MOÄT SOÁ BAØI TOAÙN HÌNH HOÏC

Baøi 1: Cho ñoaïn thaúng AB, goïi O laø trung ñieåm AB. Veõ veà moät phía cuûa AB
caùc tia Ax, By vuoâng goùc vôùi AB. Laáy C treân Ax, D treân tia By sao cho COD � =
0
90 . D
a/ Chöùng minh CD = AC + BD
b/ Keû OM ^ CD taïi M, goïi N laø giao ñieåm AD vôùi BC. M
Chöùng minh MN//AC (Ñeà thi HSG quaän Taân Bình 1995 – 1996) C
Giaûi: N
a/ Chöùng minh CD = AC + BD
Noái CO caét DB taïi E. Xeùt D ACO vaø D BOE coù: A O B
� �
OAC = OBE ( = 90 0
); � �
AOC = BOE (ññ); OA = OB (gt)
=> D ACO = D BOE (g,c,g) => AC = BE vaø OC = OE E
D DCE coù DO laø ñöôøng trung tuyeán vaø laø ñöôøng cao neân D DCE caân taïi D
=> CD = DE. Maø DE = DB + BE = DB + AC
=> CD = AC + BD
b/ Chöùng minh MN//AC: Vì D DCE caân taïi D => DO laø phaân giaùc; OM = OB => OM = OA
=> D ACO = D MCO (ch,cgv) => MC = CA
Töông töï: D ODM = D ODB => MC = CA
AN AC
Tam giaùc CAN coù AC//BD (cuøng vuoâng goùc vôùi AB) neân = (heä quaû ñònh lyù
ND BD
Talet)
AN CM
Hay = => MN//AC
ND MD
Baøi 2: Cho D ABC caân taïi A vôùi A laø goùc nhoïn; CD laø ñöôøng phaân giaùc goùc
ACB (D thuoäc AB) qua D keû ñöôøng vuoâng goùc vôùi CD; ñöôøng naøy caét
ñöôøng thaúng CB taïi E. Chöùng minh BD = 1/2EC
(Ñeà thi HSG quaän 1, 95 – 96)
Giaûi: Goïi K laø trung ñieåm EC. Tam giaùc vuoâng EDC vuoâng taïi D coù A
EC
KD laø trung tuyeán öùng vôùi caïnh huyeàn neân DK = vaø DK = KC
2
� =C
Vaäy tam giaùc KDC caân taïi K => D �
1 2

� =C
Maø C � (gt) => D
� =C
� =C
�
1 2 1 1 2 D
� =D
Ta coù: DKB � +C
� =C
� +C
� = ACB
� (goùc ngoaøi taïi ñænh K cuûa D DCK)
1 2 1 2
1 1
� = DBC
=> DKB � (do D ABC caân taïi A) 2
E C
=> D DBK caân taïi D => BD = DK = EC/2 B K
Baøi 3: Cho D ABC coù A � = 300. Döïng beân ngoaøi tam giaùc ñeàuABCD.
Chöùng minh AD2 = AB2 + AC2
(Ñeà thi HSG quaän 6, 97 – 98)
Giaûi: Treân nöûa maët phaúng bôø AC khoâng chöa ñieåm B veõ tia Ax E
�
sao cho xAC = 600 B
Treân tia Ax laáy E sao cho AE = AC => D AEC ñeàu x
� = BAC
Ta coù: BAE � + CAE
� = 300 + 600 = 900
D ABE vuoâng taïi A cho ta: BE2 = BA2 + AE2
Hay BE2 = AB2 + AC2 (1) D
� � � �
Maët khaùc: BCE = BCA + ACE = BCA + 60 0 C
� = ACD
=> BCE �
� = ACD
Xeùt D ACD vaø D ECB coù: BCE � ; AC = CE; CD = CB => D ACD = D ECB (c-g-c)

1
=> DA = BE (2). Töø (1) vaø (2) suy ra: AD 2 = AB2 + AC2
Baøi 4: Cho ñoaïn thaúng AC = m. Laáy ñieåm B baát kyø thuoäc ñoaïn AC (B �A; B �
C). Tia Bx vuoâng goùc vôùi AC. Treân tia Bx laàn löôït laáy caùc ñieåm D vaø E sao
cho BD = BA vaø BE = BC.
a/ Chöùng minh CD = AE vaø CD ^ AE
b/ Goïi M, N laàn löôït laø trung ñieåm cuûa AE, CD. Goïi I laø trung ñieåm cuûa MN.
Chöùng minh raèng khoaûng caùch töø ñieåm I ñeán AC khoâng ñoåi khi B di
chuyeån treân ñoaïn AC.
c/ Tìm vò trí cuûa ñieåm B treân ñoaïn AC sao cho toång dieän tích hai tam giaùc ABE
vaø BCD coù giaù trò lôùn nhaát. Tính giaù trò lôùn nhaát naøy theo m.
(Ñeà thi HSG toaùn 8 quaän Taân Bình 2000 – 2001)
Giaûi: a/ Chöùng minh CD = AE vaø CD ^ AE x
Ta coù D ABE = D DBC (c-g-c) D
=> CD = AE
Goïi F laø giao ñieåm cuûa AE vaø CD, ta coù:
� = BDC
� F
� = DEF
AEB � (ññ) vaø EAB ( D ABE = D DBC) E
N
� + EAB
=> AEB � = DEF� + BDC
� M
� + EAB
Maø AEB � = 900 => DEF� + BDC
� = 900 I
�
=> DFE = 900 hay AE ^ CD taïi F
b/ Goïi M’, N’, I’ laàn löôït laø hình chieáu cuûa M, N, I xuoáng
A AC C
D AEB coù M laø trung ñieåm cuûa AE, MM’//BE (cuøng vuoâng goùc vôùi M’AC) I’ B N’
=> MM’ laø ñöôøng trung bình cuûa D AEB => MM’ = 1/2BE hay MM’ = 1/2BC
Chöùng minh töông töï, ta coù NN’ laø ñöôøng trung bình cuûa D BCD => NN’ = 1/2BD hay NN’
= 1/2AB
Töù giaùc MNM’N’ coù MM’//NN’ (cuøng vuoâng goùc AC) => MNN’M’ laø hình thang
I laø trung ñieåm cuûa MN; I I’//MM’//NN’ => I I’ laø ñöôøng trung bình cuûa hình thang MNN’M’
MM '+ NN' BC + AB AC m
=> I I’ = = = = (khoâng ñoåi)
2 4 4 4
c/ Vì D ABE’ = D DBC neân SABE = SDBC => SABE + SDBC = 2SABE
2SABE = 2.1/2AB.BE = AB.BE = AB.BC
Vì AB > 0; Bc > 0 maø toång AB + BC = AC = m (khoâng ñoåi)
neân tích AB.BC ñaït giaù trò lôùn nhaát <=> AB = BC = m/2 <=> B laø trung ñieåm AC.
m m m2
Vaäy max(SABE + SDBC) = . = (ñvdt) <=> B laø trung ñieåm cuûa ñoaïn AB
2 2 4
Baøi 5: Treân caïnh AB cuûa hình vuoâng ABCD, ngöôøi ta laáy ñieåm E tuyø yù. Tia
phaân giaùc cuûa goùc CDE caét BC taïi K. Chöùng minh AE + KC = DE
Giaûi: Treân tia ñoái cuûa tia AB laáy I sao cho CK = AI B E A
I
=> D CDK = D ADI (Vì CK = AI; CD = AD vaø A �=C � = 90 )
0

K
=> D� =D � =D � vaø AID
� = �
CKD
1 2 3

� = CKD
Maët khaùc ta coù: KDA � (so le trong) 1
2 3

� = CKD
� � + �
= D � � �
Neân: KDA 2 EDA = D3 + EDA = EDI C D
� = EDI
=> EID � => D EDI caân taïi E => ED = EI = EA + AI = EA + CK
Baøi töông töï: Cho hình vuoâng ABCD, treân caïnh AD laáy M baát kì, BE laø phaân
giaùc cuûa goùc MBC (E � DC). Chöùng minh EC = MB – MA
Baøi 6: Cho D ABC vuông taïi A. Veà phía ngoaøi cuûa tam giaùc, ta veõ caùc hình
vuoâng ABDE vaø ACGH.
a/ Chöùng toû töù giaùc BCHE laø hình thang caân
b/ Keû ñöôøng cao AH1 cuûa tam giaùc ABC. Chöùng toû caùc ñöôøng thaúng AH 1, DE,
GH ñoàng quy.
Giaûi:
a/ Chöùng toû töù giaùc BCHE laø hình thang caân
2
 � = BHC
Ta coù: EBH � = 450 (tính chaát ñöôøng cheùo hình vuoâng)
=> EB//HC
Maët khaùc ta coù: EA = AB; AC = AH D B
Neân: EC + AC = AB + AH hay EC = BH H1
=> Töù giaùc BCHE laø hình thang caân
b/ Chöùng toû caùc ñöôøng thaúng AH 1, DE, GH ñoàng quy. E
C
Goïi P laø giao ñieåm cuûa DE vaø HG => AEPH laø hình chöõ nhaät K A
Goïi O laø giao ñieåm cuûa AH1 vôùi EH. Veõ HQ ^ AO, EK ^ AO
Xeùt D ABH1 vaø D AEK coù: AH � B = � 0
Q O
1 AEK = 90 ;
�
ABH �
= EAK (Cuøng phuï vôùi goùc BAH1); AB = AE => D ABH1 = D AEK
P
=> AH1 = EK (1) H G
Töông töï: D ACH1 = D HAQ => AH1 = HQ (2)
Töø (1) vaø (2) => EK = HQ
Xeùt D OEK vaø D OHQ vuoâng coù: EK = HQ; KEO � �
= QHO (so le trong) => D OEK = D OHQ
=> OE = OH => O laø trung ñieåm cuûa EH: Vaäy O laø trung ñieåm AP (AEPH laø hình chöõ
nhaät)
=> P thuoäc AO neân P thuoäc AH1
Vaäy 3 ñöôøng thaúng AH1, DE, GH ñoàng quy taïi moät ñieåm.
Baøi 7: Cho hình chöõ nhaät ABCD, keû BH vuoâng goùc vôùi AC taïi H. Goïi M vaø K
laàn löôït laø trung ñieåm cuûa AH vaø CD. Chöùng minh BM ^ MK
Giaûi: Goïi N laø trung ñieåm BH; => MN laø ñöôøng trung bình cuûa D ABH C
B
=> MN//AB vaø MN = 1/2AB
Maø AB ^ BC => MN ^ BC N
=> N laø tröï c taâm cuûa D BMC hay CN laø ñöôøng cao cuûa D BMC => CN ^ BM H K
Ta coù CK = 1/2CD; maø CD = AB => CK 1/2AB
Maët khaùc CK//AB (CD//AB) M
=> CNMK laø hình bình haønh => CN//MK A
Maø CN ^ BM => MK ^ BM D
Baøi 8: Cho D ABC coù 3 goùc nhoïn vaø hai ñöôøng cao AA’; BB’ caét nhau taïi H. Goïi
A�
D laø ñieåm ñoái xöùng vôùi H qua trung ñieåm I cuûa BC. Chöùng minh BDC vaø
�
BAC buø nhau. B’
Giaûi: Töù giaùc BHCD coù hai ñöôøng cheùo caét nhau taïi trung ñieåm I cuûa chuùng
=> BHCD laø hình bình haønh C’ H
�
=> BDC =
B C
Töù giaùc HC’AB’ coù toång boán goùc laø 360 0 I
�
=> C'AB' �
buø vôùi C'HB' ; A’
� � � � � � D
Maø C'HB' = BHC (ññ). Vaäy BDC buø vôùi C'AB' hay BDC vaø BAC buø nhau.
Baøi 9: Cho D ABC ( A � = 900), D laø ñieåm di ñoâng treân caïnh BC. Goïi E vaø F laàn
löôït laø hình chieáu vuoâng goùc cuûa ñieåm D leân AB, AC.
a/ Xaùc ñònh vò trí ñieåm D ñeå töù giaùc AEDF laø hình vuoâng? B
b/ Xaùc ñònh vò trí ñieåm D ñeå toång 3AD + 4EF ñaït giaù trò nhoû H nhaát?
Giaûi:
a/ Töù giaùc AEDF coù A�=E �=F $ = 900 neân laø hình chöõ nhaät D
E
Töù giaùc AEDF laø hình vuoâng thì AD laø phaân giaùc cuûa goùc EAF
Hay AD laø phaân giaùc cuûa goùc BAC C
Vaäy khi D laø giao ñieåm cuûa tia phaân giaùc goùc BAC vôùi caïnh
A BC thì töù F
giaùc AEDF laø hình vuoâng.
b/ Ta coù AD = EF (AEDF hình chöõ nhaät)
=> 3AD + 4EF = 3AD + 4AD = 7AD
Veõ AH ^ BC => AD �AH (T/c hình chieáu vaø ñöôøng xieân)
Do ñoù: 3AD + 4EF �7AH; AH khoâng ñoåi. Daáu “=” xaûy ra <=> D �H
3
Vaäy toång 3AD + 4EF ñaït giaù trò nhoû nhaát baèng 7AH <=> D �H (H laø chaân ñöôøng
cao haï töø A xuoáng BC)
Baøi 10: Cho D ABC caân taïi C. Keû ñöôøng phaân giaùc AA1 cuûa goùc A vaø ñöôøng
trung tuyeán CC1 cuûa tam giaùc. Bieát raèng AA1 = 2CC1. Tính soá
C ño goùc ACB
Giaûi:
Töø C1 keû C1D//AA1 => C1D = CC1 A
�DC = C
=> D DCC1 caân taïi C1 => C �CD 1
1 1 D
Maø C�CD = DC� B+ B � = A
�AB + B� = 1 CAB
� +B � = 1B �+B�
1 1 1
2 2 A B

Hay C�CD = 3 B � . Tam giaùc ABC caân taïi C neân trung tuyeán CC 1 cuõngClaø
1 phaân gíac cuûa
1
2
D ABC
�
=> ACB �CD = 2. 3 B
= 2C � = 3�.
1 B
2
� + CAB
Ta coù ACB � +B � = 1800 => 3 B
� + B� + B � = 1800 => 5 B
� = 1800 => B �
� = 360 => ACB =
3.360 = 1080
Baøi 11: Cho töù giaùc ABCD coù AC = 10cm; BD = 12cm. Hai ñöôøng cheùo AC vaø
BD caét nhau taïi O, bieát goùc AOB = 300. Tính dieän tích töù giaùc ABCD
Giaûi: Veõ AH ^ OB vaø AK ^ OD C
=> D AOH laø nöûa tam giaùc ñeàu caïnh OA => AH = 1/2OAB
Töông töï: => CK = 1/2OC H
Ta coù SBCD = 1/2CK.BD = 1/4OC.DB
SABC = 1/2AH.BD = 1/4OA.BD O K
D
SABCD = SBCD + SABC = 1/4OC.DB + 1/4OA.BD = 1/4AC.BD A
=> SABCD = ½.12.10 = 30cm2 A
Baøi 12: Cho D ABC coù trung tuyeán AD vaø BE vuoâng goùc vôùi nhau taïi O.
Cho AC = b vaø BC = a. Tính dieän tích hình vuoâng coù caïnh laø AB E
Giaûi: Vì AD vaø BE laø trung tuyeán neân O laø troïng taâm cuûa D ABC
=> OB = 2OE vaø OA = 2OD O
2 2 2
Aùp duïng ñònh lyù Pitago: OA + = AE = b /4 B
OB2 BD2 = a2/4 C
D
a +b
2 2
=> (OA2 + OB2) + (OE2 + OD2) =
4
OB + OA
2 2
a +b
2 2
5 a2 + b2 a2 + b2
=> AB2 + = => AB2 = => AB2 =
4 4 4 4 5
a +b
2 2
Vaäy dieän tích cuûa hình vuoâng caïnh AB laø: (ñvdt)
5
Baøi 13: Cho tam giaùc ABC vuoâng taïi A (AC > AB), ñöôøng cao AH. Treân tia HC
laáy HD = HA. Ñöôøng vuoâng goùc vôùi BC taïi D caét AC taïi E.
a/ Chöùng minh AE = AB A
b/ Goïi M laø trung ñieåm BE. Tính goùc AHM
Giaûi:
a/ Chöùng minh AE = AB E
Keû EF ^ AH, => HDEF laø hình chöõ nhaät F
=> EF = HD maø AH = HD (gt) => EF = AH M
�=F
Xeùt D HBA vaø D FAE coù: H � = BHAB
$ = 900; AH = EF; FEA � (cuøng phuïDvôùi goùc C
FAE)
H
=> D HBA = D FAE => AB = AE
b/ Tính goùc AHM
Do D ABE vuoâng taïi A => AM = BE/2 vaø D DBE vuoâng taïi D => DM = BE/2 => AM = MD
�
AHD
�
HM: caïnh chung; AH = HD (gt) => D AHM = D DHM => MHA �
= MHD = = 450
2
4
 DN
�=D
Baøi 14: Cho töù giaùc MDHN coù: M � = 900 vaø MH = MD = ; Laáy ñieåm E
2
baát kyø thuoäc MH (E � M vaø E � H), keû tia Ex vuoâng goùc vôùi DE vaø tia naøy
caét NH taïi F. Chöùng minh raèng D DEF vuoâng caân.
DN E H
Giaûi: Keû HN ^ DN => HK = MD, DK = MH = M
2 F
Maø MH = MD (gt) => HK = DK = KN => D KHN vuoâng caân taïi K => N � = 45
I 0 x
�
=> MHN = 1350 N
D K
� = 450
Laáy I � MD sao cho ME = MD => EH = ID vaø D MEI vuoâng caân taïi M => MIE
� = 1350
=> DIE
Xeùt D IDE vaø D HEF: coù ID = EH; DIE� = MHN � = 1350; IDE � = HEF � (goùc coù caïnh töông
öùng vuoâng goùc)
=> D IDE = D HEF => DE = EF. Vaäy D DEF vuoâng caân taò E B
Baøi 15: Cho tam giaùc ABC vuoâng caân taïi A. Caùc ñieåm D, E theo
thöù töï di chuyeån treân AB, AC sao cho BD = AE. Xaùc ñònh
vò trí ñieåm D, E sao cho:
a/ DE coù ñoä daøi nhoû nhaát D
b/ Töù giaùc BDEC coù dieän tích nhoû nhaát.
Giaûi:
a/ DE coù ñoä daøi nhoû nhaát
Ñaët AB = AC = a khoâng ñoåi; AE = BD = x (0 < x < a)
C
Aùp duïng ñònh lyù Pitago vôùi D ADE vuoâng taïi A coù: A
DE2 = AD2 + AE2 = (a – x)2 + x2 = 2x2 – 2ax + a2 = 2(x2 – ax) – a2 = E
a2 2 a2 a2
= 2(x – ) + �
4 2 2
a a
Ta coù DE nhoû nhaát <=> DE2 nhoû nhaát <=> x = <=> BD = AE =
2 2
<=> D, E laø trung ñieåm AB, AC
b/ Töù giaùc BDEC coù dieän tích nhoû nhaát.
1 1 1 1
Ta coù: SADE =AD.AE = AD.BD = AD(AB – AD) = – (AD2 – AB.AD) =
2 2 2 2
1 AB AB 2
AB 2
1 AB 2 AB 2
AB2
= – (AD2 – 2 .AD + )+ = – (AD – ) + �
2 2 4 8 2 4 2 8
AB 2
AB 2
3
Vaäy SBDEC = SABC – SADE � – = AB2 khoâng ñoåi
2 8 8
3
Do ñoù minSBDEC = AB2 khi D, E laàn löôït laø trung ñieåm AB, AC
8 A
Baøi 16: Cho D ABC coù AB = 4; AC = 7, ñöôøng trung tuyeán AM = 3,5. Tính BC
Giaûi:
Aùp duïng ñònh lyù Pitago laàn löôït vôùi caùc tam giaùc vuoâng ta coù:
(AB2 - BH2 ) + (AC2 - HC2 )
AM2 = AH2 + HM2 = + HM2 = C
2 B H M
AB + AC
2 2
BH - HC
2 2
AB 2
+ AC 2
(BH - HC) 2
- 2.BH.CH
= - + HM2 = - + HM2 =
2 2 2 2
AB2 + AC2 BC2 AB2 + AC2 BC2
= - + BH.CH + HM2 = - + (BM – MH)(CM + MH) + HM2 =
2 2 2 2
AB + AC
2 2
BC 2
AB + AC
2 2
BC2 BC2 2AB2 + 2AC2 - BC2
= - + BM2 – MH2 + HM2 = - + =
2 2 2 2 4 4
5
 Thay AB = 4, AM = 3,5; AC = 7, ta ñöôïc: BC 2 = 81 <=> BC = 9
A
Baøi 17: Cho D ABC coù 3 goùc nhoïn (AB < AC). Goïi H laø tröïc taâm; O laø giao
ñieåm
cuûa 3 ñöôøng trung tröïc cuûa tam giaùc. Goïi D laø ñieåm ñoái xöùng cuûa ñieåm
A qua O. H
Goïi M laø trung ñieåm BC. Chöùng minh raèng: AH = 2MO O
Giaûi: Ta coù AO = OC = OD => D ACD vuoâng taïi C B C
=> DC ^ AC maø BH ^ AC => BH//DC
M
Töông töï ta chöùng minh ñöôïc: CH // BD => BHCD laø hình bình haønh
M laø trung ñieåm cuûa BC neân M laø trung ñieåm HD D
O laø trung ñieåm AD => OM laø ñöôøng trung bình D AHD => AH = 2OM
Baøi 18: Chöùng minh raèng trong moät tam giaùc coù 2 caïnh khoâng baèng nhau
thì toång ñoä daøi caïnh lôùn vaø ñöôøng cao töông öùng seõ lôùn A hôn toång ñoä
daøi caïnh nhoû vôùi ñöôøng cao töông öùng.
Giaûi: H
E
Khoâng maát tính toång quaùt, giaû söû AB < AC, BH laø ñöôøng cao töông
öùng vôùi AC; CK laø ñöôøng cao töông öùng AB K D
Treân AC laáy D sao cho AB = AD; Keû DE ^ AB; DF ^ CK
=> DE = KF F C
Vaø D ABH = D ADE (caïnh huyeàn – goùc nhoïn) B
=> BH = DE => BH = KE
D DFC vuoâng taïi F => FC < DC => AB + CK = AB + KF + FC < AD + BH + DC
=> AB + CK < AC + BH
Baøi 19: Cho D ABC coù 3 goùc nhoïn vaø M laø moät ñieåm thuoäc mieàn trong cuûa
D ABC. Veõ caùc ñoaïn thaúng, MH, MK, ML laàm löôït vuoâng goùc vôùi BC, AC, AB
(H, K, L laø chaân caùc ñöôøng thaúng vuoâng goùc)
a/ CMR: AL2 + BH2 + CK2 = BL2 + CH2 + AK2
A
1
b/ CMR: AL + BH + CK � ( AB + BC + AC )
2 2 2 2 2 2

4 K
c/ Xaùc ñònh vò trí M ñeå AL2 + BH2 + CK2 nhoû nhaát
L
Giaûi: a/ D MAL vuoâng taïi L => AL2 + ML2 = MA2 => AL2 = MA2 – ML2 M
2 2 2 2 2 2
Töông töï: BH = MB – MH vaø CK = MC – MK
Do ñoù: AL2 + BH2 + CK2 = (MA2 + MB2 + MC2) – (ML2 + MH2 + MK2) B
C
Chöùng minh töông töï ta cuõng coù: BL + CH + AK = (MA + MB + MC2) – H
2 2 2 2 2
(ML2 + MH2 +
MK2)
=> AL2 + BH2 + CK2 = BL2 + CH2 + AK2
b/ Ta coù: (AL – BL)2 �0 <=> (AL + BL)2 + (AL – BL)2 �(AL + BL)2 <=> 2(AL2 + BL2) �AB2
<=> 2AL2 + 2BL2 �AB2. töông töï ta cuõng coù: 2BH2 + 2CH2 �BC2 vaø 2CK2 + 2AK2 �AC2
Neân ta suy ra: 2(AL2 + BH2 + CK2) + 2(BL2 + CH2 + AK2) �AB2 + AC2 + BC2
Maø AL2 + BH2 + CK2 = BL2 + CH2 + AK2 => 4(AL2 + BH2 + CK2) �AB2 + AC2 + BC2
1
=> AL2 + BH2 + CK2 � ( AB2 + BC2 + AC2)
4
1 1
c/ Theo caâu b ta coù: AL2 + BH2 + CK2 � ( AB2 + BC2 + AC2). Maø ( AB2 + BC2 + AC2)
4 4
khoâng ñoåi
Daáu “=” xaûy ra <=> AL = BL; BH = CH; CK = AK <=> M laø giao ñieåm caùc ñöôøng trung
tröïc cuûa D ABC
Vaäy khi M laø giao ñieåm caùc ñöôøng trung tröïc cuûa D ABC thì AL2 + BH2 + CK2 ñaït giaù trò
A
nhoû nhaát
Baøi 20: Cho D ABC coù B �=C� = 700, ñöôøng cao AH. Caùc ñieåm E vaø F theo thöù töï
� = CBF
thuoäc caùc ñoaïn thaúng AH, AC sao cho ABE � = 300. Goïi M laø trung ñieåm
AB. M
a/ Chöùng minh AF = AE E
b/ Tính goùc BEF
F
6D
B C
H
Giaûi: a/ Chöùng minh AF = AE
Döïng D ABD ñeàu vaø M laø trung ñieåm AB => MD ^ AB
�
Maët khaùc CBF �
= 300 => ABF = 400 => D ABF caân taïi F => MF ^ AB
�
=> M; F; D thaúng haøng => ADF �
= 300 = ABE
�
Vì D ABD ñeàu vaø BAC 0 �=C
= 40 (do B � = 700)
� = BAE
=> DAF � = 200 vaø AB = BD => D ABE = D ADF
=> AE = AF
� = 300 => EBH
b/ Tính goùc BEF: ta coù: ABE � = 400 => BEH
� = 500
� = 200 => AEF
Maët khaùc do AE = AF => D AEF caân taïi A vaø EAF � = 800 => FFH
� = 1000
� = BEH
=> BEF � + HEF
� = 1500
Baøi 21: Cho D ABC vuoâng taïi A vaø ñieåm H di chuyeån treân BC.
Goïi E, E laàn löôït laø ñieåm ñoái xöùng qua AB, AC cuûa H.
a/ Chöùng minh E, A, F thaúng haøng.
b/ Chöùng minh BE//CF
c/ Xaùc ñònh vò trí H ñeå D EHF coù dieän tích lôùn nhaát.

E A F

M N
C
B H
Giaûi:
a/ Chöùng minh E, A, F thaúng haøng.
Do E, H ñoái xöùng nhau qua AB, F vaø H ñoái xöùng nhau qua AC neân ta coù:
� �
HAB � = EAH vaø HAC
� = BAE � = FAH => EAH
� = CAF � + HAF
� = 2(BAH
� + HAC)
� �
= 2 BAC = 1800
2 2
=> E, A, F thaúng haøng
b/ Chöùng minh BE//CF
�
EBH �
� = ABH
Ta coù: EBA � = � = FCH ( t/ch ñoái xöùng)
� = ACH
vaø FCA
2 2
� � � �
=> EBH + HCF = 2(ABH + HCA) = 2.90 = 1800; Maø 2 goùc naøy ôû vò trí trong cuøng phía
0

neân EB//CF
c/ Xaùc ñònh vò trí H ñeå D EHF coù dieän tích lôùn nhaát.
SBHM + SCHN
Ta thaáy SEHF lôùn nhaát khi S AMHN lôùn nhaát <=> SBHM + SCHN nhoû nhaát <=>
SABC
nhoû nhaát
Caùc tam giaùc MBH vaø NHC ñoàng daïng vôùi tam giaùc ABC neân ta coù:
2 2
SBHM �BH � SCHN �CH � SBHM + SCHN BH2 + CH2 1
= � � vaø = � � => = 2 �
SABC �BC � SABC �BC � SABC BC 2
BH2 + CH2
(Vì BC2 = (BH + CH)2 � 2(BH2 + CH2) => �
BC2
1
)
2
1 S
Nhö vaäy: SBHM + SCHN � SABC => SEHF � ABC . Daáu ñaúng thöùc xaûy ra khi BH = CH <=> H
2 4
laø trung ñieåm cuûa BC

7
Baøi 22: Cho D ABC vaø G laø moät ñieåm thuoäc mieàn trong cuûa tam giaùc. Keùo
daøi AG, BG, CG caét BC, AC, AB laàn löôït taïi M, N, P. Chöùng
A minh raèng:
GM GN GP
+ + =1 P
AM BN CP N
GM SBGM SCGM SBGM + SCGM SBGC
Giaûi: Ta coù: = = = = G
AM SABM SAMC SAMB + SAMC SABC C
GN SAGC GP SGAB B M
Töông töï: = vaø =
AN SABC AP SABC
GM GN GP SBGC + SAGC + SABG SABC
=> + + = = =1
AM BN CP SABC SABC
Baøi 23: Cho D ABC coù dieän tích laø S. Laáy caùc ñieåm M, N, P laàn löôït treân
AM BN CP 1
caùc caïnh AB, BC, CA sao cho: = = = . Tính dieän tích Atam giaùc MNP
BM CN AP 3
theo S M
BM SABM BN SABN P
Giaûi: Ta coù: = vaø =
AB SABN BC S B C
AM 1 BM 3 BN 1
Maø = => = ; Töông töï: = N
BM 3 AB 4 BC 4
SABM SABN BM BN 3 1 S 3 3
=> . = . = . => BMN = hay SBMN = S.
SABN S AB BC 4 4 S 16 16
3
Lyù luaän töông töï ta cuõng coù: S AMP = SCNP = S. Vaäy SMNP = S – (SBMN + SAMP + SCNP) = S –
16
9 7
S= S
16 16
Baøi 24: Cho tam giaùc nhoïn ABC vôùi 3 ñöôøng cao AD, BE, CF. Goïi H laø tröïc taâm
HD HE HF DB EA FA
cuûa tam giaùc ABC. Chöùng minh raèng: + + = . .
AD BE CF DC EC FB A
HD SHBC HE SHAC HF SHAB
Giaûi: Ta coù: = ; = ; = F
AD SABC BE SABC BF SABC E
HD HE HF SHBC + SHAC + SHAB SABC
=> + + = = =1 H C
AD BE CF SABC SABC B
D
BD SAHB EC SBHC FA SHAC
Maët khaùc: = ; = ; =
DC SAHC EA SAHB FB SBHC
DB EA FA SAHB SBHC SHAC HD HE HF DB EA FA
=> . . = . . = 1. Neân ta coù: + + = . .
DC EC FB SAHC SAHB SBHC AD BE CF DC EC FB
Baøi 25: Cho D ABC vuoâng taïi A coù ñoä daøi caïnh huyeàn baèng 2 (ñôn vò). Goïi
AM, BN, CP laø trung tuyeán cuûa tam giaùc. a/ Tính AM2 + BN2 + CP2
b/ Chöùng minh raèng: 4 < AM + BN + CP < 5 A
2 2 2
Giaûi: a/ Tính AM + BN + CP P N
Aùp duïng ñònh lí Pitago: BN2 = AB2 + AN2 = AB2 + AC2/4
CP2 = AC2 + AP2 = AC2 + AB2/4 B G C
=> BN2 + CP2 = 5/4(AB2 + AC2) = 5/4BC2 = 5
Vaäy AM2 + BN2 + CP2 = 1 + 5 = 6 M
b/ Chöùng minh raèng: 4 < AM + BN + CP < 5
Aùp duïng t/chaát troïng taâm tam giaùc, ta coù: BN = 3/2BG vaø CP = 3/2CG
=> BN + CP = 3/2(BG + CG) > BC (baát ñaúng thöùc tam giaùc)
=> BN + CP > 3/2.1 = 3 => AM + BN + CP > 1 + 3 = 4
8
 Maët khaùc ta coù: (AM – BN)2 �0 => AM2 + BN2 – 2AM.BN �0 => AM2 + BN2 �2AM.BN
Töông töï: AM2 + CP2 �2AM.CP vaø BN2 + CP2 �2BN.CP
=> 2(AM2 + BN2 + CP2) �2AM.BN + 2AM.CP + 2BN.CP A
=> 3(AM2 + BN2 + CP2) �AM2 + BN2 + CP2 + 2AM.BN + 2AM.CP + 2BN.CP
=> 3(AM2 + BN2 + CP2) �(AM + BN + CP)2 => (AM + BN + CP)2 �3.6 = 18 < 25 x
=> AM + BN + CP < 5. Vaäy 4 < AM + BN + CP < 5 B
Baøi 26: Cho D ABC. Treân tia ñoái cuûa tia BA vaø CA laáy 2 ñieåm di ñoäng M vaø C N
K
sao cho BM = CN. Goïi I laø trung ñieåm MN. Ñieåm I di ñoâng treân ñöôøng naøo? D
Giaûi: Goïi K laø trung ñieåm BC. Döïng hình bình haønh BKEM
=> BK//ME vaø BK = ME M E I N
Döïng hình bình haønh KCND => CK//DN vaø CK = DN; Maø BK = CK y
=> ME = DN vaø ME//DN. Vaäy MEDN laø hình bình haønh, do ñoù 2 ñöôøng cheùo MN vaø ED
caét nhau taïi trung ñieåm moãi ñöôøng, maø I laø trung ñieåm MN neân I laø trung ñieåm ED
D KED caân taïi K => KI laø phaân giaùc EKD
� = EKD
Maø BAC � neân KI//Ax laø tia phaân giaùc goùc BAC.
Do K coá ñònh suy ra thuoäc tia Ky//Ax
Vaäy I thuoäc tia Ky coá ñònh
Baøi 27: Cho D ABC coù 3 goùc nhoïn. Keû ñöôøng cao AD. Goïi E, E laàn löôït laø
ñieåm ñoái xöùng cuûa D qua caùc caïnh AB, AC. Ñöôøng thaúng EF caét AB ôû M vaø
caét AC ôû N. Chöùng minh 2 ñöôøng thaúng CM vaø BN caét nhau taïi moät ñieåm H
naèm treân ñöôøng cao AD vaø BN ^ AC vaø CM ^ AB A
� �
Giaûi: Xeùt D MDN coù: M 1 = M 2 => AB laø phaân giaùc ngoaøi cuûa goùc M F
Töông töï AC laø phaân giaùc ngoaøi cuûa goùc N N
=> Ñieåm A, giao ñieåm cuûa 2 phaân giaùc ngoaøi AB, AC phaûi naèm treân ñöôøng
phaân giaùc trong cuûa goùc D M
Vì BC ^ AD => BC laø phaân giaùc ngoaøi cuûa goùc D
Töø ñaây ta coù: AB laø phaân giaùc ngoaøi cuûa goùc M E 1 2
BC laø phaân giaùc ngoaøi cuûa goùc D
=> BN laø phaân giaùc trong cuûa goùc N B D C
Töông töï: CM laø paân giaùc trong cuûa goùc M.
Caùc ñöôøng phaân giaùc trong caét nhau taïi moät ñieåm => BM vaø CN caét nhau taïi moät
ñieåm H thuoäc AD
AC laø phaân giaùc ngoaøi cuûa goùc N; BN laø phaân giaùc trong cuûa goùc N => BN ^
AC
Töông töï: CM ^ AB
Baøi 28: Cho D ABC caân taïi A; moät ñieåm M baát kyø thuoäc caïnh BC. Töø M keû
MD ^ AB; ME ^ AC. Goïi D’ laø ñieåm ñoái xöùng D qua caïnh BC
a/ Chöùng minh E, M, D’ thaúng haøng A
b/ Chöùng minh: “ Toång caùc khoaûng caùch töø moät ñieåm treân caïnh ñaùy
ñeán hai caïnh beân cuûa moät tam giaùc caân khoâng phuï thuoäc vaøo vò trí ñieåm
aáy”
Giaûi: a/ Chöùng minh E, M, D’ thaúng haøng
� = M
Ta coù M � vaø M
� = M
� => M
� = M
�
1 2 1 4 2 4 F
�
Maø D'ME � + M
= M � + M
� = M
� + M
� + M
� = BMC
� = 1800 E
1 2 3 2 3 4
=> D’, E, M thaúng haøng D
3
b/ Chöùng minh: “ Toång caùc khoaûng caùch töø moät ñieåm treân caïnh ñaùy
2 4
B C
ñeán hai caïnh beân cuûa moät tam giaùc caân khoâng phuï thuoäc vaøo vò tríMñieåm aáy”
1D’
Veõ ñöôøng cao BF
�=D
Vì D vaø D’ ñoái xöùng nhau qua AC => MD = MD’ vaø D' �
=> MD + ME = MD’ + ME = ED’
Maø BD’EF laø hình chöõ nhaät neân ED’ = BF => MD + ME = BF khoâng ñoåi
Baøi 29: Cho goùc nhoïn xOy vaø ñieåm P trong goùc ñoù. Haõy tìm treân Ox moät
ñieåm A vaø treân Oy moät ñieåm B sao cho tam giaùc PAB coù chu vi nhoû nhaát.
9
 P2
y
B
O P

A
P1 x
Giaûi: Goïi P1 vaø P2 laø 2 ñieåm ñoái xöùng cuûa P qua Ox vaø Oy;
Noái P1P2 caét Ox vaø Oy taïi A vaø B. Ta coù:
PA = P1A; PB = P2B (t/chaát ñoái xöùng)
=> PA + PB + AB = P1A + P2B + AB = P1P2
Vôùi moät vò trí A’ � A vaø B’ � B thì P1A’B’P2 laø ñöôøng gaáp khuùc neân:
P1A’ + P2B’ + A’B’ > P1P2
=> P1A’ + P2B’ + A’B’ > P1A + P2B + AB
=> Hay chu vi tam giaùc PAB nhoû nhaát khi baèng P 1P2 töùc laø A laø giao ñieåm cuûa
P1P2 vôùi Ox vaø B laø giao ñieåm cuûa P1P2 vôùi Oy
Baøi 30: Cho tam giaùc ABC. Tìm treân caïnh AC moät ñieåm E sao cho neáu qua E
keû döôøng thaúng song song vôùi BC caét AB taïi F thì ta ñöôïc AE = BF
Giaûi: Giaû söû ta tìm ñöôïc E, F nhö baøi toaùn; Töû E veõ ñöôøng // AB caét BCAtaïi D
=> BDEF laø hình bình haønh => ED = BF, maø AE = BF (gt) => AE = DE
2 1 E
=> D ADE caân taïi E => D �=A � , maø D�=A � (ED//AB)
1 2 F
=> A� =A � => AD laø phaân giaùc goùc A
1 2
Töø ñoù ta coù caùch döïng nhö sau:
+ Döïng phaân giaùc AD cuûa goùc A B
D C
+ Qua D döïng ñöôøng // AB caét AC ôû E; laø ñieåm caàn tìm
Thaät vaäy: Neáu qua E keû döôøng thaúng //BC, caét AB taïi F thì töù giaùc BDEF laø hình bình
haønh => BF = DE
Tam giaùc AED caâb cho ta DE = AE => BF = DE
Baøi 31: Töø ñænh A cuûa D ABC ta döïng tia Ax (Ax vaø AC cuøng naèm trong nöûa
maët phaúng bôø laø ñöôøng thaúng AB) vuoâng goùc vôùi AB vaø laáy treân Ax
moät ñieåm D sao cho AD = AB; vaø döïng tia Ay vuoâng goùc vôùi AC (Ay vaø AB
cuøng naèm trong nöûa maët phaúng bôø laø ñöôøng thaúng AC) vaø laáy treân Ax
moät ñieåm E sao cho AE = AC.
a/ Keû AH ^ ED. Chöùng minh ñöôøng thaúng AH caét caïnh BC taïi trung ñieåm
M cuûa BC
b/ Ngöôïc laïi neáu AM laø trung tuyeán D ABC thì ta coù AH ^ ED
Giaûi: a/ Chöùng minh AH ñi qua trung ñieåm M cuûa BC A
Qua B döïng ñöôøng thaúng //AC caét Am taïi F. Ta coù:
�=A
D � (cuøng phuï goùc HAD); 1 2
1 D
� � $= A
E = A 2 (cuøng phuï goùc HAE); Maø F � (slt) => � $
2 E=F
Vaø AB = AD => D EAD = D FBA (g-c-g) E H x
=> Bf = EA => BF = AC maø BF//AC
=> ABFC laø hình bình haønh => M laø trung ñieåm BC y C
B M
b/ Chöùng minh AM ^ ED
K
Trong tröôøng hôïp naøy, treân tia AM ñaët ñoaïn MF = AM
=> ABFC laø hình bình haønh
Ta chöùng minh ñöôïc D EAD = D FBA => BHA� = D� G
I
� + HAD
Maø BHA � � + HAD
= 900 => D � = 900 => AHD
� = 900 hay AHE^ ED
F F Veõ
Baøi 32: Cho tam giaùc vuoâng ABC vaø AH laø ñöôøng cao thuoäc caïnh huyeàn.
veà phía ngoaøi tam giaùc hai hình vuoâng ABDE vaø ACFG 3
A
a/ Goïi M, N laø chaân caùc ñöôøng vuoâng goùc haï töø D vaø F ñeán BC.
D 1
10
M
H C N
B
So saùnh toång DM + FN vôùi BC
b/ Chöùng toû AH ñi qua trung ñieåm ñoaïn thaúng EG
c/ Chöùng minh AH, ED, FG ñoàng quy.
Giaûi: a/ So saùnh toång DM + FN vôùi BC
Ta coù: D MBD = D HAB (caïnh huyeàn – goùc nhoïn)
=> DM = BH
D NCF = D HAC => FN = CH
=> DM + FN = BH + HC = BC
b/ Chöùng toû AH ñi qua trung ñieåm ñoaïn thaúng EG
� = ACH
Ta coù: D ABC = D AEG => AGI �
�
Maø ACH � vaø A
= A � = A
� => A
� = AGI
�
1 1 3 3
=> D AIG caân taïi I => AI = IG
Chöùng minh töông töï ta ñöôïc: AI = AE => AH ñi qua trung ñieåm I cuûa ñoaïn thaúng EG
c/ Chöùng minh AH, ED, FG ñoàng quy.
Keùo daøi DE vaø FG caét nhau taïi K => AEKG laø hình chöõ nhaät
=> AK vaø CG caét nhau taïi trung ñieåm I cuûa EG
Maø AH ñi qua trung ñieåm I cuûa EG => AH ñi qua giao ñieåm K cuûa DE vaø FG
Hay AH, ED, FG ñoàng quy.
Baøi 33: Cho tam giaùc ABC vuoâng taïi A. Döïng veà phía ngoaøi tam giaùc caùc
hình vuoâng ABDE vaø ACFG. Goïi K laø giao ñieåm cuûa tia DE vaø FG; M laø trung
ñieåm cuûa EG.
a/ Chöùng minh 3 ñieåm K, M, A thaúng haøng
b/ Chöùng minh MA ^ BC K
c/ Chöùng minh hai ñöôøng thaúng DC, FB caét nhau taïi moät ñieåm naèm treân AM
Giaûi:
G
a/ Chöùng minh 3 ñieåm K, M, A thaúng haøng M
Vì AEKG laø hình chöõ nhaät => ñöôøng cheùo AK ñi qua trung ñieåm M
cuûa EG. Hay 3 ñieåm K, M, A thaúng haøng E
F
b/ Chöùng minh MA ^ BC
2
D ABC = D AEG => AGI � = ACH
� A J
� = A
D AMG caân => AGI � maø A
� = A� (ññ) D I 1
2 2 1

� + B
Vaø C � + � = 900 => MA ^ BC
� = 900 => A 1 B
H
c/ Chöùng minh hai ñöôøng thaúng DC, FB caét nhau taïi moät ñieåm naèm treân AM C
� � B � �
Ta coù: D ABC = D EAK => BC = AK => D DBC = D BAK => BKA = DCB hay BKN = ICB
� + KBN
Maø BKN � � + IBC
= 900 => ICB � = 900 => BIC� = 900 => KB ^ CD
Chöùng minh töông töï ta ñöôïc FB ^ KC
Trong tam giaùc KBC coù KH; FB; CD laø 3 ñöôøng cao neân chuùng caét nhau taïi moät ñieåm.
Baøi 34: Cho hình vuoâng ABCD. Treân ñöôøng cheùo BD ta laát 1 ñieåm M vaø keû
ME ^ AB; MF ^ AD. Chöùng minh 3 ñöôøng thaúng BF, CM, DE ñoàng quy.
Giaûi: Ta coù AF = ME; ME = EB => AF = EB => D ABF = D BCE D C
� = BCE
=> ABF � � = BEC
va ø AFB �
� + ABF
Maø AFB � = 900 => BEC� + BCE
� � = 900 => BF ^ CE
= 900 => EIB (1) J
Chöùng minh töông töï ta ñöôïc: DE ^ CF (2) F M
� = CEM
Maët khaùc ta laïi coù: ME//CB => BCE �
K I
� = EFB
Maø EM = EB; BF = CE => D CEM = D FBE => MCE �
A E B
� + FEC
Maø EFB � = 900 => MCE � + FEC
� = 900 => CKE � = 900 => CK ^ FE (3)
Töø (1); (2); (3) suy ra DE, FB, CK laø caùc ñöôøng cao cuûa tam giaùc CFE neân chuùng ñoàng
quy.

11
Baøi 35: Cho tam giaùc ABC. Döïng veà phía ngoaøi tam giaùc caùc hình vuoâng
ABDE, ACGH va BCMNø. Goïi O1; O2; O3 theo thöù töï laø taâm caùc hình vuoâng aáy.
Goïi I laø trung ñieåm caïnh BC
H
a/ Chöùng minh O1I = O2I vaø O1I ^ O2I
b/ Chöùng minh O2O3 = O1C vaø O2O3 ^ O1C
c/ Chöùng minh ba ñöôøng thaúng O3A; O2B; O3C ñoàng quy.
Giaûi: E
a/ Chöùng minh O1I = O2I vaø O1I ^ O2I A
O2
Ta coù: D EAC = D BAH => EC = BH (1)
� = ABH � O1
AEC J
� � 0 � �
Do AEC + AJE = 90 ; maø AJE = BJ K (ññ) D Q
� + BJK
=> AEC � = 900; => ABH � + BJK� = 900; => BKJ � = 900 => EC ^ BH (2) P C
I
1 B
Trong D EBC, O1I laø ñöôøng trung bình neân: O1I = EC vaø O1I//EC (3)
2
O3
Trong D HBC, O2I laø ñöôøng trung bình neân: G
1 M
O2I = BH vaø O2I//BH (4)
2 N
Töø (1); (2); (3); (4) suy ra: O1I = O2I vaø O1I ^ O2I
b/ Chöùng minh O2O3 = O1C vaø O2O3 ^ O1C
Ta coù: D O1IC = D O2IO3 => O1C = O2O3
�CP = IO
Ñoàng thôøi ta cuõng coù O � P vaø IPO
� = QPC
�
1 3 3

� P + IPO
Maø IO � � +O
= 900 => QPC �CP = 900 => PQC
� = 900=> O2O3 ^ O1C
3 3 1
c/ Chöùng minh ba ñöôøng thaúng O3A; O2B; O3C ñoàng quy.
Chöùng minh töông töï ta coù: O1O2 ^ O3A vaø O1O3 ^ O2B
Trong tam giaùc O1O2O3 thì caùc ñöôøng O1C; O2B; O3A laø caùc ñöôøng cao neân chuùng ñoàng
quy.
Baøi 36: Cho D ABC, AM laø trung tuyeán. Chöùng minh heä thöùc: 2AM2 = ABA2 + AC2 –
BC2
2
�
Giaûi: Giaû söû AB < AC => AMB �
< 900 vaø AMC > 900
�
Trong D AMB ta coù: AMB < 900 vaø AB2 = AM2 + BM2 – 2BM.MH (1)
�
Trong D AMC ta coù: AMB > 900 vaø AC2 = AM2 + BM2 + 2CM.MH (2)
B
2 H M C
2 2 2 BC
Ta laïi coù BM = CM = BC/2. Töø (1), (2), (3) ta coù: AB + AC = AM +
2
2
BC
=> 2AM2 = AB2 + AC2 –
2
Baøi 37: Cho D ABC. Keû phaân giaùc BD cuûa goùc B. Qua D keû ñöôøng thaúng song
song vôùi caïnh BC, ñöôøng naøy caét caïnh AC taïi ñieåm E.
a/ Chöùng minh EB = ED
b/ Tìm söï lieân heä giöõa caùc goùc B vaø C ñeå ta cuõng coù BD = BC. Trong
tröôøng hôïp naøy, chöùng minh DE laø phaân giaùc cuûa goùc ADB
Giaûi: A
a/ Chöùng minh EB = ED
� =B
� (1) D
Vì BD laø phaân giaùc goùc B neân ta coù: B1 2 E 2
1
ED//BC => B � =D � (slt) (2)
2 1 1 2
� =D
Töø (1) vaø (2) suy ra B � => D BED caân taïi E => EB = ED B C
1 1

� =C
b/ Neáu BD = BC => D BDC caân taïi D => B �
2

12
 � �
� = B neân suy ra ñeå BD = DC thì C
Do B � = B => B
� = 2C
�
2
2 2
� =C
Do ED//BC => D �
2

� =B
Keát hôïp vôùi keát quaû treân ta coù: 2D � = 1B
� => D � = B
� (3)
2 2 2
2
� =D
Töø (2) vaø (3) suy ra: D �
1 2
Ñieåm E naèm giöõa hai ñieåm A vaø B do vaäy tia DE naèm giöõa 2 tia DA, DB maø ta laïi coù
� =D
D � . Vaäy DE laø phaân giaùc cuûa goùc ADB.
1 2
Baøi 38: Cho hình vuoâng ABCD. Goïi M, N laàn löôït laø trung ñieåm cuûa AB, AD.
Goïi P laø giao ñieåm cuûa BN vaø CM. M B
a/ Chöùng minh BN ^ CM A
b/ Chöùng minh DP = DC
N
Giaûi: a/ Chöùng minh BN ^ CM P
�
Ta chöùng minh D BMC = D ANB => BCM �
= ABN
� + BMC
Ta laïi coù: BCM � � + ABN
= 900 => BMC � = 900 C
�
=> MPB = 900 Hay BN ^ CM E D
b/ Chöùng minh DP = DC
Keùo daøi BN caét CD taïi E. Ta coù D DNE = D ANB => DE = AB => DE = DC
Tam giaùc PEC vuoâng taïi P coù PD laø trung tuyeán neân suy ra DP = DC
Baøi 39: Cho ñoaïn thaúng AB vaø moät ñieåm M thuoäc ñoaïn thaúng aáy. Trong
cuøng moät nöûa maët phaúng bôø laø ñöôøng thaúng AB ta döïng caùc tam giaùc
ñeàu MAC, MBD. Goïi I, K theo thöù töï laø trung ñieåm caùc ñoaïn thaúng AD, BC.
Chöùng minh D MIK laø tam giaùc ñeàu.

C I

K
Giaûi: Goi N laø giao ñieåmAcaùc tia AC, BD thì D ABN laø tam giaùc ñeàu
�=A � = 600 M B
=> NA = AB vaø N
Vaø NDCM laø hình bình haønh => ND = CM = AC
=> D AND = D BCA
=> AD = CB => IA = CK (1)
� = CBA
Vaø NAD �
�
Maø CMK � - CBA
= CMA � �
= 600 – CBA
� = MAC
Vaø AMI � - NAD� �
= 600 – NAD �
=> CMK �
= AMI (2)
AM = CM (3).
Töø (1), (2), (3) => D MAI = D MCK => MI = MK (4)
� � � � �
Vaø AMI = CMK => AMC = IMK => IMK = 600 (5)
Töø (4) vaø (5) => D MIK laø tam giaùc ñeàu.
Baøi 40: Cho D ABC. Keû trung tuyeán AM; töø moät ñieåm D baát kyø treân caïnh BC,
ta keû ñöôøng thaúng song song vôùi AM, caét AC ôû E vaø AB ôû F. Chöùng minh DE
+ DF = 2AM
Giaûi:
13
 F
DE DC A
Trong D ACM coù ED//AM => = (1)
AM MC
DF BD E
Trong D BDF coù AM//DF => = (2)
AM MB
Coäng (1) vaø (2) vôùi chuù yù MB = MC ta ñöôïc: B C
M D
DE + DF DC = BD DE + DF
= Maø DB + DC = 2MB => = 2 => DE + DF = 2AM
AM MB AM
Baøi 41: Cho D ABC coù AB khoâng baèng AC. Keû trung tuyeán AM, ñöôøng cao AH
vaø phaân giaùc AD, Tính goùc HAD theo caùc goùc B vaø C
A
Giaûi:
Tröôùc heát ta chöùng minh D naèm giöõa H vaø M:
1
Giaû söû AC > AB. Treân caïnh AC laáy E sao cho AB = AE 1 2
=> D ABD = D AED => B�=E � ; D
� =D � vaø BD = DE (1) B 2 C
1 1 2 H D M
�+B
Vì A �+C � � �
� = E1 + E2 = 180 => E2 = A
0 �+C �
� => E2 > C
� => CD > DE (2)
Töø (1) vaø (2) => CD > DB => CD > CM (3)
�
Maët khaùc töø ADC �
> ADE � =D
vaø D � ta suy ra: ADC
� �
> ADB
1 2
�
=> ADC laø goùc tuø vaø chaân ñöôøng cao H phaûi naèm treân CD (H naèm ngoaøi 2
ñieåm C vaø D)
=> CH > CD (4)
Keát hôïp (3) vaø (4) => D naèm giöõa H vaø M
�
�
Neân töø ñoù ta coù: ADB � + A maø ADB
= C � �
+ HAD = 900
2
� �+B
�+C
� �-C
�
� + A + HAD
Hay C � =
A �
=> HAD =
B
2 2 2
Baøi 42: Cho D ABC vuoâng, caân taïi A. treân tia AC laáy D, E sao cho DC = ED = AC.
Chöùng minh D �+E� = 450
B
Giaûi: Caùch 1: Ñaët AB = AC = a. Ta coù: AD = 2a; AE = 3a
=> BC2 = 2a2; BD2 = 5a2; BE2 = 10a2 1
BC2 2a2 CE2 4a2
Ta coù: = = 2; = =2
CD2 a2 BC2 2a2 1

BC2 CE2 BC CE A
=> = => = (1) C D E
CD2
BC 2
CD BC
Hai tam giaùc BCE vaø DCB coù goùc C1 chung (2)
� =E
Töø (1) vaø (2) => D BCE : D DCB => B �
1

� =D
Xeùt D BCD coù BCA laø goùc ngoaøi neân: BCA �+B
� => BCA
� =D�+E
� hay D
�+E
� =
1
450
Caùch 2: Döïng theâm hình vuoâng ACC’B’. B
� =D
Ta coù: D ABD = D CC’E => E �
2

D B’BC’ = D CC’E => C' � = C'

�
2 3

� � 0 � � � = 900
Maø C'1 + C'3 = 90 => C'1 + C'2 = 900 => BCE (1)A 1
Cuõng do D B’BC’ = D CC’E => BC’ = C’E (2) C D 2 E
� = 900
Töø (1) vaø (2) => D BC’E vuoâng caân => BEC' A
�
Maø BEC' � + CEC'
= BEC � =E � +E � 1 2
E
1 2 3
� =D� => � � = 450 B’ C’ F
Keát hôïp vôùi keát quaû E 2 D+ E
Baøi 43: Cho D ABC coù 3 goùc nhoïn. H laø tröïc taâm cuûa tam giaùc.
H
14
B
C
 a/ Chöùng minh AB + AC > AH + BH + CH
3
b/ Chöùng minh AB+ AC + BC > (AH + BH + CH)
2
Giaûi: a/ Chöùng minh AB + AC > AH + BH + CH
Töø H keû caùc ñöôøng thaúng //AB, AC caét AC, AB taïi E vaø F
�
Ta coù FH//AC maø BH ^ AC => BH ^ HF => FHB = 900 => BF > BH (1)
�
Töông töï ta coù EHC = 900 => EC > CH (2)
Trong D AHF ta coù: AF + HF > AC (3)
Coäng (1), (2), (3) veá vôùi veá ta coù: BF + EC + AF + AE > AH + BH + CH
=> AB + AC > AH + BH + CH
3
b/ Chöùng minh AB+ AC + BC > (AH + BH + CH)
2
Töông töï nhö treân ta coù: AB + AC > AH + BH + CH
AC + BC > AH + BH + CH
BC + AB> AH + BH + CH
3
=> 2(AB + AC + BC) > 3(AH + BH + CH) hay AB+ AC + BC > (AH + BH + CH)
2
Baøi 44: Cho D ABC coù 3 goùc nhoïn coù 3 ñöôøng cao laø AA’, BB’, CC’, tröïc taâm
laø H. Chöùng minh raèng D ABC laø tam giaùc ñeàu trong moãi tröôøng hôïp sau:
AH BH CH
a/ = = (1) b/ BC + AA’ = CA + BB’ = AB + A
CC’ (2)
AA ' BB' CC'
AH BH CH B’
Giaûi: a/ = = chöùng minh D ABC laø tam giaùc ñeàu
AA ' BB' CC' C’
AA '- HA ' BB'- HB' CC'- HC' HA ' HB' HC'
Töø (1) => = = => = = =k
H
AA ' BB' CC' AA ' BB' CC'
SHBC SHAC SHAB
=> = = = k => SHBC = SHAC = SHAB = k.SABC B
SABC SABC SABC A’ C
1
=> SHBC + SHAC + SHAB = 3k.SABC => SABC = 3k.SABC => k =
3
1
=> SHBC = SHAC = SHAB = .SABC => H laø troïng taâm cuûa D ABC
3
Vì H laø tröïc taâm maø cuõng laø troïng taâm neân D ABC laø tam giaùc ñeàu
b/ BC + AA’ = CA + BB’ = AB + CC’ chöùng minh D ABC laø tam giaùc ñeàu
2S 2S 2S
Ñaët t = BC + AA’ = CA + BB’ = AB + CC’ thì t = BC + = CA + = AB +
BC AC AB
1 1 1
(Vì S = SABC = BC.AA’ = AC.BB’ = AB.CC’)
2 2 2
2S
Töø ñoù 3 caïnh cuûa D ABC phaûi laø nghieäm cuûa phöông trình baäc hai: t = x +
x
hay x2 – tx + 2S = 0
Ta giaû söû 3 caïnh cuûa tam gíac khoâng baèng nhau, töùc laø phöông trình treân coù 2
nghieäm phaân bieät x1; x2 vaø chaúng haïn: AB = AC = x1; BC = x2 =>
C AB.BC = x1x2 = 2S
2S
(ñònh lí Viet) => AB = AC = = AA’ ñieàu naøy khoâng theå xaûy ra vì AA’ < AB
BC
Vaäy 3 caïnh cuûa tam giaùc phaûi baèng nhau, töùc laø D ABC laø tam giaùc ñeàu.
Baøi 45: Cho D ABC. Goïi M laø trung ñieåm cuûa caïnh AB vaø D laø ñieåm treân
ñoaïn thaúng MB vôùi 2MD = DB. Cho bieát MCD � � . Chöùng minh ACD
= BCD � = 900
B
Giaûi: Keùo daøi CM moät ñoaïn ME = CM => töù giaùc ACBEAlaø hình bìnhMhaønhD
=> Trong D BCE coù D naèm treân ñöôøng trung tuyeán BM
F 15

E
Vaø 2MD = DB => D laø trong taâm cuûa tam giaùc BCE
=> CD qua trung ñieåm F cuûa BE hay CF laø moät trung tuyeán
�
Maø MCD �
= BCD (gt)
=> CF hay CD laø phaân giaùc cuûa goùc MCB
=> D BCE caân taïi C
=> CF laø ñöôøng cao hay CF ^ BE
Maø BE//CA (ACBE laø hình bình haønh)
�
=> CF ^ BE hay ACD = 900
Baøi 46: Cho D ABC (AB � AC). Treân tia phaân giaùc Ax cuûa goùc A laáy ñieåm O
sao cho OB = OC. Keû OE, OF, OM theo thöù töï vuoâng goùc vôùi AB, AC vaø BC;
Noái EF caét Ax taïi I.
a/ Chöùng minh 3 ñieåm E, M, F thaúng haøng
b/ Chöùng minh IA2 + IE2 + IO2 + IF2 = AO2
Giaûi: a/ Chöùng minh 3 ñieåm E, M, F thaúng haøng
A neân: D AEO = D AFO (ch-gn)
Vì AO laø phaân giaùc
=> OE = OF vaø AE = AF
Vì OB = OC vaø OM ^ BC => D BMO = D CMO (ch-cgv) => OB = OC
Vì OE = OF vaø OB = OC => FD BEO = D CFO (ch-cgv) => BE = CF
M �
Keû BD//ACB (D � EF) => � � = AEF
maø AFE � � = AEF
=> BDE � => D BED caân taïi
BDE = AFE
C
E
E � D � I
=> BD = BE = CF; BDM = MCF (slt) vaø MB = MC (OM laø trung tröïc BC)
=> D BDM = D CFM => BMD � �
= CMF => E, M, F thaüng haøng
b/ Chöùng minh IA + IE + IO O+ IF2 = AO2
2 2 2

Aùp duïng ñònh lí Pitago ta coù: IA 2 + IE2 = AE2; IA2 + IF2 = AF2
2 2 2
IE + IO = EO ; IF + IO2 = OF2
2

Coäng veá theo veá ta ñöôïc: 2(IA + IE + IO + IF2) = (AE2 + EO2) + (AF2 + FO2)
2 2 2 y
2 2 2 2 2 2
Maø AE + EO = AO ; AF + FO = AO F
=> 2(IA2 + IE2 + IO2 + IF2) = 2(AO2) Hay IA2 + IE2 + IO2 + IF2 = AO2 E
Baøi 47: Cho D ABC. Keû AD ^ AB vaø AD = AB (C vaø d khaùc phíaEñoái vôùi AB).
Keû tia Ay ^ AC (hai tia Ay vaø AB thuoäc hai nöûa maët phaúng ñoái nhau bôø
laø ñöôøng thaúng AC). Keû ñöôøng thaúng ñi qua A vaø trung ñieåm M cuûa BC.
Töø D keû ñöôøng thaúng vuoâng goùc vôùi M taïi E vaø caét tia Ay taïi A F.
Chöùng minh D ACF vuoâng caân.
Giaûi: Keû BI ^ AM vaø CK ^ AM I
=> D MBI = D MCK (cgv – gn) => BI = CK
=> D ABI = D DAE (ch-gn) => BI = AE M C
Maø BI = CK neân AE = CK B
K
Xeùt hai tam giaùc vuoâng AEF vaø CKA coù:
� = KCA
AE = CK; EAF � � )
( cuøng phuï vôùi CAK
=> D ABI = D DAE => AF = AC
Hay D ACF vuoâng caân
Baøi 48: Cho D ABC coù goùc BAC tuø. Keû AD ^ AB vaø AD = AB (tia AD naèm giöõa
hai tia AB vaø AC); Keû AE ^ AC vaø AE = AC (tia AE naèm giöõa hai tia AB vaø AC).
Trung ñieåm Bc laø M. Chöùng minh Ahai ñöôøng thaúng AM vaø DE vuoâng goùc nhau

C
D
B
M

F 16

E
Giaûi: Keùo daøi AM laáy F sao cho AM = MF
Ta chöùng minh ñöôïc: D AMB = D FMC (c-g-c)
�
=> AB = CF vaø ABM �
= FCM
�
Töø ABM �
= FCM => CE//AB
� + BAC
=> FCA � = 180 0
(1)
� = BAE
Ta laïi coù: BAD � + EAD
� = 900 (Vì AD ^ AB)
� = CAD
EAC � + EAD
� = 900 (Vì AE ^ AC)
� + EAD
=> BAE � � + EAD
+ CAD � = 1800
� + EAD
<=> BAC � = 1800 (2)
� = EAD
Töø (1) vaø (2) => FCA �
Xeùt D ADE vaø D CFA coù: AD = CE (cuøng baèng AB)
� = EAD
FCA � � = AED
(cmt) vaø AE = AC (gt) => D ADE = D CFA (c-g-c) => CAF �
� + FAE
Maø CAF � � + FAE
= 900 neân AED � = 900
� + KAE
Tam giaùc AEK coù AEK � �
= 900 => AKE = 900 > Vaäy AM ^ DE
Baøi 49: Cho tam giaùc ñeàu ABC; trong tam giaùc döïng tam giaùc vuoâng caân DBC
� = 900). Trong tam giaùc BDC laáy E sao cho EBC
(D � = DCE
� = 300. Tính goùc BED
A
Giaûi: Ta coù: AB = AC (gt); BD = DC (gt); AD caïnh chung => D ABD = D ACD
� = DAC
=> BAD � = 300
�
Maët khaùc: ACD �
= ECB = 150 vaø AB = AC (gt) => D BCE = D ACD D
�
=> DC = CE => D DCE caân taïi C, maø DCE � = CDE
= 300 => DEC � = 750
�
Vaø BEC = 1800 – (300 _ 150) = 1350
E 300
�
=> BED � + CEB
= 3600 – ( DEC � ) = 3600 – (750 + 1350) = 1500 300
B C
Baøi töông töï: Cho tam giaùc caân ACB, AB laø caïnh ñaùy, C � = 1000. Treân nöûa
maët phaúng chöùa ñieåm c coù bôø laø ñöôøng thaúng AB, döïng tia Ax taïo vôùi AB
moät goùc 300 vaø tia By taïo vôùi tia BA moät goùc 20 0. Hai tia Ax, By caét nhau taïi
D. Tính goùc ACD
Ñaùp soá: 200
Baøi 50: Cho tam giaùc caân ABC (BA = BC), B� = 800. Treân nöûa maët phaúng chöùa
�
ñieåm A bôø laø ñöôøng thaúng BC veõ tia Bx sao cho xBC = 100. Treân tia Bx laáy E
sao cho AE = AB. Tính soá ño goùc BEC
Giaûi: Trong D ABE döïng D ñeàu BME.
Ta chöùng minh ñöôïc D ABM = D AEM (c,c,c) A
� � 0 �
=> BAM = MAE = 20 vaø ABM = AEM = 10� 0

�
Vaø AMB �
= AME = 1500
Xeùt hai tam giaùc ABM vaø CBE coù: AB – BC (gt)
�
BM = BE ( D BME ñeàu); ABM �
= AEM = 100
M
�
=> D ABM = D CBE (c.g.c) => AMB �
= BEC = 1500 x
Chuù yù: Baøi baøy coù theå cho döôùi daïng deã hôn:
Cho tam giaùc caân ABC (BA = BC), B B
� = 800. Treân nöûa maët phaúngE
C
�
chöùa ñieåm A bôø laø ñöôøng thaúng BC veõ tia Bx sao cho xBC = 100. Treân tia Bx
laáy E sao cho AE = AB. Trong tam giaùc ABE döïng tam giaùc ñeàu MBE.
a/ Tính soá ño goùc ECB
17
 b/ Chöùng minh CE ^ BM
Baøi 51: Cho D ABC coù 3 goùc ñeàu nhoïn. Tia Ax naèm trong goùc BAC. Töø B vaø C
keû BH vaø CK cuøng vuoâng goùc vôùi Ax (H; K � Ax). Tìm vò trí cuûa A Ax ñeå BH +
CK laø lôùn nhaát
Giaûi: Goïi M laø giao ñieåm giöõa tia Ax baát kyø nhöng naèm trong goùc BAC vaø caïnh BC
Trong tam giaùc vuoâng MCK coù: CK < MC
H
(Trong tam giaùc vuoâng caïnh huyeàn laø lôùn nhaát)
Töông töï ta coù BH < MB
Vaäy BH + KC < MC + MB = BC B M C
Khi tia Ax ôû vò trí laø ñöôøng cao cuûa D ABC keû töø A thì H �K �M
vaø ta coù BH + Ck = BC K
Do ñoù ôû vò trí naøy max(Bh + CK) = BC A
Baøi 52: Cho D ABC, ñieåm E naèm trong tam giaùc.
Chöùng minh raèng EA + BE + EC < max{AB + AC, BC + BA, CA + CB} Q
Giaûi: Khoâng maát tính toång quaùt, ta giaû söû raèng: BC �AC �AB (1)
M E N
Vaäy vieäc chöùng minh EA + BE + EC < max{AB + AC, BC + BA, CA + CB}
töông ñöông vieäc chöùng minh: EA + BE + EC < BC + AC (*)
Töø E keû caùc ñöôøng thaúng MN, PQ, IT theo thöù töï sonh song vôùi
BC, AB, AC. Keát hôïp vôùi (1) trong D PET, D QEN ta cuõng coù PT � ET B � EP vaø
P EN �T QN C�
EQ (2)
Trong tam giaùc BEP, AEQ, CET ta coù:
�EA < EQ + AQ �EA < QN + AQ
� �
�EB < BP + PE vaø do (2) ta coù: �EB < BP + PT (ET = NC: haïi ñoaïn thaúng // chaén giöõa 2
�EC < ET + TC �EC < NC + TC
� �
ñöôøng thaúng //)
Vaäy EA + BE + EC < QN + AQ + NC + BP + PT + TC, neân EA + BE + EC < BC + AC
; Vaäy (*) ñaõ ñöôïc chöùng minh.
Baøi 53: Cho D ABC vaø ñöôøng cao BB’, CC’ xuaát phaùt töø caùc ñænh B vaø C .
Treân tia ñoái cuûa caùc tia BB’ vaø CC’ theo thöù töï laáy caùc ñieåm D vaø E
sao cho BD = AC; CE = AB. Chöùng minh raèng D DAE laø tam giaùc vuoâng caân.
E

C
B’

C’ B
A
Giaûi:
D cuûa D ABC neân: �
Ta coù: BB’ vaø CC’ laø caùc ñöôøng cao � = 1v
ACC' + A
� +A
vaø ABB' �
� = 1v => ACC' �
= ABB'
Hai tam giaùc ABD vaø ECA coù: AB = CE, BD = AC (gt)
� �
ABB' + ABD � + ACE
= 2v; ACC' � � = ACE
= 2v => ABD �
�
=> D ABD = D ECA => ADB' �
= EAC vaø AD = AE (1)
� + ADB'
Maët khaùc ta coù: DAB' � � = 1v)
= 1v (Vì B'
� + EAC
=> DAB' � �
= DAE = 1v (2)
Töø (1) vaø (2) => D DAE laø tam giaùc vuoâng caân
Baøi 54: Cho D ABC coù A � = 600, caùc tia phaân giaùc cuûa goùc B vaø goùc C caét
nhau ôû I, caét caùc caïnh AC, AB laàn löôït ôû D vaø E. Tia phaân giaùc cuûa goùc
BIC caét Bc ôû F.
a/ Chöùng minh D EDF ñeàu
18
 b/ Chöùng minh I laø giao ñieåm caùc ñöôøng phaân giaùc cuûa hai tam giaùc
ABC vaø DEF
Giaûi:
a/ Chöùng minh D EDF ñeàu A
�+C
� = 600 => B
Vì A � = 1200 600
D
� �
� = 1800 – ( IBC
BIC � ) = 1800 – B + C = 1200
� + ICB
2 E I
� = 1800
=> EIB
Vì IF laø phaân giaùc goùc BIC => FIB� = FIC
� = 600
B C
=> D BIE = D BIF (g.c.g) => IE = IF F
Töông töï: D IDC = D IFC (g.c.g) => IF = ID => IE = IF = ID
� = FID
Vaø EIF � = DIE
� => D IEF = D IFD = D IDE (g.c.g) => EF = FD = DE
Hay D EDF ñeàu
b/ Chöùng minh I laø giao ñieåm caùc ñöôøng phaân giaùc cuûa hai tam giaùc ABC vaø DEF
Do IE = IF = ID => I laø giao ñieåm 3 ñöôøng trung tröïc cuûa D EDF ñeàu => I laø giao
ñieåm 3 ñöôøng phaân giaùc cuûa D EDF
Maët khaùc theo giaû thieát I laø giao ñieåm caùc ñöôùng phaân giaùc cuûa D ABC
Vaäy I laø giao ñieåm chung cuûa caùc ñöôøng phaân giaùc cuûa hai tam giaùc ABC vaø
DEF
Baøi 55: Cho tam giaùc vuoâng caân ABC taïi A. Veà phía ngoaøi cuûa tam giaùc veõ
2 tam giaùc vuoâng caân ABD vaø ACE vuoâng ôû B vaø C. Keû ñöôøng cao AH
a/ Chöùng minh BE = CD
b/ Chöùng minh BE, CD vaø AH ñoàng quy

D A E

Giaûi: a/ Chöùng minh BE = CD B H C

Vì tam giaùc vuoâng caân ABC taïi A neân:
� = ACB
ABC � => ABC� + ABD
� = ACB� + ACE� � = BCE
=> CBD �
Vaø BD = CE (vì cuøng baèng AB = AC); BC: chung
=> D BCD = D CBE => CD = BE
b/ Chöùng minh BE, CD vaø AH ñoàng quy
Treân tia ñoái tia AH laáy I sao cho AI = BC; Noái BI vaø CI
Ta coù: D IAB = D CBD (c.g.c) => BCD� = BIA�
� + HIB
Trong tam giaùc vuoâng IBH coù: HBI � = 900
� + BCD
=> HBI � � + FCB
= 900. Hay FBC � �
= 900. => BFC = 900 => CD ^ BI
=> CD laø ñöôøng cao cuûa tam giaùc IBC
Chöùng minh töông töï ta cuõng coù: BE laø ñöôøng cao cuûa tam giaùc IBC
AH, BE, CD laø 3 ñöôøng cao cuûa tam giaùc BIC neân chuùng ñoàng quy.

19
 1
Baøi 56: Cho D ABC ñeàu. Treân caïnh AB laáy D sao cho BD = BA, qua D keû ñöôøng
3
vuoâng goùc vôùi AB caét BC ôû E, qua E keû ñöoøng vuoâng goùc vôùi BC caét AC
ôû F
a/ Chöùng minh D DEF ñeàu
b/ Treân tia ñoái caùc tia DE, FD, EF laàn löôït laáy caùc ñieåm P, M, N sao cho
DP = FM = EN. Tam giaùc MNP laø tam giaùc gì? Vì sao?
c/ Chöùng minh raèng 3 tam giaùc ABC, DEF vaø MPN coù chung troïng taâm.
Giaûi:
a/ Chöùng minh D DEF ñeàu A
Ñaët AB = BC = CA = a M
� = 600 neân ñoù laø nöûa tam giaùc ñeàu
D BED vuoâng taïi D vaø B
F
2 1 P
=> BE = 2BD = a => CE = a D
3 3 O
2 1
Töông töï ta cuõng coù: CF = a => FA = a
3 3 C
2 1 B E
Vaø theo gthieát thì BA = a => BD = a
3 3
=> D ADF = D BED = D CFE => DF = DE = EF => D DEF ñeàu N
b/ Tam giaùc MNP laø tam giaùc gì? Vì sao?
Töø D DEF ñeàu => PDM� = NEP
� = MFN� = 1200
DP = FM = EN (gt) => PE = DM = FN => D DPM = D ENP = D FMN => PM = PN = MN
=> D DEF ñeàu
c/ Chöùng minh raèng 3 tam giaùc ABC, DEF vaø MPN coù chung troïng taâm.
Goïi O laø troïng taâm cuûa tam giaùc ñeàu DEF, ta coù DO, EO, FO laàm löôït laø phaân
giaùc cuûa goùcEDF, DEF, EFD => ODB� = OEC� = OFA
� = 1200. Khi ñoù:
=> D ODB = D OFA (c.g.c) => OB = OA
=> D ODB = D OEC (c.g.c) => OB = OC => OA = OB = OC
=> O laø giao ñieåm cuûa 3 ñöôøng trung tröïc cuûa tam giaùc ABC, do ñoù O laø troïng
taâm cuûa D ABC
Chöùng minh töông töï ta coù: OM = OP = ON neân O laø troïng taâm cuûa D MNP
Vaäy O laø troïng taâm chung cuûa 3 tam giaùc ABC, DEF vaø MPN
Baøi 57: Cho D ABC vuoâng taïi A coù B � = 600. Treân caïnh BC laáy D sao cho
� = 1 ABC
ABD � = 1 ACB
� , treân caïnh AB laáy ñieåm E sao cho ACE � . Goïi F laø giao ñieåm
3 3
DB vaø CE.
a/ Tính goùc BFC
b/ Goïi I vaø K theo thöù töï laø chaân ñöôøng vuoâng goùc keû töø F xuoáng
BC vaø AC, G vaø H laø 2 ñieåm laàn löôït treân tia ñoái cuûa FI vaø FK sao cho I laø
trung ñieåm cuûa FG, K laø trung ñieåm cuûa FH. Chöùng minh tam giaùc CGH laø
tam giaùc ñeàu.
c/ Chöùng minh 3 ñieåm H, D, G thaúng haøng
d/ Goïi P laø giao ñieåm caùc ñöôøng phaân giaùc cuûa tam giaùc BFC. Chöùng
minh raèng F laø tröïc taâm cuûa tam giaùc PED. G
Giaûi:
a/ Tính goùc BFC B
� = 300 => BCF
� 600 I
Theo baøi toaùn => C = 200
� = 1 ABC
Töø ABD � � = 400
=> CBF P
3
�
=> BFC = 1200 (Vì toång 3 goùc tam giaùc BFC = 1800) E
F
b/ Chöùng minh tam giaùc CGH laø tam giaùc ñeàu
A C
K 20
D
G H
 Theo gthieát thì F vaø H ñoái xöùng nhau qua AC neân:
� = KCF
CH = CF vaø HCK � = 100
� = ICG
Töông töï ta coù: CF = CG vaø FCI � = 200
=> CH = CG neân tam giaùc CGH laø tam giaùc caân; coù
� = HCK
HCG � + KCF � + FCI
� + ICG
� = 600
=> Tam giaùc CGH laø tam giaùc ñeàu
c/ Chöùng minh 3 ñieåm H, D, G thaúng haøng
�
D ABD vuoâng ôû A coù ABD �
= 200 => ADB �
= 700 => BDC = 1100
� = FDC
D CDH = D CDF (c.g.c) => HDC � = 1100
�
Trong D CDH coù CHD = 600
�
Maët khaùc D CGH laø tam giaùc ñeàu => CHG = 600 => tia HD truøng vôùi tia HG
Hay H, D, G thaúng haøng.
d/ Chöùng minh raèng F laø tröïc taâm cuûa tam giaùc PED.
Töông töï baøi taäp 54 D PDE ñeàu vaø F laø giao ñieåm caùc ñöôøng trung tröïc tam
giaùc ñoù neân F laø tröïc taâm cuûa D PDE
Baøi 58: Cho hình vuoâng ABCD; Treân tia ñoái tia BA laáy E, treân tia ñoái tia CB
laáy F sao cho AE = CF
a/ Chöùng minh D EDF vuoâng caân
b/ Goïi O laø giao ñieåm cuûa 2 ñöôøng cheùo AC vaø BD. Goïi I laø trung ñieåm
EF. Chöùng minh O, C, I thaúng
Giaûi: E I
2
a/ Chöùng minh D EDF vuoâng caân 1
Ta coù D ADE = D CDF (c.g.c) 1
=> D EDF caân taïi D B C 2 F
� = F
Maët khaùc: D ADE = D CDF (c.g.c) => E �
1 2

Maø E� +E
� + F� = 900 => F �+E � +F
� = 900 => � = 900
1 2 1 2 2 1 EDF O
Vaäy D EDF vuoâng caân
b/ Chöùng minh O, C, I thaúng A D
Theo tính chaát ñöôøng cheùo hình vuoâng => CO laø trung tröïc BD
1
Maø D EDF vuoâng caân => DI = EF
2
1
Töông töï BI = EF => DI = BI => I thuoäc döôøng trung tröïc cuûa DB => I thuoäc
2
ñöôøng thaúng CO
Hay O, C, I thaúng
Baøi 59: Cho D ABC vuoâng taïi A ( AC > AB), ñöôøng cao AH. Treân tia HC laáy HD =
HA. Döônf2 vuoâng goùc vôùi BC taïi D caét AC taïi E
a/ Chöùng minh AE = AB I
A
b/ Goïi M laø trung ñieåm BE. Tính goùc AHM
Giaûi: a/ Chöùng minh AE = AB E
Veõ hình vuoâng AHDI veà phía nöûa mp bôø Bc chuùa A B M
Xeùt 2 tam gíc vuoâng D IAE vaø D HAB coù: AI = AH D C
H
� = HAB
Vaø IAE � ( cuøng phuï vôùi goùc HAC) => D IAE = D HAB => AE = AB
b/ Tính goùc AHM
Ta coù HA = HD; IA = ID => I; H naèm treân ñöôøng trung tröïc cuûa AD
1 1
Maët khaùc AM = BE vaø DM = BE => AM = DM => M naèm treân ñöôøng trung
2 2
tröïc cuûa AD
=> H, I, M thaúng haøng.
�
Maø D AHI caân taïi A => AHM = 450.
21