ԽՆԴԻՐՆԵՐ

Խնդիր 1. Զովացուցիչ ըմպելիքի պահանջարկի և գարեջրի գնի միջև խաչաձև էլաստիկության

գործակիցը կազմում է 0.75: Եթե գարեջրի գինը բարձրանա 10%-ով, ապա որքա՞ն կփոխվի
զովացուցիչ ըմպելիքի պահանջարկը:

Լուծում.
Զ.Ը. և գարեջուրը փոխադարձաբար փոխարիվող ապրանքներ են, քանի որ պահանջարկի խաչաձև
էլաստիկության բանաձևը դրական նշանակություն ունի (0.75): Ըստ խաչաձև էլաստիկության
բանաձևի կարող ենք հաշվարկել, թե ինչպես Զ.Ը.-ի պահանջարկը

Գ % Զ . Ը. պահանջարկի փոփոխություն
EԶԸ= =0.75
% գարեջրիգնի փոփոխություն

Զ.Ը պահանջարկը = 0.75 x 10 = 7.5% - կաճի

Խնդիր 2. Երկու սպառողների անհատական պահանջարկը բնութագրվում է տարբեր

ֆունկցիաներով.
Արամի անհատական պահանջարկի ֆունկցիան՝ QDԱ = 5-P,
Կարապետի անհատական պահանջարկի ֆունկցիան՝ QDԿ = 10-2P
Որոշեք շուկայական պահանջարկի ֆունկցիան, եթե Արամն ու Կարապետը միակ գնորդներն են.

Լուծում

Հարկավոր է գտնել գնի այն առավելագույն արժեքը, որի դեպքում երկու սպառողների պահանջարկը
դառնում է ՝ 0 այսպես QDԱ = 0, եթե Р = 5; QDԿ = 0 եթե Р = 5, այսինքն միջակայքը երկու
սպառողների համար նույնն է՝ 5 դ.մ.: Հետևաբար ընդհանուր պահանջարկը գտնելու համար
բավական է միացնելու երկու անհատական պահանջարկների ֆունկցիաները՝

QDընդհանուր = 5-P + 10-2P = 15 - ЗР.

Խնդիր 3. Ուսանողական գրախանութում դասագրքերի պահանջարկն ու առաջարկը բնութագրվում

են հետևյալ հավասարումներով՝ QD = 2400 – 100P; QS = 1000 + 250P, որտեղ Q – դասագրքերի
քանակը, Р – դասագրքի գինը (դրամական միավոր): Հաշվարկեք վաճառված գրքերի
հավասարակշռված քանակն ու հավասարկշռված գինը՝ ըստ շուկայական գնի: Համալսարանի
ղեկավարությունը հաշվի առնելով ուանողների վճարունակությունը, սահմանել է 3 դրամական
միավոր գին մեկ դասագրքի համար: Նկարագրեք այսպիսի որոշման հետևանքները.

Տրված է՝
QD=2400-100P, QS=1000+250P, P1=3 դրամական միավոր
Գտնել՝ Pe-? Qe-?, նկարագրել գին սահմանելու հետևանքը
Լուծում`
Հավասարակշռության պայմաններում պահանջարկը հավասար է առաջարկին՝
2400-100P=1000+250P
1400=350P
P=4 դրամական միավոր (հավասարակշռված գին)
Qe=2400-100P=2000 գիրք (հավասարակշռված քանակ)
Եթե Р1=3 դ.մ., ապա՝ QD=2400-100*3=2100 գիրք
Իսկ QS=1000+250*3=1750 գիրք

Հետևաբար 3 դ.մ. գնի դեպքում կնկատվի դեֆիցիտ 350 գրքի չափով:

Խնդիր 4. A բարիքի առաջարկը բնութագրվում է հետևյալ բանաձևով. Qs = 10+0.5*P:

Շուկայում հավասարակշռված գինը կազմել է 40 դր. Միավոր: Կառավարության կողմից մտցվել է
հարկ 10 դր. Միավորի չափով մեկ միավոր ապրանքի համար:
ա/ Որոշեք շուկայում հավասարակշռության նոր չափանիշները, իմանալով, որ այդ շուկայում
պահանջարկի գնային էլաստիկությունը կազմում է -2, իսկ պահանջարկի ֆունկցիան գծային է:
բ/ Ինչպես կբաշխվի հարկային բեռը,

Լուծում.

Որպեսզի գտնենք հավասարակշռության նոր չափանիշները, անհրաժեշտ է գտնել պահանջարկի

ֆունկցիան: պահանջարկի ֆունկցիայի ընդհանուր տեսքը հետևյալն է.

Պահանջարկի գնային էլաստիկությունը որոշվում է հետևյալ բանաձևով.

Պահանջարկի ֆունկցիան գտնելու համար մեզ պակասում են a և b, որոնք գտնելու համար

պահանջարկի ընդհանուր բանաձևում տեղադրենք պահանջարկի մեծության ՝ 30 արժեքը, որը
ստացվել է առաջարկի ֆունկցիան լուծելով, իսկ b –ն գտնելու համար՝ կազմենք երկու
հավասարումների համակարգ, որի լուծման արդյունքում կստանանք: -2ը տրված է խնդրի
պայմանում որպես պահանջարկի գնային էլաստիկություն:

Այսպիսով, պահանջարկի ֆունկցիան կունենա հետևյալ տեսքը

Հարկի ազդեցությունը գնահատելու համար մենք այն ավելացնում ենք ֆիրմայի ծախսերին, ինչը
արտահայտվում է ֆիրմայի համար ապրանքի վաճառքի փաստացի գնի կրճատում հարկի չափով:
Արդյունքում ստանում ենք առաջարկի նոր ֆունկցիան՝ ներառյալ հարկի ազդեցությունը

Այժմ գտնենք շուկայում հավասարակշռության նոր չափորոշչները, որի համար բավական է

հավասարացնել պահանջարկի ֆունկցիան առաջարկի նոր ֆունկցիյի հետ
Պետության բյուջեի եկամուտը կկազմի՝

10 × 26,25 = 262,5 դ.մ.

Այս գումարից գնորդները վճարում են (42,5;40;C;E2) ուղղանկյան մակերեսին հավասար գումար
Тգնորդ = (42,5 - 40) × 26,25 = 65,625 դ.մ.

Վաճառողները վճարում են (40;32,5;А;С) ուղղանկյան մակերեսին հավասար գումար

Тվաճառող = (40 - 32,5) × 26,25 = 196,875 դ.մ.

Խնդիր 5. Տվյալ ապրանքի պահանջարկի ֆունկցիան ունի հետևյալ տեսքը՝

Qd = 14 – 2*P

Իսկ այդ ապրանքի առաջարկի ֆունկցիան՝ Qs = - 4 + 2*P

Որոշեք հարկային տոկոսադրույքը, որի դեպքում վաճառքի հավասարակշռված ծավալը կազմում

է 2 միավոր.

Լուծում.
Բնակչության պահանջարկի ֆունկցիան ունի հետևյալ տեսքը

Ապրանքի առաջարկի ֆունկցիան հետևյալն է.

Գտնենք հավասարակշռված գինը հարկի սահմանումից հետո

Հարկ մտցնելուց հետո առաջարկի կորը կտեղաշարժվի վեր, քանզի մեծանում է ֆիրմայի ծախսը և
կրճատվում առաջարկը, իսկ առաջարկի ֆունկցիան կստանա հետևյալ տեսքը
Տեղադրենք հավասարակշռված մեծությունները առաջարկի ֆունկցիայում և հաշվենք հարկի չափը

Խնդիր 6. Ենթադրենք ապրանքի պահանջարկի ֆունկցիան ունի հետևյալ տեսքը՝

Qd = 150 – P, իսկ առաջարկի ֆունկցիան տրված է հետևյալ բանաձևով՝ Qs = 3*P-50:

ա/ Գտեք այդ ապրանքի հավասարակշռված քանակությունը և գինը

բ/ Ինչպես կփոխվի շուկայական հավասարակշռությունը, եթե կառավարությունը այդ ապրանքի

հատակի գին սահմանի 60 դր. միավորից ոչ պակաս,

գ/ Որքան պետք է լինի ակցիզային հարկի չափը, որպեզի գինը կազմի 60 դր. միավոր

Լուծում.
ա/ գտնենք հավասարակշռության չափորոշիչները մինչև հարկի մտնելը
Qd = Qs
150 – Р = 3 * Р – 50
200 = 4 * Р

Հավասարակշռված գինը՝ Р = 50

Հավասարակշռված քանակությունը՝ Q = 100.

բ) Եթե կառավարությունը գինը սահմանում է 60 դ.մ. մակարդակի վրա, ապա գնորդները կգնեն այդ
ապրանքի ավելի քիչ քանակություն, քանի որ ապրանքի գինը ավելի բարձր է շուկայական նախկին
գնից: Հաշվենք, թե ինչ քանակության ապրանք կգնեն սպառողները: Ֆունկցիայում տեղադրենք նոր
գինը Р = 60:
Qd = 150 – Р = 150 – 60 = 90

գ) Միավոր ապրանքի հաշվով ակցիզային հարկը կփոխի նաև շուկայական առաջարկի ֆունկցիան.

Qs = 3 * (Р – Т) – 50, որտեղ Т – ակցիզային հարկ

Գտնենք Т հակի չափը հավասարումների համակարգի օգնությամբ:

Խնդիր 7. Ապրանքի պահանջարկը բնութագրվում է էլաստիկության հետևյալ

բանաձևերով. Գնի նկատմամբ (- 0,6), եկամտի նկատմամբ՝ 0,8: Հաջորդ տարի
սպառողական գների մակարդակը մնալու է անփոփոխ, բնակչության եկամուտը
ավելանալու է 4%-ով և տվյալ ապրանքի գինը կաճի 5%-ով:
Որոշեք, թե որքանով կփոխվի այդ ապրանքի պահանջարկը.

Լուծում.

Պահանջարկի էլաստիկությունը գնից հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով.

Այստեղից՝

ΔQ d ΔP
=E p⋅ =−0 , 6⋅0 , 05=−0 , 03→−3 %
Q P

Պահանջարկի էլաստիկությունը եկամտից հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով.

Այստեղից

ΔQ d ΔI
=E p⋅ =0 , 8⋅0 , 04=0 , 032→3 ,2 %
Q I

Հետևաբար ապրանքի ահանջարկը կմեծանա

TD -5 »ٳ Ðܲ, ä³ñµ»ñ³ßñç³ÝÝ»ñ, ¶áñͳ½ñÏáõÃÛáõÝ ¨ ÇÝýÉÛ³ódz

´³½Çë³ÛÇÝ ï³ñáõÙ ³Ýí³Ý³Ï³Ý Ðܲ-Ý Ï³½Ù»É ¿ 500: 6 ï³ñÇ ³Ýó Ðܲ ¹»ýÉÛ³ïáñÝ ³×»É ¿ 2 ³Ý·³Ù, ³ÛÝ
¹»åùáõÙ, »ñµ Çñ³Ï³Ý Ðܲ-Ý ³×»É ¿ 40%-áí: л勉µ³ñ, 6 ï³ñÇ ³Ýó ³Ýí³Ý³Ï³Ý Ðܲ-Ý Ï³½Ù»É ¿

³/ 2000 µ/ 1400 ·/ 1000 ¹/ 750

500 x 2 = 1000

1000-ի 40 տոկոսը ՝ 1000 x 40/100 = 400

1000 + 400 = 1400

1. ºÃ» ³ÝÓÝ³Ï³Ý »Ï³ÙáõïÁ ѳí³ë³ñ ¿ 570, ÇëÏ ³ÝÓÝ³Ï³Ý »Ï³Ùï³Ñ³ñÏÁ ϳ½Ù»É ¿ 90, ëå³éáõÙÁ 430,
µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý ÁݹѳÝáõñ ïáÏáë³ÛÇÝ í׳ñÝ»ñÁ ѳí³ë³ñ »Ý 10 ¨ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ËݳÛáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ
ϳ½Ù»É »Ý 40, ³å³ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ïÝûñÇնíáÕ »Ï³ÙáõïÁ ѳí³ë³ñ ¿.
³/ 500 µ/ 480 ·/ 470 ¹/ 400

430 + 40 = 470
9. ºÝó¹ñ»Ýù, ·áñͳ½ñÏáõÃÛ³Ý Ù³Ï³ñ¹³ÏÁ ϳ½ÙáõÙ ¿ 8%, áñù³Ý ³ñ³· å»ïù ¿ ÉÇÝÇ ïÝï»ë³Ï³Ý ³×Á, áñå»ë½Ç
Ñݳñ³íáñ ÉÇÝÇ ·áñͳ½ñÏáõÃÛ³Ý Ù³Ï³ñ¹³ÏÁ Ïñ׳ï»É ÙÇÝ㨠6%: Îñ׳ïáõÙÁ ϳñ»ÉÇ Çñ³Ï³Ý³óÝ»É Ù»Ï ï³ñí³
ÁÝóóùáõÙ, ¨ »ñÏáõ ï³ñí³ ÁÝóóùáõÙ: Àݹ áñáõÙ, ×ÏáõÝáõÃÛ³Ý ·áñͳÏÇóÁ ϳ½Ù»É ¿ 2.7, ÇëÏ
ïÝï»ëáõÃÛ³Ý ÇÝùݳí³ñ ³×Áª 3: гßí³ñÏ»ù ïÝï»ë³Ï³Ý ³×Ç ï»ÙåÁª

³/ Ù»Ï ï³ñí³ Ñ³Ù³ñ

µ/ »ñÏáõ ï³ñí³ Ñ³Ù³ñ

Y −Y −1
=3−β (u−u−1 )=3−2, 7⋅(6−8)=3−2 . 7⋅−2=3+5 . 4=8 . 4 %
Y −1

µ/ »ñÏáõ ï³ñí³ Ñ³Ù³ñ՝ նույն բանաձևով – սկզբում 8-ից 7, հետո 7-ից 6 կամ ինչ
հարաբերակցությամբ կցանանաք

10. ¶áñͳ½ñÏáõÃÛ³Ý ïíÛ³É ï³ñí³ µÝ³Ï³Ý ٳϳñ¹³ÏÁ ϳ½ÙáõÙ ¿ 5%, ÇëÏ ÷³ëï³óÇݪ 9%: àñáß»ù Ðܲ
Ý»ñáõųÛÇÝ Ù³Ï³ñ¹³ÏÇó Ðܲ ÷³ëï³óÇ Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ ß»ÕÙ³Ý Ù»ÍáõÃÛáõÝÁ å³ÛÙ³Ýáí, áñ ¶áñͳ½ñÏáõÃÛ³Ý
ٳϳñ¹³ÏÇ ÷á÷áËáõÃÛ³Ý Ýϳïٳٵ Ðܲ ½·³ÛáõݳÏáõÃÛ³Ý ·áñͳÏÇóÁ ѳí³ë³ñ ¿ 2.5: ºÃ» ïíÛ³É ï³ñáõÙ
÷³ëï³óÇ Ðܲ Ù»ÍáõÃÛáõÝÁ ϳ½Ù»É ¿ 500 ÙÉñ¹ ¹ñ³Ù, ³å³ ³ñï³¹ñ³ÝùÇ ÇÝãåÇëÇ Í³í³É ¿ Ïáñëí»É
·áñͳ½ñÏáõÃÛ³Ý Ñ»ï¨³Ýùáí.

u* = 5% =>0.05 ; u= 9% =>0.09; β = 2.5; Y=500; Y-Y* = ?

Լուծում՝

Y∗¿ Y∗¿ 50
Y− =−β(u−u∗)=50 − =−2.5⋅( 0.09−0.05)=−2.5⋅0.04=−0.1 ¿50 −Y∗¿−0.1Y∗→50 =−0.1Y∗+Y∗→50 =0.9Y∗→Y∗¿ =¿55 .5 ¿Y−Y∗¿50 −55 .5=−55.5 ¿
Y∗¿ Y∗¿ 0.9
¿
16. Բնակչության աշխատունակության գործակիցը կազմել է 53%, իսկ ոչ աշխատունակ տարիքի
բնակչության տեսակարար կշիռը կազմել է 42%:

Որոշեք աշխատունակ տարիքի բնակչության աշխատունակության գործակիցը:

Աշխատունակ տարիքի բնակչության տոկոսը՝ 100-42 = 58%

աշխատունակ տարիքի բնակչության աշխատունակության գործակիցը` (53:58)*100 = 91.4%

17. Պայմանական շուկայական զամբյուղը բաղկացած է 3 կգ ալյուրից և 2 կգ խնձորից: Ալյուրի

սկզբնական գինը հավասար էր 8 դոլար/կգ, իսկ խնձորինը՝ 10 դոլար/կգ: Պահանջվում է
գտնել սպառողական գների ինդեքսը, եթե ալյուրի գինը կրճատվել է 50%-ով, իսկ խնձորի
գինը աճել է 60%-ով:

ՍԳԻ= ( (3*4+2*16) / (3*8+2*10) )* 100% = 100%

18. Աղյուսակում ներկայացված տվյալների հիման վրա հաշվարկեք ինֆլյացիան (ՍԳԻ) և

դեֆլյատորը
 Արտադրանք 2018 2019
Գին Քանակ Գին Քանակ
Հաց 1 200 1 300
Միս 3 100 4 150
Հագուստ 6 60 8 50

ՍԳԻ = (200x1+100x4+60x8)/(200x1+100x3+60x8)*100% = (200+400+480)/(200+300+360) = 125.6%

Դեֆլյատոր = (300x1+150x4+50x8)/ (300x1+150x3+50x6)*100% = (300+600+400)/(300+450+300) =
123.8%