Truyen Co Tich VN 2

Truyn c tch Vit Nam
MUC LUC
Muc Luc ............................................................................................ 1
Nghe hoa cop.................................................................................... 2
Ngi thiu phu Nam Xng...................................................... 5
ng thn st .................................................................................... 7
So da ............................................................................................... 8
Sn Tinh - Thuy Tinh ...................................................................13
S tch chim cuc...........................................................................14
S tch con cao cao ........................................................................17
S tch con coc ...............................................................................18
S tch con mui ............................................................................20
S tch eo pht t ........................................................................22
S tch hat lua ...............................................................................24
S tch hoa hng............................................................................25
S tch ng Bnh vi......................................................................27
S tch tho tai dai ui ngn........................................................30
S tch trai da hu ......................................................................32
S tch con bo hung.......................................................................35
Tm Cam........................................................................................36
Thach Sanh....................................................................................43
Thanh Giong ..................................................................................47
Ting hat cua ngi a .................................................................48
Tr khn cua ta y.......................................................................52
Trng Chi.....................................................................................53
Chuyn ngi ly v coc ...............................................................54
Truyn thuyt v H Gm .........................................................58
Truyn thuyt v s t .................................................................60
T Thc ..........................................................................................61
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Truyn c tch Vit Nam
NGHE HOA COP
Ngay xa, mt lang kia, co mt thanh nin b cht t hi hn

con nho va lai cho hn mt gia san kha ln. Hn d cua n hoc,
thng noi vi moi ngi trong lang: "Thy ti khi xa lam mt chc
quan nho; ti nht nh se lam to hn". Ri i vi nhng ngi
khng a, hn noi: "ng ma ng nghe th chung bay cht vi ng".
n khoa thi, nh ut lot tin cho quan trng, hn hng
cng. hng cng, v lang hn khng con coi ai ra g. i vi
ngi hai th toc hn cung may tao, lam cho ca tng lo ngay ngay,
ch s hn ma ng nghe th ri dn hang tng khng ai ct u ln
c.
Nhng chng bao lu, c ly tin ma ry, ga thanh nin y
ng nghe tht. tin s, hn c vua ban ao mu, c bin, vong long
v vinh quy, co lnh theo hu, co dn lang on rc.
ng t Kinh v lang xa lm, phai qua rng, qua eo, li
sui, lai i trong mua he, nn nhn dn va binh lnh phuc dch rt la
vt va. n mt khu rng rm, binh lnh va nhn dn dng lai
ngh. Moi ngi mt nhoc, nm di bong mat ngu thip i. Nghe ta
c ngi vong nn khng mt nhoc g ca. Thy rng xanh um, lai
nghe ting sui chay roc rach gn, hn lin dao chi, ln n b
sui, tm tang a ngi ngh, nh ngh my vn th vnh canh vinh
quy gia nui cao rng thm, nhn cung to "ch thanh cao" cua
mnh. Thy nc sui xanh trong va mat lanh, lai vng ve khng
ngi qua lai, nghe ta nh tm cho thn th mat me, tinh thn sang
khoai, ngh cho ra nhng vn th hay...
Hn ci qun ao li xung sui. Chao i! Nc mat lam sao.
Nhng tm xong, hn thy nga ngay khac thng, nga va nong
Truyn c tch Vit Nam
bong nh rm sy moc ln khp mnh my. Hn ly tay gai th thy

da tht b xc, mau chay rong rong. Nhn cac u ngon tay, hn
thy mong tay a moc dai t bao gi, nhon va sc, nhn n chn tay
mnh my th lng la xm xoam. Hn thy trong bung cn cao nh
hun, nh t, c hong nh b bong, khat tng nh co th ung can
ging nc y. Hn n b sui, cui u xung dong nc trong mat
ung th thy mt mnh a hoa ra mt h, thn hnh mnh cung la
thn hnh h. Hn kinh hai qua, ln ting goi qun s tht to, mong
ho cu cha cho mnh, th ting cua hn a tr nn nhng ting gm
cua h. Hn cang gao thet th nhng ting ming hn tht ra u
la nhng ting gm vang, chn ng ca khu rng. Nghe ta thy mnh
a hoa cop, tc ti chay rong mt luc, ri cup ui chay thng vao
hang su. Qun s va phu trang ang ngu say, bng nghe ting h
gm d di, u thc dy. Ho tm khp moi ni khng thy ng nghe
u, yn tr la ng nghe a b h tha i mt. Moi ngi anh nht
nhanh khn goi, cung nhau ra khoi khu rng, tm ng quang ang
i, phu trang th tr v lang, con qun lnh th tr v Kinh.
T y, c cach vai ngay, ngi ta lai thy mt con h xam rt
ln gm ln nhng ting gh rn trn mt ngon nui troc. Trong co ba
thang tri, con ac thu y a n tht hn mi khach b hanh. Con
ng tt qua rng dn dn tha ngi qua lai. Ch con mt s phng
sn n thm do, ging by bt con cop xam. Nhng con ac thu
tinh lm, t mi to va ngon n u, cung khng la ni no. Ngi
ta noi: trong m thanh vng, no khoc thut tht nh ngi. Sn mai
khng c, nhng ngi phng sn cung chan nan, bo khu rng y
khng n na. Cu chuyn ng nghe v vinh quy b h tha mt cung
lu m dn trong tr nh moi ngi...
Nm sau nm sau, co mt anh nng dn cung lang vi nghe
hoa cop i lnh thu c tr v lang. Anh n a u khu rng th
tri a x chiu. Anh tnh nu i qua rng th sang sm hm sau a
v n nha, con nu i ng vong qua i, qua cac ban lang th hai
ngay na mi ti ni. Anh vao mt cai quan bn ng ung nc,
gi cm nm ra n, va em vic tnh toan ng i noi chuyn vi
nha hang. My ng gia ba gia u khuyn anh khng nn qua rng
va noi cho anh bit con cop xam mi ngay mt hung d. Anh vn
ngi gan da, lai i lnh thu a lu nm, ang nong gp gia nh,
Truyn c tch Vit Nam
nn anh quyt bng rng. n a chc da ri, anh vac mt ngon giao,
mt bo na phong lam uc, eo tay nai, bui nhui, manh dan i
thng vao rng...
Lu nm co a moc kn ng mon, phai tinh mt lm mi
nhn ra li i. Anh rao bc ra khoi khu rng trc khi mt tri
ln. Mi u nghe ting la ri, ting canh kh ri, anh cung nhn
trc nhn sau, ri cang i su vao rng, cang thm hiu quanh, m u,
nhng long hng hai cua anh cang tng ln. Khng nhng anh
khng s na, ma con ngh thm: "Tht ngi ta cung nhat qua! H
xam hoa hon mi ra, ch co u luc nao no cung ngi chm chm
bn ng rnh ngi!". Anh va ngh xong th cht co ting ng
mt bui rm bn ng. Ting st soat luc nhe, luc manh, nh co
ngi ang keo canh kh. Anh cm cht ngon giao, lng tai nghe...
Tht nhin co ting goi, ting khan khan, , nh ke rut li,
khng hn la ting ngi, nhng dung li th tht soi:
- Anh Lng y a? Hay dng lai, ti hoi mt t.
Anh nng dn thy goi ung tn mnh, lin ng lai. Trong
bui co ting noi tip:
- Ti la Banh y, khng bit anh co con nh khng? Tn
Banh a t nha anh, lam cho anh phai bo lang i mt my nm y
ma!
Anh nng dn ap:
- Ti nh ra ri. Sao ngi ta lai noi anh b h tha i mt?
Con chuyn cu kia, thi ng nhc n lam g. Nu co phai anh nh
ng th ra y, ti a v lang. Tri sp ti ri!
Co ting th dai trong bui; ri co ting noi ra:
- Ti ch lo anh cha qun chuyn cu. By gi th ti... ti
khng ra i vi anh c. Anh hay nan lai mt chut, ti xin k nng
ni cua ti anh nghe...
Ri Banh k ht moi vic cua hn t ngay hn ng nghe, v
vinh quy va hoa cop.
Anh nng dn hoi h xam:
- Th by gi, mun ti giup g cho?
H ap:
Truyn c tch Vit Nam
- Ti co a con trai, ngay ti vao Kinh thi, noi mi ln hai;

ti lai con me gia va v dai... Khng bit co con ca hay khng? Nu
con, nh anh trng nom, giup cho.
Ri hn hoi:
- Anh Lng i! Anh co tht chn y khng? Bao nhiu nm
nay, ti n toan tht sng, nhng luc tnh nh luc nay, them tht chn
qua...
Anh nng dn luc trong tay nai, ri bao con h:
- Con mt goi nem va mt mu chn gio luc y. Ra ma n!
Con h noi mt giong sung sng:
- Xin anh nem vao bui cho ti. By gi khp ngi ti lng la,
hi ham lm, khng dam n gn anh.
Anh nng dn nem mu chn gio va goi nem vao bui, ri dn
con h:
- T nay nn vao rng su, tm kim hu nai ma n, khng
nn lun qun trn ng nay ma hai ngi.
H ap:
- Xin nghe li anh.
T o, trong m ti, ngi ta khng nghe thy ting con h
xam gm trn ngon i troc na. Con ngtt qua rng lai tp np
ngi qua lai. Va khp min y, ai ai cung thuc cu chuyn nghe
hoa cop.
NGI THIU PHU NAM XNG
huyn Nam Xng tnh Ha Nam, ngay xa co mt ngi con

gai xinh ep, nt na, tn la Vu Th Thit, chng la Trng Sinh,
ngi cung lang. Hai v chng rt yu nhau, tuy trong canh tung
thiu nhng hai ngi khng bao gi co li qua ting lai. Ch co mt
iu la Trng hay anghi, lam cho v luc nao cung phai y t, gi
gn.
Ly nhau cha c bao lu th Trng b goi ra lnh.
Truyn c tch Vit Nam
Luc y, v chang co mang sp n ngay sinh. Trng Sinh i

cha c na thang th nang sinh c a con trai rt khau khnh.
Mt nach con mon, lai co me chng gia, nang thay chng lam u moi
vic. Me chng m nng, nang ht sc chay cha trong na nm tri,
nhng ba cu khng qua khoi c. Nang lam ma cho me chng rt
chu tt, xom lang ai cung khen.
Hn mt nm sau, qun lnh u c tr v lang. Trng
Sinh v th a con trai a bp be noi. Trng gi tay b con th
thng be khng chu theo.
Anh hoi no:
- B y ma, sao con lai khng cho b?
Thng be bp be noi:
- B n ti mi n kia.
Trng Sinh tnh a nghi, trong long bc tc, nhng khng noi
ra. i khi a be ngi mt mnh, chang gan hoi th thng be lai noi:
- n ti, b mi n. H me i, b cung i theo sau; me ngi,
b cung ngi...
Nghe con noi, Trng Sinh yn tr v mnh a tng tu vi
mt ke nao trong khi mnh i vng va ke y rt say m v mnh, nn
mi khng ri c ra nh th! Thy v xinh ep, ti gion, "gai mt
con trng mon con mt", mau ghen cua chang lai cang xung ln.
Trng tra hoi v va gi kn la khng phai do con noi. Nang mt mc
chi cai; nhng chang khng tin, mng chi, anh p v tan nhn.
Lang xom, ho hang bit chuyn u n can ngn, chang nht
nh khng nghe, cho la v kheo on a cai mm, nn mi c long
moi ngi.
Ngi thiu phu phn ut qua, m con khoc nc n, ri tha
luc chng sang hang xom, ch t con xung ging, chay ra sng
m u xung dong nc chay xit.
Chng v, bit s chng lanh, vi chay ra sng, nhng mo mai
khng tm thy xac v. n ti a tre khoc, Trng b con, thp en
d cho no nn. Tht nhin a tre ch vao cai bong cua Trng trn
vach va noi:
Truyn c tch Vit Nam
- B kia ka!
Th ra trong nhng ngay Trng i vng, bui ti a tre hay
hoi me: "B u?", ngi thiu phu thng ch vao cai bong cua mnh
trn vach, noi ua vi con: "B kia ka!".
By gi ngi chng mi hiu li con noi. V sau, nhn dn
dng miu th nang ho Vu, goi la: "Miu v chang Trng".
NG THN ST
Thu xa co mt nng dn rt ngheo, anh mt mnh trong

mt lu ni ba cua mt rng. V khng co mt ming st nao ca, nn
anh phai lam vic rt cc kh. Mi ln mun ct cy, anh phai ly
mt ming a nhon, cao mai cc kh sut ngay ma cha ct c cy
y Con luc mun ao t ly nhng r hoc la nhng qua sn
di t, th anh ch co nhng nhanh cy ma ao thi... Anh rt
ngheo xu x. Nhng c gai trong lang khng dam nhn mt ng, va
tre con c nhn thy ng la bo chay.
Mt ngay kia Pht hin ra trc mt va noi vi anh:
- Ngay mai se co ba ngi hanh khach ci nga va se dng lai
trc nha con xin ngu lai mt m. Con hay on tip ho vao nha
mt du nha cua con rt nho.
Hm sau, co mt ngi an ng ci nga trng mc mt b
qun ao trng tuyt ep. ng ta dng lai noi vi ngi nng dn mt
cach kiu cng:
- Anh kia! Hay sa soan cho ta mt ch ngu m nay!
Ngi nng dn nhn anh ta ri tra li:
- Anh th li, v nha ti qua nho, xu x va nat, khng ang
anh ngh y u, xin hay n ch khac!
Mt luc sau, lai co mt ngi an ng khac ci mt con nga
bng vang mc b qun ao bng vang cung n nha ngi nng dn
Truyn c tch Vit Nam
va noi nhng li noi kiu cng nh ngi th nht va ngi nng dn

cung tra li nh ngi th nht.
Ngi th ba xut hin trn lng con nga mau en mc mt
b qun ao mau en cu mon. ng ta xin ngi nng dn ngh lai mt
m va c chp nhn.
Bui sang khi ngi nng dn thc dy va khng thy ngi
khach va con nga u ca. Trn gi cua ngi khach ch thy mt
ming st en thui. Ngi nng dn bng hiu ra hai v khach trc
o chnh la thn vang va thn bac va anh cam thy rt tic v a
khng on tip ho. Luc o, co mt con chim se bay ngang qua nha
anh va hot rng: "Anh ng tic v a khng on tip thn vang va
thn bac, ming st o con quy hn, no se giup anh trong cng vic
hang ngay"
Ngi nng dn hiu ra va t ming st, anh lam thanh cai
cuc, cai cay cay rung va t vn, no a giup anh rt nhiu
trong cng vic ng ang. n mua thu hoach, anh rt vui mng khi
thy rung lua tru bng, trong vn y cac loai hoa qua u mau va
anh khng con phai chu canh oi kh na.
T ngay o, vi cai cuc st ma v thn ban tng cung vi s lao
ng vt va mt nhoc, i sng cua anh tr nn tt hn Nhng c gai
nhn ng vi long nhn t hn, tre con khng con s ng na, chung
thng n chi trong vn nha ng va c n nhng trai cy ma
chung thch. Nhng ngi gia th rt vui mng nhn thy anh sng
vui ve va hanh phuc.
SO DA
Xa co hai v chng nng dn i cho mt nha giau t hi con

nho. V chng n hin lanh nhng ngoai nm mi tui vn khng
co con. Mt hm tri nng gt, ngi v vao rng ly cui cho chu,
Truyn c tch Vit Nam
khat nc qua ma khng tm u ra nc, cui cung ba anh phai

liu ung nc trong mt cai so ngi mt hc cy. Nhng la thay,
ung vao khoi c, ba thy khoan khoai v cung, thm tha tn rut
gan. Va t o ba co thai. Chn thang mi ngay ba sinh ra mt cuc
tht tron lng lc nh hnh cai so, co mt mui, mm, tai, nhng khng
co tay chn. Chng a mt, lai sinh ra mt quai thai, ba rt bun
phin, nh em chn sng no i. Nhng bng cuc tht ln ting noi,
goi ba:
- Me i! Con la ngi y me a. Me ng vt con i ma ti
nghip! Ba cu cam ng, m cuc tht vao long va nng niu cho bu. Ba
cu t tn con la So Da.
Nghe tin ba cu e ra quai thai, lao phu ng bt ba em chn
sng i, nhng ba khng nghe. Lao ui ba ra tup lu xanh goc
vn. Nhng hng ngay vn phai i lam cho nha lao. Mi ba i lam
v ba em phn cho So Da mt nm cm. So Da ln ln rt nhanh
va ngay cang khn ngoan, hiu bit. Ba me va nhng ngi chung
quanh quen dn va ngay cang yu mn So Da.
Hng ngay, khi ba me i lam, So Da bin thanh mt chu be
rt xinh ep, don dep nha ca u vao y, ri lai chui vao cai so nh
cu. Luc u ba cu thy s la, nhng rnh mai khng thy g nn cung
anh thi.
Mt hm ba me bun ba noi vi So Da rng:
- Con ngi ta ln bay tam tui a bit i chn tru chn bo,
may th tao chng trng cy c g! ng chu co mt an d, cn
ngi chn ma tao vn cha tm c ai.
So Da noi:
- Me i, con chn c, me nhn vi ng chu i!
Ba me noi vi lao phu ng, cui cung lao ng thun cho So
Da i chn an d cho nha lao.
Hai me con So Da rt vui mng. Qua nhin So Da chn
c va chn rt gioi. Lao nha giau thy an d mi ngay thm beo
tt ma So Da lai n rt t, mi ngay ch hai nm cm rt nho thi.
So Da chn d sut ngay day nui xa lang. Vic em cm,
lao phu ng giao cho ba ngi con gai lun phin nhau. Hai ngi ch
Truyn c tch Vit Nam
10
thng ng rt xa goi So Da ri cm o, mc So Da t ln n
ma n. Con c gai ut em n tn ni cho So Da. Va v th c bit
c mt iu ky la: So Da khng phai la ngi trn, chang la
ngi tri - mt chang trai khi ng, tun tu, tui chng mi sau,
mi bay. C thy chang nm trn mt cai vong ao mc gia hai
canh cy, ming thi sao, ting sao khi bng khi trm, luc khoan, luc
nht, lam cho c bn chn, xao xuyn.
T o, c ut em long yu trm, nh thm So Da. Co g ngon
c cung danh em cho So Da.
Mt hm, So Da oi me i hoi mt trong ba ngi con gai
phu ng cho mnh. Ba me ang bun phin cung ngac nhin, ph ci
ma noi:
- May th co ma no ly! Mnh my chn tay chng co ma lai
oi ly v.
Nhng So Da thit tha, nn n, thuc giuc, cui cung ba phai
anh bao kim mt bung cau n noi vi phu ng. Lao phu ng bu
mi ci khy, ri ln giong noi vi ba cu:
- Mu v bao hn sm u l vt th ta se ga cho mt a: mt
chnh vang cm, mi tm lua ao, mi con ln beo, mi vo ru
tm. Lai phai dng mt cn nha ngoi nm gian, cu u bng bac, xa
ngang bng ng.
Lao nha giau th c y cho la mnh thach nh th th khng i
nao nha So Da lo c. Ba me th lo, nhng So Da th im nhin
bao rng:
- Me sang noi ngay vi ng chu la con co y u cac th y.
Khng con cach chi t, lao phu ng phai goi ba c con gai ln
hoi xem co ai ng thun lam v So Da khng? Ngi ch ca nghe
xong chi y y. Ngi con th hai th tra li lp lng la "cha me
t u con ngi y", khin lao phu ng cung hi lo. Con c con ut
th tra li dt khoat rng:
- Con bng long ly anh So Da a!
Truyn c tch Vit Nam
11
Lao phu ng anh phai chp nhn. Nhng ca lao phu ng va

ba me So Da u php phong, khng dam chc la So Da co u cac
l vt nh a ha.
Sang hm sau n han nap l vt ma ti hm trc o, ba me
vn cha thy g ngoai tup lu tranh goc vn. So Da bao ba c
yn tm, ri u se vao y. Qua nhin, sang sm hm sau, khi ba
me tnh dy th thy mnh ang nm trn mt chic ging co u
chn hoa, nm gm; chic lu tranh a bin i u mt va thay vao
o la mt toa nha ngoi nm gian, ca bc ban, ct, xa u tram tr,
cu u bng bac, xa ngang bng ng ung nh li thach cua phu
ng.
Ba me rt ngac nhin v nha ca, ac va l vt sang trong
u moi th. Ba ngh la mnh nm m, nhng co iu lam cho ba tin
la vn thy So Da ln i ln lai trong nha sai bao nhng ngi
giup vic.
Anh va goi mt ting, tc th my chuc ngi hu ha, ca
nam ln n qun ao lng ly u mu sc, t nha di chay ln rm
rp lam theo li sai bao cua So Da.
ung gi hen, ca oan nha trai em u l vt sang nha gai
on du. Phu ng chng bit tnh sao, anh phai nhn l vt va ga c
gai ut cho So Da. Dn lang ai cung ngac nhin, hai ngi ch gai th
tr mi, tc li ht li ch bai, mng nhic c ut. Con c ut th rt
vui, luc nao cung ti ci vi moi ngi.
Chiu hm y, So Da on du v nha. C ban linh nh, lang
xom ngi y nha chuyn tro nh phao ran. n ti khi cac cy nn
a thp sang trng nha trn nha di th khng ai nhn thy So Da
u ca. Bng, t phong bn bc sang mt chang trai tun tu khi
ng cung vi c du. Chang trai noi:
- Tha cac cu cung ba con hai ho, ti la So Da. V chng
chung ti xin ra chao hai ho va cam ta ba con a n chia vui va giup
cho gia nh chung ti.
Truyn c tch Vit Nam
12
Ba me m chm ly con du, mng vui khng noi nn li. Tin

nay bay i, ai bit cung ngac nhin va vui mng, ring hai ngi con
gai ln cua phu ng th ch co ghen tung va tc ti.
Sau khi ci v, So Da ra sc hoc hanh va thi trang
nguyn c nha vua trong dung.
Khi ba me qua i, quan Trang So Da t kinh v chu
tang c t lu th nha vua co chiu c chang i s. Trc khi i,
chang a cho v mt con dao, mt hon a la va hai qua trng ga,
dn v phai git lun bn mnh, khi gp kho khn se phai dung n.
Hai ngi ch gai lun ghen t vi em ly c chng tt ep,
gioi giang, quyn cao chc trong. Mt hm hai ch ru em i chi
thuyn trn sng gn bin, ri lp mu, y thuyn em ra xa, du
ht bi cheo, khin cho thuyn c em b m. Khi thuyn a mt
tm, hai ch mi gia v h hoan, ku cu.
Sau khi thuyn chm, mt con ca knh v cung to ln a nut
chng ca thuyn ln c em ut vao bung no. Nh li chng dn luc
chia tay, c rut dao rach bung ca, ca vy vung mt hi ri cht. Sau
o xac ca tri vao b mt hon ao, c khoet bung ca chui ra. Ri c
xeo tht ca ra thanh nhiu ming, phn th phi kh, phn th mui
mm n dn. C lai dung dao anh vao hon a chng a ly
la nu n va si m. Hai qua trng ga trong boc, u ngay a n
thanh hai con ga, mt trng, mt mai.
Thang ngay tri qua, an ga sinh si nay n ng dn. C ut
tip tuc sng mt mnh trn hoang ao va ch khi co thuyn th nh
giup .
Bng mt bui chiu, c nghe ting ga gay: "o o o!... phai
thuyn quan Trang rc c ti v!". C chay ra th thy mt chic
thuyn ln, cm c ui nheo tin v pha ao. C mng lm! Khi
thuyn n gn th thy So Da bc ln mui va v chng nhn ra
nhau, mng mng tui tui khng noi nn li.
Truyn c tch Vit Nam
13
Bit ro s tnh, So Da rt thng v va cm gin hai ngi

ch gai, nhng chang vn khng noi cho ai bit. V n nha, So Da
bao v lanh vao phong trong ri bay tic mi ca nha b v va dn
lang n d. Hai ngi ch thi nhau n mc lng ly li cun s
chu y cua So Da. Ca hai u tranh nhau k l vic ngi em cht
ui.
Ru ung c na tun, So Da ng ln xin phep vao nha
a mt ngi ban ra chao hai ch va dn lang. Khi c ut theo chng
bc ra, moi ngi kinh ngac ban tan xn xao. Hai ngi ch rung ri
tay chn ri nhn luc moi ngi hng v c ut, ca hai len ra ngoai
va trn i bit tch.
SN TINH - THUY TINH
Hung Vng th mi tam co mt ngi con gai tn goi la My

Nng, sc ep tuyt trn. My Nng c vua cha yu thng rt
mc. Nha vua mun ken cho nang mt ngi chng tht xng ang.
Mt hm co hai chang trai n, xin ra mt nha vua cu
hn. Mt ngi vung nui Ba V, tun tu va tai gioi khac thng: ch
tay v pha ng, pha ng bin thanh ng lua xanh, ch tay v
pha ty, pha ty moc ln hang day nui. Nhn dn trong vung goi
chang la Sn Tinh. Con mt ngi mai tn min bin ng tai gioi
cung khng kem: goi gio, gio n, ho ma, ma ti - Chang nay tn goi
la Thuy Tinh.
Mt ngi la chua cua min non cao, mt ngi la chua cua
vung nc thm, ca hai u xng ang lam r vua Hung ca.
Hung Vng bn khon khng bit nhn li ai, t chi ai.
Nha vua cho mi cac quan lac hu vao ban ma vn khng tm c
k hay. Cui cung, Hung Vng phan rng:
Truyn c tch Vit Nam
14
- Hai ngi u va y ta ca, nhng ta ch co mt ngi con

gai, bit ga cho ngi nao? Ngay mai, nu ai em snh l n y
trc: mt trm van cm np, hai trm np banh chng, voi chn
nga, ga chn ca, nga chn hng mao, th c rc du v.
Sang sm hm sau, Sn Tinh a em y u l vt n trc
va c phep a du v nui. Thuy Tinh n sau, khng ly c v,
ung ung ni gin, em qun ui theo, mt hai oi cp lai My
Nng.
Thuy Tinh h ma, goi gio, lam thanh dng bao ung ung
rung chuyn ca t tri, dng nc sng ln cun cun tin anh Sn
Tinh. Nc ngp lua, ngp ng ri ngp nha, ngp ca.
Sn Tinh khng h nao nung, dung phep mau bc tng qua
i, di tng day nui chn ng dong nc lu. Nc dng ln cao bao
nhiu, Sn Tinh lai lam cho i, nui moc cao ln by nhiu. Hai bn
anh nhau rong ra my thang tri lin, cui cung Thuy Tinh ui
sc phai rut qun v.
T o, oan ngay cang thm nng, thu ngay cang thm su,
khng nm nao Thuy Tinh khng lam ma lam bao, dng nc ln
anh Sn Tinh va ln nao Thuy Tinh cung thua, phai bo chay.
S TCH CHIM CUC
Ngay y co i ban ch thn tn la Quc va Nhn. Ho u la con

nha hoc tro ngheo, lai u m ci cha me. Quc c hoc nhiu hn
ban: anh chang lam thy day tre. Tuy bng lc chng co la bao
nhng Quc vn thng giup Nhn. i lai, co ln Quc b m
nng, gia khng co ban thuc thang ngay m th anh kho long sng
ni. Sau o cung v sinh k phai chia tay mi ngi mt nga.
Truyn c tch Vit Nam
15
Trong khi Quc sng cuc i day tre th Nhn cung i lang
thang ht cac vung xa la lam thu lam mn. Trai qua mt thi ky
lang bat, cui cung anh chang vao lam cng cho mt phu thng.
Thy chang tht tha chm ch, phu thng rt tin cy. Chng bao lu
Nhn c phu thng ga con gai cho.
V Nhn co nhiu cua ring. V th Nhn nghim nhin tr nn
mt phu ng co mt c nghip kha kha trong vung.
Nhn giau nhng khng qun tnh bu ban. Nhn vn nh ti
li th "sng cht sng kh co nhau" vi Quc. Nhn ct cng i tm
va sung sng c thy Quc con sng. Tuy Quc ang d nm day,
nhng Nhn cung thng lng vi cha me hoc tro cho con em
chuyn sang hoc vi mt cu khac ri a Quc v nha mnh. Nhn
dn ngi nha phai coi Quc khng khac g mnh, cm nc hu ha
khng c b tr.
Nhng tnh v Nhn khng c nh chng. Xa nay i vi
nhng ke rach ri, ch ta thng co thai khinh th. Va ch ta
khng cung sng nhng ngay han vi vi Nhn nn co thy u tnh
ngha gia Nhn va Quc nh th nao. Nhng thy chng rt trong
ai khach nn luc u v khng dam noi g. Nhn lun lun bao v:
"y la ngi thn nht trong i ti. Nu khng co ban th cha
chc ti a sng gp nang". V Nhn ch lm bm: "Kheo! Ban vi
be! Ch co ngi n hai!".
Dn dn, v Nhn bc mnh ra mt. Ch ta kho chu v cai ng
khach la t dng u n cha giup ch g cho nha mnh, ch chm
ch trn ging cao, cm ru mi ngay hai ba. V Nhn trc con
noi mat nhng sau th ngoa ngot ra mt. Co hm ngi an ba y
ay nghin ca chng ln khach:
- "Chng phai b gia, khng phai khach n, u lai rc v
th phung: n no lai nm. Thi liu ma tng quai i!".
Thy thai v ngay cang qua qut, chng ch s mt long ban.
Nhn mt mt thn hanh chm chut cho ban, mt mt khuyn d v.
Nhng v Nhn chng nao vn gi tt y. V phn Quc th chang
Truyn c tch Vit Nam
16
hiu tt ca. a hai ln Quc cao ban xin v nhng Nhn c sc gi

lai. Thy ban ch tnh, Quc lai nn na t lu.
Nhng hm o, Quc qua quyt ra i v chang va nghe c
nhng cu noi xuc pham n mnh mt cach nng n. Quc ngh nu
mnh khng tnh k sm th se co ngay b nhuc vi ngi an ba nay.
Ma nu ra i nh my ln trc th se b ban lam li thi kho khoat.
Mt hm, tri con m sng, Quc ct len ra i. Mun cho ban
khoi mt cng tm kim nn khi qua mt khu rng, chang ci khn
ao treo ln mt canh cy bn ng lam nh cach mnh a cht.
oan Quc ln mo i x khac tr lai cuc i go u tre nui thn.
Thy mt hut ban, Nhn b i tm nhng cha bit tung tch
u ca. Khi nghe tin co ngi bt c khn ao me rng pha nam,
chang lt t n xem. Nhn ro o la khn ao cua ban, Nhn v cung
hi hn:
- "Thi ta lam hai ban ta ri! Chc ban ta b cp git cht".
Nhng sau o Nhn lai ngh khac
- "Ban ta i trong tui khng co mt ng th du co gp cp
cung khng can g. y mt la b hum beo n tht, hai la b lac trong
rng su. Du th nao i na th nht nh ban ta cung i v phng
nay".
Nhn bt u vao rng tm Quc. Khng thy co vt mau,
chang lai cang hy vong. Nhn bng ht chng gai, chui ht bui rm,
lun lun ct ting goi: "Anh Quc i! Quc i! Quc! Quc!". Nhn i
mai, goi mai, quanh qun trong khu rng mnh mng. Cho n hi
th cui cung ngi ban ch tnh y vn khng qun goi - "Quc!
Quc!". Ri o Nhn cht hoa thanh chim quyn.
Lai noi chuyn sau o v Nhn i mai khng thy chng v
ly lam n nn v nhng kt qua tai hai cua hanh ng cua mnh.
Mt hm ch ta bo nha bo ca i tm chng. Cui cung cung n khu
rng pha nam. Nghe ting "Quc! Quc!", ch ta nhn ra la ting cua
chng goi ng ban. Ch ta mng qua ku to: "Co phai anh y khng
anh Nhn!". Khng co ting tra li ngoai nhng ting "Quc! Quc!"
cua con chim quyn. V Nhn c theo ting chim tin vao rng
Truyn c tch Vit Nam
17
su. Sau cung khng tm c li ra, tuyt vong ma cht bn canh

mt gc cy.
S TCH CON CAO CAO
Ch v thch n din, c gai ep oi cho bng c ba chic ao ba

mu. Va c a phai tra gia cho thoi xu cua mnh: b hoa kip thanh
con cao cao sut ngay bay nhay vi b ao ba mu.
Cao cao xa kia la mt c gai ep. Tnh c thch n din nhng
v nha ngheo, nn c cha c thoa y mun.
Mt hm, nha vua b mt mt c cng chua. Vua sai qun lnh
i tm khp o y. Luc o c gai ep ang kim cui bn mt gc cy
su ln bn ng. Tp lnh th nht i qua, ho ben hoi:
- C y co thy ai cp cng chua qua khng? C gai nhn ra
thy toan ngi nay co nhiu qun ao ep, cai nao cung mong bay nh
lua mu hng. C thch qua lin bao:
- Cho ti mt chic ao, ti ang ret lm.
Tp lnh bao nhau cho c gai mt chic ao, ri tip tuc i theo
hng c a ch.
Mt luc sau lai thy tp lnh khac chay qua. Tp nay mc toan
ao xanh mau la. Trng thy c gai, ho dng lai hoi:
- C i, c co thy ai cp cng chua qua y khng?
C gai ngh: tp trc a cho ta ao hng, tp nay co ao xanh.
Ta xin mt cai mc cho ep. Ngh vy, c lin bao ho:
- Ti ang ret lm, cac ng cho ti mt cai ao th ti ch li cho
ma i.
Tp lnh lai bao nhau cho c gai mt cai ao xanh ep nht, ri
ho lai theo ng c ch dn.
c hai cai ao, c gai thch qua. C mc vao ng ngm mnh
khng chan mt. C chc thm hm nay v nha ai cung phai khen ta
la ep.
Truyn c tch Vit Nam
18
Trong khi c ang ngm vut th lai thy mt tp lnh na i

qua. Tp nay mc toan qun ao trng trong nh nc sui. Ho thy
c gai cung hoi:
- C i, c co thy ai cp cng chua chay ng nay khng?
C gai lai quen nh hai ln trc, c lai oi mt cai ao ri mi
ch ng cho tp lnh i qua.
Th la c c ba cai ao: Mt hng, mt xanh, mt trng. Cai
nao cung mong bay ep lm.
C mc ca ao vao, ngm ngha ri nhay nhot tung tng. Bng
trn tri co mt ting set n d di, lam mt canh cy su gay ri
xung u c gai. C b bep u ri cht hoa ra con cao cao, sut ngay
ch tung tng bay nhay vi b ao ba mau.
S TCH CON COC
Ngay xa nha no co hai ch em mi ngi mt tnh mt nt.

Ngi ch xinh ep nhng tnh tnh tham lam va li nhac. Ngi
em b que tay nhng rt sing nng.
Ngi ch xinh ep ca ngay ch lun qun vi gng va lc chai
chut. V chi bi v nn chng bao lu thn th ngi ch gy kh
nh que cui, mt mui xu x.
Mt nm no, tri lam lu lut ln, nc ngp ht lang, cy co, lua,
ng ht t cm chn. Ngi em ben ngi m ly chop nui a, ku
tri, goi t. Mt qua, ngi em ngu thip i ba ngay bay m lin,
thy em ngu lng, ngi ch ng la em a cht, ben ci be chui
cheo i, bo mc em trn chop nui. Ngi em m mt choang dy th
nc vn cha rut, tng ngi ch b lu cun tri, ngi em rt
bun. i khi mt tri n ngi em lin ku to :
- i ng tri!
ng tri dng lai hoi :
- Chau mun g ?
Truyn c tch Vit Nam
19
Ngi em noi :
- ng cu ly ch chau, ch chau b nc lu nhn chm mt ri.
Ch y rt xinh ep. ng cu c th ng se c ly ch y lam v.
ng mt tri ci bao :
- Ch chau n nha Tin ng ri. Chau hay gieo hat nay chop
a cua chau th chau mun cai g cung c cai y
Noi xong, ng Mt Tri lai ln i. Cung luc y ngi ch cheo
be chui n go ca nha Tin ng, be chui giat ln sn nha th ngi
ch ho het :
- Cho ti gp chang Tin ep nht.
Tin ng nhn ra thy co ngi con gai la, lai oi gp Tin, lin
mi vao nha. Ngi ch noi lun :
- Ti khng ly ng u, ng gia ma xu qua, cho ti ly c
chang Tin ep nht.
Tin ng gt u bao :
- c!
Noi ri, Tin ng khoat tay mt cai, lp tc t trong nha co mt
chang trai i ra, nm tay ngi ch. Chang trai la dong ho cua Coc
Ta nn Tin ng t tn chang la chang Coc Ta. T y, v chng
ngi ch sng cuc sng sung sng trong canh Tin.
Ngi em gieo cai hat cua ng Mt Tri cho vao ke a, nang ly
ban tay trai cua mnh v ru la, git ca vat ao mnh phu cho hat c
nguyn lanh. Chng bao lu t ke a vn ra mt dy bu, qua to nh
cai sot. Nang ln bu sp ra chia nui. Nui bu c ni nhau, ni nhau
moc xa, vung nc lu c thu hep dn nhng ch cho bu . Mt
ngay kia, ngi trn Tin thy co nhiu nui nho ln cht ca gm tr
V chng Coc Ta nhn xung th thy ngi con gai cm dao bng
tay trai c qut dn qut b bu ra chia cho moi ngi. Ngi ch
nhn ra ke ngi vi nui bu la a em cua mnh, long ghen ghet lai
ni ln. Mu lin keo tay chng bao :
- Cai con que y con sng, no co nhiu bu kia ka.
Chang Coc Ta cha kp hoi thm u ui ra sao th mu a
nm tay chng bao nhay xung cac chom nui bu Nhay khoi nha tri,
v chng hn hin nguyn hnh mt i Coc Tia. i v chng Coc
Ta ngi chm chm trn mt qua bu Ngi em hoi :
- Coc mun g ?
Truyn c tch Vit Nam
20
Coc noi :
- Ta mun nhn may la em ga
Ngi em lc u :
- Ch ta ln tri lu r
Coc bao :
- Tao la ch y, con y la anh r cua may
Ngi em ngi nghe Coc Ta v k lai chuyn cu gp lu to, cheo
be chui ln tri ra sao ... Nghe mai ri tin li Coc la pha Ngi em
lin nhn anh ch va cho chung trn ngon nui cung chm nom dy
bu vi mnh. Khi y, ng Mt Tri i qua, dng lai noi vi ngi em:
- Anh ch a v vi chau y
Ngi em noi :
- Vng.
ng Mt Tri bao :
- By gi ta cho chau mt ngi chng, chau hay b qua bu
xu nht ra th gp chng. Ngi em lin b qua bu vn veo xu x,
vo bu tach ra th co mt chang trai khi ngi, tun tu hin ra nhn
la chng cua ngi em, hai v chng ngi em lai ly qua xp bc
xung thp dn. Ho xp qua bu n u th mc nc lui xung n
o. ng rung lang mac lai hin v nh xa. Ba con lang xom tr v
lam n sinh sng yn m.
Cung t y v chng Coc Ta c ngi em a xung cung
n , lam lung vi dn ban.
Ngi ch cam phuc long tt cua ngi em nn khng con ghen
ghet, xu tnh vi em gai nh xa na.
S TCH CON MUI
Ngay xa, co mt chang trai khng giau nhng cung khng

ngheo Chang nay co mt ngi v rt ep. i sng cua hai ngi y
n gian. Chang th lo lam trng rung lua, con v chang th chn
Truyn c tch Vit Nam
21
tm m t. Nhng ma tht ra, ngi v rt li nhac, sut ngay ch

thch lam duyn, va m c mt cuc sng giau sang quyn quy.
Bng mt hm ngi v cht, anh chng rt bun, khng mun
ri thn th v va khng mun chn v trong t. Sau khi ban ht ca
nhng vt, anh ta mang theo quan tai v, leo ln mt thuyn tam
ban va i theo dong sng.
Mt bui sang, chang n mt ngon nui xanh rn va thm ngat
mun hoa him, tuyt ep. Trn cy toan u loai cy trai. Vui thch,
chang bc i nhe nhang nh con bm trong canh huy hoang.
Chang gp mt ng gia, toc trng nh bng, i chng gy truc, mt
y np nhng nhng sang ti nh mt cua mt a tre. o la v
thn sc khoe. ng noi vi chang :
- Ti a bit nhng tit hanh cua anh ri. V vy ti a dng
nui trn li ng i cua anh. Nu anh mun, th ti se nhn anh
trong nhom cua ti.
Chang cam n ng thn, nhng ri noi vi ng la chang se
khng bao gi ri bo c thn th cua v chang. iu c ao duy
nht cua chang ch la lam cho v thng mn hi sinh lai thi. ng
thn ngm ngha chang, ri noi :
- Sao anh lai quyn luyn manh t y ng cay nay. Nhng
hanh phuc nim vui phu du ch la huyn hoc thi. iu in r nao
lam cho anh tin vao mt ke tht thng va khng chung thuy ? ...
Thi, cung c ... Nu anh khao khat iu o th ti se chp thun
iu mong c o, mong rng anh se khng hi tic sau nay.
Chang mang ngi yu ra khoi quan tai, ct ngon tay, va nho
ba giot mau trn tim cua nang. Thn diu! nang dn dn m mt ra
va tnh dy.
- C ng co qun nhim vu cua c nhe, va mai nh n s tn
tm cua chng c - ng thn noi - Thi, by gi hai ngi sng hanh
phuc i nhe.
Trn ng v, hai ngi dng chn mt bn cang, ngi
chng i mua n. Trong luc o co mt ghe bu rt to ln dng
bn thuyn cua chang. Ngi chu cua ghe o la mt ngi bun ban
Truyn c tch Vit Nam
22
rt giau Luc ng nhn thy nang ngi i trong thuyn, th ng bng

kinh ngac bi sc ep cua nang. ng mi nang ln ghe bu ung
tra, nhng khi nang trn tu ri, th thuyn ng ri cang va i mt.
Ngi chng tr lai khng thy ngi v u, chang i tm mai
ba thang sau mi nhn thy ngi v nhng nang sng trong canh
xa hoa va khng mun tr v cung chang. Chang mi thy ln th
nht ban cht xu xa cua v. Mc du rt au bun trong nhng
phut u, cui cung chang anh chp nhn cho nang i, nhng hoi
xin nang mt iu :
- Em hay tra cho anh lai nhng ba giot mau cua anh a tng
cho em, v anh khng mun trong ngi em co mt t g cua anh ca.
Nang rt vui mng se khng phai sng vi chang na, ly mt
con dao va trch mau ngon tay Nhng vai giot mau va chay xong,
t nhin mt nang bin sc va tt th.
V nang la mt ngi phu phim, khng mun la trn gian
nh vy. Nang hoa thanh mt loai cn trung, sut ngay i tm ngi
chng ly lai ba giot mau co th sng lai nh loai ngi va lun
lun ku vo vo nhng ting hi hn.
S TCH EO PHT T
Ngay xa co bn ngi m ngay oc kinh nim pht quyt cho

tu thanh ao Bn ngi co bn ho khac nhau : Hoang, Trn, Ly,
Lm. Ba ngi la an ng, ring ngi ho Lm la con gai.
Sau hang chuc nm tung kinh, nim pht, n chay tu ch
trong chua, ho u tr thanh nhng tng ni c ao Chon c ngay
lanh thang tt, ho lin cung nhau tm ng ln nui Thin Sn
hoa pht.
Truyn c tch Vit Nam
23
ng i Thin Sn xa xi, ho phai i rong ra my nm tri

mi ti ni. n chn nui Thin Sn, ca bn ngi u thm mt
nhng vn khng nan long. Khi ti nh eo th tri ti, bung oi cn
cao, ho buc phai dng lai ngh nhng khng ai chp mt c. Bng
mt ngi trong bon ho ln ting:
- By gi nu co mt cy gy c th cac bc an anh mun n g
nao ?
Moi ngi a qua oi va mt, ho qun mt mnh la nhng
ng tu hanh. Ngi ho Trn noi:
- Ti c c chen mt ba tht cho, co u gia v, cuc tn, ring
lat, rau mui, hung cho ...
Ngi ho Trn ang k l th ngi ho Hoang ngt li :
- Ti m c mt ba tht tru. Tru cang gia cang dai, nhai
cang a rng.
Ngi ho Ly noi tip lun :
- Ti ch mun ba tht ga luc co la chanh.
Sau cung ni c ho Lm noi :
- Ti ch thch mt ba rau luc cho mat rut va hup cho
khat thi
Sang dy, khi mi ngi ang chun b xung eo i tip, th co
mt ng gia toc bac ph chng gy t chn dc i ln, ve mt nhoc,
nhng ct giong sang sang hoi :
- Cac ngi u n y ?
- Tha cu ! Bn tng chung ti i tm ng ln nui Thin Sn
hoa Pht y a. Dam mong cu ch ng giup cho
Nghe xong cu tra li, ng gia noi :
- c, ta se a cac ngi n nui Thin Sn nhng by gi
cac ngi hay nh nc bot xung la cy xem a.
Noi xong, ng gia rut t trong tui ra bn cai la b to nh
nhau, ri t trc mt cho tng ngi nh vao y. Bn ngi nh
xong, u cam thy lm giong, rut gan nao nao bun nn. Trong
nhay mt ca bn ngi u nn tng nn thao. Quai la la m hm
qua ai c n g u nn ra th o. Thy ca ba ngi nn nao la tht
ga, tht tru, tht cho, duy ch co ni c ho Lm la nn ra rau xanh.
ng gia ben noi :
Truyn c tch Vit Nam
24
- Chnh y la nh nui Thin Sn, cac ngi a n coi pht

ri. Nhng nn ra toan nhng th king ky, th sao goi la chn tu
c. Cac ngi khng th hoa Pht c u.
Ri ng gia ngoanh lai ch vao ni c ho Lm noi : "Ngi nay
theo nh chop ma ln, ch i xung, sp ti ni ri".
Ni c ho Lm theo ng ma ln, ri hoa thanh Pht ba. Pht
ba co nhiu phep la tr bon m binh quy nhiu, gi gn phuc lanh
cho mun dn.
Ngay nay ho Lm th pht ba trong nha va mi khi Tt n
cung Pht ba, u phai co mt bat canh rau.
Con ba ngi kia xu h v khng c hoa Pht lai mt bao
cng sc tu thn, nn bun ru ma cht gia nh eo. Ngi i
sau khi i qua eo u phai mang mt nm t p thanh m
"Pht". M Pht nay cang ngay cang cao ln v sau c goi la eo
Pht T.
S TCH HAT LUA
Ngay xa, co mt ngi an ba ngheo. Chng cht sm, ba

vy nui a con trai duy nht. iu ang bun la cu con trai cang
c cng chiu, cang m ra h hong, bt hiu, va khng nghe li
me. Bi v nha ngheo, khng u ming n, ngi an ba cc nhoc
trng bp, nui ga. Co trai bp nao ln u, ba luc ri aca cho con
n, phn mnh n ch con tha lai. Khi nao lam con ga nao, ba cho
con n no n, xong ri ba kn ao bon mot ng xng vun. Nhng
cu con trai khng thy iu o, cu khng thng yu me, lai con
hn xc va ham chi.
Mt ngay kia, ngi an ba lm bnh nng. Bit mnh sp cht,
ba lo lng, ku a con trai lai, khuyn nhu rng :
Truyn c tch Vit Nam
25
- Ngay me cht, con se thy ch me nm co mt loai hat nho

Con hay bo vao trong chu t, nc vao, ri quay v hoang cung
se i c rt nhiu vang bac.
Ngay me cht, cu con trai tm c trn gi nm mt loai hat
nho bng u ngon tay. Long tham lam, cu lin lam theo li me
dn, bo hat vao mt chic chu nho, ri nc vao, ri bo ln lng
quay v pha hoang cung.
ng v hoang cung rt xa, phai mt ca sau, bay thang i
ng. Cu con trai mt moi, tin ht, lng thc can dn. Cu bt
u phai xin tng ba n, va kho khn lm mi xin c ch tru ngu
qua m. Cu dn dn nhn ra c cng lao cua me a cc nhoc
nui nng mnh trong by lu. Cu hi hn v a i x t bac vi
me.
V ti hoang cung, luc cu bo cai chu trn lng xung, ngac
nhin v thy t luc nao, trn lng cu co mt nhanh co tru nhng
hat nho, mu vang xinh xn, mui thm thoang thoang, nu ra n
tht bui. Cu con trai nh thng me, ben thi khng em hat vao
cung vua na, trai lai cu mang ging hat y v trng, ri phn phat
cho moi ngi cung trng ... o chnh la hat lua - ngun lng thc
chnh cua chung ta hin nay.
S TCH HOA HNG
Cu chuyn nay xay ra vao thi ma nhng khu vn con ngp

tran co dai, cac loai hoa rt him va cha co hng thm, con hoa
hng ch co mt mau o thm.
' mt lang qu no, ni mt dong sng ni lin vi bin, co hai
a tre chi rt thn vi nhau, c be co mai toc dai en mt, con toc
cu be mau vang t. Bui sang tinh m, khi mt tri con cha tron,
hai a tre a cung nhau vui ua trong song bin hay mai m tm
Truyn c tch Vit Nam
26
kim nhng vin a mau xanh. Bui chiu mun, luc mt trng a
hin dn vanh vang nhat mau, ca hai vn con trong rng hai cho
nhau nhng chum qua dai ngot lm. Thang ngay nh th tri qua,
nhng cha bao gi cu be c nghe giong noi cua c be, v c b
cm t thua nho. Va thay v k chuyn cho c, cu hat cho c nghe
nhng bai ca cua nhng dn du muc thng ci nga qua lang,
nhng bai ca cua nhng ngi anh ca khi ca oan thuyn keo v
nhng con ca ln, nhng bai ca v cu chuyn dong sng... Hai a
tre dn ln ln, va ri cu be i hoc vic theo oan thuyn anh ca,
con c be nha vi b me lam vn. Cu vn thng hat cho c nghe,
nhng nhng sang tinh m mt tri hay nhng chiu ta mt trng
khng con na.
Ngay cu be tron 15 tui, oan thuyn anh ca m hi mng
cu gia nhp. Sut mt ngay se vui chi, va bui ti cac c be se tng
cu hoa ri sm hm sau, cu se theo oan thuyn ra khi. Chiu
hm y, co c be toc vang con mt ngi anh ca n hoi c phai lam
g. Va c ru c be y i tm hoa v c bit nhng khu vn nhiu hoa
ep nht.
Nhng vao mua he nong bong y, anh nng choi chang a lam
kh i nhiu cy ci, sut bui chiu bon tre i rt xa ma ch tm
c vai bng hng nho. Khi mt tri dn ln, hai c be s lac, va c
be toc vang ng lai trn con ng nho i nhng bac th i qua
hoi li v.
Con lai mt mnh, c be toc en vui chay nh mt canh chim t
vn nay sang vn khac, c re tng khom la, tng rng cy tm
chon. Mt lan gio du dang, man mat bng a bc chn c n mt
vn hoa, ni mt khom hng o thm nh ang ch i. m vao
ngc nhng nu hng chum chm, c lng mnh hn ln nhng canh
hoa. La ky lam sao, nhng bng hoa bng toa hng thm ngot ngao,
du nhe. Vui sng, c nhm mt va thm ngh: "Cam n tri, tri a
ban cho ban nhng bng hoa nay qua ti", va nc mt c chay dai
trn ma, khe ri xung nhng canh hoa. Khi m mt, c ngy ngi
i trc ve ep la lung cua nhng bng hoa. Nc mt c a lam phai
i mau o, nhng canh hoa bn ngoai a mang sc trng, va bn
trong phn pht mau hng.
Truyn c tch Vit Nam
27
Nhng nu hoa then thung, trong trng nh e p, du dang trn

ngc c, trong vong tay c.
Khi c quay tr lai, c be toc vang a hoi c ng v,va ca
hai cung chay n nha cu be. n gn khu vn nha cu, maitoc
cua c bay theo gio va vng vao bui gai,c cang g cang thm ri. a cho c be toc vang bo hng, c gi lai cho mnh mt nu hoa, nu hoa
be nho nht. ng sau lum cy, c be nh nghe thy ting hat cua
cu be, va bn nhng canh la r rao trong gio, c tng tng nu ci
thn thng cua cu, nu ci cua mt tri nhng sang tinh m va
mt trng nhng khi chiu ta.
Nu hng cua c be a n ngay hm sau va bn c lun co hng
thm thoang thoang. Ri mt sm tinh m, khi mt tri con cha
tron, c be em canh hng ra vn trng. Sang sang c ti chut nc
va chm soc cho cy hng be nho cua mnh.
Mua he qua i, mua thu ri ht mua ng, khi mua xun n,
c be mng vui thy nhng nu hng u tin chum chm he n. Va
du c be khng con hn ln nhng nu hoa, du nc mt c khng bao
gi con chay trn nhng canh hoa, th ky diu thay, nhng bng hng
mi vn mang hng thm du ngot va mau trng pht hng.
T o loai hoa hng bach ra i.
S TCH NG BNH VI
Truyn k v mt ngi an ba tu hanh mun c ao nhng

trong long vn y thoi him t va c ac, cui cung phai hoa thanh
cai bnh vi lun cho ngi i moc rut. Truyn th hin mt
trit ly cua ao Pht noi ring va ao lam ngi noi chung: c
chnh qua, khng nhng cn co qua trnh tu luyn ma con phai co cai
tm sang.
Truyn c tch Vit Nam
28
Ngay xa, co mt ngi con gai con nha giau rt ep nhng

cung rt kiu. C lam cho cac ban gai xa lanh mnh. C cung lam
cho cac chang trai ghet c v han. Cung v th n tui ly chng, c
gai vn cha co am nao va y. Chang trai nao cung b c ch, v "cao
ch ngong, thp ch lun; ln ch beo truc beo tron, gy ch xng
sng xng sn bay ra".
Nhng ri c cung ly c chng. Chng c yu v nhng lai
bc mnh v thoi ghen cua v. C ghen chng n mc lam cho xom
ging lun lun kho chu v nhng li qua ting lai cua ho. Cui cung
hai ngi khng va y nhau va ly d. Bun bc v duyn phn, c bo
i tu.
C xut gia mt ngi chua c trn nui gn hai mi nm.
Chim mung, thu rng hu nh quen thuc bong dang cua s n.
Hai mi nm qua, c vn cha c ao. C thc mc, v t cho mnh
thng kinh k hn ngi va chu u moi s kh hanh cua nha chua.
Mt ngay kia c quyt nh sang Ty Truc mt phen tm cho ra le.
ng sang Ty Truc thin nguy van him nhng c quyt i cho
bng c.
Mt hm, sau khi qua khoi mt trai nui, s n tm vao mt ngi
nha heo lanh doc ng ngh chn. Hai me con chu nhn tuy
ngi rng nui qu mua, nhng vn la ke n chay nim Pht, nn
thy khach la nha tu hanh th tip ai rt hu. Khi ho c nghe k
cng trnh tu luyn cua s n th ho cang cung knh, coi nh bc
thy. Va khi ho bit y nh cua s n th ho cung xin phep bo nha bo
ca i theo thy mong c c ao. Nghe ho cu khn, s n
ci:
- Hai me con nha nay cung mun thanh Pht ? c, c i theo
ta!". Nhng bung nang bao da: "Chung khanh con chng n ai, na
la manh chnh vt ngoai b tre".
T hm o nha s n co thm hai ban ng hanh. Chn bt
moi, ng bt dai, ho i cha my chc a ti t Thanh. T trc
n sau, hai me con nha no vn cung knh, coi s n nh thy. Con s
n i vi ho khng c nh trc:
Truyn c tch Vit Nam
29
- Khng bit chng ho c thanh Pht trc ta. Ho se hn ta...

Bon nay ma c ao, tht la mt iu nhuc cho Thin mn.
Noi chuyn c Pht khi va nghe tin co ngi tm ng n
Ty Truc, cu ao, vi hoa thn i theo doi. T u n cui, c
Pht vn khng bo sot mt li noi, mt c ch cua s n. Khi ho sp
qua mt con sng rng, c Pht hoa phep hin ra bn kia b mt
toa c t, trc ca co mt cy b rt ln, ch ho.
Mun cho hai me con khoi leo eo theo mnh n t Thanh,
nn khi qua sng, s n gia cach ngac nhin, ch ngi chua va cy b
bao rng:
- Ka, chung ta a ti Ty Truc. Chong tht! Chnh la cy b
cua c Th tn tu luyn ngay xa. Thi! Hai me con c vic treo ln
mt canh cao nim kinh ri bung tay ri xung la t khc thanh
Pht!
Tin tng li noi cua bc thy, hai me con mng r lam theo
khng chut ngn ngai. Nhng khi ho bung tay cho ngi ri xung
th c Pht a on ho a ln tri. Co bn v La Han mang toa sen
n rc i. Tay hai me con vy vy nh co y goi ngi ban ng
hanh.
- "ung la ho thanh Pht ri!". S n va kinh ngac va mng,
vi treo ln cy lam nh ho va mong c nh ho.
Nhng c Pht a co y trng phat ngi an ba kiu ngao va
c ac y mt cach ch ang, nn a cho ba ta ri thch xung
t, tan xng v so. Va sau o c Pht lai bt ngi khn nan y
hoa thanh bnh vi. Tai sao lai hoa thanh bnh vi? Co ngi bao la
chnh c Pht mun bt nhng ke trong long bt nhn, nhng lai
eo b dang t bi phai cho ngi i lun lun moc rut.
Truyn c tch Vit Nam
30
S TCH THO TAI DAI UI NGN
Trong mt khu rng no, co mt con cop d va mt con heo rng

hung han. Cop va heo, con th cy co mong vut sc, con th cy co b
nanh dai, bt nat tt ca moi loai. Cac con vt u khng th nao sng
yn lanh vi hai con thu hung ac nay c.
Moi loai keo nhau n nha tho, ban cach git cop va heo
rng. Chung ngh mai, vn chng tm ra cach g. Bng tho reo to:
- Ti ngh ra ri! Ti ngh ra ri!
Cac con vt xum lai. Tho ghe tai noi thm vi chung. Ca bon
u phuc mu tr cua tho.
Sang hm sau, tho tm gp cop trong mt bui rm. Tho khe noi
vao tai cop:
- Bac cop i! Thng heo rng c lun noi xu doa dm bac ma
bac khng bit sao?
Cop va nghe thy vy a gin d gm ln:
- Cai g? Thng heo rng ma dam noi xu va doa dm ta? No
noi g vy?
- Chu cha! Tho lam b b mt - Thng heo rng noi bac cop
ming to, rng to, mt to ma nhut nhat, ch dam bt nat by d va
loai heo nha thi. Heo rng con bao: nu gp bac, no se m thung
bung bac.
Sau o, tho lai chay theo ng tt n tm gp heo rng. Heo
rng ang ngu trong mt cai hang su. Tho lay heo rng dy, gia b
s hai noi:
- Bac heo i! Trn mau i! Thng cop ang tm bac n tht
y! No bao phai cn c heo rng, v heo rng ch chuyn pha m,
pha bp.
Heo rng hc ln gin d. Tho noi thm:
Truyn c tch Vit Nam
31
- Thng cop noi rng phai cn c bac, xem tim bac co to khng.
Heo rng vn l lm va ngang nganh. No chng noi chng rng,
chay ngay i tm cop.
Hai con vt hung d gp nhau. Chung mng nhic, x va nhau
thm t. Cop noi rng heo rng la loai cht oi. Heo rng rua cop la
b quy Bring n tht. Mi luc chung mt hung hng, nhng chung
vn s nhau. Chung hen bay ngay na se gp nhau th sc.
Trong bay ngay y, cop ln mnh mai trn i co tranh cho
khoe ngi. Ca i co tranh b cop ln tr thanh x xac. Cop nh
bung phen nay se n tht heo cho ha gin. Con heo rng cung ln
mnh trong bun sut bay ngay, bun trat vao da ht lp nay n
lp khac. Heo rng nh bung lam gy rng cop, m cop loi rut ra
cop ht thoi ba hoa.
n ngay th bay, cop va heo rng gp nhau mt trang ln
ven sui. Chung chng noi vi nhau mt li, c lng lng xng vao
cn xe nhau. Tho ngi trn mt thn cy thng, ho het m , kch cho
hai con vt anh nhau ch t.
Cop va heo rng anh nhau cho n khi tri ti mt, lai sut ca
ngay hm sau. Cop nhiu ln ngoam vao mnh heo, b gy ca rng.
Khp mnh heo rng cung y vt thng. Ca hai con vt, mau chay
m a, cung gm ln gin d va au n. Moi thu rng u im
ting theo doi hai tn chua rng anh nhau. Ring tho vn ngi trn
thn cy thng ho het c vu lam cho hai con vt cang in tit lao vao
nhau manh hn.
n ngay th ba, heo rng b que mt chn, con cop b mu mt
mt. Chung lao ao lao vao nhau ln cui cung. Ca hai con vt nga
nhao xung sui. Chung chm nghm, khng u sc bi vao b na.
Gia luc moi loai vt keo nhau ra sui xem xac hai con vt
hung ac, tho bng thy ui no b nha thng dnh cht vao thn cy
thng. Tho c sc ng dy, vung ra, ma khng c. No anh ngi
ngh, ngh mai, va ri ngh ra mt k. Tho ch ung luc bac voi
trong rng i ra, lin het ln tht to.
Truyn c tch Vit Nam
32
- Dng lai! y la sui nc cua ta. Ai ra sui cung phai xin

phep!
Bac voi sng lai ngac nhin: mt chu tho nhai ranh ma dam bt
nat mt bac voi to ln! Voi tip tuc i. Tho lai quat:
- Dng lai! y la sui nc cua ta. Ai ra sui cung phai xin
phep. Khng xin phep, ta se n tht.
Bac voi bc mnh, ben dng lai, tum ly tai tho, nhc no ln va
qung sang mt bn. Tho au ing nhng mng v thoat nan, cm
c chay vao rng.
Tho b bac voi tum tai nn tai dai ra. Con ui tho tr nn ngn
cun v mt mu ui b t, dnh thn cy thng ngay y!
S TCH TRAI DA HU
i xa, thi vua Hung Vng, t nc ta co nui cao, co sng

rng, tri ep nng vang, nhng ng rung tha tht, hoa qua cha
co nhiu th thm ngot nh by gi. Vua Hung Vng th mi bay
co mt ngi con nui la An Tim co tai thao vat va co tr hn ngi.
Vua yu mn An Tim thng ban cho cua ngon vt quy.
Thoi thng, cac quan c mt chut lc vua th nng niu ca
tung; ring An Tim thng bao: "Cua biu la cua lo, cua cho la cua
n!" va xem thng cac th y. Vic n tai vua, vua gin lm, bao:
"a th ta cho no c trng vao tai sc cua no xem co cht ru xng ra
khng".
Th la mt bui sm, t nhin An Tim thy lnh n giai ca
chang ln v con xung thuyn, chng cho mang theo mt cai g ht.
Chang noi mai chung mi cho em mt cai gm cun h thn.
Bum cng gio, thuyn trong tranh nhm bin khi thng tin. Bai
cat trng, vt cy xanh trong b ln lt khut i, ri beo bot, rac ru,
du vt cua dn c cung khng con na, by gi ch thy tri vi nc
xanh ngt mt mu.
Truyn c tch Vit Nam
33
Hm sau thuyn n mt ao nho. Ho gia nh An Tim

ln b vi nm ngay lng thc, mt chic ni, ri nh neo quay lai.
Nang Ba, v An Tim, b con nhn theo chic thuyn dn dn ra xa
ri khut mt, nc mt nho nh ma. T nay co bao gi nang lai
c cung hang xom chia nhau nhng bp ng u mua, hay noi mt
cu chuyn gia nh di anh trng! Quay vao hon ao hoang vu
nang lai cang khip s hai hung, khng bit ri y ly g ma n
sng tam cho qua ngay thang.
An Tim dt v con tm c mt cai hc a tam. Ri chang
cp gm i thm do. Hon ao qua tht hoang vu, ch co t cy co l
th va my loai chim bin. Tm mai mi thy vai th qua chat chua
va rau dai n tam cho oi. T y, ngay ngay An Tim trng rau
va tm qua, nang Ba th ra b bin mo con ngao, cai hn. a con ln
cua An Tim bt chc cha cung cm cui lam by anh chim. Nhng
ri chim dn dn quen by, co khi sut ngay thng be khng bt c
mt cai lng. Ca nhiu nhng khng li, qua th co mua. Cho nn
thc n chnh cua v chng con cai An Tim vn la my th rau dai
ma chang trng thanh rau vn. Cuc i cua bn ngi v cung lao
ao, vt va, chng khac ging chim mung bao nhiu. Tuy vy An
Tim vn tin rng mt ngay kia, mnh co th lam cho i sng kha
ln.
Mt hm co con chim ng n ngoai bai thy An Tim n,
vi bay i, bo lai mt ming mi o o. An Tim cm ln xem th la
mt manh qua da bng hai ngon tay. Chang ngh thm chim n c
co le ngi cung n c, ben nm th th thy co v ngot. Chang n
ht ming da va nht hat goi lai. Ngi ngh mt lat thy mat rut,
oi, chang co y mng, ly gm xi mt khoanh t ma gieo hat
xung.
t ngay sau my hat da moc mm m la, bo toa ra khp
khoanh t. Nang Ba cung giup chng sm chiu sn soc my dy da
la. V chng hi hp trng thy my cai hoa u tin he n, ri hoa
kt qua, luc u bng ngon tay ut, t lu sau a nh con chut, ri
con ln con. Thy no ln mai nh khng bao gi thi, An Tim cung
khng bit luc nao nn hai.
Truyn c tch Vit Nam
34
Mt bui sm tinh m, nghe ting qua ku ngoai bai, nang Ba

bao chng:
- y hoang vng, qua khng tu hop bao gi, nay chung no
ku inh oi mt ni, tt la co s la. Anh ra xem th nao!
An Tim ra n bai th an qua bay i bo lai qua da chung
va m thung vai ni. Chang ct da v. Khi chang b da ra, ca nha
loa mt v mu o ti cua rut da. y o gia mu o, co nhng
hat en nh hat huyn va boc ngoai mt lp vo trng vin xanh. Hai
a be them nho nc rai, nang Ba th c tm tc khen qua trng
ngon mt. An Tim cn thn ct cho mi ngi mt manh nho n
th. Bn ngi nh mt, khen ngi cai v thanh ngot, cai mui thm
nhe nhang cua qua la, n vao khng nhng khng xot rut lai con
thy khat va khoe ngi ra. n tra, An Tim manh dan b ht
qua da cho con n n no.
By gi ca nha An Tim mng r, bng b nhau ra bai, chon
nhng qua sm mu da em v, con lai th thay phin nhau canh
qua. Va t y, ho c trng thm ra mai. Tt ca nng cu ch gm co
mt cai gm cun va my hon a mai ben, v vy thm mt gc da
la thm khng bit bao nhiu m hi nc mt. Nhng ho chm soc
ht long, nh vy ging da cang ngay cang sai, qua cang to, tht day
thm mai, vo mong dn i, v cang thm ngot. C mi ln hai da,
An Tim ly my qua anh du tha ra bin. Da tri bit tm tch
khng bit bao ln, trng non ri trng gia khng bit bao bn, An
Tim vn khng nga long. Qua nhin mt hm co mt chic thuyn
ghe n hoi xem ai a trng c ging da quy, i v em ban
trn t lin. T y An Tim i c cac thc n dung thng
ngay va con ct c mt cai nha la xinh xinh.
V phn vua Hung Vng, t ngay bo An Tim ra hoang ao,
vua yn tr rng An Tim a cht ri, i khi ngh n cung co bui
ngui thng hai. Cho n mt ngay kia, th thn dng qua da la,
vua n ngon ming ben hoi thm tung tch, mi bit la do An Tim
trng ngoai ao. Vua ngm ngh thy mnh sai, cho thuyn ra on
gia nh An Tim. An Tim va nang Ba mng r, thu lm ht
nhng qua da chn va hat ging em v phn phat cho ba con hang
xom, va truyn day cach gieo trng, chm bon. o la ngun gc ging
da hu ma chung ta n ngay nay.
Truyn c tch Vit Nam
35
V sau khp nc ta u co ging da hu. Nhng ngi ta noi

ch co huyn Nga Sn la trng c nhng qua ngon hn ca, v ni y
xa la hon ao An Tim , trai qua my nghn nm nc can, cat bi
nay a lin vao vi t.
S TCH CON BO HUNG
Ngay xa bu tri rt thp khng cao vi vi nh ngay nay.

Ngi di trn gian khi gia gao cung cham ca vao bung tri. Sang
tinh m moi ngi a thi nhau gia gao co khi m ca vao bung tri
ngay ca luc tri con ang ngu. Vao nhng ngay Tt n khuya ngi
ta vn con gia gao, tri bun ngu lm ma bung vn c b nhng nhat
chay thuc vao au ing.
Tri tc lm khng bit lam th nao ben ra lnh cho trn gian
bt gia gao may ra mi co th yn thn c. Tri lin sai bo hung
n truyn tin nay xung trn gian.
- Ngi hay xung truyn ln cho ngi trn gian rng t nay
tr i ba ngay mi c n mt ba, mi ba ch c n ba lng.
Bo hung vn ang tr, c noi trc qun sau, bao ln i truyn
lnh sai thng b nha tri qu phat nhng tnh tnh ngoan ngoan.
Ln nay bo hung t nhu khng truyn lnh sai na nn va ra khoi
ca la lun mm lm bm: "Ba ngay n mt ba, mi ba ch c n
ba lng..."
Bo hung c th i t tri xung trn gian. Mt nng dn i cy,
thy bo hung lm bm lin lng nghe. Ri anh ta np vao bui cy,
khi bo hung i qua lin het ln mt ting. Bo hung git mnh v bt
ng nn qun khuy cu mnh nh. Bo hung tc gin nh cai nhau
vi anh nng dn nhng trc ht anh ta phai nh lai cu ma tri
dn, ngh mai khng ra, ngi nng dn lin nhc:
- Co g u, may ang noi: "Mt ngay n ba ba, con n vt th
khng k"
Truyn c tch Vit Nam
36
Bo hung mng ri rt qun ca vic nh i co vi anh chang

nng dn va tip tuc i
"Mt ngay n ba ba con n vt th khng k..."
Nghe noi co bo hung mang lnh nha tri xung, vua ti trn
gian ra nhn chiu
"Mt ngay n ba ba..."
Vua trn gian nghe hoang qua, n nhiu nh vy th lam bao
nhiu cho u. Trc n mi ngay co hai ba phai gia gao lam tri
mt ngu, ky nay chc nha tri cang qu mng.
Bo hung truyn lnh xong lin tr lai v tri. Nha tri thy t
ngay ra lnh cho ngi trn gian n t i, ma sao lai gia gao nhiu
hn trc, ly lam la ben triu vua trn gian ln hoi nguyn do
Vua trn gian k lai khi nhn lnh cac qun thn u n ng
u nghe chiu ch cua nha tri do bo hung truyn xung la phai
n nhiu hn trc. By gi nha tri mi v le vic bo hung truyn
sai lnh.
Nha tri tc qua lin cho goi bo hung n anh cho mt trn.
Sau o, cm cai xeng vao u i lam ngh xuc phn. T o bo
hung phai i ht phn khng k ngay m.
Lnh a truyn i, khng thu lai c na, dn chung ha gii
ngay m gia gao khng ngi tay Nha tri mt n mt ngu lin min
anh phai chuyn ln tht cao con ngi khng con ung cham ti
na.
TM CAM
Tm va Cam la hai ch em cung cha khac me. Me Tm cht t

hi Tm mi bit i. Sau o t nm, ngi cha cung cht. Tm vi
d ghe la me cua Cam. Tm phai lam lung qun qut sut ngay; con
Cam c me nung chiu, chi dng dai ngay no qua ngay kia.
Truyn c tch Vit Nam
37
Mt hm, me Cam a cho Tm va Cam mi ngi mt cai gio,

bao ra ng ht tep, ai y gio th c thng mt cai ym o. Tm
ra ng khng quan tri nng, mai mit ht c y mt gio va
tm va tep. Con Cam nhn nh ht b nay bui no, hai hoa, bt bm;
tri a v chiu ma gio cua Cam vn cha co t g.
Thy Tm gio y tep, Cam bao ch:
- Ch Tm i, u ch lm, ch hup cho su, keo v me mng.
Tm tin la tht, xung ao, ra tn ch su tm ra. Tm xong,
Tm ln b, s n gio tep th ch con gio khng: Cam a trut ht tm
tep cua Tm vao gio mnh va v trc mt ri.
Tm ngi xung b rung, bng mt khoc nc n. Tht nhin,
Tm thy sang ngi trc mt... But hin ln hoi:
- Sao con khoc?
Tm k s tnh cho But nghe, But bao:
- Con th xem trong gio con co g khng?
Tm nhn vao gio va tha:
- Ch con co con ca bng.
But bao Tm:
- Con em ca bng v tha xung ging ma nui; mi ba, ang
n ba bat th con n hai, con mt th em cho Bng. Mi ln cho n
th con nh goi: "Bng bng bang bang, may n cm vang cm bac
nha ta, ch n cm hm chao hoa nha ngi.". Dt li, But bin mt. Tm
theo ung li But dn, mi ba n, Tm bt mt bat cm, giu i em cho
Bng. Mi ln, nghe ting goi la Bng lai ngoi ln mt nc, p ky ht
cm, ri mi ln.
Thy sau ba n nao Tm cung ra ging, mu d ghe sinh
nghi, sai con i rnh. Mt ln kia, sau ba n, Cam ra ging, np sau
mt bui cy. Nghe Tm goi Bng, Cam nhm cho thuc, v k cho me
nghe.
Sang hm sau, me Cam nm sn mt nm cm, goi Tm n
a cho, dn rng:
- Con i, con! Hm nay, chn tru th chn ng xa, ch chn
ng nha, lang bt mt tru.
Truyn c tch Vit Nam
38
Tm vng li d ghe, cho tru i n tht xa. nha, hai me con Cam
em bat cm ra ging, cung goi Bng nh Tm a goi. Bng ni ln mt nc,
hai me con Cam vi bt ly em v lam tht.
n chiu Tm dt tru v. Cung nh moi ln n xong, Tm
em cm cho Bng. Tm ng trn b ging goi mai ma mt nc
vn phng lng, khng thy Bng u ca. Mt luc lu, mt cuc mau
ni ln, Tm bng mt oa khoc.
Gia luc y, But hin ln, hoi Tm:
- Sao con khoc?
Tm k ht s tnh. But bao:
- Con Bng cua con, ngi ta n tht mt ri. Con v nha nht
ly xng no, kim ly bn cai lo ma ng, ri em chn chn
ging.
V nha, Tm tm mai, khng thy c cai xng nao. Con ga
thy th, ku:
- Cuc ta cuc tac, cho ta nm thoc, ta bi xng cho!
Tm bc cho ga nm thoc. Ga vao bp bi mt luc th xng
Bng phi ca ln mt tro. Tm nht bo vao bn cai lo, em chn bn
chn ging.
Mu d ghe bt Tm lam vic mi ngay mt nhiu, con hai me
con mu th n trng mc trn, khng h nhung tay vao mt vic g.
c t lu, co tin vua m hi. Hai me con con Cam h hng
sm sa qun lanh, ao tt, con Tm vn qun ao rach mp. n
ngay hi, me con Cam ly mt u gao trn vi mt u thoc, bao
Tm rng:
- Phai nht cho xong m gao ln thoc nay, mi c i xem
hi.
Dn xong, mu tt ta a con gai i ngay.
Ngi nht thoc c mt luc, Tm bc doc, tui thn, oa ln
khoc. But lai hin ln hoi:
- Sao con khoc?
Tm tha:
- Hm nay la ngay hi, d con em thoc trn vi gao, bt con
nht ht thoc mi c i xem...
Truyn c tch Vit Nam
39
But bao Tm:

- ta sai mt an chim se xung nht giup con.
an chim se bay xung ku ru rt, nht thoc ra ng thoc,
gao ra ng gao. Ch trong chp mt, an chim a nht xong.
Nhng nhn n b qun ao rach nh x mp cua mnh,
Tm tui thn mun khoc. But lai hin ln bao Tm:
- Con hay ao bn cai lo chn ging ln th se co qun ao
mc.
Tm ao ln th thy u ca qun ao, khn, giay ep e. Mt
b ao mi ba mu quan luc, mu hoa ao, mu hoang yn, mt cai
ym mu hoa hin, mt cai qun nhiu iu, ri nao tht lng hoa
ao, khn nhiu tam giang. n i giay vn hai th tht xinh xeo,
ch i chn be nho cua Tm mi i va. Tm mc qun ao, nong
chn vao giay, thy th nao cung u va ca. Tm lai ly mt cai lo
ra c mt con nga be t teo. Tm va t con nga xung t th
no h ln mt ting ri ln ln bng con nga tht, co u ca yn
cng.
Vui sng qua, Tm tm ra sach se, ri thay b qun ao mi
vao, ci nga i xem hi. n ch li, Tm anh ri mt chic giay
xung nc. Tm vi xung nga, mo mai ma khng thy.
Mt luc sau, voi cua vua i n ch li, c gm ln khng chu
i. Vua sai lnh hu th xung nc mo xem th nht c mt chic
giay vn hai tht xinh xeo. Vua ngm ngha chic giay, rt va y.
Vua truyn lnh h trong am an ba, con gai i xem hi, ai m va
chic giay th vua se ly lam v.
an ba, con gai trong am hi chen nhau n m chn. Ca
hai me con Cam cung n m, nhng khng chn ai va ca. n lt
Tm xin n m th, th va vn xinh. Chic giay vn hai ma lnh
nha vua nht c cung vi chic giay Tm ang cm tay va
ung mt i.
Cam ng ngoai xem, thy mt ngi con gai ti gion ro la
Tm, lin goi me bao rng:
- Me i, trng ai nh ch Tm nha ta!
Truyn c tch Vit Nam
40
Me no bao:
- Chung khanh con chng n ai, na la manh chnh nem ngoai b tre.
Ch Tm nha may lam g co qun ao ep ma n y!
n khi qun lnh em kiu n rc Tm v cung, hai me
con con Cam san n gn xem, mi bit ch la Tm. Hai me con u
ly lam la, khng bit Tm a ly c qun ao va nga u ma
ep th.
Vao cung vua, Tm rt sung sng, nhng Tm vn nh con
tru mnh thng chn dt trn ng co xanh, nh vn rung mnh
thng chm bon nhng ngay sng thu, nng ha. Nhn ngay gi b,
Tm xin phep vua v thm nha.
Thy Tm by gi sung sng, mu d ghe rt ghen ghet,
nhng ngoai mt th nim n, vui ci. Mu bao Tm:
- Con treo ln cy cau, xe ly mt bung cung b.
Tm vng li, treo ln cy. Tm ang mai vi tay xe bung
cau th mu d ghe cht gc cy. Thy cy rung manh, Tm hoi th mu
tra li:
- D ui kin cho con y ma!
Cy cau gay, Tm nga ln xung ao cht. Mu d ghe lt ht
qun ao cua Tm, mc vao cho Cam va a con gai mnh vao cung
vua, noi di la Tm khng may b ng cam cht, nn a em vao thay
ch.
Tm hoa chim vang anh, bay thng vao cung vua. Vua i u,
chim cung bay theo. Thy Cam thua ch u moi b, va thy con chim
qun quyt mnh, vua thng nh Tm, bao chim vang anh rng:
- Vang anh vang anh, co phai v anh chui vao tay ao!
Vua va noi dt li, chim vang anh chui tot vao tay ao vua.
Mt hm, trong khi Cam git ao cho vua, chim vang anh u
canh cao, bao no:
- Git ao chng tao, th git cho sach, git ma khng sach, tao rach mt
ra; phi ao chng tao, th phi bng sao, ch phi b rao, tao cao mt ra!
Truyn c tch Vit Nam
41
Nghe chim ku, Cam va lo s va tc gin. Vua rt yu

chim, cho chim lng son, i u cung xach i theo. Thy th, Cam
cang thm ghet chim.
Mt hm, Cam v nha chi, em chuyn k vi me. Me no
bao: Bop cht con chim i, em nng cho meo n, ri chn lng chim
cho mt tch. V cung vua, Cam rnh luc vng, bop cht chim vang
anh, nng cho meo n, con lng chim no em chn su ngoai vn,
ung nh me no dn. Chng bao lu, ch chn lng chim moc ln
mt cy xoan ao tht ep; cy ln rt mau, canh la sum su. Vua
thy cy xoan ao ep, lin mc vong vao cy nm ngh. C mi khi
nm di bong mat cy xoan ao, vua nh thy hnh anh Tm hin ra
trc mt, nn lai cang vn vt vi cy, khng thit g n Cam.
Cam khng noi ra, nhng trong long ghen lng ghen ln.
Nhn mt ngay gio bao, vua lai i vng xa, Cam cht cy i,
ly g xoan ao ong khung ci. Trong khi Cam ngi dt vai, con ac
bng g trn khung ci ku: "Cot ca cot ket, ly tranh chng ch, ch
khoet mt ra!". Nghe con ac ku, Cam sn ca toc gay, vi nem thoi i, khng
dam dt na.
Cam v k vi me, me no bao: "t khung ci i va em tro
ro xa". Cam t khung ci, ri em tro tn bn ng, tht xa
cung vua.
ng tro bn ng, chng bao lu moc ln mt cy th ln,
canh la sum su. Cy th ra nhiu hoa, nhng ch u co mt qua
tht to mt canh cao vut.
Gn o, co mt ba cu ban hang nc rt hin hu. Mi khi i
qua di gc th, ba lai ngng u ln nhn qua th, tm tc khen:
"Sao ma th ep th!". Mt hm, ba thy qua th a chn vang, ba tn
ngn ng di gc cy gi b ra hng, noi lm rm:
- Th hi, th hi! Th rung b ba, th thm ba ngi, ch ba khng n.
Ba cu noi dt li th qua th rung ngay vao gia b. Ba cu em
th v nng niu trn tay. m ngu, ba th u ging. Ngay nao
i ch, ba cung dn th:
Truyn c tch Vit Nam
42
- Th coi nha, ba i ch, mua qua th n.

Ba cu va i khoi nha, th mt c gai be t t trong qua th
chui ra, va ch phut chc, c be a tr thanh c Tm xinh ep. Tm
quet don nha ca sach se, lam cm canh phn ba cu. Ln nao i
ch v, ba cung thy moi th u ngn np, co sn cm deo, canh
ngot phn.
Mt hm ba gia v i ch, ri ron ren tr v np ngoai ca.
Tm lai trong qua th chui ra nh moi ln, thu va thu ven trong
nha. Nhn thy mt ngi con gai xinh ep lai hay lam hay lam nh
th, ba cu vui sng qua, chay ngay vao m chm ly Tm va xe tan
vo th i. T o, Tm vi ba cu hang nc, hai ngi thng yu
nhau nh me con. Ngi ngoai khng ai bit, tng Tm la con gai
ba cu mi xa v. Bao nhiu cng vic goi banh, tm tru, Tm u
lam ht; ch ring vic ban hang, mi khach, la Tm ba cu.
Mt hm, vua i qua, thy quan nc sach se, ghe vao ngi
ngh. Ba cu rot nc, a tru vua n. Thy tru tm canh phng
rt kheo, ging ht nh ming tru v mnh tm khi xa, vua lin
hoi ba cu:
- Tru nay ai tm?
Ba cu ap:
- Con gai gia tm.
Vua ngo y mun gp con gai ba cu.
Ba cu goi Tm ra! Vua nhn ra ngay v mnh. Vua k ro s
tnh vi ba cu va xin on Tm v cung.
Cam thy Tm tre ep hn xa, sinh long ghen ghet, ao c
cung c trng treo, ti gion nh Tm. No gia v nh khng bit
chuyn g, hoi Tm:
- Ch Tm i, ch Tm! Ch dm sng dai nng, i vng kha
lu, sao gi ch trng?
Tm ap:
- Co mun trng, ch bay cach cho.
Cam h hng bng long ngay.
Truyn c tch Vit Nam
43
Theo li ch bao cua Tm, Cam sai ao mt cai h tht su va

xung ngi di, ri goi ngi em nc si gii xung h. Cam
cht cong queo tc khc.
Nghe tin Cam cht, mu d ghe ut ln, nga vt xung t
cht theo con.
THACH SANH
Xa qun Cao Bnh co gia nh bac tiu phu Thach Ngha, v

chng tui cao ma vn khng con. ng ba lo bun va ra sc lam vic
ngha. ng th sa cu, sa cng, khi ranh, p ng. Ba th nu
nc cho ngi qua ng ung. Vic lam cua gia nh ho Thach
thu n tri, Ngoc Hoang cho Thai t u thai xung trn lam con
nha ho Thach. Thach ba thu thai ba nm, cha sinh con th Thach
ng mt. Sau o, Thach ba sinh mt con trai khi ng tun tu t tn
la Thach Sanh. Cach t nm sau, Thach ba cung mt, Thach Sanh
sng ci cut mt mnh trong tup lu tranh di gc a vi mt manh
kh che thn va mt cai bua n cui.
Nm Thach Sanh mi ba tui, Ngoc Hoang sai tin ng
xung day cho chang cac mn vo ngh va moi phep thn thng.
Mt hm co anh hang ru tn la Ly Thng, i ban ru ghe
vao gc a ngh chn, thy Thach Sanh khoe manh, lanh li, mt
mnh, ben kt lam anh em va a Thach Sanh v nha.
By gi trong vung co mt con Trn Tinh (1) thng bt
ngi n tht, quan qun nhiu ln vy anh khng c. V no co
phep thn thng bin hoa; nha vua phai cho lp miu th va mi
nm np mang mt ngi cho no. Nm y n lt Ly Thng phai np
mnh. Me con Ly Thng nghe tin hoang ht, ban mu tnh k a
Thach Sanh i th mang. Khi Thach Sanh i ly cui v, Ly Thng
on a mi chang ung ru va noi: "m nay anh phai i canh
miu th trong rng, nhng trot ct me ru, anh i s hong, nh em
Truyn c tch Vit Nam
44
thay anh canh miu mt m". Thach Sanh vui ve nhn li va i

ngay.
Na m Trn Tinh hin v, gi vut, nhe rng ha hi, nha
la, nh xng vao miu n tht Thach Sanh. Thach Sanh bnh tnh
tr tai anh nhau vi Trn Tinh, cui cung chang chem c u no,
t xac no thanh than, va thy hin ln trong miu mt b cung tn
bng vang ngi sang. Thach Sanh mng r git bua, eo cung va
xach u Trn Tinh chay thng mt mach v nha. Nghe ting Thach
Sanh goi, me con Ly Thng hoang s, cho la oan hn cua Thach Sanh
sau khi b Trn Tinh n tht, tr v nha oan trach - ben ct li cu
khn, van xin:
- Sng khn, thac thing em hay tam i, ngay mai me cung anh
se mua sm vang hng, cm canh, c ban cung em chu tt!.
By gi, Thach Sanh mi bit ro tm a va mu k cua me con
Ly Thng nhng chang khng gin, vn vui ve k chuyn git Trn
Tinh cho me con ho Ly nghe. Ly Thng lin nay ra mt mu thm
c mi. No noi Trn Tinh la bau vt nha vua nui, ai git se b ti
ln. Thach Sanh lo s, Ly Thng bao Thach Sanh trn i cho an toan,
mt mnh y se t lo liu thu xp giup cho.
Sau khi Thach Sanh t gia me con Ly Thng tr v gc
axa, Ly Thng i ngay v Kinh, tu vua la a tr c Trn
Tinh. Nha vua vui mng trong thng va phong cho Ly Thng lam
c qun cng. Tip o, nha vua m hi ken chng cho con gai la
cng chua Quynh Nga. Hi ken chng keo dai hang thang nhng
cng chua khng chon c ai va y ep long. Mt hm cng chua
ang dao chi vn ao th mt con chim ai bang khng l khac sa
xung cp i. Thy chim cp ngi bay qua, Thach Sanh ging cung
bn, ai bang b trung tn vao canh trai, no dung mo ngm tn rut ra
ri bay tip v hang . Thach Sanh ln theo vt mau tm n ca
hang ai bang, chang anh du ca hang ac iu ri tr lai gc a.
Nha vua sai Ly Thng i tm cng chua, tm c th se c
ly cng chua, lam pho ma, ni ngi vua, khng tm c phai chu
ti. Ly Thng va mng, va lo, y lp k m hi hat xng mi
ngay nghe ngong do la tin tc. n ngay th mi, bit tin Ly
Truyn c tch Vit Nam
45
Thng m hi, Thach Sanh n thm va k cho Ly Thng nghe vic

bn chim ai bang, Ly Thng mng vui khn xit, hu ai Thach
Sanh va nh chang dn ng n hang ai bang cu cng chua.
Thach Sanh dung thang dy xung hang gp cng chua va
athuc m cho ai bang ung. Cng chua hen c kt duyn cung
Thach Sanh ri Thach Sanh buc dy a nang ln mt t. Ly
Thng sai qun lnh acng chua ln kiu rc v cung, con y noi
di la lai anh nhau vi quai vt. Sau o, Ly Thng dung a lp kn
ca hang va tr v triu nh mao nhn cng trang. Khng thy
Thach Sanh tr v, cng chua bun thng ru r va bt cm, khng
he mi noi na li. Nha vua bun ba, Ly Thng cu ao thuc thang
khp ni u v hiu, vic t chc ci xin phai nh hoan.
Ht liu thuc m, ai bang tnh dy hoa phep thn thng
ham hai Thach Sanh, chang dung s "mt o may xanh", a dam ca
gan "pha nha, cp v" cua no. Thach Sanh dung tai vo ngh va phep
thn thng cua mnh tiu dit c ai bang. Nhn ln ca hang kn
bng khng con mt khe h nho, Thach Sanh dao khp hang ng
cua ai bang va gp Thai t con vua Thuy T ang b yu quai nht
trong cui st. Thach Sanh pha tan cui st giai thoat cho Thai t.
Thai t mi Thach Sanh v Thuy T gp vua cha. Vua Thuy T cam
n va hu ai chang.
Trong thi gian lu lai thuy cung, mt hm Thach Sanh ang
cung Thai t dao chi th mt con H Tinh xut hin, bin thanh mt
c gai xinh ep cam d, m hoc hai chang. Thach Sanh bt no
phai hin nguyn hnh la mt con cao chn ui va hoa phep giam no
lai. Vua Thuy T mi Thach Sanh lai thuy cung va se phong chc
tc cho chang, nhng Thach Sanh t chi. Vua Thuy T tng Thach
Sanh mt cy an thn va sai s gia re nc a chang tr lai trn
gian. Thach Sanh lai v vi gc a xa.
Vng bong Thach Sanh cy a bun u , khi Thach Sanh tr v
cy a lai xanh ti nh cu. Hn hai con quai vt b Thach Sanh git
(Trn Tinh va ai Bang) gp nhau tm cach ham hai Thach Sanh.
Chung vao kho chu bau cua nha vua ly cp vang bac nem vao gc
a ni Thach Sanh . Qun lnh nha vua bt Thach Sanh tng nguc,
Truyn c tch Vit Nam
46
nha vua giao cho Ly Thng x ti. Ly Thng khep Thach Sanh vao
ti t hnh bt u mi. Trong luc b giam trong nguc, ch hanh
hnh, Thach Sanh em an ra gay. Cy an thn vang ln ting t,
ting truc, cung tham, cung su; cung th k ti Ly Thng vong n,
bac ngha, cp cng Thach Sanh; cung th trach nang cng chua sai
li hen c di hang...
Nghe ting an, cng chua bng tnh dy, ci ci, noi noi.
Nha vua vui mng nghe cng chua noi ro ngon nganh. Lp tc nha
vua ha lnh tha cho Thach Sanh va bt Ly Thng tng nguc. Tip o,
vua lam l thanh hn cho Thach Sanh cung cng chua va truyn ngi
cho Thach Sanh.
Vua giao toan quyn cho Thach Sanh x ti Ly Thng. Thach
Sanh tha ti cho Ly Thng, cho me con ho Ly v qu quan lam n.
Nhng v gia ng, tri ni ging gio, me con Ly Thng bac ac b
set anh cht, Ly Thng hoa thanh con bo hung sut i chui ruc ni
bn thu.
Bit tin Thach Sanh kt duyn vi cng chua Quynh Nga va
ln ngi tr v thin ha, cac hoang t, cng hu cua mi tam nc ch
hu, nhng ngi a tng keo n cu hn cng chua khng c, v
cung ghen tc, ho keo qun n gy s vi Thach Sanh va cng chua.
Thach Sanh cung cng chua ra tip ai ho mt cach t t. Ting an
thn cua Thach Sanh phn ro le thit hn, phai trai, lam cho qun s
cac nc ch hu mm long, nan ch.
Ke nh me nh cha, ngi thng con nh v, ai cung mun v
va ngai vic binh ao, cui cung cac nc ch hu u thun lui binh.
Thach Sanh mi ho n cm. Chang co niu cm thn nho be nhng
xi bao nhiu bat, cm vn y ln nh cu, khin cho cac nc ch
hu cang thm knh phuc.
Truyn c tch Vit Nam
47
THANH GIONG
Tuc truyn i Hung Vng th sau, lang Giong co hai v

chng ng lao chm lam n va co ting la phuc c. Hai ng ba ao
c co mt a con. Mt hm ba ra ng trng thy mt vt chn to
qua, lin t ban chn mnh ln m th xem thua kem bao
nhiu. Khng ng v nha ba thu thai va mi hai thang sau sinh mt
thng be mt mui rt khi ng. Hai v chng mng lm. Nhng la
thay! a tre cho n khi ln ba vn khng bit noi, bit ci, cung
chng bit i, c t u th nm y.
By gi co gic n n xm pham b coi nc ta. Th gic
manh, nha vua lo s. Ben truyn cho s gia i khp ni tm ngi tai
gioi cu nc. a be nghe tin, bng dng ct ting noi: "Me ra mi
s gia vao y". S gia vao, a be bao: "ng v tu vua sm cho ta
mt con nga st, mt cai roi st va mt tm ao giap st, ta se pha
tan lu gic nay".
S gia va kinh ngac, va mng r, vi vang v tu vua. Nha
vua truyn cho th ngay m lam gp nhng vt chu be dn.
Cang la hn na, sau hm gp s gia, chu be ln nhanh nh
thi. Cm n my cung khng no, ao va mc xong a cng t ch.
Hai v chng lam ra bao nhiu cung khng u nui con, thanh th
phai chay nh ba con, hang xom. Ba con u vui long gom gop gao
thoc nui chu be, v ai cung mong chu git gic, cu nc.
Gic a n chn nui Tru. Th nc rt nguy, ngi ngi
hoang ht. Va luc o, s gia em nga st, roi st, ao giap st n.
Chu be vung dy, vn vai mt cai bng bin thanh mt trang s
mnh cao hn trng, oai phong lm lit. Trang s bc ln v vao
mng nga. Nga h dai my ting vang di. Trang s mc ao giap,
cm roi nhay ln mnh nga. Nga phun la, trang s thuc nga phi
Truyn c tch Vit Nam
48
thng n ni co gic, on u chung anh git ht lp nay n lp

khac, gic cht nh ra. Bng roi st gy. Trang s ben nh nhng cum
tre canh ng qut vao gic. Gic tan v. am tan qun gim ap
nhau chay trn, trang s ui n chn nui Soc (Soc Sn). n y,
mt ngi mt nga, trang s ln nh nui ci giap st bo lai, ri ca
ngi ln nga t t bay ln tri.
Vua nh cng n, khng bit ly g n ap, phong la Phu
ng Thin Vng va lp n th ngay qu nha.
Hin nay vn con n th lang Phu ng, tuc goi la lang
Giong. Mi nm n thang t lang m hi to lm. Ngi ta k rng
nhng bui tre ng nga huyn Gia Bnh v nga phun la b chay
mi nga mu vang ong nh th, con nhng vt chn nga nay thanh
nhng h ao lin tip. Ngi ta con noi khi nga thet la, la a
thiu chay mt lang, cho nn lang o v sau goi la lang Chay.
TING HAT CUA NGI A
Ngay xa ngay xa, trn ngon nui cao vung Ch B a co mt

hon a xanh ging hnh mt cu be ci trn u voi. Chng bit
mom a y co t bao gi, ch bit t i ng, i cha lu lm, lu
lm, hon a o ng sng sng o ri. Hon a c ng y, nghe
gio t bin thi ln, nghe rng t pha ty thi lai k nghe bit bao
nhiu chuyn ky la. Nhng con chim hot hay nht, bay cao nht bay
ti vai cu be a va hot cho cu nghe nhng giong hot thanh thot
trong veo. T o nm nay qua nm khac, k n ngan nm, bit bao
gio a hat cho a nghe, ting thanh thot cua gio, ting du dang cua
chim a ngm vao tng th a.
a tch ting vong cua my ngan nm, bng nhin mt bui
sm mai rung mnh tach khoi nui bin thanh mt cu be khi ng
ng ngnh. Cu be c ting hat ngan nm nui dng a i kip
thanh kip ngi. Cu be chp mt thy dn lang tng oan tng
Truyn c tch Vit Nam
49
oan mang mang, tay gui, tra bp.... Cu be ri nh nui cao i

xung hoa cung moi ngi. Moi ngi tng cu be cung ch la mt
a tre con trong bun, trong ry nn chng ai y n cu ca.
Bng trong rng co nhng ting gm vang ng. Tng oan
nai, cng, tr, chim ph, ln rng un un keo nhau chay nh mt cn
lc khung khip ra khoi rng. Chc hn la ng rng mt ri. Thu
rng cha bao gi chay ra nhiu n th. Lo thu rng pha tan ht
nng ry, ho hoang ht cm gy ui ng ng, cm song my rao
ng ty, dng bu nhn rm pha bc, nhng thu rng vn m m
chay v...
Cui cung, ho phai chay v bun lang tm lao, kim, cung giao...
Vng bong ngi, thu rng tung hoanh trn nng trn ry. Va luc
y co cu be a Ngoc i n nng ry hoa cung mung thu chi
ua. Cu nh ting gio va ting chim t ngan nm thm trong tng
th tht cua mnh nn ct thanh ting hat. Ting hat cua cu vang
khp nng ry, ct thanh ting hoa thm quyn ru ong vang, nh
hoa ep quyn ru bm trng. Ting hat quyn ru tt ca cac loai
mung thu, t chim tr, chim ph n ln loi, gu cho, cop, beo u
m mn ng nghe qun ca chuyn pha bp pha lua trn ry. Tt ca
cac loai chim u xoe canh, tt ca cac loai thu u nhun nhy lc l
u nhy mua theo ting hat.
Dn lang cm khin, cm lao n nng ry, v cung sng st
trc canh la lung nay. Ho cung ng ngy ngi ra nghe ting
hat. Lu mung thu c nhy mau theo ting hat mai n luc nhn ra
dn lang cm khin, cm dao vy quanh th keo nhau chay vao rng
ca. Dn lang thy ry bp, nng lua khng b pha th cung chng
ui theo va anh bt mung thu lam g, ho vy ly cu a hoi trm
ngan cu hoi to mo nhng cu ch ci khng noi g. T o dn lang
on cu v bun lang va goi cu la cu a Ngoc.
T ti hm o, cu a Ngoc c ch trng ln lai hat cho dn
lang nghe nhng bai ca cua gio, cua nng, cua chim t my ngan
nm tch lai trong tng th a a Ngoc cua mnh. Cu be con hat cho
moi ngi nghe nhng ban hung ca k v nhng ngi anh hung
ngan xa lam ba con m mn ngi ngi nghe, qun ca trng ln,
Truyn c tch Vit Nam
50
qun ca sng xung t m vai ao, cho mai n luc nng ln ho lai
khoe khon ru nhau ra nng ra ry.... Ting hat lam moi ngi lam
vic khng bit moi, khin cho nng ry y bng, rng y hoa.
Mt hm cu be a Ngoc ang hat trn nng ba con vui tay
hai lua th nghe tin chng lanh. Mt trang s ao o, tht vai o cheo
trc ngc, ci nga nh bay, hai tay ging cao ngon uc, tay
cm t chn va vong ng. T xa ngi Rc lay khi co tin d thng
co hiu lnh: Cm uc la co tin chin tranh, cm t bao moi ngi la
co vic khn cp. Cm vong ng o la bao hiu moi ngi oan
kt....
Ngon uc, t chn, vong ng trn tay trang s co ngha la M
tao Gi rai bao khp nui rng, bun ry la chin tranh a ti, khn
cp cm vu kh, oan kt lai bao v qu hng. Khi moi ngi va kp
nm ly cai khin gac trn gian bp, cm cai giao da ct nha th
nhn ra xung quanh nng ry a thy rng rc la chay ngut tri,
ching trng vang ng, ting vo nga tng l nui, ting voi i
tng nghing sng. Lnh truyn cua M tao Gia rai vang khp bun
lang:
"Gic sp n pha bun ta, pha ry ta. Chung keo i ng nh
kin, chung keo n ng nh la rng. Chung tin n nhanh nh
chp git. Chung x lai nhanh hn thac lu. Hi ai thng me, thng
cha, ai la ngi thng t nc, ng ba, hay mau cm khin, cm
ao ng ln ma can gic. Nghe lnh cua M tai Gi rai, cac cu gia v
lang vac dao, trai trang cm khin cm dao un un keo ra ngn gic
cp.
Qun hai bn xng vao nhau m chem. Ting nga h vang
lng, mau chay tri nhng phin a ma cac c gai ngi bn sui git
vay, git ao. Nhn canh u ri mau chay cu a Ngoc au long lm.
Cu lng lng bo ln nui cao. T cp mi o hng ngy th cua cu
ngn ln ting hat ai oan. Ting hat nh ting rung ng thn thc
cua mun ngan trai tim trong ting gm giao cham nhau toe la,
trong ting la het khung khip, trong ting ku gao giy cht cua
nhng chin s t thng. Luc u ting hat cua cu a Ngoc con
chm trong ting gm ao, trong ting ku khoc. Nhng ri ting
hat cao vut ngn nga. Khng con la ting hat cua mt cu be na, ma
Truyn c tch Vit Nam
51
la ting vong cua nui, ting tha thit cua rng, ting than th cua
gio. Ting hat lam cho nhng ke bo nng bo ry qu nha n y
cp pha bng tranh long nh c hng. Long ho au nh xat mui,
tay ho bng khng th nao cm ni gm giao. Ho ng lng i trong
ting hat. Gm giao, khin, no ri khoi tay, ri xung ngn ngang
trn mt t, ho chng them nht na. Ho t t nga guc xung trong
ting hat va ting hat a hn ho v vi qu hng xa vng.
Ho c th ngu ngay di chn voi chin, nga chin va gi gic
m thanh bnh v bun ry xa. Ca nhng ngi chin u bao v qu
hng cung ngng tay gm giao khng lao vao canh chin u na.
Gic t nhin tan... Cac tng gic khng th nao can ni qun lnh
bo v qu hng.
M tao Gi rai ht li khen ngi cu a Ngoc. M tao Gi rai
ban thng cho cu a Ngoc mt trm voi chin co nga vang, mt
trm chic che co bt ming bng bac, mt trm ngi hu ha. Nhng
cu a Ngoc khng quen ci voi, khng bit ung ru trong che ba
va khng thch ai hu ha mnh. Cu a Ngoc ch thch lng thng du
ngoan mt mnh gia tri t bao la va thch ct ting hat. Ting hat
cua a Ngoc hoa vi gio vut ln tng khng, hoa vi la r rao trong
rng, hoa vi sui th thm ngoai bn nc, hoa vi chim ru rt trong
hoa ti, qua chn... Th ri gio vn hat, chim vn ca, la vn r rao,
sui vn roc rach... nhng khng ai thy cu a Ngoc u na.
Dn lang thng nh cu a Ngoc ben i tm. Ho tm trn
nui, khng thy, i tm gia rng, khng thy, tm ngoai nng,
khng thy, tm theo dong sui, cung khng thy. Ho ch i t luc
mt tri moc cho n luc mt tri ln, ch t luc mua ng mi v
cho ti luc mua ng t gia ra i, cung khng thy cu a Ngoc tr
v... Ngi ta bao cu a Ngoc hin v gia nng ry chng rng
ng, gi bun lang chng gic gia xong lai tr v kip a. Nhng
moi ngi u tin rng th nao a Ngoc cung tr lai vi bun lang.
Bi v bun lang khng th thiu ting hat hoa bnh yn vui...
V th n ngay nay moi ngi vn ch i cu be a Ngoc tr
lai...
Truyn c tch Vit Nam
52
TR KHN CUA TA Y
Mt con cop t trong rng i ra, thy mt anh nng dn cung

mt con tru ang cay di rung. Tru cm cui i tng bc, lu lu
lai b qut mt roi vao mng. Cop ly lam ngac nhin. n tra, m
cay, Cop lin i lai gn Tru hoi:
- Nay, trng anh khoe th, sao anh lai cho ngi anh p
kh s nh vy?
Tru tra li khe vao tai Cop:
- Ngi tuy nho, nhng ngi co tr khn, anh a!
Cop khng hiu, to mo hoi:
- Tr khn la cai g? No nh th nao?
Tru khng bit giai thch ra sao, anh tra li qua quyt:
- Tr khn la tr khn, ch con la cai g na? Mun bit ro th
hoi ngi y!
Cop thong tha bc lai ch anh nng dn va hoi:
- Tr khn cua anh u, cho ti xem mt t co c khng?
Anh nng dn suy ngh mt lat ri noi:
- Tr khn ti nha. ti v ly cho anh xem. Anh co cn,
ti se cho anh mt t.
Cop nghe noi, mng lm.
Anh nng dn toan i, lai lam nh sc nh ra iu g ben noi:
- Nhng ma ti i khoi, l anh n mt tru cua ti th sao?
Cop ang bn khon cha bit tra li th nao th anh nng
dn a noi tip:
- Hay la anh chu kho ti buc tam vao gc cy nay cho ti
c yn tm.
Cop ng thun, anh nng dn ben ly dy thng troi cop tht
cht vao mt gc cy. Xong anh ly rm cht chung quanh Cop, chm
la t va quat:
- Tr khn cua ta y! Tr khn cua ta y!
Tru thy vy thch qua, bo ln ra ma ci, khng may ham
trn va vao a, rng gay khng con chic nao.
Truyn c tch Vit Nam
53
Mai sau dy thng chay t, Cop mi vung dy ba chn bn

cng chay thng vao rng khng dam ngoai nhn lai.
T o, cop sinh ra con nao trn mnh cung co nhng vn en
dai, vn la du tch nhng vt chay, con tru th chng con nao co
rng ham trn ca.
TRNG CHI
Ngay xa, co mt ng quan tha tng sinh c ngi con

gai tn la My Nng, nhan sc tuyt trn. Nang cm cung trong
ngi lu canh b sng. By gi co mt chang trai con nha thuyn chai
tn la Trng Chi, ngay ngay n tha li kim n trn khuc sng o.
Chang ta thng va bung li, va hat. Ting hat rt hay, khin
cho My Nng trong lu xao xuyn say m. Mt dao, Trng Chi i
anh ca khuc sng khac. Khng c nghe ting hat, My Nng
sinh ra su nao. Nang bn chn trng i. Ting hat vn vng lng
va nang bt u m.
Tha tng vi cho mi cac lng y n xem mach, bc
thuc. Thuc ung a nhiu ma bnh My Nng vn khng chuyn.
Sau tha tng hoi do nhng ngi hu ha My Nng, mi bit la
con mnh m tng t. Cac lng y khuyn tha tng cho goi anh
lai o n.
Trng Chi c vi n thm My Nng. Chang va ngi
sc thuc, va hat cho My Nng nghe. Lai c nghe ting hat, qua
nhin My Nng dn dn khoi bnh. Nhng n khi nhn thy mt
Trng Chi th nang to y lanh nhat, con Trng Chi bun ba bo ra v.
Cung t y Trng Chi thm yu My Nng. Chang tui cho
thn phn ngheo hen cua mnh, bun chan khng thit g lam n
na. Ri mt hm, chang hat:
Kip nay a d dang nhau, Th xin kip khac, duyn sau lai lanh.
Truyn c tch Vit Nam
54
Hat xong, chang nhay xung sng t vn. o la cu hat cui

cung trong i chang.
Trng Chi cht, nhng hn chang nhp vao cy g bach an.
t lu sau, co ngi vt c cy g, v tnh em ban cho tha tng.
Mua c g quy, tha tng sai ngay th tin tin thanh b chen
tra. Mt hm, My Nng cm chen rot nc, th la thay, hnh anh
ngi anh ca cheo thuyn hin ln chm chm xoay quanh trong
long chen. Tc th ting hat nm xa cung vng vng nh than, nh
trach. My Nng chanh long nh lai mi tnh a qua. Mt giot nc
mt cua nang ri xung chen va chic chen cung tan ra thanh nc.
CHUYN NGI LY V COC
Ngay xa ngay xa co mt gia nh him hoi, v chng a n

tui gia ma vn cha co con. Chay cha mai ngi v mi co mang,
ngi chng mng lm. Nhng tht la tai hoa, ngi v khng e ra
ngi ma lai e ra mt con coc. Nhiu ngi khuyn nn vt coc i,
v cho la quai thai, nhng hai v chng vn nui nng chm soc t t.
Coc ln ln nhng chng n cha me c vic g. n mua lua
chn, v chng nha kia than phin vi nhau rng:
- Lua nha ang vao my, ngi qua ng c bt bt mai tic
t rut ma chng bit lam sao. Phai chi v chng mnh sinh ra
ngi th a nh cy c ri khng.
Coc nghe cha me than phin, nng nc xin i coi lua. Cha me
khng tin nhng v coc nai n qua nn cung anh phai cho i. T o,
h ai bc xung rung tin tay ngt lua non cn cht la co ting
ngi khuyn nhu nhiu iu hn le thit du dang lam ho phai
ngng tay. Cha me mng lm. Nhng mt hm co mt anh hoc tro
ngheo i qua, xung rung hai mt bo lua cn cht. Coc anh
hoc tro khi ng tun tu hai xong mi nhy ra chn ng ma nhe
nhang hoi rng:
Truyn c tch Vit Nam
55
- Anh i, anh , sao anh lai hai lua non nha ti th nay.
Ngi hoc tro nghe co ting goi mnh th ngac nhin lm nhng
nhn trc nhn sau khng thy bong ngi, ch thy mt con coc
chn ngang trc li i. Anh ngac nhin hoi:
- Th Coc cung bit noi ting ngi, ma lua nay la lua cua Coc
a, hay la Coc gi thu cho ai?
Coc lc u:
- Em coi lua nha em, em vn la con mt nha kha gia, nhng tri
bt em phai mang lt coc n bao gi co ngi thc s thng yu
em, ly em lam v.
Anh hoc tro mi thc tnh than th rng v nha mnh ngheo
qua, cm khng u n, nn i qua y phai ngt trm t bng lua
cn cht cho oi long. Thng anh hoc tro ngheo chm hoc co ch,
Coc khng nhng khng oi lai thoc ma con tm cach mang cua nha
mnh ra giup anh. T o hai ngi thng gp nhau rung lua
tro chuyn tm c.
Vu gt xong, Coc khng con vic g ngoai rung, anh hoc tro i
hoc qua khng c gp Coc nn rt nh va sinh ra m tng t. Cha
me anh gan hoi mai, anh tra li, ch co hoi Coc v lam v cho anh la
bnh anh t khc khoi, nu khng th e cht mt. V qua thng va
qua lo cho con, b me anh hoc tro anh phai sm sanh qua cau ming
tru sang dam hoi. B me Coc chng hiu u ui ra sao, nn v
cung bi ri va chi y y:
- Ti xu s ch e c mt con Coc, ba hoi lam g cho v chng
ti thm tui thn.
Coc ngi trong bung tha vong ra:
- Ho nha trai a n hoi, th b me c nhn li i. V lam du
nha ngi ta, trc ht con cu cho chng con khoi bnh, sau ri con
se lam c u moi vic quan xuyn trong gia nh.
Thy vy cha me Coc ben nhn li. n ngay ci, hai ho a
on du nhng c du vn nhy tng bc mt theo sau, va khi n
nha chu r c du nhy tot ngay vao bung. T o, v a co ngi yu
thng nn Coc co th t trut c lt Coc tr thanh mt c gai
xinh ep trc mt ngi mnh yu, vao nhng luc khng ai hay bit.
V th ma nha chng i hoc vng, Coc b mt trut lt thanh mt
Truyn c tch Vit Nam
56
ngi con gai ep va kheo tay am ang moi vic ni tr trong nha,
cm deo canh ngot, gia nh m m.
Cac ban cung trng thy anh hoc tro ly v Coc th ch ci
khinh b, ho quyt lam cho anh be mt v v mt phen. Ngay xa co
tuc l hoc tro coi thay nh cha, nn sp n ngay gi me thy, ho
ra cai l tt ca hoc tro a co v phai hin mi ngi mt mm c do
chnh tay v mnh nu nng. Ho ngh rng phen nay anh chang ly
v coc se phai be mt. Chnh anh hoc tro ngheo cung s mnh se xu
h vi ban be nn lo lng v cung. Nhng Coc a bao chang rng:
- Chang chng vic g phai bn tm. C em lo. Gi chang c
i hoc i, n gi phai bng c n nha thy, chang v nha se co y
u, c ngon c kheo cho chang em thi.
n ngay gi, cac mm c mang n thy u khng ng, duy
co mm c cua Coc la thy khen ly khen . Mm c y c chm
giai nht.
am hoc tro thua cuc tc lm. Nhng thua keo nay ho by keo
khac, quyt lam cho v chng Coc phai xu h mi thi. Ho ngh rng
may ao la vic kho nht, Coc co th nu cm c ch lam sao may
ao c. V th ho xin vi thy cho cac hoc tro a co v mi ngi
may biu thy mt cai ao. ao nao thy mc va vn lai may kheo th
ngi may ao se c giai. Bit c mu m cua am hoc tro nghch
ngm nht qu nh ma th ba hoc tro, nn anh chng Coc va lo lai
va bun. Anh k ro s tnh vi v. Coc ci bao chng rng: Anh c
chuyn tm vao chuyn en sach, luc nao ngi ta mang qun ao n
nha thy, anh v nha se co ao va ep cho anh mang i thi.
n ngay thi, qun ao cac anh hoc tro khac mang n, cai th
rng, cai th cht, cai th dai qua, cai lai ngn qua. Duy nht co cai ao
Coc may la thy mc va nht, ep nht, ng kim mui ch kheo
nht.
V Coc lai c giai thng ln na lam cho cac anh hoc tro kia
bc lm. Ho ban vi nhau rng: Thi khng thi th g na. Sp n
Tt ri ta c avic hoc tro phai aca v con n mng tui thy.
V chung mnh du xu du ep vn la ngi, con v no la coc, no
Truyn c tch Vit Nam
57
khng th khng mang n, ma mang n th mt lm. Nh th la

thoa ch chung ta ri. Ch vic g phai bay tro ra thi th cho mt.
Bit c mu m cua cac ban, anh hoc tro ngheo ly v Coc
qua quyt la nm nay mnh se cao m kht ln khng ln chuc tho
thy nh moi nm. Nang Coc mi hoi chng rng:
- Th anh ngng la ly v Coc nh em a.
Anh hoc tro lc u th tht:
- Anh u co ngng, nu ngng anh a khng xin ci hoi em
lam v anh. Nhng anh khng chu c am hoc tro tinh nghch
mang em ra lam tro ci trc mt moi ngi, trc mt thy thi.
Nang Coc nghe vy mi tho the:
- Em ch s anh ngng thi, ch thin ha em khng s... Anh
c yn tm en sach hoc hanh, ng nn lo ngh g ca... Em se t
mnh lo liu.
ung ngay mung mt Tt, tt ca hoc tro u a v n mc cc
ky lng ly lu lt keo n nha thy. Ho thy anh hoc tro kia i trc
va nang Coc loc coc nhy tng bc theo sau ho ha h lm. Ho bm
nhau ci, lam anh hoc tro kia dung dng na mun i na mun
quay v trn bit trong nha. Nhng Coc giuc: Ta c i ri u se co
o.
n trc sn nha thy khi tt ca hoc tro la nhng anh khoa,
anh dn cac thm , c khoa a t tu ng u, cac c u toc bo
ui ga, ao m ba m by, dep quai cong, vay lnh st soat. Tt ca
va nh quay lai nhn nang Coc ch diu ch ci, th nang Coc
bng rung mnh lt tm da Coc xu x hin thn thanh mt ngi con
gai v cung xinh ep trc s ngac nhin cua tt ca moi ngi...
Nang tin Coc mi nhe nhang noi vi cac anh khoa ch khoa rng:
- V cac anh cac ch em phai thay lt i hnh chng em
tui, xin cac anh cac ch ch ch ci...
n luc by gi tt ca cac ban hoc cua anh khoa mi chu thua
va ng thanh yu cu nang Coc bo cai lt coc moi ngi ep ly.
Nang tin Coc bng long va chic lt da coc c mang t chay. T
o nang tr thanh mt ngi v ep ni ting, am ng quan
xuyn cng vic ni tr, xa gn u nc li khen.
Truyn c tch Vit Nam
58
TRUYN THUYT V H GM
Vao thi gic Minh t ach h nc Nam, chung coi dn ta

nh co rac, lam nhiu iu bao ngc, thin ha cm gin chung n
xng tuy. By gi vung Lam Sn, ngha qun ni dy chng lai
chung, nhng trong bui u th lc con non yu nn nhiu ln
ngha qun b thua. Thy vy, c Long Qun quyt nh cho ngha
qun mn thanh gm thn ho git gic.
Hi y, Thanh Hoa co mt ngi lam ngh anh ca tn la L
Thn. Mt m no, Thn tha li mt bn vng nh thng l. Khi
keo li ln, chang thy nng nng, trong bung mng thm, chc la
co ca to. Nhng khi tho tay vao bt ca, Thn ch thy co mt thanh
st; chang vt lun xung nc, ri lai tha li mt ch khac.
Ln th hai ct li ln cung thy nng tay; Tht khng ng
thanh st va ri lai chui vao li mnh. Chang lai nht ln va nem
xung sng. Ln th ba, lai vn thanh st y mc vao li. Ly lam
quai la, Thn a lai mi la nhn xem. Bng chang reo ln:
- Ha ha! Mt li gm!
V sau Thn gia nhp oan qun khi ngha Lam Sn. Chang
hng hai gan da khng n nguy him. Mt hm chu tng L Li
cung my ngi tuy tong n nha Thn. Trong tup lu ti om, thanh
st hm o t nhin sang rc ln xo nha. Ly lam la, L Li cm
ly xem va thy co hai ch "Thun Thin" khc su vao li gm.
Song tt ca moi ngi vn khng bit o la bau vt.
Mt hm, b gic ui, L Li va cac tng chay thao thn
mi ngi mt nga. Luc i qua mt khu rng, L Li bng thy mt
anh sang la trn ngon cy a. ng treo ln mi bit o la mt cai
chui gm nam ngoc. Nh n li gm nha L Thn, L Li rut
ly chui git vao lng.
Truyn c tch Vit Nam
59
Ba ngay sau, L Li gp lai tt ca cac ban trong o co L

Thn. L Li mi em chuyn bt c chui gm k lai cho moi
ngi nghe. Khi em tra gm vao chui th va nh in.
L Thn nng gm ln ngang u noi vi L Li:
- y la Tri co y pho thac cho minh cng lam vic ln. Chung
ti nguyn em xng tht cua mnh theo minh cng, cung vi thanh
gm thn nay bao n T quc!
T o nhu kh cua ngha qun ngay mt tng tin. Trong tay
L Li, thanh gm thn tung hoanh khp cac trn a, lam cho
qun Minh bat va. Uy thanh cua ngha qun vang khp ni. Ho
khng phai trn tranh nh trc ma xng xao i tm gic. Ho khng
phai n ung kh cc nh trc na, a co nhng kho lng cua gic
mi cp c tip t cho ho. Gm thn a m ng cho ho anh
tran ra mai, cho n luc khng con bong mt tn gic trn t nc.
Mt nm sau khi ui gic Minh, mt hm L Li - by gi a
lam vua - ci thuyn rng dao quanh h Ta Vong trc kinh thanh.
Nhn dp o, Long Qun sai rua vang ln oi lai thanh gm thn.
Khi chic thuyn rng tin ra gia h, t nhin co mt con rua ln
nh u va mai ln khoi mt nc. Theo lnh vua, thuyn i chm
lai. ng man thuyn, vua thy li gm thn eo bn ngi t
nhin ng y. Con rua vang khng s ngi, nh u ln cao na
va tin v pha thuyn vua. No ng ni trn mt nc va noi: "Xin
b ha hoan gm lai cho Long Qun!".
Vua rut gm qung v pha rua vang. Nhanh nh ct, rua
ha ming p ly thanh gm va ln xung nc. Gm va rua a
chm ay nc, ngi ta vn con thy vt g sang le loi di mt h
xanh.
T o h Ta Vong bt u mang tn la h Gm hay h Hoan
Kim.
Truyn c tch Vit Nam
60
TRUYN THUYT V S T
Thu xa, co mt hoang t mi mi ln ngi hoang . Ngay lp

tc chang mun i hoc phep thut cung c t nc. Chang i
tm mt ng thy bua chu rt ni ting v phep thut hoc.
Hoang hu rt bun v y nh cua hoang v nang s s chia
ly, va lai trn ng i co rt nhiu nguy him, kho khn. Nhng
chang a quyt va mt ngay kia ln ng cung vi bn ngi tuy
tung. ng i rt kho khn, v phai qua nhng sa mac rng ln va
i vao nhng vung rng su y thu d ... nhng v ho qua khao
khat phep thut, quyn hanh sau ny, cho nn nhng kho khn
chng can c ho.
Ba thang cc kh, oi va khat, hoang va ban hu chang n
ch cua thy tu. V thy ny cam ng v s dung cam cua ho nn
chp nhn cho ho hoc ngh. Nhng ng ra mt iu kin : ho phai
ha x tr mt cach ao c, khng bao gi git sinh vt nao ca. Nu
tay ho ch mt ln vy mau thi, th tt ca phep thut se bin mt i.
Hoang ng y.
Sau khi hoc nhng phep thut, ho vui mng, ln ng tr v
cung in. Nhng i mt thang sau, ho lac trong mt rng rt day
c. Ho khng nhn ra nhng ng xa na, va thy tt ca vt
xung quanh ho u la lung. Luc o, hoang hn ging bua va m
khuya bng nhin m trum ca phong canh rng ti om. Nhng vom
la ngan cy che mt mu ca tri en thui, khng cho thy nhng ngi
sao nao ma nhm hng. Xung quanh ho bt u vang ln hang
trm th ting cua thu rng.
Hoang va cac ban hu chang bt u s va cung vi nhau
dung phep thut bin thanh mt con thu vt rt manh bao, to ln,
d tn, co th t bao v, va lam khip s nhng con thu khac. V th,
Truyn c tch Vit Nam
61
hoang bt u bin thanh u mt con vt, bm toc, nh vng

min ... ng ai tng lam theo ngay va bin thanh thn ngi cua
con ng vt y ... bn ngi tuy tung kia th bin thanh bn chn ...
con lai ng thy a, do d mt luc, ri bin thanh cai ui. Con vt
y co dang i hung dung nh mt v vua nn cac con thu rt s va
khng tn cng no.
Hoang va my ban be nh vy sut ca m dai. Nhng luc
gn sang, th co mt con nai non sang qua gn o. Con s t rt oi
v ca ngay cha n, bng cha canh tay ra, bt con nai bng vut
nhon, va hai tay gi manh, cn c nai va xe tht n ngon lanh ...
Mom no con o mau luc mt tri dn dn thc dy. No mun
bin lai thanh ngi tip tuc i v cung in. Nhng t nhin no
nh lai la no a dung phep thut git mt con thu vt ri ... Luc
o no mi bit la no se khng bao gi tr thanh lai ngi c na,
va lun lun phai sng nh con s t ...
T THC
Thi xa, Hoa Chu (tc Thanh Hoa by gi), co mt ngi

tn la T Thc, vn con quan nn c b lam mt chc quan nho
mt a hat thuc x Kinh Bc (tuc truyn a hat nay thuc huyn
Tin Du, Bc Ninh). Canh huyn co mt ngi chua to, trong chua co
mt cy mu n ln, c n mua xun hoa n th khach bn phng
n chua xem hoa ng nh hi.
Mt hm, co mt thiu n tui chng mi sau, mi bay,
nhan sc xinh ep, n xem hoa, nh tay vn gy mt canh, khng co
g n, nn b nha chua bt gi lai. T Thc i qua trng thy,
lin ci ao mc ngoai, chuc cho thiu n. Moi ngi ng xem u
khen T Thc la ngi nhn c.
Truyn c tch Vit Nam
62
i ngao du, xem phong canh ep va lam th th T Thc rt a thch, con vic quan th chang thng bo mc, nn hay b quan
trn qu trach. Chng bao lu T Thc xin t quan. Thy huyn
Tng Sn co nhiu nui ep, chang em theo mt tiu ng va mt tui
an n dng mt gian nha nho chn nui . T y, nhng ni
phong canh ep quanh vung, khng ni nao la khng co vt chn T
Thc.
Mt hm, dy sm, trng ra ca Thn Phu thy co my ngu
sc kt thanh hnh hoa sen, T Thc mt mnh cheo thuyn ra pha
y. n chn mt day nui cao ngt, chay sat mt bin, T Thc buc
thuyn ln b va treo ln mt mom a cao. Cht trng thy mt cai
hang bn sn nui, ca hang tron va rng, chang th vao hang xem
sao.
T Thc mi i c vai bc th ca hang bng ong p lai.
Hang ti mt mung, khng con bit ngli nao. T Thc phai ln
theo khe nc ma i. i mt luc lu, thy co anh sang, chang ln ra
khoi hang va i n mt chn nui khac. Thy nui cao voi voi, sn
nui dc ngc, T Thc c bam vao hc a treo ln. Ln cao, chang
thy co ng rng, ri ln n nh nui th tri quang ang, anh
sang rc r, xa xa co lu ai cung in nhp nh bn nhng lum
cy xanh. T Thc i theo ng ln n mt lu ai. Bng co hai
thiu n mc ao xanh chay ra, bao vi nhau rng: "Chu r nha ta a
n kia ka!", ri hai ngi chay vut vao toa nha lng ly.
Mt luc sau, hai ngi lai ra, noi vi T Thc rng:
- Phu nhn sai chung ti ra mi ngi vao chi.
T Thc i theo hai ngi con gai, thy lu son gac ta, tng
gm, bc a xanh, trc kia chang ch thy noi trong sach, by gi
mi tht mt trng thy. Trn my ca i qua, chang thy co ch
: "in Quynh H", "Gac Giao Quang", chang theo hai thiu n ln
gac, thy mt v phu nhn mc ao lua trng ngi trn sp tht bao,
trc sp co k i ky g an hng.
Phu nhn mi T Thc ngi va hoi:
- ng vn hay i xem canh la, co bit y la chn nao khng?
T Thc ap:
- Ti i a nhiu ni, nhng khng bit trong vung nay lai co
canh tin, xin phu nhn ch bao cho ti c bit.
Truyn c tch Vit Nam
63
Phu nhn ci, ri noi:

- ng bit u c chn nay. y la hang th sau trong ba
mi sau ng nui Phi Lai, ti la Nguy phu nhn, a tin nui Nam
Nhac. V thy ng co cao ngha, nn mi mi n chi.
Phu nhn bao th n goi mt tiu th ra. Va trng thy, T
Thc nhn ngay ra ngi con gai anh gy canh hoa mu n trong
chua ngay no.
Phu nhn ch vao ngi con gai bao T Thc rng:
- Em no tn la Giang Hng, dao no i xem hoa gp nan, may
co ng cu cho, ti vn con ham cai n y; nay ti mun cho em no
kt duyn vi ng ap lai n su.
Ngay m hm y, phu nhn sai m tic hoa, cho hai ngi
lam l thanh hn.
T Thc c chng mt nm, co y nh nha, noi vi Giang
Hng rng:
- Ti i xa nha a lu, lm luc nh qu cu, mun v thm mt
chut.
Giang Hng tn ngn, khng ap.
T Thc lai noi:
- Ti ch v chi t ba, ri lai n y vi nang.
Giang Hng khoc ma noi rng:
- Thip khng phai v tnh lu luyn hep hoi ma ngn tr y
nh cua chang, ch v trn gian thang ngay ngn ngui, s chang co
v n nha, cung khng thy con nh trc na.
Giang Hng em chuyn noi vi Phu nhn. Thy T Thc
trn duyn cha dt, Phu nhn mi sai ngi ly mt c xe tin
a chang. Giang Hng vit mt phong th dan kn a cho chng,
dn n nha hay m ra xem.
T Thc t bit Giang Hng va Phu nhn, ri ln xe, ch
chp mt a v n lang cu. Nhn phong canh chang thy khac hn
xa, ch con hai bn khe nui la vn nguyn nh trc. Chang em ho
tn mnh hoi thm cac cu gia trong lang th co mt cu tra li:
Truyn c tch Vit Nam
64
- Hi nho, ti cung co nghe noi hnh nh cu t bn i nha ti

ho tn cung nh th, nhng lac vao hang nui cach y a ngot hai
trm nm ri.
T Thc bun ru, mun lai ngi ln xe tin i, th xe a
hoa thanh chim loan bay i mt ri. M bc th cua Giang Hng ra
xem, chang ch thy co dong ch vn tt: " ni tin canh, cung nhau
kt ban, nay duyn xa a ht, khng con mong hi ng".
V sau, ngi ta thy T Thc i cai non nho vao nui Hoang
Sn (thuc huyn Nng Cng, Thanh Hoa) khng thy tr v na.

Truyen Co Tich VN 2

Transféré par

Informations du document

Titre original

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Truyen Co Tich VN 2

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Truyn c tch Vit Nam

Truyn c tch Vit Nam

NGHE HOA COP

Ngay xa, mt lang kia, co mt thanh nin b cht t hi hn

Truyn c tch Vit Nam

bong nh rm sy moc ln khp mnh my. Hn ly tay gai th thy

Truyn c tch Vit Nam

Truyn c tch Vit Nam

- Ti co a con trai, ngay ti vao Kinh thi, noi mi ln hai;

NGI THIU PHU NAM XNG

huyn Nam Xng tnh Ha Nam, ngay xa co mt ngi con

Truyn c tch Vit Nam

Luc y, v chang co mang sp n ngay sinh. Trng Sinh i

Truyn c tch Vit Nam

Thu xa co mt nng dn rt ngheo, anh mt mnh trong

Truyn c tch Vit Nam

va noi nhng li noi kiu cng nh ngi th nht va ngi nng dn

Xa co hai v chng nng dn i cho mt nha giau t hi con

Truyn c tch Vit Nam

khat nc qua ma khng tm u ra nc, cui cung ba anh phai

Truyn c tch Vit Nam

Truyn c tch Vit Nam

Lao phu ng anh phai chp nhn. Nhng ca lao phu ng va

Truyn c tch Vit Nam

Ba me m chm ly con du, mng vui khng noi nn li. Tin

Truyn c tch Vit Nam

Bit ro s tnh, So Da rt thng v va cm gin hai ngi

SN TINH - THUY TINH

Hung Vng th mi tam co mt ngi con gai tn goi la My

Truyn c tch Vit Nam

- Hai ngi u va y ta ca, nhng ta ch co mt ngi con

S TCH CHIM CUC

Ngay y co i ban ch thn tn la Quc va Nhn. Ho u la con

Truyn c tch Vit Nam

Truyn c tch Vit Nam

hiu tt ca. a hai ln Quc cao ban xin v nhng Nhn c sc gi

Truyn c tch Vit Nam

su. Sau cung khng tm c li ra, tuyt vong ma cht bn canh

S TCH CON CAO CAO

Ch v thch n din, c gai ep oi cho bng c ba chic ao ba

Truyn c tch Vit Nam

Trong khi c ang ngm vut th lai thy mt tp lnh na i

S TCH CON COC

Ngay xa nha no co hai ch em mi ngi mt tnh mt nt.

Truyn c tch Vit Nam

Truyn c tch Vit Nam

S TCH CON MUI

Ngay xa, co mt chang trai khng giau nhng cung khng

Truyn c tch Vit Nam

tm m t. Nhng ma tht ra, ngi v rt li nhac, sut ngay ch

Truyn c tch Vit Nam

rt giau Luc ng nhn thy nang ngi i trong thuyn, th ng bng

Ngay xa co bn ngi m ngay oc kinh nim pht quyt cho

Truyn c tch Vit Nam

ng i Thin Sn xa xi, ho phai i rong ra my nm tri

Truyn c tch Vit Nam

- Chnh y la nh nui Thin Sn, cac ngi a n coi pht

S TCH HAT LUA

Ngay xa, co mt ngi an ba ngheo. Chng cht sm, ba

Truyn c tch Vit Nam

- Ngay me cht, con se thy ch me nm co mt loai hat nho

S TCH HOA HNG

Cu chuyn nay xay ra vao thi ma nhng khu vn con ngp