Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Chæång 1
KHAÏI NIÃÛM CHUNG VÃÖ NHAÌ MAÏY ÂIÃÛN
TRAÛM BIÃÚN AÏP & HÃÛ THÄÚNG NÀNG LÆÅÜNG
1.1 KHAÏI NIÃÛM PHÁN LOAÛI NHAÌ MAÏY ÂIÃÛN VAÌ TRAÛM BIÃÚN AÏP
1.1.1- Phán loaûi nhaì maïy âiãûn ( NMÂ )
Nhaì maïy âiãûn laì mäüt Xê nghiãûp âàûc biãût coï nhiãûm vuû biãún âäøi caïc daûng
nàng læåüng khaïc nhau nhæ nàng læåüng cuía nhiãn liãûu (than, dáöu, khê âäút, nguyãn
tæí v.v. . . ) nàng læåüng cuía doìng næåïc, gioï, màût tråìi v.v ... thaình âiãûn nàng âãø
cung cáúp cho caïc häü tiãu thuû.
Càn cæï vaìo caïc loaûi nhiãn liãûu sæí duûng cho nhaì maïy âiãûn ngæåìi ta chia ra:
Nhaì maïy nhiãût âiãûn , thuíy âiãûn , phong âiãûn , nhaì maïy âiãûn nguyãn tæí , nhaì maïy
âiãûn duìng nàng læåüng màût tråìi v.v...
a- Nhaì maïy nhiãût âiãûn (NÂ)
Trong nhaì maïy nhiãût âiãûn ngæåìi ta duìng nhiãn liãûu laì than âaï , dáöu hoàûc
khê âäút , trong âoï than âaï âæåüc sæí duûng räüng raîi nháút.
Âãø quay maïy phaït âiãûn, trong nhaì maïy nhiãût âiãûn duìng tuabin håi næåïc ,
maïy håi næåïc ( lä cä mä bin ), âäüng cå âäút trong vaì tua bin khê, tuabin håi næåïc
coï khaí nàng cho cäng suáút cao vaì váûn haình kinh tãú nãn âæåüc sæí duûng räüng raîi
nháút.
Nhaì maïy nhiãût âiãûn coìn âæåüc chia laìm 2 loaûi: Nhiãût âiãûn ngæng håi vaì
nhiãût âiãûn trêch håi:
+ Nhaì maïy nhiãût âiãûn ngæng håi toaìn bäü håi duìng saín xuáút âiãûn nàng.
+ Nhaì maïy nhiãût âiãûn trêch håi mäüt pháön nàng læåüng cuía håi âæåüc sæí
duûng vaìo muûc âêch cäng nghiãûp vaì sinh hoaût cuía nhán dán vuìng lán cáûn.
b. Nhaì maïy thuíy âiãûn : ( TÂ )
Nhaì maïy thuíy âiãûn duìng nàng læåüng cuía doìng næåïc âãø saín xuáút ra âiãûn
nàng . Âäüng cå så cáúp âãø quay maïy phaït thuíy âiãûn laì caïc tua bin næåïc truûc
ngang hay truûc âæïng .
So våïi nhiãût âiãûn nhaì maïy thuíy âiãûn coï mäüüt säú æu âiãøm quan troüng sau :
* Giaï thaình âiãûn nàng tháúp chè bàòng 1/5 - 1/10 nhiãût âiãûn .
*Khåíi âäüng nhanh chè cáön mäüt phuït laì coï thãø khåíi âäüng xong vaì cho
mang cäng suáút , trong khi âoï âãø khåíi âäüng mäüt täø maïy nhiãût âiãûn ( kãø caí loì vaì
tuabin ) phaíi máút haìng ngaìy .
* Coï khaí nàng tæû âäüng hoïa cao nãn säú ngæåìi phuûc vuû tênh cho mäüt âån vë
cäng suáút chè bàòng 1/10 ÷ 1/15 cuía nhiãût âiãûn .
* Kãút håüp caïc váún âãö khaïc nhæ cäng trçnh thuíy låüi, chäúng luî luût, haûn haïn,
giao thäng váûn taíi, häö thaí caï v.v...
Tuy nhiãn nhaì maïy TÂ cuîng coï mäüt säú nhæåüc âiãøm âaïng chuï yï:
Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông 1
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp
Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông 2
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp
Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông 3
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp
âaím baío, cáön phaíi biãút âæåüc quy luáût biãún thiãn cuía phuû taíi, âãø chuáøn bë chaûy
thãm caïc täø maïy khi phuû taíi giaím. Qui luáût biãún thiãn cuía phuû taíi âæåüc biãún diãùn
trãn hçnh veî, goüi laì âäö thë phuû taíi. Trãn truûc tung cuía âäö thë, biãøu diãùn cäng suáút
taïc duûng, phaín khaïng hay cäng suáút toaìn pháön bàòng âån vë coï tãn hay âån vë
tæång âäúi våïi læåüng cå baín laì cäng suáút cæûc âaûi, trãn truûc hoaình cuía âäö thë biãøu
diãùn thåìi gian bàòng giåì hay ngaìy.
Coï thãø phán loaûi âäö thë phuû taíi theo nhiãöu caïch:
+ Theo cäng suáút : Âäö thë phuû taíi taïc duûng, phaín khaïng, toaìn pháön.
+ Theo thåìi gian : Haìng ngaìy, haìng nàm, muìa.
+ Theo vë trê trong hãû thäúng : Âäö thë phuû taíi cuía hãû thäúng, cuía nhaì maïy
âiãûn, cuía traûm biãún aïp, cuía häü tiãu thuû v.v...
1.3.2/ Caïch veî âäö thë phuû taíi :
a- Âäö thë phuû taíi haìng ngaìy :
Âãø veî âäö thë phuû taíi haìng ngaìy coï thãø duìng watt meït tæû ghi laì
chênh xaïc nháút.
Cuîng coï thãø veî theo phæång
phaïp tæìng âiãøm, nghéa laì cæï sau mäüt
khoaíng thåìi gian nháút âënh ghi laûi trë
säú phuû taíi räöi biãøu diãùn tæìng âiãøm trãn
hãû truûc tooüa âäü. Näúi caïc âiãøm laûi seî
âæåìng gaîy khuïc biãøu diãùn phuû taíi mäüt
caïch gáön âuïng. ( H.1.1) .
Hçnh 1.1
Phæång phaïp veî naìy tuy khäng chênh xaïc, nhæng trong thuûc tãú laûi duìng ráút
phäø biãún. Âãø cho viãûc tênh täøn tháút âiãûn nàng âæåüc thuáûn tiãûn, thæûc tãú ngæåìi ta
biãún âæåìng gaîy khuïc thaình âæåìng báûc thang . Khi biãún âäøi phaíi âaím baío hai
âiãöu kiãûn :
1- Diãûn têch giåïi haûn båíi âæåìng måïi vaì âæåìng cuî våïi truûc toüa âäü phaíi
bàòng nhau.
2- Caïc âiãøm cæûc âaûi vaì cæûc tiãøu cuía âæåìng cuî phaíi nàòm trãn âæåìng måïi.
Âãø veî âäö thë phuû taíi cuía Nhaì maïy âiãûn, ngæåìi ta duìng phæång phaïp cäüng
âäö thë. Âäö thë phuû taíi haìng ngaìy cuía nhaì maïy âiãûn bàòng täøng caïc âäö thë phuû taíi
cuía caïc häü tiãu thuû, cäüng våïi täøn tháút qua maïy biãún aïp vaì tæû duìng.
Täøn tháút trong maïy biãún aïp gäöm hai pháön :
1- Täøn tháút trong theïp, khäng phuû thuäüc vaìo sæû biãún thiãn phuû taíi vaì bàòng
1-3% phuû taíi cæûc âaûi.
2- Täøn tháút âäöng, phuû thuäüc vaìo sæû biãún thiãn phuû taíi vaì bàòng 6-15% phuû
taíi qua maïy biãún aïp.
Phuû taíi tæû duìng cuía nhaì maïy cuîng gäöm 2 pháön :
Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông 4
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp
1- Pháön cäú âënh khäng phuû thuäüc vaìo phuû taíi nhaì maïy vaì bàòng 40% phuû
taíi tæû duìng täøng. (max).
2- Pháön thay âäøi theo âäö thë phuû taíi theo nhaì maïy vaì bàòng khoaíng 60%
phuû taíi tæû duìng (phuû thuäüc vaìo cäng suáút phaït).
⎛ S ⎞
S td = S td max ⎜⎜ 0,4 + 0,6 t ⎟⎟
⎝ S Fdm ⎠
Trong âoï : Stdmax: Phuû taíi tæû duìng cæûc âaûi
St : Cäng suáút phaït cuía nhaì maïy taûi thåìi âiãøm t
SFâm : Cäng suáút âënh mæïc cuía nhaì maïy.
b. Âäö thë phuû taíi haìng nàm:
Âãø veî âäö thë phuû taíi haìng nàm phaíi càn cæï vaìo âäö thë phuû taíi haìng
ngaìy, thæåìng ngæåìi ta láúy mäüt säú ngaìy âiãøn hçnh âaûi diãûn cho caïc ngaìy trong
nàm.
Hçnh 1.2
Giaí thiãút mäüt nàm coï 2 muìa, ta choün mäüt âäö thë phuû taíi haìng ngaìy âiãøn hçnh
cho 180 ngaìy muìa heì ( hçnh a) vaì mäüt âäö thë âiãøn hçnh cho 180 ngaìy muìa âäng
(hçnh b).
Trãn âäö thë phuû taíi haìng nàm ( hçnh c ) ta coï:
T1 = 180t1 + 185t'1
T2 = 180t2 + 185t'2
T3 = 180t3 + 185t'3 = 180 x 24 + 185 x 24 = 8760 h
Cáön chuï yï ràòng âäö thë phuû taíi haìng nàm veî nhæ trãn khäng cho biãút biãún
thiãn phuû taíi theo thæï tæû caïc giåì trong nàm maì chè cho biãút täøng säú giåì trong nàm
coï phuû taíi nháút âënh laì bao nhiãu. Âäö thë naìy duìng âãø xaïc âënh chi phê nhiãn liãûu
haìng nàm, hiãûu suáút cuía nhaì maïy, mæïc âäü sæí duûng maïy phaït v.v . . .
Ngæåìi ta coìn veî âäö thë phuû taíi
haìng nàm theo phuû taíi cæûc âaûi haìng
thaïng. Càn cæï vaìo âäö thë phuû taíi naìy láûp
kãú hoaûch tu sæía thiãút bë cho thêch håüp.
Vê duû theo âäö thë bãn ta coï thãø tiãún haình
tu sæía thiãút bë vaìo caïc thaïng 4, 5, 6, laì
håüp lyï.
Hçnh 1.3
Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông 5
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp
1.3.3/ Caïc âaûi læåüng âàûc træng cuía âäö thë phuû taíi:
a) Cäng suáút trung bçnh : Goüi A laì âiãûn nàng saín xuáút ra trong thåìi gian
T, thç cäng suáút trung bçnh Ptb trong thåìi gian T xaïc âënh nhæ sau:
A
Ptb =
T
â) Thåìi gian sæí duûng cäng suáút âàût xaïc âënh nhæ sau:
A Ptb .T
Td = = = n.T
Pd Pd
Cuîng nhæ Tmax, Tâ caìng låïn caìng täút.
1.3.4/ Phán phäúi phuû taíi haìng ngaìy cho caïc NMÂ trong hãû thäúng:
Khi caïc nhaì maïy âaî âæåüc näúi laûi thaình hãû thäúng thç viãûc phán phäúi âäö thë
phuû taíi cho caïc nhaì maïy coï aính hæåíng ráút låïn âãún giaï thaình âiãûn nàng. Âãø váûn
haình kinh tãú, chuïng ta seî phán phäúi âäö thë phuû taíi cho caïc nhaì maïy trong hãû
thäúng theo caïc nguyãn tàõc sau âáy:
Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông 6
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp
Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông 7