vereniging OROE DER VERDRAAGZAMEN Giro no 468874 t.n.v. de Penningm. der "ODU" Den Haag Vitel. ve ited, vs publs & ebonn. El.Brugenaueg 1 1.512, 2555 SC Den Haag te1.68454) Kremsvogellaan 29, 2566 CB Den Haag tel .254273, vorschijnt 2x per maand 28e jaargang nz.4 eT —— nadruk — verbodon 44 oktober 1983 x in de kantlijn betekent de vraag het antwoord Goeden avond, vrienden. Wij zijn nict alvetend, zijn niet onfeilbaar, denk dus a,u.bs nelf na,Het onderwerp voor deze avond is haan het begin van het ver~ enigingsjear door uzolf gekozen en draagt als titd BROWNEN VAN SAGEN BN LEGENDEN Musson mythe.. sagen en logenden kunnen wij in dit opzicht goon a1 te grost vor~schil Konstatezen, Hen mythe ontstaat gemeenlijk zond con of enkele personcn, de sagen en legenden zijn de verhalen dic daaraan wetgeknoopt worden. ‘Bij mythen en Icgenden, zelfs in sprookjes, ontmoeten wij yooral veel symboolverhalen.Om or con te nomen: de hcks Baba Yoga, dic sereele aussische sprooicjes on zelfs.' in andeze verhalen vaak con rol sweolt, Haar Kennerk is oyn, het wonen in een hutje dat op Iizpepoten staat en steeds met de zon mee draait. Fond de hut bevind+ zich een soort pallisade, waarin con aantel doodshoofden en desnachts cen bepaald aantal fakkels,In de oom-verhalen {ijn er dat 12 of 14, in latere verhalen treffen wij vaalt veelvoulen van 12 aan, maar ool: wel.getallen als 365. de tut wordt steeds bezootit of gepasseerd door wer ruitors geldleod in vorschillende Kdeuren en komende uit de vier windrichting (ntleed men dengelijke détails dan zal men moeten konl-luderen aat de heks cen persoon is, dic ergens net de zon of met do tijd srwant issIn een geocentrisch de kende wereld is het logisch yep eorloop van jaamgetijden en tijd rond eon enkele persoon sanien te ‘trckkens Jot zich steedsttot de won kerende hutje geeft de relatic aandewson weer, de paliosade met falicelaten doodshoofden gee! te sBundon van het jaar weer - of de dagon ~ terwijl do ruiters Lonno~ Tijk door mm Klour de jaargetijden amduiden en door de zichting waar uit zi} komen ook nog cens de voer vinden gestalte gevens -5-Wie op dengelijke wijze de figuron in sagen, mythen en logende benadert zal ontdekken, dat zij evenecens omringi worden vdoor symbolen en in vele gevallen bovendion gestalte geven aan zaken dic eens op de mencen een zeer diepe indruk hebben gomaal:t.Dg hoofdpersonen lijken in vele gevallen zelf's in de eerste plaats een verilaring te goven voor onverklaarbate feiten of de zin te veranderen van zalen die men begeerli k acht of die zcer grote indruk maakten, ‘een wij een voorbeeld van mythe-vorming uit recente degen: unston Churchill, Niet dat ig iets loads over Winnie wil zeggen, naar hij was uiteindelij een nict altijd even intelligent, maar stoods koppig en meestal ongeduldig mens.In zijn hart wes hij o nog een echte avonturier en wie zijn daden onbevooroordeeld bez: komt tot de konklusie dat hij mu nict bepaald cen braaf mons vas. Gaat men de besluiten na die hij genomen heeft en de plannen dic hij b.v. in corlogstijd bevorderde, dan verschijnen er heel vat facetten die ap het cexste gezicht cerder thuis schijnen te soron bij aij vijend, bij Adolf Hitler, dan bij deze held van dorlog en bo~ vweijdings a gar ja, hij ‘booorde tot de winnonde partij, zodat veel van hotgeen hij gedaan heeft wel vermoed kon worden, maar niet kontroleer~ ‘nar was of om redenen van staat gehein is gohouden. ‘Tocgegeven 21j, dat Winnie cen zeer moedig mens was, Tear do werkelijiheid is toch heel iets anders dan de ovérlevering outrent doze sterke cigarenrokende man, die engeland en in feite half cuopa net zijn wil de corlog heeft docn doorstaan, Zo tin als’ het veel gehoorde verhaal van de geniale man dic door half idiote en afgunstige politici werd afgedankt geheol was, Uant Churcliill was reeds tegen het einde van de oorlog niet me gehoel toozelenbaar on hield steods minder rekening mot raadgevers. Tk zou vele voorbeelden lamnen. geven van mythen die zelfs in deze tijd rond bepaalds personen ontstean, Interessanter 1iJ echter het feit, dat oon ontetaan van ongekentroleerde verhale duidingen in hot verleden veel gemalicelijker mogelijk was Denk aan de verhalen rond Horowles: een mannetjesputter, cen soort prehistorische Anton Geesink, die met kustgrepen en onvoorstel~ ‘pare kracht allerhande dingen volbracht. Zoals het reinigen van dugias stal. Probeer je - goals voor ons mogeliji is - de feiten na te gaan don kom 'je tot de verblugfende konklusic dat eon aantal ven dic yerhalenvel op feiten is gebaseord, al worden 2ij vertokond voexgo~ geven, Maar Hercules zelf dlijkt fantasic te zijn.Waarschijnliji: in Hercules oorspronkelijk de neam‘van con eerste dicnaar van eon vorst uit een rijkje tussen Eufraat ‘en gris. Deze werd hen overi~ gons schijnbaar door levantijnse kooplieden gegeven en kan cen Klonkgelijkenis vertoond hebben met zijn oorspronkelijke titel naam,De man was berueht omdat hij een van de beste worstelears wa van zijn tijd. ‘De eorste gegevens schijnen via turkije naar griekenland geko~ men . te zijn,Vortellers en later achrijvers hebben doze figm= ingo~ yast in verlalon rond cen reeds bestaan pantheon,Opzienbarende ca in be~ ‘ckonis on omvang sterk overdreven gebeurtenisson werden aan deze figuur verbonden. De augiasstal verwijst neaxt cen workelijk gebeurd handelen van ecn slaaf, dic de schijnbaar onmogeliji: teak con stal van grotere onvang binnon zeer korte tijd alloen te reinigen oploste door eon nabij lopende beck tijdemlijk door de stal te voeren, Near hot was naar con Klein stroompje. De man Ineeg overigens als loon voor 2ijn inval veijheid en beperi:t bungexrocht. - 56 = enSteeds veer worden wij in verhalen gekonfronteexd met mensen en figuren waarvan wij mu beseffen, dat zij niet lumen bestaan. Weem de broende vorhalen over de stam der anazoyost dames die zonder enige medischo noodzaak hun rechter borst lieten afzetten om beter mot pijl en boog te kunnen schieten enzy terwijl mamen bij hen weinig of niets in te brengon hadden en alleen dienden om het geslacht in stand te houden.Kortom: extreme foministen uit het verre verleden, In de padheid geloofde-een ieder -in mn bestaan, Toch is eon dergelijke stam nooit werkelijk opgetreden.Geen stam dus dic ‘een wit vrouwen bestond on door de van: genomen:vooral jaagden en zichzelf verminkten om betore rt.djders te aijn. Maar wenneer u lachen wilt moogt u niet vergeten, dat er in die tijd in afrika en azie - on in cen verder verloden zelfs in europa, ~ waar een ver doorgevoord matriarchaat heerste, In meer dee van deze stamén-maakten de vrouwen ook deel uit ~ vooral tijdens hn jonge jaren, ven de jagers en dus ook van de strijders van.de stam, foals de vrouven altijd in deze stamen de leiding hadden, de beshuim ten namen en veelal ook de magischevkant van de gemeenschap geheel beheerstens REizigers kunnen dus wel degelijk een groepje jagende vrouwen ontmoet hebben en met hen een kort gewapend konflikt hebben uitgevoch~ ten, De rest is versiering, rationalisatie en seer waarschijnliji ‘ook het uitvloeisel van de behoefte om de tochoonders verstomd te doen staan, Mogelijk ook heeft men, hore de dat men door vrouven tijdelijk werd afgeslagen, zich de vraag gesteld hoe dit wel denl:baar was, Uit dexgelijke niet gekontrolecrde verhalen ontstaan legenden en overle veringen, worden sagen geboren. Steeds weer blojit een legende te ontstaan rond een betrekkolijk onbelangrijk feit, dat om velke reden dan ook steeds weer tot de vor~ eolding sbreekt. Mythen ontstaan steeds weer cond personen en restil~ teren in een wezen, dat 20 ncgit heeft bestaan en gebeurtenisson die zeer eenzijdig en met verwaarlozing van essentiele gegevens worden verteld.. De mens heeft behoefte aan helden, Maar dezen moeten ool: aan Snorele en andere normen beantioorden die men zich in een bepaalde tijd mm eenmaal stelt, Dus vervalst men de gegevens. Ten mooi voorbeeld is het verhéal rond Christoffel Colunbus. Het merendeel ven de verslagen die over zijn reis bestonden werd eorst na diens terugkeer opgesteld en door monnilken geschreven.\/ie door de regels heen leest wordt echter gekonfronteerd met cen avon U- hier en handelaar die in eigen land ~ italie ~ geen goede roep gencot. Hen beschouwde hem als een goed zeeman, naar gelijktijdig als een handige mooiprater en oplichter. ‘Ook tijdens de tocht handelde de man zeker niet zo mooi als het Later wordt voorgesteld. Zo dwong hij zijn bijgelovige en bange matrozen met de wapens en door mishandelingen, om de reis voort te ~getten terwijl er geen voldoende voedsel en zelfs zuiver drinkvater meex aan boord was. ‘Yolgens 2ijn verhaal werd zijn tocht gered door. het toeval dat men land.zag vanuit de mast op het ogenblik dat hij wilde toegeven gan de drang terug te Keren, In feite had hij reeds enkele zeer opstan~ dige opvarenden doen doden en anderen emstig doen mishandelen toen een Jastste wanhopige opstand erd verhinderd door het feit, dat enkele ‘uitgepubte lendvogels neerstreken in het want.Zelfs zijn gedxag tijdens en eerste ontmoeting met inboor! ngen verliep nict zo vroom en idealistisch als het later werd voorgesteld, ~ aH