/ ©]oT« ° ²k¯n°Cjo£ ,  µ 1ê1ì Ç 13êë , ¼ve kªd«

Ø k¼w Ø , »¯Ao´ »®¼ve
Ç / »Ç¯Ao´Ç »®¼ÇÇve ¼ÇÇve kªdÇÇ«
Ø k ¼ÇÇw
Ø ÇǼ§FU . ¼ÇÇvd§A RBíÇǪ§
/  µ 1ê23 , k´z« : »ÄBLBL ³Ñ «Àî
Ø
(7 ; ¨ÀwA nBí« ° ¨±¦î ¶n°j) Ç / / | ///
/  µ 1ê21 : »¦L éL
/ ³«B¯ ²rA°
/ u½±¯ o½p Rn±~M ° 1ë2 Ç 1ê9 | : ³«B®MBT @
Ç /  µ ì1 Ç ê , ¨±Çw Ø ³¼¦Çî) »¦Çî ÇM ¼Çve ¨BÇ«A Ro
e / 1
Ø ¨BÇ«A , (¨ÀÇv§A
Ç /  µ ì1 Ç ê , ¨±Çw Ø ³¼¦î) »¦î M ¼ve ¨B«A Ro
e / 2
Ø ¨BÇ«A , (¨Àv§A / Bµ³L
i
/  µ ì1 , ÀÇMoÇ ·ÇÇíÇÇA° / ê / nBÇ~ RBǪǦ Ç ¨ÀÇwA / 3 / nB~ RBª¦ @
/ ¨ÀwA nBí« ° ¨±¦î : Sw°o / J / ¬A±®î / §A / An±{Bî / ë
297.9ë3ë BP ê1.7

ISBN 964 - 6533 - 00 - 0 9ìê Ç ìë33 Ç 00 Ç 0 ðMB{

( 7) ¨ÀwAá
nBí« ° ¨±¦î ¶n°j

¼vd§A RBíª§
»¯Ao´ »®¼ve ¼ve kªØ d« k¼w
Ø ZBe ³¦§A ¹½C ³«Àî
Ø Roe : ¼§FU
ºoª ºo\µ 1ê23 ¨oñª§A
Ø ¤A±{ : ©z{ éL
³hv¯ 2ë00 : jAkíU
k´z« ²B¢z¯Aj ·¯BhQBa : » B dæ
Ø ° NBa
t Øk
« k´z« , »ÄBLBL ·« Àî
Ø RAnBzT¯A : o{B¯
0ë11 Ç 8ëê3ì8ê ¦U , 9137ë Ç 3ëë9 »TvQ °k®æ
<¨ÀwAá
nBí« ° ¨±¦î ¶n°j oz¯° ³ª]oU ·vÇwÆ«>
Ø
Ao{Aá SdU JBT ½A
»¯Ao´
Ø »®¼ve
Ø ¼ve kªØ d« k¼w Ø Roe RB¼§FU pA
Ø ZBe ³¦§A ¹½C ³«Àî
Ø ½A |±~h« ° ±d« ¬C
±e ·Ø¼Ø¦° ²k¼Çwn éLM
/ k{BM»« ³vÇwÆ«

RBî±
±« ° K§B« Swo´ 

³dæ ¬A±®î

3 ³« Øk
«
9 Ø t Øk اƫ i
²ow Ø ·¯±ª¯ BM K¦« ºAkTMA
13 ¨jo« bÀæA ³M é]An ¾Ak´zØ §A k¼w
Ø ·Li
1ë Ø Roe ¨B¼ Sئî nj
¾Ak´ Øz§A k¼w
17 ³ ¼ ®e
Ø M kªØ d« ³M Roe S¼æ°
Ø
19 ¾Ak´zØ §A k¼w
Ø Roe îA±«
21 ©¯ß BÒªÒ Ö§A »ß A±ÔînB
ß wÒ °Ò ¨ß nBÒ
Ö
ß ñªÒ §A »ß A±vÔ ßBÒ¯
ß
23 ²k½k®vQ ºBµnB oM ½±zU ° è½odU
2ë RoiC ° B¼¯j o¼i ¶nBMnj Roe ·«B¯
27 ¼ve ¨B«A Roe ºBµpnk¯A ° k®Q
29 »®« nj An JBdæA , Roe ¬j±ª¯ éª]
31 ³½°Bí« ¬B«p nj »®« nj Roe ·Li
33 S½¿° ¼¦LU ºAoM An JBdæA Roe R±îj
3ë ¼íMBU ° JBdæA BM Roe ¶k{B® Ô« RAo

37 ³Øñ« pA Z°oi S° nj Rod¯C ·Li
39 ³ß ¼ ß¿Ò BÒ¯EÒ Õ oÒ ~Ö Ò« »ß§ oÒ Ù¼ Ôi
ê1 jpo JA±] nj Roe nBí{A
ê3 B¼¯j ¥µA pA Roe S«Ø m«
êë oe
Ø Sí¯Bª« S° nj Roe ·Li
ê7 oe
Ø k½k´U gwBQ nj Roe nBT £@
ê9 RjB´{ ºAoM »£jB«C nj Roe nBT £@

ð½

¼vd§A RBíª§ 
³dæ ¬A±®î

ë3 Ö Ô ±Ö ªÒ Ö§A
nB ß @nÔ Ö ß« oÕ ¼Ö Òi R
ß íÒ §A J±Ô
ëë ¹¼M nj Roe ·Li
ë7 oe
Ø JBdæA ° j±i JBdæA ºAoM Roe ·Li
ë9 JBdæA éª] nj An±{Bî K{ nj Roe ·Li
ì1 An±{Bî cLæ nj Roe ºBîj
ìë An±{Bî cLæ nj Roe ·Li
ì7 An j±i ¥ÄB Roe ¬B¼M
ì9 ß Lß íÒ Ö§A nAÒ oÒ Ò ©Ö ÔñÒ§ oÛ ßEÒ ¿Ò °Ò
k¼
71 An±{Bî p°n nj Roe ºAo
Ø ·Li
73 ¸°o RB¼MA ³M Roe ¥ØXªU
7ë An ³± ¥µA Roe SØ«m«
77 Sاm« pA Roe ¬C Tv] ºoLU
Ø
79 ³± oñz§ oM Roe ¬j±«o í§
81 An±{Bî p°n nj Roe · ½q]n
Ø nBí{A
83 ¾Ak´zØ §A kؼw Roe · ؽq]n nBí{A ·ª]oU
8ë ³ ½q]n
Ø nBí{A nj An j±i ¥ÄB Roe o @l
87 ¬B¼ w »ME ¤C ¬A°o¼Q ³M Roe ºAk¯
89 ¨À v§A
Ø ³¼¦î ¾Ak´ Øz§A k¼w
Ø Roe ¶pnBL«
91 ¨Àv§A
Ø ³¼¦î ¾Ak´zØ §A k¼w
Ø Roe RjB´{
93 RjB´{ ¨B¢®µ nj Roe ¬C R¿Be
9ë ºq½oLU o¼¯Ø ¨±eo« nBí{A
97 »¯Aoí{ ³¦§A ¹½C ¨±eo« nBí{A
99 Ø Roe bk« nj §Ø Æ« nBí{A
¾Ak´zØ §A k¼w
10ë RB ¼§FU Swo´
123 ³«Bî
Ø tnB´

°j



©¼e o§AÚ ß ªÒ eÖ o§AÚ ³ß Ò¦§A ©ß vÖ Mß

¼ÇªÇ
Ò Ò§BÇíÇÖ§I JØ ß nÒ ³ß Çڦߧ ÔkÇªÖ Ç d§A@
Ò °Ò
©¼ íÒ Ö§A »¦ Ö Ò Ø
Ù íÒ §A ³ß ¦§BMß ¿Aá ¸Ò ±Ú Ô ¿ °Ò ¤Ò ±Ö eÒ ¿ °Ò

k ªdÇ«
Ø ¬AoLª¼ÇQ ©UBÇi
@BÇQ ¬A°n oÇM ¬Aoñ¼M j°nj
pA k¯po ²jpB½ ° »Uo« »¦î
Ø xnBLU¿A° »æ°
Ø ° , »~«
¨B«A Roe ¬Bñ«A ¶oÄAj »§°
Ø }iØ ¿Ñ BM ; jBM °A jB\«A j¿°A
©§BÇî ¬A°nBÇ ³Ç k ªd«
Ø ¤C ©ÄB vd§A M k ªd«
Ø : ¬B«p
°
ÀA ©§Bî º±vM Soe nj zî ° ³Mm] BM An »Tvµ
/ k®®»« ºoLµn Ç Àî ° ¥]@ Ø Ç e Ø Roe k¼e±U
Ö Ò§Aáß BÐ Ò® ¼Ö eÒ °Ö EÒ °Ò BÒ¯oß Ö«FÒ Mß ¬°
©Ö ´ß ¼Ç Ò Ôk´Ö Ò½ ¹Ó ªÚ á¯ß EÒ ©Ö ´Ô ÇÒ× ® Ö¦íÒ ]Ò °Ò
BÒ® Ò§ A±Ô¯BÒ °Ò ¸ß ±Ò× @ Úq§I ¾D Ò ÒT½Aáß °Ò ¸ß ±× Ò¦~§I
Ú ¨B Ò Ò Aáß °Ò R ß @× oÒ Ö¼ Òh Ö§I ¥Ò íÖ ß
1/ ½kLÇÒî
Ò ß ß×
Çve ¨BÇ«A RoÇe S«BÇ«A ¬An°j ³Ç »ÄB\ÇǯC pA
pA ¨ÀÇv§A
Ø Bª´¼¦ÇÇî ¾Ak´ÇÇ Øz§A k ¼ÇÇw
Ø RoÇÇe ° »LT\ÇÇ«

¾D¼L¯ ¿Ñ A : 21 ¶n±w pA , 73 ·½C Ç1

3

¼vd§A RBíª§ 

·L¦Ç ° nBz o¯ ·¯ pA Bµ²n°j ½oTñ½nBU ° ½oUShw

Ø AÔ »®M ¶oÄB] S«±ñe
° u¼§kU °
B®TiA ³ , SwA ²j±M ³ ¼«
j±Çi ºÀÇîA ØkdÇM ³îki ° Jm ° B½n ° ¥´] ° u¼L¦U
¼®«ÆǪ§Ao¼Ç«E Roe ·Li pA ³ n±¯Bªµ , j±M ²k¼wn
³ B\¯C ; SwA j±´z« ½o{ oªî oiA°A nj ¨Àv§A
Ø ³¼¦î
: k½B«o»«
³ß ¼ß ¥Ô ßÄD Ò Ö§A ¬Bà Ò« Òp »ß ©Ö ÔñÚ¯EÒ ! ³Ô Ò¦§A ©Ô ÔñªÒ eß nÒ A±ªÔ Ò¦îÖ A °Ò
Ò
¨Ô pß À§A@° , ¥¼Õ ߦÇÒ ß ÖkÇ~§A Ù ÇÒ Ô vÒ ß¦§A@°Ò , ¥¼ Õ ß¦Ò Ù dÒ Ö§BMß
ß î ¬B
¬±Ò dÔ ¦ß Ò
~ Ö «Ô , ¬Bß ¼Ò ~Ö íß Ö§A »Ò¦îÒ ¬± Ò Ô ñ ß TÒ íÖ «Ô ³Ô Ô¦µÖ EÒ / ¥¼Õ §ß Òl Ù dÒ Ö¦§ß
/ ¬Bß µÒ jÖ ¿AÖá »¦Ò îÒ
ß î ©Ö µÔ BTÒ Ò
, Õ ß BÒ® «Ô ©Ö ´Ô ªÔ §ß BÒî °Ò ; ©Õ Yß A¾Ò ©Ö ´Ô LÔ Äß D Ò{ °Ò , ¨Õ nBÒ
°Ò , ©Ö Ôµo¼
Ò LÇÒ Ô ß ÇæÒ ©Ô ÙíÒ Ç½Ô @¿Ò ; Õ lß BªÒ Ç «Ô ©Ö ´ÔÔ Ä nBÇÇ
ß  ©Ö Ôµo¼ ß Ò °Ò
1/ ©µo¼ Ò ©´¼ ® Ò ¤±
Ö Ô Ò ß Ö Ô Û ß Ô íÔ ½Ò @ ¿Ò
nj BªÇ{ Ç k®Ç SªÇen An Bª{ ºAki Ç k¼¯AkM °>
° , SwA © ¬B«p ½A nj e
Ø ¶k®½±£ ³ k½A³To£ nAo »¯B«p
/ SwB½±£@B¯ ° BwnB¯ ° ³Tvi , SwAn nBT£ ¬B¼M pA ¬BMp
¬B«p ½A ¥µA / SwA ¥¼§l k® e
Ø S«pÀ« ³ñ¼v@

: o~Ç« éL , ²kLî bo{ pA ° ; 231 ·Li <¹ÀL§A [´¯> Ç1

êì2 | ,@1@Z

ê

³« Øk« 

; k¯A²j±ª¯ BñTîA S¼~í« ¬BTwC nj ° , ²jn°C B¼¯kM º°n

/ k¯A²jo »T{C ° xpBw , »Tvw ° ¥µBñU BM °
¬B¯C ©§Bî ° , nBñ´®£ B´¯C o¼Q ° ,
ÀiAkM B´¯C ¬A±]
/ SwA »£j±§C ° y
Ø ¥µA B´¯C ¬Co ºnB ° , B®«
¨oTdÇ« An ¬BǯC ° ²jB´®Ç¯ »í° ¬B£nqM ³M ¬Bña±@
¥ØÇñU An AoÇ n±Ç«A ¬Ak®ªU°oÇY ° ¾B¼®ÇA ° , k¯nBª{»ª¯
</k®½Bª¯»ª¯
, ¬BzUB¼e R Øk« ¤± oM ²°Àî ³ñ¯C BM ¨Bªµ ¨B«A °j ½A pA
¤Bw ²j j°ke nj B´¯C pA ð½ oµ S½¿° ° S«B«A R Øk« B´®U
³Li ° W½ke ° S½A°n ¬AnAqµ k½BM HíL ° k¼«B\¯A ¤±M
pA y¼M ;@k{BM Swj nj ¬C o¼ ° ¬Co o¼vU nj ³ °
²k¼woǯ o¼vU nj W½ke k®a ° ³ nj W½ke °j »ñ½
S½B´Ç¯ nj q¼Ç¯ ¬BǯC RBª¦Ç ° ÇîA±« ° K Ò Ôi ° , SwA
/ SwA S ئ ° pB\½A ° nB~TiA
°A o¼ ° ²o½oÒ Ôµ±ME ¬±a W½ke ¬B¯B£npBM pA ³ñ¯C BM
pA S½Bñe ¬C ¬±ª« ³ JlB ° ¤±í\« W½ke ¬AnAqµ
An g½nBÇU ° oUBÇj ° KT , k®»« S° SwB¼w BM MBU
/ SwA ²jo@o QÔ
B½ , nBz ° ¨B´MA ° »ñ½nBU ¬C j±]° BM SwA ¨±¦í«
ºB½nj pA ° ²j±ª¯»« ³í]Ao« ¬AnA±£nqM ¬C ³M oTª Á±æA

ë

¼vd§A RBíª§ 

RBǽA°n Bǽ ° ; SwA ²k{»Ç« ºo¼£@²o´M ¬B¯C ¨±¦î ZA ±« Ø

,@¬B½°A n JAoA ° Sze° ° Szµ jß S Ø¦î ³M B´¯C pA ·½°o«
Ø
¥T®« kí ÒM RBL ³M HíL ° ³To£ nAo ¤A°p ° ±d« nBaj
/ SwA@²k½jo¢¯
pA »kǯA ¨ÀÇv§A
Ø ³¼¦Çî ¾Ak´Ç Øz§A k ¼Çw
Ø RoÇe pA
° »¢¯Apo° »£jApCtnj ©Ø¦í« ³ , ²k¼wn îA±« ° K Ò Ôi
S½¿° nk~Ç« pA ³Ç Sv«±¦íÇ« ° ; SwA ¬BǽA ° ¬Bª½A
: ³ ; SwA ²k½jo£ c Ø{oU
°Ò , ³Ô Ô °oÇÔ
Ô îSÖ LÒ ÚzÒ® ÒU BÒ®¼ ß °Ò , ¨ß ÀÒÒ ñÖ§A ¾C ÑÔ Ò BÚ¯Aá °Ò
Ô oÒ Ò«¿
1 /@³Ô¯±~Ô SÒ§ Úk´ÒU BÒ® ¼ Ò¦î
Ô Ô Ö Ò Ö Ò
nBT£ ¬Ao¼«A ° ¬B Ài
Ø ° ¬B£k®®½oC B« ³ñ¼TwnkM °>
²k®ñA ³\®Q B« nj , T£ hw ºBµ³z½n °
°oî ; ©¼Tvµ
BÇ« ·¯Bi nj q¼¯ y½Bµ³iB{ ° , ²jo k{n ° ²k{ SMBY °
</SwA ²k{ o½pAow ° ¬Aq½°C
¶k®½Bª¯ ³ , ¨À o ° ¥æA ºAnAj ¬B¯C , ½AoMB®M
/ k®{BM»« SwA ÄBe ° »¯Bí« pA °o ° ¤±æA
º°BÇe ³ Roe ¬C RBz½B«o j±M J±i ³a °

: o~Ç« éL , ²kLî bo{ pA ° ; 231 ·Li <¹ÀL§A [´¯> Ç1

êì1 | ,@1@Z

ì

³« Øk« 

¬BªÇ½A ° ¤ÀTÇwA ° ºk®¦MoÇw ° oÇ{ ° RqØ î B¼¯j ð½

º°n nj , SwA ºjoª¯A±] ° R±T
Ø ° RBLY ° oLæ ° ¬B½A°
³T{±Ç¯ ¬C ºA±¼Ç{ ° ½o¼{ ·ª]oU BM »ÄBµ²joQ ° Bµ±¦MBU
B½BñU ° ºnAjAqî u§B\« nj ©zTd« nBí{A k®¯B« ° k{»«
, u¦\« nj ¬B£k®® So{ ° ½jnA° BU , k½jo£»« K~¯
; ¼TÇwAn ¬B£k®½±Ç£ ° BLÇi pA »íªÇw ¶jBTÇwA ¼Çî nj
° Çe An RBª¦Ç ¬C ¼Çî ° , ²j±ª¯ q¼¯ ºo~M ¶jBTwA
/ k¯jAj»« nAo j±i ¥ªî ° »£k¯p z«ow
, jnm£»« k®ª]nA ¬B£k®¯A±i o¯ pA Âí ³ ºA²°q]
¨ÀÇv§A
Ø ³¼¦Çî ¾Ak´ Ûz§A k ¼w
Ø Roe RBª¦ pA »ioM ¼î
; ²jo ¥¯ ²oLTí« KT pA ,
nAk« o@l BM o¼e ½A ³ SwA
ÇvM ° boÇ{ pA ° , SwA ²k{ BT@A ¬C ·ª]oU ³M  °
¥MB , nB~TiA ° pB\½A ·wA° ³M ³ñ¯C BU ; ²k{ ºnAjj±i
nj ° ²kÇ{ ³T{±Ç¯ Bµ±¦MBÇU ° Bµ²joÇQ º°n oÇM ³ k{BM ¬C
° , jo¼£ nAo ½oBe o®« ° ºCo« nj , ¥Bd« ° u§B\«
¬AnjAoM ¨±ªî ¶jBTwA ¥MB »£jBw ·wA° ³M ¤Be ¼î nj
/ k{BM ²j±M »®½j
K ØoT« , k ´íT«
Ø ¬B½±\z¯Aj ° ³ ¼®½j
Ø ¨±¦î JÀ Ø pA
° Bµ³Li BM ° k®® e An Ki ° RBª¦ ¼î ³ SwA
ï°ooQ RBí ªÒ Ò§ ³M An ¨jo« ·Ø«Bî ¬BµlA , j±i ºB´¼¯Ao®hw

7

¼vd§A RBíª§ 

VAo¼« ½A ° ; k®® {°n ¨Àv§A

Ø ³¼¦î ¼ve ·íBw nA±¯A
²k¼wn B« ³M Ò¦wÒ ¾Ak´{ ¾B«j ° ¾Bª¦î jAk« pA ³ An ³½B«oQ
©Ô ´Ô Ò¼îBv Ò« ³Ô ¦§A oÚÒ ñ Ò{ / k®Çµj ¤BT¯A Ò¦ Òi ¥v¯ ³M , SwA
Ó
/ Àªî Ò \§A
° BªÓ ¦ îß ° º±U ° BÓ¯Bª½ Aá ©µjÒ Ap ° ¹¦¼ª Ò
¼d§B ~§A@³¦§A
Ø jß BLî» Ò¦î ° ©´¼ Ò¦î ° B®¼ Ò¦î ¨À
Ô v§A
Ø °
Ô
/ ³ÔUBoM ° ³¦§A ¹ªen °
»¯Ao´ »®¼ve ¼ve kªØ d« k¼w Ø
³ ؽoªÇ ³ ؽo\µ 1ê02 ¾An±{Bî p°n o´ ¬AlA
¨Àv§A
Ø ³¼¦î º±n t Øk« k´z« nj

8



©¼] o§A ß ¼Ö Úz§A Ò «ß ³ß Ò¦§BMß Ôl±îE

Ú ¬B

©¼e oǧA Ú ß ªÒ eÖ oǧA Ú ³ß Ò¦§A ©Ç vM
ß Ö ß
Ò ßµBاA ¼L
½o Ò ¼Ù Ú§A ³ß §ß A¾Ò °Ò kà ªÚ dÒ Ô« B¯ kß ¼Ù wÒ »Ò¦îÒ ³Ô Ò¦§A »Ú¦æÒ °Ò
ß Øk§A ¨ß ±Ö ½Ò ¨B¼
½  »Ò§A ¬Ò Ò¿
Ñ Ö @ A Ò ß« ¼í
Ò ªÒ ]E Ö ©Ö ´ß ßÄ AÐ kÖîE »Ò¦îÒ ³ß Ò¦§A ¹ÒÔ ® íÖ Ò§°Ò
ß ß á
©¼ íÒ Ö§A »¦ Ö Ò Ø
Ù íÒ §A ³ß ¦§BMß ¿Aá ¸Ò ±Ú Ô ¿ °Ò ¤Ò ±Ö eÒ ¿ °Ò

³¦§AkLî BME ¾Ak´ Øz§A k ¼w

Ø Ro
e RBz½B«o ³¦ª] pA
ºp°n³ SwA ¨Àv§AØ ©´¼¦î K§B@»ME M »¦î
Ø M@¼vd§A
: k¯j±ª¯ jAo½A j±i JBdæA ºAoM ³Li ¬A±®î ³M
; ²Ô ± Ô
oß íÖ Ò¼ ߧ ¿Ú Aá ³ß Ò¦§A Ò Ö¦ iÒ Ò Ò¦ iÒ BÒ« ³Ò Ò¦§A ¬Ú Aá ! tBÚÔ ®§A B´Ò Û½EÒ
Ö °Ò , ²Ô ° ÔkLÒ îÒ ²Ô ± Ô
oÒÒ î AÒlBá Ò

BÇ«Ò ¸ß jÒ BLÒ îß ÒÖ î ³ß Uß jÒ BLÒ íß Mß A±ÒÖ ® Ö ÒT wA@
/ ²Ô A± wß
³ß ÇÒ¦§A ¹Ô Ò
oß íÖ Ç «Ò BÇ«Ò ! ³ß ÇÒ¦§A ¤±Ç ß wÔ nÒ Ò MÖ BÇ½Ò : ¥Õ ]Ô nÒ ¤B Ò Ò Ò

?¥Ú ]@Ò °Ò @ qÒÚ î
K Ô \Çß ½Ò ºmß Ú§A ³Ô «Ò B«Ò Aá , ¬B à «Ò Òp ¥ÔÙ  ¥ß ÖµEÒ ¹Ô Ò
oß íÖ «Ò : ¤BÒ Ò Ò

1/@ ³T îBÒ ©´ ¼ Ò¦ î
ÔÔÒ Ö ßÖ Ò

@<
Çd§A
Ø BÇe Aá RBd¦Ç«> nj An RoÇe hÇw ÇǽA Ç1

11

¼vd§A RBíª§ 

An j±Çi
¦Çi kǯ°AkÇi ³ñ¼TwnkM ! ¨jo« ºA>

° SoíÇ« °A ³ÇM ³ñ¯C ºAoM pA o¢« , SwA ²k½oB¼¯
/ k®® Ak¼Q »ÄBwB®{
° »£k®ÇM ¨BÇ« nj , k®wB®zM An °A ³ñ¼¯B«p uQ
»£k®M ° RjBLî ·wA° ³M ° ; k®½C»«oM °A S½j±Lî
Ø
º±Ç wß BÇ« 鼪Ç] pA °A o¼Ç »£k®M ° RjBLî pA °A
/ k¯jo£»« »® Tv «Ô
! AkÇi ¤±Çwn ovQ ºA : S
£ ºjo« ¤Bd®½A nj
?@Sv¼a ¥]@Ø °@ qØ î k¯°Aki Soí«
oǵ ¥ÇµA SiB®Ç{ ° SoíÇ« : j±«oÇ RoÇe
° SîBÇ A °A pA SwA K]A° ³ An j±i ¨B«A , @ ¬B«p
</k®½Bª¯ º°o¼Q

° °oí« ³M o«A oU ¶nBMnj ³ ºA³Li oiC nj °

° , k¯A²j±ª¯ jAo½A oÄB] ¨BØñe ° ³ª Ò¦
Ò ¨B¼ ° , oñ®« pA »´¯
¬B¼ÇM ÇÇe
Ø pA oÇÇU
Ø ° ¬B«±¦ÇÇ« S ¼«°odÇÇ«
Ø pA Â~ÇÇ«
Ø
: ³ k®®»« jq{±£ ª nj ° , k®½B«o»«

odM Ø pA , 11 @Z pA ë9ê@|@

ß nØ jÔ > JBT nj ³½±®ve MA ³M o¼´{ ·« Àî
Ø ³¼¦î jBæ Roe pA ± h« , 128 | <K
B®ª§A
S½A°n ¨À v§A
³L i jAo½A ºAoM ¨À v§AØ ³¼¦î »¦î
Ø M ¼ve :@j±«o ³ SwA ²jo@
/ k¯j±«o ¼®a ° k¯k{ ZnBi ¬BzMBdæA º±vM

12

¨jo« bÀæA ³M é]An ¾Ak´zØ §A k¼w
Ø ·L i 

ÒÑ Ö ° n±«¿A ÔÑ Ö ºnB\Ò Ò«
ß ªÒ Ò¦ íÔ Ö§A ºkß ½Ö EÒ » Ò¦ îÒ ¨BÒ
¾D ñe¿A@
ß Ö Ò ß Ô ß
: ³ k®½±£»« ¼®a ; ³ß «ß A oÒ e@ Ò °Ò ³ß §ß ÀÒ e» ÔÑ Ö , ³Ò¦§B M
Ò Ò¦ îÒ ¾ß BÐ ®Ò «Ò ¿A ß ß
Ò  B«Ò ÔÖ ñ½Ò ©Ö Ò§ ³Ô Ú¯EÒ ©Ô Ò¦ íÖ ÒU ÏÒ Ú¯Aá ©Ú ´Ô Ò¦§A
ȋ
ß BvÓ Ô
BÒ® ÒU BÚ® «ß ¬BÒ
ÇÖ ñ ß §Ò @ °Ò ; ¨B Ò
dÇÖ§A ¤± Ç
ß Ô ß
Ô Ô
Ö «ß BwB Ó ªÒ Tß Ö§A ¿@Ò °Ò , ¬B à Ò
Ö¦ wÔ
Ȃ
ã ß
bÒ ÀÇ Ò æÖ ¿Öá A oÒ ´ß ÖÇÔ¯@ °Ò , ÏÒ ß®Ç½ jß Ç Ö ß« ©Ò ߧBíÒ ªÒ Ö§A ºoÒÒ ® ߧ
¥Ò ªÒ íÖ Ç ½Ô @°Ò , ÎÒ jß BLÇ
Ò îß Ç Ö ß« ¬± Ò Ô«± Ô¦ ÖªÒ Ö§A Ò Ò«FÖ ½Ò @°Ò ,@ÎÒ jß ÀÒ Mß
/ ÏÒ ß«BÒñeÖ E@Ò °Ò ÏÒ ß® Ò® w@Ô °Ò ÏÒ ß ßÄC oÒ Ò Mß
, ©Ö Ôñ¼Ö Ò¦ îÒ ¹Ô ªÒ Ò¦ Ú§A ºÒ ±ß Ò BÒ¯± Ô ~Öß ® ÔU@°Ò 1BÒ¯°oÔ ~ÖÔ ® ÒU ©Ö Ò§ ¬Ö Bá Ò

¼î n°Ao£ ³ ¨À v§A

Ø ³¼¦î <¼vd§A RBíª§> ¤°AØ éL nj Ç1
<¤±í§A dU> JBT pA o¼e jq¯ ¶k¼e° ·hv¯
L , j±M o¼e i Ø
ZBe ºB
C JB®] ¨oTd« k®ªz¯Aj c¼d~U BM °kæ ·LTñ« éL ³@
Rn±~M ³ª¦ ½A , j±M ½o zØ §A@²oªî » ³Ô ¦§A Øk«E ºnBØ oL@A »¦î
³ª]oU ° ²jn°C [´¯ ¬Bªµ ³M ©µ B« ° , j±M ²k{ L B¯°o~®U ©ñدBá 
ºAnAj ° Sv¼Ç¯ u¼¦Çw »®í« SwAk¼Q ³ n± ¯Bªµ »§° ; ©½j±ª¯
pA uQ / k½C nB£pBw jAo« BM BU jnAj me o½kU ³M pB¼¯ ° º±®í« k¼íU
¼ªµ BM ©µ B´¯C nj , k{ ³í]Ao« » Ø i ·hv¯ k®a ³M pBM JBT éL
, »«Ao£ cd~«
Ø JB®] ¬±a »o pA ° / j±M B¯°o~®U ©ñدBá  : RnBLî
nj An ¬Bz½A nBñTzQ o¼e ° k®T{Aj »ÄB®{C ° »Tw°j ·MBw o¼e BM
° n°mdÇ« éÇn ºAoM ©Tv¯Aj»« c¼d~U SØ
j ° njB~« ³M ³í]Ao«
/ k{ B]nA ¬Bz½A ³M K¦ « c¼±U
JBTÇ éLÇ ¼Çe nj BÇ« : k¯j±ÇM ²j±«oÇ ¼®Ça gwBÇÇQ nj
B´¯C ·ªµ nj , ©½j±ª¯ ³í]Ao« » Ø i nk~« ½k®a ³M <¤±í§A@dU>

@©¼TB½ u¼¦w o¼ An »®í« ©µ B« j±i ¬±a ° , j±M B¯°o~®U ©ñدBá 

13

¼vd§A RBíª§ 

³ß ¼Ö Ò¦ îÒ @ °Ò , ³Ô ¦§A BÒ® LÔ vÖ eÒ °Ò ; ©Ö Ôñ¼Ù Lß Ò¯ n± ß Ò ÖAá » ß
A± Ô¦ ªß îÒ °Ò

ß Ô¯ ¾D
1 /@o¼ ~ªÖ§A ³¼ Ò§A@ ° , BÒ® L Ò¯EÒ ³¼ Ò§A@ ° , BÒ® Ö¦ Ú@ ±ÒU
Ô ß Ò ßÖ á Ò Ö ßÖ á Ò Ò
BÇ« pA ³`ǯC ³ »¯Aj»« ±U H Ø e ! AnB£jn°oQ nBM>
°oí« ³M o«A ° ¨AkA ° ¨B¼ ³M ¥¼« pA) ³TB½
ØdU
»M±oÇw ° ¬B«±¦Ç« Ro~ǯ ° oñ®ÇÇ« pA »´Çǯ °
° S®¦w ³M ¬k¼wn SLn ° ¥¼« S´\M (¬Bª§B
° ; SwA ²j±L¯ q¼«C RAnBL« ° q¼¢¯A@RoiB
« Rnk
! B¼¯j ¨B eÔ ° ¤A±«A ºB´½jB½p SwA±inj S´] pA ³¯
ºBǵ@S«Àî ° Bµ³¯Bz¯ ³ Sv¯C SØ¦î ³M ³ñ¦M

BM Am´§ , SwA ¦ JBT KeBæ RnBLî nj o~U Ø »o pA °@

ÄAo
° kµA±{ pA ¼½ ° é
n± M uPw / ©½j±ª¯ éL § ¼ªµ
³hv¯ GkíM , SwA ²j±M B¯°o~®U ©Ò§ ¬Ö Bá  RnBLî ¥æA : ³ k{ ¨±¦í«
¬±a ° ; k¯A³T{±¯ B¯°o~®U ©Ò¦Ö¯Bá  , ²j±ª¯ ¥~ ØT« ¨¿ ³M An ¬±¯ ¬Bv½±¯
k¯A²jo n±~U
Ø ºkíM ¬Bv½±¯ ³hv¯ SwA ²j±L¯ j±´í« SMBT ³¯±¢®½A
²jAj nAo
¨¿ º°n oM »zow Am´§ , SwA ²j±M B¯°o~®U ©ñدBá  ¥æA nj
° RB½odU o¼w nj K¼UoU ½kM ° ; k¯A²jn°C nj B Rn±~M Ao¯C °
RnBLî ½AoMB®M / SwA ²k{ ¥æBe o¼¼U ³¯±¢®½A »TMBT RB¼d~U
ºB
C JB®] ¨B¼Q »´T¯A Ç k{BM»« B¯°o~®U ©§ ¬Bá  k½joU ¬°kM ¥æA
/ ºnBØ
nj , kÇ{ é
A° o¼e ºB«A ° ¤±L
jn±« gwBQ ½A ¬±a °
©§ ¬Bá Ç Rn±~ÇM SBǽ
ØdÇU »°oe ¥ñ{ ³M ³ ¬C j Øk\« éL
/ SwA ²k{ ³ª]oU ³¯±¢®¼ªµ ³M ° L B¯°o~®U
»°oe éL pA , 239 | <¤±í§A dÔU> Ç1

1ê

¾Ak´zØ §A k¼w
Ø Roe ¨B¼
Sئî nj 

° bÀ æÒ ±U ºBµo´{ ° jÀM nj ° , ©¼®¼LM An ±U ½j

pA ¬B£k½kªTÇw ³ñ®Ç½A BÇU ° ; ©½pBÇw oµB bÀæA
° ±U RBL]A°
ß ³M ° , k¯oM ovM ¬B«A ° «A nj S¯B£k®M
/@jjo£ nBTn ±U ¨BñeA ° ±U ºBµ@S ®Ø w
pA ° k¼µk¯ ºnB½ An B« Bª{ o£@A ! ¨jo« ºA ¬Bµ uQ
° oÄBÇ] ¬BªÇ@BÇe ǽA ; k¼ÄB¼Ç¯ nj B« BM B~¯A njß
An j±Çi ºA± ° , k¯jo£»« ²o¼a Bª{ oM nBñªTw
n±¯ ¬j±ª¯ x±«Bi nj ° , k¯k®M»« nBñM Bª{ ³¼¦î
/ k®{±»« ¬BUoLª ¼Q
¥Ø±ÇU °A oÇM ° , SwA »BÇ BÇ« ºAoÇÇM AkÇÇi °
º±w ³M ° , ©½jo£»« pBM °A º±w ³M ° , ©¼ÄBª¯»«
</BµSz£pBM ·ªµ Sw°A

·®½kÇ« pA k®TÇwA±i»Ç« Ro
Çe ¬C ³ »T° nj °

° ³T{±¯ ºA³«B¯ S ¼æ°
Ø ,@k®® Soe ³« oñ«Ø ·Øñ« ³M ²n±®«
Ø
° ²k¼`¼Q An ¬C uPw ° ; k¯j±ª¯ n±´ª« j±i ©UBi ³M An ¬C
BM ¬C pA uQ ° / k¯j±ª¯ ©¼¦vU ³ ¼®e
Ø M@k ªd«
Ø j±i njAoM ³M
S~Ç{ ·®w ¬BLí{ ¨±w Ø K{ ±] nj ° ²j±ª¯ Aj° °A
/@k¯k{nBPvµn ³Øñ« Sªw ³M j±i S¼M ¥µA 鼪] BM ºo\µ
: SwA ¼®a S Ø¼æ° ¬C °

1ë

¼vd§A RBíª§ 

³ß ÇMß »ÇæÒ °Ö EÒ BÇÒ« AmÇ Ò Òµ / ©¼ eß o§A ªeÖ o§A ³Ò¦§A ©v M

ß Ú ß Ò Ú ß ß Ö ß
kà ªÚ dÇ Ò «Ô ³ß ¼Ç iß EÒ »ÇÒ§Aá Kà §ß BÒ@» Mß EÒ ß MÖ »Ù ¦ß îÒ Ô MÖ Ô ¼Ö vÒ dÔ Ö§A
: ¹ß ¼Ú ß Ò® dÒ Ö§A ß MÖ BMß °
ß oÔ íÖ ªÒ Ö§A
, ³Ô ÇÒ¦§A ¿Ú Aá ³Ò ÇÒ§Aá ¿Ò ¬Ö EÒ Ôk´Ç Ò Öz½Ò »Ý ¦ß îÒ Ò MÖ Ò ¼Ö vÒ dÔ Ö§A ¬Ú Aá
³ß ¼Ö Ò¦Ç îÒ ³Ô ÇÒ¦§A » Ú¦ æÒ A ÓkªÚ dÒ «Ô ¬Ú E@Ò °Ò / ³Ô Ò§ Ͻ Ò oß {Ò @ ¿Ò ²Ô ÒkeÖ °Ò
/ Ù dÇ Ò Ö§A kÖß ® îß Ö ß« Ù dÒ Ö§BMß ¾D
Ò ]Ò , ³Ô Ô§± wÔ n@Ò °Ò ²Ô ÔkÖL îÒ ³ß ߧA¾@Ò °Ò
K Ò Ö½nÒ ¿Ò ¹Õ ¼Ç Ú ¬Ú E@Ò °Ò / Þ eÒ nBÚÒ ®§A@ °Ò ¹ÚÒ ® \Ò Ö§A ¬Ú E@Ò °Ò
Ò ßUA¾Ò ¹ÒÒ îBv§A
Ö
ß LÔ Ô §A » ß
Ö Ò« W
/ n± Ô íÒ LÖ ½Ò ³Ò Ò¦§A ¬Ú E@Ò °Ò / B´¼Ò ß

BªÓ ߧBÒ¿@Ò °Ò A Ókvß Ö Ô«¿@Ò °Ò AoÓ
ß ÒM¿@Ò °Ò AoÓ {ß EÒ ZÖ oÔ iÖ EÒ ©Ö Ò§ » ¯Ù Aá
kà ªÚ dÒ «Ô º Ùk]Ò ¹ß «Ú EÔ »
ß bÀÒ æÖ ¿AÖá Kß Ò¦
Ò §ß S Ô ]Ö oÒ iÒ BªÒ Ú¯Aá @°Ò
ß
°ß oÔ íÖ ªÒ Ö§BÇMß oÇ Ò «Ô A¾Ò ¬Ö EÒ Ôk½nß EÔ ; ³ß §ß A¾@Ò °Ò ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ ³Ô Ò¦§A » Ú¦ æÒ
» Mß EÒ ¸ß o¼
Ò w@ß °Ò º Ùk]Ò ¸ß o¼ Ò vß Mß o¼Ò wß E@Ò °Ò , oÒß ñÖ® ªÔ Ö§A Òß î »´Ò Ö¯E@Ò °Ò
Ú ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ Kà §ß BÒ » Mß EÒ ß MÖ »Ù ¦ß îÒ
/ ¨Ô ÀÒ v§A
Ö Ò«@ °Ò , Ù dÒ Ö§BMß » Ò§°Ö EÒ ³Ô Ò¦§B Ò
Ù dÒ Ö§A ¤±ß ÔL Ò Mß » ß® Ò¦ Lß Ò Ö ªÒ Ò

Ò Ö¼Ç ÒM@°Ò »ß® Ö¼Ç ÒM ³Ô ÇÒ¦§A »Ò ß Ö Ò½ »ÚT eÒ oÔ Lß æÖ EÒ AmÒ Òµ »Ú Ò¦ îÒ jÚ nÒ
Ò ªß ß@BdÒ Ö§A oÔ ¼Ö iÒ ±Ò Ôµ@ °Ò ; Ù dÒ Ö§BMß ¨ß ±Ö Ò Ö§A
/ ¼
Ö U BÇÒ«@ °Ò ; » iß EÒ B½Ò ÏÒ ¼Ö Ò§Aá » ßT ¼Ú æß °Ò ²ß mß Òµ °Ò
¿Ú Aá » ß ¼ ß
±ÇÒ
ÏÒ ¼Ö Ò¦Ç îÒ ¨Ô ÀÒ v§A@ Ú °Ò / K¼ Ô ¯ß EÔ ³ß ¼Ö Ò§Aá @°Ò S
Ô Ö¦ Ú@±ÒÒ U ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ , ³ß Ò¦§B Mß
³ß ¦Ò §B Mß ¿Ú Aá ¸Ò ±Ú Ô ¿@Ò °Ò ¤Ò ±Ö eÒ ¿@Ò °Ò / º Òk´Ô Ö§A éÒ LÚÒ UA ß «Ò » Ò¦ îÒ @ °Ò

1ì

³¼®e
Ø M kªØ d« ³M Roe S¼æ°
Ø 

1/@ ©¼ í Ö§A » ¦ í Ö§A

ß ß Ò Ù ßÒ
³ »T ¼æ°
Ø ¬C Sv®½A / ©¼e o§A Ø ªeo§AØ ³¦§A ©vM>
³ k ªd«
Ø : xnjAoM ³M K§B @»ME M »¦î@
Ø M@¼ve
: k½Bª¯»« SwA ³¼
®e
Ø MA³M °oí«
_¼Çµ ³Ç kµj»Ç« »ÇµA±Ç£ »¦î ãØ M¼ve H Ø e
° pBL¯A ³ ³¯B¢½ Sw°A ; Sv¼¯ k¯°Aki q] ºj±Lí«
³¼¦Çî ³¦§A » ئæ k ªd«
Ø ³ñ¼TwnkM ° / jnAk¯ ð½o{
K¯B] pA
e Ø ³M ³ Sw°A ¶jBTwo ° °A ¶k®M ,@³§C°
/ SwA ²k«C
e Ø
SîBÇw ° , SwA
Çe Ø ©Ø®´Ç] ° Sz´M ³ñ®½A °
³ñ®Ç½A ° / Sv¼¯ »Øñ{ ¬C nj ° kwn»« Ao S«B¼
k®TÇvµ BµoLÇ nj ³Ç An »¯BÇv ¨BªÇU kÇǯ°AkÇÇi
/@k¯Aq¼¢¯A»«oM
pA ³¯ ° ; Zo
U
Ø ° c½o
U ºAoM pA ¨joñ¯ Z°oi «
° jBÇv ºAoÇM pA ³Ç¯ ° , »z®«k®¦M ° nBLñTwA ºAoM
³ñ¦M ! ºo£jAk¼M ° ©Tw ° ©¦ ºAoM pA ³¯ ° , »MAoi

, êë | <¨±ª´ª§A u¯> nj » ª

Ø V Økd« An SØ¼æ° ½A Ç1

º±w±« K§B »ME M kªØ d« pA <nA±¯¿Ñ A nBdM> nj »v¦\« ·« ÀîØ pA
pA , ì02 | , 11 Z <
Çd§A
Ø BÇe Aá RBd¦ÇÇ«> nj q¼Çǯ ° / ²jn°C
²jn°C \¯ éL 188 | , 1 Z <¼vd§A ¥T«> JBT nj »«pnA±i
/ SwA j±]±« 188 | , 1 Z <»«pnA±i ·« Àî Ø ¥T«> nj ° / SwA

17

¼vd§A RBíª§ 

³¦§A » ئæ k ªd«

Ø ¨ Øk] S«Ø A bÀæA ºAoM «Z°oi
/ k{BM»« ³§C° ³¼¦î
pA »´Ç¯ ° , ©½BªÇ¯ °oí« ³M o«A ©µA±i»« «
x°n ° ¼ÄC ° , ¨ Øk] SØ®w ° ²o¼w ³M ° ; @ ©® oñ®«
/ ©® nBTn ¨À v§A Ø ³¼¦î K§B »ME M »¦î
Ø ¨nkQ
, k® ¤±L
e Ø ¤±Lß ³M ° jo½mPM Ao« ³ oµ uQ
/
e
Ø ³M SwA oUnA°Aqw k¯°Aki uQ
, k½Bª®Ç¯ ¤±L ° k® jØ n o«A ½A nj Ao« ³ oµ °
³Çñ¯C BÇU , ¨o¼£»Ç« ³z¼ÇQ »ÄBL¼ñ{ ° oLæ « uQ

e
Ø ³M ©ñe , SîBª] ½A¬B¼« ° «¬B¼« k¯°Aki
jn±Ç« ¬B£k®®Ç ©ñe ¬B¼« pA ³ Sw°A ° ; k½B«o
/ SwA nB¼TiA
° k¼½FU ° ! njAoM ºA ±U ³M SwA «S¼æ° Ø ½A °
¥Ø±ÇU °A oÇM ; AkÇi K¯B] pA o¢« Sv¼¯ «
¼±U
oM ¨Àw ° / ©½Bª¯»« Sz£pBM °A º±w ³M ° , ¨jo@
/ k½Bª¯ º°o¼Q S½Akµ pA ³ oµ oM ° ±U
° ²±Ç
Ø _¼Çµ ° , Sv¼¯ »Toe ° yL®] _¼µ °
</ònqM ° ³LUo« k®¦M k¯°Aki ³M o¢« ; Sv¼¯ »Unk

M@ »¦î
Ø ³ SwA Ro
e ¬C ºBµ³Li ³¦ª] pA °

18

¾Ak´ Øz§A k¼w
Ø Roe îA±« 

: SwA ²jn°C »¦MnAá »v¼î

! tBÚ Ô ®§A B´Ò ½Û EÒ : ¤B Ò Ò Ò
, ¨Ô ÀÒ v§A Ú ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ Ô ¼Ö vÒ dÔ Ö§A K Ò Ò
iÒ
, ©ß¯BÒ ªÒ ÇÖ§A »Çß
A±ÔînBÇ ß w@Ò °Ò ,@ ¨ß nBÒ
Ö
ß ñªÒ ǧA »Çß
A± vÔ ß
BÇÇÒ¯
ß
ÒkªÖ dÒ Ö§A A± LÔ vÖß @A@ °Ò / A± Ô¦ \Ò íÖ ÒU ©Ö Ò§ ° à oÔ íÖ ªÒ Mß A± LÔ vß ÒT dÒÖ U@¿@Ò °Ò
ÇÔÖ ñÒ½ BªÒ ´Ö ªÒ ÇÒ
; BÇÜ«Òl ¥ß Ò
ªÒ Ö§BÇMß A± LÔ vß ÒT ÖñÒU ¿@Ò °Ò ,@cß \ÛÖ ®§B Mß
BÒµoÖß ñ ÔzMß ¨± Ô Ô Ò½ ¿Ò ³Ô Ú¯EÒ ºEÒ nÒ ³Ô Ò§ ¹Õ íÒ ¼ ß® æÒ kà eÒ EÒ ÒkÖ® îß kà eÒ ¿ÒÑ ß
1/ Ao]EÒ ©ÒîE@Ò ° ¾DÒ
î ¤Ô q]EÒ ³Ú¯BÒ
; ³UFÒ Ò
BÒñªM ³Ò§ ³Ò¦§B Ò

Ó Ö Ô Ö Ò Ó Ò Ò Ö Ô á ßß Ô ß Ô Ô
³ß ÇÒ¦§A ©íÒ Ç ß¯ Ö ß« ©Ö ÔñÖ¼ Ò§Aá tBÚ Ò
ß ß ®§A [Ò ßÄC ±Ò eÒ ¬Ú E A± ªÔ Ò¦ îÖ A@ °Ò
2 / BǪÒ ¯ n±dT Ò
©í ®§A A± Û¦ ªÒU ÀÒ Ò
;@ ©Ôñ¼ Ò¦ î
Ó ß Ò Ô Ò Ò ÒÙ Ò Ö Ö Ò
K Õ ß íÖ «Ô @ °Ò ,@A ÓkªÖ eÒ K Õ vÖß ñ«Ô ° Ò oÔ íÖ ªÒ Ö§A ¬Ú EÒ A± ªÔ Ò¦ îÖ A@ °Ò
BÇ®ÇÓ vÒ eÒ ²Ô ± ªÔ TÔ Ç ½Ö EÒ nÒ ÀÓ ]Ô nÒ ° Ò oÔ íÖ ªÒ Ö§A ©Ô TÔ ½Ö EÒ nÒ ±Ö Ò¦ Ò
/@ AoÓ ]Ö EÒ
²Ô ± ªÔ TÔ Ç ½Ö EÒ nÒ ¨Ò ÖÆÇ Ô¦§A ©Ô TÔ ½Ö EÒ nÒ ±Ö Ò§@ °Ò ; ½
Ò oß ß BÚ®§A oÛ vÔ ½Ò À¼Ó ªß ]Ò
³Ô ÇÒ¯°jÔ èÔ Û ÇÒU@°Ò , J± Ô Ô¦ Ô Ö§A ³Ô Ö® «ß oÔ Ú Ò® ÒU BÇµÓ ±Ú Òz«Ô BÇ\ Ó ªß wÒ

nj (² ØkÇ
) ºn±Ç¯ »]BÇe An B\®Ç½A BÇU ÇÔ
Ö ñÒ½ Bª ´Ö ÇÒ« ·ª¦ pA Ç1
° °oíÇ« ³ÇM oÇ«A JBT nj , 39ì | , 2 Z <¥ÄDw±§A ÎnkTv«>
/ SwA ²jo ¥¯ <¹ ªØ §A z@> pA , ì ¶nBª{ W½ke , oñ®« pA@»´¯
RnBLÇî BÇM <¹ ªÇ§A
Ø z@> pA An B\®½A BU A±ª Ò¦îÖ A@°Ò ·ª¦ pA Ç2
RnBLÇî BM »ª¦½j <½ Øk§A ¨ÀîA> pA <nA±¯¿Ñ A nBdM> pA ° , BªÓ Ò ß¯ ¤±dÒ
Ò T Ò
³M , 399 | , 2 Z <ÎnkTv«> nj ºn±¯ ¨±eo« , ©Ö Ô@oÒ ¼Ö Ò »§Aá ¤Ò ±dÒÚ T
, ±d§A ¾CjE ° oñzØ §BM ©íØ®§A JA±] ve J±]° JBM nj 1 ¶nBª{
/ SwA ²j±ª¯ ¥¯ °oí« ³M o«E JBT pA

19

¼vd§A RBíª§ 

1/@ nB~M¿A
ÒÑ Ö
Ô Ò Ö
¬Ú Aá @°Ò /@¤Ò lß nÒ ¥Ò hß ÒM Ö Ò«@ °Ò ; jÒ BwÒ jÒ B]Ò Ö Ò« ! tBÚ Ô ®§A B´Ò Û½EÒ
» Ò ÇÖîEÒ ¬Ú Aá @°Ò / ²Ô ± ]Ô oÖ ½Ò ¿Ò Ö «Ò » Ò
îÖ EÒ Ö «Ò tBÚ ß ®§A jÒ ±Ò ]Ö E
Ò
ÇÖ «Ò tBÇÚ ß ®§A ¥Ç Ò æÒ °Ö EÒ ¬Ú Aá @°Ò / ¸à nÒ ÖkÔ ÒÖ î B Ò îÒ Ö «Ò tBÚ ß ®§A
/@³Ô íÒ Ò
Ò Ö «Ò ¥Ò æÒ °Ò
ÔÑ Ö °
Ö ªÒ ÇÒ
; ± ªÔ vÒÖ U B´îß ° oÔ Ô Mß B´Ò wß nBÒ ß  Ò« » Ò¦ îÒ ¤± Ô æÔ ¿A@ Ò
/ A ÓkÒ ³ß Ö¼ Ò¦ îÒ ¨Ò kß Ò AÒlAá ²Ô Òk]Ò °Ò AoÓ Ö¼ iÒ ³ß ¼ iß ¿ÒÑ ß ¥Ò \Ú íÒ ÒU
³ß ¼ iß EÒ » Ò§Aá ¹ß íÒ ¼ ®ß ~§B
Ú Mß » Ò§BíÒ ÒU °Ò ÎÒ nB Ò LÒÒ U ³Ò Ò¦§A jÒ AnÒ EÒ Ö «Ò °Ò
Ð Ò MÒ Ç
¾ß ÀÇ Ö «ß ³Ô Ö® îÒ Ò oÒ æ@ Ò °Ò , ³ß Tß ]BÒ eÒ S ß Ö °Ò »
ß B´Ò Mß ²Ô FÒ Ò
BÒ@
Ò ³Ô Ö® ß« oÒÔ X Ö@EÒ ±Ò Ôµ BÒ« B¼Ò Ö¯ Ûk§A
³Ô Ò¦§A ZÒ oÚ Ò
à ß« ÖÆ Ô« ¹Ò ÒMoÔÖ  uÒ Ú Ò¯ Ö Ò«@ °/
³Ô Ò¦§A Ò vÒ eÖ EÒ Ò vÒ eÖ EÒ Ö Ò«@ °Ò / ¸ß oÒ iß ¿A@ ÐÑ Ö ° B¼ Ö¯ Ûk§A JoÔ ³Ô Ö® îÒ
Ò Ò Ò Ò
2/ ¼ ® v dªÖ§A Kd½ ³Ò¦§A@ ° ; ³¼ Ò§A
Ò ß ß Ö Ô Û ß Ô Ô Ò ßÖ á
° ²j±ªÇ¯ ¾BÇz¯A ºA³LÇi ¨ÀÇ v§A Ø ³¼¦î ¼ve>
: j±«o

, @ 39ê | , 2 Z <ÎnkTv«> nj An B\®½A BU A±ª Ò¦îÖ A@ ° ·ª¦ pA Ç1

JBT pA ¬C oU SµAo ° °oí« JBLdTwA JBM nj 18 ¶nBª{ ³M
<½ Øk§A ¨ÀîA> pA <nA±¯¿Ñ A nBdM> pA (² Øk
) ºn±¯ »]Be , °oí« ³M o«E
oÛ vÔ Ò½ pA uQ ³ñ®½A ¤°AØ : ¬C oM ²jB½p ·ª¦ °j BM SwA ²jo ¥¯ »ª¦½j
pA uQ ³ñ®½A ¨°j Ø / SwA ²jn°C An ¼ª Ò Ò§Bí Ö§A ±
Ô ½Ò ° RnBLî , ½o Ò
ß BØ®§A
/ SwA ²j±ª¯ ³BA An Bd¼L Ó Ò , B\Ó ªß wÒ ·ª¦@
18ê | , »¢®w éL <¹ ªØ §A z@> Ç2

20

©ß ¯ß BÒªÒ Ö§A » ß A± îÔ nBß wÒ °Ò ¨ß nBÒß ñªÒ Ö§A » ß A± vÔ ß BÒ¯ 

nBhTA o¢½kñ½ oM ²k¼ªe RB

æ nj ! ¨jo« ºA
nj ° ! k¼ÄBªÇ¯ RBµBLÇ« ÀÇiA ¨nBÇñ« oM ° ! k¼®@
JBT{ º±®í« ° »e°n xpnA BM RAoªY pA ºo¼£@A o
³ÇM , kǽnAk¯ Sîow ¬C nj ³ An »ñ¼¯ nB !@k½pn°
¬B½BÇQ ³ÇM nj ºp°o¼ÇQ ° o
Ç BÇM ! k½n°B¼Ç¯ JBÇve
! @ k¼®½oB¼M j±i ºAoM k¼\ªU ° y½BTw , nB ¬k¯Bwn
! @ k¼®ñ¯ S«Ø m« ° y¯pow Kv ºk® ° »Tvw BM °
³ÇM »Çv ³Ç »T ¼í±«
Ø ° o{ oµ nj : ³ k¼¯AkM °
³ÇM °A ³Ç jnAk®Q»« ¼®a ° ²j±ª¯ ¬BveA ºo¢½j
,@SwA ³TwBh¯oÇM tBPÇw ³ÇM ° ²joñ¯ ¨B¼ xoñ{
¬±a ; SwA xAjBQ ° Aq] °A ºAoM xj±i k¯°Aki
xjqÇ« ° , oUnB{oÇw ° oU¬A°Ao k¯°Aki yzhM
/ SwA oT£nqM
·¦ªÇ] pA BªÇ{ ³ÇM ¨joÇ« [ÇÄA±Çe ³Ç k¼Ç¯AkM °
ǽA BÇM uQ ; BªÇ{ oÇM SwA ºkǯ°AkÇi ºB´Tªí¯
¬C BÇU k½±z¯ ³]A±« »¢Tvi ° ¤À« BM B´½k®«pB¼¯
/ j±z¯ ¥½kLU ¨BT¯A ° RBBñ« ³M B´Tªí¯
y½BTw , ²k½k®vQ ° J±i ºBµnB ³ k¼¯AkM °
³ÇM An ð¼Ç¯ xAjBQ ° o]A ° , jnAj oM nj An ½oC °
³M An »£k½k®vQ ° »M±i Bª{ o£@A ° / kz»« ¤BL¯j

21

¼vd§A RBíª§ 

Rn±æ ³M An ¬C ³®½C oµ , k½k½j»« ©v\« Ø »Un±æ

, k¼TB½»« o®ª§A ¥¼ª] ° º°n@±ñ¼¯ ° BL½p ºjo«
q¼«C Rov«Ø ° yhM S\´M ¬B£k®® @ ²nB¯ ºAoM ³@
»Un±Çæ ³M An »£k¼µ±ñ¯ ° »T{p Bª{ o£@A ° / j±M
ºjo« Rn±æ ³M An ¬C ³®½C@oµ , k½k½j»« ©v\« Ø
°A pA Bǵ@¤j ³Ç k¼TB½»Ç« o®ÇǪ§A@³½oÇÇ ° S{p
oǽp ³ÇM Bµ@²B¢¯ ° Bµ@©za ¬C oMAoM nj ° , k¼«n»«
/ k«C»«
ònqM ° n°ow k® yzhM ³ »v ! ¨jo« ºA
/ k½Ao£»« »TvQ ³M jpn° ¥hM ³ »v ° ; j±{»«
»v ³M kzhLM ³ SwA uñ¯C ¨jo« ½oU»hw °
½oUS{m£@BM ° /@ jnAk¯ xAjBQ ° »ÀU k¼«A °A nj ³@
±
î »ÄB¯A±U ° Rnk j±]° BM ³ SwA »v ¨jo«
³ SwA »v ¨jo« ½oU²k®® k¯±¼Q ° / jo¼£ ³z¼Q
/ jk¯±¼PM k¯A²k½oM °A BM ³ ºjAoA BM
³ÇM B´Ç¯C ºBÇñ UØ A j±Ç]° BÇM Bµo¼ ° ¬BTinj ·®U
° k¯°n»« ¿BM Bµ³iB{ ·wA° ³M , j±i ºBµ³z½n
ºAoÇM u oµ uQ / k®µj»« ²o´M ° k®®»« k{n
ºA³iB{ ; jpn° JBT{ xnjAoM ³M ºo¼i ¬k¼¯Bwn
jnA° ¬C oÇM ³Ç AjoÇ ; ²k½oÇC Sؽ±®í« Sinj pA

22

²k½k®vQ ºBµnB oM
½±zU ° è½odU 

/ SB½ kµA±i An o¼i ¬C j±{»«

SwA ²jo xnjAoM ³M ³ »¯BveA nj ³ »v °
²jAj ¨B\ǯA °A ºBn ºAoM ° ³T{Aj o¯ nj An Aki
³M An o¼i ¬C , °A ºk®«pB¼¯ S° nj k¯°Aki , SwA
An B¼¯j ºBµÀM pA , nAk« ¬C pA oTz¼M ° ; k¯Bwn»« °A
° ©Ç ³Ç »Çv ° / k®»« n°j ° k¯Ajo£»« °A pA
ºBµ³ ~ÇØ ° ©Ç k¯°Aki , k½AjqM An »®«Æ« ²°k¯A
»Ä±ñ¼¯ ³ »v ° / k¯Ajo£»« °A pA An RoiC ° B¼¯j
k¯°Aki ³ØTL§A ° / k®»« »Ä±ñ¼¯ °A ³M k¯°Aki , k®@
</jnAj Sw°j An ¬AnB±ñ¼¯

: SwA Ro
e ¬C îA±« ³¦ª] pA °

¨Ô ÀÇ Ò v§A Ú BªÒ ´ß ¼Ö Ò¦Ç îÒ »Ý ß¦Ç îÒ Ç Ò ÖM Ò ¼Ö vÒ dÇÇÔ Ö§A ¬Ú EÒ ºÒ °ß nÔ
Ò Õ ]Ô nÒ BÇÒ¯EÒ : ¤BÇ
ß æÖ E ¿@Ò °Ò , |BÇÒ
oÔ LÇ à î ¥Ç Ò Ò @°Ò ¥Õ ]Ô nÒ ²Ô ¾D Ò ]Ò
! ¹à Òîß ±Ö ªÒ Mß » ®ß Öíß Ò
; ¹ß ¼Ò ~ß íÖ ªÒ Ö§A Òß î
K Ö ¯ß ÖlE@Ò °Ò ; ¾D Ò ¼Ò {Ö EÒ ¹Ò vÒ ªÖ iÒ ¥Ö íÒ Ö
A : ¨Ô ÀÒ v§A Ú ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ ¤B Ò Ò Ò

! SÖÒ Ã {ß B«Ò
BÇÇÒ« K Ö ß¯ÖlE@Ò °Ò , ³ß ÇÇÒ¦§A Ò Öpnß ¥ÇÇÔ Ö @FÒÖ U ¿Ò : ÏÒ ß§Òl ¤Ô °Ú FÒ Ò

! SÖ
Ò Ã {ß
! SÖ Ò Ã {B ß Ò« K Ö ß¯ÖlE@Ò °Ò ; ³ß Ò¦§A ¹ß Ò½¿Ò °ß Ö ß« ZÖ oÔ iAÖ : »ß¯BÚX§A@ °Ò

23

¼vd§A RBíª§ 

BÒ« K Ö ¯ß ÖlE@Ò °Ò ,@³Ô Ò¦§A ÎAÒ oÒ ½Ò ¿Ò BÇíÓ ß ±Ö Ò« K Ö Ô¦ ÖA : W

Ô §ß BÚX§A@ °Ò
! SÖÒ Ã {ß
ÏÒ e°Ò nÔ è ß ±Ö ªÒ Ö§A ÏÔ Ò¦ Ò« ¾D
Ò Lß Ö Ò¼Ç ß§ R Ò ]Ò AÒlAá : éÔ MAß o§A@
Ú °Ò
! SÖ Ò Ã {ß B«Ò K Ö ¯ß ÖlE@Ò °Ò , ÏÒ vß Ö Ò¯ ÒÖ î ³Ô íÖ Ò
jÖ BÒ

Ò Ö
¥Ö iÔ ÖkÒU ÀÒ Ò
nBÚ ß ®§A »
ß ÏÕ §ß B«Ò ÏÒ Ò¦ iÒ jÖ E AÒlAá : uÔ «ß B Òh§A@ °Ò
1 ! SÖà {B« K¯ÖlE@Ò ° , nBÚ®§A »

Ò ß Ò Ö ß Ò ß ß
RoÇe jqǯ ³ÇM ºjoÇ« ³ SwA ²k{ S½A°n>
Ç« : S
Ç£ ° kÇ«C ¨ÀÇ v§A Ø Bª´¼¦Çî »¦î Ø M¼ve
S{m£ »ÄBL¼ñ{ ß »ÄB¯A±U ° , ²B®£ ¥µA ©Tvµ ºjo«
ºA³î±Ç« AoÇ« BªÇ{ uQ ; ¨nAkÇǯ An S¼~íÇÇ« pA
! k¼ÄBª®M
ºB\ÇM nBÇ [®Q : k¯j±«o °A gwBQ nj Roe
! ñM»µA±hM »µB®£ oµ uPw ° , n°B¼M
»µB®Ç£ oǵ ° , n±h« Aki ºp°n ß pA : ³ñ¯C ¤°AØ
! ñM»µA±hM
ZnBi Aki S½¿° ° Sؼ«± ؼ SdU pA : ³ñ¯C ¨°j
Ø

, 12ì | , 78 Z ³ ؼ«ÀwA »°oe éL <nA±¯¿Ñ A nBdM> nj Ç1

nj <nBLi ¿Ñ A é«B]> nj ñ¼§° ; SwA ²jo S½A°n <nBLi ¿Ñ A@é«B]> pA
RoÇe pA An S½A°n ǽA º± ~Ç« éL 1ë2@| nj , 89 ¥~
/ SwA ²jo S½A°n ¨À v§A
Ø Bª´¼¦î ¼vd§A M@ »¦îØ

2ê

RoiC ° B¼¯j o¼i ¶nBMnj Roe ·«B¯ 

! ñM»µA±hM »µB®£ oµ ° , ±{
nj Aki ³ K¦M An »ÄB] ²B®£ ºAoM : ³ñ¯C ¨±w
Ø
! ñM»µA±hM »µB®£ oµ ° , k®¼L¯ AoU ¬C
ToÇ£ ºAoÇM R±Çª§A ð¦Ç«Ò ¬±a : ³ñ¯C ¨nB´a
»µB®£ oµ ° , ¬Ajo£ n°j j±i pA An °A k½C ±U ¬B]
! @ ñM»µA±hM
kµA±hM fp°j nAkwBQ ·T{o ¬±a : ³ñ¯C ©\®Q
oµ ° , ±z« ¥iAj yUC nj ±U k®ñ
¼M yUC nj AoU
<!ñM »µA±hM »µB®£@

³Ç SwA jnA° ¨Àv§A

Ø ³¼¦î jBæ Ro
e pA q¼¯ °
: j±«o
Ö «ß ÀÓ ]Ô nÒ ¬Ú EÒ ¨Ô ÀÒ v§A Ú BªÒ ´ß ¼Ö Ò¦ îÒ ³ß ¼ Mß EÒ ÒÖ î »Mß EÒ » ®ß ÒY ÚkeÒ
»Ý ß¦Ç îÒ Ç Ô Ö§A »ÇÇÒ§Aá K Ò ÒTÇÇÒ ¹ß Ò
±ÇÇÔñÖ§A ¥ÇÇ Ò
ß ÖM ß Ö¼ vÒ dÇÇ ß ÖµE
Ú @ BªÒ ´ß Ö¼ Ò¦ îÒ
: ¨Ô ÀÒ v§A
ÐÑ Ö ° B¼ Ö¯ Ûk§A o¼ ÒhM » ߯oL iÖ EÒ ! ºk¼ wÒ B½
! ¸ß oÒ iß ¿A@ Ò Ò ßÖ ß Öß ßÙ Ò
/@ ©¼ eß o§A ªeÖ o§A ³Ò¦§A ©v M : ¨ÀÒ v§A ³¼ Ò¦ îÒ KÒT ÒñÒ

ß Ú ß Ò Ú ß ß Ö ß Ô Ú ßÖ Ò
²Ô B Ò Ò tBÚ
ß ®§A  ß ÒhvÒ Mß ³ß Ò¦§A BÒ nß K Ò Ò¦ Ò Ö Ò« ¬Ú Bá Ò
, ÔkíÖ MÒ BÚ«EÒ
³ß Ò¦§A  ß ÒhvÒ Mß tBÚ ß ®§A BÒ nß K Ò Ò¦ Ò Ö «Ò @ °Ò ; tBÚ Ò «Ô EÔ ³Ô Ò¦§A
ß ®§A n±

2ë

¼vd§A RBíª§ 

1 / ¨ÀÒ v§A@ ° ; tBÚ®§A

Ô Ú Ò ß »Ò§Aá ³Ô Ò¦§A ³Ô Ò¦ Ò@°Ò
¬C oM ³ Ç xnkQ pA , ¨nkQ «ºAoM jo S½A°n>
³ÇM ºA³«Bǯ , ³±Ç ¥µA pA ºjo« ³ Ç jBM ¨Àw °j
½kÇM S{±Ç¯ »¦ÇîØ ÇM¼Çve RoÇe odÇÇ«
: ¬±ª«
° B¼¯j o¼i ³ ²j oLi Ao« ! «ºBC ° «k ¼wØ ºA
? Sv¼a RoiC
³Ç¦§A ©ÇvM : k®T{±Ç¯ ¼®Ça °A ºAoÇÇM RoÇÇe
An AkÇi ºBÇn ³ñ¼v , kíM B«Ø A / ©¼e o§A
Ø ªeo§A Ø
¨joÇ« K ° »TeAnB¯ BM ²Aoªµ ³ao£ , k® K¦
/ k®»« S½B
 ¨jo« n±«A pA An °A k¯°Aki , k{BM
³ÇM k®Ç K¦Ç An ¨joÇ« k®ÇvQ ° Bn ³ñ¼v °
¨jo« ³M An °A n±«A k¯°Aki , k¯°Aki h wÒ ° K
</¨À v§A@
Ø ° ; jnBPw»«

: ³ SvT½A°n <½ Øk§A ¨ÀîA> JBT pA q¼¯ °

, 22ë | nj k¼« g¼{ <|B~TiA> JBT nj S½A°n ½A Ç1

©µj k¦] nj ³¼¦î ³¦§A ¬A±n »v¦\« ° , SwA jnA° »°oe éL pA
¨ÀÇ v§A
Ø ³¼¦Çî ¾Ak´Ç zØ §A k¼Çw
Ø RoÇe R¿A±eA nj »¯BPª <nBdM>
JBM nj »¯BPª ©µjq¯BQ k¦] nj ° (»°oe éL pA 12ì | , 78@Z)
/ SwA ²jo ¥¯ ¨nBd« pA JB®T]A ° èÄAo ¾AjA

2ì

¼ve ¨B«A Roe ºBµpnk¯A ° k®Q 

°Ò / ¹ß Ò
oß íÖ ªÒ Ö§A bB
Ô Ò §ß ©ß Ö¦ íß Ö§A ¹Ô wA
Ò nÒ jß : ¨Ô ÀÒ v§AÚ ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ ¤B
Ò Ò
/@ º±Ò Ö ÚT§A Ô oÒ Úz§A@ °Ò /@¥ß Ö íÒ Ö§A » ß
¸Õ jÒ BÒ½pß Jß nB Ô Ô
ß \Ò ÚT§A ¤±
Ò ´ÇÒ Ò¯ ÏÒ LÚ eÒ EÒ Ö «Ò @ °Ò / ¬A ÒÑ Ö ¹Ô eA
Ò nÒ Ô ±Ô® Ô Ö§A@ °Ò
ÇÖ «Ò @ °Ò ; ÎB ß ÒkMÖ ¿A
1/ ÎA
Ò oÒ Ö EÒ ÏÒ ÒÒ  ÖMEÒ
¼®Ça ¨ÀÇ v§A Ø ³¼¦Çî ¾Ak´Ç Øz§A k ¼Çw Ø RoÇÇe>
SoíÇ« k¯±¼ÇQ , ©¦Çî tnkÇU Ø ° u½nkÇU :@ j±«oÇ
¥Çî ºjBǽp K]±« ³Mo\U R Øk« ºApAnj ° , @ SwA
SîB®Ç ° / Sw°A ºA±ÇU ¬BÇÇv¯A oÇÇ{ ° / SwA
Sw°j An ±ÇU ³ñ¼v ° / SwA ¬kM SeAn , »¢z¼Q
An ±U ³ñ¼v ° ; @ k®»« 鮫 An ±U »¢Tv½B{B¯ pA jnAj
</k½Bª¯»« K¼oU S{p nBñM An ±U jnAj ª{j

: ³ SwA Ro
e ¬C îA±« pA q¼¯ °

¬Ú Bá ÇÒ
; ³Ô Ö®Ç ß« nÔ mß ÒT íÖ ÒU BÒ«@ °Ò ÎB Ú ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ ¤B
Ò Ú½Aá : ¨Ô ÀÒ v§A Ò Ò °Ò
¨±Ç Ú  Ô ß
BÒ® ªÔ ÇÖ§A@ °Ò , nÔ mß ÒT íÖ Ò½@¿@Ò °Ò ¾Ô »Ð vß Ô½ ¿Ò Ò ß« ÖÆ ªÔ Ö§A
½ ¥ÇÔ
à Ö Ò
2/ nmT í ½@ ° ¾» v ½
Ô ßÒÖ Ò Ò Ô Ð ß Ô

éLÇ pA 78 Z <nA±Ç¯¿Ñ A nBdÇM> nj »v¦\Ç« An S½A°n ǽA Ç1

/ SwA ²jn°C <½ Øk§A ¨ÀîA> JBT pA , 128@| »°oe
,@ 78 k¦Ç] <nA±Ç¯¿Ñ A nBdÇM> ° ; 2ê8 | <¤±Çí§A dÇU> Ç2
<¤±í§A dU> pA , 120@|

27

¼vd§A RBíª§ 

³ ºnB ¨B\¯A pA q¼µoPM : k¯j±«o Roe °>

»v «Æ« ; jjo£ ±U »µA±inmî ° xp±Q K]±«
, @ k½Bª¯»ª¯ q¼¯ »µA±inmî ° k®»ª¯ ºkM ³ SwA
° k®»Ç« ºkÇM p°n oµ ³ SwA »v
B®« BØ«A °
</kL¦ »« xp±Q uPw

: ³ SwA Ro
e ¬C îA±« pA q¼¯ °

Ú BªÒ ´ß ¼Ö Ò¦ îÒ ß ¼Ö vÒ dÔ Ö§A ß MÖ »Ù ¦ß îÒ ³ß ®ß MÖ ¿ß ¤B
: ¨Ô ÀÒ v§A Ò Ò °Ò
ß Ò¯ ÏÒ ¼Ö Ò¦Ç îÒ Ôk\ß ½Ò ¿Ò Ö Ò« ©Ò Ö¦ Ô@°Ò ÎB
AoÓ æBÇ Ò ½Ú Aá ! »ÒÚ ® ÔM ºÖ EÒ
1 / qÒî@ ° ¥Ú ] ³Ò¦§A @ ¿Ú A
Ú Ò Ò Ò á
¼vd§A M »¦î Ø , jB \w Ø Roe xk¯po ³M °>
! «¶k½j n±¯ ºA : kµj»« k®Q ¼®a ¨À v§A Ø @ Bª´¼¦î
qØ î ° ¥] Ú k¯°Aki pA o¼ ³ñ¼v oM ©Tw pA q¼µoPM
</jnAk¯ ºn°B½ ° nB½

·®w nj ¨Àv§A
Ø ³¼¦î »LT\« ve ¨B«A Ro
e ±a
Ø ³½°Bí« oµp ³M ºo\µ ê9
M Wí{E oTij , ²kí ]Ô w±U
RjB´Ç{ ³ÇM ° ²k{ ¨±ªv« j±M Ro
d¯C ·]°p ³ u¼

<nA±¯¿Ñ A nBdM> ° ; »°oe éL pA 2êì | <¤±í§A dU> Ç1

»°oe éL pA 118@| , 78@Z

28

»®« nj An JBdæA , Roe ¬j±ª¯ éª] 

oM o«A R Øk{ ° Sn»« ¿BM ¾ÀM ° ³®T ³Tw±¼Q 1, k¯k¼wn

nBÇA pA ³ǯ _¼µ nj ³ ºn± ³M ; k{»« oTz¼M ³í¼{
° ¬BwoU j±i ¬±i oM ³ñ¯C o¢« j±L¯ Aki »§°Ø ð½ »«ÀwA
uñî ³ÇM ° ; j±ÇM n±®Ò« ° k½o Ò{ ° k½oÒ ° , j±M ¬BwAoµ
SîkM ³M H®¦î JB\e ° ³½Ao¼Q ¬°kM ° oµB
Aki ¬B®ª{j
³ñ¯C pA ¥L 2 ¤Bw ð½ / k¯jo»« RBµBL« j±i S§À °
³¼¦î ¾Ak´ Øz§A k ¼w
Ø »¦î
Ø M ¼ve Ro
e , jo¼ªM ³½°Bí«
Ro
dǯC BÇM ° , k¯k{ ¨Aod§A ³¦§A S¼M [e
Ø ¨pBî ¨Àv§AØ
/ k¯j±M ²Aoªµ tBØLî M ³¦§AkLî ° oí] M ³¦§AkLî
° ¬AjoÇ« pA An ©{Bǵ »®M ¨BªU ¨Àv§A
Ø ³¼¦î ¼ve
©Çµ ° ¬B£kǯA±ÇioÇvQ ° ¬B«ÀÇ) An B´¯C ¬B¼§A± Ò« ° , ¬B¯p
Ro
d¯C ³ An ºjAoA ¬C , nB~¯A pA q¼¯ ° (©µo¼ ° ¬B¯Bª¼Q
uQ ° / jo éª] An j±i S¼M ¥µA ¼®`ªµ ° , SiB®{»«
o¯ ð½ : ³ jAj n±Twj B´¯C ³M ° jo ¨AqîA An »¯¿±wn ¬C pA
³Ç An © ئÇw@° ³§C@° ³¼¦î ³¦§A » ئæ Aki ¤±wn JBdæA pA
o¢« k½nAm¢« °o SwA RjBLî ° bÀæ ° kµp ³M °oí«

nj êì0 | , 3 Z <g½nB ØT§A » ¥«Bñ§A> nj ºnq] o¼YE MA Ç1

¤BÇw ǽA nj : ³Ç SwA ²jn°C ºo\ǵ ©´Ç¯ ° ¥´Ça ¤Bw VjA±e
M Wí{E oTij ²kí]Ô ° , k®TB½ RB°@¨À v§A Ø ³¼¦î »¦îØ M@ve
/ jAj oµp An °A ºk® ß u¼

/ ¤Bw °j : SwA jnA° gvÔ¯ pA »íM nj ° Ç2

29

¼vd§A RBíª§ 

/ k½n°C jo£ » Ò® ß« ¼«pow nj « jq¯ An B´¯C ·ªµ ³ñ¯C

·TÇÇ{AoÇÇA ° ònqÇÇM ·ª¼ÇÇi nj » Ò®ÇÇß« ¼«poÇÇw nj
pA ³ªµ ³ k¯k{ éªT\« jo« o¯ k~Tµ pA y¼M ,@Ro
d¯C
Aki ¤±wn JBdæA pA o¯ Sv½°j K½o ° , k¯j±M ¼íMBU
/@ k¯j±M © ئw@° ³§C@° ³¼¦î ³¦§A@» ئæ
©Ú ÔY , ³ß Ö¼ Ò¦ îÒ »Ò® ÖYE@Ò °Ò ³Ò Ò¦§A Òkªß dÒ Ò
, BÇL¼ Ó
ß iÒ ©Ö ´¼ß ß
¨B Ò Ò Ò

: ¤BÒ Ò
BÒ« BÒ® ßT íÒ ¼ zß M@ß °Ò BÒ® Mß ¥Ò íÒ Ò
ÖkÒ ¹Ò ¼Ò ß BÚ
§A AmÒ Òµ ¬Ú Bá Ò
; ÔkíÖ ÒM BÚ«EÒ
! ©Ö ÔU Ök´ß {@Ò °Ò ©Ö ÔT ªÖ ¦ß îÒ @ °Ò ©Ö ÔT ½Ö EÒ n@Ò ÖkÒ
S Ô Ö ÒkÇæÒ ¬Ö Bá ÇÒ
; ¾à »Ö {Ò ÒÖ î ©Ö ÔñÒ§FÒ wÖ EÒ ¬Ö EÒ Ôk½nß EÔ » Ù¯Bá Ò

! » ¯ß ± MÔ mÒÙ ñÒ
S Ô MÖ mÒÒ  ¬Ö Aá @°Ò , » ¯ß ± Ô Ùk~Ò Ò

³ß ÇÒ¦§A ¤±Ç ß wÔ nÒ Ù dÒ M@ß °Ò ©Ö Ôñ¼Ö Ò¦ îÒ ³ß Ò¦§A Ù dÒ Mß ©Ö ÔñÔ§FÒ wÖ EÒ °Ò
, ©Ö Ôñ¼Ù Lß Ò¯ Ö «ß »Tß MÒ AoÒ Ò @°Ò ©Ò Ú¦ wÒ @°Ò ³ß §ß A¾@Ò °Ò ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ ³Ô Ò¦§A » Ú¦ æÒ
©Ö ÔU±ÒÖ îjÒ @ °Ò , » ßT Ò§BÒ Ò« ©Ö ÔT Ö æÒ °@Ò °Ò AmÒ Òµ » ß«BÒ Ò« ©Ö ÔUoÖ Ú¼ wÒ BªÚ Ò§
©Ö ÔT Ö®Ç Ò«A¾Ò Ç Ö Ò« ©Ö ñ Ô ß¦ ßÄDÒLÇ Ò Ç Ö ß« ©Ö ÔnB ß ~Ç Ò Ö«EÒ » ß
¼ Ò íß ªÒ ]Ö EÒ
: » ߯± ÔMmÒÙ ñÒ
³ß ߧ±Ö Ò ÒkíÖ ÒM ºoÒ iÖ EÔ ¹à ½Ò A°Ò nß »ß
°) Ò tBÚ ß ®§A@ Ò ß«
»ÇÒ§Aá A± íÔ Ç ]ß nAÖ ©Ú ÇYÔ , » ߧ±Ç Ö Ò A± LÔ ÔT Ö@A@ °Ò »ßT Ò§BÒ Ò« A± íÔ ªÒ wA Ö
(tBÇÚ Ò «ß ©Ö ÔT Ö®Ç «Ò A¾Ò Ö ªÒ Ç
Ò ; ©Ö Ôñ¦ß Äß DLÇ Ò Ò @°Ò ©Ö ÔnB Ò
ß ®§A Ç ß ~Ò «Ö E
» Ù¯Bá Ò
;BÒ® Ù eÒ Ö «ß ¬± Ò ªÔ ¦Ò íÖ ÒU B«Ò » Ò§Aá ©Ö Ôµ±ÔîjÖ BÒ
, ³ß Mß ©Ö ÔT Ö Yß °@Ò °Ò

30

³½°Bí« ¬B«p nj »®« nj Roe ·L i 

Û dÇ Ò Ö§A K Ö ½Ò @°Ò oÇ ÒÑ Ö AmÇ Ò Òµ tÒ nÔ ÖkÇ½Ò ¬Ö EÒ Ô ±Ú ÒhÇÇÒUEÒ

Ò ÒµmÇ Ô Ö«¿A
/ ¬°Ò oÔ ß ÇÒ× ñÖ§I ²Ò oÒß @±Ö Ò§@ °Ò ²ß n± ß ¯Ô ©Û Tß «Ô ³Ô Ò¦§I@ °Ò ;@ K Ò ¦Ò Ö ½Ô @°Ò
¿Ú Aá ¬A ß ¾Ò oÖ Ô Ö§A Ò ß« ©Ö ´¼ß ß
³Ô Ò¦§A ¤Ò qÒ Ö¯EÒ BªÚ ß« BÓà ¼Ö {Ò ÎÒ oÒÒ U BÒ« °Ò
³Ô Ò¦§A » Ú¦ æÒ ³ß Ò¦§A ¤± Ô wÔ nÒ ³Ô Ò§BÒ BªÚ ß« BÓà ּ {Ò ¿@Ò °Ò , ²Ô oÒ vÚ Ò
@°Ò ²Ô ÀÒÒ U
³ß vß Ö Ò¯ »
ß @°Ò ³ß «Ù E@Ô °Ò ³ß ¼ iß E@Ò °Ò ³ß ¼ Mß EÒ »
ß ©Ò Ú¦ w@Ò °Ò ³ß §ß A¾@Ò °Ò ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ
©Ú ´Ô Ò¦§A : ³Ô MÔ BdÒ æÖ EÒ ¤± Ô Ô ½Ò ÏÒ §ß Òl ¥ÔÚ @°Ò / ²Ô A°Ò nÒ ¿Ú Aá ³ß Tß ¼Ö MÒ ¥ÖµEÒ °Ò
ß
Ò Ô Ô
©Ú ´Ô ¦§A : »Û íß MBß ÚT§A ¤± ½Ò @°Ò ; BÒ¯ Ök´ß {@Ò °Ò BÒ® íÖ ªß wÒ Ök@°Ò !@ ©Ö íÒ Ò¯ Ò
/ ¹ß ÒMBdÒ ~§A Ú Ò ß« ³Ô Ô® ªß ÒU¾Ö E@Ò °Ò ³Ô Ô ÙkæÒ EÔ Ö Ò« ³ß Mß » ß® ÒY ÚkeÒ ÖkÒ
³ß ÇMß ¬± Ò Ô Xß ÇÒU Ç Ö «Ò ³ß Mß ©Ö TÔ ÖY ÚkeÒ ¿Ú Aá ³Ò Ò¦§A ©Ô Ô@ Ôkzß Ö¯EÔ : ¤B Ò Ò Ò

!@ ³ß ®ß ½ kß M@ß °Ò
©Ö ÔµoÚÒ @Òl@ °Ò Ô ¼Ö vÒ dÔ Ö§A ©Ô Ôµ Òk{B Ò ñÒ
: ©Õ ¼Ö Ò¦ wÔ ¤B
Ò Ò¯ BªÒ ¼ ß
¬BÒ Ò Ò
: ¤B Ò Ò ¬Ö EÒ
Kà §ß BÒ » Mß EÒ Ò MÖ »Ú ¦ß îÒ ¬Ú EÒ ¬± Ò ªÔ Ò¦ íÖ ÒU@EÒ ! ³Ò Ò¦§A ©Ô Ô@ Ôkzß Ö¯EÔ
©Ò Ú¦Ç w@Ò °Ò ³ß §ß A¾@Ò °Ò ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ ³Ô Ò¦§A » Ú¦ æÒ ³ß Ò¦§A ¤± ß wÔ nÒ BiÒ EÒ ¬BÒ Ò @
³ß vß Ö ÇÒ¯ Ò ¼Ç Ö MÒ @°Ò ³Ô Ò® ¼Ö MÒ » iBÒ Ò ÇÑ Ò
³ß MBß dÒ æÖ EÒ Ò ¼Ö MÒ » iA Ò ¾Ò ¼ Ò eß
? ¸ß oÒ iß ¿A@ÐÑ Ö ° B¼ Ö¯ Ûk§A » ß
α Ò iÔ EÒ BÒ¯E@Ò °Ò »iß EÒ S Ò Ö¯EÒ : ¤B Ò Ò @°Ò
Ò Ò
! ©Ö íÒ Ò¯ ©Ú ´Ô Ò¦§A : A± Ô§BÒ
³ß ÇÒ¦§A ¤±Ç Ò wÔ nÒ ¬Ú EÒ ¬± Ò ªÔ Ò¦ íÖ ÇÒU@EÒ ³Ò ÇÒ¦§A ©Ô ÇÔ@ Ôkzß Ö¯EÔ : ¤B Ò Ò
ß kß Ò ¨Ò ±Ö ½Ò ³Ô LÒ ~Ò Ò¯ ©Ò ¦ w@Ò °Ò ³ß §ß A¾@Ò °Ò ³ß ¼Ö ¦ îÒ ³Ô ¦§A @ » ¦ æÒ
©Ý ÇiÔ o½ Ú Ò Ò Ú
!?@ K Ò ßÄDÒ Ö§A ÔkßµB Úz§A ß Ù¦ LÒ ¼Ô ߧ : ¤B Ò Ò @°Ò , ¹ß ½Ò ¿Ò ±ß Ö§BMß ³Ô Ò§ ºjÒ BÒ® Ò

31

¼vd§A RBíª§ 

! ©Ö íÒ Ò¯ ©Ú ´Ô Ò¦§A : A± Ô§BÒ
³ß ¼Ö Ò¦Ç îÒ ³Ô ÇÒ¦§A » Ú¦ æÒ ³ß Ò¦§A ¤± Ò wÔ nÒ ¬Ú EÒ ¬±Ò ªÔ Ò¦ íÖ ÒU@EÒ : ¤B Ò Ò
SÖÔ @oÒÒ U »Ù¯Aá : B´Ò LÒ Ò
iÒ ¹à LÒ Ö
iÔ oß iAß ¾Ò » ß
¤B Ò Ò ©Ò Ú¦ wÒ °Ò ³ß ߧA¾@Ò °Ò
A±ÔñvÚ ªÒ ÒTÇ Ò
, » ßT ¼Ç Ö ÒM ¥Ò ÖµE@Ò °Ò ³ß Ò¦§A JB
Ò ÒT ß : ß ¼Ö Ò¦ Ò ÚX§A ©Ô Ôñ¼ ß

!?@A± Û¦ Òß U Ö Ò§ BªÒ ´ß Mß
! ©Ö íÒ Ò¯ ©Ú ´Ô Ò¦§A : A± Ô§BÒ

½A ª nj ³ , ²k{B® Ô« pA ºnB¼vM RAo pA kíM °

: k½±£»« SwA@²jo ¬B¼M Ro
d¯C ²k{B®«
³Ô Ú¯EÒ ©Ò îÒ Òp Ö «Ò : ¤± Ô Ô ½Ò ²Ô ± íÔ ªß wÒ ÖkÒ ©Ö ´Ô ¯Ú EÒ ©Ö µÔ Òk{B Ò ¯Ò ©Ú YÔ
» ®ß LÛ dÇß ½Ô uÒ ¼Ç Ö Ò§ ; J Ò mÇÒÒ  ÖkÒ ÇÒ
BÓ¼Ø ¦ß îÒ è Ô ß LÖ ½Ô @°Ò »®ß LÛ dß ½Ô
Ò ¼ÒÖ  °Ò ! ³ß Ò¦§A ¤± Ò wÔ nÒ B½Ò : ¥Õ Äß DÒ ³Ô Ò§ ¤B Ò Ò Ò
/ BÓ¼Ø ¦ß îÒ è Ô ß LÖ ½Ô @°Ò
Ú eÒ EÒ Ç
ÖkÒ ÇÒ
³Ô LÇ Ö «Ò ; ³Ô Ö®Ç «ß BÇÒ¯E@Ò °Ò »Ù® «ß ³Ô Ú¯¿ÒÑ ß : ¤B Ò Ò ? ÏÒ §ß Òl
³Ô ÒÒ  MÖ EÒ Ö «Ò @ °Ò ; ³Ò Ò¦§A K Ú eÒ EÒ ÖkÒ Ò
»®ß LÚ eÒ EÒ Ö «Ò @ °Ò ,@ » ®ß LÚ eÒ EÒ
!?@ ³Ò Ò¦§A èÒ Ò  MÖ EÒ ÖkÒ Ò
»®ß ÒÒ  MÖ EÒ Ö «Ò @ °Ò , » ®ß ÒÒ  MÖ EÒ ÖkÒ Ò

» Ò¦Ç îÒ A± Ô oÚ Ò ÇÒU@°Ò / BÒ® íÖ ªß ÇwÒ ÖkÒ ! ©Ö íÒ Ò¯ ©Ú ´Ô Ò¦§A : A± Ô§BÒ Ò

1/@ÏÒ §Òl
ß
ºAoÇM nB Çe Ø ¬C ¬B¼Ç« nj ¨ÀÇ v§A Ø ³¼¦î ¼ve>

209@| BU 20ì | pA <»± »§Àµ u¼

M ©¼¦w JBT@> Ç1

32

S½¿° ¼¦LU ºAoM An JBdæA Roe R±îj 

An Aki ºB®Y ° kªe ° SwBi BQ ³M ³Li ¬k¯A±i

o LñT«
Ø nB L] Ø jo« ½A: S
£ ¬C pA uQ ° , jn°C ºB\M
³ jo nBTn ³¯±£ ¬C , B« ¬B¼í¼{ BM ° B« BM 1 p°B\T«
Ç« ! k½j±ÇM kµBÇ{ ° k¼TÇv¯Aj ° k½k½j ³ªµ Bª{
©T
£ SwAn o£@A ; ©woPM ºq¼a Bª{ pA ©µA±i»«
K½mÇñU AoÇ« ©T
Ç£ ï°nj oÇ£@A ° k¼®Ç
½k~U Ao«
! k¼ÄBª¯
» Ø e ³M ° , jnAj Bª{ oM Aki ³ » Ø e ³M Bª{ pA °
«ºk¯°Bz½±i ³M ° , jnAj Bª{ oM Aki ¤±wn ³@
½A¼î³ ©µA±i»« Bª{ pA ; ¨nAj Bª{ oL«B¼Q BM ³@
° k½oLM j±i ºBµo´{ ³M B\®½A nj Ao« ¨B« ° u¦\«
jn±« ³ ¬B¯C ; j±i oÄBzî ° ¥ÄBL ³M ;@ k¼® ±£pBM
¬AoÇ¢¯ S´Ç] ǽA pA ° k®Tvµ Bª{ ±Y° ° S¯B«A
! k¼µj c¼±U B´¯C ºAoM Ao« ¬B®hw ½A ° ! k¼Tv¼¯
S½¿° o«A ½kM ° , k¼® R±îj An B´¯C Bª{ ·ªµ °
! k¼¯A±i Ao
ï°nj o£@A ° : S
£ ³ñ¯C pA kíM o¢½j S½A°n nj °)
Ao« nBT
£ Bª{ : S
£ ¼®a , k¼® K½mñU Ao« ©T
£@

/ SwA ¬B¼w »ME M ¹½°Bí« , j±~« Ç1

33

¼vd§A RBíª§ 

³ÇM ¬C pA uQ ° ; k¼v½±®ÇM AoÇ« hÇw ° , k½±®zM

pA ¨AkÇ oǵ ° , k½jo£oM j±i ºBµ³¦¼L ° Bµo´{
±Y° B´¯C ³M ° (k®{BM Bª{ S¯B«A jn±« ³ An ¨jo«
k¼¯A±hM k¼¯Aj»« B«
e Ø pA ³`¯C ³M An B´¯C , k¼T{Aj
, o«A ½A³ ©Tvµ ¬C ¬Ao¢¯ «Ao½p ; k¼® R±îj °
¥ BM J±¦ « ° j°oM ¼MpA
e Ø ° j±{ j±MB¯ ° ±d«
° k{BM»Ç« xn±Ç¯ ¶k®®Ç ¨BªÇU k¯°Aki ° / jjo£@
/ k®{BM ³T{Aj SµAo ½oB ³a @ o£@A
¬jo ±£pBM pA ³Li ½A nj ¨À v§A Ø ³¼¦î ¼ve
¬BǯC ¶nBÇMnj k¼\Ç« ¬CoÇ nj kǯ°Aki ³ »L§B«
¬B¼ÇM An ³ªµ ³ñ¯C o¢« joñ¯ nAm£°o SwA ²j±«o
Aki ¤±wn ³ ºq¼a ¬B¼M pA ° / j±ª¯ o¼v
U ° jo@
xnjAoM ° xnkQ ¶nBMnj ©Ø¦w@° ³§C@° ³¼¦î ³¦§A » ئæ
j±M ²j±«o yT¼M ¥µA ° xj±i ¶nBMnj ° xnjB« °
° , j±ªÇ¯ S½A°n An B´Ç¯C ³Çñ¯C o¢« joñ¯ nAm£°o
JBdæA j±ª¯»« ¬B¼M ³ »UAo pA ²o oµ ¶nBMnj
Ô Ò¦§A : k®T
£»ÇÇ« oL«B¼ÇÇQ
! AnB£jn°oÇQ@nBÇM ! ©íÒ Ç Ò¯ ©Ú ´Ç
pA An B´®Ç½A BÇ« / k½±£»« ¼ve ³ SwA n±®¼ªµ
/ ©½j±M oB¯ ° oBe B´¯C oM ° ©½k¼®{ Aki ¤±wn
ǽA ! AnB£jn°oÇQ nBM : k®T
£»« ¼íMBU pA ð½ oµ °

3ê

¼íMBU ° JBdæA BM Roe ¶k{B® «Ô RAo 

° ©¼TÇ{Aj ±Y° B´¯C ³M ³ ºA³MBdæ ¬C An K¦«

/ k¯A²jo ¬B¼M B« ºAoM k¯j±M B« S¯B«A jn±«
pA Aki ³M k®£±w BM «: S
£»« »¦î Ø M¼ve °
³M ³ »¯Bv ºAoM An K§B« ½A: ³ ©µA±i»« Bª{
! k¼® ±£pBM k½nAj ±Y° B´¯C ½j ³M ° B´¯C
¼Çve ³Ç »L§BÇ« ³¦ªÇ] pA ° : k½±£»Ç« ©¼ Ò¦wÔ
° j±ª¯ ZB\TeA ° ²k{B®« , @ ¬C ¶nBMnj ¨À v§A Ø @ ³¼¦î
: S
£ ³ j±M ½Ak{ n°CjB½ An B´¯C
BǽC : ©woQ»Ç« BªÇ{ pA AkÇi ³ÇM k®£±Çw BÇM «
njAoÇM ¨ÀÇ v§A
Ø ³¼¦Çî K§BÇ @»ME M »¦î Ø ³ k¼¯Aj»«
nj ? j±ÇM ©Ø¦Çw@° ³§C@° ³¼¦Çî ³¦§A @ » ئæ Aki ¤±wn
R±iAØ kî j±i JBdæA ¼M Aki ¤±wn ³ »T°
: S
£ °A ³M ° jAj nAo j±i njAoM An °A , jo nAooM
° B¼Ç¯j nj ©TÇvµ ±U njAoM « ° , »Tvµ «njAoM ±U
! @ ºnC ! AnB£jn°oQ nBM : k®T
£ ? RoiC
BǽC : ©woQ»Ç« BªÇ{ pA AkÇi ³ÇM k®£±Çw BÇM «
©Ø¦w@° ³§C@° ³¼¦î ³¦§A » ئæ Aki ¤±wn ³ k¼¯Aj»«
p°n nj An (¨nkQ K§B »ME M»¦î Ø ¼®«Æª§Ao¼«A) °A
° jAj nj An °A S½¿° ºAk¯ ° , j±ª¯ K~¯ ©Ø Ôi o½k
ºAoM An K§B« ½A , nB e Ø ³ SwA K]A° : S
£@

3ë

¼vd§A RBíª§ 

! ºnC ! AnB£jn°oQ nBM : k®T

£ ? k®® ±£pBM ¼LÄB
BǽC : ©woQ»Ç« BªÇ{ pA AkÇi ³ÇM k®£±Çw BÇM «
©Ø¦w@° ³§C° ³¼¦î ³¦§A » ئæ Aki ¤±wn : ³ k¼¯Aj»«
q¼a °j «: S
£ j±ª¯ jAo½A ³ ºA³Li ½oiC nj
JBT @ »ñ½ , ¨jnAm£ Bª{ ¬B¼« nj Sª¼ @ ¬Ao£ ° u¼
¯
k¼®Ç ÏvªUØ B´¯C ³M ; « S¼M ¥µA ºo¢½j ° Aki
! ºnC ! AnB£jn°oQ nBM : k®T
£ !? k½±{»ª¯ ²Aoª£@

Ro
dǯC , ²k{B®Ç« pA ²oÇ k®Ça ǽA pA o¼ÇÇ °

: k®½±£»« ¬B½BQ nj ° k¯A²jo o@l q¼¯ Anºo¢½j ºBµ @ ²k{B®«
¤±Çwn pA »v B½C : ©woQ»« Aki ³M k®£±w BM
³Ç jnAk®PM u oµ : S
£»« ³ SwA ²k¼®{ Aki
ï°nj , jnAj ç± LÇ« An »¦Çî
Ø ° jnAj Sw°j AoÇÇ«
»¦î
Ø ° , k{BM ³T{Aj Sw°j Ao« k¯A±U»ª¯ ; k½±£»«
Aki ¤±wn ³M nB e
Ø pA o
¯ ð½ ° / jnAj ç± L« An
? SwA ¨pÀÇU ǽA ³¯±¢a : Aki ¤±wn ºA : S
£@
Ø ³ñ®½A SØ¦î ³M : S
£ Aki ¤±wn
° SwA «pA »¦î
Ao« jnAkM Sw°j An »¦î
Ø ³ »v / ©Tvµ »¦îØ pA «
³T{Aj Sw°j Ao« ³ »v ° , SwA ³T{Aj Sw°j
è M ³ »v ° / SwA ³T{Aj Sw°j An Aki SwA

3ì

³Øñ« pA Z°oi S
° nj Rod¯C ·L i 

»v ° , SwA ³T{Aj Ao« è M k{BM ³T{Aj An »¦î Ø

?@SwA ³T{Aj An Aki è M SwA ³T{Aj Ao« è M ³@
oM ° / ©½k¼®{ B« ºnC ! AnB£jn°oQ nBM : k®T
£ ³ªµ
¨joÇ« pA ¼Çve ³Ç »¯Bª¼ÇQ) ¬Bª¼ÇQ ¼ªµ tBwA
³M An K§B« ½A j±i ¥ÄBL ° Bµo´{ nj ³ So£@
/ k¯k{ o
T«
Ø ¨jo« (k®¯BwoM ±Y° jn±« ¨jo«

¶jAnA ¼Çe nj ³« oÇñ«

Ø ·ÇØñ« nj Ro
Çe ¬C ·LÇi
:@ÀMo ³M Z°oi
» Ò§Aá Z°oÔ ÔhÖ§A » Ò¦ îÒ ¨Ò qÒÒ î BªÚ Ò§ ¨Ô ÀÒ v§A Ú ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ ³Ô Ú¯EÒ ºÒ °ß nÔ °Ò
ß
Ò {@Ò B«Ò , ³ß Ú¦ §ß ÔkªÖ dÒ Ö§A : ¤BÒ Ò
,@ BÇL¼
, ³Ô Ò¦§A @ ¾D Ó
ß iÒ ¨B Ò Ò A ß oÒ íß Ö§A
/ ³ß §ß ± wÔ nÒ »Ò¦ îÒ ³Ô Ò¦§A » Ú¦ æ@ Ò °Ò , ³ß Ò¦§B Mß ¿Ú Aá ¸Ò ±Ú Ô ¿@Ò °Ò
» Ò¦Ç îÒ ¸ß jÒ ÒÀß Ö§A  Ú ÒhÒ« ¨Ò jÒ A¾Ò kß Ö§°Ô »Ò¦ îÒ R Ô ±Ö ªÒ Ö§A  Ú iÔ
BÒ Ò¼ ßTÇ {AÖ » ß
ÀÇ Ò wÖ EÒ »ÇÒ§Aá » ß® ´Ç Ò Ò§°Ö EÒ BÇÒ«@ °Ò / ¸Bß ÒT Ò ÇÖ§A k¼ ß ]ß
; ³ß ¼Ç ß ¿Ò BÇÒ¯EÒ Õ oÒ ~Ö «Ò » §ß oÒ ¼Ù i@ Ô °Ò / Ò w± Ô ½Ô »§Ò Aá J± Ò Ô íÖ ½Ò
Ò ¼ÇÖ MÒ RA ß ±Ò ¦Ò Ò Ç§Ö A ¬Ô ÀÇ Ö î B´Ò íÔ
Ú Ò TÒ ÇÒU »§ß BÇæÒ °Ö FÒ MÒ » Ù¯FÒÒ @
Ò vÔ
,BÇ
±Ç
Ó ]Ô BÇ{A Ó oÖÒ @EÒ »Ù® «ß ¬Ò ÖÀ Ñ Ò ªÖ ¼Ò
Ò ; ¾Ò ÐÀMÒ oÒÖ @°Ò u½ ß °Aß ±ÚÒ ®§A
Ó  wÔ ¹Ó ÒMoß ]Ö E@Ò °Ò
/ BÇLÖ
BÒ¯BÒ nß ³ß Ò¦§A BÒ nß / ©Ò¦ Ò Ö§BMß  Ú iÔ ¨±Ö Ò½ ÒÖ î }¼ Ò dß Ò« ¿Ò
ß à
Ò ]Ô EÔ BÒ®¼ Ù
±Ç
n±Ç Ò Ô½@°Ò , ³ß ßÄ ÐÀÇÒ ÒM » Ò¦Ç îÒ oÔ Lß ~Ç Ö Ò¯ ; S ß Ö¼ ÒL Ö§A ¥Ò ÖµEÒ

37

¼vd§A RBíª§ 

/@½
Ò oß MBß ~§AÚ
³ß ÇߧA¾@Ò °Ò ³ß ¼Ö Ò¦Ç îÒ ³Ô Ò¦§A » Ú¦ æÒ ³ß Ò¦§A ¤± ß wÔ nÒ ÒÖ î mÚ ÔzÒU Ö Ò§
oÛ ß ÒU , tß ÖkÔ Ö§A ¸ß o¼ Ò ß eÒ »ß
³Ô Ò§ ¹ÒÕ î± ªÔ \Ö Ò« »Ò ßµ@ °Ò , ³Ô TÔ ªÒ dÖ Ô§
/ ²Ô ÔkÖî°Ò ©Ö ´Ô Ò§ qÔ \ÖÒ ® ½Ô @°Ò , ³Ô ®Ô ¼Ö îÒ ©Ö ´ß Mß
³ß Ò¦§A ¾Dß Ò §ß » Ò¦ îÒ BÇ®Ó Ù±Ò «Ô @ °Ò , ³Ô ÒT \Ò ´Ö «Ô ¿Ó lß BMÒ BÒ®¼
ß ¬BÒ
Ò  Ö «Ò
BÇdÓ Lß ~Ç Ö «Ô ¥Ç Õ eA ß nÒ »®ß Ú¯Bßá ÇÒ
; BÒ® íÒ Ç «Ò ¥Ö eÒ oÖ ¼Ò Ö¦ÇÇ Ò
, ³Ô vÒ Ö ÇÇÒ¯
1 /@ » Ò§Bí ÒU ³Ò¦§A@ ¾D{Ò @ ¬
Ò Ô Ò Ö Aá

³Ç SwA ²k{ ¤BªíTwA »UB§ ³½o{ ·L i ½A nj ¬±a Ç1

c¼dæ
½o ³M An RB§ pA »íM o¼e , k{BM»« ¦Th« L nj
: ©®»« o@l KwB®« ºB®í« BM °
: ¥¼íU JBM ¤±´\« , o ¼Ù Ôi / ¬A±] oTij : ¸BT Ò / k®L¯jo£ : ¸jÀ ß
éª] , ¥í§A ¾B © Ø ³M ¬À vÔÖ î / SwA ²k{ ²k½jo£ JBhT¯A ° nB¼TiA
/ ¬Bwo Ô ° tnB ° ¬BL@ nÔ ° K@An ¬±a ; SwA òo£ºB®í« ³M ¥wBî
/ RBǯA±¼Çe oÄBw ° k®w±£ ·Lªñ{ ºB®í« ³M xoÖ ß éª] :@ xAo@E
° , ¾Aoª eÒ ° oªÖ eÔ ¥X« / SwA »§Bi±U ºB®í« ³M ¾B ±Ö ]Ò éª] : ±]Ô
³ª¯E ¥X« ; SwA ¬BL¯A ºB®í« ³M JAo]ß éª] : ¹Mo ]E Ö /@¾Aoæ ° oÖæÔ
/ oª eÖ E ° oªÖ eÔ ¥X« , ³®wo£ ºB®í« ³M KÒwE Ö éª] : KÖ wÔ ° / ¨B¯ °
/ SwA SMAoÇ
pA ³½B®Ç ° , nBU ¥MB« nj ³«B] j±Q , ©§BM Ø : ¹ªÒ dÖ Ô§
° , SwA nA±Ç½j ³ÇM n±~dÇ« ° j°kdÇ« ¬BÇñ« ºB®í« ³M : ²o¼e
/@ SwA Sz´M ºB®í« ³M tk§A@¸o¼e
³¦ªÇ] pA ; SwA ²kÇ{ ¥ǯ KTÇ pA ºnB¼ÇvM nj ³L Çi ½A
¥TÇ«> nj ° , 100 | <¨±ª´ª§A u¯> JBT ° , ë3 @ | <±´ Ô§>

@ »À wE Ö »Ò§Aá »® íÒ Ò§°EÖ B« °Ò ¬C nj ñ¼§° ; ì ° ë | , 2 Z @<»«pnA±i

38

³ß ¼
ß ¿Ò BÒ¯EÒ Õ oÒ ~Ö «Ò » §ß oÒ ¼Ù Ôi 

RoÇÇe ¬±ÇÇa ³ÇÇÇÇ SwA ²kÇÇÇÇ{ S½A°n °>

º±w ³M Z°oi ¡®µC , ¨À v§A@ Ø ³¼¦î ¾Ak´ Øz§A @ k ¼w
Ø
³LÇi jAoǽA ºAoÇM ³« oÇñ«
Ø ·Øñ« nj k¯j±ª¯ An Aoî
:@ k®T
£ ¼®a ° ²jBTv½A
Aki ³ An ³`¯C / SwAki nA°Aqw tBPw ° kªe
oÇ¢« Sv¼Ç¯ »Unk ° ²± Ø ° / k{ kµA±i kµA±hM
/ jBM °A ¶jBTwo ° ¤±wn oM j°nj ° / AkhM
¬joÇ£ oÇM k®L¯jo£ ·MBX« ³M ¨jC ¬Ak¯po oM òo«
/ SwA ²k{ ³TvM ° ²k¼z ¬A±] oTij
nAk½j ° RBÀ« B¼T{A ° °pnC nj nB¼vM ³a °
³ »B¼T{A k®¯Bªµ , ©Tvµ j±i ¬Ak¯Bi pA ¬B¢Tn
/ S{Aj w±½ nAk½j ³M J±í½
³Ç SwA ²k{ JBhT¯A ° ¼í« Ø »ÄB] « ºAoM °
/ ©woM B\¯C ³M k½BM «° , kT
¼M B\¯C nj «oñ¼Q k½BM

ß Ò¦ Ò ÇÖ§A x±e
RA± Ô °Ô B´íÔ Ù
Ò ÔU »§Bæ°EÖ »Ò§Aá oÔ Ô Ö¯E »ÇØ ¯BÑ  q¼¯ ° , SwA jnA°@

oiC BU ³Ô ÔT ªÒ dÖ Ô§ ³ß Ò¦§A ¤±w
ß nÒ ÒÖ î mÚ ÔzÒU@Ö Ò§ ³¦ª] pA ° , SwA jnA° AoÓ Ö îÒ ° AoÓ LÖ Ô
RAnBLî
L 18ê | <¹ª§A Ø z@> nj ° / Sv¼¯ jnA° ¥¯ ½A nj
, ë98 | <
Çd§A
Ø BÇe Aá RBd¦«> nj ° , SwA jnA° q¼¯ <±´§>
²joÇ S½A°n ²Ô ÔkÇÖî°Ò ©´Ô Ò§ Ôq \ÖÒ ® ½Ô °Ò ·¦ª] BU <»«pnA±i ¥T«> pA 11@Z

L , 9ë | <kµBzØ §A ¤kí§A> JBT nj f°k« ³« Àî Ø pA q¼¯ ° , SwA
/ SwA ²jn°C <±´§> RAnBLî ¬Bªµ

39

¼vd§A RBíª§ 

¼ÇM ¬BMB¼M ¬B£o£ Ao« k®M k®M ³ ©®¼M»« « B½±£@

Ç« pA ° , k¯pBw»Ç« AkÇ] ©Çµ pA ÀMo ° u½°A± Ò¯
ºB´¯BLǯA ° k®®»Ç« oÇQ An j±Çi »´U ºBµ³Lªñ{
/ k®½Bª¯»« nB{ow An j±i ·®wo£@
³T{m£ o½kU ©¦ nj ³ñ½p°n pA Sv¼¯ »µB£nAo
oÇM ; SwA S¼ÇM ¥µA B« ºBn Aki ºBn / SwA
°A ° , ©¼ÄBª¯»Ç« »ÄBL¼Çñ{ °A ºBµÀM ° RB¯BdT«A
S½B®î B« ³M ¥ª@A ° ©UA
Ø n±M An ¬B½BL¼ñ{ jq« ° o]A
/ j±ª¯ kµA±i
BM ³«B] jß ±Q ·§q®« ³M ³ yTMAo , Aki ¤±wn pA
AkÇ] jnAj »¢TÇvM RoÇÇe ¬C ·ÇÇz½n ° ¥ÇÇæA
éªÇ] °A joÇ£@AjoÇ£ ½oÇM Sz´ÇM nj ° / j±{»ª¯
²pBÇU ° oÇU AkÇi ¤±Çwn ©Çza B´¯AkM ° , k¯±{»«

ØdÇU AkÇi ¤±Çwn ¶kÇî° B´¯C ºAoM ° , jjo£»«
²jAj Aki ¤±wn ³M k¯°Aki ³@ºA²kî°) / jo½mQ»«
(/jjo£»«
Ød« ° q \®«Ø y½BMoA ºAoM SwA
¬B] SwA oBe ° , SwB« ¬B¼« nj ³ñ¼v uQ
° , k®Ç Ak An j±i ¤j ¬±i ° , k® nBX½A An j±i
BM ; SwA ²j±ª¯ ²jB«C An j±i u
¯ Aki ºB§ ºAoM
¥¼Çen ¨pBÇî ¬BµB¢dLÇæ nj Ç« ³Ç k®Ç ^± B«

ê0

jpo JA±] nj Roe nBí{A 

</» Ò§BíU ³¦§A@¾D{@¬ Aá ; @ ©Tvµ

, j±«o»« ^± ³± J±æÒ ³M Ro
e ¬C ¬±a °

¬C BÇM , j±ÇM o~î ¬C »«B¯ ºAoí{ pA ³ K§B M jÒ pÖ oÒ Ò
ç°oíÇ« RBÀ« ª nj ° ²j±ª¯ jn±ioM ²An nj Ro
e
: S{Aj
jBªTÇîA ³±Ç ¥µA ³M ³¯±¢a ! Aki ¤±wn ovQ ºA
S½±ªÇî oÇvQ ³Ç k®TÇvµ »ÄB´¯BªÇµ ¬B®Ç½A ° ; »ÄBª¯»«
?! k®Tz An °A ¬A°o¼Q ° ¥¼î M@©¦v «Ô
° k¯j±ªÇ¯ SªÇen K¦ÇÇ ©¦ÇÇv« ºAoÇÇM Ro
ÇÇe
nBPvµn Aki ¬A±n ° Aki b°nÒ º±w ³M ©¦v« :@k¯j±«o
²k´î oM B« ³`¯C ° ; jAj ¨B\¯A S{Aj ²k´î oM ³`¯C / k{
: j±«o jBz¯A An nBí{A ½A ° / SwB« ·«Ø l oM p±®µ ©½nAj
¹Ó v¼
Ò ß ÇÇÒ¯ ÛkíÒ ÇÇÔU B¼ÇÇÒ Ö¯ Ûk§A ÇÇÇÇÔ
ß ñÒU ¬Ö Aá @°Ò
Ò Ö¯E@Ò °Ò » Ò¦Ç îÖ EÒ ³ß ÇÇÒ¦§A JA
¥Ô LÇ Ò ÒY nAÔ ÒkÇÇÒ

ß ±ÇÇ
Ö ÃÇ zß Ö¯EÔ R ÒÑ Ö ÔñÒU ¬Ö Aá @°
SÒ ß ±Ö ªÒ Ö¦Ç §ß ¬A
Ô ÒkÇMÖ ¿A ß Ò
¥Ô Ç Ò Ö
EÒ ³ß ÇÒ¦§A » ß
 Ú Mß ºàÑ oß Ö«A ¥Ô ÖT Ò Ò

ß ¼Ö v§B
AnÓ ÚkÒ ÇÔ« BǪÇÇ ÒÑ Ö ÇÇÔñÒU ¬Ö Aá @°
Ó vÖ ß AÔ ÒpnÖ ¿A ß Ò
¥Ô ªÒ ]Ö EÒ Kß vÒÖ ñÖ§A» ß
¾ß oÖ ªÒ Ö§A |ß oÖ eß ¹Ô Ú¦ ß Ò

ê1

¼vd§A RBíª§ 

Ô ±Ç
B´Ò íÔ ªÖ Ç]Ò Îß oÖ ÚT¦Ç §ß ¤A ÒÑ Ö ÇÇÔñÒU ¬Ö Aá @°
Ò Ö«¿A ß Ò
1 ¥Ô ÒhLÇ ½ ¾oªÇÖ§A ³ÇM ΰoTÇ « ¤BÇ
Ö Ò Ô Ö Ò ß ß à Ô Ö Ò Ô MÒ BªÒ Ò

, k½C»« nBª{ ³M u¼
¯ B¼¯j ³ SwA ¼®a o£@A °>
jqÇ «Ô ° JA±ÇY ·¯Bi ³ RoiC ³ Sv¯Aj k½BM uQ
/ SwA oU½o{ ° oU³½BQk®¦M uM , SwA »´§A
òo« ºAoM ¬B¼«jC ºBµ@¬kM ³ SwA ¼®a o£@A °
³Ç Sv¯Aj k½BÇM uQ , SwA ²kÇ{ ¾Bz¯A ° ²k½oC
/ SwA oUoM »vM Aki ²An nj o¼zª{ BM ¬k{ ³Tz@
nAk« ³M
ÄÀi ºB´½p°n ³ SwA ¼®a o£@A °
³Ç Sv¯Aj k½BÇM uQ , SwA@²k½joÇ£ ©¼vÇU ¼í« Ø
oU¥¼ª] , ºp°n Kv nj ¨jo« ¬j±M }½oe oTª@
/ SwA oU±ñ¼¯ °
oU , ¤A±«A Ti°k¯A ·\¼T¯ ³ SwA ¼®a o£@A °
k{ kµA±i °oT« ³ ºq¼a uQ , SwB´¯C ¬j±ª¯
</jpn° ¥hM ¬AkM »«jC ³ jnAj »{pnA ³a

¬C ¬±Ça ³Ç kǯA³TÇ£ ¥UBÇ« JBÇMnA pA ºnB¼ÇvM °

nj , jp»« o¼zª{ ° k¯A±i»« q]nAn±{Bî
Ò p°nnj Ro
e
k®¯BÇ« ; Sv]»Ç« ³¼ÇñU nBíÇ{A ½kÇM j±Çi qÇ]n ª

18ê ° 183 | <¹ ªØ §A z@> Ç1

ê2

B¼¯j ¥µA pA Roe S«Ø m« 

ºp°k® ¬Bª¼¦w g¼{ ° <¨±ª´ª§A u¯> nj » ª@

Ø V Økd«
1 / <¸ j±ª§A é¼MB®½> nj
Ø
Ȃ
ß ¨Ô ÀÇ Ò v§AÚ ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ Ô ¼Ö vÒ dÔ Ö§A » ®ß ¼Ò ß Ò§ : Ô jÒ ÖpoÒ Ò Ö§A ¤B Ò Ò
Ò Ò Ò Ò
/@¹ß Ò
±ÔñÖ§A Ò ß« » ß
oÒ ~ÖÒ ® Ô«
!?@ tA à oÒ ß
BÒME B½Ò ÎAÒ nÒ °Ò BÒ« : ¤B
!@ Ôk½nß EÔ Ò Ök~§A:Ù ¨Ô ÀÒ v§A Ú ³ß Ö¼ Ò¦ îÒ ¤B Ò Ò !? ÏÒ Ô ÔkæÖ EÒ : S Ô Ö¦ Ô
éÒ ªÒ ÇÒ
± Û B«Ú E@Ò °Ò , ÏÒ íÒ ªÒ Ò
J±
Ô ¼Ô v§A Ô Ô¦ Ô Ö§A B«Ú EÒ : S Ô Ö¦ Ô
/ ³ß Ò¦§A kÖß ® îß Ö ß« oÔ ~ÚÖ ®§A@ °Ò ; ¹Ò ¼Ú Ò«EÔ » ß® ÒM
B¼ÇÒ Ö¯ Ûk§A Ôk¼ LÇÒ
ß î tBÇÚ Ô ®§A ! S Ò Ö ÒkÇæÒ ¿Ú Aá ÎAÒ nÒ EÒ B«Ò : ¤B Ò Ò
³ß ÇMß R Ö nÚ jÒ B«Ò ³Ô ¯Ò ± Ô ± dÔ ½Ò , ©Ö ´ß Tß Ò® vß Ö§EÒ » Ò¦ îÒ ±ÖÕ  Ò§ ½ Ô Ùk§A@ °Ò
Ò Ô¯BÚ½ Úk§A ¥Ú Ò ¾ß ÐÀÒ LÒ Ö§BMß A± ~Ô dÙ Ô« AÒlBá Ò
; ©Ö ´Ô Ôz½B
/ ¬± ß íÒ Ò«
³±Ç nj ¡¯nj pA ¬±ÇÇa : k½±£»ÇÇ« jpoÇÇ>
¼ÇÇve , ©Tz£»ÇÇ« pBÇÇM , ²joÇÇ Ak¼ÇÇQ Ao~ÇǯA
ºA : S
Ç£ ° joÇ nAkǽj ²An nj AoÇ« ¨ÀÇ v§A
Ø @ ³¼¦Çî
? j±M oLi ³a Row SzQ ! tAo@±ME
«, ºnC : j±«o !? ©½±¢M ±U ³M An yTwAn : ©T
£@

<
Çd§A
Ø BÇe Aá RBd¦Ç«> ° , 219 | <¨±ª´Çª§A u¯> Ç1
¨±ÇeoÇ« ° ; 3ê7 ° 3êì | <¸jØ ±ª§A é¼MB®½> pA , ìê7 | , 11@Z
: SwA ³TÇ£ K§BÇ »ÇME ÇM kªd«Ø ³ SwA ²j±«o » ª
Ø V Økd«
pA nBíÇ{A ǽA ³Ç SwA ²joÇ oÇ@l j±Çi g½nBU nj »«Àw »¦î±ME
Sv¼¯ ¬C ¬A±U An uñ`¼µ ° SwA ¨À v§A Ø ³¼¦î ¼ve ¨B«A Roe
/ k½Aow ¬C k®¯B« ³@

ê3

¼vd§A RBíª§ 

BM ³ªµ ¬B¼± ºBµ@¤j :@©T

£ ! ©µA±i»« An yTwAn
° ðªÇ oÇM ³ªÇµ ¬Bz½Bµo¼zªÇ{ Çñ¼§° ; Sw±U
pA ©µ Ro~¯ ° ºnB½ ° ; SwA ³¼« Ø AÔ »®M RkîBv«
³ SwA »®hw ½A! ºnC : j±«o ! SwAki K¯B]
»¢ªÇµ ¨joÇ« ! »T
Ç£ »TÇwAn ° kæ º°n pA ±U
³ÇM Ø
¦ÇU ° ; k®TÇvµ B¼Ç¯j ¤BÇ« ¬B£k®ÇM ° ¬B£joÇÇM
oÇM ³ SwA »ÄA±Td« @ »M ° ± § ¨À  ºnAk®½j
¬Bz®½j pA ºnAkwBQ / SwA ºnB] ¬Bz½Bµ@¬BMp ow
, ¬C ±UoÇÇQ nj ³ÇÇ SwA ºA²j°kdÇÇÇ« nj ÇÇÇÇ
BÇM ¬±Ça ° ; kǯn°C Swj ³ÇM ¬A°Ao ºBµ @ Sz¼í«
¨±¦íÇ« k¯±Ç{ y½BÇ«pC ¾ÀTÇMA ° ¬BdTÇÇ«A ¤BMoÇÇ ß
</k®k¯A nB¼vM ³a »íA° ¬AnAk®½j ³ j±{»«

³M Ro
e ¬C Soe pA »eB½n k½q½ M oe

Ø ¬±a °
Ro
e ¬C , jo 鮫 R ØkzM ³®½k« ³M Sí]Ao« B½ ° ³±@
pA <g½nBU> nj ºoL S½A°n L ° , SwBi@BPM ©vÒ eÒ ºlß nj
: pAq¼í§A »ME M ¹LÒîÒ
³Ô ÇÚ¯Aá ; ÔkíÖ Ç ÒM BÇÚ«EÒ : ¤BÒ Ò ©Ú YÔ ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ »Ò® ÖYE@Ò °Ò ³Ò Ò¦§A Òkªß dÒ Ò

ÖkÇÒ B¼Ç ÒÑ Ö Ò ß« ¤Ò qÒ Ò¯ ÖkÒ
Ò U ÖkÇÒ BÇÒ« oÇ
Ò Ö¯ Ûk§A ¬Ú Aá @°Ò / ¬Ò °Ö oÇÒ ß Ö«¿A Ç
, ¾CÒ mÚ eÒ R Ö °Ò B´Ò Ô
°oÔ íÖ Ò« oÒ ÒMjÖ E@Ò °Ò R
Ö oÚ ªÒ ÒT wA@ Ö oÚÒ ñÒ® ÒU@°Ò R
Ö oÒ Ú¼Ò ÒU

êê

oe
Ø Sí¯Bª« S
° nj Roe ·L i 

u¼Ç Ô vß i@ Ò °Ò , ¾D ß Ò¯¿AÖá ¹ß MÒ BLÒ ~ÇÒ

Ô  ¹Õ MÒ BLÒ æÔ ¿Ú Aá B´ÖÒ ® «ß Ò LÖ ½Ò ©Ö Ò¦ Ò

/ ¥¼ Ö Ö
ß Mß ±Ò §A »ÒîoÖ ªÒ §BÒ yà ¼Ö îÒ
¥Ò ß BÒLÇ Ö§A ¬Ú E@Ò °Ò , ³ß ÇMß ¥Ô ªÒ íÖ Ç Ô½@¿Ò Ú dÇÒ Ö§A ¬Ú EÒ ¬Ò °Ö oÇÇÒ
Ò U ¿Ò EÒ
³ß ÇÒ¦§A ¾Dß Ò Ç§ß »Ç
ß Ô «ß ÖÆ ªÔ ÇÖ§A Kß Ò oÖ ¼Ç Ò §ß ?! ³Ô ®Ö Ç îÒ »µÒ BÒ® TÒ ½Ô @¿Ò
¸Ò ± ¼Ò dÒ Ö§A ¿@Ò °Ò , ¸Ó jÒ BíÒ wÒ ¿Ú Aá R Ò ±Ö ªÒ Ö§A ºnÒ E@Ò ¿Ò » Ù¯Bá Ò
; BÓØ dß «Ô
1/@BÇ«oM ¿Ú A ¼ ª§BÚ§A@ é «
Ó ÒÒ á Ò ß ß ÒÒ

° ³í¼Ç{ pA g½nBU ° W½ke ©BîA ° ¬B£nqM An ³L i ½A Ç1

° ; ì9 | <±Ç´§> nj t°°BÇ ÇMA :@³¦ª] pA k¯A²jo ¥¯ » ®Ø w
nj »¦MnA »v¼î M »¦î Ø ° ; 11ì | <¨±ª´ª§A u¯> nj» ª
Ø V Økd«
<¤±í§A dU> JBT nj »¯A oe Ø ·Lí{ MA ° , 18ë@| <¹ ªØ §A z@>
éL pA 117 ° 11ì | , 78 Z <nA±¯¿Ñ A nBdM> nj »v¦\« ° , 2êë |
, @ 11 @ Z <
Çd§A
Ø Be Aá RBd¦«> nj ° ; <¤±í§A dU> pA , »°oe
<S¼ÇL§A@¥ÇµE> JBTÇ nj ©¦î±ME
¼±U oæBí« ·« Àî Ø pA , ë9ì |
, @ ì0ë | njk¦] ¼ªµ nj<
d§A Ø Be Aá RBd¦«> njq¼¯ ° , ê38@|
, 30ë | , @ ê Z) <ᦪ§A° ©« ¿Ô A g½nBU> nj ºoL o½o]Ò M kªØ d« pA
nj »v§kǯA ³Ç MØ n kLÇî ÇMA pA q¼¯ ° (o~« nj S«BTwA ·íL « éL
pA q¼¯ ° (o~« nj ³ ؼ
o{ ·íL « éL , 218 | , 2 Z) <k½o§A@kî>
©¼í¯±ME pA q¼¯ ° (» Ø i 1êì |) <o¼Lñ§A ©\íª§A> JBT nj »¯AoL
nj RjBíw ·íL « éL ,@ 39@| , 2 Z) <¾D¼§° ¿Ñ A ¹¼¦e> nj »¯B´æA
q¼¯ ° (o{A \¯ éL ,@ 2@Z) <¥T«> nj»«pnA±i ³« Àî Ø pA ° (o~«
½A KhT®« nj ³`¯C oM B®M <
z«j g½nBU> nj »z«j o@Bvî MA pA
q¼¯ ° / SwA ²k{ o@l ¨B Øz§A ¹°n ·íL « , 333 | , ê Z nj g½nBU
»Lµl pA q¼¯ ° (o~« éL , 3êë | , 2 Z) <¨Àw Aá g½nBU> nj »Lµl pA

pA q¼Ç¯ ° (o~Ç« éLÇ , 209 | , 3 Z) <¾ÐÀLÇ Û®§A ¨ÀÇîE o¼w> nj

êë

¼vd§A RBíª§ 

°A ºB®ÇY ° jn°C ºB\ÇM An kǯ°Aki kªe uQ>

: j±«o uPw ° , S
¢M
²k«C j°o B« oM ³ »ÄÀM ° R Øk{ ½A , kíM B«Ø A
° B¼¯j ; k¼®¼M»« j±i éªv «Ò ° ºEo« nj Bª{ , SwA
° S{p ¶o´a ° ²k{ ³¯±£rA° nB£p°n n±«A ¬B½o]
³ªµ B¼¯j ºB´¼Ä±ñ¼¯ / SwA ²jAj ¬Bz¯ An j±i ³½o@
¬BMBTÇ{ x°n ¼ªÇµ oÇM B¼Ç¯j ° , kÇǯA²joÇÇ SzQ
³ »k¯A o¢« SwA ²k¯Bª¯ ¬C pA ºq¼a ° ; jnm£»«
»£k¯p B½ ; j±{ éª] o ³U nj JC RAo ß k®¯B«
JAoi , ²k{ °njß ²B£@A oa ¬±a ³ ºq¼aB¯ ° SvQ
/ k{BM ©µnj °
pA ° !? j±{»ªÇ¯ ¥ªÇî
e Ø ³M ³ k¼®¼M»ª¯ B½C
ǽA nj ° !? k½C»ªÇ¯ ¥ªÇî ³ÇM ºo¼£±¦Ç] ¥ BÇÇM
Aki nAk½j K§B , ±]
e Ø «Æ«k½BM HªTe Rn±æ
/ k{BM ²j±M
eØ ºB§ °
BÇM »£kǯp ° , ©®¼M»ª¯ RjBíw q] An òo« «

»wkÇ
éLÇ , 1ê9 |) <» ÒLÇí§A oÄDil> nj ºoL ½ Øk§A@ Kd«@ Ø

<¤BÇ ÇÒÑ ª§A
Ò ¹¦¼Çw°> JBTÇ nj »«od§A
Ø o¼X@BM ³« Àî
Ø pA q¼¯ ° (²oµB

nj ºk¼Mp pA q¼¯ ° (
z«j · ½Ø oµB ³¯BhMBT » Ø i ·hv¯ , 198@|)

/ o~« nj ³ ؼ®¼ªw éL «
Ñ éL , 320@| , 10 Z <BdU ¿A> á

êì

oe
Ø k½k´U gwBQ nj Roe nBT£ 

S§BÇv ° »¢TÇvi ° S§ÀÇ« qÇ] An ¬AnBñªTÇÇw

</¨o¢¯»ª¯

pA RÀªÇ] ǽA o@l pA uQ <¤±í§A dU> JBT nj

: k¯j±«o Ro
e ³ SwA ²j°qA q¼¯ An ³¦ª] ½A , ³Li
,©Ö ´ß ßT Ò® vß Ö§EÒ » Ò¦ îÒ Õ íÖ Ò§ ½ Ò ®§A ¬Ú Aá
Ô Ùk§A@ °Ò ,B¼Ò Ö¯ Ûk§A Ôk¼ Lß îÒ tBÚ
Ð Ò LÒ Ö§BÇMß A± ~Ô dÙ Ô« AÒlBá Ò
; ©Ö ´Ô Ôz½B
¾ß À ß íÒ Ò« R Ö nÚ jÒ BÒ« ³Ô Ò¯± Ô± dÔ ½Ò
1/ ±
Ò ¯Ô B½Ú Úk§A ¥Ú Ò
JC ¬±Ça ǽj ° , k®TÇvµ B¼Ç¯j ¬B£k®M ¨jo«>
BU ° , SwA ºnB] ¬B¯C ºB´¯BMp º°n oM ³ Sv¼¯Bµj
° k ´íTÇ«
Ø , SwA ¬A°AoÇ ¬B¯C ºBµSz¼í« ³ñ¼ÄB]
RÀñz« ° B½ÀM ³M ³ñ¼¯B«p B«Ø A ; k®Tvµ ½j Be
kǯA ²nBªÇ{ ³M »¼e ¬AnAk®½j ,@ k¯±{ y½B«pC
</j±M k®µA±i

M o½oÒ MÔ ° ¤Àßµ M éßB¯ ° ¼Ò§A M o¼ÒµpÔ ¤Be ½A nj °

S¼LXU ° k¼½FU KUAo« ° k®TwBi oM ³¯B£@Ak] ð½@oµ o¼
Ò Ôi
/ k®T{Aj pAoMA Ro
e ¬C ³M An j±i

237 | <»«pnA±i ¥T«> ° ; 2êë | <¤±í§A dU> Ç1

ê7

¼vd§A RBíª§ 

° ²An nj ° ; j±M ²Aoªµ Ro
e ¬C BM k½q½ M oe

Ø °
: S£»« ° k{»ª¯ Ak] Soe
³M Rj±i ¶nBMnj An Aki ¨nBT£ ½A BM « ! ¼ve ºA
»®Ç ¡®] o£@A ³ ©µj»« »µA±£ « ³ , ¨n°C»« RjB½
! k{ »µA±i ³Tz@
ß ±Ö ªÒ Ö§BLÇ Ò Ú ³ß ¼Ö Ò¦Ç îÒ Ô ¼Ö vÒ dÇ Ô Ö§A ³Ô ÇÒ§ ¤B Ò Ò ÇÒ

R ß Ò
@ E : ¨Ô ÀÇ Ò v§A
!? » ¯ß ± Ô¦ ÔT Ö ÒU ¬Ö Aá K Ô Ö
ÒhÖ§A ©Ô ÔñMß ° ÔkíÖ ½Ò ¥Ö Òµ@ °Ò !? » ®ß Ô
±Ù ÒhÔU
±Ç ÒÑ Ö ± iÔ EÒ ¤BÒ Ò BªÒ Ò ¤± Ô Ô FÒ wÒ °Ò
Ò Ôµ@ °Ò ³ß ªÙ ÇÒî ß MÖ ¿ß tß °Ö ¿A
; ³ß Ç§ß A¾@Ò °Ò ³ß ¼Ö Ò¦Ç îÒ ³Ô ÇÒ¦§A » Ú¦Ç æÒ ³ß Ò¦§A ¤± ß wÔ nÒ ¸Ò oÒ ~Ö Ô¯ Ôk½oß ½Ô
/ ¤± Õ ÔT Ö Ò« ÏÒ Ú¯Bá Ò
? K Ô ÒµmÒÖ U Ò ½Ö EÒ : ¤B
Ò Ò @°Ò ³ß ªÙ îÒ Ô MÖ A ³Ô Ò
±Ú ÒhÒ

: ¤B Ò Ò Ò

» ÒT Ò ÇÖ§A » Ò¦ îÒ nBÒ Õ îR ß ±Ö ªÒ Ö§BMß BÒ«@ °Ò »ß Ö«FÒ wÒ
BªÒ ¦ß Ç vÖ Ô« ÒkÒµBÇ]@Ò °Ò BÓØ ÇÇeÒ º±ÇÇ Ò Ò¯ BÇÇÒ« AÒlAá
³ß vß Ö Ò®Ç Mß ¼
Ò dß §ß BÇ~§A Ú ¤BÇ Ò ]Ò o§A Ù »ÇÇwA Ò °Ò °Ò
Ö Ô« Ò Ò§BÇÇi@
BÒ«oß \ÇÇ Ò °Ò An± Ò Ò
°Ò
Ó LÖÔ XÇÇ Ò« Ò nBÇÇÇ
©Ö ÇÒ§EÔ ©Ö ÇÒ§ S Û «ß ¬Ö Aá @°Ò ¨Ö ÒkÇÖ¯EÒ ©Ö ÇÒ§ S Ô Özîß ¬Ö Bá Ò

1 Bª Ò íß ÇÇÒU ¬Ö EÒ ¿Ü Ôl ÏÒ Mß » Ò ÇÇÒ@
Ò Ò oÇÇÔ
Ö U@°Ò y¼

° ; 230 | <ºn±§A ¨ÀÇî Aá > ° ; 2ê3 | , k¼« <jB{nAá > Ç1

11ì | <¨±ª´ª§A@u¯>

ê8

RjB´{ ºAoM »£jB«C nj Roe nBT£ 

AoÇ« òo« pA B½C : j±«o oe

Ø gwBQ nj Roe>
Bª{ ¥ñz« o¢½j k¼zñM Ao« o£@A B½C ° !? »¯BwoU»«
1 !? j±{»« ¥e
Ø
³M B« »w°E
ß njAoM ³ ©½±£»« An »«À ¬Bªµ «
ºAoM SwA±i»« ³ñ¼T° nj S
£ j±i º±ªî ovQ
; @ j°oM ©Ø¦w@° ³§C@° ³¼¦î ³¦§A » ئæ Aki ¤±wn Ro~¯
ß
B\Ç : S
£»« ° k¼¯BwoU»« An °A y½±ªî ovQ °

pA , k¼zñM Ao« o£@A B½C °> : j±{ ³ª]oU n± ®½A SwA oT´M Ç1
<!?k½±{»« Bµn ¬C k®vQB¯ K
A±î ° Bµ²k½kQ
Ô Ö
Òh Ö§A ©Ô ÔñMß °kíÖ ½Ò ¥ÒÖ µ °Ò RnBLî JBT ¤°AØ éL nj B«
»¯±¦ÔT Ö ÒU ¬Aá K
òo« o¢½j , k¼zñM Ao« o£@A B½C °> : ³ ©½jo ³ª]oU RnBLî ½A ³M An
TÇ« nj ³Ç n± ®¼ªÇµ »°oÇe ¨°j Ø éLÇ nj ° <?jnm¢¼Ç« Bª{ pA
oÇ¢½j , k¼ÇzñM AoÇ« o£@A B½C °> : ³ ©½jo ³ª]oU j±{»« ²kµBz«
B½C °> : RnBLî BM o£@A : ©¼®¼M»« ð®½A ° <!?j±{»« ¥e Ø Bª{ ¥ñz«
<!?k½±{»Ç«@Bǵn ¬C k®vQB¯ K
A±î ° Bµ²k½kQ pA , k¼zñM Ao« o£@A
oÇ«E nj HL§BÇ An K Ö
Òi ³ Ao½p / SwA oUu¼¦w ° oT´M j±{ ³ª]oU
,@SwA p°B\U »®í« ³M °kíÖ Ò½ A ÒkÒî ° / k®®»« ¤BªíTwA nA±£@B¯ ° ²°oñ«
³½kíU ºAoM ©Ö ÔñMß nj ¾BM : S£ k½BM B\®½A nj ° / SwA ¨p¿ ¬C »®í« °
, k¼zñM Ao« o£@A B½C ° : ³ j±{»« ¼®a »®í« Rn±~®½A nj ° ,@SwA
³¯ B½ !? k¯Anm¢¼« ° kµj»« n±Lî An Bª{ ¬C ²°oñ« ° ©¼i° K
A±î
k¼®»« o¼£ ¬C ¶k½k®vQB¯ ¨pA±§ ° ²°oñ« K
A±î ° [ÄBT¯ ¬C nj ³ñ¦M
éMA±U ° RÀñz« »®í½ !? k¼® n±Lî ¬C pA k¼¯A±U»ª¯ ° k¼¯B«»« °
! k{ kµA±i ¬BUo¼¢®«Aj ¬C

ê9

¼vd§A RBíª§ 

JA±] nj °A ! k{ »µA±i ³Tz HªTe ±U ? º°n»«

: S
£@
° ¡®Ç¯ òo« pA An joª¯A±] ° ¨°n»« HªTe «
º°n pA ° k{BM
e Ø ºAoM y¦ªî o£@A ; Sv¼¯ ºnBî
/@ k® RkµB\« Bn ° ©¼¦vU ¤Be
° c§BÇæ ¬B«joÇ« BÇM j±i u
¯ ° ¬B] ¤mM BM °
¬±í¦« ° j°o «Ò ¨jo« pA ° ; @ k® RBwA±« nB±ñ¼¯
° q¼TÇw
½oÇ , nBñµB®Ç£ ° ¨o\ Ô« BM ° , j±{ Ak]
/ jpBw ³z¼Q S
§Bh«
o£@A ° ; ¨A³Tz¢¯ ¬Bª¼zQ ©¯BªM ²k¯p « o£@A uQ
Sاl ° ºnA±i ½A° , k®®ñ¯ S«À« Ao« ¨jo« ¨o¼ªM
° ©¦Ç jn±Ç« ° , »¯BªM ²k¯p ³ SwA uM ±U ºAoM
j±Çi
ÇeØ pA »Ç¯A±T¯ ° ºo¼£ nAo p°B\U ° º ØkíU
<!»® Bj

¼±ÇU oæBíÇ« ·« Àî
Ø ³ nBMnnÒ jÔ RBª¦ ¬C k½B{ °
, SwA ²jn°C <S¼L§A ¥µE> ³M ¨±w±« j±i JBT nj ©¦î±ME
³ÇM B] ¼ªµ nj ¨Àv§A
Ø ³¼¦î ¾Ak´ Øz§A@k ¼w
Ø Ro
e gwBQ
: k½B«o ³ B\¯C ; SwA ²j±M »eB½n k½q½ M oØ eÔ
Ò ÖµEÒ BÇÒ« / R
¬Ò ±Ç Ô ½Ò Ö Ò« ¬Ò FÖ {Ò » ߯FÖ {Ò uÒ ¼Ö Ò§
Ò ±Ö ªÒ ÇÖ§A BÒh

ë0

RjB´{ ºAoM »£jB«C nj Roe nBT£ 

uÒ ¼Ç Ö Ò§ / Ù dÇ Ò Ö§A ¾D ß ¼Ò eÖ Aá @°Ò qÙ íß Ö§A ¥ß ¼Ö Ò¯ ¥¼ Ò Ò ±Ö ªÒ Ö§A

ß Lß wÒ » ¦ îÒ R
S Ö Ò§@ °Ò ; ¸Ó Òk§ß BÇiÒ ¸Ó ± ¼Ò eÒ ¿Ú Aá qÙ íß Ö§A ¥¼
ß vÒ ¼Ç ß Lß wÒ » ß
R Ô ±Ö ªÒ §Ö A
/ ³Ô íÒ Ò« ¸Ò ± ¼Ò eÒ ¿Ò ºmß Ú§A R Ò ±Ö ªÒ Ö§A ¿Ú Aá ¤Ù m§A
Û éÒ Ò« ¸Ô ± ¼Ò dÒ Ö§A
, ÏÒ ªÔ ´Ö wÒ xB Ò Ò ; RB Ò ´Ò ¼Ö Òµ !? » ®ß Ô
±Ù ÒhÔU R ß ±Ö ªÒ Ö§BLß Ò
EÒ
/R Ò ±Ö ªÒ Ö§A B Ô iÒ EÒ S Ô vÖ Ò§ ! ÏÛÒ ® Ò JB Ò i@ Ò °Ò
¬Ö EÒ Ö «ß » Ò¦ îÖ ¿ÒÑ Ò » Tß ªÚ ßµ@ °Ò , ÏÒ §ß Òl Ö «ß oÔ LÖÒ @¿ÒÑ Ò » vß Ö Ò¯ ¬Ú Aá
¬°Ò nÔ kß Ö ÇÒU ¥Ç Ö Òµ@ °Ò ; R± ß ªÒ ÇÖ§A Ò «ß BÇ
Ú ¥Ò ªß eÖ EÒ
Ó ±Ö iÒ ©Ò ¼Ö §A
!? » ¦ß ÖT Ò Ö «ß oÒÒ X Ö@EÒ » Ò¦ îÒ
Ò nÔ kß Ö ÒU¿Ò ©Ö ÔñÚ® ñ
¬° ß Ò§@ °Ò ! ³ß Ò¦§A ¥¼ ÒÖ
ß Lß wÒ » ß
¥ß ÖT §BMß BÇLÓ eÒ oÖ Ò«
AÓlBá ÇÒ
; » ß
oÇ Ò {Ò °Ò » Uß qÇ Ú îß ±ß dÇ Ö Ò«°Ò ºkß \Ç Ö Ò« ¨ß ÖkÇÒµ » Ò¦ îÒ
1 / ¥T Ò Ö§A « » §BMEÔ @ ¿Ò
ß Ö Ò ß ß Ò
! kwoTÇM òo« pA ³ Sv¼¯ »v ¬F{ « ¬F{> ß
,
e Ø ºB¼eA ° RqØ î ³M ¤±æ° ²An nj òo« nka
o¢« RqØ î ²An nj òo« Sv¼¯ / SwA SeAn ° ðLw
oÇ¢« Sاl BM »¯B£k¯p Sv¼¯ ° ; ¬Ak½°B] »¯B£k¯p
/ Sv¼¯ »UB¼e °A BM ³ »£o«
³ÇM Ro¼U ; RB´¼µ !? »¯BwoU»« òo« pA Ao« B½C

·íL Ç« , êê8 | <S¼ÇL§A ¥ÇµE> JBT nj ©¦î±ME
¼±U Ç1

ì01 | , 11 Z <
d§A
Ø Be Aá RBd¦«> ¥¯ oM B®M , o~« RjBíw

ë1

¼vd§A RBíª§ 

! k{ ²BLU ° »µA° S¯Bª£ ° ! Sn Bi

! ©woTM òo« pA ³ ©Tv¼¯ »v ¬C «
oU»§BÇî «Sªµ Ø ° , SwA oT£nqM ½ApA «u
¯
x°kM An ©¦ ° ©Tw nBM , òo« toU ß pA ³ñ¯C pA SwA
»ÄBǯA±ÇU Ç« TÇz pA oTz¼M oM Bª{ B½C ° ; ©zñM
!? k½nAj
ñ¼§° ! Aki ²An nj ¬k{ ³Tz ³M ½oC ° BLeo«
»Tv¼Ç¯ ° ±d« ° , « k\ «Ò ºj±MB¯ oM »ÄB¯A±U Bª{
«, Rn±æ ½A nj uQ ! k½nAk¯ «o{ ° RqØ î
<!¨nAk¯ ¬k{ ³Tz pA »@BM

³Ç SwA »Çv ¬BªÇµ ¨Àv§A

Ø ³¼¦î ¾Ak´ Øz§A k ¼w
Ø °
: j±«o»«
1/ ¤Ý Ôl »
¸± ¼ e « o¼ i
Ò qî »
R± «
ß à ÒÒ Ö ß ÕÖ Ýß ß Õ ÖÒ
pA SwA oT´ÇM RqØ Çî BÇM@° RqØ Çî ²An nj ¬joÇÇ«>
</S اl BM »£k¯p

° , ¬j±ªÇ¯ ¡®Ç] 鱫 nj ³ SwA »v ¬Bªµ °

: j±«o»« ° k¯A±i»« q]Ò nÒ ª{j ²BPw oM ¬k{ n°³¦ªe

<
d§A
Ø Be Aá RBd¦«> ¥¯ oM B®M <S¼L§A ¥µE> JBT Ç1

ë2

nBß íÒ Ö§A J±Ô
ß @ nÔ Ö «ß oÕ ¼Ö Òi RÔ ±Ö ªÒ Ö§A 

nB Ö Ö iÒ RÔ ±Ö ªÒ ÇÇÖ§A
ß íÒ ÇÇ §A J±ÇÇÔ
ß @nÔ ÇÇ Ö «ß oÕ ¼ÇÇ
1nBÇÚ®§A ¤±ÇÇi
ß ß Ö ß« »ÇÇÒ§°Ö EÒ nB
Ô jÔ ÇÇ Ô íÒ ÇÇ Ö§A@ °Ò
° ; ¬k{ ¡®¯ ° nBî KñUo« pA SwA oT´M òo«>
2 </yUC nj ¤±ij pA SwA oT´M nBî

ÇM ¹LÒÇîÒ pA Ò® ÖhÇß« ±ÇME ³Ç SwA ¥ǯ ºoLÇÇ pA

¨ÀÇv§A
Ø ³¼¦Çî ¼Çve ³Ç SwA ²joÇ S½A°n pAq¼Çíß §A@»ÇME
²jAj nAo KBh« ¹
¼M
Ò nj An oe
Ø JBdæA ° j±i JBdæA

, 78 Z <nA±Çǯ ¿Ñ A nBdÇÇM> ° ; 219 | <¨±ª´ÇǪ§A uÇÇǯ> Ç1

nj ° / SwA ²jo S½Bñe <½ Øk§A ¨ÀîA> pA »°oe éL pA , @ 128 @ |
, 3 Z <¼¼LT§A ° ¬B¼L§A> pA , ì3ê | , 11 Z <
d§A
Ø Be Aá RBd¦«>
Ø z@> ° ; SwA ²jn°C êê8 | <S¼L§A ¥µE> pA ° , 2ëë |
<¹ ª§A
18ë |
©ñe ³M ¬k{ ©¼¦vU ³ k¼®»« o«A ¬C ³M Ao« ³`¯C »®í½ Ç2
« ºAoM òo« ° ; SwA nBî « ºAoM , k{BM jB½p M ³¦§Ak¼Lî ° k½q½
oM ¡®] pA Swj Bª{ ³ñ®½A ° / SwA « ¬k{ nBî KñUo« pA oT´M
nBî KñUo« ½A Ao½p ; SwA ¦ , k½nAk®Q»« nBî An ¬C ° k½nAj»ª¯
nj Roe y½B«o ½A ° / SwA ©Ø®´] yUC nj ¤±ij pA oT´M ¬k{
¼®«ÆǪ§A o¼Ç«E ¬±Ça ¬joÇ« S
° nj ³Ç SwA oªÇî ¨ÀÇ ¥MBÇ«
nj , Ç« SÀi K~ oM  AoTîA : k¯j±«o °A ³M ¨À v§A@ Ø ³¼¦î
Ô Ö§A ¿ °Ò nBØ
; nBí Ô ®§A ; SwA nBî « ºAoM AoTîA ° nAo
A ½A : S£ gwBQ
« ºAoM ³ An »AoTîA ¼®a ° ¨jo£ ©Ø®´] yUC ¥iAj ¨nAj »An «
/ ©®ñ¯ SwA nBî

ë3

¼vd§A RBíª§ 

: k{ ¤±z« ³Li ½kM °

¬Ú Aá ! tBÚ Ô ®§A B´Ò ½Û EÒ : ¤B Ò Ò ©Ú ÔY , ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ »Ò® ÖYE@Ò °Ò ³Ò Ò¦§A Òkªß dÒ Ò

ºEÒ nÒ Ç Ö Ò« : ¤BÇ Ò Ò ³ß ÇߧA¾@Ò °Ò ³ß Ö¼ Ò¦ îÒ ³Ô Ò¦§A » Ú¦ æÒ ³ß Ò¦§A ¤± Ò wÔ nÒ
, ³ß Ò¦§A kß ´Ö íÒ §ß BÇXÓ ß @BÒ¯ , ³ß Ò¦§A ¨oÔ dÔ §ß ÀÜ dß TÒ vÖ «Ô AoÓ Äß D]Ò BǯB Ó Ò
Ö¦ wÔ
ß
; ³ß Ç§ß A¾@Ò °Ò ³ß ¼Ö Ò¦Ç îÒ ³Ô Ò¦§A » Ú¦ æÒ ³ß Ò¦§A ¤± ß wÔ nÒ ¹Úß ® vÔ §ß BÇ Ó §ß B Òh«Ô
oÖ ¼Ù íÒ Ç ½Ô ©Ö Ò¦Ç Ò
; ¬A ß °Ò ÖkíÔ Ç Ö§A@ °Ò ©ß ÖY¿Ö á BMß ³ß Ò¦§A jß BLÒ îß »
ß ¥Ô ªÒ íÖ ½Ò
¬Ö EÒ ³ß ÇÒ¦§A » Ò¦ îÒ BÓØ eÒ ¬BÒ Ò  , ¤à ±Ö Ò ¿@Ò °Ò ¥à íÖ ß Mß ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ [oÖ ¼ÒÙ  ½Ô ]
/ ³Ô Ò¦ iÒ ÖkÒ« ³Ô Ò¦ iß ÖkÔ½
A±Ô@oÒÒ U@°Ò , ¬B ß Ò
Ö¼ Úz§A ¹ÒÒ îBÒ A± Ô«qß Ò§ ÖkÒ ¾ß ¿Ð Ò ÔÆ ÐÒµ ¬Ú Aá @°Ò ¿Ò EÒ
;@ jÒ ° ÔkdÔ Ö§A A± Ô¦ Ú
îÒ @ °Ò , jÒ BvÒ Ò Ö§A A°oÔ ´Ò ÖE@Ò °Ò , ß ªÒ eÖ o§A Ú ¹ÒÒ îBÒ
A± «Ô oÇ Ú e@ Ò °Ò , ³ß ÇÒ¦§A ¨AÒ oÒ eÒ A± Û¦ eÒ E@Ò °Ò ; ¾ß »Ö Ò Ö§BMß A°oÔ ÒYFÖ ÒT wA@ Ö °Ò
/ [oÒ ¼Ú îÒ Ö Ò« Ç oÒ ¼Ú Ò Ö Ò«] oà ¼Ö Ò Ö «ß Û eÒ EÒ BÒ¯E@Ò °Ò ; ³Ô Ò§ÀÒ eÒ
©Ö ÔñÔ¦Ç wÔ nÔ »Ú Ò¦Ç îÒ S Ö Ò«kÇ ß Ò @°Ò , ©Ö ÔñLÔ ÔTÇÔ » ß® ÖTÇÒUEÒ ÖkÇÒ @°Ò
¬Ö Bá ÇÒ
; » ߯± Ô§mÔ ÖhÇÒU ¿@Ò °Ò »ß¯± ªÔ Ù¦Ç vÔÒ U ¿Ò ©Ö ÇÔñÚ¯EÒ ©Ö ÔñßT íÒ Ö¼ ÒL Mß
/ ©Ö Ô@ Òk{Ö nÔ A± L¼Ô ~Ôß U ©Ö ÔñTß íÒ ¼Ö MÒ » Ò¦ îÒ ©Ö TÔ ªÖ ªÒ ÒU
SÖ ß ®Ç Mß ¹Ò ªÒ ß BÇÒ
Ç Ô MÖ A@°Ò , »Ý ¦ß Ç îÒ Ç Ô MÖ Ô ¼Ö vÒ dÇ Ô Ö§A BÇÇÒ¯FÒ Ò

éÇ Ò «Ò » vß Ö ÇÒ¯ ; ³ß Ç§ß A¾Ò °Ò ³ß ¼Ö Ò¦Ç îÒ ³Ô ÇÒ¦§A » Ú¦Ç æÒ ³ß Ò¦§A@ ¤± ß wÔ nÒ
/ ¸Õ ±Ò w Ö EÔ »ã Ú ß
©Ö ÔñÒ¦ Ò
; ©Ö Ôñ¼ ¦ß ÖµEÒ éÒ Ò« » ¦ß ÖµE@Ò °Ò , ©Ö Ôñvß Ô Ö¯EÒ
©Ö ÔT íÖ Ò¦Ç i@ Ò °Ò , ©Ö ÇÔ@ Òk´ÇÒ Ö î ©Ö ÔT Ö Ò ÇÒ¯@ °Ò A± Ô¦ íÒ Ö ÒU ©Ö Ò§ ¬Ö Aá °Ò
ÖkÒ Ò§ ; oÖà ñÔ® Mß ©Ö ÔñÒ§ »Ò ßµ BÒ« ºoß ªÖ íÒ Ò¦ Ò
; ©Ö ÔñßBÒ® îÖ EÒ Ö ß« » ßT íÒ Ö¼ ÒM

ëê

¹¼M nj Roe ·L i 

/ ©¦ß vÖ Ô« » ªÙ îÒ ß MÖ A@°Ò »iß E@Ò °Ò »Mß FÒ Mß BÒµ± ªÔ ÔT Ö¦ íÒ Ò

à
Ö Ò
, ©Ö ÔUF
ÇiÖ E ©Ö ÔñÚdÇ
Ò Ò Ò
/ ©Ö ÇÔñMß oÚ ÒTÇ Ö A Ç Ô oÖÔ  ªÒ Ö§BÒ

ß Ò« n°
» Ò¦Ç îÒ WÔ Ô ñÖ®Ç Ò½ BªÒ Ú¯Bá Ò
WÒ
Ò ñÒ¯ Ö Ò«@ °Ò ; ©Ö ÔT íÖ Ú¼ Ò ©Ö ÔñÒL¼ ~ß Ò¯@ °Ò
°Ò ©Ö Ôñ¼Ö Ò¦Ç îÒ ¨Ô ÀÇ Ú °Ò / ©Ö Ôñ®Ö Ç îÒ ³Ô Ò¦§A » ®ß Ö ¼Ô w@Ò °Ò / ³ß vß Ö Ò¯
Ò v§A@
1/ ³ÔUBÒ@ oM° ³Ò¦§A ¹Ô ªen
Ô ÒÒÒ ß Ò Ö Ò
°A oÇM B®ÇY ° jn°C ºB\ÇM An k¯°Aki kªe uQ>
: j±«o uPw ° , jBTwo
©Ø¦w° ³§C° ³¼¦î ³¦§A » ئæ Aki ¤±wn ! ¨jo« ºA
¨Aoe ³ An ºo¢ªTw ¬B¦w k®¼LM »v oµ :@ j±«o
° , k®ÇñzM An AkÇi k´Çî ° , joªÇ{ ¤Àe An Aki
nBTn ³§C° ³¼¦î ³¦§A » ئæ Aki ¤±wn SØ®w Ài
; @ k® ¥ªî ©Tw ° ²B®£ ³M Aki ¬B£k®M ¬B¼« nj ° , k®@
²An pA ³¯° , k® nB¼TiA R±ñw ²k®®¼M }h{ ¬C °

Ø éL pA ° ; 30ê | , ê Z , 13ë8 éL <ºoL g½nBU> Ç1

¨°j
; 11ë | <¨±ª´ª§A u¯> ; ê03 | , ë Z: ©¼µAoMAá ¥§A±ME kªØ d«
, 3 Z <¥«B@> nj o¼Y AÑ MA ° ; ì09 |, 11 Z<
d§A Ø Be Aá RBd¦«>@°
280@|
³ÇM j°n° ¾kÇM nj Rod¯C ³ ºA³«B¯ ¬A±®î ³M An ³L i ½A
éL <nA±¯¿Ñ A nBdM> o{Bî nj (²n) »v¦\« , k®T{±¯ ³± ¥µE ³M ÀMo@
nj ° / SwA ²jo ¥¯ t°°B MA k¼w Ø pA , 189 ° 188@| »¯BPª@
/ SwA ²k{ L ³ª\í« ¼ BM oÖ Ù¼ Ò Ô½ ©Ö Ò¦Ò »v¦\« ° ºoL ·hv¯

ëë

¼vd§A RBíª§ 

¨B« nj ° k®ñ¯ y¯pow An °A , nBT

£ ²An pA ³¯ ° nAjo@
SwA K]A° k¯°Aki oM ; k½B¼¯ oM »Ä±£ K¼î ° nBñ¯A
An oÄBÇ] ¬B¦w ¬C ³ joLM »ÄB] ¬Bªµ ³M An °A ³@
/ joM»«
oÄBÇ] ¨BØñe ° o¢ªTw ·
ÄB ½A ³ k¼{BM ²B£@C
SîB ° ²j±ª¯ º°o¼Q ¬B¼{ pA ³Tw±¼Q , ³¼« Ø AÔ »®M
kǯ°AkÇi SîBÇ A ° , k®TÇv¯Aj ¨p¿ j±Çi oM An °A
oµBÇ An jBÇv ° »TÇ{p ° , k®T
Ç£ oÇU An ªen
° ©ÄB® ° , k¯jo ¥¼íU An Aki j°ke ° , k¯j±ª¯
³M |B~TiA SwA ¼ª¦v« ·ªµ ³M
ئíT« ³ An ¾»Ö Ò
° ; k¯joªÇ{ ¤ÀÇe An AkÇi ¨AoÇe ° , k¯jAj j±i
/ k¯joª{ ¨Aoe An Aki ¤Àe
½ApA ºo¼£±¦] ³M) ¨oUnA°Aqw ¨j±i o¼ pA «°
³M An ¬B¯Bª¦v« n±«A ¨B«p ° B´¯C pA ¬jo »´¯ ° n±«A
³Ç¦§A ¤±Çwn S®Ø w ° ¬Co ¨BñeA ³M BU , To£ Swj
/ (j±{ ¥ªî
«jq¯ Bª{ ¬¿±wn ° ! k¼wn «³M Bª{ ºBµ³«B¯
AoÇ« ³Ç kǽA²jo Sí¼M « BM ³ªµ Bª{ ³ ! k¯k«C
° k½nAm¢¯ n°B½ »M ° B´®U Ao« ° , k¼®ñ¯ ª{j ©¼¦vU
! k¼ÄBª®¯ J±ñ®« ° ¤°mh«

ëì

oe
Ø JBdæA ° j±i JBdæA ºAoM Roe ·L i 

²An , k¼®»Ç« ºnAk½BÇQ j±i Sí¼M oM ¤Be o£@A

! SwA ¼ªµ JA±æ ° k{n
³ª BÇ oÇvQ Ç« / ©Tvµ »¦î Ø k¯po ¼ve «
/ ©Tvµ ³§C° ³¼¦î ³¦§A » Ø¦æ ³¦§A ¤±wn oTij
¥ÇµA BÇM Ç« ¥µA ° ! SwBª{ ºB´¯B] BM «¬B]
, »£kǯp } ØhÇzU ° ¼íU Ø o¯ ·¯ pA) ! SwBª{
¤BÇ« ° ²BÇ] nj ° , ¨kÇz¯ ¥ÄBÇ »T ½qÇ«
Ø j±i ºAoM
©¦ÇµA ° ¨j±Çi ! ¨j±ª®¯ o~d®« j±i ³M An ºq¼a
(/SwBª{ ¥µA ° Bª{ k®¯B«
³@) ©Tvµ Bª{
z«ow ° ±¢§A ° ²± wÖ AÔ «ñ¼§
j±Çi ºAkTÇ« ° ¨B«A Ao« ° k¼® º°o¼Q « pA k½BM
oU ° , ³¯À ª\T«
Ø »¯B£k¯p pA ¬j±M n°j nj ° ! k¼¯AkM
³M , Sª¼® ° ¾»Ö Ò ³M ¬joL¯ Swj ° , AowA ° o½mLU
(!k¼® » wFU
Ø «
An j±i ¬Bª¼Q ° k´î ° , k¼®ñ¯ An nB ½A o£@A °
³ÇM ; k½nAjoM j±i ºBµ³ «Ø l pA An Sí¼M ° , k¼®ñzM
²pBU ° é½kM Bª{ pA ¥ªî ½A ³ k®£±w ¨j±i ¬B]
! Sv¼¯
Ç« ©Çî
Ø oÇvQ ° , Ç« njAoÇM ° , Ç« nkQ BM Bª{
/ k½jo ¼®a q¼¯ ¥¼î M@©¦v«

ë7

¼vd§A RBíª§ 

SwA »v , ²jn±i ¤±£ ° n°o « }h{ uQ

! jn±i K½o Bª{ ³]±U
Ø ° Bª{ ¤BLA ³M ³@
ShÇM ° ²k¼¯Ajo£ º°n j±i ¶o´M pA Bª{ ¬±a
° é½B An j±i K¼~¯ ° ! k½A²j±ª¯ ¬±£rA° An j±i
! k½A³TiBw ²BLU
©¼i° KA±î , k®ñzM ¬Bª¼Q ³ u oµ : k¼¯AkM °
/ Sw°A j±i ¶k´î oM »®ñ{ ¬Bª¼Q ¥ªí§A uñî °
/ k¯Ajo£»« pB¼¯»M Bª{ pA ºj°qM k¯°Aki ³TØ L§A °
Bª{ oM k¯°Aki RBoM ° Sªen ° k¯°Aki ¨Àw °
<!jBM

ÀMo ³M ¨Àv§A
Ø ³¼¦î ¾Ak´ Øz§A k ¼w
Ø Ro
e ¬±a °
An ºA³Li ¼ªµ o¼¯ ° ²k¼L¦ mB ° RA°j , k¯k{ jnA°
¬BªÇ£ ³ñ¯BǯC , ³±Ç Ao{A ° ¬B£nqM ºAoM , k{ ¬B¼M ³@
¬B½BQ ° 1/ k®T{±¯ k®Tvµ Ro
e ¬C »z« i
Ø nj Sn»«
u¼ Ò ³M ° k¯k¼`¼Q An ³«B¯ ° ²jp o´Ô« ½o{ © ÒUBi ³M An ³«B¯
/ k¯BwoM ³± ³M BU k¯jAj º°Ak¼ æÒ o´vÖ «Ô MA
Bî±wBÇU p°n ¨ÀÇv§A
Ø ³¼¦Çî ¾Ak´Ç Øz§A k ¼Çw
Ø Ro
e

RBd¦Ç«> nj ° ; 23ê | , 1 Z <»ÇÇ«pnA±ÇÇi ¥TÇÇ«> Ç1

/ k®»« ¥¯ <»«pnA±i ¥T«> pA , ì03@| , 11 Z <
d§A@
Ø Be Aá

ë8

JBdæA éª] nj An±{Bî K{ nj Roe ·L i 

° / k¯j±ªÇ¯ éªÇ] An j±Çi JBdæA JBTC J°o ð½jq¯

¨ÀÇv§A
Ø ³¼¦Çî ½kMBÇí§A@ǽp ¼Çvd§A ÇM »¦Çî
Ø Ro
Çe
° ; k½±£»« ³a B´¯C ³M ©®¼LM BU ©Tn ð½jq¯ « : k½B«o»«
³ÇM ¨nkÇQ ³Ç ¨k¼®Ç{ uQ / ¨j±ÇM è½oÇ« S° ¬C nj «
: j±«o ¼®a j±i JBdæA
²Ô ÔkªÒ ÇeÖ E@Ò °Ò / ¾DÒ ß ®ÇÚX§A Ç Ò vÒ eÖ EÒ ³ß ÇÇÒ¦§A » Ò¦ÇÇÒî »®ß ÇÇ ÖYEÔ
/ ¾C
ß oÚ §A@Ú ° ¾C Ú @ » Ò¦ îÒ
ß oÚ v§A
Ò @EÒ ¬Ö EÒ » Ò¦Ç îÒ ÎÒ ÔkªÒ ÇeÖ EÒ » Ù¯Aá ©Ú ´Ô Ò¦§A
, ¸ß ±Ú LÛÔ ®§BÇ Mß BÒ® TÒ «Ö oÇÖ
Ú Ò Ò ¾Ò oÖ Ô Ö§A BÒ® ÒT ªÖ Ú¦ îÒ @ °Ò
ß Ùk§A »
ß BÒ® ÒT ´Ö 
@°Ò ; ¬A
/ ½
AoÓ ¼Ö iÒ ¿@Ò °Ò » Ò
°Ö EÒ BÇMB Ó dÒ æÖ EÒ ©Ô Ò¦ îÖ EÒ ¿Ò » Ù¯Bá Ò
, ÔkíÖ ÒM BÚ«EÒ
ÇÖ «ß ¥Ç Ò æÒ °Ö EÒ ¿@Ò °Ò oÇ Ú MÒ EÒ Sà ¼Ö MÒ ¥Ò µÖ E@Ò ¿@Ò °Ò , » MBß dÒ æÖ EÒ Ö «ß
ß qÒ \Ò Ö§A oÒ ¼Ö iÒ »Ù® îÒ ³Ô Ò¦§A ©Ô Ô@A qÒ \Ò Ò
;@ » Tß ¼Ö MÒ @ ¥ß ÖµEÒ
/@¾C
»Çß
BÇí¼ Ó ªß Ç]Ò A± Ô ß¦ Ò
Ö¯BÒ
, ©Ö ÔñÒ§ S Ô Ö¯lß EÒ ÖkÒ »Ù¯Aá @°Ò ¿Ò EÒ
©Ö Ôñ¼Ò zß Ò ÖkÒ ¥Ô ¼Ö Ò¦§A AmÒ µÒ /@¨B Õ «Ò lß »Ù® «ß ©Ö Ôñ¼Ö Ò¦ îÒ uÒ ¼Ö Ò§ ; ¥Ý eß
1 /ÀÓ ª] ²°mÔ hÚUBÒ

Ò Ò Ô ß

° ; 23ê | <ºn±§A Ò ¨ÀÇî Aá > ° ; 2ë0 | k¼Ç« <jBÇ{n Aá > Ç1

, ì Z ºoL pA , 233 | <¨o« Ø ¥T«> ° ; 137 | <¨±ª´ª§A u¯>
RBd¦«> ° ; 2ê | , ê Z o¼YE MA <¥«B@> pA ° , 239 ° 238 |
pA ° , ºoLÇ ° o¼YE MA <¥«B@> pA , ì11@| ,@11@Z <
d§AØ Be Aá
<¸jØ ±ª§A é¼MB®½> nj ºp°k®
pA ° , 2êì@| , 1@Z <¥T«> nj »«pnA±i
¤±L«ÀwA éL 239@|

ë9

¼vd§A RBíª§ 

½oT´M ³M ¨n°C»« B\M An k¯°Aki y½BTw ° B®Y>

° »{±Çi ° RoÇv« Ø ¤BÇe °j nj An °A ° , @ y½BTw
/ ©®»« kªe ºnBTo£@
An ±ÇU tBPÇw ° kªÇe H Ø Çe Ç« ! AnB£jn°oQ nBM
¨oÇñ«
Ø ° nA±£nqÇM R±Lǯ
Ø ³M An B« ³ ¨n°C»« ºB\M
B« , ½j nj ° ! ºjo ©¼¦íU B« ³M An ¬Co ° ! »T{Aj
! ºj±ª¯ B¯Aj ° ³¼ An
pA oT´ÇM ° oÇU@BÇ°@BÇM »MBdÇæA H Ø e « , kíM B«Ø A
° ³¦ æß BM ° oUnB±ñ¼¯ »T¼M ¥µA ³¯ ° , ¨j±i JBdæA
k¯°Aki uQ ; ¨nAk¯ ïAow ¨j±i S¼M ¥µA pA oUk¯±¼Q
! kµj xAjBQ »ÄAq] ½oT´M ³M «o pA An Bª{
²pBÇ]A ° ¬lA BªÇ{ ³M Tn nj « ³ k¼{BM ²B£@C
BªÇ{ pA An Sí¼ÇM kî ³ k½°oM »¢ªµ uQ ; ¨jAj
»«B« lß ° ²k´î Bª{ oM , j±i ³M SLv¯ ° ©Tvv¢M
/ ¨nAk¯
An Bª{ ¬C y{±Q ° SwA ²k¼wn nj K{ ð®½A
k½o¼¢M ºnA±µAn oT{ ¬±a An ¬C ; SwA ³To£ oM nj
<!k½±{ o
T«
Ø °

¬AoÇvQ ° , njAoÇM ¬AoÇvQ ° , ¬Ak¯poÇ ° , ¬AnjAoÇÇM

ì0

An±{Bî cLæ nj Roe ºBîj 

° , ¼ÒÖ §A M o¼µp ° , ³\w± îÒ M ©¦v« ° ,@oí] M ³¦§AkLî

»¯BÇMp BÇM ð½ oǵ ° k®TwBi oM JBdæA pA o¢½j »TîBª]
k¯°Aki ° ! ©¼{BL¯ »BM ±U pA kíM B« : ³ k®T£ q¼«C nAmTîA
©¼µA±h¯ ºnB ¼®a GkMA GkMA ! jnAm¢¯ ²k¯p ±U pA uQ An B«
²Annj An³ªµ ° ©¼T{Aj ¬B] ½k®a ©¼T{Aj °pnC³ñ¦M ; jo@
! ©½jo»« Ak ±U
½kMBÇÇí§A Çǽp ° ½k]BÇÇv§A
Ø k ¼ÇÇw
Ø Ro
ÇÇÇe pA
Ø @ ³¼¦î
: ³ SvT½A°n ¨Àv§A
éÇÒ Ò
nÒ , ¨Ô ÀÒ v§A Ú ³ß Ö¼ Ò¦ îÒ Ò Ö¼ vÒ dÔ Ö§A ¥Ô Ö¼ ÒhÖ§A S ß dÒ ÚL æÒ BªÚ Ò§
: ¤B Ò Ò @°Ò ³ß ½Ö Òk½Ò
»
ß »Äß D]Ò nÒ S Ò Ö¯E@Ò °Ò , Jà oÒÖ  ¥ÔÙ  »
ß »Tß Ò Yß S Ò ¯Ö EÒ ©Ú ´Ô Ò¦§A
/ ¸Õ ÚkÔî@ °Ò ¹Õ Ò Yß »Mß ¤Ò qÒ Ò¯ oà Ö«EÒ ¥ÔÙ  » ß
»§ß S Ò Ö¯E@Ò °Ò , ¸à Úk{ß ¥ÔÙ @
, ¹Ô Ò¦¼ dß Ö§A ³ß ¼ ß
¥Û ß ÒU@°Ò , jÔ A ÒÆ Ô Ö§A ³ß ¼ ß
Ô íÔ Ö Ò½ ©Ý Òµ Ö ß« ©Ö Ò@
³Ô ÔT Ö§qÒ Ö¯EÒ ; °Û ÔkíÒ Ö§A ³ß ¼ ß
S Ô ªÔ ÖzÒ½@°Ò , ½ Ô kß ~§AÚ ³ß ¼ ß
¤Ô mÔ ÖhÒ½@°Ò
; ÎAÒ ±Ò wß Ö ªÚ îÒ ÏÒ ¼Ö Ò§Aá »Ù® «ß ¹Ó LÒ Ö nÒ , ÏÒ ¼Ö Ò§Aá ³Ô ÔU±ÒÖ ñ{@Ò °Ò , ÏÒ Mß
/ ³Ô TÒ ¼Ö Ò Ò@°Ò , ³Ô TÒ Ö ÒzÒ@°Ò , »Ù® îÒ ³Ô TÒ ]Ö oÚ Ò Ò

, ¹Òà ®Ç vÒ eÒ ¥ÇÔ Ù K Ô eBÇ
ß æ@ Ò °Ò , ¹à ªÒ íÖ Ç ¯ß ¥ÔÙ  »Û §ß °Ò S Ò Ö¯FÒ Ò

1 / ¹L 
à Ò Ö nÒ ¥ÔÙ  » ´Ò ÒT Ö® Ô«@ °Ò

@° ; 1êê | <¨±ª´ª§A u¯> ° ; 2ë3 | k¼« <jB{nAá > Ç1

ì1

¼vd§A RBíª§ 

¼Çve jqǯ ³ÇÇM oÇÇñz§ ¬BµB¢dLÇÇæ ¬±ÇÇa °>

Ø @ ³¼¦î
° ²j±ª¯ k®¦M An j±i ºB´Twj , k¯k«C ¨À v§A
: S{Aj ³oî

<g½nBU> nj ºoL pA / , ì13 | , 11 Z <
d§A Ø Be Aá RBd¦«>@

° , 199 | , 8 Z <¹½B´ ®Ø §A ° ¹½AkL§A> nj o¼X MA ° ; 321@|@,@ ê@Z
pA ° , 2ë | , ê Z <¥«B@> nj o¼YE MA pA , 2ë3 | <¨o« Ø ¥T«>
<bBL~«> nj »ªí Û Ö Òñ§A oÒÒ @Òl ° ; 333 | , ê Z <o@Bvî MA g½nBU>
Ç k¯A²k¯A±i nkMÒ p°n nj An Bîj ½A ³¦§A ¤±wn ³ k®µ éL , 1ë8@|
BM , 33 | , 1 Z \¯ éL (²n) <»w± g¼{ »§B«E> nj / »´T¯A
¨k¼®{ : k½±£»« °A ³ SwA ²joS½A°n S¦æÒ M ¬Bؽn pA j±i jB®w Aá
« , k¯k¯A±i»« An Aki »UBª¦ BM ¨À v§A Ø ³¼¦î Bo§A@»w±« M »¦î Ø
ºAoM ³ »U Øk{ ° »ÄÀM ° ºnBTo£ oµ nj ° ¨jo e An RBª¦ ¬C
RBª¦Ç ¬C ° / SBǽ y½BÇz£ R Øk{ ¬C , ¨k¯A±i , k«C y¼Q «
An RBª¦Ç ǽA xoiC nj° k®»« ¥¯ An Bîj ¼ªµ ²B¢¯C : Sv®½A
ß Û ªÒ Ö§A ÏÒ Ò§ °Ò , Ao¼X
©Û ßTÇÒU ÏÒ ßT ªÒ íÖ ß®Ç Mß / ÀÓ B Ó Ò ÔkªÖ dÒ Ö§A ÏÒ Ò¦Ò : ³ jnAj ³BA
ß íÖ ªÒ Ö§BÇMß ±ÇÔ
°o Ò µ Ç Õ íÖ Ç«Ò °o
Ö «Ò Bǽ , °o ß íÖ ªÒ Ö§BÇMß BÓ°o íÖ «Ò B½ / RBd Ô §ß B~§A
Ø
Ò wß Ö «Ò °o
; ÎA± í « Ò
î
ß ÖÒ Ö ßß ß ³M »® ® Ô U B Ó  °o í « ÏÒ  °o
ÖÒ ß ÖÒ Ö ß í « « »® Ö ¦¯
ß E ! Õ
±æ ±Ö «Ò
/ ¼ª Ø ©Ò eÒ nEÖ BÒ½ ÏÒ ßT ªÒ eÖ oÒ Mß
Ò eß Ao§A
pA § nj »ÀTiA o~Th« BM ÀÓ B Û ÏÒ §Ò °Ò BU An Bîj ½A °
ß ª§A
<RBd§B ~§A Ø RB¼
BL§A> nj » ªØ
V Økd« ¨À v§A
Ø ³¼¦î jBæ Roe
²jo o@l , 381 | nj SwA ±L « <¬B®\§A c¼UB«> ·¼{Be nj ³@
<RA±Çî Øk§A [´Ò ÇÔ«> nj kؼÇw An ¬C pA é±Ç« ¼ªÇµ BÇU q¼¯ ° / SwA
BU q¼¯ ° / k¯A²k¯A±i nkM p°n nj ³ ²jo S½A°n ³¦§A ¤±wn pA ,@ 97@|
BU ° , jBæ Roe pA , 2ì9 | <RA±î Øk§A [´«> nj An B] ¼ªµ
/ SwA ²jn°C Bn Roe pA , 270 | nj An Bîj oiC

ì2

An±{Bî cLæ nj Roe ºBîj 

±ÇU , Bµ²°kǯA ° Bµ³ ~

Ø ¨BªU nj ! AnB£jn°oQ nBM
ºnBTo£ oµ nj ° ! »{BM»« «jBªTîA ° ¾Bñ ØUA ¥d« Ø
oǵ nj ° ! »TÇvµ Ç« k¼Ç«A ¥dÇ«Ø ±ÇU , @ R ØkÇÇ{ °
«oM ³ ºA³§pB¯ oµ ° k½C j°o «oM ³ ºA³YjBe
!»{BM»« «jAkíTwA ° ¬B®¼ª A ¥d« Ø ±U , j±{ jnA°
¬C nj ¤j ³ An j±i ¨±ª ° ¨±ªµ pA nB¼vM ³a
²BU±Ç ¬C én ºAoM ²nBa ° ³¦¼e ° , k{»« ¬A±UB¯
° , S{Am£»Ç« B´®ÇU An ¬Bv¯A , Sw°j ° , k«C»«
VjA±e ¬C nBM ß «; j±z£»« SUBª{ ³M ¬BMp ª{j
±ÇU ³ÇM An ¬C ¶±ñ {ß ° , ¨jn°C ±U º±vM An ¨±ªµ °
³M ° ©T{Aj ±U ³M ³ »TLn ° ¥¼« S´] ³M ; ¨j±ª¯
An B´Ç¯C ·ªÇµ ±ÇU Akǯ°Aki uQ ; ©T{Ak¯ ±U pA o¼
! ºjo S½B
 Ao« o«A ° ! ºj±ª¯ o oM
BµSªíǯ ¨BªÇU »§°Ø ±ÇU ! « ºAki ºA ½AoMB®M
¨BªÇU ºB´T®Ç« ° ! »Ä±ñ¼Ç¯ oǵ KeBæ ° ! »Tvµ
<!»{BM»« BµSLn

, k¯k{ nA±w ° ²k¼L¦ Anj±i Ko« Ro
e ²B¢¯C °

¼®Ça k¯k¼®{»Ç« »¢ªÇµ ³ñ½n±ÇM k®¦ÇM ºAkÇÇæ BÇÇM °
: k¯j±ª¯ jAo½A ºA³Li

ì3

¼vd§A RBíª§ 

» ÚTÇ eÒ A± Ô¦ \Ò íÖ ÇÒU ¿@Ò °Ò , » §ß ±Ö Ò A± íÔ ªÒ wA Ö ! tBÚ Ô ®§A B´Ò ½Û EÒ

! ©Ö Ôñ¼Ç Ö Ò§Aá nÒ mÖß îEÔ » ÚT e@
Ò °Ò ; ©Ö ÔñÒ§ »Ú Ò¦ îÒ Û dß ½Ò BªÒ Mß ©Ö ÔñÒîß EÒ
¬Ö Aá @°Ò ! ÒkíÒ Ç wÖ EÒ ÏÒ ß§mÇ Ò Mß ©Ö ÔT Ö® Ô Ò ~ÙÖ ®§A » ߯± ªÔ ÔT Ö¼ Ò
îÖ EÒ ¬Ö Bá Ò

©Ö ÇÔñ½Ò EÖ nÒ A± íÔ ªß Ç]Ö FÒ Ò
©Ö Ôñvß Ô Ö¯EÒ Ö «ß Ò ~ÙÖ ®§A » ¯ß ± Ô
íÖ ÔU@ ©Ö Ò§
A±Ð Ô Ö I ©Ú ÔY ¹Ó ªÚ Ô ©Ö Ôñ¼Ö Ò¦ îÒ ©Ö Ô@oÔ «Ö EÒ ÔÖ ñ½Ò ¿Ò ©Ú ÔY ©Ö Ô@¾DÒ
Ò @oÒ {@Ô °Ò
K ß Ö§I ¤Ò qÚ Ò¯ ºmß Ú§I ³Ô Ò¦§I »Ò Çß ÇØß §°Ò ¬Ú Aáß ! ¬°
Ò Ç× ÒT ñ ß oÔ ß ®ÔU ¿@Ò °Ò »Ú Ò§Aßá
/@¼ Ú » Ú§±Ò ÒT ½Ò ±Ò Ôµ@ °Ò
Ò dß ß¦ Ç× ~§I
BU k¼®ñ¯ JBT{ ° ! k½±®zM Ao« nBT
£ ! ¨jo« ºA>
An Bª{ , ³ ° pnk¯A pA «oM SwBª{
e Ø ³`¯C
³ÇØñ« pA SoÇe nj An j±i nmî ° ; ©µj k®Q ¬AkM
! ©® ¬B¼M Bª{ ºAoM Bª{ º±vM
k½o½mPM Ao« nmî ° k¼ÄC nj B~¯A nj ß pA o£@A uQ
¡®] ° ³¦UB« ²An o¢½j ° ! k¼{BM ShLñ¼¯ ³ØTL§A ³@
! @ jjo£»« ³TvM Bª{ º°n oM «BM
,@ k¼¯Ak¯ »B Ao« S\e Ø ° k½o½mP¯ Ao« nmî o£@A °
An j±Çi ¬Bñ½oÇ{ ° j±Çi ºEn ¨B¢®Çµ ¬C nj uQ
oM Bª{ o«A ° Bª{ nB ³ñ®½A BU , ²jn°C jo£ ©µ@º°n
«³M »T¦´« _¼µ ¬°kM uPw ° ; k¯Bª¯ ²k¼{±Q Bª{
! k¼® ²ovñ½ An j±i nB ° k½pAjoPM
³ SwAki « »§° Ø ° nB¼TiA KeBæ ³ k¼¯AkM

ìê

An±{Bî cLæ nj Roe ·L i 

c§Bæ ¬B«jo« n±«A ¨B«p °A ° ; jBTwo

M An ©½o ¬Co
</jnAj Swj nj An

° , S¢M °A ºB®Y ° , jn°C B\M An ºAki kªe uQ

pA ¥L ³¯ kz¯ ²k½j »L¼i _¼µ ° , jBTwoM oLª¼Q oM j°nj
An K§B« j±i nBT£ nj SÀM BM ¼®a ³ °A pA kíM ³¯ ° °A
/ k® AjA
° ! k½n°C o¯ nj Ao« K vÒÒ ¯ ¤°AØ : j±«o ¬C pA uQ °
¬C ° k¼® ³í]Ao« j±i nBñA ³M uPw ° ? ©Tv¼ « k¼®¼LM
Ç« Tz B½C k¼®¼LM ! k¼µj nAo y¯pow ° JBTî jn±« An
oÇM Ç« S«oe ¬jo ²nBQ B½C ° !? SwA nA°Aqw Bª{ ºAoM
!? SwA qÄB] Bª{
ovQ « o¢« ? ©Tv¼¯ Bª{ oLª¼Q oTij ovQ « o¢«
½k~ÇU ° «ÆÇ« ¤°AØ ³Ç °A º±ªÇî oÇvQ ° oLª¼Q »æ° Ø
²k{ ¤pB¯ °A oM Aki K¯B] pA ³`¯C ³M ° ³¦§A ¤±wn ³M ¶k¯n°C
? ©Tv¼¯ j±M
? Sv¼Ç¯ Ç« nkQ º±ªî ¾Ak´ Øz§A k ¼w
Ø ¶qªe o¢«
, k®»Ç« pA°oÇQ Sz´ÇM nj j±Çi ¤BM °j ³M ³ oí] o¢«
? Sv¼¯ « º±ªî
³Ç Aki ¤±wn nBT£ SwA ²k¼wo¯ Bª{ ³M o¢« B½C

ìë

¼vd§A RBíª§ 

: j±«o ¨njAoM ° « ¶nBMnj

/ ¹Úß ® \Ò Ö§A ¥ß ÖµEÒ JB ß mÒ Òµ
ß LÒ {Ò A Òk¼Ù wÒ ¬A
? </k®Tz´M ¬B¯A±] ºBC ° k ؼw °j o¯ °j ½A>
³ k¼¯AkM ° k½nAj ½k~U nBT£ ½A nj Ao« o£@A uQ
¨A³Tv¯Aj ³ »T° pA Aki ³M k®£±w ° ; ©½±£»« SwAn «
hw , SwA ²joª{ ç±L« ª{j ß An ±¢°nj k¯°Aki
! (k¼® o¯ oæ « Tz pA) ¨A²jn°B¼¯ ¬BMp oM An »°nj
K½mÇñU An ¨ÀÇ ǽA ° k½nAk¯ n°BM Ao« nBT£ o£@A °
oLÇi An Bª{ ³ Svµ »v Bª{ ¬B¼« nj ð®½A , k¼®»«
° ºnkÇ Ôi k¼íw±ÇME ° ºnB~ǯE ³Ç¦§AkLî M@oMB] pA ! kµj
¤AÆw ϧB« M u¯E ° © ÒnE M k½p ° ºkîBw
Ø kí wÒ M@¥ ´Ö wÒ
° « ¶nBMnj Aki ¤±wn ³ k®µj»« oLi Bª{ ³M ¬B¯C ! k¼®@
pA q]Be ° é¯B« »®í« ½A B½C / SwA ²j±«o ¼®a ¨njAoM
? j±{»ª¯ « ¬±i Th½n
Aki , »Ä±£»« ³a ±U kª´M ³ñ¼v ¬C : S£ oª{
! SwA ²jo RjBLî K¯B] ð½ oM An
³ÇM k®£±Çw : S£ oª{ gwBQ nj oµB« M K¼Le
ð{
Ø pA) K¯B] jBTµ oM An Aki ³ An ±U ©®¼M»« « ³ Aki
/ SwA ²jp o´Ô« ±U ¤j oM k¯°Aki ! »®»« RjBLî (³´L{ °
(/jnAk¯ @A njA ° ©´ ºAnB½ o¢½j °)

ìì

An j±i ¥ÄB Roe ¬B¼M 

ð{
Ø o«A ½A nj o£@A : j±«o ¾Ak´ Øz§A k ¼w
Ø Ro
e
oLª¼Q oTij ovQ « ³ k½nAj ð{
Ø ©µ ½A nj B½C , k½nAj
!? ©Tvµ Bª{
ovQ , ©§Bî Jo« ° oz« ¬B¼« nj Aki ³M k®£±w
o¼ ¬B¼« nj ³¯ ° Bª{ ¬B¼« nj ³¯ , « pA o¼ ºoLª¼Q oTij
! Sv¼¯ Bª{
K¦ ³M ³ ¨A³Tz Bª{ pA An »v B½C ! Bª{ oM ºA°
B½ , ¨A²j±ª¯ ðئªU Bª{ pA An »§B« B½ ? k½A²k«C jo£ |B~
!? k½A²k«C »ÀU ºAoM ³ ¨A²jp »ªip ° »TeAo]
! S¢¯ »®hw ¬B¯C pA ð¼`¼µ

Ø íß Ç MÖ nß M WLÒ {Ò ºA : jAj nj Akǯ Ro
e

ºA ° ! »
M k½q½ ºA ° ! WíÒ {E M u¼ Ò ºA ° ! o\Ô MÖ E M nB\eØ
ºBµ²±¼Ç« : ³Ç k¼T{±®Ç¯ ³«Bǯ nj « ³M Bª{ B½C ! VnBe
ß
!@SwA@²k½jo£ qLwow ¼«p AoA ° ! SwA ²k¼wn ¬BTinj
° S¯°BíÇ« ¶jB«C ºoñz§ º±w ³M , »ÄB¼M B« º±w ³M o£@A
!? k«C »µA±i j±i ¬B«o SdU nj ðª@
!@»Ä±£»« ³a ±U ©¼¯Aj»ª¯ B« : S£ Wí{A M u¼
;  ¤pB®U (k½q½) S½±ªî ovQ ¬B«o ° ©ñe ºAoM ñ¼§°
! ºk®vPM ±U ³ An ³`¯C o¢« k®µA±i»ª¯ ±U ºAoM ¬B¯C
©Ö Ôñ¼
ß îÖ EÔ ¿Ò ! ³ß Ò¦§A@ °Ò ¿Ò : ¨Ô ÀÒ v§A
Ú ³ß Ö¼ Ò¦ îÒ Ô Ö¼ vÒ dÔ Ö§A ¤B
Ò Ò Ò

ì7

¼vd§A RBíª§ 

©Ú ÔY 1/ k¼
ß Lß íÒ Ö§A nAÒ oÒ Ò ©Ö ÔñÒ§ oÛ ß EÒ ¿Ò °Ò ,@¥¼ Ú Ò Ò
îÖ Aáß ºkß ¼Ò Mß
ß §ß m§A ¾D

nBM ¥ ªØ dU , ¬B£k®M k®¯B« « »®í½ k¼L ß íÒ Ö§A nAo

Ò Ò ©Ö ÔñÒ§ oÛ ßE ¿ °Ò Ç1
BªÇ{ ¼ñªÇU ºAoÇM ØñªTÇ« An j±Çi ° ©®Ç »ª¯ An Bª{ Sؽj±Lî
/ SwA BÇ
BÇM °j oǵ nAoÇ § ° oE Ø § ½AoMB®M ° /@©½Bª¯»ª¯
Roe k¦] nj <g½nA± TØ §A gwB¯> nj o´Pw »U kªd« Ø Apo¼« ¨±eo«
o@l ¾B BM (23ê | , 2 Z »°oe éL ) ¨À v§A Ø ³¼¦î ¾Ak´zØ §A kؼw
«> ³ SwA ²jo ³ª]oU ¼®a ° k¼L Ö Ò ß ©Ö ÔñÒ§ oÛ ßE ¿ °Ò : SwA ²jo@
ß íÒ §A nAo
° SwA ¦ ©Ö ÔñÒ§ § ¬±a / Sv¼¯ c¼dæ ½A ° ; <¨q½o¢¯ Bª{ pA
¥UB« ¨BªU nj ©¼¯Aj»« ³ñ¼§Be nj , k{BM ©Ö ÔñÖ® «ß § ¬C ºB] ³M k½BM
k¼L Ò Ö Aá ¤Bñ{A ½A pA nAo ºAoM »íM Am§ ° SwA ²k«C ©Ö ÔñÒ§ §
ß íÒ Ö§A nAo
³ÇM AoTÇîA ° nAoÇ
A ¬B£k®ÇM k®¯B«> »®í½ ; k¯A²k¯A±i ¤Bí Aá JBM pA
</©®»ª¯ Bª{ »£k®M
, 2ëì | nj j±Çi ¥T« nj ¨o« Ø ApØ o§AkLî
Ø k¼wØ ¨±eo« °
Ò ß oÛ ßE ¿Ò ° :@SwA ²k¯A±i ¼®`®½A ¾B BM ° ²j±ª¯ me An ©Ö ÔñÒ§ §
nAo
²jn°C n± ®½A 2ì | <¬Aqe¿Ñ A o¼X «Ô > nj Bª¯ MA : SwA ³T£ ° / k¼L ß íÒ Ö§A
ºnB] B´¯BMp nj ³`¯C pA SwA oT´M ¾B BM ³ SwA ³T£ uPw ° SwA
¬BªÇµ j±Ç{ ²k¯A±i B
BM o£@A ¬±a , k®¯A±i»« B
BM ³ SwA
¾Ò D
ÇÖîAá ºk Ò¼Ç Mß ©Ö Ôñ¼
Ç îÖ EÔ ¿ : j±«o ³ k¯Bwn»« An ¤°AØ ·¦ª] ºB®í«
S½A°n oM B®M ñ¼§° / (©µj»ª¯ Bª{ ³M Sاl Swj « »®í½) ¥¼§ Ú
ß m§A
/ ©®»ª¯ ©µ nAo « ³ k¯Bwn»« An ºk½k] ºB®í« ¾B
BÇ« SwA ²k{ jnA° ©Ö ÔñÒ§ § <¥UB«> nj ³ñ¯C j±]° BM : ¤±E
nj ° / ©¼® BT@A Bª¯ MA S½A°n ³M ° ³T{B¢¯A ²k½jB¯ Ao¯C ©¼¯A±U»ª¯
¬C ³ñ¦ÇM , Sv¼Ç¯ ¤°AØ ºB®í« nAoñU pBM ©¼¯A±hM B
BM ³ »Un±æ
o½kU ¥ Ø »¦î ° / k½B«o»« »¯ j±i pA An S½Ø j±Lî ¼ñªU S§Be

@An »ÄB®í« ¬Bªµ jnAj q¼¯ © Ö ÔñÒ§ § ° SwA B
BM <¥UB«> nj ¬±a

ì8

k¼ß Lß íÒ Ö§A nAÒ oÒ Ò
©ÔÖ ñÒ§ oÛ
ß EÒ ¿Ò °Ò 

¬EÒ ©Ö ÇÔñMßØ n@Ò °Ò » MßØ oÇ

Ò Mß R Ö î »ÇØ¯ß Aáß ! ³ß Ò¦§A jÒ BLÒ îß B½Ò : ºjÒ BÒ¯
Ô mÇÔ
Ù  Ç
oà LÒÙ ñÒTÇ Ô« ¥ÇÔ Ò Mß Ôl±ÇÔîEÒ °Ò ;@¬±
Ö ß« ©Ö ÇÔñÙMn@Ò °Ò »ÙMoÇ ß ªÔ ]Ô oÒÖ U
1/ JBv dÖ§A ¨± ¼ M « ÖÆ ½@ ¿Ò
ß Ò ß ß ÖÒß Ô ß Ô
¤Bd®½A nj ¨À v§A Ø ³¼¦î ¾Ak´ Øz§A k ¼w Ø Roe>
³M Sاl Swj ¬À¼§l ¬±a ! Aki ³M k®£±w ³¯ : j±«o
³M An Bª{ ©Tw ° ©¦ nBM ¬B£joM k®¯B« ° ! @ ©µk¯ Bª{
! @ ©z»ª¯ x°j
²B®ÇQ Ç« ! AkÇi ¬B£k®M ºA : j±«o ¬C pA uQ °
³ñ®½A pA Bª{ nB£jn°oQ ° ¨j±i nB£jn°oQ ³M ¨oM»«
° ¨nB£jn°oQ ³M ¨oM»« ²B®Q « ! k¼® ¬AnBL¢®w Ao«
° xAjBÇQ p°oÇM ³Ç ºo LñTÇ« Ø oµ pA Bª{ nB£jn°oQ

nBM ° ©®»ª¯ ¼ñªU ¬B£joM k®¯B« «> ³ SwA oT´M ©½j±ª¯ B« ³@

/ <©z»ª¯ x°j ³M An Bª{ ©Tw
²jn°C 2ëë | BÇU 2ë3@| pA <jB{nAá > nj k¼« An ³L i ½A Ç1
° , 1êì | BU 1êê@| pA <¨±ª´ª§A u¯> nj » ªØ
V Økd« ° / SwA
nj ¨o«
Ø ApØ o§AkLî
Ø Ø ° , 2ë3 | , 1 Z nj <¥T«> nj »«pnA±i
k¼w
<¥T«> pA ° , 2ê2 | , ì Z ºoL pA 2ë7 | BU 2ëê | pA <¥T«>
/ SwA ²jn°C 2ì | Bª¯ MA <¬Aqe¿Ñ A o¼X«> pA ° , K§B »ME M kªd«
Ø
RBd¦«> nj ° , 238 BU 237 | pA <ºn±§A ¨Àî Aá > nj »woL g¼{ °
° ¹½AkL§A> nj o¼X MA pA ° , ì1ì ° ì1ë | , 11 Z <
d§AØ Be Aá
, »¯BL¼{ pA , ì22 ° ì21 | nj ° , o~« éL 178 | , 8 Z <¹½B´ Ø®§A
/ SwA ²jn°C o~« · ؽo¼®« éL , 287 | , 3 Z <¥«B@> nj o¼YE MA °

ì9

¼vd§A RBíª§ 

</jnAk¯ ¬Bª½A JBve

Ro
ÇÇe pA An oÇǽp ¾A oÇÇ

Ø ·LÇÇi t°°BÇÇ ÇÇMA
/@ SwA ²jo S½A°n An±{Bî p°nnj ¨Àv§A
Ø ³¼¦î ¾Ak´ Øz§A@k ¼w
Ø
: ³ ¬±ª
« ½kM
kà íÖ Ç wÒ Ç Ò
ß MÖ oÒ ªÒ ÇÔî JBdÇ
Ô æE Ö K Ò ß @n@Ò °Ò : º°Ao§A Ø ¤B
Ç Ò ÖM oÒ ½Ö oÇ Ú ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ Ô ¼Ö vÒ dÔ Ö§A W
Ò ÔM ¨Ô ÀÒ v§A Ò íÒ LÒ Ò
, ³Ô Ò¦§A ©Ô ´ÒÔ ® íÒ Ò§
©Ö Ò¦Ç Ò
©Ö ÔµoÇÚ Ò @Òl°Ò , A±í ªß ÒTÇ vÖ Ò½ ©Ö Ò¦Ç Ò
©Ö ´Ô ÒîÒ ±Ç Ò Ò
oà ¼Ö Ç Ò iÔ
/ A±í ß ÒT Ö® Ò½
Ç ³Ô wÒ oÒ Ò
¥¼@Ò °Ò Ç ³Ô TÒ Ò B¯ ¨Ô ÀÒ v§AÚ ³ß ¼Ö Ò¦ îÒ Ô ¼Ö vÒ dÔ Ö§A K Ò ß @oÒ Ò

, ³ß ¼Ö Ò¦Ç îÒ »Ò®Ç ÖYE °Ò , ³Ò Ò¦§A Òkªß dÒ Ò
/ A±T ~Ò Ö¯F Ò
©Ö ´Ô ÒT ~ÖÒ ® ÒT wB Ö Ò

°Ò kà ªÚ dÇ Ò Ô« » Ò¦Ç îÒ »Ú¦Ç æÒ °Ò , ³Ô Ô¦Ç ÖµE ±Ç Ò Ôµ BªÇMß ²Ô oÒÒ @Òl@ °Ò
ÒÑ Ö ° ¹Òñà ÐÒ¦ ªÖ§A@» Ò¦ îÒ
; ¤B ß ªÒ Ö§A »
Ò Ò¦ MÖ E@ °Ò , ¥ß wÔ o§A@
Û °Ò ¾D ß ¼Ò Lß Ö¯¿A@ Ò ß ß Ò
: ¤B Ò ©Ú ÔY
¼Ç Ò eß ! BÇe Ò U@°Ò ¹ÒÔ îBªÒ \ÇÇ
Ó oÇÇÒ Ò Ö§A B´Ò TÔ ÇÇ½Ú EÒ ©Ö ÇÇÔñÒ§ BÓLÇÇÒ Ø U
; ¼ Ò ß ]±Çß «Ô ©Ö ÇÔ@BÒ® iÖ oÇ Ò æÖ FÒ Ò
, ¼ Ò ´ß §ß A°Ò BÒ¯± ªÔ TÔ iÖ oÒ ~Ö TÒ wA Ö
BÒ® ¼Ö Ò¦ îÒ ©Ö ÔT Öz ÒzeÒ °Ò ! ©Ö Ôñ¯ß BªÒ ½Ö EÒ »
ß BÒ® Ò§ B ÓÒ ¼Ö wÒ BÒ® ¼Ö Ò¦ îÒ ©Ö ÔT Ö¦ Ò¦ wÒ
©Ö ÔT dÖ LÇ Ò æÖ FÒ Ò
! ©Ö ÇÔ@°Ù ÔkÒî@ °Ò BÒ¯°Ù ÔkÒî »Ò¦ îÒ BÒµBÒ® eÖ ÒkÒT Ö A AnB Ó Ò¯
Ò
²Ô ±ÇÖ ÒzÖ
EÒ ¤à ÖkÇÒî oß ¼ÒÖ Ç Mß ©Ö ÔñßÄD¼Ò ߧ°Ö EÒ » Ò¦ îÒ ©Ö ÔñßÄC ÒkÖî¿Ñ ß BÇLÓ Ö§Aá
! ©Ö ´¼ß ß
©Ö ÔñÒ§ cÒ ÒL æÖ EÒ ¥à Ò«EÒ ¿Ò °Ò , ©Ö Ôñ¼ ß

70

An±{Bî p°n nj Roe ºAo
Ø ·L i 

, ©Õ ¼ zß Ò« Ô ¼Ö v§A Ú °Ò ;BÒ¯± ªÔ ÔT Ö@oÒÒ U Ç R Ô ÀÒ ½Ö ±Ò Ö§A ©Ô ÔñÒ§ Ç ÀÚ ´Ò Ò

Ö ßñ§@ °Ò ?! Ö ~Ò dÖ ÒT vÖ ½Ô BªÚ Ò§ ºÔ EÖ o§A Ú °Ò , Õ ß«BÒ xÔ FÖ \Ò Ö§A °Ò
S ß Ô
B´Ò ÒT Ò B´Ò Ö¼ Ò§Aá ©Ö ÔT Ö¼ îÒ A ÒkÒU°Ò ! » ÒM Úk§A ¸ß oÒ Ö¼ Ò
Ò B´Ò Ö¼ Ò§Aá ©Ö ÔT îÖ oÒ wÖ EÒ
! xA ß oÒ Ò Ö§A
ÒÑ Ö ÒlAmÚ {@Ô ° ! ¹«Ú ¿A Ô
! JA Ò eÖ ¿A
ß qÇ Ò ß Ñ Ö Òk¼ Lß îÒ B½Ò ©Ö ÔñÒ§ BÇ Ó dÖ vÔ Ò

! ¨BÇÒY¿A ÒÑ Ö ¹Ò L ~Ôî ° ! ©¦ ÒñÖ§A »
ß odÒ «Ô @ ° ! JBÒT ñÖ§A ¸Ò mÒ L Ò¯@ °
ß Ò Ö Ò ß ß Ù Ò ß ß Ò Ò
¾ß ¿Ð Ò ÔÆÇ ÐÒµ@ EÒ ! Òß ®Ç v§A Û »ÇßÑ ß Ö
ÇÇÔ«@ °Ò ! ¬B ß Ò
¼ÇÇ Ö Úz§A ¹ÒÒ X Ò ÇÇÒ¯@ °Ò
Ò Ô§ÒlB ÒhÒT ÒU BÚ® îÒ @ °Ò !?@ ¬°
!? ¬± Ò ÔkÔ íÖ ÒU
³ß Ö¼Ç Ò§Aá S Ö \ÇÒ {@Ò °Ò ! ©Õ ½kÇ ß Ò ©Ö Ôñ¼Ç ß
nÕ ÖkÇÒ ³ß Ò¦§A@ °Ò ¥Ö ]Ò EÒ
W Ò LÒ iÖ EÒ ©Ö TÔ Ö® ÔñÒ
! ©ÔñîÔ ° oÔ Ô
³ß ¼Ö Ò¦ îÒ R Ö nÚpÒ FÒÒ U@°Ò ! ©ÔñÔ§± æÔ EÔ
! Kß æBÒ ß  Ö¦ §ß ¹Ó Ò¦ Ö@E@Ô °Ò ! oß ß BÚ®¦ §ß BÇ\ Ó {Ò oà ªÒ ÒY
: ß ¼Ö ÒT Ò®Ç ÖYA Ò ¼Ö MÒ qÒÒ @nÒ ÖkÒ »Ù îß Úk§A Ò MÖ A »Ú îß Úk§A ¬Ú Aá @°Ò ¿Ò EÒ
/ ¹Ô Ú§m§A
Ù BÚ® ß« RB Ò ´Ò ¼Ö Òµ@ °Ò ; ¹ß §Ú m§A@Ù °Ò ¹ß Ú¦ v§A Ù Ò ¼Ö ÒM
, ¬±Ô Ò ® ß« ÖÆ ªÔ ÇÖ§A@ °Ò ³Ô Ô§±Ç wÔ n@Ò °Ò BÒ®Ç Ò§ ÏÒ ß§Òl ³Ô ÇÇÒ¦§A »ÇÇÒMFÖ Ò½
, ¹Õ ¼Ú ªß ÇeÒ ±ÇÇ Õ Ô¯E@Ô °Ò , R Ö oÒ ´ÇÇ Ô Ò@°Ò S Ö MÒ BÇÇÒ n± Õ \ÇÇ Ô e@ Ô °Ò
nB~Ò «Ò » Ò¦ îÒ ¨BÒà ¦ß §A ¹ÒÒ îBÒ oÒ Yß ÖÆ Ô¯ ¬Ö EÒ Ö «ß ; ¹Õ ¼Ú Mß EÒ t± Õ Ô Ô¯@ °Ò
ß ß
/ ¨AoÒ ñ Ö§A
ß ß
, jß ÒkíÒ Ç Ö§A ¹ß Ú¦Ç ß éÇ Ò Ò« ¸ß oÇ ÔÑ Ö ²m´Ò M Õ eA Òp » Ù¯Aá @° ¿Ò EÒ
Ò wÖ ¿A ßß ß ß Ò
Ç Ò ß ¼Ò ÖMFÒ Mß ³Ô Ò«ÀÒÒ  ¥Ò æÒ °Ö EÒ ©Ú ÔY / oæBÚ Ò Ö Ò °Ò
ß ÖM ¸Ò °Ò oÖ
RB ß ß ®§A ¹ß §mi@
: ºÙ jß AoÒ ªÔ Ö§A Ï à Ö¼ vÒ Ô«

71

¼vd§A RBíª§ 

BÇÇ«Ó ÖkÇÇß ¬±ÇÇ Ò Ô«AqÚ ´ÇÇ Ò Ò
¨Ö qß ´ÇÇÇÇÖ Ò¯ ¬Ö Bá ÇÇÇÇÒ

(1)BÒ®¼ Lß Ú¦ Ò ÇÇÇ Ô« oÔ ¼ÒÖ ÇÇÇÇÒ
K Ö Ò¦ Ö ÇÇÇÇÔ¯ ¬Ö Aá °Ò
Ö ßñÒ§@ °Ò Õ ÖLÇÇÇÇ]Ô BÒ® ÛLÇÇÇÇß ¬Ö Aá BÇÇÇÇÒ« °Ò
ÇÇÇ
(2)BÒ®½ oÇÇÇÇ ß iA Ò ¾Ò ¹ÇÇÇÇ Ô Ò§°Ö jÒ @ °Ò BÒ¯B½Ò BÒ®ÇÇÇÇÇÇ«Ò
Ô Ö î éÇÇ Ò Ú
nÒ R Ô ±Ö ªÒ ÇÇÖ§A BÇÇÇ«Ò AÒlAá
tBÇÇ à Ò¯E ÇÇÒ
(3)BÒ®½ oß iBÇÇÒ Ò ÇÇ Ñ Mß ÒfBÇÇÒ¯EÒ , ³Ô Ò¦ÇÇÇÇß @ÀÇÇÇÇÒ Ò @
» ß«±ÇÇ Ö Ò ¾C Ò wÔ ©Ö ÇÇÇÇÔñߧÒl »Ò®ÇÇÇÇ Ö
FÒ

Ò °Ò oÇÇÇ
(ê)BÒ®¼ÇÇ ß§°Ú ¿A ÒÑ Ö ¬° Ò oÔ Ô ÇÇÖ§A »Ò®ÇÇ Ö
EÒ BªÒ ÇÇÇÇÒ@
BÒ¯ ÖkÒ¦ÇÇ iÒ AÓlAá α Ô Ô¦ ªÔ ÇÇÖ§A ÒkÒ¦ÇÇÇÇiÒ ±Ö Ò¦ÇÇÇÇÒ

(ë)BÒ®¼ ß ÇÇMÒ AÓlAá ¨A Ô oÇÇÒ ñ ß Ö§A »Ò ß ÇÇÇMÒ ±ÇÇÇÇ
Ö Ò§ °Ò
A± Ô ¼ÇÇÇ
ß EÒ BÒ®ÇÇÇÇ Mß ¼ Ò Tß «ß B Úz¦ÇÇÇÇ §ß ¥Ö Ô ÇÇÇÇÒ

(ì)BÒ®¼ ß ÇÇÒ§ BªÒ ÇÇÒ ¬± Ò ÔT «ß BÇÇ Úz§A »Ò Ö¦ ¼ÇÇÇ Ò wÒ
KÒÔ @oÇ Ö ½Ô BªX ½Ö oÒÒ  ¿Ú Aá BÒµ ÒkíÖ ÒM ¬±Ô Ò X LÒ Ö¦ ÒU ¿Ò ! ³ß Ò¦§A ©Ô ½Ö EÒ ©Ú ÔY
©Ö ÔñMß Ò Ò¦ Ö ÒU@°Ò ! » eÒ o§A Ú nÒ °Ö jÒ ©Ö ÔñMß n° Ò ÔkÒU »ÚT eÒ , tÔ oÒ Ò Ö§A
; º ÙkÇ]Ò ÇÒ Ö î »ÇMß EÒ »Ç Ò
Ú §Aá ²Ô Òk´ÇÒ
Ö
ß î Õk´ÒÖ î ! nß ±Ò dÖ ªß §A Ò Ò¦ Ò
©Ö ÇÔ@oÇ Ô «Ö EÒ ÇÔ
Ö ñ½Ò ¿Ò ©Ú YÔ ©Ö Ô@¾DÒ Ò @oÒ {@Ô °Ò ©Ö Ô@oÒ «Ö EÒ A±Ð íÔ ªß ]Ö FÒ
Ò
! ¬° ß oÔ ß ®ÔU ¿@Ò °Ò »Ú Ò§Aßá A± Ô Ö I ©Ú YÔ ¹Ó ªÚ Ô ©Ö Ôñ¼Ö ¦Ò îÒ
¿Ú Aáß ¹à ÚMCjÒ ß« BÚ« ©ÔñØMß n@Ò °Ò »ØMß nÒ ³ß Ò¦§I » ¦Ò îÒ S Ô Ö¦ Ú@±ÒÒ U »Ù¯Aáß
/ ©¼ ß ÒT vÖ Û« @
à à @× oÒ æß »× Ò¦ îÒ »ØMß nÒ ¬Ú Aá D´Ò ßT ¼Ò æBÒ ß ® Mß mÕ iAß ¾Ò ±Ò Ôµ
©Ö ´ß Ç¼Ö Ò¦ îÒ W Ö íÒ ÖMA@°Ò ! ¾D ß ªÒ v§AÚ oÒ Ö
Ò ©Ö ´ÖÔ ® îÒ uÖ Lß eA Ö ©Ú ´Ô Ò¦§A

72

¸°o RB¼MA ³M Roe ¥ØXªU 

à ß ÇÒY ¨Ò ÀÒ Ô ©Ö ´ß ¼Ö Ò¦ îÒ 
, ¼ Ö Ù¦ w@Ò °Ò ! Ò w± Ô ½Ô »® vÒß  ¼ Ò ®ß wß
°Ò BÒ¯± Ô§mÇ Ò iÒ °Ò BÒ¯± ÔMmÒÚ  ©Ö ´Ô Ú¯Bá
! ¸Ó oÒ LÚ ~Ò Ô« BÇwÓ FÒÖ  ©Ö ´Ô Ò«± vÔ ¼Ò Ò

ÏÒ Ö¼Ç Ò§Aá @°Ò ! BÒ® ÖLÇ Ò¯EÒ ÏÒ Ö¼Ç Ò§Aá @°Ò ! BÒ® Ö¦ Ú@±ÒÒ U ÏÒ Ö¼ Ò¦ îÒ ! BÒ® ÛMnÒ S Ò Ö¯EÒ
1! o¼ ~ªÖ§I
Ô ß Ò
j±i ºBµ Ko« oM kíw Mo ªÒ îÔ JBdæA ¬±a>
¾Ak´Ç Øz§A k ¼Çw Ø Roe BM ¡®] ¶jB«C ° ²k{ nA±w
An o¼ Ç Ò Ôi ÇM oÒ ½Ö oÇ Ò MÔ , RoÇe , k¯k{ ¨À v§A Ø @ ³¼¦î
/ jBTwo
M oñz§ · ºAoM
, k¯jAk¯ x±£ jAj pnk¯A ° k®Q An ¬B¯C ³a oµ o½o MÔ
ºj±Çw ¬C pA j±ª¯ ³L®T« Ø ° oØmT« An B´¯C ³a oµ °

/ SwA ²jn°C 88 | BU 8ë | pA <±´§> nj An ³L i ½A Ç1

2ì2 | pA <¨o« Ø ¥T«> nj ° , 1ë0 ° 1ê9 | <¨±ª´ª§A u¯> nj °
nj ° , 7 ° ì | , 2 Z <»Ç«pnA±ÇÇi ¥TÇÇ«> nj ° , 2ìê | BÇÇU
nj ° ; SwA ²jn°C ì2ë ° ì2ê | , 11 Z <
d§A Ø Be Aá @RBd¦«>
o~ThÇ« BM ©½jo ¥¯ ³ »UAnBLî ¼ªµ BM »«pnA±i pA <RBd¦«>
nj ³`¯C oM B®M) yh½nBU nj »z«j o@Bvî MA ³« ÀîØ pA ° / ÀTiA
ǧ nj »ÀTiA o~Th« BM q¼¯ (SwA jnA° ¬C KhT®« pA 333 |
/@SwA ²jn°C Ao¯C pA ºo~Th« , 181@| <¹ªØ §A z@> nj/ SwA jnA°
·«Bǯ ¬A±®Çî SdÇU , 2ê2 | BU 2ê0 | pA <¤±í§A dU> nj °
<ZB\TeA> nj »woL g¼{ ° / SwA ²jo o@l ³± ¥µA ³M Roe
oiC BU ³¦§AkLî M@Kí~« pA , \¯ éL pA 2 Z , 2ë ° 2ê | nj
/ SwA ²jn°C An Roe ¥ØXªU nBí{A

73

¼vd§A RBíª§ 

/ k¯joL¯
¨À v§AØ ³¼¦î ¼ve ¨B«A Roe j±i ¤Bd®½A nj
nA±w Ç j±i KwA oM k¯A³T
£ »íM ° Ç j±i ·B¯ oM
¬±Ça ° / j±ªÇ¯ R±Çñw ³ÇM R±îj An B´¯C ° , k{
°A oM B®Y ° , jn°C ºB\M An Aki kªe , k¯k{ S@Bw
RoÇe ¨B« Sªî K]±« ³`¯C ³M ° , jBTwo
° ¬B¢T{o ° k ªd«Ø oM j°nj ° , j±TvM An °A j±M
e Ø
nBT
£ ° ³Li nj ° ; jBTwo »´§A ¬¿±wn ° ¾B¼L¯A
/ j±ª¯ ¨BªTµA K¦« ¬k¼¯Bwn nj ¥ª@A ° ©UE Ø ØkdM
oM S@Àµ ° ¬B½p ! SîBª] ºA : j±«o uPw °
³ ; jBM Bª{ ¬C pA q¼¯ ²°k¯A ° SLñ¯ ° o ° ! jBM Bª{
B« ° ! k½k¯A±i j±i »wn jB½o ³M ³Ò§°Ò ° n±{ BM An B«
BªÇ{ »µA±ijAj ° »wnjB½o ºAoM JBT{ BM ¬±a
° , ²j±M B« ³M
ئíT« ³ An ºo¼zª{ ¬Bªµ , ©½k«C
B« ow oM ° ²j±ª¯ ³®µoM ©½j±M ²jB´¯ Bª{ Swj nj
° j±i ¬B®ª{j ºAoM ³ An »zUC ¬Bªµ ° ! k½k¼z@
BÇ« oÇM ©½j±ÇM ³Ti°oÇA An ¬C ·ØoÇ] Bª{ ¬B®ª{j
BÇM , j±Çi ¬BTÇw°j »M±oÇw ºAoÇM ° ! k¼Ti°oÇA
! k½k{ ¡®µBªµ ° Swkªµ j±i ¬B®ª{j
ZA°n Bª{ ¬B¼« nj An »§k îÒ , ¬B®ª{j ¬C ³ñ®½A BM

7ê

An ³± ¥µA Roe S«Ø m« 

ºAoM ºo¼i k¼«A ³¯ ° ; k¯joTv¢¯ An ºjAj ° ²jAk¯

/ k½nAj B´¯C nj j±i
AoÇa ! jBM ¬BUo¼¢®«Aj B´¼ÄA±wn ° Bµ³ ¼¦M
Ø , ½AoMB®M
t±
ǯ ° , j±ÇM À nj Bµo¼zª{ ³ñ¼T° ¬C nj
;j±M ²k½jo¢¯ ©ñdTv« ¤BT nj p±®µ BµºE n ° ,@ ¨AnC
º±ÇvM g¦Ç« ¥¼w k®¯B« ³ñ¦M !? k½j±ª®¯ Bµn An B«
©Çµ@³ÇM ³®TÇ nj ³Ç¯A°oQ k®¯B« ° ! k½k{ ¥¼v£ ³®T
! k¼Th½n
ºBµ²k®ÇM ºA Bª{ oM jBM ºj±MB¯ ° S@Àµ uQ
pA ¶kÇ{ n°j ° ²kÇ{ ²jp nB®Ç jAoA ºA ° ! BµS«Ø A
JBTÇ ¬B£k®¯p uQ ºA ° ! Bµ S¼íª] Ø ° Bµ Jqe
° ! nB£jn°oQ RBª¦ ¬B£k®® ½odU ºA ° ! Aki
! ¬B¼{ ¬Bµj ¨ß jÒ ° JC ºA ° ! ½oC ²B®£ ·
ÄB ºA
! ³¼´§A
Ø ºBµ SØ®w ¬B£k®® x±«Bi ºA °
° k¼ÄBª¯»« ºn°B½ ° nB½ An SîBª] ½ABª{ B½C
!? k½nAm£»« J±ñ®« ° B´®U ° ¤°mh« An B«
Bª{ nj ³¦¼e ° oñ« ½A³ Aki ³M k®£±w ! ºnC
° ¤±æA , oñ« ½AoM ° ! Sv¼¯ ³`h½nBU ° ³MBw»M
° ! SwA ²kÇ{ ³Th¼Ç«C ° ³Tw±¼ÇQ BªÇ{ ºBµ³z½n
³ToÇ£ °o¼Ç¯ ° ³TB½ xn°oQ ¬C oM Bª{ ºBµ³iB{

7ë

¼vd§A RBíª§ 

nj ³ , k¼Tinj ½A ¶oªY ½oUk¼¦Q Bª{ uQ ! SwA

¬A±hTwA ° nBi ¬±a Sv¯C oB¯ ³ yLeBæ ¨B@
° KæBÇ }hÇ{ ¨BÇ nj ° ! k½jo£»Ç« o¼£±¦Ç£@
! k¼{BM»« AnA±£ ·ª§ º ØkíT«
oÇvQ ° ²jApBǯp : nkQ»ÇM jo« ½A ³ k¼{BM ²B£@C
° SMBÇY q¼Ça °j ¼M Ao« (jB½p M³¦§Ak¼L îÔ ) ²jApB¯p
° ¬jo ¡®] o¼zª{ BM B½ : SwA ²j±ª¯ J±ñh¼«
ºnA±i ° Sاl ³M UB½ ° , ¬k¼{±¯ RjB´{ SMo{
Ô Ú§m§A
n°j BÇ« pA Sاl nkÇa , ¹Ç Ù BÚ®Ç ß« RB
Ò ´Ò Ö¼ Òµ ° ; ¬jAj
! @ SwA
° , jk®vQ»ªÇ¯ An Sاlß ° »¯±ÇMp BÇ« oM k¯°Aki
@BQ ºBµ«Aj ° , k¯k®vQ»ª¯ ¼®«Æ« ° Aki ¤±wn
° , kǯA²jAj xn°oÇQ j±Çi nj An B« ³@ºA²q¼@BQ °
o½p GkMA ³ñ½nA±TwA ºBµ u
¯ ° , S¼ªe Ø oQ ºBµow
³Ç k¯k®vQ»ªÇ¯ B« oM , k¯°n»ª¯ º ØkíU ° ©¦ nBM
²B¢¦TÇ oÇM An ¬BUo¼Çw S{p ° ¬B¢½B«°oÇ SîB A
! ©¼µj c¼]oU ¬Ak®ªTA o{ ° ¬Bª½o@
«BM ³ »k¯A SîBª] ¼ªµBM «³ k¼{BM ²B£@C
n°B½ ° ¼í«Ô ¬j±L¯ ° jAkíU »ª j±]° BM , k®Tvµ
! ©Tvµ ¡®] ¶jB«C

7ì

Sاm« pA Roe ¬C Tv] ºoLU
Ø 

RB¼ÇMA ³ÇM An j±i ·Li Roe ¤Be ½A nj °

ß oÖ Ò
pA S¼M k®a ³M ° ²jAj ¤B~ ØUA ºjAo «Ô ϼ vÒ «Ô MÖ ¸°
: j±ª¯ ¥ØXªU ¤A±®« ½kM ¬C
³ÇM An ª{j ³¯Ak®«p°o¼Q ° ©¼® ³L¦ B« o£@A Ç 1
¨B ½Ø ¿Ñ A ©½k pA ; Sv¼¯B« ¶pBU nB
ß ½A, ©¼µj Sª½qµ
J±¦ Ç« oÇ£@A ° / SwA ²j±M ¼®a B« ¬ Òk ½Ö jÒ ° JEj
SØ¦î ³M) ©¼Tv¼¯ ²k{ J±¦ « ²B¢`¼µ uQ , ©½jo£@
½A° , ²j±M º±U ° bÀæ oM B« ¶jAnA ° B« S¼¯Ø ³ñ¯C
/ (Sv¼¯ o½mQ Svñ{ »®í«
°) Sv¼Ç¯ òo« pA toU B« Sí¼L ° RjBî Ç 2
An j±i ¬B] ³ ©½A²k«B¼¯ ¡®] ³M q¼¯ S´] ½kM
@BQB¯ ª{j ©¼µA±i»ª¯ ¬±a ³ñ¦M , ©½nAj Sw°j
joLǯ ¶jBÇ«C n±®Ç« ½A ºAoM , k½±] ²o¼w B« oM
k¯A±TM °A ©½A²k¯p B« BU ³ SwA ¤Bd« ¬±a ; ©½A²k{
° B´®U °A S«±ñe ° S§°j ñ¼§° (jjo£ ²o¼a B« oM
/ SwB« òo« ³M ³Tw±¼Q B´®U
pA ³Twj ð½ º°n pA An j±i ·®¼w òo« o£@A Ç 3
pA oÇ¢½j ·Twj ð½ º°n ð{ Ø ¬°kM , jnAjoM ¨jo«
° ºq½o£ òo« pA An ¬Bv¯A GkMA ° ; kMA±i»« ¨jo«
/ Sv¼¯ ºo½q£@

77

¼vd§A RBíª§ 

j±MB¯ An B« ¨± ¬B£nqM ° Ao{A , òo« ¼ªµ Ç ê

/ jo j±MB¯ An ¼z¼Q ÄA± ° ¨A±A ³ñ¯B®`ªµ ; jo@
¬B´Ç] ½A nj ©§Bî ¬AnkT« ° ¬BµB{jBQ o£@A Ç ë
©¼TÇv¯A±U»Ç« ©Çµ BÇ« , k¯j±ª¯»« Sv½p ³¯Aj°B]
»BM q¼¯ B« k¯k¯B«»« ¬B£nqM o£@A ° ;, ©¼¯BªM k ئh«
/ Sv¼¯ ºj±¦i ° ¾BM »§° ; ©½j±M
nAk¼M ¬Bµ : k¼Ä±¢M B« ¬B£k®® SUBª{ ³M uQ Ç ì
B« k®¯B« q¼¯ ¬B¯C ºj°qM ³ ! k¼ÄC x±µ ³M ° k½±{
! k®wn»« »Tv¼¯ ° òo« ³M
½kÇM j±Çi ·Li ³M Ro
e , ¥ØXªU ½A pA uQ °
: ³ k¯jAj ³«AjA ½o
, Ç« RjB´Ç{
ß ·íÇA° pA uQ ³ AkhM k®£±w °
k¼®»ªÇ¯ ¡¯nj ° ! k¼wn»ª¯ k½A³TvM ¤j ³`¯AkM
²B£@B¯ ³ ; KwA ð½ ºnA±w nk ³M o¢« ¬B´] ½Anj
° jjo¢M Bª{ n°j ³M B¼wC ¡®w ¬±`ªµ , nB£p°n
°
¦ ³M An Bª{ ° k® o¼£ Bª{ nj B¼wC n±d« ¬±a
! jpAk¯A JAoA ° y½±zU
Ç« ØkÇ] pA , Ç« BM « nkQ ³ SwA ºk´î ½A
An j±Çi ¬BTwkªµ ° j±i ºEn ¤Be / SwA ²j±ª¯
©¼ª~U ° k¼® oñ HíªT\« ° ! k½n°C jo£ ©µ º°n

78

³± oñz§ oM Roe ¬j±«o í§ 

nAjo ³M ° ! k¯Bª¯ ²k¼{±Q Bª{ oM Bª{ o«A ³ k½o¼¢M

Rove ° ²°k¯A ° © nBaj ° ²kz¯ ¬Bª¼zQ j±i
! k½jo¢¯
oÇM , »Ç£jp JBTÇ{ ¬°kM oØñ
U ½A pA uQ ²B¢¯C
¨BªÇU AoÇ« nB »T¦´ «Ô _¼µ ¬°kM
ß ° ²k{ n°³¦ªe «
! k¼®@
° « nB£jn°oQ ³ , ¨j±ª¯ k¯°Aki oM ¥Ø±U «
¼Ç«p º°n nj ºA²kL®Ç] _¼µ / SwBª{ nB£jn°oQ
; Sw°A Rnk Swj ³M yUAo½kU ³ñ¯C o¢« kL®\¯
JA±Çæ
½o ° SwAn ²An nj « nB£jn°oQ H Ø e °
/ SwA
¨± ½A oM An ¬BªwC ¬AnBM RAo ! AnB£jn°oQ nBM
d ¬±a , ¬B¯C oM An »¢®wo£ ° d ° ! k®M °o
¬BǯC oÇM An »
Y ¬A±] ° ! B«o n Øk« w±½ ¬B«p
! k¯Bz`ÇM ¼Ç£@Coǵp g¦U ·wB pA An ¬B¯C BU nBª¢M
, @ k¯jAj SLv¯ ï°nj ³M ° ²jo K½mñU An B« ¬B¯C ¬±a
! k¯j±ª¯ J±ñ®« ° ¤°mh« An B« °
° ! ©½A²j±ª¯ ±U oM ¥Ø±U ! B« nB£jn°oQ »Tvµ ±U
SwA ±U º±w ³M ° ! ©½nAj Sz£pBM ° ³MB¯A ±U º±vM
</BµSz£pBM ¨BªU

79

¼vd§A RBíª§ 

SwA jnA° <b±T§A> JBT pA <¹ ª§A

Ø z@> JBT nj
pA ° k®To£ ²oQ
Ø nj An Ro
e ¬C jB½p MA ¬B½oñz§ ¬±a ³@
, k®TÇz An ³ªµ Ro
e ¬C JBdæA pA ° k¯jo 鮫 JC
/ SzñM An °A ° k«C Ro
e ¬C o¼æ ¥ º±w ³M ºo¼U
o¼zª{ BM ° , jo ²j±§C y½B´¯±i ³M An °A Ro
e
nj uPÇw ° , SiBw ¬±k« ¬C nj An °A ° oe ºA²o¼e
An qÇ]Ò nÒ ǽA ° , jn°C»Ç« ³¦ªÇe ° ²jBTÇv½A oÇñz§ ¥MBÇ«
: k¯A±i»«
A± LÇÇ Ô ß nÒ BÇÇ« Ó ÖkÇÇÇß @°Ò ¨Ô ±Ö Ò ÇÇÇÇÖ§A nÒ ÒkÇÇÇÇÒ
(1)¼Ö Ò¦ Ò ÇÇÚX§A J Ù nÒ ³ß ÇÇÒ¦§A JA ß ±ÇÇ Ò ÒY ÇÇÇÒ Ö î
³Ô Ò®ÇÇ MÖ A@°Ò BÓ¼Ø ¦ß ÇÇÇÒî 1BÇÇÇÇ« Ó ÖkÇÇÇÇß A± Ô¦ TÒ ÇÇÇÇÒ
(2)¼Ö Ò
oÇÇ
Ò Ú
§A ©Ò ½oÇÇÒ ß  oß ¼Ö ÒhÇǧA ÇÇÇ
Ö Ò vÒ eÒ
A± íÔ ªß ÇÇ]Ö EÒ A± Ô§BÇÇÒ @°Ò ©Ö ´ÖÔ ®ÇÇÇ ß« A ÓkÇÇÇÇvÒ eÒ
(3)¼Ö vÒ dÔ Ö§BÇÇMß BÇÇí¼ Ó ªß ÇÇ]Ò ¬Ò ¿A
ÐÑ Ö ¥L Ö ÇÇÇÔ¯
ß ß
¤à ÚlnÔ tBÇÇÇÇ Ô
Ò¯¿ß ¨±Ö ÇÇÇÇÇÇÇÇÒ§ BÇÇÇÇÇÇÇǽÒ
Ñ Ò
à à
(ê)Ö¼ Ò«oÒ dÇ Ö
Ò §A¥Ç Ò Ñ
ß Öµ¿ß éÒ ªÖ \ÇÇ
Ö
Ò §A A± íÔ ªÒ ÇÇ]Ò
©Ö ´Ô Û¦ÇÇÔ A±ÇÇ Ö æA Ò ±ÇÇÒ Ò U@°Ò A°nBÇÇÇÇ Ô wÒ ©Ú ÇÇÇÇÔY
(ë)½Ö Òkdß Ö¦ ªÔ Ö§BMB ß Ò o¦ÇÇ Ù ß§ , » eB ß ¼Ò ßTÇÇÇ]Ö ¿ß

Ö Ò §A A±¦ÒTÇ Ò , 187 | <¨±\ v§A

¨Ò oÇ Û é«j> nj »¯Aoí{ ³¦§A ¹½C Ç1
/ SwA ©¼î ° kؼw »®í« ³M ¬C ° SwA ²j±ª¯ L

80

An±{Bî p°n nj Roe ·½Ø q]n nBí{A 

»Ç«ß jÒ Ï ß Ö ÇwÒ »Çß
³Ò ÇÇÒ¦§A A± Ô
BÒhÇÇ½Ò ©Ö ÇÇÒ§

(ì)½Ö oÒ ]B ß Ò ÇÇÖ§A ¥ÇÇ Ò
ß vÖ Ò¯ ³ß ÇǦ§A kß ¼Ö LÒ íÔ ÇÇÇÇߧ
¸Ó ±ÖÒ ®ÇÇ îÒ »ß¯BÇÇÒ«nÒ ÖkÇÇÒ kà íÖ ÇÇÇwÒ ÇÇÇÇ Ô ÖMA@°Ò
(7)¼Ö Ò¦ ß B´ÇÇÒ Ö§A ±ÇÇÔ ß @±ÇÇÒ Ô  jà ±Ô® \ÇÇÇÇ Ô Mß
AÒl ¥Ò LÇÇ Ö Ò »Ù®ÇÇÇÇ «ß ¬BÇÇÇÇÒ Ò  ¾à »ÇÇÇÇÖ Òz§ß ¿Ò
(8)½Ö ÒkÒ oÖ Ò ÇÇÖ§A ¾D ß ¼Ò ÇÇ ß Mß ºoß ÖhÇÇ
Ò oß ¼ÇÇ Ö Ò
»Ø LÇÇÚß ®§A ÒkíÖ ÇÇ ÒM ÇÇÇ Ö Ò« oß ¼ÇÇÇÇ Ö iÒ »Ý ߦ íÒ ÇÇÇÇMß
(9) Ö½ ÒkÇÇߧA±ÇÇ Ò Ö§A »Ù {ß oÒ Ô ÇÇÖ§A »Ù LÇÇÇÇÚ ß ®§A@ °Ò
»ÇÇMß EÒ ß Ö¦ ÒhÇÇÖ§A ÇÇ Ò ß« ³ß ÇÇÇÇÒ¦§A ¸Ô oÒ Ö¼ÇÇÇÇiÒ
(10) ¼ÒÖ UoÒ ¼Ö ÒhÇÖ§A ÇÇ Ô MÖ A BÇÇÒ¯FÒ Ò
»ÇÇ«Ù EÔ ©Ú ÇÇÔY
Kà ÒµÒl ÇÇ Ö «ß S Ö ¼Ò ß ÇÇÇæÔ ÖkÇÇÇÇÒ ¹Õ ÇÇÇÇ Ú
ß
(11) ¼Ö LÇÇÒ Òµm§A Ú ÇÇ Ô MÖ A@°Ò ¹Ô Ú ß ÇÇÖ§A BÇÇÇÒ¯FÒ Ò

ºnÒ ±Ç Ò Ö§A »Çß
º Ùk\ÇÇÒ Ò  ÞkÇÇ]Ò ³Ô ÇÇÒ§ ÇÇ Ö Ò«
(12) Ö½oÒ ªÒ Ò ÇÖ§A Ç Ô ÖMA BÇÇÒ¯FÒ Ò
»hß Ö¼ÇÇ ÒzÒ °EÖ
»ÇÇMß E@Ò °Ò »ÇÇÇÇ«Ù EÔ ¾C ß oÇÇÇÇ
Ò µÖ q§A Ú ©Ô ß BÇÇÇÇÒ

(13) ¼ÒÖ ®ÇÇ e@ Ô °Ò nà ÖkLÇÇ Ò Mß oß Ö ÇÇÔñÖ§A ©Ô æBÇÇÇ ß Ò
¹Õ íÒ ÇÇ Ö °Ò kÇÇ à eÖ EÔ ¨ß ±ÇÇÇÇ
Ö ½Ò »ÇÇÇÇ
ß ³Ô ÇÇÇÇÒ§ °Ò
(1ê) ½Ö oÒÒ ñvÖ íÒ Ç Ö§A è Ù Ò ÇMß ¥Ú ß ÇÇ Ö§A S ß Ò ÇÇ{Ò
Ò« cß ÖT Ò ÇÇÖ§A@ °Ò JA ÒÑ Ö
BÇÇíÇÇ
Ó ß qÒ eÖ ¿BÇÇÇÇMß ©Ú ÇÇÇÇÔY
(1ë) Ö¼ ÒT Ò¦ ÖL ß ÇÖ§A ¥Ç Ò
ß ÖµE Ô ÖTÇ eÒ B´¼Ç Ò ß
¬BÇÒ Ò @

81

¼vd§A RBíª§ 

SÖ íÒ Ò®ÇÇ æÒ AÒlBÇÇÒ« ; ³ß ÇÇÒ¦§A ¥¼

ß LÇÇ
ß wÒ »ÇÇÇß

(1ì) ¼ÒÖ UoÒ ÖT íß Ö§BÇÇMß BÇÇíÇÇ
Ó Ò« ¾±ÇÇ
ß v§A Ú ¹ÇÇ Ô Ú«EÔ
» Ò Ò
~Ö ªÔ ÇÇÖ§A »Ù LÇÇÇÚ Ö
ß ®§A oÙ ÒLÇÇÇǧA ¸ß oÒ ÖTÇÇÇÇîß
2(17) ¼ Ò¦ Ò d\ÇÖ§A ¼Ç M 1 jn±Ç Ö§A » ¦Ç îÒ °
Ö Ö Ò Ò Ö Ò ß Ö Ò Ù ß Ò
pA ° / k¯k{ oB ° k¯jo S¯B¼i SîBª] ½A> Ç 1
° ]
Ø nB£jn°oQ ³ k¯°Aki JA±Y pA , ¼z¼Q ¬B«p
/ k¯A²k¼¯Ajo£ º°n ° ²jo çAoîA SwA u¯A
ovQ ° / k®Tz An K§B @»MA M»¦î Ø , ²°o£ ½AÇ 2
° nA±£nqÇM , njB« ° nkQ ·¼eB¯ pA ³ q¼¯ An ve °A
/ k®Tz j±M ©½o@

jo« »®í« ³M ¬C ° , k{BM °A° ¶ov BM jnÖ ±§A ß SwA ñª« Ç1

/ SwA REo] BM ° o¼§j
, 2 Z »woLÇ <ZB\TÇeA> ° ; 183 | <¹ªÇ§A Ø Çz@> Ç2
nj ° ; 218 | <¨±ª´ª§A u¯> ° ; o{A \¯ éL pA 2ì ° 2ë@|
³ An nBí{A ½A pA S¼M ³¯ , ìêê | , 11 Z <
d§A Ø Be Aá RBd¦«>
° ©µjq¼Çw ° ©µjpA°j ° ©µjpB½ ° ©µj ° ¨±w Ø ° ¨°j
Ø ° ¤°AØ S¼M
o@l Roe o¼æ ¥ RjB´{ ¨B¢®µ nj SwA ©µjq¯BQ ° ©µjnB´a
<S¼ÇL§A ¥µE> pA ° , 178 | <¤B ÑÒǪ§A ¹¦¼w°> pA An ¬C ° SwA ²jo@
»íÇM pA
ئ« ³ An S¼M [®Q ° Sv¼M ° SwA ²jo o@l êêê@|
pA ¨oÇe ¨B¼Çi ³ÇM ±Ç]n S
° nj Sv¯C o¼Ç pA ° nBíÇ{A ÇǽA pA
nBØǧAkLÇî pA An S¼ÇM ²jq¯BÇQ ° , 3ê7 ° 3êì | <¸jØ ±Çª§A@é¼MB®½>
/ SwA ²jn°C <ºk´§A ¹ ªØ ÄE> JBT nj »¯BA »ª{Bµ

82

¾Ak´zØ §A k¼w
Ø Roe · ½Ø q]n nBí{A ·ª]oU 

, k®TÇ{Aj ¤j nj ³Ç ºA³®¼ ° k eß º°n pA Ç 3

¼Çve oÇM ð®Ç½A »¢ªÇµ BU k½±{ éª] : k¯A³T
£@
/ ©½oM xn±½
¨joÇ« Swjß pA jAj ! k¼Çwn jB½o ³M ¨± ºA Ç ê
¥ÇµA BÇM ¡®] ºAoM An BµSîBª] ³ »TvQ ° ¤l nÒ
/ k¯A³Th¼¢¯A oM (³®½k« ° ³Øñ«) ¼«oÒ eÒ
o BÇi ³ÇM ° k¯jBTÇA ²An ³ÇM ³ªÇǵ uPÇÇw ° Ç ë
³¦§Ak¼Lî ° k½q½)
½k¯p ° kd¦ «Ô o
¯ °j ºj±®zi
, « ¬k¼¯Bwn S@Àµ ³M ° ¤B~¼TwA ºAoM (jB½p M
/ k¯jo»« xnB
w An o¢½kñ½
o Bi ºBn S´] ³M , « ¬±i Th½n nj Ç ì
pA , SwA oBÇ o
ǯ °j ¶jAp ³Ç jBǽp ÇM³Ç¦§Ak¼Lî
/ k¯k¼woT¯ k¯°Aki
ºoñz§ BM , ³L¦ ° o´ º°n pA , kíw MA° Ç 7
Ao« ° Sh½n «oM , k½k{ ¬AnBM ºBµ³¯Aj ¬±a ²±L¯A
/ j±ª¯ j±i ¬AnBMo¼U kµ
pA ³Ç¯ , ¬BǯC »Ä±Ç] ³¦Çw ° ºp±U³®¼ ½A Ç 8
; SwA ²jpow «pA ³ SwA »T½B®] ° ¨o ]Ô S´]
¶nBTw °j ¾B¼ ° n±¯ ³M «nBhTA S´\M B´®U ³ñ¦M
: Sv¯Ap°o

83

¼vd§A RBíª§ 

jAoA ½oT´M ³ K§B »ME M»¦î Ø B´¯C pA »ñ½ Ç 9

¤±Çwn ºoÇ¢½j ° , SwA oLª ¼ÇQ pA kíM ¼«p º°n
»{ oÒ Ô njB« ·¼eB¯ pA ©µ ° nkQ ·¼eB¯ pA ©µ ³ Aki
/ SwA
·ªÇµ ¬B¼« pA Aki ¶k½k®vQ ° ²k{ JBhT¯A Ç 10
«uQ ; ¨njB« ¬C pA uQ ° , SwA «nkQ , @ ¬B«jo«
! ©Tvµ ¨jo« ½oU²k½q£oM ° ½oU²k½k®vQ °j k¯po
²kÇ«C Swj ³M À pA ³ ©Tvµ ºA²o¯ « Ç 11
ÀÇ °j k¯poÇ ° ²j±ÇM ²oǯ Ç« ½AoMB®M ° , SwA
/ ©{BM»«
º Øk] ³ Sv¼ , RB±¦h« »«BªU ¬B¼« nj Ç 12
k®¯B« »ª Ø¦í« ° » Mo« Ø B½ ° ? k{BM ³T{Aj « Øk] k®¯B«
/ ©@B®MBU ²B« °j k¯po «uQ ? »¦î Ø «nkQ
Ç« nkÇQ ° / SwA Ç« njBÇ« ¾Aoǵp ·ª B Ç 13
° nkÇM ¡®Ç] p°n nj SwA o
 ¶k®®ñ{ ° ²k®M±@
/ ¼®eÔ ¶°q
»¯BTÇwAj kÇe AÔ ·íÇA° nj « nkQ ºAoM pA ° Ç 1ê
, nBØ
 ° nAo{A oñz§ ¬jo ²k®@A oQ ·wA° ³M ³ SwA
An ¬BªÇ½A ¥ÇµA ¤j ²°kǯA ° ³~Ç Ø ºB
Ç{ RBL]±«
/ SiBw ©µAo

8ê

³½Ø q]n nBí{A nj An j±i ¥ÄB Roe o@l 

¶°qÇ nj °A oÇ¢½j ¬BTÇwAj ° S¼í±ÇÇ«

Ø ° Ç 1ë
ºkÄAk{ ¬C nj ³ SwA ³Øñ« cT ·íA° ° JAqeE
¨k BM ; k½nBM»« ³¦L °j ¥µA ° ¬B¯Bª¦v« oM òo« ³@
° k¼`¼Q ©µ nj Svñ{ ° òo« , ¡®] nj °A ¼TwAn
/ k{ ¼ª¦v« ºAoM o

³¦§A ¥¼Lw » ° Aki ²An nj ¨nkQ An BµnB ½AÇ 1ì
° S{owkÇM S«Ø A ½A k¼®¼LM ¿Be ° ; jAj»« ¨B\¯A
! k¯jo ³a @BQ RoTî °j BM , nAjokM
k ªd«
Ø nAjo±ñ¼¯ º±ñ¼¯ oL«B¼Q RoTî »ñ½ Ç 17
³Ç K§B »ÇME ÇM »¦ÇîØ RoTÇî o¢½j ° , »
~«
jnp Bµ²o´Ça ³Ç oÇñz§ °j ¬B¼Ç« ¡®] ¨B¢®µ nj
foÇw ¥ÇÇ£ ¬±ÇÇa xA²o´ÇÇa ³Tw±¼ÇÇQ ; k{»ÇÇ«
</k¼zi nj»«

_¼Çµ Ç« : k½±£»Ç« V±Ç ½Ò ÇM nBªÇî

Ø M ³¦§AkLî
° , k{BM ³To£ nAo ºnB¼vM jAoA ©]B´U jn±« ³ »M±¦«
k®{BM ²k{ ³Tz °A JBdæA ° °A S¼M ¥µA ° °A j¿°A ¨BªU
y«BÇ£ ° oUêÇ« y§j ° oTªñdÇ« yL¦Ç ³ , ¨A²k½k¯
³ÇM ³Ç ¤Bd®½A nj / »¦î
Ø M ¼ve pA k{BM ²j±M oUnA±TwA
pA ¬B¼µBPÇw ° ¤BÇ]n ¨BªÇU j±ª¯»Ç« ³¦ªÇe ªÇ{j oñz§

8ë

¼vd§A RBíª§ 

1 / k¯B«»ª¯ »BM o¯ ð½ ° k®Th½o£»« y¦MB«

k¯po ½A : jp jB½o oñz§ SîBª] ³M kíw M oªî

¶k®Çz k¯poÇ ½A ! SwA (K§B»ME M »¦î)Ø ¼ÒM qÒ Ö¯E
°A ³ÇM K¯BÇ] oǵ pA ° , k½o¼Ç£ ²oÇQ
Ø nj An °A ! SwA Joî
! k½±{ n°³¦ªe
°A ¼M ° 2! k¯jo ³BeA An °A pAk¯Ao¼U o¯ nAqµ nB´a
/ k®TiAk¯A »ÄAk] y« oÒ eÒ ¨B¼i ¼M °
: k¯jp jB½o ¨Àv§A
Ø ³¼¦î ¾Ak´ Øz§A k ؼw Ro
e
Õ jß ©Ö ÇÔñÒ§ ÔÖ ñÒ½ ©Ö Ò§ ¬Ö Aá ! ¬B
ǽ Ò Ò¼ Ö wÔ » Mß EÒ ¤Aß ¾Ò ¹Ò íÒ ¼ {ß BÒ½
!@ ©Ö Ô@B¼Ò Ö¯jÔ »
ß AnAÓ oÒ eÖ EÒ A± Ô¯±ÔñÒ
, jÒ BíÒ ªÒ Ö§A ¬± Ò Ô
BÒhÒU@¿Ò ©Ö TÔ Ö® Ô@°Ò
!@ ¬±Ò ªÔ îÔ qÒÖ U BªÒ Ò BMÓ oÔÖ î ©Ö ÔT Ö® Ô ¬Ö Aá ©Ö ÔñMBß vÒ eÖ EÒ » Ò§Aá A± íÔ ]ß nA@
Ö °Ò
ºAoM o£@A ! ¬B¼
w »ME ¤C ¬A°o¼Q ° ¬B¼í¼{ ºA>
q¼¯ jBí« pA ³ Sv®½A Bª{ ·½°n Ø ° , Sv¼¯ »®½j Bª{
¬B£jApC pA j±i ºB¼¯j »¯B£k¯p nj uQ ; k¼woU»ª¯
Joî ·
ÄB pA , k½nAk®Q»« ³ñ¯B®`ªµ o£@A ° ! k¼{BM
¤BªîA pA °) k½jo£oM j±i ºBµ KvÒ eÒ ³M , k¼Tvµ

; 2ë9 | , ì Z <ºoL g½nBU> pA , 320 | <¨o«

Ø ¥T«> Ç1
10ë@| <±´§> °
, 2 Z J±Ç{Co´Ç{ MA <K
B®«> pA , 320 | <¨o«
Ø ¥T«> Ç2
223 |

8ì

¬B¼w »ME ¤C ¬A°o¼Q ³M Roe ºAk¯ 

</(k¼® pAoTeA ³¯Ajoª¯A±]B¯

ovQ ºA »Ä±£»« ³a : ³ jp Akæ An Ro
e , oª{

!? ³ªB
B´¯p oM ! ©Tvµ ¡®] nj Bª{ BM « : j±«o Ro
e
»B½ ¬B½oñz§ ½A , ¨A²k¯p ³ñ¼T° BU ° ; Sv¼¯ ºA²miAÆ«
! k½nAjpBM « ¨oe ³M joLTwj pA An j±i º ØkíT« °
Ò
»« oÒ eÒ A±@ oÖÔ UA@°Ò »v Ö ®Ò Mß »¯°k ~ß Ö A ¤B
³Ô dÔ Äß C±Ç Ò§ S Ò ÖkÇÒ @°Ò »®¼Çe ¬BÇe
Ö e¿ Ò ÖkÒ
³~hzM « ïAow ° k¼® Bµn Ao« ¨oÒ eÒ : j±«o>
nBYC ° ²k{ ð½jq¯ «RjB´{ ¬B«p ð®½A ° ! k¼ÄB¼M
/ <SwA ³Tz£ nAk½kQ ¬C ©ÄÀî °

¬C ° ! ©½o½mQ»Ç« An SwA±ÇÇinj ÇǽA : SÇÇ£ oªÇÇ{

¡®] ° k¯jn°C º°n Ro
e j±i oM »¢ªµ SîBª]
1 / k{ k½k{ nB¼vM Ro
e ¬C oM yî ° SB½ R Øk{

¨oe ¥µA BM ° , k«C ³ª¼i ³M Aj° ºAoM pA ¨°j

Ø nBM ºAoM °
nB¼ÇvM ° ; Sz£pBÇM ²pnBLÇ« qoÇ« ³M uPw ° , j±ª¯ Aj°

, 2 Z <»Ç«pnA±Çi ¥TÇ«> ° ; 10ì ° 10ë | <±Ç´§> Ç1

<±´§> pA , 321 ° 320 | <¨o«
Ø ¥T«> ° ; 33@|

87

¼vd§A RBíª§ 

: S£»«
1 / ³Ò¦§B M ¿Ú A ¸Ò ± Ô ¿@Ò ° ¤Ò ± e ¿Ò
ß á Ú Ò Ö Ò ß
° ²±Ç
Ø _¼Çµ ° ; Sv¼Ç¯ »§ ±dU
Ø ° Soe _¼µ>
</³ªwA qØ î k¯°Aki ³M o¢« Sv¼¯ »Unk

¬C / jp ynBL« »¯Bz¼Q ³M ºo¼U , » íÖ ]Ô ±T d§A

Ô ±ME °
: S£ ° ; k{ ºnB] xA²o´a oM ¬±i ° , k¼z ¬°o¼M An o¼U
! ¸Bß ~Ò íÔ Ö§A ¾ß ¿Ð Ò ÔÆ ÐÒµ ÎÒ jß BLÒ îß Ö ß« ³ß ¼ ß
BÒ¯EÒ BÒ« ºoÒÒ U ÏÒ Ú¯Aá ©Ú ´Ô Ò¦§A
Ò U ¿Ò °Ò ! AjÓ ÒkÇÒM ©Ö ´Ô Ö¦ ÔTÇ Ö A@°Ò ! AjÓ ÒkÇÒî ©Ö ´ß ~Ç
nÖ mÇÒ ß eÖ EÒ ©Ú ´Ô Ò¦§A
!@ A ÓkMÒ EÒ ©Ö ´Ô Ò§ oÖ ß Ö ÒU ¿@Ò °Ò ! A ÓkeÒ EÒ ©Ö ´ÖÔ ® «ß çß nÖ ¿A ÒÑ Ö @ » Ò¦ îÒ
ǽA ·¼eB¯ pA ³ « ¤Be ß ½A oM ! AnB£jn°oQ nBM>
! »Tvµ A° jnm£»« ±U ¬B«oB¯ ¬B£k®M
An ¬B¯C ° ! nBªzM An ¬B¯C ð½Bñ½ ! AnB£jn°oQ nBM
An ¬B¯C pA Uð½ ° ! ¬Ajo£ @Àµ HT ØTzT« ° H o
T« Ø
<!po«B¼¯ An B´¯C GkMA ° ! nAm¢« »BM ¼«p º°n

: jp jB½o k®¦M R±æ BM °

Ú ¹Ò Ú«EÔ B½Ò
! ³ß ßUoÒ ÖT îß »ß
A ÓkªÚ dÒ Ô« ©Ö ÔT Ö Ú¦ iÒ BªÒ vÖÒ Ã Mß ! ¾ß ±Ö v§A

32ê | <¨o«
Ø ¥T«> ° ; 10ë | <±´§> Ç1

88

¨Àv§A Ø Roe ¶pnBL« 
Ø ³¼¦î ¾Ak´zØ §A k¼w

¥ÇÖ MÒ , ³Ô Ò¦ ÖT Ò ¬±
Ò MÔ B´Ò ÒT Ò
ºkß íÖ MÒ ÀÓ ]Ô nÒ ¬± Ò Ô¦ ÔT Ö ÒU ¿Ò ©Ö ÔñÚ¯Aá B«EÒ
³ß ÇÒ¦§A ©Ô Ç½Ö E@Ò °Ò ! ºBÇ Ò ½Ú Aá ©Ö Ôñߦ ÖT Ò ÒkÖ® îß ÏÒ ß§Òl ©Ö Ôñ¼Ö Ò¦ îÒ ¬± Ô ´Ô ½Ò
©Ö ÔñÖ® ß« » ߧ ©Ò ß ÒT Ö® Ò½ ©Ú ÔY , ¸ß jÒ B´Ò Úz§BMß ³Ô Ò¦§A »Ò ß® Ò«oÖß ñÔ½ ¬Ö EÒ ± ]Ô nÖ ¿ÒÑ Ò
Ò oÔ íÔ ÖzÒU ¿Ò W
! ¬° Ô ¼Ö eÒ Ö «ß
nj k ªdÇ« Ø BÇM ! nAjokÇM ° S{owkÇM S«Ø A ºA>
! k½jo nBTn ºkM ³M yUoTî
k¼ÇµA±hǯ An »Çv «pA kíM Bª{ ³ k¼{BM ²B£@C
, k¼ÇÄC tAoµ ³M ° k¼{BM ¬Ao¢¯ y®Tz pA ³ Sz@
!k½Bª¯»« ¬BwC ° ¥´w Bª{ ºAoM BµTz ¨BªU ³ñ¦M
¨nAj k¼«A ¨j±i ºAki pA «³ Aki ³M k®£±w °
Ao« ¨BT¯A Bª{ pA ° , k¯BwoM RjB´{ o{ ³M Ao« ³@
<!k¼¯Aj»ª¯ j±i ³ »ÄB] pA jo¼¢M

¨BT¯A k¯°Aki q¼a ³a ³M ! ³ªB ovQ ºA : S£ ¼~eÒ

? jo¼£»« B« pA An ±U
BªÇ{ ¬B¼Ç« nj An R ØkÇ{ ° tFMÒ : k¯j±«oÇÇ Ro
ÇÇe
uPÇw ° ; k½q½n»Ç« An j±i ºBµ¬±i ³ñ¯C BU , k®ñA»«
1 ! Sh½n kµA±i Bª{ oM An JAmî B½nj ºB´]±« ¬±a

@° <¨±ª´Çª§A u¯> pA ° <©§A±í§A ¥T«> pA <¨o«

Ø ¥T«> Ç1

89

¼vd§A RBíª§ 

í , ²jnA° RBeAo] ° B´ªip RoX pA , ¤Be ½A nj

³Ç ; kÇ«AnB¼M BU jBTv½A ³ j±M k½k{ nk¯C Ro
e ¬C oM
° / k{ ºnB] yUn±æoM¬±i ° jp y¼¯Bz¼Q oM¡®w ºjo«
³ k® @BQ yªza °j pA An ¬±i BU SwA±i j±i tBL§ BM
/ SiBw kµ AnynBL« K¦ ³Lí{ ³w o¼U ³M ºo¢½j jo«
: jo çoî Aki ³M , Aki ¤±wn ovQ
éÇÒ Ò
n@Ò °Ò / ³ß Ò¦§A ¤± ß wÔ nÒ ¹ß Ú¦ ß« » Ò¦ îÒ @ °Ò ³ß Ò¦§B M@ß °Ò ³ß Ò¦§A ©ß vÖ Mß
©Ö ´ÇÔ Ú¯EÒ ©Ô Ò¦ íÖ ÇÒU ÏÒ Ú¯Aá ! » ´Ç Ò Ò Ò @°Ò ¾D
ß §Aá :@ ¤BÇ ß ªÒ v§A Ú »Ò§Aá ³Ô wÒ EÖ nÒ
ÒÑ Ö ³]Ö ° »Ò¦ îÒ uÒ ¼ Ò§ ÀÓ ]Ô n ¬±
! ²Ô oÔ Ö¼ Ò »Ý Lß Ò¯ Ô ÖMA çß nÖ ¿A ß Ò Ö Ò Ò Ô¦ ÔT Ö Ò½
¼ÇÄC ° Sئ« oM ° , Aki j±i ³M ° , Aki ¨B¯ ³M>
° / (jjo£»Ç« Ç« ºp°n RjB´{ ½A) Aki ¤±wn
ºAki : S
£ ° ²j±ª¯ k®¦M ¬BªwC o ³M An xow
nj ³ An ºjo« k®z»« ¨± ½A³ »¯Aj»« ±U ! «
<!Sv¼¯ °A q] ºoLª ¼Q ovQ ¼«p º°n

¬±Çi ° ; joÇ ZnBi j±i SzQ pA An o¼U ° joM Swj

1 / jo»« ¬An±Ò ¬Aj°B¯ k®¯B«
Ò

<»«pnA±i ¥T«> pA@

° <»«pnA±i ¥T«> pA ° <¨±ª´ª§A u¯> pA <¨o«
Ø ¥T«> Ç1
107@° 10ì | <±´§> pA

90

¨Àv§A Ø Roe RjB´{ 
Ø ³¼¦î ¾Ak´zØ §A k¼w

oQÔ ¬±a ° , So£ ¬±i ¬C o½p An j±i Swj Ro
e

²k{ ¤pB¯ « oM ³ ³YjBe ½A : S£ ° k¼{BQ ¬BªwC ³M k{
q¼aB¯ ° ¥´w nB¼vM , SwAki ¬B£k½j ¥MB« nj ¬±a SwA
/ Sh½o¯ ¼«p oM ¬±i ¬C pA ²o ð½ ° / SwA
¬±a ° ; So£ ¬±i o½p An j±i Swj ¨°j Ø nBM ºAoM °
° g ئTÇ« An ½oÇ{ wBd« ° Rn±æ ° ow ¬C BM , k{ oQÔ
BU j±M ©µA±i »BM ¤Be ¼ªµ BM : S£ ° ²j±ª¯ ²j±§C ¬±i
1 / ©® nAk½j An Aki ¤±wn ¨ Øk] ° Aki

° RnkÇ ³Ç j±ÇM ³TÇn ynBLÇ« ¬kM pA ¬±i nk¯C °

S Ø z«BM ° ¼«p º°n oM Svz¯ / j±M ²k¯Bª¯ U nj »« nÒ
M ð§B« ¤Be ½A nj ³ , S{Aj»« ²B¢¯ k®¦M An j±i ow
Ro
e ¬C ow oM o¼zª{ BM ° jAj ¨B®{j An °A ° ²k«C ovÖ MÔ
/ jp
oQ (j±M Ro
e ¬C ow oM ³ ºk®¦M ²À »®í½) uÔ¯oÖ ÔM °
³ ²±Ò vÔ ®Ö Ò¦Ò º°n ° SiAk¯A An u¯oM Ro
e / k{ ±i pA
»§BªTwj : k¯A³T£ »
íM ° 2/ SvM ³«Bª îß j±M ºjBî ²À@
»TMo Ro
e ¬C Oa T oM ð½o Ò{ M ¹înpÔ ³ / SvM

<±´§> pA ° <»«pnA±i ¥T«> pA <¨o«

Ø ¥T«> Ç1
<¥«BÇ@> pA , 32ì | <¨o«
Ø ¥T«> ° , 107 | <±´§> Ç2
3ë | , 2 Z <»«pnA±i ¥T«> pA ° , 31 | ,@ ê Z , o¼YE MA

91

¼vd§A RBíª§ 

° 1/ jp ºo¼U Ro
e ¬C ¨±¦e oM ¼~e ° / SiBw jnA°

M ¬B®
ß wß ° / SiBw jnA° ºA³Mo nBL« ¬jo£ oM ºo¢½j
Ro
e ¬C ·®¼w oM ¬C pA uQ ° , jp xA²±ÔoÒU nj ²q¼¯ BM uÒ¯E
c§Bæ ° 2; joM °o ºo¼U Ro
e ¬C º±¦£ nj uPw ° / jp
3/ jo jnA° ºo¼U y½±¦´Q nj Kµ ° MA
Ò
²jBTv½A ¼ve »ñ½jq¯ nj « : k½±£»« éB¯ M ¤Àßµ
R Øk« ¨BªU nj « ³ Aki ³M k®£±w ; jAj»« ¬B] °A ³ ¨j±M
j±Çi ¬±hÇM xoñ¼Q ¨BªU ³ ¨k½k¯ ºA³Tz _¼µ , ¨oªî
»¯An±¯xA²o´a ° ±ñ¼¯ yUn±æ ¼ve ¬±a ° k{BM ²j±§C
nj oØñÇU pA Ao« °A ¶o´a n±¯ RBí ªÒ Ò§ k®£±w Aki ³M / k{BM
ê ! S{Aj»« pBM °A Tz@

³M An j±i ¬Bªza , R Øk{ ° Shw ºBµS§Be ¬C nj °

Jn
Ø Ro
Çe ²BÇ£nj ³ÇM BÇîj nj ° , ²j±ªÇ¯ k®¦ÇM ¬BªÇÇwC
: jo»« çoî ¤À\§A°l
Ò ¼Ò ß B½Ò , ÎAÒ ±Ò wß ³Ò Ò§Aá ¿Ò ! J
VB Ù nÒ B½Ò ÏÒ Äß DÒ Ò »Ò¦ îÒ AoÓ LÖ æÒ

1ì | <Ao{¿Ñ A KdM Ø BdU ¿A>á pA <¨o«

Ø ¥T«> Ç1
<±´§> pA <¨o«
Ø ¥T«> Ç2
<±´§> pA , 329 | <¨o«
Ø ¥T«> ° ; 110 | <±´§> Ç3
° ; 39 | , BªÇ¯ ÇMA pA , 330 ° 329 | <¨o«Ø ¥T«> Çê
ì9 u¦\« <¹ ؼ® v§A
Ø u§B\ª§A>

92

RjB´{ ¨B¢®µ nj Roe ¬C R¿Be 

1! ¼ X¼  T v ªÖ§A
Ò ß ßÒ Ö Ô
±U ºnB] ¬B«o oM ° RAo½kU oM ©Tvµ BL¼ñ{>
²B®Q ºA , Sv¼¯ ±U q] ºj±Lí« ! « nB£jn°oQ ºA
<!¬B£k¯n°C²B®Q

³ SwA S½A°n ¨Àv§A

Ø ³¼¦î oBM k ªd«
Ø ¨B«A Ro
e pA
° 2, k¼z»Ç« ³´¼Ç{ k®¦ÇM ºAkÇæ BÇM Ro
Çe ¬C KwA
° ; j±ª¯»Ç« ²j±§C Ro
Çe ¬±Çi ³ÇÇM An j±ÇÇi »¯Bz¼ÇÇQ
: S£»« ° ;@k¼Ä±M»«
3 /B´ ¼ L Ò¯ SÖ® M MA SÒ¦ T Ò ¹« EÔ « ! ¹Ò ª¼ ¦ Ú§A ! ¹Ò ª¼ ¦ Ú§A
ÒÙß ß ß Ò Ö ß Ò àÚ Ö ß Ò ß Ò ß
oTij ovQ ³ »T «Ø A pA ! tn jB½o ! tn jB½o>
/ k{ ¨oÒ eÒ ¨B¼i ³ ]±T«
Ø ° </k®Tz An j±i oLª ¼Q
: jAj nj Ak¯ ¨±X¦ ¨Ø AÔ
, ²Ö AoÒ Ò íÖ Ç ]Ò A°Ò , ²Ö BÚ¼ ß¦Ç îÒ A°Ò , ²Ö BÒTÇÇÒMEÒ A°Ò , ²Ö A ÒkªÚ dÇÇ
Ò Ô« A°Ò
ê!@ ²BÒUqªe@ A°
Ö ÒÖ Ò Ò

ê23 | <¸jB´zØ §A nAowE> pA , 331 | <¨o«

Ø ¥T«> Ç1
pA ° , 129 | <¾CoµqØ §A ©Ø¦U> pA , 332 | <¨o«
Ø ¥T«> Ç2
20ë | ° , 10 Z <nBdM>
37 | , 2 Z <»«pnA±i ¥T«> pA , nk~« ¬Bªµ Ç3

° ; 20ì | , 10 Z <nBdÇÇÇM> pA , nk~ÇÇÇÇ« ¬BªÇÇÇǵ Çê

93

¼vd§A RBíª§ 

º°n oM ÀMo ðzi ¬BMB¼M nj ³ SwA ¼ve ½A

/ SwA ²jBTA ¼«p
: jAj nj Ak¯ K®½p
¾D
Ò ªÒ Çv§A
Ú S Ò ¼Ö Ò§ ! ²Ö BÒT ¼Ö ÒM ¥Ò ÖµEÒ A°Ò , ²Ö A Òk¼Ù wÒ A°Ò , ²Ö BiE
Ò A°Ò
ÒÑ Ö »¦ îÒ S Ö Ò ÒL ÖEÒ
Ö @ ÒkÇÖ@ ÒkÇÒU ¤B
SÒ Ò ÒL \Çß Ö§A S Ò Ö¼Ç Ò§@ °Ò , çß nÖ ¿A
1 / ¥´ v§A @ » Ò¦ î
ß Ö Ú Ò
xB ºA ° , k¼Lva»« ¼«poM ¬BªwC xB ºA>
</jo»« oQ An B´¯BMB¼M ° k{»« jo Ôi Bµ²±@

»íª] BM kíw M oªî ³ k½j ° , k«C xnjAoM jq¯ ³M °

nj ¼ve xnjAoM ° ; k¯A²k{ ð½jq¯ Ro
e ³M y¯AnB½ pA
/ SwA ¬jAj ¬B] ¤Be
SÒ Ö¯E@Ò °Ò ³ß Ò¦§A kß ÖL îÒ ± ÔMEÒ ¥Ô ÒT Ö Ô½@ EÒ ! oÔ ªÒ îÔ ºÖ EÒ : S
Ö eB Ò ~Ò Ò

? ³ß ¼Ö Ò§Aá oÔ ÔÖ® ÒU
³¦§AkLîBME B½C ! kíw Moªî ºA : S{AjoM jB½o>
<?»®»« ²B¢¯ °A ³M ±U ° k®z»« An

º°n oM y½B´ñ{A ° k¼¯Ajo£oM An j±i Rn±æ oªî

37 | , 2 Z <»«pnA±i @ ¥T«>@

<±´§> pA , 332 | <¨o«
Ø ¥T«> ° ; 110 | <±´§> Ç 1

9ê

ºq½oLU o¼¯Ø ¨±eo« nBí{A 

1 / j±M ºnB] yz½n

!? @ ©Õ ߦ vÖ Ô« ©Ö Ôñ¼ ß
BÒ«EÒ ! ©Ö ÔñdÒ ½Ö °Ò : S{AjoM jB½o K®½p

¬Bª¦v« o
¯ ð½ Bª{ ¼M nj B½C ! Bª{ oM ºA° ºA>
<!?Sv¼¯
: jp jB½o kíw M oªî 2/ jAk¯ An°A JA±] uñ`¼µ
! k¼® SeAn An ¼ve ° k½±{ ²jB¼Q
° , jp Ro
e ¬C ³M y½BQ BM ° , jo RnjBL« oª{
¬C oÇM ³MoÇ ²jpA°j o¼zª{ BM ° / Svz¯ xA³®¼w º°n
yw Øk« ow ° , So£ Anyw Øk« wBd« ° 3/ jp Ro
e
/ jo Ak] An
° éÇ° ºq½oLÇU oß ¼ÇÒØ ¯ ¨ÀÇw ¿Aá ¹\Çe
Ø ¨±eo« nka
° ³íÇw nj ° j±Çi ·M±Ç¯ ³ÇM ð½ oµ An RAj±]±« S ¼¼@
Ø
© v\«
Ø J±i , Ro
e RjB´{ S° nj ,@j±i jAkíTwA
: k½±£ ³ B\¯C ; SwA ²j±ª¯
±ÇU ºpBL¯BÇ] S§BÇe
ß pA ³Ç ±ÇU ºAk ¬B]
ß Ò nj
n±ÇzÔ¯ n±Ç{ kÇzM jBǽ pA ³½nBÇÇ« ÇÇ

32 | , ê Z o¼YE MA <¥«B@> pA , 333 | <¨o«

Ø ¥T«> Ç1
k¼« <jB{nAá > pA , 333 | <¨o«
Ø ¥T«> Ç2
pA ° , 100 | <©§A±ÇÇí§A ¥TÇÇ«> pA , nk~ÇÇÇ« ¬BªÇÇÇǵ Ç3
73@| , 2 Z <»«pnA±i ¥T«>

9ë

¼vd§A RBíª§ 

R±ñ¦Ç«Ò JB\e ³M ¬BL½o£ ³M ow ¬B¼wk Ô

n±~Ô p ¬Bz½oQ º±v¼£ ³M Swj ¬B½n±eÔ
ºoÇÒQ ° ±Ç½j ·¦Ô¦ÇÔ oÇQ ³ªÇµ Ao
Òi x±£@
n±¼ÇÔ ° ye° ·§±§° oÇQÔ ³ªÇµ AoLÇÒÖ  cw
b±Ç¯ ±ÇU ðzi K§ p o¼dÇU
Ø ºBǽnj o
n±Læ J±½EØ ±U oLæ pA ¤j ³M Rove Swj
¬B®Ç ¤±ÇÇ
Ö e¿Ò ³Ti°oÇÇA ¤j BÇÇM »
UoÇÇ«
n±~Çe ° ¬Ao¼e ³Ti±w o¢] BM »~«
pAnj ²joÇ ¨oÇe ZAnBÇU ³ÇM Swj ¬B¼±Ç@
n±Ç{ ° ¬±¼Ç{ nj ³ªÇµA° pA ¨oÇe ¬A±ÇǵC
ß
R±´LÇÇ« ðÄÀÇÇ« ° B{BªÇÇU ±dÇÇ« B¼LÇÇÇǯA
1 n±
Çe ¨o£oÇw ±ÇU ° B®ªÇU nB{ow oª{
Ô Ø
S¼e (²n) »¯Aoí Ò{ ³¦§A ¹½C »®í« oQ ° »§Bî nka °
: SwA ²j±ª¯ S½Bñe <¨±\ v§A
Û é«Ô jÒ > nj Ann°ow¬C RjB´{
B´]BÇU k¯k®Çñ @BÇi ³ÇÇM ³ªÇǵ ¬BµBÇÇ{
Çzî ¬B´Ç] ²BÇ{ oÇw kÇ{ ²q¼Ç¯ K½p BÇU
»Çv qÇ] j±Çw ¬A±T¯ ow Sw°j ºBQ oM
Çzî ¬B®Ç wÒ nkǯA oÇw Sz£ k®¦ÇM An ±Ç@

122 ° 121 | , oؼ¯ <²kñzUC> Ç1

9ì

»¯Aoí{ ³¦§A ¹½C ¨±eo« nBí{A 

AoÇMÔ »ÇM ³d§ ð½ ³M S{m£ ¬Bñ«¿ pA

Çzî ¬BªwC º±w Sn ³ »~« ½A
Sv§ AÑ pA y¯B¯BÇ] ³Ç Çzî ¬B´Ç] ²BÇÇ{
zî¬B] ±U ºAk , veÔ ¬B´] ºA S£@
±ÇU ºB´Ç
ß MÒ ¬±Çi ©®ÇÇ« ° »®ÇÇ«
Ø ·TÇÇz ±ÇÇU
1 ÇÇzî ¬BÇÇñ« ° ¬±ÇÇ ±ÇÇU ºAkÇÇ AjBÇÇM

³M ³ ³§Bwn ½A ½°kU R Øk« ³ ¹Ô Ú® ªß §A ³Ô Ò§ ° Ôkª d§A

Ò ³ß ڦߧ
nj »®í½ Ro
e ¬C ºnAjAqî ¨B ؽA nj ° , k¼«B\¯A ³Tµ ð½
³ ؽoª ·Ø½o\µ °j ° kænB´a ° nAq´ñ½ ·®w ºAn±{Bî ·µj
·¦Ç¼§ ³T{mÇ£ K{ pA éÇMn ° SîBÇw °j nj ; SBǽ o½odU
©Ç
Ô eÒ nEÖ ³Ô Ú¯Aá ; ³ß «ß oÒÒ  ° ³ß Ø® ªÒ Mß / SB½ ³ªUBi »®¼ve ºBî±wBU
/ ¼ª eA ß o§A
Ú
Ò ´Ò ÖzÒTvÖ ªÔ Ö§A@°Ò ß ¼Ö vÒ dÔ Ö§A éÒ Ò« B¯ oÖ ÔzeA
; ³ß Ö½ ÒkÒ½ Ò ¼Ö ÒM ½k Ö B® ÚMnÒ
Ò Ûk§A ¥ß ÚLÒ ÒU °Ò B® ÚMnÒ
/ ¾Dî
»§° ©§BÇÇÇÇÇî °j SwA u¯A ¥dÇÇÇÇÇÇÇÇ«
uM ° SwA ¼Çve , p°oÇÇA ¤j éªÇÇ{
An @BÇÇÇÇQ nnÒ jÔ ÇÇÇǽA j°oÇÇÇÇw ³ÇÇÇÇÇÇñ¯C
uM ° SwA ¼ÇÇve º±ÇÇÇ ²ß n @BÇÇÇÇi

19ì | »
n°BQ <¨±\ v§A
Ø é«j> Ç1

97

¼vd§A RBíª§ 

, ¼
Ô ñß ÒTvÖ ªÔ Ö§A »ß¯B Ò Ö§A°Ò , ¼
Ô ñß vÖ ªß Ö§A Ô {Bí
ß Ö§A, ¸ß oÒ Yß A Úk§A ²Ô B® ªÖ ¼Ô Mß ³Ô LÒ ÒTÒ @
; »Ç¯AoÇ´Ç
Ø Ø§A »®¼Çvd§A
Ø ¼Çve kªØ ÇdÇ« kǼÇw
Ø
Ø
Ò nÒ t ØkÇÇ« kÇ´Çz« ·ÇLØ¼Ç ¶kǦÇM nj
º±Ç
¨AoÖ @¿Ö á A°Ò ¹ß ¼Çd
Ú TÚ §A ¿A Ô ¾Ò B´wß ÙkÇÒ «Ô »ÇÒ¦îÒ
ß
/ ¨AoÇ Ò ñ ß §Ö A ¸ß nÒ oÒ LÒ §Ö A ³ß §ß A¾Ò °Ò kà ªÚ dÒ «Ô ²ß BÇ\ Mß

98



nAo
®½A pA ³§ ©Õ Øí« éL Swj nj ° ²k{ éL KT : jnAk¼« ¨ÀîA

: SwA
: Sªv ³w ¥«B{
nBí« ¶n°j
( 1) »wB®{ ³¦§A Ç 1
( 2) »wB®{ ¨B«A Ç 2
( 3) »wB®{ jBí« Ç 3
: Sªv nB´a ¥«B{ ¨±¦î ¶n°j
( ê) ¬Boî ° Sªñe ° ÀiA Ç 1
( ë) ºo¼vU VBdMA Ç 2
( ì) »´
 ° »ª¦î VBdMA Ç 3
( 7) »h½nBU VBdMA Ç ê

¨Àw Aá
nBí« ° ¨±¦î ¶n°j

(@ 1 )
»wB®{ ³¦§A

10ë

RB¼§FU Swo´ 

»wB®{ ³¦§A Ç 1
Ô ¯Ô ³Ô ÇÒ¦§I> ·nBLÇ« ·Ç½C o¼vÇU ²n°kÇñ½ WeBLÇ« ÇǽA ¥ÇÇæA
n±Ç
ª nj <©Õ ¼ ¦ß îÒ ¾à »Ö Ò{ ¥Ôß Ø ñMß ³Ô Ò¦§I °> ÒÑ Ö °Ò R@ ±Ò ÇªÒ v§I
Ò BU ³ SwA <çß nÖ ¿I ß × × Ú
/ SwA ²k{ o½odU ° ²o@Am« »YBdMA
»§BíÇA ° »ÄBªÇwA ° »ÇUAl k¼e±ÇU ·§Fv« pA WeBLÇ« ÇǽA nj
, y®½oÇC ©§BÇî y½Ak¼ÇQ S¼¼Ç
Ø ° , Çe
Ø Ro Çe t Øk
Ç« RAl
, ¬BÇñ«A oµBÇ« nj j±Ç]° n±Ç¯ ¤°qǯ ° , ©½kÇ ³M VjBe Mn °
° , » Ò§BíUºnBÇM RAl ³ÇÇM RAj±]±ÇÇ« ÇÇMn ° S½¿° S
¼
ÇÇe °
»TÇvµ @BkǯA ° ¾B®Ç Ò ³ÇM °A t Øk
Ç« RAl ³ÇM ¤±æ° ° ³¦§A ¾B
§
»
¼
Çe ° ¥¼ÇæA »TÇvµ ° ¦Ç« j±Ç]° nj ºA³½nBÇÇî ºpB\ÇÇ«
/ jjo¢¼« WdM
¬A±T¼« An Aki : pA SwA RnBLî ³î±ª\« ½A ½°B®î pA » íM
nAk½j ¬Bñ«A , Sw°A {Bî º±w B« ° º±w B« {Bî k¯°Aki , k½j
Svµ BÇ] ³ªµ k¯°Aki , nAjo x±i ¼®«Æ« ºAoM k¯°Aki @ B
§ °
ÑÒ
o , k®«jo« ½oUnBM ¬B½p Aki @ B
§ ½oñ®« , ¼LM ° Bz¢M ©za
ÒÑ
° Z±íÇ« ° [ »¢ªµ ³¦§A @ B
§ ½o pA o¼ <»wB®{ ³¦§A> ·¦Th«
ÑÒ
AkÇi nj An j±Ç]° nBÇYC ° j±]° ³¯±£oµ ¬Co ®« , SwA ð½nBU
¬BnBî pA o¼ , ±Ò Ôµ ¿Ú Aá ±Ò Ôµ ¿Ò : j±]° } ØhzU »®í« , k®ñ¼« o~e
AkÇi pA o¼ ³ñ¯B¯C , k¯o¢¯»« ¼M°j ¶k½j BM An Aki ¬B«jo« 鼪]
³½Ø oz ° ³ ¼h¼{
Ø ° ³ ½Ø ±ze , k®Tvµ »i
Ø o{ ³M ÀTL« k®¦ÄB ºoYA
¬A°o¼Q ° »ÄBveE kªeE g¼{ RBAod¯A , k¯nAk¯ »L¼~¯ k¯°Aki pA
/ k¼e±U nj °A KTñ«
/ SwA éL ¥eAo« nj ³î±ª\« ½A

10ì

RB¼§FU Swo´ 

¨Àw Aá
nBí« ° ¨±¦î ¶n°j

(@ 2 )
»wB®{ ¨B« Aá

Sªñe RAnBzT¯A : o{B¯ »wB®{ ¨B«A Ç 1

, »ÇÄA°n , »v¦Ç , ºo¼vÇU ºB´XdÇÇM pA SwA ºA³î±ª\ÇÇ«
° , » ئÇ n±ÇM S½¿° ° S«BÇÇ«A ¶nBÇÇMnj »îBªTÇÇ]A , »h½nBÇÇU
° K§BÇ »ÇME ÇM »¦Çî
Ø ¼®«ÆǪ§A o¼Ç«E S½¿° ° S«BÇ«A ¶nBÇÇMnj
³Ç , |±~h§BÇM ¼íªÒ Ç]E ©´¼Ö Ò¦ÇîÒ ³Ç¦§A ¨ÀÇ wÒ ¼«±~íÇÇ« · ªØ ÇÇÄA
RBǽA°n ° ©½oÇ ¬CoÇ pA mhTØ « »ª¦î »§¿kTwA ºB´wnj Rn±~M
S½¿° ¬±Ç«Ao¼ÇQ ºk
ǯ ° » ئÇe VBdÇMA ° ³ «Ø Bî ° ³æBi
Ø pA ²jnA°
/ k{BL¼«
²j±ÇM kئ\Ç« ²k\ǵ º°BÇe ° tnj 27å ¥«BÇ{ ³î±ª\« ½A
: ¬±`ªµ »L§B« ¬C nj ° SwA ²k¼wn éL ³M ¬C kئ\« ²jq¯BQ ³@
¨°q§ , ²kÇÇÇǯp ¨BÇÇÇÇ«A ¨°q§ , »®½±ÇÇÇÇñU
Ø S½¿° , Sª~ÇÇÇÇÇÇÇî
ºB®íÇ« , ³í«BÇ] ºAoÇM ¨BÇ«A j±Ç]° Rn°oÇ , ©¦ÇîE pA SíMBTÇ«
W½jBÇeA , ©Çi
Ø o½kÇ ·íÇA° boÇ{ , Aj±§A ¹ \Çe
Ú boÇ{ , S½¿°
ß
·î±ª\Ç« ° K¼Ç ©¦Çî , ºoLµn ÄAo{ , S§q®« W½ke , S½¿°
S¼íÇ«
Ø , ¨ÀÇ v§AØ ³¼¦Çî ¼®«ÆǪ§A o¼Ç«E RBª@Bd« ° B½B  ° ¨±¦î
nj ³í¼Ç{ ¨ Øk
ÇU , ¼¦
ÇY W½kÇe , ©§A±Çî ·ªÇµ nj ¬CoÇ BÇM ¨BÇÇ«A
·¼dÇæ> ¬±Ç«Ao¼ÇQ »XeBLÇ« , ³í¼Ç{ · اÆÇ« KTÇ , ¨±¦Çî 鼪]
SªÇî , ¨ÀÇwA nkÇæ pA ³í¼Ç{ g½nBÇU ° ¨±¦Çî o¼Çw , <³ ½Ø jB \w
Ø
RB ½o¯
Ø jØ n , ¨À v§A
Ø ³¼¦î jBæ ¨B«A ·wnk« »ª¦î ¨B
« ° KTñ«

107

RB¼§FU Swo´ 

»¯B´] ¨±¦î , °o ° ¤±æ AÔ nj Ø®vU ¥µA ·¦Th« KµAm« kÄB
î °

, ¨ÀÇ v§A
Ø ³¼¦Çî jBæ ¨B«A »«Àw Aá ¨±¦î , ¨À v§A
Ø ³¼¦î jBæ ¨B«A
¤ÀdªA ºAoM ³½°Bí« ¨B¼ ° ¨À v§A
Ø ³¼¦î jBæ ¨B«A KTñ« S½Ø kME
nAo o¯ SØj ° WdM jn±« /// ° S®¦w ³M ¬C ¥½kLU ° R ±L¯
Ø nBYC
/ SwA ³To£@

¨Àw Aá
nBí« ° ¨±¦î ¶n°j

(@ 3 )
»wB®{ jBí«

Sªñe RAnBzT¯A : o{B¯ »wB®{ jBí« Ç 1

Ø nj u¦\« 7ë ¥«B{
©§Bî ° B¼¯j nj ¬Bv¯A Soe ° o¼w S¼¼
°A ¤BdUnA ° RB ¼íA°
Ø ° ÄB
e ©§Bî ³M n°o ¶Fz¯ ¤ ØkLU ¶±d¯ ° n°o
/ k{BL¼« RB½B§A ¹½B ° Aki º±vM
° ²k¼wn éLM ¬C »¢ªµ ³ ²j±M kئ\« 1å ¥«B{ ³î±ª\« ½A
bA°nA BLUnA ¶±d¯ ° fpoM ° Rn±æ ©§Bî :@¬±`ªµ »XeBL« ¬C nj
g¯ , B´¯C ÄB° ° ¬B¢T{o S
¦i S¼¼
Ø , ©§A±î ½A BM B\¯C nj
¨B¼Ç ° B´¯C ·ªµ ¬k{ ²k¯p uPw ° RAj±]±« ¨BªU ¬jo« ° n±æ
° JBve ° oz¯ ° oze ©§Bî , S½keAØ Ro e ²B¢z¼Q nj ¬Bv¯A
AoîAÑ ° SîB{ ° Aoæ ° ¬Aq¼« ° ¤AÆw ° çoî ° ¾Aq] ° JBT@
·Ø§jA ° ¼«±~í« nBLiA ° ¬Co RB½C pA ²jBTwA BM , fp°j ° Sz´M °
bo« o°A ° »°E ±d®M ³ ¼¯Boî
Ø ° ³ ¼°l
Ø K§B« ° ³ ¼v¦
Ø ° ³ ¼¦
î
Ø
/ SwA ³Tz£@

108

RB¼§FU Swo´ 

¨Àw Aá
nBí« ° ¨±¦î ¶n°j

(@ ê )
¬Boî ° Sªñe ° Ài AÑ

¨±¦í§AodM ³M J±v®«
±¦w ° o¼w ·§Bwn Ç 1

Sªñe RAnBzT¯A : o{B¯

° ¨±¦Çí§AodM ·« Àî
Ø ¨±eo« ¤Be bo{ oM ²°Àî , ³§Bwn ½A nj
, ³¦§A »§ Aá ±¦w k~
« ° S
¼
e , ¬Bz½A ³M ³§Bwn ½A JBvT¯A Sdæ
Ø
BÇM ¨±¦Çí§AodÇM ·« Àî
Ø o@l ½o ° , ³¦§A »§ Aá ±¦w nBYC ° S¼¼@
Ø
²k½joÇ£ ¬B¼ÇM ²ow
Ø t Øk ³¦§A ¹½C ³« Àî
Ø Ro e pA »¦¼~U »eo{
/ SwA

Ø Ô§ ·§Bwn Ç 2
JBL§ ¿Ñ A »§°AÔ
±¦w ° o¼w nj JBL Ô¦§A K
Sªñe RAnBzT¯A : o{B¯

° »ÀÇiA ºB´Çwnj pA ²n°j ¼§ °AØ Øg« ° tØ AÔ , ³§Bwn ½A ¥æA

»ªÇí§A ³Ç¦§A ¹Ç½C nBî ° ©¼ñe ° ov«Ø ·« Àî Ø Ro e »¯Boî
Ro e w±U Ø ³ k{BL¼« © · ¼ª¦î
Ø ¶p±e nj ²oÛ wß t ØkÔ »ÄBLBL
BM ° ²k«C nj o½odU ·T{oM RAo½o
U ¬A±®íM ²ow
Ø t Øk ³¦§A ¹½C ³« Àî Ø
/ SwA ²k½jo£ éL ¬Bz½A pA »UBBA ° RBd¼
®U
° »§BªÇ]A n±ÇM ³Ç¦§A »§ Aá ±¦Çw ° o¼Çw Sؼ¼ JBT ½A nj
»XeBLÇ« , |±¦Çi ©§BÇî oÇM ¨ Úk
« ©§A±î »¦¼~U bo{ , »¦¼~U
oÇ ° , jBTÇwA ¨°q§ , ³LAo« KUAo« , ±¦w ¨p¿ ÄAo{ ¬±`ªµ

109

RB¼§FU Swo´ 

/ SwA ²k½jo£ bo« A±¼{ ° é«B] »ñLw ³M , oA±i »¯ ·¦Th«

Sªñe RAnBzT¯A : o{B¯ »®¼î

Ø ° »ª¦î
Ø k¼e±U Ç 3
ZBÇe : ¼ªÒ ¦Çî ¼ÒTǽC ¬B¼Ç« »¯Boî ° »ª Òñeß K¼UBñ« ·¦v¦w
(»¯BPª@) »¯B´æA ¼ve kªØ d« g¼{ ZBe ° , »ÄÀMo kªe AÑ kؼw
nA±£nqM °j ¬C pA ð½oµ ³ SwA ºn±MBz¼¯ nBØî pA S¼M ð½ ¶nBM nj
SwA Sªñe Am« ° ¬Boî Am« ³ ¬B{j±i Am« oM An S¼M ¬C
/ k¯A²j±«o o¼vU
³¼¯Boî
Ø · ½Ø k¼e±U ¼j WeBL« ¥«B{ K¼UBñ« ½A ³ñ¯C S´\M °

Û t ØkÔ »ÄBLBL ·« Àî
nj ²ow Ø Ro e , k{BM»« ³ ¼¯BµoM
Ø · ¼v¦
Ø °
RBªÇ@BdÇ« ° RÀ¼½mÇU ©Ç · ¼ª¦Çî
Ø ¶p±Çe nj »ÄB´ÇÇwnj ªÇÇ
° , ³T{BÇ¢¯ k¼Çw
Ø ° g¼Ç{ ¨±eo« ¤°AØ J±Tñ« ³w oM ºA³¯B£y{
J±TÇñ« nB´Ça oM ¥¼½mU Szµ ²ow
Ø t Øk ³¦§A ¹½C ³« Àî
Ø Ro e
»ÄBLBL ·« Àî
Ø RÀ¼½mU · ªTU
Ø ¬A±®î ³M kؼw ° g¼{ ¨±eo« o¢½j
/ k¯A²j±«o o½odU
° K¼UBÇñ« ¥ÇæE Sؽ±Çµ ¶nBMnj q¼¯ ºA³« Øk
« ³î±ª\« ½A nj
²k{ ²jn°C , ²k«C ¬B¼ªM hw ¬Bz½A pA ,@¬C nj ³ ºnk
¼§Bî ºBoî
/ SwA

¨Àv§A
Ø ³¼¦î ¨±¦í§A oBM RAnBzT¯A : o{B¯ ¬BMBU o´« Ç ê
³¦§BÇM nBî , ³« Àî
Ø ° m¼ª¦U RBLeB~« ° ³«B¯jB½ , JBT ½A
³TMoÇU ³¦§A t Øk ºq½oLU »ÄBLBL ¼ve kªØ d« kؼw : ³¦§A o«FM °

110

RB¼§FU Swo´ 

اÆÇ« ³Ç¦§A ¹Ç½C ³« ÀÇî

Ø Ro e / k{BL¼« yhM °j ¥«B{ ° ²j±M
·« ÀÇî
Ø ·«B®¼£kǯp ¬B¼ÇM ³ÇM JBTÇ ½A Svh¯ yhM nj ²ow
Ø t Øk
Û t ØkÔ »ÄBLBL
ºo¼vÇU ° »¯Boî , »v¦ , »ª¦î x°n ° ²ow
pA »ioM , ¨°j
Ø yhM nj ° , ³TiAjoQ ¬B£nqM pA »íª] ¤A±eA ° ¬Bz½A
, »Ç¯CoÇ VBdÇMA ¥«BÇ{ ³ An »ÄBLBL ·« Àî
Ø BM j±i RBLeB~«
/ k¯A²jn°C , k{BL¼« »h½nBU ° »ª¦î , »ÀiA , »¯Boî , »v¦

Sªñe RAnBzT¯A : o{B¯ Ø b°nÇ ë

jo\«
º±w±Ç« ©{Bǵ k¼Çw
Ø ZBe o¼L nBî ° ©¼î ke±« Ø ·«B¯jB½
»ÀiA ¶m«ÀU ¥ E° ¨kE pA , ³TMo UÔ RBoM « B® ¼¦Ö îÒ ³¦§A çBE jA Øke
»B »¦î k¼w Ø ZBe »ªí§A ³¦§A ¹½C : ³¦§Ao«FM ° ³¦§BM nBî o¼L@
/ k{BL¼« , ³ «ß ±¦ îÔ RBo MÒ « ¼ª¦vª§A
Ò ° ³¦§A B® íÒ Ò¯ ºq½oLU »ÄBLBL
³M ²ow
Ø t Øk ³¦§A ¹½C ³« Àî
Ø Ro e ozU
Ø ¶±d¯ , JBT ½A nj
° R¿Be ° ³ ¼¦ªî
Ø ¶o¼w ° »¯B£k¯p S¼¼Ø ° jA Øke Ro e o d«
ª
ß nj ° , ²k½jo£ o@l ¬Bz½A ¬Ajo£@B{ ¤A±eA ° ³ ½Ø k¼e±U RB«B
«
±¦Çw ° ³ ½Ø k¼e±ÇU ¼j WeBL« o@l ³M , ³§ ©Ø í« ºBµow ¬B¼M
jØ n ° ³¦§BÇM @ Boî ° ¬Boî pA Bj ° jBTwA pA S¼íLU
ÑÒ Ø ¨°q§ ° ³¦§A »§ Aá
³TiAjoQ /// ° j±]° Rke° ºB®í« ° ½ Øk§A »¼d« oM A°nB¯ ºB´Tª´U
/ SwA ²k{

¨Àw Aá
nBí« ° ¨±¦î ¶n°j

(@ ë)
ºo¼vU VBdME

111

RB¼§FU Swo´ 

Ankæ RAnBzT¯A ° Sªñe RAnBzT¯A : o{B¯ ¹Õ í½k ÒM ¹Õ §Bw nß Ç 1

·Ç½C o¼vÇU , SwA ²kÇ{ Ǽ§FU »MoÇî ¬BMqÇM ³Ç ³§BÇwn ǽA
»§¿kTwA »ÄB´wnj , ¬C nj ° , k{BL¼« < @ @ BÐ vÒ ßØ®§I »Ò¦îÒ ¬Ò ±Ô«@ ±Ú Ò ¤B
Ô ]Ò o§I>
ßØ
ÑÒ ×
¬p ±
e ·v¦ nj WdM , ¬p S«±ñe ° R°B  ° jB´] jn±« nj
, jB´] nj ¬B¯p So{ j°ke , jo« ° ¬p ±
e º°BvU ºB®í« , jo« °
° S«±Çñe KæB®« º Øk~U pA±] ¨kî nj ¾B´
 Bª]A ° RB½A°n
²k{ ¬B¼M ºn±{ u¦\« ³M ¬B¯p j°n° pA±] ¨kî ° ¬p ºAoM R°B 
/ SwA
° , »ª¦î , »´
 , »ÄA°n , ºo¼vU K§B« ¥«B{ ³î±ª\« ½A
SwA ²k{ WdM q¼¯ ³¼
 S½¿° pA SLwB®ªM ,@¬C nj ° ²j±M »îBªT]A
/

Sªñe RAnBzT¯A : o{B¯ ³í½kM ·§Bwn ·ª]oU Ç 2

¼L«
Ù ° é½kM j±i ±¯ nj <³í½kM ·§Bwn> ±±« ³ñ®½A ³M o¯
¬p S«±Çñe ° R°B Ç ° jB´Ç] JBÇM nj RBª µØ ±ÇU ° R¿Bñ{A
»wnBÇ ³ÇM ¨±ªî ¶jBTwA ºAoM ¾À  pA U k®a w±U
Ø , k{BL¼«
/ SwA ²k{ ³ª]oU

Ankæ RAnBzT¯A : o{B¯ ½±¯ ·§Bwn Ç 3

oÇM ¨ÀÇwA @ B®M ¶nBMnj »h½nBU ° »´
 , »ÄA°n , ºo¼vU »XdM
ÑÒ
n± ´Ç
ß Ô Ûz§I ¸
Ò ÚkÇ îß ¬Ú Aßá > ·½C o¼vU , ¬C nj ³ k{BM»« ºoª ²B« ° ¤Bw
Aki ¤±wn n±´z« ·Li ° <³ß ¦Ò §I Kß Ç× TÒ ß »ß AoÓ ´Ö Ò{ oÒ ÒzÒî BÒ® ÖYI ³ß Ò¦§I Òk® îß

112

RB¼§FU Swo´ 

/ SwA ³To£ nAo WdM jn±« <¾»vÒ¯> ·½C o¼vU ° »® ß« nj

ºB´µBÇ« ¥½kLÇU S¼î°oÇz«
Ø ¨kÇî , JBT ½A WeBL« o¢½j pA
¼ª¦v« g½nBU o¼¼U nj K¯B]A ©¼
Tv« S§Bij , »vª{ ³M ºoª
, »\½nkÇU ·¦ÇeoÇ« ³Çw nj ºnBªíTwA » ئ« ºAn±{ u¦\« w±UØ
kÄA± ° , ºkªØ d« g½nBU gv¯ ¬ÀîA oYA nj º±¦´Q ¬Ak¯Bi çAo
¯A
/ k{BL¼« »vª{ ¤Bw nØ B « ° ºoª ¤Bw

¨Àw Aá
nBí« ° ¨±¦î ¶n°j

(@ ì )
»´ ° »ª¦î VBdME

¤À ´ß Ö§A ¹ß ½ ÖÅ nÔ ¹ß Ò§F vÖ Ò« ¤Ò ±Ö eÒ ¹Õ §Bw nß Ç 1

»ÄBLBL ·« Àî
Ø RAnBzT¯A : o{B¯

³Ç¦§A ¹Ç½C ³« ÀÇî

Ø Ro Çe RÀÇwAoÇ« ° RBLUBÇñ« ³î±ª\ÇÇ«
ZBe ³¦§A ¹½C ¨±eo« : ¬Bz½A ¤±æA ©¦î k¼UBwA pA »ñ½BM , ²ow Ø t Øk
BC @AoT{A ¨°q§ ¶nBMnj , ³Tªe oMÒ ³¦§A ²Ô ÒkªØ Ò ÒU »Ä±i ©wB
§A±ME k¼w
Ø
/ k{BL¼« ºoª ºB´µB« R±LY ºAoM ¤Àµ S½Ån nj
» ئÇe ° » Ø®Ç , »´
Ç , »ª¦Çî »ÄB´XdÇM ¥«BÇ{ JBTÇÇ ÇǽA
/ k{BL¼« »Moî ¬BMqM ° ¼o pA ³§Bwn [®Q ªØ T« ºA³î±w±«

¨ÀwA@S«±ñe@ºB¼eA@nj@¬Bª¦v«@jo@·¼° Ç 2
»ÄBLBL@·« Àî@
Ø RAnBzT¯A@: o{B¯
SwA »h½nBÇU ÄB
e tBwA oM ³ JBT ½A K§B« ·î±ª\«

113

RB¼§FU Swo´ 

²ow
Ø t Øk ³¦§A ¹½C ³« Àî
Ø Ro e RD z®«
Ñ pA , tnj y{ Rn±~M
Ø pA @ À  ºAoM
ÒÑ
¾À Ç pA »Çñ½ w±U
Ø ° ²j±M t Øk
« k´z« JÀ
/ SwA ²k{ ºn°Cjo£ ° ©¼®U
¨°q§ : pA SwA RnBLÇî JBTÇ ǽA K§B« ° ½°B®î pA » íM
o¼L oLµn BM اƫ k¼@A MA°n , ¬C RB« Øk
« · ¼´U
Ø ° S«±ñe ¥¼ñzU
S«±Çñe ¥¼ÇñzU nj ²oÇw Ø t Øk »®¼ªi ³¦§A ¹½C Ro e JÀ
¯A
nj اÆÇ« k½kÇ{ S¼§B
Ø íØ Ç ° »®¼ªi ³¦§A ¹½C ¬k{ »¯Ak¯p , ¨ÀwA
·«Bǯ Rn±Çæ , ¬±¼w¿±T¼QBÇ ¬B½o] , ¨AkîA pA ¬Bz½A |ÀhTwA
³M »wBwA ¬±¯B u½±¯y¼Q ¶nBMnj ²ow
Ø t Øk ³¦§A ¹½C ³« Àî
Ø Ro e
k¼´{ ¨±eo« w±UØ ¬Bz½A ·¯B£Sv¼M RAjB´®z¼Q ° , »®¼ªi ³¦§A ¹½C
Rn±æ BM ²Aoªµ ;@JÀ
¯A o¼L oLµn ³M ºo´Ø « » Uo« g¼{ ³¦§A ¹½C
k\v« »«ÀwA ª\¯A nj oY ¿Ñ A ¦Th« ·T¼ª ²k\µ ¥¼ñzU Sؼ¼@
/ ¬Ao´ ©ÄB

·« Àî
Ø RAnBzT¯A : o{B¯ ¨Àw Aá S«±ñe nj ³¼ S½¿° Ç 3
¨ÀwA nBí« ° ¨±¦î ¶n°j oz¯ ° ³ª]oU ·v wÆ«
Ø ° »ÄBLBL
k{BL¼Ç« ¨ÀÇwA S«±ñe nj ³¼
 S½¿° ¬±«Ao¼Q ³î±ª\« ½A
<¨ÀwA S«±ñe ºB¼eA nj ¬Bª¦v« jo ·¼°> JBT éL ¤BL¯kM ³@
tnj ê8 ¥«B{ kئ\« nB´a nj ¾À  pA U °j w±U
Ø ° ²k½jo£ ¬B¼M
¥ÇÄ¿j : ¬±`ªÇµ »L§B« , ¬C nj ° / SwA ²k{ ºn°Cjo£ ° ©¼®U
³¼
Ç ° ¨BÇ«A S½¿° S
¼
e ° , ¬C é¯A±« ° ÄAo{ ° ³¼
 S½¿°
¨ÀwA nj S«±ñe ¶±d¯ ° , ¬C n±ÔY ° j°ke ° ÄAoØz§A é«B] ¤jBî
° RBǽA°n ° ¬CoÇ RBǽC pA ²jBTwA BM ; ¬C ¤BL nj ¨jo« ·¼° °

11ê

RB¼§FU Swo´ 

° WdM jn±« »îBªT]A ° »h½nBU kµA±{ ° , »ª¦î ° »´
 WeBL«

/ SwA ³To£ nAo ¼
dU

»ÄBLBL ·« Àî
Ø RAnBzT¯A : o{B¯ ¬Co R±ñ¦« n±¯ Ç ê
n±¯ ¥«B{) R±ñ¦ ªÒ §A nA±¯E ¶n°j pA ¤°AØ Sªv , ³î±ª\« ½A
R±ñ¦« n±¯ , pBª¯ R±ñ¦« n±¯ , k\v« R±ñ¦« n±¯ , ¬Co R±ñ¦«
/ k{BL¼« (Bîj R±ñ¦« n±¯ ° , ²p°n
¬C nj ° ³Tz£ ½°kU kئ\« nB´a nj <¬Co R±ñ¦« n±¯> ·î±ª\«
»Ç¢¯Aj°BÇ] , ¨Àw ¥L wÔ ° Bµ ¼ÄC ½oT´M ³M ¬Co S½Akµ ¬±«Ao¼Q
RB½C pA ð½Bñ½ ¬k{ »¦ªî ° ²jB¼Q , ¬Co gvÒ¯ ¨kî , ¬Co ¨Bñe AÑ
¬CoÇ S¼í±Ç«
Ø ° y
¯ , ¥v¯ k½kdU · ½o¯
Ø jØ n , o~î oµ nj ¬Co
pA Bµ»ª´Ç [ pA »ioM »wnoM ° k
¯ , »¯BªwC JBT ð½ ¬A±®íM
èLÇ ° ÇvM> ·§B
« oM ²jnA° R¿Bñ{A , k¼\« ¬Co ·ª½o RB½C
S
¦Çi> JBTÇ q¼¯ ° , <xpnA ° y¯Aj> JBT ° <Sí½o{ ð½n±ÃU
/ SwA ²k½jo£ WdM <²k{ »
Ø ²An> ° <¬Co nj ¥«BñU> ° <¬Bv¯A
¬B¼M , ¬Co ®« ¬j±M ºk¼e±U : ³î±ª\« ½A o¢½j ½°B®î pA
, ¥T , jB´] jn±« nj ¬Co ¨BñeA , ¥¼\¯A ° RAn±U ºBµBi nj ¬Co
° RBªñd« ¬B¼M , »BC ° »v¯E RB½C nj ¬Co o¼w , ³½k ° »£joM
nj ¬Co o¼YFU , ¬C o¼ ° pBª¯ nj ¬Co SÄAo S¼¼
Ø , ¬Co RB´MBzT«
¬Bv¯A S
¦i S¼¼
Ø ¬B¼M , ¬Co ÀiA Sªî , ¥«B ¬Bv¯A S¼MoU
, ÀiA ¨nBñ« ° k¼e±U ³M ³ ¼BC
Ø RB½C R±îj , ¬Co nj RAnB¼w Ø °
鼪Ç] ºAoÇM »MoÇî ¬BÇMp ³ÇM ©Ø¦ÇñU ¨°q§ , ¬CoÇ pB\ÇîA ° S¼Moî
Ø
S§Bæ AÑ ° Sªî , »¯BTwBM »wnB RB§ ¬jo ²k¯p jØ n ° ¬B¯Bª¦v«

11ë

RB¼§FU Swo´ 

oM ¨ÀwA ¨±¦î ±U

Ø , »«ÀwA ©¼î ¬ ØkªU nj ¬Co o¼YFU , ©½o ¬Co
¥¼\¯A ° RAn±U S{m£ow , ¬Co éL ° SMBT S¼¼
Ø ¬B¼M , ¬B¯±½
S¼«±ªî
Ø ° ¬j±M o¼¼U ¥MB o¼ , ¬Co Síw° ° S¼íB
Ø , »¦í
/ k{BL¼« ¬Co ½°kU ° ºn°C éª] S¼¼
Ø , k¼\« ¬Co

oT
j Sí½o{ ð½n±ÃU èL ° vM ·§B« oM »{o¢¯ Ç ë
x°ow ©½oñ§AkLî
¨ÀwA nBí« ° ¨±¦î ¶n°j oz¯ ° ³ª]oU ·v wÆ«
Ø : o{B¯
²j ¬B¼M ª , JBT ½A nj ²ow
Ø t Øk ³« Àî
Ø ³¦§A ¹½C Ro e
oTj Sí½o{ ð½n±ÃU èL ° vM ·§B
«> R¿Bñ{A pA ©´« Ø ¤Bñ{A
³ÇM ° ¬Co S½Ø kMA ° S¼Ø \e
Ø ³M ³ »UAjAo½A pA , <x°ow ©½oñ§AkLî
³Ç]° ½oU
TÇ« ³ÇM SwA ²k{ jnA° ©§Bî ÄB
e ° RBw Øk
« ¨BªU
/ k¯A²jAj JA±]
<¬Co R±ñ¦« n±¯> ¨°j
Ø k¦] ©í« Sªv ¥æA nj ³ JBT ½A
jB´®z¼ÇÇQ ³ÇÇM B®ÇÇM ° ±±ÇÇ« S¼Ø ªÇǵA
Ø S´ÇÇ] ³ÇÇM , k{BL¼ÇÇÇ«
° ¬B½±\Çz¯Aj ° ¬AjBTwA »woTwj S§±´w ºAoM ° ¾Bª¦î pA » íM
³M ° éL , » o~U
Ø ³¯±¢`¼µ ¬°kM ° ³¯B£@Ak] n±M , ¬Bµ°sQy¯Aj
/ SwA ²k½jo£ ¾AkµA ¨Àw ¥Lw ° S
¼
e ²An ¬B£k®½±]
S½Ø kÇMA ° S§BæA : SwA ³¯±¢®½kM JBT ½A ½°B®î pA » íM
oM »«ÀwA ¨±¦î ¨ Øk
U ° Sªî , ºozM ©´ S½Ø j°kd« ° »´§A ½j
, SwA ¬BoÇî ° ¬CoÇ oÇM ³ ¼ª¦î
Ø ºBµ²p±e tBwA , ºp°o«A ¨±¦î
¬BµoM , »]nBi ¡®µo oYA nj »«ÀwA »¯BL« pA ¬Aoñ®{°n çAoîA
¬Co ®« , ²jo\«
Ø ¥¦î ³M »í¼L ¥¦î jB®TwA nj »ÄBLBL ·« Àî
Ø

11ì

RB¼§FU Swo´ 

/ »ªµ° ºBµ³ ¼o
Ø ³¯ SwA ¼
½ ° ¥
î S¼Ø \e
Ø

oM ¼¢ª´w ºA³Mo , S¼íª]

Ø yµB
: ³¼eBñ¯
Ø ·§Bwn Ç ì
Sªñe RAnBzT¯A : o{B¯ ¼ª¦v« oñ¼Q
¨ÀwA nBí« ° ¨±¦î ¶n°j oz¯ ° ³ª]oU ·v wÆ«
Ø °
<¬CoÇ R±ñ¦Ç« n±Ç¯> ¤°AØ k¦Ç] pA »TªÇv ³§BÇwn ǽA ¥ÇæA
S´] ³M ° ³TiAjoQ Ú µÔ ÒkÇ× Ò§°Ö EÒ Ò Ö¦TÔ Ö ½Ò ¿Ò °Ò : ·½C o¼vU ³M ³ , k{BM»«
·§Bwn> ¨B¯ ³M ¥
Tv«
Ø n±M ° ZAohTwA JBT ¬C pA , K§B« S¼Ø ªØ µA
/ k½jo£ ozT®« <³¼Ø eBñ¯
oLµn , ©Øí« k¼
 ¤BdUnA pA ³ ³§Bwn ½A éL ¼e nj ¬±a °
¬A±®î BM R Øk« ½A nj ° S{m£»« ¤Bw [®Q »«ÀwA JÀ
¯A o¼L@
±Ç° ³ÇM ºo¼¢ªÇza ºB´T ¼§B
Ø íØ Ç S¼íª]
Ø ¤oT® ° ²jA±¯Bi ©¼®U
ǽA oM »UÀ¼½mU T{±¯ ³M ¨AkA ³« Àî
Ø ³¦§A ¹½C Ro e ; Sw±¼Q
ºA³MoÇ , S ¼Ø íªÇ] yµBÇ@> ·¦ªÇ] Çî BÇM ° ²j±«oÇ ³§Bwn
/ k¯A²j±ª¯ o¼vU An ³ ¼eBñ¯
Ø ·§Bwn ¨B¯ <¼ª¦v« oñ¼Q oM ¼¢ª´w
¤oT®Ç ·§Fv« k{BL¼Ç« K¦« ²jq¼w ¥«B{ ³ RÀ¼½mU ½A nj
pA ¬C nj ° ³ToÇ£ nAo ¥¼¦dU jn±« ¨ÀwA ° ¬Co ²B£k½j pA S¼íª]
Ø
²joÇQ ¼ª¦Çv« R ±Ç
Ø yµB S´] nj nBLñTwA ·¯An°q«
Ø ºB´TwB¼w
/ SwA ²k{ ³T{AjoM
xn±½ : pA k¯ARnBLî RÀ¼½mU ¶k®µj ¥¼ñzU ½°B®î pA » íM
¨kî , JÀ
¯A k¼
 o¼L oLµn ¤BdUnA pA kíM »¯B´] nBLñTwA ¼¢ª´w
, (²n) »®¼ªi ³¦§A ¹½C ºA±T ³M » ØTe ¾B´
 ° ½k´T\« ºEn ³M ±]n
, S¼íªÇ]
Ø yµBÇ oÇÇ«A nj ºA³®«BÇÇi ³ÇǦ§A ¹ÇǽC Ro ÇÇe oÇǯ

117

RB¼§FU Swo´ 

TÇvM S«oÇe , ³§±§ TvM |±~i nj ¬Ajo« ° ¬B¯p RB¦U nB«C

b°n ° ¨ÀÇwA ·v¦ S½Ø Øk , ¬C ³M ¥«B ·½j ð½ ئíU ° Bµ³§±§
/ S¼íª]
Ø yµB BM ¬Bª½A

»wBw AÑ ¬±¯B u½±¯ y¼Q ·«B¯ Ç 7

¬Ao´ ©ÄB k\v« »«ÀwA ª\¯A : o{B¯

Ò ß® ß« ÖÆªÔ ÇÖ§I oÔ ~Ç
<¼ Ö Ò¯ BÒ® ¼Ö Ò¦ÇÒî B Ü ÇeÒ ¬BÒ
Ò  °>
Ò ·ª½o ·½C BM ³ ³«B¯ ½A
³Ç An ²ow
Ø t Øk ³¦§A ¹½C ³« Àî
Ø Ro e RAo¯ , SwA ²k{ °o{
»wB¼w ° »®½j ¥ÄBv« nj ¬Bz½A »®¼M {°n ° o¯ SØj pA »@Be
»wBwA ¬±¯B u½±¯ y¼Q ¤±æA , ¬C nj ° ; k½Bª¯»« uñí®« SwA
/ SwA ³To£ nAo ¨ÀwA ½pA±« L oM bÀæA ° k
¯ jn±«

¨Àw Aá
nBí« ° ¨±¦î ¶n°j

(@ 7 )
»h½nBU VBdME

Ankæ ° ¨±¦í§AoBM RAnBzT¯A : o{B¯ ¼v d§A Ô ªÒ Ò§ Ç 1

Ô RBí
kؼÇw Ro Çe KÇ Ôi ° ÇîA±Ç« ° RBª¦Ç pA »ÇioM º°Be
pA nAk« o@l ° ³ª]oU BM , ¨À v§A
Ø ³¼¦î ¼vd§A ³¦§AkLî »ME ¾Ak´ Øz§A
¬jo e ¥MB , ¬C »£jBw ° nB~TiA ·wA±M ³ SwA ²oLTí« KT@
k´íTÇ«
Ø Ø BÓ æ±~i , ¨±ªî ºAoM
¬B½±\Çz¯Aj ° ³ ؼ®Ç½j ¨±¦Çî JÀÇ
/ k{BL¼«

118

RB¼§FU Swo´ 

k¼Pw ° ²B¼w ·«B¯ °j : ³½Ø o½k ·½Ø kµ Ç 2

¨ÀwA nBí« ° ¨±¦î ¶n°j oz¯ ° ³ª]oU ·v wÆ«
Ø RAnBzT¯A : o{B¯
ºA³ ؼÇMA±Ç] ° AnBhM Ài ¥µE o¼«A pA ºA³«B¯ ¥«B{ ²°q] ½A
¥~ÀÇM SÀÇi ° S½¿° ¶nBÇMnj ¬BwAoi @ ¿Ð ° ¥µE o¼«A o pA
ÑÒ
²k{ ¤kM ° jØ n y¼Q ¬o °j nj ³ k{BL¼« ¨À v§AØ ³¼¦î ¼®«Æª§A o¼«E
¬BµoM ° ¼T« ®« ° ¼z®§j @ Bz¯A S´] pA Ao¯C ¬A±T¼« ° / SwA
ÒÑ
/ jn°C nBªzM RAo½odU é½AkM pA , ¼ñª¯ ºBL½p iØ ° ¼TwAn
Ø ¬C »v½±¯pBM ° ²°q] ¥æA ¥«B{ ³ ³î±ª\« ½A
¼¦íTv¯ hM
³« ÀÇÇî
Ø Ro ÇÇe oÇÇ pA »
¼
dÇÇU ° ³« Øk
ÇÇ« BÇÇM , k{BL¼ÇÇÇ«
k¼íÇw k¼Çî SLwB®Ç« ³M ° ³TwAnC éL ·¼¦ eß ³M ²ow
Ø t Øk ³¦§A ¹½C
¾AkµA ¼
½ ¥µA nBí« o¼£»Q JÀ Ø ° ¼®«Æ« ¬A±i Aá ³M ©io½k
Ø
/ SwA ²k{

119



RB½C Swo´
Ç1
³d
æ ³½C
(@ë) ¸kÄDª§A
20 93 Ò ß® vß dÖ ªÔ Ö§A K
¼ Ò mß Ú§I »Ò¦îÒ uÒ Ö¼ Ò§
Û dß Ô½ ³Ô Ò¦§I@°Ò /// A±Ô® Ò«A¾Ò ½

(@7)
Aoî¿Ñ A
1ì 87 Ò ªß ßñÇ× dÒ Ö§I oÔ ¼Ö iÒ ±Ò Ôµ@ °Ò /// ©Ö Ôñ® ß« ¹Õ Ò á¯ß DÒ ¬BÒ
¼ Ò  ¬ Aáß °Ò
»Ú§±Ç
Ò ÒTÇ ½Ò ±ÇÇ
Ò Ôµ@ °Ò K Ò Ç× ÒTÇÇ ßñÖ§I ¤Ò ÚqÇÇ¯Ò ºmÇ ß Ú§I ³Ô ¦Ò ǧI »Ò ÇßØ Çߧ°Ò ¬Ú Aáß
ìê 19ì ¼
Ò dß ß¦Ç× ~§I
Ú
(10) u¯±½
72 71 /// ©Ö Ô@¾Ò DÒ@oÒ Ô{@ °Ò ©Ö Ô@oÒ Ö«EÒ A±Ð íÔ ªß ]Ö FÒ Ò /// b±Ô¯ FÒ LÒ Ò¯ ©Ö ´ß ¼Ö Ò¦îÒ ¥ÖÔ UI °Ò
à
(11)j±µ
72 ëì /// ©ÔñØMß n@Ò °Ò »ØMß nÒ ³ß Ò¦§I »Ò¦îÒ S
Ô Ö¦Ú@±ÒÒ U »Ø߯Aáß
³ß Ö¼Ç Ò§Aßá @ °Ò S
Ô Ö¦Ú@±ÒÒ U ³ß Ö¼ Ò¦îÒ ³ß Ò¦§BMß ¿Ú Aßá »Ð ß ¼ ß±ÒÖ U BÒ«@ °Ò /// ¨± Ò Ò Ò
ß Ç× Ò½ ¤B
1ì 88 Ô ß¯EÔ
K¼
(@21) ¾D¼L¯¿Ñ A
¥Ò íÖ Çß ©Ö ´ß Ö¼Ç Ò§Aßá BÐ Ò® Ö¼Ç eÒ °Ö EÒ °Ò BÒ¯oÇ Ò Ò Ö
ß Ö«FMß ¬Ò ° Ôk´Ö Ò½ ¹Ó ªÚ á¯ß E ©Ö ´Ô ÇÒ× ® ¦íÒ ]Ò °Ò
3 73 /// Rß @× oÒ Ö¼ Òh Ö§I
(@22) [d§A
Ø
Ô íÒ ÖLÇ Ò½ ³Ò ÇÒ¦§I ¬Ú E@Ò °Ò B´Ò ¼ ß K
ÇÒ« W Ú ¬Ú E@Ò °Ò
Ò Ö½nÒ ¿Ò ¹Õ Ò¼ ßUA¾Ò ¹Ò îÒ Bv§I
Ö
1ì 7 ß ÔL Ô §I »ß
n±

123

¼vd§A RBíª§

(@êê) ¬Bik§A
³d
æ ³½C
Ø
ì9 20 ß ªÔ ]Ô oÒÖ U ¬ EÒ ©Ö ÔñØMß n@Ò °Ò »ØMß oÒ Mß R
¬± Ô mÔÖ î »ßدAáß (°)
Ò

(@ê8) cT§A
»× ¦Ò ÇÒî WÔ
Ô ñ®Ç ½Ò BªÒ Ú¯Bßá ÇÒ WÒ
Ò ñÒ¯ ÇÒ« /// ÏÒ Ò¯±íÔ ½B
ß LÒ ½Ô ½Ò mß Ú§I ¬Ú Aáß
ëë 10 ³ß vß Ö Ò¯
(@ì0) ¹®dTªª§A
ÏÒ ¼Ö Ò§Aáß @ °Ò BÒ® LÖ Ò¯@ EÒ ÏÒ ¼Ö Ò§Aáß @ °Ò BÒ® Ö¦Ú@±ÒÒ U ÏÒ ¼Ö Ò¦îÒ /// ¸Õ ±Ò wÖ EÔ ©Ö ÔñÒ§ SÖ Ò¯BÒ Ök Ò
73 ê Ô ~ß ªÒ Ö§I
o¼
(@ì1) Ø ~§A
Ø
31 8 Ò oÔ ß Ç× ÒñÖ§I ²Ò oÒß @±Ö Ò§@ °Ò ²ß n±
¬° ß Ô¯ ©Û ßT Ô« ³Ô Ò¦§I@°///
Ò A±ÔÇÑ ß Ö
¼Ô ߧ ¬Ò ° Ôk½oß ½Ô

12ê



RB½A°n Swo´
Ç 2
©Ø¦w ° ³§C ° ³¼¦î ³¦§A »Ø¦æ ³¦§A ¤±wn Ro
e
³d
æ
Ò
B¼ÇÖ¯ Ûk§A »Çß αÇiE BÇÒ¯E@ °Ò »ÇiE
ß SÖ Ò °Ò /// ³ß MBdÇ
Ò ¯E : ¤BÇ@ ß æE Ö Ò Ö¼ ÒM » ÒiA ¾Ò
31 ÒÑ Ö °Ò
¸ß oÒ iß ¿A@
32 /// ß Ö¼ Ò¦Ò ÚX§A ©Ô Ôñ¼ SÖ
Ô @oÒÒ U »Ø¯Aá
54 /// ³ß Ò¦§A kß ´Ö íÒ ß§ BÇXÓ ß@B¯ , ³ß Ò¦§A ¨oÔ dÔ ß§ ÀÜ dÒß T vÖ Ô« AoÓ ßÄD] BǯB
ß Ó Ö¦wÔ º EÒ nÒ Ö Ò«
32 /// JÒ mÒÒ  Ök Ò Ò BÓؼ¦ îÒ è Ô ß ÖL Ô½@°Ò »® ÛL dß Ô½ ³Ô Ú¯E ©Ò îÒ Òp Ö Ò«
31 Ò ßÄD Ö§A Ôk ßµB Øz§A ß Ù¦ÒL Ô¼ ߧ : ¤B@
K Ò °Ò /// ©Ý Ôi o½k Ò ¨Ò ±Ö Ò½ (B ܼ¦î ºE) ³Ô ÒL ~Ò
ß Ò ¯
66 ¹ß Ú® \Ò Ö§A ¥Öß µE JBL
ß Ò{ Ak ؼ wÒ ¬Amµ
ß

Ø ³¼¦î ¼®«Æª§Ao¼«E Ro
e

¨Àv§A

4 Õ Ò Ù dÒ Ö§B Mß ³ß ¼ ¥Ô Äß D Ö§A ¬B«

/// ¥¼¦ à Òp »ß ©Ö ÔñÚ¯E ! ³Ô Ò¦§A ©Ô ÔñªÒ eß nÒ A±ª Ò¦îÖ A °Ò
6 Ö Ò§ Úk ´Ò ÒU B® Ö¼ Ò¦îÒ °Ò , ³Ô Ô °o îÔ S
³Ô Ô¯±~ Ô S Ö ÒL ÚzÒ® ÒU B®¼ °Ò , ¨ÀÒ
ß
ñÖ§A ¾Co
Ô Ò« ¿Ô Ò BدAá °Ò

Ø ³¼¦î ¾Ak´z§A
¨Àv§A Ø k¼Ø w Ro
e
59 /// Ö ß« AoÓ Ö¼ Òi ¿@°Ò »Ò°EÖ BÇMBd
Ó æE Ö ©Ô Ò¦îÖ E ¿ »Ø¯Bá Ò /// ³ß Ò¦§A »Ò¦îÒ »ß® ÖYAÔ
k¼Ç]
ß »Ò¦ÇÒî ¸ß jÒ À ß Ç Ö§A  ß Ö§°Ô »Ò¦îÒ R
Ú ÒhÇ Ò« ¨Ò jÒ A¾Ò kÇ Ô ±Ö ªÒ Ö§A 
Ú Ôi /// ³ß ڦߧ Ôk ªÖ dÒ Ö§A

37 /// ¸ß BT
Ò Ö§A
61 Ò ¯E@ °Ò , Jà oÒÖ  ¥ÔÙ  » »T Ò ßY SÖ
/// ¸à Úk {ß ¥ÔÙ  » »ÄD] nÒ SÖ Ò ¯E ©Ú ´Ô Ò¦§A
88 /// ! ¸ß B~ íÔ Ö§A ¾ß ¿Ð ÔÆÐÒµ ÎÒ jß B ÒL îß Ö ß« ³ß ¼ BÒ¯E B« º oÒÒ U ÏÚÒ ¯Aá ©Ú ´Ô Ò¦§A
53 nBØ ß jÔ Ö ß« »Ò§°EÖ nBí
ß ®§A ¤±i Ô Ö§A °Ò nBí Ö
ß §A J±@ Ô ±Ö ªÒ Ö§A
ß nÔ Ö ß« oÕ Ö¼ Òi R

12ë

¼vd§A RBíª§ 

47 /// ©Ö ´ß ßT Ò® vß Ö§E »¦Ò îÒ Õ íÖ Ò§ ½ Ò ®§A ¬Ú Aá

Ô Øk§A@ °Ò , B¼Ö¯ Ûk§A Ôk¼ Lß îÒ tBØ
48 Ô Ö Òh §Ö A ©Ô ÔñMß °k íÖ Ò½ ¥ÒÖ µ@°Ò !? »® Ô±Ù ÒhÔU R
/// !? »¯±¦ÔT Ö ÒU ¬Ö Aá K ß ±Ö ªÒ Ö§B Lß ÒE
44 /// R Ñ Ö Ò ß« ¤Ò ÒqÒ¯ Ök Ò ³Ô Ú¯Aá ; Ôk íÖ ÒM BØ«E
Ö oÒ Ú¼Ò ÒU Ök Ò B¼Ö¯ Ûk§A ¬Ú Aá @°Ò / ¬Ò °Ö oÒÒ U Ök Ò B« oß Ö« ¿A
Ö
27 Ð Ô½ ¿ Ò ß« ÖÆªÔ §A ¬Ú Bá Ò ; ³Ô Ö® ß« nÔ mÒß T íÖ ÒU B«@ °Ò ÎB
/// nÔ mÒß T íÖ Ò½¿@ °Ò ¾Ô »v Ò Ø½Aá

28 ÚqÒî@°Ò ¥Ú ]Ò ³Ò Ò¦§A@ ¿Ú Aá AoÓ æB¯ Ò Ø½Aá ! »ÒÚ ® ÔM ºÖ EÒ

ß ÏÒ Ö¼ Ò¦îÒ Ôk \ß Ò½ ¿ Ö Ò« ©Ò Ö¦Ô@°Ò ÎB
64 /// ©Ö ÔñÒ îß E »ÚT eÒ A±¦ \Ò íÖ ÒU ¿@°Ò , »§±Ö Ò A±í ªÒ wA
Ö ! tBØ
Ô ®§A B´ Û½E

Ò î AlBá ÇÒ ; ²Ô ± oß íÖ Ò¼Ç ß§ ¿Ø Aá ³ß Ç Ò¦§A Ò Ö¦Ç Òi Ò Ò¦Ç Òi BÇ« ³Ò Ò¦§A ¬Ú Aá ! tBØ

²Ô ± oÇÒ Ô ®§A B´ Û½E
11 /// ²Ô °k ÒL îÒ
19 /// © ߯B ªÒ Ö§A »ß A±î nBw@
ß °Ò ,@ ¨ß nBñ
Ö
ß ªÒ §A »ß A±v ßBÒ¯ ! tBØ Ô ®§A B´ Û½E
ß
ß ÒhÇ vÒ Mß ³ß Ç Ò¦§A BÒ nß K
 Ò Ò¦Ò Ö Ò« ¬Ú Bá Ò , Ôk íÖ ÒM BÚ«E /@ ©¼ e o§A ªeÖ o§A ³ Ò¦§A © v M
ß ß Ú ß Ò Ú ß ß Ö ß
25 /// tBØ Ò Ô« AÔ ³Ô Ò¦§A ²Ô B
Ò tBØ
ß ®§A n± ß ®§A
AoÇÓ {E
ß ZÖ oÇ Ô ÖiE ©Ö Ò§ »Ø¯Aá /// ³ß Mß »æÒ °EÖ B« Amµ / ©¼ e o§A ªeÖ o§A ³ Ò¦§A © v M
ß ß Ú ß Ò Ú ß ß Ö ß
16 /// bÀæÖ ¿AÖá Kß Ò¦Ò ߧ S Ô ]Ö oÒ Òi BªÒ Ú¯Aá @°Ò BªÓ ߧB¿@ °Ò A Ók vß
Ö «Ô ¿@ °Ò AoÓ ß ÒM¿@°Ò
ß
³ß ]Ö °Ò »Ò¦îÒ uÒ Ö¼ Ò§ ÀÓ ]Ô nÒ ¬Ò ±¦ÔT Ö Ò½ ©Ö ´Ô Ú¯E ©Ô Ò¦íÖ ÒU ÏÚÒ ¯Aá ! »´ß Ò§Aá /// ³ß Ò¦§B M@ß °Ò ³ß Ò¦§A © vÖ Mß
ß
90 ! ²Ô oÔ Ö¼ Ò »LÒ Ñ Ö
Ý ¯ Ô ÖMA çß nÖ ¿A
Ò ß§A °Ò B¯±ªÔT Öi oÒ ~Ò
/// ¼´Ç Ö TÇ wA
Ö ¼Çe
Ò ! BÇe
Ó oÇÒ Ò Ö§A B´Ò ÔTÇ Ú½E ©Ö ÔñÒ§ BÓØLÒU
Ò U@°Ò ¹Ô îÒ Bª \Ç
73 BU 70 /// ¹Ô Ú§m§A
Ù BÚ® ß« RB´
Ò Ö¼Òµ °Ò

Ú ³ß Ö¼ Ò¦îÒ ¤B
¹Ò vÒ ªÖ Òi ¥Ö íÒ ÖA : ¨Ô À v§A Ò Ò /// |Bî Ò °Ò ¥Õ ]Ô nÒ ²Ô ¾D]
à ¥Õ ]Ô nÒ BÒ¯E : ¤B@ Ò
23 ///! SÖ Ö ß¯ÖlE@ °Ò ; ¾D¼
Ò Ã {ß B« K Ò Ö{E
B® ßT íÒ ¼z ßM@°Ò B® ßM ¥Ò íÒ Ò Ök Ò ¹Ò Ò¼B اA Amµ ¬Ú Bá Ò /// An ©{Bµ »®M ¨BªU 7¼ve
32 BU 29 /// ! ©Ö ÔU Ök ´ß Ò{@ °Ò ©Ö ÔT ªÖ ߦîÒ @°Ò ©Ö ÔT Ö½EÒ n@Ò Ök Ò B«

ß ñÒU¬Ö Aá @°Ò /// k¯j±«oÇ ° k¯j±ªÇ¯ SªÇen K¦ ©¦v« ºAoM Roe
ÇÔ
41 /// ¥Ô ÒLÖ¯E@ °Ò »Ò¦îÖ E ³ß Ò¦§A JA± Ô Ò ¹Ó v¼
ß ÒY nAk Ò
ß Ò¯ Ûk íÒ ÔU B¼Ö¯ Ûk§A

12ì

RB½A°n Swo´ 

27 /// ¹ß Òoß íÖ ªÒ Ö§A bB

Ô ß§ ©ß Ö¦íß Ö§A ¹Ô wAn
Ò jß
92 ! ¼X¼
Ò ÒT vÖ ªÔ Ö§A VB¼ Ò wß ³Ò Ò§Aá ¿ ! J
Ò ß B½ , ÎA± Ù nÒ B½ ÏÒ ßÄD Ò »Ò¦îÒ AoÓ LÖ æÒ
82 BU 80 /// ¼Ö Ò¦Ò ÚX§A J
Ù nÒ ³ß Ò¦§A JA
ß ±Ò ÒY ÒÖ î Ó Ök ß @ °Ò ¨Ô ±Ö Ò Ö§A nÒ ÒkÒ
A±L ß nÒ BÇ«

54 Ó Ö¦wÔ º EÒ nÒ Ö «Ò /// ¤B

/// AoÓ Äß D] BǯB Ò ©Ú ÔY , ³ß ¼Ö Ò¦îÒ »Ò® ÖYE@ °Ò ³Ò Ò¦§A Òk ªß dÒ Ò

±ÖÕ ÇÒ§ ½ Ô ®§A /// 7 Ô Ö¼ vÒ dÔ Ö§A »® Ò¼ Ò§ : Ô jÒ ÖpoÒ
Ò Ö§A ¤B

Ô Ùk§A@ °Ò B¼Ö¯ Ûk§A Ôk¼L îÒ tBØ Ò

43 /// ©Ö ´ß ßT Ò® vß Ö§E »Ò¦îÒ

Ò Ò ©Ö ÇÔñÒ§ oÇ
nAoÇ Û ßE ¿ °Ò ,@ ¥Ç¼§ Ú Ò îÖ Aá ºk Ò¼Ç Mß ©Ö Ôñ¼Ç îÖ AÔ ¿ /// ³ß ÇÇ Ò¦§A °Ò ¿
ß m§A ¾DÇ
#R 68 , 67
ß íÒ Ö§A
/// k¼L

50 /// R Ô ½Ò Ö «Ò ¬Ò FÖ Ò{ »¯FÖ Ò{ uÒ ¼Ö Ò§
Ò ±Ö ªÒ Ö§A Bh

»Ç BvÓ ÔB®ÇÒU BØ® «ß ¬Ò B B« ÔÖ ñ½Ò ©Ö Ò§ ³Ô Ú¯E ©Ô ¦Ò íÖ ÒU ÏÚÒ ¯Aá ©Ú ´Ô Ò¦§A /// n± Ô Ö ºnB\ «Ò
ß «Ô ¿A
13 à Ö¦wÔ
/// ¬B

52 ¤Ý Ôl » ¸à ± Ò¼ eÒ Ö ß« oÕ Ö¼ Òi Ýqîß » R
Õ ±Ö Ò«

¸Ò ±Ú Ô ¿@°Ò ¤Ò ±Ö eÒ ¿ : S £»« nB¼vM ° ; Sz£pBM ²pnBL« q

o« ³M uPw °

88 ³ß Ò¦§B Mß ¿Ø Aá

R 68 ß íÒ Ö§A nAo
k¼L Ò ß ©Ö ÔñÒ§ oÛ ß E ¿ °Ò
88 Ú ¹Ò «Ú EÔ B½
/// ! ³ß Uß oÖÒ T îß » A Ók ªÚ dÒ «Ô ©Ö TÔ
Ö Ú¦ Òi Bª vÖÒ Ã Mß ! ¾ß ±Ö v§A

Õ jß ©Ö ÔñÒ§ ÔÖ ñÒ½ ©Ö Ò§ ¬Ö Aá ! ¬Ò B¼
Ö wÔ »ME ¤A

86 /// jÒ BíªÒ Ö§A ¬Ò ±Bh ÒU@¿ ©Ö ÔT Ö® Ô@°Ò ½ ß ¾Ò ¹Ò íÒ ¼{ B½

Ø ³¼¦î ½kMBí§A ½p ¨B«Aá Ro
e

¨Àv§A

61 Ò °Ò ³ß Ö½ Òk Ò½ éÒ ÒnÒ , 7 Ò ¼Ö vÒ dÔ Ö§A ¥Ô ¼Ö Òh Ö§A S

/// ¤B@ ß dÒ LÚ æÒ BªØ Ò§
59 /// j±«o ¼®a j±i JBdæA ³M ¨nkQ ³
¨k¼®{ uQ /// ©Tn ð½jq¯ «

/ k{BM»« ³¼¦íU S«Àî (R) oe Ç#

127

¼vd§A RBíª§ 

Ø ³¼¦î oBM ¨B«Aá Ro
e

¨Àv§A

! ¹Ò ªÒ ¼¦ Ú§A : S £»« ° /// k¼z

»« ³´¼{ k®¦M ºAkæ BM Roe¬C KwA
93 B´ ¼LÙ Ò¯ SÖ ß Ò¦ÒT Ò ¹à Ú« AÔ Ö ß« ! ¹Ò ªÒ ¼¦ Ú§A
ß ® Mß Ò ÖMA S
Ø ³¼¦î jBæ ¨B«Aá Ro
e
¨Àv§A
»ÇÒ§Aá KÒ
Ò TÇÒ ¹ß Ò±ÇñÖ§A ¥ÇÖ
ß µE Ç Ó ]Ô nÒ ¬Ú E 8 ³ß ¼Ç MEß ÇÒ
Ö ß« ÀÇ Ö î »MEß »® ÒY Úk eÒ
25 /// 8 »Ý ߦîÒ ß ÖM ß Ö¼ vÒ dÔ Ö§A

Ø ³¼¦î Bn ¨B«Aá Ro
e

¨Àv§A

/// k¯kǯA±i»« An Aki »UBª¦

BM 7Bo§A@
Ø »w±« M »¦î
Ø ¨k¼®{
R 62 ß Û ªÒ Ö§A ÏÒ Ò§ °Ò , Ao¼X
/// ÀÓ B Ó Ò Ôk ªÖ dÒ Ö§A ÏÒ Ò¦Ò

128



nBí{E Swo´
Ç3
³d
æ RB¼MA jAkíU »Moî nBí{E
ß Ö§A J±ÇÇ
@
nBíÇÇ ß nÔ ÇÇß« o¼ÇÇ
Õ Òi R± Ô ªÒ ÇÇ §Ö A
ë3 1 nBÇÇ
ß Ø®§A ¤±ÇÇi
ß jÔ ÇÇß« »ÇÇ Ò§°E nBíÇÇÇÔ Ö§A@ °Ò
¹Ó v¼ÇÇ
Ò Ò¯ ÛkíÒ ÇÇÇ ÔU B¼ÇÇÇǯ Ûk§A ÇÇÇÇÔ
ß ñÒU ¬Ö Aá @ °Ò
ê2°ê1 ê ¥Ô ÒLÇÇÖ¯E@ °Ò » Ò¦ÇÇîÖ E ³ß ÇÇ Ò¦§A JA±ÇÇÒ
ß Y nÔ AkÇÇÇÇ Ò
» ÒT Ò Ö§A » Ò¦îÒ nBî
Õ R± ß ªÒ Ö§B Mß B«@ °Ò » ß Ö« FÒ wÒ
ê8 3 BªÒ ߦÇvÖ Ô« ÒkÒµBÇ]@ °Ò BÓØ ÇÇ eÒ º±ÇÇÒ Ò ¯ BÇÇ« AlAá
BÇ«
Ó ÖkÇÇÇÇ ß ¬±ÇÇ«AÒ qØ ÇÇ´Ò ÇÇ Ò ¨Ö qÇÇ Ö ¯ ¬Ö Bá ÇÇ Ò
ß ´ÇÇÒ
72 ì BҮǼÇLÇ Ú¦ÇÒ
ÇÇ Ô« oÇ
Ô Ö¼ÇÒ
ÇÇ Ò KÇ
Ö ¦Ò ÇÇÖ
ÇÇÇÇÔ¯ ¬Ö Aá °Ò
Ó ÖkÇÇÇÇ ß @ °Ò ¨Ô ±ÒÖ ÇÇÇÇ Ö§A nÒ ÒkÇÇÇÇ Ò
A±LÇÇ ß nÒ BÇÇ«
82Ç80 17 Ö¼ Ò¦Ò ÇÇÚX§A JÙ nÒ ³ß ÇÇÇÇ Ò¦§A JA±ÇÇÇÇ
ß YÒ ÇÇÇÇ
Ö îÒ
»« oÒ eÒ A±
@ oÔ ÖUA@ °Ò »vÖÒ® Mß »¯°k ~ß Ö A ¤B
Ò
87 1 ³Ô dÔ ßÄC±Ç Ò§ S
Ö eÒ ¿ kÇ Ò @ °Ò »®¼Çe ¬BÇe Ò ÖkÒ

»wnB
nBí{E
±U ºpBL¯B] S§Be
ß pA ³
±U ºAk ¬B]
9ì°9ë 7 ß Ò nj
n±ÇzÔ¯ n±Ç{ kzM jB½ pA ³½nB« 
BªÇÇǯ ÇÇÇÇe ·®ÇÇÇǽC AkÇÇÇÇi n±ÇÇÇǯ
100°99 30 uM ° SwA ¼Çve n±Ç¯ ºkǵ n±Çǯ

129

¼vd§A RBíª§ 

³d
æ RB¼MA jAkíU

»§° ©§BÇÇî °j SwA u¯A ¥dÇÇÇ«

97 2 uM ° SwA ¼ve , p°oA ¤j éª{
B´]BÇU k¯k®ñ @Bi ³M ³ªµ ¬BµB{
97°9ì ë zî ¬B´] ²B{ ow k{ ²q¼¯ K½p BU

130



RBeÀæA ° RBî±±« Swo´
Ç4

¨Àv§A
Ø ©´¼¦î ¼«±~í« , ³§À] ¥]
Ø k¯°Aki (§A

12 , 11 : Ç Soí« Ø k¯°Aki
: ³§À] ¥]
: 7 ¼®«Æª§Ao¼«E Roe 37 , 3ì , 32 : Ç è
M ° Ke
Ø
, 37 BU 3ë , 32 , 31 : Ç ¥ÄB , ê0 , 37 , 2ì , 2ë : Ç ºBn
8ë BU 81 , ìë 100
: 3 ¾Aoµp ·ªB Roe 12 , 11 : Ç RjBLî
8ê , 81 : Ç ¥ÄB zî
Ç zî
:7»LT\« ve ¨B«A Roe ¬Co
Ç JBT@
ì , ë : Ç W½jBeE êì , êë , ê0 , 38 : Ç ¾B§
29 , 28 : Ç RjB´{ 12 , 11 : Ç Soí«
80 , ìì : Ç ¥ÄB 2ê , 23 : Ç S½¿°
ë BU 3 : Ç S«B«A ¶n°j Sؼí° : 6 ³¦§A ¤±wn Roe
kؼÇw ¼Çve ¨BÇ«A RoÇÇe
: 7 ¾Ak´ Øz§A
7 BU ë : Ç W½jBeE
89 , 78 , 72 : Ç »L¼ RAnBLi Aá
93 : Ç KwA
8ì , 8ë : Ç SîB\{ ° S«BTwA
37 , 3ì , 32 : Ç è
M ° Ke
Ø
: ³ªØ ÄE , ¨B«A , : S¼M ¥µE
³Ç¦§A ¤±ÇÇwn RoÇÇe BÇÇM Ç ¤B~ÇÇØUA
ê0 , 38 : 6
ê0 , 37 : Aki ºBn Ç ºBn
ì : Ç ¨À@

131

¼vd§A RBíª§ 

88 , 79 , 73 , 72 : ½o ¯ ° Ç ì1 BU ë9 : Ç JBdæE ° S¼M ¥µE

9ë BU 88 : Ç RjB´{
80 : Ç o¼
æ
ß ¥
 j ° RjB´{ 30 : j±i Sؼ¯B Ø e ° ¥ÄB ¬B¼M ° Ç
39 , 37 : Ç k½j pA R±« ° RjB´{
, ë3 BU ê8 , êì , êë , ê2 , ê1
90 , 89 , 87 , 78 , 77 , 72
S اl
° R Øqî
Ç RqØ î
18 BU 13 : Ç ¨B¼ ¥¦î
87 , 8ì : ¨oe ³M SLv¯ Ç Ro¼
87 : Ç Aj°
, ë BÇU 3 : Ç S«BÇ«A ¶n°j Sؼí°
êì BU êê , 29
³± ¥µE
³± ¥µE ° Ç
, ì7 BU ìê , ì0 , ë9 , 3ì BU
8ë BU 81
Ø °Ç
, 3ê , 31 , 18 , 1ì : Çe
ë1 , ë0 , êì , êë
, 1ë : RjB´{ ° ¨B¼ ³M R±îj ° Ç
ì0 BU ëê , ê0 , 38 , 18 , 1ì
ë7 : B¼¯j nj kµp ° Ç
ê0 , 39 , 37 : RjB´{ ³M ©¦î ° Ç
êê BU
: 7 ¬B«p ¨B«A Roe , 90 , 88 , ì3 BU ì1 : RB]B®« ° Ç
3 : Ç ºoLµn ° S½Akµ 93 , 92

: ½°B®î oÄBw (J

ê7 , êê , ê3 : ¾ÀM , ¬BdT«A ê2 , ê1 :³¦§AJA±Y nAj, RoiC

18 , 1ì , 1ê : °oí« ³M o«A ë : ¬B£nqM ³M ¨AoTeA
, ³±Ç ¥ÇµE RB Çæ) ³±Ç ¥ÇǵE 23 , 20 : ºnB±ñ¼¯ , ¬BveA
¥ÇµE ° 7 ¼Çve ¨BÇÇ«A RoÇÇe 23 , 21 BU 19 : Ç ºAq]
ë8 BU ëê , êê , ê3 ,ê1 : (³±@ °oí«
°
83 BU ìê 97 : Sv§E

132

RBeÀ
æA Swo´ 

3 : ¬Bñ«A ¶oÄAj ê2 , 22 , 20 : ¥hM

ìì : ï°nj ¬BdT«A
¾ÀM

ê7 , êê , ê3 : B¼¯j 3 : (³ ؼ«E »®M o~î B°A) ³¼Ø «E »®M

ê2 , ê1 : Ç »{pnA »M ëì , ëê , 33 , 30 , 29 , ë BU
8ì , ê7 , êê , ê3 : ½j ì1 BU ë8 : (Ç J°o) Bî±wBU
99 : ºkeE RAl 27 : ³Mo\U
, ì9 , ì8 , ë2 BU ë0 , ê8 : S اl 99 : »Ø¦\U
7ì , 71 1ê : ¼d~U
: Bn 27 : º±U
2ì , 2ë : ¨jo« º Ç 3 : k¼e±U
Ø k¯°Aki
°
³§À] ¥] 3ì , 32 : ¼¦Y
S¼M ¥µE
° 3 : ³Mm]
W½ke
S½A°n 22 , 20 : yzhM , j±]
, ë , ê : ¥Ò
Ò« , ¬Bµj Aá , »Tvw 9ì : R±ñ¦« JB\e
21 , 19 ëì , ëê : j°ke
ëì BU ëê : oÄB] ¬B
¦w : W½jBeE , W½ke
ëì BU ëê , 18 , 1ë : SØ®w ë : Ç ¥í]
18 , 1ì : ²o¼w 7 ve ¨B«A Roe
°

27 : o{ 7 ¼ve ¨B«A Roe
°

101 : SîB{ ê2 , ê1 : |oe

¼ve ¨B«A Roe
RjB´{ ¼Çve ¨BÇ«A Roe
e
Ø
(Ç k½j pA R±« ° RjB´{) 7 7
R±«
° 99 , 12 , 11 : ( Ç kµ) S¦i

133

¼vd§A RBíª§ 

êì , êë , 28 , 27 : «Æ« , 23 , 18 , 1ì :»ÄBL¼ñ{ ° oLæ

99 : S ¼Ø z« 9ì , 93 , 92 , ê0 , 37 , 2ê
27 : SiB®{ , Soí« 22 , 20 : (¬Ao¢½j BM k¯±¼Q) ³¦æ
Ø k¯°Aki
°
³§À] ¥] 28 : ©¦
¨B«A
° , ê2 : ( Ç p°n é½BÇÇ°) ¾An±{BÇî
SîoÇw , J±i nB , °oí« 9ë BU ì1 , ë3 , ë2
22 BU 19 : °oí« nj 3 : ÀA ©§Bî
°oí« ³M o«E
° 28 , 27 : »µA±i nmî
2ë BU 23 : ²B®£ , S¼~í« ë2 , ë1 : R Øqî
28 , 27 : B®« 100 , 97 , 9ì , 3 : zî
39 , 37 : òo« , R±« 22 , 20 : ±î
7 ¼Çve ¨B«A Roe
° 27 : ¥î
( Ç k½j pA R±« ° RjB´{) 27 : ( Ç t nkU
Ø ° u½nkU) ©¦î
ì0 , ë9 : R±L¯
Ø ë7 , ëì , ëê : ¾»Ò
, 18 , 1ì , 1ê : oñ®« pA »´¯ 3ì , 32 : ³¦§A JBT , ¬Co
ëì , ëê 27 : SîB®
¬BveA
ºnB±ñ¼¯ ë : ¾Ao ³M ðª@
, 31 , 2ê , 23 , ì , ë : S½¿° 23 BU 19 : ¨jo« ³M ðª@
3ë , 33 23 , 20 : «Æ« ³M ðª@
99 : S ؽ±µ 97 : ¬Bñ« ¿
Ø k¯°Aki
³¦§A ¾B§
³§À] ¥]

13ê



³¦ñz« B§E Swo´
Ç5

¬C ¬jn°C ° ¬BLeBÇÇæ : ¥UBÇÇÒ« JBÇÇMnE
©ñ{ , q¼a oµ ¬B¼« : ±]Ò ³ÇM éÇ]An KTÇ
¬B£k®v½±¯
é¯B« : q]Be 7 ¾Ak´z
Ø §A k¼w
Ø RjB´{
, ²B¼£ ¶k{ ðzi ·z½n : ¨B
eÔ , ¬jn°C nj ³z½n pA : ¤B~¼TwA
° ©Ç
³a B¼¯j ¤B« pA ³½B®
@ »£k¯B«nj
jB½p ³a , T£²BU±
hw° ¨À
: pB\½A
Ro¼ : S ؼª eÒ »Ä±£ ³æÀi
±i , ©ñd« RjBî : JEj , ¬jAj jBÇM oM , ¬k®
@A oQ : o½mLU
Ro¼e BM ²Aoªµ toU : S ÒzµjÒ »]oh§°
RjBî , x°n : ¬ ÒkÖ½jÒ K¼Çî ¬j±ªÇ¯ ¬B´®ÇQ : u¼§kÇU
e Ø , ¬B«A : ¨B« lß
Ø , k´íU ºnB
K½o , ºq¼a
²k{ n°j , ²k{ k¼íLU : k½o Ò{ KLw ³M ³ª¦
o¼¼
U : ¼d~ ÒU
o , Sªw : J±æÒ T{±¯ nj Bi
²k{ k¼íLU , ²k{ jo : k½o ¨B´MA ° »£k¼`¼Q : º±®í« k¼íU
©§B éª] : ³ªÒ Ò¦Ò ¨À
ºB®í« nj
ZAoi ° Sª¼® : ¾»Ö Ò o Bi »£jBz£ , xjo£ : ZoÒ
Û U
²kÇ{ »Ç
@BÇ Øñe o½±~U : n°Ao
Ô ß£@ ºq¼aSؼí
A° ¬k¼¯B{±Q : u¼L¦U
nj ³Ç
ºqØ ¦ RBdæ º°n ¡¯o¼¯ , ¬C TiBw ³LTz« °
j°o¼« nBñM NBa kµB{ ° ºoí{ ¬k¯A±i : ¥ÛXªU

13ë

¼vd§A RBíª§ 

kwn»« ³MBv« , SMB n : RAnBL Ô«

nAj ³¯ : ³ª\í
Ò Ô« Ak] Ak] , ²k®
@AoQ n±M : BÓ T ØTzT Ô«
¬jAj k®£±w , ¼¦dU : ²k{B® Ô«
¦T Ô«
»ªTe : q\®
Ú Ô«
²jp SL¼~« , ²k½j ÀM : J±ñ®«
¬k¯Bwn ºnB½ : RBwA±«
, ðU (k¼Çe° Wدƫ) : ²k¼e°
B´®U
pA »¢Tz£oÇw ° oؼdÇÇU : ³ÇÇÒ§°Ò
²B®ÇQ , ¬qÇe B½ k]° Rß Øk{
¬joM
nAo ° Svñ{ : Sª½qµ
²j±§C : gÙ
»¢TiBw : ¤±í\«
° ²jn±ÇÇi Svñ{ : ¤°mhÇÇ«
nA±i
BM ³
ºA²jØ B« oµ ° KØ
o« : jAkß«
©¦Ç , k®v½±®ÇM ºq¼ÇÇa ¬C
»M±a
tn k½j , pAk¯A ©za : ºEo
× Ò«
ºA²j°kd« , tn x±£ : éªÒ vÒ«
x±Ç£ ³ÇM AkÇæ B\¯C pA ³
@

13ì



¨ÀîÑA Swo´
Ç6
³¦§A RA±¦æ ¼«±~í« ° ¾B¼L¯ AÑ ¾ß Bªw AÑ (§A
¼íª]E ©´¼¦î

, 28 , 3 : 8 »¦Çî
Ø ÇM ve kªØ dÇ« , ³Ç¦§A ¤±Çwn Roe
82 , 80 , 29 , AkÇi ¤±Çwn , »L¯
Ø , »
~«
»¦Çî
Ø M ¼ve ¨B«A Roe
, ¾Ak´ Øz§A kؼw , K§B»MA MA
, 8 BÇU ì , 3 : 8 ³¦§AkLî BME
, 20 , 19 , 17 , 1ì , 13 BU 11
, 3ê , 32 , 31 , 29 , 27 BU 23
, ë0 , ê8 , ê3 , 39 , 37 , 3ë
, 12 , 11 , 3 : 6 oL«B¼ÇQ
, ê9 , ê8 , ê1 BU 29 , 18 BU 1ë
, 70 , ì7 BU ìë , ì2 , ë7 BU ëê
, 8ë , 8ê , 82 , 81 , 7ì , 7ê
100 , 98 BU 9ì , 93 , 91 BU 88
»¦Çî
Ø , ¼®«ÆǪ§Ao¼«E Roe
, ì1 , ë8 , ë7 , ëê , ë3 , ë2
, 7ê , 73 , 70 BU ì8 , ì7 , ì2
, 9ê , 92 , 8ì , 8ë , 83 , 80
101 BU 99 , 97 , 9ë
, ¼vd§A M »¦î
, 3 : 7»Uo«
× , K§B»MA MA
, 3ì , 3ë , 32 , 31 , 18 , 1ì , ê
, 8ê , 82 BU 80 , ë7 , ë3 , 37
9ì , 93 , 8ì , 8ë
Ø ¨B«A Roe , 3 ¾Aoǵp ·ªBÇ Roe
, ½k]B v§A
Ø kؼw , ½kMBí§A ½p , ëê : 6 ³Ç¦§A ¤±wn S®M
, ë9 , 28 , 2ê : 8 jB\Çw
Ø 93 , 89 , 87 , 8ê , 81 , ë7
ì1 , »LT\Ç« ve ¨B«A Roe

137

¼vd§A RBíª§ 

: 7 ¥¼¦Çi ©¼ÇµAoM Aá Roe : 7 o BM kªØ d« ¨B«A Roe

99 93
9ì : 7 J±Ø½E Roe : 7jBæ oí] ¨B«A Roe
100 : 7 »v¼î Roe ì2 , 2ë , 12
: 7¬Aoªî M »w±« Roe ÇÇM »¦ÇÇî
Ø ¨BÇÇ«A RoÇÇÇÇe
100 ì2 : 8 B o§A@
Ø »w±«
99 , 9ì : 7 b±¯ Roe M kªØ d« : ¬B«p ¨B«A Roe
39 , 37 : 7 J±í½ Roe
½o Øz§A ³]o »§BíU ³¦§A ¥\î
Ø Ç vd§A

, 39 , 37 : 7w±½ Roe 3 : : kªØ d« ¤C ©ÄB Ç

79 , 73 # # #
, 39 , 37 : 7 ¨jC RoÇe
99

: »«BwE oÄBw (J

t°°B M kؼw
t°°B MA , ë9 , ëë , 29 : ºn Òq]Ò o¼YE MA

êë : »v§k¯E ³ÙMn kLî MA 9ë , 91 , ì9 , ì2
, ì2 , êë : »zÒ«jß o@Bvî MA 12 : ³½±®ve MA
73 ³ ؼ®e M kªØ d«
³Ø¼®e MA
ì9 , ì2 : o¼X MA jB½p M ³¦§A k¼Lî
jB½p MA
92 , ì9 , ì8 : BªÒ¯ MA kíw M oªî
kíw MA
93 : ¨±X¦ ¨Ø AÔ Ø ·Lí Ô{ MA
êë : »¯Aoe
88 : »íÖ ]Ô ±Td§A
Ô ±ME 8ì :J±{Co´{ MA

138

¨ÀîE Swo´ 

93 , ìë : ¾Ak´ Øz§A k¼Ø w ¶qªe ìì : ºnkiÔ k¼íw±ME

, êë , 39 , 38 , 17 : »«pnA±i 8ì : ¬B¼w±ME
, 87 , 73 , ì9 , ë9 , ë8 , ê7 ê3 : »«Àw »¦î±ME
9ë BU 93 , 91 , 90 jpo
tAo ß@±ME
20 , 19 : »ª¦½j ë3 : Ò®h ß« ±ME
êë : »Lµl êë : »¯B´æA ©¼í¯±ME
ì2 : S¦ æÒ M ¬B ؽnÒ ë : ²o½oÒ Ôµ±ME
êì : ºk¼M Ôp , 28 : ºk®Çß u¼Ç Ò M Wí{E
91 : Ͻo{ M ¹înÔp 29
ì1 , ê7 : ¼ Ò §A M o¼ Òµ Ôp ìì : ϧB« M u Ò¯E
ìì : © Ò nE M k½p êì : »«
Ø o
Ò d§A Ò o¼X Ò@BM
9ë , 9ê : K®½p 73 , 70 , ê7 : o¼ Ò iÔ M o½ oÒ ÔM
ì8 : (»U kªØ d« Apo¼«) o´Pw ë1 , ë0 , êë : ©¦îß ±ME ¼±U
, 31 : »±»§Àµu¼ M ©¼ Ò¦wÔ ìì : ºnB~¯E ³¦§AkLî M@oMB]
3ë , 32 29 , 28 : ²kí]Ô
92 : u¯E M ¬B® wß , ìë :(K§BÇ »ÇME MA) oí]
ìì : ºkîBw
Ø kíw M@¥´ wÒ 93
, ì2 , ëë , êë : t°°B M kؼw 20 , 19 : ºn±¯ »]Be
70 ìì : oµB« M K¼Le
ì7 : »íÖMnß M W ÒL Ò{ ì7 : o \Ô ÖME M nB\e
Ø
9ì , 80 : »¯Aoí{ , ê8 , êê : »eB½n k½q½ M oe
Ø
9ì , 9ë , 87 , ìì : oª{ ë3 , ë0 , ê9
ì9 : »¯BL¼{ 92 , 89 : ¼~ eÒ

139

¼vd§A RBíª§ 

9ë , 9ê , 8ì , 83 82 , 73 , ì9 : »woL g¼{
, 13 : (oL@A »¦î ZBe) ºnBØ  ì2 : »w± g¼{
1ê , ì1 , ë9 , ê8 , 2ì : k¼« g¼{
: tAoÇ ±ME , K§B M jpo 9ë , ì9
ê3 , ê1 92 : Kµ °Ò M c§Bæ
, 71 : ºjAoÇ« ϼvÒ Ô« M ¸°oÖ Ò êë : »¯Ao ÒL Ò
77 »woL g¼{
»woL
Ø V Økd«
»ªØ
» ª êì : (½ Øk§A@Kd«)
Ø ºoL
, ê3 : (¬Bª¼¦w g¼{) ºp°k® Ô , êê : (o½o ]Ò M kªØ d«) ºoL
ë9 , ì9 , ì2 , ë9 , ëë , ë3 , êë
ì7 : W íÒ {E M u¼ Ò 8ì
ë8 : º°Ak¼ æÒ o ´ß vÖ Ô« M u¼ Ò »w± g¼{
»w±
ì2 : »ªí@
Ø ì1 , 29 : oí] M ³¦§AkLî
91 : ovÖ ÔM M ð§B« 29 : tBØLî M ³¦§AkLî
Ø
»v¦\«
»v¦\« ·« Àî 8ë : V±Ò½ M nBªØ î M ³¦§AkLî
7 : ©zTd« 80 , 7ì , ë3 : jB½p M ³¦§Ak¼L îÔ
, êë , ê3 , 17 : »ªØ V Økd« 83 , 81
ì9 , ì2 ë3 , êê : pAq¼í§A@»ME M ¹L Ò îÒ
ëë : ©¼µAoM Aá ¥§A±ME kªØ d« Ø
, 27 , 2ì , 17 : »v¦\« ·«Àî
: º±w±« K§B »ME M kªØ d« ëë , êë
ì9 , ê3 , 17 êë , 18 : »¦MnA »v¼î M »¦î
17 BU 1ë : ³Ø¼®e M@k ªØ d« ë3 : (JBØ
i MA) oªî
Ø f°k«
39 : (Ç ³«Àî) , 81 , 73 , 70 : kíw M oªî

1ê0

¨ÀîE Swo´ 

99 : j°oª¯ ë7 , ëë , ê1 : ¥¼î M@©¦v Ô«

9ì , 9ë , ºq½oLU o ¼Ø ¯ ì1 : ³\ w±Ò
Ò î M ©¦v«
: (nBØ Ç§A kLÇî) »¯BA »ª{Bµ 73 : ³¦§AkLî M@K íÒ ~Ô«
82 , 29 , 28 : ¬B¼w»MA M ¹½°Bí«
92 : éB¯ M ¤Àßµ 33
, ì7 , ë3 : (³½°Bí« MA) k½q½ k¼« g¼{
k¼«
83 , ë9 : (A Øpo§A
Ø kLî kؼw) ¨o
Ú Ô«
ì7 : VnBe
ß M k½q½ 9ë BU 8ì , 73 , ì9 , ì8 , ì2
ê7 : ¤Àßµ M éB¯

¨ÀîE oÄBw (Z
ì9 , ê2 : An±{Bî 99 , ìë , 38 : Sz´M
8ë , 81 : JAqeE ¶°q 97 , ë8 : Bî±wBU
8ê , 81 : ¼® eÔ ¶°q , 81 , ì2 : nkM p°n , nkM ¡®]
8ë , 81 : cT§A , ³Øñ« cT 8ê
: fp°j nAkwBÇQ ·T{o , ð§B« ë3 : ©Ø®´]
2ë , 2ê 38 : tk§A ¸o¼e
8ê , 81 : keAÔ ¨±½ , keAÔ ·í A° 99 : b±¯ ·®¼w
7ë , 71 , ëì , ëê : ¬B
¼{

1ê1


KT Swo´
Ç7
ì2 : (»w± g¼{) »§B«¿Ñ A
ì2 : RBd§B ~§A
Ø RB¼ BL§A
ì9 , ì2 : ¹½B´Ø®§A ° ¹½AkL§A
ë3 : ¼¼L ØT§A ° ¬B¼L§A
39 : kµB Øz§A ¤kí§A
80 : b±T§A
, ëë , 29 : g½nBØT§A » ¥«Bñ§A
9ë , 91 , ì9 , ì2 , ë9
: ±ÇØ
§A »¦TÇ »¦Çî ±´¦§A
, 88 BU 8ì , 73 , êë , 39 , 38
9ê , 92 BU 90
92 : ¹Ø¼® v§A
Ú u§B\ª§A
êë : o¼Lñ§A ©\íª§A
»§B« ¿Ñ A
»w± g¼{ »§B«E
82 , ë3 BU ë0 , êë : S¼L§A ¥µE
, 2ê , 20 , 19 , 17 : nA±¯¿Ñ AnBdM
93 , ëë , ë3 , êë , 28 BU 2ì
g½nBÇU , oÇ@BÇv îÒ ÇMA g½nBÇU
73 , ì2 , êë : zÒ«jß
1ê3
JBT , Aki JBT , ©½o ¬Co
, 32 , 31 , ë : K ÇTÇñ§A
× , ³¦§A
, ìê , ì0 , ë9 , ëì , 3ì , 3ê
7ë , 71 , ìë
ì , ê : ¹ÀL§A [´¯
# # #
9ì : o ؼ¯ ¶kñzUC
82 : ºk´§A ¹ªØ ÄE
ZB\Te¿A
ZB\TeA
|B~Ti¿A
|B~TiA
jB{n¿á A
jB{nA
93 : ¸jB´ Øz§A nAowE
ë3 , 2ì , 20 , 19 : ½ Øk§A¨ÀîE
ì9 , ë9 , ê8 : ºn±§A
Ò ¨ÀîAá
92 , êì :
Ao{ ¿Ñ A KdM
Ø
BdU ¿Aá
82 , 73 : (»woL) ZB\Te¿A
2ì : |B~Ti¿A
, ë9 , ê8 : (k¼« g¼{) jB{n¿á A
9ë , ì9 , ì1

¼vd§A RBíª§ 
20 , 19 : ¥ÄDw±§A ÎnkTv«
ì2 : (»ªí@) bBL~«
ì2 : ¬B®\§A c¼UB«
, 17 : (»«pnA±i)¼vd§A ¥T«
,ì9 , ë9 , ë8 , ê7 , êë , 39 ,38
9ë BU 93 , 91 , 90 , 87 , 73
, ì2 , ë9 : (¨o«)
Ø ¼vd§A ¥T«
9ë BU 8ì , 73 , ì9 , ì8
9ë , 89 : ©§A±í§A ¥T«
ì9 : K§B»ME M kªØ d« ¥T«
, 11 : Çd§A
Ø BÇe Aá RBd¦«
, ë3 BU ë1 , êë , ê3 , 39 , 17
, 73 , ì9 , ì2 , ë9 , ë8 , ëë
82
8ì : K B®«
73 , êë : z«j g½nBU KhT®«
ì2 : RA±î Øk§A [´Ò Ô«
ì8 : g½nA±ØT§A gwB¯
, ê3 , 38 , 17 : ¨±ª´ª§A u Ò ¯
, ì1 , ë9 , ëë , ë3 , ê8 , êë
90 , 89 , 82 , 73 , ì9
82 , êì : ¤BÇÒÑ ªÒ §A ¹¦¼w°
82 , ë9 , ê3 : ¸ jØ ±ª§A é¼MB®½
1êê
ê3 : »«Àw »¦î ±ME g½nBU
êë : ¨ÀwAá g½nBU
©Ç«¿Ô A g½nBÇU , ºoLÇ g½nBÇU
, ë9 , ëë , êë , êê : ᦪ§A°
8ì , ì9 , ì2
, 27 , 1ê , 13 : ¤±í§A dU
73 , ê7 , êë , 28
93 : ¾Coµ Øq§A ©Ø¦U
2ê : nBLi ¿Ñ A é«B]
êë : ¾D¼§°¿Ñ A ¹¼ Ö¦eß
12 : K B®ª§A odM nØ jÔ
97 , 9ì , 80 : ¨±\ v§A
Û é« jÒ
êì : »ÒLí§A oÄDil
êë : ¾ÐÀÒL Û®§A ¨ÀîE o Ò¼ wß
êë : k½o§A@k Ö îß
g½nB ØT§A » ¥«Bñ§A
¥«B@
32 : »§Àµu¼ M ©¼ Ò¦wÔ JBT@
, 39 , 20 , 19 : ¹ªØ Ô §A z@
82 , 80 , 73 , ë3 , êë , ê2
13 , 9 : ¼vd§A RBíª§
»¦TÇ »¦Çî ±´Ç¦§A
±´ÇÔ§
± اA
ì9 , ì8 : ¬Aqe ¿Ñ A o¼X Ô«



@B«ÑA Swo´
Ç8
, êê , ê3 , ê1 , 2ì , 2ë : ³±@ 29 : ¨Aod§A ³¦§A S¼M
73 , ë8 , ëë Ò
ë3 : ¹¼M
83 , êê , 1ë : ²n±®«
Ø ·®½k« ¨B«A Ç) ¨oe , ¨oe ¨B¼i , ³ª¼i
98 , 8 : t Øk« k´z« , 93 , 87 , 8ì : ( 7 ¼ve
, ìê , 39 , 37 , 1ë : ³«oñ«
Ø ·Øñ« 9ì
8ë , 83 êê : ©vÒ eÒ ºlß
30 : »Ò® ß« 100 : (Ç ²±@) n±
ê0 , 37 : u½°A±Ò¯ 39 , 37 : Aoî
100 : (n± ²± Ç) ª½E ºjA° 9ê , ë8 , ëë , ê0 , 37 : ÀMo@

1êë



, RBîBª] , ÄA± , ¥ÄBL

Swo´
Ç9
KµAm« ° o
ß
, 32 : (Aki ¤±wn Ç) S¼M ¥µE 8ì : ¬B¼ wÔ »ME ¤C
BU ë0 , êë , ê0 , 37 , 3ì , 3ê ë8 : ³± Ao{E
82 , ë3 ¤±Çwn Ç) ³MBdÇæ , JBdÇæE
83 , 80 : ¼« oÒ eÒ ¥µE , 31 , 30 , 29 : (6 Aki
, 2ì , 2ë : ¬B¼± , ³± ¥µE 3ë , 3ê
9ì , 73 , ëë , êê , ê1 : (7 ¼ve ¨B«A Ç) JBdæE
ê9 , ê8 : t°E , ì1 BU ë9 , ë3 , 31 , 12 , 11
ë : W½ke ¬B¯B£npBM 8ë , 80
ëì , êê , ê3 , ê : ³Ø¼« AÔ »®M ë3 : oe
Ø JBdæE
29 : ©{Bµ »®M oñz§
kíw M oªî JBdæE
9ì : ºoQ (kíw M oªî Ç)
3ê , 31 , 30 : »íMBØT§A , ¼íMBU 99 , 9ì , 7ê , 70 : ¾B¼L¯E
79 , 73 : ¼Y 29 : nB~¯E
9ì : ¬B½n±e : ³¦LÇ °j ¥ÇµE , ¼T¦L§A ¥µE
7 : BL
i 8ë , 81
7 : ¬B½±\z¯Aj ¨B«A Ç)¨oe ¥µE, S¼M ¥µE, ¥µE
9ì : ±½j ,3ê , 31 , 29 , 1ë : (7¼ve
ì : ¬B½°An 9ì , 87 , 8ë , ì0 , ë9 , ë7 , ëê

1ê7

¼vd§A RBíª§ 

9ì : ¬B¼wk 3ë : »Ø®w
8ê : »{o 9ì : ¬BµB{
8ê : nBØ @ 8 : ¾Ak´{
, JBdÇæE , ¬B½oñz§ , oñz§ êë , 33 , 29 : ¬B¼í¼{ , ³í¼{
, 70 : (kíÇw M oªî Ç) ¬AnB½ 8ì : ¬B¼w »MA ¤C ·í¼{
9ê , 87 BU 8ë , 73 Ø
7 : ³Ø¼®½j ¨±¦î JÀ
80 : jB½p MA ¬B½oñz§ , 82 : ( 6 oL«B¼Q Ç) RoTî
¼Çvd§A éÇ« Ç) ½k´zTÇÇv« 89 , 88 , 8ë
99 , 97 : (7 K§B»ÇMA ÇM »¦Çî
Ø Ç) RoTî
8ë , ëì : ¼ª¦v« , ¬B¯Bª¦v« 8ë : ( 7
99 , 9ì : 𦫠, ³ñÄÀ« 8ê : Joî
7ì : ¼®«Æ« 13 , 8 : ¾Bª¦î

1ê8



njB~« ° éMB®« Swo´
Ç10

Ø
(³ ¬BªXî i) ¸n±®ª§A
Ø ¹®½kª§A : ©½oñ§A ¬A¾o§A Ç1
·¼¦íÇU , (»Çn k¼Çw)
Ø ¼vd§A M kªd«
Ø Ø : ¹ÀL§A [´¯ Ç2
k¼Ø v§A
o~« Ç »L¦d§A
Ø »MBL§A
Ø »v¼î ¹íL« , ²kLî kªØ d« g¼{
# # #
Ø : ²kñzUC Ç3
ª nj) , ºq½oLU oؼ¯ »U kªØ d« Apo¼« ¨Àw ¿á A ¹\e
RB ؼ§q , ³«±®« »§ ¿Ð , ²kñzUC oM¥ªTz« oؼ¯ ¨Àw ¿á A¹\e ¬A±½j
¨nB´a éL , x µ 1328 , ¬Ao´ Ç JBT
oz¯ q
o« (/// °
»®¼vd§A
Ø Ø »B§A : ¥BL§A BµpAá ° d§A
³¦§A n±¯ kؼ v§A Ø Be Aá Çê
½ Øk§A JB´{ kؼ v§A
Ø ³¦§A ¹½C ·¼¦íU , k¼´ zØ §A ºo
Ø ÒTv ÛT§A »zîoª§A
Ø
kØ¼Ç v§A
Ø ³Ç¦§A ¹Ç½C : Çd§A
Ø Be Aá RBd¦« + , »\
Ø Ø®§A »zîoª§A
Ø
, ¬Ao´Ç Ç ¹ ؼ«Àw ¿á A ¹íLª§A , »\
Ø ®Ø §A »zîoª§A
Ø ½ Øk§A JB´{
»zîoª§A
Ø ³¦§A ¹½C ·LTñ« ° (12 Z BU 1 Z pA)  µ 1381 Ç 9ë
Z 30 , (30 Z BU 13 Z pA)  µ 139ì Ç 1ê09 © Ç »\
Ø Ø®§A
»woLÇ Ø§A Çvd§A ÇM ¥Ç : ºkÇ´Ô §A ¨ÀÇÇîFM ºn±§A ¨ÀÇÇîAá Çë
Ø
Ç ¹ ؼ«Àw ¿á A ¹LTñª§A , ºnBØ oL
@E »¦î ¼dU , (¨Àw ¿á A@¼«E)
(x µ 1338)  µ 1379 , ¬Ao´
Ç ¬Bªí Ø®§A ¹LTñ« , »woL اA »¦î M kªeE n±~®« ±ME : ZB\Te¿A Çì
Ø Ø
Z 2 , (¨ 19ìì)  µ 138ì , \¯
ºjAk
ÇL§A
Ø ºoLÇñí§A
Ø ¬Bªí Ø®§A M kªØ d« M kªØ d« : |B~Ti¿A Ç7

1ê9

¼vd§A RBíª§ 

¹LTÇñ« , ºnBØÇ oLÇ
@E »¦Çî ·¼¦íÇU ° c¼d~ÇU , (k¼« g¼{)

 µ 1379 , ¬Ao´ Ç °k ~§A
Ø
M kªd«
Ø M kªd«
Ø : jBLí§A »¦î ³¦§A [\e ¹oí« » jB{n¿á A Ç8
g½nBÇU , »¢®w éL ) , (k¼« g¼{) ºjAk
L§A
Ø ºoLñí§A
Ø ¬Bªí Ø®§A
( µ 128ë : SMBT
@
, (»w±Ç g¼Ç{) »w± اA vd§A M kªd«
Ø oí]±ME : »§B«¿Ñ A Ç9
 µ 138ê , \¯ Ç ¬Bªí ®Ø §A ¹íL«
JBT
·¼{Be nj) » ªØ tBLØ î g¼{ ZBe : RBd§B ~§A
Ø RB¼ BL§A Ç10
Ç ³¼«ÀwA
Ø »{°oMBT
, (» ªØ tBØLî g¼{ ZBe : ¬B®\§A c¼UB«
(u½±®{±i oµB i) Ø  µ 1397 , ¬Ao´
o¼X
MA oªî M ¥¼íªw Aá ¾Ak§A ±ME : (g½nBTØ §A »)¹½B´Ø®§A °¹½AkL§A Ç11
Z 13 , (¨ 1932)  µ 13ë1 , o~« Ç ¸jBí v§A Ø ¹íL« / »z«
Ø Øk§A
° c¼d~U , ºnq\§A
Ø o¼YE MA kªd« Ø M »¦î Ø : g½nBØT§A » ¥«Bñ§A Ç12
, o~« Ç ¸o¼®ª§A ¹îBL اA ¸nAjAá , nB\Ø Ø®§A JB ص±§A kLî g¼{ ·¼¦íU
Z 10 ,  µ 13ê8 Ç ë3
»w±« M »¦î
Ø ½ Øk§A »n
Ø Ø : ±
Û §A »Ò¦T »¦î ±´¦§A Ç13
k¼v§A
( µ 1317 : SMBT
g½nBU , »¢®w éL ) »®¼vd§A
Ø t°°B MA
, R°o¼ÇM Ç ©\®ÇQ éL , ¼«E vd« kؼw : ¹Ø¼® v§A
Ø u§B\ª§A Ç1ê
 µ 139ê , RBî±Lª¦§ nBí ØT§A@nAj
Ø : nB´Ç¿Ñ A ¹ªØ ÇÄ¿Ñ A nBLÇiE nnÒ ÔkÇߧ ¹í«BÇ\§A nA±¯¿Ñ A nBdM Ç1ë
³« ÀÇî
° ¹ ؼ«Àw ¿á A KTñ§A nAj , »v¦\« »U
Ø kªd«
Ø M o BM kªd«@
Ø À« Ø
#Z 110 ,  µ 137ì Ç 9ê , ¬Ao´ Ç ¹ ¼«Àw ¿A ¹LTñª§A
Ø á

/ k{BL¼« 110 BU 35 ° 28 BU 1 RAkئ\« ³M ±Mo« RB~ Øhz« ½A #

1ë0

njB~« ° éMB®« Swo´ 

»¢®Çw éLÇ ) kئ\Ç« 1ë nj Z 2ë ,  µ 1302 , ÇÇÇ : ÇÇÇ

(»¯BPª
éL ³M °oí«
o½o] M kªØ d« oí] ±ME : (ºoL g½nBU) ±¦ª§A° ©«¿Ô A g½nBU Ç1ì
Ø Ø§A
(¨ 1939)  µ 13ë7 Ç ë8 , ²oµB Ç ¹«BTw ¿á A ¹íL« , ºoL
»L oǧA
Ø Ø Ø§A g½nB ØT§A ¹¦æ Ç1 + , Z 8
kíÇw ÇM K½oÇî : ºoLÇ
o½o] M kªØ d« oí] ±ME : ¥½qª§A ¥½l JBT
« KhT®ª§A@Ç2
Ø Ø§A
ºoL
Ç nBíª§A nAj , ©¼µAoMAá ¥§A»ME M kªØ d« ¼dU , ÇÇÇ : ÇÇÇ
Z 10 , ¨ 19ì9 , ¨°j
Ø éL , o~«
»¦Çî
Ø ÇM Çvd§A kªØ dÇ« ±ME : ¤±wo§A
Ø ¤A¾ î ¤±í§A dU Ç17
¹LTñ« , ºnBØ oL
@E »¦î ·¼¦íU ° c¼d~U , »¯A
Ø od§A
Ø ¹Lí{@MA
 µ 137ì , ¬Ao´ Ç °k ~§A
Ø
, /// Bǽ ºnA°qLÇ
Ø Ø kªØ dÇ« ÇM kªØ d« g¼ zØ §A : nBLi ¿Ñ A é«B] Ç18
v§A
 µ 1382 , ¬Ao´ Ç JBT
oz¯ RAn±z®«
: (»ªíÒ ÇÒ bBL~Ç«) ¹¼ BL§A ¬Bª½ ¿á A ¹Ø® ]Ò ° ¹¼ A±§A ¬B« ¿Ñ A ¹Ø® ]Ô Ç19
¬Ao´ Ç ³ ؽoh ·íL« , ºp±¦§A
Ø »ªíñ§A
Ø ©¼µAoMAá g¼ Øz§A
Apo¼Ç« ZBÇe ³Ç¦§A ¹½C : ¨±ª´ªÒ §A u Ò ¯ ¹ª]oU » ¨±\ v§A
Û é« jÒ Ç20
, ¬Ao´Ç Ç ³ ؼ«ÀÇw Aá · ؼª¦Çî »{°oMBTÇ
, »Ç¯AoíÇ{ vd§A±ME
 µ@137ê
»±ñ§A
Ø Ø JBT@) u¼ M ©¼ Ò¦wÔ JBT Ç21
u¼ M ©¼¦w : (¹¼ v§A
Ç »\Ç®§A
Ø »®Çvd§A
Ø º±¦í§A
Ø ¼dU ° ³« Øk« , ºo«Bí§A
Ø »§À´§A
Ø
¨±w
Ø éL , \¯
ÇM »v¼Çî ÇM »¦Çî
Ø : ¹ªØ ÇÄ¿Ñ A ¤A±eE ¹oí« î ¹ªØ Ô §A z Ç22

1ë1

¼vd§A RBíª§ 

, »¯Ao´Ø§A ¼ve kªØ d« »ÄÀMo
¹îBL اA nAj , »¦Mn

Ø ¿á A cT§A »ME
(»¢®w éL )  µ 129ê
kªØ d« M ¼ve Apo¼« : ¥ÄDvª§A L®Tv« ° ¥ÄDw±§A ÎnkTv« Ç23
o]BÇU j±ªdÇ« Apo¼Ç« BÇ C ·íLÇ« , (ºn±Ç¯ V ØkdÇ«) »ÇU MA
(»¢®w éL ) Z 3 ,  µ 1318 , ºnBv¯A±i x°oMBT
@
¹¼ BL§A ¬Bª½ ¿á A ¹ Ø®] ° ¹¼ A±§A ¬B« ¿Ñ A ¹ Ø®]
»ªí bBL~« Ç
kªeE kؽƪ§A ±ME : (»«pnA±i ¥T«) ¨Àv§A
Ø ³¼¦î ¼vd§A ¥T« Ç2ê
Z 2 ,  µ 13ì1 , \¯ Ç ¾AoµqØ §A ¹íL« , »«pnA±h§A
Ø Ø±« MA
kئ\« 1 nj
º±w±ª§A
Ø Ø kLî : (¨o«
ApØ o§A Ø ¥T«) ¨Àv§A Ø ³¼¦î ¼vd§A ¥T« Ç2ë
, ¨°j Ø ¿Ñ A ¬qh« ° ³ ؼ«Àw ¿á A KTñ§A nAj, ¨oª§A
Ø éL , \¯ Ç »®¼« Ø
(¨ 19ëì)  µ 137ì
Ø Be Aá
d§A
¥ BL§A BµpAá ° d§A Ø Be Aá RBd¦« Ç
ÇM »¦î
Ø ½ Øk§A »n
Ø kؼv§A : RAjBLí§A [´®« ° RA±î Øk§A [´« Ç2ì
(»¢®w éL ) »®¼vd§A
Ø t°°B MA »w±«
Ø ³¼¦î ¾Ak´ Øz§Akؼw Roe R¿A±eEnj)g½nA±ØT§A gwB¯Ç27
:(¨Àv§A
, µ1398 , ¬Ao´ Ç ³ ؼ«ÀwA »{°oMBT
, o´Pw »U kªd«
Ø Apo¼«
kئ\« 2 nj k¦] ê
: ¨Àv§A
Ø ³¼¦î ¨±¦ª§A ¼vd§A B¯kؼw ¹L¼~« » ¨±ª´ª§A u¯ Ç28
 µ 137ê , ¬Ao´ Ç ³ ؼ«ÀwA »{°oMBT
, » ª
Ø tBØLî g¼{ ZBe

1ë2