýepe:— &&18&&
&&— Þepkpv¡$irhhfZd¹— &&

Þepkpv¡$ i¡jy ^d®ÐeS> _hQ_sp¡@qL$ ÊQ_pr^r¾$ ep¡¼sp
L$p`®Îe„ hp@„Ndy¼s„ dqv$sfcS> _p`¡nZ„ hp ìe`p¡Y$d¹— &&
vy$:kpÝe¡ÃR> p¡Ûdp¥ hp ¼hrQvy$ìrdsphÞekçd¡g_¡ hp
bûpõÓÞepe D¼sk¹ sqv$l _ rhlsp¡ ^d® Apopqv$rkÙ:&&1&&
AÞhe— :— Þepkpv¡$ i¡jy ^d®ÐeS> _hQ_s:, ¼hrQs¹ AqL$ ÊQ_p Ar^r¾$ ep D¼sp; hp L$ p`®Îed¹
A„Nd¹ D¼sd¹; hp vy$ õkpÝe¡ÃR> p¡Ûdp¥ Dìrdsp¥; hp AÞekçd¡g_¡ b°ûpõÓÞepe: D¼s:.
sv¹$ Bl Apopqv$ rkÙ: ^d®: _ rhls:.
ígp¡L$p\® :— kh®ÐepN_u ApopAp¡dp„ ^d®ÐepN L$ fhp_p hQ_p¡\u L$ p¡C W¡$ L$ pZ¡ AqL$ ÊQ_`Zp_¡
ifZpNrs_p¡ Ar^L$ pf L$ üp¡ R> ¡. L$ p¡C W¡$ L$ pZ¡ v$ u_`Zp_¡ ifZpNrs_y„ A„N L$ üy„ R> ¡. A\hp
dpfp\u buÅ_y„ cS> _ A_¡ A`¡np fpMhp_p¡ r_j¡^ L$ ep£ R> ¡. qL»$ hp vy$ :kpÝe L$ pe®_u BÃR> p
A_¡ âeÐ_ _y„ Dìd_ L$ ey¯ R> ¡. A\hp ^dp®Þsf_p¡ kçbÞ^ \hpdp„ b°ûpõÓÞepe hZ®h¡gp¡
R> ¡. dpV¡$ ""kh®^dp®_¹ ...'' Ap Nusp_p ígp¡L$ dp„ h¡v$ pqv$ Apop\u rkÙ ^d® _óV$ _ \ep¡.
Þepkpv¡$ irhhfZd¹— 225

&&— îurhV¹$W$g¡iâcyQfZrhfrQs rhhfZ— &&
îudv¹$ cNhv¹$ Nusp_p AY$ pfdp AÝepe_p 66— dp ígp¡L$ dp„ kh®^dp£_p¡ ÐepN L$ fu_¡
ifZ¡ Aphhp_u Apop L$ fu R> ¡. Ðep„ A_¡L$ rhL$ ë`p¡ \pe— R> ¡— :
kh® ^dp£_p¡ ÐepN L$ fhp¡ `y[óV$ dpN®dp„ R> ¡. dep®v$ pdpN®dp„ _\u. A_¡ AÓ¡ îuL©$ óZ¡
ASy> ®__¡ kh®^d®ÐepN_p¡ D`v¡$ i L$ u^p¡ R> ¡ dpV¡$ A¡d r_íQe \pe R> ¡ L¡$ ASy> ®_ `Z
`y[óV$ dpN®dp„ A„NuL©$ s lsp¡.
^d®_p¡ ÐepN L$ fhp\u dep®v$ pdpN®dp„ S> `p` gpNhp_p¡ ce R> ¡ A_¡ s¡ `p`ce_u
kçcph_p Ap ígp¡L$ _p DÑf cpNdp„ L$ fu R> ¡. dpV¡$ A¡d `Z kÞv¡$ l \pe R> ¡ L¡$ ASy> ®_
dep®v$ pdpN}e c¼s li¡.
`Z ""L©$ rs_u A`¡np _l] fpMu lz„ õhe„ s_¡ `p`\u R> p¡X$ phui'' A¡d L$ üy„ R> ¡
s¡\u õ`óV$ âsus \pe R> ¡ L¡$ ASy> ®_ dep®v$ pdpN}e _\u.
âcy_p D`f `|Z® rhíhpk lp¡hp\u `y[óV$ dpN}ec¼s_¡ L$ p¡C âL$ pf_p¡ `Z ip¡L$
lp¡sp¡ _\u `Z AÓ¡ ""dp iyQ:'' ip¡L$ dp L$ f, A¡d ip¡L$ L$ fhp_p¡ r_j¡^ L$ ep£ R> ¡ dpV¡$ r_íQe
\pe R> ¡ L¡$ ASy> ®__¡ ip¡L$ lsp¡ s¡\u s¡_y„ dep®v$ pdpN}`Ï„ r_[íQs \pe R> ¡.
Aphu fus¡ S> ¡d Ar^L$ pfudp„ A_¡L$ kÞv¡$ l \pe R> ¡ s¡dS> Ar^L$ pf s\p âcy_p
ârs `Z L¡$ V$ gpL$ kÞv¡$ lp¡ \pe R> ¡. S> ¡d L¡$
`y[óV$ gugp_p agâL$ fZdp„ (— fpk`ÊQpÝepeu_p âpfçcdp„— ) âcyA¡

""`rsiyî|jZ„ õÓuZpd¹'' BÐepqv$ hQ_p¡Üpfp â\d dep®v$ p_p¡ õhuL$ pf L$ ep£, `R> u c¼sp¡_p
AÐepN°l\u `y[óV$ _p¡ A„NuL$ pf L$ ep£. qL$ Þsy Nuspdp„ sp¡ c¼s_¡ dep®v$ p_p¡ ApN°l R> ¡ R> sp„ `Z
`p¡s¡ ""kh®^dp®_¹ ...'' BÐepqv$ hp¼ep¡\u `y[óV$ _p¡ D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡, A¡d rh`fussp v¡$ Mpe R> ¡.
îudv¹$ cpNhsdp„ sp¡ ""qv$ hkdp„ ìehlpfL$ pe®dp„ ìepLy$ g A_¡ fprÓdp„ Arsîd\u
ârsqv$ _ KOu S> sp `p¡sp_p Np¡Ly$ g_¡ h¥Ly$ ÎW$ dp„ gC S> i¡'' BÐepqv$ õ\gp¡dp„ kp^_frlsp¡_¡
`Z ag Ap`¡gy„ R> ¡. `Z ASy> ®__¡ A¡d Apop L$ f¡ R> ¡ L¡$ ""sy„ Öp¡Zpqv$ L$ p¡_¡ dpf A_¡ dpfp
ifZ¡ Aph, s_¡ lz„ `p`p¡\u R> p¡X$ phui''. ifZ¡ Aphi¡ sp¡ `p`p¡\u dy¼s L$ fphui A¡d õ`óV$
dep®v$ p Aphu Åe R> ¡. A_¡ s¡_p rhfyÙ kh®^dp£_y„ `qflfZL$ \_ ey¼s _\u.
A¡d rhQpf L$ f_pf_p ùv$ edp„ A_¡L$ kÞv¡$ l DÐ`Þ_ \pe R> ¡. s¡_¡ v|$ f L$ fhp_¡
dpV¡$ `|hp£¼s ""Þepkpv¡$ i¡jy ...'' BÐepqv$ ígp¡L$ L$ l¡ R> ¡.
226 Þepkpv¡$ irhhfZd¹—

Aphu fus¡ Äepf¡ kÞv¡$ l \pe Ðepf¡ A¡V$ gp¡ S> Apie kdS> hp_p¡ R> ¡ L¡$ îuL©$ óZ¡
ASy> ®__p¡ A„NuL$ pf `y[óV$ dep®v$ pdp„ L$ u^p¡ R> ¡. A\p®s¹ ASy> ®_ `y[óV$ dep®v$ p_p¡ Ar^L$ pfu R> ¡.
`y[óV$ `y[óV$ _p¡ _l]. ASy> ®__y„ S> ¡ ifZ¡ S> hy„ s¡ `y[óedep®v$ pê$ ` R> ¡. s¡dp„ kh®^dp£_p¡ ÐepN
L$ fhp¡ `y[óV$ _p¡ A„i R> ¡. A_¡ ifZ¡ S> hpê$ ` kp^__y„ ApQfZ L$ fhp\u fnp L$ fhu, s¡
dep®v$ p_p¡ A„i R> ¡. s¡\u bÞ_¡ A„i c[¼s rhfyÙ _\u. A\p®s¹ `y[óV$ A_¡ dep®v$ p _p
A„ihpmp ASy> ®__u A¡hp âL$ pf_u c[¼s L$ p¡C fus¡ rhfyÙ _\u. `y[óV$ rdî dep®v$ pdp„ L¡$ hg
dep®v$ pdpN®_p ^dp£_p¡ ÐepN v|$ jZê$ ` _\u. S> ¡hu fus¡ k„Þepkpîddp„ â\dpîd_p
(— N°lõ\pîd_p— ) ^dp£_p¡ ÐepN L$ fhpdp„ v|$ jZ _\u. s¡S> âdpZ¡ `y[óV$ dep®v$ pdp„ `Z
L¡$ hgdep®v$ p_p ^dp£_p¡ ÐepN v|$ rjs _\u. L¡$ hgdep®v$ pdpN®dp„ N°lõ\pîdp¡¼s ^dp£_p¡ S> ÐepN
L$ fpe R> ¡, k„Þepkpîd_p ^dp£_p¡ _l]. A\p®s¹ k„Þepkpîd_p ^dp£_y„ `pg_ sp¡ L$ fpe S> R> ¡.
`Z `y[óV$ dep®v$ pdp„ sp¡ ^d®dpÓ_¡ `|hp®îdue ^dp£_u kfMpC R> ¡ dpV¡$ s¡_p¡ `qfÐepN \pe R> ¡.
AÓ¡ L¡$ hg dep®v$ p L$ fsp„ ApV$ gy„ S> Ar^L$ R> ¡. ifZpNrsê$ ` `v$ p\® S> A¡hp¡ R> ¡ L¡$ Ðep„
kh®^dp£_p¡ `qfÐepN L$ fu_¡ S> ifZ¡ S> hpe. s¡ S> Apie\u îuApQpe®QfZ¡ L$ üy„ R> ¡ L¡$
""sqv$ l _ rhlsp¡ ^d® Apopqv$ rkÙ:'' A\p®s¹ ""s¡\u kh®^dp£_p¡ ÐepN L$ fhp R> sp„ `Z
^d®_p¡ bp^ Apìep¡ _\u L$ pfZ L¡$ s¡hu Apop R> ¡''. A\hp ^d®ÐepN L$ fhp R> sp„ `Z ^d®_p¡
bp^ _\u \ep¡ Ap hpsdp„ "Apopqv$ rkÙ:' Ap `v$ _¡ l¡sy ÅZhp¡. A\p®s¹ âcy_u Apop_p¡
S> ¡ rhje lp¡e s¡ S> ^d® R> ¡. AÓ¡ âcy_u Apop_p¡ rhje, ^dp£_p¡ ÐepN R> ¡. dpV¡$ s¡_¡ `Z
^d®`Ï„ R> ¡. AÓ¡ A¡d kdS> hp_y„ R> ¡ L¡$ cNhv$ pop_¡ N°lZ L$ fu_¡ ^d®ipõÓ r_dp®Z L$ f_pf
d_y Apqv$ _p Apoprhje_¡, A\hp sp¡ r_íhpkê$ ` h¡v$ _p Apoprhje_¡ Äepf¡ ^d®`Ï„ R> ¡,
sp¡ `R> u âcy_p kpnpv¹$ Apoprhje_¡ ^d®`Ï„ L¡$ d _ lp¡e— ? lp¡e S> . s¡ Apop_p¡ rhje AÓ¡
kh®^d®ÐepN R> ¡. dpV¡$ ^d®ÐepN_¡ `Z cNhv$ pop rkÙ lp¡hp\u ^d®`Ï„ R> ¡. s¡\u S>
kh®^dp£_p¡ `qfÐepN L$ fhp R> sp„ `Z ^d®_p¡ bp^ _ \ep¡. "Apopqv$ rkÙ:' AÓ¡ "Apqv$ '
`v$ \u cNhv$ pop\u ^dp£`v¡$ i L$ f_pf d_yâc©rsAp¡A¡ L$ l¡g ^d®_y„ N°lZ L$ fhy„. A\hp
`|hp£¼s A\p®s¹ ""^d®ÐepN L$ fu_¡ sy„ dpf¡ ifZ¡ Aph'' BÐepqv$ Apop R> ¡ Apqv$ dp„ S> ¡ d_y
Apqv$ _p s¡\u rkÙ, A¡hp¡ A\® L$ fhp¡. A\p®s¹ âcy Apopey¼s d_yâc©rs_p hQ_p¡\u rkÙ
Äepf¡ ^d® R> ¡ sp¡ `R> u âcy_u Apop\u rkÙ S> ¡ R> ¡ s¡ ^d® lp¡e A¡dp„ iy„ L$ l¡hy„— ? qL»$ hp h¡v$ pop
R> ¡ Apqv$ dp„ S> ¡_¡ A¡hp¡ õd©rsrkÙ ^d® s¡ `Z _óV$ _ \ep¡. A\p®s¹ h¡v$ r_íhpkê$ ` R> ¡. A_¡
dÞhpqv$ âcy_p A„ip„i R> ¡. `Z ""kh®^dp®_¹ ...'' A¡ sp¡ âcy_p Mpk hQ__pd©s R> ¡. dpV¡$
õhdyMp¡¼s iåv$ "^d®ÐepNê$ `' ^d® lp¡hp\u L$ p¡C_p¡ bp^ Aphsp¡ _\u.
Äepf¡ âcyApop\u rkÙ lp¡hp\u kh®^dp£_p¡ ÐepN L$ fhp R> sp„ `Z ^d®bp^ _\u
\sp¡ sp¡ `R> u ""Al„ Ðhp kh®`p`¡æep¡ dp¡nreóeprd dp iyQ:'' ""lz„ s_¡ b^p `p`p¡\u
R> p¡X$ phui, ip¡L$ dp L$ f'' Ap DÑfp^®dp„ `p`_y„ L$ \_ Aey¼s \i¡. L$ pfZ L¡$ Å¡ ^d®_p¡ bp^ S>
_\u \sp¡ sp¡ `R> u ""s_¡ `p` gpNi¡'' A_¡ ""lz„ R> p¡X$ phui'' A¡ bÞ_¡ hQ_ ìe\® R> ¡,
A_yèy¼s R> ¡.

s¡_p¡ DÑf Aphu fus¡ R> ¡ L¡$ ASy> ®__¡ cNhÞdpN®_y„ õhê$ òp_ _ lsy„ dpV¡$ s¡_¡
kdÅhhp dpÓ s¡ `p`L$ \_pqv$ hp¼e R> ¡. L$ l¡hp_p¡ Apie A¡d R> ¡ L¡$ d|gdp„ A¡V$ g¡
""kh®^dp®_¹ ...'' Ap kdõs`v$ dp„ "kh®' `v$ hX¡$ ifZNd_ rkhpe_p ^dp£_p¡ ÐepN
L$ fhp_p¡ A\p®s¹ k|rQs R> ¡. Ðepf¡ S> ¡ kçbÞû ^dp£_p¡ bp^ \i¡ s¡ kçbÞû `p`p¡\u S> l¡
ASy> ®_— ! s_¡ R> p¡X$ phui. A\p®s¹ eÛr` dpfu Apop_y„ `pg_ L$ fhp\u spfpdp„ `p` gpNhp_u
kçcph_p S> _\u s\pr` Aop_\u spfp kçcph_p L$ f¡gp A¡V$ g¡ õhà__u `¡W¡$
âhplÞepe\u õhe„ L$ ë`_p L$ f¡gp `p`p¡_u DÐ`rÑ_¡ `Z l„z„ _l] \hp v$ J. spfpdp„ DÐ`Þ_
\e¡gp `p`p¡\u R> p¡X$ phui A¡d kdS> hp_y„ _\u. L$ pfZ L¡$ cNhv$ pop`g_ L$ f_pf_¡
`p`p¡Ð`rÑ_u kçch_p S> _\u. hpõshdp„ sp¡ ApV$ gy„ `Z L$ l¡hy„ cNhÞdpN®`Ùsu_¡ _l]
ÅZu_¡ ip¡L$ L$ fsp `p\®_¡ Apíhpk_ L$ fhpdpÓ S> kdS> hy„.
Al] Api„L$ p DÐ`Þ_ \pe R> ¡ L¡$ sp¡ `R> u ""dpd¡L„$ ifZ„ h°S> '' ApV$ gy„ S> L$ l¡hp\u
ifZp¡`v¡$ i \C iL$ sp¡ lsp¡, ""kh® ^dp£_¡ R> p¡X$ u_¡ ifZ¡ Å'' A¡d ip dpV¡$ L$ üy„— ?
s¡_p DÑfdp„ L$ l¡ R> ¡ L¡$ ""Þepkpv¡$ i¡jy ^d®ÐeS> _hQ_s:'' A\p®s¹ ""S> ¡ qv$ hk¡
h¥fpÁe \pe s¡ qv$ hk¡ S> N©lpqv$ `qfÐepN `|h®L$ Nd_ L$ f¡'' ""Äep„ kyû h¥fpÁe _ \pe Ðep„
kyû Npl®õÕepqv$ L$ dp£_y„ ApQfZ L$ f¡'' BÐepqv$ Þepk A¡V$ g¡ k„Þepk_u ApopAp¡dp„
h¥fpÁe_¡ S> Ar^L$ pf L$ üy„ R> ¡. A\p®s¹ k„Þepk g¡hpdp„ h¥fpÁehp_ S> Ó¥hrZ®L$ Ar^L$ pfu R> ¡
A¡d h¡v$ Apqv$ ipõÓp¡_u Apop R> ¡. ifZdpN®dp„ `Z Ap gp¡L$ _p A_¡ `f gp¡L$ _p kp^_p¡_p¡
`fõ`f rhfp¡^ lp¡hp\u s¡ e\p¡¼s fusu\u L$ fu iL$ psp _\u. dpV¡$ dpfp B[ÃR> s `yfyjp\®_¡
A`phu i¼sp _\u, A¡d op_ \hp\u Äepf¡ s¡ A¥rlL$ -`pfgp¥qL$ L$ kp^_p¡dp„ h¥fpÁe \pe
s\p dpfp âcy L$ sy®d¹ AL$ sy®d¹ AÞe\pL$ sy¯ kd\® R> ¡ A¡d âcy_u kpdÕe®_y„ cp_ \C Åe
Ðepf¡ s¡ `yfyj ifZ¡ S> hp_p¡ Ar^L$ pfu \pe R> ¡. s¡_y„ h¥fpÁe, A_¡ Aphy„ op_ A¡ bÞ_¡
ifZp„idp„ k„Þepkê$ ` S> R> ¡. dpV¡$ ""kh®^dp®_¹ `qfÐeÄe'' A¡ cNhvy$ [¼s kp\®L$ R> ¡. A_¡
s¡ L$ l¡hp_u `|hp£¼s fus¡ Aphíe¼sp R> ¡ S> . S> ¡d k„Þepkdp„ `|hp®îd^d®_p¡ `qfÐepN A„N R> ¡.
s¡d kh®^dp£_p¡ `qfÐepN `Z ifZNd__y„ A„N R> ¡. A_¡ s¡\u S> `|hp®„N rh_p ifZNd__u
kp„NrkrÙ \su _\u. ^d®`qfÐepN L$ fhp R> sp„ ^d®_p¡ bp^ \ep¡ _\u s¡dp„ A¡L$ Ap `Z l¡sy
kdS> hp¡. A\p®s¹ S> ¡d k„Þepkpîddp„ `|hp®îd^dp£_p¡ `qfÐepN `Z lpr_L$ pfL$ _\u.
"hQ_s:' Ap `v$ dp„ "hQ_Ðhps¹' A¡hp¡ cphâ^p_ r_v£$ i kdS> hp¡. s¡\u A¡d `Z
kdS> hp_y„ R> ¡ L¡$ ifZNd__¡ k„Þepk kpçe lp¡hp\u S> ¡d Ðep„ A¡d `Z k|Q_ \pe R> ¡ L¡$
ifZNpdu_p dpV¡$ b^p ^dp£ `fpL$ p ^dp£ R> ¡.
Ap `ndp„ A¡hu AfyrQ \pe R> ¡ L¡$ ASy> ®_¡ lÆ kyû A¥rlL$ -`pfgp¥qL$ L$ L$ pd_p
Apqv$ _p¡ `qfÐepN L$ ep£ _\u. dpV¡$ s¡_¡ ""kh®^d®_p¡ `qfÐepN L$ fu_¡ dpf¡ ifZ¡ Å'' A¡hu
Apop_y„ ag v¡$ Mpsy„ _\u. Ap AfyrQ_¡ v|$ f L$ fhp_¡ dpV¡$ buÅ¡ `n L$ l¡ R> ¡ L¡$ ""ifZpNrsdp„

AqL$ ÊQ__p¡ Ar^L$ pf R> ¡''. S> ¡ cNhv$ uep¡_u es¹qL$ [ÊQÐL$ pe®dp„ `Z âh©rÑ A\hp sp¡ s¡\u
r_h©rÑ \hy„ âcy_p Apû_ R> ¡ dpV¡$ , A_¡ s¡ S> ¡ L$ f¡ R> ¡ s¡ kh® âcy S> L$ f¡ R> ¡ dpV¡$ `Z, S> ¡
c¼sp¡_¡ âcy_p rkhpe L„$ C lp¡sy„ _\u s¡ "AqL$ ÊQ_' L$ l¡hpe R> ¡. A_¡ s¡_¡ S> ifZ¡ S> hp_p¡
Ar^L$ pf R> ¡ A¡ hps ASy> ®__¡ S> Zphhp dpV¡$ S> AqL$ ÊQ_Ðhê$ ` kh®^d®ÐepN_p¡ D`v¡$ i L$ ep£
R> ¡. s¡\u A¡d `Z k|Q_ \pe R> ¡ L¡$ ""l¡ ASy> ®_— ! s_¡ AqL$ ÊQ_ \hp dpV¡$ Öp¡Zpqv$ dpfZ_u
`¡W¡$ fpÄe_p cp¡N_p¡ ÐepN `Z L$ s®ìe R> ¡''.
`y_: A¡L$ âí_ D`[õ\s \pe R> ¡ L¡$ cNhv$ ue_¡ õhs: AÞeÓ ^d® Apqv$ dp„
âh©rÑ \su _\u. A_¡ L$ v$ prQs¹ âhplÞepe\u âh©rÑ \pe sp¡ `Z agrkrÙ _\u \su.
cpNhs_p j›$ õL$ Þ^dp„ h©Ópkyf¡ L$ üy„ R> ¡ L¡$ ""l¡ i¾$ — ! Adpfp¡ õhpdu `p¡sp_p v$ pkp¡Üpfp
L$ fhpdp„ Aphsp ^d®, A\® A_¡ L$ pd Ap Ó¥hrN®L$ kçbÞû îd_¡ v|$ f L$ f¡ R> ¡''. A¡V$ g¡
cNhv$ uep¡_¡ cNhv$ _yN°l\u ^dp®\®L$ pdpqv$ dp„ õhs: âh©rÑ \su _\u. sp¡ `R> u ASy> ®_ Å¡
õhe„ ^dp®qv$ dp„ âh©Ñ _ \pe sp¡ s¡_p dpV¡$ D`v¡$ i Ap`hp_u v$ fL$ pf `Z _\u. sp¡ `R> u
s¡_¡ s¡hp¡ D`v¡$ i âcyA¡ L¡$ d L$ ep£ li¡— ? s¡ Api„L$ p_¡ v|$ f L$ fhp kpfy„ buÅ¡ `n Apv$ f¡ R> ¡
""L$ p`®Îe„ hp A„Nd¹ D¼sd¹''. A\p®s¹ ifZpNrsdp„ v$ u_sp A„N d_pe R> ¡. `yfyj_p `pk¡
Äepf¡ L$ p¡C kp^_ fl¡sy„ _\u Ðepf¡ s¡_p d_dp„ v$ u_sp_y„ õazfZ \pe R> ¡. `Z Äep„ kyû
kp^_p¡_p¡ Acph _ \pe Ðep„ kyû v$ u_sp Aphsu _su. s¡ v$ u_sp ifZNd__y„ A„N R> ¡.
L$ pfZ L¡$ Å¡ L$ v$ prQs¹ v$ u_sp _ lp¡e A_¡ cNhv$ _yN°lbg_p Å¡f\u DÙssp A\hp
Arcdpr_sp d_dp„ Aphu Åe sp¡ ifZpNrs_p¡ S> c„N \C Åe. A\p®s¹ S> ¡_pdp„
v$ u_sp _\u s¡_u ifZpNrs_¡ âcy õhuL$ pfsp _\u. A\hp sp¡ s¡_u ifZpNrs
A„Nrh_p_u rhL$ g L$ l¡hpe R> ¡. ASy> ®__¡ `Z s¡hy„ v$ u_Ðh \pe s¡ Apie\u âcyA¡
kh®^dp£_p¡ `qfÐepN L$ fhp_p¡ D`v¡$ i L$ ep£ R> ¡ s¡ ey¼s R> ¡. A\hp sp¡ S> ¡ ""ApZkdS> \u
dp„N¡ s¡ v$ u_ L$ l¡hpe R> ¡'' Ap hQ__p A_ykpf s¡_¡ v$ u_Ðh \hp dpV¡$ kh®^d®ÐepN_p¡
D`v¡$ i L$ ep£ R> ¡. A\p®s¹ ""õhe„c|, h¡v$ , A_¡ dl¡i Apqv$ _¡ `Z vy$ g®c R> ¡ QfZf¡Ï S> ¡_u
A¡hp¡ kd\® âcy ¼ep„— ? A_¡ syÃR> Æh lz„ ¼ep„— ?'' Aphu fus¡ Å¡ L$ v$ prQs¹ `p¡sp_u
A^dsp A_¡ âcy_u DÑdp¡Ñdsp_y„ õazfZ \pe sp¡ `Z ìe[¼s ifZ¡ S> C _ iL¡$ A_¡
ifZNd__p¡ dpN® b„^ \C Åe. s¡\u âcyA¡ L$ üy„ L¡$ ""l¡ ASy> ®_— ! sy„ `p¡sp_p A_¡ dpfp
^dp£_p¡ `qfÐepN L$ fu_¡ ifZ¡ Å''. Ap `ndp„ "`qfÐeÄe'_p¡ ""rhQpf ¼ep® rh_p''
A¡hp¡ A\® L$ fhp¡. A\p®s¹ ""l¡ ASy> ®_— ! sy„ spfp A_¡ dpfp ^dp£_p¡ rhQpf _ L$ fu_¡ dpf¡
ifZ¡ Å'' A¡d A\® kdS> hp¡. s¡\uS> s¡_¡ ifZNd__y„ A„N L$ üy„ R> ¡. ""kh®^dp®_¹''
ígp¡L$ _p `|hp®^®_p¡ Aphu fus¡ A\® L$ fhp\u, DÑfp^® A¡V$ g¡ ""Al„ Ðhp ...'' BÐepqv$ _p¡
A\® A¡d kdS> hp_p¡ R> ¡ L¡$ kpnps¹ cNhp__¡ ifZ¡ S> hpdp„ S> ¡V$ gp ârsbÞ^L$ R> ¡ s¡ kh£
AÓ¡ "`p`'iåv$ \u L$ üp„ R> ¡. Apr^cp¥rsL$ pqv$ rÓrh^ c¡v$ \u `p` OZp„ \pe R> ¡. dpV¡$
"`p`¡æe:' A¡d blzhQ_ L$ üy„ R> ¡. A\p®s¹ ""l¡ ASy> ®_— ! dpf¡ ifZ¡ Aphsp kde¡ S> ¡V$ gp
ârsbÞ^p¡ Aphi¡ s¡ b^p\u lz„ s_¡ bQphui.

eÛr` `p¡sp_u s\p âcy_u Ahõ\p_p op_\u ifZpNrs_p¡ c„N \C iL¡$ R> ¡.
s\pr` k„kpf\u cus s\p vy$ rMep `yfyj_¡ cNhÞdplpÐçe_y„ op_ ifZpNrsdp„ ârsbÞ^L$
_\u, âÐeys s¡_p¡ kp^L$ \i¡. s¡\u ""kh®^dp®_¹ `qfÐeÄe'' A¡d L$ l¡hy„ ey¼s _\u— Aphu
i„L$ p_¡ v|$ f L$ fhpdpV¡$ spÐèp®Þsf L$ l¡ R> ¡. A\p®s¹ ""kh®^dp®_¹ ...'' hp¼e_p¡ AÞe A\® R> ¡ L$ l¡
R> ¡— : ""dqv$ sfcS> _p`¡nZ„ ...'' ""dpfp\u buÅ_y„ cS> _ R> p¡X$ u v¡$ hy„ A\hp dpfp\u Bsf_u
A`¡np R> p¡X$ u v¡$ hu''.
L¡$ V$ gpL$ A¡d L$ l¡ R> ¡ L¡$ dp¡V$ p A_¡ Ai¼e âep¡S> _dpV¡$ S> âcy_¡ ifZ¡ S> hy„,
`p¡sp\u b_u iL¡$ A¡hp A\hp sp¡ kpdpÞe âep¡S> _dpV¡$ âcy_p D`f cpf ip dpV¡$ _pMhp¡— !
Ap `n AÓ¡ _l] kdS> hp¡ s¡_¡ kdÅhhp dpV¡$ ""kh®^dp£_p¡ `qfÐepN L$ f'' A¡d L$ üy„ R> ¡.
A\p®s¹ dpfp\u buÅ¡ `yfyj, buÅ_y„ cS> _, A_¡ buÅ_u A`¡np fpMhu— A¡ ÓZ¡_p¡
`qfÐepN L$ fhp¡. `p¡sp_p\u A_pepk¡ \C iL¡$ A¡hp A\hp sp¡ _ \C iL¡$ A¡hp kh®
âep¡S> _dp„ îulqf_p¡S> Apîe fpMhp¡, AÞe_p¡ Apîe _ L$ fhp¡ s¡ kdÅhhp dpV¡$ S>
""kh®^dp®_¹ `qfÐeÄe'' A¡d D`v¡$ i L$ u^p¡ R> ¡. Ap `ndp„ ""kh£ Q ^dp®íQ'' A¡d kdpk
L$ fhp¡. Å¡ L$ p¡C kde¡ L$ p¡C âep¡S> __p dpV¡$ `Z AÞe_p¡ Apîe L$ f¡ sp¡ ifZpNrs_p¡ bp^
\pe R> ¡.
A\hp lz„ A_¡ AÞe A¡ bÞ_¡_p cS> _ A_¡ A`¡np _p¡ `qfÐepN L$ fhp¡.
ifZdpN®dp„ cNhv¹$ cS> __u `Z A`¡np _\u. #B*#AdpÅ®fukys (— rbgpX$ u_y„ bÃQy„— )
c[¼sdp„ c¼s S> ¡d âcycS> _pqv$ _p¡ `Z `qfÐepN L$ f¡ R> ¡ A_¡ âcy õhe„ s¡_p¡ DÙpf L$ f¡ R> ¡
s¡d AÓ¡ `Z dpfy„ cS> _ s\p A`¡np bÞ_¡_p¡ ÐepN L$ f. Ap `ndp„ "kh®^d®' `v$ \u
cNhÙd®_y„ `Z N°lZ \pe R> ¡. A\p®s¹ S> ¡d buÅAp¡_p ^dp£_p¡ ÐepN L$ fhp¡ s¡d
cNhÙd®_p¡ `Z `qfÐepN L$ fhp¡. ""dqv$ sf ...'' BÐepqv$ `v$ dp„ cNhÜp¼e_u A`¡np\u
"ds¹'iåv$ _p¡ âep¡N îudv$ pQpe®îuA¡ L$ u^p¡ R> ¡. A\hp ""sqv$ sfcS> _p`¡nZ„ hp ìe`p¡Y„$ ''
A¡hp¡ `v$ âep¡N a¡fhu g¡hp¡.
rhi¡j— :— Aphu c[¼sdp„ L$ pgn¡` sfuL¡$ cNhÙdp£_p¡ ApQpfZ L$ fhpdp„ Aph¡ R> ¡.
AÓ¡ A¡hu AfyrQ \pe R> ¡ L¡$ Å¡ `p` v|$ f L$ fhp kpfy„ S> ifZpNrs_p¡ D`v¡$ i lp¡e
sp¡ s¡ D`v¡$ i ìe\® R> ¡. L$ pfZ L¡$ ifZpNrs_p rkhpe âpe[íQÑpqv$ _p L$ fhp\u `Z `p` v|$ f
\C iL¡$ R> ¡ sp¡ `R> u ifZpNrs_p¡ S> D`v¡$ i iy„ L$ fhp L$ ep£— ? s¡ AfyrQ_¡ v|$ f L$ fhp dpV¡$ AÞe
`n L$ l¡ R> ¡ ""vy$ :kpÝe¡ÃR> p¡Ûdp¥ hp ¼hrQvy$ ìrdsp¥'' A\ps®¹ vy$ :kpÝedp„ BÃR> p A_¡ s¡_p¡
DÛd Ap bÞ_¡_p¡ Dìd L$ u^p¡ R> ¡. S> ¡ qv$ hk\u âcyA¡ A‘uL$ pf L$ ep£ s¡ qv$ hk\u `p`_u
kçcph_p S> _\u. A_¡ Å¡ L$ v$ prQs¹ `|h®âpfå^ A`fp^ lp¡e sp¡ s¡ âpfå^_u r_h©rÑ
âpe[íQÑpqv$ L$ \u \su _\u qL$ Þsy âcy_p A_yN°l\u S> \pe R> ¡. A\p®s¹ âcy `p¡s¡ S> s¡
âpfå^_p¡ _pi L$ fu iL¡$ R> ¡. Ap rkÙpÞsdp„ ""S> ¡ Aíhd¡^ eo L$ f¡ R> ¡ s¡ b°ûlÐep_¡ sf¡ R> ¡''

BÐepqv$ îyrshp¼ep¡ AÞe Ar^L$ pfuAp¡_p dpV¡$ kdS> hp„. Aphu fus¡ Aë`âep¡S> _ âpàs
R> sp„ Æh_u vy$ :kpÝe_u BÃR> p A_¡ vy$ :kpÝe_p¡ DÛd v|$ f L$ fu v¡$ hp¡ A¡ âcy_y„ dp¡Vy„$ A¥íhe® R> ¡.
ASy> ®_ kp^pfZ Æh _\u qL$ Þsy cNhv$ ue R> ¡. dpV¡$ s¡_p v$ p¡jp¡_u r_h©rÑ AÞe\u \C iL¡$
s¡d _\u. A_¡ Å¡ s¡ cNhÞdpN®dp„ âh¡i `Z _ L$ f¡ sp¡ `R> u L$ p¡C fus¡ `Z v$ p¡jp¡_u r_h©rÑ
_l] \pe. s¡ ANhX$ \u S> âcyA¡ s¡_¡ ifZ¡ S> hp_p¡ Apv¡$ i L$ ep£. s¡\u ""sy„ dpf¡ ifZ¡ Å''
A¡d L$ \_dpÓ _l] qL$ Þsy âcyA¡ ASy> ®__¡ `p¡sp_p ifZ_y„ v$ p_ Apàey„ R> ¡ A¡dS>
kdS> hp_y„— R> ¡.
sp¡ `R> u cNhv$ ue lp¡hp\u s¡_u vy$ :kpÝedp„ BÃR> p A_¡ s¡dp„ âh©rÑ bÞ_¡
kçchsu _\u s¡\u s¡_y„ L$ \_ ìe\® \i¡ A¡d Api„L$ p _ \pe s¡_p dpV¡$ `prnL$ v$ p¡j_p¡ `Z
`qflpf L$ fsp„ L$ l¡ R> ¡ L¡$ "¼hrQs¹' A\p®s¹ A¡hy„ ¼hrQs¹ b_¡ R> ¡. AÓ¡ A¡d kdS> hp_y„ R> ¡ L¡$
""¼hrQs¹ vy$ :kpÝe¡ÃR> p¡Ûdp¥ Dìrdsp¥'' L$ p¡CL$ hMs¡ cehv$ ue_¡ `Z c°dpqv$ \u A\hp
k„Npqv$ \u vy$ :kpÝe eopqv$ L$ pe®dp„ BÃR> p A\hp s¡dp„ âh©rÑ \pe sp¡ s¡ kdedp„ s¡_u s¡ BÃR> p
A_¡ DÛd_¡ v|$ f L$ fhp_¡ dpV¡$ ""kh®^dp®_¹ `qfÐeÄe'' A¡ D`v¡$ i R> ¡.
eÛr` AÞepîe _ \pe s¡ dpV¡$ kh®^dp£_p¡ `qfÐepN L$ fhp¡ Å¡CA¡ s\pr`

""gp¡L$ kP¹$ N°ld¡hp@r` kç`íe_¹ L$ sy®dl®rk'' BÐepqv$ hQ_p¡_p A_ykpf iy„ gp¡L$ dep®v$ p_p
fnZdpV¡$ sp¡ ^d®_y„ ApQfZ Ahíe _ L$ fhy„ Å¡CA¡— ? s¡ i„L$ p_¡ v|$ f L$ fhp dpV¡$ buÅ
spÐè®_y„ AhsfZ L$ f¡ R> ¡ ""hp AÞekçd¡g_¡ b°ûpõÓÞepe D¼s:'' ""A\hp AÞepîe
_l] \hp_p rhjedp„ b°ûpõÓ_p¡ Þepe Apàep¡ R> ¡''.
Ap Þepe l_ydp_Æ_p âk„Ndp„ ârkÙ R> ¡.
îudÖpdpeZ_p kyÞv$ fL$ pÎX$ dp„ îu`yfyjp¡Ñd_p A¡L$ pÞsv$ pk îul_ydp_Æ Äepf¡
`p¡sp_p âcy_u Apop\u îuS> _L$ _[Þv$ _u_u Mbf L$ pY$ hp g‘p`yfudp„ Nep. A_¡ Ðep„ Äepf¡
d¡O_pv¡$ îul_ydp__p D`f b°ûpõÓ Qgpìey„ Ðepf¡ îul_ydp_ÆA¡ L$ üy„ R> ¡ L¡$ ""eÛr` õsyrs
L$ fhp\u Ap b°ûpõÓ\u lz„ bQu iLy„$ Ry> „ sp¡ `Z lz„ îufpd_p¡ A¡L$ pÞsv$ pk AÞe_p¡ Apîe L$ fu
i¼sp¡ _\u'' A¡d L$ lu_¡ b°ûpõÓ_p bÞ^__¡ õhuL$ pey¯. `Z s¡ b°ûpõÓ\u b„^pep R> sp„
fpnkp¡A¡ buÅ v$ p¡fX$ pAp¡\u `Z s¡d_¡ bp„^hp gpÁep Ðepf¡ s¡ b°ûpõÓ S> sy„ füy„.
s¡ S> âdpZ¡ Al] kdS> hy„. A\p®s¹, Å¡ ASy> ®__¡ AÞe^dp£_p¡ kçbÞ^ \i¡ sp¡
ifZpNrs_p¡ c„N \i¡. s¡\u AÞe^dp£_p¡ ÐepN L$ fphhp¡ Å¡CA¡ A¡d rhQpfu_¡ âcyA¡
ASy> ®__¡ kh®^dp£_p¡ ÐepN L$ fhp_p¡ D`v¡$ i L$ ep£. s¡\u S> ""dpd¹ A¡L$ d¹'' Al] "A¡L$ '`v$ _p¡
âep¡N L$ u^p¡ R> ¡. s¡_y„ `Z spÐè® s¡S> R> ¡ L¡$ AÞe_p¡ Apîe _l] L$ fu_¡ dpf¡ ifZ¡ Å. Å¡
A¡d L$ l¡hp_y„ _ lp¡s sp¡ "dp„' A¡V$ gy„ dpÓ L$ l¡hp\u `Z A¡L$ Ðh_p¡ gpc \C iL$ s, "A¡L$ d¹'

`v$ ìe\® \C Ås. s¡d R> sp„ `Z S> ¡ "A¡L„$ ' `v$ L$ üy„ s¡\u A¡d dpgyd `X¡$ R> ¡ L¡$ AÞepîe
_l] L$ fhp\u S> ifZpNrs kp„N \pe R> ¡. "dpd¹' `v$ _p¡ A¡ A\® R> ¡ : v¡$ iL$ pg_u A`¡np\u
frls. A\p®s¹ ^dp®qv$ L$ _¡ v¡$ iL$ pg_u A`¡np fl¡ R> ¡ `fÞsy d_¡ (— `yfyjp¡Ñd_¡— ) s¡_u A`¡np
fl¡su _\u dpV¡$ ""sy„ dlpf¡ ifZ¡ Å''. ^d®_p¡ `qfÐepN L$ fhp R> sp„ ^d}_p¡ Apîe g¡hp\u
^d®_p¡ bp^ `Z _ \ep¡ s¡ "dp„' `v$ _y„ õhpfõe R> ¡.
Al] kyû r_ê$ `¡g A\® D`fR> ëgp¡ R> ¡. Mf¡Mf sp¡ îudv$ pQpep£_y„ spÐè® AÞeÓ
S> R> ¡.
""kh®^dp®_¹ `qfÐeÄe'' Ap ígp¡L$ `y[óV$ dpN}e khp®Ðdcphey¼s Ar^L$ pfuAp¡_¡

dpV¡$ R> ¡. A\p®s¹ râerhfl_u Ahõ\pdp„ rhíh_¡ âcyde Å¡hp\u r_S> d_p¡f\p_yL|$ g s¡-s¡
i©„Npfcphp¡_p Apõhpv$ _ L$ fsp îuh°S> h^|Ap¡_p S> ¡hp S> Ar^L$ pf_p¡ Ap ígp¡L$ hZ®_ L$ f¡ R> ¡.
khp®Ðdcph \sp„ `v$ p\®dpÓ_¡ âcyê$ `sp \su lp¡hp\u A_¡ s¡Ap¡dp„ âNpY$ cph lp¡hp\u
kh®^dp£_p¡ ÐepN L$ fhp R> sp„ `Z ^d®bp^ \sp¡ _\u.
khp®Ðdcph b¡ âL$ pf_p¡ lp¡e R> ¡. A¡L$ dep®v$ pdpN}e A_¡ buÅ¡ `y[óV$ dpN}e.
khp®Ðdcph âcyrhfl_u cph_p DÐ`Þ_ \hp\u \pe R> ¡. A_¡ s¡hp¡ rhflcph gp¥qL$ L$ -h¥qv$ L$
^dp£_p ÐepN L$ fhp\u \pe R> ¡. k„Þepkr_Z®e âL$ fZdp„ îudÜëgcpQpe®QfZîuA¡ L$ üy„ R> ¡
L¡$ âcy_p rhfl_p¡ A_ych \hpdpV¡$ kh®ÐepN L$ fhp¡ Å¡CA¡. L¡$ hm k„Þepk N°lZ L$ fhp\u sp¡
L$ rgeyNdp„ `íQpÑp` dpÓ \pe R> ¡.
A_¡ ""l¡ âcp¡ Ad¡ kh® `v$ p\p£_p¡ `qfÐepN L$ fu_¡ spf¡ ifZ¡ Apìep R> uA¡''
""l¡ râe Ap `©Õhu D`f A¡hu L$ p¡Z õÓu R> ¡ L¡$ S> ¡ sdpfp d^yf d|R> ®_pey¼s h¡Ï_pv$ _¡ kp„cmu
Ape®Qqfs\u Qgpedp_ _ \pe'' ""Ad¡ spfp v$ pk R> uA¡ Adpfp dõsL$ D`f lõs_¡
d|L$ ''. Al] â\d hp¼edp„ h¥qv$ L$ ^dp£_p¡ ÐepN, buÅdp„ gp¥qL$ L$ ^dp£_p¡ ÐepN A_¡ ÓuÅdp„
^d®ÐepN L$ fhp_y„ L$ pfZ L$ üy„ R> ¡. A\p®s¹ A¡hp âL$ pf_p v$ põecphdp„ gp¡L$ -h¡v$ rkÙ ^dp£_y„
`qf`pg_ \C i¼sy„ _\u. s¡dS> ""Ad¡ `rs, kys, h„i, c°psp, kyùÜN® Apqv$ _p¡ `qfÐepN
L$ fu_¡ Apìep R> uA¡'' ""dpfp dpV¡$ s¡ Np¡ùS> _p¡A¡ gp¡L$ , h¡v$ A_¡ õhue`v$ p\p£ _p¡ `qfÐepN
L$ u^p¡ lsp¡'' BÐepqv$ hQ_p¡\u `Z dpgyd `X¡$ R> ¡ L¡$ îuNp¡ùS> _p¡_y„ cNhÐL¥$ ‘e® lp¡hp\u
kh®^dp£_p¡ ÐepN L$ ep£. dpV¡$ cNhv¹$ v$ põedp„ v$ põe_p rkhpe buÅ ^dp£_y„ `pg_ \C iL¡$ s¡d
_\u. hQ__u cphâ^p_sp Al]ep `Z ÅZhu. s¡\u A¡d rkÙ \ey„ L¡$ kh®^dp£_y„ ÐepN
L$ fu_¡ ^d} A¡hp dpf¡ ifZ Å.
L$ d®dpN®, op_dpN® A_¡ c[¼sdpN® ÓZ¡ dp¡nè®Þs_p kp^_ R> ¡, ^d}_¡ âpàs
L$ f_pfp _\u qL$ Þsy L¡$ hg dp¡nê$ ` cNhÙd®kyû âp[às L$ fph_pf R> ¡. Anfâp[àsê$ ` dp¡n s¡

lqf_p¡ ^d® R> ¡. îulqf õhe„ ^d} R> ¡. L$ d®, op_ A_¡ c[¼s ÓZ¡ rhr^_p Aû_ R> ¡. rhr^
A\hp sp¡ h¡v$ pqv$ _u Apop `Z îulqf_p¡ ^d® R> ¡. dpV¡$ S> ÓZ¡ dpNp£ rhr^_p `fhi lp¡hp\u
^d®è®hkp_ R> ¡, ^d} îulqf kyû `lp¢Q_pf _\u. A_¡ khp®Ðdcph sp¡ âcyâp[às
L$ fph_pf R> ¡, dpV¡$ ^rd®è®hkp_ R> ¡. s¡V$ gpS> dpV¡$ âcyA¡ ASy> ®__¡ L$ üy„ R> ¡ L¡$ ""kh®^dp£_p¡
`qfÐepN L$ fu_¡ dpf¡ (— ^d}_¡— ) ifZ¡ Å''.
A_¡ `|h®dp„ kpdpÞe A\®dp„ S> ¡ L$ lu Apìep s¡ ApqL$ ÊQ_pr^L$ pf

khp®Ðdcphey¼s îuNp¡ùS> _p¡dp„ ey¼s \pe R> ¡. ""îulqf_p dpV¡$ kh® L$ pd_pAp¡_p¡ ÐepN
L$ ep£'' ""îulqf_¡ rhj¡ d_hpmp„ s\p r_fÞsf âcy_p NyZp¡_y„ Np_ L$ f_pfp„'' BÐepqv$
kdpr^cpjp_p hQ_p¡\u S> Zpe R> ¡ L¡$ îuh°S> kud[Þs_uS> _p¡ AqL$ ÊQ_ lsp„. âcy_p dpV¡$
kh® gp¥qL$ L$ -h¥qv$ L$ kp^_p¡_¡ R> p¡X$ u_¡ L¡$ hg râek„Nd¥L$ L$ pd lsp„ s¡\u v¥$ Þecph_pey¼s lsp„.
AqL$ ÊQ_ lp¡hp\u S> A¡d_¡ âcy_p¡ nZrhfl `Z Akü lsp¡. Å¡ L$ pv$ rQs¹ s¡ AqL$ ÊQ_
_l] lsp„ A\hp r_õkp^_ _l] lsp„ sp¡ ""âcy sp¡ ârsqv$ _ dm¡ R> ¡, A¡L$ qv$ hk k„Nd _
\ep¡ s¡\u iy„ \ey„— ! âps: `y_: Aphi¡'' A¡d kdÆ_¡ âcy_p dmhp dpV¡$ Arsie âepk
_l] L$ fsp. s¡\u A¡d S> Zpe R> ¡ L¡$ cNhv$ uep¡_p ^d®— : rhh¡L$ , ^¥e® Apqv$ _p¡ `Z s¡Ap¡A¡
ÐepN L$ ep£ lsp¡. khp®Ðdcphhpmp c¼sp¡_¡ ^dp£_p¡ ÐepN klS> \pe R> ¡. dpV¡$ S> ""kh®^dp®_¹
...'' BÐepqv$ ígp¡L$ dp„ âcyA¡ kh®^d®ÐepN_p¡ AqL$ ÊQ_ê$ ` Ar^L$ pf fp¿ep¡ R> ¡. A\p®s¹
ifZpNrsdp„ AqL$ ÊQ_ Ar^L$ pfu R> ¡. îudv$ pQpe®îuA¡ `Z ""AqL$ ÊQ_pr^r¾$ ep¡¼sp''
hp¼e\u s¡ S> A\® S> Zpìep¡ R> ¡. s¡\u A¡d `Z S> Zpe R> ¡ L¡$ âcydp„ cph \hp_p `l¡gp„ S>
AqL$ ÊQ_pr^L$ pf \hp dpV¡$ kh®^d®ÐepN A`¡rns R> ¡. L$ pfZ L¡$ Ar^L$ pf_u `|h®dp„ A`¡np
lp¡e R> ¡.
AÓ¡ A¡d âí_ \pe R> ¡ L¡$ AqL$ ÊQ_ \hpdp„ qL»$ hp kh®^d®ÐepN `|h®L$
ifZpNrsdp„ `Z âcy_p âNV$ _l] \hp\u vy$ :M sp¡ füy„ S> . s¡_p DÑfdp„ L$ luA¡ R> uA¡ L¡$
sp¡ `R> u ifZpNrsdp„ ^d®ÐepN_¡ v¥$ Þeê$ ` A„N kdS> hy„.
"L$ p`®Îe' A¡V$ g¡ v$ u_sp A_¡ "A„N' A¡V$ g¡ D`L$ pfL$ . A\p®s¹ kh®^d®ÐepNê$ `
v$ u_sp fpMhp\u agdp„ D`L$ pf \i¡. agâL$ fZdp„ L$ üy„ R> ¡ L¡$ Äepf¡ AÞh¡jZ, A_yL$ fZ
Apqv$ kh® kp^_p¡\u `Z âcy âNV$ _ \ep Ðepf¡ s¡ kh® ^dp£_p¡ `qfÐepN L$ fu_¡
âcyv$ i®__u AÐeyÐL$ ÎW$ p\u îuh°S> c¼sp¡A¡ rhgp` L$ ep£. Aphy„ v¥$ Þe Al]Ap `Z g¡hy„.
A„Nê$ ` kh®^d®ÐepN L$ fhp\u v¥$ Þe \i¡. A_¡ v$ u_sp_p \hp\u S> agê$ ` âcy_p¡ âpvy$ cp®h
\i¡. A_¡ âcy_p¡ âpvy$ cp®h \hp\u kh® ¼g¡ip¡_p¡ _pi \i¡. hpõshdp„ sp¡ ¼g¡i lp¡e sp¡ `Z
L„$ C lpr_ _\u. L$ pfZ L¡$ s¡ cNhrÜflê$ ` ¼g¡i sp¡ dy¼s gp¡L$ p¡_¡ `Z hp[ÊR> s R> ¡, dpV¡$
`yfyjp\®ê$ ` R> ¡. s¡\u L$ p¡C Ås_u Þe|_sp _\u. Ap hps ""dqv$ sf...'' BÐepqv$ `npÞsf\u
L$ l¡— R> ¡.

A\p®s¹ lz„ S> ¡d âcy_y„ cS> _ L$ fy„ Ry> „ s¡d âcy `Z agv$ p_Üpfp dpfy„ cS> _ L$ f¡
BÐepqv$ A`¡np _ fpMhu. s¡\u S> âcyA¡ `Z L$ üy„ R> ¡ L¡$ ""l¡ râep¡ dpfp c¼sp¡_y„ âÐen
cS> _ kv$ p _\u L$ fsp¡. L$ pfZ L¡$ L©$ sp\® lp¡hp\u s¡d_u h©rÑ Ãeys \C Åe''.
A\hp "kh®^dp®_¹' Ap `v$ _¡ "õhpdu'_p kp\¡ gNpX$ hy„. A\p®s¹ ""sy„ dpfp
(— îuL©$ óZ_p— ) `Z ^dp£_p¡ ÐepN L$ fu_¡ dpf¡ ifZ¡ Aph'' Aphp¡ A\® L$ fhp¡. S> ¡Ap¡_¡
khp®Ðdcph \pe s¡hp khp£ÐL©$ óV$ c¼sp¡_¡ Ap_Þv$ Ap`hp kpfy„ S> cNhp_¹ `p¡s¡ `p¡sp_p
ApÐdpfpd, ApàsL$ pd Apqv$ ^dp£_¡ R> p¡X$ u_¡ s¡d_y„ A_ykfZ L$ f¡ R> ¡.
sp¡ lh¡ Ap A\® \ep¡ R> ¡ ""lz„ `Z A¡hp c¼sp¡_¡ d|L$ u_¡ AÞe_y„ cS> _ L¡$ A`¡np
L$ fsp¡ _\u''. A\p®s¹ s¡d_p kp\¡ A_¡L$ Ås_u ¾$ uX$ p L$ f¡ R> ¡.
âcy `Z S> ¡d_u BÃR> p_p A_ykpf ¾$ uX$ p L$ fhp gpN¡ A¡hp c¼s \hy„ A_¡ s¡hp¡
âcydp„ cph \hp¡ kp^_p¡\u i¼e _\u. Aphu DÐL©$ ô$ v$ ip sp¡ L¡$ hg âcy_p A_yN°l\uS>
âpàs \pe R> ¡.
sp¡ `Z Å¡ L$ p¡C A¡d ^pf¡ L¡$ lz„ kp^_p¡\u Aphu Ahõ\p_¡ âpàs L$ fui sp¡
s¡hpAp¡_u i„L$ p_¡ `Z v|$ f L$ fhp kpfy„ L$ l¡ R> ¡ L¡$ ""Ap hps vy$ :M\u `Z âpàs L$ fu iL$ pe _l]
dpV¡$ s¡hu BÃR> p L$ fhu _l] A_¡ s¡ rhjedp„ DÛp¡N `Z L$ fhp¡ _l]— ? L¡$ hg çlpfp¡ Apîe
g¡hp¡''.
Ap `ndp„ ""l¡ ASy> ®_— ! kp^_pi¼e rhjedp„ BÃR> p DÛd Apqv$ ^dp£_¡ R> p¡X$ u_¡
sy„ dpfp¡ Apîe g¡'' Ap A\® kdS> hp¡.
Al] A¡d i„L$ p \pe R> ¡ L¡$ eÛr` Ahspfv$ ipdp„ S> ¡_¡ õhê$ `kçbÞ^ lsp¡ s¡_¡
kp^_p¡\u _l] qL$ Þsy õhê$ `bm\u S> s¡ cph âpàs lsp¡. `Z ldZp„ S> ¡_¡ s¡hp¡ kçbÞ^
_\u sp¡ s¡_¡ kp^_p¡Üpfp s¡ cph_u âp[às \C iL¡$ L¡$ _l]— ? Ap i„L$ p_p DÑfdp„ "¼hrQs¹'
A¡ `v$ kdS> hy„. A\p®s¹ s¡hp c¼sp¡_¡ `Z Äepf¡ õhê$ `bm\u `Z s¡hp¡ cph ¼hrQs¹ S>
dëep¡ R> ¡ kh®v$ p _l] sp¡ `R> u kp^_p¡_p bm\u sp¡ ¼ep„\u dm¡— !
khp®Ðdcphhpmp c¼s_¡ `Z AÞe_p kp\¡ kçbÞ^ fpMhp¡ ey¼s _\u. Ap

hps ""AÞekçd¡g_¡ hp'' Ap `npÞsf\u L$ lu R> ¡. îul_ydpÆ__¡ fpnkp¡A¡ b°ûpõÓ\u
bp„Ýep qL$ Þsy Arhíhpk A_¡ Aop_ \u svy$ `fpÞs v$ p¡fX$ p rhN¡f¡Ap¡\u `Z bp„^hp gpÁep
Ðepf¡ b°ûpõÓ¡ l_ydp_Æ_¡ R> p¡X$ u v$ u^p. s¡d Atlep `Z kdS> hy„. A\p®s¹ s¡hp¡ c¼s eqv$
âcy\u Bsf_p kp\¡ `Z kçbÞ^ fpM¡ sp¡ cNh˜ph s¡_p¡ kçbÞ^ R> p¡X$ u v¡$ R> ¡. Aphu fus¡

khp®Ðdcph_p fl¡sp„ buÅ_p¡ d¡m \C iL$ sp¡ _\u. s¡\u kh®^dp£_p¡ (— AÞepîe— ) ÐepN
L$ fu_¡ A¡L$ dpf¡ ifZ¡ Aph. Ap A\®dp„ `Z "kh®^dp®_¹' Ap `v$ "õhpdu'_y„ rhi¡jZ
kdS> hy„. s¡\u S> ""csy®: iyî|jZ„ õÓuZpd¹'' BÐepqv$ cNhv$ poprkÙ ^d®_p¡ `Z
""kh®^dp®_¹ `qfÐeÄe'' Apd L$ l¡hp\u bp^ _ \ep¡. L$ pfZ L¡$ `rs_u k¡hp L$ fhu A¡
dep®v$ p_p¡ ^d® R> ¡ A_¡ A_yN°l \ep bpv$ khp®Ðdcphhpmp c¼sp¡_¡ sp¡ kh®^dp£_p¡ `qfÐepN
L$ fhp¡ A¡ S> ^d® R> ¡. s¡ ^d® dep®v$ pê$ ` R> ¡ A_¡ Ap ^d® `y[óV$ (— A_yN°l— ) ê$ ` R> ¡. dpV¡$
Ar^L$ pqfsp rcÞ_ lp¡hp\u A_yN°ldpN®dp„ dep®v$ p ^d®_p¡ ÐepN L$ fhp\u bp^ _\u.
Atl A¡L$ âí_ \pe R> ¡ L¡$ cg¡ h°S> c¼sp¡dp„ khp®Ðdcph li¡ `Z ASy> ®_dp„ sp¡
s¡hp¡ cph v¡$ Mpsp¡ _\u. sp¡ `R> u ""kh®^dp®_¹'' ígp¡L$ ê$ ` D`v¡$ i_p¡ `|hp£¼s A\® R> ¡ A¡d
r_íQe L¡$ d L$ fu iL$ pe— ? s¡_p¡ DÑf A¡V$ gp¡ S> L¡$ âcy Æhp¡_p Ar^L$ pf A_ykpf ipõÓ_p
sÒh_p¡ D`v¡$ i L$ f¡ R> ¡. s¡dp„ `p¡s— -— `p¡sp_p Ar^L$ pf_¡ A_yL|$ g A\® g¡hp¡ Å¡CA¡.
L$ r_óW$ pr^L$ pfu_¡ L$ r_óW$ , A_¡ DÑdpr^L$ pfu_¡ N|Y$ A\® õazf¡ R> ¡.
khp®Ðdcph `ndp„ âcy_p rkhpe gp¥qL$ L$ -Agp¥qL$ L$ ^d® Apqv$ b^p, cph_p
ârsbÞ^L$ R> ¡. s¡\u S> s¡ Ar_óV$ A_¡ `p`ê$ ` R> ¡. s¡\u DÑfpÙ®_p¡ A\® A¡d L$ fhp¡ L¡$
""cNh˜ph_p ApX¡$ Aphsp b^pS> gp¥qL$ L$ L¡$ Agp¥qL$ L$ ârsbÞ^p¡\u lz„ s_¡ R> p¡X$ phui, sy„
ip¡L$ _ L$ f''. s¡\u A¡d `Z S> Zpe R> ¡ L¡$ s¡hp cph_y„ v$ p_ A_¡ ârsbÞ^L$ p¡_y„ v|$ f L$ fhy„ A¡
bÞ_¡ âcy_p S> lp\dp„ R> ¡, kp^_p¡\u i¼e _\u.
A\hp ASy> ®__¡ `Z s¡ cph âpàs \hp_p¡ R> ¡ s¡\u s¡_p¡ D`v¡$ i kp\®L$ R> ¡, ìe\®
_\u. Å¡ âcy ASy> ®__¡ s¡ cph_y„ v$ p_ _ Ap`¡ sp¡ `R> u ""dÞd_p ...'' BÐepqv$ ígp¡L$ dp„
""dpd¹ A¡h A¡óerk'' sy„ d_¡ S> âpàs \i¡ A¡d r_íQehpQL$ "A¡h' iy„ L$ fhp L$ l¡— ?
L$ pfZ L¡$ ""dpd¹ A¡óerk'' d_¡ âpàs \i¡ A¡V$ gp\u S> kpeyÄe (— A¥¼e— ) sp¡ ÅZhpdp„
Aphu iL$ s. s¡\u dpgyd `X¡$ R> ¡ L¡$ ASy> ®__¡ `Z khp®Ðdcph_u âp[às \hp_u R> ¡. ""dpd¹
A¡h'' _p¡ A¡hp¡ A\® ÅZhp¡ L¡$ ""sy„ khp®Ðdcph_p¡ rhje S> ¡ lz„ A¡hp d_¡ âpàs \i¡''.
A\p®s¹ `l¡gp„ s_¡ khp®Ðdcph âpàs \i¡ A_¡ s¡ `R> u lz„ âpàs \Ci. s¡\u S> "h°S> ' A¡
dÝed`yfyj_u r¾$ ep A_¡ "Ðhpd¹' (— Ðhpd¹— /— Ðhp rÜ.A¡.h.— ) Ap "eyóds¹' iåv$ hpQu L$ sp®_p¡
âep¡N A_yê$ ` \pe R> ¡.
lh¡ A¡V$ gu Api„L$ p bpL$ u flu L¡$ Äepf¡ ASy> ®__¡ khp®Ðdcph \hp_p¡ R> ¡ sp¡ `R> u
ígp¡L$ _p DÑfpÙ®_p¡ A\® iy„ L$ fhp¡— ? s¡_p¡ DÑf Ap ÅZhp_p¡ L¡$ eÛr` âcy_p D`v¡$ i\u
ASy> ®__¡ s¡ cphê$ ` `v$ p\®_y„ op_ sp¡ \ey„. s\pr` dp¡n\u Ar^L$ A_¡ Agp¥qL$ L$ s¡ cph d_¡
_ dþep¡. hmu s¡_u âp[àsdp„ ârsbÞ^L$ p¡ OZp„ R> ¡ qL»$ hp âcy_p rihpe b^p s¡_p ârsbÞ^L$
S> R> ¡ A¡d cp_ \hp\u ASy> ®__¡ OZp¡ ip¡L$ A_¡ k„L$ ë`-rhL$ ë` lsp. s¡_¡ v|$ f L$ fhp dpV¡$

âcyA¡ ""Al„ Ðhp ...'' BÐepqv$ Apop L$ fu.
""ASy> ®_ Aphp cphhpmp¡ lsp¡'' A¡hu ârkrÙ S> ¡ gp¡L$ dp„ _ \C s¡ sp¡ ASy> ®__u
BÃR> p\u S> . L$ pfZ L¡$ âcyA¡ ""Bv„$ s¡ _ps`õL$ pe ...'' BÐepqv$ ígp¡L$ p¡ \L$ u s¡ cph_¡
AÞeÓ âL$ V$ L$ fhp_p¡ r_j¡^ L$ ep£ lsp¡. s¡\u ASy> ®_¡ `Z `p¡sp_p ùv$ edp„ N|Y$ fp¿ep¡,
buÅAp¡_¡ L$ üp¡ _l]. s¡\u S> h^pf¡ k„L$ ë`rhL$ ë` _ L$ fu_¡ ASy> ®_¡ `Z kdp[àsdp„ ""lz„
Ap`_p¡ Ry> „'' A¡d Ål¡f L$ fhp A¡d S> L$ üy„ L¡$ """"l¡ âcp¡ lz„ Ap`_u Apop âdpZ¡ L$ fui''
qL$ Þsy A¡d _ L$ üy„ L¡$ ""iÓyAp¡_¡ dpfui'' qL»$ hp ""fpÄe_p¡ D`cp¡N L$ fui''. s¡d R> sp„ ASy> ®_¡
S> ¡ iÓyAp¡_¡ dpep® A\hp sp¡ fpÄe_p¡ D`cp¡N L$ ep£ s¡ sp¡ dpÓ âcy_u Apop_y„ `qf`pg_
lsy„ s¡ Ad¡ `|h®dp„ L$ lu Apìep R> uA¡.
AyS> ®__¡ A¡ cph dþep¡ s¡dp„ A¡L$ buSy> „ L$ pfZ A¡ R> ¡ L¡$ Äepf¡ A¡hp¡ cph dm¡ R> ¡
Ðepf¡ s¡ cphhpmp `yfyj_p¡ Apie Ars Dv$ pf \C Åe R> ¡. âcy_p rihpe AÞeÓ s¡_¡
syÃR> cph_p \pe R> ¡. s¡_¡ L$ p¡C\u `Z ce fl¡sp¡ _\u. A_¡ ASy> ®_dp„ s¡ b^y„ v¡$ Mpe R> ¡.
L$ pfZ L¡$ s¡Z¡ r_:kÞv¡$ l A_¡ r_c®e \C_¡ L$ üy„ L¡$ ""l¡ âcp¡ lz„ Ap`_u Apop âdpZ¡
L$ fui''. s¡\u r_íQe \pe R> ¡ L¡$ ASy> ®__¡ `Z s¡ cph_u âp[às \C lsu. Å¡ ASy> ®__¡ s¡
cph_u âp[às _ \C lp¡s sp¡ cNhÜp¼eê$ ` h¡v$ pqv$ _p rhQpf\u Äepf¡ `p¡s¡ Öp¡Zpqv$ _¡
dpfhp_p¡ r_j¡^ L$ ep£, A_¡ âcyA¡ s¡_p rhfyÙ Öp¡Zpqv$ _¡ lZhp_u Apop L$ fu s¡ kp„cmu
ASy> ®__¡ d_dp„ kÞv¡$ l \hp¡ Å¡Csp¡ lsp¡ L¡$ Nyê$ _u sp¡ iy„ `Z âpZudpÓ_u `Z tlkp _
L$ fhu Å¡CA¡ BÐepqv$ h¡v$ ipõÓ_p hQ_, A_¡ s¡\u rhfyÙ s¡ kde_p âcydp„ hQ_, s¡ bÞ_¡
âcy_p hQ_ lp¡hp\u kdp_ R> ¡ dpV¡$ lh¡ dpf¡ iy„ L$ fhy„ A¡d ASy> ®__¡ kÞv¡$ l \hp¡ Å¡Csp¡
lsp¡, âh©rÑ \hu Å¡Csu _ lsu. `Z ASy> ®__u sp¡ chv$ pop_y„ `pg_ L$ fhpdp„ r_:kÞv¡$ l
âh©rÑ S> \C. s¡\u S> Zpe R> ¡ L¡$ ASy> ®__¡ cNhv¹$ cph_u âp[às \C lsu. A_¡ dpV¡$ S>
âcy_p (— ^d}_p— ) ùv$ edp„ Aphhp\u ^d®dpN® vy$ b®g v¡$ Mphp gpÁep A_¡ ASy> ®__¡ õ`óV$ L$ üy„
L¡$ ""l¡ âcp¡— ! lh¡ dpfp¡ kÞv¡$ l v|$ f \ep¡ R> ¡''. îudv¹$ cpNhsdp„ `Z s¡ âdpZ¡S> L$ üy„ R> ¡ L¡$
""_pfpeZ sÐ`f `yfyj_¡ L$ p¡C\u `Z ce fl¡sp¡ _\u''. fpÄepqv$ dpV¡$ Nyfyl__pqv$ L$ pe®
dp¡l_y„S> L$ pe® R> ¡ sp¡— `Z ASy> ®_¡ S> ¡ ""âcp¡— ! lh¡ dpfp¡ dp¡l _óV$ \ep¡'' A¡d L$ üy„ s¡\u
S> Zpe R> ¡ L¡$ s¡_¡— s¡ cph_u— âp[às \hp\u r_c}¼sp âpàs \C A_¡ s¡ r_c®e-r_:kÞv¡$ l
\ep¡ lsp¡.
A\hp sp¡ khp®Ðdcphey¼s c¼sp¡_p„ QqfÓ s\p s¡d_u L$ \p_y„ îhZ L$ fsp„— -— L$ fsp„
S> Zphhp gpN¡ R> ¡ L¡$ khp®Ðdcph dp¡n\u `Z î¡óW$ , A_¡ Ar^L$ `yfyjp\® R> ¡. Äepf¡
cNhv¹$ c[¼s BÐepqv$ kp^_p¡\u `Z s¡_u âp[às _\u \su Ðepf¡ s¡_¡ d¡mhhp_u Ars
DÐL$ ÎW$ p A_¡ s¡_p Acph_p gu^¡ vy$ :M \pe R> ¡ s¡ hMs¡ Æh_¡ cp_ \pe R> ¡ L¡$ Ap cph
AÞe kp^_p¡\u _l] qL$ Þsy L¡$ hg âcy_p A_yN°l\u S> dmu iL¡$ R> ¡ A_¡ s¡hp¡ A_yN°l \hp¡

çlpfp lp\_u hps _\u. S> ¡_p\u s¡hp¡ cph âpàs \pe s¡hp¡ A_yN°l, A_¡ s¡ cph, A¡ bÞ_¡
îuâcy_p S> lõsdp„ R> ¡. s¡\u lh¡ âcy S> dpfy„ ifZ R> ¡ A¡d rhQpfu_¡ âcy_u ifZpNrs
L$ fhpdp„ Aph¡ R> ¡. Aphu fus¡ âcy_¡ ifZ¡ S> hp\u s¡ cph_u âp[às \pe R> ¡. Aphp âL$ pf_u
ifZpNrs, A_¡ s¡ khp®Ðdcph_u âp[às, A¡ bÞ_¡ agê$ ` R> ¡ dpV¡$ kp^_p¡\u dmu iL¡$ _l].
AsA¡h âcy L$ fyZp\u s¡ bÞ_¡ hfv$ p__u `¡W¡$ ASy> ®__¡ Ap`sp„ Apop L$ f¡ R> ¡ L¡$ ""kh®^dp®_¹
...'' BÐepqv$ . A\p®s¹ ""l¡ `p\®— ! gp¥qL$ L$ (— fpÄecp¡Npqv$ — ) h¥qv$ L$ (— eopqv$ — ) ^dp£ s\p
îhZpqv$ c[¼s s¡ kh® dpfp A_yN°l rh_p dpfu âp[àsdp„ kp^_ \C iL$ sp„ _\u. A_¡ s¡\u
s¡d_p¡ `qfÐepN L$ fu_¡ sy„ dpf¡ ifZ¡ Aph''. A¡d A¡L$ hp¼e\u ASy> ®__¡ ifZpNrs_y„ v$ p_
L$ f¡ R> ¡. A_¡ sÞÓfuÐep buÅ hp¼e\u ""A¡L$ dpd¹'' A\p®s¹ ""L¡$ hg cph\u âpàe d_¡ âpàs
\p'' A¡d L$ lu_¡ s¡hp cph_y„ `Z v$ p_ L$ f¡ R> ¡. s¡hp cph \L$ u S> spfp ip¡L$ _u r_h©rÑ \i¡.
s¡\u Apop L$ f¡ R> ¡ L¡$ ""ip¡L$ dp L$ f''. L$ pfZ L¡$ A¡L$ dpÓ cphâpàs fk\u S> kh® ip¡L$ p¡_p¡ _pi
\pe R> ¡. s¡\u S> îudv¹$ cpNhs_p agâL$ fZdp„ cNhÖk_¡ ""ip¡L$ _pi_„'' A¡hy„ rhi¡jZ
v$ u^y„ R> ¡. A¡d `|h®dp„ S> ¡ L$ lu Apìep s¡ kh® ey¼s R> ¡.
îuNp¡ùi_u QfZfS> \u ^_hp_ A¡hp d¢ îurh¤g¡i v$urns¡

r`sp îudÜëgcpQpe®_p QfZp_yN°l\u
S> ¡ cph_p¡ `|hp£¼sfus¡ âL$pi L$ep£ R> ¡
s¡ cph dpfp ùv$edp„ [õ\f flp¡.

&& cNh•uspkpfkÊQe &&
1.— ipõÓpop dyS> b ^d®_y„ r_^p®fZ L$fhy„ Å¡CA¡
e: ipõÓrhr^d¹ DÐk©Äe hs®s¡ L$ pdL$ pfs:— &
_ k rkrÙd¹ Ahpà_p¡rs _ kyM„ _ `fp„ Nrsd¹— &&16&23
sõdps¹ ipõÓ„ âdpZ„ s¡ L$ pep®L$ pe®ìeh[õ\sp¥— &
16&24
opÐhp ipõÓrh^p_p¡¼s„ L$ d® L$ sy®d¹ Blpl®rk— &&
2.— ipõÓdp„\u õhpr^L$pf A_ykpf N°lZ L$fhy„
ephp_\® Dv$ `p_¡ kh®s: kçàgysp¡v$ L¡$ — &
sphp_¹ kh£jy h¡v¡$ jy b°pûZõe rhÅ_s:— &&2&46
3.— îÙpfrls kp^L$_u A^p¡Nrs \pe R> ¡

Aîv¹$ ^p_p: `yfyjp ^d®õepõe `fÞs`— &
9&3
Aâpàe dp„ r_hs®Þs¡ d©Ðey— -— k„kpf— -— hÐd®r_— &&
AoíQpîv¹$ ^p_íQ k„iepÐdp rh_íers— &
4&40
_pe„ gp¡L$ p¡@[õs _ `fp¡ _ kyM„ k„iepÐd_:— &&
4.— îÙp_p `Z ÓZ âL$pf lp¡e R> ¡
rÓrh^p chrs îv¹$ ^p v¡$ rl_p„ kp õhcphÅ— &
17&2
kp[ÒhL$ u fpS> ku Q¥h spdku Q¡rs sp„ i©Ï— &&
kÒhp_yê$ `p kh®õe îv¹$ ^p chrs cpfs— &
îv¹$ ^pdep¡e„ `yfyjp¡ ep¡ eÃR²> v¹$ ^: k A¡h k:— &&17&3
5.— v$f¡L$ ìe[¼s `p¡sp_u îÙp_¡ A_yê$` eS> _— -— cS> _ L$fsu lp¡e R> ¡
eS> Þs¡ kp[ÒhL$ p_¹ v¡$ hp_¹ enfnp„rk fpS> kp:— &
â¡sp_¹ c|sNZp„íQpÞe¡ eS> Þs¡ spdkp S> _p:— &&17&4
6.— îÙp rh_p L$fhpdp„ Aphsp„ epN— -— lp¡d v$p_ s` cS> _ rhN¡f¡ r_óam S> Åe R> ¡
Aîv¹$ êp lsy„ v$ Ñ„ s`õsàs„ L©$ s„ Q es¹— &
17&28
"Akv¹$ ' BÐeyÃes¡ `p\® _ Q ss¹ â¡Ðe _p¡ Bl— &&
7.— âpL©$s NyZp¡ s\p s¡d_p L$pep£

kÒhps¹ kÊÅes¡ op_„ fS> kp¡ gp¡c A¡h Q— &
14&17
âdpv$ dp¡lp¥ sdkp¡ chsp¡@op_d¡h Q— &&
238 cNhv¹$ NuspkpfkÊQe
8.— kp[ÒhL$ fpS> k A_¡ spdk byrÙ_p c¡v$p¡
âh©tÑ Q r_h©tÑ Q L$ pep®L$ pe£ cepce¡— &
18&30
bÞ^„ dp¡n„ Q ep h¡rÑ byrÙ: kp `p\® kp[ÒhL$ u— &&
eep ^d®d¹ A^d¯ Q L$ pe¯ QpL$ pe®d¹ A¡h Q— &
18&31
Ae\phs¹ âÅ_prs byrÙ: kp `p\® fpS> ku— &&
A^d¯ ^d®rdrs e: dÞes¡ sdkph©sp— &
18&32
khp®\p®_¹ rh`fusp„íQ byrÙ: kp `p\® spdku— &&
9.— L$fphpsp„ L$dp£_¡ kp[ÒhL$, fpS> k L¡$ spdk b_ph_pf âL$pfp¡

r_es„ k„Nfrlsd¹ AfpNÜ¡js: L©$ sd¹— &
18&23
Aagâ¡àky_p L$ d® es¹ ss¹ "kp[ÒhL$ d¹' DÃes¡— &&
eÑy L$ pd¡àky_p L$ d® kpl‘pf¡Z hp `y_:— &
18&24
r¾$ es¡ blzgpepk„ sv¹$ "fpS> kd¹' Dv$ pùsd¹— &&
A_ybÞ^„ ne„ tlkpd¹ A_`¡ÿe Q `p¥fyjd¹— &
18&25
dp¡lpv$ pfæes¡ L$ d® ss¹ "spdkd¹' Dv$ pùsd¹— &&
10.— L$d®_u dpaL$ s`_p ÓZ c¡v$p¡ lp¡e R> ¡

îv¹$ êp `fep sàs„ s`k¹ ss¹ rÓrh^„ _f¥:— &
17&17
AagpL$ pq¶rcf¹ eyL¹$ s¥: "kp[ÒhL„$ ' `qfQns¡— &&
kÐL$ pf— -— dp_— -— `|Å\¯ s`p¡ v$ çc¡_ Q¥h es¹— &
17&18
r¾$ es¡ sqv$ l âp¡¼s„ "fpS> k„' Qgd¹ A^°yhd¹— &&
d|Y$ N°pl¡ZpÐd_p¡ es¹ ùX$ ep r¾$ es¡ s`:— &
17&19
`fõep¡Ðkpv$ _p\¯ hp ss¹ "spdkd¹' Dv$ pùsd¹— &&
11.— v$p__p `Z kp[ÒhL$-fpS> k-spdkc¡v¡$ ÓZ âL$pfp¡ lp¡e— R> ¡

v$ psìerdrs ev¹$ v$ p_„ v$ ues¡@_y`L$ pqfZ¡— &
17&20
v¡$ i¡ L$ pg¡ Q `pÓ¡ Q sv¹$ v$ p_„ "kp[ÒhL„$ ' õd©sd¹— &&
eÑy âÐey`L$ pfp\¯ agd¹ D[v¹$ v$ íe hp `y_:— &
17&21
v$ ues¡ Q `qf[¼góV„$ sv¹$ v$ p_„ "fpS> k„' õd©sd¹— &&
Av¡$ iL$ pg¡ ev¹$ v$ p_d¹ A`pÓ¡æeíQ v$ ues¡— &
17&22
AkÐL©$ sd¹ Ahops„ ss¹ "spdkd¹' Dv$ pùsd¹— &&
12.— `p¡sp_p iÓy L¡$ rdÓ Ap`Z¡ Ås¡ S> R> uA¡
Dv¹$ ^f¡v¹$ ApÐd_pÐdp_„ _pÐdp_d¹ Ahkpv$ e¡s¹— &
6&5
ApÐd¥h üpÐd_p¡ bÞ^yf¹ ApÐd¥h qf`yf¹ ApÐd_:— &&
13.— D`v¡$i N°lZ L$fhp_p¡ âL$pf

srÜrÙ ârZ`ps¡_ `qfâí_¡_ k¡hep— &
4&34
D`v¡$ ÿe[Þs s¡ op_„ opr__k¹ sÒhv$ ri®_:— &&
14.— iyÙpÜ¥s b°ûhpv$

dep ssd¹ Bv„$ kh¯ S> Nv¹$ AìeL¹$ sd|rs®_p— &
9&4
dÐõ\pr_ kh®c|spr_ _ Qpl„ s¡óhh[õ\s:&&
_ Q dÐõ\pr_ c|spr_ `íe d¡ ep¡Nd¹ A¥íhfd¹— &
9&5
c|sc©_¹ _ Q c|sõ\p¡ ddpÐdp c|scph_:— &&
e\pL$ pi[õ\sp¡ r_Ðe„ hpey: kh®ÓNp¡ dlp_¹— &
9&6
s\p khp®rZ c|spr_ dÐõ\p_uÐey`^pfe— &&
kh®c|spr_ L$ p¥Þs¡e âL©$ ts ep[Þs dprdL$ pd¹— &
9&7
L$ ë`ne¡ `y_õspr_ L$ ë`pv$ p¥ rhk©Åçeld¹— &&
9&8
âL©$ ts õhpd¹ AhóV$ æe rhk©Ård `y_: `y_:— &&
15.— b^y„ b°ûp¡v¹$c|s b°ûL©$s A_¡ b°ûpÐdL$ lp¡hp\u kh®Ó cNhv¹$byrÙ fpMhu Å¡CA¡
ep¡ dp„ `íers kh®Ó kh¯ Q dre `íers— &
6&30
sõepl„ _ âZíeprd k Q d¡ _ âZíers— &&
kh®c|s[õ\s„ ep¡ dp„ cS> Ðe¡L$ Ðhdp[õ\s:— &
6&31
kh®\p hs®dp_p¡r` k ep¡Nu dre hs®s¡— &&
16.— kd×[óV$
rhÛprh_ekç`Þ_¡ b°pûZ¡ Nrh l[õsr_— &
5&18
iyr_ Q¥h íh`pL¡$ Q `[ÎX$ sp: kdv$ ri®_:— &&
kyù_¹— -— rdÓpey®v$ pku_— -— dÝeõ\— -— Ü¡óe— -— bÞ^yjy— &
6&9
kp^yóhr` Q `p`¡jy kdbyrÙf¹ rhrióes¡— &&
17.— Æhp¡_u k©[óV$_p c¡v$p¡

16&6
Üp¥ c|skNp§ gp¡L¡$ @[õd_¹ v¥$ h Apkyf A¡h Q— &&
18.— cNhp_¡ v¥$hu— -— Apkyfu k©[óV$_p¡ gugpÐdL$ c¡v$ âL$V$ L$ep£ s¡_y„ âep¡S> _
16&5
v¥$ hu kç`v¹$ rhdp¡npe r_bÞ^pepkyfu dsp— &&
19.— s¡\u v¥$huÆhp¡ S> cNhv¹$cS> _ L$fu iL¡$ R> ¡
dlpÐdp_õsy dp„ `p\® v¥$ h] âL©$ rsdprîsp:— &
9&13
cS> ºÐe_Þed_kp¡ opÐhp c|spqv$ d¹ Aìeed¹— &&
kss„ L$ us®eÞsp¡ dp„ esÞsíQ ×Y$ h°sp:— &
_dõeÞsíQ dp„ cL¹$ Ðep r_Ðeey¼sp D`pks¡— &&9&14
20.— ApkyfuÆhp¡ cNhv¹$cS> _dpV¡$ âL$V$ _\u \ep

_ dp„ vy$ óL©$ rs_p¡ d|Y$ p: â`ÛÞs¡ _fp^dp:— &
7&15
dpeep`ùsop_p Apkyf„ cphd¹ Aprîsp:— &&
21.— k©[óV$_u gugpdp„ ApkyfuÆhp¡_u vy$N®rs \pe R> ¡

Apkyf] ep¡r_d¹ Ap`Þ_p d|Y$ p S> Þdr_ S> Þdr_— &
16&20
dpd¹ Aâpàe¥h L$ p¥Þs¡e ssp¡ epºÐe^dp„ Nrsd¹— &&
22.— cNhv¹$×[óV$A¡ âcy_p dpV¡$ b^p Æhp¡ kdp_ R> ¡ `fÞsy âcy c¼shi lp¡hp_u gugp L$f¡ R> ¡
kdp¡@l„ kh®c|s¡jy _ d¡ Ü¡óep¡@[õs _ râe:— &
9&29
e¡ cS> [Þs sy dp„ cL¹$ Ðep dre s¡ s¡jy Qpàel„— &&
23.— S> Ns¹_¡ ""rdÕep— -— r_fp^pf— -— r_fuíhf'' dp_hy„ s¡ Apkyfu byrÙ_p¡ rhQpf R> ¡
"AkÐed¹-AârsóW„$ ' s¡ S> Nv¹$ Aplzf¹— "A_uíhfd¹'&&16&8
24.— îuL©$óZ_¡ `fb°û Ahspfu _ ÅZu dpÓ Ahspf, dlp`yfyj L¡$ eyN`yfyj
ÅZ_pfpAp¡ byrÙlu_ R> ¡
AìeL¹$ s„ ìe[¼sdp`Þ_„ dÞeÞs¡ dpd¹ AbyÙe:— &
7&24
`f„ cphd¹ AÅ_Þsp¡ ddpìeed¹ A_yÑdd¹— &&
_pl„ âL$ pi: kh®õe ep¡Ndpep kdph©s:— &
d|Y$ p¡@e„ _prcÅ_prs gp¡L$ p¡ dpd¹ AS> d¹ Aìeed¹— &&7&25
25.— cNhv¹$c¼s khp£ÐL©$óV$ lp¡e R> ¡

s`[õhæep¡@r^L$ p¡ ep¡Nu opr_æep¡@r` dsp¡@r^L$ :— &
L$ rd®æeíQpr^L$ p¡ ep¡Nu sõdpv¹$ ep¡Nu chpSy> ®_— &&6&4646
ep¡rN_pdr` kh£jp„ dv¹$ Ns¡_pÞsfpÐd_p— &
6&47
îv¹$ ^php_¹ cS> s¡ ep¡ dp„ k d¡ eyL¹$ ssdp¡ ds:— &&
dèeph¡íe d_p¡ e¡ dp„ r_Ðeey¼sp D`pks¡— &

12&2
îv¹$ êp `fep¡`¡sp: s¡ d¡ eyL¹$ ssdp dsp:— &&
26.— cNhp_¹ cL¹$s_¡ R> p¡X$sp _\u

9&31
L$ p¥Þs¡e ârsÅ_url _ d¡ cL¹$ s: âZíers— &&
27.— cNhÐâp[às A_Þec[¼s\u S>

8&22
`yfyj: k `f: `p\® cL¹$ Ðep gæek¹ Ðh_Þeep— &&
28.— dp¡S> — -— ip¥Mdp„ `X¡$gy„ d_ kdprls \sy„ _\u

cp¡N¥íhe®âkL¹$ sp_p„ sep@`ùsQ¡skpd¹— &
2&44
ìehkpep[ÐdL$ p byrÙ: kdp^p¥ _ rhûes¡— &&
29.— AÞepîefrls c[¼s

A_Þep[íQÞseÞsp¡ dp„ e¡ S> _p: èy®`pks¡— &
9&22
s¡jp„ r_Ðeprcey¼sp_p„ ep¡Nn¡d„ hlpçeld¹— &&
30.— cNhÐ`fpeZ fl¡hp_p¡ D`v¡$i

d[ÃQÑp: dv¹$ NsâpZp bp¡êÞs: `fõ`fd¹— &
10&9
L$ \eÞsíQ dp„ r_Ðe„ syóe[Þs Q fd[Þs Q— &&
31.— îuL©$óZ_y„ õdfZ ld¡ip„ fpMhy„

8&7
sõdps¹ kh£jy L$ pg¡jy dpd¹ A_yõdf eyv¹$ Ýe Q— &&
32.— Nyüsd D`v¡$i

dÞd_p ch dv¹$ cL¹$ sp¡ dÛpÆ dp„ _dõLy$ fy— &
18&65
dpd¡h¥óerk kÐe„ s¡ ârsÅ_¡ râep¡@rk d¡— &&
33.— `yfyjp¡ÑdbyrÙ\u L$fhpdp„ Aphsy„ cS> _ î¡óW$ lp¡e R> ¡

ep¡ dpd¹ A¡hd¹ Ak„d|Y$ p¡ Å_prs `yfyjp¡Ñdd¹— &
15&19
k kh®rhv¹$ cS> rs dp„ kh®cph¡_ cpfs— &&
34.— cNhv¹$cS> _ L¡$d L$fhy„ s¡_p¡ âL$pf

dÐL$ d®L©$ s¹ dÐ`fdp¡ dv¹$ c¼s: k„NhrS> ®s:— &
11&55
r_h§f: kh®c|s¡jy e: k dpd¡rs `p„X$ h— &&

35.— cS> _dp„ kh®kd`®Z_u Aphíe¼sp
eÐL$ fp¡rj ev$ í_prk eÄSy> lp¡rj v$ v$ prk es¹— &
9&27
eÑ`õerk L$ p¥Þs¡e sÐLy$ fyóh dv$ `®Zd¹— &&
36.— c[¼s`|h®L$ Ar`®s `v$p\p£_p¡ cNhp_¹ cp¡N L$f¡ R> ¡

`Ó„ `yó`„ ag„ sp¡e„ ep¡ d¡ cL¹$ Ðep âeÃR> rs— &
9&26
sv¹$ Al„ cL¹$ Ðeyùsd¹ Aí_prd âespÐd_:— &&
37.— gp¥qL$L$ L$pd_p L¡$ Aop_ _¡ S> L$pfZ¡ cL¹$s_¡ AÞepîe L$fhp_y„ k|T¡ R> ¡
L$ pd¥k¹ s¥õs¥f¹ ùsop_p: â`ÛÞs¡@Þev¡$ hsp:— &
7&20
s„— -— s„ r_edd¹ Apõ\pe âL©$ Ðep r_esp: õhep— &&
e¡@àeÞev¡$ hspcL¹$ sp eS> Þs¡ îv¹$ êp[Þhsp:— &
9&23
s¡@r` dpd¡h L$ p¥Þs¡e eS> ºÐerhr^`|h®L$ d¹— &&
AÞshÑy ag„ s¡jp„ sv¹$ chÐeë`d¡^kpd¹— &
7&23
v¡$ hp_¹ v¡$ heÅ¡ ep[Þs dv¹$ cL¹$ sp ep[Þs dpdr`— &&
38.— ArhÛp— -— dpep_¡ _p\hp_p¡ D`pe

v¥$ hu ü¡jp NyZdeu dd dpep vy$ fÐeep— &
7&14
dpd¡h e¡ â`ÛÞs¡ dpepd¡sp„ sf[Þs s¡— &&
39.— cNhv$\® L$d® L$fhp\u L$d®bÞ^_ gpN| \sp¡ _\u

dre khp®rZ L$ dp®rZ k„ÞeõepÝepÐdQ¡skp— &
3&30
r_fpiur_d®dp¡ c|Ðhp eyÝeõh rhNsÄhf:— &&
eop\p®s¹ L$ d®Zp¡@ÞeÓ gp¡L$ p¡@e„ L$ d®bÞ^_:— &
3&9
sv$ \¯ L$ d® L$ p¥Þs¡e dyL¹$ sk„N: kdpQf— &&
40.— byrÙep¡Nkp\¡ A_y[óW$s L$d® r_óag _\u S> sy„

_¡lprc¾$ d_pip¡[õs âÐehpep¡ _ rhÛs¡— &
2&40
õhë`dàeõe ^d®õe Ópes¡ dlsp¡ ceps¹— &&
`p\® _¥h¡l _pdyÓ rh_piõsõe rhÛs¡— &
6&40
_rl L$ ëepZL©$ s¹ L$ [íQv¹$ vy$ N®ts sps NÃR> rs— &&
41.— âcyâp[às `R> u `y_S> ®Þd _\u \sp¡

Apb°ûc|h_pg¹ gp¡L$ p `y_fphrs®_p¡@Sy> ®_— &

8&16
dpd¹ D`¡Ðe sy L$ p¥Þs¡e `y_S> ®Þd _ rhÛs¡— &&
42.— NyZpsusc[¼s L$fhp\u cL¹$s `Z NyZpsus \pe R> ¡

dp„ Q ep¡@ìercQpf¡Z c[¼sep¡N¡_ k¡hs¡— &
14&26
k NyZp_¹ kdsuÐe¥sp_¹ b°ûc|epe L$ ë`s¡— &&
43.— r_óL$pd Æh_¡ dp¡n `fÞsy kL$pd_¡ bÞ^_

eyL¹$ s: L$ d®ag„ ÐeL¹$ Ðhp ip[Þsdpà_p¡rs _¥[óW$ L$ ud¹— &
5&12
Aey¼s: L$ pdL$ pf¡Z ag¡ kL¹$ sp¡ r_bv¹$ Ýes¡— &&
44.— cNhp_¹_p õhê$`_y„ op_ âpàs L$fhy„ dyíL¡$g R> ¡

d_yóepZp„ klö¡jy L$ [íQv¹$ esrs rkv¹$ Ýe¡— &
7&3
esspdr` rkv¹$ ^p_p„ L$ [íQv¹$ dp„ h¡rÑ sÒhs:— &&
_pl„ âL$ pi: kh®õe ep¡N— -— dpep— -— kdph©s:— &
7&25
d|Y$ p¡@e„ _prcÅ_prs gp¡L$ p¡ dpd¹ AS> d¹ Aìeed¹— &&
AhÅ_[Þs dp„ d|Y$ p dp_yj] s_ydprîsd¹— &
9&11
`f„ cphd¹ AÅ_Þsp¡ dd c|sdl¡íhfd¹— &&
dp¡Opip dp¡OL$ dp®Zp¡ dp¡Oop_p rhQ¡sk:— &
9&12
fpnkud¹ Apkyf] Q¥h âL©$ ts dp¡rl_] rîsp:— &&
45.— c[¼s\u S> cNhÐõhê$`_y„ op_ kçch¡

_pl„ h¡v¥$ _® s`kp _ v$ p_¡_ _ Q¡Äeep— &
11&53
iL¹$ e A¡h„rh^p¡ ÖóVy„$ ×óV$ hp_¹ Ark dp„ e\p— &&
cL¹$ Ðep Ðh_Þeep iL¹$ e Ald¹ A¡h„rh^p¡@Sy> ®_— &
11&54
opsy„ ÖóVy„$ Q sÒh¡_ âh¡óVy„$ Q `fÞs`— &&
46.— cNhp_¹_p S> Þd— -— L$d® qv$ìe lp¡e R> ¡

S> ÞdL$ d® Q d¡ qv$ ìed¹ A¡h„ ep¡ h¡rÑ sÒhs:— &
4&9
ÐeL¹$ Ðhp v¡$ l„ `y_S> ®Þd _¡rs dpd¡rs kp¡@Sy> ®_— &&
47.— cNhp_¹_„y S> Þd gp¥qL$L$ fus¡ \sy _\u

AÅ¡@r` k_¹ AìeepÐdp c|sp_pd¹ Cíhfp¡@r` k_¹— &
4&6
âL©$ ts õhpd¹ Ar^óW$ pe kçchpçepÐddpeep— &&

48.— cNhp_¹ ipdpV¡$ S> Þd N°lZ L$f¡ R> ¡— ?
ev$ p ev$ p rl ^d®õe Ágpr_f¹ chrs cpfs— &
4&7
AæeyÐ\p_d¹ A^d®õe sv$ pÐdp_„ k©Åçeld¹— &&
`qfÓpZpe kp^|_p„ rh_pipe Q vy$ óL©$ spd¹— &
4&8
^d®k„õ\p`_p\p®e kçchprd eyN¡ eyN¡— &&
49.— nfpnf`yfyjp¡_p c¡v$

Üprhdp¥ `yfyjp¥ gp¡L¡$ nfíQpnfA¡h Q— &
15&16
nf: khp®rZ c|spr_ L|$ V$ õ\p¡@nf DÃes¡— &&
AìeL¹$ sp¡@nf BÐeyL¹$ sk¹ sd¹ Aplz: `fdp„ Nrsd¹— &
8&21
e„ âpàe _ r_hs®Þs¡ sv¹$ ^pd `fd„ dd— &&
50.— AÞsep®rd
Cíhf: kh®c|sp_p„ ùv¹$ v¡$ i¡@Sy> ®_ rsóW$ rs— &
18&61
c°pde_¹ kh®c|spr_ eÞÓpê$ Y$ pr_ dpeep— &&
D`ÖóV$ p_ydÞsp Q csp® cp¡L¹$ sp dl¡íhf:— &
13&22
`fdpÐd¡rs QpàeyL¹$ sp¡ v¡$ l¡@[õd_¹ `yfyj: `f:— &&
kd„ kh£jy c|s¡jy rsóW$ Þs„ `fd¡íhfd¹— &
13&27
rh_íeÐõhrh_íeÞs„ e: `íers k `íers— &&
kd„ `íe_¹ rl kh®Ó kdh[õ\sduíhfd¹— &
13&28
_ rl_õÐepÐd_pÐdp_„ ssp¡ eprs `fp„ Nrsd¹— &&
51.— cNhÐõhê$`
L$ .— kh® h¡v$ — -— h¡v$ pÞsp¡_p A\® s¡_p L$ sp®— -— h¡Ñp îuL©$ óZ S>
15&15
h¡v¥$ íQ kh§f¹ Ald¡h h¡Ûp¡ h¡v$ pÞsL©$ v¹$ h¡v$ rhv¡$ h Qpld¹— &
M.— S> Ns¹_u DÐ`rÑ [õ\rs âgeõ\p_ê$` cNhp_¹

7&6
Al„ L©$ Ðõ_õe S> Ns: âch: âgeõs\p— &
N.— `fpÐ`f cNhp_¹

7&7
dÑ: `fsf„ _pÞes¹ qL$ [ÊQv¹$ A[õs ^_ÊS> e:— &
eõdps¹ nfd¹ Asusp¡@l„ Anfpv¹$ Ar` Qp¡Ñd:— &&
15&18
Asp¡@[õd gp¡L¡$ h¡v¡$ Q âr\s: `yfyjp¡Ñd:— &&

O.— Anfb°ûõhê$` cNhp_¹
Ðhd¹ Anf„ `fd„ h¡qv$ sìed¹— &&11&18
P$.— AÞsep®rdê$` cNhp_¹

kh®õepQp@l„ ùqv$ k[Þ_rhóV$ p¡— &&15&15
Q.— Æhê$` cNhp_¹

Ald¹ ApÐdp NyX$ pL¡$ i kh®c|spie[õ\s:— &10&20
n¡Óo„ Qpr` dp„ rhrÙ kh®n¡Ó¡jy cpfs:— &&13&2
dd¥hp„ip¡ Æhgp¡L¡$ Æhc|s: k_ps_:— &&15&7
A`f¡erdsõÐhÞeep„ âL©$ ts rhrÙ d¡ `fpd¹— &&
Æhc|sp„ dlpbplp¡ ee¡v„$ ^pe®s¡ S> Nv¹$ — &7&5
R> .— S> X$ê$` cNhp_¹

c|rdfp`p¡@_gp¡ hpey: M„ d_p byrÙf¡h Q— &
Al‘pf Bsue„ d¡ rcÞ_p âL©$ rsf¹ AóV$ ^p— &&7&4
S> .— L$pgê$` cNhp_¹

A— l— d¡— hp— n— e: L$ p— gp¡— &&10&33
T.— L$d®ê$` cNhp_¹

Al„ ¾$ syfl„ eo: õh^pld¹ Ald¹ Ap¥j^d¹— &
dÞÓp¡@ldld¡hpÄed¹ Ald¹ A[Á_f¹ Al„ lzsd¹— &&9&16
U.— eo— -— s` Apqv$ klw_p cp¡L¹$sp cNhp_¹ S>

cp¡L¹$ spf„ eos`kp kh®gp¡L$ dl¡íhfd¹— &
kyùv„$ kh®c|sp_p„ opÐhp dp„ ip[Þsd¹ F> ÃR> rs— &&5&29
V$.— kh®v¡$hp¡_u A_¡ dlrj®Ap¡_u DÐ`rÑ îuL©$óZdp„\u S>

Aldpqv$ rl® v¡$ hp_p„ dlj}Zp„ Q kh®i:— &&10&2
W$.— îuL©$óZ S> Ap S> Ns¹_p dpsp— -— r`sp ^psp L¡$ r`spdl S> ¡ L$p„C L$lp¡ s¡ R> ¡
r`spldõe S> Nsp¡ dpsp ^psp r`spdl:— &&9&17

X$.— kh®ê$` cNhp_¹
10&39
_ sv$ [õs rh_p es¹ õeps¹ dep c|s„ QfpQfd¹— &&
52.— op__u dlÑp

e\¥^p„rk krdv¹$ ^p¡@[Á_: cõdkps¹ Ly$ fys¡@Sy> ®_— &
4&37
op_p[Á_: kh®L$ dp®rZ cõdkps¹ Ly$ fys¡ s\p— &&
_ rl op_¡_ k×i„ `rhÓrdl rhÛs¡— &
4&38
sÐõhe„ ep¡Nk„rkÙ: L$ pg¡_pÐdr_ rhÞv$ rs— &&
îv¹$ ^php_¹ gcs¡ op_„ sÐ`f: k„es¡[ÞÖe:— &
op_„ gåÝhp `fp„ ip[Þsd¹ ArQf¡Zpr^NÃR> rs— &&4&39
53.— A_ÞecNhv¹$c[¼s_¡ `Z OZu hMs¡ "op_' sfuL¡$ hZ®hpdp„ Aph¡ R> ¡

13&10
dre Qp_Þeep¡N¡_ c[¼sf¹ AìercQpqfZu— &&
13&11
A¡sS¹> "op_d¹' Brs âp¡L¹$ sd¹ "Aop_„' ev$ sp¡@Þe\p— &&
54.— AìeL¹$sp¡`pk_p_u [¼góV$sp

¼g¡ip¡@r^L$ sfk¹ s¡jpd¹ Aìe¼spkL¹$ sQ¡skpd¹— &
12&5
AìeL¹$ sp rl Nrsvy®$ :M„ v¡$ lhv¹$ rcf¹ Ahpàes¡— &&
55.— op_u_u cNhÐifZpNrs

blw_p„ S> Þd_pd¹ AÞs¡ op_hp_¹ dp„ â`Ûs¡— &
7&19
""hpkyv¡$ h kh®d¹'' Brs k dlpÐdp kyvy$ g®c:— &&
Al„ kh®õe âchp¡ dÑ: kh¯ âhs®s¡— &
10&8
Brs dÐhp cS> Þs¡ dp„ by^p cphkd[Þhsp:— &&
56.— L$d®— /— AL$d®

L$ d®ÎeL$ d® e: `íe¡v¹$ AL$ d®rZ Q L$ d® e:— &
4&18
k byrÙdp_¹ d_yóe¡jy k eyL¹$ s: L©$ Ðõ_L$ d®L©$ s¹— &&
57.— d_yóe_p kpfp— -— _fkp L$d®_p L$pfZp¡

Ar^óW$ p_„ s\p L$ sp® L$ fZ„ Q `©\[Áh^d¹— &
18&14
rhrh^píQ `©\L¹$ Q¡óV$ p v¥$ h„ Q¥hpÓ `„Qdd¹— &&
ifuf— -— hpP¹$ — -— d_p¡rcf¹ es¹ L$ d® âpfcs¡ _f:— &
18&15
Þepèe„ hp rh`fus„ hp `ÊQ¥s¡ sõe l¡sh:— &&
58.— L$d®_u bpbsdp„ î¡óW$ âL$pf
L$ d®Îe¡hpr^L$ pfõs¡ dp ag¡jy L$ v$ pQ_— &
2&47
dp L$ d®agl¡syc|®: dp s¡ k„Np¡@õÐhL$ d®rZ— &&
59.— õh^dp®QfZ_u Ar_hpe®sp

3&35
õh^d£ r_^_„ î¡e: `f^dp£ cephl:— &&
18&45
õh¡ õh¡ L$ d®Îercfs: k„rktÙ gcs¡ _f:— &&
18&47
õhcphr_es„ L$ d® Ly$ h®_¹ Apà_p¡rs qL$ [ëbjd¹— &&&
60.— kv$pQpf
ev¹$ ev¹$ ApQfrs î¡óW$ : sÑv¡$ h¡sfp¡ S> _:— &
3&21
k eÐâdpZ„ Ly$ fys¡ gp¡L$ k¹ sv$ _yhs®s¡— &&
61.— `p`_y„ L$pfZ L$pd R> ¡

L$ pd A¡j ¾$ p¡^ A¡j fÅ¡NyZkdy˜h:— &
3&37
dlpi_p¡ dlp`pàdp rhÝe¡_d¹ Bl h¥qfZd¹— &&
A¡h„ byÙ¡: `f„ byv¹$ Ýhp k„õsæepÐdp_d¹ ApÐd_p— &
3&43
S> rl iÓy„ dlpbplp¡ L$ pdê$ `„ vy$ fpkv$ d¹— &&
62.— L$pd— -— ¾$p¡^— -— gp¡cpqv$_p¡ ÐepN

rÓrh^„ _fL$ õe¡v„$ Üpf„ _pi_dpÐd_:— &
16&21
L$ pd: ¾$ p¡^k¹ s\p gp¡ck¹ sõdpv¹$ A¡ss¹ Óe„ ÐeS> ¡s¹— &&
63.— d_p¡r_N°l
Ak„ie„ dlpbplp¡ d_p¡ vy$ r_®N°l„ Qgd¹— &
6&35
Aæepk¡_ sy L$ p¥Þs¡e h¥fpÁe¡Z Q N©üs¡— &&
Ak„espÐd_p ep¡Np¡ vy$ óâp` Brs d¡ drs:— &
6&36
híepÐd_p sy essp iL¹$ ep¡ hpàsyd¹ D`pes:— &&
64.— [õ\sâo Ar^L$pfu

âS> lprs ev$ p L$ pdp_¹ khp®_¹ `p\® d_p¡Nsp_¹— &

2&55
ApÐdÞe¡hpÐd_p syóV$ : "[õ\sâok¹' sv$ p¡Ães¡— &&
65.— ip[Þsâp[às_p¡ D`pe

rhlpe L$ pdp_¹ e: khp®_¹ `ydp„íQfrs r_:õ`©l:— &
2&71
r_d®dp¡ r_fl‘pf: k ip[Þsdr^NÃR> rs— &&
66.— S> ÞddfZ_y„ Q¾$

hpkp„rk ÆZp®r_ e\p rhlpe
_hpr_ N©l¹Zprs _fp¡@`fprZ— &&
s\p ifufprZ rhlpe ÆZp®Þe-
2&22
Þepr_ k„eprs _hpr_ v¡$ lu— &&
v¡$ rl_p¡@[õd_¹ e\p v¡$ l¡ L$ p¥dpf„ ep¥h_„ S> fp— &
2&13
s\p v¡$ lpÞsfâp[às: ûfk¹ sÓ _ dyürs— &&
2&27
Åsõe rl ^°|hp¡ d©Ðey: ^°|h„ S> Þd d©sõe Q— &&
67.— AÞs¡ ep drs: kp Nrs:

e„ e„ hpr` õdf_¹ cph„ ÐeS> ÐeÞs¡ L$ g¡hfd¹— &
8&6
s„ sd¡h¥rs L$ p¥Þs¡e kv$ p sv¹$ cphcprhs:— &&
sõdps¹ kh£jy L$ pg¡jy dpd_yõdf eyÝe Q— &
8&7
dèer`®sd_p¡byrÙf¹ dpd¡h¥óeõek„ied¹— &&
68.— cNhs¹— -— ifZpNrs

kh®^dp®_¹ `qfÐeÄe dpd¡L„$ ifZ„ h°S> — &
18&66
Al„ Ðhp kh®`p`¡æep¡ dp¡nreóeprd dp iyQ— &&
&&Brs Np¡õhprdîuAr_fyv¹$^pÐdS> ifv¹$rhfrQsp¡

cNh•uspkpfkÊQe:&&

cNh•usp `pv$p_y¾$drZL$p
A A\ ìeh[õ\sp_¹ ×óV¹$ h$ p - 1&20
AL$ sp®f„ k `íers - 13&29 A\¥sv$ àei¼sp¡@rk - 12&11
AL$ d®ZíQ bp¡Ùìed¹ - 4&17 A×óV$ `|h¯ ùrjsp¡@[õd ×óV¹$ h$ p - 11&45
AL$ d®rZ Q L$ d® e: - 4&18 Av¡$ iL$ pg¡ ev¹$ v$ p_d¹ - 17&22
AL$ urs®L$ fdSy> ®_ - 2&2 Av¹$ cy$ s„ fp¡dlj®Zd¹ - 18&74
AL$ urs¯ Qpr` c|spr_ - 2&34 AÖp¡lp¡ _prsdpr_sp - 16&3
A¼g¡Ûp¡@ip¡óe A¡h Q - 2&24 Av¹$ h¡$ óV$ p kh®c|sp_pd¹ - 12&13
Anf„ b°û `fdd¹ - 8&3 A^d® ^d®rdrs ep - 18&32
AnfpZpdL$ pfp¡@[õd - 10&33 A^dp®rcchpÐL©$ óZ - 1&41
Anfpv$ r` Qp¡Ñd: - 15&18 A^dp£@rcchÐeys - 1&40
A[Á_Äep£rsfl: iy¼g: - 8&24 A^íQ d|gpÞe_ykÞsspr_ - 15&2
AOpeyqf[ÞÖepfpd: - 3&16 A^íQp¡Ýh¯ âk©spõsõe ipMp: - 15&2
AQf„ Qfd¡h Q - 13&15 Ar^v¥$ h„ qL$ dyÃes¡ - 8&1
AQgp¡@e„ k_ps_: - 2&24 Ar^c|s„ nfp¡ cph: - 8&4
ArQf¡Zpr^NÃR> rs - 4&39 Ar^c|s„ Q qL»$ âp¡¼sd¹ - 8&1
AÃR> ¡Ûp¡@edv$ püp¡@ed¹ - 2&24 Arêo: L$ \„ L$ p¡@Ó - 8&2
AÅ_sp drldp_„ sh¡v$ d¹ - 11&41 Arêop¡@ld¡hpÓ - 8&4
AÅ¡ r_Ðe: ipíhsp¡@e„ `yfpZ: - 2&20 Ar^óW$ p_„ s\p L$ sp® - 18&14
AÅ¡@r` kÞ_ìeepÐdp - 4&6 Ar^óW$ pe d_íQped¹ - 15&9
AoíQpîv¹$ v$ ^p_íQ - 4&40 A^p¡ NÃR> [Þs spdkp: - 14&18
Aop_„ ev$ sp¡@Þe\p - 13&11 AÝepÐd„ L$ d® QprMgd¹ - 7&29
Aop_„ QprcÅsõe - 16&4 AÝepÐdop_r_ÐeÐhd¹ - 13&11
Aop_„ sdk: agd¹ - 14&16 AÝepÐdr_Ðep rhr_h©ÑL$ pdp: - 15&5
Aop_p„ L$ d®kq„N_pd¹ - 3&26 AÝepÐdrhÛp rhÛp_pd¹ - 10&32
Aop_¡_ph©s„ op_d¹ - 5&15 AÝe¡óes¡ Q e Bdd¹ - 18&70
AZp¡fZuep„kd_yõdf¡Û: - 8&9 A_Þs„ rhíhsp¡dyMd¹ - 11&11
As EÝh¯ _ k„ie: - 12&8 A_Þs v¡$ h¡i S> N[Þ_hpk - 11&37
AsÒhp\®hv$ ë`„ Q - 18&22 A_Þsbplz„ irik|e®_¡Ód¹ - 11&19
Asusp¡ chrs âcp¡ - 14&21 A_ÞsrhS> e„ fpÅ - 1&16
Asp¡@[õd gp¡L¡$ h¡v¡$ Q - 15&18 A_Þshuep®rdsrh¾$ dõÐhd¹ - 11&40
AÐeÞs„ kyMdí_ys¡ - 6&28 A_ÞsíQp[õd _pNp_pd¹ - 10&29
AÐe¡rs sÐkh®rdv„$ rhqv$ Ðhp - 8&28 A_ÞeQ¡sp: kssd¹ - 8&14
AÓ i|fp dl¡óhpjp: - 1&4 A_Þep[íQÞseÞsp¡ dpd¹ - 9&22
A\ L¡$ _ âey¼sp¡@ed¹ - 3&36 A_Þe¡_¥h ep¡N¡_ - 12&6
A\ rQÑ„ kdp^psyd¹ - 12&9 A_`¡n: iyrQv®$ n: - 12&16
A\ Q¡Òhdl‘pfps¹ - 18&58 A_h¡ÿe Q `p¥fyjd¹ - 18&25
A\ Q¡Òhrdd„ ^çe®d¹ - 2&33 A_l‘pf A¡h Q - 13&8
A\ Q¥_„ r_ÐeÅsd¹ - 2&26 A_pÐd_õsy iÓyÐh¡ - 6&6
A\hp blz_¥s¡_ - 10&42 A_pqv$ Ðhp[Þ_Ny®ZÐhps¹ - 13&31
A\hp ep¡rN_pd¡h - 6&42 A_pqv$ dÐ`f„ b°û - 13&12
250 cNhv¹$ Nusp `pv$ p_y¾$ drZL$ p

A_pqv$ dÝepÞsd_Þshue®d¹ - 11&19 AâL$ pip¡@âh©rÑíQ - 14&13
A_pe®Sy> óV$ dõhÁe®d¹ - 2&2 AârsóW$ p¡ dlpbplp¡ - 6&38
A_pri_p¡@âd¡eõe - 2&18 Aâpàe dp„ r_hs®Þs¡ - 9&3
A_prîs: L$ d®agd¹ - 6&1 Aâpàe ep¡Nk„rkrÙd¹ - 6&37
Ar_L¡$ s: [õ\fdrs: - 12&19 Aagâ¡àky_p L$ d® - 18&23
Ar_ÃR> Þ_r` hpóZ£e - 3&36 AagpL$ pq¶rce®o: - 17&11
Ar_ÐedkyM„ gp¡L$ d¹ - 9&33 AagpL$ pq¶rcey®¼s¥: - 17&17
Ar_óV$ rdóV„$ rdî„ Q - 18&12 Ace„ kÒhk„iyrÙ: - 16&1
A_yrsóW$ [Þs dp_hp: - 3&31 ArcÅsõe cpfs - 16&3
A_yÜ¡NL$ f„ hp¼ed¹ - 17&15 ArcÅsp¡@rk `p„X$ h - 16&5
A_ybÞ^„ ne„ tlkpd¹ - 18&25 Arcsp¡ b°ûr_hp®Zd¹ - 5&26
A_¡L$ rQÑrhc°pÞsp: - 16&16 ArckÞ^pe sy agd¹ - 17&12
A_¡L$ S> Þdk„rkÙ: - 6&45 Aæepkep¡Ney¼s¡_ - 8&8
A_¡L$ qv$ ìepcfZd¹ - 11&10 Aæepkep¡N¡_ ss: - 12&9
A_¡L$ bplwv$ fh¼Ó_¡Ód¹ - 11&16 AæepkpÖds¡ eÓ - 18&36
A_¡L$ h¼Ó_e_d¹ - 11&10 Aæepk¡_ sy L$ p¥Þs¡e - 6&35
A_¡L$ p˜zsv$ i®_d¹ - 11&10 Aæepk¡@àekd\p£@rk - 12&10
A_¡_ âkrhóeÝhd¹ - 3&10 AæeyÐ\p_d^d®õe - 4&7
A_¡_¥h õhQnyjp - 11&8 AdgpÞârs`Ûs¡ - 14&14
AÞsL$ pg¡ Q dpd¡h - 8&5 Adpr_Ðhdv$ [çcÐhd¹ - 13&7
AÞsf„ op_Qnyjp - 13&34 Adu Q Ðhp„ ^©sfpóV²$ õe `yÓp: - 11&26
AÞshÑy ag„ s¡jpd¹ - 7&23 Adu rl Ðhp„ kyfk”p rhi[Þs - 11&21
AÞshÞs Bd¡ v¡$ lp: - 2&18 Ad©s„ Q¥h d©ÐeyíQ - 9&19
AÞ_p˜h[Þs c|spr_ - 3&14 Ad©sõepìeeõe Q - 14&27
AÞe: râesfp¡ cyrh - 18&69 Aers: îÙep¡`¡s: - 6&37
AÞepr_ k„eprs _hpr_ v¡$ lu - 2&22 Ae\phÐâÅ_prs - 18&31
AÞepephs®s¡ `y_: - 8&26 Ae_¡jy Q kh£jy - 1&11
AÞepe¡_p\®kÊQep_¹ - 16&22 Aey¼s: L$ pdL$ pf¡Z - 5&12
AÞe¡ Q blh: i|fp: - 1&9 Aey¼s: âpL©$ s: õså^: - 18&28
AÞe¡ Ðh¡hdÅ_Þs: - 13&25 AfrsS> ®_k„kqv$ - 13&10
AÞe¡ kpP¹$ ¿e¡_ ep¡N¡_ - 13&24 AfpNÜ¡js: L©$ sd¹ - 18&23
A`f„ chsp¡ S> Þd - 4&4 AhÅ_[Þs dp„ d|Y$ p: - 9&11
A`fõ`f kçc|sd¹ - 16&8 Ahi„ âL©$ s¡h®ips¹ - 9&8
A`f¡ r_esplpfp: - 4&30 AhpÃehpv$ p„íQ blw_¹ - 2&36
A`f¡erdsõÐhÞepd¹ - 7&5 Ahpàe c|dphk`Ð_d©Ùd¹ - 2&8
Aèp®às„ sv$ õdpL$ d¹ - 1&10 ArhL$ pep£@edyÃes¡ - 2&25
A`íev¹$ v¡$ hv¡$ hõe - 11&13 Arh_pri sy srÜrÙ - 2&17
A`pÓ¡æeíQ v$ ues¡ - 17&22 Arhc¼s„ rhc¼s¡jy - 18&20
A`p_¡ Sy> ‹rs âpZd¹ - 4&29 Arhc¼s„ Q c|s¡jy - 13&16
Ar` Q¡Ðkyvy$ fpQpf: - 9&30 Aìe¼s„ ìe[¼sdp`Þ_ - 7&24
Ar` Q¡v$ rk `p`¡æe: - 4&36 Aìe¼sr_^_pÞe¡h - 2&28
Ar` Ó¥gp¡¼efpÄeõe - 1&35 Aìe¼s„ èy®`pks¡ - 12&3
Aìe¼spv$ ur_ c|spr_ - 2&28 Al„ k Q dd râe: - 7&17
Aìe¼spv¹$ ìe¼se: khp®: - 8&18 Al„ kh®õe âch: - 10&8
Aìe¼spk¼sQ¡skpd¹ - 12&5 Al„ rl kh®eop_pd¹ - 9&24
Aìe¼sp rl Nrsvy®$ :Md¹ - 12&5 Al‘pf Bsue„ d¡ - 7&4
Aìe¼sp¡@nf BÐey¼s: - 8&21 Al‘pf„ bg„ - 16&18, 18&53
Aìe¼sp¡@edrQºÐep¡@ed¹ - 2&25 Al‘pfrhd|Y$ pÐdp - 3&27
Aìe¼sp¡@ìe¼spÐk_ps_: - 8&20 Al„ L©$ Ðõ_õe S> Ns: - 7&6
AiõÓ„ iõÓ`pZe: - 1&46 Al„ ¾$ syfl„ eo: - 9&16
AipÞsõe Ly$ s: kyMd¹ - 2&66 Al„ Ðhp„ kh®`p`¡æe: - 18&66
AipõÓrhrls„ Op¡fd¹ - 17&5 Ald[Á_fl„ lzsd¹ - 9&16
Aip¡Ãep_Þhip¡QõÐhd¹ - 2&11 Aldop_S> „ sd: - 10&11
Aí_ÞNÃR> Þõh`Êíhk_¹ - 5&8 AldpÐdp NyX$ pL¡$ i - 10&20
Aí_[Þs qv$ ìep[Þv$ rhv¡$ hcp¡Np_¹— -— 9&20 Aldpqv$ rl® v¡$ hp_pd¹ - 10&2
Aí_prd âespÐd_: - 9&26 Aldpqv$ íQ dÝe„ Q - 10&20
Aîv¹$ v$ ^p_p: `yfyjp: - 9&3 Ald¡h„rh^p¡@Sy> ®_ - 11&54
AîÙep lzs„ v$ Ñd¹ - 17&28 Ald¡hpne: L$ pg: - 10&33
Aîy`|Zp®Ly$ g¡nZd¹ - 2&1 Al„ buS> âv$ : r`sp - 14&4
AíhÐ\d¡_„ kyrhê$ Y$ d|gd¹ - 15&3 Ale®v¹$ b°ûZp¡ rhvy$ : - 8&17
AíhÐ\„ âplzfìeed¹ - 15&1 Atlkp np[ÞsfpS> ®hd¹ - 13&7
AíhÐ\: kh®h©npZpd¹ - 10&26 Atlkp kÐed¾$ p¡^: - 16&2
AíhÐ\pdp rhL$ Z®íQ - 1&8 Atlkp kdsp sy[óV$ : - 10&5
A[íh_p¥ dfysõs\p - 11&6 Alp¡ bs dlÐ`p`d¹ - 1&45
Ak„espÐd_p ep¡N: - 6&36 Ap
Ak„ie„ kdN°„ dpd¹ - 7&1 ApL$ pi„ _p¡`rgàes¡ - 13&32
Ak„ie„ dlpbplp¡ - 6&35 Ap¿eprl d¡ L$ p¡ chp_yN°ê$ `: - 11&31
Ak¼s„ kh®c©ÃQ¥h - 13&14 ApNdp`pre_p¡@r_Ðep: - 2&14
Ak¼s„ s¡jy L$ d®ky - 9&9 ApQfÐepÐd_: î¡e: - 16&22
Ak¼sbyrÙ: kh®Ó - 18&49 ApQpe® dls] Qd|d¹ - 1&3
Ak¼s: k rhrióes¡ - 3&7 ApQpe®dy`k„Nçe - 1&2
Ak[¼sf_rcóh„N: - 13&9 ApQpep®: r`sf: `yÓp: - 1&34
Ak¼sp¡ üpQfÞL$ d® - 3&19 ApQpep®ÞdpsygpÞcps©_¹ - 1&26
Ak„NiõÓ¡Z ×Y¡$ _ rR> Ðhp - 15&3 ApQpep£`pk_„ ip¥Qd¹ - 13&7
AkÐL©$ sdhopsd¹ - 17&22 ApY$ ép¡@rcS> _hp_[õd - 16&15
AkÐedârsóW„$ s¡ - 16&8 AprsóW$ p¡rÑóW$ cpfs - 4&42
Akqv$ ÐeyÃes¡ - 17&28 ApÐds©àsíQ dp_h: - 3&17
Ak„d|Y$ : k dÐe£jy - 10&3 ApÐdÞe¡h Q kÞsyóV$ : - 3&17
Arksp¡ v¡$ hgp¡ ìepk: - 10&13 ApÐdÞe¡h hi„ _e¡s¹ - 6&26
Akp¥ dep ls: iÓy: - 16&14 ApÐdÞe¡hpÐd_p syóV$ : - 2&55
AõdpL„$ sy rhrióV$ p e¡ - 1&7 ApÐdÞe¡hphrsóW$ s¡ - 6&18
A[õd_¹ fZkdyÛd¡ - 1&22 ApÐdbyrÙâkpv$ S> d¹ - 18&37
Aõepr^óW$ p_dyÃes¡ - 3&40 ApÐdhÞs„ _ L$ dp®rZ - 4&41
Al„ h¥íhp_fp¡ c|Ðhp - 15&14 ApÐdhíe¥rh®^¡epÐdp - 2&64
ApÐdk„edep¡NpÁ_p¥ - 4&27 BÄes¡ cfsî¡óW$ - 17&12
ApÐdk„õ\„ d_: L©$ Ðhp - 6&25 Brs n¡Ó„ s\p op_d¹ - 13&18
ApÐdkçcprhsp: õså^p: - 16&17 Brs Nyüsd„ ipõÓd¹ - 15&20
ApÐdp_„ flrk [õ\s: - 6&10 Brs s¡ op_dp¿epsd¹ - 18&63
ApÐdp_„ L¡$ hg„ sy e: - 18&16 Brs dÐhp _ kÄS> s¡ - 3&28
ApÐdp_„ `fd¡íhf - 11&3 Brs dÐhp cS> Þs¡ dpd¹ - 10&8
ApÐdp_„ dÐ`fpeZ: - 9&34 Brs dp„ ep¡@rcÅ_prs - 4&14
ApÐd¥h qf`yfpÐd_: - 6&5 BÐepop_rhdp¡rlsp: - 16&15
ApÐd¥h üpÐd_p¡ bÞ^y: - 6&5 BÐeSy> ®_„ hpkyv¡$ hõs\p¡¼Ðhp - 11&50
ApÐdp¥`çe¡_ kh®Ó - 6&32 BÐel„ hpkyv¡$ hõe - 18&74
Apqv$ ÐehZ¯ sdk: `fõsps¹ - 8&9 Bv„$ hÿdpçei¡js: - 7&2
Apqv$ Ðep_pdl„ rhóÏ: - 10&21 Bv„$ ifuf„ L$ p¥Þs¡e - 13&1
Apqv$ v¡$ hdS> „ rhcyd¹ - 10&12 Bv„$ op_dy`prîÐe - 14&2
ApÛÞshÞs: L$ p¥Þs¡e - &22 Bv„$ sy s¡ Nyüsdd¹ - 9&1
Ap`|e®dpZdQgârsóW$ d¹ - 2&70 Bv„$ s¡ _ps`õL$ pe - 18&67
Apb°ûcyh_pëgp¡L$ p: - 8&16 Bv$ dÛ dep gå^d¹ - 16&13
Apey^p_pdl„ hÇ> d¹ - 10&28 Bv$ dõsuv$ dr` d¡ - 16&13
Apey: kÐhbgpfp¡Áe - 17&8 Bv$ dpl dlu`s¡ - 1&21
Apfyfynp¡dy®_¡ep£Nd¹ - 6&3 Bv$ dy¼s„ dep_O - 15&20
Apsp£ rS> opkyf\p®\} - 7&16 Bv$ p_ud[õd k„h©Ñ: - 11&51
Aph©s„ op_d¡s¡_ - 3&39 B[ÞÖeõe¡[ÞÖeõep\£ - 3&34
Aph©tÑ Q¥h ep¡rN_: - 8&23 B[ÞÖep[Á_jy Sy> ‹rs - 4&26
Apip`piis¥b®Ùp: - 16&12 B[ÞÖepZp„ rl Qfspd¹ - 2&67
ApíQe®hÃQ¥_dÞe: î©Zp¡rs - 2&29 B[ÞÖepZp„ d_íQp[õd - 10&22
ApíQe®hÐ`íers L$ [íQv¡$ _d¹ - 2&29 B[ÞÖeprZ v$ i¥L„$ Q - 13&5
ApíQe®hÜv$ rs s\¥h QpÞe: - 2&29 B[ÞÖeprZ `fpÎeplz: - 3&42
Apíhpkepdpk Q cusd¡_d¹ - 11&50 B[ÞÖeprZ âdpr\_u - 2&60
Apkyf„ `p\® d¡ î©Ï - 16&6 B[ÞÖeprZ d_p¡ byrÙ: - 3&40
Apkyf„ cphdprîsp: - 7&15 B[ÞÖepZu[ÞÖep\£æe: - 2&58, 2&68
Apkyf] ep¡r_dp`Þ_p: - 16&20 B[ÞÖepZu[ÞÖep\£jy - 5&9
Apkyfuóh¡h ep¡r_jy - 16&19 B[ÞÖep\p®[Þhd|Y$ pÐdp - 3&6
Ap[õ\s: k rl ey¼spÐdp - 7&18 B[ÞÖep\£jy h¥fpÁed¹ - 13&8
Ap[õ\sp S> _L$ pv$ e: - 3&20 B[ÞÖe¡æe: `f„ d_: - 3&42
Ap[õ\sp¡ ep¡N^pfZd¹ - 8&12 Bd„ fpS> j®ep¡ rhvy$ : - 4&2
AplpfõÐhr` kh®õe - 17&7 Bd„ rhhõhs¡ ep¡Nd¹ - 4&1
Aplpfp fpS> kõe¡óV$ p - 17&9 Bd„ âpàe cS> õh dpd¹ - 9&33
Aplpfp: kp[ÐhL$ râep: - 17&8 Bd„ âpàõe¡ d_p¡f\d¹ - 16&13
AplzõÐhpd©je: kh£ - 10&13 Bdp„õÐh„ ìepàe rsóW$ rk - 10&16
B Bjyrc: ârsep¡Ðõeprd - 2&4
BÃR> pÜ¡jkdyÐ\¡_ - 7&27 BóV$ : õeprdrs d¡ drs: - 18&70
BÃR> p Ü¡j: kyM„ vy$ :Md¹ - 13&6 BóV$ pr_óV$ p¡``rÑjy - 13&9
BÃR> prd Ðhp„ ÖóVy$ dl„ s\¥h - 11&14 BóV$ pÞcp¡Np[Þl hp¡ v¡$ hp - 3&12
BóV$ p¡@rk d¡ ×Y$ rdrs - 18&64 F> s|_p„ Ly$ kydpL$ f: - 10&35
Bl¥L$ õ\„ S> NÐL©$ Ðõ_d¹ - 11&7 F> s¡@r` Ðhp„ _ crhóe[Þs - 11&32
Bl¥h s¥rS> ®s: kN®: - 5&19 F> je: nuZL$ ëdjp: - 5&25
C F> rjrcb®lz^p Nusd¹ - 13&4
Cns¡ ep¡Ney¼spÐdp - 6&29 F> j]íQ khp®_yfNp„íQ qv$ ìep_¹ - 11&15
Cíhf: kh®c|sp_pd¹ - 18&61 A¡
Cíhfp¡@ldl„ cp¡Nu - 16&14 A¡L„$ kpP¹$ ¿e„ Q ep¡N„ Q - 5&5
ClÞs¡ L$ pdcp¡Np\®d¹ - 16&12 A¡L$ Ðh¡_ `©\¼Ðh¡_ - 9&15
D A¡L$ c[¼srh®rióes¡ - 7&17
D¼Ðhp s|óZ] bc|h l - 2&9 A¡L$ dàep[õ\s: kçeL¹$ - 5&4
DÃQ¥: îhkdíhp_pd¹ - 10&27 A¡L$ ep epÐe_ph©rÑd¹ - 8&26
D[ÃR> óV$ dr` Qpd¡Ýed¹ - 17&10 A¡L$ õ\d_y`íers - 13&30
DÐ¾$ pdÞs„ [õ\s„ hpr` - 15&10 A¡L$ p„i¡_ [õ\sp¡ S> Ns¹ - 10&42
DÑd: `yfyjõÐhÞe: - 15&16 A¡L$ pL$ u esrQÑpÐdp - 6&10
DÑdp¥ÅíQ hue®hp_¹ - 1&6 A¡L¡$ l Ly$ fy_Þv$ _ - 2&41
DÐkÞ_Ly$ g^dp®Zpd¹ - 1&44 A¡L$ p¡@\hpàeÃeys - 11&42
DÐkpÛÞs¡ Års^dp®: - 1&43 A¡sÃR³> Ðhp hQ_„ L¡$ ihõe - 11&35
DÐkuv¡$ eyqfd¡ gp¡L$ p: - 3&24 A¡sÄop_rdrs âp¡¼sd¹ - 13&11
Dv$ pfp: kh® A¡h¥s¡ - 7&18 A¡sÐn¡Ó„ kdpk¡_ - 13&6
Dv$ pku_hv$ pku_: - 14&23 A¡sv¹$ Nyüdl„ `fd¹ - 18&75
Dv$ pku_hv$ p_ud¹ - 9&9 A¡srÙ vy$ g®csfd¹ - 6&42
Dv$ pku_p¡ Nsìe\: - 12&16 A¡sv¹$ byv¹$ Ýh$ p byrÙdpºõeps¹ - 15&20
DÙf¡v$ pÐd_pÐdp_d¹ - 6&5 A¡sÛp¡_ur_ c|spr_ - 7&6
D˜híQ crhóespd¹ - 10&34 A¡sÛp¡ h¡rÑ s„ âplz: - 13&1
D[Þdj[Þ_rdjÞ_rs - 5&9 A¡sÞd¡ k„ie„ L©$ óZ - 6&39
D`v¡$ ÿe[Þs s¡ op_d¹ - 4&34 A¡sõepl„ _ `íeprd - 6&33
D`ÖóV$ p_ydÞsp Q - 13&22 A¡sp„ rhc|rs ep¡N„ Q - 10&7
D`rhíepk_¡ eyÊÄepv¹$ - 6&12 A¡sp„ ×[óV$ dhóV$ æe - 16&9
D`lÞeprddp: âÅ: - 3&24 A¡spÞ_ lÞsyrdÃR> prd - 1&35
D`¥rs ipÞsfS> kd¹ - 6&27 A¡spÞer` sy L$ dp®rZ - 18&6
Dcep¡fr` ×óV$ p¡@Þs: - 2&16 A¡sphqv$ rs r_[íQsp: - 16&11
Dcep¡rh®Þv$ s¡ agd¹ - 5&4 A¡s¥rh®dy¼s: L$ p¥Þs¡e - 16&22
Dc¡ kyL©$ svy$ óL©$ s¡ - 2&50 A¡s¥rh®dp¡leÐe¡j: - 3&40
Dcp¥ sp¥ _ rhÅ_us: - 2&19 A¡rc: kh®rdv„$ S> Ns¹ - 7&13
DhpQ `p\® `íe¥sp_¹ - 1&25 A¡h„ epõerk `p„X$ h - 4&35
DhpQ d^yk|v$ _: - 2&1 A¡h„ ep¡ h¡rÑ sÒhs: - 4&9
DrjÐhp ipíhsu: kdp: - 6&41 A¡h„ê$ `: i¼e Al„ _©gp¡L¡$ - 11&48
E A¡h„ kssey¼sp e¡ - 12&1
EÝh¯ NÃR> [Þs kÐhõ\p: - 14&18 A¡h„ opÐhp L©$ s„ L$ d® - 4&15
EÝh®d|gd^:ipMd¹ - 15&1 A¡h„ opÐhp rhdp¡ÿek¡ - 4&32
F> A¡h„ Óeu^d®d_yâ`Þ_p - 9&21
F> ¼kpd eSy> f¡h Q - 9&17 A¡hdy¼sp¡ ùjuL¡$ i: - 1&24
A¡hdy¼Ðhp ssp¡ fpS> _¹ - 11&9 L$ sy¯ ìehrksp hed¹ - 1&45
A¡hdy¼ÐhpSy> ®_: kP¹$ ¿e$ e¡ - 1&47 L$ d® L$ sy® rdlpl®rk - 16&24
A¡hdy¼Ðhp ùjuL¡$ id¹ - 2&9 L$ d® L$ pfZdyÃes¡ - 6&3
A¡hd¡sÛ\pÐ\ Ðhd¹ - 11&3 L$ d® Q¥h sv$ \}ed¹ - 17&27
A¡h„ `fç`fpâpàsd¹ - 4&2 L$ d®S> „ byrÙey¼sp rl - 2&51
A¡h„ âhrs®s„ Q¾$ d¹ - 3&16 L$ d®Å[ÞhrÙ spÞkhp®_¹ - 4&32
A¡h„ blzrh^p eop - 4&32 L$ d® Äepep¡ üL$ d®Z: - 3&8
A¡h„ byÙ¡: `f„ byv¹$ Ýh$ p - 3&43 L$ d®Z: kyL©$ sõeplz: - 14&16
A¡j s|Ø¡is: âp¡¼s: - 10&40 L$ d®Zpdid: õ`©lp - 14&12
A¡j hp¡@[õÐhóV$ L$ pd^yL¹$ - 3&10 L$ d®Z¥h rl k„rkrÙd¹ - 3&20
A¡jp s¡@rcrlsp kpP¹$ ¿e$ e¡ - 2&39 L$ d®Zp¡ _p¡``Ûs¡ - 18&7
A¡jp b°pûu [õ\rs: `p\® - 2&72 L$ d®Zp¡ür` bp¡Ùìed¹ - 4&17
A¥ L$ d®ÎeL$ d® e: `íe¡s¹ - 4&18
A¥fphs„ NS> ¡ÞÖpZpd¹ - 10&27 L$ d®Îercâh©Ñp¡@r` - 4&20
A¥íhf„ `yfyjp¡Ñd - 11&3 L$ d®Îe¡hpr^L$ pfõs¡ - 2&47
Ap¡ L$ d® âpfcs¡ _f: - 18&15
± sÐkqv$ rs r_v£$ i: - 17&23 L$ d® âplzd®_urjZ: - 18&3
Ap¡rdÐe¡L$ pnf„ b°û - 8&16 L$ d®bÞ^„ âlpõerk - 2&39
L$ L$ d® b°ûp¡˜h„ rhrÙ - 3&15
L„$ Opsers l[Þs L$ d¹ - 2&21 L$ d®rc_® k bÝes¡ - 4&14
L$ [ÃQv$ op_kçdp¡l: - 18&72 L$ d®ep¡N¡_ Qp`f¡ - 13&24
L$ [ÃQv¡$ sÐR³> s„ `p\® - 18&72 L$ d®ep¡N¡_ ep¡rN_pd¹ - 3&3
L$ [Ã_Þ_p¡cerhc°óV$ : - 6&38 L$ d®ep¡Np¡ rhrióes¡ - 5&2
L$ V™> çgghZpÐeyóZ - 17&9 L$ d®kq„Njy Åes¡ - 14&15
L$ \„ rhÛpdl„ ep¡rN_¹ - 10&17 L$ d®k„N¡_ v¡$ rl_d¹ - 14&7
L$ \„ k `yfyj: `p\® - 2&21 L$ dp®rZ ârhc¼spr_ - 18&41
L$ \„ _ o¡edõdprc: - 1&39 L$ dp®_ybÞûr_ d_yóegp¡L¡$ - 15&2
L$ \d¡srÜÅ_uepd¹ - 4&4 L$ rd®æeíQpr^L$ p¡ ep¡Nu - 6&46
L$ \„ cuóddl„ kP¹$ ¿e¡ - 2&4 L$ d£[ÞÖeprZ k„eçe - 3&6
L$ \eÞsíQ dp„ r_Ðed¹ - 10&9 L$ d£[ÞÖe¥: L$ d®ep¡Nd¹ - 3&7
L$ \reóe[Þs s¡@ìeepd¹ - 2&34 L$ j®eÞs: ifufõ\d¹ - 17&6
L$ fZ„ L$ d® L$ s£rs - 18&18 L$ ë`ne¡ `y_õspr_ - 9&7
L$ fZ„ Q `©\[Áh^d¹ - 18&14 L$ ë`pv$ p¥ rhk©Åçeld¹ - 9&7
L$ qfóeõehip¡@r` ss¹ - 18&60 L$ hep¡@àeÓ dp¡rlsp: - 4&16
L$ qfóe¡ hQ_„ sh - 18&73 L$ th `yfpZd_yiprkspfd¹ - 8&9
L$ Z¯ s\pÞep_r` ep¡^hufp_¹ - 11&34 L$ hu_pdyi_p L$ rh: - 10&37
L$ s®ìep_urs d¡ `p\® - 18&6 L$ [íQv$ \®ìe`pîe: - 3&18
L$ sp® spdk DÃes¡ - 18&28 L$ [íQÛsrs rkÙe¡ - 7&3
L$ sp® kp[ÐhL$ DÃes¡ - 18&26 L$ [íQÞdp„ h¡rÑ sÒhs: - 7&3
L$ sp®lrdrs dÞes¡ - 3&27 L$ [íQÞd¡ râeL©$ Ñd: - 18&69
L$ sy¯ _¡ÃR> rk eÞdp¡lps¹ - 18&60 L$ õdpÃQ s¡ _ _d¡f_¹ dlpÐd_¹ - 11&37
L$ sy¯ dÛp¡Ndprîs: - 12&11 L$ pP¹$ nÞs: L$ d®Zp„ rkrÙd¹ - 4&12
L$ p„ Nts L©$ óZ NÃR> rs - 6&37 qL$ [ÊQv$ [õs ^_ÊS> e - 7&7
L$ p âurs: õepÄS> _pv®$ _ - 1&36 qL»$ ops¡_ shpSy> ®_ - 10&42
L$ pd„ ¾$ p¡^„ Q k„rîsp: - 16&18 qL»$ sv¹$ b°û qL$ dÝepÐdd¹ - 8&1
L$ pd„ ¾$ p¡^„ `qfN°ld¹ - 18&53 qL»$ _p¡ fpÄe¡_p Np¡rhÞv$ - 1&32
L$ pd A¡L$ ¾$ p¡^ A¡j - 3&37 qL$ dLy$ h®s kÊS> e - 1&1
L$ pd¾$ p¡^`fpeZp: - 16&12 qL$ dÞeÐL$ pdl¥syL$ d¹ - 16&8
L$ pd¾$ p¡^rhey¼sp_pd¹ - 5&26 qL$ dpQpf: L$ \„ Q¥sp_¹ - 14&21
L$ pd: ¾$ p¡^õs\p gp¡c: - 16&21 qL$ dpkus h°S> ¡s¹ qL$ d¹ - 2&54
L$ pd¾$ p¡^p¡˜h„ h¡Nd¹ - 5&23 qL»$ `y_b°p®ûZp: `yÎep - 9&33
L$ pddprîÐe vy$ ó`|fd¹ - 16&10 qL»$ cp¡N¥Æ®rhs¡_ hp - 1&32
L$ pdfpNbgp[Þhsp: - 17&5 qL$ fuqV$ _„ Nqv$ _„ Q¾$ lõsd¹ - 11&46
L$ pdfpNrhhrS> ®sd¹ - 7&11 qL$ fuqV$ _„ Nqv$ _„ Qr¾$ Z„ Q - 11&17
L$ pdê$ `„ vy$ fpkv$ d¹ - 3&43 L$ urs® îuhp®¼Q _pfuZpd¹ - 10&34
L$ pdê$ `¡Z L$ p¥Þs¡e - 3&39 Ly$ sõÐhp L$ ídgrdv$ d¹ - 2&2
L$ pdk„L$ ë` hrS> ®sp: - 4&19 Ly$ sp¡@Þe: Ly$ fykÑd - 4&31
L$ pdpÐ¾$ p¡^p¡@rcÅes¡ - 2&62 Ly$ Þsu`yÓp¡ eyr^[óW$ f: - 1&16
L$ pdpÐdp_: õhN®`fp: - 2&43 Ly$ fy L$ d§h sõdpÒhd¹ - 4&15
L$ pd¥õs¥õs¥l®©sop_p: - 7&20 Ly$ fyh©Ù: r`spdl: - 1&12
L$ pdp¡`cp¡N`fdp: - 16&11 Ly$ ep®rÜÜp„õs\pk¼s: - 3&25
L$ pdp¡[õd cfsj®c - 7&11 Ly$ gneL©$ s„ v$ p¡jd¹ - 1&38, 39
L$ pçep_p„ L$ d®Zp„ Þepkd¹ - 18&2 Ly$ gne¡ âZíe[Þs - 1&40
L$ pe¼g¡icepÒeS> ¡s¹ - 18&8 Ly$ gÂ_p_p„ Ly$ gõe Q - 1&42
L$ pe¡_ d_kp byv¹$ Ýe$ p - 5&11 Ly$ g^dp®íQ ipíhsp: - 1&43
L$ pfZ„ NyZk„Np¡@õe - 13&21 Ly$ g^dp® k_ps_p: - 1&40
L$ pfZpr_ r_bp¡^ d¡ - 18&13 Ly$ g¡chrs ûdspd¹- 6&42
L$ p`®Îev$ p¡jp¡`lsõhcph: - 2&7 Ly$ h®Þ_r` _ rgàes¡ - 5&7
L$ pe®L$ pfZL$ s©®Ðh¡ - 13&20 Ly$ h®Þ_pà_p¡rs qL$ [ëhjd¹ - 4&21, 18&47
L$ pe¯ L$ d®L$ fp¡rs e: - 6&1 Ly$ h®[ÞkrÙdhpàõerk - 12&10
L$ pe¯ L$ d® kdpQf - 3&19 Ly$ hp®Zp¡ dv¹$ ìe$ e`pîe: - 18&56
L$ pe¯ QpL$ pe®d¡h Q - 18&31 Ly$ ig¡ _p_yjÄS> s¡ - 18&10
L$ pe®s¡ ühi: L$ d® - 3&5 L|$ V$ õ\dQg„ ^°yhd¹ - 12&3
L$ pe®rdÐe¡h eÐL$ d® - 18&9 L|$ V$ õ\p¡@nf DÃes¡ - 15&16
L$ pep®L$ pe®ìeh[õ\sp¥ - 16&24 L|$ V$ õ\p¡ rhrS> s¡[ÞÖe: - 6&8
L$ pep®L$ pe£ cepce¡ - 18&30 L|$ dp£@„Np_uh kh®i: - 2&58
L$ pe£ k¼sdl¥syL$ d¹ - 18&22 L©$ sL©$ ÐeíQ cpfs - 15&20
L$ pg: L$ gespdld¹ - 10&30 L©$ spÊS> rgfcpjs - 11&14
L$ pg¡_pÐdr_ rhÞv$ rs - 4&38 L©$ spÊS> rgh£`dp_: qL$ fuV$ u - 11&35
L$ pgp¡@[õd gp¡L$ neL©$ s¹ âh©Ù: - 11&32 L©$ Ðhpr` _ r_bÝes¡ - 4&22
L$ prifpS> íQ hue®hp_¹ - 1&5 L©$ Ðõ_ gp¡L$ rdd„ frh: - 13&33
L$ píeíQ `fd¡óhpkp: - 1&17 L©$ Ðõ_rhÞ_ rhQpge¡s¹ - 3&29
qL»$ L$ d® qL$ dL$ d£rs - 4&16 L©$ `Zp: agl¡sh: - 2&49
qL»$ L$ d® `yfyjp¡Ñd - 8&1 L©$ èp `feprhóV$ : - 1&28

L©$ `íQ krdrsÊS> e: - 1&8 M„ d_p¡ byrÙf¡h Q - 7&4
L©$ rjNp¥fÿehprZÄed¹ - 18&44 N
L¡$ rQv$ pÐdp_dpÐd_p - 13&24 NÃR> ºÐe`y_fph©rÑd¹ - 5&17
L¡$ rQ˜usp: âpÊS> gep¡ N©Z[Þs - 11&21 NÃR> ºÐed|Y$ p: `v$ dìee„ ss¹ - 15&5
L¡$ rQrÜgÁ_p v$ i_pÞsf¡jy - 11&27 Nsk„Nõe dy¼sõe - 4&23
L¡$ hg¥qf[ÞÖe¥fr` - 5&11 NspNs„ L$ pdL$ pdp gcÞs¡ - 9&21
L¡$ ihpSy> ®_ep¡: `yÎed¹ - 18&76 Nspk|_Nspk|„íQ - 2&11
L¡$ jy L¡$ jy Q cph¡jy - 10&17 Nrsc®sp® âcy: kpnu - 9&18
L¥$ d®ep kl ep¡Ùìed¹ - 1&22 NÞ^h®enpkyfrkÙk”p - 11&22
L¥$ rg®N¥õÓuÞNyZp_¡sp_¹ - 14&21 NÞ^hp®Zp„ rQÓf\: - 10&26
L$ p¡@Þep¡@[õs k×ip¡ dep - 16&15 Nfuek¡ b°ûZp¡@àepqv$ L$ Ó£ - 11&37
L$ p¥Þs¡e ârsÅ_url - 9&31 Nl_p L$ d®Zp¡ Nrs: - 4&17
L$ p¥dpf ep¥h_„ S> fp - 2&13 NpÎX$ uh„ ö„ks¡ lõsps¹ - 1&30
r¾$ es¡ sqv$ l âp¡¼sd¹ - 17&18 Npdprhíe Q c|spr_ - 15&13
r¾$ es¡ blzgpepkd¹ - 18&24 NpeÓu R> Þv$ kpdld¹ - 10&35
r¾$ eÞs¡ dp¡nL$ pq¶rc: - 17&25 rNfpdõçe¡L$ dnfd¹ - 10&25
r¾$ edpZpr_ kh®i: - 13&29 NyX$ pL¡$ i: `f„s` - 2&9
r¾$ eprhi¡jblzgpd¹ - 2&43 NyX$ pL¡$ i¡_ cpfs - 1&24
¾$ p¡^: `pfyóed¡h Q - 16&4 NyZL$ d®rhcpNep¡: - 3&28
¾$ p¡^p˜hrs kçdp¡l: - 2&63 NyZL$ d®rhcpNi: - 4&13
¼g¡ip¡@r^L$ sfõs¡jpd¹ - 12&5 NyZs[õÓrh^„ i©Ï - 18&29
¼g¥åe„ dp õd Nd: `p\® - 2&3 NyZâh©Ùp rhjeâhpgp: - 15&2
nrÓeõe _ rhÛs¡ - 2&31 NyZp NyZ¡jy hs®Þs¡ - 3&28
ndp kÐe„ v$ d: id: - 10&4 NyZpsus: k DÃes¡ - 14&25
nepe S> Nsp¡@rlsp: - 16&9 NyZp_¡sp_suÐe Óu_¹ - 14&20
nfíQpnf A¡h Q - 15&16 NyZp: âL©$ rskçchp: - 14&5
nf: khp®rZ c|spr_ - 15&16 NyZp hs®Þs BÐe¡h - 14&23
npÓ„ L$ d® õhcphS> d¹ - 18&43 NyZ¡æeíQ `f„ h¡rÑ - 14&19
np[ÞsfpS> ®hd¡h Q - 18&42 NyZ¥: L$ dp®rZ kh®i: - 3&27
rn`pçeS> ödiycp_¹ - 16&19 NyZ¥ep£ _ rhQpëes¡ - 14&23
rnâ„ rl dp_yj¡ gp¡L¡$ - 4&12 NyfyZpr` rhQpëes¡ - 6&22
rnâ„ chrs ^dp®Ðdp - 9&31 Nyê$ _lÐhp rl dlp_ycphp_¹ - 2&5
nuZ¡ `yÎe¡ dÐe® gp¡L„$ rhi[Þs - 9&21 NyüdÝepÐdk„rosd¹ - 11&1
nyÖ„ ùv$ ev$ p¥b®ëed¹ - 2&3 Nyüpv¹$ Nyüsf„ dep - 18&63
n¡Ón¡Óoep¡f¡hd¹ - 13&34 N©luÐh¥spr_ k„eprs - 15&8
n¡Ón¡Óoep¡op®_d¹ - 13&2 N°rkóÏ âcrhóÏ Q - 13&16
n¡Ón¡Óok„ep¡Nps¹ - 13&26 Ágpr_c®hrs cpfs - 4&7
n¡Ó„ n¡Óu s\p L©$ Ðõ_d¹ - 13&33 O
n¡Óo Brs srÜv$ : - 13&1 Â_sp¡@r` d^yk|v$ _ - 1&35
n¡Óo„ Qpr` dp„ rhrÙ - 13&2 Q
n¡ÓrdÐercûes¡ - 13&1 QnyíQ¥hpÞsf¡ c°yhp¡: - 5&27
M QÊQg„ rl d_: L©$ óZ - 6&34
QÊQgÐhp[Ðõ\ts [õ\fpd¹ - 6&33 Å_prs `yfyjp¡Ñdd¹ - 15&19
Qsyrh®^p cS> Þs¡ dpd¹ - 7&16 Åes¡ hZ®k„L$ f: - 1&41
QÐhpfp¡ d_hõs\p - 10&6 rS> opkyfr` ep¡Nõe - 6&44
Qpsyh®Îe¯ dep k©óV$ d¹ - 4&13 rS> spÐd_: âipÞsõe - 6&7
rQL$ uj®y gp¡L$ kP¹$ N°ld¹ - 3&25 rS> spÐdp rhNsõ`©l: - 18&49
rQÞspd`qfd¡ep„ Q - 16&11 rS> Ðhp hp cp¡nk¡ dlud¹ - 2&37
rQºÐep¡@rk cNhÞdep - 10&17 rS> Ðhp iÓy_¹ cy„ÿh fpÄe„ - 11&33
Q¡skp _pÞeNprd_p - 8&8 Æh_„ kh®c|s¡jy - 7&9
Q¡skp kh®L$ dp®rZ - 18&57 Æhc|s: k_ps_: - 15&7
Q¥gprS> _Ly$ ip¡Ñfd¹ - 6&11 Æhc|sp„ dlpbplp¡ - 7&5
R> Sy> ‹rs op_v$ ur`s¡ - 4&27
R> Þv$ p„rk eõe `Zp®r_ - 15&1 Å¡je¡Ðkh®L$ dp®rZ - 3&26
R> Þv$ p¡rcrh®rh^¥: `©\L¹$ - 13&4 opsìedhrióes¡ - 7&2
rR> Ðh¥_„ k„ie„ ep¡Nd¹ - 4&42 opsy„ ÖóVy„$ Q sÒh¡_ - 11&54
rR> Þ_Ü¥^p espÐdp_: - 5&25 opÐhp c|spqv$ dìeed¹ - 9&13
rR> Þ_pc°rdh _íers - 6&38 opÐhp dp„ ip[Þsd©ÃR> rs - 5&29
R> ¡Ñp _ üy``Ûs¡ - 6&39 opÐhp ipõÓrh^p_p¡¼sd¹ - 16&24
R> ¡Ñydl®õei¡js: - 6&39 op_„ ev$ p sv$ p rhÛps¹ - 14&11
S> op_„ gåÝhp `fp„ ip[Þsd¹ - 4&39
S> Ns: ipíhs¡ ds¡ - 8&26 op_„ rhop_dp[õs¼ed¹ - 18&42
S> NÐâùóeÐe_yfÄes¡ Q - 11&36 op_„ rhop_krlsd¹ - 9&1
S> Nv$ ìe¼sd|rs®_p - 9&4 op_„ L$ d® Q L$ sp® Q - 18&19
S> Nv$ plzf_uíhfd¹ - 16&8 op_„ op_hspdld¹ - 10&38
S> N˜pkes¡@rMgd¹ - 15&12 op_„ o¡e„ op_Nçed¹ - 13&17
S> NrÜ`qfhs®s¡ - 9&10 op_„ o¡e„ `qfopsp - 18&18
S> OÞeNyZh©rÑõ\p: - 14&18 op_v$ u`¡_ cpõhsp - 10&11
S> _p _ rhvy$ fpkyfp: - 16&7 op_r_^|®sL$ ëdjp: - 5&17
S> _p_p„ `yÎeL$ d®Zpd¹ - 7&28 op_„ s¡@l„ krhop_d¹ - 7&2
S> _p: kyL©$ rs_p¡@Sy> ®_ - 7&16 op_pdph©Ðe v¡$ rl_d¹ - 3&40
S> Þd L$ d® Q d¡ qv$ ìed¹ - 4&9 op_eo: `fÞs` - 4&33
S> ÞdL$ d®agâv$ pd¹ - 2&43 op_eo¡_ QpàeÞe¡ - 9&15
S> ÞdbÞ^rhr_dy®¼sp: - 2&51 op_eo¡_ s¡_pld¹ - 18&70
S> Þdd©ÐeyS> fpvy$ M¥: - 14&20 op_ep¡Nìeh[õ\rs: - 16&1
S> Þdd©ÐeyS> fpìepr^ - 13&8 op_ep¡N¡_ kpP¹$ ¿ep_pd¹ - 3&3
S> Þdpr_ sh QpSy> ®_ - 4&5 op_hpÞdp„ â`Ûs¡ - 7&19
S> ep¡@[õd ìehkpep¡@[õd - 10&36 op_rhop_s©àspÐdp - 6&8
S> fpdfZdp¡npe - 7&29 op_rhop__pi_d¹ - 3&41
S> rl iÓy„ dlpbplp¡ - 3&43 op_k„N¡_ Qp_O - 14&6
ÅN°sp¡ _¥h QpSy> ®_ - 6&16 op_k„rR> Þ_k„ied¹ - 4&41
Åsõe rl ^°yhp¡ d©Ðey: - 2&27 op_p[Á_v$ Á^L$ dp®Zd¹ - 4&19
Åsy L$ d®Îes[ÞÖs: - 3&23 op_p[Á_: kh®L$ dp®rZ - 4&37
Åsy rsóW$ ÐeL$ d®L©$ s¹ - 3&5 op_pv¹$ Ýe$ ep_„ rhrióes¡ - 12&12

op_p_p„ op_dyÑdd¹ - 14&1 ssp¡ hÿeprd s¡ rlsd¹ - 18&64
op_ph[õ\sQ¡sk: - 4&23 s[ÐL»$ L$ d®rZ Op¡f¡ dpd¹ - 3&1
opr__õsÒhv$ ri®_: - 4&34 sÐLy$ fyóh dv$ `®Zd¹ - 9&27
opr__p¡ r_Ðeh¥qfZp - 3&39 sÐnpde¡ Ðhpdldâd¡ed¹ - 11&42
opr_æep¡@r` dsp¡@r^L$ : - 6&46 sÐn¡Ó„ eÃQ ep×L¹$ Q - 13&3
op_u Q cfsj®c - 7&16 sÑÐâpàe iycpiycd¹ - 2&57
op_u ÐhpÐd¥h d¡ dsd¹ - 7&18 sÑv¡$ hphNÃR> Ðhd¹ - 10&41
op_¡_ sy sv$ op_d¹ - 5&16 sÑv¡$ h¡sfp¡ S> _: - 3&21
op_¡ `qfkdpàes¡ - 4&33 sÑpdkdyv$pùsd¹ - 17&19, 22; 18&22, 39
o¡e„ eÑÐâhÿeprd - 13&12 sÑ¡ L$ d® âhÿeprd - 4&16
o¡e„ Qp¡¼s„ kdpks: - 13&18 sÑ¡Å¡ rhrÙ dpdL$ d¹ - 15&12
o¡e: k r_Ðek„Þepku - 5&3 sÑ¡ `v„$ kP¹$ N°$ l¡Z âhÿe¡ - 8&11
o¡ep¡@rk r_espÐdrc: - 8&2 sÐ`f: k„es¡[ÞÖe: - 4&39
Äepeku Q¡ÐL$ d®Zõs¡ - 3&1 sÐâkpv$ pÐ`fp„ ip[Þsd¹ - 18&62
Äep¡rsjp„ frhf„iydp_¹ - 10&21 sÓ L$ p `qfv¡$ h_p - 2&28
Äep¡rsjpdr` sÄÄep¡rs: - 13&17 sÓ QpÞÖdk„ Äep¡rs: - 8&25
T sÓ s„ byrÙk„ep¡Nd¹ - 6&43
TjpZp„ dL$ fíQp[õd - 10&31 sÓ âepsp NÃR> [Þs - 8&24
s sÓ îurh®S> ep¡ c|rs: - 18&78
s„ eo„ rhrÙ fpS> kd¹ - 17&12 sÓ kÒh„ r_d®gÐhpv¹$ - 14&6
s„ rhÛpv¹$ vy$ :Mk„ep¡N - 6&23 sÓp`íe[Ðõ\spÞ`p\®: - 1&26
s„ s„ r_edpõ\pe - 7&20 sÓ¡L$ õ\„ S> NÐL©$ Ðõ_d¹ - 11&13
s„ s\p L©$ èprhóV$ d¹ - 2&1 sÓ¥L$ pN°„ d_: L©$ Ðhp - 6&12
s„ sd¡h¥rs L$ p¥Þs¡e - 8&6 sÓ¥h„ krs L$ sp®fd¹ - 18&16
s Bd¡@h[õ\sp eyÙ¡ - 1&33 sÓ¥hpìe¼sk„oL¡$ - 8&18
sÃQ k„õd©Ðe k„õd©Ðe - 18&77 sÒhop_p\®v$ i®_d¹ - 13&11
sÄop_„ rhrÙ fpS> kd¹ - 18&21 sÒhrdÃR> prd h¡qv$ syd¹ - 18&1
sÄop_„ rhrÙ kp[ÐhL$ d¹ - 18&20 sÒhrhÑy dlpbplp¡ - 3&28
ss A¡h Q rhõspfd¹ - 13&30 sÒh¡_psíÃeh[Þs s¡ - 9&24
ss: Ly$ fy espÐdhp_¹ - 12&11 sÐkdpk¡_ d¡ i©Ï - 13&3
ss: `v„$ sÐ`qfdprN®sìed¹ - 15&4 sÐkyM„ fpS> k„ õd©sd¹ - 18&38
ss: i„MpíQ c¡e®íQ - 1&13 sÐkyM„ kp[ÒhL„$ âp¡¼sd¹ - 18&37
ss: íh¡s¥l®e¥ey®¼s¡ - 1&14 sÐõhe„ ep¡Nk„rkÙ: - 4&38
ssõssp¡ r_eçe¥ss¹ - 6&26 s\p shpdu _fgp¡L$ hufp: - 11&28
ss: õh^d® L$ urs® Q - 2&33 s\p s¡_¡v$ dph©sd¹ - 3&38
ss: k rhõdeprhóV$ : - 11&14 s\pÐdp _p¡`rgàes¡ - 13&32
ssp¡ vy$ :Msf„ _y qL$ d¹ - 2&36 s\p v¡$ lpÞsfâp[às: - 2&13
ssp¡ chrs cpfs - 14&3 s\pÞsÄep£rsf¡h e: - 5&24
ssp¡ dp„ sÒhsp¡ opÐhp - 18&55 s\pr` Ðh„ dlpbplp¡ - 2&26
ssp¡ eprs `fp„ Nrsd¹-6&45,13&28, 16&22; s\pà_p¡rs r_bp¡^ d¡ - 18&50
ssp¡ eyÙpe eyÄeõh - 2&38 s\p âgu_õsdrk - 14&15
ssp¡ epºÐe^dp„ Nrsd¹ - 16&20 s\p dp_p`dp_ep¡: - 6&7; 12&18
s\p ifufprZ rhlpe ÆZp®r_ - 2&22 sd: kÒh„ fS> õs\p - 14&10
s\p khp®rZ c|spr_ - 9&6 sdplz: `[ÎX$ s„ by^p: - 4&19
s\¥h Q r`spdlp: - 1&34 sdplz: `fdp„ Nrsd¹ - 8&21
s\¥h _pipe rhi[Þs gp¡L$ p: - 11&29 sdyhpQ ùjuL¡$ i: - 2&10
sv$ \¯ L$ d® L$ p¥Þs¡e - 3&9 sd¡h QpÛ„ `yfyj„ â`Û¡ - 15&4
sv$ õe lfrs âopd¹ - 2&67 sd¡h ifZ„ NÃR> - 18&62
sv$ l„ c¼Ðey`ùsd¹ - 9&26 sdp¡Üpf¥[õÓrc_®f: - 16&22
sv$ p NÞsprk r_h£v$ d¹ - 2&52 sep`ùsQ¡skpd¹ - 2&44
sv$ pÐdp_„ k©Åçeld¹ - 4&7 sep¡_® hidpNÃR> ¡s¹ - 3&34
sv$ p ep¡Ndhpàõerk - 2&53 s\p¡õsy L$ d®k„Þepkps¹ - 5&2
sqv$ Ðe_rck„^pe - 17&25 sh rióe¡Z ûdsp - 1&3
sv¡$ L„$ hv$ r_[íQÐe - 3&2 sh kp¥çe„ S> _pv®$ _ - 11&51
sv¡$ h d¡ v$ i®e v¡$ h ê$ `d¹ - 11&45 shpr` h¼ÓprZ kd©Ùh¡Np: - 11&29
sv¡$ h d¡ ê$ `rdv„$ â`íe - 11&49 sõdpÃR> põÓ„ âdpZ„ s¡ - 16&24
sv$ p¡Ñdrhv$ p„ gp¡L$ p_¹ - 14&14 sõdpÒhrd[ÞÖepÎepv$ p¥ - 3&41
sv¹$ v$ p_„ fpS> k„ õd©sd¹ - 17&21 sõdpÒhdyrÑóW$ eip¡ gcõh - 11&33
sv¹$ v$ p_„ kp[ÒhL„$ õd©sd¹ - 11&20 sõdpÐâZçe ârZ^pe L$ ped¹ - 11&44
sÙpd `fd„ dd - 8&21; 15&6 sõdpÐkh®Ns„ b°û - 3&15
sv¹$ byv¹$ Ýe$ õsv$ pÐdp_: - 5&17 sõdpÐkhp®rZ c|spr_ - 2&30
s˜hÐeë`d¡^kpd¹ - 7&23 sõdpÐkh£jy L$ pg¡jy - 8&7, 27
sÛp¡N¥fr` Nçes¡ - 5&5 sõdpv$ op_kçc|sd¹ - 4&42
sÖpS> kdyv$ pùsd¹ - 18&24 skdpv$ `qflpe£@\£ - 2&27
sÜÐL$ pdp e„ ârhi[Þs kh£ - 2&70 skdpv$ k¼s: kssd¹ - 3&19
srÜrÙ ârZ`ps¡_ - 4&34 sõdpvy$ rÑóW$ L$ p¥Þs¡e - 2&37
srÜrÙ cfsj®c - 13&26 sõdpv¡$ sÐÓe„ ÐeS> ¡s¹ - 16&21
s[Þ_bÝ_prs L$ p¥Þs¡e - 14&7 skdpv¡$ h„ rhqv$ Ðh¥_d¹ - 2&25
s[Þ_bÝ_prs cpfs - 14&8 sõdpv$ p¡rdÐeyv$ pùÐe - 17&24
s[Þ_óW$ põsÐ`fpeZp: - 5&17 sõdpv¹$ b°ûrZ s¡ [õ\sp: - 5&19
sÞd¡ n¡dsf„ ch¡s¹ - 1&46 sõdpÛõe dlpbplp¡ - 2&68
sÞd¡ b°|rl kyr_[íQsd¹ - 5&1 sõdpÛyÝeõh cpfs - 2&18
s`íQp[õd s`[õhjy - 7&9 sõdpÛp¡Npe eyÄeõh - 2&50
s`õs[ÐÓrh^„ _f¥: - 17&17 sõdpÛp¡Nu chpSy> ®_ - 6&46
s`õsàs„ L©$ s„ Q es¹ - 17&28 sõdpÞ_plp® he„ lÞsyd¹ - 1&37
s`[õhæep¡@r^L$ p¡ ep¡Nu - 6&46 s[õd_¹ Nc¯ v$ ^pçeld¹ - 13&3
s`pçeldl„ hj®d¹ - 9&19 sõe L$ sp®fdr` dpd¹ - 4&13
s`p¡ v$ çc¡_ Q¥h es¹ - 17&18 sõe L$ pe¯ _ rhÛs¡ - 3&17
s`p¡ v$ p_„ eip¡@ei: - 10&5 sõe sõepQgp„ îÙpd¹ - 7&21
s`p¡ dp_kdyÃes¡ - 17&16 sõe âop ârs[óW$ sp - 2&57, 58, 61, 68
sàeÞs¡ e¡ s`p¡ S> _p: - 17&5 sõe kÊS> _eÞlj®d¹ - 1&12
sdk: `fdyÃes¡ - 13&17 sõep„ ÅNrs® k„edu - 2&69
sdõÐhop_S> „ rhrÙ - 14&8 sõepfp^_duls¡ - 7&22
sdõe¡spr_ ÅeÞs¡ - 14&13 sõepl„ kygc: `p\® - 8&14

sõepl„ _ âZíeprd - 6&30 s¡ b°û s[v¹$ h$ vy$ : L©$ Ðõ_d¹ - 7&29
sõepl„ r_N°l„ dÞe¡ - 6&34 s¡ d¡ ey¼ssdp dsp: - 12&2
sp„õs\¥h cÅçeld¹ - 4&11 s¡@h[õ\sp: âdyM¡ ^ps®fpóV²$ p: - 2&6
sp„[õsrsnõh cpfs - 2&14 s¡ rhvy$ ey®¼sQ¡sk: - 7&30
sp_L©$ Ðõ_rhv$ p¡ dÞv$ p_¹ - 3&29 s¡jp„ kssey¼sp_pd¹ - 10&10
sp_l„ rÜjs: ¾|$ fp_¹ - 16&19 s¡jp„ L¡$ ep¡N rhÑdp: - 12&1
spr_ khp®rZ k„eçe - 2&61 s¡jp„ op_u r_Ðeey¼s: - 7&17
sp[Þ_bp¡^ rÜÅ¡Ñd - 1&7 s¡jp„ r_Ðeprcey¼sp_pd¹ - 9&22
spÞel„ h¡v$ khp®rZ - 4&5 s¡jp„ r_óW$ p sy L$ p L©$ óZ - 17&1
sp_¹ [hv¹$ Ý$ epkyfr_íQep_¹ - 17&6 s¡jpdl„ kdyv¹$ ^$ sp® - 12&7
sp_¹ kduÿe k L$ p¥Þs¡e: - 1&27 s¡jpdpqv$ ÐehÄop_d¹ - 5&16
spdk„ `qfQns¡ - 17&13 s¡jpd¡hp_yL$ ç`p\®d¹ - 10&11
spdk: `qfL$ urs®s: - 18&7 s¡jp„ c¡v$ rdd„ i©Ï - 17&7
spdku Q¡rs sp„ i©Ï: - 17&2 s¡@lp¡fpÓrhv$ p¡ S> _p: - 8&17
spd¡h rhv$ ^pçeld¹ - 7&21 s¥v®$ Ñp_âv$ pe¥æe: - 3&12
sphpÞkh£jy h¡v¡$ jy - 2&46 sp¥ üõe `qf`[Þ\_p¥ - 3&34
spkp„ b°û dlÛp¡r_: - 14&4 Ðe¼skh®`qfN°l: - 4&21
rsóW$ Þs„ `fd¡íhfd¹ - 13&27 Ðe¼sy„ L$ dp®Îei¡js: - 18&11
suÿZê$ nrhv$ prl_: - 17&9 Ðe¼Ðhp L$ d®agpk„Nd¹ - 4&20
sydygp¡ ìe_y_pv$ e_¹ - 1&19 Ðe¼Ðhp v¡$ l„ `y_S> ®Þd - 4&9
syëer_Þv$ pÐdk„õsyrs: - 14&24 Ðe¼Ðhp khp®_i¡js: - 6&24
syëer_Þv$ põsyrsdp¦_u - 12&19 Ðe¼Ðhp¡rÑóW$ `f„s` - 2&3
syëerâeprâep¡ ûf: - 14&24 ÐeS> ÐeÞs¡ L$ g¡hfd¹ - 8&6
syëep¡ rdÓpqf`nep¡: - 14&25 ÐepN: ip[Þsf`¥iy_d¹ - 16&2
syóe[Þs Q fd[Þs Q - 10&9 ÐepNõe Q ùjuL¡$ i - 18&1
s©óZpk„Nkdyv¹$ c$ hd¹ - 14&7 ÐepNpÃR> p[Þsf_Þsfd¹ - 12&12
s¡S> : ndp ^©rs: ip¥Qd¹ - 16&3 ÐepNu kÒhkdprhóV$ : - 18&10
s¡S> õQp[õd rhcphkp¥ - 7&9 ÐepN¡ cfskÑd - 18&4
s¡S> õs¡S> [õh_pdld¹ - 7&10, 10&36 ÐepNp¡ rl `yfyjìepO° - 18&4
s¡Å¡rcfp`|e® S> NÐkdN°d¹ - 11&30 ÐepÄe„ v$ p¡jhqv$ Ðe¡L¡$ - 18&3
s¡Å¡de„ rhídd_Þsdpv¹$ e$ d¹ - 11&47 Ópes¡ dlsp¡ ceps¹ - 2&40
s¡Å¡fpti kh®sp¡ v$ u[àsdÞsd¹ - 11&17 rÓ^¥h NyZc¡v$ s: - 18&19
s¡ s„ cy¼Ðhp õhN®gp¡L„$ rhipgd¹ - 9&21 rÓrcNy®Zde¥cp®h¥: - 7&13
s¡ v¡$ hp cpheÞsy h: - 3&11 rÓrh^„ L$ d®Z: agd¹ - 18&12
s¡ v¹$ h$ Þv¹$ h$ dp¡lr_dy®¼sp: - 7&28 rÓrh^„ _fL$ õe¡v$ d¹ - 16&21
s¡_ dyü[Þs S> Þsh: - 5&15 rÓrh^: L$ d®kP¹$ N°$ l: - 18&18
s¡_¥h ê$ `¡Z Qsycy®S> ¡_ - 11&46 rÓrh^: kçâL$ urs®s: - 18&4
s¡@r` QprssfºÐe¡h - 13&25 rÓrh^p L$ d®Qp¡v$ _p - 18&18
s¡@r` dpd¡h L$ p¥Þs¡e - 9&23 rÓrh^p chrs îÙp - 7&12
s¡@r` ep[Þs `fp„ Nrsd¹ - 9&32 rÓrh^p¡ chrs râe: - 17&7
s¡ `yÎedpkpv¹$ e$ kyf¡ÞÖgp¡L$ d¹ - 9&20 rÓjy gp¡L¡$ jy qL$ ÊQ_ - 3&22
s¡ âpà_yh[Þs dpd¡h - 12&4 ÓuÞNyZp_rshs®s¡ - 14&21
Ó¥NyÎerhjep h¡v$ p: - 2&45 qv$ ìep üpÐdrhc|se: - 10&16, 19
Ó¥rhv¹$ e$ p dp„ kp¡d`p: `|s`p`p - 9&20 qv$ ìep¥ i„Mp¥ âv$ Ýdsy: - 1&14
ÐhL¹$ Q¥h `qfv$ üs¡ - 1&30 qv$ iíQp_hgp¡L$ e_¹ - 6&13
ÐhÑ: L$ dg`Ópn - 11&2 qv$ ip¡ _ Å_¡ _ gc¡ Q id® - 11&25
ÐhÐâkpv$ pÞdepÃeys - 18&73 v$ uàsp_gpL®$ v¹$ ey$ rsdâd¡ed¹ - 11&17
Ðhv$ Þe: k„ieõepõe - 6&39 v$ ues¡ Q `qf[¼góV$ d¹ - 17&21
Ðh_ep¡õsÒhv$ ri®rc: - 2&16 v$ ues¡@_y`L$ pqfZ¡ - 17&20
Ðhdnf„ `fd„ h¡qv$ sìed¹ - 11&18 vy$ :Mv$ p¡jp_yv$ i®_d¹ - 13&8
Ðhdnf„ kv$ kÑÐ`f„ es¹ - 11&37 vy$ :Mdpàsydep¡Ns: - 5&6
Ðhdìee: ipíhs^d®Np¡àsp: - 11&18 vy$ :MrdÐe¡h eÐL$ d® - 18&8
Ðhdõe `|ÄeíQ NyfyN®fuep_¹ - 11&43 vy$ :Mep¡_e A¡h s¡ - 5&22
Ðhdõe rhíhõe `f„ - 11&18,38 vy$ :Mip¡L$ pdeâv$ p - 17&9
Ðhdpqv$ v¡$ h: `yfyj: `yfpZ: - 11&38 vy$ :MpÞs„ Q r_NÃR> rs - 18&36
Ðhdpv$ p¥ âp¡¼shpr_rs - 4&4 vy$ :Mpgedipíhsd¹ - 8&15
Ðhep ss„ rhíhd_Þsê$ ` - 11&38 vy$ :M¡óh_y[v¹$ h$ Á_d_p: - 2&56
Ðhe¥L$ pN°¡Z Q¡skp - 18&72 vy$ N®ts sps NÃR> rs - 6&40
Ðhp„ kv$ p `qfrQÞse_¹ - 10&17 vy$ ó`|f¡Zp_g¡_ Q - 3&39
v$ vy$ óâp` Brs d¡ drs: - 6&36
v„$ óV²$ pL$ fpgpr_ Q s¡ dyMpr_ - 11&25 v|$ fõ\„ Qp[ÞsL¡$ Q ss¹ - 13&15
v„$ óV²$ pL$ fpgpr_ cep_L$ pr_ - 11&27 v|$ f¡Z ühf„ L$ d® - 2&49
v$ ÎX$ p¡ v$ despd[õd - 10&38 ×óV$ hp_rk dp„ e\p - 11&53
v$ v$ prd by[v¹$ ^$ ep¡N„ sd¹ - 10&10 ×óV$ hp_rk eÞdd - 11&52
v$ çcdp_dv$ p[Þhsp: - 16&10 ×óV¹$ h$ p sy `p„X$ hp_uL„$ - 1&2
v$ çcp\®dr` Q¥h es¹ - 17&12 ×óV¹$ h$ pv¹$ cy$ s„ ê$ `dyN°„ sh¡v$ d¹ - 11&20
v$ çcpl‘pfk„ey¼sp: - 17&5 ×óV¹$ h$ p ê$ `„ Op¡fdu×P¹$ dd¡v$ d¹ - 11&49
v$ çc¡_prhr^`|h®L$ d¹ - 16&17 ×óV¹$ h$ p gp¡L$ p: âìer\sp: - 11&23
v$ çcp¡ v$ `p£@rcdp_íQ - 16&4 ×óV¹$ h$ p rl Ðhp„ âìer\sp- 11&24
v$ ep c|s¡óhgp¡gyàÐhd¹ - 16&2 ×óV¹$ h¡$ v„$ dp_yj„ ê$ `d¹ - 11&51
v$ i®epÐdp_dìeed¹ - 11&4 ×óV¹$ h¡$ d„ õhS> _„ L©$ óZ - 1&28
v$ i®epdpk `p\p®e - 11&9 ×óV¥$ h L$ pgp_gk[Þ_cpr_ - 11&25
v$ psìerdrs ev¹$ v$ p_d¹ - 17&20 v¡$ hv$ Ñ„ ^_ÊS> e - 1&15
v$ p_r¾$ epíQ rhrh^p: - 17&25 v¡$ hv¡$ h S> NÐ`s¡ - 10&15
v$ p_„ v$ díQ eoíQ - 16&1 v¡$ h[v¹$ h$ S> Nyfyâpo - 17&14
v$ p_duíhfcphíQ - 18&43 v¡$ hrj®_p®fv$ õs\p - 10&13
v$ p_¡jy eÐ`yÎeag„ âqv$ óV$ d¹ - 8&28 v¡$ hj}Zp„ Q _pfv$ : - 10&26
v$ põeÞs¡ eocprhsp: - 3&12 v¡$ hp Aàeõe ê$ `õe - 11&52
qv$ rh v¡$ h¡jy hp `y_: - 18&40 v¡$ hp_pd[õd hpkh: - 10&22
qv$ rh k|e®klöõe - 11&12 v¡$ hpÞv¡$ heÅ¡ ep[Þs - 7&23
qv$ ìeNÞ^p_yg¡`_d¹ - 11&11 v¡$ hpÞcphesp_¡_ - 3&11
qv$ ìe„ v$ v$ prd s¡ Qny: - 11&8 v¡$ i¡ L$ pg¡ Q `pÓ¡ Q - 17&20
qv$ ìedpëepçbf^fd¹ - 11&11 v¡$ lh[v¹$ c$ fhpàes¡ - 12&5
qv$ ìep_¡L$ p¡v¹$ e$ spey^d¹ - 11&10 v¡$ rl_p„ kp õhcphÅ - 17&2
v¡$ rl_p¡@[õdÞe\p v¡$ l¡ - 2&13 ^çep®[v¹$ ^$ eyv¹$ ^$ pÃR²> ¡ep¡@Þes¹ - 2&31
v¡$ lu v¡$ lkdyv¹$ c$ hp_¹ - 14&20 ^pspl„ rhíhsp¡dyM: - 10&33
v¡$ lu r_ÐedhÝep¡@ed¹ - 2&30 ^peÞ_Qg„ [õ\f: - 6&13
v¡$ l¡ v¡$ lc©sp„ hf - 8&4 ^pfepçeldp¡S> kp - 15&13
v¡$ l¡ v¡$ rl_dìeed¹ - 14&5 ^ps®fpóV²$ õe vy$ by®v¹$ ^¡$ : - 1&23
v¡$ l¡ kh®õe cpfs - 2&30 ^ps®fpóV²$ p_¹ L$ r`ÝhS> : - 1&20
v¡$ l¡@[õdÞ`yfyj: `f: - 13&22 ^ps®fpóV²$ pÞõhbpÞ^hp_¹ - 1&37
v¡$ l¡@[õdÞd^yk|v$ _ - 8&2 ^ps®fpóV²$ p fZ¡ lÞey: - 1&46
v¥$ h Apkyf A¡h Q - 16&6 ûfõsÓ _ dyürs - 2&13
v¥$ h„ Q¥hpÓ `ÊQdd¹ - 18&14 ^|d¡_p[Á_qfhph©sp: - 18&48
v¥$ hd¡hp`f¡ eod¹ - 4&25 ^|d¡_prh°es¡ hrŒ: - 3&38
v¥$ hu âL©$ rsdprîsp: - 9&13 ^|dp¡ fprÓõs\p L©$ óZ: - 8&25
v¥$ hu kç`[v¹$ h$ dp¡npe - 16&5 ^©ts _ rhÞv$ prd id„ Q rhóZp¡ - 11&24
v¥$ hu ü¡jp NyZdeu - 7&14 ^©rs: kp `p\® spdku - 18&35
v¥$ hp¡ rhõsfi: âp¡¼s: - 16&6 ^©rs: kp `p\® fpS> ku - 18&34
v$ p¡j¥f¡s¥: Ly$ gÂ_p_pd¹ - 1&43 ^©rs: kp `p\® kp[ÒhL$ u - 18&33
v¹$ e$ php`©r\ìep¡qfv$ dÞsf„ rl - 11&20 ^©ÐepÐdp_„ r_eçe Q - 18&51
v¹$ e|$ s„ R> gespd[õd - 10&36 ^©Ðep ^pfes¡@Sy> ®_ - 18&34
ÖÿeõepÐdÞe\p¡ dre - 4&35 ^Ðep eep ^pfes¡ - 18&33
Öìeeopõs`p¡eop: - 4&28 ^©ÐeyÐkplkd[Þhs: - 18&26
ÖóVy„$ Ðhv$ Þe¡_ Ly$ fyâhuf - 11&48 ^©óV$ L¡$ syíQ¡qL$ sp_: - 1&5
ÖóVy$ rdÃR> prd s¡ ê$ `d¹ - 11&3 ^©óV$ v¹$ ey$ ç_p¡ rhfpV$ íQ - 1&17
Öy`v$ íQ dlpf\: - 1&4 ^¡_|_pd[õd L$ pd^yL¹$ - 10&28
Öy`v$ p¡ Öp¥`v¡$ epíQ - 1&18 Ýep_ep¡N`fp¡ r_Ðed¹ - 18&5
Öp¡Z„ Q cuód„ Q S> eÖ\„ Q - 11&34 Ýep_pÐL$ d®agÐepN: - 12&12
Öp¡Z„ Q d^yk|v$ _ - 2&4 Ýep_¡_pÐdr_ `íe[Þs - 13&24
v¹$ h$ Þv¹$ h$ dp¡l¡_ cpfs - 7&27 Ýepesp¡ rhjepÞ`y„k: - 2&62
v¹$ h$ Þv¹$ h$ : kpdprkL$ õe Q - 10&33 ^°yh„ S> Þd d©sõe Q - 2&27
v¹$ h$ Þv¹$ h$ psusp¡ rhdÐkf: - 4&22 ^°yhp _ursd®rsd®d - 18&78
v¹$ h$ Þv¹$ h¥$ rh®dy¼sp: kyMvy$ :Mk„o¥: - 15&5 _
v¹$ h$ pf„ _pi_dpÐd_: - 16&21 _ L$ fp¡rs _ rgàes¡ - 13&31
v¹$ h$ prhdp¥ `yfyjp¥ gp¡L¡$ - 15&16 _ L$ s©®Ðh _ L$ dp®rZ - 5&14
v¹$ h$ p¥ c|skNp£ gp¡L¡$ @[õd_¹ - 16&6 _ L$ d®Zpd_pfçcps¹ - 3&4
^ _ L$ d®agk„ep¡Nd¹ - 5&14
^_dp_dv$ p[Þhsp: - 16&17 _ L$ d®õh_yjÄS> s¡ - 6&4
^_yfyv¹$ e$ çe `p„X$ h: - 1&20 _ L$ [íQÐL$ sy®dl®rs - 2&17
^d®n¡Ó¡ Ly$ fyn¡Ó¡ - 1&1 _ L$ pP$ ¶¡ rhS> e„ L©$ óZ - 1&32
^d®k„õ\p`_p\p®e - 4&8 k qL$ [ÊQv$ r` rQÞse¡s¹ - 6&25
^d®õepõe `fÞs` - 9&3 _ Ly$ ep¯ L$ d® Q¡v$ ld¹ - 3&24
^dp®rhfyv¹$ ^$ p¡ c|s¡jy - 7&11 _Ly$ g: klv¡$ híQ - 1&16
^d£ _óV¡$ Ly$ g„ L©$ Ðõ_d¹ - 1&40 _nÓpZpdl„ iiu - 10&21
^çe¯ k„hpv$ dphep¡: - 18&70 _ Q r¾$ eprc_® s`p¡rcfyN°¥: - 11&48
_ Q sÐâ¡Ðe _p¡ Bl - 17&28 _ ârkv¹$ ^$ e¡v$ L$ d®Z: - 3&8
_ Q sõdpÞd_yóe¡jy - 18&69 _ âùóV¡$ s¹râe„ âpàe - 5&20
_ Q dÐõ\pr_ c|spr_ - 9&5 _ by[v¹$ ^$ c¡v„$ S> _e¡s¹ - 3&26
_ Q dp„ spr_ L$ dp®rZ - 9&9 _cíQ `©r\h] Q¥h - 1&19
_ Q dp„ ep¡@æek|ers - 18&67 _c: õ`©i„ v$ uàsd_¡L$ hZ®d¹ - 11&24
_ Q fpÄe„ kyMpr_ Q - 1&32 _c: `yfõspv$ \ `©óW$ sõs¡ - 11&40
_ Q i¼_p¡çehõ\psyd¹ - 1&30 _dõL©$ Ðhp c|e A¡hpl L©$ óZd¹ - 11&35
_ Q î¡ep¡@_y`íeprd - 1&31 _dõeÞsíQ dp„ c¼Ðep - 8&14
_ Q k„Þek_pv¡$ h - 3&4 _ dp„ L$ dp®rZ rgç`[Þs - 4&14
_ Qprsõhà_iugõe - 6&16 _ dp„ vy$ óL©$ rs_p¡ d|Y$ p: - 7&15
_ Qpcphes: ip[Þs: - 2&66 _ d¡ L$ d®ag¡ õ`©lp - 4&14
_ Qpey¼sõe cph_p - 2&66 _ d¡ v¹$ h¡$ óep¡@[õs _ râe: - 9&29
_ Qpiyî|jh¡ hpÃed¹ - 18&67 _ d¡ `p\p®[õs L$ s®ìed¹ - 3&22
_ Qpõe kh®c|s¡jy - 3&18 _ d¡ c¼s: âZíers - 9&31
_ Qpl„ s¡óhh[õ\s: - 9&4 _ d¡ rhvy$ : kyfNZp: - 10&2
_ rQf¡Zpr^NÃR> rs - 5&6 _dp¡ _dõs¡@õsy klöL©$ Ðh: - 11&39
_ Q¥L$ pÞsd_í_s: - 6&16 _dp¡@õsy s¡ v¡$ hhf âkuv$ - 11&31
_ Q¥s[v¹$ h$ v¹$ d$ : L$ sfÞ_p¡ Nfue: - 2&6 _dp¡@õsy s¡ kh®s A¡h kh® - 11&40
_ Q¥_„ ¼g¡v$ eºÐep`: - 2&23 _ ep¡Ðõe Brs Np¡rhÞv$ d¹ - 2&9
_ Q¥h _ crhóepd: - 2&12 _ ep¡Ðõe Brs dÞek¡ - 18&59
_ Q¥h kyL©$ s„ rhcy: - 5&15 _fL¡$ @r_es„ hpk: - 1&44
_ Åes¡ rd°es¡ hp L$ v$ prQs¹ - 2&20 _fpZp„ Q _fpr^`d¹ - 10&27
_ sv$ [õs `©r\ìep„ hp - 18&40 _ ê$ `dõe¡l s\p¡`gæes¡ - 15&3
_ sv$ [õs rh_p eÐõeps¹ - 10&39 _hv¹$ h$ pf¡ `yf¡ v¡$ lu - 5&13
_ sv¹$ cpkes¡ k|e®: - 15&6 _hpr_ N©ªprs _fp¡@`fprZ - 2&22
_ sy dp„ i¼ek¡ ÖóVy$ d¹ - 11&8 _ rhL$ [ç`sydl®rk - 2&31
_ sy dpdrcÅ_[Þs - 9&24 _ rhdyÊQrs vy$ d£^p: - 18&35
_ sy k„Þeprk_p„ ¼hrQs¹ - 18&12 _ h¡v$ edpÝee_¥_® v$ p_¥: - 11&48
_ s¡jy fds¡ by^: - 5&22 _ i¼_p¡rj dre [õ\fd¹ - 12&9
_ ÐepÄe„ L$ pe®d¡h ss¹ - 18&5 _ iip‘p¡ _ `phL$ : - 15&6
_ ÐepÄerdrs Qp`f¡ - 18&3 _ ip¡Qrs _ L$ p¶rs - 12&17; 18&54
_ Ðh„ h¡Ð\ `fÞs` - 4&5 _ ip¡jers dpfys: - 2&23
_ Ðh„ ip¡rQsydl®rk - 2&27, 30 _ ip¥Q„ _pr` QpQpf: - 16&7
_ ÐhÐkdp¡@õÐeæer^L$ : Ly$ sp¡ - 11&43 _íeõsy _ rh_íers - 8&20
_ Ðh„ _¡d¡ S> _pr^`p: - 2&12 _ îp¡óerk rh_P¹$ ÿe$ rk - 18&58
_ Ðhl„ s¡jy s¡ dre - 7&12 _óV$ pÐdp_p¡@ë`byv¹$ ^$ e: - 16&9
_ Ðh¡hpl„ Åsy _pkd¹ - 2&12 _óV$ p¡ dp¡l: õd©rsg®å^p - 18&73
_ v$ p_¡_ _ Q¡Äeep - 11&53 _ kÑÞ_pkvy$ Ães¡ - 13&12
_ v¹$ h¡$ [óV$ kçâh©Ñpr_ - 14&22 _ kÐe„ s¡jy rhv¹$ e$ s¡ - 16&7
_ v¹$ h¡$ óV¹$ e$ Ly$ ig„ L$ d® - 18&10 _ k `íers vy$ d®rs: - 18&16
_ r_f[Á__® Qpr¾$ e: - 6&1 _ k c|ep¡@rcÅes¡ - 13&23
_ r_h©Ñpr_ L$ p¶rs - 14&22 _ k rk[v¹$ ^$ dhpà_p¡rs - 16&23

_ kyM„ k„iepÐd_: - 4&40 _pksp¡ rhv¹$ e$ s¡ cph: - 2&16
_ kyM„ _ `fp„ Nrsd¹ - 16&23 _pkpæeÞsfQpqfZp¥ - 5&27
_ l[Þs _ r_bÝes¡ - 18&17 _p[õs by[v¹$ ^$ fey¼sõe - 2&66
_ lÞes¡ lÞedp_¡ ifuf¡ - 2&20 _põÐeÞsp¡ rhõsfõe d¡ - 10&19
_ rl L$ ëepZL©$ ÐL$ [íQv¹$ - 6&40 _pl„ h¡v¥$ _® s`kp - 11&53
_ rl L$ [íQs¹ nZdr` - 3&5 _pl„ âL$ pi: kh®õe - 7&25
_ rl op_¡_ k×id¹ - 4&38 r_N©luspr_ kh®i: - 2&68
_ rl s¡ cNhºìe[¼sd¹ - 10&14 r_N©ªpçeyÐk©Ård Q - 9&19
_ rl v¡$ lc©sp i¼ed¹ - 18&11 r_N°l: qL»$ L$ qfóers - 3&33
_ rl_õÐepÐd_pÐdp_d¹ - 13&28 r_Ðe„ eo¡ ârs[óW$ sd¹ - 3&15
_ rl âÅ_prd sh âh©rÑd¹ - 11&31 r_Ðe„ hp dÞek¡ d©sd¹ - 2&26
_ rl â`íeprd ddp`_yv¹$ e$ ps¹ - 2&8 r_Ðe„ Q kdrQÑÐhd¹ - 13&9
_ ük„Þeõsk„L$ ë`: - 6&2 r_Ðes©àsp¡ r_fpîe: - 4&20
_pL©$ s¡_¡l L$ íQ_ - 3&18 r_Ðe„ v$ i®_L$ pq¶Z: - 11&52
_pÐdp_dhkpv$ e¡s¹ - 6&5 r_Ðeey¼sõe ep¡rN_: - 8&14
_pÐeí_sõsy ep¡Np¡@[õs - 6&16 r_Ðeey¼sp D`pks¡ - 9&14; 12&2
_pÐey[ÃR²> s„ _prs_uQd¹ - 6&11 r_Ðeõep¡¼sp: ifuqfZ: - 2&18
_pv$ Ñ¡ L$ õerQÐ`p`d¹ - 5&15 r_Ðe: kh®Ns: õ\pÏ: - 2&24
_p_hpàsdhpàsìed¹ - 3&22 r_Öpgeõeâdpv$ p¡Ð\d¹ - 18&39
_p_pcphp_¹ `©\[Áh^p_¹ - 18&21 r_^p_„ buS> dìeed¹ - 9&18
_p_phZp®L©$ sur_ Q - 11&5 r_Þv$ Þsõsh kpdÕe®d¹ - 2&36
_p_prh^pr_ qv$ ìepr_ - 11&5 r_bv¹$ ^$ : õh¡_ L$ d®Zp - 18&60
_p_piõÓâlfZp: - 1&9 r_bÝ_[Þs ^_ÊS> e - 4&41; 9&9
_p_yrsóW$ [Þs d¡ dsd¹ - 3&32 r_bÝ_[Þs dlpbplp¡ - 14&5
_p_yhs®esul e: - 3&16 r_bÞ^pepkyfu dsp - 16&5
_p_yip¡Q[Þs `[ÎX$ sp: - 2&11 r_rdÑdpÓ„ ch kìekprQ_¹ - 11&33
_p_yip¡rQsydl®rk - 2&25 r_rdÑpr_ Q `íeprd - 1&31
_pÞs„ Q dÝe„ _ `y_õshpqv$ d¹ - 11&16 r_es„ Ly$ fy L$ d® Ðhd¹ - 3&8
_pÞsp¡ _ Qpqv$ _® Q k„ârsóW$ p - 15&3 r_es„ k„Nfrlsd¹ - 18&23
_pÞsp¡@[õs dd qv$ ìep_pd¹ - 10&40 r_es„ r¾$ es¡@Sy> ®_ - 18&9
_pÞe„ NyZ¡æe: L$ sp®fd¹ - 14&19 r_esõe sy k„Þepk: - 18&7
_pÞev$ õsurs hpqv$ _: - 2&42 r_eçe cfsj®c - 3&41
_pà_yh[Þs dlpÐdp_: - 8&15 r_eçepfcs¡@Sy> ®_ - 3&7
_pc¼spe L$ v$ pQ_ - 18&67 r_ep¡S> erk L¡$ ih - 3&1
_pcphp¡ rhv¹$ e$ s¡ ks: - 2&16 r_fpiuf`qfN°l: - 6&10
_prc_Þv$ rs _ v¹$ h¡$ [óV$ - 2&57 r_fpiur_®d®dp¡ c|Ðhp - 3&30
_pe„ c|Ðhp crhsp hp _ c|e: - 2&20 r_fpiue®srQÑpÐdp - 4&21
_pe„ gp¡L$ p¡@[õs _ `f - 4&40 r_fplpfõe v¡$ rl_: - 2&59
_pe„ gp¡L$ p¡@õÐeeoõe - 4&31 r_fyv¹$ ^„$ ep¡Nk¡hep - 6&20
_pe„ l[Þs _ lÞes¡ - 2&19 r_Ny®Z„ NyZcp¡¼s© Q - 13&14
_peL$ p dd k¥Þeõe - 1&7 r_v$ p¤j„ rl kd„ b°û - 5&19
_piepçepÐdcphõ\ - 10&11 r_v¹$ h®$ Þv¹$ h$ p¡ r_ÐekÒhõ\: - 2&45
r_v¹$ h®$ Þv¹$ h$ p¡ rl dlpbplp¡ - 5&3 `s[Þs _fL¡$ @iyQp¥ - 16&16
r_d®dp¡ r_fl‘pf: - 2&71; 12&13 `s[Þs r`sfp¡ ü¡jpd¹ - 1&42
r_dp®_dp¡lp rS> sk„Nv$ p¡jp: - 15&5 `Ó„ `yó`„ ag„ sp¡ed¹ - 9&26
r_ep£Nn¡d ApÐdhp_¹ - 2&45 `v„$ NÃR> ºÐe_pded¹ - 2&51
r_h§f: kh®c|s¡jy - 11&55 `v¹$ d$ `Órdhpçckp - 5&10
r_hrkóerk dèe¡h - 12&8 `f„ S> Þd rhhõhs: - 4&4
r_hpk: ifZ„ kyùs¹ - 9&18 `f^dp®Ðõh_y[óW$ sps¹ - 3&35; 18&47
r_íQe„ i©Ï d¡ sÓ - 18&4 `f^dp£ cephl: - 3&35
r_[íQs„ dsdyÑdd¹ - 18&6 `f„ ×óV¹$ h$ p r_hs®s¡ - 2&59
r_:î¡ekL$ fphycp¥ - 5&2 `fd„ `yfyj„ qv$ ìed¹ - 8&8
r_óW$ p op_õe ep `fp - 18&50 `fd„ ê$ `d¥íhfd¹ - 11&9
r_õÓ¥NyÎep¡ chpSy> ®_ - 2&45 `fdpÐdpedìee: - 13&31
r_:õ`©l: kh®L$ pd¡æe: - 6&18 `fdpÐdp kdprls: - 6&7
r_lÐe ^ps®fpóV²$ pÞ_: - 1&36 `fdpÐd¡rs Qpàey¼s: - 13&12
_ursf[õd rS> Nujspd¹ - 10&38 `fdpÐd¡Ðeyv$ pùs: - 15&17
_¡„Ns¡ kp¡`dp õd©sp - 6&19 `fdpà_p¡rs `yfyj: - 3&19
_¡lprc¾$ d_pip¡@[õs - 2&40 `f„ b°û `f„ ^pd - 10&12
_¥sÒhèey``v¹$ e$ s¡ - 2&3 `f„ cphdÅ_Þs: - 7&24; 9&11
_¥rs dpd¡rs kp¡@Sy> ®_ - 4&9 `f„ c|e: âhÿeprd - 14&1
_¥s¡ k©su `p\® Å__¹ - 8&27 `fõsõdpÑy cphp¡@Þe: - 8&20
_¥_„ rR> Þv$ [Þs iõÓprZ - 2&23 `fõ`f„ cpheÞs: - 3&11
_¥_„ v$ lrs `phL$ : - 2&23 `fõep¡Ðkpv$ _p\¯ hp - 17&19
_¥_„ `íeºÐeQ¡sk: - 15&11 `fp rk[v¹$ ^$ rdsp¡ Nsp: - 14&1
_¥_p„ âpàe rhdyürs - 2&72 `qfQep®ÐdL„$ L$ d® - 18&44
_¥h„ ip¡rQsydl®rk - 2&26 `qfZpd¡@d©sp¡`dd¹ - 18&37
_¥h„ qL$ [ÊQÐL$ fp¡rs k: - 4&20 `qfZpd¡ rhjrdh - 18&38
_¥h qL$ [ÊQÐL$ fp¡durs - 5&8 `qfÓpZpe kp^y_pd¹ - 4&8
_¥h Ly$ h®Þ_ L$ pfe_¹ - 5&13 `qfâí_¡_ k¡hep - 4&34
_¥h sõe L©$ s¡_p\®: - 3&18 `S> ®Þepv$ Þ_kçch: - 3&14
_¥h ÐepNag„ gc¡s¹ - 18&8 èp®às„ [Ðhv$ d¡s¡jpd¹ - 1&10
_¥h„ `p`dhpàõerk - 2&38 `h_: `hspd[õd - 10&31
_¥óL$ çe¯ `yfyjp¡@í_ys¡ - 3&4 `rhÓrdv$ _yÑdd¹ - 9&2
_¥óL$ çe®rk[v¹$ ^»$ `fdpd¹ - 18&49 `rhÓrdl rhv¹$ e$ s¡ - 4&38
_p¡[v¹$ h$ S> ¡Ðâpàe Qprâed¹ - 5&20 `rhÓ„ `fd„ chp_¹ - 10&12
Þepèe„ hp rh`fus„ hp - 18&15 `íeÊi©ÎhÞõ`©i[ÊS> O°_¹ - 5&8
` `íeÐeL©$ sby[v¹$ ^$ Ðhps¹ - 18&16
`QpçeÞ_„ Qsyrh®^d¹ - 15&14 `íe[Þs op_Qnyj: - 15&10
`ÊQ Q¡[ÞÖeNp¡Qfp: - 13&5 `íeºÐepÐdÞe[õ\sd¹ - 15&11
`ÊQ¥spr_ dlpbplp¡ - 18&13 `íeÞ_pÐdr_ syóers - 6&20
`ÊQ¥s¡ sõe l¡sh: - 18&15 `íe d¡ `p\® ê$ `prZ - 11&5
`Zhp_L$ Np¡dyMp: - 1&13 `íe d¡ ep¡Nd¥íhfd¹ - 9&5; 11&8
`[ÎX$ sp: kdv$ ri®_p: - 5&18 `íepqv$ ÐepÞhk|ÞfyÖp_¹ - 11&6

`íepv¹$ e$ kQfpQfd¹ - 11&7 `yfp¡^kp„ Q dy¿e„ dpd¹ - 10&24
`íeprd Ðhp„ kh®sp¡@_Þsê$ `d¹ - 11&16 `yfp¡hpQ âÅ`rs: - 3&10
`íeprd Ðhp„ v$ uàslzspih¼Ó - 11&19 `yóZprd Qp¥jû: khp®: - 15&13
`íeprd Ðhp„ vy$ r_®fuÿe„ - 11&17 `|S> _„ ip¥QdpS> ®hd¹ - 17&14
`íeprd v¡$ hp„õsh v¡$ h v¡$ l¡ - 11&15 `|Ålp®hqfk|v$ _ - 2&4
`íeprd rhíh¡íhf rhíhê$ ` - 11&16 `|sp dv¹$ c$ phdpNsp: - 4&10
`íepíQep®rZ cpfs - 11&6 `|rs èy®rjs„ Q es¹ - 17&10
`íe¥sp„ `pÎXy$ `yÓpZpd¹ - 1&3 `|hp®æepk¡_ s¡_¥h - 6&44
`pÊQS> Þe„ ùjuL¡$ i: - 1&15 `|h§: `|h®sf„ L©$ sd¹ - 4&15
`p„X$ hp_p„ ^_ÊS> e: - 10&37 `|h§fr` dydynyrc: - 4&15
`p`„ Qfrs `yfyj: - 3&36 `©ÃR> prd Ðhp„ ^d®kçd|Y$ Q¡sp: - 2&7
`p`d¡hpîe¡v$ õdp_¹ - 1&36 `©\¼L¡$ rir_j|v$ _ - 18&1
`p`pv$ õdp[Þ_hrs®syd¹ - 1&39 `©\¼Ðh¡_ sy eÄop_d¹ - 18&21
`pàdp_„ âS> rl ü¡ _d¹ - 3&41 `©\¼Ðh¡_ ^_ÊS> e - 18&29
`p\® _¥h¡l _pdyÓ - 6&40 `p¥ÎX²„$ v$ Ýdp¥ dlpi„Md¹ - 1&15
`p\® k„`v$ dpkyfud¹ - 16&4 âL$ pi D`Åes¡ - 14&11
`p\®õe Q dlpÐd_: - 18&74 âL$ piL$ d_pded¹ - 14&6
`ph_pr_ d_urjZpd¹ - 18&5 âL$ pi„ Q âh©tÑ Q - 14&22
r`sprk gp¡L$ õe QfpQfõe - 11&43 âL$ piers sÐ`fd¹ - 5&16
r`spldõe S> Ns: - 9&17 âL$ piers cpfs - 13&33
r`s©Zpde®dp Qp[õd - 10&29 âL©$ ts ep[Þs c|spr_ - 3&33
r`s©_\ r`spdlp_¹ - 1&26 âL©$ ts ep[Þs dprdL$ pd¹ - 9&7
r`s©Þep[Þs r`s©h°sp: - 9&25 âL©$ ts rh[v¹$ ^$ d¡ `fpd¹ - 7&5
r`s¡h `yÓõe kM¡h k¿ey - 11&44 âL©$ ts õhpdr^óW$ pe - 4&6
ùX$ ep r¾$ es¡ s`: - 17&19 âL©$ ts õhpdhóV$ æe - 9&8
`yÎep¡ NÞ^: `©r\ìep„ Q - 7&9 âL©$ ts Q NyZ¥: kl - 13&23
`yÓv$ pfN©lpqv$ jy - 13&9 âL©$ ts `yfyj„ Q¥h - 13&19
`yÓpÞ`p¥ÓpÞkM]õs\p - 1&26 âL©$ ts dp¡rl_] rîsp: - 9&12
`y_fphrs®_p¡@Sy> ®_ - 8&16 âL©$ rsõÐhp„ r_ep¡ÿers - 18&59
`y_S> ®Þd _ rhv¹$ e$ s¡ - 8&16 âL©$ rsõ\pr_ L$ j®rs - 15&7
`y_ep£N„ Q i„krk - 5&1 âL©$ s¡ r¾$ edpZpr_ - 3&27
`y_íQc|ep¡@r` _dp¡ _dõs¡ - 11&39 âL©$ s¡Ny®Zkçd|Y$ p: - 3&29
`ydpíQqfs r_:õ`©l: - 2&71 âL©$ s¡op®_hp_r` - 3&33
`yfp âp¡¼sp dep_O - 3&3 âL©$ Ðep r_esp: õhep - 7&20
`yfyrS> sLy$ [Þscp¡S> íQ - 1&5 âL©$ Ðe¥h Q L$ dp®rZ - 13&29
`yfyj„ ipíhs„ qv$ ìed¹ - 10&12 âS> _íQp[õd L$ Þv$ `®: - 10&28
`yfyj: âL©$ rsõ\p¡ rl - 13&21 âS> lprs ev$ p L$ pdp_¹ - 2&55
`yfyj„ `yfyjj®c - 2&15 âÅ`rsõÐh„ âr`spdlíQ - 11&39
`yfyjíQpr^v¥$ hsd¹ - 8&4 âophpv$ p„íQ cpjk¡ - 2&11
`yfyjõe rh`[íQs: - 2&60 âZçe rifkp v¡$ hd¹ - 11&14
`yfyj: k `f: `p\® - 8&22 âZh: kh®h¡v¡$ jy - 7&8
`yfyj: kyMvy$ :Mp_pd¹ - 13&20 ârsÅ_¡ râep¡@rk d¡ - 18&65
âÐenphNd„ ^çe®d¹ - 9&2 âk¼sp: L$ pdcp¡N¡jy - 16&16
âÐehpep¡ _ rhv¹$ e$ s¡ - 2&40 âk„N¡_ agpL$ p¶u - 18&34
âr\s: `yfyjp¡Ñd: - 15&18 âkÞ_Q¡skp¡ üpiy - 2&65
âvy$ óe[Þs Ly$ g[õÓe: - 1&41 âkpv$ drcNÃR> rs - 2&64
â[v¹$ h$ jÞsp¡@æek|eL$ p: - 16&18 âkpv$ e¡ ÐhpdlduiduX$ éd¹ - 11&44
â_óV$ õs¡ ^_ÊS> e - 18&72 âkpv¡$ kh®vy$ :Mp_pd¹ - 2&65
â`v¹$ e$ Þs¡ _fp^dp: - 7&15 âkuv$ v¡$ h¡i S> N[Þ_hpk - 11&25, 45
â`v¹$ e$ Þs¡@Þe v¡$ hsp: - 7&20 âlk[Þ_h cpfs: - 2&10
â`íe[v¹$ c$ S> ®_pv®$ _ - 1&39 âŠpv$ íQp[õd v¥$ Ðep_pd¹ - 10&30
âch„ _„ dlj®e: - 10&2 âp¼ifufrhdp¡nZps¹ - 5&23
âchÐelfpNd¡ - 8&19 âpZL$ dp®rZ Qp`f¡ - 4&27
âchºÐelfpNd¡ - 8&18 âpZp„õÐe¼Ðhp ^_pr_ Q - 1&33
âchºÐeyN°L$ dp®Z: - 16&9 âpZpÞâpZ¡jy Sy> ‹rs - 4&30
âch: âgeõs\p - 7&6 âpZp`p_Nsu fyv¹$ Ýh$ p - 4&29
âch: âge: õ\p_d¹ - 9&18 âpZp`p_kdpey¼s: - 15&14
âcp[õd irik|e®ep¡: - 7&8 âpZp`p_p¥ kdp¥ L©$ Ðhp - 5&27
âdpr\ bghv¹$ ×Y$ d¹ - 6&34 âpZpepd`fpeZp: - 4&29
âdpv$ dp¡lp¥ sdk: - 14&17 âprZ_p„ v¡$ ldprîs: - 15&14
âdpv$ pgõer_Öprc: - 14&8 âpZ¡@`p_„ s\p`f¡ - 4&29
âdpv¡$ kÊS> eÐeys - 14&9 âp^pÞes: Ly$ fyî¡óW$ - 10&19
âdpv$ p¡ dp¡l A¡h Q - 14&13 âpà_yepÐ`yÎeL$ d®Zpd¹ - 18&71
âeÐ_pv¹$ e$ sdp_õsy - 6&45 âpàe `yÎeL©$ sp„ gp¡L$ p_¹ - 6&41
âepZL$ pg¡ Q L$ \d¹ - 8&2 âplzõÐepN„ rhQnZp: - 18&2
âepZL$ pg¡@r` Q dpd¹ - 7&30 râe: râepepl®rk v¡$ h kp¡Yy$ d¹ - 11&44
âepZL$ pg¡ d_kpQg¡_ - 8&10 râep¡ rl opr__p¡@Ðe\®d¹ - 7&17
âepsp ep[Þs s„ L$ pgd¹ - 8&23 â¡spÞc|sNZp„íQpÞe¡ - 17&4
âg`[Þhk©S> ÞN©ª_¹ - 5&9 âp¡¼shp_ldìeed¹ - 4&1
âge„ eprs v¡$ lc©s - 14&14 `p¡Ães¡ NyZkP¹$ ¿e$ ep_¡ - 18&19
âgepÞspdy`prîsp: - 16&11 âp¡Ãedp_di¡j¡Z - 18&29
âge¡ _ ìe\[Þs Q - 14&2 a
âhÿepçe_k|eh¡ - 9&1 ag„ eos`: r¾$ ep: - 17&25
âhv$ [Þs _ `[ÎX$ sp: - 5&4 ag„ Ðe¼Ðhp d_urjZ: - 2&51
âhv$ ºÐerh`[íQs: - 2&42 ag_y[v¹$ v$ íe hp `y_: - 17&21
âhs®Þs¡ rh^p_p¡¼sp: - 17&24 ag¡ k¼sp¡ r_bÝes¡ - 5&12
âhs®Þs¡@iyrQh°sp: - 16&10 b
ârhc¼sd_¡L$ ^p - 11&13 bÞ^„ dp¡n„ Q ep h¡rÑ - 18&30
âh©tÑ Q r_h©tÑ Q - 16&7; 18&30 bÞ^yfpÐdpÐd_õsõe - 6&6
âh©Ñ¡ iõÓkç`ps¡ - 1&20 bg„ bghsp„ Qpld¹ - 7&11
âh¡óVy„$ Q `fÞs` - 11&54 bg„ cudprcfrnsd¹ - 1&10
âiõs¡ L$ d®rZ s\p - 17&26 bg„ cuódprcfrnsd¹ - 1&10
âipÞsd_k„ ü¡_d¹ - 6&27 bgpqv$ h r_ep¡rS> s: - 3&36
âipÞspÐdp rhNscu: - 6&14 blhp¡ op_s`kp - 4&10
brlfÞsíQ c|sp_pd¹ - 13&15 b°ûZp¡ rl ârsóW$ pld¹ - 14&27
blz^p rhíhsp¡dyMd¹ - 9&15 b°ûÎep^pe L$ dp®rZ - 5&10
blzipMp ü_ÞspíQ - 2&41 b°ûr_hp®Zd©ÃR> rs - 2&72
blwv$ f„ blzv„$ óV²$ pL$ fpgd¹ - 11&23 b°û b°ûrhv$ p¡ S> _p: - 8&24
blw_p„ S> Þd_pdÞs¡ - 7&19 b°ûc|s: âkÞ_pÐdp - 18&54
blwr_ d¡ ìesuspr_ - 4&5 b°ûc|sdL$ ëdjd¹ - 6&27
blwÞe×óV$ `|hp®rZ - 11&6 b°ûc|sp¡@r^NÃR> rs - 5&24
bpüõì£óhk¼spÐdp - 5&21 b°ûc|epe L$ ë`s¡ - 14&26; 18&53
rhcÐe®ìee Cíhf: - 15&17 b°ûrhv¹$ b°ûrZ [õ\s: - 5&20
buS> „ sv$ ldSy> ®_ - 10&39 b°û kç`v¹$ e$ s¡ sv$ p - 13&30
buS> „ dp„ kh®c|sp_pd¹ - 7&10 b°ûk|Ó`v¥$ íQ¥h - 13&4
byv¹$ ^$ ep¡@ìehkpre_pd¹ - 2&41 b°ûpnfkdyv¹$ c$ hd¹ - 3&15
by[v¹$ ^$ N°püdsu[ÞÖed¹ - 6&21 b°ûpÁ_ph`f¡ eod¹ - 4&25
by[v¹$ ^$ _pipÐâZíers - 2&63 b°ûpÁ_p¥ b°ûZp lzsd¹ - 4&24
by[v¹$ ^$ : è®hrsóW$ s¡ - 2&65 b°ûpZdui„ L$ dgpkÞk\d¹ - 11&15
by[v¹$ ^$ dp¡lekuh d¡ - 3&2 b°ûp`®Z b°û lrh: - 4&24
by[v¹$ ^$ ey¼sp¡ S> lpsul - 2&50 b°û¥h s¡_ NÞsìed¹ - 4&24
by[v¹$ ^$ ep¡Ndy`prîÐe - 18&57 b°pûZnrÓerhipd¹ - 18&41
by[v¹$ ^$ ep¡Npv¹$ ^$ _ÊS> e - 2&49 b°pûZõe rhÅ_s: - 2&46
by[v¹$ ^$ fìe¼sd¡h Q - 13&5 b°pûZpõs¡_ h¡v$ píQ - 17&23
by[v¹$ ^$ op®_dkçdp¡l: - 10&4 b°pûZ¡ Nrh l[õsr_ - 5&18
by[v¹$ ^$ by®[v¹$ ^$ dspd[õd - 7&10 c
by[v¹$ ^$ c£v„$ ^©s¡íQ¥h - 18&29 c¼sp fpS> j®eõs\p - 9&33
by[v¹$ ^$ e®õe _ rgàes¡ - 18&17 c¼spõs¡@suh d¡ râep: - 12&20
by[v¹$ ^$ ep£N¡ [Ðhdp„ i©Ï - 2&39 c¼spõÐhp„ èy®`pks¡ - 12&1
by[v¹$ ^$ ìe®rssqfóers - 2&52 c[¼sdpÞd¡ râep¡ _f: - 12&19
by[v¹$ ^$ : kp `p\® spdku - 18&32 c[¼sdpÞe: k d¡ râe: - 12&17
by[v¹$ ^$ : kp `p\® fpS> ku - 18&31 c[¼s» dre `fp„ L©$ Ðhp - 18&68
by[v¹$ ^$ : kp `p\® kp[ÒhL$ u - 18&30 c[¼sep¡N¡_ k¡hs¡ - 14&26
byv¹$ ^$ p¥ ifZd[ÞhÃR> - 2&49 c[¼sfìercQpqfZu - 13&10
byv¹$ Ýe$ p ^©rsN©lusep - 6&25 c¼sp¡@rk d¡ kMp Q¡rs - 4&3
byv¹$ Ýe$ p ey¼sp¡ eep `p\® - 2&39 c¼Ðep Ðh_Þeep i¼e: - 11&54
byv¹$ Ýe$ p rhiyv¹$ Ýe$ p ey¼s: - 18&51 c¼Ðep dpdrcÅ_prs - 18&55
by^p cphkd[Þhsp: - 10&8 c¼Ðep ey¼sp¡ ep¡Nbg¡_ Q¥h - 8&10
b©lÐkpd s\p kpç_pd¹ - 10&35 c¼Ðep gæeõÐh_Þeep - 8&22
bp¡v¹$ ^$ ìe„ Q rhL$ d®Z: - 4&17 cS> sp„ âurs`|h®L$ d¹ - 10&10
bp¡êÞs: `fõ`fd¹ - 10&9 cS> s¡ dpd_ÞecpL¹$ - 9&30
b°ûL$ d®kdpr^_p - 4&24 cS> Ðe¡L$ Ðhdp[õ\s: - 6&31
b°ûL$ d®õhcphS> d¹ - 18&42 cS> Þs¡ dp„ ×Y$ h°sp: - 7&28
b°ûQe®dtlkp Q - 17&14 cS> ºÐe_Þed_k: - 9&13
b°ûQpqfh°s¡ [õ\s: - 6&14 ce„ Qpced¡h Q - 10&4
b°ûZ[õÓrh^: õd©s: - 17&23 cepÖZpvy$ `fsd¹ - 2&35
ce¡_ Q âìer\s„ d_p¡ d¡ - 11&45 c|spr_ ep[Þs c|s¡Äep: - 9&25
csp® cp¡¼sp dl¡íhf: - 13&22 c|Ðhp `y_: kp¥çeh`yd®lpÐdp - 11&50
chsuÐe_yiyîyd - 1&44 c|Ðhp c|Ðhp âgues¡ - 8&19
chsp¡@op_d¡h Q - 14&17 c|Ðhp epõerk gpOhd¹ - 2&35
chÐeÐeprN_p„ â¡Ðe - 18&12 c|rdfp`p¡@_gp¡ hpey: - 7&4
chÞs: kh® A¡h rl - 1&11 c|e A¡h dlpbplp¡ - 10&1
ch[Þs cphp c|sp_pd¹ - 10&5 c|e: L$ \e s©[àsrl® - 10&18
ch[Þs k„`v„$ v¥$ hud¹ - 16&3 cp¡¼sp Q âcyf¡h Q - 9&24
chpÞcuódíQ L$ Z®íQ - 1&8 cp¡¼spf„ eos`kpd¹ - 5&29
chpàeep¥ rl c|sp_pd¹ - 11&2 cp¡¼s©Ðh¡ l¡syfyÃes¡ - 13&20
chprd _rQfpÐ`p\® - 12&7 cp¡N¥íhe®Nts ârs - 2&43
crhsp _ Q d¡ sõdps¹ - 18&69 cp¡N¥íhe®âk¼sp_pd¹ - 2&44
crhóers `y_^®_d¹ - 16&13 cp¡S> _„ spdkrâed¹ - 17&10
crhóeprZ Q c|spr_ - 7&26 c°dsuh Q d¡ d_: - 1&30
ch¡v¹$ ey$ N`vy$ [Ð\sp - 11&12 c°pdeÞkh®c|spr_ - 18&61
cõdkpÐLy$ fys¡ s\p - 4&37 c°yhp¡d®Ýe¡ âpZdph¡íe kçeL¹$ - 8&10
cõdkpÐLy$ fys¡@Sy> ®_ - 4&37 d
cphdìeeduns¡ - 18&20 d„õeÞs¡ Ðhp„ dlpf\p: - 2&35
cphk„iy[v¹$ ^$ qfÐe¡ss¹ - 17&16 d[ÃQs: kss„ ch - 18&57
cpkõsõe dlpÐd_: - 11&12 d[ÃQs: kh®vy$ Np®rZ - 18&58
cpkõshp¡N°p: âs`[Þs - 11&30 d[ÃQsp dv¹$ NsâpZp: - 10&9
rcÞ_p âL©$ rsfóV$ ^p - 7&4 dsp by[v¹$ ^$ S> ®_pv®$ _ - 3&1
cudL$ dp® h©L$ p¡v$ f: - 1&15 dÐL$ d®L©$ ÞdÐ`fd: - 11&55
cudpSy> ®_kdp eyr^ - 1&4 dÐL$ d®`fdp¡ ch - 12&10
cuódÖp¡ZâdyMs: - 1&25 dÑ A¡h `©\[Áh^p: - 10&5
cuódd¡hprcfnÞsy - 1&11 dÑ A¡h¡rs sp[Þh[v¹$ ^$ - 7&12
cuódp¡ Öp¡Z: k|s`yÓõs\pkp¥ - 11&26 dÑ: `fsf„ _pÞes¹ - 7&7
cyP¹$ ¼s$ s¡ âL©$ rsÅÞNyZp_¹ - 13&21 dÑ: kh¯ âhs®s¡ - 10&8
cyÊS> s¡ s¡ ÐhO„ `p`p: - 3&13 dÑ: õd©rsop®_d`p¡l_„ Q - 15&15
cÊÅ_„ hp NyZp[Þhsd¹ - 15&10 dÐâkpv$ pÑqfóerk - 18&58
cyÊÆe cp¡NpÞfyr^fâqv$ Á^p_¹ - 2&5 dÐâkpv$ pv$ hpà_p¡rs - 18&56
c|sN°pddQ¡sk: - 17&6 dÐk„õ\pdr^NÃR> rs - 6&15
c|sN°pdrdd„ L©$ Ðõ_d¹ - 9&8 dÐõ\pr_ kh®c|spr_ - 9&4
c|sN°pd: k A¡hped¹ - 8&19 dÐõ\p_uÐey`^pfe - 9&6
c|sâL©$ rsdp¡n„ Q - 13&34 dv$ _yN°lpe `fdd¹ - 11&1
c|scs©® Q eÄo¡ed¹ - 13&16 dv$ \®dr` L$ dp®rZ - 12&10
c|scph_ c|s¡i - 10&15 dv$ \£ Ðe¼sÆrhsp: - 1&9
c|scphp¡v¹$ c$ hL$ f: - 8&3 dv¹$ N$ s¡_pÞsfpÐd_p - 6&47
c|sc©Þ_ Q c|sõ\: - 9&5 dv¹$ c$ ¼s A¡h[v¹$ h$ ope - 13&18
c|sp_dÞs A¡h Q - 10&20 dv¹$ c$ ¼s: k„NhrS> ®s: - 11&55
c|sp_pd[õd Q¡s_p - 10&22 dv¹$ c$ ¼sp ep[Þs dpdr` - 7&23
c|sp_pduíhfp¡@r` k_¹ - 4&6 dv¹$ c$ [¼s» gcs¡ `fpd¹ - 18&54
dv¹$ c$ ¼s¡óhrc^põers - 18&68 depÝen¡Z âL©$ rs: - 9&10
dv¹$ c$ ph„ kp¡@r^NÃR> rs - 14&19 dep âdpv$ pÐâZe¡_ hpr` - 11&41
dv¹$ c$ php dp_kp Åsp: - 10&6 dep âkÞ_¡_ shpSy> ®_¡v$ d¹ - 11&47
dv¹$ c$ phpep¡``v¹$ e$ s¡ - 13&18 dep c|s„ QfpQfd¹ - 10&39
dv¹$ e$ pÆ dp„ _dõLy$ fy - 9&34; 18&65 dep lsp„õÐh„ S> rl dp - 11&34
dÝe„ Q¥hpldSy> ®_ - 10&32 dre Qp_Þeep¡N¡_ - 13&10
dÝeõ\v¹$ h¡$ óebÞ^yjy - 6&9 dre s¡ s¡jy Qpàeld¹ - 9&29
dÝe¡ rsóW$ [Þs fpS> kp: - 14&18 dre by[v¹$ ^»$ r_h¡ie - 12&8
d_: âkpv$ : kp¥çeÐhd¹ - 17&16 dre k„Þeõe dÐ`f: - 18&57
d_: âpZ¡[ÞÖer¾$ ep: - 18&33 dre k„Þeõe dÐ`fp: - 12&6
d_íQÊQgd[õ\fd¹ - 6&26 dre kh®rdv„$ âp¡sd¹ - 7&7
d_: jóW$ p_u[ÞÖeprZ - 15&7 dre khp®rZ L$ dp®rZ - 3&30
d_kõsy `fp by[v¹$ ^$ : - 3&42 de¥h rhrlsp[Þl sp_¹ - 7&22
d_k¥h¡[ÞÖeN°pdd¹ - 6&24 de¥h¥s¡ r_lsp: `|h®d¡h - 11&33
d_: k„eçe d[ÃQs: - 6&14 dèer`®sd_p¡by[v¹$ ^$ : - 8&7; 12&14
d_yqfÿhpL$ h¡@b°hus¹ - 4&1 dèeph¡risQ¡skpd¹ - 12&7
d_yóepZp„ klö¡jy - 7&3 dèeph¡íe d_p¡ e¡ dpd¹ - 12&2
d_yóepZp„ S> _pv®$ _ - 1&44 dèepk¼sd_p: `p\® - 7&1
d_yóep: `p\® kh®i: - 3&23; 4&11 dèe¡h d_ Ap^Ðõh - 12&8
d_p¡ vy$ r_®N°l„ Qgd¹ - 6&35 dfZpv$ rsqfÃes¡ - 2&34
d_p¡ ùqv$ r_fyÝe Q - 8&12 dfurQd®fyspd[õd - 10&21
dÞÓlu_dv$ rnZd¹ - 17&13 dlrs õeÞv$ _¡ [õ\sp¥ - 1&14
dÞÓp¡@ldld¡hpÄed¹ - 9&16 dlj®e: kàs `|h£ - 10&6
dÞd_p— ch— c˜¼s: - 9&34;— 18&65 dlj}Zp„ Q kh®i: - 10&2
dÞdep dpdy`prîsp: - 4&10 dlj}Zp„ c©Nyfld¹ - 10&25
dÞes¡ sdkph©sp - 18&32 dlpÐdp_õsy dp„ `p\® - 9&13
dÞes¡ _pr^L„$ ss: - 6&22 dlpbplp¡ blzbplwfy`pv$ d¹ - 11&23
dÞeÞs¡ dpdbyv¹$ ^$ e: - 7&24 dlpc|spÞel‘pf: - 13&5
dÞek¡ eqv$ sÃR> ¼ed¹ - 11&4 dlpep¡N¡íhfp¡ lqf: - 11&9
dd s¡Å¢@ikçchd¹ - 10&41 dlpi_p¡ dlp`pàdp - 3&37
dd v¡$ l¡ NyX$ pL¡$ i - 11&7 dp„ rl `p\® ìe`prîÐe - 9&32
dd c|sdl¡íhfd¹ - 9&11 dp L$ d®agl¡syc|®: - 2&47
dd dpep vy$ fÐeep - 7&14 dp„ Q ep¡@ìercQpf¡Z - 14&26
dd ep¡r_d®lv¹$ b°$ û - 14&3 dp„ Q¥hpÞs ifufõ\d¹ - 17&6
dd ep¡ h¡rÑ sÒhsp: - 10&7 dpsp ^psp r`spdl: - 9&17
dd hsp®d_yhs®Þs¡ - 3&23; 4&11 dpsygp: íhkyfp: `p¥Óp: - 1&34
dd kp^çe®dpNsp: - 14&2 dp s¡ ìe\p dp Q rhd|Y$ cph: - 11&49
ddpÐdp c|scph_: - 9&5 dp s¡ k„Np¡@õÐhL$ d®rZ - 2&47
ddpìeed_yÑdd¹ - 7&24 dpÓpõìp®õsy L$ p¥Þs¡e - 2&14
dd¥hp„ip¡ Æhgp¡L¡$ - 15&7 dp^h: `p„X$ híQ¥h - 1&14
dep ssrdv„$ kh®d¹ - 9&4 dp_p`dp_ep¡õsyëe: - 14&25
dep ÖóVy$ rdrs âcp¡ - 11&4 dp_yj] s_ydprîsd¹ - 9&11
dp„ sy h¡v$ _ L$ íQ_ - 7&26 d©NpZp„ Q d©N¡ÞÖp¡@ld¹ - 10&30
dp„ ÝepeÞs D`pks¡ - 12&6 d©Ðey„ îyrs`fpeZp: - 13&25
dp ag¡jy L$ v$ pQ_ - 2&47 d©Ðeyk„kpfhÐd®r_ - 9&3
dpdL$ p: `p„X$ hpíQ¥h - 1&1 d©Ðeyk„kpfkpNfps¹ - 12&7
dpd_yõdf eyÝe Q - 8&7 d©Ðey: kh®lfíQpld¹ - 10&34
dpdâpàe¥h L$ p¥Þs¡e - 16&20 d¡^phu rR> Þ_k„ie: - 18&10
dpdpÐd`fv¡$ l¡jy - 16&18 d¡fy: riMqfZpdld¹ - 10&23
dpdprîÐe es[Þs e¡ - 7&29 d¥Ó: L$ fyZ A¡h Q - 12&13
dprdÃR> pàsy„ ^_ÊS> e - 12&9 dp¡nreóeprd dp iyQ: - 18&66
dpdy`¡Ðe sy L$ p¥Þs¡e - 8&16 dp¡ÿek¡ L$ d®bÞ^_¥: - 9&28
dpdy`¡Ðe `y_S> ®Þd - 8&15 dp¡Oop_p rhQ¡sk: - 9&12
dpd¡L„$ ifZ„ h°S> - 18&66 dp¡O„ `p\® k Æhrs - 3&16
dpd¡æe: `fdìeed¹ - 7&13 dp¡Opip dp¡OL$ dp®rZ: - 9&12
dpd¡h e¡ â`v¹$ e$ Þs¡ - 7&14 dp¡lÅgkdph©sp: - 16&16
dpd¡hp_yÑdp„ Nrsd¹ - 7&18 dp¡l_„ kh®v¡$ rl_pd¹ - 14&8
dpd¡h¥óeÐek„ie: - 18&68 dp¡ld¡h Q `p„X$ h - 14&22
dpd¡h¥óerk ey¼Ðh¥hd¹ - 9&34 dp¡lpÑõe `qfÐepN: - 18&7
dpd¡h¥óerk kÐe„ s¡ - 18&65 dp¡lpv$ pfæes¡ L$ d® - 18&25
dpd¡h¥óeõek„ied¹ - 8&7 dp¡lpv¹$ N©luÐhpkv¹$ N°plp_¹ - 16&10
dpeep`ùsop_p - 7&15 dp¡rls„ _prcÅ_prs - 7&13
dpepd¡sp„ sf[Þs s¡ - 7&14 dp¡lp¡@e„ rhNsp¡ dd - 11&1
dpv®$ h„ úufQp`gd¹ - 16&2 dp¥_„ Q¥hp[õd Nyüp_pd¹ - 10&30
dp iyQ: kç`v„$ v¥$ hud¹ - 16&5 dp¥_dpÐdrhr_N°l: - 17&16
dpkp_p„ dpN®iujp£@ld¹ - 10&35 e
dplpÐçedr` Qpìeed¹ - 11&2 e„ e„ hpr` õdfÞcphd¹ - 8&6
rdÓÖp¡l¡ Q `psL$ d¹ - 1&38 e„ gåÝhp Qp`f„ gpcd¹ - 6&22
rdÕepQpf: k DÃes¡ - 3&6 e„ k„Þepkrdrs âplz: - 6&2
rdÕe¥j: ìehkpeõs¡ - 18&59 e„ rl _ ìe\eºÐe¡s¡ - 2&15
dy¼sk„N: kdpQf - 3&9 e Apõs¡ d_kp õdf_¹ - 3&6
dy¼sk„Np¡@_l„hpv$ u - 18&26 e Bd„ `fd„ Nyüd¹ - 18&68
dy¼sp¡ e: k Q d¡ râe: - 12&15 e A¡s¡@Ó kdpNsp: - 1&23
dyM„ Q `qfiyóers - 1&29 e A¡_ h¡rÑ lÞspfd¹ - 2&19
dyÃeÞs¡ s¡@r` L$ d®rc: - 3&31 e A¡_dS> dìeed¹ - 2&21
dyÃeÞs¡ kh®qL$ [ëhj¥: - 3&13 e A¡h„ h¡rÑ `yfyjd¹ - 13&23
dyr_dp£n`fpeZ: - 5&28 enfnp„rk fpS> kp: - 17&4
dy_u_pdàel„ ìepk: - 10&37 eÿe¡ v$ põeprd dp¡qv$ óe¡ - 16&15
d|Y$ N°pl¡ZpÐd_p¡ es¹ - 17&19 eÃQÞÖdrk eÃQpÁ_p¥ - 15&12
d|Y$ ep¡r_jy Åes¡ - 14&15 eÃQpÞev¹$ ÖóVy$ rdÃR> rk - 11&7
d|Y$ p S> Þdr_ S> Þdr_ - 16&20 eÃQpr` kh®c|sp_pd¹ - 10&39
d|Y$ p¡@e„ _prcÅ_prs - 7&25 eÃQpàeyÐ¾$ pdsuíhf: - 15&8
d|s®e: kçch[Þs ep: - 14&4 eÃQphlpkp\®dkÐL©$ sp¡@rk - 11&42
d|Ýºep®^pepÐd_: âpZd¹ - 8&12 eÃR> p¡L$ dyÃR> p¡jZrd[ÞÖepZpd¹ - 2&8
eÃR²> ¡e A¡sep¡f¡L$ d¹ - 5&1 espÐdp ×Y$ r_íQe: - 12&14
eÃR²> ¡e: õep[Þ_[íQs„ b°|rl sÞd¡ - 2&7 esu_p esQ¡skpd¹ - 5&26
eS> Þs Bl v¡$ hsp: - 4&12 es¡[ÞÖed_p¡byrÙ - 5&28
eS> Þs¡ spdkp S> _p: - 17&4 esp¡ esp¡ r_íQfrs - 6&26
eS> Þs¡ _pdeo¥õs¡ - 16&17 eÐL$ fp¡rj ev$ í_prk - 9&27
eS> Þs¡ îÙep[Þhsp: - 9&23; 17&1 eÑÄop_„ ds„ dd - 13&2
eS> Þs¡ kp[ÒhL$ p v¡$ hp_¹ - 17&4 eÑÑpdkdyÃes¡ - 18&25
eS> Þsp¡ dpdy`pks¡ - 9&15 eÑÐkp[ÒhL$ dyÃes¡ - 18&23
eS> ºÐerhr^`|h®L$ d¹ - 9&23 eÑv$ N°¡@d©sp¡@`dd¹ - 18&38
eÄSy> lp¡rj v$ v$ prk es¹ - 9&27 eÑv$ N°¡ rhjrdh - 18&37
eÄopÐhp _ `y_dp£ld¹ - 4&35 eÑ`õerk L$ p¥Þs¡e - 9&27
eÄopÐhp _¡l c|ep¡@Þes¹ - 7&2 eÑy L$ pd¡àky_p L$ d® - 18&4
eÄopÐhp dy_e: kh£ - 14&1 eÑy L©$ Ðõ_hv¡$ L$ [õd_¹ - 18&22
eÄopÐhpd©sdí_ys¡ - 13&12 eÑy âÐey`L$ pfp\®d¹ - 17&21
eÄopÐhp dp¡ÿek¡@iycps¹ - 4&16; 9&1 eÑ¡@l„ âuedpZpe - 10&1
eo: L$ d®kdy˜h: - 3&14 eÒhep¡¼s„ hQõs¡_ - 11&1
eonr`sL$ ëdjp: - 4&30 eÓ L$ pg¡ Ðh_ph©rÑd¹ - 8&23
eov$ p_s`: L$ d® - 18&3, 5 eÓ Q¥hpÐd_pÐdp_d¹ - 6&20
eov$ p_s`:r¾$ ep: - 17&24 eÓ `p\p£ ^_y^®f: - 18&78
eorióV$ pd©scyS> : - 4&31 eÓ ep¡N¡íhf: L©$ óZ: - 18&78
eorióV$ pri_: kÞs: - 3&13 eÓp¡`fds¡ rQÑd¹ - 6&20
eoõs`õs\p v$ p_d¹ - 17&7 eÐkpP¹$ ¿e¥$ : âpàes¡ õ\p_d¹ - 5&5
eop˜hrs `S> ®Þe: - 3&14 e\pL$ pi[õ\sp¡ r_Ðed¹ - 9&6
eop_p„ S> èop¡@[õd - 10&25 e\p Ly$ h®[Þs cpfs - 3&25
eopepQfs: L$ d® - 4&23 e\p opõerk sÃR©> Ï - 7&1
eop\p®ÐL$ d®Zp¡@ÞeÓ - 3&9 e\pv$ ip£ dg¡_ Q - 3&38
eopíQ rhrlsp: `yfp: - 16&23 e\p v$ u`p¡ r_hpsõ\: - 6&19
eo¡ s`rk v$ p_¡ Q - 17&27 e\p _v$ u_p„ blhp¡@çbyh¡Np: - 11&28
eo¡_¡hp¡`Sy> ‹rs - 4&25 e\p âL$ pieÐe¡L$ : - 13&33
eo¥qfóV¹$ h$ p õhN®ts âp\®eÞs¡ - 9&20 esp âv$ uàs„ Ähg_„ `s„Np: - 11&29
eop¡ v$ p_„ s`íQ¥h - 18&5 e\pcpNdh[õ\sp: - 1&11
esrQÑ¡[ÞÖer¾$ e: - 6&12 e\phÃR©> Ï spÞer` - 18&19
esspdr` rkÙp_pd¹ - 7&3 e\p rhÞv$ rs sÃR©> Ï - 18&45
ess¡ Q ssp¡ c|e: - 6&43 e\p kh®Ns„ kp¥ÿçeps¹ - 13&32
essp¡ ür` L$ p¥Þs¡e - 2&60 e\¡ÃR> rk s\p Ly$ fy - 18&63
esÞsíQ ×Y$ h°sp: - 9&14 e\¥^p„rk krdÙp¡@[Á_: - 4&37
esÞsp¡@àeL©$ spÐdp_: - 15&11 e\p¡¼s„ èy®`pks¡ - 12&20
esÞsp¡ ep¡rN_íQ¥_d¹ - 15&11 e\p¡ëb¡_ph©Ñp¡ Nc®: - 3&38
es: âh©rÑ âk©sp `yfpZu - 15&4 ev$ nf„ h¡v$ rhv$ p¡ hv$ [Þs - 8&11
es: âh©rÑc|®sp_pd¹ - 18&46 ev$ N°¡ Qp_ybÞ^¡ Q - 18&39
ese: k„rish°sp: - 4&28 ev$ l‘pfdprîÐe - 18&59
eshp¼L$ pedp_k: - 18&52 ev$ p s¡ dp¡lL$ rggd¹ - 2&52
ev$ pqv$ ÐeNs„ s¡S> : - 15&12 e: kh®Óp_rcõ_¡l: - 2&57
ev$ p ÖóV$ p_y`íers - 14&19 e: k kh®jy c|s¡jy - 8&20
ev$ p c|s`©\Ácphd¹ - 13&30 eõs„ h¡v$ k h¡v$ rhs¹ - 15&1
ev$ p ev$ p rl ^d®õe - 4&7 eõsy L$ d®agÐepNu - 18&11
ev$ p rhr_es„ rQÑd¹ - 6&18 eõÐhpÐdfrsf¡h õeps¹ - 3&17
ev$ p k„lfs¡ Qped¹ - 2&58 e[õÐh[ÞÖeprZ d_kp - 3&7
ev$ p kÐh¡ âh©Ù¡ sy - 14&14 eõdpÐnfdsusp¡@ld¹ - 15&18
ev$ p õ\põers r_íQgp - 2&53 eõdpÞ_p¡rÜS> s¡ gp¡L$ : - 12&15
ev$ p rl _¡[ÞÖep\£jy - 6&4 e[õdÞNsp _ r_hs®[Þs c|e: - 15&4
eqv$ ÃR> Þsp¡ b°ûQe¯ Qf[Þs - 8&11 e[õd[Þõ\sp¡ _ vy$ :M¡_ - 6&22
eqv$ cp: k×iu kp õeps¹ - 11&12 eõe _pl‘©sp¡ cph: - 18&17
eqv$ dpdâsuL$ pfd¹ - 1&46 eõe kh£ kdpfçcp: - 4&19
eqv$ ül„ _ hs£ed¹ - 3&23 eõep ÅN°rs c|spr_ - 2&69
e×ÃR> ep Qp¡``Þ_d¹ - 2&32 eõepÞs: õ\pr_ c|spr_ - 8&22
e×ÃR> pgpckÞsyóV$ : - 4&22 epsepd„ Nsfkd¹ - 7&10
ev¡$ rc: õep[ÐÓrcNy®Z¥: - 18&40 eprs _põÐeÓ k„ie: - 8&5
e•Ðhp _ r_hs®Þs¡ - 15&6 eprs `p\p®_yrQÞse_¹ - 8&8
eÛv$ pQfrs î¡óW$ : - 3&21 ep r_ip kh®c|sp_pd¹ - 2&69
eÛrÜc|rsdÐkÐhd¹ - 10&41 ep_¡h lÐhp _ rS> Ærhjpd: - 2&6
eÛàe¡s¡ _ `íe[Þs - 1&38 ep[Þs v¡$ hh°sp v¡$ hp_¹ - 9&25
eÖpÄekyMgp¡c¡_ - 1&45 ep[Þs b°û k_ps_d¹ - 4&31
eÜp S> e¡deqv$ hp _p¡ S> e¡ey: - 2&6 ep[Þs dÛprS> _p¡@r` dpd¹ - 9&25
erÜL$ pqf esíQ es¹ - 13&3 eprcrh®c|rsrcgp£L$ p_¹ - 10&16
eÞÓpê$ Y$ pr_ dpeep - 18&61 eprddp„ `y[ó`sp„ hpQd¹ - 2&42
eÞd_p¡@_yrhûes¡ - 2&67 ephÐkÊÅes¡ qL$ [ÊQs¹ - 13&26
eÞdp„ hv$ rk L¡$ ih - 10&14 ephv¡$ sp[Þ_fun¡@ld¹ - 1&22
eÞd¡ Ðhv$ Þe¡_ _ ×óV$ `|h®d¹ - 11&47 ephp_\® Dv$ `p_¡ - 2&46
e: `íers s\pÐdp_d¹ - 13&29 ephpÞeíQp[õd sÒhs: - 18&55
e: `íers k `íers - 5&5; 13&27 ey¼s Apkus dÐ`f: - 2&61; 6&14
e: âeprs ÐeS> Þv¡$ ld¹ - 8&13 ey¼s BÐeyÃes¡ sv$ p - 6&18
e: âeprs k d˜phd¹ - 8&5 ey¼s BÐeyÃes¡ ep¡Nu - 6&8
ed: k„edspdld¹ - 10&29 ey¼s: L$ d®ag„ Ðe¼Ðhp - 5&12
e„ âpàe _ r_hs®Þs¡ - 8&21 ey¼sQ¡óV$ õe L$ d®ky - 6&17
eep sy ^d®L$ pdp\p®_¹ - 18&34 ey¼sõhà_phbp¡^õe - 6&17
eep ^d®d^d¯ Q - 18&31 ey¼splpfrhlpfõe - 6&17
eep õhà_„ ce„ ip¡L$ d¹ - 18&35 ey¼sp¡ dÞe¡s sÐhrhs¹ - 5&8
ee¡v„$ ^pe®s¡ S> Ns¹ - 7&5 eyÄes¡ _pÓ k„ie: - 10&7
eíQ¥_„ dÞes¡ lsd¹ - 2&19 eyÊS> sp¡ ep¡NdpÐd_: - 6&19
e: ipõÓrhr^d©Ðk©Äe - 16&23 eyÊS> Þ_¡h„ kv$ pÐdp_d¹ - 6&15, 28
eóV$ ìed¡h¡rs d_: - 17&11 eyÙpe L©$ sr_íQe: - 2&37
e: kv$ p dy¼s A¡h k: - 5&28 eÙ¡ Qpàe`gpe_d¹ - 18&43
e: k dpd¡rs `p„X$ h - 11&55 eyÙ¡ râerQL$ uj®h: - 1&23

ey^pdÞeyíQ rh¾$ pÞs: - 1&6 ep¡Neopõs\p`f¡ - 4&28
eyÝeõh S> ¡sprk fZ¡ k`Ð_p_¹ - 11&34 ep¡Ney¼sp¡ chpSy> ®_ - 8&27
eyÝeõh rhNsÄhf: - 3&30 ep¡Ney¼sp¡ dyr_b°®û - 5&6
eyeyÐky kdy`[õ\sd¹ - 1&28 ep¡Ney¼sp¡ rhiyÙpÐdp - 5&7
eyey^p_p¡ rhfpV$ íQ - 1&4 ep¡Nk„ÞeõsL$ dp®Zd¹ - 4&41
e¡ Qpàenfdìe¼sd¹ - 12&1 ep¡Nõ\: Ly$ fy L$ dp®rZ - 2&48
e¡ Q¥h kp[ÒhL$ p cphp: - 7&12 ep¡NpÃQrgsdp_k: - 6&37
e¡ S> _p: èy®`pks¡ - 9&22 ep¡Npf|Y$ õsv$ p¡Ães¡ - 6&4
e¡ sy ^çep®d©srdv$ d¹ - 12&20 ep¡Npf|Y$ õe sõe¥h - 6&3
e¡ sy khp®rZ L$ dp®rZ - 12&6 ep¡rN_„ kyMdyÑdd¹ - 6&27
e¡ Ðhnfdr_v£$ íed¹ - 12&3 ep¡rN_: L$ d® Ly$ h®[Þs - 5&11
e¡ Ðh¡sv$ æek|eÞs: - 3&32 ep¡rN_: èy®`pks¡ - 4&25
e¡_ c|spÞei¡j¡Z - 4&35 ep¡rN_pdr` kh£jpd¹ - 6&47
e¡_ dpdyèp[Þs s¡ - 10&10 ep¡rN_p¡ esrQÑõe - 6&19
e¡_ î¡ep¡@ldpà_yepd¹ - 3&2 ep¡Nu r_esdp_k: - 6&15
e¡_ kh®rdv„$ ssd¹ - 2&17; 8&22; 18&46 ep¡Nu `f„ õ\p_dy`¥rs QpÛd¹ - 8&28
e¡_pÐd¥hpÐd_p rS> s: - 6&6 ep¡Nu âpàe r_hs®s¡ - 8&25
e¡ `QºÐepÐdL$ pfZps¹ - 3&13 ep¡Nu chrs L$ íQ_ - 6&2
e¡@r` õey: `pèp¡_e: - 9&32 ep¡Nu dyürs L$ íQ_ - 8&27
e¡@àeÞev¡$ hsp c¼sp: - 9&23 ep¡Nu eyÊÆs kssd¹ - 6&10
e¡ cS> [Þs sy dp„ c¼Ðep - 9&29 ep¡Nu rhNsL$ ëdj: - 6&28
e¡ d¡ dsrdv„$ r_Ðed¹ - 3&31 ep¡Nu k„iyÙqL$ [ëbj: - 6&45
e¡ e\p dp â`ÛÞs¡ - 4&11 ep¡N¡_pìercQpqfÎep - 18&33
e¡@h[õ\sp: âÐe_uL¡$ jy ep¡^p: - 11&32 ep¡N¡íhf ssp¡ d¡ Ðhd¹ - 11&4
e¡ rhvy$ ep®[Þs s¡ `fd¹ - 13&34 ep¡Np¡ _óV$ : `fÞs` - 4&2
e¡ ipõÓrhr^d©Ðk©Äe - 17&1 ep¡Np¡@r_rh®ÎZQ¡skp - 6&23
e¡jp„ gp¡L$ Bdp: âÅ: - 10&6 ep¡Np¡ chrs vy$ :Mlp - 6&17
e¡jp„ kpçe¡ [õ\s„ d_: - 5&19 ep¡Ðõedp_p_h¡n¡@ld¹ - 1&23
e¡jp„ Q Ðh„ blzds: - 2&35 ep¡ÙzL$ pdp_h[õ\sp_¹ - 1&22
e¡jp„ ÐhÞsNs„ `p`d¹ - 7&28 ep¡ _ Ü¡[óV$ _ L$ p¶rs - 5&3
e¡jp„ _prisdpÐd_: - 5&16 ep¡ _ ùóers _ Ü¡[óV$ - 12&17
e¡jpd\£ L$ pq¶s„ _: - 1&33 ep¡@Þs: kyMp¡@Þsfpfpd: - 5&24
e¡ rl k„õì®Å cp¡Np: - 5&22 ep¡ byÙ¡: `fsõsy k: - 3&42
ep¡N„ s„ rhrÙ `p„X$ h - 6&2 ep¡ cyP¹$ ¼s$ s¡ õs¡_ A¡h k: - 3&12
ep¡N„ eyÊS> Þdv$ pîe: - 7&1 ep¡ d˜¼s: k d¡ râe: - 12&14, 16
ep¡N„ ep¡N¡íhfpÐL©$ óZps¹ - 18&75 ep¡ dp„ `íers kh®Ó - 6&30
ep¡N: L$ d®ky L$ p¥igd¹ - 2&50 ep¡ dp„ õdfrs r_Ðei: - 8&14
ep¡Nn¡d„ hlpçeld¹ - 9&22 ep¡ dpdS> d_pqv»$ Q - 10&3
ep¡N: âp¡¼s: `yfps_: - 4&3 ep¡ dpd¡hdkçd|Y$ : - 15&19
ep¡N c°óV$ p¡@rcÅes¡ - 6&41 ep¡ d¡ c¼Ðep âeÃR> rs - 9&26
ep¡NdpÐdrhiyÙe¡ - 6&12 ep¡@e„ ep¡NõÐhep âp¡¼s: - 6&33
ep¡Ndpepkdph©s: - 7&25 ep¡ eÃR²> Ù: k A¡h k: - 17&3
ep¡ ep¡ ep„ ep„ s_y„ c¼s: - 7&21 ê$ `„ dlÑ¡ blzh¼Ó_¡Ód¹ - 11&23
ep¡ gp¡L$ Óedprhíe - 15&17 fp¡dlj®íQ Åes¡ - 1&29
ep¡@hrsóW$ rs _¡„Ns¡ - 14&23 g
f gcs¡ Q ss: L$ pdp_¹ - 7&22
fnp„rk cuspr_ qv$ ip¡ Öh[Þs - 11&36 gcs¡ `p¥h®v¡$ rlL$ d¹ - 6&43
fS> : L$ d®rZ cpfs - 14&9 gcÞs¡ b°ûr_hp®Zd¹ - 5&25
fS> kõsy ag„ vy$ :Md¹ - 14&16 gcÞs¡ eyÙdu×id¹ - 2&32
fS> rk âge„ NÐhp - 14&15 gpcpgpcp¥ S> epS> ep¥ - 2&38
fS> kp¡ gp¡c A¡h Q - 14&17 rgàes¡ _ k `p`¡_ - 5&10
fS> õsdíQprcc|e - 14&10 gyàsr`ÎX$ p¡v$ L$ r¾$ ep: - 1&42
fS> õe¡spr_ ÅeÞs¡ - 14&12 gyå^p¡ tlkpÐdL$ p¡@iyrQ: - 18&27
fS> : kÐh„ sdíQ¥h - 14&10 g¡rgük¡ N°kdp_: kdÞsps¹ - 11&30
fÅ¡NyZkdy˜h: - 3&37 gp¡L$ Óe„ âìer\s„ dlpÐd_¹ - 11&20
fÅ¡ fpNpÐdL„$ rhrÙ - 14&7 gp¡L$ Óe¡@àeârsdâcph - 11&43
f\„ õ\pè d¡@Ãeys - 1&21 gp¡L$ kP¹$ N°$ ld¡hpr` - 3&20
f\p¡`õ\ D`prhis¹ - 1&47 gp¡L$ õsv$ _yhs®s¡ - 3&21
fk_„ O°pZd¡h Q - 15&6 gp¡L$ õe k©S> rs âcy: - 5&14
fkhS> ¯ fkp¡@àeõe - 2&59 gp¡L$ pÞ_p¡rÜS> s¡ Q e: - 12&15
fkp¡@ldàky L$ p¥Þs¡e - 7&8 gp¡L$ pÞkdN°pÞhv$ _¥Äh®gr˜: - 11&30
fõep: [õ_Á^p: [õ\fp ùÛp: - 17&8 gp¡L$ pÞkdplsy® rdl âh©Ñ: - 11&32
flõe„ ü¡svy$ Ñdd¹ - 4&3 gp¡L¡$ S> Þd ev$ u×id¹ - 6&42
fpnkudpkyf] Q¥h - 9&12 gp¡L¡$ @[õd[Þv¹$ h$ rh^p r_óW$ p - 3&3
fpNÜ¡jrhey¼s¥õsy - 2&64 gp¡L$ p¡ dpdS> dìeed¹ - 7&25
fpNÜ¡jp¥ ìeh[õ\sp¥ - 3&33 gp¡L$ p¡@e„ L$ d®bÞ^_: - 3&9
fpNÜ¡jp¥ ìeyv$ õe Q - 18&51 gp¡c: âh©rÑfpfçc: - 14&12
fpNu L$ d®agâ¡àky: - 18&27 gp¡cp¡`lsQ¡sk: - 1&38
fpS> Þk„õd©Ðe k„õd©Ðe - 18&76 h
fpS> rhÛp fpS> Nyüd¹ - 9&2 h¼sydl®õei¡j¡Z - 10&16
fpS> k„ Qgd^°yhd¹ - 17&18 h¼ÓprZ s¡ ÐhfdpZp rhi[Þs - 11&27
fpS> k: `qfL$ urs®s: - 18&27 hÿeprd cfsj®c - 8&23
fpS> kpõspdkpíQ e¡ - 7&12 hÿeprd rlsL$ pçeep - 10&1
fpÅ hQ_db°hus¹ - 1&2 hqv$ óe[Þs shprlsp: - 2&36
fpÄe„ kyfpZpdr` Qpr^`Ðed¹ - 2&8 hfyZp¡ epv$ kpdld¹ - 10&29
fpÄe„ cp¡Np: kyMpr_ Q - 1&33 hZ®k„L$ fL$ pfL¥$ : - 1&43
fptÓ eyNklöpÞspd¹ - 8&17 hs® A¡h Q L$ d®rZ - 3&22
fpÔepNd¡ âgueÞs¡ - 8&18 hs®s¡ L$ pdL$ pfs: - 16&23
fpÔepNd¡@hi: `p\® - 8&19 hs®s¡ rhqv$ spÐd_pd¹ - 5&26
fpd: iõÓc©spdld¹ - 10&31 hs®Þs Brs ^pfe_¹ - 5&9
fyÖpZp„ i„L$ fíQp[õd - 10&23 hs®dp_pr_ QpSy> ®_ - 7&26
fyÖpqv$ Ðep hkhp¡ e¡ Q kpÝep: - 11&22 hs£spÐd¥h iÓyhs¹ - 6&6
ê$ `dÐe˜zs„ lf¡: - 18&77 hi¡ rl eõe¡[ÞÖeprZ - 2&61
ê$ `„ `f„ v$ ri®sdpÐdep¡Nps¹ - 11&47 híepÐd_p sy essp - 6&36
hk|_p„ `phL$ íQp[õd - 10&23 rhdyÃe r_d®d: ipÞs: - 18&53
hp¬e„ s` DÃes¡ - 17&15 rhd|Y$ p _p_y`íe[Þs - 15&10
hpv$ : âhv$ spdld¹ - 10&32 rhd|Y$ p¡ b°ûZ: `r\ - 6&38
hpeyN®Þ^pr_hpieps¹ - 15&8 rhd©íe¥sv$ i¡j¡Z - 18&63
hpey_p®hrdhpçcrk - 2&67 rhep¡N„ ep¡Nk„rosd¹ - 6&23
hpeye®dp¡@[Á_h®fyZ: iip‘: - 11&39 rhhõhpÞd_h¡ âpl - 4&1
hpey: kh®ÓNp¡ dlp_¹ - 9&6 rhrh¼sv¡$ ik¡rhÐhd¹ - 13&10
hpep¡qfh kyvy$ óL$ fd¹ - 6&34 rhrh¼sk¡hu gÂhpiu - 18&52
hpkp„rk ÆZp®r_ e\p rhlpe - 2&22 rhrh^píQ `©\¼Q¡óV$ p: - 18&14
hpkyv¡$ h: kh®rdrs - 7&19 rhh©Ù„ kÐhrdÐeys - 14&11
rhL$ pfp„íQ NyZp„íQ¥h - 13&19 rhh©Ù¡ Ly$ fy_Þv$ _ - 14&13
rhNs¡ÃR> pce¾$ p¡^: - 5&28 rhh©Ù¡ cfsj®c - 14&12
rhrS> spÐdp rS> s¡[ÞÖe: - 5&7 rhis¡ sv$ _Þsfd¹ - 18&55
rhopsyrdÃR> prd chÞsd¹ - 11&31 rhi[Þs _pipe kd©Ùh¡Np: - 11&29
rhssp b°ûZp¡ dyM¡ - 4&32 rhi[Þs eÛsep¡ husfpNp: - 8&11
rhÑ¡ip¡ enfnkpd¹ - 10&23 rhi[Þs h¼ÓpÎercrhÄhg[Þs - 11&28
rhvy$ v£$ hp _ v$ p_hp: - 10&14 rhíh¡@[íh_p¥ dfysíQp¡ód`píQ - 11&22
rhrÙ _óV$ p_Q¡sk: - 3&32 rhjd¡ kdy`[õ\sd¹ - 2&2
rhrÙ `p\® b©lõ`rsd¹ - 10&24 rhjepr_[ÞÖe¥íQf_¹ - 2&64
rhrÙ `p\® k_ps_d¹ - 7&10 rhjep_y`k¡hs¡ - 15&9
rhrÙ âL©$ rskçchp_¹ - 13&19 rhjep rhr_hs®Þs¡ - 2&59
rhrÙ dpdd©sp¡˜hd¹ - 10&27 rhje¡[ÞÖek„ep¡Nps¹ - 18&38
rhv¹$ Ýe$ eL$ sp®fdìeed¹ - 4&13 rhjpv„$ dv$ d¡h Q - 18&35
rhv¹$ Ýe$ _pv$ u Dcphr` - 13&19 rhjpv$ u v$ uO®k|Óu Q - 18&28
rhv¹$ Ýe¡$ _rdl h¥qfZd¹ - 3&37 rhjuv$ Þsrdv„$ hQ: - 2&10
rhÛprh_ekç`Þ_¡ - 5&18 rhjuv$ Þsrdv„$ hp¼ed¹ - 2&1
rhÜpÞey¼s: kdpQf_¹ - 3&26 rhjuv$ [Þ_v$ db°hus¹ - 1&28
rhr^×óV$ p¡ e BÄes¡ - 17&11 rhóV$ æeplrdv„$ L©$ Ðõ_d¹ - 10&42
rhr^lu_dk©óV$ pÞ_d¹ - 17&13 rhkN®: L$ d®k„ros: - 8&3
rh_íeÐõhrh_íeÞsd¹ - 13&27 rhk©Ård `y_: `y_: - 9&8
rh_pidìeeõepõe - 2&17 rhk©Äe kif„ Qp`d¹ - 1&47
rh_piõsõe rhÛs¡ - 6&40 rhõsf¡ZpÐd_p¡ ep¡Nd¹ - 10&18
rh_pipe Q vy$ óL©$ spd¹ - 4&8 rhõdep¡ d¡ dlpÞfpS> _¹ - 18&77
rhr_eçe kdÞss: - 6&24 rhlpe L$ pdpÞe: khp®_¹ - 2&71
rhÞv$ ÐepÐdr_ eÐkyMd¹ - 5&21 rhlpfièepk_cp¡S> _¡jy - 11&42
rh`fuspr_ L¡$ ih - 1&31 hunÞs¡ Ðhp„ rh[õdspíQ¥h kh£ - 11&22
rhc¼srdh Q [õ\sd¹ - 13&16 husfpNce¾$ p¡^: - 2&56
rhc|ts Q S> _pv®$ _ - 10&18 husfpNce¾$ p¡^p: - 4&10
rhc|su_p„ `fÞs` - 10&40 h©rS> _„ kÞsqfóerk - 4&36
rhc|s¡rh®õsfp¡ dep - 10&40 h©óZu_p„ hpkyv¡$ hp¡@[õd - 10&37
rhdy¼sp¡ dpdy`¥óerk - 9&28 h¡Ñprk h¡Û„ Q `f„ Q ^pd - 11&38
rhdy¼sp¡@d©sdí_ys¡ - 14&20 h¡rÑ eÓ _ Q¥hped¹ - 6&21
h¡rÑ gp¡L$ dl¡íhfd¹ - 10&3 ifufepÓpr` Q s¡— -— 3&8
h¡rÑ kh£jy c|s¡jy - 18&21 ifufhpP¹$ d$ _p¡rce®s¹ - 18&15
h¡Ð\ Ðh„ `yfyjp¡Ñd - 10&15 ifufõ\p¡@r` L$ p¥Þs¡e - 13&31
h¡v$ hpv$ fsp: `p\® - 2&42 ifuf¡ `p„X$ hõsv$ p - 11&13
h¡v$ p_p„ kpdh¡v$ p¡@[õd - 10&22 iíhÃR> p[Þs» r_NÃR> rs - 9&31
h¡v$ pÞsL©$ Ü¡v$ rhv¡$ h Qpld¹ - 15&15 ip[Þs r_hp®Z`fdpd¹ - 6&15
h¡v$ prh_pri_„ r_Ðed¹ - 2&21 ip[Þsdpà_p¡rs _¥[óW$ L$ ud¹ - 5&12
h¡v$ pl„ kdsuspr_ - 7&26 ipfuf„ L¡$ hg„ L$ d® - 4&21
h¡v¡$ jy eo¡jy s`:ky Q¥h - 8&28 ipfuf„ s` DÃes¡ - 17&14
h¡v¥$ íQ kh§fld¡h h¡Û: - 15&15 ipíhs„ `v$ dìeed¹ - 18&56
h¡Û„ `rhÓdp¡‘pf: - 9&17 ipíhsõe Q ^d®õe - 14&27
h¡`\yíQ ifuf¡ d¡ - 1&29 riMÎX$ u Q dlpf\: - 1&17
h¥_s¡eíQ `rnZpd¹ - 10&30 rióeõs¡@l„ ipr^ dp„ Ðhp„ â`Þ_d¹ - 2&7
h¥fpÁe„ kdy`prîs: - 18&52 iusp¡óZkyMvy$ :Mv$ p: - 2&14
h¥fpÁe¡Z„ Q N©üs¡ - 6&35 iusp¡óZkyMv$ :M¡jy - 6&7, 12&18
h¥íeL$ d® õhcphS> d¹ - 18&44 iy¼gL©$ óZ¡ Nsu ü¡s¡ - 8&26
ìe¼sdÝepr_ cpfs - 2&28 iyQu_p„ îudsp„ N¡l¡ - 6&41
ìe`¡scu: âusd_p: `y_: - 11&49 iyQp¥ v¡$ i¡ ârsóW$ pàe - 6&11
ìehkpep[ÐdL$ p byrÙ: - 2&41, 44 iyr_ Q¥h íh`pL¡$ Q - 5&18
ìepÑp__„ v$ uàsrhipg_¡Ód¹ - 11&24 iycpiyc`qfÐepNu - 12&17
ìepàs„ Ðhe¥L¡$ _ qv$ iíQ khp®: - 11&20 iycpiycag¥f¡hd¹ - 9&28
ìeprdî¡Z¡h hp¼e¡_ - 3&2 iyÖõepr` õhcphS> d¹ - 18&44
ìepkâkpv$ pÃR³> shp_¹ - 18&75 iyÖpZp„ Q `f„s` - 18&41
ìeplfÞdpd_yõdf_¹ - 8&13 îyÏ d¡ `fd„ hQ: - 10&1, 18&64
ìe|Y„$ vy$ ep£^_õsv$ p - 1&2 îyÏ d¡ cfsj®c - 18&36
ìe|Y$ p„ Öy`v$ `yÓ¡Z - 1&3 îyÏepv$ r` ep¡ _f: - 18&71
i îyÎhsp¡ _p[õs d¡@d©sd¹ - 10&18
i¼_p¡sul¥h e: kp¡Yy$ d¹ - 5&23 i¥åeíQ _f`yf„Nh: - 1&5
i¼e A¡h„rh^p¡ ÖóVy$ d¹ - 11&53 ip¡L$ k„rhÁ_dp_k: - 1&47
i¼ep¡@hpàsydy`pes: - 6&36 ip¥e¯ s¡Å¡ ^©rsv$ p®ÿed¹ - 10&43
i„M„ v$ Ýdp¥ âsp`hp_¹ - 1&12 íepgp: kçb[Þ^_õs\p - 1&34
i„MpÞv$ Ýdy: `©\L¹$ `©\L¹$ - 1&18 íhiyfpÞk©ùv$ íQ¥h - 1&27
iW$ p¡ _¥óL©$ rsL$ p¡@gk: - 18&28 îv¹$ v$ ^p_p dÐ`fdp: - 12&20
isip¡@\ klöi: - 11&5 îÙep `fep sàsd¹ - 17&17
i_¥: i_¥fy`fd¡s¹ - 6&25 îÙep `fep¡`¡sp: - 12&2
iåv$ : M¡ `p¥fyj„ _©jy - 7&8 îÙeprQ®syrdÃR> rs - 7&21
iåv$ b°ûprshs®s¡ - 6&44 îÙp chrs cpfs - 17&3
iåv$ pv$ u[Þhjep„õÐe¼Ðhp - 18&51 îÙpdep¡@e„ `yfyj: - 17&3
iåv$ pv$ u[Þhjep_Þe¡ - 4&26 îÙphÞsp¡@_k|eÞs: - 3&31
id: L$ pfZdyÃes¡ - 6&3 îÙphp__k|eíQ - 18&71
idp¡ v$ dõs`: ip¥Qd¹ - 18&42 îÙphpÞcS> s¡ ep¡ dpd¹ - 6&47
ifuf„ ev$ hpà_p¡rs - 15&8 îÙphp„ëgcs¡ op_d¹ - 4&39

îÙprhfrls„ eod¹ - 17&13 k¼sp: L$ d®ÎerhÜp„k: - 3&25
îudv|$ rS> ®sd¡h hp - 10&41 kM¡rs dÐhp âkc„ evy$ ¼sd¹ - 11&41
îyrsrhârsÞ_p s¡ - 2&53 kNv¹$ Nv„$ cuscus: âZçe - 11&35
îysp¥ rhõsfip¡ dep - 11&2 k NyZp_¹ kdsuÐe¥sp_¹ - 14&26
îyÐhpÞe¡æe D`pks¡ - 13&25 k Op¡jp¡ ^ps®fpóV²$ pZpd¹ - 1&19
îyÐhpàe¡_„ h¡v$ _ Q¥h L$ [íQs¹ - 2&29 k Q d¡ _ âZíers - 6&30
î¡e: `fdhpàõe\ - 3&11 k Q ep¡ es¹ âcphíQ - 13&3
î¡ep_¹ ÖìedepÛops¹ - 4&33 kQ¡sp: âL©$ ts Ns: - 11&51
î¡ep_¹ õh^dp£ - 3&35; 18&47 kÃR> å^: `p\® eyÄes¡ - 17&26
î¡ep¡ cp¡¼sy„ c¥ÿedùl gp¡L¡$ - 2&5 kÄS> Þs¡ NyZL$ d®ky - 3&29
î¡ep¡ rl op_dæepkps¹ - 12&12 k„op\¯ sp_¹ b°hurd s¡ - 1&7
îp¡sìeõe îysõe Q - 2&52 kss„ L$ us®eÞsp¡ dpd¹ - 9&14
îp¡Ó: Qny: õì®_„ Q - 15&9 kss„ b°ûhpqv$ _pd¹ - 17&24
îp¡Ópv$ u_u[ÞÖepÎeÞe¡ - 4&26 k s„ `f„ `yfyjdy`¥rs qv$ ìed¹ - 8&10
j k sep îÙep ey¼s - 7&22
jÎdpkp DÑfpeZd¹ - 8&24 kÐL$ pfdp_`|Å\®d¹ - 17&18
jÎdpkp v$ rnZpe_d¹ - 8&25 kÐe„ râerls„ Q es¹ - 17&15
k k ÐepN: kp[ÐhL$ p¡ ds: - 18&9
k„L$ fõe Q L$ sp® õepd¹ - 3&24 k ÐepNuÐercûes¡ - 18&11
k„L$ fp¡ _fL$ pe¥h - 1&42 kÒh„ fS> õsd Brs - 14&5
k„L$ ë`âchp_¹ L$ pdp_¹ - 6&24 kÒh„ kÒhhspdld¹ - 10&36
k„N„ Ðe¼Ðhp L$ fp¡rs e: - 5&10 kÒh„ kyM¡ kÊS> ers - 14&6
k„N„ Ðe¼ÐhpÐdiyÙe¡ - 5&11 kÒh„ õ\phfS> „Ndd¹ - 13&26
k„N„ Ðe¼shp ^_ÊS> e - 2&48 kÒhdplp¡ fS> õsd: - 17&1
k„N„ Ðe¼shp ag„ Q¥h - 18&9 kÒh„ âL©$ rsS> ¥dy®¼sd¹ - 18&40
k„N„ Ðe¼Ðhp agpr_ Q - 18&6 kÒh„ chrs cpfs - 14&10
k„Nõs¡jy`Åes¡ - 2&62 kÒhps¹kÊÅes¡ op_d¹ - 14&17
k„NpÐkÊÅes¡ L$ pd: - 2&62 kÒhp_yê$ `p kh®õe - 17&3
kP¹$ N°$ pdd¹ _ L$ qfóerk - 2&33 kv$ kÃQpldSy> ®_ - 9&19
k”psíQ¡s_p ^©rs: - 13&6 kv$ kÛp¡r_S> Þdky - 13&21
k„edp[Á_jy Sy> ‹rs - 4&26 kv$ p sv¹$ cphcprhs: - 8&6
k„hpv$ rdddv¹$ cysd¹ - 18&76 kqv$ Ðe¡ss¹âeyÄes¡ - 17&26
k„hpv$ rdddîp¥jd¹ - 18&74 kqv$ Ðe¡hprcûes¡ - 17&27
k„iepÐdp rh_íers - 4&40 k×i„ Q¡óV$ s¡ õhõep: - 3&33
k„kpf¡jy _fp^dp_¹ - 16&19 kv$ p¡jdr` _ ÐeS> ¡s¹ - 18&48
k„rkrÙ `fdp„ Nsp: - 8&15 kv¹$ cph¡ kp^ycph¡ Q - 17&26
k„rkrÙ gcs¡ _f: - 18&45 k_ps_õÐh„ `yfyjp¡ dsp¡ d¡ - 11&18
k„rkÙp¥ Ly$ fy_Þv$ _ - 6&43 k r_íQe¡_ ep¡¼sìe: - 6&23
k„õsæepÐdp_dpÐdp_p - 3&43 kÞsyóV$ : kss„ ep¡Nu - 12&14
k A¡hpe„ dep s¡@Û - 4&3 kÞsyóV$ p¡ e¡_ L¡$ _rQs¹ - 12&19
k L$ pg¡_¡l dlsp - 4&2 k×íeÞs¡ Q|rZ®s¥fyÑdp„N¥ - 11&27
k L©$ Ðhp fpS> k„ ÐepNd¹ - 18&8 k[Þ_eçe¡[ÞÖeN°pdd¹ - 12&4
k„ÞeõepÝepÐdQ¡skp - 3&30 kçchprd eyN¡ eyN¡ - 4&8
k„Þeõepõs¡ kyM„ hiu - 5&13 kçchpçepÐddpeep - 4&6
k„Þepk: L$ d®ep¡NíQ - 5&2 kçcprhsõe QpL$ urs®: - 2&34
k„Þepk„ L$ d®Zp„ L©$ óZ - 5&1 kçdp¡lps¹ õd©rsrhc°d: - 2&63
k„Þepk„ L$ hep¡ rhvy$ : - 18&2 kçeN¹ ìehrksp¡ rl k: - 9&30
k„Þepkep¡Ney¼spÐdp - 9&28 k eÐâdpZ Ly$ fys¡ - 3&21
k„Þepkõsy dlpbplp¡ - 5&6 k eprs `fdp„ Nrsd¹ - 8&13
k„Þepkõe dlpbplp¡ - 18&1 k ey¼s: L©$ Ðõ_L$ d®L©$ s¹ - 4&18
k„Þepk¡_pr^NÃR> rs - 18&49 k ey¼s: k kyMu _f: - 5&23
k byrÙdpÞd_yóe¡jy - 4&18 k ep¡Nu `fdp¡ ds: - 6&32
k b°ûep¡Ney¼spÐdp - 5&21 k ep¡Nu b°ûr_hp®Zd¹ - 5&24
kd„ kh£jy c|s¡jy - 13&27 k ep¡Nu dre hs®s¡ - 6&31
kdN°„ ârhgues¡ - 4&23 kfkpd[õd kpNf: - 10&24
kd„ L$ perifp¡N°uhd¹ - 6&13 kNp®Zpdpqv$ fÞsíQ - 10&32
kdÐh„ ep¡N DÃes¡ - 2&48 kN£@r` _p¡`ÅeÞs¡ - 14&2
kdvy$ :MkyM: ndu - 12&13 kN£ ep[Þs `f„s` - 7&27
kdvy$ :MkyM„ ûfd¹ - 2&15 k`p®Zpd[õd hpkyqL$ : - 10&28
kdvy$ :MkyM: õhõ\: - 14&24 kh¯ kdpà_p¡rj ssp¡@rk kh®: - 11&40
kdbyrÙrh®rióes¡ - 6&9 kh® A¡h dlpf\p: - 1&6
kd„ `íers ep¡@Sy> ®_ - 6&32 kh®L$ d®agÐepNd¹ - 12&11; 18&2
kd„ `íe_¹ rl kh®Ó - 13&28 kh®L$ dp®rZ d_kp - 5&12
kdgp¡óV$ pídL$ pÊQ_: - 6&8; 14&24 kh®L$ dp®Îer` kv$ p - 18&56
kdh[õ\sduíhfd¹ - 13&28 kh®n¡Ó¡jy cpfs - 13&2
kdh¡sp_¹ Ly$ ê$ r_rs - 1&25 kh®Nyüsd„ c|e: - 18&64
kdh¡sp eyeyÐkh: - 1&1 kh¯ L$ dp®rMg„ `p\® - 4&33
kd: iÓp¥ Q rdÓ¡ Q - 12&18 kh®op_rhd|Y$ p„õsp_¹ - 3&32
kd: k„NrhhrS> ®s: - 12&18 kh¯ Q dre `íers - 6&30
kd: kh£jy c|s¡jy - 18&54 kh¯ op_àgh¡_¥h - 4&36
kd: rkÙphrkÙp¥ Q - 4&22 kh®s: `prZ`pv„$ ss¹ - 13&13
k dlpÐdp kyvy$ g®c: - 7&19 khs®: îyrsdëgp¡L¡$ - 13&13
kdp^pe k kp[ÐhL$ : - 17&11 kh®s: kçàgysp¡v$ L¡$ - 2&46
kdp^phQgp byrÙ: - 2&53 kh®sp¡@rnrifp¡dyMd¹ - 13&13
kdpr^õ\õe L¡$ ih - 2&54 kh®ÓNdrQºÐe„ Q - 12&3
kdp^p¥ _ rhûes¡ - 2&44 kh®Ó kdv$ i®_: - 6&29
kdpk¡_¥h L$ p¥Þs¡e - 18&50 kh®Ó kdbyÙe: - 12&4
kdyÖdp`: ârhi[Þs eÜs¹ - 2&70 kh®Óph[õ\sp¡ v¡$ l¡ - 13&32
kdyÖd¡hprcdyMp Öh[Þs - 11&28 kh®\p hs®dp_p¡@r` - 6&31; 13&23
k d¡ ey¼ssdp¡ ds: - 6&47 kh®ÜpfprZ k„eçe - 8&12
kdp¡@l„ kh®c|s¡jy - 9&29 kh®Üpf¡jy v¡$ l¡@[õd_¹ - 14&11
kç`íe_¹L$ sy®dl®rk - 3&20 kh®^dp®Þ`qfÐeÄe - 18&66
kçâ¡ÿe _prkL$ pN°„ õhd¹ - 6&13 kh®`p`¥: âdyÃQs¡ - 10&3
kçch: kh®c|sp_pd¹ - 14&3 kh®: âL©$ rsS> ¥Ny®Z¥: - 3&5

kh®cph¡_ cpfs - 15&19; 18&62 klS> „ L$ d® L$ p¥Þs¡e - 18&48
kh®c|sõ\dpÐdp_d¹ - 6&29 kleop: âÅ: k©óV¹$ h$ p - 3&10
kh®c|s[õ\s„ ep¡ dpd¹ - 6&31 klk¥hpæelÞeÞs - 1&13
kh®c|srls¡ fsp: - 5&25; 12&4 klöbplp¡ ch rhíhd|s£ - 11&46
kh®c|spÐdc|spÐdp - 5&7 klöeyNè®Þsd¹ - 8&17
kh®c|spr_ L$ p¥Þs¡e - 9&7 klpõdv$ ue¥fr` ep¡^dy¿e¥: - 11&26
kh®c|spr_ QpÐdr_ - 6&29 kpnpÐL$ \es: õhed¹ - 18&75
kh®c|spr_ kçdp¡ld¹ - 7&27 kpP¹$ ¿e$ eep¡Np¥ `©\Ábpgp: - 5&4
kh®c|spie[õ\s: - 10&20 kpP¹$ ¿e¡$ L©$ spÞs¡ âp¡¼spr_ - 18&13
kh®c|s¡jy e¡_¥L$ d¹ - 18&20 kpÐeqL$ íQp`fprS> s: - 1&17
kh®dph©Ðe rsóW$ rs - 13&13 kp[ÒhL„$ r_d®g„ agd¹ - 14&16
kh®d¡s×s„ dÞe¡ - 10&14 kp[ÒhL„$ `qfQns¡ - 17&17
kh®ep¡r_jy L$ p¥Þs¡e - 14&4 kp[ÒhL$ u fpS> ku Q¥h - 17&2
kh®gp¡L$ dl¡íhfd¹ - 5&29 kpr^c|spr^v¥$ h„ dpd¹ - 7&30
kh®i: `©r\hu`s¡ - 1&18 kprêo„ Q e¡ rhvy$ : - 7&30
kh®k„L$ ë`k„Þepkp¡ - 6&4 kp^yf¡h k dÞsìe: - 9&30
kh®õe Qpl„ ùqv$ k[Þ_rhóV$ : - 15&15 kp^yóhr` Q `p`¡jy - 6&9
kh®õe ^pspfdrQºÐeê$ `d¹ - 8&9 kp r_ip `íesp¡ dy_¡: - 2&69
khp¯õs\p c|srhi¡jk”p_¹ - 11&15 kpçe¡_ dvy$ k|v$ _ - 6&33
khp®ZuÐey`^pfe - 7&6 kpl‘pf¡Z hp `y_: - 18&24
khp®Zu[ÞÖeL$ dp®rZ - 4&27 tkl_pv„$ rh_Ûp¡ÃQ¥: - 1&12
khp®Þ`p\® d_p¡Nsp_¹ - 2&55 rkÙe¡ kh®L$ d®Zpd¹ - 18&13
khp®ÞbÞ^|_h[õ\sp_¹ - 1&27 rkÙp_p„ L$ r`gp¡ dyr_: - 10&26
khp®fçc`qfÐepNu - 12&16; 14&25 rktÙ rhÞv$ rs dp_h: - 18&46
khp®fçcp rl v$ p¡j¡Z - 18&48 rktÙ kdr^NÃR> rs - 3&4
khp®\p[Þh`fusp„íQ - 18&32 rktÙ âpàsp¡ e\p b°û - 18&50
khp®íQe®de„ v¡$ hd¹ - 11&11 rkrÙc®hrs L$ d®Å - 4&12
kh£ _dõe[Þs Q rkÙk”p - 11&36 rkÙp¡@l„ bghp_¹kyMu - 16&14
kh£[ÞÖeNyZpcpkd¹ - 13&14 rkv¹$ Ýe$ rkv¹$ Ýe$ p¡r_®rh®L$ pf: - 18&26
kh£[ÞÖerhhrS> ®sd¹ - 13&14 rkv¹$ Ýe$ rkv¹$ Ýe$ p¡: kdp¡ c|Ðhp - 2&48
kh£@àe¡s¡ eorhv$ : - 4&30 kuv$ [Þs dd NpÓprZ - 1&29
kh£æe: `p`L©$ sd: - 4&36 kyM„ hp eqv$ hp vy$ :Md¹ - 6&32
kh£ eyÙrhipfv$ p: - 1&9 kyMvy$ :M¡ kd¡ L©$ Ðhp - 2&38
kh£ heds: `fd¹ - 2&12 kyM„ [Ðhv$ p_] rÓrh^d¹ - 18&36
kh£jp„ Q dlurnspd¹ - 1&25 kyM vy$ :M„ chp¡@cph: - 10&4
kh¤ kl¥hphr_`pgk”¥: - 11&26 kyMâursrhh^®_p: - 17&8
krhL$ pfdyv$ pùsd¹ - 13&6 kyMdnedí_ys¡ - 5&21
k iåv$ õsydygp¡@chs¹ - 1&13 kyMdpÐe[ÞsL„$ eÑv¹$ - 6&21
k ip[Þsdr^NÃR> rs - 2&71 kyM„ bÞ^ps¹ âdyÃes¡ - 5&3
k ip[Þsdpà_p¡rs _ L$ pdL$ pdu - 2&70 kyM„ dp¡l_dpÐd_: - 18&39
k k„Þepku Q ep¡Nu Q - 6&1 kyMk„N¡_ bÝ_prs - 14&6
k kh®rh˜S> rs dpd¹ - 15&19 kyMõe¥L$ p[ÞsL$ õe Q - 14&27
kyrM_: îrÓep: `p\® - 2&32 õd©rsc°ip„v¹$ byrÙ_pi: - 2&63
kyrM_: õepd dp^h - 1&37 õd©rsd£^p ^©rs: ndp: - 10&34
kyM¡_ b°ûk„õì®d¹ - 6&28 öp¡skpd[õd ÅŒhu - 10&31
kyM¡jy rhNsõ`©l: - 2&56 õhL„$ ê$ `„ v$ i®epdpk c|e: - 11&50
kyOp¡jdrZ`yó`L$ p¥ - 1&16 õhL$ d®Zp sdæeÃe® - 18&46
kyvy$ v®$ i®rdv„$ ê$ `d¹ - 11&52 õhL$ d®r_fs: rkrÙd¹ - 18&45
kykyM„ L$ sy® dìeed¹ - 9&2 õhS> _„ rl L$ \„ lÐhp - 1&37
kyùv„$ kh®c|sp_pd¹ - 5&29 õhs¡S> kp rhíhrdv„$ s`Þsd¹ - 11&19
kyù[ÞdÓpey®v$ pku_: - 6&9 õh^d®dr` Qph¡ÿe - 2&31
k|ÿdÐhpÑv$ rho¡ed¹ - 13&15 õh^d£ r_^_„ î¡e: - 3&35
k|Ó¡ drZNZp Bh - 7&7 õh^pldldp¥j^d¹ - 9&16
k|es¡ kQfpQfd¹ - 9&10 õhcphS> ¡_ L$ p¥Þs¡e - 18&60
k¡_ep¡fycep¡fr` - 1&27 õhcphr_es„ L$ d® - 18&47
k¡_ep¡fycep¡d®Ýe¡ - 1&21, 24; 2&10 õhcphâch¥Ny®Z¥: - 18&41
k¡_p_u_pdl„ õL$ Þv$ : - 10&24 õhcphõsy âhs®s¡ - 5&14
kp¡@r` dy¼s: iycp„ëgp¡L$ p_¹ - 18&71 õhcphp¡@ÝepÐddyÃes¡ - 8&3
kp¡@d©sÐhpe L$ ë`s¡ - 2&15 õhe Q¥h b°hurj d¡ - 10&13
kp¡dp¡ c|Ðhp fkpÐdL$ : - 15&13 õhed¡hpÐd_pÐdp_d¹ - 10&15
kp¡@rhL$ ç`¡_ ep¡N¡_ - 10&7 õhN®Üpfd`ph©sd¹ - 2&32
kp¥cÖíQ dlpbplz: - 1&18 õhë`dàeõe ^d®õe - 2&40
kp¥cÖp¡ Öp¥`v¡$ epíQ - 1&6 õhõsuÐey¼Ðhp dlrj®rkÙk”p: - 11&21
kp¥dv$ rÑõs\¥h Q - 1&8 õhpÝepeop_eopíQ - 4&28
õsyh[Þs Ðhp„ õsyrsrc: - 11&21 õhpÝepeõs` ApS> ®hd¹ - 16&1
[õÓep¡ h¥íepõs\p i|Öp: - 9&32 õhpÝepepæek_„ Q¥h - 17&15
õÓujy vy$ óV$ pky hpóZ£e - 1&41 õh¡ õh¡ L$ d®Îercfs: - 18&45
õ\p_„ âpàõerk ipíhsd¹ - 18&32 l
õ\p_¡ ùjuL¡$ i sh âL$ uÐep® - 11&36 lsp¡ hp âpàõerk õhN¯ - 2&37
õ\p`reÐhp f\p¡Ñdd¹ - 1&24 lÐhpr` k Bdp„ëgp¡L$ p_¹ - 18&17
õ\phfpZp„ rldpge: - 10&25 lÐhp\®L$ pdp„õsy Nyfyr_l¥h - 2&5
[õ\sû: qL»$ âcpj¡s - 2&54 lÐhp õhS> _dplh¡ - 1&31
[õ\sûdy®r_fyÃes¡ - 2&56 lÐh¥sp_psspre_: - 1&36
[õ\sâoõsv$ p¡Ães¡ - 2&55 lr_óe¡ Qp`fp_r` - 16&14
[õ\sâoõe L$ p cpjp - 2&54 lÞs s¡ L$ \reóeprd - 10&19
[õ\síQgrs sÒhs: - 6&21 lÞsy„ õhS> _dyÛsp: - 1&45
[õ\rs: kqv$ rs Qp¡Ães¡ - 17&27 lf[Þs âkc„ d_: - 2&60
[õ\sp¡@[õd NskÞv¡$ l: - 18&73 lj®ip¡L$ p[Þhs: L$ sp® - 18&27
[õ\ÐhpõepdÞsL$ pg¡@r` - 2&72 ljp®dj®cep¡Ü¡N¥: - 12&15
[õ\fbyrÙfkçd|Y$ : - 5&20
[õ\fdpk_dpÐd_: - 6&11 lpr_fõep¡`Åes¡ - 2&65
õ\¥e®dpÐdrhr_N°l: - 13&7 rlÐhp `p`dhpàõerk - 2&33
õìp®ÞL©$ Ðhp brlbp®üp_¹ - 5&27 ùÐõ\„ op_prk_pÐd_: - 4&42
õdfÞdy¼Ðhp L$ g¡hfd¹ - 8&5 ùv$ epr_ ìev$ pfes¹ - 1&19
ùqv$ kh®õe rh[óW$ sd¹ - 13&17
ùv¹$ v¡$ i¡@Sy> ®_ rsóW$ rs - 18&61
ùjuL¡$ i„ sv$ p hp¼ed¹ - 1&21
ùóV$ fp¡dp ^_ÊS> e: - 11&14
ùóeprd Q `y_:`y_: - 18&77
ùóeprd Q dylzd®ylz: - 18&76
l¡ L©$ óZ l¡ epv$ h l¡ kM¡rs - 11&41
l¡sy_p_¡_ L$ p¥Þs¡e - 9&10
l¡sy: âL©$ rsfyÃes¡ - 13&20
l¡sydr˜rh®r_[íQs¥: - 13&4
l¡sp¡: qL»$ _y dluL©$ s¡ - 1&35
rúes¡ ühip¡@r` k: - 6&44


Geeta Guj PDF

Transféré par

Informations du document

Titre original

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Geeta Guj PDF

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

hpëgcdsp_ykpfu

kç`v$$L$ : ifv¹$ Np¡õhpdu

A“yhpv$L$ : Np¡.hp. îu_p_ygpg Np„^u

âL$pi_hj® : îuhëgcpåv$ $ 534, rh.k„. 2069

qÜsue k„õL$fZ ârs : 3,000

N°Þ\âL$ pi_ klpe : ê$ . 50.

dyÖL$ : `|h} â¡k, fpS> L$ p¡V$

dlpâcy îuhëgcpQpe® rhfrQs— :

cNh•usp`f D`gå^ k„õL©$s V$uL$pAp¡— :

A_yhpv¡$sf âdyM âL$pris kprlÐe— :

1.— îudv¹$c$Nhv¹$N$usp— : sp[ÒhL$ Aæepk, îuL¡$. L$p. ip÷u

""kàsdpô$ dpæep„ k`qfL$ f„ op_d¹ D¼Ðhp ssp¡ _hdpÝepe¡ ""Bv$ Þsy s¡

Sy> Ap¡ L$ pqfL$ p— 222 `f_u "AphfZc„N' V$ uL$ p `Z.

cuód`h®dp„_y "cNh•usp`h®'...d|mdp„ Ap¡R> p ígp¡L$ `|fhpmy„ L$ p¡C S|> _y„

`p¡sp_u Års_¡ rhíh_u kh®î¡›$ Års A_¡ CkpC ^d®-`fç`fp_¡ kh®î¡›$

Np¡qfepAp¡_p âdyM gÿe b¡ lsp„— :

"The whole tendency of brahminical education

d¡¼k d|gf gM¡ R> ¡— :

"When I have finished baptizing the people, I order

d¡L$ pµg¡ L$ l¡ R> ¡ :

A„N¡Å¡A¡ cpfsue Brslpk, ip÷, Æh_âZpgu-kdpS> ìehõ\p, sÒhrQÞs_,

*"It seems to me that our missionaries are already

A¡L$ `Ódp„ d¥L$ pµg¡ r`sp_¡ gM¡ R> ¡— :

dp¡r_ef¹ rhrgeçk¹ Ap¡¼k¹ap¡X®$ eyr_hrk®qV$ dp„ cpjZ Ap`sp L$ l¡ R> ¡— :

"When the walls of the mighty fortress of

`p¡sp_p ^d®-`fç`fp-k„õL©$ rs âÐe¡ Np¥fh ^fph_pfp buÅ L$ p¡C `Z v¡$ idp„ A¡

3.— bpe¹[ågL$ g¹ d|m`yfyj— :— bpe¹bg¹_p rd\L$ A_ykpf _p¡Ap_p S> gàgh

b_¡ Ðep„ ky^u L$ p¡C `Z cpfsue N°Þ\p¡_¡ (— dpe¹\p¡gpµÆ— ) L$ `p¡m-

i¼e lp¡e Ðep„ ky^u L$ p¡C `Z cpfsue kprlÐe_¡ C.`|.— 1500 \u

cpfsue ^d®N°Þ\p¡_p rhjedp„ _¼L$ u L$ f¡g `|hp£¼s _usu_y„ A_ykfZ L$ fu_¡

Nusp îyrs _ lsu— :

Nusp dlpcpfsdp„ `R> m\u ârnàs _\u— :

cNh•usp_u lÅds L$ fhpdpV¡$ ip÷uÆA¡ L$ f¡g L$ psfp¡_u `k„v$ Nu `f

cNhv¹$ N$ usp`f D`gå^ \su k„õL©$ s ìep¿epAp¡dp„ âpQu_sd ìep¿ep

îursgL$ _p iåv$ p¡dp„ Ap âL$ fZ_p¡ D`k„lpf L$ fuA¡— :

2.— cNhv¹$N$usp_p A\®L$fhp_u `Ùrs, X$pµ. rh_p¡v$QÞÖ `yfpZu.

kp¡mdp AÝepee_u k„Nrs NyZÓerhcpNep¡N\u dm¡ R> ¡. ASy> ®__p¡ âí_

3.— îudv¹$c$Nhv¹$N$usp `yrô$v$i®_, k„L$g_— :— Np¡.îuÜpfL¡$iLy$dpfÆ, hX$p¡v$fp.

âõsys N°Þ\ rhi¡— :

Ap rkhpe Ap âpõsprhL$ _p g¡ML$ Üpfp \e¡g "cNh•uspkpfkÊQe' _y„ `Z

îuhëgcpQpe® V²$õV$ Üpfp

âõsys N°Þ\_p A_yhpv$ L$ — :

r_h¡v$ L :$ _p_ygpg Np„^u

Ap Nusp_p¡ D`v¡$ i spf¡ L$ p¡C qv$ hk s` _rl L$ f_pf_¡,

c|sm D`f d_yóep¡dp„ L$ p¡C `Z s¡_p\u dpfy„ rhi¡j râe L$ f_pf

îÙphpmp¡ s\p Ak|epfrls S> ¡ _f Ap k„hpv$ _y„ dpÓ îhZ L$ fi¡

îurhV¹$W$g¡íhf âcyQfZâZus NuspspÐ`e®d¹

Ly$drs A¡V$g¡ iy„— ?

kh®ÐepN A¡V$g¡ iy„— ?

A¡L$ _hu i„L$p— :

A¡ âdpZ¡ îudÜ‰cp^uíhf_p QfZL$dm_p v$pk A¡hp îurhV¹$W$g¡íhf¡ `p¡sp_p ùv$edp„

L$ \p_u k„Nrs S> mhpe s¡ dpV¡$ Apfçcdp„ h¥iç`pe_ (— dlpcpfs_p h¼sp— )

Brs îudv¹$cNhv¹$Nuspky D`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

Brs îudv¹$cNhv¹$Nuspky D`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

Brs îud˜Nhv¹$Nuspk|`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

Brs îud˜Nhv¹$Nuspky D`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

Brs îud˜Nhv¹$Nuspky D`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

Brs îud˜Nhv¹$Nuspky D`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

Brs îud˜Nhv¹$Nuspky D`rjÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

Brs îud˜Nh•uspky D`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

Brs îud˜Nh•uspky D`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

Brs îud˜Nh•uspky D`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡

Brs îud˜Nh•uspky D`r_jÐky b°ûrhÛpep„ ep¡NipõÓ¡