Vous êtes sur la page 1sur 6

20/11/2016 MembranesdecouvertureenpolyolfinethermoplastiqueSolutionsconstructives

ConseilnationalderecherchesCanada
Accueil
>Publications
>PublicationsduCNRC
>Solutionsconstructives
>Enveloppeetstructuredubtiment
>Toitures
>Membranesdecouvertureenpolyolfinethermoplastique

Membranesdecouvertureenpolyolfinethermoplastique
Contenuarchiv
L'informationdontilestindiququ'elleestarchiveestfourniedesfinsderfrence,derechercheoude
tenuededocuments.Ellen'estpasassujettieauxnormesWebdugouvernementduCanadaetellen'apas
tmodifieoumisejourdepuissonarchivage.Pourobtenircetteinformationdansunautreformat,
veuillezcommuniqueravecnous.

Solutionconstructiveno30,Dc.1999

[FormatPDF]

parRalphM.Paroli,KarenK.Y.LiuetTerranceR.Simmons

Lespolyolfinesthermoplastiquesconstituentunenouvellegnrationdesystmesdecouverture
monocouche.Cenumroprsenteuneanalysedescaractristiquesetdesperformancesactuellesdecetype
desystmeainsiquequelquesclaircissementssurdespointsmalcompriscausedel'appellation
proprementditedeceproduit.

Unsystmedecouvertureclassiquefaiblepentecomprendtroislments:unsupportstructural,unisolant
thermiqueetunemembraned'tanchit,quiestconstituedefibreoudetoilederenforcementinsre
entredeuxfeuillesdematricesouple.Celleciestfaitedematriauxasphaltiquesoupolymriques(figure1).
Danslesmembranesmonocouche,lamatriceestfaitedepolymreflexible.Grceaurenforcement,la
membraneprsenteunestabilitdimensionnelleetoffreunegrandersistanceauxcontraintes.Ils'agitla
plupartdutempsd'unrenforcementenfilsdefibredeverrecoupscourtetregroupsdansunmat,ouen
fibresdepolyestercontinuesagencessousformedegrilleoudematnontiss(figure2).

Figure1.Catgoriesdemembranespourcouverturedefaiblepente

http://www.nrccnrc.gc.ca/ctusc/fr/ctu_sc_n30 1/6
20/11/2016 MembranesdecouvertureenpolyolfinethermoplastiqueSolutionsconstructives

Figure2.Renforcementgnralementutilisdanslesmembranesdecouverture:a)matdefibre
deverrecourtecoupeauhasard,b)canevasdepolyester,c)matdepolyesternontiss

EncadrA
Thermoplastiques(TP)etThermodurcissables(TS)

Configurationsmolculairesschmatiques:a)thermoplastiqueetb)thermodurcissable

Unpolymreestunemolculelonguechanefaitedeplusieurs(poly)petitesunits(mre)rcurrentes
(entre103et106)unieslesunesauxautresboutbout.Cesmolculessontenchevtresauhasard,la
faondesspaghettisaprscuisson.

Lespolymrespeuventtreclassifisenthermoplastiques(TP)outhermodurcissables(TS),suivantleur
comportementmcaniquelachaleuretaurefroidissement.LesTPcontiennentdesmolculeslongue
chaneassemblesparliaisonssecondaires(figurea).Alachaleur,lesmolculesglissentdel'unel'autre
etlepolymreseramollit.Aurefroidissement,lesmolculesnepeuventpasglisserdel'unel'autre
facilementetlepolymredurcit.Enrevanche,lesmolculeslonguechaneTSsontunieslesunesaux
autrespardepetitesmolculesetdesliaisonschimiquessolides,procdappelparfoisvulcanisation
(figureb).Cerseauentroisdimensionsestsirigidequelesmolculesnepeuventpresquepasbouger
lorsquelepolymreestchauff.Ainsi,lesthermodurcissablesneramollissentpaslorsqu'ilssontchauffs.

Acausedecesdiffrences,lesmembranesthermoplastiquesetlesmembranesthermodurcissablessont
fixesdiffremmentlorsdelapose.Lespremirespeuventtresoudeschaudparthermosoudure:l'air
chaudfaitfondrelepolymreetlesdeuxbandesdemembranesontruniesparfusion.Lessecondessont
gnralementfixespardesadhsifsoudesrubans.

Ondistinguedeuxclassesdemembranesdecouverturebasedepolymre:lesmembranes
thermodurcissables(TS)etlesmembranesthermoplastiques(TP)(voirencadrA).Alorsqueles
thermoplastiquessontramolliesparchauffage(processusrversible),lesthermodurcissablesneragissent
paslachaleur.Lesthermodurcissablescontiennentengnralunmonomred'thylnepropylnedine,
appelaussiterpolymred'thylnepropylnedine(EPDM),alorsquelesthermoplastiquesse

http://www.nrccnrc.gc.ca/ctusc/fr/ctu_sc_n30 2/6
20/11/2016 MembranesdecouvertureenpolyolfinethermoplastiqueSolutionsconstructives

retrouventdansunegammepluslargedemembranesdecouverture,dontlespolyolfinesthermoplastiques
(TPO).

Touteslesmembranesdecouverturethermoplastiquesprsententdescaractristiquescommunes,
notammentlesjointssoudschaud.Enrevanche,pourlaplupart,ellespossdentdespropritschimiques,
physiquesetmcaniquesspcifiques.Ilseraitdifficiled'expliquercesdiffrencesdanscetarticlemaisilfaut
toutdemmedirequ'ilexistedesnormesASTMdiffrentes,basessurlematriau,pourlesdiffrents
produitsthermoplastiques.Pourvitertouteconfusion,ilnefautpastiquetertouscesproduitssouslasimple
appellationthermoplastiques(TP).Lespolyolfinesthermoplastiques(TPO)prsententplusieurs
spcificitsparrapportauxautresthermoplastiquesetdoiventdonctreappliqusettraitsdiffremment.

DfinitiondesTPO

Ilestdifficilededonnerunedfinitiondespolyolfinesthermoplastiques.

Letermethermoplastiqueestuntermegnriquedanslasciencedespolymresilregroupeune
catgoriedepolymresqui,telquementionnprcdemment,ramollissentlorsqu'ilssontchauffs,ce
processustantrversible.Letermeolfine,quantlui,estencoreplusgnriquecarc'estlenomancien
donnenchimieauxmolculescomportantuneliaisondoublecarbonecarbone(lenommodernedecette
familledemolculesestalcne).Touslespolymresformsparliaisonchimiquedeplusieursmolcules
d'olfinesontappelspolyolfines.

SuivantleplusrcentprojetdenormeASTMvisantlesTPO,leurcompositionn'estpasdutoutspcifique.La
normeindiquequelesTPOdoiventcontenirplusde95%depolymreTPO,enmasse.Lepolymreluimme
n'apastdfinidanscettenorme,quiindiqueseulementquelafeuilledoitcontenirlespolymres
appropris.Enraisondecettedfinitionquiresteassezimprcise,lalistedesproduitschimiquesentrant
danscettecatgorieestsansfin(exemples:polythylne,polypropylneetisobutylne,ainsiqueleur
drivs).Idalement,lesfabricantsdevraientindiquerlenomdupolymreexactlorsdeleursoprationsde
marketingainsiquesurlestiquettes.

QuelquesarticlesonttpublisquitententdefournirdesexplicationssurlesdiffrentstypesdeTPO[14].
Unechoseestcertainetoutefois:contrairementauxmembranesthermoplastiquesplastifies,lesmembranes
enTPOnecontiennentpasdeplastifiants(petitesmolculesajoutesaumomentducompoundagepour
augmenterlasouplesseduproduit).Leproblmedelapertedeplastifiantquisurvientaveccertaines
membranesplastifiesneseposedoncpas.

Confusionsurlemarch

LesmembranesdecouvertureenTPOsontsurlemarcheuropendepuisdixansenviron.Lapremire
apparitiond'unmatriaudecouverturedecetypeauxtatsUnisdatede1987maisonensaitencorepeusur
sadurabilit.

LaconfusionquirgneautourdesTPOprovientdeleurappellationchimiqueetdeleurcommercialisation.
CettedernireafaitprincipalementressortirlescaractristiquesquelesTPOpartagentaveclesEPDM,c'est
direlescaractristiquesducaoutchouc,aveclesavantagesdelathermosoudure(quelesEPDMn'ontpas).
L'accentfutmisgalementsurlarsistancechimiqueattribueauconstituantolfinedespolymres.
Malheureusement,unecertaineconfusions'estinstalle,notammentdansl'utilisationduterme
thermoplastique(TP).IlestimportantderappelerquelesTPOsontthermoplastiques(TP)maisqueseuls
certainsTPsontdesTPO.

AvantagesdesTPO

Engnral,lesmembranesenTPOsontcommercialisescommeunproduitcombinantlespropritsdes
EPDMetcellesdesPVCsansenavoirlesinconvnients.End'autrestermes,cesmembranessontcensestre
aussirsistantesauxUVetlachaleurquelesEPDM,etthermosoudables,commelesPVC.

LescaractristiquesetlesavantagessuivantsdesTPOonttsouligns[13]:

sansdangerpourl'environnementetrecyclables
thermosoudagedesraccords
disponiblesenplusieurscouleurs
rsistantslachaleur,ladgradationparUV
rsistantsbeaucoupdeproduitschimiques
bonnesouplessebassetemprature
pasdeplastifiantsajouts.

http://www.nrccnrc.gc.ca/ctusc/fr/ctu_sc_n30 3/6
20/11/2016 MembranesdecouvertureenpolyolfinethermoplastiqueSolutionsconstructives

EncadrB
Essaidetraction

Courbetypecontrainteallongementd'unemembraneTPOrenforcedepolyester40Cet23C

Unebonnemembranedecouverturedoittreassezrsistantepoursupporterlescontraintesetassez
souplepours'adapterauxmouvementsdusupport.Cespropritssontreprsentesparlarsistanceet
l'allongementlarupturequipeuventtremesursparunemachineexerantunetractionconstantesur
unchantillonrectangulaire.Lamachineenregistrelaractionsouslaformed'unecourbecontrainte
allongement(figure2).Lacontraintemaximalesupporteparl'chantillonestappelelarsistancela
rupturealorsquel'allongementcorrespondantlacontraintemaximaleestappelallongementla
rupture.

PerformancedesTPO

LesmembranesenTPOsontpluslgresetplusfacilesmanipulerquelesautresmembranes
thermoplastiques.Toutefois,mmesiellessontsouples,ellesconserventunecertainerigiditautoucher:
ellesonttendanceconserverleurformeetnesedtendentpasfacilement.Lesentrepreneurssemblents'y
habituerdoucementmaiscertainsdisentqu'ellesnesontpasd'utilisationtrsfacile.Citonsquelquesunsde
leurscommentaires:

lessouduresthermiquessontpropresetfacilesexcuter
cesmembranessontmoinschresquelesautresmembranessoudurethermique
lessystmesfixsmcaniquement(comparsauxsystmesindpendantsoutotalementadhrents)
fonctionnenttrsbienlorsdurecouvrementsansajouterdechargesupplmentaire
lesmembranesnonrenforcesformantsolinsontfacilesappliquer
deschangementsdecouleuretdetextureapparaissentavecletemps
lesmembranesragissenttrsfortement(allongementetrtrcissement)auxvariationsde
temprature
lestempraturesnesontparfoispasassezlevespoureffectuerdebonsraccordslespositions
arrt/marchedelamachinesouderrobotisesontparticulirementcritiques,demmequeles
positionsdesjointsent
l'intervalleesttroitentreunemauvaisesouduredueunebassetempratureetunemauvaise
souduredueunetempraturetropleve
ilseproduitunedgradationdelafixationcommunedusupportparcollage(c'estdiremembranequi
sedcolledusupport)
ilfautparfoisutiliserunsolvantsurlesmembranes(pournettoyerouapprter)avantdesouder
unefoisquelesmembranesonttexposesausoleil,ilestdifficiled'excuterunenouvellesoudure
(pourrparation,parexemple)
lesmembranesnoiressontplusdifficilessouderquelesblanches.

Rsultatsactuelsdelarecherche

http://www.nrccnrc.gc.ca/ctusc/fr/ctu_sc_n30 4/6
20/11/2016 MembranesdecouvertureenpolyolfinethermoplastiqueSolutionsconstructives

En1997,l'IRC,encollaborationaveclasocitamricained'expertsconseilsencouverturesBenchmarkINC.,
amisenoeuvreunprojetsurcinqanspourtudierlaperformancelongtermedesmembranesenTPO.

Jusqu'prsent,onaconstatquelesmembranesrenforcesd'uncanevasdefibresdepolyestercontinues
offraientunersistancelarupturebienplusleve(voirencadrB)quelesmembranesrenforcesd'unmat
defibresdeverrecourtescoupesauhasard.Danslecanevasdepolyester(faisceauxdefibrescontinues
dispossengrille),lesfibressupportaientlamajoritdelacontraintejusqu'cequ'ilyaitrupture,offrant
ainsiunersistanceleve.Danslematdefibresdeverre(filsdefibredeverrecoupsetassemblsau
hasardenmat),lesfilsdefibresuivaientlemouvementets'alignaientaveclepolymreendirectiondela
contrainte,offrantainsiunersistancemoindrelarupturec'estdirequelesfilssedplaaientavecla
membranepluttquedes'tirerpuis,ventuellement,casser,commedanslecasdupolyester.

EncadrC CettepageWebatarchivedansleWeb.
Tempraturedetransitionvitreuse(Tg)

Lorsqu'unpolymreestchaud,lessegmentsmolculairessontenperptuelmouvement,parglissement
ouparsaut,etlepolymreestsouple.C'estcequel'onappellel'tatamorphe.Lorsquelepolymreest
refroidi,lesmouvementsmolculairescommencentdiminuer.Silerefroidissementseprolonge,le
mouvementmolculaires'arrtecompltementuncertainetemprature.Lepolymreperdsasouplesse
etdevientcassant.Ils'agitdel'tatvitreux.Latempraturecaractristiquedupassagedel'tat
caoutchouteuxl'tatvitreuxs'appellelatempraturedetransitionvitreuse(Tg).Cettedernire(Tg)est
unedespropritsdupolymreetestunconceptimportantdansl'valuationdelaperformancedes
membranesdecouverturebasedepolymres.L'ajoutdeplastifiants(petitesmolculesdepolymre)au
momentducompoundagepermetd'abaisserlatempraturedetransitionvitreuseenaugmentantla
distanceentrelesmolculesdepolymre,ramollissantainsilepolymre.

Larsistancelarupturedesmembranescanevasdepolyesterdpenddunombredecblesdefilaments
(faisceaux)enlargeur.Larsistancedesfaisceauxdefibress'estavretrelammepourtousles
chantillons,quelquesoitl'enduit.Enconsquence,pluslatramedudispositifderenforcementestserre,
pluslarsistancedelamembranelaruptureestleve.

Ladiffrenceentrelesstylesdetrameaeuuneincidencesurlemodederupturedelamembrane.Un
chantillonatrenforcavecunegrilledepolyesternonenduitedanslaquellelesintersectionsdesfaisceaux
taientmaintenuesensemblepardesfibresdepolyesterfinesetcontinues.Lorsquelamembraneattire
danslesensmachine(paralllelalongueurdurouleaudelamembrane),lesfibresenbrinsfinssesont
tiresetmaintenuesfermementsurlesfaisceauxensenstravers(perpendiculaireausensmachine),
provoquantainsidefortescontrainteslocalisesauxintersections.Enrevanche,lorsquelamembraneat
tireensenstravers,aucunpointdecontraintelocalisenes'estcrcarlesfibresdebrinsfinsont
maintenulesfaisceauxdanslesensmachine,lescrasantetnonlestirant.

Larsistancelarupturedesmembranescanevasdepolyesteraaugmentde2030%lorsquela
tempraturedel'essaiachut40C.Enrevanche,lamembraneestdevenuecassanteetl'allongementla
rupture(mesuredelacapacitdelamembranes'adapteraumouvementdusupport)atdivisparplus
de15.tantdonnquec'estlasouplessedupolymrequirgitcelledelamembrane,ilestrecommand
d'utiliserdespolymresdontlespropritsmcaniquesauxtempraturesfroidessontsuprieures(exemple:
allongementsuprieur)pourlesmembranesquiserontutilisespartempraturesfroides.

Latempraturedetransitionvitreuse(Tg)estunboncritrepourchoisirlepolymrequiconvient(voir
encadrC).

Laflexibilitpartempsfroidatcontrleenutilisantlatempraturedetransitionvitreuse.Lesrsultatsont
donnuneplagedetempraturesallantde32C37C,plagecomparablecelledesautressystmes
monocouche(autourde35C).Ilyeutuneseuleexception,uneTgde54C.Cetchantillonfitgalement
l'objetdel'allongementlarupturelepluslev40C.

Lathermogravimtrie(quicontrlelechangementdepoidsd'unsujetchauff,pourunecertaineplagede
tempratures),montreclairementqu'ilexisteaumoinsquatretypesdiffrentsdeTPObasssurlespertesde
poidsuniquement.CequiprouveencorequeletermeTPOestuntermegnrique,englobantdiffrentstypes
depolymres.

Rsum

tantdonnqu'ils'agitd'uneterminologiedudomainedelachimie,quelacompositionchimiquedupolymre
n'estpasspcifiqueetquelesfabricantssontaxssurlacommercialisationduproduit,uneconfusioncertaine
rgneautourdesmembranesdecouvertureenTPO.

http://www.nrccnrc.gc.ca/ctusc/fr/ctu_sc_n30 5/6
20/11/2016 MembranesdecouvertureenpolyolfinethermoplastiqueSolutionsconstructives

Silegrouped'tudedel'ASTMresponsabledelanormedesTPOinsistepourutiliserletermeolfinedans
lenomofficiel,ilfaudraitalorsenvisagerd'utiliserl'appellationpolyolfinesoupleouthermoplastique,ce
quiseraitconformelaterminologieutiliseenEurope(exemple:polyolfinesouple,FPO).Deplus,pour
vitertouteconfusion,lesfabricantsdevraientclairementindiquersileproduitestbasedepolypropylneou
polythylne.

Remerciements

Lesauteursdecetarticletiennentremercierlesentrepreneurs,lespropritairesdesbtimentsquiontservi
derfrenceetlepersonneldelasocitBenchmarkquiacollectoufournilesdonnespourceprojet.

Rfrencesbibliographiques
CettepageWebatarchivedansleWeb.
1.Beer,HansRudolph.FlexiblePolyolefinRoofingMembranesPropertiesandEcologicalAssessment,
ProceedingsofWaterproofingTechnologyandtheEnvironment,9thInternationalWaterproofingAssociation
Congress,Amsterdam,1995,p.8189.

2.dePalo,Roberto.FlexiblePolypropyleneAlloys:ANewGenerationofMaterialsforWaterproofing
Applications,ProceedingsofWaterproofingTechnologyandtheEnvironment,9thInternational
WaterproofingAssociationCongress,Amsterdam,1995,p.309320.

3.Beer,HansRudolph.LongevityandEcologyofPolyolefinRoofMembranes,ProceedingsoftheFourth
InternationalSymposiumonRoofingTechnology,Gaithersburg,MD,1997,p.1421.

4.Foley,RichardK.etWilliamRubel.Polyolefins:TheNewRoofingTechnology,Interface(Journalofthe
RoofingConsultantsInstitute),octobre1997,p.3032.

M.R.M.ParoliestdirecteurduprogrammeEnveloppeetstructuredubtimentl'Institutderechercheen
constructionduConseilnationalderecherchesduCanada.

MmeKarenLiuestchercheusepourlemmeprogramme.

M.TerranceR.SimmonsfaitpartiedeTRSConsulting,IowaCity,Iowa.

1999

ConseilnationalderecherchesduCanada
Dcembre1999
ISSN12061239

dans:Enveloppeetstructuredubtiment,Toitures

Datedemodification: 19991206
Partagezcettepage

http://www.nrccnrc.gc.ca/ctusc/fr/ctu_sc_n30 6/6

Vous aimerez peut-être aussi