oZph r[D 1 ;kfJz;, gdkoEtkd ns/ ;kvk gotko
rfjokJh #u ftuko ehfsnK gsk brdk j? fe T[; g{oB wB[Zy
fJ; g[;se dk BK oZph r[D
feT[I oZfynk frnk j? <
r[o{ rzqE ;kfjp ih ftZu pj[s tZvw[ZbhnK ftukoK doi
jB. fJ; ftZu jo/e wB[Zy Bz{ g{oB wB[Zy pDB iK wB[Zysk f;ykT[D
bJh, oZpsk dh rZb r[opkDh okjhI ehsh rJh j?. wB[Zy, wB[Zysk
dh Nh;h s'I fvZr e/ gF[sk sZe g[Zi frnk, fJ; eoe/ wB[Zy Bz{
w[V wB[Zysk dh Nh;h sZe ngVkT[Dk jh r[o{ rzqE ;kfjp ih dh
pkDh dk w[Zy we;d j?. i/ eo fJj wB[Zy w[V wB[Zysk dh Nh;h
sZe g[Zi ikt/ sK fJj BjhI nkyDk gt/rk fe L
eos{fs g;{ eh wkB; ikfs..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 267)
id'I jo/e wB[Zy r[o{ rzqE ;kfjp ih dh pkDh Bz{ g{ok-g{ok
;wM e/ T[; nB[;ko nwbh ihtBh dh B[jko d/ d/t/rk sK T[j,
gF{-fposh s'I T[&Zm e/, g{oB wB[Zy pD ikt/rk. sd'I jh L
;{oi feofD fwb/ ib ek ib[ j{nk okw..
i'sh i'fs obh ;zg{oB[ Ehnk okw..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 846)
tkbh nt;Ek T[&Zs/ nZgV ikt/rk. fJ;h g{oB wB[Zysk tkbh nt;Ek
Bz{ r[o{ rzqE ;kfjp dh pkDh #u @oZp ih Bkb fwbkg dh sFphj
fdZsh rJh j?#. r[ows d/ f;XKs nB[;ko Gkt fBo'b ;ZfunkJh
(;fsr[o) nB[;ko oZp ih dk e'Jh ozr-o{g iK ueq-fujB BjhI jz[dk.
oZph r[D 2 fJ; g[;se dk BK oZph r[D feT[I <
B/ ;fsr[o dh ws nB[;ko fiT{ e/ oZph r[DK Bz{ nkgD/ ihtB #u
Ykb e/ nwbh o{g fdZsk jz[dk j?.
UB~~h wzd? g?o[ B ofyU efo ;[feqs[ Xow[ ewkfJnk..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 467)
fi; wB[Zy B/ oZph r[DK Bz{ r[opkDh s'I ;wM-;wM e/ ;fjisk
#u fwjBs (Fqw) eoe/ fBowb eowK dk ;[GkT[ pDk fbnk jz[dk
j?, T[; s'I nkg w[jko/ jh wzd/ eow S[ZN iKd/ jB ns/ uzr/ eow
;fji ;[GkfJ jh j'D br g?Id/ jB. ;fsr[o dh ws nB[;ko oZp
ih dh tfvnkJh eoe/, T[; d/ r[D fpnkB eoe/, oZp ih Bkb
fJefwe j'Dk, fiT{Id/ ihn jh oZp ih ftZu ;wkn ikDk j?
(salvation- to enjoy oneness with GOD). nfij/ wB[ZyK dh
@@;ji/ jh ;u ;wkfJnk## tkbh nt;Ek pD ikt/rh Gkt fBowb
eow eoB/ BjhI g?Dr/ pbfe oZp Bkb fJefwesk ekoB nkg w[jko/
j'Dr/ jh fBowb eow ! jkbKfe oZp ih T[; wB[Zy Bkb sd'I th
;B, id'I T[j wB[Zy gF{ fposh tkbk ;h go nkgDhnK jh wkVhnK
nkdsK ekoB oZp ih s'I ftS[fVnk j'fJnk ;h. fi; soQK fe r[o{
rqzE ;kfjp ih dh pkDh ftZu nkfJnk j? L
feofs eow e/ thS[V/ efo feogk w/bj[ okw..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 133)
ns/
nkg ewkD? ftS[Vh d';[ B ekj{ d/D..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 136)
nkgDhnK jh wkVhnK eoBhnK d/ ekoB @@e{V dh gkfb##
Yfjzdh BjhI ;h s/ oZp ih Bkb ftS'Vk Gk;dk ;h. @@ntr[D S'fv
r[Dk eT[ Xktj[## (r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 598) tkbk T[dw eofdnK
 oZph r[D 3 fJ; g[;se dk BK oZph r[D feT[I < oZph r[D 4 fJ; g[;se dk BK oZph r[D feT[I <
jh @e{V dh gkfb# N[ZN rJh, e{V Gkt jT[w? dk gsbk godk jN ;kfjp dh pkDh okjhI do;kJ/ rJ/ jB, wB[Zy d/ ihtB ftZu fe;
frnk. wB B/ nkgDh ws SZv e/, ;fsr[o s'I fpp/e p[ZXh gqkgs soQK ;jkJh jz[d/ jB ns/ wB[Zy fe; soQK fJBQK r[DK okjhI nkgDk
eoe/ fiT[I jh gF{-fposhnK SZvhnK, T[;h gb oZp ih Bkb fwbkg ihtB ;ztko ;edk j?.
wfj;{; j'D bZr fgnk.
T[go'es ftuko okjhI n;hI fJj ;wM/ jK fe g{oB wB[Zy
pDB bJh n;hI gF{ fposhnK SZv e/ oZph r[D XkoD eoB/ jB.
fJj' sK oZp j?, fJj' oZpsk j?, fJj' wB[Zysk dh Nh;h j?. r[o{
rzqE ;kfjp ih dh pkDh okjhI oZp gqkgsh dh Grsh tkbh n?;h
nt;Ek Bz{ jh f;ykfJnk frnk j?. r[opkDh ;kBz{ dZ;dh j? fe
oZp ih, ;kv/ s'I e'Jh tZy ;o{g BjhI pbfe ;kv/ Bkb ns/ ;kv/
uko' gk;/ jk}o-Bk}o jB, sK jh sK fejk iKdk j? fe oZp ih
Bz{ Bk bG', pbfe oZp ih Bz{ fiT{Dk f;Zy bt'. id'I n;hI r[opkDh
okjhI, oZph r[DK Bz{ nkgDh ihtBh dk nwbh eost pDk btKr/
sK ;kvh nwbh ihtBh ftZu'I oZp ih fd;D bZr g?Dr/.
oZph r[DK Bz{ XkoB eoB bJh, r[o{ rzqE ;kfjp dh pkDh
fJj ftuko fdzdh j? fe L
i/jk ;/t? s/j' j't? i/ ub? fs;? oikfJ..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 549)
Gkt, n? wB[Zy ! i?;/ oZp Bz{ sz{ nkgDh wB'-fposh #u
fbnkt/Irk, t?;k jh pDdk ikt/Irk. fJ; b/y d/ F[o{ #u n;hI f}eo
eo nkJ/ jK fe wB[Zy Bz{ g{oB wB[Zysk f;ykT[D bJh ns/ gF{-
fposh s'I T[&Zgo T[mk e/ wB[Zysk dh Nh;h sZe ngVkT[D bJh fJ;
ftuko Bz{ r[opkDh #u eJh gZyK s'I g/F ehsk frnk j?. r[o{ rqzE
;kfjp d/ w[ZY s/ fJj oZph r[D wB[ZyK bJh nwbh ihtB dh
;/X, o;sk, wkor, gzE ns/ r[ows dk tZvw[Zbk f;XKs jB. fJBQK
w[ZYb/ f;XKsK Bz{ osk e[ ftukohJ/ fe fJj oZph r[D, i' r[o{ rzqE
 oZph r[D 5 ;kfJz;, gdkoEtkd ns/ ;kvk gotko
È
pj[s ;ko/ w}jp fJ; rZb dk dkntk (claim) eod/ jB
fe oZp ih fJe jB. fJ; dk wsbp fJj ;wM fbnk iKdk j?
fe n;wkB iK gkskb, ;tor iK iZBs ftZu fJe j;sh ofjzdh
j? fi;Bz{ oZp efjzd/ jB, idfe r[opkDh Bz{ ftukfonK gsk bZrdk
j? fe oZp ih fJ; f;qFNh ftZu ofjzd/ jB, ;G irQk w"i{d jB,
;G irQk nkgDk (fJe o; ftnkgesk d/ gqshe Bkb) j[ew, fB:w,
GkDk (system) ubk oj/ jB. ;' fJ; rZb Bz{ fBy/V e/ ;wMDk
nfs }o{oh j? fe fJe oZp dk eh Gkt noE j? < i/ eo n;hI
fJ; f;qFNh #u jk}o Bk}o fJe oZp ih wzB oj/ jK ns/ Bkb
jh woD wro'I fe;h dorkj, ;Zuyzv, gob'e, p?e[zm iK noFK #u
nbr, fJe j'o oZp ih wzB oj/ jK sK wzBDk gt/rk fe n;hI
@@fJe oZp## BjhI pbfe @@d' oZp## wzBh p?m/ jK. nZi ;koh d[Bhnk
bJh fJ; gZy'I ftuko eoe/ ;wMDk nfs }o{oh jz[dk ik fojk j?.
b'e fJe oZp, GrtkB J/e j?, y[dk J/e j?, (God is one)
ejh iKd/ jB ns/ T[; fJe oZp, y[dk, GrtkB Bz{ nkgD/ dkfJo/
#u nkgDh jh ;hfws ;'u, f]nkb (perception) nB[;ko fpnkB
eoe/ wzBh ik oj/ jB. fi;dk f;ZNk fJj fBeb fojk j? fe tZyo/
-tZyo/ w}jpK d/, tZyo/-tZyo/ oZp ih j' rJ/ jB. wB[Zy, wB[Zy s'I
N[ZN fojk j? s/ nkgD/ w}jp Bz{ T[&Zuk wzBe/ d{i/ w}jp d/ b'eK
Bz{ wko w[ekT[D ftZu T[bM frnk j?. ;koh wB[Zysk dk i' fJj
d[yKs tkgo fojk j? T[;dk ekoB w}jph MrV/, tZytkd, XV/pk}h
jh B}o nk fojk j?. fJ; d[ydkJh dFk Bz{ d/y e/ r[o{ BkBe
oZph r[D 6 È
ih dh ftukoXkok fe @oZp fJe j?#, È (fJe UIeko) Bz{ nZi ;koh
d[Bhnk bJh ftukoBk }o{oh j' frnk j?. oZp ih fJe j'D dk
eh GktnoE b?Dk j?, nkU fJ; ftF/ pko/ }ok e[ ;wMhJ/ L-
1H oZp ih fJe jB fJ;dk Gkt noE fJ; gZy'I ;wMDk
j? fe oZp ih s'I S[ZN fe;/ th wB[Zy, ;zs, gho, ceho, ntsko,
pj[frDshnK (majority) tkb/ u/fbnK d/ ;ohoe r[o{ iK f;qFNh
#u fe;h th fe;w dhnK FeshnK Bz{ oZp wzBDk jh w[Ybh G[Zb
j?. fJ;/ ekoB jh wB[Zy dh wB[Zy Bkb d{oh, XV/pk}h ns/ w}jph
ftseo/ dh F[o{nks jz[dh j?. ;' f;qFNh d/ eosk Bz{ jh oZp wzBDk
pDdk j?.
2H oZp ih dk f;qFNh s/ fB:w, j[ew ;ko/ wB[ZyK, iht
izsK T[&Zs/ fJe o;, fpBk ftseo/ s'I bkr{ j[zdk j?. fJj fJe
oZp dk bykfJe j?. i/ eo oZp ih fJe Bk j[zd/ sK oZp ih dk
j[ew, fB:w fJe o; (unique) j' e/ bkr{ BjhI j' fojk j[zdk
ns/ ;kBz{ ;G Bz{ EK-EK #s/ b'eK Bkb ftseok jz[dk B}o nk fojk
j[zdk. oZp ih d/ fB:w #u id'I pkfoF jz[dh j? sK ;zsK ns/ u'oK,
;ZgK ns/ rktK, nk;seK ns/ Bk;seK, fjzd{, w[;bwkB, f;Zy,
fJ;kJhnK - ;G bJh fJe' fijh j[zdh j?. i/ eo G[ukb iK jVQ
th oZph fB:w ftZu nkT[Idk j? sK ;G bJh fJe' fijk n;o eodk
j?. oZp ih fJe jh jB, fJ;/ bJh ;G irQk, fJe o; (unique)
fpBk ftseo/ s'I nkgDk j[ew, fB:w bkr{ oZyd/ jB.
3H oZp ih fJe jB - fJj fJ; soQK i/ ftukohJ/ fe
;koh Xosh s/ wB[Zy Bz{ wK d/ roG s'I jh iBw b?Dk g?Idk j?,
;ko/ fJe' sohe/ Bkb wz{j okjhI yKd/, fijpk okjhI uyd/, BZe okjhI
;tk; b?Id/, nZyK okjhI sZed/, dzdK okjhI uZpd/, ezBK okjhI
;[Dd/, nkfd ns/ ;G wB[ZyK dk jZ;Dk ns/ o'Dk fJe' fe;w dk
 oZph r[D 7 È
jz[dk j?. ;G Bz{ nkgDh n"bkd Bkb ns/ wksk fgsk Bkb w'j jz[dk
j? ns/ ;G Bz{ fJe fdB ;ohoe w"s tkgodh j?. fJj ;G e[M
jh oZp ih d/ fJe j'D d/ gqwkD ti'I ;kv/ ;kjwD/ j?.
4H Gkt/I e'Jh wB[Zy fjzd{ j't/ s/ Gkt/I w[;bwkB,
Gkt/I f;Zy, fJ;kJh, i?Bh p'Xh s/ Gkt/I nk;se iK Bk;se, ;G d/
;oho dh fB:wktbh fJe' fijh j[zdh j?. pkjo'I fJ;sqh-wod iK
r'ok-ekbk sK p; ;kv/ t/yD bJh j? go ;ko/ iht-izsK, ikBtoK
gzShnK, wB[ZyK #u ns/ ;koh f;qFNh #u oZp ih jh t;d/ jB. fJj
oZp ih dh ;opftnkgesk ns/ ;opFeshwkBsk (Omnipresence
and omnipotence) efjbkT[Idh j?.
;G? xN okw[ p'b? okwk p'b?..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 988)
ns/
xN xN w? jfo i{ p;? ;zsB efjU g[ekfo..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 1427)
ns/
ntfb nbj B[o{ T[gkfJnk e[dofs e/ ;G pzd/..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 1349)
okjhI fJj' fdqVkfJnk frnk j? fe ;ko/ wB[ZyK #u fJe' oZp
ih jh t;d/ jB.
i/eo T[gobh ftuko dh dbhb dh e;tZNh s/ fdqV j' ikt/
fe oZp fJe j? sK wB[Zy XV/pk}h, w}jph ftseo/ eoe/ nk;se-
Bk;se iK fe;h th Yzr Bkb oZp ih Bz{ tZy-tZy tzv jh BjhI
;edk. fit/I fJe dkb d/ dkD/ Bz{ i/eo d' N[eV/ eoe/ phi' sK
T[j T[r jh BjhI ;edk.
oZph r[D 8 È
i/ fJe[ j'fJ s T[rt? o[sh j{ o[fs j'fJ..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 468)
r[o{ rzqE ;kfjp dh fJj gzesh fJ;/ rZb dk gqshe j? fe
fJe phi Bz{ i/ d' N[eV/ iK nB/eK N[efVnK #u eo e/ phiD Bkb
g/V BjhI T[&Zr ;edk sK fco wB[Zy nkgD/ w}jp d/ oZp ih Bz{
iK nkgD/ w}jp Bz{ T[&Zuk iK BhtK wzB e/ j'oBK wB[ZyK Bkb
fet/I ftseok eo ;edk j?, idfe ;ko/ wB[ZyK #u fJe oZp ih
jh t;d/ jB. ;' f;ZN/ ti'I fJe oZp dk wsbp ;kBz{ fJ;/ nt;Ek
sZe gjz[ukT[D dk T[gokbk ns/ ;[B/jk j? fe @@n? wB[Zy ! p[ok Gbk
ej[ fe; B' ejhn? ;rb/ ihn s[w~ ko/.. (r[o{ rzqE ;kfjp,
gzBk L 383) - ;ko/ wB[ZyK #u fJe oZp t/yDk, wfj;{; eoDk jh
È dk bykfJe j?. ;' fJe oZp Bz{ ;ko/ wB[ZyK #u t/yDk r[o{
rzqE ;kfjp dh ftukoXkok dk w{b wzst j?. ftseo/ Goh ;'u (B}o
iK tshok) jh wB[Zy Bz{ (fJe oZp) È dh e;tZNh s'I fvrk fdzdh
j?. @@n;wkB #s/ e'Jh fJe oZp p?mk j? s/ wB[ZyK Bkb ftseok
eodk j? s/ wB[ZyK e'b'I wB[ZyK Bkb ftseok eotkT[Idk j?##, wB[Zy
dk fJj G[b/yk d{o eoB bJh jh È dk ;[B/jk wB[Zy Bz{ fdZsk
frnk j?.
fJe UIeko okjhI fJj ;wMkT[D dk isB j? fe wB[Zy oZp
ih s'I S[ZN fe;h j'o T[&Zs/ N/e Bk oZy/ pbfe
Xo ihno/ fJe N/e s{ bkfj fpvkBh nk;..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 257)
ns/
wkB[y eh N/e fpqEh ;G ikB[..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 281)
 oZph r[D 9 È oZph r[D 10 È
tkbh fdqVQsk #s/ iht/. fgSb/ iBw d/ eowK s'I S[Neko/, fe;ws fJfsnkfd, nzX-ftFtk;K
T[&Zs/ N/e Xodk ns/ nkgD/ nwbh ihtB s'I y[nko j'fJnk fJj
nkw s"o #s/ t/yD #u nkT[Idk j? fe jo/e wB[Zy oZp ih
G[ZbV wB[Zy, gF{ fposh dh vz{xh yZv #u fvZrdk iKdk j?.
dh Grsh, g{ik-gkm, eow-eKv fJ;/ eo e/ eodk j? fe tZX s'I
tZX wkfJnk (XB) gqkgsh j't/, wB'ekwBk g{oB j'D, gfotko ns/ j[D fJ; wB[Zy dh nkswe nt;Ek szr fdbh ekoB voh-
;oho T[&Zs/ edh d[Zy Bk nkT[D go e[dos d/ fB:w nB[;ko ;[Zy voh ofjzdh j?. fi; wB[Zy dh nkswe nt;Ek fJ; soQK dh j't/
s/ d[Zy d't/I ihtB d/ wjZstg{oB gfjb{ jB. T[j wB[Zy fet/I ;KMhtkbsk tkb/ oZph r[DK Bz{ XkoB eo ;edk
j? ns/ wB[Zysk Gog{o ihtBh fiT{ ;edk j? < nfij/ wB[Zy Bz{
;[y[ d[y[ d[fJ dfo egV/ gfjofj ikfJ wB[y..
J/e[ fgsk J/e; e/ jw pkfoe (r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 611) tkb/
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 149)
r[D ns/ ftukoK fet/I g;zd nk ;edhnK jB < fJ;h ekoB r[o{
;fsr[o dh ws Gkt ;Zu Bz{ Bk ;wMD ekoB, wB[Zy Bz{
ih wB[Zy Bz{ È dk ;[B/jk d/ oj/ jB.
fpp/e p[ZXh gqkgs BjhI j[zdh, f;ZN/ ti'I wB[Zy, XB ns/ ;[Zy wzrdk
ofjzdk j? ns/ d[ZyK s'I ;dhth S[Nekok ukjz[dk j?. fJ; eoe/ g{ik- nkU j[D È tkbh ftuko Bz{ fJe j'o gZy'I th
gkm, oZph ftFtk;, e/tb ekoiK dh g{osh (f;Xh) bJh eodk j? ftukohJ/. r[opkDh #u nkT[Idk j? L
ns/ e/tb fJE'I sZe jh ;hfws ofj iKdk j?. go f;ZNk fJj fBebdk p[ok Gbk fsuo[ nkydk fiuo[ j? d[j[ wkfj..
j? fe wB[Zy @@nkgDk w{b[ gSkD[## (r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 441) (r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 757)
ns/ wB[Zysk dh Nh;h s'I jw/Fk bJh tKMk ofj iKdk j?. gF{ fposh
id'I se wB[Zy dh wB'fposh fJe d/ pdb/ dt?s (d'-d')
ekoB e/tb nkgD/ gfotko ns/ nkgD/ ;ohoe ;[ZyK sZe jh ;hfws
ftZu gJh ofjzdh j? sd'I se wB[Zy s/o-w/o, p[ok-Gbk, r'ok-ekbk,
ofj iKdk j?. oZp ih dh ;KMhtkbsk, ftFkbsk, fBot?osk s'I y[zfMnk
nk;se-Bk;se, gkg-g[zB, ;tor-Boe dh ftuko ftZu fgnk ofjzdk
wB[Zy, e[opb-e[opb eodk fiT{Idk j?.
j?.
wB[Zy d/ wB dh nt;Ek e/tb nkgD/ ns/ gfotko sZe
r[o{ rzqE ;kfjp dh pkDh wB[Zy Bz{ fJ; ew}'oh s'I T[&Zgo
;hfws ofjD ekoB szr-fdbh ns/ y[dro}h tkbh pD iKdh j?.
T[mkT[D bJh @fJe oZp# dh ftukoXkok g/F eodh j? fe oZp fJe
wB[Zy e/tb ;[ZyK ns/ XB gdkoEK dh gqkgsh ns/ d[ZyK s'I pZuD
j? fJ; eoe/ n? wB[Zy ! sz{ th nkgDh F];hns fJe pDk, d'
bJh nk;k-wB;k eodk, ubhj/ eZNdk, wB'ekwBk dh g{osh ns/
wz{jk Bk pD, nzdo'I pkjo'I fJe j' ik. @@fiB wfB j'o[ w[fy j'o[
gkgK dh fBtosh bJh nyzv gkm eodk ns/ uVQkt/ uVQkT[Idk ofjzdk
f; eKY/ efunk## (r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 488) Bk pD ns/ @@ihnj[
j?. ;zsK-pkfpnK, ;kX{nK, wVQhnK-w;kDK, c'N'nK, gZEo iK dhtkoK
w?b/ pkjoj[ fBowb## (r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 919) tkbh nkds
Bkb wZE/ orVdk, G{sK-gq/sK, wo rJ/ b'eK Bz{ ntsko ;wM e/
SZv d/. i/ fJe oZp Bkb i[V iktKr/ sK ;kvh F];hns fJe pD
g{ik eodk ns/ nkT[D tkb/ fe;/ ny"sh ntsko dh T[vheK eodk,
 oZph r[D 11
ikt/rh fco ;kv/ bJh e'Jh p[ok Gbk BjhI oj/rk. n;hI
p[ok Gbk ej[ fe; B' ejhn? ;rb/ ihn s[w~ ko/..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 383)
wfj;{; eoKr/ Gkt ;kv/ bJh nwho-|ohp, gkgh-g[zBh, T[&Zu
ikshnk iK BhthI iks tkbk e'Jh BjhI oj/rk ns/ Bk jh n;hI fJBQK
ftukoK #u gtKr/, fe cabkD/ eow @g[zB# jB, fiBQK d/ eoB Bkb
woD wro'I ;tor gjz[u iKd/ jB ns/ cabkD/ eow gkg jB, fiBQK
d/ eoB Bkb woD wro'I wB[Zy Boe #u d[Zy M/bdk j?. fco sK
;fji ;[GkfJ jh fJj ;wM nkT[D bZr gt/rk fe ;kvk fJj iBw
jh n;bh ihtB j? fi; ftZu n;hI fiT{Id/ ihn jh oZp ih Bkb
fJefwe j' ;ed/ jK.
È oZph r[D 12 ;kfJz;, gdkoEtkd ns/ ;kvk gotko
;fsBkw[
;Zu/ dk Bkw ;Zuk jh j'Dk j? fJ; #u e'Jh FZe jh BjhI
go nkw wB[Zy Bz{ ;wMD bJh fJj ;tkb wB #u }o{o T[mdk
j? fe i/ oZp ih dk Bkw ;Zuk j? sK T[j ;Zuk Bkw eh j? < don;b
oZp ih pko/ e[M th fpnkB eoBk wB[Zy d/ tZ; BjhI j? ;' oZp
ih dk ;Zuk Bkw eh j? T[j sK oZp ih jh ikDB. w}jph iBz{B
d/ fe;/ t?o ekoB szrfdbh dh rbh #u GNe Bk ikJhJ/ fJ;
eoe/ fJj ;wMDk }o{oh j? fe okw-ojhw, nZbQk-][dk, tkfjr[o{,
phmb, joh, w[okoh, r'ftzd ;ko/ jh Bkw oZp ih d/ fe;/ Bk fe;/
r[D d/ gqshe jB s/ ;ko/ jh Bkw ;Zu/ d/ jB go fco th ;Zu/
dk @@n;bh Bkw## eh j?, T[j oZp ih nkg jh ikDB.
;Zu/ dk Bkw ;Zuk j? fJ; s'I i/eo fJj Gkt bJhJ/ fe
;Zu/ dh ;koh f;qFNh ;Zuh j?, ;Zu/ dk fB}kw, fB:w, j[ew, fBnK
;Zuk j?, ;Zu/ dh feos ;Zuh j? sK fco wzBDk gt/rk fe ;Zu/ dh
feos, f;qFNh, fJ; d[Bhnk #u th ;G e[M ;Zuk j? fJ; d[Bhnk
#u tkgo oj/ e[dosh fB:w, ;Zu/ jh jB, fJ; eoe/ nNb jB.
fJ;/ eoe/ @@j[ew? nzdfo ;G[ e' pkjfo j[ew B e'fJ## (r[o{ rzqE
;kfjp, gzBk L 1) nB[;ko ;Zu/ d/ fB:wK s'I pkjo e'Jh th, e[M
th eo jh BjhI ;edk. j[D ftukoB tkbh rZb j? fe i/ ;Zu/
d/ fB:w, j[ew, o}k, GkDk ;G ;Zu/ jB sK s/ fJBQK j[ewK fB:wK
nB[;ko fiT{Dk jh ;Zu/ Bkb fJefwesk dk bykfJe j? toBk ihtB
jh M{mk j' ikJ/rk. ;' fJ; B[esk-fBrkj Bkb sK gF{-gzSh,
g/V-g"X/, iht-izs{ ;G ;Zu/ dh feos nB[;ko fB:wK j[ewK d/ nB[e{b