Chayahuita Bible - New Testament

YOSË NANAMËN
QUISOCRISTO ANITOTËRINOASO‫ف‬
El Nuevo Testamento
de nuestro Señor Jesucristo
en el idioma chayahuita
El Nuevo Testamento
de nuestro Señor Jesucristo
en el idioma chayahuita
Primera edición, 1978

Segunda edición, 2008
Publicado por
© La Liga Bíblica 2008
Usted es libre de copiar, distribuir y comunicar

públicamente la obra bajo las condiciones siguientes:
· Reconocimiento. Debe reconocer los créditos de
la Liga Bíblica (pero no de una manera que
sugiera que tiene su apoyo o apoyan el uso que
hace de su obra).
· No comercial. No puede utilizar esta obra para
ƿnes comerciales.
· Sin obras derivadas. No se puede alterar,
transformar o generar una obra derivada a
partir de esta obra.
CONTENIDO
Matio ninshitërinpoa‫ف‬Quisocristo naporinso‫ف‬nitotacaso marë‫ف‬

(San Mateo٧ॹॹ ॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷॷॷ7
Marco ninshitërinpoa‫ف‬Quisocristo naporinso‫ف‬nitotacaso marë‫ف‬
(San Marcos)ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷॷ80
Nocasë ninshitërinpoa‫ف‬Quisocristo naporinso‫ف‬nitotacaso marë‫ف‬
(San Lucas)ॹॹ ॹ ॹ ॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ120
Coansha ninshitërinpoa‫ف‬Quisocristo nohuitatëhua‫ف‬nanpimiatahuaso marë‫ف‬
(San Juan)ॹॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ190
Quisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita napopiso‫ف‬
(Hechos de los Apóstoles)ॹॹ ॹ ॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ240
Paonori Nomaquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
(Carta a los Romanos)ॹॹ ॹ ॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ305
Paonori Corintoquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
(1a Carta a los Corintios)ॹॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ334
Paonori Corintoquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitantarinso‫ف‬
(2a Carta a los Corintios)ॹॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ366
Paonori Carasiaquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
(Carta a los Gálatas)ॹॹ ॹ ॹ ॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ387
Paonori Ipisoquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
(Carta a los Efesios)ॹॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ399
Paonori Piriposëquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
(Carta a los Filipenses)ॹॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ412
Paonori Corosasëquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
Carta a los Colosenses)ॹॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ421
Paonori Tisaronicaquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
(1a Carta a los Tesalonicenses)ॹॹ ॹ ॹ ॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ429
Paonori Tisaronicaquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitantarinso‫ف‬
(2a Carta a los Tesalonicenses)ॹॹ ॹ ॹ ॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ435
Paonori Timotio ninshitërinso‫ف‬
(1a Carta a Timoteo)ॹॹ ॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ439
Paonori Timotio ninshitantarinso‫ف‬
(2a Carta a Timoteo)ॹॹ ॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ448
Paonori Tito ninshitërinso‫ف‬
(Carta a Tito)ॹॹ ॹ ॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ454
Paonori Pirimon ninshitërinso‫ف‬
(Carta a Filemón)ॹॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ458
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬Quisocristo imapisopita ninshitërinso‫ف‬
(Carta a los Hebreos)ॹॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ460
Santiaco ninshitërinso‫ف‬
(Carta de Santiago)ॹॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ485
Pitrori Yosë piyapinënpita ninshitërinso‫ف‬
(1a Carta de San Pedro)ॹॹ ॹ ॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ494
Pitrori imapisopita ninshitantarinso‫ف‬
(2a Carta de San Pedro)ॹॹ ॹ ॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ504
Coanshari imapisopita ninshitërinso‫ف‬
(1a Carta de San Juan)ॹॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ510
Coanshari ninshitantarinso‫ف‬
Isonta‫ف‬Coanshari ninshitantarinso‫ف‬
A‫ف‬na Cotasë ninshitërinso‫ف‬
(Carta de San Judas)ॹॹ ॹ ॹ ॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ522
A‫ف‬na tahuëri ma‫ف‬sha onpocaso‫ف‬Coansha ninshitërinso‫ف‬
(Apocalipsis)ॹॹ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·ॷ526
2 Pedro 1.21
Iraca co inahuara nohuanton, ninshitopihuë‫ف‬. Yosëri acorin

nanamën anitotinpoaso marë‫ف‬. Ispirito Santo nohuanton,
Yosë yonquirinso chachin ninshitopi.
Matio ninshitërinpoa‫ف‬Quisocristo naporinso‫ف‬
nitotacaso marë‫ف‬
7ॸSaromon hui‫ف‬nin Nopoamo itopi. Ina

Quisocristo shimashonënpita hui‫ف‬nin Apiasë itopi. Apiasënta‫ف‬
(Lc. 3.23-38) hui‫ف‬nahuantahuachina, Asa itopi. 8ॸAsa
1
1ॸQuisocristo nanamën hui‫ف‬nin Cosahuato itopi. Cosahuatonta‫ف‬
sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬nahuantahuachin, Coramo itopi. Ina
hui‫ف‬nin. Iraca quëra huarë‫֤ف‬ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ hui‫ف‬nin Osiasë itopi. 9ॸOsiasënta‫ف‬
rin ina a‫ف‬paimacaso marë‫ف‬. Copirno hui‫ف‬nahuantahuachina, Cotamo itopi.
Tapico‫ف‬ËȍËȍɗ͑тӕɗѸΎËфɗѸҡΎѸȍɗ̲ѸȍΎ‫ڏ‬ Ina hui‫ف‬nin Acaso itopi. Acasonta‫ف‬
nën. Apranconta‫ف‬shimashonën chachin, hui‫ف‬nahuantahuachina, Isiquiasë itopi.
iraca antico ya‫ف‬huërinso‫ف‬. Ya‫ف‬ipi 10ॸIna hui‫ف‬nin Manasisë itopi. Inanta‫ف‬
shimashonënpita iraca ya‫ف‬huëpisopita hui‫ف‬nahuantahuachina, Amono itopi.

sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬, nitotoco‫ف‬. Amono hui‫ف‬nin Cosiasë itopi. 11ॸIna
2ॸIraca Apran hui‫ف‬nahuanpachina, Isaco hui‫ف‬nin Iconiasë itopi. Iinpitanta‫ف‬
itopi. Ina quëran Isaconta‫ف‬ ya‫ف‬huërin. Naporo‫ف‬inimicoro‫ف‬sa‫ف‬
hui‫ف‬nahuanpachina, Cacopo itopi. Papironia quëran huëcatona‫ف‬, canapi.
Cacoposo‫ف‬na‫ف‬a hui‫ف‬ninpita ya‫ف‬huëtërin. Minsërahuatona‫ف‬, napopinchin
A‫ف‬naso‫ف‬Cota itopiso‫ف‬. 3ॸCotanta‫ف‬ ya‫ف‬huëpi‫ف‬pa‫ف‬quëpantapi asacatacaiso
hui‫ف‬nahuanpachina, Paraisë, Saro, inapita marë‫ف‬.
itopi. Tamara hua‫ف‬huinpita inahuaso‫ف‬. Ina 12ॸIna piquëran Iconiasë
quëran Parisë hui‫ف‬nahuanpachina, Isromo hui‫ف‬nahuanpachina, Saratiri itopi. Ina

itopi. Inanta‫ف‬hui‫ف‬nin ya‫ف‬huëtantahuachina, hui‫ف‬nin Soropapiri itopi. 13ॸInanta‫ف‬
Aramo itopi. 4ॸAramonta‫ف‬ hui‫ف‬nahuantahuachina, Apioto itopi.
hui‫ف‬nahuantahuachina, Aminatapo itopi. Apioto hui‫ف‬nin Iriaquimo itopi. Ina hui‫ف‬nin
Ina hui‫ف‬nin Nasono itopi. Nasononta‫ف‬ Asoro itopi. 14ॸAsoronta‫ف‬
hui‫ف‬nahuantahuachina, Sarëmon itopi. hui‫ف‬nahuantahuachina, Satoco itopi.
5ॸSarëmon yasa‫ف‬apachina, Nacapa manin. Satoco hui‫ف‬nin Aquimo itopi. Ina hui‫ف‬nin
Hui‫ف‬nin ya‫ف‬huëtohuachina, Pooso itopi. Irioto itopi. 15ॸIriotonta‫ف‬
Poososo‫ف‬Rota macaton, hui‫ف‬nahuanin. hui‫ف‬nahuantahuachina, Iriasaro itopi.
Opito itopi. Opitonta‫ف‬ Iriasaro hui‫ف‬nin Matan itopi. Ina hui‫ف‬nin
hui‫ف‬nahuantahuachina, Isai itopi. 6ॸIsainta‫ف‬ Cacopo itopi. 16ॸCacoponta‫ف‬
hui‫ف‬nahuantahuachina, Tapi itopi. Inaso‫ف‬ hui‫ف‬nahuantahuachina, Cosi itopi. Cosi
copirno ya‫ف‬conin. Ina quëran Oriasëco‫ف‬ yasa‫ف‬apachina, Maria manin. Ina
sa‫ف‬in masahuaton, hui‫ف‬nahuanin. Saromon hua‫ف‬huinso‫ف‬Quisoso. Cristo itopiso‫ف‬. Cristo,
itopi. Yosëri a‫ف‬paimarinso‫ف‬, tapon naporin.
7
ͅҡľΎॷ1ٍॷ2 8
17ॸNani Quisocristo shinpita A‫ف‬na tahuëri nanon inaora

sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Apran quëran Tapi hua‫ف‬huanapon. Co quëmapiri
copirno ya‫ف‬conaquë huarë‫ف‬shonca së‫ف‬huapirinhuë‫ف‬, hua‫ف‬huanapon.
catapini shimashonënpita ya‫ف‬huëtërin. Quëmapia‫ف‬huaya huaihuachin,
Ina quëran Papironiaquë quëpaquë Imanino tosapi.
huarë‫ف‬shonca catapini shimashonënpita Yosë chachin o‫ف‬maton, yacaparinpoa‫ف‬,
ninshitantaranquëma‫ف‬. Ina quëran tapon naporin, itërin. ʊфË͑ЙΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
Quisocristo nasitaquë huarë‫ف‬shonca huë‫ف‬, ipora huarë‫ف‬ɗ͑ЙΎËȍɗ͑͑Ѹɗҡɗ̲‫ڏ‬
ËҡЙɗ͑ɗËȍËȍɗ͑͑ɗ͑ɗ͑ř͑Йɗҡ͑ɗ͑Ѹȍɗҡ͑‫ڏ‬ rin.
taranquëma huachi. 24ॸCosi capayatahuaton, Sinioro
anquëninën natëton, Maria manin

Quisocristo nasitërinso‫ف‬ huachi. 25ॸMapirinhuë‫ف‬, co
(Lc. 2.1-7) ichihuë‫ف‬ërinhuë‫ف‬. Hua‫ف‬huin nasitërin
18ॸApira Quisocristo nasitërinso‫ف‬ piquëran huarë‫ف‬ichihuë‫ف‬ërin huachi.
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬, nitotoco‫ف‬. Iraca nani Quëmapia‫ف‬huaya nasitohuachina,
Cosi nontërin Maria macacaso marë‫ف‬. Quisoso itopi.
Nontopirinhuë‫ف‬, co‫ف‬huara mashatëфѸΎ‫ڏ‬
huë‫ف‬, Ispirito Santo nohuanton, inaora Tayora nitotona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬quënanpiso‫ف‬
cayorin. 19ॸCosi nitotahuaton, pa‫ف‬yanin.
2
1ॸQuisososo‫ف‬Pirinquë nasitërin.
Noya quëmapi ni‫ف‬ton, yonquiarin. Cotia parti chachin nasitërin.

“¿Ma‫ف‬cha onpo‫ف‬iya? Maria nani hua‫ف‬hua Naporo‫ف‬Irotisëri inaquë hua‫ف‬anëntërin.
ma‫ف‬patërin. Co maca‫ف‬huaso‫ف‬ Ina quëran tayora nitotona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co piyapi‫ف‬sa‫ف‬ canquipi. Pi‫ف‬i pipirin parti quëran
sha‫ف‬huitarahuë‫ف‬, Maria tapanpachin. canquipi. Canquihuachinara, тӕɗфΎѸ‫ڏ‬
Coisëichin sha‫ف‬huitahuato, ËΎ̲Ѹф‫ڏ‬ rinquë pa‫ف‬pi. Inaquë copirno
huë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, yonquirárin. 20ॸHuë‫ف‬ëso‫ف‬, ya‫ف‬huërinso‫ف‬. Inatohua‫ف‬paatona‫ف‬,
Yosë anquëninëni ya‫ف‬notimarin natantapi.
nontacaso marë‫ف‬. 2ॸ—¿Insëquëta‫ف‬nasha hua‫ف‬an
—Tashita, Cosi. Carinquën nohuitë nasitërin? Cotio copirno ya‫ف‬conacaso‫ف‬

ranquën. Quëmaso‫ف‬Tapico‫ف‬shinquën. nani nasitërin ipora. Ya‫ف‬huarai parti
Pi‫ف‬pian sha‫ف‬huitaponquën o‫ف‬marahuë. ya‫ف‬huasocoi, nasha tayora ya‫ف‬norinso‫ف‬
Maria noya maquë‫ف‬. Co quëmapiri quënanai. Ina nicatoi, “Yosë
së‫ف‬huarinhuë‫ف‬. Ispirito Santo nohuanton, a‫ف‬paimarinso‫ف‬nasitërin huachi,” ta‫ف‬toi,
inaora cayorin. Napoaton noya maquë‫ف‬. huë‫ف‬nai ina chinotapoi, itëra‫ف‬piapi.
21ॸHuaicaso‫ف‬nanihuachin, 3ॸIna natanahuaton, copirno Irotisë
quëmapia‫ف‬huaya nasitapon. ͮѸɗҡΎȍӕ‫ڏ‬ pa‫ف‬yanin. Quirosarinquë ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬

chin, Quisoso itëquë‫ف‬. Quisoso, pa‫ف‬yanpi. 4ॸCopirno pa‫ف‬yanaton, Cotio
nicha‫ف‬ësarinpoaso‫ف‬, tapon naporin. maistro‫ف‬sa‫ف‬, corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, inapita
Piyapinënpita oshanëna‫ف‬inquitaton, amatërin. Amatahuaton, natanin.
nicha‫ف‬ësarin ni‫ف‬ton, ina nininën acoquë‫ف‬, —¿Insëquëta‫ف‬Yosëri a‫ف‬paimarinso‫ف‬
itërin anquëniri. Itahuaton, panantarin nasitapon? Cristo itopiso‫ف‬, itërin.
huachi. 5ॸ—Cotia parti chachin nasitapon.
22,23ॸIraca Yosë nohuanton, Pirinquë nasitapon, itopi. Iraca
pënëntona‫ف‬pi ninorin. Ninoton, Yosë pënëntona‫ف‬pi ninoton, ֤ΎѸřнӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬
quiricanënquë chachin ninshitërin. quë ninshitërin.
9 ͅҡľΎॷ2
6 Cotia parti a‫ف‬na ninano‫ف‬ya‫ف‬huërin. anquëniri. Napoaton a‫ف‬na ira

Pirin itopiso‫ف‬. Co onpopinchin pa‫ف‬tahuatona‫ف‬, ya‫ف‬huëpi‫ف‬pa‫ف‬canconpi
panca ninanoyahuë‫ف‬niponahuë‫ف‬, huachi.
inaquë a‫ف‬na hua‫ف‬an nasitapon.
Na‫ف‬a hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬Cotia parti Iquipito‫ف‬pa‫ف‬ta‫ف‬arinso‫ف‬
ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, inaso‫ف‬chini 13ॸNani tayora nitotoro‫ف‬sa‫ف‬
chiniquën nanantapon. Ya‫ف‬ipi pa‫ف‬pachinara, Cosi huë‫ف‬ëpirinhuë‫ف‬.
piyapinëhuëpita hua‫ف‬anëntapon. Hua‫ف‬narëso pochin Yosë anquëninëni
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬topiso‫ف‬hua‫ف‬anëntapon, ya‫ف‬notërin nontacaso marë‫ف‬.
tënin Yosë, itërin ninshitaton, —Copirno nani chinotërin hua‫ف‬huasha
itopi. tëpacaso marë‫ف‬. Apira sontaro‫ف‬sa‫ف‬
7ॸCopirno natanahuaton, co yaa‫ف‬parin hua‫ف‬huasha yonicaso marë‫ف‬.
a‫ف‬ninquëchin yasha‫ف‬huitërinhuë‫ف‬. Napoaton huënsërahuaton, manoton
Po‫ف‬oana quëran tayora nitotona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ ichita‫ف‬aquë‫ف‬. A‫ف‬shinë chachin
amatërin. Huë‫ف‬pachinara, inaora Iquipito‫ف‬pa‫ف‬quëpaquë‫ف‬. Inaquë yacapatë
quëparahuaton, nontërin. quë‫ف‬. Noya huënantacaso‫ف‬nipachin,
—¿Ma yoquiquëta‫ف‬nasha tayora sha‫ف‬huitantaranquën, itërin anquëniri.
ya‫ف‬nan ya‫ف‬norinso‫ ?ف‬itërin. 14ॸNatanahuaton, a‫ف‬naroachin Cosi
Sha‫ف‬huitohuachinara, itantarin: huënsëintarin. Tashi‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,

8ॸ—Pirin‫ف‬pa‫ف‬nasha hua‫ف‬an nasitërin hua‫ف‬huasha quëparin. A‫ف‬shinë chachin
ipora. Inatohua‫ف‬paatoma‫ف‬, noyá yonico‫ف‬. ichita‫ف‬arahuaton, Iquipito‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬pi.
Hua‫ف‬huasha quënanpatama‫ف‬, huë͑͑ҡ‫ڏ‬ 15ॸIrotisë chiminaquë huarë‫ف‬inaquë
huatama‫ف‬, sha‫ف‬huitico canta‫ف‬paato ya‫ف‬huápi. Iraca Yosë nohuanton,

chinochi, itërin copirnori, nonpintaton. pënëntona‫ف‬pi ninorin. “Hui‫ف‬nahuë
9ॸIna natanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬pi huachi. Iquipito‫ف‬pa‫ف‬yacapatopirinhuë‫ف‬, ina
Pa‫ف‬sapirinahuë‫ف‬, a‫ف‬nanaya tayora quëran ocoiarahuë,” tënin Yosë.
quënantapi. Ina tayora ya‫ف‬huëpiquë Inapochachin ipora huanta‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin
ni‫ف‬piso chachin inapaquë paaton, chachin Iquipitoquë yacapatërin.
quëchitërarin. Hua‫ف‬huasha ya‫ف‬huërinquë
aipi chiniconin huachi. 10ॸIna Hua‫ف‬huasha yatëparinso‫ف‬
ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yatatona‫ف‬, nóya 16ॸCopirno Irotisëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬tayora
cancantopi. 11ॸNoya cancantatona‫ف‬, nitotoro‫ف‬sa‫ف‬ninarápirinhuë‫ف‬, co
pëiquë ya‫ف‬conpi. Inaquë hua‫ف‬huasha ya‫ف‬nopihuë‫ف‬. “Nonpintërinco ipora,”
quënanconpi. A‫ف‬shionta‫ف‬ya‫ف‬huarin. ta‫ف‬ton, chiniquën no‫ف‬huitërin.
Maria itopiso‫ف‬. Hua‫ف‬huasha quë͑͑ȍӕ‫ڏ‬ No‫ف‬huitaton, sontaro‫ف‬sa‫ف‬Pirin‫ف‬pa‫ف‬
tona‫ف‬, isonconahuatona‫ف‬, chinotopi a‫ف‬parin quëmapia‫ف‬huayaro‫ف‬sa‫ف‬tëpacaiso
huachi. Ina quëran marë‫ف‬.
caposoa‫ف‬huayanënpita i‫ف‬soatahuatona‫ف‬, —“I‫ف‬huá chachin tayora ya‫ف‬norin,”
ma‫ف‬sha pa‫ف‬ton nininso‫ف‬quëtopi. Oro, itërinaco ni‫ف‬ton, co
yonarin pochin pimochin nininso‫ف‬, pimo canopia‫ف‬huayaro‫ف‬sáchin tëpacaso‫ف‬
hua‫ف‬sai‫ف‬, inapita pa‫ف‬ton nininso‫ف‬quëtopi. ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Cato‫ف‬pi‫ف‬ipitërinquë
12ॸIna quëran tashi‫ف‬huë‫ف‬ësahuasoi‫ف‬, Yosë huarënta‫ف‬tëpaco‫ف‬, itahuaton, a‫ف‬parin.
nohuanton, hua‫ف‬napi. Pa‫ف‬pachinara, ya‫ف‬ipi quëmapia‫ف‬huaya
—Ama copirno ya‫ف‬huërinquë Pirinquë ya‫ف‬huërinsopita tiquipi.
pantatoma‫ف‬, sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬, itërin Ya‫ف‬cariyanta‫ف‬yonitona‫ف‬, cato‫ف‬
pi‫ف‬ipitërinquë huarë‫ف‬tëpapi. 17,18ॸIraca inaquë piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëpihuë‫ف‬. Inaquë

ninoton, Yosë quiricanënquë ninshitë ya‫ف‬huaton, Yosë nanamën sha‫ف‬huirarin.
rin. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi natanapona‫ف‬.
Namaquë na‫ف‬a Cotio sanapi‫ف‬sa‫ف‬ 2ॸ—Yosë hua‫ف‬anëntinpoaso‫ف‬tahuëri,
na‫ف‬nërápi, natanahuë. Na‫ف‬nërápi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nani ya‫ف‬cariarinpoa‫ف‬. Napoaton

ayanápi. Hua‫ف‬huinpitaco‫ف‬ co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬
yonquiatona‫ف‬, a‫ف‬shina‫ف‬na‫ف‬nërapi. toma‫ف‬, Yosë pochin cancantoco‫ف‬, itarin.
“Ama sëtocosohuë‫ف‬,ٚɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Nani tahuëri ina pochin pënënarin.
huë‫ف‬. Nani chiminpi ni‫ف‬ton, sëtápi, 3ॸIraca Yosë nohuanton, Isaiasë
tënin Irimiasë. ninorin. Ninshitaton, naporin:

Iraca naporinso pochachin iporanta‫ف‬ Co piyapi ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬a‫ف‬na
hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬tëpantapi ni‫ف‬ton, a‫ف‬shina‫ف‬ quëmapi pënëntápon. “Sinioro
na‫ف‬nërápi. o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri naniriarin,
19ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Cosiso‫ف‬Iquipitoquë yonquico‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Hua‫ف‬an
ya‫ف‬huarin. Irotisë chiminpachina, Yosë chiniquën nanantona‫ف‬pi ni‫ف‬ton,
anquëninëni nontimantarin. a‫ف‬na parti yapa‫ف‬pachina, ËΎ̲ɗѸɗΎ‫ڏ‬
Hua‫ف‬narinso pochin Cosi quënanin. nën a‫ف‬parin ira tapatacaso marë‫ف‬.
20ॸ—Hua‫ف‬huasha tëpana‫ف‬pi nani chiminin Ira otëërin noya pa‫ف‬tacaso marë‫ف‬.
ni‫ف‬ton, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬ȍӕřфɗ͑нӕřЙ͑͑ҡ‫ڏ‬ Inapochachin iporaso‫ف‬Ë͑Ë‫ڏ‬
quë‫ف‬. Hua‫ف‬huasha a‫ف‬shinë chachin quëЙ͑‫ڏ‬ nëma‫ف‬anoyatoco‫ف‬Sinioro o‫ف‬main.
taquë huachi, itërin. Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎ‫ڏ‬
21ॸIna natanahuaton, natërin. Quisoso pita naniantoco‫ف‬,” tapon ina
a‫ف‬shinë chachin quëparahuaton, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ quëmapi, pënëntohuachin, tënin.
ya‫ف‬huërinquë panantapi huachi. 22ॸCotia Coansha ninoton, naporin.
parti canconahuaton, nanan natantërin. 4ॸCoanshaso‫ف‬co noyapiachin
“Irotisë hui‫ف‬nin ya‫ف‬huërë‫ف‬hua‫ف‬anëntantarin a‫ف‬morinhuë‫ف‬. Ponira pochin a‫ف‬morin,

huachi. Ariquirao itopiso‫ف‬pa‫ف‬pin camiyo anporo quëran nipiso‫ف‬. Sha‫ف‬huëtë
ya‫ف‬huërëtërin,” topi, natantërin. Ina quëran nitonporin. Ca‫ف‬yora pochin nininso‫ف‬
të‫ف‬huataton, co nohuantërinhuë‫ف‬inatohua‫ف‬ macaton, inaya tëranta‫ف‬ca‫ف‬nin. Ninoi‫ف‬
ya‫ف‬huëcaso‫ف‬. Naporahuaton, hua‫ف‬nantarin. quënanpachina, irorin. 5ॸInaquë na‫ف‬a
—Ama copirno ya‫ف‬huërinquë chachin piyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi natanacaiso marë‫ف‬.
panantaquësohuë‫ف‬, itërin anquëniri. Ina Quirosarin quëran huë‫ف‬pi. Ya‫ف‬ipi Cotia parti
natanaton, Cariria parti pa‫ف‬nin ya‫ف‬huëcaso quëran huëcatona‫ف‬, natanpi. Cortani‫ف‬
marë‫ف‬. 23ॸInatohua‫ف‬a‫ف‬na ninano‫ف‬ya‫ف‬huërin, ya‫ف‬cariya quëraonta‫ف‬huë‫ف‬pi. 6ॸA‫ف‬naya
Nasarito itopiso‫ف‬. Inaquë ya‫ف‬huërarin. Iraca a‫ف‬naya huëcatona‫ف‬, —Tëhuënchachin co
pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ninopi. “Cristo noyahuë‫ف‬nicato, oshahuanahuë.
huë‫ف‬pachin, Nasarito quëmapi itapona‫ف‬,” Catahuaco, Sinioro, nanianchi, tënin. Ina
topi. Napoaton Yosë nohuanton, inaquë topachina, Coanshari aporintarin. æΎфҡ͑ɗ‫ڏ‬
ya‫ف‬huaton, hui‫ف‬napitërin huachi. quë aporintarin.
7ॸIna quëran na‫ف‬a Parisioro‫ف‬sa‫ف‬,
Coansha Paotista pënëntërinso‫ف‬ Satosioro‫ف‬sa‫ف‬, inapita huë‫ف‬sapi. Yosë
(Mr. 1.1-8; Lc. 3.1-9, 15-17; Jn. 1.19-28) quiricanën nóya nitotopirinahuë‫ف‬, co
3
1ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬Coansha cancanëna quëran yanatëpihuë‫ف‬.
Paotista pënëntarin. Cotia parti —Quiyanta‫ف‬aporintocoi, ɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
pancana inotëro‫ف‬sáchin ya‫ف‬huërin. Co huë‫ف‬, Coansha co nohuantërinhuë‫ف‬.
11 ͅҡľΎॷ3ٍॷ4
—Canpitaso‫ف‬ya‫ف‬ȍӕ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
tatoma‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ninama‫ف‬. ֤͑Ύ͑Йɗ‫ڏ‬ Quisoso aporihuaninso‫ف‬
nama‫ف‬. “Yosë isoro‫ف‬pa‫ف‬ana‫ف‬intohuachin, (Mr. 1.9-11; Lc. 3.21-22)
cha‫ف‬ëpoi quiyanta‫ف‬,” topiramahuë‫ف‬, ¿ti? 13ॸIna quëran Quisoso Cariria quëran
Co topinan cha‫ف‬ësaramahuë‫ف‬. 8ॸCo huë‫ف‬nin. Cortaniquë canquirahuaton,
noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬ Coansha nontërin aporintacaso marë‫ف‬.
toma‫ف‬, noya nico huachi. 9ॸAma 14ॸ—Aporintoco, itopirinhuë‫ف‬, co
canpitaora ninonpintocosohuë‫ف‬. “Apran Coansha nohuantërinhuë‫ف‬.

shinpitacoi ni‫ف‬toi, ֤ΎѸřЙɗֆЙɗ͑ř͑Йɗҡ‫ڏ‬ —¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬napotiranco? Co
coi,” ama tocosohuë‫ف‬. Yosë nohuantërin aporinta‫ف‬huanquënso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
naporini, na‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ananpitacaso‫ف‬ Quëma aporintocoso‫ف‬, topirahuë‫ف‬, itërin.
nanichitonhuë‫ف‬. Inapochachin co 15ॸNapotopirinhuë‫ف‬, Quisosori itërin:
noyahuë‫ف‬nipisopitanta‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ —Yosë nohuantërin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi

caso‫ف‬nanitërin. Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ natëca‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Napoaton ipora
oshanëna‫ف‬inquitaton, piyapinënpita noya quëma aporintoco, itërin. Ina
pochin ni‫ف‬sarin huachi. 10ॸNani Yosë natanahuaton, —Noyahua‫ف‬, itahuaton,
yonquirin oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intacaso‫ف‬. i‫ف‬quë aporintërin. 16ॸIna quëran
Ni‫ف‬co‫ف‬. Nararo‫ف‬sa‫ف‬ËΎ͑Ύֆ͑ɗҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ nonshihuachina, a‫ف‬naroachin inapaquë
huë‫ف‬, a‫ف‬nërë‫ف‬. A‫ف‬nëpatëra, pënquë pi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬ni‫ف‬soatërin. Ispirito Santo nëpë
të‫ف‬yatërë‫ف‬huiquitacaso marë‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ pochin nohuaraimarin, ni‫ف‬nin.
chin ipora ana‫ف‬intacaso‫ف‬ҡȍӕřфɗ͑͑ɗфɗ‫ڏ‬ Nohuaraimarahuaton, Quisoso
rin. Co noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, chiniquën ya‫ف‬coancantimarin. 17ॸNaporo‫ف‬inapa
ana‫ف‬intarinquëma huachi. 11ॸCo noyahuë‫ف‬ quëran Yosëri nontërin.
yonquiramasopita naniantohuatama‫ف‬, —Quëmaso‫ف‬ca hui‫ف‬nahuënquën.
i‫ف‬quë aporintaranquëma‫ف‬. Ca piquëranso‫ف‬ Na‫ف‬con nosororanquën. Nóya
nipirinhuë‫ف‬a‫ف‬na quëmapi huë‫ف‬sarin. ni‫ف‬nanquën, itërin.
Inaso‫ف‬chini chiniquën nanantërin. Caso‫ف‬
co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ina pochin chiniquën Sopairi Quisoso yaminsëpirinhuë‫ف‬
nanantërahuë‫ف‬. Noya noya inaso‫ف‬. (Mr. 1.12-13; Lc. 4.1-13)
4
Tapanato, co sapatën i‫ف‬quirita‫ف‬huaso 1ॸIna quëran Quisoso inotë‫ف‬parti
tëranta‫ف‬nanitarahuë‫ف‬. Inaso‫ف‬huë‫ف‬pachin, pa‫ف‬nin. Inatohua‫ف‬co piyapi

a‫ف‬naquëma‫ف‬Ispirito Santo ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Inaquë Ispirito Santori
aya‫ف‬coancantarinquëma‫ف‬. A‫ف‬naquëmaso‫ف‬ a‫ف‬parin sopairi tënicaso marë‫ف‬. Sopairi
nipirinhuë‫ف‬chiniquën sha‫ف‬huitopirinhuë‫ف‬ama Yosë natëcaso
ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. 12ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Arosë marëhuë‫ف‬.
mapatëra, to‫ف‬norarë‫ف‬. Ina quëran 2ॸCatapini shonca tahuëri tashirë
pintiarahuatë‫ف‬, pëiquë acorë‫ف‬. chachin inaquë ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬, co

Sha‫ف‬huëtënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, pënquë manta‫ف‬ca‫ف‬ninhuë‫ف‬. Ina quëran tanarin
ahuiquitërë‫ف‬. Inapochachin Yosë huachi. 3ॸNaporo‫ف‬sopairi huëcapairin.
a‫ف‬paimarinso‫ف‬o‫ف‬mahuachin, imapisopita —Quëmaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬ninquën
quëpantarin huachi. Co noyahuë‫ف‬ nipatan, iso na‫ف‬piro‫ف‬sa quëran cosharo‫ف‬
nipisopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬pënquë atarantëquë‫ف‬, itopirinhuë‫ف‬,
ana‫ف‬intarin huachi. Co onporonta‫ف‬ 4ॸ—Inca, co nohuantërahuë‫ف‬. Yosë
tacopiarinhuë‫ف‬. Parësitápona huachi, quiricanënquë pënëninpoa‫ف‬. “Co

tënin Coansha. cosharoáchin yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
ͅҡľΎॷ4 12
Ya‫ف‬ipi Yosë noninso‫ف‬yonquicaso‫ف‬ napotopi. Ina natanahuaton, Quisoso

ya‫ف‬huërin,” tënin, itërin. pa‫ف‬nin Cariria parti. 13ॸInatohua‫ف‬
5ॸIna quëran Quirosarin‫ف‬pa‫ف‬sopairi pa‫ف‬pirinhuë‫ف‬, co huachi Nasaritoquë
quëparin. Yosë chinotopiso pëiquë ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Sono‫ف‬yonsanquë paaton,
quëparahuaton, pëi‫ف‬motonanquë huarë‫ف‬ Capinaomoquë yacapatonin.
quëpantarahuaton, itërin: Saporonoro‫ف‬sa‫ف‬, Nipitariro‫ف‬sa‫ف‬, inapita
6ॸ—Quëmaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬ninquën iraca ya‫ف‬huëpiquë yacapatonin.
nipatan, no‫ف‬paquë niiquë‫ف‬. Quiricanën 14,15ॸIraca chachin Yosë nohuanton,
quëran nani sha‫ف‬huitërinquën. Isaiasë ninorin. Ninshitaton, naporin:

Yosë nohuanton, anquëninën Nisha piyapiro‫ف‬santa‫ف‬Cariria parti
a‫ف‬patimarinquën, co ma‫ف‬sha ya‫ف‬huatona‫ف‬, imasapi huachi.
onpoaranhuë‫ف‬. Imirin quëran Cortani‫ف‬aquëtëran ya‫ف‬huëpi,
masarinquën ama na‫ف‬piquë sono‫ف‬yonsanquë. Inaquë iraca
ya‫ف‬quiamaso marëhuë‫ف‬, Saporonoro‫ف‬sa‫ف‬, Nipitariro‫ف‬sa‫ف‬,
tënin ni‫ف‬ton, no‫ف‬paquë niiquë‫ف‬ inapita ya‫ف‬huëpi. 16ॸInapitaso‫ف‬co
a‫ف‬painquën, itërin sopairi. Yosë nohuitatonahuë‫ف‬, tashi
7ॸ—Inca, co nohuantërahuë‫ف‬. Yosë pochin cancantopirinahuë‫ف‬,
quiricanënquë pënëninpoa‫ف‬. “Ama Yosë Yosëri anitotarin huachi.
tënicosohuë‫ف‬. Ama camaicosohuë‫ف‬. Ina A‫ف‬pintërinso pochin nanamën
nohuantërinsoáchin yonquicaso‫ف‬ anitotarin huachi. ϘѸȍȍӕ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huërin,” tënin quiricanënquë, itërin tona‫ف‬, chimimiatacaiso‫ف‬
Quisosori. ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, Yosëri anitotarin
8ॸIna quëran a‫ف‬na motopi‫ف‬pa‫ف‬sopairi noya cancantacaiso marë‫ف‬.
quëpantarin. Inaquë ya‫ف‬ipi ninanoro‫ف‬sa‫ف‬, Tahuëri pochin a‫ف‬pintarin huachi,
ma‫ف‬shanënpita, inapita a‫ف‬notërin. ͮΎֆЙɗ‫ڏ‬ tënin iraca.
chin nininsopita ya‫ف‬ipiya quënanin. Ninorinso pochachin Quisoso inatohua‫ف‬
9ॸ—Natëhuatanco, Ëфɗ͑нӕř͑Ëҡȍӕф͑‫ڏ‬ paaton, a‫ف‬chinarin huachi.
quën, ya‫ف‬ipi isopita hua‫ف‬anëntapon. 17ॸNaporo quëra huarë‫ف‬Quisosori
Isonahuaton, chinotoco chiniquën nanan pënënarin.

quëchinquën huachi, itërin sopairi. —Iso tahuëri‫ف‬sa‫ف‬Yosë
10ॸ—Inca, co nohuantërahuë‫ف‬. Quëmaso‫ف‬ yahua‫ف‬anëntarinquëma‫ف‬. Napoaton
sopai hua‫ف‬anquën. Paquë‫ف‬. Patoco huachi. ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬yonquiramasopita
Yosë quiricanën quëran sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬: naniantatoma‫ف‬, ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
“Sinioroichin chinotoco‫ف‬. Inasachin toco‫ف‬, itëra‫ف‬piarin pënënaton.
natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Inaso‫ف‬
hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬,” tënin, itërin Quisosori. Sami camayoro‫ف‬sari imapiso‫ف‬
11ॸNapotohuachina, sopairi patërin (Mr. 1.16-20; Lc. 5.1-11)
huachi. Patohuachina, anquëniro‫ف‬sari 18ॸCariria sono‫ف‬yonsanquë
huëcapaimarahuatona‫ف‬, Quisoso pa‫ف‬sahuaton, cato‫ف‬sami camayoro‫ف‬sa‫ف‬

catahuaimapi. quënanconin. A‫ف‬naso‫ف‬Simon. Pitro itopi
anta‫ف‬. Riti i‫ف‬quë quëpararin sami
Quisoso ya‫ف‬nan pënëntërinso‫ف‬ macacaso marë‫ف‬. Iinë chachin pa‫ف‬sarin.
(Mr. 1.14-15; Lc. 4.14-15) Antërisë itopiso‫ف‬.
12ॸIna
piquëran Coansha tashinan 19ॸ—Huëco‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ca imaco
pëiquë po‫ف‬mopi. A‫ف‬chininso marë‫ف‬ a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Sami manamaso

pochachin piyapi‫ف‬sa‫ف‬masarama‫ف‬Yosë
imacaiso marë‫ف‬, itërin Quisosori. Noya cancantopisopita
20ॸIna natanahuatona‫ف‬, фɗҡɗЙҡȍӕ‫ڏ‬ (Lc. 6.20-23)
tona‫ف‬, Quisoso imasapi huachi. 21ॸIna 3ॸ—Natanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
quëran pantarahuaton, catoya‫ف‬pi a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Yosë huëntonënquë
quënancoantarin. A‫ف‬naso‫ف‬Santiaco, yaya‫ف‬conpatama‫ف‬, ɗѸΎЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
a‫ف‬nanta‫ف‬Coansha itopiso‫ف‬. Pa‫ف‬pinë‫ف‬ caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. “Caora co nanitërahuë‫ف‬
montëriaquë huënsëatona‫ف‬, ritinënpita noya nica‫ف‬huaso‫ف‬. Catahuaco, Sinioro,”
pasonapi. Pa‫ف‬pinso‫ف‬Sipitio itopi. topatama‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬
—Huëco‫ف‬pa‫ف‬ahua‫ف‬, ca imaco, ni‫ف‬ton, noya cancantarama‫ف‬. ȸӕř͑ҡΎ͑ř͑‫ڏ‬
itohuachina, 22ॸmontëria quëф͑ЙɗЙɗфȍӕ‫ڏ‬ quë chachin aya‫ف‬conarinquëma‫ف‬.
tona‫ف‬, —Pa‫ف‬sarai, tata, Quisoso imapoi Naporahuaton, a‫ف‬na tahuëri inapaquë
huachi, ta‫ف‬tona‫ف‬, Quisoso imasapi huachi. quëpantarinquëma huachi.
4ॸSëtohuatama‫ف‬, ֤ΎѸřËȍɗ͑ɗË͑Ë͑‫ڏ‬
Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintërinso‫ف‬ rinquëma‫ف‬. Oshanëma marë‫ف‬sëҡΎȍӕ‫ڏ‬
(Lc. 6.17-19) tama‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬.
23ॸYa‫ف‬ipi Cariria parti paaton, ͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑‫ڏ‬ Catahuarinquëma‫ف‬noya cancantacaso
piso pëiro‫ف‬saquë pënëna‫ف‬piarin. Noya marë‫ف‬.
nanan a‫ف‬chinárin. —Yosë 5ॸA‫ف‬napita no‫ف‬huipirinquëmaonta‫ف‬, co
yahua‫ف‬anëntarinquëma‫ف‬, itëra‫ف‬piarin. Na‫ف‬a yai‫ف‬huërëtohuatamahuë‫ف‬, Yosë noya

cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatërin, ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Ina nohuitatoma‫ف‬, nóya
nisha nisha caniori maninsopita. 24ॸYa‫ف‬ipi ya‫ف‬huarama‫ف‬. Naporahuaton, a‫ف‬na tahuëri
Siria parti nahuinin ni‫ف‬ton, notohuaro‫ف‬ nasharo‫ف‬paquë ya‫ف‬huëmiatarama huachi.
cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬quëpi Quisosori anoyatacaso 6ॸPa‫ف‬pi yamorohuatëra, i‫ف‬sachin
marë‫ف‬. Nisha nisha canio inquitëra‫ف‬piarin. yonquirë‫ف‬. Inapochachin Yosë na‫ف‬con

A‫ف‬naquëonta‫ف‬sopairi ya‫ف‬coancantërin nohuantoco‫ف‬. ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡË‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, co huachi inaora yonquirinso‫ف‬ soáchin yonquihuatama‫ف‬, Yosë noya
yonquirinhuë‫ف‬. A‫ف‬naquën a‫ف‬nanaya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Catahuarinquëma‫ف‬nóya
anotaton, chiminpi pochin niconin. Sa‫ف‬po cancantacaso marë‫ف‬. ͮΎֆѸ͑ΎË͑Ë‫ڏ‬
sa‫ف‬po niconin. A‫ف‬naquën co nanitërinhuë‫ف‬ narinquëma huachi.
huanicaso‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya Quisosoquë 7ॸA‫ف‬napita nosorohuatama‫ف‬, Yosë
quëpahuachinara, a‫ف‬naroachin anoyatërin. nosoroarinquëma‫ف‬canpitanta‫ف‬. Noya

25ॸHua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬piyapi‫ف‬sari Quisoso cancantarama huachi.
imasapi huachi. Cariria quëran, Ticaporisë 8ॸYa‫ف‬ipi cancanëma quëran
quëran, Quirosarin quëran, Cotia parti imapatama‫ف‬, Yosë nohuitarama‫ف‬.

quëran, Cortani‫ف‬aquëtëran quëran, Naporahuaton, a‫ف‬na tahuëri ina quë͑͑‫ڏ‬
inaquëranpita huë‫ف‬pi Quisoso natanacaiso contahuatama‫ف‬, noyá nohuitarama
marë‫ف‬. huachi.
9ॸIsoro‫ف‬paquë na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Panënquë a‫ف‬chininso‫ف‬ nino‫ف‬huipirinahuë‫ف‬, canpitari catahuaco‫ف‬
5
1ॸIna
quëran notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ noya ninonchina‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosë noya
niyontonpi. Inapita quënanahuaton, ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Hui‫͑ف‬ɗ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
Quisoso panënquë pa‫ف‬sahuaton, tarinquëma‫ف‬.
huënsëconin. ʊ̲ЙɗѸΎЙɗҡфɗҡ͑ËЙɗҡΎ‫ڏ‬ 10ॸYosë natëramaso marë‫ف‬aparëѸɗҡΎ‫ڏ‬
huachinara, 2ॸna‫ف‬con a‫ف‬chintárin. huachinquëma‫ف‬, Yosë noya

ͅҡľΎॷ5 14
ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Huëntonënquë chachin noyasáchin nico‫ف‬. A‫͑ف‬Йɗҡ͑ɗËҡř͑‫ڏ‬

nani aya‫ف‬coninquëma huachi. A‫ف‬na quëma‫ف‬, ٘͑ͅΎֆҽҡ֤ΎѸřфɗËҡȍӕ‫ڏ‬
tahuëri inapaquë ya‫ف‬huëcontarama rin ni‫ف‬ton, noya nisapi huachi,” tosapi,
huachi. tënin.
11ॸImaramacoso marë‫ف‬a‫ف‬naquën
no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬, ahuëarinënquëma‫ف‬, Iraca ninshitopiso‫ف‬

pinosarinënquëma‫ف‬, nisha nisha 17ॸInaquëran itantarin:
nonpinapiarinënquëma‫ف‬. ͮЙΎҡΎЙɗфɗ͑ř͑‫ڏ‬ —Iraca Moisësë, pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬,
quëmahuë‫ف‬, ama sëtocosohuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬ inapita na‫ف‬con pënëntopi. Pënëntatona‫ف‬,
Yosë noya ni‫ف‬ninquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, nóya ninshitopi. Yosë quiricanën iraca
cancantoco‫ف‬. 12ॸIraca Yosë piyapinënpita ninshitopiso‫ف‬, tënëhua‫ف‬. æΎɗ͑͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬
pënëntohuachinara, a‫͑ف‬нӕř͑ɗ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ caso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënahuë. No‫ف‬tëquën
chin no‫ف‬huipi. Napoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, yonquicaso marë‫ف‬a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬.
a‫ف‬napita no‫ف‬huihuachinënquëma‫ف‬, noya 18ॸTëhuënchachin itëranquëma‫ف‬.
cancantoco‫ف‬. Parësitëramaso marë‫ف‬ Isoro‫ف‬pa‫ف‬ta‫ف‬huantaquë huarë‫ف‬Yosë

Yosë‫ف‬pa‫ف‬na‫ف‬con acanaarinquëma‫ف‬. Ina quiricanën iraca ninshitopiso‫ف‬
yonquiatoma‫ف‬, capa cancantoco‫ف‬, itërin ya‫ف‬huápon. Co a‫ف‬na hui‫ف‬sharinso tëranta‫ف‬
Quisosori. topinan quëran ninshitopihuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
ninorinso‫ف‬naniarin huachi. 19ॸNapoaton
Yamora pochin nininso‫ف‬ pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬co natëhuatamahuë‫ف‬,
(Mr. 9.50; Lc. 14.34-35) oshahuanama‫ف‬. “Ama natëquësohuë‫ف‬,”
13ॸ—Canpitaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, yamora itohuatama‫ف‬, co noya a‫ف‬chinaramahuë‫ف‬.
pochin nisarama‫ف‬. Ma‫ف‬sha yamoraquë “Natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” itohuatama‫ف‬,
acotohuatëra, co chanatërinhuë‫ف‬. noya a‫ف‬chinarama‫ف‬. Natëhuatama‫ف‬, Yosë
Inapochachin Yosë isoro‫ف‬paquë noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. 20ॸCotio
acorinquëma‫ف‬ama piyapi‫ف‬sa‫ف‬aquëtë‫ف‬ maistro‫ف‬sa‫ف‬, Parisioro‫ف‬sa‫ف‬, inapita Yosë
oshahuanacaiso marëhuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, quiricanën noya nitotaponaraihuë‫ف‬, co
yamora soquihuachina, mo‫ف‬shiáchin cancanëna quëran imapihuë‫ف‬.
nimarin. Co huachi noyatërinhuë‫ف‬. Canpitanta‫ف‬co ya‫ف‬ipi cancanëma quëran
Napoonin ni‫ف‬ton, aipiran të‫ف‬yatërë‫ف‬. huarë‫ف‬imapatamahuë‫ف‬, co onporonta‫ف‬
Canpitanta‫ف‬ËΎ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎ‫ڏ‬ Yosë huëntonënquë ya‫ف‬conaramahuë‫ف‬,
huatamahuë‫ف‬, co a‫͑ف‬ЙɗҡËҡȍӕф̲‫ڏ‬ tënin.
huë‫ف‬noya cancantacaiso‫ف‬. Ina marë‫ف‬
Yosë ana‫ف‬intarinquëma huachi. Co no‫ف‬huitacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬
14ॸA‫ف‬pintërinso pochin nisarama‫ف‬. Yosë (Lc. 12.57-59)
acorinquëma‫ف‬nanamën sha‫ف‬huicaso 21ॸIna quëran itantarin:
marë‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ninano‫ف‬ —Iraca pënëntopiso‫ف‬nani nitotërama‫ف‬.
panënquë ya‫ف‬huëhuachina, ya‫ف‬ipi Mashocoro‫ف‬sa‫ف‬iraca pënënpi. “Ama
piyapi‫ف‬sari ni‫ف‬sapi. 15ॸNanparionta‫ف‬ tëpatocosohuë‫ف‬. Tëpatohuatama‫ف‬,
i‫ف‬chinpihuatëra, co yo‫ف‬mëanaquë ana‫ف‬intinquëmaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,ٚҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
po‫ف‬morëhuë‫ف‬. A‫ف‬ninquëchin acorë‫ف‬pëi‫ف‬ huë‫ف‬. 22ॸCo tëpatërëso marëáchin
acoana a‫ف‬pinacaso marë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënahuë.
inaquë ya‫ف‬huëhuachinara, noya quë͑͑‫ڏ‬ A‫ف‬na piyapi no‫ف‬huihuatama‫ف‬, Yosë
topi. 16ॸInapochachin canpitanta‫ف‬ ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. Pinotohuatamanta‫ف‬,
a‫ف‬pintërinso pochin nicatoma‫ف‬, Cotio ansiano‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬inchinquëma‫ف‬.
15 ͅҡľΎॷ5
“Sopainquën,” itohuatama‫ف‬, pënquë nisarama‫ف‬. Ya‫ف‬pirama‫ف‬ocoirama‫ف‬

chachin parësitacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, naporini, noya noya niitomahuë‫ف‬.
tënahuë. Somaraya nipomarahuë‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬
23ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬naroachin pa‫ف‬itomahuë‫ف‬. Cato‫ف‬
nanan anoyatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Yosë ya‫ف‬pirahuanapomarahuë‫ف‬, parësitopiquë
yachinotohuatama‫ف‬, yonquico‫ف‬. Pi‫ف‬pian të‫ف‬yatohuachinquëma‫ف‬, pa‫ف‬pi co
tëranta‫ف‬nanan ya‫ف‬huëhuachin, noyahuë‫ف‬nisarama‫ف‬. Co ya‫ف‬pirama
24ॸa‫ف‬naroachin paatoma‫ف‬, anoyatoco‫ف‬. chachin ocoicaso marë‫ف‬pënënpiranquë
Nani nanan anoyatohuatama‫ف‬, naporo mahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi anishacancantërinquë̲‫ڏ‬
huarë‫ف‬Yosë pëinënquë paantaco‫ف‬. Yosë sopita a‫ف‬naroachin naniantacaso‫ف‬
chinotatoma‫ف‬, ma‫ف‬sha yaquëtëramaso‫ف‬ ya‫ف‬huërin, tënahuë. 30ॸImiramanta‫ف‬
quëtoco huachi. ya‫ف‬huëtërinquëma‫ف‬së‫ف‬quëtacaso marë‫ف‬.
25ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Nihuitërëso marë‫ف‬ Nipirinhuë‫ف‬, imirama quëran pi‫ف‬pian
yaquëpahuachinënpora, a‫ف‬naroachin tëranta‫ف‬co noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬,
nanan anoyatërë‫ف‬. Co anoyatohuatëф‫ڏ‬ oshahuanama‫ف‬. Ninishitëimiratërama‫ف‬
huë‫ف‬, coisëquë quëparinënpo‫ف‬. Coisëquë naporini, noya noya niitomahuë‫ف‬. Apia
quëpahuachinënpora, sontaroquë nipomarahuë‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬itomahuë‫ف‬.
yo‫ف‬coninpo‫ف‬, tashinan pëiquë Ya‫ف‬ipi aoshahuaninquëmaso‫ف‬a‫ف‬poco‫ف‬,
po‫ف‬morinpo huachi. 26ॸTashinan pëiquë tënin.
po‫ف‬mohuachinënpora, ya‫ف‬ipiya pahuërë
taquë huarë‫ف‬pipirë‫ف‬. Inapochachin Sa‫ف‬ahuano‫ف‬sa‫ف‬pënëninso‫ف‬
canpitanta‫ف‬co noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, (Mt. 19.9; Mr. 10.11-12; Lc. 16.18)
a‫ف‬naroachin nanan anoyatoco‫ف‬, Yosë 31ॸ—Isonta‫ف‬iraca mashocoro‫ف‬sa‫ف‬
ana‫ف‬intochinquëma‫ف‬, tënin Quisoso. pënëntopiso‫ف‬. “Sa‫ف‬anpo‫ف‬co topinan

të‫ف‬yatërëhuë‫ف‬. Yatë‫ف‬yatohuatëra,
Monshihuaninso‫ف‬ coisëquë aninshitohuatëra, a‫ف‬parë
27ॸIna quëran itantarin: huachi. Napohuatëra, co oshahuanë
—Isonta‫ف‬mashocoro‫ف‬sa‫ف‬iraca huë‫ف‬,” tënin iraca pënëntaton. 32ॸCaso‫ف‬
pënëntopiso‫ف‬. ٘k̲̲Ύ͑Ѹȍɗȍӕ͑ËΎѸΎ‫ڏ‬ nipirinhuë‫ف‬nisha pënënanquëma‫ف‬. Co
huë‫ف‬,” tënin iraca, natantërama‫ف‬. sa‫ف‬anpo‫ف‬të‫ف‬yatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,
28ॸNipirinhuë‫ف‬, co monshihuanëso tënahuë. Co sa‫ف‬anpo‫̲ف‬Ύ͑Ѹȍɗȍӕ͑Йɗфɗ͑‫ڏ‬
marëachin ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬ huë‫ف‬, të‫ف‬yatohuatëra, oshahuanë‫ف‬.
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënahuë. A‫ف‬na sanapi Sanapinta‫ف‬so‫ف‬yantahuachina, ̲Ύ͑Ѹȍɗ‫ڏ‬
noyapatëra, cancanënpo quëф͑ֆ̲Ύ͑‫ڏ‬ huaninso pochin Yosëri ni‫ف‬sarin. Nasha
shitohuatëra, ina marënta‫ف‬oshahuanë‫ف‬. so‫ف‬ionta‫ف‬monshitërinso pochin ni‫ف‬sarin.
Monshitërëso pochachin Yosëri ni‫ف‬nin. Co sa‫ف‬anpo‫ف‬të‫ف‬yatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,
29ॸMa‫ف‬sona tëranta‫͑ف‬ɗѸȍË͑Ë͑ҡΎ‫ڏ‬ tënahuë, tënin.
huachinquëma‫ف‬, a‫ف‬poco‫ف‬. Sacai‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬, a‫ف‬pocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co No‫ف‬tëquën nonacaso‫ف‬
a‫ف‬pohuatamahuë‫ف‬, parësitopiquë 33ॸInaquëran itantarin:
a‫ف‬paarinquëma‫ف‬. Iso pochin yonquico‫ف‬. —Isonta‫ف‬mashocoro‫ف‬sa‫ف‬iraca
Ya‫ف‬pira ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬noya ni‫ف‬tacaso pënëntopiso‫ف‬. “Yoscoarë‫ف‬no‫ف‬tëquën
marë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ya‫ف‬pirama quëran nontaranquën,” itohuatëra, no‫ف‬tëquën
quënanamaso marë‫ف‬co noyahuë‫ف‬ nontacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, Yosë
yonquihuatama‫ف‬, pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬ ana‫ف‬intohuachinpoa‫ف‬, topirinahuë‫ف‬.
ͅҡľΎॷ5 16
34ॸNo‫ف‬tëquënachin nonpatëra, ËΎ֤ΎѸËΎ‫ڏ‬ i‫ف‬huërëtacaso marë‫ف‬. Natëonta‫͑ف‬ɗЙ͑ҡΎ‫ڏ‬

rë‫ف‬ta‫ف‬caso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co onporonta‫ف‬ huachin, coisëquë quëpaquë‫ف‬
nonpintacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënahuë. i‫ف‬huërëchin,” topirinahuë‫ف‬. 39ॸCo canpita
A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ֆ͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬ capiniso‫ف‬nii‫ف‬huërëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,
tona‫ف‬, tapona‫ف‬: “Pi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬ya‫ف‬huarin tënahuë. Ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎҡΎȍӕËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën nontëranquën,” quëma‫ف‬, ama no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Ahuëȍӕ‫ڏ‬
toconpi. “Ina pochin nontohuato, chinënquëma‫ف‬, ama manta‫ف‬
nonpintopirahuë‫ف‬, co Yosë i‫ف‬huërëtocosohuë‫ف‬. Naquëranchin
ana‫ف‬intarincohuë‫ف‬,” topirinahuë‫ف‬. ahuëantahuachinënquëma‫ف‬, co naporo
Pi‫ف‬iro‫ف‬tënta‫ف‬Yosë nininso‫ف‬. Inapaquë tëranta‫ف‬i‫ف‬huërëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
ya‫ف‬huaton, ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarin. 40ॸA‫ف‬naquën no‫ف‬huitënquëma‫ف‬, coisëquë
Napoaton co ina pochin nonacaso‫ف‬ yaquëparinënquëma‫ف‬. “Nihuirancoso

ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 35ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬tapona‫ف‬. marë‫ف‬cotonën quëtoco,ٚɗҡΎȍӕËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬
“Isoro‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën quëma‫ف‬, quëtoco‫ف‬. Saconta‫ف‬quëЙҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬
nontëranquën,” topi. Yanonpinatona‫ف‬, nënquëmahuë‫ف‬, co no‫ف‬huicaso‫ف‬
napopirinahuë‫ف‬. Isoro‫ف‬panta‫ف‬Yosëri ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 41ॸSontaro
ninin. Chini chiniquën nanantaton, sha‫ف‬huitohuachinquëma‫ف‬: “Pë‫ف‬pëtonëhuë
isëquënta‫ف‬hua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬. ٘тӕɗфΎѸ‫ڏ‬ macaton, a‫ف‬na quiromitro pochin
rin ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën quëpatoco,” itohuachinënquëma‫ف‬, ama
nontëranquën,” toconpi a‫ف‬naquëonta‫ف‬. no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. “Noyahua‫ف‬, quëЙËȍɗ͑‫ڏ‬
A‫ف‬na tahuëri inaquë Yosëri quën nipachin. Nohuantohuatan, cato‫ف‬
a‫ف‬paimarinso‫ف‬hua‫ف‬anëntapon huachi. quiromitro quëpachinquën,” itoco‫ف‬.
Napoaton co ina pochin nonacaso‫ف‬ 42ॸA‫ف‬naquën “Ma‫ف‬sha quëtoco,”
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 36ॸ“Moto‫ف‬ya‫ف‬huëtërinco itohuachinënquëma‫ف‬, ̲ЙɗфҡΎ̲‫ڏ‬

ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën nontëranquën,” topi huë‫ف‬, quëtoco‫ف‬. “Canta‫ف‬ma‫ف‬sha a‫ف‬nanco,
a‫ف‬naquëonta‫ف‬, yanonpinatona‫ف‬. Ama ina topirahuë‫ف‬,” itohuachinënquëma‫ف‬,
pochin noncosohuë‫ف‬. Acatohuatama‫ف‬, co a‫ف‬nanco‫ف‬. Onpopionta‫ف‬nosorocaso‫ف‬
nanitëramahuë‫ف‬a‫ف‬na ainëma tëranta‫ف‬ ya‫ف‬huërin, tënin.
ayararintantacaso‫ف‬. Yosëichin nanitërin.
37ॸMa‫ف‬sona tëranta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Inimicoro‫ف‬sa‫ف‬
nonpatama‫ف‬, no‫ف‬tëquënáchin nonco‫ف‬. (Lc. 6.27-28, 32-36)
Yosë chachin ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, co 43ॸ—Isonta‫ف‬iraca mashocoro‫ف‬sa‫ف‬pë͑ř͑ҡΎ‫ڏ‬
onporonta‫ف‬nonpinacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. piso‫ف‬. “Amiconënpita nosoroco‫ف‬. ʊ͑ɗ̲ɗËΎ͑ř͑‫ڏ‬

Co Yoscoarë‫ف‬itapomarahuë‫ف‬, no‫ف‬tëquën pitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co nosorocaso‫ف‬
nontoco‫ف‬. Pi‫ف‬pisha tëranta‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” topirinahuë‫ف‬. 44ॸʊ͑ɗ̲ɗËΎ͑ř͑Йɗ‫ڏ‬
tama‫ف‬, sopai nohuanton, napoarama‫ف‬, tanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nosoroco‫ف‬, tënahuë.
tënahuë, tënin Quisoso. Aparësitopirinënquëmaonta‫ف‬, nosorocaso‫ف‬
ya‫ف‬huërin. Inapita marë‫ف‬noya Yosë nontoco‫ف‬
Yai‫ف‬huërëtopiso‫ف‬ inahuanta‫ف‬catahuain. 45ॸInapotohuatama‫ف‬,
(Lc. 6.29-30) Yosë pochin cancantarama‫ف‬. Inaso‫ف‬ya‫ف‬ipi
38ॸIna
quëran a‫ف‬chintantarin: piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosororin. Ina nohuanton, pi‫ف‬i,
—Isonta‫ف‬iraca mashocoro‫ف‬sa‫ف‬ o‫ف‬nan, inapita ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬noya
pënëntopiso‫ف‬. “A‫ف‬na quëmapiri nanpicaso marë‫ف‬. Co imarinsopita marëáchin
ahuëaton, atapirayahuachin, coisëquë pi‫ف‬i a‫ف‬pininhuë‫ف‬. Noya nipisopita,
quëpaquë‫ف‬. Inaquë no‫ف‬tëquën ana‫ف‬inchin oshahuano‫ف‬santa‫ف‬, ya‫ف‬ipiya a‫ف‬pintërin.
Naporahuaton, o‫ف‬naonta‫ف‬napopianachin sohuë‫ف‬. Inapitaso‫ف‬niyontonpiso pëiquë

acotërinpoa‫ف‬ma‫ف‬sha apapotacaso marë‫ف‬. huanirahuatona‫ف‬, na‫ف‬ËΎ֤͑ΎѸř͑Ύ͑ҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬
46ॸAmiconënpitaráchin nosorohuatama‫ف‬, co nahuë‫ف‬, co cancanëna quëran huarë‫ف‬
ina marë‫ف‬Yosë noya ni‫ف‬sarinquëmahuë‫ف‬. nontopihuë‫ف‬. Caniquënta‫ف‬a‫ف‬ninquëchin
Oshahuano‫ف‬sarinta‫ف‬amiconënpita nosoropi. Yosë nontopirinahuë‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬
No‫ف‬huipirinënquëmaonta‫ف‬, nosorocaso‫ف‬ nicacaiso marë‫ف‬napopi. Co tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬
ya‫ف‬huërin. 47ॸʊֆ̲фËȍɗ͑͑Ύֆ͑Ύ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ chin Yosë yonquipihuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sariso‫ف‬
tama‫ف‬, co noya noya ninamahuë‫ف‬. noya ni‫ف‬sapirinahuë‫ف‬, Yosëriso‫ف‬co
Quëmaro‫ف‬santa‫ف‬iinpitarë‫ف‬noya ninontopi. noyahuë‫ف‬ni‫ف‬nin. æΎɗ͑ЙнӕřË͑Йɗ‫ڏ‬
Nisha piyapiro‫ف‬santa‫ف‬noya nontoco‫ف‬. 48ॸTata huë‫ف‬. 6ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, Yosë
Yosë pochin cancantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. yanontohuatama‫ف‬, canpitaoráchin
Noyasáchin ninin ni‫ف‬ton, canpitanta‫ف‬ina onpopiyanquë tëranta‫ف‬Yosë nontacaso‫ف‬
pochin cancantatoma‫ف‬, noyasáchin nico‫ف‬, ya‫ف‬huërin. Quëmaoraíchin Yosë
tënin. nontëquë‫ف‬. Co quënanpiranhuë‫ف‬,
nataninquën. Co piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ҡ͑Йɗфɗ‫ڏ‬
A‫ف‬napita catahuacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin nënquënhuë‫ف‬, Yosëso‫͑ف‬Ύֆ͑ҡ͑ɗ͑‫ڏ‬
6 quën. Ina acanaarinquën. 7ॸYosë

1ॸNaquëranchin Quisoso pënëntantarin.
—A‫ف‬naquën nani tahuëri nani tahuëri nontohuatama‫ف‬, ama inachin inachin

niyontonpiso pëiquë ya‫ف‬conpirinahuë‫ف‬, co itocosohuë‫ف‬. Co Yosë imapisopitahuë‫ف‬
cancanëna quëran Yosë yonquipihuë‫ف‬. ina pochin yonquipi. “Hua‫ف‬qui‫ف‬
Piyapi‫ف‬sari nicacaiso marë‫ف‬napopi. Ni‫ف‬ton, co nontohuato, natanatonco, Ëҡȍӕ‫ڏ‬
ina marë‫ف‬inapaquë canaapihuë‫ف‬. Ama, rinco,” topirinahuë‫ف‬. æΎ֤ΎѸř͑ΎȍӕɗҡҡΎ‫ڏ‬
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, inapita pochin cancantocosohuë‫ف‬. nahuë‫ف‬, napopi. 8ॸAma inapita pochin
2ॸMa‫ف‬sha sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬quëtohuatama‫ف‬, ama cancantocohuë‫ف‬. Co‫ف‬ȍӕф֤ΎѸř͑Ύ͑Ëȍ‫ڏ‬
a‫ف‬ninquëchin quëtocosohuë‫ف‬. A‫ف‬naquën tërasënquëmahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi pahuantëфɗ͑‫ڏ‬
niyontonpiso pëiquë ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, quëmasopita nitotërin. 9ॸNapoaton Yosë
coriqui sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa marë‫ف‬quëtopirinahuë‫ف‬, yanontohuatama‫ف‬, iso pochin nontoco‫ف‬:
a‫ف‬ninquëchin quëtopi. “Ina marë‫ف‬noya Quëma, Tata Yosë, inapaquë
ni‫ف‬sarinacoi,” ta‫ف‬tona‫ف‬, napopi. Caniquënta‫ف‬ ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬, natanancoi.
coriqui quëtopi piyapi‫ف‬sari nicacaiso marë‫ف‬. Hui‫ف‬nan pochin ni‫ف‬nancoi ni‫ف‬ton,
Co tëhuënchachin nosoroaponaraihuë‫ف‬, Tata itërainquën. Quëmasáchin
napopi. Piyapi‫ف‬sariso‫ف‬nóya ni‫ف‬sapirinahuë‫ف‬, noya noyanquën ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi
Yosëriso‫ف‬co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬nin. Co ina marë‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬chinochinënquën.
inapaquë acanaarinhuë‫ف‬, tënahuë. 10ॸChini chiniquën nanantëran
3ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬ma‫ف‬sha ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipicoi natëiinquën.
quëtohuatama‫ف‬, ama a‫ف‬ninquëchin quëҡΎËΎ‫ڏ‬ Inapaquë no‫ف‬tëquën natëфɗ͑ř͑‫ڏ‬
sohuë‫ف‬. Ama a‫ف‬naya tëranta‫ف‬ quën. Catahuacoi, Tata,
sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬. 4ॸCo piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗҡΎҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬ isoro‫ف‬paquënta‫ف‬inapochachin
nahuë‫ف‬, Tata inapaquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬ natëiinquën. 11ॸNani tahuëri
ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Ina acanaarinquëma‫ف‬, itërin. catahuacoi cosharo‫ف‬
ya‫ف‬huëchincoi. 12ॸCo noyahuë‫ف‬
Yosë nontacaso‫ف‬a‫ف‬chininso‫ف‬ nicatoi, oshahuanai. ͮΎѸΎфΎҡΎ͑‫ڏ‬
(Lc. 11.2-4) coi, Tata, oshanëhuëi inquitocoi.
5ॸ—Yosënontohuatama‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Quiyanta‫ف‬nanan anoyatëraiso
ama nonpina‫ف‬piro‫ف‬ѸЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎËΎ‫ڏ‬ pochachin oshanëȍӕřɗɗ͑нӕɗҡҡΎ͑‫ڏ‬
ͅҡľΎॷ6 18
coi, anoyacancantocoi huachi. Ma‫ف‬shari pë‫ف‬yarin. Ihuarinënpoa‫ف‬.

13ॸCo noyahuë‫ف‬yonquihuatoi, Ni‫ف‬ton, isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huërinsopita co
catahuacoi a‫͑ف‬фΎËȍɗ͑͑͑ɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huëmiatërinhuë‫ف‬. 20ॸInapaquë
chii. Catahuacoi ama sopai ya‫ف‬huërinsopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
minsëincoisohuë‫ف‬. Quëmasachin, ya‫ف‬huëmiatarin. Yosë na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
Tata, noya noyanquën. Ya‫ف‬ipiya toma‫ف‬, noya nico‫ف‬. Ina marë‫ف‬na‫ف‬con
hua‫ف‬anëntëran. Ya‫ف‬ɗЙɗֆ͑͑ɗҡЙ‫ڏ‬ sacatoco‫ف‬ɗ͑ЙнӕřË̲͑ɗËȍɗ͑‫ڏ‬
ran. Ipora quëra huarë‫ف‬ya‫ف‬ipiya quëma‫ف‬. Inatohua‫ف‬co manta‫̲ف‬ΎËЙΎ͑‫ڏ‬
natëinënquën, Amen, itoco‫ف‬, Yosë huë‫ف‬. Co ma‫ف‬shari pë‫ف‬yaponhuë‫ف‬. Co
nontohuatama‫ف‬. ihuaponënpoahuë‫ف‬. Noya noya
14ॸA‫ف‬naquën ma‫ف‬sha onpotopirinquë ya‫ف‬huëmiatarihua huachi.
maonta‫ف‬, noya nontacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nanan 21ॸMa‫ف‬sharachin nohuantohuatama‫ف‬, co
anoyatohuatama‫ف‬, Tata Yosënta‫ف‬canpita Yosë yonquiaramahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,

oshanëma‫ف‬inquitarinquëma‫ف‬. 15ॸCo nanan Yosë na‫ف‬con nohuantohuatama‫ف‬, ina
anoyatohuatamahuë‫ف‬, Yosënta‫ف‬co oshanëma‫ف‬ na‫ف‬con na‫ف‬con yonquiarama‫ف‬, tënin
inquitarinquëmahuë‫ف‬, itërin Quisosori. Quisoso.
Co coshatatonahuë‫ف‬, Yosë nontërinso‫ف‬ Nitapicancaninso‫ف‬

16ॸIna (Lc. 11.34-36)
quëran itantarin:
—A‫ف‬naquën Yosë nontacaso marë‫ف‬ 22,23ॸIna
quëran a‫ف‬chintantarin.
ya‫ف‬ipi tahuëri co manta‫ف‬coshatërinhuë‫ف‬. —Ya‫ف‬piranpo quëran ma‫ف‬sha
Inaporahuaton, co nitapamantarinhuë‫ف‬. quënanë‫ف‬. Co pëtorayatohuatërahuë‫ف‬,
Sëtërëso pochin ya‫ف‬norin a‫ف‬napita noya ni‫ف‬tërë‫ف‬. Nitapirayahuatëra, co
nitotacaiso marë‫ف‬. Co cancanën quëran manta‫ف‬quënantërëhuë‫ف‬. Inapochachin
chinotaponahuë‫ف‬, a‫ف‬napitari nicacaiso canpitanta‫ف‬ya‫ف‬ipi cancanëma quëran
marë‫ف‬naporin. Ni‫ف‬pachinara, “Ma noya Yosë yonquihuatama‫ف‬, ͑ΔֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
Yosë chinotërin,” topi. Piyapi‫ف‬sariso‫ف‬ rama‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ma‫ف‬sharachin
noya ni‫ف‬sapirinahuë‫ف‬, Yosëriso‫ف‬co yonquihuatama‫ف‬, ҡѸȍɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
noyahuë‫ف‬ni‫ف‬nin. 17ॸCanpitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ rama‫ف‬. Nitapicancantohuatama‫ف‬, pa‫ف‬pi co
huë‫ف‬Yosë nontacaso marë‫ف‬ËΎËΎѸȍҡΎ‫ڏ‬ noyahuë‫ف‬cancantarama huachi, itërin.
huatamahuë‫ف‬, ama piyapi‫ف‬sa‫ف‬
sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬. ͮΎֆɗȍӕɗ͑ҡȍӕ‫ڏ‬ Coriqui yonquipisopita
toma‫ف‬, nitapaco‫ف‬. 18ॸAma a‫ف‬napita (Lc. 16.13)
nitotacaiso marëhuë‫ف‬inapoco‫ف‬. Tata 24ॸ—Cato‫ف‬patron
Yosëichin nitotarin huachi. Co quë͑͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huëtohuachinpoara, nisha nisha

pirëhuahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipiya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Ina camairinpoa‫ف‬. Co nanitërëhuahuë‫ف‬cato
marë‫ف‬inapaquë acanaarinquëma‫ف‬, itërin. chachin natëcaso‫ف‬. A‫ف‬naso‫ف‬nohuantatë
hua‫ف‬, noya natërëhua‫ف‬. A‫ف‬naso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
Canamiatërëhuaso‫ف‬ huë‫ف‬co onpopinchin nohuantatëȍӕ‫ڏ‬
(Lc. 12.33-34) huë‫ف‬, co natërëhuahuë‫ف‬. Inapochachin
19ॸ—Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ma‫ف‬sharáchin canpitanta‫ف‬ËΎфɗнӕɗфËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗȍӕ‫ڏ‬
yonquicosohuë‫ف‬. Ama na‫ف‬con coriqui, tama‫ف‬, co nanitëramahuë‫ف‬Yosë
ma‫ف‬sha, inapita yontoncosohuë‫ف‬. natëcamaso‫ف‬. CoriquiráËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎ‫ڏ‬
Isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sha a‫ف‬naroachin huatama‫ف‬, co Yosë nosoroaramahuë‫ف‬,
mocarin, a‫ف‬naroachin chanatërin. tënin.
cha a‫ف‬morin paya,” topi. Yancoro‫ف‬saso‫ف‬

Yosë noya a‫ف‬pairinpoaso‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬ina quëran noya noya ya‫ف‬nopi.
(Lc. 12.22-31) 30ॸPacatëro quëra huarë‫ف‬Yosëri yonquirin.
25ॸIna quëran Quisosori itantarin: A‫ف‬na tahuërichin ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬,
—A‫ف‬naquënso‫ف‬ma‫ف‬sharachin yonquipi. ahuipachina, ahuiquitërë huachi. Co
Capacaiso‫ف‬, o‫ف‬ocaiso‫ف‬, a‫ف‬mocaiso‫ف‬, inasachin hua‫ف‬qui‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, Yosëri yonquirin.
yonquipi. “Nani ma‫ف‬sha Ina nohuanton, noya papotërin. Canpitaso‫ف‬
ya‫ف‬huëtohuachinco, nóya ya‫ف‬huarahuë ina quëran na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬
huachi,” topirinahuë‫ف‬yonquinëna quëran. quëma‫ف‬. ¿Onpoatomata‫ف‬nipachin, co
Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ɗ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎËΎѸΎ‫ڏ‬ natëramahuë‫“ ?ف‬Yosë catahuarinco mini,”
huë‫ف‬. Yosë chachin ananpirinpoa‫ف‬. ta‫ف‬caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬. 31ॸAma ma‫ف‬sha
Nonënpoa‫ف‬quëtërinpoa‫ف‬. Co capacaso yonquiatoma‫ف‬, pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. “¿Ma‫ف‬cha
marëachin isoro‫ف‬paquë acorinpoahuë‫ف‬. ca‫ف‬në‫ف‬poya? ¿Ma‫ف‬cha o‫ف‬orë‫ف‬poya? ¿Ma‫ف‬cha
Noyapiachin a‫ف‬mocasonta‫ف‬co onpopinchin a‫ف‬morë‫ف‬poya?” ama tocosohuë‫ف‬. 32ॸCo Yosë
yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosë na‫ف‬con imapisopitahuë‫ف‬ina pochin yonquipi.
na‫ف‬con yonquihuatëhua‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬ Ma‫ف‬sharachin yonquipi. Canpitaso‫ف‬
noya ya‫ف‬huëcahuaso‫ف‬. 26ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Nisha nisha nipirinhuë‫ف‬tatanëma‫ف‬inapaquë
inairaro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, co manta‫ف‬ ya‫ف‬huërinso‫ف‬yonquirinquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
sha‫ف‬pihuë‫ف‬. Co ma‫ف‬sha sha‫ف‬ninso‫ف‬ pahuantërinquëmasopita nani nitotërin.
macatona‫ف‬, pëinënaquë acopihuë‫ف‬. Inaso‫ف‬ 33ॸNapoaton Yosë na‫ف‬con na‫ف‬con yonquico‫ف‬.
nipirinhuë‫ف‬, Tata Yosëri catahuarin. Ina A‫ف‬napitanta‫ف‬catahuaco‫ف‬huëntonënquë

nohuanton, cosharo‫ف‬quënanpi. Canpitaso‫ف‬ ya‫ف‬conacaiso marë‫ف‬. Yosë nontoco‫ف‬
inapita quëran na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬ noyasachin yonquicamaso marë‫ف‬. Ina
quëma‫ف‬. Hui‫ف‬ninpita pochachin pochin cancantohuatama‫ف‬, Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
ni‫ف‬ninquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, ama ma‫ف‬sharachin quëma‫ف‬. Ina nohuanton, ma‫ف‬sha pahuantë
yonquicosohuë‫ف‬. Yosë catahuarinquëma‫ف‬. rinquëmasopita ya‫ف‬huëtarinquëma‫ف‬. 34ॸAma
27ॸIna nohuanton, nisha nisha ninëȍӕѸΎ‫ڏ‬ nani tashiraya nani tashiraya ma‫ف‬pítaso‫ف‬
pita. A‫ف‬naquënpoa‫ف‬naporopi. yonquiatoma‫ف‬, pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬.
A‫ف‬naquënpoanta‫ف‬mo‫ف‬copin ninëhua‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬nani tahuëri pa‫ف‬yanpi.
Chiniquën yonquiapomarahuë‫ف‬, co “Tashiraya ma‫ف‬sha onpoapo nimara,”
nanitaramahuë‫ف‬pi‫ف‬pisha tëranta‫͑ف‬ɗ͑ЙΎфΎ‫ڏ‬ ta‫ف‬tona‫ف‬, pa‫ف‬yanápi. Ama inapita pochin
pitacamaso‫ف‬. Yosëichin nanitërinso‫ف‬. cancantocosohuë‫ف‬. Tashirayanta‫ف‬Yosë
Inapochachin chiminacaso‫ف‬tahuëri catahuarinquëma‫ف‬. Ipora tahuëri ma‫ف‬sha
nanihuachin, co aquëtë‫ف‬nanpicaso‫ف‬ onpoapomarahuë‫ف‬, ama sëtocosohuë‫ف‬.
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. æȍɗ͑ɗнӕř͑ֆΎ͑нӕɗЙΎ̲ф‫ڏ‬ “Yosë catahuarinco,” ta‫ف‬toma‫ف‬, capa
huë‫ف‬, co a‫ف‬na tahuëriya tëranta‫ف‬ cancantoco‫ف‬, tënin Quisoso.
i‫ف‬huataramahuë‫ف‬. Napoaton co nisha nisha
yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. ґ͑ΎË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ A‫ف‬napita nocanpiso‫ف‬
tëhua‫ف‬, ya‫ف‬hua‫ف‬ahua‫ف‬. (Lc. 6.37-38, 41-42)
7
28ॸ¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬nitapacasoáËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ 1ॸNaquëranchin Quisoso pë͑ř͑ҡ͑‫ڏ‬
rama‫ ?ف‬Ni‫ف‬co‫ف‬. Yancoro‫ف‬sa‫ف‬topinan noya tarin.
papotopi. Co sacatopihuë‫ف‬. Co manta‫ف‬ —Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬napita nocancosohuë‫ف‬.
a‫ف‬mocaso‫ف‬nipihuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ͑ΎֆЙɗ‫ڏ‬ “Paso‫ف‬quëmapi co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
chin yancotopi. 29ॸIraca copirno Saromon ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” ama itocosohuë‫ف‬,
nani ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtërin. ٘͑ͅΎֆЙɗËȍɗ͑‫ڏ‬ Yosë ana‫ف‬intochinquëma‫ف‬. Co nipinocaso‫ف‬
ͅҡľΎॷ7 20
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 2ॸA‫ف‬napita pinopatama‫ف‬, nipatama‫ف‬, quëtarinquëma‫ف‬. Ma‫ف‬sha

Yosënta‫ف‬co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Piyapi yonirëso pochin cancantatoma‫ف‬,
chiniquën nonapihuatama‫ف‬, Yosë chiniquën nontáco‫ف‬catahuainquëma‫ف‬. 8ॸYosë
ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. 3,4ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Cato‫ف‬quëmapi nontohuatama‫ف‬, natanarinquëma‫ف‬.
ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. A‫ف‬naso‫ف‬pi‫ف‬pian mo‫ف‬shiri Hua‫ف‬qui‫ف‬ma‫ف‬sha yonihuatëra, quënanë‫ف‬.
ya‫ف‬conayatohuachina, a‫ف‬nari nocanin. Ya‫ف‬conacaso marë‫ف‬nontohuatëra,
“Quëmaso‫ف‬napoonin ni‫ف‬tëran. Carinquën isoatërinënpo‫ف‬. Inapochachin Yosë
noya nicatënquën, ocoichinquën,” yanohuitohuatama‫ف‬, anohuitarinquëma‫ف‬.
itopirinhuë‫ف‬, inanta‫ف‬narasëratëri nani Chiniquën ina nontohuatama‫ف‬, nóya
ya‫ف‬conayatërin ni‫ف‬ton, co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ catahuarinquëma‫ف‬.
nanitërinhuë‫ف‬quënantacaso‫ف‬. Co iin 9ॸHui‫ف‬nama‫ف‬tanahuachina, noya
nocanacasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, nocanin. a‫ف‬carama‫ف‬. “Cosharo‫ف‬nayarahuë,”

Inapochachin a‫ف‬naquëma‫ف‬co no‫ف‬tëquën itohuachinquëmara, co na‫ف‬pi quëҡф̲‫ڏ‬
yonquiramahuë‫ف‬. A‫ف‬napita yapë͑ř͑Йɗф̲‫ڏ‬ huë‫ف‬. 10ॸSami nayahuachina, co ya‫ف‬huan
huë‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con oshahuanama‫ف‬. quëtaramahuë‫ف‬. Sami quëtarama‫ف‬. 11ॸæ͑Йɗ‫ڏ‬
5ॸCanpitaso‫ف‬nonpintënquëma‫ف‬ninama‫ف‬. taso‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquiapomarahuë‫ف‬,
Quëmapi narasëratëri ya‫ف‬conayatërinso hui‫ف‬nama‫ف‬nosororama‫ف‬. Noya ma‫ف‬sha
pochin ninama‫ف‬. Inaso‫ف‬narasëratë‫ف‬ quëtërama‫ف‬. Yosëso‫ف‬noya noya ni‫ف‬ton,
ocoitohuachina, noya quënantërin. Naporo na‫ف‬con na‫ف‬con nosororinquëma‫ف‬. Inápaquë
huarë‫ف‬nanitërin iin mo‫ف‬shi ocoitacaso‫ف‬. ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬, hui‫ف‬ninpita pochin
Inapochachin canpitanta‫ف‬ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬ ni‫ف‬ninquëma‫ف‬. Nontohuatama‫ف‬, noya
yonquiramasopita naniantoco‫ف‬. Naporo nininso‫ف‬quëtarinquëma‫ف‬. æҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
huarë‫ف‬no‫ف‬tëquën yonquiatoma‫ف‬, nanitarama‫ف‬ quëma‫ف‬noya cancantacamaso marë‫ف‬.
a‫ف‬napita pënënacamaso‫ف‬, itërin. 12ॸNoya ninosorocaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
6ॸ—Isonta‫ف‬a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Ni‫ف‬niro‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬huërin. Canpita nohuantërama‫ف‬
coshiro‫ف‬sa‫ف‬, inapita co yonquipihuë‫ف‬. a‫ف‬napita nosoro‫ف‬inquëmaso‫ف‬. Napoaton
Na‫ف‬pira‫ف‬huaya pa‫ف‬ton nininso‫ف‬co quëtacaso‫ف‬ canpita nohuantëramaso chachin
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. A‫ف‬notërama‫ف‬naporini, co inapitanta‫ف‬nosoroco‫ف‬. Ninosoroatoma‫ف‬,
ma‫ف‬paitënquëmahuë‫ف‬. Pa‫ف‬ton nipirinhuë‫ف‬, nicatahuaco‫ف‬. Yosë nohuanton, Moisësë,
no‫ف‬paquë acorama‫ف‬naporini, i‫ف‬nachitonahuë‫ف‬. pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, inapita na‫ف‬con
Canpitanta‫ف‬yaquëtëitënquëmahuë‫ف‬. pënënpirinënquëmahuë‫ف‬, ninosorocaso‫ف‬
Cosharoachin nayatona‫ف‬, ËΎ͑Ύȍӕ͑ËȍɗҡΎ͑‫ڏ‬ na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërin. ͮɗ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
huë‫ف‬. Inapochachin a‫ف‬naquën Yosë nanamën huatama‫ف‬, noya imasarama‫ف‬, tënahuë,
a‫ف‬chintohuatama‫ف‬, co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬ itërin Quisosori.
nohuantopihuë‫ف‬. Pa‫ف‬ton nininso pochin
niponahuë‫ف‬, tëhuapi. Chiniquën Cato‫ف‬ira ya‫ف‬huërinso‫ف‬
no‫ف‬huirinënquëma‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ (Lc. 13.24)
china‫ف‬, tananpitatoma‫ف‬, nohuantopisopita 13,14ॸ—Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Cato‫ف‬ira
a‫ف‬chintoco huachi, itërin. ya‫ف‬huërin. A‫ف‬naso‫ف‬pancana. Co

sacaihuë‫ف‬pa‫ف‬tacaso‫ف‬ni‫ف‬ton, na‫ف‬a
Yosë nataninpoaso‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬ina pa‫ف‬tapi. Ya‫ف‬coanamënso‫ف‬
(Lc. 11.9-13; 6.31) pancana nipirinhuë‫ف‬, ina pa‫ف‬tohuatama‫ف‬,
7ॸIna
quëran itantarin: parësitopiquë pa‫ف‬sarama‫ف‬. æȍɗ̲ɗ̲ɗҡ‫ڏ‬
—Nani tahuëri Yosë nontoco‫͑ف‬ҡɗ͑‫ڏ‬ rama huachi. A‫ف‬na iraso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
quëma‫ف‬. Pahuantërinquëmaso‫ف‬ sacai pochin pa‫ف‬tacaso‫ف‬. Ya‫ف‬coanamënso‫ف‬
21 ͅҡľΎॷ7
yamiyanasha‫ف‬huaya. Caraichin piyapi cancanëna quëran imarinacohuë‫ف‬.

ina quënanin. Inaquë ya‫ف‬conpatama‫ف‬, Ni‫ف‬ton, co Yosë ya‫ف‬huërinquë
nanpimiatarama huachi. Ina ira pa‫ف‬toco pa‫ف‬sapihuë‫ف‬. Yosë natëpisopitaráchin
huachi. Sacai‫ف‬Yosë imacaso‫͑ف‬ɗЙΎ͑‫ڏ‬ inatohua‫ف‬ya‫ف‬huëcontapi huachi.
huë‫ف‬, chiniquën cancantatoma‫ف‬, imaco 22ॸAyaro‫ف‬tahuëri nanihuachin, na‫ف‬a
huachi, tënin Quisoso. piyapi‫ف‬sa‫ف‬nontaponaco: “Quëma

nanamën, Sinioro, a‫ف‬chinai. Quisoso
Nisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ nanan quëtërincoi, ta‫ف‬toi, sopairo‫ف‬sa‫ف‬
(Lc. 6.43-44) a‫ف‬parai. Nani ma‫ف‬sha sacai‫ف‬nininso‫ف‬
15ॸ—Ni‫ف‬cona, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nisha ninai. Quiyanta‫ف‬imarainquën,”
a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬nonpintochinënquëma‫ف‬. itaponaco. 23ॸCariso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬itapo:
“Quiyanta‫ف‬imarai,” itopirinënquë̲‫ڏ‬ “Nonpintatomaco, napopiramahuë‫ف‬, co
huë‫ف‬, co cancanëna quëran imapihuë‫ف‬. noyahuë‫ف‬cancantërama‫ف‬. Co piyapinë
Tanan ni‫ف‬ni‫ف‬yamaninpoaso pochin huëpitanquëmahuë‫ف‬. Co onporonta‫ف‬
cancantatona‫ف‬, yatapicancaninquëma‫ف‬. imaramacohuë‫ف‬. Paco huachi,” itapo,
Co no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinpihuë‫ف‬. 16ॸNapoaton itërin Quisosori.
noya yonquico‫ف‬. ͮΎֆË͑Ë͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
china‫ف‬, noya nisapi. Cato‫ف‬pëirinso‫ف‬
Co noyahuë‫ف‬cancantohuachina‫ف‬, co (Mr. 1.22; Lc. 6.47-49)
noyahuë‫ف‬nisapi. Co no‫ف‬tëquën 24ॸIna quëran huachi pënëantarin:
a‫ف‬chintarinënquëmahuë‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. —Na‫ف‬aquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑ҡ̲͑‫ڏ‬
Nararo‫ف‬sa‫ف‬nitërin quëran nohuitërë‫ف‬. coso marë‫ف‬huë‫ف‬nama‫ف‬. Natëhuatamaco,
Nahuanso‫ف‬co misëra nitërinhuë‫ف‬. a‫ف‬na quëmapi pochin nisarama‫ف‬. Ina
Naporahuaton, shihuarin quëran co quëmapi natëricho quëran yapëirin.
quëpa manëhuë‫ف‬. 17ॸNara noya Yapëihuachina, noya yonquiaton, noya
nipachina, noya nitërin. Co noyahuë‫ف‬ pëiaquë yonirin. Na‫ف‬pitë‫ف‬quë͑͑ȍӕ‫ڏ‬
nipachina, co nitërinhuë‫ف‬, napoonin. ton, inaquë noya pëirin. 25ॸChiniquën
18ॸNitacaso‫ف‬nara nipachina, inachachin o‫ف‬nanpachina, panca ihuan pa‫ف‬nin.
noya nitërin. A‫ف‬naso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co Pamatohuachina, opotopirinhuë‫ف‬, co
nitacaso‫ف‬narahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co onporonta‫ف‬ anotërinhuë‫ف‬. Chinii‫ف‬niponahuë‫ف‬, co
nanitërinhuë‫ف‬nitacaso‫ف‬. 19ॸCo noya yatë‫ف‬yatërinhuë‫ف‬. Ь͑Ëɗȍӕ͑ҡЙΎ͑‫ڏ‬
nitohuachinahuë‫ف‬, a‫ف‬nëhuachinara, huë‫ف‬, na‫ف‬pitëquë pëirin ni‫ف‬ton, noya
pënquë ahuiquitopi huachi. 20ॸNitërin huanirin. Co yatë‫ف‬yatërinhuë‫ف‬.
quëran nara nohuitërëhua‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ 26ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ֆЙřɗȍӕ‫ڏ‬
chin a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬nohuitërëhua‫ف‬. china, co noya yonquirinhuë‫ف‬. “Inotëquë

Noya yonquihuachina‫ف‬, noya nisapi. Co tëranta‫ف‬pëi‫ف‬i,” ta‫ف‬ton, ɗ͑нӕřЙřɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
noyahuë‫ف‬yonquihuachina‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ huë‫ف‬. 27ॸIna quëran panca o‫ف‬nanin
nisapi. Co no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinapihuë‫ف‬, huachi. Pamatohuachina, chiniiri
itërin. të‫ف‬yatërin. Panca ihuantohuachina, pëi‫ف‬
a‫ف‬naroachin të‫ف‬yatërin. Ya‫ف‬ipi noyá
Yosë huëntonënquë ya‫ف‬conpisopita quiquirin huachi. Inapochachin topinan
(Lc. 13.25-27) natanpatamaco, co natëhuatamacohuë‫ف‬,
21ॸInaquëran itantarin: co cha‫ف‬ësaramahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi
—Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫“ف‬Imarainquën, cancanëma quëran natëhuatamaco,
Sinioro,” itopirinacohuë‫ف‬, a‫ف‬naquën co noya nisarama‫ف‬. Panca ihuan pa‫ف‬ninso
pochin ma‫ف‬sha onpotopirinquëmaonta‫ف‬, 8ॸ—Quëmaso‫ف‬, Sinioro, noya
chiniquën cancantarama huachi, itërin noyanquën. Co caso‫ف‬нӕř̲ЙΎËȍɗ͑ËΎ‫ڏ‬

Quisosori. 28ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ҡ͑ȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬. Co pëinëhuëquë huarë‫ف‬
tona‫ف‬, noya natanpi. huëcamaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Topinan
—Ma noya a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬. 29ॸCo nontëquë‫ف‬noyachin, tënahuë. 9ॸCaso‫ف‬
hua‫ف‬anhuë‫ف‬niponahuë‫ف‬, chiniquën hua‫ف‬anëhuë natërahuë. Capitanco ni‫ف‬ton,
nanantaton, a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬. Co Cotio sontaro‫ف‬sa‫ف‬natërinaco canta‫ف‬. “Paquë‫ف‬,”
maistro‫ف‬sa‫ف‬ina pochin a‫ف‬chinpihuë‫ف‬, itohuatëra, pa‫ف‬nin. “Huëquë‫ف‬,”
topi. itohuatëra, huë‫ف‬nin. Piyapinëhuëpitanta‫ف‬
camairahuë. “Sacatëquë‫ف‬,” itohuatëra,
Chana caniori maninso‫ف‬ sacatarin. Inapochachin quëmanta‫ف‬
(Mr. 1.40-45; Lc. 5.12-16) topinan nontohuatan, a‫ف‬naroachin
8
1ॸIna quëran panën quëф͑͑Ύȍӕф‫ڏ‬ piyapinëhuë noyatarin, tënahuë, itërin
huachinara, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari capitani.
imasapi. 2ॸPa‫ف‬sapirinahuë‫ف‬, a‫ف‬na cania‫ف‬pi 10ॸQuisosori natanahuaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬
huë‫ف‬nin. Chana caniori maninso‫ف‬. itërin:

Ya‫ف‬ipiya noyá chanatarin. ͮËЙɗфȍӕ‫ڏ‬ —Ma noyacha iso quëmapi natërinco
ton, тӕɗѸΎѸΎ͑͑ҡř͑ҡнӕřɗѸΎ͑нӕɗфȍӕ‫ڏ‬ paya. Nisha piyapi niponahuë‫ف‬, Cotioro‫ف‬sa
ton, nontërin. quëran noya noya natërinco. 11ॸIporaso
—Nohuantohuatan, Sinioro, quëma huachi nisha nisha parti quëran huë‫ف‬sapi,
nanitëran anoyatancoso‫ف‬. Anoyatoco tënahuë. Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬niponaraihuë‫ف‬,
topirahuë‫ف‬, itërin. 3ॸQuisosori imatona‫ف‬, Yosë huëntonënquë ya‫ف‬conapi.
së‫ف‬huarahuaton, itërin: Inapaquë pa‫ف‬pachina‫ف‬, Apranco‫ف‬, Isacoco‫ف‬,
—Nohuantërahuë mini, iyasha. Apira Cacopoco‫ف‬, inapita nohuitapi. Inapitarë‫ف‬
miachin anoyataranquën, itërin. noya cancantapi. Noya coshatërëso pochin
Itohuachina, a‫ف‬naroachin noyatërin. nóya ya‫ف‬huërapi huachi, tënahuë.
Canio inquirin huachi. 12ॸA‫ف‬naquëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, “Cotioro‫ف‬sacoi
4ॸ—Ama piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitëquësohuë‫ف‬. ni‫ف‬toi, Yosë piyapinënpitacoi,ٚҡΎЙɗф̲‫ڏ‬
Corto hua‫ف‬an ya‫ف‬huërinquë paaton, huë‫ف‬, co natëramahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co
noyatëranso‫ف‬a‫ف‬notonquë‫ف‬ni‫ف‬inquën. huëntonënquë ya‫ف‬conaramahuë‫ف‬. ҽѸȍɗ͑͑‫ڏ‬
Naporahuaton, Moisësë sha‫ف‬huirinso‫ف‬ quë të‫ف‬yatarinquëma‫ف‬. Inaquë na‫ف‬nëarama‫ف‬,
quëpaquë‫ف‬noyatëranso‫ف‬nitotacaiso chiníquën parësitarama huachi, itërin
marë‫ف‬, itërin. Napotohuachina, pa‫ف‬nin Quisosori. 13ॸIna quëran capitan itantarin:
huachi. —Ya‫ف‬huëranquë, iyasha, paantaquë
huachi. Natëranco ni‫ف‬ton, apira miachin
Capitan piyapinën anoyatërinso‫ف‬ piyapinën noyatarin, itërin. Naporo
(Lc. 7.1-10) chachin piyapinën noyatërin. Ь͑ҡ‫ڏ‬
5ॸIna quëran Capinaomoquë paantarin. huachina, sano quënanconin huachi.
Canconpachina, a‫ف‬na capitani huëcapairin.
6ॸ—Piyapinëhuë, Sinioro, chiniquën Pitro a‫ف‬shatën a‫ف‬naroachin anoyatërinso‫ف‬
(Mr. 1.29-31; Lc. 4.38-39)
caniorin. Pëinëhuëquë quëhuënárin. Co
huachi nanitërinhuë‫ف‬iratacaso‫ف‬. Parësitá 14ॸIna quëran Pitro pëinënquë pa‫ف‬pi.
rin, itërin. A‫ف‬shatën chiniquën sapoton, quëhuë͑‫ڏ‬

7ॸ—Inta nipachin, pa‫ف‬Ѹфȍӕř͑Ύ͑ř͑ҡ‫ڏ‬ rin, quënanconpi. 15ॸтӕɗѸΎѸΎфɗ̲ɗ̲ɗф‫ڏ‬
ponquën, itërin. rahuaton, a‫ف‬naroachin anoyatërin. Co
23 ͅҡľΎॷ8
huachi saporinhuë‫ف‬. Huanirahuaton, Inapitari pa‫ف‬pichina‫ف‬. Quëmaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬

inari chachin nocomarin huachi. huë‫ف‬ca na‫ف‬con na‫ف‬con yonquiatonco,
imaco huachi, itërin.
Na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬anoyatërinso‫ف‬
(Mr. 1.32-34; Lc. 4.40-41) Ihuan a‫ف‬parinso‫ف‬
16ॸI‫ف‬huaraya (Mr. 4.35-41; Lc. 8.22-25)
huarë‫ف‬na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
huëcatona‫ف‬, cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬quëpi 23ॸIna quëran Quisoso montëriaquë
Quisosori anoyatacaso marë‫ف‬. A‫ف‬naquën ya‫ف‬conin. Ya‫ف‬conpachina,

sopairi ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, co inaora ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitanta‫ف‬ya‫ف‬conpi anta‫ف‬.
yonquirinso‫ف‬yonquirinhuë‫ف‬. Quisosori 24ॸPaaquëya‫ف‬, a‫ف‬nanaya panca ihuairi
topinan noncharapirinhuë‫ف‬, sopairo‫ف‬sa‫ف‬ manin. Pánca sono‫ف‬ni‫ف‬ton, co‫ف‬sacairi

pipipi huachi. Ya‫ف‬ipi cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ montëria opotó opototapirinhuë‫ف‬. Nani
anoyatërin huachi. 17ॸIraca Isaiasë yamëntairapirinhuë‫ف‬. Ya‫ف‬huërë‫ف‬
ninoton, ninshitërin. “Caniopirëhuahuë‫ف‬, Quisososo‫ف‬huë‫ف‬ësapirinhuë‫ف‬,
anoyatarinpoa‫ف‬. Canio inquitarinpoa 25ॸca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita të‫ف‬huatatona‫ف‬,
huachi,” tënin. Ipora huarë‫ف‬ ochinanpi.

cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬anoyatarin huachi. —Catahuacoi, Sinioro, chimiitarihua‫ف‬
canpoaso‫ف‬, itopi.
Ya‫ف‬ipi cancanëna quëran imapiso‫ف‬ 26ॸ—¿Onpoatomata‫ف‬të‫ف‬huaramaso‫ ?ف‬Co
(Lc. 9.57-62) noya natëyatëraramacohuë‫ف‬, ¿ti?
18ॸNotohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗֆΎ͑ҡΎ͑Й‫ڏ‬ itahuaton, huënsëintarahuaton, ihuan
chinara, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itërin: a‫ف‬parin. Sononta‫ف‬nontërin.
—Montëria maconco‫ف‬. Aquëtëran —Sanoquë huachi, itohuachina,
pa‫ف‬ahua‫ف‬, itopirinhuë‫ف‬, 19ॸCotio maistrori a‫ف‬naroachin co‫ف‬sacai‫ف‬sanoirin huachi.
nontiirin. 27ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ni‫ف‬sahuatona‫ف‬,
—Canta‫ف‬, Maistro, imainquën. Insëquë pa‫ف‬yanpi.

sona pa‫ف‬patan, canta‫ف‬pa‫ف‬i, tënahuë, —Ma quëmapicha isoso‫ف‬ni‫ف‬ton, ihuan
itërin. a‫ف‬parin paya. Sononta‫ف‬a‫ف‬naroachin
20ॸ—Yaimaranco, ¿ti? Sacai‫ف‬ asanoirin paya, nitopi.
imancoso‫ف‬, tënahuë. Ma‫ف‬sha tananquë
ya‫ف‬huërinsopita huë‫ف‬ëshinantën Sopairo‫ف‬sari ya‫ف‬coancantopiso‫ف‬
ya‫ف‬huëtërin, inaquë huë‫ف‬ërin. Inairanta‫ف‬ (Mr. 5.1-20; Lc. 8.26-39)
pë‫ف‬pëtën ya‫ف‬huëtërin. Caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ 28ॸIna quëran aquëtëran canconpi huachi,
Yosë quëran quëmapico niporahuë‫ف‬, co Catara parti itopiso‫ف‬. Inaquë cato‫ف‬quëmapi
pëi‫ف‬ya‫ف‬huëtërincohuë‫ف‬. Pa‫ف‬sápato, co ya‫ف‬huëpi. Na‫ف‬a sopairo‫ف‬sari ya‫ف‬coancantopi
ya‫ف‬huëmiatërahuë‫ف‬, itërin. ni‫ف‬ton, co huachi yonquipihuë‫ف‬. Pa‫ف‬pi
21ॸA‫ف‬narinta‫ف‬huëcapairahuaton, itiirin: hua‫ف‬yantopi huachi. Na‫ف‬pi naninquë
—Canta‫ف‬oshaquëran imainquën, chimipiro‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pitopiquë ya‫ف‬huërapi.
topirahuë‫ف‬, co apira nanitërahuë‫ف‬. A‫ف‬naroachin yaahuëtopi ni‫ف‬ton, co
Tatahuë nani noyá mashotërin. æȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬ inatohua‫ف‬pacacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Quisoso
pachin, cari pa‫ف‬pitarahuë. Ina quëran nonshihuachina, sopairi
imasaranquën huachi, itopirinhuë‫ف‬. ya‫ف‬coancantërinsopita na‫ف‬pi nanin quëran
22ॸQuisosori itërin: pipirahuatona‫ف‬, huë‫ف‬sapi, nacapirin.
—A‫ف‬naquën co nohuantopihuë‫ف‬ 29ॸQuisoso quënanahuatona‫ف‬, chiniquën
imainacoso‫ف‬. Chimipi pochin cancantopi. nontapi.

—Nohuitërainquën, Sinioro. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬ 3ॸIna natanahuatona‫ف‬, Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬
onpotaponcoi? Quëmaso‫ف‬Yosë yonquipi. “¿Ma quëmapita‫ف‬isoso‫?ف‬

hui‫ف‬ninquën ni‫ف‬ton, co‫ف‬huara ayaro‫ف‬ “Oshanën inquitaranquën,” toconin.
tahuëri naniyatërasohuë‫ف‬, aparëѸɗҡф͑‫ڏ‬ Yosëichin nanitërinso‫ف‬,” topi, ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
coi, ¿ti? itopi sopairo‫ف‬sari. tona‫ف‬. 4ॸTopinan yonquinëna quëran
30ॸIna ya‫ف‬cariya na‫ف‬a coshiro‫ف‬sa‫ف‬ napoapirinahuë‫ف‬, Quisosori nitotërin.
ya‫ف‬huërin. Huëntonën coshatarin. —¿Onpoatomata‫ف‬co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
31ॸInapita quënanahuatona‫ف‬, itantapi: rapiramaco? 5ॸ“Piyapinpoa‫ف‬co nanitërë
—Yaocoihuatancoi, coshiquë tëranta‫ف‬ huahuë‫ف‬oshanënpoa‫ف‬inquitacaso‫ف‬,”
a‫ف‬pacoi ya‫ف‬coanta‫ف‬ii, itantapi. tënama‫ف‬. A‫ف‬naroachin anoyatacasonta‫ف‬co
32ॸ—Inta nipachin, inaquë paatoma‫ف‬, nanitaparamahuë‫ف‬. 6ॸNipirinhuë‫ف‬, Yosë
ya‫ف‬conco‫ف‬, itohuachina, quëmapi‫ف‬sa quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to, nanan
quëran pipirahuatona‫ف‬, coshiro‫ف‬saquë quëtërinco piyapi‫ف‬sa‫ف‬oshanëna‫ف‬
ya‫ف‬concoantapi huachi. Inaquë inquita‫ف‬huaso marë‫ف‬. Canpitanta‫ف‬ina
ya‫ف‬conpachinara, coshiro‫ف‬santa‫ف‬ nitotacamaso marë‫ف‬iso cania‫ف‬Йɗ͑Ύֆҡф‫ڏ‬
hua‫ف‬yantatona‫ف‬, a‫ف‬naroachin tahuan huë, tënin. Ina quëran cania‫ف‬pi itantarin:
pa‫ف‬topi huachi. Ь͑ËѸΎ͑Ύнӕř͑ɗɗҡȍӕ‫ڏ‬ —Huaniquë‫ف‬, apia‫ف‬hua. Nantëtë‫ف‬
tona‫ف‬, inaquë chimiitopi huachi. masahuaton, ya‫ف‬huëranquë paquë
33ॸCoshi pë‫ف‬tahuana‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ huachi, itërin.
ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanatona‫ف‬, ninanoquë 7ॸItohuachina, a‫͑ف‬фΎËȍɗ͑ȍӕ͑ɗф‫ڏ‬
ta‫ف‬aconpi. Inaquë ya‫ف‬ipiya sha‫ف‬huitonpi. huaton, ya‫ف‬huërinquë pa‫ف‬nin huachi.

—Sopairo‫ف‬sa‫ف‬quëmapi‫ف‬sa quëran 8ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi.
pipirahuatona‫ف‬, coshiro‫ف‬saquë —Ma noyacha Yosëri catahuarin paya.

ya‫ف‬conconpi. Ya‫ف‬conconpachinara, Chiniquën nanan quëtërin paya, nitopi.
hua‫ف‬yantatona‫ف‬, tahuan pa‫ف‬topi. Ya‫ف‬ipi
miachin chimiitopi huachi, itopi. Matio imarinso‫ف‬
34ॸNatanahuatona‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi (Mr. 2.13-17; Lc. 5.27-32)
Quisoso nohuitacaiso marë‫ف‬. Nani 9ॸIna quëran Quisoso paantarahuaton,
nohuitohuachinara, të‫ف‬huatopi. Matio quënanconin. æΎЙɗф͑ΎËΎ̲ɗѸɗΎ‫ڏ‬
—A‫ف‬na parti paquë huachi, itopi. nën ni‫ف‬ton, ina marë‫ف‬coriqui ma‫ف‬patërin.
Coriqui ma‫ف‬ЙҡΎЙɗѸΎЙřɗнӕřȍӕř͑ѸřЙɗ‫ڏ‬
Apia anoyatërinso‫ف‬ rinhuë‫ف‬, Quisosori itërin:
(Mr. 2.1-12; Lc. 5.17-26) —Huëquë‫ف‬, iyasha, imaco huachi,
9
1ॸMontëriaquë ya‫ف‬coantarahuatona‫ف‬, itërin. Itohuachina, a‫ف‬naroachin
aquëtëran pëntoantapi huachi. huanirahuaton, imarin huachi.
Quisoso ninanonënquë chachin 10ॸA‫ف‬na tahuëri pëinënquë Quisoso
paantapi. 2ॸInaquë catapini quëmapi coshatapatarin. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë‫ف‬

huëcatona‫ف‬, cania‫ف‬pi quëpi. Nantëtëquë coshatapatapi. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi
quëpi. Hua‫ف‬qui‫ف‬co nanitërinhuë‫ف‬ Quisosorë‫ف‬coshatatona‫ف‬nohuitacaiso
huanicaso‫ف‬, quëhuënárin. “Ma noya marë‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬ËΎЙɗф͑ΎËΎ̲ɗѸɗΎ͑ř͑‫ڏ‬
isopita natërinaco,” ta‫ف‬ton, Quisosori pita, copirno marë‫ف‬coriqui
cania‫ف‬pi itërin: ma‫ف‬patona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬. A‫ف‬nanta‫ف‬
—Noya cancantëquë‫ف‬, apia‫ف‬hua. Apira oshahuano‫ف‬sa‫ف‬itopiso‫ف‬. 11ॸParisio
miachin quëma oshanën inquitaranquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬ina ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, Quisoso
huachi, itërin. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itonpi:
25 ͅҡľΎॷ9
—Copirno comisionënpita na‫ف‬con huachi. Inapochachin canta‫̲ف‬ЙËȍɗ‫ڏ‬

oshahuanpi. ¿Onpoatonta‫ف‬Maistronëma‫ف‬ naco, imarinacosopita sëtapi huachi.
oshahuano‫ف‬sapitarë‫ف‬coshatarin? itopi. Sëtatona‫ف‬, co huachi coshatacaiso‫ف‬
12ॸNatanahuaton, Quisosori itërin: yonquiatonahuë‫ف‬, Yosë nontápona‫ف‬,
—Isopitaso‫ف‬tëhuënchachin nohuantë tënin.
rinaco imainacoso‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. 16ॸIna quëran a‫ف‬chintantarin.
Cania‫ف‬piro‫ف‬sari notoro nohuantopi. —Ni‫ف‬co‫ف‬. Coton noyá mocahuachina,

Nipirinhuë‫ف‬, “Co caniorahuë‫ف‬,” topatëra, co nasha në‫ف‬mëtëquë pa‫ف‬pitërëhuë‫ف‬.
co notoro nohuantërëhuë‫ف‬. 13ॸʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ Nasha në‫ف‬mëtëquë pa‫ف‬pitërë‫ف‬naporini,
chin oshahuano‫ف‬sa‫ف‬nohuantërinaco. naquëranchin noshatantaitonhuë‫ف‬.
Inapita pënëna‫ف‬huaso marë‫ف‬o‫ف‬marahuë. Napoonin ni‫ف‬ton, të‫ف‬yatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
“Co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑‫ڏ‬ Inapochachin iraca a‫ف‬chininso‫ف‬co
tatoma‫ف‬, Yosë pochin cancantoco‫ف‬,” huachi imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Nasha
itërahuë. A‫ف‬napitaso‫“ف‬Quiyaso‫ف‬co a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬. Co cato chachin
oshahuancoihuë‫ف‬,” topiso marë‫ف‬co imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 17ॸSha‫ف‬moronta‫ف‬
na‫ف‬con a‫ف‬chintërahuë‫ف‬. Paatoma‫ف‬, Yosë yonquico‫ف‬. Huino sha‫ف‬moro‫ف‬nipachina,
quiricanën noya nitotoco‫ف‬no‫ف‬tëquën co sha‫ف‬huëtë‫ف‬morsaquë mocaro‫ف‬
yonquicamaquë. ʊ͑нӕřɗфË͑ɗ͑ѸȍɗҡΎ‫ڏ‬ nininquë co ta‫ف‬panëhuë‫ف‬.
piso‫ف‬. “A‫ف‬naquën topinan quëran Sa‫ف‬potohuachina, a‫ف‬naroachin nopoitë
chinotopirinacohuë‫ف‬. Oshanëna marë‫ف‬ rin. Nopoitohuachina, huino chiniarë‫ف‬.
ma‫ف‬sha tëpapirinahuë‫ف‬, co a‫ف‬napita Morsanta‫ف‬tapirë‫ف‬. Sha‫ف‬moro‫ف‬huinoso‫ف‬
nosoropihuë‫ف‬. Nosorocaso‫ف‬na‫ف‬con nasha morsaquë ta‫ف‬panë‫ف‬. Huino,
na‫ف‬con nohuantërahuë,” tënin Yosë, morsanta‫ف‬noya nisarin huachi.
itërin Quisosori. Inapochachin canta‫ف‬nasha
a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Iraca a‫ف‬chininso‫ف‬
Nasha nanan a‫ف‬chininso‫ف‬ naniantatoma‫ف‬, nasha nanansáchin
(Mr. 2.18-22; Lc. 5.33-39) imaco‫ف‬, tënin Quisoso.
14ॸInaquëran Coanshari
a‫ف‬chintërinsopita huëcatona‫ف‬, Quisoso Hua‫ف‬an hui‫ف‬nin ananpitantarinso‫ف‬
itiipi: (Mr. 5.21-43; Lc. 8.40-56)
—Quiyaso‫ف‬co coshatatoihuë‫ف‬, Yosë 18ॸA‫ف‬chinaquëya‫ف‬, a‫ف‬na Cotio hua‫ف‬an
nontarai. Parisio piyapi‫ف‬santa‫ف‬inapopi. huë‫ف‬nin. тӕɗѸΎѸΎ͑͑ҡř͑ҡнӕřɗѸΎ͑нӕɗ‫ڏ‬

Quëma imarinënsopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, rin.
noya coshatapi, o‫ف‬osapi, inapopi. —Hui‫ف‬nahuë apira chiminin. HuëË‫ڏ‬
¿Onpoatonta‫ف‬ËΎнӕɗֆЙΎËȍɗ͑ɗ̲фɗ͑ř͑‫ڏ‬ ton, Sinioro, së‫ف‬huaquiquë‫ف‬nanpianta‫ف‬in,
huë‫ ?ف‬itopi. topirahuë‫ف‬, itërin.
15ॸ—Ca ya‫ف‬huarahuë ni‫ف‬ton, co 19ॸ—Inta nipachin, tosahuaton,
sëtopihuë‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Quëmapi sa‫ف‬acaso huanirahuaton, inarë chachin pa‫ف‬nin.

marë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬amatohuachinara, capa Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitanta‫ف‬pa‫ف‬pi anta‫ف‬.
cancantopi. Nipayarinsopita 20ॸPaaquëya‫ف‬, a‫ف‬na sanapiri imaquiarin.
huë‫ف‬pachinara, inapitarë‫ف‬coshatatona‫ف‬, Hua‫ف‬qui‫ف‬panca huënai‫ف‬a‫ف‬parin. Nani

capa cancantapi. A‫ف‬na tahuëriso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ shonca cato‫ف‬pi‫ف‬ipi co sanorinhuë‫ف‬.
huë‫ف‬inimiconëni huëcatona‫ف‬, sa‫ف‬ana‫ف‬pi Parësitárin. 21ॸ“Cotonën tëranta‫ف‬
masapi. Quëpatohuachina‫ف‬, co huachi së‫ف‬huatohuato, anoyataponco,” ta‫ف‬ton,
coshatacaiso‫ف‬yonquiapihuë‫ف‬. Sëtapi pinën quëran imaquirin. Imaquiton,
ͅҡľΎॷ9 26
coton huirotëínchin së‫ف‬huaquirin. 30ॸA‫ف‬naroachin quënantopi huachi.

22ॸQuisosori tahuërëtahuaton, sanapi —Anoyatëranquëmaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ama
quënanin. insonta‫ف‬sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬, itopirinhuë‫ف‬,
—Noya cancantëquë‫ف‬, imoya. 31ॸpipirahuatona‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Natëranco ni‫ف‬ton, noyataran, itërin. sha‫ف‬huitëra‫ف‬piapi.

Naporo chachin noyatërin huachi. —Quisoso anoyarayatërincoi. Noya
Huënai‫ف‬no‫ف‬narin huachi. quënantërai huachi, itërapi. Ya‫ف‬ipi parti
23ॸIna quëran hua‫ف‬an pëinënquë quëran natantopi.
canconpi huachi. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
quënanconpi, na‫ف‬nërápi, ayanápi. Në‫ف‬huërinso‫ف‬
Quinatoro‫ف‬santa‫ف‬quënanconpi. ȸӕɗ͑ҡ‫ڏ‬ 32ॸIna quëran pa‫ف‬pachina, a‫ف‬napitanta‫ف‬
caiso marë‫ف‬pa‫ف‬pirinahuë‫ف‬, 24ॸQuisosori canquipi. Apia quëpi. Sopai nohuanton,

nontërin. co nanitërinhuë‫ف‬nonacaso‫ف‬. 33ॸQuisosori
—Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬pipico huachi. Co nosoroaton, sopai a‫ف‬patërin huachi.
sanapia‫ف‬hua chimimiatërinhuë‫ف‬. A‫ف‬patohuachina, a‫ف‬naroachin noyatërin.
Huë‫ف‬ësarin, itërin. Noya nonsarin huachi. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
—Co huë‫ف‬ërinhuë‫ف‬. Nani chiminin ni‫ف‬pachinara, pa‫ف‬yanpi.
huachi. Somarayanquën ni‫ف‬ton, co —Co onporonta‫ف‬iso pochin
ni‫ف‬nanhuë‫ف‬, ¿ti? itopi. 25ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ ni‫ف‬chinaihuë‫ف‬. Iraca quëra huarë‫ف‬co
aipiran a‫ف‬parahuaton, acopoana chimipi insonta‫ف‬naporinhuë‫ف‬, topi. 34ॸParisio
ya‫ف‬huërinquë ya‫ف‬conin. ͅɗ̲ɗффȍӕ‫ڏ‬ piyapiro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ͑ҡ͑ȍӕ‫ڏ‬
ton, ananpitantarin huachi. A‫ف‬naroachin tona‫ف‬, co yanatëpihuë‫ف‬.
huanirin huachi. 26ॸNapohuachina, ya‫ف‬ipi —Sopai hua‫ف‬ani catahuarin ni‫ف‬ton,
parti nanan nahuinin. nanitërin sopairo‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬pacaso‫ف‬, toconpi.
Cato‫ف‬somaraya nininso‫ف‬ Piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosororinso‫ف‬

27ॸIna quëran pipirahuaton, 35ॸInaquëran Quisoso pa‫ف‬sápaton,
pa‫ف‬sapirinhuë‫ف‬, cato‫ف‬ѸΎ̲фֆфɗɗ̲нӕɗ‫ڏ‬ nisha nisha ninanoro‫ف‬saquë
rin. Co manta‫ف‬quënantërinhuë‫ف‬. Quisoso a‫ف‬chintëra‫ف‬piarin. Niyontonpiso
imaraton, chiniquën nontarin. pëiro‫ف‬saquë noya nanan
—Nosorocoi, Sinioro. Quëma nohuitë sha‫ف‬huitëra‫ف‬piarin. —Yosë
rainquën. Tapico‫ف‬shinquën quëmaso‫ف‬. yahua‫ف‬anëntarinquëma‫ف‬, itëra‫ف‬piarin.
Yosë a‫ف‬paimarinquën ni‫ف‬ton, ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ Insëquësona pa‫ف‬pachina, ya‫ف‬ɗЙɗË͑ɗΎфɗ͑‫ڏ‬
toncoi, anoyatocoi, topiraihuë‫ف‬, itopi. sopita anoyatërin. Nisha nisha canio
28ॸPëiquë canconahuatona‫ف‬, Quisoso inquitërin. 36ॸPaaton, notohuaro‫ف‬
ya‫ف‬conin. Somarayaro‫ف‬santa‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬quënanin. æΎ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗҡΎ‫ڏ‬
ya‫ف‬conpachinara, Quisosori itërin: nahuë‫ف‬, co napinhuë‫ف‬cancantopi.
—Cari anoyatarahuëso‫ف‬natëramaco Ohuicaro‫ف‬sa pochin inahuaso‫ف‬, co
ipora, ¿ti? itërin. macariso‫ف‬a‫ف‬pairinhuë‫ف‬. “¿Incha
—Natërainquën mini, Sinioro. catahuaincoi paya?” ta‫ف‬tona‫ف‬, nisha
Ya‫ف‬ipiya nanitaparan, tënai, itopi. nisha yonquipi. Napoaton Quisosori
29ॸNapotohuachinara, nosororin. 37ॸNosoroaton,
së‫ف‬huarayarahuaton, itërin: ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itërin:
—Natëramaco ni‫ف‬ton, apira miachin —Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
anoyataranquëma huachi, itërin. ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, co incariso tëranta‫ف‬
catahuarinhuë‫֤ف‬ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërinquë pacosohuë‫ف‬. Ama Samaria

caiso marë‫ف‬. Isoro‫ف‬pa‫ف‬pánca imin pochin ninanoro‫ف‬saquënta‫ف‬ama pacosohuë‫ف‬.
ninin. Cayarinso‫ف‬manëso pochachin 6ॸCotioro‫ف‬saso‫ف‬a‫ف‬chintonco‫ف‬. Ohuicaro‫ف‬sa‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬manë‫ف‬Yosë imacaiso marë‫ف‬. chihuërinso pochin ni‫ف‬tona‫ف‬, co Yosë

Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ yonquipihuë‫ف‬. Napoaton pënënacaso‫ف‬
ya‫ف‬huaponaraihuë‫ف‬, caraichin piyapi ya‫ف‬huërin. 7ॸPaatoma‫ف‬, a‫ف‬chintoco‫ف‬. “Iso
pënëntarin Yosë imacaiso marë‫ف‬. tahuëri‫ف‬sa‫ف‬Yosë yahua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬.
38ॸNapoaton Yosë nontoco‫ف‬a‫ف‬napitanta‫ف‬ A‫ف‬paimarinso‫ف‬nani o‫ف‬marin,” itoco‫ف‬.
a‫ف‬pa‫ف‬in pënënchina‫ف‬. Ina 8ॸCania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatoco‫ف‬.
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬, A‫ف‬naquën chimimiatopirinhuë‫ف‬, ͑͑Йɗ‫ڏ‬

itërin Quisosori. tantaco‫ف‬. Chana caniori maninsonta‫ف‬
quënanpatama‫ف‬, anoyatoco‫ف‬.
Shonca cato‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita acorinso‫ف‬ A‫ف‬napitanta‫ف‬sopairo‫ف‬sari
(Mr. 3.13-19; Lc. 6.12-16) ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, co huachi
10
1ॸShonca cato‫ف‬quëmapi‫ف‬sa‫ف‬ yonquipihuë‫ف‬. Pa‫ف‬pi hua‫ف‬yantopi.
Quisosori nani huayonin na‫ف‬con Quënanpatama‫ف‬, sopairo‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬patoco‫ف‬
na‫ف‬con a‫ف‬chintacaso marë‫ف‬. piyapi‫ف‬sa‫ف‬noyachina‫ف‬. Co manta‫ف‬
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itopi. kֆΎ͑ҡΎ͑ȍӕ‫ڏ‬ pahuërëtapomarahuë‫ف‬, Yosëso‫ف‬inaora
ton, chiniquën nanan quëtërin nohuanton, na‫ف‬con catahuarinquëma‫ف‬.
sopairo‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬pacaiso marë‫ف‬. ʊ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ Inaora nohuanton, catahuarinquëma‫ف‬
ton, nisha nisha caniori maninsopitanta‫ف‬ ni‫ف‬ton, canpitanta‫ف‬inapochachin
anoyatapi. a‫ف‬napita catahuaco‫ف‬.
2ॸShonca cato‫ف‬acorin nanamën 9ॸA‫ف‬chinacamaso marë‫ف‬pa‫ف‬patama‫ف‬,
a‫ف‬chinacaiso marë‫ف‬. Simon‫ف‬ton acorin. ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, coriqui quëpacosohuë‫ف‬.

(Pitro itopi anta‫ف‬.) Iionta‫ف‬acorin. 10ॸAma nasha morsa, pitana, coton,
Antërisë itopiso‫ف‬. Santiaco, Coansha, sapatë‫ف‬, inapita tëranta‫ف‬quëpacosohuë‫ف‬.

inapitanta‫ف‬acorin. (Sipitio hui‫ف‬ninpita “Sacatohuatëra, a‫ف‬cainënpoaso‫ف‬
inahuaso‫ف‬.) 3ॸPinipi, Partoromi, Tomasë, ya‫ف‬huërin,” topi. Napoaton
Tatio, inapitanta‫ف‬nohuantaton, acorin. a‫ف‬chintohuatama‫ف‬, a‫ف‬caarinënquëma‫ف‬,
Mationta‫ف‬coriqui copirno marë‫ف‬ catahuaarinënquëma‫ف‬ama ma‫ف‬sha
ma‫ف‬patopirinhuë‫ف‬, acorin ca‫ف‬tanacaso pahuantinquëmaso marëhuë‫ف‬.
marë‫ف‬. Arpio hui‫ف‬nionta‫ف‬acorin. 11ॸNisha nisha ninanoquë a‫ف‬chintoco‫ف‬.
Santiaco itopiso‫ف‬. 4ॸA‫ف‬na Simonta‫ف‬acorin. Ninanoquë canconpatama‫ف‬, insosona

(Iraca copirno no‫ف‬huina‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ noya natanpachinquëma‫ف‬, ina pëinënquë
imapirinhuë‫ف‬, iporaso‫ف‬Quisoso imasarin yacapaco‫ف‬. Inaquë yacapatohuatama‫ف‬,
huachi.) Cotasë Iscariotinta‫ف‬ËΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ inaquësáchin ya‫ف‬huëco‫ف‬. 12ॸPëinënaquë
huë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri inari ya‫ف‬conpatama‫ف‬, ֤٘ΎѸřËҡȍӕɗ͑‫ڏ‬
yasha‫ف‬huirapiarinso‫ف‬. quëma‫ف‬,” itoco‫ف‬. 13ॸͮΎֆ͑Ύȍӕ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
chinënquëma‫ف‬, Yosëri catahuarin.
A‫ف‬chinacaiso marë‫ف‬a‫ف‬parinso‫ف‬ Nipirinhuë‫ف‬, co noyahuë‫͑ف‬Ύ͑ҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬
(Mr. 6.7-13; Lc. 9.1-6) nënquëma‫ف‬, co Yosëri catahuarinhuë‫ف‬.
5ॸNani shonca catoya‫ف‬pi acohuachina, 14ॸA‫ف‬na ninanoquë pa‫ف‬patama‫ف‬, “Ama
sha‫ف‬huitërin paatona‫ف‬a‫ف‬chinacaiso marë‫ف‬. isëquë huëcosohuë‫ف‬. Co yanatanainquë

—Paatoma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya mahuë‫ف‬,” itohuachinënquëma‫ف‬, patoco‫ف‬.
pënëntoco‫ف‬. Ama nisha piyapiro‫ف‬sa‫ف‬ Yapa‫ف‬patama‫ف‬, pënënco‫ف‬. “Nani
ͅҡľΎॷ10 28
sha‫ف‬huitopiranquëmahuë‫ف‬. Co nohuantë 21ॸA‫ف‬naquën imasarinaco. A‫ف‬naquënso‫ف‬
ramahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, canpitaora tëhuënë̲‫ڏ‬ nipirinhuë‫ف‬co nohuantarinacohuë‫ف‬

quë nina‫ف‬intarama‫ف‬,” itoco‫ف‬. Ina quëran ni‫ف‬ton, quëmopinënpita capini
a‫ف‬na parti paco huachi. 15ॸTëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ nino‫ف‬huiapi. A‫ف‬naquën iin chachin
chin itëranquëma‫ف‬. Ayaro‫ف‬tahuëri niponahuë‫ف‬, sha‫ف‬huirapiarin tëpacaiso
nanihuachin, inapitaso‫ف‬chiniquën marë‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬hui‫ف‬nin niponahuë‫ف‬,
parësitapi. Iraca Sotomaro‫ف‬sa‫ف‬, imapachinco, pa‫ف‬pini chachin
Comoraro‫ف‬sa‫ف‬, inapita pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬ sha‫ف‬huirapiarin. A‫ف‬naquëonta‫ف‬a‫ف‬shin
cancantopi ni‫ف‬ton, Yosëri chiniquën chachin, pa‫ف‬pin chachin niponahuë‫ف‬,
ana‫ف‬intërin. Co natërincosopitasohuë‫ف‬ imapachinaco, hui‫ف‬ninpitari
nipirinhuë‫ف‬, chini chiniquën ana‫ف‬intarin sha‫ف‬huirapiapi. 22ॸImaramaco ni‫ف‬ton,
huachi, itërin Quisosori. na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬.
Nipirinhuë‫ف‬, co a‫ف‬pohuatamacohuë‫ف‬,
Aparësitacaiso‫ف‬ninorinso‫ف‬ nicha‫ف‬ësaranquëma huachi. 23ॸAparëѸɗҡΎ‫ڏ‬
16ॸIna quëran itantarin: huachinënquëma‫ف‬, a‫ف‬na ninanoquë
—Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ohuicaro‫ف‬sa‫ف‬co paantaco‫ف‬. Inaquënta‫ف‬a‫ف‬chiantaco‫ف‬. Na‫ف‬a
nanitopihuë‫ف‬nia‫ف‬paicaiso‫ف‬. A‫ف‬naroachin ninanoro‫ف‬sa‫ف‬Cotio parti ya‫ف‬huërin. Co
tanan ni‫ف‬niro‫ف‬sari manin. Huëntonën ya‫ف‬ipiya ninanoro‫ف‬saquë
ni‫ف‬niro‫ف‬sa pochin a‫ف‬naquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬ pa‫ف‬shatërasënquëmahuë‫ف‬, canta‫ف‬
no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬. A‫ف‬chintohuatama‫ف‬, huëantarahuë. Yosë quëran caso‫ف‬
no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬. Napoaton, quëmapico ni‫ف‬to, a‫͑ف‬ҡȍӕřфɗȍӕř͑ҡ‫ڏ‬
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya yonquico‫ف‬. rahuë Yosë hua‫ف‬anëntërinso‫ف‬
No‫ف‬huipirinënquëmaonta‫ف‬, ama acoca‫ف‬huaso marë‫ف‬.
no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Noya cancantatoma‫ف‬, 24ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Patron
oshaquëran nontoco‫ف‬. 17ॸNi‫ف‬cona ya‫ف‬huëhuachina, co piyapinënpitaso‫ف‬

a‫ف‬naroachin ano‫ف‬huitotama‫ف‬. A‫ف‬naquën chini chiniquën nanantërinhuë‫ف‬. Canta‫ف‬
no‫ف‬huitënquëma‫ف‬, masarinënquëma‫ف‬. canpita maistronëmaco ni‫ف‬ton, chini
Mapachinquëma‫ف‬, coisëquë quëЙфɗ‫ڏ‬ chiniquën nanantërahuë. 25ॸNapoaton
nënquëma‫ف‬. Niyontonpiso pëiro‫ف‬saquë no‫ف‬huihuachinquëma‫ف‬, co ina marë‫ف‬
chachin huihuiarinënquëma‫ف‬. 18ॸʊ̲ф‫ڏ‬ sëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Nani
macoso marë‫ف‬hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ no‫ف‬huirinaco canta‫ف‬. “Sopainquën,”
ya‫ف‬huërinquënta‫ف‬ itërinaco ni‫ف‬ton, imaramacosopita ina
sha‫ف‬huirapiarinënquëma‫ف‬. Ca nohuanto, pochachin nontarinënquëma‫ف‬, itërin
inaquë quëpaarinënquëma‫ف‬nanamëhuë Quisosori.
sha‫ف‬huitacamaso marë‫ف‬. Inaquë nisha
piyapiro‫ف‬santa‫ف‬a‫ف‬chintarama‫ف‬. Yosë të‫ف‬huatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
19ॸCoisëquë (Lc. 12.2-9)
sha‫ف‬huirapihuachinënquëma‫ف‬, ama, 26ॸInaquëran itantarin:
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. “¿Ma‫ف‬cha —Piyapi‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huipirinënquëmahuë‫ف‬,
tono‫ف‬pocoya?” ama tocosohuë‫ف‬. Naporo‫ف‬ ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, të‫ف‬huacosohuë‫ف‬. Noya
Yosë anitotarinquëma‫ف‬no‫ف‬tëquën nipatama‫ف‬, co ipora a‫͑ف‬Йɗҡ͑ɗҡΎҡΎЙɗ‫ڏ‬
a‫ف‬panitacamaso marë‫ف‬. 20ॸCo canpitaora huë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosëri
yonquinëma quëran nonsaramahuë‫ف‬. a‫ف‬ninquëchin anitotarin huachi. Naporo‫ف‬
Ispirito Santo ayonquiarinquëma‫ف‬noya noya nininsopita, po‫ف‬oana quëran
nonacamaso marë‫ف‬. nininsopitanta‫ف‬, ya‫ف‬ɗЙɗֆ֤ΎѸřфɗ͑ɗҡΎҡ‫ڏ‬
29 ͅҡľΎॷ10
rin. 27ॸIporaso‫ف‬co ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ 35ॸIporaquëra huarë‫ف‬a‫ف‬na pëiquë

a‫ف‬chintarahuë‫ف‬. Carayanquëma tëranta‫ف‬ ya‫ف‬huëpisopita nisha nisha yonquiapi.
canpitaora quëparahuatënquëma‫ف‬, A‫ف‬na pëiquë pa‫ف‬pin nohuantarin.
na‫ف‬con a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬. A‫ف‬na Hui‫ف‬ninso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎ͑Ύȍӕ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬
tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ya‫ف‬ipi piyapi huë‫ف‬. A‫ف‬na pëiquënta‫ف‬hui‫͑ف‬ɗ͑͑Ύȍӕ͑ҡ‫ڏ‬
a‫ف‬ninquëchin sha‫ف‬huitoco‫ف‬nitochina‫ف‬. rin. Pa‫ف‬pinso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎ͑Ύȍӕ͑ҡ‫ڏ‬
28ॸAma, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, piyapi rinhuë‫ف‬. Sanapi‫ف‬santa‫ف‬nisha nisha
të‫ف‬huatocosohuë‫ف‬. TëЙЙɗфɗ͑ř͑ЙΎ‫ڏ‬ yonquiapi. A‫ف‬shin co nohuantarinhuë‫ف‬.
huënta‫ف‬, co hua‫ف‬yanënpoa‫̲ف‬ҡфɗ͑ř͑‫ڏ‬ Hua‫ف‬huinso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nohuantarin.
poahuë‫ف‬. Yosëso‫ف‬të‫ف‬huatacaso‫ف‬ A‫ف‬shatën nohuantapirinhuë‫ف‬, notainso‫ف‬
ya‫ف‬huërin, tënahuë. Ina nohuanton, co nohuantarinhuë‫ف‬. Napoapi. 36ॸʊ̲ф‫ڏ‬
chiminë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nipachina‫ف‬, macoso marë‫ف‬quëmopinëma‫ف‬
parësitopiquë a‫ف‬paarin huachi. Inatohua‫ف‬ no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬. Co nishahuë‫ف‬
hua‫ف‬yanënarë chachin parësitomiatapi niponaraihuë‫ف‬, inimiconën pochin
huachi. Napoaton Yosë na‫ف‬con na‫ف‬con ni‫ف‬sarinënquëma‫ف‬.
të‫ف‬huatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co piyapi‫ف‬sa‫ف‬ 37ॸYaimapatamaco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ca na‫ف‬con
të‫ف‬huatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. na‫ف‬con nosoroco. Tatama‫ف‬, mamama‫ف‬,

29ॸYosëso‫ف‬a‫ف‬pairinquëma‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. inapita co onpopinchachin nosorocaso‫ف‬
Inairaro‫ف‬sa‫ف‬co pa‫ف‬tonhuë‫ف‬. Catoya a‫ف‬na ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
soroíchin pa‫ف‬taponahuë‫ف‬, co a‫ف‬naya huatamacohuë‫ف‬, co tëhuënchachin
tëranta‫ف‬Yosëri naniantërinhuë‫ف‬. Co ina imaramacohuë‫ف‬. 38ॸImapatamaco,
nohuantohuachinhuë‫ف‬, co chimininhuë‫ف‬. a‫ف‬napita aparësitarinënquëma‫ف‬. YatëЙ‫ڏ‬
30,31ॸCanpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con pirinënquëmaonta‫ف‬, imamiatoco huachi.
a‫ف‬pairinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬a‫ف‬naya Corosëquë chiniquën parësitërë‫ف‬.
a‫ف‬nayanpoa‫ف‬yonquirinpoa‫ف‬. Ainënpoa‫ف‬ Inapochachin canpitanta‫ف‬imapatamaco,
hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ya‫ف‬ipiya aparësitarinënquëma‫ف‬. æΎȍӕ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
pichirin. Napoaton ama të‫ف‬huacosohuë‫ف‬. tamahuë‫ف‬, co tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑ɗ̲Ѹф̲‫ڏ‬
Ni‫ف‬sárinpoa‫ف‬. cohuë‫ف‬, tënahuë. 39ॸͮΎֆ͑͑ЙɗË̲ѸΎ‫ڏ‬
32ॸ“Quisoso imarahuë,” topatama‫ف‬, chin yonquihuatama‫ف‬, topinan quëran
ayaro‫ف‬tahuëri carinquëmanta‫͑ف‬Ύȍӕ͑‫ڏ‬ nanpiarama‫ف‬. Chimimiatarama‫ف‬.
taranquëma‫ف‬. “Imarinaco mini,” Parësitopiquë pa‫ف‬miatarama‫ف‬. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
itarahuë Tata Yosë. 33ॸNipirinhuë‫ف‬, huë‫ف‬, imaramacoso marë‫ف‬aparëѸɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
a‫ف‬pohuatamaco, carinquëmanta‫ف‬ chinënquëma‫ف‬, noya cancantoco‫ف‬. Yosë
a‫ف‬poaranquëma‫ف‬. “Co imarinacohuë‫ف‬,” acanaarinquëma‫ف‬. Tëpapirinënquë
itarahuë Tata Yosë, tënin Quisoso. maonta‫ف‬, noya noya nanpimiatontarama
huachi, itërin.
Nisha nisha yonquipiso‫ف‬
(Lc. 12.51-53; 14.26-27) Yosëri noya ni‫ف‬ninsopita
34ॸIna (Mr. 9.41)
quëran pënëantarin:
—“Cristo o‫ف‬mahuachin, ya‫ف‬ipiya 40ॸ—Insosona, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑Ύֆ͑ҡ͑Й‫ڏ‬
nohuantapi,” topiramahuë‫ف‬, co ya‫ف‬ipiya, chinënquëma‫ف‬, noya natanarinaco
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nohuantarinacohuë‫ف‬. canta‫ف‬. Yosë a‫ف‬paimarinco ni‫ف‬ton, Yosë
Pënënpato, nisha nisha yonquiapi. nanamën chachin imasapi huachi.
A‫ف‬naquën nohuantarinaco. A‫ف‬naquënso‫ف‬ 41ॸA‫ف‬chinamaso marë‫ف‬Yosë noya
nipirinhuë‫ف‬co nohuantarinacohuë‫ف‬. ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. ʊ͑ЙнӕřË͑фɗ͑‫ڏ‬

quëma‫ف‬. A‫͑ف‬нӕř͑͑ҡ͑ЙËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬ —Nani ma‫ف‬sha, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ni‫ف‬nama‫ف‬,

quëma‫ف‬, “Yosë nanamën chachin natanama‫ف‬. Somaraya nininso‫ف‬
a‫ف‬chintarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, ͑Ύֆ͑ҡ͑‫ڏ‬ huë‫ف‬pachina, ca nohuanto, ni‫ف‬tërin.
rinënquëma‫ف‬. Ina marë‫ف‬inapitanta‫ف‬ Apiaro‫ف‬santa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatërahuë.
inapaquë canarapi. Tëhuënchachin noya Noya iratërin huachi, ni‫ف‬nama‫ف‬.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬catahuacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. “Yosë A‫ف‬naquëonta‫ف‬chana caniori maninsopita
imarin ni‫ف‬ton, noya quëmapi inaso‫ف‬,” anoyatërahuë. Në‫ف‬huëro‫ف‬santa‫ف‬ca
ta‫ف‬toma‫ف‬, catahuaco‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosë nohuanto, noya natantopi huachi.
acanaarinquëma‫ف‬. 42ॸInso tëranta‫ف‬ Chiminpisopitanta‫ف‬ananpitantarahuë.
imapachinaco, ËΎËȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡЙΎ‫ڏ‬ Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ËΎ֤ΎѸř͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬
nahuë‫ف‬, inanta‫ف‬nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. tonahuë‫ف‬, nosorotopirinahuë‫ف‬, iporaso
Imarincoso marë‫ف‬i‫ف‬sha tëranta‫ف‬ huachi noya nanan a‫ف‬chintarahuë
o‫ف‬shitohuatama‫ف‬, ɗ͑Йнӕř֤ΎѸřË͑‫ڏ‬ huachi, natanama‫ف‬. Paatoma‫ف‬, ya‫ف‬ipiya
rinquëma‫ف‬. Tëhuënchachin noya Coansha sha‫ف‬huitonco‫ف‬no‫ف‬tëquën
i‫ف‬huërëtarinquëma‫ف‬, itërin Quisosori. nitochin. 6ॸYa‫ف‬ipi cancanëma quëran
natëhuatamaco, noya cancantarama
Coansha Paotistari piyapi a‫ف‬parinso‫ف‬ huachi. æΎ͑ɗѸȍ͑ɗѸȍЙΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
(Lc. 7.18-23) macoso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, itërin Quisosori.
11
1ॸNani ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
Coansha noya pënëntërinso‫ف‬
sha‫ف‬huitohuachina, pa‫ف‬pi huachi
(Lc. 7.24-28)
a‫ف‬chinacaiso marë‫ف‬. Ina quëran
Quisosonta‫ف‬pa‫ف‬nin. ͮɗѸȍ͑ɗѸȍ͑ɗ͑͑Ύ‫ڏ‬ 7ॸIna natanahuatona‫ف‬, Coansha
quë pa‫ف‬sahuaton, a‫ف‬chinárin. sha‫ف‬huitapona‫ف‬pa‫ف‬pi. Nani pa‫ف‬pachinara,

Pënëna‫ف‬piarin. Quisosori huanipapisopita
2ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Coansha Paotistaso‫ف‬ a‫ف‬chintantarin.
nipirinhuë‫ف‬naporo‫ف‬tashinan pëiquë —Natanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Coansha nininso‫ف‬
ya‫ف‬huárin. Inaquë Quisoso naporinso‫ف‬ a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. I‫ف‬hua canpitaso‫ف‬co
natantërin. “Na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ piyapi ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬pa‫ف‬nama‫ف‬.
a‫ف‬naroachin anoyatërin. Sopairo‫ف‬sa‫ف‬ “Coansha no‫ف‬tëquën pënëntërin,”
a‫ف‬parin. Chiniquën nanantaton, pënë͑ɗ͑‫ڏ‬ ta‫ف‬toma‫ف‬, pa‫ف‬nama‫ف‬nicapoma‫ف‬. Co inaso‫ف‬
coi,” topi, natantërin. Ina natantaton, nisha nisha yonquirinhuë‫ف‬. 8ॸæΎ͑ΎֆЙɗ‫ڏ‬
cato‫ف‬imarinso‫ف‬a‫ف‬Йфɗ͑тӕɗѸΎѸΎ͑ҡ͑‫ڏ‬ chin a‫ف‬moton a‫ف‬chininhuë‫ف‬. Noyapiachin
caiso marë‫ف‬. 3ॸCanconpachinara, Quisoso a‫ف‬mopisopita hua‫ف‬an pëiro‫ف‬saquë
natanatona‫ف‬, ni‫ف‬sapi. Ina quëran itopi: ya‫ف‬huëpi. Coanshaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
—Coansha Paotista a‫ف‬pairincoi. nani ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtërinhuë‫ف‬. 9ॸPënëntë
Nonta‫ف‬huainquënso marë‫ف‬huë‫ف‬sarai. rinso‫ف‬natanacaso marë‫ف‬pa‫ف‬nama‫ف‬,
I‫ف‬huá chachin Coansha na‫ف‬con tënahuë. Coansha tëhuënchachin nóya
sha‫ف‬huitërincoi. “A‫ف‬na tahuëri Cristo pënëntërin. Co topinan quëran pënëntë
o‫ف‬mararin, Yosëri a‫ف‬paimarinso‫ف‬,” rinhuë‫ف‬. Yosëri chachin a‫ف‬parin pë͑ř͑ҡ‫ڏ‬
itërincoi. Quëmaso‫ف‬Cristo nimaranquën. caso‫ف‬marë‫ف‬. 10ॸIraca quiricanënquë
Pahuanarin Cristo o‫ف‬macaso‫ف‬nimara. Co ninorin.
nitotatoihuë‫ف‬, natanapoinquën huë‫ف‬nai. “Co‫ف‬huara Cristo
Sha‫ف‬huitocoi quiyanta‫ف‬Coansha a‫ف‬paimayatërasohuë‫ف‬, comisionë
sha‫ف‬huitoanta‫ف‬ii, itopi. huë a‫ف‬paarahuë. Paaton, pë͑ř͑ҡ‫ڏ‬
4,5ॸNapotohuachinara, Quisosori itërin: pon Cristo noya natanacaiso
31 ͅҡľΎॷ11
marë‫ف‬,” tënin Yosë. Coansha huë‫ف‬ayacaiso‫ف‬. Inapochachin ipora

ninoton, naporin. nisha nisha yonquiarama‫ف‬. 18ॸCoansha
11ॸIraca quëra huarë‫ف‬na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Paotistaso‫ف‬huë‫ف‬pachina, co aquëtë‫ف‬
pënëntopirinahuë‫ف‬, Coansha Paotistaso‫ف‬ cosharo‫ف‬yonquirinhuë‫ف‬. Co noya
noya noya pënëntërin. Pënëntërinso‫ف‬, coshatërinhuë‫ف‬. Co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya, nipirinhuë‫ف‬, inso tëranta‫ف‬ huino o‫ف‬orinhuë‫ف‬. Napopirinhuë‫ف‬, “Inaso‫ف‬
imapachinaco, noya noya nisarin. Yosë hua‫ف‬yantaton, naporin,” topiramahuë‫ف‬.
huëntonënquë chachin ya‫ف‬conarin 19ॸCaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosë quëran
huachi, tënahuë. quëmapico ni‫ف‬to, coshatërahuë,

12ॸCoansha pënëntërin quëra huarë‫ف‬ o‫ف‬orahuë. Ina marë‫ف‬pinoramaco canta‫ف‬.
na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬sapi natanacaiso “Quisoso coshatárin, o‫ف‬opatárin.
marë‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co Oshahuano‫ف‬sarë‫ف‬nipayarin,” toconama‫ف‬.
nohuantopihuë‫ف‬Yosë huëntonënquë Nisha nisha yonquiconama‫ف‬.
ya‫ف‬conacaiso‫ف‬. æȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑ҡΎЙɗѸΎ‫ڏ‬ A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫͑ف‬ΎֆֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
pitaso‫ف‬yaya‫ف‬conpi huachi. 13ॸIraca quëra tona‫ف‬, Yosë natëapi huachi. No‫ف‬tëquën
huarë‫ف‬Moisësë, pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, pënënahuë ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën yonquiapi
inapita ninopi. “Yosë huachi, tënin Quisoso.
yahua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri
acorinso‫ف‬a‫ف‬paimaarin huachi,” topi. Nisha nisha ninanoquë ya‫ف‬huëpisopita
Coanshanta‫ف‬ninotona‫ف‬, itapona‫ف‬: (Lc. 10.13-15)
“Co‫ف‬huara Sinioro tahuërinën naniyatë 20ॸNisha nisha ninanoro‫ف‬saquë nani
rasohuë‫ف‬, Iniasëco‫ف‬huëantarin pë͑ř͑ҡ‫ڏ‬ pënëntërin. Inaquë na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
caso marë‫ف‬,” topi iraca. Coansha a‫ف‬naroachianoyatërin.
ninotona‫ف‬, napopi. 14ॸIpora huarë‫ف‬ Ya‫ف‬huëhuano‫ف‬saso‫ف‬ni‫ف‬saponaraihuë‫ف‬,
Coansha pënëntarin huachi. Iniasëco‫ف‬ inachachin inachachin yonquiantapi. Co
pochin cancantaton, pënëntarin, oshanëna‫ف‬yaa‫ف‬popihuë‫ف‬. Napoaton
tënahuë. Nohuantohuatama‫ف‬, natëco chiniquën pënënin. 21ॸCorasinoquë
huachi. 15ॸHuëratëhuanpatama‫ف‬, noya ya‫ف‬huëpisopita itapon:
natanatomaco, yonquico‫ف‬, tënin. —Na‫ف‬con, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pënënpiranquë
mahuë‫ف‬, co natëramacohuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬
Nisha nisha yonquipiso‫ف‬ parësitarama‫ف‬. Pitsaitaquë
(Lc. 7.29-35) ya‫ف‬huëramasopitanta‫ف‬chiniquën
16ॸ—Iporaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬nisha parësitarama‫ف‬. Na‫ف‬con nitotopiramahuë‫ف‬,
nisha yonquipi. ¿Ma‫ف‬pochinso‫ف‬Ë͑Ë͑‫ڏ‬ co yaimaramacohuë‫ف‬. Tiroquë, Sitonquë,
tomarai‫ ?ف‬Hua‫ف‬huaro‫ف‬ѸЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ inaquëpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co pënëntëф‫ڏ‬
topi, tënahuë. Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬caniquë huë‫ف‬. Co inaquë cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
ya‫ف‬nipihuachina‫ف‬, a‫ف‬naquën tapona‫ف‬: a‫ف‬naroachin anoyatërahuë‫ف‬. Inaquë
“Huëco‫ف‬pita pochin ni‫ف‬tëhua‫ف‬, naporahuë naporini, oshanëna marë‫ف‬
ya‫ف‬nipiahua‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, 17ॸнӕɗ͑ҡЙɗфɗ͑‫ڏ‬ sëtatona‫ف‬, na‫ف‬nëitonahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬
huë‫ف‬, co a‫ف‬napita nohuantopihuë‫ف‬ yonquipisopita nanianchitonahuë‫ف‬.
nansacaiso‫ف‬. Ina quëф͑ËΎ͑Ύȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬ 22ॸNapoaton ayaro‫ف‬tahuëri nanihuachin,
huachinahuë‫ف‬, tantapona‫ف‬: “Inta chini chiniquën ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬.

nipachin, huëco‫ف‬, chimipi pochin Inapitaso‫ف‬co onpopinchin
ni‫ف‬tëhua‫ف‬, ya‫ف‬nipiahua‫ف‬,” nitantapi. ana‫ف‬intarinhuë‫ف‬. 23ॸCapinaomoquë
Ayapirinahuë‫ف‬, co a‫͑ف‬Йɗҡ͑Ύȍӕ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬ ya‫ف‬huëramasopitanta‫ف‬co no‫ف‬tëquën
yonquiramahuë‫ف‬. “Noyacoi ni‫ف‬toi, quëma‫ف‬. Isoro‫ف‬paquë ma‫ف‬sha onporama‫ف‬

Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬sarai,” topiramahuë‫ف‬, co ina ni‫ف‬ton, sëtarama‫ف‬. Naporahuaton, nisha
marë‫ف‬inatohua‫ف‬pa‫ف‬saramahuë‫ف‬. nisha yanatëpiramahuë‫ف‬, co nanitëф̲‫ڏ‬
Parësitopiquë pa‫ف‬miatarama huachi. huë‫ف‬noya cancantacamaso‫ف‬. Pë‫ف‬pëto
Hua‫ف‬qui‫ف‬a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Na‫ف‬a quëquën nipachina, “Onpo quëpachicha
cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatërahuë. nicaya,” ta‫ف‬toma‫ف‬, co napinhuë‫ف‬Ë͑Ë͑‫ڏ‬
Nani nicapomaracohuë‫ف‬, ËΎֆɗ̲ф̲‫ڏ‬ tarama‫ف‬. Inapochachin oshahuanatoma‫ف‬,
cohuë‫ف‬. Sotomaquë naporahuë naporini, co noyahuë‫ف‬cancama‫ف‬. Napoaton huëco‫ف‬
natëitonacohuë‫ف‬. Co oshanëna marë‫ف‬ catahuainquëma‫ف‬. Imapatamaco,
Yosëri ana‫ف‬inchitonhuë‫ف‬. Ipora huanta‫ف‬ oshanëma‫ف‬inquitatënquëma‫ف‬, ͑ΎֆË͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huaitonahuë‫ف‬. 24ॸAyaro‫ف‬tahuëri cantaranquëma‫ف‬. Sano cancantarama
nanihuachin, chini chiniquën huachi. 29ॸCo carinquëma‫ف‬nocananquë
ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. Sotomaro‫ف‬saso‫ف‬ mahuë‫ف‬. Oshaquëran pënënanquëma‫ف‬.
nipirinhuë‫ف‬co onpopinchin chiniquën Casachin natanco a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬.
ana‫ف‬intarinhuë‫ف‬, tënahuë, itërin Nani tahuëri catahuaranquëma‫ف‬noya
Quisosori. cancantacamaso marë‫ف‬. Ina pochin
imapatamaco, capa cancantarama
Pë‫ف‬pëto pochin nininso‫ف‬ huachi. 30ॸSha‫ف‬huitohuatënquëma‫ف‬,
(Lc. 10.21-22) catahuaranquëma‫ف‬noya nicacamaso‫ف‬.
25ॸNaporo‫ف‬noya cancantaton, Yosë Catahuaranquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, co sacaihuë‫ف‬
nontërin: imasaramaco huachi, itërin Quisosori.
—Ma noyacha, Tata, yonquiran paya.
Quëmaso‫ف‬chini chiniquën nanantëran. Chinoto tahuëri naporinso‫ف‬
Inapaquë ya‫ف‬huërinsopita, isoro‫ف‬paquë (Mr. 2.23-28; Lc. 6.1-5)
12
ya‫ف‬huërinsopita, ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntëran. 1ॸA‫͑ف‬Ëȍɗ͑ΎҡΎҡȍӕřфɗ͑͑ɗȍӕ‫ڏ‬
A‫ف‬naquën, Tata, nani ma‫ف‬Ѹȍ͑ɗҡΎҡЙΎ‫ڏ‬ china, Quisoso

naraihuë‫ف‬, “Quiyaora noya noya ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë‫ف‬pa‫ف‬sapi. Tricoro‫ف‬
nitotarai,” topiso marë‫ف‬, co nanamën pëntontapi huachi. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
anitotëranhuë‫ف‬. Imarinacosopitaso‫ف‬ tanatona‫ف‬, papona pochin a‫ف‬naya a‫ف‬naya
nipirinhuë‫ف‬ËΎΎ͑ЙΎЙɗ͑Ëȍɗ͑͑ɗҡΎҡЙΎ͑‫ڏ‬ tricoraya maraapi. I‫ف‬shorayarahuatona‫ف‬,
raihuë‫ف‬, “Catahuaco, Sinioro, co caora ca‫ف‬pi. 2ॸParisio piyapi‫ف‬saso‫ف‬ni‫ف‬sapi.
nanitërahuë‫ف‬,” topachinara, quëma —Ni‫ف‬quë‫ف‬, Maistro. Chinoto tahuëri
nanamën chachin anitotëran. Ina marë‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita tricoraya
Yosparinquën, itëranquën. 26ॸQuëmaora i‫ف‬shorayapi, co ipora tahuëri pi‫ف‬pisha
nohuanton, Tata, naporan, itërin, Yosë tëranta‫ف‬sacatacasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬. Co
nontaton. Moisësë pënëntërinso‫ف‬natëpihuë‫ف‬, itopi.
27ॸIna quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintantarin. 3ॸNapotohuachinara, itërin:
—Tata Yosë nohuanton, pënënarahuë. —Yosë quiricanën nani nontërama‫ف‬.

Ya‫ف‬ipi nanamën anitotërinco piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Iraca Tapi tanahuachina, 4ॸ֤ΎѸřЙřɗ͑ř͑‫ڏ‬
a‫ف‬chintaca‫ف‬huaso marë‫ف‬. Hui‫ف‬ninco ni‫ف‬to, quë ya‫ف‬conin. Inaquë ya‫ف‬conahuaton,
inasachin noya nohuitërinco. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ cosharo‫ف‬Yosë marë‫ف‬acopiso‫ف‬ca‫ف‬nin.
chin Tata Yosë nohuitërahuë. Casachin Ca‫ف‬taninsopitanta‫ف‬tanatona‫ف‬, ca‫ف‬pi.
noya nohuitërahuë. A‫ف‬naquëonta‫ف‬cari Corto hua‫ف‬ano‫ف‬saráchin ina cosharo‫ف‬
anohuitohuato, nohuitapi anta‫ف‬. capacaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, Tapi ca‫ف‬nin.
28ॸHuëco‫ف‬casáËȍɗ͑ɗ̲ËΎËҡȍӕɗ͑‫ڏ‬ Ca‫ف‬pirinhuë‫ف‬, co ina marë‫ف‬Yosëri
33 ͅҡľΎॷ12
ana‫ف‬intërinhuë‫ف‬. 5ॸIsonta‫ف‬yonquico‫ف‬. Nani masahuatoma‫ف‬, ocoirama‫ف‬. 12ॸPiyapi‫ف‬saso‫ف‬

chinoto tahuëri corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬Yosë nipirinhuë‫ف‬noya noya ni‫ف‬ton, na‫ف‬con
pëinënquë sacatopi. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬oshanëna na‫ف‬con nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Napoaton
marë‫ف‬ohuicaro‫ف‬sa‫ف‬tëpapi. ґËҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ chinoto tahuërinta‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬Ëҡȍӕ‫ڏ‬
huë‫ف‬, Yosë pëinënquë napopi ni‫ف‬ton, co caso‫ف‬ya‫ف‬huërin, itërin.
ina marë‫ف‬oshahuanpihuë‫ف‬. ֤ΎѸřнӕɗфɗË‫ڏ‬ 13ॸItahuaton, apia nontërin.
nënquë chachin naporin. 6ॸYosë pëinën —Imiran, iyasha, ihuëquë‫ف‬, itërin.

noya nipirinhuë‫ف‬, caso‫ف‬chiniquën Natëton, ihuëpachina, a‫ف‬naroachin
nanantato, noya noya a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬, noyatërin. A‫ف‬na imirin pochachin
tënahuë. 7ॸA‫ف‬naquën iraca pënëntërinso‫ف‬ noyatërin. 14ॸParisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬ina
natëpirinahuë‫ف‬, co noya cancantopihuë‫ف‬. ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, pipirahuatona‫ف‬,
“Ma‫ف‬sha oshanëna marë‫ف‬tëpapirinahuë‫ف‬, ninontopi. Quisoso tëpacaiso marë‫ف‬
co noyahuë‫ف‬yonquipi. Ama topinan yonquiapi huachi.
quëran chinotocosohuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
nosorocamaso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantë Iraca ninorinso‫ف‬
rahuë,” tënin Yosë quiricanënquë. 15ॸIna nitotaton, Quisoso pa‫ف‬nin a‫ف‬na
Nontopiramahuë‫ف‬, ËΎ͑ҡ͑ҡΎËȍɗ͑Ëȍɗ͑‫ڏ‬ parti. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari imasapi.
huë‫ف‬cancantërama‫ف‬. No‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ Cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pachina, ya‫ف‬ipiya
rama‫ف‬naporini, co topinan quëran anoyatërin.
sha‫ف‬huirapitomahuë‫ف‬. Co tricoraya 16ॸ—Ama a‫ف‬napita sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬
i‫ف‬shorayarinso marë‫ف‬oshahuanpihuë‫ف‬. itërin. 17ॸIraca Quisoso ninoton, Isaiasë

8ॸYosë quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to, ninshitërin. 18ॸYosë yonquirinso chachin
chiniquën nanantërahuë. Ma‫ف‬sona noya ninshitaton, naporin:
nicacaso‫ف‬sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Chinoto Iso quëmapi nani acorahuë
tahuëri ma‫ف‬sona nicacasonta‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicha‫ف‬ëcaso marë‫ف‬.
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬, itërin. Noya natëarinco. Iraca quëra
huarë‫ف‬yonquirahuë
Imirin tachitërinso‫ف‬ a‫ف‬paima‫ف‬huaso marë‫ف‬. Na‫ف‬con
(Mr. 3.1-6; Lc. 6.6-11) nosoroato, nóya ni‫ف‬nahuë.
9ॸIna quëran paantarahuaton, Hua‫ف‬yanëhuë chachin
niyontonpiso pëiquë ya‫ف‬conconin. aya‫ف‬coancantarahuë. Nisha
10ॸInaquë a‫ف‬na quëmapi quënanconin. piyapiro‫ف‬santa‫ف‬no‫ف‬tëquën
A‫ف‬na imirin tachitërin ni‫ف‬ton, co pi‫ف‬pisha a‫ف‬chintahuaton, anoyacancantarin
tëranta‫ف‬nanitërinhuë‫ف‬së‫ف‬quëtacaso‫ف‬. huachi. 19ॸCo no‫ف‬huiarinhuë‫ف‬. Co
Parisio piyapi‫ف‬sari inaquë nisápi. “Ipora chiniquën nonsarinhuë‫ف‬. Co
tahuëri co piyapi‫ف‬sa‫ف‬anoyatacasohuë‫ف‬ caniquë paaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬
nipirinhuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, ni‫ف‬sapi. Quisoso ano‫ف‬huitarinhuë‫ف‬. 20ॸYa‫ف‬ipiya
yasha‫ف‬huirapirahuatona‫ف‬, nontopi. nosoroarin. A‫ف‬naquën nara
—Chinoto tahuëri nipirinhuë‫ف‬, nopantërinso pochin nicatona‫ف‬, co
cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬anoyatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, huachi chiniquën cancantopihuë‫ف‬.
¿ti? itopi. Inapitaso‫ف‬achinicancanarin. Pën
11ॸ—Ni‫ف‬cochi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ohuicaro‫ف‬sa‫ف‬ ѸȍɗҡËΎЙɗфɗ͑ѸΎЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
pë‫ف‬tahuahuatamara, a‫ف‬naya tëranta‫ف‬ tona‫ف‬, pi‫ف‬pianchin Yosë
panca nanincatëquë anotohuachina, shia‫ف‬poapi. Co inapitanta‫ف‬
ocoirama‫ف‬. Chinoto tahuëri nipirinhuë‫ف‬, no‫ف‬huiarinhuë‫ف‬. Nosoroaton,
ͅҡľΎॷ12 34
catahuarin noya natëtacaiso hua‫ف‬anëntacaso‫ف‬nanichitonhuë‫ف‬.

marë‫ف‬. No‫ف‬tëquën a‫ف‬chintahuaton, 27ॸ“Satanasë catahuarinquën,ٚɗҡΎЙɗф̲‫ڏ‬
na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬anoyacancantarin. cohuë‫ف‬, co no‫ف‬tëquën yonquiramahuë‫ف‬.
Inapotaton, sopai minsëarin Co ina catahuarincohuë‫ف‬. A‫ف‬naquën
huachi. 21ॸNisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ a‫ف‬chintëramasoarinta‫ف‬sopairo‫ف‬sa‫ف‬
natanahuatona‫ف‬, “Inasachin yaa‫ف‬papi. Macariso‫ف‬catahuamara.
nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬,” tosapi huachi, Satanasë catahuarinco naporini,
tënin Yosë quiricanënquë. inapitanta‫ف‬catahuaitonhuë‫ف‬, tënahuë.
Iraca Isaiasë ninopirinhuë‫ف‬, ipora huarë‫ف‬ Inapita natanco‫ف‬sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬.
Quisosori oshaquëran pënënarin huachi. 28ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, Ispirito
Santo catahuarinco sopairo‫ف‬sa‫ف‬

Sopai hua‫ف‬an a‫ف‬parinso‫ف‬ a‫ف‬paca‫ف‬huaso‫ف‬. Napoaton Yosë chachin
(Mr. 3.19-30; Lc. 11.14-23; 12.10) a‫ف‬paimarinco hua‫ف‬anënta‫ف‬huanquëmaso
22ॸIna quëran a‫ف‬na quëmapi quëpi marë‫ف‬, tënahuë.
Quisosori anoyatacaso marë‫ف‬. Sopairi 29ॸQuëmapi chiniquën nipachina,
ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, co nanitërinhuë‫ف‬ pëinën noya coidarin. Co insonta‫ف‬

nonacaso‫ف‬. Co quënantacaso tëranta‫ف‬ nanitërinhuë‫ف‬ya‫ف‬conatona‫ف‬
nanitërinhuë‫ف‬. Sopai a‫ف‬parahuaton, ma‫ف‬shanënpita matacaiso‫ف‬. A‫ف‬naso‫ف‬
a‫ف‬naroachin anoyatërin. Noya ni‫ف‬tërin. nipirinhuë‫ف‬ina quëran chini chiniquën
Nonacasonta‫ف‬nanitërin huachi. ni‫ف‬ton, huëcapairahuaton, minsërin
23ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. huachi. Tonporahuaton, ma‫ف‬shanënpita
—Ma‫ف‬pitacha nanitaparin paya. Isoso‫ف‬ quiquitërin huachi. Inapochachin
Tapico‫ف‬shin. Yosë a‫ف‬paimarinso‫ف‬nimara, Satanasë chiniquën ni‫ف‬ton, na‫ف‬a
¿ti? nitopi. piyapi‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anëntarin. Caso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
24ॸParisio piyapi‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ huë‫ف‬ina quëran chini chiníquënco ni‫ف‬to,
natanahuatona‫ف‬, co natëpihuë‫ف‬. Satanasë minsërahuato, piyapi‫ف‬sa‫ف‬
—Satanasëri catahuarin ni‫ف‬ton, nicha‫ف‬ësarahuë huachi.
nanitaparin sopairo‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬pacaso‫ف‬. Inaso‫ف‬ 30ॸCo imapatamacohuë‫ف‬, ɗ͑ɗ̲ɗËΎҡф‫ڏ‬
ya‫ف‬ipi sopairo‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anëntërin. Co maco. Co catahuahuatamacohuë‫ف‬, sopai

inari catahuarinhuë‫ف‬naporini, co natëarama huachi. Piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗѸȍË͑‫ڏ‬
nanichitonhuë‫ف‬, topi. cantarama‫ف‬ama Yosë imacaiso
25ॸTopinan yonquirapirinahuë‫ف‬, inaora marëhuë‫ف‬.
yonquinën quëran Quisosori nitotërin. 31ॸPinopatama‫ف‬, oshanëma marë‫ف‬
—Co Satanasë catahuarincohuë‫ف‬ sëtohuatama‫ف‬, Yosë oshanëma‫ف‬ɗ͑нӕɗҡ‫ڏ‬

sopairo‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬paca‫ف‬huaso marëhuë‫ف‬. rinquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫͑ف‬ɗ̲͑‫ڏ‬
Inaso‫ف‬sopairo‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anën ni‫ف‬ton, co sopita inquitarinquëma‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,
inapita no‫ف‬huirinhuë‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Ninanoquë Ispirito Santo pinopatama‫ف‬, co ina
ya‫ف‬huëpisopita nino‫ف‬huipi naporini, oshanëma chachin co inquitarinquë̲‫ڏ‬
yanquë‫ف‬itonahuë‫ف‬. Co huachi inaquë huë‫ف‬. 32ॸPinopatamaco, ina marë‫ف‬
ya‫ف‬huë‫ف‬itonahuë‫ف‬. Huëntonënquë oshahuanpiramahuë‫ف‬, oshanëma marë‫ف‬
ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬nino‫ف‬huipi naporini, sëtohuatama‫ف‬, inquitarinquëma‫ف‬.
inapitanta‫ف‬yanquë‫ف‬itonahuë‫ف‬. 26ॸʊ͑ЙΎ‫ڏ‬ Nipirinhuë‫ف‬, Ispirito Santo pinopatama‫ف‬,
chachin Satanasë sopairo‫ف‬sarë‫ف‬ ina a‫ف‬pohuatama‫ف‬, ËΎȍӕËȍɗֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
nino‫ف‬huipi naporini, co huachi hua‫ف‬an nëma quëran nontarinquëmahuë‫ف‬.
niitonhuë‫ف‬, co huachi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Napoaton co oshanëma‫ف‬inquitarinquë
35 ͅҡľΎॷ12
mahuë‫ف‬. Co onporonta‫ف‬inquitarinquë yanatëramahuë‫ف‬. “Yosë pochin niquë‫ف‬

mahuë‫ف‬, itërin Quisosori. ni‫ف‬iinquën,” itopiramacohuë‫ف‬, co Yosë
nohuantërinhuë‫ف‬. IsoíËȍɗ͑͑ɗҡΎҡф͑‫ڏ‬
Nonëhuasopita quëma‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri Conasë pochin
(Lc. 6.43-45) nisarahuë. 40ॸIraca Conasë marëquë
33ॸIna quëran itantarin: të‫ف‬yaitohuachinara, panca sami pochin
—Nara noya nipachina, noya nitërin. nininsoari mi‫ف‬tërin. Sapana pochin
Co noya nitohuachinahuë‫ف‬, napoonin, niponahuë‫ف‬, ina quëran panca panca
topi. Nitërin quëran nara nohuitërë‫ف‬. nininso‫ف‬. Inari mi‫ف‬tohuachina, sami
Inapochachin piyapinpoanta‫ف‬ninëhua‫ف‬. yo‫ف‬nanënquë pa‫ف‬nin. Cara tahuëri
Noya yonquihuatëhua‫ف‬, no‫ف‬tëquën tashirë chachin inaquë ya‫ف‬huapirinhuë‫ف‬.
nonarihua‫ف‬. 34ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ Ina quëran Yosë nohuanton, cara
ya‫ف‬huan pochin cancantatoma‫ف‬, tahuëri quëran cha‫ف‬ërin. Inapochachin
yanonpinama‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ canta‫ف‬Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico
toma‫ف‬, co nanitëramahuë‫ف‬no‫ف‬tëquën ni‫ف‬to, chiminpato, cara tahuëri tashirë
nonacamaso‫ف‬. Ϙ͑ЙΎЙɗ͑ѸΎ͑ֆΎ͑нӕɗȍӕ‫ڏ‬ chachin acoporo‫ف‬ya‫ف‬huaporahuë‫ف‬,
tëhua‫ف‬, inasáchin nonarihua‫ف‬. 35ॸNoya cha‫ف‬ësarahuë huachi. 41ॸConasë
yonquihuatëhua‫ف‬, noya cancantatëhua‫ف‬, cha‫ف‬ërahuaton, Ninihuiquë pa‫ف‬nin.
no‫ف‬tëquënáchin nonarihua‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ Inaquë pënëntërin huachi. Pë͑ř͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
yonquihuatëhuara, co noyahuë‫ف‬ china, co noyahuë‫ف‬yonquipisopita
nonarihua‫ف‬. 36,37ॸͮΎֆË͑Ë͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ naniantopi. Napoaton ayaro‫ف‬tahuëri
tama‫ف‬, noya nonsarama‫ف‬. Ayaro‫ف‬tahuëri nontarinënquëma‫ف‬. “¿Onpoatomata‫ف‬co
Yosë noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ canpitaso‫ف‬natëramahuë‫?ف‬ٚɗҡЙΎ͑ř͑‫ڏ‬
cancantohuatama‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ quëma‫ف‬. Caso‫ف‬chiniquën nanantato,
nonsarama‫ف‬. Ina marë‫ف‬ayaro‫ف‬tahuëri noya noya pënënpiranquëmahuë‫ف‬, co
ana‫ف‬intarinquëma huachi. Ayaro‫ف‬ yanatëramacohuë‫ف‬. Napoaton ayaro‫ف‬
tahuëri nanihuachin, ֤ΎѸř͑Ύ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬ tahuëri Yosë na‫ف‬con ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬.
quëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi nonamasopitanta‫ف‬ 42ॸInapochachin iraca Saromon
aipitarinquëma‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬co hua‫ف‬anëntohuachina, sanapi copirno

noyahuë‫ف‬nonpatama‫ف‬, ٘æΎֆΎ͑нӕɗҡΎ‫ڏ‬ aquë quëran huë‫ف‬nin Saromon
huë‫ف‬, naporahuë,” itopiramahuë‫ف‬, ina nontacaso marë‫ف‬. “Nóya nitotërin,”
marënta‫ف‬ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬, tënahuë. ta‫ف‬ton, huë‫ف‬nin natanapon. Napoaton
Co noyahuë‫ف‬cancantohuatama‫ف‬, ayaro‫ف‬tahuëri ina atapanarinquëma‫ف‬.
no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarinquëma huachi, Saromon quëran caso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con
itërin Quisosori. nitotato, noya noya
a‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬, co yanatëф‫ڏ‬
Chiniquën pënëntërinso‫ف‬ macohuë‫ف‬. Ni‫ف‬ton, Yosë chiniquën
(Mr. 8.12; Lc. 11.29-32) ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬, tënin.
38ॸIna quëran Parisioro‫ف‬sa‫ف‬, Cotio
Sopai ya‫ف‬coancantantarinso‫ف‬
maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapita huë‫ف‬pachinara,
(Lc. 11.24-26)
Quisoso nontiipi.
—Yosë pochin niquë‫ف‬ni‫ف‬iinquën. Ina 43ॸInaquëran Quisosori a‫ف‬chintantarin.
ni‫ف‬patoi, natëarainquën, toconpi. —A‫ف‬na quëmapi ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬.
39ॸ—Canpitaso‫ف‬co noyahuë‫ف‬cancantë Sopairi ya‫ف‬coancantopirinhuë‫ف‬, ina
rama‫ف‬. Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬Yosë quëran pipirin. Pipihuachina, co piyapi
ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬pa‫ف‬sárin. Insëquësona
ya‫ف‬huëcaso marë‫ف‬yonisapirinhuë‫ف‬. Co Pa‫ف‬sarayarinso‫ف‬
quënanatonhuë‫ف‬, 44ॸnaquëranchin ina (Mr. 4.1-9; Lc. 8.4-8)
13
quëmapiquë chachin huëantarin. 1ॸNaporo‫ف‬tahuëri pëi quëran
Topinan ya‫ف‬huárin quënanquiantarin. pipirahuaton, sono‫ف‬yonsanquë
Co manta‫ف‬Yosë yonquirinhuë‫ف‬. Co huënsëconin. 2ॸInaquë notohuaro‫ف‬
Ispirito Santori ya‫ف‬coancantërinhuë‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬niyontonpi natanacaiso marë‫ف‬.
ni‫ف‬ton, sopairi naquëranchachin Hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬ҡ͑ËЙɗҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬
yaya‫ف‬coancantantarin. 45ॸNapoaton nara, montëriaquë ya‫ف‬conahuaton,
paantarahuaton, canchisë sopairo‫ف‬sa‫ف‬ huënsëmarin. Inaquë yanponapirarin. I‫ف‬
maantarin. Aquë aquëtë‫ف‬co noyahuë‫ف‬ yonsánshara‫ف‬huayaquë piyapi‫ف‬sa‫ف‬
nipisopita maantarin. Posa sopairo‫ف‬sari yamorapi. 3ॸNa‫ف‬con a‫ف‬chintërin.
chachin quëmapi ya‫ف‬coancantantapi. Onpopinsona Yosë nanamën a‫ف‬chintárin
Inaquë ya‫ف‬huápi huachi. Quëmapi aquë yonquicaiso marë‫ف‬. A‫ف‬chintaton, itapon:
aquëtë‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquirin huachi. —A‫ف‬na quëmapi sha‫ف‬tapon pa‫ف‬nin.
Inapochachin ipora na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬sopai 4ॸTricoraya iminquë pa‫ف‬Ѹфֆфɗ͑ЙЙΎҡ‫ڏ‬
natëtona‫ف‬, co noyahuë‫ف‬cancantopi. Ina caso marë‫ف‬. Pa‫ف‬sarayahuachina,

quëran “Co huachi sopai natëarahuë‫ف‬,” a‫ف‬naquën ya‫ف‬pirin iraquë huarë‫ف‬
taponaraihuë‫ف‬, ËΎ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗҡΎ͑‫ڏ‬ pa‫ف‬sarayarin. Iraquë huarë‫ف‬anotërin
huë‫ف‬, oshaquëran aquë aquëtë‫ف‬co ni‫ف‬ton, inairari huëcapairahuaton,
noyahuë‫ف‬cancantantapi huachi, itërin pë‫ف‬yaquirin huachi. 5ॸA‫ف‬naquën ya‫ف‬pirin
Quisosori. na‫ف‬piroquë pa‫ف‬sarayarin. Pi‫ف‬pian pi‫ف‬pian
no‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huërinquë. Shimënshin no‫ف‬pa‫ف‬
Quisoso quëmopinënpita
ni‫ف‬ton, shiarahuaton, papotopirinhuë‫ف‬.
(Mr. 3.31-35; Lc. 8.19-21) 6ॸPi‫ف‬iri chiniquën pi‫ف‬cahuachina, ֆȍӕɗ‫ڏ‬
46ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬nontaso‫ف‬, a‫ف‬shin, iinpita, rin. Pi‫ف‬pishara‫ف‬huaya itëhuanin ni‫ف‬ton,
inapita huë‫ف‬pi. тӕɗѸΎѸΎֆ͑Ύ͑ҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ ahuirin huachi. 7ॸA‫ف‬nanta‫ف‬nahuan
huë‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬yamorapi ni‫ف‬ton, co pacatëro‫ف‬ya‫ف‬huërinquë pa‫ف‬sarayarin.
nanitopihuë‫ف‬ya‫ف‬conacaiso‫ف‬. —Quisoso Inaquë papotopirinhuë‫ف‬, nahuaonta‫ف‬
yanontërai, ta‫ف‬tona‫ف‬, aipiran huaniáЙɗфɗ‫ڏ‬ papotërin. A‫ف‬shinahuaton, imotërin
nahuë‫ف‬. 47ॸA‫ف‬na quëmapiri sha‫ف‬huitërin: huachi. Napoaton co nitërinhuë‫ف‬.
—Ni‫ف‬quë‫ف‬, Maistro. Mamaparinquën, 8ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nóyaro‫ف‬paquë
iyaparinquën, inapita huëcatona‫ف‬, pa‫ف‬sarayarin. Papotahuaton,

aipiran huanirapi. Yanontërinënquën, a‫ف‬shinahuaton, sha‫ف‬nin quëran na‫ف‬con
itopirinhuë‫ف‬, 48ॸQuisoso tapon: na‫ف‬con nitërin. A‫ف‬naquën cara shonca,
—Co mamahuë, iyahuëpita, ɗ͑Йɗҡф‫ڏ‬ cara shonca nitërin. A‫ف‬naquën saota
chin nosororahuë‫ف‬, itahuaton, 49ॸimirin shonca, saota shonca nitërin. A‫ف‬naquën
quëran tasatahuaton, —Isopita pasa, pasa nitërin. 9ॸHuëratëȍӕ͑Й‫ڏ‬
imarinaco ni‫ف‬ton, iyahuëpita pochachin tama‫ف‬, noya natanatomaco, yonquico‫ف‬,
nosororahuë. 50ॸYosë natëpisopita iyahuë itërin Quisosori.
pochin ni‫ف‬nahuë. Sanapi‫ف‬santa‫ف‬Yosë
nanamën natëhuachina‫ف‬, oshihuëpita Sacai‫ف‬nanan
pochin ni‫ف‬sarahuë. Payaro‫ف‬santa‫ف‬Yosë (Mr. 4.10-12; Lc. 8.9-10)
imapachina‫ف‬, mamahuë pochin 10ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pachinara,
ni‫ف‬sarahuë, tënin Quisoso. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari nontopi.

37 ͅҡľΎॷ13
—¿Onpoatonta‫ف‬, Maistro, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ huënta‫ف‬, co nataninacohuë‫ف‬. Canpitaso‫ف‬

a‫ف‬chintohuatana, sacai pochin nipirinhuë‫ف‬nohuitaramaco, itërin
a‫ف‬chintëran? itopi. Quisosori.
11ॸ—Yosë hua‫ف‬anëntërinpoaso‫ف‬co
insonta‫ف‬inaora yonquinën quëran Tricoraya tapon naporinso‫ف‬

nitotërinhuë‫ف‬. Canpitaso‫ف‬ya‫ف‬ipiya (Mr. 4.13-20; Lc. 8.11-15)
a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬. A‫ف‬napitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ 18ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
huë‫ف‬co ya‫ف‬ipiya a‫ف‬chintarahuë‫ف‬. Sacai a‫ف‬chintantarin.

pochin a‫ف‬chintarahuë. 12ॸInsosona noya —Natanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬pirin sha‫ف‬nëso
natanpachinaco, Yosëri catahuarin noya pochin nininso‫ف‬a‫ف‬chintanta‫ف‬inquëma‫ف‬
yonquicaiso marë‫ف‬. Na‫ف‬con na‫ف‬con no‫ف‬tëquën nitotacamaso marë‫ف‬. 19ॸҽфɗËΎ‫ڏ‬
nitotapi. A‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co raya pa‫ف‬sarayarëso pochin Yosë
yanatëhuachinacohuë‫ف‬, ֤ΎѸřфɗҡ͑͑Йɗ‫ڏ‬ nanamën ya‫ف‬ipi parti a‫ف‬chintërë‫ف‬.
tarin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipiya naniantapi huachi. A‫ف‬naquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬ira pochin nipi.
13ॸNapoaton inapita huë‫ف‬pachinara, sacai Nanamën natanpirinahuë‫ف‬, ËΎֆΎ͑нӕɗЙɗ‫ڏ‬
pochin a‫ف‬chintërahuë. ͮҡ͑ЙΎ͑фɗ‫ڏ‬ huë‫ف‬. Inaira pochin a‫ف‬naroachin sopai
huë‫ف‬, co natantapihuë‫ف‬. Ma‫ف‬sha ninahuë huë‫ف‬nin. Huë‫ف‬sahuaton, Yosë nanamën
sopitanta‫ف‬nicaponaraihuë‫ف‬, ËΎֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ natanpiso‫ف‬osërëtiirin. Ananiantërin
pihuë‫ف‬. 14ॸIraca Isaiasëri ninoton, huachi. 20ॸA‫ف‬naquën piyapi‫ف‬saso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
naporin: huë‫ف‬na‫ف‬piro pochin niconpi. Yosë
Inapitaso‫ف‬tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑͑ҡ͑ЙΎ‫ڏ‬ nanamën natanahuatona‫ف‬, a‫ف‬naroachin
naraihuë‫ف‬, co natantapihuë‫ف‬. pa‫ف‬yatatona‫ف‬, natëpirinahuë‫ف‬, 21ॸco
Nicaponaraihuënta‫ف‬, ËΎֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ cancanëna quëran huarë‫ف‬natëpihuë‫ف‬. Co
pihuë‫ف‬. 15ॸCo natëtochinachinhuë‫ف‬ chiniquën cancantatonahuë‫ف‬, co
cancantapi. Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬ natëmiatopihuë‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬
yanatanpihuë‫ف‬. ֤ΎѸř͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬ nara, a‫ف‬naroachin yaa‫ف‬popi. Imapiso
tona‫ف‬, napopi. Noya ni‫ف‬pi marë‫ف‬aparësitohuachinara, a‫ف‬popi
naporini, no‫ف‬tëquën huachi. 22ॸA‫ف‬naquën piyapi‫ف‬santa‫ف‬
yonqui‫ف‬itonahuë‫ف‬. Noya natanpi nahuan pacatëro‫ف‬ya‫ف‬huërinso pochin
naporini, cancanëna quëran niconpi. Yosë nanamën natanpachinara,
imaitonacohuë‫ف‬, ͑Ύֆ͑ҡ͑ËȍɗҡΎ‫ڏ‬ yaimapirinahuë‫ف‬, ma‫ف‬ѸȍфËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
nahuë‫ف‬. Imarinaco naporini, tona‫ف‬, naniantopi. “Na‫ف‬a coriqui, ma‫ف‬sha,
anoyacancanchitohuë‫ف‬, tënin Yosë inapita ya‫ف‬huëtohuachincoi, nóya
iraca. cancantarai,” topirinahuë‫ف‬, co ina
Ipora huanta‫ف‬na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ina pochin quëran noya cancantacasohuë‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
cancantopi. huë‫ف‬. Napoaton nahuano‫ف‬sari imotërinso
16ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ma noya Yosë pochin, ma‫ف‬sharachin yonquiatona‫ف‬,
catahuarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, noya Yosë nanamën naniantopi. Co
ni‫ف‬namaco, noya natanamaco. Napoaton imapihuë‫ف‬. 23ॸA‫ف‬naquën piyapi‫ف‬saso‫ف‬
noya cancantarama‫ف‬. 17ॸIraca quëra nipirinhuë‫ف‬, nóyaro‫ف‬pa pochin nipi. Yosë
huarë‫ف‬na‫ف‬a pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, noya nanamën natanahuatona‫ف‬, cancanëna
piyapi‫ف‬sa‫ف‬, ɗ͑Йɗҡֆ͑ΎȍӕɗҡΎЙɗфɗ͑ËΎ‫ڏ‬ quëran huarë‫ف‬natëpi. Cara shonca, cara
huë‫ف‬, co huë‫ف‬shamatërarahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co shonca nitërinso pochin a‫ف‬naquën noya
nohuitërinacohuë‫ف‬. Yani‫ف‬pirinacohuë‫ف‬, miachin imapi. A‫ف‬naquëonta‫ف‬saota
co ni‫ف‬ninacohuë‫ف‬. ֤͑ҡ͑Йɗфɗ͑ËΎ‫ڏ‬ shonca, saota shonca nitërinso pochin
ͅҡľΎॷ13 38
noya noya imapi. A‫ف‬naquëonta‫ف‬pasa, —Yosë hua‫ف‬anëntërinpoaso‫ف‬

pasa nitërinso pochin ya‫ف‬ipi cancanëna a‫ف‬chintanta‫ف‬inquëma‫ف‬. Mostasaraya
quëran imatona‫ف‬, Yosë pocháchin pochin ninin. Ya‫ف‬pirinso‫ف‬pi‫ف‬pira‫ف‬huaya
cancantapi huachi, itërin. niponahuë‫ف‬, 32ॸiminquë sha‫ف‬patëra,
papotohuachina, panca ta‫ف‬an ninin.
Pacatëro‫ف‬sha‫ف‬tërinso‫ف‬ Nani a‫ف‬shinpachina, inairaro‫ف‬sa‫ف‬
24ॸ—A‫ف‬nanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, huëcatona‫ف‬, inaquë pëirin. Inapochachin
a‫ف‬chintanta‫ف‬inquëma‫ف‬Yosë ya‫ف‬nan nipon, caraichin piyapi Yosë
hua‫ف‬anëntërinso‫ف‬nitotacamaso marë‫ف‬. imapirinahuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri notohuaro‫ف‬
A‫ف‬na patron imianatohuachina, noya piyapi‫ف‬sa‫ف‬Yosë imasapi huachi, itërin.
trico sha‫ف‬nin. 25ॸIna quëф͑ҡѸȍɗȍӕ‫ڏ‬
china, huë‫ف‬ësoi‫ف‬, inimico huë‫ف‬nin. Asho pochin nininso‫ف‬
Huë‫ف‬sahuaton, inaquë chachin pacatëro‫ف‬ (Lc. 13.20-21)
sha‫ف‬quirin anta‫ف‬. Trico sha‫ف‬ninso‫ف‬ 33ॸ—Naquëranchin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Yosë
huancanaya ina huancanaya sha‫ف‬quirin hua‫ف‬anëntërinpoaso‫ف‬

anta‫ف‬. Nani sha‫ف‬pachina, pa‫ف‬nin huachi. a‫ف‬chintanta‫ف‬inquëma‫ف‬. Asho pochin anta‫ف‬
Co incari tëranta‫ف‬ni‫ف‬ninhuë‫ف‬. Ina nininso‫ف‬. To‫ف‬narahuatë‫ف‬, huëno
pacatëro‫ف‬pichopitahuaton, tricorë‫ف‬ ayontërë‫ف‬. Ayontohuatëra, oshaquëran
napopianachin ya‫ف‬norin. Cato chachin huëno së‫ف‬cotërin. Ya‫ف‬ipi cashirin huachi.
papotopirinhuë‫ف‬. 26ॸPacatëroso‫ف‬ Inapochachin ya‫ف‬nan nipon, caraichin
a‫ف‬shinahuaton, huënsharatopirinhuë‫ف‬, co piyapi imapirinahuë‫ف‬, oshaquëran
nitërinhuë‫ف‬. Naporo huarë‫ف‬nohuitopi a‫ف‬napitanta‫ف‬nohuantapi. Naporahuaton,
huachi. “Isoso‫ف‬co tricohuë‫ف‬. Pacatëro‫ف‬,” na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya cancantapi huachi,
topi. 27ॸIna ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, ЙɗֆЙɗ͑ř͑Йɗ‫ڏ‬ itërin Quisosori.
tari sha‫ف‬huitonpi. “Noyarayasachin 34ॸNotohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗֆΎ͑ҡΎ͑Й‫ڏ‬
asha‫ف‬topiranhuë‫ف‬, ¿onporahuatonta‫ف‬ina chinara, na‫ف‬a pënënto nanan

huáncana ina huancanachin pacatëro‫ف‬ sha‫ف‬huitërin. Onpopinsona nininsoachin
papotarin huachi?” itonpi. 28ॸ“Co‫ف‬ta sha‫ف‬huitërin. 35ॸIraca pënëntona‫ف‬piri
inimico sha‫ف‬quirinpora,” tënin. ninoton, ninshitërin.
Piyapinënpitari itapon: “¿Ma‫ف‬cha Piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintahuato, Ύ͑ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬
onpotëro‫ف‬po paya? Paatoi, hua‫ف‬chii sona nininso‫ف‬a‫ف‬chintarahuë. Iraca
topiraihuë‫ف‬,” itopi. 29ॸ٘k̲͑ЙΎËΎѸΎ‫ڏ‬ quëra huarë‫ف‬co piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗҡΎҡΎ‫ڏ‬
huë‫ف‬. Ipora hua‫ف‬tohuatama‫ف‬, triconta‫ف‬ pirinahuë‫ف‬, a‫ف‬chintarahuë huachi,
ocoiarama‫ف‬. 30ॸTananpitoco‫ف‬cato chachin tënin iraca ninoton.
a‫ف‬shiin. Nani macacaso‫ف‬nanihuachin, Ipora huarë‫ف‬ina pochin Quisosori
sacatoro‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitarahuë. a‫ف‬chintarin.
“Pacatëro‫ف‬ton masahuatoma‫ف‬, tonpoco‫ف‬
pënquë ahuiquitacaso marë‫ف‬. Ina quëran Pacatëro‫ف‬tapon naporinso‫ف‬
tricosachin masahuatoma‫ف‬, pëinëhuëquë 36ॸIna quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬patahuaton,
acotoco huachi,” itarahuë, tënin patron, pëiquë ya‫ف‬conconin huachi. Inaquë
itërin Quisosori. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari itapona‫ف‬:
—Achin sacai‫ف‬nanan
Mostasaraya pochin nininso‫ف‬ a‫ف‬chintopirancoihuë‫ف‬. Pacatëro‫ف‬sha‫ف‬tërinso‫ف‬
(Mr. 4.30-32; Lc. 13.18-19) co nitotëraihuë‫ف‬. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tapon naporan?
31ॸIna quëran itantarin: A‫ف‬chintantacoi nitochii, itopi.
39 ͅҡľΎॷ13
37ॸ—Inta, nipachin, a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. na‫ف‬con nohuantërin. Ina pochachin Yosë

Patron sha‫ف‬tërinso pochin piyapi‫ف‬sa‫ف‬ huëntonënquë ya‫ف‬conacamaso‫ف‬na‫ف‬con
a‫ف‬chintërahuë. Yosë quëran caso‫ف‬ na‫ف‬con nohuantoco‫ف‬, tënin.
quëmapico ni‫ف‬to, nanamën
a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬huë‫ف‬nahuë. Na‫ف‬pira‫ف‬huaya pa‫ف‬ton nininso‫ف‬
38ॸIsoro‫ف‬pa‫ف‬panca imin pochin ninin. 45ॸ—A‫ف‬nanta‫ف‬a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. A‫ف‬na
Imarinacosopitaso‫ف‬noya ya‫ف‬pirin pochin quëmapi pa‫ف‬sárin na‫ف‬pira‫ف‬huaya pa‫ف‬ton
nipi. Co imarinacosopitasohuë‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ nininso‫ف‬yonicaso marë‫ف‬. 46ॸA‫ف‬na tahuëri
huë‫ف‬pacatëro‫ف‬pochin niconpi. Co noya noya nininso‫ف‬quënanin huachi.
noyahuë‫ف‬cancantatona‫ف‬, sopai natëpi. Na‫ف‬con pa‫ف‬tërin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi
39ॸInimico pacatëro‫ف‬sha‫ف‬ninso pochin ma‫ف‬shanënpita pa‫ف‬anahuaton, coriqui
sopai chachin nohuanton, co noyahuë‫ف‬ canarahuaton, pa‫ف‬anconin huachi. “Ina
nipi. Nitërinso‫ف‬manëso pochachin na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërahuë,” ta‫ف‬ton,
ayaro‫ف‬tahuëri naniriarin. Nanihuachin, pa‫ف‬anin huachi. Inapochachin chiniquën
anquëniro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬paarahuë piyapi‫ف‬sa‫ف‬ yonquico‫ف‬Yosë huëntonënquë
macacaiso marë‫ف‬. 40ॸPacatëro‫ف‬ahuiquitë ya‫ف‬conacamaso‫ف‬. Ya‫ف‬conpatama‫ف‬, noya
rëso pochin ayaro‫ف‬tahuëri pënquë noya cancantarama huachi, itërin.
ana‫ف‬intarahuë. 41ॸAnquëniro‫ف‬sa‫ف‬
a‫ف‬pahuato, ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬nipisopita Sami pochin nininso‫ف‬
ayontonarin huachi. k͑ɗѸȍË͑Ë͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬ 47ॸ—A‫ف‬nanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
sopitanta‫ف‬masapi. 42ॸʊ͑Йɗҡ̲Ѹȍӕ‫ڏ‬ a‫ف‬chintanta‫ف‬inquëma‫֤ف‬ΎѸřȍӕř͑ҡΎ͑ř͑‫ڏ‬
tona‫ف‬, pënquë të‫ف‬yatapi huachi. Inaquë quë ya‫ف‬conëso‫ف‬nitotacamaso marë‫ف‬.
chiníquën parësitatona‫ف‬, na‫ف‬nërápona Sami manëso pochin ninin. Panca riti
huachi. 43ॸNoya cancantopisopitaso‫ف‬ marëquë quëpahuatëra, notohuaro‫ف‬sami
nipirinhuë‫ف‬trico nitërinso pochin manë‫ف‬. Nisha nisha manë‫ف‬. 48ॸNa‫ف‬a sami
ni‫ف‬tona‫ف‬, Yosëri nóya ni‫ف‬sarin. Napoaton ya‫ف‬conpachina, yonsanquë oshirë‫ف‬. Ina
Yosë ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬pantarapi huachi. quëran sami camayoro‫ف‬sa‫ف‬huënsëфȍӕ‫ڏ‬
Inatohua‫ف‬noya noya ya‫ف‬huapona tona‫ف‬, sami nisha nisha yontonapi. Noya
huachi. Huëratëhuanpatama‫ف‬, noya sami yo‫ف‬mëquë po‫ف‬morapi. Napoonin
natanatomaco, yonquico‫ف‬, itërin nininsopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬të‫ف‬yatopi.
Quisosori. 49ॸAyaro‫ف‬tahuëri ina pochachin nisarin.
Anquëniro‫ف‬sa‫ف‬o‫ف‬marahuatona‫ف‬, ya‫ف‬ipi
Oro pochin nininso‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nisha nisha huayonapi. Yosë
44ॸInaquëran itantarin: yonquipisopita noya acoapi huachi.
—Isonta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬ A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬
Yosë huëntonënquë ya‫ف‬conëso‫͑ف‬ɗҡΎҡË‫ڏ‬ cancantopi ni‫ف‬ton, 50ॸpënquë të‫ف‬yatapi
maso marë‫ف‬. A‫ف‬na quëmapi huachi. Inaquë chiniquën parësitatona‫ف‬,
ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. A‫ف‬na canpo pa‫ف‬taton, na‫ف‬nërápona huachi, itërin Quisosori.
oro pochin nininso‫ف‬quënanconin. 51ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
Acoporo‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, quënanconin. natanin:

Pa‫ف‬yataton, imotahuaton, pa‫ف‬nin huachi. —Nani a‫ف‬chintëranquëmaso‫ف‬
Ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanënpita pa‫ف‬anahuaton, nitotërama‫ف‬, ¿ti? itërin.
coriqui canarahuaton, ina canpo —Nani nitotërai mini, itopi.
pa‫ف‬anconin huachi. “Ma‫ف‬sha quë͑͑‫ڏ‬ 52ॸ—Yosë quiricanën nani nitotarama‫ف‬.
huëso‫ف‬noya nóya,” ta‫ف‬ton, ina na‫ف‬con Noya a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Pëi‫ف‬hua‫ف‬anën

pochin nisarama‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Pëi‫ف‬

hua‫ف‬anën noya nipachina, ya‫ف‬ɗЙɗЙřɗ͑ř͑‫ڏ‬ Coansha Paotista tëpapiso‫ف‬
quë ya‫ف‬huëpisopita noya nocomarin. (Mr. 6.14-29; Lc. 9.7-9)
14
Ma‫ف‬sha noya taparin. ЬɗֆЙɗЙȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬ 1ॸYa‫ف‬ipi Quisoso naporinso‫ف‬
huachina‫ف‬, a‫ف‬naya a‫ف‬naya quëtëra‫ف‬piarin. nahuinin. Cariria hua‫ف‬aonta‫ف‬
Inapochachin canpitanta‫ف‬a‫ف‬napita natantërin. Irotisë itopiso‫ف‬.
catahuaco‫ف‬inahuanta‫ف‬nitochina‫ف‬. Nani 2ॸ—Ma‫ف‬pitata‫ف‬nanitaparin.
na‫ف‬con a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬Yosë Cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatërin.

nanamën a‫ف‬chinacamaso marë‫ف‬. Iraca Coansha Paotistaco‫ف‬nanpiantarinso‫ف‬
ninshitopiso‫ف‬anitotëranquëma‫ف‬. ͮЙΎф‫ڏ‬ nimara. Napoaton mini nani ma‫ف‬sha
huaton, a‫ف‬nanta‫ف‬nasha miachin nanitaparin, tënin, piyapinënpita
a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya nontaton. I‫ف‬hua miachin Coansha
nitotatoma‫ف‬, a‫ف‬chintëra‫ف‬piarama‫ف‬, itërin atëpatërin ni‫ف‬ton, ina yonquiaton,
Quisosori. naporin.
3,4ॸIraca chachin Coansha nanpiso‫ف‬,
Ya‫ف‬huërinquë chachin paantarinso‫ف‬
Irotisë co noyahuë‫ف‬ninin. Iin sa‫ف‬in
(Mr. 6.1-6; Lc. 4.16-30)
osërëtërin. Pinipi sa‫ف‬in chachin
53ॸNani a‫ف‬chintohuachina, pa‫ف‬nin huachi. osërëtërin. Irotiasa itopiso‫ف‬. Napoaton
54ॸYa‫ف‬huërinquë ninanonënquë chachin Coansha Paotistari chiniquën pënënin.
paantarahuaton, niyontonpiso pëiquë —Yosë co nohuantërinhuë‫ف‬ɗֆЙфɗ͑‫ڏ‬
a‫ف‬chintantarin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬natanahuatona‫ف‬, quën sa‫ف‬in osërëtaton macamaso‫ف‬,
nisha nisha yonquiatona‫ف‬, ninontopi. itopirinhuë‫ف‬. Natanahuaton, chiniquën
—Ma‫ف‬pitacha nitotërin paya. ‫ع‬Ϙ͑ЙΎ‫ڏ‬ no‫ف‬huitaton, sontaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬parin
rahuatoncha nani ma‫ف‬sha nanitaparin macacaso marë‫ف‬. Masahuatona‫ف‬,
paya? 55ॸHua‫ف‬huatapon quëra huarë‫ف‬ tonporahuatona‫ف‬, tashinan pëiquë
nohuitërëhua‫ف‬. Pa‫ف‬pinso‫ف‬nontëcamayo. po‫ف‬mopi.
A‫ف‬shinso‫ف‬Maria itopiso‫ف‬. Iinpitanta‫ف‬ 5ॸChiniquën no‫ف‬huiton, yatëpapirinhuë‫ف‬,
nohuitërëhua‫ف‬. Santiaco, Cosi, Simon, piyapi‫ف‬sa‫ف‬co nohuantopihuë‫ف‬tëpacaiso‫ف‬.

Cotasë, inapita topi. 56ॸOshinpitanta‫ف‬ “Yosëri chachin Coansha a‫ف‬parin
isëquë ya‫ف‬huarin. Co Quisoso chiniquën pënëinpoaso marë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, noya ni‫ف‬pi.
nanantërinhuë‫ف‬. ¿Onporahuatonta‫ف‬ Inapita të‫ف‬huataton, co hua‫ف‬ani atëpatëфɗ͑‫ڏ‬
nipachin ina pochin nitotërin? nitopi. huë‫ف‬. 6ॸIna quëran Irotisë hua‫ف‬huatërinso‫ف‬
57ॸCo nitotatonahuë‫ف‬, co yanatëpihuë‫ف‬. tahuëri nanihuachina, pita ninin. Na‫ف‬a
Napohuachinara, Quisosori itërin: piyapi‫ف‬sa‫ف‬amatërin. Naporo‫ف‬Irotiasa
—Iraca quëra huarë‫ف‬napopi. “Ya‫ف‬ipi hua‫ف‬huin ya‫ف‬conahuaton, ya‫ف‬ipi piyapi
piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënëntona‫ف‬pi noya natanpi. ni‫ف‬tërantapaquë nansarárin. Nanon
Ninanonënquë ya‫ف‬huëpisopitaso‫ف‬ nansarinso‫ف‬ni‫ف‬sahuaton, hua‫ف‬an pa‫ف‬yatërin.
nipirinhuë‫ف‬co noyahuë‫ف‬natanpi. Co 7ॸ—Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬, apia‫ف‬hua, ͑Ύȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬
quëmopinënpitari tëranta‫ف‬yanatëЙɗ‫ڏ‬ huatan, nico quëchinquën. Yoscoarë‫ف‬

huë‫ف‬,” topi iraca. No‫ف‬tëquën napopi, quëchinquën, itërin. 8ॸItohuachina, a‫ف‬shin
tënin Quisoso. natanconin.
58ॸ—Co Yosë quëran o‫ف‬marinhuë‫ف‬, —¿Ma‫ف‬ta‫ف‬, mama, ma‫ف‬pachi? itoconin.
toconpi ni‫ف‬ton, co na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ A‫ف‬shionta‫ف‬Coansha Paotistari pënëninso
a‫ف‬naroachin anoyatërinhuë‫ف‬. Caraíchin marë‫ف‬chiniquën no‫ف‬huirin. Napoaton
cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬anoyatërin. hua‫ف‬huin sha‫ف‬huitërin.
41 ͅҡľΎॷ14
—“Coansha anishitëconotahuaton, 18ॸ—Inaya tëranta‫ف‬quëshico, ɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
motën quëtoco,” itëquë‫ف‬, itërin a‫ف‬shini. china, quëtëipi.

Manorahuaton, hua‫ف‬an ya‫ف‬huërinquë 19ॸIna quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitërin
paantarin. —Coansha motën nohuantë pastoquë huënsëcaiso marë‫ف‬. Nani

rahuë. Sënanquë acorahuaton, apira huënsëhuachinara, Quisosori
miachin quëtoco, itoconin. a‫ف‬natërapoya pan, catoya sami, inapita
9ॸNatanahuaton, hua‫ف‬an sëtërin. manin. Masahuaton, inapaquë
“Coansha noya quëmapi,” ta‫ف‬ton, co në‫ف‬pëtahuaton, Yosë nontërin. —Ma
huachi yonquirinhuë‫ف‬tëpacaso‫ف‬. Co noyaquën, Tata, ni‫ف‬ton, cosharo‫ف‬
yatëpapirinhuë‫ف‬, “Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ acotërancoi capa‫ف‬huaiso‫ف‬. Ina marë‫ف‬
nataninaco, Yoscoarë‫ف‬itërahuë,” ta‫ف‬ton, Yosparinquën, itahuaton, pan, sami,
sontaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬parin tëpacaiso marë‫ف‬. inapita së‫ف‬panahuaton,
10ॸPa‫ف‬sahuatona‫ف‬, tashinan pëiquë ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita quëtërin.
nishitëconotahuatona‫ف‬, 11ॸsënanquë —Piyapi‫ف‬sa‫ف‬quëtonco‫ف‬ca‫ف‬ina‫ف‬, ɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
acorahuatona‫ف‬, nanon quëtopi. Nanonta‫ف‬ china, quëtëra‫ف‬piapi. 20ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
a‫ف‬shin quëtonin. coshatopi. Natëaquë huarë‫ف‬coshatopi.
12ॸCoansha ca‫ف‬ҡ͑ɗ͑ѸΎЙɗҡфɗ͑ҡ͑ҡ‫ڏ‬ Ina quëran pë‫ف‬sotopiso‫ف‬mapi. Shonca
huatona‫ف‬, huë‫ف‬pi. Nonën quëЙфȍӕ‫ڏ‬ cato‫ف‬yo‫ف‬më‫ف‬mëntatopi. 21ॸA‫ف‬natërapo
tona‫ف‬, pa‫ف‬pitopi huachi. Ina quëran huaranca pochin quëmapi‫ف‬sa‫ف‬coshatopi.
Quisoso sha‫ف‬huitonpi huachi. Sanapi‫ف‬santa‫ف‬hua‫ف‬huinarë chachin
coshatopi anta‫ف‬.
Cosharo‫ف‬ana‫ف‬atërinso‫ف‬
(Mr. 6.30-44; Lc. 9.10-17; Jn. 6.1-14) I‫ف‬aipi i‫ف‬narinso‫ف‬
13ॸCoansha (Mr. 6.45-52; Jn. 6.16-21)
tëparinso‫ف‬natantahuaton,
piyapi‫ف‬sa‫ف‬patahuaton, Quisoso pa‫ف‬nin. 22ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
Montëriaquë ya‫ف‬conahuaton, co piyapi sha‫ف‬huitërin.
ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬pa‫ف‬sapirinhuë‫ف‬. —Montëriaquë ya‫ف‬conahuatoma‫ف‬,
Piyapi‫ف‬sa‫ف‬natantahuatona‫ف‬, imapi. Ira aquëtëran paco‫ف‬. Nani piyapi‫ف‬sa‫ف‬
pa‫ف‬tahuatona‫ف‬, inahua‫ف‬ton canconpi. nontohuato, canta‫ف‬pa‫ف‬sarahuë,
14ॸQuisoso canconahuaton, ͑Ύ͑Ѹȍɗфȍӕ‫ڏ‬ itohuachina, pa‫ف‬pi huachi. Ina quëran
ton, notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬quënanconin. piyapi‫ف‬sa‫ف‬nontërin huachi. 23ॸNani
Quënanconahuaton, na‫ف‬con nosororin. nontohuachina, panënquë inaora pa‫ف‬nin
Noya nontaton, ya‫ف‬ipi cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ Yosë nontacaso marë‫ف‬. Inaquë Yosë
anoyatërin. 15ॸI‫ف‬huararahuaso‫ف‬, nontaso‫ف‬, tashitërin. Inaora Yosë
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari itiipi: nontárin. 24ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
—Nani i‫ف‬huarin. Co manta‫ف‬isëquë huë‫ف‬, sono‫ف‬huancanai‫ف‬tashitopi. Ya‫ف‬ipi
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬paquë‫ف‬ tashi‫ف‬maitopirinahuë‫ف‬, chiniquën
ninanoro‫ف‬saquë pa‫ف‬ina‫ف‬. Inaquë cosharo‫ف‬ ihuaitarin. Ihuai‫ف‬huëncapiatona‫ف‬, co
pa‫ف‬anatona‫ف‬ca‫ف‬ina‫ف‬, itopirinahuë‫ف‬. nanitopihuë‫ف‬chiniquën paacaiso‫ف‬.
16ॸ—Co, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, paacaiso‫ف‬ Montëria opotó opototarin. 25ॸCo
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Canpitari a‫ف‬caco‫ف‬, itërin tahuëriyatërasohuë‫ف‬, Quisoso
Quisosori. huë‫ف‬sapirinhuë‫ف‬, co nitotopihuë‫ف‬. I‫ف‬aipi
17ॸ—Capa isëquë capacaso‫ف‬. i‫ف‬narahuaton, no‫ف‬paquë pochin pa‫ف‬tarin.
A‫ف‬natërapoyachin pan, catoyachin sami, Montëriaquë yacantirarin.
inaichin ya‫ف‬huëtërincoi, itopi. 26ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari quënanpirinahuë‫ف‬.
I‫ف‬aipi i‫ف‬narinso‫ف‬ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. 36ॸ—Quëma cotonën piconotëranso
Hua‫ف‬yan ta‫ف‬ma‫ف‬topirinahuë‫ف‬. tëranta‫ف‬së‫ف‬huatoi noyachii, itopi.

Të‫ف‬huatatona‫ف‬, —Yai, topi. Chiniquën —Inta nipachin së‫ف‬huaco, itohuachina,
pa‫ف‬yanpirinahuë‫ف‬, 27ॸa‫ف‬naroachin së‫ف‬huapi. Insoarisona së‫ف‬huahuachina,
Quisosori nontërin. a‫ف‬naroachin anoyatërin huachi.
—Co‫ف‬ta ca huë‫ف‬sarahuë. Ama,
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Chiniquën Mashocoro‫ف‬sa‫ف‬napopiso‫ف‬
cancantoco huachi, itërin. (Mr. 7.1-13)
15
28ॸIna natanahuaton, Pitrori itërin: 1ॸIna quëran a‫ف‬naquën
—Quëma, Sinioro, ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, Parisioro‫ف‬sa‫ف‬, Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬,
sha‫ف‬huitoco pa‫ف‬i. Canta‫ف‬i‫ف‬pa‫ف‬tato, inapita Quirosarin quëran huë‫ف‬pi
nacapi‫ف‬inquën, itërin. Quisoso natanacaiso marë‫ف‬.
29ॸ—Inta, nipachin, huëquë‫ف‬, ɗҡΎȍӕ‫ڏ‬ 2ॸ—¿Onpoatonta‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita co
china, Pitro montëria quëф͑͑Ύȍӕфɗ‫ڏ‬ quiya pochin nipihuë‫ ?ف‬Iraca

tahuaton, i‫ف‬aipi huanirin. Quisosoíchin mashocoro‫ف‬sa‫ف‬inachintopiso‫ف‬
yonquiaton, amasha huancanai miachin a‫ف‬chintërinacoi. “Co‫ف‬huara coshachatëф‫ڏ‬
noya pa‫ف‬sapirinhuë‫ف‬. 30ॸI‫ف‬chiniquën sëmahuë‫ف‬, i‫ف‬shaquë pi‫ف‬Йɗ͑͑ɗΎЙΎɗ̲ɗф‫ڏ‬
ihuaitërin ni‫ف‬sahuaton, të‫ف‬huatërin toco‫ف‬ama oshahuanacaso marëhuë‫ف‬,”
huachi. Të‫ف‬huataton, acopoi‫ف‬ topi iraca. Quëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co ina
pa‫ف‬sapirinhuë‫ف‬, pochin nicacaso‫ف‬a‫ف‬chintëranhuë‫ف‬, itopi.
—Catahuaco, Sinioro, itërin. 3ॸNapotohuachinara, Quisosori itërin:
31ॸA‫͑ف‬фΎËȍɗ͑тӕɗѸΎѸΎфɗ̲ɗ̲ɗфф‫ڏ‬ —Yosëichin natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,
huaton, oshirahuaton, ahuaniintarin tënahuë. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬piyapi
huachi. yonquirinsoáchin imatoma‫ف‬, co Yosë
—Co ya‫ف‬ipi cancanën quëran natëф͑‫ڏ‬ natëramahuë‫ف‬. 4ॸQuiricanën quëran
cohuë‫ف‬ni‫ف‬ton, acopoi‫ف‬pa‫ف‬sapiranhuë‫ف‬. pënëninpoa‫ف‬. “Tatama‫ف‬, mamama‫ف‬, inapita
¿Onpoatonta‫ف‬co nóya natërancohuë‫?ف‬ noya natëtoma‫ف‬, catahuaco‫ف‬. Pinopatama‫ف‬,
itërin. co nosoroaramahuë‫ف‬. Inso tëranta‫ف‬pa‫ف‬pina‫ف‬
32ॸIna quëran montëriaquë quëѸȍӕ‫ڏ‬ pinopachina‫ف‬, tëpaco‫ف‬,” tënin Moisësë iraca.
ton, ichiya‫ف‬conin huachi. Ya‫ف‬conpachina, 5ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nisha a‫ف‬chinama‫ف‬.
a‫ف‬naroachin ihuan sanoirin huachi. “Ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtërincoso‫ف‬nani acorahuë

33ॸNapohuachina, na‫ف‬con yonquipi. Yosë quëta‫ف‬huaso marë‫ف‬,” topatëra, co
—Quëmaso‫ف‬, Sinioro, tëhuënchachin tatanpo‫ف‬quëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,
Yosë hui‫ف‬ninquën, ta‫ف‬tona‫ف‬, chinotopi toconama‫ف‬. Napoaton tatama‫ف‬ma‫ف‬sha
huachi. pahuantohuachinara, apiratatoma‫ف‬, co
quëtëramahuë‫ف‬. 6ॸ“Co quëtacaso‫ف‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” toconama‫ف‬. Ina pochin
(Mr. 6.53-56)
a‫ف‬chinatoma‫ف‬, co Yosë quiricanën
34ॸIna quëran aquëtëф͑Ë͑ËΎ͑ȍӕ‫ڏ‬ natëramahuë‫ف‬. 7ॸ“Yosë imarai,ٚҡΎЙɗф̲‫ڏ‬
tona‫ف‬, Quinisariti parti nonshipi. huë‫ف‬, co imaramahuë‫ف‬. Canpitaso‫ف‬
35ॸYa‫ف‬huëhuano‫ف‬sari nohuitahuatona‫ف‬, nonpintënquëma‫ف‬. ʊфËʊѸɗѸř͑ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬
nanan a‫ف‬papi. ton, no‫ف‬tëquën ninorinquëma‫ف‬.
—Quisoso nani canquirin, topachinara, 8 Yosë naporin: “Iso piyapi‫ف‬sa‫ف‬
na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬quëpi anoyatacaso nanamëna quëф͑͑Ύֆ͑Ύ͑ҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬

marë‫ف‬. Nisha nisha parti quëran huë‫ف‬pi. nacohuë‫ف‬, co cancanëna quëran
43 ͅҡľΎॷ15
imarinacohuë‫ف‬. Co ca pochin 16ॸ—Co canpita tëranta‫ف‬natantëф̲‫ڏ‬
cancantapihuë‫ف‬. 9ॸ“Yosë pënëntë huë‫ف‬, ¿ti? Inta nipachin,

rinso‫ف‬a‫ف‬chinarai,” topirinahuë‫ف‬, a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. 17ॸNani ma‫ف‬sha
inahuara yonquinëna quëran ca‫ف‬nëhuaso marë‫ف‬, co ina marë‫ف‬
a‫ف‬chinpi. Napoaton topinan oshahuanëhuahuë‫ف‬. Co cosharo‫ف‬
quëran chinotërinaco,” tënin cancanënpoaquë ya‫ف‬coninhuë‫ف‬.
Yosë. Chi‫ف‬chirinamënpoaquë ya‫ف‬conin. Ina
Iraca Isaiasë ninshitaton, naporin, itërin quëran inquiantarëhua‫ف‬. 18ॸͮЙΎЙΎ͑‫ڏ‬
Quisosori. huë‫ف‬, cancanëma quëran co noyahuë‫ف‬
yonquihuatamara, co noyahuë‫ف‬
Onporahuatëhuasona oshahuanëhuaso‫ف‬ nonama‫ف‬. Ina marë‫ف‬oshahuanama‫ف‬. 19ॸCo
(Mr. 7.14-23) noyahuë‫ف‬yonquihuatamara, ֆ̲Ύ͑Ѹȍɗ‫ڏ‬
10ॸIna quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬përasahuaton, huanama‫ف‬, sanapirachin yonquirama‫ف‬,
a‫ف‬chintërin. ihuatërama‫ف‬, nonpintërama‫ف‬,
—Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬natanco no‫ف‬tëquën pinotërama‫ف‬, no‫ف‬huitohuatamara,
yonquiamaquë. 11ॸCoshatërëso marë‫ف‬co yatëpatërama‫ف‬. 20ॸʊ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎ‫ڏ‬
oshahuanëhuë‫ف‬. Cancanënpo quëran huatamara, oshahuanama‫ف‬. Co i‫ف‬shaquë
yonquirëso marë‫ف‬oshahuanëso‫ف‬. niopoimiratarihuarahuënta‫ف‬, ËΎѸȍҡΎ‫ڏ‬
Tëhuënchachin co noyahuë‫ف‬nonpatëra, huatëhuara, co ina marë‫ف‬oshahuanë
oshahuanë‫ف‬, itërin. huahuë‫ف‬. Cancanënpoa quëran nóya
12ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ina Yosë
sha‫ف‬huitiirin. nohuantërin, itërin Quisosori.
—Achin, Maistro, pënënancoi ni‫ف‬ton,
Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huirinënquën, Nisha sanapi natërinso‫ف‬
itopi. (Mr. 7.24-30)
13,14ॸ—Ama ina marë‫ف‬pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. 21ॸIna quëran Cotio parti quëran
Oshaquëran Yosëri ana‫ف‬intarin. Ni‫ف‬co‫ف‬, pipirahuaton, nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬

iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ma‫ف‬sha sha‫ف‬patëra, co pacatëro‫ف‬ ya‫ف‬huëpiquë pa‫ف‬sarin. Tiro, Siton,
pa‫ف‬ararëhuë‫ف‬. Ocoirahuatë‫ف‬, të‫ف‬yatërë‫ف‬. inapita ya‫ف‬cariya pa‫ف‬sarin. 22ॸA‫ف‬na
Inapochachin co nanamën imapisopitahuë‫ف‬ Canania sanapi inaquë ya‫ف‬huërin.
Yosëri a‫ف‬pararin huachi. Inapitaso‫ف‬ Quisoso quënanahuaton, chiniquën
somaraya pochin cancantopi. Somaraya nontiirin.
nipachina, co ina nanitërinhuë‫ف‬a‫ف‬na —Nosoroco, Sinioro. Yosë chachin
somaraya noya quëpacaso‫ف‬. Quëparin acorinquën piyapi catahuamaso marë‫ف‬.
naporini, cato chachin panca naninquë Hua‫ف‬huahuë parësitárin. Sopairi
anochitonahuë‫ف‬. Inapochachin Parisioro‫ف‬sa‫ف‬ ya‫ف‬coancantaton, chiniquën aparësitarin.
co Yosë nanamën imatonahuë‫ف‬, co Inquitoco, topirahuë‫ف‬, itërin.
nanitopihuë‫ف‬no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinacaiso‫ف‬. 23ॸQuisososo‫ف‬co a‫ف‬panitatonhuë‫ف‬,
Inahuara yonquipisorachin a‫ف‬chinatona‫ف‬, co pa‫ف‬sapirinhuë‫ف‬. Sanapiriso‫ف‬ɗ̲фɗȍӕ‫ڏ‬

no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinpihuë‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑ɗ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬ ton, —Nosoroco, Sinioro, itëriarin. Ina
pitarë chachin chihuërëso pochin niconpi. ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari
Chimimiatapi huachi, itërin Quisosori. pi‫ف‬pian no‫ف‬huipi.
15ॸ—Achin, Maistro, a‫ف‬chintërancoiso‫ف‬ —Iso sanapi a‫ف‬paquë‫ف‬pa‫ف‬in. ʊ̲нӕɗ‫ڏ‬
a‫ف‬chintantacoi quiyanta‫ف‬no‫ف‬tëquën tonpoa‫ف‬, pinatano‫ف‬niriarin, itopi.
nitochii, itërin Pitrori. 24ॸNapotohuachinara, sanapi itërin:
—Quëmaso‫ف‬, imoya, ͑ɗѸȍЙɗֆЙɗ͑‫ڏ‬ —Piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosororahuë. Nani cara

quën. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬catahua‫ف‬huaso marë‫ف‬ tahuëri pochin natanarinaco ni‫ف‬ton, co
huë‫ف‬sarahuë. Ina marë‫ف‬Yosë a‫ف‬parinco, huachi manta‫ف‬cosharo‫ف‬ya‫ف‬huëtopihuë‫ف‬
Yosë piyapinënpita inahuaso‫ف‬. Ohuica capacaiso‫ف‬. Co topinan yaa‫ف‬parahuë‫ف‬.
chihuërinso pochin nipi ni‫ف‬ton, Ëҡȍӕ‫ڏ‬ Tanarë‫ف‬na‫ف‬pa‫ف‬pachina‫ف‬, ҡ͑фɗ̲ɗ͑Ѹř‫ڏ‬
rahuë, itërin. rin. Co ya‫ف‬huëpi‫ف‬pa‫ف‬cansapihuë‫ف‬.
25ॸSanapiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ɗѸΎ͑нӕɗфȍӕ‫ڏ‬ A‫ف‬ca‫ف‬ahua‫ف‬pa‫ف‬ina‫ف‬, itërin.
ton, moshaquirin. 33ॸ—Ma notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
—Nisha sanapico nipirahuë‫ف‬, canta‫ف‬, yamorapi. Intohuacha cosharo‫ف‬ma‫ف‬të‫ف‬

Sinioro, catahuaco, topirahuë‫ف‬, tënin. isonapo‫ف‬piyapi a‫ف‬carë paya. Capa pëi‫ف‬
26ॸ—Ni‫ف‬quë‫ف‬, imoya. Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬ isëquë. Co ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, itopi.
a‫ف‬cahuatëra, co cosharonën osërëҡȍӕ‫ڏ‬ 34ॸ—¿Onpo panta‫ف‬ya‫ف‬huëtërinquëma‫?ف‬
të‫ف‬, ni‫ف‬nira a‫ف‬carëhuë‫ف‬, itërin Quisosori. itohuachina, —Canchisëyachin pan,

27ॸ—Naporin mini, Sinioro. ͮЙΎЙΎ͑‫ڏ‬ caraichin sami, inaíchin ya‫ف‬huëtërincoi,
huë‫ف‬, pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬cosharo‫ف‬ҡҡΎȍӕ‫ڏ‬ itopi.
china, ni‫ف‬nira‫ف‬huayari capitërin ni‫ف‬ton, 35ॸIna quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitërin
quiyanta‫ف‬catahuacoi, topirahuë‫ف‬, tënin. no‫ف‬paquë huënsëcaiso marë‫ف‬.

28ॸ—Ma noya, imoya, natëranco. Ya‫ف‬ipi Sha‫ف‬huitohuachinara, huënsëpi. 36ॸNani
cancanën quëran huarë‫ف‬yonquiranco huënsëhuachinara, canchisë pan, sami,
ni‫ف‬ton, anoyachinquën, itërin. Itohuachina, inapita masahuaton, Yosë nontërin.
a‫ف‬naroachin hua‫ف‬huin anoyatërin huachi. —Yosparinquën, Tata, itahuaton,
së‫ف‬panahuaton, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita quëtërin
Nisha nisha cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬anoyatërinso‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬quëtacaiso marë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
29ॸIna quëran Cariria sono‫ف‬yonsanquë piyapi‫ف‬sa‫ف‬quëtëra‫ف‬piapi. 37ॸNani quëҡΎȍӕ‫ڏ‬
pa‫ف‬sahuaton, a‫ف‬na panënquë pantarin. chinara, ya‫ف‬ipiya coshatatona‫ف‬, natëpi
Inaquë huënsëcoantarin huachi. 30ॸͮЙΎ‫ڏ‬ huachi. Ina quëran pë‫ف‬sotopiso‫̲ف‬Ѹȍӕ‫ڏ‬
huachina, notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi. tona‫ف‬, canshisë yo‫ف‬më‫ف‬mëntatopi.
Nisha nisha caniori maninsopita quësapi. 38ॸCatapini huaranca quëmapi‫ف‬sa pochin
A‫ف‬naquën sonpacha, a‫ف‬naquën somaraya coshatopi. Sanapi‫ف‬santa‫ف‬hua‫ف‬huinarë

nininso‫ف‬. Në‫ف‬huëro‫ف‬sa‫ف‬, apiaro‫ف‬sa‫ف‬, inapita chachin coshatopi. 39ॸIna quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬
quësahuatona‫ف‬, Quisoso pirayan acoipi. nontërin pacacaiso marë‫ف‬.
Inaquë acoihuachinara, ya‫ف‬ipi miachin —Pa‫ف‬sarahuë huachi, ta‫ف‬ton, montëriaquë
anoyatërin huachi. 31ॸPiyapi‫ف‬sari ya‫ف‬coantarahuaton, aquëtëran pëntonin.
ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yatopi. Macatan parti canconin huachi.
—Ni‫ف‬co‫ف‬. Në‫ف‬huëro‫ف‬sa‫ف‬nonsapi. Apiaro‫ف‬sa‫ف‬
nani noyatopi. Sonpacharo‫ف‬santa‫ف‬noya Co yanatëpisopitahuë‫ف‬
iratapi. Somaraya nininsopitanta‫ف‬noya (Mr. 8.11-13; Lc. 12.54-56)
16
quënantopi huachi. Ma noyacha Yosëso 1ॸIna quëran Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬
paya. Ma noyacha ni‫ف‬ton, piyapinpoa‫ف‬ huë‫ف‬pi Quisoso nontacaiso

ninëhuasopita catahuarinpoa paya, topi. marë‫ف‬, Parisioro‫ف‬sa‫ف‬, Satosioro‫ف‬sa‫ف‬
topiso‫ف‬. Nonpintatona‫ف‬, nontopi
Cosharo‫ف‬ana‫ف‬atantarinso‫ف‬ sha‫ف‬huirapicaiso marë‫ف‬.
(Mr. 8.1-10) —Yosë a‫ف‬paimahuachinquën, sacai‫ف‬
32ॸInaquëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita nininso‫ف‬niquë‫ف‬quiyanta‫ف‬nicatoi,
përarin. Huë‫ف‬pachinara, nontërin. natëiinquën, itoonpi.
45 ͅҡľΎॷ16
2ॸ—¿Onpoatomata‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co a‫ف‬natërapo‫ف‬paninchin nipirinhuë‫ف‬

no‫ف‬tëquën yonquiramahuë‫ ?ف‬Ni‫ف‬co‫ف‬. a‫ف‬natërapo huaranca piyapi ananitëф‫ڏ‬
O‫ف‬nan nitoninorama‫ف‬. I‫ف‬huanahuanquë huë. Ina naniantërama‫ف‬, ¿ti? Naporo‫ف‬
noyapihuayanchin nipachina, pë‫ف‬sotopiso‫ف‬shonca cato‫ف‬yo‫ف‬më‫ف‬
“Tashiraya noyahuantapon,” tënama‫ف‬. mëntatërama‫ف‬. 10ॸIna quëran canchisë
3ॸIna quëran tashirayamiachin paninchin nipirinhuë‫ف‬catapini huaranca
yaratohuachina, “Ipora tahuëri quëmapi‫ف‬sa‫ف‬ananitërahuë. Naporo‫ف‬
o‫ف‬nanapon nimara,” tënama‫ف‬. Ina canshisë yo‫ف‬më‫ف‬pë‫ف‬sotopiso‫ف‬manama‫ف‬.
nitotapomarahuë‫ف‬, co Yosë pënëntë 11ॸ¿Onpoatomata‫ف‬co yonquiramahuë‫?ف‬
rinso‫ف‬yonquiramahuë‫ف‬. Aquë aquëtë‫ف‬co “Pan asairinso pochin nininso‫ف‬ҡ͑͑Йɗ‫ڏ‬

noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, “Yosë toco‫ف‬,” itohuatënquëmara, co cosharo‫ف‬
ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co yonquirahuë‫ف‬, itërin.
ina yonquiramahuë‫ف‬. 4ॸIpora 12ॸNaporo huarë‫ف‬yonquipi huachi. Co
ya‫ف‬huëramasopita co noyahuë‫ف‬Ë͑Ë͑‫ڏ‬ pan chachin yonquiaton, naporinhuë‫ف‬.

tarama‫ف‬. Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬Yosë Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chininso‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
yanatëramahuë‫ف‬. “Yosë pochin niquë‫ف‬ ton, pënënin. Inapitaso‫ف‬co no‫ف‬tëquën
natëiinquën,” itopiramacohuë‫ف‬, co Yosë a‫ف‬chinpihuë‫ف‬. Pi‫ف‬pisha pan asairinso‫ف‬
nohuantërinhuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri Conasë po‫ف‬mohuachina, a‫ف‬naroachin së‫ف‬cotërin.
pochin nisarahuë canpita nitotacamaso Inapochachin Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬nonpin
marë‫ف‬. Inaichin anitotaranquëma‫ف‬, nanan a‫ف‬chintohuachinara, a‫ف‬naroachin
itërin. Ina quëran patërin huachi. na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬nisha cancantopi. Ama
inapitaso‫ف‬natëcaiso marëhuë‫ف‬
Parisioro‫ف‬sa‫ف‬yanonpintopiso‫ف‬ ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita pënënin.
(Mr. 8.14-21)
5ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpita Pitro natërinso‫ف‬
sono aquëtëran
pëntonpirinahuë‫ف‬, naniantopi pan (Mr. 8.27-30; Lc. 9.18-21)
quëpacaiso‫ف‬. 6ॸIna quëran Quisosori 13ॸIna quëran Sisaria Pinipi parti pa‫ف‬pi.
itërin: Inaquë ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita natantërin.

—Pan asairinso pochin nininso‫ف‬ —Nani ma‫ف‬sha nanitaparahuë ni‫ف‬ton,
Parisioro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëtërin. ¿ma‫ف‬ta‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬yonquiarapirinaco?
Satosioro‫ف‬santa‫ف‬ya‫ف‬huëtërin. Ina, itërin.
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, tananpitoco‫ف‬, itërin. 14ॸ—Nisha nisha yonquiarapirinën.
7ॸNatanahuatona‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita “Coansha Paotistaco‫ف‬nanpiantarinso‫ف‬
capini ninontapi. ni‫ف‬ton, nani ma‫ف‬sha ninin,” tënin a‫ف‬naquën.
—¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬naporin? itërin a‫ف‬nari. “Co inahuë‫ف‬. Tata Iniasëco‫͑͑ف‬Йɗ͑ҡ‫ڏ‬
—Ahuën. Capa pan. Co quënëhuahuë‫ف‬ mara,” tënin a‫ف‬naquëonta‫ف‬. “Ninotona‫ف‬pi
ni‫ف‬ton, napotërinpoa‫ف‬nimara, tënin iraca chiminpirinhuë‫ف‬, nanpiantarinso‫ف‬
a‫ف‬nanta‫ف‬. nimara. Irimiasë nimara,” tënin a‫ف‬nanta‫ف‬.
8ॸYonquirinso‫ف‬nitotaton, Quisosori Nisha nisha yonquipi, itopi.
itërin: 15ॸ—Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ¿ma‫ف‬ta‫ف‬
—¿Ma‫ف‬marëta‫“ف‬Capa pan,” yonquirama‫ ?ف‬itohuachina, 16ॸSimon

toconama‫ ?ف‬Co noya natëyatëфф̲ËΎ‫ڏ‬ Pitrori itërin:
huë‫ف‬. 9ॸA‫ف‬chintápiranquëmahuë‫ف‬, ipora —Quëmaso‫ف‬Cristonquën. Yosë
huanta‫ف‬co yonquiramahuë‫ف‬, ¿ti? hui‫ف‬nin chachinquën. Ina nanpiton,
Yonquico‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. I‫ف‬hua chachin a‫ف‬paimarinquën, itërin.
ͅҡľΎॷ16 46
17ॸ—Ma noya, iyasha, ֤ΎѸřËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ quëran Yosë ananpitantarinco huachi,

quën ni‫ف‬ton, naporan. Napoaton noya itërin. 22ॸIna natanahuaton, a‫ف‬naroachin
cancantëran. Co quëmaora yonquinën Pitrori amasha quëparahuaton,
quëran nitotëranhuë‫ف‬. Tata Yosë chachin chiniquën nontërin:
anitotërinquën. Quëmaso‫ف‬Conasë —Ama, Sinioro, napoquësohuë‫ف‬. Ama
hui‫ف‬ninquën. Simon itopirinënquënhuë‫ف‬, Yosë nohuanchinsohuë‫ف‬, itopirinhuë‫ف‬,
18ॸnasha nininën acoinquën. Pitro 23ॸQuisosori tahuërëtahuaton, itërin.
itaranquën. Pitroso‫ف‬na‫ف‬pi pochin tapon —Ta‫ف‬tëquë‫ف‬, iyasha. Sopai nohuanton,

naporin. Chiniquën cancantaran ni‫ف‬ton, napotëranco. Yaanishacancantëranco,
napotaranquën. Ca nohuanto, na‫ف‬a ¿ti? Co Yosë pochin yonquiranhuë‫ف‬.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintaran imainacoso marë‫ف‬. Piyapinquën ni‫ف‬ton, quëmaora nohuantë
A‫ف‬chintohuatan, huëntonëhuëquë ransoachin yonquiran, itërin Quisosori.
aya‫ف‬conarahuë. Oshaquëran na‫ف‬asarama 24ॸIna quëran ya‫ف‬ipi ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
huachi. Sopai imapisopita chiniquën itërin:

no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬. Yaminsëapirinquë̲‫ڏ‬ —Yaimapatamaco, canpitaora
huë‫ف‬, co nanitapihuë‫ف‬. 19ॸA‫ف‬na tahuëri nohuantëramaso‫ف‬naniantoco‫ف‬. Yosë
chiniquën nanan quëchinquën a‫ف‬napita nohuantërinsorachin imaco huachi.
a‫ف‬chintacamaso marë‫ف‬. Yosë huëntonënquë Corosëquë chiniquën parësitërë‫ف‬.
ya‫ف‬conacaiso‫ف‬a‫ف‬chintaran. Pënco i‫ف‬soarë Canpitanta‫ف‬parësitapomarahuë‫ف‬,
pochin piyapi‫ف‬sa‫ف‬catahuaran ya‫ف‬conacaiso imamiatoco. 25ॸCanacamasoáchin
marë‫ف‬. Ina quëran ma‫ف‬sona noya nicacaiso‫ف‬ yonquihuatama‫ف‬, topinan quëran
a‫ف‬chintaran. Insosona co yanatëȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ nanpiarama‫ف‬. A‫͑ف‬ҡȍӕřфɗËȍɗ̲ɗ̲ɗҡ‫ڏ‬
quënhuë‫ف‬, sha‫ف‬huitëquë‫ف‬: “Tëhuënchachin rama huachi. Nipirinhuë‫ف‬, casáchin
co Yosë ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬saranhuë‫ف‬,” yonquihuatamaco, parësitapomarahuë‫ف‬,
itëquë‫ف‬. Yosërinta‫ف‬inachachin sha‫ف‬huitarin. co topinan quëran nanpiaramahuë‫ف‬.
A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya natanpi Yosë nohuitatoma‫ف‬, noya nanpiarama‫ف‬.
quëran cha‫ف‬ësapi huachi. Yosërinta‫ف‬noya Naporahuatoma‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬
ni‫ف‬sarin. Natërinaco ni‫ف‬ton, oshanëna‫ف‬ nanpimiatarama huachi. 26ॸYa‫ف‬ipi ma‫ف‬sha
inquitarin huachi. Napoaton Yosë isoro‫ف‬paquë canapiramahuë‫ف‬, co
huëntonënquë ya‫ف‬conapi huachi. 20ॸCa hua‫ف‬yanëma‫ف‬cha‫ف‬ëpachinhuë‫ف‬, co
Cristoco. Yosë chachin acorinco piyapi‫ف‬sa‫ف‬ canamiataramahuë huachi. Onpónta‫ف‬
nicha‫ف‬ëca‫ف‬huaso marë‫ف‬. Nitotapomarahuë‫ف‬, pahuërëtapiramahuë‫ف‬, co huachi
ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, iporaso‫ف‬sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬, hua‫ف‬yanëma‫ف‬nanitërinhuë‫ف‬cha‫ف‬ëcaso‫ف‬.
itërin. 27ॸYosë quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to,
a‫ف‬na tahuëri o‫ف‬mantararahuë. Tata

Chiminacaso‫ف‬ninorinso‫ف‬ huënaratërinso pochin canta‫ف‬huë͑фҡ‫ڏ‬
(Mr. 8.31-9.1; Lc. 9.22-27) rahuë. Anquëniro‫ف‬sapitarë‫ف‬co
21ॸNaporo quëra huarë‫ف‬chiminacaso‫ف‬ o‫ف‬mantararahuë. Naporo‫ف‬coisë pochin
ninoton, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita sha‫ف‬huitërin. no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitarahuë huachi. Noya
—Quirosarinquë pa‫ف‬pato, na‫ف‬con nipachina‫ف‬, noya acoarahuë. Co
parësita‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Cotio noyahuë‫ف‬nipachina‫ف‬, ana‫ف‬intarahuë
ansiano‫ف‬sa‫ف‬, corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, huachi. 28ॸTëhuënchachin isoro‫ف‬pa‫ف‬
maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapita co huachi hua‫ف‬anëntapo huachi. A‫ف‬naquëma‫ف‬
quë‫ف‬yarinacohuë‫ف‬. Tëpaarinaco. co‫ف‬huara chimiyantërapomahuë‫ف‬,
Chimimiataporahuë‫ف‬, cara tahuëri hua‫ف‬anëntarahuëso‫ف‬ni‫ف‬sarama‫ف‬, itërin.
47 ͅҡľΎॷ17
¿Onpoatonta‫ف‬naporin? itërin
Nisha pochin ya‫ف‬norinso‫ف‬ ca‫ف‬taninsopitari.
(Mr. 9.2-13; Lc. 9.28-36) 11ॸ—No‫ف‬tëquën napopi. Inari pënë͑‫ڏ‬
17
1ॸSaota tahuëri quëran Quisoso caso marë‫ف‬huë‫ف‬nin. Yosë nanamën
pa‫ف‬nin motopi‫ف‬pa‫ف‬. Pitro, yonquiantacaiso marë‫ف‬pënënin. 12ॸNani
Santiaco, Coansha, inapitaráchin mini huë‫ف‬pirinhuë‫ف‬, co nohuitopihuë‫ف‬.
quëparin. 2ॸInapitari nicasoi‫ف‬, nisha Co yanatëtonahuë‫ف‬, ɗ͑ȍӕфֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
pochin ya‫ف‬norin. Ya‫ف‬ipi ya‫ف‬pirin pi‫ف‬i nëna quëran no‫ف‬huipi huachi. Canta‫ف‬
pochin a‫ف‬pinin. A‫ف‬morinso‫ف‬huënarachin Yosë quëran quëmapico nipirahuë‫ف‬,
huënarachin ninin. 3ॸA‫ف‬nanaya inapochachin aparësitarinaco, tënin.
Moisësëco‫ف‬, Iniasëco‫ف‬, inapita quënanpi. 13ॸNapohuachina, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
Iraca chiminpi niponahuë‫ف‬, ͑͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬ yonquirapi. “Tëhuënchachin i‫ف‬hua

huatona‫ف‬, ya‫ف‬nopi. Quisosorë‫ف‬ninontapi. Coansha Paotista pënëntërin. Iniasëco‫ف‬
4ॸIna ni‫ف‬sahuaton, Pitrori itërin: pënëntërinso pochachin pë͑ř͑ҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
—Ma noya, Sinioro, isëquë huë‫ف‬, co yanatëpihuë‫ف‬,ٚҡΎЙɗֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
huë‫ف‬nëhua‫ف‬. Nohuantohuatan, cara tona‫ف‬.
imënamëa‫ف‬huaya nii, a‫ف‬nara‫ف‬quëma
Hua‫ف‬huasha hua‫ف‬yantërinso‫ف‬
marë‫ف‬, a‫ف‬nanta‫ف‬Moisësë marë‫ف‬, a‫ف‬nanta‫ف‬
(Mr. 9.14-29; Lc. 9.37-43)
Iniasë marë‫ف‬, topiraihuë‫ف‬, itërin.
5ॸNonaquëya‫ف‬, chistorori imotërin. 14ॸNani nohuaraimantahuachinara,
Huënarachin huënarachin ninin. na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬quënanquimarin. A‫ف‬na
Chistoro‫ف‬huancana Yosëri sha‫ف‬huitërin. quëmapiso‫ف‬huë‫ف‬sahuaton, isonquirin.
—Caquën hui‫ف‬nahuë isoso‫ف‬. Nóya 15ॸ—Hui‫ف‬nahuë, Sinioro, nosorotoco.
ni‫ف‬nahuë. Ina na‫ف‬con natanco‫ف‬, itërin. Chiniquën parësitarin. Sopai nohuanton,

6ॸIna natanahuatona‫ف‬, chiniquën no‫ف‬paquë nitë‫ف‬yatahuaton, sa‫ف‬po sa‫ف‬po
pa‫ف‬yanpi. Isonahuatona‫ف‬, niconin. Pacoro pacorotarin. A‫ف‬na
nipa‫ف‬copirayatahuatona‫ف‬, monshoáЙɗфɗ‫ڏ‬ tahuëri pënquë anotërin. A‫ف‬na tahuëri
nahuë‫ف‬, 7ॸQuisosori së‫ف‬huaquirahuaton, i‫ف‬quë nitë‫ف‬yaitërin. Naporárin.
—Ama huachi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, 16ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpita sha‫ف‬huitopirahuë‫ف‬,
të‫ف‬huacosohuë‫ف‬. Huaniantaco‫ف‬, itërin. “Sopai inquitoco,” itopirahuë‫ف‬, co

8ॸNapotohuachina, nanitopihuë‫ف‬, itërin.
në‫ف‬pëtintapirinahuë‫ف‬, Quisosoráchin 17ॸ—Ma‫ف‬huantacha ninama paya.
quënanpi. Canpitaso‫ف‬co Yosë natëramahuë‫ف‬. Co

9ॸIna quëran motopi quëф͑͑Ύȍӕф‫ڏ‬ natantochinachinhuë‫ف‬cancantërama‫ف‬.
mapona pochin, Quisosori itërin: Nani hua‫ف‬qui‫ف‬a‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬,
—Achin ni‫ف‬namaso‫ف‬ama insonta‫ف‬ ¿onporo huárëta‫ف‬yanatëramaco?
sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬. Yosë quëran caso‫ف‬ itahuaton, —Hua‫ف‬huasha quëshico,
quëmapico ni‫ف‬to, a‫͑ف‬ҡȍӕřфɗ͑͑Йɗ͑‫ڏ‬ itërin Quisosori.
tararahuë. Naporo huarë‫ف‬a‫ف‬napita 18ॸQuëntahuachina, Quisosori sopai
sha‫ف‬huitoco‫ف‬, itërin. nontërin. —Iso hua‫ف‬huasha tananpitë

10ॸ—Pi‫ف‬pian, Sinioro, yanatanainquën. quë‫ف‬. Pipimiatëquë huachi, itohuachina,
Maistro‫ف‬sa‫ف‬Yosë quiricanën a‫ف‬naroachin sopai pipirin. Hua‫ف‬huasha
a‫ف‬chintohuachinpoara, sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬: noyatërin huachi.
“Co‫ف‬huara Cristo o‫ف‬mayatërasohuë‫ف‬, 19ॸIna quëran inaora ya‫ف‬huaso‫ف‬,
Iniasëco‫ف‬ton huëantarin,” itërinpoa‫ف‬. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari natanquirin.

—¿Onpoatonta‫ف‬, Sinioro, co quiyaso‫ف‬ quënanconin. Co‫ف‬huara

nanitëraihuë‫ف‬inquita‫ف‬huaiso‫ ?ف‬itopi. sha‫ف‬huichatërasohuë‫ف‬, Quisosori
20ॸ—Co ya‫ف‬ipi cancanëma quëran ninoton, itërin:
huarë‫ف‬natëramacohuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co —Pi‫ف‬pian, iyasha, yonquia‫ف‬a.
nanitëramahuë‫ف‬. Natëramaco naporini, Copirnoro‫ف‬sa‫ف‬coriqui nohuantohuachin,
catahuaitënquëmahuë‫ف‬. Yosëso‫ف‬ya‫ف‬ipiya ¿inpitata‫ف‬ma‫ف‬parin? Quëmopinënpita
nanitaparin. Pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ina quëran ma‫ف‬patërin, ¿ti? itërin.
natëhuatama‫ف‬, nontohuatama‫ف‬, Ëҡȍӕ‫ڏ‬ 26ॸ—Co quëmopinënpita quëran
rinquëma‫ف‬. Nani ma‫ف‬sha nanitaparama‫ف‬. ma‫ف‬patërinhuë‫ف‬. Nisha piyapi‫ف‬sa quëran

“Yosë nohuanton, iso motopi ma‫ف‬patërin, tënin Pitro.
chi‫ف‬huinca‫ف‬in,” tënama‫ف‬naporini, ina —Naporinchi paya. Napoaton co
nohuanton, chi‫ف‬huincaitonhuë‫ف‬. hui‫ف‬ninpita chachin quëtacaso‫ف‬
Inapochachin ya‫ف‬ipi cancanëma quëran ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Inapochachin Yosë
natëramaco naporini, sacai‫ف‬nininso‫ف‬ pëinënquë nicacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co caso‫ف‬
catahuaitënquëmahuë‫ف‬. “Yosë na‫ف‬con quëta‫ف‬huasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, 27ॸama
catahuarinco,” topatama‫ف‬, na‫ف‬con no‫ف‬huitacaiso marëhuë‫ف‬carinta‫ف‬quëchi.
catahuarinquëma‫ف‬. 21ॸIsanpi sopaiso‫ف‬ Sono‫ف‬yonsanquë pa‫ف‬sahuaton, yo‫ف‬natë
nipirinhuë‫ف‬sacai‫ف‬inquitacaso‫ف‬. Co quë‫ف‬. Ya‫ف‬nan ohuararanso‫ف‬sami
coshatatëhuë‫ف‬, chiniquën Yosë nontaquë nanamënquë ni‫ف‬quë‫ف‬. Inaquë coriquimia
huarë‫ف‬inquitërë‫ف‬, itërin. quënanaran. Masahuaton, comision
quëtonquë‫ف‬. Catoënpo marë‫ف‬naniarin,
Chiminacaso‫ف‬ninoantarinso‫ف‬ itërin. Pitro pa‫ف‬sahuaton, Quisoso
(Mr. 9.30-32; Lc. 9.43-45) ninorinso‫ف‬quënanconin huachi.
22ॸCaririaparti papona pochin,
Quisoso sha‫ف‬huitantarin. Chiniquën nanantacaso‫ف‬nohuantopiso‫ف‬
—Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico (Mr. 9.33-37; Lc. 9.46-48)
18
nipirahuë‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬masarinaco. 1ॸIna quëran ya‫ف‬ipi
Sha‫ف‬huirapihuachinco, masarinaco. ca‫ف‬tano‫ف‬Ѹ͑ř͑ЙɗҡфɗЙȍӕф‫ڏ‬

23ॸMapachinaco, tëpaarinaco. æȍɗ̲ɗ̲ɗ‫ڏ‬ huatona‫ف‬, Quisoso natanpi.
taporahuë‫ف‬, cara tahuëri quëran Yosë —A‫ف‬na tahuëri isoro‫ف‬paquë
ananpitantarinco huachi, itërin. ͮҡ͑‫ڏ‬ hua‫ف‬anëntohuatan, ¿insota‫ف‬chini
huatona‫ف‬, pa‫ف‬yanatona‫ف‬, sëtopi. chiniquën nanan quëtaran piyapi‫ف‬sa‫ف‬
hua‫ف‬anëntacaso marë‫ ?ف‬itopi.
Coriqui Yosë pëinën marë‫ف‬quëtopiso‫ف‬ 2ॸ—Chiniquën nanantacaso‫ف‬nohuantë
24ॸCapinaomoquë canconpachina, a‫ف‬na rama‫ف‬, ¿ti?, itahuaton, a‫ف‬na hua‫ف‬huasha
comision huë‫ف‬nin, Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sari përasahuaton, ȍӕ͑Ë͑Ëȍɗ͑ȍӕ͑ɗнӕɗ‫ڏ‬
a‫ف‬parinso‫ف‬. Huëcaton, Pitro itërin: rin.
—Nani pi‫ف‬ipi Yosë chinotopiso pëi‫ف‬ 3ॸ—Natanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pi‫ف‬pian
tapapi. Ina marë‫ف‬pi‫ف‬pian coriqui a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Co no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬

ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬quëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. yatëraramahuë‫ف‬. Hua‫ف‬huasharo‫ف‬sa‫ف‬
Quëma maistronëonta‫ف‬nani pi‫ف‬ipi yonquico‫ف‬. æΎËȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
coriqui quëtërin, ¿ti?, tënin comision. topihuë‫ف‬. Co a‫ف‬napita nocanpihuë‫ف‬. Co
25ॸ—Naporin mini. Nani pi‫ف‬ipi inapita pochin cancantohuatamahuë‫ف‬, co
quëtërin, itërin Pitrori. Ina quëran onporonta‫ف‬Yosë hua‫ف‬anëntërinquë
pëinënquë pa‫ف‬pachina, inaquë Quisoso ya‫ف‬conaramahuë‫ف‬. 4ॸHua‫ف‬an pochin
49 ͅҡľΎॷ18
cancantacamaso‫ف‬naniantatoma‫ف‬, tëranta‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquiatoma‫ف‬,

hua‫ف‬huasha pochin sano cancantoco‫ف‬. iratohuatama‫ف‬, na‫ف‬con oshahuanama‫ف‬.
Ina quëran Yosë noya noya Ninishitërantëtërama‫ف‬naporini, noya
ni‫ف‬sarinquëma huachi. 5ॸImaramaco noya niitomahuë‫ف‬. Apia nipomarahuë‫ف‬,
ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipiya nicatahuacaso‫ف‬ co parësitopiquë pa‫ف‬itomahuë‫ف‬.
ya‫ف‬huërin. Hua‫ف‬huaro‫ف‬santa‫͑ف‬ΎѸΎфΎȍӕ‫ڏ‬ Ayonquica‫ف‬huanquëmaso marë‫͑ف‬ЙΎҡ‫ڏ‬
tama‫ف‬, nosoroaramaco canta‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ranquëma‫ف‬. Co nantëma chachin
hua‫ف‬huaro‫ف‬ѸЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎЙɗѸΎЙɗ‫ڏ‬ yonquiarahuë‫ف‬. Insëquësona tëranta‫ف‬
tanta‫ف‬noya ni‫ف‬co‫ف‬. paatoma‫ف‬, yanishacancantohuatama‫ف‬,
ama inatohua‫ف‬pacosohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co
Anishacancantërinso‫ف‬ noyahuë‫ف‬ninamasopita a‫ف‬pocaso‫ف‬
(Mr. 9.42-48; Lc. 17.1-2) ya‫ف‬huërin, tënahuë. 9ॸYa‫ف‬piramanta‫ف‬
6ॸHua‫ف‬huasha natërincoso‫͑ف‬ɗѸȍË͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huëtërinquëma‫ف‬noya ni‫ف‬tacaso marë‫ف‬.
cantohuatama‫ف‬, Yosë chiniquën Nipirinhuë‫ف‬, ya‫ف‬pirama quëran quë͑͑‫ڏ‬
ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬ maso marë‫ف‬co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗȍӕ‫ڏ‬
imasapirinacohuë‫ف‬, co chiniquën tama‫ف‬, oshahuanarama‫ف‬. Ya‫ف‬pirama‫ف‬
cancanchatërapihuë‫ف‬. Inapitanta‫ف‬ ocoirama‫ف‬naporini, ѸΎ̲фֆ͑ɗЙΎ̲‫ڏ‬
anishacancantohuatama‫ف‬, Yosë rahuë‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬itomahuë‫ف‬. Noya
chiniquën ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. Co‫ف‬huara ya‫ف‬pirama‫ف‬ya‫ف‬huëtërinquëma‫͑ف‬ɗЙΎ̲‫ڏ‬
anishacancanchatërapomahuë‫ف‬, marëquë rahuë‫ف‬, parësitopiquë
chimiitërama‫ف‬naporini, noya noya të‫ف‬yatohuachinquëma‫ف‬, pa‫ف‬pi co
niitomahuë‫ف‬. Pancara‫ف‬piquë noyahuë‫ف‬nisarama‫ف‬. Co ya‫ف‬pirama
a‫ف‬sonconotahuatënquëma‫ف‬, chachin ocoicasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
të‫ف‬yaitërinënquëma‫ف‬naporini, co aquëtë‫ف‬ ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬ni‫ف‬namaso‫ف‬ֆ͑ɗѸȍË͑‫ڏ‬
oshahuaintomahuë‫ف‬. ЬɗֆЙɗ͑ɗѸȍË͑‫ڏ‬ cantohuachinquëma‫ف‬, ama pi‫ف‬pian
cantacaso‫ف‬pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬, tënahuë. tëranta‫ف‬ina ni‫ف‬cosohuë‫ف‬, itërin.
7ॸIsoro‫ف‬paquë sacai‫ف‬Yosë imacaso‫ف‬. Nisha
nisha ya‫ف‬huërin piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗѸȍË͑Ë͑‫ڏ‬ Ohuica chihuërinso pochin nininso‫ف‬

tacaiso‫ف‬. Ina marë‫ف‬oshahuanpi. (Lc. 15.3-7)
Anishacancantona‫ف‬piso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ 10ॸIna quëran Quisosori itantarin:
na‫ف‬con oshahuanin. Yosëri chiniquën —Ama hua‫ف‬huaro‫ف‬sa tëranta‫͑ف‬ΎË͑ËΎ‫ڏ‬
ana‫ف‬intarin huachi. sohuë‫ف‬. Inahuanta‫ف‬Yosëri nosororin.
8ॸMa‫ف‬sona tëranta‫͑ف‬ɗѸȍË͑Ë͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ Nani anquëniro‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitërin a‫ف‬naya
chinquëma‫ف‬, a‫ف‬poco‫ف‬. Sacai‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬naya coidacaiso marë‫ف‬. Tata Yosë‫ف‬pa‫ف‬
naniantoco‫ف‬. Co naniantohuatamahuë‫ف‬, ya‫ف‬huaponaraihuë‫ف‬, ya‫ف‬ipiya ni‫ف‬sápi.
chini chiniquën parësitarama‫ف‬. Iso Topinan piyapi‫ف‬santa‫ف‬noya nicacaso‫ف‬
pochin yonquico‫ف‬. Imiranpoa‫ف‬ ya‫ف‬huërin. 11ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬
ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬së‫ف‬quëtacaso marë‫ف‬. cancantatona‫ف‬, chihuërëso pochin
Nipirinhuë‫ف‬, imirama quëran pi‫ف‬pian cancantopi. Yosë quëran caso‫ف‬quë̲‫ڏ‬
tëranta‫ف‬co noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, pico ni‫ف‬to, o‫ف‬marahuë inapita
oshahuanama‫ف‬. Ninishitëimiratërama‫ف‬ nicha‫ف‬ëca‫ف‬huaso marë‫ف‬.
naporini, noya noya niitomahuë‫ف‬. Apia 12ॸNi‫ف‬co‫ف‬. A‫ف‬na quëmapi pasa
nipomarahuë‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬itomahuë‫ف‬. ohuicaro‫ف‬sa‫ف‬pë‫ف‬tahuapirinhuë‫ف‬, ya‫ف‬ipiya

Nantënpoa‫ف‬ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬iratacaso nosororin. Pastoquë coshatacaiso marë‫ف‬
marë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ma‫ف‬sona marë quëpahuachina, a‫ف‬naya tëranta‫ف‬
ͅҡľΎॷ18 50
chihuëhuachina, yonipon pa‫ف‬sarin. chin, iyasha, oshahuanan. Co naniantë

A‫ف‬napitaso‫ف‬inaquëranchin patahuaton, ranhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, ËΎ֤ΎѸřɗ͑нӕɗҡфɗ͑нӕř͑‫ڏ‬
hua‫ف‬qui‫ف‬yonisarin. 13ॸQuënanahuaton, huë‫ف‬,” itëquë‫ف‬. Yosërinta‫ف‬inachachin
pa‫ف‬yatarin. Iscon shonca iscon napotapon. Nipirinhuë‫ف‬, oshanën marë‫ف‬
ohuicanënpita co chihuëpirinahuë‫ف‬, co sëtaton Yosë yonquiantahuachin,
inapitarachin yonquirinhuë‫ف‬. A‫ف‬naíchin noyatapon. “Quëma oshanën, iyasha,
chihuërinso‫ف‬quënanahuaton, na‫ف‬con inquitarinquën,” itëquë‫ف‬. Yosërinta‫ف‬
pa‫ف‬yatërin. 14ॸInapochachin Tata oshanën inquitaton, noya ni‫ف‬sarin
inapaquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬nososorinpoa‫ف‬. huachi.
Hua‫ف‬huaro‫ف‬santa‫ف‬nosororin. æΎ͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ 19ॸYosë nontohuatama‫ف‬, catoyanquëma
tërinhuë‫ف‬a‫ف‬naya tëranta‫ف‬parësitopiquë tëranta‫ف‬napopianachin yonquihuatama‫ف‬,

paacaiso‫ف‬, tënin. Yosë natanaton, catahuarinquëma‫ف‬.
20ॸChinotamacoso marë‫͑ف‬ɗֆΎ͑ҡΎ͑Й‫ڏ‬
Nanan anoyatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin tama‫ف‬, canpitaro‫ف‬co ya‫ف‬huërarahuë.
(Lc. 17.3) Carayanquëma tëranta‫͑ف‬ɗֆΎ͑ҡΎ͑Й‫ڏ‬
15ॸIna quëran Quisosori pënëantarin. tama‫ف‬, canta‫ف‬inaquë ya‫ف‬huërarahuë,
—Imapatamaco, iyaparima pochin tënin Quisoso.
ninicamaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. A‫ف‬naquëma‫ف‬ma‫ف‬sha 21ॸIna quëran Pitrori itërin:
onpotohuachinquëma‫ف‬, paatoma‫ف‬, —A‫ف‬na iyahuë, Sinioro, ma‫ف‬sha

inaorachin nontoco‫ف‬. Noya nontatoma‫ف‬, onpotohuachinco, nanan anoyachi,
nanan anoyatoco‫ف‬. Pinorinquëmahuë tënahuë. Nipirinhuë‫ف‬, naquëranchin
nipon, ma‫ف‬sha ihuarinquëmahuë nipon, naquëranchin ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎҡ͑ҡȍӕ‫ڏ‬
nonpinapirinquëmahuë nipon, nanan chinco, ¿onporo onporota‫ف‬nanan
anoyatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Quëmaora paaton, anoyachi? Canchisëro‫ف‬pochin nimara,
nanan anoyatëquë‫ف‬. Ina quëran oshaquëran ¿ti? itërin.
pënënquë‫ف‬noya yonquianta‫ف‬in. Noya 22ॸ—Co canchisëroichin nanan
natëhuachinquën, oshanën marë‫ف‬ anoyatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Canchisë

tëhuënchachin sëtohuachin, noya shonca canchisëro‫ف‬anoyatoco‫ف‬, tënahuë.
cancantantarin. Iyaparima pochin Co onporonta‫ف‬, iyasha, no‫ف‬huicaso‫ف‬
ninosoroantarama huachi. 16ॸNipirinhuë‫ف‬, ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënin Quisoso.
co yanatëhuachinquënhuë‫ف‬, cato‫ف‬iyaro‫ف‬sa‫ف‬
quëparahuaton, nontoantaquë‫ف‬natanacaso Co nanan anoyatona‫ف‬pihuë‫ف‬
marë‫ف‬. Iyaro‫ف‬sa‫ف‬quëparansonta‫ف‬noya 23ॸIna quëran itantarin:
nataina‫ف‬ama pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬nonpinacaso —Yosë hua‫ف‬anëntërinpoaso‫ف‬
marëhuë‫ف‬. Inapitarinta‫ف‬pënëina‫ف‬. 17ॸCo a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬, natanco‫ف‬. A‫ف‬na
inapita tëranta‫ف‬yanatëantahuachinhuë‫ف‬, hua‫ف‬an pochin nininso‫ف‬. Na‫ف‬ЙɗֆЙɗ͑ř͑‫ڏ‬
ya‫ف‬ipi imaramasopita niyontonpachina‫ف‬, pitari nihuirin ni‫ف‬ton, a‫ف‬naya a‫ف‬naya
ya‫ف‬ipiya sha‫ف‬huitëquë‫ف‬inahuarinta‫ف‬nanan amatërin natanacaso marë‫ف‬. 24ॸͮЙΎҡΎ‫ڏ‬
anoyachina‫ف‬. Inapitarinta‫ف‬pë͑ř͑ҡЙɗфɗ͑‫ڏ‬ huachina, a‫ف‬nara‫ف‬quëntarin shonca
huë‫ف‬, co inapita tëranta‫ف‬ֆ͑ҡ͑ҡȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ huaranca huaranca nihuitërinso‫ف‬. Co
huë‫ف‬, ama huachi iyama pochin pahuërëtochinachinhuë‫ف‬nihuitërin.
ni‫ف‬cosohuë‫ف‬. Co imarinso pochinhuë‫ف‬ni‫ف‬co 25ॸ“Hua‫ف‬huayátërahuë‫ف‬nihuirinco ni‫ف‬ton,
huachi. co onporonta‫ف‬nanitarinhuë‫ف‬pahuëфřɗ͑‫ڏ‬
18ॸOshahuanacaso‫ف‬ËΎֆ͑͑ɗ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ coso‫ف‬,” ta‫ف‬ton, inpriatonën sha‫ف‬huitërin.
chinhuë‫ف‬, sha‫ف‬huitëquë‫ف‬: “Tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ “Iso quëmapi co nanitërinhuë‫ف‬
pahuërëincoso‫ف‬. Chiminaquë huarënta‫ف‬ 35ॸInapochachin Tata Yosë na‫ف‬con
sacatopirinhuë‫ف‬, co onporonta‫ف‬pahuërë nosoroatënquëma‫ف‬, ya‫ف‬ipi oshanëma‫ف‬

rarincohuë‫ف‬, tënahuë. Napoaton ya‫ف‬ipi yainquitopirinquëmahuë‫ف‬, co canpita
ma‫ف‬shanënpita matonquë‫ف‬. Ina quëran capini nanan anoyatohuatamahuë‫ف‬, co
inaora chachionta‫ف‬pa‫ف‬anquë huachi. oshanëma‫ف‬inquitarinquëmahuë‫ف‬.
Sa‫ف‬inë chachin, hui‫ف‬ninpitarë chachin Chiniquën parësitarama‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
pa‫ف‬anquë‫ف‬pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬canai,” itërin cancanëma quëran huarë‫ف‬nanan
hua‫ف‬ani. 26ॸIna natanahuaton, anoyatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, itërin Quisosori.
nihuitona‫ف‬pi chiniquën pa‫ف‬yanin.
Isonahuaton, nohuántaso‫ف‬mosharin. Sa‫ف‬arinsopita yonquirinso‫ف‬
“Nosoroco, sinioro, oshaquëran ya‫ف‬ipiya (Mr. 10.1-12; Lc. 16.18)
19
pahuërë‫ف‬inquën. Ama pa‫ف‬ancoisohuë‫ف‬,” 1ॸNani a‫ف‬chinahuaton, Cariria
itërin. 27ॸNapotohuachina, hua‫ف‬ani quëran pipirin. Cortani‫ف‬aquëtë
nosororin. Nosoroaton, ya‫ف‬ipi ran paaton, Cotia parti cancoantarin
nihuirinso‫ف‬ayatërin huachi. Noya huachi. 2ॸNotohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬imasapi.
a‫ف‬parin huachi. 28ॸNihuitona‫ف‬piso‫ف‬ Inaquë na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬anoyatërin.
nipirinhuë‫ف‬pipirahuaton, a‫ف‬na iin 3ॸIna quëran Parisioro‫ف‬santa‫ف‬
quënanconin. Pasa soroíËȍɗ͑͑ɗȍӕɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ huë‫ف‬pirinahuë‫ف‬. Nonpintatona‫ف‬, nontopi

huë‫ف‬, maconorahuaton, chiniquën sha‫ف‬huirapicaiso marë‫ف‬.
no‫ف‬huirin. “Ya‫ف‬ipi nihuirancoso‫ف‬apira 4ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onpohuachina, sa‫ف‬anpo‫ف‬
miáchin pahuërëco huachi,” itërin. të‫ف‬yatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin? itopi.

29ॸIna quëmapinta‫ف‬isonahuaton, na‫ف‬con —Co Yosë quiricanën nitotëramahuë‫ف‬,
mosharin. “Nosoroco, iyasha, oshaquë ¿ti? Iraca ya‫ف‬nan piyapi nipon, catoichin
ran ya‫ف‬ipi pahuërëaranquën,ٚɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Yosëri ninin. A‫ف‬na quëmapi, a‫ف‬na sanapi,
huë‫ف‬, 30ॸco pi‫ف‬pian tëranta‫͑ف‬ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬ inaíchin ninin. 5ॸ“Napoaton quëmapi
huë‫ف‬. Tashinan pëiquë apo‫ف‬motërin. sa‫ف‬apachina, pa‫ف‬pin, a‫ف‬shin, inapita
“Pahuërëtaquë huarë‫ف‬pipiin,” itërin. patahuaton, sa‫ف‬inë‫ف‬nichinpitacaso‫ف‬
31ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬hua‫ف‬an piyapinënpitaso‫ف‬ina ya‫ف‬huërin. Cato‫ف‬piyapi nipirinhuë‫ف‬,
ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, no‫ف‬huitopi. a‫ف‬naichin pochin ninin huachi,” tënin
“Ma‫ف‬huantacha ninin paya. Co pi‫ف‬pian Yosë. 6ॸCatoya‫ف‬pi nipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬naichin
tëranta‫ف‬nosororinhuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, pochin inari ni‫ف‬nin. Nani Yosëri
hua‫ف‬anën ya‫ف‬ipiya sha‫ف‬huitonpi. 32ॸIna asë‫ف‬quërin ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, co onporonta‫ف‬
natanahuaton, nihuitona‫ف‬pi amatantarin. sa‫ف‬anpo‫ف‬të‫ف‬yatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,
“Quëmaso‫ف‬pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬cancantë tënahuë, itërin Quisosori.
ran. Nosoroco, itëranco ni‫ف‬ton, 7ॸ—¿Onpoatonta‫ف‬nipachin, iraca
hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬nihuipirancohuë‫ف‬, Moisësë pënëninpoa‫ف‬të‫ف‬yatacaso‫?ف‬

ya‫ف‬ipiya topinan ayatëranquën. 33ॸæфɗ͑‫ڏ‬ “Sa‫ف‬anpo‫ف‬yatë‫ف‬yatohuatëra, coisëquë
quën nosororanquënso pochachin a‫ف‬na aninshitahuatë‫ف‬, të‫ف‬yatërë‫ف‬,” tënin, itopi
iyasha nosorocamaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co Parisioro‫ف‬sari.
pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬nosororanhuë‫ف‬, ¿ti?” 8ॸ—Co të‫ف‬yatacaso‫ف‬pënëninquëmahuë‫ف‬.
itërin. 34ॸIna quëran chiniquën Co natantochinachinhuë‫ف‬cancantërama‫ف‬

no‫ف‬huiton, sontaro‫ف‬sa‫ف‬amatahuaton, ni‫ف‬ton, napotërinquëma‫ف‬. “Coisëquë
tashinan pëiquë apo‫ف‬motërin anta‫ف‬ ninshitaquë huarë‫ف‬të‫ف‬yatërë‫ف‬,ٚɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
huachi. “Pahuërëtaquë huarë‫ف‬chiniquën quëmahuë‫ف‬, ya‫ف‬nan nipon quëra huarë‫ف‬
aparësitëquë‫ف‬,” itërin. co Yosë nohuantërinhuë‫ف‬të‫ف‬yatacaso‫ف‬.
ͅҡľΎॷ19 52
9ॸNapoaton carinquëma‫ف‬pënëinquëma‫ف‬. —Quëmaso‫ف‬, Maistro, noyanquën,

Co sa‫ف‬anpo‫ف‬monshihuanpirinhuë‫ف‬, tënahuë. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬caso‫ف‬onpo‫ف‬i
të‫ف‬yatohuatëra, oshahuanë‫ف‬. Ina quëran nanpimiata‫ف‬huaso marë‫ ?ف‬Sha‫ف‬huitoco
a‫ف‬na sanapi mapatëra, co inaso‫ف‬ canta‫ف‬noya nii, itërin.
sa‫ف‬anpohuë‫ف‬. Monshitërëso pochin 17ॸ—¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬natananco?
Yosëri ni‫ف‬nin, itërin. Yosëichin noya noyaso‫ف‬. Ina pochin

10ॸIna natanahuatona‫ف‬, cancantamaso‫ف‬nohuantohuatan,
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari itapon: pënëntërinso‫ف‬natëquë‫ف‬, itërin.
—Ina pochin nipatëra, co huachi 18ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onpo‫ف‬iso‫?ف‬, tënin.
noyahuë‫ف‬sa‫ف‬acaso‫ف‬nimara, itopi. —Ama piyapi tëpaquësohuë‫ف‬. Ama

11ॸ—A‫ف‬naquën mini Yosë nohuanton, monshihuanquësohuë‫ف‬. Ama ihuatëquë
co sa‫ف‬apihuë‫ف‬. Na‫ف‬con na‫ف‬conso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ sohuë‫ف‬. Ama nonpinapiquësohuë‫ف‬.
huë‫ف‬noya sa‫ف‬acaso‫ف‬. 12ॸA‫ف‬naquën apia 19ॸTata natëquë‫ف‬. Mamanta‫ف‬natëquë‫ف‬.
ni‫ف‬ton, co nanitopihuë‫ف‬sa‫ف‬acaiso‫ف‬. Quëmaora ninosororanso pochachin

A‫ف‬naquëonta‫ف‬ma‫ف‬sha onporin quëran co a‫ف‬napitanta‫ف‬nosoroquë‫ف‬, itërin.
huachi nanitopihuë‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬Yosë 20ॸ—Hua‫ف‬huatapo quëra huarë‫ف‬inapita
marë‫ف‬na‫ف‬con sacatohuachinara, co natërahuë. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onpo‫ف‬iso‫ف‬noya noya

manta‫ف‬sanapi yonquipihuë‫ف‬. Ni‫ف‬ton, co nica‫ف‬huaso marë‫ ?ف‬itërin.
sa‫ف‬apihuë‫ف‬. Ina pochin nicacamaso‫ف‬ 21ॸ—Yosë pocháchin cancantamaso‫ف‬
nohuantohuatama‫ف‬, inapoco‫ف‬, tënin nohuantohuatan, ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanënpita

Quisoso. pa‫ف‬anconquë‫ف‬. Pa‫ف‬anconahuaton, coriqui
canaranso‫ف‬sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬quëtëquë‫ف‬. Ina
Hua‫ف‬huaro‫ف‬santa‫ف‬nosororinso‫ف‬ quëran imaquico huachi. Co huachi
(Mr. 10.13-16; Lc. 18.15-17) ma‫ف‬sharachin yonquihuatanhuë‫ف‬, inapaquë
13ॸInaquëran hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬quëpi canamiataran huachi, itërin Quisosori.
Quisosori së‫ف‬huamotocaso marë‫ف‬. 22ॸIna natanahuaton, co huachi noya
Së‫ف‬huamotorahuaton, inapita marë‫ف‬ cancantërinhuë‫ف‬. “Hua‫ف‬huayátërahuë‫ف‬

Yosë nontërin. Na‫ف‬a hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬ ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtërinco,” ta‫ف‬ton, sëtërin.
quëntapirinahuë‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari co Sëtaton, pa‫ف‬nin huachi.
nohuantopihuë‫ف‬. —k̲͑ЙΎҡΎËΎѸΎ‫ڏ‬ 23ॸNani pa‫ف‬pachina, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
huë‫ف‬. Quisoso apinama‫ف‬, itopi. 14ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬ itërin:

soso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬tënin: —Sacai quëran ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬Yosë
—Tananpitoco‫ف‬hua‫ف‬huaro‫ف‬santa‫ف‬ huëntonënquë ya‫ف‬conpi. 24ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬.
huë‫ف‬ina‫ف‬. Ama a‫ف‬pacosohuë‫ف‬. Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬ Nahuan huëratën pi‫ف‬pira‫ف‬huaya naninën
a‫ف‬naroachin yaimarinaco. Inapita pochin ya‫ف‬huëtërin. Camiyo panca masho ni‫ف‬ton,
cancantohuatama‫ف‬, Yosë huëntonënquë co nanitërinhuë‫ف‬inaquë ya‫ف‬conacaso‫ف‬, co
ya‫ف‬conarama‫ف‬, itahuaton, 15ॸhua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬ pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬. Inapochachin
së‫ف‬huamotorahuaton, Yosë nontërin noya ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬, coriquirachin cancantatona‫ف‬,
catahuacaso marë‫ف‬. ͮ͑ɗ֤ΎѸř͑Ύ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ co nanitopihuë‫ف‬Yosë huëntonënquë
china, pa‫ف‬nin huachi. ya‫ف‬conacaiso‫ف‬, itërin.
25ॸIna natanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi.
Ma‫ف‬huan yaimarinso‫ف‬ —¿Incha nicaya cha‫ف‬ërë‫ف‬poya? nitopi.
(Mr. 10.17-27; Lc. 18.18-27) 26ॸYa‫ف‬ipiya notëërahuaton, sha‫ف‬huitërin:
16ॸIna
quëran a‫ف‬na quëmapiri —Co insonta‫ف‬inaora nanitërinhuë‫ف‬
huëcapairin. cha‫ف‬ëcaso‫ف‬. Yosëichin nanitërin
anoyacancantinquëmaso‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntërinso‫ف‬. Inaquë opasachin

nanitaparin, itërin Quisosori. sha‫ف‬nin. Panca imin ya‫ف‬huëtërin ni‫ف‬ton,
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nohuantërin iminënquë
Yosë acanarinpoaso‫ف‬ asacatacaso marë‫ف‬. Tashirayamiachin
(Mr. 10.28-31; Lc. 18.28-30) pa‫ف‬nin sacatoro‫ف‬sa‫ف‬nicapon. 2ॸA‫ف‬naquën
27ॸ—Ni‫ف‬quëchi, Maistro. Quiyaso‫ف‬ quënanconahuaton, “Sacatoco‫ف‬,”
ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanëhuëi patahuatoi, itohuachina, natanpi. “¿Onpo marëta‫ف‬
imarainquën huachi. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬ina asacatarancoi?” itohuachina, “A‫ف‬napita
marëso‫ف‬canapoi? itërin Pitrori. canapiso napo‫ف‬pahuërëaranquëma‫ف‬,”
28ॸ—Tëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, itërin. “Noyahua‫ف‬. Ina napo marë‫ف‬
canaarama‫ف‬. Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, sacatarai,” topachinara,
ni‫ف‬to, a‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬ipiya anoyatarahuë. iminënquë a‫ف‬parin sacatacaiso marë‫ف‬.
Nasharo‫ف‬panta‫ف‬ya‫ف‬huapon. Naporo‫ف‬ 3ॸIna quëran yono pi‫ف‬iriahuaso‫ف‬, caniquë
ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarahuë. Coisë pochin paantarin a‫ف‬na sacatoro‫ف‬sa‫ف‬yoniantacaso

no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarahuë. Canpitanta‫ف‬ marë‫ف‬. A‫ف‬naquën quënancoantarin.
acoaranquëma‫ف‬ya‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ 4ॸ“Canpitanta‫ف‬iminëhuëquë sacatoco‫ف‬
sha‫ف‬huitacamaso marë‫ف‬. Shonca no‫ف‬tëquën pahuërë‫ف‬inquëma‫ف‬,”

catonquëma‫ف‬napotarama‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ itohuachina, “Noyahua‫ف‬. Sacachii
nipachina‫ف‬, ana‫ف‬intacaso‫ف‬sha‫ف‬huitarama nipachin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, inahuanta‫ف‬paantapi
huachi. 29ॸA‫ف‬naquëma mini imacamacoso sacatapona‫ف‬. 5ॸIna quëran camotëchin
marë‫ف‬ma‫ف‬shanëma‫ف‬patarama‫ف‬. Ina marë‫ف‬ naquëranchin caniquë paantarahuaton,
Yosë acanaarinquëma‫ف‬. Na‫ف‬con na‫ف‬con a‫ف‬napitanta‫ف‬iminënquë a‫ف‬parin
quëtarinquëma‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬iyaparima‫ف‬, sacatacaiso marë‫ف‬. Tëhuërënahuaso‫ف‬,
oshiparima‫ف‬, tataparima‫ف‬, mamaparima‫ف‬, inapotantarin. 6ॸI‫ف‬huaraya huarë‫ف‬
sa‫ف‬ama‫ف‬, hui‫ف‬nama‫ف‬, inapita patarama‫ف‬ naquëranchin caniquë paantarahuaton,
a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬pëinëma‫ف‬, quëmapi‫ف‬sa‫ف‬quënancoantarin. ٘‫ع‬Ϙ͑ЙΎ‫ڏ‬
no‫ف‬panëma‫ف‬, inapita patarama‫ف‬. Inapita tomata‫ف‬topinan huaniarama‫ ?ف‬Ya‫ف‬ipi
quëran ca na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗȍӕҡ‫ڏ‬ tahuëri ipora co sacatëramahuë‫ف‬
maco, Yosë na‫ف‬con catahuarinquëma‫ف‬. Ina ni‫ف‬sora,” itoonin. 7ॸ“Co sacachatëффɗ‫ڏ‬
nohuitatoma‫ف‬, noya nóya cancantarama‫ف‬. huë‫ف‬. Co inso tëranta‫ف‬asacachatëффɗ͑‫ڏ‬
Naporahuatoma‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫͑͑ف‬Йɗ̲ɗҡ‫ڏ‬ coihuë‫ف‬ni‫ف‬toi, ninaarai,” itopi. “Inta
rama huachi. 30ॸNipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬naquën nipachin, canpitanta‫ف‬iminëhuëquë
ipora a‫ف‬napita nocanpi. “Quiyaso‫ف‬noya sacatoco‫ف‬,” itërin. A‫ف‬na oraichin pi‫ف‬i
noya ninai,” topirinahuë‫ف‬. Ayaro‫ف‬ ya‫ف‬conacaso‫ف‬nisapirinhuë‫ف‬, pa‫ف‬nin
tahuëriso‫ف‬tapanapi huachi. Co Yosëri noya sacatapon.
ni‫ف‬sarinhuë‫ف‬. A‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co 8ॸNani tashihuachina, hua‫ف‬anëni
ipora chiniquën nanantaponaraihuë‫ف‬, inpriatonën sha‫ف‬huitërin. “Ya‫ف‬ipi

ayaro‫ف‬tahuëriso‫ف‬nóya cancantapi. Yosëri sacatoro‫ف‬sa‫ف‬amatahuaton, pahuërëquë‫ف‬.
noya noya ni‫ف‬sarin huachi, itërin Quisosori. I‫ف‬huaraya huarë‫ف‬sacatërinsopita‫ف‬ton
pahuërëquë‫ف‬,” itërin. 9ॸA‫ف‬na oraichin
Sacatoro‫ف‬sa‫ف‬canapiso‫ف‬ sacatopirinahuë‫ف‬, huë‫ف‬pachinara, ya‫ف‬ipi
20 tahuëri nanirinso‫ف‬pahuërërin. 10ॸҽѸȍɗ‫ڏ‬

1ॸ—Natanco,iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Yosë
hua‫ف‬anëntërinquëmaso‫ف‬ rayamiachin sacatopisopita ina
a‫ف‬chintanta‫ف‬inquëma‫ف‬. A‫ف‬na quëmapi ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, yonquiapi. “Na‫ف‬con
ya‫ف‬huërin. Pancana no‫ف‬pa‫ف‬ na‫ف‬con canpoaso‫ف‬pahuërëarinpoa‫ف‬,”
ͅҡľΎॷ20 54
ta‫ف‬tona‫ف‬, huë‫ف‬pirinahuë‫ف‬. Ina napo tosahuatona‫ف‬, nisha piyapiro‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬ȍӕɗ‫ڏ‬

chachin pahuërërin anta‫ف‬. 11ॸCoriqui tapi aparësitinacoso marë‫ف‬. Tëȍӕфȍӕ‫ڏ‬
ma‫ف‬pataponaraihuë‫ف‬, hua‫ف‬anën tonaco, chiniquën huihuiarinaco.
no‫ف‬huiconpi. 12ॸ“Paso‫ف‬quëmapi‫ف‬saso‫ف‬ Huihuitonaco, pë‫ف‬shaarinaco. Ina
a‫ف‬na oraichin sacatopi. Quiyaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ quëran corosëquë apatanantarinaco
huë‫ف‬, ya‫ف‬ipi tahuëri sacatërai. ҽѸȍɗфֆ‫ڏ‬ chimina‫ف‬huaso marë‫ف‬. æȍɗ̲ɗ̲ɗҡЙΎф‫ڏ‬
miachin quëra huarë‫ف‬pi‫ف‬i pi‫ف‬carincoi. huë‫ف‬, cara tahuëri quëф͑͑͑Йɗ͑ҡф‫ڏ‬
Hua‫ف‬qui‫ف‬sacatopiraihuë‫ف‬, napopianachin huë huachi, itantarin ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita.
pahuërërancoi. Co no‫ف‬tëquën pahuërë
rancoihuë‫ف‬,” itërin a‫ف‬nari. 13ॸ“Co‫ف‬chi Santiaco, Coansha inapita nohuantopiso‫ف‬
nonpintëranquëmahuë paya. Ina napo (Mr. 10.35-45)
coriqui marë‫ف‬ya‫ف‬ipi tahuëri sacatarai, 20ॸIna quëran cato‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanën
itëramaco ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën pahuërëф͑‫ڏ‬ huë‫ف‬pi Quisoso nontacaiso marë‫ف‬. Sipitio
quëma‫ف‬. 14ॸCanaranso‫ف‬masahuaton, hui‫ف‬ninpita inahuaso‫ف‬. A‫ف‬shinë chachin
paquë huachi. A‫ف‬napitaso‫ف‬co hua‫ف‬qui‫ف‬ huë‫ف‬pi. A‫ف‬shinso‫ف‬isonahuaton, —Pi‫ف‬pian,
sacatopirinahuë‫ف‬, caora nohuanto, ya‫ف‬ipi Sinioro, nonchinquën, topirahuë‫ف‬, itërin.
tahuëri nanirinso‫ف‬pahuërërahuë. 21ॸ— ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬, imoya, nohuantëran?
15ॸCaoranquën coriqui ni‫ف‬ton, onposona itërin Quisosori. —Hua‫ف‬an ya‫ف‬conpatan,
tëranta‫ف‬pahuërëta‫ف‬huaso‫ف‬nipachin, hua‫ف‬huahuëpita chiniquën nanan
no‫ف‬tëquën pahuërëta‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. quëtëquë‫ف‬, topirahuë‫ف‬. Quëma pirayan
Inapita nosoroato, na‫ف‬con quëtërahuë. ahuënsëquë‫ف‬, a‫ف‬nara‫ف‬inchinan quëran,
Ina marë‫ف‬no‫ف‬huiramaco, ¿ti?” a‫ف‬nanta‫ف‬ahuënan quëran ahuënsëquë‫ف‬,
itahuaton, a‫ف‬parin huachi. Inapochachin itërin.
Yosënta‫ف‬inaora nohuanton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ 22ॸ—Canpitaso‫ف‬co ya‫ف‬ipi nitochatëфф‫ڏ‬
nosororin. 16ॸA‫ف‬naquën co hua‫ف‬qui‫ف‬ mahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬

imapirinahuë‫ف‬, Yosëri noya ni‫ف‬sarin. mahuë‫ف‬. Chiniquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, parëѸɗҡф‫ڏ‬
A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, “Quiyaso‫ف‬ huë. Canpitanta‫ف‬aparëѸɗҡΎȍӕËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬
noyacoi ni‫ف‬ton, noya noya ni‫ف‬sarincoi,” quëma‫ف‬, ahuantapoma‫ف‬, ¿ti? itërin.
topirinahuë‫ف‬, co noya ni‫ف‬sarinhuë‫ف‬. Na‫ف‬a —Ahuantarai, topi cato chachin.
piyapi‫ف‬sa‫֤ف‬ΎѸř̲͑͑ř͑͑ҡ͑ЙΎ͑фɗ‫ڏ‬ 23ॸ—Imaramaco ni‫ف‬ton, canpitanta‫ف‬
huë‫ف‬, caraichin huëntonënquë aya‫ف‬conin, parësitapoma mini. Napoaponahuë‫ف‬, co

itërin Quisosori. caso‫ف‬nanitërahuë‫ف‬chiniquën nanan
quëta‫ف‬huanquëmaso‫ف‬. Tata Yosëichin
Chiminacaso‫ف‬sha‫ف‬huitantarinso‫ف‬ yonquirinso‫ف‬. Inari nohuantërinsopita
(Mr. 10.32-34; Lc. 18.31-34) acoarin huachi, itërin.
17ॸInaquëran Quirosarinquë paantapi. 24ॸIna quëran oshaquëran a‫ف‬napita
Papona pochin ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari natanpi. —Chini

amasha miachin quëparahuaton, chiniquën nanantacaiso‫ف‬nohuantopi,
inapitarachin sha‫ف‬huitantarin. ¿ti? ta‫ف‬tona‫ف‬, no‫ف‬huipi. 25ॸQuisososo‫ف‬
18ॸ—Natanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Quirosarinquë nipirinhuë‫ف‬ya‫ف‬ipi ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
paantarëhua‫ف‬. Inatohua‫ف‬ya‫ف‬huasëhua‫ف‬, përasahuaton, pënënin.
Yosë quëran quëmapico nipirahuë‫ف‬, —Nisha piyapiro‫ف‬sa‫ف‬chiniquën
sha‫ف‬huirapiarinco. Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, nanantacaiso‫ف‬pa‫ف‬yatopi. Hua‫ف‬ano‫ف‬sari
maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapita masahuatonaco, naníquëran yahua‫ف‬anëntopi. Chiniquën
“Tëpacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” itarinaco. 19ॸIna nanantatona‫ف‬, camairapi. 26ॸCanpitaso‫ف‬
nipirinhuë‫̲ف‬ɗ͑ЙɗҡЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
tocosohuë‫ف‬. Yosë huëntonënquë Hua‫ف‬an pochin Quirosarinquë canconinso‫ف‬
ya‫ف‬conpatëra, co chiniquën nanantacaso‫ف‬ (Mr. 11.1-11; Lc. 19.28-40; Jn. 12.12-19)
21
nohuantërëhuë‫ف‬. Noya noya, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, 1ॸNani Quirosarinquë
yanipatama‫ف‬, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ ya‫ف‬caritërapi huachi.
catahuaco‫ف‬. 27ॸЬɗֆЙɗ͑ř͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ Ya‫ف‬caritahuatona‫ف‬, Oriposë panënquë
toco‫ف‬. CatahuacasoáËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗȍӕ‫ڏ‬ canconpi. Ina ya‫ف‬cariya a‫ف‬na ninano‫ف‬
tama‫ف‬, Yosë noya noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. ya‫ف‬huërin. Pitpaqui itopiso‫ف‬. Inaquë
28ॸCanta‫ف‬Yosë quëran quëmapico canconahuaton, cato‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanën
niporahuë‫ف‬, co a‫ف‬napita camaica‫ف‬huaso sha‫ف‬huitërin.
marë‫ف‬o‫ف‬marahuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ 2ॸ—Paso‫ف‬ninanoquë paco‫ف‬. Pëi‫ف‬
catahuaca‫ف‬huaso marë‫ف‬o‫ف‬marahuë. ya‫ف‬natimarinquë canconpatama‫ف‬, mora

Chiminarahuë na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ tonpopinan quënanconarama‫ف‬.
nicha‫ف‬ëca‫ف‬huaso marë‫ف‬, itërin Quisosori. Hua‫ف‬huinë chachin ya‫ف‬huarin.
Hua‫ف‬huayaripo‫ف‬nininso‫ف‬. Cato chachin
Somaraya nininso‫ف‬
i‫ف‬quiritahuatoma‫ف‬, quëshico. 3ॸ٘‫ع‬Ϙ͑ЙΎ‫ڏ‬
(Mr. 10.46-52; Lc. 18.35-43)
taomata‫ف‬i‫ف‬quiritaramaso‫?ف‬ٚɗҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬
29ॸPantarahuatona‫ف‬, a‫ف‬na ninanoquë quëma‫ف‬, “Sinioro nohuantërin,” itoco‫ف‬.
canconpi, Quirico itopiso‫ف‬. Ina quëran “Quëpaquë‫ف‬nipachin,ٚɗҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬
pipihuachina, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari imasapi. quëma‫ف‬, quëshico, itërin.
30ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬cato‫ف‬quëmapiso‫ف‬ɗфֆΎ͑Ѹ͑‫ڏ‬ 4,5ॸIraca co‫ف‬ȍӕфтӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ѸɗËȍ‫ڏ‬
quë huënsëapi. Somaraya ni‫ف‬tona‫ف‬, tëraponhuë‫ف‬, ninotona‫ف‬pi itapon:

inaquë huënsërapi coriqui ma‫ف‬patacaiso Quirosarinquë ya‫ف‬huëpisopita
marë‫ف‬. Quisoso na‫ف‬ȍӕřффɗ͑͑ҡ͑ȍӕ‫ڏ‬ sha‫ف‬huitëquë‫ف‬: “Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬.
tona‫ف‬, chiniquën përapi. Hua‫ف‬anëma‫ف‬huë‫ف‬Ѹфɗ͑Ëҡȍӕɗ͑‫ڏ‬
—Nosorocoi, Sinioro, quiyanta‫ف‬. quëmaso marë‫ف‬. Yosë
Quëmaso‫ف‬Tata Tapico‫ف‬shinquën. Yosë a‫ف‬patirinquëmaso‫ف‬. Chiniquën
quëran o‫ف‬maran ni‫ف‬ton, nosorocoi nanantaponahuë‫ف‬, topinan piyapi
quiyanta‫ف‬, itopi. 31ॸA‫͑ف‬нӕř͑ɗ͑ҡ͑ȍӕ‫ڏ‬ pochin cancantaton, mora aipi
tona‫ف‬, no‫ف‬huipi. —Ta‫ف‬toco‫ف‬, ɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ huënsëriarin. Hua‫ف‬huayaripo‫ف‬aipi
huë‫ف‬, aquëtë chachin chiniquën nontopi. huë‫ف‬sarin huachi,” itërin.
—Yosë marë‫ف‬, Sinioro, nosorocoi Iraca ninopirinhuë‫ف‬, ipora huarë‫ف‬
quiyanta‫ف‬, itantapi. yonquirin mora aipi huëcacaso‫ف‬.
32ॸIna natanahuaton, Quisosori 6ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpita pa‫ف‬sahuatona‫ف‬,
chiniconahuaton, —Sha‫ف‬huitoco‫ف‬ mora quënanconpi. ͮ͑ɗ͑Ύ͑ҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬

huë‫ف‬ina‫ف‬, itërin. Napotohuachina, nara, i‫ف‬quiritopi. 7ॸI‫ف‬quiritahuatona‫ف‬, cato
huë‫ف‬pi. chachin quëntapi. ͅΎфɗЙɗËΎҡΎ͑ř͑‫ڏ‬
—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬, iyasha, onpochinquëma‫?ف‬ pita huëtohuachinara, ina aipi Quisoso
itërin. ya‫ف‬mitëontarin. 8ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬quëËȍɗ‫ڏ‬
33ॸ—Anoyarayatocoi, Sinioro, tahuatona‫ف‬, cotonëna‫ف‬caniquë huëtopi.
quiyanta‫ف‬, ni‫ف‬chii, itopi. A‫ف‬naquëonta‫ف‬panpë mono pochin
34ॸItohuachina‫ف‬, nosoroaton, nininso‫ف‬masahuatona‫ف‬, no‫ف‬paquë
së‫ف‬huarayarin. A‫ف‬naroachin noya ni‫ف‬topi huëtopi. Inaquë Quisoso pa‫ف‬sarin
huachi. Napotohuachina, Quisoso imapi huachi. Chiniquën hua‫ف‬an pochin
huachi. nicatona‫ف‬, napopi. 9ॸA‫ف‬naquën quëchitë
ͅҡľΎॷ21 56
rapi. A‫ف‬naquëonta‫ف‬imasapi. Papona —Ma noyacha Quisososo paya.

pochin chiniquën nonsapi. Tapico‫ف‬shin inaso‫ف‬. Yosë chachin
—Ma noyacha Quisososo paya. a‫ف‬patimarinpoaso‫ف‬, tosapi. ʊ͑͑ҡ͑‫ڏ‬
Tapico‫ف‬shin inaso‫ف‬. Yosë chachin huatona‫ف‬, hua‫ف‬ano‫ف‬sari no‫ف‬huipi.
a‫ف‬patimarinpoa‫ف‬hua‫ف‬anëntinpoaso 16ॸNo‫ف‬huitona‫ف‬, Quisoso itopi:
marë‫ف‬. Siniorori chachin chiniquën —Ma‫ف‬pitata‫ف‬hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬tosapi.

nanan quëtërin. Ma noyacha Tata Yosë acorinquën pochin cancantëфɗ͑ř͑‫ڏ‬
Yosëso paya, itopi. quën. Co natantëranhuë‫ف‬, ¿ti? itopi.
10ॸQuirosarinquë canconpachina, —Natantarahuë mini. No‫ف‬tëquën
ya‫ف‬huëhuano‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yanatona‫ف‬, nonsapi. Yosë quiricanënquë naporin.
noncaroápi. Quëma nohuanton, hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬
—¿Ma quëmapita‫ف‬inaso‫ف‬ni‫ف‬ton, nóya nonapiarinënquën.
hua‫ف‬an pochin huë‫ف‬sarin? topachinara, Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬niponaraihuë‫ف‬, “Ma
11ॸ—Co‫ف‬ta, Quisoso inaso‫ف‬. Cariria parti noyanquëncha quëmaso paya,”
ya‫ف‬huërinso‫ف‬. Nasarito quëran huëcaton, itarinënquën, tënin.
na‫ف‬con pënënincoi, itopi. Nani nontapomarahuë‫ف‬, co yanatëф̲‫ڏ‬
huë‫ف‬, ¿ti? itërin Quisosori.
Yosë pëinënquë naporinso‫ف‬ 17ॸIna tosahuaton, pipirahuaton,
(Mr. 11.15-19; Lc. 19.45-58; Jn. 2.13-22) Pitaniaquë pa‫ف‬nin. Inaquë huë‫ف‬ëpatërin.
12ॸIna quëran Yosë chinotopiso pëiquë
paaton, ya‫ف‬conconin. Inaquë na‫ف‬a Nara ahuirin quëran a‫ف‬chininso‫ف‬
nipa‫ف‬antopisopita quënanconahuaton, (Mr. 11.12-14, 20-26)
a‫ف‬parin huachi. A‫ف‬naquën coriqui 18ॸTahuëririnquë ninanoquë papon
nicanpiarapirinahuë‫ف‬, misanënpitanta‫ف‬ pochin, Quisoso tanarin. 19ॸAquë quëran

pitatëra‫ف‬pirahuaton, coriqui inquitërin, iquira nara quënanin, ira yonsanquë
ta‫ف‬satërin huachi. Nëpë‫ف‬ huanirinso‫ف‬. “Ina tëranta‫ف‬nitërinso‫ف‬
pa‫ف‬aninsopitanta‫ف‬a‫ف‬paton, huënsëpiquë ma‫ف‬to iro‫ف‬i,” ta‫ف‬ton, pa‫ف‬pirinhuë‫ف‬. Na‫ف‬con
të‫ف‬yatërin. monohuanaponahuë‫ف‬, co manta‫ف‬nitëфɗ͑‫ڏ‬
—Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬paco huachi. 13ॸYosë huë‫ف‬. Ina ni‫ف‬sahuaton, —Ipora quëra
quiricanën quëran pënëninpoa‫ف‬. “Ca huarë‫ف‬iso huayo co onporonta‫͑ف‬ɗҡфɗ͑‫ڏ‬
pëinëhuë noya ya‫ف‬huë‫ف‬in. æ͑Ύ͑ҡ̲‫ڏ‬ huë‫ف‬, tënin Quisoso. Napohuachina,
coso marë‫ف‬acotëranquëma‫ف‬,” tënin Yosë. nara ahuirin huachi. Inapochachin Yosë
Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ihuatoro‫ف‬sa‫ف‬ nanamën natanpatëhua‫ف‬, cancanënpoa
ya‫ف‬huërinso pochin niconama‫ف‬. æΎфɗнӕɗ‫ڏ‬ quëran huarë‫ف‬natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
rachin cancantatoma‫ف‬, inaporama‫ف‬, Topinan quëran “Imarahuë,” topatëhua‫ف‬,
itërin Quisosori. ana‫ف‬intarinpoa huachi. 20ॸͮфȍӕɗЙ‫ڏ‬
14ॸIna quëran na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬Yosë china, ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
pëinënquë ya‫ف‬ËΎ͑ЙɗтӕɗѸΎѸΎфɗ͑Ύֆҡ‫ڏ‬ pa‫ف‬yanpi.
caso marë‫ف‬. A‫ف‬naquën somaraya —¿Onporahuatonta‫ف‬, Maistro, iso nara
nininso‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬apiaro‫ف‬sa‫ف‬. a‫ف‬naroachin ahuirin? itopi.
Inapita huë‫ف‬pachinara, a‫ف‬naroachin 21ॸ—Nara aahuicaso‫ف‬sacai‫ف‬tënama‫ف‬,
anoyatërin huachi. 15ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Cotio ¿ti? Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Yosë ya‫ف‬ipiya

maistro‫ف‬sa‫ف‬, corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, inapitaso‫ف‬ nanitaparin. Ina nontohuatama‫ف‬, ya‫ف‬ipi
ni‫ف‬sápi. Hua‫ف‬huaro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ cancanëma quëran natëco‫ف‬. “Co Yosë
pa‫ف‬yatatona‫ف‬, chiniquën nonsapi. yacatahuarincohuë‫ف‬,” ama tocosohuë‫ف‬.
57 ͅҡľΎॷ21
Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran ina natëȍӕ‫ڏ‬ —Ahuën. Co quiyaso‫ف‬nitotëraihuë‫ف‬.

tama‫ف‬, sacai‫ف‬nininso‫ف‬nanitaparama‫ف‬ ¿Incariso‫ف‬Coansha nanan quëtomara?
canpitanta‫ف‬. “Yosë nohuanton, iso Co nitotëraihuë‫ف‬, toconpi.
motopi chi‫ف‬huinca‫ف‬in,” tënama‫ف‬ —Inta, nipachin, co carinquëmanta‫ف‬
naporini, ina nohuanton, sha‫ف‬huitaranquëmahuë‫ف‬. Insona nanan
chi‫ف‬huincaitonhuë‫ف‬. 22ॸ֤ΎѸř͑Ύ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ quëtërincoso‫ف‬co
tama‫ف‬, noya natëco‫ف‬. “Tëhuënchachin sha‫ف‬huitaranquëmahuë‫ف‬, itërin
Yosë catahuarinco,” topatama‫ف‬, na‫ف‬con Quisosori.
catahuarinquëma‫ف‬. Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬
nipatama‫ف‬, acotarinquëma‫ف‬, tënin. Cato‫ف‬hui‫ف‬napi‫ف‬sa‫ف‬
28ॸIna quëran itantarin:
Chiniquën nanantërinso‫ف‬ —Apira, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬,
(Mr. 11.27-33; Lc. 20.1-8) yonquico‫ف‬. A‫ف‬na quëmapi
23ॸIna quëran Yosë chinotopiso pëiquë ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. Opa sha‫ف‬na‫ف‬pi inaso‫ف‬.
paantarin piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintantacaso Cato‫ف‬hui‫ف‬nin ya‫ف‬huëtërin. A‫ف‬naso‫ف‬
marë‫ف‬. A‫ف‬chinaquëya‫ف‬, Cotio ansiano‫ف‬sa‫ف‬, sha‫ف‬huitërin: “Ipora tahuëri, conpa,
corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, inapita huë‫ف‬pi. iminquë sacatonquë‫ف‬,” itopirinhuë‫ف‬,
—¿Onporahuatonta‫ف‬chiniquën 29ॸ“Inca, tata, co yasacatërahuë‫ف‬,” itërin.
nanantaton, nipa‫ف‬antopisopita a‫ف‬paran? Napotaponahuë‫ف‬, oshaquëф͑ֆΎ͑нӕɗ͑‫ڏ‬

¿Inta‫ف‬nanan quëtërinquën a‫ف‬chinamaso tarin huachi. Noya cancantaton,
marë‫ ?ف‬Sha‫ف‬huitocoi, itopi. sacatapon pa‫ف‬nin huachi. 30ॸA‫ف‬na
24ॸ—Inta, nipachin, carinquëmanta‫ف‬ hui‫ف‬nionta‫ف‬camairin iminquë
natanaranquëma‫ف‬. Ina sha‫ف‬huitohuatamaco, sacatacaso‫ف‬. “Noyahua‫ف‬, tata. Pa‫ف‬i
nanan quëtërincoso‫ف‬sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. nipachin canta‫ف‬sacachi,” itaponahuë‫ف‬,
25ॸ¿Incarita‫ف‬Coansha nanan quëtërin co pa‫ف‬ninhuë‫ف‬. 31ॸCato‫ف‬hui‫ف‬nin chachin
piyapi‫ف‬sa‫ف‬aporintacaso marë‫ ?ف‬Yosëri sha‫ف‬huitopirinhuë‫ف‬, ¿insoarita‫ف‬
nanan quëtomara. Co inari quëҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ natërinso‫ ?ف‬itërin Quisosori.
huë‫ف‬, inaora yonquinën quëф͑ЙΎфɗ͑ҡΎ‫ڏ‬ —Ya‫ف‬nan camairinso‫ف‬pa‫ف‬pin natëton,
mara. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tënama‫ف‬canpita, ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ sacatërin, itopi.
toma‫ ?ف‬Sha‫ف‬huitoco carinquëmanta‫ف‬nanan —No‫ف‬tëquën tënama‫ف‬. A‫ف‬naso‫“ف‬Pa‫ف‬i
quëtërincoso‫ف‬sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬, itërin nipachin,” taponahuë‫ف‬, co yapa‫ف‬ninhuë‫ف‬.
Quisosori. Inapochachin coriqui ma‫ف‬patoro‫ف‬sa‫ف‬,
Natanahuatona‫ف‬, inahua capini nisha monshihuaninsopita, inapita co noyahuë‫ف‬
nisha ninontapi. yonquipirinahuë‫ف‬, iporaso‫ف‬ɗ͑͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬
—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬itahua‫“ ?ف‬Yosëri nanan huatona‫ف‬, Yosë imasapi. Imatona‫ف‬,
quëtërin aporintacaso‫ف‬,” itohuatëhua‫ف‬, tëhuënchachin huëntonënquë ya‫ف‬conapi.
“¿Onpoatomata‫ف‬nipachin co Coansha Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
natëramahuë‫ ”?ف‬itarinpoa‫ف‬. 26ॸͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ yaya‫ف‬conamahuë‫ف‬. 32ॸCoansha Paotista
huë‫ف‬, “Co Yosëri nanan quëtërinhuë‫ف‬. pënënpirinquëmahuë‫ف‬, co yanatëramahuë‫ف‬.
Inaora yonquinën quëran aporintërin,” Noya cancantacaso marë‫ف‬pënënpirinquë
itohuatëhua‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ mahuë‫ف‬, co yanatëramahuë‫ف‬.
no‫ف‬huiarinënpoa‫ف‬. “Yosëri a‫ف‬parin Oshahuano‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬a‫ف‬naroachin
pënëntacaso‫ف‬,” topi ya‫ف‬ipiya, nitopi. natëtona‫ف‬, noya cancantopi. ʊ͑͑ɗËЙΎ̲‫ڏ‬
27ॸNani ninontohuachinara, Quisoso rahuë‫ف‬, co yonquiramahuë‫ف‬. Co natëҡΎËȍɗ‫ڏ‬
itapona‫ف‬: nachinhuë‫ف‬cancantarama‫ف‬, itërin.
ͅҡľΎॷ21 58
hui‫ف‬nin chachin tëpatopi ni‫ف‬quëhuarë‫?ف‬

Inpriatoro‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquipiso‫ف‬ itërin Quisosori.
(Mr. 12.1-12; Lc. 20.9-19) 41ॸ—Chiniquën no‫ف‬huiton, a‫ف‬naroachin
33ॸ—Isonta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, tëpapon nimara. Pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬nipi
a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬, natanco‫ف‬. A‫ف‬na ni‫ف‬ton, chiniquën aparësitaton, tëpaarin
quëmapi pancana imianatërin. Inaquë huachi. Ina quëran nasha inpriatoro‫ف‬sa‫ف‬
oparachin sha‫ف‬nin. ͮ͑ɗЙɗфЙɗфȍӕ‫ڏ‬ acoantarin huachi. Inapitaso‫ف‬opa
ton, na‫ف‬pi quëran nanpi ninin opa nitohuachin, no‫ف‬tëquën quëtapi huachi,
to‫ف‬poitona‫ف‬huino nicacaiso marë‫ف‬. itopi.
Naporahuaton, inapa pë‫ف‬satë‫ف‬pëi‫ف‬ninin. 42,43ॸ—Naporinchi paya. Canpitanta‫ف‬
Inaquë piyapinën ya‫ف‬huaton nocorarin co nohuantëramacohuë‫ف‬ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬,

ama ihuatacaiso marëhuë‫ف‬. Yosë a‫ف‬poarinquëma‫ف‬. Nisha piyapiro‫ف‬sa‫ف‬
Nani tiquihuachina, inpriatoro‫ف‬sa‫ف‬ piyapinënpita pochin ni‫ف‬sarin. Inapitaso‫ف‬
acorin coidacaiso marë‫ف‬. “Sacatëramaso noya imasapi huachi. Ina chachin Yosë
marë‫ف‬patoma nitërinso‫ف‬Ë͑ЙɗҡΎф͑‫ڏ‬ quiricanën quëran sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬,
quën marë‫ف‬maco‫ف‬. Patomachin canta‫ف‬ nani nontërama‫ف‬ipora. Ninshitaton,
acotoco,” itërin. Itahuaton, a‫ف‬na parti naporin:
pa‫ف‬nin huachi. 34ॸIna quëran nani Na‫ف‬pi quëran yapëihuachina, a‫ف‬na
nitohuachina, aquë ya‫ف‬huërin quëran na‫ف‬pi quënanpirinahuë‫ف‬,
piyapinënpita a‫ف‬parin patoma nitërinso‫ف‬ sacatoro‫ف‬sa‫ف‬co nohuantopihuë‫ف‬.
matacaiso marë‫ف‬. 35ॸA‫ف‬papirinhuë‫ف‬, “Napoonin,” ta‫ف‬tona‫ف‬,
inpriatonënpitari masahuatona‫ف‬, ahuëpi. të‫ف‬yatopirinahuë‫ف‬. Hua‫ف‬anëni
A‫ف‬naso‫ف‬tëpapi. A‫ف‬nanta‫ف‬na‫ف‬piquë maantarahuaton, “Iso na‫ف‬pi
të‫ف‬yaratona‫ف‬, tëpapi. 36ॸTopinan huë͑͑‫ڏ‬ na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërahuë
tahuachinara, naquërachin hua‫ف‬anëni pëica‫ف‬huaso marë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, noya
a‫ف‬napita a‫ف‬paantapirinhuë‫ف‬. Na‫ف‬a acoantarin huachi. Yosëri chachin
piyapinënpita a‫ف‬paantapirinhuë‫ف‬, napotërin. Napoaton “noya”
inachachin nitantapi. kȍӕř͑ҡфȍӕ‫ڏ‬ tënëhua‫ف‬, tënin quiricanënquë.
tona‫ف‬, topinan a‫ف‬paantapi huachi. 44ॸNa‫ف‬pi i‫ف‬patohuatëra, anotatë‫ف‬,
37ॸIna quëran huachi hua‫ف‬anëni ya‫ف‬panë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ina
yonquiantarin. “¿Ma‫ف‬cha onpochiya? na‫ف‬pi chachin anotahuaton, a‫ف‬naquën
Na‫ف‬aya‫ف‬pi a‫ف‬papirahuë‫ف‬, co manta‫ف‬ ni‫ف‬shariarin. Inapochachin a‫ف‬naquën
quëtopihuë‫ف‬. Hui‫ف‬nahuë chachin piyapi natanpachincora, “Sacai‫ف‬
nipachin a‫ف‬pa‫ف‬i. Ina tëhuënchinso‫ف‬ imacaso‫ف‬,” toconpi. Na‫ف‬pi i‫ف‬patërëso
natëapona‫ف‬nimara,” ta‫ف‬ton, hui‫ف‬nin pochin cancantatona‫ف‬, co yaimapihuë‫ف‬.
chachin a‫ف‬papirinhuë‫ف‬. 38ॸYa‫ف‬caritëraso‫ف‬, Insosona co nohuantohuachinacohuë‫ف‬,
inpriatoro‫ف‬sari quënanpi. “Ni‫ف‬cochi. a‫ف‬na tahuëri Yosëri chiniquën
Hui‫ف‬nin chachin huë‫ف‬sarin huachi. ana‫ف‬intarin huachi. Ni‫ف‬sharirinso pochin
Pa‫ف‬pin chiminpachin, iso no‫ف‬pa chachin nitarin, itërin.
hua‫ف‬anëntantapon. Huëco‫ف‬tëpa‫ف‬ahua‫ف‬ 45ॸNatanahuatona‫ف‬, Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬,
ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanënpita matahua‫ف‬,” nitopi. Parisio piyapiro‫ف‬sa‫ف‬, inapita yonquipi.

39ॸNaporahuatona‫ف‬, hua‫ف‬anën hui‫ف‬nin “Canpoa‫ف‬chinotatonpoa‫ف‬, pënë͑фɗ͑‫ڏ‬
masahuatona‫ف‬, aipiran të‫ف‬yatopi. Ina poa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, no‫ف‬huipi. 46ॸNo‫ف‬huitona‫ف‬,
quëran tëpapi huachi. ͮЙΎҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬ tashinan pëiquë yapo‫ف‬mopirinahuë‫ف‬,
nara, 40ॸ¿ma‫ف‬ta‫ف‬onpotintapon hua‫ف‬anëni, piyapi‫ف‬sa‫ف‬të‫ف‬huatatona‫ف‬, co mapihuë‫ف‬.
Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬nani niyontonpi quënanpatama‫ف‬, sha‫ف‬huitoco‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬.

Quisoso natanacaiso marë‫ف‬. —Yosëri Hui‫ف‬nahuë sa‫ف‬acaso marë‫ف‬noya pita
chachin acorin pënëinpoaso marë‫ف‬, topi. nisarahuë huachi,” itërin. 10ॸæΎ̲ɗѸɗΎ͑ř͑‫ڏ‬
Napoaton Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ËΎ͑͑ɗҡΎЙɗ‫ڏ‬ pita pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
huë‫ف‬macacaiso‫ف‬. sha‫ف‬huitëra‫ف‬piapi. Noya nipisopita, co
noyahuë‫ف‬nipisopitanta‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Coshatapacaso marë‫ف‬amatërinsopita sha‫ف‬huitëra‫ف‬piapi. Huë‫ف‬pachinara, nasha
22
1ॸIna
quëran Quisosori pë͑ř͑‫ڏ‬ në‫ف‬mëtë‫ف‬topinan quëtopi a‫ف‬motona‫ف‬
tarin. ya‫ف‬conacaiso marë‫ف‬. Noya nitapatona‫ف‬,
—Yosë huëntonënquë ya‫ف‬conacaso‫ف‬ ya‫ف‬ipi ya‫ف‬conpi. Pita pëi‫ف‬noyá ya‫ف‬sotopi
a‫ف‬chintanta‫ف‬inquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. 2ॸA‫ف‬na huachi.
hua‫ف‬an naporinso pochin ninin. 11ॸHua‫ف‬an pita pëiquë ya‫ف‬conpachina,
Hua‫ف‬huayátërahuë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ a‫ف‬naya a‫ف‬naya noya nontërin. A‫ف‬na

hua‫ف‬anëntërinso‫ف‬. Hui‫ف‬nin yasa‫ف‬apachina, quëmapiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co nasha
panca pita pochin nisarin. 3ॸNapoaton në‫ف‬mëtë‫ف‬a‫ف‬morinhuë‫ف‬. 12ॸIna ni‫ف‬sahuaton,
comisionënpita a‫ف‬parin piyapi‫ف‬sa‫ف‬ hua‫ف‬ani itërin: “¿Onpoatonta‫ف‬, iyasha, co
sha‫ف‬huitacaiso marë‫ف‬. nasha në‫ف‬mëtë‫ف‬a‫ف‬moranhuë‫ ?ف‬Noya
Sha‫ف‬huitopirinahuë‫ف‬, co nohuantopihuë‫ف‬ a‫ف‬motë‫ف‬ya‫ف‬conacaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co
huëcacaiso‫ف‬. 4ॸHua‫ف‬ani natanahuaton, ma‫ف‬parancohuë‫ف‬, ¿ti?” itërin. ͮЙΎҡΎЙɗ‫ڏ‬
a‫ف‬napita comisionënpita rinhuë‫ف‬, co manta‫ف‬tëninhuë‫ف‬. ҽЙ͑‫ڏ‬
a‫ف‬paantapirinhuë‫ف‬. “Sha‫ف‬huitonquë‫ف‬ ton, ta‫ف‬tárin. 13ॸ“Iso quë̲Йɗ̲Ѹȍӕ‫ڏ‬
manoton huë‫ف‬ina‫ف‬. Nani ohuaca‫ف‬atëpatë toma‫ف‬, noyá tonpotoco‫ف‬. Pa‫ف‬on,
rahuë. Amoshin nininsopita nani tëpapi tanpaquën, inapita noyá tonpotoco‫ف‬.
capaquëhuaso marë‫ف‬. Nani huachi ya‫ف‬ipi Nani tonporahuatoma‫ف‬, tashinanquë
tapatërahuë. Huëco huachi ca‫ف‬ahua‫ف‬, të‫ف‬yatoco huachi. Inatohua‫ف‬na‫ف‬nërapi,
itonco‫ف‬,” itahuaton, a‫ف‬parin huachi. chiníquën parësitapi huachi,” itërin
5ॸPa‫ف‬sahuatona‫ف‬, sha‫ف‬huitantapirinahuë‫ف‬. piyapinënpita. 14ॸInapochachin
“Co‫ف‬chi nanitëraihuë paya,” toconpi notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬Yosëri amatërin
a‫ف‬naya a‫ف‬naya. A‫ف‬naquën iminquë huëntonënquë ya‫ف‬conacaiso marë‫ف‬. Na‫ف‬a
pa‫ف‬nin. A‫ف‬naquën ma‫ف‬sha pa‫ف‬anapon natanpirinahuë‫ف‬, caraichin ya‫ف‬conpi.
pa‫ف‬nin. 6ॸA‫ف‬naquëni comisionënpita Yosë nohuanton, ya‫ف‬conpi huachi,
masahuatona‫ف‬, ahuëatona‫ف‬, tëpapi. itërin.
7ॸHua‫ف‬an natantahuaton, chiniquën
Coriqui ma‫ف‬patërinso‫ف‬
no‫ف‬huitërin. Sontaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬parin
(Mr. 12.13-17; Lc. 20.20-26)
ana‫ف‬intacaiso marë‫ف‬. Comisionënpita
tëpatopi ni‫ف‬ton, Йřɗ͑ř͑Йɗҡȍӕɗнӕɗҡ‫ڏ‬ 15ॸParisioro‫ف‬sa‫ف‬natanahuatona‫ف‬,
huatona‫ف‬, tëpapi huachi. 8ॸʊ͑ЙфɗҡΎ͑ř͑‫ڏ‬ ninontopi.

pita amatantarahuatona, sha‫ف‬huitërin. —Huëco‫ف‬nonpintatëhua‫ف‬, nisha nisha
“Pita marë‫ف‬nani tapatopiraihuë‫ف‬. natahuan‫ف‬. Co no‫ف‬tëquën
AmatërahuëѸΎЙɗҡËΎ͑ΎֆË͑Ë͑ҡҡΎ‫ڏ‬ a‫ف‬panihuachinpoahuë‫ف‬, sha‫ف‬huirapiahua‫ف‬,
nahuë‫ف‬, co nohuantopihuë‫ف‬huëcacaiso‫ف‬. nitopi. 16ॸNapoaton a‫ف‬naquën a‫ف‬parin
Napoaton co huachi canta‫ف‬nohuantëф‫ڏ‬ Quisoso natanacaiso marë‫ف‬. Cotio
huë‫ف‬. 9ॸNisha nisha ira pa‫ف‬tatoma‫ف‬, hua‫ف‬an amiconënpitanta‫ف‬pa‫ف‬nin.
a‫ف‬napita piyapi‫ف‬sa‫ف‬quënanpatama‫ف‬, Canconahuatona‫ف‬, nonpintatona‫ف‬,
sha‫ف‬huitonco‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬. Inso tëranta‫ف‬ noyásha nontonpi.
ͅҡľΎॷ22 60
—Quëmaso‫ف‬, Maistro, noyanquën. Co 24ॸ—Iraca, Maistro, Moisësëco‫ف‬pënë͑ɗ͑‫ڏ‬
onporonta‫ف‬nonpinanhuë‫ف‬. Yosë pënë͑ɗ͑‫ڏ‬ poa‫ف‬. “Quëmapiri sa‫ف‬in ayananpihuachin,

poaso‫ف‬no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintërancoi. capa hua‫ف‬huin nipachin, ina iini chachin
Piyapi‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huipirinënquëonta‫ف‬, co ina imoroën maantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
yonquiranhuë‫ف‬. Co hua‫ف‬an tëranta‫ف‬ Hui‫ف‬nahuanpachin, iinco‫ف‬apoin inari
të‫ف‬huatëranhuë‫ف‬. 17ॸNapoaton chachin ya‫ف‬huërëtacaso marë‫ف‬. Ina quëran
yanatanainquën. Nomano copirno mashotohuachin, ma‫ف‬shanën, no‫ف‬panën,
hua‫ف‬anëntërinpoaso‫ف‬. Inaso‫ف‬nisha piyapi inapita maantarin,” tënin Moisësëco‫ف‬,
niponahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ ninshitaton. 25ॸCanchisë iyaro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërin.
hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Nani pi‫ف‬ipi coriqui Paninanso‫ف‬sa‫ف‬apirinhuë‫ف‬. Co hui‫ف‬nin
ma‫ف‬painpoaso marë‫ف‬comisionën ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, sa‫ف‬in ayananpirin.
a‫ف‬pairin. Huë‫ف‬pachina, noya ipora 26ॸIna iini chachin maantarin. Moisësë
quëtacaso‫ف‬, ¿ti? ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬Yosë nohuantë tëninso chachin manin. Inanta‫ف‬co hui‫ف‬nin

rin nica‫ف‬huaiso‫ ?ف‬Sha‫ف‬huitocoi nitochii, ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, chimiantarin. A‫ف‬na
itopi. iionta‫ف‬inapoantarin. Canchisë iinpita
18ॸYanonpintopiso‫ف‬Quisosori nitotaton, chachin inapoantapi. Co a‫ف‬naya tëranta‫ف‬
itërin: hui‫ف‬nahuanaponaraihuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi taquipi.
—Canpitaso‫ف‬nonpintënquëma‫ف‬. 27ॸIna quëran sa‫ف‬ionta‫ف‬chiminin huachi.
¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬yanonpintaramaco? 28ॸCanchisë iinpita chachin
Yasha‫ف‬huirapitomaco, natanaramaco sa‫ف‬ara‫ف‬piapirinahuë‫ف‬. Nanpiantacaso‫ف‬

ipora ni‫ف‬sora. 19ॸCoriqui copirno tahuëri nanihuachin, ¿insoari chachincha
quëtacaso‫ف‬a‫ف‬notoco ni‫ف‬i, itërin. ͮЙΎҡΎ‫ڏ‬ sa‫ف‬in ninë‫ف‬poya? itopi.
huachina, coriquimia a‫ف‬notopi. 29ॸ—Canpitaso‫ف‬co no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬
20ॸ—¿Inta‫ف‬isoso‫ف‬nonanpiso‫ ?ف‬ɗҡΎȍӕ‫ڏ‬ mahuë‫ف‬. Yosëso‫ف‬Ëȍɗ͑ɗËȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡΎ‫ڏ‬
china, —Nomano copirno, itopi. pirinhuë‫ف‬, co nohuitëramahuë‫ف‬. тӕɗфɗË‫ڏ‬
—¿Inta‫ف‬nininëonta‫ف‬isëquë nëonta‫ف‬nontapomarahuë‫ف‬, co cancanëma
ninshitopi? itantarin. quëran natantëramahuë‫ف‬. Napoaton co
21ॸ—Nomano copirno chachin, itopi. nanitëramahuë‫ف‬no‫ف‬tëquën yonquicamaso‫ف‬.
—Copirno ma‫ف‬shanën inachachin Yosë ya‫ف‬ipiya nanitaparin. 30ॸæȍɗ̲ɗ͑ЙɗѸΎ‫ڏ‬
quëtantaco‫ف‬. Copirno ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, pita nanpiantahuachina‫ف‬, co huachi
quëtoco‫ف‬. Naporahuaton, Yosë sa‫ف‬asapihuë‫ف‬. Sanapi‫ف‬santa‫ف‬co huachi
nininpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, hua‫ف‬anëntinpoaso‫ف‬ so‫ف‬yapihuë‫ف‬. Anquëniro‫ف‬sa pochin nisapi
ya‫ف‬huërin. Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran ina huachi. 31ॸChiminpisopita tëhuënchachin
natëco‫ف‬, itërin. 22ॸNatanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. nanpiantarapi. Moisësë nontohuachina,
—Ma noyacha a‫ف‬panirinpoa paya, Yosëri chachin sha‫ف‬huitërin. 32ॸ“Caso‫ف‬
ta‫ف‬tona‫ف‬, tapanatona‫ف‬, patopi huachi. Yosëco. Apran chinotarinco. Isaco, Cacopo,
inapitanta‫ف‬chinotarinaco,” itërin. Cara
Ananpitantarinpoaso‫ف‬ chachin iraca chiminpirinahuë‫ف‬, naporin.
(Mr. 12.18-27; Lc. 20.27-40) Nanpirëhuasopitaráchin Yosë chinotarë
23ॸNaporo‫ف‬tahuëri a‫ف‬napita Cotio hua‫ف‬. Napoaton inapitanta‫ف‬Ëȍɗ̲ɗ͑ЙΎ͑‫ڏ‬
maistro‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi. Satosioro‫ف‬sa‫ف‬itopiso‫ف‬. raihuënta‫ف‬, nanpiantarapi, itërin Quisosori.
Inapita nisha a‫ف‬chinpi. “Piyapinpoa‫ف‬ 33ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬natanahuatona‫ف‬,
chiminpatëhua‫ف‬, co onporonta‫͑͑ف‬Йɗ͑‫ڏ‬ pa‫ف‬yatopi.

tarihuahuë‫ف‬,” toconpi. Inahuanta‫ف‬ —Ma noyacha a‫ف‬chintërinpoa paya,
Quisoso yanonpintatona‫ف‬, nontiipi. topi.
Tapicori chachin ninorin. Cristo

Yosë na‫ف‬con nohuantërinso‫ف‬ ninoton, ninshitërin.
(Mr. 12.28-34) Yosëri sinioronëhuë sha‫ف‬huitërin.
34ॸNatanahuatona‫ف‬, Parisio “Inchinanëhuë quëran huënsëquë‫ف‬
piyapi‫ف‬santa‫ف‬niyontonpi. “Quisoso inimiconënpita cari minsëËȍɗ͑‫ڏ‬
no‫ف‬tëquën a‫ف‬panitaton, Satosioro‫ف‬sa‫ف‬ quën,” itërin Yosëri, tënin
atapanin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, niyontonpi ina Tapico‫ف‬.
nontantacaiso marë‫ف‬. 35ॸA‫ف‬na maistro 45ॸShia‫ف‬huain niponahuë‫ف‬, Cristo
iraca nanan noya nitotërinso‫ف‬ yonquiaton, “sinioronëhuë,” tënin.

huë‫ف‬sahuaton, Quisoso nontiirin Piyapi chachin nipirinhuë‫ف‬, Tapiri
atëhuëcaso marë‫ف‬. chinotërin. ¿Onpoatonta‫ف‬naporin? itërin
36ॸ—Pi‫ف‬pian, Maistro, yanatananquën. Quisosori.
Yosë na‫ف‬con pënëninpoa‫ف‬. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬ 46ॸNatanaponaraihuë‫ف‬, co manta‫ف‬
na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërin nicacaso‫?ف‬ a‫ف‬panitopihuë‫ف‬. “Yosë hui‫ف‬nin chachin

itiirin. ni‫ف‬ton, naporin,” ta‫ف‬caiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co
37ॸ—Inta, nipachin, sha‫ف‬huichinquën. yanatëpihuë‫ف‬. Ina quëran tapanatona‫ف‬,
Tata Yosë hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Ina na‫ف‬con co huachi nohuantopihuë‫ف‬Quisoso
nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. “Ya‫ف‬ipi natanacaiso‫ف‬. Naporo quëra huarë‫ف‬co
cancanëma quëran nosoroco‫ف‬. Inasáchin huachi ina natanpihuë‫ف‬.
yonquiatoma‫ف‬, nosoromiatoco‫ف‬,” tënin.
38ॸIna na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërin. Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬pënëninso‫ف‬
39ॸIsonta‫ف‬Yosë nohuantërin. “Quëmaora (Mr. 12.38-39; Lc. 11.43,46; 20.45-46)
23
ninosororanso pochachin a‫ف‬napitanta‫ف‬ 1ॸIna quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬
nosoroco‫ف‬,” itërin. 40ॸNosorocaso‫ف‬na‫ف‬con a‫ف‬chintantarin.

na‫ف‬con nohuantërin. Ya‫ف‬ɗЙɗ֤ΎѸřнӕɗфɗË‫ڏ‬ Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitanta‫ف‬natanin.
nën quëran inasachin pënëninpoaso‫ف‬. 2ॸ—Tëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Cotio
Ya‫ف‬ipi yonquinëma quëф͑͑ΎѸΎфΎȍӕ‫ڏ‬ maistro‫ف‬sa‫ف‬, Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬, inapita

tama‫ف‬, Yosë yonquirinso chachin na‫ف‬con a‫ف‬chintërinënquëma‫ف‬. “Moisësë
imasarama‫ف‬, itërin Quisosori. pënëninpoaso‫ف‬no‫ف‬tëquën
a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬,” topi. 3ॸYosë
Yosë a‫ف‬paimarinso‫ف‬ nanamën a‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬, noya
(Mr. 12.35-37; Lc. 20.41-44) natëco‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ama inapita
41ॸParisio piyapi nani niyontonpi nonancosohuë‫ف‬. Pënënpirinënquë̲‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, Quisosorinta‫ف‬natanarin huë‫ف‬, co cancanëna quëran imapihuë‫ف‬.
no‫ف‬tëquën ayonquicaso marë‫ف‬. 4ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Panca pë‫ف‬pëto quëpahuatëra,
42ॸ—Iraca Yosë quiricanënquë sacai‫ف‬iratacaso‫ف‬. Inapitaso‫ف‬ɗ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. “A‫ف‬na tahuëri a‫ف‬na chin a‫ف‬chintërinënquëma‫ف‬. Co Yosë
quëmapi acoarahuë piyapi‫ف‬sa‫ف‬ quiricanënachin a‫ف‬chinpihuë‫ف‬. Inahuara
nicha‫ف‬ëcaso marë‫ف‬. Inaso‫ف‬Cristo yonquinëna quëran nisha pënëntopi
itopiso‫ف‬,” tënin Yosë. ¿Inta‫ف‬shin inaso‫?ف‬ anta‫ف‬. Panca pë‫ف‬ЙřҡΎЙΎËȍɗ͑͑ɗ͑ҡ͑ËΎ‫ڏ‬
itërin Quisosori. nama‫ف‬. A‫ف‬chintopirinënquëmahuë‫ف‬, co
—Tapico‫ف‬shin inaso‫ف‬, topi pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬catahuarinënquë̲‫ڏ‬
Parisioro‫ف‬sa‫ف‬. huë‫ف‬Yosë imacamaso‫ف‬. 5ॸPi‫ف‬pian Yosë
43,44ॸ—Naporinchi paya. Inaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ quiricanën ninshitahuatona‫ف‬, të‫ف‬yainquë
huë‫ف‬, iraca Ispirito Santo nohuanton, achinpipi piyapi‫ف‬sari nicacaiso marë‫ف‬.
ͅҡľΎॷ23 62
Naporahuatona‫ف‬, naporopi a‫ف‬mopi Yosë pochin cancantatomahuë‫ف‬, co

nohuitacaiso marë‫ف‬. “Inapohuatëhua‫ف‬, canpita tëranta‫ف‬Yosë huëntonënquë
piyapi noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, ya‫ف‬conaramahuë‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬
napopi. Napoaponaraihuë‫ف‬, co aquëtë‫ف‬ yaya‫ف‬conpirinahuë‫ف‬, co catahuaramahuë‫ف‬
Yosë yonquipihuë‫ف‬. 6ॸPita nipachina, ya‫ف‬conacaiso‫ف‬. Canpita nonaninquëma‫ف‬
huancanachin yahuënsëconpi. ni‫ف‬ton, inapitanta‫ف‬co ya‫ف‬conpihuë‫ف‬.
Niyontonpiso pëiquë ya‫ف‬conpachinara, Napoaton Yosë ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬.
hua‫ف‬ano‫ف‬sapitarë‫ف‬yahuënsëconpi. 14ॸQuëyorono‫ف‬sa‫ف‬nonpintarama‫ف‬. Noya
7ॸCaniquë pa‫ف‬pachinara, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari nontapomarahuë‫ف‬, a‫ف‬naya a‫ف‬naya
noya nontopi. “Huë‫ف‬cama, Maistro,” nonpintatoma‫ف‬, ma‫ف‬shanënpita
itohuachinara, pa‫ف‬yatopi. matarama‫ف‬. Ina quëran niyontonpiso
8ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ama inapita pëiquë ya‫ف‬conpatamara, hua‫ف‬qui‫ف‬Yosë
pochin cancantocosohuë‫ف‬. “Caora nontapomarahuë‫ف‬, co cancanëma quëran
no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬, natëco,” imaramahuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬aquë aquëtë‫ف‬
ama tocosohuë‫ف‬. Iyama pochin ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬.
nini‫ف‬toma‫ف‬, ya‫ف‬huëco‫ف‬. Yosëichin 15ॸCanpitaso‫ف‬nonpintënquëma‫ف‬. Ira
no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬. 9ॸAma a‫ف‬na iratër‫ ڟ‬antarama‫ف‬nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬

piyapi na‫ف‬con na‫ف‬con pa‫ف‬yatocosohuë‫ف‬. a‫ف‬chintacamaso marë‫ف‬. Aquë paatoma‫ف‬,
“Quëmaso‫ف‬tata pochin ni‫ف‬nanquën. a‫ف‬naya a‫ف‬naya a‫ف‬chintërama‫ف‬canpita
Natëaranquën huachi,” ama itocosohuë‫ف‬. pochin yonquicaiso marë‫ف‬.
Yosëíchin natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Inaso‫ف‬ A‫ف‬chintopiramahuë‫ف‬, imapachinquëma‫ف‬,
tatanpoa‫ف‬inapaquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬. 10ॸAma aquë aquëtë‫ف‬co noyahuë‫ف‬cancantapi.
hua‫͑ف‬ЙΎËȍɗ͑Ëȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬parësitopiquë pa‫ف‬sarama
tocosohuë‫ف‬. “Ca natëco,” ama huachi.
tocosohuë‫ف‬. Yosë chachin caso‫ف‬acorinco 16ॸA‫ف‬napita yaa‫ف‬chintopiramahuë‫ف‬, co
ni‫ف‬to, casachin camaiaranquëma‫ف‬. 11ॸYosë no‫ف‬tëquën yonquiatomahuë‫ف‬, somaraya

huëntonënquë ya‫ف‬conpatëra, co pochin cancantarama‫ف‬. Somaraya
chiniquën nanantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. nininso‫ف‬co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬nanitëфɗ͑‫ڏ‬
Noya noya yanipatama‫ف‬, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ huë‫ف‬a‫ف‬napita quëpacaso‫ف‬. Inapochachin
catahuaco‫ف‬. 12ॸ“Caso‫ف‬noya noyaco,” canpitaso‫ف‬co Yosë nohuitatomahuë‫ف‬, co
topatama‫ف‬, Yosë atapanarinquëma‫ف‬. nanitëramahuë‫ف‬a‫ف‬napita
Nipirinhuë‫ف‬, “Caora co nanitërahuë‫ف‬ a‫ف‬chintacamaso‫ف‬. “Yoscoarë‫ف‬topatëra,
noya nica‫ف‬huaso‫ف‬. Catahuaco, Sinioro,” no‫ف‬tëquën nontacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” topi
topatama‫ف‬, Yosë catahuaarinquëma‫ف‬. ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
Noya noya acoarinquëma huachi, itërin nisha nisha tënama‫ف‬. “Yosë chinotopiso
Quisosori. pëi‫ف‬ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën
nontaranquën,” itopiramahuë‫ف‬, co
Nisha nisha nonpinpiso‫ف‬ no‫ف‬tëquën nonamahuë‫ف‬. “Co ina marë‫ف‬
(Mr. 12.40; Lc. 11.52; 20.47) Yosë ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬,” toconama‫ف‬.
13ॸInaquëran Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬, Parisio “Yosë pëinënquë oro ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton,
piyapi‫ف‬sa‫ف‬, inapita pënëantarin. no‫ف‬tëquën nontaranquën, topatëra,
—Canpitaso‫ف‬maistro‫ف‬sanquëma‫ف‬ naporo huarë‫ف‬no‫ف‬tëquën nontacaso‫ف‬
nipomarahuë‫ف‬, nonpintënquëma‫ف‬. Co ya‫ف‬huërin,” topiramahuë‫ف‬. 17ॸCo
no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinamahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë no‫ف‬tëquën yonquiramahuë‫ف‬. Yosë
iranën ya‫ف‬copiatë pochin ninama‫ف‬. Co pëinënso‫ف‬noya. Inaquë Yosë nontërë
63 ͅҡľΎॷ23
hua‫ف‬. Oro inaquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬co aquëtë‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬, Yosë na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬

yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. æΎЙřɗ͑ř͑‫ڏ‬ tërinso‫ف‬naniantërama‫ف‬. Co no‫ف‬tëquën
quë ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬naporini, co Yosëri nontëramahuë‫ف‬. Co sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬
noya ni‫ف‬itonhuë‫ف‬. 18ॸYosë chinotopiso nosororamahuë‫ف‬. Co cancanëma quëran
pëiquë misa‫ف‬huaya ya‫ف‬huërin. Inaquë huarë‫ف‬Yosë natëramahuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬
ma‫ف‬sha Yosë marë‫ف‬acopi. “Misa‫ف‬huaya ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. 24ॸSomaraya pochin
ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton, no‫ف‬ҡřнӕř͑͑Ύ͑ҡф͑‫ڏ‬ cancantatoma‫ف‬, co no‫ف‬tëquën
quën,” tapomarahuë‫ف‬, nonpinama‫ف‬. “Co a‫ف‬chintëramahuë‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬.
ina marë‫ف‬Yosë ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬,” A‫ف‬naquënso‫ف‬yao‫ف‬opachina, noyá
toconama‫ف‬. “Ma‫ف‬sha inaquë acopiso‫ف‬ pansharin ama o‫ف‬oso tëranta‫ف‬o‫ف‬ocaso
ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton, no‫ف‬ҡřнӕř͑͑Ύ͑ҡф͑‫ڏ‬ marëhuë‫ف‬. Ina quëф͑ËΎֆΎ͑нӕɗҡΎ͑‫ڏ‬
quën, topatëra, naporo huarë‫ف‬no‫ف‬tëquën huë‫ف‬, ma‫ف‬sha panca masho nininso‫ف‬
nontacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” topiramahuë‫ف‬. a‫ف‬naroachin mi‫ف‬tërin. Inapochachin
Yanonpintatoma‫ف‬, napotërama‫ف‬. 19ॸґΎ̲‫ڏ‬ canpitaso‫ف‬cancantonama‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
raya pochin cancantatoma‫ف‬, co pi‫ف‬pian mashocoro‫ف‬sa‫ف‬napopiso‫ف‬yanatëЙɗф̲‫ڏ‬
tëranta‫ف‬yonquiramahuë‫ف‬. Co ma‫ف‬sha huë‫ف‬, Yosë na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërinso‫ف‬
acopiso‫ف‬yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. co yonquiramahuë‫ف‬.
Yosë pëinënquë acopi ni‫ف‬ton, Yosëri 25ॸTëhuënchachin yanonpintërama‫ف‬.
noya ni‫ف‬nin. 20,21ॸYa‫ف‬ipi Yosë chinotopiso Ni‫ف‬co‫ف‬. A‫ف‬naquën minë‫ف‬, sënan, inapita
pëiquë ya‫ف‬huërinsopita inachachin pa‫ف‬mohuachinara, aipiáchin pa‫ف‬motopi.
pochin yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Inaquë Acopo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, në‫ف‬huënantëtërin.
Yosë chinotërëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, noya ninin. Inapochachin canpitaso‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
“Yosë pëinënquë ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton, quënanacasoachin yonquipiramahuë‫ف‬.
no‫ف‬tëquën nontaranquën,” topatëra, Aipiáchin yonquirama‫ف‬. Acopo‫ف‬
Yosë ni‫ف‬sarinco no‫ف‬ҡřнӕř͑͑Ύ͑ҡф͑‫ڏ‬ cancanëma quëф͑ËΎ͑ΎֆֆΎ͑нӕɗф̲‫ڏ‬
quën, tapon naporin. 22ॸInapochachin huë‫ف‬. Nonpintatoma‫ف‬, yaihuatarama‫ف‬.
“Pi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën Apiratarama‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍфËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
nontaranquën,” tapomarahuë‫ف‬, ͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬ rama‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosë
tarama‫ف‬. Inapaquë ya‫ف‬huaton, Yosë ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. 26ॸMa‫ف‬huántacha
chachin ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, canpitaso‫ف‬ninama paya. ‫ع‬Ϙ͑ЙΎфȍӕҡΎ‫ڏ‬
no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarinquëma huachi. Co macha co no‫ف‬tëquën yonquiramahuë
onporonta‫ف‬nonpintacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, paya? Cancanëma‫ف‬ton anoyatoco‫ف‬. Ina
itërin. quëran noya cancantatoma‫ف‬, noya
nisarama huachi.
Co cancanëna quëran huarë‫ف‬ 27ॸYosë quiricanën a‫ف‬chintopiramahuë‫ف‬,
natëpisopitahuë‫ف‬ yanonpinama‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Chimipi
(Lc. 11.39-42,44) pa‫ف‬pitohuatëra, na‫ف‬pi naninquë
23ॸInaquëran Quisosori itantarin: po‫ف‬morë‫ف‬. Ina quëran huiri huiríchinquë
—“Ma‫ف‬sha canahuatëra, pi‫ف‬pian Yosë pashitërë‫ف‬. Noyapiachin ya‫ف‬nopirinhuë‫ف‬,
quëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” itërinpoa‫ف‬ acopo‫ف‬nansë, nosha chanatërinso‫ف‬,
Moisësë. Ina natëpiramahuë‫ف‬, ͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬ inapita co nishinahuën‫ف‬nisarin. 28ॸʊ͑ЙΎ‫ڏ‬
tënquëma‫ف‬canpitaso‫ف‬. Ma‫ف‬sha chachin canpitaso‫ف‬ninama‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
sha‫ف‬patamara, pi‫ف‬pian quëtarama‫ف‬. Ya‫ف‬ipi noya ni‫ف‬pirinënquëmahuë‫ف‬. “Ma noya
ca‫ف‬nëso‫ف‬huëron tëranta‫ف‬mapatamara, maistro‫ف‬sa‫ف‬natëpi huachi,” topirinahuë‫ف‬.
pi‫ف‬pian quëtarama‫ف‬. Inaso‫ف‬noya Acopo‫ف‬cancanëma quëф͑͑Ύ͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬
toma‫ف‬, nosha chanatërinso pochin Napoaton Yosë chiniquën

cancantërama‫ف‬. Pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬ ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. 36ॸIraca quëra huarë‫ف‬
cancantërama‫ف‬, tënin Quisoso. shimashonëmapita co noyahuë‫ف‬Ë͑Ë͑‫ڏ‬
topi. Ipora huanta‫ف‬canpitanta‫ف‬inapita
Yosëri ana‫ف‬intërinso‫ف‬ pochachin cancantarama‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë
(Lc. 11.47-51) ná‫ف‬con ana‫ف‬intarinquëma huachi,
29ॸIna quëran Parisioro‫ف‬sa‫ف‬itantarin: tënahuë, itërin.
—Nonpintërama‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë
ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. Iraca Yosë Quisoso sëtërinso‫ف‬
piyapinënpita pënëntohuachinara, (Lc. 13.34-35)
mashocoro‫ف‬sari no‫ف‬huitona‫ف‬, tëpapi. 37ॸInaquëran itantarin:
Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬pa‫ف‬pitopiquë noya —Ya‫ف‬ipi Quirosarinquë
taparapirama‫ف‬. “Nóya quëmapi‫ف‬sa‫ف‬ ya‫ف‬huëramasopita yonquiatënquëma‫ف‬,
ni‫ف‬ton, pëia‫ف‬huaya niahua‫̲͑͑ف‬ɗ͑‫ڏ‬ chiniquën sëtërahuë. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
tahuaso marëhuë‫ف‬. 30ॸIraca chachin Yosë a‫ف‬patërinquëma‫ف‬pënëinquëmaso
ya‫ف‬huërai naporini, co quiyariso‫ف‬ marë‫ف‬. A‫ف‬papirinhuë‫ف‬, tëparama‫ف‬.
tëpa‫ف‬itiihuë‫ف‬,” topiramahuë‫ف‬. 31ॸґȍɗЙ‫ڏ‬ A‫ف‬naquën na‫ف‬piquë të‫ف‬yaratoma‫ف‬,
rima‫ف‬quëpatoma‫ف‬, canpitanta‫ف‬ tëparama‫ف‬. Ya‫ف‬ipinquëma‫͑ف‬ΎѸΎфΎЙɗф͑‫ڏ‬
tëpatona‫ف‬piro‫ف‬sa pochin cancantarama‫ف‬. quëmahuë‫ف‬, na‫ف‬aro‫ف‬yacatahuapiranquë
32ॸInapita pochin yanipatama‫ف‬, mahuë‫ف‬, co ca tëranta‫ف‬nohuantëф̲ËΎ‫ڏ‬
nisarama‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑ΎѸȍȍӕ͑‫ڏ‬ huë‫ف‬. Atari to‫ف‬cohuëtërinso pochin
rama‫ف‬canpitanta‫ف‬. yaya‫ف‬shopipiranquëmahuë‫ف‬, ËΎ͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
33ॸYa‫ف‬huan pochin cancantatoma‫ف‬, tëramacohuë‫ف‬. 38ॸNapoaton Tata Yosë
pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬nisarama‫ف‬. ParëѸɗҡΎЙɗ‫ڏ‬ patarinquëma‫ف‬. æΎȍӕËȍɗËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
quë pa‫ف‬sarama huachi. Co quëmahuë‫ف‬. Noquitarama huachi.
cha‫ف‬ësaramahuë‫ف‬. 34ॸͮЙΎҡΎ͑ɗ̲фɗ͑‫ڏ‬ Carinquëmanta‫ف‬tananpitaranquëma‫ف‬.
cosopita a‫ف‬pataranquëma‫ف‬. No‫ف‬tëquën 39ॸCo huachi quënanaramacohuë‫ف‬.
yonquiatona‫ف‬, noya pënënapirinënquë O‫ف‬manta‫ف‬huaso‫ف‬tahuëri huarë‫ف‬quë͑͑‫ڏ‬

mahuë‫ف‬, no‫ف‬huiarama‫ف‬. No‫ف‬tëquën taramaco huachi. Naporo‫ف‬a‫ف‬naquëma‫ف‬
a‫ف‬chintapirinënquëmahuë‫ف‬, a‫ف‬naquën nohuantaramaco. “Ma noyanquën
tëpaarama‫ف‬. A‫ف‬naquën niyontonpiso quëmaso‫ف‬. Sinioro chachin
pëiquë chiniquën huihuiarama‫ف‬. Nisha a‫ف‬paimarinquën,” itaramaco huachi,
nisha ninanoquë imatoma‫ف‬, aparëѸɗҡ‫ڏ‬ itërin Quisosori.
rama‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬corosëнӕřЙҡ͑͑‫ڏ‬
tatoma‫ف‬, tëpaarama‫ف‬. 35ॸIraca quëra Yosë pëinën ohuatapiso‫ف‬
huarë‫ف‬noya quëmapi‫ف‬sa‫ف‬pë͑ř͑ҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ (Mr. 13.1-2; Lc. 21.5-6)
24
huë‫ف‬, na‫ف‬a tëpapi. Apiri‫ف‬ton noya 1ॸIna
quëran chinotopiso pëi
quëmapi nipirinhuë‫ف‬, iini tëparin. Ina quëran pipihuachina,
piquëran a‫ف‬naya a‫ف‬naya noya pë͑ř͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬ ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari itapon: —Ni‫ف‬quë‫ف‬,
rinahuë‫ف‬, tëpara‫ف‬piapi. Na‫ف‬a pi‫ف‬ipi Maistro. Ma noyapiachin Yosë pëinën,
napopi. Napoin quëran Sacariasë tëpapi itërin.
anta‫ف‬. Piriquiasë hui‫ف‬nin inaso‫ف‬. Yosë 2ॸ—Iporaso‫ف‬ya‫ف‬ipiya noyapiachin
pëinënquë chachin tëpapi. Ya‫ف‬huërë‫ف‬ ni‫ف‬piramahuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëriso‫ف‬ya‫ف‬ipiya

canpitaso‫ف‬ina nitotapomarahuë‫ف‬, co ohuatapi huachi. Co a‫ف‬na na‫ف‬piya tëranta‫ف‬
natantochinachinhuë‫ف‬cancantërama‫ف‬. niya‫ف‬huiritarinhuë huachi, itërin Quisosori.
65 ͅҡľΎॷ24
a‫ف‬chinapon. Nonpintapirinahuë‫ف‬, na‫ف‬a

Ayaro‫ف‬tahuëri ya‫ف‬caritërinso‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬natëtona‫ف‬, nonpin nanan
(Mr. 13.3-13; Lc. 21.7-19) imasapi huachi. 12ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pi co
3ॸIna quëran Oriposë panënquë noyahuë‫ف‬cancantatona‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con
pa‫ف‬sahuaton, inaquë huënsëconin. oshahuanapi. æΎȍӕËȍɗ͑ɗ͑ΎѸΎфΎфЙɗ‫ڏ‬
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarachin ya‫ف‬huërin. huë‫ف‬. 13ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya
—¿Onporota‫ف‬, Maistro, ohuatapi? ahuantoco‫ف‬. Co a‫ف‬pohuatamacohuë‫ف‬,
Ayaro‫ف‬tahuëri ya‫ف‬caritohuachin, ¿ma‫ف‬ta‫ف‬ noya nicha‫ف‬ësaranquëma huachi. 14ॸYosë
onporahuatoi nitochii? Sha‫ف‬huitocoi huëntonënquë ya‫ف‬conacaso‫ف‬
quiyanta‫ف‬nitochii. ¿Onporota‫ف‬ a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Ina nanan chachin
o‫ف‬mantararan? itopi. ya‫ف‬ipi parti a‫ف‬chinacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
4ॸ—Ni‫ف‬cona, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬ Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nitochina‫ف‬. Naníquëran
quëma‫ف‬. 5ॸA‫ف‬naquën huë‫ف‬sapirinahuë‫ف‬. a‫ف‬chintohuachina‫ف‬, naporo‫ف‬ayaro‫ف‬
“Caso‫ف‬Cristoco. Yosë chachin tahuëri naniarin huachi, itërin
a‫ف‬pairinco,” tosarin. Nonpintë‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Quisosori.
huë‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari imasapi. 6ॸNisha
nisha parti piyapi‫ف‬sa‫ف‬nino‫ف‬huiapi. Chiniquën parësitapiso‫ف‬
Niahuërahuatona‫ف‬, quira nisapi. (Mr. 13.14-23; Lc. 21.20-24)
Natanpatama‫ف‬, ama pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. 15ॸIna quëran itantarin:
Tëhuënchachin nisha nisha parti —Iraca Naniri ninoton, ninshitërin.
naporapi. Napoaponahuë‫ف‬, co isoro‫ف‬pa‫ف‬ “A‫ف‬na tahuëri a‫ف‬naquën ya‫ف‬huapona‫ف‬.
ta‫ف‬huanchátëraponhuë‫ف‬. 7ॸNisha nisha Yosë pëinënquë ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, pa‫ف‬pi
nananquë nonpisopita nino‫ف‬huitona‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬tona‫ف‬, tapiapona‫ف‬.
quira nisapi. Copirnoro‫ف‬sa capini Napotohuachina‫ف‬, co huachi inaquë
nino‫ف‬huitona‫ف‬, piyapinënpita camairapi Yosë chinotapihuë‫ف‬,” tënin iraca.
quira nicacaiso marë‫ف‬. Nisha nisha parti No‫ف‬tëquën ninorin ni‫ف‬ton, iso quirica
cosharo‫ف‬pahuanpachin, tanari nontohuatama‫ف‬, yonquico‫ف‬. 16ॸNaniri
tiquirarin. Naporahuaton, a‫ف‬na parti ninorinso‫ف‬nanihuachin, Cotia parti
a‫ف‬na parti ocohua pa‫ف‬sarin. 8ॸʊ͑ЙΎȍӕ‫ڏ‬ ya‫ف‬huëramasopita motopi‫ف‬pa‫ف‬manoton
china, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬parësitapirinahuë‫ف‬, ta‫ف‬aco‫ف‬, chiniquën aparëѸɗҡΎËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬
co o‫ف‬maca‫ف‬huaso‫ف‬tahuëri naniyatëф‫ڏ‬ quëma‫ف‬. 17ॸPë‫ف‬satë‫ف‬pëiquë
ponhuë‫ف‬. Pahuanarin ni‫ف‬ton, na‫ف‬con ya‫ف‬huëhuatama‫ف‬, ama ma‫ف‬shanënpita
na‫ف‬con parësitapi huachi. quëpacaso marë‫ف‬ya‫ف‬concosohuë‫ف‬.
9ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co A‫ف‬naroachin topinan ta‫ف‬aco‫ف‬. 18ॸIminë̲‫ڏ‬
noyahuë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬masarinënquëma‫ف‬. quë sacatasënquëma‫ف‬nipachin, ama
Imaramacoso marë‫ف‬aparëѸɗҡфɗ͑ř͑‫ڏ‬ a‫ف‬naya tëranta‫ف‬ma‫ف‬shanëma‫̲ف‬нӕɗ͑ҡ‫ڏ‬
quëma‫ف‬. Nisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ cosohuë‫ف‬. Manoton ta‫ف‬aco‫ف‬.
no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬. Co 19ॸCayorono‫ف‬sa‫ف‬, hua‫ف‬huahuaninsopita,
yaa‫ف‬poramacohuë‫ف‬ni‫ف‬ton, a‫ف‬naquëma‫ف‬ inapitaso‫ف‬sacai quëran ta‫ف‬arapi ni‫ف‬ton,

tëpaarinënquëma‫ف‬. 10ॸInapotohuachina, parësitápi. 20ॸYosë nontoco‫ف‬ama
na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬imasapirinacohuë‫ف‬, co o‫ف‬napiquë ta‫ف‬acaso‫ف‬ya‫ف‬huë‫ف‬insohuë‫ف‬.
ahuantatonahuë‫ف‬, Yosë naniantapi O‫ف‬napiquëhuë nipon, chinoto tahuëфɗ‫ڏ‬
huachi. Pipirahuatona‫ف‬, imarinsopita huë nipon, saca sacai‫ف‬ta‫ف‬acaso‫ف‬. 21ॸIna
chachin no‫ف‬huitona‫ف‬, sha‫ف‬huirapirapi. quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬chini chiniquën
11ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬nonpin nanan parësitapi. Isoro‫ف‬pa‫ف‬ninin quëra huarë‫ف‬
ͅҡľΎॷ24 66
co ina pochin parësichatërapihuë‫ف‬. Co ton, na‫ف‬a tayoraro‫ف‬sa‫ف‬anotarin. Ya‫ف‬ipi

onporonta‫ف‬ina pochin parëѸɗҡ͑ҡфЙɗ‫ڏ‬ inapaquë ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬nacon
huë‫ف‬. 22ॸYosë nohuanton, co hua‫ف‬qui‫ف‬ nacóntapon. 30ॸNaporo‫ف‬o‫ف‬mantararahuë.
aparësitapihuë‫ف‬. “Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to,
taquihuachina‫ف‬,” ta‫ف‬ton, co Yosë inapa quëran o‫ف‬mantararahuë huachi.
nohuantërinhuë‫ف‬hua‫ف‬qui‫ف‬parësitacaiso‫ف‬. Nisha nisha nananquë nonpisopita
Piyapinënpita nosoroaton, a‫ف‬naquën “Ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, sëtápi
nicha‫ف‬ësarin. huachi. Chiniquën nanantato, chistoro‫ف‬
23ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬nisha nisha huancana o‫ف‬mantararahuë, ni‫ف‬sarinaco.
sha‫ف‬huitarinënquëma‫ف‬. “Ni‫ف‬cochi, Huënarachin huënarachin ya‫ف‬noarahuë.
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Cristo nani huë‫ف‬nin. Pasëquë 31ॸO‫ف‬mantarahuato, na‫ف‬a anquëniro‫ف‬sa‫ف‬
ya‫ف‬huarin,” itohuachinquëma‫ف‬, ama a‫ف‬pararahuë. Cornita pochin nininso‫ف‬

natëcosohuë‫ف‬. 24ॸNa‫ف‬a nonpina‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ pihuihuachina, ya‫ف‬ipi parti pa‫ف‬sapi
pënëntapona‫ف‬. “Ca Cristoco. Yosë imarinacosopita ayontonacaiso marë‫ف‬.
a‫ف‬parinco. Nicha‫ف‬ëa‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬ Paatona‫ف‬, nisha nisha parti quëra huarë‫ف‬
huë‫ف‬nahuë,” tosapi. A‫ف‬naya a‫ف‬naya ayontonapi huachi.
napoapi. Sopairi catahuarin ni‫ف‬ton, nani 32ॸNara papotërin quëran nitotoco‫ف‬.
ma‫ف‬sha nanitaparin. Sopai imacaiso Nara ta‫ف‬amënquë monoantahuachina,

marë‫ف‬napoarin. Imaramacosopitanta‫ف‬ “Nani o‫ف‬napi naniriarin huachi,” topi.
yanonpintapirinquëmahuë‫ف‬, 25ॸnani 33ॸInapochachin nani ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎфȍӕ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬ama naporo‫ف‬ china‫ف‬, nitotarama‫ف‬. “O‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri

tahuëri nonpintinquëmaso marëhuë‫ف‬. naniriarin huachi,” tosarama‫ف‬.
26ॸ“Huëco‫ف‬inotë‫ف‬parti pa‫ف‬ahua‫ف‬. 34ॸNo‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬.
Inatohua‫ف‬Cristo ya‫ف‬huarin,ٚɗҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ Co‫ف‬huara ya‫ف‬huëpisopita

quëma‫ف‬, ama pacosohuë‫ف‬. “Paso‫ف‬pëiquë ta‫ف‬huanchatërasohuë‫ف‬, nani ma‫ف‬sha
ya‫ف‬huërarin,” itohuachinquëma‫ف‬, ama onporapi. 35ॸIsoro‫ف‬pa‫ف‬ta‫ف‬huantarin.
natëcosohuë‫ف‬. 27ॸYosë quëran caso‫ف‬ Pi‫ف‬iro‫ف‬tënta‫ف‬ta‫ف‬huantarin. Ca nanamë
quëmapico ni‫ف‬to, a‫ف‬na tahuëri huëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co onporonta‫ف‬
o‫ف‬mantararahuë. O‫ف‬mantahuato, ya‫ف‬ipi ta‫ف‬huantarinhuë‫ف‬. No‫ف‬tëquën nonahuë
piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬sarinaco. O‫ف‬cori‫ف‬huënsha‫ف‬ ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi sha‫ف‬huitëranquëmaso
huënsha‫ف‬topachina, ya‫ف‬ipi parti chachin naniarin huachi.
a‫ف‬pintërin. Inapochachin a‫ف‬na tahuëri 36ॸOnporosona o‫ف‬maca‫ف‬huaso‫ف‬tahuëri
huënarachin huënarachin nipachin, co insonta‫ف‬nitotarinhuë‫ف‬.

o‫ف‬mantararahuë, ni‫ف‬saramaco. Anquëniro‫ف‬santa‫ف‬co nitotapihuë‫ف‬. Yosë
28ॸMa‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬chiminpachina, hui‫ف‬ninco niporahuë‫ف‬, co ca tëranta‫ف‬
a‫ف‬naroáchin soporo‫ف‬sari huëcapairin. nitotërahuë‫ف‬. Tata Yosëichin
ʊ͑ЙΎËȍËȍɗ͑Ëȍɗ̲ɗ͑ЙɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ nitotërinso‫ف‬.
topisopita ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huapon 37-39ॸIraca Noe nanpiso‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
huachi, itërin Quisosori. co Yosë natëpihuë‫ف‬. Topinan

ya‫ف‬huëcaisoráchin cancantopi.
O‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri Coshatapi, o‫ف‬osapi, sa‫ف‬asapi,
(Mr. 13.24-37; Lc. 21.25-33; 17.26-30, 34-36) hui‫ف‬ninpitanta‫ف‬asë‫ف‬quëapi. Napoatona‫ف‬,
29ॸInaquëran itantarin: co Yosë yonquipihuë‫ف‬. Noeso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
—Nani parësitohuachina‫ف‬, pi‫ف‬ɗҡѸȍɗҡ‫ڏ‬ huë‫ف‬, Yosë natëton, panca nancha ninin.
rin. Yoquinta‫ف‬tacopiarin. ͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬ Nani tinihuachina, inaquë ya‫ف‬conin.
A‫ف‬napitaso‫ف‬co yonquipirinahuë‫ف‬, rinhuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, 49ॸpiyapinënpita

a‫ف‬nanaya panca pama pa‫ف‬sarin. Naporo‫ف‬ ahuëapon. Pita nicacasoáËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
ya‫ف‬ipiya chimiitopi huachi. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ pon. No‫ف‬pirápon. 50ॸNapohuaso‫ف‬,
chin canta‫ف‬a‫ف‬nanaya o‫ف‬mantararahuë. patronëni quënanquintapon. Co
Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬co yonquipirinacohuë‫ف‬, nitotasohuë‫ف‬, a‫ف‬nanaya canquipon. 51ॸCo
o‫ف‬mantararahuë. 40ॸNaporo‫ف‬cato‫ف‬ natërinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, chiníquën
quëmapi ina iminquëáËȍɗ͑ѸËҡЙɗфɗ͑‫ڏ‬ ana‫ف‬intarin. Inapochachin
huë‫ف‬, a‫ف‬nara‫ف‬imarinco ni‫ف‬ton, anquëniri o‫ف‬mantahuato, co natërinacosopitahuë‫ف‬
quëpantararin. A‫ف‬naso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ ana‫ف‬intarahuë huachi.
patarin huachi. 41ॸCato‫ف‬sanapi inaquërá Nonpintëro‫ف‬sapitarë chachin parëѸɗҡΎЙɗ‫ڏ‬
chin shi‫ف‬shi‫ف‬pë‫ف‬sanapirinahuë‫ف‬, a‫ف‬nara‫ف‬ quë pa‫ف‬sapi huachi. Inaquë chiniquën
imarinco ni‫ف‬ton, quëpantararin. A‫ف‬naso‫ف‬ parësitatona‫ف‬, na‫ف‬nëápona‫ف‬, tënin
nipirinhuë‫ف‬patarin huachi. Quisoso.
42ॸNi‫ف‬cona, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, naniantotamaco.
Onporosona o‫ف‬maca‫ف‬huaso‫ف‬tahuëri Sanapi nipayarinsopita
25
nanihuachin, co nitotaramahuë‫ف‬. 1ॸNaquëranchin Quisosori
43ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Ihuatë‫ف‬a‫ف‬nanaya huë‫ف‬pachina, pënëantarin:
pëiquë ya‫ف‬conin. Hua‫ف‬anën co —Yosë huëntonënquë ya‫ف‬conacaso‫ف‬
nicasohuë‫ف‬, ma‫ف‬sha ihuarin. Onporosona a‫ف‬chintanta‫ف‬inquëma‫ف‬, noya natanco.
huëcacaso‫ف‬nitotërin naporini, hua‫ف‬anëni Hua‫ف‬an sa‫ف‬arinso pochin ninin, aquë
ninaitonhuë‫ف‬, co pëinënquë ya‫ف‬conacaso‫ف‬ quëran huë‫ف‬ninso‫ف‬. Onporosona
nanichitonhuë‫ف‬. 44ॸInapochachin canquicaso‫ف‬co nitotopihuë‫ف‬. Tahuëri
ninatomaco, noya ya‫ف‬huëco‫ف‬. yananihuachina, sa‫ف‬in nipayarinsopita
Hua‫ف‬quihuato, “Co yao‫ف‬marinhuë‫ف‬,” ama ninarapi hua‫ف‬an huëcacaso marë‫ف‬.
tocosohuë‫ف‬. Co nitotasënquëmahuë‫ف‬, “Hua‫ف‬qui quëran canquipon nimara,”
a‫ف‬nanaya o‫ف‬mantararahuë, itërin. ta‫ف‬tona‫ف‬, nanparinë chachin ninarapi.
2-4ॸA‫ف‬natërapo‫ف‬sanapichin noya
Inpriato pochin nininsopita
yonquipi. Quirosin pochin orotërinso‫ف‬
(Lc. 12.41-48)
ta‫ف‬pantatona‫ف‬, mëntaiquë huarë‫ف‬
45,46ॸInaquëran itantarin: quëpapi. A‫ف‬natërapo‫ف‬sanapi‫ف‬saso‫ف‬
—Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. O‫ف‬maca‫ف‬huaso‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬co yonquiatonahuë‫ف‬,
tahuëri a‫ف‬na patron pochin nisarahuë. nanparin co noya ta‫ف‬pantaponahuë‫ف‬,
Inaso‫ف‬aquë yapa‫ف‬pachina, inpriatonën quëpapi. 5ॸHua‫ف‬an hua‫ف‬quirin ni‫ف‬ton,
sha‫ف‬huitërin. “Piyapinëhuëpita noya tashitopi. Yahuë‫ف‬ëtona‫ف‬, ya‫ف‬ipi miachin
ni‫ف‬quë‫ف‬. Cosharo‫ف‬, ma‫ف‬sha, inapita huë‫ف‬ësapirinahuë‫ف‬. 6ॸYono tashi‫ف‬
pahuantohuachina‫ف‬, quëtëra‫ف‬piraquë‫ف‬,” a‫ف‬nanaya chiniquën nonin, natanpi.
itahuaton, pa‫ف‬nin huachi. Inpriatoso‫ف‬ “Ma‫ف‬tana, huë‫ف‬sarin huachi. Huënsëco‫ف‬
noya yonquiaton, no‫ف‬tëquën natërin. pa‫ف‬ahua‫ف‬nacapia‫ف‬ahua‫ف‬,” nitopi.
Patronëni huëcapaintahuachina, noya 7ॸA‫ف‬naroachin shonca sanapi chachin
ni‫ف‬sarin. Ina marë‫ف‬noya cancantarin. capayatahuatona‫ف‬, nanparinënpita

47ॸNoya natërin ni‫ف‬ton, acorarin ya‫ف‬ipi anoyatapi i‫ف‬chinpicaiso marë‫ف‬. 8ॸNoya
piyapinënpita camaicaso marë‫ف‬. yonquirinsopita tapatahuatona‫ف‬,
48ॸNipirinhuë‫ف‬, inpriatonën co noyahuë‫ف‬ a‫ف‬naroachin i‫ف‬chinpipi huachi.
cancantohuachin, tapon: “Patron A‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nanparinënpita
hua‫ف‬quirarin. Co a‫ف‬naroachin huë͑͑ҡ‫ڏ‬ mapirinahuë‫ف‬, co ta‫ف‬pantopihuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
ͅҡľΎॷ25 68
co nanitërinhuë‫ف‬orotacaso‫ف‬. nisha nisha quëtërin. A‫ف‬naso‫ف‬a‫ف‬natërapo

“Ta‫ف‬pantocoi quiyanta‫ف‬i‫ف‬chinpi‫ف‬ii. Nani shonca huaranca quëtërin. A‫ف‬naso‫ف‬cato
tacopirin huachi,” topirinahuë‫ف‬. 9ॸ“Co‫ف‬chi shonca huaranca quëtërin. A‫ف‬nanta‫ف‬
nanitëraihuë‫ف‬ta‫ف‬panta‫ف‬huainquëmaso‫ف‬. shonca huaranca quëtërin. Nani
Ta‫ف‬pantohuatëinquëma‫ف‬, co huachi inpriatonënpita quëtahuaton, pa‫ف‬nin
quiyanta‫ف‬orotarinhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ huachi. 16ॸQuëmapi a‫ف‬natërapo shonca
tacopianarihua‫ف‬. Manoton paatoma‫ف‬, huaranca ma‫ف‬parinso‫ف‬a‫ف‬naroachin
pa‫ف‬anco huachi,” itopi. 10ॸͮЙΎҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬ natërin. Paaton, na‫ف‬a ma‫ف‬sha pa‫ف‬anin.
nara, a‫ف‬natërapo chachin manoton pa‫ف‬pi Ina quëran inapita pa‫ف‬anaton, na‫ف‬con
orotërinso‫ف‬pa‫ف‬anapona‫ف‬. Pa‫ف‬pirinahuë‫ف‬, na‫ف‬con coriqui canarin. Nani tahuëri
co‫ف‬huara huë‫ف‬shantatërasoihuë‫ف‬, hua‫ف‬an inapoaton, oshaquëran a‫ف‬natërapo
canquirin huachi. A‫ف‬natërapo‫ف‬sanapi shonca huaranca aquëtë‫ف‬canantarin
noya yonquirinsopitaso‫ف‬imapi huachi. huachi. 17ॸInapochachin cato shonca
Imatona‫ف‬, pëiquë ya‫ف‬conpi huachi. huaranca quëtërinsonta‫ف‬noya sacatërin.
Inaquë sa‫ف‬acaso marë‫ف‬pita‫ف‬huaya pochin Inanta‫ف‬ma‫ف‬sha pa‫ف‬anahuaton, aquë
nisapi huachi. Nani ya‫ف‬conpachinara, aquëtë‫ف‬canarin anta‫ف‬. Cato shonca
oncorapipi huachi. 11ॸIna quëran huaranca aquëtë‫ف‬canantarin. 18ॸA‫ف‬naso‫ف‬
a‫ف‬napita co yonquirinsopitahuë‫ف‬huë͑͑‫ڏ‬ nipirinhuë‫ف‬shonca huaranca
tapirinahuë‫ف‬. “I‫ف‬soatocoi, Sinioro, ma‫ف‬parinso‫ف‬co yanatërinhuë‫ف‬. No‫ف‬paquë
quiyanta‫ف‬ya‫ف‬coiin,” itopirinahuë‫ف‬. ihuatahuaton, coriquinën pa‫ف‬pitërin
12ॸHua‫ف‬ani co nohuantërinhuë‫ف‬. “Co inaquë tapacaso marë‫ف‬.
canpitaso‫ف‬piyapinëhuëpitanquëmahuë‫ف‬. 19ॸHua‫ف‬qui quëran hua‫ف‬anën huë͑͑ҡ‫ڏ‬
Co nohuitëranquëmahuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, co huaton, inpriatonënpita amatantarin

aya‫ف‬coninhuë‫ف‬. nontacaso marë‫ف‬. 20ॸNa‫ف‬con na‫ف‬con
13ॸNapoaton canpitanta‫͑ف‬ΎֆֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ quëtërinso‫ف‬huë‫ف‬sahuaton, coriqui
toma‫ف‬, o‫ف‬manta‫ف‬huaso‫ف‬tahuëri ninaco‫ف‬. a‫ف‬notirin. “Ni‫ف‬quë‫ف‬, sinioro, a‫ف‬natërapo
Onporoso‫ف‬nanipon nimara, co nitotëф‫ڏ‬ shonca huaranca soro quëtopirancohuë‫ف‬,
mahuë‫ف‬. Ni‫ف‬cona patontatënquëma‫ف‬, ina quëran a‫ف‬natërapo shonca huaranca
itërin. aquëtë‫ف‬nani canarahuë huachi,” itërin.
21ॸ“Ma noyacha sacatëran paya.
Yosë acanarinso‫ف‬ Natëranco ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, chiniquën
14ॸ—Isonta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nanan quëchinquën na‫ف‬con
a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. A‫ف‬na quëmapi hua‫ف‬anëntacaso marë‫ف‬. Pëinëhuëquë
ya‫ف‬huërin, aquë yapa‫ف‬sarinso‫ف‬. huëquë‫ف‬, noya cancantahua‫ف‬,” itërin
Yapa‫ف‬pachina, inpriatonënpita amatërin hua‫ف‬anëni. 22ॸIna quëran a‫ف‬nanta‫ف‬
camaicaso marë‫ف‬. Huë‫ف‬pachinara, itapon: huë‫ف‬nin. “Ni‫ف‬quë‫ف‬, sinioro, cato shonca
“Aquë pa‫ف‬pato, oshaquëran huë͑͑ҡф‫ڏ‬ huaranca soro quëtopirancohuë‫ف‬, nani
huë huachi. Inatohua‫ف‬ya‫ف‬huasoco, noya cato shonca huaranca aquëtë‫ف‬nani
sacatoco‫ف‬. Apira coriquinëhuë quëËȍɗ͑‫ڏ‬ canarahuë,” itërin. 23ॸ“Ma noyacha
quëma‫ف‬ina quëran na‫ف‬con na‫ف‬con quëmanta‫ف‬sacatëran paya. Natëranco
canacamaso marë‫ف‬. Ma‫ف‬sha pa‫ف‬anatoma‫ف‬, ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, nanan quëchinquën
oshaquëran ana‫ف‬atoco huachi,” itërin. na‫ف‬con hua‫ف‬anëntacaso marë‫ف‬. Pëinëhuë
15ॸItahuaton, a‫ف‬naya a‫ف‬naya quë huëquë‫ف‬, noya cancantahua‫ف‬,” itërin
quëtëra‫ف‬piarin. Co napopianachin anta‫ف‬hua‫ف‬anëni. 24ॸTopi quëtërinso‫ف‬
quëtërinhuë‫ف‬. Nanitinpichin tantiaton, nipirinhuë‫ف‬huë‫ف‬sahuaton, itërin:
69 ͅҡľΎॷ25
“Quëmaso‫ف‬, sinioro, ËΎ͑ΎѸΎфΎф͑ËΎɗ‫ڏ‬ nohuanton, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬inaquë

huë‫ف‬. Co quëmaora shacaponahuë‫ف‬, niyontonapi. Nisha nisha nananquë
nitërinso‫ف‬manan. Co sacataponahuë‫ف‬, noninsopita niyontonpachina‫ف‬, coisë
canaran. 25ॸNapoaton të‫ف‬huatatënquën, pochin ana‫ف‬intarahuë huachi.
co sacatërahuë‫ف‬. Coriqui quëtërancoso‫ف‬ Pë‫ف‬tahuatona‫ف‬pi pochin nisarahuë.
acoporoquë po‫ف‬orahuë. Ma‫ف‬tana, Ni‫ف‬co‫ف‬. Tahuëri nipachina, ohuicaro‫ف‬sa‫ف‬,
ya‫ف‬huarin,” itahuaton, coriqui a‫ف‬notërin chiporo‫ف‬sa‫ف‬napopianachin pa‫ف‬sapi
huachi. 26ॸNapotohuachina, co noya coshatacaiso marë‫ف‬. Inaquërachin
ni‫ف‬ninhuë‫ف‬. “Quëmaso‫ف‬ËΎ͑Ύֆ͑нӕř͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, tashihuachina, nisha
huë‫ف‬. Chiroton, co natërancohuë‫ف‬. Co nisha acorin huachi. A‫ف‬na huënton
no‫ف‬tëquën yonquiranhuë‫ف‬. æΎѸËҡЙΎ‫ڏ‬ ohuicaro‫ف‬saráchin acorin. Chiporo‫ف‬saso‫ف‬
nahuë‫ف‬, canaran, itëranco, ¿ti? nipirinhuë‫ف‬nisha acorin. Inapochachin
27ॸ¿Onpoatonta‫ف‬nipachin, co coriqui canta‫ف‬ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nisha nisha
pëiquë acoranhuë‫ ?ف‬Inaquë acoran acoarahuë. Cato‫ف‬huënton pochin nisapi.
naporini, pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬canaitonhuë‫ف‬,” 33ॸNoya cancantopisopita inchinanëhuë
itërin. 28ॸIna quëran a‫ف‬na piyapinën quëran acoarahuë. Co noyahuë‫ف‬Ë͑Ë͑‫ڏ‬

sha‫ف‬huitërin. “Iso quëmapi topinan topisopitasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ahuënanë
quëran coriqui quëtërahuë. Osërëҡȍӕ‫ڏ‬ huë quëran acoarahuë. 34ॸIna quëran
ton, paso‫ف‬quëmapi quëtëquë‫ف‬, na‫ف‬con inchinanëhuë quëran ya‫ف‬huërinsopita
na‫ف‬con canarinso‫ف‬. 29ॸNoya natërinco itarahuë: “Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬huëco huachi.
ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con quëҡ͑ҡф‫ڏ‬ Ma noyacha Tata Yosë nosororinquëma
huë. Co manta‫ف‬pahuantarinhuë‫ف‬. paya. Iraca quëra huarë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬
A‫ف‬naso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co natërincohuë‫ف‬ quëma‫ف‬huëntonënquë ya‫ف‬conacamaso
ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, pi‫ف‬pian ma‫ف‬sha marë‫ف‬. 35ॸCanpitaso‫ف‬noya nosororamaco.
ya‫ف‬huëtërinsopitanta‫ف‬osërëtarahuë Tanahuatëra, a‫ف‬caramaco. ֤̲ΎфΎȍӕ‫ڏ‬
huachi. 30ॸCo noyahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, ҡѸȍɗ͑͑‫ڏ‬ tëra, o‫ف‬shitëramaco. æΎ͑ΎȍӕɗҡЙΎф̲‫ڏ‬
quë të‫ف‬yatëquë huachi,” itërin cohuë‫ف‬, huë‫ف‬patëra, noya nontëramaco.
hua‫ف‬anëni. Inapochachin Yosë Pëinëmaquë chachin aya‫ف‬conamaco.
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬ina marë‫ف‬sacatacaso‫ف‬. 36ॸCapa a‫ف‬moca‫ف‬huaso‫ف‬nipachina,
Noya nipatëhua‫ف‬, noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. quëtëramaco. Caniohuatëranta‫ف‬,

Nipirinhuë‫ف‬, insosona co noyahuë‫ف‬ huëcatoma‫ف‬, nosoroquiramaco. Tashinan
nipachina, a‫ف‬paarin huachi. ҽѸȍɗ͑͑‫ڏ‬ pëiquë ya‫ف‬huasoconta‫ف‬, ni‫ف‬quiramaco.
quë sëtápi huachi. Chiniquën parëѸɗҡ‫ڏ‬ Napoaton huëco‫ف‬, inapaquë noya
tona‫ف‬, na‫ف‬nërapi huachi, tënin Quisoso. ya‫ف‬hua‫ف‬ahua‫ف‬,” itarahuë. 37ॸIna quëran
noya nininsopita natanarinaco. ٘‫ع‬Ϙ͑ЙΎ‫ڏ‬
Nisha nisha nananquë nonpisopita rota‫ف‬, Sinioro, tanaran nicatëinquën,
ana‫ف‬intërinso‫ف‬ a‫ف‬carainquën? ¿Onporota‫ف‬yamororan
31ॸInaquëran Quisosori itantarin: ni‫ف‬ton, o‫ف‬shitërainquën? 38ॸ¿Onporota‫ف‬co
—Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to, nohuitapoinquëranhuë‫ف‬, pëinëhuëiquë
a‫ف‬na tahuëri o‫ف‬mantararahuë aya‫ف‬conainquën? ¿Onporota‫ف‬, Sinioro,
hua‫ف‬anënta‫ف‬huaso marë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi a‫ف‬mocamaso‫ف‬pahuantërinquën ni‫ف‬ton,
anquëniro‫ف‬sapitarë‫ف‬co chachin quëtërainquën? 39ॸ¿Onporota‫ف‬canioran
o‫ف‬mantararahuë. Huënarachin huë͑ф‫ڏ‬ ni‫ف‬ton, nosororainquën? ¿Onporota‫ف‬
chin ya‫ف‬norahuato, ya‫ف‬ipiya tashinan pëiquë parësitëran,
hua‫ف‬anëntarahuë huachi. 32ॸYosë ni‫ف‬conainquën? ¿Onpórochana
napotërainquën nicaya? æΎֆΎ͑нӕɗфɗ‫ڏ‬ pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, inaquë ya‫ف‬huëmiatapi

huë‫ف‬,” itarinaco. 40ॸ“Co‫ف‬ta, ɗ̲фɗ͑ËΎѸΎ‫ڏ‬ huachi. Noya nininsopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
pita parësitohuachinara, catahuarama‫ف‬. inapaquë noya ya‫ف‬huëmiatontapi
Topinan piyapi‫ف‬sa‫ف‬, sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬, huachi, itërin Quisosori.
inapita ma‫ف‬sha pahuantohuachinara,
quëtërama‫ف‬. Imatomaco, a‫ف‬napita Cotioro‫ف‬sa‫ف‬chinotopiso‫ف‬
catahuarama‫ف‬ni‫ف‬ton, canta‫ف‬Ëҡȍӕф‫ڏ‬ (Mr. 14.1-2; Lc. 22.1-2; Jn. 11.45-53)
26
macoso pochin ni‫ف‬nahuë,” itarahuë. 1ॸNani a‫ف‬chintahuaton,
41ॸIna quëran ahuënanëhuë quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita sha‫ف‬huitërin.
acorahuësopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ 2ॸ—Cato‫ف‬tahuëriyáchin pahuanarin
sha‫ف‬huitarahuë. “Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬paco Pascoa nanicaso‫ف‬. Naporo‫ف‬Yosë quëran

huachi. Tata Yosë co noyahuë‫ف‬ caso‫ف‬quëmapico niporahuë‫ف‬, ̲Ѹфɗ‫ڏ‬
ni‫ف‬ninquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, ana‫ف‬intarinquëma naco. Masahuatonaco, corosëquë
huachi. Panca pën nani acorin patanantarinaco, tëpaarinaco, itërin.
sopairo‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬. Inaquë 3ॸIna quëran corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, Cotio
pën co onporonta‫ف‬tacopiarinhuë‫ف‬. ansiano‫ف‬sa‫ف‬, inapita niyontonpi. Hua‫ف‬an

Inaquë paco‫ف‬canpitanta‫ف‬. 42ॸҽ͑Йɗф‫ڏ‬ Caihuasë pëinënquë chachin niyontonpi.
huë‫ف‬, co a‫ف‬caramacohuë‫ف‬. ֤̲ΎфΎЙɗф‫ڏ‬ Inaso‫ف‬chini chiniquën nanantërin.
huë‫ف‬, co o‫ف‬shitëramacohuë‫ف‬. 43ॸPëinë̲‫ڏ‬ 4,5ॸInaquë niyontonahuatona‫ف‬, ninontapi
quë yaya‫ف‬conpirahuë‫ف‬, co Quisoso tëpacaiso marë‫ف‬.

aya‫ف‬conamacohuë‫ف‬. Capa —k̲ЙɗҡҡȍӕřфɗËȍËȍɗ̲͑ȍӕ‫ڏ‬
a‫ف‬moca‫ف‬huasonta‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co sohuë‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huihuachinënpoa‫ف‬.
quëtëramacohuë‫ف‬. Caniopirahuë‫ف‬, co Quisoso pa‫ف‬yatapi ni‫ف‬ton, ȍӕřфɗ͑ř͑‫ڏ‬
huëcatoma‫ف‬nosororamacohuë‫ف‬. poa‫ف‬. Napoaton po‫ف‬oana quëran
Tashinan pëiquë ya‫ف‬huëpirahuë‫ف‬, co maahua‫ف‬, nitopi.
ni‫ف‬quiramacohuë‫ف‬. Napoaton parëѸɗҡΎЙɗ‫ڏ‬
quë paco huachi,” itarahuë. 44ॸ٘‫ع‬Ϙ͑ЙΎ‫ڏ‬ Quisoso motënquë opomototërinso‫ف‬
rota‫ف‬, Sinioro, tanapiranhuë‫ف‬, co (Mr. 14.3-9; Jn. 12.1-8)
a‫ف‬carainquënhuë‫¿ ?ف‬Onporota‫ف‬ֆ̲ΎфΎ‫ڏ‬ 6ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Pitaniaquë
piranhuë‫ف‬, co o‫ف‬shitërainquënhuë‫?ف‬ pa‫ف‬nin. ґɗ̲Ύ͑Йřɗ͑ř͑нӕřËΎѸȍҡЙҡ‫ڏ‬

¿Onporota‫ف‬co pëinëhuëiquë rin. ʊ͑ґɗ̲Ύ͑Ëȍ͑Ë͑ɗΎфɗ̲Йɗфɗ͑‫ڏ‬
aya‫ف‬conainquënhuë‫¿ ?ف‬Onporota‫ف‬ huë‫ف‬, anoyatërinso‫ف‬. 7ॸͅɗѸнӕřËΎѸȍҡ‫ڏ‬
ma‫ف‬shanta‫ف‬pahuantopirinquënhuë‫ف‬, co soi‫ف‬, a‫ف‬nara‫ف‬sanapi huë‫ف‬nin.
quëtërainquënhuë‫¿ ?ف‬Onporota‫ف‬Ë͑ɗΎЙɗ‫ڏ‬ Potiria‫ف‬huaya huirina‫ف‬pi quëran nininso‫ف‬
ranhuë‫ف‬, co nosororainquënhuë‫?ف‬ quënin. Inaquë pimo hua‫ف‬sai‫ف‬ya‫ف‬huërin,
¿Onporota‫ف‬tashinan pëiquë parëѸɗҡΎЙɗ‫ڏ‬ na‫ف‬con pa‫ف‬tërinso‫ف‬. Quisoso nosoroaton,
ranhuë‫ف‬, co catahuarainquënhuë‫ ?ف‬Co ya‫ف‬cariconahuaton, pashimototërin
onporonta‫ف‬ina pochin ni‫ف‬nainquënhuë‫ف‬,” huachi. 8ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
itarinaco. 45ॸ“Co‫ف‬ta, imarinacosopita ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, no‫ف‬huitatona‫ف‬, ninontopi.
parësitopirinahuë‫ف‬, co catahuaramahuë‫ف‬. —¿Onpoatonta‫ف‬iso hua‫ف‬sai‫ف‬pa‫ف‬ton
Sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬ma‫ف‬ѸȍЙȍӕ͑ҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ nipirinhuë‫ف‬chiniarin. 9ॸPa‫ف‬anin naporini,
huë‫ف‬, co quëtëramahuë‫ف‬. Co inapita na‫ف‬con coriqui canaitonhuë‫ف‬,
nosororamahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co canta‫ف‬ sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬quëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huëitonhuë‫ف‬,
nosororamacohuë‫ف‬,” itarahuë. Itahuato, nitopi.
a‫ف‬pararahuë huachi. 46ॸParësitopiquë 10ॸQuisosori natanahuaton, itërin:
71 ͅҡľΎॷ26
—¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬iso sanapi conpatama‫ف‬, sha‫ف‬huitonco‫ف‬. “Maistro

no‫ف‬huiarama‫ ?ف‬Tananpitoco‫ف‬. Nóya a‫ف‬parincoi. Yosëri ninorinso‫ف‬nani
nosoroatonco, inapotërinco. 11ॸNani naniriarin ni‫ف‬ton, quëma pëinënquë
tahuëri sa‫ف‬ahuaro‫ف‬saso‫ف‬ya‫ف‬huërapi. Caso‫ف‬ Pascoa cosharo‫ف‬yaca‫ف‬nin.
nipirinhuë‫ف‬, co hua‫ف‬quiyahuë‫ف‬ Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë‫ف‬coi coshatarai,”
canpitaro‫ف‬co ya‫ف‬huarahuë huachi. itëquë‫ف‬, itërin ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita.
12ॸCo‫ف‬huara chimiyántërasocohuë‫ف‬, 19ॸPa‫ف‬sahuatona‫ف‬, Quisosori
nosoroatonco, nonëhuë hua‫ف‬saiquë sha‫ف‬huitërinso chachin quënanconpi.

pashitërinco pa‫ف‬pitinacoso marë‫ف‬. Quëmapi quënanconahuatona‫ف‬, nontopi.
13ॸNo‫ف‬tëquën itaranquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi parti Nani natanconpachinara, inaquë Pascoa
noya nanan sha‫ف‬huihuachina‫ف‬, iso sanapi cosharo‫ف‬taparapi capacaiso marë‫ف‬.
napotërincoso‫ف‬sha‫ف‬huirapi anta‫ف‬. 20ॸNani tashihuachina, Quisoso
“Na‫ف‬con nosoroaton, napotërin,” ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë chachin huë‫ف‬pi.

tapona‫ف‬. Co naniantapihuë‫ف‬, itërin. Huë‫ف‬sahuatona‫ف‬, misaquë huënsëipi.
21ॸCoshatapona pochin itërin:
Cotasëri yasha‫ف‬huirapirinso‫ف‬ —No‫ف‬tëquën ipora itaranquëma‫ف‬.
(Mr. 14.10-11; Lc. 22.3-6) Shonca catonquëma‫ف‬
14ॸIna quëran Cotasë Iscarioti pa‫ف‬pi co ca‫ف‬tanpiramacohuë‫ف‬, a‫ف‬naquëma‫ف‬
noyahuë‫ف‬yonquirin. Quisoso sha‫ف‬huirapiaramaco, itërin.
ca‫ف‬tano‫ف‬sanën niponahuë‫ف‬, 22ॸNatanahuatona‫ف‬, sëtopi. Sëtatona‫ف‬,
yasha‫ف‬huirapirin. Corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ a‫ف‬naya a‫ف‬nayari Quisoso natanpi.

ya‫ف‬huërinquë pa‫ف‬sahuaton, itoonin: —¿Incoita‫ف‬, Sinioro,
15ॸ—Po‫ف‬oana quëran Quisoso yasha‫ف‬huirapirainquën? Co cahuë‫ف‬
a‫ف‬notohuatënquëma‫ف‬, ¿onpo coriquita‫ف‬ nimara, ¿ti? itopi a‫ف‬naya a‫ف‬nayari.
quëtaramaco? itërin. 23ॸ—Tëhuënchachin a‫ف‬naquëma‫ف‬
—Cara shonca coriqui prata quëran carë‫ف‬quëma chachin coshatapomarahuë‫ف‬,

nininso‫ف‬quëchinquën, itohuachinara, yasha‫ف‬huirapiramaco. 24ॸYosë quiricanën
—Noyahua‫ف‬. Quëtoco nipachi, quëф͑͑ɗ͑Ύфɗ͑ËΎѸΎËȍËȍɗ͑Ëȍɗ̲ɗ͑ф‫ڏ‬
a‫ف‬nochinquëma‫ف‬, topachina, quëtopi huë. Sha‫ف‬huirapirincoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
huachi. 16ॸNaporo quëra huarë‫ف‬Cotasë chiniquën parësitapon. Co nasitërinhuë‫ف‬
yonquirarin po‫ف‬oana quëran a‫ف‬nocaso naporini, noya noya niitonhuë‫ف‬, itërin.
marë‫ف‬. 25ॸItohuachina, Cotasërinta‫ف‬itërin:
—¿Incoita‫ف‬yasha‫ف‬huirapirainquën? Co
Ichicoshatërinso‫ف‬ cahuë‫ف‬nimara, ¿ti? itohuachina,
(Mr. 14.12-21; Lc. 22.7-14, 21-23; —Quëma mini, itërin.
Jn. 13.21-30)
17ॸPascoa Yonquicaiso marë‫ف‬coshatopiso‫ف‬
tahuëri nipachina, nisha pan
(Mr. 14.22-26; Lc. 22.15-20;
ca‫ف‬pi, co asairinsohuë‫ف‬. Ina tahuëri
I Cor. 11.23-26)
nanihuachina, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari
huëcapaipi. 26ॸCoshatasoi‫ف‬, cosharo‫ف‬masahuaton,
—¿Intohuata‫ف‬, Maistro, paatoi, Pascoa Yosë nontërin. —Yosparinquën, Sinioro,
cosharo‫ف‬tapaii capacahuaso marë‫?ف‬ itahuaton, së‫ف‬panahuaton,
itopi. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita quëtërin.
18ॸ—Ninanoquë paco‫ف‬. Inaquë a‫ف‬na —Ca‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca nonëhuë
quëmapi quënanconarama‫ف‬. Ina quë͑͑‫ڏ‬ pochin iso‫ف‬, itërin.
ͅҡľΎॷ26 72
27ॸTasa‫ف‬huayanta‫ف‬masahuaton, huënta‫ف‬, co onporonta‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑Йɗф͑‫ڏ‬

—Yosparinquën, Sinioro, itahuaton, quënhuë‫ف‬, Yoscoarë‫ف‬, itërin Pitrori.
inanta‫ف‬quëtërin. —Co quiyarionta‫ف‬
—Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬o‫ف‬oco‫ف‬. 28ॸCa huë͑ɗ‫ڏ‬ ta‫ف‬ananpiarainquënhuë‫ف‬, itopi
nëhuë pochin iso‫ف‬. Huënainëhuë a‫ف‬napitarinta‫ف‬.
pa‫ف‬sarin ni‫ف‬ton, nasha nanan
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Chiminarahuë na‫ف‬a Inaora Yosë nontërinso‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬oshanëna‫ف‬inquita‫ف‬huaso (Mr. 14.32-42; Lc. 22.39-46)
marë‫ف‬. 29ॸCo huachi isëquë opai‫ف‬ 36ॸIna quëran nararoquë canconpi,
o‫ف‬osarahuë‫ف‬. Chiminarahuë huachi. A‫ف‬na Quisimani itopiquë. Inaquë
tahuëri Yosë hua‫ف‬anëntërinso‫͑͑ف‬ɗȍӕ‫ڏ‬ ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita sha‫ف‬huitërin.
chin, noya noya ya‫ف‬huarihua huachi. —Isëquë huënsëtaraco‫ف‬. Pasëyaquë
Naporo‫ف‬ya‫ف‬ipiya nasha nipon. ͮΎֆЙɗ‫ڏ‬ pa‫ف‬sarahuë Yosë nontapo, itërin.
chin o‫ف‬ΎфřѸΎЙΎËȍɗ͑͑Ύֆ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ 37ॸCaraíchin ca‫ف‬tano‫ف‬sanën amasha
tarihua huachi, itërin. miachin quëparin. Pitro, Sipitio

hui‫ف‬ninpita inapitaso‫ف‬. Naporo‫ف‬sëtaton,
Pitrori nonpinapicaso‫ف‬ninorinso‫ف‬ co noya cancantërinhuë‫ف‬.
(Mr. 14.26-31; Lc. 22.31-34; Jn. 13.36-38) 38ॸ—Chiniquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, sëtërahuë.
30ॸIna quëф֤͑ΎѸřË͑ҡ͑ř͑Ë͑ҡф‫ڏ‬ Sëtochinachin cancantërahuë. Isëquë
huatona‫ف‬, pipipi. Pipirahuatona‫ف‬, huënsëtaco‫ف‬. Ama huë‫ف‬ëtomahuë‫ف‬,
Oriposë panënquë pa‫ف‬pi huachi. yonquico, itërin.
31ॸInaquë Quisosori itërin: 39ॸAmasha miachin pa‫ف‬sahuaton,
—Iraca quiricanënquë ninoton, Yosë isonconahuaton, no‫ف‬paquë huarë‫ف‬

naporin: “Ca nohuanto, pë‫ف‬tahuatona‫ف‬pi monshomarin. Yosë nontarin.
tëpaapi. Tëpahuachina‫ف‬, ohuicanënpita —Quëma nohuantohuatan, Tata,
ta‫ف‬arapi,” tënin. Inapochachin nicha‫ف‬ëco ama ma‫ف‬sha onpo‫ف‬isohuë‫ف‬. Co
yatëpahuachinaco, ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬co parësita‫ف‬huaso‫ف‬nohuantaporahuë‫ف‬,
chiniquën cancantatomahuë‫ف‬, quëma nohuantohuatan, ma‫ف‬sona
ta‫ف‬ananpiaramaco. Ipora tashi chachin yaonpotohuatanconta‫ف‬noya, tënahuë.
napoarama‫ف‬. 32ॸNapoapomarahuë‫ف‬, No‫ف‬tëquën yanatëranquën huachi, itërin.
quënancoantaramaco. æȍɗ̲ɗ̲ɗҡЙɗф‫ڏ‬ 40ॸIna quëran huënantapirinhuë‫ف‬, cara
huë‫ف‬, Yosë ananpitantarinco. k͑͑Йɗҡ͑‫ڏ‬ chachin huë‫ف‬ësárin quënanquintarin.

tahuachinco, ca‫ف‬ton Cariria‫ف‬pa‫ف‬ —¿Onpoatomacha, iya Pitro,
pa‫ف‬sarahuë. Inatohua‫ف‬quë͑͑ËΎ͑ҡф‫ڏ‬ huë‫ف‬ësárama paya? “Ama huë‫ف‬ëtomahuë‫ف‬,
maco, itërin. yonquico,” itopiranquëmahuë‫ف‬. Co a‫ف‬na ora
33ॸ—Co caso‫ف‬ta‫ف‬aarahuë‫ف‬. A‫ف‬napita tëranta‫ف‬nanitëramahuë‫ف‬ni‫ف‬tacamaso‫ف‬, ¿ti?
ta‫ف‬ananpipirinënquëonta‫ف‬, co caso‫ف‬ 41ॸAma huë‫ف‬ëtomahuë‫ف‬, ni‫ف‬táco‫ف‬. Yosë
ta‫ف‬aarahuë‫ف‬, itërin Pitrori. nontoco‫ف‬ama sopai minsëinquëmaso

34ॸ—No‫ف‬tëquën, iyasha, itaranquëma‫ف‬. marëhuë‫ف‬. Cancanëma quëran Yosë
Ipora tashi chachin co‫ف‬huara atari yanatëpiramahuë‫ف‬, ËΎË͑ЙɗҡΎф͑͑ɗҡф‫ڏ‬
përashatërasohuë‫ف‬, cararo‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑Йɗ‫ڏ‬ mahuë‫ف‬, itërin.
ranco. “Co caso‫ف‬Quisoso nohuitëф‫ڏ‬ 42ॸIna quëran paantarahuaton, Yosë
huë‫ف‬,” toconapon, itërin Quisosori. nontantarin.

35ॸ—Co, Sinioro, napoarahuë‫ف‬. Quëma —Nohuantohuatan, Tata, nicha‫ف‬ëco,
imasaranquën ni‫ف‬ton, yatëЙЙɗфɗ͑ËΎ‫ڏ‬ ama ma‫ف‬sha onpo‫ف‬isohuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,
73 ͅҡľΎॷ26
co nohuantohuatanhuë‫ف‬, ma‫ف‬sona 53ॸTatahuë nontërahuë naporini, shonca
yaonpotohuatanconta‫ف‬noya, tënahuë. cato huaranca anquëniro‫ف‬sa‫ف‬

No‫ف‬tëquën yanatëranquën huachi, a‫ف‬patimaitoncohuë‫ف‬. A‫ف‬naroachin
itantarin. catahuaitonacohuë‫ف‬. Co ina nitotëф͑‫ڏ‬
43ॸIna quëran huënantapirinhuë‫ف‬, huë‫ف‬, ¿ti? 54ॸNapoaponahuë‫ف‬, ËΎ͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
naquëranchin huë‫ف‬ëantapi, quë͑͑нӕɗ‫ڏ‬ tërahuë‫ف‬cha‫ف‬ëca‫ف‬huaso‫ف‬. Nicha‫ف‬ërinaco
nantarin. Huë‫ف‬ëi‫ف‬iquitatona‫ف‬, huë‫ف‬ësápi. naporini, co Yosë natëitohuë‫ف‬. Ina
44ॸTananpitahuaton, paantarin. Ь͑ҡ‫ڏ‬ nohuanton, chiminarahuë. Quiricanën
rahuaton, inachachin Yosë nontantarin. quëran ninorinacoso chachin
Nani cararo‫ف‬inachachin Yosë nontërin. masarinaco, itërin ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita.
45ॸIna quëran huënantahuaton, itërin: 55ॸIna quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬itapon:
—Ipora huanta‫ف‬huë‫ف‬ësarama‫ف‬, ¿ti? —Sahuëni, shonqui, inapita

Nani ora nanirin huachi. Yosë quëran së‫ف‬quërahuatoma‫ف‬, huëcapairamaco.
caso‫ف‬quëmapico nipirahuë‫ف‬, Matararo pochin cancantatomaco,
sha‫ف‬huirapiarinco oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ yamanamaco, ¿ti? Co‫ف‬tana nani tahuëri
macainacoso marë‫ف‬. 46ॸHuënsëco huachi Yosë pëinënquë huënsëato,
pa‫ف‬ahua‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬, sha‫ف‬huirapirincoso‫ف‬ a‫ف‬chinárahuë. Nicapomaracohuë‫ف‬, co
nani canquiarin, itërin. manamacohuë‫ف‬. 56ॸNapoaponahuë‫ف‬, Yosë
nohuanton, iporaso‫ف‬masaramaco.
Quisoso mapiso‫ف‬ Quiricanën quëran ninorinacoso
(Mr. 14.43-50; Lc. 22.47-53; Jn. 18.2-11) chachin masaramaco, itërin. Ina quëran
47ॸNontaso‫ف‬, Cotasë canquirin. Inanta‫ف‬ ya‫ف‬ipi ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari ta‫ف‬ananpipi
ca‫ف‬tano‫ف‬sanën niponahuë‫ف‬, huachi.
yasha‫ف‬huirapirin. Inarë‫ف‬na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
huë‫ف‬sapi. Corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, Cotio Corto hua‫ف‬ano‫ف‬saquë sha‫ف‬huirapipiso‫ف‬
ansiano‫ف‬sa‫ف‬, inapitari a‫ف‬paipiso‫ف‬huë‫ف‬sapi. (Mr. 14.53-65; Lc. 22.54-55, 63-71;
Sahuëni, shonqui, inapita Jn. 18.12-14, 19-24)
së‫ف‬quërahuatona‫ف‬, huë‫ف‬sapi. 48ॸCo‫ف‬huara 57ॸNani masahuatona‫ف‬, corto hua‫ف‬an
canshatërasohuë‫ف‬, Cotasëri nani ya‫ف‬huërinquë quëpapi. Caihuasë itopiso‫ف‬.
sha‫ف‬huitërin Quisoso nohuitacaiso marë‫ف‬. Inaquë Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬, ansiano‫ف‬sa‫ف‬,
—Cari apinorahuëso‫ف‬Quisososo‫ف‬. inapita nani niyontonpi Quisoso
Maco huachi, itërin. ninacaiso marë‫ف‬. 58ॸPitroso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
49ॸNapoaton canquirahuaton, Quisoso aquë quëran imaquiarin. I‫ف‬iratëquë
ya‫ف‬yoranquirahuaton, —Tashita, huarë‫ف‬imaquirin. Pairatërinquë
Maistro, itirahuaton, apinorin huachi. ya‫ف‬conahuaton, ponisiaro‫ف‬sapitarë‫ف‬
50ॸ—Ina marë‫ف‬, iyasha, huë‫ف‬nan, ¿ti? huënsëquirin. “¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onpotapona‫?ف‬
itërin Quisosori. Ina quëran piyapi‫ف‬sari Tëpapona‫ف‬nimara,” ta‫ف‬ton, ni‫ف‬sárin.
chiniquën masapi huachi. 59ॸYa‫ف‬ipi hua‫ف‬ano‫ف‬sari yatëpapi ni‫ف‬ton,
51ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpita inaquë huaniapi. a‫ف‬naya a‫ف‬naya sha‫ف‬huitopi Quisoso
A‫ف‬nara‫ف‬sahuëninën ocoirahuaton, corto nonpinapicaiso marë‫ف‬. 60ॸͮΎ͑Йɗ͑Йɗ‫ڏ‬
hua‫ف‬an inpriatonën ahuërin. Ahuëaton, tona‫ف‬, nisha nisha nonpi. Co inachachin
nishitëhuëratëtërin. 52ॸQuisososo‫ف‬ nonpihuë‫ف‬. Napoiyan quëran catoya‫ف‬piri
nipirinhuë‫ف‬co nohuantërinhuë‫ف‬. nontiipi.
—Sahuëninën, iyasha, po‫ف‬moantaquë‫ف‬. 61ॸ—I‫ف‬hua chachin Quisoso noninso‫ف‬
Sahuëniquë niahuëhuatëra, nitëparë‫ف‬. natanai. “Yosë chinotopiso pëi‫ف‬

ata‫ف‬huantahuato, caora nanitërahuë 70ॸ—¿Ma quëmapita‫ف‬napotëranso‫ ?ف‬Co
anoyatanta‫ف‬huaso‫ف‬. Cara tahuëri quëran caso‫ف‬nohuitërahuë‫ف‬, itërin. Ya‫ف‬ipiya

anoyatantarahuë,” toconin, itopi. natanpi.
62ॸCorto hua‫ف‬an huanirahuaton, 71ॸIna quëran pipirahuaton,
Quisoso itapon: ya‫ف‬coanaquë huaniantaso‫ف‬, a‫͑ف‬ËΎѸΎ͑‫ڏ‬

—Co manta‫ف‬tënanhuë‫ف‬, ¿ti? ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬ rinta‫ف‬quënanquiantarin. Quë͑͑ȍӕ‫ڏ‬
tapona‫ف‬isopita, nonapiarinënquën? ton, huanipapisopita itapon:
itërin. —Iso quëmapi Quisoso Nasaritoquë
63ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co manta‫ف‬ ya‫ف‬huërinso‫ف‬ca‫ف‬tanin anta‫ف‬, ɗҡ͑ҡЙɗфɗ͑‫ڏ‬
tëninhuë‫ف‬, ta‫ف‬tárin. Ina quëran corto huë‫ف‬.
hua‫ف‬ani itantarin: 72ॸ—Co‫ف‬chi nohuitërahuë‫ف‬, Yoscoarë‫ف‬,
—Yoscoarë‫ف‬ta‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën itantarin.

sha‫ف‬huitocoi. Quëmaso‫ف‬Cristo, Yosë 73ॸIna quëran hua‫ف‬qui miachin
hui‫ف‬nin chachinquën, ¿ti? itërin. nisahuaso‫ف‬, a‫ف‬napitarinta‫ف‬itantarin:

64ॸ—Ca mini inaco. Yosë quëran caso‫ف‬ —Co‫ف‬ta quëmanta‫ف‬ca‫ف‬tanan. Cariria
quëmapico ni‫ف‬to, a‫͑ف‬ҡȍӕřфɗ͑ɗ͑ҡф‫ڏ‬ piyapi pochin nonan ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬,
maco. Inapaquë pa‫ف‬pato, ֤ΎѸřɗ͑Ëȍɗ͑‫ڏ‬ Quisoso nohuitëran, itopi.
nën quëran ahuënsëarinco. Ina quëran 74ॸ—Co‫ف‬chi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, paya. Yosë
chistoro‫ف‬huancana o‫ف‬mantararahuë, ni‫ف‬sárinco, co cariso‫ف‬nohuitërahuë‫ف‬.

niantaramaco huachi, itërin. Nonpintohuatënquëma‫ف‬, Yosë
65ॸCorto hua‫ف‬ani natanahuaton, ana‫ف‬intarinco, tënahuë, itërin. Naporo
chiniquën no‫ف‬huitaton, nioshacotonin. cháchin atari përarin huachi. 75ॸIna
—“Caso‫ف‬Yosë hui‫ف‬ninco,” toconin, natanahuaton, Quisosori napotërinso‫ف‬
nonpinaton. Nani natanama‫ف‬. Inaora yonquirin huachi. “Co‫ف‬huara atari
chachin sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co përashatërasohuë‫ف‬, cararo‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑Йɗ‫ڏ‬
a‫ف‬napita nohuantarihuahuë‫ف‬ ranco,” itërinco, ta‫ف‬ton, aipiran
sha‫ف‬huitinpoaso‫ف‬. 66ॸ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onpotahua‫ف‬ pipirahuaton, na‫ف‬nërin. Chiniquën
Quisoso? tënin. sëtaton, na‫ف‬nërin huachi.
—Pa‫ف‬pi co noya quëmapihuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
tëpacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, topi ya‫ف‬ipiya. Pirato quëtonpiso‫ف‬
67ॸIna quëran ipirayatahuatona‫ف‬, (Mr. 15.1; Lc. 23.1-2; Jn. 18.28-32)
27
ahuëpi. A‫ف‬naquëninta‫ف‬ҡΎ͑ЙΎфֆҡȍӕ‫ڏ‬ 1ॸTahuërianpitantohuachina,
tona‫ف‬, chiniquën panpirayapi. ya‫ف‬ipi corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, Cotio

68ॸ—¿Inta‫ف‬ahuërinquën? Quëmaso‫ف‬ ansiano‫ف‬sa‫ف‬, inapita niyontoantapi.
Cristonquën nipatan, ninoton, no‫ف‬tëquën —Piratoquë sha‫ف‬huirapitëhua‫ف‬,
sha‫ف‬huitocoi, itopi. atëpatahua‫ف‬, nitopi. 2ॸIna quëran noyá
tonporahuatona‫ف‬, quëparahuatona‫ف‬,
Pitrori nonpinapirinso‫ف‬
copirno Pirato ya‫ف‬huërinquë quëpapi
(Mr. 14.66-72; Lc. 22.56-62;
huachi.
Jn. 18.15-18, 25-27)
69ॸPitroso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬aipiran Cotasë nitëparinso‫ف‬
huënsëaso‫ف‬, a‫ف‬na cosona‫ف‬huë‫ف‬nin. (Hechos 1.18-19)
Huë‫ف‬sahuaton, Pitro quënanin. 3ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Cotasëso‫ف‬nani
—Co‫ف‬ta quëmanta‫ف‬Quisoso ca‫ف‬tanan, sha‫ف‬huirapiponahuë‫ف‬, тӕɗѸΎѸΎҡΎ͑ЙΎЙɗ‫ڏ‬

Cariria quëran huë‫ف‬ninso‫ف‬, itopirinhuë‫ف‬. nan quëpahuachinara, ni‫ف‬sárin. Ina
75 ͅҡľΎॷ27
ni‫ف‬sahuaton, yonquirin huachi. “Ma‫ف‬tana

tëpacaiso marë‫ف‬quëparapi huachi. Pirato naporinso‫ف‬
¿Onpotapocha sha‫ف‬huirapirahuë paya?” (Mr. 15.2-5; Lc. 23.3-5; Jn. 18.33-38)
ta‫ف‬ton, sëtopirinhuë‫ف‬. Hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ 11ॸQuisososo‫ف‬Pirato notënanquë
ya‫ف‬huërinquë paantarahuaton, coriqui huaniárin.
quëtopiso‫ف‬yayo‫ف‬coantapirinhuë‫ف‬. —Quëmaso‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anquën,
4ॸ—Co huachi iso coriqui nohuantëф‫ڏ‬ ¿ti? itërin Piratori.
huë‫ف‬. Pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬ninahuë. —Ca mini, tënin.
Quisoso nóya quëmapi nipirinhuë‫ف‬, 12ॸCorto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, Cotio ansiano‫ف‬sa‫ف‬,
sha‫ف‬huirapirahuë. Ina marë‫ف‬ΎѸȍȍӕ͑‫ڏ‬ inapitari na‫ف‬con nonpinapipirinahuë‫ف‬, co

huë, itoonin. manta‫ف‬tëninhuë‫ف‬.
—¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬sha‫ف‬huitirancoi? Co 13ॸ—Nani ma‫ف‬sha nonapirinënquën, co
huachi quiyaso‫ف‬ina yonquiraihuë‫ف‬. natananhuë‫ف‬, ¿ti? itopirinhuë‫ف‬Piratori.

Quëma naporanso‫ف‬, itopi. 14ॸCo manta‫ف‬tëninhuë‫ف‬. Co pi‫ف‬pisha
5ॸNapotohuachinara, Yosë pëinënquë tëranta‫ف‬a‫ف‬panitërinhuë‫ف‬. “Ma
chachin coriqui të‫ف‬yatonahuaton, pipirin quëmapita‫ف‬isoso‫ف‬ni‫ف‬ton, co manta‫ف‬
huachi. Pa‫ف‬sahuaton, nihuënquëËΎ͑Ύф‫ڏ‬ yaa‫ف‬panitërinhuë‫ف‬,” tënin.
huaton, nitëparin huachi.
6ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬corto hua‫ف‬ano‫ف‬saso‫ف‬coriqui Tëpacaso‫ف‬sha‫ف‬huirinso‫ف‬
maantapirinahuë‫ف‬, —Tëpacaiso marë‫ف‬ (Mr. 15.6-15; Lc. 23.13-25;
pahuërëtopiso‫ف‬ni‫ف‬ton, co Yosë quëtacaso‫ف‬ Jn. 18.38-40, 19.1-16)
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Mapatëhua‫ف‬, oshahuanarë 15ॸNani Pascoa tahuëri a‫ف‬nara‫ف‬apina‫ف‬pi
hua‫ف‬, ta‫ف‬tona‫ف‬, co nohuantopihuë‫ف‬. tashinan pëi quëran ocoirin noya

7ॸ—Ina coriquiquë no‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬ahuan‫ف‬ pipicaso marë‫ف‬. Pita tahuëri ni‫ف‬ton,
nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pitaquëhuaquë, copirno naporin. Piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬Ύȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬
topachina‫ف‬, —Noyahua‫ف‬, topi ya‫ف‬ipiya. piso‫ف‬ocoirin. 16ॸTashinan pëiquë a‫ف‬na
Napoaton pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, ina coriquiquë apina‫ف‬pi ya‫ف‬huarin. Inaso‫ف‬pa‫ف‬pi co
no‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬anpi. Tëshiro‫ف‬pa‫ف‬canpo noyahuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi parti nahuininso‫ف‬.
itopiso‫ف‬pa‫ف‬anpi huachi. Inaquë aquë Parapasë itopi. 17ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬
quëran huë‫ف‬pisopita chiminpachinara, huë‫ف‬pachinara, Piratori itërin:
pa‫ف‬pitopi huachi. 8ॸNapoaton ipora —Ipora Pascoaquënta‫ف‬a‫ف‬nara‫ف‬
huanta‫ف‬inaso‫ف‬Huënai‫ف‬No‫ف‬pa‫ف‬, itopi. apina‫ف‬pi ocoianta‫ف‬i, topirahuë‫ف‬. ¿Insota‫ف‬
9ॸQuisoso atëpatacaiso marë‫ف‬pahuërëҡΎ‫ڏ‬ nohuantërama‫ف‬ocoica‫ف‬huaso‫ ?ف‬Cato
piquë ina no‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬anpi ni‫ف‬ton, chachin ya‫ف‬huapi. A‫ف‬na‫ف‬Parapasë.
napotopi. Iraca Irimiasë ninoton, Yosë A‫ف‬nanta‫ف‬Quisoso, Cristo itopiso‫ف‬.
quiricanënquë ninshitërin. “Cara shonca ¿Insochachinta‫ف‬nohuantërama‫ف‬
coriqui prata quëran nininso‫ف‬quëtapi. ocoica‫ف‬huaso‫ ?ف‬Canpita huayonco‫ف‬, itërin
Ina napo‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nohuantopi ni‫ف‬ton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬.
quëtapi. ʊ͑ËΎфɗнӕɗËȍËȍɗ̲͑͑ҡф‫ڏ‬ 18ॸHua‫ف‬ano‫ف‬sari apiratona‫ف‬, Quisoso
huatona‫ف‬, 10ॸtëshiro‫ف‬pa‫ف‬canpo pa‫ف‬anapi mapi. Ina nitotaton, Piratori napotërin.

huachi. Yosë sha‫ف‬huitërincoso chachin 19ॸSa‫ف‬ionta‫ف‬nanan a‫ف‬parin Quisoso
napoapi,” tënin, ninshitaton. Iraca ocoicaso marë‫ف‬. Apina‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬nonpiso‫ف‬

napopirinhuë‫ف‬, ipora huarë‫ف‬ina napo‫ف‬ pëiquë chachin nanan a‫ف‬parin.
coriqui masahuatona‫ف‬, no‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬anpi —Achin tashi‫ف‬a‫ف‬ninquëchin hua‫͑ف‬ф‫ڏ‬
huachi. huë. Quisoso hua‫ف‬nato, chiniquën
ͅҡľΎॷ27 76
pa‫ف‬yanahuë. Inaso‫ف‬noya quëmapi. Co nara, sha‫ف‬huitërin corosëquë tëpacaiso

manta‫ف‬onporinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, nicha‫ف‬ëquë‫ف‬. marë‫ف‬.
Co tëpacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, itërin sa‫ف‬ini.
Ina marënta‫ف‬Piratori co yatëparinhuë‫ف‬. Sontaro‫ف‬sari tëcaripiso‫ف‬
20ॸCorto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, Cotio ansiano‫ف‬sa‫ف‬, (Mr. 15.16-20; Jn. 19.2-3)
inapitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬a‫ف‬naya a‫ف‬naya 27ॸSha‫ف‬huitohuachina, ЬɗфҡΎЙřɗ͑ř͑‫ڏ‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitëra‫ف‬piapi. —“Parapasë quë quëpapi. Inaquë notohuaro‫ف‬

ocoirahuaton, Quisoso tëpaquë‫ف‬,” itoco‫ف‬, sontaro‫ف‬sa‫ف‬nani niyontonpi tëcariatona‫ف‬
itëra‫ف‬piapi. 21ॸIna quëran Piratori tëhuacaiso marë‫ف‬. 28ॸCotonën
natanin huachi. ai‫ف‬nanpiratahuatona‫ف‬, quëhuan coton
—¿Insochachinta‫ف‬ocoi‫ف‬i? itantarin. a‫ف‬motopi. Hua‫ف‬an a‫ف‬morinso pochin
Napotantahuachina, —Parapasë nininso‫ف‬a‫ف‬motopi. 29ॸYancotë‫ف‬nahuan
ocoitocoi, itopi. quëran sihuisahuatona‫ف‬, ayancotopi.
22ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬caso‫ف‬onpochi Quisoso, —Ma‫ف‬tana, huaranën maquë huachi,
Cristo itopiso‫ ?ف‬itohuachina, —Corosë itatona‫ف‬, piquiranan asë‫ف‬quëëpi. TëËфɗ‫ڏ‬
quë patanantëquë‫ف‬chimiin, tosapi tona‫ف‬, napotopi. Naporahuatona‫ف‬,
ya‫ف‬ipiya. isonconpi huachi.
23ॸ—¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬tëpa‫ف‬i? ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬ —I‫ف‬huata, sinioro hua‫ف‬an. Quëmaso‫ف‬
onporin? itopirinhuë‫ف‬, aquëtë chachin Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anquën, ¿ti? itopi.
chiniquën itantapi: 30ॸIraiquë ipitahuatona‫ف‬, piquiranan
—Corosëquë patanantëquë‫ف‬chimiin, matantahuatona‫ف‬, ahuëmototarapi.

itantapi. 31ॸInapotatona‫ف‬, tëhuapi. Nani tëȍӕф‫ڏ‬
24ॸNapotohuachinara, nisha yonquirin huatona‫ف‬, quëȍӕ͑ËΎҡΎ͑ΎËΎɗҡȍӕ‫ڏ‬
huachi. “Piyapi‫ف‬sa‫ف‬co yanatërinacohuë‫ف‬. tona‫ف‬, cotonën chachin a‫ف‬motantapi
Chiniquën no‫ف‬huitatona‫ف‬, yaahuërinaco,” huachi. Ina quëran corosëquë tëpacaiso
ta‫ف‬ton, co huachi yonquirinhuë‫ف‬Quisoso marë‫ف‬quëpapi huachi.
ocoicaso‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, co ina marë‫ف‬
oshahuanacaso‫ف‬nohuantërinhuë‫ف‬. Corosëquë patanantopiso‫ف‬
Napoaton i‫ف‬sha masahuaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ (Mr. 15.21-32; Lc. 23.26-43; Jn. 19.17-27)
ni‫ف‬tërantapaquë hui‫ف‬sërin. 32ॸNinano quëran pipirahuatona‫ف‬, a‫ف‬na
—Iso quëmapiso‫ف‬noya. Co manta‫ف‬ quëmapi nacapipi, Siriniquë

onporinhuë‫ف‬, tënahuë. Co ca nohuanto, ya‫ف‬huërinso‫ف‬. Simon itopiso‫ف‬. Ina
tëpaapihuë‫ف‬. Co ina marë‫ف‬ana‫ف‬intincoso‫ف‬ masahuatona‫ف‬, corosë Quisoso
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Canpita quëparinso‫ف‬sontaro‫ف‬sari apitëntopi.
ana‫ف‬intinquëmaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, itaton, Inari quëpatërin huachi.
hui‫ف‬sërin. 33ॸPa‫ف‬sahuatona‫ف‬, panëa‫ف‬huayaquë
25ॸ—Tëhuënchachin quiya yonquirai canconpi huachi, Corocota itopiso‫ف‬.
tëpaca‫ف‬huaiso‫ف‬. Ana‫ف‬inchincointa‫ف‬ Corocotaso‫ف‬, nansë moto‫ف‬pochin tapon
nipachin Yosë. Hui‫ف‬nahuëipitarë‫ف‬coi naporin. 34ॸInaquë canconahuatona‫ف‬,
chachin ana‫ف‬inchincoi, topi. huino main nimirio ayontahuatona‫ف‬,
26ॸNapohuachinara, Piratori yao‫ف‬shitopirinahuë‫ف‬, pi‫ف‬písha
sha‫ف‬huitërin Parapasë ocoicaso‫ف‬. pi‫ف‬nirahuaton, co o‫ف‬orinhuë‫ف‬.
Quisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬chiniquën 35ॸIna quëran sontaro‫ف‬sari corosëquë
ahuihuitërin. Chiniquën huihuitona‫ف‬, patanantopi. Nani patanantahuatona‫ف‬,

pë‫ف‬sha pëshatopi. ͮ͑ɗȍӕɗȍӕɗȍӕËȍɗ‫ڏ‬ ninontopi.
77 ͅҡľΎॷ27
—Huëco‫ف‬, ya‫ف‬nipitëhua‫ف‬Quisoso chiniquën nonin. Cotio nananquë Yosë

a‫ف‬morinso‫ف‬nicanahua‫ف‬, nitatona‫ف‬, nontaton, —Iri, iri, nama sapachitani,
ya‫ف‬nipirapi. Naporahuatona‫ف‬, a‫ف‬naya tënin. Inaora nananquë nonaton,
a‫ف‬naya mapi. 36ॸNani masahuatona‫ف‬, naporin. “¿Onpoatonta‫ف‬, Tata, patëranco
inaquë huënsëapi nicacaiso marë‫ف‬. huachi?” tapon naporin.
37ॸOnporinso marësona tëpapiso‫ف‬nani 47ॸA‫͑ف‬нӕř͑ȍӕ͑ɗЙЙɗѸΎЙɗҡ͑ҡ͑‫ڏ‬
ninshitërin. “Isoso‫ف‬Quisoso. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ huatona‫ف‬, —Iniasëco‫ف‬përasamara, topi.

hua‫ف‬an,” tënin, ninshitaton. Nani 48ॸA‫ف‬naso‫ف‬manorahuaton, pi‫ف‬shiro
ninshitohuachina, corosëquë chachin pochin nininso‫ف‬manin. Ina masahuaton,

achinpitopi. Motën pëtëcha achinpitopi huino main nininso‫ف‬asë‫ف‬cotërahuaton,
huachi. nara‫ف‬huayaquë achinpitërin. kËȍɗ͑Йɗҡ‫ڏ‬
38ॸIna pirayan cato‫ف‬apiro‫ف‬santa‫ف‬ huaton, ihuëtaton, o‫ف‬shitërin.
patanantopi. Nisha patanantopi. A‫ف‬nara‫ف‬ 49ॸA‫ف‬napitariso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎ͑ΎѸΎфΎЙɗ‫ڏ‬
inchinan quëran, a‫ف‬nanta‫ف‬ahuënan huë‫ف‬.

quëran acopi. 39ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬huëpona —Tananpitëquë‫ف‬nia‫ف‬ahua‫ف‬. Iniasë
pochin, Quisoso tëhuaconpi. o‫ف‬maton nicha‫ف‬ëpon nimara, ta‫ف‬tona‫ف‬,
40ॸ—Nani ma‫ف‬sha nanitaparan, ¿ti? tëhuapi.
I‫ف‬hua naporan: “Yosë chinotopiso pëi‫ف‬ 50ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬chiniquën
ata‫ف‬huantohuato, cara tahuëri quëran nonsahuaton, —Nani huachi, itahuaton,

anoyatantarahuë,” itërancoi. Inta chiminin huachi. 51ॸNaporo‫ف‬Yosë
nipachin, cha‫ف‬ëquë‫ف‬. Yosë hui‫ف‬ninquën pëinënquë tanontën në‫ف‬mëtë‫ف‬
chachin nipatan, corosë quëran pa‫ف‬copitërinso‫ف‬noshatërin. Inaora
nohuararahuaton, cha‫ف‬ëquë‫ف‬, itoonpi. noshataton, catotë huarë‫ف‬ninin. Inapa
41ॸInapochachin corto hua‫ف‬ano‫ف‬sarinta‫ف‬ quëran no‫ف‬paquë huarë‫ف‬noshatomarin.
tëhuaantapi. Cotio ansiano‫ف‬sa‫ف‬, Naporahuaton, pánca ocohua pa‫ف‬nin.
maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapitanta‫ف‬tëhuapi. Na‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬inaora nopaatërin. 52ॸͮΎЙ‫ڏ‬
42ॸ—A‫ف‬napitaso‫ف‬yanicha‫ف‬ëponahuë‫ف‬, tohuachina, a‫ف‬naya a‫ف‬naya pa‫ف‬pitopiso‫ف‬
quëmaoraso‫ف‬co nanitëranhuë‫ف‬ nii‫ف‬soatërin. A‫ف‬naquën Yosë imarinsopita
cha‫ف‬ëcamaso‫ف‬, ¿ti? Cotio hua‫ف‬anquën iraca ayarinsopita nanpiantapi huachi.
nipatan, corosë quëф͑͑Ύȍӕффȍӕ‫ڏ‬ 53ॸQuisoso nanpiantarinso‫ف‬piquëran
ton, cha‫ف‬ëquë‫ف‬. Inapohuatan, ͑ҡřфɗ͑‫ڏ‬ inapitanta‫ف‬pa‫ف‬pitopi quëф͑ЙɗЙɗфȍӕ‫ڏ‬

quën huachi, toconpi. 43ॸIna quëran tona‫ف‬, Quirosarinquë pa‫ف‬sapi. Na‫ف‬a
ninontopi. —I‫ف‬hua chachin naporin. piyapi‫ف‬sari quënanapi.
“Yosë hui‫ف‬ninco chachin ni‫ف‬ton, Ëҡȍӕ‫ڏ‬ 54ॸQuisoso chiminpachina, capitan,
rinco,” topirinhuë‫ف‬. Yacatahuahuachin, sontaro‫ف‬sarë chachin ni‫ف‬sapi. Ocohua

apira miachin nicha‫ف‬ëin, topi pa‫ف‬ninso‫ف‬, na‫ف‬pi nopaatërinso‫ف‬, inapita
tëhuatona‫ف‬. ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, chiniquën pa‫ف‬yanpi.
44ॸIna pirayan patanantërinsonta‫ف‬ —Tëhuënchachin iso quëmapi Yosë
inapochachin tëhuarin. hui‫ف‬nin, topi.
55ॸSanapi‫ف‬santa‫ف‬aquë quëran
Quisoso chimininso‫ف‬ notëërapi, Cariria quëran huë‫ف‬pisopita.
(Mr. 15.33-41; Lc. 23.44-49; Jn. 19.28-30) Quisoso imaquipi nocomacaiso marë‫ف‬.
45ॸCamotëchin nisahuaso‫ف‬, ya‫ف‬ipi parti Iporaso‫ف‬chimininso‫ف‬ni‫ف‬sapi anta‫ف‬.
tashirarin. I‫ف‬huaraya huarë‫ف‬yono tashi 56ॸA‫ف‬naso‫ف‬Maria Mactarina itopiso‫ف‬.
pochin nisarin. 46ॸNaporo‫ف‬Quisoso A‫ف‬nanta‫ف‬Maria. (Inaso‫ف‬Santiaco, Cosi,

inapita a‫ف‬shin.) A‫ف‬nanta‫ف‬Sipitio 65ॸ—Inta nipachin, sontaro‫ف‬sa‫ف‬
hui‫ف‬ninpita a‫ف‬shin. Inapitaso‫ف‬aquë ya‫ف‬huarin. Quëpaco‫ف‬. Canpitari chachin

quëran notëërapi. paatoma‫ف‬, sontaro‫ف‬sa‫ف‬quëpaco‫ف‬noya
ni‫ف‬ina‫ف‬ama piyapi‫ف‬sa‫ف‬huëcatona‫ف‬
Pa‫ف‬pitopiso‫ف‬ quëpacaiso marëhuë‫ف‬, itërin Piratori.
(Mr. 15.42-47; Lc. 23.50-56; Jn. 19.38-42) 66ॸNapohuachina, pa‫ف‬pi. Pancara‫ف‬pi
57ॸI‫ف‬huararapaso‫ف‬, a‫ف‬na quëmapi to‫ف‬niquë noyá pa‫ف‬pirapitopi. ͮЙΎҡȍӕ‫ڏ‬
huë‫ف‬nin, Arimatiaquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬. Cosi tona‫ف‬, sontaro‫ف‬sa‫ف‬acopi.
itopiso‫ف‬. Ma‫ف‬huan niponahuë‫ف‬, Quisoso —Noya ni‫ف‬co‫ف‬, itahuatona‫ف‬, patopi
imarin anta‫ف‬. 58ॸIna Pirato ya‫ف‬huërinquë huachi.
pa‫ف‬nin. Co të‫ف‬huatatonhuë‫ف‬, pa‫ف‬nin
Quisoso nonën natantacaso marë‫ف‬. Quisoso nanpiantarinso‫ف‬
—Quëtoco cari pa‫ف‬pichi, itoonin. (Mr. 16.1-8; Lc. 24.1-12; Jn. 20.1-10)
28
Napotohuachina, —Noyahua‫ف‬. 1ॸChinoto tahuëri piquëran
Quëpaquë‫ف‬nipachin, itahuaton, Maria Mactarina, a‫ف‬na Mariarë‫ف‬

sontaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬Йфɗ͑͑Ύ͑ř͑͑Ύȍӕфҡ‫ڏ‬ naquëranchin paantapi pa‫ف‬pitopiquë
caiso marë‫ف‬. Anohuararahuatona‫ف‬, nicacaiso marë‫ف‬. ҽΎ̲ɗΎҡȍӕřфɗҡѸȍɗф‫ڏ‬
quëtopi huachi. 59ॸNonën masahuaton, yamiachin na‫ف‬pi nanin‫ف‬pa‫ف‬
noya morinquë so‫ف‬quëëtahuaton, 60ॸna‫ف‬pi pa‫ف‬sapirinahuë‫ف‬. 2ॸA‫ف‬nanaya panca
naninquë po‫ف‬morin, nasha nininquë. ocohua pa‫ف‬nin. Sinioro anquëninën
Inaora marë‫ف‬pa‫ف‬anpirinhuë‫ف‬, inaquë inapa quëran o‫ف‬marahuaton, pancara‫ف‬pi
po‫ف‬morin. Ina quëran pancara‫ف‬pi másho pa‫ف‬copitopiso‫ف‬chi‫ف‬huincarin huachi.
pinapirahuatona‫ف‬, pa‫ف‬copitopi huachi. Nani chi‫ف‬huincarahuaton, ina aipi
Pa‫ف‬copitahuatona‫ف‬, patopi huachi. huënsëarin huachi. 3ॸHuënarachin
61ॸMaria Mactarina, a‫ف‬na Maria, huënarachin ya‫ف‬norin. O‫ف‬cori pochin
inapitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬pa‫ف‬pitopi notë͑͑‫ڏ‬ ya‫ف‬norin. Huirichin ponira a‫ف‬morin.
quë chachin huënsëápi. Pi‫ف‬shiro quëran huiri huirichin a‫ف‬morin.
4ॸIna ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, sontaro‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yanpi.
Sontaro‫ف‬sari a‫ف‬paipiso‫ف‬ Pa‫ف‬pi të‫ف‬huatopi. Ropa ropátahuatona‫ف‬,
62ॸTahuëririnquë Pascoa tahuëri chimipi pochin no‫ف‬paquë anotopi. 5ॸIna
chachin ni‫ف‬ton, corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, quëran sanapi‫ف‬santa‫ف‬canquihuachinara,
Parisioro‫ف‬sa‫ف‬, inapita niyontonahuatona‫ف‬, anquëniri itërin:
pa‫ف‬pi Pirato nontacaiso marë‫ف‬. —Ama pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Quisoso
63ॸ—Quisosoco‫ف‬nonpintë‫ف‬, tënai. Nani yonisapiramahuë‫ف‬, caso‫ف‬nitotërahuë.
yonquirai. Co‫ف‬huara chimiyantëфЙΎ͑‫ڏ‬ Corosëquë chimimiataponahuë‫ف‬, nani
huë‫ف‬, piyapi sha‫ف‬huitërin. “TëЙȍӕËȍɗ‫ڏ‬ nanpiantarin. 6ॸCo huachi isëquë
naco, cara tahuëri quëф͑͑͑Йɗ͑ҡф‫ڏ‬ ya‫ف‬huërinhuë huachi. Sha‫ف‬huitërinquëmaso
huë huachi,” toconin. 64ॸNapoaton chachin nanpiantarin huachi. Huëquë‫ف‬
sontaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬paquë‫ف‬pa‫ف‬pitopiquë ni‫ف‬quiriquë‫ف‬po‫ف‬mopiquë. Capa huachi. 7ॸIna
nicacaiso marë‫ف‬. Cara tahuëri chachin quëran manoton paatoma‫ف‬,
noya ni‫ف‬ina‫ف‬, nonën quëpahuachina‫ف‬. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita sha‫ف‬huitonco‫ف‬. “Nani
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari quëpahuachina‫ف‬, nanpiantarin huachi. Ina‫ف‬ton Caririaquë
“Nani nanpiantarin huachi,” pa‫ف‬sarin. Inatohua‫ف‬quënancoantarama‫ف‬,”
toconapona‫ف‬. Napohuachina‫ف‬, aquë itoco‫ف‬. Nani sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬, itërin
aquëtë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬imapona‫ف‬, itopi. anquëniri.
79 ͅҡľΎॷ28
8ॸNatanahuatona‫ف‬, a‫ف‬naroachin na‫ف‬pi Pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonpintopi.

nanin quëran pipipi huachi. Pa‫ف‬pi Hua‫ف‬ano‫ف‬sari sha‫ف‬huitërinso chachin
pa‫ف‬yanpirinahuë‫ف‬. ͮΔֆË͑Ë͑ҡȍӕ‫ڏ‬ nonpinpi. Ipora huanta‫ف‬na‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
tona‫ف‬, ta‫ف‬arapi ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ina nonpin nanan natëpi huachi.
sha‫ف‬huitacaiso marë‫ف‬. 9ॸPa‫ف‬sapirinahuë‫ف‬,
a‫ف‬nanaya iraquë chachin Quisosori Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita pënëninso‫ف‬
ya‫ف‬notërin. (Mr. 16.14-18; Lc. 24.36-49; Jn. 20.19-23)
—Huë‫ف‬cama, imoyaro‫ف‬sa‫ف‬, itërin. Ina 16ॸIna quëran shonca a‫ف‬na
nohuitatona‫ف‬, ya‫ف‬carionpi huachi. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitaso‫ف‬pa‫ف‬pi Cariria‫ف‬pa‫ف‬.
Monshorahuatona‫ف‬, nantën iporantëф‫ڏ‬ A‫ف‬na panënquë pa‫ف‬pi Quisosori
huatona‫ف‬, chinotapi huachi. sha‫ف‬huitërinso chachin. 17ॸInaquë
10ॸ—Ama huachi pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Quisoso quënanconahuatona‫ف‬,
Paatoma‫ف‬, iyahuëpita sha‫ف‬huitonco‫ف‬ chinotapi huachi. A‫ف‬naquënso‫ف‬
Cariria‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬ina‫ف‬. Inatohua‫ف‬quë͑͑‫ڏ‬ nipirinhuë‫ف‬pi‫ف‬pian co natërinhuë‫ف‬.
coantarinaco, itahuaton, pa‫ف‬nin huachi. “Co Quisosohuë‫ف‬nimara,ٚҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬. 18ॸQuisosori ya‫ف‬carirahuaton,
Sontaro‫ف‬sa‫ف‬napopiso‫ف‬ sha‫ف‬huitërin.
11ॸSanapi‫ف‬sa‫ف‬paasoi‫ف‬,sontaro‫ف‬santa‫ف‬ —Tata Yosë nohuanton, chini
pa‫ف‬pi ninanoquë. Corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ chiniquën nanantërahuë huachi.
sha‫ف‬huitacaiso marë‫ف‬pa‫ف‬pi. Inapaquë ya‫ف‬huërinsopita, isoro‫ف‬paquë
—Quisoso pa‫ف‬pitopiquë noya ya‫ف‬huërinsopita, ya‫ف‬ipiya
ni‫ف‬sapiraihuë‫ف‬, a‫ف‬nanaya panca ocohua hua‫ف‬anëntarahuë huachi. 19ॸNapoaton
pa‫ف‬nin. Naporo‫ف‬anquëni inapa quëran canpita paatoma‫ف‬, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
o‫ف‬marahuaton, pancara‫ف‬pi a‫ف‬chintoco‫ف‬. Nisha nisha nananquë
pa‫ف‬copitërinso‫ف‬chi‫ف‬huincarin huachi. nonpisopita a‫ف‬chintoco‫ف‬imainaco.
Ni‫ف‬piraihuë‫ف‬, Quisoso nonën capa Insosona natëhuachinaco, aporintoco‫ف‬.
huachi. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onporin nimara? Co Yosë chachin nanan quëtarinquëma‫ف‬
quiyaso‫ف‬nitotëraihuë‫ف‬, itonpi. 12ॸCorto aporintacamaso‫ف‬. Aporintohuatama‫ف‬,
hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, Cotio ansiano‫ف‬sa‫ف‬inapita sha‫ف‬huitoco‫ف‬. “Tata Yosë imarama‫ف‬
niyontonahuatona‫ف‬, ninontápi. Nani ni‫ف‬ton, aporintaranquëma‫ف‬. Hui‫ف‬nin
ninontahuatona‫ف‬, sontaro‫ف‬sa‫̲ف‬ҡ͑ҡ‫ڏ‬ chachin nicha‫ف‬ërinquëma‫ف‬. Ispirito Santo
rahuatona‫ف‬, na‫ف‬con coriqui quëtopi. catahuarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, ЙΎфɗ͑ҡф͑‫ڏ‬
13ॸ—Piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitoco‫ف‬. “Yono quëma‫ف‬,” itahuatoma‫ف‬, aporintoco‫ف‬.
tashi‫ف‬Quisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita huë‫ف‬pi. 20ॸIna quëran ya‫ف‬ipi
Huë‫ف‬ësocoi, nonën quëpapi,” itoco‫ف‬. Ina sha‫ف‬huitëranquëmaso‫ف‬a‫ف‬chintoco‫ف‬

marë‫ف‬iso coriqui quëchinquëma‫ف‬. natëinaco. Insëquësona pa‫ف‬patama‫ف‬,
14ॸCopirnonta‫ف‬natanpachinquëma‫ف‬, ina carinquëma‫ف‬ca‫ف‬tanaranquëma‫ف‬. Nani
marë‫ف‬no‫ف‬huihuachinquëma‫ف‬, quiyari tahuëri catahuaranquëma‫ف‬. Ayaro‫ف‬
anoyatarai ama ana‫ف‬intinquëmaso tahuëri naniquë huarë‫ف‬
marëhuë‫ف‬, itopi. ca‫ف‬tanaranquëma‫ف‬. Co onporonta‫ف‬
15ॸ—Noyahua‫ف‬. Napo‫ف‬ii nipachin, pataranquëmahuë‫ف‬, itërin Quisosori.
tosahuatona‫ف‬, coriqui ma‫ف‬patopi. Nani huachi.
Marco ninshitërinpoa‫ف‬Quisocristo naporinso‫ف‬
aporintarin. 5ॸInaquë notohuaro‫ف‬

Coansha Paotista pënëntërinso‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi natanapona‫ف‬. тӕɗфΎѸ‫ڏ‬
(Mt. 3.1-12; Lc. 3.1-9, 15-17; Jn. 1.19-28) rin quëran huë‫ف‬pi. Ya‫ف‬ipi Cotia parti
1
1ॸApira, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Quisocristo quëran huëcatona‫ف‬, natanapi.
nanamën ninshitaranquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬ —Tëhuënchachin co noyahuë‫ف‬nicatoi,
Yosë hui‫ف‬nin chachin. Iraca isoro‫ف‬paquë oshahuanai. Catahuacoi, Sinioro,
o‫ف‬marin nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬. nanianchii, topachinara, Cortaniquë
2ॸCo‫ف‬huara o‫ف‬mayatërasohuë‫ف‬, a‫ف‬na Coanshari aporintarin. 6ॸCo inaso‫ف‬
quëmapi ninorin. Isaiasë itopiso‫ف‬. Yosë noyapiachin a‫ف‬morinhuë‫ف‬. Ponira pochin
nohuanton, quiricanënquë ninshitërin. a‫ف‬morin, camiyo anporo quëran nipiso‫ف‬.
Yosëri hui‫ف‬nin itërin: —Co‫ف‬huara Sha‫ف‬huëtë quëran nitonporin. Ca‫ف‬yora
pa‫ف‬shamatërasënquënhuë‫ف‬, pochin nininso‫ف‬macaton, inaya tëranta‫ف‬
comisionëhuë a‫ف‬pararahuë ca‫ف‬nin. Ninoi‫ف‬quënanpachina, irorin.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬ayonquicaso marë‫ف‬. 3ॸCo 7ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitarin.
piyapi ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬a‫ف‬na —Ca piquëran a‫ف‬na quëmapira‫ف‬

quëmapi pënëntápon, “Ni‫ف‬co‫ف‬. huë‫ف‬sarin. Inaso‫ف‬chini chiníquën
Hua‫ف‬an chiniquën nanantona‫ف‬pi nanantarin. Caso‫ف‬co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ina
ni‫ف‬ton, a‫ف‬na parti yapa‫ف‬pachina, pochin chiniquën nanantërahuë‫ف‬. Noya
comisionën a‫ف‬parin ira tapatacaso noya inaso‫ف‬. Tapanpato, co sapatën
marë‫ف‬. Ira otëërin noya pa‫ف‬tacaso i‫ف‬quirita‫ف‬huaso tëranta‫ف‬nanitarahuë‫ف‬.
marë‫ف‬. Inapochachin iporaso‫ف‬, 8ॸCaso‫ف‬i‫ف‬quë aporintëranquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, cancanëma‫ف‬anoyatoco‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬Ispirito Santo

Sinioro o‫ف‬main. Ya‫ف‬ipi co aya‫ف‬coancantarinquëma‫ف‬, tënin pë͑ř͑ҡ‫ڏ‬
noyahuë‫ف‬yonquiramasopita ton.
naniantoco‫ف‬,” tapon ina quëmapi,
Quisoso aporihuaninso‫ف‬
tënin Yosë, itërin ninshitaton.
4ॸNinorinso chachin Coansha huë‫ف‬nin (Mt. 3.13-17; Lc. 3.21-22)
pënëntacaso marë‫ف‬. Co pëi‫ف‬ 9ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬Quisoso Cariria
ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬ya‫ف‬huaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ parti quëran huë‫ف‬nin. Nasaritoquë
pënënarin. ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, Coansha pënëntërinquë
—Co noyahuë‫ف‬yonquiramasopita huë‫ف‬nin. Huë‫ف‬pachina, Coanshari
naniantatoma‫ف‬, Yosë pochin cancantoco‫ف‬ Cortaniquë aporintërin. 10ॸI‫ف‬quëran
oshanëma‫ف‬inquichinquëma‫ف‬. Ina quëran nonshihuachina, a‫ف‬naroachin inapaquë
aporihuanco‫ف‬, itërarin. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ pi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬ni‫ف‬soatarin. Ispirito Santo nëpë
80
81 ͅфËΎѸॷ1
pochin nohuaraimarin, ni‫ف‬nin. pochachin piyapi‫ف‬sa‫ف‬masarama‫ف‬Yosë

Nohuaraimarahuaton, Quisoso imacaiso marë‫ف‬, itërin Quisosori.
ya‫ف‬coancantimarin. 11ॸNaporo‫ف‬inapa 18ॸIna natanahuatona‫ف‬, фɗҡɗЙҡȍӕ‫ڏ‬
quëran Yosëri nontërin. tona‫ف‬, Quisoso imasapi huachi.

—Quëmaso‫ف‬ca hui‫ف‬nahuënquën. 19ॸAquë miachin pa‫ف‬sahuaton,
Na‫ف‬con nosororanquën. Nóya Santiaco, Coansha, inapitanta‫ف‬quë͑͑‫ڏ‬

ni‫ف‬nanquën, itërin. coantarin. Sipitio hui‫ف‬ninpita inahuaso‫ف‬.
Pa‫ف‬pinë‫ف‬montëriaquë huënsëatona‫ف‬,
Sopairi yaminsëpirinhuë‫ف‬ ritinënpita pasonapi.
(Mt. 4.1-11; Lc. 4.1-13) 20ॸ—Huëco‫ف‬pa‫ف‬ahua‫ف‬, ca imaco,
12ॸIna quëran Ispirito Santori inotë‫ف‬parti itoachina, pa‫ف‬pin, inpriatonënpita,
a‫ف‬parin co piyapi ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬. inapita nonquë patahuatona‫ف‬, pa‫ف‬pi.
13ॸInatohua‫ف‬catapini shonca tahuëri —Pa‫ف‬sarai, tata, Quisoso imapoi
ya‫ف‬huërarin. Tanan ni‫ف‬niro‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬sárinquë huachi, ta‫ف‬tona‫ف‬, Quisoso imapi huachi.
inaora ya‫ف‬huárin. Sopai hua‫ف‬ani huëËЙɗ‫ڏ‬
rahuaton, sha‫ف‬huitápirinhuë‫ف‬co Yosë Sopai a‫ف‬parinso‫ف‬
natëcaso marëhuë‫ف‬. Co Quisoso nohuantë (Lc. 4.31-37)
rinhuë‫ف‬sopai natëcaso‫ف‬. 21ॸIna quëran Capinaomoquë canconpi
—Inca, co nohuantërahuë‫ف‬, tënin. huachi. Chinoto tahuëri nanihuachina,

Nani sopai pipihuachina, anquëniro‫ف‬sari Cotioro‫ف‬sa‫ف‬niyontonpiso pëiquë
o‫ف‬marahuatona‫ف‬, Quisoso nocomapi ya‫ف‬conconin. Inaquë a‫ف‬chinarin. 22ॸæȍɗ͑ɗ‫ڏ‬
huachi. quën nanantona‫ف‬pi pochin a‫ف‬chinarin.
Co Cotio maistro‫ف‬sa pochin a‫ف‬chininhuë‫ف‬.
Noya nanan sha‫ف‬huirinso‫ف‬ Napoaton a‫ف‬chininso‫ف‬natanahuatona‫ف‬,
(Mt. 4.12-17; Lc. 4.14-15) piyapi‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yanpi.
14ॸIna quëran Coansha tashinan pëiquë —Ma‫ف‬pitacha Quisoso nitotërin paya, topi.
po‫ف‬mopi. Ina natantahuaton, Quisoso 23ॸNaporo‫ف‬a‫ف‬nara‫ف‬quëmapi inaquë ya‫ف‬huërin.
pa‫ف‬nin Cariria parti pënëntapon. Noya Sopairi ya‫ف‬coancantaton, camairin ni‫ف‬ton,

nanan Yosë noninso‫ف‬sha‫ف‬huirarin. pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬yonquirin. Quisoso
15ॸ—Tahuëri nani nanirin huachi. Iso quënanahuaton, chiniquën nontërin. Sopairi
tahuëri‫ف‬sa‫ف‬Yosë yahua‫ف‬anëntarinquëma‫ف‬. chachin ichinonin.
Napoaton ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬ 24ॸ—Tananpitocoi. Quëmaso‫ف‬Quisoso
masopita naniantatoma‫ف‬, Yosë pochin Nasaritoquë ya‫ف‬huëranso‫ف‬. Nohuitëфɗ͑‫ڏ‬

cancantoco‫ف‬. Noya nanan natëtoco‫ف‬Yosë quën. Yosë quëran o‫ف‬maran. Noya noya
nicha‫ف‬ëinquëma‫ف‬, itërarin. ninan. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬quëma onpotaponcoi?
Tëpaponcoi, ¿ti? itopi.
Sami camayoro‫ف‬sari imapiso‫ف‬ 25ॸItohuachina, Quisosori itërin:
(Mt. 4.18-22; Lc. 5.1-11) —Ta‫ف‬tëquë‫ف‬. Iso quëmapi quëran
16ॸIna quëran Cariria sono‫ف‬yonsanquë pipimiatëquë huachi, itërin.
pa‫ف‬sahuaton, cato‫ف‬sami camayoro‫ف‬sa‫ف‬ 26ॸNapotohuachina, quëmapi apacoro
quënanconin. A‫ف‬naso‫ف‬Simon itopi. Iinë‫ف‬riti apacorotahuaton, chiniquën toquiso‫ف‬,

quëpararin sami macacaso marë‫ف‬. Iin sopairi pipirin huachi. 27ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Antërisë itopiso‫ف‬. pa‫ف‬yanahuatona‫ف‬, ninontapi huachi.
17ॸ—Huëco‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ca imaco —Ma‫ف‬pítata‫ف‬Quisoso nitotërin. Nisha
a‫ف‬chinchinquema‫ف‬. Sami manamaso a‫ف‬chinarin. Chiniquën nanantaton,
ͅфËΎѸॷ1 82
sopairo‫ف‬sa‫ف‬ocoirin. Sopairo‫ف‬sa‫ف‬ yonipon. A‫ف‬napita inaquë ya‫ف‬huëpiso‫ف‬

natëtona‫ف‬, pipipi huachi, topi. pa‫ف‬pi anta‫ف‬. 37ॸQuisoso quë͑͑ËΎ͑ȍӕ‫ڏ‬
28ॸShiarahuaton, Quisoso naporinso‫ف‬ tona‫ف‬, —Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ֆΎ͑ɗѸфɗ‫ڏ‬
ya‫ف‬ipi Cariria parti nahuinarin. nënquën, itopirinahuë‫ف‬.
38ॸ—Huëco‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬na parti
Simon Pitro a‫ف‬shatën anoyatërinso‫ف‬ pa‫ف‬ahua‫ف‬. Ya‫ف‬cariya ninanoro‫ف‬saquë
(Mt. 8.14-15; Lc. 4.38-39) pa‫ف‬ahua‫ف‬. Inaquënta‫ف‬pënënarahuë. Ina
29ॸInaquëran niyontonpiso pëi quëran marë‫ف‬Yosë a‫ف‬pairinco ni‫ف‬ton,
pipirahuatona‫ف‬, pa‫ف‬pi Simon, Antërisë, huë‫ف‬sarahuë huachi, itërin Quisosori.
inapita ya‫ف‬huëpiquë. Santiaco, Coansha, 39ॸIna quëran ya‫ف‬ipi Cariria parti
inapitanta‫ف‬pa‫ف‬pi. 30ॸSimon a‫ف‬shatën pa‫ف‬sahuaton, niyontonpiso pëiro‫ف‬saquë

sapoton, quëhuánin ni‫ف‬ton, Quisoso pënëna‫ف‬piarin. Naporahuaton,
sha‫ف‬huitopi. sopairo‫ف‬sari ya‫ف‬coancantërinsopita
—A‫ف‬shacha saporin ta‫ف‬a, itopi. inquitëra‫ف‬piarin.
31ॸInaquë paaparahuaton, ̲ɗ̲ɗфËΎ͑‫ڏ‬
huaton, opatërin. A‫ف‬naroachin sapo Chana caniori maninso‫ف‬

otanotërin huachi. Nani noyatahuaton, (Mt. 8.1-4; Lc. 5.12-16)
inari chachin nocomarin. 40ॸIna quëran cania‫ف‬pi huë‫ف‬nin, chana
caniori maninso‫ف‬. Quisoso huëËЙɗф‫ڏ‬

Na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬anoyatërinso‫ف‬ huaton, isonquirin.
(Mt. 8.16-17; Lc. 4.40-41) —Nohuantohuatan, nanitëran
32ॸI‫ف‬huanahuanquë nani pi‫ف‬i anoyatancoso‫ف‬. Anoyatoco topirahuë‫ف‬,
ya‫ف‬conahuaso‫ف‬, na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬quëpi. itërin. 41ॸQuisosori nosororahuaton,
A‫ف‬naquën sopairi ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, së‫ف‬huarin.
co inaora yonquirinso‫ف‬yonquirinhuë‫ف‬. —Nohuantërahuë, iyasha. Apira
Inapitanta‫ف‬quëpi. 33ॸYa‫ف‬ipi ninanoquë miachin anoyataranquën, itërin.
ya‫ف‬huëpisopita niyontonpi ya‫ف‬coanaquë 42ॸItohuachina, a‫ف‬naroachin canio
Quisoso nicacaiso marë‫ف‬. 34ॸNa‫ف‬a inquirin. Nani noyatërin huachi.

cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬anoyatërin. A‫ف‬naratipita 43,44ॸNapotohuachina, Quisosori
caniori maninsopita anoyatërin. Na‫ف‬a chiniquën pënënin.

sopairo‫ف‬sari ya‫ف‬coancantërinsopita —Ama insonta‫ف‬sha‫ف‬huitëquësohuë‫ف‬.
inquitërin huachi. Sano yonquipi Corto hua‫ف‬an ya‫ف‬huërinquë paaton,
huachi. Sopairo‫ف‬sa‫ف‬ina nohuitopi ni‫ف‬ton, noyatëranso‫ف‬a‫ف‬notonquë‫ف‬ni‫ف‬inquën.
—Ama insonta‫ف‬sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬, Moisësë sha‫ف‬huirinso‫ف‬quëpaquë‫ف‬
itërin. Itohuachina, ta‫ف‬topi huachi. noyatëranso‫ف‬nitotacaiso marë‫ف‬, itërin.
Ina quëran a‫ف‬parin huachi.
Caririaquë a‫ف‬chintëra‫ف‬piarinso‫ف‬ 45ॸInaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, papon pochin
(Lc. 4.42-44) ya‫ف‬ipi piyapi sha‫ف‬huitërarin.
35ॸTashírayamiachin co‫ف‬huara noya —Quisoso anoyatërinco, itëra‫ف‬piarin.
huënihuayantërasohuë‫ف‬, huënsëфȍӕ‫ڏ‬ Ya‫ف‬ipi naporinso‫ف‬nitotopi. Napoaton
ton, pa‫ف‬nin. Ninano quëф͑ЙɗЙɗфȍӕ‫ڏ‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬tërantapaquë co huachi
ton, inaora pa‫ف‬nin co piyapi Quisoso iratërinhuë‫ف‬. Co huachi
ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬. Inaquë Yosë nontarin. nanitërinhuë‫ف‬a‫ف‬ninquëchin
36ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Simon capayatopirinhuë‫ف‬, co ninanoro‫ف‬saquë pacacaso‫ف‬. Co pëi‫ف‬
Quisoso quënanpachinahuë‫ف‬, pa‫ف‬nin ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬ya‫ف‬huërarin. Ina
83 ͅфËΎѸॷ1ٍॷ2
niponahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi parti quëran huë‫ف‬pi —Huaniquë‫ف‬, iyasha. Nantëtë‫ف‬

nicapona‫ف‬. masahuaton, ya‫ف‬huëranquë paquë
huachi, itërin. 12ॸItohuachina,
Apia anoyatërinso‫ف‬ a‫ف‬naroachin noyatahuaton, huanirin
(Mt. 9.1-8; Lc. 5.17-26) huachi. Quëhuëntërinso‫ف‬masahuaton,
2
1ॸCara tahuëri quëran pochin ya‫ف‬huërinquë paantarin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Capinaomoquë huëantarin. ni‫ف‬pachinara, pa‫ف‬yanpi.
—Pëinënquë Quisoso ya‫ف‬huarin, topi. —Ma noyacha Yosë ni‫ف‬ton,
2ॸNatanahuatona‫ف‬, notohuaro‫ف‬piyapi a‫ف‬naroachin anoyatërin paya. Co
niyontonpi. Pëi‫ف‬ya‫ف‬sotahuatona‫ف‬, onporonta‫ف‬ina pochin ni‫ف‬chinëhuahuë‫ف‬,
ya‫ف‬coanaquë huarë‫ف‬ya‫ف‬shotopi. Yosë topi.
nanamën sha‫ف‬huirarin, natanapi.
3ॸInaquë catapini quëmapi huëcatona‫ف‬, Nihuiri Quisoso imarinso‫ف‬
(Mt. 9.9-13; Lc. 5.27-32)
apia nantëtëquë quëpi. Hua‫ف‬qui‫ف‬co
nanitërinhuë‫ف‬huanicaso‫ف‬, quëhuëánin. 13ॸNaquëranchin panca sono‫ف‬ֆΎ͑Ѹ͑‫ڏ‬
4ॸQuisosoquë yaquëpapirinahuë‫ف‬, quë paantarin. Inaquë
hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬piyapi ni‫ف‬ton, co hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
nanitopihuë‫ف‬ya‫ف‬conacaiso‫ف‬. Ya‫ف‬shotopi. huë‫ف‬pachinara, Quisosori a‫ف‬chintarin.
Napoaton pëi‫ف‬nanpëtahuatona‫ف‬, caraya 14ॸIna quëran na‫ف‬huëpon pochin, Nihui
socatë‫ف‬o‫ف‬quirahuatona‫ف‬, nantëtërë quënanconin. Arpio hui‫ف‬nin inaso‫ف‬.

chachin anohuaraimapi. Quisoso (Matio itopi anta‫ف‬.) Coriqui copirno
pirayan acomapi huachi. 5ॸQuisosori marë‫ف‬ma‫ف‬patarin. ͅɗѸ͑ř͑нӕřȍӕř͑Ѹř‫ڏ‬
ni‫ف‬sahuaton, “Ma noya isopita rin.
natërinaco,” ta‫ف‬ton, apia itapon: —Huëquë‫ف‬, iyasha, imaco huachi,
—Oshanën, iyasha, inquitaranquën itërin Quisosori. Itohuachina, ȍӕ͑ɗф‫ڏ‬
huachi, itërin. huaton, Quisoso imasarin huachi.
6ॸA‫ف‬naquën Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬inaquë 15ॸIna quëran pëinënquë Quisoso
huënsërahuatona‫ف‬, cancanëna quëran amatërin coshatacaso marë‫ف‬.

yonquirápi. 7ॸ“¿Ma quëmapita‫ف‬isoso‫?ف‬ Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë‫ف‬coshatapatapi.
Yosë yaya‫ف‬huërëtërin. Co ínsonta‫ف‬ Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi coshatatona‫ف‬
nanitërinhuë‫ف‬oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡɗ͑‫ڏ‬ Quisoso nohuitacaiso marë‫ف‬. A‫ف‬naquën
poaso‫ف‬. Yosëíchin nanitërin,” topi, copirno marë‫ف‬coriqui
yonquiatona‫ف‬. 8ॸYonquirapirinahuë‫ف‬, ma‫ف‬patona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬
inaora yonquinën quëran Quisosori oshahuano‫ف‬sa‫ف‬topiso‫ف‬. Quisosorë‫ف‬
nitotaton, itapon: coshatapatapi. 16ॸCotio maistro‫ف‬sa‫ف‬,
—¿Onpoatomata‫ف‬co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬, inapitari
rapiramaco? 9ॸ“Piyapinpoa‫ف‬co nanitërë ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itopi:
huahuë‫ف‬oshanënpoa‫ف‬inquitacaso‫ف‬,” —Coriqui ma‫ف‬patona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬con
tënama‫ف‬. A‫ف‬naroachin anoyatacasonta‫ف‬ oshahuanpi. ¿Onpoatonta‫ف‬maistronëma‫ف‬
co nanitaparamahuë‫ف‬. 10ॸNipirinhuë‫ف‬, oshahuano‫ف‬sapitarë‫ف‬coshatapi? itërin.
Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to, 17ॸNatanahuaton, Quisosori itaon:
nanan quëtërinco piyapi‫ف‬sa‫ف‬oshanëna‫ف‬ —Inapitaso‫ف‬tëhuënchachin nohuantë

inquita‫ف‬huaso marë‫ف‬. Canpitanta‫ف‬ina rinaco imainacoso‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬.
nitotacamaso marë‫ف‬ɗѸΎЙɗ͑Ύֆҡф‫ڏ‬ Cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬notoro nohuantopi. “Co
huë, tënin. 11ॸIna quëran apia itantarin: caniorahuë‫ف‬,” topatëra, co notoro
ͅфËΎѸॷ2ٍॷ3 84
nohuantërëhuë‫ف‬. Inapochachin canta‫ف‬ naporini, a‫ف‬naroachin nopoichitonhuë‫ف‬.

oshahuano‫ف‬sa‫ف‬pënëna‫ف‬huaso marë‫ف‬ Huino nichinia‫ف‬itonhuë‫ف‬, morsanta‫ف‬
o‫ف‬marahuë. “Co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲‫ڏ‬ tapi‫ف‬itonhuë‫ف‬. Sha‫ف‬moro‫ف‬huinoso‫ف‬nasha
sopita naniantatoma‫ف‬, Yosë pochin morsaquë ta‫ف‬panë‫ف‬. Huino, morsanta‫ف‬
cancantoco‫ف‬,” itërahuë. A‫ف‬napitaso‫ف‬ noya nisarin huachi. Inapochachin
“Quiyaso‫ف‬noyacoi,” topiso marë‫ف‬co canta‫ف‬nasha a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Iraca
na‫ف‬con a‫ف‬chintërahuë‫ف‬, itërin. a‫ف‬chininso‫ف‬naniantatoma‫ف‬, nasha
nanansachin imaco‫ف‬, itërin Quisosori.
Nasha nanan a‫ف‬chininso‫ف‬
(Mt. 9.14-17; Lc. 5.33-39) Chinoto tahuëri naporinso‫ف‬
18ॸIna (Mt. 12.1-8; Lc. 6.1-5)
quëran a‫ف‬naquën itantapi:
—æΎ͑Ѹȍɗ̲фɗ͑ѸΎЙɗҡËΎËΎѸȍҡҡΎ‫ڏ‬ 23ॸIna quëran a‫ف‬na chinoto tahuëri
nahuë‫ف‬, Yosë nontapi. Inapochachin nanihuachina, tricoro‫ف‬тӕɗѸΎѸΎЙř͑ҡΎ͑‫ڏ‬
Parisio imarinsopita nipi. Quëma tarin. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita papona pochin,
imarinënsopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya a‫ف‬naya a‫ف‬naya tricoraya maraapi.
coshatapi, o‫ف‬osapi, naporapi. ‫ع‬Ϙ͑ЙΎ‫ڏ‬ 24ॸParisio piyapi‫ف‬saso‫ف‬ni‫ف‬sápi. —Ni‫ف‬quë‫ف‬,
tonta‫ف‬imarinënsopita nisha yonquipi? Maistro, chinoto tahuëri nipirinhuë‫ف‬,

itërin. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita tricoraya
19ॸ—Ca ya‫ف‬huarahuë ni‫ف‬ton, co i‫ف‬shorayarapi. Co ipora tahuëriso‫ف‬
sëtapihuë‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Quëmapi sa‫ف‬acaso pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬sacatacasohuë‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
marë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬amatohuachina, capa huë‫ف‬. Co Moisësë pënëntërinso‫ف‬
cancantopi. Nipayarinsopita natëpihuë‫ف‬, itërin.
huë‫ف‬pachinara, coshatopi. Coshatatona‫ف‬, 25,26ॸ—Yosë quiricanën nani nontërama‫ف‬.
capa cancantopi. 20ॸA‫ف‬na tahuëriso‫ف‬ Iraca Tapi tanahuachina, Yosë pëinënquë

nipirinhuë‫ف‬inimiconëni sa‫ف‬ana‫ف‬pi ya‫ف‬conin. Apiataro corto hua‫ف‬an ni‫ف‬so‫ف‬,
masapi. Quëpatohuachina‫ف‬, sëtapi ya‫ف‬conahuaton, cosharo‫ف‬Yosë marë‫ف‬
huachi. Co huachi yonquiapihuë‫ف‬ acopiso‫ف‬ca‫ف‬nin. Ca‫ف‬taninsopitanta‫ف‬
coshatacaiso‫ف‬. Inapochachin canta‫ف‬ quëtërin, ca‫ف‬pi anta‫ف‬. Corto hua‫ف‬ano‫ف‬sáchin
mapachinaco, imarinacosopita sëtapi ina cosharo‫ف‬capacaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co ina
huachi. Sëtatona‫ف‬, co coshatacaiso‫ف‬ marë‫ف‬Yosëri no‫ف‬huirinhuë‫ف‬. 27ॸPiyapinpoa‫ف‬
yonquiatonahuë‫ف‬, Yosë nontápona‫ف‬, nosoroatonpoa‫ف‬, chinoto tahuëri acorin
tënin. noya ya‫ف‬huëcahuaso marë‫ف‬. Co tahuëri
21ॸIna quëran a‫ف‬chintantarin. —Ni‫ف‬co‫ف‬. chinotacaso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con yonquirinhuë‫ف‬.
Coton noyá mocahuachina, co nasha Piyapinpoaso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
në‫ف‬mëtëquë pa‫ف‬pitërëhuë‫ف‬. Nasha poa‫ف‬. 28ॸYosë quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to,
në‫ف‬mëtëquë pa‫ف‬pitërë‫ف‬naporini, chiniquën nanantërahuë. Ma‫ف‬sona noya
naquëranchin noshatanta‫ف‬itonhuë‫ف‬. nicacaso‫ف‬sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Chinoto
Napohuachina, të‫ف‬yatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. tahuëri ma‫ف‬sona nicacasonta‫ف‬
Inapochachin iraca a‫ف‬chininso‫ف‬co sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬.
huachi imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Nasha
a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬. Co cato chachin Imirin tachitërinso‫ف‬
imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 22ॸSha‫ف‬moronta‫ف‬ (Mt. 12.9-14; Lc. 6.6-11)
3
yonquico‫ف‬. Huino sha‫ف‬moro‫ف‬nipachina, 1ॸNaquëranchin niyontonpiso pëiquë
co sha‫ف‬huëtë‫ف‬morsaquë mocaro‫ف‬ Quisoso ya‫ف‬conconin. Inaquë apia

nininquë co ta‫ف‬panëhuë‫ف‬. Inaquë ta‫ف‬panë‫ف‬ quënanconin. Imirin tachitërin ni‫ف‬ton,
85 ͅфËΎѸॷ3
co nanitërinhuë‫ف‬së‫ف‬quëtacaso‫ف‬. anoyatarinco,” ta‫ف‬tona‫ف‬, naporapi.

2ॸ“Chinoto tahuëri nonënamara,” Napoaton ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itaon:
ta‫ف‬tona‫ف‬, Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬sápi —Montëria amasha quëquë‫ف‬inaquë
sha‫ف‬huirapicaiso marë‫ف‬. 3ॸNaporo‫ف‬apia huënsëato a‫ف‬chinchi. Notohuaro‫ف‬piyapi
itaon: chiniquën ya‫ف‬quëëtoachinaco, itërin.
—Huanirahuaton, huancanachin 11ॸSopairo‫ف‬sari ya‫ف‬coancantërinsopitanta‫ف‬
huëquë‫ف‬, itërin Quisosori. huë‫ف‬pi. Quisoso quënanahuatona‫ف‬, ina

4ॸIna quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬itaon: nocotahuataquë isonquipi.
—Chinoto tahuëri noya nicacaso‫ف‬ —Quëmaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬ninquën, itopi,
ya‫ف‬huërin. Co ahuëcaso‫ف‬, co tëpacaso‫ف‬, co chiniquën nontatona‫ف‬. 12ॸQuisososo‫ف‬
inapita nicacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Cania‫ف‬pi nipirinhuë‫ف‬chiniquën pënëntërin.
tananpitohuatoso‫ف‬, co nosoroarahuë‫ف‬. —Ama piyapi‫ف‬sa‫ف‬anohuitocosohuë‫ف‬,
Nipirinhuë‫ف‬, nosoroato, anoyata‫ف‬huaso‫ف‬ itërin.
ya‫ف‬huërin, tënahuë caso‫ف‬. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬
canpitaso‫ف‬yonquirama‫ ?ف‬itërin Quisosori. Shonca cato‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita acorinso‫ف‬
Natantaponaraihuë‫ف‬, co manta‫ف‬topihuë‫ف‬. (Mt. 10.1-4; Lc. 6.12-16)
5ॸCo a‫ف‬panitohuachinarahuë‫ف‬, a‫ف‬naya a‫ف‬naya 13ॸIna quëran Quisoso panënquë
ni‫ف‬sarin. Co yanatantochinachinhuë‫ف‬ paantarin. Nohuantërinsopita
cancantopi ni‫ف‬ton, no‫ف‬huirë pochin amatohuachina, huëcapaipi. 14ॸShonca
cancantaton, co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬nin. “Co cato‫ف‬quëmapi huayonahuaton, acorin.
nosoropihuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, pa‫ف‬pi sëtërin. —Nani tahuëri, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ca‫ف‬tanco
—Imiran, iyasha, ihuëquë‫ف‬, itërin. a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Ina quëran
Ihuëtohuachina, a‫ف‬naroachin noyatërin a‫ف‬pararanquëma‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënë͑Ë‫ڏ‬
huachi. Noya sanorin. 6ॸParisio maso marë‫ف‬. 15ॸChiniquën nanan
piyapi‫ف‬saso‫ف‬no‫ف‬huitatona‫ف‬, pipipi. Irotisë quëchinquëma‫ف‬sopairo‫ف‬sa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡË‫ڏ‬
piyapinënpita quënanconahuatona‫ف‬, maso marë‫ف‬. Cania‫ف‬piro‫ف‬santa‫ف‬
ninontapi Quisoso tëpacaiso marë‫ف‬. a‫ف‬naroachin anoyatarama‫ف‬, itërin.
16ॸShonca cato‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita acorin.
Sono‫ف‬yonsanquë a‫ف‬chininso‫ف‬ A‫ف‬naso‫ف‬Simon. (ͮɗѸȍ͑ɗ͑ɗ͑ř͑ËΎ͑ҡ‫ڏ‬
7ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Quisososo‫ف‬panca sono‫ف‬ rin. Pitro itërin.) 17ॸSantiaco, Coansha,
yonsanquë paantarin. inapitanta‫ف‬acorin. (Sipitio hui‫ف‬ninpita
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë‫ف‬pa‫ف‬nin. Na‫ف‬a inahuaso‫ف‬. Nisha nininën inapitanta‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬imasapi. A‫ف‬naquën Cariria acoantarin. Chiniquën nona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
parti quëran huë‫ف‬pi. 8ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬ ni‫ف‬ton, Poaniquisë itërin. Huira pochin,
Cotia parti quëran huë‫ف‬pi. Quirosarin tapon naporin.) 18ॸAntërisë, Pinipi,
quëran, Itomia quëran, Cortani‫ف‬ Partoromi, Matio, Tomasë, Tatio,
aquëtëran quëran, Tiro parti quëran, inapitanta‫ف‬acorin. A‫ف‬nanta‫ف‬Santiaco
Siton parti quëran, ina quëranpita itopi. (Arpio hui‫ف‬nin inaso‫ف‬.) A‫ف‬na
hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬huë‫ف‬pi. Quisoso Simonta‫ف‬acorin. (Iraca copirno
naporinso‫ف‬natanahuatona‫ف‬, nicapona‫ف‬ no‫ف‬huina‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬imapirinhuë‫ف‬, iporaso‫ف‬
huë‫ف‬pi. 9,10ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬nani anoyatë Quisoso imasarin huachi.) 19ॸCotasë
rin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬sapi. Iscariotinta‫ف‬acopirinhuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri
Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬ton, inari sha‫ف‬huirapiarinso‫ف‬. Ina napo‫ف‬
ya‫ف‬sëratërahuatona‫ف‬, huë‫ف‬sapi Quisoso Quisoso acorin ca‫ف‬tanatona‫ف‬noya noya
së‫ف‬huacaiso marë‫ف‬. “Së‫ف‬huahuato, nitotacaiso marë‫ف‬.
huato, piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicha‫ف‬ësarahuë huachi.

Satanasë minsërinso‫ف‬ Ispirito Santo catahuarinco ni‫ف‬ton,
(Mt. 12.22-32; Lc. 11.14-23; 12.10) sopairo‫ف‬sa‫ف‬inquitërahuë huachi.
Ina quëran pëinënquë pa‫ف‬pi. 20ॸNaquë 28ॸCo noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, oshanëma
ranchin notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ marë‫ف‬sëtohuatama‫ف‬, Yosëri oshanëma‫ف‬

huëcapaipi ni‫ف‬ton, co nanitopihuë‫ف‬ inquitarinquëma‫ف‬. Pinotohuatama‫ف‬,
capacaiso tëranta‫ف‬. 21ॸQuisoso quë̲ΎЙɗ‫ڏ‬ inanta‫ف‬inquitarinquëma‫ف‬. 29ॸNipirinhuë‫ف‬,
nënpitari natantahuatona‫ف‬, —Nani Ispirito Santo pinopatama‫ف‬, ina
yahua‫ف‬yantërin, topirinahuë‫ف‬. Napoaton a‫ف‬pohuatama‫ف‬, co huachi yonquinëma
Quisoso quëpacaiso marë‫ف‬ quëran nontarinquëmahuë‫ف‬. Napoaton
huë‫ف‬pirinahuë‫ف‬. co oshanëma‫ف‬inquitarinquëmahuë‫ف‬. Co
22ॸCotio maistro‫ف‬santa‫ف‬Quirosarin onporonta‫ف‬inquitarinquëmahuë‫ف‬, itërin.
quëran o‫ف‬marahuatona‫ف‬, tapona‫ف‬: 30ॸ“Sopairi ya‫ف‬coancantërin,” topiso
—Sopai hua‫ف‬ani ya‫ف‬coancantërin marë‫ف‬Quisosori napopënëntërin.

ni‫ف‬ton, nani ma‫ف‬sha nanitaparin. Inari
chiniquën nanan quëtërin sopairo‫ف‬sa‫ف‬ Quisoso quëmopinënpita
inquitacaso marë‫ف‬, toconpi. pochin nininsopita
23ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Quisososo‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ (Mt. 12.46-50; Lc. 8.19-21)
përasahuaton, pënënto nanan 31ॸIna quëran a‫ف‬shin, iinpita, inapita
sha‫ف‬huitërin ayonquicaso marë‫ف‬. huë‫ف‬pi. Pëi‫ف‬aipiran huanirahuatona‫ف‬,

—Tëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Satanasë Quisoso amatapi. 32ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
sopai hua‫ف‬an ni‫ف‬ton, co nohuantërinhuë‫ف‬ yamopi ni‫ف‬ton, co nanitopihuë‫ف‬
sopairo‫ف‬sa‫ف‬ocoicaso‫ف‬. 24ॸNi‫ف‬co‫ف‬. ͮɗ͑͑Ύ‫ڏ‬ ya‫ف‬conacaiso‫ف‬. A‫ف‬naquëni sha‫ف‬huitërin.
quë ya‫ف‬huëpisopita nino‫ف‬huipi naporini, —Ni‫ف‬quë‫ف‬, Maistro. Mamaparinquën,
yanquë‫ف‬itonahuë‫ف‬. Co huachi inaquë iyaparinquën, inapita huëcatona‫ف‬,
ya‫ف‬huë‫ف‬itonahuë‫ف‬. 25ॸHuëntonënquë aipiranquë huanirapi. Yanontëфɗ͑ř͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬nino‫ف‬huipi naporini, quën, itopirinhuë‫ف‬.
inapitanta‫ف‬yanquë‫ف‬itonahuë‫ف‬. Co huachi 33,34ॸ—Co mamahuë, iyahuëpita,
inaquë ya‫ف‬huë‫ف‬itonahuë‫ف‬. 26ॸʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ inapitarachin nosororahuë‫ف‬, tënin.

chin Satanasë sopairo‫ف‬sarë‫ف‬nino‫ف‬huipi Piyapi‫ف‬sa‫ف‬tahuishi miachin huënsëф͑ҡ‫ڏ‬
naporini, co huachi Satanasë hua‫ف‬an paiso‫ف‬ni‫ف‬sarin.
niitonhuë‫ف‬. Co huachi chiniquën nanan —Isopita imarinaco ni‫ف‬ton, iyahuëpita
ya‫ف‬huëchitonhuë‫ف‬. pochachin nosororahuë. 35ॸYosë
27ॸQuëmapi chiniquën nipachina, natëpisopita iyahuë pochin ni‫ف‬nahuë.
pëinën noya coidarin. Co insonta‫ف‬ Sanapi‫ف‬santa‫ف‬Yosë nanamën natëȍӕ‫ڏ‬
nanitërinhuë‫ف‬ya‫ف‬conatona‫ف‬ china‫ف‬, oshihuëpita pochin ni‫ف‬sarahuë.
ma‫ف‬shanënpita matacaiso‫ف‬. A‫ف‬naso‫ف‬ Payaro‫ف‬santa‫ف‬imapachinaco, mamahuë
nipirinhuë‫ف‬ina quëran chini chiniquën pochin ni‫ف‬sarahuë, itërin.
ni‫ف‬ton, huëcapairahuaton, minsërin
huachi. Tonporahuaton, ma‫ف‬shanënpita Pa‫ف‬sarayarinso‫ف‬
quiquitërin huachi. Inapochachin (Mt. 13.1-9; Lc. 8.4-8)
4
Satanasë chiniquën ni‫ف‬ton, na‫ف‬a 1ॸNaquëranchin sono‫ف‬yonsanquë
piyapi‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anëntërin. Caso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Quisoso a‫ف‬chiantararin. Inaquë

huë‫ف‬ina quëran chini chiniquën notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬niyontonpi
nanantërahuë ni‫ف‬ton, Satanasë minsëф‫ڏ‬ natanacaiso marë‫ف‬. Hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬
87 ͅфËΎѸॷ4
tancapitohuachinara, montëriaquë a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Yosë nanamën

ya‫ف‬conahuaton, huënsëmarin. Inaquë no‫ف‬tëquën nitotacamaso marë‫ف‬
yanponapirarin. I‫ف‬ a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. A‫ف‬napitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
yonsanshara‫ف‬huayaquë piyapi‫ف‬sa‫ف‬ huë‫ف‬sacai‫ف‬nanansáchin sha‫ف‬huitarahuë.
yamorapi. 2ॸNa‫ف‬con a‫ف‬chintarin. 12ॸInapitaso‫ف‬co yanatërinacohuë‫ف‬
Onpopinsona Yosë nanamën a‫ف‬chintarin ni‫ف‬ton, natanaponaraihuë‫ف‬, ËΎ͑ɗҡΎҡЙɗ‫ڏ‬

yonquicaiso marë‫ف‬. A‫ف‬chintaton, itapon: huë‫ف‬. Ma‫ف‬sona ninahuësonta‫͑ف‬ɗËЙΎ͑‫ڏ‬
3ॸ—Natanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, imoyaro‫ف‬sa‫ف‬, raihuë‫ف‬, co yonquiapihuë‫ف‬. Imarinaco
a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. A‫ف‬na quëmapi naporini, anoyacancanchitohuë‫ف‬,
sha‫ف‬tapon pa‫ف‬sarin. 4ॸNa‫ف‬a trico oshanëna‫ف‬inquichitohuë‫ف‬, itërin.
pa‫ف‬sarayarin papotacaso marë‫ف‬.
Pa‫ف‬sarayahuachina, a‫ف‬naquën iraquë Tricoraya tapon naporinso‫ف‬
huarë‫ف‬pa‫ف‬sarayarin. Inainshirari (Mt. 13.18-23; Lc. 8.11-15)
huëcapairahuaton, pë‫ف‬yaquirin huachi. 13ॸNaquëranchin Quisosori
5ॸA‫ف‬naquën ya‫ف‬pirin na‫ف‬piroquë ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itantaon: —Achin
pa‫ف‬sarayarin. Pi‫ف‬pian pi‫ف‬pian no‫ف‬pa‫ف‬ sha‫ف‬huitëranquëmaso‫ف‬co natantëф̲‫ڏ‬
ya‫ف‬huërin. Shimënshin no‫ف‬pa‫ف‬ni‫ف‬ton, huë‫ف‬, ¿ti? Co ina natantohuatamahuë‫ف‬,
shiarahuaton, papotopirinhuë‫ف‬. 6ॸPi‫ف‬iri ¿onporahuatomacha ya‫ف‬ipiya
chiniquën picahuachina, yaahuirin. nitotërë‫ف‬pënquëmaya? Carinquëma‫ف‬
Pi‫ف‬pishara‫ف‬huaya itëhuanin ni‫ف‬ton, a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬, nitotoco‫ف‬. 14ॸTrico
ahuirin huachi. 7ॸA‫ف‬naquën ya‫ف‬pirionta‫ف‬ pa‫ف‬sarayarëso pochin Yosë nanamën
nahuan pacatëro‫ف‬ya‫ف‬huërinquë ya‫ف‬ipi parti a‫ف‬parë‫ف‬. 15ॸYa‫ف‬pirin pa‫ف‬nin
pa‫ف‬sarayarin. Inaquë papotopirinhuë‫ف‬, pochin nanamën sha‫ف‬huitopirinahuë‫ف‬.
nahuaonta‫ف‬papotërin. A‫ف‬shinahuaton, A‫ف‬naquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬ira pochin nipi.
imotërin huachi. Napoaton co Yosë nanamën natantopirinahuë‫ف‬,
nitërinhuë‫ف‬. 8ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ a‫ف‬naroachin Satanasë huë‫ف‬nin. Yosë
nóyaro‫ف‬paquë pa‫ف‬sarayarin. ЬЙΎҡȍӕ‫ڏ‬ nanamën natanpiso‫ف‬osërëtiirin. Ama
ton, a‫ف‬shinahuaton, sha‫ف‬nin quëran natëcaiso marëhuë‫ف‬ananiantërin huachi.
na‫ف‬con na‫ف‬con nitërin. A‫ف‬naquën cara 16ॸInapochachin a‫ف‬naquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬
shonca, cara shonca nitërin. A‫ف‬naquën na‫ف‬piro pochin nipi. Yosë nanamën
saota shonca, saota shonca nitërin. natanahuatona‫ف‬, a‫ف‬naroachin
A‫ف‬naquën pasa, pasa nitërin. 9ॸHuëratë pa‫ف‬yatatona‫ف‬, natëpirinahuë‫ف‬, 17ॸco
huanpatama‫ف‬, noya natanatomaco, cancanëna quëran huarë‫ف‬natëpihuë‫ف‬. Co
yonquico‫ف‬, itërin Quisosori. chiniquën cancantatonahuë‫ف‬, co
natëmiatopihuë‫ف‬. Yosë nanamën
Sacai‫ف‬nanan yaimapi ni‫ف‬ton, a‫ف‬na piyapiri
(Mt. 13.10-17; Lc. 8.9-10) tëhuaconpi, no‫ف‬huipi. Napohuachinara,
10ॸNiyontonpisopita pa‫ف‬pachina, a‫ف‬naquën Yosë nanamën yaa‫ف‬popi. Ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎҡΎ‫ڏ‬
co pa‫ف‬pihuë‫ف‬. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë chachin huachinara, a‫ف‬naroachin nanamën
co pa‫ف‬pihuë‫ف‬. a‫ف‬popi huachi. 18ॸA‫ف‬naquën piyapi‫ف‬santa‫ف‬
—Maistro, apira a‫ف‬chintërancoiso‫ف‬co nahuan pacatëro‫ف‬ya‫ف‬huërinso pochin
noya natanaihuë‫ف‬. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tapon naporan? nipi. Yosë nanamën natantopirinahuë‫ف‬,
itopi. 19ॸnoya ya‫ف‬huëcasoachin yonquiatona‫ف‬,
11ॸ—Yosë hua‫ف‬anëntërinso‫ف‬co a‫ف‬napita naniantopi. “Na‫ف‬a coriqui, ma‫ف‬sha,
nitotopirinahuë‫ف‬, canpitaso‫ف‬carinquëma‫ف‬ inapita ya‫ف‬huëtohuachincoi, noya
ͅфËΎѸॷ4 88
cancantarai,” topirinahuë‫ف‬, co ina rin. Nani tahuëri naporárin. Oshaquëran

quëran noya cancantacasohuë‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ sha‫ف‬ninso‫ف‬pichopitahuaton, papotërin
huë‫ف‬. Napoaton nahuano‫ف‬sari imotërinso huachi. Onporohuatonta‫ف‬papotërinso‫ف‬
pochin, nani ma‫ف‬sha nohuantatona‫ف‬, co nitotërëhuahuë‫ف‬. 28ॸSha‫ف‬patëra, inaora
Yosë nanamën naniantopi. Co nohuanton, no‫ف‬pa quëran papotërin
imapihuë‫ف‬. 20ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ huachi. Nani a‫ف‬shinpachina, ȍӕř͑Ѹȍф‫ڏ‬
noyaro‫ف‬pa pochin nipi. Yosë nanamën tërin. Nani huënsharatahuaton, nitërin
noya natanpi. Natantahuatona‫ف‬, huachi. 29ॸYa‫ف‬pirin yanipachina,
cancanëna quëran natëtona‫ف‬, noya hua‫ف‬anëni sha‫ف‬huitërin macacaiso marë‫ف‬.
imapi. Sharo‫ف‬sa‫ف‬nisha nisha nitërinso Nani noya macacaso‫ف‬ni‫ف‬ton, mapi
pochin natëtopi. A‫ف‬naquën noya noya huachi. Inapochachin Yosë nanamën
imapi. A‫ف‬naquëonta‫ف‬ya‫ف‬ipi cancanëna sha‫ف‬huitohuatëhua‫ف‬, a‫ف‬naquën natëapi.
quëran imatona‫ف‬, Yosë pochachin Nanamën yonquiatona‫ف‬, oshaquëran
cancantapi huachi, itërin Quisosori. Yosë pochin cancantapi huachi. Tahuëri
nanihuachin, Yosë ya‫ف‬ipiya
Nanparin pochin nininso‫ف‬ hua‫ف‬anëntarin huachi, itërin Quisosori.
(Lc. 8.16-18)
21ॸNaquëranchin Quisosori itantarin: Mostasaraya pochin nininso‫ف‬
—Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Nanparin (Mt. 13.31-32; Lc. 13.18-19)
i‫ف‬chinpihuatëra, co yo‫ف‬mëanaquë 30ॸIna quëran sha‫ف‬huitantarin.
po‫ف‬morëhuë‫ف‬. Co pë‫ف‬saranaquë —Tëhuënchachin Yosë
acorëhuë‫ف‬. Nanparin aconanquë acorë‫ف‬ yahua‫ف‬anëntërinquëma‫ف‬. Ma‫ف‬pochinsona
noya a‫ف‬pintacaso marë‫ف‬. Inapochachin nininso‫ف‬sha‫ف‬huitanta‫ف‬inquëma‫ف‬
Yosë nanamën sha‫ف‬huitahua‫ف‬a‫ف‬napita canpitanta‫ف‬nitotacamaso marë‫ف‬. 31ॸA‫ف‬na
nitochina‫ف‬. 22ॸA‫ف‬naquën po‫ف‬oana quëran ya‫ف‬pirin no‫ف‬paquë sha‫ف‬ninso pochin
ma‫ف‬sha onpotërin. Iporaso‫ف‬co insonta‫ف‬ ninin. Mostasa itopi. Mostasarayaso‫ف‬
nitotërinhuë‫ف‬. Ayaro‫ف‬tahuëriso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ hua‫ف‬huishin. A‫ف‬napita ya‫ف‬pirin quëran
huë‫ف‬ya‫ف‬ipiya nitotapi huachi. 23ॸHuëratë pi‫ف‬pi pi‫ف‬pishara‫ف‬huaya. 32ॸPi‫ف‬pira‫ف‬huaya
huanpatama‫ف‬, noya natanatomaco, niponahuë‫ف‬, sha‫ف‬patëra, panca pánca
yonquico‫ف‬. 24ॸNatanpatama‫ف‬, noya papotërin. A‫ف‬napita sharo‫ف‬sa quëran
natanco‫ف‬. Na‫ف‬con yonquihuatama‫ف‬, Yosë panca panca ta‫ف‬an ninin. Panca së‫ف‬ЙҡΎ‫ڏ‬
aquëtë‫ف‬anitotarinquëma‫ف‬. 25ॸNoya huachina, inaquë inairaro‫ف‬sa‫ف‬
natëhuatama‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con nitotarama na‫ف‬iyatona‫ف‬, inaquë pëirin. Inapochachin
huachi. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, “Nani ya‫ف‬nan nipon, caraichin piyapi Yosë
nitotërahuë,” topirinahuë‫ف‬, co yanatëЙɗ‫ڏ‬ imapirinahuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri notohuaro‫ف‬
huë‫ف‬. Pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬nitotopirinahuë‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬imasapi huachi, itërin.
Yosëri ayatarin huachi, itërin.
Ma‫ف‬pochinsona nininso‫ف‬
Ya‫ف‬pirin sha‫ف‬nin quëran papotërinso‫ف‬ 33ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pachinara,
26ॸInaquëran sha‫ف‬huitantarin. ma‫ف‬pochinsona nininso‫ف‬a‫ف‬chintërin.
—Yosë hua‫ف‬anëntërinso‫ف‬ Na‫ف‬con ina pochin a‫ف‬chintarin. Co
a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Iminquë sha‫ف‬tërëso aquëtë‫ف‬nanitopihuë‫ف‬natantacaiso‫ف‬.
pochin ninin. 27ॸSha‫ف‬tërinso piquëran 34ॸNapoaton ma‫ف‬ЙΎËȍɗ͑ѸΎ͑͑ɗ͑ɗ͑ѸΎЙɗҡ‫ڏ‬
tashihuachina, hua‫ف‬anën huë‫ف‬ërin rachin sha‫ف‬huitërin. Ina quëran

huachi. Tahuërihuachina, ȍӕř͑Ѹř͑ҡ‫ڏ‬ ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarachin
ya‫ف‬huëhuachinara, oshaquëran tëranta‫ف‬nanitopihuë‫ف‬tonpocaiso‫ف‬.

a‫ف‬chintantarin no‫ف‬tëquën yonquicaiso 4ॸNá‫ف‬aro‫ف‬catinaquë tonpopirinahuë‫ف‬.
marë‫ف‬. Tanpaquën tonpotahuatona‫ف‬, pa‫ف‬on
tonpotopirinahuë‫ف‬, oshitërachinin. Co
Ihuan a‫ف‬parinso‫ف‬ incariso tëranta‫ف‬nanitërinhuë‫ف‬
(Mt. 8.23-27; Lc. 8.22-25) minsëcaso‫ف‬. 5ॸNani tashi‫ف‬, nani tahuëri
35ॸNaporo‫ف‬tahuëri chachin nani pi‫ف‬i iratárin. Na‫ف‬pi naninquë, motopiquë
ya‫ف‬conahuaso‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itaon: pa‫ف‬sápaton, chiniquën nonsarin.
—Aquëtëran pa‫ف‬ahua‫ف‬, itërin. Na‫ف‬piquë nipë‫ف‬sharárin. 6ॸQuisoso aquë
36ॸQuisoso montëriaquë huënsërarin. quëran quënanahuaton, ta‫ف‬aquirin.
Nani piyapi nontahuachina, montëфɗ‫ڏ‬ тӕɗѸΎѸΎ͑ΎËΎҡȍӕҡнӕřɗѸΎ͑нӕɗфȍӕ‫ڏ‬
quë chachin ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari ton, monshoquirarin. 7,8ॸNapohuachina,
quëpapi. Naporo‫ف‬a‫ف‬napitanta‫ف‬nisha Quisosori nosoroaton, a‫ف‬naroachin sopai
montëriaquë pa‫ف‬pi. 37ॸPaaquëya‫ف‬, pánca nontërin.
ihuani manin. Co‫ف‬sacai‫ف‬montëriaquë —Iso quëmapi quëran pipico huachi,
opotó opoto itapirinhuë‫ف‬. Nani itërin. Ina natanahuaton, sopairi
yamëntairapirinhuë‫ف‬. 38ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬ chiniquën a‫ف‬panitërin.
Quisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬huanconënquë —¿Ma‫ف‬ta‫ف‬yaonpotarancoi? Quëmaso‫ف‬
motonan quëhuëntahuaton, Quisosonquën, Yosë hui‫ف‬ninquën. Yosë
huë‫ف‬ësapirinhuë‫ف‬. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita marë‫ف‬ama apira aparësitocoisohuë‫ف‬,
ihuai‫ف‬të‫ف‬huatatona‫ف‬, ochinanpi. itërin.
—Catahuacoi, Maistro, chimiitarihua‫ف‬, 9ॸ—¿Ma‫ف‬ninquënta‫ف‬quëmaso‫ ?ف‬itërin
itopi. Quisosori.
39ॸNi‫ف‬tiintarahuaton, ihuan a‫ف‬parin. —Na‫ف‬acoi ni‫ف‬ton, Huaranca itërinacoi.
Sononta‫ف‬itërin: 10ॸAma a‫ف‬na parti a‫ف‬pacoisohuë‫ف‬, tosapi.
—Sanoquë‫ف‬. Nani huachi, itohuachina, 11ॸIna ya‫ف‬cariya notohuaro‫ف‬coshiro‫ف‬sa‫ف‬
ihuan copi tënin huachi. A‫ف‬naroachin ya‫ف‬huërin. Huëntonën coshiro‫ف‬sa‫ف‬

sanoirin huachi. panënquë coshatarin.
40ॸ—¿Onpoatomata‫ف‬të‫ف‬huataramaso‫?ف‬ 12ॸ—A‫ف‬pacoi coshiro‫ف‬saquë tëranta‫ف‬
Co Yosë natëyatëraramahuë‫ف‬, ¿ti? itërin. ya‫ف‬coanta‫ف‬ii, tosapi.

41ॸPa‫ف‬pi pa‫ف‬yanahuatona‫ف‬, ninontapi. 13ॸ—Inta, nipachin, inaquë paatoma‫ف‬,
—Ma quëmapicha isoso‫ف‬ni‫ف‬ton, ihuan ya‫ف‬conco‫ف‬, itërin. Itohuachina,

a‫ف‬parin paya. Sononta‫ف‬a‫ف‬naroachin sopairo‫ف‬sa‫ف‬pipirahuatona‫ف‬,
asanoirin paya, nitopi. coshiro‫ف‬saquë ya‫ف‬conpi. Ina quëran
ya‫ف‬ipi coshiro‫ف‬sa‫ف‬, cato huaranca
Sopairo‫ف‬sari ya‫ف‬coancantërinso‫ف‬ nipirinahuë‫ف‬, hua‫ف‬yantatona‫ف‬, ta‫ف‬api.
(Mt. 8.28-34; Lc. 8.26-39) Tahuan pa‫ف‬tatona‫ف‬, sonoquë niitatona‫ف‬,
5
1ॸSono‫ف‬aquëtëran canconpi huachi. taquiitopi.
Catara parti itopiso‫ف‬. 2ॸQuisoso nani 14ॸCoshi pë‫ف‬tahuana‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
nonshihuachina, a‫ف‬na quëmapira‫ف‬na‫ف‬pi ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, ta‫ف‬arahuatona‫ف‬, ͑ɗ͑͑Ύ‫ڏ‬

nanin quëran pipirahuaton, nacapirin. quë ya‫ف‬huëpisopita sha‫ف‬huitonpi. Ninano
Sopairi ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, co pirayan ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬a‫ف‬naya
huachi yonquirinhuë‫ف‬. Hua‫ف‬yantërin. a‫ف‬naya sha‫ف‬huitëra‫ف‬piapi. ͮҡ͑ҡȍӕ‫ڏ‬
3ॸNa‫ف‬pi naninquë chimipiro‫ف‬sa‫ف‬ tona‫ف‬, —¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onporinso‫ ?ف‬ta‫ف‬tona‫ف‬,
pa‫ف‬pitopiquë ya‫ف‬huërarin. Co catinaquë pa‫ف‬pi nicapona‫ف‬. 15ॸтӕɗѸΎѸΎнӕřË͑нӕɗф‫ڏ‬
ͅфËΎѸॷ5 90
huatona‫ف‬, hua‫ف‬yantona‫ف‬pi ni‫ف‬quipi. Nani ni‫ف‬ton, Quisoso ya‫ف‬quëëtërapi.

nitaparahuaton, noya huënsërarin 25ॸPaaquëya‫ف‬, a‫ف‬nara‫ف‬Ѹ͑Йɗфɗɗ̲нӕɗ‫ڏ‬
huachi. Achin na‫ف‬a sopairo‫ف‬sari rin. Hua‫ف‬qui‫ف‬panca huënai‫ف‬a‫ف‬parin.
ya‫ف‬coancantopirinahuë‫ف‬, ͑ΎֆֆΎ͑нӕɗ͑‫ڏ‬ Nani shonca cato‫ف‬pi‫ف‬ipi co sanorinhuë‫ف‬.
tarin. Co huachi hua‫ف‬yantërinhuë‫ف‬. 26ॸNa‫ف‬a notorori nonënpirinhuë‫ف‬, na‫ف‬con
Napoaton pa‫ف‬yanpi. parësitárin. Nani ya‫ف‬ipi coriquinën

16ॸ—Quisosori anoyatërin. Sopairo‫ف‬sa‫ف‬ i‫ف‬quiaponahuë‫ف‬, co manta‫ف‬noyatëфɗ͑‫ڏ‬
a‫ف‬pahuachina, coshiro‫ف‬saquë huë‫ف‬. Aquëtë chachin nisarin. 27,28ॸтӕɗ‫ڏ‬
ya‫ف‬conconpi. Ya‫ف‬conconpachinara, soso nahuininso‫ف‬natantahuaton, pinën
tahuan pa‫ف‬tahuatona‫ف‬, sonoquë quëran imaquiarin. “Cotonën tëranta‫ف‬
taquiitopi huachi, itopi ni‫ف‬pisopitari. së‫ف‬huatohuato, anoyatarinco,” ta‫ف‬ton,
17ॸNatanahuatona‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬të‫ف‬huatopi. piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënsaratërarahuaton, cotonën
—A‫ف‬na parti paquë‫ف‬, itopi. së‫ف‬huaquirin. 29ॸA‫ف‬naroachin huënai‫ف‬
18ॸQuisoso montëriaquë ya‫ف‬conaso‫ف‬, no‫ف‬narin. Canio quëran nani noyatërin
quëmapi achin hua‫ف‬yantërinsoari ninatanin huachi. 30ॸQuisososo‫ف‬co
huëcapairin. quënanaponahuë‫ف‬, inaora nitotërin.
—Canta‫ف‬imainquën, itërin. 19ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬ “A‫ف‬naso‫ف‬natëtonco, së‫ف‬huaquirinco. Ca
soso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co nohuantërinhuë‫ف‬. nohuanto, noyatërin,” ta‫ف‬ton, Quisoso
—Ya‫ف‬huëranquë, iyasha, paantaquë‫ف‬. a‫ف‬naroachin tahuërëtintarin.
Piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitonquë‫ف‬. “Sinioro noya —¿Inta‫ف‬cotonëhuë së‫ف‬huatërinco?
anoyatërinco. Na‫ف‬con nosororinco,” tënin.
itëquë‫ف‬, itërin Quisosori. 31ॸ—Ni‫ف‬quëchi, Maistro, ónponta‫ف‬
20ॸNapotohuachina, pa‫ف‬nin. Shonca piyapi ya‫ف‬quëëtapirinquënhuë‫ف‬, “¿Inta‫ف‬
ninanoro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬parti së‫ف‬huarinco?” tënan, ¿ti? itërin.
sha‫ف‬huira‫ف‬piarin. 32ॸTahuisahuaton, a‫ف‬naya a‫ف‬naya
—Quisoso nóya anoyatërinco, ni‫ف‬sarin. “¿Inta‫ف‬së‫ف‬huarinco?” tapon,

itëra‫ف‬piarin. Natanahuatona‫ف‬, ni‫ف‬sarin. 33ॸSanapiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, “Nani
—Ma‫ف‬pitata‫ف‬naporinso‫ف‬. Ma noya anoyatërinco,” ta‫ف‬ton, Quisoso huëËЙɗ‫ڏ‬
catahuarin, topi ya‫ف‬ipi piyapi. rin. Pa‫ف‬yanaton, ropa ropátëriarin.
Isonquirahuaton, no‫ف‬tëquën
Hua‫ف‬an hui‫ف‬nin ananpitantarinso‫ف‬ sha‫ف‬huitërin.
(Mt. 9.18-26; Lc. 8.40-56) —Hua‫ف‬qui‫ف‬caniorahuë ni‫ف‬ton,
21ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Quisososo‫ف‬aquëtëran së‫ف‬huaranquën, Sinioro. Së‫ف‬huatënquën,
pëntoantarahuaton, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ a‫ف‬naroachin noyatërahuë huachi, tënin.
quënanconin. Sono‫ف‬yonsanquë 34ॸ—Natëranco ni‫ف‬ton, nani, imoya,
huëcapairahuatona‫ف‬, tancapitopi. anoyatëranquën. Noya paquë huachi.

Quisoso huancanachin huaniarin. Nani noyatëran huachi, itërin.
22ॸNaporo‫ف‬a‫ف‬na Cotio ansiano huë‫ف‬nin. 35ॸNontaso‫ف‬, a‫ف‬na quëmapira‫ف‬Cairo
Cairo itopi. Quisoso quënanquirahuaton, pëinën quëran huë‫ف‬nin.

nantën pirayan isonquirin. —Hui‫ف‬nan nani chiminin huachi.
23ॸ—Hui‫ف‬nahuë, Sinioro, yachiminarin. ¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬topinan quëran Maistro
Huëquë‫ف‬. Së‫ف‬huatitonco, anoyatoco, quësaran? itërin.
chiminpachin, itarin. 36ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬piyapi
24ॸ—Inta nipachin, tosahuaton, inarë‫ف‬ noninso‫ف‬natanaponahuë‫ف‬, co ina
pa‫ف‬nin. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬santa‫ف‬imasapi yonquirinhuë‫ف‬.
—Ama, iyasha, pa‫ف‬yanquësohuë‫ف‬. hua‫ف‬. Nontëcamayo inaso‫ف‬. A‫ف‬shin Maria

Natëco, itërin. itopiso‫ف‬. Iinpitanta‫ف‬nohuitërëhua‫ف‬.
37ॸ—Ama a‫ف‬napitaso‫ف‬huë‫ف‬inasohuë‫ف‬, Santiaco, Cosi, Cotasë, Simon, inapita
topachina, Pitro, Santiaco, Coansha, topi. Oshinpitanta‫ف‬isëquë ya‫ف‬huërin. Co
inapitarachin pa‫ف‬pi. Coanshaso‫ف‬Santiaco Quisoso chiniquën nanantërinhuë‫ف‬.
iin inaso‫ف‬. 38ॸæɗфΎЙřɗ͑ř͑нӕřË͑ËΎ͑‫ڏ‬ Canpoa pochachin inanta‫ف‬, ta‫ف‬tona‫ف‬, co
huatona‫ف‬, na‫ف‬a piyapi natanconpi. yanatanpihuë‫ف‬. 4ॸNapohuachinara,
Chiniquën na‫ف‬nëtona‫ف‬, ayanápi. Quisosori itaon:
39ॸYa‫ف‬contarahuaton, inapita nontërin. —Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënëntona‫ف‬pi noya
—¿Onpoatomata‫ف‬na‫ف‬nëraramaso‫ ?ف‬Co natanpi. Ninanonënquë
sanapia‫ف‬hua chimimiatërinhuë‫ف‬. ya‫ف‬huëpisopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
Huë‫ف‬ësárin, itërin Quisosori. noyahuë‫ف‬natanpi. Quëmopinënpita,
40ॸ—Co huë‫ف‬ërinhuë‫ف‬. Nani chiminin huëntonënquë ya‫ف‬huëpisopita,
huachi. Somarayanquën ni‫ف‬ton, co inapitanta‫ف‬co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬pi, topi iraca.
ni‫ف‬nanhuë‫ف‬, ¿ti? itopi. Quisososo‫ف‬ No‫ف‬tëquën napopi, tënin Quisoso.
nipirinhuë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬aipiran a‫ف‬parin. 5ॸ—Co Yosë quëran o‫ف‬marinhuë‫ف‬,
Pa‫ف‬pin, a‫ف‬shin, cara ca‫ف‬tano‫ف‬sanën, toconpi ni‫ف‬ton, co nanitërinhuë‫ف‬

inapitarachin quëparin. Sanapia‫ف‬hua piyapi‫ف‬sa‫ف‬anoyatacaso‫ف‬. Caraíchin
ya‫ف‬huërinquë ya‫ف‬concontarin. 41ॸͅɗ̲ɗ‫ڏ‬ cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬së‫ف‬huarahuaton, anoyatë
raconahuaton, inaora nananquë rin. 6ॸ—¿Onpoatonta‫ف‬isopita na‫ف‬con
—Tarita comi, itërin. “Huënsëquë‫ف‬, nitotaponaraihuë‫ف‬, co yanatërinacohuë‫?ف‬
apia‫ف‬hua,” tapon naporin. 42ॸA‫ف‬naroachin tënin.
sanapia‫ف‬hua huënsërahuaton, huanirin. Ina quëran ya‫ف‬cariya ninanoro‫ف‬saquë
Nani shonca cato‫ف‬pi‫ف‬ipitërin ni‫ف‬ton, pa‫ف‬sahuaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintarin.
iratërin huachi. Ina ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, ya‫ف‬ipi
piyapi pa‫ف‬yanpi. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita a‫ف‬chinacaiso
—Ma‫ف‬pítacha nitotaton, ͑͑Йɗҡ͑ҡ‫ڏ‬ marë‫ف‬a‫ف‬parinso‫ف‬
rin paya, topi. 43ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, (Mt. 10.5-15; Lc. 9.1-6)
—Ama a‫ف‬napita sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬, 7ॸIna quëran shonca cato‫ف‬
itahuaton, —Nanon a‫ف‬caquë‫ف‬, itërin. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita nontërin paatona‫ف‬
a‫ف‬chinacaiso marë‫ف‬. Catoya catoya
Nasaritoquë paantarinso‫ف‬ a‫ف‬parin. Chiniquën nanan quëtërin
(Mt. 13.53-58; Lc. 4.16-30) sopairo‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬pacaiso marë‫ف‬.
6
1ॸIna quëran pipirahuaton, 8ॸ—Pa‫ف‬patama‫ف‬, ama ma‫ف‬sha quëЙËΎ‫ڏ‬
ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬paantarin. sohuë‫ف‬. Ama pan, morsa, coriqui,

Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita imasapi. 2ॸChinoto inapita tëranta‫ف‬quëpacosohuë‫ف‬.
tahuëri nanihuachina, niyontonpiso Pitanarachin quëpaco‫ف‬. 9ॸSapatë‫ف‬
pëiquë a‫ف‬chinarin. Na‫ف‬ЙɗֆЙɗ͑ҡ͑‫ڏ‬ po‫ف‬morahuatoma‫ف‬, a‫ف‬naichin coton
huatona‫ف‬, ninontapi. a‫ف‬moco‫ف‬. Ama cato‫ف‬quëpacosohuë‫ف‬.
—Ma‫ف‬pítacha Quisoso nitotërin paya. 10ॸInso pëiquësona yacapatohuatama‫ف‬,
¿Macariso‫ف‬a‫ف‬chintomara? Noya noya ina pëiquërachin ya‫ف‬huëco‫ف‬. Ina ninano

yonquirin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin quëran pipiamaquë huarë‫ف‬inaquë
anoyatërin. ¿Onporahuatoncha nani ya‫ف‬huëco‫ف‬. 11ॸA‫ف‬na ninanoquë
ma‫ف‬sha nanitaparin paya? ya‫ف‬huëpisopita no‫ف‬huihuachinquëma‫ف‬,
3ॸHua‫ف‬huatapon quëra huarë‫ف‬nohuitërë “Ama isëquë huëcosohuë‫ف‬. Co
ͅфËΎѸॷ6 92
yanatanainquëmahuë‫ف‬,ٚɗҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ nipirinhuë‫ف‬, itërin. Napotohuachina,

quëma‫ف‬, patoco‫ف‬. Yapa‫ف‬patama‫ف‬, sa‫ف‬in nohuanton, hua‫ف‬ani sontaro
pënënco‫ف‬. “Nani a‫ف‬parin. Coansha masahuaton, tashinan
sha‫ف‬huitopiranquëmahuë‫ف‬. Co nohuantë pëiquë po‫ف‬morin.
ramahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, canpitaora tëhuënë̲‫ڏ‬ 19ॸIrotisë sa‫ف‬inso‫ف‬pa‫ف‬pi no‫ف‬huitaton,
quë nina‫ف‬intarama‫ف‬,” itoco‫ف‬. Tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ Coansha tëpacaso‫ف‬nohuantopirinhuë‫ف‬.

chin Yosëri chiniquën ana‫ف‬intarin 20ॸHua‫ف‬aniso‫ف‬noya natanin. —Nóya
huachi, itërin Quisosori. quëmapi inaso‫ف‬. Co oshahuanhuë‫ف‬,

12ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ta‫ف‬ton, co nohuantërinhuë‫ف‬tëpacaso‫ف‬.
pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënënapi. Coansha pënënpachina, “¿Ma‫ف‬ta‫ف‬
—Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬yonquiramasopita onpochi? Co noyahuë‫ف‬ninahuë,” tënin,
naniantatoma‫ف‬, Yosë cancanën maco‫ف‬, yonquiaton. Napoaponahuë‫ف‬, noya
itëra‫ف‬piapi. 13ॸNaporahuatona‫ف‬, na‫ف‬a natanin. 21ॸIna quëran hua‫ف‬an
sopairo‫ف‬sa‫ف‬inquitapi. Na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ hua‫ف‬huatërinso‫ف‬tahuëri nanihuachina,
tomaquë pashitatona‫ف‬, anoyatapi. pita nisarin. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬amatërin.
Coisëro‫ف‬sa‫ف‬, capitano‫ف‬sa‫ف‬, ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬
Coansha Paotista tëpapiso‫ف‬ Caririaquë ya‫ف‬huëpisopita, inapita
(Mt. 14.1-12; Lc. 9.7-9) amatërin. Naporo‫ف‬tahuëri ya‫ف‬huërin
14ॸYa‫ف‬ipi Quisoso naporinso‫ف‬nahuinin. Coansha tëpacaso‫ف‬. 22ॸCoshatasoi‫ف‬,
Piyapi‫ف‬sa‫ف‬natanahuatona‫ف‬, nisha nisha Irotiasa hua‫ف‬huin ya‫ف‬conahuaton,
yonquipi. Hua‫ف‬an Irotisënta‫ف‬natantërin. nansararin. Nanon nansarin
I‫ف‬hua miachin inari sha‫ف‬huitaton, ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, coshatapaisopita
Coansha Paotista atëpatërin ni‫ف‬ton, pa‫ف‬yatopi. Hua‫ف‬aonta‫ف‬pa‫ف‬yatërin.
yonquiárin. —Ma‫ف‬sha nohuantohuatan, apia‫ف‬hua,
—Iso quëmapi Coansha, i‫ف‬нӕřЙΎфɗ͑‫ڏ‬ nico, quëchinquën. 23ॸYoscoarë‫ف‬quëËȍɗ͑‫ڏ‬
tërinso‫ف‬. I‫ف‬hua chiminaponahuë‫ف‬, quën. Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬nipatanco,
nanpiantarin. Napoaton nani ma‫ف‬sha quëtaranquën. Pancána no‫ف‬pa‫ف‬
nanitaparin, topi a‫ف‬naquën. hua‫ف‬anëntërahuë. Patomaquë huarë‫ف‬
15ॸ—Co inahuë‫ف‬. Iniasë nimara, topi quëtaranquën, itërin hua‫ف‬ani. 24ॸЬɗЙɗф‫ڏ‬
a‫ف‬naquëonta‫ف‬. huaton, a‫ف‬shin paahuarin.
—Co inahuë‫ف‬. Ninotona‫ف‬pi, iraca —¿Ma‫ف‬ta‫ف‬, mama, ma‫ف‬pachi? itoonin.
ya‫ف‬huërinso pochin, topi a‫ف‬naquëonta‫ف‬. Coansha Paotistari pënëninso marë‫ف‬
16ॸHua‫ف‬anso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co nisha nisha chiniquën no‫ف‬huirin ni‫ف‬ton, hua‫ف‬huin
yonquirinhuë‫ف‬. itërin:
—Inaso‫ف‬tëhuënchachin Coansha —“Coansha nishitëconotahuaton,
nishitëconotërahuëso‫ف‬. Nanpiantarin, motën quëtoco,” itëquë‫ف‬, itërin.
tënin. 17,18ॸI‫ف‬hua chachin Coansha 25ॸManorahuaton, hua‫ف‬an ya‫ف‬huërinquë
nanpiso‫ف‬, Irotisë hua‫ف‬an ya‫ف‬conin. paantarin.

Copirnori acopirinhuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ —Coansha motën nohuantërahuë.
cancantërin. Iinso‫ف‬Pinipi itopi. Iin sa‫ف‬in Sënanquë acorahuaton, apira miachin
chachin osërëtaton, manin. Irotiasa quëtoco, itërin.
itopiso‫ف‬. Napoaton Coanshari chiniquën 26ॸNatanahuaton, hua‫ف‬an pa‫ف‬pi sëtërin.
pënënin. Napoaponahuë‫ف‬, “Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬

—Yosë co nohuantërinhuë‫ف‬ɗֆЙфɗ͑‫ڏ‬ nataninaco, Yoscoarë‫ف‬itërahuë,” ta‫ف‬ton,
quën sa‫ف‬in osërëtaton macamaso‫ف‬ co yanonpintërinhuë‫ف‬. 27ॸIna quëran
93 ͅфËΎѸॷ6
sontaro sha‫ف‬huitahuaton, a‫ف‬parin ya‫ف‬huërin. Ninanoro‫ف‬santa‫ف‬co aquëֆ‫ڏ‬

Coansha motën macacaso marë‫ف‬. huë‫ف‬. Inatohua‫ف‬pa‫ف‬ina‫ف‬cosharo‫ف‬
Pa‫ف‬sahuaton, tashinan pëiquë nishitëËΎ‫ڏ‬ pa‫ف‬anatona‫ف‬, ca‫ف‬ina‫ف‬, itërin.
notërin. 28ॸSë͑͑нӕř̲Ύҡř͑ËΎфȍӕ‫ڏ‬ 37ॸ—Canpitari a‫ف‬caco‫ف‬, itërin Quisosori.
ton, nanon quëtërin. Nanonta‫ف‬a‫ف‬shin —Pan na‫ف‬a huaranca pa‫ف‬tërinso‫ف‬

quëtonin. pa‫ف‬anatoi, a‫ف‬ca‫ف‬ii, ¿ti? itopi.
29ॸCoansha ca‫ف‬tano‫ف‬Ѹ͑ř͑Йɗҡ͑ҡ͑‫ڏ‬ 38ॸ—¿Onpo panta‫ف‬ya‫ف‬huëtërinquëma‫?ف‬
huatona‫ف‬, huë‫ف‬pi. Nonën quëЙфȍӕ‫ڏ‬ Paatoma‫ف‬, ni‫ف‬conico‫ف‬, itërin.

tona‫ف‬, pa‫ف‬pitopi huachi. Pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, ni‫ف‬conpi.
—A‫ف‬natërapoya pan, catoyachin sami,
Cosharo‫ف‬ana‫ف‬atërinso‫ف‬ inaíchin ya‫ف‬huëtërincoi, itiipi.
(Mt. 14.13-21; Lc. 9.10-17; Jn. 6.1-14) 39ॸItohuachinara, Quisosori
30ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita sha‫ف‬huitërin.
huëantarahuatona‫ف‬, Quisoso —A‫ف‬na huënton, a‫ف‬na huënton
sha‫ف‬huitiipi. pastoquë piyapi‫ف‬sa‫ف‬ahuënsëco‫ف‬, itërin.
—Nani a‫ف‬chintëra‫ف‬piarai. 40ॸNapotohuachina, inaquë huënsëpi.
Cania‫ف‬piro‫ف‬santa‫ف‬anoyatërai. Noya A‫ف‬naquën a‫ف‬natërapo shonca, a‫ف‬natërapo

natanpi, itiipi. 31ॸNa‫ف‬a piyapi huë‫ف‬sapi shonca, a‫ف‬naquën pasa, pasa huënsëpi.
Quisoso nicapona‫ف‬. Ina quëran paantapi. 41ॸIna quëran a‫ف‬natërapoya pan, catoya
A‫ف‬napita ya‫ف‬huërë‫ف‬huëantapi, ina sami, inapita ma‫ف‬parin. Inapaquë

quëran paantapi. Naporápi ni‫ف‬ton, në‫ف‬pëtahuaton, Yosë nontërin.
Quisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë chachin co —Ma noyanquën, Tata, ni‫ف‬ton,
capacaiso tëranta‫ف‬nanitopihuë‫ف‬. cosharo‫ف‬acotërancoi capaca‫ف‬huaiso‫ف‬. Ina
—Huëco‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Co piyapi marë‫ف‬Yosparinquën, Tata, itërainquën,
ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬pa‫ف‬ahua‫ف‬. Pi‫ف‬pian itahuaton, pan së‫ف‬panahuaton,
chinotahua‫ف‬, itërin ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita quëtërin piyapi‫ف‬sa‫ف‬
32ॸItohuachina, montëriaquë quëtacaiso marë‫ف‬. Samirë chachin
ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, pa‫ف‬pi. Co piyapi quëtëra‫ف‬piapi. Inaichin nipirinhuë‫ف‬,
ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬pa‫ف‬sapirinahuë‫ف‬. ya‫ف‬ipi piyapi ananitërin. 42ॸYa‫ف‬ipi
33ॸPa‫ف‬pachinara, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari piyapi‫ف‬sa‫ف‬coshatapi. Natëaquë huarë‫ف‬
notëërapi. Quisoso nohuitahuatona‫ف‬, coshatapi. 43ॸIna quëran pan, sami,
na‫ف‬a paahuapi. Nisha nisha ninano inapita pë‫ف‬sotopiso‫ف‬mapi. Shonca cato‫ف‬
quëran pa‫ف‬pi. Ira pa‫ف‬tatona‫ف‬, yo‫ف‬më‫ف‬mëntatopi. 44ॸA‫ف‬natërapo
ta‫ف‬arahuatona‫ف‬, inahua‫ف‬ton canconpi. Co huaranca quëmapi‫ف‬sa‫ف‬coshatopiso‫ف‬.
Quisoso canshatërasohuë‫ف‬, canconpi.
34ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬yamorapi. ͮΎ͑Ѹȍɗф‫ڏ‬ I aipi i‫ف‬narinso‫ف‬
huaton, Quisosori quënanconin. (Mt. 14.22-27; Jn. 6.16-21)
“Inahuaso‫ف‬ohuica pochin, co macariso‫ف‬ 45ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
a‫ف‬pairinhuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, nosororin. ͮΎѸΎфΎ‫ڏ‬ sha‫ف‬huitërin:

rahuaton, na‫ف‬con a‫ف‬chintarin. 35ॸNani —Montëriaquë ya‫ف‬conahuatoma‫ف‬,
i‫ف‬huararahuaso‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita aquëtëran paco‫ف‬. Apira canta‫ف‬
Quisoso huëcapaipi. pa‫ف‬sarahuë. Pitsaita‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬ahua‫ف‬, itërin.
—Nani, Maistro, i‫ف‬huarin. Co mánta‫ف‬ Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita nani pa‫ف‬pachinara,
isëquë ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 36ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬nontarin ya‫ف‬huëpiquë
a‫ف‬paquë‫ف‬pa‫ف‬ina‫ف‬. Isosha‫ف‬huaya pëiro‫ف‬sa‫ف‬ paacaiso marë‫ف‬. 46ॸNani nontahuaton,
inaora pa‫ف‬nin panënquë Yosë nontacaso —Quëma cotonën piconotëranso

marë‫ف‬. 47ॸIna quëran tashitërin huachi. tëranta‫ف‬së‫ف‬huaton, noyachin, tosápi.
Ya‫ف‬huërë‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitaso‫ف‬ —Inta nipachin, së‫ف‬huainco,
montëriaquë pa‫ف‬sapirinahuë‫ف‬, sono‫ف‬ topachina, së‫ف‬huapi. Insosona
huáncoanai‫ف‬tashitopi. Quisososo‫ف‬ së‫ف‬huahuachina‫ف‬, a‫ف‬naroachin noyatopi
inaoraichin no‫ف‬paquë huanirarin. huachi.
48ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ya‫ف‬ipi tashi‫ف‬
maitapirinahuë‫ف‬. Ihuairi huëncapirin Mashocoro‫ف‬sa‫ف‬napopiso‫ف‬

ni‫ف‬ton, co nanitopihuë‫ف‬chiniquën (Mt. 15.1-9)
7
pacacaiso‫ف‬. Canotopi huachi. Ina 1ॸIna quëran a‫ف‬naquën Parisioro‫ف‬sa‫ف‬,
ni‫ف‬sahuaton, co tahuëriyátarasohuë‫ف‬, Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬, ɗ͑ЙɗҡтӕɗфΎѸ‫ڏ‬

Quisoso huë‫ف‬sarin. I aipi i‫ف‬narahuaton, rin quëran huë‫ف‬pi Quisoso natanacaiso
no‫ف‬pa pochin pa‫ف‬tarin. Montëria marë‫ف‬. 2,3ॸQuisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
ya‫ف‬caririarin. 49ॸI aipi i‫ف‬narinso‫ف‬ coshatasoi‫ف‬, quënanquipi. A‫ف‬naquën co
ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. Hua‫ف‬yan ta‫ف‬ma‫ف‬ niopoimirataponaraihuë‫ف‬, coshatapi.
topirinahuë‫ف‬. —Yai, topi. 50ॸYa‫ف‬ipi Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, të‫ف‬huatopi. Nipirinhuë‫ف‬, co‫ف‬huara coshachatëraponahuë‫ف‬,
a‫ف‬naroachin Quisosori itërin: i‫ف‬shaquë pi‫ف‬pian niopoimiratopi. “Co
—Co‫ف‬ta ca huë‫ف‬sarahuë. Ama inapohuatëhuahuë‫ف‬, oshahuanarihua‫ف‬,”
pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Chiniquën cancantoco‫ف‬, topirinahuë‫ف‬. Mashocoro‫ف‬sa‫ف‬ɗ͑Ëȍɗ͑ҡΎ‫ڏ‬
itërin. piso‫ف‬ni‫ف‬ton, inapopi. 4ॸMircatoquë pa‫ف‬pi
51ॸIna quëran montëriaquë quëran co‫ف‬huara coshachatëraponahuë‫ف‬,
ya‫ف‬conapatërin. Ya‫ف‬conpachina, ihuan i‫ف‬quë niopoimiratopi. Tasa, huë‫ف‬ëta,
sanorin huachi. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita hua‫ف‬na huë‫ف‬ëta, inapita pa‫ف‬mopi. Iraca
pa‫ف‬yanpi huachi. “¿Onporahuatonta‫ف‬ quëra huarë‫ف‬mashocoro‫ف‬sa‫ف‬napopi
nanitaparin?” topi yonquiatona‫ف‬. ni‫ف‬ton, iporahuanta‫ف‬hua‫ف‬ȍӕ͑ɗЙɗѸΎЙɗ‫ڏ‬
52ॸAchin pan ana‫ف‬atopirinhuë‫ف‬, co tanta‫ف‬inachachin naporápi.
yonquichinachinhuë‫ف‬cancantopi. 5ॸ—¿Onpoatonta‫ف‬, Maistro, quëma
ca‫ف‬tano‫ف‬Ѹ͑ř͑ЙɗҡËΎ͑ɗΎЙΎɗ̲ɗфҡЙΎ͑‫ڏ‬
Quinisariti parti pa‫ف‬ninso‫ف‬
raihuë‫ف‬, coshatapi? Mashocoro‫ف‬sa‫ف‬
(Mt. 14.34-36)
napopi nipirinhuë‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita co
53ॸAquëtëran canconahuatona‫ف‬, тӕɗ͑ɗѸ‫ڏ‬ napopihuë‫ف‬, itopi.
riti parti nonshipi. Yonsanquë montëria 6ॸ—Co no‫ف‬tëquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬
oshipi. 54ॸNonshihuachinara, Quisoso mahuë‫ف‬. “Yosë imarai,” topiramahuë‫ف‬,

nohuitopi. 55ॸManorahuatona‫ف‬, ya‫ف‬ipiya co imaramahuë‫ف‬. Canpitaso‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑ҡř͑‫ڏ‬
pëiro‫ف‬saquë pa‫ف‬pi. Na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ quëma‫ف‬. Iraca Yosë quiricanënquë
nantëtëquë quëpi anoyatacaso marë‫ف‬. no‫ف‬tëquën ninorinquëma‫ف‬. Yosë
—Pasëquë Quisoso ya‫ف‬huarin, ɗҡΎȍӕ‫ڏ‬ naporinso‫ف‬.
chinara, inaquë quëpi. 56ॸIntohuaso Iso piyapi‫ف‬sa‫ف‬nanamëna quëran
tëranta‫ف‬Quisoso pa‫ف‬pachina, inatohua‫ف‬ noya nontopirinacohuë‫ف‬, co
cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬quëparapi. Nisha nisha cancanëna quëran imarinacohuë‫ف‬.
ninanoquë pa‫ف‬sarin. A‫ف‬naquën pancana. Co ca pochin cancantopihuë‫ف‬.
A‫ف‬naquën caraichin piyapi 7ॸ“Yosë pënëntërinso‫ف‬a‫ف‬chinarai,”
ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, insëquësona topirinahuë‫ف‬, ɗ͑ȍӕфֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬

pa‫ف‬pachina, caniquë cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬acopi. nëna quëran a‫ف‬chinpi. Napoaton
95 ͅфËΎѸॷ7
topinan quëran chinotërinaco, 18,19ॸ—Co canpita tëranta‫ف‬natantëф‫ڏ‬
tënin Yosë. mahuë‫ف‬, ¿ti? Inta nipachin,

Iraca Isaiasë ninshitaton, naporin. a‫ف‬chintanta‫ف‬inquëma‫ف‬. Nani ma‫ف‬sha
8ॸInapochachin canpitanta‫ف‬Yosë ca‫ف‬nëso marë‫ف‬co ina marë‫ف‬oshahuanë
pënëninpoaso‫ف‬naniantahuatoma‫ف‬, huë‫ف‬. Co cosharo‫ف‬cancanënpoquë
piyapi a‫ف‬chintërinquëmaso‫ف‬natërama ya‫ف‬coninhuë‫ف‬. Chi‫ف‬chirinamënpoquë
huachi. ya‫ف‬conin. Ina quëran inquiantarë‫ف‬.
9ॸTehuënchachin Yosë pënëntërinso‫ف‬ Napoaton ya‫ف‬ipi cosharo‫ف‬noya
a‫ف‬porama‫ف‬piyapi a‫ف‬chintërinquëmaso‫ف‬ capacaso‫ف‬. Coshatërëso marë‫ف‬co
natëcaso marë‫ف‬. 10ॸ“Tatama‫ف‬, mamama‫ف‬, oshahuanëhuë‫ف‬.
inapita noya natëtoma‫ف‬, catahuaco‫ف‬. 20ॸNapoaponahuë‫ف‬, cancanënpo quëran
Pinopatama‫ف‬, co nosoroaramahuë‫ف‬. Inso co noyahuë‫ف‬yonquihuatëra, co noyahuë‫ف‬

tëranta‫ف‬pa‫ف‬pina‫ف‬pinopachina‫ف‬, tëpaco‫ف‬,” nonë‫ف‬. Ina marë‫ف‬oshahuanë‫ف‬. 21ॸæ͑Ë‫ڏ‬
tënin Moisësë iraca. 11ॸCanpitaso‫ف‬ nënpo quëran co noyahuë‫ف‬yonquirë‫ف‬. Co
nipirinhuë‫ف‬nisha a‫ف‬chinama‫ف‬. “Ma‫ف‬sha noyahuë‫ف‬yonquihuatëra, monshihuanë‫ف‬.
ya‫ف‬huëtërincoso‫ف‬nani acorahuë Yosë Ihuatërë‫ف‬. Yatëpatërë‫ف‬. 22ॸSa‫ف‬anpo‫ف‬
quëta‫ف‬huaso marë‫ف‬, topatëra, co tatanpo‫ف‬ ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, a‫ف‬na sanapi monshitë
quëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” toconama‫ف‬. rë‫ف‬. A‫ف‬na piyapi ma‫ف‬Ѹȍ͑ř͑͑Ύȍӕ͑ҡЙ‫ڏ‬
Napoaton tatama‫ف‬ma‫ف‬ѸȍЙȍӕ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ rë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ninë‫ف‬. Nonpintërë‫ف‬.
chinara, apiratatoma‫ف‬, co quëtëф̲‫ڏ‬ Pënëninënposo‫ف‬co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬
huë‫ف‬. 12ॸ“Co quëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” natëtërëhuë‫ف‬. Apirarë‫ف‬. Pinotërë‫ف‬. “Caso‫ف‬
toconatoma‫ف‬, co catahuaramahuë‫ف‬. 13ॸIna co a‫ف‬napita pochincohuë‫ف‬. Noya
pochin a‫ف‬chinatoma‫ف‬, co Yosë quiricanën noyaco,” tënë‫ف‬, yonquihuatëra. Co‫ف‬na
natëramahuë‫ف‬. Hui‫ف‬namanta‫ف‬ yonquirëhuë‫ف‬. 23ॸCo noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
a‫ف‬chintërama‫ف‬inapochachin nicacaiso huatëra, ina pochin ninë‫ف‬. Ina marë‫ف‬
marë‫ف‬. Ina pochin a‫ف‬chinpatamara, co oshahuanë‫ف‬, itërin Quisosori.
Yosë nanamën natëramahuë‫ف‬, itërin
Quisosori. Nisha sanapi natëtërinso‫ف‬
(Mt. 15.21-28)
Onporahuatëhuasona oshahuanëhuaso‫ف‬ 24ॸIna quëran pipirahuaton, nisha
(Mt. 15.10-20) piyapi ya‫ف‬huërinquë pa‫ف‬nin. Tiro, Siton,
14ॸNaquëranchin piyapi‫ف‬sa‫ف‬pëфѸȍӕ‫ڏ‬ inapita ya‫ف‬cariya pa‫ف‬nin. ʊ͑нӕřֆËЙ‫ڏ‬
ton, a‫ف‬chintantarin. tërin. —Ama isëquë huë‫ف‬nahuëso‫ف‬a‫ف‬na
—Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬natanco no‫ف‬tëquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬, ɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
yonquicamaso marë‫ف‬. 15ॸCoshatërëso huë‫ف‬, ya‫ف‬ipiya nahuinin. 25,26ॸInaquë a‫ف‬na
marë‫ف‬co oshahuanëhuë‫ف‬. Cancanënpo sanapi ya‫ف‬huërin. Co Cotio sanapihuë‫ف‬.
quëran yonquirëso marë‫ف‬oshahuanë‫ف‬. Nisha piyapi. Siropinisia parti
Tëhuënchachin co noyahuë‫ف‬nonpatëra, hua‫ف‬huatërin. Hua‫ف‬huinso‫ف‬parësitarin.
oshahuanë‫ف‬. 16ॸHuëratëhuanpatama‫ف‬, Sopairi ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, co
noya natanatomaco, yonquico‫ف‬, itërin. inaora yonquirinso‫ف‬yonquirinhuë‫ف‬.
17ॸNani a‫ف‬chintahuaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Quisoso huë‫ف‬ninso‫ف‬natantahuaton,
patahuaton, pëiquë ya‫ف‬conconin. huë‫ف‬sahuaton, Quisoso nantën pirayan
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitanta‫ف‬ya‫ف‬conpi. Nani isonquirin.
ya‫ف‬conpachinara, —Achin naporanso‫ف‬co —Hua‫ف‬huahuë, Sinioro, parësitárin.
natanaihuë‫ف‬. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tapon naporan? itopi. Sopairi ya‫ف‬coancantaton, chiniquën
aparësitarin. Inquitoco, topirahuë‫ف‬, 37ॸ—Ma‫ف‬pitacha Quisoso nitotërin
itiirin. paya. Në‫ف‬huëro‫ف‬sa‫ف‬anoyatohuachina,

27ॸ—Ni‫ف‬quë‫ف‬, imoya. Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬ noya natantopi huachi. æΎ͑Ύ͑ЙΎ͑фɗ‫ڏ‬
a‫ف‬cahuatëra, co cosharonën osërëҡȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬, a‫ف‬naroachin anoyatërin ni‫ف‬ton,
të‫ف‬, ni‫ف‬nira a‫ف‬carëhuë‫ف‬. Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬ton noya nonsapi huachi. Ya‫ف‬ipiya noya
coshachin noya natëaquë huarë‫ف‬, itërin naporin, topi.
Quisosori.
28ॸ—Naporin mini, Sinioro. ͮЙΎЙΎ‫ڏ‬ Cosharo‫ف‬ana‫ف‬atantarinso‫ف‬
nahuë‫ف‬, pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ataatohuachina, (Mt. 15.32-39)
8
ni‫ف‬nira‫ف‬huayari capitërin ni‫ف‬ton, 1ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
quiyanta‫ف‬catahuacoi topirahuë‫ف‬, itërin. niyontoantapi. Capa cosharo‫ف‬

29ॸ—Naporinchi, imoya, paya. Ma nipachina, Quisosori ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
noya natëranco ni‫ف‬ton, ya‫ف‬huëran‫ف‬pa‫ف‬ përarin. Huë‫ف‬pachinara, itërin:
paantaquë‫ف‬. Nani sopai hua‫ف‬huan quëran 2ॸ—Piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosororahuë. Nani cara
pipirin huachi, itërin. tahuëri imarinaco. Co huachi manta‫ف‬

30ॸSanapi pa‫ف‬sahuaton, pëinënquë cosharo‫ف‬ya‫ف‬huëtopihuë‫ف‬capacaiso‫ف‬. 3ॸCo
canconahuaton, hua‫ف‬huin nóya topinan yaa‫ف‬parahuë‫ف‬. Tanarë‫ف‬na‫ف‬
quëhuëanin huachi, quënanconin. Nani pa‫ف‬pachina‫ف‬, tanari minsëarin. Co
sopai pipirin huachi. ya‫ف‬huëpi‫ف‬pa‫ف‬cansapihuë‫ف‬. A‫ف‬naquën
áquë quëran huë‫ف‬pi, itërin.
Në‫ف‬huëro‫ف‬sa‫ف‬anatantërinso‫ف‬ 4ॸ—Capa pëiro‫ف‬sa‫ف‬isëquë. Notohuaro‫ف‬
31ॸIna quëran Tiro parti quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huapi. ¿Onpotahuatëcha
pipirahuaton, Siton parti na‫ف‬huëtërin. isonapo‫ف‬piyapi a‫ف‬carë paya? topi.
Shonca ninanoro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬ 5ॸNapohuachinara, Quisosori itërin:
partinta‫ف‬na‫ف‬huëtirahuaton, Cariria —¿Onpo panta‫ف‬ya‫ف‬huëtërinquëma‫?ف‬

sonoquë canquirin. 32ॸInaquë apia quëpi itohuachina, —Canchisëyachin
Quisosori anoyatacaso marë‫ف‬. Noyá ya‫ف‬huëtërincoi, itopi.
në‫ف‬huërin. Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬natantë 6ॸIna quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitërin:
rinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co noyahuë‫ف‬nonin. —No‫ف‬paquë huënsëco‫ف‬, itërin. ͮЙΎҡ‫ڏ‬

—Iso quëmapi së‫ف‬huaquë‫ف‬noyachin, huaton, canchisë pan ma‫ف‬parin.
itopi. 33ॸNapotohuachinara, apiarachin —Yosparinquën, Tata, itahuaton, pan
amasha miachin quëparin. QuëЙфȍӕ‫ڏ‬ së‫ف‬panin huachi. Së‫ف‬panahuaton,
ton, së‫ف‬huahuëratërin. ͮɗɗЙɗɗ̲ɗфҡȍӕ‫ڏ‬ ca‫ف‬tano‫ف‬sanën quëtërin piyapi‫ف‬sa‫ف‬
ton, nënërain së‫ف‬huatërin. 34ॸInapaquë quëtacaiso marë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
në‫ف‬pëtahuaton, Yosë nontaton pochin quëtëra‫ف‬piapi. 7ॸCaraichin saminta‫ف‬
nisarin. Ina quëran inaora nananquë ya‫ف‬huëtërin. Inapita marë‫֤—ف‬ΎѸЙфɗ͑‫ڏ‬
—Ipata, itërin. “Në‫ف‬huë‫ف‬, iyasha, quën, Tata, itahuaton, ca‫ف‬tano‫ف‬sanën
inquitaranquën huachi,” tapon naporin. sha‫ف‬huitërin. —Saminta‫ف‬quëtoco‫ف‬
35ॸNaporo‫ف‬në‫ف‬huë‫ف‬inquirin huachi. ca‫ف‬ina‫ف‬, itërin. 8ॸNani quëtohuachinara,
Nënërain nani noyatërin. Noya nonin huachi. coshatahuatona‫ف‬, natëpi huachi.
36ॸ—Ama a‫ف‬napita sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬, Pë‫ف‬sotopiso‫ف‬masahuatona‫ف‬, canchisë
itërin Quisosori. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ yo‫ف‬më‫ف‬mëntatopi. 9ॸCatapini huaranca
pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, sha‫ف‬huira‫ف‬piapi. Na‫ف‬con piyapi pochin coshatopi. ͮ͑ɗËΎѸȍҡΎ‫ڏ‬
na‫ف‬con pënënpirinhuë‫ف‬, aquë aquëtë‫ف‬ huachinara, piyapi‫ف‬sa‫ف‬nontërin
piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitëra‫ف‬piapi. pacacaiso marë‫ف‬. 10ॸNani nontohuachina,
97 ͅфËΎѸॷ8
montëriaquë ya‫ف‬conin. ramahuë‫ف‬. 19ॸI‫ف‬hua chachin a‫ف‬natërapo‫ف‬

Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë‫ف‬ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, paninchin nipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬natërapo
pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, Tarmanota parti huaranca piyapi ananitërahuëso‫ف‬
chinpiconpi. naniantërama‫ف‬, ¿ti? ¿Onpo yo‫ف‬mëta‫ف‬
mëntatërama‫ف‬pë‫ف‬sotopiso‫ ?ف‬itërin.
Co Yosë natëpisohuë‫ف‬ —Shonca cato‫ف‬yo‫ف‬më‫ف‬, itopi.
(Mt. 16.1-4; Lc. 12.54-56) 20ॸ—Panso‫ف‬canchisëichin nipirinhuë‫ف‬,
11ॸInaquë Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬ catapini huaranca piyapi ananitahuato,
huë‫ف‬sahuatona‫ف‬, Quisoso no‫ف‬huipi. ¿onpo yo‫ف‬mëta‫ف‬pë‫ف‬sotopiso‫ ?ف‬itërin.
—Yosë a‫ف‬paimahuachinquën, Yosë —Canchisë yo‫ف‬më‫ف‬, itopi.
pochin niquë‫ف‬, quiyanta‫ف‬nicatëinquën 21ॸ—Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chininso‫ف‬
natëiinquën, itoonpi. yonquiato, pënënanquëma‫ف‬. Ni‫ف‬cona

12ॸNapotohuachinara, “Co yanatëфɗ͑‫ڏ‬ anishacancantochinënquëma‫ف‬, tënahuë.
cohuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, sëtërin. —¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬ Co nitochatëraramahuë‫ف‬, ¿ti? itërin
yani‫ف‬nama‫ ?ف‬tënahuë yonquiato. “Yosë Quisosori.
pochin niquë‫ف‬ni‫ف‬iinquën,ٚɗҡΎЙɗф̲ËΎ‫ڏ‬
huë‫ف‬, co Yosë nohuantërinhuë‫ف‬ Somaraya anoyatërinso‫ف‬
a‫ف‬nota‫ف‬huanquëmaso‫ف‬, tënin. 22ॸIna quëran Pitsaitaquë chinpiconpi.
13ॸIna quëran montëriaquë Inaquë somaraya nininso‫ف‬Quisosoquë
ya‫ف‬conanpirahuaton, aquëtëran pa‫ف‬sarin. quëpi. —Së‫ف‬huaquë‫ف‬, Sinioro, noyachin,
itopi. 23ॸItohuachinara, ̲ɗ̲ɗффȍӕ‫ڏ‬
Yanonpintërinso‫ف‬ ton, ninano aipiran quëparin. ͮɗɗЙɗɗ̲ɗ‫ڏ‬
(Mt. 16.5-12) ratahuaton, së‫ف‬huarayarin. Nani
14ॸNani pëntonapirinahuë‫ف‬, së‫ف‬huarayarahuaton, —¿Ma‫ف‬ta‫ف‬, iyasha,
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita naniantopi pan quënanan huachi? itërin.
quëpacaiso‫ف‬. A‫ف‬naichin pan montëriaquë 24ॸ—Piyapi ni‫ف‬pirahuë‫ف‬, co
ya‫ف‬huëtarin. 15ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ a‫ف‬ninquëchin ni‫ف‬nahuë‫ف‬. Pa‫ف‬sapirinhuë‫ف‬,

pënënarin. nara pochin ni‫ف‬nahuë, itërin.
—Ni‫ف‬cona, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Parisioro‫ف‬sa‫ف‬ 25ॸNaquëranchin
nonpintochinënquëma‫ف‬. Pan asairinso së‫ف‬huarayantahuachina, noya ni‫ف‬tërin

pochin nininso‫ف‬tananpitoco‫ف‬. Inapita huachi. Nani noyatërin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi
ya‫ف‬huëtërinso‫ف‬. Irotisë imapisonta‫ف‬ina nóya ni‫ف‬tërin huachi.
pochin nininso‫ف‬tananpitoco‫ف‬, itërin. 26ॸ—Ya‫ف‬huëran‫ف‬pa‫ف‬, iyasha, no‫ف‬tëëquë‫ف‬.
16ॸNatanahuatona‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita Ama ninanoquë paquësohuë‫ف‬, itërin
capini ninontapi. Quisosori.
—Capa pan. Co ya‫ف‬huëtërinpoahuë‫ف‬,
nitopi. Pitro natëtërinso‫ف‬
17ॸNinontopiso‫ف‬Quisoso nitotërin. (Mt. 16.13-20; Lc. 9.18-21)
—¿Ma‫ف‬marëta‫“ف‬capa pan,” 27ॸIna quëran Quisoso paantarahuaton,
toconama‫ ?ف‬A‫ف‬chintápiranquëmahuë‫ف‬, co Sisaria Pinipi parti pa‫ف‬sarin nisha nisha

yonquiyatëraramahuë‫ف‬. æΎ͑ҡ͑ҡΎËȍɗ‫ڏ‬ ninanoquë a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬. Papona
nachinhuë‫ف‬cancantërama‫ف‬nica. pochin, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itapon:
18ॸYa‫ف‬pirahuanapomarahuë‫ف‬, co —Nani ma‫ف‬sha nanitaparahuë ni‫ف‬ton,
ni‫ف‬namahuë‫ف‬. Huëratëma‫ف‬ ¿ma‫ف‬ta‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬yonquirapirinaco?
ya‫ف‬huëtopirinquëmahuë‫ف‬, co yanatantë itërin.
28ॸ—Nisha nisha yonquirapirinënquën. toco‫ف‬. Yosë nohuantërinsoráchin imaco

“Coansha Paotistaco‫ف‬nanpiantarinso‫ف‬ huachi. Corosëquë chiniquën parësitë
ni‫ف‬ton, naporin,” toconpi a‫ف‬naquën. “Co rë‫ف‬. Inapochachin canpitanta‫ف‬parëѸɗҡ‫ڏ‬
inahuë‫ف‬. Tata Iniasëco‫ف‬nanpiantamara,” pomarahuë‫ف‬, imamiatoco. 35ॸæ͑Ë̲‫ڏ‬
toconpi a‫ف‬naquëonta‫ف‬. “Ninotona‫ف‬pi soachin yonquihuatama‫ف‬, topinan
iraca chiminpirinhuë‫ف‬, nanpiantarinso‫ف‬ quëran nanpiarama‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri
nimara,” toconpi a‫ف‬nanta‫ف‬, itopi. chimimiatarama huachi. Nipirinhuë‫ف‬,
29ॸ—Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ¿ma‫ف‬ta‫ف‬ casachin yonquihuatamaco, noya nanan
yonquirama‫ ?ف‬itërin. a‫ف‬chinamaso marë‫ف‬parësitapiramahuë‫ف‬,
—Quëmaso‫ف‬Cristonquën. Yosë co topinan quëran nanpiaramahuë‫ف‬.
chachin a‫ف‬paimarinquën, tënin Pitro. Noya noya nanpimiatarama huachi.
30ॸ—No‫ف‬tëquën, iyasha, naporan. 36ॸYa‫ف‬ipi ma‫ف‬sha isoro‫ف‬ЙнӕřË͑Йɗф‫ڏ‬
Nipirinhuë‫ف‬, ama ipora a‫ف‬napita mahuë‫ف‬, co hua‫ف‬yanëma‫ف‬

sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬, itërin. cha‫ف‬ëpachinhuë‫ف‬, co canamiataramahuë
huachi. 37ॸOnponta‫ف‬pahuërëҡЙɗф̲‫ڏ‬
Chiminacaso‫ف‬ninorinso‫ف‬ huë‫ف‬, co huachi nanitaramahuë‫ف‬
(Mt. 16.21-28; Lc. 9.22-27) cha‫ف‬ëcamaso‫ف‬. 38ॸIpora tinpo
31ॸNaporo quëra huarë‫ف‬chiminacaso‫ف‬ ya‫ف‬huëpisopita co noyahuë‫ف‬cancantapi.
ninoton, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita sha‫ف‬huitërin. Sa‫ف‬ina‫ف‬a‫ف‬popiso pochachin Yosë a‫ف‬popi
—Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico huachi. Imapatamaco, tëȍӕфɗ͑ř͑‫ڏ‬
niporahuë‫ف‬, na‫ف‬con parësita‫ف‬huaso‫ف‬ quëma‫ف‬. Tapanatoma‫ف‬, a‫ف‬pohuatamaco,
ya‫ف‬huërin. Cotio ansiano‫ف‬sa‫ف‬, corto a‫ف‬na tahuëri carimanta‫ف‬a‫ف‬poaranquëma‫ف‬.
hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapita co Nanamëhuë a‫ف‬pohuatama‫ف‬, carimanta‫ف‬
huachi quë‫ف‬yarinacohuë‫ف‬. Tëpararinaco. o‫ف‬mantahuato, a‫ف‬poaranquëma‫ف‬. Yosë
Chimimiataporahuë‫ف‬, cara tahuëri quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to, a‫ف‬na
quëran nanpiantarahuë huachi, itërin tahuëri o‫ف‬mantararahuë. Tata pochin
Quisosori. 32ॸNo‫ف‬tëquën huënaratahuato, noya
sha‫ف‬huitochinarin. Ina natanahuaton, anquëniro‫ف‬sapitaro‫ف‬co o‫ف‬mantararahuë,
Pitrori amasha miachin quëparahuaton, itërin.
9
—Ama, Sinioro, napoquësohuë‫ف‬, itërin. 1ॸ—Tëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Yosë
33ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬tahuërëфȍӕ‫ڏ‬ isoro‫ف‬pa‫ف‬hua‫ف‬anëntapon. Chiniquën
ton, ya‫ف‬ipi ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ni‫ف‬sarin. nanantaton, hua‫ف‬anëntapon, ni‫ف‬sarama‫ف‬.
—Ta‫ف‬tëquë‫ف‬, iyasha. Sopai nohuanton, A‫ف‬naquëma‫ف‬co‫ف‬huara chimiyantëфѸř͑‫ڏ‬
naporan. Co Yosë pochin yonquiranhuë‫ف‬. quëmahuë‫ف‬, ni‫ف‬sarama‫ف‬, tënin.
Piyapinquën ni‫ف‬ton, quëmaora nohuantë
ransoachin yonquiran, itërin. Quisoso nisha pochin ya‫ف‬notërinso‫ف‬
(Mt. 17.1-13; Lc. 9.28-36)
Onporahuatësona Quisoso imacaso‫ف‬ 2ॸSaota tahuëri quëran Quisoso
34ॸNa‫ف‬apiyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬cariya huaniapi. motopiquë pa‫ف‬nin. Pitro, Santiaco,
—Amasha huëco‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Coansha, inapitarachin quëparin.
a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬, itohuachina, huë‫ف‬pi Inapita nicasoi‫ف‬, nisha pochin
natanacaiso marë‫ف‬. ya‫ف‬notërin. 3ॸA‫ف‬morinso‫ف‬huënarachin
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitanta‫ف‬natanapi. huënarachin ninin. Co inso tëranta‫ف‬
—Yaimapatamaco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nanitërinhuë‫ف‬pë‫ف‬sainaton, ina pochin
canpitaora nohuantëramaso‫͑͑ف‬ɗ͑‫ڏ‬ huiríchin acocaso‫ف‬. Huiri huiríchin
99 ͅфËΎѸॷ9
inaso‫ف‬. 4ॸA‫ف‬nanaya Iniasëco‫ف‬, Moisësëco‫ف‬, Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico

inapita quënanpi. Iraca chiminpi. niporahuë‫ف‬, inapochachin no‫ف‬huiarinaco.
Niponaraihuë‫ف‬, nanpiantatona‫ف‬, ya‫ف‬nopi. Aparësitarinaco. Yosë quiricanënquë
Quisosorë‫ف‬ninontapi. 5,6ॸIna iraca ninorin ni‫ف‬ton, parësita‫ف‬huaso‫ف‬
ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, Pitro, Santiaco, Coansha, ya‫ف‬huërin, tënin Quisoso.
cara chachin pa‫ف‬yanpi. Na‫ف‬con
pa‫ف‬yanahuaton, Pitrori itërin: Hua‫ف‬huasha hua‫ف‬yantërinso‫ف‬
—Ma noyacha, Maistro, isëquë (Mt. 17.14-21; Lc. 9.37-43)
huë‫ف‬nëhua paya. Cara imënamëa‫ف‬huaya 14ॸIna quëran motopi quëф͑͑Ύȍӕфɗ‫ڏ‬
nii, topirahuë‫ف‬, a‫ف‬nara‫ف‬quëma marë‫ف‬, marahuatona‫ف‬, a‫ف‬napita
a‫ف‬nanta‫ف‬Moisësë marë‫ف‬, a‫ف‬nanta‫ف‬Iniasë ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita quënanquimantapi.
marë‫ف‬, tënin. Napoaponahuë‫ف‬, co Cotio maistro‫ف‬sarë‫ف‬chiniquën ninontapi.
yonquiatonhuë‫ف‬, naporin. 7ॸNaporo‫ف‬ Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬yamorapi ni‫ف‬quimapi.
chistorori imotërin huachi. Chistoro‫ف‬ 15ॸQuisoso quënanahuatona‫ف‬, —Ma‫ف‬tana,
huáncana Yosëri nontërinso‫ف‬natanpi. Quisoso huë‫ف‬sarin, ta‫ف‬tona‫ف‬, ̲͑Ύфȍӕ‫ڏ‬

—Caquën hui‫ف‬nahuë isoso‫ف‬. Nóya tona‫ف‬, Quisoso nacapirapi.
ni‫ف‬nahuë. Ina na‫ف‬con natanco‫ف‬, itërin. —I‫ف‬huata, Maistro, itopi.
8ॸNapotaso‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita 16ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬ninontaramaso‫ ?ف‬itërin.
ni‫ف‬sapirinahuë‫ف‬, co a‫ف‬napita quë͑͑Йɗ‫ڏ‬ 17ॸA‫ف‬na quëmapiri itapon:
huë‫ف‬. Quisosoráchin quënanpi. —Hui‫ف‬nahuë, Maistro, quënahuë,

9ॸMotopi quëran nohuaramapona anoyatoco. Sopairi ya‫ف‬coancantërin
pochin, Quisosori itërin: ni‫ف‬ton, co huachi nanitërinhuë‫ف‬
—Achin ni‫ف‬namaso‫ف‬ama insonta‫ف‬ nonacaso‫ف‬. 18ॸInsëquësona sopairi
sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬. Yosë quëran caso‫ف‬ mapachina, no‫ف‬paquë nitë‫ف‬yatahuaton,
quëmapico ni‫ف‬to, a‫͑ف‬ҡȍӕřфɗ͑͑Йɗ͑‫ڏ‬ sa‫ف‬po sa‫ف‬po niconin. Sënëraconahuaton,
tararahuë. Naporo huarë‫ف‬a‫ف‬napita pacororárin. “Sopai inquitoco,”
sha‫ف‬huitoco‫ف‬, itërin. 10ॸNapoaton co itopirahuë‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita. Co
insonta‫ف‬sha‫ف‬huitopihuë‫ف‬. Inahua capini nanitopihuë‫ف‬inquitacaiso‫ف‬, itërin.
ninontapi. 19ॸ—Ma‫ف‬huantacha ninama paya.
—¿Onporahuatonta‫ف‬nanpiantaponso‫?ف‬ Canpitaso‫ف‬co Yosë natëramahuë‫ف‬. Co

nitopi. 11ॸAchin Iniasëco‫ف‬quënanpi natantochinachinhuë‫ف‬cancantërama‫ف‬.
ni‫ف‬ton, inanta‫ف‬yonquiapi. Nani hua‫ف‬qui‫ف‬a‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬,
—Pi‫ف‬pian, Sinioro, yanatanainquën. ¿onporo huarëta‫ف‬yanatëramaco?
Maistro‫ف‬sa‫ف‬Yosë quiricanën itahuaton, —Hua‫ف‬huasha quëshico,
a‫ف‬chintohuachinpoara, sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬: itërin Quisosori.
“Co‫ف‬huara Cristo o‫ف‬mayatërasohuë‫ف‬, 20ॸInaquë quëntapirinhuë‫ف‬. Quisoso
Iniasëco‫ف‬ton huëantarin,” itërinpoa‫ف‬. quënanahuaton, sopai no‫ف‬huitaton,

¿Onpoatonta‫ف‬naporin? itopi. hua‫ف‬huasha apacoro apacorotarin.
12,13ॸ—Tëhuënchachin Iniasë‫ف‬ton No‫ف‬paquë anotahuaton, ҡ͑Йɗҡ͑Йɗҡ‫ڏ‬
huë‫ف‬nin pënëntacaso marë‫ف‬. Yosë rin. Sa‫ف‬po sa‫ف‬po niconin.
nanamën ayonquicaso marë‫ف‬huë‫ف‬nin. 21ॸ—¿Onporo quëra huarëta‫ف‬hui‫ف‬nan
Nani mini huë‫ف‬pirinhuë‫ف‬, ËΎ͑ΎȍӕɗҡΎЙɗ‫ڏ‬ naporinso‫ ?ف‬itërin.

huë‫ف‬. Co yanatanatonahuë‫ف‬, inahuara —Hua‫ف‬huatapon quëra huarë‫ف‬
yonquinëna quëran no‫ف‬huipi huachi. naporin. 22ॸNá‫ف‬aro‫ف‬pënquë sopairi
Yosë quiricanënquë naporin. Canta‫ف‬ të‫ف‬yatërin. I‫ف‬quënta‫ف‬të‫ف‬yaitërin tëpacaso
ͅфËΎѸॷ9 100
marë‫ف‬. Nosorocoi, Sinioro. ͮ͑ɗҡΎȍӕ‫ڏ‬ taporahuë‫ف‬, cara tahuëri quëran

tan, anoyatëquë‫ف‬, itërin. nanpiantararahuë huachi, itërin.
23ॸ—“Nanitohuatan,” itëranco, ¿ti? 32ॸNatanaponaraihuë‫ف‬, co natëtacaiso‫ف‬
Yosë natëhuatëra, ya‫ف‬ípiya nanitaparë‫ف‬, nanitopihuë‫ف‬. “¿Onpoatonta‫ف‬ina pochin

itërin. nontërinpoa‫ ”?ف‬topi yonquinëna quëran.
24ॸ—Nani caso‫ف‬pi‫ف‬pian natëranquën, Pa‫ف‬yanatona‫ف‬, co nohuantopihuë‫ف‬
Sinioro. Catahuaco noya noya natanacaiso‫ف‬.
natëinquën, tënin pa‫ف‬pin.
25ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬niyontonapi. Chini chiniquën nanantërinso‫ف‬
Ni‫ف‬sahuaton, a‫ف‬naroachin sopai (Mt. 18.1-5; Lc. 9.46-48)
yaa‫ف‬parin. 33ॸIna quëran Capinaomoquë canconpi.
—Quëmaso‫ف‬sopainquën. Piyapi Pëiquë ya‫ف‬conpachinara,

ya‫ف‬coancantohuatana, co huachi ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itapon:
nanitërinhuë‫ف‬nonacaso‫ف‬. Co huachi —¿Ma‫ف‬ta‫ف‬iraquë huëcapoma pochin
nanitërinhuë‫ف‬natantacaso‫ف‬. Napoaton ninontërama‫ ?ف‬itohuachina, 34ॸco manta‫ف‬
carinquën itaranquën. Iso hua‫ف‬huasha topihuë‫ف‬. “¿Inquënpoacha ipora chini
quëran pipirahuaton, ama huachi chiniquën nanantërë‫ف‬pëhuaya?” topiso
onporonta‫ف‬ya‫ف‬coancantantaquësohuë‫ف‬, marë‫ف‬, co yasha‫ف‬huitopihuë‫ف‬. 35ॸNapoaton
itërin. inaquë huënsërahuaton, —Huë‫ف‬co‫ف‬,
26ॸSopai chiniquën nonsahuaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, natanquico pënëinquëma‫ف‬.
apacoro apacorotërin. Pipirin huachi. Noya noya yanipatama‫ف‬, ama chiniquën
Hua‫ف‬huasha chiminpi pochin ninin. nanantacamaso‫ف‬yonquicosohuë‫ف‬.
Napoaton “Nani chiminin,ٚҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Moshasho pochin cancantoco‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
huë‫ف‬. 27ॸQuisosori maimirarahuaton, piyapi nosoroatoma‫ف‬, catahuaco. Ina
opatërin. Hua‫ف‬huasha huanirin huachi. pochin cancantohuatama‫ف‬, Yosë noya
28ॸIna quëran Quisoso, noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬, itërin.
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarëachin pëiquë 36ॸIna quëran hua‫ف‬ȍӕѸȍ̲ɗ̲ɗфф‫ڏ‬
ya‫ف‬conin. huaton, huancanachin ahuanirin. Ina

—¿Onpoatonta‫ف‬, Maistro, quiyariso‫ف‬ iporahuaton, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itapon:
co nanitëraihuë‫ف‬inquita‫ف‬huaiso‫ ?ف‬itopi. 37ॸ—Ca imaramaco ni‫ف‬ton, hua‫ف‬huasha
29ॸ—Isanpi sopaiso‫ف‬sácai‫ف‬inquitacaso‫ف‬. tëranta‫ف‬nosorohuatama‫ف‬, ͑ΎѸΎфΎф‫ڏ‬
Chiniquën Yosë nontaquë huárë‫ف‬ maco canta‫ف‬. Nosorohuatamaco, co
inquitërë‫ف‬, itërin Quisosori. casachin nosoroaramacohuë‫ف‬. Yosënta‫ف‬
nosoroarama‫ف‬. Inaso‫ف‬isoro‫ف‬paquë
Chiminacaso‫ف‬ninoantarinso‫ف‬ a‫ف‬paimarinco, tënin.
(Mt. 17.22-23; Lc. 9.43-45)
30ॸInaquëran paantahuatona‫ف‬, Cariria Yosëri acanarinso‫ف‬
parti pa‫ف‬sapi huachi. —Ama (Lc. 9.49-50; Mt. 10.42)
huë‫ف‬nahuëso‫ف‬nitochinasohuë‫ف‬, tënin 38ॸ—A‫ف‬na quëmapi, Maistro, ni‫ف‬nai.
Quisoso. 31ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpita “Quisoso nanan quëtërinco,” ta‫ف‬ton,

a‫ف‬chintápaton, naporin. sopairo‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬pararin. Inaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
—Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico co quiya pochin imasarinquënhuë‫ف‬
nipirahuë‫ف‬, quëmapi‫ف‬sa‫ف‬masarinaco. ni‫ف‬ton, co nohuantëraihuë‫ف‬. “Ama
Sha‫ف‬huirapihuachinco, masarinaco. inapotëquësohuë‫ف‬,” itërai, tënin
Mapachinaco, tëpararinaco. æȍɗ̲ɗ̲ɗ‫ڏ‬ Coansha.
39ॸ—Tananpitoco‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. “Quisoso ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬iratacaso marë‫ف‬.

nanan quëtërinco,” ta‫ف‬ton, piyapi Nipirinhuë‫ف‬, ma‫ف‬sona marë tëranta‫ف‬co
anoyatohuachina, inaso‫ف‬noya, co noyahuë‫ف‬yonquiatoma‫ف‬, iratohuatama‫ف‬,
apipora sha‫ف‬huirapiarincohuë‫ف‬. na‫ف‬con oshahuanama‫ف‬. Ninishitërantëtë
40ॸInsosona co inimicotohuachinpoahuë‫ف‬, rama‫ف‬naporini, noya noya niitomahuë‫ف‬.
catahuarinpoa‫ف‬. 41ॸCa Cristoco. ʊ̲ф̲‫ڏ‬ Apia nipomarahuë‫ف‬, co parësitopiquë
coso marë‫ف‬ЙɗֆЙɗËҡȍӕȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ pa‫ف‬itomahuë‫ف‬. 46ॸInaquë chiniquën
quëma‫ف‬, Yosë nitotërin. I‫ف‬sha tëranta‫ف‬ parësitápoma‫ف‬. Pën co onporonta‫ف‬ҡËΎЙɗф‫ڏ‬
o‫ف‬shitohuachinquëma‫ف‬, ina marë‫ف‬a‫ف‬na rinhuë‫ف‬. 47ॸYa‫ف‬piramanta‫ف‬
tahuëri acanaarin. Tëhuënchachin noya ya‫ف‬huëtërinquëma‫ف‬noya ni‫ف‬tacaso marë‫ف‬.
i‫ف‬huërëtarin, tënin. Nipirinhuë‫ف‬, ya‫ف‬pirama quëran quë͑͑‫ڏ‬
maso marë‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquihuatama‫ف‬,
Anishacancantërinso‫ف‬ oshahuanarama‫ف‬. Ya‫ف‬pirama‫ف‬ocoirama‫ف‬
(Mt. 18.6-9; Lc. 17.1-2) naporini, somaraya nipomarahuë‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬
42ॸ—Hua‫ف‬huasha natërincoso‫͑ف‬ɗѸȍË͑‫ڏ‬ pa‫ف‬itomahuë‫ف‬. Cato‫ف‬
cantohuatama‫ف‬, Yosë chiniquën ya‫ف‬pirahuanapomarahuë‫ف‬, parësitopiquë
ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬ɗ̲ѸЙɗ‫ڏ‬ të‫ف‬yatohuachinquëma‫ف‬, pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬
rinacohuë‫ف‬, co chiniquën cancanchatëфЙɗ‫ڏ‬ nisarama‫ف‬. Co ya‫ف‬Йɗф̲ËȍËȍɗ͑ΎËΎɗËѸΎ‫ڏ‬
huë‫ف‬. Inapitanta‫ف‬anishacancantohuatama‫ف‬, huë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬
Yosë ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. Co‫ف‬huara anishacancantohuachinquëma‫ف‬,
anishacancanchatërapomahuë‫ف‬, marëquë a‫ف‬naroachin naniantoco huachi.
chimiitërama‫ف‬naporini, noya noya 48ॸInatohua‫ف‬pa‫ف‬patama‫ف‬, chiniquën
niitomahuë‫ف‬. Pancara‫ف‬piquë parësitarama‫ف‬. Pën co onporonta‫ف‬ҡËΎЙɗф‫ڏ‬

a‫ف‬sonconotahuatënënquëma‫ف‬, rinhuë‫ف‬. Napoaton noya yonquiatoma‫ف‬,
të‫ف‬yaitërinënquëma‫ف‬naporini, co aquëtë‫ف‬ ya‫ف‬huëco‫ف‬. 49ॸPën ahuiquitërëso pochin
oshahuaintomahuë‫ف‬. ЬɗֆЙɗ͑ɗѸȍË͑Ë͑‫ڏ‬ Yosëri ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬tëniarin noya noya
tacaso‫ف‬pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬, tënahuë. cancantacaso marë‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬.
43-44ॸMa‫ف‬sona tëranta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑ɗѸȍË͑‫ڏ‬ Ma‫ف‬sha yamoraquë acotohuatëra, co
cantohuachinquëma‫ف‬, a‫ف‬poco‫ف‬. Sacai‫ف‬ huachi chanatërinhuë‫ف‬. Inapochachin Yosë
nipirinhuë‫ف‬, naniantoco‫ف‬. æΎ͑͑ɗ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ nanamën quëtërinquëma‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡɗ͑‫ڏ‬
tamahuë‫ف‬, chini chiniquën parësitarama‫ف‬. quëmaso marë‫ف‬. 50ॸYamora noya
Iso pochin yonquico‫ف‬. Imiranpoa‫ف‬ acashicaso‫ف‬niponahuë‫ف‬, soquihuachina,
ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬së‫ف‬quëtacaso marë‫ف‬. mo‫ف‬shiáchin nimarin. Co huachi noyatëфɗ͑‫ڏ‬
Nipirinhuë‫ف‬, imirama quëran pi‫ف‬pian huë‫ف‬. Inapochachin ama topinan quëran
tëranta‫ف‬co noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, ΎѸȍȍӕ‫ڏ‬ Yosë nanamën natancosohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
nama‫ف‬. Parësitopiquë pa‫ف‬patama‫ف‬, cancanëma quëran, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, natëco‫ف‬.
chiníquën parësitarama‫ف‬. Inaquë pën co Noya nini‫ف‬toma‫ف‬, ya‫ف‬huëco‫ف‬, itërin
onporonta‫ف‬tacopirarinhuë‫ف‬, parësitápoma ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita.
huachi. Ninishitëimiratërama‫ف‬naporini,
noya noya niitomahuë‫ف‬. kЙɗ͑ɗЙΎ̲ф‫ڏ‬ Sa‫ف‬ahuano‫ف‬sa‫ف‬pënëninso‫ف‬
huë‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬itomahuë‫ف‬. Co imirama (Mt. 19.1-12; Lc. 16.18)
10
chachin nishitëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, ina 1ॸIna quëran pa‫ف‬sahuaton, Cotia
pochin sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬yonquicamaso parti paantarin. Naporahuaton,

marë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi aoshahuaninquëmaso‫ف‬ Cortani‫ف‬aquëtëran pa‫ف‬nin. Inaquë
a‫ف‬pocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 45ॸNantënpoa‫ف‬ naquëranchin na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬huëcapaipi.
ͅфËΎѸॷ10 102
Quisosori a‫ف‬chintantararin. Nani tahuëri Së‫ف‬huamotorahuaton, inapita marë‫ف‬

huë‫ف‬pachinara, noya a‫ف‬chintarin. Yosë nontërin. Na‫ف‬a quëntapirinahuë‫ف‬,
2ॸParisioro‫ف‬santa‫ف‬huë‫ف‬pirinahuë‫ف‬. ͮΎ͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬ ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitaso‫ف‬yaa‫ف‬papi. —Ama
tona‫ف‬, nontopi sha‫ف‬huirapicaiso marë‫ف‬. napotocosohuë‫ف‬. Quisoso apinama‫ف‬,
—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onpohuachina, sa‫ف‬anpo‫ف‬ itopi. 14ॸIna ni‫ف‬sahuaton, yaa‫ف‬papiso
të‫ف‬yatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin? itoonpi. marë‫ف‬co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬nin. Chiniquën
3ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬iraca Moisësëco‫ف‬pënëntë nontërin.
rin? itërin Quisosori. —Tananpitoco‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
4ॸ—“Sa‫ف‬anpo‫ف‬yatë‫ف‬yatohuatëra, hua‫ف‬huaro‫ف‬santa‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬. Ama
coisëquë aninshitërë‫ف‬. Nani sa‫ف‬ahuë a‫ف‬pacosohuë‫ف‬. Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa pochin
te‫ف‬yatarahuë, ta‫ف‬caso‫ف‬ninshitërë‫ف‬. Ina cancantopisopita Yosë hua‫ف‬anëntërinquë
quëran noya të‫ف‬yatacaso huachi,” tënin ya‫ف‬conapi. 15ॸTëhuënchachin
Moisësëco‫ف‬, itopi. carinquëma‫ف‬itaranquëma‫ف‬,
5ॸ—Co të‫ف‬yatacaso‫ف‬pënëninquëmahuë‫ف‬. hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin yaimarinaco.
Canpitaso‫ف‬co natantochinachinhuë‫ف‬ Co‫ف‬so‫ف‬ina pochin cancantohuatamahuë‫ف‬,
cancantërama‫ف‬ni‫ف‬ton, Moisësëco‫ف‬ co onporonta‫ف‬Yosë huëntonënquë
napopënëntërinquëma‫ف‬. 6ॸYa‫ف‬nan nipon, ina ya‫ف‬conaramahuë‫ف‬, itërin.
pochin nicacaso‫ف‬co Yosë nohuantërinhuë‫ف‬. 16ॸIna quëran hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬ɗЙΎфȍӕ‫ڏ‬
Iraca isoro‫ف‬pa‫ف‬nisahuaton, cato‫ف‬piyapíchin ton, së‫ف‬huamotorahuaton, inapita marë‫ف‬

ninin. A‫ف‬na quëmapi, a‫ف‬na sanapi, inaichin Yosë nontarin.
ninin. 7ॸNapoaton quëmapi sa‫ف‬apachina,
pa‫ف‬pin, a‫ف‬shin patahuaton, sa‫ف‬inë‫͑ف‬ɗËȍɗ͑Йɗҡ‫ڏ‬ Ma‫ف‬huan yaimarinso‫ف‬
caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 8ॸCato‫ف‬piyapi nipirinhuë‫ف‬, (Mt. 19.16-30; Lc. 18.18-30)
a‫ف‬naichin pochin ninin. Catoya‫ف‬pi nipirinhuë‫ف‬, 17ॸIna quëф͑тӕɗѸΎѸΎֆЙ͑ҡфЙɗфɗ͑‫ڏ‬
a‫ف‬naichin pochin Yosëri ni‫ف‬nin. 9ॸNani Yosëri huë‫ف‬. A‫ف‬nara‫ف‬quëmapi manorahuaton,
asë‫ف‬quërin ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, co onporonta‫ف‬ isonquirin.
sa‫ف‬anpo‫ف‬të‫ف‬yatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënahuë, —Quëmaso‫ف‬, Maistro, noyanquën.
itërin Quisosori. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬caso‫ف‬onpo‫ف‬i nanpimiata‫ف‬huaso
10ॸNani pëiquë ya‫ف‬conpachina, marë‫ ?ف‬Sha‫ف‬huitoco canta‫ف‬noya nii, itiirin.
naquëranchin ca‫ف‬tano‫ف‬sanëni itërin: 18ॸ—¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬natananco? Yosëíchin
—Achin naporanso‫ف‬a‫ف‬chintantacoi noya nóyaso‫ف‬. 19ॸIraca pënëntërinso‫ف‬nani

nitochii, itopi. nitotëran. “Ama tëpatocosohuë‫ف‬. Ama
11ॸ—Sa‫ف‬anpo‫ف‬të‫ف‬yatohuatëra, a‫ف‬na sanapi monshihuancosohuë‫ف‬. Ama ihuatocosohuë‫ف‬.
mapatëra, inaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co sa‫ف‬anpohuë‫ف‬. Ama nonpinapicosohuë‫ف‬. k̲͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬
Monshitërëso pochin Yosëri ni‫ف‬nin. 12ॸʊ͑ЙΎ‫ڏ‬ toma‫ف‬, na‫ف‬con canacosohuë‫ف‬. Tatama‫ف‬
chachin sanapi‫ف‬santa‫ف‬, so‫ف‬in natëco‫ف‬. Mamamanta‫ف‬natëco‫ف‬,” tënin Yosë,
ta‫ف‬ananpirahuaton, a‫ف‬na quëmapi pënëntaton, itërin Quisosori.
so‫ف‬yatohuachin, inaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co 20ॸ—Co manta‫ف‬, Maistro, onporahuë‫ف‬.
so‫ف‬inhuë‫ف‬. Monshin pochin Yosëri ni‫ف‬sarin. Hua‫ف‬huatapo quëra huarë‫ف‬ya‫ف‬ipi inapita

Ina marë‫ف‬oshahuanarin, itërin. natërahuë huachi, itërin.
21ॸIna natanahuaton, nirayarin.
Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa marë‫ف‬Yosë nontërinso‫ف‬ “Tëhuënchachin noya yonquirin,”
(Mt. 19.13-15; Lc. 18.15-17) ta‫ف‬ton, nosororin.
13ॸIna
quëran hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬quëpi —Isonta‫ف‬, iyasha, Yosë nohuantërin.
Quisosori së‫ف‬huamotocaso marë‫ف‬. Paaton, ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanënpita
103 ͅфËΎѸॷ10
pa‫ف‬anahuaton, coriqui canaranso‫ف‬ quëma‫ف‬. Imaramacosopita capini noya

sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬quëtëquë‫ف‬. Ina quëran ninosoroarama‫ف‬. Iyama pochachin
huëquë‫ف‬imaco huachi. Inapotohuatan, cancantarama‫ف‬. Imatomaco, nóya
a‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬canamiataran, cancantarama huachi. Imaramacoso marë‫ف‬
itërin. parësitapiramahuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬
22ॸIna natanahuaton, co huachi noyahuë‫ف‬ nanpimiatarama huachi. 31ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬.
cancantërin. “Hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬ma‫ف‬sha A‫ف‬naquënso‫ف‬ipora a‫ف‬napita nocanpi.
ya‫ف‬huëtërinco,” ta‫ف‬ton, sëtërin. Sëtaton, “Quiyaso‫ف‬noya noyacoi,” topirinahuë‫ف‬.
pa‫ف‬nin huachi. Ayaro‫ف‬tahuëriso‫ف‬tapanapi huachi. Co
23ॸIna quëran Quisosori Yosëri noya ni‫ف‬sarinhuë‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ni‫ف‬sahuaton, itapon: nipirinhuë‫ف‬, ËΎɗЙΎфËȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
—Sácai quëran ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬Yosë huë‫ف‬ni‫ف‬ton, a‫ف‬napitari nocanpirinahuë‫ف‬.
huëntonënquë ya‫ف‬conacaso‫ف‬, tënin. Inapitaso‫ف‬ayaro‫ف‬tahuëri Yosëri noya
24ॸIna natanahuatona‫ف‬, —Ma‫ف‬pitacha ni‫ف‬sarin. Napoaton noya noya cancantapi
naporin paya, nitopi ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita. huachi, itërin Quisosori.
—Tëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
ma‫ف‬sharachin yonquihuatëra, sacai‫ف‬Yosë Chiminacaso‫ف‬sha‫ف‬huitantarinso‫ف‬
huëntonënquë ya‫ف‬conacaso‫ف‬. 25ॸNi‫ف‬co‫ف‬. (Mt. 20.17-19; Lc. 18.31-34)
Nahuan huëratën pi‫ف‬pira‫ف‬huaya naninën 32ॸIna quëran ira pa‫ف‬tahuatona‫ف‬,
ya‫ف‬huëtërin. Camiyo panca masho ni‫ف‬ton, Quirosarin‫ف‬pa‫ف‬paantapi huachi. Ni‫ف‬ton,

co nanitërinhuë‫ف‬inaquë ya‫ف‬conacaso‫ف‬, co ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita pa‫ف‬yanpi. ʊ̲ЙɗѸΎЙɗ‫ڏ‬
pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬. Inapochachin tanta‫ف‬të‫ف‬huatopi. Quisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬coriquirachin cancantatona‫ف‬, quëchitërarin. Naquëranchin
co nanitopihuë‫ف‬Yosë huëntonënquë ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita amasha miachin
ya‫ف‬conacaiso‫ف‬, itërin. quëparahuaton, sha‫ف‬huitantarin:
26ॸIna natanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi huachi. 33ॸ—Quirosarin‫ف‬pa‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
—¿Incha nipachin cha‫ف‬ërë‫ف‬poya? nitopi. pa‫ف‬sarëhua‫ف‬. Inatohua‫ف‬nani ma‫ف‬sha

27ॸYa‫ف‬ipiya notëërahuaton, itapon: onpotarinaco. Yosë quëran caso‫ف‬quë̲‫ڏ‬
—Co insonta‫ف‬inaora nanitërinhuë‫ف‬ pico nipirahuë‫ف‬, inaquë
cha‫ف‬ëcaso‫ف‬. Yosëichin nanitëфɗ͑͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ sha‫ف‬huirapiarinco. Corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬,
tinquëmaso‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya nanitaparin, itërin. maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapita masahuatonaco,
28ॸ—Ni‫ف‬quë‫ف‬, Maistro, quiyaso‫ف‬nani “Tëpacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” itarinaco. Ina
ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanëhuëi patahuatoi, tosahuatona‫ف‬, nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬ȍӕɗ‫ڏ‬
imasarainquën huachi, itërin Pitrori. tapi tëpainacoso marë‫ف‬. 34ॸInapita
29ॸ—Tëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ɗ̲̲‫ڏ‬ tëhuarahuatonaco, ipitarinaco.
coso marë‫ف‬nani ma‫ف‬sha patohuatama‫ف‬, Chiniquën huihuiarinaco,
na‫ف‬con na‫ف‬con Yosë catahuarinquëma‫ف‬, pë‫ف‬shararinaco. Ina quëran tëpararinaco.
tënahuë. A‫ف‬naquëma‫ف‬mini nanamëhuë Chimimiataporahuë‫ف‬, cara tahuëri
a‫ف‬chinamaso marë‫ف‬co huachi quëran nanpiantarahuë huachi,
ya‫ف‬huëmiataramahuë‫ف‬. Pëinëma‫ف‬, itantarin.
no‫ف‬panëma‫ف‬, inapita patarama‫ف‬.
A‫ف‬naquëma‫ف‬iyaparima‫ف‬, oshiparima‫ف‬, Santiaco, Coansha, inapita nohuantopiso‫ف‬
tatama‫ف‬, mamama‫ف‬, sa‫ف‬ama‫ف‬, hui‫ف‬nama‫ف‬, (Mt. 20.20-28)
inapita patarama‫ف‬. 30ॸCa marë‫ف‬ЙҡΎȍӕ‫ڏ‬ 35ॸInaquëran Santiaco, Coansha,
tama‫ف‬, Yosë na‫ف‬con na‫ف‬con quëҡ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬ inapita Quisoso huëcapaipi.
—Pi‫ف‬pian, Maistro, nonchinquën,

topiraihuë‫ف‬, itopi. Somaraya anoyatërinso‫ف‬
36ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nohuantërama‫?ف‬ (Mt. 20.29-34; Lc. 18.35-43)
itërin. 46ॸIna quëran paantarahuatona‫ف‬, тӕɗфɗËΎ‫ڏ‬
37ॸ—Quëma hua‫ف‬an ya‫ف‬conpatan, chiniquën quë canconpi. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari imasapi.
nanan quëtocoi. A‫ف‬nacoi quëma inchinan Pipirahuatona‫ف‬, paasoi‫ف‬, somaraya nininso‫ف‬
quëran ahuënsëcoi, a‫ف‬nanta‫ف‬ahuënan quëran ira yonsanquë huënsëarin, quënanconpi.
ahuënsëcoi, topiraihuë‫ف‬, itopi. Timio hui‫ف‬nin ni‫ف‬ton, Partimio itopiso‫ف‬.
38ॸ—Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co Somaraya ni‫ف‬ton, nani tahuëri coriqui
no‫ف‬tëquën yonquiramahuë‫ف‬. Co ya‫ف‬ipi topinan ma‫ف‬patárin.
nitochatëraramahuë‫ف‬. Chiniquën, 47ॸ—Quisoso huë‫ف‬sarin, Nasaritoquë
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, parësitarahuë. I‫ف‬imotërinposo ya‫ف‬huërinso‫ف‬, topi, natantërin. —Nosoroco,

pochin pa‫ف‬pi parësitarahuë. Canpitanta‫ف‬ Sinioro. Quëmaso‫ف‬Tapico‫ف‬shinquën. Yosë
aparësitohuachinënquëma‫ف‬, ȍӕ͑ҡ‫ڏ‬ quëran o‫ف‬maran ni‫ف‬ton, nosoroco canta‫ف‬,
poma‫ف‬, ¿ti? itërin. itërin, chiniquën nontaton.
39ॸ—Ahuantarai, topi cato chachin. 48ॸA‫ف‬napitari natanahuatona‫ف‬, no‫ف‬huipi.
—Ca pochin parësitarama‫ف‬mini. I‫ف‬ —Ta‫ف‬tëquë‫ف‬, itopirinahuë‫ف‬, aquë

imotërinposo pochin parësitapoma‫ف‬ aquëtë chachin chiniquën nontantarin.
canpitanta‫ف‬. 40ॸNapoaponahuë‫ف‬, co caso‫ف‬ —Nosoroco canta‫ف‬. Onpopionta‫ف‬
nanitërahuë‫ف‬chiniquën nanan catahuaco, itantarin. 49ॸQuisososo‫ف‬
quëta‫ف‬huanquëmaso‫ف‬. Tata Yosëichin natanahuaton, chiniconin.
yonquirinso‫ف‬. Inari nohuantërinsopita —Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬huë‫ف‬in, itërin. ͮЙΎҡΎ‫ڏ‬
inchinan quëran ahuënsëarin huachi, huachina, sha‫ف‬huitopi.
itërin. 41ॸChiniquën nanan nohuantopiso‫ف‬ —Noya cancantëquë‫ف‬, iyasha.
natanahuatona‫ف‬, a‫ف‬napita ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita Huanirahuaton, huëquë‫ف‬. Quisoso
no‫ف‬huitopi. “Chini chiniquën nanantacaiso‫ف‬ nontiiquë‫ف‬. Nani përarinquën, itopi.
nohuantopi, ¿ti?” ta‫ف‬tona‫ف‬, no‫ف‬huipi. 50ॸSaconën të‫ف‬yatahuaton, ̲͑Ύфȍӕ‫ڏ‬
42ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi ton, Quisosoquë huë‫ف‬nin.
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita përasahuaton, pënënin. 51ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬, iyasha, onpochinquën?
—Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬Ëȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡ‫ڏ‬ itërin Quisosori.

caiso‫ف‬pa‫ف‬yatopi. Hua‫ف‬ano‫ف‬sari naníquëran —Anoyatoco, Maistro, canta‫ف‬noya
yahua‫ف‬anëntopi. Chiniquën nanantatona‫ف‬, ni‫ف‬chi, itërin.
camairapi. 43ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ama 52ॸ—Inta, nipachin, noya paquë‫ف‬. Natëranco
inapita pochin cancantocosohuë‫ف‬. Yosë ni‫ف‬ton, carinquën anoyataranquën, itërin.

huëntonënquë ya‫ف‬conpatëra, co chiniquën Napotohuachina, noya ni‫ف‬tërin huachi.
nanantacaso‫ف‬nohuantërëhuë‫ف‬. Noya noya Noyatahuaton, Quisoso imasarin huachi.
yanipatama‫ف‬, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬catahuaco‫ف‬.
44ॸPiyapinën pochin cancantoco‫ف‬. æҡȍӕ‫ڏ‬ Hua‫ف‬an pochin Quirosarinquë canconinso‫ف‬
casoáchin yonquihuatama‫ف‬, Yosë noya (Mt. 21.1-11; Lc. 19.28-40; Jn. 12.12-19)
noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. 45ॸCanta‫ف‬Yosë quëran
11
1ॸQuirosarinquë
quëmapico niporahuë‫ف‬, co a‫ف‬napita ya‫ف‬caritohuachinara, ЬɗҡЙ‫ڏ‬

camaica‫ف‬huaso marë‫ف‬o‫ف‬marahuë‫ف‬. qui‫ف‬pa‫ف‬canconpi. Ina ya‫ف‬cariya Pitania
Piyapi‫ف‬sa‫ف‬catahuaca‫ف‬huaso marë‫ف‬ ya‫ف‬huërin anta‫ف‬. Oriposë panënquë
o‫ف‬marahuë. Chiminarahuë na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ canconahuaton, cato‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanën
nicha‫ف‬ëca‫ف‬huaso marë‫ف‬, itërin Quisosori. sha‫ف‬huitahuaton, a‫ف‬parin.
105 ͅфËΎѸॷ11
2ॸ—Paso‫ف‬ninanoquë paco‫ف‬. æ͑ËΎ͑Й‫ڏ‬ manta‫ف‬nitërinhuë‫ف‬. Monoquënachin

tama‫ف‬, mora tonpopinan quënanconarama‫ف‬. quënanconin. Co tahuërinën naniyatëффɗ͑‫ڏ‬
Hua‫ف‬huayaripo‫ف‬nininso‫ف‬. Co incari tëranta‫ف‬ huë‫ف‬ni‫ف‬ton, co nitërinhuë‫ف‬.
huënsëchatërarinhuë‫ف‬. I‫ف‬quiritahuatoma‫ف‬, 14ॸ—Ipora quëranchin iso huayo co
quëshico. 3ॸ“¿Onpotaomata‫ف‬ onporonta‫ف‬nitarinhuë‫ف‬, tënin Quisoso.

i‫ف‬quiritarama‫ ”?ف‬itohuachinquëma‫ف‬, Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita natanpi.
“Sinioro nohuantërin. Apiora isëquë
acoquiantarai,” itoco‫ف‬, itërin Quisosori. Nipa‫ف‬antopisopita Yosë
4ॸPa‫ف‬sahuatona‫ف‬, mora tonpopinan pëinën quëran a‫ف‬parinso‫ف‬
ya‫ف‬coanaquë quënanconpi. Cani yonsanquë (Mt. 21.12-17; Lc. 19.45-48; Jn. 2.13-22)
huanirarin. Quënanahuatona‫ف‬, i‫ف‬quiritonapi. 15ॸIna quëran Quirosarinquë canconpi.
5ॸ—¿Onpotaomata‫ف‬moraso‫ف‬ Yosë chinotopiso pëiquë ya‫ف‬conahuatona‫ف‬,
i‫ف‬quiritarama‫ ?ف‬itopi huanipapisopitari. na‫ف‬a nipa‫ف‬antopisopita quënanconpi.
6ॸ—Sinioro nohuantërin, itohuachina, Quisosori quënanconahuaton, co noyahuë‫ف‬
—Inta nipachin, quëpaquë‫ف‬, itopi. 7ॸͮЙΎҡΎ‫ڏ‬ ni‫ف‬nin. Napoaton yaa‫ف‬parin. A‫ف‬naquën
huachinara, Quisosoquë quëpi. Cotonënpita inaquë coriqui nicanpiarapirinahuë‫ف‬.
masahuatona‫ف‬, mora aipi huëtopi. Nani Misanënpita ohuërëra‫ف‬pirahuaton, coriqui
huëtohuachinara, ina aipi Quisoso huënsëф‫ڏ‬ nicanpiarapisopita ta‫ف‬satërin huachi. Nëpë‫ف‬
huaton, pa‫ف‬sarin. 8ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬quëËȍɗҡ‫ڏ‬ pa‫ف‬anpisopitanta‫ف‬a‫ف‬parahuaton, huënsëЙɗ‫ڏ‬
huatona‫ف‬, caniquë cotonëna‫ف‬huëtapi. quë të‫ف‬yatërin. Ina quëran ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
A‫ف‬napitanta‫ف‬panpë mono pochin nininso‫ف‬ pënënin.
nishitëtahuatona‫ف‬, no‫ف‬paquë huëtërantapi. 16ॸ—Ama nisha nisha ma‫ف‬sha Yosë
Chiniquën hua‫ف‬an pochin nicatona‫ف‬, pëinënquë quëntacosohuë‫ف‬. 17ॸYosë

napotapi. Inaquë Quisoso pa‫ف‬sarin huachi. quiricanënquë sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. “Ca
9ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬quëchitërapi. A‫ف‬naquëonta‫ف‬ nohuanto, pëinëhuë ya‫ف‬huë‫ف‬in ca
Quisoso imasapi. Ya‫ف‬ipi piyapi nontinacoso marë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
pa‫ف‬yatahuatona‫ف‬, chiniquën nonsapi. nisha nisha nananquë nonpisopita
—Ma noyacha Quisososo paya. Siniorori nontinacoso marëáchin acotëф͑‫ڏ‬
chachin chiniquën nanan quëtërin. quëma‫ف‬,” tënin Yosë. Canpitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
10ॸTapico‫ف‬shin ni‫ف‬ton, Yosë chachin huë‫ف‬, ihuatëro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërinso pochin
a‫ف‬patimarinpoa‫ف‬hua‫ف‬anëntinpoaso marë‫ف‬. niconama‫ف‬. æΎфɗнӕɗфËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
Ma noyacha Yosëso paya, tosapi. toma‫ف‬, naporama‫ف‬, itërin Quisosori.
11ॸQuirosarinquë canconahuaton, Yosë 18ॸ—Ma‫ف‬pitacha nitotërin paya, topi
chinotopiso pëiquë ya‫ف‬conconin. Ya‫ف‬ipi ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬. Napoaton corto

ma‫ف‬sha inaquë ni‫ف‬sárin. Nani i‫ف‬huarin ni‫ف‬ton, hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, maistro‫ف‬sa‫ف‬, ɗ͑Йɗҡ͑ҡ͑‫ڏ‬
pipiantarin. Shonca cato‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë huatona‫ف‬, të‫ف‬huatopi. “Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
chachin Pitania‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬pi. yaimasapi,” ta‫ف‬tona‫ف‬, Quisoso tëpacaiso‫ف‬
chinotapi. 19ॸI‫ف‬huararahuaso‫ف‬, Quisoso
Nara co nitërinsohuë‫ف‬yonquiarapirinso‫ف‬ ninano quëran pipiantarin.
(Mt. 21.18-19)
12ॸTahuëririnquë Pitania quëran huë͑͑‫ڏ‬ Iquira nara ahuirinso‫ف‬
tahuaton, Quisoso tanarin huachi. 13ॸAquë (Mt. 21.20-22)
quëran iquira nara quënanin. Na‫ف‬a 20ॸTashirayamiachin huë͑͑ҡȍӕ‫ڏ‬
monohuanin ni‫ف‬ton, “Inaya tëranta‫ف‬ tona‫ف‬, iquira nara ni‫ف‬pirinahuë‫ف‬, nani

nitërinso‫ف‬iro‫ف‬i,” ta‫ف‬ton, paahuapirinhuë‫ف‬, co ahuirin huachi. Itën quëra huarë‫ف‬
ahuirin huachi. 21ॸIna ni‫ف‬sahuaton, Pitro sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. 30ॸ¿Incarita‫ف‬

yonquirin. Coansha nanan quëtërin piyapi‫ف‬sa‫ف‬
—Ni‫ف‬quëchi, Maistro. Iquira nara aporintacaso marë‫ ?ف‬Yosëri nanan
i‫ف‬huara yonquirapiranso‫ف‬nani ahuirin quëtomara. Co inari quëtohuachinhuë‫ف‬,
huachi, ¿Onporahuatonta‫ف‬naporin? inaora yonquinën quëran aporintomara.
itërin. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tënama‫ف‬canpita yonquiatoma‫?ف‬
22ॸ—Ya‫ف‬ipi cancanënpoa quëran Yosë Sha‫ف‬huitoco carinquëmanta‫ف‬nanan
natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 23ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. quëtërincoso‫ف‬sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬, itërin
Yosë ya‫ف‬ipiya nanitaparin. Ina Quisosori.
nontohuatama‫ف‬, chiniquën natëco‫ف‬. “Co 31ॸNatanahuatona‫ف‬, inahua capini
Yosë catahuarincohuë‫ف‬,” ama nisha nisha ninontapi.

tocosohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran —¿Ma‫ف‬ta‫ف‬itahua‫“ ?ف‬Yosëri nanan
ina natëhuatama‫ف‬, catahuarinquëma‫ف‬. quëtërin,” itohuatëhua‫ف‬, a‫ف‬paniarinpoa‫ف‬.
“Yosë nohuanton, iso motopi “¿Onpoatomata‫ف‬nipachin co ina
chi‫ف‬huinca‫ف‬in,” tënama‫ف‬naporini, ina yanatëramahuë‫ ”?ف‬itarinpoa‫ف‬. 32ॸͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
nohuanton chi‫ف‬huincaitonhuë‫ف‬. 24ॸͮЙΎ‫ڏ‬ huë, “Co Yosëri nanan quëtërinhuë‫ف‬.
ton Yosë nontohuatama‫ف‬, ma‫ف‬sona Inaora yonquinën quëran aporintërin,”
nipatama‫ف‬, natëco‫ف‬. “Tëhuënchachin itohuatëhua‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Yosë catahuarinco,” topatama‫ف‬, na‫ف‬con no‫ف‬huiarinënpoa‫ف‬. “Yosëri Coansha
catahuarinquëma huachi, tënahuë. a‫ف‬parin pënëntacaso‫ف‬,” topi ya‫ف‬ipi piyapi,
25ॸNoya cancantatoma‫ف‬, Yosë nontoco‫ف‬. nitopi. 33ॸNani ninontohuachinara,
A‫ف‬na piyapi ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬Ύ͑ЙΎҡΎ‫ڏ‬ Quisoso itapona‫ف‬:
huachinquëma‫ف‬, pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ —Ahuën. Co quiyaso‫ف‬nitotëraihuë‫ف‬.
no‫ف‬huihuatama‫ف‬, ina naniantoco‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ¿Incariso‫ف‬Coansha nanan quëtomara?
cancanëma quëran huarë‫ف‬nanan Co nitotëraihuë‫ف‬, toconpi.
anoyatoco‫ف‬Tata Yosë oshanëma‫ف‬ —Inta, nipachin, co carinquëmanta‫ف‬
inquichinquëma‫ف‬. 26ॸæΎ͑͑͑͑ΎֆҡΎ‫ڏ‬ sha‫ف‬huitaranquëmahuë‫ف‬. Insona nanan
huatamahuë‫ف‬, Tata Yosënta‫ف‬co quëtërincoso‫ف‬co
oshanëma‫ف‬inquitarinquëmahuë‫ف‬, itërin sha‫ف‬huitaranquëmahuë‫ف‬, itërin
Quisosori. hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬.
Chiniquën nanan quëtërinso‫ف‬ Co noya inpriatoro‫ف‬sahuë‫ف‬

(Mt. 21.23-27; Lc. 20.1-8) (Mt. 21.33-46; Lc. 20.9-19)
12
27ॸIna quëф͑тӕɗфΎѸфɗ͑нӕřȍӕř͑ҡ‫ڏ‬ 1ॸIna quëran Quisosori pënënto
rin. Yosë chinotopiso pëiquë nanan sha‫ف‬huitantarin.

ya‫ف‬concoantahuachina, Cotio —A‫ف‬na quëmapi pancana imianatërin.
ansiano‫ف‬sa‫ف‬, corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, inapitari Inaquë opasachin sha‫ف‬nin. ͮ͑ɗЙɗфЙɗ‫ڏ‬
huëcapaipi. rahuaton, na‫ف‬pi quëran nanpi ninin opa
28ॸ—¿Onporahuatonta‫ف‬chiniquën to‫ف‬poitona‫ف‬huino nicacaiso marë‫ف‬.
nanantaton, nipa‫ف‬antopisopita a‫ف‬paran? Naporahuaton, inapa pë‫ف‬satë‫ف‬pëi‫ف‬ninin.
¿Inta‫ف‬nanan quëtërinquën a‫ف‬chinamaso Inaquë piyapinën ya‫ف‬huaton, nocorarin
marë‫ ?ف‬Sha‫ف‬huitocoi, itopi. ama ihuatacaiso marëhuë‫ف‬. Nani
29ॸ—Inta nipachin, carinquëmanta‫ف‬ tiquihuachina, inpriatoro‫ف‬sa‫ف‬acorin
natainquëma‫ف‬. Ina sha‫ف‬huitohuatamaco, coidacaiso marë‫ف‬. “Sacatëramaso marë‫ف‬
nanan quëtërincoso‫ف‬ nitërinso‫ف‬patomachin canpitaoranquën
107 ͅфËΎѸॷ12
marë‫ف‬maco‫ف‬. Patomachin canta‫ف‬ pëica‫ف‬huaso marë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, noya

acotoco,” itërin. Itahuaton, a‫ف‬na parti acoantarin huachi. 11ॸYosëri
pa‫ف‬nin huachi. 2ॸNitërinso‫͑͑ف‬ɗËֆȍӕ‫ڏ‬ chachin napotërin. Napoaton
china, piyapinën a‫ف‬parin. Ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬ “noya” tënëhua‫ف‬, ҡř͑ɗ͑нӕɗфɗË‫ڏ‬
a‫ف‬papirinhuë‫ف‬patoma nitërinso‫ف‬ nënquë, itërin Quisosori.
matacaiso marë‫ف‬. 3ॸInpriatonënpitari 12ॸNatanahuatona‫ف‬, Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬
masahuatona‫ف‬, ahuëpi. Ahuërahuatona‫ف‬, chiniquën no‫ف‬huipi. “Chinotatonpoa‫ف‬,

mopinan a‫ف‬papi. 4ॸNaquëranchin pënënarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, тӕɗѸΎѸΎֆ̲Йɗ‫ڏ‬
hua‫ف‬anëni a‫ف‬na piyapinën rinahuë‫ف‬tashinan pëiquë po‫ف‬mocaiso
a‫ف‬paantapirinhuë‫ف‬. Inanta‫ف‬motën marë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬niyontonpisopita
pë‫ف‬shatahuatona‫ف‬, chiniquën no‫ف‬huipi. të‫ف‬huatatona‫ف‬, co mapihuë‫ف‬. Patopi huachi.
5ॸIna quëran a‫ف‬nanta‫ف‬a‫ف‬paantapirinhuë‫ف‬.
Inaso‫ف‬huachi tëpapi. Ina quëran ná‫ف‬a Copirno marë‫ف‬coriqui ma‫ف‬patërinso‫ف‬

a‫ف‬paantapirinhuë‫ف‬. A‫ف‬naquën ahuëpi. (Mt. 22.15-22; Lc. 20.20-26)
A‫ف‬naquën tëpapi. 13ॸIna quëran Parisioro‫ف‬sa‫ف‬yonquiapi
6ॸNapohuachinara, hua‫ف‬anëni Quisoso nonpintacaiso marë‫ف‬. A‫ف‬naquën
yonquiantarin. “¿Ma‫ف‬cha onpochiya? a‫ف‬papi nontapona‫ف‬. Caraichin Irotisë
Na‫ف‬aya‫ف‬pi a‫ف‬papirahuë‫ف‬, co manta‫ف‬ imarinsopitanta‫ف‬a‫ف‬papi.
quëtopihuë‫ف‬. Hui‫ف‬nahuë chachin —Paatoma‫ف‬, Quisoso nonpintoco‫ف‬
nipachin a‫ف‬pa‫ف‬i. Ina tëhuënchinso‫ف‬ copirno pinoin. Ina quëran
natëpona‫ف‬nimara,” ta‫ف‬ton, hui‫ف‬nin sha‫ف‬huirapihuatama‫ف‬, copirnori tashinan
chachin a‫ف‬papirinhuë‫ف‬. 7ॸInpriatonënpita pëiquë apo‫ف‬motarin, itatona‫ف‬,
nipirinhuë‫ف‬hui‫ف‬nin quënanahuatona‫ف‬, a‫ف‬papirinahuë‫ف‬. 14ॸCanconahuatona‫ف‬,
ninontapi. “Paso‫ف‬hui‫ف‬napi a‫ف‬na tahuëri nonpintatona‫ف‬, noyásha nontapi.
pa‫ف‬pin chiminpachin, hua‫ف‬anëntarin —Ma noya, Maistro, nontërancoi. Yosë
huachi. Huëco‫ف‬tëpa‫ف‬ahua‫ف‬. Ya‫ف‬ipi pënëninpoaso‫ف‬no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintërancoi.
ma‫ف‬shanënpita canpoari matahua‫ف‬,” Piyapi no‫ف‬huipirinënquëonta‫ف‬, co ina
nitopi. 8ॸNaporahuatona‫ف‬, hui‫ف‬nin yonquiranhuë‫ف‬. Co hua‫ف‬an tëranta‫ف‬
masahuatona‫ف‬, tëpapi. Aipiran të‫ف‬yatopi. të‫ف‬huatëranhuë‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑ֆ͑ҡ͑ɗ͑‫ڏ‬
9ॸPa‫ف‬pin natantohuachina, ¿ma‫ف‬ta‫ف‬ quën. Nomano copirno nisha piyapi
onpotintapon, hui‫ف‬nin chachin tëpatopi niponahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬.
ni‫ف‬quëhuarë‫ ?ف‬Chiniquën Nani pi‫ف‬ipi coriqui ma‫ف‬painpoaso marë‫ف‬
no‫ف‬huitohuachin, a‫͑ف‬фΎËȍɗ͑ȍӕř͑ҡф‫ڏ‬ comisionën a‫ف‬parin. Huë‫ف‬pachina‫ف‬, noya
huaton, inpriatonënpita tëparahuaton, ipora quëtacaso‫ف‬, ¿ti? ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬Yosë
nasha inpriatoro‫ف‬sa‫ف‬acoapon huachi, nohuantërin nica‫ف‬huaiso‫ ?ف‬Sha‫ف‬huitocoi
tënahuë. 10ॸIraca Yosë nohuanton, nitochii, itopi.
ninorin. Quiricanënquë ninshitërinso‫ف‬ 15ॸYanonpintopiso‫ف‬ninoton, Quisosori
nani nontërama‫ف‬. Ninshitaton, naporin: itërin:

Na‫ف‬pi quëran yapëihuachina, a‫ف‬na —Canpitaso‫ف‬nonpintënquëma‫ف‬.
na‫ف‬pi ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, ¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬yanonpintaramaco?
sacatoro‫ف‬sa‫ف‬co nohuantopihuë‫ف‬. Yasha‫ف‬huirapitomaco, natanaramaco,
“Napoonin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, tënahuë. Coriquimia quëshico ni‫ف‬i,
të‫ف‬yatopirinahuë‫ف‬. Hua‫ف‬anëni itërin. 16ॸNapotohuachina, quëtopi.
maantarahuaton, “Iso na‫ف‬pi —¿Inta‫ف‬isoso‫ف‬nonanpiso‫ ?ف‬ɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërahuë china, —Nomano copirno, itopi.
ͅфËΎѸॷ12 108
—¿Inta‫ف‬nininëonta‫ف‬isëquë ninshitopi, nanantopirinhuë‫ف‬, co nohuitëramahuë‫ف‬.

itantarin. Quiricanëonta‫ف‬nontapomarahuë‫ف‬, co
—Nomano copirno chachin, itantapi. cancanëma quëran natantëramahuë‫ف‬.
17ॸ—Copirno ma‫ف‬shanën inachachin Napoaton co nanitëramahuë‫ف‬no‫ف‬tëquën
quëtantaco‫ف‬. Copirno ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, yonquicamaso‫ف‬. Yosë ya‫ف‬ɗЙɗֆ͑͑ɗҡЙ‫ڏ‬
quëtoco‫ف‬. Naporahuaton, Yosë nininpoa‫ف‬ rin. 25ॸæȍɗ̲ɗ͑ЙɗѸΎЙɗҡ͑͑Йɗ͑ҡȍӕ‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, hua‫ف‬anëntinpoaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. china‫ف‬, co huachi sa‫ف‬aponahuë‫ف‬.
Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran ina natëco‫ف‬, Sanapi‫ف‬santa‫ف‬co huachi so‫ف‬yaponahuë‫ف‬.
itërin. Natanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. Anquëniro‫ف‬sa pochachin nisapi huachi.
—Ma noya a‫ف‬panirinpoa‫ف‬, nitopi. 26ॸChiminpisopita tëhuënchachin
nanpiantarapi. Ina a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬.

Piyapi nanpiantarapiso‫ف‬ Moisësë chachin ninshitërinso‫ف‬nani
(Mt. 22.23-33; Lc. 20.27-40) nontërama‫ف‬. Nara‫ف‬huaya nicaso‫ف‬, Yosëri
18ॸIna quëran a‫ف‬napita Cotio nontërin. “Caso‫ف‬Yosëco. kЙф͑Ëȍɗ͑Ύҡ‫ڏ‬
maistro‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi. Satosioro‫ف‬sa‫ف‬itopiso‫ف‬. rinco. Isaco chinotarinco. Cacoponta‫ف‬
Inapita nisha a‫ف‬chinpi. “Piyapinpoa‫ف‬ chinotarinco,” itërin Yosëri. 27ॸNanpirë
chiminpatëhua‫ف‬, co onporonta‫͑͑ف‬Йɗ͑‫ڏ‬ huasopitaráchin Yosë chinotarëhua‫ف‬.
tarihuahuë‫ف‬,” toconpi. Inahuanta‫ف‬ Napoaton Apran, Isaco, Cacopo, inapita
Quisoso yanonpintatona‫ف‬, nontiipi. chiminaponaraihuënta‫ف‬, nanpiantarapi.
19ॸ—Iraca, Maistro, Moisësëco‫ف‬ Co no‫ف‬tëquën yonquiramahuë‫ف‬, itërin
ninshitërin pënëinpoaso marë‫ف‬. Quisosori.
“Quëmapi sa‫ف‬in ayananpihuachin, capa
hua‫ف‬huin nipachin, ina iini chachin Yosë na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërinso‫ف‬
imoroën maantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. (Mt. 22.34-40)
Hui‫ف‬nahuanpachin, iinco‫ف‬apoin inari 28ॸSatosio piyapirë‫ف‬ninontasoi‫ف‬, Cotio
chachin ya‫ف‬huërëtacaso marë‫ف‬. Ina maistro huë‫ف‬nin. Natanahuaton, “Ma
quëran mashotohuachin, ma‫ف‬shanën, noyacha Quisososo‫ف‬nitotërin paya,”
no‫ف‬panën, inapita maanta‫ف‬in,” tënin ta‫ف‬ton, itapon:
Moisësëco‫ف‬. 20ॸCanchisë iyaro‫ف‬sa‫ف‬ —Yosë na‫ف‬a pënëninpoa‫ف‬. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬
ya‫ف‬huërin. Paninanso‫ف‬sa‫ف‬apirinhuë‫ف‬. Co na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërin natëcaso‫?ف‬
hui‫ف‬nin ya‫ف‬huëyátërasohuë‫ف‬, sa‫ف‬in itërin.
ayananpirin. 21ॸʊ͑ɗɗ͑ɗËȍËȍɗ̲͑͑ҡ‫ڏ‬ 29ॸ—Inta, nipachin, iyasha,
rin. Moisësë tëninso chachin manin. a‫ف‬chinchinquën. Yosë quiricanën quëran

Inanta‫ف‬co hui‫ف‬nin ya‫ف‬huëyátërasohuë‫ف‬, chachin sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. “Ya‫ف‬ipi
chimiantarin. A‫ف‬na iionta‫ف‬inapoantarin. Cotioro‫ف‬sanquëma‫ف‬, natanco. Yosëichin
22ॸCanchisë iinpita chachin inapoantapi. hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Inasáchin natërëhuaso‫ف‬.
Co a‫ف‬naya tëranta‫ف‬ 30ॸIna na‫ف‬con na‫ف‬con nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
hui‫ف‬nahuanaponaraihuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi taquipi. Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran nosoroco‫ف‬.

Ina quëran sa‫ف‬ionta‫ف‬chiminin. 23ॸæ͑Ëȍɗ‫ڏ‬ Inasáchin yonquiatoma‫ف‬, nosoromiatoco‫ف‬,”
së iinpita chachin nani tënin. Ina na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërin
sa‫ف‬ara‫ف‬piapirinahuë‫ف‬. Nanpiantacaso‫ف‬ nicahuaso‫ف‬. 31ॸIsonta‫ف‬Yosë nohuantërin.
tahuëri nanihuachin, ‫ع‬ɗ͑ѸΎфɗËȍËȍɗ͑‫ڏ‬ “Quëmaora ninosororanso pochachin
cha sa‫ف‬in ninë‫ف‬poya? itopi. a‫ف‬napitanta‫ف‬nosoroco‫ف‬,” tënin. Nosorocaso‫ف‬
24ॸ—Canpitaso‫ف‬co no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬ na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërin, itërin
mahuë‫ف‬. Yosëso‫ف‬chini chiniquën Quisosori.
109 ͅфËΎѸॷ12
32ॸ—Tëhuënchachin, Maistro, niyontonpisopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nóya

no‫ف‬tëquën nonan. A‫ف‬naichin Yosë natanpi.
ya‫ف‬huërin. Capa a‫ف‬na‫ف‬. 33ॸYa‫ف‬ipi
cancanënpoa quëran Yosë nosorocaso‫ف‬ Maistro‫ف‬sa‫ف‬pënëninso‫ف‬
ya‫ف‬huërin. “Ya‫ف‬ipi yonquinëma quëran (Mt. 23.1-36; Lc. 11.37-54; 20.45-47)
nosoromiatoco,” tënin. Canpora 38ॸInaquëran Quisosori a‫ف‬chintantarin.
ninosororëso pochachin a‫ف‬napitanta‫ف‬ —Ni‫ف‬cona Cotio maistro‫ف‬sa‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑ҡΎ‫ڏ‬
nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Iraca Moisësë chinënquëma‫ف‬. A‫ف‬naquën naporopi
pënëninpoa‫ف‬. “Yosë yachinotohuatama‫ف‬, a‫ف‬mopi piyapi‫ف‬sari nohuitacaiso marë‫ف‬.
oshanëma marë‫ف‬ma‫ف‬sha tëpatoma‫ف‬, Yosë Ina pochin a‫ف‬mosahuatona‫ف‬, caniquë
pëinënquë ahuiquitoco‫ف‬,” itërinpoa‫ف‬. pa‫ف‬pachinara, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari noya
Inapotopirëhuahuë‫ف‬, co nosorohuatëȍӕ‫ڏ‬ nontopi. “Huë‫ف‬cama, maistro,”
huë‫ف‬, Yosëso‫ف‬co onpopinchin noya itohuachinara, pa‫ف‬yatapi. 39ॸCotio
ni‫ف‬sarinpoahuë‫ف‬. Nosorocaso‫ف‬na‫ف‬con niyontonpiso pëiquë ya‫ف‬conpachinara,
na‫ف‬con nohuantërin, itërin. hua‫ف‬ano‫ف‬sapitarë‫ف‬yahuënsëconpi. Pita
34ॸ—No‫ف‬tëquën, iyasha, yonquiran nipachina, huancanachin yahuënsëpi.
ni‫ف‬ton, Yosë huëntonënquë nani 40ॸNoya nontaponaraihuë‫ف‬, a‫ف‬naya a‫ف‬naya
yaya‫ف‬conaran, itërin Quisosori. Ina quëyorono‫ف‬sa‫ف‬nonpintatona‫ف‬,

quëran ya‫ف‬ipi piyapi tapanatona‫ف‬, co ma‫ف‬shanënpita matopi. Hua‫ف‬qui‫ف‬Yosë
huachi nohuantopihuë‫ف‬natantacaiso‫ف‬. nontopirinahuë‫ف‬, co cancanëna quëran
natëpihuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬aquë aquëtë‫ف‬
Yosëri a‫ف‬paimarinso‫ف‬ Yosëri ana‫ف‬intarin, tënin.
(Mt. 22.41-46; Lc. 20.41-44)
35ॸIna quëran Yosë chinotopiso pëiquë Quëyoroni coriqui quëtërinso‫ف‬
Quisosori a‫ف‬chintantarin. (Lc. 21.1-4)
—Iraca quiricanën quëran Yosë tapon: 41ॸIna quëran coriqui cacon notë͑͑‫ڏ‬
“A‫ف‬na tahuëri a‫ف‬na quëmapi acoarahuë quë Quisoso huënsërin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬

piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicha‫ف‬ëcaso marë‫ف‬. Inaso‫ف‬ ni‫ف‬sárin. Notohuaro‫ف‬piyapi
Cristo,” tënin. Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬ huë‫ف‬sahuatona‫ف‬, coriqui Yosë marë‫ف‬
a‫ف‬chinpachinara, “Cristoso‫ف‬Tapico‫ف‬ inaquë po‫ف‬moquirapi. Na‫ف‬a
shin,” topi. Ina, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, yonquico‫ف‬. ma‫ف‬huano‫ف‬saso‫ف‬ná‫ف‬con coriqui
36ॸIraca Ispirito Santo nohuanton, Tapi po‫ف‬morapirinahuë‫ف‬. 42ॸIna quëran a‫ف‬nara‫ف‬
chachin ninshitërin. Cristo ninoton, quëyoron huë‫ف‬nin, sa‫ف‬ahua nininso‫ف‬.
naporin: Catotëra‫ف‬huayaíchin coriqui po‫ف‬moirin.
Yosëri sinioronëhuë sha‫ف‬huitërin. A‫ف‬na soroíchin nanirinso‫ف‬po‫ف‬moirin.
“Inchinanëhuë quëran huënsëquë‫ف‬ 43ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpita oshaquëran
inimiconënpita cari minsëËȍɗ͑‫ڏ‬ përasahuaton, Quisosori itërin:

quën,” itërin Yosëri, tënin Tapi. —No‫ف‬tëquën itëranquëma‫ف‬. Na‫ف‬a
37ॸShia‫ف‬huain niponahuë‫ف‬, Cristo piyapi‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬con coriqui
yonquiaton, “Sinioronëhuë,” tënin Tapi. po‫ف‬morapirinahuë‫ف‬, iso quëyoronso‫ف‬
Piyapi chachin nipirinhuë‫ف‬, Tapiri nipirinhuë‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con po‫ف‬moirin,
chinotërin. ¿Onpoatonta‫ف‬naporin? itërin tënahuë. 44ॸMa‫ف‬huano‫ف‬saso‫ف‬na‫ف‬ËΎфɗнӕɗ‫ڏ‬
Quisosori. “Yosë hui‫ف‬nin chachin ni‫ف‬ton, huanatona‫ف‬, ya‫ف‬sotërinso‫ف‬
naporin,” ta‫ف‬caiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co po‫ف‬morapirinahuë‫ف‬. Iso sanapiso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
manta‫ف‬topihuë‫ف‬. Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ huë‫ف‬, pi‫ف‬pian ya‫ف‬huëcharinso‫ف‬ya‫ف‬ipi
po‫ف‬moirin. Tiquirin huachi. Co huachi pachin, tanari tiquirarin. Na‫ف‬con

ya‫ف‬huëtërinhuë‫ف‬. Napoaton na‫ف‬con parësitapirinahuë‫ف‬, co o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri
na‫ف‬con Yosë quëtërin, tënahuë, tënin naniyatëraponhuë‫ف‬. Na‫ف‬con na‫ف‬con
Quisoso. parësitapi huachi.
9ॸNi‫ف‬cona canpitanta‫ف‬naniantotamaco.
Yosë chinotopiso pëi‫ف‬ohuatapiso‫ف‬ A‫ف‬na tahuëri masarinënquëma‫ف‬. ʊ̲ф̲‫ڏ‬
(Mt. 24.1-2; Lc. 21.5-6) coso marë‫ف‬coisëquë
13
1ॸInaquëran Yosë chinotopiso sha‫ف‬huirapiarinënquëma‫ف‬. æΎҡɗΎ͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑‫ڏ‬
pëi quëran pipihuachina, piso pëiro‫ف‬saquë huihuiarinënquëma‫ف‬.
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari itërin: Imaramaco ni‫ف‬ton, copirno
—Ni‫ف‬quë‫ف‬, Maistro. Ma noyapiachin ya‫ف‬huërinquënta‫ف‬sha‫ف‬huirapiarinënquëma‫ف‬.
pëipiso‫ف‬. Páncara‫ف‬pi quëran nipi, itërin a‫ف‬nari. Ca nohuanto, inaquë quëparinënquëma‫ف‬
2ॸ—Iporaso‫ف‬ya‫ف‬ipiya noyapiachin nanamëhuë sha‫ف‬huitacaso marë‫ف‬.
ni‫ف‬piramahuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬ipiya 10ॸCo‫ف‬huara isoro‫ف‬pa‫ف‬
ohuatapi huachi. Co a‫ف‬na na‫ف‬piya tëranta‫ف‬ ta‫ف‬huanchatëraponhuë‫ف‬, nanamëhuë ya‫ف‬ipi

niya‫ف‬huiritarinhuë huachi, itërin. piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nisha
nisha nananquë nonpisopita nataina‫ف‬.
Ayaro‫ف‬tahuëri 11ॸMapachinënquëma‫ف‬, “¿Ma‫ف‬cha
(Mt. 24.3-14; Lc. 21.7-19) tono‫ف‬pocoya?” ama tocosohuë‫ف‬. Coisë‫ف‬pa‫ف‬
3ॸIna quëran Oriposë panënquë quëpahuachinënquëma‫ف‬, naporo‫ف‬Yosë
pa‫ف‬sahuaton, inaquë huënsëconin. catahuaarinquëma‫ف‬noya nonacamaso
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarachin ya‫ف‬huëpi. Aquë marë‫ف‬. Co canpitaora nonsaramahuë‫ف‬.
quëran Yosë chinotopiso pëi‫ف‬notëërapi. Ispirito Santo ayonquiarinquëma‫ف‬noya
Pitro, Santiaco, Coansha, Antërisë, nonacamaso marë‫ف‬. 12ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬
inapitari itapona‫ف‬: nisha nisha yonquiapi. A‫͑ف‬нӕř͑ɗ̲Ѹфɗ‫ڏ‬
4ॸ—¿Onporota‫ف‬, Maistro, ohuatapi? naco. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎ͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
Ya‫ف‬ipiya yata‫ف‬huantohuachina, ¿ma‫ف‬ta‫ف‬ tarinacohuë‫ف‬ni‫ف‬ton, quëmopinënpita capini
onporahuatoi nitochii? Sha‫ف‬huitocoi, nino‫ف‬huiapi. A‫ف‬naquën iin chachin
quiyanta‫ف‬nitochii, itopi. niponahuë‫ف‬, sha‫ف‬huirapiarin tëpacaiso
5ॸ—Ni‫ف‬cona, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬ marë‫ف‬. A‫ف‬naquën hui‫ف‬ninpitahuë nipon
quëma‫ف‬. 6ॸA‫ف‬naquën huë‫ف‬sapirinahuë‫ف‬. imapachinaco, pa‫ف‬pini chachin
“Caso‫ف‬Cristoco. Yosë chachin sha‫ف‬huirapiarin. A‫ف‬naquën a‫ف‬shinhuë nipon,
a‫ف‬pairinco,” tosarin. Nonpintë‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ pa‫ف‬pinhuë nipon, imapachinaco,
huë‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari imasapi. hui‫ف‬ninpitari chachin sha‫ف‬huirapiapi.
7ॸNisha nisha parti piyapi‫ف‬sa‫ف‬ 13ॸImaramaco ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi piyapi
nino‫ف‬huiapi. Niahuërahuatona‫ف‬, quira no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬. Napoaponahuë‫ف‬,

nisapi. Natanpatama‫ف‬, ama chiminaquë huarë‫ف‬imamiatohuatamaco,
pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Tëhuënchachin nisha cha‫ف‬ësarama huachi, itërin Quisosori.
nisha parti naporapi. Napoaponahuë‫ف‬,
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬parësitapiso‫ف‬
co isoro‫ف‬pa‫ف‬ta‫ف‬huanchátëraponhuë‫ف‬.
8ॸNisha nisha piyapi‫ف‬sa capini quira (Mt. 24.15-28; Lc. 21.20-24)
nisapi. Copirnoro‫ف‬sa capini 14ॸInaquëran itantarin:
nino‫ف‬huitona‫ف‬, piyapinënpita camairapi —Iraca Naniri ninoton, ninshitërin.
quira nicacaiso marë‫ف‬. A‫ف‬na parti a‫ف‬na “A‫ف‬na tahuëri inimicoro‫ف‬sa‫֤ف‬ΎѸřЙřɗ͑ř͑‫ڏ‬
parti ocohua pa‫ف‬sarin. Cosharo‫ف‬Йȍӕ͑‫ڏ‬ quë ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, Yosë chachin
111 ͅфËΎѸॷ13
yaya‫ف‬huërëtapi. Pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬nisapi

ni‫ف‬ton, ËΎȍӕËȍɗɗ͑нӕř֤ΎѸřËȍɗ͑ΎҡЙɗ‫ڏ‬ Quisoso o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri
huë‫ف‬,” tënin. (ʊѸΎнӕɗфɗË͑Ύ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ (Mt. 24.29-31; Lc. 21.25-28)
tama‫ف‬, noya natanco‫ف‬.) Ina ni‫ف‬patama‫ف‬, 24ॸ—Ina quëran, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nani
naporo‫ف‬ta‫ف‬aco‫ف‬. Cotia parti chiniquën parësitohuachina‫ف‬, pi‫ف‬i
ya‫ف‬huëhuatama‫ف‬, motopi‫ف‬pa‫ف‬ta‫ف‬aco‫ف‬. tashitarin huachi. Yoquinta‫ف‬co huachi
15ॸPë‫ف‬satë‫ف‬pëiquë ya‫ف‬huëhuatama‫ف‬, ama a‫ف‬pinarinhuë‫ف‬. 25ॸNaporahuaton, na‫ف‬a
ma‫ف‬shanënpita quëpacaso marë‫ف‬ tayoraro‫ف‬santa‫ف‬anotarin. Ya‫ف‬ipi
ya‫ف‬concosohuë‫ف‬. A‫ف‬naroachin topinan inapaquë ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬nacon
paco‫ف‬. 16ॸIminëmaquë sacatasënquëma‫ف‬ nacontapon. 26ॸIna quëran ya‫ف‬ipi piyapi
nipachin, ama cotonëma tëranta‫ف‬ ni‫ف‬sarinaco. Yosë quëran caso‫ف‬quë̲‫ڏ‬
maquintacosohuë‫ف‬. Manoton ta‫ف‬aco‫ف‬. pico ni‫ف‬to, chistoro‫ف‬huancana
17ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬cayorono‫ف‬sa‫ف‬ o‫ف‬mantararahuë. Chiniquën nanantato,
parësitapona‫ف‬. Hua‫ف‬huahuan nipisopita huënarachin huënarachin
sacai quëran ta‫ف‬arapi ni‫ف‬ton, parëѸɗҡ‫ڏ‬ o‫ف‬mantararahuë. 27ॸO‫ف‬mantahuato,
pona‫ف‬. 18ॸYosë nontoco‫ف‬. “Ama o‫ف‬napiquë anquëniro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬Йффȍӕř֤ΎѸřɗ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬
ta‫ف‬a‫ف‬huaiso‫ف‬ya‫ف‬huë‫ف‬insohuë‫ف‬,” itoco‫ف‬. pita ya‫ف‬ipi parti quëran ayontonacaiso
19ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬chini marë‫ف‬. Pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, nisha nisha parti
chiniquën parësitapi. Isoro‫ف‬pa‫ف‬ninin quëra huarë‫ف‬ayontonapi huachi, tënin.
quëra huarë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬co ina pochin
parësichatërapihuë‫ف‬. Co onporonta‫ف‬ina Nara papotërinso pochin ninin
pochin parësitantarapihuë huachi. (Mt. 24.32-35; Lc. 21.29-33)
20ॸYosë nohuanton, co hua‫ف‬qui‫ف‬aparëѸɗ‫ڏ‬ 28ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
tapihuë‫ف‬. Hua‫ف‬qui‫ف‬aparësitapi naporini, itantarin:

ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬taqui‫ف‬itonahuë‫ف‬. —Nara papotërin quëran, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
Nipirinhuë‫ف‬, piyapinënpita nosoroaton, nitotoco‫ف‬. Nara ta‫̲ف‬ř͑нӕř̲Ύ͑Ύ͑ҡ‫ڏ‬
co nohuantërinhuë‫ف‬hua‫ف‬qui‫ف‬parëѸɗҡ‫ڏ‬ huachina, “Nani o‫ف‬napi naniriarin
caiso‫ف‬. A‫ف‬naquën nicha‫ف‬ësarin huachi. huachi,” topi. 29ॸInapochachin nani
21ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬nisha nisha ma‫ف‬sha onporahuachin, nitotarama‫ف‬.
sha‫ف‬huitarinënquëma‫ف‬. “Ni‫ف‬cochi, Cristo “O‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri naniriarin huachi,”
nani huë‫ف‬nin. Pasëquë ya‫ف‬huarin,” tosarama‫ف‬. 30ॸNo‫ف‬tëquën
itohuachinënquëma‫ف‬, ama natëcosohuë‫ف‬. sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Co‫ف‬huara
22ॸNonpintëro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huapona‫ف‬. “Caso‫ف‬ ya‫ف‬huëpisopita ta‫ف‬huanchatëraponahuë‫ف‬,
Cristoco,” toconarin a‫ف‬naquën. “Caso‫ف‬ nani ma‫ف‬sha onporapi. 31ॸIsoro‫ف‬pa‫ف‬
ninotona‫ف‬pico,” tosarin a‫ف‬naquëonta‫ف‬. ta‫ف‬huantarin. Pi‫ف‬iro‫ف‬tënta‫ف‬ta‫ف‬huantarin.
Sacai‫ف‬nininso‫ف‬nisapi piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬ Ca nonahuëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co
tacaiso marë‫ف‬. Ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, “Ma‫ف‬pitata‫ف‬ onporonta‫ف‬ta‫ف‬huantarinhuë‫ف‬. No‫ف‬tëquën
nitotërin. Yosë quëran o‫ف‬mamara,” nonahuë ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi
ta‫ف‬tona‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari imasapi huachi. sha‫ف‬huitëranquëmaso chachin naniarin
Yosëri huayoninsopitanta‫ف‬ֆ͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎ‫ڏ‬ huachi, itërin.
pirinahuë‫ف‬. 23ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
ni‫ف‬cona nonpintochinënquëma‫ف‬. Nani Isoro‫ف‬pa‫ف‬ta‫ف‬huantarinso‫ف‬
sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬ama naporo‫ف‬ (Mt. 24.36-44)
tahuëri‫ف‬sa‫ف‬nonpintinquëmaso marëhuë‫ف‬, 32ॸ—Onporosona o‫ف‬maca‫ف‬huaso‫ف‬tahuëri
itërin. nipachin, co insonta‫ف‬nitotërinhuë‫ف‬. Co
anquëniro‫ف‬sa tëranta‫ف‬co nitotapihuë‫ف‬. Yosë tarin. ʊ͑ґɗ̲Ύ͑Ëȍ͑Ë͑ɗΎфɗ̲Йɗфɗ͑‫ڏ‬

hui‫ف‬ninco niporahuë‫ف‬, co ca tëranta‫ف‬ huë‫ف‬, anoyatërinso‫ف‬. ͅɗѸнӕřËΎѸȍҡ‫ڏ‬
nitotërahuë‫ف‬. Tata Yosëíchin nitotërinso‫ف‬. soi‫ف‬, a‫ف‬nara‫ف‬sanapi huë‫ف‬nin.
33ॸNi‫ف‬cona naniantotamaco. Onporosona Potiria‫ف‬huaya huirina‫ف‬pi quëran nipiso‫ف‬
o‫ف‬maca‫ف‬huaso‫ف‬tahuëri nanihuachin, co quënin. Inaquë pimo hua‫ف‬sai‫ف‬ya‫ف‬huërin,
nitotaramahuë‫ف‬. Napoaton Yosë na‫ف‬con pa‫ف‬tërinso‫ف‬. Potiria‫ف‬huaya
nontatoma‫ف‬, nináco. Noya yonquiatoma‫ف‬, nishincatahuaton, Quisoso motënquë
ya‫ف‬huëco‫ف‬. 34ॸQuëmapi aquë yapa‫ف‬ninso hua‫ف‬sai‫ف‬pashimototërin. 4ॸA‫ف‬naquën
pochin nisarin. Yapa‫ف‬pachina, ɗ͑ЙфɗҡΎ͑ř͑‫ڏ‬ ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, inahua capini ninontapi.
pita camairin. A‫ف‬naya a‫ف‬naya sha‫ف‬huitërin —¿Onpotaonta‫ف‬iso hua‫ف‬sai‫ف‬pa‫ف‬ton
ma‫ف‬sha nicacaiso marë‫ف‬. Ya‫ف‬coana nipirinhuë‫ف‬chiniarin? 5ॸPa‫ف‬anin naporini,
ninana‫ف‬pinta‫ف‬sha‫ف‬huitaton, “Pëi‫ف‬noya cara pasa tahuëri marë‫ف‬pahuërërinso
ni‫ف‬quë‫ف‬,” itërin. 35ॸOnporosona pëi‫ف‬ pochin coriqui canaitonhuë‫ف‬. Sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬
hua‫ف‬anën huënantacaso‫ف‬co nitotopihuë‫ف‬. quëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬, nitopi. Ina
“I‫ف‬huaraya huarë‫ف‬huëcapon nimara. pochin yonquiatona‫ف‬, sanapi no‫ف‬huipi.
Yonotashi huarë‫ف‬a‫ف‬na‫ف‬huëcapon nimara. 6ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬tapon:
Atari përasahuaso‫ف‬, huëcapon nimara. —¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬iso sanapi no‫ف‬huirama‫?ف‬

Tashírayamiachin huëcapon nimara,” topi. Tananpitoco‫ف‬. Noya nosoroatonco,
Inapochachin canpitanta‫ف‬ËΎ͑ɗҡΎҡф̲‫ڏ‬ inapotërinco. 7ॸNani tahuëri sa‫ف‬ahuaro‫ف‬saso‫ف‬
huë‫ف‬. 36ॸNi‫ف‬cona a‫ف‬nanaya huëcato, isëquë ya‫ف‬huërapi. Nohuantohuatama‫ف‬,
huë‫ف‬ësënquëma‫ف‬quënanquichinquëma‫ف‬. nosoroarama‫ف‬. Napoaponahuë‫ف‬, caso‫ف‬co
37ॸNani a‫ف‬chintëranquëma huachi. Ya‫ف‬ipi hua‫ف‬qui‫ف‬canpitaro‫ف‬co ya‫ف‬huarahuë‫ف‬. 8ॸIso
piyapi nitochina‫ف‬. “Ama huë‫ف‬ërëso pochin sanapi noya cancanën quëran yonquiaton,
cancantocosohuë‫ف‬. Nináco,” itarahuë ya‫ف‬ipi pashitërinco. Co‫ف‬huara chimiyantëфѸΎËΎ‫ڏ‬
piyapi, itërin Quisosori. huë‫ف‬, nosoroatonco, nonëhuë hua‫ف‬saiquë
pashitërinco pa‫ف‬pitinacoso marë‫ف‬. 9ॸNo‫ف‬tëquën
Quisoso macacaiso marë‫ف‬chinotopiso‫ف‬ itaranquëma‫ف‬. Insëquësona noya nanan
(Mt. 26.1-5; Lc. 22.1-2; Jn. 11.45-53) sha‫ف‬huitohuachina‫ف‬, iso sanapi napotërincoso‫ف‬
14
1ॸCato‫ف‬tahuëri pahuanarin sha‫ف‬huirapi anta‫ف‬. Co naniantapihuë‫ف‬, tënin.
Pascoa nanicaso‫ف‬. Naporo‫ف‬Yosë
Cotasëri sha‫ف‬huirapirinso‫ف‬
iraca nicha‫ف‬ërinso‫ف‬yonquiatona‫ف‬,
(Mt. 26.14-16; Lc. 22.3-6)
coshatapi. Pan co asairinsohuë‫ف‬ca‫ف‬sapi.
Pascoa naniriahuachina, Cotio 10ॸShonca catoya‫ف‬piri Quisoso
hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapita ca‫ف‬tanpirinhuë‫ف‬. A‫ف‬nara‫ف‬corto
chinotapi Quisoso macacaiso‫ف‬. hua‫ف‬ano‫ف‬saquë pa‫ف‬nin. Cotasë Iscarioti
—Po‫ف‬oana quëran maahua‫ف‬. 2ॸAma itopiso‫ف‬. Quisoso sha‫ف‬huirapicaso marë‫ف‬
niyontonpiso‫ف‬ҡȍӕřфɗËȍËȍɗ̲͑ȍӕѸΎ‫ڏ‬ nontërin. 11ॸNatanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yatopi.
huë‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huihuachinënpoa‫ف‬. —Ina marë‫ف‬coriqui quëchinquën, itopi.
Quisoso pa‫ف‬yatapi ni‫ف‬ton, ahuëarinënpoa‫ف‬. Ina quëran Cotasë yonquirarin po‫ف‬oana
Napoaton po‫ف‬oana quëran maahua‫ف‬, nitopi. quëran Quisoso a‫ف‬nocaso marë‫ف‬.
Hua‫ف‬saiquë opomototërinso‫ف‬ Pascoa tahuëri coshatopiso‫ف‬

(Mt. 26.6-13; Jn. 12.1-8) (Mt. 26.17-25; Lc. 22.7-14; Jn. 13.21-23)
3ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Quisososo‫ف‬Pitaniaquë 12ॸPascoa nanihuachina, nisha pan
ya‫ف‬huërin. ґɗ̲Ύ͑Йřɗ͑ř͑нӕřËΎѸȍҡЙ‫ڏ‬ ca‫ف‬pi, co asairinsohuë‫ف‬. Naporo‫ف‬tahuëri
113 ͅфËΎѸॷ14
chachin ohuica iraca tëpapiso pochin chiniquën parësitapon. Co nasitërinhuë‫ف‬

tëpaantapi yonquicaiso marë‫ف‬. Nani naporini, noya noya niitonhuë‫ف‬. Co
pi‫ف‬ipiquë Cotioro‫ف‬sa‫ف‬naporapi ni‫ف‬ton, parësichitonhuë‫ف‬, itërin.
Quisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari itapona‫ف‬:
—¿Intohuata‫ف‬, Maistro, paatoi Pascoa Yonquicaiso marë‫ف‬coshatopiso‫ف‬
cosharo‫ف‬tapaii capaquëhuaso marë‫?ف‬ (Mt. 26.26-30; Lc. 22.15-20; I Co. 11.23-26)
itopi. 13ॸNapotohuachinara, cato‫ف‬ 22ॸCoshatasoi‫ف‬, cosharo‫ف‬masahuaton,
ca‫ف‬tano‫ف‬sanën nontërin pacacaiso marë‫ف‬. Yosë nontërin. —Yosparinquën, Tata,

—Ninanoquë paco‫ف‬. A‫ف‬na quëmapi itahuaton, së‫ف‬panahuaton,
nacapiarama‫ف‬. Yonquë i‫ف‬sha chi‫ف‬yatarin. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita quëtëra‫ف‬piarin.
Ina imaco‫ف‬. 14ॸPëiquë ya‫ف‬conconpachin, —Ca‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca nonëhuë
pëi‫ف‬hua‫ف‬anën natanconco‫ف‬. “¿Insëquëta‫ف‬ pochin iso‫ف‬, itërin. 23ॸTasa‫ف‬huayanta‫ف‬
coarto ya‫ف‬huërin Pascoa cosharo‫ف‬ masahuaton, —Yosparinquën, Tata,
capa‫ف‬huaiso‫ ”?ف‬tënin Maistro, itoco‫ف‬. itahuaton, inanta‫ف‬quëtërin.
15ॸNapotohuatama‫ف‬, panca coarto —Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬o‫ف‬oco‫ف‬, itërin.
inapaquë nininso‫ف‬a‫ف‬notarinquëma‫ف‬. Quëtohuachina, ya‫ف‬ipi o‫ف‬opi.
Inaquë misa, huënsënan, inapita 24ॸ—Ca huënainëhuë pochin iso‫ف‬.
ya‫ف‬huërarin huënsëcahuaso marë‫ف‬. Nani Huënainëhuë pa‫ف‬sarin ni‫ف‬ton, nasha

taparin huachi. Inaquë cosharo‫ف‬acoco‫ف‬ nanan sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Ca nanamë
canpoa‫ف‬capaquëhuaquë, itërin. huë chachin imasarama huachi.
16ॸPa‫ف‬sahuatona‫ف‬, ninanoquë canconpi. Chiminarahuë ni‫ف‬to, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Quisosori sha‫ف‬huitërinso chachin nicha‫ف‬ësarahuë huachi. 25ॸNo‫ف‬tëquën
quënanconpi. Inaquë Pascoa cosharo‫ف‬ itaranquëma‫ف‬. Co huachi isëquë opai‫ف‬
taparapi capacaiso marë‫ف‬. o‫ف‬osarahuë‫ف‬. Chiminarahuë huachi. A‫ف‬na
17ॸNani pi‫ف‬i ya‫ف‬conahuaso‫ف‬, Quisoso tahuëri Yosë hua‫ف‬anëntërinso‫͑͑ف‬ɗȍӕ‫ڏ‬
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë chachin huë‫ف‬pi. chin, noya noya ya‫ف‬huarihua huachi.
18ॸHuë‫ف‬sahuatona‫ف‬, misaquë huënsëquipi. Naporo‫ف‬ya‫ف‬ipiya nasha nipon. ͮΎֆЙɗ‫ڏ‬
Coshatasoi‫ف‬, Quisosori itapon: chin o‫ف‬ΎфřѸΎЙΎËȍɗ͑͑Ύֆ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬
—No‫ف‬tëquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, itëranquëma‫ف‬. tarihua huachi, itërin.
A‫ف‬naquëma‫ف‬carë‫ف‬quëma‫ف‬ËΎѸȍҡЙΎ̲‫ڏ‬
rahuë‫ف‬, sha‫ف‬huirapiaramaco, itërin. Ta‫ف‬acaiso‫ف‬ninorinso‫ف‬
19ॸNatanahuatona‫ف‬, sëtopi. Sëtatona‫ف‬, (Mt. 26.30-35; Lc. 22.31-34; Jn. 13.36-38)
a‫ف‬naya a‫ف‬nayari Quisoso natanpi. 26ॸͮ͑ɗ֤ΎѸřË͑ҡ͑ř͑Ë͑ҡфȍӕ‫ڏ‬
—¿Incoita‫ف‬, Sinioro, tona‫ف‬, Oriposë panënquë pa‫ف‬pi.

yasha‫ف‬huirapirainquën? Co cahuë‫ف‬ 27ॸInaquë Quisosori itapon:
nimara, ¿ti? topi a‫ف‬naya a‫ف‬naya. —Iraca quiricanënquë ninoton, Yosë

20ॸ—Shonca catonquëma‫ف‬ naporin. “Ca nohuanto, pë‫ف‬tahuatona‫ف‬pi
ca‫ف‬tanapomaracohuë‫ف‬, a‫ف‬naquëma‫ف‬ tëparapi. Tëpahuachina‫ف‬, ohuicanënpita
yasha‫ف‬huirapiaramaco. Carë‫ف‬quëma ta‫ف‬arapi,” tënin. Inapochachin
chachin coshatapomarahuë‫ف‬, yatëpahuachinaco, ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬co
yasha‫ف‬huirapiaramaco. 21ॸ֤ΎѸřнӕɗфɗË‫ڏ‬ chiniquën cancantatomahuë‫ف‬,
͑ř͑нӕř͑ɗ͑Ύфɗ͑ËΎѸΎËȍËȍɗ͑Ëȍɗ̲ɗ͑ф‫ڏ‬ ta‫ف‬ananpiaramaco. Ipora tashi chachin
huë. Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico napoarama‫ف‬. 28ॸNapoapomarahuë‫ف‬,
niporahuë‫ف‬, chiminarahuë. ͮЙΎЙΎ͑‫ڏ‬ quënancoantaramaco. æȍɗ̲ɗ̲ɗҡЙɗф‫ڏ‬
huë‫ف‬, quëmapi sha‫ف‬huirapirincoso‫ف‬ huë‫ف‬, Yosë ananpitantarinco. k͑͑Йɗҡ͑‫ڏ‬
ͅфËΎѸॷ14 114
tahuachinco, ca‫ف‬ton Cariria‫ف‬pa‫ف‬ ama sopai minsëinquënsohuë‫ف‬.

pa‫ف‬sarahuë. Inatohua‫ف‬quë͑͑ËΎ͑ҡф‫ڏ‬ Cancanën quëran Yosë yanatëpiranhuë‫ف‬,
maco, itërin. co quëmaora nanitaranhuë‫ف‬, itërin.
29ॸ—A‫ف‬napita 39ॸNaquëranchin paantarahuaton, Yosë
ta‫ف‬ananpipirinënquëonta‫ف‬, co caso‫ف‬ nontantarin. Inachachin itantarahuaton,

ta‫ف‬aarahuë‫ف‬, tënin Pitro. 40ॸhuënantapirinhuë‫ف‬, naquëranchin
30ॸ—No‫ف‬tëquën, iyasha, itaranquën. huë‫ف‬ëantapi quënanquinantarin. Huë‫ف‬ëi‫ف‬
Ipora tashi chachin co‫ف‬huara atari iquitatona‫ف‬, huë‫ف‬ësápi. Tapanatona‫ف‬, co
catoro‫ف‬përashatërasohuë‫ف‬, cararo‫ف‬ nanitopihuë‫ف‬ma‫ف‬sha ta‫ف‬caiso‫ف‬. 41ॸNaquë
nonpinapiaranco. “Co caso‫ف‬Quisoso ranchin paantarahuaton, ֤ΎѸř͑Ύ͑ҡ͑ҡ‫ڏ‬
nohuitërahuë‫ف‬,” toconapon, itërin rin. Ina quëran huënantahuaton,
Quisosori. ca‫ف‬tano‫ف‬sanën itapon:
31ॸ—Quëma imasaranquën ni‫ف‬ton, —Ipora huanta‫ف‬huë‫ف‬ësarama‫¿ف‬ti?
yatëpapirinacohuënta‫ف‬, co onporonta‫ف‬ Nani huachi. Nani ora nanirin huachi.
nonpinapiaranquënhuë‫ف‬, Yoscoárë‫ف‬, Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico
itërin Pitrori. Inachachin topi ya‫ف‬ipiya. nipirahuë‫ف‬, sha‫ف‬huirapiarinco
oshahuano‫ف‬sa‫ف‬macainacoso marë‫ف‬.
Quisoso sëtaton, Yosë nontërinso‫ف‬ 42ॸHuënsëco huachi, pa‫ف‬ahua‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬
(Mt. 26.36-46; Lc. 22.39-46) sha‫ف‬huirapirincoso‫ف‬nani canquiarin,
32ॸIna quëran nararoquë canconpi, itërin.
Quisimani itopiquë.
—Isëquë, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, huënsëtaco‫ف‬. Yosë Quisoso mapiso‫ف‬
nontëri‫ف‬i, tënin Quisoso. (Mt. 26.47-56; Lc. 22.47-53; Jn. 18.2-11)
33ॸPitro, Santiaco, Coansha, ɗ͑Йɗҡɗ‫ڏ‬ 43ॸNaporo‫ف‬nonaso‫ف‬, Cotasë canquirin.
chin amasha miachin quëparin. Naporo‫ف‬ Inanta‫ف‬Quisoso ca‫ف‬tanaponahuë‫ف‬,
sëtaton, pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬cancantërin. sha‫ف‬huirapirin macacaiso marë‫ف‬. Inarë‫ف‬
34ॸ—Chiniquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, sëtërahuë. na‫ف‬a piyapi huë‫ف‬sapi. Corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬,
Sëtochinachin cancantarahuë. Isëquë Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬, ansiano‫ف‬sa‫ف‬, inapita
huënsëtaco‫ف‬. Ama huë‫ف‬ëtomahuë‫ف‬, a‫ف‬papisopita. Sahuëni, shonqui, inapita
yonquico, itërin. 35-36ॸAmasha miachin së‫ف‬quëërahuatona‫ف‬, huë‫ف‬sapi. 44ॸCo‫ف‬huara
pa‫ف‬sahuaton, isonconahuaton, no‫ف‬paquë canshatërasohuë‫ف‬, Cotasëri nani
huarë‫ف‬monshomarin. Inaquë Yosë sha‫ف‬huitërin Quisoso nohuitacaiso
nontarin. marë‫ف‬.
—Quëma nohuantohuatan, Tata, —Cari apinorahuëso‫ف‬Quisososo‫ف‬. Ina
nicha‫ف‬ëco, ama ma‫ف‬sha onpo‫ف‬isohuë‫ف‬. Co maco‫ف‬. Noya a‫ف‬pairatoma‫ف‬, quëpaco‫ف‬,
parësita‫ف‬huaso‫ف‬nohuantaporahuë‫ف‬, ta‫ف‬ahuachin, itërin.
quëma nohuantohuatan, ma‫ف‬sona 45ॸCanquirahuaton, Quisoso
yaonpotohuatanconta‫ف‬noya, tënahuë. ya‫ف‬yoranquirahuaton, —Tashita,

No‫ف‬tëquën yanatëranquën, itërin. Maistro, itirahuaton, apinorin huachi.
37ॸIna quëran huënantapirinhuë‫ف‬, cara 46ॸIna quëran Quisoso chiniquën masapi
chachin huë‫ف‬ësápi quënanquintarin. huachi.

—¿Onpoatoncha, iya Simon, 47ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬a‫ف‬naso‫ف‬sahuëninën
huë‫ف‬ësaran paya? Co a‫ف‬na ora tëranta‫ف‬ ocoirahuaton, corto hua‫ف‬an inpriatonën

nanitëranhuë‫ف‬ni‫ف‬tamaso‫ف‬, ¿ti? 38ॸAma ahuërin. Ahuëaton, nishitëhuëratëtërin.
huë‫ف‬ëtonahuë‫ف‬, ni‫ف‬táquë‫ف‬. Yosë nontëquë‫ف‬ 48ॸQuisosori itapon:
115 ͅфËΎѸॷ14
—Sahuëni, shonqui, inapita —¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tapona‫ف‬ɗѸΎЙɗҡ͑Ύ͑Йɗфɗ͑ř͑‫ڏ‬

së‫ف‬quëërahuatoma‫ف‬, huëcapairamaco. quën? Co manta‫ف‬tënanhuë‫ف‬, ¿ti? itërin.
Matararo pochin cancantatomaco, 61ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co manta‫ف‬
yamanamaco, ¿ti? 49ॸCo‫ف‬tana nani tëninhuë‫ف‬. Ta‫ف‬tárin. Ina quëran corto

tahuëriya Yosë pëinënquë huënsëato, hua‫ف‬ani itantarin:
a‫ف‬chinárahuë. Nicapomaracohuë‫ف‬, co —Quëmaso‫ف‬Cristonquën, Yosë
manamacohuë‫ف‬. Napoaponahuë‫ف‬, Yosë hui‫ف‬ninquën chachin, ¿ti? itërin.
quiricanën quëran ninorinacoso chachin 62ॸ—Ca mini inaco. A‫ف‬na tahuëri
masaramaco, itërin. ni‫ف‬saramaco. Yosë quëran caso‫ف‬quë̲‫ڏ‬

50ॸIna quëran ya‫ف‬ipi ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari pico ni‫ف‬to, Yosë inchinan quëran
ta‫ف‬ananpipi huachi. ahuënsëarinco. Ina quëran chistoro‫ف‬
51ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬a‫ف‬na hui‫ف‬napiso‫ف‬Ѹȍӕ͑‫ڏ‬ huáncana o‫ف‬mantararahuë, ͑ɗ͑ҡф‫ڏ‬
saquërachin niso‫ف‬quëëtahuaton, Quisoso maco, itërin Quisosori.
imasapirinhuë‫ف‬, yamatopi. ͅҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ 63ॸCorto hua‫ف‬ani natanahuaton,
huë‫ف‬, 52ॸsahuanasachin matohuachinara, chiniquën no‫ف‬huitaton, nioshacotonin.

i‫ف‬nanpirapi ta‫ف‬arin huachi. —“Caso‫ف‬Yosë hui‫ف‬ninco,” toconin,
nonpinaton. Nani natanëhua‫ف‬. Co
Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬saquë quëpapiso‫ف‬ a‫ف‬napita nohuantarëhuahuë‫ف‬
(Mt. 26.57-68; Lc. 22.54-55, 63-71; sha‫ف‬huitinpoaso‫ف‬. 64ॸNani huachi Yosë
Jn. 18.12-14, 19-24) yaya‫ف‬huërëtërinso‫ف‬natanëhua‫ف‬. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬
53ॸNani Quisoso masahuatona‫ف‬, corto onpotahua‫ف‬Quisoso? tënin.
hua‫ف‬an ya‫ف‬huërinquë quëpapi. Inaquë —Pa‫ف‬pi co noya quëmapihuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
ya‫ف‬ipi corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, ansiano‫ف‬sa‫ف‬, tëpacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, topi ya‫ف‬ipiya.
Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapita nani 65ॸNaporahuatona‫ف‬, Quisoso iroiquë
niyontonpi. 54ॸPitroso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, aquë ipitopi. Tonporayatahuatona‫ف‬, chiniquën

quëran imaquiarin. Corto hua‫ف‬an panpirayapi.
i‫ف‬iratënënquë huarë‫ف‬imaquirin. —Quëmaso‫ف‬Cristonquën nipatan,
Pairatërinquë ya‫ف‬conahuaton, ninoton, no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitocoi. ¿Inta‫ف‬
ponisiaro‫ف‬sapitarë‫ف‬huënsëquirahuaton, ahuërinquën? itoonpi. Ponisiaro‫ف‬sarinta‫ف‬
napëntarin. 55ॸYa‫ف‬ipi hua‫ف‬ano‫ف‬sari chiniquën ahuërayapi.
yatëpapi ni‫ف‬ton, a‫ف‬naya a‫ف‬naya
sha‫ف‬huitopi Quisoso nonpinapicaiso Pitrori nonpinapirinso‫ف‬
marë‫ف‬. 56ॸNa‫ف‬a nonpinapiaponaraihuë‫ف‬, (Mt. 26.69-75; Lc. 22.56-62;
Jn. 18.15-18, 25-29)
nisha nisha nonconpi. Co inachachin
nonpihuë‫ف‬. 57ॸA‫ف‬naquën huanirahuatona‫ف‬, 66ॸPitroso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, i‫ف‬iratëquë
tapona‫ف‬: huanirápirinhuë‫ف‬. A‫ف‬na sanapira‫ف‬

58ॸ—I‫ف‬hua chachin Quisoso naporin, huë‫ف‬nin, corto hua‫ف‬an cosonanën inaso‫ف‬.
natanai. “Yosë pëinën piyapi nipiso‫ف‬ 67ॸPitro napëntaquëya‫ف‬, inari ni‫ف‬nin.
ata‫ف‬huantarahuë. Cara tahuëri quëran Noya ni‫ف‬sahuaton, —Co‫ف‬ta quëmanta‫ف‬

anoyatantarahuë. Co piyapi nipisohuë‫ف‬ Quisoso Nasaritoquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬
acoantarahuë,” toconin, itopi. ca‫ف‬tanan, itërin.
59ॸCo inahua tëranta‫ف‬inachachin 68ॸ—¿Ma quëmapita‫ف‬napotëranso‫ ?ف‬Co
nonpihuë‫ف‬. Nisha nisha nonpi. caso‫ف‬ina quëmapi nohuitërahuë‫ف‬, itërin.

60ॸCorto hua‫ف‬ani huáncanachin Ina quëran pipirahuaton, paira
huanirahuaton, Quisoso itapon: ya‫ف‬coanaquë pa‫ف‬nin. Naporo‫ف‬atari
përarin. 69ॸInaquë sanapiri quënantarin. pipicaso marë‫ف‬. Cotio niyontonpiso

Quënanahuaton, huanipapisopita tahuëri ni‫ف‬ton, copirnori napotërin.
itapon: Piyapi‫ف‬sa‫ف‬nohuantopiso‫ف‬ocoirin.
—Iso quëmapi Quisoso ca‫ف‬tanin anta‫ف‬, 7ॸTashinan pëiquë copirno
itërin. no‫ف‬huipisopita ya‫ف‬huëpi. Copirno

70ॸ—Co‫ف‬chi nohuitërahuë paya, piyapinënpita tëpapi ni‫ف‬ton, tashinan
itantarin. Ina quëran a‫ف‬napitari pëiquë po‫ف‬mopi. A‫ف‬nara‫ف‬Parapasë
itantapona‫ف‬: itopiso‫ف‬. 8ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬sahuatona‫ف‬,
—Quëmanta‫ف‬Cariria piyapi pochin Pirato nontiipi.
nonan ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, Quisoso ca‫ف‬tanan —Ipora Pascoaquënta‫ف‬apina‫ف‬pi
ipora quëmanta‫ف‬, itopi. ocoitantacoi, itopi.
71ॸ—Co‫ف‬chi nohuitërahuë‫ف‬. Yoscoarë‫ف‬ 9ॸ—¿Inta‫ف‬ocoichinquëma‫ ?ف‬Hua‫ف‬anëma‫ف‬
co caso‫ف‬nohuitërahuë‫ف‬. Caso‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑ҡΎ‫ڏ‬ ocoichinquëma‫ف‬nimara, itërin Piratori.

huatënquëma‫ف‬, Yosë ana‫ف‬intarinco, 10ॸCorto hua‫ف‬ano‫ف‬sari apiratona‫ف‬, Quisoso
tënin. nani mapi. Ina nitotaton, Piratori naponontë

72ॸNaporo cháchin atari përantarin. Atari rin. 11ॸNapoaponahuë‫ف‬, corto hua‫ف‬ano‫ف‬sari
natanahuaton, Quisosori napotërinso‫ف‬Pitro a‫ف‬naya a‫ف‬naya piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitëra‫ف‬piapi.
yonquirin huachi. “Co‫ف‬huara atari catoro‫ف‬ —“Co Quisososo‫ف‬nohuantëraihuë‫ف‬. Parapasë
përashatërasohuë‫ف‬, cararo‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑Йɗ‫ڏ‬ ocoitocoi,” itëquë‫ف‬, itëra‫ف‬piapi. Napoaton
ranco,” itërinco, ta‫ف‬ton, chiniquën sëtërin. —Parapasë ocoitocoi, tosapi.
Sëtaton, na‫ف‬nërin huachi. 12ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬caso‫ف‬onpochi Quisoso?
“Cotioro‫ف‬sanpoa‫ف‬hua‫ف‬anënpoa‫ف‬,”
Piratoquë quëpapiso‫ف‬ tënamaso‫ف‬, itërin Piratori. ͮЙΎҡΎȍӕ‫ڏ‬
(Mt. 27.1-2, 11-14; Lc. 23.1-5; Jn. 18.28-38) china, 13ॸ—Corosëquë patanantëquë‫ف‬
15
1ॸTahuërianpitohuachinara, Cotio chimiin, itapi, chiniquën nontatona‫ف‬.
ansiano‫ف‬sa‫ف‬, maistro‫ف‬sa‫ف‬, corto 14ॸ—¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬tëpa‫ف‬i? ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬
hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, inapita niyontonahuatona‫ف‬, onporinso‫ ?ف‬itopirinhuë‫ف‬, aquëtë chachin

ninontapi. Ina quëф͑тӕɗѸΎѸΎҡΎ͑ЙΎфȍӕ‫ڏ‬ chiniquën itantapi:
tona‫ف‬, quëparahuatona‫ف‬, Pirato quëtonpi. —Corosëquë patanantëquë‫ف‬chimiin,
2ॸ—Quëmaso‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anquën, itantapi.
¿ti? itërin Piratori. 15ॸIna natanahuaton, ama piyapiri
—Ca mini, tënin Quisoso. no‫ف‬huicaso marëhuë‫ف‬Parapasë ocoitërin.

3ॸIna quëran corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬con Quisososo‫ف‬chiniquën huihuitona‫ف‬,
nonpinapipirinahuë‫ف‬, co manta‫ف‬tëninhuë‫ف‬. pë‫ف‬sha pë‫ف‬shatopi. Ina quëran
4ॸ—Nani ma‫ف‬sha nonapipirinënquënhuë‫ف‬, sha‫ف‬huitërin corosëquë tëpacaiso marë‫ف‬.
co manta‫ف‬tënanhuë‫ف‬, ¿ti? itërin Piratori.
5ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co manta‫ف‬ Quisoso tëhuaconpiso‫ف‬
(Mt. 27.27-31; Jn. 19.2-3)
tëninhuë huachi. Napoachina, “Ma
quëmapita‫ف‬isoso‫ف‬ni‫ف‬ton, co manta‫ف‬ 16ॸIna quëran sontaro‫ف‬sari quëpapi. Copirno
tëninhuë‫ف‬,” tënin Pirato yonquiaton. pëinënquë ichiya‫ف‬conahuatona‫ف‬, ya‫ف‬ipi

sontoro‫ف‬sa‫ف‬amatopi niyontonacaiso marë‫ف‬.
Tëpacaso‫ف‬sha‫ف‬huirinso‫ف‬ 17ॸNiyontonpachinara, caninchin coton
(Mt. 27.15-26; Lc. 23.13-25; Jn. 18.38-19.16) Quisoso a‫ف‬motopi, amasha quëhuanën.
6ॸNaniPascoa tahuëri a‫ف‬nara‫ف‬apina‫ف‬pi Hua‫ف‬an a‫ف‬morinso pochin nininso‫ف‬. Yancotë‫ف‬
tashinan pëi quëran ocoirin noya nahuan quëran sihuisahuatona‫ف‬, ayancotopi.
117 ͅфËΎѸॷ15
18ॸ—I‫ف‬huata, sinioro hua‫ف‬an. Quëmaso‫ف‬ —“Yosë pëinën ata‫ف‬huantohuato, cara

Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anquën, ¿ti? itoonpi. tahuëri quëran anoyatantarahuë,”
19ॸPiquirananquë ahuëmotopitërapi. itërancoi. 30ॸInta nipachin, corosë quëran
Ahuërahuatona‫ف‬, iroiquë ipirayatopi. nohuararahuaton, cha‫ف‬ëquë‫ف‬, itoonpi.
Isonahuatona‫ف‬, monshoconapi. 20ॸʊ͑ЙΎ‫ڏ‬ 31ॸInapochachin corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬,
tatona‫ف‬, tëhuaconapi. Ina quëran maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapitanta‫ف‬Quisoso

caninchin coton ocoitahuatona‫ف‬, tëhuaconpi.
cotonën chachin a‫ف‬motantapi huachi. —A‫ف‬napitaso‫ف‬nicha‫ف‬ërin, inaora
cha‫ف‬ëcaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co nanitërinhuë‫ف‬.
Corosëquë Quisoso patanantopiso‫ف‬ 32ॸ“Caso‫ف‬Cristoco, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anco,”
(Mt. 27.32-44; Lc. 23.26-43; Jn. 19.17-27) toconin. Inta nipachin, corosë quëran
Ninano quëran quëpapi corosëquë nohuarain. Ina ni‫ف‬patëhua‫ف‬, natëarihua
patanantacaiso marë‫ف‬. 21ॸPipirahuatona‫ف‬, huachi, nitopi. Ina pirayan patanantë
a‫ف‬na quëmapi Sirini parti rinsonta‫ف‬Quisoso tëhuarin.
hua‫ف‬huatërinso‫ف‬nacapipi. Iminën
quëran huëntararin. Simon itopiso‫ف‬. Quisoso chimininso‫ف‬
Cato‫ف‬hui‫ف‬nin ya‫ف‬huëtërin. Aricantro, (Mt. 27.45-56; Lc. 23.44-49; Jn. 19.28-30)
Nopo, itopiso‫ف‬. Simon nacapirahuatona‫ف‬, 33ॸCamotëchi nisahuaso‫ف‬, ya‫ف‬ipi parti
sontarori masahuatona‫ف‬, Quisoso tashitarin. I‫ف‬huaraya huarë‫ف‬yono tashi

corosënën apitëntopi inari quëpacaso pochin nisarin. 34ॸNaporo‫ف‬Quisoso
marë‫ف‬. chiniquën nonin.
22ॸPa‫ف‬sahuatona‫ف‬, panëa‫ف‬huayaquë —Iri iri nama sapachitani, tënin.
canconpi huachi, Corocota itopiso‫ف‬. Inaora nananquë nonaton, naporin.
Corocota, nansë moto‫ف‬tapon naporin. “¿Onpoatonta‫ف‬, Tata, patëranco?” tapon
23ॸHuino main nimirio ayontahuatona‫ف‬, naporin.
yao‫ف‬shitopirinahuë‫ف‬, co o‫ف‬orinhuë‫ف‬. 24ॸIna 35ॸA‫͑ف‬нӕř͑ȍӕ͑ɗЙЙɗѸΎЙɗҡ͑ҡ͑‫ڏ‬
quëran sontaro‫ف‬sari corosëquë patanantopi. huatona‫ف‬, —Natanco‫ف‬. Iniasë

Ina quëran —Huëco‫ف‬, nicanatëhua‫ف‬, përasamara, topi.
Quisoso a‫ف‬morinso‫ف‬maahua‫ف‬, nitatona‫ف‬, 36ॸA‫ف‬na quëmapiso‫ف‬manorahuaton,
ya‫ف‬nipirapi. Nicanatona‫ف‬, a‫ف‬naya a‫ف‬naya pi‫ف‬shiro pochin nininso‫ف‬maconin. Main

mapi. huino asë‫ف‬cotëtërin. Nara‫ف‬huayaquë
25ॸYono pi‫ف‬irirahuaso‫ف‬, corosëquë achinpitahuaton, inapaquë ihuëҡȍӕ‫ڏ‬
patanantapi. 26ॸOnporinso marësona ton, o‫ف‬shitërin.
tëpapiso‫ف‬nani ninshitërin. “Isoso‫ف‬ —Ninaco‫ف‬. Iniasëco‫ف‬huë‫ف‬samara
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬an,” tënin ninshitaton. corosë quëran anohuaracaso marë‫ف‬,
Motën pëtëcha achinpitopi. 27ॸQuisoso ta‫ف‬tona‫ف‬, tëhuapi.
pirayan cato‫ف‬apiro‫ف‬santa‫ف‬patanantopi. 37ॸIna quëran Quisososo‫ف‬chiniquën
Nisha patanantopi. A‫ف‬nara‫ف‬inchinan nonsahuaton, chiminin huachi.

quëran, a‫ف‬nara‫ف‬ahuënan quëran acopi. 38ॸNaporo‫ف‬Yosë chinotopiso pëiquë
28ॸIraca Yosë quiricanënquë ninorin. tanontën në‫ف‬mëtë‫ف‬pa‫ف‬copitërinso‫ف‬
“Apiro‫ف‬sapitarë‫ف‬acorapi,ٚҡř͑ɗ͑нӕɗфɗË‫ڏ‬ noshatërin. Inaora noshataton, catotë
quë. Iraca ninorinso chachin ipora huarë‫ف‬ninin. Inapa quëran no‫ف‬paquë
huarë‫ف‬inapitarë‫ف‬acorapi. huarë‫ف‬noshatomarin. 39ॸтӕɗѸΎѸΎËȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬
29ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬huëpona pochin pachina, capitan notëërarin. Ϙ͑ЙΎф‫ڏ‬
Quisoso tëcariatona‫ف‬, tëhuaconpi. huatonsona Quisoso chimininso‫ف‬
ni‫ف‬sarin. Ina ni‫ف‬sahuaton, —Tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ hua‫ف‬sai‫ف‬pa‫ف‬anpi. тӕɗѸΎѸΎ͑Ύ͑ř͑ЙѸȍɗҡΎ‫ڏ‬

chin iso quëmapi Yosë hui‫ف‬nin, tënin. nacaiso marë‫ف‬pa‫ف‬anpi. 2ॸTomio tahuëri
40ॸSanapi‫ف‬santa‫ف‬aquë quëran tashirayamiachin pi‫ف‬i nëhuëËȍфɗф‫ڏ‬
notëërapi. A‫ف‬nara‫ف‬Maria Mactarina, huaso‫ف‬, na‫ف‬pi nanin‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬pi. 3ॸInahua
a‫ف‬naso‫ف‬Saroma, a‫ف‬nanta‫ف‬Maria. Inaso‫ف‬ capini ninontapi.
Cosi, nisha Santiaco, inapita a‫ف‬shin. —Páncara‫ف‬piquë nanin pa‫ف‬copitopi.
41ॸQuisoso Caririaquë ni‫ف‬so‫ف‬, imatona‫ف‬, ¿Incha iporaso‫ف‬chi‫ف‬huincatërë‫ف‬ponpoya?
nocomapiso‫ف‬. A‫ف‬napita sanapi‫ف‬santa‫ف‬ nitopi.
Quisoso notëërapi. I‫ف‬hua miachin 4ॸCanconahuatona‫ف‬, notëëpirinahuë‫ف‬,
Quisoso Quirosarinquë huë‫ف‬pachina, na‫ف‬pi panca nipirinhuë‫ف‬, nani

inapitanta‫ف‬huë‫ف‬pi. chi‫ف‬huincarin ni‫ف‬pi. 5ॸNa‫ف‬pi naninquë
ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, hui‫ف‬napi pochin
Quisoso pa‫ف‬pitopiso‫ف‬ nininso‫ف‬ni‫ف‬pi. Huirichin a‫ف‬morahuaton,
(Mt. 27.57-61; Lc. 23.50-56; Jn. 19.38-42) inchinan quëran huënsëarin.
42ॸIna tashiraya chinoto tahuëri ni‫ف‬ton, Ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. Anquëniri
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬tapatapi chinotacaiso marë‫ف‬. itërin:
43ॸI‫ف‬huararahuaso‫ف‬, Cosi huë‫ف‬nin. Inaso‫ف‬ 6ॸ—Ama pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Quisoso
Arimatiaquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬. Cotio hua‫ف‬an Nasaritoquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬ֆΎ͑ɗѸЙɗф̲‫ڏ‬

niponahuë‫ف‬, noya Yosë chinotarin. “A‫ف‬na huë‫ف‬, co huachi isëquë ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
tahuëri Yosë o‫ف‬mararin Corosëquë chiminaponahuë‫ف‬, nani
hua‫ف‬anëntinpoaso marë‫ف‬,” tënin nanpiantarin. Intana acopiquë ni‫ف‬nicona.
yonquiaton. Napoaton co Capa huachi. 7ॸNapoaton paatoma‫ف‬,
të‫ف‬huatatonhuë‫ف‬, Piratoquë pa‫ف‬nin ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita sha‫ف‬huitonco‫ف‬.
Quisoso nonën ma‫ف‬patacaso marë‫ف‬. Pitronta‫ف‬sha‫ف‬huitonco‫ف‬nitochin.
44ॸ“Co chimiyántëramarahuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, “Quisoso‫ف‬ton nani pa‫ف‬sarin Cariria‫ف‬pa‫ف‬.
capitan amatahuaton, natantërin. Inatohua‫ف‬quënanconarama‫ف‬, i‫ف‬hua
—¿Nani Quisoso chiminin? itërin. sha‫ف‬huitërinquëmaso chachin,” itoco‫ف‬,
45ॸ—Nani mini chiminin, itërin itërin.
capitani. Napotohuachina, Cosi itapon: 8ॸPipirahuatona‫ف‬, na‫ف‬pi nanin quëran
—Nonën quëpaquë‫ف‬nipachin, itërin. ta‫ف‬api huachi. Pa‫ف‬pi pa‫ف‬yanahuatona‫ف‬,

46ॸMorin nani pa‫ف‬anahuaton, corosë ropa ropátërapi. Co manta‫ف‬topihuë‫ف‬.
quëran nonën anohuarahuatona‫ف‬, Pa‫ف‬yanatona‫ف‬, co piyapi‫ف‬sa‫ف‬
quëpapi. So‫ف‬pinahuatona‫ف‬, na‫ف‬pi sha‫ف‬huitopihuë‫ف‬.
naninquë po‫ف‬mopi. Ina quëran
pancara‫ف‬pi masho pi‫ف‬napirahuatona‫ف‬, Maria Mactarina‫ف‬ton ya‫ف‬notërinso‫ف‬
pa‫ف‬copitopi huachi. 47ॸMaria Mactarina, (Jn. 20.11-18)
a‫ف‬na Maria (Cosi a‫ف‬shin nininso‫)ف‬, 9ॸTomio tahuëri tashirayamiachin
inapita ni‫ف‬sapi. Insëquësona Quisoso Quisoso nanpiantarin. Nanpirahuaton,
acopiso‫ف‬ni‫ف‬sapi. Maria Mactarina‫ف‬ton ya‫ف‬notërin. Ina sanapi
iraca canchisë sopai Quisosori nani
Quisoso nanpiantarinso‫ف‬ inquitërinso‫ف‬. 10ॸNani Quisoso ni‫ف‬sahuaton,
(Mt. 28.1-10; Lc. 24.1-12; Jn. 20.1-10) pa‫ف‬nin imapisopita sha‫ف‬huitacaso marë‫ف‬.
16
1ॸChinoto tahuëri piquëran Inapitaso‫ف‬sëtatona‫ف‬, na‫ف‬nëapi.
Maria Mactarina, Saroma, a‫ف‬na 11ॸ—Quisoso nani nanpiantarin. Cari
Maria (Santiaco a‫ف‬shin nininso‫)ف‬, inapita ni‫ف‬nahuë, itopirinhuë‫ف‬, co natëpihuë‫ف‬.

119 ͅфËΎѸॷ16
nanamëhuë natëhuachinahuë‫ف‬, Yosëri

Catoya‫ف‬pi ya‫ف‬notërinso‫ف‬ ana‫ف‬intarin huachi. 17ॸNatëhuatama‫ف‬,
(Lc. 24.13-35) nani ma‫ف‬sha nisarama‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
12ॸInapiquëran cato‫ف‬imapisopita nitotacaiso marë‫ف‬. Chiniquën nanan
ninano quëran pipiapi. Paaquëya‫ف‬, quëchinquëma‫ف‬sopairo‫ف‬sa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡË‫ڏ‬
Quisosori nisha pochin ya‫ف‬notërin. maso marë‫ف‬. Nisha nisha nananquë
13ॸNani nohuitahuatona‫ف‬, ֆ͑ËΎ͑ҡф‫ڏ‬ nonsarama‫ف‬. 18ॸYa‫ف‬huan mapatama‫ف‬, co
huatona‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita manta‫ف‬onpotarinquëmahuë‫ف‬.
sha‫ف‬huitontapirinahuë‫ف‬, co inapita Sonimaonta‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, o‫ف‬opatama‫ف‬, co
tëranta‫ف‬natëpihuë‫ف‬. chiminaramahuë‫ف‬. Cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
topinan së‫ف‬huahuatama‫ف‬, noyatapona‫ف‬,
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ya‫ف‬notërinso‫ف‬ itërin Quisosori.
(Mt. 28.16-20; Lc. 24.36-49; Jn. 20.19-23)
14ॸIna quëran shonca a‫ف‬nara‫ف‬ Inapaquë panantarinso‫ف‬
(Lc. 24.50-53)
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita misaquë coshatasoi‫ف‬,
Quisosori ya‫ف‬notiirin. 19ॸNani ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita nontahuaton,
—¿Onpoatomata‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co inapaquë Quisoso panantarin. Inasachin
natëtëramahuë‫ ?ف‬Co natantochinachin hua‫ف‬anëntërinpoaso‫ف‬. Yosëri quëЙф‫ڏ‬
cancantëramahuë‫ف‬. “Quisoso nani huaton, inchinanën quëran ahuënsërin.
nanpiantarin. Cari ni‫ف‬nahuë,ٚɗҡΎЙɗфɗ͑ř͑‫ڏ‬ 20ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
quëmahuë‫ف‬, co natëtëramahuë‫ف‬, tënin. pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, Quisoso nanamën

15ॸIna quëran sha‫ف‬huitantarin. sha‫ف‬huirapi. ґɗ͑ɗΎфΎфɗËȍËȍɗ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬
—Ya‫ف‬ipi parti, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, paco‫ف‬. Ya‫ف‬ipi rin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi parti sha‫ف‬huira‫ف‬piapi.
piyapi noya nanan carinquëma‫ف‬ Yosë nohuanton, piyapi a‫ف‬naroachin
sha‫ف‬huitëranquëmaso‫ف‬sha‫ف‬huitoco‫ف‬. anoyatopi. Nani ma‫ف‬sha nanitapapi
16ॸInsosona noya nanan natëhuachina‫ف‬, ayonquicaiso marë‫ف‬. Ina ni‫ف‬sahuatona‫ف‬,
cha‫ف‬ësapi. Aporihuanahuatona‫ف‬, —No‫ف‬tëquën nontërinpoa‫ف‬, topi ya‫ف‬ipi
imapachinaco, cha‫ف‬ësapi huachi. Co piyapi. Nani huachi.
Nocasë ninshitërinpoa‫ف‬Quisocristo naporinso‫ف‬
caiso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 9ॸNani Sacariasë

Ma‫ف‬marësona ninshitërinso‫ف‬ huayonpi yonarin pochin nininso‫ف‬
1
1ॸQuisocristo isoro‫ف‬paquë o‫ف‬maton, a‫ف‬pëcaso marë‫ف‬. Acohuana
nóya ninin. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari ina ya‫ف‬conahuaton, pimoton nininso‫ف‬a‫ف‬përin
naporinso‫ف‬nani ninshitopi. Yosë yonquicaso marë‫ف‬. 10ॸA‫ف‬pëso‫ف‬, na‫ف‬a
2ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpita iraca quëra huarë‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬aipiran huanirahuatona‫ف‬, Yosë
imatona‫ف‬, naporinso‫ف‬ni‫ف‬sapi. Nani ya‫ف‬ipi nontapi. 11ॸNaporo‫ف‬acohuana Sinioro
no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitërinacoi. 3ॸCanta‫ف‬ anquëninëni ya‫ف‬notimarin. Misa‫ف‬huaya
ya‫ف‬ipi nanamën nitotërahuë. Hua‫ف‬qui‫ف‬ inchinan quëran huanitimarin.
natanato, nani noya nitotërahuë huachi. 12ॸAnquëni quënanahuaton, pa‫ف‬yanin.
Napoaton, iya Tiohuiro, ninshichinquën, Pa‫ف‬pi të‫ف‬huarin. 13ॸAnquëniriso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬

tënahuë. Quëmaso‫ف‬nóya piyapinquën huë‫ف‬noya nontërin.
ni‫ف‬ton, ninshitaranquën. Ya‫ف‬nan nininso —Ama pa‫ف‬yanquësohuë‫ف‬. Quëmaso‫ف‬
quëra huarë‫ف‬ya‫ف‬ipiya ninshitaranquën. Sacariasënquën, nohuitëranquën.
4ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬nani Hua‫ف‬qui‫ف‬hui‫ف‬nahuanacaso‫͑ف‬Ύȍӕ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitopirinënquënhuë‫ف‬, iporaso‫ف‬ ranhuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosë nontëranso‫ف‬
carinquën ninshitaranquën no‫ف‬tëq ‫ ڟ‬uën nataninquën. Sa‫ف‬an hua‫ف‬huanarin.
nitotamaso marë‫ف‬. Huaihuachin, nininën cari
sha‫ف‬huitaranquënso‫ف‬acoquë‫ف‬. Coansha
Coansha Paotista nasitacaso‫ف‬ninorinso‫ف‬ itëquë‫ف‬. 14ॸNasitohuachin, ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬
5ॸIraca Irotisë Cotio parti hua‫ف‬an taran huachi. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari pa‫ف‬yatapi.
nipon, a‫ف‬na corto hua‫ف‬an ya‫ف‬huërin. 15ॸInaso‫ف‬nóya quëmapi nipon. Yosëri
Sacariasë itopiso‫ف‬. Ina huëntonën Apiasë catahuarin ni‫ف‬ton, noya noya nisarin.
itopiso‫ف‬. Sa‫ف‬inso‫ف‬Isapira itopi. Inanta‫ف‬ Naporahuaton, co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬main
Aaron shin, iráca corto hua‫ف‬an o‫ف‬oponhuë‫ف‬. Nasitërin quëra huarë‫ف‬
ya‫ف‬coninso‫ف‬. 6ॸCato chachin noya Yosë Ispirito Santori ya‫ف‬coancantarin.
imarin. Ya‫ف‬ipi pënëntërinso‫ف‬no‫ف‬tëquën Inasáchin natëarin huachi. 16ॸͅѸȍΎҡΎ‫ڏ‬
natërin. 7ॸSa‫ف‬inso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co huachin, pënëntapon. Pënëntohuachin,
hua‫ف‬huana‫ف‬pihuë‫ف‬. Co a‫ف‬naya tëranta‫ف‬ na‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬Yosë natëapi huachi.
hua‫ف‬huin ya‫ف‬huëtërinhuë‫ف‬. Nani paíya. 17ॸIraca Iniasë pënëntërinso pochin nóya
So‫ف‬ionta‫ف‬nani mashotërin huachi. pënëntarin. Ina pochin chiniquën

8ॸA‫ف‬na tahuëri Sacariasë huëntonën nanantarin inanta‫ف‬. Sinioro
Yosë chinotopiso pëiquë pa‫ف‬ЙɗѸɗфɗȍӕɗҡ‫ڏ‬ yao‫ف‬mahuachin, pënëntapon. Pë͑ř͑ҡΎ‫ڏ‬
caiso marë‫ف‬. Naporo‫ف‬ҡȍӕřфɗѸɗфɗȍӕɗҡ‫ڏ‬ huachin, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
120
121 ̞ӕËѸॷ1
pona huachi. Iraca noya imapiso pochin o‫ف‬mantarin. Capiri itopiso‫ف‬. Nasaritoquë
naquëranchin shinpita noya imapona‫ف‬. Yosëri a‫ف‬paimarin, Cariria parti
Iporaso‫ف‬co Yosë natëpirinahuë‫ف‬. Ina ya‫ف‬huërinso‫ف‬. 27ॸInaquë a‫ف‬nara‫ف‬nanon
natanahuatona‫ف‬, no‫ف‬tëquën yonquiapona ya‫ف‬huërin. Maria itopiso‫ف‬. Cosi nani
huachi. Inari a‫ف‬chintohuachin, Sinioro nontërin Maria macacaso marë‫ف‬. Tata
nohuantapona huachi, itërin anquëniri. masho Tapico‫ف‬shin inaso‫ف‬. 28ॸAnquëni
18ॸ—Caso‫ف‬máshoco. Sa‫ف‬ahuënta‫ف‬nani o‫ف‬marahuaton, Maria itapon:
paíya. ¿Onpotërëcha hua‫ف‬huanin paya? —I‫ف‬huata, Maria. Sinioro noya
Co‫ف‬chi nanitërinhuë‫ف‬hua‫ف‬huanacaso‫ف‬, ni‫ف‬ninquën. Ina chachin catahuarinquën,
topirahuë‫ف‬. No‫ف‬tëquën nontohuatanco, itërin.
ma‫ف‬sona a‫ف‬notoco no‫ف‬tëquën nitochi, 29ॸIna natanahuaton, Maria pa‫ف‬yanin.
tënin Sacariasë. “¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬napotërinco?” tënin

19ॸ—Caso‫ف‬Capirico. Yosë ya‫ف‬huërin yonquinënquë.
quëran o‫ف‬marahuë. Ina a‫ف‬paimarinco 30ॸ—Ama, Maria, pa‫ف‬yanquësohuë‫ف‬.
nonta‫ف‬huanquënso marë‫ف‬. Noya nanan Yosë noya ni‫ف‬ninquën. 31ॸNatanco

sha‫ف‬huitopiranquënhuë‫ف‬. 20ॸCo natëф͑ËΎ‫ڏ‬ sha‫ف‬huichinquën. Quëmaso‫ف‬
huë‫ف‬ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, hua‫ف‬qui‫ف‬ËΎ͑Ύ͑Ѹф͑‫ڏ‬ hua‫ف‬huanaran. Quëmapia‫ف‬huaya
huë‫ف‬. Hui‫ف‬nan nasitaquë huarë‫ف‬co hua‫ف‬huanpatan, Quisoso itëquë‫ف‬.
nonacamaso‫ف‬nanitaranhuë‫ف‬. ͮЙΎЙΎ͑‫ڏ‬ 32,33ॸMashotohuachin, chiniquën
huë‫ف‬, no‫ف‬tëquën nontëranquën. nanantarin. Inaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin. Yosë

Hui‫ف‬nahuanaran. Tahuërinën nanihuachin, nohuanton, hua‫ف‬an ya‫ف‬conarin huachi.
sa‫ف‬an huaiarin huachi, itërin anquëniri. Iraca Tata masho Tapico‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
21ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬piyapi‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ noya hua‫ف‬anëntopirinhuë‫ف‬. Ina quëran
Sacariasë ninarapirinahuë‫ف‬. chiminin huachi. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
—¿Onpoatonta‫ف‬hua‫ف‬quiarin? nitopi. hua‫ف‬huani hua‫ف‬anëntomiatarin huachi.
22ॸIna quëran acohuana quëф͑ЙɗЙɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Co onporonta‫ف‬pipirarinhuë‫ف‬, tënin
huë‫ف‬, co huachi nanitërinhuë‫ف‬nonacaso‫ف‬. anquëni.
Imirin quëran anquitaponahuë‫ف‬, co 34ॸ—¿Onporahuatota‫ف‬caso‫ف‬
nanitërinhuë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬nontacaso‫ف‬. hua‫ف‬huanapo? Co so‫ف‬yahuancohuë‫ف‬,

—Acohuana ya‫ف‬conpachina, ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ tënin Maria.
ton, hua‫ف‬narëso pochin quënamara, nitopi. 35ॸ—Ispirito Santo nohuanton,
23ॸNani Yosë chinotopiso pëiquë quëmaora hua‫ف‬huanaran. ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
sirihuitohuachina, Sacariasë ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬ rapirinquënhuë‫ف‬, cayoaran. Napoaton
paantarin. 24ॸIna quëran co hua‫ف‬quiya hua‫ف‬huan Yosë hui‫ف‬nin chachin nisarin.
quëranhuë‫ف‬sa‫ف‬in cayorin huachi. Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬oshahuanaponhuë‫ف‬.
A‫ف‬natërapo‫ف‬yoqui pochin co intoaso‫ف‬ 36ॸNi‫ف‬quë‫ف‬. Quëmopinën Isapira itopiso‫ف‬
pa‫ف‬ninhuë‫ف‬. Pëinënquë ya‫ف‬huarin. 25ॸ“Ma paíya niponahuë‫ف‬, Yosë nohuanton, nani

noyacha Yosëso‫ف‬catahuarinco ni‫ف‬ton, cayorin. Co hua‫ف‬huana‫ف‬pihuë‫͑ف‬ɗЙΎ͑‫ڏ‬
hua‫ف‬huanarahuë paya. Ina nohuanton, co huë‫ف‬, nani saota yoquitarin.
huachi tapan ya‫ف‬huëtarincohuë huachi,” Quëmapia‫ف‬huaya huaipon. 37ॸYa‫ف‬ipiya
tënin, yonquiaton. Yosë nanitaparin, itërin anquëniri.
38ॸ—Noya nipachin. Yosëichin caso‫ف‬
Anquëniri Maria nontërinso‫ف‬ natëarahuë huachi. Ina nohuanton,
26ॸNani
saota yoquitohuachina, hua‫ف‬huahuë ya‫ف‬huë‫ف‬in nipachin, tënin
naquëranchin anquëni isoro‫ف‬paquë Maria.
̞ӕËѸॷ1 122
Napotohuachina, anquëni pa‫ف‬nin acorin huachi. 53ॸPahuantërinsopita

huachi. catahuarin nóya ya‫ف‬huëcaiso marë‫ف‬.
Ma‫ف‬huano‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬topinan
Isapira nicapon pa‫ف‬ninso‫ف‬ a‫ف‬parin. 54,55ॸPiyapinënpita noya
39ॸIna quëran manorahuaton, Maria catahuarin. Iraca Apranco‫ف‬nontaton,
pa‫ف‬nin quëmopinën nicapon. Cotia “Nosororanquën. тӕř̲ѸȍɗЙфɗ͑Йɗ‫ڏ‬
panën parti ya‫ف‬huërin. Ninanoquë tanta‫ف‬nosoroato, catahuarahuë,” itërin
canconahuaton, 40ॸSacariasë pëinënquë Yosëri. Ina yonquiaton, ɗЙΎфËҡȍӕ‫ڏ‬
ya‫ف‬conconin. Isapira quënanconahuaton, rinpoa huachi, tënin Maria.
—I‫ف‬huata, a‫ف‬shacha, itërin Mariari. 56ॸCara yoqui pochin inaquë yacapatë
41ॸIsapira natanpachina, hua‫ف‬huin rin. Ina quëran ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬paantarin
yo‫ف‬namënquë to‫ف‬mo to‫ف‬motarin. huachi.
Isapiranta‫ف‬nóya cancantërin. Ispirito
Santori ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, Coansha Paotista nasitërinso‫ف‬
42ॸpa‫ف‬yataton, chiniquën nontërin. 57ॸIsapira nani tahuëфɗ͑ř͑͑͑ɗȍӕ‫ڏ‬
—I‫ف‬huata, hua‫ف‬huata‫ف‬hua. Ma noya china, huairin. Quëmapia‫ف‬huaya huairin.
Yosë catahuarinquën. A‫ف‬napita 58ॸQuëmopinënpita, ya‫ف‬cariya
sanapi‫ف‬sacoi quëran noya noya ya‫ف‬huëpisopita, inapita natantopi.

ni‫ف‬ninquën. Hua‫ف‬huaonta‫ف‬noya noya —Ma noya Yosëri catahuarin ni‫ف‬ton,
ni‫ف‬sarin. 43ॸInaso‫ف‬ya‫ف‬ipiya noya huairin, ta‫ف‬tona‫ف‬, nóya cancantopi.
hua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬. Co caso‫ف‬chiniquën 59ॸHua‫ف‬huasha posa tahuëritohuachina,
nanantaporahuë‫ف‬, ma noyacha ina Cotio marca yaacopi huachi.

a‫ف‬shinquën nicaponco huë‫ف‬nan paya. —Aporintëquë‫ف‬. Sacariasë itëquë‫ف‬, topi
44ॸQuëma nontohuatancora, a‫ف‬naroachin a‫ف‬naquën. 60ॸA‫ف‬shinso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
hua‫ف‬huahuënta‫ف‬yo‫ف‬namëhuëquë to‫ف‬mo nohuantërinhuë‫ف‬.
to‫ف‬motarin. Noya cancantaton, naporin. —Coansha itarai, tënin.
45ॸ“Yosë no‫ف‬tëquën nontërinco,” tënanso 61ॸ—Ama nisha nininën acoquësohuë‫ف‬.
marë‫ف‬inaso‫ف‬noya ni‫ف‬ninquën. Quëmopinënachin apoquë‫ف‬. Ina noya,

Sha‫ف‬ȍӕɗҡřфɗ͑нӕř͑ѸΎËȍËȍɗ͑ËΎҡфɗ͑‫ڏ‬ itopi.
quën, itërin Isapirari. 62ॸIna quëran pa‫ف‬pin ipora huanta‫ف‬
46ॸ—Naporin mini. Ma noyacha Tata në‫ف‬huë‫ف‬ni‫ف‬ton, imirin quëran nontopi
Yosëso paya, tënahuë. 47ॸAnoyacancantë nininën nitotacaiso marë‫ف‬. 63ॸPa‫ف‬pinso‫ف‬
rinco ni‫ف‬ton, nóya cancantërahuë. quirica ma‫ف‬patahuaton, ninshitërin.
48ॸTopinan piyapico nipirahuë‫ف‬, ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ “Coansha itarahuë,” tënin, ninshitaton.
rinco. Ipora quëra huarë‫ف‬na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Ina nicatona‫ف‬, —Ma‫ف‬pitacha yonquirin
nohuitarinaco. “Ma noyacha Yosëri paya, topi. 64ॸNaporo‫ف‬në‫ف‬huë‫ف‬ɗ͑нӕɗф‫ڏ‬
catahuarin paya,” tosapi. 49ॸYosëri ya‫ف‬ipi huaton, a‫ف‬naroachin noantarin huachi.
nanitaparin. Inaso‫ف‬nóya catahuarinco. —Ma noyacha Tata Yosëso‫ف‬ni‫ف‬ton,
Noya noya ninin. 50ॸʊфËËȍɗ͑ΎҡΎЙɗѸΎ‫ڏ‬ catahuarinco paya, tënin. 65ॸIna
pita nosororin. Ipora huanta‫ف‬ina ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yanpi. Ya‫ف‬ipi
chinotohuatëhua‫ف‬, nosoroarinpoa‫ف‬. Cotia parti nanan nahuinin. 66ॸIna
51ॸChiniquën nanantaton, nani ma‫ف‬sha natanatona‫ف‬, yonquiapi.
ninin. Nocanpisopita atapantërin. —¿Onpoaponta‫ف‬iso hua‫ف‬huasha?
52ॸHua‫ف‬ano‫ف‬santa‫ف‬co noyahuë‫͑ف‬ɗЙËȍɗ‫ڏ‬ Yosëri na‫ف‬con yonquirin. Na‫ف‬con na‫ف‬con
nara, ocoirin. Topinan piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya catahuapon, ¿ti? topi.
123 ̞ӕËѸॷ1ٍॷ2
huë‫ف‬. Noya nohuitarihua huachi, tënin

Sacariasë ninorinso‫ف‬ Sacariasë. Ispirito Santori catahuarin
67ॸIna quëran Ispirito Santori noyá ni‫ف‬ton, ninorin.
ya‫ف‬coancantohuachina, pa‫ف‬pionta‫ف‬ 80ॸIna quëran hui‫ف‬ninso‫ف‬so‫ف‬sorahuaton,
tapon: hui‫ف‬napitarin huachi. Yosë yonquiarin

68ॸ—Ma noyacha Tata Yosëso‫ف‬ ni‫ف‬ton, chiniquën cancantarin huachi.
hua‫ف‬anëntërinpoa paya. ЬɗֆЙɗ͑ř͑Йɗҡ͑‫ڏ‬ Co piyapi ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬paaton,
poa‫ف‬yonquiatonpoa‫ف‬, nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. inaquë ya‫ف‬huarin. Ina quëran oshaquë
69ॸIna nohuanton, Tata masho Tapico‫ف‬ ran Yosëri sha‫ف‬huitërin Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
shin chachin nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. Inaso‫ف‬ pënënacaso marë‫ف‬.
chini chiniquën nanantapon huachi.
70ॸIraca quëra huarë‫ف‬pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ Quisoso nasitërinso‫ف‬
ninopi. Yosë nohuanton, (Mt. 1.18-25)
sha‫ف‬huitërinënpoa‫ف‬: 71ॸ“A‫ف‬na tahuëri
2
1ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬Nomano
nicha‫ف‬ësaranquëma‫ف‬. Co huachi copirno nanan a‫ف‬parin. Aocosto

inimicoro‫ف‬sa‫ف‬minsëarinënquëmahuë‫ف‬. itopiso‫ف‬. Ya‫ف‬ipi parti a‫ف‬parin.
No‫ف‬huipirinënquëmahuë‫ف‬, —Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬paco‫ف‬. Quiricaquë
nicha‫ف‬ësaranquëma huachi,” tënin Yosë, nininëma‫ف‬niacotoco‫ف‬, tënin. 2ॸNaporo
itopi. 72ॸIraca shimashonënpoapita huarë‫ف‬ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬pichirapi. Sirinioso‫ف‬
nosoroaton, naporin. Ipora huanta‫ف‬ Siria parti hua‫ف‬anëntohuachina, naporin.
nosororinpoa‫ف‬. Sha‫ف‬huitërinso‫ف‬co Yosëri 3ॸNatanahuatona‫ف‬, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pi
naniantërinhuë‫ف‬. 73ॸTata masho Apranco‫ف‬ nininëna‫ف‬niacotacaiso marë‫ف‬.

sha‫ف‬huitërinso‫ف‬yonquirarin. 74ॸNapoaton Hua‫ف‬huatopiso‫ف‬ninanonënaquë pa‫ف‬pi.
nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. æΎȍӕËȍɗɗ͑ɗ̲ɗËΎ͑ř͑‫ڏ‬ Nisha nisha pa‫ف‬pi. 4ॸCosiso‫ف‬Cariria parti
poa‫ف‬minsëarinënpoahuë huachi. Ina ya‫ف‬huërin. Nasaritoquë ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬,
quëran co të‫ف‬huatatëhuahuë‫ف‬, Yosë ina quëran pipirahuaton, Cotia parti
chinotarihua huachi. 75ॸIna pochin pa‫ف‬nin. Inaquë canconahuaton, Pirin‫ف‬pa‫ف‬
cancantatëhua‫ف‬, inasachin chinotarihua‫ف‬. pa‫ف‬nin. Iraca Tata masho Tapico‫ف‬inaquë
Chiminahuaquë huarë‫ف‬nóya nisarihua hua‫ف‬huatërin. Ina shin ni‫ف‬ton, inaquë
huachi. pa‫ف‬nin nininën niacotacaso marë‫ف‬. 5ॸMariarë
76ॸYosëri hui‫ف‬nahuë a‫ف‬pararin chachin pa‫ف‬nin. Nani ina macacaso marë‫ف‬
piyapinënpita pënënacaso marë‫ف‬. nontaponahuë‫ف‬, co ichihuë‫ف‬ëshatërarinhuë‫ف‬.
Sinioro isoro‫ف‬paquë yao‫ف‬marin ni‫ف‬ton, Yosë nohuanton, inaora cayorin. Nani
hui‫ف‬nahuë pënëntarin piyapi‫ف‬sari naniarin huaicaso‫ف‬ni‫ف‬ton, 6ॸinatohua‫ف‬ni‫ف‬so‫ف‬,
natëcaiso marë‫ف‬. 77ॸInari noya huairin huachi. 7ॸPaninan huairin,
a‫ف‬chintarin. “Oshanëma‫ف‬ɗ͑нӕɗҡҡř͑‫ڏ‬ quëmapia‫ف‬huaya. Në‫ف‬mëtërinquë
quëma‫ف‬, ґɗ͑ɗΎфΎ͑ΎֆË͑Ë͑ҡфɗ͑‫ڏ‬ so‫ف‬quëëtahuaton, nona‫ف‬huayaquë acorin.
quëma‫ف‬,” itarin hui‫ف‬nahuëri. 78ॸYosë Ohuaca coshatërinquë acorin. Huë‫ف‬ëcaiso‫ف‬
nosoroatonpoa‫ف‬, inápa quëran pëi‫ف‬nani ya‫ف‬sotopi ni‫ف‬ton, co inaquë
a‫ف‬pintarinpoa‫ف‬. Hui‫ف‬nin chachin huë‫ف‬ëpatërinhuë‫ف‬. Napoaton
a‫ف‬patimarinpoa‫ف‬. 79ॸNo‫ف‬ҡřнӕř͑͑ɗҡΎҡΎ‫ڏ‬ nona‫ف‬huayaquë hua‫ف‬huin acorin.
huachinpoa‫ف‬, co huachi tashinan pochin
cancantarihuahuë‫ف‬. æΎȍӕËȍɗËȍɗ̲ɗ̲ɗ‫ڏ‬ Ohuica pë‫ف‬tahuana‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬quënanpiso‫ف‬
tarihuahuë‫ف‬. k͑ΎֆË͑Ë͑ҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ 8ॸNaporo‫ف‬tashi‫ف‬ohuica
poa‫ف‬, ËΎȍӕËȍɗ֤ΎѸřɗ͑ɗ̲ɗËΎҡфɗȍӕ‫ڏ‬ pë‫ف‬tahuana‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬pastoquë ya‫ف‬huërapi.

̞ӕËѸॷ2 124
Pirin ya‫ف‬cariya ya‫ف‬huërapi. Tashirë napotërinso‫ف‬na‫ف‬con yonquirarin. 20ॸIna

chachin ohuicanënpita a‫ف‬pairapi. quëran pë‫ف‬tahuatona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
9ॸInaquë ni‫ف‬soi‫ف‬, a‫ف‬nanaya Sinioro ya‫ف‬huëpi‫ف‬pa‫ف‬paantapi. —Ma‫ف‬pítacha
anquëninëni ya‫ف‬notimarin. Huënarachin natanëhua paya. Ma‫ف‬pítacha ni‫ف‬nëhua
huënarachin a‫ف‬pintimarin. Yosë pochin paya. Anquëniro‫ف‬sa‫ف‬itërinpoaso chachin
a‫ف‬pinin. Anquëni quënanahuatona‫ف‬, quënanëhua‫ف‬. Ma noyacha Tata Yosëso
quëmapi‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yanpi. 10ॸAnquëniriso‫ف‬ paya, topi.
itapon:
—Ama pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Noya nanan Yosë chinotopiso pëiquë quëpapiso‫ف‬
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ 21ॸHua‫ف‬huasha posa tahuëritohuachina,
noya cancantacaiso marë‫ف‬. 11ॸIpora tashi‫ف‬ Cotio marca acotopi. Naporo‫ف‬nininën
a‫ف‬nara quëmapia‫ف‬huaya nasitërin. acopi huachi. Quisoso itopi. Co‫ف‬huara
Pirinquë nasitërin. Inaso‫ف‬Cristo, Yosëri hua‫ف‬huayantërasohuë‫ف‬, anquëniri
a‫ف‬paimarinso‫ف‬. Sinioro ni‫ف‬ton, Ëȍɗ͑Ύҡ‫ڏ‬ sha‫ف‬huitërin ina nininën acocaso‫ف‬ni‫ف‬ton,
caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nani o‫ف‬marin piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Quisoso itopi.
cancanëna‫ف‬anoyatacaso marë‫ف‬. 12ॸInaquë 22ॸMoisësë iraca pënëntërin: “Sanapi
pa‫ف‬patama‫ف‬, hua‫ف‬huishin quë͑͑ËΎ͑‫ڏ‬ huaihuachin, a‫ف‬na yoqui pochin

rama‫ف‬. Në‫ف‬mëtërinquë so‫ف‬quëëtahuaton, ya‫ف‬huë‫ف‬in. Ina quëran Yosë chinotopiso
ohuaca coshatërinquë acorin. Ina pëiquë ya‫ف‬coanta‫ف‬in,” tënin. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
quëran nohuitarama‫ف‬, itërin. napopiso chachin a‫ف‬na yoqui pochin
13,14ॸIna quëran a‫ف‬naroachin na‫ف‬a nanihuachina, Maria so‫ف‬inë chachin
anquëniro‫ف‬sari ya‫ف‬notantapi. Quirosarin‫ف‬pa‫ف‬paantarin. Hua‫ف‬huin Yosë
—Ma noyacha Yosëso paya. Inapaquë chinotopiso pëiquë quëpapi inaquë Yosë
ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬, piyapinquëma‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ nontacaiso marë‫ف‬. —Iso hua‫ف‬huasha,
rinquëma‫ف‬. Catahuarinquëma‫ف‬nóya Sinioro, noya a‫ف‬paiquë‫ف‬quëma
cancantacamaso‫ف‬. Isoro‫ف‬paquë piyapinën niin, topi. 23ॸ“Paninanso‫ف‬
ya‫ف‬huëramasopita nosororinquëma‫ف‬ nasitohuachin, Yosë piyapinën ninin,”
ni‫ف‬ton, sano cancantarama‫ف‬. Co huachi tënin Moisësë iraca pënëntaton.
pa‫ف‬yanacaso‫ف‬ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬, itopi Napoaton ina pochin nontërin.
anquëniro‫ف‬sari. 24ॸNaporo‫ف‬cato‫ف‬nëpë‫ف‬atëpapi Yosë
15ॸNani inapaquë panantahuachinara, chinotacaso marë‫ف‬. Inanta‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
pë‫ف‬tahuatona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ninontapi. napopiso‫ف‬ni‫ف‬ton, chinotopiso pëiquë
—Pirin‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬ahua‫ف‬nipachin. Sinioro Quisosoa‫ف‬huaya quëpapi.
anitotërinpoaso‫ف‬nia‫ف‬ahua‫ف‬, nitopi.
16ॸManorahuatona‫ف‬, pa‫ف‬pi. æ͑ËΎ͑‫ڏ‬ Simion sha‫ف‬huirinso‫ف‬
huatona‫ف‬, hua‫ف‬huasha, Maria, Cosi, 25ॸQuirosarinquë chachin a‫ف‬na
inapita quënanconpi. Hua‫ف‬huasha quëmapi ya‫ف‬huërin. Simion itopiso‫ف‬.
ohuaca coshatërinquë quëhuëanin. Nóya quëmapi inaso‫ف‬. Nani tahuëri Yosë
17ॸNi‫ف‬sahuatona‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ chinotërin. “A‫ف‬na tahuëri Yosë
sha‫ف‬huitëra‫ف‬piapi. —Quëmapia‫ف‬huaya nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬ton, Cristo
nani nasitërin. Inaso‫ف‬Cristo, Yosëri a‫ف‬paimacaso‫ف‬ninararin. Ispirito Santo
a‫ف‬paimarinso‫ف‬. Anquëni noyá ya‫ف‬coancantërin. 26ॸIna nohuanton,
sha‫ف‬huitimarincoi, itëra‫ف‬piapi. 18ॸͮҡ͑‫ڏ‬ Simion nani ninorin. “Sinioro
huatona‫ف‬, —Ma‫ف‬pítata‫ف‬itërinpoa‫ف‬, topi a‫ف‬paimarinso‫ف‬nohuitapo. Co‫ف‬huara
ya‫ف‬ipi piyapi. 19ॸMariaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ chimiyantërapohuë‫ف‬, o‫ف‬mararin,
125 ̞ӕËѸॷ2
ni‫ف‬sarahuë,” tënin yonquiaton. ayananpirin ni‫ف‬ton, nani hua‫ف‬qui‫ف‬

27ॸNaporo‫ف‬tahuëri Ispirito Santo quëyoron ninin. Nani posa shonca
nohuanton, Yosë chinotopiso pëiquë catapini pi‫ف‬ipitërin. Yosë chinotopiso
pa‫ف‬nin inanta‫ف‬. Cosi sa‫ف‬inë‫ف‬inaquë pëiquë ya‫ف‬huëmiatarin. Tahuërirë
ya‫ف‬conpi ni‫ف‬ton, hua‫ف‬huasha quë͑͑ËΎ‫ڏ‬ chachin, ҡѸȍɗфřËȍËȍɗ֤͑ΎѸřËȍɗ͑Ύҡ‫ڏ‬
nin. Pënëntopiso‫ف‬natëtona‫ف‬, inaquë rin. Apira apira Yosë yonquirin. Co
quëpapi, Simion quënanconin. cosharo‫ف‬yonquiatonhuë‫ف‬, Yosë nontárin.
28ॸHua‫ف‬huasha quënanahuaton, Simion 38ॸNaporo‫ف‬inanta‫ف‬huëcaton,
nóya cancantërin. Iporahuaton, Yosë Quisosoa‫ف‬huaya ni‫ف‬nin. ͮΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬

nontërin. ton, Yosë nontërin. —Iso hua‫ف‬huasha
—Ma noyanquëncha quëmaso‫ف‬, nasitërinso marë‫ف‬Yosparinquën, Sinioro,
Sinioro, ni‫ف‬ton, a‫ف‬paimaranso‫ف‬nani itëranquën, tënin. Ina quëran Yosë
anohuitëranco paya, Cristo itopiso‫ف‬. imapisopita sha‫ف‬huitërin.
29ॸNapoaton noya ipora caso‫ف‬chimiin, —Yosë nohuanton, a‫ف‬paimarinso‫ف‬nani
tënahuë. Sha‫ف‬huitërancoso chachin nasitërin. Inaso‫ف‬nicha‫ف‬ësarinpoa huachi,
nanirin huachi. 30ॸIso hua‫ف‬huasha nani itërin. Inapitanta‫ف‬Cristo a‫ف‬paimacaso‫ف‬
ni‫ف‬nahuë. Nicha‫ف‬ëincoiso marë‫ف‬ ninarapi ni‫ف‬ton, napotërin.
a‫ف‬paimaran. 31ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
ton, a‫ف‬paimaran. 32ॸPiyapinënpita noya Nasaritoquë pantapiso‫ف‬
noya acorarin. Nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬ 39ॸYa‫ف‬ipiiraca pënëntopiso‫ف‬nani
a‫ف‬pintarin no‫ف‬tëquën yonquicaiso marë‫ف‬, natëhuachina, Cosi sa‫ف‬inë chachin
itërin. Cariria parti paantarin huachi. ͮѸфɗҡΎ‫ڏ‬
33ॸIna natanahuaton, —Ma‫ف‬pítacha quë ya‫ف‬huantarin huachi. 40ॸQuisoso
naporin paya, tënin Cosi. Marianta‫ف‬ so‫ف‬sorahuaton, chinirarin. ͮΔֆֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
inachachin yonquirin. rin. Yosëri na‫ف‬con catahuarin.
34ॸ—Yosë noya a‫ف‬painquëma‫ف‬, itërin
Simioni. Ina quëran a‫ف‬shin itantapon: Hui‫ف‬napitahuaton, Yosë chinotopiso

—Hua‫ف‬huan mashotohuachin, ya‫ف‬ipi pëiquë pa‫ف‬ninso‫ف‬
parti pënëntarin. Natanahuatona‫ف‬, 41ॸNani Pascoa tahuëri a‫ف‬shin, pa‫ف‬pin,
a‫ف‬naquën natëtona‫ف‬, Yosë pochin inapita Quirosarinquë pa‫ف‬mapi.
cancantapi huachi. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬saso‫ف‬ 42ॸQuisoso shonca cato‫ف‬pi‫ف‬ipitohuachina,
nipirinhuë‫ف‬co nohuantatonahuë‫ف‬, Yosë pa‫ف‬mantapi. Quisosonta‫ف‬pa‫ف‬nin. Cotio

a‫ف‬poapi huachi. Ina nohuitacaiso marë‫ف‬ niyontonpiso tahuëri na‫ف‬huëcaiso marë‫ف‬
no‫ف‬tëquën pënëntapirinhuë‫ف‬, chiniquën pa‫ف‬mapi. 43ॸNani na‫ف‬huëhuachinara,
no‫ف‬huiapi. 35ॸInahuara cancanëna quëran ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬paantapirinahuë‫ف‬,
nisha nisha yonquiapirinahuë‫ف‬, inari Quisososo‫ف‬co huachi pantarinhuë‫ف‬.
a‫ف‬ninquëchin anitotarin. Hua‫ف‬huan Hui‫ف‬napi niponahuë‫ف‬, inaquë inaora
no‫ف‬huihuachina‫ف‬, quëmaso‫ف‬chiníquën quëparitërin. A‫ف‬shinso‫ف‬co nitotërinhuë‫ف‬.
sëtaran huachi, itërin. Cosinta‫ف‬co nitotërinhuë‫ف‬. 44ॸNa‫ف‬a
36ॸA‫ف‬na sanapinta‫ف‬inaquë ya‫ف‬huërin. piyapi‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬sapi ni‫ف‬ton, “Nisha
Panioro hui‫ف‬nin. Ana itopi. Inaso‫ف‬Asirë huë‫ف‬sarin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, a‫ف‬na tahuërira‫ف‬
huënton sanapi. Yosë nohuanton, iratopirinahuë‫ف‬. I‫ف‬huanahuanquë
nitoninorin. Nani paíya. Nanon nipon, Quisoso yonisapirinahuë‫ف‬, co quë͑͑Йɗ‫ڏ‬
a‫ف‬na quëmapiri manin. Canchisë huë‫ف‬. Quëmopinënpita, nohuitopisopita,
pi‫ف‬ipiachin so‫ف‬yatopirinhuë‫ف‬, 37ॸso‫ف‬ini inapita natanpirinahuë‫ف‬. 45ॸCo quë͑͑Й‫ڏ‬
̞ӕËѸॷ2ٍॷ3 126
chinarahuë‫ف‬, yonicaiso marë‫ف‬ֆ͑нӕɗ‫ڏ‬ —Co noyahuë‫ف‬yonquiramasopita

nantapi. naniantatoma‫ف‬, Yosë pochin cancantoco‫ف‬
46ॸCara tahuëri quëф֤͑ΎѸřËȍɗ͑ΎҡΎ‫ڏ‬ oshanëma‫ف‬inquichinquëma‫ف‬. Ina quëran
piso pëiquë quënanpi huachi. aporintaranquëma‫ف‬, itëra‫ف‬piarin. 4ॸIraca
Maistro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chinpiquë huënsërahuaton, Isaiasë ninorin. Ninshitaton, naporin:
a‫ف‬chinpiso‫ف‬natanarin. Natanahuaton, Co piyapi ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬a‫ف‬na
natantarin anta‫ف‬. 47ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ quëmapi pënëntápon. “Ni‫ف‬co‫ف‬,
natanpi. —Ma noyacha inaso‫ف‬yonquirin iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Hua‫ف‬an chiniquën
paya. Nóya a‫ف‬panitërin, topi. 48ॸInaquë nanantona‫ف‬pi ni‫ف‬ton, a‫ف‬na parti
hua‫ف‬huin quënanahuaton, a‫ف‬shin yapa‫ف‬pachina, comisionën a‫ف‬parin
pa‫ف‬yanin. ira tapatacaso marë‫ف‬. Ira otëërin
—¿Onpoatonta‫ف‬, conpari, napotëф͑‫ڏ‬ noya pa‫ف‬tacaso marë‫ف‬. 5ॸIconantë‫ف‬
coi? Ni‫ف‬quë‫ف‬. Pa‫ف‬yana moi, cara tahuëri mëntarotërin. Panën taparorin.
yonisápirainquënhuë‫ف‬. Ipora huarë‫ف‬ Co‫ف‬shoninso‫ف‬otëërin. Tomashin
quënanainquën huachi, itërin. acorin huachi. ʊф͑ΎֆҡЙȍӕ‫ڏ‬
49ॸ—¿Onpoatonta‫ف‬yonisaramaco? china, hua‫ف‬an pa‫ف‬nin huachi.
Tatahuë pëinënquë ya‫ف‬huëca‫ف‬huaso‫ف‬co Inapochachin iporaso‫ف‬co
nitotëranhuë‫ف‬, ¿ti? itërin. noyahuë‫ف‬yonquiramasopita
50ॸNatanaponahuë‫ف‬, co nitotopihuë‫ف‬. naniantatoma‫ف‬, cancanëma‫ف‬
51ॸIna quëran pipihuachina, a‫ف‬shin, anoyatoco‫ف‬Sinioro o‫ف‬ma‫ف‬in.
pa‫ف‬pin inapitarë‫ف‬ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬Й͑ҡ‫ڏ‬ 6ॸYa‫ف‬ipi piyapinpoa‫ف‬
rin. Inaquë paaton, a‫ف‬shin, pa‫ف‬pin nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬o‫ف‬mararin,”

natërin huachi. Naporinso‫ف‬a‫ف‬shini tapon ina quëmapi, pë͑ř͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
cancanën quëran yonquirarin. 52ॸͮЙΎф‫ڏ‬ chin, tënin Isaiasë iraca ninoton.
huaton, Quisoso hui‫ف‬napitarin huachi. Nani ipora inachachin Coansha pë͑ř͑ҡ‫ڏ‬
Noya noya yonquirin. Yosëri noya rin huachi.
ni‫ف‬nin. Piyapi‫ف‬sarinta‫ف‬noya ni‫ف‬pi.
Coansha pënëntërinso‫ف‬
Coansha Paotista pënëntacaso‫ف‬ninorinso‫ف‬ (Mt. 3.7-12; Mr. 1.7-8; Jn. 1.19-28)
(Mt. 3.1-6; Mr. 1.1-6; Jn. 1.19-28) 7ॸA‫ف‬naquën aporihuanacaiso marë‫ف‬
3
1ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬Tipirio huë‫ف‬pirinahuë‫ف‬, Coansha co nohuantë
Nomano copirno ninin. Ya‫ف‬coninso‫ف‬ rinhuë‫ف‬.
nani shonca a‫ف‬natërapo‫ف‬pi‫ف‬ipitërin. —Canpitaso‫ف‬ya‫ف‬ȍӕ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
Ponsio Piratonta‫ف‬Cotia parti tatoma‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ninama‫ف‬. ֤͑Ύ͑Йɗ‫ڏ‬
hua‫ف‬anëntarin. Irotisë Cariria parti nama‫ف‬. “Yosë isoro‫ف‬pa‫ف‬ana‫ف‬intohuachin,
hua‫ف‬anëntarin. Iin Pinipi Itoria parti, cha‫ف‬ëpoi,” topiramahuë‫ف‬, ¿ti? Topinan
Traconiti parti, inapita hua‫ف‬anëntarin. aporihuanpatama‫ف‬, co cha‫ف‬ësaramahuë‫ف‬.
Nisaniaso‫ف‬Apirinia parti hua‫ف‬anëntarin. 8ॸCo noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑‫ڏ‬
2ॸAnasë, Caihuasë, inapita corto hua‫ف‬an tatoma‫ف‬, Yosë pochin cancantoco‫ف‬. Ina
ya‫ف‬conpi. Naporo‫ف‬Coansha pënëntarin. quëran noya nico‫ف‬. k̲͑ɗ͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎËΎѸΎ‫ڏ‬
Sacariasë hui‫ف‬nin inaso‫ف‬. Co piyapi huë‫ف‬. “Quiyaso‫ف‬Apranco‫ف‬shinpitacoi
ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, ni‫ف‬toi, Yosë noya ni‫ف‬nincoi,” ama
Yosëri sha‫ف‬huitërin paaton pënëntacaso tocosohuë‫ف‬. Yosë nohuantërin naporini,
marë‫ف‬. 3ॸNapoaton ya‫ف‬ipi Cortani‫ف‬parti na‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ananpitacaso‫͑͑ف‬ɗËȍɗҡΎ͑‫ڏ‬
pa‫ف‬tërin pënëntacaso marë‫ف‬. huë‫ف‬. Inapochachin co noyahuë‫ف‬
127 ̞ӕËѸॷ3
nipisopitanta‫ف‬anoyacancantacaso‫ف‬ Inaso‫ف‬huë‫ف‬pachin, a‫ف‬naquëma‫ف‬Ispirito

nanitërin. Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬oshanëna‫ف‬ Santo aya‫ف‬coancantarinquëma‫ف‬.
inquitahuaton, piyapinënpita pochin A‫ف‬naquëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, chiniquën
ni‫ف‬sarin huachi. 9ॸNani Yosë yonquirin ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. 17ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Arosë
oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intacaso‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. mapatëra, to‫ف‬norarë‫ف‬. Ina quëran
Nararo‫ف‬sa‫ف‬co noya nitohuachinahuë‫ف‬, pintiarahuatë‫ف‬, pëiquë acorë‫ف‬.
a‫ف‬nërë‫ف‬. A‫ف‬nëpatëra, pënquë të‫ف‬yatërë‫ف‬ Sha‫ف‬huëtënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬pënquë
huiquitacaso marë‫ف‬. Inapochachin ipora ahuiquitërë‫ف‬. Inapochachin Cristo
ana‫ف‬intacaso‫ف‬tahuëri naniriarin. Co huë‫ف‬pachin, imapisopita quëpantarin
noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, chiniquën huachi. Co noyahuë‫ف‬nipisopitaso‫ف‬
ana‫ف‬intarinquëma huachi, tënin. nipirinhuë‫ف‬, pënquë ana‫ف‬intarin huachi.
10ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onpo‫ف‬ii? itërin a‫ف‬naquëni. Co onporonta‫ف‬tacopiarinhuë‫ف‬. Parësitá
11ॸ—Piyapi ma‫ف‬Ѹȍ͑ř͑ЙɗҡЙȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬ pona huachi, tënin Coansha. 18ॸNa‫ف‬a
huachina, ama apiracosohuë‫ف‬. Cato‫ف‬ tahuëri‫ف‬sa‫ف‬piyapi pënënarin. Yosë
coton ya‫ف‬huëtohuachinquëma‫ف‬, a‫ف‬nara‫ف‬ nanamën a‫ف‬chintárin.
quëtoco‫ف‬a‫ف‬mo‫ف‬in. Tanahuachina‫ف‬,
a‫ف‬caco‫ف‬ca‫ف‬in, itërin Coanshari. Quisosonta‫ف‬aporintërinso‫ف‬
12ॸA‫ف‬napitanta‫ف‬aporihuanacaiso marë‫ف‬ (Mt. 3.13-17; Mr. 1.9-11)
huë‫ف‬pi. Inapitaso‫ف‬coriqui copirno marë‫ف‬ 19-22ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬aporintarin. Ina
ma‫ف‬patona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬. quëran Quisosonta‫ف‬huë‫͑ف‬ɗ͑ЙΎфɗȍӕ͑‫ڏ‬

—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬, maistro, quiyaso‫ف‬onpo‫ف‬ii? caso marë‫ف‬. Nani aporihuanahuaton,
itiipi. Yosë nontërin. Nontaso‫ف‬, pi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬
13ॸ—No‫ف‬tëquën coriqui ma‫ف‬patoco‫ف‬. ni‫ف‬soatërin. Ispirito Santo nëpë pochin
Ama nonpinatoma‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con ya‫ف‬noton, nohuaraimarin. ͮΎȍӕфɗ̲‫ڏ‬
ma‫ف‬patocosohuë‫ف‬, itërin. rahuaton, Quisoso ya‫ف‬coancantimarin.
14ॸSontaro‫ف‬santa‫ف‬huë‫ف‬pi. Naporo‫ف‬inapa quëran Yosëri itërin:
—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬quiyaso‫ف‬onpo‫ف‬ii? itiipi. —Quëmaso‫ف‬hui‫ف‬nahuënquën. Na‫ف‬con
—Ama piyapi ahuëatoma‫ف‬, coriqui nosororanquën. Nóya ni‫ف‬nanquën,
ma‫ف‬patocosohuë‫ف‬. Canacaso marë‫ف‬ama itërin.
nonpinapicosohuë‫ف‬. Nani pahuërëȍӕ‫ڏ‬ Ina quëran Coansha pënëntantarin.
chinquëma‫ف‬, ama na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ Irotisënta‫ف‬hua‫ف‬an nipirinhuë‫ف‬pënënin.
tocosohuë‫ف‬, itërin. —Quëmaso‫ف‬pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬ninan.
15ॸPiyapi‫ف‬saso‫ف‬yonquirapirinahuë‫ف‬. Naporahuaton, iyaparin sa‫ف‬in osërëҡ‫ڏ‬
—Ma noyacha Coanshaso‫ف‬pënëntërin ton, manan. Pinipi sa‫ف‬in manan. Irotiasa
paya. Inaso‫ف‬Cristo nimara. itopiso‫ف‬. Ina marë‫ف‬oshahuanan, itërin.
Nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬Yosë a‫ف‬paimarin Napotohuachina, Irotisë aquë aquëtë‫ف‬co
nimara, ¿ti? nitopi. 16ॸIna natanahuaton, noyahuë‫ف‬yonquiaton, Coansha tashinan
Coanshari itërin: pëiquë apo‫ف‬motërin huachi.
—Aporintëranquëma mini. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬, co caso‫ف‬Cristocohuë‫ف‬. Ca piquëran Quisoso shimashonënpitaso‫ف‬
inaso‫ف‬huë‫ف‬sarin. Chini chiniquën (Mt. 1.1-17)
nanantërinso‫ف‬. Caso‫ف‬co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬ 23ॸYa‫ف‬nan pënëntapon, Quisoso cara
ina pochin chiniquën nanantërahuë‫ف‬. shonca pi‫ف‬ipitërin. Cosi hui‫ف‬nin ta‫ف‬ma‫ف‬,

Noya noya inaso‫ف‬. Tapanato, co sapatën topirinahuë‫ف‬. Cosi pa‫ف‬pin Iri itopi. 24ॸIri
i‫ف‬quirita‫ف‬huaso tëranta‫ف‬nanitarahuë‫ف‬. pa‫ف‬pin Matato itopi. Ina pa‫ف‬pin Nihui
itopi. Nihui pa‫ف‬pin Miriqui itopi. Ina itopi. Ina pa‫ف‬pin Marariri itopi. Ina
pa‫ف‬pin Cano itopi. Cano pa‫ف‬pin Cosi pa‫ف‬pin Cainano itopi. 38ॸCainano pa‫ف‬pin
itopi. 25ॸCosi pa‫ف‬pin Matatiasë itopi. Ina Inosë itopi. Inosë pa‫ف‬pin Sito itopi. Ina
pa‫ف‬pin Amosë itopi. Amosë pa‫ف‬pin pa‫ف‬pin Atan itopi. Atanso‫ف‬Yosëri ninin.
Naomo itopi. Ina pa‫ف‬pin Isiri itopi. Isiri
pa‫ف‬pin Nacai itopi. 26ॸIna pa‫ف‬pin Maato Sopairi yaminsëpirinhuë‫ف‬
itopi. Maato pa‫ف‬pin Matatiasë itopi. Ina (Mt. 4.1-11; Mr. 1.12-13)
4
pa‫ف‬pin Simi itopi. Simi pa‫ف‬pin Cosi itopi. 1ॸQuisoso Cortani quëф͑ЙɗЙɗфȍӕ‫ڏ‬
Ina pa‫ف‬pin Cota itopi. 27ॸCota pa‫ف‬pin ton, huëantarin. Ispirito Santori
Coano itopi. Ina pa‫ف‬pin Niso itopi. Niso noyá ya‫ف‬coancantërin huachi. Inasachin
pa‫ف‬pin Soropapiro itopi. Ina pa‫ف‬pin natërin. Naporo‫ف‬ina nohuanton, co
Saratiro itopi. Ina pa‫ف‬pin Niri itopi. piyapi ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬pa‫ف‬nin. 2ॸInaquë
28ॸNiri pa‫ف‬pin Miriqui itopi. Miriqui catapini shonca tahuëri ya‫ف‬huërarin.
pa‫ف‬pin Ati itopi. Ina pa‫ف‬pin Cosamo Naporo‫ف‬sopairi huëcapairahuaton,
itopi. Cosamo pa‫ف‬pin Irmotamo itopi. sha‫ف‬huitopirinhuë‫ف‬ama Yosë natëcaso
Ina pa‫ف‬pin Iri itopi. 29ॸIri pa‫ف‬pin Cosoi marëhuë‫ف‬. Catapini shonca tahuëri
itopi. Cosoi pa‫ف‬pin Iriasiro itopi. Ina ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬, co manta‫ف‬ca‫ف‬ninhuë‫ف‬.
pa‫ف‬pin Corimo itopi. Corimo pa‫ف‬pin Ina piquëran tanarin. 3ॸTanahuachina,
Matato itopi. Ina pa‫ف‬pin Nihui itopi. sopairi itërin:
30ॸNihui pa‫ف‬pin Simion itopi. Ina pa‫ف‬pin —Quëmaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬ninquën
Cota itopi. Cota pa‫ف‬pin Cosi itopi. Cosi nipatan, iso na‫ف‬pi quëran cosharo‫ف‬
pa‫ف‬pin Conano itopi. Conano pa‫ف‬pin atarantëquë‫ف‬, itopirinhuë‫ف‬.
Iriaquimo itopi. 31ॸIna pa‫ف‬pin Mirio itopi. 4ॸ—Inca, co nohuantërahuë‫ف‬. Yosë
Mirio pa‫ف‬pin Mainano itopi. Ina pa‫ف‬pin quiricanënquë pënëninpoa‫ف‬: “Co

Matato itopi. Matato pa‫ف‬pin Natano cosharoáchin yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
itopi. Ina pa‫ف‬pin Tapi itopi. 32ॸTapi Ya‫ف‬ipi Yosë nanamën natëcaso‫ف‬
pa‫ف‬pin Isai itopi. Ina pa‫ف‬pin Opito itopi. ya‫ف‬huërin,” tënin, itërin.
Opito pa‫ف‬pin Pooso itopi. Ina pa‫ف‬pin 5ॸIna quëran a‫ف‬na motopi‫ف‬pa‫ف‬sopairi
Sarëmon itopi. Sarëmon pa‫ف‬pin Nasono quëpantarin. Ya‫ف‬ipi ninanoro‫ف‬sa‫ف‬,

itopi. 33ॸNasono pa‫ف‬pin Aminatapo itopi. ma‫ف‬shanënpita, inapita a‫ف‬notërin.
Ina pa‫ف‬pin Aramo itopi. Aramo pa‫ف‬pin A‫ف‬naroachin noyapiachin nininsopita,
Isromo itopi. Isromo pa‫ف‬pin Parisë itopi. ya‫ف‬ipi quënanin.
Ina pa‫ف‬pin Cota itopi. 34ॸIna pa‫ف‬pin 6ॸ—Cari catahuaaranquën ya‫ف‬ipi
Cacopo itopi. Cacopo pa‫ف‬pin Isaco itopi. isopita hua‫ف‬anëntamaso‫ف‬. Chiniquën

Isaco pa‫ف‬pin Apran itopi. Apran pa‫ف‬pin nanan quëchinquën. Nohuantohuato,
Tari itopi. Ina pa‫ف‬pin Nacoro itopi. nanitaparahuë. Caso‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬Ë̲ɗф‫ڏ‬
35ॸNacoro pa‫ف‬pin Siroco itopi. Ina pa‫ف‬pin huë. Camaihuatëra, natërinaco. 7ॸæȍɗ͑Ύ‫ڏ‬
Nacao itopi. Nacao pa‫ف‬pin Parico itopi. tohuatanco, catahuaaranquën ya‫ف‬ipiya
Ina pa‫ف‬pin Ipiri itopi. Ipiri pa‫ف‬pin Saro hua‫ف‬anëntamaso‫ف‬, itërin.
itopi. 36ॸIna pa‫ف‬pin Cainano itopi. 8ॸ—Inca, co nohuantërahuë‫ف‬. Quëmaso‫ف‬
Cainano pa‫ف‬pin Arëpasato itopi. Ina Satanasënquën. Paquë‫ف‬. Patoco huachi.

pa‫ف‬pin Simo itopi. Simo pa‫ف‬pin Noe Yosë quiricanënquë sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬.
itopi. Noe pa‫ف‬pin Namico itopi. “Sinioroíchin chinotëquë‫ف‬. Inasachin
37ॸNamico pa‫ف‬pin Matosarin itopi. Ina natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Inaso‫ف‬
pa‫ف‬pin Inoco itopi. Inoco pa‫ف‬pin Carito hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬,” tënin, itërin Quisosori.
129 ̞ӕËѸॷ4
9ॸIna quëran Quirosarin‫ف‬pa‫ف‬quëparin. 18 —Ispirito Santo ya‫ف‬coancantërinco

Yosë chinotopiso pëiquë quëparahuaton, ni‫ف‬ton, noya catahuarinco. Na‫ف‬a
pëi‫ف‬motonanquë huarë‫ف‬quëpantarin. piyapi‫ف‬sa‫ف‬ËΎ֤ΎѸř͑ΎȍӕɗҡҡΎ͑‫ڏ‬
—Quëmaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬ninquën huë‫ف‬, nosorotopi. Napoaton Yosë
nipatan, no‫ف‬paquë niiquë‫ف‬. 10ॸтӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬ acorinco noya nanan
quë nani sha‫ف‬huitërinquën: a‫ف‬chinta‫ف‬huaso marë‫ف‬. Sopairi
Yosë nohuanton, anquëninën minsëpirinhuë‫ف‬, ocoiarahuë noya
a‫ف‬paiarinquën, co ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎ‫ڏ‬ yonquicaso marë‫ف‬. Somaraya
ranhuë‫ف‬. 11ॸImirin quëф̲͑Ѹфɗ͑‫ڏ‬ nininsopita anoyatarahuë. ґΎ̲‫ڏ‬
quën ama na‫ف‬piquë ya‫ف‬quicaso raya pochin cancantopisopitanta‫ف‬
marëhuë‫ف‬, anoyacancantarahuë. ParëѸɗҡΎЙɗ‫ڏ‬
tënin ni‫ف‬ton, no‫ف‬paquë niiquë‫ف‬ sopita nicha‫ف‬ësarahuë. 19ॸIpora
a‫ف‬painquën, itërin sopairi. tahuëri‫ف‬sa‫֤ف‬ΎѸř͑ΎѸΎфΎҡΎ͑‫ڏ‬
12ॸ—Inca, co nohuantërahuë‫ف‬. Yosë quëma‫ف‬, nicha‫ف‬ësarinquëma
quiricanënquë pënëninpoa‫ف‬. “Ama Yosë huachi, tënahuë. Ina
tëniquësohuë‫ف‬. Ama camaiquësohuë‫ف‬. sha‫ف‬huica‫ف‬huaso marë‫ف‬acorinco,
Ina nohuantërinsoáchin yonquicaso‫ف‬ tënin Isaiasë, itërin, quirica
ya‫ف‬huërin,” itërinpoa‫ف‬, tënin Quisoso. nontaton.
13ॸNani hua‫ف‬qui‫ف‬sopairi 20ॸQuirica so‫ف‬nanahuaton, a‫ف‬na
sha‫ف‬huitopirinhuë‫ف‬, co yanatërinhuë‫ف‬. quëmapi quëtantahuaton, ȍӕř͑Ѹř͑ҡ‫ڏ‬

Napoaton patërin huachi. “A‫ف‬na tahuëri rin. Ya‫ف‬ipi inaquë ya‫ف‬huëpisopita ni‫ف‬sápi.
minsëapo nimara,” ta‫ف‬ton, pa‫ف‬nin 21ॸ—Tëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, iraca
huachi. Isaiasë ninorincoso‫ف‬, ipora huarë‫ف‬Yosë

a‫ف‬paimarinco nicha‫ف‬ëa‫ف‬huanquëmaso
Quisoso ya‫ف‬nan pënëntërinso‫ف‬ marë‫ف‬, itërin Quisosori. Ina quëran
(Mt. 4.12-17; Mr. 1.14-15) na‫ف‬con a‫ف‬chintërin huachi.
14ॸIna quëran Cariria parti Quisosori 22ॸYa‫ف‬ipiya natantapi. —Ma‫ف‬pítacha
huëantarin. Ispirito Santori catahuarin nitotaton, naporin paya. Nóya

nóya nicacaso‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ya‫ف‬huëpisopitaquë a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬. Isoso‫ف‬Cosi hui‫ف‬nin, ¿ti?
nahuinin. 15ॸNisha nisha niyontonpiso topi.
pëiquë a‫ف‬china‫ف‬piarin. A‫ف‬chinpachina, 23ॸIna quëran Quisosori itantarin:
—Ma noyacha yonquirin paya, topi. —“Anoyatacaso‫ف‬nitotohuatan,

nonënquë‫ف‬ni‫ف‬ii,” topi iraca. Ina
Nasaritoquë paantarinso‫ف‬ pochachin canpitanta‫ف‬yonquiarama‫ف‬
(Mt. 13.53-58; Mr. 6.1-6) nimara. “Capinaomoquë na‫ف‬a
16ॸInaquëran Nasaritoquë paantarin. cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatëran.
Inaquë so‫ف‬sorinso‫ف‬. Chinoto tahuëri Isëquënta‫ف‬anoyatëquë‫ف‬ni‫ف‬ii,” itëramaco,
nanihuachina‫ف‬, niyontonpiso pëiquë ¿ti? tënin. 24ॸIna quëran itantarin:
pa‫ف‬nin. Nani simana inaquë pa‫ف‬nin —Co yanatëtomacohuë‫ف‬, napotëф‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, naporo‫ف‬paantarin. Inaquë maco. Ni‫ف‬co‫ف‬. Pënëntona‫ف‬pi pë͑ř͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
ya‫ف‬conahuaton, Yosë quiricanën china, nisha nisha parti nóya natanpi.
nontacaso marë‫ف‬huanirin. 17ॸIsaiasë Ninanonënquë ya‫ف‬huëpisopitaso‫ف‬
pënëntërinso‫ف‬quëtohuachina, manin. nipirinhuë‫ف‬, co noya natanpihuë‫ف‬.
Quirica oporinahuaton, nontërin 25ॸTëhuënchachin iraca Iniasëco‫ف‬
natanacaiso marë‫ف‬. nanpipon, cara pi‫ف‬ipi miria co pi‫ف‬pian

̞ӕËѸॷ4 130
tëranta‫ف‬o‫ف‬naninhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi parti —Ta‫ف‬tëquë‫ف‬. Iso quëmapi quëran

tanarotopi. Naporo‫ف‬na‫ف‬a quëyorono‫ف‬sa‫ف‬ pipimiatëquë huachi, itërin.
Cotio parti ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, 26ॸco Yosëri Sopaiso‫ف‬quëmapi no‫ف‬paquë
catahuarinhuë‫ف‬. A‫ف‬na quëyoronso‫ف‬ të‫ف‬yatahuaton, pipirin huachi. Co manta‫ف‬
nipirinhuë‫ف‬Saripitaquë ya‫ف‬huërin. Siton onpotërinhuë‫ف‬. 36ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
parti ya‫ف‬huërinso‫ف‬. ͮɗѸȍЙɗֆЙɗ͑ɗЙΎ͑‫ڏ‬ nicatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi.
huë‫ف‬, Yosëri catahuarin. Inaquë Iniasë —Ma‫ف‬pítata‫ف‬Quisoso nitotërin.
a‫ف‬parin cosharonën ana‫ف‬atacaso marë‫ف‬. Chiniquën nanantaton, sopairo‫ف‬sa‫ف‬
27ॸIrisionta‫ف‬yonquico‫ف‬. Iraca pënëntaso‫ف‬, ocoirin huachi, topi.
na‫ف‬a chana caniori maninsopita Cotio 37ॸNaporinso‫ف‬ya‫ف‬ipi parti nahuinin.
parti ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, co a‫ف‬naya tëranta‫ف‬

anoyatërinhuë‫ف‬. Namano itopiso‫ف‬Siria Simon Pitro a‫ف‬shatën a‫ف‬naroachin
piyapi nipirinhuë‫ف‬, Yosë nohuanton, anoyatërinso‫ف‬
Irisiori anoyatërin. A‫ف‬naroachin canio (Mt. 8.14-15; Mr. 1.29-31)
inquirin huachi, tënin Quisoso. 38ॸIna quëran niyontonpiso pëi quëran
28ॸIna natanahuatona‫ف‬, chiniquën pipirahuaton, Simon pëinënquë pa‫ف‬nin.
no‫ف‬huipi. —“Yosë co yacatahuarinquë Simon a‫ف‬shatën chiniquën saporin
mahuë‫ف‬,” itërancoi, ¿ti? itopi. 29ॸ͑ͅΎф‫ڏ‬ ni‫ف‬ton, Quisoso sha‫ف‬huitopi. —A‫ف‬shacha
huatona‫ف‬, mapi. Ninano quëran quëpapi. chiniquën saporin. Quëmari anoyatë
Ninano yonsanquë tahuan ya‫ف‬huërin. quë‫ف‬, itopi. 39ॸInaquë paahuarahuaton,
Inatohua‫ف‬quëpapi të‫ف‬yatacaiso marë‫ف‬. sapo a‫ف‬naroachin inquitërin. Noyatërin
30ॸYatë‫ف‬yatopirinahuë‫ف‬, Quisososo‫ف‬ huachi. Nani noyatahuaton, ȍӕ͑ɗф‫ڏ‬
huancanachin paaton, noya huaton, inapita nocomarin huachi.
cha‫ف‬ëantarin huachi.
Sopai a‫ف‬parinso‫ف‬ (Mt. 8.16-17; Mr. 1.32-34)
(Mr. 1.21-28) 40ॸI‫ف‬huanahuanquë pi‫ف‬i yaya‫ف‬conahuaso‫ف‬,
31ॸIna quëran Cariria parti paantarin. na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬Quisosoquë quëpi.
Capinaomoquë paaton, chinoto tahuëri Nisha nisha caniori maninsopita. A‫ف‬naya
a‫ف‬chiantarin. 32ॸChiniquën nanantona‫ف‬pi a‫ف‬naya së‫ف‬huarahuaton, ya‫ف‬ipiya anoyatërin
pochin a‫ف‬chinarin ni‫ف‬ton, ͑ҡ͑ȍӕ‫ڏ‬ huachi. 41ॸSopairi ya‫ف‬coancantërinsopitanta‫ف‬
tona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. —Ma noyacha quëntapi. Quisosori nontohuachina,
a‫ف‬chintërinpoa paya, topi. sopairo‫ف‬sa‫ف‬pipipi huachi. Pipirahuatona‫ف‬,
33ॸNiyontonpiso pëiquë chachin a‫ف‬na ina nohuitatona‫ف‬, chiniquën nontapi.
quëmapi ya‫ف‬huërin. Sopairi —Quëmaso‫ف‬Cristonquën. Yosë
ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, pa‫ف‬pi co hui‫ف‬ninquën, itopi.
noyahuë‫ف‬yonquirin. Quisoso quë͑͑‫ڏ‬ —Ta‫ف‬tëquë‫ف‬. Ama insonta‫ف‬
huaton, chiniquën nontërin. Sopairi sha‫ف‬huitëquësohuë‫ف‬, itohuachina, ta‫ف‬topi
chachin ichinonin. huachi.
34ॸ—Tananpitocoi. Nohuitëranquën.
Quëmaso‫ف‬Quisoso Nasaritoquë Nisha nisha parti a‫ف‬chininso‫ف‬

ya‫ف‬huëranso‫ف‬. Yosë quëran o‫ف‬maton, (Mr. 1.35-39)
noya noya ninan. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬quëmaso‫ف‬ 42ॸTahuëririnquë tashirayamiachin
onpotaponcoi? Tëpaponcoi, ¿ti? itërin. Quisoso huënsërahuaton, pa‫ف‬nin. Ninano

35ॸItohuachina, Quisosori itërin: quëran pipirahuaton, co piyapi
ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬pa‫ف‬pirinhuë‫ف‬. Na‫ف‬a amëntatopi. Napohuachina, ֆ͑ΎËΎȍӕřɗ‫ڏ‬

piyapi‫ف‬sa‫ف‬ina yonipona‫ف‬pa‫ف‬pi. Quë͑͑‫ڏ‬ tërin huachi. 8,9ॸIna napo‫ف‬sami ma‫ف‬ton,
huatona‫ف‬, —Ama paquësohuë‫ف‬. Isëquë Simon Pitro pa‫ف‬yanin. Quisoso nantën
ya‫ف‬huaton, a‫ف‬chintocoi, itopirinahuë‫ف‬, co pirayan isonahuaton, itërin:
nanitërinhuë‫ف‬. —Ma‫ف‬pítata‫ف‬, Sinioro, nanitaparan.
43ॸ—Nisha nisha ninanoro‫ف‬saquë Caso‫ف‬topinan piyapico ni‫ف‬to,
paca‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Inaquënta‫ف‬Yosë oshahuanco. Co ya‫ف‬cariancoso‫ف‬
nanamën a‫ف‬chinchi huëntonënquë ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, itërin. 10ॸk̲ɗËΎ͑ř͑Йɗ‫ڏ‬
ya‫ف‬coina‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosë a‫ف‬pairinco, tanta‫ف‬pa‫ف‬yanpi. Santiaco, Coansha
tënin. itopiso‫ف‬. Sipitio hui‫ف‬ninpita inahuaso‫ف‬.
44ॸIna quëran ya‫ف‬ipi Cariria parti Ina quëran Simon itapon:
pa‫ف‬sahuaton, niyontonpiso pëiro‫ف‬saquë —Ama, iyasha, pa‫ف‬yanquësohuë‫ف‬. Nani
a‫ف‬chinarin. catahuaranquën sami macamaso‫ف‬. Ipora
quëra huarë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Ëҡȍӕф͑‫ڏ‬
Quisosori catahuarin quën piyapi‫ف‬sa‫ف‬macamaso marë‫ف‬.
sami macacaiso marë‫ف‬ Inapitanta‫ف‬imainacoso marë‫ف‬masaran,
(Mt. 4.18-22; Mr. 1.16-20) itërin.
5
1ॸIna quëran Quisoso Quinisariti 11ॸIna quëran nonshirahuatona‫ف‬,
sono‫ف‬yonsanquë a‫ف‬chinarin. Na‫ف‬a ma‫ف‬shanënpita patahuatona‫ف‬, Quisoso

piyapi‫ف‬sa‫ف‬yamorapi. Yosë nanamën imapi huachi.
natanacaiso marë‫ف‬huë‫ف‬pi. 2ॸChiniquën
Chana caniori maninso‫ف‬
ya‫ف‬quëëtopi. Napotohuachinara, cato‫ف‬
(Mt. 8.1-4; Mr. 1.40-45)
montëria ni‫ف‬nin, yonsanquë oshirinso‫ف‬.
Hua‫ف‬anënpita nonshirahuatona‫ف‬, фɗҡɗ͑ř͑‫ڏ‬ 12ॸIna quëran a‫ف‬na ninanoquë paantapi.
pita pa‫ف‬moapi. 3ॸA‫ف‬na montëriaso‫ف‬ Inaquë a‫ف‬na quëmapi ya‫ف‬huërin, chana
Simonquën. Inaquë ya‫ف‬conahuaton, caniori maninso‫ف‬. Noshinën noyá
—Amasha paquë‫ف‬, itërin. Itohuachina, pë‫ف‬yatërin. Quisoso quënanahuaton,
amasha pa‫ف‬nin. Inaquë huënsërahuaton, nantëntaquë isonahuaton, itërin:
piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintantarin huachi. 4ॸNani —Nohuantohuatan, Sinioro, nanitëran
a‫ف‬chintahuaton, Simon itapon: anoyatancoso‫ف‬. Anoyatoco, topirahuë‫ف‬,
—Huëquë‫ف‬, iyasha, amasha anpoquë itërin.
pa‫ف‬ahua‫ف‬. Inaquë ritinën të‫ف‬yatëquë‫ف‬ 13ॸQuisosori së‫ف‬huarahuaton, itapon:
sami macamaquë, itërin. —Nohuantërahuë mini. Apira miachin

5ॸ—Capa sami, Maistro. Ya‫ف‬ipi tashi‫ف‬ anoyataranquën, itërin.
riti të‫ف‬yatopiraihuë‫ف‬, co manta‫ف‬ Itohuachina, a‫ف‬naroachin canio
manaihuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, quëma inquirin huachi.
sha‫ف‬huitëranco ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, naquëф͑‫ڏ‬ 14ॸ—Ama, iyasha, piyapi‫ف‬sa‫ف‬
chin të‫ف‬yatanta‫ف‬i, tënin Simon. sha‫ف‬huitëquësohuë‫ف‬. Corto hua‫ف‬an

6ॸIna quëran riti të‫ف‬yatohuachina, ya‫ف‬huërinquë paaton, noyatëranso‫ف‬
notohuaro‫ف‬sami manin. a‫ف‬notonquë‫ف‬ni‫ف‬inquën. Naporahuaton,
Hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, riti yaoquirin Moisësë sha‫ف‬huirinso‫ف‬quëpaquë‫ف‬
huachi. 7ॸAmiconënpita a‫ف‬na montëфɗ‫ڏ‬ noyatëranso‫ف‬nitotacaiso marë‫ف‬, itërin.
quë ya‫ف‬huërinso‫ف‬përarin. —Huëco‫ف‬ 15ॸNapotopirinhuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi parti
catahuacoi, tënin. Itohuachina, huë‫ف‬pi. nahuinin. Ina quëran hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬

Cato‫ف‬montëriaquë chachin sami piyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi Quisoso natanacaiso
̞ӕËѸॷ5 132
marë‫ف‬. Cania‫ف‬piro‫ف‬santa‫ف‬huë‫ف‬Йɗ͑Ύֆҡ‫ڏ‬ tënama‫ف‬. A‫ف‬naroachin anoyatacasonta‫ف‬

caso marë‫ف‬. 16ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ co nanitaparamahuë‫ف‬. 24ॸNipirinhuë‫ف‬,
apira apira piyapi‫ف‬sa‫ف‬patërin. Co piyapi Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to,
ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬pa‫ف‬nin Yosë nontacaso nanan quëtërinco piyapi‫ف‬sa‫ف‬oshanëna‫ف‬
marë‫ف‬. inquita‫ف‬huaso marë‫ف‬. Canpitanta‫ف‬ina
nitotacamaso marë‫ف‬iso cania‫ف‬pi
Apia anoyatërinso‫ف‬ anoyatarahuë, tënin.
(Mt. 9.1-8; Mr. 2.1-12) Ina quëran cania‫ف‬pi itantapon:
17ॸA‫ف‬na tahuëri Quisoso —Huaniquë‫ف‬, iyasha. Nantëtë‫ف‬
a‫ف‬chintohuachina, Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬, masahuaton, ya‫ف‬huëranquë paquë
Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapita inaquë huachi, itërin.
chachin huënsëapi, nisha nisha ninano 25ॸItohuachina, a‫ف‬naroachin huanirin.
quëran huë‫ف‬pisopita. Cariria parti, Cotia Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬pi.

parti nininsopita. A‫ف‬naquëonta‫ف‬тӕɗфΎѸ‫ڏ‬ —Ma noyacha Yosëso‫ف‬ni‫ف‬ton, anoyatë
rin quëran huë‫ف‬pi. Nani rinco paya, tënin. Quëhuëntërinso‫ف‬
a‫ف‬chintohuachina, cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬anoyatë masahuaton, ya‫ف‬huërinquë pa‫ف‬nin
rin. Yosëri catahuarin ni‫ف‬ton, na‫ف‬a huachi. 26ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬pachinara,
cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatërin. pa‫ف‬yanpi.
18ॸIna quëran catapini quëmapi —Ma noyacha Yosëri catahuarin
huëcatona‫ف‬, cania‫ف‬pi nantëtëquë quëpi. ni‫ف‬ton, a‫ف‬naroachin anoyatërin paya.
Hua‫ف‬qui‫ف‬co nanitërinhuë‫ف‬huanicaso‫ف‬, Ma‫ف‬pítacha ipora ni‫ف‬nëhua paya, nitopi.
quëhuëánin. Quisosoquë yaquëЙɗфɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬. 19ॸHua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Nihuiri Quisoso imarinso‫ف‬
ya‫ف‬sopi ni‫ف‬ton, co nanitopihuë‫ف‬ (Mt. 9.9-13; Mr. 2.13-17)
ya‫ف‬conacaiso‫ف‬. Napoaton pëi‫ف‬nanpëҡ‫ڏ‬ 27ॸIna quëran Quisoso paantarahuaton,
huatona‫ف‬, caraya socatë‫ف‬ a‫ف‬na copirno comisionën quënanconin.
o‫ف‬quirahuatona‫ف‬, nantëtërë chachin Nihui itopiso‫ف‬. (Matio itopi anta‫ف‬.)
anohuaramapi huachi. Huancanachin Coriqui copirno marë‫ف‬ma‫ف‬patona‫ف‬pi.
Quisoso pirayan acomapi huachi. 20ॸ“Ma Coriqui ma‫ف‬patopiso‫ف‬Йřɗнӕřȍӕř͑ѸřЙɗ‫ڏ‬
noya isopita natërinaco,” ta‫ف‬ton, rinhuë‫ف‬.
Quisosori cania‫ف‬pi itapon: —Huëquë‫ف‬, iyasha, imaco huachi, itërin.
—Oshanën, iyasha, inquitaranquën, 28ॸA‫ف‬naroachin huanirahuaton,
itërin. ma‫ف‬shanënpita patahuaton, Quisoso

21ॸIna natanahuatona‫ف‬, Cotio imarin huachi.
maistro‫ف‬sa‫ف‬, Parisio piyapi, inapita 29ॸIna quëran na‫ف‬a amiconënpita
yonquipi. “Ma quëmapita‫ف‬isoso‫ف‬. Yosë amatërin pëinënquë coshatacaiso marë‫ف‬.

yaya‫ف‬huërëtërin. Co insonta‫ف‬nanitëфɗ͑‫ڏ‬ Quisoso nohuitacaiso marë‫ف‬amatërin.
huë‫ف‬oshanënpoa‫ف‬inquitinpoaso‫ف‬. Na‫ف‬a copirno comisionënpitanta‫ف‬huë‫ف‬pi.
Yosëichin nanitërinso‫ف‬,” topi, ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ 30ॸQuisoso inaquë ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, Cotio
tona‫ف‬. maistro‫ف‬sa‫ف‬, Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬, inapita

22ॸYonquiarapirinahuë‫ف‬, ɗ͑ΎфֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ no‫ف‬huitona‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itopi:
nën quëran Quisoso nitotërin. —Copirno comisionënpita na‫ف‬con
—¿Onpoatonta‫ف‬co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ oshahuanpi. ¿Onpoatonta‫ف‬
rapiramaco? 23ॸ“Piyapinpoa‫ف‬co nanitërë oshahuano‫ف‬sarë‫ف‬quëma‫ف‬coshatarama‫ف‬,
huahuë‫ف‬oshanënpoa‫ف‬inquitacaso‫ف‬,” o‫ف‬opatarama‫ ?ف‬itopi.
31ॸNatanahuaton, Quisosori itërin: imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Nasha

—Inapitaso‫ف‬tëhuënchachin nohuantë a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬. Co cato chachin
rinaco imainacoso‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 37ॸHuino
Cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬notoro nohuantopi. “Co sha‫ف‬moro‫ف‬nipachina, co sha‫ف‬huëtë‫ف‬
caniorahuë‫ف‬,” topatëra, co notoro morsa mocaro‫ف‬nininquë co ta‫ف‬panëhuë‫ف‬.
nohuantërëhuë‫ف‬. 32ॸInapochachin canta‫ف‬ Sa‫ف‬potohuachina, a‫ف‬naroachin nopoitë
oshahuano‫ف‬sa‫ف‬pënëna‫ف‬huaso marë‫ف‬ rin. Nopoitohuachina, huino chiniarë‫ف‬.
o‫ف‬marahuë. “Co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲‫ڏ‬ Morsanta‫ف‬tapirë‫ف‬. 38ॸSha‫ف‬moro‫ف‬huinoso‫ف‬
sopita naniantatoma‫ف‬, Yosë pochin nasha morsaquë ta‫ف‬panë‫ف‬. Huino,
cancantoco‫ف‬,” itërahuë. A‫ف‬napitaso‫ف‬, morsanta‫ف‬noya nisarin huachi.
“Quiyaso‫ف‬noyacoi,” topiso marë‫ف‬co Inapochachin canta‫ف‬nasha
na‫ف‬con a‫ف‬chintërahuë‫ف‬, itërin. a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Iraca a‫ف‬chininso‫ف‬
naniantatoma‫ف‬, nasha nanansáchin
Nasha nanan a‫ف‬chininso‫ف‬ imaco huachi, tënahuë. 39ॸHuino
(Mt. 9.14-17; Mr. 2.18-22) sa‫ف‬potërinso‫ف‬o‫ف‬opatëra, co apira nipiso‫ف‬
33ॸIna quëran piyapi‫ف‬sari itantapi: nayarëhuë‫ف‬. I‫ف‬hua nininso‫ف‬noya noya,
—æΎ͑Ѹȍɗ̲фɗ͑ѸΎЙɗҡËΎËΎѸȍҡҡΎ‫ڏ‬ topi. Inapochachin caso‫ف‬nisha
nahuë‫ف‬, Yosë nontapi. Inapochachin a‫ف‬chinahuë. A‫ف‬naquën natanahuatona‫ف‬,
Parisio imarinsopitanta‫ف‬nipi. Quëma co nohuantopihuë‫ف‬. “Iraca a‫ف‬chininso‫ف‬
imarinënsopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya noya noya,” toconpi, itërin Quisosori.
coshatapi, o‫ف‬osapi, naporapi. ‫ع‬Ϙ͑ЙΎҡΎ‫ڏ‬
nata‫ف‬imarinënsopita nisha yonquipi? Chinoto tahuëri naporinso‫ف‬
itërin a‫ف‬naquëni. (Mt. 12.1-8; Mr. 2.23-28)
6
34ॸ—Ca ya‫ف‬huarahuë ni‫ف‬ton, co 1ॸA‫͑ف‬Ëȍɗ͑ΎҡΎҡȍӕřфɗ͑͑ɗȍӕ‫ڏ‬
sëtopihuë‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Quëmapi sa‫ف‬acaso china, Quisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë‫ف‬

marë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬amatohuachina, capa pa‫ف‬sarin. Tricoro‫ف‬pëntontatona‫ف‬,
cancantapi. Nipayarinsopita ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita a‫ف‬naya a‫ف‬naya
huë‫ف‬pachina‫ف‬, coshatatona‫ف‬, capa tricoraya marapi. I‫ف‬shorayarahuatona‫ف‬,
cancantapi. 35ॸA‫ف‬na tahuëriso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ ca‫ف‬pi. 2ॸParisio piyapi‫ف‬sari ni‫ف‬sahuatona‫ف‬,
huë‫ف‬inimiconëni sa‫ف‬ana‫ف‬pi masapi. itopi:
Quëpatohuachina‫ف‬, ËΎȍӕËȍɗËΎѸȍҡ‫ڏ‬ —¿Onpoatomata‫ف‬chinoto tahuëri
caiso‫ف‬yonquiapihuë‫ف‬. Sëtapi huachi. nipirinhuë‫ف‬tricoraya i‫ف‬shoarama‫ ?ف‬Co
Inapochachin canta‫ف‬mapachinaco, ipora tahuëri sacatacasohuë‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
imarinacosopita sëtapi huachi. huë‫ف‬. ¿Onpoatomata‫ف‬Moisësë pënëntë
Sëtatona‫ف‬, co coshatacaiso‫ف‬ֆΎ͑нӕɗҡΎ͑‫ڏ‬ rinso‫ف‬co natëramahuë‫ ?ف‬itopi.
huë‫ف‬, Yosë nontápona huachi, tënin. 3,4ॸItohuachina, Quisosori itërin:
36ॸIna quëran pënënto nanan —Quiricaquë nani nontërama‫ف‬. Tata
a‫ف‬chintantarin. masho Tapi tanahuachina, ֤ΎѸřЙřɗ͑ř͑‫ڏ‬
—Ni‫ف‬co‫ف‬. Coton iraca nininso‫ف‬ quë ya‫ف‬conahuaton, cosharo‫ف‬Yosë marë‫ف‬
noshatohuachina, co nasha coton acopiso‫ف‬ca‫ف‬nin. Ca‫ف‬taninsopitanta‫ف‬
yanorëhuë‫ف‬pa‫ف‬pitacaso marë‫ف‬. Nasha tanarin ni‫ف‬ton, quëtërin. Inapitanta‫ف‬
coton yanohuatëra, tapirë‫ف‬. ͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬ ca‫ف‬pi. Corto hua‫ف‬ano‫ف‬sáchin ina cosharo‫ف‬
ton, nasha në‫ف‬mëtëquë pa‫ف‬pitohuatëra, capacaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬. Tata masho Tapi
co inachachin ya‫ف‬norinhuë‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ chachin napopirinhuë‫ف‬, co ina marë‫ف‬
chin iraca a‫ف‬chininso‫ف‬co huachi Yosëri ana‫ف‬intërinhuë‫ف‬. 5ॸYosë quëran
̞ӕËѸॷ6 134
caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to, chiniquën nontárin. 13ॸTahuërihuachina, imarinsopita

nanantërahuë. Ma‫ف‬sona noya nicacaso‫ف‬ amatërin. Huë‫ف‬pachinara, shonca cato‫ف‬
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Chinoto tahuëri acorin na‫ف‬con na‫ف‬con a‫ف‬chintacaso marë‫ف‬.
ma‫ف‬sona nicacasonta‫ف‬ —A‫ف‬napitanta‫ف‬a‫ف‬chintacamaso marë‫ف‬
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬, itërin. a‫ف‬pararanquëma‫ف‬, itërin. 14ॸA‫ف‬naso‫ف‬Simon.
(Nisha nininën acoantarin. Pitro itërin.)
Imirin tachitërinso‫ف‬ Iionta‫ف‬acorin. Antërisë itopiso‫ف‬. Santiaco,
(Mt. 12.9-14; Mr. 3.1-6) Coansha, Pinipi, Partoromo, 15ॸMatio,
6ॸIna quëф͑Ëȍɗ͑ΎҡΎҡȍӕřфɗ͑͑ɗ͑ҡȍӕ‫ڏ‬ Tomasë, inapitanta‫ف‬acorin. A‫ف‬na Santiaconta‫ف‬
china, niyontonpiso pëiquë paantahuaton, acorin. (Arpio hui‫ف‬nin inaso‫ف‬.) A‫ف‬nanta‫ف‬
nanamën a‫ف‬chiantarin. Inaquë a‫ف‬na quëmapi Simon itopi. (Iraca copirno no‫ف‬huina‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
ya‫ف‬huërin. Imirin tachitërin ni‫ف‬ton, co imapirinhuë‫ف‬, iporaso‫ف‬Quisoso imasarin
nanitërinhuë‫ف‬së‫ف‬quëtacaso‫ف‬. 7ॸ“Chinoto huachi.) 16ॸIna quëran cato‫ف‬Cotasë acorin.
tahuëri nipirinhuë‫ف‬, Quisosori anoyatapo A‫ف‬naso‫ف‬Santiaco hui‫ف‬nin. A‫ف‬naso‫ف‬Cotasë
nimara,” ta‫ف‬tona‫ف‬, Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬, Parisio Iscarioti. (Inanta‫ف‬Quisoso acopirinhuë‫ف‬, a‫ف‬na
piyapi‫ف‬sa‫ف‬, inapita ni‫ف‬sápi sha‫ف‬huirapicaiso tahuëri sha‫ف‬huirapiarinso‫ف‬.) Inapitaso‫ف‬
marë‫ف‬. 8ॸTopinan yonquiapirinahuë‫ف‬, Quisoso acorin ca‫ف‬tanacaiso marë‫ف‬.
Quisosori ninorin. Napoaton apia itërin:
—Huanirahuaton, iyasha, isëquë Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintërinso‫ف‬
huëquë‫ف‬, itërin. (Mt. 4.23-25)
Napotohuachina, huanirahuaton, inaquë 17ॸInapitarë‫ف‬nohuaraimahuaton,
pa‫ف‬nin huachi. 9ॸInaquë huanihuachina, pastoquë a‫ف‬chinarin. Na‫ف‬a imarinsopita

Quisosori Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬itërin: inaquë ya‫ف‬huapi. Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
—Chinoto tahuëri noya nicacaso‫ف‬ huë‫ف‬pi Quisoso natanacaiso marë‫ف‬.
ya‫ف‬huërin. Co ahuëcaso‫ف‬, co tëpacaso‫ف‬, Quirosarin quëran huë‫ف‬pi. Ya‫ف‬ipi Cotia
co inapita nicacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. parti quëran huë‫ف‬pi. Marë yonsan
Cania‫ف‬pi tananpitahuato, ËΎ͑ΎѸΎфΎф‫ڏ‬ quëran a‫ف‬napitanta‫ف‬huë‫ف‬pi. Tiro, Siton,
huë‫ف‬. Napoaton anoyatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, inapita ya‫ف‬cariya ya‫ف‬huërinsopitanta‫ف‬
tënahuë caso‫ف‬. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬canpitaso‫ف‬ huëcatona‫ف‬, noya natanpi. Ina quëran
yonquirama‫ ?ف‬itërin Quisosori. cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatërin.
10ॸNapotopirinhuë‫ف‬, co manta‫ف‬topihuë‫ف‬. Co 18ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬sopairi ya‫ف‬coancantërin
a‫ف‬panitohuachinarahuë‫ف‬, a‫ف‬naya a‫ف‬naya ni‫ف‬ton, parësitapi. Inapitanta‫ف‬anoyatërin

ni‫ف‬sarin quëran apia itërin: huachi. 19ॸYa‫ف‬ipiya Quisoso së‫ف‬huacaiso‫ف‬
—Imiran, iyasha, ihuëquë‫ف‬, itërin. nohuantopi. Së‫ف‬huahuachinara, ina
Ihuëtohuachina, a‫ف‬naroachin nohuanton, a‫ف‬naroachin noyatopi.
noyatërin huachi. 11ॸIna marë‫ف‬Parisio
piyapi‫ف‬sa‫ف‬chiniquën no‫ف‬huitona‫ف‬, Noya cancantopisopita
inahuara capini ninontopi. —Quisoso co (Mt. 5.1-12)
noyahuë‫ف‬naporin. Tëpacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 20ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
¿Onpotahuatëcha tëparë paya? nitopi. notëërahuaton, a‫ف‬chintërin.

—Canpitaso‫ف‬co na‫ف‬a ma‫ف‬sha
Shonca cato‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita acorinso‫ف‬ ya‫ف‬huëtopirinquëmahuë‫ف‬, Yosë noya
(Mt. 10.1-4; Mr. 3.13-19) ni‫ف‬ninquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
12ॸIna quëran Quisoso motopi‫ف‬pa‫ف‬paantarin rama‫ف‬. “Caora co nanitërahuë‫ف‬noya
Yosë nontacaso marë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi tashi‫ف‬Yosë nica‫ف‬huaso‫ف‬. Catahuaco, Sinioro,”
135 ̞ӕËѸॷ6
topatama‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Iporaso‫ف‬capa cancantopiramahuë‫ف‬,

Catahuarinquëma‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡË‫ڏ‬ a‫ف‬na tahuëriso huachi sëtatoma‫ف‬,
maso‫ف‬. Huëntonënquë chachin na‫ف‬nëarama‫ف‬.
aya‫ف‬conarinquëma‫ف‬. Naporahuaton, a‫ف‬na 26ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬noya nicainquëmaso
tahuëri inapaquë quëpantarinquëma marë‫ف‬a‫ف‬naquëma‫ف‬co Yosë natëф̲‫ڏ‬

huachi. huë‫ف‬. Co insonta‫ف‬pinopachinquëmahuë‫ف‬,
21ॸIporaso‫ف‬tanapomarahuë‫ف‬, Yosë noya ama ina marë‫ف‬noya cancantocosohuë‫ف‬.
ni‫ف‬ninquëma‫ف‬. Yosë‫ف‬pa‫ف‬co onporonta‫ف‬ Iraca nonpin nanan pënëntohuachinara,
tanararamahuë huachi. ͮΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ shimashocoro‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yatopi. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬
rama‫ف‬. Tëhuënchachin Yosë pochin chin iporanta‫ف‬a‫ف‬naquëma‫ف‬niantarama‫ف‬.
cancantacasoáchin yonquihuatama‫ف‬, Yosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬,
Yosë noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. æҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ tënin.
quëma‫ف‬ina pochin cancantacamaso
marë‫ف‬. Inimicoro‫ف‬santa‫ف‬nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
Isoro‫ف‬paquë na‫ف‬nëpiramahuë‫ف‬, Yosë noya (Mt. 5.38-48; 7.12)
ni‫ف‬ninquëma‫ف‬. ʊ͑ЙнӕřËЙË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ 27ॸ—Carinquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pë͑řɗ͑‫ڏ‬
rama huachi. Tëhuënchachin oshanëma quëma‫ف‬, natanco. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
marë‫ف‬sëtohuatama‫ف‬, oshanëma‫ف‬ɗ͑нӕɗҡфɗ͑‫ڏ‬ nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, tënahuë.
quëma‫ف‬. Capa cancantarama huachi. Inimiconënpitanta‫ف‬nosoroco‫ف‬.
22ॸYosë quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to, No‫ف‬huipirinquëmaonta‫ف‬, ama
imaramaco. Imaramacoso marë‫ف‬a‫ف‬naquën i‫ف‬huërëtocosohuë‫ف‬. Catahuaco‫ف‬. 28ॸЬɗ͑ΎЙɗ‫ڏ‬
no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬. Co huachi rinquëmaonta‫ف‬, noya nontoco‫ف‬. AhuëЙɗ‫ڏ‬
quë‫ف‬yarinënquëmahuë‫ف‬. Ьɗ͑ΎѸфɗ͑ř͑‫ڏ‬ rinquëmaonta‫ف‬, ama no‫ف‬huicosohuë‫ف‬.
quëma‫ف‬. Nonpinapiarinënquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬ Yosë nontoco‫ف‬inahuanta‫ف‬imaina‫ف‬.
nipirinhuë‫ف‬, ama sëtocosohuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬ 29ॸAhuëhuachinënquëma‫ف‬, ama manta‫ف‬
Yosë noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, nóya i‫ف‬huërëtocosohuë‫ف‬. Naquëranchin

cancantoco‫ف‬. 23ॸIraca Yosë piyapinënpita acoantahuachinquëma‫ف‬, co naporo
pënëntohuachinara, shimashocoro‫ف‬sa‫ف‬ tëranta‫ف‬no‫ف‬huicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
inapochachin no‫ف‬huipi. Napoaton a‫ف‬napita A‫ف‬naquëma‫ف‬saconëma‫ف‬ihuarinquëma‫ف‬.
no‫ف‬huihuachinënquëma‫ف‬, noya cancantoco‫ف‬. Cotonta‫ف‬quëpatohuachinquëma‫ف‬, ama
Parësitëramaso marë‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬na‫ف‬con no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. 30ॸ“Ma‫ف‬sha quëtoco,”
canaarama‫ف‬. Ina yonquiatoma‫ف‬, capa itohuachinquëma‫ف‬, ama apiracosohuë‫ف‬.
cancantoco‫ف‬, itërin Quisosori. Quëpahuachina, ama
ma‫ف‬patantacosohuë‫ف‬. 31ॸͮΎֆ͑ɗ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
Yosëri ana‫ف‬intërinsopita caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Canpita nohuantërama‫ف‬
24ॸIna quëran itantarin: a‫ف‬napita nosoro‫ف‬inquëmaso‫ف‬. Napoaton
—A‫ف‬naquëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nani canpita nohuantëramaso chachin
ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtopirinquëmahuë‫ف‬, inapitanta‫ف‬nosoroco‫ف‬. Ninosoroatoma‫ف‬,
coriquirachin cancantatoma‫ف‬, co Yosë nicatahuaco‫ف‬.
yonquiramahuë‫ف‬. Canpitaso‫“ف‬Noya 32ॸk̲ɗËΎ͑ř͑ЙɗҡфËȍɗ͑͑ΎѸΎфΎȍӕ‫ڏ‬
cancantarëhua‫ف‬,” topiramahuë‫ف‬, Yosë co tama‫ف‬, co ina marë‫ف‬Yosë noya

noya ni‫ف‬ninquëmahuë‫ف‬. ni‫ف‬sarinquëmahuë‫ف‬. Oshahuano‫ف‬santa‫ف‬
25ॸIporaso‫ف‬noya coshatatoma‫ف‬, noya inahua capini ninosoropi. 33ॸNoya
ya‫ف‬huarama‫ف‬. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ nontërinquë̲ѸΎЙɗҡфËȍɗ͑Ëҡȍӕȍӕ‫ڏ‬
co manta‫ف‬ya‫ف‬huëtarinquëmahuë‫ف‬. tama‫ف‬, co ina marë‫ف‬Yosë noya
̞ӕËѸॷ6 136
ni‫ف‬sarinquëmahuë‫ف‬. Oshahuano‫ف‬santa‫ف‬ anochitonahuë‫ف‬. Inapochachin

inahua capini nicatahuapi. 34ॸNo‫ف‬tëquën canpitanta‫ف‬co noyahuë‫ف‬Ë͑Ë͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
pahuërëtopisopitarachin coriqui tama‫ف‬, co nanitëramahuë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
a‫ف‬nanpatama‫ف‬, co ina marë‫ف‬Yosë noya no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintacamaso‫ف‬. 40ॸNa‫ف‬a
ni‫ف‬sarinquëmahuë‫ف‬. Oshahuano‫ف‬santa‫ف‬ maistro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëpi. A‫ف‬chintërinsopita
inahua capini nia‫ف‬nanpi. “Oshaquëran quëran na‫ف‬con na‫ف‬con nitotopi.
niquëtanta‫ف‬a,” ta‫ف‬tona‫ف‬, nia‫ف‬nanpi. A‫ف‬chintohuachina, inapochachin nisapi.
35ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬inimiconë Napoaton noya maistro natanco‫ف‬. Inso
manta‫ف‬nosoroco‫ف‬. Inapitanta‫ف‬ tëranta‫ف‬natanpatama‫ف‬, oshaquëran ina
catahuaco‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬Йȍӕ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ pochin yonquiarama‫ف‬. Co no‫ف‬tëquën
china‫ف‬, coriqui a‫ف‬nanco‫ف‬. “Co a‫ف‬chintohuachinquëmahuë‫ف‬, ͑Ύ͑͑Й‫ڏ‬
i‫ف‬huërëtaponcohuë‫ف‬nimara,ٚҡЙΎ̲ф‫ڏ‬ tama‫ف‬, ina pochachin cancantarama
huënta‫ف‬, a‫ف‬nanco‫ف‬. Ina pochin nipatama‫ف‬, huachi.
Yosë‫ف‬pa‫ف‬na‫ف‬con canaarama‫ف‬. Yosë 41,42ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Cato‫ف‬quëmapi
pochachin cancantarama‫ف‬. Inaso‫ف‬ya‫ف‬ipi ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. A‫ف‬naso‫ف‬pi‫ف‬pian

piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosoroaton, catahuarin. mo‫ف‬shiri ya‫ف‬conayatohuachina, a‫ف‬nari
Oshahuano‫ف‬santa‫ف‬nosororin. æΎ֤٘ΎѸЙ‫ڏ‬ nocanin. “Quëmaso‫ف‬napoonin ni‫ف‬tëran.
rinquën,” itopirinahuë‫ف‬, catahuarin. Carinquën noya nicatënquën, ΎËΎɗËȍɗ͑‫ڏ‬
36ॸTata Yosëri ya‫ف‬ipi piyapi nosororin. quën,” itopirinhuë‫ف‬, inanta‫ف‬narasëratëri
Inapochachin canpitanta‫ف‬nosoroco‫ف‬, nani ya‫ف‬conayatërin ni‫ف‬ton, co pi‫ف‬pian
itërin. tëranta‫ف‬nanitërinhuë‫ف‬quënantacaso‫ف‬. Co
iin nocanacasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, nocanin.
A‫ف‬napita nocanpiso‫ف‬ Inapochachin a‫ف‬naquëma‫ف‬co no‫ف‬tëquën
(Mt. 7.1-5) yonquiramahuë‫ف‬. A‫ف‬napita yapë͑ř͑Йɗф‫ڏ‬
37ॸ—Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫͑ف‬Йɗҡ͑ΎË͑ËΎѸΎ‫ڏ‬ mahuë‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con oshahuanama‫ف‬.
huë‫ف‬. “Caso‫ف‬noya piyapico. Paso‫ف‬piyapi co Canpitaso‫ف‬nonpintënquëma‫ف‬ninama‫ف‬.
noyahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” Narasëratë‫ف‬ocoitohuachina, noya
topi a‫ف‬naquën. k̲ɗ͑ЙΎËȍɗ͑͑Ύ͑ËΎѸΎ‫ڏ‬ quënantërin. Naporo huarë‫ف‬nanitërin
huë‫ف‬, Yosë ana‫ف‬intochinquëma‫ف‬. A‫ف‬napita iin mo‫ف‬shi ocoitacaso‫ف‬. Inapochachin
pinotoma‫ف‬, sha‫ف‬huirapihuatama‫ف‬, Yosënta‫ف‬ canpitanta‫ف‬ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬
inapochachin sha‫ف‬huirapitënquëma‫ف‬, masopita naniantoco‫ف‬. Naporo huarë‫ف‬
ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. A‫ف‬napita ma‫ف‬sha no‫ف‬tëquën yonquiatoma‫ف‬, nanitarama‫ف‬
onpotohuachinquëma‫ف‬, nanan anoyatoco‫ف‬ a‫ف‬napita pënënacamaso‫ف‬, itërin.
oshanëma‫ف‬Yosë inquichinquëma‫ف‬. 38ॸAma
apiracosohuë‫ف‬. Ma‫ف‬sha quëtoco‫ف‬. Ina marë‫ف‬ Nara pochin nininso‫ف‬
canpitanta‫ف‬Yosë acanaarinquëma‫ف‬. Na‫ف‬con (Mt. 7.17-20; 12.34-35)
na‫ف‬con quëtarinquëma‫ف‬. Co manta‫ف‬ 43ॸNaraco noyahuë‫ف‬nipachina,
nonpintarinquëmahuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ napoonin nitërin. Noya naraso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
nosorohuatama‫ف‬, Yosënta‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con huë‫ف‬noya nitërin. 44ॸNitërin quëran nara
nosoroarinquëma‫ف‬. Apirahuatama‫ف‬, nohuitërë‫ف‬. Nahuanso‫ف‬co quëpa
canpitanta‫ف‬co Yosë‫ف‬pa‫ف‬canaaramahuë‫ف‬. nitërinhuë‫ف‬. Naporahuaton, shihuarin
39ॸIsonta‫ف‬a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Somaraya quëran co misëra manëhuë‫ف‬. 45ॸʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬
nipachina, co nanitërinhuë‫ف‬a‫ف‬na chin piyapinpoanta‫ف‬ninëhua‫ف‬. Noya
somaraya nininso‫ف‬quëpacaso‫ف‬. Quëparin yonquihuatëhua‫ف‬, noya nirihua‫ف‬. Co
naporini, cato chachin panca naninquë noyahuë‫ف‬yonquihuatëhua‫ف‬, co noyahuë‫ف‬
nirihua‫ف‬. Ma‫ف‬sona yonquihuatëhua‫ف‬, ina piyapi niponahuë‫ف‬, nóya quëmapi.

chachin nonëhua‫ف‬, ina chachin nirihua‫ف‬, Nosororinpoa‫ف‬. Inaora coriquinën
tënin. quëran niyontonpiso pëi‫ف‬ninin Yosë
yonquicaiso marë‫ف‬. Napoaton huëquë‫ف‬
Cato‫ف‬pëirinso‫ف‬ piyapinën anoyatëquë‫ف‬, chiminpachin,
(Mt. 7.24-27) itopi.
46ॸ—A‫ف‬naquëma‫“ف‬Imarainquën, 6,7ॸIna natanahuaton, inapitarë‫ف‬pa‫ف‬nin.
Sinioro,” itapomaracohuë‫ف‬, co natëф̲‫ڏ‬ Capitan pëinënquë ya‫ف‬caritërahuaso‫ف‬,

cohuë‫ف‬. 47ॸNa‫ف‬aquëma‫ف‬natanamacoso amiconënpitari nacapipi. Capitani nani
marë‫ف‬huë‫ف‬nama‫ف‬. Natëhuatamaco, a‫ف‬na a‫ف‬parin Quisoso nontacaiso marë‫ف‬.
quëmapi pochin nisarama‫ف‬. 48ॸIna —Capitan sha‫ف‬ȍӕɗҡřфɗ͑ËΎɗ͑Ύ͑Ëȍɗ͑‫ڏ‬
quëmapi natëricho quëran yapëirin. quën. “Caso‫ف‬, Sinioro, nontaponquën
Yapëihuachina, noya yonquiaton, noya yapa‫ف‬pirahuë‫ف‬. Tapanato, co pa‫ف‬nahuë‫ف‬.
pëiaquë yonirin. Na‫ف‬pitë‫ف‬quë͑͑ȍӕ‫ڏ‬ Co caso‫ف‬quëma pochin noyacohuë‫ف‬. Co
ton, na‫ف‬pitëquë chachin natëricho pëinëhuëquë tëranta‫ف‬ya‫ف‬conamaso‫ف‬
quëran pëirin. Pamatohuachina, ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Topinan nontëquë‫ف‬
opotopirinhuë‫ف‬, co anotërinhuë‫ف‬. Chinii‫ف‬ piyapinëhuë noyachin. 8ॸCanta‫ف‬
niponahuë‫ف‬, co yatë‫ف‬yatërinhuë‫ف‬. hua‫ف‬anëhuë natërahuë. Capitanco ni‫ف‬to,
49ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ֆЙřɗȍӕ‫ڏ‬ sontaro‫ف‬sa‫ف‬camaihuatëra, natërinaco.
china, co noya yonquirinhuë‫ف‬. “Inotëquë Paco‫ف‬, itohuatëra, pa‫ف‬pi. Huëco‫ف‬,
tëranta‫ف‬pëi‫ف‬i,” ta‫ف‬ton, ɗ͑нӕřЙřɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ itohuatëra, huë‫ف‬pi. Piyapinëhuëpitanta‫ف‬
huë‫ف‬. Ina quëran pamatohuachina, camairahuë. Sacatoco‫ف‬, itohuatëra,
chiniiri a‫ف‬naroachin të‫ف‬yatërin. Ya‫ف‬ipi sacatopi. Napoaton natëranquën.
noyá quiquirin huachi. Inapochachin Chiniquën nanantëran ni‫ف‬ton, ͑Ύ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
topinan natanpatamaco, co natëȍӕҡ‫ڏ‬ tan, a‫ف‬naroachin noyatapon, tënahuë,”
macohuë‫ف‬, co cha‫ف‬ësaramahuë‫ف‬. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ tënin capitan, itiipi.
huë‫ف‬, ya‫ف‬ipi cancanëma quëran natëȍӕ‫ڏ‬ 9ॸQuisoso natanahuaton, ͑ΔֆË͑Ë͑‫ڏ‬
tamaco, noya nisarama‫ف‬. Noya tërin. Tahuërëtahuaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬

natëtoma‫ف‬, chiniquën cancantarama‫ف‬. itërin:
Cha‫ف‬ësarama huachi, itërin. —Ma noyacha ina quëmapi natërinco
paya. Nisha piyapi niponahuë‫ف‬,
Capitan piyapinën anoyatërinso‫ف‬ Cotioro‫ف‬sa quëran noya noya natërinco.
(Mt. 8.5-13) Napoaton ca nohuanto, apira miachin
7 piyapinën noyatarin, tënin. 10ॸͮЙΎҡΎ‫ڏ‬

1ॸNani a‫ف‬chintohuachina, Quisosori
Capinaomoquë pa‫ف‬nin. 2ॸInaquë a‫ف‬na huachina, capitan amiconënpita

capitan ya‫ف‬huërin. A‫ف‬na piyapinën ayancoantapi. Cania‫ف‬pi nani noyatërin
chiniquën canioton, yachiminin. Hua‫ف‬anëni quënanconpi huachi.
noya nosororin. 3ॸQuisoso canquirinso‫ف‬
Hui‫ف‬napi ananpitantarinso‫ف‬
natantahuaton, Cotio ansiano‫ف‬sa‫ف‬amatërin.
—Paaton, Quisoso sha‫ف‬huitonquë‫ف‬huë‫ف‬in 11ॸTahuëririnquë Quisoso Nainquë
piyapinëhuë anoyachinco, itahuaton, pa‫ف‬nin. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë‫ف‬pa‫ف‬nin.
a‫ف‬parin. 4,5ॸQuisosoquë canconahuatona‫ف‬, Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬imasapi. 12ॸNinano
nontoonpi. ya‫ف‬coanaquë ya‫ف‬caritërahuaso‫ف‬, na‫ف‬a
—Huëquë‫ف‬pa‫ف‬ahua‫ف‬, Sinioro. Paso‫ف‬ ya‫ف‬huëhuano‫ف‬sari nacapirapi. Chimipi
capitan amatërinquën. Inaso‫ف‬nisha pa‫ف‬pitacaiso marë‫ف‬quësapi. Hui‫ف‬napi
̞ӕËѸॷ7 138
niponahuë‫ف‬, a‫ف‬shin ayananpirin. A‫ف‬shini huë‫ف‬pachinara, sopai a‫ف‬patërin. ͮЙΎф‫ڏ‬

imasarin. Inaichin hua‫ف‬huin nipirinhuë‫ف‬, huaton, ina nohuanton, somaraya
chiminin. So‫ف‬ionta‫ف‬iraca ayarin ni‫ف‬ton, nininsopitanta‫ف‬ni‫ف‬tërin.
sa‫ف‬ahua paiya inaso‫ف‬. 13ॸIna quë͑͑ȍӕ‫ڏ‬ 22ॸ—Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca nohuanto,
ton, Quisosori nosororin. somaraya nininso‫ف‬ni‫ف‬tërin. Apiaro‫ف‬sa‫ف‬

—Ama, imoya, na‫ف‬nëquësohuë‫ف‬, itërin. a‫ف‬naroachin anoyatërahuë. Noya iratërin
14ॸNapotahuaton, chimipi acopiquë huachi. Chana caniori maninsopitanta‫ف‬
së‫ف‬huaconin. Së‫ف‬huarahuachina, anoyatërahuë. Në‫ف‬huëro‫ف‬santa‫ف‬noya
quëparapisopita huaniconpi. Chimipi anatantërahuë. æȍɗ̲ɗ͑ЙɗѸΎЙɗҡ͑͑Йɗ‫ڏ‬
nontërin. tantarahuë. Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬co
—Huënsëquë‫ف‬, api, itërin. Yosë nohuitatonahuë‫ف‬, ͑ΎѸΎфΎҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
15ॸNapotohuachina, ͑͑Йɗ͑ҡфȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬, noya nanan a‫ف‬chintarahuë huachi.
ton, huënsërin. Ina quëran nonsarin Ya‫ف‬ipi nani ni‫ف‬nama‫ف‬, nani natanama‫ف‬.
huachi. Paatoma‫ف‬, Coansha sha‫ف‬huitonco‫ف‬
—Ya‫ف‬huëranquën, imoya, quëЙ͑ҡ‫ڏ‬ no‫ف‬tëquën nitochin. 23ॸYa‫ف‬ipi cancanëma
quë huachi, itërin Quisosori. 16ॸYa‫ف‬ipi quëran natëhuatamaco, ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. rama huachi. æΎ͑ɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
—Ma noyacha Tata Yosëso paya. Ma macoso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, itërin Quisosori.
noya quëmapi a‫ف‬patimarinpoa‫ف‬pë͑řɗ͑‫ڏ‬
poaso marë‫ف‬. Nani ma‫ف‬sha nanitaparin. Coansha noya pënëntërinso‫ف‬
Yosë co naniantërinpoahuë‫ف‬. æҡȍӕ‫ڏ‬ (Mt. 11.7-15)
rinpoa huachi, topi. 24ॸIna natanahuatona‫ف‬, Coansha
17ॸAnanpitërinso‫ف‬ya‫ف‬ipi Cotia parti sha‫ف‬huitapona‫ف‬pa‫ف‬pi. ͮ͑ɗЙ͑ҡȍӕ‫ڏ‬
nahuinin. Ya‫ف‬ipiya natantopi. chinara, Quisosori a‫ف‬chiantarin.
—Coansha naporinso‫ف‬
Coansha Paotista natantërinso‫ف‬ a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. I‫ف‬hua canpitaso‫ف‬
(Mt. 11.2-6) Coansha nicapoma‫ف‬pa‫ف‬nama‫ف‬. Co piyapi
18,19ॸCoansha imarinsopitanta‫ف‬ ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬pa‫ف‬nama‫ف‬. Co inaso‫ف‬
paatona‫ف‬, Quisoso naporinso‫ف‬ nisha nisha yonquirinhuë‫ف‬. 25ॸCo
sha‫ف‬huitonpi. Coansha natanahuaton, noyapiachin a‫ف‬morinhuë‫ف‬. Noyapiachin
yonquiárin. “Quisososo‫ف‬Yosëri a‫ف‬mopisopita hua‫ف‬an pëiro‫ف‬saquë
a‫ف‬paimarinso‫ف‬nimara. Pahuanamara ya‫ف‬huëpi. Coanshaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
a‫ف‬na‫ف‬o‫ف‬macaso‫ف‬,” ta‫ف‬ton, cato‫ف‬imarinso‫ف‬ nani ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtopirinhuë‫ف‬. 26ॸPë͑ř͑‫ڏ‬
a‫ف‬parin Quisoso natanacaiso marë‫ف‬. tërinso‫ف‬natanacaso marë‫ف‬pa‫ف‬nama‫ف‬.
20ॸQuisoso quënanconpachinara, Coansha tëhuënchachin nóya pënëntë
itapona‫ف‬: rin. Co topinan quëran pënëntërinhuë‫ف‬.
—Coansha Paotista a‫ف‬pairincoi Yosëri chachin a‫ف‬parinso‫ف‬. 27ॸIraca
natana‫ف‬huainquënso marë‫ف‬. Quëmaso‫ف‬ quiricanënquë ninorin.
Cristonquën nimara. Pahuanarin “Co‫ف‬huara Cristo
o‫ف‬macaso‫ف‬nimara. Co nitotëraihuë‫ف‬. a‫ف‬paimayatërasohuë‫ف‬, comisionë
Sha‫ف‬huitocoi quiyanta‫ف‬nitochii, itërin. huë pochin nininso‫ف‬a‫ف‬pararahuë.
21ॸNaporo‫ف‬na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ Paaton, pënëntapon Cristo noya
ya‫ف‬huërin. ͮɗѸȍ͑ɗѸȍË͑ɗΎфɗ̲͑ɗ͑ѸΎ‫ڏ‬ natanacaiso marë‫ف‬,” tënin Yosë.
pita. Quisosori a‫ف‬naroachin anoyatërin. Coansha ninoton, naporin. 28ॸIraca quëra
Sopairi ahua‫ف‬yantërinsopitanta‫ف‬ huarë‫ف‬na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬pë͑ř͑ҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
139 ̞ӕËѸॷ7
huë‫ف‬, Coansha Paotistaso‫ف‬noya noya yonquiatona‫ف‬, Yosë natëapi huachi.

pënëntërin. Pënëntërinso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Pënëntërahuëso‫ف‬natanahuatona‫ف‬,
noya. Nipirinhuë‫ف‬, inquëma tëranta‫ف‬ no‫ف‬tëquën yonquiapi huachi, tënin
imapatamaco, noya noya nisarama‫ف‬. Quisoso.
Yosë huëntonënquë chachin
aya‫ف‬conanquëma‫ف‬, tënin Quisoso. Sanapi co noyahuë‫ف‬
yonquirinsopita naniantërinso‫ف‬
Nisha nisha yonquipisopita 36ॸIna quëran a‫ف‬na Parisio quëmapiri
(Mt. 11.16-19) Quisoso amatërin. —Pëinëhuëquë
29ॸNani na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari Coansha noya huëquë‫ف‬coshatahua‫ف‬, itërin.
natanpi. Coriqui ma‫ف‬pana‫ف‬piro‫ف‬santa‫ف‬ Itohuachina, pa‫ف‬nin. Pëinënquë
“Yosë noninso‫ف‬no‫ف‬tëquën pënëninpoa‫ف‬,” ya‫ف‬conconahuaton, misaquë huënsëËΎ‫ڏ‬
ta‫ف‬tona‫ف‬, aporihuanpi. 30ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬ nin. 37ॸA‫ف‬na sanapi natantahuaton,
Parisio piyapi‫ف‬saso‫ف‬co nohuantopihuë‫ف‬. inaquë pa‫ف‬nin. Inaso‫ف‬oshahuana‫ف‬pi,
Coansha no‫ف‬tëquën pënëntopirinhuë‫ف‬, co topiso‫ف‬. Pimo hua‫ف‬sai‫ف‬potiria‫ف‬huayaquë
huachi nohuantopihuë‫ف‬Yosë pochin quënin. 38ॸQuisoso ya‫ف‬yoranconahuaton,
cancantacaiso‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑ËΎЙΎфɗȍӕ͑‫ڏ‬ oshanën marë‫ف‬sëtaton, na‫ف‬nërin.
pihuë‫ف‬. Cotio maistro‫ف‬santa‫ف‬co yanatëЙɗ‫ڏ‬ Na‫ف‬nëhuachina, na‫ف‬nëi‫ف‬Quisoso nantën
huë‫ف‬. 31ॸIna yonquiaton, Quisosori itërin: hui‫ف‬shitërin. Ainën quëran amirantëф‫ڏ‬
—Iporaso‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬nisha nisha huaton, apinorantërin. Ina quëran pimo
yonquipi. ¿Ma‫ف‬ЙΎËȍɗ͑ѸΎ͑Ë͑Ë͑ҡΎ̲‫ڏ‬ hua‫ف‬saiquë pashirantëtërin. 39ॸIna
rai‫ ?ف‬32ॸHua‫ف‬huaro‫ف‬ѸЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ ni‫ف‬sahuaton, pëi‫ف‬hua‫ف‬anën co noyahuë‫ف‬
tonpi, tënahuë. Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬caniquë ni‫ف‬nin. Inaora yonquinën quëran
ya‫ف‬nipihuachina‫ف‬, nino‫ف‬huipi. A‫ف‬naquën yonquirarin. “Quisoso nitoninorin
tapona‫ف‬: “Huëco‫ف‬pita pochin ni‫ف‬tëhua‫ف‬ naporini, iso sanapi nohuichitonhuë‫ف‬.
ya‫ف‬nipiahua‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, нӕɗ͑ҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Oshahuan ni‫ف‬ton, co së‫ف‬huacaso‫ف‬
huë‫ف‬, co a‫ف‬napita nohuantopihuë‫ف‬ nohuanchitonhuë‫ف‬,” tënin yonquiaton.
nansacaiso‫ف‬. Ina quëran tantapona‫ف‬: 40ॸYonquirinso‫ف‬nitotaton, Quisosori
“Inta nipachin, huëco‫ف‬, chimipi pochin itërin:

ni‫ف‬tëhua‫ف‬ya‫ف‬nipiahua‫ف‬,” nitantapi. —Iya Simon, pi‫ف‬pian
Ayapirinahuë‫ف‬, co a‫ف‬napitaso‫͑ف‬Ύȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬ yasha‫ف‬huitëranquën, itërin.
pihuë‫ف‬ayacaiso‫ف‬. 33ॸInapochachin ipora —Inta, Maistro, sha‫ف‬huitoco, itërin.
nisha nisha yonquirama‫ف‬. Coansha 41ॸ—Cato‫ف‬quëmapi ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬.
Paotistaso‫ف‬huë‫ف‬pachina, co aquëtë‫ف‬ Cato chachin patron nihuirin. A‫ف‬naso‫ف‬

cosharo‫ف‬yonquirinhuë‫ف‬. Co noya a‫ف‬natërapo huaranca nihuitërin. A‫ف‬naso‫ف‬
coshatërinhuë‫ف‬. Co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ a‫ف‬natërapo pasaichin nihuitërin. 42ॸCapa
huino o‫ف‬orinhuë‫ف‬. Napopirinhuë‫ف‬, “Inaso‫ف‬ coriqui pahuërëtacaso‫ف‬ni‫ف‬ton, cato
hua‫ف‬yantaton, naporin,” toconama‫ف‬. chachin nihuitërinso‫ف‬ayatërin. Topinan
34ॸIna quëran caso‫ف‬Yosë quëran ayatërin. ¿Insoarita‫ف‬patronën na‫ف‬con
quëmapico ni‫ف‬to, coshatërahuë, na‫ف‬con nosororin? ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬quëma
o‫ف‬orahuë. Ina marë‫ف‬pinoramaco. yonquiran? itërin Quisosori.
“Quisoso coshatárin. O‫ف‬opatárin. 43ॸ—Na‫ف‬con na‫ف‬con ayatërinso‫ف‬na‫ف‬con
Oshahuano‫ف‬sarë‫ف‬nipayarin,” toconama‫ف‬. na‫ف‬con nosororin, topirahuë‫ف‬, tënin.

Nisha nisha yonquiconama‫ف‬. —Ina mini. No‫ف‬tëquën yonquiran,
35ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, noya tënin.
44ॸIna tosahuaton, sanapi tasatahuaton, Canchisë sopairo‫ف‬sari

Simon itërin: ya‫ف‬coancantopirinhuë‫ف‬, Quisosori
—Iso sanapi ni‫ف‬quë‫ف‬. тӕř̲Йřɗ͑ř͑‫ڏ‬ inquitërin huachi. 3ॸCoananta‫ف‬imarin.
quë ya‫ف‬conpirahuë‫ف‬, co i‫ف‬sha tëranta‫ف‬ Chosa sa‫ف‬in nininso‫ف‬. So‫ف‬inso‫ف‬hua‫ف‬an
quëtërancohuë‫ف‬pa‫ف‬morantëcaso marë‫ف‬. comisionën. Sosananta‫ف‬imarin. Inapita
Iso sanapiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬na‫ف‬nëinën imatona‫ف‬, inahuara coriquinëna quëran
quëran pa‫ف‬morantërinco. Ainën quëran cosharo‫ف‬pa‫ف‬anpi Quisoso,
amirantërinco. 45ॸCanquipirahuë‫ف‬, co ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita, inapita coshatacaiso
iporancohuë‫ف‬. Iso sanapiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ marë‫ف‬.
apinorantërinco. 46ॸNi‫ف‬toro‫ف‬sa‫ف‬
huë‫ف‬pachina, tomaquë pashimototacaso‫ف‬ Sha‫ف‬napi pochin nininso‫ف‬
ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, quëmaso‫ف‬ËΎЙѸȍɗ̲Ύ‫ڏ‬ (Mt. 13.1-9; Mr. 4.1-9)
totërancohuë‫ف‬. Co hua‫ف‬an pochin 4ॸNisha nisha ninano quëran huë‫ف‬pi
ni‫ف‬nancohuë‫ف‬. Iso sanapiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ Quisoso natanacaiso marë‫ف‬. Notohuaro‫ف‬
nóya nicatonco, pimo hua‫ف‬saiquë niyontonpachinara, pënënto nanan
pashirantëtërinco. 47ॸTëhuënchachin sha‫ف‬huitërin.
na‫ف‬con oshahuanaponahuë‫ف‬, oshanën 5ॸ—A‫ف‬na quëmapi sha‫ف‬tapon pa‫ف‬nin.
inquitarahuë huachi. Napoaton na‫ف‬con Tricoraya iminquë pa‫ف‬Ѹфֆфɗ͑ЙЙΎҡ‫ڏ‬

na‫ف‬con nosororinco, tënahuë. caso marë‫ف‬. Pa‫ف‬sarayahuachina,
A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, “Co aquëtë‫ف‬ a‫ف‬naquën iraquë huarë‫ف‬pa‫ف‬sarayarin.
oshahuanahuë‫ف‬,” taponarahuë‫ف‬, co Inaquë piyapi‫ف‬sa‫ف‬iratatona‫ف‬, i‫ف‬natërin.
onpopinchin nosororinacohuë‫ف‬, tënin. Inairaro‫ف‬santa‫ف‬huë‫ف‬sahuatona‫ف‬,
48ॸIna quëran sanapi itantarin: pë‫ف‬yaquirin huachi. 6ॸA‫ف‬napita ya‫ف‬pirin
—Oshanën, imoya, inquitaranquën na‫ف‬piroquë pa‫ف‬sarayarin. ʊ͑нӕřЙЙΎҡΎ‫ڏ‬
huachi, itërin. pirinhuë‫ف‬, pi‫ف‬pian pi‫ف‬pian no‫ف‬pa‫ف‬
49ॸA‫ف‬napita natanahuatona‫ف‬, ninontopi. ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton, yanirorin. Napoaton
—¿Ma quëmapita‫ف‬isoso‫ ?ف‬Oshanën ahuirin huachi. 7ॸA‫ف‬naquën ya‫ف‬pirin
inquitacaso‫ف‬nanitërin, ¿ti? nitopi. nahuan pacatëro‫ف‬ya‫ف‬huërinquë
50ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬sanapi itërin: pa‫ف‬sarayarin. Inaquë papotopirinhuë‫ف‬,
—Natëranco ni‫ف‬ton, nicha‫ف‬ëranquën. nahuaonta‫ف‬papotërin. A‫ف‬shinahuaton,
Noya paquë huachi, itërin. imotërin huachi. Napoaton sha‫ف‬ninso‫ف‬
chiminin huachi. 8ॸA‫ف‬naquën ya‫ف‬pirinso‫ف‬
A‫ف‬chinapon pa‫ف‬ninso‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬noyaro‫ف‬paquë pa‫ف‬sarayarin.
8
1ॸIna quëran nisha nisha ninanoquë A‫ف‬shinahuaton, nóya nitërin. Sha‫ف‬nin
Quisoso pa‫ف‬nin a‫ف‬chinapon. quëran na‫ف‬con na‫ف‬con nitaton, pasa,
A‫ف‬naquën pancana, a‫ف‬naquën co pasa nitërin huachi. Huëratëȍӕ͑Й‫ڏ‬
pancanayahuë‫ف‬niponahuë‫ف‬, inaquënta‫ف‬ tama‫ف‬, noya natanatomaco, yonquico‫ف‬,
paaton, noya nanan a‫ف‬chinarin. —Yosë itërin Quisosori.
yahua‫ف‬anëntarinquëma‫ف‬, itëra‫ف‬piarin.
Shonca cato‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita imasapi. Sacai‫ف‬nanan
2ॸA‫ف‬naquën sanapi‫ف‬santa‫ف‬imasapi, canio (Mt. 13.10-17; Mr. 4.10-12)
quëran anoyatërinsopita. A‫ف‬napita 9ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari
sopairi ya‫ف‬coancantohuachinara, natanpi. —Achin, Maistro, naporanso‫ف‬

hua‫ف‬yantopirinahuë‫ف‬, nani anoyatërin co natantëraihuë‫ف‬. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tapon
huachi. A‫ف‬naso‫ف‬Maria Mactarina. naporan? itopi.
141 ̞ӕËѸॷ8
10ॸ—Yosë hua‫ف‬anëntërinso‫ف‬co a‫ف‬napita huachi. Ma‫ف‬sha onpoaponaraihuë‫ف‬, co

nitotopihuë‫ف‬. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ a‫ف‬popihuë‫ف‬. Oshaquëran noya noya
ya‫ف‬ipiya a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Yosë nisapi huachi, tënin.
nanamën no‫ف‬tëquën nitotacamaso marë‫ف‬
a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. A‫ف‬napitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Nanparin pochin nininso‫ف‬
huë‫ف‬co ya‫ف‬ipiya a‫ف‬chintarahuë‫ف‬. Sacai (Mr. 4.21-25)
pochin nininso‫ف‬a‫ف‬chintarahuë. Co 16ॸInaquëran a‫ف‬chintantarin.
yanatëhuachinacohuë‫ف‬, ͑ҡ͑ЙΎ͑фɗ‫ڏ‬ —Nanparin i‫ف‬chinpitohuatëra, co
huë‫ف‬, co nitotapihuë‫ف‬. Ma‫ف‬sona ninahuë yo‫ف‬mëanaquë po‫ف‬morëhuë‫ف‬. Co
sonta‫ف‬nicaponaraihuë‫ف‬, ËΎֆΎ͑нӕɗЙɗ‫ڏ‬ pë‫ف‬saranaquë po‫ف‬morëhuë‫ف‬. Nanparin
huë‫ف‬, itërin. aconanquë acorë‫ف‬noya a‫ف‬pinacaso
marë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pachinara, noya
Tricoraya tapon naporinso‫ف‬ quënantopi. Inapochachin Yosë
(Mt. 13.18-23; Mr. 4.13-20) nanamën sha‫ف‬huitahua‫ف‬a‫ف‬napitanta‫ف‬
11ॸIna quëran itantarin: nitochina‫ف‬. 17ॸA‫ف‬naquën po‫ف‬oana quëran
—Apira, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ma‫ف‬sha onporin. Iporaso‫ف‬co insonta‫ف‬
a‫ف‬chintanta‫ف‬inquëma‫ف‬, nitotoco‫ف‬. Yosë nitotërinhuë‫ف‬. Ayaro‫ف‬tahuëriso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
nanamënso‫ف‬tricoraya pa‫ف‬sarayarinso huë‫ف‬ya‫ف‬ipiya nitotapi huachi.
pochin ninin. 12ॸA‫ف‬naquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬ira 18ॸNapoaton noya natanco‫ف‬. Noya
pochin ninin. ֤ΎѸř̲͑͑ř͑͑ҡ͑Йɗфɗ‫ڏ‬ natëhuatama‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con nitotarama

nahuë‫ف‬. Inaira pochin a‫ف‬naroachin sopai huachi. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, “Nani
huë‫ف‬nin. Yosë nanamën natanpiso‫ف‬ nitotërahuë,” topirinahuë‫ف‬, co yanatëЙɗ‫ڏ‬
osërëtiirin. Ama natëcaiso marëhuë‫ف‬ huë‫ف‬ni‫ف‬ton, pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬nitotopiso‫ف‬
ananiantërin. Natëpi naporini, Yosëri Yosëri ananiantërin huachi, itërin.
cancanëna‫ف‬anoyachitonhuë‫ف‬.
13ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬na‫ف‬piro pochin ninin. Quisoso quëmopinënpita
Yosë nanamën natanahuatona‫ف‬, (Mt. 12.46-50; Mr. 3.31-35)
a‫ف‬naroachin pa‫ف‬yatatona‫ف‬, natëЙɗфɗ͑‫ڏ‬ 19ॸInaquëran Quisoso a‫ف‬shin, iinpita,
huë‫ف‬. Co chiniquën cancantatonahuë‫ف‬, inapita huë‫ف‬pi. тӕɗѸΎѸΎֆ͑Ύ͑ҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
co natëmiatopihuë‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬yamopi ni‫ف‬ton, co
chinara, Yosë a‫ف‬popi huachi. nanitopihuë‫ف‬ya‫ف‬conacaiso‫ف‬. 20ॸNapoaton
14ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬nahuan pacatëro‫ف‬ a‫ف‬naquën sha‫ف‬huitërin.
ya‫ف‬huërinso pochin ninin. Yosë —Ni‫ف‬quë‫ف‬, Maistro. Mamaparinquën,
nanamën natantopirinahuë‫ف‬. Ma‫ف‬sha iyaparinquën, inapita huëcatona‫ف‬,
yaonpotërë pochin yonquiatona‫ف‬, co aipiran ya‫ف‬huapi. Yanontërinënquën,
nanamën yonquipihuë‫ف‬. Coriquiráchin itopirinahuë‫ف‬, Quisoso tapon:
cancantonpi. Nipa‫ف‬yatacasoáchin 21ॸ—Yosë natëpisopita iyahuëpita
yonquirapi. Nahuano‫ف‬sari imotërinso pochin ni‫ف‬nahuë. Sanapi‫ف‬santa‫ف‬Yosë

pochin ma‫ف‬sharachin yonquiatona‫ف‬, Yosë nanamën natëhuachina‫ف‬, mamahuë
nanamën naniantopi huachi. Co huachi pochin ni‫ف‬nahuë, itërin.
natëpihuë‫ف‬. 15ॸA‫ف‬naquën piyapi‫ف‬saso‫ف‬
nipirinhuë‫ف‬noyaro‫ف‬pa pochin ninin. Ihuan a‫ف‬parinso‫ف‬
Yosë nanamën noya natanpi. ͮҡ͑‫ڏ‬ (Mt. 8.23-27; Mr. 4.35-41)
huatona‫ف‬, noya cancantatona‫ف‬, natëtopi. 22ॸInaquëran a‫ف‬na tahuëri
No‫ف‬tëquën yonquiatona‫ف‬, natëmiatopi ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itapon:
̞ӕËѸॷ8 142
—Aquëtëran pa‫ف‬ahua‫ف‬, itërin. 30ॸ—¿Ma‫ف‬ninquënta‫ف‬quëmaso‫?ف‬ itërin.

Montëriaquë ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, —Huaranca itërinacoi, topi.
pëntonapi. 23ॸQuisososo‫ف‬huanconënquë Hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬sopairo‫ف‬sa‫ف‬
huë‫ف‬ësapirinhuë‫ف‬. Paaquëya‫ف‬, panca ya‫ف‬coancantopi ni‫ف‬ton, ina nininhuanin.
ihuani manin. Co‫ف‬sacairi montërianën 31ॸ—Ama parësitopiquë a‫ف‬pacoisohuë‫ف‬,
opotó opototapirinhuë‫ف‬. ͮ͑ɗֆ̲ř͑ҡɗ‫ڏ‬ itantapi. 32ॸIna yacariya na‫ف‬a coshiro‫ف‬sa‫ف‬

rapirinhuë‫ف‬. 24ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ya‫ف‬huërin. Panënquë coshatapi.
pa‫ف‬yanatona‫ف‬, Quisoso ochinanpi. —Coshiro‫ف‬saquë tëranta‫ف‬a‫ف‬pacoi
—Catahuacoi, Maistro, chimiitarihua‫ف‬, ya‫ف‬coanta‫ف‬ii, itantapi.
itopi. —Inta, nipachin, inaquë ya‫ف‬conco‫ف‬,
Quisosori huënsërahuaton, ihuan itërin. 33ॸItohuachina, quëmapi quëran
a‫ف‬parin. Sononta‫ف‬panca pipirahuatona‫ف‬, coshiro‫ف‬saquë ya‫ف‬conpi
co‫ف‬sacaitapirinhuë‫ف‬, asanoirin. huachi. Inaquë ya‫ف‬conpachinara,
A‫ف‬naroachin sanoirin huachi. coshiro‫ف‬santa‫ف‬hua‫ف‬yantatona‫ف‬,
25ॸ—¿Onpoatomata‫ف‬co natëф̲ËΎ‫ڏ‬ a‫ف‬naroachin tahuan pa‫ف‬topi. Panca
huë? itërin. Inapitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ sonoquë niitatona‫ف‬, inaquë chimiitopi
pa‫ف‬yanatona‫ف‬, ninontapi. huachi.
—Ma quëmapicha isoso‫ف‬ni‫ف‬ton, ihuan 34ॸCoshi pë‫ف‬tahuana‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
a‫ف‬parin paya. Sononta‫ف‬a‫ف‬naroachin ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, ta‫ف‬aconpi. Ninanoquë

asanoirin paya, nitopi. sha‫ف‬huitonahuatona‫ف‬, ninano pirayan
ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬a‫ف‬naya a‫ف‬naya
Sopairo‫ف‬sari ya‫ف‬coancantërinso‫ف‬ sha‫ف‬huitëra‫ف‬piapi. 35ॸNatanahuatona‫ف‬,
(Mt. 8.28-34; Mr. 5.1-20) —¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onporinso‫ ?ف‬ta‫ف‬tona‫ف‬, pa‫ف‬pi
26ॸIna quëran Cariria aquëtëran canconpi. nicapona‫ف‬. Canquirahuatona‫ف‬, quëmapi
Catara parti itopiso‫ف‬. 27ॸтӕɗѸΎѸΎ͑Ύ͑ѸȍɗËΎ͑‫ڏ‬ hua‫ف‬qui‫ف‬hua‫ف‬yantërinso‫ف‬quënanquipi.
pachina, a‫ف‬na quëmapi nacapirin, na‫ف‬a Iporaso‫ف‬Quisoso ya‫ف‬cariya huënsëarin.
sopairo‫ف‬sari ya‫ف‬coancantopiso‫ف‬. Nani a‫ف‬moanahuaton, noya yonquirin
Ya‫ف‬coancantopi ni‫ف‬ton, co huachi huachi. Co huachi hua‫ف‬yantërinhuë‫ف‬. Ina
yonquirinhuë‫ف‬. Hua‫ف‬qui‫ف‬co manta‫ف‬ nicatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi.
a‫ف‬morinhuë‫ف‬. Co huachi pëiquë 36ॸ—Quisosori anoyatërin. Sopairo‫ف‬sa‫ف‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Na‫ف‬pi naninquë a‫ف‬patahuaton, anoyatërin huachi. Co

chimipiro‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pitopiquë ya‫ف‬huarin. huachi hua‫ف‬yantërinhuë‫ف‬, topi
28,29ॸNa‫ف‬aro‫ف‬sopairo‫ف‬sari ahua‫ف‬yantarin. ni‫ف‬pisopitari. 37ॸNatanahuatona‫ف‬,
Catinaquë tonporahuatona‫ف‬, pa‫ف‬onta‫ف‬ ya‫ف‬huëhuano‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pi të‫ف‬huatopi.
tonpotopirinahuë‫ف‬, oquirachinin. Sopai Të‫ف‬huatatona‫ف‬, Quisoso itopi:
nohuanton, co piyapi ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬ —A‫ف‬na parti paquë huachi, itopi.
ta‫ف‬antarin. Quisoso quënanahuaton, Itohuachinara, montëriaquë
nocotahuataquë isonquirahuaton, ̲Ύ͑ѸȍΎ‫ڏ‬ ya‫ف‬coantarin huachi. 38ॸYapa‫ف‬pachina,
rarin. Napohuachina, тӕɗѸΎѸΎфɗ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ quëmapi achin hua‫ف‬yantërinso‫ف‬itërin:
ton, a‫ف‬naroachin sopai itërin: —Canta‫ف‬imainquën, topirahuë‫ف‬,
—Iso quëmapi quëran pipico huachi, tënin.
itërin. Ina natanahuaton, chiniquën itërin: —Ama ipora huëquësohuë‫ف‬.
—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬yaonpotarancoi? Quëmaso‫ف‬ 39ॸYa‫ف‬huëranquë paantaquë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Quisosonquën. Yosë hui‫ف‬ninquën. Yosë sha‫ف‬huitonquë‫ف‬. “Yosë noyá anoyatë

marë‫ف‬ama aparësitocoisohuë‫ف‬, itërin. rinco,” itëquë‫ف‬, itërin Quisosori.
Napotohuachina, pa‫ف‬nin. Ya‫ف‬ipi Së‫ف‬huahuatënquën, a‫ف‬naroachin

ninanonënquë sha‫ف‬huitëra‫ف‬piarin. noyatërahuë huachi, tënin. Ya‫ف‬ipi
—Quisoso noyá anoyatërinco, piyapi‫ف‬sa‫ف‬natanpi.
itëra‫ف‬piarin. 48ॸ—Natëranco ni‫ف‬ton, nani, imoya,
anoyatëranquën. Noya paquë huachi,

Hua‫ف‬an hui‫ف‬nin ananpitantarinso‫ف‬ itërin.
(Mt. 9.18-26; Mr. 5.21-43) 49ॸQuisoso nonaquëya‫ف‬, a‫ف‬na quëmapi
40ॸQuisosori aquëtëф͑Йř͑ҡΎ͑ҡф‫ڏ‬ Cairo pëinën quëran huë‫ف‬nin.
huaton, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬quënanconin. —Hui‫ف‬nan nani chiminin huachi.
Inaquë Quisoso ninarapi ni‫ف‬ton, Ë͑ËΎ͑‫ڏ‬ ¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬topinan quëran Maistro
pachina, nóya nontopi. 41ॸNaporo‫ف‬a‫ف‬na quësaran? itërin.
Cotio hua‫ف‬an huë‫ف‬nin. Niyontonpiso pëi‫ف‬ 50ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬piyapi
hua‫ف‬an ya‫ف‬coninso‫ف‬. Cairo itopi. Quisoso noninso‫ف‬natanaponahuë‫ف‬, co ina

quënanquirahuaton, nantën pirayan yonquirinhuë‫ف‬.
isonquirin. —Ama, iyasha, pa‫ف‬yanquësohuë‫ف‬.
—A‫ف‬naroachin, Sinioro, pëinëhuëquë Natëco, hui‫ف‬nan anoyachinquën, itërin.
huëquë‫ف‬. 42ॸHui‫ف‬nahuë yachiminarin, 51ॸPëinënquë canconahuaton, inaora
itërin. A‫ف‬naichin hui‫ف‬nin ya‫ف‬huëtërinso‫ف‬ ya‫ف‬conconin. Pa‫ف‬pin, a‫ف‬shin, Pitro,

chiníquën caniorin. Shonca cato‫ف‬ Coansha, Santiaco, inapitaichin
pi‫ف‬ipitërin. Napotohuachina, inarë‫ف‬ quëparin. —Ama a‫ف‬napita
pa‫ف‬nin. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari imasapi ni‫ف‬ton, huë‫ف‬inasohuë‫ف‬, tënin. 52ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Quisoso ya‫ف‬quëëtërapi. na‫ف‬nëtona‫ف‬, ayanápi.
43ॸPaaquëya‫ف‬, a‫ف‬na sanapiri imaquiarin. —Ama na‫ف‬nëcosohuë‫ف‬. Co sanapia‫ف‬hua
Hua‫ف‬qui‫ف‬panca huënai‫ف‬a‫ف‬parin. Nani chimimiatërinhuë‫ف‬. Huë‫ف‬ësarin, itërin
shonca cato‫ف‬pi‫ف‬ipi co sanorinhuë‫ف‬. Quisosori.
Parësitárin. Na‫ف‬a notoro‫ف‬Ѹфɗ͑Ύ͑ř͑Йɗфɗ͑‫ڏ‬ 53ॸ—Co huë‫ف‬ërinhuë‫ف‬. Nani chiminin
huë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi coriqui i‫ف‬quiaponahuë‫ف‬, co huachi. Somarayanquën ni‫ف‬ton, co

manta‫ف‬noyatërinhuë‫ف‬. 44ॸQuisoso pinën ni‫ف‬nanhuë‫ف‬, ¿ti? itopi. 54ॸQuisososo‫ف‬
quëran huëcaton, coton huirotëníchin nipirinhuë‫ف‬sanapia‫ف‬ȍӕ̲ɗ̲ɗффȍӕ‫ڏ‬
së‫ف‬huaquirin. Së‫ف‬huahuachina, ton, —Huënsëquë‫ف‬, apia‫ف‬hua, itërin.
a‫ف‬naroáchin huënai‫ف‬no‫ف‬narin huachi. 55ॸA‫ف‬naroachin hua‫ف‬yanën
45ॸ—¿Inta‫ف‬së‫ف‬huarinco? tënin Quisoso. ya‫ف‬coantahuachina, nanpiantarin
—Co carinquënso‫ف‬së‫ف‬huaranquënhuë‫ف‬, huachi. Huanirin huachi. —Nanon
topi ya‫ف‬ipiya. a‫ف‬caquë‫ف‬, tënin Quisoso. 56ॸA‫ف‬shin,
—Ni‫ف‬quëchi, Maistro, notohuaro‫ف‬ pa‫ف‬pin, inapita pa‫ف‬yanpi huachi.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬quëëtëriarinën. “¿Inta‫ف‬ —Ma‫ف‬pitacha nitotaton, ͑͑Йɗҡ͑ҡ‫ڏ‬
së‫ف‬huarincoso‫ ”?ف‬tënan, ¿ti? itërin Pitrori. ran paya, itopirinahuë‫ف‬, —Ama a‫ف‬napita
46ॸ—A‫ف‬naso‫ف‬natëtonco, së‫ف‬huarinco. sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬, itërin Quisosori.
Së‫ف‬huahuachincora, nitotërahuë. Ca
nohuanto, noyatërin, tënin. A‫ف‬chinacaso marë‫ف‬a‫ف‬parinso‫ف‬
47ॸ“Nani nitotërin,” ta‫ف‬ton, sanapi (Mt. 10.5-15; Mr. 6.7-13)
9
huë‫ف‬nin. Pa‫ف‬yanaton, ropa ropátëriarin. 1ॸShonca cato‫ف‬quëmapi‫ف‬sa‫ف‬
Isonquirahuaton, Quisoso sha‫ف‬huitërin. Quisosori nani huayonin na‫ف‬con

—Huá‫ف‬qui‫ف‬caniorahuë ni‫ف‬ton, na‫ف‬con a‫ف‬chintacaso marë‫ف‬.
së‫ف‬huaranquën, Sinioro. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itopi. kֆΎ͑ҡΎ͑ȍӕ‫ڏ‬
̞ӕËѸॷ9 144
ton, chiniquën nanan quëtërin atëpatërahuë, nishitëconotopi. Iso

sopairo‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬pacaiso marë‫ف‬. ʊ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ quëmapiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, nani ma‫ف‬sha
ton, nisha nisha caniori maninsopitanta‫ف‬ nanitaparin, natantërahuë. ¿Inta‫ف‬inaso‫ف‬
anoyatapi. nimara? Canta‫ف‬nohuichi, ta‫ف‬ton,
2ॸ—Paatoma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Quisoso yani‫ف‬pirinhuë‫ف‬.
a‫ف‬chintonco‫ف‬. “Yosë
yahua‫ف‬anëntarinquëma‫ف‬. Huëntonënquë Cosharo‫ف‬ana‫ف‬atërinso‫ف‬
ya‫ف‬conpatama‫ف‬, noya catahuarinquëma (Mt. 14.13-21; Mr. 6.30-44; Jn. 6.1-14)
huachi,” itoco‫ف‬. Cania‫ف‬piro‫ف‬santa‫ف‬ 10ॸCa‫ف‬tano‫ف‬Ѹ͑ř͑Йɗҡȍӕř͑ҡфȍӕ‫ڏ‬
anoyatoco‫ف‬. Catahuaranquëma‫͑ف‬Ύֆҡ‫ڏ‬ tona‫ف‬, Quisoso sha‫ف‬huitiipi.

camaso marë‫ف‬. 3ॸPa‫ف‬patama‫ف‬, ama manta‫ف‬ —Nani a‫ف‬chintërai. Cania‫ف‬piro‫ف‬santa‫ف‬
quëpacosohuë‫ف‬. Pitana, morsa, pan, anoyatërai, itiipi.
coriqui, inapita ama quëpacosohuë‫ف‬. —Huëco‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Co piyapi
Ama cato‫ف‬coton tëranta‫ف‬quëpacosohuë‫ف‬. ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬pa‫ف‬ahua‫ف‬, chinotahua‫ف‬,
4ॸInso pëiquësona yacapatohuatama‫ف‬, ina itërin Quisosori. Itohuachina, Pitsaita
pëiquërachin ya‫ف‬huëco‫ف‬. Ina ninano ya‫ف‬cariya pa‫ف‬pirinahuë‫ف‬. 11ॸNa‫ف‬a
quëran pipimiataquë huarë‫ف‬inaquë piyapi‫ف‬sari natanahuatona‫ف‬, imapi.
ya‫ف‬huëco‫ف‬. 5ॸA‫ف‬na ninanoquë pa‫ف‬patama‫ف‬, Canquihuachinara, Quisosori noya
“Ama isëquë huëcosohuë‫ف‬. Co nontërin. Yosë huëntonënquë
yanatanainquëmahuë‫ف‬,ٚɗҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬conacaiso‫ف‬a‫ف‬chintarin. Nani
quëma‫ف‬, patoco‫ف‬. Yapa‫ف‬patama‫ف‬, a‫ف‬chintahuaton, cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
pënënco‫ف‬. “Nani a‫ف‬naroachin anoyatërin.
sha‫ف‬huitopiranquëmahuë‫ف‬. Co nohuantë 12ॸNani i‫ف‬huararahuaso‫ف‬,
ramahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, canpitaora tëhuënë̲‫ڏ‬ ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari itërin:

quë nina‫ف‬intarama‫ف‬,” itoco‫ف‬. Ina quëran —Nani i‫ف‬huarin. Co manta‫ف‬isëquë
a‫ف‬na parti paco huachi, itërin Quisosori. ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬paquë‫ف‬
6ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari pa‫ف‬ina‫ف‬. Isoshara‫ف‬huaya ninanoro‫ف‬sa‫ف‬,
pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, noya nanan a‫ف‬china‫ف‬piapi. pëiro‫ف‬sa‫ف‬, inapita ya‫ف‬huërin. Inaquë
Nisha nisha ninanoquë pënëna‫ف‬piapi. Na‫ف‬a cosharo‫ف‬pa‫ف‬anatona‫ف‬, ca‫ف‬ina‫ف‬. Inaquë
cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬anoyatopi. huë‫ف‬ëina‫ف‬, itopi.
13ॸ—Canpitari a‫ف‬caco‫ف‬, itërin Quisosori.
Coansha Paotista tëpapiso‫ف‬ —Capa isëquë capacaso‫ف‬.
(Mr. 14.1-12; Mr. 6.14-29) A‫ف‬natërapoya pan, catoya sami, inaíchin
7ॸNapopiso‫ف‬ya‫ف‬ipi parti nahuinin. Cararia ya‫ف‬huëtërincoi. Nótohuaro‫ف‬piyapi
hua‫ف‬anëonta‫ف‬natantërin. Irotisë itopiso‫ف‬. ya‫ف‬huërin. Quiyaso‫ف‬pa‫ف‬anconahuatoi,
Natanahuaton, nisha nisha yonquirin. ina nápo‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬ca‫ف‬ii, ¿ti? itopi.
—¿Inta‫ف‬Quisososo‫ ?ف‬itohuachinara, 14ॸA‫ف‬natërapo huaranca pochin
—Coansha Paotista nanpiantarinso‫ف‬ quëmapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëpi ni‫ف‬tona‫ف‬, napopi.

nimara, topi a‫ف‬naquën. 8ॸ—Co inahuë‫ف‬. Ina quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itërin:
Iniasëco‫ف‬ya‫ف‬noantarinso‫ف‬nimara, topi —Piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitoco‫ف‬huënsë‫ف‬ina‫ف‬.
a‫ف‬naquëonta‫ف‬. —Co inahuë‫ف‬. A‫ف‬na A‫ف‬natërapo shonca, a‫ف‬natërapo shonca
ninotona‫ف‬pi iraca chiminpirinhuë‫ف‬, pochin huënsë‫ف‬ina‫ف‬, itërin.
nanpiantarinso‫ف‬, topi a‫ف‬naquëonta‫ف‬. 15ॸSha‫ف‬huitohuachinara, ya‫ف‬ipiya
9ॸNatantahuachina, hua‫ف‬ani itërin: ahuënsëpi. 16ॸNaporahuaton, Quisosori
—Cari sontaro a‫ف‬pahuatëra, Coansha a‫ف‬natërapoya pan, catoya sami, inapita
145 ̞ӕËѸॷ9
ma‫ف‬patërin. Inapaquë në‫ف‬pëtahuaton, Napoaponahuë‫ف‬, cara tahuëri quëran

Yosë nontërin: —Ma noyanquën, Tata, nanpiantarahuë huachi, itërin.
ni‫ف‬ton, cosharo‫ف‬acotërancoi
capa‫ف‬huaiso‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosparinquën, Quisoso imamiatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
Tata, itërainquën, itahuaton, pan, sami, (Mt. 16.24-28; Mr. 8.34-9.1)
inapita së‫ف‬panahuaton, 23ॸInaquëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënëantarin.
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita quëtërin. —Yaimapatamaco, canpitaora
—Piyapi‫ف‬sa‫ف‬quëtonco‫ف‬ca‫ف‬ina‫ف‬, itërin. nohuantëramaso‫ف‬naniantoco‫ف‬. Yosë
17ॸQuëtohuachinara, ya‫ف‬ipi piyapi nohuantërinsoráchin imaco huachi.
coshatopi. Natëaquëhuarë‫ف‬coshatopi. Corosëquë chiniquën parësitërë‫ف‬.
Ina quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari Canpitanta‫ف‬parësitapomarahuë‫ف‬, nani
pë‫ف‬sotopiso‫ف‬mapi. Shonca cato‫ف‬yo‫ف‬më‫ف‬ tahuëri imamiatoco. 24ॸæ͑Ë̲ѸΎ‫ڏ‬
mëntatopi. chin yonquihuatama‫ف‬, topinan quëran
nanpiarama‫ف‬. A‫͑ف‬ҡȍӕřфɗËȍɗ̲ɗ̲ɗҡ‫ڏ‬
Pitro natërinso‫ف‬ rama huachi. Nipirinhuë‫ف‬, casáchin
(Mt. 16.13-19; Mr. 8.27-29) yonquihuatamaco, parësitapomarahuë‫ف‬,
18ॸA‫ف‬natahuëri Quisoso inaora pa‫ف‬nin co topinan quëran nanpiaramahuë‫ف‬.
Yosë nontacaso marë‫ف‬. Yosë nohuitatoma‫ف‬, noya nanpiarama‫ف‬.
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitaráchin inaquë Naporahuatoma‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬
ya‫ف‬huëpi. Nani Yosë nontohuachina, nanpimiatantarama huachi. 25ॸYa‫ف‬ipi
Quisosori itërin: ma‫ف‬sha isoro‫ف‬paquë canapiramahuë‫ف‬, co
—Nani ma‫ف‬sha nanitaparahuë ni‫ف‬ton, hua‫ف‬yanëma‫ف‬cha‫ف‬ëpachinhuë‫ف‬, co
¿ma‫ف‬ta‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬yonquiarapirinaco? canamiataramahuë‫ف‬. Ónponta‫ف‬pahuërë
itërin. tapiramahuë‫ف‬, co huachi hua‫ف‬yanëma‫ف‬
19ॸ—“Inaso‫ف‬Coansha Paotistaco‫ف‬ nanitërinhuë‫ف‬cha‫ف‬ëcaso‫ف‬. 26ॸʊ̲Йҡ‫ڏ‬
nanpiantarinso‫ف‬,” topi a‫ف‬naquën. “Co maco, tëhuaarinënquëma‫ف‬. ҽЙ͑‫ڏ‬
inahuë‫ف‬. Tata Iniasëco‫ف‬nanpiantarinso‫ف‬,” toma‫ف‬, a‫ف‬pohuatamaco, a‫ف‬na tahuëri
topi a‫ف‬naquëonta‫ف‬. “Co inahuë‫ف‬. A‫ف‬na carinquëmanta‫ف‬a‫ف‬poaranquëma‫ف‬.
ninotona‫ف‬pi iraca chiminpirinhuë‫ف‬, Nanamëhuë a‫ف‬pohuatama‫ف‬, carinquë
nanpiantarinso‫ف‬nimara,” topi a‫ف‬nanta‫ف‬, manta‫ف‬o‫ف‬mantahuato, a‫ف‬poaranquëma‫ف‬.
itopi. Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to,
20ॸ—Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫¿ف‬ma‫ف‬ta‫ف‬ o‫ف‬mantararahuë. Tata huënaratërinso
yonquirama‫ ?ف‬itërin Quisosori. pochin canta‫ف‬huënaratarahuë. Noya
—Quëmaso‫ف‬Cristonquën, Yosë anquëniro‫ف‬sapitaro‫ف‬co o‫ف‬mantararahuë.
a‫ف‬patimarincoiso‫ف‬, tënin Pitro. 27ॸNo‫ف‬tëquën itaranquëma‫ف‬. Yosë
isoro‫ف‬pa‫ف‬hua‫ف‬anëntapon, ni‫ف‬sarama‫ف‬.
Chiminacaso‫ف‬ninorinso‫ف‬ A‫ف‬naquëma‫ف‬co‫ف‬huara chimiyantëфѸΎ‫ڏ‬
(Mt. 16.20-23; Mr. 8.30-33) mahuë‫ف‬, ni‫ف‬sarama‫ف‬, itërin.
21ॸ—Ama ipora a‫ف‬napita
sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬. 22ॸYosë quëran caso‫ف‬ Nisha pochin ya‫ف‬norinso‫ف‬

quëmapico niporahuë‫ف‬, na‫ف‬con (Mt. 17.1-8; Mr. 9.2-8)
parësita‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Cotio 28ॸPosa tahuëri quëran Quisoso
ansiano‫ف‬sa‫ف‬, corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, motopiquë pa‫ف‬nin. Pitro, Coansha,

maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapita co huachi Santiaco, inapitarachin quëparin. Yosë
quë‫ف‬yarinacohuë‫ف‬. Tëpararinaco. nontacaso marë‫ف‬pa‫ف‬nin. 29ॸYosë
̞ӕËѸॷ9 146
nontaquëya‫ف‬, nisha pochin ya‫ف‬noarin. niconin. Pacororarin. Napoín quëran

A‫ف‬morinsonta‫ف‬huënarachin huënarachin sopai patohuachina, noyá iquirorin.
ninin. Huiri huiríchin. 30,31ॸA‫ف‬nanaya 40ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpita nontopirahuë‫ف‬,
Moisësëco‫ف‬, Iniasëco‫ف‬, inapita ya‫ف‬nopi. “Sopai inquitoco,” itopirahuë‫ف‬, co

Inahuanta‫ف‬huënarachin huënarachin nanitaparinhuë‫ف‬, itërin.
nipi. Quisosorë‫ف‬ninontapi. —тӕɗфΎѸ‫ڏ‬ 41ॸ—Ma‫ف‬huantacha ninama paya.
rinquë pa‫ف‬pato, tëpararinaco, itërin Canpitaso‫ف‬co Yosë natëramahuë‫ف‬. Co

Quisosori. 32ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬ natantochinachinhuë‫ف‬cancantërama‫ف‬.
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitaso‫ف‬huë‫ف‬ëi‫ف‬iquitatona‫ف‬, Nani hua‫ف‬qui‫ف‬a‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬,
huë‫ف‬ësápirinahuë‫ف‬. æЙֆҡ͑ҡȍӕËȍɗ‫ڏ‬ ¿onporo huárëta‫ف‬yanatëramaco?
nara, Quisoso huënarachin nininso‫ف‬ tënahuë. Hua‫ف‬huasha quëshico, itërin
quënanpi. Moisësëco‫ف‬, Iniasëco‫ف‬, Quisosori.
inapitanta‫ف‬quënanpi. 33ॸInapitaso‫ف‬ 42ॸInaquë quëntapirinhuë‫ف‬, no‫ف‬paquë
yapanantohuachina, Pitrori itërin: sopairi ataatërin. Apacoroantarin.

—Ma noyacha, Maistro, isëquë Quisosori ni‫ف‬sahuaton, sopai itërin:
huë‫ف‬nëhua paya. Cara imënamëa‫ف‬huaya —Hua‫ف‬huasha tananpitëquë‫ف‬. ЬɗЙɗ̲ɗ‫ڏ‬
nii, a‫ف‬nara‫ف‬quëma marë‫ف‬, a‫ف‬nanta‫ف‬ tëquë huachi, itërin. A‫ف‬naroachin sopai
Moisësë marë‫ف‬, a‫ف‬nanta‫ف‬Iniasë marë‫ف‬, pipirin. Hua‫ف‬huasha noyatërin huachi.
topirahuë‫ف‬, tënin. Co yonquiatonahuë‫ف‬, —Pëinënquë, iyasha, quëpantaquë‫ف‬,
naporin. 34ॸNonaquëya‫ف‬, chistorori itërin. 43ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicatona‫ف‬,
imotërin. Ya‫ف‬ipiya imotërin ni‫ف‬ton, pa‫ف‬yanpi.
pa‫ف‬yanpi. 35ॸChistoro‫ف‬huancana Yosëri —Ma noyacha Yosëri catahuarin
nontërin, natanpi. ni‫ف‬ton, sopai a‫ف‬parin paya, topi.
—Ca hui‫ف‬nahuë isoso‫ف‬. Nóya ni‫ف‬nahuë.
Ina na‫ف‬con natanco‫ف‬, itërin. Chiminacaso‫ف‬ninoantarinso‫ف‬
36ॸNani nontohuachinara, (Mt. 17.22-23; Mr. 9.30-32)
ni‫ف‬sapirinahuë‫ف‬, co a‫ف‬napita quë͑͑Йɗ‫ڏ‬ Ya‫ف‬ipiya pa‫ف‬yanatona‫ف‬, anoyatërinso‫ف‬
huë‫ف‬. Quisosoráchin quënanpi. Ina yonquirápirinahuë‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
yonquiatona‫ف‬, co manta‫ف‬topihuë‫ف‬. Nani itantarin:
ni‫ف‬pirinahuë‫ف‬, naporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬co 44ॸ—Noya, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, natanco‫ف‬. Yosë
insonta‫ف‬sha‫ف‬huitopihuë‫ف‬. quëran caso‫ف‬quëmapico niporahuë‫ف‬,

a‫ف‬na tahuëri piyapi‫ف‬sa‫ف‬masarinaco.
Hua‫ف‬huasha hua‫ف‬yantërinso‫ف‬ Sha‫ف‬huirapihuachinco, masarinaco. Ina
(Mt. 17.14-21; Mr. 9.14-29) yonquiráco‫ف‬, itërin.
37ॸTahuëririnquë motopi quëran 45ॸNatanaponaraihuë‫ف‬, co natëtacaiso‫ف‬
nohuaraimantarahuatona‫ف‬, na‫ف‬a nanitopihuë‫ف‬. “¿Onpoatonta‫ف‬ina pochin

piyapi‫ف‬sa‫ف‬quënanquimapi. Quisoso nontërinpoa‫ ”?ف‬topi yonquinëna quëran.
yonipona‫ف‬huë‫ف‬pi. 38ॸA‫ف‬naya‫ف‬piri Pa‫ف‬yanatona‫ف‬, co nohuantopihuë‫ف‬
nontiirin. natanacaiso‫ف‬.
—Huëquë‫ف‬, Maistro, hui‫ف‬nahuë nitiico.
Inaíchin hui‫ف‬nahuë nipirinhuë‫ف‬, Chini chiniquën nanantërinso‫ف‬
39ॸa‫ف‬nanaya sopairi (Mt. 18.1-5; Mr. 9.33-37)
ya‫ف‬coancantohuachina, huiyon tënin. 46ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita capini
Onporosona sopairi mapachina, ninontopi. —¿Inquënpoata‫ف‬ipora chini

no‫ف‬paquë nitë‫ف‬yatërin. Sa‫ف‬po sa‫ف‬po chiniquën nanantërëhua‫ ?ف‬nitopi. 47ॸCo
147 ̞ӕËѸॷ9
natanaponahuë‫ف‬, inaora yonquinën —Yosë nonchii, Sinioro, inapa quëran

quëran Quisoso nitotërin. Napoaton pën a‫ف‬paimain isopita huiquichin. Iraca
hua‫ف‬huasha maimirarahuaton, ya‫ف‬cariya Iniasë inapochachin naporin ni‫ف‬ton,
ahuanirin. quiyanta‫ف‬napo‫ف‬ii, topirahuë‫ف‬, itërin.
48ॸ—Chiniquën nanan nohuantërama‫ف‬, 55ॸTahuërëtahuaton, —Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
¿ti? Ama chiniquën nanantacamaso‫ف‬ napocosohuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬

yonquicosohuë‫ف‬. Co hua‫ف‬huasha tëranta‫ف‬ rama‫ف‬. Tananpitoco‫ف‬, tënahuë. 56ॸYosë
nocanacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to, co
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosoroatoma‫ف‬, catahuaco‫ف‬. Ina piyapi‫ف‬sa‫ف‬ata‫ف‬huanta‫ف‬huaso marë‫ف‬
pochin cancantohuatama‫ف‬, Yosë nóya o‫ف‬marahuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicha‫ف‬ëca‫ف‬huaso
ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Imaramaco ni‫ف‬ton, marë‫ف‬o‫ف‬marahuë, itërin. Ina quëran a‫ف‬na
hua‫ف‬huasha nosorohuatama‫ف‬, ͑ΎѸΎфΎф‫ڏ‬ ninanoquë paantarin.
maco canta‫ف‬. Nosorohuatamaco, co
casachin nosoroaramahuë‫ف‬. Yosënta‫ف‬ Ya‫ف‬ipi cancanën quëran
nosoroarama‫ف‬. Co hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫͑ف‬ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
huatamahuë‫ف‬, co Yosënta‫͑ف‬ΎѸΎфΎф̲‫ڏ‬ (Mt. 8.19-22)
huë‫ف‬. Inaso‫ف‬isoro‫ف‬paquë a‫ف‬paimarinco, 57ॸPapona pochin a‫ف‬na quëmapi
itërin Quisosori. nacapirin.
—Canta‫ف‬, Sinioro, imainquën. Insëquë
Pi‫ف‬pian nisha imarinso‫ف‬ sona pa‫ف‬patan, canta‫ف‬pa‫ف‬i, topirahuë‫ف‬,
(Mr. 9.38-40) itërin.
49ॸ—A‫ف‬na quëmapi, Maistro, ni‫ف‬nai. 58ॸ—Yaimaranco, ¿ti? Sacai‫ف‬imancoso‫ف‬,
“Quisoso nanan quëtërinco,” ta‫ف‬ton, tënahuë. Ma‫ف‬sha tananquë ya‫ف‬huërinsopita

sopairo‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬pararin. Inaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, huë‫ف‬ëshinantën ya‫ف‬huëtërin huë‫ف‬ëcaiso
co quiya pochin imasarinquënhuë‫ف‬ marë‫ف‬. Inairanta‫ف‬pë‫ف‬pëtën ya‫ف‬huëtërin.
ni‫ف‬ton, co nohuantëraihuë‫ف‬. “Ama Caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosë quëran quëmapico
inapotëquësohuë‫ف‬,” itërai, tënin niporahuë‫ف‬, co pëi‫ف‬ya‫ف‬huëtërincohuë‫ف‬.
Coansha. Pa‫ف‬sápato, co ya‫ف‬huëmiatërahuë‫ف‬, itërin.
50ॸ—Tananpitoco‫ف‬sopai a‫ف‬pa‫ف‬in. 59ॸA‫ف‬nanta‫ف‬huë‫ف‬pachina, —Imaquico,
Insosona co inimicotohuachinpoahuë‫ف‬, itopirinhuë‫ف‬, co nohuantërinhuë‫ف‬.

catahuarinpoa‫ف‬, itërin. —Oshaquëran, Sinioro, imainquën.
Tatahuë nani noyá mashotërin. æȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita no‫ف‬huipiso‫ف‬ pachin, cari pa‫ف‬pitarahuë. Ina quëran
51ॸNani ya‫ف‬caritëriarin Quisoso inapaquë imainquën, topirahuë‫ف‬, tënin.
panantacaso‫ف‬. Napoaton —Quirosarinquë 60ॸ—A‫ف‬naquën co nohuantopihuë‫ف‬
pa‫ف‬sarahuë huachi, tënin. 52ॸYapa‫ف‬paton, imainacoso‫ف‬. æȍɗ̲ɗ͑ЙɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬

catoya‫ف‬pi a‫ف‬parin. —Paso‫ف‬ninanoquë pa‫ف‬i, topi. Inapitari pa‫ف‬pichina‫ف‬, tënahuë.
topirahuë‫ف‬. Paaton, sha‫ف‬huitonquë‫ف‬ Quëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ca na‫ف‬con na‫ف‬con
tapachinpoa‫ف‬, itërin Quisosori. Inaquë yonquiatonco, Yosë nanamën
Samaria piyapi ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬. sha‫ف‬huiquë‫ف‬, itërin Quisosori.
53ॸNatanahuatona‫ف‬, co Quisoso huëcacaso‫ف‬ 61ॸA‫ف‬na quëmapinta‫ف‬huë‫ف‬pirinhuë‫ف‬.
nohuantopihuë‫ف‬. “Quirosarinquë paaton, —A‫ف‬na tahuëri canta‫ف‬, Sinioro,

Cotioro‫ف‬sarachin a‫ف‬chintarin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, co imasaranquën. Ipora quëmopinëhuëpita
Quisoso nohuantopihuë‫ف‬. 54ॸIna marë‫ف‬ nontëri‫ف‬i. Nani nontohuato, imainquën,
Santiaco no‫ف‬huirin. Coanshanta‫ف‬no‫ف‬huirin. itopirinhuë‫ف‬, 62ॸQuisosori itërin:
—Ama, iyasha, nisha nisha yonquiquë Manoton paco‫ف‬. 5ॸA‫͑ف‬ЙřɗнӕřË͑ËΎ͑Й‫ڏ‬

sohuë‫ف‬. Ni‫ف‬quë‫ف‬. A‫ف‬nëtohuatëra, noya tama‫ف‬, hua‫ف‬anën nontoco‫ف‬. “I‫ف‬huata, iya.
nicatë‫ف‬ahuëhuatëra, no‫ف‬tëquën ahuërë‫ف‬. Yosë imapatan, catahuainquën,” itoco‫ف‬.
Niquë notëtahuatë‫ف‬, ahuëhuatëra, co 6ॸNoya natanpachinquëma‫ف‬, Yosë
noya ahuërëhuë‫ف‬. Inapochachin catahuaarin mini. Co‫ف‬so‫͑ف‬ҡ͑ЙËȍɗ͑‫ڏ‬

yaimapatamaco, ya‫ف‬ipi cancanëma quëmahuë‫ف‬, co Yosëri catahuaarinhuë‫ف‬.
quëran imamiatoco. ͮɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ 7ॸNohuantohuachinquëma‫ف‬, ina
huatama‫ف‬, co Yosë nohuantarinquë̲‫ڏ‬ pëinënquë yacahuatoco‫ف‬.

huë‫ف‬. Inaso‫ف‬yahua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, A‫ف‬cahuachinquëma‫ف‬, ca‫ف‬co‫ف‬.
ya‫ف‬ipi cancanëma quëran imamiatacaso‫ف‬ O‫ف‬shitohuachinquëma‫ف‬, o‫ف‬oco‫ف‬.
ya‫ف‬huërin, tënin. A‫ف‬chintarama‫ف‬ni‫ف‬ton, topinan ca‫ف‬co‫ف‬.
Ama cosharoachin yonquiatoma‫ف‬, nisha
Canchisë shoncaya‫ف‬pi a‫ف‬parinso‫ف‬ nisha pëiquë pacosohuë‫ف‬. 8ॸA‫͑͑ف‬ɗ͑͑Ύ‫ڏ‬
10
1ॸIna quëran a‫ف‬napitanta‫ف‬ quë pa‫ف‬patama‫ف‬, ͑Ύֆ͑Ύ͑ҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬
sha‫ف‬huitërin pënëntacaiso‫ف‬. quëma‫ف‬, inaquë a‫ف‬chintoco‫ف‬. Ma‫ف‬sona
Canchisë shonca quëmapi‫ف‬sa‫ف‬ȍӕֆΎ͑‫ڏ‬ a‫ف‬cahuachinquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ca‫ف‬co‫ف‬.
huaton, catoya catoya a‫ف‬parin. Nisha 9ॸCania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬inaquë ya‫ف‬huëhuachina‫ف‬,
nisha ninanoquë a‫ف‬parin. Oshaquëran anoyatoco‫ف‬. “Yosë a‫ف‬patimarinpoaso‫ف‬

ina ninanoro‫ف‬saquë chachin pa‫ف‬sarin nani o‫ف‬marin. Ina imaco‫ف‬noya
ni‫ف‬ton, inapita‫ف‬ton a‫ف‬parin pënëntacaiso hua‫ف‬anënchinquëma‫ف‬,” itoco‫ف‬.
marë‫ف‬. 10ॸA‫ف‬naquën piyapi‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
2ॸ—Tëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, isoro‫ف‬pa‫ف‬ nohuantarinquëmahuë‫ف‬. Ina ninanoquë
pánca imin pochin ninin. Cayarinso‫ف‬ canconpatama‫ف‬, caniquë paco‫ف‬. Inaquë
manëso pochachin piyapi‫ف‬sa‫ف‬manë‫ف‬ paatoma‫ف‬, pënëntoco‫ف‬. 11ॸ“Nani pë͑ř͑Йɗ‫ڏ‬
Yosë imacaiso marë‫ف‬. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ ranquëmahuë‫ف‬. æΎ͑Ύȍӕ͑ҡΎȍӕҡ̲‫ڏ‬
ya‫ف‬huërapi Yosë imacaiso marë‫ف‬. huë‫ف‬, canpitaora tëhuënëmaquë
Ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, caraichin piyapi nina‫ف‬intarama‫ف‬. Co natëapomarahuë‫ف‬,
pënëntarin. Napoaton Yosë nontoco‫ف‬ Yosë yahua‫ف‬anëntarinquëma‫ف‬.
a‫ف‬napitanta‫ف‬a‫ف‬pa‫ف‬in pënënchina‫ف‬. Ina A‫ف‬paimarinso‫ف‬nani o‫ف‬marin huachi,”
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬. itoco‫ف‬. 12ॸAyaro‫ف‬tahuëri nanihuachin,
3ॸIporaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬paranquëma‫ف‬. inapitaso‫ف‬chiniquën parësitapi, tënahuë.
Ni‫ف‬co‫ف‬. Ohuicaro‫ف‬sa‫ف‬co nanitopihuë‫ف‬ Iraca Sotomaro‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬
nia‫ف‬paicaiso‫ف‬. A‫ف‬naroachin tanan ni‫ف‬ton, Yosëri chiniquën ana‫ف‬intërin. Co
ni‫ف‬niro‫ف‬sari manin. Inapochachin natërinacosopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬chini
a‫ف‬naquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬niro‫ف‬sa pochin chiníquën ana‫ف‬intarin, itërin Quisosori.
cancantatona‫ف‬, no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬.
Nisha nisha ninanoquë ya‫ف‬huëpisopita
A‫ف‬chintohuatama‫ف‬, no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬.
(Mt. 11.20-24)
Napoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya yonquico‫ف‬.
No‫ف‬huipirinquëmaonta‫ف‬, ama 13ॸIna quëran nisha nisha
no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Noya cancantatoma‫ف‬, ninanoro‫ف‬saquë ya‫ف‬huëpisopita pë͑ř͑‫ڏ‬

oshaquëran nontoco‫ف‬. 4ॸPa‫ف‬patama‫ف‬, tarin. Corasinoquë ya‫ف‬huëpisopita
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ama manta‫ف‬quëpacosohuë‫ف‬. itapon: —Na‫ف‬con, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pë͑ř͑Йɗф͑‫ڏ‬
Ama morsa, coriqui, sapatë tëranta‫ف‬ quëmahuë‫ف‬, co natëramacohuë‫ف‬. Ina
quëpacosohuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ËЙɗȍӕ‫ڏ‬ marë‫ف‬parësitarama‫ف‬. Pitsaitaquë
tama‫ف‬, ama hua‫ف‬qui‫ف‬ninontocosohuë‫ف‬. ya‫ف‬huëramasopitanta‫ف‬chiniquën
149 ̞ӕËѸॷ10
parësitarama‫ف‬. Na‫ف‬con nitotopiramahuë‫ف‬, quëma‫ف‬canpitanta‫ف‬sopai minsëcamaso

co yaimaramacohuë‫ف‬. Tiroquë, Sitonquë, marë‫ف‬. Ca yonquiatomaco, sopairo‫ف‬sa‫ف‬
inaquëpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co pënëntëф‫ڏ‬ nontohuatama‫ف‬, patarinquëma‫ف‬. Ya‫ف‬huan
huë‫ف‬. Co inaquë cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ yaquëtërinposo pochin sopainta‫ف‬
a‫ف‬naroachin anoyatërahuë‫ف‬. Inaquë yaacorinquëma‫ف‬. Canpitariso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
naporahuë naporini, oshanëna marë‫ف‬ huë‫ف‬minsëarama‫ف‬. Co manta‫ف‬nanitëфɗ͑‫ڏ‬
sëchitonahuë‫ف‬, na‫ف‬nëtona‫ف‬co noyahuë‫ف‬ huë‫ف‬minsëinquëmaso‫ف‬. 20ॸSopairo‫ف‬sa‫ف‬
yonquipisopita nanianchitonahuë‫ف‬. a‫ف‬papiramahuë‫ف‬, ama ina marëachin
14ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ayaro‫ف‬tahuëri noya cancantocosohuë‫ف‬. Imaramaco
nanihuachin, chini chiniquën ni‫ف‬ton, Yosë‫ف‬pa‫ف‬pantarama‫ف‬. Inatohua‫ف‬
ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. Inapitaso‫ف‬co nininëma‫ف‬nani ninshitërinquëma‫ف‬. Ina
onpopinchin ana‫ف‬intarinhuë‫ف‬. 15ॸæЙɗ͑Ύ‫ڏ‬ marë‫ف‬tëhuënchachin nóya cancantoco‫ف‬,
moquë ya‫ف‬huëramasopitanta‫ف‬co itërin.
no‫ف‬tëquën yonquiramahuë‫ف‬. “Noyacoi
ni‫ف‬toi, Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬sarai,” topiramahuë‫ف‬, Tata Yosë anitotërinpoaso‫ف‬
co ina marë‫ف‬inatohua‫ف‬pa‫ف‬saramahuë‫ف‬. (Mt. 11.25-27; 13.16-17)
Parësitopiquë pa‫ف‬miatarama huachi, 21ॸNaporo‫ف‬Ispirito Santo nohuanton,
tënin. Quisoso nóya cancantërin. ͮΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬
16ॸIna quëran yaa‫ف‬parinsopita taton, Yosë nontarin.
itantarin: —Ma noyacha, Tata, yonquiran paya.
—Iporaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pënëntacamaso Quëmaso‫ف‬chini chiniquën nanantëran.
marë‫ف‬a‫ف‬pararanquëma‫ف‬. Ca Inapaquë, isoro‫ف‬paquë, ya‫ف‬ipi parti
ya‫ف‬huërënamën pënëntarama‫ف‬. Noya hua‫ف‬anëntaran. Quëma nohuanton,
natanpachinquëma‫ف‬, natanarinaco a‫ف‬naquën nani ma‫ف‬sha nitotaponaraihuë‫ف‬,
canta‫ف‬. Co‫ف‬so‫ف‬nohuantohuachinquë̲‫ڏ‬ co nanamën nitotopihuë‫ف‬. “Quiyaora noya
huë‫ف‬, co canta‫ف‬nohuantarinacohuë‫ف‬. Co noya nitotarai,” topiso marë‫ف‬, co nanamën
nohuantohuachinacohuë‫ف‬, co Yosënta‫ف‬ anitotëranhuë‫ف‬. Imarinacosopitaso‫ف‬
nohuantapihuë‫ف‬, itërin Quisosori. nipirinhuë‫ف‬catahuaran. “Catahuaco,
Itohuachina, pa‫ف‬pi huachi. Nisha nisha Sinioro, co caora nanitërahuë‫ف‬,ٚɗҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬
ninanoquë pënëntëra‫ف‬piapi. nën, quëma nanamën chachin anitotëran.
Ina marë‫ف‬, Tata, Yosparinquën itëranquën,
A‫ف‬parinsopita huëantapiso‫ف‬ tënin, Yosë nontaton.
17ॸNani pënëntohuachinara, canchisë 22ॸIna quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintantarin.
shoncaya‫ف‬ЙɗËȍËȍɗ͑͑ΔֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ —Tata Yosë nohuanton, chiníquën

tona‫ف‬, Quisosoquë huëantapi. nanantërahuë. Ya‫ف‬ipi nanamën
—Sopairo‫ف‬santa‫ف‬, Sinioro, nontërai. anitotërinco piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chinta‫ف‬huaso
“Quisocristo nanan quëtërincoi ni‫ف‬ton, marë‫ف‬. Hui‫ف‬ninco ni‫ف‬to, tatahuësáchin noyá
a‫ف‬paranquën huachi,” itohuatëira, nohuitërinco. Inapochachin canta‫ف‬Tata
pipirin huachi, itopi. Yosë nohuitërahuë. Casachin noyá
18ॸNapotohuachinara, Quisosori itërin: nohuitërahuë. A‫ف‬naquën piyapi‫ف‬santa‫ف‬
—Sopai nani minsërahuë mini. caora nohuanto, anohuitërahuë.
Inápaquë ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, Yosëri Inapitanta‫ف‬Yosë nohuitapi huachi, itërin.
të‫ف‬yatërin. A‫ف‬naroachin pipirin, 23ॸNani a‫ف‬chintohuachina,
ni‫ف‬nahuë. Co minsëinquëmaso‫ف‬ ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita amasha quëЙфȍӕ‫ڏ‬

ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 19ॸNani nanan quëtëф͑‫ڏ‬ ton, sha‫ف‬huitërin:
̞ӕËѸॷ10 150
—Isoro‫ف‬paquë o‫ف‬mato, nani ma‫ف‬sha huënton quëmapi ni‫ف‬ton, corto hua‫ف‬an

naporahuë. ͑ͅΎֆ֤ΎѸř͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬ catahuarinso‫ف‬. Inarinta‫ف‬quë͑͑ËΎ͑ЙΎ‫ڏ‬
quëma‫ف‬ni‫ف‬ton, ni‫ف‬nama‫ف‬. 24ॸIraca quëra nahuë‫ف‬, na‫ف‬huëtërin. 33ॸIna quëran
huarë‫ف‬na‫ف‬a hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, Samaria piyapi ira pa‫ف‬taponahuë‫ف‬,
pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, ɗ͑Йɗҡֆ͑ΎȍӕɗҡΎЙɗ‫ڏ‬ quënanconin. Nisha piyapi niponahuë‫ف‬,
rinacohuë‫ف‬, co huë‫ف‬shamatërarahuë‫ف‬ nosororin. 34ॸYa‫ف‬cariconahuaton,
ni‫ف‬ton, co nohuitërinacohuë‫ف‬. catahuarin. Pë‫ف‬sharinso‫ف‬tomaquë
Yani‫ف‬pirinacohuë‫ف‬, co quënaninacohuë‫ف‬. pashitërin. Huinoquënta‫ف‬pashitërin.
Yanatanpirinacohuënta‫ف‬, ËΎ͑ҡ͑ɗ͑ËΎ‫ڏ‬ Noya pashitahuaton, pë‫ف‬sharinso‫ف‬
huë‫ف‬. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫͑ف‬Ύȍӕɗҡф‫ڏ‬ tonpotërin. Ina quëф͑ɗ͑ΎфËȍӕфɗΎ‫ڏ‬
maco, itërin. nënquë acorahuaton, huë‫ف‬ëpatacaso
pëiquë quëparin. Inaquë nocomarin.
Yosë na‫ف‬con na‫ف‬con nosorocaso‫ف‬ 35ॸTahuëririnquë pi‫ف‬pian coriqui pëi‫ف‬
25ॸIna quëran a‫ف‬na coisë huanirin hua‫ف‬anën quëtërin. “Paso‫ف‬ninanoquë
Quisoso nontapon. Tënicaso marë‫ف‬ pa‫ف‬sarahuë. Quëmari nocomaquë‫ف‬.
itërin: Coriqui pahuantohuachin, huë͑͑ҡ‫ڏ‬
—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬, Maistro, onpo‫ف‬iso‫ف‬ huato, quëtanta‫ف‬inquën,” itërin.
nanpimiata‫ف‬huaso marë‫ ?ف‬itërin. 36ॸNi‫ف‬quë‫ف‬, iyasha. Caraya‫ف‬piri ahuërinso‫ف‬
26ॸ—Iraca Yosë quiricanën quëran quënanconin. ¿Insota‫ف‬iyaparin pochin
pënëninpoa‫ف‬. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tëninso‫ ?ف‬itërin. nosororin? itërin Quisosori.
27ॸ—“Tata Yosë hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Ina 37ॸ—Nisha piyapi nosororinso‫ف‬, tënin.
nosoroco‫ف‬. Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran —Ina mini. Paaton, quëmarinta‫ف‬

nosoroco‫ف‬. Inasachin yonquiatoma‫ف‬, inapochachin nosoroquë‫ف‬, itërin.
nosoromiatoco‫ف‬. Canpita iyama capini
ninosororamaso pochachin a‫ف‬napitanta‫ف‬ Maria naporinso‫ف‬
nosoroco‫ف‬,” tënin, itërin coisëri. 38ॸIna quëran paantahuaton, a‫ف‬na
28ॸ—No‫ف‬tëquën naporan. Ina pochin ninanoquë canconin. Inaquë Marta
nipatan, Yosë pochin cancantaton, ya‫ف‬huërin. —Huëquë‫ف‬, Sinioro, ni‫ف‬quicoi,
nanpimiataran huachi, itërin Quisosori. itohuachina, ya‫ف‬conapatërin. 39ॸMarta
29ॸ—Ina nitotaporahuë‫ف‬, ¿ma‫ف‬ta‫ف‬ cain ya‫ف‬huëtërin. Maria itopiso‫ف‬. Quisoso
onpo‫ف‬i? ¿Inpitaquë huarëta‫ف‬nosoro‫ف‬i? huë‫ف‬pachina, ya‫ف‬cariya huënsëquirin.
itantarin. A‫ف‬chininso‫ف‬noyá natanarin. 40ॸMartaso‫ف‬
nipirinhuë‫ف‬sacatárin. A‫ف‬naratipita
Nosorona‫ف‬pi naporinso‫ف‬ cosharo‫ف‬nisarin. ͮɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
30ॸ—Inta nipachin, a‫ف‬chinchinquën. ton, Quisosoquë huëcapairahuaton,
A‫ف‬na Cotio quëmapi Quirosarinquë itërin:
ya‫ف‬huërin. A‫ف‬na tahuëri Quiricoquë —Caihuë, Sinioro, topinan huënsëá
pa‫ف‬sapirinhuë‫ف‬, paaso‫ف‬, matararo‫ف‬sari rin. Caora cosharo‫ف‬nisarahuë.
mapi. Ahuëatona‫ف‬, ihuatopi. Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬catahuainco, itërin.
Ai‫ف‬nanpiratopi. Yachimianin patopi 41ॸ—Nisha nisha ma‫ف‬sha, imoya, ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
huachi. 31ॸIna quëran Cotio corto hua‫ف‬an ton, co noya cancantëranhuë‫ف‬. 42ॸCasachin
ina ira chachin pa‫ف‬tapirinhuë‫ف‬. Quëmapi natanancoso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantëф‫ڏ‬
quënanconaponahuë‫ف‬, na‫ف‬huëtërin. Co huë. Mariaso‫ف‬natanatonco, noya noya
catahuarinhuë‫ف‬. 32ॸIna piquëran a‫ف‬na nisarin. Na‫ف‬con yonquirinco ni‫ف‬ton, noya
quëmapinta‫ف‬pa‫ف‬sarin. Inaso‫ف‬Nihui cancantomiatarin huachi, itërin Quisosori.
151 ̞ӕËѸॷ11
ni‫ف‬ton, co nohuantaponhuë‫ف‬nimara.
Yosë nontacaso‫ف‬a‫ف‬chininso‫ف‬ “Paquë‫ف‬, iyasha. Co caso‫ف‬nanitërahuë‫ف‬.
(Mt. 6.9-15) Nani chinotarai huachi.
11
1ॸA‫ف‬natahuëri Quisosori Yosë Hui‫ف‬nahuëpitanta‫ف‬huë‫ف‬ësápi. Co
nontarin. Nani nontohuachina, nanitërahuë‫ف‬quëta‫ف‬huanquënso‫ف‬,” tapon
ca‫ف‬tano‫ف‬sanëni itërin: nimara. 8ॸIin niponahuë‫ف‬, ËΎ͑Ύȍӕ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
—A‫ف‬chintocoi, Sinioro, Yosë rinhuë‫ف‬. Naquëranchin naquëranchin
nonta‫ف‬huaiso‫ف‬. Coanshari imarinënsopita nitantohuachina, ami ami natanpachin,
a‫ف‬chintërin. Quiyanta‫ف‬a‫ف‬chintocoi huënsëintarahuaton, cosharo‫ف‬quëtapon
nitochii, itërin. nimara. Ina pochin a‫ف‬naquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬
2ॸ—Inta, nipachin, a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. niconpirinahuë‫ف‬, Yosëso‫ف‬na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
Yosë yanontohuatama‫ف‬, iso pochin rinpoa‫ف‬. 9ॸNapoaton nani tahuëri Yosë
nontoco‫ف‬. nontoco‫ف‬catahuainquëma‫ف‬. Pahuantë
Quëma, Tata Yosë, inapaquë rinquëmaso‫ف‬nipatama‫ف‬, quëtarinquëma‫ف‬.
ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬, natanancoi. Ma‫ف‬sha yonirëso pochin cancantatoma‫ف‬,
Hui‫ف‬nan pochin ni‫ف‬nancoi ni‫ف‬ton, nontáco‫ف‬na‫ف‬con catahuainquëma‫ف‬.
Tata itërainquën. Quëmasachin 10ॸYosë nontohuatama‫ف‬, Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
noya noyanquën ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi quëma‫ف‬. Hua‫ف‬qui‫ف‬ma‫ف‬sha yonihuatëra,

piyapi‫ف‬sa‫ف‬chinochinënquën. Chini quënanë‫ف‬. Ya‫ف‬conacaso marë‫͑ف‬Ύ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
chiniquën nanantëran ni‫ف‬ton, tëra, i‫ف‬soatërinënpo‫ف‬. Inapochachin Yosë
ya‫ف‬ipicoi natëiinquën. Inapaquë yanohuitohuatama‫ف‬, anohuitarinquëma‫ف‬.
no‫ف‬tëquën natërinënquën. Chiniquën ina nontohuatama‫ف‬, nóya
Catahuacoi, Tata, isoro‫ف‬paquënta‫ف‬ catahuarinquëma‫ف‬.
inapochachin natëiinquën. 3ॸNani 11ॸHui‫ف‬nama‫ف‬tanahuachina, noya
tahuëri catahuacoi cosharo‫ف‬ a‫ف‬carama‫ف‬. “Cosharo‫ف‬nayarahuë,”

ya‫ف‬huëchincoi. 4ॸCo noyahuë‫ف‬ itohuachinquëma‫ف‬, co na‫ف‬pi quëtaramahuë‫ف‬.
nicatoi, oshahuanai. ͮΎѸΎфΎҡΎ͑‫ڏ‬ Cosharo‫ف‬quëtarama‫ف‬. “Sami nayarahuë,”
coi, Tata, oshanëhuëi inquitocoi. itohuachinquëma‫ف‬, co ya‫ف‬huan quëҡф̲‫ڏ‬
Quiyanta‫ف‬nanan anoyatëraiso huë‫ف‬. Sami quëtarama‫ف‬. 12ॸAtaricayonta‫ف‬
pochachin oshanëȍӕřɗɗ͑нӕɗҡҡΎ͑‫ڏ‬ nipachinquëma‫ف‬, co yonpinca quëҡф̲‫ڏ‬
coi, anoyacancantocoi huachi. Co huë‫ف‬. Noya cosharo‫ف‬quëtarama‫ف‬. 13ॸæ͑Йɗ‫ڏ‬
noyahuë‫ف‬yonquihuatoi, Ëҡȍӕ‫ڏ‬ taso‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquiapomarahuë‫ف‬,
coi a‫ف‬naroachin nanianchii, itoco‫ف‬, hui‫ف‬nama‫ف‬nosororama‫ف‬. Noya ma‫ف‬sha
Yosë nontohuatama‫ف‬, tënin. quëtërama‫ف‬. Yosëso‫ف‬noya noya ni‫ف‬ton,
na‫ف‬con na‫ف‬con nosororinquëma‫ف‬. Inápaquë
Apira apira Yosë nontacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬, hui‫ف‬ninpita pochin
(Mt. 7.7-11) ni‫ف‬ninquëma‫ف‬. Nontohuatama‫ف‬, “Ispirito
5ॸIna quëran a‫ف‬chintantarin. Santo aya‫ف‬coancantoco,” itohuatama‫ف‬,
—Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ni‫ف‬toro‫ف‬sa‫ف‬ aya‫ف‬coancantarinquëma‫ف‬, itërin.
huë‫ف‬pachina, capa a‫ف‬cacaso‫ف‬nipachina,
Satanasë minsërinso‫ف‬
a‫ف‬na piyapi pëinënquë pa‫ف‬në‫ف‬. Yono
(Mt. 12.22-30; Mr. 3.19-27)
tashi‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ma‫ف‬sha nitonë‫ف‬.
“Cosharo‫ف‬quëtoco, iyasha. 6ॸAmiconë 14ॸIna quëran a‫ف‬na quëmapi huë‫ف‬nin.
huë huë‫ف‬pirinhuë‫ف‬, co manta‫ف‬a‫ف‬ca‫ف‬huaso‫ف‬ Sopairi ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, co

ya‫ف‬huëtërincohuë‫ف‬,” tënë‫ف‬. 7ॸYono tashi‫ف‬ nanitërinhuë‫ف‬nonacaso‫ف‬. Quisosori
̞ӕËѸॷ11 152
quënanahuaton, sopai a‫ف‬parin. Nani amiconënpita quëtëra‫ف‬piarin. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬

a‫ف‬pahuachina, quëmapi noya noantarin chin Satanasë chiniquën ni‫ف‬ton, na‫ف‬a
huachi. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. piyapi‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anëntërin. Caso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
—Ma noyacha ni‫ف‬ton, a‫ف‬naroachin huë‫ف‬chini chiníquënco ni‫ف‬to, Satanasë
sopai a‫ف‬parin paya, topi. 15ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬ minsëato, piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicha‫ف‬ësarahuë
nipirinhuë‫ف‬nisha yonquirin. huachi.
—Satanasë ya‫ف‬ipi sopairo‫ف‬sa‫ف‬ 23ॸInsosona co imapachinacohuë‫ف‬,
hua‫ف‬anëntërin. Inari catahuarin ni‫ف‬ton, inimicotarinaco. æΎËҡȍӕȍӕËȍɗ͑ËΎ‫ڏ‬

nanitaparin sopai a‫ف‬pacaso‫ف‬, toconpi. huë‫ف‬, sopai natëapi huachi. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
16ॸA‫ف‬napitarinta‫ف‬Quisoso itërin: —Yosë anishacancantapi ama Yosë imacaiso
pochin niquë‫ف‬ni‫ف‬iinquën, itonpi. marëhuë‫ف‬, itërin.
Tënicaiso marë‫ف‬napotopi. 17,18ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬
soso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬yonquirinso‫ف‬nitotaton, Sopai ya‫ف‬coancantantarinso‫ف‬
itërin: (Mt. 12.43-45)
—Co Satanasë catahuarincohuë‫ف‬ 24ॸIna quëran a‫ف‬chintantarin.
sopairo‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬pacaso‫ف‬. Inaso‫ف‬sopairo‫ف‬sa‫ف‬ —A‫ف‬na quëmapi ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. Sopairi
hua‫ف‬anën ni‫ف‬ton, co sopairo‫ف‬sa‫ف‬ ya‫ف‬coancantopirinhuë‫ف‬, ina quëran pipirin.
no‫ف‬huirinhuë‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Ninanoquë Pipihuachina, co piyapi ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬
ya‫ف‬huëpisopita nino‫ف‬huipi naporini, pa‫ف‬sárin. Insëquësona ya‫ف‬huëcaso marë‫ف‬
yanquë‫ف‬itonahuë‫ف‬. Co huachi inaquë yonisapirinhuë‫ف‬. Co quënanatonhuë‫ف‬,
ya‫ف‬huë‫ف‬itonahuë‫ف‬. Huëntonënquë naquëranchin ina piyapiquë chachin
ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬nino‫ف‬huipi naporini, huëantarin. 25ॸTopinan ya‫ف‬huárin, quë͑͑‫ڏ‬
yanquë‫ف‬itonahuë‫ف‬. Inapochachin quiantarin. Co cancanën quëran Yosë
Satanasë sopairo‫ف‬sarë‫ف‬nino‫ف‬huipi yonquirinhuë‫ف‬. Co Ispirito Santori
naporini, co huachi hua‫ف‬an niitonhuë‫ف‬. ya‫ف‬coancantërinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, sopairi
19ॸA‫ف‬naquën a‫ف‬chintëramasoarinta‫ف‬ yaya‫ف‬coancantantarin. 26ॸNapoaton
sopairo‫ف‬sa‫ف‬yaa‫ف‬papi. Macariso‫ف‬Ëҡȍӕ‫ڏ‬ paantarahuaton, canchisë sopairo‫ف‬sa‫ف‬
mara. Satanasë catahuarinco naporini, maantarin, aquë aquëtë‫ف‬co noyahuë‫ف‬
inapitanta‫ف‬catahuaitonhuë‫ف‬, tënahuë. nipisopita. Posa sopairo‫ف‬sa chachin inaquë
Napoaton natanco‫ف‬sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. ya‫ف‬coancantantapi. Inaquë ya‫ف‬huápi
20ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, Yosë huachi. Quëmapi aquë aquëtë‫ف‬co noyahuë‫ف‬
catahuarinco sopairo‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬paca‫ف‬huaso‫ف‬. yonquirin huachi. Napoaton Yosë na‫ف‬con
Ina nohuanton, a‫ف‬parahuë. Napoaton yonquico‫ف‬, sopai minsëchinquëma‫ف‬, itërin.
Yosë chachin a‫ف‬paimarinco
hua‫ف‬anënta‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬ninsopita
tënahuë. 27ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬natanapi. A‫ف‬na
21ॸQuëmapi chiniquën nipachina, sanapi natanahuaton, itërin:
pëinën noya coidarin. “Sahuëni, irapa, —Ma noya a‫ف‬chintërancoi. ̲ͅЙ‫ڏ‬
inapita ya‫ف‬huëtërinco ni‫ف‬ton, co insonta‫ف‬ rinquën hua‫ف‬huarinquën ni‫ف‬ton, ma
nanitërinhuë‫ف‬ma‫ف‬Ѹȍ͑řȍӕřɗȍӕɗ͑‫ڏ‬ noya Yosëri ni‫ف‬nin. Aso‫ف‬sorinquën
coso‫ف‬,” tënin. 22ॸA‫ف‬naso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ina ni‫ف‬ton, nóya cancanchin, tënahuë, tënin,
quëran chini chiniquën ni‫ف‬ton, chiniquën nonaton.
huëcapairahuaton, minsërin huachi. 28ॸ—Napoaponahuë‫ف‬, insosona Yosë
Sahuëni, irapa, inapita manin. nanamën natanpachin, inaso‫ف‬noya noya

Ma‫ف‬shanënpitanta‫ف‬quiquirahuaton, cancantarin. Natëhuatama‫ف‬, Yosë noya
153 ̞ӕËѸॷ11
noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬, tënahuë, itërin aconanquë acorë‫ف‬. Ina quëran piyapi

Quisosori. huë‫ف‬pachina, noya quënantërin huachi.
34ॸYa‫ف‬piranpo‫ف‬nanparin pochin ninin.
Co Yosë imapisopitahuë‫ف‬ Ina quëran ma‫ف‬sha quënanë‫ف‬. Noya
(Mt. 12.38-42; Mr. 8.12) ya‫ف‬piranpo‫ف‬nipachina, noya quënantë
29ॸNa‫ف‬con na‫ف‬con piyapi‫ف‬sa‫ف‬ rë‫ف‬. Ya‫ف‬piranpo‫ف‬co noyahuë‫ف‬nipachina,
huë‫ف‬pachinara, pënëantarin. co noyahuë‫ف‬quënantërë‫ف‬. Inapochachin
—Iporaso‫ف‬na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬ noya yonquihuatëra, noya cancantërë‫ف‬.
yonquipi. “Yosë pochin niquë‫ف‬ni‫ف‬iinquën. Co noyahuë‫ف‬yonquihuatëra, tashi
Ina ni‫ف‬patoi, natëarainquën,ٚɗҡΎЙɗфɗ͑ËΎ‫ڏ‬ pochin cancantërë‫ف‬. 35ॸNapoaton ni‫ف‬cona
huë‫ف‬, co Yosëri nohuantërinhuë‫ف‬ina pochin tashi pochin cancantotama‫ف‬. No‫ف‬tëquën
nica‫ف‬huaso‫ف‬. Isoíchin anitotaranquëma‫ف‬. a‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬, co noya
A‫ف‬na tahuëri Conasë pochin nisarahuë. natanpatamahuë‫ف‬, ҡѸȍɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
Iraca Yosë nohuanton, Conasë chimirin tarama huachi. 36ॸͮΎֆѸËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
quëran cha‫ف‬ërin. 30ॸNinihuiro‫ف‬sa‫ف‬co huatama‫ف‬, ËΎҡѸȍɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡф‫ڏ‬
noyahuë‫ف‬nipachinara, Yosëri a‫ف‬parin mahuë‫ف‬. Noya orotërinso pochin
pënënacaso marë‫ف‬. Chimirin quëran nisarama‫ف‬. Noyápiachin cancantarama
nicha‫ف‬ërin ni‫ف‬ton, natëpi. Inapochachin huachi, itërin.
iporaso‫ف‬Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico
ni‫ف‬to, chimirin quëran Yosë nicha‫ف‬ësarinco Parisioro‫ف‬sa‫ف‬pënëninso‫ف‬
canpitanta‫ف‬yonquicamaso marë‫ف‬. (Mt. 23.1-28; Mr. 12.38-40; Lc. 20.45-47)
31,32ॸAyaro‫ف‬tahuëri nanihuachin, 37ॸNani a‫ف‬chintohuachina, a‫ف‬na Parisio
Ninihuiro‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huirapiarinënquëma‫ف‬. piyapiri amatërin coshatapacaso marë‫ف‬.

“Conasë pënënpachincoi, oshanëhuëi Pëinënquë pa‫ف‬sahuaton, coshatacaso
marë‫ف‬sëtërai. Ina naniantatoi, Yosë marë‫ف‬huënsërin. 38ॸParisioro‫ف‬saso‫ف‬
cancanën manai. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ yacoshatohuachinara, i‫ف‬shaquë pi‫ف‬pian
noya noya pënënpirinquëmahuë‫ف‬, co niopoimiratopi. “Inapohuatëhua‫ف‬,
natëramahuë‫ف‬. Napoaton na‫ف‬con na‫ف‬con oshanënpoa‫ف‬inquiarëhua‫ف‬,” topi.
oshahuanama‫ف‬,” itarinënquëma‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ Quisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ֆËΎѸȍҡΎȍӕ‫ڏ‬
chin Saromon hua‫ف‬anëntohuachina, áquë china, co ina pochin nininhuë‫ف‬. Ina
quëran sanapi hua‫ف‬an huë‫ف‬nin ina marë‫ف‬pëi‫ف‬hua‫ف‬anën pa‫ف‬yanin. ٘‫ع‬Ϙ͑ЙΎ‫ڏ‬
natanacaso marë‫ف‬. “Noya nitotërin,” ta‫ف‬ton, tonta‫ف‬topinan coshatërin?” ta‫ف‬ton,
natanapon huë‫ف‬nin. Napoaton ayaro‫ف‬ yonquirarin. 39ॸYonquirinso‫ف‬Quisosori
tahuëri inanta‫ف‬atapanarinquëma‫ف‬. ninoton, itërin:
Saromon quëran caso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con —Canpitaso‫ف‬ma‫ف‬sha quë͑͑ËѸΎ‫ڏ‬
nitotopirahuë‫ف‬, co yanatëramacohuë‫ف‬. Ina chin yonquipiramahuë‫ف‬, acopo‫ف‬
marë‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con oshahuanama‫ف‬, itërin cancanënpoa quëran yonquirëhuaso‫ف‬
Quisosori. na‫ف‬con na‫ف‬con Yosëri ni‫ف‬nin. Ni‫ف‬co‫ف‬.
A‫ف‬naquën minë‫ف‬, sënan, inapita
Tashi pochin cancantopisopita pa‫ف‬mohuachinara, pinënáchin
(Mt. 5.15; 6.22-23) pa‫ف‬mopipi. Acopo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
33ॸIna
quëran a‫ف‬chintantarin: në‫ف‬huënantëtërin. Inapochachin
—Nanparin i‫ف‬chinpihuatëra, co canpitaso‫٘ف‬æΎнӕɗֆЙΎËȍɗ͑͑ɗΎЙΎɗ̲ɗф‫ڏ‬
ma‫ف‬sha acohuana po‫ف‬orëhuë‫ف‬. Co tohuatamahuë‫ف‬, oshahuanarama‫ف‬,”
yo‫ف‬mëanaquë po‫ف‬morëhuë‫ف‬. Nanparin topiramahuë‫ف‬. Ina pochin
̞ӕËѸॷ11 154
a‫ف‬chinapomarahuë‫ف‬, cancanëma quëran —Chiniquën pënënancoi quiyanta‫ف‬,

co noyahuë‫ف‬yonquirama‫ف‬. ͮΎ͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬ Maistro, itërin.
toma‫ف‬, yaihuatarama‫ف‬. Apiratarama‫ف‬. 46ॸ—Yosë ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬
Pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬cancantarama‫ف‬. 40ॸCo canpitanta‫ف‬. Na‫ف‬con piyapi‫ف‬sa‫ف‬pë͑ř͑Йɗ‫ڏ‬

no‫ف‬tëquën yonquiramahuë‫ف‬. Co ramahuë‫ف‬. Nani ma‫ف‬sha natëcaiso‫ف‬
nonënpoáchin Yosë acotërinpoahuë‫ف‬. sha‫ف‬huitopiramahuë‫ف‬, co canpitaso‫ف‬
Cancanënpoanta‫ف‬acotërinpoa‫ف‬. 41ॸCo cancanëma quëran Yosë imaramahuë‫ف‬.
noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑‫ڏ‬ Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬catahuaramahuë‫ف‬
toco‫ف‬. Ina quëran a‫͑ف‬Йɗҡ͑ΎѸΎфΎȍӕ‫ڏ‬ Yosë imacaiso‫ف‬.
tama‫ف‬, noyapiachin cancantarama 47ॸIraca Yosë piyapinënpita pë͑ř͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
huachi. rinahuë‫ف‬, canpita shimashonëmapita co

42ॸ“Ma‫ف‬sha canahuatëra, pi‫ف‬pian Yosë natëtonahuë‫ف‬, tëpapi. Canpitanta‫ف‬
quëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” itërinpoa‫ف‬ pa‫ف‬pitopiso‫ف‬taparapiapomahuë‫ف‬, co
Moisësë. Ina natëpiramahuë‫ف‬, co noya pënëntërinso‫ف‬natëramahuë‫ف‬. 48ॸͮЙΎф‫ڏ‬
ninamahuë‫ف‬. Ma‫ف‬sha sha‫ف‬patamara, huaton, shimashonëma pochin cancantë
pi‫ف‬pian quëtarama‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ca‫ف‬nëso‫ف‬ rama‫ف‬. Tëpapiso marë‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
huëron tëranta‫ف‬mapatamara, pi‫ف‬pian rama‫ف‬.
quëtarama‫ف‬. Napoaponahuë‫ف‬, co Yosë 49ॸYosë no‫ف‬tëquën ninorinquëma‫ف‬.
nosororamahuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬santa‫ف‬co Iraca quiricanënquë ninshitërin. “Na‫ف‬a

nosororamahuë‫ف‬. Yanonpintërama‫ف‬. Ina quëmapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬pararahuë pënëinquë
marë‫ف‬Yosë ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. Ma‫ف‬sha maso marë‫ف‬. A‫ف‬chintapirinënquëmahuë‫ف‬,
Yosë quëtacaso‫ف‬noya nipirinhuë‫ف‬, no‫ف‬huitoma‫ف‬, ahuëarama‫ف‬. A‫ف‬naquën
nosorocaso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërin. tëpaarama‫ف‬,” itërinquëma‫ف‬. 50,51ॸIsoro‫ف‬pa‫ف‬
43ॸCanpitaso‫ف‬niyontonpiso pëiquënta‫ف‬ ninin quëra huarë‫ف‬noya quëmapi‫ف‬sari
piyapi nocanama‫ف‬. Hua‫ف‬ano‫ف‬sapitarë‫ف‬ pënëntopirinahuë‫ف‬, na‫ف‬a tëpapi.
yahuënsëconama‫ف‬. “Ma noyacha Apiri‫ف‬ton noya quëmapi nipirinhuë‫ف‬, iini
quëmaso‫ف‬nitotërama‫ف‬,ٚɗҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ tëparin. Ina piquëran a‫ف‬naya a‫ف‬naya
quëma‫ف‬, pa‫ف‬yatarama‫ف‬. Caniquë noya pënëntopirinahuë‫ف‬, tëpara‫ف‬piapi.
pa‫ف‬patama‫ف‬, “Huë‫ف‬cama, maistro,” Na‫ف‬a pi‫ف‬ipi napopi. Napoin quëran
itohuachinquëma‫ف‬, pa‫ف‬yatarama‫ف‬. Sacariasë tëpapi anta‫ف‬. Yosë chinotopiso
44ॸCanpitaso‫ف‬nonpintënquëma‫ف‬. Chimipi pëiquë chachin tëpapi. Ya‫ف‬huërë‫ف‬
pa‫ف‬pitopiso pochin niconama‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. canpitaso‫ف‬ina nitotapomarahuë‫ف‬, co
Chimipi pa‫ف‬pitohuatëra, co marca natantochinachinhuë‫ف‬cancantërama‫ف‬.
acotohuatërahuë‫ف‬, co nohuitërëhuë‫ف‬. Napoaton Yosë na‫ف‬con na‫ف‬con
Inaquë pa‫ف‬pitopirinahuë‫ف‬, co a‫ف‬napita ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬.
nitotopihuë‫ف‬. Inapochachin canpitaso‫ف‬ 52ॸQuiricanën quëran Yosë nohuitërë‫ف‬.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonpintërama‫ف‬. “Noya Nipirinhuë‫ف‬, co no‫ف‬tëquën

piyapicoi,” topiramahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ a‫ف‬chintëramahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co piyapi‫ف‬sa‫ف‬
cancantërama‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosë Yosë nohuitopihuë‫ف‬. Co canpita tëranta‫ف‬
ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬, itërin Quisosori. ina nohuitëramahuë‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬
imacaiso‫ف‬co nohuantëramahuë‫ف‬, tënin
Cotio maistro‫ف‬santa‫ف‬pënëninso‫ف‬ Quisoso.
(Mt. 23.4, 29-36) 53ॸIna quëran pa‫ف‬nin huachi.
45ॸA‫ف‬naCotio maistro natanahuaton, Parisioro‫ف‬sa‫ف‬, maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapitaso‫ف‬
no‫ف‬huirin. chiniquën no‫ف‬huipi. No‫ف‬huitatona‫ف‬, nisha
nisha Quisoso natantopi atëhuëcaiso Canpitaso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬

marë‫ف‬. quëma‫ف‬. Noya noya a‫ف‬pairinquëma‫ف‬.
54ॸ—Co no‫ف‬tëquën nonpachinhuë‫ف‬, Noyá nohuitërinquëma‫ف‬. Ainëma‫ف‬
sha‫ف‬huirapiahua‫ف‬tashinan pëiquë hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi
po‫ف‬moina‫ف‬, nitopi. pichirin. Napoaton ama të‫ف‬huacosohuë‫ف‬.
Ni‫ف‬sárinquëma‫ف‬, itërin.
Po‫ف‬oana quëran nipiso‫ف‬
12
1ॸHua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Ispirito Santo a‫ف‬popisopita
(Mt. 10.32-33; 12.32; 10.19-20)
niyontonpi Quisoso natanacaiso
marë‫ف‬. Na‫ف‬a huaranca yamorapi ni‫ف‬ton, 8ॸ—Tëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, “Quisoso
nipiquërapi. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita imarahuë,” topatama‫ف‬, ayaro‫ف‬tahuëri

a‫ف‬chintarin. canta‫ف‬nohuantaranquëma‫ف‬. “Imarinco
—Tëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, mini,” itarahuë Yosë‫ف‬pa‫ف‬.
Parisioro‫ف‬sari nonpintopi. “Noya Anquëniro‫ف‬santa‫ف‬natanapi. 9ॸͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
piyapicoi,” topirinahuë‫ف‬, co Yosë huë‫ف‬, Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico
cancanën mapihuë‫ف‬. Asairinso pochin nipirahuë‫ف‬, a‫ف‬pohuatamaco, carinquë
niconpi. Së‫ف‬cotërinso pochin manta‫ف‬a‫ف‬poaranquëma‫ف‬. “Co nohuitëфɗ‫ڏ‬
a‫ف‬naroachin piyapi‫ف‬sa‫ف‬anishacancantopi. nacohuë‫ف‬,” itarahuë Yosë‫ف‬pa‫ف‬.
Ni‫ف‬cona anishacancantochinquëma‫ف‬. 10ॸA‫ف‬naquën no‫ف‬huitonaco, pinorinaco.
2ॸA‫ف‬naquën po‫ف‬oana quëran co noyahuë‫ف‬ Ina quëran oshanëna marë‫ف‬sëҡΎȍӕ‫ڏ‬
nipi. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ya‫ف‬ipi china‫ف‬, Yosëri oshanëna‫ف‬inquitarin.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nitotapi huachi. Yosë A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Ispirito Santo
aipitarinpoa‫ف‬. 3ॸTashi‫ف‬napopirinahuë‫ف‬, no‫ف‬huitona‫ف‬, pinosapi. Ina pinopachina‫ف‬,
Yosëri anitotarin. Pëi‫ف‬ËΎ͑ѸËфΎҡΎ‫ڏ‬ co huachi yonquinëna quëф͑͑Ύ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬
pirinahuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri a‫ف‬ninquëchin huë‫ف‬. Napoaton co oshanëna‫ف‬ɗ͑нӕɗҡфɗ͑‫ڏ‬
sha‫ف‬huitarin. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nitotapi huë‫ف‬.
huachi. Yanonpintopirinahuë‫ف‬, topinan 11ॸA‫ف‬na tahuëri mapachinquëma‫ف‬, Cotio
quëran napopi. Co insonta‫ف‬nanitëфɗ͑‫ڏ‬ hua‫ف‬ano‫ف‬saquë quëpaarinquëma‫ف‬. Inaquë

huë‫ف‬Yosë nonpintacaso‫ف‬, tënin. quëpahuachinquëma‫ف‬, “¿Ma‫ف‬cha
tono‫ف‬pocoya?” ama tocosohuë‫ف‬.
Yosë të‫ف‬huatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin 12ॸNaporo‫ف‬ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
(Mt. 10.28-31) quëma‫ف‬noya a‫ف‬panitacamaso‫ف‬, itërin
4ॸ—Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Quisosori.
të‫ف‬huatocosohuë‫ف‬. TëЙЙɗфɗ͑ř͑ЙΎ‫ڏ‬
Nani ma‫ف‬sha nohuantopiso‫ف‬
huënta‫ف‬, co hua‫ف‬yanënpoa‫ف‬matëфɗ͑ř͑‫ڏ‬
poahuë‫ف‬. 5ॸYosëso‫ف‬të‫ف‬huatacaso‫ف‬ 13ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬natanasoi‫ف‬, a‫ف‬nara‫ف‬
ya‫ف‬huërin, tënahuë. Co noyahuë‫ف‬ huëcapairin.
nipatama‫ف‬, chiminpatama‫ف‬, parëѸɗҡΎЙɗ‫ڏ‬ —Maistro, tatahuë nani chiminin.
quë a‫ف‬pamiatarinquëma‫ف‬. Napoaton ina Nani ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtopirinhuë‫ف‬, patërin
na‫ف‬con na‫ف‬con yonquico‫ف‬. Co piyapi‫ف‬sa‫ف‬ huachi. Iyahuë nipirinhuë‫ف‬apiratërinco.
të‫ف‬huatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co nohuantërinhuë‫ف‬nipatomatacaso‫ف‬.
6,7ॸYosëso‫ف‬a‫ف‬pairinquëma‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬patomachinco, tënin.
Inairaro‫ف‬sa‫ف‬co pa‫ف‬tonhuë‫ف‬. A‫ف‬natërapopi 14ॸ—Co caso‫ف‬coisëcohuë‫ف‬. Co ina
cato‫ف‬soroíchin pa‫ف‬topirinhuë‫ف‬, co a‫ف‬naya pochin sha‫ف‬huita‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,

tëranta‫ف‬Yosëri naniantërinhuë‫ف‬. itërin.
̞ӕËѸॷ12 156
15ॸNapotahuaton, ya‫ف‬ipiya pënënin. a‫ف‬mocasonta‫ف‬ËΎΎ͑ЙΎЙɗ͑Ëȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬

—Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ma‫ف‬ѸȍË͑ËѸΎ‫ڏ‬ caso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosë na‫ف‬con na‫ف‬con
chin yonquicosohuë‫ف‬. Nani ma‫ف‬sha yonquihuatëhua‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬noya
ya‫ف‬huëtohuachinquëma‫ف‬, inapitarachin ya‫ف‬huëcaso‫ف‬. 24ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Inairaro‫ف‬sa‫ف‬co
yonquihuatama‫ف‬, ËΎ͑Ύֆ͑͑Йɗф̲‫ڏ‬ ma‫ف‬sha sha‫ف‬pihuë‫ف‬. Co imin
huë‫ف‬. Topinan ya‫ف‬huarama‫ف‬. 16ॸNi‫ف‬co‫ف‬. ya‫ف‬huëtërinhuë‫ف‬. Cosharo‫ف‬tapacaso
A‫ف‬na ma‫ف‬huan ya‫ف‬huërin. Ma‫ف‬sha marë‫ف‬co pëi‫ف‬ya‫ف‬huëtopirinahuë‫ف‬, Yosëri
sha‫ف‬pachinara, hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬ catahuarin. Ina nohuanton, cosharo‫ف‬
nitërin. 17ॸNapoaton ya‫ف‬ipi pëinënpita ya‫ف‬huëtërin. Canpitaso‫ف‬inapita quëran
ya‫ف‬sotopi huachi. “¿Insëquëcha ma‫ف‬sha na‫ف‬con na‫ف‬con nosororinquëma‫ف‬.
aco‫ف‬iya?” ta‫ف‬ton, yonquiarin. 18ॸ֤Ύ͑нӕɗ‫ڏ‬ Hui‫ف‬ninpita pochachin ni‫ف‬ninquëma‫ف‬
huachina, tapon: “Pëiro‫ف‬sa‫ف‬i‫ف‬quitahuato, ni‫ف‬ton, ama ma‫ف‬ѸȍфËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗËΎѸΎ‫ڏ‬
a‫ف‬na pëiro‫ف‬sa‫ف‬niantarahuë. Panca panca huë‫ف‬. Yosë catahuarinquëma‫ف‬. 25ॸIna
nisarahuë huachi. Inaquë ya‫ف‬ipi nohuanton, nisha nisha ninëhuasopita.
ma‫ف‬shanëhuëpita acoarahuë huachi. A‫ف‬naquënpoa‫ف‬naporopi.
19ॸNa‫ف‬a ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtërinco. Co apípora A‫ف‬naquënpoanta‫ف‬mo‫ف‬copin ninëhuaso‫ف‬.
nohuantarahuë‫ف‬. æΎȍӕËȍɗѸËҡф‫ڏ‬ Chiniquën yonquiapomarahuë‫ف‬, co
huë‫ف‬. Noya coshatapo. Noya o‫ف‬opo. Capa nanitaramahuë‫ف‬ninaporopitacamaso‫ف‬.
cancantato, nóya ya‫ف‬huapo huachi,” Yosëichin nanitërinso‫ف‬. Inapochachin
tënin yonquinën quëran. 20ॸͮЙΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ chiminacaso‫ف‬tahuëri nanihuachin, co
huë‫ف‬, Yosëri itërin: “Quëmaso‫ف‬co manta‫ف‬ aquëtë‫ف‬nanpicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
yonquiranhuë‫ف‬. Ipora tashi chachin ca Chiniquën yonquiapomarahuë‫ف‬, co a‫ف‬na
nohuanto, chiminaran. Nani ma‫ف‬sha tahuëriya tëranta‫ف‬i‫ف‬huataramahuë‫ف‬.
canapiranhuë‫ف‬, ya‫ف‬ipiya pataran huachi. 26ॸCanpitaora co manta‫͑͑ف‬ɗҡЙф̲‫ڏ‬
A‫ف‬napitari masarin huachi,” itërin. huë‫ف‬. Yosë nohuanton, noya

21ॸCanpitanta‫ف‬nani ma‫ف‬ѸȍË͑ЙΎ̲ф‫ڏ‬ ya‫ف‬huërama‫ف‬. Napoaton ama nisha nisha
huë‫ف‬, co Yosë yonquihuatamahuë‫ف‬, ina yonquicosohuë‫ف‬.
ma‫ف‬huan pochin nisarama‫ف‬. Co manta‫ف‬ 27ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Yancoro‫ف‬sa‫ف‬co sacatopihuë‫ف‬.
ya‫ف‬huëtomiatarinquëmahuë‫ف‬. Co Yosëpa‫ف‬ Co manta‫ف‬a‫ف‬mocaso‫ف‬nipihuë‫ف‬. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬

canamiataramahuë‫ف‬, tënin Quisoso. huë‫ف‬, noyápiachin yancotopi. Iraca
copirno Saromon nani ma‫ف‬sha
Yosë noya a‫ف‬pairinpoaso‫ف‬ ya‫ف‬huëtërin. “Ma noyapiachincha
(Mt. 6.25-34) a‫ف‬morin paya,” topi. Yancoro‫ف‬saso‫ف‬
22ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita nipirinhuë‫ف‬ina quëran noya noya
pënëantarin. ya‫ف‬nopi. 28ॸA‫ف‬na tahuërichin
—A‫ف‬naquën ma‫ف‬sharachin yonquipi. ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, tahuëririnquë
Capacaiso‫ف‬, o‫ف‬ocaiso‫ف‬, a‫ف‬mocaiso‫ف‬, anotohuachina, ahuirin huachi. Ina
inasachin yonquipi. “Nani ma‫ف‬sha quëran ahuiquitopi huachi. Co hua‫ف‬qui‫ف‬
ya‫ف‬huëtohuachinco, nóya ya‫ف‬huarahuë ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, Yosëri yonquirin. Ina
huachi,” topirinahuë‫ف‬yonquinëna nohuanton, noya papotërin. Canpitaso‫ف‬
quëran. Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ina pochin ina quëran na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬
cancantocosohuë‫ف‬. 23ॸYosë chachin quëma‫ف‬. Ina nohuanton, a‫ف‬mocamasonta‫ف‬
ananpirinpoa‫ف‬. Nonënpoa‫ف‬quëtërinpoa‫ف‬. ya‫ف‬huëtarinquëma‫ف‬. ¿Onpoatonta‫ف‬
Co capacaso marëachin isoro‫ف‬paquë nipachin co natëramahuë‫“ ?ف‬Yosë
acorinpoahuë‫ف‬. Noyapiachin catahuarinco mini,” ta‫ف‬caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬.
157 ̞ӕËѸॷ12
29,30ॸCoYosë imapisopitahuë‫ف‬ nitotasënquëmahuë‫ف‬, a‫ف‬nanaya

ma‫ف‬sharachin yonquipi. Ma‫ف‬sha o‫ف‬mantararahuë. Yono táshihuë nipon,
capacaso‫ف‬, o‫ف‬ocaso‫ف‬, ina na‫ف‬con na‫ف‬con tahuëri ya‫ف‬cariyahuë nipon,
yonquipi. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ama o‫ف‬mantararahuë. Napoaton nináco. Ama
inapita pochin cancantocosohuë‫ف‬. Tata huë‫ف‬ërëso pochin cancantocosohuë‫ف‬.
Yosë nosororinpoa‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍЙȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬ Noya ninahuatamaco, nóya
huachinpoa‫ف‬, nitotërin. 31ॸYosë na‫ف‬con ni‫ف‬saranquëma‫ف‬. 39ॸæΎ͑ɗ͑ȍӕҡ̲ËΎ‫ڏ‬
na‫ف‬con yonquico‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬ huë‫ف‬, co noya cancantaramahuë‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬.
catahuaco‫ف‬huëntonënquë ya‫ف‬conacaiso Ihuatë‫ف‬a‫ف‬nanaya huëcaton, pëiquë
marë‫ف‬. Ina pochin cancantohuatama‫ف‬, ya‫ف‬conin. Hua‫ف‬anën co nicasohuë‫ف‬,
Yosë catahuarinquëma‫ف‬. Ina nohuanton, ma‫ف‬sha ihuarin. Onporosona huëcacaso‫ف‬
ma‫ف‬sha pahuantërinquëmasopita nitotërin naporini, hua‫ف‬anëni
ya‫ف‬huëtarinquëma‫ف‬. ni‫ف‬itonhuë‫ف‬, co ma‫ف‬Ѹȍ͑ř͑ЙɗҡɗȍӕɗҡΎ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬. 40ॸInapochachin ninatomaco,
Canamiatërëhuaso‫ف‬ ya‫ف‬huëco‫ف‬. Hua‫ف‬quihuato, “Co
(Mt. 6.19-21) a‫ف‬naroachin o‫ف‬mantararinhuë‫ف‬,” tosapi
32ॸAma, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. a‫ف‬naquën. Co nitotasënquëmahuë‫ف‬,
Caraichinquëma‫ف‬nipomarahuë‫ف‬, Yosë a‫ف‬nanaya o‫ف‬mantararahuë, itërin
noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Huëntonënquë Quisosori.
chachin aya‫ف‬coninquëma‫ف‬. 33ॸAma na‫ف‬con
ma‫ف‬sha yontoncosohuë‫ف‬. Ma‫ف‬sha Inpriato pochin nininso‫ف‬
ya‫ف‬huëtohuachinquëma‫ف‬, sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬ (Mt. 24.45-51)
quëtoco‫ف‬. Inapotohuatama‫ف‬, Yosë 41ॸ—¿Inta‫ف‬, Sinioro, pënënaran?
acanaarinquëma‫ف‬. Isoro‫ف‬paquë ma‫ف‬sha ¿Quiyasachin pënënarancoi? itërin

a‫ف‬naroachin mocarin. Ihuarinënpoa‫ف‬. Pitrori.
Ma‫ف‬shari pë‫ف‬yarin. Inapaquëso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ 42ॸ—Ya‫ف‬ipi piyapinëhuëЙɗҡ͑Ύ͑ҡф‫ڏ‬
huë‫ف‬Yosë acanahuachinpoa‫ف‬, huë. O‫ف‬maca‫ف‬huaso‫ف‬tahuëri a‫ف‬na patron

ya‫ف‬huëtomiatarinpoa huachi. pochin nisarahuë. Inaso‫ف‬aquë
34ॸMa‫ف‬sharachin nohuantohuatama‫ف‬, co yapa‫ف‬pachina, inpriatonën sha‫ف‬huitërin.
Yosë yonquiaramahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, “Piyapinëhuëpita noya ni‫ف‬quë‫ف‬.
Yosë na‫ف‬con nohuantohuatama‫ف‬, ina Cosharo‫ف‬, ma‫ف‬sha, ɗ͑ЙɗҡЙȍӕ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
na‫ف‬con na‫ف‬con yonquiarama‫ف‬, itërin. china‫ف‬, quëtëra‫ف‬piraquë‫ف‬,” itahuaton,
pa‫ف‬nin huachi. Inpriatoso‫ف‬noya
Huë‫ف‬ërëso pochin cancantopisopita yonquiaton, no‫ف‬tëquën natërin. 43ॸЬҡфΎ‫ڏ‬
35,36ॸIna
quëran a‫ف‬chintantarin. nëni huënantahuachina, noya ni‫ف‬sarin.
—Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Patron aquë quëran 44ॸNoya natërin ni‫ف‬ton, acorin ya‫ف‬ipi
yahuënantahuachina, piyapinënpitari piyapinënpita camaicaso marë‫ف‬.

ninacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nitaparahuatë‫ف‬, 45ॸNipirinhuë‫ف‬, ɗ͑ЙфɗҡΎ͑ř͑͑ɗѸȍË͑Ë͑‫ڏ‬
nanparin i‫ف‬chinpirahuatë‫ف‬, ninarë‫ف‬. tohuachin, tapon: “Patron hua‫ف‬quirarin.

Canquihuachina, onconan Co a‫ف‬naroachin huëntaponhuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton,
pi‫ف‬nihuachina, a‫ف‬naroachin i‫ف‬soatërë‫ف‬. piyapinënpita ahuëapon. æΎѸΎ͑͑ř͑Йɗ‫ڏ‬
37ॸPiyapinënpita ninarapi quë͑ɗ͑ҡȍӕ‫ڏ‬ tanta‫ف‬ahuëapon. Pita nicacasoáchin
china, hua‫ف‬anëni nóya ni‫ف‬sarin. Inari cancantapon. No‫ف‬pirápon. 46ॸNapohuaso‫ف‬,
chachin pa‫ف‬yataton, piyapinënpita a‫ف‬nanaya patronën huënantapon. Co
nocomarin. 38ॸInapochachin canta‫ف‬co nitotasohuë‫ف‬, a‫ف‬nanaya canquipon. Co
natërinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, ana‫ف‬intarin. ϘËΎɗф‫ڏ‬

huaton, chiniquën ahuihuitarin huachi. Ana‫ف‬intacaso‫ف‬tahuëri
47ॸPatronëni sha‫ف‬huitopirinhuë‫ف‬, co yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
yonquirinhuë‫ف‬. Noya nitotaponahuë‫ف‬, co (Mt. 16.1-4; Mr. 8.11-13)
natërinhuë‫ف‬. Co ma‫ف‬shanënpita noya 54ॸIna quëran ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
tapatërinhuë‫ف‬. Napoaton chiniquën a‫ف‬chintantarin.

ahuihuitarin. 48ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ —No‫ف‬tëquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, yonquico‫ف‬.
co onpopinchin nitotërinhuë‫ف‬. Co Tashinantohuachina, “O‫ف‬nanapon
noyahuë‫ف‬nipachina, co chiniquën nimara,” tënama‫ف‬. Ina quëran o‫ف‬nanin.
ahuihuitërinhuë‫ف‬. Inapochachin 55ॸChiniquën ihuantohuachina, “Sëhuën
canpitanta‫ف‬na‫ف‬con a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬ huë‫ف‬sarin,” tënama‫ف‬. Naporo‫ف‬sëhuën

ni‫ف‬ton, noya natëco. Na‫ف‬ËΎ͑͑ɗҡΎҡΎȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬nin. 56ॸO‫ف‬nan, sëhuën, inapita noya
tama‫ف‬, noya noya natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, ninorama‫ف‬. Yosë pënëntërinso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
tënin. huë‫ف‬co natanamahuë‫ف‬. Aquë aquëtë‫ف‬co
noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, “Yosë
Nisha nisha Quisoso yonquirapipiso‫ف‬ ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co
(Mt. 10.34-36) ina yonquiramahuë‫ف‬. “Noya yonquirai,”
49,50ॸ—Tëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pën topiramahuë‫ف‬, co natëtomacohuë‫ف‬, co
matohuachina, a‫ف‬naroachin huiquitërin. no‫ف‬tëquën yonquiramahuë‫ف‬, tënin.
Inapochachin piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintohuato,
nisha nisha yonquiapi. A‫ف‬naquënso‫ف‬ Nanan anoyatacaso‫ف‬
no‫ف‬huiapirinacohuë‫ف‬, pënënta‫ف‬huaso marë‫ف‬ (Mt. 5.25-26)
o‫ف‬marahuë. Napoaton noya, tënahuë. 57ॸ—¿Onpoatomata‫ف‬canpitaora
Canta‫ف‬chimina‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ina cancanëma quëran co no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬

yonquiato, sëtërahuë. A‫ف‬naroachin mahuë‫ ?ف‬58ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nihuitërëso marë‫ف‬
nipachin napochinaco. Ina quëran noya no‫ف‬huihuachinpora, nanitohuatëra,
cancantantarahuë huachi. 51ॸ“Cristo a‫ف‬naroachin nanan anoyatërë‫ف‬. æΎ͑ΎֆҡΎ‫ڏ‬
o‫ف‬mahuachin, ya‫ف‬ipiya nohuantapi,” huatërahuë‫ف‬, coisëquë quëparinpo‫ف‬. Coisëquë
topiramahuë‫ف‬, co ya‫ف‬ɗЙɗֆ͑Ύȍӕ͑ҡфɗ͑ËΎ‫ڏ‬ quëpahuachinpora, sontaroquë yo‫ف‬coninpo‫ف‬,
huë‫ف‬. Pënënpato, nisha nisha yonquiapi. tashinan pëiquë po‫ف‬morinpo‫ف‬. 59ॸTashinan
A‫ف‬naquën nohuantarinaco. A‫ف‬naquënso‫ف‬ pëiquë po‫ف‬mohuachinpora, ya‫ف‬ipiya
nipirinhuë‫ف‬, co nohuantarinacohuë‫ف‬. pahuërëtaquë huarë‫ف‬pipirë‫ف‬. Inapochachin
52ॸIpora quëra huarë‫ف‬a‫ف‬na pëiquë canpitanta‫ف‬co noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬,
ya‫ف‬huëpisopita nisha nisha yonquiapi. Yosë a‫ف‬naroachin nanan anoyatoco‫ف‬, Yosë
nanamën natanpachina‫ف‬, ЙҡΎ̲͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ ana‫ف‬intochinquëma‫ف‬. Co ya‫ف‬ipi oshanëma‫ف‬
tapi, patoma co nohuantapihuë‫ف‬. 53ॸA‫ف‬na inquitohuachinquëmahuë‫ف‬, parësitopiquë
pëiquë pa‫ف‬pin nohuantarin. Hui‫ف‬ninso‫ف‬ pa‫ف‬miatarama huachi, tënin Quisoso.
nipirinhuë‫ف‬co nohuantarinhuë‫ف‬. A‫ف‬na
pëiquë hui‫ف‬nin nohuantarin. Pa‫ف‬pinso‫ف‬ Co noyahuë‫ف‬yonquipisopita
nipirinhuë‫ف‬co nohuantarinhuë‫ف‬. naniantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
13
Sanapi‫ف‬santa‫ف‬nisha nisha yonquiapi. A‫ف‬shin 1ॸA‫ف‬na
piyapi huë‫ف‬sahuaton,
nimara co nohuantarinhuë‫ف‬. Hua‫ف‬huinso‫ف‬ Quisoso sha‫ف‬huitërin.
nipirinhuë‫ف‬nohuantarin. A‫ف‬Ѹȍҡř͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ —Caririaro‫ف‬sa‫ف‬Yosë pëinënquë
tarin. Notainso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎ͑Ύȍӕ͑ҡ‫ڏ‬ chinotopirinahuë‫ف‬. Pirato huëcaton,
rinhuë‫ف‬, tënin. inaquë chachin tëpatirin, itërin.
159 ̞ӕËѸॷ13
2ॸ—“A‫ف‬napita quëran na‫ف‬con na‫ف‬con sanapi quënanconin, apia nininso‫ف‬. Nani

oshahuanpi ni‫ف‬ton, Yosë nohuanton, shonca posa pi‫ف‬ipi monconpirin. Co
tëpatërin,” topiramahuë‫ف‬, ¿ti? Co inapita nanitërinhuë‫ف‬no‫ف‬tëpicaso‫ف‬. 12ॸQuisosori
na‫ف‬con na‫ف‬con oshahuanpihuë‫ف‬. 3ॸæ͑Йɗ‫ڏ‬ quënanahuaton, përarin.
tanta‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquirama‫ف‬. Co ina —Isëquë huëquë‫ف‬, itërin. HuëËЙɗ‫ڏ‬
naniantohuatamahuë‫ف‬, huachina, —Nani, imoya, noyataran,
ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬canpitanta‫ف‬. itërin.
Chimimiatarama huachi. 4ॸSiroiquënta‫ف‬ 13ॸSë‫ف‬huapihuachina, a‫ف‬naroachin
a‫ف‬na tori anotaton, shonca posa piyapi no‫ف‬tëquën huanirin.

tëparin. Inapitanta‫ف‬co na‫ف‬con na‫ف‬con —Ma noyacha Yosëso‫ف‬ni‫ف‬ton, anoyatë
oshahuanpihuë‫ف‬. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ rinco paya, tënin. 14ॸCotio ansianoso‫ف‬
Quirosarinquë inachachin oshahuanpi. nipirinhuë‫ف‬no‫ف‬huitërin. Chinoto tahuëri
5ॸCanpitanta‫ف‬ËΎ֤ΎѸřË͑Ë͑ř̲͑Йҡ‫ڏ‬ anoyatërin ni‫ف‬ton, no‫ف‬huirin. Napoaton
mahuë‫ف‬, parësitápoma‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬itapon:
yonquiramasopita naniantoco huachi, —Saota tahuëri sacatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
itërin Quisoso. Naporo‫ف‬huëco‫ف‬noyatinquëmaso marë‫ف‬.
Chinoto tahuëri co noyahuë‫͑ف‬Ύֆҡ‫ڏ‬
Nara co nitërinsohuë‫ف‬ caso‫ف‬, itërin Cotio ansianori.
6ॸIna quëran pënënto nanan 15ॸQuisoso natanahuaton, itërin:
sha‫ف‬huitërin. —Canpitaso‫ف‬nonpintënquëma‫ف‬. Co
—A‫ف‬na quëmapi imianatohuachina, no‫ف‬tëquën yonquiramahuë‫ف‬. Ohuaca‫ف‬
inaquë huayonta‫ف‬sha‫ف‬pirinhuë‫ف‬. ЬЙΎҡΎ‫ڏ‬ pë‫ف‬tahuahuatama‫ف‬, chinoto tahuërinta‫ف‬
huachina, a‫ف‬shinpirinhuë‫ف‬, hua‫ف‬qui‫ف‬co i‫ف‬quiritërama‫ف‬. I‫ف‬ya‫ف‬huërinquë quëЙф‫ڏ‬
nitërinhuë‫ف‬. 7ॸIna quëran inpriatonën huatoma‫ف‬, o‫ف‬shitërama‫ف‬. 16ॸIso sanapiso‫ف‬
itërin: “Iso huayo napoonin. Nani nipirinhuë‫ف‬Yosë piyapinën niponahuë‫ف‬,
a‫ف‬shinaponahuë‫ف‬, cara pi‫ف‬ipi co manta‫ف‬ hua‫ف‬qui‫ف‬parësitërin. Nani shonca posa
nitërinhuë‫ف‬. Topinan quëran sha‫ف‬nahuë. pi‫ف‬ipi Satanasëri aparësitopirinhuë‫ف‬,
A‫ف‬nëquë‫ف‬inaquë a‫ف‬na ma‫ف‬sha sha‫ف‬i,” ipora huarë‫ف‬nicha‫ف‬ërahuë. Chinoto
itopirinhuë‫ف‬, 8ॸ“Ama, sinioro, ipora tahuërinta‫ف‬anoyatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,
a‫ف‬nëquësohuë‫ف‬. A‫ف‬na pi‫ف‬ipira‫ف‬tananpitë tënin.
quë‫ف‬. Iso pi‫ف‬ipi noya pacarapiarahuë. 17ॸNatanahuatona‫ف‬, inimiconënpita
Ma‫ف‬sha acotarahuë noya nitacaso marë‫ف‬. tapanpi. A‫ف‬napita piyapi‫ف‬saso‫ف‬pa‫ف‬yatopi.

9ॸIso pi‫ف‬ipi nitapon nimara. æΎ͑ɗҡΎȍӕ‫ڏ‬ —Ma noyacha Quisoso nanitaparin
chinhuë‫ف‬, a‫ف‬nëarahuë huachi,” itërin paya, topi.
inpriatonëni. Inapochachin Yosënta‫ف‬co
a‫ف‬naroachin ana‫ف‬intarinhuë‫ف‬. Na‫ف‬con Yosë hua‫ف‬anëntërinso‫ف‬
nosoroatënquëma‫ف‬, yacatahuarinquëma‫ف‬. (Mt. 13.31-32; Mr. 4.30-32)
Nipirinhuë‫ف‬, ËΎ֤ΎѸřË͑Ë͑ř̲͑Йҡ‫ڏ‬ 18ॸ—“¿Ma‫ف‬pochinta‫ف‬Yosë
mahuë‫ف‬, ana‫ف‬intarinquëma huachi, itërin hua‫ف‬anëntërinso‫ ”?ف‬tënama‫ف‬. Inta, a‫ف‬na

Quisosori. pënënto nanan sha‫ف‬huitanta‫ف‬inquëma‫ف‬
canpitanta‫ف‬nitotamaquë. 19ॸMostasaraya
Chinoto tahuëri apia anoyatërinso‫ف‬ pochin ninin. Ya‫ف‬pirin hua‫ف‬huishin
10ॸChinoto tahuëri nanihuachina, niponahuë‫ف‬, iminquë sha‫ف‬patëra, panca
niyontonpiso pëiquë pa‫ف‬sahuaton, ta‫ف‬an ninin. Nani a‫ف‬shinpachina,
piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintarin. 11ॸInaquë a‫ف‬na inairaro‫ف‬sa‫ف‬huëcatona‫ف‬, inaquë pëirin.
̞ӕËѸॷ13 160
Inapochachin ya‫ف‬nan nipon, caraichin huachi,” itahuatënquëma‫ف‬,

piyapi Yosë imapirinahuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri a‫ف‬paarinquëma huachi. 28ॸParësitopiquë
hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬imasapi huachi, pa‫ف‬sahuatoma‫ف‬, na‫ف‬nëarama‫ف‬, chiníquën
tënin. parësitarama‫ف‬. Apranco‫ف‬, Isacoco‫ف‬,
Cacopoco‫ف‬, ya‫ف‬ipi Yosë piyapinënpita
Asho pochin nininso‫ف‬ Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huërapi, ni‫ف‬sarama‫ف‬.
(Mt. 13.33) Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
20ॸ—Yosë hua‫ف‬anëntërinso‫ف‬ ya‫ف‬conamahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, sëtarama‫ف‬.
a‫ف‬chintanta‫ف‬inquëma‫ف‬. 21ॸAsho pochin 29ॸNisha nisha parti quëran huëcatona‫ف‬,
anta‫ف‬nininso‫ف‬. To‫ف‬narahuatëra, huëno Yosë ya‫ف‬huërinquë ya‫ف‬conapi. Inaquë

ayontërë‫ف‬. Nanshitohuatëra, oshaquëran noya coshatërëso pochin nóya
së‫ف‬cotërin. Ya‫ف‬ipi huëno cashirin huachi. ya‫ف‬huërapi huachi. 30ॸA‫ف‬naquën iporaso‫ف‬
Inapochachin ya‫ف‬nan nipon, caraichin a‫ف‬napita nocanpi. “Quiyaso‫ف‬noyacoi
Yosë imapirinahuë‫ف‬, oshaquëran ni‫ف‬toi, Yosë noya ni‫ف‬sarincoi,ٚҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
a‫ف‬napitanta‫ف‬nohuantapi. Naporahuaton, huë‫ف‬. Ayaro‫ف‬tahuëriso‫ف‬tapanapi huachi.
na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬nóya cancantapi huachi, Co Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬sapihuë‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬
tënin Quisoso. nipirinhuë‫ف‬topinan piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬tona‫ف‬,
a‫ف‬napitari nocanpirinahuë‫ف‬, ayaro‫ف‬
Ya‫ف‬coana pochin nininso‫ف‬ tahuëri noya cancantatona‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬
(Mt. 7.13-14; 21-23) pa‫ف‬sapi huachi. Yosëri nóya ni‫ف‬sarin
22ॸIna quëran nisha nisha ninanoquë huachi, itërin Quisosori.
pa‫ف‬sahuaton, a‫ف‬chintëra‫ف‬piarin. тӕɗфΎѸ‫ڏ‬
Quirosarinquë ya‫ف‬huëpisopita
rinquë huarë‫ف‬pa‫ف‬sarin.
23ॸA‫ف‬chintohuachina, a‫ف‬na quëmapiri yonquiaton, sëtërinso‫ف‬
(Mt. 23.37-39)
itapon:
—¿Onpo piyapita‫ف‬cha‫ف‬ëpona‫?ف‬ 31ॸNaporo‫ف‬a‫ف‬naquën Parisioro‫ف‬sa‫ف‬
Carayachin nimara, ¿ti? itërin. Quisosoquë huë‫ف‬nin.

24ॸ—Yosë huëntonën pëi pochin ninin. —A‫ف‬naroachin ta‫ف‬aquë‫ف‬. Irotisë yatëЙ‫ڏ‬
Ya‫ف‬coananënso‫ف‬yamianasha. Na‫ف‬a rinquën, itërin.
piyapi‫ف‬saso‫ف‬yaya‫ف‬conpirinahuë‫ف‬, co 32ॸ—Inca. Co yapa‫ف‬nahuë‫ف‬. Irotisë
noyahuë‫ف‬cancantatona‫ف‬, co nanitopihuë‫ف‬ nonpintë‫ف‬. Paaton, sha‫ف‬huitonquë‫ف‬. Nani

ya‫ف‬conacaiso‫ف‬. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ Yosë sha‫ف‬huitërinco ma‫ف‬sha nica‫ف‬huaso‫ف‬.
Yosë pochin cancantatoma‫ف‬, ya‫ف‬conco‫ف‬. Iporaso‫ف‬natëto, sopairo‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬parahuë.
25ॸAyaro‫ف‬tahuëri nanihuachin, hua‫ف‬anëni Na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬anoyatarahuë. Cara
ya‫ف‬coananën oncotarin huachi. Aipiran tahuërichin pochin pahuanarin
huanirahuatoma‫ف‬, yaya‫ف‬conpiramahuë‫ف‬. tiquia‫ف‬huaso‫ف‬. Ina sha‫ف‬huitonquë‫ف‬
“I‫ف‬soatocoi, Sinioro,” tosapiramahuë‫ف‬, co nitochin. 33ॸCo ina tëpaarincohuë‫ف‬. Cara
nohuantarinhuë‫ف‬. “Co nohuitëranquë̲‫ڏ‬ tahuëri pochin a‫ف‬chianta‫ف‬huaso‫ف‬
huë‫ف‬. Co canpitaso‫ف‬piyapinëhuëЙɗҡ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin. Ina quëran Quirosarinquë
quëmahuë‫ف‬,” itarinquëma‫ف‬. 26ॸ“Co‫ف‬ta pa‫ف‬sarahuë huachi. Iraca quëra huarë‫ف‬
nohuitërancoi. Quëmaro‫ف‬coi coshatërai, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬inaquë pë͑ř͑ҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
o‫ف‬orai. Quiyataquë a‫ف‬chintërancoi,” huë‫ف‬, tëpapi. Inaquë tëpaarinaco canta‫ف‬,
tosapiramahuë‫ف‬. 27ॸ“Co‫ف‬mini nohuitëф͑‫ڏ‬ tënin.
quëmahuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ninama‫ف‬ni‫ف‬ton, 34ॸIna quëran ya‫ف‬ipi Quirosarinquë
co piyapinëhuëpitanquëmahuë‫ف‬. Paco ya‫ف‬huëpisopita yonquiaton, sëtërin.

—Tëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ china, chinoto tahuëri nipirinhuë‫ف‬,

tënquëma‫ف‬, chiniquën sëtarahuë. Na‫ف‬a a‫ف‬naroachin ocoiantarama‫ف‬. Inapita
piyapi Yosëri a‫ف‬patërinquëma‫ف‬pë͑řɗ͑‫ڏ‬ quëran na‫ف‬con na‫ف‬con iso quëmapi
quëmaso marë‫ف‬. A‫ف‬papirinhuë‫ف‬, nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, tënahuë, itërin.
tëparama‫ف‬. A‫ف‬naquën na‫ف‬piquë 6ॸParisioro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎ͑͑ɗҡΎ‫ڏ‬
të‫ف‬yaratoma‫ف‬, tëparama‫ف‬. Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬ pihuë‫ف‬a‫ف‬panitacaiso‫ف‬.

nosoropiranquëmahuë‫ف‬. Na‫ف‬aro‫ف‬
yacatahuapiranquëmahuë‫ف‬, co ca Pita pochin nininso‫ف‬
tëranta‫ف‬nohuantëramacohuë‫ف‬. Atari 7ॸYacoshatohuachinara, misaquë
to‫ف‬cohuëtërinso pochin pa‫ف‬pirinahuë‫ف‬. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬an
yaya‫ف‬shopipiranquëmahuë‫ف‬, ËΎ͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ pirayan yahuënsëpi. “Hua‫ف‬an pirayan
tëramacohuë‫ف‬. 35ॸNapoaton Tata Yosë huënsëhuato, chiniquën nanantona‫ف‬pi
patarinquëma‫ف‬. æΎȍӕËȍɗËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ pochin ni‫ف‬sarinaco,” ta‫ف‬tona‫ف‬, inaquë
quëmahuë‫ف‬. Noquitarama huachi. huënsëconpi. Ina ni‫ف‬sahuaton, Quisosori
Carinquëmanta‫ف‬tananpitaranquëma‫ف‬. Co itërin:
huachi quënanaramacohuë‫ف‬. 8ॸ—Natanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pi‫ف‬pian pë͑řɗ͑‫ڏ‬
O‫ف‬manta‫ف‬huaso‫ف‬tahuëri huarë‫ف‬quë͑͑‫ڏ‬ quëma‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri quëmapi

taramaco huachi. Naporo‫ف‬a‫ف‬naquëma‫ف‬ yasa‫ف‬apachina, amatërinquëma‫ف‬ËΎѸȍҡ‫ڏ‬
nohuantaramaco. “Ma noyanquën pacaiso marë‫ف‬. Hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, maistro‫ف‬sa‫ف‬,
quëmaso‫ف‬. Sinioro chachin inapitaso‫ف‬hua‫ف‬anën ya‫ف‬cariya ahuënsëpi.
a‫ف‬paimarinquën,” itaramaco huachi, Inaquë amatohuachinquëma‫ف‬, ama
itërin Quisosori. hua‫ف‬an pirayan huënsëcosohuë‫ف‬. Tapona‫ف‬
a‫ف‬na quëmapi chini chiniquën nanantë
Chinoto tahuëri anoyatantarinso‫ف‬ rinso‫ف‬huë‫ف‬samara. 9ॸHuë‫ف‬pachin, hua‫ف‬an
14
1ॸA‫ف‬na hua‫ف‬ani Quisoso amatërin itarinquën: “Po‫ف‬shaquë‫ف‬iso quëmapi
coshatapacaso marë‫ف‬. Parisio huënsë‫ف‬in. Pasëquë tëranta‫ف‬huënsëËΎ͑‫ڏ‬
piyapi inaso‫ف‬. Amatohuachina, inaquë quë‫ف‬,” itohuachinquën, tapanaran.
pa‫ف‬nin. “Chinoto tahuëri nipirinhuë‫ف‬ 10ॸNapoaton amatohuachinquën,
piyapi anoyatamara,” ta‫ف‬tona‫ف‬, ni‫ف‬sápi. piyapimia ya‫ف‬huërinquë huënsëquë‫ف‬.

2ॸNaporo‫ف‬a‫ف‬na cania‫ف‬pi Quisosoquë Hua‫ف‬an huë‫ف‬pachin, noya nontarinquën.
huë‫ف‬nin, panca pomatërinso‫ف‬. 3ॸCotio “Huëquë‫ف‬, iyasha, isëнӕř͑Ύֆȍӕř͑Ѹřɗ‫ڏ‬
maistro‫ف‬sa‫ف‬, Parisioro‫ف‬sa‫ف‬, inapita quë‫ف‬,” itohuachinquën, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
notëërahuaton, Quisosori itërin: noya noya ni‫ف‬sarinquën. 11ॸ“Caso‫ف‬noya
—Noya chinoto tahuëri cania‫ف‬pi noyaco,” topatama‫ف‬, ֤ΎѸřҡЙ͑фɗ͑‫ڏ‬
anoyatacaso‫ف‬, ¿ti? ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tënama‫ف‬ quëma‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, “Caora co
canpitaso‫ ?ف‬itërin. nanitërahuë‫ف‬. Catahuaco, Sinioro,”
4ॸNatanahuatona‫ف‬, ta‫ف‬tápi. Co manta‫ف‬ topatama‫ف‬, Yosë catahuarinquëma‫ف‬.
topihuë‫ف‬. Co a‫ف‬panitohuachinarahuë‫ف‬, Noya noya acoarinquëma huachi, itërin
cania‫ف‬pi së‫ف‬huarahuaton, a‫ف‬naroachin Quisosori.
anoyatërin. —Noya paquë huachi,
itërin. 5ॸIna quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬pë͑ř͑ҡ‫ڏ‬ Sa‫ف‬ahuaro‫ف‬santa‫ف‬nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
rin. 12ॸIna quëran pëi‫ف‬hua‫ف‬anën pënënaton,
—Ohuacaro‫ف‬sa‫ف‬, moraro‫ف‬sa‫ف‬, inapita itantarin:

pë‫ف‬tahuahuatama‫ف‬, topinan ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬ —Coshatapacaso marë‫ف‬piyapi
pë‫ف‬tahuaramasopita. ЬΎѸΎнӕř͑ΎҡΎȍӕ‫ڏ‬ amatohuatama‫ف‬, ama quëmopinënpita,
̞ӕËѸॷ14 162
amiconënpita, inapitarachin ama Itohuachina, pa‫ف‬sahuaton, macontarin

amatocosohuë‫ف‬. Ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬ huachi. 22ॸHuënantahuaton,
amatohuatama‫ف‬, inapitanta‫̲ف‬ҡ͑ҡ‫ڏ‬ sha‫ف‬huitiantarin. “Nani maconpirahuë‫ف‬.
huachinquëma‫ف‬, i‫ف‬huërëtarinënquëma‫ف‬. Ipora huanta‫ف‬na‫ف‬a cosharo‫ف‬ya‫ف‬huërin.
13ॸSa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬, apiaro‫ف‬sa‫ف‬, somaraya Pahuanarin piyapiri nanitacaso‫ف‬,” tënin
nininsopita, inapitanta‫ف‬nosoroatoma‫ف‬, inpriatonën. 23ॸ“Ninano quëran
amatoco‫ف‬. 14ॸIna quëф͑͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ pipirahuaton, macoantaquë‫ف‬. Nisha
rama‫ف‬. Inapitaso‫ف‬co nanitopihuë‫ف‬ nisha ira pa‫ف‬taton, sha‫ف‬huitonquë‫ف‬
amatanta‫ف‬inquëmaso‫ف‬. Co huë‫ف‬ina‫ف‬. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬nohuantërahuë.
i‫ف‬huërëtopirinquëmahuë‫ف‬, Yosëso‫ف‬ 24ॸYa‫ف‬nan amatërahuësopitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
i‫ف‬huërëtarinquëma‫ف‬. Noya ninama‫ف‬ huë‫ف‬co huachi nohuantërahuë‫ف‬. Co

ni‫ف‬ton, ayaro‫ف‬ҡȍӕřфɗ͑͑Йɗҡ͑ҡȍӕ‫ڏ‬ manta‫ف‬coshatapatapihuë‫ف‬,” itërin
chinquëma‫ف‬, acanaarinquëma huachi, hua‫ف‬ani. Inapochachin ipora na‫ف‬a
itërin. piyapi‫ف‬sa‫ف‬co Yosë yonquicaiso‫͑ف‬Ύȍӕ͑‫ڏ‬
topihuë‫ف‬. Ayaro‫ف‬tahuëri nipirinhuë‫ف‬
Yosë amatërinsopita nohuantaponaraihuë‫ف‬, co huachi
15ॸInaquë coshatasoi‫ف‬, a‫ف‬naso‫͑ف‬ҡ͑‫ڏ‬ nanitapihuë‫ف‬ya‫ف‬conacaiso‫ف‬. Yosëri
huaton, Quisoso itërin: a‫ف‬paarin huachi, tënin Quisoso.
—Yosë chachin
hua‫ف‬anëntohuachinpoa‫ف‬, ͑ΔֆËΎѸȍҡфɗ‫ڏ‬ Sacai‫ف‬imacaso‫ف‬
hua‫ف‬. Noya noya cancantarihua huachi, 25ॸInaquëran Quisoso paantarin. Na‫ف‬a
itërin. piyapi‫ف‬sa‫ف‬imasapirinahuë‫ف‬, tahuërëҡ‫ڏ‬
16ॸNapotohuachina, pënënto nanan huaton, itapon:
sha‫ف‬huitërin. —A‫ف‬na quëmapiri na‫ف‬a 26ॸ—Yaimapatamaco, ca na‫ف‬con na‫ف‬con
piyapi‫ف‬sa‫ف‬amatërin coshatapacaiso nosoroco. Tatama‫ف‬, mamama‫ف‬, inapita

marë‫ف‬. 17ॸTahuëri nanihuachina, co onpopinchin nosorocaso‫ف‬
inpriatonën a‫ف‬parin sha‫ف‬huitantacaso ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Sa‫ف‬ama‫ف‬, hui‫ف‬nama‫ف‬,
marë‫ف‬. “Huëco huachi. Nani taparin iyaparima‫ف‬, oshiparima‫ف‬, inapitanta‫ف‬co
huachi,” itërin. 18ॸNani amataponahuë‫ف‬, onpopinchin nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
co huachi nohuantopihuë‫ف‬. “Co‫ف‬chi Canpitaora nohuantëramasonta‫͑͑ف‬ɗ͑‫ڏ‬
nanitëraihuë‫ف‬,” toconpi a‫ف‬naya a‫ف‬naya. tatoma‫ف‬, casáchin imaco huachi. Co
“No‫ف‬pa‫ف‬nani pa‫ف‬anahuë. Nahuitapo na‫ف‬con na‫ف‬con nosorohuatamacohuë‫ف‬, co
pa‫ف‬sarahuë. Napoaton co nanitërahuë‫ف‬,” tëhuënchachin imaramacohuë‫ف‬.
tënin a‫ف‬naso‫ف‬. 19ॸ“Na‫ف‬a miachin ohuaca‫ف‬ 27ॸImapatamaco, a‫ف‬napita aparëѸɗҡфɗ͑ř͑‫ڏ‬
pa‫ف‬anahuë. Tënipo pa‫ف‬sarahuë. quëma‫ف‬. Yatëpapirinënquëmaonta‫ف‬,

Napoaton co ipora nanitërahuë‫ف‬,” tënin imamiatoco huachi. Corosëquë
a‫ف‬nanta‫ف‬. 20ॸ“I‫ف‬huara sa‫ف‬arahuë. Napoaton chiniquën parësitërë‫ف‬. Inapochachin
co canta‫ف‬nanitërahuë‫ف‬,” tënin a‫ف‬nanta‫ف‬. canpitanta‫ف‬imapatamaco, aparëѸɗҡфɗ‫ڏ‬
21ॸInpriato ayanahuaton, hua‫ف‬anën nënquëma‫ف‬. Co ahuantohuatamahuë‫ف‬, co
sha‫ف‬huitiirin. ٘æΎȍӕËȍɗ͑Ύȍӕ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬ tëhuënchachin imaramacohuë‫ف‬. 28ॸA‫ف‬na
huë‫ف‬,” itërin. Natanahuaton, no‫ف‬huitërin. quëmapi panca pëi‫ف‬nohuantohuachin,
“Manoton pantaquë‫ف‬. Caniquë tëranta‫ف‬ co a‫ف‬naroachin nininhuë‫ف‬. Pa‫ف‬tërinso‫ف‬ton
paaton, piyapi maconquë‫ف‬. yonquirin. 29ॸIna quëran coriquinën
Sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬, apiaro‫ف‬sa‫ف‬, somaraya nanihuachina, pëiarin huachi. Co
nininsopita, inapita maconquë‫ف‬,” itërin. coriquinën nanihuachinhuë‫ف‬, co
pëirinhuë‫ف‬. Patomaíchin a‫ف‬canin ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, Parisioro‫ف‬sa‫ف‬, Cotio

naporini, a‫ف‬napitari tëhuaitonahuë‫ف‬. maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapitari no‫ف‬huipi.
30ॸ“Ni‫ف‬co‫ف‬. Panca yapëipirinhuë‫ف‬, co —¿Ma quëmapita‫ف‬Quisoso ni‫ف‬ton,
nanitërinhuë‫ف‬a‫ف‬canacaso‫ف‬,ٚ͑ɗËȍɗҡΎ͑‫ڏ‬ oshahuano‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yatërin? Inapitarë‫ف‬
huë‫ف‬. Canpitanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, no‫ف‬tëquën coshatarin, co napocasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
yonquico‫ف‬. Sacai‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi toconpi.
cancanëma quëran huarë‫ف‬imamancoso‫ف‬ 3ॸIna natanahuaton, Quisosori a‫ف‬na
ya‫ف‬huërin. 31ॸA‫ف‬na copirnonta‫ف‬ya‫ف‬huërin, pënënto nanan sha‫ف‬huitërin ayonquicaso

shonca huaranca sontaro‫ف‬sa‫ف‬ marë‫ف‬.
ya‫ف‬huëtërinso‫ف‬. Inimiconënso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ 4ॸ—A‫ف‬na quëmapi pasa ohuicaro‫ف‬sa‫ف‬
huë‫ف‬cato shonca huaranca sontaro‫ف‬sa‫ف‬ pë‫ف‬tahuapirinhuë‫ف‬, ya‫ف‬ipiya nosororin.

camairin. Ina napo‫ف‬huë‫ف‬pachinara, Nani tahuëri aquë quëparin panpatëro‫ف‬
copirnoso‫ف‬co a‫ف‬naroachin ahuëpon capacaiso marë‫ف‬. A‫ف‬naya tëranta‫ف‬
pa‫ف‬sarinhuë‫ف‬. “Sacai‫ف‬minsëcaso‫ف‬,” ta‫ف‬ton, chihuëhuachina, yonipon pa‫ف‬sarin.
yonquirarin. 32ॸ“Co‫ف‬chi nanitëraihuë‫ف‬ A‫ف‬napitaso‫ف‬inaquëranchin patahuaton,
minsëcaso‫ف‬. Comisionëhuë a‫ف‬pa‫ف‬i,” hua‫ف‬qui‫ف‬yonisarin. Quënanaquë huarë‫ف‬
tapon. Co canquiyatërasoihuë‫ف‬, nanan yonisárin. 5ॸQuënanahuaton, pa‫ف‬yatarin
anoyatacaso marë‫ف‬a‫ف‬pa‫ف‬itonhuë‫ف‬. huachi. Pitënahuaton, quëmantarin
Inapochachin pënënanquëma‫ف‬. Sacai‫ف‬ huachi. 6ॸCanquiantahuachina,
imamancoso‫ف‬, tënahuë. Napoaton amiconënpita sha‫ف‬huitarin huachi.
yonquiatoma‫ف‬, imaco. 33ॸAma “Ohuicanëhuë chihuëpirinhuë‫ف‬,
ma‫ف‬sharáchin yonquicosohuë‫ف‬. Yosë quënanahuë. Ina marë‫͑ف‬ΔֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantoco‫ف‬. Casáchin hua‫ف‬,” itërin. Chihuërinso‫ف‬quë͑͑ȍӕ‫ڏ‬
yonquihuatamaco, tëhuënchachin ton, na‫ف‬con na‫ف‬con pa‫ف‬yatërin. 7ॸʊ͑ЙΎ‫ڏ‬
imaramaco, tënin Quisoso. chachin Yosë ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Noya piyapi
ya‫ف‬huëhuachin, Yosëri noya ni‫ف‬sarin.
Yamora pochin nininso‫ف‬ Nipirinhuë‫ف‬, oshahuano‫ف‬santa‫͑ف‬ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
(Mt. 5.13; Mr. 9.50) rin. A‫ف‬naya tëranta‫ف‬co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
34ॸ—Yamora noya acashicaso‫͑ف‬ɗЙΎ͑‫ڏ‬ rinso‫ف‬naniantohuachina, Yosëri ná‫ف‬con
huë‫ف‬, soquihuachina, mo‫ف‬shisachin pa‫ف‬yatarin huachi, itërin Quisosori.
nimarin. Co huachi cashirinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
co huachi noyatërinhuë‫ف‬. 35ॸNapoonin Coriqui ayatërinso‫ف‬
huachi. Co insonta‫ف‬nohuantërinhuë‫ف‬. 8ॸIna quëran a‫ف‬na pënënto nanan
Të‫ف‬yatërë‫ف‬. Canpitanta‫ف‬co Yosë pochin sha‫ف‬huitantarin.
cancantohuatamahuë‫ف‬, ËΎ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ —A‫ف‬na sanapi shonca coriqui prata
tarinquëmahuë‫ف‬. Huëratëhuanpatama‫ف‬, quëran nininso‫ف‬ya‫ف‬huëtopirinhuë‫ف‬, a‫ف‬nara‫ف‬
noya natanatomaco, yonquico‫ف‬, itërin ayatërin. Nanparin i‫ف‬chinpitahuaton, noyá
Quisosori. huitëtërin. Quënanaquë huarë‫ف‬yonisárin.
9ॸQuënanahuaton, amiconënpita
Ohuica chihuërinso‫ف‬ sha‫ف‬huitërin. “Coriquinëhuë ayatopirahuë‫ف‬,
(Mt. 18.10-14) quënanahuë. Ina marë‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
15 hua‫ف‬,” itërin. 10ॸInapochachin a‫ف‬na piyapi

1ॸNisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi
Quisoso natanacaiso marë‫ف‬. tëranta‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquirinsopita

Coriqui ma‫ف‬patona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, naniantohuachina, anquëniro‫ف‬santa‫ف‬noya
oshahuano‫ف‬sa‫ف‬, inapitanta‫ف‬huë‫ف‬pi. 2ॸIna cancantapi huachi, itërin.
̞ӕËѸॷ15 164
ninahuë, tata. Nonpintëranquën. Co

Oshahuana‫ف‬pi huëantarinso‫ف‬ Yosë natëtohuë‫ف‬, oshahuanahuë. Co
11ॸIna quëran Quisosori a‫ف‬chintantarin. noyahuë‫ف‬ninahuëso marë‫ف‬co huachi
—A‫ف‬na quëmapi cato‫ف‬hui‫ف‬nin hui‫ف‬nan pochin cancantancoso‫ف‬
ya‫ف‬huëtopirinhuë‫ف‬. 12ॸHua‫ف‬hua nininso‫ف‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” itërin pa‫ف‬pin. 22ॸͮЙΎҡΎ‫ڏ‬
pa‫ف‬pin itërin: “A‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬ipi pirinhuë‫ف‬, pa‫ف‬piniso‫ف‬na‫ف‬con nosororin.
ma‫ف‬shanënpita nipatomatarancoi. Caso‫ف‬ Piyapinënpita camairin. “Manoton
nipirinhuë‫ف‬apira nohuantërahuë. Ipora, paaton, noyapiachin coton nininso‫ف‬
tata, quëtoco, topirahuë‫ف‬,” itërin. maconahuaton, a‫ف‬motiquë‫ف‬.
Itohuachina, ma‫ف‬shanënpita nipatomatë Po‫ف‬moitëranta‫ف‬noyapiachin nininso‫ف‬
rin. 13ॸCara tahuëri quëran pochin po‫ف‬motiquë‫ف‬. Sapatënta‫ف‬matonquë‫ف‬
hua‫ف‬hua nininso‫ف‬yapipirin. Ya‫ف‬ipi po‫ف‬moin. 23ॸIna quëran ohuaca‫ف‬huaya
ma‫ف‬shanënpita pa‫ف‬anahuaton, coriqui amoshin nininso‫ف‬ma‫ف‬toma‫ف‬, tëpaco‫ف‬
canarinso‫ف‬masahuaton, aquë pa‫ف‬nin ca‫ف‬ahua‫ف‬. Capa cancantahua‫ف‬. 24ॸIso
huachi. Inaquë no‫ف‬pirárin, nansarárin, hui‫ف‬nahuë chiminin pochin niponahuë‫ف‬,
monshihuanárin. Na‫ف‬a coriquinën iporaso‫ف‬ya‫ف‬noantarin huachi. Ayatë‫ف‬
i‫ف‬quirin huachi. 14ॸInapoápaton, ya‫ف‬ipi pochin nipirinhuë‫ف‬, iporaso‫͑ف‬ɗ͑ҡф‫ڏ‬
coriquinën i‫ف‬quihuachina, inaquëso‫ف‬ huë,” itërin. Ina quëran pita pochin
tanarotopi ni‫ف‬ton, co manta‫ف‬capacaso‫ف‬ nisapi huachi.
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Inanta‫ف‬tanarin huachi. 25ॸPaninanso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬iminquë
15ॸNapoaton a‫ف‬na patronquë pa‫ف‬nin. sacatërin quëran huëntararin. Pëiquë
“Canta‫ف‬sacachi, topirahuë‫ف‬,” itërin. ya‫ف‬caritëriahuaso‫ف‬, mosica natanin.
“Noyahua‫ف‬. Sacatëquë‫ف‬nipachin,” Pi‫ف‬nirarin. Pita nicatona‫ف‬, ËЙË͑Ë͑‫ڏ‬
tosahuaton, pastoquë a‫ف‬Йфɗ͑ËΎѸȍɗ͑ř͑‫ڏ‬ tapi, natanin. 26ॸNatanahuaton, pa‫ف‬yanin.
pita a‫ف‬paicaso marë‫ف‬. 16ॸInaquë paaton, Piyapinën përasahuaton, “¿Onpoatonta‫ف‬
coshiro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬cararin. Tanaton, coshi pita pochin nisapi?” itërin. 27ॸ“Co‫ف‬ta,
ca‫ف‬ninso‫ف‬nayapirinhuë‫ف‬, co insoari iyaya nani huënantarin. ͮΎֆË͑нӕɗ͑‫ڏ‬
tëranta‫ف‬cosharo‫ف‬quëtërinhuë‫ف‬. 17ॸIna tarin ni‫ف‬ton, tata pa‫ف‬yatërin.
quëran yonquirin huachi. Ohuaca‫ف‬huaya amoshin nininso‫ف‬atëpatë
“Ma‫ف‬huántacha ninahuë paya. Tata rin capacaso marë‫ف‬,” itërin. 28ॸͮҡ͑‫ڏ‬
piyapinënpitaso‫ف‬noya coshatapi. Caso‫ف‬ huaton, no‫ف‬huitërin. No‫ف‬huitaton, co
nipirinhuë‫ف‬tana yatëparinco ta‫ف‬a. yaya‫ف‬coninhuë huachi. Pa‫ف‬pini
18ॸTatahuëquë paato, nonchi. “Co pipirahuaton, itërin: “Huëquë‫ف‬, conpa,
noyahuë‫ف‬, tata, ninahuë. Nonpintëф͑‫ڏ‬ capa cancantahua‫ف‬,” itopirinhuë‫ف‬.
quën. Co Yosë natëtohuë‫ف‬, ΎѸȍȍӕ͑‫ڏ‬ 29ॸ“Inca, tata. Na‫ف‬a pi‫ف‬ipi quëma marë‫ف‬
huë. 19ॸCo noyahuë‫ف‬ninahuëso marë‫ف‬co chiniquën sacatërahuë.

huachi hui‫ف‬nan pochin cancantancoso‫ف‬ Sha‫ف‬huitohuatancora, ya‫ف‬ipiya natëф͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Piyapinën pochin quën. Napoaponahuë‫ف‬, co chipo tëranta‫ف‬
tëranta‫ف‬ni‫ف‬co huachi,” ichi, tënin quëtërancohuë‫ف‬pita nica‫ف‬huaso marë‫ف‬.
yonquinënquë. 20ॸIna quëran pa‫ف‬pin 30ॸIso hui‫ف‬nanso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬aquë
ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬paantarin. paaton, no‫ف‬piárin. Monshihuanárin.

Ya‫ف‬caritëriahuaso‫ف‬, aquë quëran Coriquinën quëtopiranhuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi
pa‫ف‬pini quënanin. Quënanahuaton, i‫ف‬quirin huachi. Ina quëф͑ȍӕř͑ҡȍӕ‫ڏ‬
na‫ف‬con nosoroaton, ta‫ف‬aparin. ʊЙΎфȍӕ‫ڏ‬ china, quëmari nosoroaton, pa‫ف‬yataran,
ton, apinorin huachi. 21ॸ“Co noyahuë‫ف‬ ohuaca‫ف‬huaya amonshin nininso‫ف‬
atëpatëran coshatacaso marë‫ف‬. Co caso‫ف‬ pita amatërin. A‫ف‬naya a‫ف‬naya huë‫ف‬pi.

ina pochincohuë‫ف‬nipirahuë‫ف‬, ËΎ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ A‫ف‬naso‫ف‬huë‫ف‬pachina, natanin. “¿Onpota‫ف‬
rancohuë‫ف‬,” itërin. Napotohuachina, hua‫ف‬an nihuiran?” itërin. 6ॸ“Pasa lata
pa‫ف‬pini itërin: 31ॸ“Nosororanquën mini, toma‫ف‬ma‫ف‬parahuë ni‫ف‬ton, ina napo‫ف‬
conpa, quëmanta‫ف‬. Ya‫ف‬huëmiataran. nihuirahuë,” tënin. “Inta nipachin,
Ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanëhuëpita quëchinquën. catahuaranquën. A‫ف‬natërapo shonca
Ya‫ف‬ipiya quëmaquën nisarin huachi. lataíchin ninshitëquë‫ف‬. Canta‫ف‬hua‫ف‬an
32ॸIyaparinquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nani нӕɗфɗË͑ř͑нӕřɗ͑ËȍËȍɗ͑͑ɗ͑Ѹȍɗҡф‫ڏ‬
huënantarin. æȍɗ̲ɗ͑ɗ͑ЙΎËȍɗ͑͑ɗЙΎ͑‫ڏ‬ huë. Iporaso‫ف‬a‫ف‬natërapo shonca
huë‫ف‬, ya‫ف‬noantarin. Ayatërëso pochin lataíchin marë‫ف‬nihuitëran,” itërin.
nipirinhuë‫ف‬, niantarëhua‫ف‬. Ina marë‫ف‬ Itohuachina, pa‫ف‬nin huachi. 7ॸIna quëran
noya cancantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” itërin a‫ف‬nanta‫ف‬huë‫ف‬nin. Huë‫ف‬pachina, itërin:
pa‫ف‬pini. ʊ͑ЙΎËȍËȍɗ֤͑ΎѸř͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬ “¿Onpota‫ف‬quëmanta‫ف‬nihuitëran?”
poa‫ف‬. Oshahuano‫ف‬santa‫ف‬co noyahuë‫ف‬ itërin. “Arosë ma‫ف‬parahuë ni‫ف‬ton, pasa
yonquirinsopita naniantohuachina‫ف‬, costaro marë‫ف‬nihuirahuë,” tënin. “Inta
na‫ف‬con nosororin anta‫ف‬, tënin Quisoso. nipachin, catahuaranquën. Posa shonca
ninshitëquë‫ف‬. Canta‫ف‬isëquë inachachin
Inpriato na‫ف‬con yonquirinso‫ف‬ ninshitarahuë. Iporaso‫ف‬posa shonca
16
1ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita marëáchin nihuitëran,” itërin.
a‫ف‬chintantarin. Inapo‫ف‬tëra‫ف‬pirahuaton, na‫̲ف‬ɗËΎ͑ř͑‫ڏ‬
—A‫ف‬na ma‫ف‬huan ya‫ف‬huërin. ʊ͑ЙфɗҡΎ‫ڏ‬ pita catahuarin ama na‫ف‬con nihuicaiso
nën chiniquën nanan quëtërin marëhuë‫ف‬. 8ॸHua‫ف‬ani natantahuaton,
piyapinënpita camaicaso marë‫ف‬. Inari amatantarin. “Naquëф͑Ëȍɗ͑͑Ύ͑Йɗ͑ҡ͑‫ڏ‬
asacatërin. Chiniquën nanantaton, taranco. Nipirinhuë‫ف‬, ma noyacha
nihuirinso‫ف‬ninshitërin. Inaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ mototëran paya, tënahuë,” itërin
huë‫ف‬, nonpintaton, inaora marë‫ف‬coriqui hua‫ف‬anëni. Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Na‫ف‬a
masarin. 2ॸMa‫ف‬huanso‫ف‬natantahuaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬nipisopita na‫ف‬con
amatërin. “Quëmaso‫ف‬nonpintaranco, yonquipi nonpinacaiso marë‫ف‬.
natantërahuë. Coriqui quëtëranquënso‫ف‬ A‫ف‬naquëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ɗ̲Йɗф̲‫ڏ‬
quëmaora marë‫ف‬manan ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, cohuë‫ف‬, co onpopinchin yonquiramahuë‫ف‬
ocoiaranquën. Ya‫ف‬ipi nihuirinacoso‫ف‬ noya ninicatoma‫ف‬ya‫ف‬huëcaso marë‫ف‬.
ninshitoco nitochi,” itërin. 3ॸInpriatonën Canpitanta‫ف‬yonquico‫͑ف‬Ύֆ͑ɗËË̲‫ڏ‬
pipirahuaton, yonquirarin. “¿Ma‫ف‬cha quë.
onpo‫ف‬i paya? Hua‫ف‬anëhuë ocoiarinco. Co 9ॸCoriqui ya‫ف‬huëtohuachinquëma‫ف‬,
nanitërahuë‫ف‬chiniquën sacata‫ف‬huaso‫ف‬. ama topinan quëran i‫ف‬quicosohuë‫ف‬.

Tapanato, co nohuantërahuë‫ف‬coriqui A‫ف‬napita pahuantohuachina‫ف‬, quëtoco‫ف‬.
topinan ma‫ف‬pata‫ف‬huaso‫ف‬. 4ॸNa‫ف‬a amiconë Inapohuatama‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬na‫ف‬con
huëpita hua‫ف‬anëhuë nihuipi. Iporaso‫ف‬ canaarama‫ف‬. Chiminpatama‫ف‬, Yosë
ɗ͑ЙɗҡËҡȍӕфȍӕřЙҡΎ̲͑ɗȍӕɗҡΎ‫ڏ‬ inapaquë quëpantarinquëma‫ف‬. æΎфɗнӕɗ‫ڏ‬
piso‫ف‬ayatacaiso marë‫ف‬. Ina quëran nëma‫ف‬patopiramahuë‫ف‬, inatohua‫ف‬
hua‫ف‬an ocoihuachinco, inahuanta‫ف‬ canaarama‫ف‬. 10ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬.
catahuarinaco nanpica‫ف‬huaso marë‫ف‬. Hua‫ف‬anëma‫ف‬sha‫ف‬huitohuachinquëma‫ف‬,
Inapitaquë yacahuatarahuë,” tënin natëcamaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬
yonquiaton. 5ॸNaporahuaton, co‫ف‬huara sha‫ف‬huitopirinquëmahuë‫ف‬, natëhuatama‫ف‬,
hua‫ف‬ani ocoiyatërasohuë‫ف‬, nihuitëфɗ͑ѸΎ‫ڏ‬ noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Chini chiniquën
̞ӕËѸॷ16 166
nanan quëtarinquëma‫ف‬, noya noya quëra huarë‫ف‬Yosë huëntonënquë

natëarama huachi. Co‫ف‬so‫ف‬natëȍӕҡ̲‫ڏ‬ ya‫ف‬conacaiso‫ف‬a‫ف‬chintarainquëma huachi.
huë‫ف‬, co chiniquën nanan quëtarinquë Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬nohuantomiatatona‫ف‬,
mahuë‫ف‬. “Nonpintarinco,” ta‫ف‬ton, co ya‫ف‬conapi huachi. 17ॸQuiricanën quëran
huachi natëarinquëmahuë‫ف‬. 11ॸʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ Yosë no‫ف‬tëquën pënëninpoa‫ف‬. Isoro‫ف‬pa‫ف‬,
chin Yosë nitarinquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ɗЙɗËΎфɗнӕɗ‫ڏ‬ pi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬, inapita ta‫ف‬huantapirinahuë‫ف‬,
nëma‫ف‬canpitaora marë‫ف‬i‫ف‬quihuatama‫ف‬, ya‫ف‬ipi Yosë nanamënso‫ف‬ya‫ف‬huëmiatápon
co Yosë noya ni‫ف‬sarinquëmahuë‫ف‬. Na‫ف‬con huachi. Co a‫ف‬na hui‫ف‬sharinso tëranta‫ف‬
yacatahuapirinquëmahuë‫ف‬, “Co yanatëфɗ‫ڏ‬ topinan quëran ninshitopihuë‫ف‬.
nacohuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, tananpitarinquëma‫ف‬. 18ॸQuiricanën quëran sa‫ف‬ahuano‫ف‬sa‫ف‬
12ॸIporaso‫ف‬Yosë nohuanton, ma‫ف‬sha, pënënin. “Co sa‫ف‬anpo‫ف‬të‫ف‬yatacaso‫ف‬
coriqui, inapita ya‫ف‬huëtarinquëma‫ف‬. ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Noya nichinpitacaso‫ف‬
A‫ف‬naninquëmaso pochin quëtëфɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin,” tënin. Napoaton sa‫ف‬ama‫ف‬
quëma‫ف‬. Topinan quëran i‫ف‬quihuatama‫ف‬, të‫ف‬yatohuatama‫ف‬, a‫͑ف‬Ѹ͑Йɗ̲͑ҡ‫ڏ‬
co Yosë‫ف‬pa‫ف‬acanaarinquëmahuë‫ف‬. huatama‫ف‬, oshahuanarama‫ف‬. ͅΎ͑Ѹȍɗȍӕ‫ڏ‬
13ॸCato‫ف‬patron camaihuachinquëma‫ف‬, ninso pochin Yosë ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬.
co nanitëramahuë‫ف‬cato chachin Inapochachin sanapinta‫ف‬co so‫ف‬in
natëcamaso‫ف‬. A‫ف‬na natëhuatama‫ف‬, a‫ف‬naso‫ف‬ chinpitohuachinhuë‫ف‬, a‫ف‬na quëmapiri
co huachi natëaramahuë‫ف‬. Inapochachin mapachin, monshitërinso pochin Yosëri
canacamasoáchin yonquihuatama‫ف‬, co ni‫ف‬sarin, cato chachin, itërin Quisosori.
nanitaramahuë‫ف‬Yosë natëcamaso‫ف‬.
Coriquiráchin cancantohuatama‫ف‬, co Ma‫ف‬huan parësitërinso‫ف‬
Yosë nosoroaramahuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi 19ॸIna quëran a‫ف‬chintantarin.
cancanëma quëф֤͑ΎѸř͑ΎѸΎфΎȍӕ‫ڏ‬ —A‫ف‬na ma‫ف‬huan ya‫ف‬huërin. Nani
tama‫ف‬, ËΎΎ͑ЙΎЙɗ͑Ëȍɗ͑ËΎфɗнӕɗֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtërin. Morin pa‫ف‬ton
ramahuë‫ف‬, itërin Quisosori. nininso‫ف‬a‫ف‬morin. Noyapiachin a‫ف‬moton,
nani tahuëri nóya coshatërin. Co manta‫ف‬
Quiricanën quëran pënëninpoaso‫ف‬ pahuantërinhuë‫ف‬. 20,21ॸIna ya‫ف‬cariya a‫ف‬na
(Mt. 19.1-12; Mr. 10.1-12) quëmapinta‫ف‬ya‫ف‬huërin, sa‫ف‬ahua nininso‫ف‬.
14ॸParisioro‫ف‬sa‫ف‬coriquiráËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ Nasaro itopiso‫ف‬. Apia ni‫ف‬ton, co
topi. Napoaton Quisoso a‫ف‬chininso‫ف‬ nanitërinhuë‫ف‬sacatacaso‫ف‬. Ma‫ف‬sha
natanahuatona‫ف‬, tëhuapi. 15ॸTëȍӕЙɗфɗ͑‫ڏ‬ topinan ma‫ف‬pataton, nanpirin. Ma‫ف‬huan
huë‫ف‬, Quisosori itërin: pëinën aipiran acopi. Inaquë quëhuë͑‫ڏ‬
—Canpitaso‫ف‬Yosë imaramaso pochin rin. Tanaton, ma‫ف‬huan pë‫ف‬sotërinso
nipomarahuë‫ف‬, co tëhuënchachin tëranta‫ف‬nayapirinhuë‫ف‬, co manta‫ف‬
imaramahuë‫ف‬. Nonpintërama‫ف‬. ֤Ύ͑нӕɗф‫ڏ‬ quëtopihuë‫ف‬. Ta‫ف‬tarachin niconin ni‫ف‬ton,
maso chachin Yosë nitotërin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ ni‫ف‬niro‫ف‬sari huëcatona‫ف‬, irotiipi.
noya ni‫ف‬pirinënquëmahuë‫ف‬. Cancanëma 22,23ॸNapoin quëran Nasaro chiminin
quëran nonpintërama‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë co huachi. Chiminpachina, Yosë‫ف‬pa‫ف‬

pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬noya ni‫ف‬sarinquëmahuë‫ف‬. anquëniro‫ف‬sari quëparin. Apran
16ॸIraca Moisësë pënëntërin. Ina pantarinquë chachin pantarin inanta‫ف‬.
piquëran a‫ف‬naya a‫ف‬naya Ina quëran ma‫ف‬huaonta‫ف‬chiminin.
pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬pënëntopi nani Pa‫ف‬pitopi huachi. Co Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬ninhuë‫ف‬
ma‫ف‬sha natëcaso‫ف‬. Coansha Paotistaso‫ف‬ inaso‫ف‬. Parësitopiquë paaton, parësitá
nipirinhuë‫ف‬noya nanan sha‫ف‬huirin. Ina rin. Në‫ف‬përahuaton, aquë quëran Nasaro
quënanin. ҽҡkЙф͑Йɗфֆ͑ȍӕř͑Ѹř‫ڏ‬ a‫ف‬napitanta‫ف‬nonanpachinquëma‫ف‬, co

rin. 24ॸNapoaton përarin. “Tata Apran, noyahuë‫ف‬nisapi. Ina marë‫ف‬Yosë
nosoroco canta‫ف‬. Pënquë parësitárahuë. chiniquën ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. 2ॸA‫ف‬naquën
Nasaro a‫ف‬patimaco i‫ف‬sha pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ imasapirinacohuë‫ف‬, co chiniquën
api‫ف‬nichinco,” itopirinhuë‫ف‬. 25ॸ“Co‫ف‬chi cancanchatërapihuë‫ف‬. ʊ͑Йɗҡ͑ɗѸȍË͑‫ڏ‬
nanitërahuë paya. Ni‫ف‬quë‫ف‬. Quëmaso‫ف‬ cantohuatama‫ف‬, Yosë ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬.
nanpipon, nani ma‫ف‬sha Co‫ف‬huara anishacancanchatëфЙΎ̲‫ڏ‬
ya‫ف‬huëtopirinquënhuë‫ف‬, inasachin huë‫ف‬, marëquë chimiitërama‫ف‬naporini,
yonquiran ni‫ف‬ton, iporaso‫ف‬parësitáran. noya noya niitomahuë‫ف‬. Pancara‫ف‬piquë
Nasaroso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nanpipon, a‫ف‬sonconotahuatënquëma‫ف‬,
parësitápirinhuë‫ف‬, iporaso‫ف‬noya të‫ف‬yaitërinënquëma‫ف‬naporini, co aquëtë‫ف‬
ya‫ف‬huarin huachi. 26ॸNaporahuaton, oshahuaintomahuë‫ف‬. Hua‫ف‬huaro‫ف‬santa‫ف‬
Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬patëra, co onporonta‫ف‬ anishacancantacaso‫ف‬pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬,
pipirëhuë‫ف‬. Inapochachin parëѸɗҡΎЙɗ‫ڏ‬ tënahuë. 3ॸNapoaton noyasáchin nico‫ف‬
quënta‫ف‬pa‫ف‬patëra, co onporonta‫ف‬ a‫ف‬napitanta‫ف‬nonanainquëmaso marë‫ف‬.
Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬nëhuë‫ف‬,” itërin. 27,28ॸͮЙΎҡΎ‫ڏ‬ Iyaya nonpinapihuachinquëma‫ف‬,
pirinhuë‫ف‬, itantarin: “A‫ف‬natërapo‫ف‬ pënënco‫ف‬. Nonpinapirinquëmaso marë‫ف‬
iyahuëpita ipora ya‫ف‬huërapi. Nasaro sëtohuachina, nanan anoyatoco‫ف‬. 4ॸA‫ف‬na
a‫ف‬paquë‫ف‬iyahuëpita pënënacaso marë‫ف‬. tahuëriyáchin nipirinhuë‫ف‬, canchisëro‫ف‬
Co nohuantërahuë‫ف‬isëquë huëcacaiso‫ف‬. nonpinapihuachinquëma‫ف‬, canchisëro
Parësitárahuë,” itërin. 29ॸNapohuachina, chachin “Co noyahuë‫ف‬, iyasha, ninahuë,”
Aprani itërin: “Co‫ف‬ta Yosë quiricanën itohuachinquëma‫ف‬, noya nontantaco‫ف‬. Co
ya‫ف‬huëtopi. Inaquë Moisësë, onporonta‫ف‬no‫ف‬huicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,
pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, inapita ninshitopi tënin.
nontatona‫ف‬nitotacaiso marë‫ف‬. Inapita
natëina‫ف‬,” itërin Aprani. 30ॸ“Nani Ya‫ف‬ipi cancanëna quëran
nontaponaraihuë‫ف‬, co natëpihuë‫ف‬. natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
Nipirinhuë‫ف‬, chimininso‫͑͑ف‬Йɗ͑ҡȍӕ‫ڏ‬ 5ॸInaquëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari itopi:
chin, pënënconpachin, natëpona‫ف‬ —Catahuacoi, Sinioro, Yosë noya
nimara. Co noyahuë‫ف‬yonquipisopita noya natë‫ف‬ii, itopi.
naniantatona‫ف‬, ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ 6ॸ—Pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬Yosë natëtoma‫ف‬,
pona‫ف‬nimara, topirahuë‫ف‬,” tënin. 31ॸ“Co nontohuatama‫ف‬, noya catahuarinquëma‫ف‬.

Yosë quiricanën natëhuachinhuë‫ف‬, “Yosë nohuanton, iso nara no‫ف‬pa quëran
chimininsonta‫ف‬nanpiantapirinhuë‫ف‬, co pipirahuaton, marëquë pa‫ف‬in,” tënama‫ف‬
onporonta‫ف‬natëapihuë‫ف‬,” itërin Aprani, naporini, ina nohuanton, pa‫ف‬itonhuë‫ف‬.
tënin Quisoso. Inapochachin “Yosë no‫ف‬tëquën
nontërinco,” topatama‫ف‬, sacai‫ف‬nininso‫ف‬
Anishacancantopisopita nanitaparama‫ف‬, itërin.
(Mt. 18.6-7; 21-22; Mr. 9.42)
17
1ॸIna Yosë chini chiniquën nanantërinso‫ف‬
quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
pënëantarin. 7ॸInaquëran itantarin:
—Nisha nisha ma‫ف‬sha ya‫ف‬huërin —Patron ya‫ف‬huëhuachina, ЙɗֆЙɗ͑ř͑‫ڏ‬
anishacancantinpoaso‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, pita camairin. Camaihuachina, ɗ̲ɗ͑ř͑‫ڏ‬
anishacancantona‫ف‬piso‫ف‬pa‫ف‬pi co quë sacatopi. Pë‫ف‬tahuanënpitanta‫ف‬
noyahuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, a‫ف‬paipi. Nani sacatohuachina, imin
̞ӕËѸॷ17 168
quëran huënantahuachina, patroni co taquëchin isonquirin. Isonquirahuaton,

a‫ف‬naroachin a‫ف‬carinhuë‫ف‬. 8ॸPatron‫ف‬ton —Yosparinquën, Sinioro, itërin. “Inaso‫ف‬
yacoshatërin. Napoaton piyapinën Samaria piyapi niponahuë‫ف‬, natërinco,”
sha‫ف‬huitërin. “A‫ف‬cotëquë huachi. Ina tënin Quisoso yonquiaton. Napoaton
quëran nitaparahuaton, o‫ف‬huintoco ca‫ف‬i. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita itërin:
Nani coshatahuato, o‫ف‬shitoco huachi,” 17,18ॸ—Co‫ف‬ta shoncaya‫ف‬pi anoyatëф‫ڏ‬
itërin. Nani coshatohuachina, huë. Nipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬naichin huë͑͑ҡ‫ڏ‬

piyapinënpitanta‫ف‬coshatopi, o‫ف‬opi. huaton, “Yosparinquën,” itërinco. Inaso‫ف‬
9ॸPiyapinënpita camaihuachina, natëpi nisha piyapi niponahuë‫ف‬, ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
huachi. “Ma noyanquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, rin. A‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎ֤٘ΎѸЙ‫ڏ‬
natëramaco,” co tëninhuë‫ف‬. ЬɗֆЙɗ͑ř͑‫ڏ‬ rinquën,” co itirinacohuë‫ف‬, tënin.
pita ni‫ف‬ton, natëcaiso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 19ॸIna quëran itantarin:
10ॸTëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Yosë —Huanirahuaton, iyasha, noya paquë
hua‫ف‬anëntërinquëma‫ف‬. Piyapinënquëma‫ف‬ huachi. Natëranco ni‫ف‬ton, anoyatomiatë
ni‫ف‬ton, natërama‫ف‬. Co chiniquën ranquën huachi, itërin.
nanantaramahuë‫ف‬. ٘ҽΎЙɗ͑͑ЙɗֆЙɗ͑ř͑‫ڏ‬
poa‫ف‬ni‫ف‬tëhua‫ف‬, natërëhua‫ف‬,” nitoco‫ف‬. O‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri naniarinso‫ف‬
Ya‫ف‬ipiya natëcamaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, itërin (Mt. 24.23-28, 36-41)
Quisosori. 20ॸIna quëran Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬
huëcapairahuatona‫ف‬, natanquipi.
Chana caniori maninsopita anoyatërinso‫ف‬ —¿Onporota‫ف‬Yosë isoro‫ف‬paquë
11ॸIna quëran Cariria parti o‫ف‬mahuachin, hua‫ف‬anëntarinpoa‫ ?ف‬itopi.
na‫ف‬huëtahuaton, Quirosarinquë pa‫ف‬sarin. —Yosë hua‫ف‬anëntohuachinquëma‫ف‬,
Samaria yonsan ya‫ف‬cariya pa‫ف‬nin. iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co a‫ف‬ninquëchin ya‫ف‬norinhuë‫ف‬.
12ॸInaquë paaton, a‫ف‬na ninanoquë 21ॸYa‫ف‬coancantohuachinquëma‫ف‬,
canconin. Canconpachina, shonca hua‫ف‬anëntarinquëma‫ف‬. Napoaton co

quëmapi quënanconin. Shonca chachin quënanëhuë‫ف‬. “Pasëquë ya‫ف‬huarin,” co
chana caniori maninso‫ف‬. Ina caniori ta‫ف‬caso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, itërin.
manin ni‫ف‬ton, co nanitopihuë‫ف‬ 22ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
ya‫ف‬caritacaiso‫ف‬. Napoaton aquë miachin itantarin:

huanirahuatona‫ف‬, 13ॸchiniquën nontopi. —A‫ف‬na tahuëri, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Й͑ҡф‫ڏ‬
—Quiyanta‫ف‬, Maistro, nosoroatoncoi, huë. Naporo‫ف‬nohuantaramaco. Yosë
anoyatocoi, topiraihuë‫ف‬, itopi Quisoso. quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to,
14ॸNapotohuachinara, ni‫ف‬sahuaton, o‫ف‬mantararahuë. “Manoton o‫ف‬manta‫ف‬in,”
itapon: tosapiramahuë‫ف‬, co naporo‫ف‬quë͑͑ф‫ڏ‬
—Anoyataranquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. macohuë‫ف‬. 23ॸA‫͑ف‬нӕř͑ֆ͑Ύ͑Йɗ͑ҡфɗ͑ř͑‫ڏ‬
Paatoma‫ف‬, corto hua‫ف‬an nia‫ف‬notoco‫ف‬ quëma‫ف‬. “Nani o‫ف‬mantarin. Pasëquë
noyatëramaso‫ف‬nitochin, itërin. ya‫ف‬huarin,” itarinquëma‫ف‬a‫ف‬naquën.
Itohuachina, pa‫ف‬pi. “Trópa‫ف‬ya‫ف‬huarin, quiyaso‫ف‬nitotërai,”
Paaponara, a‫ف‬nanaya canio inquipi. itarinënquëma‫ف‬a‫ف‬naquëonta‫ف‬. Ina pochin
Noyatopi huachi. 15ॸ“Nani noyatërahuë nontohuachinquëma‫ف‬, ama natëËΎѸΎ‫ڏ‬
huachi,” ta‫ف‬ton, a‫ف‬nara‫ف‬ayanquintarin. huë‫ف‬. Ama inapita imacosohuë‫ف‬.
Iratapon pochin —Ma noyacha Yosëso‫ف‬ 24ॸA‫ف‬nanaya o‫ف‬mantararahuë. O‫ف‬cori‫ف‬
ni‫ف‬ton, anoyatërinco paya, tosarin. huënsha‫ف‬huënsha‫ف‬topachina, ya‫ف‬ipi

16ॸQuisosoquë huënantahuaton, ͑͑ҡř͑‫ڏ‬ parti a‫ف‬pintërin. Inapochachin a‫ف‬na
tahuëri ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬sarinaco. rama huachi. Parësitopiquë pa‫ف‬sarama

25ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬chiniquën huachi. Nipirinhuë‫ف‬, ËѸËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
parësita‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Na‫ف‬a huatamaco, noya cancantarama‫ف‬.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬co nohuantarinacohuë‫ف‬. Imaramacoso marë‫ف‬aparëѸɗҡΎȍӕËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬
No‫ف‬huiarinaco. 26,27ॸIraca Noe pë͑ř͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬ quëma‫ف‬, co topinan quëф͑͑͑Йɗф̲‫ڏ‬
rinhuë‫ف‬, co natëpihuë‫ف‬. Co natëtonahuë‫ف‬, huë‫ف‬. Yosë acanaarinquëma‫ف‬. TëЙЙɗфɗ‫ڏ‬
topinan ya‫ف‬huëcaisoráchin cancantopi. nënquëmaonta‫ف‬, ͑Ύֆ͑Ύֆ͑͑Йɗ̲ɗ‫ڏ‬
Coshatapi, o‫ف‬osapi, sa‫ف‬asapi, tontarama huachi.
hui‫ف‬ninpitanta‫ف‬asë‫ف‬quëapi. Napoatona‫ف‬, 34ॸO‫ف‬mantahuato, cato‫ف‬quëmapihuë
co manta‫ف‬Yosë yonquipihuë‫ف‬. Noeso‫ف‬ nipon, ina pëiquëáchin

nipirinhuë‫ف‬Yosë natëton, panca nancha huë‫ف‬ësapirinahuë‫ف‬, a‫ف‬nara‫ف‬imarinco
ninin. Nani tinihuachina, inaquë ni‫ف‬ton, anquëniri inapaquë quëЙ͑ҡф‫ڏ‬
ya‫ف‬conin. A‫ف‬napitaso‫ف‬ËΎֆΎ͑нӕɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ rin. A‫ف‬naso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬patarin huachi.
huë‫ف‬, a‫ف‬nanaya panca pacon pa‫ف‬sarin 35ॸCato‫ف‬sanapi shi‫ف‬shi‫ف‬pë‫ف‬sanapirinhuë‫ف‬,
huachi. Naporo‫ف‬ya‫ف‬ipiya chimiitopi o‫ف‬mahuato, a‫ف‬nara‫ف‬quëpantararin.

huachi. Inapocháchin a‫ف‬na tahuëri A‫ف‬naso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬patarin huachi.
topinan ya‫ف‬huasoi‫ف‬, a‫ف‬nanaya 36ॸCato‫ف‬quëmapi ina iminquëáchin
o‫ف‬mantararahuë huachi. 28ॸLotonta‫ف‬iraca sacatapirinahuë‫ف‬, a‫ف‬nara‫ف‬quëpantararin,

Sotomaquë ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. Inaquë a‫ف‬nara‫ف‬patarin huachi, tënin Quisoso.
a‫ف‬napitaso‫ف‬topinan ya‫ف‬huatona‫ف‬, 37ॸ—¿Insëquëta‫ف‬, Sinioro, patarin?
coshatapi, o‫ف‬osapi, nipa‫ف‬antapi, ma‫ف‬sha itopi.

sha‫ف‬sapi, pëiapi. Ma‫ف‬ѸȍфËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ —Ma‫ف‬sha chiminpachina, sopori
tona‫ف‬, inahuasoi‫ف‬, Lotoso‫ف‬Yosëri itërin: ca‫ف‬nin. Inapochachin chimipi pochin
29ॸ“Ninano quëran pipiquë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ cancantopisopita Yosëri ana‫ف‬intarin
ana‫ف‬inchi,” itërin Yosëri. ̞ΎҡΎЙɗЙɗȍӕ‫ڏ‬ huachi, itërin.
china, naporo‫ف‬tahuëri chachin inapa
quëran pën a‫ف‬paimarin. A‫ف‬nanaya Coisë naporinso‫ف‬
ta‫ف‬huantopi huachi. 30ॸInapochachin
18
1ॸ“Chiniquën cancantatë‫ف‬, apira
canta‫ف‬a‫ف‬nanaya o‫ف‬mantarahuato, ayaro‫ف‬ apira Yosë nontacaso‫ف‬
tahuëri naniriarin huachi. Naporo‫ف‬ ya‫ف‬huërin,” ta‫ف‬ton, pënënto nanan
ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huapon huachi. sha‫ف‬huitantarin ama amitona‫ف‬a‫ف‬pocaiso
31ॸNanihuachin, co ma‫ف‬shanëmapita marëhuë‫ف‬.
yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬. Inapa 2ॸ—A‫ف‬na ninanoquë a‫ف‬na coisë
pë‫ف‬satëquë ya‫ف‬huëhuatama‫ف‬, ama ma‫ف‬sha ya‫ف‬huërin. Co manta‫ف‬Yosë

macacaso marë tëranta‫ف‬ya‫ف‬concosohuë‫ف‬. të‫ف‬huatërinhuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬santa‫ف‬ËΎ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
A‫ف‬naroachin ta‫ف‬aco‫ف‬. Iminquë rinhuë‫ف‬. 3ॸIna ninanoquë chachin a‫ف‬na
ya‫ف‬huëhuatama‫ف‬, ama pëinëmaquë quëyoron ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, inimiconëni
paantacosohuë‫ف‬. Topinan paco‫ف‬. 32ॸIraca na‫ف‬con ihuarin. Napoaton coisëquë
Loto sa‫ف‬in ma‫ف‬shanënpita yonquiaton, co pa‫ف‬nin. “Paso‫ف‬quëmapi ihuarinco.
a‫ف‬naroachin ta‫ف‬arinhuë‫ف‬. Napoaton co Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬quëtanta‫ف‬inco.
cha‫ف‬ërinhuë‫ف‬. Ina yonquiatoma‫ف‬, ama Ana‫ف‬intëquë huachi,” itopirinhuë‫ف‬, co
ma‫ف‬sharáchin cancantocosohuë‫ف‬, nohuantërinhuë‫ف‬catahuacaso‫ف‬. Nani
ana‫ف‬intochinquëma‫ف‬. 33ॸCanacasoáchin tahuëri paantahuaton, inachachin
yonquihuatama‫ف‬, topinan quëran inachachin itantarin. 4ॸHua‫ف‬qui‫ف‬co
nanpiarama‫ف‬. A‫͑ف‬ҡȍӕřфɗËȍɗ̲ɗ̲ɗҡ‫ڏ‬ coisëri ana‫ف‬intopirinhuë‫ف‬, nani tahuëri
̞ӕËѸॷ18 170
sha‫ف‬huitërin ni‫ف‬ton, ami ami natanin. simana catoro‫ف‬na‫ف‬nahuë. Pasa coriqui

“Co‫ف‬mini Yosë të‫ف‬huatërahuë‫ف‬. canahuato, shonca quëtantaranquën.
Piyapi‫ف‬santa‫ف‬co nosoropirahuë‫ف‬. 5ॸIso Naporahuë,” itërin, Yosë nontaton.
quëyoronso‫ف‬apininco. Apira apira 13ॸA‫ف‬naso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
huëcapaihuachincora, pinatanahuë. Co ya‫ف‬caritërinhuë‫ف‬. Tapanaton, ̲Ύ͑ѸȍΎ‫ڏ‬

huachi ahuantarahuë‫ف‬. Napoaton rin. Oshanën marë‫ف‬sëtërin. “Caso‫ف‬, Tata
inimiconën ana‫ف‬intarahuë huachi,” Yosë, oshahuanco. Nosoroatanco,
itërin. oshanëhuë inquitoco,” itërin. 14ॸIna
6ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Coisë co noyahuë‫ف‬niponahuë‫ف‬, oshanën inquitaton, Yosëri noya ni‫ف‬nin.
napoin quëran quëyoron catahuarin. Parisio piyapiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
7ॸYosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nóya ni‫ف‬ton, noyahuë‫ف‬ni‫ف‬nin. A‫ف‬napita nocanpatama‫ف‬,
piyapinënpita na‫ف‬con na‫ف‬con cathuachi a‫ف‬na tahuëri Yosë atapanarinquëma‫ف‬.
ahuantarahuë‫ف‬. Napoaton inimiconën Nipirinhuë‫ف‬, “Caora co nanitërahuë‫ف‬
ana‫ف‬intarahuë huaahuarin. A‫ف‬napita noya nica‫ف‬huaso‫ف‬. Catahuaco, Sinioro,”
aparësitohuachinquëma‫ف‬, Yosëri topatama‫ف‬, nóya acoarinquëma huachi,
ana‫ف‬intarin. Tahuërirë chachin, tashirë tënin Quisoso.
chachin ina nontërama‫ف‬ni‫ف‬ton, Ëҡȍӕ‫ڏ‬
rinquëma‫ف‬. Co naniantarinquëmahuë‫ف‬. Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬nosororinso‫ف‬
8ॸTahuëri nanihuachin, aparësitërinquë (Mt. 19.13-15; Mr. 10.13-16)
masopita a‫ف‬naroachin ana‫ف‬intarin 15ॸInaquëran hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬quëpi
huachi. Napoaponahuë‫ف‬, o‫ف‬mantahuato, Quisosori së‫ف‬huamotocaso marë‫ف‬.
na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬co huachi imasapihuë‫ف‬. Së‫ف‬huamotorahuaton, inapita marë‫ف‬
Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬imamiatoco Yosë nontërin. Na‫ف‬a quëpirinahuë‫ف‬,
huachi, itërin Quisosori. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita co nohuantopihuë‫ف‬.
—Ama napotocosohuë‫ف‬. Quisoso
Cato‫ف‬piyapi Yosë nontërinso‫ف‬ apinama‫ف‬, itopi. 16ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
9ॸA‫ف‬naquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬ itërin:
ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬. “Quiyasáchin —Tananpitoco‫ف‬hua‫ف‬huaro‫ف‬santa‫ف‬
no‫ف‬tëquën Yosë natërai. A‫ف‬napitaso‫ف‬co huë‫ف‬ina‫ف‬. Ama a‫ف‬pacosohuë‫ف‬.
quiya pochin natëpihuë‫ف‬,” topirinahuë‫ف‬. Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa pochin cancantohuatama‫ف‬,
10ॸInapita pënënacaso marë‫ف‬Quisosori Yosë huëntonënquë ya‫ف‬conarama‫ف‬.
itërin: 17ॸTëhuënchachin itëranquëma‫ف‬.
—Cato‫ف‬quëmapi Yosë chinotopiso Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin yaimarinaco.

pëiquë pa‫ف‬nin Yosë nontacaso marë‫ف‬. Co‫ف‬so‫ف‬ɗ͑ЙɗҡЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎȍӕҡ̲‫ڏ‬
A‫ف‬naso‫ف‬Parisio piyapi. A‫ف‬nanta‫ف‬coriqui huë‫ف‬, co Yosë huëntonënquë
copirno marë‫ف‬ma‫ف‬patërinso‫ف‬. 11ॸParisio ya‫ف‬conaramahuë‫ف‬, itërin.
piyapi huanirahuaton, sacaroën Yosë
nontopirinhuë‫ف‬. “Quëma, Tata Yosë, Ma‫ف‬huan yaimarinso‫ف‬
yanontëranquën. Caso‫ف‬noyaco. Ina (Mt. 19.16-26; Mr. 10.17-27)
marë‫ف‬noya ni‫ف‬nanco ni‫ف‬ton, noya 18ॸInaquëran a‫ف‬na hua‫ف‬ani Quisoso
cancantërahuë. Co a‫ف‬napita piyapi‫ف‬sa huëcapairin.
pochincohuë‫ف‬. Co ihuatërahuë‫ف‬. Co —Quëmaso‫ف‬, Maistro, noyanquën,
nonpinahuë‫ف‬. Co monshihuanahuë‫ف‬. tënahuë. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬caso‫ف‬onpo‫ف‬i
Paso‫ف‬quëmapi co noyahuë‫ف‬. Caso‫ف‬ nanpimiata‫ف‬huaso marë‫ ?ف‬Sha‫ف‬huitoco
nipirinhuë‫ف‬co ina pochincohuë‫ف‬. 12ॸNani canta‫ف‬noya nii, itërin.
171 ̞ӕËѸॷ18
19ॸ—¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬natananco? 29ॸ—Tëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Yosë
Yosëíchin noya noyaso‫ف‬. 20ॸIraca pënëntë natëcaso marë‫ف‬nani ma‫ف‬ѸȍЙҡΎȍӕ‫ڏ‬

rinso‫ف‬nitotëran. ٘k̲̲Ύ͑Ѹȍɗȍӕ͑ËΎѸΎ‫ڏ‬ tama‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ֤͑ΎѸřËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬. Ama piyapi tëpacosohuë‫ف‬. Ama quëma‫ف‬, tënahuë. A‫ف‬naquëma‫ف‬Yosë
ihuatocosohuë‫ف‬. k̲͑Ύ͑Йɗ͑ЙɗËΎѸΎ‫ڏ‬ imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, quëmopinënpitari
huë‫ف‬. Tatama‫ف‬noya nicatoma‫ف‬, natëco‫ف‬. no‫ف‬huirinënquëma‫ف‬. Iyaparima‫ف‬, tatama‫ف‬,
Mamamanta‫ف‬natëco‫ف‬,” tënin Yosë iraca mamama‫ف‬, inapita patërama‫ف‬.
pënëntaton, itërin. A‫ف‬naquëmanta‫ف‬Yosë nanamën
21ॸ—Hua‫ف‬huatapo quëra huarë‫ف‬ya‫ف‬ipi a‫ف‬chinacamaso marë‫ف‬pëinëma‫ف‬, sa‫ف‬ama‫ف‬,
natërahuë, itërin. hui‫ف‬nama‫ف‬, inapita patarama‫ف‬. 30ॸNatëË‫ڏ‬
22ॸIna natanahuaton, Quisosori macoso marë‫ف‬quëmopinëmapita,
itantarin: ma‫ف‬shanëmapita, inapita patohuatama‫ف‬,
—Isonta‫ف‬Yosë nohuantërin. Paaton, Yosë na‫ف‬con na‫ف‬con quëtantarinquëma‫ف‬.
ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanënpita pa‫ف‬anconquë‫ف‬. Ina nohuitatoma‫ف‬, ͑Ύֆ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
Coriqui canaranso‫ف‬sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬quëҡΎ͑‫ڏ‬ rama‫ف‬. Ina quëran a‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬
quë‫ف‬. Ina quëran imaquico huachi. nanpimiatarama huachi, itërin
Inapotohuatan, Yosë‫ف‬pa‫ف‬na‫ف‬con Quisosori.
canamiataran huachi, itërin.
23ॸIna natanahuaton, co huachi noya Chiminacaso‫ف‬sha‫ف‬huitantarinso‫ف‬
cancantërinhuë‫ف‬. “Hua‫ف‬huayátërahuë‫ف‬ (Mt. 20.17-19; Mr. 10.32-34)
ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtërinco,” ta‫ف‬ton, sëtërin. 31ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
Sëtaton, pa‫ف‬nin huachi. 24ॸNapohuachina, amasha miachin quëparahuaton,
Quisosori itërin: sha‫ف‬huitantarin.
—Sacai quëran ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬Yosë —Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to,
huëntonënquë ya‫ف‬conpi. 25ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iraca pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ninotonaco,
iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Nahuan huëratën ninshitopi. “Yosë quëran o‫ف‬mahuachin,
pi‫ف‬pira‫ف‬huaya naninën ya‫ف‬huëtërin. chiniquën parësitarin,” topi, ͑ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬
Camiyo panca masho ni‫ف‬ton, co tona‫ف‬. Iporaso‫ف‬Quirosarinquë pa‫ف‬pato,
nanitërinhuë‫ف‬inaquë ya‫ف‬conacaso‫ف‬, co chiniquën parësitarahuë mini.
pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬. Inapochachin 32ॸHua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬masahuatonaco, nisha
ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬, ËΎфɗнӕɗфËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ piyapi yo‫ف‬conarinaco. Tëhuaarinaco,

tona‫ف‬, co nanitopihuë‫֤ف‬ΎѸřȍӕř͑ҡΎ͑ř͑‫ڏ‬ no‫ف‬huiarinaco, ipitarinaco. 33ॸNani
quë ya‫ف‬conacaiso‫ف‬, itërin. huihuirahuatonaco, tëpararinaco.
26ॸIna natanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. Napoaponahuë‫ف‬, cara tahuëriya quëran
—¿Incha nicaya cha‫ف‬ërë‫ف‬poya? itopi. nanpiantararahuë huachi, tënin
27ॸ—Co insonta‫ف‬inaora nanitërinhuë‫ف‬ Quisoso.
cha‫ف‬ëcaso‫ف‬. Yosëichin nanitërin 34ॸNatanaponaraihuë‫ف‬, co natëpihuë‫ف‬.
anoyacancantinquëmaso‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya “Cristo co parësitaponhuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, co

nanitaparin, itërin Quisosori. natantopihuë‫ف‬.
Yosë‫ف‬pa‫ف‬canapisopita Somaraya nininso‫ف‬anoyatërinso‫ف‬

(Mt. 19.27-30; Mr. 10.28-31) (Mt. 20.29-34; Mr. 10.46-52)
28ॸ—Ni‫ف‬quë‫ف‬, Maistro, quiyaso‫ف‬ya‫ف‬ipi 35ॸIna quëran Quiricoquë
ma‫ف‬shanëhuëi patahuatoi, ɗ̲Ѹфɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬caritohuachina, a‫ف‬na quëmapi

quën huachi, itërin Pitrori. quënanconin. Ira yonsanquë huënsëarin.
Somaraya ni‫ف‬ton, nani tahuëri inaquë na‫ف‬huëtërahuaton, naraquë nanpëconin.

huënsëaton, coriqui topinan ma‫ف‬patarin. “Isëquëchin Quisoso huë‫ف‬sarin,” ta‫ف‬ton,
36ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬iratapi, natanin. inaquë huënsëarin Quisoso nococaso
—¿Inta‫ف‬huë‫ف‬sarin? itohuachina, marë‫ف‬. 5ॸQuisososo‫ف‬ɗ͑нӕřË͑ËΎ͑ȍӕ‫ڏ‬
37ॸ—Quisoso Nasaritoquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬ ton, në‫ف‬pëconin.
huë‫ف‬sarin, itopi. 38ॸIna natanahuaton, —Iya Saquio, manoton nohuaraquë‫ف‬.
chiniquën nontërin: Ipora tahuëri quëma pëinënquë
—Nosoroco, Sinioro, canta‫ف‬. Quëmaso‫ف‬ yacahuaranquën, itërin.
Tata Tapico‫ف‬shinquën. Yosë quëran 6ॸNapotohuachina, manorahuaton,
o‫ف‬maran ni‫ف‬ton, nosoroco canta‫ف‬, itërin. nohuaraimarin. Pa‫ف‬yataton, —Noya,

39ॸA‫ف‬naquën quëchitopiso‫͑ف‬ҡ͑ȍӕ‫ڏ‬ Maistro. Huëquë‫ف‬ni‫ف‬quico, itërin. Ina
tona‫ف‬, no‫ف‬huipi. —Ta‫ف‬tëquë‫ف‬, ɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ quëran pëinënquë quëparin huachi.
huë‫ف‬, aquëtë chachin chiniquën 7ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬quënanahuatona‫ف‬, ninontapi.
nontërin. —¿Onpoatonta‫ف‬oshahuan pëinënquë

—Nosoroco, Sinioro, canta‫ف‬. Yosë yacahuatonin? nitopi. 8ॸSaquioso‫ف‬
marë‫ف‬catahuaco, itantarin. nipirinhuë‫ف‬Quisoso a‫ف‬chininso‫͑ف‬ҡ͑‫ڏ‬
40ॸQuisososo‫ف‬chiniconahuaton, itërin: huaton, noya natërin huachi. Napoaton
—Paso‫ف‬quëmapi sha‫ف‬huitëquë‫ف‬huë‫ف‬in, itapon:
itërin. Itohuachina, quëpi. —Nani ma‫ف‬sha, Sinioro,
41ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬, iyasha, onpochinquën? ya‫ف‬huëtërinco. Ipora patoma
itërin. sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬quëtarahuë. Iraca a‫ف‬naya
—Anoyarayatoco, Sinioro, canta‫ف‬ a‫ف‬naya nonpintato, coriqui
ni‫ف‬chi, itërin. ma‫ف‬patopirahuë‫ف‬, piyapi ihuarahuëso‫ف‬
42ॸ—Inta nipachin. Natëranco ni‫ف‬ton, na‫ف‬con na‫ف‬con quëtantarahuë. Shonca
carinquën anoyarayataranquën, itërin. ihuahuato, catapini shonca quëҡ͑ҡф‫ڏ‬
43ॸItohuachina, a‫ف‬naroachin noya huë, itërin.
ni‫ف‬tërin huachi. 9ॸItohuachina, Quisosori itërin:
—Ma noyacha Yosëso‫ف‬ni‫ف‬ton, —Ipora tahuëri chachin Yosë

anoyarayatërinco, ta‫ف‬ton, Quisoso anoyacancantërinquën. Apran pochin
imarin. Piyapi‫ف‬santa‫ف‬pa‫ف‬yatopi. cancantëran ni‫ف‬ton, Yosë piyapinën
—Ma noyacha Yosëso‫ف‬ni‫ف‬ton, chachin nisaran huachi. 10ॸNa‫ف‬a
anoyarayatërin paya, topi. piyapi‫ف‬sa‫ف‬co Yosë natëtonahuë‫ف‬,
chihuëpi pochin nipi. Inapita
Saquio anoyacancantërinso‫ف‬ yonica‫ف‬huaso marë‫ف‬o‫ف‬marahuë.
19
1ॸQuiricoquë canconahuaton, Cancanëna‫ف‬anoyacancanta‫ف‬huaso marë‫ف‬
ninano huancana pa‫ف‬sarin. o‫ف‬marahuë, tënin Quisoso.
2ॸInaquë a‫ف‬na ma‫ف‬huan ya‫ف‬huërin. Saquio
Canacaso marë‫ف‬coriqui quëtërinso‫ف‬
itopi. Coriqui copirno marë‫ف‬
ma‫ف‬patona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anën ni‫ف‬ton, 11ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬natanapi. Paatona‫ف‬,
chiniquën nanantërin. 3ॸQuisoso inaquë Quirosarinquë ya‫ف‬caritëriapi.
huë‫ف‬pachina, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬yamorapi. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co no‫ف‬tëquën
Saquionta‫“ف‬Canta‫ف‬Quisoso nohuichi,” yonquiapihuë‫ف‬. “Hua‫ف‬qui‫ف‬Nomanoro‫ف‬sa‫ف‬
ta‫ف‬ton, huë‫ف‬pirinhuë‫ف‬. Mo‫ف‬copiya ni‫ف‬ton, hua‫ف‬anëntopirinënpoahuë‫ف‬, ipora
co nanitërinhuë‫ف‬quënanacaso‫ف‬. 4ॸͮЙΎ‫ڏ‬ tahuëri‫ف‬sa‫ف‬Yosë nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. Ina
ton ta‫ف‬aconahuaton, piyapi nohuanton, Nomanoro‫ف‬sa‫ف‬
173 ̞ӕËѸॷ19
të‫ف‬yatahuaton, Quisoso “Quëmaso‫ف‬, sinioro, ËΎ͑ΎѸΎфΎф͑ËΎɗ‫ڏ‬

hua‫ف‬anëntarinpoa huachi,” topirinahuë‫ف‬. huë‫ف‬. Co sacataponahuë‫ف‬, canaran.
Ina nitotaton, Quisosori itantarin: Canahuato, topinan osërëtarinco, ta‫ف‬to,
12ॸ—A‫ف‬na hua‫ف‬yan ya‫ف‬huërin. Aquë co sacatërahuë‫ف‬. Huaranca soro
yapa‫ف‬sarin hua‫ف‬an ya‫ف‬conacaso marë‫ف‬. quëtërancoso‫ف‬panioquë so‫ف‬pinahuato,
Yapa‫ف‬pachina, piyapinënpita itapon: taparahuë. Ma‫ف‬ta ya‫ف‬huarin,” toconin.
“Inatohua‫ف‬pa‫ف‬pato, copirno chiniquën 22ॸ“Quëmaso‫ف‬co noyanquënhuë‫ف‬. Co
nanan quëtarinco naro‫ف‬pa‫ف‬ pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬natërancohuë‫ف‬. Co

hua‫ف‬anënta‫ف‬huaso marë‫ف‬. Oshaquëran no‫ف‬tëquën yonquiranhuë‫ف‬. ٘æΎѸËҡЙΎ‫ڏ‬
chiniquën nanan quëtohuachinco, nahuë‫ف‬, canaran,” itëranco, ¿ti?
huëantarahuë,” itaton, 13ॸshonca 23ॸ¿Onpoatonta‫ف‬nipachin co coriqui
inpriatonën amatërin. Huë‫ف‬pachinara, pëiquë acoranhuë‫ ?ف‬Inaquë acoran

a‫ف‬naya a‫ف‬naya coriqui quëtërin. ͮЙΎЙɗ‫ڏ‬ naporini, pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬canaitonhuë‫ف‬,”
nachin quëtëra‫ف‬piarin. “Iporaso‫ف‬aquë itërin. 24ॸIna quëran piyapinënpita
pa‫ف‬sarahuë. Iso coriqui quëchinquëma‫ف‬ sha‫ف‬huitërin. “Iso quëmapi topinan
na‫ف‬con na‫ف‬con canacamaso marë‫ف‬. quëran coriqui quëtërahuë. Coriqui
Ma‫ف‬sha pa‫ف‬anatoma‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con osërëtahuaton, paso‫ف‬quëmapi
canararama‫ف‬,” itërin. Itahuaton, pa‫ف‬nin quëtëquë‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con canarinso‫ف‬,”
huachi. 14ॸA‫ف‬naquën piyapinënpitaso‫ف‬ itërin. 25ॸ“Co‫ف‬ta, nani shonca huaranca
nipirinhuë‫ف‬co nohuantopihuë‫ف‬. soro ya‫ف‬huëtërin. A‫ف‬nanta‫ف‬quëtanta‫ف‬i,
No‫ف‬huipi. Napoaton comisionën a‫ف‬papi ¿ti?” itërin piyapinëni. 26ॸ“Ina mini
copirno sha‫ف‬huitacaiso marë‫ف‬. “Ina quëtëquë‫ف‬. Noya natërinco ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬,
quëmapi co nohuantëraihuë‫ف‬ na‫ف‬con ya‫ف‬huëtarin. Na‫ف‬con na‫ف‬con
hua‫ف‬anëntincoiso‫ف‬. Ama acoquësohuë‫ف‬,” quëtantarahuë. A‫ف‬naso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
itoonpi. 15ॸCopirnoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co natërincohuë‫ف‬ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, pi‫ف‬pian
piyapinënpita natëtonhuë‫ف‬, chiniquën ya‫ف‬huëtërinso tëranta‫ف‬osërëtarahuë,”
nanan quëtërin. Napotohuachina, tënin. Inapochachin Yosë nanamën
ya‫ف‬huërinquë huëantarin huachi. yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Noya natëȍӕ‫ڏ‬
Canquirahuaton, inpriatonënpita tama‫ف‬, noya noya cancantarama huachi.
amatantarin. Huë‫ف‬pachinara, “¿Onpota‫ف‬ A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, “Nani nitotëф‫ڏ‬
canarama‫ ”?ف‬itëra‫ف‬piarin. 16ॸA‫ف‬naso‫ف‬ huë,” topirinahuë‫ف‬, co yanatëpihuë‫ف‬.
huë‫ف‬sahuaton, itërin: “Huaranca soro Napoaton pi‫ف‬pian tëranta‫͑ف‬ΎֆֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
quëtëranco. Pa‫ف‬anato, nani shonca rinso‫ف‬ayatarin. Co manta‫ف‬Ë̲͑ɗҡфɗ͑‫ڏ‬
huaranca canarahuë,” itërin. 17ॸ“Ma huë‫ف‬. 27ॸIna quëran piyapinënpita co
noya sacatëran. Natëranco ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, nohuantopisohuë‫ف‬hua‫ف‬ani ana‫ف‬intërin.
hua‫ف‬an aco‫ف‬inquën. Shonca ninanoro‫ف‬sa‫ف‬ Amatahuaton, inaquë chachi atëpatërin
hua‫ف‬anëntaran huachi,” itërin. 18ॸIna huachi, itërin Quisosori.
quëran a‫ف‬na inpriatonën huë‫ف‬pachina,
itërin: “Huaranca soro quëtëranco Quirosarinquë canconinso‫ف‬
canta‫ف‬. Pa‫ف‬anato, a‫ف‬natërapo huaranca (Mt. 21.1-11; Mr. 11.1-11; Jn. 12.12-19)
canarahuë,” itërin. 19ॸ“Natëranco 28ॸIna tosahuaton, paantarin. тӕɗфΎѸфɗ͑‫ڏ‬
ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, quëmanta‫ف‬hua‫ف‬an quë ya‫ف‬caritëriarin huachi.
aco‫ف‬inquën. A‫ف‬natërapo‫ف‬ninanoro‫ف‬sa‫ف‬ 29ॸYa‫ف‬caritahuaton, Oriposë panënquë
hua‫ف‬anëntaran,” itërin. 20,21ॸA‫ف‬naso‫ف‬ canconin. Ina ya‫ف‬cariya cato‫ف‬ninano‫ف‬

nipirinhuë‫ف‬huë‫ف‬sahuaton, itërin: ya‫ف‬huërin. A‫ف‬naso‫ف‬Pitpaqui itopi. A‫ف‬nanta‫ف‬
Pitania itopiso‫ف‬. Inaquë canconahuaton, yonquiaton, Quisoso sëtërin. Sëtaton,

cato‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanën sha‫ف‬huitërin. na‫ف‬nërin.
30ॸ—Paso‫ف‬ninanoquë paco‫ف‬. Pëi‫ف‬ 42ॸ—Hua‫ف‬qui‫ف‬pënënpiranquëmahuë‫ف‬, co
ya‫ف‬natirinquë canconpatama‫ف‬, mora yanatanamacohuë‫ف‬. Ipora tëranta‫ف‬no‫ف‬tëquën

tonpopinan quënanconarama‫ف‬. yonquirama‫ف‬naporini, ͑ΎֆË͑Ë͑ËȍɗҡΎ̲‫ڏ‬
Hua‫ف‬huayaripo‫ف‬. Co incari tëranta‫ف‬ huë‫ف‬. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎȍӕËȍɗ͑͑ɗҡф‫ڏ‬
huënsëchátërarinhuë‫ف‬. mahuë‫ف‬. Co natantochinachinhuë‫ف‬cancantë
I‫ف‬quiritahuatoma‫ف‬, quëshico. 31ॸ٘‫ع‬Ϙ͑ЙΎ‫ڏ‬ rama‫ف‬. 43ॸNapoaton a‫ف‬na tahuëri parëѸɗҡ‫ڏ‬
taomata‫ف‬i‫ف‬quiritarama‫?ف‬ٚɗҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ rama‫ف‬. Inimiconënpita huëËЙɗфȍӕҡř͑‫ڏ‬
quëma‫ف‬, “Sinioro nohuantërin,” itoco‫ف‬, quëma‫ف‬, tancapitarinënquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi parti
tënin Quisoso. quëran ahuëarinënquëma huachi. Pairapitë
32ॸItohuachina, pa‫ف‬pi huachi. rinso‫ف‬inapaquë niponahuë‫ف‬, ma‫ف‬sha a‫ف‬mitë
Pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, mora tonpopinan quë͑͑‫ڏ‬ a‫ف‬mitëtapi ninanoquë ya‫ف‬conacaiso marë‫ف‬.
conpi. Quisoso ninorinso chachin quë͑͑‫ڏ‬ 44ॸYa‫ف‬conahuatona‫ف‬, pëinëmapita ohuatapi
conpi. 33ॸI‫ف‬quiritaquëya‫ف‬, —¿Onpotaomata‫ف‬ huachi. Co a‫ف‬na na‫ف‬pi tëranta‫ف‬

moraso‫ف‬i‫ف‬quiritarama‫ ?ف‬itërin hua‫ف‬anëni. niya‫ف‬huiritarinhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬
34ॸ—Sinioro nohuantërin, itohuachina, ta‫ف‬huantarama huachi.
—Inta nipachin, quëpaquë‫ف‬, itërin. Nicha‫ف‬ëa‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬o‫ف‬mapirahuë‫ف‬.
35ॸQuisosoquë quëpapi huachi. Mora Co nohuantëramacohuë‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë
aipi cotonënpita huëtohuachinara, ina ana‫ف‬intarinquëma huachi, tënin Quisoso.
aipi Quisoso huënsërahuaton, pa‫ف‬sarin.
36ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬quëchitahuatona‫ف‬, Nipa‫ف‬antopisopita Yosë
cotonëna‫ف‬caniquë huëtopi. Chiniquën pëinën quëran a‫ف‬parinso‫ف‬
hua‫ف‬an pochin nicatona‫ف‬, napopi. Inaquë (Mt. 21.12-17; Mr. 11.15-19; Jn. 2.13-22)
Quisoso pa‫ف‬sarin huachi. 37,38ॸOriposë 45ॸIna quëran Yosë chinotopiso pëiquë
panën quëran nohuararahuatona‫ف‬, ya‫ف‬conahuaton, nipa‫ف‬antopisopita a‫ف‬parin.
imarinsopita chiniquën nontapi. —Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬paco huachi. 46ॸтӕɗфɗË‫ڏ‬
—Ma noyacha Quisososo paya. nën quëran Yosë tapon: “Ca nohuanto,
Ma‫ف‬pítata‫ف‬nitotërin. Yosë nohuanton, pëinëhuë ya‫ف‬huë‫ف‬in ca nontinacoso marë‫ف‬,”
na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatë tënin. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ihuatoro‫ف‬sa‫ف‬
rin, ni‫ف‬nai. Sinioro chachin chiniquën ya‫ف‬huërinso pochin niconama‫ف‬. æΎфɗнӕɗф‫ڏ‬
nanan quëtërin. Ina nohuanton, chin cancantatoma‫ف‬, inaporama‫ف‬, itërin
hua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬. Ma noyacha Yosëso Quisosori. Itahuaton, a‫ف‬parin huachi.
paya. Nanan anoyatërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, 47ॸIna quëran nani tahuëri inaquë a‫ف‬chinin.
noya yonquirinpoa‫ف‬, itopi. ͮΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ Corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, Cotio maistro‫ف‬sa, ninano‫ف‬

tatona‫ف‬, napopi. 39ॸParisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬ hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, inapitaso‫ف‬no‫ف‬huitona‫ف‬, Quisoso
natanahuatona‫ف‬, no‫ف‬huipi. yatëpapirinahuë‫ف‬. 48ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬nóya
—Imarinënsopita, Maistro, natanpi ni‫ف‬ton, co nanitopihuë‫ف‬macacaiso‫ف‬.
sha‫ف‬huitëquë‫ف‬ta‫ف‬china‫ف‬, itopi.
40ॸ—Ta‫ف‬tapi naporini, na‫ف‬piro‫ف‬sa tëranta‫ف‬ Chiniquën nanantërinso‫ف‬
chiniquën nointonahuë‫ف‬, tënin Quisoso. (Mt. 21.23-27; Mr. 11.27-33)
20
1ॸIna quëran Yosë chinotopiso
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬yonquiaton, sëtërinso‫ف‬
pëiquë paantarahuaton,
41ॸIna
quëran Quirosarinquë canconpi piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintantarin. Noya nanan
huachi. Canconpachina, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ pënëntaquëya‫ف‬, Cotio ansiano‫ف‬sa‫ف‬, Cotio
175 ̞ӕËѸॷ20
maistro‫ف‬sa‫ف‬, corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, inapita —A‫ف‬na quëmapi pancana imianatërin.

huë‫ف‬pi. Inaquë opasachin sha‫ف‬nin. Nani
2ॸ—¿Onporahuatonta‫ف‬chiniquën tiquihuachina, inpriatoro‫ف‬sa‫ف‬acorin
nanantaton, nipa‫ف‬antopisopita a‫ف‬paran? coidacaiso marë‫ف‬. “Sacatëramaso marë‫ف‬
¿Inta‫ف‬nanan quëtërinquën nitërinso‫ف‬patomachin canpitaoranquën
a‫ف‬chinamaso‫ ?ف‬Sha‫ف‬huitocoi, itopi. marë‫ف‬maco‫ف‬. Patomachin canta‫ف‬
3ॸ—Inta, nipachin, cariquëmanta‫ف‬ acotoco,” itërin. Itahuaton, a‫ف‬na parti
natanaranquëma‫ف‬. Ina pa‫ف‬nin huachi. Hua‫ف‬qui‫ف‬inaquë
sha‫ف‬huitohuatamaco, nanan quëtëфɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin. 10ॸNitërinso‫͑͑ف‬ɗËֆȍӕ‫ڏ‬
coso‫ف‬sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. 4ॸ¿Incarita‫ف‬ china, piyapinën ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬a‫ف‬parin.
Coansha nanan quëtërin piyapi Patoma nitërinso‫ف‬ma‫ف‬caso marë‫ف‬
aporintacaso marë‫ ?ف‬Yosëri nanan pa‫ف‬pirinhuë‫ف‬, inpriatonënpitari
quëtomara. Co inari quëtohuachinhuë‫ف‬, masahuatona‫ف‬, ahuëpi. Ahuërahuatona‫ف‬,
inaora yonquinën quëran aporintomara. topinan a‫ف‬papi. 11ॸA‫ف‬na piyapinën
¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tënama‫ف‬canpita yonquiatoma‫?ف‬ ya‫ف‬huërë‫ف‬, a‫ف‬pantapirinhuë‫ف‬. Inanta‫ف‬
Sha‫ف‬huitoco carinquëmanta‫ف‬nanan chiniquën no‫ف‬huitona‫ف‬, ahuëantapi.
quëtërincoso‫ف‬sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬, itërin Ahuëatona‫ف‬, topinan a‫ف‬papi. 12ॸA‫ف‬nanta‫ف‬
Quisosori. a‫ف‬pantapirinhuë‫ف‬. Pë‫ف‬sharahuatona‫ف‬,
5ॸNatanahuatona‫ف‬, inahua capini nisha a‫ف‬papi inanta‫ف‬.
nisha ninontopi. 13ॸNapoin quëran hua‫ف‬anëni yonquirin.
—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬itahua‫“ ?ف‬Yosëri nanan “¿Ma‫ف‬cha onpochi paya? Na‫ف‬aya‫ف‬pi

quëtërin aporintacaso‫ف‬,” itohuatëhua‫ف‬, a‫ف‬papirahuë‫ف‬. Ahuërahuatona‫ف‬, topinan
Quisoso a‫ف‬paniarinpoa‫ف‬. “¿Onpoatomata‫ف‬ a‫ف‬papi. Hui‫ف‬nahuë nosoropirahuë‫ف‬, ina
nipachin co Coansha natëramahuë‫”?ف‬ huachi a‫ف‬paarahuë. Ina natëapona‫ف‬
itarinpoa‫ف‬. 6ॸNipirinhuë‫ف‬, “Co Yosëri nimara,” ta‫ف‬ton, hui‫ف‬nin chachin
nanan quëtërinhuë‫ف‬. Inaora yonquinën a‫ف‬papirinhuë‫ف‬. 14ॸInpriatonënpitaso‫ف‬hui‫ف‬nin
quëran aporintërin,” itohuatëhua‫ف‬, na‫ف‬a quënanahuatona‫ف‬, ninontopi. “Paso‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬chiniquën no‫ف‬huiarinënpoa‫ف‬. hui‫ف‬napi a‫ف‬na tahuëri pa‫ف‬pin chiminpachin,
Na‫ف‬piquë të‫ف‬yaratona‫ف‬, tëpamarinpoa‫ف‬. iso no‫ف‬pa chachin hua‫ف‬anëntapon huachi.
“Yosëri a‫ف‬parin pënëinpoaso marë‫ف‬,” topi Huëco‫ف‬tëpa‫ف‬ahua‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanënpita
ya‫ف‬ipiya, nitopi. canpoari matahua huachi,” nitopi. 15ॸͮЙΎ‫ڏ‬
7ॸNani ninontohuachinara, Quisoso rahuatona‫ف‬, hui‫ف‬nin masahuatona‫ف‬, aipiran
itapona‫ف‬: quëparahuatona‫ف‬, tëpapi. Pa‫ف‬Йɗ͑͑ҡ͑ҡΎ‫ڏ‬
—Ahuën. Co quiyaso‫ف‬nitotëraihuë‫ف‬. huachin, ¿ma‫ف‬ta‫ف‬onpotintapon, hui‫ف‬nin
¿Incariso‫ف‬Coansha nanan quëtomara? chachin tëpatopi ni‫ف‬quëhuarë‫?ف‬
Co nitotëraihuë‫ف‬, toconpi. 16ॸA‫ف‬naroachin huëntarahuaton, ɗ͑ЙфɗҡΎ‫ڏ‬
8ॸ—Inta, nipachin, co carinquëmanta‫ف‬ nënpita tëparahuaton, nasha inpriatoro‫ف‬sa‫ف‬
sha‫ف‬huitaranquëmahuë‫ف‬. Insona nanan acoantararin huachi, tënahuë, itërin
quëtërincoso‫ف‬co sha‫ف‬huitaranquëmahuë‫ف‬, Quisosori.
itërin Quisosori. Napotohuachina, —Ama
napo‫ف‬insohuë‫ف‬, topi.
Inpriatoro‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquipiso‫ف‬ 17ॸNapohuachinara, itantarin:
(Mt. 21.33-44; Mr. 12.1-11) —Chiniquën ana‫ف‬intarin mini. Iraca
9ॸInaquëran pënënto nanan Yosë nohuanton, ninorin. Ninshitaton,
sha‫ف‬huitantarin: naporin:
̞ӕËѸॷ20 176
Na‫ف‬pi quëran yapëihuachina, a‫ف‬na ma‫ف‬painpoaso marë‫ف‬comisionën a‫ف‬parin.

na‫ف‬pi ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. Huë‫ف‬pachina‫ف‬, noya ipora quëtacaso‫ف‬,
Sacatoro‫ف‬sa‫ف‬co nohuantopihuë‫ف‬. ¿ti? ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬Yosë nohuantërin
“Napoonin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, nica‫ف‬huaiso‫ ?ف‬Sha‫ف‬huitocoi nitochii,
të‫ف‬yatopirinahuë‫ف‬, hua‫ف‬anëni itërin.
maantarin. “Iso na‫ف‬pi na‫ف‬con 23ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗфɗ͑ѸΎ‫ڏ‬
na‫ف‬con nohuantërahuë pita nitotërin.

pëica‫ف‬huaso marë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, noya —¿Onpoatonta‫ف‬ֆ͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎЙɗф̲ËΎ‫ڏ‬
acoantarin huachi, tënin. huë‫ ?ف‬24ॸCoriquimia quëshico ni‫ف‬i, itërin.
18ॸIna na‫ف‬pi i‫ف‬patohuatëra, anotatë‫ف‬, Napohuachina, quëtopi.
ya‫ف‬panë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ina —¿Inta‫ف‬isoso‫ف‬nonanpiso‫ ?ف‬ɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
na‫ف‬pi chachin anotahuaton, a‫ف‬naquën china, —Nomano copirno, itopi.
ni‫ف‬shariarin. Inapochachin a‫ف‬naquën —¿Inta‫ف‬nininëonta‫ف‬isëquë
piyapi natanpachincora, “Sacai‫ف‬ ninshitopi? itantahuachina, —Nomano
imacaso‫ف‬,” toconpi. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬ copirno chachin, itopi.
nipirinhuë‫ف‬, ɗ͑ѸΎѸΎ͑ËΎ͑Ύȍӕ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ 25ॸ—Copirno ma‫ف‬shanën inachachin
chinacohuë‫ف‬, Yosëri chiniquën quëtantaco‫ف‬. Copirno ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬,

ana‫ف‬intarin huachi. Ni‫ف‬sharirinso pochin quëtoco‫ف‬. Naporahuaton, Yosëso‫ف‬
nitarin huachi, itërin Quisosori. nininpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, hua‫ف‬anëntinpoaso‫ف‬
ya‫ف‬huërin. Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran ina
Copirno marë‫ف‬coriqui ma‫ف‬patërinso‫ف‬ natëco‫ف‬, itërin.
(Mt. 21.45-46; 22.15-22; Mr. 12.12-17) 26ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬natantopirinahuë‫ف‬,
19ॸNatanahuatona‫ف‬, corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, co nanitopihuë‫ف‬Quisoso atëhuëcaiso‫ف‬.
Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapita no‫ف‬huipi. —Ma noya a‫ف‬panitërin, ta‫ف‬tona‫ف‬, co
“Chinotatonpoa‫ف‬, pënënarinpoa‫ف‬,” huachi natanpihuë‫ف‬.
ta‫ف‬tona‫ف‬, yamapirinahuë‫ف‬. Tashinan
pëiquë yapo‫ف‬mopirinahuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Piyapi nanpiantarapiso‫ف‬
imapisopita të‫ف‬huatatona‫ف‬, co mapihuë‫ف‬. (Mt. 22.23-33; Mr. 12.18-27)
20ॸNinarapi macacaiso marë‫ف‬. Napoaton 27ॸIna quëran a‫ف‬napita Cotio
a‫ف‬naquën quëmapi‫ف‬sa‫ف‬amatahuatona‫ف‬, maistro‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi. Satosioro‫ف‬sa‫ف‬itopiso‫ف‬.
itapona‫ف‬: Inapita nisha a‫ف‬chinpi. “Piyapinpoa‫ف‬
—Nonpintatona‫ف‬, Quisosoquë paco‫ف‬. chiminpatëhua‫ف‬, co onporonta‫͑͑ف‬Йɗ͑‫ڏ‬
Yaimaramaso pochin nicatoma‫ف‬, ina tarëhuahuë‫ف‬,” toconpi. Inapitanta‫ف‬
nontoco‫ف‬copirno pino‫ف‬in. Ina quëran Quisoso yanonpintatona‫ف‬, huëcapaipi.
sha‫ف‬huirapihuatama‫ف‬, copirnori sontaro 28ॸ—Iraca, Maistro, Moisësëco‫ف‬pënë͑ɗ͑‫ڏ‬
a‫ف‬paarin ina macacaso marë‫ف‬. Tashinan poa‫ف‬: “Quëmapiri sa‫ف‬in ayananpihuachina,

pëiquë po‫ف‬moapi huachi, itopi. 21ॸʊҡΎȍӕ‫ڏ‬ capa hua‫ف‬huin nipachina, ina iini chachin
chinara, pa‫ف‬pi Quisoso nontapona‫ف‬. imoroën maantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
—Ma noya, Maistro, nontërancoi. Hui‫ف‬nahuanpachin, iinco‫ف‬apo‫ف‬in inari
No‫ف‬tëquën a‫ف‬chinan. Co‫ف‬na hua‫ف‬an chachin ya‫ف‬huërëtacaso marë‫ف‬. Ina quëran
tëranta‫ف‬të‫ف‬huatëranhuë‫ف‬. Yosë nanamën mashotohuachin, ma‫ف‬shanën, no‫ف‬panën,
no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintërancoi. 22ॸNapoaton inapita maantacaso marë‫ف‬,” tënin Moisësëco‫ف‬,
yanatanainquën. Nomano copirnoso‫ف‬ ninshitaton. 29ॸCanchisë iyaro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërin.
nisha piyapi niponahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ Paninanso‫ف‬sa‫ف‬apirinhuë‫ف‬. Co hui‫ف‬nin
hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Nani pi‫ف‬ipi coriqui ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, sa‫ف‬in ayananpirin. 30ॸIna
iini chachin maantarin. Moisësë tëninso nicha‫ف‬ëcaso marë‫ف‬. Inaso‫ف‬Cristo,” tënin

chachin manin. Inanta‫ف‬co hui‫ف‬nin Yosë iraca. Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬
ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, chimiantarin. 31ॸA‫ف‬na a‫ف‬chintohuachinara, “Cristoso‫ف‬Tapico‫ف‬
iionta‫ف‬inapoantarin. Canchisë iinpita shin,” topi. Napoaponaraihuë‫ف‬, 42ॸiraca
chachin inapoantapi. Co a‫ف‬naya tëranta‫ف‬ Ispirito Santo nohuanton, Tapiri
hui‫ف‬nahuanaponarahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi taquipi. 32ॸIna chachin Cristo ninorin. Sarmoquë
quëran sa‫ف‬ionta‫ف‬chiminin huachi. 33ॸCanchisë ninshitaton, naporin:
iinpita chachin sa‫ف‬ara‫ف‬piapirinahuë‫ف‬. Yosëri sinioronëhuë sha‫ف‬huitërin:
Nanpiantarinso‫ف‬tahuëri nanihuachin, “Inchinanëhuë quëran huënsëquë‫ف‬
¿insoari chachincha sa‫ف‬in ninë‫ف‬poya? itopi. 43ॸinimiconënpita cari minsëËȍɗ͑‫ڏ‬
34ॸ—Co no‫ف‬tëquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ֆΎ͑нӕɗф̲‫ڏ‬ quën,” itërin Yosëri, tënin Tapi.
huë‫ف‬. Isoro‫ف‬paquë piyapi‫ف‬sa‫ف‬sa‫ف‬api, so‫ف‬yapi, 44ॸShia‫ف‬huain niponahuë‫ف‬, Cristo
inapopi. Ina quëran chiminpi huachi. yonquiaton, “sinioronëhuë,” tënin Tapi.

35ॸA‫ف‬naquën Yosëri noya ni‫ف‬ninsopita Piyapi chachin nipirinhuë‫ف‬, Tapiri
inapaquë pantarapi. Nanpiantahuachina‫ف‬, chinotërin. ¿Onpoatonta‫ف‬naporin? itërin
co huachi sa‫ف‬apihuë‫ف‬. Sanapi‫ف‬santa‫ف‬co Quisosori. Natanaponaraihuë‫ف‬, co
so‫ف‬yapihuë huachi. 36ॸInatohua‫ف‬co huachi manta‫ف‬a‫ف‬panitopihuë‫ف‬.
chiminarihuahuë‫ف‬. Anquëni pochin
nisarihua‫ف‬. Yosë ananpitantarinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, Cotio maistro‫ف‬sari yanonpintopiso‫ف‬
hui‫ف‬nin pochin nirihua‫ف‬. 37ॸChiminpisopita (Mt. 23.1-36; Mr. 12.38-40; Lc. 11.37-54)
tëhuënchachin nanpiantarapi. Ina 45ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬natantapaquë,
a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Moisësë chachin ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita pënënin.
ninshitërinso‫ف‬. Nara‫ف‬huaya nicaso‫ف‬, Yosëri 46ॸ—Ni‫ف‬cona Cotio maistro‫ف‬sa‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑ҡΎ‫ڏ‬
nontërin: “Caso‫ف‬Yosëco. kЙф͑͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬ chinquëma‫ف‬. “Noya noyacoi,” ta‫ف‬tona‫ف‬,

tonco, chinotarinco. Isaconta‫ف‬chinotarinco. naporopi a‫ف‬mopi piyapi‫ف‬sari nicacaiso
Cacoponta‫ف‬inapochachin chinotarinco,” marë‫ف‬. Caniquë pa‫ف‬pachinara, na‫ف‬a
tënin Yosë. 38ॸNanpirëhuasopitaráchin Yosë piyapi‫ف‬sari nontopi. “Huë‫ف‬cama, maistro,”
chinotarëhua‫ف‬. Napoaton inapitanta‫ف‬ itohuachinara, pa‫ف‬yatapi. Niyontonpi
chiminaponaraihuënta‫ف‬, nanpiantapi. pëiquë ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, hua‫ف‬ano‫ف‬sapitarë‫ف‬
Chiminpirëhuahuënta‫ف‬, ina imapatëhua‫ف‬, yahuënsëconpi. Pita nipachina, ȍӕ͑Ë͑‫ڏ‬
nanpimiatantarihua huachi, itërin chin yahuënsëconpi. 47ॸͮΎֆ͑Ύ͑ҡЙΎ͑фɗ‫ڏ‬
Quisosori. huë‫ف‬, a‫ف‬naya a‫ف‬naya quëyorono‫ف‬sa‫ف‬
39ॸCotio maistro‫ف‬sa‫ف‬natanahuatona‫ف‬, nonpintatona‫ف‬, ma‫ف‬shanënpita matopi.
pa‫ف‬yanpi. Niyontonpiquë hua‫ف‬qui‫֤ف‬ΎѸř͑Ύ͑ҡЙΎ͑‫ڏ‬
—Ma noyacha, Maistro, yonquiran raihuë‫ف‬, co cancanëna quëran natëpihuë‫ف‬.
paya, tënin a‫ف‬na‫ف‬. Ina marë‫ف‬aquë aquëtë‫ف‬Yosëri ana‫ف‬intarin
40ॸIna quëran huachi co huachi huachi, itërin.
tënicaiso marë‫ف‬natanpihuë‫ف‬.
Quëyoroni coriqui quëtërinso‫ف‬
Yosë a‫ف‬paimarinso‫ف‬ (Mr. 12.41-44)
21
(Mt. 22.41-46; Mr. 12.35-37) 1ॸYosë
chinotopiso pëiquë a‫ف‬na
41ॸInaquëran Quisosori itapon: cacon ya‫ف‬huërin. Inaquë coriqui
—Iraca Yosë quiricanënquë Yosë marë‫ف‬po‫ف‬mopi. Quisosori notëëф‫ڏ‬
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. “A‫ف‬na tahuëri a‫ف‬na huaton, na‫ف‬a ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬nin.
quëmapi acoarahuë piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Na‫ف‬con coriqui inaquë po‫ف‬mopirinahuë‫ف‬.
̞ӕËѸॷ21 178
2ॸIna quëran a‫ف‬nara‫ف‬quëyoron huë‫ف‬nin. huatona‫ف‬, quira nisapi. ʊ͑͑ҡ͑Й‫ڏ‬

Sa‫ف‬ahua nininso‫ف‬. Catotëra‫ف‬huayaíchin tama‫ف‬, ama pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
coriqui po‫ف‬moirin. 3ॸIna ni‫ف‬sahuaton, co noyahuë‫ف‬nicatona‫ف‬, na‫ف‬a quira nisapi.
Quisosori itërin: Napoaponahuë‫ف‬, co isoro‫ف‬pa‫ف‬
—No‫ف‬tëquën itëranquëma‫ف‬, na‫ف‬a ta‫ف‬huanchátëraponhuë‫ف‬.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬con coriqui 10ॸNisha nisha piyapi‫ف‬sa capini quira
po‫ف‬morapirinahuë‫ف‬, iso quëyoronso‫ف‬ nisapi. Copirnoro‫ف‬sa capini

nipirinhuë‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con po‫ف‬moirin. nino‫ف‬huitona‫ف‬, piyapinënpita camairapi
4ॸMa‫ف‬huano‫ف‬saso‫ف‬na‫ف‬a coriquihuanatona‫ف‬, quira nicacaiso marë‫ف‬. 11ॸA‫ف‬na parti a‫ف‬na
ya‫ف‬sotërinso‫ف‬po‫ف‬morapipirinahuë‫ف‬. Iso parti panca ocohua pa‫ف‬sarin. Cosharo‫ف‬
sanapiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬pi‫ف‬pian pahuantohuachin, tanari tiquirarin.
ya‫ف‬huëcharinso‫ف‬, ya‫ف‬ipi po‫ف‬moquirin. Nisha nisha parti chiniquën canio
Tiquirin huachi. Co huachi matarin. Na‫ف‬a taquirapi. ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huëtërinhuë‫ف‬. Napoaton na‫ف‬con ton, nisha nisha ma‫ف‬sha inapaquë
na‫ف‬con Yosë quëtërin, tënahuë, tënin ya‫ف‬norapi. Quënanahuatona‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Quisoso. pa‫ف‬yanapi. Ya‫ف‬ipiya të‫ف‬huatapi huachi.
Ayaro‫ف‬tahuëri ya‫ف‬caritohuachin,
Yosë pëinën ohuatapiso‫ف‬ ayonquicaso marë‫ف‬ya‫ف‬norapi, itërin.
(Mt. 24.1-2; Mr. 13.1-2)
5ॸHuanipapisopita Parësitacaiso‫ف‬ninorinso‫ف‬
ninontapi.
—Ma noya Yosë chinotopiso pëi‫ف‬. (Mt. 24.9-14; Mr. 13.9-13)
Noyapiachin na‫ف‬pi quëran nipi. A‫ف‬na 12ॸInaquëran itantarin:
na‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬noyapiachin ninshitërinso‫ف‬, —Co‫ف‬huara ma‫ف‬sha onpoyatërasohuë‫ف‬,
piyapi‫ف‬sari nicanapiso‫ف‬, tënin a‫ف‬naquën. masarinënquëma‫ف‬. Imaramacoso marë‫ف‬
6ॸNapohuachinara, Quisosori itërin: aparësitarinënquëma‫ف‬. æΎҡɗΎ͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑‫ڏ‬
—Iporaso‫ف‬ya‫ف‬ipiya noyapiachin piso pëiquë sha‫ف‬huirapiarinënquëma‫ف‬.
ni‫ف‬piramahuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬ipi Tashinan pëiquë po‫ف‬morarinënquëma‫ف‬.
ohuatapi huachi. Co a‫ف‬na na‫ف‬piya Imaramacoso marë‫ف‬copirno
tëranta‫ف‬niya‫ف‬huiritarinhuë huachi, ya‫ف‬huërinquë quëpararinënquëma‫ف‬.
itërin Quisosori. 13ॸNaporo‫ف‬inapitanta‫ف‬Yosë nanamën
7ॸ—¿Onporota‫ف‬, Maistro, ohuatapi? Ina sha‫ف‬huitohuatama‫ف‬, natanapi huachi.
tahuëri‫ف‬sa‫ف‬naniriahuachin, ¿ma‫ف‬ta‫ف‬ 14ॸMapachinënquëma‫ف‬, “¿Ma‫ف‬cha
onporahuatoi, nitochii? Sha‫ف‬huitocoi tono‫ف‬pocoya?” ama tocosohuë‫ف‬.

quiyanta‫ف‬nitochii, itopi. 15ॸCatahuaranquëma‫ف‬noya nonacamaso‫ف‬.
Ca nohuanto, noya yonquiarama‫ف‬.

Ayaro‫ف‬tahuëri ya‫ف‬caritërinso‫ف‬ Inimiconënpita co nanitapihuë‫ف‬
(Mt. 24.3-8; Mr. 13.3-8) a‫ف‬paniinquëmaso‫ف‬. 16ॸTataparima‫ف‬co
8ॸ—Ni‫ف‬cona, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬ imatonahuë‫ف‬, sha‫ف‬huirapiarinënquëma‫ف‬.
quëma‫ف‬. A‫ف‬naquën huë‫ف‬sapirinahuë‫ف‬, Iyaparima‫ف‬, quëmopinëmapita, amiconë
“Caso‫ف‬Cristoco. Yosë chachin mapita, inapita
a‫ف‬pairinco,” tosarin. A‫ف‬nanta‫ف‬nonpin sha‫ف‬huirapiarinënquëma‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬
nanan sha‫ف‬huirarin. “Nani o‫ف‬macaso‫ف‬ tëpararinënquëma‫ف‬. 17ॸImaramacoso
tahuëri naniriarin, nitotërai,” tosarin. marë‫ف‬na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Ama inapita natëcosohuë‫ف‬. 9ॸNisha nisha no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬. 18ॸNapoaponahuë‫ف‬,
parti piyapi‫ف‬sa‫ف‬nino‫ف‬huiapi. Niahuëф‫ڏ‬ Yosë ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Co inquëma
179 ̞ӕËѸॷ21
tëranta‫ف‬chimimiataramahuë‫ف‬. 19ॸNoya ta‫ف‬tona‫ف‬, pa‫ف‬yani yatëpapon. 27ॸIna

imamiatohuatamaco, cha‫ف‬ësarama quëran ni‫ف‬sarinaco huachi. Yosë quëran
huachi, itërin. caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to, chistoro‫ف‬
huancana o‫ف‬mantararahuë. Chiniquën
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬parësitapiso‫ف‬ nanantato, o‫ف‬mantararahuë. Huë͑ф‫ڏ‬
(Mt. 24.15-28; Mr. 13.14-23) chin huënaráchin ya‫ف‬noarahuë.
20ॸ—Notohuaro‫ف‬sontaro‫ف‬sa‫ف‬nisha parti 28ॸͮЙΎҡΎ͑͑ɗѸȍ͑ɗѸȍнӕɗф͑ɗѸȍӕ‫ڏ‬
quëran huëcatona‫ف‬, тӕɗфΎѸфɗ͑ҡ͑ËЙɗ‫ڏ‬ china‫ف‬, nisha nisha ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎфȍӕ‫ڏ‬

tapi. Ina ni‫ف‬patama‫ف‬, nani ora nanirin china‫ف‬, ama pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬.
huachi, nitotarama‫ف‬. “Quirosarin O‫ف‬ma‫ف‬huaso‫ف‬tahuëri naniriarin ni‫ف‬ton,
ata‫ف‬huantapi huachi,” tosarama‫ف‬. nóya cancantoco‫ف‬. O‫ف‬mantahuato, noya
21ॸNaporo‫ف‬ta‫ف‬acaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Cotio nicha‫ف‬ësaranquëma huachi. Yosë‫ف‬pa‫ف‬
parti ya‫ف‬huëhuatama‫ف‬, motopi‫ف‬pa‫ف‬ quëpantaranquëma huachi, itërin
ta‫ف‬aco‫ف‬. Ninanoquë ya‫ف‬huëhuatama‫ف‬, Quisosori.
a‫ف‬naroachin pipico‫ف‬. Iminënquë 29ॸIna quëran pënënto nanan
ya‫ف‬huëhuatama‫ف‬, ama ninanoquë sha‫ف‬huitërin.

ayancontacosohuë‫ف‬. 22ॸIna tahuëri‫ف‬sa‫ف‬ —Nara papotërin quëran nitotoco‫ف‬.
nanihuachin, na‫ف‬con parësitapi. Iraca 30ॸNara ta‫ف‬amënquë monoantahuachina,
Yosë quiricanënquë ninorin. Naporo “Nani o‫ف‬napi naniriarin huachi,” topi.

huarë‫ف‬Yosëri chiniquën ana‫ف‬intarin 31ॸInapochachin nani ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎфȍӕ‫ڏ‬
huachi. 23ॸCayorono‫ف‬sa‫ف‬, china‫ف‬, nitotarama‫ف‬. “O‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri

hua‫ف‬huahuano‫ف‬sa‫ف‬, inapita sacai quëran naniriarin. Yosë hua‫ف‬anëntarinpoa
ta‫ف‬arapi. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬parësitapi. huachi,” tosarama‫ف‬.
Yosëri no‫ف‬huiton, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intarin 32ॸNo‫ف‬tëquën itëranquëma‫ف‬. Co‫ف‬huara
huachi. 24ॸInimicoro‫ف‬sa‫ف‬huëcatona‫ف‬, na‫ف‬a ya‫ف‬huëpisopita ta‫ف‬huanchatëraponahuë‫ف‬,

piyapi sahuëniquë tëparapi. Nisha nisha nani ma‫ف‬sha onporapi. 33ॸIsoro‫ف‬pa‫ف‬
sontaro‫ف‬sari ya‫ف‬huërinquë quëparapi ta‫ف‬huantarin. Pi‫ف‬iro‫ف‬tënta‫ف‬ta‫ف‬huantarin.
asacatacaiso marë‫ف‬. Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Ca nanamëhuëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
Quirosarinquë ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, onporonta‫ف‬ta‫ف‬huantarinhuë‫ف‬. No‫ف‬tëquën
camairapi huachi. Hua‫ف‬qui‫ف‬inaquë nonahuë ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipiya
ya‫ف‬huërapi. Oshaquëф֤͑ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ sha‫ف‬huitëranquëmaso chachin naniarin
ton, pipiapi huachi. Pipihuachina‫ف‬, huachi, itërin.
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huantapi. Hua‫ف‬qui quëran
ya‫ف‬huantapi huachi, itërin. Imamiatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
34ॸ—Ni‫ف‬cona, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, naniantotamaco.
Quisoso o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri Ama pita pa‫ف‬yatocosohuë‫ف‬. Ama
(Mt. 24.29-35; 42-44; Mr. 13.24-37) no‫ف‬picosohuë‫ف‬. Ama ma‫ف‬sharachin
25ॸ—Ina quëran pi‫ف‬iso huachi tashiarin. yonquicosohuë‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
Co huachi yoqui a‫ف‬pianinhuë‫ف‬. Tayora tama‫ف‬, co aquëtë‫ف‬yonquiaramacohuë‫ف‬.
inapa quëran anotarin. Marë pánca A‫ف‬nanaya o‫ف‬mantararahuë. Co noya
co‫ف‬sacaitapon ni‫ف‬ton, tënëntapon. Ya‫ف‬ipi ninahuatamacohuë‫ف‬, tapanatoma‫ف‬,
piyapi‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yanapona huachi. 26ॸʊ͑Й‫ڏ‬ pa‫ف‬yanarama‫ف‬. 35ॸO‫ف‬mantahuato,
quë ya‫ف‬huërinsopita nacon nacontapon. ana‫ف‬intarahuë huachi. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Piyapi‫ف‬sa‫ف‬nisha nisha yonquiatona‫ف‬, ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬onpopisopita aipitarahuë.
të‫ف‬huatapona‫ف‬. “¿Ma‫ف‬cha onporo‫ف‬poya?” 36ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya cancantatoma‫ف‬,
Yosë nontoco‫ف‬achinicancainquëma‫ف‬ Nani pi‫ف‬ipiquë Cotioro‫ف‬sa‫ف‬naporapi

cha‫ف‬ëcamaso marë‫ف‬. Yosë quëran caso ni‫ف‬ton, Quisosonta‫ف‬yonquirin ina pochin
quëmapico ni‫ف‬to, co imapisopitahuë‫ف‬ capacaso‫ف‬. 8ॸNapoaton Pitro, Coansha,
ana‫ف‬intarahuë huachi. Apira apira Yosë inara‫ف‬sha‫ف‬huitërin.
nontohuatama‫ف‬, naporo‫ف‬tahuëri co —Paatoma‫ف‬, Pascoa cosharo‫ف‬tapaco‫ف‬
tapanatomahuë‫ف‬, noya huaniparamaco, capaquëhuaquë, itërin.
tënin Quisoso. 9ॸ—¿Intohuata‫ف‬paatoi tapachii? itërin.
37ॸNani tahuëri Yosë chinotopiso pëiquë 10ॸ—Ninanoquë paco‫ف‬. Inaquë a‫ف‬na
a‫ف‬chinin. Tashi‫ف‬nipachina, Oriposë panënquë quëmapira‫ف‬nacapiarama‫ف‬. Yonquë i‫ف‬sha

huë‫ف‬ëcaso marë‫ف‬pa‫ف‬nin. 38ॸTashírayamiachin chi‫ف‬yatarin. Ina imaco‫ف‬. Pëiquë
na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬chinotopiso pëiquë pa‫ف‬pi ya‫ف‬conconpachin, canpitanta‫ف‬ya‫ف‬conco‫ف‬.
Quisoso natanacaiso marë‫ف‬. 11ॸPëi‫ف‬hua‫ف‬anën quënanconpatama‫ف‬,
natanconco‫ف‬. “Maistro a‫ف‬pairincoi.

Quisoso macacaiso marë‫ف‬chinotopiso‫ف‬ ¿Insëquëta‫ف‬coarto Pascoa cosharo‫ف‬
(Mt. 26.1-5, 14-16; Mr. 14.1-2, 10-11; coshata‫ف‬huaiso‫ ?ف‬tënin Maistro,” itoco‫ف‬.
Jn. 11.45-53) 12ॸNapotohuatama‫ف‬, panca coarto
22
1ॸCato‫ف‬tahuëri pahuanarin a‫ف‬notarinquëma‫ف‬, inapaquë nininso‫ف‬.
Pascoa nanicaso‫ف‬. Naporo‫ف‬ Misa, huënsënan, inapita nani
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬niyontonpi Yosë iraca ya‫ف‬huërarin huënsëcahuaso marë‫ف‬.
nicha‫ف‬ërinso‫ف‬yonquicaiso marë‫ف‬. Ina Inaquë cosharo‫ف‬acoco‫ف‬canpoa‫ف‬capaquë
tahuëri nanihuachina, nisha pan ca‫ف‬sapi, huaquë, itërin Quisosori.
co asairinsohuë‫ف‬. 2ॸCorto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, 13ॸItohuachina, paatona‫ف‬, ninanoquë
Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapita chinotapi canconpi. Quisoso sha‫ف‬huitërinso

Quisoso macacaiso‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ chachin quënanconpi. Inaquë Pascoa
të‫ف‬huatatona‫ف‬, co nanitopihuë‫ف‬ cosharo‫ف‬acopi capacaiso marë‫ف‬.
a‫ف‬ninquëchin macacaiso‫ف‬. —‫ع‬Ϙ͑ЙΎҡ‫ڏ‬
Yonquicaiso marë‫ف‬coshatopiso‫ف‬
huatëhuacha manë‫ف‬poquëhuaya? nitopi.
3ॸShonca catoya‫ف‬piri Quisoso 14ॸOra nanihuachina, Quisoso
ca‫ف‬tanpirinhuë‫ف‬, a‫ف‬nara‫ف‬sopairi ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë‫ف‬huë‫ف‬pi. Huëcatona‫ف‬,
ya‫ف‬coancantërin, Cotasë Iscarioti itopiso‫ف‬. misaquë huënsëquipi.
Sopairi ya‫ف‬coancantohuachina, 4ॸcorto 15ॸ—Apira Pascoa cosharo‫ف‬ca‫ف‬sarëhua‫ف‬.
hua‫ف‬ano‫ف‬saquë pa‫ف‬nin. Cotio sontaro‫ف‬santa‫ف‬ Pa‫ف‬pi nohuantërahuë canpitaro‫ف‬co ina

nontërin Quisoso sha‫ف‬huirapicaso marë‫ف‬. capa‫ف‬huaso‫ف‬. Ipora tëranta‫ف‬ca‫ف‬ahua‫ف‬
5ॸNatanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yatopi. co‫ف‬huara chimianahuë. 16ॸYosë natëto,
—Ina marë‫ف‬coriqui quëchinquën, itopi. chiminarahuë. Iporáchin Pascoa
6ॸ—Inta nipachin, a‫ف‬nochinquëma‫ف‬, cosharo‫ف‬ca‫ف‬sarahuë. Ina quëran co
ta‫ف‬ton, Cotasë yonquirarin po‫ف‬oana huachi ina ca‫ف‬sarahuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri
quëran a‫ف‬nocaso marë‫ف‬. Yosë hua‫ف‬anëntërinso‫ف‬nanihuachin,
ya‫ف‬ipi ninorinacoso‫ف‬naniarin huachi.
Pascoa marë‫ف‬tapapiso‫ف‬ Naporo huarë‫ف‬noya noya ya‫ف‬huarihua
(Mt. 26.17-29; Mr. 14.12-25; Jn. 13.21-30) huachi. Noya coshatërëso pochin nóya
7ॸPascoa tahuëri‫ف‬sa‫ف‬nipachina, nisha cancantarihua huachi.
pan ca‫ف‬sapi, co asairinsohuë‫ف‬. Naporo‫ف‬ 17ॸTasa‫ف‬huaya masahuaton, Yosë
tahuëri chachin ohuica iraca tëpapiso nontërin. —Yosparinquën, Tata,

pochin tëpantapi yonquicaiso marë‫ف‬. itahuaton, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita quëtërin.
181 ̞ӕËѸॷ22
—Canpitanta‫ف‬o‫ف‬oco‫ف‬. Pi‫ف‬pian pi‫ف‬pian noyaco ni‫ف‬ton, Coidatona‫ف‬pi itoco,”

o‫ف‬ora‫ف‬piaco‫ف‬. 18ॸIpora quëra huarë‫ف‬co toconpi. 26ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ama
huachi huino o‫ف‬osarahuë‫ف‬. Co hua‫ف‬quiya ina pochin yonquicosohuë‫ف‬. Insosona
quëranhuë huachi Yosë hua‫ف‬anëntërinso‫ف‬ chiniquën nanantohuachin, a‫ف‬napita
naniarin huachi. Nanihuachin, noya na‫ف‬con na‫ف‬con catahuacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
noya cancantarihua huachi, itërin. Hua‫ف‬an yanipatama‫ف‬, piyapinëma pochin
19ॸIna quëran cosharo‫ف‬masahuaton, cancantoco‫ف‬. 27ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Hua‫ف‬anso‫ف‬
—Yosparinquën, Tata, itërin. huënsërahuaton, coshatarin. ЬɗֆЙɗ͑ř͑‫ڏ‬
Së‫ف‬panahuaton, a‫ف‬naya a‫ف‬naya quëtërin. pitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬sacatapi. Co
—Ca nonëhuë pochin iso‫ف‬. Canpita hua‫͑ف‬ř͑ЙΎËȍɗ͑Ëȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
marë‫ف‬chiminarahuë. Ca chinotatomaco, huë‫ف‬. Caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬piyapimia
ca‫ف‬co‫ف‬, itërin. pochin cancantërahuë. Apira apira
20ॸNani coshatohuachinara, tasa‫ف‬huaya a‫ف‬napita catahuarahuë, nonanco.
maantarin. 28ॸCanpitaso‫ف‬noya imaramaco.
—Huënainëhuë pochin iso‫ف‬. Huënainë Parësitopiramahuë‫ف‬, co a‫ف‬poramacohuë‫ف‬.

huë pa‫ف‬sarin ni‫ف‬ton, nasha nanan 29ॸIna marë‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬canaarama‫ف‬. A‫ف‬na
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Iraca quëra huarë‫ف‬ tahuëri Yosë nohuanton,

pënëntërinso‫ف‬nanan ya‫ف‬huërin. Iporaso‫ف‬ hua‫ف‬anëntarahuë huachi. Naporo‫ف‬
nipirinhuë‫ف‬nasha nanan canpitanta‫ف‬acoaranquëma‫ف‬hua‫ف‬an
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬imacamaso marë‫ف‬. pochin nicamaso‫ف‬. 30ॸYosë‫ف‬pa‫ف‬noya
Huënainëhuë quëran ya‫ف‬huëcontarama huachi. Inaquë
nicha‫ف‬ësaranquëma huachi itërin. Ina catahuaramaco ya‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
quëran itantarin: hua‫ف‬anëntacaso‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬
21ॸ—A‫ف‬naquëma‫ف‬carë‫ف‬quëma‫ف‬ËΎѸȍҡ‫ڏ‬ nipachina‫ف‬, ana‫ف‬intacaso‫ف‬sha‫ف‬huitarama
pomarahuë‫ف‬, sha‫ف‬huirapiaramaco. huachi, itërin.
22ॸYosë quëran caso‫ف‬quëmapico
niporahuë‫ف‬, ina nohuanton, Ëȍɗ̲ɗ͑ф‫ڏ‬ Pitro pënëninso‫ف‬

huë. Napoaponahuë‫ف‬, (Mt. 26.31-35; Mr. 14.27-31; Jn. 13.36-38)
sha‫ف‬huirapirincoso‫ف‬chiniquën parëѸɗҡ‫ڏ‬ 31ॸIna quëran Simon Pitro pënënin
pon. Yosëri ana‫ف‬intarin huachi, tënin chiniquën cancantacaso marë‫ف‬.
Quisoso. —Tëhuënchachin, iya Simon, sopai
23ॸ—¿Inquënpoata‫ف‬ yaminsërinquëma‫ف‬. Inari nani Yosë
yasha‫ف‬huirapirëhua‫ ?ف‬nitopi. natanin. “Tëni‫ف‬i, topirahuë‫ف‬,” itërin.
“Inta, nipachin, tëniriquë‫ف‬,” itërin
Chini chiniquën nanantacaso‫ف‬ Yosëri. Napoaton sopai chiniquën
nohuantopiso‫ف‬ sha‫ف‬huitarinquën naniantancoso marë‫ف‬.
24ॸIna quëran inahua capini ninontopi. 32ॸCaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nani Yosë nontëф‫ڏ‬
—Quisoso hua‫ف‬anëntahuachin, ‫ع‬ɗ͑нӕř͑‫ڏ‬ huë, iyasha. Ama a‫ف‬poancoso marëhuë‫ف‬

poata‫ف‬chini chiniquën nanantarihua‫?ف‬ Yosë nontárahuë. æΎ͑͑ɗ͑ҡΎ̲ɗҡф͑‫ڏ‬
nitopi. Ya‫ف‬ipiya chiniquën nanan cohuë‫ف‬. Yosë pochin cancantantahuatan,
nohuantatona‫ف‬, pi‫ف‬pian nino‫ف‬huipi. iyanpita catahuaquë‫ف‬noya noya
25ॸNapoaton Quisosori itërin: imainaco, itërin.
—Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ËΎ֤ΎѸř͑ΎȍӕɗҡΎЙɗ‫ڏ‬ 33ॸ—A‫ف‬napita
huë‫ف‬. Hua‫͑ف‬ř͑ЙɗҡËȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡ‫ڏ‬ ta‫ف‬ananpipirinënquëonta‫ف‬, co caso‫ف‬

tona‫ف‬, piyapinënpita camaipi. “Caso‫ف‬ ta‫ف‬aarahuë‫ف‬. Tashinan pëiquë
̞ӕËѸॷ22 182
po‫ف‬mohuachinquën, canta‫ف‬ya‫ف‬co‫ف‬in. 41ॸIna quëran amasha miachin
Yatëpapirinacohuënta‫ف‬, co caso‫ف‬ pa‫ف‬sahuaton, isonahuaton, inaora Yosë

të‫ف‬huarahuë‫ف‬, tënin Pitro. nontarin.
34ॸ—No‫ف‬tëquën, iyasha, itaranquën. 42ॸ—Quëma nohuantohuatan, Tata,
Ipora tashi chachin, co‫ف‬huara atari nicha‫ف‬ëco, ama ma‫ف‬sha onpo‫ف‬isohuë‫ف‬. Co

përashatërasohuë‫ف‬, cararo‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑Йɗ‫ڏ‬ parësita‫ف‬huaso‫ف‬nohuantaporahuë‫ف‬,
ranco. “Co caso‫ف‬Quisoso nohuitëф‫ڏ‬ quëma nohuantohuatan, ma‫ف‬sona
huë‫ف‬,” toconapon, itërin Quisosori. yaonpotahuatanconta‫ف‬noya, tënahuë.
No‫ف‬tëquën yanatëranquën huachi, tënin,
Tëniarinso‫ف‬ Yosë nontaton.
35ॸIna quëran ya‫ف‬ipi ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita 43ॸNani nontohuachina, anquëni inapa
itërin: quëran o‫ف‬marahuaton, achinirin. 44ॸIna

—Iraca a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬ quëran sëtaton, Ëȍɗ͑ɗнӕř֤͑ΎѸř͑Ύ͑ҡ͑‫ڏ‬
a‫ف‬paranquëma‫ف‬. Pa‫ف‬patamara, co coriqui, tarin. Oncainën huënai pochin no‫ف‬paquë
morsa, sapatë‫ف‬, co inapita tëranta‫ف‬ anoirin.
quëparamahuë‫ف‬. Topinan pa‫ف‬patamara, 45ॸNani Yosë nontohuachina,
co manta‫ف‬pahuantërinquëmahuë‫ف‬, ¿ti? ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita paahuantapirinhuë‫ف‬.

itërin. Huë‫ف‬ësápi quënanconin. Sëtatona‫ف‬,
—Co manta‫ف‬pahuantërincoihuë‫ف‬. huë‫ف‬ësapirinahuë‫ف‬.
Noya pa‫ف‬nai, itopi. 46ॸ—¿Onpoatomata‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
36ॸ—Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬sacai‫ف‬nipon. huë‫ف‬ësarama‫ ?ف‬Huënsëatoma‫ف‬, Yosë
Napoaton ama topinan pacosohuë‫ف‬. nontoco‫ف‬ama sopai minsëinquë̲ѸΎ‫ڏ‬
Coriqui, morsa, inapita huë‫ف‬, itërin.
ya‫ف‬huëtohuachinquëma‫ف‬, quëpaco‫ف‬. Co
sahuëni ya‫ف‬huëtohuachinquëmahuë‫ف‬, Quisoso mapiso‫ف‬
saconën pa‫ف‬anatoma‫ف‬, sahuëni pa‫ف‬anco‫ف‬. (Mt. 26.47-56; Mr. 14.43-50; Jn. 18.2-11)
37ॸIraca Yosë quiricanën quëran 47ॸNontaso‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬canquipi.
ninorinco. “Apiro‫ف‬sarë‫ف‬acorapi,” tënin. Cotasë quëchitëriarin. Inanta‫ف‬ca‫ف‬ҡ͑ЙΎ‫ڏ‬

Ipora huarë‫ف‬ina pochin yonquiarinaco nahuë‫ف‬, a‫ف‬notiarin huachi. Quisoso
huachi. Na‫ف‬a ninorinacoso‫͑͑ف‬ɗ͑͑ɗфɗ‫ڏ‬ ya‫ف‬yoranquiahuaton, apinorin.
rin. Tëpararinaco huachi, tënin. 48ॸ—¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬, iya Cotasë,
38ॸ—Ni‫ف‬quë‫ف‬, Maistro. Cato‫ف‬sahuëni huë‫ف‬saran? Yosë quëran caso‫ف‬quë̲‫ڏ‬
ya‫ف‬huëtërincoi, itohuachina, —Ama ina pico nipirahuë‫ف‬, sha‫ف‬huirapitonco,
yonquicosohuë‫ف‬. Nani huachi ipora. apinoranco, ¿ti? itërin.
Pa‫ف‬ahua‫ف‬, tënin Quisoso. 49ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari quë͑͑ȍӕ‫ڏ‬
tona‫ف‬, “Quisoso yamasapi,” ta‫ف‬tona‫ف‬,

Quisoso sëtaton, Yosë nontërinso‫ف‬ yaahuëpi.
(Mt. 26.36-46; Mr. 14.32-42) —¿Sahuëniquë, Sinioro, ahuë‫ف‬ii?
39ॸIna quëran pipirahuaton, pa‫ف‬nin itopirinahuë‫ف‬.
huachi. Oriposë panënquë paantarin. 50ॸCo‫ف‬huara a‫ف‬panichatërasohuë‫ف‬,
Na‫ف‬a tashi‫ف‬inaquë huë‫ف‬ëpatarin. a‫ف‬naso‫ف‬corto hua‫ف‬an piyapinën ahuëЙɗ‫ڏ‬

Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitanta‫ف‬imapi. 40ॸInaquë rinhuë‫ف‬. Inchinan huëratën nishitëhuëф‫ڏ‬
canconpachinara, itërin: tëtërin.
—Yosë nontoco‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ama sopai 51ॸ—Tananpitëquë‫ف‬, iyasha. Ama
minsëinquëmasohuë‫ف‬. ahuëquësohuë‫ف‬, itërin Quisosori. Ina

quëran së‫ف‬huahuëratëahuaton, Pitro notëërin. Ni‫ف‬sarin ni‫ف‬ton,

a‫ف‬naroachin anoyatërin. 52ॸIna quëran ninorinso‫ف‬Pitrori yonquirin. “Co‫ف‬huara
corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, capitano‫ف‬sa‫ف‬, atari përashatërasohuë‫ف‬, cararo‫ف‬
ansiano‫ف‬sa‫ف‬, inapita itërin: nonpinapiaranco,” itërinco, ta‫ف‬ton,
—Sahuëni, shonqui, inapita 62ॸaipiran pipirahuaton, na‫ف‬nërin.
së‫ف‬quëërahuatoma‫ف‬, huëcapairamaco. Chiniquën sëtaton, na‫ف‬nëarin huachi.

Matararo pochin cancantatomaco,
yamanamaco, ¿ti? 53ॸCo‫ف‬tana nani Quisoso tëhuapiso‫ف‬
tahuëri Yosë chinotopiso pëiquë (Mt. 26.67-68; Mr. 14.65)
pa‫ف‬nahuë. Nicapomaracohuë‫ف‬, co 63ॸIna quëran Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬,
manamacohuë‫ف‬. Napoaponahuë‫ف‬, Yosë ponisiaro‫ف‬sa‫ف‬, inapita Quisoso tëhuapi.

nohuanton, iporaso‫ف‬masaramaco. Tashi Tëhuarahuatona‫ف‬, ahuëpi. 64ॸҽΎ͑ЙΎфֆ‫ڏ‬
pochin cancantarama‫ف‬ni‫ف‬ton, sopai tahuatona‫ف‬, ahuërayapi.
camairinquëma‫ف‬co noyahuë‫ف‬nicacaso‫ف‬, —¿Inta‫ف‬ahuërinquën? Ninoquë‫ف‬, itopi.
itërin. 65ॸ—Quëmaso‫ف‬hua‫ف‬anquën, ¿ti?
itatona‫ف‬, nisha nisha tëhuapi.

Pitrori nonpinapirinso‫ف‬
(Mt. 26.57-58, 69-75; Mr. 14.53-54, 66-72; Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬saquë sha‫ف‬huirapipiso‫ف‬
Jn. 18.12-18, 25-27) (Mt. 26.59-66; Mr. 14.55-64; Jn. 18.19-24)
54ॸQuisoso masahuatona‫ف‬, corto hua‫ف‬an 66ॸTahuërihuachina, Cotio ansiano‫ف‬sa‫ف‬,
pëinënquë quëpapi. Pitrori aquë quëran corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬,
imaquiarin. 55ॸI‫ف‬iratëquë huarë‫ف‬ɗ̲нӕɗ‫ڏ‬ inapita niyontonpi. Niyontonahuatona‫ف‬,
rahuaton, pairatërinquë ya‫ف‬conin. Quisoso quëpapi. Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬
Inaquë ponisiaro‫ف‬sa‫ف‬nani a‫ف‬pëtopi ya‫ف‬huërinquë quëpapi.
napëntacaiso marë‫ف‬. Panaquë huënsëф‫ڏ‬ 67ॸ—“Yosë a‫ف‬paimarinco,” tënan, ¿ti?
huaton, inanta‫ف‬napëntarin. 56ॸͮЙř͑ҡ‫ڏ‬ No‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitocoi, itopi.

quëya‫ف‬, a‫ف‬na cosonari ni‫ف‬nin. Noyá —Sha‫ف‬huitohuatënquëma‫ف‬, ËΎ͑ҡřф‫ڏ‬
ni‫ف‬sahuaton, —Co‫ف‬ta, quëmanta‫ف‬ macohuë‫ف‬. 68ॸIraca ninorinacoso‫͑ف‬ҡ͑Й‫ڏ‬
Quisoso imaran, itërin. tënquëma‫ف‬, co a‫ف‬paniantaramacohuë‫ف‬.
57ॸ—Co, imoya, caso‫ف‬nohuitërahuë‫ف‬, 69ॸNipirinhuë‫ف‬, Yosë quëran caso‫ف‬
itërin. quëmapico ni‫ف‬to, a‫ف‬na tahuëri Yosë

58ॸIna quëran a‫ف‬na ora pochin inchinanën quëran huënsëarahuë. Inaquë
nisahuaso‫ف‬, a‫ف‬na quëmapiri niantarin. hua‫ف‬anëntarahuë huachi, itërin.
—Quëmanta‫ف‬Quisoso imaran, 70ॸ—Quëmaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬ninquën, ¿ti?
topirahuë‫ف‬, itërin. itopi.

—Co‫ف‬chi, iyasha, imarahuë‫ف‬, itantarin. —Ca mini inaco, itërin.
59ॸA‫ف‬na ora pochin nisahuaso‫ف‬, 71ॸ—Co huachi aquëtë‫ف‬sha‫ف‬huirapicaiso‫ف‬
a‫ف‬narinta‫ف‬itantapon: nohuantarihuahuë‫ف‬. Nani Yosë

—Quëmanta‫ف‬Cariria piyapi pochin yaya‫ف‬huërëtërin, natanëhua huachi, nitopi.
nonan ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, Quisoso ca‫ف‬tanan,
itërin. Piratoquë quëpapiso‫ف‬
60ॸ—Co‫ف‬chi, iyasha, paya. Co cariso‫ف‬ (Mt. 27.1-2, 11-14; Mr. 15.1-5; Jn. 18.28-38)
23
nohuitërahuë‫ف‬, itantarin. 1ॸHuanirahuatona‫ف‬, ЙɗЙɗфȍӕ‫ڏ‬
Nonaso‫ف‬, atari përarin. 61ॸNaporo tona‫ف‬, Piratoquë Quisoso

chachin Quisosori tahuërëtahuaton, quëpapi. 2ॸInaquë sha‫ف‬huirapipi.
̞ӕËѸॷ23 184
—Iso quëmapi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonpintarin. Noyapiachin ponira hua‫ف‬an a‫ف‬morinso

“Nomano copirnori coriqui pochin nininso‫ف‬a‫ف‬motahuaton,
yama‫ف‬pahuachinquëma‫ف‬, ama quëҡΎËΎ‫ڏ‬ Piratoquë a‫ف‬paantarin. 12ॸNani hua‫ف‬qui‫ف‬
sohuë‫ف‬. Caso‫ف‬hua‫ف‬anco. Yosë Pirato Irotisërë‫ف‬nino‫ف‬huipirinahuë‫ف‬,
a‫ف‬paimarinco hua‫ف‬anënta‫ف‬huaso marë‫ف‬,” naporo‫ف‬co huachi niinimicotopihuë‫ف‬,
toconin, itopi. noya ninontantapi huachi.
3ॸ—Quëmaso‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anquën,
¿ti? itërin Piratori. Tëpacaiso‫ف‬sha‫ف‬huirinso‫ف‬

—Ca mini, itërin. (Mt. 27.15-26; Mr. 15.6-15; Jn. 18.39-19.16)
4ॸNonapipiso‫ف‬natanaponahuë‫ف‬, co 13ॸIna quëran Piratori piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Piratori natërinhuë‫ف‬. amatërin. Corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, Cotio

—Iso quëmapi noya, tënahuë. Co hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, inapitanta‫ف‬ֆΎ͑ҡΎ͑ȍӕ‫ڏ‬
manta‫ف‬onporinhuë‫ف‬. Co ana‫ف‬intacaso‫ف‬ ton, itërin:
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, itopirinhuë‫ف‬, 5ॸaquëtë‫ف‬ 14ॸ—Canpitaso‫ف‬na‫ف‬con Quisoso
no‫ف‬huitatona‫ف‬, itantapi: sha‫ف‬huirapirama‫ف‬. “Piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬ȍӕɗҡ‫ڏ‬

—A‫ف‬chintohuachina, piyapi‫ف‬sa‫ف‬nisha rin niahuëcaiso marë‫ف‬,ٚɗҡΎЙɗф̲ËΎ‫ڏ‬
nisha yonquipi. Naporahuaton, copirno huë‫ف‬. Nani hua‫ف‬qui‫ف‬nontërahuë,
yano‫ف‬huipi. Ya‫ف‬ipi parti a‫ف‬chinárin. canpitanta‫ف‬natanama‫ف‬. Iso quëmapi
Cariria parti quëran huëcaton, ya‫ف‬ipi noya. Sha‫ف‬huirapipiramahuë‫ف‬, co manta‫ف‬
Cotio parti pa‫ف‬tërin. Isëquënta‫ف‬ onporinhuë‫ف‬, tënahuë. 15ॸIrotisënta‫ف‬
a‫ف‬chinarin, itopi. inachachin naporin. Nani a‫ف‬paantarinco
huachi. Co tëpacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
Irotisëquë a‫ف‬parinso‫ف‬ 16ॸAhuihuitahuato, ocoi‫ف‬i, topirahuë‫ف‬,
6ॸ—Cariria parti quëran huë‫ف‬nin, ¿ti? itërin.
itërin Piratori. 7ॸ—Ina quëran mini, itopi. 17ॸNani Pascoa tahuëri a‫ف‬nara‫ف‬apina‫ف‬pi
I‫ف‬hua miachin Cariria hua‫͑ف‬тӕɗфΎѸ‫ڏ‬ tashinan pëi quëran ocoirin pipicaso

rinquë huë‫ف‬nin nicapon. Irotisë itopiso‫ف‬. marë‫ف‬. Iso pi‫ف‬ipinta‫ف‬a‫ف‬nara‫ف‬ocoicaso‫ف‬
Inaquë ya‫ف‬huarin ni‫ف‬ton, Quisoso ya‫ف‬huërin. 18ॸPiyapi‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
yaa‫ف‬parin Irotise nontacaso marë‫ف‬. “Ina chiniquën nontopi.
piyapinën ni‫ف‬ton, inari ana‫ف‬inchin,” —Quisososo‫ف‬tëpaquë‫ف‬. Parapasë
ta‫ف‬ton, a‫ف‬parin. 8ॸInaquë canconpachina, ocoitocoi, itopi.
Irotisë pa‫ف‬yatërin. Hua‫ف‬qui‫ف‬Quisoso 19ॸParapasëso‫ف‬co noya quëmapihuë‫ف‬.
yani‫ف‬pirinhuë‫ف‬, co nohuichatërarinhuë‫ف‬. Tëpatona‫ف‬pi inaso‫ف‬. Ninanoquë piyapi‫ف‬sa‫ف‬

Nani ma‫ف‬sha naporinso‫ف‬nani natantërin. sha‫ف‬huitërin niahuëcaiso‫ف‬ni‫ف‬ton,
“Yosë pochin ninin. Piyapi a‫ف‬naroachin tashinan pëiquë nani po‫ف‬morin.
anoyatërin,” topi natantërin. ٘k͑ΎֆҡΎ‫ڏ‬ 20ॸ—Quisoso ocoi‫ف‬i, topirahuë‫ف‬,
huachin, canta‫ف‬ni‫ف‬i,” tënin. 9ॸNapoaton itantarin Piratori.

Quisoso canquihuachina, hua‫ف‬qui‫ف‬ 21ॸ—Corosëquë patanantëquë‫ف‬
nontopirinhuë‫ف‬, co a‫ف‬panitërinhuë‫ف‬. chimi‫ف‬in, itantapi. Chiniquën nontapi.

Na‫ف‬con natanpirinhuë‫ف‬, ta‫ف‬tárin. 10ॸCorto 22ॸ—¿Ma‫ف‬marëta‫ ?ف‬Nani natantopirahuë‫ف‬.
hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapita Co manta‫ف‬onporinhuë‫ف‬. Co tëpacaso‫ف‬

huëcatona‫ف‬, Quisoso ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënahuë. Ahuihuitahuato,
sha‫ف‬huirapiapirinahuë‫ف‬, co manta‫ف‬ ocoi‫ف‬i, topirahuë‫ف‬, itantapirinhuë‫ف‬.
tëninhuë‫ف‬. 11ॸNapohuachina, Irotisë 23ॸ—Corosëquë patanantëquë‫ف‬
tëhuarin. Sontaronënpitarinta‫ف‬tëcaripi. chimi‫ف‬in, itantapi. Chiniquën nontapi

185 ̞ӕËѸॷ23
ni‫ف‬ton, —Inta, nipachin, atëpatarahuë,

itërin. 24ॸNaporahuaton, sontaro‫ف‬sa‫ف‬ Corosëquë patanantopiso‫ف‬
sha‫ف‬huitërin corosëquë patanantacaiso (Mt. 27.33-37; Mr. 15.22-32; Jn. 19.18-27)
marë‫ف‬. 25ॸParapasëso‫ف‬tëpatona‫ف‬Йɗ͑ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ 32ॸCato‫ف‬apiro‫ف‬santa‫ف‬quëpapi inanta‫ف‬
huë‫ف‬, tashinan pëi quëran ocoirin. tëpacaiso marë‫ف‬. 33ॸPa‫ف‬sahuatona‫ف‬, a‫ف‬na
Piyapi‫ف‬sari huayonpi ni‫ف‬ton, ocoirin. panëa‫ف‬huayaquë canconpi. Nansë moto‫ف‬
Quisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co ocoirinhuë‫ف‬. itopiso‫ف‬. Inaquë canconahuatona‫ف‬,
Tëpacaiso marë‫ف‬sha‫ف‬huitërin. corosëquë patanantopi. Cato‫ف‬
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nohuantopiso chachin apiro‫ف‬santa‫ف‬nisha patanantopi. A‫ف‬na
naporin. ahuënan quëran, a‫ف‬na inchinan quëran.
Quisoso ahuancanapipi. 34ॸЬҡ͑͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
Tëpacaiso marë‫ف‬quëpapiso‫ف‬ rinahuë‫ف‬, Yosë nontërin.
(Mt. 27.32; Mr. 15.21; Jn. 19.17) —Tëparinacoso marë‫ف‬, Tata, ama
26ॸNinano quëran quëparahuatona‫ف‬, na‫ف‬intëquësohuë‫ف‬. æΎ͑ΎȍӕɗҡҡΎ͑ËΎ‫ڏ‬
a‫ف‬na quëmapira‫ف‬nacapipi. Siriniquë huë‫ف‬, napotarinaco, itërin.
ya‫ف‬huërinso‫ف‬. Simon itopiso‫ف‬. Imin Ina quëran sontaro‫ف‬sa capini
quëran huëntaso‫ف‬, nacapipi. Sontaro‫ف‬sari ninontopi. —Huëco‫ف‬, ya‫ف‬nipitëhua‫ف‬,
masahuatona‫ف‬, corosë apitëntopi. Quisoso a‫ف‬morinso‫ف‬nicanahua‫ف‬,
Quisoso piquëran quëpatërin. nitatona‫ف‬, ya‫ف‬nipirapi. Naporahuatona‫ف‬,
27ॸNa‫ف‬a quëmapi‫ف‬sa‫ف‬imasapi. a‫ف‬naya a‫ف‬naya manin. 35ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Sanapi‫ف‬santa‫ف‬imasapi. Quisoso yatëpapi inaquë ni‫ف‬sapi. Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sariso‫ف‬
ni‫ف‬ton, chiniquën sëtatona‫ف‬, na‫ف‬nërápi. tëhuapi.
28ॸTahuërëtahuaton, Quisosori itapon: —A‫ف‬napitaso‫ف‬yanicha‫ف‬ëponahuë‫ف‬,
—Ama, imoyaro‫ف‬sa‫ف‬, ca marë‫ف‬ quëmaoraso‫ف‬co nanitëranhuë‫ف‬
na‫ف‬nëcosohuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri canpitaso‫ف‬ nicha‫ف‬ëcamaso‫ف‬, ¿ti? Yosë chachin
na‫ف‬con parësitarama‫ف‬. Hua‫ف‬huanpitanta‫ف‬ a‫ف‬paimahuachinquën, quëmaora corosë
parësitapi. Ina yonquiatoma‫ف‬, sëtoco‫ف‬. quëran nohuararahuaton, cha‫ف‬ëquë‫ف‬,
29ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬ itonpi.
hua‫ف‬huahuaninsopita na‫ف‬con na‫ف‬con 36ॸSontaro‫ف‬santa‫ف‬tëhuapi.
pa‫ف‬yanapi. Hua‫ف‬huinpita yonquiatona‫ف‬, Ya‫ف‬cariahuatona‫ف‬, huino main nininso‫ف‬

parësitapi. Co hua‫ف‬huaninhuë‫ف‬naporini, ihuëtopi.
noya noya niitonhuë‫ف‬. Co onpopinchin —O‫ف‬oquë‫ف‬, Maistro. 37ॸQuëmaso‫ف‬
parësichitonhuë‫ف‬. 30ॸChiniquën parësitapi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anquën nipatan, corosë
ni‫ف‬ton, “Motopi quëran na‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ quëran nohuararahuaton, cha‫ف‬ëquë‫ف‬,
imotërinpoa‫ف‬, chiminëhua‫ف‬naporini itonpi.
noya niitonhuë‫ف‬,” tosapi. 31ॸNi‫ف‬co‫ف‬, 38ॸOnporinso marësona tëpapiso‫ف‬nani
imoyaro‫ف‬sa‫ف‬. “Nanpimë‫ف‬co huëֆфɗ͑‫ڏ‬ ninshitërin. “Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬an,” tënin

huë‫ف‬, yanimëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬a‫ف‬naroachin ninshitaton. Nani ninshitohuachina,
huëyarin,” topi. Inapochachin canta‫ف‬ corosëquë chachin achinpitopi. Motën
nanpimë pochin nisarahuë. Co pëtëcha achinpitopi huachi.
oshahuanpirahuë‫ف‬, tëpararinaco.
Oshahuano‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ Cato‫ف‬apiro‫ف‬sa‫ف‬
ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Yanimë‫ف‬ (Mt. 27.38-44; Mr. 15.32)
huëyarinso pochin na‫ف‬con na‫ف‬con 39ॸCato‫ف‬apiro‫ف‬santa‫ف‬corosëquë
parësitapi huachi, itërin Quisosori. parësitapi. A‫ف‬nara‫ف‬Quisoso no‫ف‬huirin.

—“Cristoco,” tënan, ¿ti? Inta

nipachin, corosë quëф͑͑Ύȍӕффȍӕ‫ڏ‬ Quisoso pa‫ف‬pitopiso‫ف‬
ton, cha‫ف‬ëquë‫ف‬. Quiyanta‫ف‬nicha‫ف‬ëcoi, (Mt. 27.57-61; Mr. 15.42-47; Jn. 19.38-42)
itërin. 50,51ॸA‫ف‬naCotio hua‫ف‬an ya‫ف‬huërin. Cosi
40ॸA‫ف‬nariso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co yatëȍӕфɗ͑‫ڏ‬ itopiso‫ف‬. Arimatiaquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬. Cotio
huë‫ف‬. hua‫ف‬an niponahuë‫ف‬, noya quëmapi. Yosë
—Ta‫ف‬tëquë‫ف‬. Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬Yosë no‫ف‬tëquën chinotërin. “A‫ف‬na tahuëri
të‫ف‬huatëranhuë‫ف‬, ¿ti? Tëparinquën Yosë acorinso‫ف‬isoro‫ف‬paquë
quëmanta‫ف‬. 41ॸCanposo‫ف‬co noyahuë‫ف‬ hua‫ف‬anëntapon,” ta‫ف‬ton, Yosë chinotërin.
ninë‫ف‬. Napoaton no‫ف‬tëquën coisë A‫ف‬napitari Quisoso yatëpahuachinara,
ana‫ف‬intërinpo‫ف‬. Iso quëmapiso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ —Ama tëpacosohuë‫ف‬, itopirinhuë‫ف‬, co
huë‫ف‬nóya. Co manta‫ف‬onporinhuë‫ف‬, yanatëpihuë‫ف‬. 52ॸQuisoso chiminpachina,
tënin. Piratotaquë pa‫ف‬nin. —Quisoso nonën
42ॸIna quëran Quisoso itapon: quëtoco pa‫ف‬pichi, itohuachina, —ͮΎֆ‫ڏ‬
—Quëmaso‫ف‬hua‫ف‬anquën mini. Hua‫ف‬an hua‫ف‬, quëpaquë‫ف‬, itërin. 53ॸItohuachina,
ya‫ف‬conpatan, yonquico, itërin. pa‫ف‬nin. Corosë quëф͑͑Ύ͑ř͑͑Ύȍӕф‫ڏ‬
43ॸ—Tëhuënchachin, iyasha, ipora rahuatona‫ف‬, morinquë so‫ف‬quëëtopi.
tahuëri chachin carë‫ف‬quën Yosë‫ف‬pa‫ف‬ So‫ف‬quëëtahuatona‫ف‬, na‫ف‬pi naninquë
ya‫ف‬huëcontaran, itërin. po‫ف‬mopi. Inaquë co insonta‫ف‬chimipi
po‫ف‬moyatërarinhuë‫ف‬. Quisoso
Quisoso chimininso‫ف‬ po‫ف‬moconahuatona‫ف‬, na‫ف‬piquë
(Mt. 27.45-56; Mr. 15.33-41; Jn. 19.28-30) pa‫ف‬copitopi huachi. 54ॸIna tashiraya
44ॸCamotëchin nisahuaso‫ف‬, ya‫ف‬ipi parti chinoto tahuëri ni‫ف‬ton, pi‫ف‬i
tashiarin. I‫ف‬huaraya huarë‫ف‬yono tashi yaya‫ف‬conahuaso‫ف‬, manoton pa‫ف‬pitopi
pochin nisarin. 45ॸNaporo‫ف‬Yosë pëinën huachi.
acoana tanontën në‫ف‬mëtë‫ف‬noshatërin. 55ॸSanapi‫ف‬santa‫ف‬Cariria quëф͑ɗ̲нӕɗ‫ڏ‬
Yosë caconën ya‫ف‬huërinquë piso‫ف‬pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, na‫ف‬pi nanin quë͑͑‫ڏ‬

pa‫ف‬copitërinso‫ف‬. Inaora catotë huarë‫ف‬ conpi. Po‫ف‬mopiso‫ف‬ni‫ف‬pi. 56ॸNani
noshatomarin. 46ॸNapohuachina, Quisoso ni‫ف‬pachinara, ya‫ف‬huëpi‫ف‬pa‫ف‬paantapi.
chiniquën nontërin. Inaquë no‫ف‬morain pimóton nininso‫ف‬
—Apira, Tata, chiminarahuë. tapapi. Pimo hua‫ف‬sainta‫ف‬tapapi Quisoso
Hua‫ف‬yanëhuë quëpaquë huachi, nonën pashitacaiso marë‫ف‬. Chinoto
itahuaton, chiminin huachi. 47ॸIna tahuëri nanihuachina, chinotopi.
ni‫ف‬sahuaton, capitani Yosë chinotërin Moisësë sha‫ف‬huirinso chachin chinotopi.
huachi.
—Tëhuënchachin iso quëmapi co Quisoso nanpiantarinso‫ف‬
manta‫ف‬onporinhuë‫ف‬, nóya nipirinhuë‫ف‬, (Mt. 28.1-10; Mr. 16.1-8; Jn. 20.1-10)
24
tënin. 1ॸTomio tahuëri nanihuachina,
48ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬Quisoso chimininso‫ف‬ tashírayamiachin sanapi‫ف‬sa‫ف‬
ni‫ف‬sapi. Nani chiminpachina, pa‫ف‬yanpi. pa‫ف‬pi. Pimo hua‫ف‬sai‫ف‬, no‫ف‬morain pimoton
Sëtatona‫ف‬, ya‫ف‬huëpi‫ف‬pa‫ف‬paantarapi nininso‫ف‬inapita quëpatona‫ف‬, na‫ف‬pi
huachi. 49ॸImarinsopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, naninquë pa‫ف‬pi. 2ॸCanconpachinara,
aquë quëran notëërapi. Sanapi‫ف‬santa‫ف‬ páncara‫ف‬pi pa‫ف‬copitopiso‫ف‬nani
Cariria parti quëran imaquipirinahuë‫ف‬, chi‫ف‬huincarin ni‫ف‬conpi. 3ॸNa‫ف‬pi naninquë
inaquë ni‫ف‬sápi. ya‫ف‬conpirinahuë‫ف‬, Quisoso nonën co
187 ̞ӕËѸॷ24
quënanpihuë‫ف‬. 4ॸ“¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onporin —Quisoso tëpapi mini. Na‫ف‬pi

nimara?” ta‫ف‬tona‫ف‬, huaniapirinahuë‫ف‬, naninquë nani po‫ف‬mopi. Inaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
a‫ف‬nanaya cato‫ف‬anquëniri ya‫ف‬notimarin. huë‫ف‬, “Nani nanpiantarin,” tënin Maria.
Piyapi pochin niponahuë‫ف‬, a‫ف‬morinso‫ف‬ ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onporinso‫ف‬nimara? nitopi.
huënarachin huënarachin ya‫ف‬norin. 15ॸNinontasoi‫ف‬, Quisoso chachin
5ॸSanapi‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yanpi. Të‫ف‬huatatona‫ف‬, ya‫ف‬caritirin. Inapitarë‫ف‬iratopirinhuë‫ف‬,
monshoapi. 16ॸYosë nohuanton, co nohuitopihuë‫ف‬.
—¿Onpoatomata‫ف‬chimipi po‫ف‬mopiquë 17ॸ—Iratapoma pochin ¿ma‫ف‬ta‫ف‬ninontë
Quisoso yonirama‫ ?ف‬Nanpiárin. 6ॸCo riarama‫ ?ف‬itërin Quisosori. Sëtatona‫ف‬,

isëquë ya‫ف‬huërinhuë huachi. Nani chiniconpi.
nanpiantarin. Caririaquë ya‫ف‬huaso‫ف‬, 18ॸ—Ma‫ف‬cha co nitotëranhuë paya.
sha‫ف‬huitërinquëma‫ف‬. æΎֆΎ͑нӕɗф̲‫ڏ‬ Quirosarinquë yacapapiranquënhuë‫ف‬,

huë‫ف‬, ¿ti? 7ॸ“Yosë quëran caso‫ف‬quë̲‫ڏ‬ i‫ف‬hua naporinso‫ف‬co nitotëranhuë‫ف‬, ¿ti?
pico niporahuë‫ف‬, ina nohuanton, itërin Criopasëri.
oshahuano‫ف‬sa‫ف‬masarinaco. Corosëquë 19ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onporin? itërin Quisosori.
patanantarinaco. Tëpapirinacohuë‫ف‬, cara —Co‫ف‬ta, Quisoso Nasarinoquë

tahuëri quëran nanpiantarahuë huachi,” ya‫ف‬huërinso‫ف‬tëpapi. Nóya quëmapi
itërinquëma‫ف‬, tënin anquëni. nipirinhuë‫ف‬, tëpapi. Ma noya Yosë
8ॸItohuachina, yonquipi huachi. nanamën a‫ف‬chintërincoi. Cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
9ॸChimipi po‫ف‬mopi quëф͑ЙɗЙɗфȍӕ‫ڏ‬ nosoroaton, a‫ف‬naroachin anoyatërin.
tona‫ف‬, shonca a‫ف‬na ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita, Yosëri nóya ni‫ف‬nin. Piyapi‫ف‬santa‫ف‬noya
imapisopita, inapita sha‫ف‬huitonpi. ni‫ف‬pirinahuë‫ف‬. 20ॸCorto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬
—Quisoso nonën capa. “Nanpiantarin ansiano‫ف‬sa‫ف‬, inapitari mapi. ͅѸȍӕ‫ڏ‬
huachi,” itërincoi anquëni, itopi. tona‫ف‬, Piratoquë quëpapi tëpacaiso
10ॸMaria Mactarina, Coana, Maria marë‫ف‬. Sha‫ف‬huirapihuachinara,
(Santiaco a‫ف‬shin), a‫ف‬napita sanapi‫ف‬santa‫ف‬ corosëquë apatanantërin. Nani chiminin
napopi. Quisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita huachi. 21ॸIna ta‫ف‬ma‫ف‬Cotioro‫ف‬sacoi
sha‫ف‬huitápirinahuë‫ف‬, co natëpihuë‫ف‬. nicha‫ف‬ësarincoi, topiraihuë‫ف‬. Nani
11ॸ—Inahuara yonquinëna quëran chiminin huachi. Nani cara tahuëritërin.
napopi, toconpi. 22ॸTashírayamiachin cara sanapi‫ف‬sa‫ف‬
12ॸPitroso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬a‫ف‬naroachin imapisopita ni‫ف‬ton, na‫ف‬pi naninquë
na‫ف‬pi nanin‫ف‬pa‫ف‬ta‫ف‬aconin. ͅΎ͑ѸȍΎфȍӕ‫ڏ‬ po‫ف‬mopiquë pa‫ف‬pirinahuë‫ف‬. 23ॸCo nonën
ton, nëhuëconin. Morin so‫ف‬pinpisoráchin quënanpihuë‫ف‬. Huënantarahuatona‫ف‬,
quënanconin. Capa mini. “¿Ma‫ف‬ta‫ف‬ sha‫ف‬huitirinacoi. “Anquëniro‫ف‬sa‫ف‬
onporinso‫ ”?ف‬ta‫ف‬ton, ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬ quënanai. Quisoso nani nanpiantarin,
paantarin. itërincoi anquëni,” tënin. 24ॸA‫ف‬napitanta‫ف‬
natantahuatona‫ف‬, na‫ف‬pi naninquë pa‫ف‬pi.
Catoya‫ف‬pi iratapon pochin quënaninso‫ف‬ Sanapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitërinacoiso chachin
(Mr. 16.12-13) quënanconpirinahuë‫ف‬, co Quisoso
13ॸNaporo‫ف‬tahuërichachin cato‫ف‬ quënanpihuë‫ف‬, tënin. тӕɗѸΎѸΎ͑Ύ͑ҡЙΎ‫ڏ‬
imarinsopita Quirosarin quëran nahuë‫ف‬, co nohuitërinhuë‫ف‬.
pipirahuatona‫ف‬, ninanonënquë paantapi. 25ॸ—Canpitaso‫ف‬co yonquiramahuë‫ف‬.
Imaosë itopiquë paantapi. Shonca a‫ف‬na Iraca quëra huarë‫ف‬pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬

quiromitro aquërinso‫ف‬. 14ॸPapona pochin ninopirinahuë‫ف‬, co yanatëramahuë‫ف‬.
ninontapi. 26ॸCristo parësitacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ina
̞ӕËѸॷ24 188
quëran hua‫ف‬anëntarin huachi, itërin 38ॸ—¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬pa‫ف‬yanama‫?ف‬
Quisosori. ¿Onpoatomata‫͑ف‬ɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
27ॸIna quëran Yosë quiricanënquë rama‫ ?ف‬39ॸCa mini. Imirahuë ni‫ف‬co‫ف‬.
ninorinso‫ف‬a‫ف‬chintarin. Moisësë‫ف‬ton Nantëhuënta‫ف‬ni‫ف‬co‫ف‬. Ohuaninacoso‫ف‬
ninoton, Yosë quiricanënquë ninshitë nicatoma‫ف‬, nohuitoco huachi. Co
rin. Ina piquëran na‫ف‬a hua‫ف‬yancohuë‫ف‬. Së‫ف‬huaco. Hua‫ف‬yanso‫ف‬co
pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ninoantapi. Ya‫ف‬ipiya nonën ya‫ف‬huëtërinhuë‫ف‬. Caso‫ف‬
Cristo ninopiso‫ف‬no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintarin. ya‫ف‬huëtërinco, itërin.
28ॸNinanonënquë ya‫ف‬caritohuachina, 40ॸIna tosahuaton, imirin, nantën,
Quisoso yana‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. inapita a‫ف‬notërin. 41ॸIna ni‫ف‬sahuatona‫ف‬,

29ॸ—Nani i‫ف‬huarin. Huëquë‫ف‬, iyasha, pa‫ف‬pi pa‫ف‬yatapi. —Tëhuënchachin
quiyataquë huë‫ف‬ëquiquë‫ف‬, itërin. quëma, ¿ti? itopi.
—Noyahua‫ف‬, tosahuaton, pëinënquë —¿Ya‫ف‬huërin capacaso‫ ?ف‬itërin.
pa‫ف‬nin. 30ॸYacoshatohuachina, Quisosori 42ॸ—Ya‫ف‬huarin, tosahuaton, sami
cosharo‫ف‬manin. —Yosparinquën, Tata, quësharinso‫ف‬quëtërin. 43ॸMasahuaton,

itahuaton, së‫ف‬panin. Së‫ف‬panahuaton, inapitari nicasoi‫ف‬, ca‫ف‬nin.
quëtërin. 31ॸPan së‫ف‬panaso chachin, Yosë
nohuanton, Quisoso nohuitopi huachi. Inapaquë yapanantahuachina,
Ni‫ف‬sapirinahuë‫ف‬, ina quëran chachin pënëantarinso‫ف‬
ayarin. Capa huachi. 32ॸNapotohuachina, 44ॸ—Nani i‫ف‬hua chachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
ninontopi. sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Yosë quiricanënquë
—Huëcapon pochin Quisoso cháchin na‫ف‬con ninorinaco. Moisësë,
nontërinpo‫ف‬. Ma noya Yosë quiricanën pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, inapita ninorinaco.
a‫ف‬chintërinpo‫ف‬. Ma noyásha natanë paya, Sarmoquënta‫ف‬ninshitopi. ʊфË͑ɗ͑Ύфɗ͑‫ڏ‬
nitopi. coso‫ف‬, ipora huarë‫ف‬chiminaporahuë‫ف‬,
33ॸA‫ف‬naroachin Quirosarinquë nanpiantarahuë huachi, itërin.
ayanconpi. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita 45ॸYosë quiricanënquë naporinsopita
ya‫ف‬huërinquë pa‫ف‬pi. Inaquë a‫ف‬napita a‫ف‬chintantarin. A‫ف‬chintaton, catahuarin

imarinsopitanta‫ف‬nani huë‫ف‬pi. no‫ف‬tëquën yonquicaiso marë‫ف‬.
34ॸ—Tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑ґɗ͑ɗΎфΎ͑͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬ 46ॸ—Iraca ya‫ف‬ipi ninotonaco, ninshitopi.
rin. Iya Simon nani ni‫ف‬nin, itopi. “Cristo parësitaton, chiminapon. æȍɗ̲ɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
35ॸ—Quiyanta‫ف‬ni‫ف‬nai. Paasocoi, nahuë‫ف‬, cara tahuëri quëran nanpiantarin
ya‫ف‬notirincoi. Hua‫ف‬qui‫ف‬a‫ف‬chintopirincoihuë‫ف‬, huachi,” tënin. 47ॸChiminahuë ni‫ف‬ton, noya
co nohuitëraihuë‫ف‬. Ina quëф͑ֆËΎѸȍҡΎȍӕ‫ڏ‬ nanan sha‫ف‬huicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. “Co noyahuë‫ف‬
tëira, pan së‫ف‬panin. Së‫ف‬panpachina, yonquiramasopita naniantohuatama‫ف‬,
a‫ف‬naroachin nohuitërai huachi, itopi. oshanëma‫ف‬inquitarinquëma‫ف‬,” itoco‫ف‬.
Quirosarinquë sha‫ف‬huicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ina
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ya‫ف‬notërinso‫ف‬ quëran nisha nisha parti sha‫ف‬huicaso‫ف‬
(Mt. 28.16-20; Mr. 16.14-18; Jn. 20.19-23) ya‫ف‬huërin. 48ॸCanpitaso‫ف‬ni‫ف‬namaco.
36ॸNinontasoi‫ف‬, a‫ف‬nanaya Quisosori Natanamaco. Ya‫ف‬ipiya sha‫ف‬huitonco‫ف‬.
ya‫ف‬notërin. Huancanachin huanirahuaton, 49ॸIspirito Santo a‫ف‬patimaranquëma‫ف‬
—Tashita, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Sano cancantoco‫ف‬, itërin. ya‫ف‬coancantinquëmaso marë‫ف‬. Tatahuënta‫ف‬

37ॸIna quënanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. nani sha‫ف‬huitërinquëma‫ف‬. “Ispirito Santo
Hua‫ف‬yan ta‫ف‬ma‫ف‬, topirinahuë‫ف‬. Pa‫ف‬pi a‫ف‬patimarahuë,” tënin iraca. Napoaton isëquë
të‫ف‬huatopi. ninaco‫ف‬. Ispirito Santo
189 ̞ӕËѸॷ24
ya‫ف‬coancantohuachinquëma‫ف‬, Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ ihuëtahuaton, Yosë nontërin. —Isopita, Tata,

quëma‫ف‬noya noya nicacamaso‫ف‬. Nani noya a‫ف‬paiton, noya catahuaquë‫ف‬, itërin.
ya‫ف‬coancantohuachinquëma‫ف‬, noya nanan 51ॸNonin quëф͑ËȍËȍɗ͑ɗ͑ЙнӕřЙ͑͑ҡ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitonco huachi, itërin Quisosori. rin huachi. 52ॸIna ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, Quisoso

chinotopi huachi. Nóya cancantatona‫ف‬,
Inapaquë panantarinso‫ف‬ Quirosarinquë ayamantapi. 53ॸNani tahuëri
(Mr. 16.19-20) Yosë chinotopiso pëiquë pa‫ف‬pi. —Ma
50ॸNinano quëran quëparahuaton, Pitania noyacha Yosëso paya, tosapi. Nani
pirayan pa‫ف‬nin. Canconpachinara, imirin ninshitëranquëma huachi.
Coansha ninshitërinpoa‫ف‬Quisocristo
nohuitatëhua‫ف‬nanpimiatahuaso marë‫ف‬
piyapi‫ف‬sari natëcaiso marë‫ف‬naporin.

Iraca Quisocristo Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬ 8ॸCoanshaso‫ف‬co a‫ف‬pintërinpoahuë‫ف‬.
1
1ॸQuisocristo iraca quëra huarë‫ف‬ Yosëri a‫ف‬parin a‫ف‬pininso‫ف‬anohuitinpoaso
ya‫ف‬huërin. Inasáchin Yosë anohuitë marë‫ف‬. 9ॸSha‫ف‬huitërinpoaso chachin
rinpoa‫ف‬. Nanamënpoa quëran ninohuitë Quisocristo isoro‫ف‬paquë o‫ف‬marin huachi.
rëhuaso pochachin anohuitërinpoa‫ف‬. O‫ف‬marahuaton, ya‫ف‬ipi piyapinpoa‫ف‬
Iraca co‫ف‬huara isoro‫ف‬pa‫ف‬ a‫ف‬pintimarinpoa‫ف‬. Inasáchin no‫ف‬tëquën
ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, Quisocristo anitotërinpoa huachi.
ya‫ف‬huërin. Yosërë‫ف‬ya‫ف‬huërin. Yosë 10ॸIsoro‫ف‬paquë o‫ف‬marin. Iraca ya‫ف‬ipiya
pocháchin ninin. 2ॸIraca antico Yosë‫ف‬pa‫ف‬ ninin. Inari hua‫ف‬anëntacaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,

ya‫ف‬huarin. 3ॸNaporo‫ف‬Yosë yonquirin co piyapi‫ف‬sari nohuitopihuë‫ف‬.
ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sha acocaso‫ف‬. Ina nohuanton, 11ॸNo‫ف‬panënquë chachin o‫ف‬mapirinhuë‫ف‬,
hui‫ف‬nini acorin. Ya‫ف‬ipiya ninin. Co co piyapinënpitari nohuantopihuë‫ف‬.

a‫ف‬naya tëranta‫ف‬inaora ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co Nipirinhuë‫ف‬, 12ॸQuisocristo cancanën
acorinhuë‫ف‬naporini, co manta‫ف‬ mapatëhua‫ف‬, hui‫ف‬nin pochin Yosë
ya‫ف‬huë‫ف‬itonahuë‫ف‬. 4ॸIraca quëra huarë‫ف‬ ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Natërëhuasopitarachin
ya‫ف‬huaton, piyapi ninin. Inariáchin huëntonënquë aya‫ف‬coninpoa huachi.
nanpicaso‫ف‬quëtërin. ֤ΎѸř͑ΎȍӕɗҡË‫ڏ‬ 13ॸYa‫ف‬ipinpoa‫ف‬piyapi quëran nasitërë
huaso marë‫ف‬Quisocristo acotërinpoa‫ف‬. huaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co ina quëran Yosë

Ma‫ف‬sha a‫ف‬pintërinso pochin inasáchin huëntonënquë ya‫ف‬conëhuahuë‫ف‬. Co
no‫ف‬tëquën anitotërinpoa‫ف‬. 5ॸTashinantë piyapi nanitërinhuë‫ف‬aya‫ف‬co‫ف‬inpoaso‫ف‬. Co
rinso‫ف‬a‫ف‬pintohuatëra, a‫ف‬naroachin canpoara nohuanton, ya‫ف‬conëhuahuë‫ف‬.
tahuëri pochin ninin. Tashi‫ف‬a‫ف‬paatë Yosëichin aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. Ina quëran
pochin ninin. Co tashiri tacopitërinhuë‫ف‬. hui‫ف‬ninpita pochin ni‫ف‬ninpoa huachi.
Inapochachin co noyahuë‫ف‬nicatëhua‫ف‬, 14ॸQuisocristo isoro‫ف‬paquë nasitimarin.
tashinan pochin cancantopirëhuahuë‫ف‬, Yosë niponahuë‫ف‬, piyapi chachin

Quisocristo a‫ف‬pintërinpoa‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ nasitërin. Canpoarë chachin ya‫ف‬huërin.
nininsopitari yaminsëpirinahuë‫ف‬, co Quiyaso‫ف‬ni‫ف‬nai. Inaso‫ف‬nóya, tënai. Yosë
nanitapapihuë‫ف‬. pocháchin ninin. Inaíchin hui‫ف‬nin inaso‫ف‬.
6ॸA‫ف‬na quëmapi ya‫ف‬huërin. Ca Tëhuënchachin nosororinpoa‫ف‬. No‫ف‬tëquën
pochachin Coansha itopiso‫ف‬. Yosëri nontërinpoa‫ف‬. 15ॸCoansharinta‫ف‬ni‫ف‬nin.
a‫ف‬parin a‫ف‬pininso‫ف‬sha‫ف‬huitinpoaso marë‫ف‬. Ni‫ف‬pachina, piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitërin:
7ॸ“A‫ف‬na quëmapi huë‫ف‬Ѹфɗ֤͑ΎѸř͑Ύȍӕɗ‫ڏ‬ —I‫ف‬hua chachin sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬.
tinpoaso marë‫ف‬,” itëra‫ف‬piarin. Ya‫ف‬ipi “Ca piquëran a‫ف‬na quëmapira‫ف‬huë‫ف‬sarin.
190
191 ˇӕ͑ॷ1
Co‫ف‬huara ca nasichatërapohuë‫ف‬, inaso‫ف‬ Ipora huarë‫ف‬co piyapi ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬

Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huërin. Napoaton ca quëran ya‫ف‬huato, pënëntarahuë. “Ira co‫ف‬shon
chini chiniquën nanantërin inaso‫ف‬,” co‫ف‬shon toconpachina, otëëcaso‫ف‬
itëranquëma‫ف‬. Nani o‫ف‬marin huachi, ya‫ف‬huërin. Inapochachin cancanëma‫ف‬
itërin. anoyatoco‫ف‬Sinioro o‫ف‬ma‫ف‬in,” itarahuë,
16ॸYosë hui‫ف‬nin chachin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi itërin Coanshari.
nanitaparin. Pa‫ف‬pi nosororinpoa‫ف‬. 24ॸIna quëran Parisio piyapiri
Nosoroatonpoa‫ف‬, na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬. itantarin:

Co canpoara nanitopirëhuahuë‫ف‬, ina 25ॸ—Co quëmaso‫ف‬Cristonquënhuë‫ف‬. Co
imapatëhua‫ف‬, ͑͑ɗҡȍӕřфɗËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ Iniasënquënhuë‫ف‬. Co pënëntona‫ف‬pinquën

poa‫ف‬. 17ॸIraca Yosë nohuanton, Moisësë ninarainquënsohuë‫ف‬. ¿Onpoatonta‫ف‬
pënëntërin nani ma‫ف‬sha natëcaso‫ف‬. nipachin, piyapi aporintaran? ¿Inta‫ف‬
Pënëntopirinhuë‫ف‬, co ya‫ف‬ipiya anitotëфɗ͑‫ڏ‬ nanan quëtërinquën aporintamaso‫?ف‬
poahuë‫ف‬. Quisocristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ itërin.
nosororinpoa‫ف‬. No‫ف‬tëquën nonaton, 26ॸ—I‫ف‬quë mini aporintarahuë. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬ipi nanamën anitotërinpoa‫ف‬. 18ॸCo huë‫ف‬, iporaso‫ف‬a‫ف‬na quëmapi ya‫ف‬huërin.

inquënpoa tëranta‫ف‬Yosë quënanëȍӕ‫ڏ‬ Co nohuitëramasohuë‫ف‬. 27ॸInaso‫ف‬chini
huë‫ف‬. Hui‫ف‬ninso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noyá chiniquën nanantërin. Caso‫ف‬co ina
nohuitërin. Inaichin hui‫ف‬nin nininso‫ف‬. pochin chiniquën nanantërahuë‫ف‬. Noya
Inasáchin Yosë anohuitërinpoa huachi. noya inaso‫ف‬. Tapanato, co sapatën
i‫ف‬quirita‫ف‬huaso tëranta‫ف‬nanitarahuë‫ف‬. Ca
Coansha Paotista sha‫ف‬huirinso‫ف‬ piquëran ina pënëntipon, itërin.
(Mt. 3.11-12; Mr. 1.7-8; Lc. 3.15-17) 28ॸCortani‫ف‬aquëtëran Coanshari
19ॸCoansha pënëntohuachina, corto aporintarin, Pitania itopiquë. Inaquë
hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, catahuarinsopita, inapita Cotioro‫ف‬sari natanconpi.
pa‫ف‬pi nontacaiso marë‫ف‬. Cotio
hua‫ف‬ano‫ف‬sari a‫ف‬papi ni‫ف‬ton, Quirosarin Quisoso anohuitërinso‫ف‬
quëran pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, Coansha 29ॸTahuëririnquë inaquë Quisoso
natanconpi. huë‫ف‬sarin. Coanshari quënanahuaton,
—¿Inquënta‫ف‬quëmaso‫ ?ف‬itoonpi. piyapi‫ف‬sa‫ف‬itërin:
20ॸ—Ca inaco. Co caso‫ف‬Cristocohuë‫ف‬. —Paso‫ف‬quëmapi ni‫ف‬co‫ف‬. Yosëri
A‫ف‬naquën napotopirinacohuë‫ف‬, co caso‫ف‬ a‫ف‬paimarinso‫ف‬. Inaso‫ف‬Yosë ohuicanën
inacohuë‫ف‬, itërin Coanshari. pochin, tënahuë. Oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡɗ͑‫ڏ‬
21ॸ—Quëmaso‫ف‬Iniasënquën, iraca poaso marë‫ف‬chiminapon. 30ॸI‫ف‬hua chachin
chiminaponahuë‫ف‬, nanpiantamaranquën, sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. “Ca piquëran a‫ف‬na
¿ti? itërin. quëmapira‫ف‬huë‫ف‬sarin. Co‫ف‬ȍӕфË͑ѸɗËȍ‫ڏ‬
—Co caso‫ف‬inacohuë‫ف‬, tënin. tërapohuë‫ف‬, inaso‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huërin.
—Quëmaso‫ف‬pënëntona‫ف‬pinquën Napoaton ca quëran chini chiniquën
ninarainquënso‫ف‬nimara, ¿ti? itërin. nanantërin inaso‫ف‬,” itëranquëma‫ف‬. Nani
—Co caso‫ف‬inacohuë‫ف‬, tënin. o‫ف‬marin huachi. 31ॸCo canta‫͑ف‬ΎȍӕɗҡΎЙɗф‫ڏ‬
22ॸ—Inta nipachin, ¿inquënta‫ف‬quëmaso‫?ف‬ huë‫ف‬, nani nohuitërahuë. Yosë a‫ف‬parinco
Sha‫ف‬huitocoi hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huichii. ya‫ف‬ipi piyapinënpita anohuita‫ف‬huaso marë‫ف‬.
¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬pënëntaran? itërin. Ina marë‫ف‬pënënato, i‫ف‬quë aporintarahuë.
23ॸ—Yosë nohuanton, pënëntarahuë. 32,33ॸCo Quisoso nohuichatërapohuë‫ف‬,
Iraca Isaiasëco‫ف‬ninorincoso chachin. Yosë sha‫ف‬huitërinco. “A‫ف‬na tahuëri

ˇӕ͑ॷ1 192
Ispirito Santo o‫ف‬mararin. A‫ف‬na quëmapi

̲ΎҡΎ͑Ѹȍɗф͑ř͑нӕřËȍËȍɗ͑ȍӕ͑ɗҡɗ̲‫ڏ‬ A‫ف‬napitanta‫ف‬imapiso‫ف‬
rarin, ni‫ف‬saran. Quëmaso‫ف‬i‫ف‬quë aporintë 43ॸTahuëririnquë Quisoso Caririaquë
ran. Ina quëmapiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Ispirito yapa‫ف‬sarin. Pa‫ف‬sahuaton, Pinipi quë͑͑‫ڏ‬

Santo aya‫ف‬coancantarinquëma‫ف‬,” itërinco conin.
Yosë. Ispirito Santo inapa quëran —Huëquë‫ف‬, iyasha, imaco huachi,
o‫ف‬mahuachina, ni‫ف‬nahuë. Nëpë pochin itërin. Itohuachina, imarin huachi.
ya‫ف‬noton, o‫ف‬marahuaton, Quisoso 44ॸPinipiso‫ف‬Pitsaitaquë ya‫ف‬huërin. Ina
̲ΎҡΎ͑Ѹȍɗф͑ř͑нӕřËȍËȍɗ͑ȍӕ͑ɗɗ̲‫ڏ‬ ninanoquërachin Antërisë, Pitro,

rin. 34ॸCari ni‫ف‬nahuë. Napoaton inapitanta‫ف‬ya‫ف‬huëpi. 45ॸPinipiri Natanino
nohuitato, sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. Iso quënanconahuaton, itërin:
quëmapi Yosë hui‫ف‬nin, tënahuë, itërin —Nani, iyasha, Cristo nohuitërai.
Coanshari. Yosë quiricanën quëran ninopiso‫ف‬.
Moisësë, pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, inapita
Ya‫ف‬nan Quisoso imapiso‫ف‬ ninotona‫ف‬, inaquë ninshitopi. Inaso‫ف‬
35,36ॸTahuëririnquë Quisoso na‫ف‬huëso‫ف‬, Quisoso, Cosi hui‫ف‬nin. Nasaritoquë
Coanshari quënantarin. Quë͑͑ҡфȍӕ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin, itërin.
ton, catocoi imaraiso‫ف‬nontërincoi. 46ॸ—Nasaritoro‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬
—Paso‫ف‬quëmapi ni‫ف‬co‫ف‬. Inaso‫ف‬Yosë piyapi‫ف‬sa‫ف‬. Co‫ف‬chi inaquë noya piyapi

ohuicanën pochin, tënahuë. ϘѸȍ͑ř͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huërinhuë paya, tënin Natanino.
poa‫ف‬inquitinpoaso marë‫ف‬chiminapon, —Huëquë‫ف‬pa‫ف‬a, nohuitonquë‫ف‬, itërin.
itërincoi. 37ॸNatanahuatoi, Quisoso 47ॸNatanino ya‫ف‬carirahuaso‫ف‬, Quisosori
imarai. 38ॸIna quëran tahuërë̲фȍӕ‫ڏ‬ quënanin.

ton, quënanincoi. —Paso‫ف‬quëmapi ni‫ف‬co‫ف‬. Noya Cotio
—¿Onpoapomata‫ ?ف‬itërincoi. piyapi inaso‫ف‬. Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬
—Yanohuitërainquën, Maistro. nonpininhuë‫ف‬, itërin Quisosori.
¿Insëquëta‫ف‬ya‫ف‬huaran? itërai. 48ॸ—¿Onporahuatonta‫ف‬nohuitëф͑‫ڏ‬
39ॸ—Huëco‫ف‬ni‫ف‬quico, nohuitiico, coso‫ ?ف‬itërin.
itërincoi. Pa‫ف‬sahuatoi, ya‫ف‬huërinquë —Co‫ف‬huara Pinipi nonchatëфѸř͑‫ڏ‬
canconai huachi. I‫ف‬huaraya ni‫ف‬ton, quënhuë‫ف‬, ninoto, quënananquën. Iquira
inaquë i‫ف‬huatërai. Hua‫ف‬qui‫ف‬ninontárai. naranaquë huënsëasënquën, quë͑͑͑‫ڏ‬
40ॸCatoya‫ف‬picoi Coansha natanahuatoi, quën, itërin. Aquë ni‫ف‬ton, co ya‫ف‬pirin
Quisoso imaraiso‫ف‬. A‫ف‬naso‫ف‬Antërisë quëran chachin quënanaponahuë‫ف‬,
itopi. Simon Pitro iin inaso‫ف‬. 41ॸґȍɗф‫ڏ‬ napotërin ni‫ف‬ton, Natanino pa‫ف‬yanin.
huaton, iin quënanconin. 49ॸ—Quëmaso‫ف‬, Maistro, Yosë
—Iya Simon, Cristo nani quënanai, hui‫ف‬ninquën. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anquën,

Yosëri a‫ف‬paimarinso‫ف‬, itërin. tënahuë, itërin.
42ॸItahuaton, Quisosoquë quëparin. 50ॸ—Ninoto quënananquënso marë‫ف‬
Quisosori notëërahuaton, itërin: natëranco, ¿ti? Noya noya nininso‫ف‬

—Carinquën nohuitëranquën. ni‫ف‬saran. 51ॸNo‫ف‬tëquën itëranquëma‫ف‬.
Quëmaso‫ف‬Simonquën. Coansha Iraca Cacopo nanpiso‫ف‬, pi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬
hui‫ف‬ninquën. Nisha ninin aco‫ف‬inquën ni‫ف‬soarin. Ni‫ف‬soatohuachina,
huachi. Pitro ichinquën huachi, itërin. anquëniro‫ف‬sari huëcapaimapi. HuëËЙɗ‫ڏ‬
Pitroso‫ف‬, na‫ف‬pi tapon naporin. Chiniquën marahuatona‫ف‬, panantarapi huachi.
cancantapon ni‫ف‬ton, napotërin. Inapochachin iporaso‫ف‬Yosë quëran caso‫ف‬
193 ˇӕ͑ॷ1ٍॷ2
quëmapico ni‫ف‬to, o‫ف‬marahuë Yosë natëhuachinara, co onpopinchin

anohuita‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬, itërin noyahuë‫ف‬nininso‫ف‬o‫ف‬shitantarapi huachi.
Quisosori. Quëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ipora huarë‫ف‬noya
noya huino o‫ف‬shitërancoi, itërin.
Yosë pochin nininso‫ف‬ Quisoso naporinso‫ف‬co nitotatonhuë‫ف‬,
2
1ॸCaratahuëri quëran Canaquë naporin.
canconin, Cariria parti ya‫ف‬huërinso‫ف‬. 11ॸNaporo huarë‫ف‬Quisoso Yosë
Inaquë a‫ف‬na quëmapi pita pochin nisarin pochachin ninin piyapi‫ف‬sa‫ف‬natëcaiso

sa‫ف‬acaso marë‫ف‬. Inatohua‫ف‬Quisoso a‫ف‬shin marë‫ف‬. Canaquë naporin. “Tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬
ni‫ف‬tapon pa‫ف‬nin. 2ॸQuisosonta‫ف‬amatopi. chin Yosëri catahuarin ni‫ف‬ton, ͑͑ɗҡЙ‫ڏ‬
Pa‫ف‬nin inanta‫ف‬ni‫ف‬tapon. rin,” topi. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi imarai. 3ॸHuino ni‫ف‬sahuatoi, natërai huachi. “Quisososo‫ف‬
ta‫ف‬quihuachinara, a‫ف‬shini Quisoso Yosëri a‫ف‬paimarinso‫ف‬,” tënai.
nontërin. 12ॸIna quëran Capinaomoquë pa‫ف‬marin.
—Capa huino o‫ف‬ocaso‫ف‬. Ta‫ف‬quipi A‫ف‬shin, iinpita, quiyanta‫ف‬imarai. Cara

huachi, itërin. tahuëri pochin inaquë ya‫ف‬huërarai.
4ॸ—¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬, mama, napotëranco?
Nipa‫ف‬antopisopita Yosë chinotopiso
Pahuanarin piyapi‫ف‬sa‫ف‬nohuitinacoso‫ف‬,
pëi quëran a‫ف‬parinso‫ف‬
itërin Quisosori.
5ॸNapotohuachina, inpriatoro‫ف‬sa‫ف‬ (Mt. 21.12-13; Mr. 11.15-18; Lc. 19.45-46)
quënanahuaton, a‫ف‬shini sha‫ف‬huitërin: 13ॸPascoa tahuëri Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
—Ma‫ف‬sona Quisoso niyontonpi Yosëri Iquipito quëran
sha‫ف‬huitohuachinquëma‫ف‬, natëco‫ف‬, itërin. nicha‫ف‬ërinso‫ف‬yonquiantacaiso marë‫ف‬. Ina
6ॸInaquë saota orinan ya‫ف‬huërin, na‫ف‬pi naniriahuachina, тӕɗфΎѸфɗ͑нӕřЙ͑ҡ‫ڏ‬
quëran nininso‫ف‬. Pánca orinan, a‫ف‬na rai. 14ॸYosë chinotopiso pëiquë
orinainchin catapini lata pochin pa‫ف‬sahuatoi, nipa‫ف‬antopisopita quë͑͑‫ڏ‬
ya‫ف‬coninso‫ف‬. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hui‫ف‬sëcaiso conai. Ohuaca‫ف‬, ohuica, nëpë‫ف‬, inapita
marë‫ف‬acopiso‫ف‬. 7ॸIna quëran pa‫ف‬antopi. Yosë chinotatona‫ف‬tëpacaiso
inpriatoro‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitërin: marë‫ف‬pa‫ف‬antopi. A‫ف‬naquëonta‫ف‬misaquë
—I‫ف‬sha mëntaitoco‫ف‬, itërin Quisosori. huënsëatona‫ف‬, coriqui nicanpiarapi.
Natëtona‫ف‬, huirotënquë huarë‫ف‬i‫ف‬sha 15ॸInapita quënanconahuaton, Quisosori
mëntaitopi. co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬nin. Nonin masahuaton,

8ॸ—Pi‫ف‬pian macaton, pita hua‫ف‬anën sihuirintahuaton, ohuica, ohuaca‫ف‬,
api‫ف‬nitëquë‫ف‬, tënin Quisoso. ͮЙΎҡΎȍӕ‫ڏ‬ inapita huënintaton, a‫ف‬parin huachi.
china, masahuaton, api‫ف‬nitonin. 9ॸOrinan Pa‫ف‬aninsopitanta‫ف‬Yosë pëinën quëran
quëran masapirinhuë‫ف‬, pita hua‫ف‬anën co a‫ف‬parin. Coriqui nicanpiapisonta‫ف‬
nitotërinhuë‫ف‬. Inpriatoro‫ف‬saráchin misanën quëran ta‫ف‬sarin. Coriqui
nitotopi. I‫ف‬sharáchin ta‫ف‬panpirinahuë‫ف‬, ta‫ف‬sarahuaton, misanëonta‫ف‬të‫ف‬yatërin.
nani huino taranin. Napoaton 16ॸNëpë‫ف‬pa‫ف‬aninsopita sha‫ف‬huitërin:
pi‫ف‬nirahuaton, sa‫ف‬ana‫ف‬pi amatërin. —Isopitanta‫ف‬quëpaco‫ف‬. Ama Tatahuë

10ॸHuë‫ف‬pachina, itërin: pëinën mircato pochin nicosohuë‫ف‬.
—Ma‫ف‬pitacha ninan paya. Iso huinoso‫ف‬ Isëquë ina yonquicaso marë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
noya noya, yashin yashin o‫ف‬ocaso‫ف‬. itërin Quisosori.
Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya noya huino 17ॸYosë quiricanënquë ninshitërinso‫ف‬
nininso‫ف‬ton o‫ف‬shitopi. Ina quëran nani chinotërai. “Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬, Tata,

ˇӕ͑ॷ2ٍॷ3 194
chinochinquën, tënahuë. Ina na‫ف‬con —Yosë, Maistro, a‫ف‬pairinquën

yonquiato, quëma pëinën apiratërahuë. a‫ف‬chintancoiso marë‫ف‬. Yosë pochin
Ina marë‫ف‬no‫ف‬huiarinaco,ٚҡř͑ɗ͑нӕɗфɗË‫ڏ‬ ninan, sacai‫ف‬nipirinhuë‫ف‬. Napoaton Yosë
quë. a‫ف‬pairinquën, tënai. æΎ֤ΎѸřËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
18ॸIna quëran Cotioro‫ف‬sari huëcapaipi. quënhuë‫ف‬naporini, ËΎнӕř̲͑͑ɗҡЙɗ‫ڏ‬
—¿Onpoaponta‫ف‬hua‫ف‬an pochin tonhuë‫ف‬, itërin.
nisaran? Chiniquën nanantohuatan, 3ॸ—No‫ف‬tëquën, iyasha,
Yosë pochin niquë‫ف‬quiyanta‫͑ف‬ҡřɗɗ͑‫ڏ‬ sha‫ف‬huitëranquën. æΎ͑Ѹɗҡ͑ҡȍӕҡ͑‫ڏ‬

quën, itopi. huë‫ف‬, co onporonta‫ف‬Yosë
19ॸ—Iso pëi‫ف‬ata‫ف‬huantohuatama‫ف‬, cara hua‫ف‬anëntërinquë ya‫ف‬conaranhuë‫ف‬,
tahuëri quëran anoyatantarahuë, itërin itërin.
Quisosori. 4ॸ—Nani mashotohuatëra, co huachi
20ॸ—Yosë chinotopiso pëi‫ف‬catapini mamapo‫ف‬yo‫ف‬namënquë ya‫ف‬conëhuë‫ف‬.
shonca saota pi‫ف‬ipi quëran tinipi. Cara ¿Onporahuatëta‫ف‬nasitantarë‫ ?ف‬itërin.
tahuëri quëran naquëф͑Ëȍɗ͑͑Ύֆҡ͑‫ڏ‬ 5ॸ—No‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitëranquën. I‫ف‬quë
taran, ¿ti? itopi Cotioro‫ف‬sari. amarëso pochin cancanëma‫͑ف‬Ύֆҡ‫ڏ‬

21ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co ina pëi caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Oshanëma marë‫ف‬
chachin yonquirinhuë‫ف‬. Inaora nonën sëtohuatama‫ف‬, ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬
pëi pochin yonquirin. Cara tahuëri yonquiramasopita naniantoco‫ف‬. Ina
quëran nanpiantacaso‫ف‬ninoton, naporin. naniantohuatama‫ف‬, Ispirito Santo
22ॸQuisoso nanpiantahuachina, anoyacancantohuachinquëma‫ف‬, ͑Ѹɗҡ͑‫ڏ‬
naporinso‫ف‬yonquirai. Cara tahuëriya tarë pochin nisarama‫ف‬. Ina quëran,
quëran nanpiantarin ni‫ف‬ton, “Yosë iyasha, Yosë hua‫ف‬anëntërinquë
quiricanën quëran no‫ف‬tëquën ninorin,” ya‫ف‬conarama huachi. 6ॸPiyapi quëran
tënai. Quisoso noninsonta‫ف‬natërai nasitohuatëra, piyapi pochin cancantë
huachi. rë‫ف‬. Ispirito Santo quëranso‫͑ف‬ѸɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
tëra, Yosë pochin cancantërë‫ف‬. 7ॸͮЙΎ‫ڏ‬
Yonquipisonta‫ف‬nitotërin ton nasitantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ama ina
23ॸPascoa tahuëri inaquë ya‫ف‬huasocoi, natanaton, pa‫ف‬yanquësohuë‫ف‬. 8ॸNi‫ف‬quë‫ف‬.
Quisoso Yosë pochachin ninin. Ihuan inaora nohuanton, pa‫ف‬nin.
Piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatërin. Natanarihuarahuë‫ف‬, ¿intohua quëranso‫ف‬
“Yosëri catahuarin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, a‫ف‬naquën ihuan huë‫ف‬mara? ¿Intohuaso‫ف‬pa‫ف‬mara?
natëpirinahuë‫ف‬. 24,25ॸQuisososo‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Co nitotërëhuahuë‫ف‬. Co quënanpirëȍӕ‫ڏ‬
huë‫ف‬ya‫ف‬ipiya noyá nohuitërin. Co huë‫ف‬, natanëhua‫ف‬. Inapochachin Ispirito
piyapiri sha‫ف‬huitopirinhuë‫ف‬, yonquipiso Santo co quënanpiramahuë‫ف‬,
chachin nitotërin. Napoaton “Co ya‫ف‬coancantarinquëma‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
natëmiatërinacohuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, co inapita camaso marë‫ف‬.
natërinhuë‫ف‬. Ya‫ف‬coancantohuachinquëma‫ف‬, ͑Ѹɗҡ͑ҡ‫ڏ‬
rëso pochin nasha cancan quëҡфɗ͑‫ڏ‬
Nicotimo a‫ف‬chintërinso‫ف‬ quëma huachi, tënin.
3
1,2ॸTashi‫ف‬nisahuaso‫ف‬,a‫ف‬na quëmapi 9ॸ—¿Onporahuatëta‫ف‬nasitantarë‫?ف‬
huë‫ف‬nin Quisoso nontacaso marë‫ف‬. itantarin.

Nicotimo itopiso‫ف‬. Cotio hua‫ف‬an inaso‫ف‬. 10ॸ—Quëmaso‫ف‬Cotio maistronquën
Parisio piyapi niponahuë‫ف‬, Quisoso niponahuë‫ف‬, co nitotëranhuë‫ف‬, ¿ti?

nontiirin huachi. 11ॸNo‫ف‬tëquën itaranquën. Nitotatoi,
195 ˇӕ͑ॷ3
a‫ف‬chintarainquëma‫ف‬. Ni‫ف‬naiso‫ف‬ nani Yosëri yonquirin ana‫ف‬intacaso‫ف‬.

sha‫ف‬huitarainquëma‫ف‬. Canpitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Inaichin hui‫ف‬nin nipirinhuë‫ف‬, co
huë‫ف‬co natëramacoihuë‫ف‬. 12ॸIsoro‫ف‬paquë natëpihuë‫ف‬. Napoaton ana‫ف‬intarin
nininso‫ف‬nani a‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬, huachi. 19ॸQuisoso isoro‫ف‬paquë o‫ف‬maton,
co natëramacohuë‫ف‬. Inapaquë oshanënpoa‫ف‬anitotërinpoa‫ف‬.
ya‫ف‬huërinsonta‫ف‬ A‫ف‬pintërinpoaso pochin oshanënpoa‫ف‬
yaa‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬. Co anitotërinpoa‫ف‬. A‫ف‬naquëniso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
nanitaparamahuë‫ف‬natëcamaso‫ف‬. co nohuantopihuë‫ف‬тӕɗѸΎѸΎ͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬
13ॸCo inso piyapi tëranta‫ف‬inapaquë caiso‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nicacaisoachin
pantarahuaton, o‫ف‬mantarinhuë‫ف‬. pa‫ف‬yatopi. Tashi pochin cancantopi. Co
Casáchin ina quëran o‫ف‬marahuë. Yosë yanatëpihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosëri ana‫ف‬intarin
quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to, inapa huachi. 20ॸCo noyahuë‫ف‬nipisopita co
quëran o‫ف‬marahuë. Napoaton casachin tahuëri nohuantopihuë‫ف‬. A‫ف‬pininquë co
inapaquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬ nohuantopihuë‫ف‬huanicaiso‫ف‬. Tahuëri
a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬. 14ॸIraca nipachina, ma‫ف‬sha co noya nipisohuë‫ف‬
mashocoro‫ف‬sa‫ف‬inotë‫ف‬parti paasoi‫ف‬, na‫ف‬a quënanë‫ف‬. Quisocristo a‫ف‬pintërinpoa‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huanarin. Co noyahuë‫ف‬ ni‫ف‬ton, co ina yanohuitopihuë‫ف‬.
cancantopi ni‫ف‬ton, Yosëri ana‫ف‬intërin. 21ॸNipirinhuë‫ف‬, noya yonquihuatëhua‫ف‬,
Na‫ف‬a ya‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬huëcatona‫ف‬, Quisoso yanohuitarihua‫ف‬. Ina quëran

quëtëra‫ف‬piapi. Ina quëran Moisësë a‫ف‬napita nicatonpoa‫ف‬, “Ma noya Yosëri
ya‫ف‬huan nonanpiso‫ف‬ninin. Hua‫ف‬na catahuarin ni‫ف‬ton, noya nisapi,” tosapi.
quëran nisahuaton, naraquë achinpirin.
Achinpirahuaton, inapaquë ahuanirin. Naquëranchin Coansha sha‫ف‬huirinso‫ف‬
“Ina në‫ف‬pëhuachina‫ف‬, noyatapi,” tënin 22ॸIna quëran Quisoso Cotia parti
Yosë. Ina natëtona‫ف‬në‫ف‬pëhuachinara, pa‫ف‬nin. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi imarai.
noyatopi huachi. Inapochachin Yosë Inaquë ya‫ف‬huëconahuatoi, piyapi‫ف‬sa‫ف‬
quëran quëmapico niporahuë‫ف‬, a‫ف‬na aporintërai. Quisoso
tahuëri inapaquë achinpiarinaco. sha‫ف‬huitohuachincoi, aporintërai.
15ॸNatëhuatamaco, Yosë nohuitatoma‫ف‬, 23ॸCoanshanta‫ف‬Inonquë aporintarin.
nanpiarama huachi. Ina marë‫ف‬Ëȍɗ͑Йɗ‫ڏ‬ Sarimo ya‫ف‬cariya inaso‫ف‬. Inaquë na‫ف‬a i‫ف‬
rinaco, itërin Quisosori. ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton, inaquë aporintarin.
Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pachinara, ЙΎфɗ͑ҡ‫ڏ‬
Yosë nosororinpoaso‫ف‬ rin. 24ॸNaporo‫ف‬Coansha noya pa‫ف‬sarin.
16ॸYosëri ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬Йɗ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ Co tashinan pëiquë po‫ف‬moyatërapihuë‫ف‬.
miatërin. Napoaton a‫ف‬naichin hui‫ف‬nin 25ॸQuisoso sha‫ف‬huitohuachincoira,
nipirinhuë‫ف‬, isoro‫ف‬paquë a‫ف‬paimarin aporintërai. Ya‫ف‬huërë‫ف‬Coanshanta‫ف‬

chiminacaso marë‫ف‬. Ina natëtëhua‫ف‬, “Ca aporintarin. Napoaton a‫ف‬na Cotio
marë‫ف‬chiminin,” topatëhua‫ف‬, co quëmapi huëcaton, Coansha
parësitopiquë pa‫ف‬sarëhuahuë‫ف‬. Yosë ca‫ف‬taninsopita itërin: —¿Insota‫ف‬noya
nohuitatëhua‫ف‬, nanpimiatarëhua huachi. noya aporintërinso‫ ?ف‬itërin. Nisha nisha
17ॸCo ana‫ف‬intinpoaso marëhuë‫ف‬hui‫ف‬nin ninontopi. 26ॸIna quëran Coansha
a‫ف‬paimarin. Nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬ sha‫ف‬huitonpi.
a‫ف‬paimarin. Hui‫ف‬nin quëran cha‫ف‬ërihua‫ف‬. —Ni‫ف‬quë‫ف‬, Maistro, Cortani‫ف‬aquëtëran
18ॸHui‫ف‬nin natëhuatëhua‫ف‬, co Yosë ya‫ف‬huasëquëhua‫ف‬, inaquë Quisosonta‫ف‬
ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬. Co natëpisopitahuë‫ف‬ ya‫ف‬huërin. Anohuitërancoi. Iporaso‫ف‬
inanta‫ف‬aporintarin. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari natëpisopitahuë‫ف‬co nanpiantarapihuë‫ف‬.

imasapi huachi. Co ina napo‫ف‬ɗ̲Ѹфɗ‫ڏ‬ Co Yosë‫ف‬pa‫ف‬pantapihuë‫ف‬. Nani Yosëri
nënquënhuë‫ف‬, itopi. yonquirin ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬. A‫ف‬na
27ॸ—Co Yosë nohuantërinhuë‫ف‬ tahuëri parësitopiquë a‫ف‬pararin huachi.
naporini, co napo‫ف‬itonahuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬
Yosë acorinpoa‫ف‬ma‫ف‬sona nicacahuaso‫ف‬. Quisoso Cariria parti paantarinso‫ف‬
4
28ॸNani sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. “Co caso‫ف‬ 1,2ॸI‫ف‬huaso‫ف‬na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬Coansha
Cristocohuë‫ف‬,” itëranquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬ imapi. Na‫ف‬a aporintërin. Iporaso‫ف‬

Yosëri a‫ف‬paimarin nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬. na‫ف‬con na‫ف‬con Quisoso imasapi. Ina
Co‫ف‬huara ina huë‫ف‬shatëraponhuë‫ف‬, Yosë sha‫ف‬huitohuachincoi,
a‫ف‬parinco piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënëna‫ف‬huaso marë‫ف‬. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi aporintarai. Na‫ف‬con
Ina imacaiso marë‫ف‬pënënarahuë. na‫ف‬con aporintarai. Ina natanahuatona‫ف‬,
29ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Quëmapi yasa‫ف‬apachina, Parisio piyapi‫ف‬sari apiratapi. 3ॸIna
amiconëonta‫ف‬noya cancantërin. Noya nitotaton, Quisoso pa‫ف‬nin. Cotia parti
nipayapi ni‫ف‬ton, ina natantaton, nóya quëran pipirahuaton, Cariria parti
cancantërin. Inapochachin canta‫ف‬ paantarin huachi.
ninahuë. Na‫ف‬con piyapi‫ف‬sa‫ف‬Quisoso
imapi ni‫ف‬ton, nóya cancantërahuë. 30ॸCo Samaria sanapi sha‫ف‬huitërinso‫ف‬
caso‫ف‬nohuantërahuë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ֆΎ͑нӕɗɗ‫ڏ‬ 4ॸPaaton, Samaria parti na‫ف‬huëcaso‫ف‬
nacoso‫ف‬. Quisoso na‫ف‬con na‫ف‬con ya‫ف‬huërin. 5ॸInatohua‫ف‬a‫ف‬na ninano‫ف‬
yonqui‫ف‬inaso‫ف‬, tënin Coansha. ya‫ف‬huërin. Sicarë, itopi. Ina ya‫ف‬cariya
Cosi iminën ya‫ف‬huërin. Iraca Cacopori
Inapa quëran o‫ف‬marinso‫ف‬
hui‫ف‬nin quëtërinso‫ف‬. 6ॸInaquë poso
31ॸCristoinapa quëran o‫ف‬maton, chini ya‫ف‬huërin. Cacopo posonën itopi.
chiniquën nanantërin. Noya noya ninin. Camotëchin inaquë canconai. Quisoso
Piyapinpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬isoro‫ف‬parachin canotaton, posoquë huënsëconarin.
nohuitërëhua‫ف‬. Inasachin nohuitatëhua‫ف‬, 7,8ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi ninanoquë
nisha‫ف‬huitërëhua‫ف‬. Cristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ pa‫ف‬nai cosharo‫ف‬pa‫ف‬ana‫ف‬huaiso marë‫ف‬.

inapa quëran o‫ف‬maton, chini chiniquën Nani paasocoi, Samaria sanapi huë‫ف‬nin
nanantërin. 32ॸYosëquë ya‫ف‬huërinsopita i‫ف‬sha mapon. Nani mapachina, Quisosori
nohuitërin. Nani ni‫ف‬nin, natanin. Ina nontërin.
nohuitaton, sha‫ف‬huitarinpoa‫ف‬. —I‫ف‬sha matoco canta‫ف‬o‫ف‬oi, itërin
Sha‫ف‬huitopirinpoahuë‫ف‬, notohuaro‫ف‬ Quisosori.
piyapi‫ف‬saso‫ف‬co natëtopihuë‫ف‬. 9ॸ—Caso‫ف‬Samaria sanapico nipirahuë‫ف‬,
33ॸA‫ف‬naquënpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬natëtërë “I‫ف‬sha matoco canta‫ف‬o‫ف‬oi,” itëranco, ¿ti?
hua‫ف‬. “Yosë no‫ف‬tëquën nonin. Inari itërin. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬Samariaro‫ف‬sarë‫ف‬co
a‫ف‬paimarin,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, natëtërëhua noya ninontopihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, napotërin.
huachi. 34ॸQuisoso Yosë nanamën 10ॸ—Yosë yanicanapirinquënhuë‫ف‬, co
chachin nonin. Ispirito Santori noyá quëmaso‫ف‬nitotëranhuë‫ف‬. “I‫ف‬sha matoco

ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquënáchin canta‫ف‬o‫ف‬oi,” itëranquën nipirinhuë‫ف‬, co
nonin. 35ॸTata Yosëri hui‫ف‬nin pa‫ف‬pi nohuitërancohuë‫ف‬. Nohuitëranco naporini,
nosororin. Chini chiniquën nanan niitoncohuë‫ف‬, carinquën nanpirin i‫ف‬sha
quëtërin ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntacaso marë‫ف‬. quëchitënquënhuë‫ف‬, itërin Quisosori.
36ॸHui‫ف‬nin natëЙɗѸΎЙɗҡ֤ΎѸř͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬ 11ॸ—Quëmaso‫ف‬, sinioro, co manta‫ف‬
tona‫ف‬, nanpimiatapi huachi. Hui‫ف‬nin co ya‫ف‬huëtërinquënhuë‫ف‬i‫ف‬sha macamaso‫ف‬.

197 ˇӕ͑ॷ4
Acopo‫ف‬i‫ف‬sha ya‫ف‬huërin. ¿Onporahuatë motopiquë pa‫ف‬sapihuë‫ف‬. æΎтӕɗфΎѸфɗ͑‫ڏ‬

cha nanpirin i‫ف‬sha manë‫ف‬ponquënya? quë tëranta‫ف‬pa‫ف‬sapihuë huachi.
12ॸIraca Tata Cacopoco‫ف‬iso poso ninin. Cancanëna quëran chachin Yosë
Isëquëran i‫ف‬sha macaton, o‫ف‬orin. chinotacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 22ॸCanpita Yosë
Hui‫ف‬ninpita, pë‫ف‬tahuapisopitanta‫ف‬isëquë chinotopiramahuë‫ف‬, co nohuitëramahuë‫ف‬.
o‫ف‬opi. Inaso‫ف‬noya quëmapi, chiniquën Cotio piyapicoi nipoirahuë‫ف‬, Yosë
nanantërin, topi. Ina quëran na‫ف‬con nohuitërai. Cotio quëmapi
na‫ف‬con quëmaso‫ف‬nanitaparan, ¿ti? itërin nicha‫ف‬ësarinquëma‫ف‬canpitanta‫ف‬. 23ॸIpora
sanapiri. quëra huarë‫ف‬Yosë yachinotohuatama‫ف‬,
ya‫ف‬ipi cancanëma quëran huarë‫ف‬
Nanpirin i‫ف‬sha chinotoco‫ف‬. No‫ف‬tëquën yonquiatoma‫ف‬,
13ॸ—I‫ف‬shamia, imoya, o‫ف‬opatëra, ina chinotoco‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍɗ֤͑ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
naquëranchin yamoroantarë‫ف‬. 14ॸNisha tërin chinotacaso‫ف‬. 24ॸYosë co nonën
i‫ف‬sha carinquën quëtaranquën. Ina ya‫ف‬huëtërinhuë‫ف‬. Co quë͑͑фɗȍӕф‫ڏ‬
ya‫ف‬huëtohuachinquën, co huachi huë‫ف‬, ya‫ف‬ipi parti ya‫ف‬huërarin.
yamororë pochin cancantaranhuë‫ف‬. Hua‫ف‬yanënpoa quëran nohuitarëhua‫ف‬.
Ni‫ف‬quë‫ف‬. Pancai‫ف‬no‫ف‬pa quëф͑ЙɗЙɗȍӕ‫ڏ‬ No‫ف‬tëquën yonquiatëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipi
china, noyapiachin pipirárin. Co cancanënpoa quëran ina chinotacaso‫ف‬
onporonta‫ف‬yanimarinhuë‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin, itërin Quisosori.
chin nanpirin i‫ف‬sha quëtohuatënquën, 25ॸ—A‫ف‬na tahuëri Cristo huë‫ف‬sarin,
acopo‫ف‬cancanënquë chachin Yosëri a‫ف‬paimarinso‫ف‬. Ina huë‫ف‬pachin,

ya‫ف‬huëtarinquën. Inaquë ya‫ف‬huápon ya‫ف‬ipiya a‫ف‬chintarinpoa‫ف‬, tënin.
huachi. Yosë nohuitaton, ina pochin 26ॸ—Caso‫ف‬Cristoco,
cancantaran huachi, itërin. sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬, itërin.

15ॸIna natanaponahuë‫ف‬, ËΎֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬. —Ina i‫ف‬sha, sinioro, quëtoco ama Ma‫ف‬sha nitërinso pochin nininso‫ف‬
yamoroto, i‫ف‬sha masa‫ف‬isohuë‫ف‬, itërin. 27ॸNaporo chachin
16ॸ—Paquë‫ف‬, imoya, so‫ف‬yan maconquë‫ف‬ ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi o‫ف‬mantarai. Sanapi
huë‫ف‬in, itërin. nontarin, quënanquimarai.
17ॸ—Co caso‫ف‬so‫ف‬yahuancohuë‫ف‬, itërin. “¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬iso sanapi nontarin?
—No‫ف‬tëquën naporan. Co ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬nohuantërin?” ta‫ف‬toi, yonquinë
so‫ف‬yahuanquënhuë‫ف‬. 18ॸNani a‫ف‬natërapo‫ف‬ huëi quëran pa‫ف‬yanpiraihuë‫ف‬, co
quëmapi so‫ف‬yataponahuë‫ف‬, iporaso‫ف‬ natanaihuë‫ف‬. 28ॸSanapiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
quëmapi yacaparanso‫ف‬co so‫ف‬yanhuë‫ف‬. yonën patahuaton, manoton ninanoquë
No‫ف‬tëquën nontëranco, itërin. paantarin. Pantarahuaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬
19ॸ—Quëmaso‫ف‬, sinioro, sha‫ف‬huitërin.
ninotona‫ف‬pinquën, tënahuë. 20ॸNapoaton 29ॸ—Huëco‫ف‬pa‫ف‬ahua‫ف‬. Pasëquë
ma‫ف‬sona sha‫ف‬huitoco no‫ف‬tëquën nitochi. quëmapi nohuitoco‫ف‬. æΎ͑ΎȍӕɗҡЙΎ͑ËΎ‫ڏ‬

Paso‫ف‬motopiquë shimashonëhuëpita Yosë rahuë‫ف‬, “Nani a‫ف‬natërapo‫ف‬
chinotopi. Cotioro‫ف‬sanquëma‫͑ف‬ɗЙΎ̲ф‫ڏ‬ so‫ف‬yahuanquën,” itërinco. Ya‫ف‬ipiya
huë‫ف‬, QuirosarinquëфËȍɗ֤͑ΎѸřËȍɗ͑Ύҡ‫ڏ‬ ninorin. Inaso‫ف‬Cristo nimara, ¿ti? itërin.
caso‫ف‬ya‫ف‬huërin, tënama‫ف‬. ¿Insëquëta‫ف‬noya 30ॸNatanahuatona‫ف‬, na‫ف‬a
noya chinotacaso‫ ?ف‬itërin. ya‫ف‬huëhuano‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pi Quisoso

21ॸ—Natanco, imoya. A‫ف‬na tahuëri nicapona‫ف‬. 31ॸCo‫ف‬huara canchitërasoihuë‫ف‬,
Yosë yachinotohuachina‫ف‬, co paso‫ف‬ Quisoso yaa‫ف‬capiraihuë‫ف‬.
ˇӕ͑ॷ4 198
—Ca‫ف‬quë‫ف‬, Maistro, itopiraihuë‫ف‬, co huachi. 40ॸNontohuachinara, —Huëquë‫ف‬.

nohuantërinhuë‫ف‬. Isëquë yacapairahuatoncoi, a‫ف‬chintocoi,
32ॸ—Cosharo pochin nininso‫ف‬ itopi. Itohuachinara, cato‫ف‬tahuëri
ya‫ف‬huëtërinco, co nohuitëramasohuë‫ف‬. inaquë i‫ف‬huatërai. A‫ف‬chintarin.
Ina achinirinco, itërincoi. 41ॸA‫ف‬chintohuachina, na‫ف‬con na‫ف‬con
33ॸ—A‫ف‬napitari cosharo‫ف‬quëtiimara, piyapi‫ف‬sa‫ف‬natërapi. 42ॸSanapi itopi:
nitopiraihuë‫ف‬, co coshachatërarinhuë‫ف‬. —I‫ف‬hua quëma sha‫ف‬huitërancoi ni‫ف‬toi,
34ॸ—Yosë a‫ف‬paimarinco. Nani pi‫ف‬pian Quisoso natërai. Iporaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
sha‫ف‬huitërinco piyapi‫ف‬sa‫ف‬catahua‫ف‬huaso huë‫ف‬quiyanta‫ف‬natantërai. Nani
marë‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya yanatërahuë. Ina quiyanta‫ف‬nohuitatoi, cancanëhuëi
yonquiato, co huachi cosharo‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬ quëran huarë‫ف‬natërai huachi. Tëȍӕř͑‫ڏ‬
huë‫ف‬. Cosharo pochin achinirinco, itërin chachin inaso‫ف‬Cristo, nicha‫ف‬ërinpoaso‫ف‬.
Quisosori. Ina quëran itantarin: Insosona imapachina‫ف‬, oshanëna‫ف‬
35ॸ—“Iporaso‫ف‬catapini yoqui pahuanarin inquitaton, anoyacancantarin huachi,
nitërinso‫ف‬macacaso‫ف‬,” topi. Caso‫ف‬ tënai, itopi.
nipirinhuë‫ف‬nisha yonquirahuë. Ni‫ف‬cochi.
Isoro‫ف‬pa‫ف‬pánca imin pochin ninin. Capitan hui‫ف‬nin anoyatërinso‫ف‬
Cayarinso‫ف‬manëso pochachin piyapi‫ف‬sa‫ف‬ 43ॸCato‫ف‬tahuëri quëran paantarai huachi.
manë‫ف‬Yosë imacaiso marë‫ف‬. Ipora Paantarahuatoi, Cariria parti canconai
tahuëri‫ف‬sa chachin na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ huachi. 44,45ॸCaririaro‫ف‬sari nohuitatona‫ف‬,
ya‫ف‬huërarin Yosë imacaiso marë‫ف‬. Inapita noya natanpi. I‫ف‬hua chachin niyontonpiso‫ف‬
a‫ف‬chintacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 36,37ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬ tahuëri na‫ف‬huëhuachina‫ف‬, inahuanta‫ف‬
a‫ف‬chintohuatama‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬canaarama‫ف‬. Quirosarinquë pa‫ف‬pi. Naporo‫ف‬Quisoso
Noya noya nanpimiatarama huachi. Cato‫ف‬ nohuitopi. Nani ma‫ف‬sha Yosë pochin ninin
piyapi sha‫ف‬tërinso pochin nisarama‫ف‬. ni‫ف‬ton, iporaso‫ف‬a‫ف‬chintohuachina, noya
“A‫ف‬naso‫ف‬ma‫ف‬sha sha‫ف‬nin. Nitohuachina, natanpi. Ya‫ف‬huërin ninanonënquë
a‫ف‬na piyapiri manin. Mapachina, ͑ɗЙҡΎ̲‫ڏ‬ chachinso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co a‫ف‬chininhuë‫ف‬.
tatona‫ف‬, cato chachin canapi,” topi. “Ya‫ف‬huërinquë chachin pënëntona‫ف‬pi co
Inapochachin Yosë nanamën a‫ف‬chinë‫ف‬. yanatëpihuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, co inaquë
A‫ف‬naso‫ف‬ya‫ف‬nan a‫ف‬chintopirinhuë‫ف‬, co a‫ف‬chininhuë‫ف‬.
a‫ف‬naroachin yanatëpihuë‫ف‬. Ina quëran 46ॸIna quëran Canaquë canconai. Inaquë
a‫ف‬nari a‫ف‬chintantohuachina, imasapi i‫ف‬hua i‫ف‬sha huino atarantërin. Inaquë

huachi. Napohuachina, cato‫ف‬ canconpatëira, a‫ف‬na capitani natantërin.
a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa chachin nóya cancantapi. Copirno inpriatonën inaso‫ف‬. Hui‫ف‬ninso‫ف‬
38ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërin, co Yosë quëmapia‫ف‬huaya nininso‫ف‬chiniquën
nohuitopisohuë‫ف‬. A‫ف‬naquëni nani caniorin. Capinaomoquë ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬,
a‫ف‬chintopirinahuë‫ف‬, co yanatëpihuë‫ف‬. nanan nahuinin. 47ॸ“Quisososo‫ف‬Cotia parti
Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬a‫ف‬paranquëma‫ف‬ quëran pipirahuaton, Cariria parti
a‫ف‬chintacamaso marë‫ف‬. Yosë huëntonënquë canquirin,” topi, natantërin. ͮҡ͑ҡȍӕ‫ڏ‬
ya‫ف‬conacaiso marë‫ف‬a‫ف‬chintoco‫ف‬. ton, Quisoso paahuarin.
A‫ف‬chintohuatama‫ف‬, imasapi huachi, —Huëquë‫ف‬, Maistro, hui‫ف‬nahuë
itërincoi. Ina quëran ya‫ف‬huëhuano‫ف‬sa‫ف‬ anoyatimaco. Nani yachiminin, itërin.
huë‫ف‬pi Quisoso nohuitacaiso marë‫ف‬. 48ॸ—Canpitaso‫ف‬co a‫ف‬naroachin
39ॸNa‫ف‬aya‫ف‬pi Quisoso natëpi. Sanapiri natëramacohuë‫ف‬. Co‫ف‬so‫ف‬Yosë pochin
“Ya‫ف‬ipi ninorinco,” itërinso marë‫ف‬natëpi nipatohuë‫ف‬, co natëaramacohuë‫ف‬, itërin.
49ॸ—Manoton, Sinioro, huëquë‫ف‬, a‫ف‬naroachin noyatërin,” ta‫ف‬tona‫ف‬,

hui‫ف‬nahuë chiminpachin, itërin. ninarapi. 5ॸInaquë a‫ف‬na quëmapi
50ॸNapotohuachina, itërin: ya‫ف‬huërin. Nani cara shonca posa pi‫ف‬ipi
—Ya‫ف‬huëran‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬mantaquë‫ف‬. caniorin. Co nanitërinhuë‫ف‬huanicaso‫ف‬.
Hui‫ف‬nan co chiminaponhuë‫ف‬. Noyatarin 6ॸInaquë quëhuënápirinhuë‫ف‬, Quisosori
huachi, itërin. “No‫ف‬tëquën nontërinco,” quënanquirin. “Nani hua‫ف‬qui‫ف‬caniorin,”

ta‫ف‬ton, ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬mantarin ta‫ف‬ton, apia nontërin.
huachi. 51ॸYacanconahuaso‫ف‬, ɗ͑ЙфɗҡΎ‫ڏ‬ —¿Nohuantëran noyatamaso‫ف‬, ¿ti?
nënpitari nacapipi. itërin.
—Hui‫ف‬nan nani noyatërin, itërin. 7ॸ—Nohuantopirahuë‫ف‬, Sinioro.
52ॸ—¿Insëchinta‫ف‬pi‫ف‬i nisahuaso‫ف‬ Sa‫ف‬ahuaco. Co insonta‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬
noyatërinso‫ ?ف‬itërin. i‫ف‬quë po‫ف‬moitincoso‫ف‬. I‫ف‬sha
—I‫ف‬huara camótëchin sapo otanotërin co‫ف‬sacaitohuachina, yaya‫ف‬conpirahuë‫ف‬.
huachi, itërin. A‫ف‬na‫ف‬ton ya‫ف‬conin, itërin.
53ॸ—Naporo chachin Quisoso 8ॸNapotohuachina, —Huaniquë‫ف‬,
nontërinco. “Hui‫ف‬nan noyatarin,” iyasha. Quëhuëntëranso‫ف‬masahuaton,

itërinco, ta‫ف‬ton, Quisoso natërin huachi. iratëquë huachi, itërin.
Ya‫ف‬ipi pëinënquë ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬ 9ॸNapotohuachina, a‫ف‬narochin apia
natëpi huachi. noyatërin huachi. Quëhuëntërinso‫ف‬

54ॸNani catoro‫ف‬inaquë Yosë pochin masahuaton, iratërin huachi. Chinoto
niantarin piyapi‫ف‬sari nohuitacaiso marë‫ف‬. tahuëri chachin naporin.
I‫ف‬hua chachin i‫ف‬sha huino atarantërin.
Iporaso‫ف‬capitan hui‫ف‬nin a‫ف‬naroachin Cotioro‫ف‬sari no‫ف‬huipiso‫ف‬
anoyatërin. Cotia parti quëran 10ॸCotio hua‫ف‬ano‫ف‬sari quënanahuatona‫ف‬,
pipirahuaton, Caririaquë huëcaton, apia huëcapaipi.
inapoquirin. —Ipora tahuëri chinoto tahuëri ni‫ف‬ton,
co ma‫ف‬sha quëpacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, itopi.
Apia anoyatërinso‫ف‬ 11ॸ—A‫ف‬nara quëmapi nani anoyatë
5
1ॸIna
quëran Cotio niyontonpiso‫ف‬ rinco. Inaso‫ف‬sha‫ف‬huitërinco. “Quëhuëntë
tahuëri naniriarin. Naporo‫ف‬Quisoso ranso‫ف‬masahuaton, iratëquë huachi,”
Quirosarinquë paantarin. 2ॸInaquë itërinco, tënin.
i‫ف‬sha‫ف‬huaya no‫ف‬pa quëran pipirin. Cotio 12ॸ—¿Ma quëmapita‫ف‬ina
nananquë Pitista itopi. A‫ف‬na ninano‫ف‬ sha‫ف‬huitërinquënso‫ ?ف‬itërin.

ya‫ف‬coana pirayan ya‫ف‬huërin. Ohuica 13ॸ—Ahuën. Co nohuitërahuë‫ف‬, tënin.
ya‫ف‬coananën topiso‫ف‬. I‫ف‬sha‫ف‬huaya Hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬piyapi inaquë

pirayan a‫ف‬natërapo‫ف‬imënamë pochin ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton, nani Quisoso pa‫ف‬nin
nininso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 3,4ॸInaquë na‫ف‬a huachi. 14ॸIna quëran anoyatërinso‫ف‬Yosë
cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬quëhuënarin. A‫ف‬naquën pëinënquë pa‫ف‬nin. Inaquë Quisosori
somaraya. A‫ف‬naquën sonpacha. quënanahuaton, itërin:
A‫ف‬naquën nantën tachitërin ni‫ف‬ton, co —Ni‫ف‬quë‫ف‬, iyasha. Nani quëmaso‫ف‬
nanitërinhuë‫ف‬huanicaso‫ف‬. Inaquë noyatëran. Ama huachi oshahuanquëѸΎ‫ڏ‬
ninarapi. “Hua‫ف‬qui quëran hua‫ف‬qui huë‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con ma‫ف‬sha onpotan, itërin.
quëran Sinioro anquëninën o‫ف‬maton, 15ॸIna natanahuaton, Yosë chinotopiso
i‫ف‬sha aco‫ف‬sacaitërin,” topi. ٘ͮЙΎȍӕ‫ڏ‬ pëi quëran pipirahuaton, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬

china, inso‫ف‬tona i‫ف‬quë ya‫ف‬conpachina, sha‫ف‬huitonin.
ˇӕ͑ॷ5 200
—Quisoso anoyatërinco, itërin. nohuitarama‫ف‬ni‫ف‬ton, a‫ف‬na tahuëri

16ॸNapoaton Quisoso no‫ف‬huirapi. Chinoto Yosë‫ف‬pa‫ف‬nanpiantarama huachi. 25ॸCaso‫ف‬
tahuëri anoyatërinso marë‫ف‬co Yosë hui‫ف‬ninco. Iporaso huachi a‫ف‬naquën
quë‫ف‬yapihuë‫ف‬. 17ॸQuisosoriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ chimipi pochin nipisopita natanarinaco.
itërin: Tëhuënchachin na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ΎѸȍȍӕ‫ڏ‬
—Tatahuëso‫ف‬co ipora huanta‫ف‬chinotë natona‫ف‬, chimipi pochin nipi. Co Yosë
rinhuë‫ف‬. Sacatárin piyapi‫ف‬sa‫ف‬Ëҡȍӕ‫ڏ‬ nohuitopihuë‫ف‬. ʊ͑Йɗҡ͑Ύֆ͑ҡ͑ЙËȍɗ‫ڏ‬
caso marë‫ف‬. Canta‫ف‬co chinotërahuë‫ف‬. naco, Yosë anohuitarahuë. ʊ͑͑ΎȍӕɗҡΎ‫ڏ‬
Nani tahuëri piyapi‫ف‬sa‫ف‬catahuarahuë, huachina‫ف‬, nanpimiatapi huachi. 26ॸTata
tënin. Yosë inaora nohuanton, nanpirin. Inari
18ॸChinoto tahuëri piyapi anoyatërin ananpicaso‫ف‬quëtërin. Inapochachin
ni‫ف‬ton, Cotioro‫ف‬sari yatëpapi. —“Yosëso‫ف‬ canta‫ف‬ina nohuanton, nanitaparahuë
tatahuë,” topachina, Yosë pochachin ananpita‫ف‬huaso‫ف‬. 27ॸNaporahuaton, Yosë
niconin, ta‫ف‬tona‫ف‬, aquë aquëtë‫ف‬yatëpapi. quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to, nanan
quëtërinco piyapi‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬inta‫ف‬huaso
Yosë hui‫ف‬nin ni‫ف‬ton inachachin nininso‫ف‬ marë‫ف‬. 28ॸAma ina yonquiatoma‫ف‬,
19ॸIna quëran Quisosori itantarin: pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬ipi
—No‫ف‬tëquën itaranquëma‫ف‬. Caora chiminpisopita natanarinaco. 29ॸͮҡ͑‫ڏ‬
yonquinëhuë quëran co manta‫ف‬ pachinaco, po‫ف‬oro quëф͑ЙɗЙɗфȍӕ‫ڏ‬
ninahuë‫ف‬. Tatahuëráchin nonanahuë. tona‫ف‬, nanpiantarapi. Noya nipisopita
Hui‫ف‬ninco ni‫ف‬to, inapochachin canta‫ف‬ noya noya nanpiantarapi huachi. Co
ninahuë. 20ॸTatahuë na‫ف‬con nosororinco. noyahuë‫ف‬nipisopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
Nosoroatonco, yonquirinso chachin ana‫ف‬intarahuë huachi, tënin Quisoso.
anitotërinco. A‫ف‬na tahuëri catahuaarinco
saca sacai‫ف‬nininso‫ف‬nica‫ف‬huaso‫ف‬. Yosë a‫ف‬paimarinso‫ف‬
Canpitaso‫ف‬ni‫ف‬patama‫ف‬, pa‫ف‬yanarama‫ف‬. 30ॸ—Co caora nohuanto manta‫ف‬
21ॸTatahuë chimipi ananpitantarin. ninahuë‫ف‬. Tata Yosë
Inapochachin canta‫ف‬nohuantohuato, sha‫ف‬huitohuachincora, inachachin
ananpitantarahuë. 22ॸA‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬ipi sha‫ف‬huirahuë. Co caso‫͑ف‬ɗѸȍֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬natanarahuë. Coisë pochin huë‫ف‬. Tata yonquirinsoráchin nohuantë
nicato, oshahuano‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬tëquën rahuë. Napoaton no‫ف‬tëquën
ana‫ف‬intarahuë. Tatahuëri co ana‫ف‬intarahuë. 31ॸCaso‫ف‬Cristoco. Yosë
ana‫ف‬intarinhuë‫ف‬. Nani nanan quëtërinco quëran o‫ف‬marahuë, tënahuë. Casachin
ana‫ف‬inta‫ف‬huaso marë‫ف‬. 23ॸIna quëran naporahuë naporini, co natëitonacohuë‫ف‬.
ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya ni‫ف‬sarinaco. 32ॸNipirinhuë‫ف‬, Coanshanta‫ف‬inachachin
Tatahuë ni‫ف‬piso pochachin ni‫ف‬sarinaco. sha‫ف‬huitarinquëma‫ف‬. “Yosëri

Ina marë‫ف‬nanan quëtërinco. Co noya a‫ف‬paimarinso‫ف‬,” tënin. No‫ف‬tëquën nonin,
ni‫ف‬patamacohuë‫ف‬, Tatahuënta‫ف‬co noya tënahuë. 33ॸPiyapi a‫ف‬parama‫ف‬Coansha
ni‫ف‬namahuë‫ف‬. Ina a‫ف‬paimarinco. natanacaso marë‫ف‬. “Co caso‫ف‬æфɗѸҡΎËΎ‫ڏ‬
24ॸNo‫ف‬tëquën itaranquëma‫ف‬. Yosë huë‫ف‬. Inaso‫ف‬Cristo, Yosë a‫ف‬paimarinso‫ف‬,”
chachin a‫ف‬paimarinco. ͮΎֆ͑ҡ͑Йҡ‫ڏ‬ itërin. No‫ف‬tëquën naporin. 34ॸCaso‫ف‬co
maco, cancanëma quëran huarë‫ف‬ina piyapi noninsoachin yonquirahuë‫ف‬.
imapatama‫ف‬, nanpimiatarama huachi. Nipirinhuë‫ف‬, ina sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬
Co onporonta‫ف‬ana‫ف‬intaranquëmahuë‫ف‬. canpita natëtoma‫ف‬cha‫ف‬ëcamaso marë‫ف‬.
Co chimimiataramahuë‫ف‬. Nani Yosë 35ॸCoanshaso‫ف‬noya quëmapi. Huaroro
noya orotërinso pochin ni‫ف‬ton, noya ninotonco, ninshitërin. Ina natërama‫ف‬

anitotërinquëma‫ف‬. Ya‫ف‬nan natanpatama‫ف‬, naporini, canta‫ف‬natëitomacohuë‫ف‬.
noya natanpiramahuë‫ف‬. Ina quëran 47ॸNinshitopirinhuë‫ف‬, co natëramahuë‫ف‬.
a‫ف‬porahuatoma‫ف‬, co natëmiatëramahuë‫ف‬. Carinquëmanta‫ف‬

36ॸCoansha no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬, “Co no‫ف‬tëquën
sha‫ف‬huitërinquëma‫ف‬. “Yosëri chachin nonanhuë‫ف‬,” itëramaco, itërin Quisosori,
Quisoso a‫ف‬paimarin,” itërinquëma‫ف‬. Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬nontaton.
Nipirinhuë‫ف‬, co inasachin naporinhuë‫ف‬.
Yosënta‫ف‬anitotarinquëma‫ف‬. Ina Cosharo‫ف‬ana‫ف‬atërinso‫ف‬
a‫ف‬paimarincoso‫ف‬anitotarinquëma‫ف‬. Ina (Mt. 14.13-21; Mr. 6.30-44; Lc. 9.10-17)
6
catahuarinco ni‫ف‬ton, sacai‫ف‬nininso‫ف‬ 1ॸIna quëran panca sono‫ف‬aquëtëran
ninahuë. Cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin pëntonin. Quiyanta‫ف‬pa‫ف‬nai. Ina

anoyatërahuë. Yosë nohuanton, ina sonoso‫ف‬cato‫ف‬nininhuan. Canpoaso‫ف‬
pochin ninahuë. Ina marë‫ف‬na‫ف‬con Cariria sono‫ف‬tënëhua‫ف‬. Nisharo‫ف‬sariso‫ف‬
na‫ف‬con natëamacoso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Tipiria sono‫ف‬itopi. 2ॸAquëtëran
37ॸTatahuënta‫ف‬quiricanën quëran nani pa‫ف‬patëira, notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
sha‫ف‬huitopirinquëmahuë‫ف‬. æΎ͑ҡ͑Ëȍɗ‫ڏ‬ imasarinacoi. Na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
namahuë‫ف‬. Co ni‫ف‬chinamahuë‫ف‬. 38ॸͮ͑‫ڏ‬ Quisosori a‫ف‬naroachin anoyatërin. Ina
mënso‫ف‬co cancanëma quëran natëф̲‫ڏ‬ ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, imasapi huachi. 3ॸͮΎ͑Ѹȍɗ‫ڏ‬
huë‫ف‬. A‫ف‬patimapirincohuë‫ف‬, canpitaso‫ف‬co rahuatoi, panënquë pomosocontarai.
natëramacohuë‫ف‬. 39ॸYosë quiricanën Inaquë huënsëconpatëira, a‫ف‬chintárincoi.
nontáco‫ف‬. “Ina nontohuatëhua‫ف‬, Yosë 4ॸPascoa tahuëri naniriarin. Naporo‫ف‬
nohuitarëhua huachi,” tënama‫ف‬. ͮЙΎЙɗ‫ڏ‬ Cotioro‫ف‬sa‫ف‬niyontonpi Yosë yonquicaiso

ramahuë‫ف‬, co tëhuënchachin natëф̲‫ڏ‬ marë‫ف‬. 5ॸQuisoso natanacaiso marë‫ف‬
huë‫ف‬. Quiricaquë chachin ninorinaco. notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬canquirapi.
40ॸNo‫ف‬tëquën ninopirinacohuë‫ف‬, co Inapita quënanahuaton, Quisosori
yaimaramacohuë‫ف‬. itapon:
Ananpitanta‫ف‬huanquëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, —¿Intohuacha cosharo‫ف‬pa‫ف‬anë paya
co nohuantëramacohuë‫ف‬. isopita capacaiso marë‫ ?ف‬itërin Pinipi.
41ॸCo noyahuë‫ف‬ni‫ف‬piramacohuë‫ف‬, co ina 6ॸNani yonquirin cosharo‫ف‬ana‫ف‬atacaso‫ف‬
yonquirahuë‫ف‬. 42ॸNani nohuitëranquëma‫ف‬. niponahuë‫ف‬, Pinipi natanin tënicaso

Co cancanëma quëф֤͑ΎѸř͑ΎѸΎфΎф̲‫ڏ‬ marë‫ف‬.
huë‫ف‬, tënahuë. 43ॸYosë chachin 7ॸ—Na‫ف‬a huaranca pa‫ف‬tërinso‫ف‬
a‫ف‬paimarinco ni‫ف‬ton, o‫ف‬mapirahuë‫ف‬, co pa‫ف‬anëhua‫ف‬naporini, co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬

nohuantëramacohuë‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬ nanitonahuë‫ف‬, itërin Pinipiri.
nipirinhuë‫ف‬inaora yonquinën quëran 8ॸAntërisënta‫ف‬ya‫ف‬huarin. Simon Pitro
a‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬, nohuantarama‫ف‬. iin inaso‫ف‬. Natanahuaton, itërin:

44ॸCanpita capini nipa‫ف‬yatatoma‫ف‬, co 9ॸ—A‫ف‬na hua‫ف‬huasha quënanahuë.
pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬Yosë yonquiramahuë‫ف‬. Pi‫ف‬pian cosharo‫ف‬ya‫ف‬huëtërin.

Napoaton co natëramacohuë‫ف‬. 45ॸCo A‫ف‬natërapoichin pan nisahuaton,
carinquëma‫ف‬Yosëquë catoyachin sami ya‫ف‬huarin. Inaichin
sha‫ف‬huirapiaranquëmahuë‫ف‬. Moisësëso‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬, co iso napo‫ف‬piyapi
sha‫ف‬huirapiarinquëma‫ف‬. ʊ͑ɗ̲Йɗф̲‫ڏ‬ nanirarinhuë‫ف‬, itërin.
huë‫ف‬, co natëramahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, 10ॸ—Inaya tëranta‫ف‬noya. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
sha‫ف‬huirapiarinquëma‫ف‬. 46ॸIraca sha‫ف‬huitoco‫ف‬huënsë‫ف‬ina‫ف‬, itërincoi

ˇӕ͑ॷ6 202
Quisoso. Inaquë noya pastoa‫ف‬huaya quënanapoirahuë‫ف‬, co a‫ف‬naroachin

ya‫ف‬huërin. Sha‫ف‬huitohuatëira, inaquë nohuitëraihuë‫ف‬. I‫ف‬aipi i‫ف‬narahuaton,
huënsëpi. A‫ف‬natërapo huaranca no‫ف‬pa pochin huë‫ف‬shirarin. Montëria
quëmapi‫ف‬sa pochin huënsëpi. ya‫ف‬caririarin. Ina ni‫ف‬sahuatoi,
Notohuaro‫ف‬sanapi‫ف‬sa‫ف‬, hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬, pa‫ف‬yanpiraihuë‫ف‬.
inapitanta‫ف‬ya‫ف‬huëpi. 11ॸQuisosori 20ॸ—Co‫ف‬ta ca huë‫ف‬sarahuë. Ama
a‫ف‬natërapopíchin pan masahuaton, Yosë pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬, itërincoi. 21ॸIna quëran

nontërin. —Ma noyanquën, Tata, ni‫ف‬ton, noya cancantatoi, —Ya‫ف‬conquiquë‫ف‬,
cosharo‫ف‬ya‫ف‬huërin capa‫ف‬huaiso‫ف‬. itërai. Ya‫ف‬conin huachi. Ya‫ف‬conpachina,
Yosparinquën, Tata, itahuaton, a‫ف‬naroachin Capinaomo yonsanquë
piyapi‫ف‬sa‫ف‬quëtërin capacaiso marë‫ف‬. canconai huachi.
Samirë chachin quëtëra‫ف‬piarai. Ya‫ف‬ipiya
ca‫ف‬pi natëaquë huarë‫ف‬. 12ॸNani natëȍӕ‫ڏ‬ Quisoso yonisapirinahuë‫ف‬
chinara, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi nontëфɗ͑‫ڏ‬ 22ॸPiyapi‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ina
quëф͑‫ڏ‬
coi. chin quëparitopi. Tahuëririnquë Quisoso
—Pan, sami, inapita pë‫ف‬sotopiso‫ف‬ yonisapirinahuë‫ف‬. Co quënanatonahuë‫ف‬,
maconco‫ف‬, chiniahuachina‫ف‬, itërincoi. ninontopi.
13ॸNapoaton pë‫ف‬sotopiso‫ف‬masahuatoi, —¿Intohuaso‫ف‬pa‫ف‬mara? I‫ف‬huara
shonca cato‫ف‬yo‫ف‬më‫ف‬mëntatërai. a‫ف‬naichin montëria ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬.
14ॸCosharo‫ف‬ana‫ف‬atërin ina napo‫ف‬ Inaquë ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita
piyapi‫ف‬sa‫ف‬capacaiso marë‫ف‬. Ina ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, pa‫ف‬pi huachi.
ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ninontopi. Quisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co pa‫ف‬ninhuë‫ف‬,
—Tëhuënchachin iso quëmapi Yosëri nitopi. 23ॸCo Quisoso quënanpirinahuë‫ف‬,
a‫ف‬paimarinso‫ف‬. Hua‫ف‬qui‫ف‬ninápirëȍӕ‫ڏ‬ cara montëria pochin quënanconpi,
huë‫ف‬, nani o‫ف‬marin huachi, nitopi. Tipiria quëran huë‫ف‬piso‫ف‬. Quisoso
15ॸ—Huëco‫ف‬maahua‫ف‬, hua‫ف‬an cosharo‫ف‬ana‫ف‬atërinquë ya‫ف‬cariya
acoa‫ف‬ahua huachi, topi a‫ف‬naquën. Co ya‫ف‬huëpi. 24ॸCo ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi
Quisosori natanaponahuë‫ف‬, inaora ya‫ف‬huaraihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, —Huëco‫ف‬pa‫ف‬ahua‫ف‬,
yonquinën quëran nitotërin. Nitotaton, Quisoso yoniahua‫ف‬, nitatona‫ف‬,
“Co ina marë‫ف‬o‫ف‬marahuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, montëriaro‫ف‬saquë ya‫ف‬conpi.
inaora panënquë pantarin. Ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, Capinaomoquë pa‫ف‬pi
Quisoso yonipona‫ف‬.
I‫ف‬aipi i‫ف‬narinso‫ف‬
(Mt. 14.22-27; Mr. 6.45-52) Cosharo pochin nininso‫ف‬
16ॸQuisososo‫ف‬panënquë pa‫ف‬sahuaton, 25ॸInaquënonshirahuatona‫ف‬, Quisoso
inaora i‫ف‬huatërin. quënanconpi huachi.
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoiso‫ف‬ya‫ف‬huapiraihuë‫ف‬, —¿Onporota‫ف‬, Maistro, isëquë
i‫ف‬huanahuanquë sono‫ف‬yonsanquë huënan? itopirinahuë‫ف‬. 26ॸͮҡ͑ЙΎ͑‫ڏ‬
pa‫ف‬mantarai. 17ॸMontëriaquë huë‫ف‬, pënëntarin.
ya‫ف‬conahuatoi, æЙɗ͑Ύ̲ΎнӕřЙř͑ҡΎ͑‫ڏ‬ —No‫ف‬tëquën itëranquëma‫ف‬. I‫ف‬huara
piraihuë‫ف‬. Huancoanai‫ف‬tashitërai. Co cosharo‫ف‬ana‫ف‬atërahuë nohuitamacoso
Quisoso huë‫ف‬shatërasohuë‫ف‬, 18ॸȍӕ͑ËΎ‫ڏ‬ marë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, co aquëtë‫ف‬yanohuitë
nai‫ف‬panca ihuan manincoi. Panca ramacohuë‫ف‬. Natëaquë huarë‫ف‬coshatë
co‫ف‬sacaitërin. 19ॸSaota quiromitro pochin rama‫ف‬ni‫ف‬ton, yoniramaco. Cosharo‫ف‬
nani maitopiraihuë‫ف‬, Quisoso huë‫ف‬sarin yonquiatoma‫ف‬, yoniantaramaco.
203 ˇӕ͑ॷ6
27ॸCosharomia a‫ف‬naroachin chanatërin. tama‫ف‬, sano cancantarama huachi.

Ama inasachin nohuantocosohuë‫ف‬. 36ॸNipirinhuë‫ف‬, nani sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬.
Cosharo pochin nininso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Natanpiramacohuë‫ف‬, co natëramacohuë‫ف‬.
Cancanëma marë‫ف‬quëtaranquëma‫ف‬. Ina 37ॸA‫ف‬naquën Tata Yosë nohuanton,
co onporonta‫ف‬chanatarinhuë‫ف‬. imasarinaco. Insosona imapachinaco, co

Ya‫ف‬huëtohuachinquëma‫ف‬, ֤ΎѸř͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬ onporonta‫ف‬a‫ف‬pararahuë‫ف‬. 38ॸCo caora
toma‫ف‬nanpiarama huachi. Ina na‫ف‬con nohuanto, ma‫ف‬sha ninahuë‫ف‬. Inapa
na‫ف‬con yonquico‫ف‬. Yosë quëran caso‫ف‬ quëran o‫ف‬marahuë Tata Yosë
quëmapico ni‫ف‬to, quëtaranquëma‫ف‬. Ina natëca‫ف‬huaso marë‫ف‬. 39ॸA‫ف‬naquën Yosë
marë‫ف‬Tata Yosë acorinco. ʊ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ nohuanton, imasarinaco. Inapitaso‫ف‬
ton, nani ma‫ف‬sha nanitaparahuë noya a‫ف‬paiarahuë ama sopairi minsëcaso
nohuitamacoso marë‫ف‬, itërin. marëhuë‫ف‬. Ayaro‫ف‬ҡȍӕřфɗ͑͑Йɗҡ͑ҡф‫ڏ‬
28ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬Yosë nohuantërin noya rahuë huachi. Ina Yosë nohuantërin.
nica‫ف‬huaiso‫ ?ف‬itopi. 40ॸ“Quëmaso‫ف‬tëhuënchin Yosë
29ॸ—Tëhuënchachin Yosë yanatëȍӕ‫ڏ‬ hui‫ف‬ninquën,” itohuatamaco, ɗ̲Йҡ‫ڏ‬
tama‫ف‬, imaco. Ina a‫ف‬paimarinco ni‫ف‬ton, maco, Yosë nohuitatoma‫ف‬nanpiarama
cancanëma quëran huarë‫ف‬imaco. Ina huachi. Ayaro‫ف‬ҡȍӕřфɗ͑͑Йɗҡ͑ҡф͑‫ڏ‬
Yosë nohuantërinso‫ف‬, itërin Quisosori. quëma‫ف‬. Ina tëhuënchachin Yosë
30,31ॸ—Inta nipachi, Yosë pochin nohuantërin, itërin Quisosori.
niquë‫ف‬. Ina nicatoi, natë‫ف‬iinquën. Co 41ॸIna natanahuatona‫ف‬, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
topinan natëa‫ف‬huainquënso‫ف‬ no‫ف‬huipi. “Caso‫ف‬cosharo pochin

ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. ʊфËѸȍɗ̲ѸȍΎ͑ř͑ЙΎ‫ڏ‬ ninahuë. Inapa quëran o‫ف‬marahuë,”
pita Iquipitoquë parësitapirinahuë‫ف‬, tëninso marë‫ف‬no‫ف‬huipi. No‫ف‬huitona‫ف‬,
Moisësëri quëpahuachina, noya cosharo‫ف‬ ninontapi.
quëtërin. “Cosharo‫ف‬inapa quëran 42ॸ—Co‫ف‬ta inaso‫ف‬Quisoso. Cosi hui‫ف‬nin.
o‫ف‬marinso‫ف‬quëtërin capacaiso marë‫ف‬,” A‫ف‬shionta‫ف‬nohuitërëhua‫ف‬. ¿Onpoatonta‫ف‬

tënin Yosë quiricanënquë. Inotë‫ف‬parti “Inapa quëran o‫ف‬marahuë,” toconin?
pa‫ف‬pachinara, nani tahuëri quëtërin, nitopi.
coshatopi. ¿Iporaso‫ف‬ma‫ف‬ta‫ف‬quëmaso‫ف‬ 43ॸ—Ama no‫ف‬huitomaco, ͑ɗ͑Ύ͑ҡΎËΎѸΎ‫ڏ‬
onpoaran? itopi. huë‫ف‬. 44ॸCo insonta‫ف‬inaora nanitërinhuë‫ف‬

32ॸ—No‫ف‬tëquën itëranquëma‫ف‬. Cosharo‫ف‬ imaincoso‫ف‬. ҽҡ֤ΎѸřфɗȍӕֆΎ͑ɗ͑ѸΎЙɗҡ‫ڏ‬
inapa quëran o‫ف‬marinso‫ف‬co Moisësëri ráchin imasarinaco. Ayaro‫ف‬tahuëri
quëtërinhuë‫ف‬. Tata Yosëri quëtërinso‫ف‬. inapitaso‫ف‬ananpitantararahuë huachi.
Iporaso‫ف‬noya noya nininso‫ف‬quëҡфɗ͑‫ڏ‬ 45ॸPënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬iraca ninshitopi.
quëma‫ف‬. 33ॸInapa quëran “Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬Yosëri a‫ف‬chintarin,”

a‫ف‬patimarinquëma‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ina pochin topi, ninshitatona‫ف‬. ҽҡȍӕř͑ҡ͑Й‫ڏ‬
nanpicaiso marë‫ف‬, itërin. tama‫ف‬, ina natëhuatama‫ف‬, imasaramaco.
34ॸ—Inanpi cosharo‫ف‬, Sinioro, quëtocoi. 46ॸCo insonta‫ف‬Tata Yosë quënaninhuë‫ف‬.
Nani tahuëri capatoi, noya nanpii, itopi. Casáchin quënanahuë. Ina ya‫ف‬huërin
35ॸ—Ca inaco. Caso‫ف‬cosharo pochin quëran o‫ف‬marahuë. 47ॸNo‫ف‬tëquën
ni‫ف‬to, piyapi‫ف‬sa‫ف‬achinicancanarahuë. sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Imapatamaco, Yosë
Imapatamaco, co huachi tanarëso nohuitatoma‫ف‬nanpimiatarama huachi.
pochin cancantaramahuë‫ف‬. Natëȍӕҡ‫ڏ‬ 48ॸCa cosharo pochinco. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
maco, co huachi yamororëso pochin anoyacancantarahuë Yosë nohuitacaiso

cancantaramahuë‫ف‬. ֤ΎѸř͑ΎȍӕɗҡΎȍӕ‫ڏ‬ marë‫ف‬. 49ॸShimashonënpoapita inotë‫ف‬
ˇӕ͑ॷ6 204
parti ya‫ف‬huëconahuatona‫ف‬, cosharo‫ف‬Yosë nanpimiatacaso marë‫ف‬. 58ॸCa cosharo

acorinso‫ف‬ca‫ف‬pi. Mana itopiso‫ف‬ pochinco. Inapa quëran o‫ف‬marahuë.
ca‫ف‬pirinahuë‫ف‬, nani iraca chiminpi. Shimashonënpoapita cosharo‫ف‬Yosë
50ॸNisha cosharo‫ف‬inapa quëran acorinso‫ف‬ca‫ف‬pirinahuë‫ف‬, iraca chiminpi.
o‫ف‬marinso‫ف‬ya‫ف‬huëtohuachinquëma‫ف‬, co Nipirinhuë‫ف‬, nohuitohuatamaco,
chimimiataramahuë‫ف‬. 51ॸCa cosharo nanpimiatarama huachi, itërin.
pochinco. Inapa quëran o‫ف‬mato, noya 59ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬niyontonpiso pëiquë
noya ananpitarahuë. Ca nonëhuë naporin, Capinaomoquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬.

chachin quëtarahuë. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
anoyacancanta‫ف‬huaso marë‫ف‬chiminapo. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita imamiatopiso‫ف‬
Ni‫ف‬ton, cancanëma quëran huarë‫ف‬ 60ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬тӕɗѸΎѸΎɗ̲ѸЙɗфɗ͑‫ڏ‬
imapatamaco, nanpiantarama huachi. huë‫ف‬. Ina nanan natanahuatona‫ف‬,

Coshatërëso pochin nohuantomiatoco a‫ف‬naquën nisha yonquipi.
ya‫ف‬coancanchinquëma‫ف‬, itërin. —A‫ف‬chininso‫ف‬sacai‫ف‬imacaso‫ف‬. ‫ع‬ʊ͑Ëфɗ‫ڏ‬
cha nitotohuachin, natërë‫ف‬poya? nitopi.
Co natantopisohuë‫ف‬ 61ॸNapohuachinara, Quisoso inaora
52ॸCotioro‫ف‬sa‫͑ف‬ɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ nitotaton, itërin:
tona‫ف‬, ninontopi. —A‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬,
—“Ca nonëhuë chachin quëtarahuë,” yaa‫ف‬poramaco, ¿ti? 62ॸYosë quëran caso‫ف‬
toconin. ¿Onporahuatoncha nonën quëmapico ni‫ف‬to, a‫ف‬na tahuëri Yosë
quëtërë‫ف‬ponpoa paya? nitopi. ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬panantararahuë. Ina
53ॸ—No‫ف‬tëquën itëranquëma‫ف‬. Caso‫ف‬ ni‫ف‬patama‫ف‬, ¿ma‫ف‬ta‫ف‬yonquiarama‫?ف‬
Yosë quëran quëmapico ni‫ف‬to, ya‫ف‬ipi 63ॸIspirito SantoráËȍɗ͑͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
cancanëma quëran yonquico huachi. rinquëma‫ف‬. Piyapiso‫ف‬inaora co

Tëhuënchachin coshatërëso pochin nanitarinhuë‫ف‬. Yosë yonquirinso chachin
ninin. Cancanëmaquë chachin sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Ina natëhuatama‫ف‬,
ya‫ف‬coancanchinquëma‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Huënai‫ف‬ Yosë nohuitatoma‫ف‬nanpimiatarama
capa nipachina, co huachi nanpirëhuë‫ف‬. huachi. 64ॸNipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬naquëma‫ف‬co
Inapochachin canpitanta‫ف‬ËΎɗ̲̲ɗҡΎ‫ڏ‬ natëramacohuë‫ف‬, itërin. Iraca quëra
huatamacohuë‫ف‬, co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬Yosë huarë‫ف‬ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬yonquirinsopita
nohuitaramahuë‫ف‬. 54ॸCoshatërëso pochin nitotërin. A‫ف‬naquën co yanatëtopihuë‫ف‬.
yaya‫ف‬coancantaranquëma‫ف‬. Ina quëran A‫ف‬nanta‫ف‬yasha‫ف‬huirapirin. Ina nitotaton,
Yosë nohuitatoma‫ف‬nanpiarama huachi. napotërin. 65ॸIna quëran itantarin:
Ayaro‫ف‬tahuërinta‫͑͑ف‬Йɗҡ͑ҡф͑‫ڏ‬ —Napoaton itaranquëma‫ف‬. Co Yosë
quëma huachi. 55ॸNonëhuë cosharo nohuantohuachinhuë‫ف‬, co insonta‫ف‬
pochin ni‫ف‬ton, achinicancanaranquëma‫ف‬. nanitapihuë‫ف‬imainacoso‫ف‬, itërin.
Huënainëhuë pa‫ف‬sarin ni‫ف‬ton, ɗ̲Йҡ‫ڏ‬ 66ॸNaporo quëra huarë‫ف‬na‫ف‬a miachin
maco, anoyacancantaranquëma‫ف‬. co huachi imapihuë‫ف‬. Pipipi huachi.

56ॸTëhuënchachin cosharo pochin 67ॸNapohuachinara, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi
ninahuë. Ya‫ف‬coancantohuatënquëma‫ف‬, itaponcoi:

noya ninohuitarihua huachi. 57ॸTatahuë —Co canpitanta‫ف‬pipipomahuë‫ف‬ipora
nanpimiatarin. Ina a‫ف‬paimarinco. ¿to? itërincoi.
Catahuarinco noya nanpica‫ف‬huaso marë‫ف‬. 68ॸ—Co, Sinioro, pipiaraihuë‫ف‬. Co a‫ف‬na
Inapochachin imamiatohuatamaco, ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬imaca‫ف‬huaiso‫ف‬. Quëma nóya

catahuaranquëma‫ف‬Yosë nohuitatoma‫ف‬ a‫ف‬chintarancoi Yosë nohuita‫ف‬huaiso marë‫ف‬.
69ॸNaninatërainquën huachi. Quëmaso‫ف‬ tahuëri na‫ف‬huëcaso marë‫ف‬. Pa‫ف‬pirinhuë‫ف‬,

noya noyanquën. Yosë acorinquën, tënai co piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬tërantapaquë pa‫ف‬ninhuë‫ف‬.
huachi, itërin Simon Pitrori. Pa‫ف‬ninso‫ف‬co nitotopihuë‫ف‬. 11ॸInaquë
70ॸ—Shonca catonquëma‫ف‬ËΎф͑‫ڏ‬ Cotioro‫ف‬sari yonisapirinahuë‫ف‬.
quëma‫ف‬imacamacoso marë‫ف‬. —¿Intohuata‫ف‬Quisoso? tosapi.
A‫ف‬naquëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬sopai pochin 12ॸNisha nisha yonquiatona‫ف‬,
cancantërin, itërincoi. 71ॸCotasë Iscarioti ninontopi.

yonquiaton, naporin. Inarinta‫ف‬ —Inaso‫ف‬noya quëmapi, itërin
ca‫ف‬tanpirinhuë‫ف‬, yasha‫ف‬huirapiarin. a‫ف‬naquëni.
—Coaso‫ف‬noyahuë‫ف‬. Yanonpintëфɗ͑‫ڏ‬
Quisoso iinpita napopiso‫ف‬ poa‫ف‬, tënin a‫ف‬naquëonta‫ف‬.
7
1ॸIna quëran hua‫ف‬qui miachin 13ॸNapopirinahuë‫ف‬, hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬
Cariria parti ya‫ف‬huërarai. Inaquë të‫ف‬huatatona‫ف‬, oshaquëran ninontopi.

papon pochin, Quisosori
Yosëri anitotërinso‫ف‬
a‫ف‬chintëra‫ف‬piarin. Cotioro‫ف‬sari yatëpapi
ni‫ف‬ton, Cotia parti co yapa‫ف‬ninhuë‫ف‬. 2ॸIna 14ॸSimana huancana Quisoso Yosë
quëran a‫ف‬na Cotio niyontonpiso‫ف‬tahuëri chinotopiso pëiquë pa‫ف‬nin. Inaquë
naniriarin. Naporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ a‫ف‬chinarin. 15ॸCotio hua‫ف‬ano‫ف‬Ѹфɗ͑ҡ͑‫ڏ‬
Quirosarinquë paatona‫ف‬, na‫ف‬a imënamë‫ف‬ huatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi.
nipi simana pochin inaquë ya‫ف‬huëcaiso —¿Onporahuatonta‫ف‬iso quëmapi co
marë‫ف‬. Shimashonënpita iraca ira canpoa pochin na‫ف‬con estudiaponahuë‫ف‬,
iratër‫ ڟ‬antapiso‫ف‬yonquicaiso marë‫ف‬ na‫ف‬con nitotërin? topi.
napopi. 3ॸNapoaton iinpitari itapona‫ف‬: 16ॸNapohuachinara, Quisoso inaora
—Quëmanta‫ف‬Cotia parti paaton, Yosë nitotaton, itërin: —Co caora yonquinë

pochin niquë‫ف‬imarinënquënsopita huë quëran a‫ف‬chinahuë‫ف‬. Tata Yosë
ni‫ف‬ina‫ف‬. 4ॸPo‫ف‬oana quëran ma‫ف‬sha nipatan, sha‫ف‬huitohuachincora, canta‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬co nohuitarinënquënhuë‫ف‬. a‫ف‬chinarahuë. 17ॸCancanëma quëran
Yosë pochin yanipatan, a‫ف‬ninquëchin huarë‫ف‬Yosë yanatëhuatama‫ف‬, no‫ف‬tëquën
niquë‫ف‬ya‫ف‬ipi piyapi ni‫ف‬inënquën, itopi. anitotarinquëma‫ف‬. Co caora yonquinë
5ॸIinpitari tëranta‫ف‬co natëyatërapihuë‫ف‬. huë quëran a‫ف‬chinahuë‫ف‬. Yosë nanamën
6ॸ—Pahuantarinco caso‫ف‬paca‫ف‬huaso‫ف‬. chachin a‫ف‬chinarahuë. Tëhuënchachin
Yosë nohuantohuachin, naporo huarë‫ف‬ yanatëhuatamaco, Yosë nohuanton,
pa‫ف‬sarahuë. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Ύ͑ЙΎфΎ‫ڏ‬ natëaramaco huachi. 18ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬
sona yapa‫ف‬patama‫ف‬, noya paco huachi. inaora yonquinën quëran a‫ف‬chinpachina,
7ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬co no‫ف‬huirinënquëmahuë‫ف‬. Caso‫ف‬ co Yosë yonquirinhuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sari noya
nipirinhuë‫ف‬no‫ف‬huirinaco. “Co noyahuë‫ف‬ nicacaiso marë‫ف‬nohuantërin. Caso‫ف‬
ninama‫ف‬,” itërahuëso marë‫ف‬no‫ف‬huirinaco. nipirinhuë‫ف‬Yosëíchin yonquiato,
8ॸNapoaton paatoma‫ف‬, niyontonpiso‫ف‬ no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinahuë. Yosëíchin
tahuëri na‫ف‬huëco‫ف‬. Co yapa‫ف‬shatërarahuë‫ف‬. imaina‫ف‬, tënahuë. Co nonpintëranquë
Pahuanarin, itërin. mahuë‫ف‬. 19ॸMoisësë iraca pë͑ř͑ҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
9ॸIna tosahuaton, Cariria parti ya‫ف‬huërárin. huë‫ف‬, co natëramahuë‫ف‬. ¿Onpoatonta‫ف‬
yatëparamaco? itërin.
Quisosonta‫ف‬Cotia parti pa‫ف‬ninso‫ف‬ 20ॸ—Quëmaso‫ف‬sopai
10ॸIinpita
nani pa‫ف‬pachinara, ya‫ف‬coancantërinquën ni‫ف‬ton, hua‫ف‬yantëran.
Quisosonta‫ف‬pa‫ف‬nin niyontonpiso‫ف‬ Co insonta‫ف‬yatëparinquënhuë‫ف‬, itopi.
ˇӕ͑ॷ7 206
21ॸ—Chinoto tahuëri a‫ف‬na quëmapi nohuitërëhua‫ف‬,” itopiramacohuë‫ف‬, co

anoyatërahuë. ٘æȍɗ͑ΎҡΎҡȍӕřфɗ͑ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ tëhuënchachin nohuitëramacohuë‫ف‬. Co
huë‫ف‬, co chinotërinhuë‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, caora nohuanto, o‫ف‬marahuë‫ف‬. Yosë
canpitaso‫ف‬pa‫ف‬yanama‫ف‬. Pa‫ف‬yanatoma‫ف‬, nohuanton, o‫ف‬marahuë. Inaso‫ف‬no‫ف‬tëquën
no‫ف‬huiramaco. 22ॸNi‫ف‬cochi. Co canpita nonin. Nipirinhuë‫ف‬, inanta‫ف‬co nohuitë
tëranta‫ف‬ya‫ف‬ipi chinoto tahuëri chinotë ramahuë‫ف‬. 29ॸCaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ina
ramahuë‫ف‬. Iraca shimashonënpoapita nohuitërahuë. Inaquë ya‫ف‬huëpirahuë‫ف‬,
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬Cotio marca acocaso‫ف‬. isoro‫ف‬paquë a‫ف‬paimarinco, itërin.
“Hui‫ف‬nanpita posa tahuëritohuachina‫ف‬, 30ॸIna topachina, hua‫ف‬ano‫ف‬Ѹфɗֆ̲Йɗ‫ڏ‬
Cotio marca acotoco‫ف‬,” itërinpoa‫ف‬ rinahuë‫ف‬. Tashinan pëiquë

Moisësënta‫ف‬. Posa tahuëri nanihuachina, yapo‫ف‬mopirinahuë‫ف‬, co mapihuë‫ف‬. Yosë
marca acotërama‫ف‬. Chinoto tahuërinta‫ف‬ nohuanton, co chiminacaso‫ف‬naniyatëф‫ڏ‬
acorama‫ف‬. 23ॸChinoto tahuëri niponahuë‫ف‬, rinhuë‫ف‬. 31ॸHua‫ف‬ano‫ف‬sariso‫ف‬
Cotio marca niacotërama‫ف‬. Pënëntërinso‫ف‬ no‫ف‬huipirinahuë‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari
natëcaso marë‫ف‬naporama‫ف‬. Inaso‫ف‬ Quisoso yanatëpi huachi.
nipirinhuë‫ف‬, chinoto tahuëri caso‫ف‬ —“Cristo o‫ف‬mahuachin, Yosë
quëmapi noyá anoyatërahuë ni‫ف‬ton, pochachin niquimapon,” topi.
no‫ف‬huiramaco. 24ॸAma quënanamasorá Quisososo‫ف‬inachachin nisarin. Inaso‫ف‬
chin yonquiatoma‫ف‬, sha‫ف‬huirapicosohuë‫ف‬. Cristo nimara, nitopi.
Yonquinënpoa quëran huarë‫ف‬Yosë
ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Ina nitotatoma‫ف‬, no‫ف‬tëquën Tashinan pëiquë yapo‫ف‬mopiso‫ف‬
yonquico‫ف‬. Co topinan quëran 32ॸNinontopiso‫ف‬Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬
sha‫ف‬huirapiamacoso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, natantopi. Natantahuatona‫ف‬, Cotio
itërin hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬. hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitonpi. Napoaton
sontaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬papi Quisoso macacaiso
Cristo inapa quëran o‫ف‬marinso‫ف‬ marë‫ف‬. 33ॸHuë‫ف‬pirinahuë‫ف‬, Quisosori
25ॸIna quëran ya‫ف‬huëhuano‫ف‬sari itërin:
Quisoso quënanahuatona‫ف‬, ninontopi. —Co hua‫ف‬qui‫ف‬isëquë ya‫ف‬huarahuë
—Iso quëmapi yatëpapiso‫ف‬, ¿ti? itërin huachi. Pa‫ف‬miatarahuë. Yosë nohuanton,
a‫ف‬naquëni. o‫ف‬marahuë. ʊ͑нӕřËȍËȍɗ͑Й͑͑ҡф‫ڏ‬
—Ina mini, itopi. huë huachi. 34ॸYonisapiramacohuë‫ف‬, co
26ॸ—Ni‫ف‬cochi. A‫ف‬ninquëchin quënanaramacohuë huachi. Inatohuaso‫ف‬
a‫ف‬chinapirinhuë‫ف‬, co incariso tëranta‫ف‬ pa‫ف‬pato, canpitaso‫ف‬co nanitaramahuë‫ف‬
no‫ف‬huipihuë‫ف‬. Hua‫ف‬ano‫ف‬sarinta‫ف‬natë̲‫ڏ‬ pacacamaso‫ف‬, itërin.
rai‫ف‬. “Inaso‫ف‬Cristo, Yosë a‫ف‬paimarinso‫ف‬,” 35ॸHua‫ف‬ano‫ف‬sa capini ninontopi.
tomarai‫ف‬, nitopi, ninontatona‫ف‬. —¿Intohuata‫ف‬yapaaton naporinso‫?ف‬

27ॸ—Napomara, nipirinhuë‫ف‬, ͑ɗ͑͑Ύ‫ڏ‬ “Co quënanaramacohuë‫ف‬,” tënin. Nisha
nën nohuitërëhua‫ف‬. Pa‫ف‬pin, a‫ف‬shin piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërin parti yapaaton,
inapita nohuitërëhua‫ف‬. Cristo inapa Cotioro‫ف‬sa‫ف‬yacapaton, a‫ف‬chintapon
quëran o‫ف‬mahuachin, co pa‫ف‬pin, a‫ف‬shin, nimara. Nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬a‫ف‬chintapon
inapita nohuitarihuahuë‫ف‬, nitopi. nimara. 36ॸMa‫ف‬pitata‫ف‬naporin. ֤٘Ύ͑ɗѸЙɗ‫ڏ‬
28ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫֤ف‬ΎѸřËȍɗ͑ΎҡΎ‫ڏ‬ ramacohuë‫ف‬, co quënanaramacohuë‫ف‬.
piso pëiquë chiniquën a‫ف‬chiantarin. Inatohuaso‫ف‬pa‫ف‬pato, co canpita
—Nohuitëramaco, ¿ti? “Ninanonën nanitaramahuë‫ف‬pacacamaso‫ف‬,” toconin.
nohuitërëhua‫ف‬. A‫ف‬shin, pa‫ف‬pin, inapita ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tapon naporin? nitopi.
—¿Onpoatomata‫ف‬co manamahuë‫?ف‬
Nanpirin i‫ف‬sha itërin.
37ॸNiyontonpiso‫ف‬tahuëri 46ॸ—Co‫ف‬ta nóya a‫ف‬chinin. Co insonta‫ف‬
yana‫ف‬huëhuachina, na‫ف‬con na‫ف‬con ina pochin a‫ف‬chinchininhuë‫ف‬, itërin.

piyapi‫ف‬sa‫ف‬niyontonpi. Naporo‫ف‬Quisosori 47ॸ—Nonpintërinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton,
huanirahuaton, chiniquën itërin: canpitanta‫ف‬natërama‫ف‬, ¿ti? 48ॸNi‫ف‬cochi.

—Yamororëso pochin cancantohuatama‫ف‬, Hua‫ف‬ano‫ف‬sari co a‫ف‬nayari tëranta‫ف‬
huëco‫ف‬imaco huachi, Ѹ͑ΎË͑Ë͑ҡ̲‫ڏ‬ natëpihuë‫ف‬. Parisio piyapicointa‫ف‬co
quëma‫ف‬. 38ॸNatëhuatamaco, cancanëmaquë natëraihuë‫ف‬. 49ॸTopinan piyapi‫ف‬sariachin
nanpirin i‫ف‬ya‫ف‬huëtarinquëma‫ف‬. Inaquë natëpirinahuë‫ف‬, inapita Moisësë pënëntë
ya‫ف‬huápon anoyacancantinquëmaso marë‫ف‬. rinso‫ف‬co nitotopihuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
Ni‫ف‬co‫ف‬. Pancai‫ف‬no‫ف‬pa quëran pipihuachina, ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, tënai, itopi.
noyapiachin pipirárin. Co onporonta‫ف‬ 50ॸNicotimonta‫ف‬inaquë ya‫ف‬huërin.
yanimarinhuë‫ف‬. Inapochachin canpitanta‫ف‬ I‫ف‬huapo‫ف‬tashi‫ف‬Quisoso nicapon pa‫ف‬ninso‫ف‬.

imapatamaco, noyapiachin cancantarama Inanta‫ف‬Cotio hua‫ف‬an ni‫ف‬ton, itërin:
huachi. Yosë quiricanënquë naporin, itërin. 51ॸ—Moisësë pënëntërinso‫ف‬natërëhua‫ف‬.
39ॸQuisoso imapatëhua‫ف‬, Ispirito Santo Nani pënëninpoa‫ف‬. “Ama topinan quëran
ya‫ف‬coancantarinpoa‫ف‬. Ina yonquiaton, ana‫ف‬intocosohuë‫ف‬. No‫ف‬tëquën nitotaquë
napotërin. Naporo‫ف‬Quisoso co inapaquë huarë‫ف‬ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” tënin
pa‫ف‬shantatërarinhuë‫ف‬. Napoaton Ispirito Moisësë. Napoaton canpoanta‫ف‬Quisoso
Santo co ya‫ف‬coancanchatërarinpoahuë‫ف‬. a‫ف‬chininso‫ف‬natahuan‫ف‬. Naporinsonta‫ف‬
Ina ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, na‫ف‬con nitotahua‫ف‬. Co topinan quëran
catahuarinpoa‫ف‬noya cancantahuaso ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënahuë,
marë‫ف‬. Ina quëran a‫ف‬napitanta‫ف‬Yosë itërin Nicotimori.
anohuitarihua huachi. 52ॸ—Quëmanta‫ف‬Cariria piyapi pochin
ni‫ف‬ton, imaran, ¿ti? Yosë quiricanën

Nisha nisha yonquipiso‫ف‬ nontëquë‫ف‬. Pënëntona‫ف‬pi co onporonta‫ف‬
40ॸQuisoso natanahuatona‫ف‬, nisha nisha Caririaquë nasitërinhuë‫ف‬, itopi. 53ॸIna
yonquipi. quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬yanquëërahuatona‫ف‬,
—Tëhuënchachin inaso‫ف‬pënëntona‫ف‬pi. ya‫ف‬huëpi‫ف‬pa‫ف‬paantapi huachi.
Yosëri a‫ف‬pairinso‫ف‬, topi.
41ॸ—Inaso‫ف‬Cristo, tënahuë, tënin a‫ف‬naquën. Oshahuana‫ف‬pi sha‫ف‬huirapirinso‫ف‬
8
—Co inahuë‫ف‬nimara. Cristo co Cariria 1ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Quisososo‫ف‬Oriposë
parti nasitaponhuë‫ف‬. 42ॸ“Tapico‫ف‬shin ni‫ف‬ton, panënquë pa‫ف‬sahuaton, huë‫ف‬ërin.

ina ninanonënquë chachin nasitapon. 2ॸTahuëririnquë tashirayamiachin Yosë
Pirinquë nasitapon,ٚҡř͑ɗ֤͑ΎѸřнӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬ chinotopiso pëiquë paantarin. Na‫ف‬a
quë, topi a‫ف‬naquëonta‫ف‬. 43ॸIna pochin piyapi‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi ina natanacaiso marë‫ف‬.
ninontatona‫ف‬, nisha nisha yonquipi. Inaquë huënsërahuaton,
44ॸA‫ف‬naquëni tashinan pëiquë po‫ف‬mocaiso a‫ف‬chintopirinhuë‫ف‬. 3ॸParisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬,
marë‫ف‬yamapirinahuë‫ف‬, co mapihuë‫ف‬. quirica nitotoro‫ف‬sa‫ف‬, inapita huë‫ف‬pi. A‫ف‬na
sanapi quëpi. So‫ف‬yahuan nipirinhuë‫ف‬,
Hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬co natëpisohuë‫ف‬ nisha quëmapiri ichihuë‫ف‬ërin. Nani
45ॸIna
marë‫ف‬sontaro‫ف‬sa‫ف‬nani a‫ف‬papi. quënanpi ni‫ف‬ton, masahuatona‫ف‬,
Hua‫ف‬ano‫ف‬sari chachin a‫ف‬papirinahuë‫ف‬, Quisosoquë quëpi. Sanapi huancanachin
topinan huënantapi. ahuanirahuatona‫ف‬, Quisoso itapona‫ف‬:
ˇӕ͑ॷ8 208
4ॸ—Maistro, iso sanapi so‫ف‬yahuan —Quëmaora yonquinën quëran

nipirinhuë‫ف‬, nisha quëmapiri ichihuë‫ف‬ërin, naporan. Co natëca‫ف‬huainquënso‫ف‬
quënanai. 5ॸIraca Moisësëco‫ف‬pënëninpoa‫ف‬. ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, itopi.
“Monshihuanpisopita na‫ف‬piquë 14ॸ—Tëhuënchachin caso‫ف‬naporahuë,
të‫ف‬yaratoma‫ف‬, tëpaco‫ف‬,” tënin. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tënan no‫ف‬tëquën nonahuë. Caso‫ف‬intohua

quëma ipora? Tëpa‫ف‬ii, ¿ti? itopi. quëransona o‫ف‬marahuë nohuitërahuë.
6ॸQuisoso sha‫ف‬huirapicaiso marë‫ف‬ A‫͑ف‬ҡȍӕřфɗɗ͑ҡΎȍӕËȍËȍɗ͑Й͑͑ҡ‫ڏ‬
natanapi. Yanonpintopi. Quisososo‫ف‬ rahuë. Casáchin ina nohuitërahuë.
nipirinhuë‫ف‬i‫ف‬chorahuaton, imirin Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co nohuitëф̲‫ڏ‬
quëran no‫ف‬paquë ninshitërin. huë‫ف‬. Napoaton natëcamacoso‫ف‬
7ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬quiyaso‫ف‬onpochii? ya‫ف‬huërin. 15ॸCanpitaso‫ف‬yonquinëmará
Sha‫ف‬huitocoi, itantahuachinara, chin yonquiatoma‫ف‬, sha‫ف‬huirapiramaco.
huaniantarin. Caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co insonta‫ف‬
—Noyahua‫ف‬. Insonquëma tëranta‫ف‬co sha‫ف‬huirapirahuë‫ف‬. 16ॸSha‫ف‬huitohuatëra,
pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬oshahuanpatamahuë‫ف‬, no‫ف‬tëquën nonahuë. Co carimarachin
inari‫ف‬ton na‫ف‬piquë të‫ف‬yarain, itërin. sha‫ف‬huitëranquëmahuë‫ف‬. Tatahuënta‫ف‬ina
8ॸIna quëran i‫ف‬choantarahuaton, pochachin sha‫ف‬huitarinquëma‫ف‬. Ina
ninshitantarin. 9ॸIna natanahuatona‫ف‬, a‫ف‬paimarinco. 17ॸMoisësë pënëntërinso‫ف‬
yonquinëna quëran yonquipi. “Canta‫ف‬ ya‫ف‬huëtërinquëma‫ف‬. Inaquë iraca
oshahuanahuë,” ta‫ف‬tona‫ف‬, a‫ف‬naya a‫ف‬naya ninshitërin. “A‫ف‬na piyapiáchin
pa‫ف‬pi huachi. Mashoro‫ف‬sa‫ف‬ton pa‫ف‬nin. Ina sha‫ف‬huitohuachina, nonpimara. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
quëran a‫ف‬naya a‫ف‬naya pa‫ف‬pi huachi. huë‫ف‬, cato‫ف‬piyapi inachachin
Ya‫ف‬ipiya pa‫ف‬pachinara, sanapíchin sha‫ف‬huitohuachinpora, natëtacaso‫ف‬
huaniarin. 10ॸтӕɗѸΎѸΎȍӕ͑ɗ͑ҡфȍӕ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin,” tënin. Quiricaquë naporin.
ton, itapon: —¿Insëquëta‫ف‬, imoya, 18ॸCarinquëma‫ف‬nani sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬.
quëmapi‫ف‬sa‫ف‬yaana‫ف‬intërinënquënso‫ ?ف‬Co Tatahuënta‫ف‬ɗ͑ËȍËȍɗ͑͑ɗҡΎҡфɗ͑‫ڏ‬

huachi no‫ف‬huirinënquënhuë‫ف‬, ¿ti? itërin. quëma‫ف‬. Ina a‫ف‬paimarinco, itërin
11ॸ—Nani capa, Sinioro, itërin. Quisosori.
—Co carinquëonta‫ف‬ 19ॸ—¿Insëquëta‫ف‬tata? itopi.
ana‫ف‬intaranquënhuë‫ف‬. Paaton, ama —Canpitaso‫ف‬co nohuitëramahuë‫ف‬.

huachi aquëtë‫ف‬co noyahuë‫ف‬niantaquë Canta‫ف‬co tëhuënchachin nohuitëф̲‫ڏ‬
sohuë huachi. Noya huachi niquë‫ف‬, cohuë‫ف‬. Nohuitëramaco naporini,
itërin. Napotohuachina, pa‫ف‬nin huachi. tatahuënta‫ف‬nohuichitomahuë‫ف‬, itërin.
20ॸYosë chinotopiso pëiquë
Quisoso a‫ف‬pintërinpoaso‫ف‬ a‫ف‬chintahuaton, napotërin. Coriqui
12ॸInaquëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintantarin. cacon notënanquë a‫ف‬chintarin. Yosë
—Ma‫ف‬sha a‫ف‬pintërëso pochin ya‫ف‬ipi nohuanton, co chiminacaso‫ف‬naniyatëф‫ڏ‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬tëquën anitotarahuë. Yosë rinhuë‫ف‬. Napoaton co insoari tëranta‫ف‬
chachin anohuitaranquëma‫ف‬. ʊ̲Йҡ‫ڏ‬ maninhuë‫ف‬.
maco, co huachi tashinan pochin
cancantaramahuë‫ف‬. Tahuëri pochin Quisoso pa‫ف‬miatarinso‫ف‬
cancantarama‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ 21ॸInaquëran sha‫ف‬huitantarin:
tama‫ف‬, Yosë nohuitatoma‫͑͑ف‬Йɗ̲ɗҡ‫ڏ‬ —A‫ف‬na tahuëri pa‫ف‬miatarahuë. Ina
rama huachi. 13ॸParisio piyapi‫ف‬sari quëran nohuantapiramacohuë‫ف‬, co
natanahuatona‫ف‬, itapona‫ف‬: quënanaramacohuë‫ف‬.
209 ˇӕ͑ॷ8
Oshanëmarë‫ف‬нӕř̲ËȍËȍɗ͑Ëȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬ —Carinquëma‫ف‬a‫ف‬chintëranquëmaso‫ف‬.
rama‫ف‬. Caora pantahuato, co canpitaso‫ف‬ Noyá natëhuatamaco, ͑Ύֆɗ̲Ѹф‫ڏ‬
nanitaramahuë‫ف‬inatohua‫ف‬pacacamaso‫ف‬, maco huachi. 32ॸImamiatohuatamaco,
itërin. 22ॸIna tëninso marë‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ no‫ف‬tëquën yonquiarama huachi. Co
ninontopi. insonta‫ف‬camaiarinquëmahuë huachi,
—Yanitëparin, ¿ti? nitopi. itërin.
23ॸ—Caso‫ف‬inapa quëran o‫ف‬marahuë 33ॸ—Quiyaso‫ف‬Apranco‫ف‬shinpitacoi. Co
ni‫ف‬to, Yosë pochin yonquirahuë. onporonta‫ف‬a‫ف‬napita camairinacoihuë‫ف‬.

Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, isoro‫ف‬paquë ¿Onpoatonta‫“ف‬Co insonta‫ف‬camaiarinquë
ya‫ف‬huatoma‫ف‬, ËΎ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬ mahuë‫ف‬,” itërancoi? itopi.
mahuë‫ف‬. 24ॸNapoaton napotëranquëma‫ف‬. 34ॸ—No‫ف‬tëquën itëranquëma‫ف‬. Co
Co natëhuatamacohuë‫ف‬, noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, sopai hua‫ف‬an

oshanëmarë‫ف‬нӕř̲ËȍËȍɗ͑Ëȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬ camaiarinquëma‫ف‬. Co canpitaora
rama‫ف‬, itërin. nanitaramahuë‫ف‬oshanëma‫͑͑ف‬ɗ͑ҡ‫ڏ‬
25ॸNapohuachina, —¿Inquënta‫ف‬ maso‫ف‬. Sopai camaihuachinquëma‫ف‬, co
quëmaso‫ ?ف‬itopi. noyahuë‫ف‬nisarama huachi. 35ॸNi‫ف‬co‫ف‬.
—Nani iraca quëra huarë‫ف‬ Patron ya‫ف‬huëhuachina, piyapinën co
sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Ca inaco, tënahuë. chiniquën nanantërinhuë‫ف‬. Patronëni
26ॸNani ma‫ف‬sha yasha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. nohuantohuachina, ocoiantarin. Co
Co noyahuë‫ف‬ninamaso marë‫ف‬ ya‫ف‬huëmiatarinhuë‫ف‬. Hui‫ف‬ninso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
sha‫ف‬huirapia‫ف‬huanquëmaso‫ف‬ huë‫ف‬ya‫ف‬huëmiatarin. Inapochachin
ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, pahuanarin coisë canta‫ف‬Yosë hui‫ف‬ninco ni‫ف‬to, chiniquën
pochin nica‫ف‬huaso‫ف‬. A‫ف‬paimarincoso‫ف‬ nanan quëtërinco. 36ॸYosë hui‫ف‬ninco
no‫ف‬tëquën nonin. Ina ni‫ف‬to, catahuahuatënquëma‫ف‬,
sha‫ف‬huitohuachincora, inachachin cha‫ف‬ësarama‫ف‬. Co huachi sopai hua‫ف‬an
sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬, tënin. camaiantarinquëmahuë‫ف‬. 37ॸCanpitaso‫ف‬
27ॸTata Yosë tapon naporinso‫ف‬co Apranco‫ف‬shinpitanquëma‫͑ف‬ɗЙΎ̲ф‫ڏ‬
nitotopihuë‫ف‬. huë‫ف‬, yatëparamaco.
28ॸ—Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico A‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬, nonahuëso‫ف‬co
niporahuë‫ف‬, inapaquë achinpiarinaco. yanatëramahuë‫ف‬. Co cancanëhuë
Naporo huarë‫ف‬nohuitaramaco. “Tëȍӕř͑‫ڏ‬ manamahuë‫ف‬. 38ॸҽҡȍӕř͑ɗҡΎҡΎȍӕ‫ڏ‬
chachin co inaora yonquinën quëran co chinco, sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Canpitaso‫ف‬
a‫ف‬chininhuë‫ف‬. Pa‫ف‬pini a‫ف‬chintërinso nipirinhuë‫ف‬, ma‫ف‬sona tatanëma‫ف‬
chachin a‫ف‬chinin,” tosarama‫ف‬. 29ॸTatahuë camaihuachinquëmara, natërama
a‫ف‬paimarinco ni‫ف‬ton, ca‫ف‬taninco. Ina huachi, itërin Quisosori.
nohuantërinsorachin no‫ف‬tëquën 39ॸ—Tata mashonëhuëi Apranco‫ف‬
natërahuë ni‫ف‬ton, co patarincohuë‫ف‬, natëtoi, imarai. Co a‫ف‬napita natëraihuë‫ف‬,

itërin. itopi.
30ॸItohuachina, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari —Apran pochin cancantërama‫ف‬naporini,
“No‫ف‬tëquën nontërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, ina pochin noya niitomahuë‫ف‬. 40ॸYosë
yaimapi huachi. anitotërincoso chachin no‫ف‬tëquën
sha‫ف‬huitopiranquëmahuë‫ف‬, yatëparamaco.
Sopairi camairinso‫ف‬ Apranso‫ف‬co ina pochin yonquirinhuë‫ف‬.
31ॸInaquëran nasha imarinsopita Yosë nanamën noya natanin. 41ॸCanpitaso‫ف‬
sha‫ف‬huitantarin: nipirinhuë‫ف‬tatanëma‫ف‬nonanama‫ف‬, itërin.
—Co‫ف‬chi quiyaso‫ف‬nisha piyapicoihuë no‫ف‬tëquënáchin yonquirin. 51ॸNo‫ف‬tëquën

paya. Apranco‫ف‬shinpitacoi ni‫ف‬ton, Yosë itëranquëma‫ف‬. Natëhuatamaco, co
chachin tatanëhuëi. Inasáchin natërai, onporonta‫ف‬chimimiataramahuë‫ف‬, itërin
itopi. hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬.
42ॸ—Yosëso‫ف‬tatanëma‫ف‬naporini, 52ॸ—Sopai mini nani
nosoro‫ف‬itomacohuë‫ف‬. Yosë quëran ya‫ف‬coancantërinquën. æΎȍӕËȍɗֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬

o‫ف‬marahuë. Co caora nohuanto, ranhuë‫ف‬. Apranco‫ف‬nani chiminin.
o‫ف‬marahuë‫ف‬. Yosë a‫ف‬paimarinco. Pënëntona‫ف‬piro‫ف‬santa‫ف‬chimipi anta‫ف‬.
43ॸA‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬, co natantë Quëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, “Natëhuatamaco,
ramahuë‫ف‬. Co natantochinachinhuë‫ف‬ co onporonta‫ف‬chimimiataramahuë‫ف‬,”
cancantërama‫ف‬ni‫ف‬ton, co nanitëф̲‫ڏ‬ itërancoi. 53ॸTata Apranco‫ف‬,
huë‫ف‬natanamacoso‫ف‬. 44ॸSopai hua‫ف‬anso‫ف‬ pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, inapita chiminpi.
tataparinquëma‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ Inapita quëran chini chiniquën nanantë
toma‫ف‬, inasachin natëarama‫ف‬. Iraca ran, ¿ti? ¿Inquënta‫ف‬nipachin quëmaso‫?ف‬
quëra huarë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬tëpana‫ف‬pi inaso‫ف‬. itantapi Cotioro‫ف‬sari.
Co no‫ف‬tëquën nitononinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co 54ॸ—Casachin sha‫ف‬huirahuë naporini,
pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬natëcaso‫ف‬ topinan quëran napo‫ف‬itohuë‫ف‬. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬

ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Pa‫ف‬pi nonpintë‫ف‬inaso‫ف‬. huë‫ف‬, Tata Yosë noya ni‫ف‬ninco.
Inachin, nonpinacasoráchin cancantërin. Canpitanta‫“ف‬Ina chinotërai,ٚҡΎЙɗф̲‫ڏ‬
Ina nohuanton, nonpinë‫ف‬. 45ॸNo‫ف‬tëquën huë‫ف‬. 55ॸCo nohuitëramahuë‫ف‬. Nonpintë
pënënanquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, co yanatëф̲‫ڏ‬ rama‫ف‬. Caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nohuitërahuë.
cohuë‫ف‬. 46ॸCo caso‫ف‬oshahuancohuë‫ف‬, Ya‫ف‬ipi noninso‫ف‬natërahuë. Co canpita
tënahuë. “Co no‫ف‬tëquën nonatonhuë‫ف‬, pochin nonpinahuë‫ف‬. 56ॸTata Apranco‫ف‬
oshahuanan,” itohuatamaco, co yonquirinco. “A‫ف‬na tahuëri Yosëri
no‫ف‬tëquën nonamahuë‫ف‬, nonpinarama‫ف‬. a‫ف‬paimarinso‫ف‬o‫ف‬mararin,” ta‫ف‬ton, noya
Caso‫ف‬no‫ف‬tëquën nontaranquëma‫ف‬, cancantërin. Nani ni‫ف‬ninco ni‫ف‬ton, noya
nipirinhuë‫ف‬, ¿onpoatomata‫ف‬co cancantërin huachi, itërin Quisosori.
natëramacohuë‫ ?ف‬tënahuë. 47ॸYosë 57ॸ—Co quëmaso‫ف‬a‫ف‬natërapo shonca
piyapinënpita ina nanan noya natanpi. pi‫ف‬ipichatëraponahuë‫ف‬, Apranco‫ف‬ni‫ف‬nan,

Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co Yosë ¿ti? itopi.
piyapinënquëmahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co 58ॸ—No‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitëranquën.
yanatanamahuë‫ف‬, itërin. Co‫ف‬huara Apran nasichatërasohuë‫ف‬, caso‫ف‬

ya‫ف‬huërahuë, itërin.
Apran naporinso‫ف‬ 59ॸIna quëran na‫ف‬piro‫ف‬sa‫̲ف‬Ѹȍӕ‫ڏ‬
48ॸNapotohuachina, hua‫ف‬ano‫ف‬sari tona‫ف‬, yatë‫ف‬yarapi. Quisososo‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
itantapi: huë‫ف‬na‫ف‬pirahuaton, Yosë chinotopiso
—Quëmaso‫ف‬Samaria piyapinquën. pëi quëran pipirin huachi.
“Sopai ya‫ف‬coancantërinquën ni‫ف‬ton,
hua‫ف‬yantëran,” topatëira, no‫ف‬tëquën Somaraya nininso‫ف‬anoyatërinso‫ف‬
9
napotërainquën, itopi. 1ॸQuisoso pa‫ف‬sahuaton, a‫ف‬na
49ॸ—Co sopai ya‫ف‬coancantërincohuë‫ف‬. quëmapi quënanconin, somaraya
Caso‫ف‬Yosë natërahuë huachi. Canpitaso‫ف‬ nininso‫ف‬. Hua‫ف‬huatërin quëra huarë‫ف‬co
nipirinhuë‫ف‬nocanamaco. Pinoramaco. manta‫ف‬ni‫ف‬tërinhuë‫ف‬.
50ॸCo noyahuë‫ف‬ni‫ف‬piramacohuë‫ف‬, co ina 2ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi imarai ni‫ف‬ton,
yonquirahuë‫ف‬. Yosë noya ni‫ف‬ninco. Inaso‫ف‬ quiyanta‫ف‬ni‫ف‬nai.

211 ˇӕ͑ॷ9
—¿Onpoatonta‫ف‬, Maistro, iso quëmapi shipiro‫ف‬masahuaton, pashirayatërinco.

apia nasitërin? ¿Inta‫ف‬oshanën marë‫ف‬ Ina quëran sha‫ف‬huitërinco. “Paaton,
po‫ف‬ninso‫ ?ف‬Inaora oshanën marë‫ف‬nica. Siroiquë nipa‫ف‬morayaquë‫ف‬,” itërinco.
A‫ف‬shin, pa‫ف‬pin oshanëna marë‫ف‬nica. Inaquë pa‫ف‬sahuato,
Sha‫ف‬huitocoi nitochii, itërai. nipa‫ف‬morayaconahuato, ni‫ف‬tërahuë
3ॸ—Co inso oshanën marë‫ف‬ina pochin huachi, itërin.
nasitërinhuë‫ف‬. Yosë nohuanton, ina pochin 12ॸ—¿Intohuata‫ف‬ipora inaso‫ ?ف‬itopi.
hua‫ف‬huatërin. Anoyatacaso marë‫ف‬naporin. —Ahuën. Co caso‫ف‬nitotërahuë‫ف‬, tënin.

Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬pachina‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con Yosë
yonquiapi. “Ma noyacha Yosëso‫͑͑ف‬ɗҡЙ‫ڏ‬ Nani anoyatohuachina, natantopiso‫ف‬
rin paya,” tosapi. 4ॸʊЙΎфËȍËȍɗ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬ 13ॸItohuachina, Parisio piyapi‫ف‬saquë
rahuë. Yosë natëto, ina marë‫ف‬sacatarahuë. quëpapi. 14ॸChinoto tahuëri chachin

Co hua‫ف‬qui‫ف‬isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huarëhuahuë‫ف‬. Quisosori no‫ف‬paquë ipitahuaton, shipiroquë
A‫ف‬na tahuëriachin pochin ninëhua‫ف‬. pashirayataton, anoyarayatërin. 15ॸParisio
Shiarahuaton tashihuachin, co huachi piyapi‫ف‬sari quënanahuatona‫ف‬, itopi:
nanitarihuahuë‫ف‬ma‫ف‬sha nicacaso‫ف‬. —¿Onpotahuatënquënta‫ف‬anoyarayatë
5ॸIsoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huasoco, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ rinquën? itopi.
a‫ف‬pintarahuë, itërincoi. —Quisoso shipiroquë pashirayatë
6ॸTosahuaton, no‫ف‬paquë ipirin. Pi‫ف‬pian rinco. Nipa‫ف‬morayarahuato, noya
shipiro‫ف‬masahuaton, ѸΎ̲фֆЙѸȍɗф‫ڏ‬ ni‫ف‬tërahuë huachi, itërin.
yatërin. 16ॸ—Ni‫ف‬quëchi. Chinoto tahuëri
7ॸ—Paaton, Siroiquë nipa‫ف‬morayaquë‫ف‬, nipirinhuë‫ف‬, co Quisoso chinotërinhuë‫ف‬.
itërin. Siroi‫ف‬, a‫ف‬parinquë i‫ف‬, tapon Napoaton co Yosë quëran o‫ف‬marinhuë‫ف‬,
naporin. Inaquë no‫ف‬pa quëran i‫ف‬sha topi Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬.
pipiarin. Itohuachina, pa‫ف‬nin. Inaquë —Napoaponahuë‫ف‬, somaraya nininso‫ف‬
nipa‫ف‬morayaconahuaton, noya ni‫ف‬tërin a‫ف‬naroachin anoyatërin. Quisoso
huachi. Noya ni‫ف‬tahuaton, ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬ oshahuan naporini, co nanitapaitonhuë‫ف‬,
pa‫ف‬nin huachi. topi a‫ف‬naquën. Nisha nisha yonquipi.
8ॸYa‫ف‬cariya ya‫ف‬huëpisopitari quë͑͑‫ڏ‬ 17ॸNapoaton quëmapi itantapona‫ف‬:
huatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. Nani hua‫ف‬qui‫ف‬ —Nani anoyarayatërinquën

huënsëaton, coriqui ma‫ف‬patërin. ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, ¿ma‫ف‬ta‫ف‬quëma yonquiran?
Somaraya ni‫ف‬ton, topinan quëtopi. itopi.
Napoaton na‫ف‬a piyapiri nohuitopi. —Yosëri acorin pënëntacaso marë‫ف‬,
Inapitanta‫ف‬quënanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. tënahuë, itërin.
—Iso quëmapi i‫ف‬hua coriqui ma‫ف‬patë 18ॸHua‫ف‬ano‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
rinso‫ف‬, topirahuë‫ف‬, itopi. natëpihuë‫ف‬.

9ॸ—Ina mini, tënin a‫ف‬naquën. —Iso quëmapi co somaraya
—Co‫ف‬chi inahuë‫ف‬niponahuë‫ف‬, ina hua‫ف‬huataponahuë‫ف‬, nonpiámara, itopi.
pochin ya‫ف‬norin paya, topi a‫ف‬naquëonta‫ف‬. Napoaton a‫ف‬shin, pa‫ف‬pin amatopi
—Ca mini, co nishacohuë‫ف‬, tënin natanacaiso marë‫ف‬. 19,20ॸHuë‫ف‬pachina,
quëmapi. natanpi.
10ॸ—¿Onporahuatonta‫ف‬ipora noya —Isoso‫ف‬hui‫ف‬nan, somaraya
ni‫ف‬tëran huachi? itopi. hua‫ف‬huatërinso‫ف‬, ¿ti? itopi. ʊҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬
11ॸ—A‫ف‬na quëmapi ya‫ف‬huërin. Quisoso nara, —Iso mini hui‫ف‬nahuë. Somaraya
itopiso‫ف‬. Ina no‫ف‬paquë ipitahuaton, hua‫ف‬huatërin, itërin.
ˇӕ͑ॷ9 212
—¿Onporahuatonta‫ف‬ipora noya noya natëhuatëhua‫ف‬, natanarinpoa‫ف‬. Ina

ni‫ف‬tërin huachi? itopi. nitotërëhua‫ف‬. 32ॸSomaraya
21ॸ—Co quiyaso‫ف‬nitotëraihuë‫ف‬. hua‫ف‬huatohuachina, co onporonta‫ف‬
¿Incariso‫ف‬anoyarayatomara? Nani anoyarayatërëhuë‫ف‬. 33ॸCo Yosë quëran
mashotërin. Ina natanquë‫ف‬ o‫ف‬marinhuë‫ف‬naporini, ËΎ͑ΎֆфֆËȍɗ‫ڏ‬
sha‫ف‬huichinquën, tënin pa‫ف‬pin. toncohuë‫ف‬, tënahuë, itërin.
22ॸCotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬të‫ف‬huataton, 34ॸIna natanahuatona‫ف‬, chiniquën
napotërin. I‫ف‬hua chachin hua‫ف‬ano‫ف‬sa no‫ف‬huipi huachi.

capini ninontopi Quisoso imarinsopita —Quëmaso‫ف‬hua‫ف‬huatapon quëra
ana‫ف‬intacaiso marë‫ف‬. “Quisososo‫ف‬Cristo huarë‫ف‬oshahuanaponahuë‫ف‬,
chachin,” topachina‫ف‬, ocoia‫ف‬ahua‫ف‬. yaa‫ف‬chintopirancoihuë‫ف‬, ¿ti? itopi. Ina
Ocoihuatëhua‫ف‬, co huachi nanitapihuë‫ف‬ quëran ocoirahuatona‫ف‬, a‫ف‬papi huachi.
niyontonpiso pëiquë huëcacaiso‫ف‬, nitopi.
23ॸNapoaton “Nani mashotërin. Ina Somaraya pochin nipiso‫ف‬
natanquë‫ف‬,” itërin pa‫ف‬pini. 35ॸHua‫ف‬ano‫ف‬sari ocoirinso‫͑ف‬ҡ͑ҡȍӕ‫ڏ‬
24ॸIna quëran pa‫ف‬pin a‫ف‬parahuatona‫ف‬, ton, Quisoso pa‫ف‬nin yonipon. Quëmapi
hui‫ف‬nin amatantapi. quënanconahuaton, itërin:
—Yosë ni‫ف‬sarinquën ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, —Quëmapi Yosë quëran o‫ف‬marinso‫ف‬
no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitocoi. Quisososo‫ف‬co natëran, ¿ti? itërin.
noyahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, oshahuanin, tënai, 36ॸ—¿Inta‫ف‬, Sinioro, inaso‫ ?ف‬YanatëЙɗ‫ڏ‬
itopi. rahuë‫ف‬, itërin.

25ॸ—Ahuën. Oshahuamara. Co ina 37ॸ—Nani nohuitëranco ipora. Caso‫ف‬
nitotërahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, anoyarayatë inaco mini, itërin.

rinco. I‫ف‬hua co manta‫ف‬quë͑͑ҡΎЙɗф‫ڏ‬ 38ॸ—Natëranquën, Sinioro, itahuaton,
huë‫ف‬, nani noya ni‫ف‬tërahuë huachi. isonahuaton, Quisoso chinotërin huachi.

Inaichin nitotërahuë, itërin. 39ॸNapotohuachina, Quisosori itërin:
26ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onpotahuatënquën, —Isoro‫ف‬paquë o‫ف‬marahuë piyapi‫ف‬sa‫ف‬
anoyarayatërinquën? itopi. no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huita‫ف‬huaso marë‫ف‬.
27ॸ—Nani sha‫ف‬huitopiranquëmahuë‫ف‬, co A‫ف‬naquën natanpachinaco, natëarinaco.
yanatëramacohuë‫ف‬. ¿Onpoatomata‫ف‬ “Co quiyaso‫ف‬nanitëraihuë‫ف‬. Catahuacoi,
naquëranchin yanatantaramaco? Sinioro,” itohuachinaco, inapitaso‫ف‬
Canpitanta‫ف‬Quisoso yaimarama‫ف‬, ¿ti? catahuarahuë, anoyacancantarahuë.
itërin. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫“ف‬Quiyaora
28ॸNapohuachina, no‫ف‬huipi. nitotërai. Co manta‫ف‬pahuantërincoihuë‫ف‬.
—Quëmari imasaran. Co quiyaso‫ف‬ Noya ninai,” topirinahuë‫ف‬, co yanatëфɗ‫ڏ‬
nohuantëraihuë‫ف‬. Moisësë imarai. nacohuë‫ف‬ni‫ف‬ton, somaraya pochin
29ॸYosëri iraca Moisësë nontërin. cancantapi huachi. ʊ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
Quisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬intohua tona‫ف‬, co noyahuë‫ف‬yonquipi, itërin.
quëranso‫ف‬huë‫ف‬mara. Co nitotëraihuë‫ف‬, 40ॸA‫ف‬naquën Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬inaquë
itopi. huanirahuatona‫ف‬, Quisoso natanapi.

30ॸ—Ma‫ف‬pitata‫ف‬isoso‫ف‬. æΎɗ͑͑ɗҡΎҡΎЙɗ‫ڏ‬ —“Canpitanta‫ف‬somaraya pochin
ramahuë‫ف‬, anoyarayatërinco. cancantarama‫ف‬,” itërancoi, ¿ti? itopi.
31ॸOshahuano‫ف‬sari Yosë nontopirinahuë‫ف‬. 41ॸ—“Somaraya pochin cancantërai
Co natanatonhuë‫ف‬, co catahuarinhuë‫ف‬. ni‫ف‬ton, catahuacoi,” itëramaco naporini,

Nipirinhuë‫ف‬, Yosë chinotohuatëhua‫ف‬, co oshahuaintomahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, “Co
213 ˇӕ͑ॷ9ٍॷ10
somaraya pochin cancantëraihuë‫ف‬. Ohuicaro‫ف‬saso‫ف‬pipirahuatona‫ف‬, noya

Quiyaora noya nitotërai,” tënama‫ف‬ coshatopi. Ina quëran ya‫ف‬coantapi
ni‫ف‬ton, oshahuanama huachi, itërin. huachi. Inapochachin imarinacosopita
noya pa‫ف‬sapi. Co manta‫ف‬pahuantapihuë‫ف‬
Ohuicaro‫ف‬sa pochin nininsopita Yosë pochin cancantacaiso marë‫ف‬.
10
1ॸIna quëran Quisosori 10ॸIhuatëro‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquipi.
a‫ف‬chintantarin. Ihuatacaiso‫ف‬, tëpatacaiso‫ف‬, inapita

—Ohuicaro‫ف‬sa pochin nininso‫ف‬ nicacaisorachin yonquipi. Inapochachin
no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. nisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sari parësitopiquë
Ohuicaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬paicaiso marë‫ف‬pairapipi. yaquëpapi. Caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬o‫ف‬marahuë
A‫ف‬naichin ya‫ف‬coana ya‫ف‬huërin. A‫ف‬naquën imarinacosopita Yosë nohuitacaiso
huëcaton, co ya‫ف‬coana quëran marë‫ف‬. Noya noya nanpicaiso marë‫ف‬
ya‫ف‬coninhuë‫ف‬. Nanpërahuaton, ya‫ف‬conin. o‫ف‬marahuë.
Inaso‫ف‬co hua‫ف‬anënhuë‫ف‬. Ihuatëro‫ف‬sa‫ف‬,
Ohuica hua‫ف‬anën pochin nininso‫ف‬
matararo, inapita ina pochin ya‫ف‬conpi
ohuica ihuatacaiso marë‫ف‬. 2ॸHua‫ف‬anënso‫ف‬ 11ॸCaso‫ف‬ohuica hua‫ف‬anën pochin
nipirinhuë‫ف‬ya‫ف‬coana quëran ninahuë. Imarinacosopita noya
ya‫ف‬conahuaton, ohuicanënpita a‫ف‬pairin. a‫ف‬pairahuë. Hua‫ف‬anën noya nipachina,
3ॸIna huë‫ف‬pachina, ya‫ف‬coana ni‫ف‬na‫ف‬piso‫ف‬ ohuicanënpita a‫ف‬paiton, co chiminacaso‫ف‬
nohuitaton, i‫ف‬soatërin. ϘȍӕɗË͑ř͑Йɗ‫ڏ‬ të‫ف‬huatërinhuë‫ف‬. Inapochachin canta‫ف‬
tanta‫ف‬natanahuatona‫ف‬, nohuitopi. imarinacosopita marë‫ف‬chiminarahuë.
A‫ف‬naya a‫ف‬naya nininën përatohuachina, 12ॸPa‫ف‬pini‫ف‬huë‫ف‬pachina, inpriatonëni
co të‫ف‬huatatonahuë‫ف‬, a‫ف‬naroachin huë‫ف‬pi. quënanahuaton, ohuicaro‫ف‬sa‫ف‬

Huë‫ف‬pachinara, quëparin panpatëro‫ف‬ ta‫ف‬ananpirin. Pa‫ف‬piniri a‫ف‬nara‫ف‬macaso‫ف‬,
capacaiso marë‫ف‬. 4ॸOhuicanënpita ya‫ف‬ipi ohuicaro‫ف‬sa‫ف‬yanquëëpi.
quëpahuachina, quëchitërarin. Noninso‫ف‬ Inpriatoso‫ف‬co hua‫ف‬anënhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co
nohuianantatona‫ف‬, imapi huachi. 5ॸNisha ohuicaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬pairinhuë‫ف‬. 13ॸCanacaso
piyapiri yaquëpahuachina, ËΎֆɗ̲Йɗ‫ڏ‬ marëachin sacatërin ni‫ف‬ton, co inapita
huë‫ف‬. Co nohuitatonahuë‫ف‬, ta‫ف‬ananpipi, yonquiatonahuë‫ف‬, ta‫ف‬ananpirin.
itërin Quisosori. 14ॸCaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya hua‫ف‬anën
6ॸPënënto nanan sha‫ف‬huitopirinhuë‫ف‬, co pochin ninahuë. Imarinacosopita
nitotopihuë‫ف‬. nohuitërahuë. Canta‫ف‬nohuitërinaco.
—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tapon naporin? itopi. 15ॸTatahuërë‫ف‬co ninohuitëraiso pochin
7ॸNapoaton a‫ف‬chintantarin. ninohuitërai. Nosoroato, inapita marë‫ف‬
—Tëhuënchachin caso‫ف‬ya‫ف‬coana chiminarahuë. 16ॸA‫ف‬napita piyapi‫ف‬santa‫ف‬
pochin ninahuë. Ohuica pairapipiquë oshaquëran imasarinaco. Nisha
yaya‫ف‬conpatëra, ya‫ف‬coana quëran piyapiro‫ف‬sa‫ف‬niponaraihuë‫ف‬, yaimarinaco.
ya‫ف‬conë‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍËȍɗ֤͑ΎѸřȍӕř͑ҡΎ͑ř͑‫ڏ‬ Inapitanta‫ف‬nohuantërahuë imainacoso
quë yaya‫ف‬conpatama‫ف‬, carinquëma‫ف‬ marë‫ف‬. A‫ف‬chintacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nanamë
aya‫ف‬conaranquëma‫ف‬. 8ॸA‫ف‬napitaso‫ف‬ huë natanpachina‫ف‬, natëarinaco. Ya‫ف‬ipi
ihuatëro‫ف‬sa pochin nipi. k͑ɗѸȍË͑Ë͑‫ڏ‬ imarinacosopita a‫ف‬na huëntona‫ف‬nisapi.
tacaiso marë‫ف‬a‫ف‬chinapi. ʊ̲фɗ͑ËΎѸΎЙɗ‫ڏ‬ Carisachin hua‫ف‬anëntarahuë huachi.
taso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co inapita natëpihuë‫ف‬. 17ॸImarinacosopita nosoroato, caso‫ف‬
9ॸCasachin ya‫ف‬coana pochin ninahuë. Ca chiminarahuë noya noya
quëran ya‫ف‬conpatama‫ف‬, cha‫ف‬ësarama‫ف‬. nanpianta‫ف‬huaso marë‫ف‬. Napoaton
ˇӕ͑ॷ10 214
Tatahuë noya ni‫ف‬ninco. 18ॸCaora tantararahuë huachi. Co parësitopiquë

nohuanto, imarinacoso marë‫ف‬Ëȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬ pa‫ف‬sapihuë‫ف‬. Noya a‫ف‬paiarahuë. Co
rahuë. Co nohuantërahuë‫ف‬naporini, co insonta‫ف‬osërëtarinacohuë‫ف‬. 29ॸTata Yosë
tëpainacoso‫ف‬nanichitonahuë‫ف‬. Tatahuë nohuanton, imarinaco. Inaso‫ف‬chini
sha‫ف‬huitërinco ni‫ف‬ton, chimina‫ف‬huaso‫ف‬ chiniquën nanantërin. Co insonta‫ف‬
nohuantërahuë. Ina nohuanton, nanitërinhuë‫ف‬Yosë quëran osërëcaiso‫ف‬.
nanpiantararahuë huachi, itërin. 30ॸTatahuë, ca inachachincoi, itërin
Quisosori, hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬nontaton.
Quisoso no‫ف‬huipiso‫ف‬
19ॸIna Yatëpapiso‫ف‬
natanahuatona‫ف‬, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
nisha nisha yonquipi. 31ॸIna natanahuatona‫ف‬, naquëranchin
20ॸ—Sopairi nani ya‫ف‬coancantërin na‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬maantapi. Tëpacaiso marë‫ف‬
ni‫ف‬ton, hua‫ف‬yantërin. ¿Ma‫ف‬marëchana maantapirinahuë‫ف‬, 32ॸQuisosori itantarin:
natanama paya? topi a‫ف‬naquën. —Tata Yosë sha‫ف‬huitërinco ni‫ف‬ton,
21ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬anoyatërahuë, nóya
natanpi. ninahuë. Ina marë‫ف‬na‫ف‬piquë yatëЙф‫ڏ‬
—Co sopairi ya‫ف‬coancantërinhuë‫ف‬. maco, ¿ti? itërin.
Noya a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬. Hua‫ف‬yantona‫ف‬piso‫ف‬ 33ॸ—Co ina marë‫ف‬na‫ف‬piquë yatëЙфɗ͑‫ڏ‬
co ina pochin noninhuë‫ف‬. Sopairi co quënhuë‫ف‬. Yosë yaya‫ف‬huërëtëranso marë‫ف‬

nanitërinhuë‫ف‬anoyarayatacaso‫ف‬, topi. napotarainquën. Quëmaso‫ف‬piyapi
22ॸIna quëran a‫ف‬na Cotio niyontonpiso‫ف‬ chachinquën niponahuë‫ف‬, “Yosë
tahuëri naniantarin. Naporo‫ف‬Yosë pochinco,” toconan. Ina pochin nonan
pëinën iraca anoyatopiso‫ف‬yonquiatona‫ف‬, ni‫ف‬ton, Yosë yaya‫ف‬huërëtëran, itopi.
“Yosparinquën, Sinioro,” itopi. Ina 34,35ॸNapotohuachinara, itantarin:
marë‫ف‬na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬Quirosarinquë —Yosë quiricanënquë ninshitërinso‫ف‬

huë‫ف‬sapi. Quisosonta‫ف‬Yosë pëinënquë canpitanta‫ف‬nitotërama‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Yosë
pa‫ف‬nin. 23ॸO‫ف‬napi tahuëri ni‫ف‬ton, ЙҡΎ͑‫ڏ‬ quiricanënso‫ف‬no‫ف‬tëquën. Co pi‫ف‬pisha
quë pa‫ف‬sarin. Iraca Saromon acorinso‫ف‬. tëranta‫ف‬nonpininhuë‫ف‬. Quiricanënquë
24ॸNa‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬canquirahuatona‫ف‬, Yosëri hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬itapon: “Canpitaso‫ف‬
Quisoso ahuancanapipi. Yosë pochin ninama‫ف‬,” itërin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
—Na‫ف‬aro‫ف‬natanpirainquënhuë‫ف‬, co hua‫ف‬anëntacaso marë‫ف‬Yosëri acorin.
yasha‫ف‬huitërancoihuë‫ف‬. Quëmaso‫ف‬ Napoaton ina pochin nontërin. 36ॸTata
Cristonquën nipatan, no‫ف‬tëquën Yosë chachin acorinco nanamën
sha‫ف‬huitocoi nitochii, itopi. a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Ina marë‫ف‬ËΎȍӕ‫ڏ‬
25ॸ—Nani sha‫ف‬huitopiranquëmahuë‫ف‬, co chincora, isoro‫ف‬paquë a‫ف‬paimarinco.
yanatëramacohuë‫ف‬. “Tata Yosë chachin “Caso‫ف‬Yosë hui‫ف‬ninco,” topatëra,
catahuarinco,” ta‫ف‬to, sacai‫ف‬nininso‫ف‬ no‫ف‬tëquën nonahuë. Co ina marë‫ف‬
ninahuë canpita nohuitamacoso marë‫ف‬. no‫ف‬huiamacoso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 37ॸCo
26ॸNipirinhuë‫ف‬, co imaramacohuë‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë pochin ninahuë‫ف‬naporini, co
co natëramacohuë‫ف‬. 27ॸCaso‫ف‬ohuica natëcamacoso‫ف‬ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬. 38ॸCo
pë‫ف‬tahuana‫ف‬pi pochin ninahuë. ʊ̲фɗ͑‫ڏ‬ yanatëpiramacohuë‫ف‬, nani ma‫ف‬sha Yosë
cosopita ohuicanëhuëpita pochin pochin ninahuë ni‫ف‬ton, natëco huachi.
ni‫ف‬nahuë. Nohuitërahuë. Noya Ina quëran nitotarama huachi. Tata
nataninaco. Nontohuatëra, natëtonaco, Yosëso‫ف‬tatahuë chachin. Ina
imarinaco. 28ॸʊ̲фɗ͑ËΎѸΎЙɗҡ͑͑Йɗ‫ڏ‬ pochachinco canta‫ف‬ninahuë, itërin.
215 ˇӕ͑ॷ10ٍॷ11
39ॸIna natanahuatona‫ف‬, naquëranchin —Huëco‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Cotia parti

tashinan pëiquë po‫ف‬mocaiso marë‫ف‬ paanta‫ف‬ahua‫ف‬, itërincoi.
yamantapirinahuë‫ف‬, cha‫ف‬ërin. 8ॸ—I‫ف‬hua miachin, Maistro, inaquë
40ॸIna quëran Cortani‫ف‬aquëtëran ya‫ف‬huëpisopita “Na‫ف‬piquë të‫ف‬yaratëhua‫ف‬,
paantarin. Iraca Coansha aporintërinquë tëpa‫ف‬ahua‫ف‬,” itopirinënquënhuë‫ف‬,
ya‫ف‬huërarin huachi. 41ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ naquëranchin inatohua‫ف‬yapaantaran,
ina nicapona‫ف‬pa‫ف‬pi. Ina ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, ¿ti? itërai.
ninontopi. 9ॸ—Co iporaso‫ف‬tëpaarinacohuë‫ف‬. Yosë
—Coanshaco‫ف‬co piyapi‫ف‬sa‫ف‬ quëtërinpoa‫ف‬nanpicaso‫ف‬. ʊ͑͑Ύȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬

a‫ف‬naroachin anoyatopirinhuë‫ف‬, huachina, nanpirëhua‫ف‬. ʊ͑͑Ύȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬
no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitërincoi. “Quisososo‫ف‬ huachina, chiminëhua‫ف‬. Tahuëri pochin
Yosëri a‫ف‬paimarinso‫ف‬,” itohuachincoira, nininso‫ف‬yonquico‫ف‬. Shonca cato‫ف‬ora
no‫ف‬tëquën nonin, nitopi. 42ॸNa‫ف‬a quëran i‫ف‬huarin. Tahuëri iratohuatëra,
piyapi‫ف‬sa‫ف‬inaquë paatona‫ف‬, Quisoso co i‫ف‬parëhuë‫ف‬. Noya quënantatë‫ف‬, noya
natërapi huachi. pa‫ف‬në‫ف‬. 10ॸTashiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ɗфҡΎȍӕ‫ڏ‬
tëra, i‫ف‬parë‫ف‬. Capa a‫ف‬pininso‫ف‬ni‫ف‬ton,
Nasaro chimininso‫ف‬ i‫ف‬parë‫ف‬. Inapochachin canpoanta‫ف‬co
11
1,2ॸPitaniaquë a‫ف‬na quëmapi chiminacaso‫ف‬ҡȍӕřфɗ͑͑ɗҡΎȍӕËȍɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
ya‫ف‬huërin. Nasaro itopiso‫ف‬. Cato‫ف‬ rahuë‫ف‬, noya pa‫ف‬nëhua‫ف‬, ma‫ف‬sha
oshinpita ya‫ف‬huëtërin. Maria, Marta ninëhua‫ف‬, itërincoi.
itopiso‫ف‬. (Ina Maria a‫ف‬na tahuëri Quisoso 11ॸIna quëran itantarincoi:
pa‫ف‬morantëarin. Hua‫ف‬sai‫ف‬pa‫ف‬ҡΎ͑͑ɗ͑ɗ͑ѸΎ‫ڏ‬ —Iya Nasaro huë‫ف‬ësapirinhuë‫ف‬,

quë pa‫ف‬morantërahuaton, ainën quëran ochinanconapo, itërincoi.
amirantërarin.) Co‫ف‬huara 12ॸ—Huë‫ف‬ëpachin, Sinioro, noyatapon,
pa‫ف‬morantëyatërasohuë‫ف‬, yo‫ف‬in itërai.

chiniquën caniorin. 3ॸCaniohuachina, 13ॸTopinan huë‫ف‬ësarin ta‫ف‬ma‫ف‬, ҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬
oshinpitari piyapi a‫ف‬parin Quisoso huë‫ف‬. Nani chimininso‫ف‬nitotaton,

sha‫ف‬huitacaso marë‫ف‬. naporin. 14ॸNapoaton no‫ف‬tëquën
—Nosororanso‫ف‬, Sinioro, chiniquën sha‫ف‬huitantarincoi:
caniorin. Huëcaton, ni‫ف‬quiquë‫ف‬, itërin. —Nasaro nani chiminin. 15ॸI‫ف‬huara
4ॸIna natanahuaton, Quisosori itërin: aquëtëran co paatorahuë‫ف‬, co anoyatëф‫ڏ‬
—Tëhuënchachin yo‫ف‬in chiniquën huë‫ف‬. Canpita na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑͑ҡř̲‫ڏ‬
canioponahuë‫ف‬, co chimimiatacaso coso marë‫ف‬isëquë ninarahuë. Inaso‫ف‬
marë‫ف‬caniorinhuë‫ف‬. Noyatohuachin, noya tënahuë. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari nicatona‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con huëco‫ف‬inatohua‫ف‬pa‫ف‬ahua‫ف‬, itërincoi.
Yosë yonquiapi. “Ma noyacha Yosëso‫ف‬ 16ॸ—Huëco‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pa‫ف‬ahua‫ف‬
ni‫ف‬ton, anoyatërin paya,” tosapi. Canta‫ف‬ canpoanta‫ف‬inarë‫ف‬quënpoa‫ف‬chiminaquë

ina hui‫ف‬ninco ni‫ف‬ton, noya ni‫ف‬sarinaco. huaquë, itërincoi Tomasë, catopia‫ف‬hua
Ina marë‫ف‬caniorin, itërin. nininso‫ف‬.
5ॸNasaro, Marta, Maria, inapita nóya
Marta nontërinso‫ف‬
nosororin. Cara chachin nosororin.
6ॸNapoaponahuë‫ف‬, caniorinso‫͑ف‬ҡ͑ҡ‫ڏ‬ 17ॸNapotohuachincoira, Pitaniaquë
huaton, cato‫ف‬tahuëri ya‫ف‬huërinquë pa‫ف‬nai huachi. Inaquë canconpiraihuë‫ف‬,
i‫ف‬huatantarin. 7ॸIna quëran nani Nasaro chiminin quënanconai.
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi itaponcoi: Nani catapini tahuëri po‫ف‬oroquë
ˇӕ͑ॷ11 216
ya‫ف‬huërin. 18ॸQuirosarin ya‫ف‬cariya quëparitërin. Co ninanoquë canshatëф‫ڏ‬

ya‫ف‬huërin. Cara quiromitro pochin rinhuë‫ف‬. 31ॸMaria manorahuachina,
aquërinso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 19ॸIna quëran na‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pisopitari ni‫ف‬sapi.
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nani huë‫ف‬pi. Marta, Maria, —Po‫ف‬oroquë na‫ف‬nëconapon pa‫ف‬samara,
inapita nicapona‫ف‬huë‫ف‬pi. Yo‫ف‬in ta‫ف‬tona‫ف‬, imapi.
chimininso marë‫ف‬nontapi ama aquëtë‫ف‬ 32ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Mariaso‫ف‬Quisosoquë
sëtacaiso marëhuë‫ف‬. canconahuaton, nantën pirayan

20ॸ—Quisoso nani huë‫ف‬sarin, ҡΎЙËȍɗ‫ڏ‬ isonconin.
nara, Marta pa‫ف‬nin nacapiapon. Mariaso‫ف‬ —I‫ف‬hua, Sinioro, isëquë ya‫ف‬huëran
nipirinhuë‫ف‬pëinënquë huënsëárin. naporini, yo‫ف‬yohuë co chimiintonhuë‫ف‬,
21ॸQuisoso nacapirahuaton, Martari itërin.
itapon: 33ॸIna tosahuaton, na‫ف‬nërárin.
—I‫ف‬hua, Sinioro, isëquë ya‫ف‬huëran Cotioro‫ف‬santa‫ف‬na‫ف‬nërapi. Ina

naporini, co yo‫ف‬yohuë chimiintonhuë‫ف‬. ni‫ف‬sahuaton, Quisoso co noyahuë‫ف‬
22ॸChimimiatopirinhuë‫ف‬, natëranquën, cancantërin. “Co tëhuënchachin
Sinioro. Ma‫ف‬sona Yosë nipatan, ËΎҡфɗ͑‫ڏ‬ natërinacohuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, chiniquën
quën, tënahuë, itërin. sëtërin.
23ॸ—Yo‫ف‬yoparinquën nanpiantararin, 34ॸ—¿Insëquëta‫ف‬pa‫ف‬pitopi? itërin.
itërin Quisosori. —Huëquë‫ف‬, Sinioro, ni‫ف‬quiquë‫ف‬, itërin.

24ॸ—Nanpicaso‫ف‬tahuëri nanihuachin, 35ॸInapita nosoroaton, Quisosonta‫ف‬
nanpiantararin, nitotërahuë, tënin na‫ف‬nërin.

Marta. 36ॸ—Ni‫ف‬co‫ف‬. Na‫ف‬nërin anta‫ف‬. Pa‫ف‬pi
25ॸ—Cari ananpitantarahuë. Casachin nosororin inarinta‫ف‬, itopi.
Yosë pochin nanpicaso‫ف‬quëtërahuë. 37ॸ—Somaraya a‫͑ف‬фΎËȍɗ͑͑Ύֆфֆ‫ڏ‬
Insopitasona natëhuachinaco, Ëȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬ tërin. Isëquë ya‫ف‬huërin naporini, Nasaro

ponaraihuë‫ف‬, nanpiantarapi huachi. co chimiintonhuë‫ف‬, anoyachitonhuë‫ف‬,
26ॸNatërinacosopita co tëhuënchachin topirahuë‫ف‬, topi a‫ف‬naquën.
chimimiatapihuë‫ف‬. Nanpiantarapi
huachi. Co onporonta‫ف‬ta‫ف‬huantapihuë‫ف‬. Nasaro ananpitantarinso‫ف‬
No‫ف‬tëquën nontaranquën. Natëranco, 38ॸQuisoso sëtaton, pa‫ف‬pitopiquë
¿ti? itërin Quisosori. pa‫ف‬nin, na‫ف‬pi naninquë pa‫ف‬pitopiso‫ف‬.
27ॸ—Natëranquën mini, Sinioro. Pancara‫ف‬piquë nani pa‫ف‬copitopi.
Tëhuënchachin quëmaso‫ف‬Cristo. Yosë 39ॸ—Na‫ف‬pi chi‫ف‬huincaco‫ف‬, itërin
hui‫ف‬ninquën. Isoro‫ف‬paquë Quisosori.

a‫ف‬paimarinquënso‫ف‬, itërin. —Co‫ف‬, Sinioro. Nani anarotarin. Nani
catapini tahuëritërin, itërin oshini,
Nasaro chimininso marë‫ف‬sëtopiso‫ف‬ Marta itopiso‫ف‬.
28ॸIna tosahuaton, pa‫ف‬nin cain 40ॸ—Ama, imoya, ina pochin yonquiquë
sha‫ف‬huitapon. Canconahuaton, oshaquë sohuë‫ف‬. Nani sha‫ف‬huitëranquën. Yosë

ran sha‫ف‬huitërin. ya‫ف‬ipiya nanitaparin. Natëhuatanco, Yosë
—Maistro nani huë‫ف‬nin. Yanontëфɗ͑‫ڏ‬ pochin ninahuëso‫ف‬ni‫ف‬saran, itërin. 41ॸIna
quën, itërin. quëran na‫ف‬pi chi‫ف‬huincatopi. Quisoso
29ॸIna natanahuaton, a‫ف‬naroachin inapaquë në‫ف‬pëtahuaton, Yosë nontërin:
huanirahuaton, nontapon pa‫ف‬sarin. —Nani, Tata, nontëф͑нӕř͑Ëҡȍӕ͑‫ڏ‬
30ॸMartari nacapirinquë Quisoso coso marë‫ف‬. Nani natananco. ͮҡ͑‫ڏ‬
217 ˇӕ͑ॷ11
tonco, catahuaranco mini. Ina marë‫ف‬ 49ॸIna quëran hua‫ف‬ani nontërin.
Yosparinquën, itëranquën. 42ॸNani Caihuasë itopiso‫ف‬. Naporo‫ف‬pi‫ف‬iquë inaso‫ف‬

tahuëri natanatonco, catahuaranco noya chini chiniquën nanantërinso‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya
nica‫ف‬huaso marë‫ف‬. Quëma chachin natanahuaton, inari itërin:
isoro‫ف‬paquë a‫ف‬paimaranco. Caso‫ف‬ —Co canpitaso‫ف‬yonquiramahuë‫ف‬.
nitotopirahuë‫ف‬, co isopita nitotopihuë‫ف‬. 50ॸTëpacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, tënahuë. Co ina
Inapita natëinacoso marë‫ف‬a‫ف‬ninquëchin tëpahuatëhuahuë‫ف‬, na‫ف‬anpoa‫ف‬Ëȍɗ̲ɗ͑фɗ‫ڏ‬

nontaranquën, tënin. hua‫ف‬. Copirnori sontaro‫ف‬sa‫ف‬
43ॸIna tosahuaton, chimipi chiniquën a‫ف‬paihuachin, tëpaarinënpoa‫ف‬. Ama
nontërin. ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬chiminahuaso marëhuë‫ف‬ina
—Iya Nasaro, pipirahuaton, huëquë‫ف‬, chimi‫ف‬in, tënahuë, itërin hua‫ف‬ani.
itërin. 51ॸCo inaora yonquinën quëran
44ॸNapotohuachina, Ëȍɗ̲ɗЙɗ͑͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬ naporinhuë‫ف‬. Corto hua‫ف‬an ni‫ف‬ton, Yosë
rahuaton, pipirin. Pa‫ف‬on, imirin, inapita nohuanton, ninorin. Tëhuënchachin
në‫ف‬mëtërinquë ya‫ف‬ipi so‫ف‬pinpinan Quisoso Cotioro‫ف‬sa marë‫ف‬chiminarin.
pipirin. Ya‫ف‬pirionta‫ف‬Й͑ɗΎнӕřҡΎ͑ЙΎф‫ڏ‬ 52ॸNipirinhuë‫ف‬, co Cotioro‫ف‬sa marërachin
yatopinan. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬inachintërinso‫ف‬ chiminarinhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapinpoa‫ف‬

ni‫ف‬ton, ina pochin pa‫ف‬pitopi. ya‫ف‬huërënamënpoa‫ف‬chiminarin.
—I‫ف‬quiritoco‫ف‬pa‫ف‬in, itërin Quisosori. Natëhuatëhua‫ف‬, Yosë hui‫ف‬ninpita pochin
Napotohuachina, i‫ف‬quiritopi huachi. ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬aquë
ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, imapachina‫ف‬, a‫ف‬na
Hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬chinotopiso‫ف‬ huëntona pochin nisarëhua‫ف‬, tënahuë
(Mt. 26.1-5; Mr. 14.1-2; Lc. 22.1-2) caso‫ف‬. 53ॸNaporo‫ف‬tahuëri quëra huarë‫ف‬
45ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬huanipapisopitanta‫ف‬ni‫ف‬pi. Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬yonquipi Quisoso
Nanpiantarinso‫ف‬ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, na‫ف‬a natëpi tëpacaiso marë‫ف‬.
huachi. “Tëhuënchachin Quisoso Yosëri 54ॸNapoaton Quisoso co huachi
a‫ف‬paimarinso‫ف‬ni‫ف‬ton, naporin,” topi. nohuantërinhuë‫ف‬Cotio ninanoro‫ف‬saquë

46ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬paatona‫ف‬, Parisio paacaso‫ف‬. Inotë‫ف‬parti pirayan paaton,
piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitonapi. 47ॸʊ͑͑ҡ͑ȍӕ‫ڏ‬ Ipirainquë yacapatarin. Inaquë
tona‫ف‬, ya‫ف‬ipi Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬niyontonpi. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacointa‫ف‬yacapatonarai.
Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬, corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, inapita 55ॸPascoa tahuëri naniriahuachina,
niyontonpi ninontacaiso marë‫ف‬. na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬Quirosarinquë pa‫ف‬pi.

—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onpotahua‫ ?ف‬Ina quëmapi Co‫ف‬huara Pascoa naniyatërasohuë‫ف‬, Yosë
na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatarin. chinotopiso pëiquë pa‫ف‬pi. “Nisha nisha
Iporanta‫ف‬a‫ف‬na piyapi chiminpirinhuë‫ف‬, Moisësë pënëntërinso‫ف‬natëcaiso‫ف‬
ananpitantarin. “Yosëri chachin ya‫ف‬huërin. Ina natëhuatëhua‫ف‬, co
catahuarin,” topi. 48ॸTananpitohuatë oshahuanarihuahuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, napopi.
hua‫ف‬, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sari natërapi huachi. Ina marë‫ف‬pa‫ف‬pi. 56ॸInatohua‫ف‬
Natëtona‫ف‬, hua‫͑ف‬ЙΎËȍɗ͑ֆËΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, Quisoso yonisápi.
huë‫ف‬. Napotohuachina‫ف‬, Nomano Chinotopiso pëiquë ya‫ف‬conahuatona‫ف‬,
copirno no‫ف‬huihuachin, sontaro‫ف‬sa‫ف‬ ninontonpi.
a‫ف‬paiarin. Huë‫ف‬pachina‫ف‬, ֤ΎѸřËȍɗ͑ΎҡΎ‫ڏ‬ —Pascoa na‫ف‬huëpon Quisoso
piso pëi‫ف‬ohuatahuatona‫ف‬, hua‫ف‬anpoa‫ف‬ huë‫ف‬samara, topi a‫ف‬naquën.
ocoiarinënpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sanpoa‫ف‬ —Co a‫ف‬na‫ف‬huë‫ف‬samarahuë‫ف‬, topi
ata‫ف‬huantarinënpoa‫ف‬nimara, nitopi. a‫ف‬naquëonta‫ف‬.
ˇӕ͑ॷ11ٍॷ12 218
57ॸParisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬, corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, tona‫ف‬, huë‫ف‬pi Quisoso nicapona‫ف‬.

inapita nani sha‫ف‬huitopi: Naporahuaton, Nasaronta‫ف‬yani‫ف‬pi.
—Quisoso quënanpatama‫ف‬, Quisosori ananpitantarin ni‫ف‬ton, yani‫ف‬pi.
sha‫ف‬huitocoi maii, itopi. Tashinan 10,11ॸAnanpitantarinso marë‫ف‬na‫ف‬aya‫ف‬pi co
pëiquë po‫ف‬mocaiso marë‫ف‬napotopi. huachi Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬yanatëpihuë‫ف‬.

Inapita a‫ف‬porahuatona‫ف‬, Quisoso imasapi
Hua‫ف‬saiquë pashirantëtërinso‫ف‬ huachi. Napoaton hua‫ف‬ano‫ف‬sari yonquipi
(Mt. 26.6-13; Mr. 14.3-9) Nasaronta‫ف‬tëpacaiso marë‫ف‬.
12
1ॸSaota tahuëri pahuanarin Pascoa
Hua‫ف‬an pochin Quirosarinquë canconinso‫ف‬
nanicaso‫ف‬. Naporo‫ف‬Quisoso
(Mt. 21.1-11; Mr. 11.1-11; Lc. 19.28-40)
Pitaniaquë paantarin. Inaquë Nasaro
ya‫ف‬huërin, ananpitantarinso‫ف‬. 2ॸInaquë 12ॸHua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
canconpatëira, piyapi‫ف‬sa‫ف‬amatërinacoi Quirosarinquë pa‫ف‬sapi. Pascoa

coshatapata‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Quisoso na‫ف‬huëcaiso marë‫ف‬inatohua‫ف‬pa‫ف‬sapi.
nosoroatona‫ف‬, napopi. Martaso‫ف‬cosharo‫ف‬ Tahuëririnquë Quisosonta‫ف‬inatohua
o‫ف‬huinarin. Nasaronta‫ف‬ɗ͑нӕřËΎѸȍҡЙҡ‫ڏ‬ chachin pa‫ف‬sarin. Ina natantahuatona‫ف‬,
rin. 3ॸNaporo‫ف‬Mariaso‫ف‬panca potiria 13ॸmërëmë pochin nininso‫̲ف‬Ѹȍӕ‫ڏ‬
manin, noya hua‫ف‬sai‫ف‬mëntai‫ف‬nininso‫ف‬. tona‫ف‬, nacapiapona‫ف‬pa‫ف‬sapi.

Pa‫ف‬ton nipirinhuë‫ف‬, inaquë Quisoso Pa‫ف‬yatahuatona‫ف‬, huënintahuatona‫ف‬,
nantëquën pashirantëtërin. Ina quëran chiniquën nontapi.
ainën quëran amirantërin. Ya‫ف‬ipi pëi‫ف‬ —Ma noyacha Quisososo paya.
pimoanarin. 4ॸCotasë Iscariotiso‫ف‬ Sinioro chachin chiniquën nanan
nipirinhuë‫ف‬co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬nin. Inaso‫ف‬ quëtërin. Ina nohuanton,
Quisoso ca‫ف‬tanpirinhuë‫ف‬, yasha‫ف‬huirapirin. hua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬. Ma noya hua‫ف‬an
5ॸ—¿Onpoatonta‫ف‬iso hua‫ف‬sai‫ف‬chiniarin? nisarin. Ma noyacha Tata Yosëso paya,
Pa‫ف‬anin naporini, cara pasa tahuëri marë‫ف‬ tosapi.
pahuërërinso pochin coriqui canaitonhuë‫ف‬. 14ॸMora quënanconahuaton, ina aipi
Canarin sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬quëchitonhuë‫ف‬, itërin Quisoso huënsërin. ʊфË֤ΎѸřнӕɗфɗË‫ڏ‬

Cotasëri. nënquë ninotona‫ف‬pi ninshitëфɗ͑тӕɗфΎѸ‫ڏ‬
6ॸNipirinhuë‫ف‬, co sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ rinquë ya‫ف‬huëpisopita nitotacaiso marë‫ف‬.
rinhuë‫ف‬. Yaihuataton, naporin. Inari 15 Ama, iyaro‫ف‬sa, pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬.
chachin ya‫ف‬ipi coriquinën a‫ف‬pairin. Coriqui Ni‫ف‬co‫ف‬. Hua‫ف‬anëma‫ف‬huë‫ف‬sarin.

morsa a‫ف‬pairin ni‫ف‬ton, pi‫ف‬pian pi‫ف‬pian Mora aipi huënsërahuaton,
ihuatarin. 7ॸNapopirinhuë‫ف‬, Quisosori itërin: huë‫ف‬sarin huachi, itëфɗ͑͑ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬
—Iso sanapi tananpitëquë‫ف‬. Noya ton.
napotarinco. Co hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬ 16ॸYosë quiricanën quëran ninorin.
chiminapo. Nosoroatonco, ina marë‫ف‬ Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co

pashirantëtërinco. 8ॸNani tahuëri ina yonquiraihuë‫ف‬. тӕɗѸΎѸΎ͑͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬
sa‫ف‬ahuaro‫ف‬saso‫ف‬ya‫ف‬huërarin. Caso‫ف‬ huachina, naporo huarë‫ف‬yonquirai
nipirinhuë‫ف‬co isëquë huachi. “Mora aipi chachin huënsëф‫ڏ‬
ya‫ف‬huëmiatarahuë‫ف‬, itërin. huaton, Quirosarinquë huë‫ف‬nin,” tënai.
17ॸNasaro ananpitantarinso‫ف‬ni‫ف‬pisopita
Nasaronta‫ف‬yatëpapiso‫ف‬ ipora huanta‫ف‬sha‫ف‬huirápi. —Tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬
9ॸQuisoso Pitaniaquë ya‫ف‬huarin, na‫ف‬a chin chimimiatopirinhuë‫ف‬, catapini
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬natantopi. ʊ͑͑ҡ͑ҡȍӕ‫ڏ‬ tahuëri quëran Quisosori ananpitantarin
219 ˇӕ͑ॷ12
huachi. Pa‫ف‬pitopi quëran apipirin inapaquë nanpimiatarama huachi.

huachi. Quiyari ni‫ف‬nai, tosapi. 18ॸIna 26ॸYaimapatamaco, ËЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
marë‫ف‬notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬Quisoso toco‫ف‬. Insëquësona pa‫ف‬pato, piyapinëhuë

nacapiapona‫ف‬pa‫ف‬pi. 19ॸNatanahuatona‫ف‬, pita imasarinaco, nonanarinaco.
Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬ninontopi. Canpitanta‫ف‬Yosë marë‫ف‬sacatohuatama‫ف‬,
—Topinan quëran pënënpirëhuahuë‫ف‬, nóya ni‫ف‬sarinquëma huachi, itërin
co piyapi‫ف‬sa‫ف‬pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬natëфɗ͑ř͑‫ڏ‬ Quisosori.
poahuë‫ف‬. Ni‫ف‬cochi. Na‫ف‬con na‫ف‬con
piyapi‫ف‬sa‫ف‬Quisoso imasapi huachi, Chiminacaso‫ف‬ninorinso‫ف‬
nitopi, ninontatona‫ف‬. 27ॸIna quëran itantarin:
—Iporaso‫ف‬sëtochinachin cancantëф‫ڏ‬
Cricoro‫ف‬sari Quisoso yanontopiso‫ف‬ huë. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬Yosë ichi? tënahuë,
20ॸA‫ف‬naquën Crico piyapinta‫ف‬тӕɗфΎѸ‫ڏ‬ yonquiato. Co parësita‫ف‬huaso‫͑ف‬Ύȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬
rinquë huë‫ف‬pi. Nisha piyapi niponahuë‫ف‬, pirahuë‫ف‬, “Catahuaco, Tata, ama
Yosë yonquiapi anta‫ف‬. Niyontonpiso‫ف‬ parësichisohuë‫ف‬,” co itarahuë‫ف‬.
tahuëri ni‫ف‬ton, Yosë chinotacaiso marë‫ف‬ Chimina‫ف‬huaso marë‫ف‬o‫ف‬marahuë,
huë‫ف‬pi. 21ॸQuisoso yanohuitatona‫ف‬, Pinipi itahuaton, Yosë nontërin.
nontiipi. Pinipiso‫ف‬Cariria Pitsaitaquë 28ॸ—Catahuaco, Tata, no‫ف‬tëquën
hua‫ف‬huatërin ni‫ف‬ton, itiipi: natëinquën. Ina quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬nóya

—Quiyanta‫ف‬, iyasha, тӕɗѸΎѸΎֆ͑Ύ͑ҡΎ‫ڏ‬ ni‫ف‬sarinënquën, itërin, Yosë nontaton.
piraihuë‫ف‬, itopi. Itohuachina, inapa quëran Yosëri itërin:
22ॸIna natanahuaton, Antërisë —Nani catahuaranquën. Natëranco
sha‫ف‬huitonin. Naporahuaton, cato ni‫ف‬ton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬nóya ni‫ف‬ninaco.
chachin paaton, Quisoso sha‫ف‬huitonin. Iporaso‫ف‬catahuaantaranquën. Natëф͑‫ڏ‬
23ॸNatanahuaton, itërin: coso marë‫ف‬noya noya ni‫ف‬sarinaco, itërin
—Noya, iyashahua‫ف‬. Nani tahuëri Yosëri.
nanirin huachi. Yosë quëran caso‫ف‬ 29ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬natanahuatona‫ف‬,
quëmapico ni‫ف‬to, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya ninontopi.

ni‫ف‬sarinaco. Nisha piyapi‫ف‬santa‫͑ف‬Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬ —Huiratarin, topi a‫ف‬naquën.
rinaco huachi. 24ॸNo‫ف‬tëquën —Co huirahuë‫ف‬. Anquëniri nontërin
sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Tricoraya co nimara, topi a‫ف‬nanta‫ف‬.
sha‫ف‬patërahuë‫ف‬, co na‫ف‬arinhuë‫ف‬. 30ॸNapohuachinara, Quisosori itërin:
Inasachin nisarin huachi. ͮЙΎЙΎ͑‫ڏ‬ —Co ca marërachin inapa quëran

huë‫ف‬, sha‫ف‬patëra, chiminin pochin nontërincohuë‫ف‬. Canpitanta‫ف‬natëamacoso
niponahuë‫ف‬, papotantahuachina, noya marë‫ف‬nontërinco, natanama‫ف‬. 31ॸIporaso‫ف‬co
nitërin huachi. Inapochachin canta‫ف‬ natëpisopitahuë‫ف‬no‫ف‬huiarinaco ni‫ف‬ton,
chiminarahuë ni‫ف‬ton, na‫ف‬con na‫ف‬con ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin huachi. Hua‫ف‬qui‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicha‫ف‬ësarahuë huachi. sopairi piyapi‫ف‬sa‫ف‬camaipirinhuë‫ف‬, cari
25ॸCanpitanta‫ف‬isoro‫ف‬paquë minsërahuato, ocoiarahuë huachi. 32ॸCo
ya‫ف‬huërinsopitarachin yonquihuatama‫ف‬, hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬ɗ͑ЙнӕřËȍɗ͑Йɗфɗ‫ڏ‬
topinan quëran nanpiarama‫ف‬. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ naco. Ina quëran nisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬
huë‫ف‬, Yosë na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗȍӕ‫ڏ‬ imasarinaco huachi, itërin.
tama‫ف‬, ina nohuitatoma‫ف‬nanpiarama 33ॸ“Corosëquë chachin chiminapo,”
huachi. Canpitaora nohuantëф̲ѸΎ‫ڏ‬ ta‫ف‬ton, naporin. 34ॸIna quëф͑͑ҡ͑ɗ͑ѸΎ‫ڏ‬

chin naniantohuatama‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri pitari itapon:
ˇӕ͑ॷ12 220
—Cristo nanpimiatarin. Co onporonta‫ف‬ Noya natanpi naporini, ͑ҡ͑Ëȍɗ‫ڏ‬

chimianinhuë‫ف‬, tënai. ֤ΎѸřнӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬ tonahuë‫ف‬. Imarinaco naporini,
quë naporin, nontërai. Quëmaso‫ف‬ anoyacancanchitohuë‫ف‬, tënin.
nipirinhuë‫ف‬nisha nonan. “Yosë quëran 41ॸIraca co‫ف‬huara Quisoso isoro‫ف‬paquë
caso‫ف‬quëmapico niporahuë‫ف‬, inapaquë huë‫ف‬shamatërasohuë‫ف‬, Isaiasëcori

achinpiarinaco,” tënan. ¿Onpoatonta‫ف‬ hua‫ف‬narëso pochin ninorin. Quisososo‫ف‬
naporan? ¿Ma quëmapinquënta‫ف‬ Yosë pochachin nóya ni‫ف‬ton, ina
quëmaso‫ ?ف‬itopi. yonquiaton, naporin.
35ॸ—Iporáchin tahuëri pochin 42ॸNa‫ف‬con Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬co
a‫ف‬pintaranquëma‫ف‬. Co hua‫ف‬qui‫ف‬ natëpirinahuë‫ف‬, na‫ف‬a miachin pi‫ف‬pian

ya‫ف‬huarahuë‫ف‬. Pa‫ف‬miatarahuë huachi. natëapi. “Inaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin,ٚҡЙΎ͑‫ڏ‬
A‫ف‬pininso pochin no‫ف‬tëquën anitotëф͑‫ڏ‬ raihuë‫ف‬, Parisio piyapi‫ف‬sa‫ف‬të‫ف‬huatatona‫ف‬,
quëma‫ف‬. Anitotohuatënquëma‫ف‬, noya co piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitopihuë‫ف‬. “Yosë
nico‫ف‬. Ni‫ف‬ËΎ͑ҡѸȍɗ͑͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ pëinën quëran ocoihuachinënpoa‫ف‬,”
totama‫ف‬. Tashinanquë iratohuatëra, ta‫ف‬tona‫ف‬, ta‫ف‬tápi. 43ॸYosëachin
chihuërë‫ف‬. Inapochachin tashinan pa‫ف‬yatacaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬
pochin cancantohuatama‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ pa‫ف‬yatacaiso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con yonquipi.
yonquiarama‫ف‬. 36ॸCarinquëma‫ف‬
a‫ف‬pintaranquëma‫ف‬. Co‫ف‬huara Co natëpiso marëhuë‫ف‬ana‫ف‬intarinso‫ف‬
pa‫ف‬shantatërasocohuë‫ف‬, natëco. Natëȍӕ‫ڏ‬ 44ॸInaquëran Quisosori chiniquën
tamaco, canpitanta‫ف‬tahuëri pochin a‫ف‬chintantarin ya‫ف‬ipiya natanacaiso
cancantarama huachi, itërin. Ina marë‫ف‬.
tosahuaton, pa‫ف‬nin huachi. Co huachi —No‫ف‬tëquën a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬.
a‫ف‬ninquëchin iratërinhuë‫ف‬. Natëhuatamaco, ËΎËѸËȍɗ͑͑ҡřф̲‫ڏ‬
cohuë‫ف‬. Tata Yosënta‫ف‬natëarama anta‫ف‬.
Tanshirëso pochin cancantopisopita Ina a‫ف‬paimarinco. 45ॸæ͑ΎȍӕɗҡΎȍӕҡ‫ڏ‬
37ॸNani na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin maco, Yosënta‫ف‬nohuitarama‫ف‬. 46ॸæфɗ͑‫ڏ‬
anoyatërin. Cosharo‫ف‬ana‫ف‬atërin. Yosë quëma‫ف‬a‫ف‬pintëranquëma‫ف‬. ʊ̲Йҡ‫ڏ‬
pochin nininso‫ف‬ni‫ف‬saponaraihuë‫ف‬, co maco, ËΎҡѸȍɗ͑͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡф‫ڏ‬
yanatëpihuë‫ف‬. 38ॸIraca Isaiasëco‫ف‬ninshitë mahuë huachi. Ina marë‫ف‬isoro‫ف‬paquë
rinso‫ف‬. o‫ف‬marahuë. 47ॸA‫ف‬naquëma‫͑ف‬ҡ͑Йɗф̲‫ڏ‬
A‫ف‬chintopirahuë‫ف‬, Sinioro, co yanatë cohuë‫ف‬, co natëramacohuë‫ف‬. Co natëȍӕ‫ڏ‬
rinacohuë‫ف‬. Quëma nohuanton, tamacohuë‫ف‬, co apira
sacai‫ف‬nininso‫ف‬nani ana‫ف‬intaranquëmahuë‫ف‬. Co ina marë‫ف‬
a‫ف‬notopirahuë‫ف‬, co yanatëpihuë‫ف‬, o‫ف‬marahuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicha‫ف‬ëca‫ف‬huaso
tënin. marë‫ف‬o‫ف‬marahuë. 48ॸæΎ͑Ύȍӕ͑ҡΎȍӕҡ‫ڏ‬
No‫ف‬tëquën ninorin. 39ॸNapoaton co macohuë‫ف‬, a‫ف‬chintëranquëmasonta‫ف‬co
nanitopihuë‫ف‬natëtacaiso‫ف‬. Isaiasëco natëhuatamacohuë‫ف‬, canpitaora tëhuënë
chachin itantarin: maquë nina‫ف‬intarama‫ف‬. ͮɗҡΎҡЙΎ̲ф‫ڏ‬
40 Yosëri tananpitërin ni‫ف‬ton, huë‫ف‬, co natëramacohuë‫ف‬ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬,
tanshirëso pochin cancantatona‫ف‬, ayaro‫ف‬tahuëri ana‫ف‬intarinquëma huachi.
co natëtochinachinhuë‫ف‬Ë͑Ë͑‫ڏ‬ 49ॸCo caora yonquinëhuë quëran
topi. Hua‫ف‬qui‫ف‬co yanatëpihuë‫ف‬ a‫ف‬chinahuë‫ف‬. Tata Yosë sha‫ف‬huitërinco

ni‫ف‬ton, napotërin. Noya ni‫ف‬pi nani ma‫ف‬sha a‫ف‬china‫ف‬huaso‫ف‬. 50ॸYosë
naporini, quënanchitonahuë‫ف‬. a‫ف‬chininso‫ف‬imapatama‫ف‬, ɗ͑͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬
221 ˇӕ͑ॷ12ٍॷ13
toma‫ف‬nanpiarama huachi, tënahuë. —Co napotohuatënquënhuë‫ف‬, co ca

Sha‫ف‬huitohuachincora, inachachin pochin cancantaranhuë‫ف‬, itërin
carinquëmanta‫ف‬sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬, Quisosori.
tënin Quisoso. 9ॸ—Inta nipachin, ama, Sinioro,
nantëhuërachin pa‫ف‬motocosohuë‫ف‬.
Quisosori ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita Imirahuë, motohuënta‫ف‬, inapita ya‫ف‬ipi
pa‫ف‬morantërinso‫ف‬ pa‫ف‬motoco, itërin.
13
1ॸPascoa tahuëri naniriarin. A‫ف‬na 10ॸ—Co ina nohuantërëhuë‫ف‬. Nani
tahuëríchin pahuanarin amahuatëra, co huachi në‫ف‬huëtërëhuë‫ف‬.

nanicaso‫ف‬. ҽѸȍɗфֆтӕɗѸΎѸΎËȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬ Nantëichin pa‫ف‬morantërë‫ف‬. Inapochachin
rin. Chiminpachin, Tata Yosë‫ف‬pa‫ف‬ nani anoyacancantëranquëma‫ف‬. Ina
pantararin. Ina nitotaton, na‫ف‬con piquëran co noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, inanta‫ف‬
nosororincoiso‫ف‬anitotarincoi huachi. inquitantaranquëma‫ف‬. Ina quëran noya
Tëhuënchachin ya‫ف‬ipi imarëhuasopita cancantantarama huachi. Canpitaso‫ف‬
na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬. noyapiachin cancantarama‫ف‬.
2,3ॸInaro‫ف‬coi coshatarai. Sopai hua‫ف‬ani A‫ف‬naichinquëma‫ف‬co noyapiachin
nani Cotasë Iscarioti ayonquirin Quisoso cancantaramahuë‫ف‬, itërin.
sha‫ف‬huirapicaso marë‫ف‬. Simon hui‫ف‬nin 11ॸCotasëri yasha‫ف‬huirapirinso‫ف‬
inaso‫ف‬. Quisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ya‫ف‬ipi ninoton, naporin. Napoaton

nitotërin. Yosë ya‫ف‬huërin quëran nani “A‫ف‬naichinquëma‫ف‬co noyapiachin
o‫ف‬marin. Co hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬ cancantaramahuë‫ف‬,” tënin.
naquëranchin inatohua‫ف‬panantararin. Tata 12ॸNani ya‫ف‬ipicoi
Yosëri chini chiniquën nanan quëtërin pa‫ف‬morantëra‫ف‬pirahuatoncoi,

ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntacaso marë‫ف‬. Inanta‫ف‬ a‫ف‬moantarahuaton, huënsëantarin.
nitotaton, coshatasocoi, 4ॸQuisoso misa Huënsëantarahuaton, a‫ف‬chintërincoi.
quëran huaniantarin. Aipi a‫ف‬morinso‫ف‬ —Ma‫ف‬marësona
ocoirahuaton, paniocara masahuaton, pa‫ف‬morantëranquëmaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
niso‫ف‬nantërin. 5ॸIna quëran i‫ف‬sha panticaquë a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. 13ॸCanpitaso‫͑ف‬Ύ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
oporahuaton, nantëhuëi tamaco, “Maistro” itëramaco. “Sinioro”
pa‫ف‬morantëra‫ف‬piarincoi. A‫ف‬naya a‫ف‬naya itëramaco inanta‫ف‬. No‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
pa‫ف‬morantëatoncoi, paniocaraquë amirantë toma‫ف‬, napotëramaco. Canpita maistronë
rincoi. Moshashoíchin inapocaso‫ف‬ maco mini. Sinioroco ni‫ف‬to, natëramaco.
nipirinhuë‫ف‬, nosoroatoncoi, Quisoso 14ॸCanpita maistronëmaco niporahuë‫ف‬,
chachin napotërincoi. pa‫ف‬morantëranquëma‫ف‬. Napoaton canpita

6ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Simon Pitroso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ capininta‫ف‬ina pochachin cancantoco‫ف‬.
yapa‫ف‬morantëpirinhuë‫ف‬, co nohuantëфɗ͑‫ڏ‬ Nipa‫ف‬morantërëso pochin nicatahuaco‫ف‬
huë‫ف‬. noya noya cancantacamaso marë‫ف‬.
—Quëma, Sinioro, 15ॸMoshasho pochin cancantato,
yapa‫ف‬morantëranco, ¿ti? itërin. pa‫ف‬morantëranquëma‫ف‬. Canpitanta‫ف‬ca

7ॸ—Ma‫ف‬marësona pochin cancantatoma‫ف‬, ninosoroatoma‫ف‬
yapa‫ف‬morantëpiranquënhuë‫ف‬, co ipora nicatahuaco‫ف‬. 16ॸTëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
nitochatëraranhuë‫ف‬. Oshaquëran nonanamacoso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ni‫ف‬cochi.
nitotaran huachi, itërin. Patronso‫ف‬chiniquën nanantërin.
8ॸ—Co onporonta‫ف‬caso‫ف‬ Piyapinënpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎΎ͑ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬
pa‫ف‬morantërarancohuë‫ف‬, itërin Pitrori. chin chiniquën nanantërinhuë‫ف‬. æΎ̲ɗѸɗΎ‫ڏ‬
ˇӕ͑ॷ13 222
nëonta‫ف‬co hua‫ف‬an pochin chiniquën 26ॸ—Iso cosharo‫ف‬i‫ف‬shirahuato, quëҡф‫ڏ‬
nanantërinhuë‫ف‬. Napoaton ama hua‫ف‬an huë. Insosona quëtohuato,

pochin nicacamaso‫ف‬yonquicosohuë‫ف‬. Ca yasha‫ف‬huirapiarincoso‫ف‬nitotëquë‫ف‬,
pochin cancantoco‫ف‬. 17ॸNani nitotërama‫ف‬ itërinco, osháquëran nontatonco. Ina
ipora. Ca pochin nipatama‫ف‬, nóya tosahuaton, i‫ف‬shirahuaton, Cotasë
cancantarama huachi. Iscarioti quëtërin. Simon hui‫ف‬nin inaso‫ف‬.
18ॸCo ya‫ف‬ipiima‫ف‬noya cancantaramahuë‫ف‬. 27ॸIna ma‫ف‬pahuachina, sopairi
Shonca catoya‫ف‬pinquëma‫ف‬acoranquëma‫ف‬ ya‫ف‬coancantërin huachi. Naporo‫ف‬

ca‫ف‬tanamacoso marë‫ف‬. Ya‫ف‬ipiima‫ف‬noyá Quisosori itapon:
nohuitëranquëma‫ف‬. Yosë quiricanënquë —Ma‫ف‬sona yaninanso‫ف‬, manoton
iraca naporin: “A‫ف‬nara‫ف‬carë‫ف‬ËΎѸȍҡЙΎ͑‫ڏ‬ niquë‫ف‬, itërin.
huë‫ف‬, sha‫ف‬huirapiarinco,” tënin. 19ॸApira 28ॸItohuachina, natanpiraihuë‫ف‬,
nitotato, sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Ma‫ف‬sha ma‫ف‬marësona nontërinso‫ف‬co nitotëфɗ‫ڏ‬

onpotohuachinco, yonquiarama huachi. huë‫ف‬. 29ॸCotasëri coriqui morsa a‫ف‬pairin
“Inaso‫ف‬tëhuënchachin Cristo ni‫ف‬ton, ni‫ف‬ton, cosharo‫ف‬pa‫ف‬anacaso marë‫ف‬
ninorin,” tosarama‫ف‬. 20ॸNo‫ف‬tëquën a‫ف‬pamara, topirinhuë‫ف‬a‫ف‬naquën.
sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Carinquëma‫ف‬ Sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬nicanacaso marë‫ف‬
a‫ف‬paranquëma‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintacamaso a‫ف‬pamara, topirinhuë‫ف‬a‫ف‬naquën. Pascoa
marë‫ف‬. Natëhuachinquëma‫ف‬, natëarinaco tahuëri naniriarin ni‫ف‬ton, naporin,
canta‫ف‬. A‫ف‬paranquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, ͑ҡřɗ͑ř͑‫ڏ‬ topiraihuë‫ف‬. Hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬yaa‫ف‬notërinso‫ف‬
quëma‫ف‬. Insosona natëhuachinco, Yosënta‫ف‬ co nitotëraihuë‫ف‬. 30ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Cotasëso‫ف‬
natëarin huachi. Ina a‫ف‬paimarinco, nipirinhuë‫ف‬cosharo‫ف‬quëtërinso‫ف‬nani
itërincoi. ma‫ف‬parahuaton, pipirin huachi. Naporo‫ف‬
nani tashiarin. Tashi‫ف‬pa‫ف‬nin huachi.
Cotasëri sha‫ف‬huirapicaso‫ف‬ninorinso‫ف‬
(Mt. 26.20-25; Mr. 14.17-21; Lc. 22.21-23) Ninosorocaso‫ف‬pënëninso‫ف‬
21ॸNaporo‫ف‬Quisoso sëtërin. Chiniquën 31ॸCotasë nani pipihuachina, Quisoso
sëtárin. itantarincoi:
—No‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. —Yosë quëran caso‫ف‬quëmapico ni‫ف‬to,
Shonca catonquëma‫ف‬ apira no‫ف‬tëquën Yosë natëarahuë.
ca‫ف‬tanpiramacohuë‫ف‬, a‫ف‬naquëma‫ف‬ Napoaton nóya ni‫ف‬sarinco. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
yasha‫ف‬huirapiaramaco, itërincoi. ni‫ف‬pachinaco, “Ma noyacha Yosëso‫ف‬
22ॸIna natanahuatoi, a‫ف‬naya a‫ف‬nayacoi ni‫ف‬ton, na‫ف‬con catahuarinpoa paya,”
nini‫ف‬nai. “¿Inquënpoacha tosapi. 32ॸIna hui‫ف‬ninco chachin ni‫ف‬ton,
yasha‫ف‬huirapirëhua‫ف‬nicaya?” tënai, piyapi‫ف‬sa‫ف‬nitotatona‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con
yonquiatoi. 23ॸCaso‫ف‬Quisoso inchinanën Yosë yonquiapi. Ina quëran Yosë noya
quëran coshatërahuë. Na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ noya acoarinco huachi. Co hua‫ف‬quiya
rinco ni‫ف‬ton, inaquë coshatërahuë. quëranhuë‫ف‬inapotarinco huachi.
24ॸSimon Pitrori imirin quëran 33ॸHui‫ف‬nahuëpita pochin
përasahuatonco, —Nataniquë‫ف‬. ni‫ف‬piranquëmahuë‫ف‬, co huachi hua‫ف‬qui‫ف‬

¿Incarita‫ف‬yasha‫ف‬huirapirinso‫ ?ف‬itërinco. ya‫ف‬huapohuë‫ف‬. Pa‫ف‬miatarahuë huachi.
25ॸItohuachincora, amasha Yonisapiramacohuë‫ف‬, intohuaso‫ف‬pa‫ف‬pato,
ya‫ف‬carirahuato, oshaquëran natanahuë. co nanitaramahuë‫ف‬pacacamaso‫ف‬. I‫ف‬hua
—¿Inta‫ف‬, Sinioro, inachachin Cotioro‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitërahuë.
yasha‫ف‬huirapirinquën? itërahuë. 34ॸIporaso‫ف‬nasha pochin pënë͑ф͑‫ڏ‬
223 ˇӕ͑ॷ13ٍॷ14
quëma‫ف‬noya ninosorocamaso marë‫ف‬. 5ॸ—¿Intohuata‫ف‬, Sinioro, pa‫ف‬saranso‫?ف‬
Nosororanquë̲ѸΎЙΎËȍËȍɗ͑ɗ̲ф̲‫ڏ‬ Co nitotëraihuë‫ف‬. ¿Onporahuatoita‫ف‬ira

cosopita capininta‫ف‬ninosoroco‫ف‬. 35ॸͮɗ͑Ύ‫ڏ‬ nohuichii? itërin Tomasëri.
sorohuatama‫ف‬, imaramacoso‫ف‬nohuitapi 6ॸ—Ca ira pochinco. Ya‫ف‬ipiya
huachi. “Quisoso imatona‫ف‬, noya noya no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Casáchin

ninosoroapi huachi,” tosapi huachi, nanpicaso‫ف‬quëtëranquëma‫ف‬. ʊ̲ф̲ËΎ‫ڏ‬
itërin. sopitarachin Yosë‫ف‬pa‫ف‬cancontarama
huachi. 7ॸNoyá nohuitëramaco naporini,
Pitrori nonpinapicaso‫ف‬ninorinso‫ف‬ Tatahuënta‫ف‬nohuichitomahuë‫ف‬. Ipora
(Mt. 26.31-35; Mr. 14.27-31; Lc. 22.31-34) quëra huarë‫ف‬ina nohuitarama‫ف‬. Ca
36ॸ—¿Intohuata‫ف‬, Sinioro, pa‫ف‬saran? nohuitëramacoso pochin nohuitarama‫ف‬,
Canta‫ف‬pa‫ف‬i topirahuë‫ف‬, itërin Simon itërincoi.
Pitrori. 8ॸ—Tata a‫ف‬notocoi ni‫ف‬ii. Ina ni‫ف‬patoi,
—Intohuaso‫ف‬pa‫ف‬pato, co ipora Sinioro, nóya cancantarai huachi,

nanitëranhuë‫ف‬imaancoso‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri itopirinhuë‫ف‬Pinipiri.
canpitanta‫ف‬inatohua‫ف‬pa‫ف‬sarama‫ف‬, itërin. 9ॸ—Isonápo‫ف‬pi‫ف‬ipi, iyasha,
37ॸ—¿Onpoatonta‫ف‬, Sinioro, co apira canpitaro‫ف‬co ya‫ف‬huëpirahuë‫ف‬, co
nanitërahuë‫ف‬ima‫ف‬huanquënso‫ ?ف‬ʊ̲ф͑‫ڏ‬ nohuichatëraramacohuë‫ف‬, ¿ti?
quën ni‫ف‬ton yatëpapirinacohuënta‫ف‬, Ni‫ف‬patamaco, tatahuënta‫ف‬nohuitarama‫ف‬.
imamiataranquën huachi, itërin. ¿Onpoatonta‫ف‬nipachin, “Tata a‫ف‬notocoi
38ॸ—Yatëpapirinënquënhuënta‫ف‬, ni‫ف‬ii,” itëranco? 10ॸYosëso‫ف‬ca Tatahuë.
imamiataranco, ¿ti? No‫ف‬tëquën Ina pocháchinco ninahuë. Co ina,
sha‫ف‬huitaranquën. Ipora tashi chachin iyasha, natëyatëraranhuë‫ف‬, ¿ti?
co‫ف‬huara atari përashatërasohuë‫ف‬, A‫ف‬chintohuatënquëmara, co caora
quëma cararo‫ف‬nonpinapiaranco. “Co yonquinëhuë quëran a‫ف‬chinahuë‫ف‬. Yosë
canta‫ف‬Quisoso nohuitërahuë‫ف‬,” yonquirinso chachin yonquiato,
toconapon, itërin, Pitro nontaton. a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬. Ina nohuanton, nani
ma‫ف‬sha nanitaparahuë. 11ॸTatahuë
A‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬niquënantarihua‫ف‬ pochinco caso‫ف‬. Napoaton ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬
14
1ॸ—Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. natëco. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatë
Amana sëtocosohuë‫ف‬. Yosë natëco‫ف‬. rahuë. Nani ma‫ف‬sha nanitaparahuë. Ina
Canta‫ف‬natëco. “Co naniantarincoihuë‫ف‬,” yonquiatoma‫ف‬, natëco huachi, itërincoi.
ta‫ف‬toma‫ف‬, nani tahuëri natëco. 2ॸTatahuë
Ispirito Santo catahuarinpoaso‫ف‬
ya‫ف‬huërinquë na‫ف‬a pëi‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬naporini, 12ॸ—Natanco‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, no‫ف‬tëquën
sha‫ف‬huichitënquëmahuë‫ف‬. Inatohua‫ف‬ sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. Tëhuënchachin
panantarahuë canpita ya‫ف‬huëcamaso marë‫ف‬ imapatamaco, ca pochin nani ma‫ف‬sha
tapachinquëma‫ف‬. 3ॸInatohua‫ف‬pa‫ف‬pato, nanitapaarama‫ف‬. Tata Yosë ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬
tapatontahuatënquëma‫ف‬, o‫ف‬mantararahuë. panantarahuë ni‫ف‬ton, saca sacai‫ف‬nininso‫ف‬
O‫ف‬mahuato, maquimaranquëma‫ف‬. nanitapaarama‫ف‬. Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬
Carë‫ف‬quëma‫ف‬ya‫ف‬huapoma huachi. Ina catahuaaranquëma‫ف‬nanamëhuë
marë‫ف‬o‫ف‬mantararahuë. 4ॸIntohuata‫ف‬ a‫ف‬chinacamaso marë‫ف‬. Canpitari
pa‫ف‬sarahuëso‫ف‬nitotërama‫ف‬. Ϙ͑ЙΎфȍӕҡΎ‫ڏ‬ a‫ف‬chintohuatama‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con
mata‫ف‬canpitanta‫ف‬inatohua‫ف‬pacacamaso‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬imasarinaco huachi. 13ॸCa
nitotërama‫ف‬ipora, itërin. pochin yonquihuatama‫ف‬, nanan quëËȍɗ͑‫ڏ‬
ˇӕ͑ॷ14 224
quëma‫ف‬Tatahuë nontacamaso marë‫ف‬. maco, Tata Yosënta‫ف‬nosoroarinquëma‫ف‬.

“Hui‫ف‬nan chachin nanan quëtërinco,” Carinquëmanta‫ف‬nosoroaranquëma‫ف‬.
ta‫ف‬toma‫ف‬, ina nontoco‫ف‬. Ina pochin Inapaquë panantaporahuë‫ف‬, cancanëma
nontatoma‫ف‬, ma‫ف‬sona nohuantëramaso‫ف‬ quëran nontaranquëma‫ف‬. Noya noya
nico‫ف‬acotaranquëma‫ف‬. æҡȍӕф͑‫ڏ‬ nohuitaramaco huachi, itërin Quisosori.
quëma‫ف‬ni‫ف‬ton, Tatahuë noya noya 22ॸ—¿Onpoatonta‫ف‬, Sinioro, нӕɗֆфɗ‫ڏ‬
nohuitarama huachi. “Ma noyacha chin noyá nohuitarainquën? Co ya‫ف‬ipi

Yosëso paya,” tosarama‫ف‬. 14ॸCa pochin piyapi‫ف‬sa‫ف‬nohuitarinënquënhuë‫ف‬, itërin
yonquihuatama‫ف‬, ma‫ف‬sona nipatamaco, Cotasëri. A‫ف‬na Cotasë inaso‫ف‬. Co Cotasë
acotaranquëma‫ف‬. Iscariotihuë‫ف‬.
15ॸNani pënënanquëma‫ف‬. ͮΎѸΎфΎȍӕҡ‫ڏ‬ 23ॸNapotohuachina, Quisosori itërin:
maco, natëaramaco huachi. 16ॸInapaquë —Co ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nanitopihuë‫ف‬

panantahuato, Tata sha‫ف‬huitarahuë, nohuitinacoso‫ف‬. ʊ͑ѸΎѸΎ͑͑ΎѸΎфΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬
Ispirito Santo a‫ف‬patimarinquëma‫ف‬. Ca naco, natëarinaco. Natëhuachinaco,
pochachin catahuarinquëma‫ف‬, Ëȍɗ͑ɗË͑‫ڏ‬ Tata Yosëri nosoroarin. Ispirito Santori
canarinquëma‫ف‬. Co onporonta‫ف‬Йҡфɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬coancantarin ni‫ف‬ton, Yosë noya
quëmahuë‫ف‬. 17ॸIspirito Santoso‫ف‬ nohuitapi huachi. Canta‫͑ف‬Ύֆ͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬
no‫ف‬tëquënachin nonin ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën rinaco. 24ॸCo‫ف‬so‫ف‬nosorohuachinacohuë‫ف‬,
anitotarinquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬Yosë co natëarinacohuë‫ف‬. Co caora yonquinë
hua‫ف‬yanën chachin. æΎɗ̲фɗ͑ËΎѸΎЙɗҡ‫ڏ‬ huë quëran sha‫ف‬huitëranquëmahuë‫ف‬.
sohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co ina natëpihuë‫ف‬. Tata Yosë sha‫ف‬huitohuachincora,
Napoaton co nohuitapihuë‫ف‬. Canpitaso‫ف‬ inachachin sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Ina
nipirinhuë‫ف‬nohuitarama‫ف‬. Nani tahuëri a‫ف‬paimarinco.
catahuarinquëma‫ف‬. 25ॸCo‫ف‬huara pa‫ف‬shantatërasohuë‫ف‬,
Ya‫ف‬coancantarinquëma‫ف‬. 18ॸæΎЙҡΎ̲ɗ‫ڏ‬ sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. 26ॸInapaquë

taranquëmahuë‫ف‬. Ca nohuanto, Ispirito pantahuato, tatahuë nontarahuë,
Santo ya‫ف‬coancantarinquëma‫ف‬. Ca Ispirito Santo a‫ف‬patimarinquëma‫ف‬. Ca
pochachin catahuarinquëma‫ف‬. 19ॸCo ya‫ف‬huërënamëhuë o‫ف‬mararin. Inaso‫ف‬
hua‫ف‬qui‫ف‬isëquë ya‫ف‬huarahuë‫ف‬. Pa‫ف‬pato, catahuaarinquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Yosë nanamë
co imarinacosopitahuë‫ف‬co huachi a‫ف‬chintarinquëma‫ف‬. Catahuaarinquëma‫ف‬
quënanarinacohuë‫ف‬. Canpitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ a‫ف‬chintëranquëmaso‫̲͑͑ف‬ɗ͑ҡË‫ڏ‬
huë‫ف‬quënantaramaco. Cancanëma maso marëhuë‫ف‬. Catahuahuachinquëma‫ف‬,
quëran nohuitaramaco huachi. ͮ͑Йɗ͑‫ڏ‬ nóya yonquiarama huachi, tënin.
tarahuë ni‫ف‬ton, Yosë nohuitatoma‫ف‬
nanpimiatarama huachi. 20ॸNani Asanocancaninpoaso‫ف‬
nanpiantahuato, ͑Ύֆ͑Ύֆ͑Ύȍӕɗҡф‫ڏ‬ 27ॸInaquëran Quisoso
maco huachi. Tëhuënchachin Tata Yosë sha‫ف‬huitantarincoi:
yonquirinso chachin yonquirahuë. —Pantaporahuë‫ف‬, Ѹ͑ΎË͑Ë͑ф͑‫ڏ‬
Imamiataramaco ni‫ف‬ton, canpitanta‫ف‬ quëma‫ف‬. Tata Yosë natëto, co manta‫ف‬
yonquirahuëso pochin yonquiarama‫ف‬. të‫ف‬huatërahuë‫ف‬. Catahuaaranquëma‫ف‬ca
Carinquëmanta‫ف‬ya‫ف‬coancantaranquëma‫ف‬ pochachin cancantacamaso marë‫ف‬.
ni‫ف‬ton, nóya ninohuitarihua huachi. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ɗ͑ȍӕфËΎѸ͑ΎË͑Ë͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
21ॸNani pënënanquëmaso‫͑ف‬ɗҡΎҡΎȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬. A‫ف‬naroachin pa‫ف‬yanpi. Carinquë
tama‫ف‬, natëhuatamaco, tëhuënchachin maso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬catahuaaranquëma‫ف‬
nosoroaramaco, tënahuë. ͮΎѸΎфΎȍӕҡ‫ڏ‬ sano cancantacamaso marë‫ف‬. Ama
225 ˇӕ͑ॷ14ٍॷ15
pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Ama të‫ف‬huacosohuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, insosona tëhuënchachin

28ॸNani sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Inapaquë imapachinaco, Yosëri noya ni‫ف‬sarin.
pantaporahuë‫ف‬, Nara niquitërëso pochin, ina nohuanton,
ya‫ف‬coancantimaranquëma‫ف‬. Tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ pi‫ف‬pian ma‫ف‬sha onporin noya noya
chin nosorohuatamaco, Tatahuëtaquë cancantacaso marë‫ف‬. 3ॸCarinquëma‫ف‬nani
panantarahuë ni‫ف‬ton, ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ anoyacancantëranquëma‫ف‬.
rama‫ف‬. Inaso‫ف‬chini chiniquën nanantë A‫ف‬chintëranquëmaso‫ف‬natërama‫ف‬. Ina
rin. 29ॸCo‫ف‬huara pa‫ف‬shantatërapohuë‫ف‬, yonquiatoma‫ف‬, ͑ΎֆЙɗËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. Inapaquë rama‫ف‬. 4ॸImamiatatomaco, nani tahuëri
pantahuato, yonquiarama huachi. yonquiráco catahuainquëma‫ف‬. Noya
“Tëhuënchachin ninoton, nichinpitërinso pochin nico‫ف‬. Nara së‫ف‬pa‫ف‬
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, noya noya nohuishatohuachina, co nitërinhuë‫ف‬.
natëaramaco huachi. Ina marë‫ف‬ ʊ͑ЙΎËȍËȍɗ͑ËΎɗ̲̲ɗҡΎȍӕҡ̲ËΎ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. huë‫ف‬, co nanitaparamahuë‫ف‬noya
30ॸCo huachi hua‫ف‬qui‫ف‬nontaranquë̲‫ڏ‬ nicacamaso‫ف‬.
huë‫ف‬. Sopai hua‫ف‬an nohuanton, ̲Ѹфɗ‫ڏ‬ 5ॸCa nara ya‫ف‬huë pochinco. Canpitaso‫ف‬
naco. Inari camairin ni‫ف‬ton, nani nara së‫ف‬pa pochinquëma‫ف‬.

huë‫ف‬sapi macainacoso marë‫ف‬. Co caso‫ف‬ Ya‫ف‬coancantaranquëma‫ف‬. Nani tahuëri
pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ina camaincosohuë‫ف‬ yonquihuatamaco, catahuaaranquëma‫ف‬,
nipirinhuë‫ف‬, 31ॸco ta‫ف‬ararahuë‫ف‬. Tata Yosë noya nisarama huachi. Nara noya
nosoroato, ina no‫ف‬tëquën natërarahuë. nitërinso pochin noya nisarama‫ف‬.
Ina nohuanton, ma‫ف‬sha onpoarahuë. Canpitaora co nanitaramahuë‫ف‬Yosë
Piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicatonaco, “Tëhuënchachin pochin cancantacamaso‫ف‬. 6ॸNara së‫ف‬pa‫ف‬
Yosë nosoroaton, natërin,” ta‫ف‬caiso nohuishatohuachina, ahuirin. ͅѸȍӕ‫ڏ‬
marë‫ف‬co ta‫ف‬ararahuë‫ف‬. Huëco‫ف‬pa‫ف‬ahua tona‫ف‬, pënquë të‫ف‬yatopi, ahuiquitopi
huachi, itërincoi Quisoso. huachi. ʊ͑ЙΎËȍËȍɗ͑ËΎɗ̲̲ɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
tamacohuë‫ف‬, Yosë a‫ف‬poarinquëma‫ف‬.
Nara‫ف‬huaya nitërinso pochin nininso‫ف‬ Ana‫ف‬intarinquëma huachi.
15
1ॸ—Canpitaora, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co 7ॸCasáchin yonquihuatamaco, na‫ف‬con
nanitëramahuë‫͑ف‬Ύֆ͑ɗËË‫ڏ‬ catahuaaranquëma‫ف‬.
maso‫ف‬. Casáchin catahuahuatënquëma‫ف‬, A‫ف‬chintëranquëmasonta‫̲͑͑ف‬ɗ͑ҡΎËΎ‫ڏ‬
nóya cancantarama‫ف‬. Nara‫ف‬huaya sohuë‫ف‬. Ina yonquiatoma‫ف‬, Yosë nontoco‫ف‬.
nitërinso pochin ninin. Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Tëhuënchachin imamiatohuatamaco,
Opa nara‫ف‬huaya noya nitërin. Ca ina ma‫ف‬sona nohuantohuatama‫ف‬, sha‫ف‬huitoco
pochinco. Imaramacosopita nara së‫ف‬pa acochinquëma‫ف‬. 8ॸNara na‫ف‬con nitërinso
pochin ninama‫ف‬. Tata Yosëso‫ف‬hua‫ف‬anën pochin canpitanta‫ف‬noya noya nico‫ف‬. Yosë
pochin ninin. 2ॸA‫ف‬na së‫ف‬paquën co pochachin nico‫ف‬. Ina quëran a‫ف‬napitanta‫ف‬
nitohuachinahuë‫ف‬, nishitëtahuatë‫ف‬, nicatënquëma‫ف‬, Yosë yonquiapona huachi.
të‫ف‬yatërë‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ Naporahuatoma‫ف‬, noya noya imasaramaco
pi‫ف‬pian nitërin. Ina së‫ف‬para‫ف‬huain pi‫ف‬pian huachi, itërincoi.
niquitërë‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con nitacaso marë‫ف‬.
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita iinpita pochin ni‫ف‬ninso‫ف‬
Co niquitohuatërahuë‫ف‬, co noya
nitërinhuë‫ف‬. Inapochachin a‫ف‬naquën 9ॸIna
quëran itantarincoi:
“Imarai” topirinahuë‫ف‬, co natërinacohuë‫ف‬ —Tata Yosë nosororincoso pochachin
ni‫ف‬ton, Yosëri co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬nin. nosororanquëma‫ف‬. Ina na‫ف‬con yonquico‫ف‬.
ˇӕ͑ॷ15 226
10ॸTata Yosë no‫ف‬tëquën natërahuë ni‫ف‬ton, pita capini ninosoroco‫ف‬,” itëranquëma

pa‫ف‬pi nosororinco. Inapochachin huachi, tënin.
natëhuatamaco, carinquëmanta‫ف‬pa‫ف‬pi
nosoroaranquëma‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huirinënpoaso‫ف‬
11ॸYa‫ف‬ipi cancanëhuë quëran Tatahuë 18ॸIna quëran sha‫ف‬huitantarincoi:
natërahuë ni‫ف‬ton, nóya cancantërahuë. —Co imarinacosopitahuë‫ف‬
Natëhuatamaco, ca pochachin noya no‫ف‬huihuachinënquëma‫ف‬, ama
cancantarama‫ف‬. Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬ pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Ca‫ف‬ton no‫ف‬huirinaco,
sëtaramahuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬ nitotërama‫ف‬. 19ॸCo noyahuë‫ف‬cancantë
a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. 12ॸNani pënë͑͑‫ڏ‬ rama‫ف‬naporini, noya
quëma‫ف‬noya ninosorocamaso marë‫ف‬. ni‫ف‬itënënquëmahuë‫ف‬. Inahua capinirá
Carinquëma‫ف‬nosororanquëmaso chin nipa‫ف‬yatopi. Nipirinhuë‫ف‬, nani
pochachin canpitanta‫ف‬ninosoroco‫ف‬. Ina nicha‫ف‬ëranquëma‫ف‬. Ca nohuanto, co
pa‫ف‬pi nohuantërahuë nicacamaso‫ف‬. inapita pochin cancantëramahuë‫ف‬.
13ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎф͑‫ڏ‬ Imaramaco ni‫ف‬ton, no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬.
quëma‫ف‬. ʊֆЙфɗ͑ЙΎËȍËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗф͑‫ڏ‬ 20ॸNo‫ف‬huirinaco ni‫ف‬ton, canpitanta‫ف‬
quëma‫ف‬. Na‫ف‬con nosoroatnquëma‫ف‬, no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬. Nani

canpita nicha‫ف‬ëca‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬ sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬: “Hua‫ف‬anëmaco
chiminarahuë. Co a‫ف‬napita ina pochin ni‫ف‬ton, co canpitaso‫ف‬noya noya
nosororinquëmahuë‫ف‬. 14ॸNatëpatamaco, ni‫ف‬sarinënquëmahuë‫ف‬,” itëranquëma‫ف‬.
tëhuënchachin iyaparin pochin Aparësitërinaco ni‫ف‬ton, canpitanta‫ف‬
ni‫ف‬saranquëma‫ف‬. 15ॸCo caso‫ف‬patron aparësitarinënquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
pochin cancantëranquëmahuë‫ف‬. natërinaco naporini, canpitanta‫ف‬
Patronso‫ف‬piyapinënpita camairin. natëitënënquëmahuë‫ف‬. Co ya‫ف‬ipiya
Camaipirinhuë‫ف‬, yonquirinso chachin co natërinacohuë‫ف‬. Ina yonquico‫ف‬. 21ॸTata
sha‫ف‬huitërinhuë‫ف‬. Iin chachinso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Yosë a‫ف‬paimapirincohuë‫ف‬, co ina
huë‫ف‬sha‫ف‬huitërin. Inapochachin nohuitopihuë‫ف‬. Napoaton imaramacoso
carinquëmanta‫ف‬ya‫ف‬ipiya marë‫ف‬no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬, aparëѸɗҡфɗ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Co piyapinëhuë nënquëma‫ف‬.
pochin ni‫ف‬nanquëmahuë‫ف‬. ͮɗЙֆф‫ڏ‬ 22ॸCo o‫ف‬mato, a‫ف‬chintërahuë‫ف‬naporini,
huëso pochachin ni‫ف‬nanquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co a‫ف‬porinacoso marë‫ف‬ΎѸȍȍӕɗ͑ҡΎ͑‫ڏ‬

Tatahuë sha‫ف‬huitërincosopita huë‫ف‬. Nani a‫ف‬chintopirahuë‫ف‬. Co
anitotëranquëma‫ف‬. 16ॸCo canpitaora natëtonacohuë‫ف‬, oshahuanpi. Ni‫ف‬ton,
nohuanton imaramacohuë‫ف‬. Ca Yosëri ana‫ف‬intarin huachi. 23ॸInsopitaso‫ف‬
nohuanto, imaramaco. Carinquëma‫ف‬ no‫ف‬huihuachinaco, Tata Yosënta‫ف‬
huayonanquëma‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬Ύȍӕɗҡ̲‫ڏ‬ no‫ف‬huirapi. 24ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
coso marë‫ف‬. Acoranquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, a‫ف‬naroachin anoyatërahuë. Nani ma‫ف‬sha
paatoma‫ف‬, nanamëhuë a‫ف‬chintoco‫ف‬ Yosë pochin ninahuë. A‫ف‬napita
a‫ف‬napitanta‫ف‬imainacoso marë‫ف‬. Noya piyapi‫ف‬saso‫ف‬co nanitapapihuë‫ف‬. Yosë
a‫ف‬chintoco‫ف‬imamiachinaco huachi. anohuita‫ف‬huaso marë‫ف‬sacai‫ف‬nininso‫ف‬
“Quisoso nanan quëtërinco,” ta‫ف‬toma‫ف‬, a‫ف‬notërahuë. Co a‫ف‬notërahuë‫ف‬naporini,
Yosë nontoco‫ف‬catahuainquëma‫ف‬. Ca co ina marë‫ف‬oshahuaintonahuë‫ف‬. Nani
pochin yonquihuatama‫ف‬, ma‫ف‬sona nicaponaracohuë‫ف‬, no‫ف‬huirinaco. Tata
nipatama‫ف‬, acochinquëma‫ف‬. 17ॸNani Yosënta‫ف‬no‫ف‬huipi. 25ॸʊфË֤ΎѸřнӕɗфɗË‫ڏ‬
pënënanquëma‫ف‬. ٘æ͑Йɗҡɗ̲ф̲ËΎѸΎ‫ڏ‬ nënquë ninshitopi. “Topinan quëran
227 ˇӕ͑ॷ15ٍॷ16
no‫ف‬huirinaco,” tënin ninshitaton. itëranquëmaso marë‫ف‬chiniquën

Iporaso‫ف‬naporinso chachin topinan sëtapiramahuë‫ف‬. 7ॸNo‫ف‬tëquën
quëran no‫ف‬huiarinaco. itëranquëma‫ف‬. Panta‫ف‬huaso‫ف‬noya,
26ॸYosë‫ف‬pa‫ف‬pantahuato, Ispirito Santo tënahuë. Co pantahuatohuë‫ف‬, Ispirito
a‫ف‬patimaranquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ Santo co o‫ف‬mararinhuë‫ف‬catahuainquë
quëma‫ف‬. No‫ف‬tëquënachin nonin. Yosë maso marë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, pantahuato,
quëran o‫ف‬marahuaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ ina a‫ف‬patimaranquëma‫ف‬. 8ॸIspirito Santo
ayonquirarin huachi. Nonahuëso isoro‫ف‬paquë o‫ف‬mahuachin, oshahuano‫ف‬sa‫ف‬
chachin no‫ف‬tëquën ayonquimarinquëma ayonquiarin. “Yosëso‫ف‬noyasáchin
huachi. 27ॸCanpitanta‫ف‬a‫ف‬chinarama‫ف‬ cancantërin. Piyapinquëmaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
a‫ف‬napitanta‫ف‬nohuitinacoso marë‫ف‬. Iraca huë‫ف‬co noyahuë‫ف‬nicatoma‫ف‬, ΎѸȍȍӕ‫ڏ‬
quëra huarë‫ف‬nohuitëramaco ni‫ف‬ton, nama‫ف‬. Ina marë‫ف‬ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬,”
naporahuëso‫ف‬sha‫ف‬huitarama‫ف‬, itërincoi itarin. 9ॸ“Co Quisoso natëramahuë‫ف‬
Quisoso. ni‫ف‬ton, pa‫ف‬pi oshahuanama‫ف‬,” itarin
piyapi‫ف‬sa‫ف‬, pënënpachin. 10ॸæËȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬
Imarinsopita aparësitacaiso‫ف‬ninorinso‫ف‬ pato, inapaquë pantahuato, co huachi
16
1ॸIna quëф͑тӕɗѸΎѸΎɗҡ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬ quënanaramacohuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,
coi: imapatamaco, Yosë noya ni‫ف‬sarinquëma
—Chiniquën cancantatoma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, huachi. Ispirito Santo o‫ف‬mahuachin,
imamiatoco. Co‫ف‬huara ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ oshahuano‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬con ayonquirarin
tërasënënquëmahuë‫ف‬, imainacoso marë‫ف‬. 11ॸSopai hua‫ف‬ani
sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬ama pa‫ف‬yanatoma‫ف‬ hua‫ف‬qui‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anëntopirinhuë‫ف‬,
a‫ف‬pocamacoso marëhuë‫ف‬. 2ॸNiyontonpiso Yosëri ocoiarin. Ana‫ف‬intarin huachi.
pëi quëran ocoiarinënquëma‫ف‬. A‫ف‬na “Ni‫ف‬cona ana‫ف‬intochinquëma‫ف‬
tahuëri yatëpararinënquëma‫ف‬. “Yosë canpitanta‫ف‬,” itarin Ispirito Santori.
pinorin ni‫ف‬ton, tëpahuato, Yosë noya 12ॸNa‫ف‬con yaa‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬,
ni‫ف‬sarinco,” ta‫ف‬tona‫ف‬, a‫ف‬naquëma‫ف‬ co ipora nanitaramahuë‫ف‬ya‫ف‬ipiya

tëpararinënquëma‫ف‬. 3ॸCo Tata Yosë yonquicamaso‫ف‬. 13ॸNipirinhuë‫ف‬, Ispirito
nohuitopihuë‫ف‬. Hui‫ف‬ninconta‫ف‬co nohuitë Santo o‫ف‬mahuachin, ya‫ف‬ipi nanamëhuë
rinacohuë‫ف‬ni‫ف‬tona‫ف‬, aparëѸɗҡфɗ͑ř͑‫ڏ‬ a‫ف‬chintarinquëma‫ف‬. No‫ف‬ҡřнӕř͑͑ɗҡΎҡ‫ڏ‬
quëma‫ف‬. 4ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ama rinquëma‫ف‬. Co inaora yonquirinso‫ف‬
pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Nani a‫ف‬chintarinquëmahuë‫ف‬. Yosë yonquirinso
sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri chachin a‫ف‬chintarinquëma‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri
aparësitohuachinënquëma‫ف‬, ina ma‫ف‬sha onpocaisonta‫ف‬anitotarinquëma‫ف‬.
yonquiarama‫ف‬. “Tëhuënchachin 14ॸCa nonahuëso chachin
no‫ف‬tëquën ninoton, sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬,” a‫ف‬chintarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, noya noya

tosarama‫ف‬. Iraca co ina pochin ni‫ف‬saramaco. 15ॸYa‫ف‬ɗЙɗҡҡȍӕřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitëranquëmahuë‫ف‬. Canpitaro‫ف‬co rinso‫ف‬nitotërahuë. ʊ͑ËȍËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
ya‫ف‬huato, catahuaaranquëma‫ف‬. Napoaton rahuë canta‫ف‬. Napoaton ca nonahuëso‫ف‬
ipora huarë‫ف‬sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. a‫ف‬chintarinquëma‫ف‬, tënin.
Ispirito Santo a‫ف‬patimarinso‫ف‬ Sëto inquitarinso‫ف‬

5ॸ—Iporaso‫“ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬pantararahuë,” 16ॸInaquëran itantarincoi:
itopiranquëmahuë‫ف‬, “¿Onpoaponta‫ ”?ف‬co —Pi‫ف‬pian pahuanarin paca‫ف‬huaso‫ف‬. Co
itëramacohuë‫ف‬. 6ॸ“Pantararahuë,” quënanaramacohuë‫ف‬. Ina quëran co
ˇӕ͑ॷ16 228
hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬quënantaramaco, tëhuënchachin nohuitëramacohuë‫ف‬. Yosë

itërincoi. 17ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi ninontë nontohuatama‫ف‬, co tata pochin nontëф‫ڏ‬
rai. mahuë‫ف‬. “Quisoso imarai ni‫ف‬ton, hui‫ف‬nan
—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tapon? “Pi‫ف‬pian pahuanarin pochin ni‫ف‬nancoi,” co itëramahuë‫ف‬.
paca‫ف‬huaso‫ف‬. Co quënanaramacohuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËЙΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
Ina quëran quënantaramaco,” tënin. toma‫ف‬, ma‫ف‬sha nitërëso pochin Yosë
“Tatahuë ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬pantararahuë,” nontoco‫ف‬catahuainquëma‫ف‬. “Quisoso
tënin anta‫ف‬. 18ॸ“Co hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬ nanan quëtërincoi,” ta‫ف‬toma‫ف‬, nani
quënantaramaco,” topachina, co tahuëri nontáco‫ف‬nóya cancantacamaso
nitotërëhuahuë‫ف‬. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tapon naporin? marë‫ف‬, itërincoi.
tënai ninontatoi.
19ॸYanatanpiraihuë‫ف‬, tapanatoi, co Sano cancantacaiso marë‫ف‬sha‫ف‬huitërinso‫ف‬
natanaihuë‫ف‬. Quisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ 25ॸ—Sacai‫ف‬nananquë nani
nitotërin. Napoaton itërincoi: a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬
—“¿Ma‫ف‬ta‫ف‬tapon naporin?” ta‫ف‬toma‫ف‬, nipirinhuë‫ف‬co sacai‫ف‬nananquë
yanatanpiramacohuë‫ف‬, ËΎ͑ҡ̲͑ËΎ‫ڏ‬ a‫ف‬chintaranquëmahuë‫ف‬. A‫ف‬ninquëchin
huë‫ف‬. Tëhuënchachin pi‫ف‬pian pahuanarin tatahuë nininso‫ف‬sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬.
paca‫ف‬huaso‫ف‬. Co quënanaramacohuë‫ف‬. 26ॸNaporo‫ف‬ca pochin yonquiatoma‫ف‬,
Ina quëran co hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬ tatahuë nontarama‫ف‬. Ca pochin

quënantaramaco. 20ॸTëhuënchachin, nontarama‫ف‬ni‫ف‬ton, “Catahuaquë‫ف‬, Tata,”
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, chiminpato, na‫ف‬nëarama‫ف‬, co ita‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 27ॸTatahuë
sëtarama‫ف‬. Co natërinacosopitasohuë‫ف‬ chachin nani nosororinquëma‫ف‬. ͮΎѸΎфΎ‫ڏ‬
nipirinhuë‫“ف‬Nani chiminin huachi,” ramaco ni‫ف‬ton, nosororinquëma‫ف‬. Ina
ta‫ف‬tona‫ف‬, capa cancantapi. Ya‫ف‬huërë‫ف‬ a‫ف‬paimarincoso‫ف‬natërama‫ف‬ni‫ف‬ton,
canpitaso‫ف‬sëtapiramahuë‫ف‬, co hua‫ف‬qui‫ف‬ nosororinquëma‫ف‬canpitanta‫ف‬. 28ॸTatahuë
sëtaramahuë‫ف‬, a‫͑ف‬фΎËȍɗ͑͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ quëran o‫ف‬mato, isoro‫ف‬paquë
tantarama huachi. 21ॸNi‫ف‬cochi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. ya‫ف‬huëpirahuë‫ف‬. Co hua‫ف‬qui quëranhuë‫ف‬
Sanapi yahuaihuachina, iquitaton, co tatahuë ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬panantararahuë
noyahuë‫ف‬cancantërin. ͮ͑ɗȍӕɗȍӕ‫ڏ‬ huachi, itërincoi.
china, a‫ف‬naroachin nóya cancantërin. Co 29ॸ—Iporaso‫ف‬co sacai‫ف‬nananquë
huachi iquitërinso‫ف‬yonquirinhuë‫ف‬. nontërancoihuë‫ف‬. A‫ف‬naroachin natanai.

“Hua‫ف‬huahuë nani huairahuë,” ta‫ف‬ton, 30ॸQuëmaso‫ف‬ya‫ف‬ipi nitotëran. Yosë
nóya cancantërin. 22ॸInapochachin quëran o‫ف‬maran, tënai. Co huachi

canpitanta‫ف‬ipora sëtapiramahuë‫ف‬. natana‫ف‬huainquënso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,
Naquëranchin quënantaramaco. Naporo‫ف‬ itërai.
nóya cancantarama huachi. Ina quëran 31ॸ—Nani natëramaco, ¿ti? ͮЙΎЙΎ‫ڏ‬
ma‫ف‬sha onpotopirinënquëmaonta‫ف‬, nóya nahuë‫ف‬, carinquëma‫ف‬itaranquëma‫ف‬.

cancantomiatarama huachi. 32ॸIpora tashi chachin ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬
23ॸNaporo‫ف‬ËΎȍӕËȍɗ͑ҡ͑ф̲ËΎ‫ڏ‬ ta‫ف‬ananpiraramaco. Yanquëërahuatoma‫ف‬,
huë‫ف‬. Cancanëma quëф֤͑ΎѸř͑ɗҡΎҡ‫ڏ‬ pëinëmaquë pa‫ف‬sarama‫ف‬. ЬҡΎЙɗф̲ËΎ‫ڏ‬
rinquëma huachi. No‫ف‬tëquën huë‫ف‬, co caora ya‫ف‬huapohuë‫ف‬. Tatahuë
sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. æЙΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ ca‫ف‬tanárinco. 33ॸNani na‫ف‬con
toma‫ف‬, Tata Yosë nontoco‫ف‬. “Quisoso sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬Ѹ͑ΎË͑Ë͑ҡË‫ڏ‬
nanan quëtërincoi,” ta‫ف‬toma‫ف‬, ma‫ف‬sona maso marë‫ف‬. æѸËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗȍӕҡ‫ڏ‬
nipatama‫ف‬, acotarinquëma‫ف‬. 24ॸIraca co maco, sáno cancantarama‫ف‬. Co
229 ˇӕ͑ॷ16ٍॷ17
pa‫ف‬yanaramahuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬aparëѸɗҡΎЙɗ‫ڏ‬ a‫ف‬chintërahuë huachi. Onpopinsona

rinënquëmahuë‫ف‬, chiniquën cancantoco‫ف‬. quëma cancantëran nani anitotërahuë
Sopai natëpisopita nani minsëarahuë ni‫ف‬ton, nohuitërinënquën. Inapitaso‫ف‬
huachi, itërincoi Quisoso. quëma piyapinënpita. Iraca quëra huarë‫ف‬
yonquiran imainacoso‫ف‬. тӕř̲͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
Quisosori Tata Yosë nontërinso‫ف‬ ton, imasarinaco huachi. Quëma
17 nanamën natëpi huachi. 7ॸæΎфֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬

1ॸIna tosahuaton, inapaquë
në‫ف‬pëtahuaton, Yosë nontërin. nëhuë quëran co manta‫ف‬ninahuë‫ف‬.

Nosoroatoncoi, inaquë chachin nontërin Quëma sha‫ف‬huitohuatancora, natëф͑‫ڏ‬
natana‫ف‬huaiso marë‫ف‬. quën huachi. Ina nitotopi.
—Nani, Tata, ora naniarin 8ॸSha‫ف‬huitohuatancora, inachachin
chimina‫ف‬huaso‫ف‬. Aparësitohuachinaco, a‫ف‬chintërahuë. Natëtopi huachi. Quëma

catahuaco quëma pochachin cancantato, quëran o‫ف‬marahuë. Quëma chachin
noya natëinquën. Ina quëran a‫ف‬napita a‫ف‬paimarancoso‫ف‬natëpi huachi.
nicatonaco, ͑Ύֆ͑ΎֆֆΎ͑нӕɗфɗ͑ř͑‫ڏ‬ 9ॸImarinacosopita marë‫ف‬chiniquën
quën. Quëma hui‫ف‬nanco ni‫ف‬to, ͑ЙΎҡ‫ڏ‬ nontaranquën. Hui‫ف‬nanpita pochin

ranquën. 2ॸChiniquën nanan, Tata, nani ni‫ف‬nanso‫ف‬. Iraca quëra huarë‫ف‬yonquiran
quëtëranco ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ imainacoso‫ف‬. A‫ف‬napitaso‫ف‬ËΎɗ̲фɗ͑ËΎ‫ڏ‬
hua‫ف‬anënta‫ف‬huaso marë‫ف‬. Quëma sopitahuë‫ف‬, co ipora inapita marë‫ف‬
nohuanton, a‫ف‬naquën imasarinaco. nontaranquënhuë‫ف‬. 10ॸYa‫ف‬ɗЙɗɗ̲фɗ͑ËΎ‫ڏ‬
Inapitaso‫ف‬anoyacancantërahuë quëma sopita imarinënquën quëmanta‫ف‬.
nohuitatënën nanpimiatacaiso marë‫ف‬. Quëmari hui‫ف‬nanpita pochin cancantë
3ॸQuëmasachin Yosënquën. Isoro‫ف‬paquë ran. Napopianachin imarinënpo‫ف‬. Noya
a‫ف‬paimaranco. Piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ΎȍӕɗҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬ natërinaco ni‫ف‬ton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya
nënquën, canta‫ف‬nohuitohuachinaco, ni‫ف‬sarinaco.
noya noya cancantatona‫ف‬, nanpimiatapi 11ॸCo hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬quëmataquë
huachi. panantararahuë. Isoro‫ف‬paso‫ف‬patarahuë

4ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬nicha‫ف‬ëca‫ف‬huaso marë‫ف‬ huachi. Imarinacosopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
a‫ف‬paimaranco. Ya‫ف‬ipi sha‫ف‬huitërancoso‫ف‬ isëquë ya‫ف‬huapona‫ف‬. Quëma nohuanton,
natëarahuë. Ya‫ف‬ipi tiquiarahuë huachi. imasarinaco. Quëmaso‫ف‬, Tata, nóyanquën
Quëmasachin natëranquën ni‫ف‬ton, ni‫ف‬ton, noya a‫ف‬paiquë‫ف‬imamiachinaco.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya ni‫ف‬sarinënquën. 5ॸIraca Ya‫ف‬ipiya nanitaparan ni‫ف‬ton, catahuaquë‫ف‬
co‫ف‬huara isoro‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, napopianachin yonqui‫ف‬ina‫ف‬. Canpo‫ف‬
quëmaro‫ف‬co nóya ya‫ف‬huëpirahuë‫ف‬, ninosororëso pochin ninosoro‫ف‬ina‫ف‬.
a‫ف‬paimaranco, o‫ف‬marahuë. Iporaso‫ف‬, 12ॸInapitaro‫ف‬co ya‫ف‬huasoco, quëma
Tata, quëmataquë naquëranchin nanamën a‫ف‬chintërahuë, pënënahuë,

acoantaco quëmaro‫ف‬co chachin na‫ف‬con catahuarahuë imamiatinacoso
ya‫ف‬huanta‫ف‬i huachi, itërin Yosë. marë‫ف‬. Noya a‫ف‬pairahuë. Co a‫ف‬naya tëranta‫ف‬
a‫ف‬poarinacohuë‫ف‬. Cotasëichin pipirin. Inaso‫ف‬
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita marë‫ف‬nontërinso‫ف‬ co onporonta‫ف‬tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑ɗ̲фɗ͑ËΎ‫ڏ‬
6ॸInaquëran Yosë itantarin: huë‫ف‬. Parësitopiquë pacacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
—Quëma nohuanton, a‫ف‬naya a‫ف‬naya Quëma quiricanënquë ninoranso chachin
imasarinaco. Isoro‫ف‬paquë inaquë parësitomiatarin huachi. Ya‫ف‬huërë‫ف‬
ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, huayonan imainacoso a‫ف‬napitaso‫ف‬noya a‫ف‬Йɗфȍӕřɗ̲̲ɗҡɗ͑‫ڏ‬
marë‫ف‬. Ni‫ف‬ton, imasarinaco huachi. Nani coso marë‫ف‬.
ˇӕ͑ॷ17ٍॷ18 230
13ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ya‫ف‬huëranquë yonqui‫ف‬ina‫ف‬. Ina quëran a‫ف‬napitanta‫ف‬

panantararahuë huachi. Co‫ف‬huara natëarinaco. “Yosë hui‫ف‬nin imatona‫ف‬,
pa‫ف‬shantatërapohuë‫ف‬, natantasoi‫ف‬, napopianachin yonquiapi,” tosapi.
nontaranquën natanatona‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ 22ॸQuëma nohuanton, noyapiachin
tacaiso marë‫ف‬. Pa‫ف‬sapirahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi cancantërahuë. Imarinacosopitanta‫ف‬

cancanëhuë quëran natëranquën ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ËΎ͑Ë͑ҡфȍӕř͑ΎֆЙɗËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
noya cancantërahuë. Catahuaquë‫ف‬ca tacaiso marë‫ف‬. Ina quëran a‫ف‬na huënton
pochachin noya cancanchina‫ف‬. 14ॸQuëma pochin napopianachin yonquiapi. Canpo
nanamën chachin nani a‫ف‬chintërahuë. pochachin cancantapi huachi. 23ॸQuëma
Co imarinacosopitarihuë‫ف‬no‫ف‬huipi. Co pochachin yonquiato, inapita
inapita pochin cancantopihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, ya‫ف‬coancantërahuë canpo pochachin
no‫ف‬huipi. Imarinacosopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ yonquicaiso marë‫ف‬. Ina quëran a‫ف‬napita
ca pochin cancantatona‫ف‬, ËΎΎѸȍȍӕ͑‫ڏ‬ nicatona‫ف‬, “Tëhuënchachin Yosëri
caiso‫ف‬nohuantopihuë‫ف‬. 15ॸCo nohuantëф‫ڏ‬ hui‫ف‬nin a‫ف‬paimarin. Hui‫ف‬nin nosororinso
huë‫ف‬isoro‫ف‬pa quëran ocoicamaso‫ف‬. pochin imarinsopitanta‫ف‬nosororin,”
Isëquë ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, catahuaquë‫ف‬ tosapi.
ama sopairi minsëinsohuë‫ف‬. 16ॸNa‫ف‬a 24ॸQuëma, Tata, nohuanton, ɗ̲Ѹфɗ‫ڏ‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬nipirinahuë‫ف‬, co naco. Inapita nohuantërahuë carë‫ف‬

caso‫ف‬inapita pochin cancantërahuë‫ف‬. ya‫ف‬huëcaiso‫ف‬. Iraca quëra huarë‫ف‬quëma
Imarinacosopitanta‫ف‬co inapita pochin nosororanco. Co‫ف‬huara isoro‫ف‬pa‫ف‬
cancantopihuë‫ف‬. 17ॸCatahuaquë‫ف‬, Tata, ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, nosoroatonco, nóya
noya noya cancanchina‫ف‬. No‫ف‬tëquën acoranco. Inatohua‫ف‬inapitanta‫ف‬
ayonquiquë‫ف‬noya nicaiso marë‫ف‬. Quëma pantahuachina‫ف‬, noya noya ni‫ف‬sarinaco
nanamën quëran no‫ف‬tëquën anitotëran. huachi. Ina na‫ف‬con nohuantërahuë.
18ॸIsoro‫ف‬paquë, Tata, a‫ف‬paimaranco. 25ॸQuëma, Tata, noya cancantëran. Co
Inapochachin inapitanta‫ف‬a‫ف‬pararahuë imarinacosopitahuë‫ف‬co nohuitëфɗ͑ř͑‫ڏ‬

piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintacaiso marë‫ف‬. 19ॸʊ̲фɗ‫ڏ‬ quënhuë‫ف‬. Caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nohuitëф͑‫ڏ‬
nacosopita yonquiato, quëmasachin quën. Quëma isoro‫ف‬paquë a‫ف‬paimaranco.
natëaranquën. Inapita marë‫ف‬Ëȍɗ̲ɗ͑ф‫ڏ‬ Imarinacosopita nitotopi huachi.
huë anoyacancanta‫ف‬huaso marë‫ف‬. 26ॸQuëma nanamën nani a‫ف‬chintërahuë
Anoyacancantohuato, inapitanta‫ف‬ nohuitinënquënso marë‫ف‬. Ipora huanta‫ف‬

no‫ف‬tëquën yonquiatona‫ف‬, ͑Ύֆ͑ҡřɗ͑ř͑‫ڏ‬ catahuarahuë ni‫ف‬ton, noya noya
quën, itërin. nohuitarinënquën. тӕř̲͑ΎѸΎфΎф͑‫ڏ‬
coso pochachin inapitanta‫ف‬
Ya‫ف‬ipi imarinsopita marë‫ف‬nontërinso‫ف‬ ninosoro‫ف‬ina‫ف‬. Carinta‫ف‬nosoroato,
20ॸInaquëran huachi itantarin: ya‫ف‬coancantarahuë huachi. ͮΎȍӕɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
—Co isopita marëachin, Tata, chinënquën, ca pochachin cancantapi
nontaranquënhuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri huachi, tënin Quisoso, Yosë nontaton.
a‫ف‬chintohuachina‫ف‬, a‫ف‬napitanta‫ف‬ɗ̲Ѹфɗ‫ڏ‬
naco. 21ॸInapitanta‫ف‬catahuaquë‫ف‬ Quisoso mapiso‫ف‬
napopianachin yonqui‫ف‬ina‫ف‬. Canpo‫ف‬ (Mt. 26.47-56; Mr. 14.43-50; Lc. 22.47-53)
18
ninosororëso pochin ninosoro‫ف‬ina‫ف‬. 1ॸNani Yosë nontohuachina, pipirai
Quëma hui‫ف‬nanco ni‫ف‬to, yonquiranso huachi. Pa‫ف‬sahuatoi, i‫ف‬shanantë‫ف‬

chachin yonquirahuë. Inapitanta‫ف‬ aquëtëran pa‫ف‬nai. Sitron itopiso‫ف‬. Inaquë
catahuaquë‫ف‬canpo pochachin nara tëtëpiroa‫ف‬huaya ya‫ف‬huërinquë pa‫ف‬nai.
231 ˇӕ͑ॷ18
2ॸInatohua‫ف‬pa‫ف‬patëira, na‫ف‬aro‫ف‬niyontonai. Quisoso mapi. Masahuatona‫ف‬, tanpaquën

Napoaton Cotasërinta‫ف‬nohuitërin. Inariso‫ف‬ noyá tonporahuatona‫ف‬, 13ॸAnasëtaquë
yasha‫ف‬huirapirinso‫ف‬. 3ॸCorto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, quëpapi. Inaso‫ف‬corto hua‫ف‬an mi‫ف‬sën.
Parisioro‫ف‬sa‫ف‬, inapita nani sha‫ف‬huitoonin. Naporo‫ف‬pi‫ف‬ipi Caihuasë corto hua‫ف‬an
Natanahuatona‫ف‬, sontaro‫ف‬sa‫ف‬, ponisia, ya‫ف‬conin. 14ॸI‫ف‬hua inaso‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
inapita a‫ف‬papi Quisoso macacaiso marë‫ف‬. sha‫ف‬huitërin: “Quisoso tëpacaso‫ف‬
Nansa, sahuëni, inapita quëpapi. Tashi‫ف‬ ya‫ف‬huërin, tënahuë. Co ina tëpahuatë
ni‫ف‬ton, nanparin, yonarin, inapitanta‫ف‬ huahuë‫ف‬, na‫ف‬anpoa‫ف‬chiminarihua‫ف‬.
quëpapi. Cotasëri quëparahuaton, Ya‫ف‬huërënamënpoa‫ف‬chimi‫ف‬in,” itërin.
a‫ف‬notërin. 4ॸQuisososo‫ف‬ya‫ف‬ɗЙɗֆ͑ɗ͑ΎЙΎ͑‫ڏ‬ Inaquë quëpapi natanacaiso marë‫ف‬.
huë‫ف‬, co ta‫ف‬arinhuë‫ف‬. Nacapiapon pa‫ف‬nin.
—¿Inta‫ف‬yonisarama‫ ?ف‬itërin. Pitrori nonpinapirinso‫ف‬
5ॸ—Quisoso Nasaritoquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬, (Mt. 26.69-70; Mr. 14.66-68; Lc. 22.55-57)
itopi. 15ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sanënpita pa‫ف‬pi huachi.
—Ca inaco mini, itërin. Cotasënta‫ف‬ Ya‫ف‬huërë‫ف‬Simon Pitroso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬

inaquë huaniarin anta‫ف‬. Quisoso imaquirin. Canta‫ف‬imaquirahuë.
6ॸ—Ca mini inaco, itohuachina, Caso‫ف‬corto hua‫ف‬an piyapinënpita
pa‫ف‬yanpi. Pinën quëran ninantëффȍӕ‫ڏ‬ nohuitërinaco ni‫ف‬ton, Quisoso acoana
tona‫ف‬, anotopi. quëpahuachinara, pairanaquë chachin
7ॸIna quëran naquëranchin itantarin: ya‫ف‬conahuë canta‫ف‬. 16ॸPitroso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
—¿Inta‫ف‬yonisarama‫ ?ف‬itantarin. ya‫ف‬coana aipiran huaniapirinhuë‫ف‬.
—Quisoso Nasaritoquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬, Napoaton pipiahuato, sanapi ya‫ف‬coana
itantapi. a‫ف‬pairinso‫ف‬nontërahuë Pitronta‫ف‬
8ॸ—Nani sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Ca mini. ya‫ف‬conacaso marë‫ف‬. Nontohuatëra,
Ca nohuantohuatamaco, isopitaso‫ف‬ ya‫ف‬conai huachi. 17ॸPitro ya‫ف‬conpachina,
tananpitoco‫ف‬pa‫ف‬ina‫ف‬, itërin. 9ॸAchin Yosë sanapiri itërin:
nontaton, nani itërin: “Quëma nohuanton, —Quëmarinta‫ف‬iso quë̲Йɗɗ̲̲‫ڏ‬
isopita imasarinaco. Noya a‫ف‬paiarahuë. Co ranquën, ¿ti? itërin.
a‫ف‬naya tëranta‫ف‬a‫ف‬poarinacohuë‫ف‬,” itërin. Co —Co caso‫ف‬nohuitërahuë‫ف‬, itërin.
chiniquën cancanchatërapihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, 18ॸNaporo‫ف‬tashi‫ف‬sëhuën ni‫ف‬ton,
“Tananpitoco‫ف‬pa‫ف‬ina‫ف‬,” itërin. 10ॸͮЙΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ ponisia, inpriatonënpita, inapita pëyara

huë‫ف‬, Simon Pitroso‫ف‬sahuëninën quëran nani a‫ف‬pëtopi. ʊ͑нӕřȍӕ͑ɗф‫ڏ‬
ocoirahuaton, corto hua‫ف‬an inpriatonën huatona‫ف‬, napëntapi. Pitronta‫ف‬inaquë
ahuërin, Marco itopiso‫ف‬. Nicoitaton, napëntarin anta‫ف‬.
inchinan huëratën quëran nishitëhuëratëtë
rin. 11ॸQuisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co nohuantë Corto hua‫ف‬ani nataninso‫ف‬
rinhuë‫ف‬. (Mt. 26.59-66; Mr. 14.55-64; Lc. 22.66-71)
—Sahuëni, iyasha, po‫ف‬moantaquë‫ف‬. 19ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Quisososo‫ف‬natanapi
Tananpitëquë‫ف‬mainaco. Tatahuë huachi.

nohuanton, masarinaco, itërin. —¿Ma‫ف‬ta‫ف‬a‫ف‬chintaran? ¿Inpitata‫ف‬
imarinënquën? itërin corto hua‫ف‬ani.
Corto hua‫ف‬an pëinënquë quëpapiso‫ف‬ 20ॸ—Co‫ف‬ta a‫ف‬ninquëchin piyapi‫ف‬sa‫ف‬
(Mt. 26.57-58; Mr. 14.53-54; Lc. 22.54)
a‫ف‬chintërahuë. Niyontonpiso pëiquë,
12ॸIna
quëran sontaro‫ف‬sa‫ف‬, capitan, Yosë chinotopiso pëiquë, inaquëpita
Cotio ponisia, inapita huë‫ف‬sahuatona‫ف‬, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬niyontonpachinara,
ˇӕ͑ॷ18 232
a‫ف‬chintërahuë. Co po‫ف‬oana quëran cosharo‫ف‬capacaso‫ف‬,” topi. 29ॸNapoamon

a‫ف‬chintërahuë‫ف‬. 21ॸ¿Onpoatonta‫ف‬ Pirato pipirahuaton, inapita nontërin.
natananco? Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬nataninaco, —Iso quëmapiso‫ف‬, ¿ma‫ف‬ta‫ف‬onporinso‫?ف‬
nani nitotopi. Inapita nataniquë‫ف‬ itërin.
sha‫ف‬huichinquën, itërin. 30ॸ—Pa‫ف‬pi co noya quëmapihuë‫ف‬. Noya
22ॸItohuachina, ponisiari imirin quëran ninin naporini, co quëchitëinquënhuë‫ف‬,
ahuërayarin. itopi.
—Inaso‫ف‬corto hua‫ف‬an nipirinhuë‫ف‬, ina 31ॸ—Canpitari quëpaco‫ف‬. Iraca quëra
pochin a‫ف‬paniran, ¿ti? itërin ponisiari. huarë‫ف‬nipënënamaso‫ف‬co natëȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬

23ॸ—Nonpinahuë naporini, a‫ف‬napita huë‫ف‬, ana‫ف‬intoco‫ف‬, itërin.
no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huirapitonacohuë‫ف‬. —Co quiyaso‫ف‬nanitëraihuë‫ف‬. Co
Nipirinhuë‫ف‬, no‫ف‬tëquën nontërahuë. Nomano copirno nohuantërinhuë‫ف‬
¿Onpoatonta‫ف‬ahuëranco? itërin. piyapi tëpaca‫ف‬huaiso‫ف‬, itopi.
24ॸIna quëran hua‫ف‬ani a‫ف‬parin Caihuasë 32ॸI‫ف‬hua Quisoso nani sha‫ف‬huitërin:
nontacaso marë‫ف‬. Tonpopinan quëpapi “A‫ف‬na tahuëri inapaquë achinpiarinaco,”

huachi. tënin. Corosëquë tëpacaiso‫ف‬ninorin.
Cotioro‫ف‬saso‫ف‬ana‫ف‬intohuachina‫ف‬, co
Naquëranchin Pitro nonpiantarinso‫ف‬ onporonta‫ف‬corosëquë tëpapihuë‫ف‬.
(Mt. 26.71-75; Mr. 14.69-72; Lc. 22.58-62) Nomano piyapiáchin corosëquë
25ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Simon Pitroso‫ف‬huaniton, tëpatopi. Napoaton Yosë nohuanton,
napëntarin. copirnoquë sha‫ف‬huirapipi corosëquë
—Quëmarinta‫ف‬iso quë̲Йɗɗ̲̲‫ڏ‬ tëpacaiso marë‫ف‬. Co corosëquë
ranquën, ¿ti? itërin ponisiari. tëpapihuë‫ف‬naporini, co ninorinso
—Co‫ف‬chi nohuitërahuë paya, itantarin. pochin inapaquë achinpi‫ف‬itonahuë‫ف‬.
26ॸIna quëran Cotio hua‫ف‬an piyapinëni 33ॸQuisoso yatëpapiso‫ف‬natantahuaton,
quënanin. Ina quëmopinën chachin Pirato yonquirarin. “Iso quëmapi hua‫ف‬an

Pitrori nani nishitëhuëratëtërinso‫ف‬ yaya‫ف‬comara,” tënin yonquinënquë.
ni‫ف‬ton, pi‫ف‬pian nohuitërin. Pitro Napoaton pëiquë ya‫ف‬coantarahuaton,
quënanahuaton, itërin: Quisoso itapon:
—Co‫ف‬ta Quisosorë‫ف‬quën ya‫ف‬huëran. —Quëmaso‫ف‬Cotio hua‫ف‬anquën, ¿ti?
Mapiquë quënananquënpora, itërin. itërin.
27ॸ—Co‫ف‬chi caahuë paya, itantarin 34ॸ—¿Inta‫ف‬napotërinquënso‫?ف‬
Pitrori. Naporo‫ف‬atari përarin, natanin. Quëmaora yonquinën quëф͑͑ҡ̲‫ڏ‬

ranco, ¿ti? itërin.
Pirato quëtonpiso‫ف‬ 35ॸ—Co caso‫ف‬Cotio piyapicohuë‫ف‬.
(Mt. 27.1-2, 11-14; Mr. 15.1-5; Lc. 23.1-5) Nishaco. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
28ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Quisososo‫ف‬hua‫ف‬qui‫ف‬ sha‫ف‬huirapirinënquën. Corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa
natanapi. Ina quëran nani Caihuasëri chachin quëma quëtirinaco
natanpachina, ina pëinën quëran ana‫ف‬inta‫ف‬huanquënso marë‫ف‬. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬
quëpapi. Tashírayamiachin nisahuaso‫ف‬, onporan ni‫ف‬ton, yatëparinënquën?
copirno pëinënquë quëpapi. itërin.
Cotioro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co inaquë 36ॸ—Co isoro‫ف‬paquë copirno
ya‫ف‬conpihuë‫ف‬. “Nisha piyapi pëinënquë yaya‫ف‬conahuë‫ف‬. Ina nohuantërahuë

ya‫ف‬conpatëhua‫ف‬, oshahuanarihua‫ف‬. Ina naporini, imarinacosopita sontaro‫ف‬sa
quëran co nanitarihuahuë‫ف‬Pascoa pochin niitonahuë‫ف‬. Ama Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
233 ˇӕ͑ॷ18ٍॷ19
maca‫ف‬inacoso marëhuë‫ف‬chiniquën —Iso quëmapi a‫ف‬notantaranquëma‫ف‬,

ahuë‫ف‬itonahuë‫ف‬. Caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nisha ni‫ف‬co‫ف‬. Co manta‫ف‬onporinhuë‫ف‬, tënahuë,
pochin hua‫ف‬anëntarahuë, itërin. itërin.
37ॸ—Quëmaso‫ف‬hua‫ف‬anquën, ¿ti? itërin 5ॸNaporo‫ف‬Quisosonta‫ف‬pëi quëran
Piratori. pipirin. Yancotë‫ف‬nahuan quëran

—Hua‫ف‬anco mini. Ina marë‫͑ف‬Ѹɗҡɗ̲‫ڏ‬ nipisopita ayancotopi. Caninchin coton
rahuë. O‫ف‬marahuë no‫ف‬tëquën a‫ف‬motopi, pipirin.
pënënta‫ف‬huaso marë‫ف‬. No‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ —Ni‫ف‬co‫ف‬iso quëmapi, sa‫ف‬ahua, itërin
pisopita natëarinaco, itërin. piyapi‫ف‬sa‫ف‬. Nosorocaiso marë‫ف‬ȍӕɗȍӕɗЙɗ‫ڏ‬
38ॸ—¿Onpoahuatëcha no‫ف‬tëquën rinhuë‫ف‬, co nosoropihuë‫ف‬.
yonquirë paya? tënin Pirato.
Tëpacaso‫ف‬sha‫ف‬huirinso‫ف‬
Piratori co yatëparinsohuë‫ف‬ (Mt. 27.24-26; Mr. 15.15; Lc. 23.23-25)
(Mt. 27.15-26; Mr. 15.6-15; Lc. 23.13-25) 6ॸCorto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, ponisiaro‫ف‬sa‫ف‬,
Ina tosahuaton, pipiantarahuaton, inapitari quënanahuatona‫ف‬, chiniquën

Cotioro‫ف‬sa‫ف‬itantarin: nonpi.
—Iso quëmapi noya, tënahuë. Co —Corosëquë patanantëquë‫ف‬chimiin,
manta‫ف‬onporinhuë‫ف‬. Co ana‫ف‬intacaso‫ف‬ itopi. Inachachin inachachin itantapi.
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 39ॸNapoaton —Canpitari quëpaco‫ف‬. Corosëquë
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Nani Pascoa tahuëri patanantatoma‫ف‬, tëpaco‫ف‬. Co caso‫ف‬
a‫ف‬nara‫ف‬apina‫ف‬pi tashinan pëi quëran nohuantërahuë‫ف‬tëpa‫ف‬huaso‫ف‬. Co manta‫ف‬
ocoirahuë pipicaso marë‫ف‬. Iporaso‫ف‬Cotio onporinhuë‫ف‬, tënahuë caso‫ف‬, itërin
hua‫ف‬an ocoichinquëma‫ف‬, topirahuë‫ف‬, Piratori.
itërin. 40ॸNatanahuatona‫ف‬, chiniquën 7ॸ—Iraca pënëntërinso‫ف‬co natërinhuë‫ف‬
a‫ف‬panitantapi. ni‫ف‬ton, chimi‫ف‬in. ҽΎЙɗ͑͑ЙɗֆЙɗ͑ɗЙΎ͑‫ڏ‬

—Ama ina ocoiquësohuë‫ف‬. Parapasë huë‫ف‬, “Yosë hui‫ف‬ninco,” toconin, itopi
ocoiquë huachi, itopi. Inaso‫ف‬matararo hua‫ف‬ano‫ف‬sari.
nipirinhuë‫ف‬napotopi. 8ॸIna natanahuaton, Pirato chiniquën
pa‫ف‬yanin. 9ॸYa‫ف‬coantarahuaton, Quisoso

Chiniquën huihuipiso‫ف‬ itërin:
(Mt. 27.27-31; Mr. 15.16-20) —No‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitoco. ¿Intohua
19
1ॸIna natanahuaton, sontaro‫ف‬sa‫ف‬ quëranta‫ف‬huë‫ف‬nan? itërin. Quisososo‫ف‬
camairin Quisoso huihuicaiso nipirinhuë‫ف‬co manta‫ف‬tëninhuë‫ف‬.
marë‫ف‬. Ina masahuatona‫ف‬, chiniquën 10ॸ—Copirnoco nipirahuë‫ف‬, co yanontë
huihuitona‫ف‬, pë‫ف‬sha pë‫ف‬shatopi. 2ॸYancotë‫ف‬ rancohuë‫ف‬, ¿ti? Ca nohuantohuato,

nahuan quëran sihuisahuatona‫ف‬, ocoiaranquën. Nohuantohuato, atëЙҡ‫ڏ‬
ayancotopi. Nahuan ni‫ف‬ton, ohuanin. ranquën. Co ina nitotëranhuë‫ف‬, ¿ti?
Naporahuaton, caninchin coton a‫ف‬motopi, itërin.
amasha quëhuanën. Hua‫ف‬an a‫ف‬morinso 11ॸ—Co Yosë nohuantërinhuë‫ف‬
pochin a‫ف‬motopi tëhuacaiso marë‫ف‬. naporini, co manta‫ف‬нӕř̲͑͑ɗҡЙɗ‫ڏ‬

3ॸ—I‫ف‬huata, Sinioro hua‫ف‬an. Quëmaso‫ف‬ toncohuë‫ف‬. Tëpahuatanco, ina marë‫ف‬
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anquën, ¿ti? itopi. oshahuanaran. Nipirinhuë‫ف‬, Cotio
Napotahuatona‫ف‬, imirin quëran ahuëф‫ڏ‬ hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con oshahuanapi,
yarápi. 4ॸIna quëф͑ЬɗфҡΎЙɗЙɗ͑ҡф‫ڏ‬ itërin. 12ॸIna quëф͑ЬɗфҡΎֆΎËΎɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
huaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬nontantarin. huë‫ف‬, Cotioro‫ف‬sari itantarin:
ˇӕ͑ॷ19 234
—Iso quëmapi ocoipatan, Nomano chachin achinpitopi. Motën pëtëcha

copirno no‫ف‬huiarinquën. “Ca hua‫ف‬anco,” achinpitopi. “Isoso‫ف‬Quisoso Nasaritoquë
tëninso marë‫ف‬copirno inimiconën ya‫ف‬huërinso‫ف‬. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬an,” tënin,
nisarin. Atëpatëquë‫ف‬, itërainquën, itopi. ninshitaton. 20ॸCotio nananquë, Nomano
13ॸIna natanahuaton, “Co‫ف‬chi nanitëф‫ڏ‬ nananquë, Crico nananquë, cara
huë‫ف‬Quisoso ocoica‫ف‬huaso paya,” ta‫ف‬ton, nananquë chachin ninshitërin. Ya‫ف‬ipi
aipiran quëpantarin. Quëpantarahuaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬inahuara nananquë
ana‫ف‬intacaso‫ف‬shiranënquë huënsërin nontacaiso marë‫ف‬naporin. Ninano
huachi, shancoriro‫ف‬huancanaquë ya‫ف‬cariya ni‫ف‬ton, na‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ina
ya‫ف‬huërinso‫ف‬. Quiya nananquë Capata, nontopi.
itërai. 14ॸA‫ف‬na tahuërichin pahuanarin 21ॸCorto hua‫ف‬ano‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co
Pascoa nanicaso‫ف‬. Naporo‫ف‬tahuëri noyahuë‫ف‬ni‫ف‬pi.

chachin Pirato sha‫ف‬huitërin tëpacaiso —Ama “Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬an,” ninshitë
marë‫ف‬. Camotëchin nisahuaso‫ف‬, quësohuë‫ف‬. “Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anco
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬itërin: toconinso‫ف‬,” ninshitëquë‫ف‬, itonpi Pirato.
—Canpita hua‫ف‬anëma‫ف‬ni‫ف‬co‫ف‬, itërin. 22ॸ—Co nohuantërahuë‫ف‬. Nani ninshitë
15ॸ—Co quiyaso‫ف‬nohuantëraihuë‫ف‬. rahuë huachi. Co huachi a‫͑͑ف‬ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬
A‫ف‬naroachin atëpatëquë‫ف‬. Corosëquë rahuë huachi, itërin. 23ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬
apatanantëquë‫ف‬chimiin, itopi sontaro‫ف‬saso‫ف‬, ͑͑ɗтӕɗѸΎѸΎЙҡ͑͑ҡ‫ڏ‬
hua‫ف‬ano‫ف‬sari. huatona‫ف‬, a‫ف‬morinso‫ف‬mapi, ͑ɗЙҡΎ̲‫ڏ‬
—Canpita hua‫ف‬anëma‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, topi. Catapini sontaro‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬ton, a‫ف‬naya
atëpachi, ¿ti? itërin. a‫ف‬naya manin. Cotonënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
—Nomano copirnoíchin natërai co pipitërinso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipitë‫ف‬
quiyanta‫ف‬. Co a‫ف‬na hua‫ف‬an a‫ف‬nantërinso‫ف‬.
ya‫ف‬huëtërincoihuë‫ف‬, itopi. 24ॸ—Ama oshahuasohuë‫ف‬. Huëco‫ف‬
16ॸNapotohuachinara, Piratori itërin: ya‫ف‬nipitëhua‫ف‬a‫ف‬morinso‫ف‬nicanahua‫ف‬,
—Inta nipachin, Quisoso quëЙфȍӕ‫ڏ‬ ta‫ف‬tona‫ف‬, ya‫ف‬nipirapi. Naporahuatona‫ف‬,
toma‫ف‬, corosëquë patanantoco‫ف‬, itërin a‫ف‬nara‫ف‬manin. Iraca pënëntona‫ف‬pi
sontaro‫ف‬sa‫ف‬. ninoton, Yosë quiricanënquë ninshitë
rin. “A‫ف‬morahuëso‫ف‬nipatomatapi.
Tëpacaiso marë‫ف‬quëpapiso‫ف‬ Cotonëhuë matainacoso marë‫ف‬
(Mt. 27.32-44; Mr. 15.21-32; Lc. 23.26-43) nicanarapi,” tënin ninshitaton. Ipora
Quisoso masahuatona‫ف‬, quëpapi. huarë‫ف‬ninorinso chachin mapi.
17ॸCorosë apitëntohuachinara, inaora 25ॸCorosë ya‫ف‬cariya catapini sanapi
quëparin. Pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, a‫ف‬na huaniapi. A‫ف‬naso‫ف‬Quisoso a‫ف‬shin.

panëa‫ف‬huayaquë canconpi, Corocota A‫ف‬nanta‫ف‬a‫ف‬shatën. Criopasë sa‫ف‬ionta‫ف‬
itopiso‫ف‬. Corocota, nansë moto‫ف‬tapon inaquë huaniarin, Maria itopiso‫ف‬.
naporin. 18ॸInaquë corosëнӕřЙҡ͑͑‫ڏ‬ A‫ف‬nanta‫ف‬Maria Mactarina. 26ॸCanta‫ف‬
topi. Cato‫ف‬apiro‫ف‬santa‫ف‬tëparapi anta‫ف‬. inaquë huaniarahuë. A‫ف‬shin, ca
Nisha patanantopi. A‫ف‬na‫ف‬ahuënan quënanahuatoncoi, a‫ف‬shin itërin:
quëran, a‫ف‬nanta‫ف‬inchinan quëran —Iso quëmapi, mama, hua‫ف‬huan pochin
patanantopi. Quisoso ahuancanapipi. ni‫ف‬quë‫ف‬. Ina ni‫ف‬sarinquën huachi, itërin
19ॸIna quëran Pirato aninshitërin Quisosori. 27ॸIna quëran nontërinco.
ma‫ف‬sona onporinso‫ف‬nitotacaiso marë‫ف‬. —Quëmanta‫ف‬, iyasha, Mamahuë
Nani ninshitahuatona‫ف‬, corosëquë mamaparinquën pochin ni‫ف‬quë‫ف‬,
235 ˇӕ͑ॷ19ٍॷ20
itërinco. Naporo‫ف‬tahuëri ca pëinëhuë ninshitërin. “Co a‫ف‬na nansë tëranta‫ف‬

quë quëparahuë ya‫ف‬huëcaso marë‫ف‬. nipantapihuë‫ف‬,” tënin. 37ॸA‫ف‬nanta‫ف‬
Inaquë ya‫ف‬huëmiatarin huachi. ninshitërin. “A‫ف‬na tahuëri ohuanpiso‫ف‬
ni‫ف‬sapi,” tënin Yosë quiricanënquë.
Quisoso chimininso‫ف‬ Ipora huarë‫ف‬ninorinso chachin
(Mt. 27.45-56; Mr. 15.33-41; Lc. 23.44-49) napotopi.
28ॸNani Quisoso nontahuatoncoi,
yachimianin huachi. “Nani ya‫ف‬ipi Yosë Quisoso pa‫ف‬pitopiso‫ف‬

sha‫ف‬huitërincoso‫ف‬natërahuë huachi,” (Mt. 27.57-61; Mr. 15.42-47; Lc. 23.50-56)
ta‫ف‬ton, —Yamororahuë, tënin. Yosë 38ॸIna quëran Cosi Arimatiaquë
quiricanënquë ninorinso chachin ya‫ف‬huërinso‫ف‬pa‫ف‬nin Pirato nontapon.

naporin. Inanta‫ف‬Quisoso imapirinhuë‫ف‬,
29ॸHuino main nininso‫ف‬tasonquë Cotioro‫ف‬sa‫ف‬të‫ف‬huataton, co a‫ف‬ninquëchin
ya‫ف‬huërin. Pi‫ف‬shiro pochin nininquë sha‫ف‬huirinhuë‫ف‬. Inaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
ashipitahuaton, nara‫ف‬ȍӕֆнӕřËȍɗ͑Йɗ‫ڏ‬ chiniquën cancantaton, pa‫ف‬nin copirno
tërin. Ihuëtahuaton, тӕɗѸΎѸΎ̲͑͑ř͑‫ڏ‬ nontapon.
quë paquëanantërin. 30ॸPi‫ف‬pian —Quisoso nonën nohuantërahuë.
o‫ف‬osahuaton, —Nani ya‫ف‬ipiya natërahuë Quëtoco cari pa‫ف‬pichi, itërin. Itohuachina,
huachi, itërin. Monshorahuaton, —Noyahua‫ف‬. Quëpaquë‫ف‬, itërin. ͮЙΎҡΎ‫ڏ‬
chiminin huachi. huachina, pa‫ف‬nin nonën corosë quëran
anohuaracaso marë‫ف‬. Anohuararahuatona‫ف‬,
Sontarori ohuaninso‫ف‬ quëpapi huachi. 39ॸNicotimonta‫ف‬huë‫ف‬nin.
31ॸInatashiraya chinoto tahuëri ni‫ف‬ton, Inaso‫ف‬iraca Quisosoquë paaton, tashi‫ف‬
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬co nohuantopihuë‫ف‬ nontonin. Ina huë‫ف‬pachina, no‫ف‬morain
inaquëranchin chimipi patacaiso‫ف‬. pimóchin nininso‫ف‬quënin nonën
Pascoa tahuëri chachin inaso‫ف‬. Napoaton pashitacaso marë‫ف‬. Cara shonca quiro
Pirato paahuantapi. pochin quë‫ف‬ninso‫ف‬quënin. 40ॸQuisoso nonën
—Sontaro‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitëquë‫ف‬tonaina‫ف‬ masahuatona‫ف‬, morinquë noya so‫ف‬pinpi.
nipanchina‫ف‬, a‫ف‬noroachin chimiina‫ف‬. No‫ف‬morain pimóchin nininsoquë noya
Chiminpachina‫ف‬, quëparahuatona‫ف‬, pashitahuatona‫ف‬, so‫ف‬pinpi. Inapotatona‫ف‬,
pa‫ف‬pichina‫ف‬, itopi hua‫ف‬ano‫ف‬sari. 32ॸͮЙΎ‫ڏ‬ Cotioro‫ف‬sa‫ف‬chimipi pa‫ف‬pitopi, ɗ͑Ëȍɗ͑ҡΎ‫ڏ‬
tohuachinara, —Noyahua‫ف‬, itahuaton, piso‫ف‬. 41ॸIna ya‫ف‬cariya imia‫ف‬huaya ya‫ف‬huërin.
sontaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬parin tonaina‫ف‬nipantacaiso Inaquë na‫ف‬pi nanin nani ihuapi po‫ف‬mocaiso
marë‫ف‬. Pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, cato‫ف‬apiro‫ف‬sa marë‫ف‬. Co insonta‫ف‬chimipi
chachin nipantonatonpi. 33ॸIna quëran po‫ف‬moyatërapihuë‫ف‬. 42ॸNani i‫ف‬huararin.
Quisoso huëcapaipirinahuë‫ف‬, nani Tahuëririnquë Pascoa tahuëri chachin
chiminin quënanquipi. Napoaton co ni‫ف‬ton, manorapi. Tëpapiso‫ف‬ya‫ف‬cariya
nipantonatopihuë‫ف‬. ni‫ف‬ton, inaquë po‫ف‬morapi. Pancara‫ف‬pi
34ॸA‫ف‬na sontaroso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ pinapirahuatona‫ف‬, pa‫ف‬copitopi huachi.
nansaquë nininpitën ohuantërin.
Huënai‫ف‬i‫ف‬shapitarë chachin pipirin Maria pa‫ف‬pitopiquë pa‫ف‬ninso‫ف‬
huachi. 35ॸCari chachin ni‫ف‬nahuë. (Mt. 28.1-10; Mr. 16.1-8; Lc. 24.1-12)
20
No‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬ 1ॸTomio tahuëri nipachina,
canpitanta‫ف‬nitotatoma‫ف‬natëcamaso tashiyachin Maria Mactarina

marë‫ف‬. 36ॸIraca Yosë quiricanënquë pa‫ف‬nin Quisoso pa‫ف‬pitopiso‫ف‬nicapon. Co
ˇӕ͑ॷ20 236
noya tahuëriyatërasohuë‫ف‬, canconin. 13ॸ—¿Onpoatonta‫ف‬na‫ف‬nëaran? itërin
Canconahuaton, ni‫ف‬pirinhuë‫ف‬. Na‫ف‬pi anquëniri.

pa‫ف‬copitopiso‫ف‬chi‫ف‬huincapinan quë͑͑‫ڏ‬ —Sinioronëhuë nonën nani quëpapi.
conin. 2ॸ“Quisoso nonën nani quëpapi ¿Intohuata‫ف‬quëpapiso‫ ?ف‬Co nitotërahuë‫ف‬,
huachi,” ta‫ف‬ton, ta‫ف‬aquirahuaton, itërin.
sha‫ف‬huitiirincoi. Simon Pitro, ca 14ॸTahuërëconahuaton, Quisoso
catoya‫ف‬picoi sha‫ف‬huitiirincoi. chachin quënanpirinhuë‫ف‬, co nohuitëфɗ͑‫ڏ‬

—Sinioro nonën pa‫ف‬pitopi quëran nani huë‫ف‬.
quëpapi. Capa huachi. ¿Intohuata‫ف‬ipora 15ॸ—¿Onpoatonta‫ف‬, imoya, na‫ف‬nëaran?
quëpapi? Co nitotëraihuë‫ف‬, itërincoi. ¿Inta‫ف‬yonisaran? itërin Quisosori.

Sacatona‫ف‬pi ta‫ف‬ma‫ف‬, topirinhuë‫ف‬.
Pitro, Coansha, inapita quënanpiso‫ف‬ Napoaton itërin:
3ॸNapotohuachincoira, pa‫ف‬pitopi‫ف‬pa‫ف‬ —Quëmari, imoya, Quisoso nonën
pa‫ف‬nai. 4ॸNapopianachin ta‫ف‬apiraihuë‫ف‬, quëpahuatan, sha‫ف‬huitoco maconta‫ف‬i,
Pitro na‫ف‬huëtërarahuato, ca‫ف‬ton itërin Mariari.
canconahuë. 5ॸMonshorahuato, nëhuëËΎ‫ڏ‬ 16ॸ—Maria, itërin Quisosori. Tahuërë
nahuë. Morinquë so‫ف‬pinpisoachin tintarahuaton, nohuitërin huachi. Cotio

quënanconahuë. Nipirinhuë‫ف‬, co nananquë nontaton, —Raponi, itërin.
ya‫ف‬conahuë‫ف‬. 6ॸCa piquëran Simon Pitro “Quëma mini, Maistronëhuënquën,”
canconahuaton, ya‫ف‬conin. Morinquë tapon naporin.
so‫ف‬pinpiso‫ف‬quënanin anta‫ف‬. 7ॸPaniocara 17ॸ—Ama huachi së‫ف‬quërantëcosohuë‫ف‬.
so‫ف‬pinayapisonta‫ف‬quënanin. Co tatahuë ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬

So‫ف‬pinayapiso‫ف‬nisha quëhuëanin. yapa‫ف‬shantatërarahuë‫ف‬. Ϙф͑͑ɗȍӕ‫ڏ‬
Inanta‫ف‬so‫ف‬pinpinan. 8ॸIna quëran canta‫ف‬ chin, pantararahuë huachi. Apira
ya‫ف‬conahuë. Në‫ف‬mëtë‫ف‬so‫ف‬pinpiso‫ف‬ paaton, ca‫ف‬tano‫ف‬sanëhuëpita
inachachin nisarin. Ina ni‫ف‬sahuato, sha‫ف‬huitonquë‫ف‬nitochina‫ف‬. Iyahuëpita
natërahuë huachi. “Tëhuënchachin pochin ni‫ف‬nahuëso‫ف‬. Yosë ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬
Quisoso nanpiantarin huachi,” tënahuë. pantarahuë huachi. Ina chinotëramaso
9ॸ֤ΎѸřнӕɗфɗË͑ř͑нӕřɗфË͑ɗ͑ѸȍɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ chachin. “Tata” itërahuë. Canpitanta‫ف‬
huë‫ف‬. “Nanpiantararin,” itopirinhuë‫ف‬, co imaramaco ni‫ف‬ton, “Tata” itarama‫ف‬.
yonquiyatëraraihuë‫ف‬. 10ॸNani ni‫ف‬patëira, Inatohua‫ف‬pantarahuë huachi, tënin
ya‫ف‬huërai‫ف‬pa‫ف‬paantarai huachi. Quisoso, itonquë‫ف‬, itërin Maria.
18ॸIna natanahuaton, Maria
Maria ya‫ف‬notërinso‫ف‬ sha‫ف‬huitiirincoi:
(Mr. 16.9-11) —Sinioro chachin nani ni‫ف‬nahuë,
11ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Mariaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ itërincoi. Ya‫ف‬ipi sha‫ف‬huitërinso‫ف‬chachin
huëantarahuaton, Quisoso pa‫ف‬pitopi sha‫ف‬huitiirincoi.
pirayan huaniquiantarin. Chiniquën
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ya‫ف‬notërinso‫ف‬
na‫ف‬nërarin. Na‫ف‬nëárin quëran monshorin
(Mt. 28.16-20; Mr. 16.14-18; Lc. 24.36-39)
na‫ف‬pi naninquë nëhuëcaso marë‫ف‬.
12ॸNëhuëpirinhuë‫ف‬, cato‫ف‬anquëniro‫ف‬sa‫ف‬ 19ॸNaporo‫ف‬tahuëri Tomio tahuëri.
quënanin, huirichin a‫ف‬mopiso‫ف‬. Quisoso Tashihuachina, pëiquë ya‫ف‬huarai.
nonën acopiquë huënsëarin. A‫ف‬na‫ف‬ Cotioro‫ف‬sa‫ف‬të‫ف‬huatatoi, ya‫ف‬coana noya
motën quëran huënsëarin. A‫ف‬nanta‫ف‬ oncotopiraihuë‫ف‬, Quisoso a‫ف‬naroachin
nantën parti quëran huënsëarin. huancanachin huaniquirin.
237 ˇӕ͑ॷ20ٍॷ21
—Tashita, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca mini 27ॸIna quëran anquirahuaton, Tomasë
huë‫ف‬sarahuë. Ama pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Sano itërin:

cancantoco‫ف‬, itërincoi. —Imirahuë, iyasha, ni‫ف‬quë‫ف‬.
20ॸItahuatoncoi, imirin a‫ف‬notërincoi. Së‫ف‬huaquë‫ف‬. Nininpitëhuënta‫ف‬
Nininpitëonta‫ف‬a‫ف‬notërincoi. Ohuanpiso‫ف‬ së‫ف‬huatoco. Ama nisha nisha yonquiquë
ni‫ف‬nai. Sinioro chachin ni‫ف‬sahuatoi, sohuë‫ف‬. Natëco huachi, itërin.
pa‫ف‬yanai. “Ina mini,” ta‫ف‬toi, nóya 28ॸ—Quëma mini Sinioronëhuë.
cancantërai huachi. Natëranquën. Yosënquën ni‫ف‬ton,

21ॸ—Oshanëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nani inquitë chinotaranquën huachi, itërin.
ranquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, sano cancantoco‫ف‬. 29ॸ—Ni‫ف‬nanco ni‫ف‬ton, iyasha,
Tatahuë a‫ف‬parincoso pochachin natëranco. A‫ف‬napitaso‫ف‬ËΎ͑ɗËЙΎ͑ËΎф‫ڏ‬

canpitanta‫ف‬a‫ف‬pararanquëma‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ huë‫ف‬, natëarinaco. Inapitaso‫ف‬nóya
a‫ف‬chintacamaso marë‫ف‬a‫ف‬pararanquëma‫ف‬, cancantapi huachi, itërin.
itërincoi.
22ॸIna quëran pihuirahuaton, —Ispirito Ma‫ف‬marësona Coanshari ninshitërinso‫ف‬
Santo ya‫ف‬coancanchinquëma‫ف‬, tënahuë. 30ॸQuisoso nani ma‫ف‬sha Yosë pochin
Ya‫ف‬coancantohuachinquëma‫ف‬, Ëҡȍӕ‫ڏ‬ ninin piyapi‫ف‬sari natëcaiso marë‫ف‬.
rinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, 23ॸnanan quëҡф͑‫ڏ‬ Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi ni‫ف‬piraihuë‫ف‬, co
quëma‫ف‬paatoma‫ف‬pënëntacamaso marë‫ف‬. ya‫ف‬ipiya isëquë ninshitëranquëmahuë‫ف‬.
Insosona natëhuachinquëma‫ف‬, “Oshanën, 31ॸIsopita nani ninshitëranquëma‫ف‬
iyasha, Yosë inquitarinquën,” itoco‫ف‬. Quisoso natëcamaso marë‫ف‬. —Inaso‫ف‬

Inquitarin mini. Nipirinhuë‫ف‬, co tëhuënchachin Cristo, Yosë hui‫ف‬nin
yanatëhuachinquëmahuë‫ف‬, “Co oshanën, chachin. Ina a‫ف‬paimarinso‫ف‬, ta‫ف‬toma‫ف‬, ina
iyasha, inquitarinquënhuë‫ف‬,” itoco‫ف‬. imaco huachi. Imapatama‫ف‬, Yosë
Tëhuënchachin co inquitarinhuë‫ف‬, nohuitatoma‫ف‬nanpimiatarama huachi.
itërincoi. Itahuatoncoi, pa‫ف‬nin huachi.
Yonsanquë ya‫ف‬notantarinso‫ف‬
21
Tomasëri quënanaton, natërinso‫ف‬ 1ॸIna quëran Tipiria sono‫ف‬
24ॸNaporo‫ف‬shoncayachincoi ya‫ف‬huërai. yonsanquë Quisoso
Tomasë co ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Catopia‫ف‬hua ya‫ف‬notantarincoi. Ni‫ف‬naiso‫ف‬
itopiso‫ف‬. Quisoso quënanahuatoi, sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. 2ॸInaquë canchisëֆ‫ڏ‬
Tomasë sha‫ف‬huitonai. chincoi ya‫ف‬huërai. A‫ف‬naso‫ف‬Simon Pitro.
—Sinioro ni‫ف‬nai, itopiraihuë‫ف‬, co A‫ف‬nanta‫ف‬Tomasë, catopia‫ف‬hua itopiso‫ف‬.
yanatërincoihuë‫ف‬. A‫ف‬nanta‫ف‬Natanino, Canaquë
25ॸ—Co‫ف‬so‫ف‬imirin ohuanpiso‫ف‬ni‫ف‬patohuë‫ف‬, ya‫ف‬huërinso‫ف‬. Sipitio hui‫ف‬ninpitacointa‫ف‬
co natëarahuë‫ف‬. Ina së‫ف‬huata‫ف‬huarë‫ف‬ ya‫ف‬huërai. A‫ف‬napitanta‫ف‬Quisoso
natëarahuë. Nininpitëonta‫ف‬ohuanpiso‫ف‬ imapisopita, catoya‫ف‬pi nininso‫ف‬,
co‫ف‬so‫ف‬së‫ف‬huatohuatohuë‫ف‬, co natëarahuë‫ف‬, inapitaro‫ف‬coi canchisëcoi ya‫ف‬huërai.
itërincoi Tomasë. 3ॸ—Yo‫ف‬natapo pa‫ف‬sarahuë, itërincoi
26ॸPosa tahuëri quëф͑͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑ҡ‫ڏ‬ Simon Pitro.
huatoi, Tomasënta‫ف‬ya‫ف‬huërin. —Pa‫ف‬sarai quiyanta‫ف‬, itërai. Montëфɗ‫ڏ‬
Naquëranchin ya‫ف‬ËΎ͑͑ΎֆΎ͑ËΎҡ͑ҡ‫ڏ‬ quë yanquirahuatoi, pa‫ف‬nai.
piraihuë‫ف‬. Quisoso a‫͑ف‬фΎËȍɗ͑ȍӕ͑Ë‫ڏ‬ Pa‫ف‬piraihuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi tashi‫ف‬riti
nachin huaniquiantarin. —I‫ف‬huata, të‫ف‬yatopiraihuë‫ف‬, co manta‫ف‬manaihuë‫ف‬.
iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Sano cancantoco‫ف‬, itërincoi. 4ॸPi‫ف‬i yapipirirahuaso‫ف‬, тӕɗѸΎѸΎֆΎ͑Ѹ͑‫ڏ‬
ˇӕ͑ॷ21 238
quë huaniarin, ni‫ف‬piraihuë‫ف‬. Co noya —Iya Simon, isopita quëran na‫ف‬con

quënanatoihuë‫ف‬, co nohuitëraihuë‫ف‬. na‫ف‬con nosoromiatëranco, ¿ti? itërin.
5ॸ—Co, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, manta‫ف‬manamahuë‫ف‬, —Nosororanquën, Sinioro, ina
¿ti? itërincoi. nitotëran, itërin.
—Co‫ف‬chi, iyasha, manaihuë paya, —Imarinacosopita ohuica‫ف‬huaya
itërai. pochin ni‫ف‬nahuë. Patohuato, co incariso‫ف‬
6ॸ—Inchinan quëran riti të‫ف‬yatoco‫ف‬. a‫ف‬pairarinhuë‫ف‬. Quëmari noya
Inaquë tëhuënchinso‫ف‬a‫ف‬naroachin a‫ف‬chintëquë‫ف‬, itërin. 16ॸIna quëran
masarama‫ف‬, itërincoi. Ina quëran itantarin:
inchinan quëran të‫ف‬yatohuatëira, —Nosoromiatëranco, ¿ti? itërin.
notohuaro‫ف‬sami manai. Na‫ف‬a ni‫ف‬ton, co —Nosororanquën mini, Sinioro, ina
nanitaparaihuë‫ف‬oshica‫ف‬huaiso‫ف‬. 7ॸNaporo‫ف‬ nitotëran, itantarin.
Sinioro nohuitërahuë huachi. —Imarinacosopita a‫ف‬paiquë‫ف‬noya
—Pasoso‫ف‬Sinioro chachin, itërahuë imamiachinaco, itërin. 17ॸIna quëran
Pitro. naquëranchin itantarin:
Itohuatëra, i‫ف‬nanpirapi sacatarin —Iya Simon, tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, cotonën a‫͑ف‬фΎËȍɗ̲͑Ѹȍӕ‫ڏ‬ ranco, ¿ti? itantarin. Cararo‫ف‬natanin
ton, a‫ف‬morin. Manorahuaton, i‫ف‬quë ni‫ف‬ton, Pitro sëtërin.
niitëфɗ̲͑͑ΎҡΎ͑ֆΎ͑Ѹ͑нӕřË͑ËΎ͑‫ڏ‬ —Ya‫ف‬ipi, Sinioro, nitotëran. ͮΎѸΎфΎ‫ڏ‬
caso marë‫ف‬. 8ॸA‫ف‬naquëncoiso‫ف‬montëфɗ‫ڏ‬ ranquën mini, ina nitotëran, itërin.
quë pa‫ف‬nai. Riti ohuararahuatoi, —Imarinacosopita noya a‫ف‬paiquë‫ف‬.
yonsai‫ف‬pa‫ف‬quëparai. Co aquëyahuë‫ف‬. 18ॸNo‫ف‬tëquën, iyasha, itaranquën.
Pasa mitro pochin aquërinso‫ف‬. 9ॸͮΎ͑Ѹȍɗ‫ڏ‬ Quëmaso‫ف‬hui‫ف‬napitapon, quëmaora

conahuatoi, pën quënanconai. Inaquë nohuanton, ma‫ف‬sha ninan. Intohuaso‫ف‬
sami chinsarin, ni‫ف‬conai. Panonta‫ف‬ yapa‫ف‬patana, nitaparahuaton, pa‫ف‬nan.
ya‫ف‬huarin. Nipirinhuë‫ف‬, a‫͑ف‬ҡȍӕřфɗ̲ѸȍΎҡΎȍӕ‫ڏ‬
10ॸ—Sami achin manamaso‫ف‬caraichin tan, ma‫ف‬sha onpotarinënquën. Catoquë
maconquë‫ف‬, itërincoi Quisoso. ranchin anquiran‫ف‬so‫ف‬tonpoarinënquën.
11ॸSimon Pitro montëriaquë Co quëmaora nohuantopiranhuë‫ف‬,
ya‫ف‬conahuaton, riti yonsanquë oshirin. quëpararinënquën, itërin Pitro. 19ॸA‫ف‬na
Pasa a‫ف‬natërapo shonca cara sami tahuëri Yosë imarin ni‫ف‬ton, inapotatona‫ف‬,
ya‫ف‬huërin, panca samisachin. Ina napo‫ف‬ tëparapi. Ina ni‫ف‬pachina‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
niponahuë‫ف‬, co riti oquirinhuë‫ف‬. Caraya Yosë imasapi huachi. Ina ninoton,
masahuaton, Quisoso quëtonin, chinsarin. Quisoso naporin. Ina quëran —ʊ̲̲ɗ‫ڏ‬
Ina quëran nani pi‫ف‬ipachina, 12ॸ—Huëco‫ف‬, toco huachi, iyasha, itërin.
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, coshatahua‫ف‬, itërincoi Quisoso.
—¿Inquënta‫ف‬quëmaso‫ ?ف‬co itapoirahuë‫ف‬, Coansha napocaso‫ف‬
Sinioro nohuitërai. 13ॸPan masahuaton, 20ॸI‫ف‬huacoshatapoi, Quisoso ya‫ف‬cariya
quëtërincoi. Saminta‫ف‬quëtërincoi. Ca‫ف‬nai. huënsërahuë. Naporo‫¿“ف‬Inta‫ف‬, Sinioro,
14ॸNanpiantarin piquëran nani cararo‫ف‬ sha‫ف‬huirapiarinquënso‫ ”?ف‬itërahuë Pitro
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi quënanai. nitotacaso marë‫ف‬. Iporaso‫ف‬sono‫ف‬ֆΎ͑Ѹ͑‫ڏ‬
quë Pitro tahuërërahuaton, quënaninco.
Pitro nontërinso‫ف‬ 21ॸQuënanahuatonco, Quisoso itapon:
15ॸNani coshatohuatëira, Quisosori —Iso quëmapiso‫ف‬, Sinioro, ¿ma‫ف‬ta‫ف‬
itërin: onpo‫ف‬inso huachi? itërin Pitrori.
239 ˇӕ͑ॷ21
22ॸ—Ama ina, iyasha, yonquiquëѸΎ‫ڏ‬ maso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” itërin

huë‫ف‬. Ca o‫ف‬manta‫ف‬huarë‫ف‬nanpiapon Quisosori.
nimara. Co‫ف‬so‫ف‬nohuantohuatohuë‫ف‬, 24ॸNani carinquëmaso‫ف‬
chiminapon nimara. æΎɗ͑ֆΎ͑нӕɗË‫ڏ‬ sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. No‫ف‬tëquën ninshitë

maso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, itërin. ranquëma huachi. Ya‫ف‬ipiya nicatoi,
23ॸNaporo quëra huarë‫ف‬imapisopita nitotërai.
ninontopi. —Coanshaso‫ف‬co 25ॸNa‫ف‬con Quisoso a‫ف‬chinin. Nani
onporonta‫ف‬chiminarinhuë‫ف‬, nitopi. ma‫ف‬sha ninin. Co insonta‫͑͑ف‬ɗҡЙфɗ͑‫ڏ‬

Quisososo‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎ͑ЙΎфɗ͑‫ڏ‬ huë‫ف‬ya‫ف‬ipiya ninshitacaso‫ف‬. Ina napo‫ف‬
huë‫ف‬. “Ca o‫ف‬manta‫ف‬huarë‫ف‬nanpiapon quirica ninshitërai naporini, co isoro‫ف‬pa
nimara. Co‫ف‬so‫ف‬nohuantohuatohuë‫ف‬, tëranta‫ف‬nanichitonhuë‫ف‬, topirahuë‫ف‬.
chiminapon nimara. æΎɗ͑ֆΎ͑нӕɗË‫ڏ‬ Nani huachi.
Quisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita napopiso‫ف‬
Santo o‫ف‬main. “Ispirito Santo

Quisoso nanpiantarahuaton, a‫ف‬patimaranquëma‫ف‬,” tënin Tata Yosë.
imapisopita ya‫ف‬notërinso‫ف‬ I‫ف‬hua chachin sha‫ف‬huitëranquëmaso‫ف‬.
1
1ॸI‫ف‬huata, iya Tiohuiro. ¿Noya 5ॸCoanshaso‫ف‬i‫ف‬quë aporintërinquëma‫ف‬.
quëmanta‫ف‬ya‫ف‬huaran? Noya canta‫ف‬ Co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑‫ڏ‬

ya‫ف‬huarahuë. A‫ف‬na quiricaquë nani tohuatamara, aporintërinquëma huachi.
ninshitëranquën. Ya‫ف‬ipi Quisoso Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Ispirito Santo
naporinso‫ف‬sha‫ف‬huitëranquën. aya‫ف‬coancantaranquëma‫ف‬catahuainquë
A‫ف‬chininsonta‫ف‬anitotëranquën. maso marë‫ف‬. Co hua‫ف‬qui quëranhuë‫ف‬
2ॸYa‫ف‬ipiya inapaquë panantaquë huarë‫ف‬ ya‫ف‬coancantarinquëma huachi, itërin
naporinso‫ف‬ninshitëranquën no‫ف‬tëqun ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita.
nitotamaso marë‫ف‬. Iporaso‫ف‬naquëф͑‫ڏ‬ 6ॸIna quëran niyontoantarahuatona‫ف‬,
chin ninshitantaranquën. Quisoso Quisoso natantapi:

inapaquë panantaponahuë‫ف‬, co naniantë —Iraca, Sinioro, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬pancana
rinpoahuë‫ف‬. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita acorin hua‫ف‬anëntopirinahuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬
pënëntacaiso marë‫ف‬. Inari catahuarin chiniquën nanantaton, inapochachin
ni‫ف‬ton, noya pënëntopi, notohuaro‫ف‬ acoantaran, ¿ti? itopi.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬imasapi huachi. “Inanta‫ف‬ 7ॸ—Co ina, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, yonquicamaso‫ف‬
sha‫ف‬huichi,” ta‫ف‬to, ninshitantaranquën, ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Tata Yosëichin chini

nitotëquë‫ف‬. Co‫ف‬huara Quisoso inapaquë chiniquën nanantërin. ʊ͑Ύф͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
pa‫ف‬shantatëraponhuë‫ف‬, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ton, ma‫ف‬sha acorin. Ma tahuëriso‫ف‬
sha‫ف‬huitërin paatona‫ف‬a‫ف‬chinacaiso acoamara. Onporosona naporinso‫ف‬co
marë‫ف‬. Ispirito Santo nohuanton, Yosë nohuantërinhuë‫ف‬Ë͑Йɗҡ͑ɗҡΎҡË‫ڏ‬
sha‫ف‬huitërin. 3ॸInaso‫ف‬tëhuënchachin maso‫ف‬. 8ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Ispirito
chimimiatopirinhuë‫ف‬, nanpiantarin Santo na‫ف‬con catahuarinquëma‫ف‬.
huachi. Ina piquëran catapini shonca Ya‫ف‬coancantohuachinquëma‫ف‬, nóya
tahuëri isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huantarin. pënëntarama‫ف‬. Ina nohuanton, nani
Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ya‫ف‬notëra‫ف‬piarin. Yosë ma‫ف‬sha nanitaparama‫ف‬. Ya‫ف‬ɗЙɗ͑ЙΎф‫ڏ‬
hua‫ف‬anëntërinpoaso‫ف‬a‫ف‬chintantarin. huëso‫ف‬ni‫ف‬nama‫ف‬, nani nitotërama‫ف‬.
“Nanpiantarahuë ni‫ف‬ton, huëntonënquë A‫ف‬napitanta‫ف‬sha‫ف‬huitoco‫ف‬. Quirosarinquë
chachin aya‫ف‬conanquëma‫ف‬,” itërin. chachin sha‫ف‬huitoco‫ف‬. Ina quëran ya‫ف‬ipi
4ॸA‫ف‬na tahuëri inapitarë‫ف‬coshataso‫ف‬, Cotia parti paatoma‫ف‬, sha‫ف‬huitonco‫ف‬.
sha‫ف‬huitërin: Samaria partinta‫ف‬sha‫ف‬huitonco‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
—Ama a‫ف‬naroachin Quirosarin quëran parti paatoma‫ف‬, sha‫ف‬huitëra‫ف‬piaco‫ف‬, tënin
pipicosohuë‫ف‬. Isëquë ninaco‫ف‬Ispirito Quisoso.
240
241 ȸľËȍΎѸॷ1
a‫ف‬chinta‫ف‬huaiso marë‫ف‬. æΎҡѸřËΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬

Inapaquë pantarinso‫ف‬ huë‫ف‬. Quiyarë‫ف‬Quisoso ca‫ف‬tanpirinhuë‫ف‬,
9ॸIna topachina, Yosëri inapaquë inimiconënpitari yamapachina, Cotasëri
quëpantarin huachi. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari sha‫ف‬huirapirin. A‫ف‬notonpachina, mapi.
nicasoi‫ف‬, inapaquë pantarin huachi. Iraca Ispirito Santo nohuanton, Cotasë
Në‫ف‬përápirinahuë‫ف‬, chistorori imotërin. napocaso‫ف‬ninorin. Tapicori ninoton,
Co huachi quënanpihuë‫ف‬. 10ॸInápaquë Yosë quiricanënquë ninshitërin. Iraca
pantaquëya‫ف‬, në‫ف‬përapirinahuë‫ف‬, ninorinso chachin naporin.
a‫ف‬nanaya catoya‫ف‬piri ya‫ف‬notiimarin, 18ॸSha‫ف‬huirapirinso marë‫ف‬coriqui
huiríton a‫ف‬morinso‫ف‬. quëtopi. Ina coriquinënquë no‫ف‬pa‫ف‬

11ॸ—¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬, Caririaro‫ف‬sa‫ف‬, pa‫ف‬anin. Cotasëso‫ف‬nitëparahuaton,
inapaquë në‫ف‬pëtapiramahuë‫ ?ف‬Quisoso no‫ف‬paquë anotaton, ya‫ف‬poirin. Chi‫ف‬chin
nani pantarin huachi. Yosëri inápaquë pipirin huachi. 19ॸYa‫ف‬ipi Quirosarinquë
quëpantapirinhuë‫ف‬, ina chachin ya‫ف‬huëpisopita natanpi. Natanahuatona‫ف‬,
o‫ف‬mantararin. Inapaquë pa‫ف‬ninso ina no‫ف‬pa‫ف‬nininën acopi. Inahuara
pochachin a‫ف‬na tahuëri o‫ف‬mantararin nananquë Aquirama topi. Aquiramaso‫ف‬
huachi, itërin. Huënai‫ف‬No‫ف‬pa‫ف‬tapon naporin. 20ॸYosë
12ॸIna natanahuatona‫ف‬, Oriposë panën quiricanënquë ninoton, ninshitërin.
quëran nohuaramarahuatona‫ف‬, тӕɗфΎѸфɗ͑‫ڏ‬ Ama insonta‫ف‬pëinënquë
quë paantapi. Co aquëyahuë‫ف‬. A‫ف‬na ya‫ف‬huë‫ف‬insohuë‫ف‬. No‫ف‬Й͑ř͑ҡ͑͑‫ڏ‬
quiromitro pochin aquërinso‫ف‬. 13ॸæ͑ËΎ͑‫ڏ‬ pitëquë‫ف‬pantachin. Ina quëmapi
huatona‫ف‬, a‫ف‬na pëiquë pa‫ف‬pi. Inapa pë‫ف‬satë‫ف‬ ocoirahuaton, a‫ف‬na acoantaquë‫ف‬,
pëi‫ف‬ni‫ف‬ton, nanpëpi. Inaquë naporo‫ف‬ tënin Sarmo quiricaquë.
yacapatapi. Pitro, Coansha, Santiaco, 21,22ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬na quëmapi
Antërisë, Pinipi, Tomasë, Partoromi, Matio, acoanta‫ف‬ahua‫ف‬Cotasë ya‫ف‬huërëtacaso

inapita ya‫ف‬huërapi. A‫ف‬nanta‫ف‬Santiaco. marë‫ف‬. Iraca Coansha aporintaso‫ف‬,
(Arpio hui‫ف‬nin inaso‫ف‬.) A‫ف‬na Simonta‫ف‬ Sinioro Quisoso caniaririn a‫ف‬chinacaso‫ف‬.
ya‫ف‬huërin. (Iraca copirno no‫ف‬huina‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ Naporo‫ف‬na‫ف‬a miachincoi Quisoso
imapirinhuë‫ف‬, iporaso‫ف‬Quisoso imarin imarai. Nani tahuëri ca‫ف‬tanai. Inapaquë
huachi.) A‫ف‬na Cotasënta‫ف‬ya‫ف‬huërin. panantaquë huarë‫ف‬ca‫ف‬tanai. A‫ف‬nara‫ف‬
(Santiaco hui‫ف‬nin inaso‫ف‬.) 14ॸInapitaso‫ف‬ Quisoso ca‫ف‬tanëhuaso chachin
siempre niyontonatona‫ف‬, Yosë nontápi. acoanta‫ف‬ahua‫ف‬. “Quisoso nanpiantarin.
Quisoso iinpitanta‫ف‬huë‫ف‬pi Yosë nontacaiso Canta‫ف‬ni‫ف‬nahuë,” ta‫ف‬caso marë‫ف‬
marë‫ف‬. Sanapi‫ف‬santa‫ف‬inaquë huë‫ف‬pi. A‫ف‬naso‫ف‬ acoa‫ف‬ahua‫ف‬, tënin.
Maria, Quisoso a‫ف‬shin inaso‫ف‬. ͮЙΎЙɗ͑‫ڏ‬ 23ॸCato‫ف‬huayonpirinahuë‫ف‬. A‫ف‬naso‫ف‬
chin yonquiatona‫ف‬, inaquë na‫ف‬con Yosë Matiasë. A‫ف‬nanta‫ف‬Cosi Parsapa. Costo

nontápi. itopi anta‫ف‬. 24ॸIna quëran Yosë nontopi.
—Quëmasachin, Sinioro, ya‫ف‬ipi
Matiasë acorinso‫ف‬ cancanëhuëi yonquiraiso‫ف‬nitotëran.
15ॸIna quëran na‫ف‬a Quisoso imapisopita ¿Insota‫ف‬nohuantëran acoa‫ف‬huaiso‫ف‬, 25ॸina
niyontonpi. Pasa cato shonca piyapi‫ف‬sa paaton, a‫ف‬napita a‫ف‬chintacaso marë
pochin ya‫ف‬huëpi. Pitro huancanachin anta‫ ?ف‬Cotasë co huachi nanitërinhuë‫ف‬.
huanirahuaton, itërin: Nani a‫ف‬porinquën inaora yonquirinso‫ف‬
16,17ॸ—Shonca catoya‫ف‬picoi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, imacaso marë‫ف‬ni‫ف‬ton, parësitopiquë
Quisoso nani acorincoi a‫ف‬napita pa‫ف‬nin huachi, itopi.
ȸľËȍΎѸॷ1ٍॷ2 242
26ॸIna quëran cato‫ف‬piyapi nininënpita 8ॸ¿Onporahuatonata‫ف‬canpoa‫ف‬nisha nisha

na‫ف‬pitëa‫ف‬huayaquë ninshitopi. nananquë nonëhuaso pochachin
Yontëra‫ف‬huayaquë po‫ف‬morahuatona‫ف‬, inahuanta‫ف‬a‫ف‬naroachin nonpi anta‫?ف‬
pa‫ف‬tan pa‫ف‬tantahuatona‫ف‬, Matiasë topi. 9ॸNisha nisha parti ya‫ف‬huëpisopita
nininën chachin ocoipi huachi. Shonca nani huë‫ف‬pi. Partiaro‫ف‬sa‫ف‬, Miriaro‫ف‬sa‫ف‬,
a‫ف‬nara‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita Irano‫ف‬sa‫ف‬, Misapotamiaquë
ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, iporaso huachi shonca ya‫ف‬huëpisopita, Cotia parti
cato‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ya‫ف‬huantapi ya‫ف‬huëpisopita, Capatosiaro‫ف‬sa‫ف‬,
huachi. Pontoro‫ف‬sa‫ف‬, Asiaro‫ف‬sa‫ف‬, inapita natanapi.
10ॸPriquiaro‫ف‬sa‫ف‬, Panpiriaro‫ف‬sa‫ف‬,
Ispirito Santo o‫ف‬marinso‫ف‬ Iquipitoro‫ف‬sa‫ف‬, Nipiaro‫ف‬sa‫(ف‬Sirini pirayan
2
1ॸIna quëran a‫ف‬na simana pochin ya‫ف‬huërinsopita), inapitanta‫ف‬nani
nisahuaso‫ف‬, Pinticosti tahuëri nanirin huë‫ف‬pi. Ni‫ف‬toro‫ف‬sa‫ف‬Noma quëran
huachi. Naporo‫ف‬ya‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬тӕɗфΎѸ‫ڏ‬ huë‫ف‬pisopitanta‫ف‬natanapi. A‫ف‬naquën
rinquë niyontonpi. Ma‫ف‬sha nitërinso marë‫ف‬ Cotioro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬naquën nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬
“Yosparinquën, Sinioro,” itopi. Ina tahuëri niponaraihuë‫ف‬, Yosë chinotopi.
chachin Quisoso imapisopitanta‫ف‬nani 11ॸCritaro‫ف‬sa‫ف‬, Arapiaro‫ف‬sa‫ف‬, inapitanta‫ف‬
niyontonpi. 2ॸA‫ف‬nanaya panca ihuan pochin huëcatona‫ف‬, natanapi.

natanpi. Tënëntërimarin. Inapa quëran —Nisha nishanpoa‫ف‬nicarihuarahuë‫ف‬,
o‫ف‬mararin. Ya‫ف‬ipi pëiquë ya‫ف‬huëpisopita canpoa‫ف‬nanamënpoaquë chachin
natanpi. 3ॸIna quëran pën pochin nënërinso‫ف‬ nontarinpoa‫ف‬. Yosë nóya naporinso‫ف‬
ya‫ف‬noimarin. Ya‫ف‬ipiya a‫ف‬naya a‫ف‬naya sha‫ف‬huitarinpoa‫ف‬, natanëhua‫ف‬.
motoanshirainquë ya‫ف‬noimarin. 4ॸͮЙΎȍӕ‫ڏ‬ 12ॸMa‫ف‬pitata‫ف‬napopi. ¿Onporahuatonata‫ف‬
china, Ispirito Santoso‫ف‬ya‫ف‬ipiya naponontërinënpoa‫ ?ف‬ta‫ف‬tona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi.

ya‫ف‬coancantërin. Ina quëф͑ɗ͑фɗËҡȍӕ‫ڏ‬ 13ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬tëȍӕфȍӕ‫ڏ‬
rin nisha nisha nananquë nonacaiso marë‫ف‬. tona‫ف‬, —No‫ف‬pitona‫ف‬, napoapi, toconpi.
Co nitotaponaraihuë‫ف‬, a‫ف‬naroachin nonpi
Pitro pënëntërinso‫ف‬
huachi.
—Ma noyacha Tata Yosëso paya. 14ॸShonca cato‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitaso‫ف‬
Hui‫ف‬nin chachin a‫ف‬paimarin nipirinhuë‫ف‬, co të‫ف‬huatopihuë‫ف‬. Pitroso‫ف‬
nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬, tosapi. Ispirito huanirahuaton, chiniquën sha‫ف‬huitërin
Santo nohuanton, napopi. A‫ف‬naya a‫ف‬naya ya‫ف‬ipiya natanacaiso marë‫ف‬.
nisha nisha nananquë nonsapi. —Noya natanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ya‫ف‬ipiima‫ف‬
5ॸIna ninanoquë chachin na‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ Quirosarinquë ya‫ف‬huëramasopitanta‫ف‬
ya‫ف‬huërin, Yosë chinotopiso‫ف‬. Nisha nisha natanco, no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬.
parti quëran huë‫ف‬pi ni‫ف‬ton, nisha nisha 15ॸ“Isopita no‫ف‬pipi,” topiramahuë‫ف‬, co
nananquë nonpi. 6ॸQuisoso imapisopita no‫ف‬piraihuë‫ف‬. Co yono pi‫ف‬iyátërarinhuë‫ف‬.

nisha nisha nananquë nonsapi, natanpi. Co tashirayamiachin no‫ف‬pirëhuë‫ف‬.
Natanahuatona‫ف‬, notohuaro‫ف‬piyapi Ispirito Santo ya‫ف‬coancantërincoi ni‫ف‬ton,
niyontonpi. A‫ف‬naya a‫ف‬naya inahuara naporai. 16ॸIraca Coiro iso‫ف‬ninoton,
nananquë nonpiso‫ف‬natanahuatona‫ف‬, ninshitërin. Yosë noninso chachin
pa‫ف‬yanpi. 7ॸChiniquën pa‫ف‬yanatona‫ف‬, ninshitaton, naporin:
ninontopi. 17 “A‫ف‬na tahuëri Ispirito Santo
—Ma‫ف‬pitata‫ف‬natanëhuaso‫ف‬. Isopita a‫ف‬pamarahuë nisha nisha

Cariria piyapi‫ف‬saráchin, topirëhuahuë‫ف‬. piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬coancantacaso
marë‫ف‬. Ina nohuanton, ni‫ف‬ton, tëpapi. Iraca Yosëri yonquirin

hui‫ف‬nanpita ninorarin. hui‫ف‬nin chiminacaso‫ف‬. Ina nohuanton,
Mashoro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬nararin. oshanënpoa marë‫ف‬chiminin. æΎ͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
Hui‫ف‬napi‫ف‬santa‫ف‬co huë‫ف‬ëponahuë‫ف‬, tërinhuë‫ف‬naporini, co macacamaso‫ف‬
hua‫ف‬narëso pochin quënanarin. nanichitomahuë‫ف‬. Canpitari atëЙҡΎЙɗф‫ڏ‬
Yosëri anitotërinso‫ف‬quënanarin. mahuë‫ف‬, 24ॸYosëri ananpitantarin.
18ॸNaporo‫ف‬ya‫ف‬ipi natërinacosopita Chimirin quëran nicha‫ف‬ërin. Co
Ispirito Santori ya‫ف‬coancantarin. chimirini minsërinhuë‫ف‬. 25ॸʊ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
Ina nohuanton, nanamëhuë ton, Tapico‫ف‬iraca naporin:
sha‫ف‬huirarin huachi. 19ॸCa Nani tahuëri Sinioro ca‫ف‬tanarinco.
nohuanto, ma‫ف‬sha inapaquë Inchinanëhuë quëran ya‫ف‬huërarin
ya‫ف‬norarin. Quënanpachina‫ف‬, achinicancaincoso marë‫ف‬.
pa‫ف‬yanapi. Isoro‫ف‬paquënta‫ف‬ Catahuarinco ni‫ف‬ton, co
ma‫ف‬sha acoarahuë piyapi‫ف‬sa‫ف‬ pa‫ف‬yanahuë‫ف‬. 26ॸNapoaton noya
ayonquicaso marë‫ف‬. Huënai‫ف‬, pën, cancantërahuë. Yosë nohuanton,
conai‫ف‬tomontarinso‫ف‬, inapita co chimimiatarahuë‫ف‬. Ma noyacha
ni‫ف‬sapi,” tënin Yosë. Inapita Tata Yosëso paya, tënahuë. “Co
ni‫ف‬pachina‫ف‬, “Tëhuënchachin naniantarincohuë‫ف‬,” ta‫ف‬to, co
Yosëri acorin,” tosapi. 20ॸSinioro chimina‫ف‬huaso‫ف‬të‫ف‬huatërahuë‫ف‬.
o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ 27ॸYosë yonquiato, nontarahuë.
caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co‫ف‬ȍӕф͑͑ɗֆ‫ڏ‬ “Hua‫ف‬yanëhuë, Sinioro, ËΎËȍɗ̲ɗ‫ڏ‬

tërasohuë‫ف‬, nani ma‫ف‬sha onporapi. rinquë patarancohuë‫ف‬. Quë̲Ѹ‫ڏ‬
Pi‫ف‬i tashirarin. Yoqui quëhuashin chin natëranquën ni‫ف‬ton, co
huënai pochin nisarin. Yosë nohuantëranhuë‫ف‬nonëȍӕřËȍ͑‫ڏ‬
yonquicaiso marë‫ف‬inapoarin. tacaso‫ف‬. 28ॸQuëma iranën
21ॸ“Nicha‫ف‬ëco, Sinioro,” a‫ف‬notëranco. A‫ف‬chintëranco
topachina‫ف‬, nicha‫ف‬ësarin. k͑Ύֆ‫ڏ‬ quëma nohuitatënquën nóya
cancantahuaton, nicha‫ف‬ësarin nanpica‫ف‬huaso‫ف‬. Nani tahuëri
huachi, tënin Coiro, ɗфË͑ɗ͑Ѹȍɗ‫ڏ‬ ca‫ف‬tananco ni‫ف‬ton, ͑ΔֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
taton. rahuë,” tënin Tapico‫ف‬, iraca
22ॸNatanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Canpitanta‫ف‬ ninshitaton, itërin Pitrori.
Cotioro‫ف‬sanquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosëri
nanamën anitotarinquëma‫ف‬. Quisoso Quisocristo nanpiantacaso‫ف‬ninorinso‫ف‬
naporinso‫ف‬sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬, nitotoco‫ف‬. 29ॸIna quëran Pitrori itantarin:
Inaso‫ف‬Nasaritoquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬, nani —Ni‫ف‬cochi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Tata Tapico‫ف‬
ma‫ف‬sha nanitaparin. Piyapi a‫ف‬naroachin nani chiminin. Iraca nani pa‫ف‬pitopi.
anoyatërin. Co ina pochin Pa‫ف‬pitopiso‫ف‬ipora huanta‫ف‬ya‫ف‬huërarin.
ni‫ف‬chinëhuahuë‫ف‬. Yosëri catahuarin 30ॸIraca Yosëri itërin: “A‫ف‬na tahuëri
ni‫ف‬ton, naporin. Napoaton, “Tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ quëma shiparinquën acoarahuë

chin Yosë quëran o‫ف‬marin,” topi. hua‫ف‬anëntacaso marë‫ف‬. Quëma
Canpitanta‫ف‬nicatoma‫ف‬, nitotërama‫ف‬. ya‫ف‬huërënamën hua‫ف‬anëntarin. Caso‫ف‬
23ॸNapoaponahuë‫ف‬, canpitari Yosëco ni‫ف‬to, co nonpintaranquënhuë‫ف‬,”
atëpatërama‫ف‬. Masahuatoma‫ف‬, nisha itërin Tapico‫ف‬. Napoaton shia‫ف‬huain
piyapi‫ف‬sa‫ف‬quëtonama‫ف‬corosëquë ninoton, ninshitërin. 31ॸQuisocristo
tëpacaiso marë‫ف‬. Co Yosë natëpihuë‫ف‬ nanpiantacaso‫ف‬ninorin. “Chimirinquë
ȸľËȍΎѸॷ2 244
co patarancohuë‫ف‬. Co nonëȍӕřËȍ͑ҡ‫ڏ‬ ya‫ف‬coancantarin. A‫ف‬naquëonta‫ف‬aquë

rinhuë‫ف‬,” tënin iraca ninoton. 32ॸIporaso‫ف‬ ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, Yosë nohuanton,
Quisoso chachin Yosëri ananpitantarin. imasapi. Imapachina‫ف‬, Ispirito Santori
Quiyari ni‫ف‬nai. 33ॸIna quëran Yosëri ya‫ف‬coancantarin inahuanta‫ف‬, itërin.
inapaquë quëpantarin. Chiniquën 40ॸItahuaton, na‫ف‬con pënënin.
nanantarin ni‫ف‬ton, inchinan quëran —Ipora ya‫ف‬huëpisopita co manta‫ف‬Yosë

ahuënsërin huachi. Ahuënsërahuaton, yanatëpihuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬ana‫ف‬intarin
sha‫ف‬huitërin: “Ispirito Santo a‫ف‬pamaquë‫ف‬ huachi. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ama
piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬coancanchin. I‫ف‬hua inapita pochin cancantocosohuë‫ف‬. Yosë
sha‫ف‬huitëranquënso‫ف‬,” tënin Yosë. Ina nontoco‫ف‬anoyacancanchinquëma‫ف‬. Ina
quëran Quisosori Ispirito Santo quëran cha‫ف‬ësarama huachi, itërin.
a‫ف‬paimarin, ya‫ف‬coancantërincoi. 41ॸNapotohuachina, na‫ف‬a natëtopi
Napoaton nisha nisha nananquë nonai, huachi. Naporahuatona‫ف‬, i‫ف‬quë

natanama‫ف‬. 34ॸTapico‫ف‬co nanpiantaton, aporihuanpi. Naporo‫ف‬tahuëri cara
inapaquë pantarinhuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, huaranca pochin piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬conpi.
ninshitërin. Quisoso imasapi huachi. 42ॸCa‫ف‬tano‫ف‬sa‫ف‬
Yosëri sinioronëhuë sha‫ف‬huitërin: a‫ف‬chinpachina‫ف‬, pa‫ف‬yatopi natanacaiso‫ف‬.
“Inchinanëhuë quëran huënsëнӕɗ‫ڏ‬ Noya natanatona‫ف‬, natëpi huachi. Noya
quë‫ف‬35ॸinimiconënpita cari nini‫ف‬tona‫ف‬, ya‫ف‬huërapi. Quisoso
minsëchinquën,” itërin Yosëri, chimininso‫ف‬yonquiatona‫ف‬, ËΎѸȍҡЙ‫ڏ‬
tënin ninshitaton. tapi. Naporahuatona‫ف‬, apira apira Yosë
36ॸYosë hui‫ف‬nin chachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nontapi.
corosëquë apatanantërama‫ف‬. Quisoso 43ॸSiniorori catahuahuachina,
atëpatopiramahuë‫ف‬, Yosëri noya noya ca‫ف‬tano‫ف‬sa‫ف‬nani ma‫ف‬sha nanitapapi. Na‫ف‬a

ni‫ف‬nin. “Inaso‫ف‬Cristo, a‫ف‬paimarahuëso‫ف‬. piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatopi. Ya‫ف‬ipi
Sinioro ni‫ف‬ton, natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi.
tënin Yosë. No‫ف‬tëquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nani —Tëhuënchachin Yosëri catahuarin,
sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬, tënin Pitro. topi. 44ॸYa‫ف‬ipi Quisoso imapisopita
niyontonapi. A‫ف‬naya a‫ف‬naya ma‫ف‬sha
A‫ف‬napitanta‫ف‬imapiso‫ف‬ pahuantohuachinara, nicatahuapi. Co
37ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬natanahuatona‫ف‬, na‫ف‬con niapiratopihuë‫ف‬. 45ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬
sëtopi. ma‫ف‬shanënpita pa‫ف‬anahuatona‫ف‬, coriqui
—Co noyahuë‫ف‬ninai. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬ ma‫ف‬patopiso‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita quëtopi.
onpo‫ف‬iiso‫ ?ف‬itopi ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita. Ina quëran a‫ف‬naquëonta‫ف‬Йȍӕ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
38ॸNapotohuachinara, Pitrori itërin: chinara, quëtopi huachi. 46ॸNani tahuëri
—Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎ‫ڏ‬ Yosë chinotopiso pëiquë niyontonpi.
pita naniantatoma‫ف‬, Yosë pochin Quisoso chimininso‫ف‬yonquiatona‫ف‬,
cancantoco‫ف‬. “Quisocristo imarahuë,” a‫ف‬naya a‫ف‬naya pëinënquë coshatapatapi.
ta‫ف‬toma‫ف‬, aporihuanco‫ف‬. Ina imapatama‫ف‬, Co apiratonahuë‫ف‬, noya cancantapi.
Yosë oshanëma‫ف‬inquitarinquëma‫ف‬. Ina Nóya cancantatona‫ف‬, coshatapatapi.
quëran Ispirito Santo 47ॸ—Ma noyacha Yosëso paya, tosapi.
aya‫ف‬coancantarinquëma‫ف‬canpitanta‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sari noya ni‫ف‬pi. Nani

39ॸYosë nohuanton, Ispirito Santo tahuëriya a‫ف‬napitanta‫ف‬imasapi ni‫ف‬ton,
a‫ف‬patimarinpoa‫ف‬. Canpitanta‫ف‬ Yosëri anoyacancantërin. ʊ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬coancantarinquëma‫ف‬. Hui‫ف‬nanpitanta‫ف‬ ton, inapitanta‫ف‬ya‫ف‬conpi huachi.
Apia anoyatërinso‫ف‬ Pitro Yosë chinotopiso pëiquë pënëninso‫ف‬
3
1ॸA‫ف‬na tahuëri pi‫ف‬i tëhuërënahuaso‫ف‬, 11ॸApia anoyatërinso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
Pitro pa‫ف‬sarin Yosë chinotopiso “Ama patocosohuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, Pitro,

pëiquë. Naporo‫ف‬ora niyontonatona‫ف‬, Coanshanta‫ف‬co a‫ف‬porinhuë‫ف‬. Cara
Yosë nontapi. Coansharë‫ف‬pa‫ف‬sapirinhuë‫ف‬. chachin Saromon patoanamënquë
2ॸInaquë a‫ف‬na quëmapi quënanconin. pa‫ف‬pachinara, notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Nasitërin quëra huarë‫ف‬co nanitërinhuë‫ف‬ manorahuatona‫ف‬, inaquë niyontonpi.
iratacaso‫ف‬. ͮ͑ɗҡȍӕřфɗ֤ΎѸřËȍɗ͑ΎҡΎ‫ڏ‬ “Ma noyacha ni‫ف‬ton, apia a‫ف‬naroachin
piso pëiquë quëpapi. A‫ف‬na ya‫ف‬coanaquë anoyatërin paya,” ta‫ف‬tona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi
acopi, noyapiachin topiso‫ف‬. Inaquë acopi huachi. 12ॸInapita ni‫ف‬sahuaton, Pitrori
coriqui ma‫ف‬patacaso marë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ chiniquën pënënarin.
Yosë chinotopiso pëiquë —¿Onpotapomata‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, iso
ya‫ف‬conpachinara, coriqui ma‫ف‬patërin. quëmapi nicatoma‫ف‬, pa‫ف‬yanama‫ع ?ف‬Ϙ͑ЙΎ‫ڏ‬
3ॸPitro, Coansha, inapita ya‫ف‬conasoi‫ف‬, tomata‫ف‬ni‫ف‬saramacoi? Co quiyaora
apiari quënanin. nanitaparaihuë‫ف‬anoyata‫ف‬huaiso‫ف‬. Co
—Yosë marë‫ف‬coriqui quëtoco, itërin. quiyaso‫ف‬noya noyacoihuë‫ف‬. ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
4ॸPitro Coansharë‫ف‬ni‫ف‬sápi. ton, noyatërin, iratarin huachi. 13ॸIraca
—Ni‫ف‬coi, iyasha, itërin Pitrori. shimashonënpoapita Apranco‫ف‬, Isacoco‫ف‬,
5ॸ“Coriqui quëtarinco,” ta‫ف‬ton, notëëф‫ڏ‬ Cacopoco‫ف‬, inapita Yosë chinotopi. Ina
rin. 6ॸPitroso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬itërin: Yosëri chachin Quisoso a‫ف‬paimarin
—Co coriqui ya‫ف‬huëtopirincohuë‫ف‬, nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬. Ina quëran noya
nanitato, anoyataranquën. Quisocristo noya acorin huachi. Inaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin
Nasaritoquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬nanan nipirinhuë‫ف‬, canpitari masahuatoma‫ف‬,
quëtërinco ni‫ف‬ton, anoyataranquën. Ina hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬quëtonama‫ف‬. ЬɗфҡΎфɗֆΎËΎɗЙɗ‫ڏ‬
nohuanton, noyataran huachi. ȸӕ͑ɗф‫ڏ‬ rinhuë‫ف‬, co canpita nohuantëramahuë‫ف‬.
huaton, noya iratëquë huachi, itërin. 14ॸQuisososo‫ف‬noyasachin ninin. Co pi‫ف‬pisha
7ॸInchinan imira quëran masahuaton, tëranta‫ف‬oshahuanpirinhuë‫ف‬, co nohuantë
ahuanirin huachi. A‫ف‬naroachin ca‫ف‬yopirain ramahuë‫ف‬. “¿Inta‫ف‬ocoichinquëma‫”?ف‬
nantërë chachin chinirin huachi. 8ॸæȍɗ͑ɗф‫ڏ‬ itohuachinquëmara, tëpatona‫ف‬pi
huaton, pashitëquintarahuaton, huanirin huayonama‫ف‬. 15ॸQuisoso ananpirinpoaso‫ف‬
huachi. Iratarin huachi. Pitro, Coansha, nipirinhuë‫ف‬atëpatërama‫ف‬. Inasachin
inapita Yosë chinotopiso pëiquë catahuarinpoa‫ف‬Yosë nohuitatëhua‫ف‬
ya‫ف‬conpachinara, apianta‫ف‬ya‫ف‬conin anta‫ف‬. nanpicaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, atëpatërama‫ف‬.
Noya irataton, niirin huachi. Tëpapirinahuë‫ف‬, Yosëri ananpitantarin.
—Ma noyacha Yosëso paya, tosárin. Quiyaso‫ف‬ni‫ف‬nai. 16ॸ“Quisoso catahuarincoi,”
9ॸInapohuachina, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sari ni‫ف‬pi. ta‫ف‬toi, iso apia nohuitëramaso‫ف‬anoyatërai.
—Ma noyacha Tata Yosë catahuarinco “Quisocristo nanan quëtërincoi ni‫ف‬ton,
paya, ta‫ف‬ton, iratárin huachi. anoyataranquën,” itohuatëira, noyatërin
10ॸNi‫ف‬sahuatona‫ف‬, piyapi‫ف‬sari nohuitopi huachi. “Inaso‫ف‬catahuarinco mini,” ta‫ف‬ton,
ni‫ف‬ton, pa‫ف‬yanpi. noya pa‫ف‬sarin huachi. Ni‫ف‬nama‫ف‬
—Iso quëmapi Yosë chinotopiso canpitanta‫ف‬.
pëiquë ya‫ف‬coanamënquë huënsëфȍӕ‫ڏ‬ 17ॸQuisoso Yosë quëran o‫ف‬mapirinhuë‫ف‬, co
ton, coriqui ma‫ف‬patërinso‫ف‬. ‫ع‬Ϙ͑ЙΎфȍӕ‫ڏ‬ nitotëramahuë‫ف‬. Napoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,

toncha noya iratërin paya? nitopi. tëparama‫ف‬. Hua‫ف‬anëmanta‫ف‬co nitotopihuë‫ف‬.
18ॸIraca pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ninotona‫ف‬, a‫ف‬pairinso‫ف‬, Satosio piyapi‫ف‬sa‫ف‬,

ninshitopi. “A‫ف‬na tahuëri Cristo parëѸɗҡ‫ڏ‬ inapitanta‫ف‬canquipi. 2ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬
pon,” topi. Yosë nohuanton, ninopi. a‫ف‬chintërinso marë‫ف‬no‫ف‬huipi. “Quisoso
Ninopiso pochachin parësitërin. 19ॸͮЙΎ‫ڏ‬ nanpiantarin ni‫ف‬ton, nanpiantacaso‫ف‬
ton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin,” tëninso marë‫ف‬no‫ف‬huirápi.
masopita naniantatoma‫ف‬, Yosë pochin 3ॸNapoaton Pitro Coansharë chachin
cancantoco‫ف‬oshanëma‫ف‬inquichinquëma‫ف‬. mapi. I‫ف‬huaraya ni‫ف‬ton, tashinan pëiquë

Ina quëran achinicancanarinquëma‫ف‬ po‫ف‬mopi. “Tashiraya natahuan‫ف‬,”
noyapiachin cancantacamaso marë‫ف‬. ta‫ف‬tona‫ف‬, po‫ف‬mopi. Naporo‫ف‬tashi‫ف‬inaquë
20ॸQuisocristo imapatama‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri tahuërianpitopi. 4ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬saso‫ف‬
Quisocristo chachin a‫ف‬patimantarinquëma‫ف‬. nipirinhuë‫ف‬nanamën natanahuatona‫ف‬,
Canpita marë‫ف‬nani acorin. 21ॸIraca quëra natëpi huachi. Nani a‫ف‬natërapo
huarë‫ف‬Yosë nohuanton, noya huaranca pochin quëmapi‫ف‬sa‫ف‬Quisoso
pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ninorin. “A‫ف‬na tahuëri imasapi huachi. Na‫ف‬a sanapi‫ف‬santa‫ف‬
Yosëri ya‫ف‬ipiya anoyatarin,” topi. k͑Ύֆҡ‫ڏ‬ imasapi.
quë huarë‫ف‬inapaquë Quisoso ya‫ف‬huantarin. 5ॸTahuëririnquë ya‫ف‬ipi Cotio
22ॸIraca Moisësëri ninoton, sha‫ف‬huitërin: hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬niyontonpi. Corto
“A‫ف‬na tahuëri Yosë nohuanton, a‫ف‬na hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, ansiano‫ف‬sa‫ف‬, maistro‫ف‬sa‫ف‬,
pënëntona‫ف‬pi ya‫ف‬huapon, ca pochin inapita huë‫ف‬pi. Quirosarinquë chachin
nininso‫ف‬. Cotio quëmapi inaso‫ف‬. Pë͑ř͑Й‫ڏ‬ niyontonpi. 6ॸNisha nisha corto
chinquëma‫ف‬, ya‫ف‬ipi natëco‫ف‬. 23ॸInsosona co hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi. Anasë chini
natëhuachinhuë‫ف‬, Yosëri ana‫ف‬intomiatarin chiniquën nanantërinso‫ف‬, Caihuasë,
huachi,” tënin Moisësë. Coansha, Aricantro, inapita huë‫ف‬pi.
24ॸYa‫ف‬ipi pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬Cristo Hua‫ف‬an quëmopinënpitarë chachin
o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri ninopi. Samoiro quëra niyontonpi. 7ॸPitro, Coansha, inapita
huarë‫ف‬naporin. 25ॸYosë nohuanton, maconahuatona‫ف‬, ahuancanapipi
ninshitërinënquëma‫ف‬, nitotarama‫ف‬. Yosë natanacaiso marë‫ف‬.
chachin naporinso‫ف‬natanama‫ف‬. ґȍɗ̲ѸȍΎ‫ڏ‬ —¿Onporahuatomata‫ف‬chiniquën
nënpita nontohuachina, yonquirinquëma‫ف‬ nanantatoma‫ف‬, apia anoyatërama‫?ف‬
canpitanta‫ف‬. Iraca Apran itërin: “Caora ¿Inta‫ف‬nanan quëtërinquëma‫͑ف‬ΎֆҡË‫ڏ‬
nohuanto, catahuaranquëma‫ف‬. Quëma maso‫ ?ف‬itopi.
shinparin quëran ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya 8ॸIspirito Santo nani ya‫ف‬coancantërin
cancantapi huachi,” itërin Yosëri. ni‫ف‬ton, a‫ف‬naroachin catahuarin noya

26ॸCanpita‫ف‬ton yonquiatënquëma‫ف‬, hui‫ف‬nin a‫ف‬panitacaso marë‫ف‬.
isoro‫ف‬paquë a‫ف‬paimarin. ʊ͑Ëҡȍӕȍӕ‫ڏ‬ —Natanco, sinioro hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬.
chinquëma‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ninamasopita 9ॸTëhuënchachin co quiyaora nanitëфɗ‫ڏ‬
naniantarama‫ف‬. Ina quëф͑͑ΔֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ huë‫ف‬apia anoyata‫ف‬huaiso‫ف‬. ٘‫ع‬Ϙ͑ЙΎф‫ڏ‬

rama huachi. Ina marë‫ف‬Quisoso huatomata‫ف‬anoyatërama‫ ”?ف‬itëramacoi
a‫ف‬paimarin, itërin Pitrori. ni‫ف‬ton, 10ॸno‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬,
nitotoco‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nitochina‫ف‬.
Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sari mapiso‫ف‬ Quisocristo Nasaritoquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬
4
1ॸPitrori
a‫ف‬chintahuachina, na‫ف‬a nanan quëtërincoi anoyata‫ف‬huaiso‫ف‬. Ina
piyapi‫ف‬sa‫ف‬natanápi. Coansharinta‫ف‬ catahuarincoi ni‫ف‬ton, anoyatërai. Yosëri
pënënin. Pënëntasoi‫ف‬, Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ a‫ف‬paimapirinhuë‫ف‬, canpitaso‫ف‬atëpatë
canquipi. Capo Yosë chinotopiso pëi‫ف‬ rama‫ف‬. Tëpapiramahuë‫ف‬, ֤ΎѸřфɗ͑͑Йɗ‫ڏ‬
tantarin. Quisocristo nohuanton, iso Ni‫ف‬naiso‫ف‬sha‫ف‬huitarai. Natanaisonta‫ف‬

quëmapi nani noyatërin huachi. Isëquë sha‫ف‬huitarai. “Co Yosë natëcaso‫ف‬
huanirarin. 11ॸNi‫ف‬cochi. Sacatoro‫ف‬sa‫ف‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” tënama‫ف‬, ¿ti? itërin.
pëihuachina‫ف‬, a‫ف‬na na‫ف‬pira‫ف‬quë͑͑Йɗфɗ‫ڏ‬ 21,22ॸ—Co natëhuatancoihuë‫ف‬,
nahuë‫ف‬, co nohuantopihuë‫ف‬. “Napoonin,” ana‫ف‬intarainquën, itahuatona‫ف‬, a‫ف‬papi

ta‫ف‬tona‫ف‬, të‫ف‬yatopirinahuë‫ف‬. Hua‫ف‬anëni huachi. Apia anoyatërinso‫ف‬nani catapini
maantarahuaton, “Iso na‫ف‬pi na‫ف‬con shonca na‫ف‬con pi‫ف‬ipitërin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi
na‫ف‬con nohuantërahuë pëica‫ف‬huaso piyapiri pa‫ف‬yatopi.
marë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, noya acoantarin huachi. —Yosëichin nanitërin anoyatacaso‫ف‬.
Quisocristoso‫ف‬ina na‫ف‬pi pochin. Canpita Ma noyacha Yosëso paya, topi ya‫ف‬ipi
co nohuantopiramahuë‫ف‬, Yosëri noya piyapi. Napoaton hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬co
noya ni‫ف‬nin. 12ॸQuisocristoichin nanitopihuë‫ف‬ana‫ف‬intacaiso‫ف‬.
anoyacancantërinpoa‫ف‬. Co a‫ف‬na
nanitërinhuë‫ف‬nicha‫ف‬ëinpoaso‫ف‬. Inaíchin Yosë nontopiso‫ف‬
nanitërin nicha‫ف‬ëinpoaso‫ف‬, itërin Pitrori. 23ॸNani Pitro, Coansha, inapita
a‫ف‬pahuachinara, ɗ̲ЙɗѸΎЙɗҡнӕřЙ͑ҡ‫ڏ‬
Hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yanpiso‫ف‬ rahuatona‫ف‬, sha‫ف‬huiconpi huachi.
13ॸIna natanahuatona‫ف‬, Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ —Corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, ansiano‫ف‬sa‫ف‬,
ninontopi. “Isopita topinan piyapi. Co inapita chiniquën pënëninacoi ama
maistrohuë‫ف‬. Co na‫ف‬ËΎ͑нӕɗфɗË͑ɗҡΎҡЙΎ͑‫ڏ‬ a‫ف‬china‫ف‬huaiso marëhuë‫ف‬, tënin. 24ॸIna
huë‫ف‬, co të‫ف‬huatërinpoahuë‫ف‬. Ma‫ف‬pitacha natanahuatona‫ف‬, napopianachin
nitotërin paya. Quisoso ca‫ف‬tanpi ni‫ف‬ton, ina yonquiatona‫ف‬, Yosë nontapi.
pochin cancantapi,” nitopi. 14ॸQuëmapi —Quëmasáchin, Sinioro, chini
nani noyatërinso‫ف‬inaquë huanirarin ni‫ف‬ton, chiniquën nanantëran. Isoro‫ف‬pa‫ف‬,
co nanitopihuë‫“ف‬Nonpintarinpoa‫ف‬,” inapaquë ya‫ف‬huërinsopita, iiro‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬ipi
ta‫ف‬caiso‫ف‬. 15ॸPitro, Coansha, inapita aipiran ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬, inapita acoran. 25ॸQuëma
a‫ف‬parahuatona‫ف‬, inahua capini ninontapi. nohuanton, iraca Tata Tapico‫ف‬ninshitë
16ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onpo‫ف‬iiso‫ ?ف‬Apia nani rin. Inaso‫ف‬noya natërinquënso‫ف‬. Ispirito
anoyatërin. Ya‫ف‬ipi Quirosarinquë Santori ayonquirin ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën
ya‫ف‬huëpisopita nitotopi. Nani ni‫ف‬pi. Co ninshitaton, naporin:
nanitërëhuahuë‫“ف‬Nonpintërinpoa‫ف‬,” ¿Onpoatonta‫ف‬, Sinioro, nisha
ta‫ف‬caso‫ف‬. 17ॸNipirinhuë‫ف‬, ama aquëtë‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬chiniquën
piyapi‫ف‬sari natëcaiso marëhuë‫ف‬pënë͑‫ڏ‬ no‫ف‬huipirinënhuë‫ ?ف‬Topinan
hua‫ف‬. “Ama huachi Quisoso nanamën quëran chinotopirinënquënhuë‫ف‬,
sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬,” itahua‫ف‬, nitopi. co nanitopihuë‫̲ف‬ɗ͑Ѹřɗ͑ř͑‫ڏ‬
18ॸIna quëran amatantarahuatona‫ف‬, quënso‫ف‬. 26ॸCopirnoro‫ف‬sa‫ف‬Ëȍɗ͑ΎҡΎ‫ڏ‬
pënënpi. pirinënhuë‫ف‬. Hua‫ف‬ano‫ف‬santa‫ف‬
—Ama aquëtë‫ف‬a‫ف‬chintantacosohuë‫ف‬. niyontonahuatona‫ف‬, ֆɗ͑ɗ̲ɗËΎҡΎ‫ڏ‬
Ama Quisoso nanamën pirinënhuë‫ف‬. A‫ف‬paimaransonta‫ف‬co
sha‫ف‬huitantacosohuë‫ف‬, itopi. 19,20ॸͮЙΎҡΎЙɗ‫ڏ‬ quë‫ف‬yapihuë‫ف‬, tënin Tapico‫ف‬, iraca
rinahuë‫ف‬, Pitro Coansharë chachin co ninshitaton.
yanatëtërinhuë‫ف‬. 27ॸIso ninanoquë chachin, Sinioro,
—Yosë natëtoi, co nanitëraihuë‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬yonquipi hui‫ف‬nan tëpacaiso

canpita natëca‫ف‬huainquëmaso‫ف‬. Co marë‫ف‬. Inaso‫ف‬nóya nipirinhuë‫ف‬, tëpapi.
quiyaso‫ف‬nanitëraihuë‫ف‬tonica‫ف‬huaiso‫ف‬. Quëmari acoranso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co
quë‫ف‬yapihuë‫ف‬. Irotisë, Ponsio Pirato, hua‫ف‬huatërinso‫ف‬. 37ॸInanta‫ف‬no‫ف‬panën

nisha piyapiro‫ف‬sa‫ف‬, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬, inapita pa‫ف‬anin. Pa‫ف‬anahuaton, ya‫ف‬ipi coriqui
Quisoso no‫ف‬huipi. 28ॸQuëmaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ canarinso‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sa‫ف‬quëtërin pahuantë
huë‫ف‬chini chiniquën nanantëran. Co rinsopita quëtacaso marë‫ف‬.
nohuantëranhuë‫ف‬naporini, ËΎ͑͑ɗҡЙɗ‫ڏ‬
tonahuë‫ف‬. Iraca quëra huarë‫ف‬yonquiran Ananiasë nonpininso‫ف‬
5
chiminacaso‫ف‬ni‫ف‬ton, aparësitopi. 1ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬a‫ف‬na quëmapiso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
29ॸIporaso‫ف‬, Sinioro, quiyanta‫ف‬ huë‫ف‬, co ya‫ف‬ipi cancanën quëran
no‫ف‬huiarinacoi, nitotëran. Quëmasachin imarinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, yanonpintërin.
yanatërainquën ni‫ف‬ton, catahuacoi Ananiasë itopiso‫ف‬. Sa‫ف‬in Sahuira itopi.
chiniquën cancantatoi, quëma nanamën Inanta‫ف‬no‫ف‬panën pa‫ف‬anpirinhuë‫ف‬, co
sha‫ف‬huichii. 30ॸCania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬quëmari nohuantërinhuë‫ف‬ya‫ف‬ipi canarinso‫ف‬
anoyatëquë‫ف‬. “Yosë hui‫ف‬nin chachin yocacaso‫ف‬. 2ॸNapoaton sa‫ف‬inë‫ف‬ninontërin.
nanan quëtërincoi,” topatoi, catahuacoi —Coriqui quëtontahuatë‫ف‬, onposona
piyapi‫ف‬sa‫ف‬anoyachii. Ina ni‫ف‬pachina‫ف‬, canarëso‫ف‬ama sha‫ف‬huitasohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
“Yosëri catahuarin mini,” tosapi, itopi, miachin quëtërëso pochin quëta noya
Yosë nontatona‫ف‬. ni‫ف‬inënpo‫ف‬, itërin sa‫ف‬in.
31ॸNani Yosë nontohuachinara, ina —Inta nipachin, inapota, topachina,
nohuanton, pëi‫ف‬nacontarin. Ispirito patoma coriqui canarinso‫ف‬po‫ف‬orahuaton,
Santori ya‫ف‬ipiya ya‫ف‬coancantërin. taparin. Napopinchin ca‫ف‬tano‫ف‬sa‫ف‬
Chiniquën cancantatona‫ف‬, Yosë nanamën quëtontarin huachi. Sa‫ف‬ionta‫ف‬nitotërin.
sha‫ف‬huitapi huachi. 3ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Pitroso‫ف‬co
sha‫ف‬huitopirinhuë‫ف‬, Yosë nohuanton,

Imapisopita ninosoropiso‫ف‬
nitotërin. Nitotaton, Ananiasë itërin:
32ॸYa‫ف‬ipi Quisoso natëpisopita noya —¿Onpopinta‫ف‬cancantaton, iyasha,
nini‫ف‬tona‫ف‬, ya‫ف‬huëpi. Napopianachin naporanso‫ ?ف‬tënahuë. Sopai
yonquipi. A‫ف‬naya a‫͑ف‬ֆЙȍӕ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ ya‫ف‬coancantërinquën ni‫ف‬ton, Ispirito
chinara, niquëtopi. Co manta‫͑ف‬ɗЙɗфҡΎ‫ڏ‬ Santo yanonpintëran ipora. Patoma
pihuë‫ف‬. 33ॸQuisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita coriqui canaranso‫ف‬quëmaora marë‫ف‬
na‫ف‬con sha‫ف‬huirapi. “Sinioro Quisoso taparan. 4ॸCo‫ف‬huara pa‫ف‬ayantëraponhuë‫ف‬,
nanpiantarin. Nani ni‫ف‬nai,” topachinara, no‫ف‬panën quëmaquën. Quëmaora
na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya natanpi. Yosëri nohuanton, pa‫ف‬ananso‫ف‬. Ina quëran nani
ya‫ف‬ipiya catahuarin. 34ॸNapohuachina, co pa‫ف‬anpatan, coriqui canaranso‫ف‬quë̲‫ڏ‬
a‫ف‬naya tëranta‫ف‬ma‫ف‬sha pahuantërinhuë‫ف‬. quën. Co nohuantohuatanhuë‫ف‬, co ya‫ف‬ipi
A‫ف‬naya a‫ف‬naya no‫ف‬panën, pëinën, quëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. “Ya‫ف‬ipi
ma‫ف‬shanën, inapita ya‫ف‬huëtohuachinara, miachin coriqui Yosë quëtarahuë,”
pa‫ف‬antopi. 35ॸPa‫ف‬anahuatona‫ف‬, coriqui topatana, nonpinan. ¿Onpoatonta‫ف‬,
canapiso‫ف‬ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita quëtopi iyasha, naporan? tënahuë. Co piyapiá
piyapi‫ف‬sa‫ف‬quëtacaiso marë‫ف‬. A‫ف‬naya chin nonpintëranhuë‫ف‬. Yosënta‫ف‬
a‫ف‬naya pahuantohuachinara, quëtopi. yanonpintopiranhuë‫ف‬, co nanitëranhuë‫ف‬
36ॸNaporo‫ف‬a‫ف‬na quëmapi ya‫ف‬huërin. Cosi ina nonpintacaso‫ف‬, itërin.
itopiso‫ف‬. Ca‫ف‬tano‫ف‬sari nisha nininën 5ॸAnaniasë natanahuaton, a‫ف‬naroachin
acorin. Pirnapi itopi. Pirnapiso‫ف‬ no‫ف‬paquë anotërin, chiminin huachi.

achinicancana‫ف‬pi tapon naporin. Inaso‫ف‬ Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬pachinara, pa‫ف‬yanpi.
Nihui huënton quëmapi, Chipriquë A‫ف‬napitanta‫ف‬natanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬pi
të‫ف‬huatopi huachi. 6ॸIna quëran quëmapi‫ف‬sa‫ف‬sanapi‫ف‬sarë chachin

hui‫ف‬napi‫ف‬sari nonënso‫ف‬so‫ف‬pinahuatona‫ف‬, ya‫ف‬conachinpi. 15ॸ“Quisosori catahuarin
quëparahuatona‫ف‬, pa‫ف‬pitopi huachi. ni‫ف‬ton, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita nani ma‫ف‬sha
7ॸCara ora pochin nisahuaso‫ف‬, sa‫ف‬ionta‫ف‬ nanitaparin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, na‫ف‬a
huë‫ف‬nin. So‫ف‬in chimininso‫ف‬co nitochatë cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬quëntarahuatona‫ف‬, caniquë
rarinhuë‫ف‬. 8ॸHuë‫ف‬pachina, Pitrori itërin: acoonpi anoyatacaiso marë‫ف‬. A‫ف‬naquën
—Pi‫ف‬pian, imoya, yanatananquën. nantëtërë chachin acoonpi.
Achin so‫ف‬yan isonapo‫ف‬coriqui quëҡɗфɗ͑‫ڏ‬ A‫ف‬naquëonta‫ف‬sahuanasaquë tëranta‫ف‬
coi. Isonapo‫ف‬soro marë‫ف‬no‫ف‬panëma‫ف‬ aquëhuënpi. “Pitrori së‫ف‬huahuachina,
pa‫ف‬anama‫ف‬, ¿ti? itërin Pitrori. noyatapon. Pa‫ف‬pachin, hua‫ف‬yanën
—Inanapo marë‫ف‬mini pa‫ف‬anai, tënin tëranta‫ف‬tashinantohuachin, noyatapon
sanapi. nimara,” ta‫ف‬tona‫ف‬, quëntapi. 16ॸNisha
9ॸ—¿Onpoatonta‫ف‬, imoya, canpita nisha ninano quëran huë‫ف‬sapi. Ya‫ف‬cariya
capini ninontatoma‫ف‬, Ispirito Santo ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬Quirosarinquë
yanonpintërama‫“ ?ف‬Co ina huë‫ف‬sahuatona‫ف‬, cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬quësapi.
ana‫ف‬intarinpohuë‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, ͑ЙΎЙɗф‫ڏ‬ Sopairi ahua‫ف‬yantërinsopitanta‫ف‬quësapi.
mahuë‫ف‬. Natanquë‫ف‬. Quëmapi‫ف‬sa‫ف‬so‫ف‬yan Yosë nohuanton, ya‫ف‬ipiya anoyatopi.
pa‫ف‬pitopisopita nani huënantarapi.
Quëmanta‫ف‬quëpantarinënquën Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sari no‫ف‬huiantapiso‫ف‬
pa‫ف‬pitainënquënso marë‫ف‬, itërin Pitrori. 17ॸNapohuachina, corto hua‫ف‬an chini
10ॸItohuachina, a‫͑ف‬фΎËȍɗ͑Ëȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬ chiniquën nanantërinso‫ف‬no‫ف‬huitërin
ton, inaquë chachin anotërin anta‫ف‬. huachi. “Na‫ف‬con na‫ف‬con Quisoso
Hui‫ف‬napi‫ف‬sa‫ف‬huëantarahuatona‫ف‬, chimipi imasapi,” ta‫ف‬ton, apiratërin. Satosio
quënanquinantapi. Inanta‫ف‬quëЙ͑ҡф‫ڏ‬ piyapi‫ف‬sarinta‫ف‬no‫ف‬huiapi. 18ॸNapoaton
huatona‫ف‬, so‫ف‬in pirayan pa‫ف‬pitopi huachi. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita masahuatona‫ف‬,
11ॸYa‫ف‬ipi Quisoso huëntonënquë tashinan pëiquë po‫ف‬mopirinahuë‫ف‬.
ya‫ف‬conpisopita të‫ف‬huatopi. A‫ف‬napitanta‫ف‬ 19ॸYono tashi‫ف‬Sinioro anquëninën
natanahuatona‫ف‬, “Ana‫ف‬intohuachinpoa‫ف‬ huë‫ف‬sahuaton, pënco i‫ف‬soatiirin.

canpoanta‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, pa‫ف‬pi të‫ف‬huatopi. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita aipiran quëЙфȍӕ‫ڏ‬
ton, sha‫ف‬huitërin:
Yosë pochin nipiso‫ف‬ 20ॸ—Yosë pëinënquë paco‫ف‬. Inaquë
12ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬Yosë nohuanton, pa‫ف‬sahuatoma‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintoco‫ف‬
ca‫ف‬tano‫ف‬sa‫ف‬nani ma‫ف‬sha nanitapapi. Na‫ف‬a nasha pochin nanpicaiso marë‫ف‬, itërin
cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬së‫ف‬huarahuatona‫ف‬, anquëniri.
a‫ف‬naroachin anoyatopi. Piyapi‫ف‬sari 21ॸIna quëran tashirayamiachin Yosë
ni‫ف‬pachinara, —Tëhuënchachin Yosëri pëinënquë pa‫ف‬pi. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬

catahuarin, topi. Ya‫ف‬ipi imapisopita huë‫ف‬pachinara, a‫ف‬chintapi huachi.
Saromon patoanamënquë niyontonapi. Ya‫ف‬huërë‫ف‬corto hua‫ف‬an, Satosio
13ॸImapisopitarachin inaquë niyontonpi. piyapi‫ف‬sa‫ف‬, inapitaso‫ف‬co nitotopihuë‫ف‬.
A‫ف‬napitaso‫“ف‬Ana‫ف‬intohuachinpoa‫ف‬,” Niyontonahuatona‫ف‬, ya‫ف‬ipi Cotio
ta‫ف‬tona‫ف‬, co inaquë niyontonpihuë‫ف‬. hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, ansiano‫ف‬sa‫ف‬, inapita
Napoaponahuë‫ف‬, —Inapitaso‫ف‬nóya amatopi. Huë‫ف‬pachinara, ponisia a‫ف‬papi.
piyapi, topi ya‫ف‬ipiya. 14ॸNaporahuaton, —Tashinan pëiquë paatoma‫ف‬, apiro‫ف‬sa‫ف‬
na‫ف‬con na‫ف‬con piyapi‫ف‬sari Quisoso maconco‫ف‬, itahuatona‫ف‬, a‫ف‬papi.
natëtona‫ف‬, imasapi anta‫ف‬. Na‫ف‬a 22ॸPonisiaro‫ف‬saso‫ف‬tashinan pëiquë
pa‫ف‬pirinahuë‫ف‬, co insonta‫ف‬quënanpihuë‫ف‬. sha‫ف‬huitarai. Ispirito Santonta‫ف‬

Huëantarahuatona‫ف‬, sha‫ف‬huitiipi. inachachin anitotarin huachi. Yosë
23ॸ—Tashinan pëi‫ف‬noya niahuitopinan natërai ni‫ف‬ton, Ispirito Santo
quënanconai. Pëncoquë sontaro‫ف‬sa‫ف‬ aya‫ف‬coancantërincoi huachi, itërin
a‫ف‬pairápirinahuë‫ف‬. I‫ف‬soapiraihuë‫ف‬, capa Pitrori.
piyapi huachi, itiipi. 33ॸCotio hua‫ف‬ano‫ف‬sari natanahuatona‫ف‬,
24ॸNatanahuatona‫ف‬, corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, chiníquën no‫ف‬huiantarahuatona‫ف‬,
capo, inapita pa‫ف‬yanpi. Pa‫ف‬yanahuatona‫ف‬, yatëpapirinahuë‫ف‬.
ninontopi. “¿Intoacha pacaiya? ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬ 34ॸ—Ama napocosohuë‫ف‬, tënin a‫ف‬na
onpoapon naporin?” nitopi. 25ॸNaporo‫ف‬ hua‫ف‬an. Inaso‫ف‬Cotio maistro. Camariro

a‫ف‬na quëmapi huë‫ف‬sahuaton, itopi. Parisio piyapi niponahuë‫ف‬, “Noya
sha‫ف‬huitiirin. quëmapiaso‫ف‬,” topi ya‫ف‬ipi piyapi. Inaso‫ف‬
—Quëmapi‫ف‬sa‫ف‬tashinan pëiquë huanirahuaton, itërin:
po‫ف‬moramaso‫ف‬Yosë chinotopiso pëiquë —Isopita aipiran ocoiquë‫ف‬pi‫ف‬pian
ya‫ف‬huarin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintarin, itërin. nonchinquëma‫ف‬. Apira huënanta‫ف‬ina‫ف‬,
itërin. 35ॸNani ocoihuachinara, pënënin.
Ca‫ف‬tano‫ف‬sa‫ف‬parësitopiso‫ف‬ —Ni‫ف‬cona, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co noyahuë‫ف‬
26ॸInaquëran capo ponisiaro‫ف‬sarë‫ف‬ nitama‫ف‬. Co isopita tëpacaso‫ف‬
pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, macoantapi. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënahuë. 36ॸNi‫ف‬cochi.
të‫ف‬huatatona‫ف‬, co ahuëpihuë‫ف‬. “Na‫ف‬piquë Iraca Tiotasë ya‫ف‬huërin. “Ca hua‫ف‬an
të‫ف‬yarahuachinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, oshaquë ya‫ف‬coanahuë,” topachina, catapini pasa
ran mapi. 27ॸHua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬niyontopiquë pochin quëmapi‫ف‬sari imasapirinahuë‫ف‬.
quëpapi. Inaquë quëpahuachinara, Tëpahuachinara, ya‫ف‬ipi imapisopita
hua‫ف‬ani chiniquën no‫ف‬huirin. yanquëërahuatona‫ف‬, pipimiatopi huachi.
28ॸ—Nani pënënanquëmapora. “Ama 37ॸIna quëran copirno sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬
huachi Quisoso nanamën nininënpoa‫ف‬niacotacaso‫ف‬. Naporo‫ف‬

a‫ف‬chincosohuë‫ف‬,” itopiranquëmahuë‫ف‬, a‫ف‬nanta‫ف‬ya‫ف‬huërin. Cotasë Caririaquë
aquë aquëtë‫ف‬a‫ف‬chinarama‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ya‫ف‬huërinso‫ف‬. “Huëco‫ف‬quira niahua‫ف‬,”
Quirosarinquë ya‫ف‬huëpisopita natanapi topachina, na‫ف‬con miachin piyapi‫ف‬sari
huachi. Inapotohuatama‫ف‬, Quisoso imasapirinahuë‫ف‬, inanta‫ف‬chiminin.
chimininso marë‫ف‬na‫ف‬intaramacoi, itërin. Imapisopitari yanquëënanpipi huachi.
29ॸ—Pënënpiramacoihuë‫ف‬, Yosë na‫ف‬con 38ॸNapoaton ama isopita tëpacosohuë‫ف‬.
na‫ف‬con natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Napoaton Tananpitoco‫ف‬, tënahuë. Inahuara

canpitaso‫ف‬co nanitëraihuë‫ف‬ yonquinëna quëran a‫ف‬chintohuachina‫ف‬,
natëca‫ف‬huainquëmaso‫ف‬. Yosëichin oshaquëran imapisopita pipimiatapi
natëarai huachi. 30ॸTëhuënchachin huachi. 39ॸNipirinhuë‫ف‬, ֤ΎѸřфɗËҡȍӕ‫ڏ‬
corosëquë patanantatoma‫ف‬, Quisoso huachin, co canpita nanitaparamahuë‫ف‬
tëpapiramahuë‫ف‬, Yosëri ananpitantarin. apipicamaso‫ف‬. Ni‫ف‬ËΎ֤͑ΎѸřɗ͑ɗ̲ɗËΎҡΎ‫ڏ‬
31ॸAnanpitantarahuaton, nóya nicaton, tama‫ف‬, itërin. Itohuachina, hua‫ف‬ano‫ف‬sari
inchinan quëran acorin huachi. Inaso‫ف‬ natëtona‫ف‬, co tëpapihuë‫ف‬.
hua‫ف‬anënpoa‫ف‬, natëarai. Nicha‫ف‬ëinpoaso 40ॸQuisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita naquëф͑‫ڏ‬
marë‫ف‬acorin. Cotio piyapinpoa‫ف‬ chin amatantarahuatona‫ف‬, chiniquën

yanicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬yonquirë huihuirapi.
huasopita naniantohuatëhua‫ف‬, ΎѸȍ͑ř͑‫ڏ‬ —Ama huachi insonta‫ف‬Quisoso
poa‫ف‬inquitarinpoa‫ف‬. 32ॸIna nitotatoi, nanamën sha‫ف‬huitocosohuë‫ف‬,
251 ȸľËȍΎѸॷ5ٍॷ6
itahuatona‫ف‬, a‫ف‬papi huachi. 5ॸNatanahuatona‫ف‬, —Noyahua‫ف‬

41ॸA‫ف‬pahuachinara, pipipi huachi. “Yosë nipachin, acoa‫ف‬ahua‫ف‬, topi ya‫ف‬ipiya. Ina
noya ni‫ف‬nincoi ni‫ف‬toi, Quisoso marë‫ف‬ quëran Istipan huayonpi. Inaso‫ف‬Yosë
parësitarai,” ta‫ف‬tona‫ف‬, nóya cancantapi nóya natërin. Ispirito Santori noyá
huachi. Co manta‫ف‬sëtopihuë‫ف‬. 42ॸNani ya‫ف‬coancantërinso‫ف‬. Pinipi, Procoro,
tahuëriya Yosë chinotopiso pëiquë Nicanoro, Timon, Parminasë, Niconasë,
a‫ف‬chinapi. Co tonipihuë‫ف‬. Pëiro‫ف‬saquënta‫ف‬ inapitanta‫ف‬huayonpi. Niconasëso‫ف‬
Quisocristo nanamën sha‫ف‬huirapi. Antioquiaquë hua‫ف‬huatërin. Co Cotio
quëmapihuë‫ف‬niponahuë‫ف‬, Cotioro‫ف‬sa
Catahuacaso marë‫ف‬acopiso‫ف‬ pochin Yosë chinotërin. Iporaso‫ف‬
6
1ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬Quisoso Quisoso imasarin anta‫ف‬. Ina
imapisopita na‫ف‬asapi. Notohuaro‫ف‬ canchisëya‫ف‬pi huayonpiso‫ف‬. 6ॸInapita
ya‫ف‬huapi huachi. A‫ف‬naquën Cotio huayonahuatona‫ف‬, Quisoso
nananquë nonpi. A‫ف‬naquënso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitaquë quëpi. Yosë
huë‫ف‬Crico nananquë nonpi. Inapitanta‫ف‬ nontahuatona‫ف‬, së‫ف‬huamotopi acocaiso
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬niponaraihuë‫ف‬, Crico parti marë‫ف‬. Inapotatona‫ف‬, acopi huachi.
hua‫ف‬huatopi ni‫ف‬ton, inahuara nananquë 7ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita nani
nonpi. Inapitari Cotio nananquë tahuëri pënëntapi. Yosë nanamën

nonpisopita no‫ف‬huipi. a‫ف‬chinápi. Aquë aquëtë‫ف‬nahuinin.
—Nani tahuëriya quëyorono‫ف‬sa‫ف‬ Quirosarinquë na‫ف‬con na‫ف‬con piyapi‫ف‬sa‫ف‬
huë‫ف‬pachinara, a‫ف‬naya a‫ف‬naya cosharo‫ف‬ imasapi huachi. Na‫ف‬a corto
ma‫ف‬patopirinahuë‫ف‬, co napopianachin hua‫ف‬ano‫ف‬santa‫ف‬Quisoso nanamën natëpi
quëtopihuë‫ف‬, apiratërinacoi. Crico huachi.
quëyorono‫ف‬sa‫ف‬pahuantarin, tënin Crico
Istipan mapiso‫ف‬
piyapiri. 2ॸIna natanahuatona‫ف‬,
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari ya‫ف‬ipi Quisoso 8ॸ“Istipanso‫ف‬nóya pënëntërin,” topi
imapisopita ayontonpi. ͮɗֆΎ͑ҡΎ͑ЙËȍɗ‫ڏ‬ ya‫ف‬ipiya. Ispirito Santori catahuarin
nara, itopi: ni‫ف‬ton, sacai‫ف‬nininso‫ف‬nanitaparin.
—Natancoi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pi‫ف‬pian Piyapi a‫ف‬naroachin anoyatohuachina,
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Yosë nanamën “Tëhuënchachin Yosëri catahuarin,”
a‫ف‬china‫ف‬huaiso marë‫ف‬Quisocristo acorincoi. topi. 9ॸA‫ف‬naquën Cotioro‫ف‬saso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
Inaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, nani tahuëri cosharo‫ف‬ huë‫ف‬, nisha niyontonpiso pëi quëran
quëtápatoi, co nanitëraihuë‫ف‬Yosë huëcatona‫ف‬, Istipan no‫ف‬huipi. Inapitaso‫ف‬
nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaiso‫ف‬. Co Sirini quëran, Aricantria quëran, ina
a‫ف‬chinpatoihuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬inapocaso‫ف‬, quëranpita huë‫ف‬pi. Patron quëran
tënai. 3ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pipipisopita, topi. A‫ف‬napitanta‫ف‬Sirisia
canchisëya‫ف‬pinquëma‫ف‬ȍӕֆΎ͑ȍӕҡř͑‫ڏ‬ parti, Asia parti, inatohua‫ف‬
quëma‫ف‬, aco‫ف‬inquëma‫ف‬catahuancoiso ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, Quirosarinquë
marë‫ف‬. Ispirito Santori ya‫ف‬coancantërinso‫ف‬ ya‫ف‬huëiapi huachi. Inapitanta‫ف‬Istipan
huayonco‫ف‬, noya yonquipiso‫ف‬. Noya no‫ف‬huipi. Hua‫ف‬qui‫ف‬ninontapi.
quëmapisáchin acoa‫ف‬ahua‫ف‬cosharo‫ف‬ 10ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Istipanso‫ف‬nóya yonquiaton,
yocacaiso marë‫ف‬. 4ॸQuiyaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ noya noya nontërin. Ispirito Santori

Yosë nonta‫ف‬huaisoáchin yonquiarai. Yosë catahuarin ni‫ف‬ton, no‫ف‬të no‫ف‬tëquën
nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaisoáchin yonquiarai nonin. Co nanitopihuë‫ف‬a‫ف‬panicaiso‫ف‬.
huachi, topi ca‫ف‬tano‫ف‬sa‫ف‬. 11ॸNapoaton po‫ف‬oana quëran quëmapi‫ف‬sa‫ف‬
pahuërëtopi sha‫ف‬huirapicaiso marë‫ف‬. ya‫ف‬huërin. Misopotamiaquë

Inapotohuachinara, sha‫ف‬huirapipi ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, inaquëya Yosëri
huachi. ya‫ف‬notimarin. 3ॸ“Ya‫ف‬huëran quëran
—Iso quëmapiso‫ف‬co noyahuë‫ف‬. pipimiatëquë‫ف‬. Quëmopinënpitanta‫ف‬
Moisësë pinorin. Yosënta‫ف‬pinorin anta‫ف‬, patomiatëquë‫ف‬. A‫ف‬na parti paaton,
natanai, tosápi. 12ॸItatona‫ف‬, na‫ف‬a inaquë ya‫ف‬huëquë‫ف‬. Carinquën
piyapi‫ف‬sa‫ف‬ano‫ف‬huipi. Cotio ansiano‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬notaranquën, inaquë ya‫ف‬huëmiatëquë
Cotio maistro‫ف‬sa‫ف‬, inapitanta‫ف‬ano‫ف‬huipi. huachi,” itërin Yosëri. 4ॸNatanahuaton,
Co huachi Istipan noya ni‫ف‬pihuë‫ف‬. Apran pipirin. Carëtia parti quëran
Napoaton maconpi. Maconahuatona‫ف‬, pipimiatërin huachi. Caranquë paaton,
quëpapi Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sari natanacaiso inaquë ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. Ina quëran
marë‫ف‬. 13ॸNani niyontonpachinara, pa‫ف‬pin chiminpachina, Yosë nohuanton,
naquëranchin sha‫ف‬huirapiantapi. Canaan parti huë‫ف‬nin. Ya‫ف‬huërëhuaquë
Nonpinatona‫ف‬, co no‫ف‬tëquën chachin huë‫ف‬nin huachi. 5ॸHuë‫ف‬pirinhuë‫ف‬,
sha‫ف‬huirapipihuë‫ف‬. Yosë nohuanton, co no‫ف‬pa‫ف‬
—Iso quë̲ЙɗѸɗľ̲Йфľ֤ΎѸřЙɗ͑ΎѸ‫ڏ‬ ya‫ف‬huëtërinhuë‫ف‬. Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬
rin. Yosë chinotopiso pëi‫͑ف‬ΎֆËȍɗ͑Ύҡ‫ڏ‬ hua‫ف‬anëntërinhuë‫ف‬. “A‫ف‬na tahuëri
caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ina yonquiaton, co Canaan parti ya‫ف‬huëmiatarama‫ف‬. Quëma
noyahuë‫ف‬nonsarin. “Moisësë iraca shiparinpita na‫ف‬asahuatona‫ف‬, ina no‫ف‬pa‫ف‬
pënëntërinso‫ف‬co natëcaso‫ف‬ hua‫ف‬anëntapi huachi,” itërin Yosëri. Co
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” toconin. 14ॸQuisoso hui‫ف‬nahuayantërasohuë‫ف‬, napotërin. Co
Nasaritoquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬imaton, manta‫ف‬no‫ف‬pa‫ف‬hua‫ف‬anëntopirinhuë‫ف‬,
naporinso‫ف‬a‫ف‬chinárin. “A‫ف‬na tahuëri “Yosë no‫ف‬tëquën nontërinco. æΎ͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬
Quisosori Yosë chinotopiso pëi‫ف‬ tarincohuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, noya cancantërin.
ata‫ف‬huantarin. Moisësë pënë͑ɗ͑ЙΎ‫ڏ‬ 6ॸIna quëran Yosëri itantarin: “A‫ف‬na
sonta‫ف‬ananiantatonpoa‫ف‬, nisha tahuëri quëma shiparinpita nisha parti

a‫ف‬chintarinpoa‫ف‬,” toconin Istipan, yacapatonapi. Inaquë nisha piyapiri
natanai, topi, sha‫ف‬huirapitona‫ف‬. chiníquën asacatapi. Co pahuëфřЙΎ͑‫ڏ‬
15ॸIna quëran hua‫ف‬ano‫ف‬sari Istipan huë‫ف‬, asacatapi. Catapini pasa pi‫ف‬ipi
ni‫ف‬sapi. Ya‫ف‬pirin anquëni pochin ni‫ف‬tërin. aparësitapi. 7ॸNipirinhuë‫ف‬, nisha piyapiri
asacatopisopita ana‫ف‬intarahuë huachi.
Istipan sha‫ف‬huirinso‫ف‬ Ina quëran shiparinpita pipirapi. Isëquë
7
1ॸIna quëran Cotio hua‫ف‬an chini chachin huënantahuachina‫ف‬, ֆΎ͑нӕɗффɗ‫ڏ‬
chiniquën nanantërinso‫ف‬natantërin naco,” itërin Yosëri. 8ॸIna quëran Cotio
huachi. nanan sha‫ف‬huitërin huachi. “Caora
—Tëhuënchachin naporan nonapon, nohuanto, catahuaranquën. Hui‫ف‬nanpita,
¿ti? itërin Istipan. ya‫ف‬ipi shiparinpita, inapitanta‫ف‬Ëҡȍӕ‫ڏ‬
2ॸ—Co onporonta‫ف‬, api, ֤ΎѸřЙɗ͑Ύф‫ڏ‬ rahuë huachi. Piyapinëhuëpita pochin
huë‫ف‬. Natanco, apiro‫ف‬sa‫ف‬. Iyaro‫ف‬santa‫ف‬, ni‫ف‬saranquëma‫ف‬. Nóya a‫ف‬paiaranquëma‫ف‬.
natanco no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Napoaton Cotio marca niacotoco‫ف‬
Iraca quëra huarë‫ف‬shimashonënpoapita imaramacoso‫ف‬anitotacamaso marë‫ف‬.
Yosë imapi. Canta‫ف‬ina imarahuë. Ya‫ف‬ipi shiparinpitarinta‫ف‬hui‫ف‬ninpita
Ni‫ف‬cochi. Tata Yosëso‫ف‬noya noya. Cotio marca acochina‫ف‬,” itërin. Ina
Inaora nohuanton, anohuitërinpoa‫ف‬. quëran Apran hui‫ف‬nin ya‫ف‬huëtërin
Iraca Tata Apranco‫ف‬nisha no‫ف‬paquë huachi. Isaco itërin. Posa tahuëфɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
china, Cotio marca acorin. Isaco huachi,” itohuachina, Cacoponta‫ف‬

mashotohuachina, hui‫ف‬nin ya‫ف‬huëtërin. Iquipito‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬marin. Ya‫ف‬ipiya pa‫ف‬mapi.
Cacopo itopi. Ina quëran inanta‫ف‬ Aquë nisharo‫ف‬paquë pa‫ف‬sapirinahuë‫ف‬,
hui‫ف‬ninpita ya‫ف‬huëtantarin. Shonca cato‫ف‬ Yosëri ni‫ف‬sarin. Co naniantërinhuë‫ف‬.
ya‫ف‬huëtërin. Ya‫ف‬ipiya Cotio marca Inatohua‫ف‬Cacopo chiminin. Ya‫ف‬ipi
niacotëra‫ف‬piapi. Inapita quëran shonca hui‫ف‬ninpitanta‫ف‬inaquë ya‫ف‬huëmiatopi
cato‫ف‬huënton Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërarin quëran chiminpi huachi. 16ॸInaquë
huachi. Ni‫ف‬ton, inapitaso‫ف‬Ѹȍɗ̲ѸȍΎ͑ř͑‫ڏ‬ chiminpirinahuë‫ف‬, nonëna‫ف‬isëquë
poa‫ف‬, tënëhua‫ف‬. chachin quënantapi pa‫ف‬pitacaiso marë‫ف‬.
9ॸA‫ف‬nara‫ف‬Cosi itopi. ʊɗ͑ЙɗҡфɗЙɗфҡ‫ڏ‬ Siquinquë pa‫ف‬pitopi huachi. Ina no‫ف‬pa
tona‫ف‬, no‫ف‬huipi. Iin chachin nipirinhuë‫ف‬, chachin iraca Apranco‫ف‬pa‫ف‬aninso‫ف‬.
co quë‫ف‬yapihuë‫ف‬. Napoaton nisharo‫ف‬sa‫ف‬ Camoro‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬antopiso‫ف‬, itërin Istipani,
ya‫ف‬nohuachinara, pa‫ف‬antopi asacatacaiso hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬nontahuaton.
marë‫ف‬. Nisha piyapiri Iquipito‫ف‬pa‫ف‬
quëpapi. Yosëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Ëҡȍӕ‫ڏ‬ Moisësë nasitërinso‫ف‬
rin. 10ॸParësitopirinhuë‫ف‬, nicha‫ف‬ërin. Ina 17ॸIna quëran itantarin: —Iraca napopiso‫ف‬,
nohuanton, Iquipito copirnori noya iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nitotopiramahuë‫ف‬,

ni‫ف‬nin. “Cosi noya quëmapi. Noya sha‫ف‬huitantaranquëma‫ف‬yonquicamaso marë‫ف‬.
yonquirin,” ta‫ف‬ton, chiniquën nanan Yosëri nani Apran sha‫ف‬huitërin Canaan parti
quëtërin. Ya‫ف‬ipi copirno ma‫ف‬shanënpita hua‫ف‬anëntacaso‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, shinpita co
coidarin. Ya‫ف‬ipi Iquipito piyapi‫ف‬sa‫ف‬ a‫ف‬naroachin panantapihuë‫ف‬. Hua‫ف‬qui‫ف‬
camairin. Iquipitoquë ya‫ف‬huapi huachi. Inaquë na‫ف‬asapi
11ॸNaporo‫ف‬Iquipito parti cosharo‫ف‬co huachi. Panantacaiso‫ف‬tahuëri
noya papotërinhuë‫ف‬. Hua‫ف‬qui‫ف‬co manta‫ف‬ ya‫ف‬caritohuachina, notohuaro‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
papotërinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, tanarotopi. ya‫ف‬huërapi huachi. 18ॸNaporo‫ف‬Iquipito parti
Canaan partinta‫ف‬capa cosharo‫ف‬. nisha copirno ya‫ف‬conin. Cosiso‫ف‬iraca
Shimashonënpoa‫ف‬co manta‫ف‬ chiminin ni‫ف‬ton, co nohuitërinhuë‫ف‬. 19ॸCo ina
ya‫ف‬huëtopihuë‫ف‬capacaiso‫ف‬. Parësitápi. yonquiaton, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nosororinhuë‫ف‬.
12ॸ“Iquipito parti trico ya‫ف‬huarin,” topiso Napoaton inapita nonpintaton, chiniquën
marë‫ف‬Cacopori hui‫ف‬ninpita a‫ف‬parin aparësitërin. Ahuihuitahuaton, chiniquën
cosharo‫ف‬pa‫ف‬anacaiso marë‫ف‬. Iin quëran asacatërin. Naporahuaton, “Sanapi‫ف‬sa‫ف‬
chachin ma‫ف‬patonpirinahuë‫ف‬, nani huaihuachinara, hua‫ف‬huinpita aipiran
mashotërin ni‫ف‬ton, co nohuitopihuë‫ف‬. Ina të‫ف‬yatoco‫ف‬chimiin,” itërin. 20ॸNaporo‫ف‬,
pa‫ف‬anatona‫ف‬, ya‫ف‬huëpi‫ف‬pa‫ف‬cosharo‫ف‬ iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Moisësë nasitërin huachi. Yosëri
quëpaantapi capacaiso marë‫ف‬. Ina noya ni‫ف‬nin. Pa‫ف‬pini nosororin ni‫ف‬ton, cara
capatona‫ف‬, nanpipi huachi. 13ॸIna quëran yoqui po‫ف‬orahuaton, pëinënquë acanopitërin.
pë‫ف‬yahuachinara, pa‫ف‬pini a‫ف‬paantarin. 21ॸIna quëran aipiran acohuachina, Yosë
Naporo‫ف‬Cosiri sha‫ف‬huitërin. “Ca co nohuanton, copirno hui‫ف‬nini chachin manin

nishacohuë‫ف‬. Cosico. Iyaya, itoco,” aso‫ف‬socaso marë‫ف‬. Hua‫ف‬huin pochin ni‫ف‬nin.
itërin. Copirnonta‫ف‬iinpita anohuitërin. 22ॸIquipito maistrori noya a‫ف‬chintërin. Ya‫ف‬ipi
14ॸIna quëran Cosiri pa‫ف‬pin amatërin. nitotërinsopita a‫ف‬chintërin. Inapotohuachina,
Ya‫ف‬ipi quëmopinënpitanta‫ف‬amatërin. noya noya nonin. Nani ma‫ف‬sha nitotërin.
Ya‫ف‬ipi quëran canchisë shonca 23ॸCatapini shonca pi‫ف‬ipitohuachina,
a‫ف‬natërapo‫ف‬piyapi ya‫ف‬huërin. a‫ف‬napita Cotioro‫ف‬sa‫ف‬yonquiaton, pa‫ف‬nin

15ॸ“Huëquë‫ف‬, tata, isëquë ya‫ف‬hua‫ف‬ahua ni‫ف‬tapon. 24ॸInaquë a‫ف‬na Cotio quëmapi
quënanconin. Co manta‫ف‬onpopirinhuë‫ف‬, ma‫ف‬sona nicacamaso‫ف‬sha‫ف‬huichinquën,

Iquipito quëmapiri ahuëaton, shitëparin, natanco. Isëquë nontaranquën ni‫ف‬ton,
quënanconin. Quë̲ΎЙɗ͑ř͑ֆËҡȍӕ‫ڏ‬ isëquë chachin chinotancoso‫ف‬ya‫ف‬huërin,
rin ni‫ف‬ton, “Cari i‫ف‬huërëchi,” ta‫ف‬ton, tënahuë. 34ॸPiyapinëhuëpita Iquipitoquë
Iquipito quëmapi ahuëaton, tëparin ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, parësitápi, ni‫ف‬nahuë.
huachi. 25ॸ“Cotioro‫ف‬saso‫ف‬iyahuëpita. Chiniquën aparësitopi ni‫ف‬ton, tarëtápi,
Yosë catahuaarinco inapita natanahuë. Napoaton nicha‫ف‬ësarahuë
nicha‫ف‬ëca‫ف‬huaso‫ف‬,” tënin Moisësë huachi. Huëquë‫ف‬inatohua‫ف‬a‫ف‬painquën
yonquinënquë. Cotioro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ nicha‫ف‬ëcamaso marë‫ف‬,” itantarin.
nicha‫ف‬ëcaso‫ف‬co nitotopihuë‫ف‬. 26ॸTahuëфɗ‫ڏ‬ 35ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, inatohua
rinquë cato‫ف‬Cotioro‫ف‬sa capini chachin paantarin huachi. Iraca

nino‫ف‬huirapi, Moisësëri quënanconin. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬yacatahuapirinhuë‫ف‬, co
“¿Onpoatonta‫ف‬, iyasha, ɗֆЙфɗ͑͑ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ yanatëpihuë‫ف‬. “¿Inta‫ف‬hua‫ف‬an
huë‫ف‬, niahuëarama‫ ?ف‬Nanan acorinquën? Co coisë pochin
anoyatoco‫ف‬,” itërin. 27ॸAhuëtona‫ف‬piso‫ف‬ sha‫ف‬huitancoiso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” itopi.
nipirinhuë‫ف‬co nohuantërinhuë‫ف‬ Yosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Moisësë chachin
natëcaso‫ف‬. “¿Inta‫ف‬hua‫ف‬an acorinquën? hua‫ف‬an acorin. Nara‫ف‬huaya quëran
Co coisë pochin sha‫ف‬huitancoiso‫ف‬ anquëniri ya‫ف‬notaso‫ف‬, Yosëri sha‫ف‬huitërin
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 28ॸI‫ف‬huara Iquipito Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nicha‫ف‬ëcaso marë‫ف‬. 36ॸIna
quëmapi tëparan. Inapochachin canta‫ف‬ quëran Iquipitoquë paantarahuaton,
yatëparanco, ¿ti?” itërin. 29ॸʊ͑͑ҡ͑‫ڏ‬ nani ma‫ف‬sha Yosë pochin ninin, sacai‫ف‬
huaton, të‫ف‬huatërin. ٘æΎЙɗф͑Ύ͑ҡ͑ҡΎ‫ڏ‬ nininsopita. Ina ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, “Tëȍӕř͑‫ڏ‬
huachin, no‫ف‬huiarinco,” ta‫ف‬ton, ta‫ف‬arin. chachin Yosë a‫ف‬patirincoi,” topi.
Pipimiatërin huachi. Mitian parti Inapotaton, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬Iquipito quëran
yacapatërin. Inaquë sa‫ف‬aton, cato‫ف‬ ocoirahuaton, nicha‫ف‬ërin huachi.
hui‫ف‬nin ya‫ف‬huëtërin, tënin Istipan. Inapochachin Quëhuai marëquë, inotë‫ف‬
partinta‫ف‬Yosë pochin ninin. Catapini
Moisësë a‫ف‬parinso‫ف‬ shonca pi‫ف‬ipi inotë‫ف‬parti paatona‫ف‬,
30ॸIna quëran hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬itantarin: inapotarin. 37ॸMoisësëri chachin
—Catapini shonca pi‫ف‬ipi Moisësë Cotioro‫ف‬sa‫ف‬itërin: “A‫ف‬na tahuëri Yosë
inaquë ya‫ف‬huërin. Ina quëran a‫ف‬na nohuanton, a‫ف‬na pënëntona‫ف‬pi
tahuëri co piyapi ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬ ya‫ف‬huapon, ca pochin nininso‫ف‬. Cotio
pa‫ف‬nin. Sinai motopi ya‫ف‬cariya ni‫ف‬so‫ف‬, quëmapi nisarin inanta‫ف‬. Yosëri acoarin
nara‫ف‬huaya orotarinso‫ف‬quënanin. ni‫ف‬ton, natëco huachi,” tënin Moisësë.
Inaquë chachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, anquëniri 38ॸIraca inotë‫ف‬parti shimashonënpoa‫ف‬
ya‫ف‬notimarin. 31ॸIna ni‫ف‬sahuaton, niyontonpachinara, Moisësëri Yosë

pa‫ف‬yanin. “¿Ma‫ف‬ta‫ف‬inaso‫ف‬nimara?” nanamën anitotërin. Sinai motopiquë
ta‫ف‬ton, ya‫ف‬cariconin. Naporo‫ف‬Yosëri pa‫ف‬pachina, anquëniri nontërin. Yosë
nontërin. 32ॸ“Ca Yosëco. Quëma nanamën sha‫ف‬huitërin noya nanpicaiso
shimashonënpita chinotërinaco. Apran, marë‫ف‬. Canpoa marënta‫ف‬sha‫ف‬huitërin.
Isaco, Cacopo, inapita chinotërinaco,” 39ॸShimashonënpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
itërin. Moisësë të‫ف‬huataton, ropa Moisësë natëpihuë‫ف‬. Yaa‫ف‬popi. Iquipito

ropatarin. Monshorarin huachi. 33ॸͮЙΎ‫ڏ‬ parti na‫ف‬huanatona‫ف‬, inatohua‫ف‬ֆЙ͑‫ڏ‬
huachina, Yosëri itantarin: “Sapatën tapi. 40ॸNapoaton Moisësë motopiquë
ocoiaton, ca chinotoco huachi. Apira ya‫ف‬huaso‫ف‬, iin chachin, Aaron itopiso‫ف‬,
nontopi. “Mamanshi niquë‫ف‬, ina Moisësë sha‫ف‬huitërin ina pochin

imahua‫ف‬. Moisësë Iquipito quëran nicatona‫ف‬, chinotacaiso marë‫ف‬.
ocoipirinpoahuë‫ف‬, ¿intohuaso‫ف‬pa‫ف‬mara?” A‫ف‬notërinso pochachin nipi. Inaquë Yosë
ta‫ف‬tona‫ف‬, mamanshi nipi. chinotopi huachi. 45ॸIna quëran
41ॸOhuaca‫ف‬huaya pochin nininso‫ف‬nipi. hui‫ف‬ninpitanta‫ف‬inachachin pëi‫ف‬
Ma‫ف‬sha tëparahuatona‫ف‬, mamanshi ya‫ف‬huëtopi. Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬isëquë
moshapi. Inahuara nipiso‫ف‬niponahuë‫ف‬, ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, Yosë nohuanton,
pa‫ف‬yatopi. 42ॸNapoaton Yosëri tananpitë a‫ف‬papi huachi. Cosoiri minsëhuachina,
rin huachi. Tananpitohuachina, ma‫ف‬sha a‫ف‬papi isëquë ya‫ف‬huëcaiso marë‫ف‬. Ina
inapaquë ya‫ف‬huërinsopita moshapi. Pi‫ف‬i, në‫ف‬mëtë‫ف‬pëi chachin isëquë quëpi Yosë
yoqui, tayora, inapita moshapi huachi. chinotacaiso marë‫ف‬. Tapi hua‫ف‬an
Pënëntona‫ف‬pi iraca Yosë quiricanënquë ya‫ف‬conaquë huarë‫ف‬ina pëiquë Yosë
ninshitaton, naporin: chinotopi. 46ॸYosëri noya catahuarin
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬catapini shonca pi‫ف‬ipi ni‫ف‬ton, Tapi noya hua‫ف‬anëntërin. Inaso‫ف‬
inotë‫ف‬parti pa‫ف‬sápirinahuë‫ف‬. Nani pancana yapëimarë‫ف‬. Ina në‫ف‬mëtë‫ف‬pëi
ma‫ف‬sha tëpapirinahuë‫ف‬Ëȍɗ͑Ύҡɗ͑‫ڏ‬ chachin isëquë quëpi Yosë cpirinhuë‫ف‬
coso marë‫ف‬, co tëhuënchachin inaquë Yosë chinotacaiso marë‫ف‬, co
chinotërinacohuë‫ف‬. 43ॸNisha Yosëri nohuantërinhuë‫ف‬. 47ॸIna quëran
piyapiro‫ف‬sa‫ف‬moshapiso‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ hui‫ف‬ninso‫ف‬, Saromon itopiso‫ف‬, panca pëi‫ف‬
rapi. Moroco artaronën quëЙф‫ڏ‬ ninin inaquë chinotacaiso marë‫ف‬.
huatona‫ف‬, ina chinotapi. A‫ف‬na 48ॸNipirinhuë‫ف‬, Yosëso‫ف‬chini chiniquën
tayora Yosë pochin chinotapi, nanantërin. Co nipiso‫ف‬pëiquëráchin

Ninpan itopiso‫ف‬. Mamanshi ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Pënëntona‫ف‬pi inachachin
piyapiri nipisopita moshapi. sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬.
Napoaton ana‫ف‬intarahuë huachi. 49 “Inápaquë huënsërahuë
Ca nohuanto, inimicoro‫ف‬sa‫ف‬ hua‫ف‬anënta‫ف‬huaso marë‫ف‬.

huë‫ف‬sahuatona‫ف‬, minsëapi huachi. Ya‫ف‬ipiro‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huënanëhuë
Minsërahuatona‫ف‬, Papironia parti i‫ف‬natërahuëso pochin ni‫ف‬nahuë.
aquëtëran quëparapi huachi, ¿Onpopin chachinta‫ف‬ֆЙřɗфЙɗЙɗ‫ڏ‬
tënin Yosë, itërin pënëntona‫ف‬piri ramacohuë‫ ?ف‬Co pëiquërachin
ninshitaton. ya‫ف‬huëca‫ف‬huasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬.
Nisha nisha moshatopi ni‫ف‬ton, 50ॸCari ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sha ninahuë,”
ana‫ف‬intërin huachi, itërin Istipani, itërin Yosëri, tënin.

hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬nontaton. Quiricanën quëran naporin. æ͑Ë͑ř͑‫ڏ‬
poa quëran huarë‫ف‬ina chinotacaso‫ف‬
Pa‫ف‬sápatona‫ف‬, Yosë chinotopiso‫ف‬ ya‫ف‬huërin, tënahuë.
44ॸIna
quëran itantarin: 51ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co pi‫ف‬pisha
—Isonta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, sha‫ف‬huirapirinaco. tëranta‫ف‬yanatëtëramahuë‫ف‬. æΎ͑ҡ͑ҡΎËȍɗ‫ڏ‬

Yosë chinotopiso pëi‫ف‬yonquiaton, co nachinhuë‫ف‬cancantërama‫ف‬. Co onporonta‫ف‬
noyahuë‫ف‬nonin, itopirinacohuë‫ف‬, co Ispirito Santo yanatëramahuë‫ف‬. Iraca
naporahuë‫ف‬. Iraca shimashonënpoa‫ف‬co shimashonëmapita co noyahuë‫ف‬
panca pëiquë na‫ف‬pi quëran nipiquë cancantopi. Inapita quëparama‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬
chinotopihuë‫ف‬. Inotë‫ف‬parti ya‫ف‬huapona‫ف‬, chin cancantarama‫ف‬. 52ॸNa‫ف‬a
në‫ف‬mëtë‫ف‬pëi‫ف‬quëparapi inaquë Yosë pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬pënëntopirinahuë‫ف‬,
chinotacaiso marë‫ف‬. Yosëri chachin shimashonëmapitari aparësitopi. “A‫ف‬na
tahuëri noya noya nininso‫ف‬o‫ف‬mararin. aparësitopi. Quirosarinquë napopi.

Inaso‫ف‬Yosëri a‫ف‬paimarinso‫ف‬,” itatona‫ف‬, Aparësitatona‫ف‬, ayanquëëpi. Ya‫ف‬ipi Cotia
no‫ف‬tëquën ninopirinahuë‫ف‬, tëpapi. Ina parti, Samaria parti, inaquëpita yanquëë
quëran Cristo chachin o‫ف‬mahuachina, rapi. Quisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarachin co
canpitanta‫ف‬sha‫ف‬huirapitoma‫ف‬, pa‫ف‬pihuë‫ف‬. Istipan tëpahuachinara,
atëpatërama‫ف‬. 53ॸYosë iraca pënëntërinso‫ف‬ Saononta‫ف‬ni‫ف‬sarin. Inanta‫—ف‬Tëpaco‫ف‬,
anquëni sha‫ف‬huitopirinquëmahuë‫ف‬, canpita tënin. 2ॸNani tëpahuachinara, Yosë
co natëtëramahuë‫ف‬, itërin Istipani. chinotërinsopitari pa‫ف‬pitopi. Sëtatona‫ف‬,
na‫ف‬nërápi. 3ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Saonoso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
Istipan tëpapiso‫ف‬ huë‫ف‬Quisoso huëntonënquë
54ॸNatanahuatona‫ف‬, chiníquën ya‫ف‬conpisopita yatëpahuachina, Йřɗ͑ř͑‫ڏ‬
no‫ف‬huitona‫ف‬, yatëpapi. 55ॸIstipanso‫ف‬ pitaquë ya‫ف‬cona‫ف‬piarin. Quëmapi‫ف‬sa‫ف‬
nipirinhuë‫ف‬Ispirito Santori noyá masahuaton, tashinan pëiquë po‫ف‬morin.
ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, inapaquë Sanapi‫ف‬santa‫ف‬inaquë po‫ف‬morin.
në‫ف‬pëtërin. Yosë ya‫ف‬huërinso chachin
ni‫ف‬nin. Huënarachin huënarachin Samaria parti noya nanan sha‫ف‬huirinso‫ف‬
ya‫ف‬norin. Quisoso Yosë inchinanën 4ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬yanquëëф‫ڏ‬
quëran huaniárin, ni‫ف‬nin. huatona‫ف‬, pa‫ف‬sapi. Yosë nanamën

56ॸ—Ni‫ف‬cochi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, inapaquë sha‫ف‬huira‫ف‬piapi. 5ॸPinipiso‫ف‬Samariaquë
nii‫ف‬soatërin, ni‫ف‬nahuë. Quisocristo pa‫ف‬nin. Inaquë Quisocristo naporinso‫ف‬
chachin Yosë inchinanën quëran sha‫ف‬huirarin.
huaniarin, quënanahuë, itërin Istipani. —Yosë a‫ف‬paimarinso‫ف‬imaco‫ف‬
57ॸIna natantahuatona‫ف‬, nipicopihuëф‫ڏ‬ canpitanta‫ف‬, itarin. 6ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
tëtopi. Chiníquën no‫ف‬huitona‫ف‬, ҡΎнӕɗф‫ڏ‬ niyontonahuatona‫ف‬, natanapi. Nóya
huatona‫ف‬, a‫ف‬naroachin maconpi. natanpi. A‫ف‬chintohuachina,
58ॸNinano quëran quëparahuatona‫ف‬, cania‫ف‬piro‫ف‬santa‫ف‬huë‫ف‬sapi. ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
na‫ف‬piquë të‫ف‬yaratona‫ف‬, tëparapi huachi. ton, Pinipiri anoyatërin. Ni‫ف‬sahuatona‫ف‬,
Sha‫ف‬ȍӕɗфЙɗфɗ͑ѸΎЙɗҡËΎҡΎ͑ř͑ΎËΎɗфȍӕ‫ڏ‬ aquë aquëtë‫ف‬yaimapi. ֤٘ΎѸřфɗËҡȍӕ‫ڏ‬
tona‫ف‬, Saono quëtopi coidacaso marë‫ف‬. rin ni‫ف‬ton, a‫ف‬naroachin anoyatërin,” topi.
Inanta‫—ف‬Tëpaco‫ف‬, tënin. 59ॸNa‫ف‬pira 7ॸA‫ف‬naquën sopairi
masahuatona‫ف‬, të‫ف‬yararapi. Istipanso‫ف‬ ya‫ف‬coancantohuachina, hua‫ف‬yantaton, co

chiniquën parësitaponahuë‫ف‬, co tëpayatë yonquirinhuë‫ف‬. Pinipiri
rasoihuë‫ف‬, Quisoso itërin: sha‫ف‬huitohuachina, sopairo‫ف‬sa‫ف‬
—Hua‫ف‬yanëhuë, Sinioro, ̲ҡȍӕ‫ڏ‬ chiniquën nonsahuatona‫ف‬, pipira‫ف‬piapi.
tonco, quëpaquë‫ف‬, itërin. A‫ف‬naquëonta‫ف‬caniorin quëran co huachi
60ॸIna quëran isonahuaton, chiniquën nanitërinhuë‫ف‬iratacaso‫ف‬. Quëhuënárin.
itantarin: A‫ف‬naquën apia ni‫ف‬ton, sonparin.
—Tëparinacoso marë‫ف‬, Sinioro, ama Inapitanta‫ف‬huë‫ف‬pachinara, anoyatërin.
isopita ana‫ف‬intëquësohuë‫ف‬. Nosoroquë‫ف‬, 8ॸNapoaton inaquë ya‫ف‬huëpisopita nóya
itërin. Ina tosahuaton, chiminin huachi. cancantapi huachi.
Saonori aparësitërinso‫ف‬ Nisha Simon pënotërinso‫ف‬
8
1ॸNaporo quëra huarë‫ف‬Cotio 9ॸInaquëa‫ف‬na quëmapi ya‫ف‬huërin.
hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huitatona‫ف‬, Quisoso Simon itopi. Co‫ف‬huara Pinipi
huëntonënquë ya‫ف‬conpisopita chiniquën huë‫ف‬shatërasohuë‫ف‬, na‫ف‬con pënotërin.
Nani hua‫ف‬qui‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonpintërin.
“Caso‫ف‬chiníquën nanantërahuë,” Simon nohuantaparinso‫ف‬
tëninso marë‫ف‬pa‫ف‬yatopi. 10ॸYa‫ف‬ipi 18,19ॸSimonta‫ف‬ni‫ف‬nin. “Ca‫ف‬tano‫ف‬sari
Samariaquë ya‫ف‬huëpisopita natëpi. së‫ف‬huamotorahuaton, Ispirito Santo

Ya‫ف‬ipiya, hua‫ف‬ano‫ف‬sa quëran huarë‫ف‬ aya‫ف‬coancantërin,” ta‫ف‬ton, Pitro
natëpi. nontërin.
—Iso quëmapi Yosë pochin ninin. —A‫ف‬chintoco canta‫ف‬quëma pochin nii.
Nani ma‫ف‬sha nanitaparin, topi. Ina marë‫ف‬coriqui quëchinquën. Ispirito
11ॸHua‫ف‬qui‫ف‬pënotaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Santo aya‫ف‬coancanchi canta‫ف‬, topirahuë‫ف‬,
nonpintarin. Napoaton natëpi. itërin.
12ॸNipirinhuë‫ف‬, Pinipiri noya nanan 20ॸ—Ma‫ف‬pitacha yonquiran paya.
sha‫ف‬huitohuachina, noya natanpi. Coriqui marë‫ف‬Ispirito Santo

—Yosë yahua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. yama‫ف‬paranco, ¿ti? Co ina marë‫ف‬Yosë
Quisocristo inapa quëran o‫ف‬maton, quëtërinpoahuë‫ف‬. Co inaso‫ف‬pa‫ف‬anëhuë‫ف‬.
canpoa marë‫ف‬chiminin. Ina imaco‫ف‬ Ina pochin yonquihuatan, parësitopiquë
canpitanta‫ف‬, itohuachina, natëpi huachi. pa‫ف‬saran. Coriquirë‫ف‬quën chachin inaquë
Ina quëran quëmapi‫ف‬sa‫ف‬sanapi‫ف‬sarë pa‫ف‬saran. 21ॸCo Yosë pochin cancantëф͑‫ڏ‬
chachin aporihuanpi. 13ॸSimonta‫ف‬ huë‫ف‬ni‫ف‬ton, co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬Yosë
natëpirinhuë‫ف‬, co cancanën quëran nanamën imaranhuë‫ف‬. 22,23ॸPa‫ف‬pi co
huarë‫ف‬imarinhuë‫ف‬. Aporihuanahuaton, noyahuë‫ف‬yonquiran. Catinaquë
Pinipi ca‫ف‬tanin huachi. Pinipiri tonporëso pochin sopai nitërinquën
cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatërin. ni‫ف‬ton, co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬Yosë
Nani ma‫ف‬sha nanitaparin. yanatëranhuë‫ف‬. Napoaton co noyahuë‫ف‬
—Tëhuënchachin Yosëri catahuarin, yonquiransopita naniantaton, Yosë
topi. Ina ni‫ف‬sahuaton, Simon pa‫ف‬yanin. nontëquë‫ف‬oshanën inquichinquën, itërin
“Ma‫ف‬pitacha nanitaparin paya,” tënin, Pitrori.
yonquiaton. 24ॸ—Quëmari Yosë nontëquë‫ف‬ama
14ॸNaporo‫ف‬Quisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ana‫ف‬inchincosohuë‫ف‬, itërin. Chiniquën
Quirosarinquë ya‫ف‬huëpi. “Samaria pa‫ف‬yanaton, naporin.
piyapi‫ف‬santa‫ف‬Yosë nanamën natëpi 25ॸIna quëran Pitro Coansharë chachin
huachi,” natantopi. Natantahuatona‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintantapi. Quisocristo

inahua capini ninontopi. naporinso‫ف‬anitotapi. Ya‫ف‬ipi Yosë
—Pitro Coansharë chachin nanamën sha‫ف‬huitantapi. Nani
pa‫ف‬matona‫ف‬, ni‫ف‬ina‫ف‬, nitopi. ͮɗҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬ sha‫ف‬huitohuachinara, Quirosarinquë
nara, pa‫ف‬mapi nicapona‫ف‬. paantarapi. Samaria parti paatona‫ف‬,
15,16ॸSamariaro‫ف‬sa‫ف‬nani aporihuanpi. a‫ف‬naya a‫ف‬naya ninanoro‫ف‬saquë noya
—Quisocristo imarai, ta‫ف‬tona‫ف‬, nanan sha‫ف‬huitëra‫ف‬piapi. Inaporatona‫ف‬,
aporihuanaponaraihuë‫ف‬, Ispirito Santori ya‫ف‬huëpiquë canconpi huachi.
co ya‫ف‬coancanchatërarinhuë‫ف‬. Napoaton
Pitro o‫ف‬marahuaton, Yosë nontërin Itiopia quëmapi natërinso‫ف‬
Ispirito Santori ya‫ف‬coancantacaso marë‫ف‬. 26ॸIna quëran Sinioro anquëninëni
17ॸIna quëran së‫ف‬huamototohuachina, ya‫ف‬notimarahuaton, Pinipi sha‫ف‬huitërin:
Ispirito Santori ya‫ف‬coancantërin. Ina —Huanirahuaton, patoro‫ف‬pa‫ف‬paquë‫ف‬.
nohuanton, a‫ف‬naya a‫ف‬naya nisha Paso‫ف‬ira pa‫ف‬tëquë‫ف‬, Casa‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬ninso‫ف‬,
nananquë nonsapi. itërin. Quirosarin quëran huë‫ف‬pachinara,
ina ira pa‫ف‬topi huachi. Inatohua‫ف‬ a‫ف‬na hui‫ف‬nin tëranta‫ف‬

inotërachin ya‫ف‬huërin. ya‫ف‬huërërinhuë‫ف‬, ҡř͑ɗ͑нӕɗфɗË‫ڏ‬
27ॸSha‫ف‬huitohuachina, pa‫ف‬nin. nënquë.
Pa‫ف‬sapirinhuë‫ف‬, a‫ف‬na quëmapi quë͑͑ËΎ‫ڏ‬ 34ॸ—¿Ma quëmapita‫ف‬yatëpapiso‫?ف‬
nin, Itiopiaquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬. Inaso‫ف‬ Isaiasë chachin nimara. A‫ف‬na quëmapi

chirinchi. Itiopia copirnori nani acorin nimara. Co caso‫ف‬nitotërahuë‫ف‬.
ya‫ف‬ipi coriquinën a‫ف‬paicaso marë‫ف‬. Sha‫ف‬huitoco canta‫ف‬nitochi, itërin.
Copirnoso‫ف‬sanapi, Cantasi itopiso‫ف‬. 35ॸ—Quisoso ninoton, Isaiasë ninshitë
Chirinchiso‫ف‬Quirosarin quëran nani rin, itërin Pinipiri. Itahuaton, ina

huënantarin. Aquë ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, quirica chachin nontaton, ya‫ف‬ipi Quisoso
inaquë pa‫ف‬nin Yosë chinotacaso marë‫ف‬. nanamën a‫ف‬chintërin. 36ॸNani
28ॸTorona‫ف‬huaya cahuariori quëparinquë a‫ف‬chintohuachina, ira pa‫ف‬tapona pochin
paantararin. Inaquë huënsëaton, Yosë i‫ف‬quënanconpi.
quiricanën nontarin. Isaiasë iraca —Ni‫ف‬quë‫ف‬, iyasha, i‫ف‬ya‫ف‬huërin. Canta‫ف‬
ninshitërinso‫ف‬nontapirinhuë‫ف‬. 29ॸIspirito aporintoco, topirahuë‫ف‬, itërin
Santori Pinipi sha‫ف‬huitërin: chirinchiri.
—Manoton ya‫ف‬yoranconahuaton, 37ॸ—Ya‫ف‬ipi cancanën quëran huarë‫ف‬
imaraaquë‫ف‬, itërin. natëhuatan, aporintaranquën, itërin.

30ॸPinipiso‫ف‬ta‫ف‬aquirahuaton, —Quisocristo Yosë hui‫ف‬nin chachin,
ya‫ف‬yoranquirin. Isaiasë ninshitërinso‫ف‬ tënahuë, itërin chirinchiri.
nontaquëya‫ف‬, natanquirin. 38ॸ—Noyahua‫ف‬, itohuachina, torona‫ف‬huaya
—Nontëranso‫ف‬, iyasha, nitotëran, ¿ti? asanorin huachi. Nohuararahuatona‫ف‬, cato

itërin Pinipiri. chachin i‫ف‬quë pa‫ف‬mapi. Inaquë aporintërin
31ॸ—Co‫ف‬chi, iyasha, nitotërahuë paya. huachi. 39ॸNonshipirinahuë‫ف‬, a‫ف‬nanaya Pinipi
Co insonta‫ف‬a‫ف‬chintërincohuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co ayarin, capa huachi. Ispirito Santori quëparin
nanitërahuë‫ف‬. Huëquë‫ف‬, iyasha, ȍӕř͑Ѹřɗ‫ڏ‬ ni‫ف‬ton, chirinchiri co huachi quënaninhuë‫ف‬.
quë‫ف‬. Sha‫ف‬huitoco nitochi, itërin. Co quënanaponahuë‫ف‬, noya cancantaton,
—Noyahua‫ف‬, itahuaton, inaquë pa‫ف‬sarin huachi. 40ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Pinipiso‫ف‬a‫ف‬na
huënsërin. Papona pochin ninontërapi. ninano‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ispirito Santo
32ॸ—Iso‫ف‬, iyasha, nontapirahuë‫ف‬, ma‫ف‬ta‫ف‬ nohuanton, Asotoquë ya‫ف‬huërin huachi. Ina
tëninso‫ف‬co nitotërahuë‫ف‬, itahuaton, quëran pa‫ف‬sahuaton, ninanoro‫ف‬saquë noya
quirica nontërinso‫ف‬a‫ف‬notërin nontacaso nanan sha‫ف‬huitëra‫ف‬piarin. Sisariaquë huarë‫ف‬
marë‫ف‬. Yosë quiricanën masahuaton, sha‫ف‬huira‫ف‬piarin huachi.
Pinipiri nontërin. Nontaton, itapon:
Tëhuënchachin co tëpacaso‫ف‬ Quisosori Saono ya‫ف‬notërinso‫ف‬
9
ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, yatëpahuachina‫ف‬, 1ॸSaonoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬no‫ف‬huitárin.
co manta‫ف‬taponhuë‫ف‬. Ohuica Quisoso imapisopita no‫ف‬huiton,

pochin ta‫ف‬tápon. Ni‫ف‬cochi. Ohuica yatëparin. Napoaton corto hua‫ف‬anquë
tëpahuachinara, co na‫ف‬nërinhuë‫ف‬. pa‫ف‬nin. 2ॸ—Quirica ninshitoco piyapi
Ohuica‫ف‬huayanta‫ف‬ya‫ف‬ihuachinara, maca‫ف‬huaso marë‫ف‬. Tamascoquë quëЙф‫ڏ‬
co na‫ف‬nërinhuë‫ف‬. Inapochachin ina huato, Cotio ansiano‫ف‬sa‫ف‬quëtarahuë.
quëmapi yatëpahuachina‫ف‬, co Inaquë Quisoso imapisopita quënanpato,
manta‫ف‬taponhuë‫ف‬. 33ॸʊ͑͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬ masarahuë. Quëmapi‫ف‬sa‫ف‬tonporahuato,
pipi ni‫ف‬ton, coisë co no‫ف‬tëquën isëquë chachin quësarahuë. Sanapi‫ف‬saquë
sha‫ف‬huirinhuë‫ف‬. Tëpapi ni‫ف‬ton, co huarë‫ف‬masarahuë, tënin Saono. ͮЙΎȍӕ‫ڏ‬
china, quirica ninshitahuaton, quëtërin. —Ina quëmapiso‫ف‬, Sinioro, pa‫ف‬pi co

3ॸIna quëran Tamascoquë pa‫ف‬sapirinhuë‫ف‬. noyahuë‫ف‬, topi natantërahuë. тӕɗфΎѸ‫ڏ‬
Ya‫ف‬caritërahuaso‫ف‬, a‫ف‬naroachin inapa rinquë quëma imarinënquënsopita
quëran huënarachin huënarachin chiniquën aparësitërin. 14ॸCorto hua‫ف‬ani
a‫ف‬pintërin. 4ॸNo‫ف‬paquë anotahuaton, inapa chiniquën nanan quëtërin isëquënta‫ف‬
quëran nontërinso‫ف‬natanin. piyapi macacaso marë‫ف‬. Nontëфɗ͑нӕř͑‫ڏ‬
—Saono, Saono, ¿onpoatonta‫ف‬aparëѸɗ‫ڏ‬ sopita tonporahuaton, tashinan pëiquë
tëranco? itërin. yapo‫ف‬morin, itërin Ananiasëri.
5ॸ—¿Ma‫ف‬ninquënta‫ف‬quëmaso‫ف‬, Sinioro? 15ॸ—I‫ف‬hua mini co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
itërin Saonori. huë‫ف‬, nani imasarinco huachi. Napoaton

—Ca Quisosoco, aparësitarancoso‫ف‬. paaton, nontëquë‫ف‬. Nani huayonahuë ca
Imarinacosopita aparësitaran ni‫ف‬ton, nanamëhuë a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬. Nisha nisha
canta‫ف‬aparësitaranco. 6ॸIporaso‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintarin imainacoso marë‫ف‬.
huanirahuaton, ninanoquë paquë‫ف‬. Hua‫ف‬ano‫ف‬sanënpitanta‫ف‬sha‫ف‬huitarin.
Inaquë a‫ف‬na quëmapi sha‫ف‬huitarinquën Cotioro‫ف‬santa‫ف‬a‫ف‬chintarin imainacoso
ma‫ف‬sona nicamaso‫ف‬, itërin. marë‫ف‬. 16ॸNanamëhuë a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬
7ॸCa‫ف‬taninsopitaso‫ف‬pa‫ف‬yanatona‫ف‬, co na‫ف‬con parësitapon. Inanta‫ف‬Ëфɗ͑ɗҡΎҡф‫ڏ‬
manta‫ف‬topihuë‫ف‬. Nontërinso‫͑ف‬ҡ͑ЙΎ͑‫ڏ‬ huë. Paaton, sha‫ف‬huitëquë‫ف‬nitochin, itërin
raihuë‫ف‬, co manta‫ف‬quënanpihuë‫ف‬. 8ॸSaono Quisosori.
huaniintarahuaton, ni‫ف‬topirinhuë‫ف‬, co 17ॸIna natanahuaton, Ananiasë pa‫ف‬nin.
quënantërinhuë‫ف‬. Napoaton a‫ف‬napitari Cotasë pëinënquë ya‫ف‬conconahuaton,

matanparahuatona‫ف‬, së‫ف‬quërahuatona‫ف‬, Saono quënanconin.
Tamascoquë quëpapi. 9ॸCara tahuëri co —I‫ف‬huata, iya Saono. Quisoso imaran
quënantërinhuë‫ف‬. Co manta‫ف‬ca‫ف‬ninhuë‫ف‬. Co ni‫ف‬ton, iyahuëi pochin ni‫ف‬nainquën. Sinioro
manta‫ف‬o‫ف‬orinhuë‫ف‬. Inaquë ya‫ف‬huaton, Yosë Quisoso a‫ف‬pairinco catahua‫ف‬huanquënso
nontárin. marë‫ف‬. Iraquë ya‫ف‬notërinquënso chachin
sha‫ف‬huitërinco, huë‫ف‬nahuë. Ina nohuanton,
Saono imarinso‫ف‬ apira noya ni‫ف‬taran huachi. Naporahuaton,
10ॸIna ninanoquë chachin a‫ف‬na Ispirito Santo ya‫ف‬coancantarinquën ipora
quëmapi ya‫ف‬huërin, Quisoso imarinso‫ف‬. quëra huarë‫ف‬catahuainquënso marë‫ف‬. Ina
Ananiasë itopiso‫ف‬. Yosë nohuanton, co marë‫ف‬a‫ف‬pairinco, itërin. Itahuaton,
huë‫ف‬ëponahuë‫ف‬, hua‫ف‬narëso pochin së‫ف‬huarayarin.
ni‫ف‬nin. Nontërinsonta‫ف‬natanin. 18ॸNaporo chachin ma‫ف‬sha ya‫ف‬pirin
—Ananiasë, itërin Quisosori. quëran anotërin. A‫ف‬naroachin noya

—Isëquë, Sinioro, ya‫ف‬huarahuë, itërin. ni‫ف‬tantarin huachi. Ina quëф͑ȍӕ͑ɗɗ͑‫ڏ‬
11ॸ—A‫ف‬na caniquë paquë‫ف‬. No‫ف‬tëquën tarahuaton, aporihuanin. 19ॸNani
itopiso‫ف‬. Inatohua‫ف‬Cotasë pëinën ya‫ف‬huërin. coshatahuaton, Ëȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑ҡ͑ҡ‫ڏ‬
Inaquë a‫ف‬na quëmapi yacapatarin. Saono rin huachi. Hua‫ف‬qui miachin inaquë
itopiso‫ف‬, Tarsoquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬. Apira Quisoso imapisopitaquë yacapatarin.
inaso‫ف‬nontarinco. 12ॸInanta‫ف‬hua‫ف‬narëso
pochachin quënanarinquën. Quëmari Saono ya‫ف‬nan pënëntërinso‫ف‬
së‫ف‬huarayahuatan, ni‫ف‬tintarahuaton, 20ॸNaporo‫ف‬Cotio niyontonpiso pëiquë
quënantarin huachi, itërin Quisosori. pa‫ف‬sahuaton, pënëntarin huachi.
13ॸAnaniasëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co —Quisoso Yosë hui‫ف‬nin, ta‫ف‬ton, na‫ف‬con
yapa‫ف‬ninhuë‫ف‬. a‫ف‬chinarin huachi. 21ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
natanahuatona‫ف‬, ina nohuitatona‫ف‬, Tamascoquë chiniquën cancantaton,

pa‫ف‬yanpi. Quisoso nanamën sha‫ف‬huitërin, itërin.
—Quirosarinquë ya‫ف‬huapon, Quisoso 28ॸIna quëran ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitaquë
imapisopita chiniquën aparësitërin. Saono yacapatarin huachi. ʊ̲ЙɗѸΎЙɗҡ‫ڏ‬

Isëquënta‫ف‬huë‫ف‬nin imapisopita rë‫ف‬nica‫ف‬tanatona‫ف‬, pa‫ف‬sapi huachi.
macacaso marë‫ف‬. Tonporahuaton, corto 29ॸInaquë co të‫ف‬huatonahuë‫ف‬, Sinioro
hua‫ف‬anquë quëpararin, topiraihuë‫ف‬. nanamën sha‫ف‬huirárin. A‫ف‬naquën

Ni‫ف‬quëchi. Nani a‫ف‬chinarin inanta‫ف‬, topi. Cotioro‫ف‬saso‫ف‬Crico nananquë nonpi.
22ॸSaonoso‫ف‬chiniquën cancantaton, Saonori chiniquën pënënpachina,
nóya a‫ف‬chinarin. Cotioro‫ف‬saso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ no‫ف‬huitona‫ف‬, yatëpapi. 30ॸYatëЙЙɗфɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬natanahuatona‫ف‬, co yanatëpihuë‫ف‬. huë‫ف‬, imapisopita natanahuatona‫ف‬,
—Quisosoco‫ف‬co Yosë hui‫ف‬ninhuë‫ف‬, Sisariaquë quëpapi. Ina quëran
toconpi. Saonoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya noya Tarsoquë a‫ف‬papi. Yosë nohuanton,
a‫ف‬chinarin. inaquë pa‫ف‬nin huachi.
—Tëhuënchachin Yosëri Cristo
a‫ف‬paimarin. Inaso‫ف‬Quisoso chachin. Iniasë anoyatërinso‫ف‬
Yosë quiricanën quëran anitotërinpoa‫ف‬, 31ॸIna quëran Quisoso huëntonënquë
tënin. Ina quëran quiricanën na‫ف‬con ya‫ف‬conpisopita noya ya‫ف‬huapi huachi. Co
a‫ف‬chintaton, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬minsërin. Co huachi insoari tëranta‫ف‬aparësitërinhuë‫ف‬.
huachi nanitopihuë‫ف‬a‫ف‬panitacaiso‫ف‬. Cotia parti, Cariria parti, Samaria parti,
23ॸNapoaton hua‫ف‬qui miachin quëran inaquëpita sano ya‫ف‬huatona‫ف‬, noya noya
Cotioro‫ف‬sari tëpacaiso‫ف‬yonquipi huachi. imasapi huachi. “Sinioro chiniquën
24ॸYatëparinso‫ف‬natanaton, Saono co nanantërin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, nóya natëpi
huachi a‫ف‬ninquëchin paacaso‫ف‬nohuantë huachi. Ispirito Santori catahuarin
rinhuë‫ف‬. Nani tahuëri ninano‫ف‬ ni‫ف‬ton, na‫ف‬aya‫ف‬pi ya‫ف‬conpi huachi.
ya‫ف‬coanamënquë sontaro‫ف‬sa‫ف‬ninarapi 32ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Pitroso‫ف‬nisha nisha parti
Saono tëpacaiso marë‫ف‬. Tashirë chachin pa‫ف‬sarin imapisopita nicacaso marë‫ف‬.

ninarápi. 25ॸA‫ف‬na tashiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ Nitaquë canconpachina, imapisopita
imapisopita huëcatona‫ف‬, Saono quëpapi. quënanconin. 33ॸInaquë a‫ف‬na quëmapi
Natëricho tahuirin quëф͑͑Ύȍӕф‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin. Iniasë itopi. Posa pi‫ف‬ipi
mapi. Yo‫̲ف‬řЙΎËȍɗ͑͑ɗ͑ɗ͑нӕř͑Ύȍӕф‫ڏ‬ quëhuënárin. Co nanitërinhuë‫ف‬
mapi, pa‫ف‬nin huachi. huanicaso‫ف‬.
34ॸ—Iya Iniasë, тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑Ύֆҡфɗ͑‫ڏ‬
Saono Quirosarinquë paantarinso‫ف‬ quën. Huanirahuaton, sahuanasa
26ॸQuirosarinquë canconahuaton, so‫ف‬nanquë huachi, itërin Pitrori. ͮЙΎҡΎ‫ڏ‬
Quisoso imapisopita ya‫ف‬huërinquë huachina, a‫ف‬naroachin huanirin.
pa‫ف‬pirinhuë‫ف‬. “Co tëhuënchachin 35ॸInaquë ya‫ف‬huëpisopitari ni‫ف‬pi. ґфΎ͑‫ڏ‬
Quisoso imamarahuë‫ف‬, quë ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬ni‫ف‬pi. Napoaton

sha‫ف‬huirapihuachinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬iraca yonquipisopita
të‫ف‬huatopi. naniantatona‫ف‬, Quisoso imasapi huachi.
27ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Pirnapiso‫ف‬natërin.
Natëton, Saono quëparin Quisoso Tapita ananpitantarinso‫ف‬

ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita nontacaso marë‫ف‬. 36ॸCopëquë a‫ف‬na sanapi ya‫ف‬huërin.
—Saono ira pa‫ف‬taso‫ف‬, Quisoso Tapita itopi. Crico nananquë Torëcasa
quënanin. Nontërinso‫ف‬natanin inanta‫ف‬. itopi. Inanta‫ف‬Quisoso imarin. Noya
sanapi ni‫ف‬ton, sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬nosoroaton, nontërin. 3ॸPi‫ف‬i tëhuërënahuaso‫ف‬, co

nani tahuëri catahuarin. Ьȍӕ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬ëponahuë‫ف‬, hua‫ف‬narëso pochin
chinara, ma‫ف‬sha topinan nicanarin. quënanin. A‫ف‬nínquëchin quënanin. Yosë
37ॸNaporo‫ف‬ina sanapi caniorahuaton, anquëninëni huëcapaimarin.
chiminin huachi. Nonën —Cornirio, itërin.
pa‫ف‬morahuatona‫ف‬, a‫ف‬moantapirinahuë‫ف‬. 4ॸNi‫ف‬sahuaton, pa‫ف‬pi të‫ف‬huatërin.
Pitro yonquiatona‫ف‬, co a‫ف‬naroachin —¿Ma‫ف‬ta‫ف‬, Sinioro, nohuantëran?

pa‫ف‬pitopihuë‫ف‬. Inapa pa‫ف‬cotë‫ف‬nininquë itërin.
acopi. 38ॸPitroso‫ف‬Nitaquë ya‫ف‬huarin, —Quëmaso‫ف‬na‫ف‬con Yosë nontëran,
natantopi. Co aquëyahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, cato‫ف‬ nataninquën. Sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬nosoroaton,
quëmapi a‫ف‬papi. Canconahuatona‫ف‬, ma‫ف‬sha topinan quëtëran. Ni‫ف‬ton, co
—Manoton huëquë‫ف‬, itopi. Yosë naniantërinquënhuë‫ف‬. 5ॸNapoaton
39ॸNapoaton Pitro imatiarin. æ͑нӕɗ‫ڏ‬ Copëquë piyapi a‫ف‬paquë‫ف‬Simon Pitro
huachina, inapa pa‫ف‬cotëquë quëpantapi. maconta‫ف‬in. 6ॸSha‫ف‬huëtë‫ف‬tapana‫ف‬pi
Inaquë na‫ف‬a quëyorono‫ف‬sa‫ف‬chimipi pëinënquë yacapatarin, Simon itopiso‫ف‬.
huaniparahuatona‫ف‬, na‫ف‬nërapi. Coton, Marë yonsanquë ya‫ف‬huërin. Ina
ponira Tapitaco‫ف‬i‫ف‬hua pipitërinso‫ف‬ huë‫ف‬pachin, noya natanquë‫ف‬, itërin.
sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬quëtacaso marë‫ف‬a‫ف‬notopi. 7ॸAnquëni pa‫ف‬pachina, cato‫ف‬piyapinën
40ॸ—Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬pipico‫ف‬Yosë amatërin. A‫ف‬na sontaronta‫ف‬amatërin,
nontëri‫ف‬i, itohuachina, pa‫ف‬pi. Nani nani tahuëri camairinso‫ف‬. Inanta‫ف‬Yosë
pa‫ف‬pachinara, isonahuaton, Yosë chinotërin. 8ॸAnquëniri nontërinso‫ف‬
nontërin. Ina quëran nonën tahuërëҡ‫ڏ‬ sha‫ف‬huitahuaton, Copëquë a‫ف‬parin,
huaton, nontërin. pa‫ف‬sapi huachi.
—Imoya Tapita, huënsëquë huachi,
itërin. A‫ف‬naroachin ni‫ف‬tintarin. Pitro Pitrori quënaninso‫ف‬
quënanahuaton, huënsërin. 41ॸPitrori 9ॸTahuëririnquë yacamotëriahuaso‫ف‬,
maimirarahuaton, ahuanirin. Ina quëran intoyanquë canquirapi huachi. Naporo‫ف‬
imapisopita përarin. Quëyorono‫ف‬sa‫ف‬, Pitro inapa pa‫ف‬cotëquë pa‫ف‬nin Yosë
a‫ف‬napitanta‫ف‬huë‫ف‬sahuatona‫ف‬, nanpirin nontacaso marë‫ف‬. 10ॸTanaton, ֆËΎѸȍҡΎ‫ڏ‬
quënanquipi huachi. 42ॸYa‫ف‬ipi ninanoquë pirinhuë‫ف‬. A‫ف‬na piyapiri cosharo‫ف‬
nahuinin huachi. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ nitahuaso‫ف‬, Pitro hua‫ف‬narëso pochin
Quisoso natëpi huachi. 43ॸInaquë quënanin. 11ॸPi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬ni‫ف‬soatarin, ni‫ف‬nin.
hua‫ف‬qui‫ف‬Pitro yacapatarin. Simon Panca ta‫ف‬na pochin nininso‫ف‬o‫ف‬mararin.
pëinënquë yacapatarin. Sha‫ف‬huëtë‫ف‬ Catapini yonsantën quëran huëntë͑ɗ̲‫ڏ‬
tapana‫ف‬pi inaso‫ف‬. rin. 12ॸInaquë nani ma‫ف‬sha ya‫ف‬huërin.
Tananquë ya‫ف‬huërinsopita, pëhuara
Cornirio quënaninso‫ف‬ pochin nininsopita, anpiantëhuano‫ف‬sa‫ف‬,
10
1ॸSisariaquë a‫ف‬na quëmapi inapita ya‫ف‬huërin, ni‫ف‬nin. 13ॸIna quëran
ya‫ف‬huërin. Cornirio itopi. Inaso‫ف‬ noninso‫ف‬natanin.
capitan. Itariano sontaro‫ف‬sa‫ف‬camairin. —Huëquë‫ف‬, Pitro, tëpaton, ca‫ف‬quë‫ف‬,
2ॸNisha piyapi niponahuë‫ف‬, Yosë chinotë itërin.
rin. Ya‫ف‬ipi pëinënquë ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬ 14ॸ—Inca, Sinioro. Sopai inapitaso‫ف‬. Co
Yosë chinotopi. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ma‫ف‬sha onporonta‫ف‬ina pochin ca‫ف‬chinahuë‫ف‬. Iraca

pahuantohuachinara, nosoroaton, Moisësëco‫ف‬pënënincoi ama ina pochin
topinan quëtërin. Nani tahuëri Yosë capa‫ف‬huaiso marëhuë‫ف‬, itërin Pitrori.
15ॸ—Noya capacaso‫ف‬, tënahuë. Ma‫ف‬sona 24ॸIna tashiraya Sisariaquë canconpi.
Yosëri noya ni‫ف‬ninso‫ف‬, ama quëmari Inaquë Corniriori ninararin, quë͑͑‫ڏ‬

“sopai” itëquësohuë‫ف‬. Co huachi conpi. Quëmopinënpita, ͑ɗЙֆфɗ͑ѸΎ‫ڏ‬
tananpitacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, itërin. pita, inapita amatohuachina, nani
16ॸCararo‫ف‬inachachin sha‫ف‬huitantarin. niyontonpi natanacaiso marë‫ف‬. 25ॸPitro
Ina quëran inapaquë ta‫ف‬na pochin canconpachina, æΎф͑ɗфɗΎфɗɗѸΎ͑Йɗф‫ڏ‬
nininso‫ف‬quëpanantarin huachi. huaton, moshapirinhuë‫ف‬. 26ॸA‫ف‬naroachin
17ॸPitroso‫ف‬yonquirarin. “Yosë nohuanton, Pitrori ahuaniantarin.
hua‫ف‬narëso pochin quënanahuë. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬ —Huaniquë‫ف‬, iyasha. Co caso‫ف‬
onpotaonco napotërinco?ٚҡř͑ɗ͑ֆΎ͑нӕɗ͑ř͑‫ڏ‬ moshancoso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Piyapico
quë. Naporo‫ف‬Corniriori a‫ف‬parinsopita canta‫ف‬, itërin.
canquirapi. “¿Insëquëta‫ف‬Simon pëinën?” 27ॸNinontahuatona‫ف‬, pëiquë ya‫ف‬conpi.
ta‫ف‬tona‫ف‬, natantirahuatona‫ف‬, Simon Inaquë na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬niyontonpi

ya‫ف‬coanamënquë canquipi. 18ॸæ͑нӕɗфȍӕ‫ڏ‬ quënanconpi. 28ॸͮ͑ɗ͑ɗ͑Ύ͑ҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬
tona‫ف‬, natanpi. —Simon Pitro isëquë nara, Pitrori itërin:
ya‫ف‬huarin, ¿ti? topi. 19ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Pitroso‫ف‬co —Cotioro‫ف‬sacoi inachintëraiso‫ف‬,
nataninhuë‫ف‬. Co nohuaramayatërarinhuë‫ف‬. iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nani nitotërama‫ف‬ipora. Co
Hua‫ف‬narëso pochin ni‫ف‬ninso‫ف‬yonquirárin. onporonta‫ف‬nisha piyapiro‫ف‬saquë ni‫ف‬tapoi
Yonquiaso‫ف‬, Ispirito Santori itërin: pa‫ف‬naihuë‫ف‬. Co inapitaro‫ف‬ËΎɗ͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑ɗ‫ڏ‬
20ॸ—Apira cara quëmapi canquiapi. huë‫ف‬. “Co Yosë nohuantërinhuë‫ف‬,”
Amatarinquën. Nohuaramarahuaton, topiraihuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosë
paquë‫ف‬. k̲͑ɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗҡΎ͑‫ڏ‬ nani anitotërinco. Insosona Yosëri noya
huë‫ف‬, imaquë‫ف‬. Ca nohuanto, huë‫ف‬pi ni‫ف‬pachina, canta‫ف‬noya ni‫ف‬i. Ya‫ف‬ipi
ni‫ف‬ton, noya imaquë‫ف‬, itërin. piyapi napopianachin noya nica‫ف‬huaso‫ف‬
21ॸPitro nohuaramarahuaton, piyapi ya‫ف‬huërin, tënahuë. 29ॸNapoaton
nontërin. amatohuatancora, noya huë‫ف‬nahuë.
—Ca Simon Pitroco. ¿Onpoapomata‫ف‬ ¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬amatëranco? itërin.
huë‫ف‬namaso‫ ?ف‬itërin. 30ॸNapotohuachina, capitani itërin:
22ॸ—Capitan Cornirio a‫ف‬pairincoi. Inaso‫ف‬ —I‫ف‬huapo‫ف‬isëquë Yosë nontarahuë.
nóya quëmapi. Nisha piyapi niponahuë‫ف‬, I‫ف‬huaraya nontasoco, a‫ف‬na quëmapi
Yosë chinotërin. Ya‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sari noya ya‫ف‬notirinco. A‫ف‬morinso‫ف‬huënaráchin
ni‫ف‬pi. I‫ف‬huara ya‫ف‬huaso‫ف‬, a‫ف‬nanaya anquëniri ni‫ف‬nahuë. 31ॸYa‫ف‬notirahuatonco, itërinco:
ya‫ف‬notimarahuaton, sha‫ف‬huitimarin. “Piyapi “Quëmaso‫ف‬na‫ف‬con Yosë nontëran,
a‫ف‬paquë‫ف‬Pitro maconta‫ف‬in. Ina nataninquën. Sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬nosoroaton,
a‫ف‬chintarinquën, noya natanquë‫ف‬,” itërin ma‫ف‬sha quëtëran. Ni‫ف‬ton, co Yosë
ni‫ف‬ton, a‫ف‬pairincoi, huë‫ف‬nai, itërin. 23ॸͮЙΎҡΎ‫ڏ‬ naniantërinquënhuë‫ف‬. 32ॸNapoaton
huachina, —Ya‫ف‬cointaco‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Isëquë Copëquë piyapi a‫ف‬paquë‫ف‬Simon Pitro
huë‫ف‬ëpatoco‫ف‬, itërin Pitrori. Napotohuachina, maconta‫ف‬in. Sha‫ف‬huëtë‫ف‬tapana‫ف‬pi
ya‫ف‬coontapi. A‫ف‬cahuachinara, huë‫ف‬ëpatopi pëinënquë yacapatarin, Simon itopiso‫ف‬.
huachi. Marë yonsanquë ya‫ف‬huarin,” itërinco.
33ॸNapoaton amatëranquën. Ma
Capitan nicapon pa‫ف‬ninso‫ف‬ noyanquën ni‫ف‬ton, huë‫ف‬nan. Iporaso‫ف‬
Tahuëririnquë paantahuachinara, ya‫ف‬ipicoi niyontonai. Yosënta‫ف‬
Pitronta‫ف‬pa‫ف‬nin. A‫ف‬napitanta‫ف‬Quisoso ni‫ف‬sarincoi. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬ina sha‫ف‬huitërinquën
imapisopita Pitro imasapi. natëca‫ف‬huaiso marë‫ ?ف‬Yanatanai, itërin.
ya‫ف‬notërincoi. 41ॸCo ya‫ف‬ipi piyapi

Cornirio a‫ف‬chintërinso‫ف‬ ni‫ف‬pihuë‫ف‬. Yosë nohuanton, quiyaso‫ف‬
34ॸItohuachina, Pitrori itërin: ni‫ف‬nai a‫ف‬napita sha‫ف‬huita‫ف‬huaiso marë‫ف‬.
—Tëhuënchachin Yosëri ya‫ف‬ipi piyapi Nani nanpiantahuachina, quiyarë‫ف‬
nosororin. Co quiyasáËȍɗ͑͑ΎѸΎфΎфɗ͑ËΎɗ‫ڏ‬ coshatërin, o‫ف‬orin. Quisocristo tëȍӕř͑‫ڏ‬
huë‫ف‬. Cancanënpoaquë yonquirëȍӕѸΎ‫ڏ‬ chachin nanpiantarin, tënai. 42ॸNaporo‫ف‬
pita nitotaton, no‫ف‬tëquën yonquirinpoa‫ف‬, sha‫ف‬huitërincoi paatoi pënënta‫ف‬huaiso
tënahuë. 35ॸNisha piyapinquëma‫ف‬ marë‫ف‬. “Paatoma‫ف‬, ca nanamëhuë
nipomarahuë‫ف‬, cancanëma quëran sha‫ف‬huitoco‫ف‬ɗ̲ҡΎ͑ËΎ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬
huarë‫ف‬ina chinotohuatama‫ف‬, ͑Ύȍӕ͑ҡ‫ڏ‬ china‫ف‬. Yosë chachin acorinco ni‫ف‬ton,
rinquëma‫ف‬. Noya cancantohuatama‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri coisë pochin nipato,
noya ni‫ف‬sarinquëma huachi. 36ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intarahuë. Nanpipisopita,
cristo nanamën nani natantërama‫ف‬ chiminpisopita, ya‫ف‬ipiya co noyahuë‫ف‬
canpitanta‫ف‬. Iraca Cotioro‫ف‬sacoi noya nipachina‫ف‬, ana‫ف‬intarahuë huachi.
nanan sha‫ف‬huitërincoi. Piyapinënpita Inanta‫ف‬sha‫ف‬huitoco‫ف‬nitochina‫ف‬,”
pochin nicatoncoi, Yosë anitotërincoi. itërincoi ni‫ف‬ton, sha‫ف‬huirárai. 43ॸIraca
Oshahuanëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, co Yosë natëpirë quëra huarë‫ف‬pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬Quisoso
huahuë‫ف‬, Quisocristo a‫ف‬paimarin nanan ninotona‫ف‬, sha‫ف‬huitërinënpoa‫ف‬ina
anoyatinpoaso marë‫ف‬. Inaso‫ف‬ya‫ف‬ipi natëcaso marë‫ف‬. Cancanënpoa quëran
piyapinpoa‫ف‬yahua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬. huarë‫ف‬ina natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
Anoyacancantohuachinpoa‫ف‬, sano Oshanënpoa marë‫ف‬chiminin ni‫ف‬ton,
cancantarihua huachi. 37ॸCaririaquë imapatëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipi oshanënpoa‫ف‬
nanan nahuinin. Ina quëran ya‫ف‬ipi Cotia inquitarinpoa‫ف‬. “Ca oshanëhuë marë‫ف‬
parti nahuinin ni‫ف‬ton, canpitanta‫ف‬ mini Quisocristo chiminin,” topatëhua‫ف‬,
natantërama‫ف‬. Yosë nohuanton, Coansha inquitarinpoa huachi, itërin Pitrori.
pënëntërin co noyahuë‫ف‬yonquipisopita
naniantacaiso marë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sari Nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬ya‫ف‬coancantërinso‫ف‬
natëhuachinara, aporintërin. 38ॸIna 44ॸNoninso‫ف‬natanatona‫ف‬, ya‫ف‬ipiya
piquëran Quisocristo chachin huë‫ف‬nin, natëpi huachi. Nontaso‫ف‬, Ispirito Santori
Nasaritoquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬. ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬coancantërin huachi. 45,46ॸIna
ton, Ispirito Santori noyá nohuanton, nisha nisha nananquë
ya‫ف‬coancantërin. Napoaton nani ma‫ف‬sha nonsapi. Co nitotaponaraihuë‫ف‬, Ispirito
nanitaparin nicacaso‫ف‬. Nisha nisha parti Santo nohuanton, napoapi.
paaton, nóya ninin. Na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ —Ma noyacha Yosëso paya, tosapi.
a‫ف‬naroachin anoyatërin. A‫ف‬naquën Natanahuatona‫ف‬, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬Pitro
sopairi ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, imaquipisopita pa‫ف‬yanpi.
chiniquën parësitopirinahuë‫ف‬, inari —Nisha piyapi niponaraihuë‫ف‬, Yosë
anoyatërin. Yosëri catahuarin ni‫ف‬ton, nohuanton, Ispirito Santori
a‫ف‬naroachin anoyatërin. 39ॸQuirosarinquë ya‫ف‬coancantërin, topi.
naporin. Ya‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëpiquë 47ॸ—Isopitanta‫ف‬canpoa pochin Ispirito
inaporin. Ina quëran corosëнӕřЙҡ͑͑‫ڏ‬ Santori ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton,

tatona‫ف‬, tëpapi. Ya‫ف‬ipiya quiyari ni‫ف‬nai. aporihuaina‫ف‬, tënahuë. 48ॸ“Quisocristo
40ॸChimimiatopirinhuë‫ف‬, cara tahuëri imarai huachi,” topachina‫ف‬, aporintë
quëran Yosëri ananpitantarin huachi. quë‫ف‬, itërin Pitrori. Napotohuachina,
Nanpiantahuachina, Yosë nohuanton, aporintopi huachi.
—Isëquë, iyaya, yacapatoncoi, inachachin sha‫ف‬huitantarinco. Ina

hua‫ف‬qui miachin a‫ف‬chintocoi, itopi. quëran inapaquë quëpanantarin huachi.
Napohuachinara, inaquë hua‫ف‬qui 11ॸNaporo‫ف‬cara quëmapi Simon
miachin yacapatarin huachi. pëinënquë canconpi. Sisaria quëran

huë‫ف‬pi. Capitan Corniriori a‫ف‬parinso‫ف‬.
Pitro Quirosarinquë natanpiso‫ف‬ 12ॸIspirito Santo sha‫ف‬huitërinco: “Inapita
11
1ॸNisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬Yosë imaquë‫ف‬. k̲͑ɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗҡΎ͑‫ڏ‬
nanamën natëpi ni‫ف‬ton, Cotia huë‫ف‬, noya paquë‫ف‬,” itërinco. Napoaton
parti a‫ف‬naroachin nahuinin. Quisoso pa‫ف‬nahuë. Isopita iyaro‫ف‬sa‫ف‬ca‫ف‬taninaco,
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita natantopi. Ya‫ف‬ipi saotaya‫ف‬pi chachin ca‫ف‬taninaco. Ьřɗ͑ř͑‫ڏ‬
imapisopita inaquë ya‫ف‬huëpiso‫ف‬nitotopi. quë canconahuatoi, ya‫ف‬conai.
2ॸNapoaton Pitro Quirosarinquë 13ॸYa‫ف‬conpatëira, Cornirio itërincoi:
huë‫ف‬pachina, a‫ف‬naquën Cotioro‫ف‬sari “Pëinëhuëquë Yosë nontasoco, anquëni

no‫ف‬huipi. Moisësë pënëntërinso‫ف‬ ya‫ف‬notirinco, ni‫ف‬nahuë. “Copëquë piyapi
pa‫ف‬yatatona‫ف‬, Pitro yano‫ف‬huipi. a‫ف‬paquë‫ف‬Simon Pitro maconta‫ف‬in.
3ॸ—Nisha piyapiquë yacapatëran, ¿ti? 14ॸInaso‫ف‬nanan sha‫ف‬huitarinquën
Co inapitaso‫ف‬ma‫ف‬sha a‫ف‬popihuë‫ف‬. cha‫ف‬ëcamaso marë‫ف‬. Ina natëhuatan,

¿Onpoatonta‫ف‬inapitarë‫ف‬quën coshatë Yosë anoyacancantarinquën. Quë̲ΎЙɗ‫ڏ‬
ran? itërin. nënpitanta‫ف‬anoyacancantarin huachi,”
4ॸPitroso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ya‫ف‬ipiya tënin anquëni, itërinco. 15ॸQuisoso
sha‫ف‬huitërin. nanamën sha‫ف‬huitasoco chachin,
5ॸ—Natanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, no‫ف‬tëquën inapitanta‫ف‬Ispirito Santori
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Co caora nohuanto, ya‫ف‬coancantërin. Ya‫ف‬nan canpoa‫ف‬
pa‫ف‬nahuë‫ف‬. Yosë sha‫ف‬huitërinco ni‫ف‬ton, ya‫ف‬coancantërinpoa pochachin
pa‫ف‬nahuë. Copëquë ya‫ف‬huëpirahuë‫ف‬, Yosë inapitanta‫ف‬ya‫ف‬coancantërin. 16ॸSinioro
nontasoco, co huë‫ف‬ëporahuë‫ف‬, sha‫ف‬huitërincoiso‫ف‬yonquiarahuë.
hua‫ف‬narëso pochin quënanahuë. Panca “Coanshaso‫ف‬i‫ف‬quë aporintërinquëma‫ف‬.
ta‫ف‬na pochin nininso‫ف‬inapa quëran Co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑‫ڏ‬
o‫ف‬mararin. Catapini yonsantën quëran tohuatamara, aporintërinquëma huachi.
huëntënimarin. 6ॸCa pirayan o‫ف‬marin. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Ispirito Santo
Noyá nicato, nani ma‫ف‬sha quënanahuë. aya‫ف‬coancantaranquëma‫ف‬catahuainquë
Tananquë ya‫ف‬huërinsopita, tanan ni‫ف‬ni maso marë‫ف‬. Co hua‫ف‬qui quëranhuë‫ف‬
pochin nininso‫ف‬, pëhuara pochin ya‫ف‬coancantarinquëma huachi,”
nininso‫ف‬, nisha nisha anpiantëhuano‫ف‬sa‫ف‬, itërincoi Quisoso. 17ॸSinioro Quisocristo
inapita quënanahuë. 7ॸNontërincoso‫ف‬ imapatëhua‫ف‬, Yosë nohuanton, Ispirito
natanahuë. “Huëquë‫ف‬, Pitro, tëpaton, Santo ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. Inapitaso‫ف‬
ca‫ف‬quë‫ف‬,” itërinco. 8ॸ“Inca, Sinioro. Sopai nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬niponaraihuë‫ف‬,
inapitaso‫ف‬. Co onporonta‫ف‬ina pochin imapachinara, inapochachin Ispirito
ca‫ف‬chinahuë‫ف‬. Iraca Moisësëco‫ف‬pënë͑ɗ͑‫ڏ‬ Santori ya‫ف‬coancantërin. Yosëri noya
coi ama ina pochin capa‫ف‬huaiso ni‫ف‬pachina, inapochachin canta‫ف‬noya
marëhuë‫ف‬,” itohuatëra, 9ॸinapa quëran ni‫ف‬i, tënahuë. Co caso‫ف‬nanitërahuë‫ف‬
itantarinco: “Ma‫ف‬sona Yosëri noya nisha yonquia‫ف‬huaso‫ف‬, itërin Pitrori.
ni‫ف‬ninso‫ف‬ama quëmari “sopai” itëquëѸΎ‫ڏ‬ 18ॸNatanahuatona‫ف‬, co huachi no‫ف‬huipihuë‫ف‬.
huë‫ف‬. Co huachi tananpitacaso‫ف‬ —Tëhuënchachin Yosë nohuanton,

ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” itërinco. 10ॸCararo‫ف‬ nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
pisopita naniantatona‫ف‬, imasapi. Inari pa‫ف‬a, ta‫ف‬ton, imarin. Antioquiaquë

catahuarin ni‫ف‬ton, nanpimiatapi huachi. paantapi huachi. 26ॸA‫ف‬na pi‫ف‬isa‫ف‬inaquë
Ma noyacha Yosëso paya, itopi. ya‫ف‬huërapi. Quisoso huëntonënquë
ya‫ف‬conpisopita pënënarin. Na‫ف‬a
Antioquiaquë imapiso‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintarin. Inaquë chachin
19ॸI‫ف‬hua chachin Istipan tëЙȍӕËȍɗ‫ڏ‬ Quisoso imapisopita nisha nininën
nara, Quisoso imapisopita aparësitopi. acoantapi. “Quisocristo piyapinënpita,”
Ni‫ف‬ton, aquë yanquëëpi. A‫ف‬naquën itopi.
Pinisia parti pa‫ف‬pi. A‫ف‬naquëonta‫ف‬
Chipriquë pa‫ف‬pi. A‫ف‬napitanta‫ف‬k͑ҡɗΎнӕɗ‫ڏ‬ Coriqui a‫ف‬papiso‫ف‬
quë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬pi. Panca ninano‫ف‬inaso‫ف‬. 27ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬ninotona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
Nisha nisha parti paatona‫ف‬, Quisoso Antioquiaquë huë‫ف‬pi. Quirosarin quëran

nanamën sha‫ف‬huitopi. huë‫ف‬pi. 28ॸA‫ف‬nara‫ف‬Acapo itopiso‫ف‬. Ispirito
Sha‫ف‬huitaponaraihuë‫ف‬, Cotioro‫ف‬sarachin Santo nohuanton, ninorin.
sha‫ف‬huitopi. 20ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ —Co hua‫ف‬qui quëranhuë‫ف‬ya‫ف‬ipi parti
Antioquiaquë canconahuatona‫ف‬, nisha tanarotapi, itërin ninoton. Ina quëran
piyapi‫ف‬santa‫ف‬sha‫ف‬huitopi. Quisoso Craotio copirno ya‫ف‬conaso‫ف‬, tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬
naporinso‫ف‬a‫ف‬chintopi. —Inaso‫ف‬ chin tanarotopi. 29ॸNapohuachina,
yahua‫ف‬anëntërinquëma‫ف‬. Oshanëma‫ف‬ imapisopita tapona‫ف‬:
inquitatonquëma‫ف‬, ͑ΎֆË͑Ë͑ҡфɗ͑‫ڏ‬ —Iyaro‫ف‬sa‫ف‬Cotia parti ya‫ف‬huëpisopita
quëma huachi, itopi. Chipri quëran parësitapi. Inahuanta‫ف‬imasapi ni‫ف‬ton,
huë‫ف‬pisopita, Sirini quëran huë‫ف‬pisopita, catahuahua‫ف‬ama aquëtë‫ف‬Йȍӕ͑Ëȍɗ͑‫ڏ‬
inapita napotopi. 21ॸYosëri catahuarin sohuë‫ف‬, nitatona‫ف‬, ya‫ف‬ipi imapisopita
ni‫ف‬ton, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬natëtona‫ف‬, imapi. coriqui quëtopi a‫ف‬pacaiso marë‫ف‬.
Iraca yonquipiso‫ف‬naniantahuatona‫ف‬, Coriquihuano‫ف‬sa‫ف‬nininso‫ف‬na‫ف‬con
Quisoso imasapi huachi. quëtopi. Co coriquihuano‫ف‬sahuë‫ف‬
22ॸQuirosarinquë nahuinin. Quisoso nininso‫ف‬pi‫ف‬pian quëtopi. 30ॸNanitopiso‫ف‬
huëntonënquë ya‫ف‬ËΎ͑ЙɗѸΎЙɗҡ͑ҡ͑ҡȍӕ‫ڏ‬ quëtopi huachi. Nani yontonahuatona‫ف‬,
tona‫ف‬, Pirnapi a‫ف‬papi Antioquiaquë Pirnapi, Saono, inapita quëtopi
ya‫ف‬huëpisopita nicacaso marë‫ف‬. 23,24ॸInaquë quëpacaiso marë‫ف‬. Quirosarinquë
canconahuaton, “Tëhuënchachin nisha quëparahuatona‫ف‬, ansiano‫ف‬sa‫ف‬quëtonpi
piyapi‫ف‬santa‫ف‬imasapi. Yosëri na‫ف‬con pahuantërinsopita quëtacaiso marë‫ف‬.
catahuarin,” ta‫ف‬ton, noya cancantërin.
Pirnapiso‫ف‬noya quëmapi. Yosë noya Hua‫ف‬an Irotisë aparësitërinso‫ف‬
12
natërin huachi. Ispirito Santori noyá 1ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬na hua‫ف‬an
ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënënin: ya‫ف‬huërin. Irotisë itopiso‫ف‬.

—Ama Sinioro a‫ف‬pocosohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Quisoso huëntonënquë ya‫ف‬conpisopita
cancanëma quëran imamiatoco huachi, no‫ف‬huiton, a‫ف‬naquën maconin aparëѸɗҡ‫ڏ‬
itërin. Pënënpachina, a‫ف‬napitanta‫ف‬ caso marë‫ف‬. 2ॸSantiaconta‫ف‬maconin.
Quisoso imapi huachi. Inaso‫ف‬Coansha iin. Quisoso ca‫ف‬taninso‫ف‬
25ॸIna quëran Pirnapi paantarin Tarsoquë inanta‫ف‬. Ina masahuaton, sahuëniquë
Saono yonipon. Inaquë yoniraton, atëpatërin. 3ॸTëparin ni‫ف‬ton, Cotio
quënanin huachi. hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yatopi. ʊ͑͑ҡ͑ҡȍӕ‫ڏ‬
—Huëquë‫ف‬pa‫ف‬a Antioquiaquë ton, Pitronta‫ف‬hua‫ف‬ani maconin. Naporo‫ف‬
a‫ف‬chinta, itohuachina, —Inta nipachin Cotioro‫ف‬sa‫ف‬niyontonapi nisha pan
capacaiso marë‫ف‬. Co asairinsohuë‫ف‬ canquirin. Inaquë pënco hua‫ف‬na quëran

ca‫ف‬sapi. Pascoa ya‫ف‬caritëriahuaso‫ف‬, Pitro nininso‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, inaora pënco
manin. 4ॸMasahuaton, tashinan pëiquë ni‫ف‬soatërin. Pipirahuaton, a‫ف‬na caniquë
po‫ف‬morin. Shonca saota sontaro‫ف‬sa‫ف‬ pa‫ف‬nin. Inaquë a‫ف‬naroachin anquëniri
acorin a‫ف‬paicaiso marë‫ف‬. Catapini, patërin huachi. 11ॸNaporo‫ف‬Pitro
catapiniri ni‫ف‬sarin. Niya‫ف‬huërëton, no‫ف‬tëquën yonquirin huachi.
tashirë chachin ni‫ف‬sarin. “Pascoa —Co hua‫ف‬namaracohuë‫ف‬. Sinioro
na‫ف‬huëhuachin, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ chachin anquëninën a‫ف‬patimarinco
ni‫ف‬tërantapaiquë, Pitro ana‫ف‬intarahuë nicha‫ف‬ëincoso marë‫ف‬. Irotisë, Cotio
huachi,” tënin hua‫ف‬an yonquiaton. hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, inapita yatëpapirinacohuë‫ف‬,
5ॸPitro tashinan pëiquë ya‫ف‬huapirinhuë‫ف‬, nicha‫ف‬ërinco huachi, tënin.
Quisoso huëntonënquë ya‫ف‬conpisopita 12ॸIna yonquiaton, Maria pëinënquë
Yosë nontapi. Pitro marë‫ف‬chiníquën pa‫ف‬nin. Coansha Marco a‫ف‬shin inaso‫ف‬.

Yosë nontapi. Inaquë na‫ف‬ɗ̲ЙɗѸΎЙɗҡ͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑ȍӕ‫ڏ‬
tona‫ف‬, Yosë nontapi. 13ॸPaira tahuirinquë
Pitro tashinan pëi quëran nicha‫ف‬ërinso‫ف‬ canconahuaton, ya‫ف‬coanamënquë
6ॸTashiraya pochin hua‫ف‬ani pi‫ف‬nitonin. Pi‫ف‬nitohuachina, a‫ف‬na nanon
ana‫ف‬intacaso‫ف‬nisahuaso‫ف‬, Pitro huë‫ف‬nin. Rota itopiso‫ف‬. 14ॸPitro noninso‫ف‬
huë‫ف‬ësarin. Cato‫ف‬ѸΎ͑ҡфΎфɗȍӕ͑ËΎ͑‫ڏ‬ nohuianantahuaton, pa‫ف‬yanarin.
pipi. Cato‫ف‬catinaquë tonpopi. Ahuënan Pa‫ف‬yanaton, co pënco i‫ف‬soaponahuë‫ف‬,
quëran a‫ف‬na sontarori nitonpotanpatë ta‫ف‬acontarahuaton, pëiquë ya‫ف‬coontarin.
rin. Inchinan quëran a‫ف‬narinta‫͑ف‬ɗҡΎ͑ЙΎ‫ڏ‬ —Pitro aipiran huaniarin, tocontarin.
tanpatërin. Inapotahuatona‫ف‬, ya‫ف‬ipi 15ॸ—Quëmaso‫ف‬hua‫ف‬yantëran, ɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬ësapi huachi. Ya‫ف‬coanamënquë cato‫ف‬ huë‫ف‬.

sontaro‫ف‬sa chachin tashinan pëi‫ف‬ —Co hua‫ف‬yantërahuë‫ف‬. Tëhuënchachin
ni‫ف‬sapirinahuë‫ف‬. 7ॸA‫ف‬nanaya Sinioro Pitro inaquë huaniarin, itërin.
anquëninën inaquë ya‫ف‬notimarin. —Co inahuë‫ف‬. Hua‫ف‬yanën nimara, itopi.
Huënarachin a‫ف‬pinin. ЬɗҡфΎЙɗËȍɗ͑ȍӕ‫ڏ‬ 16ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Pitroso‫ف‬pi‫ف‬niantarin.
ton, ochinanin. Naporo huarë‫ف‬i‫ف‬soatopi huachi. Pitro

—Manoton huënsëquë‫ف‬pa‫ف‬a, itërin. quënanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. 17ॸPitroso‫ف‬
Napotohuachina, tanpain quëran catina nipirinhuë‫ف‬imirin quëran anquitërin
inaora nii‫ف‬quitërin. Cato quëran chachin ama noncarotacaiso marëhuë‫ف‬.
nii‫ف‬quitërin huachi. —Sinioro chachin anquëninën
8ॸ—Nitonporahuaton, sapatë‫ف‬ a‫ف‬patimarinco. Tashinan pëi quëran
po‫ف‬moquë‫ف‬, itërin. Itohuachina, ocoirinco. Iya Santiaco sha‫ف‬huitonquë‫ف‬
inaporin. nitochin. Ya‫ف‬ipi imapisopita
—Saconën a‫ف‬mosahuaton, imaquico, sha‫ف‬huitonquë‫ف‬, itërin. Ina quëran a‫ف‬na
itërin. parti pa‫ف‬nin huachi.
9ॸIna quëran pipirahuaton, imarin 18ॸTahuërihuachina, sontaro‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pi
huachi. “Co‫ف‬ta‫ف‬ma‫͑ف‬нӕř͑ɗΎËΎɗфɗ͑ËΎ‫ڏ‬ pa‫ف‬yanpi.

huë‫ف‬. Topinan hua‫ف‬namaraco,ٚҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ —¿Intoacha Pitro pacaya? nitopi.
huë‫ف‬. 19ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬hua‫ف‬anso‫—ف‬Pitro
10ॸSontaro ya‫ف‬natontarinso‫ف‬na‫ف‬huëtirin. maconquë‫ف‬, itopirinhuë‫ف‬.
Ina quëran a‫ف‬na ya‫ف‬huërë‫ف‬, —Capa huachi, itohuachina, a‫ف‬na
na‫ف‬cotiantarin. Pëianshinanquë huarë‫ف‬ sontaro a‫ف‬na sontaro natanpirinhuë‫ف‬. Co
nitotohuachinarahuë‫ف‬, —Tëpaquë‫ف‬, Imapisopita coriqui a‫ف‬papiso‫ف‬nani

itërin. Napoaton sontaro‫ف‬sa‫ف‬Pitro quëtonpi ni‫ف‬ton, Quirosarin quëran
a‫ف‬paipisopita tëpapi huachi. Ina quëran pipirahuatona‫ف‬, paantapi. Coansha
hua‫ف‬anso‫ف‬Cotia quëran pipirahuaton, Marco quëparahuatona‫ف‬, paantapi
Sisariaquë pa‫ف‬nin huachi. Inaquë huachi.
ya‫ف‬huërarin huachi.
Pirnapi Saonorë‫ف‬a‫ف‬chinacaso
Irotisë chimininso‫ف‬ marë‫ف‬pa‫ف‬piso‫ف‬
13
20ॸHua‫ف‬an ya‫ف‬huërinquë nisha nisha 1ॸAntioquiaquë na‫ف‬a Quisoso
piyapi‫ف‬sa‫ف‬huëcatona‫ف‬, cosharo‫ف‬ huëntonënquë ya‫ف‬conpisopita
pa‫ف‬anquipi. A‫ف‬naquënso‫ف‬cosharo‫ف‬ ya‫ف‬huëpi. Na‫ف‬a niyontonahuatona‫ف‬, Yosë
yapa‫ف‬anpirinahuë‫ف‬, hua‫ف‬ani chiniquën chinotapi huachi. A‫ف‬natërapo‫ف‬
no‫ف‬huiton, co nohuantërinhuë‫ف‬ quëmapi‫ف‬sa‫ف‬ansiano pochin nipi.
quëtacaso‫ف‬. Tiroquë ya‫ف‬huëpisopita, A‫ف‬naquënso‫ف‬Quisoso nanamën
Sitonquë ya‫ف‬huëpisopita, inapita sha‫ف‬huitona‫ف‬, pënëntapi. A‫ف‬naquëonta‫ف‬
no‫ف‬huirárin. ͮЙΎҡΎ͑͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑ȍӕ‫ڏ‬ imapisopita a‫ف‬chintapi noya imacaiso
tona‫ف‬, inaquë huë‫ف‬pi. Po‫ف‬oana quëran marë‫ف‬. Pirnapi, Simon, Nosio, Manain,
inpriatonën nontipi. Prasto itopiso‫ف‬. Saono, inanapo‫ف‬ya‫ف‬huëpi. Simonso‫ف‬
—Quëmari hua‫ف‬an nontëquë‫ف‬ama yanarona quëmapi. Nosio Sirini quëran
huachi no‫ف‬huiincoisohuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬ huë‫ف‬nin ni‫ف‬ton, Crico nananquë nonin
coriqui quëchinquën, itopi. anta‫ف‬. Manainso‫ف‬hua‫͑ف‬ʊфΎҡɗѸřЙřɗ͑ř͑‫ڏ‬
—Noyahua‫ف‬, tosahuaton, pa‫ف‬sahuaton, quë so‫ف‬sorinso‫ف‬. Saonoso‫ف‬Nomano
hua‫ف‬anën nontoonin. nananquë Paono itopi. Ina nininën
21ॸ—Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬huënta‫ف‬ina‫ف‬nonchi, na‫ف‬con na‫ف‬con nohuitopi ni‫ف‬ton, Paono
itërin hua‫ف‬ani. Niyontonpachinara, itarahuë huachi, ninshitatonquëma‫ف‬.
saconën noyápiachin nininso‫ف‬a‫ف‬morin. 2ॸA‫ف‬na tahuëri co coshatatonahuë‫ف‬,
Hua‫ف‬an shiranënquë huënsërahuaton, Sinioro chinotopi. Napohuachina,

piyapi‫ف‬sa‫ف‬nontárin. 22ॸPiyapi‫ف‬Ѹфɗ͑ҡ͑‫ڏ‬ Ispirito Santori sha‫ف‬huitërin.
huatona‫ف‬, chiniquën nontapi. —Pirnapi nohuantërahuë paaton,
—Ma noyanquëncha quëmaso paya. piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintacaso marë‫ف‬. Paononta‫ف‬
Yosë chachin pochin chinotarainquën, nohuantërahuë. Ina marë‫ف‬inapita
itopi. acorahuatoma‫ف‬, a‫ف‬paco‫ف‬a‫ف‬chinchina‫ف‬,
23ॸTopinan piyapi niponahuë‫ف‬, ͑ҡ͑‫ڏ‬ itërin.
huaton, hua‫ف‬ani pa‫ف‬yatërin. Yosëíchin 3ॸNapoaton co coshatatonahuë‫ف‬,
chinotacaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬. Napoaton inapita marë‫ف‬chiniquën Yosë nontopi.

a‫ف‬naroachin Sinioro anquëninëni Nani Yosë nontohuachinara,
acaniorin. Chiniquën canioton, shonari së‫ف‬huamotorahuatona‫ف‬, acopi paatona‫ف‬
pë‫ف‬yarin. Parësitërarin quëran chiminin a‫ف‬chinacaiso marë‫ف‬. Ina quëran a‫ف‬papi
huachi. huachi.
24ॸYosë nanamënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
nahuinarin. Nisha nisha parti Nisha nisha parti a‫ف‬chinpiso‫ف‬

sha‫ف‬huirarin ni‫ف‬ton, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ 4ॸIspirito
Santo nohuanton, pa‫ف‬sapi.
natëapi huachi. Siriosiaquë pa‫ف‬pi marë pa‫ف‬tacaiso marë‫ف‬.
25ॸPirnapi, Saono, inapitaso‫ف‬nani Ina quëran ihuan botiquë pa‫ف‬sahuatona‫ف‬,
yonquipi Antioquiaquë paantacaiso‫ف‬. Chipri parti canconpi. Panca so‫ف‬ton
inaso‫ف‬. Inaquë na‫ف‬a ninano‫ف‬ya‫ف‬huërin. pa‫ف‬sarin. Botiquë ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, marë

5ॸSaraminaquë nonshirahuatona‫ف‬, Cotio pa‫ف‬tantapi huachi. Panpiria parti
niyontonpiso pëiquë pantarahuatona‫ف‬, nonshirahuatona‫ف‬, a‫ف‬na ninanoquë pa‫ف‬pi.
Yosë nanamën sha‫ف‬huitopi. Nisha nisha Piriqui itopiso‫ف‬. Coansha Marcoriso‫ف‬
niyontonpiso pëiquë sha‫ف‬huitëra‫ف‬piapi. nipirinhuë‫ف‬co huachi ca‫ف‬taninhuë‫ف‬.
Coansha Marconta‫ف‬pa‫ف‬nin catahuacaso Quirosarinquë ayamantarin. 14ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬
marë‫ف‬. 6ॸInaquë sha‫ف‬huirahuatona‫ف‬, ya‫ف‬ipi Paonoso‫ف‬Pirnapirë chachin paantapi.
Chipri parti pa‫ف‬topi. A‫ف‬chintëra‫ف‬piapi. Piriqui na‫ف‬huëtahuatona‫ف‬, aquë iratopi.
Inapotatona‫ف‬, Paposëquë huarë‫ف‬ Pa‫ف‬sápatona‫ف‬, nisha Antioquiaquë
canconpi. Inaquë a‫ف‬na pënoton quë͑͑‫ڏ‬ canconpi, Pisitia parti ya‫ف‬huërinso‫ف‬.
conpi. Inaso‫ف‬Cotio quëmapi, Parquisoso Chinoto tahuëri nipachina, Cotio
itopiso‫ف‬. Crico nananquë Irimasë niyontonpiso pëiquë pa‫ف‬pi. Inaquë
itopiso‫ف‬. “Yosë catahuarinco no‫ف‬tëquën ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, huënsëpi. 15ॸCotio
ninoca‫ف‬huaso‫ف‬,” itaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ ansiano‫ف‬sa‫ف‬quirica nontapi. Moisësë
nonpintarin. 7ॸInaso‫ف‬chirinchi pëinënquë iraca pënëntërinso‫ف‬, pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
ya‫ف‬huërarin. Chirinchiso‫ف‬Sirquio Paono ninshitopiso‫ف‬, ɗ͑Йɗҡ͑͑ɗ͑Ύ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
itopiso‫ف‬. Inaso‫ف‬noya yonquirin. “Canta‫ف‬ china‫ف‬, natanpi.
Yosë nanamën natain,” ta‫ف‬ton, Pirnapi, —Yapënënpatancoi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
Paono, inapita amatërin. 8ॸPënotonso‫ف‬ sha‫ف‬huitocoi nataiin, itërin.
nipirinhuë‫ف‬co nohuantërinhuë‫ف‬. 16ॸNapotohuachina, —Inta nipachin,
—Ama natëquësohuë‫ف‬, toconin. carinquëmanta‫ف‬pënëinquëma‫ف‬, ta‫ف‬ton,

9ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Paonoso‫ف‬pënoton notëërin. Paono huanirin. Huanirahuaton, imirin
Ispirito Santori noyá ya‫ف‬coancantërin quëran tasatërin piyapi‫ف‬sari natanacaiso
ni‫ف‬ton, ninorin. marë‫ف‬.
10ॸ—Quëmaso‫ف‬sopai pochin cancantëran. —Natanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. A‫ف‬naquëmanta‫ف‬
Yosëso‫ف‬noya noya nipirinhuë‫ف‬, yainimicotë nisha piyapinquëma‫ف‬nipomarahuë‫ف‬,
ran. Tëhuënchachin nonpintënquën, pa‫ف‬pi Yosë chinotërama‫ف‬. Canpitanta‫ف‬natanco.
co noya quëmapinquënhuë‫ف‬. Sinioro 17ॸIraca quëra huarë‫ف‬Cotioro‫ف‬sanpoa‫ف‬
no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitopirinpoahuë‫ف‬, quëmari Yosë chinotërëhua‫ف‬. Iraca chachin

nonpintaton, a‫ف‬napita anishacancantaran. Ѹȍɗ̲ѸȍΎ͑ř͑ЙΎЙɗҡËΎфɗ͑ЙɗֆЙɗ͑ř͑‫ڏ‬
11ॸͮЙΎҡΎ͑Йɗф̲ɗËȍɗ֤͑ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ pita nicacaiso marë‫ف‬. Iquipitoquë
ton, co manta‫ف‬quënantaranhuë‫ف‬. Hua‫ف‬qui yacapona‫ف‬, Yosë nohuanton, na‫ف‬api
miachin co pi‫ف‬i quënanaranhuë‫ف‬, itërin. huachi. Ina quëran Yosë chachin
Napotohuachina, a‫ف‬naroachin pënoton chiniquën nanantaton, catahuarin
chistoro pochin ni‫ف‬tërin. Tashitaton, co Iquipito quëran cha‫ف‬ëcaiso marë‫ف‬.
manta‫ف‬quënantërinhuë‫ف‬. Si‫ف‬pinantápirinhuë‫ف‬. 18ॸCatapini shonca pi‫ف‬ipi inotë‫ف‬parti
A‫ف‬naya‫ف‬pi nohuantërin matanpaquirahuaton, pa‫ف‬pachinara, Yosëri nosoroaton, co

quëpacaso marë‫ف‬. 12ॸChirinchiri ni‫ف‬sahuaton, no‫ف‬huirinhuë‫ف‬. Co yanatëpirinahuë‫ف‬,
“Yosëri napotërin mini,” ta‫ف‬ton, natërin. na‫ف‬con catahuarin. 19ॸIna nohuanton,
Sinioro nanamën natanahuaton, pa‫ف‬yanin Canaan parti pa‫ف‬pi huachi. Inatohua‫ف‬
huachi. “Inaso‫ف‬chiniquën nanan,” tënin. nisha nisha piyapiro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëpi, nisha
nisha nananquë nonpisopita. Canchisë
Caratas parti pënëntërinso‫ف‬ ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, co Yosë natëЙɗѸΎЙɗҡ‫ڏ‬
13ॸIna
quëran Paono a‫ف‬na parti pa‫ف‬sarin huë‫ف‬. Ina nohuanton, ta‫ف‬huantopi.
huachi. Ca‫ف‬taninsopitarë chachin Inaquë chachin shimashonënpoapita
ya‫ف‬huëpi huachi. Yosëri catahuarin huatama‫ف‬, nicha‫ف‬ësarinquëma‫ف‬

ni‫ف‬ton, ina no‫ف‬pa‫ف‬hua‫ف‬anëntopi huachi. canpitanta‫ف‬. Napoaton ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬
20ॸInaquë catapini pasa a‫ف‬natërapo sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. 27ॸQuirosarinquë
shonca pi‫ف‬ipi ya‫ف‬huëpi. Yosë nohuanton, ya‫ف‬ȍӕřЙɗѸΎЙɗҡËΎтӕɗѸΎѸΎ͑Ύȍӕ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬acopi noya ya‫ف‬huëcaiso huë‫ف‬. Ni‫ف‬pirinahuë‫ف‬, co nohuitopihuë‫ف‬.
marë‫ف‬. Ina piquëran Samoironta‫ف‬ Co hua‫ف‬ano‫ف‬sari tëranta‫ف‬nohuitopihuë‫ف‬.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënënarin. 21ॸIna quëran Pënëntona‫ف‬pi ninshitërinso‫ف‬nani chinoto
“Copirno nohuantërai huachi,ٚҡΎЙËȍɗ‫ڏ‬ tahuëri nontopi, natanpirinahuë‫ف‬, co
nara, Yosëri Saono acorin. Inaso‫ف‬ yonquipihuë‫ف‬. “Quisoso tëpaquë‫ف‬,” itopi.
Mincamin huënton piyapi, Quisë Iraca ninorinso chachin yatëpapi. 28ॸCo
hui‫ف‬nin. Catapini shonca pi‫ف‬ipi Saono tëpacasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, Pirato
hua‫ف‬an ya‫ف‬coninso‫ف‬. 22ॸIna quëran ina sha‫ف‬huitopi: “Tëpaquë‫ف‬,” itopi. 29ॸTëpapi
ocoirahuaton, Tapi acorin huachi. Isai huachi. Ina quëran ya‫ف‬ɗЙɗ֤ΎѸřнӕɗфɗË‫ڏ‬
hui‫ف‬nin inaso‫ف‬. Nóya quëmapi ni‫ف‬ton, nënquë ninorinso‫ف‬nanihuachina, corosë
Yosëri noya ni‫ف‬nin. “Tapiso‫ف‬ca pochin quëran anohuararahuatona‫ف‬, pa‫ف‬pitopi.
cancantërin. Noya ni‫ف‬nahuë. No‫ف‬tëquën 30ॸPa‫ف‬pitopirinahuë‫ف‬, ֤ΎѸřфɗ͑͑Йɗҡ͑ҡ‫ڏ‬
natëarinco,” tënin Yosë. 23ॸIraca chachin rin huachi. 31ॸNanpiantarahuaton, a‫ف‬na

Yosëri sha‫ف‬huitërin: “A‫ف‬na tahuëri yoqui miria pochin ya‫ف‬huantarahuaton,
Tapico‫ف‬shin nicha‫ف‬ësarinquëma‫ف‬,” itërin ca‫ف‬taninsopita ya‫ف‬notëra‫ف‬piarin.
shimashocoro‫ف‬sa‫ف‬. Iporaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Co‫ف‬huara chimiyantërasohuë‫ف‬, na‫ف‬a
nani Quisoso a‫ف‬paimarin nicha‫ف‬ëinpoaso Caririaquë ya‫ف‬huëpisopita ca‫ف‬tanapi.
marë‫ف‬. Sha‫ف‬huitërinso chachin Quirosarinquë huarë‫ف‬imapi. Quisoso
a‫ف‬paimarin. 24ॸCo‫ف‬huara Quisoso nanpiantahuachina, inapitari quënanpi.
huë‫ف‬shatërasohuë‫ف‬, Coansha pënëntarin. Quënanahuatona‫ف‬, ya‫ف‬ipi piyapi sha‫ف‬ȍӕɗ‫ڏ‬
Na‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬pënënarin. “Co tapi huachi. “Nanpiantarin mini.
noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬ Quiyari ni‫ف‬nai,” tosapi.
toma‫ف‬, Yosë pochin cancantoco‫ف‬. Ina 32ॸQuiyanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya nanan
quëran i‫ف‬quë aporintaranquëma‫ف‬,” itërin. sha‫ف‬huitarainquëma‫ف‬. Iraca Yosëri

25ॸCoansha nani hua‫ف‬qui‫ف‬pë͑ř͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ sha‫ف‬huitërinso chachin. ґȍɗ̲ѸȍΎ͑ř͑‫ڏ‬
china, itërin: “Quëmaso‫ف‬Cristonquën, poapita nontaton, naporin. 33ॸNani
itopiramacohuë‫ف‬, co caso‫ف‬inacohuë‫ف‬. Quisoso a‫ف‬patimarinpoa‫ف‬. Shinpitanpoa‫ف‬
Nipirinhuë‫ف‬, ca piquëran huë‫ف‬sarin. ni‫ف‬tëhua‫ف‬, canpoanta‫ف‬yonquirinpoa‫ف‬.
Inaso‫ف‬noya noya ni‫ف‬ton, chini chiniquën Yosë quiricanënquë iraca ninshitërin.
nanantarin. Co caso‫ف‬ina pochin “Quëmaso‫ف‬hui‫ف‬nahuënquën. Ipora
chiniquën nanantërahuë‫ف‬. Tapanato, co chachin acoaranquën hua‫ف‬anëntacaso
sapatën i‫ف‬quirita‫ف‬huaso tëranta‫ف‬ marë‫ف‬,” tënin Tapi. Sarmo catoquë
nanitarahuë‫ف‬,” itërin. Coansharinta‫ف‬ naporin. 34ॸYosëri ananpitantacaso‫ف‬
Quisoso natërin, tënin Paono. ninorin. Co nonën chanatomiatarinhuë‫ف‬.
Iraca quiricanën quëran itërin: “Tapi
Apran shinpita no‫ف‬tëquën nontërahuë. Nosoroaton,
26ॸInaquëran itantarin: na‫ف‬con catahuarahuë. Quëmanta‫ف‬
—Canpoa‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, kЙф͑Ѹȍɗ͑Йɗҡ͑‫ڏ‬ inapochachin catahuaranquën,” tënin
poa‫ف‬ni‫ف‬tëhua‫ف‬, Yosëri nanan Yosë. 35ॸNapoaton Tapiri ninshitantarin.
a‫ف‬patirinpoa‫ف‬nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬. “Quëmasachin natëranquën ni‫ف‬ton, co
Nisha piyapinquëmanta‫֤ف‬ΎѸřËȍɗ͑ΎҡΎ‫ڏ‬ nohuantëranhuë‫ف‬nonëhuë
chanata‫ف‬huaso‫ف‬,” tënin, Yosë nontaton. piyapi‫ف‬santa‫ف‬Cotioro‫ف‬sa pochin Yosë

Sarmo quiricaquë naporin. 36ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬ chinotopisopita imasapi. Imapachinara,
Tapiso‫ف‬Yosë natëton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Paono, Pirnapi cato chachin
catahuarin. Ina quëran chiminin. a‫ف‬chintantapi.
Shimashonënpita pirayan pa‫ف‬pitopi. —“Yosë nosororinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬,
Nani chanatërin huachi. 37ॸQuisososo‫ف‬ imamiatoco huachi, itopi.
nipirinhuë‫ف‬Yosëri ananpitantarin
huachi. Co nonën chanatërinhuë‫ف‬. Cotioro‫ف‬sari no‫ف‬huipiso‫ف‬
Quisoso nonën chachin ninoton, Tapico‫ف‬ 44ॸA‫ف‬na chinoto tahuëri nanihuachina,
iraca ninshitërin. ya‫ف‬ipi ninanoquë ya‫ف‬huëpisopita
38ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, niyontonpi Yosë nanamën natanacaiso
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Quisosoichin marë‫ف‬. Caraichin piyapi co pa‫ف‬pihuë‫ف‬.
nanitaparin oshanëma‫ف‬inquitinquë 45ॸCotioro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬notohuaro‫ف‬
maso‫ف‬. 39ॸIraca pënëntërinso‫ف‬Moisësëri piyapi ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, apiratopi.

ninshitopirinhuë‫ف‬. Ina imapatama‫ف‬, co “Isopitaso‫ف‬nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬ton, co
oshanëma‫ف‬inquitarinquëmahuë‫ف‬. canpoa pochin iraca pënëntërinso‫ف‬
Nipirinhuë‫ف‬, Quisoso natëhuatëhua‫ف‬, natëpihuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, no‫ف‬huitopi.
oshanënpoa‫ف‬inquitarinpoa‫ف‬. ϘѸȍ͑ř͑‫ڏ‬ —Paono co no‫ف‬tëquën a‫ف‬chininhuë‫ف‬.
poa marë‫ف‬chiminin ni‫ف‬ton, ɗ͑нӕɗҡфɗ͑‫ڏ‬ Inaso‫ف‬nonpintë‫ف‬, itopi. 46ॸPaonoso‫ف‬
poa‫ف‬. Ina quëran Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa nipirinhuë‫ف‬chiniquën cancantaton, co
huachi. 40,41ॸNani natanamaco ni‫ف‬ton, të‫ف‬huatërinhuë‫ف‬. Pirnapinta‫ف‬chiniquën
a‫ف‬naroachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, natëco‫ف‬. Ni‫ف‬cona cancantërin.
naniantotama‫ف‬. Iraca quiricanën quëran —Canpita‫ف‬ton Yosë nanamën
Yosëri itërin: sha‫ف‬huita‫ف‬huanquëmaso‫ف‬
Canpitaso‫ف‬na‫ف‬con tëhuaconama‫ف‬. Iso ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, a‫ف‬porama‫ف‬. Yosëichin
tahuëri‫ف‬sa‫ف‬ca nohuanto, na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬ina nohuitatëhua‫ف‬
ma‫ف‬sha onpoarama‫ف‬. ֤Ύ͑нӕɗф‫ڏ‬ nanpimiatacaso‫ف‬. Co nohuantëramahuë‫ف‬
huëso‫ف‬sha‫ف‬huitarinënquëma‫ف‬. ni‫ف‬ton, co nanitëramahuë‫͑͑ف‬Йɗ͑ҡË‫ڏ‬
Natanapomarahuë‫ف‬, co natëtëф‫ڏ‬ maso‫ف‬. Napoaton canpita
mahuë‫ف‬. Napoaton pa‫ف‬yanatoma‫ف‬, a‫ف‬porahuatëinquëma‫ف‬, nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬
yonquico‫ف‬. Chiniquën a‫ف‬chintarai huachi. 47ॸSinioro
ana‫ف‬intaranquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, sha‫ف‬huitërincoi.
ta‫ف‬huantarama huachi, tënin Quëmaso‫ف‬acoranquën nisha
Yosë. piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬Ëȍɗ͑ҡҡΎ͑͑Ύȍӕɗҡ͑‫ڏ‬
Pënëntona‫ف‬pi nani ninshitërin. coso marë‫ف‬. A‫ف‬pinëso pochin
Canpitanta‫ف‬ni‫ف‬cona inapochachin nanamëhuë anohuitaran. Ya‫ف‬ipi
ana‫ف‬intochinquëma‫ف‬, tënin Paono, parti paaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬
pënëntaton. a‫ف‬chintëra‫ف‬piapon cha‫ف‬ëcaiso
marë‫ف‬, itërincoi, tënin Paono.
Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬yanatanpiso‫ف‬ 48ॸNisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬natanahuatona‫ف‬,
42ॸInaquëran niyontonpiso pëi quëran pa‫ف‬yatopi.
pipihuachina, —A‫ف‬na chinoto tahuëri —Ma noyacha Yosë sha‫ف‬huitërinpoa
inapochachin a‫ف‬chintantacoi, itopi. paya, topi. A‫ف‬naquën Yosë nohuanton,
43ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬noquitopirinahuë‫ف‬, na‫ف‬a natëtona‫ف‬, Quisoso imasapi huachi. Ina
Cotioro‫ف‬sari Paono imasapi. Nisha nohuitatona‫ف‬, nóya nanpiapi huachi.
49ॸYa‫ف‬ipiPisitia parti Sinioro nanamën 5ॸPaono, Pirnapi, cato chachin noya

nahuinin. 50ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Cotioro‫ف‬saso‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬naquëni chinotopi
nipirinhuë‫ف‬ninano‫ف‬hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬nontopi. ahuëcaiso marë‫ف‬. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬, nisha
Sanapi‫ف‬santa‫ف‬chiniquën nanantopisopita piyapi‫ف‬sa‫ف‬inahua capini chinotopi
nontopi, Yosë chinotërinsopita nininso‫ف‬. ahuëcaiso‫ف‬. Hua‫ف‬ano‫ف‬sarinta‫ف‬no‫ف‬huipi.
—Paono co noya quëmapihuë‫ف‬. Na‫ف‬piquë yatëpapirinahuë‫ف‬, 6ॸ͑ҡ͑ҡ‫ڏ‬
Pirnapinta‫ف‬co noyahuë‫ف‬. Co isëquë huatona‫ف‬, ta‫ف‬api. Niconia parti pa‫ف‬pi
nohuantërëhuahuë‫ف‬, toconpi. ͮЙΎҡ‫ڏ‬ huachi. Inaquë cato‫ف‬ninano‫ف‬ya‫ف‬huërin,
tona‫ف‬, aparësitahuatona‫ف‬, a‫ف‬papi huachi. pancana nininso‫ف‬. A‫ف‬na Nistra, a‫ف‬na Tirpi
51ॸ—Tëhuënchachin co natëramahuë‫ف‬ itopiso‫ف‬. 7ॸInatohua‫ف‬paatona‫ف‬, noya
ni‫ف‬ton, Yosë ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬, nanan sha‫ف‬huiantarapi.
itahuatona‫ف‬, Iconioquë pa‫ف‬pi huachi. —Quisoso o‫̲ف‬фɗ͑͑ΎֆË͑Ë͑ҡɗ͑‫ڏ‬
52ॸPatopirinahuë‫ف‬, nani a‫ف‬chintopi ni‫ف‬ton, poaso marë‫ف‬, itërapi. Ya‫ف‬cariyanta‫ف‬
Quisoso imapisopitaso‫ف‬noya cancantapi sha‫ف‬huirapi.
huachi. Ispirito Santori nani
ya‫ف‬coancantërin. Pirnapi yamoshapiso‫ف‬
8ॸNistraquë apia ya‫ف‬huërin. Co
Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintantarinso‫ف‬ nanitërinhuë‫ف‬iratacaso‫ف‬. Nasitërin quëra
14
1ॸPaono, Pirnapi, inapita aquë huarë‫ف‬co onporonta‫ف‬huanirinhuë‫ف‬.
pa‫ف‬sapi Quisoso nanamën 9ॸPaonori a‫ف‬chintohuachina, nóya
sha‫ف‬huicaiso marë‫ف‬. Aquë iratahuatona‫ف‬, natanarin. Napohuachina, Paonori

Iconioquë canconpi huachi. Inaquënta‫ف‬ notëërin. “Iso quëmapi noya natëtërin.
chinoto tahuëri nanihuachina, Cotio Quisocristo nanitërin anoyatincoso‫ف‬,
niyontonpiso pëiquë ya‫ف‬conpi. Nóya tëninso marë‫ف‬anoyatarahuë,” tënin
a‫ف‬chinpi ni‫ف‬ton, na‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬natëpi yonquinënquë. 10ॸNapoaton chiniquën
huachi. Na‫ف‬a nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬Quisoso nontërin:
imasapi. 2ॸA‫ف‬naquën Cotioro‫ف‬saso‫ف‬ —Huaniquë‫ف‬, iyasha, itërin.
nipirinhuë‫ف‬co yanatëpihuë‫ف‬. Ni‫ف‬ton, A‫ف‬naroachin huanirahuaton, noya
nisha nisha nonsapi. pa‫ف‬sarin huachi. 11ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬
—Quisoso imapisopita co noya ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, Niconia nananquë
piyapihuë‫ف‬, itopi. Napoaton a‫ف‬naquën co ninontopi.
yaimatonahuë‫ف‬, imapisopita no‫ف‬huipi. —Yosëro‫ف‬sa‫ف‬isëquë o‫ف‬maton, piyapi
3ॸHua‫ف‬qui‫ف‬inaquë Paono yacapatarin. taranarin huachi, itopi. 12ॸInaquë
Pirnapirë chachin inaquë ya‫ف‬huarin. ya‫ف‬ȍӕřЙɗѸΎЙɗҡËΎҽҡ֤ΎѸř͑ΎȍӕɗҡΎЙɗ‫ڏ‬
Chiniquën cancantatona‫ف‬, Sinioro huë‫ف‬. “Nisha nisha yosëro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërin,”
nanamën sha‫ف‬huirápi. topirinahuë‫ف‬. Pirnapi masho masho
—Quisoso na‫ف‬con nosoroatonpoa‫ف‬, ni‫ف‬ton, —Inaso‫ف‬Copitiro nimara, nitopi.
yacatahuarinpoa‫ف‬, itapi. ʊ͑фɗËҡȍӕ‫ڏ‬ Paono na‫ف‬con na‫ف‬con a‫ف‬chinin ni‫ف‬ton,
huachina, piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin —Inaso‫ف‬Mircorio chinotërëhuaso‫ف‬,
anoyatërin. Ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, —Tëȍӕř͑‫ڏ‬ nitopi. Inahuara nananquë ninontapi
chachin Yosë catahuarinquën, itopi. ni‫ف‬ton, Paono co nataninhuë‫ف‬. Co
4ॸNapoaponahuë‫ف‬, nisha nisha yonquipi. Pirnapi tëranta‫ف‬nataninhuë‫ف‬. Napoaton
A‫ف‬naquën Cotioro‫ف‬sa pochin cancantopi. piyapi‫ف‬sa‫ف‬yonquipiso‫ف‬co nitotërinhuë‫ف‬.
Ya‫ف‬huërë‫ف‬a‫ف‬naquënso‫ف‬Quisoso 13ॸNinano‫ف‬ɗ͑ҡΎ͑нӕřæΎЙɗҡɗфΎ̲ΎѸȍҡΎ‫ڏ‬
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita pochin cancantopi. piso pëi‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ina hua‫ف‬anën

ohuaca‫ف‬masahuaton, yancoro‫ف‬sa‫ف‬ no‫ف‬huipi huachi. Cotioro‫ف‬sari huëËЙɗ‫ڏ‬

sihuisahuaton, apë‫ف‬pëconotërin. rahuatona‫ف‬, anishacancantopi. A‫ف‬naquën
Ya‫ف‬coanaquë quëparahuaton, inaquë Antioquia quëran huë‫ف‬pi. A‫ف‬napitanta‫ف‬
yatëparin Pirnapi moshacaiso marë‫ف‬. Iconio quëran huë‫ف‬pi. Huë‫ف‬sahuatona‫ف‬,
14ॸNaporo huarë‫ف‬Pirnapi, Paono, Paono, Pirnapi, inapita sha‫ف‬huirapipi.
inapita nitotopi huachi. ͮҡ͑ȍӕ‫ڏ‬ —Isopita nonpintëro‫ف‬sa‫ف‬. Huëco‫ف‬
tona‫ف‬, “Tata Yosëíchin chinotacaso‫ف‬ tëpa‫ف‬ahua‫ف‬, itopi.
nipirinhuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, nioshacotonpi. —Noyahua‫ف‬, topachinara, Paono
Huancanachin ta‫ف‬aconahuatona‫ف‬, mapi. Masahuatona‫ف‬, na‫ف‬piquë
chiniquën nontopi. të‫ف‬yaratona‫ف‬, tëpapirinahuë‫ف‬. Ϙȍӕфф‫ڏ‬
15ॸ—Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, moshacoisohuë‫ف‬. huatona‫ف‬, ninano‫ف‬intonquë të‫ف‬yatonpi.
Tëhuënchachin co quiyaso‫̲ف‬ΎѸȍ͑‫ڏ‬ “Nani chiminin huachi,” ta‫ف‬tona‫ف‬, inaquë
coiso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Quiyanta‫ف‬ patopi huachi. 20ॸQuisoso imapisopitari
piyapicoi, canpita pochachin ninai. huë‫ف‬sahuatona‫ف‬, nocoirapi. SëtáЙɗфɗ͑‫ڏ‬
Noya nanan sha‫ف‬huita‫ف‬huanquëmaso huë‫ف‬, a‫ف‬nanaya nanpiantarahuaton,
marë‫ف‬huë‫ف‬nai. Quisoso nanamën, huaniantarin huachi. Ninanoquë
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬, natanco. paantarin. Tahuëririnquë Tirpiquë
Mamanshi topinan quëran mosharama‫ف‬. pa‫ف‬nin. Pirnapinta‫ف‬pa‫ف‬nin.
Yosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nanpirarin. Ama 21ॸInaquë noya nanan
huachi mamanshi moshacosohuë‫ف‬. sha‫ف‬huitahuachina, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬

Inapita naniantatoma‫ف‬, Yosë imaco Quisoso imasapi huachi. Ina quëran
huachi. Isoro‫ف‬pa‫ف‬, inapaquë Paono Pirnapirë‫ف‬ninontopi.
ya‫ف‬huërinsopita, marëro‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬ipi —Huëquë‫ف‬paanta‫ف‬a nisha nisha
ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬, inapita inari ninin. 16ॸIraca ninanoquë a‫ف‬chinëquë imapisopita
piyapi‫ف‬sa‫ف‬co Yosë nohuitopihuë‫ف‬. nianta‫ف‬a chiniquën cancanchina‫ف‬, nitopi.
Ma‫ف‬sona yonquihuachinara, moshatopi. Nitatona‫ف‬, Nistraquë ayamantapi. Ina
Naporo‫ف‬Yosëri tananpitërin inahuara quëran Iconioquënta‫ف‬paantahuatona‫ف‬,
yonquipiso‫ف‬imacaiso marë‫ف‬. 17ॸͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Antioquiaquë cancoantapi huachi.
huë‫ف‬, nosoroatonpoa‫ف‬, nani ma‫ف‬sha 22ॸCara ninanoquë chachin Quisoso
acotërinpoa‫ف‬ina nohuitacaiso marë‫ف‬. Ina imapisopita pënëna‫ف‬piapi.

nohuanton, o‫ف‬nanin. Ina nohuanton, —Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Quisoso a‫ف‬pocosohuë‫ف‬.
ma‫ف‬sha papotërin. Ina nohuanton, Nóya imaco huachi. A‫ف‬napita aparëѸɗҡфɗ‫ڏ‬
cosharo‫ف‬ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬capatëhua‫ف‬ nënpoa‫ف‬. Parësitacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Parësitatë
noya cancantahuaso marë‫ف‬. Inapotaton, hua‫ف‬, Yosë huëntonënquë ya‫ف‬conarëhua‫ف‬.
noya yonquirinpoaso‫ف‬anitotërinpoa‫ف‬. Napoaton noya ahuantoco‫ف‬, itopi. Pë͑ř͑Й‫ڏ‬
Napoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, canpitanta‫ف‬Tata chinara, chiniquën acancantopi.
Yosë imaco huachi, tënin Paono. 23ॸYapa‫ف‬pachinara, a‫ف‬naya a‫ف‬naya Quisoso
18ॸIna topachina, na‫ف‬a moshatacaiso‫ف‬ imapisopitaquë ansiano‫ف‬sa‫ف‬acora‫ف‬piapi.
nohuantopirinahuë‫ف‬, oshaquëran Noya nipisopitaráchin acora‫ف‬piapi. Co
natëtona‫ف‬, co huachi ohuaca‫ف‬tëpapihuë‫ف‬, coshatatonahuë‫ف‬, Yosë nontapi. Yosë
co moshatopihuë‫ف‬. nontahuatona‫ف‬, acopi huachi. Ina quëran
Yosë nontantapi.
Na‫ف‬piquë të‫ف‬yarapiso‫ف‬ —Ya‫ف‬ipi isopita, Sinioro, noya
19ॸNapoaponahuë‫ف‬, co hua‫ف‬qui quëф͑‫ڏ‬ natërinënquën. Noya a‫ف‬paiquë‫ف‬, itopi.
huë‫ف‬nisha cancantatona‫ف‬, Paono Cara ninanoquë chachin napopi.
sha‫ف‬huichinquëmapa‫ ?ف‬ta‫ف‬tona‫ف‬, Paono,

Hua‫ف‬qui quëran ya‫ف‬huëpiquë paantapiso‫ف‬ Pirnapi, a‫ف‬napitanta‫ف‬a‫ف‬papi.
24ॸIna quëran paantahuatona‫ف‬, Pisitia 3ॸA‫ف‬pahuachinara, pa‫ف‬pi. Pinisia parti,
parti na‫ف‬huëcoantarahuatona‫ف‬, Panpiria Samaria parti, inaquëpita pa‫ف‬sahuatona‫ف‬,

parti cancontapi. 25ॸPiriquiquë Yosë sha‫ف‬huira‫ف‬piapi.
nanamën sha‫ف‬huitantarahuatona‫ف‬, —Nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬Quisoso imasapi
Atariaquë pa‫ف‬pi huachi. 26,27ॸIna quëran huachi, itëra‫ف‬piapi. Quisoso imapisopita
botiquë pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, Antioquiaquë natanahuatona‫ف‬, nóya cancantapi
paantapi. Ya‫ف‬huëpiquë chachin paantapi huachi.
huachi. Canquirahuatona‫ف‬, Quisoso
imapisopita ayontonahuatona‫ف‬, ya‫ف‬ipi Quirosarinquë ninontopiso‫ف‬
sha‫ف‬huitopi. 4ॸQuirosarinquë canconahuachinara,
—Nani hua‫ف‬qui quëran a‫ف‬paramacoi. ya‫ف‬ipi Quisoso huëntonënquë
“A‫ف‬na parti ya‫ف‬huëpisopita ya‫ف‬conpisopita noya nontapi.
sha‫ف‬huitonco‫ف‬. Insëquësona pa‫ف‬patama‫ف‬, Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita, ansiano‫ف‬sa‫ف‬,
Yosë noya catahuainquëma‫ف‬,ٚɗҡΎȍӕҡ‫ڏ‬ inapitanta‫ف‬noya nontapi. Ina quëran
macoira, pa‫ف‬nai. Nani sha‫ف‬huitërai. Yosë Paonori ya‫ف‬ipi sha‫ف‬huitërin:
nóya catahuarincoi. Ina nohuanton, —Aquë, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pa‫ف‬nai Quisoso
nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬Quisoso natëtona‫ف‬, nanamën sha‫ف‬huita‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Yosë
Yosë huëntonënquë ya‫ف‬conapi huachi, noya catahuarincoi. Nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬
itopi. 28ॸInaquë hua‫ف‬qui‫ف‬ya‫ف‬huërapi. Quisoso imasapi huachi. Nisha nisha
Imapisopitarë‫ف‬ninontatona‫ف‬, noya ninanoquë niyontonapi huachi, itërin.
ya‫ف‬huërapi huachi. 5ॸIna natanahuatona‫ف‬, a‫͑ف‬нӕř͑ֆ͑Ύ͑ҡ‫ڏ‬
tona‫ف‬, huanipi. Parisio piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗЙΎ͑‫ڏ‬

Iraca pënëntërinso‫ف‬ raihuë‫ف‬, Quisoso imasapi huachi. Inapita
15
1ॸInaquëran a‫ف‬naquën huanirahuatona‫ف‬, itopi:
quëmapi‫ف‬sa‫ف‬Cotia parti quëran —Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬yaimapachina‫ف‬,
canquipi. Quisoso imasaponaraihuë‫ف‬, Cotio marca acotacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ya‫ف‬ipi
Moisësë pënëntërinsonta‫ف‬imasapi. Moisësë iraca pënëntërinso‫ف‬imacaso‫ف‬
ͮЙΎҡΎ͑k͑ҡɗΎнӕɗнӕřË͑нӕɗȍӕËȍɗ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin. Inapitanta‫ف‬a‫ف‬chintoco‫ف‬
nara, imapisopita nisha a‫ف‬chintapi. imaina‫ف‬, itopi.
—Iraca Moisësë pënëninpoa‫ف‬Cotio 6ॸNapoaton Quisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita,
marca niacotacaso‫ف‬. Co ina natëȍӕҡ‫ڏ‬ ansiano‫ف‬sa‫ف‬, inapita niyontonapi nisha

mahuë‫ف‬, co Yosë anoyacancantarinquë nisha yonquipiso‫ف‬ninatanacaiso marë‫ف‬.
mahuë‫ف‬, itopi. 2ॸPaonoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co 7ॸHua‫ف‬qui‫ف‬ninontohuachinara, Pitro
ina pochin yonquirinhuë‫ف‬. huanirahuaton, itërin:

—Co niacotacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, —Canta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pi‫ف‬pian
tënin Pirnapinta‫ف‬. Napoaton ni‫ف‬toro‫ف‬sarë‫ف‬ sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Nani iraca Yosë
ninontápi. “Co no‫ف‬tëquën acorinco nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬
a‫ف‬chintaramahuë‫ف‬,” nitatona‫ف‬, chiniquën sha‫ف‬huita‫ف‬huaso marë‫ف‬. Ina nohuanton,
ninontapi. Napoaton imapisopitari Quisoso nanamën sha‫ف‬huitërahuë. Nisha
itapona‫ف‬: piyapi‫ف‬santa‫ف‬natanahuatona‫ف‬, natëpi
—Quirosarinquë paco‫ف‬. Quisoso huachi. Natëtona‫ف‬, imasapi. Ina
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita, ansiano‫ف‬sa‫ف‬, inapita nitotërama‫ف‬canpitanta‫ف‬. 8ॸYa‫ف‬ɗЙɗֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
natanco‫ف‬. ¿Ma‫ف‬tama‫ف‬ rëhuasopita Yosë nitotërin. “Inapitanta‫ف‬
cancanëna quëran noya natërinaco Inapitanta‫ف‬piyapinënpita pochachin

huachi,” ta‫ف‬ton, Ispirito Santo ni‫ف‬sarin. 15ॸInacháchin pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
aya‫ف‬coancantërin. Canpoa‫ف‬ ninshitërin. Iraca Yosë quiricanënquë
ya‫ف‬coancantërinpoaso pochachin ninshitaton, naporin:
inapitanta‫ف‬ya‫ف‬coancantërin. 16 Yosëri chachin itërin: “A‫ف‬na tahuëri
9ॸYa‫ف‬ipinpoa‫͑ف‬ЙΎЙɗ͑Ëȍɗ͑͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬ huëantarahuë. Tapico‫ف‬shinpita
poa‫ف‬. Nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬nosororin. catahuantarahuë. Inapitaso‫ف‬
“Quisocristoichin imasarahuë,ٚҡΎЙËȍɗ‫ڏ‬ naniantërinaco ni‫ف‬tona‫ف‬, pëi‫ف‬
nara, cancanëna‫ف‬anoyatërin. 10ॸMoisësë mocarinso pochin nisapi. Co noya
pënëntërinso‫ف‬iraca nisha‫ف‬huitopirinhuë‫ف‬. cancantopirinahuë‫ف‬, Ëфɗ͑Ύֆ‫ڏ‬
Shimashonënpoa‫ف‬co nanitopihuë‫ف‬ cancantantarahuë. ͮΎֆËΎ͑ҡ‫ڏ‬
no‫ف‬tëquën natëcaiso‫ف‬. Canpoanta‫ف‬co rahuë 17ॸa‫ف‬napita piyapi‫ف‬santa‫ف‬
nanitaparëhuahuë‫ف‬. ¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬ nohuitinacoso marë‫ف‬. Nisha
nipachin nisha piyapi a‫ف‬chintërë‫?ف‬ piyapi‫ف‬santa‫ف‬nohuitohuachinaco,
tënahuë. Yosëri noya ni‫ف‬pachina, co chinotarinaco. Ca nohuanto,
canpoari nisha ayonquicaso‫ف‬ a‫ف‬naquën imasarinaco huachi,”
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Quisoso imapisopita 18ॸtënin Yosë. Iraca quëra huarë‫ف‬
tananpitahua‫ف‬, Yosë yonquirin nisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬

ana‫ف‬intohuachinpoa‫ف‬. 11ॸSinioro Quisoso nicha‫ف‬ëcaso‫ف‬. Ina yonquiaton,
natëhuatëhua‫ف‬, nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. anitotërinpoa‫ف‬, tënin
Nosoroatonpoa‫ف‬, oshanënpoa marë‫ف‬ pënëntona‫ف‬pi.
chiminin ni‫ف‬ton, anoyacancantërinpoa‫ف‬. 19ॸNapoaton nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬Yosë
Inapochachin nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬co iraca imapachina‫ف‬, noya nia‫ف‬ahua‫ف‬, tënahuë.

pënëntërinso‫ف‬natëpirinahuë‫ف‬, ͑ΎֆË͑‫ڏ‬ Ya‫ف‬ipi Moisësë pënëntërinso‫ف‬ama
cantërin, tënin Pitro. a‫ف‬chinta‫ف‬huasohuë‫ف‬. 20ॸNipirinhuë‫ف‬,
pi‫ف‬pian pënënacaso marë‫ف‬ninshitahua‫ف‬.
Napopianachin yonquipiso‫ف‬ Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ma‫ف‬ѸȍҡřЙЙɗ̲̲͑‫ڏ‬
12ॸInanatanahuatona‫ف‬, ya‫ف‬ipi ta‫ف‬tápi. shi moshacaiso marë‫ف‬. Ina nosha
“No‫ف‬tëquën nonin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, co Quisoso imapisopita tananpichina‫ف‬.
a‫ف‬panipihuë‫ف‬. Ina quëran Pirnapi, Paono, Naporahuatona‫ف‬, a‫͑ف‬нӕř̲͑ËΎ͑Ύф‫ڏ‬
inapitanta‫ف‬sha‫ف‬huitantarin. huatona‫ف‬, ma‫ف‬sha tëpapi. Co huënainën
—I‫ف‬hua pa‫ف‬patëira, Yosë na‫ف‬con noya inquipihuë‫ف‬. Inapitanta‫ف‬ama
catahuarincoi. Quisoso nanamën ca‫ف‬inasohuë‫ف‬. Naporahuatona‫ف‬, ama
sha‫ف‬huitohuatëira, na‫ف‬a nisha piyapi‫ف‬sari monshihuainasohuë‫ف‬, Inaichin
natëpi. Inapitanta‫ف‬caniohuachinara, pënëahuan‫ف‬. 21ॸIraca quëra huarë‫ف‬
Yosë nohuanton, anoyatëra‫ف‬piarai. Moisësë pënëntërinso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Na‫ف‬a
Ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, “Tëhuënchachin Yosëri ninanoquë a‫ف‬chintapi. Nani chinoto
catahuarin,” topi, tënin Paono. tahuëri niyontonpiso pëiquë nontapi.
13ॸNani nontohuachina, Santiaconta‫ف‬ Napoaton ama Cotioro‫ف‬sa‫ف‬pinoinpoaso
tapon: marëhuë‫ف‬iso quirica a‫ف‬patahua‫ف‬Quisoso
—Natanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. 14ॸSimon Pitro imapisopita pënënacaso marë‫ف‬, itërin.
nani sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. Yosë nohuanton, 22ॸ—Noyahua‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍɗ͑͑ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬
ina‫ف‬ton nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintërin. hua‫ف‬, topi ya‫ف‬ipiya. Ina quëran

A‫ف‬chintohuachina, a‫ف‬naquën imasapi, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita, ansiano‫ف‬sa‫ف‬, inapita
Yosëri huëntonënquë aya‫ف‬conin. yonquipi catoya‫ف‬pi a‫ف‬patacaiso marë‫ف‬.
—Paono, Pirnapi, ɗ͑ЙɗҡЙ͑͑ҡȍӕ‫ڏ‬ no‫ف‬tëquën yonquica‫ف‬huaiso marë‫ف‬.

china‫ف‬, inahuanta‫ف‬ca‫ف‬taina‫ف‬, ҡΎЙËȍɗ‫ڏ‬ Napopianachin yonquiatoi, ͑ɗ͑Ѹȍɗҡфɗ͑‫ڏ‬
nara, —Inanta‫ف‬noya, topi ya‫ف‬ipi quëma‫ف‬. Co ya‫ف‬ipi Moisësë pënëntërinso‫ف‬
imapisopita. Napoaton cato‫ف‬quëmapi‫ف‬sa‫ف‬ natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënai. Pi‫ف‬pisha
nóya nininsopita huayonpi paatona‫ف‬ sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬natëcamaso marë‫ف‬.
sha‫ف‬huitacaiso marë‫ف‬. A‫ف‬naso‫ف‬Sirasë. Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, monshihuancosohuë‫ف‬. Co
A‫ف‬nanta‫ف‬Cotasë. Parsapasë itopi anta‫ف‬. Yosë nohuantërinhuë‫̲ف‬Ύ͑Ѹȍɗȍӕ͑‫ڏ‬
23ॸIna quëran quirica ninshitopi caso‫ف‬. Ya‫ف‬ipi cosharo‫ف‬noya capacaso‫ف‬
Antioquiaquë ya‫ف‬huëpisopita quëҡΎ͑ҡ‫ڏ‬ nipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬na piyapi ma‫ف‬sha tëpapi
caiso marë‫ف‬. mamanshi moshatacaiso marë‫ف‬. Ina
nosha tananpitoco‫ف‬, tënai. ͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬
Pënënacaiso marë‫ف‬ninshitopiso‫ف‬ ton, a‫ف‬naquën maconorahuatona‫ف‬,
“I‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. ¿Noya canpitanta‫ف‬ ma‫ف‬sha tëpapi. Co huënainën noya
ya‫ف‬huarama‫ ?ف‬Noya quiyanta‫ف‬ya‫ف‬huarai. inquipirinhuë‫ف‬, ca‫ف‬pi. Ina noshanta‫ف‬ama
Quiyaso‫ف‬Quisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi ca‫ف‬cosohuë‫ف‬. Moisësë na‫ف‬con pë͑ř͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
ninshitarainquëma‫ف‬. Ansiano‫ف‬saro‫ف‬coi rinhuë‫ف‬, inaíchin natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,
chachin quirica a‫ف‬patarainquëma‫ف‬, tënai. Cotasë, Sirasë, inapitaso‫ف‬
ni‫ف‬co‫ف‬. Co Cotioro‫ف‬sanquëmahuë‫ف‬ inachachin pënënarinënquëma‫ف‬.
nipomarahuë‫ف‬, canpitanta‫ف‬Quisoso Natëhuatama‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya
imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, iyahuëipita pochin nisarama‫ف‬. Nani huachi,ٚҡΎЙɗнӕɗфɗËҡ‫ڏ‬
ni‫ف‬nainquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi imaramasopita tona‫ف‬.
Siria parti, Sirisia parti, inatohua‫ف‬
ya‫ف‬huëramasopita iso nanan chachin Antioquiaquë paantapiso‫ف‬
a‫ف‬patarainquëma‫ف‬nitotacamaso marë‫ف‬. 30ॸNani a‫ف‬pahuachinara, pa‫ف‬sahuatona‫ف‬,
24ॸI‫ف‬hua a‫ف‬naquën isëquëran Antioquiaquë canconpi. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
pa‫ف‬pachinara, nisha niyontonpachinara, quirica quëtopi.
a‫ف‬chintërinënquëma‫ف‬. “Co Moisësë 31ॸNani nontohuachinara, —Ma noyacha
pënëntërinso‫ف‬natëhuatamahuë‫ف‬, co Yosë pënëninpoa paya, ta‫ف‬tona‫ف‬, ͑ΔֆË͑Ë͑‫ڏ‬

huëntonënquë ya‫ف‬conaramahuë‫ف‬,” topi. 32ॸCotasë, Sirasë, inapitaso‫ف‬
itërinënquëma‫ف‬. Co quiyari pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬ton, hua‫ف‬qui‫ف‬
a‫ف‬papiraihuë‫ف‬, pa‫ف‬pi. Natanatoma‫ف‬, nisha Quisoso imapisopita pënënpi. Noya
nisha yonquiarama‫ف‬. Pirnapi Paonorë pënënpi ni‫ف‬ton, noya noya imasapi
chachin huëcaton, nani sha‫ف‬huitirincoi. huachi. 33ॸHua‫ف‬нӕɗ̲ɗËȍɗ͑ɗ̲ЙɗѸΎЙɗҡ‫ڏ‬
Ipora huarë‫ف‬nitotatoi, ͑ɗ͑Ѹȍɗҡфɗ͑‫ڏ‬ quë yacapatapi. Ina quëran
quëma‫ف‬. 25ॸNapoaton niyontonpatëira, ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬yapanantahuachinara,
catoya‫ف‬pi sha‫ف‬huitatoi, —Osharan paco huachi, itopi.
a‫ف‬patarainquëma‫ف‬. Pirnapi, Paonorë 34ॸSirasëso‫ف‬nipirinhuë‫—ف‬Co
chachin ya‫ف‬huëramaquë pa‫ف‬pachina‫ف‬, yapa‫ف‬nahuë‫ف‬, ta‫ف‬ton, co pa‫ف‬ninhuë‫ف‬.

inapitanta‫ف‬pa‫ف‬sapi. Pirnapi, Paono cato Cotasëichin paantarin huachi.
chachin nóya quëmapi‫ف‬sa‫ف‬, tënai.
26ॸSinioro Quisocristo nanamën Naquërachin a‫ف‬chinacaso
sha‫ف‬huipiso marë‫ف‬na‫ف‬con parësitopi. marë‫ف‬paantapiso‫ف‬
A‫ف‬naquën no‫ف‬huitona‫ف‬, pi‫ف‬píshachin 35ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Paonoso‫ف‬Pirnapirë
shitëpapi. 27-29ॸNani, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ninontë chachin hua‫ف‬qui‫ف‬Antioquiaquë

rai. Ispirito Santo catahuarincoi ya‫ف‬huërapi. A‫ف‬chinápi. Sinioro nanamën
sha‫ف‬huirapi. A‫ف‬napitarë chachin 2ॸ—Timotio nóya quëmapi, topi ya‫ف‬ipi
a‫ف‬chinapi. Quisoso imapisopita. Nistraquë

36ॸNani hua‫ف‬qui miachin ya‫ف‬huëpisopita, Iconioquë
ya‫ف‬huëhuachinara, Paonori itërin: ya‫ف‬huëpisopitarinta‫ف‬napotopi. —Noya
—Huëquë‫ف‬pa‫ف‬a, iyasha. I‫ف‬hua na‫ف‬a imarin, itopi.
ninanoquë Sinioro nanamën 3ॸ—Huëquë‫ف‬, api, imaquico, itërin
sha‫ف‬huitërë‫ف‬. Paatë‫ف‬, Quisoso imapisopita Paonori.

nianta‫ف‬a. Onpopita‫ف‬mahua‫ف‬ —Noyahua‫ف‬, pa‫ف‬i canta‫ف‬, tënin. Inaquë
ni‫ف‬coantara‫ف‬a, itërin. na‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton, Cotio
37ॸ—Noyahua‫ف‬, iyasha. Pa‫ف‬a nipachin. marca acotërin. Pa‫ف‬pin Crico quëmapi
Coansha Marconta‫ف‬quëpanta‫ف‬a, itërin ni‫ف‬ton, naporin. 4ॸA‫ف‬na ninanoquë, a‫ف‬na
Pirnapiri. ninanoquë pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, pënëna‫ف‬piapi.
38ॸ—Co‫ف‬, iyasha. Ama quëpa‫ف‬asohuë‫ف‬. Quisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita, ansiano‫ف‬sa‫ف‬
I‫ف‬hua pi‫ف‬ipi Panpiriaquë canconpatëra, Quirosarinquë ya‫ف‬huëpisopita, inapita
patërinpo‫ف‬. Co yacatahuarinpohuë‫ف‬. ninshitopiso‫ف‬sha‫ف‬huirapi. —Ina
Ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬paantarin huachi. imahua‫ف‬, itërapi. 5ॸIna quëran Quisoso
Napoaton co nohuantërahuë‫ف‬, itërin huëntonënquë ya‫ف‬conpisopita natëtona‫ف‬,
Paonori. 39ॸHua‫ف‬qui‫ف‬ninontapirinahuë‫ف‬, noya noya imasapi huachi. Nani tahuëri
co napopianachin yonquiatonahuë‫ف‬, a‫ف‬napitanta‫ف‬ya‫ف‬conapi huachi.
nisha nisha pa‫ف‬pi. Pirnapiso‫ف‬Coansha
quëparahuaton, botiquë pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, Ispirito Santo nohuanton, hua‫ف‬narinso‫ف‬
Chipriquë paantapi. 40ॸPaonoso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ 6ॸAsia parti Yosë nanamën
huë‫ف‬Sirasë nontërin ca‫ف‬tanacaso marë‫ف‬. yasha‫ف‬huipirinhuë‫ف‬, Ispirito Santo co

Yapa‫ف‬pachina, Quisoso imapisopitari nohuantërinhuë‫ف‬inaquë a‫ف‬chinacaso‫ف‬.
Yosë nontopi. Napoaton Priquia parti pa‫ف‬sahuatona‫ف‬,
—Isopita pa‫ف‬pachina‫ف‬, Sinioro, Carasia partinta‫ف‬canconpi. 7ॸMisia parti
a‫ف‬paiquë‫ف‬noya pa‫ف‬ina‫ف‬. Nosoroaton, ya‫ف‬caritonahuatona‫ف‬, Pitinia parti
catahuaquë‫ف‬noya a‫ف‬chiina‫ف‬, itahuatona‫ف‬, yapa‫ف‬sapirinahuë‫ف‬. Naquëranchin
a‫ف‬papi. A‫ف‬pahuachinara, pa‫ف‬pi huachi. Ispirito Santori ya‫ف‬copirin. “Co Quisoso
41ॸYa‫ف‬ipi Siria parti pa‫ف‬tatona‫ف‬, nisha nohuantërinhuë‫ف‬inaquë
nisha ninanoquë pa‫ف‬pi. тӕɗѸΎѸΎɗ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬ a‫ف‬china‫ف‬huaiso‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, co inatohua‫ف‬
pita pënëna‫ف‬Йɗфɗ͑Ëȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ pa‫ف‬pihuë‫ف‬. 8ॸNapoaton Misia parti
caiso marë‫ف‬. Sirisia partinta‫ف‬Й͑ҡ‫ڏ‬ na‫ف‬huëtahuatona‫ف‬, Troasëquë canconpi
tona‫ف‬, inachachin pënëantapi. Quisoso huachi. 9ॸInaquë Yosë nohuanton, tashi‫ف‬
nanamën sha‫ف‬huitatona‫ف‬, imapisopita Paono hua‫ف‬narin. Masitonia piyapi
chiniquën acancantopi huachi. huanirarin, quënanin. —Huëquë‫ف‬isëquë.
Nosoroatoncoi, catahuacoi, itërin. 10ॸIna
Timotio ca‫ف‬taninso‫ف‬ natanahuaton, —Yosë nohuantërincoi
16
1ॸInaquëran Tirpiquë pa‫ف‬pi. inatohua‫ف‬noya nanan sha‫ف‬huica‫ف‬huaiso‫ف‬,
Inaquë a‫ف‬chintahuatona‫ف‬, ta‫ف‬toi, manorai inatohua‫ف‬paca‫ف‬huaiso‫ف‬.
paantarahuatona‫ف‬, Nistraquë canconpi.
Inaquë a‫ف‬na hui‫ف‬napi quënanconpi. Sanapi‫ف‬sa‫ف‬noya natanpiso‫ف‬
Timotio itopiso‫ف‬. Inanta‫ف‬Quisoso imarin. 11ॸMarë yonsanquë ya‫ف‬huërai ni‫ف‬ton,
A‫ف‬shinso‫ف‬Cotio sanapi. Quisoso imarin ihuan botiquë ya‫ف‬conai paca‫ف‬huaiso
anta‫ف‬. Pa‫ف‬pinso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Crico piyapi. marë‫ف‬. Ya‫ف‬conahuatoi, pipirai. Panca
so‫ف‬ton huancoanai‫ف‬nininquë canconai. —Isopita quëmapi‫ف‬saso‫ف‬Yosë

Samotrasia itopiso‫ف‬. Inaquë piyapinënpita. Yosë chini chiniquën
huë‫ف‬ëpatërai. Tahuëфɗфɗ͑нӕřЙ͑ҡф‫ڏ‬ nanantërinso‫ف‬nohuitatona‫ف‬, natëpi.
huatoi, Niaporisëquë canconai. Inaquë A‫ف‬chintarinënquëma‫ف‬canpitanta‫ف‬
nonshirai. 12ॸNani Masitonia parti nitotatoma‫ف‬cha‫ف‬ëcamaso marë‫ف‬, itërarin.
canconpatëira, ira pa‫ف‬tatoi, Piriposëquë 18ॸNa‫ف‬a tahuëri imatoncoi, naporarin.
canconai. Inaso‫ف‬pánca ninano‫ف‬. Ya‫ف‬huërë‫ف‬Paonoso‫ف‬yonquirarin. “Co

Copirnori acorinso‫ف‬ni‫ف‬ton, inaquë Yosë nohuantërinhuë‫ف‬sopairi
ya‫ف‬huëpisopita piyapinënpita pochin anonacaso‫ف‬,” ta‫ف‬ton, no‫ف‬huirë pochin
ni‫ف‬nin. Napoaton Nomanoro‫ف‬sa‫ف‬itopi. cancantërin. Tahuërëmarahuaton, sopai
Hua‫ف‬qui miachin inaquë ya‫ف‬huarai. ya‫ف‬coancantërinso‫ف‬nontërin.
13ॸChinoto tahuëri nanihuachina, ninano —Quisocristo nanan quëtërinco ni‫ف‬ton,
quëran pipirahuatoi, i‫ف‬yonsanquë a‫ف‬paaranquën huachi. Iso sanapi quëran
pa‫ف‬nai. pipimiatëquë huachi, itërin. Naporo
—Inaquë Yosë chinotapi, topi natantë chachin pipimiatërin huachi. Pipihuachina,
rai. Sanapi‫ف‬sa‫ف‬nani niyontonpi, quë͑͑‫ڏ‬ nanonso‫ف‬sano yonquirin huachi. Co
conai. Inaquë huënsërahuatoi, huachi sopairi aparësitërinhuë‫ف‬.
a‫ف‬chintërai. 14ॸA‫ف‬na sanapi inaquë Yosë 19ॸHua‫ف‬anënpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬no‫ف‬huitopi.
chinotarin. Niria itopiso‫ف‬. Tiatira quëran “Co huachi ninorinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co huachi

huë‫ف‬nin. Inaso‫ف‬tintahuan. Canínton canarëhuahuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, Paono, Sirasënta‫ف‬
në‫ف‬mëtë‫ف‬pa‫ف‬ton nininso‫ف‬pa‫ف‬anin. Inaso‫ف‬ mapi. Caniquë quëparahuatona‫ف‬,
nisha piyapi niponahuë‫ف‬, Yosë chinotë hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitonpi. 20ॸIna quëran
rin ni‫ف‬ton, Paonori a‫ف‬chintohuachina, chirinchiquë quëpapi.
nóya natanin. Yosë nohuanton, —Isopita quëmapi‫ف‬saso‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬.
a‫ف‬naroachin cancanën quëran huarë‫ف‬ Apisarinpoa‫ف‬. Nisha a‫ف‬chintohuachinara,
yaimarin huachi. 15ॸQuisocristo imarin ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nisha nisha yonquipi.
ni‫ف‬ton, aporintërin. Pëinënquë 21ॸCanpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Nomano
ya‫ف‬ȍӕřЙɗѸΎЙɗҡфřËȍËȍɗ͑ЙΎфɗȍӕ͑‫ڏ‬ piyapinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co ina pochin

rin. natëcahuaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, itopi.
—Canta‫ف‬Sinioro imarahuë ni‫ف‬ton, 22ॸHuanipapisopitanta‫ف‬no‫ف‬huitatona‫ف‬,
huëco‫ف‬pëinëhuëquë yacapaco, itërincoi. Paono ahuëpi. Chirinchiro‫ف‬sarinta‫ف‬

Na‫ف‬con itohuachincoira, inaquë huachi camaipi.
yacaparai. —Ai‫ف‬nanpiratahuatoma‫ف‬, ahuëpico‫ف‬, itopi.
Ai‫ف‬nanpiratahuatona‫ف‬, naraquë ahuëpipi.
Sopai a‫ف‬papiso‫ف‬ Chiniquën ahuëpipi. 23ॸChiniquën ahuëЙɗф‫ڏ‬
16ॸA‫ف‬natahuëri yonsanquë paantarai huatona‫ف‬, tashinan pëiquë po‫ف‬mopi.
Yosë chinota‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Paasocoi, Po‫ف‬mohuachinara, capo sha‫ف‬huitopi.
a‫ف‬na nanon quënanconai. Sopairi —Noya a‫ف‬paiquë‫ف‬, ta‫ف‬ahuachin, itopi.
ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, ninotërin. Ina 24ॸIna natanahuaton, huancanachin
sanapiso‫ف‬a‫ف‬napitari pa‫ف‬anpi asacatacaiso po‫ف‬morin. ͮ͑ҡřř͑͑фнӕřËҡř͑ҡ‫ڏ‬

marë‫ف‬. Ninotërinso marë‫ف‬hua‫ف‬anënpita huaton, catinaquë niahuitërin.
na‫ف‬con canapi. 17ॸNanonso‫ف‬quë͑͑ȍӕ‫ڏ‬
toncoi, imaquirincoi. Imaratoncoi, Tashinan pëiquë cantapiso‫ف‬
chiniquën nonsarin ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ 25ॸParësitaponaraihuë‫ف‬,
co sëtopihuë‫ف‬.
natanacaiso marë‫ف‬. Cato chachin Yosë nontápi. ֤ΎѸřËȍɗ͑Ύҡ‫ڏ‬
tona‫ف‬, cantarapi. Prisoro‫ف‬sa‫ف‬natantapi. —Capo sha‫ف‬huitonco‫ف‬catoya‫ف‬pi i‫ف‬huara

Yono tashi‫ف‬nisahuaso‫ف‬, 26ॸa‫ف‬nanaya pánca po‫ف‬moraiso‫ف‬ocoi‫ف‬in pa‫ف‬ina‫ف‬, itohuachinara,
ocohua pa‫ف‬nin. Tashinan pëi‫ف‬nacon pa‫ف‬pi capo sha‫ف‬huitapona‫ف‬. 36ॸIna
nacontarin. Na‫ف‬pi paquëmarinquë huarë‫ف‬ natanahuaton, Paono sha‫ف‬huitërin:
nacon nacontarin. Naporo‫֤ف‬ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ —Chirinchi nanan a‫ف‬patirinco
ton, pëncoro‫ف‬sa‫ف‬inaora nii‫ف‬soatarin. Ya‫ف‬ipi ocoia‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬. Napoaton huëco
prisoro‫ف‬sa‫ف‬catinanën nii‫ف‬quiritopi. 27ॸCapo huachi, noya pipico huachi, itërin capori.
ochinanin. Pëncoro‫ف‬sa‫ف‬nani nii‫ف‬soarin, 37ॸPaonoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬sontaro itërin:
ni‫ف‬nin. “Ya‫ف‬ipi prisoro‫ف‬sa‫ف‬capa, nani ta‫ف‬api —Co po‫ف‬oana quëran pa‫ف‬saraihuë‫ف‬.

huachi. Ina marë‫ف‬aparësitatonaco, Quiyaso‫ف‬Nomano piyapicoi nipiraihuë‫ف‬,
tëpaarinaco,” ta‫ف‬ton, sahuëninën ahuërinacoi. Co coisëquë
ocoirahuaton, yanitëparin. 28ॸPaonoriso‫ف‬ sha‫ف‬huirapiponaracoihuë‫ف‬, caniquë
nipirinhuë‫ف‬a‫ف‬naroachin nontërin. chachin ahuërinacoi. Ina quëran
—Ama, iyasha, nitëpaquësohuë‫ف‬. Co tashinan pëiquë po‫ف‬morinacoi. Nomano
ta‫ف‬araihuë‫ف‬, itërin Paonori, chiniquën piyapicoi co topinan ana‫ف‬intinacoisohuë‫ف‬
nontaton. nipirinhuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬po‫ف‬oana quëran
29ॸIna natanahuaton, “Naporin, ¿ti?,” yaocoiantarinacoi. Co nohuantëraihuë‫ف‬.
tosahuaton, pa‫ف‬yanin huachi. —Nanparin Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬inapita chachin huë‫ف‬ina‫ف‬.
quëshico ni‫ف‬i, itohuachina, piyapinënpitari A‫ف‬ninquëchin ocoi‫ف‬inacoi, itërin.
quëtiipi. Manorahuaton, ya‫ف‬conin. 38ॸSontaro‫ف‬sa‫ف‬paantarahuatona‫ف‬,
Pa‫ف‬yanaton, ropa ropatarin. Paono pirayan chirinchiro‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitonpi.

isonahuaton, mosharin. 30ॸIna quëran —Inapita Nomano piyapi, ҡΎЙËȍɗ‫ڏ‬
Paono, Sirasërë chachin ocoirin huachi. nara, pa‫ف‬yanpi. Co topinan quëran
—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, onpo‫ف‬i Nomano piyapi ahuëcasohuë‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
cha‫ف‬ëca‫ف‬huaso marë‫ ?ف‬itërin. huë‫ف‬, ahuëpi. 39ॸNapoaton tashinan
31ॸ—Quisocristoichin nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. pëiquë pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, noya nontopi.
Ina natëhuatan, cha‫ف‬ësaran. Sa‫ف‬anë‫ف‬quën —Canpitanta‫ͮف‬Ύ̲͑ΎЙɗֆЙɗ͑‫ڏ‬
chachin natëco‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑Ëȍɗ͑‫ڏ‬ quëma‫ف‬, ¿ti? itohuachina, —Inacoi mini,
quëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi hui‫ف‬nanpitarë‫ف‬quën tënin Paono.
chachin imaco huachi. 32ॸIna tosahuaton, —Co‫ف‬chi nitotëraihuë paya. æΎ͑ɗҡΎҡҡΎɗ‫ڏ‬
Quisocristo nanamën a‫ف‬chintárin. Ya‫ف‬ipi huë‫ف‬, ahuërainquëma‫ف‬, co
pëinënquë ya‫ف‬huëpisopita natanapi. ahuëca‫ف‬huainquëmasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
33ॸCapori noya natanahuaton, natërin itërin. Ina quëran noya ocoirahuatona‫ف‬,
huachi. Tashi‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, quëЙфȍӕ‫ڏ‬ —A‫ف‬na parti paco huachi, itopi. 40ॸͮЙΎҡΎ‫ڏ‬
ton, pë‫ف‬sharinso‫ف‬pa‫ف‬mopirin. ͮЙΎȍӕ‫ڏ‬ huachinara, tashinan pëi quëran pipipi
china, Quisoso imapi huachi ni‫ف‬ton, huachi. Pipirahuatona‫ف‬, Niria pëinënquë
ya‫ف‬ipiya aporintërin. 34ॸͮ͑ɗЙΎфɗȍӕ͑‫ڏ‬ paantapi. Quisoso imapisopita quë͑͑ҡф‫ڏ‬
pachinara, pëinënquë quëparin huachi. huatona‫ف‬, pi‫ف‬pian pënëantapi. —Chiniquën
Inaquë a‫ف‬carin huachi. Yosë natëtona‫ف‬, cancantatoma‫ف‬, imamiatoco huachi, itopi.
ya‫ف‬ipiya noya cancantapi huachi. Ina quëran pa‫ف‬pi huachi.
Nomano quëmapi ni‫ف‬ton pa‫ف‬yanpiso‫ف‬ Tisaronicaquë a‫ف‬chininso‫ف‬
17
35ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬chirinchiro‫ف‬saso‫ف‬co 1ॸIna
quëran Anpiporisëquë
nitotopihuë‫ف‬. Tahuërihuachina, na‫ف‬huëtërahuatona‫ف‬, kЙΎфΎ͑ɗ‫ڏ‬
sontaro‫ف‬sa‫ف‬amatahuatona‫ف‬, itopi: quënta‫ف‬na‫ف‬huëtërantarahuatona‫ف‬,
Tisaronicaquë canconpi huachi. Inaquë copirno natëtonahuë‫ف‬, nisha imasapi.

Cotioro‫ف‬sa‫ف‬niyontonpiso pëi‫ف‬ya‫ف‬huërin. “A‫ف‬na copirno ya‫ف‬huarin. Inaso‫ف‬
2ॸNani simana a‫ف‬chinárin ni‫ف‬ton, Quisoso,” toconpi, itopi. 8ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬
inaquënta‫ف‬paaton, Yosë quiricanën natanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi.
a‫ف‬chinarin. Cara chinoto tahuëri inaquë Hua‫ف‬ano‫ف‬santa‫ف‬pa‫ف‬yanahuatona‫ف‬,
a‫ف‬chinin. Casono, a‫ف‬napita imapisopita, inapita
3ॸ—Quisocristo imaco‫ف‬canpitanta‫ف‬. chiniquën pënënpi.
Inaso‫ف‬inapa quëran o‫ف‬marin. Yosëri 9ॸ—Cato chachin sha‫ف‬huitoco‫ف‬ama
a‫ف‬paimarin. Ina nohuanton, oshanënpoa aquëtë‫ف‬a‫ف‬chinacaiso marëhuë‫ف‬, itopi

marë‫ف‬chiminin. Chimimiatopirinhuë‫ف‬, hua‫ف‬ano‫ف‬sari. —Noyahua‫ف‬, topachinara,
Yosë nohuanton, nanpiantarin huachi. hua‫ف‬ano‫ف‬sari coriqui ma‫ف‬parin ama
Iraca quiricanën quëran ninorinso nonpinacaiso marëhuë‫ف‬. Nani pahuërë
chachin naporin. Inaso‫ف‬Cristo, Yosë tohuachinara, a‫ف‬papi huachi.
acorinso‫ف‬, tënin.
4ॸA‫ف‬naquën natanahuatona‫ف‬, natëpi. Yosë quiricanën na‫ف‬con nontopiso‫ف‬
Natëtona‫ف‬, imasapi huachi. Na‫ف‬a Crico 10ॸQuisoso imapisopita pipirahuatona‫ف‬,
piyapinta‫ف‬imasapi huachi. Nisha piyapi ya‫ف‬huëpi‫ف‬pa‫ف‬paantapi. Naporo‫ف‬tashi‫ف‬
niponaraihuë‫ف‬, Yosë chinotopi ni‫ف‬ton, Paono, Sirasë, inapita a‫ف‬papi. Piriaquë
nanamën natanatona‫ف‬, Quisoso imasapi. a‫ف‬papi huachi. Inaquë canconahuatona‫ف‬,
Na‫ف‬a miachin sanapiro‫ف‬santa‫ف‬chiniquën Cotioro‫ف‬sa‫ف‬niyontonpiso pëiquë pa‫ف‬pi
nanantopisopita imasapi. 5ॸA‫ف‬naquën a‫ف‬chinacaiso marë‫ف‬. 11ॸInaquë
Cotioro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co yanatëЙɗ‫ڏ‬ ya‫ف‬huëpisopita nóya piyapi‫ف‬sa‫ف‬. Co
huë‫ف‬. “Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬Quisoso imasapi Tisaronicaquë ya‫ف‬ȍӕřЙɗѸΎЙɗҡЙΎËȍɗ͑‫ڏ‬
huachi,” ta‫ف‬tona‫ف‬, apiratopi. kЙɗфҡ‫ڏ‬ huë‫ف‬. Paono a‫ف‬chintohuachina, nóya
tona‫ف‬, no‫ف‬huipi. Caniquë pa‫ف‬sahuatona‫ف‬, natanpi. “Paono no‫ف‬tëquën a‫ف‬chimara,”
no‫ف‬huitërayaro‫ف‬sa‫ف‬, chirotëro‫ف‬sa‫ف‬, inapita ta‫ف‬tona‫ف‬, nani tahuëri Yosë quiricanën
nontonpi. nontapi no‫ف‬tëquën nitotacaiso marë‫ف‬.
—Huëco‫ف‬. Paono, Sirasë, inapita 12ॸNaporahuatona‫ف‬, na‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
maahua‫ف‬. Ana‫ف‬intahua‫ف‬, ta‫ف‬tona‫ف‬, natëpi huachi. Na‫ف‬a miachin Crico

piyapi‫ف‬sa‫ف‬aniyontonapi. sanapi‫ف‬santa‫ف‬chiniquën nanantopisopita
No‫ف‬huitërarahuatona‫ف‬, æѸΎ͑ΎЙřɗ͑ř͑‫ڏ‬ natëpi. A‫ف‬naquën Crico quëmapi‫ف‬santa‫ف‬
quë pa‫ف‬pi. Inaquë Paono yacaparin imapi huachi. 13ॸTisaronicaquë nahuinin.
ni‫ف‬ton, macacaiso marë‫ف‬pa‫ف‬pi. Ya‫ف‬coana Cotioro‫ف‬sa‫ف‬natanahuatona‫ف‬,
papaatahuatona‫ف‬, ya‫ف‬conpirinahuë‫ف‬, 6ॸco “Piriaquënta‫ف‬Paonori Yosë nanamën
Paono ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co ina quë͑͑ҡΎ‫ڏ‬ a‫ف‬chintarin anta‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, inatohua‫ف‬
nahuë‫ف‬, Casono mapi. A‫ف‬napitanta‫ف‬ pa‫ف‬pi. Canconahuatona‫ف‬, Paono
Quisoso imapisopitanta‫ف‬masahuatona‫ف‬, sha‫ف‬huirapitona‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ano‫ف‬huipi.
hua‫ف‬ano‫ف‬saquë quëpapi. 14ॸNapohuachinara, тӕɗѸΎѸΎɗ̲ЙɗѸΎЙɗ‫ڏ‬
—Paono ya‫ف‬ipi parti pa‫ف‬sárin. tari Paono a‫ف‬papi huachi. A‫ف‬naroachin

A‫ف‬chintaton, notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ a‫ف‬papi. A‫ف‬naquëni ca‫ف‬tanapi, marë
anishacancantarin. Sirasënta‫ف‬ yonsanquë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬pi. Sirasë, Timotio,
inachachin nisarin. 7ॸIsëquënta‫ف‬ inapitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co pa‫ف‬pihuë‫ف‬.
huë‫ف‬pachinara, Casonori pëinënquë 15ॸAtinasë‫ف‬pa‫ف‬Paono quëpapi. ֤Й͑͑‫ڏ‬
aya‫ف‬conin ni‫ف‬ton, inaquë yacapapi. tohuachinara, —Sirasë, Timotio, cato

Isopitanta‫ف‬imatona‫ف‬, co huachi Nomano chachin sha‫ف‬huitonco‫ف‬manoton huë‫ف‬ina‫ف‬,
itërin Paonori. Napotohuachina,

ya‫ف‬huëpi‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬pi huachi. Yosë nohuitacaso marë‫ف‬sha‫ف‬huirinso‫ف‬
22ॸPaono inaquë huanirahuaton,
Nisha nisha moshapiso‫ف‬ Atinasëquë ya‫ف‬huëpisopita itërin:
16ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Paonoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ —Natanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pi‫ف‬pian
Atinasëquë ninararin. Inaora ya‫ف‬huaton, sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Canpitaso‫ف‬
ninano‫ف‬conitaton, notohuaro‫ڏ̲̲͑ف‬ ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬na‫ف‬con moshatërama‫ف‬,
shi quënanin. Inapita quënanahuaton, tënahuë. 23ॸCaniquë pa‫ف‬patëra, ya‫ف‬ipi
sëtochinachin cancantërin. 17ॸNapoaton moshatëramaso‫ف‬ni‫ف‬nahuë. A‫ف‬na artaro
na‫ف‬con pënëntërin. Niyontonpiso pëiquë quënanahuë. Inaquë ninshitërama‫ف‬. “Iso
pa‫ف‬sahuaton, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintërin. Yosë co nohuitërëhuasohuë‫ف‬
Cotio pochin chinotopisopitanta‫ف‬ moshahua‫ف‬,” tënama‫ف‬ninshitatoma‫ف‬. Co
natanapi. Quisoso nanamën nohuitatomarahuë‫ف‬, moshatarama‫ف‬. Co
a‫ف‬chintohuachina, ninontápi. ͮЙΎф‫ڏ‬ nohuitopiramahuë‫ف‬, apira cariima‫ف‬
huaton, nani tahuëriya caniquë pa‫ف‬nin. a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬, nohuitoco huachi.
Inaquë a‫ف‬naya a‫ف‬naya huë‫ف‬pachinara, 24ॸIna Yosëso‫ف‬chini chiniquën nanantë
nontarin. Nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬natanapi. rinso‫ف‬. Iraca isoro‫ف‬pa‫ف‬acorin. Ya‫ف‬ipi

18ॸInaquë maistro‫ف‬santa‫ف‬huë‫ف‬pi, nisha ma‫ف‬sha isëquë acorin. Inaso‫ف‬
nisha yonquipiso‫ف‬. A‫ف‬naquën hua‫ف‬anënpoa‫ف‬. Isoro‫ف‬paquë
Ipicorioro‫ف‬sa‫ف‬itopi. Pa‫ف‬yatacasoachin ya‫ف‬huërinsopita, inapaquë
yonquipiso‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬Istoicoro‫ف‬sa‫ف‬ ya‫ف‬huërinsopita, ya‫ف‬ipi miáchin
itopi. Inapitaso‫ف‬nisha a‫ف‬chinpi. “Capa hua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬. Moshatopi pëiquë
cancantacaso‫ف‬co ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” topi. piyapiri nipiquë co Yosë ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
Paono quënanahuatona‫ف‬, ninontopi. 25ॸCo piyapi ma‫ف‬shanënpita nohuantëфɗ͑‫ڏ‬
—¿Iso quëmapi ma‫ف‬ta‫ف‬tapon na‫ف‬con huë‫ف‬. Co manta‫ف‬pahuantërinhuë‫ف‬.

na‫ف‬con nonsárin? itopi a‫ف‬naquën. Inaráchin ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanënpoa‫ف‬
—Ahuën. Nisha moshatacaso‫ف‬ quëtërinpoa‫ف‬. Ina nohuanton, nanpirë
a‫ف‬chinamara, itërin a‫ف‬naquën. “Quisoso hua‫ف‬. Ina nohuanton, cosharo‫ف‬, ma‫ف‬sha,
chinotacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Naporahuaton, inapita ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬.
Yosë ananpitantarinpoa‫ف‬,” tëninso marë‫ف‬ 26ॸIraca a‫ف‬na quëmapira‫ف‬ninin. Inaya
napopi. 19ॸA‫ف‬naquën natanahuatona‫ف‬, quëranchin ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬api. Nisha

panca niyontonpiquë quëpapi. Ariopaco nisha nipisopita na‫ف‬api. Co‫ف‬huara
itopiquë Paono quëpapi. Inaquë ya‫ف‬huëyatërasëhuahuë‫ف‬, yonquirinpoa‫ف‬.
maistro‫ف‬sa‫ف‬, coisëro‫ف‬sa‫ف‬, inapita Nisha nisha parti ya‫ف‬huëcahuaso marë‫ف‬
niyontonpi nisha nisha nanan acorinpoa‫ف‬. Onporosona nanpicahuasonta‫ف‬
a‫ف‬chininso‫ف‬natanacaiso marë‫ف‬. Paono yonquirin. Ina nohuanton, nanpirëhua‫ف‬.
inaquë quëparahuatona‫ف‬, itopi: 27ॸYa‫ف‬ipinpoa‫ف‬acorinpoa‫ف‬ina nohuitahuaso
—Ma nisha nanancha a‫ف‬chinan nicaya. marë‫ف‬. Co quënanarihuarahuë‫ف‬, ina na‫ف‬con

Yanitotërai quiyanta‫ف‬. 20ॸCo onporonta‫ف‬ yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co inaso‫ف‬aquë
natanchinaihuë‫ف‬. A‫ف‬chintocoi quiyanta‫ف‬ patërinpoahuë‫ف‬. Co ipora naniantëфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
nitochii, topi. huë‫ف‬. 28ॸIna nohuanton, nanpiarëhua‫ف‬,
21ॸInaquë ya‫ف‬huëpisopita nasha pa‫ف‬nëhua‫ف‬, ya‫ف‬huarëhua‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬
nanano‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yatopi. Nisha nisha ninshitatoma‫ف‬, naporama‫ف‬: “Canpoaso‫ف‬
a‫ف‬chininso‫ف‬yánatanpi. Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Yosë hui‫ف‬ninpita pochin ninëhua‫ف‬,” tënin
huë‫ف‬pisopitanta‫ف‬nanan natanapi. ninshitona‫ف‬pi.
29ॸNapoaton Yosënta‫ف‬canpoa pochin marë‫ف‬. Aquironta‫ف‬në‫ف‬mëtë‫ف‬pëi‫ف‬nina‫ف‬pi

nanpirárin anta‫ف‬. Co inaso‫ف‬mamanshi ni‫ف‬ton, inaquë yacapatërin. Nicatahuapi.
pochinhuë‫ف‬. Mamanshiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ 4ॸNani chinoto tahuëri Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
piyapi‫ف‬sari inahuara yonquinëna quëran niyontonpiso pëiquë pa‫ف‬sahuaton,

nipi. Oro quëran, prata quëran, na‫ف‬pi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintarin. Crico
quëran, ina quëranpita nipi. Ama piyapi‫ف‬santa‫ف‬a‫ف‬chintarin. Ninontápi.
Yosëso‫̲̲͑ف‬ѸȍɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎËΎѸΎ‫ڏ‬ —Quisoso natëco‫ف‬canpitanta‫ف‬, itërin.
huë‫ف‬. 30ॸIraca co Yosë nohuitopihuë‫ف‬ 5ॸIna quëran Sirasë Masitonia parti
ni‫ف‬ton, co Yosëri ana‫ف‬intërinhuë‫ف‬. quëran huë‫ف‬nin. Timotionta‫ف‬ina quëran

Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi piyapinpoa‫ف‬ chachin canquirin. Canquihuachinara,
pënëninpoa‫ف‬: “Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬ Paono na‫ف‬con na‫ف‬con a‫ف‬chinarin huachi.
yonquiramaso‫ف‬naniantatoma‫ف‬, casachin Nani tahuëri Quisoso nanamën
chinotoco huachi,” itërinpoa‫ف‬Yosë. a‫ف‬chinárin.
31ॸA‫ف‬na tahuëri co noyahuë‫ف‬nipisopita —Yosë a‫ف‬paimarinso‫ف‬ninaráЙɗф̲‫ڏ‬
ana‫ف‬intarin. No‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬. huë‫ف‬, nani o‫ف‬marin huachi. Inaso‫ف‬
Nani Quisoso acorin coisë pochin Quisoso, Cristo itërëhuaso‫ف‬, itërin
nicacaso‫ف‬. Inaso‫ف‬quëmapi chachin Cotioro‫ف‬sa‫ف‬. Na‫ف‬con pënënin. 6ॸInapitaso‫ف‬
ni‫ف‬ton, chimimiatopirinhuë‫ف‬, Yosëri nipirinhuë‫ف‬no‫ف‬huipi. No‫ف‬huitona‫ف‬, Paono
ananpitantarin. Napoaton ina Yosë pinopi huachi. Napoaton tananpitërin
acorinso‫ف‬, tënëhua‫ف‬, tënin Paono. huachi.
32ॸ“Ananpitantarin,” tëninso marë‫ف‬, —Tëhuënchachin Yosë
—Tëhuënchachin ta‫ف‬ma‫ف‬ananpitëca, ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. Nani ya‫ف‬ipi
ta‫ف‬tona‫ف‬, tëhuapi a‫ف‬naquën. A‫ف‬naquënso‫ف‬ a‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬, co yanatëф‫ڏ‬
nipirinhuë‫ف‬co tëhuapihuë‫ف‬. mahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, canpitaora nina‫ف‬intarama
—A‫ف‬na tahuëri a‫ف‬chintantacoi, itopi. huachi. Iporaso huachi nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬
33ॸIna quëran Paono pa‫ف‬nin huachi. a‫ف‬chintarahuë huachi, tënin Paono.
34ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬natëtona‫ف‬,
imapi. Quisoso natëpi huachi. A‫ف‬naso‫ف‬ Hua‫ف‬narin quëran Quisocristo

Tionisio, Ariopacoquë coisë ya‫ف‬coninso‫ف‬. achinicancaninso‫ف‬
A‫ف‬nanta‫ف‬sanapi, Tamarisa itopiso‫ف‬. 7ॸIna quëran co huachi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
A‫ف‬napitanta‫ف‬imasapi huachi. niyontonpiso pëiquë a‫ف‬chintërinhuë‫ف‬.

Pipirahuaton, Costo pëinënquë pa‫ف‬nin.
Corintoquë sacatërinso‫ف‬ Inaso‫ف‬nisha piyapi niponahuë‫ف‬, Yosë
18
1ॸIna quëф͑ЬΎ͑ΎЙɗЙɗфȍӕ‫ڏ‬ chinotërin. Niyontonpiso pëi‫ف‬pirayan
ton, Corintoquë pa‫ف‬nin huachi. ya‫ف‬huërin. Ina pëinënquë pa‫ف‬nin
2ॸInaquë a‫ف‬na Cotio quëmapi quë͑͑ËΎ‫ڏ‬ a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬. 8ॸCotio niyontonpiso pëi‫ف‬
nin. Aquiro itopi. Pontoquë nasitërinso‫ف‬. hua‫ف‬aonta‫ف‬natanahuaton, natërin. Crispo
Sa‫ف‬inso‫ف‬Prisira itopi. I‫ف‬hua miachin itopiso‫ف‬. Ina pëinënquë ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬
Itaria parti ya‫ف‬huëpi. Nomaquë chachin Quisoso imasapi huachi. Na‫ف‬a
ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, copirno Craotiori ya‫ف‬huëhuano‫ف‬sa‫ف‬Yosë nanamën
camaihuachina, ya‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬pipipi natanahuatona‫ف‬, natëtopi huachi.
huachi. Aquiroso‫ف‬ina quëф͑ЙɗЙɗфȍӕ‫ڏ‬ Natëtohuachinara, aporihuanpi huachi.
ton, Corintoquë huë‫ف‬nin. Ina pëinënquë 9ॸA‫ف‬na tashi‫ف‬Paono huë‫ف‬ësapirinhuë‫ف‬, Yosë
Paono pa‫ف‬nin ni‫ف‬tapon. 3ॸPaonoso‫ف‬ nohuanton, hua‫ف‬narin. Hua‫ف‬nahuachina,

në‫ف‬mëtë‫ف‬pëiro‫ف‬sa‫ف‬ninin pa‫ف‬anacaso Quisosori chachin itërin:
—Ama të‫ف‬huaton, tananpitëquësohuë‫ف‬. botiquë ya‫ف‬conahuaton, Siria parti

A‫ف‬chináquë‫ف‬. 10ॸæфɗ͑нӕř͑Ëҡȍӕф͑‫ڏ‬ yapantapirinhuë‫ف‬. SincrisëнӕřË͑ËΎ͑‫ڏ‬
quën. A‫ف‬naquënso‫ف‬ huaton, inaquë nonshirin. Nani Yosë
no‫ف‬huipirinënquënhuë‫ف‬, noya nontërin ma‫ف‬sha nicacaso‫ف‬. “Yoscoarë‫ف‬
a‫ف‬paiaranquën. Co insonta‫͑͑ف‬ɗҡЙЙΎ͑‫ڏ‬ napoarahuë,” ta‫ف‬ton, niya‫ف‬irin. Iraca
quënhuë‫ف‬ahuëinquënso‫ف‬. Na‫ف‬a piyapi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬inachintopiso‫ف‬. 19ॸIna quëran
isëquë yaimarinaco. Napoaton botiquë ya‫ف‬coantarahuatona‫ف‬, Й͑ҡф‫ڏ‬
a‫ف‬chintáquë‫ف‬, itërin. huatona‫ف‬, Ipisoquë canconpi. Inaquë
11ॸInaquë a‫ف‬na pi‫ف‬ipi miria ya‫ف‬huaton, nonshipi. Aquiroso‫ف‬inaquë quëparitërin.
Yosë nanamën a‫ف‬chinárin. Sa‫ف‬inë chachin inaquë ya‫ف‬huërarin
12ॸIna quëran Cariono Acaya parti huachi. Ya‫ف‬huërë‫ف‬Paonoso‫ف‬yapaantarin
hua‫ف‬anëntarin, copirnori acorinso‫ف‬. huachi. Co‫ف‬huara pa‫ف‬shatëraponhuë‫ف‬,
Naporo‫ف‬Cotioro‫ف‬sari Paono no‫ف‬huitona‫ف‬, Cotio niyontonpiso pëiquë
niyontonpi. Ina masahuatona‫ف‬, ya‫ف‬conahuaton, a‫ف‬chintërin.
hua‫ف‬ano‫ف‬saquë quëpapi ana‫ف‬intacaiso Cotioro‫ف‬sarë‫ف‬ninontapi. 20ॸ—Hua‫ف‬qui‫ف‬
marë‫ف‬. ya‫ف‬huaton, a‫ف‬chintantacoi, itopirinahuë‫ف‬,
13ॸ—Moisësë iraca pënënincoiso co nanitërinhuë‫ف‬.
pochin Yosë chinotërai. Iso quëmapiso‫ف‬ 21ॸ—A‫͑ف‬ҡȍӕřфɗ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
nipirinhuë‫ف‬nisha a‫ف‬chinarin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ chin, huëantarahuë, tosahuaton, botiquë

anishayonquiarin, itopi. ya‫ف‬coantarahuaton, paantarin huachi.
14ॸPaonori yanontapirinhuë‫ف‬, hua‫ف‬ani
itapon: Naquëranchin a‫ف‬chintëra‫ف‬piarinso‫ف‬

—Canpita Cotioro‫ف‬sanquëma‫ف‬co Iporaso‫ف‬cararo‫ف‬pa‫ف‬ninso‫ف‬
yanatananquëmahuë‫ف‬. Paso‫ف‬quëmapi co 22ॸSisariaquënonshiconahuaton,
noyahuë‫ف‬ninin naporini, nata‫ف‬intohuë‫ف‬. Quirosarinquë pa‫ف‬nin. Ya‫ف‬ipi Quisoso
Ihuatërin naporini, ahuëtërin naporini, imapisopita inaquë ya‫ف‬huëpiso‫ف‬
tëhuënchinso‫ف‬natanacaso‫ف‬ nontërin. Ina quëran Antioquiaquë
ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬. 15ॸNipirinhuë‫ف‬, topinan paantarin huachi.
quëran nino‫ف‬huirama‫ف‬. Nisha nisha 23ॸHua‫ف‬qui miachin inaquë ya‫ف‬huërin.
nanan Cotioro‫ف‬sanquëma‫ف‬ Ina quëran naquëranchin yonquirin

ya‫ف‬huëtërinquëma‫ف‬. Canpita capini paaton nasha imapisopita nicacaso
nipënënamaso‫ف‬co caso‫ف‬yayonquirahuë‫ف‬. marë‫ف‬. Carasia parti pa‫ف‬sahuaton,
Canpitaora yonquico‫ف‬, itërin. pënëna‫ف‬piarin. Naporahuaton, Priquia
16ॸItahuaton, a‫ف‬parin huachi. 17ॸNa‫ف‬a partinta‫ف‬pa‫ف‬sahuaton, pënëna‫ف‬piarin.
piyapi‫ف‬sari ni‫ف‬sapi. Ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, Cotio A‫ف‬naya a‫ف‬naya ninanoro‫ف‬saquë Quisoso
niyontonpiso pëi‫ف‬hua‫ف‬an mapi, Sostinisë imapisopita achinicancana‫ف‬piarin.
itopiso‫ف‬. Masahuatona‫ف‬, inaquë chachin Achinicancanpachina, noya noya
ahuëpi. Carionori ni‫ف‬saponahuë‫ف‬, co imasapi huachi.
manta‫ف‬tëninhuë‫ف‬. Co ina yonquirinhuë‫ف‬.
Aporosë Ipisoquë pënëntërinso‫ف‬
Ya‫ف‬huëpiquë paantapiso‫ف‬ 24ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬na Cotio
18ॸHua‫ف‬qui‫ف‬Paono inaquë ya‫ف‬huantarin. quëmapi Ipisoquë pa‫ف‬nin. Aporosë
Ina quëran Quisoso imapisopita itopiso‫ف‬. Aricantriaquë nasitërin. Cotio
nontahuaton, pa‫ف‬nin huachi. Aquiro quëmapi niponahuë‫ف‬, Quisoso imarin.
sa‫ف‬inë chachin pa‫ف‬nin anta‫ف‬. Ihuan Inaso‫ف‬noya nitotërin a‫ف‬chinacaso‫ف‬. Yosë
quiricanën na‫ف‬con nontaton, noya —Quisoso imarai, topachinara,

nitotërin. 25ॸHui‫ف‬napitaon quëra huarë‫ف‬ Paonori itërin:
Yosë nanamën a‫ف‬chintopi ni‫ف‬ton, noya 2ॸ—Quisoso natëhuatama‫ف‬, Ispirito
nitotërin. Ya‫ف‬ipi cancanën quëran Santo ya‫ف‬coancantërinquëma‫ف‬, ¿ti?

a‫ف‬chinin. Quisoso naporinso‫ف‬no‫ف‬tëquën itërin.
a‫ف‬chintopirinhuë‫ف‬, Coansha aporintëфɗ͑‫ڏ‬ —Co Ispirito Santo nohuitëraihuë‫ف‬. Co
soráchin nitotërin. Ya‫ف‬ipi Quisoso ina a‫ف‬chintërinacoihuë‫ف‬, itopi.
nanamën co nitochatërarinhuë‫ف‬. 3ॸ—¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onpoapomaso‫ف‬ЙΎфɗȍӕ‫ڏ‬
26ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬niyontonpiso pëiquë nama‫ ?ف‬itërin.
ya‫ف‬conahuaton, chiniquën cancantaton, —Coansha pënëntërinso‫ف‬natëtoi,
a‫ف‬chinpirinhuë‫ف‬. Prisira, Aquiro, inapita aporihuanai, itopi.
natanahuatona‫ف‬, “Co ya‫ف‬ipi Quisoso 4ॸ—Coansha pënëninquëma‫ف‬co
nanamën nitochatërarinhuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, noyahuë‫ف‬yonquiramaso‫͑͑ف‬ɗ͑ҡË‫ڏ‬

pëinënquë quëpapi. Inaquë ya‫ف‬ipi maso marë‫ف‬. Ina quëran aporintëфɗ͑‫ڏ‬
Quisoso nanamën a‫ف‬chintopi no‫ف‬tëquën quëma‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, co inasachin
nitotaton, Yosë iranën pa‫ف‬tacaso marë‫ف‬. sha‫ف‬huirinhuë‫ف‬. Ina quëran a‫ف‬chiantarin.
Ina natanahuaton, natërin huachi. 27ॸIna “Ca piquëran a‫ف‬na quëmapi huë‫ف‬sarin,
quëran Acaya parti yapa‫ف‬sarin Yosë a‫ف‬paimarinso‫ف‬. Ina imaco huachi,”
a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬. itërin anta‫ف‬. Napoaton Quisoso imaco
—Acaya parti a‫ف‬chinchi, topirahuë‫ف‬, huachi, itërin Paonori. 5ॸʊ͑͑ҡ͑ȍӕ‫ڏ‬
topachina, —Noya, iyasha. Noya paquë tona‫ف‬, —Quisoso imasarai. Ina natëarai
huachi, itopi Quisoso imapisopitari. huachi, ta‫ف‬tona‫ف‬, aporihuanpi. 6ॸIna
Naporahuatona‫ف‬, quirica ninshitopi quëran Paonori së‫ف‬huamotohuachina,
quëtontacaso marë‫ف‬. “I‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ispirito Santori ya‫ف‬coancantimarin. Ina
Aporosë huë‫ف‬pachin, noya nontoco‫ف‬. nohuanton, nisha nisha nananquë
Inanta‫ف‬Quisoso imarin ni‫ف‬ton, noya nonpi. Co nitotopisopitahuë‫ف‬
natanco‫ف‬,” itopi ninshitatona‫ف‬. Quirica a‫ف‬naroachin nonpi anta‫ف‬. Naporahuaton,
ma‫ف‬patahuaton, Acaya parti pa‫ف‬nin ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎфɗËҡȍӕфɗ֤͑ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
huachi. Inaquë Quisoso imapisopita rinso chachin sha‫ف‬huicaiso marë‫ف‬.
quënanconin. Yosëri catahuarin ni‫ف‬ton, 7ॸShonca catoya‫ف‬pi pochin napopi.
Quisoso imapi huachi. Inapita quë͑͑‫ڏ‬ 8ॸHua‫ف‬qui‫ف‬inaquë Paono ya‫ف‬huërin.
conahuaton, noya a‫ف‬chintaton, Cara yoqui pochin Cotioro‫ف‬sa‫ف‬

achinicancanarin. 28ॸPiyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗֆΎ͑ҡΎ͑‫ڏ‬ a‫ف‬chintárin. Nani simana niyontonpiso
pachinara, Yosë quiricanën a‫ف‬chinárin. pëiquë pa‫ف‬nin. Co të‫ف‬huatonahuë‫ف‬,
—Iraca quëra huarë‫ف‬Cristo o‫ف‬macaso‫ف‬ a‫ف‬chintarin. Nani a‫ف‬chintohuachina,
ninopi. Iporaso‫ف‬nani o‫ف‬marin huachi. ninontapi.
Inaso‫ف‬Quisoso, tënin. Quiricanën quëran —Yosë yahua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬. Ina
anitotërin huachi. Noya noya nonin ni‫ف‬ton, marë‫ف‬Quisoso a‫ف‬paimarin. Ina imaco
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬co nanitopihuë‫ف‬a‫ف‬panicaiso‫ف‬. huachi, itarin. 9ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
co natantochinachinhuë‫ف‬cancantopi. Co
Ipisoquë cato‫ف‬pi‫ف‬ipi a‫ف‬chininso‫ف‬ yanatëtopihuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗֆΎ͑ҡΎ͑Й‫ڏ‬
19
1ॸAporosë Corintoquë ya‫ف‬huaso‫ف‬, chinara, no‫ف‬huitopi. —Co Quisoso
Paono panën ira pa‫ف‬tahuaton, imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, toconpi.
Ipisoquë canconin. Inaquë na‫ف‬a miachin Napoaton Paono pipirin huachi. Quisoso
quëmapi‫ف‬sa‫ف‬quënanconin. imapisopita quëparahuaton, escuela
pëiquë pa‫ف‬nin. Tirano a‫ف‬chininquë —Quiyanta‫ف‬pënotopiraihuë‫ف‬. Co

pa‫ف‬nin. Inaquë nani tahuëri a‫ف‬chintarin. noyahuë‫ف‬ninai, a‫ف‬poarai huachi, itopi.
10ॸCato‫ف‬pi‫ف‬ipi inaquë ya‫ف‬huaton, 19ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬pënoton quirica
a‫ف‬chintarin. Sinioro nanamën ya‫ف‬ipi Asia ya‫ف‬huëtopi. Inapita a‫ف‬porahuatona‫ف‬,

parti nahuinin. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬natantopi. quëntapi ahuiquitacaiso marë‫ف‬. Na‫ف‬a
Na‫ف‬a nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬natantopi. piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicasoi‫ف‬, ahuiquitopi huachi.
11ॸYosë nohuanton, Paono nani ma‫ف‬sha —¿Onpota‫ف‬pa‫ف‬tërinso‫ ?ف‬itohuachina,
nanitaparin. Cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ pichirin. A‫ف‬natërapo pasa huaranca soro
së‫ف‬huahuachina, a‫ف‬naroachin noyatopi. pa‫ف‬tërinso‫ف‬ahuiquitopi huachi.
12ॸPanionën, a‫ف‬morinso‫ف‬, inapita tëranta‫ف‬ 20ॸPënotono‫ف‬santa‫ف‬pënotopiso‫ف‬
quëparahuatona‫ف‬, cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬quëҡΎ͑‫ڏ‬ a‫ف‬porahuatona‫ف‬, cancanëna quëran

pachinara, a‫ف‬naroachin noyatopi. huarë‫ف‬imasapi ni‫ف‬ton, Sinioro nanamën
Sopairo‫ف‬santa‫ف‬pipipi huachi. ya‫ف‬ipi parti nahuinin. Na‫ف‬con na‫ف‬con
imasapi huachi.
Canchisëya‫ف‬piri sopai yaa‫ف‬papiso‫ف‬ 21ॸIna quëran Paono yonquirin
13,14ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬a‫ف‬naquën Cotioro‫ف‬saso‫ف‬ a‫ف‬napita imapisopita ni‫ف‬coantacaso
nisha nisha ninanoquë pa‫ف‬sápatona‫ف‬, marë‫ف‬. “Masitonia parti ni‫ف‬coantarahuë.
na‫ف‬con pënotapi. Sopairo‫ف‬sa‫ف‬yaa‫ف‬papi Acaya partinta‫ف‬nisha nisha ninanoquë
anta‫ف‬. Paono nicatona‫ف‬, yanonanpi. imapisopita niantarahuë. Nani pë͑ř͑‫ڏ‬
A‫ف‬naquënso‫ف‬Cotio ansiano hui‫ف‬ninpita, tahuato, Quirosarinquë paantarahuë
Isipo itopiso‫ف‬. Canchisë hui‫ف‬ninpita huachi. Ina quëran Nomaquë‫ف‬pa‫ف‬
chachin napopiso‫ف‬. æΎтӕɗѸΎѸΎɗ̲ЙΎ͑‫ڏ‬ paca‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,ٚҡř͑ɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
raihuë‫ف‬, sopairi ya‫ف‬coancantërinso‫ف‬ ton. 22ॸTimotio, Irasto, inapita inaquë
nontopi. catahuapirinahuë‫ف‬, Paonori a‫ف‬parin
—Quisoso Paono a‫ف‬chininso‫ف‬nanan Masitonia parti imapisopita
quëtërincoi ni‫ف‬ton, a‫ف‬paarainquën. sha‫ف‬huitacaso marë‫ف‬. Ya‫ف‬huërë‫ف‬inaso‫ف‬
Pipiquë huachi, tënai, itopirinahuë‫ف‬, nipirinhuë‫ف‬, hua‫ف‬qui miachin Asia parti
15ॸsopairi a‫ف‬panirin. quëparitantarin.
—Quisoso nohuitërahuë. Paononta‫ف‬
nohuitërahuë. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co Tiana moshapiso‫ف‬
nohuitëranquëmahuë‫ف‬. ¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬ 23ॸNaporo‫ف‬na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬Sinioro
yaa‫ف‬papiramacohuë‫ ?ف‬itërin. 16ॸʊ͑ҡΎѸȍӕ‫ڏ‬ imasapi ni‫ف‬ton, mamanshi
ton, quëmapi hua‫ف‬yantërinso‫ف‬niirin. moshana‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huitopi. 24ॸInaquë
Niitahuaton, canchisëya‫ف‬pi chachin manin. moshapiso‫ف‬Tiana itopi. Na‫ف‬a mamanshi
Chiniquën ahuëaton, pë‫ف‬sharin. Huënai‫ف‬ nina‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëpi. Artaroa‫ف‬huaya
a‫ف‬patërin. A‫ف‬naya‫ف‬piáchin niponahuë‫ف‬, prata quëran nipi Tiana moshacaiso
canchisëya‫ف‬pi minsërin. A‫ف‬mopisonta‫ف‬ marë‫ف‬. Ina pa‫ف‬anatona‫ف‬, na‫ف‬con canapi.
oshato oshatotërin. I‫ف‬nanpirapi ta‫ف‬api A‫ف‬nara‫ف‬Imitirio itopi. 25ॸInari ya‫ف‬ipi
huachi. 17ॸYa‫ف‬ipi ninanoquë nahuinin. mamanshi nina‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ayontonin.
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬, nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬ipiya A‫ف‬napita ma‫ف‬sha nina‫ف‬piro‫ف‬santa‫ف‬
natanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi huachi. amatërin. Ya‫ف‬ipi niyontonpachinara,
—Sinioro Quisoso chini chiníquën nontërin.
nanantërin, topi. —Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Mamanshi ninëhua
18ॸIna quëran na‫ف‬a miachin Quisoso quëran na‫ف‬con canarëhua‫ف‬. 26ॸPaonoso‫ف‬
imapisopita huë‫ف‬pi. nipirinhuë‫ف‬isëquë huëcaton, pënëntarin.
“A‫ف‬naichin Yosë ya‫ف‬huërin. Piyapi anquirarin piyapi‫ف‬sa‫ف‬ta‫ف‬tacaiso marë‫ف‬.

nipiso‫ف‬co inaso‫ف‬Yosëhuë‫ف‬,” tosarin, 34ॸ“Inaso‫ف‬Cotio quëmapi,” ta‫ف‬tona‫ف‬, co
natanama‫ف‬canpitanta‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Asia yanatanpihuë‫ف‬.

partinta‫ف‬nahuinin. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ —Ma noyacha Tianaso paya. Ina
natanahuatona‫ف‬, natëpi huachi. chinotërëhuaso‫ف‬, tosapi, chiniquën
Natëtatona‫ف‬, mamanshi a‫ف‬popi huachi. nonatona‫ف‬. Cato‫ف‬ora pochin naporápi.
27ॸNapohuachina‫ف‬, co huachi noya 35ॸNapoin quëran chirinchiri atonirin
ni‫ف‬sarinënpoahuë‫ف‬. Co onpopinchin huachi:

canarihuahuë‫ف‬. Tianaonta‫ف‬naniantapi —Tëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Tiana
huachi. Inaso‫ف‬chini chiníquën nanantë chini chiniquën nanantërin. Iraca
rin. Ya‫ف‬ipi Asiaro‫ف‬sa‫ف‬moshapiso‫ف‬. Ya‫ف‬ipi mamanshi inapa quëran anotimarin. Iso
parti quëran nohuitopi. Aquëtë chachin ninanonënpoaquë chachin anotimarin.
Paono natëhuachina‫ف‬, co huachi Canpoari chachin a‫ف‬paiarëhua‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
moshato pëiquë huë‫ف‬sapihuë‫ف‬. Tiana parti nahuinin ni‫ف‬ton, 36ॸya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
nóya nipirinhuë‫ف‬, ËΎȍӕËȍɗ̲ΎѸȍЙɗ‫ڏ‬ nitotopi. Napoaton ama huachi
huë‫ف‬, itërin. no‫ف‬huitocosohuë‫ف‬. Ama ahuëtocosohuë‫ف‬.
28ॸNatanahuatona‫ف‬, Paono chiniquën 37ॸIso quëmapi‫ف‬sa‫ف‬quëpiramahuë‫ف‬. Co
no‫ف‬huipi. Tiana sha‫ف‬huirapipihuë‫ف‬. Co moshato

—Ma noyacha Tianaso paya. Ina pëiquë ihuatopihuë‫ف‬. 38ॸImitirio, ̲̲͑‫ڏ‬
chinotërëhuaso‫ف‬, tosapi, chiniquën shi nina‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, inapita
nonatona‫ف‬. yasha‫ف‬huirapihuachina‫ف‬, coisëquë
pa‫ف‬ina‫ف‬. Hua‫ف‬ano‫ف‬santa‫ف‬ya‫ف‬huërarin.
Co imapisopitahuë‫ف‬no‫ف‬huipiso‫ف‬ Inaquë quëparahuatona‫ف‬,
29ॸIna quëran ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ sha‫ف‬huirapiina‫ف‬. 39ॸYa‫ف‬ipiima‫ف‬aquëtë‫ف‬
noncaroapi. No‫ف‬huitatona‫ف‬, Paono yasha‫ف‬huirapihuatama‫ف‬, niyontonpiso
ca‫ف‬taninsopita mapi. Acayo, Aristarco tahuëri sha‫ف‬huirapico‫ف‬. 40ॸIpora tahuëri
itopiso‫ف‬. Inapitaso‫ف‬Masitonia quëran topinan quëran noncaroarama‫ف‬. Co
huë‫ف‬pirinahuë‫ف‬, Ëȍɗ͑ɗнӕř̲͑Ѹȍӕ‫ڏ‬ manta‫ف‬onpocasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
tona‫ف‬, niyontonpiso i‫ف‬iratëquë naporama‫ف‬. Ni‫ف‬cona, copirno
quëpatona‫ف‬, huëntëntërarapi. no‫ف‬huihuachinpoa‫ف‬. 41ॸYa‫ف‬huëramaquë
30ॸPaononta‫ف‬yapa‫ف‬pirinhuë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ paco huachi, topachina, yanquëëpi
nontacaso marë‫ف‬. Quisoso imapisopitari huachi.
to‫ف‬shitëatona‫ف‬, ya‫ف‬copiapi.
—Ama paquësohuë‫ف‬, itopi. 31ॸA‫ف‬naquën Ya‫ف‬ipi Masitonia parti a‫ف‬chiantarinso‫ف‬
20
Asia chirinchiro‫ف‬santa‫ف‬ЬΎ͑Ύ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ 1ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬nani yanquëëȍӕËȍɗ‫ڏ‬
ton, nanan a‫ف‬papi. nara, co huachi

—Ama niyontonpiso‫ف‬i‫ف‬iratëquë no‫ف‬huitantapihuë‫ف‬. Ina quëran Paono
paquësohuë‫ف‬, itopi inahuarinta‫ف‬. yapantarin huachi. Ya‫ف‬ipi imapisopita
32ॸPiyapi‫ف‬saso‫ف‬noncaroápi. Nisha nisha amatahuaton, achinicancanin. Ina
nonsápi. quëran —Pa‫ف‬sarahuë huachi, topachina,
—¿Ma‫ف‬marëcha niyontoanëhua‫ف‬ —Osharan paquë‫ف‬, itohuachinara,
nicaya? topi a‫ف‬naquën. 33ॸIna quëran Masitoniaquë pa‫ف‬nin huachi. 2ॸMasitonia
Cotioro‫ف‬sari pa‫ف‬yanatona‫ف‬, Aricantro parti pa‫ف‬taton, pënëna‫ف‬Йɗфɗ͑Ëȍɗ͑ɗË͑‫ڏ‬
sha‫ف‬huitopi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nontacaso marë‫ف‬. canacaso marë‫ف‬. Inapotaton, Crisia parti
Napoaton huancanachin huanirahuaton, canconin huachi. 3ॸInaquë cara yoqui
yacapatërin. Ina quëran Siria parti

yapa‫ف‬pirinhuë‫ف‬. Botiquë yaya‫ف‬conaso‫ف‬, Botiquë pa‫ف‬piso‫ف‬
Cotioro‫ف‬sari yatëpapiso‫ف‬natantërin. 13ॸNaniPaono sha‫ف‬huitërincoi:
Napoaton co botiquë pa‫ف‬ninhuë‫ف‬. —Canpita‫ف‬ton botiquë paco‫ف‬. Asonquë
“Masitonia parti paantarahuë,” ta‫ف‬ton, ninataco, itohuachincoira, pa‫ف‬nai. Inaso‫ف‬
ira pa‫ف‬tërin huachi. 4ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sari nipirinhuë‫ف‬ira pa‫ف‬tërin. 14ॸAsonquë
ca‫ف‬tanapi. Timotio, Sopatiro (Piriaquë canconahuatoi, ninarai. Paononta‫ف‬
ya‫ف‬huërinso‫)ف‬, Aristarco, Siconto, canconpachina, botiquë
(Tisaronicaquë ya‫ف‬huëpiso‫)ف‬, Acayo ya‫ف‬conahuarincoi. Ina quëф͑ͅɗҡɗфɗ͑ɗ‫ڏ‬
(Tirpiquë ya‫ف‬huërinso‫)ف‬, Tiquico, quë canconai. 15ॸTahuëririnquë Quio
Tropimo (Asiaquë ya‫ف‬huëpiso‫)ف‬, inapita notënanquë na‫ف‬huërai. Ina tashiraya
Paono ca‫ف‬tanpiso‫ف‬. 5ॸInapitaso‫ف‬quëchitë Samosëquë canconai. Ina tashiraya
rahuatona‫ف‬, Troasëquë ninarinacoi. Miritoquë nonshirai huachi. 16ॸ٘тӕɗфΎѸ‫ڏ‬
6ॸPascoa tahuëri nanihuachina, Piriposë rinquë Pinticostisë tahuëri
quëran pipirai. Botiquë ya‫ف‬conahuatoi, yana‫ف‬huërahuë,” ta‫ف‬ton, co Paono
marë pa‫ف‬tërai. A‫ف‬natërapo‫ف‬tahuëri nohuantërinhuë‫ف‬Asia parti hua‫ف‬quicaso‫ف‬.
quëran Troasëquë canconahuatoi, Napoaton manorahuatoi, co Ipisoquë
inapita quënanconai. Inaquë a‫ف‬na nonshiraihuë‫ف‬.
simanara‫ف‬i‫ف‬huatërai.
Ansiano‫ف‬sa‫ف‬pënënahuaton, patërinso‫ف‬
Hui‫ف‬napi inapa quëran anotërinso‫ف‬ 17ॸMiritoquë nonshirahuaton, Ipisoquë
7ॸTomio tahuëri nanihuachina, nanan a‫ف‬parin. —Ya‫ف‬ipi ansiano‫ف‬sa‫ف‬
niyontonai. Quisoso chinotatoi sha‫ف‬huitëquë‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬, itërin.
coshata‫ف‬huaiso marë‫ف‬niyontonai. Sha‫ف‬huitonpachina, a‫ف‬naroachin huë‫ف‬pi
Niyontonahuatoi, Paonori a‫ف‬chintarin. Paono nicacaiso marë‫ف‬.
“Tashiraya pa‫ف‬sarai huachi,” ta‫ف‬ton, 18ॸHuë‫ف‬pachinara, Paonori nontërin
yono tashiquë huarë‫ف‬a‫ف‬chintarin. 8ॸInapa chiniquën cancantacaiso marë‫ف‬.

pë‫ف‬satë‫ف‬pëiquë nani niyontonai. Inaquë —Iporaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pi‫ف‬Йɗ͑͑Ύ͑Ëȍɗ͑‫ڏ‬
na‫ف‬a nanparin orotarin. 9ॸA‫ف‬na hui‫ف‬napi quëma‫ف‬, noya natanco. Ya‫͑͑ف‬Ë͑Йɗҡ‫ڏ‬
huintanaquë huënsëapirinhuë‫ف‬. Iotico taquë pa‫ف‬nahuë quëra huarë‫ف‬nohuitëф‫ڏ‬
itopiso‫ف‬. Paono hua‫ف‬qui‫ف‬nontohuachina, maco. Ya‫ف‬ipi ninahuëso‫ف‬ni‫ف‬nama‫ف‬.
huë‫ف‬ëi‫ف‬iquitaton, huë‫ف‬ërin huachi. Cara Ya‫ف‬ipiya nitotërama‫ف‬. Co caso‫ف‬ËȍɗфΎф‫ڏ‬
pa‫ف‬cotë quëran anotërin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ huë‫ف‬. Nani tahuëri pënënáranquëma‫ف‬.
nohuararahuatona‫ف‬, chiminin 19ॸQuisocristoichin natëto, Yosë marë‫ف‬
quënamapi. 10ॸPaono nohuararahuaton, sacatërahuë. Co a‫ف‬napita nocanahuë‫ف‬.

masahuaton, iporin huachi. “Caso‫ف‬noya noyaco,” co tënahuë‫ف‬.
—Ama pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Nanpiarin, A‫ف‬naquën co noyahuë‫ف‬nipachinara,
itërin. 11ॸIna quëф͑Йřɗнӕř͑͑ЙřΎ͑͑‫ڏ‬ sëtato, na‫ف‬nërahuë. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬con
tarin. Quisoso chimininso‫ف‬yonquiatona‫ف‬, chinotërinaco tëpainacoso marë‫ف‬.
coshatopi. Nani coshatohuachinara, Chiniquën aparësitërinaco. 20ॸInaso‫ف‬
ninontatona‫ف‬, tahuërianpitopi. ͮЙΎф‫ڏ‬ niponahuë‫ف‬, ahuantato, pënënáф͑‫ڏ‬
huaton, pa‫ف‬nin huachi. 12ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬ quëma‫ف‬. Co të‫ف‬huarahuë‫ف‬. Quisoso
hui‫ف‬napiso‫ف‬nanpiantahuachina, nanamën no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬
quëpanantapi. Napoaton co sëtopihuë‫ف‬. noya imacamaso marë‫ف‬. ͮɗֆΎ͑ҡΎ͑Йҡ‫ڏ‬
Noya cancantopi huachi. mara, a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. ͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬
ton, a‫ف‬naya a‫ف‬naya pëinëmaquënta‫ف‬ chiminaton, aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. 29ॸNani

paato, a‫ف‬chintantaranquëma‫ف‬. 21ॸCo pa‫ف‬pato, co noyahuë‫ف‬quëmapi‫ف‬sa‫ف‬
Cotioro‫ف‬sarachin pënënahuë‫ف‬. huë‫ف‬sapi. Canoniri ma‫ف‬sha maninso
Cricoro‫ف‬santa‫ف‬pënënárahuë. “Co pochachin yaocoiarinënquëma‫ف‬.
noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬ Pa‫ف‬sápatona‫ف‬, anishacancantapi. Co
toma‫ف‬, Yosë pochin cancantoco‫ف‬. Sinioro nosoroarinënquëmahuë‫ف‬. 30ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬
Quisocristo natëco huachi. Inasachin Quisoso imaponaraihuë‫ف‬,
anoyacancantërinpoaso‫ف‬,” itëranquëma‫ف‬. a‫ف‬porahuatona‫ف‬, nisha a‫ف‬chinapona
Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. huachi. Yanonpintarinënquëma‫ف‬.
22ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Inahuara yonquinëna‫ف‬imacamaso marë‫ف‬
Quirosarinquë pa‫ف‬sarahuë. Ispirito Santo napotarinënquëma‫ف‬. 31ॸNapoaton,
natëto, pa‫ف‬sarahuë. Ma‫ف‬so‫ف‬Ύ͑ЙΎҡЙΎ‫ڏ‬ iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ni‫ف‬ËΎ͑͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬
naco nimara, co caso‫ف‬nitotërahuë‫ف‬. quëma‫ف‬. Cara pi‫ف‬ipi catahuaranquëma‫ف‬.
23ॸA‫ف‬naya a‫ف‬naya ninanoquë pa‫ف‬pato, Tahuërirë chachin, tashirë chachin
Ispirito Santo nohuanton, pënënanquëma‫ف‬. Na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎф͑‫ڏ‬
sha‫ف‬huitëra‫ف‬piarinaco. “Quirosarinquë quëma‫ف‬ni‫ف‬ton, na‫ف‬nëto, a‫ف‬naya
pa‫ف‬patan, tashinan pëiquë a‫ف‬nayanquëma‫ف‬pënënanquëma‫ف‬. Ina
po‫ف‬moarinënquën, chiniquën aparëѸɗҡ‫ڏ‬ yonquiatomaco, nipënënco‫ف‬,
rinënquën,” itërinaco. 24ॸYatëЙЙɗфɗ͑ËΎ‫ڏ‬ nicatahuaco‫ف‬, itërin Paonori, ansiano‫ف‬sa‫ف‬
huënta‫ف‬, co caso‫ف‬të‫ف‬huatërahuë‫ف‬. Co ina nontaton.
yonquirahuë‫ف‬. Sinioro Quisoso
natëa‫ف‬huasoáchin cancantërahuë. Iraca Tëhuënchachin catahuarinpoaso‫ف‬
ina sha‫ف‬huitërinco a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. 32ॸIna quëran itantarin:
“Yosëri ya‫ف‬ipi piyapi nosoroaton, —Pa‫ف‬pato, Yosë noya a‫ف‬painquëma‫ف‬.
anoyacancantacaso‫ف‬nohuantërin. Ina Quiricanën quëran nontarinquëma‫ف‬. Ina
noya nanan chachin a‫ف‬chintonquë‫ف‬,” quëran nosororinpoaso‫ف‬anitotarinpoa‫ف‬.
itërinco. Napoaton paato, a‫ف‬chintárahuë. Ina natëhuatama‫ف‬, Ëȍɗ͑ɗË͑Ë͑фɗ͑‫ڏ‬
Co chimina‫ف‬huaso‫ف‬të‫ف‬huatërahuë‫ف‬. quëma‫ف‬. Oshaquëф͑͑Ύֆ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬
25ॸHua‫ف‬qui‫ف‬ya‫ف‬huëramaquë pa‫ف‬sápato, tarama huachi. Quisocristo imarëhua‫ف‬
Yosë hua‫ف‬anëntërinpoaso‫ف‬ ni‫ف‬ton, anoyacancantërinpoa huachi. Ina
a‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬, apira nohuanton, a‫ف‬na tahuëri inapaquë noya
pa‫ف‬sarahuë huachi. Co huachi quë͑͑‫ڏ‬ noya ya‫ف‬huëcontarihua huachi.
ramacohuë‫ف‬. 26,27ॸYa‫ف‬ɗЙɗ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬ 33ॸA‫ف‬chintohuatënquëmara, co aquëtë‫ف‬
poaso‫ف‬nani sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. coriqui yonquirahuë‫ف‬. A‫ف‬na piyapi

Napoaton no‫ف‬tëquën itëranquëma‫ف‬. coriquinën co nohuantapatërahuë‫ف‬. Coni
Insosona co natëhuachinahuë‫ف‬, ina ma‫ف‬shanëna tëranta‫ف‬co noyapatërahuë‫ف‬.
marë‫ف‬Yosë co ana‫ف‬intarincohuë‫ف‬. 34ॸCaora sacatonëhuë quëran coshatëф‫ڏ‬
Inahuara tëhuënënaquë nina‫ف‬intapi, huë, ma‫ف‬sha pahuantërincoso‫ف‬

parësitopiquë pa‫ف‬sapi huachi. 28ॸæ͑Йɗ‫ڏ‬ pa‫ف‬anahuë. Ca‫ف‬tanincosopitanta‫ف‬
tanta‫ف‬ni‫ف‬cona pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬Yosë quëtërahuë. Ina nitotërama‫ف‬. 35ॸæ͑Йɗ‫ڏ‬
naniantotama‫ف‬. Quisoso imapisopitanta‫ف‬ tanta‫ف‬nonanco. Sacatatoma‫ف‬, pahuantë
noya ni‫ف‬co‫ف‬. Ispirito Santo nani rinsopita ma‫ف‬sha quëtoco‫ف‬. Sinioro
acorinquëma‫ف‬hua‫ف‬anën pochin Quisoso noninso‫ف‬yonquico‫ف‬. “A‫ف‬napitari
nicacamaso marë‫ف‬. Inapitanta‫ف‬Yosë ma‫ف‬sha topinan quëtohuachinquëma‫ف‬,
huëntonënquë ya‫ف‬conpi. Quisoso noya cancantërama‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,
canpitari nosoroatoma‫ف‬, topinan marë‫ف‬. Canchisëya‫ف‬pi acohuachinara,

quëtohuatama‫ف‬, aquëtë huarë‫ف‬noya inanta‫ف‬acopi. Iporaso huachi Sisariaquë
noya cancantarama huachi,” tënin noya nanan sha‫ف‬huirárin. 9ॸCatapini
Quisoso, itërin Paonori. hui‫ف‬nin ya‫ف‬huëtërin. Nanono‫ف‬sa‫͑ف‬ɗЙΎ͑‫ڏ‬
36ॸIna quëran isonahuatona‫ف‬, Yosë raihuë‫ف‬, co so‫ف‬yahuayantërapihuë‫ف‬.
nontopi. 37ॸSëtatona‫ف‬, na‫ف‬nëapi. Paono ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎфɗËҡȍӕфɗ֤͑ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
iporahuatona‫ف‬, apinopi. 38ॸ“Co huachi rinso chachin sha‫ف‬huicaiso‫ف‬. 10ॸInaquë
quënanaramacohuë‫ف‬,” tëninso marë‫ف‬ hua‫ف‬qui miachin ya‫ف‬huasocoi, a‫ف‬na
na‫ف‬con sëtopi. Ina quëran botiquë huarë‫ف‬ pënëntona‫ف‬pi o‫ف‬marin. Cotia parti
imapi huachi. quëran o‫ف‬marin. Acapo itopiso‫ف‬.
11ॸHuë‫ف‬sahuaton, Paono sintoronën
Co të‫ف‬huatonahuë‫ف‬, ocoirahuaton, inaora tanpaquën
Quirosarinquë paantarinso‫ف‬ nantënë chachin nitonporin.
21
1ॸImapisopita nani nontahuatoi, —Ispirito Santo nohuanton, iyasha,
botiquë pipirai. Cosëquë ninorahuë. тӕř̲Ѹɗ͑ҡΎфΎ͑нӕř͑ɗҡΎ͑ЙΎ‫ڏ‬
notëërai. Tahuëririnquë Notasëquë rahuëso pochachin tonpoarinënquën.
canconai. Ina quëran Pataraquë Quirosarinquë pa‫ف‬patan, inapochachin
canconahuatoi, nonshirai. 2ॸInaquë a‫ف‬na Cotioro‫ف‬sa‫ف‬tonpoarinënquën. Nisha
boti quënancoantarai, Pinisia parti piyapi‫ف‬saquë yo‫ف‬coaninënquën
yapa‫ف‬sarinso‫ف‬. Inaquë ya‫ف‬conahuatoi, ana‫ف‬intiinënquënso marë‫ف‬, itërin.
paantarai. 3ॸChipri quënanconahuatoi, 12ॸNatanahuatoi, —Ama Quirosarinquë
ahuënan quëran na‫ف‬huëtërai. paquësohuë‫ف‬, itopiraihuë‫ف‬. Inaquë

Pa‫ف‬sahuatoi, Siria parti canconai huachi. ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬ɗ͑ËȍËȍɗ͑͑ЙΎҡΎЙɗ‫ڏ‬
Tiroquë ma‫ف‬sha oshicaso‫ف‬ni‫ف‬ton, inaquë rinahuë‫ف‬, co yanatërincoihuë‫ف‬.
nonshirai. 4ॸQuisoso imapisopita 13ॸ—Na‫ف‬nërama‫ف‬ni‫ف‬ton, sëtërahuë.
quënanconahuatoi, inaquë a‫ف‬na simana Ama huachi na‫ف‬nëcosohuë‫ف‬. Inatohua‫ف‬

pochin yacapatonai. Ispirito Santo pa‫ف‬pato, yatonpoarinaco. Nipirinhuë‫ف‬,
nohuanton, Paono pënënpi: yapa‫ف‬sarahuë. Sinioro Quisoso
—Ama Quirosarinquë paquësohuë‫ف‬, imarahuëso marë‫ف‬yatëЙЙɗфɗ͑ËΎ‫ڏ‬
aparësitochinën, itopirinahuë‫ف‬. 5ॸSimana huënta‫ف‬, pa‫ف‬sarahuë huachi, itërin.
nanihuachina, paantarai. Yapa‫ف‬patëira, 14ॸHua‫ف‬qui‫ف‬nontopiraihuë‫ف‬, inachachin
ninano yonsanquë imarinacoi. Ya‫ف‬ipiya yonquirin ni‫ف‬ton, —Noyahua‫ف‬. Sinioro

sa‫ف‬inarë chachin, hui‫ف‬ninpitarë chachin nohuantohuachin, paquë huachi, itërai.
imarinacoi. Yonsanquë isonconahuatoi,
Quirosarinquë canconinso‫ف‬
Yosë nontërai. 6ॸIna quëф͑͑ɗ͑Ύ͑ҡȍӕ‫ڏ‬
toi, botiquë ya‫ف‬coantarai. Ya‫ف‬huërë‫ف‬ 15ॸIna quëran ma‫ف‬Ѹȍ͑řȍӕřɗЙɗҡҡЙфȍӕ‫ڏ‬
ya‫ف‬huëhuano‫ف‬saso‫ف‬ya‫ف‬huëpi‫ف‬pa‫ف‬paantapi toi, Quirosarinquë paantarai huachi.

huachi. 16ॸPaatoi, a‫ف‬naquën imapisopita ca‫ف‬taninacoi.
7ॸPipirahuatoi, Torimaitaquë canconai. Mason pëinënquë quëparinacoi
Imapisopita nontahuatoi, a‫ف‬na tahuërira‫ف‬ yacapata‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Inaso‫ف‬Chipri quëran
i‫ف‬huatonai. 8ॸTahuëфɗфɗ͑нӕřЙɗЙɗ͑ҡф‫ڏ‬ huë‫ف‬nin. Nani na‫ف‬a pi‫ف‬ipi Quisoso imarin.
huatoi, Sisariaquë canconai. Inaquë
nonshirahuatoi, Pinipi pëinënquë Santiaco nontërinso‫ف‬
yacapatonai. Inaso‫ف‬iraca Quirosarinquë 17ॸQuirosarinquëcanconpatoi,
acopi ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita catahuacaso imapisopita nóya nontërinacoi.
Huë‫ف‬naiso marë‫ف‬noya cancantopi. “Paononta‫ف‬Moisësë pënëntërinso‫ف‬

18ॸTahuëririnquë Paono pa‫ف‬nin Santiaco natërin. Nonpin nanan natantërëhua‫ف‬,”
nicapon. Quiyanta‫ف‬pa‫ف‬nai. Ya‫ف‬ipi tosapi. 25ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬nisha piyapi‫ف‬saso‫ف‬
ansiano‫ف‬sa‫ف‬inaquë nani niyontonpi. nani ninshitërai. “Quisocristo
19ॸ—Huë‫ف‬cama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. ͮɗËЙΎ͑‫ڏ‬ imapatama‫ف‬, co iraca pënëntërinso‫ف‬
quëma‫ف‬huë‫ف‬sarai, tënin Paono. natëcamaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Isoichin
—Huëquë‫ف‬, iyasha, ni‫ف‬quicoi. Noya sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬ama nicacamaso
ya‫ف‬huarai, itërincoi Santiaco. marëhuë‫ف‬. A‫ف‬na piyapi ma‫ف‬sha tëpapi
—Nani hua‫ف‬qui‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Quisocristo mamanshi moshacaiso marë‫ف‬. Ina
nanamën a‫ف‬chinai. A‫ف‬na parti a‫ف‬na parti noshaichin tananpitoco‫ف‬. Naporahuaton,
pa‫ف‬nai. Yosë catahuarincoi, nisha a‫ف‬naquën maconorahuatona‫ف‬, ma‫ف‬sha
piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintëra‫ف‬piarai. Na‫ف‬a tëpapiso‫ف‬. Co huë͑ɗ͑ř͑͑Ύֆɗ͑нӕɗЙɗ‫ڏ‬
imasapi huachi, itërin. Ya‫ف‬ipi a‫ف‬chininso‫ف‬ huë‫ف‬. Inapitanta‫ف‬ama ca‫ف‬cosohuë‫ف‬.
sha‫ف‬huitërin. Naporahuaton, ̲̲Ύ͑Ѹȍɗȍӕ͑ËΎѸΎ‫ڏ‬
20ॸNatanahuatona‫ف‬, —Ma noyacha huë‫ف‬. Cotioro‫ف‬sacoi pënëntëraiso‫ف‬na‫ف‬con
Yosëso‫ف‬ni‫ف‬ton, nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬ ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, inaichin natëcamaso‫ف‬
imasapi paya, topi a‫ف‬naya a‫ف‬naya. Ina ya‫ف‬huërin,” tënai, nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬
quëran itantapi: ninshitatoi, itërin Santiacori.
—Noya, iyasha, nipirinhuë‫ف‬, isëquë
na‫ف‬a huaranca Cotioro‫ف‬sa‫ف‬Quisoso Paono mapiso‫ف‬
imaponaraihuë‫ف‬, Moisësë iraca pënëntë 26ॸItohuachina, —Noyahua‫ف‬. Napo‫ف‬i
rinso‫ف‬yanatëpi anta‫ف‬. “Inanta‫ف‬natëcaso‫ف‬ nipachi, itërin Paonori. Tahuëririnquë
ya‫ف‬huërin,” topi. 21ॸInapitaso‫ف‬nonpin catapiniya‫ف‬pi quëparin. Iraca pënëntë
nanan natantopi. “Paono nisha piyapi rinso‫ف‬natërahuatona‫ف‬, Yosë chinotopiso
ya‫ف‬huërinquë paaton, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬inaquë pëiquë ya‫ف‬conpi. Ya‫ف‬conahuatona‫ف‬,
ya‫ف‬huëpisopita nisha a‫ف‬chintërin. sha‫ف‬huitopi.
“Moisësë pënëntërinso‫ف‬a‫ف‬poco huachi. —A‫ف‬na simana pochin huëantarai.
Ama huachi hui‫ف‬nanpita Cotio marca Huënantahuatoi, ma‫ف‬sha quësapi tëpacaiso
acotocosohuë‫ف‬,” tënin Paono pë͑ř͑ҡ‫ڏ‬ marë‫ف‬, tënin Paono. 27ॸґɗ̲͑͑͑ɗфɗȍӕ‫ڏ‬
ton. Co nohuantërinhuë‫ف‬iraca napopiso‫ف‬ china, Yosë chinotopiso pëiquë paantapi.
natëcaiso‫ف‬,” topi, natantopi. 22ॸ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬ Inaquë Asiaro‫ف‬sari quënanpi. Cotioro‫ف‬sa
iporaso‫ف‬onpoa‫ف‬ahua‫ف‬naporanso‫ف‬ chachin inapitanta‫ف‬. Paono quë͑͑ȍӕ‫ڏ‬
no‫ف‬tëquën nitotacaiso‫ ?ف‬topiraihuë‫ف‬. tona‫ف‬, mapi. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ano‫ف‬huitapi.
Nani huë‫ف‬nanso‫ف‬nitotopi. 23ॸNani 28ॸ—Huëco‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, catahuacoi. Iso
yonquirai ni‫ف‬ton, natancoi quëmapi ya‫ف‬ipi parti paaton, nisha

sha‫ف‬huichinquën ma‫ف‬sona nicamaso‫ف‬. a‫ف‬chinarin. “Cotioro‫ف‬saso‫ف‬co no‫ف‬tëquën
Catapini quëmapi isëquë ya‫ف‬huëpi. Nani a‫ف‬chinpihuë‫ف‬. Moisësë pënëntërinso‫ف‬
Yosë nontopi ma‫ف‬sha nicacaso‫ف‬. 24ॸIso a‫ف‬poco huachi,” tënin. Naporahuaton,
quëmapi‫ف‬sa‫ف‬quëparahuaton, Ëҡȍӕ‫ڏ‬ Yosë chinotopiso pëi‫ف‬co huachi noya
quë‫ف‬iraca pënëntërinso‫ف‬natëcaiso ni‫ف‬ninhuë‫ف‬. Ni‫ف‬cochi. Crico piyapi isëquë
marë‫ف‬. Yosë chinotopiso pëiquë chachin ichiya‫ف‬conin ni‫ف‬ton, Yosë pëinën
quëparahuaton, pahuërërapitëquë‫ف‬ atapiarin. Co inapita ya‫ف‬conacasohuë‫ف‬
ma‫ف‬sha Yosë marë‫ف‬tëpacaiso‫ف‬. Ina nipirinhuë‫ف‬, toconpi.
quëran niya‫ف‬irapi huachi. ʊ͑ЙΎҡΎȍӕ‫ڏ‬ 29ॸI‫ف‬hua Paonori Tropimo quëЙфȍӕ‫ڏ‬
tan, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬sarinënquën. ton, ninano‫ف‬pa‫ف‬tërin, Cotioro‫ف‬sari

quënanpi. Ipisoquë ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton, —Crico nananquë nonan, ¿ti? itërin.

Crico piyapi inaso‫ف‬. ͮɗѸȍЙɗֆЙɗ͑ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ —Ina nananquë mini nonahuë, itërin.
huë‫ف‬, Yosë pëinënquë ichiya‫ف‬conin, 38ॸ—Quëmaso‫ف‬Iquipito piyapinquën
topirinahuë‫ف‬. Napoaton chiniquën ta‫ف‬ma‫ف‬, topirahuë‫ف‬. Inaso‫ف‬i‫ف‬hua miachin

nontopi. copirno no‫ف‬huiton, catapini huaranca
30ॸNatanahuatona‫ف‬, notohuaro‫ف‬ matararo‫ف‬sa‫ف‬camaiton, inotë‫ف‬parti
piyapi‫ف‬sari no‫ف‬huipi. Yosë pëinënquë quëpapirinhuë‫ف‬. Inanquën ta‫ف‬ma‫ف‬,
ta‫ف‬aquirahuatona‫ف‬, Paono mapi. topirahuë‫ف‬, itërin.
Masahuatona‫ف‬, ohuararachinpi, ocoipi 39ॸ—Co inacohuë‫ف‬. Caso‫ف‬Cotio quë̲‫ڏ‬
huachi. Nani ocoihuachinara, pënco pico. Tarsoquë nasitërahuë. Inaso‫ف‬

oncotopi. 31ॸPaono yatëpapirinahuë‫ف‬, panca ninano‫ف‬, Sirisia parti ya‫ف‬huërinso‫ف‬.
capitano‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anëni natanin. Ya‫ف‬ipi Ya‫ف‬ipi piyapi nohuitopi. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Quirosarinquë ya‫ف‬huëpisopita yaniahuë nonchi, topirahuë‫ف‬, itërin.
rapi, natantërin. 32ॸNatantahuaton, 40ॸ—Inta nipachin, nontëquë‫ف‬, itërin.
sontaro‫ف‬sa‫ف‬, capitano‫ف‬sa‫ف‬, inapita Paono nanpënanquë huanirahuaton,

amatahuaton, quëparin. Ta‫ف‬arahuatona‫ف‬, anqui anquita‫ف‬parin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬niyontonpiquë pa‫ف‬sapi. ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, copica topi huachi.
Sontaro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬caritërahuachinara, Napohuachina, Paonori Cotio nananquë
Cotioro‫ف‬sari quënanpi. Quë͑͑ȍӕ‫ڏ‬ nontërin.
tona‫ف‬, co huachi Paono ahuëpihuë‫ف‬.
33ॸCapitano‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anën canconahuaton, Paono iraca naporinso‫ف‬
22
Paono maconin. 1ॸ—Natanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, apiro‫ف‬sa‫ف‬,
—Cato‫ف‬catinaquë tonpotanpatëquë‫ف‬, yasha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Co caso‫ف‬
itohuachina, a‫͑ف‬ѸΎ͑ҡфΎ͑ɗҡΎ͑ЙΎҡ͑Й‫ڏ‬ manta‫ف‬onporahuë‫ف‬, tënin. 2ॸCotio
tërin. A‫ف‬na tanpain quëraonta‫ف‬a‫ف‬na nananquë nonin, natanahuatona‫ف‬,
sontarorinta‫ف‬nitonpotanpatërin. ta‫ف‬tápi. Napohuachinara, itantarin:
—¿Ma‫ف‬ninta‫ف‬iso quëmapi? ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬ 3ॸ—Canta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Cotio piyapico.
onporinso‫ ?ف‬itopirinhuë‫ف‬. 34ॸChiniquën Tarsoquë nasitërahuë. Sirisia parti

nonatona‫ف‬, nisha nisha sha‫ف‬huitopi. nasitopirahuë‫ف‬, isëquë huëcato,
Noncaroapi ni‫ف‬ton, co nanitërinhuë‫ف‬ hui‫ف‬napitërahuë. Maistro Camariro
no‫ف‬tëquën natanacaso‫ف‬. Napoaton, a‫ف‬chintërinco. Shimashonënpoa‫ف‬pënëntë
—Sontaro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëpiquë quëpaco‫ف‬, rinso chachin ya‫ف‬ipi a‫ف‬chintërinco.
itërin. Hua‫ف‬huatapo quëra huarë‫ف‬chiniquën
35,36ॸQuëpahuachinara, ya‫ف‬ipi Yosë yonquirahuë. A‫ف‬naya tëranta‫ف‬nisha
piyapi‫ف‬sari imasapi. yonquihuachinara, canpita pochachin
—Tëpachinaco‫ف‬, itërapi. Pëi‫ف‬nanpë͑͑‫ڏ‬ no‫ف‬huirahuë. 4ॸIraca na‫ف‬a Quisoso
quë canconahuatona‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con imapisopita aparësitërahuë. YatëЙф‫ڏ‬
no‫ف‬huitopi. Napoaton sontaro‫ف‬sari Paono huë. Quëmapi‫ف‬sa‫ف‬tonporahuato,
a‫ف‬mitërahuatona‫ف‬, quëpapi huachi. tashinan pëiquë po‫ف‬morahuë. Sanapi‫ف‬sa
quëran huarë‫ف‬inaquë po‫ف‬morahuë.
No‫ف‬huitona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬nontërinso‫ف‬ 5ॸYanatanpatama‫ف‬, corto hua‫ف‬aonta‫ف‬
37ॸPëiquëyaya‫ف‬conpachinara, Paonori inachachin itarinquëma‫ف‬. Cotio
itërin: ansiano‫ف‬santa‫ف‬nitotopi. Inapitaso‫ف‬
—Sinioro capitan, pi‫ف‬Йɗ͑ֆ͑Ύ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬ quirica ninshitërinaco iyaro‫ف‬sa‫ف‬
ranquënhuë‫ف‬, itërin. Tamascoquë ya‫ف‬huëpisopitaquë
quëtona‫ف‬huaso marë‫ف‬. Inatohua‫ف‬ nani huayoninquën nohuantërinso

pa‫ف‬nahuë Quisoso imapisopita chachin nitotamaso marë‫ف‬. ʊ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
maca‫ف‬huaso marë‫ف‬. “Tonporahuato, ton, Quisoso ya‫ف‬notërinquën. ͮΎֆѸ‫ڏ‬
Quirosarinquë quëmaarahuë chin inaso‫ف‬. Nontërinquënso‫ف‬natanan.
ana‫ف‬intacaiso marë‫ف‬,” ta‫ف‬to, pa‫ف‬nahuë, 15ॸYosë acorinquën ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
tënin. sha‫ف‬huitamaso‫ف‬. Ni‫ف‬nanso‫ف‬, natananso‫ف‬,

inapita sha‫ف‬huiaran. Ina marë‫ف‬
Quisoso ya‫ف‬norinso‫ف‬sha‫ف‬huiantarinso‫ف‬ ya‫ف‬notërinquën. 16ॸNapoaton ama
(Hechos 9.1-19; 26.12-18) hua‫ف‬quiquësohuë‫ف‬. Apira miachin
6ॸIna quëran itantarin: huaniquë‫ف‬. “Quisoso imasarahuë
—Pa‫ف‬patëra, camotëchin nisahuaso‫ف‬, huachi,” ta‫ف‬ton, aporihuanquë‫ف‬. Ina
Tamascoquë ya‫ف‬caritërapasoco, nontohuatan, oshanën inquitarinquën,”
a‫ف‬naroachin inapa quëran a‫ف‬pintërinco. itërinco, tënin Paono.
Huënarachin huënarachin a‫ف‬pintërinco.
7ॸNo‫ف‬paquë anotahuato, inapaquë Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintacaso
noninso‫ف‬natanahuë. “Saono, Saono, marë‫ف‬a‫ف‬parinso‫ف‬
¿onpoatonta‫ف‬aparësitaranco?” itërinco. 17ॸIna quëran sha‫ف‬huitantarin:
8ॸ“¿Ma‫ف‬ninquënta‫ف‬quëmaso‫ف‬, Sinioro?” —Quirosarinquë paantahuato, Yosë
itërahuë. “Ca Quisosoco, aparëѸɗҡф͑‫ڏ‬ chinotopiso pëiquë pa‫ف‬nahuë. Inaquë Yosë
coso‫ف‬,” itërinco. Iraca Nasaritoquë nontasoco, hua‫ف‬narëso pochin ni‫ف‬nahuë.
ya‫ف‬huërinso chachin nontërinco, ͑ҡ͑‫ڏ‬ 18ॸQuisoso nontantarinco. “Manorahuaton,
huë. 9ॸCa‫ف‬tanincosopitanta‫ف‬a‫ف‬pininso‫ف‬ Quirosarin quëran pipiquë huachi. Ca

ni‫ف‬pi. Nipirinhuë‫ف‬, nontërincoso‫ف‬co nanamëhuë sha‫ف‬huitohuatan, ËΎ͑ҡřфɗ͑ř͑‫ڏ‬
natanpihuë‫ف‬. 10ॸ“¿Ma‫ف‬ta‫ف‬, Sinioro, quënhuë‫ف‬,” itërinco. 19ॸ“Isopita, Sinioro,
onpo‫ف‬iso‫ ”?ف‬itërahuë. “Huanirahuaton, nohuitërinaco. A‫ف‬na parti a‫ف‬na parti pa‫ف‬pato,
ninanoquë paquë huachi. Inaquë a‫ف‬na ya‫ف‬ipi niyontonpiso pëiro‫ف‬saquë
quëmapi sha‫ف‬huitarinquën ma‫ف‬sona ya‫ف‬conahuato, imarinënquënsopita
nicamaso‫ف‬,” itërinco. 11ॸHuënarachin ahuërahuë. Tashinan pëiquë po‫ف‬morahuë.
huënarachin a‫ف‬pintërinco ni‫ف‬ton, co 20ॸIstipan quëma nanamën a‫ف‬chininso marë‫ف‬
manta‫ف‬quënantërahuë‫ف‬. Napoaton tëpahuachinara, canta‫ف‬ni‫ف‬nahuë. “Tëpaco‫ف‬,”

ca‫ف‬tanincosopita matanparahuatonaco, itërahuë carinta‫ف‬. Tëpatona‫ف‬pi cotonënpita
së‫ف‬quëatonaco, Tamascoquë quëЙфɗ‫ڏ‬ ocoirahuatona‫ف‬, quëtërinaco, ni‫ف‬nahuë.
naco. Ya‫ف‬ipiya nohuitërinaco ni‫ف‬ton,
12ॸIna ninanoquë chachin a‫ف‬na sha‫ف‬huitahuato, natëarinaco, topirahuë‫ف‬,”
quëmapi ya‫ف‬huërin, Yosë noya chinotë itërahuë. 21ॸ“Ina nipirinhuë‫ف‬, paquë‫ف‬. Aquë
rinso‫ف‬. Ananiasë itopiso‫ف‬. Moisësë iraca yaa‫ف‬paranquën nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintamaso
pënëntërinso‫ف‬no‫ف‬tëquën natërin. “Inaso‫ف‬ marë‫ف‬,” itërinco. Napoaton nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬
noya quëmapi,” topi ya‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬. a‫ف‬chintarahuë, tënin Paono.
13ॸYosëri sha‫ف‬huitërin ni‫ف‬ton, ֆËЙф‫ڏ‬
huëquë huë‫ف‬nin. Huëcaparahuatonco, Capitan hua‫ف‬ani maninso‫ف‬

nontirinco. “I‫ف‬huata, iya Saono. Sinioro 22ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬noyanatanpirinahuë‫ف‬.
nohuanton, apira noya ni‫ف‬taran huachi,” “Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintarahuë,”
itërinco. Naporo chachin ni‫ف‬tahuato, ina topachina, no‫ف‬huipi huachi.
quënanahuë huachi. 14ॸIna quëran —Tëpachinaco‫ف‬. Pa‫ف‬pi co noya quë̲‫ڏ‬
sha‫ف‬huitërinco: “Yosë chinotërëhuaso‫ف‬ pihuë‫ف‬. Chiminchina‫ف‬in, itopi. 23ॸæȍɗ͑ɗ‫ڏ‬
quën nonsapi. No‫ف‬huitatona‫ف‬, cotonë͑‫ڏ‬

pita pa‫ف‬porinapi. Inapaquë Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬Paonori sha‫ف‬huitërinso‫ف‬
23
mo‫ف‬shiquëpita pa‫ف‬satapi, chiniquën 1ॸPaono ya‫ف‬conahuaton,
no‫ف‬huitatona‫ف‬. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬inachintopiso‫ف‬. hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬tëërahuaton,

24ॸCapitan hua‫ف‬ani ni‫ف‬sahuaton, itërin: itërin:
—¿Ma‫ف‬marëcha no‫ف‬huitopiya? Pëiquë —Ipora, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pi‫ف‬Йɗ͑͑Ύ͑Ëȍɗ͑‫ڏ‬
quëparahuaton, huihuiquë‫ف‬no‫ف‬tëquën quëma‫ف‬, natanco. Hua‫ف‬huatapo quëra
sha‫ف‬huichincoi, itërin. 25ॸInaquë quëЙф‫ڏ‬ huarë‫ف‬noya ninahuë. Yosë ni‫ف‬sarinco, co
huatona‫ف‬, tonpopi huihuicaiso marë‫ف‬. manta‫ف‬onporahuë‫ف‬, itaquëya‫ف‬,
Tonpopirinahuë‫ف‬, naporo‫ف‬Paonori itapon: 2ॸ—Ahuëananquë‫ف‬, tënin corto hua‫ف‬anën,
—Caso‫ف‬Nomano piyapico nipirahuë‫ف‬, chini chiniquën nanantërinso‫ف‬. Ananiasë

yahuihuiramaco, co napotinacosohuë‫ف‬ itopiso‫ف‬. Huaniparinsoari ahuëananin.
nipirinhuë‫ف‬. Co coisëquë tëranta‫ف‬ Napotohuachina, Paonori itapon:
sha‫ف‬huirapiponacorahuë‫ف‬, ȍӕɗȍӕɗф‫ڏ‬ 3ॸ—Noyasha nonaponahuë‫ف‬, quëmaso‫ف‬
maco, ¿ti?, itërin Paonori. nonpintënquën. Yosë ahuëarinquën

26ॸIna natanahuaton, capitan hua‫ف‬an quëmanta‫ف‬. “Moisësë pënëntërinso‫ف‬
sha‫ف‬huitapon pa‫ف‬nin. natëto, ana‫ف‬intarahuë,” topiranhuë‫ف‬,
—Paso‫ف‬quëmapi Nomano piyapi sha‫ف‬huitëran ahuëincoso‫ف‬. Moisësë
nipirinhuë‫ف‬, yahuihuitëran. Ni‫ف‬quëna chachin pënëninpoa‫ف‬ama topinan
copirno no‫ف‬huihuachinquën, itërin. quëran ahuëcaso marëhuë‫ف‬, itërin
27ॸNapotohuachina, capitan hua‫ف‬ani Paonori.
huëcapairin. 4ॸ—Ama corto hua‫ف‬anën no‫ف‬huiton,
—Quëmaso‫ف‬Nomano piyapinquën, nonapiquësohuë‫ف‬. Ina Yosëri acorinso‫ف‬,

¿ti? itiirin Paono. itopi.
—Inaco mini, tënin. 5ॸ—Co‫ف‬chi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nohuitatorahuë‫ف‬,
28ॸ—Na‫ف‬con pahuërëtaton, Nomano naporahuë paya. Tëhuënchachin Yosë
piyapi ya‫ف‬conahuë, itërin capitani. quiricanën quëran pënëninpoa‫ف‬. “Co
—Caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nasitërahuë quëra hua‫ف‬anënpo‫ف‬nonapicaso‫ف‬
huarë‫ف‬Nomano piyapico caso‫ف‬. Tatahuë ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” tënin, itërin Paonori.
Nomano piyapi ni‫ف‬ton, canta‫ف‬ɗ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ 6ॸCotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pisopita co
chin ninahuë, tënin Paono. napopianachin yonquipihuë‫ف‬. Patoma

29ॸIna natanahuatona‫ف‬, sontaro‫ف‬sa‫ف‬co Satosio piyapi topi. Patoma Parisio
huachi yahuihuipihuë‫ف‬. Patopi huachi. piyapi topi. Ina yonquiaton, Paonori
Capitan hua‫ف‬aonta‫ف‬të‫ف‬huarin. Nomano itantarin:
piyapi nipirinhuë‫ف‬, catinaquë tonporinso —Caso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Parisio piyapico.
marë‫ف‬copirno të‫ف‬huatërin. Shimashonëhuëpitanta‫ف‬Parisio piyapi‫ف‬sa
chachin. “Yosë ananpitantarinpoa‫ف‬,”
Capitan hua‫ف‬ani amatërinso‫ف‬
tënahuëso marë‫ف‬isopita
30ॸTahuëririnquë capitan hua‫ف‬an sha‫ف‬huirapirinaco, itërin.
yanatantërin. “¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ 7ॸIna natanahuatona‫ف‬, Parisio
sha‫ف‬huirapipi?” ta‫ف‬ton, Paono ocoirin. piyapi‫ف‬sa‫ف‬, Satosio piyapi‫ف‬sa‫ف‬, inahua

Ocoirahuaton, Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, capini nino‫ف‬huipi. Nisha nisha yonquipi
ansiano‫ف‬sa‫ف‬, inapita amatërin. Nani huachi. 8ॸSatosioro‫ف‬saso‫ف‬co
niyontonpachinara, inaquë Paono natëtona‫ف‬piro‫ف‬sahuë‫ف‬. ٘æΎ֤ΎѸř͑͑Йɗ‫ڏ‬
quëparin natanacaiso marë‫ف‬. tantarinpoahuë‫ف‬. Co hua‫ف‬yanënpoa‫ف‬
ya‫ف‬huëtërinpoahuë‫ف‬. Co anquëniro‫ف‬sa no‫ف‬tëquën nitota‫ف‬huaiso marë‫ف‬,” itoco‫ف‬.

tëranta‫ف‬ya‫ف‬huëpihuë‫ف‬,” toconpi. Parisio Quiyaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬na‫ف‬pitatoi,
piyapi‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬natëpi. ninaarai. Yacanquiahuachin,
“Hua‫ف‬yanënpoa‫ف‬ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, a‫ف‬naroachin masahuatoi, tëpaarai
Yosë ananpitantarinpoa‫ف‬. huachi, itopi.
Anquëniro‫ف‬santa‫ف‬ya‫ف‬huërin,” topi. 16ॸPaono apia‫ف‬huainso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
9ॸNapoaton ninontatona‫ف‬, noncaroapi. yatëpapiso‫ف‬natanin. Oshin hua‫ف‬huini
Parisio maistro‫ف‬sa‫ف‬huanirahuatona‫ف‬, nataninso‫ف‬. Natanahuaton, sontaro
chiniquën nontopi. pëiquë paaton, Paono sha‫ف‬huitërin.
—Iso quëmapi noya, tënai. Co manta‫ف‬ 17ॸSha‫ف‬huitohuachina, a‫ف‬na capitan
onporinhuë‫ف‬. Anquëni noninso‫͑ف‬ҡ͑‫ڏ‬ amatërin.

mara. Yosë nohuanton, piyapi —Iso hui‫ف‬napi hua‫ف‬anënquë quëpaquë‫ف‬
hua‫ف‬yanëni nontomara, tënin a‫ف‬naquën. nanan sha‫ف‬huichin, itërin.
Napohuachinara, Satosioro‫ف‬sa‫ف‬ 18ॸNapohuachina, hua‫ف‬anënquë
no‫ف‬huitopi. 10ॸChiniquën nino‫ف‬huitona‫ف‬, quëparahuaton, itonin:

niahuërapi. Napoaton capitani —Tashinan pëiquë Paono amatërinco.
sontaro‫ف‬sa‫ف‬camairin. “Iso hui‫ف‬napi hua‫ف‬anënquë quëpaquë‫ف‬
—Maconco‫ف‬, tëpahuachina‫ف‬, itërin. nanan sha‫ف‬huichin,” itërinco ni‫ف‬ton,
Napotohuachina, sontaro‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pi. quënahuë huachi, tënin.
Paono osërësahuatona‫ف‬, sontaro‫ف‬sa‫ف‬ 19ॸCapitan hua‫ف‬ani matanparahuaton,
ya‫ف‬huëpiquë quëpantapi. amasha miachin quëparin ama piyapiri

11ॸNaporo‫ف‬tashi‫ف‬Siniorori natanacaiso marëhuë‫ف‬.
ya‫ف‬notimarin. Ya‫ف‬notimarahuaton, —¿Ma‫ف‬ta‫ف‬yasha‫ف‬huitërancoso‫ ?ف‬itërin.
Paono itërin: 20ॸ—Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬nani chinotopi
—Ama të‫ف‬huaquësohuë‫ف‬. Chiniquën Paono amatacaiso marë‫ف‬. “Tashiraya

cancantëquë‫ف‬. Quirosarinquë nanamë Paono quënantaquë‫ف‬nontanta‫ف‬ii.
huë nani sha‫ف‬huitëran. Inapochachin No‫ف‬tëquën yanatanai,” itarinënquën.
Nomaquë‫ف‬panta‫ف‬paaton, 21ॸNipirinhuë‫ف‬, ama natëquësohuë‫ف‬.
sha‫ف‬huitantaran huachi, itërin. Catapini shonca na‫ف‬con piyapiri

chinotopi tëpacaiso marë‫ف‬. Po‫ف‬oana
Paono yatëpapiso‫ف‬ quëran ninarapi tëpacaiso marë‫ف‬. Co
12ॸTahuëririnquë a‫ف‬naquën Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ huachi coshatapihuë‫ف‬. Co o‫ف‬osapihuë‫ف‬.
chinotopi Paono tëpacaiso‫ف‬. Paono tëpai huarë‫ف‬coshatacaiso‫ف‬
—Ama huachi ca‫ف‬ahuasohuë‫ف‬. Ama yonquipi. Iporaso‫ف‬quëma ninarinën
o‫ف‬oahuasohuë‫ف‬. Paono tëpaquë huarë‫ف‬ sha‫ف‬huicamaso marë‫ف‬, itërin.
ca‫ف‬ahua huachi. Yoscoarë‫ف‬tëpaarëhua‫ف‬, 22ॸ—Sha‫ف‬huitërancoso‫ف‬, api, ama
nitopi. 13ॸCatapini shoncaya‫ف‬pi pochin insonta‫ف‬sha‫ف‬huitëquësohuë‫ف‬, itahuaton,

napopi. 14ॸNaporahuatona‫ف‬, paatona‫ف‬, hui‫ف‬napi a‫ف‬parin huachi.
Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, ansiano‫ف‬sa‫ف‬, inapita
nontopi. Paono a‫ف‬na parti quëpapiso‫ف‬
—Nani huachi ninontërai. Co huachi 23ॸInaquëran cato‫ف‬capitan amatërin.
coshataraihuë‫ف‬. Paono tëpaquë huarë‫ف‬ —Apira ma‫ف‬sha tapaquë‫ف‬Sisariaquë
coshatarai. Yoscoarë‫ف‬tëpaarai, tënai. pacacamaso‫ف‬. Cato pasa sontaro‫ف‬sa‫ف‬
15ॸNapoaton capitan sha‫ف‬huitoco‫ف‬Paono sha‫ف‬huitonquë‫ف‬pa‫ف‬ina‫ف‬. Cahuarioquë
quënta‫ف‬in. “Tashiraya yanontantarai pa‫ف‬na‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬canchisë shonca
quëpaquë‫ف‬. Nansahuano‫ف‬sa‫ف‬cato pasa Ina tosahuaton, sontaro‫ف‬sa‫ف‬camairin

quëpaquë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi tapatëquë‫ف‬ֆֆΎ͑Ύҡ‫ڏ‬ Paono quëpacaiso marë‫ف‬.
shirahuaso‫ف‬pacamaquëma‫ف‬. 24ॸPaono —Irotisëco‫ف‬pëiro‫ف‬sanënquë quëЙф‫ڏ‬
cahuarioquë acorahuatoma‫ف‬, quëpaco‫ف‬. huatona‫ف‬, a‫ف‬paico‫ف‬, ta‫ف‬ahuachin, itërin.
Noya a‫ف‬pairahuatoma‫ف‬, copirno Pirisë
quëtonco huachi, itërin. 25ॸIna quëran Copirnori Paono nataninso‫ف‬
24
quirica ninshitërin copirno quëtacaiso 1ॸA‫ف‬natërapo‫ف‬ҡȍӕřфɗ͑͑ɗȍӕ‫ڏ‬
marë‫ف‬. china, corto hua‫ف‬an chini

26ॸ“I‫ف‬huata, Copirno Pirisë. Ca Craotio chiniquën nanantërinso‫ف‬canquirin.
Nisiasëco ninshitaranquën, ni‫ف‬quë‫ف‬. Ananiasë itopiso‫ف‬. A‫ف‬naquën Cotio
Quëmaso‫ف‬chiníquën nanantëran ni‫ف‬ton, ansiano‫ف‬sari ca‫ف‬tanpi. A‫ف‬na coisënta‫ف‬
pi‫ف‬pian sha‫ف‬huichinquën. 27ॸIso quëmapi huë‫ف‬nin. Tirtoro itopiso‫ف‬. Inaso‫ف‬noyá
a‫ف‬pataranquën, Cotioro‫ف‬sari mapiso‫ف‬. nitotërin a‫ف‬na piyapi marë‫ف‬copirno
Yatëpapirinahuë‫ف‬, quënanahuato, nontacaso‫ف‬. Copirno ya‫ف‬huërinquë
sontaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬parahuë osërëtacaiso huë‫ف‬sahuatona‫ف‬, Paono sha‫ف‬huirapipi.
marë‫ف‬. Inaso‫ف‬Nomano quëmapi ni‫ف‬ton, 2ॸPaono quëntahuachinara, Tirtorori
osërëtërahuë. 28ॸ“¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬ itërin:

sha‫ف‬huirapipiso‫ ”?ف‬ta‫ف‬to, Cotio —Ipora, sinioro copirno, pi‫ف‬pian
hua‫ف‬ano‫ف‬saquë quëparahuë nitota‫ف‬huaso nonchinquën, natanco. Ma noya
marë‫ف‬. 29ॸ“Cotio pënëntërinso‫ف‬co quëmaso‫ف‬piyapitërancoi ni‫ف‬ton, nóya
natërinhuë‫ف‬,” toconpi. Inaichin ya‫ف‬huarai. Co noyahuë‫ف‬hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬nani
sha‫ف‬huirapipi. Co manta‫ف‬onporinhuë‫ف‬. ocoirahuaton, no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intëran.
Co chiminacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Coni 3ॸIna marë‫ف‬ya‫ف‬ipicoi nóya ni‫ف‬nainquën.
tashinan pëiquë tëranta‫ف‬po‫ف‬mocaso‫ف‬ Yosparinquën itërainquën. Quëmaso‫ف‬

ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 30ॸIna quëran Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ tëhuënchachin chiniquën nanantëran.
chinotopi tëpacaiso‫ف‬, natantërahuë. 4ॸApira pi‫ف‬pisha yanontaranquën, noya
Napoaton a‫ف‬naroachin yaa‫ف‬pataranquën. natanco. Co hua‫ف‬qui‫ف‬nontaranquënhuë‫ف‬.

Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nani sha‫ف‬huitërahuë 5ॸIso quëmapi Paono itopiso‫ف‬pa‫ف‬pi co
ya‫ف‬huëranquë paatona‫ف‬sha‫ف‬huirapicaiso noyahuë‫ف‬, tënai. Ya‫ف‬ipi parti paaton,

marë‫ف‬. Nani huachi, itërin, ninshitaton. piyapi‫ف‬sa‫ف‬nisha nisha ayonquirin.
31ॸIna quëran sontaro‫ف‬sa‫ف‬natëфȍӕ‫ڏ‬ A‫ف‬chinpachina, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nino‫ف‬huipi.
tona‫ف‬, Paono quëpapi. Tashi‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Ya‫ف‬ipi parti naporin. Nisha imarin.
huë‫ف‬, Antipatrisë‫ف‬pa‫ف‬quëpapi. 32ॸTahuëфɗ‫ڏ‬ Nasarinoro‫ف‬sa‫ف‬nohuitëran. Inapitaso‫ف‬
huachina, sontaro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëpiquë Quisosoco‫ف‬imapisopita. Paononta‫ف‬ina
ayanconantapi. Cahuarioquë imaton, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintarin
pa‫ف‬na‫ف‬piro‫ف‬saichin Paono quëparapi imacaiso marë‫ف‬. 6ॸYosë chinotopiso
huachi. 33ॸSisariaquë canconahuatona‫ف‬, pëionta‫ف‬yatapirin. Nisha piyapi inaquë
quirica copirno quëtonpi. Paononta‫ف‬ yaquëpapirinhuë‫ف‬, co ya‫ف‬conacasohuë‫ف‬
quëtonpi. 34ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬copirnoso‫ف‬quirica nipirinhuë‫ف‬. Naporo‫ف‬quiyari manai.
nontahuaton, itapon: Quiyaora coisëquë yaquëpapiraihuë‫ف‬
—¿Inso partita‫ف‬hua‫ف‬huatëranso‫ ?ف‬itërin. ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬. 7ॸCapitan Nisiasëso‫ف‬
—Sirisia parti hua‫ف‬huatërahuë, tënin nipirinhuë‫ف‬huë‫ف‬sahuaton, manin.
Paono. Osërëtërincoi. 8ॸ“Copirno ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬
35ॸ—Sha‫ف‬ȍӕɗфЙɗфɗ͑ř͑ѸΎЙɗҡË͑нӕɗ‫ڏ‬ paatoma‫ف‬, sha‫ف‬huirapico‫ف‬,” itërincoi.
huachina‫ف‬, ya‫ف‬ipiya natanarahuë, itërin. Napoaton isëquë huë‫ف‬nai. No‫ف‬tëquën
sha‫ف‬huirapirai. Quëmari Paono marë‫ف‬pa‫ف‬nahuë. Ma‫ف‬sha Yosë

natanquë‫ف‬inachachin sha‫ف‬huichinquën, quëta‫ف‬huaso marënta‫ف‬pa‫ف‬nahuë. 18ॸIraca
itërin Tirtorori. pënëntërinso‫ف‬natëto, Yosë chinotopiso
9ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pisopitanta‫ف‬ɗ͑Ëȍ‫ڏ‬ pëiquë ya‫ف‬conpirahuë‫ف‬, co manta‫ف‬
chin napotopi. onporahuë‫ف‬. Co piyapi‫ف‬sa‫ف‬ayontonahuë‫ف‬.
—No‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitërinquën, itopi. Co ca nohuanto nino‫ف‬huipihuë‫ف‬. Inaquë
10ॸIna quëran copirnori imirin quëran Asiaro‫ف‬sa‫ف‬quënanconinaco. 19ॸInapita
përarin Paono nontacaso marë‫ف‬. ͮЙΎҡΎ‫ڏ‬ yasha‫ف‬huirapihuachinaco, isëquë
huachina, Paonori itërin: huë‫ف‬ina‫ف‬, topirahuë‫ف‬, co huë‫ف‬pihuë‫ف‬.
—Na‫ف‬a pi‫ف‬ipi, sinioro copirno, quëma 20ॸI‫ف‬hua ansiano‫ف‬sa‫ف‬niyontonpachinara,
piyapitërancoi. Napoaton co amatërinaco. Isopita nataninaco.

të‫ف‬huatatënquënhuë‫ف‬, nontaranquën. Ma‫ف‬sona onporahuëso‫ف‬sha‫ف‬huichinën.
11ॸI‫ف‬ȍӕ̲ɗËȍɗ͑тӕɗфΎѸфɗ͑нӕřЙ͑ҡ‫ڏ‬ 21ॸNaporo‫ف‬isoíchin napotërahuë. “Yosë
rahuë Yosë chinota‫ف‬huaso marë‫ف‬. Shonca ananpitantarinpoa‫ف‬tënahuëso marë‫ف‬

cato‫ف‬tahuërichin nisarin pa‫ف‬nahuëso‫ف‬. ipora sha‫ف‬huirapirinaco,” itërahuë, tënin
A‫ف‬napita natanpatan, inachachin Paono.
sha‫ف‬huitarinënquën. Co
hua‫ف‬quiyatërarahuë‫ف‬. 12ॸYosë chinotopiso Copirnori co yaocoirinsohuë‫ف‬
pëiquë pa‫ف‬patëra, co insonta‫ف‬no‫ف‬ȍӕɗф‫ڏ‬ 22ॸIna natanahuaton, —Noyahua‫ف‬. Nani
huë‫ف‬. Niyontonpiso pëiquënta‫ف‬noya huachi natananquën huachi.
pa‫ف‬nahuë. Co caniquë tëranta‫ف‬chiniquën Capitano‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬an o‫ف‬mahuachin, iso
a‫ف‬chinahuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗֆΎ͑ҡΎ͑ЙËȍɗ‫ڏ‬ nanan yonquiantarahuato,
nara, co sha‫ف‬huitërahuë‫ف‬nino‫ف‬huicaiso‫ف‬. sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬, tënin copirno.
13ॸTopinan quëran nonpinapirinaco. Quisoso imapisopita a‫ف‬chininso‫ف‬noya
14ॸ“Nisha imarin,” topi. Inaichin nitotaton, co aquëtë‫ف‬natantërinhuë‫ف‬.
no‫ف‬tëquën nonpi. Tëhuënchachin nisha 23ॸIna quëran capitan sha‫ف‬huitërin:
imaporahuë‫ف‬, Yosë no‫ف‬tëquën chinotëф‫ڏ‬ —Paono noya a‫ف‬paiquë‫ف‬ama

huë. Shimashonëhuëpita chinotopiso ta‫ف‬ainsohuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ama tonpoquë
chachin chinotërahuë canta‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Yosë sohuë‫ف‬. Nipayarinsopita huë‫ف‬pachina‫ف‬,
quiricanën natërahuë. Iraca pënëntë noya ya‫ف‬coina‫ف‬. Cosharo‫ف‬quëЙȍӕ‫ڏ‬
rinso‫ف‬, pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ninshitopiso‫ف‬, china‫ف‬, a‫ف‬ca‫ف‬ina‫ف‬, itërin copirnori.
inapita yonquirahuë. 15ॸ“Yosë no‫ف‬tëquën 24ॸHua‫ف‬qui miachin quëran Paono
nontërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬to, natërahuë. “A‫ف‬na amatantarin. Sa‫ف‬ɗ͑řËȍËȍɗ͑ֆ͑ҡ͑ҡ‫ڏ‬

tahuëri ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫͑͑ف‬Йɗҡ͑ҡф‫ڏ‬ rin. Sa‫ف‬inso‫ف‬Cotio sanapi. Torosira
huë. Noya piyapi‫ف‬sa‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ itopiso‫ف‬. Paono huë‫ف‬pachina, itapon:
piyapi‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬ipiya ananpitantarahuë,” —¿Ma‫ف‬ta‫ف‬imaranso‫ ?ف‬Sha‫ف‬huitocoi
tënin Yosë. Ina tahuëri caso‫ف‬ninarahuë. nitochii, itohuachina, —Quisocristo
Isopitanta‫ف‬ina ninarapi. 16ॸNapoaton imarahuë. Inasachin natëcaso‫ف‬
nani tahuëriya Yosë no‫ف‬tëquën yanatëф‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin, tënahuë. 25ॸYosë
huë huachi. Piyapi‫ف‬santa‫ف‬co yanonpintë sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬noya cancantacaso
rahuë‫ف‬. marë‫ف‬. Ina catahuarinpoa‫ف‬co noyahuë‫ف‬
17ॸIraca Quirosarinquë ya‫ف‬huëpirahuë‫ف‬. yonquirëhuasopita naniantacaso‫ف‬. A‫ف‬na
Na‫ف‬a pi‫ف‬ipi a‫ف‬na parti pa‫ف‬nahuë quëran tahuëri coisë pochin nicaton, ya‫ف‬ipi
i‫ف‬hua miachin inaquë paantarahuë. piyapi‫ف‬sa‫ف‬natanarin huachi. Co
Iyaro‫ف‬sa‫ف‬nosoroato, coriqui quëta‫ف‬huaso noyahuë‫ف‬nipisopita ana‫ف‬intarin huachi,
tënin Paono. Napotohuachina, copirno ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 8ॸIna quëran Paonori

pa‫ف‬pi pa‫ف‬yanin. itërin:
—Nani huachi ipora. Paquë huachi. —Iraca quëra huarë‫ف‬, sinioro copirno,
A‫ف‬na tahuëri yanontantahuatënquën, noya ninahuë. Co manta‫ف‬onporahuë‫ف‬.
amatantaranquën, itërin. Moisësë pënëntërinso‫ف‬Cotioro‫ف‬sari
26ॸ“Paono pahuërërarinco pipicaso natëhuachinara, co ina marë‫ف‬no‫ف‬ȍӕɗф‫ڏ‬
marë‫ف‬nimara,” ta‫ف‬ton, hua‫ف‬qui quëran huë‫ف‬. Yosë chinotopiso pëinta‫ف‬co
hua‫ف‬qui quëran amatantarin nontacaso tapirahuë‫ف‬. Co nisha piyapi
marë‫ف‬. Na‫ف‬aro‫ف‬Paono nontopirinhuë‫ف‬. ichiya‫ف‬conahuë‫ف‬. Nomano copirnonta‫ف‬
27ॸCato‫ف‬pi‫ف‬ipi nanihuachina, nisha natërahuë. Co onporonta‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
copirno ya‫ف‬coantarin huachi. Porsio sha‫ف‬huitërahuë‫ف‬ina no‫ف‬huicaiso‫ف‬.
Pisto itopiso‫ف‬. Pirisë pipirin huachi. Topinan quëran sha‫ف‬huirapirinaco,
Pipiponahuë‫ف‬, co Paono ocoirinhuë‫ف‬. itërin.
“Cotioro‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huihuachinaco,” ta‫ف‬ton, 9ॸNo‫ف‬tëquën nontopirinhuë‫ف‬, copirno
co ocoirinhuë‫ف‬. co nohuantërinhuë‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
ano‫ف‬huicaso‫ف‬. Napoaton Paono itërin:
Nomano copirno yanontërinso‫ف‬ —Quirosarinquë pa‫ف‬ahua‫ف‬. Inaquë
25
1ॸNasha copirnoso‫ف‬canquirin sha‫ف‬huirapihuachinën, cari natanpato,
huachi. Pisto itopiso‫ف‬. ґɗѸфɗ‫ڏ‬ sha‫ف‬huitaranquën, itërin.
quë huëcaton, cara tahuëri i‫ف‬huatërin. 10ॸ—Co nohuantërahuë‫ف‬. Quëma Nomano
Ina quëran Quirosarinquë pa‫ف‬nin. copirno coisënënquën ni‫ف‬ton, ͑Ύ͑ҡф͑‫ڏ‬

2ॸInaquë pa‫ف‬pachina, Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, quën. Sha‫ف‬huirapihuachinaco, isëquë
ansiano‫ف‬sa‫ف‬, inapitari Paono sha‫ف‬huitancoso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co manta‫ف‬
sha‫ف‬huirapipi. 3ॸ—Quirosarinquë Cotioro‫ف‬sa‫ف‬onpotërahuë‫ف‬. Nani
quënantaquë‫ف‬, natanta‫ف‬ii, topiraihuë‫ف‬, sha‫ف‬huitëranquën, nitotëran. 11ॸTëpatona‫ف‬pi,
itopi. Nani chinotopi na‫ف‬pirahuatona‫ف‬, copirno no‫ف‬huitona‫ف‬pi, inapita tëpacaso‫ف‬
iraquë tëpacaiso marë‫ف‬. 4ॸͮЙΎҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin. Ina pochinco canta‫ف‬naporini,
huë‫ف‬, co nohuantërinhuë‫ف‬. tëpainacoso‫ف‬ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,
—Inca. Co yaa‫ف‬paquirahuë‫ف‬. ґɗѸфɗ‫ڏ‬ nonpinapihuachinaco, co Cotioro‫ف‬saquë
quë a‫ف‬pairapi. Co hua‫ف‬qui quëranhuë‫ف‬ yocancoso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënahuë.
inaquë canta‫ف‬paantarahuë. 5ॸNapoaton Nomano copirno chachin yanontarahuë.
pa‫ف‬pato, caraichin hua‫ف‬anquëma‫ف‬huëco‫ف‬ Ina nataincoso‫ف‬ya‫ف‬huërin, itërin Paonori.
pa‫ف‬ahua‫ف‬, tënahuë. Paono co noyahuë‫ف‬ 12ॸ“Nomano copirnoso‫ف‬chini chiniquën
nipachin, inaquë sha‫ف‬huirapico‫ف‬, itërin. nanantërin ni‫ف‬ton, co topinan a‫ف‬parëhuë‫ف‬,”

6ॸInaquë shonca tahuëri pochin ta‫ف‬ton, coisënënpita nontërin. Nani
i‫ف‬huatantarahuaton, ґɗѸфɗнӕřЙ͑ҡ‫ڏ‬ nontohuachina, Paono itantarin:
rin huachi. Tahuëririnquë hua‫ف‬an —Nomano copirno yanontëran, ¿ti?
shiranënquë huënsërahuaton, Paono Noyahua‫ف‬. Ina ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬a‫ف‬paaranquën.
amatërin. 7ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬Quirosarin Aquë nipirinhuë‫ف‬, inatohua‫ف‬a‫ف‬paaranquën,
quëran nani o‫ف‬mapi ni‫ف‬ton, Paono nontonquë‫ف‬, itërin.
huë‫ف‬pachina, ahuancanapirahuatona‫ف‬,
Hua‫ف‬an Acripa canquirinso‫ف‬
na‫ف‬con sha‫ف‬huirapiapi. Nisha nisha
sha‫ف‬huirapipirinahuë‫ف‬, co insonta‫ف‬ 13ॸHua‫ف‬qui miachin nisahuaso‫ف‬, a‫ف‬na
ni‫ف‬ninso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. “Cari ni‫ف‬nahuë,” hua‫ف‬an chiniquën nanantërinso‫ف‬Ë͑нӕɗ‫ڏ‬
co topihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co natëcaso‫ف‬ rin. Acripa itopiso‫ف‬. Sisariaquë huë‫ف‬nin
copirno nicapon. A‫ف‬na sanapinta‫ف‬ tona‫ف‬, natanacaiso pëiquë ya‫ف‬conin.

huë‫ف‬nin, Pirinisa itopiso‫ف‬. 14ॸHua‫ف‬qui‫ف‬ Piyapi‫ف‬sa‫ف‬moshatatë pochin nisapi.
inaquë yacapatarin ni‫ف‬ton, copirnori Capitano‫ف‬sa‫ف‬, ninano‫ف‬hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬,
itërin: inapitanta‫ف‬ya‫ف‬conpi. Naporahuatona‫ف‬,
—Tashinan pëiquë a‫ف‬na quëmapi Paono amatërin. 24ॸHuë‫ف‬pachina,
ya‫ف‬huërin. Paono itopiso‫ف‬. Iraca Pirisëri copirnori itapon:
po‫ف‬morinso‫ف‬. 15ॸI‫ف‬hua Quirosarinquë —Noya, sinioro hua‫ف‬an, huë‫ف‬nan.
ya‫ف‬huasoco, Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, Canpitanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya huë‫ف‬nama‫ف‬.
ansiano‫ف‬sa‫ف‬, inapitari na‫ف‬con Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬yanontaranquëma‫ف‬,
sha‫ف‬huirapipi. “Chiniquën ana‫ف‬intëquë‫ف‬,” natanco. Iso quëmapi ma‫ف‬ta‫ف‬onporin
itërinaco. 16ॸIna itohuachinacora, cari ni‫ف‬nama‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sari no‫ف‬huipiso‫ف‬.
itapo: “Nomano piyapicoi co topinan Quirosarinquë ya‫ف‬huëpisopita, isëquë
quëran ana‫ف‬intëraihuë‫ف‬. Piyapi ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬, ya‫ف‬ipiya
onpohuachina, cato chachin coisëquë sha‫ف‬huitërinaco. “Co noya quëmapihuë‫ف‬.
quëparahuatë‫ف‬, sha‫ف‬huirapihuatëra, Atëpatëquë‫ف‬,” itopirinacohuë‫ف‬.
piyapinta‫ف‬a‫ف‬panitërin. Ina quëran 25ॸSha‫ف‬huitohuachinacora, natanpirahuë‫ف‬.
coisëri noya yonquiaton, no‫ف‬tëquën Co manta‫ف‬onporinhuë‫ف‬. Co tëpacaso‫ف‬

nipachina, ana‫ف‬intërin. Inachincoi ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënahuë. “Nomano
Nomano piyapicoi naporaiso‫ف‬,” itërahuë. copirno yanontarahuë,” itërincoso marë‫ف‬
17ॸNapoaton isëquë huë‫ف‬pachina‫ف‬, co inaquë yaa‫ف‬papirahuë‫ف‬, co nanitërahuë‫ف‬
hua‫ف‬quirahuë‫ف‬. Tahuëririnquë hua‫ف‬an topinan a‫ف‬paca‫ف‬huaso‫ف‬. 26ॸQuiricanta‫ف‬
shiranënquë huënsërahuato, Paono yaa‫ف‬papirahuë‫ف‬. Co nitotërahuë‫ف‬ma‫ف‬sona
amatërahuë. 18ॸIna quëran Cotioro‫ف‬sari onporinso‫ف‬ninshita‫ف‬huaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬.
sha‫ف‬huirapipi. Paono co copirno natëфɗ͑‫ڏ‬ “¿Ma‫ف‬ta‫ف‬Nomano copirno ichi?” ta‫ف‬to,
huë‫ف‬ni‫ف‬ton, sha‫ف‬huirapirapi ta‫ف‬ma‫ف‬, Paono amatërahuë natanamaso marë‫ف‬.
topirahuë‫ف‬, co ina sha‫ف‬huitërinacohuë‫ف‬. Quëmari, sinioro hua‫ف‬an, noya
19ॸ“Paono co quiya pochin Yosë chinotë natanquë‫ف‬. Nani natanpatan, catahuaco
rinhuë‫ف‬. Quisoso chimimiatopirinhuë‫ف‬, ninshichi, topirahuë‫ف‬. 27ॸCo topinan
nani nanpiantarin huachi, toconin,” quëran a‫ف‬pacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
itërinaco. 20ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬moshapiso‫ف‬co Sha‫ف‬huirapito ninshichi, tënahuë, itërin.
pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬nitotërahuë‫ف‬. Napoaton
Quirosarinquë yaquëpapirahuë‫ف‬aquëtë‫ف‬ Hua‫ف‬an Acriparinta‫ف‬nataninso‫ف‬
26
natanta‫ف‬huaso marë‫ف‬. “Inaquë 1ॸIna quëran hua‫ف‬ani itapon:
sha‫ف‬huirapiarinën,” itopirahuë‫ف‬, co —Sha‫ف‬huitocoi. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬Ύ͑ЙΎ‫ڏ‬
nohuantërinhuë‫ف‬. 21ॸ“Nomano copirno ranso‫ ?ف‬itërin. Itohuachina, Paono
yanontarahuë. Ina nataincoso‫ف‬ anquitahuaton, nontërin.
ya‫ف‬huërin,” tënin. Napoaton tashinan 2,3ॸ—Inta nipachin, sinioro hua‫ف‬an,
pëiquë po‫ف‬moantarahuë. Nanitohuato, nonchinquën, natanco. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nani

Nomano copirno nontacaso marë‫ف‬ na‫ف‬a sha‫ف‬huirapirinaco ni‫ف‬ton, cari
a‫ف‬paarahuë huachi, tënin copirno. no‫ف‬tëquën yasha‫ف‬huitaranquën.
22ॸ—Canta‫ف‬nata‫ف‬in, tënin hua‫ف‬an. Quëmaso‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chininso‫ف‬noya
—Noyahua‫ف‬. Tashiraya natana‫ف‬a, nitotëran. Nisha nisha inachintërëhuaso‫ف‬
itërin. ya‫ف‬ipiya nitotëran. Napoaton noya
23ॸTahuëririnquë Acripa Pirinisarë cancantato, sha‫ف‬huitaranquën. Ama
chachin huë‫ف‬nin. ͮΎֆ͑ɗҡЙфȍӕ‫ڏ‬ no‫ف‬huitatonahuë‫ف‬, noya natanco.
4ॸHui‫ف‬napitapo quëra huarë‫ف‬ 13ॸcamotëchin iratërasoco, inapa quëran

Cotioro‫ف‬saquë ya‫ف‬huërahuë. тӕɗфΎѸфɗ͑‫ڏ‬ chiniquën a‫ف‬pintimarincoi. Pi‫ف‬i quëran
quë ya‫ف‬huërahuë. Naporo quëra huarë‫ف‬ chini chiníquën a‫ف‬pintërincoi. Huë͑ф‫ڏ‬
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nohuitërinaco. 5ॸCaso‫ف‬Parisio chin huënarachin ni‫ف‬nahuë.
piyapico. Quiyaso‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬pënëntë Ca‫ف‬tanincosopitanta‫ف‬ni‫ف‬pi. 14ॸYa‫ف‬ipicoi
rinso‫ف‬no‫ف‬të no‫ف‬tëquën natërai. Ya‫ف‬ipi no‫ف‬paquë anotasocoi, Quisoso
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nitotopi. Nohuantopi nontërinco. Cotio nananquë nontërinco,
naporini, inachachin natanahuë. “Saono, Saono, ¿onpoatonta‫ف‬
sha‫ف‬huichitënënquënhuë‫ف‬. 6,7ॸIraca Yosë aparësitaranco? Ni‫ف‬quë‫ف‬. Cahuario
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. Shimashonënpoa yaa‫ف‬pahuatëra, nara‫ف‬huaya inëshin
chachin itërin: “A‫ف‬na tahuëri nininquë ohuanë‫ف‬. Cahuariori
nicha‫ف‬ësaranquëma‫ف‬, nanpimiatarama no‫ف‬huitaton to‫ف‬tahuachina, aquëtë‫ف‬
huachi,” itërin Yosëri. Ya‫ف‬ipi iquitërin. Inapochachin quëmanta‫ف‬
Cotioro‫ف‬sanpoa‫ف‬ina ninarëhua‫ف‬. Nani no‫ف‬huiranco ni‫ف‬ton, aquë aquëtë‫ف‬co
tahuëri Yosë chinotërëhua‫ف‬. Tashirë noyahuë‫ف‬cancantaran,” itërinco.
chachi ina chinotatëhua‫ف‬, ninarëhua 15ॸ“¿Ma‫ف‬ninquënta‫ف‬quëmaso‫ف‬, Sinioro?”
huachi. Canta‫ف‬ina ninarahuë. Ina marë‫ف‬, itërahuë. “Ca Quisosoco, aparëѸɗҡф͑‫ڏ‬

sinioro hua‫ف‬an, Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ coso‫ف‬. 16ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬huaniquë‫ف‬.
sha‫ف‬huirapirinaco. 8ॸA‫ف‬na tahuëri Yosë Nani acoranquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬
ananpitantarinpoa‫ف‬, tënai. ‫ع‬Ϙ͑ЙΎҡΎ‫ڏ‬ sha‫ف‬huitamaso‫ف‬. Nani ni‫ف‬nanco. A‫ف‬na
mata‫ف‬canpitaso‫ف‬co yanatëramahuë? tahuëri ya‫ف‬notantaranquën. Ni‫ف‬nanso‫ف‬
tënahuë. sha‫ف‬huitonquë‫ف‬. Ina marë‫ف‬
9ॸCanta‫ف‬iraca co Quisoso imarahuë‫ف‬. ya‫ف‬notimaranquën. 17ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬yatëЙ‫ڏ‬
Imapisopitanta‫ف‬no‫ف‬huirahuë. huachinënquën, nicha‫ف‬ësaranquën.
Aparësita‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, topirahuë‫ف‬. Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëpiquënta‫ف‬
10ॸQuirosarinquë ya‫ف‬huasoco, Quisoso a‫ف‬paaranquën. Inapitanta‫ف‬yatëЙȍӕËȍɗ‫ڏ‬
cancanën mapisopita tashinan pëiquë nënquën, nicha‫ف‬ësaranquën. 18ॸNisha
po‫ف‬morahuë. Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬nanan piyapi‫ف‬santa‫ف‬a‫ف‬chintëquë‫ف‬nanamëhuë
quëtërinaco po‫ف‬moa‫ف‬huaso marë‫ف‬. nitochina‫ف‬. ґΎ̲фֆЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
Yatëpahuachinara, carinta‫“ف‬Tëpaco‫ف‬,” tona‫ف‬, co nohuitërinacohuë‫ف‬. Nanamë
itërahuë. 11ॸNiyontonpiso pëiquë huë a‫ف‬chintohuatan, nohuitarinaco
ya‫ف‬conahuato, na‫ف‬aro‫ف‬aparësitërahuë. huachi. Iporaso‫ف‬ҡѸȍɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
Quisoso a‫ف‬pocaiso marë‫ف‬aparëѸɗҡΎЙɗф‫ڏ‬ topi. Nohuitohuachinaco, tahuëri
huë‫ف‬, co yaa‫ف‬popihuë‫ف‬. Chiníquën pochin cancantapi huachi. Iporaso‫ف‬
no‫ف‬huito, nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëpiquë sopai hua‫ف‬ani camaihuachina, natëpi.
paato, aparësitërahuë, itërin, hua‫ف‬an A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬Yosë natërapi huachi.
nontaton. Imapachinaco, oshanëna‫֤ف‬ΎѸřфɗɗ͑нӕɗҡ‫ڏ‬
rin huachi. Ya‫ف‬ipi natërinacosopita
Paono ya‫ف‬nan imarinso‫ف‬ nasha cancan quëtarahuë. A‫ف‬na tahuëri
(Hechos 9.1-19; 22.6-16) noya noya ya‫ف‬huërapi huachi,” itërinco
12ॸIna
quëran itantarin: Quisoso, tënin.
—A‫ف‬na tahuëri Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬
nanan quëtërinaco Tamascoquë Paonori natërinso‫ف‬
paca‫ف‬huaso marë‫ف‬. Imapisopita 19ॸ—Napoaton, sinioro hua‫ف‬an, Quisoso
maca‫ف‬huaso marë‫ف‬pa‫ف‬sapirahuë‫ف‬, inapa quëran ya‫ف‬notimarinco ni‫ف‬ton,
a‫ف‬naroachin imarahuë. Ya‫ف‬ipi pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ninshitopiso‫ف‬

sha‫ف‬huitohuachincora, no‫ف‬tëquën natëran, tënahuë, itërin Paonori.
natërahuë huachi. 20ॸTamascoquë 28ॸ—Pi‫ف‬pian nontopirancohuë‫ف‬, quëma
ya‫ف‬huëpiso‫ف‬ton sha‫ف‬huitërahuë. Ina pochin canta‫ف‬Quisoso imai, ¿ti? itërin.

quëran Quirosarinquënta‫ف‬ 29ॸ—Pa‫ف‬pi nohuantërahuë ca
sha‫ف‬huiantarahuë. Ya‫ف‬ipi Cotia partinta‫ف‬ pocháchin nicamaso‫ف‬. Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬

inachachin sha‫ف‬huiantarahuë. Nisha natanamacosopita ca pochachin
piyapi‫ف‬santa‫ف‬a‫ف‬chintërahuë. “Co nicacamaso‫ف‬nohuantopirahuë‫ف‬.
noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬ Catinaquëachin tonpoinëmaso‫ف‬co
toma‫ف‬, Yosë imaco huachi. Ina quëran nohuantërahuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬pi‫ف‬pian
Yosë pochin cancantatoma‫ف‬, noya nico nontaranquëma‫ف‬. Hua‫ف‬quinta‫ف‬ֆ͑Ύ͑ҡ‫ڏ‬
huachi,” itërahuë. 21ॸIna a‫ف‬chinahuëso ranquëma‫ف‬imacamaso marë‫ف‬, itërin
marë‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huirinaco. Yosë Paonori.
chinotopiso pëiquë masahuatonaco, 30ॸIna natanahuaton, hua‫ف‬an huanirin.
yatëpapirinacohuë‫ف‬, 22ॸYosëso‫ف‬Ëҡȍӕ‫ڏ‬ Copirno, Pirinisa, ya‫ف‬ipi inaquë

rinco, cha‫ف‬ërahuë. Napoaton ipora huënsëpisopita huanipi huachi. 31ॸЬɗЙɗф‫ڏ‬
huanta‫ف‬natëarahuë huachi. Ya‫ف‬ipiya huatona‫ف‬, inahuara capini ninontopi.
sha‫ف‬huitarahuë. Hua‫ف‬ano‫ف‬sa quëra huarë‫ف‬ —Iso quëmapi co manta‫ف‬onporinhuë‫ف‬.
sha‫ف‬huitarahuë. Moisësë, Co tëpacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co tashinan
pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, inapita ninopisorá pëiquë tëranta‫ف‬po‫ف‬mocaso‫ف‬
chin a‫ف‬chinarahuë. 23ॸYosë nohuanton, ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, nitopi.
Quisocristo chiminin. æȍɗ̲ɗ̲ɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ 32ॸIna quëran copirno itapon: —Co
huë‫ف‬, Yosëri ananpitantarin huachi. Nomano copirno nontapon yapa‫ف‬ninhuë‫ف‬

Ina‫ف‬ton nanpiantarin huachi. Ina quëran naporini, ocoicaso‫ف‬ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬,
a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬tahuëri pochin itërin hua‫ف‬ani.
cancanta‫ف‬huaso marë‫ف‬. Co
Cotioro‫ف‬sarachin nicha‫ف‬ërinhuë‫ف‬. Nisha Nomaquë Paono a‫ف‬parinso‫ف‬
27
piyapi‫ف‬santa‫ف‬nicha‫ف‬ësarin huachi, tënin. 1ॸIna quëran copirnori Paono
yaa‫ف‬parin huachi. Nomano
Hua‫ف‬aonta‫ف‬imacaso‫ف‬Paono
copirno Itaria parti ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton,
nohuantërinso‫ف‬
“Ihuan botiquë a‫ف‬pa‫ف‬i,” ta‫ف‬ton, a‫ف‬na
24ॸInapochin nontahuachina, copirnori capitan nontërin inatohua‫ف‬quëpacaiso
chiniquën itërin: marë‫ف‬. Orio itopiso‫ف‬. Aocosto sontaro‫ف‬sa‫ف‬
—Paono, quëmaso‫ف‬hua‫ف‬yantëran. camairin. Ina amatahuaton, copirnori
Na‫ف‬a quirica nontaton, hua‫ف‬yantëran, itapon:
itërin. —Paono, prisoro‫ف‬sa‫ف‬, inapita
25ॸ—Co hua‫ف‬yantarahuë‫ف‬, sinioro quëpaquë huachi, itohuachina, —ͮΎֆ‫ڏ‬
copirno, no‫ف‬tëquën nonahuë. Sano hua‫ف‬. Quëpa‫ف‬i nipachin, tënin. 2ॸInaquë
yonquiato, nontaranquëma‫ف‬. 26ॸYa‫ف‬ipi boti ya‫ف‬huërin, Atramitio quëran
sha‫ف‬huitëranquëmaso‫ف‬hua‫ف‬an Acripa huë‫ف‬ninso‫ف‬. Asia parti yapa‫ف‬sarin. A‫ف‬naya
nani nitotërin. Co po‫ف‬oana quëran a‫ف‬naya ninanoquë yanonshirarin. Inaquë
napopihuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi nitotopi. ichiya‫ف‬conahuatoi, pipirai huachi.
Inanta‫ف‬nani natantërin. Napoaton co Aristarco ca‫ف‬tanincoi. Inaso‫ف‬ҽɗѸфΎ͑ɗË‫ڏ‬
të‫ف‬huatohuë‫ف‬, ina nontarahuë. quë ya‫ف‬huërin, Masitonia parti nininso‫ف‬.
27ॸQuëmanta‫ف‬, sinioro hua‫ف‬an, 3ॸTahuëririnquë Sitonquë nonshirai.
Inaquë Paono nosoroaton, capitani Napoaton manorapi. Pinisiso‫ف‬Crita parti

itërin: ya‫ف‬huërin. Nonshinanën quëran pi‫ف‬i
—Nipayaransopita ya‫ف‬huërinquë pipirinso parti notëërin.
yapa‫ف‬patan, noya paquë‫ف‬, itërin.
Pa‫ف‬patëira, noya a‫ف‬carinacoi. Pahuantë Panca ihuairi maninso‫ف‬
rincoiso‫ف‬quëtërinacoi. 4ॸIna quëran 13ॸIhuan ahuënan quëф͑ȍӕɗѸΎȍӕ͑ҡ‫ڏ‬
pipirahuatoi, Chipriquë canconai. Ihuan huachina, “Iporaso‫ف‬noya pacacaso‫ف‬,”
pitarincoi ni‫ف‬ton, coninan huë‫ف‬shirai. topachina, pipirai huachi. Crita yonsai‫ف‬
5ॸIna quëran notëënan quëran pëntonai. pa‫ف‬tërai. Noya pa‫ف‬sapiraihuë‫ف‬. 14ॸґȍɗфȍӕ‫ڏ‬
Sirisia parti, Panpiria parti, inapita ton, panca ihuai‫ف‬manincoi. Pi‫ف‬i pipirinso
pirayan pëntonai. Pëntonahuatoi, Nisia parti quëran huë‫ف‬nin. 15ॸChiniquën
parti canconai. Miraquë nonshiconai mapachincoira, co nanitëraihuë‫ف‬
huachi. notëca‫ف‬huaiso‫ف‬. Topinan huënsërahuatoi,
6ॸInaquë capitan a‫ف‬na boti quënanin, ihuansachin quëpaconincoi. 16ॸMarë
Aricantria quëran huë‫ف‬ninso‫ف‬. Itaria huancoanai‫ف‬so‫ف‬ton ya‫ف‬huërin. Craota
parti yapa‫ف‬sarin ni‫ف‬ton, inaquë itopiso‫ف‬. Co pancanayahuë‫ف‬niponahuë‫ف‬,
ichiya‫ف‬conincoi. Panca boti inaso‫ف‬. insëquëchinsona co ihuan chiniquën
Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬coninso‫ف‬. pa‫ف‬nintaquëchinhuë‫ف‬pa‫ف‬nai. Ina pa‫ف‬tasocoi,
7ॸPipirahuatoi, sacai‫ف‬pa‫ف‬nai. Oshaquëran sacai‫ف‬niponahuë‫ف‬, montëria quëparaiso‫ف‬
paatoi, na‫ف‬a tahuëri quëran Nitoquë a‫ف‬sonai ama ihuani oshitëcaso marëhuë‫ف‬.
canconai. Ihuan huëncapirincoi ni‫ف‬ton, 17ॸOhuararahuatona‫ف‬, botiquë po‫ف‬mopi. Ina
Crita ya‫ف‬cariya pa‫ف‬tërai ama ihuan quëran caporin quëran boti a‫ف‬sonpi ama
huëncapicaso marëhuë‫ف‬. Sarmona ya‫ف‬paacaso marëhuë‫ف‬. Ina ya‫ف‬cariya panca
ya‫ف‬cariya pa‫ف‬nai. 8ॸInaquë yonsai‫ف‬ sa‫ف‬mairo‫ف‬ya‫ف‬huërin. Inotërachin ninin. Sirti
pa‫ف‬tërai. Sacai‫ف‬pa‫ف‬sahuatoi, Puerto itopiso‫ف‬. Nohuitatona‫ف‬, ama inaquë
Buenoquë canconai. Ya‫ف‬cariya a‫ف‬na pacacaso marëhuë‫ف‬panca në‫ف‬mëtë‫ف‬
ninano‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nasia itopiso‫ف‬. ahuanipiso‫ف‬amasha ayaporitomapi.
9ॸHua‫ف‬quirai ni‫ف‬toi, pi‫ف‬ipi Inapotohuachinara, ihuai‫ف‬quëpantarincoi.
shina‫ف‬huëanatërai. Naporo quëra huarë‫ف‬ Tópinan pa‫ف‬nai. 18ॸTahuëririnquë co‫ف‬sacairi
co noyahuë‫ف‬marë pa‫ف‬tacaso‫ف‬. Napoaton chiníquën ayanpon yanpontarin.
Paonori sha‫ف‬huitërin. Chiniquën ihuai‫ف‬ni‫ف‬ton, ma‫ف‬shanënpita
10ॸ—Ama, siniororo‫ف‬sa‫ف‬, pa‫ف‬ahuasohuë‫ف‬, quëpapiso‫ف‬inquirasapi. 19ॸIna tashiraya boti
ma‫ف‬sha onpohuatëhua‫ف‬. Pa‫ف‬patëhua‫ف‬, ma‫ف‬shanënpitanta‫ف‬inquirai huachi. 20ॸIna
boti tapirarin. Ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬ayaitarin. quëran na‫ف‬a tahuëri co pi‫ف‬i quënanaihuë‫ف‬.
Piyapinpoanta‫ف‬chimiitarihua‫ف‬nimara, Tayoranta‫ف‬co ya‫ف‬norinhuë‫ف‬. Intohuaso‫ف‬
itërin. quëparincoi nimara. Co nitotëraihuë‫ف‬.
11ॸCapitanso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co natëtëфɗ͑‫ڏ‬ Chiniquën ihuantarin ni‫ف‬ton, “Tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬
huë‫ف‬. Boti hua‫ف‬anën, boti quëpana‫ف‬pi, chin chimiitarihua‫ف‬,” topiraihuë‫ف‬.
inapita manorapi. 21ॸNani hua‫ف‬qui‫ف‬co coshatëraihuë‫ف‬.
—Pa‫ف‬ahua‫ف‬, itohuachinara, —ͮΎֆ‫ڏ‬ Chiniquën manincoi ni‫ف‬ton, co nanitëфɗ‫ڏ‬

hua‫ف‬, pa‫ف‬ahua‫ف‬nipachin, tënin capitan. huë‫ف‬. Co huachi chiniraihuë‫ف‬. Ya‫ف‬huërë‫ف‬
12ॸO‫ف‬napi naniriarin. —Iso nonshinanquë Paonoso‫ف‬huancanachin huanirahuaton,
co noyahuë‫ف‬o‫ف‬napi na‫ف‬huëanatacaso‫ف‬. achinicancaincoiso marë‫ف‬nontërincoi.
Pinisiquë tëranta‫ف‬canconamarëhua‫ف‬. —Natanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, no‫ف‬tëquën
Inaquë o‫ف‬napi na‫ف‬huëanatahua‫ف‬, topi. sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Critaquë
quëparitahuaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co natëф̲‫ڏ‬ anohuaraimantapirinahuë‫ف‬. 31ॸͮЙΎȍӕ‫ڏ‬

cohuë‫ف‬ni‫ف‬ton, huë‫ف‬nëhua‫ف‬. Co chinara, Paonori nicaton, capitan,
huë‫ف‬nëhuahuë‫ف‬naporini, co ma‫ف‬sha sontaro‫ف‬sa‫ف‬, inapita itërin:
onpo‫ف‬itërihuahuë‫ف‬. Co ma‫ف‬sha aya‫ف‬itonhuë‫ف‬. —Iso quëmapi‫ف‬sa‫ف‬pipihuachina‫ف‬, co
22ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬chiniquën canpitanta‫ف‬cha‫ف‬ëpomahuë‫ف‬, itërin.
cancantoco‫ف‬. Co inquënpoaso tëranta‫ف‬ 32ॸIna natanahuatona‫ف‬, sontaro‫ف‬sa‫ف‬
chiminarihuahuë‫ف‬. Botisáchin ayatarihua‫ف‬. manorahuatona‫ف‬, caporin nishitëҡȍӕ‫ڏ‬

23ॸCaso‫ف‬Yosë natërahuë. Inasachin tona‫ف‬, montëria pitapi huachi.
imarahuë. Ina nohuanton, achin tashi‫ف‬ 33ॸTahuëri ya‫ف‬caritohuachina, Paono
anquëninën ya‫ف‬notimarinco. itantarincoi:

24ॸYa‫ف‬notimarahuatonco, itërinco: “Ama, —Iporaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, cato‫ف‬simana co
Paono, të‫ف‬huaquësohuë‫ف‬. æΎËȍɗ̲ɗ͑ф͑‫ڏ‬ chinotatoma‫ف‬, coshatëramahuë‫ف‬.
huë‫ف‬. Yosë nohuanton, a‫ف‬na tahuëri 34ॸͮЙΎҡΎ͑ËΎѸȍҡΎËΎȍӕËȍɗËȍɗ͑ɗ̲‫ڏ‬
Nomano copirno ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬cansaran quëma‫ف‬. Co chiminarihuahuë‫ف‬. Co

copirno chachin nontamaso marë‫ف‬. Yosë manta‫ف‬onpoarihuahuë‫ف‬, itërincoi.
nontëran ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi botiquë 35ॸItahuatoncoi, cosharo‫ف‬manin.
ya‫ف‬huëramasopita nanpiarama‫ف‬. Co Ya‫ف‬ipiya ni‫ف‬tërantapaiquë, Yosë

a‫ف‬nayanquëma tëranta‫ف‬chiminapomahuë‫ف‬,” nontërin.
itërinco anquëni. 25ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, —Yosparinquën, Tata, itahuaton,
chiniquën cancantoco‫ف‬. Tëhuënchachin së‫ف‬panahuaton, ca‫ف‬nin. 36ॸNapohuachina,
Yosë natërahuë. Co inaso‫ف‬nonpintëфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬ ya‫ف‬ipicoi chiniquën cancantatoi, coshatë
huë‫ف‬. Sha‫ف‬huitërincoso chachin co rai huachi. 37ॸCato pasa canchisë shonca
a‫ف‬nayanpoa tëranta‫ف‬chiminarihuahuë‫ف‬. saotaya‫ف‬picoi botiquë ya‫ف‬huërai. 38ॸNani
26ॸNipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬na no‫ف‬pa‫ف‬huayaquë ihuai‫ف‬ ya‫ف‬ipiya natëhuachinara, trico
të‫ف‬yatarinpoa‫ف‬, itërincoi Paono. pë‫ف‬sotërinso‫ف‬inquipi. Inquihuachinara,
boti niotëintarin.
No‫ف‬pa‫ف‬quënanpiso‫ف‬
27ॸNani cato‫ف‬simana naniriahuaso‫ف‬, Atria Boti quëran cha‫ف‬ëpiso‫ف‬
marëquë yanponarai. Ipora huanta‫ف‬ihuai‫ف‬ 39ॸTahuërihuachina, no‫ف‬pa‫ف‬quë͑͑Йɗфɗ‫ڏ‬
quëpararincoi. Yono tashi pochin —No‫ف‬pa‫ف‬ nahuë‫ف‬, co nohuitopihuë‫ف‬. Coninanquë
ya‫ف‬cariarëhua‫ف‬, topi boti quëpana‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬. inotë‫ف‬quënanpi.
28ॸNapoaton caporin quëran paniitërin. —Nanitohuatëhua‫ف‬, paso‫ف‬inotëquë
—Cara shonca saota mitro anpotërinso‫ف‬, chinpia‫ف‬ahua‫ف‬, nitopi. 40ॸNapoaton
tënin. Amasha miachin pa‫ف‬sahuatoi, ina hua‫ف‬na moto‫ف‬nishitëtatona‫ف‬, i‫ف‬quë
pochachin paniitoantarin. —Cato shonca a‫ف‬paitopi huachi. Naporo chachin
canchisë mitroichin anpotërinso‫ف‬, tënin. no‫ف‬soratën i‫ف‬shiritopi. Ina quëran panca
29ॸ“Na‫ف‬piquë ya‫ف‬parapihuatëhua‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, në‫ف‬mëtë‫ف‬ahuaniantapi. Ihuan quëЙȍӕ‫ڏ‬
huanconën quëran catapini hua‫ف‬na moto‫ف‬ chincoira, inotëquë pa‫ف‬sapiraihuë‫ف‬.
të‫ف‬yaitopi ama pacacaso marëhuë‫ف‬. 41ॸSa‫ف‬mairo‫ف‬ni‫ف‬ton, motën quëran
—¿Onporohuarëcha tahuëri ya‫ف‬tararin. Co yapa‫ف‬ninhuë huachi.

anpitantarë‫ف‬poquëhuaya? topi. 30ॸBoti Huanconën quëran co‫ف‬sacairi chiníquën
quëpana‫ف‬piro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ opotaton, nipaatërin huachi.
yata‫ف‬ananpipirinacoihuë‫ف‬. 42ॸ—Huëco‫ف‬prisoro‫ف‬sa‫ف‬tëpa‫ف‬ahua‫ف‬,
—Motonanquë a‫ف‬na hua‫ف‬na moto‫ف‬ yonatona‫ف‬ta‫ف‬ahuachina‫ف‬, topi

a‫ف‬pamarai, ta‫ف‬tona‫ف‬, montëria i‫ف‬quë sontaro‫ف‬sa‫ف‬. 43ॸCapitanso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
nohuantërinhuë‫ف‬Paono tëpacaso‫ف‬. chiniquën caniorin. Apira apira saporin.

Napoaton —Ama tëpacosohuë‫ف‬. Nani hua‫ف‬qui‫ف‬chi‫ف‬chirin. Paonori
Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬pa‫ف‬ahua huachi. ͮɗҡΎֆΎ͑Й‫ڏ‬ nicapon pa‫ف‬nin. Yosë nontahuaton,
tama‫ف‬, canpita‫ف‬ton niitatoma‫ف‬, yonsaiquë së‫ف‬huamotorahuaton, a‫ف‬naroachin
paco huachi. 44ॸIna quëran a‫ف‬naquëma‫ف‬ anoyatërin. 9ॸNapohuachina, na‫ف‬a
nontë‫ف‬së‫ف‬quërahuatoma‫ف‬, yonsaiquë cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬pi. Inapitanta‫ف‬
paco‫ف‬. Capa nontë‫ف‬nipachin, boti anoyatërin. 10ॸIna marë‫ف‬nóya ni‫ف‬ninacoi.
ma‫ف‬shanënpita tëranta‫ف‬ Naporahuaton, ma‫ف‬sha nicanarinacoi.
së‫ف‬quërahuatoma‫ف‬, paco huachi, itërin Cara yoqui inaquë ya‫ف‬huërai.
capitani. Naporahuatoi, cha‫ف‬ërai huachi. Yapa‫ف‬patëira, cara‫ف‬huaiso‫ف‬quëtërinacoi.
Ya‫ف‬ipicoi yonsaiquë canconai huachi.
Nomaquë canconinso‫ف‬
Paono ya‫ف‬huanarinso‫ف‬ 11ॸNani cara yoqui nisahuaso‫ف‬,
28
1ॸYa‫ف‬ipicoi
cha‫ف‬ërahuatoi, yapa‫ف‬nai huachi. Inaquë nisha boti
no‫ف‬paquë nonshiconai. ya‫ف‬huërin. Aricantria quëran
—¿Ma‫ف‬ninta‫ف‬iso parti? itohuatëira, huë‫ف‬pirinhuë‫ف‬, inaquë o‫ف‬napi
—Marta, itopi. 2ॸYa‫ف‬huëhuano‫ف‬sa‫ف‬noya na‫ف‬huëanatërin. Ina hui‫ف‬nin motonquë
nosororinacoi. O‫ف‬natatoi, sëhuënai catopi mamanshi ya‫ف‬huërin. Castoro,
ni‫ف‬ton, a‫ف‬pëtopi. Porosi itopiso‫ف‬. 12ॸInaquë ya‫ف‬conahuatoi,
—Huëco‫ف‬napëntiico‫ف‬, itërinacoi. pipirahuatoi, Siracosaquë nonshirai.
3ॸPaono ihuë masahuaton, pënquë Cara tahuëri inaquë i‫ف‬huatërai. 13ॸIna
acopirinhuë‫ف‬. Acoaso‫ف‬, ya‫ف‬huan quëran yonsai‫ف‬pa‫ف‬tahuatoi, Niquioquë
pipirahuaton, quëtëimirarin. 4ॸYa‫ف‬huani canconai. Inaquë a‫ف‬na tahuërira‫ف‬
naquëimirarin, ya‫ف‬huëhuano‫ف‬sa‫ف‬ i‫ف‬huatërai. Tahuëririnquë pinëhuëi parti
quënanpi. quëran ihuan huë‫ف‬sahuaton, quëЙфɗ͑‫ڏ‬
—Iso quëmapi tëpatona‫ف‬pi ipora coi. Cato‫ف‬tahuëri quëran Potioriquë
ni‫ف‬sora. Napoaton Yosë nohuanton, canconpatëira, nonshirai. 14ॸInaquë
ma‫ف‬sha onpoarin ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬. imapisopita quënanconai.
Marë quëran cha‫ف‬ëponahuë‫ف‬, chimianin —Huëco‫ف‬ni‫ف‬quicoi, itohuachincoira,
huachi, nitopi. inaquë a‫ف‬na simana yacaparai. ͮЙΎф‫ڏ‬
5ॸPaonoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬imirin huatoi, Nomaquë ya‫ف‬caritërai huachi.
pa‫ف‬tanahuaton, pënquë të‫ف‬yatërin. Co 15ॸYa‫ف‬caritohuatëira, тӕɗѸΎѸΎɗ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬
manta‫ف‬onporinhuë‫ف‬. 6ॸ“Apira pomatarin. pita natantahuatona‫ف‬, huë‫ف‬pi. Apio

A‫ف‬naroachin anotahuaton, chiminapon,” mircatoquë a‫ف‬naquën nacapirai. ͮЙΎф‫ڏ‬
topirinahuë‫ف‬. Hua‫ف‬qui‫ف‬ni‫ف‬sapirinahuë‫ف‬, huaton, Tres TapinasëнӕřË͑ËΎ͑Й‫ڏ‬
co manta‫ف‬onporinhuë‫ف‬. Napoaton —Co tëira, a‫ف‬napitanta‫ف‬quënancoantarai.
Paonoso‫ف‬tëpatona‫ف‬pihuë‫ف‬. Yosë pochin Imasapi anta‫ف‬ni‫ف‬ton, nacapiaponacoi
niponahuë‫ف‬, piyapi taramara, nitopi. huë‫ف‬pi. Inapita quënanahuaton, Paono
noya cancantërin. Noya cancantaton,
Hua‫ف‬an pa‫ف‬pin anoyatërinso‫ف‬ Yosë nontërin.
7ॸInaya‫ف‬cariya a‫ف‬na hua‫ف‬an ya‫ف‬huërin. —Ma noya, Tata, catahuarancoi
Popirio itopiso‫ف‬. Noya quëmapi ni‫ف‬ton, ni‫ف‬ton, co naniantërinacoihuë‫ف‬. Ina
pëinënquë ahuë‫ف‬ëtërincoi. Noya marë‫ف‬Yosparinquën itëranquën, tënin,
nontërincoi. Cara tahuëri cosharo‫ف‬ Yosë nontaton. Naporahuaton,
quëtërincoi. 8ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Popirio pa‫ف‬pinso‫ف‬ chiniquën cancantërin huachi. 16ॸIna
quëran Nomaquë chachin canconai a‫ف‬patirinacoihuë‫ف‬. Huë‫ف‬pachinara, co

huachi. Capitanso‫ف‬pa‫ف‬sahuaton, a‫ف‬naya tëranta‫ف‬sha‫ف‬huitërinacoihuë‫ف‬.
prisoro‫ف‬sa‫ف‬quëparin tashinan pëiquë 22ॸNipirinhuë‫ف‬, yanatanainquën.
po‫ف‬mocaiso marë‫ف‬. Paonoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ “Quisoso imapisopita co noyahuë‫ف‬,”

co inaquë po‫ف‬mopihuë‫ف‬. topi, natantërai. Ya‫ف‬ipi parti napopi.
—Nohuantohuatan, quë̲ΎфЙřɗ͑ř͑‫ڏ‬ Napoaton sha‫ف‬huitocoi. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬quëma
quë ya‫ف‬huëquë‫ف‬, itopi. Napoaton inaora a‫ف‬chinan? 23ॸA‫ف‬na tahuëri huë͑͑ҡȍӕ‫ڏ‬
pëinënquë pa‫ف‬nin. Nipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬na toi, sha‫ف‬huitocoi nitochii, itopi.
sontarori a‫ف‬pairarin ama ta‫ف‬acaso —Noyahua‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Naporo‫ف‬
marëhuë‫ف‬. Inaquë ya‫ف‬huarin. tahuëri huënantaco‫ف‬ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬, itohuachina, pa‫ف‬pi.
Nomaquë Paonori pënëninso‫ف‬ Ina quëran tahuëri nanihuachina,
17ॸCara tahuëri quëran Cotio na‫ف‬aya‫ف‬pi huë‫ف‬pi. Paono ya‫ف‬huërinquë
hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬amatërin. Inaquë niyontonpi natanacaiso marë‫ف‬. ҽѸȍɗф‫ڏ‬
huë‫ف‬pachinara, Paonori itërin: miachin huë‫ف‬pi. Huë‫ف‬pachinara, Paonori
—Nani, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, isëquë huë‫ف‬nahuë. a‫ف‬chintárin.
Pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬nonchinquëma‫ف‬, ta‫ف‬to, —Yosë yahua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Na‫ف‬con
amataranquëma‫ف‬, huë‫ف‬nama‫ف‬. Topinan nohuantërin huëntonënquë chachin
quëran, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, sha‫ف‬huirapirinaco. aya‫ف‬coinpoaso‫ف‬. Ina marë‫ف‬hui‫ف‬nin
Canta‫ف‬Cotio quëmapico ni‫ف‬to, co a‫ف‬paimarin. Quisoso itopi. Quiricanën
a‫ف‬napita Cotioro‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huirahuë‫ف‬. quëran ina na‫ف‬con ninopi. Moisësë
Shimashonënpoapita napopiso‫ف‬co pënëntërinso‫ف‬ninshitaton, ninorin.
yonquiato, pinorahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, Pënëntona‫ف‬piro‫ف‬santa‫ف‬ninopi, itërin.
Quirosarinquë pa‫ف‬pato, maconinaco. Quiricanën quëran na‫ف‬con a‫ف‬chintërin.
Masahuatonaco, Nomano hua‫ف‬ano‫ف‬saquë A‫ف‬chintaton, chiniquën pënënin Quisoso
yo‫ف‬coninaco ana‫ف‬intinacoso marë‫ف‬. natëcaiso marë‫ف‬. A‫ف‬chintochinaso
18ॸHua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬natanahuatonaco, “Co chachin i‫ف‬huatërin. 24ॸNatanahuatona‫ف‬,
manta‫ف‬onporinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co tëpacaso‫ف‬ a‫ف‬naquën natëpi. A‫ف‬naquënso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Ocoi‫ف‬i,” itërinaco. huë‫ف‬co natëpihuë‫ف‬. 25ॸNisha nisha
19ॸCotioro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎ͑Ύȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬ yonquiatona‫ف‬, yapipiapi huachi.
pihuë‫ف‬. Napoaton “Nomano copirno Yapipihuachinara, Paonori itantarin:
yanontarahuë,” itërahuë. æΎֆΎËΎɗфɗ͑‫ڏ‬ —Ma no‫ف‬tëquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Ispirito
cohuë‫ف‬ni‫ف‬ton, isëquë huarë‫ف‬ Santo nontërin. Iraca pënëntona‫ف‬pi
huëca‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ sha‫ف‬huitërin shimashonënpoa‫ف‬pënë͑‫ڏ‬
sha‫ف‬huirapica‫ف‬huaso marë‫ف‬huë‫ف‬nahuë‫ف‬. caso marë‫ف‬. Quiricanënquë ninshitaton,
Co no‫ف‬huirahuë‫ف‬. 20ॸNapoaton amatëф͑‫ڏ‬ naporin:
quëma‫ف‬. Yanohuitëranquëma‫ف‬. Huëco‫ف‬ 26 Paaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitonquë‫ف‬.
ninontahua‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬Yosë “Natanapomarahuë‫ف‬, ËΎ͑ҡ͑ҡ‫ڏ‬

a‫ف‬paimarinso‫ف‬ninarëhua‫ف‬. Canta‫ف‬ ramahuë‫ف‬. Ni‫ف‬sapomarahuë‫ف‬, co
ninarapirahuë‫ف‬, nani o‫ف‬marin ni‫ف‬ton, tëhuënchachin quë͑͑ф̲‫ڏ‬
imarahuë huachi. Ina marë‫ف‬maninaco, huë‫ف‬,” itëquë‫ف‬. 27ॸIso piyapi‫ف‬sa‫ف‬co
catinaquë tonpoimiratërinaco, itërin. natantochinachinhuë‫ف‬cancantopi.
21ॸ—Co‫ف‬chi, iyasha, manta‫ف‬nitotëфɗ‫ڏ‬ Në‫ف‬huë pochin cancantatona‫ف‬, co
huë‫ف‬quiyaso paya. Cotio parti yanatantopihuë‫ف‬. Tanshirin
ya‫ف‬huëpisopita co quirica pochin cancantatona‫ف‬, co
yaquënanpihuë‫ف‬. Noya ni‫ف‬pi itohuachina, ͑ɗѸȍ͑ɗѸȍ͑ɗ͑Ύ͑ҡ‫ڏ‬

naporini, quënaintonahuë‫ف‬. Noya huatona‫ف‬, pipipi huachi.
natanpi naporini, nataintonahuë‫ف‬. 30ॸIna quëran cato‫ف‬pi‫ف‬ipi Paono inaquë
Cancanëna quëran natëpi ya‫ف‬huërarin. A‫ف‬nantërinso‫ف‬pëiquë

naporini, nitochitonahuë‫ف‬. ʊ̲фɗ‫ڏ‬ ya‫ف‬huëhuachina, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari
naco naporini, nicha‫ف‬ëitohuë‫ف‬, ni‫ف‬capona‫ف‬huë‫ف‬pi. 31ॸHuë‫ف‬pachinara,
itërin Yosëri, ҡř͑ɗ͑ʊѸɗѸř͑ɗ͑Ѹȍɗ‫ڏ‬ na‫ف‬con pënënin.
taton. —Yosë huëntonënquë ya‫ف‬conco‫ف‬
Ispirito Santo nohuanton, naporin. canpitanta‫ف‬, itërin. Sinioro Quisocristo
28 ॸNapoaton sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬ naporinso‫ف‬a‫ف‬chintarin. Co
nitotoco‫ف‬. Yosëri nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ të‫ف‬huatonhuë‫ف‬, na‫ف‬con a‫ف‬chinin.
nani sha‫ف‬huitërin cancanëna‫ف‬ A‫ف‬chinpirinhuë‫ف‬, co insoari tëranta‫ف‬
anoyatacaso marë‫ف‬. Inapitaso‫ف‬ atonirinhuë‫ف‬. Nanamën nahuinin huachi.
natërapi huachi, tënin Paono. 29 ॸIna Nani ninshitëranquëma huachi.
Paonori Nomaquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
acorinquëma‫ف‬piyapinënpita
Paonori imapisopita nicacamaso‫ف‬. Ni‫ف‬ton, inasáËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
yonquiaton, ninshitërinso‫ف‬ caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Tata Yosë
1
1ॸI‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Paonoco nosoro‫ف‬inquëma‫ف‬. Catahuainquëma‫ف‬sano
ninshitaranquëma‫ف‬. Quisocristoíchin cancantacaso marë‫ف‬. Quisocristonta‫ف‬
natërahuë. Ina acorinco paato nanamën catahuainquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬
a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Yosë nohuanton, hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬.
noya nanan a‫ف‬chinárahuë. 2ॸCo‫ف‬huara
Inapita marë‫ف‬Yosë nontërinso‫ف‬
Quisocristo o‫ف‬mayatërasohuë‫ف‬, ina
nanan chachin Yosë sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. 8ॸCanpitaso‫ف‬noya Yosë natërama‫ف‬,
Quiricanën quëran anitotërinpoa‫ف‬, iraca natantërahuë. Ya‫ف‬ipi piyapi napopi. Ina
ninshitopiso‫ف‬. Ina nohuanton, na‫ف‬a natantato, “Yosparinquën, Sinioro,”
pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ninopi. 3ॸ“Hui‫ف‬nahuë itërahuë Yosë. Ina‫ف‬ton napotërahuë.
a‫ف‬paimarahuë,” tënin Yosë. Napoaton Quisocristo catahuarinco ina pochin
Quisocristo isoro‫ف‬paquë o‫ف‬marahuaton, Yosë nonta‫ف‬huaso marë‫ف‬. 9ॸYosë
piyapi chachin nasitimarin. Tapico‫ف‬shin ni‫ف‬sarinco, no‫ف‬tëquën nontaranquëma‫ف‬.
inaso‫ف‬. 4ॸYosë pochachin ni‫ف‬ton, Ya‫ف‬ipi cancanëhuë quëran huarë‫ف‬Yosë
noyasáchin ninin. Chimimiatopirinhuë‫ف‬, imarahuë. Hui‫ف‬nin nanamën
Yosëri ananpitantarin huachi. “Inaso‫ف‬ a‫ف‬chinárahuë. Nani tahuëriya canpita
tëhuënchachin Yosë hui‫ف‬nin. Chini yonquiatënquëma‫ف‬, Yosë nontarahuë.
chiniquën nanantarin,” tënëhua‫ف‬. “Noya catahuaquë‫ف‬,” itërahuë. 10ॸIraca
Ananpitantarin ni‫ف‬ton, nitotërëhua‫ف‬. quëra huarë‫ف‬nicapënquëma‫ف‬
Quisocristo chachin hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬ yapa‫ف‬pirahuë‫ف‬, co nanitërahuë‫ف‬. Ipora
ni‫ف‬ton, “Sinioro” itërëhua‫ف‬. 5ॸIna huanta‫ف‬paca‫ف‬huaso‫ف‬yonquiarahuë.
nosoroatonco, acorinco nisha nisha “Quëma nohuantohuatan, Sinioro,
piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chinta‫ف‬huaso marë‫ف‬. catahuaco onpopionta‫ف‬pa‫ف‬i,” tënahuë,
Inapitanta‫ف‬nanamën natëcaiso marë‫ف‬ Yosë nontato. 11ॸYani‫ف‬nanquëma‫ف‬.
pënënarahuë. Natëhuachina‫ف‬, ٘тӕɗѸΎ‫ڏ‬ Yacatahuaranquëma‫ف‬Yosë pochachin
cristoso‫ف‬noya noya,” tosapi huachi. cancantacaso marë‫ف‬. Ina quëran noya
6ॸCanpitanta‫ف‬nisha piyapinquëma‫ف‬ noya imasarama huachi. 12ॸCanpitanta‫ف‬
nipomarahuë‫ف‬, Quisocristo imarama‫ف‬. noya imapatama‫ف‬, achinicancanaramaco
Yosë nohuanton, imarama‫ف‬. canta‫ف‬. Noya ninontohuatëhua‫ف‬, noya
7ॸNapoaton Nomaquë noya cancantarihua huachi.
ya‫ف‬huëramasopita ninshitaranquëma‫ف‬. 13ॸTëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, iraca
Yosë pa‫ف‬pi nosororinquëma‫ف‬. Nani quëra huarë‫ف‬nicapënquëma‫ف‬
305
ѠΎ̲͑ΎѸॷ1 306
yapa‫ف‬pirahuë‫ف‬. Ipora huanta‫ف‬co huachi,” tënin Yosë. No‫ف‬tën nanan

nanitërahuë‫ف‬paca‫ف‬huaso‫ف‬. Nisha nisha nitotaponaraihuë‫ف‬, co nohuantopihuë‫ف‬
parti a‫ف‬chinpatëra, piyapi‫ف‬sa‫ف‬natëtona‫ف‬, natëcaiso‫ف‬. 19ॸYosë nohuitacaso‫ف‬
Quisocristo imasapi huachi. Canpitanta‫ف‬ ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, co yanatëpihuë‫ف‬. Inari
yaa‫ف‬chintëranquëma‫ف‬noya noya chachin anitotërinpoa‫ف‬. 20ॸIsoro‫ف‬pa‫ف‬ninin
imacamaso marë‫ف‬. 14ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ quëra huarë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬nitotopi. Yosëso‫ف‬
pënëna‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Quisocristo co quënanpirëhuahuë‫ف‬, nani ma‫ف‬sha
sha‫ف‬huitërinco. “Nisha nisha nananquë ninin. Ina nicatona‫ف‬, “Tëhuënchachin
nonpisopita a‫ف‬chintëquë‫ف‬. Quirica Yosë ya‫ف‬huërin. Ya‫ف‬ipiya nanitaparin
nitotoro‫ف‬sa‫ف‬, co nitotoro‫ف‬sahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipiya ni‫ف‬ton, ina chinotahua‫ف‬,” ta‫ف‬caso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
pënënquë‫ف‬,” itërinco. 15ॸNapoaton huë‫ف‬, co nohuantopihuë‫ف‬. Napoaton
canpitanta‫ف‬yaa‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. na‫ف‬inpi huachi. 21ॸYosë ya‫ف‬huërinso‫ف‬
A‫ف‬napitanta‫ف‬Nomaquë ya‫ف‬huëpisopita nitotaponaraihuë‫ف‬, co ina chinotopihuë‫ف‬.
Quisocristo nanamën a‫ف‬chinchi, Ina nohuanton, nani ma‫ف‬sha
tënahuë. ya‫ف‬huëtopirinahuë‫ف‬, co ina marë‫ف‬
“Yosparinquën, Sinioro,” co itopihuë‫ف‬.
Quisocristo nanamën Nisha nisha yonquiatona‫ف‬, co noyahuë‫ف‬
16ॸCo caso‫ف‬tapanahuë‫ف‬Quisocristo yonquipi. Tashi pochin cancantopi
nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ huachi. 22ॸ“Ya‫ف‬ipiya nitotërai,ٚҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
natëhuachina‫ف‬, Yosëri anoyacancantarin huë‫ف‬, co noya yonquipihuë‫ف‬. 23ॸYosëso‫ف‬
huachi. InaíËȍɗ͑͑͑ɗҡЙфɗ͑ΎѸȍ͑ř͑‫ڏ‬ noyasachin ninin. Co onporonta‫ف‬
poa‫ف‬inquitinpoaso‫ف‬. Cotioro‫ف‬sari‫ف‬ton chiminaponhuë‫ف‬. Inaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co
natëhuachina‫ف‬, anoyacancantërin. ina yonquipihuë‫ف‬. Ina naniantatona‫ف‬,
Iporaso‫ف‬nisha nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬ mamanshi nipi moshacaiso marë‫ف‬.
anoyacancantarin huachi. Napoaton Mamanshi piyapi nonanpiso‫ف‬moshapi.
pa‫ف‬yatërahuë nanamën sha‫ف‬huita‫ف‬huaso‫ف‬. Co piyapi ya‫ف‬huëmiatopirinhuë‫ف‬, ina
17ॸ“Yosëíchin anoyacancantërinpoa‫ف‬,” yamoshapi. Nisha nisha ma‫ف‬sharo‫ف‬santa‫ف‬
topatëhua‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. moshapi. A‫ف‬naquën anpiantëhuano‫ف‬sa‫ف‬,
Oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬, co huachi a‫ف‬naquën no‫ف‬paquë niohuaratërinsopita,
inapita yonquiarinhuë huachi. тӕɗфɗË‫ڏ‬ inapita moshapi.
nën quëran ina anitotërinpoa‫ف‬. ٘æ͑Ë‫ڏ‬
nëma quëran huarë‫ف‬Yosë natëhuatama‫ف‬, Yosëri a‫ف‬porinsopita
oshanëma‫ف‬inquitarinquëma‫ف‬. Ina quëran 24ॸNapoaton Yosëri tananpitërin co
noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Ina nohuitatoma‫ف‬, noyahuë‫ف‬yonquipisopita nicacaiso marë‫ف‬.
noya noya nanpiarama huachi,” tënin A‫ف‬porin huachi. A‫ف‬pohuachina, pa‫ف‬pi co
Yosë quiricanënquë. Co canpoara noyahuë‫ف‬nipi. Taparosachin yonquiatona‫ف‬,
nanitërëhuahuë‫ف‬noya cancantacaso‫ف‬. nisë‫ف‬huapi. Co ina pochin nisë‫ف‬huacasohuë‫ف‬
Ina imapatëhua‫ف‬, anoyacancantarinpoa nipirinhuë‫ف‬. 25ॸYosëri no‫ف‬ҡřнӕř͑͑ɗҡΎҡΎЙɗ‫ڏ‬
huachi. rinhuë‫ف‬, ina a‫ف‬porahuatona‫ف‬, nonpin nanan
natëpi huachi. Ma‫ف‬sha isoro‫ف‬paquë
Iraca quëra huarë‫ف‬oshahuanpiso‫ف‬ ya‫ف‬huërinsopita moshatona‫ف‬, chinotapi.
18ॸYosëinapaquë ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬, Yosëriachin ya‫ف‬ipiya ninin nipirinhuë‫ف‬, co
cancanënpoa quëran anitotërinpoa‫ف‬. inaso‫ف‬chinotopihuë‫ف‬. Tëhuënchachin
“Piyapi‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬nipi. Co ca inasáchin chinotacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, tënahuë.
pochin cancantopihuë‫ف‬. Ana‫ف‬intarahuë Amen.
307 ѠΎ̲͑ΎѸॷ1ٍॷ2
26ॸNapoaton Yosëri tananpitërin pa‫ف‬pi co cha‫ف‬ësaramahuë‫ف‬. 4ॸYosë nosororinpoa‫ف‬.

noyahuë‫ف‬cancantacaiso marë‫ف‬. Sanapi‫ف‬sa‫ف‬ Co a‫ف‬naroachin no‫ف‬huirinpoahuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
co huachi so‫ف‬ina‫ف‬nohuantopihuë‫ف‬. Sanapi co Yosë të‫ف‬huatëramahuë‫ف‬. “Co
capini nisë‫ف‬huacaiso‫ف‬nohuantopi. Co ina a‫ف‬naroachin ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬,”
pochin nicacasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬. ta‫ف‬toma‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ninama‫ف‬. Yosë
27ॸQuëmapi‫ف‬santa‫ف‬co huachi sa‫ف‬ina‫ف‬ na‫ف‬con nosoropirinquëmahuë‫ف‬, co ina
nohuantopihuë‫ف‬. Quëmapi capini ninayapi. yonquiramahuë‫ف‬, ¿ti? Tëhuënchachin co
Ina marë‫ف‬na‫ف‬inpi. Yosëri ana‫ف‬intarin a‫ف‬naroachin ana‫ف‬intarinquëmahuë‫ف‬.
huachi. Cancanënanta‫ف‬tapipi huachi. “Oshaquëran co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗфɗ͑ѸΎ‫ڏ‬
28ॸCo Yosë yanatëpihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, inari pita naniantapona‫ف‬nimara,” ta‫ف‬ton,
a‫ف‬porin co noyahuë‫ف‬nicacaiso‫ف‬. Ni‫ف‬ni ninarárin.
pochin cancantopi huachi. 29ॸPa‫ف‬pi co 5ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎ͑ҡ͑ҡΎËȍɗ‫ڏ‬
noyahuë‫ف‬nipi. Nimonshitacaisorachin nachinhuë‫ف‬cancantërama‫ف‬. Co

yonquipi huachi. Na‫ف‬con oshahuanpi. oshanëma‫ف‬yaa‫ف‬poramahuë‫ف‬. Napoaton
A‫ف‬na piyapi ma‫ف‬Ѹȍ͑ř͑Йɗҡ͑Ύȍӕ͑ҡ‫ڏ‬ ayaro‫ف‬tahuëri chini chiniquën
papi. Piyapi chinotopi. Niapiratopi. ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. Naporo‫ف‬ya‫ف‬ipi
A‫ف‬naquën tëpapi. Nino‫ف‬huipi. ͮΎ͑Йɗ͑‫ڏ‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin huachi.
topi. Yáno‫ف‬huitopi. A‫͑ف‬Йɗҡ͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬ 6ॸYa‫ف‬ipi ninëhuasopita Yosë nitotërin.
pipi. 30ॸNipinopi. Yosë inimicotopi. Ayaro‫ف‬tahuëri ina yonquiaton,

Ma‫ف‬tona‫ف‬ma‫ف‬tona‫ف‬nonpi. “Caso‫ف‬noya no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitarinpoa‫ف‬. Noya
noyaco,” ta‫ف‬tona‫ف‬, a‫ف‬napita nocanpi. nipatëhua‫ف‬, noya acoarinpoa‫ف‬. Co‫ف‬so‫ف‬
Yonquirápi co noyahuë‫ف‬nicacaiso‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nipatëhua‫ف‬, ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬.
pa‫ف‬pina‫ف‬, a‫ف‬shina‫ف‬, inapita tëranta‫ف‬co 7ॸNoyasachin nipatëhua‫ف‬, noya
natëpihuë‫ف‬. 31ॸCo huachi yonquipihuë‫ف‬. ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Ina pa‫ف‬yatohuatëhua‫ف‬,

Nonpinápi. Co quëmopinënpita tëranta‫ف‬ ananpitantarinpoa‫ف‬. Inarë‫ف‬quënpoa‫ف‬
nosoropihuë‫ف‬. No‫ف‬huitochinachin ya‫ف‬huëmiatarihua huachi. 8ॸNipirinhuë‫ف‬,
cancantopi. 32ॸ“Co noyahuë‫ف‬nipisopita co Yosë yonquihuatëhuahuë‫ف‬,
chiminpachina‫ف‬, parësitopiquë pa‫ف‬sapi no‫ف‬huiarinpoa‫ف‬. No‫ف‬ҡřнӕř͑͑ɗҡΎҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
huachi,” tënin Yosë. ʊ͑͑ɗҡΎҡЙΎ͑фɗ‫ڏ‬ poahuë‫ف‬, co natëhuatëhuahuë‫ف‬,
huë‫ف‬, inachachin niantapi. ͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬ ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬
tona‫ف‬, a‫ف‬napitanta‫ف‬co noyahuë‫͑ف‬ɗЙËȍɗ‫ڏ‬ nipatëhua‫ف‬, chiniquën ana‫ف‬intarinpoa
nara, pa‫ف‬yatopi. huachi. 9ॸYa‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬nipisopita
no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin. Naporo‫ف‬
Yosë no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intërinso‫ف‬ chiniquën parësitapi. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
2
1ॸA‫ف‬naquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, naporama‫ف‬: ana‫ف‬intarin. A‫ف‬napitanta‫ف‬co noyahuë‫ف‬
“Paso‫ف‬quëmapi co noyahuë‫ف‬ninin,” nipachina, ana‫ف‬intarin. 10ॸͮΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬
tënama‫ف‬. Inaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ina topisopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya ni‫ف‬sarin.
pochachin canpitanta‫ف‬co noyahuë‫ف‬ Noya noya acorarin. Asanocancanarin
ninama‫ف‬. Napoatoma‫ف‬, nina‫ف‬intarama huachi. Cotioro‫ف‬sanpoa‫ف‬, nisha
huachi. 2ॸ“Co noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, piyapi‫ف‬sanquëma‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬noya
ana‫ف‬intaranquëma‫ف‬,” tënin Yosë. nipatëhua‫ف‬, nicha‫ف‬ësarinpoa huachi.
No‫ف‬tëquën inaso‫ف‬ana‫ف‬intarin, nitotërë 11ॸAyaro‫ف‬tahuëri nanihuachin, no‫ف‬tëquën
hua‫ف‬. 3ॸ“A‫ف‬napita oshahuanpi,” tënama‫ف‬. ana‫ف‬intarin huachi. Insosona tëranta‫ف‬co

Nipirinhuë‫ف‬, canpitanta‫ف‬co noyahuë‫ف‬ noyahuë‫ف‬nipachina, co
nipatama‫ف‬, ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. Co nicha‫ف‬ësarinhuë‫ف‬.
Yosë quiricanën a‫ف‬chintërinënquëma‫ف‬

Cancanënpoa quëran anitotërinpoaso‫ف‬ ni‫ف‬ton, nitotërama‫ف‬noya nicacaso‫ف‬.
12ॸIraca Moisësëri Cotioro‫ف‬sa‫ف‬pënënin 19ॸNisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬yaa‫ف‬chintërama‫ف‬.
nani ma‫ف‬sha natëcaiso‫ف‬. Cotioro‫ف‬saráchin Inapitaso‫ف‬co Yosë nohuitatonahuë‫ف‬,

pënënin. Co natëhuachinahuë‫ف‬, somaraya pochin niconpi. Tashi pochin
oshahuanpi. Ina marë‫ف‬Yosëri cancantopi. 20ॸCo Yosë nanamën
ana‫ف‬intarin huachi. A‫ف‬napitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ nitotopihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, yaa‫ف‬chintarama‫ف‬.
huë‫ف‬co pënëntërinso‫ف‬nitotopihuë‫ف‬. Co “Yosë no‫ف‬tëquën pënënincoi ni‫ف‬ton, noya
nitotatonahuë‫ف‬, co ina natëcaiso‫ف‬ noya nitotërai. A‫ف‬napitaso‫ف‬co quiya
ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ pochin nitochatërapihuë‫ف‬,” toconama‫ف‬.
nipachina‫ف‬, ana‫ف‬intarin inahuanta‫ف‬. 21ॸA‫ف‬napita a‫ف‬chintopiramahuë‫ف‬, co
13ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Cotioro‫ف‬saso‫ف‬Moisësë canpita tëranta‫ف‬natëramahuë‫ف‬. “Ama
pënëntërinso‫ف‬natanaponaraihuë‫ف‬, co ihuatocosohuë‫ف‬,” itapomarahuë‫ف‬,
natëtopihuë‫ف‬. Napoaton co Yosëri noya canpitanta‫ف‬inapochachin ihuatërama‫ف‬.
ni‫ف‬ninhuë‫ف‬. No‫ف‬tëquën natëpi naporini, 22ॸ“Ama a‫ف‬na quëmapi sa‫ف‬ɗ̲͑Ύ͑ѸȍɗҡΎËΎ‫ڏ‬
Yosëri noya ni‫ف‬itonhuë‫ف‬. 14ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬ sohuë‫ف‬,” tapomarahuë‫ف‬, canpitanta‫ف‬

nisha piyapi‫ف‬saso‫ف‬co pënëntërinso‫ف‬ monshihuanama‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬mamanshi
nitotaponaraihuë‫ف‬, inahuara yonquinëna moshahuachinara, no‫ف‬huirama‫ف‬.
quëran nitotopi ma‫ف‬sona noya “Yosëíchin chinotacaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,”
nicacaiso‫ف‬. A‫ف‬naquën noya nipi. tënama‫ف‬. Napoapomarahuë‫ف‬, canpita
A‫ف‬naquën nitotopirinahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ tëranta‫ف‬co cancanëma quëran huarë‫ف‬
nipi. 15ॸCancanëna quëran Yosëri chinotëramahuë‫ف‬. Co canpitaso‫ف‬
anitotërin noya nicacaiso‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ moshapiramahuë‫ف‬, moshatopiso pëiquë
nipachinara, inahuara nitotopi. “Co ihuatërama‫ف‬. 23ॸ“Quiyasachin Moisësë
napocasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, naporahuë,” pënëntërinso‫ف‬nitotërai,” tënama‫ف‬.
topi yonquiatona‫ف‬. Inapochachin noya Nipirinhuë‫ف‬, co natëramahuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
nipachinara, inanta‫ف‬cancanëna quëran a‫ف‬napitanta‫ف‬co nohuantopihuë‫ف‬Yosë
nitotopi. 16ॸAyaro‫ف‬tahuëri ya‫ف‬ipi co imacaiso‫ف‬. 24ॸCo noyahuë‫ف‬cancantërama‫ف‬
noyahuë‫ف‬yonquirëȍӕѸΎЙɗҡɗЙɗҡфɗ͑‫ڏ‬ ni‫ف‬ton, nisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬co Yosë
poa huachi. Po‫ف‬oana quëran ma‫ف‬sona noya ni‫ف‬sapihuë‫ف‬. “Yosë co noyahuë‫ف‬
tëranta‫ف‬onporëhuasopita a‫ف‬ninquëchin ni‫ف‬ton, imapisopitanta‫ف‬co noya
anitotarinpoa‫ف‬. Naporo‫ف‬tahuëri Tata nipihuë‫ف‬,” tosapi, ҡř͑ɗ֤͑ΎѸřнӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬
Yosë nohuanton, Quisocristo no‫ف‬tëquën quë.
sha‫ف‬huitarinpoa‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬
nipatëhua‫ف‬, ana‫ف‬intarinpoa huachi. Ina Yosë piyapinënpita
nanan ya‫ف‬ipi parti quëran huarë‫ف‬ 25ॸ“Quiyaso‫ف‬Yosë piyapinënpitacoi,”
sha‫ف‬huitarahuë. ta‫ف‬toma‫ف‬, Cotio marca niacotërama‫ف‬
a‫ف‬napita nitotacaiso marë‫ف‬. Moisësë
Cotioro‫ف‬santa‫ف‬co natëtopisohuë‫ف‬ pënëntërinso‫ف‬noya natëhuatama‫ف‬,
17ॸA‫ف‬naquëma‫ف‬Cotioro‫ف‬sanquëma‫ف‬ no‫ف‬tëquën nitotapi. “Isopitaso‫ف‬Yosë
ni‫ف‬ton, a‫ف‬napita nocanama‫ف‬. “Moisësë piyapinënpita,” tosapi. Nipirinhuë‫ف‬, co
pënëntërinso‫ف‬natëhuatoi, cha‫ف‬ësarai,” natëhuatamahuë‫ف‬, topinan quëran Cotio
toconama‫ف‬. “Yosë na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ marca niacotërama‫ف‬. 26ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬nisha
rincoi,” ta‫ف‬toma‫ف‬, a‫ف‬napita nocanama‫ف‬. piyapi‫ف‬saso‫ف‬Yosë natëhuachina‫ف‬,
18ॸYosë nohuantërinso‫ف‬nani nitotërama‫ف‬. piyapinënpita pochin ni‫ف‬sarin. 27ॸæ͑Йɗ‫ڏ‬
taso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬pënëntërinso‫͑ف‬ɗҡΎҡЙΎ‫ڏ‬ no‫ف‬tëquën nonin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, ina

marahuë‫ف‬, co natëramahuë‫ف‬. Topinan yonquiapi. Napoaton co ana‫ف‬intincoiso‫ف‬
quëran Cotio marca niacotërama‫ف‬. Nisha ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” toconpi a‫ف‬naquën.
piyapi‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co Cotio marca Inahuara yonquinëna quëф͑͑ЙΎЙɗфɗ‫ڏ‬
niacotaponaraihuë‫ف‬, Yosë natëpi. nahuë‫ف‬, co no‫ف‬tëquën yonquipihuë‫ف‬.
Napoaton atapanarinënquëma‫ف‬. 6ॸNo‫ف‬tëquën ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co
28ॸCotioro‫ف‬sanquëma‫ف‬nipiramahuë‫ف‬, co ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬naporini, co
ina marë‫ف‬piyapinënpita pochin ayaro‫ف‬tahuëri no‫ف‬tëquën
ni‫ف‬ninquëmahuë‫ف‬. Inapochachin Yosë sha‫ف‬huichitonpoahuë‫ف‬.
marcanën co nonënpoaquë acotëфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬ 7ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬tapona‫ف‬: “Caso‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬. 29ॸYa‫ف‬ipi cancanënpoa quëran Yosë pirahuë‫ف‬, Yosëso‫ف‬no‫ف‬tëquënáchin nonin.

imapatëhua‫ف‬, tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑ЙɗֆЙɗ͑ř͑‫ڏ‬ Nonpintërahuë ni‫ف‬ton, a‫ف‬napita na‫ف‬con
pita pochin ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Marcanën na‫ف‬con Yosë yonquiapi. Napoaton co
cancanënpoaquë acotërinpoa‫ف‬. Co oshahuancohuë‫ف‬. Co ana‫ف‬intincoso‫ف‬
nonënpoaquë a‫ف‬ninquëchin acotëфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” toconpi. Co no‫ف‬tëquën
huë‫ف‬. Cancanënpoa‫ف‬anoyacancantëфɗ͑‫ڏ‬ yonquipihuë‫ف‬. 8ॸNo‫ف‬tëquën yonquipi
poa‫ف‬. Ina quëran noya ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Co naporini, oshahuanacaso‫ف‬noya
piyapi‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yatopirinënpoahuë‫ف‬, niitonhuë‫ف‬. A‫ف‬naquën pinorinaco.
Yosëso‫ف‬noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. “Paono chachin sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬co
noyahuë‫ف‬nicacaso‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬
Yosë no‫ف‬tëquën noninso‫ف‬ nipatëhua‫ف‬, Yosë na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
3
1ॸ“¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬Cotioro‫ف‬saso‫ف‬ rinpoa‫ف‬. Napoaton na‫ف‬con na‫ف‬con co
marcanën nohuantopi? Topinan noyahuë‫ف‬niahua‫ف‬,ٚҡΎËΎ͑Йɗ͑Ύ͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬
quëran Yosë chinotopi nimara,” topi tona‫ف‬. Ina marë‫ف‬ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
a‫ف‬naquën. 2ॸCo topinan quëф͑Ëȍɗ͑ΎҡΎ‫ڏ‬ Yosëri ana‫ف‬intarin.
pihuë‫ف‬. Yosëri na‫ف‬con catahuarin.
Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬oshahuanëhuaso‫ف‬
Inahua‫ف‬ton nontërin. Nanamën chachin
sha‫ف‬huitërin ninshitatona‫ف‬ 9ॸ“Cotioro‫ف‬sacoinoya noya ninai,”
ya‫ف‬huëmiatacaiso marë‫ف‬. ֤٘ΎѸřнӕɗфɗË‫ڏ‬ topirinahuë‫ف‬, co no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗЙɗ‫ڏ‬
nën iraca ninshitopiso‫ف‬,” tënëhua‫ف‬. huë‫ف‬. Nani sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬.
3ॸA‫ف‬naquën co natëpirinahuë‫ف‬, co Yosë Cotioro‫ف‬sanpoa‫ف‬, nisha
nanamënso‫ف‬ayarinhuë‫ف‬. Co onporonta‫ف‬ piyapi‫ف‬sanquëma‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ΎѸȍȍӕ‫ڏ‬
ayaponhuë‫ف‬. æΎ֤ΎѸř͑Ύ͑Йɗ͑ҡфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬ nëhua‫ف‬. 10ॸYosë quiricanënquë naporin.
huë‫ف‬. 4ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑Йɗфɗ͑‫ڏ‬ Co noyahuë‫ف‬cancantërama‫ف‬. Co
huë‫ف‬, Yosëso‫ف‬no‫ف‬tëquën nonin. a‫ف‬nayanquëma tëranta‫ف‬no‫ف‬tëquën
Yosë no‫ف‬tëquënáchin nonpirinhuë‫ف‬, yonquiramahuë‫ف‬. 11ॸCo Yosë
a‫ف‬naquën co yanatëpihuë‫ف‬. “Yosë nanamën natanamahuë‫ف‬. Co
nonpintarinpoa‫ف‬nimara,ٚҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬ canpitaora nohuantëramahuë‫ف‬
nahuë‫ف‬, co onporonta‫ف‬nonpintë Yosë chinotacamaso‫ف‬. 12ॸCo Yosë
rinpoahuë‫ف‬, ҡř͑ɗ֤͑ΎѸřнӕɗфɗË‫ڏ‬ iranën pa‫ف‬tëramahuë‫ف‬. Pëshonama
nënquë. huachi. Co a‫ف‬nayanquëma
5ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co no‫ف‬tëquën tëranta‫ف‬noya ninamahuë‫ف‬. 13ॸPa‫ف‬pi
yonquipihuë‫ف‬. “Quiyaso‫ف‬co noyahuë‫ف‬ co noyahuë‫ف‬nonconama‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬.
nipatëira, a‫ف‬napita nicatonacoi, Yosë Chimipi co noya
na‫ف‬con na‫ف‬con yonquipi. “Yosëso‫ف‬ pa‫ف‬pitohuachinarahuë‫ف‬, anarin.
ѠΎ̲͑ΎѸॷ3ٍॷ4 310
Inapochachin taparo‫͑ف‬Ύ͑Йҡ‫ڏ‬ marë‫ف‬. Ina imapatëhua‫ف‬, Yosë noya

mara, anarinso pochachin Yosë ni‫ف‬sarinpoa huachi. 25ॸYosë nohuanton,
ni‫ف‬ninquëma‫ف‬. NoyáѸȍ͑Ύ͑ҡΎЙɗф‫ڏ‬ Quisocristo chiminin. Oshanënpoa‫ف‬
mahuë‫ف‬, nonpintarama‫ف‬. Nonpintë inquitinpoaso marë‫ف‬chiminin. “Ca marë‫ف‬
rama‫ف‬ni‫ف‬ton, nonamaso‫ف‬ya‫ف‬huan chiminin,” topatëhua‫ف‬, oshanënpoa‫ف‬
tomain pochin Yosëri ni‫ف‬nin. inquitarinpoa‫ف‬. Huënainën quëran
14ॸNo‫ف‬huitatoma‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ anoyacancantarinpoa‫ف‬. Iraca piyapi‫ف‬sa‫ف‬
pinosárama‫ف‬. 15ॸA‫ف‬naroachin oshahuanpirinahuë‫ف‬, Yosëri co a‫ف‬naroachin
yaahuërama‫ف‬, yatëparama‫ف‬. ana‫ف‬intërinhuë‫ف‬. “A‫ف‬na tahuëri Quisocristo
16ॸInsëquësona pa‫ف‬patamara, chiminpachin, oshanëna‫ف‬inquitarahuë
piyapi‫ف‬sa‫ف‬aparësitarama‫ف‬, huachi,” ta‫ف‬ton, co ana‫ف‬intërinhuë‫ف‬.
asëtarama‫ف‬. 17ॸCo onporonta‫ف‬sano 26ॸIporahuanta‫ف‬no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin.
cancantaramahuë‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬ “Quisocristo oshanënpoa marë‫ف‬chiminin,”

ano‫ف‬huitërama‫ف‬. 18ॸCo Yosë topatëhua‫ف‬, oshanënpoa‫ف‬inquitarinpoa‫ف‬.
të‫ف‬huatëramahuë‫ف‬. æΎɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ Noyapiachin cancan quëtarinpoa‫ف‬.
ramahuë‫ف‬, topi iraca. Yosë Quisocristo imapatëhua‫ف‬, Yosë noya
quiricanënquë ninshitopi. ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Co canpoanta‫ف‬
19ॸTëhuënchachin co noyahuë‫ف‬ ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬.
nicatëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬oshahuanëhua‫ف‬. 27ॸNapoaton co inso tëranta‫ف‬nocanacaso‫ف‬
Yosë pënëntërinso‫ف‬nitotopirëhuahuë‫ف‬, co ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co canpoara cha‫ف‬ërëhuahuë‫ف‬.

natërëhuahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬ “Quisocristo ca marë‫ف‬chiminin,” topatëhua‫ف‬,
ya‫ف‬huërin. 20ॸCanpoara co nanitërihuahuë‫ف‬ ina nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. Co no‫ف‬tëquën
no‫ف‬tëquën Yosë natëcaso‫ف‬. Co natëhuatë natëpirëhuahuë‫ف‬, nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. 28ॸNani
huahuë‫ف‬, co Yosë noya ni‫ف‬sarinpoahuë‫ف‬. sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Quisocristo imarëhuaso
Pënëntërin quëran oshahuanëhuaso‫ف‬ marë‫ف‬anoyacancantërinpoa‫ف‬. Co ya‫ف‬ipi
anitotërinpoa‫ف‬. Ina natanpatëhuara, pënëntërinso‫ف‬natëpirëhuahuë‫ف‬, noya
“Tëhuënchachin oshahuanëhua‫ف‬. Co ni‫ف‬ninpoa‫ف‬.
noyahuë‫ف‬ninëhua‫ف‬,” tënëhua‫ف‬. 29ॸYosë ya‫ف‬ipi piyapinpoa‫ف‬nohuantë
rinpoa‫ف‬. Co Cotioro‫ف‬ѸфËȍɗ͑͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
Quisocristo anoyacancantërinpoaso‫ف‬ huë‫ف‬. Nisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosororin.
21ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosë anitotëфɗ͑‫ڏ‬ Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬nosororinpoa‫ف‬. 30ॸA‫ف‬naichin
poa‫ف‬noya cancantahuaso marë‫ف‬. Yosë ya‫ف‬huërin. Ya‫ف‬ipinpoa‫͑ف‬ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬
Quisocristo anoyacancantarinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, chin yonquirinpoa‫ف‬. Cotioro‫ف‬sahuë
co huachi iraca pënëntërinso‫ف‬yonquicaso‫ف‬ nipon, nisha piyapi‫ف‬sahuë nipon,
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Iraca quiricanën quëran Quisocristo imapachina‫ف‬, ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬
Quisocristo o‫ف‬macaso‫ف‬ninorin. Iporaso‫ف‬ tarin. 31ॸAnoyacancantohuachinpoa‫ف‬, co
nani o‫ف‬marin huachi. 22ॸQuisocristo ya‫ف‬ipi pënëntërinso‫ف‬naniantërëhuahuë‫ف‬.
imapatëhua‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa Ina quëran oshahuanëhuaso‫͑ف‬ɗҡΎҡфɗ‫ڏ‬
huachi. Insosona natëhuachina, ͑ΎֆË͑‫ڏ‬ hua‫ف‬. Quisocristo imapatëhua‫ف‬, Ëҡȍӕ‫ڏ‬
cantarin. Co nisha nisha nontërinpoahuë‫ف‬. rinpoa‫ف‬noya natëcaso‫ف‬.
23ॸYa‫ف‬ipinpoa‫ف‬oshahuanëhua‫ف‬. Co
a‫ف‬nayanpoa tëranta‫ف‬Yosë pochin cancantë Apran anoyacancantërinso‫ف‬

rëhuahuë‫ف‬. 24ॸNipirinhuë‫ف‬, ɗ͑Ύф͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
4
1ॸAprannaporinso‫ف‬
ton, Yosë nosororinpoa‫ف‬. Nosoroatonpoa‫ف‬, sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬Ѹȍɗ̲‫ڏ‬
Quisocristo a‫ف‬paimarin nicha‫ف‬ëinpoaso shonënpoa‫ف‬, Yosëri noya ni‫ف‬ninso‫ف‬.
311 ѠΎ̲͑ΎѸॷ4
2ॸApran inaora co nanitërinhuë‫ف‬ piyapi‫ف‬santa‫ف‬ina pochachin natëtatona‫ف‬,

no‫ف‬tëquën Yosë natëcaso‫ف‬. Inaora Apran pochin cancantopi. Co Cotio
nanitërin naporini, “Caso‫ف‬noyaco. piyapi‫ف‬sahuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, Yosëri hui‫ف‬nin
No‫ف‬tëquën natërahuë,” chitonhuë‫ف‬. pochin ni‫ف‬nin. 12ॸCotioro‫ف‬santa‫ف‬Apran
Nipirinhuë‫ف‬, co nanitërinhuë‫ف‬ina pochin pochin natëtohuachinara, hui‫ف‬nin
Yosë nontacaso‫ف‬. 3ॸ“Yosë no‫ف‬tëquën pochin ni‫ف‬nin anta‫ف‬. æΎ̲фË͑ɗËΎҡΎ‫ڏ‬
nontërinco. Inasáchin catahuarinco,” piso marë‫ف‬noya cancantopihuë‫ف‬.
topachina, Yosëri noya ni‫ف‬nin. Oshanën Co‫ف‬huara marca acoyatërasohuë‫ف‬,
inquitaton, noya ni‫ف‬nin, ҡř͑ɗ͑нӕɗфɗË‫ڏ‬ Apranso‫ف‬natëtërin. Inapitanta‫ف‬ina
nënquë. 4ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬co topinan pochin cancantohuachinara, Yosëri
nicanarëhuë‫ف‬. Sacatohuachina, pahuërë noya ni‫ف‬nin.
caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Inapochachin no‫ف‬tëquën
natërëhua‫ف‬naporini, Yosë noya Yosëri Apran sha‫ف‬huitërinso‫ف‬
nicainpoaso‫ف‬ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬. 5ॸYosëso‫ف‬ 13ॸIraca Yosëri Apran itapon:
nipirinhuë‫ف‬inaora nohuanton, ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ “Nosoroatënquën, páncaro‫ف‬pa‫ف‬quëËȍɗ͑‫ڏ‬
rinpoa‫ف‬. “Co caora noya nipirahuë‫ف‬, Yosë quën. Piyapinëhuë pochin ni‫ف‬saranquën.
chachin anoyacancantarinco,” Quëma shinparinpitanta‫ف‬noya
topatëhua‫ف‬, oshanënpoa‫ف‬inquitarinpoa‫ف‬. catahuaarahuë. A‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬ipiro‫ف‬pa‫ف‬
Noya ni‫ف‬ninpoa huachi. 6ॸCo noyahuë‫ف‬ hua‫ف‬anëntapona‫ف‬,” itërin. “Yosë co
nipirëhuahuë‫ف‬, inaora nohuanton, Yosë onporonta‫ف‬nonpintërincohuë‫ف‬,” tëninso
anoyacancantërinpoa‫ف‬. Noya ni‫ف‬ninpoa marë‫ف‬Yosëri noya ni‫ف‬nin. Co naporo‫ف‬
huachi. Ina marë‫ف‬nóya cancantërëhua‫ف‬. Moisësë pënënchatërarinhuë‫ف‬. Napoaton
7 Oshanënpoa‫֤ف‬ΎѸřɗ͑нӕɗҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ co ina natërinso marëhuë‫ف‬Apran noya
poa‫ف‬, noya cancantarihua‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ni‫ف‬nin. 14ॸNatërinso marë‫ف‬noya ni‫ف‬nin
oshanënpoa‫ف‬ayatarinpoa‫ف‬. 8ॸCo naporini, co Yosëri catahuacaso‫ف‬
huachi oshanënpoa marë‫ف‬ ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬. Topinan quëran Yosëri
ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬. Napoaton nonchitonhuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, “Yosë co
noya cancantarihua‫ف‬, tënin onporonta‫ف‬nonpintërincohuë‫ف‬. æҡȍӕ‫ڏ‬
Tapico‫ف‬. rinco mini,” tëninso marë‫ف‬piyapinën
9ॸCo Cotioro‫ف‬sarachin anoyacancantë pochin ni‫ف‬nin. 15ॸYosë nohuanton,
rinhuë‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬anoyacancantërin. Moisësë pënëntërin natëcaiso marë‫ف‬. Co
Apran yonquico‫ف‬. “Yosë no‫ف‬tëquën natëhuachinahuë‫ف‬, ana‫ف‬intacaso‫ف‬
nontërinco,” topachina, Yosëri noya ya‫ف‬huërin. Co pënëntërinhuë‫ف‬naporini,
ni‫ف‬nin. Nani sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. co natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬. Co
10ॸCo‫ف‬huara Cotio marca acoyatëфѸΎ‫ڏ‬ oshahuaintërihuahuë‫ف‬.
huë‫ف‬, noya ni‫ف‬nin. Naporo‫ف‬inaso‫“ف‬Cotio 16ॸ“Yosë no‫ف‬tëquën nontërinco,”
quëmapi” co topihuë‫ف‬. Cotio marca topachina, Yosëri itërin: ٘ϘѸȍȍӕ͑Йɗ‫ڏ‬

niacotërin piquëran “Cotio quëmapi” ranhuë‫ف‬. Caora nohuanto, ͑ΎѸΎфΎф͑‫ڏ‬
topiso‫ف‬. 11ॸYosë natërin ni‫ف‬ton, inari noya quën. Catahuaranquën. Hui‫ف‬nanpitanta‫ف‬
ni‫ف‬nin. Co‫ف‬huara marcanën acoyatëфѸΎ‫ڏ‬ catahuarahuë,” itërin Yosëri. Co
huë‫ف‬, piyapinën pochachin ni‫ف‬nin. Ina Cotioro‫ف‬sarachin nosororinhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
piquëran Cotio marca acorin imarinso‫ف‬ Apran pochin cancantërëhuasopita
anitotacaiso marë‫ف‬. Apran‫ف‬ton Yosë nosororinpoa‫ف‬. Ina hui‫ف‬ninpita pochin
natërin. “No‫ف‬tëquën nontërinco,” ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. 17ॸIraca Yosëri Apran itërin:
topachina, noya ni‫ف‬nin. Nisha “Ca nohuanto, notohuaro‫ف‬shiparinpita
ya‫ف‬huëtarinquën. Na‫ف‬a nisha ni‫ف‬ton, Yosë noya ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Co huachi

piyapi‫ف‬santa‫ف‬нӕř̲ЙΎËȍËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ inimiconënpita pochin ni‫ف‬ninpoahuë‫ف‬.
tapi,” tënin Yosë. Quiricanënquë 2ॸQuisocristo chiminin ni‫ف‬ton, Yosë
naporin. “Yosë no‫ف‬tëquën nontërinco. nosoroatonpoa‫ف‬, nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. Imapatë

Ya‫ف‬ipiya nanitaparin. Chiminpisopita hua‫ف‬, nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. Nosoroatonpoa‫ف‬,
ananpitantarin. Ma‫ف‬sha capa nipachina, ipora huanta‫ف‬catahuarinpoa huachi.
topinan yonquiarapirinhuë‫ف‬, A‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬patëhua‫ف‬, Yosë
ya‫ف‬huërarin,” ta‫ف‬ton, Apran natëtërin pochin nisarëhua huachi. Ina yonquiatë
huachi. hua‫ف‬, nóya cancantarihua huachi.
18ॸ“Quëma shiparinpita na‫ف‬asapi 3ॸIporanta‫ف‬parësitarihuarahuë‫ف‬, noya
huachi,” itërin Yosëri. Hua‫ف‬qui‫ف‬co a‫ف‬na cancantarihua‫ف‬. “Parësitohuatëhua‫ف‬,

hui‫ف‬nin tëranta‫ف‬ya‫ف‬huëtopirinhuë‫ف‬, Yosë catahuarinpoa‫ف‬chini chiniquën
Apran natëtërin. “Yosë nohuanton, cancantahuaso marë‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, co
oshaquëran hui‫ف‬nahuë ya‫ف‬huëtarinco. sëtarihuahuë‫ف‬. Chiniquën cancantatë
Shinëhuëpita na‫ف‬asapi,” tënin Apran. hua‫ف‬, noya ahuantarihua huachi. 4ॸNoya
19ॸPasa pi‫ف‬ipitaponahuë‫ف‬, co hui‫ف‬nin ahuantohuatëhua‫ف‬, oshaquëran Yosë
ya‫ف‬huëtërinhuë‫ف‬. Co huachi chinirinhuë‫ف‬. pochachin cancantarihua huachi. Ina
Sa‫ف‬ionta‫ف‬co hua‫ف‬huana‫ف‬pihuë‫ف‬. Nani quëran Yosëichin yonquiarihua‫ف‬. “Co
paíya. Napoaponahuë‫ف‬, Yosë natërin. naniantarinpoahuë‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, ina
20ॸ“Yosë nonpintërinco,” co tëninhuë‫ف‬. yonquiarihua huachi. 5ॸYosëichin
Co nisha nisha yonquirinhuë‫ف‬. yonquihuatëhua‫ف‬, tëhuënchachin co
“No‫ف‬tëquën nontërinco,” ta‫ف‬ton, naniantarinpoahuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬co
chiniquën cancantërin. “Ma noyacha sëtarihuahuë‫ف‬. Ispirito Santo
Yosëso‫ف‬ni‫ف‬ton, co naniantarincohuë‫ف‬. a‫ف‬patimarinpoa‫ف‬.
21ॸYosëri ya‫ف‬ipiya nanitaparin. Sacai‫ف‬ Ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, “Ma noyacha
niponahuë‫ف‬, nani sha‫ف‬huitërinco ni‫ف‬ton, Yosë nosororinpoa paya,” tarihua‫ف‬.
catahuarinco. Sha‫ف‬huitërincoso chachin ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎËȍËȍɗ֤͑ΎѸř͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huapon huachi,” tënin. 22ॸʊ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ poaso‫ف‬anitotërinpoa‫ف‬. Naporahuaton,
rinso marë‫ف‬Yosëri nóya ni‫ف‬nin. catahuarinpoa‫ف‬a‫ف‬napita nosorocaso
23ॸkЙф͑͑ЙΎфɗ͑ѸΎЙɗҡ֤ΎѸřнӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬ marë‫ف‬.
quë ninshitopi. Canpoanta‫ف‬nitotacaso 6ॸCanpoara co nanitërëhuahuë‫ف‬
marë‫ف‬ninshitopi. 24ॸIna nonanpatëhua‫ف‬, cha‫ف‬ëcahuaso‫ف‬. Iraca o‫ف‬macaso‫͑͑ف‬ɗȍӕ‫ڏ‬

Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Quisocristo china, Quisocristo isoro‫ف‬paquë o‫ف‬marin
chimimiatopirinhuë‫ف‬, Yosëri ananpitantarin huachi. Co Yosë yonquipirëhuahuë‫ف‬,
huachi. Ina hua‫ف‬anëntërinpoa huachi, oshahuanëhuaso marë‫ف‬chiminin.
tënëhua‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬ 7ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Piyapi noya niponahuë‫ف‬, co
canpoanta‫ف‬. 25ॸYosë nohuanton, ΎѸȍ͑ř͑‫ڏ‬ insonta‫ف‬ya‫ف‬huërënamën chiminacaso‫ف‬

poa marë‫ف‬chiminin. Anoyacancantinpoaso nohuantërinhuë‫ف‬. Noya noya nipachin,
marë‫ف‬inari ananpitantarin. Oshanënpoa‫ف‬ nicha‫ف‬ëcaso marë‫ف‬a‫ف‬nara‫ف‬ya‫ف‬huërëtapon
inquitatonpoa‫ف‬, noya ni‫ف‬sarinpoa huachi. nimara. 8ॸQuisocristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
oshahuano‫ف‬sa marë‫ف‬chiminin.
Yosë catahuarinpoaso‫ف‬ Oshahuanpirëhuahuë‫ف‬,
5
1ॸ“Quisocristoíchin ya‫ف‬huërëtërinpoa‫ف‬. Yosë nohuanton,
nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, canpoa marë‫ف‬chiminin. Napoaton “Ma
imarëhua‫ف‬. Ina anoyacancantërinpoa‫ف‬ noyacha Yosë nosororinpoa paya,”
tënëhua‫ف‬. 9ॸ“Corosëquë huënainën huachi. Yosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬inaora

pa‫ف‬nin. Oshanënpoa marë‫ف‬chiminin,” nohuanton, nosororinpoa‫ف‬. ͮΎѸΎфΎҡΎ͑‫ڏ‬
topatëhua‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa poa‫ف‬, hui‫ف‬nin a‫ف‬paimarin na‫ف‬aquënpoa‫ف‬
huachi. Napoaton ayaro‫ف‬tahuërinta‫ف‬ anoyacancantinpoaso marë‫ف‬. 16ॸAtan co
catahuarinpoa‫ف‬. Naporo‫ف‬tahuëri co natërinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, osha ya‫ف‬huërin
noyahuë‫ف‬nipisopita chiniquën huachi. Ya‫ف‬ipi piyapinpoa‫ف‬oshahuanë
ana‫ف‬intarin. Imarëhuasopitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ hua‫ف‬ni‫ف‬ton, chimimiatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
huë‫ف‬co ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬. Quisocristo huachi. Yosëso‫ف‬nipirinhuë‫͑ف‬ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
chachin nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. 10ॸIraca poa‫ف‬. Oshahuanpirëhuahuë‫ف‬, Quisocristo
oshahuanatëhua‫ف‬, Yosë inimicotopirë chiminin ni‫ف‬ton, oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡ‫ڏ‬
huahuë‫ف‬, hui‫ف‬nin chiminin ni‫ف‬ton, nanan tonpoa‫ف‬, noya ni‫ف‬ninpoa huachi.
anoyatërinpoa huachi. Iporaso‫ف‬nani 17ॸAtan oshahuanin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi
noya ninontërëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, noya noya piyapinpoa‫ف‬chiminëhua‫ف‬. Parësitopiquë

catahuarinpoa‫ف‬. Nanpiantarin ni‫ف‬ton, pacacaso‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, Yosë nóya
catahuarinpoa‫ف‬nóya cancantahuaso nosororinpoa‫ف‬. Inaora nohuanton,
marë‫ف‬. 11ॸNaporahuaton, ֤٘ΎѸř͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ imarëhuasopita anoyacancantërinpoa‫ف‬.
rinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, ina pa‫ف‬yatërëhua‫ف‬. Quisocristoso‫ف‬nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton,
Hui‫ف‬nin chachin nanan anoyatërinpoa‫ف‬ Yosë nohuitatëhua‫ف‬nanpirëhua‫ف‬.
ni‫ف‬ton, capa cancantërëhua‫ف‬. Naporahuaton, a‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬
noya noya nanpimiatarihua huachi.
Atan nonanëhuaso‫ف‬ 18ॸAtan co noyahuë‫ف‬ninin ni‫ف‬ton,
12ॸAtan‫ف‬ton co noyahuë‫ف‬nicaton, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬.
oshahuanin. Ina marë‫ف‬chiminacaso‫ف‬ Quisocristo chiminin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬
ya‫ف‬huërin. Ina quëran ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬co nanitërëhua‫ف‬Yosë pochin nanpicaso‫ف‬.
noyahuë‫ف‬nicatëhua‫ف‬, chiminëhua‫ف‬. Imapatëhua‫ف‬, co ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬. 19ॸAtan
13ॸCo‫ف‬huara Moisësë pënënchatërasohuë‫ف‬, co Yosë natërinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬
co noyahuë‫ف‬nipi. Co pënënpachinpoahuë‫ف‬, oshahuanëhua‫ف‬. Quisocristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
co ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosë natëton, chiminin. Ina marë‫ف‬
14ॸNipirinhuë‫ف‬, Atan quëra huarë‫ف‬ya‫ف‬ipiya na‫ف‬aquënpoa‫ف‬anoyacancantërinpoa huachi.
chiminpi. Ya‫ف‬nan isoro‫ف‬pa‫ف‬nipon, Yosëri 20ॸIraca Moisësë pënëntërin oshahuanë
pënënpirinhuë‫ف‬. Atan co natëtonhuë‫ف‬, huaso‫ف‬anitotinpoaso marë‫ف‬. Na‫ف‬con

oshahuanin. Ina quëran ya‫ف‬ipi piyapinta‫ف‬ oshahuanpirëhuahuë‫ف‬, ֤ΎѸř͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
oshahuanpi. Co Yosëri chachin pë͑ř͑Йɗфɗ͑‫ڏ‬ poa‫ف‬. Ina nanitërin ya‫ف‬ipi oshanënpoa‫ف‬
huë‫ف‬, inahuanta‫ف‬oshahuanpi. Atan inquitinpoaso‫ف‬. 21ॸOshahuanëhua‫ف‬ni‫ف‬ton,
oshahuanin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬oshahuanë parësitopiquë pacahuaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
hua‫ف‬. Inachinquënpoa‫ف‬. Yosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nosoroatonpoa‫ف‬,
Quisocristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ catahuarinpoa‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎֆË͑‫ڏ‬
poa‫ف‬. Inanta‫ف‬piyapi niponahuë‫ف‬, cantohuachinpoa‫ف‬, nanpimiatarihua
no‫ف‬tëquën natërin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ huachi. Inaso‫ف‬hua‫ف‬anëntarinpoa huachi.
catahuarinpoa‫ف‬. 15ॸInaso‫ف‬nosororinpoa‫ف‬.
Atanso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co ina pochin Quisocristo imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton
nininhuë‫ف‬. Co natërinso marëhuë‫ف‬ aporihuanëhuaso‫ف‬
6
oshanën ya‫ف‬huëtërin huachi. Napoaton 1ॸTëhuënchachin inaora nohuanton,
ya‫ف‬ipi piyapi oshahuanatona‫ف‬, chiminpi. Yosë nosororinpoa‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬

Ina quëran ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin nipirinhuë‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquipi.
“Naquëranchin co noyahuë‫ف‬ Yosë catahuarinpoa‫ف‬ama ina

nianta‫ف‬ahua‫ف‬Yosë na‫ف‬con na‫ف‬con natëcahuaso marëhuë‫ف‬. 8ॸCo noyahuë‫ف‬
nosoroatonpoa‫ف‬oshanënpoa‫ف‬ cancanso‫ف‬naniantohuatëhua‫ف‬,
inquitanta‫ف‬inpoa‫ف‬,” toconpi. 2ॸAma, Quisocristo pochachin noyapiachin
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ina pochin cancantarihua huachi. Ina nohuitatë
yonquia‫ف‬ahuasohuë‫ف‬. Quisocristo hua‫ف‬, noya noya nanpiarëhua‫ف‬. A‫ف‬na
imapatëhua‫ف‬, ËΎȍӕËȍɗ͑Ύȍӕ͑ҡфɗȍӕ‫ڏ‬ tahuërinta‫ف‬inarë‫ف‬quënpoa‫͑͑ف‬Йɗ̲ɗҡ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬oshahuanacaso‫ف‬. Chiminpatëra, co tarihua huachi. 9ॸInaso‫͑͑ف‬Йɗ͑ҡȍӕ‫ڏ‬
huachi yonquirëhuë‫ف‬. Inapochachin co china, co huachi chimianinhuë‫ف‬.
pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬oshahuanacaso‫ف‬ Chimirin nani minsërin. ͮ͑Йɗ̲ɗҡ͑ҡ‫ڏ‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Noya nicacasoáchin rin huachi.
ya‫ف‬huërin. 3ॸ“Quisocristo imarahuë 10ॸChiminpachina, oshanënpoa marë‫ف‬
huachi,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, aporihuanëhua‫ف‬. Ina chiminin huachi. Naporo‫ف‬sopai,

noya chinpitacaso marë‫ف‬aporihuanë oshanënpoa‫ف‬, inapita minsërin huachi.
hua‫ف‬. Nani ina nitotërama‫ف‬ipora. Iporaso‫ف‬nanpimiatantarin. Yosëichin
Aporihuanpatëhua‫ف‬, тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ‫ڏ‬ natëcaso marë‫ف‬nanpimiatantarin
rë‫ف‬quënpoa‫ف‬chiminëhuaso pochin huachi. 11ॸCanpoanta‫ف‬ama huachi sopai
ninëhua‫ف‬. Ina chimininso pochachin co yonquia‫ف‬ahuasohuë‫ف‬. Quisocristo
noyahuë‫ف‬yonquirëhuasopita naniantërë imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosëíchin natëahua‫ف‬.
hua‫ف‬. Imapatëhua‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬ 12ॸSopai camaihuachinquëma‫ف‬, ama,
naniantacaso‫ف‬. 4ॸтӕɗѸΎËфɗѸҡΎËȍɗ̲ɗ͑Й‫ڏ‬ iyaro‫ف‬sa‫ف‬, natëcosohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬

china, pa‫ف‬pitopi. kЙΎфɗ͑ҡΎȍӕËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬ yonquiramasopita naniantatoma‫ف‬,
poara, canpoanta‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquirë noyasáchin yonquico‫ف‬. 13ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Imira, nantë‫ف‬,
huasopita naniantërëhua‫ف‬. Tata Yosë ya‫ف‬pira, huëratë‫ف‬, nanamënpoa‫ف‬, inapita
chiniquën nanantaton, Quisocristo ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬. ʊ͑ЙɗҡѸΎЙɗфɗ͑Ύȍӕ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
ananpitantarin huachi. Canpoanta‫ف‬ rinhuë‫ف‬camaicaso marë‫ف‬. Ama pi‫ف‬pisha
nasha cancan quëtërinpoa‫ف‬Yosë tëranta‫ف‬natëahuasohuë‫ف‬. Ina naniantatëhua‫ف‬,
pochachin cancantahuaso marë‫ف‬. Ina Yosë pochin yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. Imirama quëran
yonquiatëhua‫ف‬, aporihuanëhua‫ف‬. noya nico‫ف‬. Co ihuatacaso‫ف‬, co së‫ف‬huatacaso‫ف‬,
5ॸQuisocristo chimimiataponahuë‫ف‬, co ahuëtacaso‫ف‬, co inapita nicacaso‫ف‬
nanpiantarin huachi. Inapochachin ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Imirama quëran a‫ف‬napita
canpoanta‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquirëȍӕѸΎ‫ڏ‬ catahuaco‫ف‬. Inapochachin ya‫ف‬pirama
pita naniantohuatëhua‫ف‬, nanpiantarëso quëraonta‫ف‬noya nininsoachin ni‫ف‬co‫ف‬. Co
pochin noya noya cancantarëhua taparo‫ف‬nininso‫ف‬nicacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
huachi. 6ॸCato‫ف‬cancan pochin Nanamëma quëraonta‫ف‬nóya nonco‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬. A‫ف‬na cancanso‫ف‬sopai nonënpoa quëran huarë‫ف‬noyasáchin niahua‫ف‬.
yanatërin. Quisocristo imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, 14ॸCo huachi oshahuanacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë
co noyahuë‫ف‬cancantërëhuaso‫ف‬naniantë huachi. Co ya‫ف‬ipi pënëntërinso‫ف‬natëpirëȍӕ‫ڏ‬

rëhua‫ف‬. Ama huachi sopai natëcaso huë‫ف‬, inaora nohuanton, Yosë anoyacancantë
marëhuë‫ف‬naniantërëhua‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ rinpoa‫ف‬. Nosoroatonpoa‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬
cancantërëhuaso‫ف‬chimininso pochin noya nicacaso marë‫ف‬.
nitahua‫ف‬. 7ॸChimipiso‫ف‬ËΎȍӕËȍɗֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
rinhuë‫ف‬oshahuanacaso‫ف‬. Inapochachin Hua‫ف‬anënpoa pochin nininso‫ف‬
canpoanta‫ف‬Quisocristo imapatëhua‫ف‬, co 15ॸTëhuënchachin iraca pënëntërinso‫ف‬co
huachi sopai natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. huachi natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosë
nosoroatonpoa‫ف‬, nicha‫ف‬ërinpoa huachi. nipirinhuë‫ف‬ɗ͑Ύф͑Ύȍӕ͑ҡΎ͑͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬

A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ina natanatona‫ف‬, poa‫ف‬. Quisocristo imapatëhua‫ف‬, ɗ͑͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬
co manta‫ف‬yanatëpihuë‫ف‬. “Huëco‫ف‬pa‫ف‬ahua‫ف‬. tëhua‫ف‬, nanpimiatarihua huachi. Inaso‫ف‬
Co noyahuë‫ف‬niahua‫ف‬,” toconpi. Ama ina hua‫ف‬anënpoa‫ف‬. Inasachin natërëhua huachi.
pochin yonquicosohuë‫ف‬. 16ॸInsosona
natëhuatëhua‫ف‬, inaso‫ف‬hua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬. Sa‫ف‬arinso pochin nininso‫ف‬
7
Sopai natëhuatëhua‫ف‬, ina 1ॸMoisësë pënëntërinso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
hua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬. Camaihuachinpoara, co nitotërama‫ف‬. “Chiminaquë huarë‫ف‬

noyahuë‫ف‬yaninëhua‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” topi. 2,3ॸNi‫ف‬co‫ف‬.
nipatëhua‫ف‬, chimimiatarihua‫ف‬, parëѸɗҡΎЙɗ‫ڏ‬ Sanapi so‫ف‬yahuachina, so‫ف‬ɗ͑Ëȍɗ͑Йɗҡ‫ڏ‬
quë pa‫ف‬sarëhua huachi. Nipirinhuë‫ف‬, Yosë caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. So‫ف‬in ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬,
natëhuatëhua‫ف‬, noya nicarihua‫ف‬. 17ॸIraca a‫ف‬na quëmapiri së‫ف‬huahuachin, ̲Ύ͑Ѹȍɗ‫ڏ‬
sopai natëtoma‫ف‬, co noyahuë‫͑ف‬ɗЙɗф̲‫ڏ‬ huanin. Ina marë‫ف‬oshahuanarin.
huë‫ف‬. Quisocristo nanamën Nipirinhuë‫ف‬, so‫ف‬in chiminpachin, co
a‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬, noya natanama‫ف‬. huachi so‫ف‬yarinhuë‫ف‬. So‫ف‬yaantahuachin,
Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran noya natërama‫ف‬. co ina marë‫ف‬oshahuaninhuë‫ف‬.
Ina yonquiato, nóya cancantërahuë. 18ॸCo 4ॸInapochachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Quisocristo
huachi sopai camaiarinquëmahuë‫ف‬. Nasha chiminin ni‫ف‬ton, co Moisësë pënëntërinso‫ف‬

hua‫ف‬anëma‫ف‬ya‫ف‬huëtërinquëma‫ف‬. natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Chimininso
Quisocristo natëtoma‫ف‬, noya nisarama pochin naniantarëhua‫ف‬. Ina naniantatëhua‫ف‬,
huachi. 19ॸIso pochin a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬ Quisocristo chinpitacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nani
noya noya nitotacamaso marë‫ف‬. Canpitaora nanpiantarin huachi. Ina imamiatohuatë
co nitotëramahuë‫ف‬. Iraca taparo‫͑ف‬Ύ͑Йҡ‫ڏ‬ hua‫ف‬, noya nicarihua huachi. Ina na‫ف‬con
mara, pa‫ف‬yatërama‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ Yosë nohuantërin. 5ॸIraca canpoara
nicacasoachin yonquirama‫ف‬. ʊ͑ЙΎȍӕҡ‫ڏ‬ nipa‫ف‬yatacasoáchin yonquirëhua‫ف‬. Co
mara, sopai pochin cancantërama‫ف‬. noyahuë‫ف‬cancantërëhua‫ف‬. Pë͑ř͑ЙËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬
Iporaso‫ف‬noyasachin nico‫ف‬. Inapohuatama‫ف‬, poara, aquë aquëtë‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquirë
noyapiachin cancantarama huachi. hua‫ف‬. Ina marë‫ف‬chimimiatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
20ॸIraca sopai natëhuatamara, co 6ॸIraca nisha nisha pënëntërinso‫ف‬ya‫ف‬huërin
noyahuë‫ف‬ninama‫ف‬. Co yonquiramahuë‫ف‬ natëcaso‫ف‬, Moisësëri ninshitërinso‫ف‬. “Co

noya nicacamaso‫ف‬. 21ॸCo noyahuë‫ف‬ ya‫ف‬ipiya natëhuatëhuahuë‫ف‬, co onporonta‫ف‬
nipatama‫ف‬, co ina marë‫ف‬Ë̲͑ɗҡф̲‫ڏ‬ cha‫ف‬ësarëhuahuë‫ف‬,” topi. Apina‫ف‬pi tashinan
huë‫ف‬. Topinan quëran ya‫ف‬huërama‫ف‬. Ina pëiquë ya‫ف‬huërinso pochin nipirëhuahuë‫ف‬.
pochin cancantohuatama‫ف‬, parësitopiquë Iporaso‫ف‬co huachi Moisësë pënëntërinso‫ف‬
pa‫ف‬sarama‫ف‬. Iraca ina pochin nipiramahuë‫ف‬, yonquiarëhuahuë‫ف‬. Ina naniantatëhua‫ف‬,
iporaso huachi ina marë‫ف‬tapanama‫ف‬. 22ॸCo cancanënpoa quëran huarë‫ف‬Yosë
huachi iporaso‫ف‬sopai natërëhua‫ف‬. ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎËȍËȍɗ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬
hua‫ف‬anëntërinquëmahuë‫ف‬. Yosë rinpoa‫ف‬. Nasha cancan quëtërinpoa‫ف‬.
nicha‫ف‬ërinquëma‫ف‬ËΎȍӕËȍɗΎѸȍȍӕ͑Ë‫ڏ‬ Catahuahuachinpoara, noya nisarëhua
maso marëhuë‫ف‬. Ina chachin huachi.
hua‫ف‬anëntërinquëma huachi. Napoaton
noyapiachin cancantarama‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri Moisësë pënëntërinso‫ف‬
Yosë‫ف‬pa‫ف‬nanpimiatarama huachi. 23ॸґËҡΎ‫ڏ‬ 7ॸ“Moisësëpënëntërinso‫ف‬co noyahuë‫ف‬,”
huatëra, pahuërërë‫ف‬. Inapochachin co topi a‫ف‬naquën. k̲ɗ͑ЙΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
noyahuë‫ف‬nipatëra, chimimiatërë‫ف‬. Yosëso‫ف‬ cosohuë‫ف‬. Yosë nohuanton, pënëntërin
oshahuanëhuaso‫ف‬nitotacaso marë‫ف‬. topirahuë‫ف‬, a‫ف‬naroachin co noyahuë‫ف‬

Pënënpachinpoara, yonquirëhua huachi. yaninahuë. Co yaoshahuanpirahuë‫ف‬,
“Tëhuënchachin oshahuanëhua‫ف‬,” oshahuanahuë. Onpoatoso‫ف‬napomaraco,
tënëhua‫ف‬. “Ama a‫ف‬na piyapi ma‫ف‬shanëna‫ف‬ co nitotërahuë‫ف‬. 16ॸCo nohuantopirahuë‫ف‬,
nohuantapacosohuë‫ف‬,” tënin iraca co noyahuë‫ف‬ninahuë. Ina marë‫ف‬co noya
pënëntaton. Caso‫ف‬ina natantato, cancantërahuë‫ف‬. “Yosë no‫ف‬tëquën
“Tëhuënchachin a‫ف‬napita ma‫ف‬shanën pënëninpoa‫ف‬,” tënahuë. 17ॸCo caora
nohuantahuato, co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬ nohuantopirahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ninahuë.
huë. Oshahuanahuë,” tënahuë Sopai natëto, co noyahuë‫ف‬cancantato,
yonquiato. 8ॸ“Ama ma‫ف‬Ѹȍ͑Ύȍӕ͑ҡЙ‫ڏ‬ oshahuanahuë. 18ॸCaora co noyahuë‫ف‬
tocosohuë‫ف‬,” itërinco. ʊ͑͑ҡ͑ЙΎф‫ڏ‬ cancantërahuë. Inachinco. Nitotërahuë.
huë‫ف‬, aquë aquëtë‫ف‬ma‫ف‬shanëna‫͑ف‬Ύȍӕ͑‫ڏ‬ Yosë yanatëpirahuë‫ف‬, caora co nanitëф‫ڏ‬
tapatërahuë. Co noyahuë‫ف‬cancantëф‫ڏ‬ huë‫ف‬natëca‫ف‬huaso‫ف‬. 19ॸNoya nica‫ف‬huaso‫ف‬
huëso‫ف‬canarinco. Iraca oshahuanpirë nohuantopirahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ninahuë.
huahuë‫ف‬. Co‫ف‬huara pënënchatërasohuë‫ف‬, Co yaoshahuanpirahuë‫ف‬, oshahuanahuë.
co nitotërëhuahuë‫ف‬. 9ॸCo‫ف‬huara pënëntë 20ॸCo nohuantopirahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬
rinso‫ف‬natayantërarihuahuë‫ف‬, “Caso‫ف‬ ninahuë. Co noyahuë‫ف‬cancantato,

noya quëmapico,” topirëhuahuë‫ف‬. Ina oshahuanahuë.
natanpatëhuara, “Tëhuënchachin 21ॸNoya nica‫ف‬huaso‫ف‬nohuantopirahuë‫ف‬,
oshahuanco. Chiminpato, ana‫ف‬intarinco co noyahuë‫ف‬cancantato, co noyahuë‫ف‬

huachi,” tënëhua‫ف‬. 10ॸNoya ya‫ف‬huëcaso ninahuë. Inachinco, tënahuë. 22ॸCancanë
marë‫ف‬pënënpirinpoahuë‫ف‬. Co ina huë quëran Yosë yanatëpirahuë‫ف‬. 23ॸA‫ف‬na
natëtëhuarahuë‫ف‬, oshahuanëhua huachi. cancan nohuantërin. A‫ف‬na cancanso‫ف‬
Oshahuanatëhua‫ف‬, parësitopiquë nipirinhuë‫ف‬co nohuantërinhuë‫ف‬. Co
pacahuaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 11ॸPënëntërinso‫ف‬ noyahuë‫ف‬nicacasoáchin yonquirin. Ina
natëhuato, noya cancantarahuë huachi, natëto, co noyahuë‫ف‬ninahuë.
topirëhuahuë‫ف‬. Co ina natëhuatëȍӕ‫ڏ‬ 24ॸIna marë‫ف‬sëtërahuë. Co noyahuë‫ف‬
huë‫ف‬, oshahuanëhua‫ف‬. Chimimiatahuaso‫ف‬ cancantërahuëso marë‫ف‬parësitopiquë

ya‫ف‬huërin. paca‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. ¿Inta
12ॸYosë chachin pënëninpoa‫ف‬. catahuainco ipora co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
Sha‫ف‬huitërinpoaso‫ف‬nóya. No‫ف‬tëquën rahuëso‫ف‬nanianchi? tënahuë, ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
nonin. Noya pënënpirinpoahuë‫ف‬, huatëra. 25ॸQuisocristo nanitaparin. Ina
canpoara co nanitërëhuahuë‫ف‬ catahuarinpoa‫ف‬. Hua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬. Ina
natëcahuaso‫ف‬. 13ॸCo pënëntërinso marë‫ف‬ marë‫“ف‬Yosparinquën, Sinioro,”
chiminacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Oshahuanë itërëhua‫ف‬. Napoaton cancanënpoa
hua‫ف‬ni‫ف‬ton, chiminacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. quëran Yosë natërëhua‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬
Pënënpachinpoara, oshahuanëhuaso‫ف‬ cancantatëhua‫ف‬, co noyahuë‫ف‬nipirëȍӕ‫ڏ‬
nitotërëhua‫ف‬. Pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬ huë‫ف‬, Quisocristo catahuarinpoa‫ف‬noya
ninëhua‫ف‬, tënëhua‫ف‬. cancantahuaso marë‫ف‬.
Nisha nisha yonquirëhuaso‫ف‬ Ispirito Santo catahuarinpoaso‫ف‬
8
14ॸNoya yonquicaso marë‫ف‬pë͑ř͑Йɗфɗ͑‫ڏ‬ 1ॸNapoaton iporaso‫ف‬Quisocristo
poahuë‫ف‬. Caso‫ف‬co noya yonquiatohuë‫ف‬, imapatëhua‫ف‬, co ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬
oshahuanahuë. Co nanitërahuë‫ف‬noya ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Naporahuaton, co sopai
nica‫ف‬huaso‫ف‬. 15ॸ“Noya nisarahuë,” natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 2ॸSopai
317 ѠΎ̲͑ΎѸॷ8
natëhuatëhua‫ف‬, oshahuanëhua‫ف‬. huachi. Co Ispirito Santo

Oshahuanpatëhua‫ف‬, chimimiatarihua‫ف‬. ya‫ف‬coancantohuachinquëmahuë‫ف‬, co
Nipirinhuë‫ف‬, Quisocristo imapatëhua‫ف‬, tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑тӕɗѸΎËфɗѸҡΎɗ̲ф̲‫ڏ‬
Ispirito Santo catahuarinpoa‫ف‬Yosë huë‫ف‬. 10ॸIpora huanta‫ف‬canpoara co
pochin nanpicaso‫ف‬. Co huachi sopai noyahuë‫ف‬yonquiatëhua‫ف‬, co nanitërë
natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 3ॸIraca Yosë huahuë‫ف‬Yosë pochin cancantacaso‫ف‬.
pënënpirinpoahuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ Nipirinhuë‫ف‬, Quisocristo
cancantatëhua‫ف‬, co nanitërëhuahuë‫ف‬ ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬
no‫ف‬tëquën natëcaso‫ف‬. Ina quëran hui‫ف‬nin tërinpoa‫ف‬. Ni‫ف‬ton, Yosë noya ni‫ف‬ninpoa
chachin isoro‫ف‬paquë a‫ف‬paimarin. Piyapi huachi. 11ॸIspirito Santo
chachin nasitimarin. æΎΎѸȍȍӕ͑ЙΎ‫ڏ‬ ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. Yosë hua‫ف‬yanën
nahuë‫ف‬, oshanënpoa‫ف‬inquitinpoaso chachin ni‫ف‬ton, achinicancaninpoa‫ف‬Yosë
marë‫ف‬o‫ف‬marin. Isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huapon, pochin cancantahuaso marë‫ف‬. A‫ف‬na
piyapi niponahuë‫ف‬, inari sopai minsërin tahuërinta‫ف‬Yosë ananpitantarinpoa
huachi. Noyasáchin ninin. Napoaton huachi. Quisocristo ananpitantarinso
canpoanta‫ف‬co sopai natëcaso‫ف‬ pochachin ananpitantarinpoa‫ف‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 4ॸCo noyahuë‫ف‬yonquirë canpoanta‫ف‬. Ispirito Santo
huasopita naniantohuatëhua‫ف‬, Ispirito ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton,
Santo natëhuatëhua‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬ nonënpoarë‫ف‬нӕř͑ЙΎËȍËȍɗ͑͑͑Йɗ͑‫ڏ‬
noya nicacaso‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ tarihua huachi.
tëhua‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa huachi. 12ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Ispirito Santo
Ina marë‫ف‬hui‫ف‬nin a‫ف‬paimarin. natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co noyahuë‫ف‬

5ॸCo noyahuë‫ف‬yonquihuatëhuara, yonquirëhuasopita naniantahua‫ف‬. 13ॸCo
nipa‫ف‬yatacasoachin yonquirëhua‫ف‬. noyahuë‫ف‬nipatëhua‫ف‬, chimimiatarihua
Nipirinhuë‫ف‬, ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎËҡȍӕȍӕ‫ڏ‬ huachi. Nipirinhuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬
chinpoa‫ف‬, Yosë pa‫ف‬yatacaso‫͑ف‬Ύȍӕ͑ҡфɗ‫ڏ‬ ninëhuasopita a‫ف‬pohuatëhua‫ف‬, ͑͑Йɗ̲ɗ‫ڏ‬
hua‫ف‬. 6ॸCanpoara nipa‫ف‬yatohuatëhuara, tarihua huachi. ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎËҡȍӕ‫ڏ‬
chimipi pochin niconëhua‫ف‬. Co manta‫ف‬ rinpoa‫ف‬co noyahuë‫ف‬ninëhuasopita
Yosë nohuitërëhuahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬pocahuaso marë‫ف‬.
Ispirito Santo natëhuatëhua‫ف‬, Yosë
nohuitatëhua‫ف‬, nanpimiatarihua huachi. Yosë hui‫ف‬ninpoa‫ف‬ninëhuaso‫ف‬
Noya yonquiatëhua‫ف‬, Ѹ͑ΎË͑Ë͑ҡфɗ‫ڏ‬ 14ॸIspirito Santo natëhuatëhua‫ف‬, Yosë
hua huachi. 7ॸNipa‫ف‬yatacasoachin hui‫ف‬ninpoa chachin nisarihua huachi.
yonquihuatëhua‫ف‬, Yosë inimicotarëhua‫ف‬. 15ॸIraca nani ma‫ف‬sha të‫ف‬huatërëhua‫ف‬.
Co Yosë natëcaso‫ف‬nohuantarëhuahuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Ispirito Santo

Co nanitarëhuahuë‫ف‬ina natëcaso‫ف‬. 8ॸIna ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co huachi
pochin cancantohuatëhua‫ف‬, co Yosë të‫ف‬huacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Hui‫ف‬ninpita
noya ni‫ف‬sarinpoahuë‫ف‬. pochachin Yosë ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Ina
nontohuatëhuara, “Tata,” itërëhua‫ف‬.
Ispirito Santo ya‫ف‬coancantërinpoaso‫ف‬ 16ॸIspirito Santo chachin cancanënpoa
9ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
noyahuë‫ف‬ quëran anitotërinpoa‫ف‬. “Hui‫ف‬ninpita
yonquiramasopita naniantërama‫ف‬. pochachin Yosë ni‫ف‬ninquëma‫ف‬,”
Ispirito Santo itërinpoa‫ف‬. 17ॸHui‫ف‬ninpoa‫ف‬nipatëhua‫ف‬,
ya‫ف‬coancantohuachinquëma‫ف‬, ina na‫ف‬con na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬. A‫ف‬na
natëtoma‫ف‬, Yosë pochin cancantarama tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬noya acoarinpoa
huachi. Quisocristo acotërinso pochin co ninaitërihuahuë‫ف‬. 25ॸ“Tëhuënchachin

acotarinpoa‫ف‬canpoanta‫ف‬. Imarëhuaso nasha nonënpoa‫ف‬quëtarinpoa‫ف‬,”
marë‫ف‬aparësitopirinënpoahuë‫ف‬, ta‫ف‬tëhua‫ف‬, co sëtërëhuahuë‫ف‬. Noya
inapochachin inarë‫ف‬quënpoa‫ف‬noya noya cancantatëhua‫ف‬, ninarihua huachi.
ya‫ف‬huëcontarihua huachi.
Ispirito Santo canpoa marë‫ف‬nontërinso‫ف‬
A‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬ipiya anoyatarinso‫ف‬ 26ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co chiniquën
18ॸIsoro‫ف‬paquë pi‫ف‬pian parëѸɗҡфɗȍӕф‫ڏ‬ cancantopirëhuahuë‫ف‬, Ispirito Santo
huë‫ف‬, ama ina yonquia‫ف‬ahuasohuë‫ف‬. Ama catahuarinpoa‫ف‬. Yosë nontohuatëhuara,
ina marë‫ف‬sëtahuasohuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri co nitotërëhuahuë‫ف‬ma‫ف‬sona itacaso‫ف‬
Yosë‫ف‬pa‫ف‬noya noya ya‫ف‬huëcontarihua nipirinhuë‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬. æ͑Ë͑ř͑‫ڏ‬
huachi. Ina yonquiatëhua‫ف‬, nóya poa quëran inari Yosë nontërin.
cancantahua huachi, tënahuë. 19ॸNaporo‫ف‬ Canpoaso‫ف‬co natanpirëhuahuë‫ف‬, Yosëso‫ف‬
Quisocristo imarëhuasopita noya noya natanin. 27ॸYa‫ف‬ipi yonquirëhuasopita
ya‫ف‬noarihua huachi. Ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sha Yosë nitotërin. Ispirito Santori
isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huërinsopitanta‫ف‬ina nontohuachina, natanin. Yosë nohuantë
tahuëri ninararin. 20ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ rinso chachin nitotaton, canpoa marë‫ف‬
ma‫ف‬sha co noyatërinhuë‫ف‬, mashirin. noya nontërin.
Ma‫ف‬sharo‫ف‬santa‫ف‬chiminin. Nipirinhuë‫ف‬,
co inaora nohuanton, naporinhuë‫ف‬. Yosë Yosë nosororinpoaso‫ف‬
nohuanton, naporin. A‫ف‬na tahuëri 28ॸYosë nosorohuatëhua‫ف‬, noyasachin
ya‫ف‬ipiya anoyatarin huachi. 21ॸNaporo‫ف‬ yonquiarinpoa‫ف‬. Ma‫ف‬sha onpohuatë
co huachi ma‫ف‬sha chanatarinhuë‫ف‬. Co huara, na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬. Pi‫ف‬pian
huachi chiminarinhuë‫ف‬. Yosë parësitapirëhuahuë‫ف‬, ina nohuanton,
hui‫ف‬ninpoapita inapaquë pa‫ف‬patëhua‫ف‬, parësitërëhua quëran noya noya
ma‫ف‬sharo‫ف‬santa‫ف‬noya noya niantarin pipiarëhua‫ف‬. Achinicancaninpoa‫ف‬ni‫ف‬ton,
huachi. Co huachi chiminaponahuë‫ف‬. noya noya imarihua huachi. Nani
Nahuan, pacatëro‫ف‬, canio, inapita co acorinpoa‫ف‬ina nohuitahuaso marë‫ف‬.
ya‫ف‬huaponahuë huachi. 22ॸIraca quëra 29ॸYaimarëhuasopita iraca quëra huarë‫ف‬
huarë‫ف‬ma‫ف‬sharo‫ف‬santa‫ف‬parësitopi. Yosë nohuitërinpoa‫ف‬. “Yaimarinco,”

Ma‫ف‬shanta‫ف‬papotopirinhuë‫ف‬, co ta‫ف‬ton, a‫ف‬naya a‫ف‬nayanpoa‫ف‬nohuantëфɗ͑‫ڏ‬
noyatërinhuë‫ف‬, chiminin. Ipora huanta‫ف‬ poa‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎЙΎËȍËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
chiniquën parësitapi. 23ॸPiyapinpoanta‫ف‬ huaso marë‫ف‬acorinpoa‫ف‬. Quisocristoso‫ف‬
parësitapirëhuahuë‫ف‬, Ispirito Santo nani noya noya ninin. Ina quëran na‫ف‬aënpoa‫ف‬
ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. A‫ف‬na tahuërinta‫ف‬ imapatëhua‫ف‬, ina pochin cancantarihua
nasha nonënpoa‫ف‬quëtarinpoa‫ف‬. Ina huachi. Yosë hui‫ف‬nin pochin nisarëhua
ninarëhua‫ف‬. Nasha nonënpoa‫ف‬quëҡΎȍӕ‫ڏ‬ canpoanta‫ف‬. 30ॸNohuantërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton,
chinpoa‫ف‬, co huachi caniorihuahuë‫ف‬. Co huëntonënquë chachin aya‫ف‬coninpoa‫ف‬.
huachi chiminarihuahuë‫ف‬. Naporo‫ف‬Yosë Oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬, noya
hui‫ف‬ninpita cháchin ya‫ف‬noarihua huachi. ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Ina nohuanton, a‫ف‬na tahuëri
24ॸTata Yosë noya nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. “A‫ف‬na inapaquë noya noya ya‫ف‬huëcontarihua
tahuëri nasha nonënpoanta‫ف‬quëҡфɗ͑‫ڏ‬ huachi.
poa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, ina ninarëhua‫ف‬. 31ॸYosë catahuarinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co
Pahuanarin quëtinpoaso‫ف‬. Napoaton insonta‫ف‬nanitërinhuë‫ف‬minsëinpoaso‫ف‬,

ninarëhua‫ف‬. Co pahuaninhuë‫ف‬naporini, tënëhua‫ف‬. 32ॸNosoroatonpoa‫ف‬, co hui‫ف‬nin
apiratërinpoahuë‫ف‬. Isoro‫ف‬paquë tahuëri‫ف‬sa‫ف‬ma‫ف‬sha onpotohuachinpoa‫ف‬,

a‫ف‬paimarin chiminacaso marë‫ف‬. Canpoa co patarinpoahuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuërinta‫ف‬
marë‫ف‬chiminin. Ipora huanta‫ف‬ɗ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ ma‫ف‬sha onpotohuachinpoa‫ف‬, co Yosë
chin nosoroatonpoa‫ف‬, nani tahuëriya naniantarinpoahuë‫ف‬. 39ॸMa‫ف‬sha inapaquë
catahuarinpoa‫ف‬. Quisocristo imarëhua‫ف‬ ya‫ف‬huërinsopita, isoro‫ف‬paquë
ni‫ف‬ton, co manta‫ف‬pahuantarinpoahuë‫ف‬ ya‫ف‬huërinsopita, inapita co nanitopihuë‫ف‬
Yosë pochin cancantacaso‫ف‬. Nóya Yosë quëran osërëinpoaso‫ف‬. Co insonta‫ف‬
nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. 33ॸYosë chachin nanitërinhuë‫ف‬Yosë ananiantinpoaso‫ف‬.
huëntonënquë aya‫ف‬conpachinpoa‫ف‬, co Quisocristoso‫ف‬hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Ina
ayaro‫ف‬tahuëri të‫ف‬huatacaso‫ف‬ imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë nosoromiatëфɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. “Oshanëma marë‫ف‬ poa huachi.
ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬,” itohuachinënpoa‫ف‬,
ama natëahuasohuë‫ف‬. 34ॸYosë noya Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nosororinso‫ف‬
9
ni‫ف‬ninpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co insonta‫ف‬nanitëфɗ͑‫ڏ‬ 1ॸQuisocristo imato, no‫ف‬tëquën
huë‫ف‬oshanënpoa marë‫ف‬ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬. nonahuë. Co nonpinahuë‫ف‬. Ispirito
Quisocristo oshanënpoa‫ف‬inquitinpoaso Santo ya‫ف‬coancantërinco ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën
marë‫ف‬chiminin. Ina quëф͑͑͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬ nontëranquëma‫ف‬, tënahuë. 2ॸTëhuënchachin
rin huachi. Yosë inchinanën quëran Cotioro‫ف‬sa‫ف‬yonquiato, sëtërahuë. Cancanë
ya‫ف‬huaton, canpoa marë‫ف‬Yosë nontárin. huë quëran huarë‫ف‬sëtárahuë. 3ॸInapitaso‫ف‬
35ॸQuisocristo nosoromiatërinpoa‫ف‬. quëmopinëhuëpita. Co Quisocristo
Ma‫ف‬sha onpopirëhuahuë‫ف‬, ËΎ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬ imatonahuë‫ف‬, ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
rinpoahuë‫ف‬. Sëtohuatëhua‫ف‬, ֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬ Nanitërahuë naporini, inapita
poa‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬aparësitopirinënpoahuë‫ف‬, ya‫ف‬huërënamën parësitopiquë pa‫ف‬itohuë‫ف‬.
inaso‫ف‬nosororinpoa‫ف‬. Cosharo‫ف‬, coton, Cha‫ف‬ëcaiso marë‫ف‬inaquë parësichitohuë‫ف‬.
sariro, inapita pahuantohuachinpoa‫ف‬, co 4ॸPiyapinënpita nicacaiso marë‫ف‬Yosëri
naniantarinpoahuë‫ف‬. Ma‫ف‬sha acorin. Iraca quëra huarë‫ف‬nohuantërin.

të‫ف‬huatohuatëhua‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬. Hui‫ف‬ninpita pochin nosororin. Huënarachin
Yatëpapirinënpoahuënta‫ف‬, ËΎЙҡфɗ͑‫ڏ‬ huënarachin a‫ف‬pintohuachina, Ѹȍɗ̲ѸȍΎ‫ڏ‬
poahuë‫ف‬. Tëhuënchachin nosororinpoa‫ف‬. nënpoapita quënanpi. Iraca chachin
36ॸYosë quiricanënquë naporin: sha‫ف‬huitërin: “Catahuaranquëma‫ف‬noya
Imarainquënso marë‫ف‬, Sinioro, ya‫ف‬ipi ya‫ف‬huëcamaso marë‫ف‬,” itërin. ͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬
tahuëri yatëparinacoi. Co manta‫ف‬ ton, no‫ف‬tëquën natëcaiso marë‫ف‬pënënin.
onpopiraihuë‫ف‬, ohuicaro‫ف‬sa‫ف‬ Noya chinotacaiso marë‫ف‬a‫ف‬chintërin. “A‫ف‬na
tëpapiso pochin yatëparinacoi, tahuëri Cristo a‫ف‬paimarahuë,” itërin iraca.
tënin. 5ॸShimashonënpoapitaso‫ف‬noya quëmapi‫ف‬sa‫ف‬,
37ॸInaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ Yosëri huayoninsopita. Ina quëran
rinpoa‫ف‬. Parësitapirëhuahuë‫ف‬, nani Quisocristo isoro‫ف‬paquë o‫ف‬mahuachina,
tahuëri catahuarinpoa‫ف‬sopai minsëcaso Cotio sanapi quëran nasitërin. Inaso‫ف‬Yosë
marë‫ف‬. Nóya cancantarëhua huachi. chachin. Ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Ma
38ॸYosë nosoromiatërinpoa‫ف‬. Nanpihuatë noyacha inaso paya, tënëhua‫ف‬. Amen.
huara, nosororinpoa‫ف‬. Chiminpatë
huanta‫ف‬, co patarinpoahuë‫ف‬. Yosë huayoninso‫ف‬
Anquëniro‫ف‬sa‫ف‬, sopairo‫ف‬sa‫ف‬, tanan 6ॸNa‫ف‬con nitotaponaraihuë‫ف‬, notohuaro‫ف‬
hua‫ف‬yano‫ف‬sa‫ف‬, inapita co nanitopihuë‫ف‬ Cotioro‫ف‬sa‫ف‬co Yosë natëpihuë‫ف‬.
Yosë quëran osërëinpoaso‫ف‬. Ipora Napoaponahuë‫ف‬, Yosë co topinan quëran
sha‫ف‬huitërinhuë‫ف‬nicha‫ف‬ëcaso marë‫ف‬. Co huë‫ف‬Yosë huëntonënquë aya‫ف‬coinpoaso‫ف‬.

ya‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬piyapinënpita pochin Noya nipirëhuahuënta‫ف‬, co canpoara
ni‫ف‬ninhuë‫ف‬. 7ॸApran cato‫ف‬hui‫ف‬nin nanitërëhuahuë‫ف‬ya‫ف‬conacaso‫ف‬. Inaora
ya‫ف‬huëtopirinhuë‫ف‬, a‫ف‬naichin Yosëri nohuanton, Yosë aya‫ف‬coninpoa‫ف‬.
acorin Apran ya‫ف‬huërëtacaso marë‫ف‬. Nosoroatonpoa‫ف‬, aya‫ف‬coninpoa‫ف‬.
“Isaco huayonahuë. Shinpitanta‫ف‬ 17ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Iquipito copirnoso‫ف‬co
piyapinëhuëpita pochin ni‫ف‬sarahuë,” noyahuë‫ف‬cancantopirinhuë‫ف‬, co Yosëri

tënin Yosë. 8ॸNapoaton ya‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ ocoirinhuë‫ف‬. “Piyapinëhuëpita
co Yosë piyapinënpitahuë‫ف‬. A‫ف‬naquën co hua‫ف‬anëntopiranhuë‫ف‬, nicha‫ف‬ësarahuë.
natëtopihuë‫ف‬. A‫ف‬naquën natëtopi. “Yosë Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicatona‫ف‬, “Ma noyacha
no‫ف‬tëquën nontërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, Yosë nanitaparin paya. Copirno co
natëpi. Inapitasáchin piyapinënpita nohuantopirinhuë‫ف‬, piyapinënpita
pochin ni‫ف‬nin. 9ॸIraca Yosëri Apran nicha‫ف‬ërin huachi,” tosapi. Nisha nisha
itapon: “Ca nohuanto, a‫ف‬na pi‫ف‬ipi quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬naporapi. Ina marë‫ف‬ca
sa‫ف‬an hua‫ف‬huanarin. Catahuarahuë nohuanto, copirno ya‫ف‬conan,” itërin
ni‫ف‬ton, hua‫ف‬huanarin huachi,” itërin. Yosëri. Quiricanën quëran
Napoaton a‫ف‬na pi‫ف‬ipi quëran Isaco sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. 18ॸInaora nohuanton,
nasitërin huachi. Yosë acorinso‫ف‬. a‫ف‬naquën nosororin. A‫ف‬naquënso‫ف‬
10ॸNaporahuaton, Tata Isaconta‫ف‬cato‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬tananpitërin. ҽ͑͑ЙɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
hui‫ف‬nahuanin. Sa‫ف‬in yahuaihuachina, china, co natantochinachinhuë‫ف‬Ë͑Ë͑‫ڏ‬
Yosëri nontërin. 11-13ॸ“Hua‫ف‬hua nininso‫ف‬ topi huachi.
chini chiniquën nanantarin. Paninan 19ॸIna natanaton, a‫ف‬naquën co
nininso‫ف‬co onpopinchin chiniquën noyahuë‫ف‬yonquirin. “Yosë nohuanton,

nanantaponhuë‫ف‬,” itërin. Ina quëran a‫ف‬naquën natëpi. Co ya‫ف‬ipiya natëpihuë‫ف‬.
itantarin: “Cacopo nosoroato, ȍӕֆΎ͑‫ڏ‬ Ma‫ف‬sona Yosë nohuantërinsoichin
huë. Isaoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co onpopinchin nipirëhuahuë‫ف‬. ¿Onpoatonta‫ف‬nipachin
nohuantërahuë‫ف‬,ٚҡř͑ɗ֤͑ΎѸřнӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬ ana‫ف‬intarinpoa‫ ”?ف‬toconpi a‫ف‬naquën.
quë. Co‫ف‬huara nasichatëraponhuë‫ف‬, 20ॸAma ina pochin yonquicosohuë‫ف‬. Co
naporin. Co ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, Yosë no‫ف‬huicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬.

yonquiaton, huayonin. “Noya nininso Sanapi tëshitohuachina, minë‫ف‬, huë‫ف‬ëta,
marë‫ف‬Yosëri huayonin,” topiramahuë‫ف‬, inapita ninin. Nipachina, co ma‫ف‬shari
co ina marë‫ف‬huayoninhuë‫ف‬. Inaora hua‫ف‬anën no‫ف‬huirinhuë‫ف‬. “¿Onpoatonta‫ف‬
nohuanton, huayonin. Iraca quëra iso pochin ninanco?” co ichitonhuë‫ف‬.
huarë‫ف‬Yosë inaora nohuanton, piyapi 21ॸSanapi no‫ف‬pa‫ف‬mapachina, ma‫ف‬sona
nosororin. Ipora huanta‫ف‬inaporarin. nohuantohuachina, ninin. A‫ف‬naquën

ninshirayarin. A‫ف‬naquën topinanaya.
Yosëso‫ف‬noyasachin ninin Inaora yonquirinso‫ف‬ninin. Inapochachin
14ॸA‫ف‬naquën tapona‫ف‬: “Yosëso‫ف‬co Yosë yonquirinpoa‫ف‬.
noyahuë‫ف‬. Co ya‫ف‬ɗЙɗЙɗֆЙɗ͑ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬ 22ॸA‫ف‬naquën co natëpihuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
chin ni‫ف‬ninhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co noyahuë‫ف‬,” Yosëri no‫ف‬huirin. Ana‫ف‬intacaso‫ف‬

topirinahuë‫ف‬, co no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗЙɗ‫ڏ‬ ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, co a‫ف‬naroachin
huë‫ف‬. 15ॸIraca Yosëri itërin: “Caora ana‫ف‬intërinhuë‫ف‬, ninararin. Co
nohuanto, piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosoroarahuë. Co a‫ف‬naroachin ana‫ف‬intohuachinhuë‫ف‬, co ina
noyahuë‫ف‬nipirinahuë‫ف‬, nosoroarahuë,” marë‫ف‬Yosë no‫ف‬huicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
itërin Moisësë. 16ॸCo piyapiri nanitëфɗ͑‫ڏ‬ Oshaquëran ana‫ف‬intarin huachi. Ina
ni‫ف‬pachina‫ف‬, “Tëhuënchachin Yosë Co nosororinpoahuë‫ف‬naporini,

no‫ف‬tëquën yonquirin. Hua‫ف‬qui‫ف‬ҡ͑͑Йɗ‫ڏ‬ canpoanta‫ف‬ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬
topirinhuë‫ف‬, iporaso‫ف‬no‫ف‬tëquën ta‫ف‬huanchitërihuahuë‫ف‬, tënin
ana‫ف‬intërin huachi. Chini chiniquën Isaiasë, iraca ninshitaton.
nanantërin inaso‫ف‬,” tosapi.
23ॸA‫ف‬naquënpoaso‫ف‬nipirinhuë‫͑ف‬ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ Cotioro‫ف‬sa‫ف‬co natëpisohuë‫ف‬
tonpoa‫ف‬, nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. Inaora 30ॸNapoaton itëranquëma‫ف‬. Nisha
nohuanton, nosoroarinpoa‫ف‬. Iraca piyapi‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬qui‫ف‬ËΎ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗЙɗфɗ‫ڏ‬

chachin yonquirinpoa‫ف‬nicha‫ف‬ëinpoaso nahuë‫ف‬, inari anoyacancantërin. “Yosë
marë‫ف‬. Anoyacancantohuachinpoa‫ف‬, no‫ف‬tëquën nonin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, natëpi
piyapi‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬con Yosë yonquiapi. “Ma huachi. Napoaton noya ni‫ف‬nin.
noyacha catahuarin paya,” tosapi. 31ॸCotioro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬tapona‫ف‬:
24ॸA‫ف‬naquënpoa‫ف‬Cotio piyapinpoa‫ف‬ “Moisësë pënëntërinso‫ف‬natëhuatëhua‫ف‬,
ninëhuaso‫ف‬Quisocristo imarëhua‫ف‬. Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬,” topirinahuë‫ف‬.
A‫ف‬naquëma‫ف‬nisha piyapi‫ف‬sanquëmanta‫ف‬ Co no‫ف‬tëquën nanitopihuë‫ف‬natëcaiso‫ف‬.
Yosë nohuanton, imarama‫ف‬canpitanta‫ف‬. 32ॸ“No‫ف‬tëquën natëhuatëhua‫ف‬, nóya
25ॸInapochachin iraca Osiasë ninshitërin. cancantarëhua huachi,” topirinahuë‫ف‬, co
“A‫ف‬naquën iraca co piyapinëhuëЙɗҡ‫ڏ‬ nanitopihuë‫ف‬noya cancantacaiso‫ف‬.
huë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, iporaso‫ف‬ЙɗֆЙɗ‫ڏ‬ “Yosëichin nanitëфɗ͑͑ΎֆË͑Ë͑ҡɗ͑‫ڏ‬
nëhuëpita pochachin ni‫ف‬nahuë. poaso‫ف‬,” ta‫ف‬caiso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co
Iraca co nosoropirahuë‫ف‬, iporaso‫ف‬ Quisocristo nohuantopihuë‫ف‬. Napoaton
nosororahuë huachi,” tënin Yosë, Yosëri co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬nin. 33ॸYosë
itërin. 26ॸIna quëran itantarin: quiricanënquë naporin:
“Canpitaso‫ف‬co piyapinëhuëpita Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërinquë Cristo
nipiramahuë‫ف‬, iporaso‫ف‬hui‫ف‬nahuë a‫ف‬papirahuë‫ف‬, co nohuantopihuë‫ف‬.
pochin ni‫ف‬nanquëma‫ف‬. Caso‫ف‬ Inaso‫ف‬pancara‫ف‬pi yai‫ف‬patërëso
nanpimiatarahuë huachi,” tënin. pochin ni‫ف‬pi. æΎ͑Ύȍӕ͑ҡҡΎ͑‫ڏ‬
27ॸIsaiasënta‫ف‬ninoton, ninshitërin. huë‫ف‬, chimimiatapi huachi.
“Hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ Nipirinhuë‫ف‬, insosona Cristo
ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, co ya‫ف‬ipiya nohuantohuachin, co onporonta‫ف‬
cha‫ف‬ësapihuë‫ف‬. Marë yonsanquë atapanarahuë‫ف‬. Noya ni‫ف‬sarahuë
inotëra‫ف‬huaya ya‫ف‬huërinso nápo‫ف‬ huachi, tënin Yosë.
ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, caraichin Yosëri
nicha‫ف‬ësarin. 28ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Onpohuatëhuasona Yosë noya
a‫ف‬naroachin ana‫ف‬intarin. Ana‫ف‬intacaso‫ف‬ ni‫ف‬ninpoaso‫ف‬
10
ya‫ف‬huërin ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin 1ॸPa‫ف‬pi nohuantërahuë
huachi,” tënin. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬cha‫ف‬ëcaiso‫ف‬. Ina
29 Sinioro ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ marë‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, chiniquën Yosë
hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Iraca ina nontárahuë. 2ॸYosë yachinotopirinahuë‫ف‬,
nohuanton, ya‫ف‬ipi Sotomaquë co nanamën no‫ف‬tëquën yonquipihuë‫ف‬.
ya‫ف‬huëpisopita ta‫ف‬huantopi 3ॸтӕɗѸΎËфɗѸҡΎËȍɗ̲ɗ͑ɗ͑͑ΎֆË͑Ë͑ҡɗ͑‫ڏ‬
huachi. Comoraquë poaso marë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ËΎ͑Ύȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬

ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬ta‫ف‬huantopi. pihuë‫ف‬ina nanan imacaiso‫ف‬. “Pënëntë
Caraichinpoa‫ف‬nipirëhuahuë‫ف‬, rinso‫ف‬natëhuatëhua‫ف‬, Yosë noya
nosoroatonpoa‫ف‬, nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬,” topirinahuë‫ف‬. Co Yosë
ѠΎ̲͑ΎѸॷ10 322
nontopihuë‫ف‬. “Quëma, Sinioro,

anoyacancantocoi,” co itopihuë‫ف‬. 4ॸIraca Ya‫ف‬ipi parti noya nanan sha‫ف‬huirinso‫ف‬
Moisësë pënëntërin. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ 14ॸCo a‫ف‬chintohuatëhuahuë‫ف‬, co
Quisocristo nani o‫̲ف‬фɗ͑͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ nitotapihuë‫ف‬. Co nitotohuachinahuë‫ف‬, co

tinpoaso marë‫ف‬. “Quisocristoichin nanitapihuë‫ف‬natëcaiso‫ف‬. Co natëȍӕËȍɗ‫ڏ‬
anoyacancantarinpoa‫ف‬,” topatëhua‫ف‬, nahuë‫ف‬, co nanitapihuë‫ف‬Yosë
Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. nontacaiso‫ف‬. 15ॸCo Yosë a‫ف‬parincoihuë‫ف‬
5ॸMoisësëri ninshitërin iraca nanan naporini, co sha‫ف‬huichitënquëmahuë‫ف‬.
imacaiso marë‫ف‬. “No‫ف‬tëquën natëȍӕ‫ڏ‬ Nanamën sha‫ف‬huicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. “Ma
tama‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. noyacha ni‫ف‬ton, noya nanan
Ya‫ف‬ipiya natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” tënin sha‫ف‬huitaonpoa‫ف‬huë‫ف‬sarin paya,” topi
ninshitaton. 6ॸCanpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ iraca. Yosë quiricanënquë naporin.
Quisocristo imapatëhua‫ف‬, Yosë noya 16ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, noya
ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Quisocristo nanamënso‫ف‬co nanan natanpirinahuë‫ف‬, co nanitopihuë‫ف‬

sacaiyahuë‫ف‬nitotacaso‫ف‬. Co inapaquë natëcaiso‫ف‬. “Nanamën, Sinioro,
paaquëhuarë‫ف‬cha‫ف‬ërihuahuë‫ف‬. “O‫ف‬maton, sha‫ف‬huitopirahuë‫ف‬, caraichin piyapi
Sinioro, catahuaco,” co ta‫ف‬caso‫ف‬ natërinënquën,” tënin Isaiasë iraca.
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Nani huachi o‫ف‬marin 17ॸQuisocristo nanamën natanacaso‫ف‬
huachi. Canpoa marë‫ف‬chiminin. 7ॸCo ya‫ف‬huërin. Natanpatëhua‫ف‬, “No‫ف‬tëquën

chimipiquë paacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. nonin,” topatëhua‫ف‬, natëarëhua huachi.
Nani nanpiantarin huachi. Co inatohua‫ف‬ 18 Na‫ف‬a piyapi‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
paatëhua‫ف‬cha‫ف‬ërihuahuë‫ف‬. Ama ina natanpirinahuë‫ف‬, co yanatëpihuë‫ف‬.

pochin yonquicosohuë‫ف‬. Nisha nisha parti nanamën
8ॸNani Yosë anitotërinpoa‫ف‬. Ina nanan sha‫ف‬huitopi. Ya‫ف‬ipi parti nahuinin,
chachin a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬natëcamaso tënin Yosë quiricanënquë.
marë‫ف‬. “Nanamënpoa quëran Yosë 19ॸCotioro‫ف‬saso‫ف‬nitotaponaraihuë‫ف‬, co
nontarëhua‫ف‬. Cancanënpoa quëran ina yonquipihuë‫ف‬. Moisësë ninshitaton,

natërëhua‫ف‬,” itërinpoa‫ف‬. 9ॸTata Yosë naporin:
nohuanton, Quisocristo tëhuënchachin “Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬catahuarahuë
nanpiantarin huachi. Ina cancanënpoa ni‫ف‬ton, apiratarama‫ف‬. æΎֆΎ͑нӕɗЙɗ‫ڏ‬
quëran yonquihuatëhua‫ف‬, “Quisocristoí rinacohuë‫ف‬, catahuarahuë. Ina
chin natërahuë huachi,” topatëhua‫ف‬, marë‫ف‬no‫ف‬huitarama‫ف‬,” tënin Yosë,
Yosë anoyacancantarinpoa‫ف‬. 10ॸæ͑Ë‫ڏ‬ Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nontaton, itërin.
nënpoa quëran Yosë yonquihuatëhua‫ف‬, 20ॸIsaisënta‫ف‬co të‫ف‬huatonhuë‫ف‬, Yosë
noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. “Caso‫ف‬Quisocristo noninso‫ف‬sha‫ف‬huirin.

imarahuë,” topatëhua‫ف‬, naporo chachin “Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ËΎ͑ΎȍӕɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
anoyacancantarinpoa huachi. cohuë‫ف‬, iporaso‫ف‬imasarinaco. Co
11ॸ“Insosona Quisocristo natëhuachin, co iraca nontopirinacohuë‫ف‬, iporaso‫ف‬
sëtarinhuë‫ف‬. Co a‫ف‬poarahuë‫ف‬,” tënin Yosë anohuitarinaco huachi,” tënin
quiricanënquë. 12ॸA‫ف‬naichin Yosë ya‫ف‬huërin. Yosë, itërin.
Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬nosororinpoa‫ف‬. Co 21ॸCotioro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co yanatëЙɗ‫ڏ‬
Cotioro‫ف‬sarachin na‫ف‬con nosororinhuë‫ف‬. Ina huë‫ف‬. Co natantochinachinhuë‫ف‬Ë͑Ë͑‫ڏ‬

nontohuatëhua‫ف‬, nóya catahuarinpoa‫ف‬. topi. “Hua‫ف‬qui‫ف‬nosoroato, Huëco‫ف‬
13ॸ“Oshanëhuë, Sinioro, inquitoco,” catahuainquëma‫ف‬, itopirahuë‫ف‬, co
topatëhua‫ف‬, anoyacancantarinpoa huachi. yanatërinacohuë‫ف‬,” tënin Yosë.
323 ѠΎ̲͑ΎѸॷ11
quiricanënquë. 9ॸCopirno Tapirinta‫ف‬

A‫ف‬naquën natëtërinso‫ف‬ iraca itapon:
11
1ॸNa‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬co natëЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Yosë no‫ف‬huipi ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬,
huë‫ف‬, co Yosë a‫ف‬porinpoahuë‫ف‬. ana‫ف‬inchin. Nani ma‫ف‬sha
Ipora huanta‫ف‬piyapinënpoa‫͑ف‬ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huëtopirinahuë‫ف‬, co Yosë
poa‫ف‬. Canta‫ف‬Cotio piyapico. Tata yonquipihuë‫ف‬. Coshatatona‫ف‬, capa
Apranco‫ف‬shimashonëhuë. Mincamin cancantapirinahuë‫ف‬, ina quëran
huëntonquë nasitërahuë. 2ॸIraca chachin nitapicancaina‫ف‬. Yosëri
huayonahuatonpoa‫ف‬, acorinpoa‫ف‬ ana‫ف‬inchin. 10ॸTanshirin pochin
piyapinënpita nicacahuaso‫ف‬. Co cancantatona‫ف‬, co nitotapihuë‫ف‬.
a‫ف‬porinpoahuë‫ف‬. ʊфË֤ΎѸřнӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬ Yosë nohuanton, chiniquën
quë ninshitopiso‫ف‬nitotërama‫ف‬. Iniasë parësichina‫ف‬, tënin iraca.
pënëntopirinhuë‫ف‬, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huipi. Inapochachin ipora huanta‫ف‬ËΎֆ͑ҡ͑‫ڏ‬
Napoaton Yosë nontohuachina, inapita topihuë‫ف‬.
sha‫ف‬huirapirin. 3ॸ“Na‫ف‬amiachincoi,
Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬conpiso‫ف‬
Sinioro, pënënpiraihuë‫ف‬. æΎ͑Ύȍӕ͑ҡҡΎ‫ڏ‬
nahuë‫ف‬, a‫ف‬naquëncoi tëparinacoi. 11ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬conatantochinachinhuë‫ف‬
Na‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬chinota‫ف‬huainquënso marë‫ف‬ cancantopirinahuë‫ف‬, co Yosëri
a‫ف‬mitëraisonta‫ف‬të‫ف‬yatopi. Casachin a‫ف‬pomiatërinhuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, co
imasapiranquënhuë‫ف‬, yatëparinaco imapihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬
canta‫ف‬,” itërin Iniasëri, Yosë nontaton. Yosë huëntonënquë ya‫ف‬conpi huachi.
4ॸNapotopirinhuë‫ف‬, Yosëri itërin: Ina quëran Cotioro‫ف‬sa‫ف‬apiratona‫ف‬,
“A‫ف‬naquën mini mamanshi moshapi, yonquiapi. “Inapochachin Yosë
Paaro itopiso‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ca catahuanta‫ف‬inpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, imasapi
nohuanto, canchisë huaranca huachi inahuanta‫ف‬. 12ॸIraca co imapihuë‫ف‬
quëmapi‫ف‬sa‫ف‬chinotarinaco. æΎ̲̲͑‫ڏ‬ ni‫ف‬ton, iporaso‫ف‬ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nanitopi
shiquë moshatapihuë‫ف‬,” itërin. 5ॸʊ͑ЙΎ‫ڏ‬ Yosë huëntonënquë ya‫ف‬conacaiso‫ف‬. Nisha
chachin iporanta‫ف‬a‫ف‬naquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬niponahuë‫ف‬, Yosëri noya
Cotioro‫ف‬sanpoa‫ف‬Yosë huëntonënquë ni‫ف‬sarin huachi. A‫ف‬na tahuëri na‫ف‬a
ya‫ف‬conëhua‫ف‬. Nosoroatonpoa‫ف‬, Yosë Cotioro‫ف‬santa‫ف‬imapachina‫ف‬, noya noya
aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. 6ॸInaora nohuanton, nisapi huachi.
catahuarinpoa‫ف‬. Co no‫ف‬tëquën natëpirë 13ॸA‫ف‬naquëmaso‫ف‬co
huahuë‫ف‬, nosororinpoa‫ف‬. No‫ف‬tëquën Cotioro‫ف‬sanquëmahuë‫ف‬. Yosë a‫ف‬parinco

natërëhua‫ف‬naporini, co catahuainpoaso‫ف‬ a‫ف‬chinta‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬. Ina marë‫ف‬
ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬. noya cancantërahuë. Pa‫ف‬sápato,
7ॸNa‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬Yosë huëntonënquë a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬. 14ॸNa‫ف‬aquëma‫ف‬
yaya‫ف‬conpirinahuë‫ف‬, co inahuara imapatama‫ف‬, Cotioro‫ف‬santa‫ف‬nohuantapi
nanitopihuë‫ف‬noya cancantacaiso‫ف‬. imacaiso‫ف‬. Inapitanta‫֤ف‬ΎѸřфɗ͑ΎֆË͑‫ڏ‬
A‫ف‬naquën Yosë nohuanton, ya‫ف‬conpi. cantarin. 15ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬Yosëri a‫ف‬porin
A‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎ͑ҡ͑ҡΎËȍɗ͑‫ڏ‬ ni‫ف‬ton, nisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ina
chinhuë‫ف‬cancantopi. 8ॸ“Yosëri tananpitë nohuitapi huachi. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬
rin ni‫ف‬ton, huë‫ف‬ërëso pochin cancantopi. nipirinhuë‫ف‬Cotioro‫ف‬santa‫ف‬ɗ̲͑ҡȍӕ‫ڏ‬
Ya‫ف‬pirahuanaponaraihuë‫ف‬, co china‫ف‬, noya noya nisapi, tënahuë.
ni‫ف‬sapihuë‫ف‬. Ipora huanta‫͑ف‬ҡ͑ЙΎ͑‫ڏ‬ Chimininso pochin cancantopirinahuë‫ف‬,
raihuë‫ف‬, co yonquiapihuë‫ف‬,” tënin Yosë nanpiantarinso pochin nisapi huachi.
ѠΎ̲͑ΎѸॷ11 324
16ॸNaraitë‫ف‬noya papotohuachina, ton, Cotioro‫ف‬santa‫ف‬imaantahuachina‫ف‬,

së‫ف‬para‫ف‬huayaonta‫ف‬noya papotarin. Yosëri piyapinënpita pochin niantarin.
Inapochachin iraca shimashonëhuëipita Nara së‫ف‬para‫ف‬huain achinpitantarëso
natëhuachinara, Yosëri noya ni‫ف‬nin. pochin acoantarin. Yosë ni‫ف‬ton,
Iporahuanta‫ف‬Cotioro‫ف‬sacoi natëhuatoi, nanitaparin. 24ॸNani
noya ni‫ف‬sarincoi. a‫ف‬chintëranquëmaso‫ف‬. Nisha nara
së‫ف‬para‫ف‬huain tëranta‫ف‬achinpihuatëra,
Nara‫ف‬huaya achinpitërëso pochin nininso‫ف‬ papotërin. Inachachin së‫ف‬para‫ف‬huainso‫ف‬
17ॸNara quëran a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. nipon achinpitantahuatëra, a‫ف‬naroachin
Oripo nara së‫ف‬pa‫ف‬co noyahuë‫͑ف‬ɗҡΎȍӕ‫ڏ‬ papotantarin huachi. Inapochachin
china, nishitëtahuatë‫ف‬, të‫ف‬yatërë‫ف‬. Ina Cotioro‫ف‬sa‫ف‬noya imapachina‫ف‬, Yosëri
quëran nisha nara së‫ف‬paquën tëranta‫ف‬ noya niantarin huachi.
achinpitërë‫ف‬papotacaso marë‫ف‬.
A‫ف‬naquën Cotioro‫ف‬saso‫ف‬oripo nara së‫ف‬pa A‫ف‬na tahuëri imaantacaiso‫ف‬
pochin ninin. Co natëpihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, 25ॸYosë yonquirinso‫ف‬nani anitotërinco.
Yosëri a‫ف‬porin. Canpitaso‫͑ف‬ɗѸȍЙɗֆЙɗ͑‫ڏ‬ A‫ف‬napita co nitotopirinahuë‫ف‬,
quëma‫ف‬nipiramahuë‫ف‬, huëntonënquë sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬no‫ف‬ҡřнӕř͑͑ɗҡΎҡË‫ڏ‬
aya‫ف‬coninquëma‫ف‬. Piyapinënpita maso marë‫ف‬. Ama a‫͑ف‬Йɗҡ͑ΎË͑Ë‫ڏ‬
pochachin ni‫ف‬ninquëma‫ف‬. 18ॸNipirinhuë‫ف‬, maso marëhuë‫ف‬sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬.
ama Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nocancosohuë‫ف‬. Ama Ama “Quiyasachin imarai,” ama
“Quiyaso‫ف‬noya noyacoi,” ama tocosohuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬na‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬co
tocosohuë‫ف‬. Nara së‫ف‬paquëni co nara natantochinachinhuë‫ف‬Ë͑Ë͑ҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
achinirinhuë‫ف‬. Itëni achinirinso‫ف‬. huë‫ف‬, notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬nisha nisha
Inapochachin Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ton Yosë nininsopita Yosë huëntonënquë
natëpi. Ina piquëran canpitaso‫ف‬ ya‫ف‬conapi. Ya‫ف‬ipi Yosëri nohuantëфɗ͑ѸΎ‫ڏ‬
imarama‫ف‬. pita ya‫ف‬conapi. 26ॸA‫ف‬na tahuëri
19ॸ“Quiyanta‫ف‬imaca‫ف‬huaiso marë‫ف‬ hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬Cotioro‫ف‬santa‫ف‬
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬porin,” tënama‫ف‬nimara. ya‫ف‬conapi huachi. Yosë quiricanënquë
20ॸYosëri a‫ف‬porin mini. Nipirinhuë‫ف‬, co ninorinso pochachin imasapi. Iraca
ina marë‫ف‬a‫ف‬porinhuë‫ف‬. Co Quisocristo ninshitaton, naporin:
nohuantopihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, a‫ف‬porin. A‫ف‬na tahuëri Cotio quëmapi chachin
Canpitanta‫ف‬imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, noya o‫ف‬mararin Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nicha‫ف‬ëcaso
ni‫ف‬ninquëma‫ف‬. Napoaton ama inapita marë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗЙɗѸΎ‫ڏ‬
nocancosohuë‫ف‬. Ni‫ف‬cona canpitanta‫ف‬ pita ananiantarin huachi. 27ॸϘѸȍ‫ڏ‬
Quisocristo naniantotama‫ف‬. nëna‫ف‬inquitahuato, piyapinëhuë
21ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬ton piyapinënpita pochin pita pochin ni‫ف‬sarahuë huachi.
ni‫ف‬pirinhuë‫ف‬, ana‫ف‬intërin. Quisocristo Apran sha‫ف‬huitërahuëso chachin
naniantohuatama‫ف‬, ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬ napotarahuë, ҡř͑ɗ֤͑ΎѸřнӕɗфɗË‫ڏ‬
canpitanta‫ف‬. nënquë.
22ॸMa noyacha Yosë nosororinpoa 28ॸIporaso‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬co Yosë
paya. Co natëpisopitahuëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ nanamën natëpihuë‫ف‬. ֤ΎѸřɗ͑ɗ̲ɗËΎҡΎЙɗ‫ڏ‬

chiniquën ana‫ف‬intarin. Inasachin rinahuë‫ف‬, canpitaso‫ف‬imarama‫ف‬.
imapatëhua‫ف‬, nosoromiatarinpoa‫ف‬. Napoaponahuë‫ف‬, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ton acorin
Nipirinhuë‫ف‬, naniantohuatëhua‫ف‬, piyapinënpita nicacaiso marë‫ف‬. Iraca
a‫ف‬poarinpoa‫ف‬canpoanta‫ف‬. 23ॸͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬ Apranco‫ف‬sha‫ف‬huitërin ni‫ف‬ton, ipora
huanta‫ف‬shinpita nosoroarin. 29ॸNani nani tahuëri noyasachin nico‫ف‬. Ina Yosë

Yosë sha‫ف‬huitohuachinpoa‫ف‬, inachachin nohuantërin. Inapohuatama‫ف‬, Yosë noya
nisarin. Co onporonta‫͑ف‬ɗѸȍ͑Ύ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬ yonquiarama huachi. 2ॸIporaso‫ف‬na‫ف‬a
poahuë‫ف‬. Huëntonënquë piyapi‫ف‬sa‫ف‬co Yosë natëpihuë‫ف‬.
aya‫ف‬conpachinpoa‫ف‬, co onporonta‫ف‬ Ma‫ف‬sharachin yonquiatona‫ف‬, co Yosë
naniantarinpoahuë‫ف‬. 30ॸIraca co natëЙɗф‫ڏ‬ yonquipihuë‫ف‬. k̲ɗ͑Йɗҡ͑Ύ͑͑ËΎѸΎ‫ڏ‬
mahuë‫ف‬, co Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nohuantopihuë‫ف‬ huë‫ف‬. Nani tahuëri Yosë nontoco‫ف‬
ni‫ف‬ton, Yosë catahuarinquëma‫ف‬. yonquirinso chachin quëchinquëma‫ف‬.
Oshanëma‫ف‬inquitatënquëma‫ف‬, noya Ina yonquihuatama‫ف‬, nohuantërinso
ni‫ف‬ninquëma huachi. 31ॸIporaso‫ف‬ chachin anitotarinquëma‫ف‬. Ina quëran
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬co natëpihuë‫ف‬. Co natëȍӕ‫ڏ‬ Yosë pochachin cancantohuatama‫ف‬,
chinarahuë‫ف‬, Yosë catahuarinquëma‫ف‬. noya ni‫ف‬sarinquëma huachi.
Ina ni‫ف‬pachina‫ف‬, yonquiantapona‫ف‬. 3ॸYosë nosoroatonco, acorinco
Ni‫ف‬ton, a‫ف‬na tahuëri inahuanta‫͑ف‬ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chinta‫ف‬huaso‫ف‬. Nani tahuëri

ton, catahuaantarin huachi. 32ॸ“Ya‫ف‬ipi catahuarinco. Napoaton pënë͑ф͑‫ڏ‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬oshahuanpi ni‫ف‬ton, quëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬sano yonquico‫ف‬.
ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” tënin Yosë. Ina Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬napita nocancosohuë‫ف‬.
quëran inaora nohuanton, ͑ΎѸΎфΎҡΎ͑‫ڏ‬ Yosë nisha nisha acorinpoa‫ف‬. Nisha
poa‫ف‬catahuarinpoa huachi. nisha catahuarinpoa‫ف‬ma‫ف‬sona nohuantë
rinso‫ف‬noya nicacaso‫ف‬. Ni‫ف‬ton, co
Yosë yonquirinpoaso‫ف‬ a‫ف‬napita nocanacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
33ॸMa noyacha Yosëso‫ف‬catahuarinpoa No‫ف‬tëquën yonquiatoma‫ف‬, ma‫ف‬marësona
paya. Ma noyacha yonquirin paya. acorinquëmaso‫ف‬nitotoco‫ف‬. A‫ف‬naya
Ya‫ف‬ipiya nitotërin. Yonquinënso‫ف‬co a‫ف‬nayanquëma‫ف‬anitotarinquëma‫ف‬.
nitotopirëhuahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬noya 4ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Imira, nantë‫ف‬, ya‫ف‬pira, inapita
yonquirinpoa‫ف‬. “Onpohuatonso nimara ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬. Imira ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬

ma‫ف‬sha onporëhua‫ف‬,” topirëhuahuë‫ف‬, inaso‫ف‬ së‫ف‬quëtacaso marë‫ف‬. Nantë‫ف‬
noya yonquirinpoa‫ف‬, tënahuë. 34ॸ“Co ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬iratacaso marë‫ف‬. Nisha
insonta‫ف‬Yosë pochin yonquirinhuë‫ف‬. Co nisha ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬nisha nisha
incari tëranta‫ف‬nanitërinhuë‫ف‬ina nicacaso marë‫ف‬. Co ya‫ف‬ipiya inachachin
pënënacaso‫ف‬. Inaso‫ف‬noya noya yonquirin. nininhuë‫ف‬. 5ॸInapochachin ya‫ف‬ipi
35ॸCo insoënpoa tëranta‫ف‬Yosë nicanarëȍӕ‫ڏ‬ Quisocristo imarëhuasopita a‫ف‬naichin
huë‫ف‬. Co ina marë i‫ف‬huërëtinpoaso‫ف‬ nonënpoa pochin ninëhua‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” tënin quiricanënquë. ina imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, ina pochin
36ॸYa‫ف‬ipi ma‫ف‬sha Yosëri ninin. ʊ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ ninëhua‫ف‬. Nisha nisha piyapinpoa‫ف‬
ton, co ta‫ف‬huantarëhuahuë‫ف‬. Yosëichin nirihuarahuë‫ف‬, nicatahuarëhua‫ف‬. A‫ف‬na
pa‫ف‬yatacaso marë‫ف‬ya‫ف‬huërëhua‫ف‬. Inaora huëntonaca‫ف‬ninëhua‫ف‬.
nohuanton, anoyacancantërinpoa‫ف‬. Ma 6ॸYosë nosoroatonpoa‫ف‬, acorinpoa‫ف‬
noyacha Yosëso paya, itahua‫ف‬. Siempre ina nisha nisha nicahuaso‫ف‬. Ma‫ف‬marësona
chinotahua‫ف‬. Amen. acohuachinpoa‫ف‬, noya niahua‫ف‬.
A‫ف‬naquën Yosë yonquirinso chachin
Yosë marë‫ف‬sacatërëhuaso‫ف‬ anitotërin sha‫ف‬huicaiso marë‫ف‬. k͑ɗҡΎҡΎ‫ڏ‬
12
1ॸYosë na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬ huachinquëma‫ف‬, ya‫ف‬ipiya no‫ف‬tëquën
ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi cancanëma quëran, sha‫ف‬huico‫ف‬. 7ॸIna nohuanton, a‫ف‬naquën
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ina imaco‫ف‬. Ina yonquiatoma‫ف‬, nitotërin catahuatacaso‫ف‬. ͮɗҡΎËҡȍӕ‫ڏ‬
huatama‫ف‬, noya catahuaco‫ف‬. A‫ف‬naquën huatoma‫ف‬, Yosë nontoco‫ف‬inapitanta‫ف‬

nitotërin a‫ف‬chinacaso‫ف‬. catahuain. 15ॸA‫ف‬napita na‫ف‬con yonquico‫ف‬.
Nitoa‫ف‬chinpatama‫ف‬, noya a‫ف‬chinco‫ف‬. Canpitaora ninatanamaso pochin
8ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬nitopënëntërin. Pë͑ř͑ҡΎ‫ڏ‬ cancantoco‫ف‬. Noya cancantohuachina‫ف‬,
huatama‫ف‬, noya pënëntoco‫ف‬. kËȍɗ͑ɗË͑‫ڏ‬ ina marë‫ف‬canpitanta‫ف‬noya cancantoco‫ف‬.
canco‫ف‬imamiachina‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬Yosë Sëtohuachina‫ف‬, inanta‫ف‬yonquico‫ف‬.
nohuanton, coriqui, ma‫ف‬sha, inapita Sëtaton pochin cancantatoma‫ف‬, noya
ya‫ف‬huëtërin. A‫ف‬napita quëtohuatama‫ف‬, nontoco‫ف‬ama aquëtë‫ف‬sëchinasohuë‫ف‬.
ama piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya nicainquëmaso 16ॸNoya ninicatoma‫ف‬, ya‫ف‬huëco‫ف‬. Ama
marë‫ف‬quëtocosohuë‫ف‬. ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ a‫ف‬na piyapi tëranta‫ف‬nocancosohuë‫ف‬.

toma‫ف‬, quëtoco‫ف‬. “Ina nosororinco ni‫ف‬ton, Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya nontoco‫ف‬. Ama
canta‫ف‬nosoro‫ف‬i,” ta‫ف‬toma‫ف‬, quëtoco‫ف‬. “Caso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con nitotërahuë,” ama
A‫ف‬naquëonta‫ف‬Yosë nohuanton, tocosohuë‫ف‬. k̲ɗ͑ЙΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗËΎѸΎ‫ڏ‬
chiniquën nanan ya‫ف‬huëtërin. k͑Ѹɗ͑Ύ‫ڏ‬ huë‫ف‬.
huë nipon, hua‫ف‬anhuë nipon 17ॸA‫ف‬na piyapi ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬conpatama‫ف‬, ama chirotomahuë‫ف‬, quëma‫ف‬, ama i‫ف‬huërëtocosohuë‫ف‬. Noya

noya pënëntoco‫ف‬. Noya nonco‫ف‬. nontoco‫ف‬ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya nicacaso
A‫ف‬naquëonta‫ف‬Yosë nohuanton, marë‫ف‬. 18ॸAma piyapi no‫ف‬huicosohuë‫ف‬.
cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬, inapita No‫ف‬huihuachinquëma‫ف‬, ama canpitariso‫ف‬
catahuapi. Inaquëpita ni‫ف‬tapoma‫ف‬ no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Nanitohuatama‫ف‬, nanan
pa‫ف‬patama‫ف‬, noya cancantatoma‫ف‬, anoyatoco‫ف‬. 19ॸNosoroatënquëma‫ف‬,
catahuaco‫ف‬. iyaro‫ف‬sa‫ف‬, oshaquëran pënënanquëma‫ف‬.
Ama i‫ف‬huërëtocosohuë‫ف‬. Tananpitoco‫ف‬
Yosë pochin cancantahuaso‫ف‬ Yosëri ana‫ف‬inchin. “Co noyahuë‫ف‬
9ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosoroco‫ف‬. Cancanëma nipisopita cari ana‫ف‬intarahuë. No‫ف‬tëquën
quëran huarë‫ف‬nosoroco‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ ana‫ف‬intarahuë,” tënin Yosë. тӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬
ninamasopita a‫ف‬poco huachi. Noyasachin quë naporin. 20ॸNapoaton “Inimiconën
nico‫ف‬. 10ॸImaramasopita capini noya tanahuachin, a‫ف‬caco‫ف‬. Yamorohuachin,
ninosoroco‫ف‬. Iyaparima pochin nini‫ف‬co‫ف‬. o‫ف‬shitoco‫ف‬. Inapotohuatama‫ف‬, ɗ͑ɗ̲ɗËΎ‫ڏ‬
Ama “Caso‫ف‬noya noyaco,” tocosohuë‫ف‬. nëma‫ف‬atapanarama huachi,” tënin
A‫ف‬napita yonquiarapitoma‫ف‬, noya anta‫ف‬. 21ॸAma sopai natëcosohuë‫ف‬. Nani
nonapico‫ف‬. 11ॸAma chirotomahuë‫ف‬, ma‫ف‬sha ayonquirinquëmaso‫ف‬
nicatahuaco‫ف‬noya noya imacaso marë‫ف‬. a‫ف‬pomiatoco huachi. Yosë yonquiatoma‫ف‬,
Ya‫ف‬ipi cancanëma quëф͑͑ΎֆֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ noyasachin nico‫ف‬. Inapohuatama‫ف‬, sopai
toma‫ف‬, Yosë marë‫ف‬sacatoco‫ف‬. 12ॸ“Yosë minsëarama huachi.
ananpitantarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, noya
cancantoco‫ف‬. Ma‫ف‬sha onpohuatama‫ف‬, ama Copirno acorinsopita
13
no‫ف‬huitocosohuë‫ف‬. æȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ 1ॸCopirno acorinsopita natëco‫ف‬.
toma‫ف‬, ahuantoco‫ف‬. Apira apira Yosë Yosë nohuanton, copirno, Ëȍɗфɗ͑‫ڏ‬
nontoco‫ف‬. 13ॸʊ̲ЙɗѸΎЙɗҡЙȍӕ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ chi, coisë, hua‫ف‬an, inapita ya‫ف‬huërin. Co
china‫ف‬, ma‫ف‬sha quëtoco‫ف‬. Ni‫ف‬toro‫ف‬sa‫ف‬ Yosë nohuantërinhuë‫ف‬naporini, co inapita
ya‫ف‬notohuachinquëma‫ف‬, noya nontatoma‫ف‬, ya‫ف‬cointonahuë‫ف‬. Napoaton natëco‫ف‬.
a‫ف‬caco‫ف‬. 2ॸCopirno, chirinchi, hua‫ف‬an, inapita co
14ॸA‫ف‬na piyapi pinopachinquëma‫ف‬, ama natëhuatamahuë‫ف‬, Yosënta‫ف‬ËΎ͑ҡřф̲‫ڏ‬
no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Noya nontoco‫ف‬. ͮЙΎф‫ڏ‬ huë‫ف‬. Ina marë‫ف‬ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. 3ॸNoya
nipatama‫ف‬, co copirno tahuëri ya‫ف‬caritëriarin. Naporo‫ف‬

no‫ف‬huiarinquëmahuë‫ف‬. Co natëȍӕҡ̲‫ڏ‬ nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. Napoaton ama
huë‫ف‬, no‫ف‬huiarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, huë‫ف‬ërëso pochin yonquicosohuë‫ف‬. Yosë
të‫ف‬huatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Napoaton noya no‫ف‬tëquën yonquico‫ف‬. 12ॸHua‫ف‬qui‫ف‬
nico‫ف‬copirno noya niinquëma‫ف‬. Sano piyapi‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬nicatona‫ف‬, tashi
ya‫ف‬huarama huachi. 4ॸYosëri acorin pochin cancantopirinahuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬
coidainpoaso marë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, co Sinioro tahuërinën ya‫ف‬caritëriarin.
noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, të‫ف‬huatoco‫ف‬. Co ͮЙΎҡΎ̲͑ҡѸȍɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
topinan chiniquën nanan quëtërinhuë‫ف‬. huasohuë‫ف‬. Noyasáchin niahua‫ف‬sopai
Yosëri acorin co noyahuë‫ف‬nipisopita minsëcaso marë‫ف‬. 13ॸTahuëri pochin
ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬. 5ॸNapoaton copirno cancantatëhua‫ف‬, noya niahua‫ف‬. A‫ف‬naquën
natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. pitasachin pa‫ف‬yatopi. Na‫ف‬a tahuëri
“Ana‫ف‬intohuachinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, natëco‫ف‬. nansarápi, o‫ف‬osápi, coshatápi, no‫ف‬piápi.
Yosë ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, natëco‫ف‬. 6ॸIna Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pitaso‫ف‬pa‫ف‬yatocosohuë‫ف‬.
nohuanton, hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërin noya Ama no‫ف‬picosohuë‫ف‬. Ama pi‫ف‬pisha
nicacaiso marë‫ف‬. Ina marë‫ف‬nani tahuëri tëranta‫ف‬nimonshitacamaso‫ف‬ֆΎ͑нӕɗËΎѸΎ‫ڏ‬
sacatapi. Napoaton coriqui huë‫ف‬. Ama nino‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Ama a‫ف‬na
yama‫ف‬pahuachinquëma‫ف‬, pahuërëtoco‫ف‬. piyapi apiratatoma‫ف‬, nocancosohuë‫ف‬.
7ॸYa‫ف‬ipiya no‫ف‬tëquën pahuërëtoco‫ف‬. Copirno 14ॸSontaro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬na a‫ف‬mopiso pochin
coriqui yama‫ف‬pahuachinquëma‫ف‬, quëtoco‫ف‬. Quisocristo ya‫ف‬copirinpoa‫ف‬ama sopai

Camaihuachinquëma‫ف‬, natëco‫ف‬. Copirno, minsëinpoaso marëhuë‫ف‬. Napoaton
chirinchi, coisë, inapita natëco‫ف‬. Capo, Quisocristo na‫ف‬con yonquiatoma‫ف‬, ina
hua‫ف‬an, inapitanta‫ف‬noya ni‫ف‬co‫ف‬. pochachin cancantoco‫ف‬. Ina natëtoma‫ف‬,
ama pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬yonquicosohuë‫ف‬co
Ya‫ف‬ipi piyapi nosorocahuaso‫ف‬ya‫ف‬huërin noyahuë‫ف‬nicacamaso‫ف‬.
8ॸNihuitohuatama‫ف‬, a‫ف‬naroachin pahuërë
toco‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi nosoroco‫ف‬. Inaso‫ف‬na‫ف‬con Co ninocanacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinsohuë‫ف‬

na‫ف‬con Yosë nohuantërin. 9ॸIraca pë͑ř͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
14
1ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬Quisocristo
china, itërin: “Sa‫ف‬ahuanpatama‫ف‬, ama a‫ف‬na imasapirinahuë‫ف‬, ipora huarë‫ف‬co

sanapi së‫ف‬huacosohuë‫ف‬. Ama tëpatocosohuë‫ف‬. ya‫ف‬ipi nanamën nitochatërapihuë‫ف‬. Co
Ama manta‫ف‬ihuatocosohuë‫ف‬. k̲͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬ Quisocristoíchin natëyatërapihuë‫ف‬.
picosohuë‫ف‬. Ama a‫ف‬na piyapi ma‫ف‬shanënpita “Pënëntërinsonta‫ف‬natërahuë ni‫ف‬ton,
nohuantapacosohuë‫ف‬,” tënin. Ninosorohuatë cha‫ف‬ësarahuë,” topi. Co canpoa
hua‫ف‬, ya‫ف‬ipi Yosë pënëninpoaso‫ف‬natëarëhua pochachin imashatërapirinahuë‫ف‬,
huachi. “Quëmaora ninosororanso huë‫ف‬pachina‫ف‬, noya nontoco‫ف‬. “Huëco‫ف‬,
pochachin a‫ف‬napitanta‫ف‬nosoroco‫ف‬,” tënin iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Yosë chinotahua‫ف‬,” itatoma‫ف‬,
Yosë. 10ॸA‫ف‬napita nosorohuatama‫ف‬, co cortoquë ichiya‫ف‬conco‫ف‬. Ama
no‫ف‬huiaramahuë‫ف‬. Co pinosaramahuë‫ف‬. Nóya nino‫ف‬huichinachin cancantatoma‫ف‬
catahuarama‫ف‬. Napoatoma‫ف‬, nosorohuatama‫ف‬, nontocosohuë‫ف‬. 2ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬canpoaso‫ف‬
Yosë nóya natëarama huachi. “Quisocristoíchin nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton,
ya‫ف‬ipi cosharo‫ف‬noya capacaso‫ف‬,”
O‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri ya‫ف‬caritëriarinso‫ف‬ ta‫ف‬tëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipi ca‫ف‬nëhua‫ف‬. Inapitaso‫ف‬
11ॸYa‫ف‬nan imarihua‫ف‬, “Pahuanarin nipirinhuë‫ف‬Quisocristo imapirinahuë‫ف‬,
Quisocristo o‫ف‬macaso‫ف‬,” tënëhua‫ف‬. co ya‫ف‬ipi nanamën nitochatërapihuë‫ف‬.
Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nani o‫ف‬macaso‫ف‬ “Nosha ca‫ف‬patëhua‫ف‬, oshahuanëhua‫ف‬,”
ѠΎ̲͑ΎѸॷ14 328
ta‫ف‬tona‫ف‬, ya‫ف‬ipi nosha a‫ف‬popi. 3ॸCanpitaso‫ف‬ yonquiatëhua‫ف‬, chiminarihua‫ف‬. Inasáchin

nosha ca‫ف‬namaso marë‫ف‬ama imarëhua‫ف‬.
na‫ف‬na‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬tëhuacosohuë‫ف‬. Nosha 9ॸYa‫ف‬ipinpoa‫ف‬hua‫ف‬anëntinpoaso marë‫ف‬
a‫ف‬poro‫ف‬santa‫ف‬co nocainpoaso‫ف‬ Quisocristo chiminin. Nani chimirin

ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosë noya ni‫ف‬ninpoa‫ف‬ minsërahuaton, chini chiniquën
ni‫ف‬ton, ama “Sopainquëma‫ف‬,” ama nanantaton, nanpiantarin huachi.
ichinpoasohuë‫ف‬. Quisocristo imapatë Napoaton nanpirëhuasopita, Ëȍɗ̲ɗ͑Йɗ‫ڏ‬
hua‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Napoaton sopitanta‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬hua‫ف‬anëntarinpoa
canpoa capini co ninocanacaso‫ف‬ huachi. 10ॸAyaro‫ف‬tahuëri ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 4ॸYosëichin no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitarinpoa‫ف‬. Napoaton,
hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Inaichin natëcaso‫ف‬ iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co ninocanacaso‫ف‬
ya‫ف‬huërin. Noya nipatëhua‫ف‬, noya ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Nitëhuacasonta‫ف‬co
ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nipatëhua‫ف‬, noyahuë‫ف‬. Yosëichin no‫ف‬ҡřнӕř͑͑ɗҡΎҡ‫ڏ‬
inanta‫ف‬nitotërin. Napoaton Yosëichin rinpoa huachi. 11ॸIraca quiricanënquë
sha‫ف‬huitinpoaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co ninshitopi.
ninocanacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosë Caso‫ف‬Yosëco ni‫ف‬to, co nonpinahuë‫ف‬.
ya‫ف‬ipi nanitaparin ni‫ف‬ton, imarëȍӕѸΎ‫ڏ‬ A‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
pita catahuarinpoa‫ف‬. æҡȍӕȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ chinotarinaco. “Quëmasáchin
poa‫ف‬, noya nisarihua‫ف‬. Yosënquën,” itarinaco, tënin
5ॸInapochachin a‫ف‬naquën “Cotio Yosë.
chinoto tahuëri noya noya,” topi. 12ॸAyaro‫ف‬tahuëri nanihuachin,
Naporo‫ف‬tahuëri chinotatona‫ف‬, Yosë ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬Yosë natanarinpoa‫ف‬.

chinotopi. Canpoaso‫ف‬nipirinhuë‫“ف‬Nani Ma‫ف‬marësona ma‫ف‬sha ninëhuaso‫ف‬
tahuëri noya Yosë chinotacaso‫ف‬,” natanarinpoa‫ف‬. A‫ف‬naya a‫ف‬nayanpoa‫ف‬
tënëhua‫ف‬. Co tahuëri imarëhuahuë‫ف‬. no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitacaso‫ف‬ya‫ف‬huapon
Quisocristo imarëhuaso‫ف‬. Napoaton ama huachi. Co noyahuë‫ف‬ninëhuasopita
nisha nisha yonquicosohuë‫ف‬. Cancanëma ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬.
quëran na‫ف‬con yonquico‫ف‬noya
nicacamaso marë‫ف‬. 6ॸOnporosona Noya noya imacaso marë‫ف‬nicatahuahua‫ف‬
chinotohuatama‫ف‬, Yosë yonquiatoma‫ف‬, 13ॸNapoaton ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑ɗ͑ΎË͑ËΎ‫ڏ‬
ina chinotarama‫ف‬. Inapochachin nosha sohuë‫ف‬. A‫ف‬napita imapisopita catahuaco‫ف‬

ca‫ف‬patëhuara, Yosë yonquiatëhua‫ف‬, noya cancanchina‫ف‬. Ni‫ف‬ËΎ͑͑ɗѸȍË͑‫ڏ‬
coshatërëhua‫ف‬. “Yosparinquën, Sinioro,” cantotama‫ف‬. 14ॸYa‫ف‬ipi cosharo‫ف‬noya
itërëhua‫ف‬. A‫ف‬napitaso‫ف‬ËΎ͑ΎѸȍËЙΎ͑‫ڏ‬ capacaso‫ف‬. Co manta‫ف‬a‫ف‬pocaso‫ف‬
rahuë‫ف‬, Yosë yonquiatona‫ف‬, coshatopi. ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Sinioro Quisoso imato,
“Yosparinquën, Sinioro,” itopi anta‫ف‬. naporahuë. Ina sha‫ف‬huirinso‫ف‬. Napoaton
7ॸCo canpoara nipa‫ف‬yatacaso marë‫ف‬ nitotërahuë. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
ya‫ف‬huërëhuahuë‫ف‬. æΎË͑ЙΎфËȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬ ina nitochatërapihuë‫ف‬. ٘æΎ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
rihuahuë‫ف‬. Yosë ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬, Ëȍɗ̲ɗ͑фɗ‫ڏ‬ tërinhuë‫ف‬nosha capacaso‫ف‬,ٚҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
hua‫ف‬. Co patarinpoahuë‫ف‬. 8ॸSinioro huë‫ف‬, noya capacaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬.
piyapinënpoa‫ف‬ninëhua‫ف‬. Ina natëcaso Inapitaso‫ف‬co nanitopihuë‫ف‬capacaiso‫ف‬.
marë‫ف‬nanpitëhua‫ف‬, ya‫ف‬huërëhua‫ف‬. Ina 15ॸCanpita ya‫ف‬ipi cosharo‫ف‬noya ca‫ف‬nama‫ف‬.
yonquiinpita chiminarihua‫ف‬. Nanpihuatë A‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬yaimapirinahuë‫ف‬,

huanta‫ف‬, inasachin hua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬. co nitotatonahuë‫ف‬, co ca‫ف‬pihuë‫ف‬. “Huëco‫ف‬
Ina quëran chiminacaso‫ف‬nipachin, ina ina ca‫ف‬ahua‫ف‬,” itohuatama‫ف‬, co noyahuë‫ف‬
cancantamarai‫ف‬. “Co noyahuë‫ف‬ quëran huarë‫“ف‬Noya Yosë imarahuë,”

capacaso‫ف‬,” tosaponaraihuë‫ف‬, ca‫ف‬pi topatëhua‫ف‬, noya cancantarihua‫ف‬. 23ॸ“Co
naporini, co huachi noyahuë‫ف‬Ë͑Ë͑Ëȍɗ‫ڏ‬ Yosë nohuantërinhuë‫ف‬ma‫ف‬sona
tonahuë‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑ɗ͑Йɗҡ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ nicacaso‫ف‬,” tarihuarahuë‫ف‬, ina
toma‫ف‬, ama napotocosohuë‫ف‬. Ama nipatëhua‫ف‬, oshahuanarihua‫ف‬. Nisha
cosharoachin yonquiatoma‫ف‬, ama nisha yonquiatëhua‫ف‬, nipatëhua‫ف‬, co
a‫ف‬napita anishacancantocosohuë‫ف‬. Yosë noya ni‫ف‬sarinpoahuë‫ف‬.
Inapita marë anta‫ف‬Quisocristo chiminin. Ca‫ف‬nëhuasohuë nipon, ma‫ف‬sha ninëȍӕ‫ڏ‬
16ॸMa‫ف‬sona tëranta‫ف‬noya nicacaso‫ف‬ sohuë nipon, ya‫ف‬ipiya cancanënpoa
ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, a‫ف‬napitari co noyahuë‫ف‬ quëran natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nisha nisha
ni‫ف‬pachinquëma‫ف‬, ama napocosohuë‫ف‬, yonquihuatëhua‫ف‬, oshahuanarëhua‫ف‬.
a‫ف‬napita co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬chinquëma‫ف‬.
17ॸYosë noya hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Ina Nicatahuacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
15
imapatëhua‫ف‬, noya nisarihua huachi. 1ॸCanpoaso‫ف‬ya‫ف‬ipi cancanënpoa
Asanocancanarinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co quëran imarëhua‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬
nino‫ف‬huicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. nipirinhuë‫ف‬co ya‫ف‬ipi cancanëna quëran
Ca‫ف‬nëhuaso‫ف‬, o‫ف‬orëhuaso‫ف‬, inapita co imashatërapihuë‫ف‬. Inapitanta‫ف‬oshaquëran
onpopinchin yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. pënënatëhua‫ف‬, catahuahua‫ف‬noya imaina‫ف‬.
Ispirito Santo catahuarinpoa‫ف‬noya Ama canpoara nohuantërëhuasorachin
cancantahuaso‫ف‬. Catahuahuachinpoa‫ف‬, yonquia‫ف‬ahuasohuë‫ف‬. 2ॸA‫ف‬napita yonquiatë
capa cancantarihua huachi. 18ॸIna hua‫ف‬, catahuahua‫ف‬noya cancanchina‫ف‬.
pochin Quisocristo imapatëhua‫ف‬, Yosë Catahuahuatëhua‫ف‬, noya noya imasapi
noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Piyapi‫ف‬santa‫ف‬noya huachi. 3ॸQuisocristoso‫ف‬co inaora nohuantë
ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. rinso‫ف‬yonquirinhuë‫ف‬. Yosëichin natërin.
19ॸNapoaton noya ninicatëhua‫ف‬, Yosë nontaton, itërin: ٘тӕř̲ɗ͑ɗ̲ɗËΎ͑ř͑‫ڏ‬
ya‫ف‬hua‫ف‬ahua‫ف‬. Nicatahuahua‫ف‬noya noya pita, Tata, no‫ف‬huirinaco canta‫ف‬,” itërin
imacahuaso marë‫ف‬. 20ॸAma ca‫ف‬namaso quiricanënquë. 4ॸIraca Yosë quiricanënquë
marë‫ف‬a‫ف‬napita anishacancantocosohuë‫ف‬. na‫ف‬con ninshitopi. Canpoanta‫ف‬yonquicaso
Ya‫ف‬ipi cosharo‫ف‬noya capacaso‫ف‬. Co marë‫ف‬ninshitopi. “Iraca imapisopitanta‫ف‬
manta‫ف‬a‫ف‬pocasohuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ma‫ف‬sha onpoaponaraihuë‫ف‬, ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
a‫ف‬naquën co ina nitotatonahuë‫ف‬, tona‫ف‬, ahuantopi. ֤ΎѸřфɗ͑ΎֆËҡȍӕȍӕ‫ڏ‬
ca‫ف‬pachina‫ف‬, co noyahuë‫ف‬cancantapi. china, imamiatopi. Inapochachin Yosë
Napoaton co yaca‫ف‬pachinahuë‫ف‬, ҡ͑͑Йɗ‫ڏ‬ noya catahuarinpoa‫ف‬canpoanta‫ف‬,”
toco‫ف‬cancanëna quëran yonquipiso‫ف‬ topatëhua‫ف‬, nóya cancantarihua‫ف‬. 5ॸYosëso‫ف‬
natëcaso‫ف‬. 21ॸAma manta‫ف‬a‫ف‬napita catahuarinpoa‫ف‬ya‫ف‬ipiya ahuantacaso‫ف‬.
anishacancantacamaso‫ف‬yonquicosohuë‫ف‬. Achinicancaninpoa‫ف‬. Ina catahuainquëma‫ف‬
Ama ca‫ف‬namaso marë‫ف‬, o‫ف‬oramaso marë‫ف‬, noya ninicatoma‫ف‬ya‫ف‬huëcamaso marë‫ف‬.
inapita marë‫̲͑ف‬ɗѸȍË͑Ë͑ҡΎËΎѸΎ‫ڏ‬ Quisocristo sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, ina
huë‫ف‬. Iyaparin pochin nosoroatoma‫ف‬, pochin nico‫ف‬. 6ॸIna quëran co nisha nisha
catahuaco‫ف‬noya noya imacaiso marë‫ف‬. yonquiaramahuë‫ف‬. Napopianachin
22ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Yosë cancantohuatama‫ف‬, ͑Δֆ֤ΎѸřËȍɗ͑Ύҡ‫ڏ‬
ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën rama‫ف‬. Hui‫ف‬nin chachin hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬,
yonquico‫ف‬inari nohuantërinso‫ف‬ Quisocristo imarëhuaso‫ف‬. “Ma noyacha
anitochinquëma‫ف‬. k͑ɗҡΎҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ Yosëso‫ف‬catahuarinpoa paya,” tosarama
quëma‫ف‬, noya nico‫ف‬. Cancanënpoa huachi.
ѠΎ̲͑ΎѸॷ15 330
catahuarinquëma‫ف‬. Ispirito Santo

Ya‫ف‬ipi imarëhuasopita noya ya‫ف‬ipiya nanitaparin. æҡȍӕȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬
ninontahuaso‫ف‬ quëma‫ف‬, chini chiniquën cancantarama
7ॸQuisocristo nosororinpoaso pochin huachi.
ninosoroco‫ف‬. Nisha nisha piyapinpoa‫ف‬
ni‫ف‬ton, pi‫ف‬pisha nisha inachintërëhua‫ف‬. Ma‫ف‬marësona Paonori ninshitërinso‫ف‬
Nisha nisha nirihuarahuë‫ف‬, noya 14ॸCanpitaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑ΔֆЙɗֆЙɗ͑‫ڏ‬
ninontahua‫ف‬. Ina quëran “Ma noyacha quëma‫ف‬, tënahuë. Yosë nanamën noya
Yosëri catahuarin ni‫ف‬ton, ninosoropi nitotërama‫ف‬. Napoaton nipënënamaso‫ف‬
paya,” tosapi. 8ॸIraca Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ nitotërama‫ف‬. 15ॸNapoaponahuë‫ف‬,
nontaton, Yosëri itërin: “A‫ف‬na tahuëri chiniquën miachin pënënatënquëma‫ف‬,
Cristo a‫ف‬paimarahuë,” itërin. Napoaton ninshitaranquëma‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con
Quisocristo a‫ف‬paimarin Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ yonquicamaso marë‫ف‬. ֤ΎѸř͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
catahuacaso marë‫ف‬. Sha‫ف‬huitërin ni‫ف‬ton, tonco, acorinco nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaso
a‫ف‬paimarin. Co onporonta‫ف‬nonpintëфɗ͑‫ڏ‬ marë‫ف‬. 16ॸQuisocristo chachin a‫ف‬parinco
poahuë‫ف‬. 9ॸNisha piyapi‫ف‬sarinta‫ف‬imacaiso nisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chinta‫ف‬huaso
marë‫ف‬o‫ف‬marin. A‫ف‬chintohuachinara, marë‫ف‬. Nanamën a‫ف‬chintarahuë
inahuanta‫ف‬Yosë chinotopi. “Ma noyacha inapitanta‫ف‬imacaiso marë‫ف‬. A‫ف‬chinato,
nosororinpoa paya,” topi. Yosë marë‫ف‬sacatarahuë. Nisha
Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërinquë, piyapi‫ف‬santa‫ف‬imapachinara, Ispirito
Sinioro, nontaranquën. ֤Ύ͑нӕɗ‫ڏ‬ Santori ya‫ف‬coancantarin. Noyapiachin
tënquën, cantararahuë, tënin cancan quëtarin huachi. Ina marë‫ف‬
quiricanënquë. Yosëri noya ni‫ف‬sarin. 17ॸQuisocristo
10 Cotioro‫ف‬sa‫ف‬Yosë chinotopi. catahuarinco ni‫ف‬ton, nóya a‫ف‬chinahuë.
Canpitanta‫ف‬nisha Napoaton noya cancantërahuë. 18ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬
piyapi‫ف‬sanquëma‫ف‬nipomarahuë‫ف‬, cristo noya catahuahuachincora, nisha
ina nohuitatoma‫ف‬, ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintërahuë. Natëpi
toco‫ف‬. anta huachi. Ina nohuanton, nani
11 Tata Yosë chinotoco‫ف‬. “Ma noyacha ma‫ف‬sha nanitaparahuë. æΎËҡȍӕфɗ͑ËΎ‫ڏ‬
Yosëso paya,” itoco‫ف‬canpitanta‫ف‬, huë‫ف‬naporini, co inapitanta‫ف‬ɗ̲ɗҡΎ͑‫ڏ‬
tënin anta‫ف‬. huë‫ف‬. Napoaton sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬.
12ॸIsaiasënta‫ف‬Quisoso ninoton, ninshitë 19ॸTëhuënchachin Ispirito Santo ananitë
rin. rinco, na‫ف‬a cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin

A‫ف‬nara‫ف‬quëmapi nasitimapon. Cotio anoyatërahuë Yosë natëcaiso marë‫ف‬. Ina
piyapi niponahuë‫ف‬, ̲ѸȍΎҡΎȍӕ‫ڏ‬ ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, natëpi huachi. Ispirito
chin, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Santori ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, imapi
hua‫ف‬anëntarin. Nisha huachi. Quirosarinquë a‫ف‬chintërahuë.
piyapi‫ف‬sarinta‫ف‬natërapi ni‫ف‬ton, Ina quëran pa‫ف‬sápato, Iriricoquë huarë‫ف‬
achinicancanarin huachi, tënin Quisocristo nanamën
ninshitaton. a‫ف‬chintëra‫ف‬piarahuë. Ya‫ف‬ipi parti pënëntë
13ॸYosëichin tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ rahuë. 20ॸInsëquësona a‫ف‬na piyapiri
poa‫ف‬chiniquën cancantacaso‫ف‬. a‫ف‬chintohuachina, co inaquë
Canpitanta‫ف‬catahuainquëma‫ف‬nóya a‫ف‬chinahuë‫ف‬. æΎтӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎȍӕɗҡΎЙɗ‫ڏ‬
cancantacamaso marë‫ف‬. kѸ͑ΎË͑Ëɗ͑‫ڏ‬ quëhuë‫ف‬pa‫ف‬nahuë. Ina marë‫ف‬acorinco
quëma‫ف‬. Inasachin yonquihuatama‫ف‬, ni‫ف‬ton, inaquërachin a‫ف‬china‫ف‬huaso‫ف‬
nohuantërahuë. 21ॸYosë quiricanënquë ni‫ف‬ton, ninosoroarëhua‫ف‬. Napoaton

ninorin. “Nisha nisha parti co Yosë chiniquën Yosë nontoco‫ف‬catahuainco.
nanamën natanaponaraihuë‫ف‬, natanapi 31ॸCotio parti na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬co Yosë
huachi. Co nitotopirinahuë‫ف‬, a‫ف‬na natëpihuë‫ف‬. Inatohua‫ف‬pa‫ف‬pato, Yosë

tahuëri nitotapi huachi,” tënin. Ipora nontoco‫ف‬ama macainacoso marëhuë‫ف‬.
huarë‫ف‬nisha nisha parti a‫ف‬chinárahuë. Naporahuaton, coriqui quëtontahuato,
Yosë nontoco‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫͑ف‬Ύֆ͑ɗËɗ͑‫ڏ‬
Nicapon yapa‫ف‬ninso‫ف‬ coiso marë‫ف‬. 32ॸIna quëф֤͑ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
22ॸNapoaton hua‫ف‬qui‫ف‬nicaponquëma‫ف‬ ton, canpitataquë pa‫ف‬sarahuë. Nóya
yapa‫ف‬pirahuë‫ف‬. Pa‫ف‬sápato, co nanitëф‫ڏ‬ cancantato, nontaranquëma‫ف‬. Noya
huë‫ف‬. 23ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫͑ف‬ɗËЙΎ͑‫ڏ‬ ninontohuatëhua‫ف‬, Ëȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
quëma‫ف‬yapa‫ف‬sarahuë. Isëquë ya‫ف‬ipi nani rahuë huachi. 33ॸ֤ΎѸřɗËȍɗ͑Ѹ͑ΎË͑Ë‫ڏ‬
a‫ف‬chintërahuë huachi. 24ॸͮ͑ɗֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬ ninpoa‫ف‬. Canpitanta‫͑ف‬ΎֆËҡȍӕɗ͑‫ڏ‬
huë aquë Ispaña‫ف‬pa‫ف‬a‫ف‬china‫ف‬huaso quëma‫ف‬, tënahuë. Amen.
marë‫ف‬. Inatohua‫ف‬pa‫ف‬pato, ͑ɗфɗЙΎ͑‫ڏ‬
quëma‫ف‬. Naporo huarë‫ف‬ninohuitarihua Amiconënpita yonquirinso‫ف‬
16
huachi. Hua‫ف‬qui miachin i‫ف‬huatahuato, 1ॸImoya Mimi canpitataquë
pi‫ف‬pian a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬. Ina quëran pa‫ف‬sarin. Inanta‫ف‬noya imarin,
yapa‫ف‬pato, catahuaco noya pa‫ف‬i, tënahuë. Sincriaquë ya‫ف‬huaton, inaquë
topirahuë‫ف‬. 25,26ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ imapisopita na‫ف‬con catahuarin. 2ॸæ͑Йɗ‫ڏ‬
Quirosarin‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬sarahuë. Inatohua‫ف‬ tataquë canconpachin, noya nontoco‫ف‬.
na‫ف‬a imapisopita ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬. Quisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, noya
Ma‫ف‬sha pahuanin ni‫ف‬ton, parësitapi. Ina nontoco‫ف‬. Ma‫ف‬sha pahuantohuachin,
natanahuatona‫ف‬, ͅѸɗҡΎ͑ɗнӕřɗ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬ quëtoco‫ف‬. Ina sanapiri na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
pitari yacatahuapi. kËֆнӕřɗ̲ЙɗѸΎЙɗ‫ڏ‬ catahuarin. Canta‫ف‬catahuarinco.
tarinta‫ف‬yacatahuapi. Pahuantërinsopita 3ॸPrisira, Aquiro, inapita sha‫ف‬huitoco‫ف‬
nosoroatona‫ف‬, coriqui quëtërinaco. Ina noya ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬. Na‫ف‬con catahuarinaco

quëtonta‫ف‬huaso marë‫ف‬pa‫ف‬sarahuë. Quisocristo nanamën a‫ف‬chinaca‫ف‬huaso
27ॸQuisocristo imapi inahuanta‫ف‬ni‫ف‬ton, marë‫ف‬. 4ॸIraca a‫ف‬napita yatëЙЙɗфɗ͑ËΎ‫ڏ‬
catahuacaiso‫ف‬pa‫ف‬yatopi. “Inapita‫ف‬ton huë‫ف‬. Inapita co chimirin
Yosë nanamën nitotatona‫ف‬, të‫ف‬huatatonahuë‫ف‬, catahuarinaco. Ina
a‫ف‬chintërinënpoa‫ف‬ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, Ë͑ЙΎ‫ڏ‬ marë‫ف‬pi‫ف‬ЙɗѸȍËȍɗ͑ѸȍɗËȍɗ̲ɗ͑ЙΎ͑фɗ‫ڏ‬
rinta‫ف‬ma‫ف‬sha quëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. huë‫ف‬, catahuarinaco ni‫ف‬ton, cha‫ف‬ërahuë.
Nisha piyapinpoa‫ف‬nipirëhuahuë‫ف‬, Yosë Ina marë‫“ف‬Yosparinquën,” itërahuë.
nohuitacaso marë‫ف‬catahuarinënpoa‫ف‬ Nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬imapisopitarinta‫ف‬
ni‫ف‬ton, canpoarinta‫ف‬catahuahua‫ف‬ama “Yosparinquën,” itopi inahuarinta‫ف‬.
ma‫ف‬sha pahuanchinasohuë‫ف‬,” topi. 28ॸCari 5ॸAquiro pëinënquë chachin a‫ف‬naquën
coriqui quëtapo pa‫ف‬sarahuë. Huë͑͑ҡ‫ڏ‬ niyontonpi Yosë chinotacaiso marë‫ف‬.

huato, nicaponquëma‫ف‬pa‫ف‬sarahuë. Ina Inapitanta‫ف‬yonquirahuë, sha‫ف‬huitoco‫ف‬
quëran Ispañaquë pa‫ف‬sarahuë huachi. noya ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬. Ipinitonta‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬
29ॸCanpitataquë pa‫ف‬pato, Quisocristo huë. Asia parti pa‫ف‬patëra, ina‫ف‬ton
noya catahuarinco nanamën Quisocristo imarin. Inaso‫ف‬noya amiconë
a‫ف‬chinta‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬. huë. 6ॸMarianta‫ف‬yonquirahuë. Na‫ف‬con
30ॸCanpitanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Quisocristo catahuarinquëma‫ف‬. 7ॸAntronico Coniasërë
imarama‫ف‬. Ispirito Santo catahuarinpoa‫ف‬ chachin yonquirahuë. Inapitanta‫ف‬
ѠΎ̲͑ΎѸॷ16 332
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬niponaraihuë‫ف‬, Quisocristo Ni‫ف‬cona, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nonpintochinquëma‫ف‬.

imapi anta‫ف‬. Imaraiso marë‫͑ف‬ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬ Insëquësona a‫ف‬chintohuachinara, nisha
chin tashinan pëiquë po‫ف‬morinacoi. Yosë nisha yonquipi. Anishacancantopi. Ama
nohuanton, iraca inahuanta‫ف‬acopi inapita natancosohuë‫ف‬. Tananpitoco‫ف‬
a‫ف‬chinacaiso marë‫ف‬. Noya a‫ف‬chinpi. pa‫ف‬ina‫ف‬. 18ॸQuisocristoso‫ف‬hua‫ف‬anënpoa‫ف‬
Co‫ف‬huara ca imayatërasocohuë‫ف‬, nipirinhuë‫ف‬, co inapitariso‫ف‬natëpihuë‫ف‬.
imapiso‫ف‬. Inahuara costapisoráchin yonquipi.
8ॸAnpriasënta‫ف‬sha‫ف‬huitoco‫ف‬noya Noyásha nonaponaraihuë‫ف‬, co no‫ف‬tëquën
ya‫ف‬huë‫ف‬in. Inanta‫ف‬noya amiconëhuë. Noya nonpihuë‫ف‬. Co noya nitotoro‫ف‬sahuë‫ف‬
Quisocristo imarin. 9ॸOrpanonta‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬ a‫ف‬naroachin nonpintopi huachi.
huë. Inanta‫ف‬noya catahuarincoi 19ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya
Quisocristo nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaiso marë‫ف‬. natërama‫ف‬, natantërahuë. Ina marë‫ف‬

Istaquisënta‫ف‬noya amiconëhuë. noya cancantërahuë. Na‫ف‬con yonquico‫ف‬
10ॸApirisënta‫ف‬yonquirahuë. Ya‫ف‬ipi cancanën noya nicacamaso‫ف‬. k̲ΎѸȍȍӕ͑‫ڏ‬
quëran Quisocristo natërin. A‫ف‬napitari maso‫ف‬yonquicosohuë‫ف‬. 20ॸYosëichin
aparësitopirinahuë‫ف‬, co a‫ف‬porinhuë‫ف‬. catahuarinpoa‫ف‬sano cancantacaso‫ف‬.
Aristoporo pëinënquë ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬ Sopai yanonpintopirinquëmahuë‫ف‬, Yosë
sha‫ف‬huitoco‫ف‬noya ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬. 11ॸʊфΎҡɗΎ‫ڏ‬ catahuahuachinquëma‫ف‬, a‫ف‬naroachin
nonta‫ف‬yonquirahuë. Inanta‫ف‬Cotio piyapi. sopai minsëarama huachi. Canpita
Narsiso pëinënquë ya‫ف‬huëpisopita Yosë marë‫ف‬Yosë nontarahuë. Quisocristo
imarinsopita yonquirahuë. 12ॸImoya noya catahuainquëma‫ف‬, tënahuë. Inaso‫ف‬
Tripina, Imoya Triposa, inapitanta‫ف‬ hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. 21ॸTimotionta‫“ف‬Noya,
sha‫ف‬huitoco‫ف‬noya ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬. Nani tahuëri iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬huëco‫ف‬,” itarinquëma‫ف‬.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬catahuapi Yosë imacaiso marë‫ف‬. Inaso‫ف‬catahuarinco a‫ف‬china‫ف‬huaso‫ف‬.
Imoya Pirisitanta‫ف‬noya ni‫ف‬nahuë. Inanta‫ف‬ Nosio, Cason, Sosipatro, inapitanta‫ف‬
na‫ف‬con piyapi‫ف‬sa‫ف‬catahuarin. 13ॸRoponta‫ف‬ yonquiarinënquëma‫ف‬. Cotio piyapi‫ف‬sa‫ف‬
sha‫ف‬huitoco‫ف‬noya ya‫ف‬huë‫ف‬in. Nóya inahuanta‫ف‬. 22ॸCa Tirsioco iso quirica
Quisocristo marë‫ف‬sacatërin. A‫ف‬shionta‫ف‬ ninshitaranquëma‫ف‬. Paono
yonquirahuë. Mamahuë pochin ni‫ف‬nahuë sha‫ف‬huitërincoso‫ف‬ninshitaranquëma‫ف‬.
carinta‫ف‬. 14ॸAsincrito, Priconti, Irimasë, Canpitanta‫ف‬Yosë imarama‫ف‬ni‫ف‬ton,
Patropasë, Irimisë, a‫ف‬napita inaquë yonquiaranquëma‫ف‬. “Noya ya‫ف‬huëco‫ف‬,”
imapisopita, ya‫ف‬ipiya sha‫ف‬huitoco‫ف‬noya tënahuë canta‫ف‬. 23ॸAcayonta‫ف‬ֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬. 15ॸPiroroco Coniarë chachin, quëma‫ف‬. Ina pëinënquë yacaparahuë.
Nirio oshinë chachin, Orinpasë, ya‫ف‬ipi Isëquënta‫ف‬imaraisopita niyontonai
imarinsopita inaquë ya‫ف‬huëpiso‫ف‬, chinota‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Irastonta‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
inapitanta‫ف‬yonquirahuë. 16ॸImaramasopita rinquëma‫ف‬. Iso ninanoquë coriqui
capini noya ninosoroatoma‫ف‬, nisë‫ف‬quëco‫ف‬. a‫ف‬paina‫ف‬pi. Iya Coartonta‫ف‬ֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬
A‫ف‬napita Quisocristo imarinsopitanta‫ف‬ quëma‫ف‬. “Noya ya‫ف‬huëco‫ف‬canpitanta‫ف‬,”
nisha nisha parti ya‫ف‬ȍӕřЙɗѸΎЙɗҡֆΎ͑нӕɗфɗ‫ڏ‬ itërainquëma‫ف‬. 24ॸQuisocristo na‫ف‬con
nënquëma‫ف‬. catahuainquëma‫ف‬. Amen, tënai, Yosë
nontatoi.
Piquëran huarë‫ف‬pënëntërinso‫ف‬
17ॸQuisocristonanamën nóya Ma noyacha Yosëso paya
a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬ 25ॸNanitahuëriya Yosë chinotahua‫ف‬.
nipirinhuë‫ف‬co no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinpihuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya nanitaparin. ʊ͑Ëȍɗ͑ɗË͑Ë‫ڏ‬
333 ѠΎ̲͑ΎѸॷ16
ninquëma‫ف‬imamiatacamaso marë‫ف‬ ponhuë‫ف‬. Nanpimiatarin. Ina nohuanton,

canpitanta‫ف‬. Nanamën tëninso nanamën ya‫ف‬ipi parti sha‫ف‬huiarëhua‫ف‬.
pochachin catahuarinquëma‫ف‬. Ina nanan Nisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬anitotarëhua‫ف‬
chachin a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬, Quisocristo natëcaiso marë‫ف‬. 27ॸ֤ΎѸřɗËȍɗ͑Ëȍɗ͑Ύҡ‫ڏ‬
nanamën nininso‫ف‬. Iraca quëra huarë‫ف‬co caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Inaichin ya‫ف‬ipiya
nanamën nitotopirinahuë‫ف‬, iporaso‫ف‬Yosë nitotërin. Quisocristo catahuarinpoa‫ف‬
anitotërinpoa‫ف‬. 26ॸQuiricanën quëran noya noya ina chinotacaiso marë‫ف‬. Ipora
anitotërinpoa‫ف‬. Iraca a‫ف‬naya a‫ف‬naya quëra huarë‫ف‬ina chinotahua‫ف‬. Ama
ninotona‫ف‬, ninshitopi. Yosë nohuanton, naniantahuasohuë‫ف‬. Amen. Nani
ninshitopi huachi. Iraca quëra huarë‫ف‬ ninshitëranquëma huachi.
Yosë ya‫ف‬huërin. Co onporonta‫ف‬Ëȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬ Paono
Paonori Corintoquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
“No‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬,

Imapisopita yonquiaton, natërama‫ف‬. 7ॸCanpitaora co nanitëф̲‫ڏ‬
quirica a‫ف‬patërinso‫ف‬ huë‫ف‬Yosë pochin cancantacamaso‫ف‬.
1
1ॸI‫ف‬huata,iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Paonoco Nipirinhuë‫ف‬, Yosë ananitarinquëma‫ف‬. Co
ninshitaranquëma‫ف‬. ¿Noya manta‫ف‬pahuantarinquëmahuë‫ف‬noya
canpitanta‫ف‬ya‫ف‬huarama‫ ?ف‬Canta‫ف‬isëquë nicacamaso marë‫ف‬. Catahuarinquëma‫ف‬
noya ya‫ف‬huarahuë. Yosë nohuanton, ni‫ف‬ton, noya cancantatoma‫ف‬, Quisocristo
Quisocristo acorinco nanamën o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri ninarama‫ف‬.
a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Iya Sostinisëro‫ف‬co 8ॸO‫ف‬mantaquë huarë‫ف‬inaso‫ف‬Ëȍɗ͑ɗË͑Ë‫ڏ‬
nanan a‫ف‬pataranquëma‫ف‬. 2ॸCorintoquë narinpoa‫ف‬. Oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬,

ya‫ف‬huëramasopita ninshitaranquëma‫ف‬. noya cancan quëtarinpoa‫ف‬. Ayaro‫ف‬
Canpitanta‫ف‬Yosë huëntonënquë tahuëri nanihuachin, co
ya‫ف‬conama‫ف‬. Quisocristo imapatama‫ف‬, ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬. 9ॸ֤ΎѸřËΎ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬
anoyacancantërinquëma‫ف‬. Ni‫ف‬ton, rinpoahuë‫ف‬. Sha‫ف‬huitërinpoaso
noyapiachin cancantërama‫ف‬. Yosë pochachin catahuarinpoa‫ف‬. Nani
acorinquëma‫ف‬piyapinënpita acorinpoa‫ف‬hui‫ف‬nin nohuitacaso marë‫ف‬.
nicacamaso‫ف‬. Nisha nisha parti Quisocristo chachin hua‫ف‬anëntërinpoa
a‫ف‬napitanta‫ف‬Quisocristo imapi. huachi.
Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ina hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. A‫ف‬na
Nisha nisha imarai topiso‫ف‬
huënton pochin ninëhua‫ف‬. 3ॸTata Yosë
catahuainquëma‫ف‬. Asanocancainquëma‫ف‬. 10ॸApira,
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Quisocristo nanan
Sinioro Quisocristonta‫ف‬Ëҡȍӕɗ͑‫ڏ‬ quëtërinco ni‫ف‬ton, pënënaranquëma‫ف‬.
quëma‫ف‬. Ina imarama‫ف‬ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, noya
ninontoco‫ف‬. Ama ya‫ف‬tonën ya‫ف‬tonën
Yosparinquën, Sinioro, tëninso‫ف‬ yonquicosohuë‫ف‬. Noya nini‫ف‬toma‫ف‬,
4ॸQuisocristo imapatama‫ف‬, Yosë ya‫ف‬huëco‫ف‬. Napopianachin yonquico‫ف‬.
nosoroatënquëma‫ف‬, catahuarinquëma‫ف‬. 11ॸA‫ف‬naquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, canpita capini
Ina marë‫ف‬, “Yosparinquën,” itërahuë nino‫ف‬huirama‫ف‬, natantërahuë. Croi

Yosë. 5ॸQuisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, quëmopinënpita sha‫ف‬huitiirinco. 12ॸNisha
na‫ف‬con catahuarinquëma‫ف‬. ʊ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬ nisha nonama‫ف‬. “Paono imarai,” topi
huachinquëma‫ف‬, noya yonquiatoma‫ف‬, a‫ف‬naquën. “Quiyaso‫ف‬Aporosë imarai,”
noya nia‫ف‬chintarama huachi. ֤Ύ͑нӕɗ‫ڏ‬ topi a‫ف‬naquëonta‫ف‬. “Pitro imarai,” topi
rinso chachin anitotërinquëma‫ف‬. a‫ف‬naquëonta‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
6ॸNanamën a‫ف‬chintohuatënquëma‫ف‬, Yosë “Quiyasáchin Cristo imarai,” ta‫ف‬tona‫ف‬,
catahuarinquëma‫ف‬natëcamaso marë‫ف‬. a‫ف‬napita nocanpi. Naporama‫ف‬, co nisha
334
335 1æΎфɗ͑ҡɗΎѸॷ1
nisha nonacasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬. nahuë‫ف‬, co nanitopihuë‫ف‬. Nani

13ॸA‫ف‬naichin Cristo ya‫ف‬huërin ma‫ف‬sha yonquiaponaraihuë‫ف‬,
imacahuaso‫ف‬. Caso‫ف‬co canpita napoonin yonquipi, tënin Yosë.
oshanëma marë‫ف‬chiminahuë‫ف‬. ٘тӕɗѸΎ‫ڏ‬ Quiricanën quëran naporin.
cristo imarahuë,” topatamara, aporintë 20ॸNani ma‫ف‬sha nitotopirinahuë‫ف‬, co
rinquëma‫ف‬. “Paono imarahuë,” co no‫ف‬tëquën yonquipihuë‫ف‬. Quirica

tënamahuë‫ف‬. 14ॸCo na‫ف‬aquëma‫ف‬aporintë nitotoro‫ف‬sa tëranta‫ف‬co Yosë pochin
ranquëmahuë‫ف‬. Catoyáchinquëma‫ف‬, yonquipihuë‫ف‬. A‫ف‬naquën na‫ف‬con
Crispo, Acayo, inaíchinquëma‫ف‬aporintë nitotaponaraihuë‫ف‬, co no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
ranquëma‫ف‬. A‫ف‬napitarinta‫ف‬aporintëфɗ‫ڏ‬ pihuë‫ف‬. “Co nanamëhuë imatomahuë‫ف‬,
nënquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, noya cancantërahuë. napoonin yonquirama‫ف‬,” tënin Yosë.
15ॸNa‫ف‬aquëma‫ف‬aporintëranquëma‫ف‬ 21ॸIna nohuanton, piyapi inahuara
naporini, “Paonori inaora imacaiso yonquinëna quëran co nanitopihuë‫ف‬

marë‫ف‬aporintërin,” ichitonacohuë‫ف‬. Co Yosë nohuitacaiso‫ف‬. Quisocristo
ina nohuantërahuë‫ف‬. 16ॸI‫ف‬yan, ʊѸҡɗЙ͑‫ڏ‬ chimininso‫ف‬a‫ف‬chinárai. A‫ف‬naquënso‫ف‬
sënta‫ف‬, sa‫ف‬in, hui‫ف‬ninpita, inapitarë nanamën natanpachinara, tëhuapi.
chachin aporintërahuë. Inaichin Canpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬natëhuatëhua‫ف‬,
aporintërahuëso‫ف‬, topirahuë‫ف‬. Co huachi anoyacancantërinpoa‫ف‬. ʊ֤͑ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
a‫ف‬na yonquirahuë‫ف‬. 17ॸNanamën tërin.
a‫ف‬chinaca‫ف‬huaso marë‫ف‬Quisocristo 22ॸCotioro‫ف‬saso‫ف‬co yanatëtopihuë‫ف‬.
acorinco. Aporinta‫ف‬huaso marë‫ف‬co “Yosë pochin niquë‫ف‬. Ina ni‫ف‬patoi,

acorincohuë‫ف‬. Co piyapi yonquirinso‫ف‬ natëarainquën huachi,” toconpi. Nisha
a‫ف‬chinahuë‫ف‬. “Quisocristo corosëquë piyapi‫ف‬santa‫ف‬co yanatëtopihuë‫ف‬. Na‫ف‬con
chiminin. Oshanënpoa‫ف‬inquitinpoaso na‫ف‬con nitotacasoráchin yonquipi.
marë‫ف‬chiminin,” tënahuë. Inaichin “Quiyaora yonquinëhuëi quëran
nanitaparin nicha‫ف‬ëinpoaso‫ف‬. Napoaton nitotarai,” topirinahuë‫ف‬. 23ॸCaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
inasáchin a‫ف‬chinahuë. Nisha nisha huë‫ف‬Quisocristo nanamënsoráchin
a‫ف‬chinahuë naporini, Quisocristo a‫ف‬chinahuë. “Corosëquë canpoa marë‫ف‬
nanianchitomahuë‫ف‬. ʊ͑ɗËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ chiminin,” tënahuë. Cotioro‫ف‬saso‫ف‬co
huatëhua‫ف‬, tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ natëtopihuë‫ف‬. “Inaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin
tërinpoa‫ف‬. naporini, co chimiintonhuë‫ف‬,” topi.
Nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬co nohuantopihuë‫ف‬.
Quisocristo nanamënso‫ف‬chini chiniquën “¿Ma‫ف‬marëcha natë‫ف‬iya?” toconpi.
18ॸ“Quisocristo corosëquë chiminin 24ॸCanpoaso‫ف‬nipirinhuë‫֤ف‬ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬,” tosarahuë. ton, Quisocristo imarëhua‫ف‬. Inaso‫ف‬

A‫ف‬naquën natanpachinara, ËΎ͑Ύȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬ no‫ف‬tëquën yonquirin. Ya‫ف‬ipiya nitotaton,
pihuë‫ف‬. “¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬natë‫ف‬iso‫”?ف‬ no‫ف‬tëquën anitotërinpoa‫ف‬. Inasachin
toconpi. Naporinsopita Yosëri nanitaparin anoyacancantinpoaso‫ف‬,
ana‫ف‬intarin huachi. Canpoaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ tënëhua‫ف‬. Quiyanta‫ف‬Cotio piyapicoi
huë‫ف‬noya natanëhua‫ف‬. Nani Yosë nipoirahuë‫ف‬, canpitanta‫͑ف‬ɗѸȍЙɗֆЙɗ͑‫ڏ‬
anoyacancantërinpoa‫ف‬. “Yosëichin quëma‫ف‬nipomarahuë‫ف‬, Yosë nohuanton,
nanitaparin nicha‫ف‬ëinpoaso‫ف‬,” tënëhua‫ف‬. imarëhua‫ف‬. 25ॸYosë nanamën
19 A‫ف‬naquënso‫ف‬nani ma‫ف‬Ѹȍ͑ɗҡΎҡЙΎ‫ڏ‬ a‫ف‬chintohuatëhuara, tëhuarinënpoa‫ف‬.
naraihuë‫ف‬, co Yosë yonquipihuë‫ف‬. “Quiyaso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con nitotërai.
Inahuara cha‫ف‬ëcaiso‫ف‬ֆΎ͑нӕɗЙɗфɗ‫ڏ‬ Quisoso chiminaton, co
1æΎфɗ͑ҡɗΎѸॷ1ٍॷ2 336
nicha‫ف‬ërinpoahuë‫ف‬,” toconpi. Yosëso‫ف‬ noyacha Yosëso‫ف‬ni‫ف‬ton, anoyacancantë

nipirinhuë‫ف‬noya noya yonquiaton, rinpoa paya,” nitahua‫ف‬. “Quiyaso‫ف‬noya
no‫ف‬tëquën anitotërinpoa‫ف‬. ͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬ noyacoi,” ama tocosohuë‫ف‬, tënin Yosë
ton, ya‫ف‬ipiya nanitaparin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ quiricanënquë.
inahuara co nanitopihuë‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬
tacaiso‫ف‬. Quisocristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ Noya nanan sha‫ف‬huirinso‫ف‬
2
chiminaton, anoyacancantërinpoa‫ف‬. 1ॸCanpitataquë pa‫ف‬patëra, Yosë
Inaso‫ف‬nicha‫ف‬ërinpoa huachi. nanamën a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Co

chiniquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nontëranquë̲‫ڏ‬
Yosë huayoninpoaso‫ف‬
huë‫ف‬. Sanoanan quëran
26ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Na‫ف‬aquëma‫ف‬co a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. 2ॸCo‫ف‬huara
na‫ف‬con nitotopiramahuë‫ف‬, ֤ΎѸřфɗȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬ pa‫ف‬shatërapohuë‫ف‬, yonquirahuë. ٘тӕɗѸΎ‫ڏ‬
nënquë aya‫ف‬coninquëma‫ف‬. Co chiniquën cristoáchin a‫ف‬chinarahuë. Corosëquë
nanantona‫ف‬piro‫ف‬sa pochinhuë‫͑ف‬ɗЙɗф̲‫ڏ‬ oshanënpoa marë‫ف‬chiminin,” tënahuë.
huë‫ف‬, nohuantërinquëma‫ف‬. Caraichin Napoaton inaichin sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬
ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬imasapi. 27ॸ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ inasachin imacamaso marë‫ف‬. 3ॸæ͑Йɗҡҡ‫ڏ‬
ton, na‫ف‬a piyapimia imasapi. quë ya‫ف‬huasoco, co chinirahuë‫ف‬. “Co
A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬na‫ف‬con caora nanitërahuë‫ف‬noya
nitotaponaraihuë‫ف‬co imapihuë‫ف‬. a‫ف‬china‫ف‬huaso‫ف‬,” ta‫ف‬to, co chiniquën
Chiniquën nanantopirinahuë‫ف‬, co Yosëri cancantërahuë‫ف‬. 4ॸCo na‫ف‬con nitotëф‫ڏ‬
nicha‫ف‬ërinhuë‫ف‬. Inapita atapanacaso huëso marë‫ف‬chiniquën nontëranquë̲‫ڏ‬
marë‫ف‬Yosë nohuanton, na‫ف‬a topinan huë‫ف‬. ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎËȍËȍɗ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬imasapi. 28ॸIporaso‫ف‬a‫ف‬naquën rinco nanamën nóya a‫ف‬china‫ف‬huaso
nocaninënpoa‫ف‬. “Canpitaso‫ف‬topinan marë‫ف‬. Inaso‫ف‬ya‫ف‬ipiya nanitaparin.
piyapi‫ف‬sanquëma‫ف‬. Co manta‫ف‬nitotëф‫ڏ‬ Natanpatama‫ف‬, “Yosë nanamën chachin
mahuë‫ف‬. Napoonama‫ف‬,ٚɗҡΎЙɗфɗ͑ř͑ЙΎ‫ڏ‬ a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, natërama‫ف‬.
huë‫ف‬, Yosëso‫ف‬nohuantërinpoa‫ف‬. 5ॸNapoaton co piyapi yonquirinso‫ف‬
Ya‫ف‬huërë‫ف‬inapitaso‫ف‬Ëȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡ‫ڏ‬ imaramahuë‫ف‬. Yosëíchin natërama‫ف‬.

ponaraihuë‫ف‬, co imapihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi Inaso‫ف‬ya‫ف‬ipiya nanitapaton, ͑ΎֆË͑‫ڏ‬
Yosëri ayatarin. 29ॸCo insonta‫ف‬inaora cantërinquëma‫ف‬.
cha‫ف‬ëponhuë‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑ËΎ͑ɗ͑ΎË͑‫ڏ‬
caso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Hua‫ف‬ani tëranta‫ف‬co Yosë anitotërinpoaso‫ف‬
a‫ف‬napita nocanacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 6ॸYosë pochin cancantopisopita
Yosë‫ف‬pa‫ف‬huanihuatëhua‫ف‬, co inquënpoa a‫ف‬chintohuato, na‫ف‬con na‫ف‬con
tëranta‫ف‬nanitarihuahuë‫ف‬ninocanacaso‫ف‬. a‫ف‬chintërahuë. Ya‫ف‬ɗЙɗ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬
“Caora noyaco,” co ta‫ف‬caso‫ف‬ poaso‫ف‬a‫ف‬chintërahuë. Co caso‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 30ॸYosë nohuanton, yonquirinso‫ف‬a‫ف‬chinahuë‫ف‬. Co hua‫ف‬ano‫ف‬sa
Quisocristo imarëhua‫ف‬. Imapatëhua‫ف‬, pochin nontëranquëmahuë‫ف‬. Inapitaso‫ف‬
ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. inahuara yonquinënsáËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
Ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ tona‫ف‬, co Yosë pochin yonquipihuë‫ف‬.
poa‫ف‬no‫ف‬tëquën yonquicaso‫ف‬. ϘѸȍ͑ř͑‫ڏ‬ Ni‫ف‬ton, ta‫ف‬huantapi huachi. 7ॸCo inapita
poa‫ف‬inquitohuachinpoa‫ف‬, noya huachi pochin a‫ف‬chinahuë‫ف‬. Yosë yonquirinso
ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Nasha cancan quëtërinpoa‫ف‬ chachin a‫ف‬chinahuë. Iraca co‫ف‬huara
noya nicahuaso marë‫ف‬. Quisocristo isoro‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, Yosë
chachin nicha‫ف‬ërinpoa huachi. 31ॸ“Ma ninotonpoa‫ف‬, yonquirinpoa‫ف‬. k͑ΎֆË͑‫ڏ‬
337 1æΎфɗ͑ҡɗΎѸॷ2ٍॷ3
cantinpoaso marë‫ف‬yonquirinpoa‫ف‬. Iraca huë‫ف‬no‫ف‬tëquën yonquicaiso‫ف‬. 15ॸYosë

co insonta‫ف‬nitotopirinahuë‫ف‬, iporaso pochin cancantohuatëhua‫ف‬, no‫ف‬tëquën
huachi Yosë anitotërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, yonquiarëhua huachi. A‫ف‬napitaso‫ف‬co
a‫ف‬chintëranquëma huachi. 8ॸHua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ canpoa pochin yonquipihuë‫ف‬. ٘‫ع‬Ϙ͑ЙΎ‫ڏ‬
co nitotopihuë‫ف‬. Nitotopi naporini, co tomata‫ف‬ina pochin yonquirama‫”?ف‬
Quisocristo tëpa‫ف‬itonahuë‫ف‬. Inaso‫ف‬Yosë itërinënpoa‫ف‬. Co nitotopihuë‫ف‬. 16ॸ“Yosë
chachin. Noya noya nipirinhuë‫ف‬, tëpapi. ya‫ف‬ipiya nitotërin. Inaora nitotërin. Co
9 Yosë nosorohuatëhua‫ف‬, noya noya incari tëranta‫ف‬a‫ف‬chintërinhuë‫ف‬,” tënin
catahuarinpoa‫ف‬. Inapaquënta‫ف‬ quiricanënquë. Canpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
noya tapatarinpoa‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬co Quisocristo imapatëhua‫ف‬, yonquirinso
onporonta‫ف‬ina pochin chachin ayonquiarinpoa huachi.
ni‫ف‬chinpihuë‫ف‬. Co incari tëranta‫ف‬
natanpihuë‫ف‬. ֤ΎѸř͑ΎֆֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ Imin sha‫ف‬tërëso pochin nininso‫ف‬
3
rinpoaso‫ف‬co insonta‫ف‬inahuara 1ॸYa‫ف‬ipi Yosë nanamën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
nitotopihuë‫ف‬, ҡř͑ɗ͑нӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬ yaa‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬, co ipora
quë. nanitërahuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran
10ॸImarëhuasopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nitotërë natërama‫ف‬naporini, na‫ف‬con
hua‫ف‬. Yosë nohuanton, Ispirito Santo a‫ف‬chinchiitënquëmahuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬
anitotërinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Yosë yonquirinso‫ف‬ yonquiramasopita co nanianchatëфф‫ڏ‬
Ispirito Santo nitotërin. mahuë‫ف‬. Quisocristo imapiramahuë‫ف‬,
11ॸPiyapi yonquirinso‫ف‬co a‫ف‬napitari hua‫ف‬huishin pochin cancantatoma‫ف‬, co
nitotërinhuë‫ف‬. Inaora yonquinën quëran Ispirito Santo ya‫ف‬ipi cancanëma quëran
nitotërinso‫ف‬. Inapochachin Ispirito natëyatëraramahuë‫ف‬. 2ॸNi‫ف‬co‫ف‬.
Santoso‫ف‬Yosë hua‫ف‬yanën chachin ni‫ف‬ton, Hua‫ف‬huishin sho‫ف‬shoáchin o‫ف‬orin. Co
yonquirinso chachin nitotërin. 12ॸImarë coshachatërarinhuë‫ف‬. Inapochachin
huasopitaso‫ف‬co nisha cancantërëȍӕ‫ڏ‬ canpitaso‫ف‬ninama‫ف‬. Ya‫ف‬nan
huë‫ف‬. Yosë nohuanton, Ispirito Santo a‫ف‬chintaponquëma‫ف‬, pi‫ف‬pian
ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. A‫ف‬chintinpoaso a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Aquëtë‫ف‬
marë‫ف‬a‫ف‬patimarinpoa‫ف‬. yaa‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬, ËΎ͑͑ɗËȍ‫ڏ‬
Ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ tëraramahuë‫ف‬no‫ف‬tëquën yonquicamaso‫ف‬.
rinpoaso‫ف‬anitotërinpoa‫ف‬. 13ॸIna nitotatë Iporahuanta‫ف‬co nanitëramahuë‫ف‬. 3ॸCo
hua‫ف‬, a‫ف‬napita a‫ف‬chintarëhua‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬yonquiramasopita co naniantë
canpoara yonquinënpoa quëran ramahuë‫ف‬. æ͑ЙɗҡËЙɗ͑ɗ͑ɗ͑ΎË͑‫ڏ‬
a‫ف‬chinarihuahuë‫ف‬. Ispirito Santo toma‫ف‬, niapiratërama‫ف‬. Nino‫ف‬huirama‫ف‬.
ayonquirinpoa‫ف‬noya a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬. Nisha nisha yonquiatoma‫ف‬, ËΎɗ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬
Yosë pochin cancantopisopita pitahuë pochin cancantërama‫ف‬. Co Yosë
a‫ف‬chintohuatëhua‫ف‬, Yosë nanamën pochin cancantëramahuë‫ف‬. 4ॸ“Paono
chachin a‫ف‬chintërëhua‫ف‬. imarai quiyaso‫ف‬,” topi a‫ف‬naquën.
14ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬piyapi “Quiyaso‫ف‬Aporosë imarai,” topi
yonquirinsoráchin nitotatona‫ف‬, co a‫ف‬naquëonta‫ف‬. Ina pochin nonatoma‫ف‬, co
nohuantopihuë‫֤ف‬ΎѸř̲͑͑ř͑͑ҡ͑‫ڏ‬ imapisopitahuë pochin yonquirama‫ف‬.
caiso‫ف‬. A‫ف‬chintohuatëhuara, tëhuaconpi. 5ॸCo imainacoso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
Ispirito Santoráchin catahuarinpoa‫ف‬ Aporosënta‫ف‬co imacaiso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.

natantahuaso‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑ËΎɗ̲фɗ͑ѸΎЙɗ‫ڏ‬ Topinan piyapicoi nipoirahuë‫ف‬,
tahuë‫ف‬natanaponaraihuë‫ف‬, ËΎ͑͑ɗҡΎЙɗ‫ڏ‬ a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. Yosë
1æΎфɗ͑ҡɗΎѸॷ3 338
sha‫ف‬huitërincoi ni‫ف‬ton, a‫ف‬chintantarinquëma‫ف‬. Nani tahuëri

a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. Natanpatama‫ف‬, Yosë yonquico‫ف‬noya noya nicacamaso marë‫ف‬.
imasarama‫ف‬. 6ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Iminpatëra, a‫ف‬naso‫ف‬ 11ॸQuisocristoso‫ف‬noya onë pochin. Ina
sha‫ف‬tërin. Ina quëran a‫ف‬nanta‫ف‬coidarin. na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantarihua‫ف‬. Co ina

Pacarapiton, i‫ف‬shaquë oporapitërin noya imapatëhuahuë‫ف‬, co onporonta‫ف‬Yosë
papotacaso marë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, co inari nohuitarihuahuë‫ف‬. Nani ina
ma‫ف‬sha apapotërinhuë‫ف‬. ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ a‫ف‬chintëranquëma huachi. 12,13ॸЬřɗȍӕ‫ڏ‬
ton, papotërin huachi. Inapochachin tëra, noya onë‫ف‬ton acocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
carinquëma‫ف‬ton a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Ina Ina quëran tëquënpara, huica, pasara,
quëran Aporosënta‫ف‬ inapita nohuantërë‫ف‬. A‫ف‬naquën
a‫ف‬chintantarinquëma‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, yapëihuachinara, noya narasachin mapi.
Yosëso‫ف‬anoyacancantërinquëma‫ف‬. Noya tëquënpara, huica, pasara, inapita
7ॸNapoaton co imacamacoso‫ف‬ acohuachinara, nóya pëipi. Co apípora
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Aporosënta‫ف‬co mocarinhuë‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
imacamaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosë noya nara mapihuë‫ف‬. Co tachi nara
anoyacancantërinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, mapihuë‫ف‬. Napooninsopita mapi. Co
inasáchin yonquicamaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. noya nara quëranhuë‫ف‬pëihuatëra,
8ॸSha‫ف‬tërëso pochin carinquëma‫ف‬ton a‫ف‬naroachin mocarin. Inapochachin
a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. A‫ف‬nari i‫ف‬shaquë canpoaso‫ف‬noya pëirinso pochin niahua‫ف‬.
oporapitërinso pochin Aporosënta‫ف‬ Nani tahuëri no‫ف‬tëquën yonquihuatë
a‫ف‬chintantarinquëma‫ف‬. Catocoi chachin hua‫ف‬, noya noya imarihua huachi.
Yosë inpriatonën pochin ninai. Ni‫ف‬co‫ف‬. Ma‫ف‬sha pënquë po‫ف‬mohuatëra,
Inpriatoro‫ف‬sa‫ف‬sacatohuachinara, a‫ف‬naroachin huiquitërin. Nara, panpë,
hua‫ف‬anëni pahuërërin. Onpopinsona panpatëro‫ف‬, inapita a‫ف‬naroachin huiquitë
sacatohuachinara, no‫ف‬tëquën pahuërë rin. Hua‫ف‬na, coriqui, oro, inapitaso‫ف‬
rin. Inapochachin quiyaso‫ف‬Yosë marë‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬co huiquitërinhuë‫ف‬.
sacatarai ni‫ف‬ton, ina acanarincoi. Co Inapochachin Yosë ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬
quiyaso‫ف‬hua‫ف‬anëncoihuë‫ف‬. 9ॸYosë ninëhuaso‫ف‬tëniarinpoa‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬
a‫ف‬parincoi ina marë‫ف‬sacatacaso‫ف‬. nipatëhua‫ف‬, ma‫ف‬sha huiquitërinso pochin
Canpitaso‫ف‬Yosë sha‫ف‬tërinso pochin nirihua‫ف‬. A‫ف‬naquën ipora co noyahuë‫ف‬
ninama‫ف‬. Yosë sha‫ف‬huitërincoi ni‫ف‬ton, nipachinara, co piyapi nitotopihuë‫ف‬.
catahuarainquëma‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ina A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ya‫ف‬ipi
hua‫ف‬anëntërinquëma‫ف‬. ninëhuasopita anitotarinpoa‫ف‬. Naporo‫ف‬
tahuëri a‫ف‬ninquëchin nitotarihua huachi.
Yosë pëinën pochin nininso‫ف‬ 14ॸAyaro‫ف‬tahuëri a‫ف‬naya a‫ف‬nayanpoa‫ف‬
Quisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë Yosë tëniarinpoa‫ف‬. Tënihuachinpoa‫ف‬,

pëinën pochin ninama‫ف‬. Quëmapi ma‫ف‬sha ahuiquitërëso pochin
pëirinso pochin Yosë catahuarinquëma‫ف‬ nitarinpoa‫ف‬. Noya nipatëhua‫ف‬, oro
noya nicacamaso marë‫ف‬. 10ॸYapëihuatëra, pochin ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Inaso‫ف‬co huiquitë
nóya onë ahuanirë‫ف‬. Onë‫ف‬ton nohuantë rinhuë‫ف‬. Noya imatëhua‫ف‬, a‫ف‬napita
rë‫ف‬. Ina quëran oshaquëran pëirë‫ف‬. catahuarëhua‫ف‬noya imacaiso marë‫ف‬.
Onë‫ف‬ton ahuanirëso pochin Napoaton Yosë inapaquë acanaarinpoa‫ف‬.
carinquëma‫ف‬ton a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. 15ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫֤ف‬ΎѸřɗ̲Йɗфɗ‫ڏ‬
Yosë catahuarinco no‫ف‬tëquën nahuë‫ف‬, co ya‫ف‬ipi cancanëna quëran

a‫ف‬china‫ف‬huaso‫ف‬. Ina quëran a‫ف‬napita imapihuë‫ف‬. Isoro‫ف‬paquë
ya‫ف‬huërinsopitarachin yonquipi. marë‫ف‬. 22ॸIna nohuanton, carinquëma‫ف‬

Napoaton ma‫ف‬sha huiquitërinso pochin a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Aporosë, Pitro,
nisapi. Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬sapirinahuë‫ف‬, inapitanta‫ف‬Yosëri a‫ف‬parin
isoro‫ف‬paquë napopisopita ayatomiatarin. a‫ف‬chintinquëmaso marë‫ف‬. Nani ma‫ف‬sha
Co Yosë marë‫ف‬sacatopihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, isoro‫ف‬paquë quëtërinpoa‫͑ف‬Ύֆ͑͑ЙɗË‫ڏ‬
topinan quëran ya‫ف‬huëpi. Inapaquë co huaso marë‫ف‬. Anoyacancantërinpoa‫ف‬
manta‫ف‬canaapihuë‫ف‬. Yosë nohuitatëhua‫ف‬noya nanpicahuaso
16ॸYosë imapatëhua‫ف‬, ina pëinën marë‫ف‬. Chiminpatëhua‫ف‬, ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬
pochin nirihua‫ف‬. Ispirito Santo noya noya ya‫ف‬huëcontarihua huachi.
ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, Ë͑Ë͑ř͑ЙΎ‫ڏ‬ Ipora tinpo noya catahuarinpoa‫ف‬.
quë ya‫ف‬huërarin. Ina yonquico‫ف‬. 17ॸYosë O‫ف‬macaso‫ف‬tahuërinta‫ف‬ËΎ͑͑ɗ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huërinquëso‫ف‬ama pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬ poahuë‫ف‬. Noyasachin yonquirinpoa‫ف‬.
osha ya‫ف‬huë‫ف‬insohuë‫ف‬. 23ॸQuisocristo anoyacancantërinpoa‫ف‬
Ya‫ف‬coancantërinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, ni‫ف‬ton, inasachin imacahuaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.

noyasáchin nicacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. A‫ف‬na Inaso‫ف‬hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Tata Yosë
piyapi atapicancanpatama‫ف‬, pa‫ف‬pi co chachin a‫ف‬paimarinso‫ف‬.
noyahuë‫ف‬nisarama‫ف‬. Canpitanta‫ف‬
nitapicancanpatama‫ف‬, Yosë chiníquën Yosë tëniarinpoaso‫ف‬
4
ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. 1ॸHua‫ف‬qui‫ف‬co piyapi‫ف‬sa‫ف‬Yosë
nanamën nitotopihuë‫ف‬. Ni‫ف‬ton, Yosë
Yosëichin pa‫ف‬yatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬
a‫ف‬parincoi nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaiso
18ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬ËΎ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗҡΎ͑‫ڏ‬ marë‫ف‬. Quisocristo inpriatonën pochin
huë‫ف‬, inaora ninonpintërin. “Caora ninai. Ina yonquico‫ف‬. 2ॸInpriatonënpo‫ف‬
yonquinëhuë quëran noya noya nipatëra, hua‫ف‬anënpo‫ف‬no‫ف‬tëquën
yonquiarahuë,” topirinahuë‫ف‬. Ama ina natëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Inapochachin
pochin yonquicosohuë‫ف‬. “Caora co Yosë hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Inasáchin
no‫ف‬tëquën yonquirahuë‫ف‬. Catahuaco, natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 3ॸNapoaton
Sinioro, noya yonqui‫ف‬i,” topatama‫ف‬, Yosë sha‫ف‬huirapihuatamaco, ËΎɗ͑ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬
catahuarinquëma‫ف‬. Noya yonquiarama huë‫ف‬. Piyapi yonquirincoso‫ف‬ËΎֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬
huachi. 19ॸCo imapisopitasohuë‫ف‬nani huë‫ف‬. Caso‫“ف‬Noyasáchin ninahuë,” co
ma‫ف‬sha nitotaponaraihuë‫ف‬, “Co tënahuë‫ف‬. 4ॸNoya mini natërahuë,
no‫ف‬tëquën yonquipihuë‫ف‬,” tënin Yosë. topirahuë‫ف‬, co caso‫ف‬Yosë pochin
Quiricanën quëran anitotërinpoa‫ف‬. nitotërahuë‫ف‬. “Noyaco,” tënahuëso marë‫ف‬
“Na‫ف‬con nitotatona‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬ co Yosë noya ni‫ف‬sarincohuë‫ف‬. Inaso‫ف‬
topirinahuë‫ف‬, co nanitopihuë‫ف‬Yosë ya‫ف‬ipiya nitotaton, no‫ف‬ҡřнӕř͑ɗЙɗҡфɗ͑‫ڏ‬
nonpintacaiso‫ف‬. Inari na‫ف‬con na‫ف‬con poa‫ف‬. 5ॸNapoaton iporaso‫̲͑ف‬ΎË͑ҡΎ‫ڏ‬
nitotaton, minsëarin huachi,” tënin. cosohuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri Sinioro
20ॸYosëso‫ف‬ya‫ف‬ipiya nitotërin. “Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ o‫ف‬mantahuachin, ya‫ف‬ipi piyapinpoa‫ف‬
na‫ف‬con yonquipirinahuë‫ف‬, napoonin tëniarinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ninëhuasopita
yonquipi,” tënin. Quiricanën quëran anitotarinpoa‫ف‬. Po‫ف‬oana quëran ninëȍӕ‫ڏ‬
naporin. 21ॸNapoaton ama piyapi‫ف‬sa‫ف‬ sopitanta‫ف‬a‫ف‬ninquëchin
pa‫ف‬yatocosohuë‫ف‬. “Paso‫ف‬quëmapi noya sha‫ف‬huitarinpoa‫ف‬. Yonquirëhuasopitanta‫ف‬
noya a‫ف‬chintërincoi,” ama itocosohuë‫ف‬. nitotërin. Ma‫ف‬marësona tëranta‫ف‬
Yosëíchin pa‫ف‬yatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Yosë naporëhuaso‫ف‬anitotarinpoa‫ف‬. Naporo‫ف‬
ya‫ف‬ipiya catahuarinpoa‫ف‬noya imacaso ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬no‫ف‬tëquën nontarinpoa‫ف‬.
Noya nipatëhua‫ف‬, noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Co parësitërai. A‫ف‬na tahuëri tana natanai.

noyahuë‫ف‬nipatëhua‫ف‬, no‫ف‬tëquën Yamororai. A‫ف‬moca‫ف‬huaisonta‫ف‬pahuantë
ana‫ف‬intarinpoa huachi. rincoi. Ahuërinacoi. Pa‫ف‬sápatoi, co
6ॸA‫ف‬chintohuatëinquëmara, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, huachi ya‫ف‬huëmiatëraihuë‫ف‬. 12ॸґËҡΎ‫ڏ‬
Yosëichin yonquirai. Ca Aporosëro‫ف‬co huatëira, coshatërai.
a‫ف‬chintërainquëmaso‫ف‬ninshitëranquëma‫ف‬ No‫ف‬huipirinacoihuënta‫ف‬, noya nontërai.
canpitanta‫ف‬noya yonquicamaso marë‫ف‬. Aparësitohuachinacoiranta‫ف‬, co
Yosë quiricanënáchin natëcaso‫ف‬ no‫ف‬huiraihuë‫ف‬. Ahuantërai. 13ॸЬɗ͑ΎЙËȍɗ‫ڏ‬
ya‫ف‬huërin. A‫ف‬na quëmapi noya nacoiranta‫ف‬, oshaquëran nontërai.
a‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬, ama inasachin “Nanan anoyachi,” ta‫ف‬toi, noya nontërai.
pa‫ف‬yatocosohuë‫ف‬. 7ॸYosë nohuanton, Iporahuanta‫ف‬no‫ف‬huitonacoi, co
nisha nisha nitotërëhua‫ف‬. Co canpoara quë‫ف‬yarinacoihuë‫ف‬. Amirotërëso pochin
nohuanton, nanitërëhuahuë‫ف‬. Yosë ni‫ف‬ninacoi. Quisocristo natëtoi, na‫ف‬con
catahuarinpoa‫ف‬noya nicacaso‫ف‬. Co parësitërai.
catahuarinpoahuë‫ف‬naporini, co manta‫ف‬
nitochitërëhuahuë‫ف‬. Napoaton co Hui‫ف‬nin pochin ni‫ف‬ninsopita
nocantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 14ॸCo, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, no‫ف‬huiranquëmahuë‫ف‬.
Nosororanquëma‫ف‬. Co nohuantërahuë‫ف‬
Co no‫ف‬tëquën yonquipisopitahuë‫ف‬ atapana‫ف‬huanquëmaso‫ف‬.
8ॸCanpitaso‫ف‬naporama‫ف‬: “Nani ya‫ف‬ipi Pënëna‫ف‬huanquëmaso marë‫͑ف‬ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬
nitotërai. Co manta‫ف‬pahuantërincoihuë‫ف‬. ranquëma‫ف‬. Hui‫ف‬nahuëpita pochin
Yosë pochachin ninai. Quiyaora noya nicatënquëma‫ف‬, pënënaranquëma‫ف‬noya
nitotatoi, chiniquën nanantërai,” yonquicamaso marë‫ف‬. 15ॸIporaso‫ف‬na‫ف‬a
topiramahuë‫ف‬. Tëhuënchachin chiniquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬Quisocristo nanamën
nanantërama‫ف‬naporini, quiyanta‫ف‬ a‫ف‬chintarinënquëma‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,
isoro‫ف‬paquë chiniquën nanan carima‫ف‬ton pënënanquëma‫ف‬ni‫ف‬ton,
ya‫ف‬huëchitoncoihuë‫ف‬. 9ॸCo ina Yosë imarama‫ف‬. Quisocristo nanamën
nohuanchatërarinhuë‫ف‬. Ina nohuanton, sha‫ف‬huitohuatënquëmara, natërama‫ف‬.
co piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya ni‫ف‬ninacoihuë‫ف‬. Natëtatoma‫ف‬, Yosë huëntonënquë
Nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaiso marë‫ف‬ ya‫ف‬conama‫ف‬. Napoaton tatanëma pochin
a‫ف‬papirincoihuë‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬co cancantoco. 16ॸʊ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡҡΎ‫ڏ‬
nohuantopihuë‫ف‬. Apiro‫ف‬sa pochin maco, nonanco, tënahuë.
ni‫ف‬ninacoi. Chimirin quihuitërinacoi. 17ॸIna marë‫ف‬Timotio a‫ف‬patëranquëma‫ف‬.
A‫ف‬ninquëchin aparësitërinacoi. Inaso‫ف‬noya ni‫ف‬nahuë. A‫ف‬chintohuatëra,

Anquëniro‫ف‬santa‫ف‬nicatona‫ف‬, pa‫ف‬yanpi. Quisocristo imarin ni‫ف‬ton, hui‫ف‬nahuë
10ॸQuisocristo natëtoi, nanamën pochin ni‫ف‬nahuë. Nóya Sinioro imarin.
a‫ف‬chinarai. Ina marë‫ف‬tëhuarinacoi. Ya‫ف‬ipi naporahuëso‫ف‬
Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Quisocristo a‫ف‬chintantarinquëma‫ف‬noya imacamaso
imapiramahuë‫ف‬, co tëhuarinënquë̲‫ڏ‬ marë‫ف‬. Insëquësona pa‫ف‬patëra,
huë‫ف‬. “Quiyasachin nóya nitotërai,” Quisocristo nanamënsáchin a‫ف‬chinahuë.
toconama‫ف‬. Quiyaso‫ف‬co chiniquën Imapisopita niyontonpachinara,
nonaihuë‫ف‬. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ a‫ف‬chintërahuë. 18ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
ninocanatoma‫ف‬, chiniquën ninontarama‫ف‬. nonpintarinquëma‫ف‬. “Quiyaso‫ف‬na‫ف‬con
Piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya ni‫ف‬pirinënquëmahuë‫ف‬, co na‫ف‬con nitotërai. Napoaton co Paono
noyahuë‫ف‬ni‫ف‬ninacoi. 11ॸIporahuanta‫ف‬ yahuë‫ف‬ninhuë‫ف‬,” itopirinquëmahuë‫ف‬.
19ॸTëhuënchachin nicaponquëma‫ف‬ nimara. “Co noyahuë‫ف‬yonquirahuëso‫ف‬

pa‫ف‬sarahuë. Yosë nohuanton, co naniantato, Yosë imanta‫ف‬i,” tapon
hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬pa‫ف‬sarahuë. nimara. Napohuachin, Quisocristo
Naporo‫ف‬nocaninacosopita ni‫ف‬sarahuë. o‫ف‬mantahuachin, nicha‫ف‬ësarin huachi.
Chiniquën nonpirinahuë‫ف‬, co Yosë 6ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫“ف‬Nóya imarai,”
pochin cancantopihuë‫ف‬nimara. Yosë topiramahuë‫ف‬, co ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬noya

tëhuënchachin catahuahuachinpoa‫ف‬, ninamahuë‫ف‬. Co no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗф̲‫ڏ‬
noya cancantarihua‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬ huë‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. “Nosha po‫ف‬mohuatëra,
catahuarihua‫ف‬noya cancantacaiso marë‫ف‬. pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬pinshiinë chachin
20ॸCo topinan quëran nonacaso‫ف‬ po‫ف‬mohuatëra, ya‫ف‬ipi nosha së‫ف‬cotërin.
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosë huëntonënquë A‫ف‬naroachin ya‫ف‬ipi tapirin,” topi.
ya‫ف‬conpatëhua‫ف‬, ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡфɗ‫ڏ‬ Inapochachin a‫ف‬nayanquëma tëranta‫ف‬co
hua‫ف‬. Ina catahuarinpoa‫ف‬noya noyahuë‫ف‬yonquihuatama‫ف‬,
nicahuaso‫ف‬. 21ॸNosororanquëma‫ف‬, ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬nitapicancanarama‫ف‬.
iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Oshaquëran yapënënpiranquë 7ॸIraca Pascoa cosharo‫ف‬ca‫ف‬pachinara, co
mahuë‫ف‬. Co Yosë natëhuatamahuë‫ف‬, pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬asairinso‫͑ف‬Ύȍӕ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬

pa‫ف‬pato, ana‫ف‬inta‫ف‬huanquëmaso‫ف‬ huë‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya të‫ف‬yatopi. Inapochachin
ya‫ف‬huërin. Pa‫ف‬pato, ¿ma‫ف‬cha onpochiquë canpitanta‫ف‬nitantiaco‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co
maya? tënahuë. noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬
toma‫ف‬, noyapiachin cancantoco huachi.
Quisocristo imaponahuë‫ف‬, oshahuaninso‫ف‬ Oshanënpoa‫ف‬inquitinpoaso marë‫ف‬
5
1ॸA‫ف‬naquëma‫ف‬co noyahuë‫ف‬nicaton, Quisocristo nani chiminin. Ina
monshihuanin, topi, natantërahuë. imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, nasha cancan
Inaso‫ف‬pa‫ف‬pin sa‫ف‬in monshitërin. quëtërinpoa‫ف‬. 8ॸNapoaton ama iraca
Inapohuatëra, pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬ninin. ninëhuaso‫ف‬yonquia‫ف‬ahuasohuë huachi.
Co imapisopitahuë tëranta‫ف‬co Co noyahuë‫ف‬yonquirëȍӕѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑‫ڏ‬
onporonta‫ف‬ina pochin nipihuë‫ف‬. 2ॸæ͑Йɗ‫ڏ‬ tatëhua‫ف‬, noyasachin niahua‫ف‬.
tanta‫ف‬nitotapomarahuë‫ف‬, co ina marë‫ف‬ Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬no‫ف‬tëquënáchin
tapanamahuë‫ف‬. Oshanën marë‫ف‬ yonquia‫ف‬ahua huachi.
sëtacamaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬. Iporahuanta‫ف‬ 9ॸI‫ف‬huá chachin ninshitëranquëma‫ف‬.
“Quiyaso‫ف‬nóya imarai,” topiramahuë‫ف‬. “Ama monshihuaninsopitarë‫ف‬quëma‫ف‬

Nani ocoicaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ËΎΎËΎɗф̲‫ڏ‬ nipayacosohuë‫ف‬. Ama inapita noya
huë‫ف‬. 3ॸCo canpitataquë ya‫ف‬huaporahuë‫ف‬, ni‫ف‬cosohuë‫ف‬,” itëranquëma‫ف‬. 10ॸNa‫ف‬a
yonquiranquëma‫ف‬. Ya‫ف‬huërahuë piyapi‫ف‬sa‫ف‬co Yosë imatonahuë‫ف‬, ̲Ύ͑Ѹȍɗ‫ڏ‬
naporini, ina quëmapi chiniquën huanpi, apirapi, ihuatopi, mamanshi
ana‫ف‬inchitohuë‫ف‬. 4ॸQuisocristo imarama‫ف‬ moshapi, inapopi. Hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬
ni‫ف‬ton, niyontonco‫ف‬. Niyontonpatama‫ف‬, piyapi ina pochin nipi ni‫ف‬ton, inapita
ca pochin cancantatoma‫ف‬, ina quëmapi nontacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co nontërëȍӕ‫ڏ‬
chiniquën pënënco‫ف‬. “Quisocristo nanan huë‫ف‬naporini, co nanichitërihuahuë‫ف‬
quëtërincoi ni‫ف‬ton, 5ॸama huachi Tata isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huëcaso‫ف‬. 11ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬
Yosë a‫ف‬painquënsohuë‫ف‬, tënai. Sopai nipirinhuë‫“ف‬Canta‫ف‬imarahuë,ٚҡЙΎ͑‫ڏ‬
natëran ni‫ف‬ton, parësitamaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. huë‫ف‬, monshihuanárin. A‫ف‬nanta‫ف‬
Co noyahuë‫ف‬yonquiranso‫ف‬naniantamaso apirarin. A‫ف‬naquëonta‫ف‬ipora huanta‫ف‬
marë‫ف‬napotarainquën,” itoco‫ف‬. ʊ͑ЙΎҡΎ‫ڏ‬ mamanshi moshararin. A‫ف‬naquëonta‫ف‬
huatama‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri yonquiapon pinotërin, no‫ف‬pirin, ihuatërin.
“Quiyanta‫ف‬imarai,” taponaraihuë‫ف‬, ya‫ف‬huëhuachin, no‫ف‬tëquën yonquina‫ف‬pi

inapopi. Ama inapitarë‫ف‬quëma‫͑ف‬ɗЙֆ‫ڏ‬ anoyachinquëma‫ف‬. 6ॸCanpitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
cosohuë‫ف‬. Yosë nonpintapi. Ni‫ف‬ton, ama huë‫ف‬imaramaso capini nipinotoma‫ف‬,
inapitarë‫ف‬quëma‫ف‬coshatocosohuë‫ف‬. nisha‫ف‬huirapirama‫ف‬. Coisëso‫ف‬co Yosë
12,13ॸCo Yosë imapisopitahuë‫ف‬co natëpirinhuë‫ف‬, inaquë quëpahuatamara,
canpoari ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. co noyahuë‫ف‬ninama‫ف‬.
Tananpitahua‫ف‬Yosëri ana‫ف‬inchin. 7ॸNisha‫ف‬huirapihuatamara, sopai
Imarëhuasopita capiniso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ minsërinquëma‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬

nipënëanhuan‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nipachina‫ف‬, nënquëma‫ف‬, ahuantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
ana‫ف‬intahua‫ف‬yonquicaiso marë‫ف‬. Co Ma‫ف‬shanëma‫ف‬topinan matërinquëma‫ف‬
noyahuë‫ف‬nina‫ف‬pi ocoico‫ف‬pa‫ف‬in, tënahuë. nimara. Napoaponaraihuë‫ف‬, co
no‫ف‬huicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Tananpitë
Imarëhuasopita capini nanan rama‫ف‬naporini, noya noya niitomahuë‫ف‬.
anoyatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin 8ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co noyahuë‫ف‬
6
1ॸCanpita capini nanan cancantarama‫ف‬. Imaramasopita capini
ya‫ف‬huëhuachin, ama ninonpinapitoma‫ف‬, nii‫ف‬huërëtarama‫ف‬.
nino‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
Co Yosë huëntonënquë
quëmaonta‫ف‬, co coisëquë quëpacaso‫ف‬
ya‫ف‬conpisopitahuë‫ف‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co inaso‫ف‬imarinhuë‫ف‬.
Quisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, ͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑‫ڏ‬ 9ॸCo noyahuë‫ف‬nipisopita co Yosë
patama‫ف‬, no‫ف‬tëquën pënënco‫ف‬nanan huëntonënquë ya‫ف‬conpihuë‫ف‬. Nani
anoyachina‫ف‬. 2ॸA‫ف‬na tahuëri Quisocristo nitotërama‫ف‬ipora. Ni‫ف‬ËΎ͑͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎËȍɗ‫ڏ‬
o‫ف‬mahuachin, imarëȍӕѸΎЙɗҡËΎфɗ͑‫ڏ‬ nënquëma‫ف‬. A‫͑ف‬нӕř͑ËΎ֤ΎѸř͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬
poa‫ف‬inarë‫ف‬quënpoa‫ف‬hua‫ف‬anëntacaso tonahuë‫ف‬, monshihuanapi. Mamanshi
marë‫ف‬. Coisë pochin nicatëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipi moshapi. Nisha nisha co noyahuë‫ف‬nipi.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitarihua‫ف‬. Ina Sa‫ف‬ina‫ف‬ya‫ف‬huëtopirinahuë‫ف‬, a‫ف‬na sanapi
nani nitotërama‫ف‬. ¿Onpoatomata‫ف‬ së‫ف‬huapi. Quëmapi capini nisë‫ف‬huapi.
nipachin co iporaso‫ف‬nanitëramahuë‫ف‬ Taparosachin yonquipi. Inapita pochin
nanan anoyatacamaso‫ ?ف‬tënahuë. nipisopita co Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬sapihuë‫ف‬.
3ॸAyaro‫ف‬tahuëri anquëniro‫ف‬santa‫ف‬ 10ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬ma‫ف‬sha ihuatopi,
hua‫ف‬anëntatëhua‫ف‬, coisë pochin apirapi, no‫ف‬pipi, pinotopi. A‫ف‬naquën

no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitarihua‫ف‬. Napoaton a‫ف‬napita ahuëatona‫ف‬, ma‫ف‬shanëna‫ف‬
iporaso‫ف‬canpoa capini nisha nisha matopi. Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬nipisopita co
yonquihuatëhua‫ف‬, no‫ف‬tëquën nipë͑ř͑‫ڏ‬ Yosë huëntonënquë ya‫ف‬coanpihuë‫ف‬.
huan‫ف‬nanan anoyatacaso marë‫ف‬. 11ॸIraca a‫ف‬naquëma‫ف‬ɗ͑ЙΎËȍɗ͑͑ɗЙɗф̲‫ڏ‬
4ॸA‫ف‬naquëmaso‫ف‬nipirinhuë‫͑ف‬ɗËȍɗ͑ΎҡΎ‫ڏ‬ huë‫ف‬. Sinioro Quisocristo imapatama‫ف‬,
huatamara, coisëquë oshanëma‫ف‬inquitërinquëma‫ف‬. Nani
nisha‫ف‬huirapirama‫ف‬. Co coisëso‫ف‬Yosë anoyacancantërinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë
imana‫ف‬pihuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, noya ni‫ف‬ninquëma‫ف‬. Ispirito Santo
sha‫ف‬huitërama‫ف‬. Co canpoa pochin chachin catahuarinquëma‫ف‬Yosë pochin
yonquirinhuë‫ف‬. 5ॸCo inaquë quëЙËѸΎ‫ڏ‬ cancantacaso‫ف‬.
huë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬. Napoaton pënë͑ф͑‫ڏ‬
quëma‫ف‬tapanacamaso marë‫ف‬. Ma‫ف‬marësona Yosë acorinpoaso‫ف‬
A‫ف‬naquëma‫ف‬no‫ف‬tëquën yonquirama‫ف‬, 12ॸIraca
pënëntërinso‫ف‬a‫ف‬porëhua‫ف‬ni‫ف‬ton,
tënahuë. Napoaton nanan “Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬yanipatëhua‫ف‬, noya
nicacaso‫ف‬,” toconpi a‫ف‬naquën. Tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ nicacaso‫ف‬co noyahuë‫ف‬, nipirinhuë‫ف‬, co

chin Quisocristo co iraca pënëntërinso atapicancaninpoahuë‫ف‬. ͅΎ͑Ѹȍɗȍӕ͑Й‫ڏ‬
pochin nani ma‫ف‬sha pënënpirinpoahuë‫ف‬, tama‫ف‬, nitapicancanarama huachi.
cancanënpoa quëran huarë‫ف‬inasachin 19ॸQuisocristo imapatëhua‫ف‬, Ispirito
natëcahuaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Quisocristo Santo ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. Yosë

pochachin cancantahuaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. a‫ف‬patimarinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, cancanënpoaquë
Napoaton ma‫ف‬sona tëranta‫͑ف‬ɗѸȍË͑Ë͑‫ڏ‬ chachin ya‫ف‬huërarin. Napoaton co
tohuachinpoa‫ف‬, co napocaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, huachi canpoara nohuantërëhuasopita
tënahuë. “Ama inapocosohuë‫ف‬,ٚËΎɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ nicacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosë chachin
poahuë‫ف‬, inasachin yonquihuatëhua‫ف‬, co hua‫ف‬anëntërinpoa huachi. Ina nani
huachi Yosë na‫ف‬con yonquiarihuahuë‫ف‬. nitotërama‫ف‬ipora. 20ॸQuisocristo
Inapohuatëhua‫ف‬, sopai minsëarinpoa chiminaton, nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬.
huachi. 13ॸYosë cosharo‫ف‬quëtërinpoa‫ف‬ Nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi nonënpoa
capatëhua‫ف‬chiniquën cancantahuaso quëran huarë‫ف‬hua‫ف‬anëntinpoaso‫ف‬
marë‫ف‬. Ina marë‫ف‬anpopitë‫ف‬acotërinpoa‫ف‬. ya‫ف‬huërin. Napoaton noyasáchin nico‫ف‬
Nipirinhuë‫ف‬, co inasachin yonquicaso‫ف‬ a‫ف‬na piyapi‫ف‬santa‫ف‬nicatënquëma‫ف‬Yosë
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. A‫͑ف‬ҡȍӕřфɗ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ chinochina‫ف‬.
ton, cosharo‫ف‬, anpopitë‫ف‬, inapita
ta‫ف‬huantarin. Ni‫ف‬ton, co coshatërëhuaso Yasa‫ف‬arinsopita pënëninso‫ف‬
7
marë‫ف‬oshahuanëhuahuë‫ف‬. ͮΎֆËΎѸȍҡ‫ڏ‬ 1ॸI‫ف‬hua chachin ninshitohuatamaco,
caso‫ف‬. Napoaponahuë‫ف‬, co onporonta‫ف‬ nisha nisha natanamaco. Apira
monshihuanacaso‫ف‬noyahuë‫ف‬. Co Yosë sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. Quëmapi co
nohuantërinhuë‫ف‬monshihuanahuaso‫ف‬. Co yasa‫ف‬apachinhuë‫ف‬, noya inaora
ina marë‫ف‬nonënpoa‫ف‬acotërinpoahuë‫ف‬. ya‫ف‬huëcaso‫ف‬, tënahuë. Nipirinhuë‫ف‬, ama
Sinioro natëcaso marë‫ف‬acorinpoa‫ف‬. manta‫ف‬monshihuainsohuë‫ف‬. 2ॸNapoaton
Nonënpoarë‫ف‬quënpoa‫ف‬nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. quëmapi‫ف‬sa‫ف‬sa‫ف‬acaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ama
14ॸYosë nohuanton, тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬ yamonshihuanacaiso marëhuë‫ف‬sa‫ف‬aina‫ف‬.
rin huachi. Inari chachin nonënpoa‫ف‬ Quëmapi‫ف‬sa‫ف‬sa‫ف‬iínchin yonqui‫ف‬ina‫ف‬.
ananpitantarinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya nanitaparin. Inapochachin sanapi‫ف‬santa‫ف‬so‫ف‬iínchin
15ॸQuisocristo imapatëhua‫ف‬, yonqui‫ف‬ina‫ف‬. 3ॸQuëmapi‫ف‬sa‫ف‬sa‫ف‬ina‫ف‬noya
ya‫ف‬coancantarinpoa‫ف‬. Ni‫ف‬ton, inasachin nosoroatona‫ف‬, ichihuë‫ف‬ëina‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬
natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Monshihuanpatama‫ف‬, chin sanapi‫ف‬santa‫ف‬so‫ف‬ina‫ف‬nosoroatona‫ف‬,
Quisocristo naniantatoma‫ف‬, monshihuana‫ف‬pi huë‫ف‬ëpaina‫ف‬. 4ॸSanapi nani
pochin cancantarama‫ف‬. Inaso‫ف‬pa‫ف‬pi co so‫ف‬yahuachina, co inaora yonquicaso‫ف‬
noyahuë‫ف‬. 16ॸYosë quiricanënquë naporin: ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. So‫ف‬in yonquirinsonta‫ف‬
“Quëmapiri sanapi mapachina, cato‫ف‬piyapi yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Quëmapinta‫ف‬co
niponahuë‫ف‬, a‫ف‬naichin pochin Yosëri ni‫ف‬nin,” inaora yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Sa‫ف‬in
tënin. Canpitaso‫ف‬monshinparima‫ف‬ yonquirinsonta‫ف‬yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
ichihuë‫ف‬ëpatama‫ف‬, ina pochin cancantarama‫ف‬. 5ॸAma a‫ف‬po‫ف‬inasohuë‫ف‬. Ichihuë‫ف‬ëina‫ف‬.
Inapohuatama‫ف‬, ËΎтӕɗѸΎËфɗѸҡΎɗ̲̲ɗҡф‫ڏ‬ A‫ف‬na tahuëri nipirinhuë‫ف‬quëmapi inaora

mahuë‫ف‬. 17ॸQuisocristoichin imapatëhua‫ف‬, ina yonquinën quëran nohuantohuachin,
pochachin cancantarëhua‫ف‬. sa‫ف‬inë chachin nohuantohuachina‫ف‬, cara
18ॸNapoaton ama pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬ tahuëri pochin co niipopihuë‫ف‬. Na‫ف‬con
monshihuancosohuë‫ف‬. Ihuatacaso‫ف‬, na‫ف‬con Yosë nontacaiso marë‫ف‬co
no‫ف‬picaso‫ف‬, no‫ف‬huitacaso‫ف‬inapita niya‫ف‬caripihuë‫ف‬. Ina quëran naquëф͑‫ڏ‬
chin niya‫ف‬cariantacaiso‫ف‬ya‫ف‬huërin ama Quisocristo imashatërapomahuë‫ف‬,

a‫ف‬na sanapi noyacaso marëhuë‫ف‬. Ama sa‫ف‬arama‫ف‬. Iporaso‫ف‬imapiramahuë‫ف‬,
hua‫ف‬qui‫ف‬nisha huë‫ف‬ëcosohuë‫ف‬, sopai sa‫ف‬amaso‫ف‬co yaimapihuë‫ف‬. ֤Ëȍɗ͑ЙɗҡΎ‫ڏ‬
minsëchinquëma‫ف‬. huachinquëma‫ف‬, ama të‫ف‬yatocosohuë‫ف‬.
6ॸNapoaton yasa‫ف‬apatama‫ف‬, sa‫ف‬aco‫ف‬, 13ॸInapochachin, imoyaro‫ف‬sa‫ف‬,
tënahuë. Co yasa‫ف‬apatamahuë‫ف‬, ͑Ύֆҡ‫ڏ‬ a‫ف‬naquëma‫ف‬imapomarahuë‫ف‬, co so‫ف‬yama‫ف‬

pon. Co sa‫ف‬acasoachin ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. imapihuë‫ف‬. Co yaimaponaraihuë‫ف‬, co
7ॸCaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co sa‫ف‬ahuancohuë‫ف‬. yatë‫ف‬yatohuachinquëmahuë‫ف‬, ama
Co manta‫ف‬sanapi së‫ف‬huarahuë‫ف‬. Yosë ta‫ف‬ananpicosohuë‫ف‬. Noya yacahuatoma‫ف‬,
catahuarinco ahuanta‫ف‬huaso‫ف‬. Pa‫ف‬sápato, chinpitoco‫ف‬. 14ॸA‫ف‬naichin imaponahuë‫ف‬,
a‫ف‬chinárahuë. Na‫ف‬a quëmapi‫ف‬sa‫ف‬ca noya ichiya‫ف‬huë‫ف‬in. Sa‫ف‬ini imapachina,
pochin ninin naporini, noya cato chachin Yosëri noya yonquiarin.
ni‫ف‬itonahuë‫ف‬, topirahuë‫ف‬. Co ya‫ف‬ipi Oshaquëran imapon nimara. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬
nanitopihuë‫ف‬ca pochin nicacaiso‫ف‬. Yosë chin quëmapiso‫ف‬imana‫ف‬pi nipachina,
catahuarinpoa‫ف‬nisha nisha sa‫ف‬ionta‫ف‬Yosëri noya yonquiarin.
nicacahuaso‫ف‬. A‫ف‬naquën ina nohuanton, Hui‫ف‬ninpitanta‫ف‬noya yonquiarin. Co‫ف‬so‫ف‬
sa‫ف‬arin. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ina ichiya‫ف‬huëhuachinahuë‫ف‬, hui‫ف‬ninpita co
nohuanton, noya inaora ya‫ف‬huërin. onporonta‫ف‬Yosë imaponahuë‫ف‬nimara.
Co noyahuë‫ف‬cancantohuachina‫ف‬, Yosëri
Co sa‫ف‬ahuaninsopitahuë‫ف‬ co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬sarin. 15ॸNipirinhuë‫ف‬, co
8ॸCo yasa‫ف‬apatamahuë‫ف‬, noya imana‫ف‬pihuë‫͑ف‬ɗ͑ɗ͑ѸΎфɗËΎֆËȍɗ͑ЙɗҡΎ‫ڏ‬
nisarama‫ف‬. Inapochachin quëyorono‫ف‬sa‫ف‬ huachinhuë‫ف‬, tananpichin noya pa‫ف‬in,
co yaso‫ف‬yahuachinahuë‫ف‬, noya nisapi. tënahuë. Sa‫ف‬inhuë nipon, so‫ف‬inhuë
Canta‫ف‬caora ya‫ف‬huarahuë. 9ॸͮЙΎЙΎ͑‫ڏ‬ nipon, co imatonahuë‫ف‬yapa‫ف‬pachina,
huë‫ف‬, sanapi nohuantohuatama‫ف‬, maco‫ف‬. tananpichin pa‫ف‬in. Noyatapon. “Noya
Noya sa‫ف‬acaso‫ف‬. A‫ف‬naquën co cancantatoma‫ف‬ya‫ف‬huëco‫ف‬. Co
sa‫ف‬apachinahuë‫ف‬, nisha nisha yonquipi. nino‫ف‬huicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” itërinpoa‫ف‬
Sanapi së‫ف‬huacaisoachin nohuantopi. Yosë. 16ॸSanapi noya imaponahuë‫ف‬, so‫ف‬in
Ina pochin cancantohuachina‫ف‬, sa‫ف‬aina‫ف‬. co onporonta‫ف‬imamarahuë‫ف‬. Quë̲‫ڏ‬
Ina noya, tënahuë. pinta‫ف‬noya imaponahuë‫ف‬, co sa‫ف‬in
10ॸNani sanapi mapatama‫ف‬, imamarahuë‫ف‬. Co nitotërëhuahuë‫ف‬.
inarë‫ف‬quëma chachin ya‫ف‬huëmiatoco‫ف‬, Napoaton yapipihuachina, tananpichin
tënahuë. Quisocristo sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬ pa‫ف‬in, tënahuë.
ni‫ف‬ton, natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ya‫ف‬huërë‫ف‬
sanapi‫ف‬santa‫ف‬so‫ف‬yahuachina‫ف‬, so‫ف‬ina‫ف‬ Yosë nisha nisha acorinpoaso‫ف‬
chinpitomiatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 11ॸͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ 17ॸYosë nohuanton, nisha nisha
huë‫ف‬, co chinpitohuachinhuë‫ف‬, ama ninëhua‫ف‬. Co napopinachin ninëhuahuë‫ف‬.
huachin a‫ف‬na quëmapi so‫ف‬yachinsohuë‫ف‬. Imapatama‫ف‬, ama nisha nisha pochin
So‫ف‬in chachin chinpitantahuachin, noya yonquicosohuë‫ف‬. Ya‫ف‬huëramaquë
nisarin. Quëmapi‫ف‬santa‫ف‬sa‫ف‬apachina‫ف‬, chachin noya nicatoma‫ف‬, imaco‫ف‬.
ama sa‫ف‬ina‫ف‬të‫ف‬yachinasohuë‫ف‬. Ma‫ف‬sona tëranta‫֤ف‬ΎѸř͑Ύȍӕ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
12ॸIsonta‫ف‬pënëanta‫ف‬inquëma‫ف‬. chin, sano yonquiatoma‫ف‬, ya‫ف‬huëco‫ف‬.
Quisocristo isoro‫ف‬paquë nipon, co Paato, ya‫ف‬ipi imapisopita inachachin
napopirinhuë‫ف‬, noya pënënaranquëma‫ف‬, pënënarahuë. 18ॸA‫ف‬naquëma‫ف‬co‫ف‬huara
tënahuë. A‫ف‬naquëma‫ف‬co‫ف‬huara imashatërapomahuë‫ف‬, Cotio marca
acotërinënquëma‫ف‬. Quisocristo sa‫ف‬ahuanpatamahuë‫ف‬, noya canpitaora

imapatama‫ف‬, ̲æΎҡɗΎ̲фËֆҡЙɗËΎ‫ڏ‬ ya‫ف‬huëcaso‫ف‬. 28ॸNapoaponahuë‫ف‬, sanapi
sohuë‫ف‬. Naporahuaton, co marca nohuantohuatama‫ف‬, maco‫ف‬. Noya
ya‫ف‬huëtohuachinquëmahuë‫ف‬, ama sa‫ف‬acaso‫ف‬. Inapochachin nano‫ف‬santa‫ف‬
niacotocosohuë‫ف‬. 19ॸCo Cotio marca yaso‫ف‬yahuachina‫ف‬, noya nisapi.
yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosë So‫ف‬yatohuachina‫ف‬, co ina marë‫ف‬
natëcasorachin yonquico‫ف‬. 20ॸNani oshahuanpihuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, hua‫ف‬huina‫ف‬
Quisoso imapatama‫ف‬, ama a‫ف‬na‫ف‬a‫ف‬na‫ف‬ ya‫ف‬huëtohuachina‫ف‬, aparëѸɗҡΎȍӕËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬
pochin yonquicosohuë‫ف‬. Ma‫ف‬sona quëma‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con sëtarama‫ف‬. Co
tëranta‫ف‬nipatama‫ف‬, Yosëíchin yonquico‫ف‬. nohuantërahuë‫ف‬canpitaso‫ف‬na‫ف‬con
21ॸA‫ف‬naquëma‫ف‬imapomarahuë‫ف‬, patron parësitacamaso‫ف‬.
marërachin sacatërama‫ف‬. Ama ina marë‫ف‬
sëtocosohuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ͑͑ɗҡΎȍӕ‫ڏ‬ Co isoro‫ف‬parachin yonquicaso‫ف‬
tama‫ف‬, pipimiatohuatama‫ف‬, canpitaora ya‫ف‬huërinsohuë‫ف‬
marë‫ف‬sacatoco huachi. 22ॸPatron marë‫ف‬ 29ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Quisocristo
sacatapomarahuë‫ف‬, co ina o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri ya‫ف‬caririarinpoa‫ف‬.

hua‫ف‬anëntërinquëmahuë‫ف‬. Sinioro Yosë nohuanton, co hua‫ف‬qui‫ف‬
imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, co huachi piyapi isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huarihuahuë‫ف‬. Napoaton
hua‫ف‬anëntarinquëmahuë‫ف‬. A‫ف‬naquënpoa‫ف‬ sa‫ف‬ahuanpatama‫ف‬, ama sa‫ف‬anachin
co patron asacatopirinpoahuë‫ف‬. yonquicosohuë‫ف‬. Yosë na‫ف‬con na‫ف‬con
Quisocristo imapatëhua‫ف‬, ina yonquico‫ف‬. 30ॸA‫ف‬na tahuëri sëtarama‫ف‬
hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Inasachin natëcaso‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬, ama sëtatoma‫ف‬, topinan
ya‫ف‬huërin. 23ॸIraca sopai ya‫ف‬huëcosohuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuërinta‫ف‬capa
hua‫ف‬anëntopirinpoahuë‫ف‬, Quisocristo cancantapomarahuë‫ف‬, ama inasachin
chiminaton, nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. Inasáchin yonquicosohuë‫ف‬. Ma‫ف‬sha pa‫ف‬anacasonta‫ف‬
natëtëhua‫ف‬, yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. Ama ya‫ف‬huëtopirinquëmahuë‫ف‬, ama inasachin
piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya nicainpoaso marë‫ف‬Yosë yonquicosohuë‫ف‬. 31ॸYa‫ف‬ipi ma‫ف‬sha
naniantahuasohuë‫ف‬. 24ॸNapoaton, isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huërinsopita a‫ف‬na tahuëri
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, imapatama‫ف‬, maquësona ta‫ف‬huantarin. Napoaton ma‫ف‬sha
tëranta‫ف‬sacatohuatama‫ف‬, Ѹ͑ΎË͑Ë͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huëtopirinquëmahuë‫ف‬, ama inapita
toco‫ف‬Yosë catahuainquëma‫ف‬. na‫ف‬con na‫ف‬con yonquicosohuë‫ف‬.
25ॸIporaso‫ف‬co sa‫ف‬arinsopitahuë‫ف‬, co 32ॸNani ma‫ف‬sha yonquihuatëra, sacai‫ف‬
so‫ف‬yarinsopitahuë‫ف‬, inapita ma‫ف‬sona Yosë marë‫ف‬sacatacaso‫ف‬. Co nohuantëф‫ڏ‬

onpocaso‫ف‬sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. huë‫ف‬canpitaso‫͑ف‬ɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
Quisocristo isoro‫ف‬paquë nipon, co ina toma‫ف‬, napinhuë‫ف‬cancantacaso‫ف‬.
a‫ف‬chintopirinpoahuë‫ف‬, catahuarinco Quëmapi co sa‫ف‬in ya‫ف‬huëtohuachinahuë‫ف‬,
no‫ف‬tëquën pënëna‫ف‬huaso‫ف‬. Nosoroatonco, co nani ma‫ف‬sha yonquicaso‫ف‬
acorinco nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Nanitërin Sinioroachin
Napoaton nanitërama‫ف‬natëamacoso‫ف‬, yonquicaso‫ف‬. 33ॸSa‫ف‬ahuano‫ف‬saso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
tënahuë. 26ॸIpora tahuëri‫ف‬sa‫ف‬sacai‫ف‬ huë‫ف‬nani ma‫ف‬sha yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
imacaso‫ف‬, na‫ف‬con aparësitarinënpoa‫ف‬. Sa‫ف‬in noya nocomacaso marë‫ف‬yonquirin.
Napoaton onporamasona ya‫ف‬huapoma‫ف‬, 34ॸCo nanitërinhuë‫֤ف‬ΎѸřËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
inachachin ya‫ف‬huëco‫ف‬. caso‫ف‬. Inapochachin sanapi‫ف‬santa‫ف‬co

27ॸSa‫ف‬ahuanpatama‫ف‬, ama so‫ف‬yahuachinahuë‫ف‬, nanitërin Yosëichin
të‫ف‬yatocosohuë‫ف‬. Co yonquicaso‫ف‬. Inasachin yonquihuachina,
na‫ف‬con Yosë marë‫ف‬sacatarin. iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co mamanshi nanpirinhuë‫ف‬.

So‫ف‬yahuano‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ma‫ف‬sha Topinan quëran tëpapi, nitotërëhua‫ف‬.
yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. So‫ف‬in, A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co ya‫ف‬ipi
hua‫ف‬huinpita, inapita noya nocomacaso‫ف‬ cancanëna quëran natëyatërapihuë‫ف‬.
ya‫ف‬huërin. “Nanpiarin nimara,” ta‫ف‬tona‫ف‬, “Ina
35ॸInapita a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ nosha ca‫ف‬patëhua‫ف‬, mamanshi chachin
camaso marë‫ف‬. Co caso‫ف‬camairanquë̲‫ڏ‬ chinotarëhua‫ف‬,” topi. Inapitanta‫͑ف‬ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
huë‫ف‬. Noya yonquico‫ف‬Yosë nohuantë caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nani na‫ف‬ËΎ͑͑ɗҡΎҡфɗ‫ڏ‬
rinso‫ف‬ayonqui‫ف‬inquëma‫ف‬. Yasa‫ف‬apatama‫ف‬, huarahuë‫ف‬, co nosorohuatëhuahuë‫ف‬,
sanapi maco‫ف‬. Noyasachin nicacaso‫ف‬ topinan quëran nitotarihua‫ف‬, ͑ɗ͑ΎË͑фɗ‫ڏ‬
ya‫ف‬huërin. Yosë na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ hua‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, piyapi nosorohuatë
tëhua‫ف‬, ina marë‫ف‬sacatahua‫ف‬. hua‫ف‬, catahuarëhua‫ف‬noya noya Yosë
36ॸHui‫ف‬nama‫ف‬nani payatohuachina‫ف‬, imacaiso marë‫ف‬. 2ॸA‫ف‬naquëma‫“ف‬Ya‫ف‬ipiya
quëmapiri nohuantohuachin, ama nitotërahuë,” topiramahuë‫ف‬, na‫ف‬con
apiracosohuë‫ف‬. Noya macacaso‫ف‬ pahuantërinquëma‫ف‬no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
nipachina‫ف‬, “Maquë‫ف‬,” itoco‫ف‬. Noya caso‫ف‬. 3ॸNapoaponahuë‫ف‬, ֤ΎѸř͑ΎѸΎфΎȍӕ‫ڏ‬
so‫ف‬yain. Co ina marë‫ف‬oshahuaninhuë‫ف‬. tëhua‫ف‬, ina pochin cancantarihua‫ف‬. Ina
37ॸNipirinhuë‫ف‬, co quëtacaso‫͑ف‬Ύȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬ quëran nohuitatonpoa‫ف‬, noya
huatamahuë‫ف‬, noya inanta‫ف‬, Hui‫ف‬naonta‫ف‬ ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. 4ॸͮΎѸȍ̲̲͑ѸȍɗËȍɗ͑Ύҡ‫ڏ‬
co yaso‫ف‬yahuachinahuë‫ف‬, quëma caso marë‫ف‬quëntahuachinara, patoma
pëinënquë chachin ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ ahuiquitopi. Patoma pa‫ف‬antopi
huë‫ف‬, co onporonta‫ف‬monshihuanacaso‫ف‬ capacaiso marë‫ف‬. “Quisocristo imapatë
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yaso‫ف‬yahuachina‫ف‬, hua‫ف‬, ina nosha noya capacaso‫ف‬, ¿ti?”
acoantoco‫ف‬. 38ॸNanon aso‫ف‬yacaso‫ف‬noya. itëramaco, ninshitatoma‫ف‬. Inta,
Co‫ف‬so‫ف‬nohuantohuachinahuë‫ف‬, inanta‫ف‬ a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Co mamanshi
noya. Ipora tinpo na‫ف‬con na‫ف‬con aparëѸɗ‫ڏ‬ nanpirinhuë‫ف‬. Co ina chinotacaso‫ف‬
tarinënpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. ҽҡ֤ΎѸřɗËȍɗ͑Ëȍɗ͑Ύҡ‫ڏ‬
so‫ف‬yahuachinahuë‫ف‬, noya noya, caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 5ॸA‫ف‬naquënso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
topirahuë‫ف‬. huë‫ف‬nisha nisha ma‫ف‬sha isoro‫ف‬paquë
39ॸSanapi‫ف‬sa‫ف‬so‫ف‬yahuachina‫ف‬, so‫ف‬in ya‫ف‬huërinsopita moshapi. Inapaquë
chinpitacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. ͮЙΎЙΎ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huërinsopitanta‫ف‬moshapi. Nisha
huë‫ف‬, so‫ف‬ini ayananpihuachina, nisha ya‫ف‬huërin, “Yosë” ta‫ف‬tona‫ف‬,
yaso‫ف‬yantahuachin, noya so‫ف‬yanta‫ف‬in. moshapi. “Inapita chinotacaso‫ف‬
Yosë imarinsoráchin so‫ف‬yachin. 40ॸCo ya‫ف‬huërin,” topi. 6ॸCanpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
yaso‫ف‬yahuachinahuë‫ف‬, noya inanta‫ف‬. Tata Yosëichin chinotërëhua‫ف‬. Inasachin
Noya noya cancantarin, topirahuë‫ف‬. nininpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sha ninin. Ina
Ispirito Santo catahuarinco no‫ف‬tëquën nohuitacaso marë‫ف‬acorinpoa‫ف‬.
pënënta‫ف‬huaso‫ف‬. Quisocristoáchin hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬.
Yosë nohuanton, isoro‫ف‬pa‫ف‬acorin. Ina
Cosharo‫ف‬mamanshi marë‫ف‬acopiso‫ف‬ nicha‫ف‬ërinpoa‫֤ف‬ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
8
1ॸA‫ف‬naquën ma‫ف‬sha tëparahuatona‫ف‬, huaso marë‫ف‬.
nosha acopi mamanshi chinotacaiso 7ॸCanpitaso‫ف‬nitotopiramahuë‫ف‬,
marë‫ف‬. “Noya ipora ina nosha pa‫ف‬anatë‫ف‬ a‫ف‬naquëmaso‫ف‬co ya‫ف‬ipi cancanëma

capacaso‫ف‬, ¿ti?” itëramaco ni‫ف‬ton, quëran natëyatëramahuë‫ف‬. ʊфË̲̲͑‫ڏ‬
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Tëhuënchachin, shi chinotopiramahuë‫ف‬, Quisocristo
imapatamara, mamanshi a‫ف‬porama tama‫ف‬, Quisocristonta‫ف‬co noyahuë‫ف‬

huachi. A‫ف‬popiramahuë‫ف‬, a‫ف‬naquëma‫ف‬ ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Ina marë‫ف‬canpitanta‫ف‬
ipora huanta‫ف‬pi‫ف‬pian yonquiatoma‫ف‬, oshahuanarama‫ف‬. 13ॸYa‫ف‬ipi cosharo‫ف‬noya
të‫ف‬huatarama‫ف‬. “Nosha mamanshi marë‫ف‬ capacaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri
acopiso‫ف‬ca‫ف‬patëhua‫ف‬, mamanshi chachin nosha capasoco, a‫ف‬na imarinso‫ف‬
chinotarëhua‫ف‬. Napoaton ina nosha ni‫ف‬pachinco, yanisha cancantohuachin,
ca‫ف‬patëhua‫ف‬, oshahuanarëhua‫ف‬nimara,” co huachi ina ca‫ف‬sarahuë‫ف‬. Iyahuë
tënama‫ف‬a‫ف‬naquëma‫ف‬. Napoapomarahuë‫ف‬, nosoroato, co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬nohuantë
ca‫ف‬patamara, “Oshahuanarihua‫ف‬ rahuë‫ف‬anishacancanta‫ف‬huaso‫ف‬.
nimara,” ta‫ف‬toma‫ف‬, co noyahuë‫ف‬Ë͑Ë͑‫ڏ‬
tarama‫ف‬. 8ॸTëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Quisocristo acorinsopita
9
ca‫ف‬patëhua‫ف‬, co ina marë‫ف‬oshahuanë 1ॸCo inso piyapi tëranta‫ف‬Ë̲ɗфɗ͑‫ڏ‬
huahuë‫ف‬. A‫ف‬pohuatëhua‫ف‬, co ina marë‫ف‬ cohuë‫ف‬. Quisocristo chachin
Yosë noya noya ni‫ف‬ninpoahuë‫ف‬. Co inaso‫ف‬ acorinco nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬.
cosharo‫ف‬yonquirinhuë‫ف‬. Cancanënpoaso‫ف‬ Inapaquë panantarinso‫ف‬piquëran cari
ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. 9ॸNa‫ف‬aquëma‫ف‬nani ina ni‫ف‬nahuë. Sinioro catahuarinco
nitotatoma‫ف‬, ya‫ف‬ipi nosha noya ca‫ف‬nama‫ف‬. a‫ف‬china‫ف‬huaso‫ف‬. A‫ف‬chintohuatënquëmara,
Nipirinhuë‫ف‬, ni‫ف‬cona a‫͑ف‬Йɗҡ͑ɗѸȍË͑‫ڏ‬ canpitanta‫ف‬imarama‫ف‬. 2ॸ“Co Quisocristo
cantotama‫ف‬. A‫ف‬naquën imasapirinahuë‫ف‬, chachin a‫ف‬parinquënhuë‫ف‬,” itërinaco
co Quisocristoichin imashatërapihuë‫ف‬. a‫ف‬naquën. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
Nisha nisha të‫ف‬huatopi. 10ॸ“Ya‫ف‬ipi nosha napotëramacohuë‫ف‬. Quisocristo co
noya capacaso‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, noya topinan quëran a‫ف‬parincohuë‫ف‬.
ca‫ف‬nama‫ف‬. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ A‫ف‬chintohuatënquëmara, ina imarama‫ف‬.
mamanshi moshapiso‫ف‬pëiquë
pa‫ف‬patama‫ف‬, inaquë coshatarama‫ف‬ Yosë marë‫ف‬sacatopisopita
nimara. Inaquë coshatasëma‫ف‬, a‫ف‬naquën 3ॸ“¿Inta‫ف‬nanan quëtërinquën
imapisopita nicatënquëma‫ف‬, “Mamanshi a‫ف‬chinacaso‫ ”?ف‬itohuachinacora,
chinotarin anta‫ف‬,” tapona‫ف‬nimara. Ina no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitërahuë. Quisocristo
quëran “Canta‫ف‬ca‫ف‬i,” topachina‫ف‬, chachin nanan quëtërinco.
ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, ina nosha capona‫ف‬. Ina 4ॸA‫ف‬chintohuatëinquëmara, a‫ف‬camacoiso‫ف‬
ca‫ف‬pachina‫ف‬, “Oshahuanahuë,” ya‫ف‬huërin. Yamorohuatoi,

topachina‫ف‬, co noyahuë‫ف‬cancantapi. o‫ف‬shitamacoisonta‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nohuantë
11ॸCanpitaso‫ف‬noya capomarahuë‫ف‬, co rahuë naporini, noya
mamanshi yonquiaramahuë‫ف‬. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ ma‫ف‬paitënquëmahuë‫ف‬. 5ॸA‫ف‬napita
huë‫ف‬, ama a‫ف‬napita anishacancantacaso Quisocristo ca‫ف‬taninsopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
marëhuë‫ف‬ama inaquë coshatocosohuë‫ف‬. sa‫ف‬atona‫ف‬, sa‫ف‬inarë‫ف‬iratopi. Nanamën
Co chiniquën cancantopirinahuë‫ف‬, a‫ف‬chinacaiso marë‫ف‬pa‫ف‬pachinara, sa‫ف‬inë
inapitanta‫ف‬nicha‫ف‬ëcaso marë‫ف‬Quisoso chachin pa‫ف‬pi. Quisocristo iinpita, Pitro,
chiminin. Co nosorohuatamahuë‫ف‬, inapitanta‫ف‬inapopi. Nohuantërahuë
sopairi minsëapon nimara. 12ॸCo ya‫ف‬ipi naporini, canta‫ف‬Quisocristo imarinso‫ف‬
cancanëna quëran imatonahuë‫ف‬, nisha macato, inaro‫ف‬co chachin irachitohuë‫ف‬.
nisha të‫ف‬huatopi. Nonanatënquëma‫ف‬, 6ॸA‫ف‬chintárai ni‫ف‬ton, a‫ف‬camacoiso‫ف‬
ca‫ف‬pachina‫ف‬, co noyahuë‫ف‬cancantapona‫ف‬. ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, Pirnapi, ca, нӕɗֆѸ‫ڏ‬

“Ma‫ف‬cha onpo‫ف‬iya. Sopai nani chin sacatatoi, coriqui ma‫ف‬patërai
minsërinco,” tapona‫ف‬. ʊ͑ΎѸȍȍӕ͑Й‫ڏ‬ cosharo‫ف‬pa‫ف‬anaca‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Ma‫ف‬sha
pahuantohuachincoira, quiyaora A‫ف‬chinahuë quëran canarahuë naporini,

pa‫ف‬anai. A‫ف‬napitaso‫ف‬topinan co onpopinchin noya ni‫ف‬itonacoihuë‫ف‬
ma‫ف‬parinënquëma‫ف‬. 7ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. nimara, tënahuë. 13ॸIraca a‫ف‬naquën Yosë
Sontaro ya‫ف‬conpachinara, co cosharonën chinotopiso pëiquë sacatohuachinara,
pa‫ف‬anacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Capacaso‫ف‬, inaquë chachin coshatopi. Ma‫ف‬sha Yosë
a‫ف‬mocaso‫ف‬, inapita topinan quëtopi. chinotacaiso marë‫ف‬tëpahuachinara,
Inapochachin ma‫ف‬sha sha‫ف‬pachina, patoma ca‫ف‬pi. Topinan quëtohuachinara,
hua‫ف‬anëni inaora macaton, ca‫ف‬nin. Co ca‫ف‬pi. 14ॸInapochachin Quisocristonta‫ف‬
ina marë‫ف‬pahuërëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. “Nani tahuëri nani
Ohuica pë‫ف‬tahuatona‫ف‬pinta‫ف‬ֆ̲ΎфΎȍӕ‫ڏ‬ tahuëri Yosë nanamën a‫ف‬chinpachina‫ف‬,
china, ohuica sho‫ف‬shoi‫ف‬ma‫ف‬ton, o‫ف‬orin. natanpisopitari ma‫ف‬sha quëchina‫ف‬
Quiyanta‫ف‬chiniquën sacatopiso pochin nanpicaiso marë‫ف‬,” tënin. 15ॸInaso‫ف‬
Yosë nanamën a‫ف‬chinárai. Napoaton nipirinhuë‫ف‬, co manta‫ف‬
nataninacoisopita catahuainacoiso‫ف‬ ma‫ف‬paranquëmahuë‫ف‬. Co ina marë‫ف‬
ya‫ف‬huërin. 8ॸCo piyapi‫ف‬sarachin ina ninshitëranquëmahuë‫ف‬. Co manta‫ف‬
pochin yonquipihuë‫ف‬. ֤ΎѸřнӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬ nohuantërahuë‫ف‬. Caora sacatato,
quënta‫ف‬naporin. 9ॸ٘æȍӕфɗΎѸËҡΎ‫ڏ‬ a‫ف‬chinarahuë. Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬
huatama‫ف‬, a‫ف‬caco‫ف‬. I‫ف‬nataton nohuantërahuë‫ف‬pahuërëamacoso‫ف‬.
i‫ف‬shorayahuachin, ̲ҡΎ͑ЙΎ͑͑ҡΎËΎ‫ڏ‬ Na‫ف‬con na‫ف‬con piyapi Quisocristo
sohuë‫ف‬. Tananpitoco‫ف‬pi‫ف‬pian pi‫ف‬pian imacaisoráchin cancantarahuë, tënahuë.
coshachin,” tënin Moisësë, iraca
ninshitaton. Co cahuariorachin Yosë Ma‫ف‬marësona Paono noya cancantërinso‫ف‬
yonquirinhuë‫ف‬. 10ॸCanpoanta‫ف‬nitotacaso 16,17ॸA‫ف‬naquën, “Yosë nanamën
marë‫ف‬quiricanënquë aninshitërin. a‫ف‬chinahuëso marë‫ف‬caso‫ف‬noya noyaco,”

Quëmapi iminpachina, co topinan topi. Caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co caora
sha‫ف‬ninhuë‫ف‬. “Nitohuachin, masarahuë,” nohuanto a‫ف‬chinahuë‫ف‬. Co ina marë‫ف‬
ta‫ف‬ton, sha‫ف‬nin. Ina quëran ma‫ف‬sha noya noyacohuë‫ف‬. Quisocristo acorinco
cayahuachina, ma‫ف‬ton, ca‫ف‬nin. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Co
chin Yosë nanamën a‫ف‬chintohuachina, a‫ف‬chinpatohuë‫ف‬, ana‫ف‬intarinco. Caora
pahuantërinso‫ف‬quëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. nohuanto, a‫ف‬chinahuë naporini, ina
11ॸQuiyaso‫ف‬a‫ف‬chintohuatëinquëmara, marë‫ف‬canaitohuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ina
noya catahuarainquëma‫ف‬Yosë pochin sha‫ف‬huitërinco a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬.
cancantacamaso marë‫ف‬. Ina marë‫ف‬ 18ॸNapoaponahuë‫ف‬, nanamën
ma‫ف‬sha pahuantohuachincoi, topinan a‫ف‬chinpatëra, co manta‫ف‬ina marë‫ف‬

quëtëramacoi naporini, noya niitonhuë‫ف‬. ma‫ف‬patërahuë‫ف‬. Cosharo‫ف‬, ma‫ف‬sha,
12ॸA‫ف‬napitaso‫ف‬a‫ف‬chintohuachinquëmara, inapita quëtinacoso‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, co
ma‫ف‬sha topinan quëtërama‫ف‬. Quiyaso‫ف‬ manta‫ف‬ma‫ف‬patërahuë‫ف‬. Topinan
na‫ف‬con na‫ف‬con a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬ a‫ف‬chinahuë. Ina marë‫ف‬nóya cancantëф‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, na‫ف‬con na‫ف‬con quëtamacoiso‫ف‬ huë.
ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. 19ॸCo insonta‫ف‬pahuërërincohuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
Co manta‫ف‬topinan co insonta‫ف‬camairincohuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,

ma‫ف‬parainquëmahuë‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍЙȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬ caora nohuanto, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
pirincoihuënta‫ف‬, ahuantërai. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ catahuarahuë. Na‫ف‬con na‫ف‬con piyapi‫ف‬sari
noya noya Yosë nanamën natanacaso Quisocristo imacaiso marë‫ف‬
marë‫ف‬co manta‫ف‬ma‫ف‬patëraihuë‫ف‬. a‫ف‬chinarahuë. 20ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬
a‫ف‬chintohuatëra, inapita pochin ninahuë ta‫ف‬arapi noya noya no‫ف‬quicaiso marë‫ف‬.

a‫ف‬naya a‫ف‬naya Quisocristo imacaiso Inapitaso‫ف‬piyapi‫ف‬sari noya nicacaiso
marë anta‫ف‬. Co Moisësë pënëntërinso‫ف‬ marë‫ف‬nicanapi. Canatohuachinara,
natëca‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huëtopirincohuë‫ف‬, yancotë‫ف‬huëron quëran nipiso‫ف‬quëҡΎЙɗ‫ڏ‬
Cotioro‫ف‬sa pochin ninahuë natainacoso rinahuë‫ف‬, inaso‫ف‬a‫ف‬naroachin ahuirin
marë‫ف‬. Inapitanta‫ف‬Quisocristo natëcaso huachi. Canpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosë
marë‫ف‬nohuantërahuë. 21ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬nisha noya nicainpoaso marë‫ف‬imarëhua‫ف‬.
piyapi‫ف‬saso‫ف‬co Moisësë pënëntërinso‫ف‬ Noya nipatëhua‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬acanarinpoa‫ف‬.
natëpihuë‫ف‬. Napoaton inapita Inatohua‫ف‬co manta‫ف‬mocasarinhuë‫ف‬.
a‫ف‬chintohuatëra, co Moisësë pënëntë Napoaton ya‫ف‬ipi cancanënpoa quëran
rinso‫ف‬natërahuë‫ف‬. Co ina natëpirahuë‫ف‬, imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Chiniquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
Quisocristo natëto, noya ninahuë. Nisha Yosë imahua‫ف‬. 26ॸCaso‫ف‬co nisha nisha
piyapi‫ف‬sarinta‫ف‬imacaiso marë‫ف‬ yonquirahuë‫ف‬. Yosë natëca‫ف‬huasorachin
Quisocristo nanamënáchin a‫ف‬chinahuë. yonquirahuë. Co topinan ya‫ف‬huërahuë‫ف‬.
22ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬imaponahuë‫ف‬, co Yosë nohuantërinsorachin ninahuë. 27ॸCo
no‫ف‬tëquën nitochatërapihuë‫ف‬. Inapitanta‫ف‬ noyahuë‫ف‬yonquihuatëra, a‫ف‬naroachin
co no‫ف‬huirahuë‫ف‬. “Caso‫ف‬noya noya naniantërahuë. Co nohuantërahuë‫ف‬
imarahuë,” co itërahuë‫ف‬. Ma‫ف‬sona pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬oshahuanaca‫ف‬huaso‫ف‬.
tëranta‫ف‬natëpirinahuë‫ف‬, inaquë Nohuantaso‫ف‬Yosë marë‫ف‬sacatarahuë.
ya‫ف‬huëhuato, oshaquëran pënënahuë. A‫ف‬napita na‫ف‬con pënënpirahuë‫ف‬, co
Inapita pochin ninahuë natanatonaco, noyahuë‫ف‬nipato, co Yosë noya
noya noya Quisocristo imacaiso marë‫ف‬. ni‫ف‬sarincohuë‫ف‬, co acanaarincohuë‫ف‬,
Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosoroato, oshaquëran tënahuë.
a‫ف‬chintarahuë. Co no‫ف‬huitonacohuë‫ف‬
natanpachinaco, inapitanta‫ف‬imasapi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬iraca napopiso‫ف‬
10
anta‫ف‬, tënahuë. Inasachin yonquirahuë. 1ॸIraca napopisopita, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
23ॸIna pochin Yosë nanamën a‫ف‬chinpato, yonquico‫ف‬. Iraca ya‫ف‬ipi
na‫ف‬con na‫ف‬con piyapi‫ف‬sari ina nohuitapi Cotiocoro‫ف‬sa‫ف‬inimiconënpita ya‫ف‬huëpi
anta‫ف‬. Ina marë‫ف‬canta‫ف‬noya cancantëф‫ڏ‬ quëran pipirahuatona‫ف‬, Moisësëco‫ف‬
huë. imapi. Yosë nohuanton, chistoro‫ف‬
ya‫ف‬norin imacaiso marë‫ف‬. ͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬
Nicanapiso pochin nininso‫ف‬
tona‫ف‬, Quëhuai‫ف‬marë pëntonahuatona‫ف‬,
24ॸQuëmapi‫ف‬sa‫ف‬nicanacaiso marë‫ف‬ ya‫ف‬ipiya cha‫ف‬ëpi. 2ॸI‫ف‬quëran
ta‫ف‬ahuachinara, a‫ف‬naichin canatërin. cha‫ف‬ërahuatona‫ف‬, Moisësë imapi huachi.
A‫ف‬napitaso‫ف‬co chiniquën ta‫ف‬atonahuë‫ف‬, Insëquëchinsona pa‫ف‬pachina, Yosë
na‫ف‬huëtopi ni‫ف‬ton, co canatopihuë‫ف‬. nohuanton, chistoro‫ف‬quëchitërarin.
A‫ف‬naichin canatërinso‫ف‬. Canpitanta‫ف‬ Inapochachin iporaso‫ف‬Quisocristo
chiniquën ta‫ف‬ЙɗѸΎЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ natërëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, aporihuanatëhua‫ف‬,
toma‫ف‬, na‫ف‬con yonquico‫ف‬Yosë pocháchin imarëhua‫ف‬. 3ॸIraca inotë‫ف‬parti
cancantacaso marë‫ف‬. 25ॸQuëmapi‫ف‬sa‫ف‬ pa‫ف‬pachinara, co inaquë cosharo‫ف‬
yanicanahuachinara, noya chinicaiso ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, Yosëri quëtërin
marë‫ف‬na‫ف‬con yonquipi. Noya coshatopi. capacaiso marë‫ف‬. Ina nohuanton, nani
Tashi‫ف‬nipachina, noya huë‫ف‬ëpi. Co capa tahuëri no‫ف‬paquë cosharo‫ف‬
cancantacaiso‫ف‬yonquipihuë‫ف‬. ya‫ف‬nohuachina, ya‫ف‬ipiya coshatopi.
Ta‫ف‬acaisoráchin yonquipi. Nani tahuëri 4ॸInotë‫ف‬parti pa‫ف‬pi ni‫ف‬ton, capa i‫ف‬sha. Co
ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, Quisocristo nohuanton, marë‫ف‬. Inapita pochin nipatëhua‫ف‬,

i‫ف‬sha quënanpi. Pancara‫ف‬pi quëran ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬canpoanta‫ف‬. Ayaro‫ف‬
pipihuachina, o‫ف‬opi. Quisocristoso‫ف‬ina tahuëri nani nanitëriarinpoa‫ف‬. 12ॸA‫ف‬naya
na‫ف‬pi pochin nicaton, i‫ف‬sha pochin a‫ف‬nayanquëma‫ف‬ni‫ف‬cona oshahuantama‫ف‬.
nininso‫ف‬cancanëna marë‫ف‬quëtërin noya “Caso‫ف‬noya piyapico. Co onporonta‫ف‬
cancantacaiso marë‫ف‬. Co quë͑͑Йɗфɗ͑‫ڏ‬ Yosë a‫ف‬poarahuë‫ف‬,” ama tocosohuë‫ف‬.
huë‫ف‬, inari na‫ف‬con catahuarin cha‫ف‬ëcaiso Ni‫ف‬cona sopai nonpintochinquëma‫ف‬.
marë‫ف‬. 5ॸYa‫ف‬ipiya noya a‫ف‬paipirinhuë‫ف‬, 13ॸSopai ya‫ف‬ipi piyapinpoa‫ف‬
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬cancantopi. sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬co noyahuë‫ف‬nicahuaso

Caraichin noya imapi ni‫ف‬ton, Yosëri marë‫ف‬. Yosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
noya ni‫ف‬nin. A‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ poa‫ف‬. A‫ف‬naya a‫ف‬nayanpoa‫ف‬co nanitërë
no‫ف‬huiton, ana‫ف‬intërin. Ina nohuanton, huasohuë‫ف‬nitotaton, ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬.
inaquë chachin chiminpi. Piyapinënpita “Tananpitëquë‫ف‬,” itohuachina, co sopai
pochin ni‫ف‬pirinhuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ nanitërinhuë‫ف‬aquëtë‫ف‬tëniinpoaso‫ف‬.
cancantopi ni‫ف‬ton, ana‫ف‬intërin huachi. Cancanënpoa quëran huarë‫ف‬Yosë
natëhuatëhua‫ف‬, ËΎѸΎЙɗ̲ɗ͑Ѹřфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
Pënëinpoaso marë‫ف‬ninshitopiso‫ف‬ huë‫ف‬. Ma‫ف‬sha onpopirëhuahuënta‫ف‬, Yosë
6ॸPënëinpoaso marë‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, iraca ananitarinpoa‫ف‬ma‫ف‬sona ahuantahuaso‫ف‬.
ina ninshitërin. Inapitaso‫ف‬co noyahuë‫ف‬ Yosë chachin catahuarinpoa‫ف‬sopai
yonquipi. Nani ma‫ف‬sha noyapatopi. Ama minsëcaso marë‫ف‬.
inapita nonahuansohuë‫ف‬. 7ॸMamanshi
moshapi. “Moshatacaiso marë‫ف‬pita nipi. Mamanshi moshapiso‫ف‬
Coshatatona‫ف‬, o‫ف‬osapi. Nansarahuatona‫ف‬, 14ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ama pi‫ف‬pisha
capa cancantapi,ٚҡř͑ɗ֤͑ΎѸřнӕɗфɗË‫ڏ‬ tëranta‫ف‬mamanshi moshacosohuë‫ف‬.
nënquë. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ama Nosororanquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, pënë͑ф͑‫ڏ‬
inapita pochin cancantocosohuë‫ف‬. Ama quëma‫ف‬. 15ॸCanpitaso‫ف‬nitoyonquirama‫ف‬.
mamanshi moshacosohuë‫ف‬. 8ॸIracanta‫ف‬ Sha‫ف‬huitëranquëmaso‫ف‬yonquico‫ف‬
a‫ف‬naquën monshihuanapi. Ina marë‫ف‬ no‫ف‬tëquën nitotacamaso marë‫ف‬. 16ॸͮɗֆΎ͑‫ڏ‬
Yosë nohuanton, cato shonca cara tonpatëhuara, Quisocristo chimininso‫ف‬
huaranca piyapi‫ف‬sa‫ف‬chiminpi. A‫ف‬na yonquirëhua‫ف‬. “Quiya marë‫ف‬, Sinioro,
tahuëriíchin nipirinhuë‫ف‬, ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ huënainën pa‫ف‬nin ni‫ف‬ton, Yosparinquën
ton, inanapo‫ف‬chiminpi. ʊ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ tënai,” itatëhua‫ف‬, huënainën pochin
toma‫ف‬, ama manta‫ف‬monshihuanacaso‫ف‬ nininso‫ف‬o‫ف‬orëhua‫ف‬. Cancanënpoa quëran
yonquicosohuë‫ف‬. 9ॸIraca chachin co Yosë huarë‫ف‬yonquiatëhua‫ف‬, o‫ف‬opatëhua‫ف‬,
natëpihuë‫ف‬. “Co nimara Yosë huënainën quëф͑͑ΎֆË͑Ë͑ҡфɗ͑‫ڏ‬
ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, co poa‫ف‬. Ina quëran cosharo‫ف‬nonën pochin
noyahuë‫ف‬nipi. Ina marë‫ف‬ya‫ف‬huanatona‫ف‬, cancantatëhua‫ف‬, së‫ف‬panahuatëhua‫ف‬,
na‫ف‬a chiminpi. Ama ina pochin Yosë ca‫ف‬nëhua‫ف‬. “Tëhuënchachin canpoa
tënia‫ف‬huasohuë‫ف‬, ana‫ف‬intohuachinpoa‫ف‬. marë‫ف‬Quisocristo nonën ohuanpi,”
10ॸAma Yosë no‫ف‬huiahuasohuë‫ف‬. “Co Yosë ta‫ف‬tëhua‫ف‬, na‫ف‬con ina yonquirëhua‫ف‬. Ina
noya catahuarinpoahuë‫ف‬,” topi iraca. Ina pochin nipatëhua‫ف‬, noya noya
marë‫ف‬Yosëri anquëni a‫ف‬patimarin Quisocristo nohuitarihua‫ف‬. 17ॸQuisocristo
inapita tëpacaso marë‫ف‬. yonquiatëhua‫ف‬, inasachin cosharo‫ف‬
11ॸYosë nohuanton, iraca napopisopita ca‫ف‬nëhua‫ف‬. Na‫ف‬aquënpoa‫ف‬nirihuarahuë‫ف‬,
quiricanënquë ninshitopi pënëinpoaso Quisocristo imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, a‫ف‬na
huëntona pochin ninëhua‫ف‬. ͮЙΎЙɗ͑‫ڏ‬ china, co napocaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,

chin yonquirëhua‫ف‬. tënahuë. Yosë pochin cancantacaiso
18ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬napopisonta‫ف‬yonquico‫ف‬. marë‫ف‬nicatahuahua‫ف‬. 24ॸNapoaton,
Ma‫ف‬sha Yosë chinotacaso marë‫ف‬ iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬napitanta‫ف‬noya noya
tëparahuatona‫ف‬, ahuiquitopi. Pi‫ف‬pian imacaso marë‫ف‬nohuantoco‫ف‬. Canpitaora
nosha acopiso‫ف‬ca‫ف‬pi. Yosë yonquiatona‫ف‬, costaramaso‫ف‬ama aquëtë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗËΎѸΎ‫ڏ‬
coshatopi. Inapoatona‫ف‬, Yosë chinotopi. huë‫ف‬. A‫ف‬napita na‫ف‬con na‫ف‬con yonquico‫ف‬.
19ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬mamanshiso‫ف‬ËΎ͑͑Йɗфɗ͑‫ڏ‬ “Nonainaco,” ta‫ف‬toma‫ف‬, noyasachin nico‫ف‬
huë‫ف‬. Co chinotacasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, inahuanta‫ف‬Yosë pochin cancanchina‫ف‬.
a‫ف‬naquën moshapi. Ma‫ف‬sha inapita 25ॸNosha mircatoquë ya‫ف‬huëhuachin,
chinotacaso marë‫ف‬tëpahuachinara, pa‫ف‬anatoma‫ف‬, ca‫ف‬co‫ف‬. Ama manta‫ف‬

topinan quëran napopirinahuë‫ف‬, co natantapomarahuë‫ف‬, ca‫ف‬co‫ف‬. “¿Mamanshi
mamanshiri ni‫ف‬ninhuë‫ف‬, co nataninhuë‫ف‬. chinotopiso pëiquë ma‫ف‬patëran?” ama
20ॸMamanshi moshahuachinara, sopai itocosohuë‫ف‬. k̲͑ɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
yonquipi. Co Yosë yonquipihuë‫ف‬. Co pomarahuë‫ف‬, ca‫ف‬co‫ف‬. 26ॸTata Yosë
nohuantërahuë‫ف‬canpitaso‫ف‬sopai ya‫ف‬ipiro‫ف‬pa‫ف‬ninin. Ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sharo‫ف‬santa‫ف‬
imacamaso‫ف‬. 21ॸA‫ف‬naquën mamanshi ninin. Napoaton ya‫ف‬ipi nosha noya
moshacaiso marë‫ف‬pita nipi. Sopai capacaso‫ف‬.
yonquiatona‫ف‬, napopi. ґɗ͑ɗΎфΎֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ 27ॸA‫ف‬na tahuëri coshatapatërëhua‫ف‬. Co
huatëhua‫ف‬, co sopai yonquicaso‫ف‬ imarinsohuë‫ف‬amatohuachinquëma‫ف‬,

ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. ͮЙΎҡΎ̲͑ҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬ nohuantohuatama‫ف‬, paco‫ف‬. Ma noshaso
nënquëma‫ف‬, ama pacosohuë‫ف‬. tëranta‫ف‬a‫ف‬cahuachinëma‫ف‬, ca‫ف‬co‫ف‬. Ama
Quisocristo chimininso‫ف‬yonquiatoma‫ف‬, manta‫ف‬natantapomarahuë‫ف‬, ca‫ف‬co‫ف‬.
coshatërama‫ف‬, o‫ف‬orama‫ف‬. Napoaton ama 28ॸNipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬na piyapi
sopai yonquiatoma‫ف‬, coshatocosohuë‫ف‬. sha‫ف‬huitohuachinquëma‫ف‬, “Iso‫ف‬nosha

22ॸYosë apiratërinpoa‫ف‬co sopai natëcaso mamanshi chinotacaso marë‫ف‬acopiso‫ف‬,”
marëhuë‫ف‬. Sopai yonquihuatëhua‫ف‬, co itohuachinquëma‫ف‬, ama ca‫ف‬cosohuë‫ف‬.
Yosë noya ni‫ف‬sarinpoahuë‫ف‬. Inaso‫ف‬chini Sha‫ف‬huitërinquëmaso‫ف‬nosoroatoma‫ف‬,
chiniquën nanantërin. Co canpoaso‫ف‬ina ama ca‫ف‬cosohuë‫ف‬. 29ॸCa‫ف‬patama‫ف‬, co ina
pochin chiniquën nanantërëhuahuë‫ف‬. marë‫ف‬oshahuanaramahuë‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬
Ni‫ف‬cona Yosë no‫ف‬huihuachinquëma‫ف‬. nipirinhuë‫ف‬të‫ف‬huatona‫ف‬, nisha nisha
yonquipi. Inapita yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
Nicatahuacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬ A‫ف‬naquëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, itaramaco:
23ॸIracapënëntërinso‫ف‬a‫ف‬porëhua‫ف‬ “¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬a‫ف‬napita yonquicaso‫ف‬
ni‫ف‬ton, “Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬yanipatëhua‫ف‬, ya‫ف‬huërin? 30ॸYosparinquën, Sinioro,
noya nicacaso‫ف‬,” toconpi a‫ف‬naquën. itahuato, noya caso‫ف‬ca‫ف‬nahuë. Co ina
Tëhuënchachin Quisocristo co iraca marë‫ف‬nonpinapiinacoso‫ف‬
pënëntërinso pochin nani ma‫ف‬sha ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” topiramahuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
pënënpirinpoahuë‫ف‬, cancanënpoa piyapi nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 31ॸMa‫ف‬sona
quëran huarë‫ف‬inasachin natëcahuaso‫ف‬ tëranta‫ف‬nipatama‫ف‬, Yosë yonquiatoma‫ف‬,
ya‫ف‬huërin. Napoaton ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬ noya nico‫ف‬a‫ف‬napitanta‫ف‬Yosë noya
anishacancantohuachinpoa‫ف‬, co yonquicaiso marë‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑ËΎѸȍҡΎ‫ڏ‬
napocaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënahuë. “Ama huatama‫ف‬, o‫ف‬opatama‫ف‬, ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬
inapocosohuë‫ف‬,” co itopirinpoahuë‫ف‬, nipatama‫ف‬, a‫ف‬na piyapi yonquiatoma‫ف‬,
a‫ف‬napita nicatonpoa‫ف‬, ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗȍӕ‫ڏ‬ nosoroco‫ف‬. 32ॸAma insonta‫͑ف‬ɗѸȍË͑‫ڏ‬
cantocosohuë‫ف‬. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬, nisha quëmapi‫ف‬sa pochin niya‫ف‬itopihuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi

piyapi‫ف‬sa‫ف‬, Yosë imapisopita, ya‫ف‬ipiya noyá niya‫ف‬itopi naporini, ҡЙɗ͑ҡΎ͑‫ڏ‬
nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 33ॸCaso‫ف‬ya‫ف‬ipi huë‫ف‬. Napoaton, imoyaro‫ف‬sa‫ف‬, motëma‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬yonquirahuë. Catahuarahuë niimomototoco‫ف‬, tapantama‫ف‬.
noya Yosë imacaiso marë‫ف‬. Co caora 7ॸQuëmapiro‫ف‬sanquënpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
costarahuëso‫ف‬yonquirahuë‫ف‬. Yosë nontohuatëhua‫ف‬, ama motënpoa‫ف‬

A‫ف‬napitanta‫ف‬yacatahuarahuë inahuanta‫ف‬ niimomototahuasohuë‫ف‬. Yosë nininpoa‫ف‬
Quisocristo imacaiso marë‫ف‬. ina pochin hua‫ف‬anëntacaso marë‫ف‬.
11
1ॸCaso‫ف‬тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑Ύֆ͑Ύ͑͑‫ڏ‬ Inasachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, natëhuatëhua‫ف‬,
huë. Canpitanta‫ف‬nonanatomaco, nóya cancantarihua‫ف‬. Ina marë‫ف‬
noya nico‫ف‬. acorinpoa‫ف‬. Inapochachin sanapi‫ف‬santa‫ف‬
so‫ف‬ina‫ف‬noya natëhuachina‫ف‬, nóya
Sanapi‫ف‬sa‫ف‬Yosë imapisopita cancantapi huachi. 8ॸQuëmapi‫ف‬ton Yosëri
2ॸMa noyanquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ni‫ف‬ton, ninin. Ina quëran ahuë‫ف‬ëtahuaton, a‫ف‬na
siempre yonquiramaco. Yosë nanamën nininpitëraca‫ف‬ocoitërin. ʊ͑ΎËΎɗҡȍӕ‫ڏ‬
a‫ف‬chintohuatënquëmara, noya ton, ina quëran chachin sanapi ninin.
natëramaco. 3ॸIsonta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, 9ॸQuëmapi‫ف‬ton ninin. Ina piquëran
a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬nitotoco‫ف‬. Co insonta‫ف‬ sanapi ninin so‫ف‬in catahuacaso marë‫ف‬.

inaora nohuanton ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 10ॸNapoaton quëmapi chini chiniquën
Siempre natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, tënahuë. nanantërin. Sanapi‫ف‬saso‫ف‬so‫ف‬ina‫ف‬natëina‫ف‬.

Sanapi‫ف‬saso‫ف‬so‫ف‬ina‫ف‬natëina‫ف‬. Natëtona‫ف‬, motëna‫ف‬niimomotochina‫ف‬.
Quëmapi‫ف‬santa‫ف‬Quisocristo natëina‫ف‬. Napohuachina‫ف‬, anquëniro‫ف‬sarinta‫ف‬noya
Quisocristoso‫ف‬siempre Tata Yosë ni‫ف‬sapi. 11ॸNapoaponahuë‫ف‬, ͑ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬
natërin. 4ॸQuëmapi‫ف‬sanquëma‫ف‬co chin Yosë nosororinpoa‫ف‬. Co
motëmaquë niimomototëramahuë‫ف‬. quëmapi‫ف‬saráchin nohuantërinhuë‫ف‬.
Topinan pa‫ف‬sarama‫ف‬. Napoaton Sanapi‫ف‬santa‫ف‬nohuantërin. Quisocristo
niyontonpatama‫ف‬, pënëntohuatama‫ف‬, imapatëhua‫ف‬, napopianachin ni‫ف‬ninpoa‫ف‬.
ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, motëma‫͑ف‬ɗɗ̲Ύ̲ΎҡΎҡΎËΎ‫ڏ‬ 12ॸYa‫ف‬ipinpoa‫ف‬Yosë nininpoa‫ف‬.
sohuë‫ف‬. Sanapi‫ف‬sa‫ف‬inapopiso‫ف‬ni‫ف‬ton, Quëmapi‫ف‬ton nisahuaton, quëmapi

niimomototohuatama‫ف‬, tapanarama‫ف‬. nininpitën quëran sanapi ninin. Naporo
Inapochachin Yosë nontohuatama‫ف‬, ama quëra huarë‫ف‬sanapi‫ف‬sa quëran
niimomototocosohuë‫ف‬. 5,6ॸCrico ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ya‫ف‬huërëhua‫ف‬. ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
sanapiro‫ف‬sanquëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ ton, ina pochin ya‫ف‬huërëhua‫ف‬. Napoaton
so‫ف‬yama‫ف‬natëtoma‫ف‬, motëma‫͑ف‬ɗɗ̲Ύ̲Ύ‫ڏ‬ ya‫ف‬ipinpoa‫͑ف‬ЙΎЙɗ͑Ëȍɗ͑͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
totërama‫ف‬. Sanapi topinan moto‫ف‬ poa‫ف‬.
pa‫ف‬pachina, piyapi‫ف‬sari co noyahuë‫ف‬ 13-15ॸIporaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, imoyaro‫ف‬sa‫ف‬,
ni‫ف‬pi. “Co noya sanapihuë‫ف‬. Quëmapi cancanëma quëran yonquico‫ف‬noya

pochin cancantaton, chiniquën nanan nicacamaso marë‫ف‬. Quëmapinpoa‫ف‬
nohuantërin,” topi. Napoaton, niya‫ف‬irëhua‫ف‬. Co ain pa‫ف‬macaso‫ف‬nohuantë
imoyaro‫ف‬sa‫ف‬, niyontonpiquë Yosë rëhuahuë‫ف‬. Sanapi‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ainën
nontohuatama‫ف‬, Ѹɗľ̲Йфľ͑ɗɗ̲Ύ̲ΎҡΎ‫ڏ‬ a‫ف‬pamarin. A‫ف‬pamahuachinara, noya
toco‫ف‬. Yapënëntohuatamanta‫ف‬, ͑ɗɗ̲Ύ̲Ύ‫ڏ‬ ni‫ف‬nama‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosëri ain quëtërin,
totoco‫ف‬. Co niimomototohuatamahuë‫ف‬, tënama‫ف‬. Napoaton Crico sanapi‫ف‬sanquëma‫ف‬
co natëtona‫ف‬piro‫ف‬sa pochinhuë‫ف‬ Yosë nontohuatamara, niimomototërama‫ف‬.
ni‫ف‬sarinënquëma‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Sanapi‫ف‬sa‫ف‬co Noya naporama‫ف‬, tënahuë. 16ॸA‫ف‬naquëma‫ف‬
nisha yonquiatoma‫ف‬, yano‫ف‬huiramacoi Quisocristo sha‫ف‬huirapirin. Sontaro‫ف‬sari

nimara. Quiyaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co yamapachinara, naporo‫ف‬tashi‫ف‬
yano‫ف‬huirainquëmahuë‫ف‬. Co nisha nisha ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë‫ف‬coshatopi.
a‫ف‬chinaihuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi parti imapisopita 24ॸCosharo‫ف‬masahuaton, ֤٘ΎѸЙфɗ͑‫ڏ‬
inachachin napopi. quën,” Tata Yosë itahuaton, së‫ف‬panin.

Së‫ف‬panahuaton, a‫ف‬naya a‫ف‬naya quëtërin.
Niyontonpachinara, a‫ف‬naquën co “Ca nonëhuë pochin iso‫ف‬. Ca‫ف‬co‫ف‬.
noyahuë‫ف‬nipiso‫ف‬ Canpita marë‫ف‬chiminarahuë. Nonëhuë
17ॸNiyontonpatama‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya ohuanarinaco. Niyontonpatama‫ف‬,
nicacaso‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, a‫ف‬naquëma‫ف‬co chiminahuëso‫ف‬yonquiatomaco, pi‫ف‬pian
noyahuë‫ف‬ninama‫ف‬. Co ina marë‫ف‬noya cosharo‫ف‬ca‫ف‬co‫ف‬,” itërin. 25ॸͮ͑ɗËΎѸȍҡΎ‫ڏ‬
ni‫ف‬nanquëmahuë‫ف‬. Napoaton pënë͑ф͑‫ڏ‬ huachinara, tasa‫ف‬huaya manin. “Huë͑ɗ‫ڏ‬
quëma‫ف‬. 18ॸYosë chinotacaso marë‫͑ف‬ɗֆΎ͑ҡΎ͑‫ڏ‬ nëhuë pochin iso‫ف‬. Huënainëhuë
patamara, a‫ف‬naquëma‫ف‬nisha nisha pa‫ف‬sarin ni‫ف‬ton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬cancanëna‫ف‬
ninontatoma‫ف‬, nino‫ف‬huirama‫ف‬, natantërahuë. anoyatarahuë. Iraca quëra huarë‫ف‬
Pi‫ف‬pisha natëtërahuë. 19ॸCo ya‫ف‬ipi cancanëma pënëntopiso‫ف‬nanan ya‫ف‬huërin. Iporaso‫ف‬
quëran imapatamahuë‫ف‬, ͑ɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ nipirinhuë‫ف‬nasha nanan
rama‫ف‬. Co napopinachin yonquiaramahuë‫ف‬. sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬imacamaso marë‫ف‬.
Ina quëran Yosë cancanën manëhuasopita Chiminarahuë ni‫ف‬ton, ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
nohuitërinënpoa‫ف‬. Co nisha nisha yonquirë ranquëma‫ف‬. Ca yonquiatomaco, o‫ف‬oco‫ف‬.
huahuë‫ف‬. A‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co noya Ipora quëra huarë‫ف‬inapoatoma‫ف‬,
yonquiatonahuë‫ف‬, co no‫ف‬tëquën imapihuë‫ف‬. yonquico‫ف‬,” itërin Quisosori. Ina
20,21ॸQuisocristo yonquicaso marë‫͑ف‬ɗֆΎ͑ҡΎ͑‫ڏ‬ sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, ipora huanta‫ف‬
huatoma‫ف‬, coshatapomarahuë‫ف‬, a‫ف‬naquëma‫ف‬ niyontonpatëhuara, inaporëhua‫ف‬.
co ninosoroatomahuë‫ف‬, niapiratërama‫ف‬. 26ॸ“Oshanënpoa‫ف‬inquitinpoaso marë‫ف‬
A‫ف‬naroachin canpitaora cosharonëma‫ف‬ Quisocristo chiminin,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬,

ca‫ف‬nama‫ف‬. Co nipatomatëramahuë‫ف‬. ʊ͑ЙΎҡΎ‫ڏ‬ cosharo‫ف‬ina nonën pochin nininso‫ف‬
huatamara, a‫ف‬naquën tanapi. A‫ف‬naquënso‫ف‬ ca‫ف‬nëhua‫ف‬. Huënainën pochin nininso‫ف‬
nipirinhuë‫ف‬na‫ف‬con o‫ف‬otona‫ف‬, no‫ف‬pipi. o‫ف‬orëhua‫ف‬. Inapotohuatëhua‫ف‬,
Napoatoma‫ف‬, co nanitëramahuë‫ف‬Quisocristo a‫ف‬napitanta‫ف‬nicatonpoa‫ف‬, Quisocristo
chimininso‫ف‬yonquiatoma‫ف‬coshatacamaso‫ف‬. chimininso‫ف‬nitotapi. Sinioro
22ॸCo noyahuë‫ف‬ninama‫ف‬, tënahuë. Corto o‫ف‬mantaquë huarë‫ف‬chimininso‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
pëiquë co ina pochin nicacaso‫ف‬ tëhua‫ف‬, ca‫ف‬ahua‫ف‬, o‫ف‬oahua‫ف‬.
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Pahuantërinsopitanta‫ف‬ 27ॸIna marë‫ف‬niyontonpatama‫ف‬, ama,
tapanpi. Pëinëma‫ف‬ya‫ف‬huëtërinquëma‫ف‬inaquë iyaro‫ف‬sa‫ف‬, topinan quëran ca‫ف‬cosohuë‫ف‬.

coshatacamaso‫ف‬. Chinotacaso marë‫ف‬ Ama nisha nisha yonquiatoma‫ف‬,
niyontonpatama‫ف‬, co tëhuënchachin o‫ف‬ocosohuë‫ف‬. ͮɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗЙΎ̲‫ڏ‬
ninosorohuatamahuë‫ف‬, Yosë co noyahuë‫ف‬ rahuë‫ف‬, o‫ف‬opatama‫ف‬, Quisoso
ni‫ف‬ninquëma‫ف‬, tënahuë. tëpana‫ف‬piro‫ف‬sa pochin cancantarama‫ف‬.
Pa‫ف‬pi oshahuanarama‫ف‬. 28ॸNapoaton
Quisocristo chimininso‫ف‬ canpitaora yonquinëma quëran
yonquiatëhua‫ف‬, ca‫ف‬nëhuaso‫ف‬ no‫ف‬tëquën yonquico‫ف‬. Pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬
(Mt. 26.26-29; Mr. 14.22-25; Lc. 22.14-20) co noyahuë‫ف‬yonquihuatama‫ف‬, ͑͑ɗ͑‫ڏ‬
23ॸSinioro
sha‫ف‬huitërincoiso chachin toco huachi. NoyapiachinsáËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
nani sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Iraca Cotasëri tatoma‫ف‬, ca‫ف‬co‫ف‬, o‫ف‬oco‫ف‬. 29ॸOshanënpoa‫ف‬
inquitinpoaso marë‫ف‬chiminin. Co mosharama‫ف‬. Co nanpiton natanpirinquë

oshanëma marë‫ف‬sëtohuatamahuë‫ف‬, mahuë‫ف‬, sopai nohuanton, inapita
topinan quëran ca‫ف‬sarama‫ف‬. Topinan chinotërama‫ف‬. 3ॸIporahuanta‫ف‬a‫ف‬naquën
quëran ca‫ف‬patama‫ف‬, topinan quëran Quisocristo pinopi. “Co Quisocristo
o‫ف‬opatama‫ف‬, na‫ف‬con oshahuanarama‫ف‬. Ina natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co inaso‫ف‬Yosë
marë‫ف‬Yosë ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. hui‫ف‬ninhuë‫ف‬,” toconpi. Sopai nohuanton,
Quisocristo chimininso‫ف‬co no‫ف‬tëquën napopi. Co Ispirito Santo natëpihuë‫ف‬.
yonquiramahuë‫ف‬. 30ॸNapoaton Ispirito Santo ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬,
a‫ف‬naquëma‫ف‬caniorama‫ف‬, iquitërama‫ف‬. catahuarinpoa‫ف‬Quisocristo natëcaso‫ف‬.
A‫ف‬naquënso‫ف‬ina marë‫ف‬chiminin. “Quisocristoichin natërahuë huachi.
31ॸYa‫ف‬ipi cancanënpoa quëran huarë‫ف‬ Inaso‫ف‬hua‫ف‬anëntërinco,” tënëhua‫ف‬.
imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ni‫ف‬ton, Ispirito Santo nohuanton, naporëhua‫ف‬.
yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬yonquirë 4ॸYosë acorinpoa‫ف‬nisha nisha nitotacaso‫ف‬.
huasopita naniantohuatëhua‫ف‬, co Yosë Ispirito Santo chachin catahuarinpoa‫ف‬noya

ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬. 32ॸA‫ف‬na tahuëri nicacaso‫ف‬. 5ॸSinioro nohuanton, nisha nisha
oshahuano‫ف‬sa‫ف‬parësipa‫ف‬sapi. Inaquë ninëhua‫ف‬a‫ف‬napita catahuacaso marë‫ف‬.
Yosëri ana‫ف‬intomiatarin huachi. Nisha nisha nirihuarahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬
Imarëhuasopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co Yosë natërëhua‫ف‬. 6ॸA‫ف‬naya a‫ف‬nayanpoa‫ف‬
nohuantërinhuë‫ف‬parësitopiquë ananitërinpoa‫ف‬nisha nisha nicacaso‫ف‬.
a‫ف‬painpoaso‫ف‬. Napoaton iporaso‫ف‬pi‫ف‬pian Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬Yosë chachin catahuarinpoa‫ف‬.
ana‫ف‬intarinpoa‫͑ف‬Ύֆ͑ΎֆֆΎ͑нӕɗË‫ڏ‬ 7ॸCo canpoara nanitopirëhuahuë‫ف‬, Ispirito
huaso marë‫ف‬. Ina quëran co ayaro‫ف‬ Santo ananitërinpoa‫ف‬ma‫ف‬ѸΎ͑ɗ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬

tahuëri ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬. tërinso‫ف‬nicahuaso‫ف‬. Catahuarinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton,
33ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noyapiachin a‫ف‬napitanta‫ف‬catahuarihua‫ف‬noya noya
cancantatoma‫ف‬, Quisocristo chimininso‫ف‬ imacaiso marë‫ف‬. 8ॸIspirito Santo nohuanton,
yonquicaso marë‫ف‬niyontonco‫ف‬. Ina a‫ف‬naquën noya nitotërin pënëntacaso‫ف‬.
marë‫ف‬niyontonpatama‫ف‬, ama No‫ف‬tëquën yonquiaton, pënëntarin huachi.
a‫ف‬naroachin ca‫ف‬cosohuë‫ف‬. Nininaco‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬nitotërin noya a‫ف‬chinacaso‫ف‬.
Ya‫ف‬ipi ninanihuatama‫ف‬, napopinachin 9ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬catahuarin chiniquën Yosë
ca‫ف‬co‫ف‬. 34ॸA‫ف‬naquën tanahuachina‫ف‬, natëcaso‫ف‬. “Yosë ya‫ف‬ipiya nanitaparin,”

inahuara pëinënaquë coshachina‫ف‬. Ina ta‫ف‬tona‫ف‬, ina nontopi. Nontohuachinara,
quëran noya niyontonpatama‫ف‬, co Yosë Yosëri na‫ف‬con catahuarin. A‫ف‬nanta‫ف‬Ispirito
ana‫ف‬intarinquëmahuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri Santo catahuarin cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫͑ف‬Ύֆҡ‫ڏ‬
pa‫ف‬sarahuë nicaponquëma‫ف‬. Naporo‫ف‬ caso marë‫ف‬. 10ॸA‫ف‬naquën nani ma‫ف‬sha Yosë
na‫ف‬con na‫ف‬con a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. pochin nininso‫ف‬nanitaparin. A‫ف‬naquën
Yosë yonquirinso chachin cancanën
Ispirito Santo nisha nisha quëran anitotërin a‫ف‬napita sha‫ف‬huitacaiso
catahuarinpoaso‫ف‬ marë‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎ͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
12
1ॸApira Ispirito Santo naporinso‫ف‬, ton, macarisona catahuarinso‫ف‬nitoninorin.
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬chinchinquëma‫͑ف‬ɗҡΎҡ‫ڏ‬ æΎʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎËȍɗ͑ֆËҡȍӕфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
camaso marë‫ف‬. Ina tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬. Sopairinta‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬catahuarin
rinpoa‫ف‬nohuantërinso‫ف‬nicacahuaso‫ف‬. nonpintinpoaso marë‫ف‬. Napoaton a‫ف‬napita
A‫ف‬naya a‫ف‬nayanpoa‫ف‬catahuarinpoa‫ف‬. pënënpachinpoa‫ف‬, ninocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
2ॸIraca co Yosë natëyatërapomahuë‫ف‬, Nonpin nanan nipachina, sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬
nisha nisha yonquiatoma‫ف‬, mamanshi ama natëcaso marëhuë‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬
Ispirito Santo nohuanton, nisha nananquë no‫ف‬tëquën nonchiitoncohuë‫ف‬.

nonpiso pochin nonpi. æΎ͑ҡ͑ҡΎËȍɗ͑‫ڏ‬ Nantëhuënta‫ف‬nohuantërahuë. 16ॸHuëratë
chinhuë‫ف‬nonpi. Yosë yonquicaiso marë‫ف‬ huënta‫ف‬nontërinco naporini, “Caso‫ف‬
napopi. A‫ف‬nanta‫ف‬ina pochin nonpachinara, quëma huëratënco. Co ya‫ف‬pirancohuë‫ف‬.
natanin. Co inaora nitotaponahuë‫ف‬, Ispirito Napoaton co nohuantancoso‫ف‬
Santo catahuarin natanacaso‫ف‬. ͮҡ͑ȍӕ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” itërinco naporini, co
ton, ma‫ف‬sona tëninso‫ف‬sha‫ف‬huirin. 11ॸYa‫ف‬ipi no‫ف‬tëquën nonchiitoncohuë‫ف‬. Huëratë
imarëhuasopita catahuarinpoa‫ف‬. A‫ف‬naichin huënta‫ف‬nohuantërahuë.
Ispirito Santo niponahuë‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬ 17ॸYa‫ف‬pirinpoasáchin ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬
nisha nisha nitotahuaso‫ف‬. Ina nohuanton, naporini, ¿ma quëranta‫ف‬natanchitëфɗ‫ڏ‬

a‫ف‬naquën nitopënëntërin. Ina nohuanton, huahuë‫ ?ف‬Huëratënpoasáchin
a‫ف‬nanta‫ف‬nitononëntërin. Ispirito Santo ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬naporini, ¿ma quëranta‫ف‬
ananitërinpoaso‫ف‬. Inaora nohuantërinso‫ف‬ imëchitërihuahuë‫ ?ف‬tënahuë. 18ॸYosëso‫ف‬
catahuarinpoa‫ف‬ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬nisha nisha acotërinpoa‫ف‬. Ina
nitotahuaso‫ف‬. nohuanton, imiranpoa‫ف‬, nantënpoa‫ف‬,
ya‫ف‬piranpoa‫ف‬, inapita ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬.
A‫ف‬na huëntona pochin ninëhuaso‫ف‬ 19ॸA‫ف‬naichin ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬naporini, co
12ॸNi‫ف‬cochi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Piyapinpoa‫ف‬ nonënpoa‫ف‬inaichitonhuë‫ف‬. Napoaton
a‫ف‬naichin nonënpoa‫ف‬nirihuarahuë‫ف‬, nisha nisha nisha acotërinpoa‫ف‬. 20ॸʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬
nisha ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬piranpoa‫ف‬, chin Yosë huëntonënquë nisha nisha
nantënpoa‫ف‬, imiranpoa‫ف‬, inapita ninëhua‫ف‬. Nisha nisha nirihuarahuë‫ف‬,
ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬. Inapochachin Quisocristo a‫ف‬na huëntona pochin ninëhua‫ف‬.
imarëhuasopita nisha nisha nirihuarahuë‫ف‬, Nonënpoa pochin ninëhua‫ف‬noya noya
a‫ف‬na huëntoinchin ninëhua‫ف‬. Nonën pochin nicatahuacaso marë‫ف‬. “Co noya noya
Quisocristo ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. 13ॸIspirito Santo nitotërahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co Yosë nohuantë
chachin Quisocristo huëntonënquë rincohuë‫ف‬,” co ta‫ف‬caso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. A‫ف‬naquënpoaso‫ف‬ Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬nohuantërinpoa‫ف‬.
Cotioro‫ف‬sanpoa‫ف‬. A‫ف‬naquëmaso‫ف‬nisha
piyapinquëma‫ف‬. Nipomarahuë‫ف‬, ͑ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬ Ninocaninsopita pënëninso‫ف‬
chin Yosë ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬ 21ॸIsonta‫ف‬,iyaro‫ف‬sa‫ف‬, yonquico‫ف‬.
canpitaora marë‫ف‬sacatërama‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬ Ya‫ف‬pirari imira nocanin naporini,
nani tahuëri patronëma‫ف‬asacatëфɗ͑ř͑‫ڏ‬ “Quëmaso‫ف‬napoonan. Co nohuantëф͑‫ڏ‬
quëma‫ف‬. Nisha nishanpoa‫ف‬nipirihuahuë‫ف‬, quënhuë‫ف‬,” itërin naporini, co no‫ف‬tëquën
Ispirito Santo catahuarinpoa‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ nonchiitonhuë‫ف‬. Motënpoanta‫ف‬co
aporihuanëhua‫ف‬. Quisocristo imarëhua‫ف‬ nantënpoa‫ف‬nocanacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
ni‫ف‬ton, huëntonënquë aya‫ف‬coninpoa‫ف‬, a‫ف‬na Ya‫ف‬piranpoa‫ف‬, imiranpoa‫ف‬, motënpoa‫ف‬,
huëntoinchin ninëhua‫ف‬. Ya‫ف‬ipi imarëȍӕѸΎ‫ڏ‬ nantënpoa‫ف‬, ya‫ف‬ipiya nohuantërëhua‫ف‬.
pita Ispirito Santo ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. Inapochachin co canpoa capini
14ॸNonënpoa‫ف‬a‫ف‬naichin nipirinhuë‫ف‬, ninocanacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
nisha nisha ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬. ͮ͑ҡř͑‫ڏ‬ Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬Yosë nohuantërinpoa‫ف‬.
poa‫ف‬, imiranpoa‫ف‬, tonanpoa‫ف‬, inapita 22ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Ninopinënpoa‫ف‬,
ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬. 15ॸNantëhuë nontërinco sa‫ف‬poronënpoa‫ف‬, ɗ͑ЙɗҡЙΎËȍɗ͑͑ɗ͑ɗ͑ѸΎ‫ڏ‬

naporini, “Caso‫ف‬co imirancohuë‫ف‬. pita co a‫ف‬ninquëchin ya‫ف‬noponahuë‫ف‬,
Napoaton co nohuantancoso‫ف‬ na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërëhua‫͑͑ف‬ЙɗË‫ڏ‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” itërinco naporini, co huaso‫ف‬. Noya noya ananpirinpoa‫ف‬. Co
inapita ya‫ف‬huëtërinpoahuë‫ف‬naporini, pënëntacaiso marë‫ف‬. Naporahuaton,

chimiintërihuahuë‫ف‬. 23ॸTë‫ف‬tëtënpoa‫ف‬, a‫ف‬naquëonta‫ف‬acorin Quisocristo
pinënpoa‫ف‬, tonanpoa‫ف‬, inapita co nanamën a‫ف‬chinacaiso marë‫ف‬. Yosë
cancanënpoa pochin nohuantërëȍӕ‫ڏ‬ nohuanton, a‫ف‬naquën nani ma‫ف‬sha
huë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, noya nitaparëhua‫ف‬. nanitaparin. A‫ف‬naquën acorin
Taparonënpoapitanta‫ف‬noya imotërë cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬anoyatacaso marë‫ف‬.
hua‫ف‬. 24ॸImiranpoa‫ف‬, tanpaquënpoa‫ف‬, A‫ف‬naquën acorin a‫ف‬napita catahuacaso
ya‫ف‬piranpoa‫ف‬, inapita co niimotërëȍӕ‫ڏ‬ marë‫ف‬. A‫ف‬naquën acorin hua‫ف‬an pochin
huë‫ف‬. Nisha nisha ya‫ف‬huëtopirinpoahuë‫ف‬, nicacaso marë‫ف‬. A‫͑ف‬нӕř֤͑ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬ipiya nohuantërëhua‫ف‬. ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ ton, nisha nananquë nonpiso pochin
ton, co a‫ف‬ninquëchin nininsopitahuë‫ف‬ nonin. 29ॸCo ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬acorinpoahuë‫ف‬
na‫ف‬con na‫ف‬con coidarëhua‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ paaton a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬. Co
chin Yosë huëntonënquë ninëhua‫ف‬. ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬nitopënëntërëhuahuë‫ف‬. Co
Ya‫ف‬ipi imarëhuasopita napopianachin ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬Quisocristo nanamën
nohuantërëhua‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬co a‫ف‬chinacaso‫ف‬ananitërinpoahuë‫ف‬. Co
chiniquën nanantaponahuë‫ف‬, tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬nani ma‫ف‬sha nanitaparëȍӕ‫ڏ‬
chin noya catahuarinënpoa‫ف‬. Co huë‫ف‬. 30ॸCo ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ananitëфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
a‫ف‬ninquëchin pënëntopirinahuë‫ف‬, huë‫ف‬cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬anoyatacaso‫ف‬. Co
inahuanta‫ف‬Yosë marë‫ف‬sacatapi ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬nisha nananquë nonëȍӕ‫ڏ‬
noya niahua‫ف‬. 25ॸNapoaton Quisocristo huë‫ف‬. Nisha nanan natanpatëhuara, co
imarëhuasopita capini co nino‫ف‬huicaso‫ف‬ ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬natanëhuahuë‫ف‬. Co
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Nicatahuacaso‫ف‬ ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬inachachin nicacaso‫ف‬
ya‫ف‬huërin. Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑ɗ͑ΎËȍӕ͑‫ڏ‬ acorinpoahuë‫ف‬. ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎ͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
sohuë‫ف‬. Noya nini‫ف‬tëhua‫ف‬, ya‫ف‬hua‫ف‬ahua‫ف‬. ton, nisha nisha ninëhua‫ف‬. 31ॸYosë
26ॸMaquënënpoa tëranta‫ف‬iquitohuatë nontoco‫ف‬Ispirito Santo catahuainquëma‫ف‬
huara, ya‫ف‬ipi nonënpoa‫ف‬iquitërëhua‫ف‬. noya noya nicacamaso‫ف‬. A‫ف‬napita
Inapochachin Quisocristo imarëhuaso catahuaco‫ف‬noya imacaiso marë‫ف‬. Piyapi
capini, a‫ف‬naya tëranta‫ف‬ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎȍӕ‫ڏ‬ nosorocaso‫ف‬noya noya, tënahuë. Ina
china, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ninosoroa‫ف‬ahua‫ف‬. a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬.
A‫ف‬nanta‫ف‬a‫ف‬napitari noya ni‫ف‬pachina,
ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬noya cancantahua‫ف‬. Co Ninosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬
13
niapiratatëhuë‫ف‬, noya ninosorocaso‫ف‬ 1ॸA‫ف‬naquënpoa‫ف‬nisha nananquë
ya‫ف‬huërin. nonpiso pochin nitononëhua‫ف‬.
Anquëni pochachin nonarihuarahuë‫ف‬, co
Nisha nisha acorinpoaso‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosorohuatëhuahuë‫ف‬, topinan
27ॸYa‫ف‬ipiimarëhuasopita a‫ف‬na quëran nonarihua‫ف‬. Noncaropiso pochin
huëntoinchin ninëhua‫ف‬. Nonën pochin Yosë nataninpoa‫ف‬. 2ॸA‫ف‬naquënpoa‫ف‬noya
Quisocristo ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ nitotërëhua‫ف‬pënëntacaso‫ف‬. ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
nohuantërinpoa‫ف‬. 28ॸYosë nisha nisha rinso cháchin nitotërëhua‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya
acorinpoa‫ف‬imarëhuasopita capini nitotarihuarahuë‫ف‬, co piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
nicatahuahuaso marë‫ف‬. Quisocristo huatëhuahuë‫ف‬, topinan quëф͑͑ɗҡΎҡфɗ‫ڏ‬
isoro‫ف‬paquë nipon, a‫ف‬naquën acorin hua‫ف‬, co Yosë noya ni‫ف‬sarinpoahuë‫ف‬.
paaton nanamën a‫ف‬chinacaiso marë‫ف‬. Ina A‫ف‬naquënpoa‫ف‬chiniquën Yosë
ni‫ف‬pisopita chachin. Inapita‫ف‬ton Yosëri natërëhua‫ف‬. Yosë nontohuatëhua‫ف‬,
acorin. Ina quëran a‫ف‬napitanta‫ف‬acorin ma‫ف‬sha sacai‫ف‬nininso‫ف‬nanitaparëhua‫ف‬.
Motopi chi‫ف‬ȍӕɗ͑ËËѸΎЙΎËȍɗ͑͑͑ɗҡЙ‫ڏ‬ ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬a‫ف‬naquën

pirëhuahuë‫ف‬, co piyapi nosorohuatëȍӕ‫ڏ‬ nitotërin a‫ف‬chinacaso‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri co
huë‫ف‬, topinan quëran natërëhua‫ف‬, co huachi a‫ف‬chinacaso‫ف‬ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬.
Yosë noya ni‫ف‬sarinpoahuë‫ف‬. ͮɗ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ Pënëntacaso‫ف‬, a‫ف‬chinacaso‫ف‬, inapita co
caso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërin. ya‫ف‬huëmiatarinhuë‫ف‬. Ninosorocaso‫ف‬
3ॸA‫ف‬naquënpoa‫ف‬ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanënpoa‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con Yosëri
sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬quëtërëhua‫ف‬. Co tëȍӕř͑‫ڏ‬ nohuantërin. Co onporonta‫ف‬inaso‫ف‬
chachin nosorohuatëhuahuë‫ف‬, topinan ayaponhuë‫ف‬. Co onporonta‫ف‬nisha
quëran quëtarihua‫ف‬. “Pën quëran cancantacaso‫ف‬ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬. 9ॸIporaso‫ف‬
yatëpapirinacohuënta‫ف‬, imamiatarahuë,” ya‫ف‬ipi co nitotarihuahuë‫ف‬. Co ya‫ف‬ipi
tarihuarahuë‫ف‬, co piyapi nosorohuatë no‫ف‬tëquën nitopënëntarihuahuë‫ف‬. 10ॸA‫ف‬na
huahuë‫ف‬, co manta‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬Ë͑фɗȍӕ‫ڏ‬ tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬ipiya
huë‫ف‬. nitotarihua huachi. Naporo‫ف‬co
4ॸPiyapi nosorohuatëhua‫ف‬, co a‫ف‬chinacaso‫ف‬ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬. Co huachi
yano‫ف‬huirihuahuë‫ف‬. Noya nontatëhua‫ف‬, nipënënacaso‫ف‬ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬.
catahuarihua‫ف‬. Nosorohuatëhua‫ف‬, co a‫ف‬na 11ॸIraca hua‫ف‬huatarihua‫ف‬, hua‫ف‬huasha
piyapi a‫ف‬piratarihuahuë‫ف‬. æΎ͑ΎË͑фɗȍӕ‫ڏ‬ pochin nonëhua‫ف‬, hua‫ف‬huasha pochin

huë‫ف‬. “Caso‫ف‬noya noyaco,” co tarihuahuë‫ف‬. yonquirëhua‫ف‬. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nani
5ॸPiyapi nosorohuatëhua‫ف‬, co pi‫ف‬pisha mashotërëhua‫ف‬. Co huachi hua‫ف‬huasha
tëranta‫ف‬atapanarihuahuë‫ف‬. Co canpoara pochin nonëhuahuë‫ف‬. Co huachi
yonquinënpoasachin yonquicaso‫ف‬ hua‫ف‬huasha pochin ninëhuahuë‫ف‬.
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬nosoroatëhua‫ف‬, 12ॸHua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬pi‫ف‬pisha yonquipiso pochin
yonquiarihua‫ف‬. Tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑͑ΎѸΎфΎȍӕ‫ڏ‬ iporaso‫ف‬pi‫ف‬pisha Yosë nohuitërëhua‫ف‬.

tëhua‫ف‬, no‫ف‬huipirinënpoahuënta‫ف‬co Hua‫ف‬na huënaratërinquë sacoshin
no‫ف‬huirihuahuë‫ف‬. Pinopirinënpoahuënta‫ف‬, hua‫ف‬yanënpoa‫ف‬quënanë‫ف‬. Inapochachin
co ina yonquiarihuahuë‫ف‬, naniantarihua‫ف‬. iporaso‫ف‬pi‫ف‬pisha Yosë nohuitërëhua‫ف‬.
6ॸA‫ف‬na piyapi co noyahuë‫ف‬nipachina, Yosë‫ف‬paso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬a‫ف‬nínquëchin Yosë
tëhuënchachin sëtarihua‫ف‬. Co naporinso‫ف‬ nohuitarihua‫ف‬. Iporaso‫ف‬co Yosë pochin
yonquiatëhua‫ف‬, a‫ف‬napita sha‫ف‬huitacaso‫ف‬ ya‫ف‬ipiya nitotarihuahuë‫ف‬. Inatohuaso‫ف‬
pa‫ف‬yatarihuahuë‫ف‬. No‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗȍӕ‫ڏ‬ nipirinhuë‫ف‬ya‫ف‬ipiya nitotarihua‫ف‬. Yosë
china, canpoanta‫ف‬noya cancantarihua‫ف‬. noyá nohuitërinpoa‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri
7ॸA‫ف‬napita nosorohuatëhua‫ف‬, co onporonta‫ف‬ canpoanta‫ف‬inapochachin Yosë noyá
pinorihuahuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nanan nohuitontarihua huachi. 13ॸCancanënpoa
natantohuatëhua‫ف‬, co a‫ف‬naroachin natëҡфɗ‫ڏ‬ quëran huarë‫ف‬Yosë natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
huahuë‫ف‬. Noya yonquiarihua‫ف‬. “Yosë “Co onporonta‫ف‬nonpintarinpoahuë‫ف‬,”
nohuanton, oshaquëran noya cancantapon ta‫ف‬tëhua‫ف‬, inasachin ninacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
nimara,” tarihua‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎҡΎЙɗфɗ͑ř͑‫ڏ‬ Ninosorocasonta‫ف‬ya‫ف‬huërin. Yosëso‫ف‬na‫ف‬con
poahuënta‫ف‬, ahuantarihua‫ف‬. na‫ف‬con nohuantërin ninosorocahuaso‫ف‬.
8ॸIpora quëra huarë‫ف‬nosoromiatacaso‫ف‬
ya‫ف‬huërin. A‫ف‬naquën ipora pë͑ř͑ҡЙɗфɗ‫ڏ‬ Nisha nananquë nonpiso‫ف‬
14
nahuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri co huachi pë͑ř͑ҡ‫ڏ‬ 1ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya
caso‫ف‬ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬Yosë ninosoroco‫ف‬. Ina quëran Yosë
chinotatona‫ف‬, nisha nananquë nonpiso nontoco‫ف‬Ispirito Santo catahuainquëma‫ف‬
pochin nonpi. A‫ف‬na tahuëriso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ ma‫ف‬sona nohuantërinso‫ف‬nicacamaso‫ف‬.
huë‫ف‬co huachi ina pochin nonacaso‫ف‬ Noya pënëntacaso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con
nohuantoco‫ف‬. 2ॸA‫ف‬naquën Ispirito Santo marë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri inimicoro‫ف‬sa‫ف‬

nohuanton, nisha nananquë nonpiso huë‫ف‬pachinara, cornita pihuipirinahuë‫ف‬
pochin nonpi. Co natantochinachinhuë‫ف‬ sontaro‫ف‬sa‫ف‬përacaso marë‫ف‬. Co
nonpi ni‫ف‬ton, co a‫ف‬napita natantopihuë‫ف‬. no‫ف‬tëquën pihuihuachinahuë‫ف‬, co
Yosëichin natanin. Co piyapi sontaro‫ف‬sa‫ف‬niyontonpihuë‫ف‬inimicoro‫ف‬sa‫ف‬
nitotërinso‫ف‬nonsapirinhuë‫ف‬, co a‫ف‬napita a‫ف‬pacaiso marë‫ف‬. 9ॸInapochachin
natanpihuë‫ف‬. 3ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Yosë canpoanta‫ف‬nisha nananquë nonpiso
nanamënso‫ف‬a‫ف‬chintohuatëhua‫ف‬, noya pochin nontohuachinënpoa‫ف‬, ËΎ͑ҡ͑‫ڏ‬
nataninënpoa‫ف‬. Ina yonquihuachina‫ف‬, rihuahuë‫ف‬. Topinan quëran nonsapi.
noya noya imasapi. Pënënpatëhua‫ف‬, 10ॸTëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nisha nisha
achinicancanarihua‫ف‬. Sëtopirinahuë‫ف‬, nanan ya‫ف‬huërin. Nisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬

natanatonpoa‫ف‬, chiniquën cancantapi ninontacaso marë‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. 11ॸCo
huachi. 4ॸNisha nananquë nonpiso nitotohuatëhuahuë‫ف‬, ËΎ͑ҡ͑фɗȍӕ‫ڏ‬
pochin nonpachina‫ف‬, inahuara Yosë huë‫ف‬. “Nisha piyapi ni‫ف‬ton, nisha
yonquiatona‫ف‬, chiniquën cancantapi. nananquë nonin,” tënëhua‫ف‬. æΎ͑ɗ͑Ύ͑ҡ‫ڏ‬
Nipirinhuë‫ف‬, Yosë nanamën caso‫ف‬nanitarihuahuë‫ف‬. 12ॸNa‫ف‬ËΎ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
a‫ف‬chintohuachinënpoa‫ف‬, ya‫ف‬ipi imarëȍӕ‫ڏ‬ tërama‫ف‬Ispirito Santo catahuainquë
sopita natanpatëhua‫ف‬, chini chiniquën maso‫ف‬. Nisha nisha nicacamaso‫͑ف‬Ύȍӕ͑‫ڏ‬
cancantarihua‫ف‬. tërama‫ف‬. Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬nipatama‫ف‬,
5ॸNisha nananquë pochin nonacaso‫ف‬ a‫ف‬napita imarinsopita catahuaco‫ف‬Yosë
noya nipirinhuë‫ف‬, Yosë nanamën pochin cancantacaiso marë‫ف‬.
a‫ف‬chinacaso‫ف‬noya noya, tënahuë. Ina
na‫ف‬con na‫ف‬con Yosë nohuantërin. Nisha Ma‫ف‬sona nonpisonta‫ف‬
nananquë nonpachina, ina piquëran sha‫ف‬huicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
ma‫ف‬sona tëninso‫ف‬nonapon a‫ف‬naquën 13ॸNapoaton nisha nananquë nonpiso
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Imaramasopita pochin yanonpatama‫ف‬, Yosë nontoco‫ف‬
natanatoma‫ف‬, noya yonquicamaso marë‫ف‬ ma‫ف‬sona nonamaso‫ف‬nitotamaquë. Ina
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. 6ॸYosë quëran nitotatoma‫ف‬, canpita nananquë
a‫ف‬chintohuachincora, inachachin, chachin piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitoco‫ف‬. 14ॸNisha
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Ina nananquë Yosë nontohuato, Ispirito
anitotohuachincora, nanamën chachin Santo nohuanton, nontopirahuë‫ف‬,
a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Inapotato, Ëҡȍӕ‫ڏ‬ ma‫ف‬sona tënahuëso‫ف‬co nitotërahuë‫ف‬.
ranquëma‫ف‬noya noya imacamaso marë‫ف‬. 15ॸCo nohuantërahuë‫ف‬topinan quëran
Nisha nananquë nonpiso pochin Yosë nonta‫ف‬huaso‫ف‬. Yonquiato, canta‫ف‬

nontëranquëma‫ف‬naporini, ËΎ͑ҡɗ͑ҡΎ‫ڏ‬ Yosë nonchi, tënahuë. Nisha nananquë
macohuë‫ف‬. Co ina quëran noya noya pochin cantapirahuë‫ف‬, co nohuantëф‫ڏ‬
imaitomahuë‫ف‬. Canpita nananquë huë‫ف‬topinan quëran cantaca‫ف‬huaso‫ف‬.
pënënpatënquëma‫ف‬, tëhuënchachin Yonquiato, canta‫ف‬Yosë cantanën noya
natanamaco. canta‫ف‬i, tënahuë. 16ॸNiyontonpatama‫ف‬,
7ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Quina co noyahuë‫ف‬Йɗȍӕɗȍӕ‫ڏ‬ a‫ف‬naso‫ف‬Yosë nontaton, “Yosparinquën,”
chinara, co nitotochinachinhuë‫ف‬natanë‫ف‬. itohuachina, ͑ЙΎЙɗ͑Ëȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
Quitaranta‫ف‬co noyahuë‫ف‬ toma‫ف‬, “Amen,” tënama‫ف‬. Nisha
pi‫ف‬nihuachinara, ËΎЙɗֆЙɗ͑ɗҡΎҡΎËȍɗ͑‫ڏ‬ nananquë nontërin naporini, co
chinhuë‫ف‬natanpi. 8ॸCornitanta‫ف‬nisha nataintomahuë‫ف‬. Co natanatomahuë‫ف‬, co
nisha pihuipi sontaro‫ف‬sa‫ف‬nitotacaiso yonquicamaso‫ف‬nanichitomahuë‫ف‬.
17ॸInaso‫ف‬noya nontopirinhuë‫ف‬, topinan “Tëhuënchachin canta‫ف‬co noyahuë‫ف‬

quëran natanama‫ف‬. Co natanamahuë‫ف‬ nicato, oshahuanahuë. 25ॸPa‫ف‬pi co
ni‫ف‬ton, co achinicancaninquëmahuë‫ف‬. noyahuë‫ف‬yonquirahuë,” tosapi. Ina
18ॸCanta‫ف‬nisha nananquë nonpiso pochin yonquiatona‫ف‬, oshanëna marë‫ف‬sëtatona‫ف‬,
nitononahuë. Canpita quëran na‫ف‬con Yosë chinotapi huachi. “Tëhuënchachin
na‫ف‬con nanitërahuë. Ina marë‫֤٘ف‬ΎѸЙ‫ڏ‬ Yosë catahuarinquëma‫ف‬,ٚɗҡфɗ͑ř͑‫ڏ‬
rinquën” itërahuë Yosë. 19ॸͮЙΎЙΎ͑‫ڏ‬ quëma‫ف‬.
huë‫ف‬, Yosë chinotacaso marë‫͑ف‬ɗֆΎ͑ҡΎ͑‫ڏ‬
patëhua‫ف‬, pënënta‫ف‬huaso‫ف‬noya noya Niyontonpachinara Yosë chinotopiso‫ف‬
tënahuë. Nisha nananquë pochin 26ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑Й‫ڏ‬
nonato, shonca huaranca nanan tama‫ف‬, noyasáchin yonquico‫ف‬.
nonahuë naporini, topinan quëran A‫ف‬naquëma‫ف‬cantarama‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬
nointohuë‫ف‬. Canpoa‫ف‬nananquë Yosë nanamën a‫ف‬chinarama‫ف‬.
a‫ف‬natërapo‫ف‬nananichin nonahuë A‫ف‬naquëma‫ف‬pënëntarama‫ف‬.
naporini, natanpi ni‫ف‬ton, inaso‫ف‬noya A‫ف‬naquëmanta‫ف‬nisha nananquë nonpiso
noya niitonhuë‫ف‬, tënahuë. pochin nonama‫ف‬. Ina piquëran ma‫ف‬sona
20ॸAma, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, hua‫ف‬huaro‫ف‬sa pochin tapon nonamaso‫ف‬canpita nananquë
cancantocosohuë‫ف‬. Hua‫ف‬huaro‫ف‬saso‫ف‬co sha‫ف‬huitarama‫ف‬. Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬
yonquipihuë‫ف‬. Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ nipatama‫ف‬, nicatahuaco‫ف‬ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬
no‫ف‬tëquën yonquico‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬ noya noya imacamaso marë‫ف‬. 27ॸNisha
yonquiramasopita naniantoco‫ف‬. 21ॸYosë nananquë pochin yanonpachina‫ف‬, a‫ف‬naya
quiricanënquë Moisësë iraca ninshitërin. a‫ف‬naya noina‫ف‬. Catoya‫ف‬pihuë nipon,
“Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬qui‫ف‬pënënpirahuë‫ف‬, co caraya‫ف‬pihuë nipon, inaíchin noina‫ف‬.
yanatërinacohuë‫ف‬. Napoaton nisha Naporahuaton, ma‫ف‬sona tapon noninso‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬inaquë a‫ف‬parahuë. Nisha sha‫ف‬huiina‫ف‬. 28ॸCo insoari tëranta‫ف‬
nananquë nontapirinahuënta‫ف‬, co natanacaiso‫ف‬nanitohuachinahuë‫ف‬,
natëarinacohuë‫ف‬,” tënin Yosë. ͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑Йɗнӕř̲ɗ͑ЙΎËȍɗ͑͑Ύɗ͑ѸΎ‫ڏ‬
22ॸA‫ف‬naquën nisha nananquë nonpiso huë‫ف‬. Ina pochin yanonpachin, inaora
pochin nonpi. Co imapisopitasohuë‫ف‬ paaton, noin Yosëichin natanacaso
ayonquicaiso marë‫ف‬napopi. “Yosë marë‫ف‬. 29ॸNiyontonpatama‫ف‬, catoya,
nohuanton, naporin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ caraya nimara pënënchina‫ف‬. A‫ف‬napitaso‫ف‬
pona‫ف‬nimara. Imarëhuasopitaso‫ف‬ nataina‫ف‬. No‫ف‬tën nanan nipachin, noya
nipirinhuë‫ف‬canpoara nanamënpoaquë natanco‫ف‬. Nonpin nananso‫ف‬nipachin,
chachin Yosë nanamën ama natancosohuë‫ف‬. Yosë nanamënachin
a‫ف‬chintohuachinënpoa‫ف‬, ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 30ॸCo a‫ف‬na
rihua‫ف‬. “Ma noyacha catahuarinpoa quëmapiachin pënëntacaso‫ف‬
paya,” tarihua‫ف‬. 23ॸYosë chinotacaso ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. A‫ف‬nanta‫ف‬Yosëri nanan
marë‫ف‬niyontonpatama‫ف‬, a‫ف‬naquën co anitotohuachin, inarinta‫ف‬sha‫ف‬huichin.
imarinsohuë‫ف‬ya‫ف‬conapon anta‫ف‬. Nisha Yapënëntohuachin, ya‫ف‬nan nona‫ف‬pi
nananquërachin nonpatama‫ف‬, co ta‫ف‬taton, natanta‫ف‬in. A‫ف‬na ya‫ف‬huërë‫ف‬
natanpachinahuë‫ف‬, “Hua‫ف‬yanconpi,” pënëntanta‫ف‬in. 31ॸInapotatoma‫ف‬, a‫ف‬naya
tapona‫ف‬. 24ॸNipirinhuë‫ف‬, Yosë nanamën a‫ف‬nayanquëma‫ف‬pënëntoco‫ف‬.
a‫ف‬chintohuatama‫ف‬, ËΎɗ̲фɗ͑ѸΎЙɗҡ‫ڏ‬ Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬noya noya yonquicamaso
huënta‫ف‬noya natanapi. Pënëntërinso‫ف‬ marë‫ف‬nipënënco‫ف‬. Napohuatama‫ف‬,
natanahuatona‫ف‬, yonquiapi huachi. canpita capini nichinicancanarama‫ف‬.
32ॸCo Yosë nohuantërinhuë‫ف‬corto pëiquë Natëtoma‫ف‬, imamiatarama‫ف‬. Ina nanan

noncarocaso‫ف‬. Napoaton nipënënpatë chachin sha‫ف‬huitantaranquëma‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
hua‫ف‬, ninatëhua‫ف‬, a‫ف‬naya a‫ف‬nayanpoa‫ف‬ camaso marë‫ف‬. 2ॸIna natëmiatohuatama‫ف‬,
pënëntahua‫ف‬. A‫ف‬na‫ف‬ton tonihuachin, Yosë nicha‫ف‬ësarinquëma huachi.
a‫ف‬nanta‫ف‬pënëntanta‫ف‬in. ʊ͑ҡΎ͑ɗ͑ҡȍӕ‫ڏ‬ A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫“ف‬Imarahuë,”
chin, a‫ف‬nanta‫ف‬pënëntanta‫ف‬in. 33ॸYosëso‫ف‬ taponaraihuë‫ف‬, topinan quëran napopi.
co nisha nisha ayonquirinpoahuë‫ف‬. Co cancanëna quëran natëpihuë‫ف‬.
Catahuarinpoa‫ف‬noya cancantacaso‫ف‬. Inapitaso‫ف‬co nicha‫ف‬ësarinhuë‫ف‬.
Niyontonpiquënta‫ف‬catahuarinpoa‫ف‬ 3ॸYa‫ف‬nan a‫ف‬chintaponquëma‫ف‬, Yosë
a‫ف‬naya a‫ف‬nayanpoa‫ف‬pënëntatëhua‫ف‬noya anitotërincoso chachin

Yosë chinotahuaso marë‫ف‬. sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Quisocristo
Ya‫ف‬ipi Yosë cancanën manëhuasopita nanamën inaso‫ف‬. “Oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡɗ͑‫ڏ‬
nisha nisha niyontonarihuarahuë‫ف‬, noya poaso marë‫ف‬Quisocristo chiminin,”
chinotacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 34ॸͮɗֆΎ͑ҡΎ͑Й‫ڏ‬ itëranquëma‫ف‬. Iraca Yosë quiricanën
tama‫ف‬, sanapi‫ف‬sa‫ف‬ta‫ف‬tatona‫ف‬, nataina‫ف‬. Ama quëran ninorinso chachin chiminin.
pënënchinasohuë‫ف‬. “Quëmapi‫ف‬sa‫ف‬natëina‫ف‬,” 4ॸ“Chiminpachina, pa‫ف‬pitopi huachi.
tënin Yosë quiricanënquë. 35ॸMa‫ف‬sona Pa‫ف‬pitopirinahuë‫ف‬, cara tahuëri quëran

yanitotohuachina, pëinënaquë chachin nanpiantarin huachi,” itëranquëma‫ف‬.
so‫ف‬ina‫ف‬nataina‫ف‬. Yosë chinotacaso marë‫ف‬ Quiricanënquë ninorinso chachin
niyontonpatama‫ف‬, sanapi‫ف‬saso‫ف‬co pë͑ř͑ҡ‫ڏ‬ nanpiantarin huachi. 5ॸͮ͑Йɗ͑ҡфȍӕ‫ڏ‬
caso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. ton, Pitro ya‫ف‬notërin. Ina quëran ya‫ف‬ipi
36ॸAma canpitaora yonquiramaso‫ف‬ ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari ni‫ف‬pi. 6ॸIna quëran
imacosohuë‫ف‬. Co canpita‫ف‬ton Yosë na‫ف‬a imapisopita niyontonasoi‫ف‬,
quiricanën nitotëramahuë‫ف‬. æΎË͑Йɗҡ‫ڏ‬ ya‫ف‬notantarin. A‫ف‬natërapo pasa piyapi
rachin a‫ف‬chintërainquëmahuë‫ف‬. 37ॸYosë pochin ni‫ف‬pi. Ipora huanta‫ف‬nanpirapi.
nanamën chachin no‫ف‬tëquën Caraichin nani chiminin. 7ॸSantiaconta‫ف‬
a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. No‫ف‬tëquën ninshitë ya‫ف‬notërin. Naporahuaton, ya‫ف‬ipi
ranquëma‫ف‬. Insosona yapënëntohuachin, ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ya‫ف‬notantarin. Ina
natëinco. Ispirito Santo tëhuënchachin quëran inapaquë panantarin huachi.
catahuahuachinquëma‫ف‬, ina nanan 8ॸPiquëran huarë‫ف‬canta‫ف‬ni‫ف‬nahuë.
chachin natërama‫ف‬. 38ॸNisha Inimico pochin cancantopirahuë‫ف‬, inapa

a‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬, ama natëҡΎËΎ‫ڏ‬ quëran ya‫ف‬notimarinco. Naporo huarë‫ف‬
sohuë‫ف‬, tënahuë. imarahuë. 9ॸImapisopita aparësitërahuë
39ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Yosë nanamën ni‫ف‬ton, co acoincoso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,
a‫ف‬chinacaso‫ف‬na‫ف‬con nohuantoco‫ف‬. A‫ف‬naquën topirahuë‫ف‬. Pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬Ë͑Ë͑ҡΎ‫ڏ‬
͑ɗѸȍ͑͑͑нӕř͑Ύ͑ЙɗѸΎЙΎËȍɗ͑ֆ͑Ύ͑Й‫ڏ‬ pirahuë‫ف‬, anoyacancantatonco, acorinco
china, tananpitoco‫ف‬noin. 40ॸNipirinhuë‫ف‬, paaton a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬.
ama noncarocosohuë‫ف‬. A‫ف‬naya Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita pochin nica‫ف‬huaso‫ف‬
a‫ف‬nayanquëma‫ف‬nontoco‫ف‬. Noyapiachin acorinco. 10ॸNosoroatonco, Yosë
cancantatoma‫ف‬, Yosë yonquico‫ف‬. catahuarinco. Co catahuarincohuë‫ف‬
naporini, co manta‫ف‬nanichitohuë‫ف‬.
Quisocristo nanpiantarinso‫ف‬ Catahuahuachincora, pa‫ف‬nahuë
15
1ॸYosë nanamën nani nanamën a‫ف‬chinapo. Co topinan quëran
a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. “No‫ف‬tëquën catahuarincohuë‫ف‬. Caso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con
nontërincoi,” ta‫ف‬toma‫ف‬, natërama‫ف‬. Yosë marë‫ف‬sacatërahuë. Co cariso‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬anoyacancantërahuë‫ف‬. Yosë poa‫ف‬. 23ॸCo napopinachin nanpiantarëȍӕ‫ڏ‬

achinicancaninco a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. huë‫ف‬. Iraca Quisocristo‫ف‬ton nanpiantarin.
Ina catahuarinco ni‫ف‬ton, a‫ف‬chinpato, na‫ف‬a Iporaso‫ف‬pantaton, nanpimiatarin huachi.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬imasapi huachi. 11ॸYosë A‫ف‬na tahuëri o‫ف‬mantahuachin, imarëȍӕѸΎ‫ڏ‬
nanamën a‫ف‬chinahuë. Quisocristo pitanta‫ف‬ananpitomiatarinpoa huachi. 24ॸIna
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitanta‫ف‬a‫ف‬chinpi. Ina quëran ya‫ف‬ipiya naniarin huachi. Iporaso‫ف‬
nanansáchin a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬, nisha nisha hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, copirnoro‫ف‬sa‫ف‬,
natërama‫ف‬. inapita chiniquën nanantatona‫ف‬, Ë̲ɗфɗ‫ڏ‬
nënpoa‫ف‬. Sopairo‫ف‬santa‫ف‬yacamairinënpoa‫ف‬.
Quisocristo imarëhuasopita Quisocristo o‫ف‬mahuachin, ya‫ف‬ipiya
nanpiantacaso‫ف‬ minsëarin huachi. Nani minsëhuachin,
12ॸ“Quisocristo nanpiantarin huachi,” Tata Yosëíchin ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarinpoa
itërainquëma‫ف‬. A‫ف‬naquëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ huachi. 25ॸIna nohuanton, Quisocristo
co no‫ف‬tëquën yonquiramahuë‫ف‬. “Co Yosë chiniquën nanantarin. A‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬ipi
ananpitantarinpoahuë‫ف‬,” toconama‫ف‬. 13ॸCo inimicoro‫ف‬sa‫ف‬minsëarin huachi. 26ॸæȍɗ̲ɗ‫ڏ‬
nanpiantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬naporini, co rionta‫ف‬ayatarin. Ananpitantahuachinpoa‫ف‬,
Quisocristo tëranta‫ف‬nanpiantaitonhuë‫ف‬. chimirin minsëarin huachi. Co huachi
14ॸTopinan quëran a‫ف‬chinchitënquëmahuë‫ف‬. chiminacaso‫ف‬ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬. 27ॸ“Yosë
Topinan quëran natëitomahuë‫ف‬. 15ॸNani nohuanton, ya‫ف‬ipiya minsëarin huachi,”
nonpinchitënquëmahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, co, tënin Yosë quiricanënquë. Napoaton
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nonpin nanan Quisocristo ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarin. Tata
a‫ف‬chintëranquëmahuë‫ف‬. “Yosëri chachin Yosërë‫ف‬napopianachin chini chiniquën
ananpiantarin huachi,” itohuatënquëmara, nanantarin huachi. 28ॸIna nohuanton,
no‫ف‬tëquën nontëranquëma‫ف‬. 16ॸCo Quisocristo ya‫ف‬ipiya minsëarin huachi.
ananpitantainpoaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬ Inaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin ni‫ف‬ton, pa‫ف‬pin natë̲ɗ‫ڏ‬
naporini, co Quisocristo tëranta‫ف‬ tërin huachi. Nani ya‫ف‬ipiya minsëhuachin,
ananpichitonhuë‫ف‬. 17ॸTopinan quëran Tata Yosëáchin chinotarihua huachi.
imaitërihuahuë‫ف‬, co oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗËȍɗ‫ڏ‬ 29ॸ¿Onpoatomata‫ف‬ipora huanta‫ف‬
tonpoahuë‫ف‬. 18ॸA‫ف‬naquën imapirinahuë‫ف‬, a‫ف‬naquëma‫ف‬co natëyatëraramahuë‫“ ?ف‬Co

chiminatona‫ف‬nani parësitopiquë Yosë ananpitantarinpoahuë‫ف‬,”
pa‫ف‬itonahuë‫ف‬. 19ॸIsoro‫ف‬paquërachin Yosë toconama‫ف‬. Co no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗф̲‫ڏ‬
catahuarinpoa‫ف‬naporini, pa‫ف‬pi nosorochitë huë‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬chiminpisopita
rihuahuë‫ف‬. yonquiatoma‫ف‬, imarama‫ف‬. “Inapitaso‫ف‬
20ॸNipirinhuë‫ف‬, Quisocristo tëhuënchachin noya piyapi ni‫ف‬ton, canta‫ف‬imai,”
nani nanpiantarin huachi. Ina‫ف‬ton ta‫ف‬toma‫ف‬, yaimarama‫ف‬. Ina quëran
nanpimiatantarin. Ina quëran canpoanta‫ف‬ imatoma‫ف‬, aporihuanama‫ف‬. æΎ͑͑Йɗ͑‫ڏ‬
chiminarihuarahuë‫ف‬, nanpimiatantarihua tacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬naporini, topinan
huachi. 21ॸAtan‫ف‬ton co Yosë natëtonhuë‫ف‬, quëran napo‫ف‬itomahuë‫ف‬.
chiminin ni‫ف‬ton, canpoanta‫ف‬ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬
chiminëhua‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, Quisocristoso‫ف‬ Co topinan quëran parësitërinsohuë‫ف‬
isoro‫ف‬paquë nipon, chimimiataponahuë‫ف‬, 30ॸQuiyanta‫ف‬parësitatoi,a‫ف‬chinárai.
nanpiantarin ni‫ف‬ton, canpoanta‫͑͑ف‬Йɗ͑ҡ‫ڏ‬ Nani tahuëri yaahuërinaco. æΎ͑͑Йɗ͑‫ڏ‬
rihua‫ف‬. 22ॸAtan pochin cancantatëhua‫ف‬, tahuatëhuahuë‫ف‬, topinan quëran
chiminëhua‫ف‬. Napoaponahuë‫ف‬, Quisocristo parësitërai. 31ॸA‫ف‬naquën yatëparinacoi.
imapatëhua‫ف‬, ͑ѸȍЙΎËȍɗ͑͑͑Йɗҡ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬ Nani tahuëri “Chiminapo nimara,”
tënahuë. Yoscoarë‫ف‬no‫ف‬tëquën nontëф͑‫ڏ‬ Ya‫ف‬pirin sha‫ف‬patamara, aipi ya‫ف‬pirin

quëma‫ف‬. Quisocristo catahuarinco ni‫ف‬ton, chachinso‫ف‬co papotërinhuë‫ف‬. Ya‫ف‬pira‫ف‬huain
a‫ف‬chintohuatënquëmara, nóya imarama‫ف‬. papotohuachina, nisha ya‫ف‬norin huachi.
Ina marë‫ف‬nóya cancantërahuë. 38ॸYosë nohuanton, ma‫ف‬sha papotërin.
Napoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co onporonta‫ف‬ Nisha nisha ya‫ف‬pirin sha‫ف‬patëra, nisha

nonpintëranquëmahuë‫ف‬. 32ॸIpisoquë nisha papotërin. Co inanpiachin papotëфɗ͑‫ڏ‬
a‫ف‬chinahuëso marë‫ف‬chiniquën huë‫ف‬. Yosë nohuanton, naporin.
no‫ف‬huirinaco. Ni‫ف‬ni‫ف‬ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ 39ॸMa‫ف‬sharo‫ف‬santa‫ف‬nisha nisha noshatopi.
tona‫ف‬, yatëparinaco. Inaquë parësitëф‫ڏ‬ Piyapinpoanta‫ف‬nonënpoa‫ف‬nisha.

huë. Ahuantaporahuë‫ف‬, co isoro‫ف‬paquë Ohuacaro‫ف‬sa‫ف‬, inaira, sami, inapitanta‫ف‬
canarahuë‫ف‬. Isoro‫ف‬paquëráchin nisha nisha noshatopi. Co napopianachin
ya‫ف‬huërëhua‫ف‬naporini, co manta‫ف‬ noshatërëhuahuë‫ف‬. Nisha nisha acorinpoa‫ف‬.
canaitërihuahuë‫ف‬. Co nanpiantacaso‫ف‬ 40ॸNisha nisha ma‫ف‬sha isoro‫ف‬paquë
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬naporini, ËΎ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin. Inapaquë ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬

caso‫ف‬ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬. “Huëco‫ف‬ËΎѸȍҡ‫ڏ‬ nisha nisha ya‫ف‬nopi. Co napopianachin
hua‫ف‬. No‫ف‬piahua‫ف‬. Co hua‫ف‬quiya quëф͑‫ڏ‬ ya‫ف‬nopihuë‫ف‬. 41ॸPi‫ف‬iso‫ف‬huënarachin
huë‫ف‬chiminarihua‫ف‬ni‫ف‬ton, ËЙË͑Ë͑‫ڏ‬ huënarachin a‫ف‬pinin. Yoquinta‫ف‬nisha
tahua‫ف‬,” nichitërihuahuë‫ف‬. æΎ͑͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬ a‫ف‬pinin. Tayoraro‫ف‬santa‫ف‬nisha nisha
caso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬naporini, a‫ف‬pinpi. Co napopianachin huë͑фҡΎЙɗ‫ڏ‬
napo‫ف‬itërihuahuë‫ف‬. huë‫ف‬. 42ॸInapochachin canpoanta‫͑͑ف‬Йɗ͑‫ڏ‬
33ॸAma ina pochin yonquicosohuë‫ف‬. tahuatëhua‫ف‬, nisha ya‫ف‬noarihua huachi.
Ni‫ف‬cona a‫͑ف‬Йɗҡ͑ɗѸȍË͑Ë͑ҡΎËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬ Chiminpatëhuara, chanatopirëhuahuë‫ف‬,
quëma‫ف‬. “Co noyahuë‫ف‬ nanpiantahuatëhua‫ف‬, nasha nonënpoa‫ف‬
nipisopitarë‫ف‬quëma‫ف‬nipayahuatama‫ف‬, ya‫ف‬huëtarinpoa‫ف‬. Co onporonta‫ف‬Ëȍ͑ҡфɗ‫ڏ‬
canpitanta‫ف‬nitapicancanarama‫ف‬. Inapita huahuë‫ف‬. 43ॸIporaso‫ف‬nonënpoa‫ف‬ËΎΎ͑ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬
nonanpatama‫ف‬, co huachi noyapiachin chin noyahuë‫ف‬. Chiminpatëhua‫ف‬,
cancantaramahuë‫ف‬,” topi iraca. pa‫ف‬pitarinënpoa huachi. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬
No‫ف‬tëquën napopi. 34ॸAma, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nipirinhuë‫ف‬noyápiachin nonënpoa‫ف‬
huë‫ف‬ërëso pochin cancantocosohuë‫ف‬. ya‫ف‬huëtarinpoa huachi. Co iporaso‫ف‬
No‫ف‬tëquën yonquiatoma‫ف‬, noyasachin chinirëhuahuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuërinta‫ف‬
nico‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬co Yosë nohuichatë caniorëhua‫ف‬. Nanpiantahuatëhua‫ف‬, co
raramahuë‫ف‬. Ina yonquiatoma‫ف‬, ҡЙ͑‫ڏ‬ huachi caniorihuahuë‫ف‬. Ya‫ف‬ɗЙɗֆ͑͑ɗҡфɗ‫ڏ‬
camaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Napoaton pënë͑‫ڏ‬ hua huachi. 44ॸIsoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huëcaso‫ف‬
ranquëma‫ف‬. nonënpoa‫ف‬ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, chiminë
hua‫ف‬. Pa‫ف‬pitopirinënpoahuë‫ف‬, ͑͑Йɗҡ͑ҡ‫ڏ‬
Nasha nonënpoa‫ف‬quëtarinpoaso‫ف‬ huachinpoa‫ف‬, nisha nonënpoa‫ف‬quëtarinpoa‫ف‬
35ॸA‫ف‬naquëma‫ف‬natanamaco. “Chiminpatë Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huëcahuaso marë‫ف‬. Iporaso‫ف‬
hua‫ف‬, ¿onporahuatëhuata‫ف‬nanpiantarihua‫?ف‬ nonënpoa‫ف‬Yosë acotërinpoa‫ف‬isoro‫ف‬paquë
¿Onpopinta‫ف‬nonënpoa‫ف‬ ya‫ف‬huëcaso marë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬
ya‫ف‬huëtaponpoaso‫ ”?ف‬itëramaco. 36ॸCo nipirinhuë‫ف‬noya noya nonënpoa‫ف‬quëҡфɗ͑‫ڏ‬
yonquiyatëraramahuë‫ف‬, ¿ti? tënahuë. poa‫ف‬inarë‫ف‬quënpoa‫ف‬ya‫ف‬huëcahuaso marë‫ف‬.
Ni‫ف‬cochi. Ya‫ف‬pirin sha‫ف‬patëra, ya‫ف‬pirin
chachinso‫ف‬mocarin. Acopo‫ف‬ Atan nonën pochin ya‫ف‬huëtërinpoaso‫ف‬
ya‫ف‬pira‫ف‬huainso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, noya 45ॸYosëquiricanënquë tënin: “Iraca
papotërin. 37ॸTricoraya nimara sha‫ف‬nama‫ف‬. Yosëri a‫ف‬na quëmapira‫ف‬ninin. Atan
itërin. Nonën quëtërin isoro‫ف‬paquë ipora ya‫ف‬huëtërinpoaso‫ف‬chanatarin.

nanpicaso marë‫ف‬,” tënin. Quisocristoso‫ف‬ A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nisha
quëmapi nipon, Yosë pochin nanpirin. nonënpoa‫ف‬ya‫ف‬huëtohuachinpoa‫ف‬, co
Catahuarinpoa‫ف‬canpoanta‫ف‬Yosë pochin chanatarinhuë‫ف‬. Nanpimiatarihua
nanpicaso marë‫ف‬. 46ॸYa‫ف‬ipinpoa‫ف‬ huachi. Co huachi chiminarihuahuë‫ف‬.
nonënpoa‫ف‬ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬isoro‫ف‬paquë 54ॸNisha nonënpoa‫ف‬quëtohuachinpoa‫ف‬,
nanpicaso marë‫ف‬. Ina quëran Yosë nanpiantarihua huachi. ֤ΎѸřнӕɗфɗË‫ڏ‬

imapatëhua‫ف‬, nasha cancan quëҡфɗ͑‫ڏ‬ ͑ř͑нӕř͑ɗ͑Ύфɗ͑ѸΎЙΎËȍËȍɗ͑͑͑Йɗ̲ɗ‫ڏ‬
poa‫ف‬. Ananpitantahuachinpoa‫ف‬, nasha tarihua‫ف‬. “Chimirin minsëarin huachi.
nonënpoanta‫ف‬quëtarinpoa‫ف‬. 47ॸAtan Co huachi chiminacaso‫ف‬ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬.
no‫ف‬pa quëran ninin isoro‫ف‬paquë 55ॸCo huachi chimirin minsëarinpoahuë‫ف‬.
nanpicaso marë‫ف‬. Quisocristoso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Yosëri minsëarin huachi. Co huachi

huë‫ف‬Yosë ya‫ف‬huërin quëran o‫ف‬marin chiminacaso‫ف‬të‫ف‬huatarihuahuë‫ف‬,” tënin
ni‫ف‬ton, noya noya ninin. 48ॸYa‫ف‬ipi quiricanënquë. 56ॸIraca Yosë pë͑ř͑Йɗфɗ͑‫ڏ‬
piyapinpoa‫ف‬Atan pochin nicatëhua‫ف‬, ina poahuë‫ف‬. Co natëtatëhuahuë‫ف‬, ΎѸȍȍӕ‫ڏ‬
nonën pochin ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬. nëhua‫ف‬. Oshahuanëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, Ëȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬
Napoaponahuë‫ف‬, Quisocristo imapatë caso‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. 57ॸMa noyacha
hua‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri ina nonën pochachin Tata Yosëso‫ف‬ni‫ف‬ton, nicha‫ف‬ërinpoa paya.
ya‫ف‬huëtarinpoa‫ف‬. 49ॸIporaso‫ف‬Atan pochin Ina nohuanton, Quisocristo
ya‫ف‬norëhua‫ف‬. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ ya‫ف‬huërëtërinpoa‫ف‬. CorosëнӕřËȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬
Quisocristo pochin ya‫ف‬noarihua huachi. ton, sopai minsërin. Nanpiantarahuaton,
chimirionta‫ف‬minsërin huachi. æҡȍӕ‫ڏ‬
Chimirin minsëcaso‫ف‬ huachinpoa‫ف‬, canpoanta‫ف‬ѸΎЙɗ̲ɗ͑Ѹřфɗ‫ڏ‬
50ॸNonënpoa‫ف‬ipora ya‫ف‬huëtërinpoaso‫ف‬ hua‫ف‬. Ina marë‫“ف‬Yosparinquën” itahua‫ف‬.
co nanitërinhuë‫ف‬Yosë ya‫ف‬huërinquë 58ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, chiniquën
paacaso‫ف‬. Chiminpatëhua‫ف‬, nonënpoa‫ف‬ cancantoco‫ف‬. Ama pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬sopai

chanatarin. Co inaso‫ف‬ natëcosohuë‫ف‬. Ama topinan ya‫ف‬huëËΎѸΎ‫ڏ‬
ya‫ف‬huëmiatarinhuë‫ف‬. Napoaton nasha huë‫ف‬. Apira apira nipënënco‫ف‬. ͮЙΎф‫ڏ‬
nonën quëtarinpoa‫ف‬. 51ॸNoya natanco, huaton, paatoma‫ف‬, a‫ف‬napita
iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ËΎ͑ɗҡΎҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ a‫ف‬chintëra‫ف‬piaco‫ف‬. ґɗ͑ɗΎфΎËҡȍӕȍӕ‫ڏ‬
huë‫ف‬, sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. Co ya‫ف‬ipi chinquëma‫ف‬, co onporonta‫ف‬topinan
imarëhuasopita chiminarihuahuë‫ف‬. quëran a‫ف‬chinaramahuë‫ف‬. A‫ف‬chinpatama‫ف‬,
A‫ف‬naquënpoa‫ف‬nanpisëhua‫ف‬, Quisocristo Yosëri nohuantërinsopita imasapi
o‫ف‬mantararin. Naporo‫ف‬ya‫ف‬ipi imarëȍӕ‫ڏ‬ huachi.
sopita nisha pochin ya‫ف‬noarëhua‫ف‬.
52ॸA‫ف‬naroáchin nisha ya‫ف‬noarëhua‫ف‬. Pahuantërinsopita catahuacaso‫ف‬
16
A‫ف‬nanaya nisha nonënpoa‫ف‬ 1ॸA‫ف‬nanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
ya‫ف‬huëtarinpoa‫ف‬. Ayaro‫ف‬tahuëri sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬, yonquico‫ف‬.
nanihuachin, anquëniri cornita pochin A‫ف‬naquën imapisopita ma‫ف‬ѸȍЙȍӕ͑ҡ‫ڏ‬
pihuirapihuachin, chiminpisopita rin ni‫ف‬ton, parësitapi. ʊ͑ЙɗҡËҡȍӕ‫ڏ‬
nanpiantarapi huachi. Quisocristo imapi caso marë‫ف‬coriqui yaa‫ف‬parama‫ف‬. æфѸɗ‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, ananpitantarin huachi. Naporo‫ف‬ quë imapisopitanta‫ف‬coriqui a‫ف‬parapi.
ya‫ف‬ipi imarëhuasopita nisha nonënpoa‫ف‬ Inapita nani sha‫ف‬huitërahuë coriquinën
ya‫ف‬huëtarinpoa‫ف‬. æΎȍӕËȍɗËȍɗ̲ɗ͑фɗ‫ڏ‬ yontonacaiso marë‫ف‬. Inapochachin
huahuë‫ف‬. 53ॸChiminpatëhua‫ف‬, nonënpoa‫ف‬ canpitanta‫ف‬sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. 2ॸNani
Tomio tahuëri niyontonpatama‫ف‬, pi‫ف‬pian paquë‫ف‬,” itopirahuë‫ف‬, co ipora nanitëфɗ͑‫ڏ‬

pi‫ف‬pian coriqui acoco‫ف‬. Nanitëramaso‫ف‬ huë‫ف‬. Nanitohuachin, nicaponquëma‫ف‬
acoco‫ف‬. Na‫ف‬con ya‫ف‬huëtohuachinquëma‫ف‬, pa‫ف‬sarin.
na‫ف‬con quëtoco‫ف‬. Pi‫ف‬pian
ya‫ف‬huëtohuachinquëma‫ف‬, pi‫ف‬pian Piquëran huarë‫ف‬pënëninso‫ف‬
quëtoco‫ف‬. Nani simana inapotohuatama‫ف‬, 13ॸNi‫ف‬cona, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, sopai minsëËȍɗ͑‫ڏ‬
nicaponquëma‫ف‬pa‫ف‬pato, coriqui quëma‫ف‬. k̲͑ɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗËΎѸΎ‫ڏ‬
a‫ف‬pacamaso‫ف‬quënanconarahuë. huë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran natë̲ɗ‫ڏ‬
3ॸCatoya‫ف‬pi pochin huayonco‫ف‬inari toco‫ف‬. Ma‫ف‬sha onpoapomarahuënta‫ف‬,
coriqui quëtonacaso marë‫ف‬. Canconpato, chiniquën cancantoco‫ف‬. Chiniquën
quiricatahuato, a‫ف‬paarahuë. тӕɗфΎѸфɗ͑‫ڏ‬ cancantatoma‫ف‬, noya nico‫ف‬. 14ॸMa‫ف‬sha
quë quëparapi pahuantërinsopita tëranta‫ف‬nipatama‫ف‬, ͑Ύֆ͑ɗ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
quëtacaso marë‫ف‬. 4ॸCanta‫ف‬pa‫ف‬samaraco. toma‫ف‬, nico‫ف‬.
Co pa‫ف‬sarahuë‫ف‬nimara. Co nitochatëф‫ڏ‬ 15ॸIstipano sa‫ف‬ɗ͑řËȍËȍɗ͑͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬
rahuë‫ف‬. Yonquiri‫ف‬i. Pa‫ف‬pato, ͑ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬ rama‫ف‬. Iraca Acaya parti ya‫ف‬huapo,

chin pa‫ف‬sarai. inapita‫ف‬ton Quisocristo imapi. Ya‫ف‬ipi
pëinënquë ya‫ف‬huërinsopita imasapi.
Nicapon yapa‫ف‬ninso‫ف‬ Imatona‫ف‬, na‫ف‬con catahuarinënquëma‫ف‬.
5ॸIpora nicaponquëma‫ف‬yapa‫ف‬pirahuë‫ف‬, Ya‫ف‬ipi imapisopita catahuapi. 16ॸʊ͑Йɗ‫ڏ‬
Masitonia parti paca‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. taso‫ف‬noya natëco‫ف‬, tënahuë.
Inaquë co hua‫ف‬quiarahuë‫ف‬. Nani A‫ف‬napitanta‫ف‬Ëȍɗ͑ɗнӕř͑Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
ni‫ف‬tontahuato, ya‫ف‬huëramaquë pa‫ف‬sarahuë. quëma‫ف‬noya imacamaso marë‫ف‬.
6ॸCanpitataquë hua‫ف‬нӕɗ̲ɗËȍɗ͑ֆËЙф͑‫ڏ‬ Insosona ina pochin
quëma‫ف‬. O‫ف‬napi‫ف‬inaquë na‫ف‬huëanatapo a‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬, noya ni‫ف‬co‫ف‬.
nimara. Ina quëran catahuaramaco a‫ف‬na 17ॸIstipano, Portonato, Acaico, inapita
parti paca‫ف‬huaso‫ف‬, topirahuë‫ف‬. 7ॸCo iporaso‫ف‬ isëquë cantihuachinco, ͑ΔֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬

niraranquëmahuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri Yosë rahuë. Canpitaso‫ف‬aquë ya‫ف‬huatoma‫ف‬, co
nohuantohuachin, hua‫ف‬qui‫ف‬ֆËЙф͑‫ڏ‬ ni‫ف‬namacohuë‫ف‬. Inapitaso‫ف‬ya‫ف‬huërama
quëma‫ف‬. 8ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Ipisoquë quëran huëcatona‫ف‬, catahuarinaco.
ya‫ف‬huato, a‫ف‬chinárahuë. Pinticostisë tahuëri 18ॸNoya nontatonaco, achinicancaninaco.
huarë‫ف‬isëquë ya‫ف‬huapo. 9ॸYosë nohuanton, Pantahuachina‫ف‬, canpitanta‫ف‬Ëȍɗ͑ɗË͑‫ڏ‬

na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬isëquë yaimapi ni‫ف‬ton, canarinënquëma‫ف‬, tënahuë. æ͑ËΎ͑ҡ‫ڏ‬
a‫ف‬chintárahuë. A‫ف‬naquënso‫ف‬sopai huachina‫ف‬, noya natanco‫ف‬.
natëtona‫ف‬, no‫ف‬huipirinacohuë‫ف‬, pë͑ř͑ҡф‫ڏ‬ 19ॸYa‫ف‬ipi imapisopita Asia parti
huë. Na‫ف‬a miachin imasapi huachi. ya‫ف‬huëpisopita sha‫ف‬huitarinënquëma‫ف‬noya

10ॸIya Timotio cantonpachinquëma‫ف‬, ya‫ف‬huëcamaso marë‫ف‬. Aquira sa‫ف‬inë chachin
noya nontoco‫ف‬noya cancanchin. Ca yonquirinquëma‫ف‬. Ьřɗ͑ř͑нӕř͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑ЙɗѸΎ‫ڏ‬
pochachin Yosë nanamën a‫ف‬chinarin. pitanta‫ف‬yonquirinënquëma‫ف‬. Canpitanta‫ف‬
11ॸHui‫ف‬napi nipirinhuë‫ف‬, ̲͑ΎË͑ËΎѸΎ‫ڏ‬ Sinioro imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗфɗ‫ڏ‬
huë‫ف‬, noya natanco‫ف‬. Noya nontatoma‫ف‬, nënquëma‫ف‬. 20ॸYa‫ف‬ipicoi yonquirainquëma‫ف‬.
a‫ف‬patimantaco. Ina ninarahuë. A‫ف‬napita Noya, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬huëco‫ف‬, tënai. Noya
iyaro‫ف‬sarë‫ف‬canquimapon nimara. ninosoroatoma‫ف‬, nisë‫ف‬quëco‫ف‬.
12ॸIya Aporosë sha‫ف‬huitopirahuë‫ف‬ 21ॸCa Paonoco na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗф͑‫ڏ‬
ni‫ف‬coinquëmaso marë‫ف‬. “A‫ف‬napita quëma‫ف‬. Caora imirahuë quëran isoíchin

iyaro‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pachina‫ف‬, quëmanta‫ف‬ ninshitaranquëma‫ف‬.
22ॸʊ͑ѸΎѸΎ͑ËΎґɗ͑ɗΎфΎ͑ΎѸΎфΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ huë. “Na‫ف‬con, Sinioro, catahuaquë‫ف‬noya

huë‫ف‬, Yosëri ana‫ف‬inchin. Parësitopiquë imainënquën,” itërahuë.
a‫ف‬pacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. A‫ف‬naroachin Sinioro 24ॸYa‫ف‬ipinquëma‫ف‬Quisocristo imarama‫ف‬
o‫ف‬manta‫ف‬in huachi, tënahuë. ni‫ف‬ton, nosororanquëma‫ف‬. Nani ninshitë

23ॸQuisocristo hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. ranquëma huachi.
Canpita yonquiatënquëma‫ف‬, ina nontëф‫ڏ‬ Paono
Paonori Corintoquë ya‫ف‬huëpisopita
ninshitantarinso‫ف‬
inapitanta‫ف‬catahuarëhua‫ف‬. 5ॸQuisocristo
Imapisopita yonquiaton, imarëhuaso marë‫ف‬a‫ف‬napita aparësitëфɗ‫ڏ‬
nanan a‫ف‬patërinso‫ف‬ nënpoa‫ف‬. Aparësitohuachinënpoa‫ف‬,
1
1ॸI‫ف‬huata,
iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Paonoco Quisocristo chachin achinicancaninpoa‫ف‬.
ninshitaranquëma‫ف‬. ¿Noya Na‫ف‬con na‫ف‬con aparësitohuachinënpoa‫ف‬,
ya‫ف‬huarama‫ ?ف‬Noya canta‫ف‬ya‫ف‬huarahuë. na‫ف‬con na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬noya
Yosë nohuanton, Quisocristo acorinco cancantahuaso marë‫ف‬. 6ॸCanpitanta‫ف‬Yosë
nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Iya nohuitacamaso marë‫ف‬
Timotioro‫ف‬co nanan a‫ف‬patarainquëma‫ف‬. a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. Ina marë‫ف‬aparësitë
Corintoquë ya‫ف‬ȍӕřф̲ѸΎЙɗҡ͑ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬ rinacoi. Parësitapiraihuë‫ف‬, ֤ΎѸřËҡȍӕ‫ڏ‬
rainquëma‫ف‬. Yosë nohuanton, rincoi noya cancanta‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Ina
canpitanta‫ف‬huëntonënquë ya‫ف‬conama‫ف‬. nitotatoma‫ف‬, noya cancantoco‫ف‬. “Paono
Acaya parti nisha nisha ninanoro‫ف‬saquë aparësitohuachinara, co yaa‫ف‬porinhuë‫ف‬.
ya‫ف‬huëpiramahuë‫ف‬, imasarama‫ف‬. Yosëri catahuarin noya cancantacaso‫ف‬.
Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬yonquiatënquëma‫ف‬, Catahuarinpoa‫ف‬canpoanta‫ف‬,” topatama‫ف‬,
ninshitaranquëma‫ف‬. 2ॸTata Yosë chiniquën cancantarama‫ف‬, tënahuë.
catahuainquëma‫ف‬. Asanocancainquëma‫ف‬. 7ॸCanpitanta‫ف‬aparësitohuachinënquëma‫ف‬,
Sinioro Quisocristonta‫ف‬catahuainquëma‫ف‬ Yosë catahuarinquëma‫ف‬chiniquën

ina pochin cancantacamaso marë‫ف‬. cancantacamaso marë‫ف‬. Napoaton co
Yosë a‫ف‬poaramahuë‫ف‬. æȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
Yosë achinicancaninpoaso‫ف‬ tatoma‫ف‬, imamiatarama huachi, tënai.
3ॸ—Ma noyanquëncha quëmaso‫ف‬, Tata, Ina marë‫ف‬noya cancantërai.
ni‫ف‬ton, catahuarancoi paya, itahua‫ف‬ 8ॸParësitëraiso‫ف‬sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬,
Yosë. Hui‫ف‬nin chachin a‫ف‬paimarin canpitanta‫ف‬nitotoco‫ف‬. Asiaquë

catahuainpoaso marë‫ف‬, Sinioro ya‫ف‬huasocoi, na‫ف‬con ma‫ف‬sha onpotëфɗ͑‫ڏ‬
Quisocristo itërëhuaso‫ف‬. Tata Yosë coi. Co ahuantochinachinhuë‫ف‬cancantë
na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬. Inasáchin siempre rai. 9ॸ“Chiminapoi nimara,” topiraihuë‫ف‬,
achinicancaninpoa‫ف‬. 4ॸMa‫ف‬sona tëranta‫ف‬ co chiminaihuë‫ف‬. Yosë nohuanton,
onpohuatëhua‫ف‬, ina catahuarinpoa‫ف‬noya ma‫ف‬sha onporai ina na‫ف‬con na‫ف‬con
cancantahuaso marë‫ف‬. kËȍɗ͑ɗË͑Ë͑ɗ͑‫ڏ‬ yonquica‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Napoaton
poa‫ف‬ni‫ف‬ton, canpoanta‫ف‬nanitërëhua‫ف‬ “Quiyaora nanitërai,” co tënaihuë‫ف‬.
a‫ف‬napita catahuacaso‫ف‬. Inapitanta‫ف‬ “Catahuacoi, Sinioro, co quiyaso‫ف‬
ma‫ف‬sha onpohuachina‫ف‬, Ëȍɗ͑ɗË͑Ë͑фɗ‫ڏ‬ nanitëraihuë‫ف‬,” itërai. Yosëichin ya‫ف‬ipiya
hua‫ف‬. Yosë catahuarinpoaso pochachin nanitaparin. Chiminpisopitanta‫͑͑ف‬Йɗ‫ڏ‬
366
tantarin. 10ॸPi‫ف‬ЙɗѸȍËȍɗ͑ѸȍɗËȍɗ̲ɗ͑Йɗфɗ‫ڏ‬ ni‫ف‬patënquëma‫ف‬, ͑Ύֆ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬

huë‫ف‬, Yosë na‫ف‬con catahuarincoi ni‫ف‬ton, rama‫ف‬, tënahuë. Nohuantopirahuë‫ف‬, co
cha‫ف‬ërai. Nani tahuëri ni‫ف‬sárincoi. “Co pa‫ف‬nahuë‫ف‬. 17ॸNipirinhuë‫ف‬, caso‫ف‬co nisha
onporonta‫ف‬naniantarinpoahuë‫ف‬. Siempre nisha yonquirahuë‫ف‬. Co caora yonquinë
nicha‫ف‬ësarinpoa huachi,” ta‫ف‬toi, noya huë quëran nisha nisha nonahuë‫ف‬.
cancantërai huachi. 11ॸCanpitanta‫ف‬quiya A‫ف‬naquën ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬
marë‫ف‬chiniquën Yosë nontoco‫ف‬ sha‫ف‬huipirinhuë‫ف‬, nonpinaton, naporin.
catahuaincoi. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬quiya Co caso‫ف‬ina pochin cancantërahuë‫ف‬.
marë‫ف‬Yosë nontohuachina‫ف‬, Yosë 18ॸYoscoarë‫ف‬no‫ف‬tëquën nontëranquëma‫ف‬.
catahuarincoi. Ina quëran inahuanta‫ف‬ Yosë no‫ف‬tëquënachin nonin ni‫ف‬ton,

noya cancantapi. “Ma noyacha Yosëri canta‫ف‬co nonpintaranquëmahuë‫ف‬. Co
catahuarin paya,” ta‫ف‬tona‫ف‬, ֤٘ΎѸЙфɗ͑‫ڏ‬ nisha nisha nonahuë‫ف‬. 19ॸIraca Siripano,
quën, Sinioro,” tosapi. Timotio, ca, caracoi a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬.
Quisocristo nanamën
Paono Corintoquë yapa‫ف‬ninso‫ف‬ a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin
12ॸYosë ni‫ف‬sárinco ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën chachin. Co onporonta‫ف‬nonpintëфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. Co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ huë‫ف‬. No‫ف‬tëquën nontërinpoa‫ف‬. 20ॸYa‫ف‬ipi
nonpintërainquëmahuë‫ف‬. Yosë sha‫ف‬huitërinpoaso‫ف‬Quisocristo
No‫ف‬tëquënáchin nontërainquëma‫ف‬. Yosë acotarinpoa‫ف‬. Napoaton “Quisocristoso‫ف‬
pochin cancantatoi, ͑ΎֆֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬ no‫ف‬tëquën nonaton, catahuarinpoa‫ف‬. Ma
quëma‫ف‬. Co quiyaora yonquinëhuëi noyacha Yosëso paya,” tënëhua‫ف‬. 21ॸYosë
quëran a‫ف‬chintërainquëmahuë‫ف‬. Yosë chachin huëntonënquë aya‫ف‬coninpoa‫ف‬
catahuarincoi ni‫ف‬toi, noya ninai. Ina Quisocristo imacaso marë‫ف‬. Acorinpoa‫ف‬
marë‫ف‬noya cancantërai. piyapinënpita nicacaso marë‫ف‬. 22ॸHui‫ف‬nin
13ॸNo‫ف‬tëquënáchin ninshitërainquëma‫ف‬. pochin nicatonpoa‫ف‬, Ispirito Santo
Co nisha nisha yonquiraihuë‫ف‬. Co aya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. Hua‫ف‬yanën
yanonpintërainquëmahuë‫ف‬. Iso quirica chachin aya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton,
nontohuatama‫ف‬, yonquiraiso chachin noya nicha‫ف‬ësarinpoa huachi.
nitotarama‫ف‬. Noya nitotohuatama‫ف‬, noya Ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬quëpantarinpoa huachi,
noya yonquiaramacoi, tënai. 14ॸIpora tënëhua‫ف‬.
noya miachin nitotërama‫ف‬. O‫ف‬macaso‫ف‬
tahuëri nanihuachin, Yosë‫ف‬pa‫ف‬ Ma‫ف‬sona yonquiaton, hua‫ف‬quirinso‫ف‬
pa‫ف‬sarama‫ف‬. Ina marë‫ف‬quiyanta‫ف‬noya 23ॸYa‫ف‬ipiyonquirahuëso‫ف‬Yosë nitotërin.
cancantarai. Naporo‫ف‬tahuëri canpitanta‫ف‬ Ina ni‫ف‬sarinco ni‫ف‬ton, no‫ف‬ҡřнӕř͑͑Ύ͑ҡф͑‫ڏ‬
noya ni‫ف‬saramacoi, tënahuë. “Paono quëma‫ف‬. Co nohuantërahuë‫ف‬canpitataquë
noya a‫ف‬chintërincoi ni‫ف‬toi, imarai,” chiniquën pënëna‫ف‬huanquëmaso‫ف‬.
tosarama‫ف‬. Ina yonquicamaso‫ف‬nohuantë Napoaton co i‫ف‬hua ni‫ف‬conanquëmahuë‫ف‬.
rahuë. Naporo‫ف‬pa‫ف‬nahuë naporini, co noyahuë‫ف‬
15-16ॸ“Noya ni‫ف‬sarinaco,” ta‫ف‬to, i‫ف‬hua ninamaso marë‫ف‬chiniquën
nicaponquëma‫ف‬yapa‫ف‬pirahuë‫ف‬. ͅѸɗҡΎ‫ڏ‬ pënëna‫ف‬huanquëmaso‫ف‬ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬.
nia parti pa‫ف‬pato, nirinta‫ف‬inquëma‫ف‬, 24ॸCo quiyaso‫ف‬hua‫ف‬an pochin chiniquën
topirahuë‫ف‬. Ina quëran huënantahuato, pënëntëraihuë‫ف‬. Oshaquëran pënë͑ɗ͑‫ڏ‬

ni‫ف‬quimantaranquëma‫ف‬. Canpitataquë quëma‫ف‬. Yosë nanamën nani imarama‫ف‬.
pa‫ف‬nahuë naporini, Cotia parti Yacatahuarainquëma‫͑ف‬Ύֆ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
paca‫ف‬huaso‫ف‬catapaitomacohuë‫ف‬. Catoro‫ف‬ camaso marë‫ف‬.
2
1ॸNicaponquëma‫ف‬yapa‫ف‬pirahuë‫ف‬, Tënia‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬ninshitëф͑‫ڏ‬
yonquirahuë. “Ipora pa‫ف‬pato, quëma‫ف‬. Naporo‫ف‬noya natëramaco.
chiniquën pënënpato, canta‫ف‬sëtarahuë,” 10ॸNanan anoyatohuatama‫ف‬, canta‫ف‬nanan
ta‫ف‬to, co pa‫ف‬nahuë‫ف‬. 2ॸChiniquën anoyatatë pochin cancantarahuë. Co

pënënpatënquëma‫ف‬, sëtarama‫ف‬. Co no‫ف‬huirahuë‫ف‬. Co manta‫ف‬Ύ͑ЙΎҡΎЙɗфɗ͑ËΎ‫ڏ‬
nohuantërahuë‫ف‬asëta‫ف‬huanquëmaso‫ف‬. huë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬nininso marë‫ف‬
Canpita sëtohuatama‫ف‬, canta‫ف‬sëtarahuë. sëtopirahuë‫ف‬. æ͑ЙɗҡֆΎ͑нӕɗҡř͑‫ڏ‬
Noya cancantarama‫ف‬naporini, canta‫ف‬ quëma‫ف‬, nani nanan anoyatërahuë.
noya cancanchitohuë‫ف‬. 3ॸNapoaton i‫ف‬hua “Quisocristo nani tahuëriya
ninshitëranquëma‫ف‬ ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬to, cancanëhuë quëran
pënëna‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬. Ina quëran nanan anoyatërahuë. 11ॸCo nanan
canpitataquë pa‫ف‬pato, co sëtarahuë‫ف‬. anoyatohuatëhuahuë‫ف‬, ѸΎЙɗ̲ɗ͑Ѹřфɗ͑‫ڏ‬
Noya imaantahuatama‫ف‬, ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ poa‫ف‬. Inaso‫ف‬nisha nisha yanonpintëфɗ͑‫ڏ‬
rahuë. Noya cancantohuato, canpitanta‫ف‬ poaso‫ف‬nitotërëhua‫ف‬.
noya cancantarama huachi, tënahuë. 12ॸI‫ف‬hua Troasëquë pa‫ف‬nahuë
4ॸChiniquën sëtato, i‫ف‬hua ninshitëф͑‫ڏ‬ Quisocristo nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaso
quëma‫ف‬. “Co yanatërinacohuë‫ف‬,” ta‫ف‬to, marë‫ف‬. Yosë nohuanton, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
sëtërahuë. Na‫ف‬nëchinachin cancantëф‫ڏ‬ nohuantopirinahuë‫ف‬, co hua‫ف‬quiyahuë‫ف‬
huë. Co nohuantërahuë‫ف‬chiniquën a‫ف‬chintërahuë. 13ॸI‫ف‬hua chachin iya Tito
asëta‫ف‬huanquëmaso‫ف‬. Co canpitataquë a‫ف‬papirahuë‫ف‬. Co huë͑͑ҡ‫ڏ‬
no‫ف‬huiranquëmahuë‫ف‬. Na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎф͑‫ڏ‬ huachinahuë‫ف‬, yonquiápirahuë‫ف‬.
quëma‫ف‬. Ina nitotacamaso marë‫ف‬ “¿Onpoatoncha co iyasha huëntarinhuë
ninshitëranquëma‫ف‬. paya?” ta‫ف‬to, piyapi‫ف‬sa‫ف‬noyasha
nontahuato, patërahuë. Masitoniaquë
Nanan anoyatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬ pa‫ف‬nahuë iya Tito nacapiapo. ͮËЙɗ‫ڏ‬
5ॸI‫ف‬hua a‫ف‬naquëma‫ف‬co noyahuë‫ف‬ huatëra, noya nanan sha‫ف‬huitërinco.
ninamaso marë‫ف‬sëtërahuë. Co casáchin
Quisocristo catahuarinpoa‫ف‬
sëtërahuë‫ف‬. Canpitanta‫ف‬sëtërama‫ف‬.
sopai minsëcaso‫ف‬
Nipirinhuë‫ف‬, co nohuantërahuë‫ف‬
chiniquën no‫ف‬huicamaso‫ف‬. 6ॸNani 14ॸ“Ma noyacha Tata Yosëso paya,”
ana‫ف‬intërama‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nininso tënahuë. Quisocristoichin imapatëhua‫ف‬,

marë‫ف‬inanta‫ف‬sëtárin. Co aquëtë‫ف‬ Yosë siempre catahuarinpoa‫ف‬sopai
ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 7ॸIporaso‫ف‬ minsëcahuaso marë‫ف‬. Ina marë‫֤٘ف‬ΎѸЙ‫ڏ‬
nanan anoyatoco‫ف‬. Noya nontantaco‫ف‬ rinquën,” itërahuë. Ya‫ف‬ipi parti paatoi,
chiniquën cancanchin. Iporahuanta‫ف‬ Quisocristo nanamën a‫ف‬chinarai. Pimo
sëtárin. Napoaton catahuaco‫ف‬ama hua‫ف‬sai‫ف‬së‫ف‬cotëtërinso pochin
aquëtë‫ف‬sëchinsohuë‫ف‬, sëtori Quisocristo nanamën nahuinarin.
ya‫ف‬coancantohuachin. 8ॸͮɗֆΎ͑ҡΎ͑ȍӕ‫ڏ‬ A‫ف‬chintatoi, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬anitotërai.
toma‫ف‬, noya nontoco‫ف‬. “Nanan, iyasha, 15ॸQuisocristo nanamënsáchin
anoyatarainquën. Nosororainquën,” a‫ف‬chinpatëira, Yosë noya ni‫ف‬sarincoi.

itoco‫ف‬, tënahuë. Ina quëran tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ A‫ف‬chinpatëira, Yosë nohuantërinsopita
chin nosoroatoma‫ف‬, noya nontantaco noya natanpi ni‫ف‬ton, nicha‫ف‬ësarin. Co
huachi. 9ॸNapoaton i‫ف‬hua ninshitëф͑‫ڏ‬ nohuantërinsopitahuënta‫͑ف‬ҡ͑Йɗфɗ͑‫ڏ‬
quëma‫ف‬. “Ya‫ف‬ipiya natëarinaco nimara,” huë‫ف‬, topinan quëran natanpi ni‫ف‬ton,
ta‫ف‬to, pënënanquëma‫ف‬. parësitopiquë pa‫ف‬sapi huachi.
16ॸA‫ف‬naquën noya natanatona‫ف‬, cha‫ف‬ësapi. rahuë. Iraca Moisësë pënëntohuachina,

Yosëri ananpitomiatarin huachi. na‫ف‬piquë ninshitopirinhuë‫ف‬, co
A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co natëҡΎ͑‫ڏ‬ anoyacancantërinhuë‫ف‬. Iporaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬, chimimiatapi huachi. Ina quëran huë‫ف‬Quisocristo imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton,
Yosëri ana‫ف‬intarin huachi. Noya noya anoyacancantërinpoa‫ف‬. Yosë hua‫ف‬yanën
nanan ni‫ف‬ton, co insonta‫ف‬nanitërinhuë‫ف‬ chachin aya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬, Ispirito
inaora a‫ف‬chinacaso‫ف‬, tënahuë. Co Santo inaso‫ف‬. Ina
piyapinpoa‫ف‬nanitërëhuahuë‫ف‬. ya‫ف‬coancantohuachinquëma‫ف‬, noya noya
17ॸA‫ف‬naquën nonpinatona‫ف‬, inahuara yonquiarama huachi. A‫ف‬napita noya
canacaiso marë‫ف‬a‫ف‬chinapi. “Yosë nicatënquëma‫ف‬, “Ma noyacha Yosëri
nanamën a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬,ٚҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ catahuarin paya,” tosapi. ʊ͑ЙΎҡΎȍӕ‫ڏ‬
huë‫ف‬, co no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinpihuë‫ف‬. tama‫ف‬, noya carta pochin Yosë nanamën
Quiyaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬no‫ف‬tëquën a‫ف‬napita anitotarama huachi, tënahuë.
sha‫ف‬huitërainquëma‫ف‬. Yosë a‫ف‬parincoi 4ॸQuisocristo catahuarincoi ni‫ف‬ton,
ni‫ف‬ton, ina nanansáchin a‫ف‬chinarai. Yosë noya a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. Ina marë‫ف‬

ni‫ف‬sárincoi ni‫ف‬ton, Quisocristoichin Yosë noya ni‫ف‬sarincoi, tënai. 5ॸCo
natëarai huachi. quiyaora nanitëraihuë‫ف‬. Quiyaora co
pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬nanitëraihuë‫ف‬
Nasha nanan anoyacancanta‫ف‬huainquëmaso‫ف‬.
3
1ॸ“Quiyaso‫ف‬noya noya piyapicoi,” Yosëichin ananitërincoi. æΎËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
co itarainquëmahuë‫ف‬. Ya‫ف‬huërë‫ف‬ coihuë‫ف‬naporini, co canpitanta‫ف‬
a‫ف‬naquënso‫ف‬canpitataquë nasha cancanëma quëran imaitomahuë‫ف‬. 6ॸIna
pa‫ف‬pachina, co nohuitëramahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, nani acorincoi a‫ف‬china‫ف‬huaiso marë‫ف‬.
carta a‫ف‬napitari ninshitërinso‫ف‬ Acohuachincoira, catahuarincoi nasha
a‫ف‬notërinquëma‫ف‬. “Iso quëmapi noya. nanan a‫ف‬chinta‫ف‬huainquëmaso marë‫ف‬.
A‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬, noya Iraca nanan Moisësëri ninshitopirinhuë‫ف‬.
natanco‫ف‬,” tënin cartaquë. Co quiyaso‫ف‬ Ina imapatëra, co onporonta‫ف‬noya
ina pochin carta a‫ف‬notëranquëmahuë‫ف‬. cancantërëhuë‫ف‬. “Co natëhuatamahuë‫ف‬,
Nani noya nohuitëramaco. ͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬ chimimiatarama‫ف‬. Ana‫ف‬intacaso‫ف‬
ton, co carta ma‫ف‬paranquëmahuë‫ف‬ ya‫ف‬huërin huachi,” topi. Co ina nanan
a‫ف‬napita noya nicainacoso marë‫ف‬. a‫ف‬chintërainquëmahuë‫ف‬. Nasha nananso‫ف‬
2ॸCanpitaso‫ف‬cartanëhuë pochin ninama‫ف‬. nipirinhuë‫ف‬noya noya. Ina imapatëhua‫ف‬,
Quisocristo nanamën Ispirito Santo catahuarinpoa‫ف‬Yosë
a‫ف‬chintohuatënquëmara, noya imarama‫ف‬. nohuitatëhua‫ف‬nanpimiatacaso marë‫ف‬.
Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬ninënquëma‫ف‬. 7ॸIraca pënëntërinso‫ف‬sha‫ف‬huihuachina,
“Paonori a‫ف‬chintërin ni‫ف‬ton, noya na‫ف‬piquë Moisësë ninshitërin. Yosëso‫ف‬

cancantopi,” ta‫ف‬tona‫ف‬, noya ni‫ف‬ninaco noya noya ni‫ف‬ton, huënarachin pochin
canta‫ف‬. Quiyanta‫ف‬cancanëhuëi quëran ya‫ف‬norin. Napoaton ya‫ف‬Ëфɗֆ͑Ύ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
nosororainquëma‫ف‬. china, Moisësë ya‫ف‬pirionta‫ف‬huë͑фҡ‫ڏ‬
3ॸA‫ف‬chintohuatënquëmara, Quisocristo rin. Huënaratarin ni‫ف‬ton, co Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
anoyacancantërinquëma‫ف‬. k͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ nanitopihuë‫ف‬hua‫ف‬qui‫ف‬nirayacaiso‫ف‬.
tohuachinquëmara, noya carta pochin Huënarataponahuë‫ف‬, oshaquëran
ninama‫ف‬. Co quirica, napisë, inapita sacorayarin huachi. Pënëntërinsonta‫ف‬
nininsopita pochin yonquirahuë‫ف‬. noya niponahuë‫ف‬, co
Anoyacancantinquë̲ѸΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ ya‫ف‬huëmiatërinhuë‫ف‬. Co ya‫ف‬ipiya
natëhuachinahuë‫ف‬, chiminpachina‫ف‬, 16ॸQuisocristoimapatëhua‫ف‬, co huachi

ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin huachi. nipa‫ف‬ËΎЙɗфֆҡřфɗ͑ѸΎЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡфɗ‫ڏ‬
8ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Quisocristo huahuë‫ف‬. Noya Yosë nohuitarihua
nanamën a‫ف‬chinarai. Inaso‫ف‬noya noya. huachi. 17ॸQuisocristo, Ispirito Santo
Ispirito Santo chachin catahuarinpoa‫ف‬, napopianachin yonquipi. Quisocristo
tënai. 9ॸIraca pënënto nanan noya imapatëhua‫ف‬, Ispirito Santo na‫ف‬con
nipirinhuë‫ف‬, siempre ana‫ف‬intacaso‫ف‬ catahuarinpoa‫ف‬. Napoaton co huachi
ya‫ف‬huërin. Quisocristo nanamënso‫ف‬ iraca pënëntërinso‫ف‬yonquicaso‫ف‬
nipirinhuë‫ف‬noya noya. ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co huachi të‫ف‬huacaso‫ف‬
Ya‫ف‬huërënamënpoa‫ف‬chiminin ni‫ف‬ton, ina ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co huachi sopai
imapatëhua‫ف‬, oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡҡΎ͑‫ڏ‬ natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Ispirito Santo
poa‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa huachi. catahuarinpoa‫͑ف‬Ύֆ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
Napoaton noya noya, tënahuë. 10ॸIraca huaso marë‫ف‬. 18ॸQuisocristo noyasáchin
Moisësëco‫ف‬noya pënëntopirinhuë‫ف‬, ninin. Ina imapatëhua‫ف‬, co manta‫ف‬
iporaso‫ف‬Quisocristo nanamën nipa‫ف‬ËΎЙɗфֆҡřфřѸΎЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡфɗ‫ڏ‬
ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬. Inaso‫ف‬noya noya huahuë‫ف‬. Cancanënpoa quëran nanitërë
ni‫ف‬ton, “Iraca nananso‫ف‬co onpohuinchin hua‫ف‬Yosë nóya nohuitacaso‫ف‬. Apira
noyahuë‫ف‬,” tënahuë. 11ॸIraca nanan noya apira ina yonquihuatëhua‫ف‬, oshaquëran
niponahuë‫ف‬, co ya‫ف‬huëmiatarinhuë‫ف‬. Yosë pochachin cancantarihua‫ف‬. Ina
Iporaso‫ف‬Quisocristo nanamën nohuanton, ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huëmiatarin huachi. Co onporonta‫ف‬ poa‫ف‬noya noya cancantahuaso marë‫ف‬.
nishatarinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, noya noya, Yosë pochin cancantohuatëhua‫ف‬,
tënëhua‫ف‬. a‫ف‬napitanta‫ف‬Yosë anohuitarihua‫ف‬.
Canpoaso‫ف‬isihuico pochin ninëhua‫ف‬.
Nipa‫ف‬copirayatërin pochin nininso‫ف‬ Isihuicoquë a‫ف‬notërëso pochin
12ॸ“Quisocristo nanamën co onporonta‫ف‬ a‫ف‬napitanta‫ف‬Yosë anohuitarihua‫ف‬.
ta‫ف‬huantarinhuë‫ف‬,” ta‫ف‬toi, inasachin Ni‫ف‬pachinpoa‫ف‬, “Yosëri catahuarin
a‫ف‬chinarai. Co të‫ف‬huatatoihuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi ni‫ف‬ton, inapochachin cancantapi,”
parti a‫ف‬chinarai. 13ॸIraca Moisësë tosapi.
pënëntohuachina, ya‫ف‬pirin huë͑фҡΎЙɗ‫ڏ‬
rinhuë‫ف‬, oshaquëran sacorayarin. Paono no‫ف‬tëquën a‫ف‬chininso‫ف‬
4
Nipa‫ف‬copirayatërin ama sacorayarinso‫ف‬ 1ॸYosë nosoroatoncoi, acorincoi
quënanacaiso marëhuë‫ف‬. 14ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬ nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Ina
Cotioro‫ف‬saso‫ف‬co natantochinachinhuë‫ف‬ yonquiatoi, chiniquën cancantarai.
cancantopi. Ipora huanta‫֤ف‬ΎѸřнӕɗфɗË‫ڏ‬ 2ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquiatona‫ف‬,
nën iraca ninshitopiso‫ف‬nontopirinahuë‫ف‬, a‫ف‬chinapi. Noyásha nontopirinahuë‫ف‬,

co no‫ف‬tëquën yonquipihuë‫ف‬. nonpintacaiso marë‫ف‬napopi. Quiyaso‫ف‬
Nipa‫ف‬ËΎЙɗфֆҡřфɗ͑ѸΎЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ nipirinhuë‫ف‬co manta‫ف‬po‫ف‬oana quëran
tona‫ف‬, co nanitopihuë‫ف‬Yosë quiricanën ninaihuë‫ف‬. Co nisha nisha a‫ف‬chinaihuë‫ف‬.
no‫ف‬tëquën nitotacaiso‫ف‬. Quisocristoichin Ya‫ف‬ipi Yosë nanamën no‫ف‬tëquën
Yosë anohuitërinpoa‫ف‬. 15ॸIpora huanta‫ف‬ a‫ف‬chintarainquëma‫ف‬. Yosë ni‫ف‬sarinco,
Moisësë ninshitërinso‫ف‬nontopirinahuë‫ف‬, inasáchin a‫ف‬chinarai. A‫ف‬ninquëchin
co no‫ف‬tëquën yonquipihuë‫ف‬. “Noya a‫ف‬chinai ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬yonquicaiso
natëhuatëhua‫ف‬, cha‫ف‬ësarëhua‫ف‬,ٚҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ marë‫ف‬. Co mánta‫ف‬tapana‫ف‬huaso‫ف‬
huë‫ف‬, co canpoara cha‫ف‬ërihuahuë‫ف‬. ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 3ॸQuisocristo nanamën
noya a‫ف‬chintopiraihuë‫ف‬, a‫ف‬naquën co “Ma noyacha Yosëri catahuarin paya.

natantopihuë‫ف‬. Parësitopiquë pacacaiso‫ف‬ Co catahuarinhuë‫ف‬naporini, co ina
nipisopita co nohuantopihuë‫ف‬ pochin cancanchitonahuë‫ف‬,” tosapi.
natëtacaiso‫ف‬. 4ॸSopai nohuanton, co 8ॸNani ma‫ف‬sha onpopirëhuahuë‫ف‬, Yosë
nanitopihuë‫ف‬no‫ف‬tëquën yonquicaiso‫ف‬. catahuarinpoa‫ف‬ahuantacaso marë‫ف‬.

Ma‫ف‬sha a‫ف‬pintërëso pochin nanamën “Oshaquëran nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬,”
quëran Yosë anitotërinpoa‫ف‬ɗ͑͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬ ta‫ف‬tëhua‫ف‬, imarëhua‫ف‬. “¿Onpoatëhuacha
caso marë‫ف‬. Inapitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ ma‫ف‬sha onporëhua paya?ٚҡфɗȍӕф‫ڏ‬
somaraya pochin cancantatona‫ف‬, co huë‫ف‬, co yaa‫ف‬porëhuahuë‫ف‬. 9ॸImarëhuaso
nanitopihuë‫ف‬natëcaiso‫ف‬. Co Yosë marë‫ف‬na‫ف‬con aparësitopirinënpoahuë‫ف‬,
natëhuachinahuë‫ف‬, sopairi co Yosë naniantërinpoahuë‫ف‬. Chiníquën
hua‫ف‬anëntarin. Camaihuachina, ina asëtopirinënpoahuë‫ف‬, co minsëфɗ͑ř͑ЙΎ‫ڏ‬
natëpi huachi. Quisocristoso‫ف‬Yosë huë‫ف‬. Yosë achinicancaninpoa‫ف‬. 10ॸIraca
chachin. Inaso‫ف‬nóya nipirinhuë‫ف‬, sopai Quisocristo chiniquën aparëѸɗҡȍӕ‫ڏ‬
nohuanton, co ina yonquipihuë‫ف‬. 5ॸCo tona‫ف‬, tëpapi. Canpoanta‫ف‬Quisocristo
quiya imancoiso marëhuë‫ف‬ marë‫ف‬parësitarëhua‫ف‬. Parësitatëhua‫ف‬, ina
a‫ف‬chintërainquëmahuë‫ف‬. Quisocristo pochin yonquiarëhua‫ف‬. Yosëichin
nanamënachin sha‫ف‬huitërainquëma‫ف‬. natëton, Quisocristo chiminin.
“Sinioro ni‫ف‬ton, inasachin yonquicaso‫ف‬ Inapochachin canpoara yonquirëhuaso‫ف‬
ya‫ف‬huërin,” tënai. Quiyanta‫ف‬ina natëtoi, naniantatëhua‫ف‬, Yosë nohuantërinsorá
nani tahuëri yacatahuarainquëma‫ف‬. chin imarëhua‫ف‬. Nani tahuëri ina
Catahua‫ف‬huainquëmasoráchin cancantë catahuarinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, “Tëhuënchachin
rai. 6ॸIraca co‫ف‬huara isoro‫ف‬pa‫ف‬ Quisoso inapaquë nanpiton,
ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, Yosë ya‫ف‬huërin. a‫ف‬paiarinpoa huachi,” tënëhua‫ف‬. 11ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬
Ya‫ف‬ipi parti tashipirinhuë‫ف‬, “Tahuëri cristo nanamën a‫ف‬chinaiso marë‫ف‬
ya‫ف‬huë‫ف‬in,” topachina, tahuëri nóya siempre aparësitërinacoi. Quiyaora co
ya‫ف‬huërin. ʊ͑ЙΎËȍËȍɗ͑Ë͑Ë͑ř͑ЙΎ‫ڏ‬ nanitopiraihuë‫ف‬, nani tahuëri ina
quë a‫ف‬pintërinpoa‫ف‬ina nohuitacaso achinicancanincoi ina pochachin
marë‫ف‬. Inaso‫ف‬noya noya. Quisocristo yonquica‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Ipora huanta‫ف‬
yonquihuatëhua‫ف‬, ֤ΎѸřËȍËȍɗ͑͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬ nanpitoi, тӕɗѸΎËфɗѸҡΎЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
rëhua‫ف‬. A‫ف‬pininso pochin inari Yosë rai. 12ॸA‫ف‬chintërainquëmaso marë‫ف‬
anohuitarinpoa huachi. aparësitopirinacoihuë‫ف‬, canpitaso‫ف‬
imarama‫ف‬. Quisocristo nohuitërama‫ف‬
Ma‫ف‬sha onporëhuaso‫ف‬ ni‫ف‬ton, a‫͑ف‬ҡȍӕřфɗ͑͑Йɗҡ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬
7ॸCocanpoaso‫ف‬Ëȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡфɗ‫ڏ‬ quëma‫ف‬canpitanta‫ف‬, tënahuë.
huarahuë‫ف‬, Yosë nohuitatëhua‫ف‬,
a‫ف‬napitanta‫ف‬catahuarëhua‫ف‬ɗ͑͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬ Na‫ف‬con na‫ف‬con yonquirëhuaso‫ف‬
caiso marë‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Yonsha, huë‫ف‬ëta, 13ॸIraca Tapico‫ف‬ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
inapita no‫ف‬pa quëran nipi ni‫ف‬ton, co huë‫ف‬, chiniquën cancantërin. “Yosë
ya‫ف‬huëmiatërinhuë‫ف‬. A‫ف‬naroáchin nicha‫ف‬ësarinco ni‫ف‬ton, co
ya‫ف‬quihuachina, co noyatërinhuë‫ف‬. të‫ف‬huatatorahuë‫ف‬, sha‫ف‬huirahuë,” tënin.
Napoonin. Inapochachin canpoanta‫ف‬co Yosë quiricanënquë naporin, iraca
chiniquën cancantopirëhuahuë‫ف‬, Yosë ninshitaton. Quiyanta‫ف‬inapochachin
catahuarinpoa‫ف‬noya nicacaso‫ف‬. cancantërai. “Yosë catahuarincoi,”
A‫ف‬napitanta‫ف‬nicatonpoa‫ف‬, yonquiapi. ta‫ف‬toi, a‫ف‬chinarai. 14ॸTëЙЙɗфɗ͑ËΎɗ‫ڏ‬
huënta‫ف‬, Quisocristo imarai ni‫ف‬toi, Yosë co ya‫ف‬huëmiatarinhuë‫ف‬. Chiminpatëhua‫ف‬,

ananpitantarincoi, tënai. Iraca Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬patëhua‫ف‬, nasha nonënpoa‫ف‬
Quisocristo ananpitantarinso pochin quëtarinpoa‫ف‬. Co piyapinpoa‫ف‬nasitërë
canpoanta‫ف‬ananpitantarinpoa‫ف‬. Yosë‫ف‬pa‫ف‬ huaso pochin nirihuahuë‫ف‬. Noya noya
quëpantarinpoa‫ف‬. Canpitaro‫ف‬co chachin nininso‫ف‬quëtarinpoa‫ف‬. Co onporonta‫ف‬
ya‫ف‬huëcontarihua huachi. 15ॸCanpitanta‫ف‬ chanatarihuahuë‫ف‬. 2ॸIporaso‫ف‬parësitopirë
imacamaso marë‫ف‬parësitërai. huahuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri nasha
Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬Yosë na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬. a‫ف‬morëhuaso pochin nasha nonënpoa‫ف‬
Na‫ف‬con na‫ف‬con piyapi‫ف‬sa‫ف‬ɗ͑͑ΎȍӕɗҡΎ‫ڏ‬ ya‫ف‬huëtarinpoa‫ف‬. Ina na‫ف‬con nohuantërë
huachina‫ف‬, noya cancantatona‫ف‬, Yosë hua‫ف‬. 3ॸChiminpatëhua‫ف‬, co
nontapi. “Ma noyanquëncha, Sinioro, hua‫ف‬yanënpoarachin inapaquë
paya. Nosoroatoncoi, nicha‫ف‬ësarancoi ya‫ف‬huëmiatarinhuë‫ف‬. Nasha nonën
ni‫ف‬ton, Yosparinquën, Sinioro,” itapi. quëtarinpoa huachi. 4ॸIporaso‫ف‬
16ॸNapoaton co a‫ف‬ЙΎËȍɗ͑Ëȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huatëhua‫ف‬, co
tëraihuë‫ف‬. Co tananpitochinachinhuë‫ف‬ chinirëhuahuë‫ف‬, sëtërëhua‫ف‬, parësitërë
cancantatoi, a‫ف‬chinárai. Parësitatoi, co hua‫ف‬. Co ina marë‫ف‬nohuantarihuahuë‫ف‬
huachi chinipiraihuë‫ف‬, nasha cancan a‫ف‬naroachin chiminacaso‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,
nani Yosë quëtërincoi. Nani tahuëri nasha nonënpoa‫ف‬na‫ف‬con nohuantarihua‫ف‬.
catahuarincoi noya noya Isoro‫ف‬paquë ta‫ف‬huantopirëhuahuë‫ف‬,
cancanta‫ف‬huaiso marë‫ف‬. 17ॸTëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ Yosë‫ف‬pa‫ف‬noya noya ya‫ف‬huëmiatarihua
chin iporaso‫ف‬pi‫ف‬pian parësitapirëȍӕ‫ڏ‬ huachi. 5ॸYosë acorinpoa‫ف‬nasha
huë‫ف‬, co hua‫ف‬qui‫ف‬isoro‫ف‬paquë nonënpoa‫ف‬ya‫ف‬huëtinpoaso marë‫ف‬.
ya‫ف‬huarihuahuë‫ف‬. Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬patëhua‫ف‬, Tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑ɗ͑Йнӕř͑Ύֆ͑͑Йɗ‫ڏ‬
co onporonta‫ف‬pipiarëhuahuë‫ف‬. tantarinpoa huachi, tënëhua‫ف‬. Nani
Imarëhuaso marë‫ف‬parësitapirëhuahuë‫ف‬, Ispirito Santo aya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬
inapaquëso‫ف‬noya noya cancantarihua‫ف‬. ni‫ف‬ton, nitotërëhua‫ف‬.
Yosë pochachin cancantarihua‫ف‬. 6ॸNapoaton quiyaso‫ف‬Ëȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
18ॸIsoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huërinsopita co na‫ف‬con tërai. “A‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬
na‫ف‬con yonquirëhuahuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬ pa‫ف‬sarëhua‫ف‬,” ta‫ف‬toi, noya cancantarai.
parësitarihuarahuë‫ف‬, co ina marë‫ف‬ Tëhuënchachin isoro‫ف‬paquë nanpihuatë
sëtarihuahuë‫ف‬. Yosë na‫ف‬con na‫ف‬con hua‫ف‬, co Quisocristo nirayarihuahuë‫ف‬.
yonquiarëhua‫ف‬. Ina nohuitacasoáchin 7ॸCo ipora quënanpirëhuahuë‫ف‬, “Yosë
cancantarihua‫ف‬. Isoro‫ف‬paquë no‫ف‬tëquën nontërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬toi, imarai.

ya‫ف‬huërinsopita quënanpirëhuahuë‫ف‬, co “Co onporonta‫ف‬nonpintarinpoahuë‫ف‬,”
ya‫ف‬huëmiatarinhuë‫ف‬. Ta‫ف‬huantarin tënai. 8ॸNapoaton co chiminacaso‫ف‬
huachi. Yosë noya yonquirinpoaso‫ف‬co të‫ف‬huatëraihuë‫ف‬, “Chiminpatëhua‫ف‬,
quënanpirëhuahuë‫ف‬, ya‫ف‬huëmiatarin Quisocristorë‫ف‬quënpoa‫ف‬
huachi. Yosë marë‫ف‬sacatërëhuasonta‫ف‬co ya‫ف‬huëcontarihua‫ف‬. Ina noya noya,”
ta‫ف‬huantarinhuë‫ف‬. tënai. 9ॸMa‫ف‬sona tëranta‫ف‬nipatoi,
Yosëichin natëarai noya nicaincoiso
Yosë‫ف‬pa‫ف‬noya noya ya‫ف‬huëcontarihuaso‫ف‬ marë‫ف‬. Nanpihuatëira, Yosë nohuantë
5
1ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Pëi‫ف‬në‫ف‬mëtë quëran rinsoáchin nohuantërai. Ina nohuanton,
nipachinara, co hua‫ف‬quirinhuë‫ف‬. chiminapoirahuënta‫ف‬, inasachin
Natëricho quëran pëihuachinara, noya natëarai. 10ॸA‫ف‬na tahuëri Quisocristo
noya ninin. Inapochachin nonënpoanta‫ف‬ o‫ف‬mantahuachin, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬coisë
pochin sha‫ف‬huitarinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ninëȍӕ‫ڏ‬ yonquinëhuëi quëran yonquipiraihuë‫ف‬,

sopita a‫ف‬ninquëchin sha‫ف‬huitarinpoa aipi ya‫ف‬norinsoachin pochin nitotërai.
huachi. A‫ف‬naya a‫ف‬nayanpoa‫ف‬no‫ف‬tëquën Quisocristonta‫ف‬iraca co no‫ف‬tëquën
nontarinpoa‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nipatëhua‫ف‬, yonquiraihuë‫ف‬. “Co inaso‫ف‬Yosëhuë‫ف‬.
no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬. Noya Topinan piyapi ta‫ف‬ma‫ف‬,” topiraihuë‫ف‬.
nipatëhua‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬acanaarinpoa Iporaso‫ف‬nani nohuitërai. “Inaso‫ف‬Yosë
huachi. hui‫ف‬nin chachin,” tënai. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
noyásha nonpachinara, a‫ف‬napita
Nanan anoyatërinpoaso‫ف‬ pa‫ف‬yatopirinahuë‫ف‬, co huachi ina
11ॸNapoaton Yosë të‫ف‬huatacaso‫ف‬ yonquiraihuë‫ف‬. Cancanënpoa quëran
ya‫ف‬huërin. Ina yonquiatoi, ya‫ف‬ipi yonquirëhuasorachin yonquicaso‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënënárai. Co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ ya‫ف‬huërin, tënahuë. 17ॸQuisocristo
nonpintërainquëmahuë‫ف‬. Yosë imapatëhua‫ف‬, ֤ΎѸř͑ΎֆË͑Ë͑ҡфɗ͑‫ڏ‬
ni‫ف‬sárincoi ni‫ف‬toi, no‫ف‬tëquën nontëфɗ͑‫ڏ‬ poa‫ف‬. Nasha cancan ya‫ف‬huëtarinpoa
quëma‫ف‬. Noya ninaisopita canpitanta‫ف‬ huachi. Iraca yonquirëȍӕѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑‫ڏ‬
nitotërama‫ف‬, topiraihuë‫ف‬. 12ॸ“Quiyaso‫ف‬ tërë Nasha miáchin pochin cancantatë
noya noyacoi,” co tënaihuë‫ف‬. Co a‫ف‬napita hua‫ف‬, noya noya yonquiarihua huachi.
nocanaihuë‫ف‬. Nisha nanan 18ॸCo canpoara noya cancantërëȍӕ‫ڏ‬
a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬noya pochin huë‫ف‬. Yosëichin anoyacancantërinpoa‫ف‬.

ya‫ف‬noponaraihuë‫ف‬, co cancanëna quëran Iraca oshahuanatëhua‫ف‬, ֤ΎѸřɗ͑ɗ̲ɗËΎҡΎ‫ڏ‬
huarë‫ف‬imapihuë‫ف‬. Pinopachincoi, pirëhuahuë‫ف‬, inaora nohuanton, hui‫ف‬nin
sha‫ف‬huitoco‫ف‬: “Paono tëhuënchachin isoro‫ف‬paquë a‫ف‬paimarin chiminaton
no‫ف‬tëquën nontërincoi. Ya‫ف‬ipi cancanën nanan anoyatinpoaso marë‫ف‬. Ina quëran
quëran huarë‫ف‬Quisocristo imarin,” canpoanta‫ف‬acorinpoa‫ف‬nanamën
itoco‫ف‬. Ina pochin a‫ف‬panitacaso marë‫ف‬ a‫ف‬chinahuaso marë‫ف‬. Insosona natëȍӕ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. 13ॸA‫ف‬na tahuëri chin, nanan anoyatarin huachi.
chiniquën pënënpatëra, “Paono 19ॸHui‫ف‬nin yaa‫ف‬paimahuachina, nanan
hua‫ف‬yantërin,” toconpi a‫ف‬naquën. quëtërin anoyacancantinpoaso marë‫ف‬.

Napopirinahuë‫ف‬, Yosë yonquiato, ina Anoyacancantohuachinpoa‫ف‬, co huachi
pochin nonahuë. A‫ف‬na tahuërinta‫ف‬ oshanënpoa‫ف‬yonquirinhuë‫ف‬. Inquitëфɗ͑‫ڏ‬
oshaquëran pënënanquëma‫ف‬. Yosë poa huachi. ͮ͑ɗ͑͑͑͑ΎֆҡΎȍӕ‫ڏ‬
yonquicamaso marë‫ف‬ina pochin chinpoara, acorinpoa‫ف‬paatëhua‫ف‬
nontëranquëma‫ف‬. 14ॸ“Quisocristo na‫ف‬con a‫ف‬napitanta‫ف‬sha‫ف‬huitahuaso marë‫ف‬.
nosororinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬toi, nanamën 20ॸQuiyanta‫ف‬Quisocristo acorincoi
a‫ف‬chinárai. Canpoa marë‫ف‬inaso‫ف‬ a‫ف‬napita sha‫ف‬huita‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Pa‫ف‬pin

chiminin. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬chiminacaso‫ف‬ nohuanton, nanan quëtërincoi
ya‫ف‬huërin. Inaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ pënëna‫ف‬huainquëmaso marë‫ف‬.
ya‫ف‬huërëtërinpoa‫ف‬, tënëhua‫ف‬. 15ॸTëȍӕř͑‫ڏ‬ Quisocristo ya‫ف‬huërënamën pochin
chachin canpoa marë‫ف‬chiminin noya sha‫ف‬huitarainquëma‫ف‬. “Yosë nontoco‫ف‬
noya cancantahuaso marë‫ف‬. Co huachi nanan anoyachinquëma‫ف‬,”
canpoara costarëhuaso‫ف‬pa‫ف‬yatacaso‫ف‬ itárainquëma‫ف‬. 21ॸIraca Quisocristo co
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Inasáchin yonquicahuaso manta‫ف‬oshahuanaponahuë‫ف‬, Yosë
marë‫ف‬chiminin. Chiminaponahuë‫ف‬, nohuanton, ya‫ف‬huërëtërinpoa‫ف‬.
nanpiantarin huachi. Napoaton Oshahuan pochin nicaton, Yosëri
inasachin yonquirai. 16ॸIraca quiyaora chiníquën ana‫ف‬intërin. Canpoa marë‫ف‬
chiminin ni‫ف‬ton, co huachi oshahuan onpotopirinacoihuë‫ف‬, co no‫ف‬huiraihuë‫ف‬,

pochin ni‫ف‬ninpoahuë‫ف‬. Quisocristo ahuantërai. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nóya
imapatëhua‫ف‬, Yosë nóya ni‫ف‬sarinpoa nontatoi, catahuarai. Ispirito Santo
huachi. ya‫ف‬coancantohuachincoira, Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
coi noya nica‫ف‬huaiso‫ف‬. Tëhuënchachin
Noya nicacaso marë‫ف‬Yosëri catahuarinso‫ف‬ cancanëhuëi quëran huarë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
6 nosororai. 7ॸNo‫ف‬tëquën a‫ف‬chinai. Yosë

1ॸYosë acorincoi nanamën
a‫ف‬china‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Acoatoncoi, na‫ف‬con catahuarincoi ni‫ف‬ton,

catahuarincoi a‫ف‬chinta‫ف‬huainquëmaso a‫ف‬chinpatëira, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ҡ͑‫ڏ‬
marë‫ف‬. “Yosë nosoroatonpoa‫ف‬, tona‫ف‬, imasapi huachi. Naporahuaton,
yanicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬,” itërainquëma‫ف‬. Ama, sacai‫ف‬nininso‫ف‬nanitaparahuë. Co sopai
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, topinan quëran natancosohuë‫ف‬. minsërincoihuë‫ف‬. Ni‫ف‬quë‫ف‬. Inimicoro‫ف‬sa‫ف‬
Imamiatoco huachi. 2ॸIraca quiricanën huë‫ف‬pachinara, sontaro‫ف‬sa‫ف‬tachiton
quëran Yosë naporin: a‫ف‬morin ama inimicori minsëcaiso
Ipora huarë‫ف‬yacatahuaranquëma‫ف‬. marëhuë‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍËȍɗ֤͑ΎѸřËȍɗ͑ɗфɗ͑‫ڏ‬
Nontohuatamaco, ͑ҡ͑ф͑‫ڏ‬ coi ama sopai minsëincoiso marëhuë‫ف‬.
quëma‫ف‬. Yanicha‫ف‬ëranquëma‫ف‬ Ina nohuanton, noyasachin ninai. Noya
ni‫ف‬ton, catahuaranquëma‫ف‬ catahuahuachincoira, sopai minsërai
cha‫ف‬ëcamaso marë‫ف‬, tënin. huachi. 8ॸA‫ف‬naquën noya ni‫ف‬ninacoi,
Ipora tahuëri‫ف‬sa chachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬naquën no‫ف‬huirinacoi. A‫ف‬naquën
yacatahuarinpoa‫ف‬. Nontohuatëhua‫ف‬, “Paono nóya a‫ف‬chinin,” topi.
anoyacancantarinpoa‫ف‬. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬ A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Йɗ͑ΎЙɗфɗ͑ËΎɗ‫ڏ‬
nipirinhuë‫ف‬, co huachi nanitarihuahuë‫ف‬ huë‫ف‬, co ina yonquiraihuë‫ف‬. No‫ف‬tëquën
huëntonënquë ya‫ف‬conacaso‫ف‬, tënahuë. a‫ف‬chintopiraihuë‫ف‬, “Nonpiánpi,” topi
3ॸNapoaton noyasachin ninai a‫ف‬napitanta‫ف‬ a‫ف‬naquën. 9ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ËΎֆ͑ΎȍӕɗҡΎ‫ڏ‬
Yosë imacaiso marë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ninai pirinacoihuë‫ف‬, na‫ف‬a miachin nohuitëфɗ͑‫ڏ‬
naporini, a‫ف‬napitanta‫ف‬nicatoncoi, co Yosë coi. Pi‫ف‬pisha shichiminpiraihuë‫ف‬,
imaitonahuë‫ف‬. “Yosë imatona‫ف‬, napoonpi,” nanpiárai. Ma‫ف‬sha onpopoiraihuë‫ف‬, Yosë
chitonahuë‫ف‬. 4ॸMa‫ف‬sona tëranta‫ف‬nipatëira, nohuanton, co chiminaihuë‫ف‬. 10ॸSëҡΎЙɗ‫ڏ‬
Yosë piyapinënpita pochin ninai. Yosëichin raihuë‫ف‬, Yosë yonquiatoi, noya cancantë
natërai, ni‫ف‬ninacoi. Aparësitopirinacoihuë‫ف‬, rai. Co na‫ف‬con ma‫ف‬sha
co i‫ف‬huërëtëraihuë‫ف‬. Ma‫ف‬sha, cosharo‫ف‬, ya‫ف‬huëtopirincoihuë‫ف‬, Yosë nanamën
inapita pahuantopirincoihuë‫ف‬, ahuantatoi, a‫ف‬chintërai ni‫ف‬ton, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
chiniquën cancantërai. Ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎЙΎɗ‫ڏ‬ natëtonaco, noya noya cancantapi. Yosë
raihuë‫ف‬, co pa‫ف‬yanaihuë‫ف‬. 5ॸA‫ف‬chinaiso marë‫ف‬ yonquirinso chachin ya‫ف‬huëtopi huachi.
tëhuënchachin huihuirinacoi, tashinan Co manta‫ف‬ya‫ف‬huëtopirincoihuë‫ف‬, Yosë
pëiquë po‫ف‬morinacoi. Chiniquën nohuitatoi, nóya cancantërai. Co manta‫ف‬
no‫ف‬huitatona‫ف‬, ahuërinacoi. A‫ف‬chinapoi noya noya nininso‫ف‬pahuantërincoihuë‫ف‬.
pa‫ف‬sápatoi, co huachi chiniraihuë‫ف‬. Na‫ف‬a 11ॸCorintoquë ya‫ف‬huëramasopita
tashi‫ف‬Yosë marë‫ف‬sacatápatoi, huë‫ف‬ëi‫ف‬ ninshitáranquëma‫ف‬. Nani ya‫ف‬ɗЙɗֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬

natanai. A‫ف‬na tahuërinta‫ف‬ËΎËΎѸȍҡҡΎɗ‫ڏ‬ rahuëso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬.
huë‫ف‬, tana natanai. Na‫ف‬con nosororanquëma‫ف‬. 12ॸCo pi‫ف‬pisha
6ॸ“Quisocristo imarai,” ta‫ف‬toi, ͑ΎֆѸ‫ڏ‬ tëranta‫ف‬no‫ف‬huiranquëmahuë‫ف‬. ͮΎֆѸ‫ڏ‬
chin yonquirai. Co manta‫ف‬nonpinaihuë‫ف‬. chin yonquipiranquëmahuë‫ف‬, co
Nóya Yosë nanamën nitotërai. Ma‫ف‬sha onpopinchin nosororamacohuë‫ف‬nimara,
tënahuë. 13ॸHui‫ف‬nahuëipita pochin, pochin cancantaranquëma‫ف‬,

iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ni‫ف‬nainquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ itërinpoa‫ف‬Tata Yosë. Chini
coi quiyanta‫ف‬, topiraihuë‫ف‬. Ina na‫ف‬con chiníquën nanantaton, ya‫ف‬ipiya
nohuantërai. hua‫ف‬anëntërin, ҡř͑ɗ͑нӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬
quë.
Nipayarëhuasopita
14ॸCo Noya nanan natanpiso‫ف‬
Yosë imapisopitasohuë‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
7
huë‫ف‬, ama inapitarë‫ف‬quëma‫͑ف‬ɗЙֆËΎѸΎ‫ڏ‬ 1ॸYosë nóya yonquirinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton,
huë‫ف‬. Yasa‫ف‬apatama‫ف‬, ama inapita iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬
macosohuë‫ف‬. æΎË͑ЙɗҡЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ yonquirëhuasopita naniantahua‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
topihuë‫ف‬. Noya cancantohuatama‫ف‬, co co noyahuë‫ف‬ninëhuasopita a‫ف‬poa‫ف‬ahua‫ف‬.
nohuantaramahuë‫ف‬oshahuanacamaso‫ف‬. Yosë të‫ف‬huatatëhua‫ف‬, noyasachin
Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Tahuëri, tashi‫ف‬co niahua‫ف‬. Nosororanquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
inachachinhuë‫ف‬. Nisha ya‫ف‬norin. ni‫ف‬ton, pënënaranquëma‫ف‬.
Inapochachin co Yosë natëpisopitahuë‫ف‬ 2ॸNoya, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nosoroantacoi. Co
nisha yonquipi. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎɗ̲ф̲ѸΎ‫ڏ‬ a‫ف‬nayanquëma tëranta‫ف‬ma‫ف‬sha

pita capiniráchin nimaco‫ف‬. 15ॸQuisocristo onpotërainquëmahuë‫ف‬. æΎ͑ɗѸȍË͑Ë͑‫ڏ‬
natëhuatëhua‫ف‬, co sopai natëarëhuahuë‫ف‬. tërainquëmahuë‫ف‬. Co nonpintërainquë
Quisocristo imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, co mahuë‫ف‬. 3ॸCo no‫ف‬huitënquëma‫ف‬pënë͑͑‫ڏ‬
a‫ف‬napita pochin cancantërëhuahuë‫ف‬. Co quëmahuë‫ف‬. Na‫ف‬con nosororainquëmaso‫ف‬
Yosë natëtonahuë‫ف‬, nisha nisha yonquipi nani sha‫ف‬huitërainquëma‫ف‬.
inahuaso‫ف‬. 16ॸYosë chinotërëhuaquë Chimina‫ف‬huaiquë huarë‫͑ف‬ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
noyasáchin nicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co quëma‫ف‬. 4ॸNoya ni‫ف‬nanquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬.
inaquëso‫ف‬mamanshi moshacaso‫ف‬ “Corintoquë ya‫ف‬huëpisopita noya
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Inapochachin canpoanta‫ف‬ imapi,” itërahuë ya‫ف‬ipi piyapi. Imarama‫ف‬
ina imapatëhua‫ف‬, Yosë ni‫ف‬ton, co sëtërahuë‫ف‬. Parësitaporahuë‫ف‬,
ya‫ف‬coancantarinpoa‫ف‬. Cancanënpoaquë canpita yonquiatënquëma‫ف‬, nóya
ya‫ف‬huarin ni‫ف‬ton, inasachin yonquicaso‫ف‬ cancantërahuë.
ya‫ف‬huërin. Co a‫ف‬na yonquicaso‫ف‬ 5ॸMasitoniaquë canconpatëira, co
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosëso‫ف‬nanpiárin. napinhuë‫ف‬cancantërai. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬

Quiricanën quëran nontërinpoa‫ف‬. no‫ف‬huirinacoi. Canpitanta‫ف‬cancanëhuëi
—Imapatamaco, quëran na‫ف‬con yonquirainquëma‫ف‬.
ya‫ف‬coancantaranquëma‫ف‬. “Corintoquë ya‫ف‬ȍӕřЙɗѸΎЙɗҡɗ̲ЙΎ͑фɗ‫ڏ‬
Canpitaro‫ف‬co ya‫ف‬huarahuë huachi. huë‫ف‬, a‫ف‬naquën Yosë naniantomara,”
Chinotohuatamaco, noya ta‫ف‬toi, sëtopiraihuë‫ف‬, 6ॸ֤ΎѸřËȍɗ͑ɗË͑Ë‫ڏ‬
a‫ف‬paiaranquëma‫ف‬. Piyapinëhuë nincoi. Sëtohuatëhua‫ف‬, ɗ͑Ëȍɗ͑ɗË͑Ë‫ڏ‬
pita pochin ni‫ف‬saranquëma‫ف‬. ninpoa‫ف‬. Ina nohuanton, Tito huë‫ف‬nin.
17ॸNapoaton a‫ف‬naquën co noyahuë‫ف‬ 7ॸNapoaton noya cancantërai. Noya
cancantohuachina‫ف‬, ̲ɗ͑Йɗҡ‫ڏ‬ nanan sha‫ف‬huitërincoi. ͮΎֆɗ̲͑ҡ‫ڏ‬

rë‫ف‬quëma‫ف‬nipayacosohuë‫ف‬. Co rama‫ف‬ni‫ف‬ton, inanta‫ف‬noya cancantërin.
noyahuë‫ف‬yonquirinso‫ف‬ҡ͑͑Йɗ‫ڏ‬ Natanconpachinquëmara, itapoma‫ف‬:
toco‫ف‬. Inapotohuatama‫ف‬, noya “Hua‫ف‬qui‫ف‬co Paono ni‫ف‬nincoihuë‫ف‬.
ni‫ف‬saranquëma huachi. 18ॸҽҡЙ‫ڏ‬ Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬manoton huë‫ف‬in. Co
rinquëma pochachin noya noyahuë‫ف‬ninaiso marë‫ف‬sëtërai. Paono
nosoroaranquëma‫ف‬. Hui‫ف‬nahuëpita pënënpachincoi, noya natanai,”
tënama‫ف‬, itërincoi. Ina natanato, nóya no‫ف‬tëquën pënëninpoa‫ف‬. Yosë

cancantërahuë. ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, natëahua‫ف‬,”
ta‫ف‬camaso marë‫ف‬ninshitëranquëma‫ف‬.
Oshanëna marë‫ف‬sëtopiso‫ف‬ 13ॸNatëramaco ni‫ف‬ton, noya cancantë
8,9ॸI‫ف‬huaquirica ninshitatënquëma‫ف‬, rahuë. Tito cantonpachinquëmara, co
chiniquën pënënanquëma‫ف‬. Ina quirica pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬no‫ف‬huiramahuë‫ف‬. Noya
nontohuatamara, pa‫ف‬pi sëtërama‫ف‬. Ina nontërama‫ف‬ni‫ف‬ton, noya cancantërin.
natantato, canta‫ف‬pi‫ف‬pian sëtopirahuë‫ف‬. Canta‫ف‬ina natanato, noya cancantëф‫ڏ‬
Co nohuantërahuë‫ف‬chiniquën huë. 14ॸCo‫ف‬huara pa‫ف‬shatërasohuë‫ف‬, Tito
asëta‫ف‬huanquëmaso‫ف‬. Iporaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ sha‫ف‬huitërahuë. “Corintoquë
huë‫ف‬noya cancantërahuë. Co hua‫ف‬qui‫ف‬ ya‫ف‬huëpisopita noya imatona‫ف‬, ͑ҡřфɗ‫ڏ‬
sëtëramahuë‫ف‬. Oshanëma marë‫ف‬ nënquën,” itërahuë. No‫ف‬tëquën
sëtatoma‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ֤͑ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ nontëranquëma‫ف‬. Inapochachin Tito
rama‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ninamasopita no‫ف‬tëquën nontërahuë. Pa‫ف‬pachina,
a‫ف‬porama‫ف‬. Pënënanquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, co tëhuënchachin noya natërama‫ف‬.
ana‫ف‬intinquëmaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 15ॸPënënpachinquëmara, noya
10ॸOshanënpoa marë‫ف‬sëtohuatëhua‫ف‬, natërama‫ف‬. “No‫ف‬tëquën pënënancoi.
Yosë nontohuatëhua‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬co Tëhuënchachin co noyahuë‫ف‬ninai. Yosë
noyahuë‫ف‬yonquirëȍӕѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬ të‫ف‬huata‫ف‬huaiso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” tënama‫ف‬.
caso marë‫ف‬. Ina pochin sëtacaso‫ف‬noya, Ina natanahuaton, Titonta‫ف‬na‫ف‬con
tënahuë. Ina quëф͑͑ΎֆË͑Ë͑ҡфɗ͑‫ڏ‬ nosororinquëma‫ف‬. 16ॸCarinquëmanta‫ف‬
poa huachi. Co imapisopitasohuë‫ف‬ yonquiatënquëma‫ف‬, nóya cancantërahuë.
nipirinhuë‫ف‬topinan quëran sëtopi. Co Noya noya imasarama huachi, tënahuë.
oshanëna‫ف‬naniantohuachinahuë‫ف‬,
chimimiatapi huachi. Ina quëran Yosëri Pahuantërinsopita quëtacaso‫ف‬
ana‫ف‬intarin huachi. 11ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. ya‫ف‬huërinso‫ف‬
8
Sëtatoma‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ֤͑ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ 1ॸIsonta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
rama‫ف‬. Ina quëran “Tëhuënchachin co yasha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. Masitonia parti

noyahuë‫ف‬nicatëhua‫ف‬, oshahuanëhua‫ف‬. Co na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬Quisocristo imasapi. Nisha
noyahuë‫ف‬ninëhuasopita naniantahua‫ف‬, nisha ninanoquë niyontonatona‫ف‬, Yosë
Yosë ana‫ف‬intohuachinpoa‫ف‬,” tënama‫ف‬. chinotapi. “Yosë na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬,”
Canta‫ف‬noya yonquiramaco. “Manoton ta‫ف‬tona‫ف‬, a‫ف‬napita noya nosoroapi. Yosëri
Paono huë‫ف‬in catahuainpoaso marë‫ف‬. ËȍËȍɗ͑Ëҡȍӕфɗ͑ɗ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
Chiniquën cancantatëhua‫ف‬, no‫ف‬tëquën caiso marë‫ف‬. 2ॸMa‫ف‬sha onpotohuachinara,
natëahua‫ف‬,” tënama‫ف‬. Oshahuana‫ف‬pi chiniquën parësitaponaraihuë‫ف‬, nóya
ana‫ف‬intërama‫ف‬noya nicacaso marë‫ف‬. cancantopi. Napoaton pi‫ف‬písha
Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬yonquiramasopita ya‫ف‬huëtopirinahuë‫ف‬, a‫ف‬napita imapisopita
naniantatoma‫ف‬, noya cancantantarama pahuantohuachinara, ma‫ف‬sha quëtopi.
huachi. 12ॸOshahuana‫ف‬pi ana‫ف‬intacaso Na‫ف‬con topinan yaquëtopi. 3ॸCo
marë‫ف‬i‫ف‬hua ninshitëranquëma‫ف‬. Co ya‫ف‬sotaponaraihuë‫ف‬, na‫ف‬con quëtopi.
noyahuë‫ف‬ninin ni‫ف‬ton, a‫ف‬nanta‫ف‬sëtërin. Pahuantaiquëhuarë‫ف‬quëtopi, cari ni‫ف‬nahuë.
Inanta‫ف‬yonquiato, ninshitëranquëma‫ف‬. Co sha‫ف‬huitopiraihuë‫ف‬, inaora nohuantona‫ف‬,
Nipirinhuë‫ف‬, ËΎɗ͑ЙɗҡфËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬ quëtërinacoi. 4ॸ“Quiyarinta‫ف‬a‫ف‬napita
huë‫ف‬. Ya‫ف‬ipinquëma‫͑ف‬ΎֆֆΎ͑нӕɗË‫ڏ‬ imapisopita catahuaii, topiraihuë‫ف‬. Cotia
maso‫ف‬nohuantërahuë. “Paono parti na‫ف‬con pahuantopi ni‫ف‬ton, iso coriqui
quëtonquë‫ف‬,” itërinacoi. Na‫ف‬con ina pochin Inapotohuatama‫ف‬, noya nisarama‫ف‬.

nontërinacoi. 5ॸCo coriqui quëtacasoachin 11ॸI‫ف‬hua pi‫ف‬iquë pa‫ف‬Йɗ͑Ύȍӕ͑ҡΎЙɗф̲‫ڏ‬
yonquipihuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi cancanëna quëran huë‫ف‬, iporaso‫ف‬noya cancantatoma‫ف‬,
Yosë imapi. Ina‫ف‬ton yonquipi. Ina pochin coriqui yontoantaco‫ف‬pahuantërinsopita
cancantacaso‫ف‬noya noya, tënahuë. Ina a‫ف‬patacamaso marë‫ف‬. Na‫ف‬a coriqui
quëran coriqui, ma‫ف‬sha, inapita quëtopi. ya‫ف‬huëtohuachinquëma‫ف‬, na‫ف‬a quëtoco‫ف‬.
Quiyanta‫ف‬yanatërinacoi. “Ma‫ف‬sona Yosë Pi‫ف‬pian ya‫ف‬huëtohuachinquëma‫ف‬, pi‫ف‬pian
nohuantohuachin, sha‫ف‬huitocoi quiyanta‫ف‬ quëtoco‫ف‬. 12ॸYa‫ف‬ipi yonquiramasopita
natëii,” itërinacoi. 6ॸI‫ف‬hua pi‫ف‬ipiquë Tito Yosë nitotërin. Co apirahuatamahuë‫ف‬,
pënënpachinquëmara, canpitanta‫͑ف‬Ύȍӕ͑‫ڏ‬ noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Co na‫ف‬ËΎфɗнӕɗ‫ڏ‬
tërama‫ف‬coriqui yontonacamaso‫ف‬. ٘ʊ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬ huanpatamahuë‫ف‬, Yosë nitotërin. Co
pita pahuantopi ni‫ف‬ton, a‫ف‬patahua‫ف‬,” nanitëramahuë‫ف‬na‫ف‬a quëtacaso‫ف‬. Co
tënama‫ف‬. Napoaton i‫ف‬hua Tito nontërahuë. apiratomahuë‫ف‬, pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬
“Naquëranchin paantaton, pënëantaquë‫ف‬ quëtohuatama‫ف‬, Yosë noya
pahuantërinsopita catahuacaiso marë‫ف‬,” ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬.
itërahuë. 7ॸCanpita nóya imarama‫ف‬. 13ॸNipatomatëramaso pochin nico‫ف‬. Co
Quisocristo noya natërama‫ف‬. Na‫ف‬con nohuantërahuë‫ف‬pahuantinquëmaso‫ف‬.

nitotatoma‫ف‬, a‫ف‬chinama‫ف‬. Chiniquën 14ॸNoya nicatahuacaso‫ف‬nohuantahua‫ف‬.
cancantatoma‫ف‬, noya nisarama‫ف‬. ͮЙΎф‫ڏ‬ Iporaso‫ف‬ya‫ف‬huëtarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton,

huatoma‫ف‬, nóya nosororamacoi. Napoaton pahuantërinsopita quëtoco‫ف‬. A‫ف‬na
iporaso‫ف‬a‫ف‬napitanta‫ف‬nosoroatoma‫ف‬, tahuërinta‫ف‬ma‫ف‬ѸȍЙȍӕ͑ҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬
catahuaco‫ف‬, tënahuë. quëma‫ف‬, inahuanta‫ف‬
8ॸCo camairanquëmahuë‫ف‬. A‫ف‬napita i‫ف‬huërëtarinënquëma‫ف‬. Ninapotohuatë
na‫ف‬con quëtopiso‫ف‬sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬ hua‫ف‬, ya‫ف‬ipi imarëhuasopita noya
yonquicamaso marë‫ف‬. Tëhuënchachin ya‫ف‬huarihua‫ف‬. Co pahuantarinpoahuë‫ف‬.
a‫ف‬napita nosorohuatama‫ف‬, ama topinan 15ॸIraca mashocoro‫ف‬sa‫ف‬inotë‫ف‬parti
quëran nontocosohuë‫ف‬. Catahuaco‫ف‬ama pa‫ف‬pachinara, Yosë nohuanton, cosharo‫ف‬

pahuanchinasohuë‫ف‬. 9ॸтӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ inapa quëran o‫ف‬marin capacaiso marë‫ف‬.
tonpoa‫ف‬, catahuarinpoaso‫ف‬nani Mapachinara, a‫ف‬naquënso‫ف‬na‫ف‬a mapi.
nitotërama‫ف‬. Iraca noya noya inapaquë A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬pi‫ف‬pian
ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, isoro‫ف‬paquë o‫ف‬marin maponaraihuë‫ف‬, co pahuantopihuë‫ف‬.
nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬. Co manta‫ف‬isëquë “Coshatohuachinara, co niapiratopihuë‫ف‬.
ya‫ف‬huëtërinhuë‫ف‬. Parësitërin quëran Co insonta‫ف‬pahuantërinhuë‫ف‬, co insonta‫ف‬
nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬noya noya cancantahuaso ya‫ف‬sotërinhuë‫ف‬,ٚҡř͑ɗ֤͑ΎѸřнӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬
marë‫ف‬. Ina quëran a‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬ quë.
quëpantaarinpoa huachi. Parësitaton,
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬. Napoaton Tito a‫ف‬parinso‫ف‬
canpoanta‫ف‬tëhuënchachin nosoroatëhua‫ف‬, 16ॸYosë nohuanton, Titonta‫ف‬na‫ف‬con
a‫ف‬napita catahuahua‫ف‬. yonquirinquëma‫ف‬. Ina marë‫ف‬noya
cancantato, “Yosparinquën, Sinioro,”
Nipatomatopiso pochin nininso‫ف‬ itërahuë.
10ॸI‫ف‬huapi‫ف‬iquë yonquirama‫ف‬a‫ف‬napita 17ॸ“Naquëranchin paantaquë‫ف‬,ٚɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
catahuacamaso‫ف‬. Naporo‫ف‬caniaritërama‫ف‬ tëra, “Noyahua‫ف‬. Nani canta‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬

coriqui yontontacamaso‫ف‬. Iporaso‫ف‬ huë paanta‫ف‬huaso‫ف‬. Na‫ف‬con nohuantëф‫ڏ‬
naquëranchin yontoantaco‫ف‬, tënahuë. huë,” itërinco. 18ॸA‫ف‬na iyayanta‫ف‬a‫ف‬paarai.
Titorë‫ف‬pa‫ف‬sarin. “Inanta‫ف‬nóya imaton, no‫ف‬tëquën nontërinpoa‫ف‬. Corintoquë

Quisocristo nanamën noya a‫ف‬chinin,” imapisopitari nosoropi mini,” tosapi.
topi ya‫ف‬ipiya. 19ॸImapisopita nisha nisha Ina quëran ya‫ف‬huërinquë chachin
ninano quëran niyontonahuatona‫ف‬, ina paantahuachina‫ف‬, sha‫ف‬huirapi anta‫ف‬.
quëmapi chachin huayonahuatona‫ف‬, Ya‫ف‬ipi imapisopita nitotapi huachi.
acopi ca‫ف‬tanaincoiso marë‫ف‬. тӕɗфΎѸфɗ͑‫ڏ‬
quë pa‫ف‬sarai coriqui quëtëramaso‫ف‬ Imapisopita catahuacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
9
yoca‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Pa‫ف‬patoi, inanta‫ف‬ 1ॸTëhuënchachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬napita
pa‫ف‬sarin. Coriqui quëtonpatoi, noya imapisopita pahuantohuachina‫ف‬,
cancantapona huachi. “Ma noyacha ma‫ف‬sha quëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nani
Tata Yosë nosororinpoa paya. Ina nitotërama‫ف‬ni‫ف‬ton, co na‫ف‬ËΎ͑͑ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬
nohuanton, iyaro‫ف‬sa‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ ranquëmahuë‫ف‬. 2ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬con
tona‫ف‬, catahuarinënpoa‫ف‬,” tapona‫ف‬. yacatahuarama‫ف‬, nitotërahuë. Ya‫ف‬ipi
20ॸNa‫ف‬a coriqui quëparai ni‫ف‬ton, co Masitonia parti pa‫ف‬pato,
nohuantëraihuë‫ف‬a‫ف‬napita pinoinacoiso‫ف‬. sha‫ف‬huitëra‫ف‬piarahuë. “I‫ف‬hua pi‫ف‬iquë
“Inahuara ihuatomarai‫ف‬,” co itinacoiso‫ف‬ chachin Corintoquë ya‫ف‬huëpisopita
nohuantëraihuë‫ف‬. Napoaton na‫ف‬a yonquipi pahuantëфɗ͑ѸΎЙɗҡËҡȍӕ‫ڏ‬
miachincoi pa‫ف‬sarai. 21ॸYosë ni‫ف‬sarincoi, caiso‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬Acaya parti
co quiyaso‫ف‬ihuatëraihuë‫ف‬. æΎнӕɗֆΎф͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huëpisopita inachachin yonquipi,”
quën marëhuë‫ف‬coriqui manaihuë‫ف‬. Yosë itërahuë. Masitoniaro‫ف‬sa‫͑ف‬ҡ͑ҡȍӕ‫ڏ‬
nitotërin. Piyapi‫ف‬santa‫ف‬ina nitotacaiso tona‫ف‬, inahuanta‫ف‬nohuantopi. “Inapita
marë‫ف‬co quiyasachin quëparaihuë‫ف‬. pochin quiyanta‫ف‬catahuaii, topiraihuë‫ف‬,”
Ya‫ف‬ipiya noya nicainacoiso‫ف‬nohuantë itërinaco na‫ف‬aya‫ف‬pi. 3ॸNipirinhuë‫ف‬, “Co
rai. ya‫ف‬ipi coriqui yontonchatërapihuë‫ف‬,”
22ॸA‫ف‬na iyayanta‫ف‬a‫ف‬parai nicainquë ta‫ف‬to, isopita iyaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬pataranquëma‫ف‬
maso marë‫ف‬. Inanta‫ف‬ya‫ف‬ipi cancanën nontinquëmaso marë‫ف‬. “Nani yontonapi
quëran huarë‫ف‬imarin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ huëshirahuë,” itopirahuë‫ف‬, ipora huanta‫ف‬
nosoroaton, catahuarin, a‫ف‬chintërin, pahuanamara. Co topinan quëran
naporin. Cari ni‫ف‬nahuë. Noya quëmapi, napota‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënahuë.
tënahuë. Nani sha‫ف‬huitërahuë. ٘æΎфɗ͑ҡΎ‫ڏ‬ 4ॸCo hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬тӕɗфΎѸфɗ͑‫ڏ‬
quë imapisopita na‫ف‬con nohuantopi quë pa‫ف‬sarai coriqui quëtona‫ف‬huaiso

pahuantërinsopita catahuacaiso‫ف‬,” marë‫ف‬. A‫ف‬naquën Masitoniaquë
itërahuë ni‫ف‬ton, yapa‫ف‬nin nohuitinquë ya‫ف‬huëpisopita imasarinaco. æ͑Йɗҡҡ‫ڏ‬
maso marë‫ف‬. quë canconpatoi, ͑͑ɗËΎфɗнӕɗֆΎ͑ҡΎ͑ҡΎ‫ڏ‬
23ॸ“¿Inta‫ف‬Titoso‫ ”?ف‬itohuachinquëma‫ف‬, pinan quënanconarai, topirahuë‫ف‬. Co
sha‫ف‬huitoco‫ف‬. “Co‫ف‬ta Paonorë‫ف‬ ya‫ف‬huëhuachinhuë‫ف‬, tapanarahuë.
a‫ف‬chininso‫ف‬. Inanta‫ف‬catahuarinpoa‫ف‬noya “Corinto piyapi‫ف‬sari noya nosoropi,”
imacahuaso marë‫ف‬,” itoco‫ف‬. “¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬ itërahuëso marë‫ف‬, co coriqui
a‫ف‬napitanta‫ف‬huë‫ف‬pi?” itohuachinquëma‫ف‬, ya‫ف‬huëhuachinhuë‫ف‬, tapanarama‫ف‬
“Nisha nisha ninano quëran a‫ف‬paipiso‫ف‬. canpitanta‫ف‬. 5ॸNapoaton iyaro‫ف‬sa‫ف‬
Quisocristo noya imapi inapitanta‫ف‬,” aquëchitërahuë. I‫ف‬hua yonquirama‫ف‬
itoco‫ف‬. 24ॸInapita cantonpachinquëma‫ف‬, a‫ف‬napita catahuacaso‫ف‬. Inapitaso‫ف‬
noya nontoco‫ف‬. Ina quëran coriqui catahuarinënquëma‫ف‬ËΎфɗнӕɗֆΎ͑ҡΎ͑Ë‫ڏ‬
pahuantërinsopita marë‫ف‬quëtohuatama‫ف‬, maso marë‫ف‬. Yontonpatama‫ف‬, noya
noya ni‫ف‬sarinënquëma‫ف‬. “Paono quënanconarai. Canpitaora nohuanton,
quëtoco‫ف‬. Co quiyaora nohuanton, quën, Sinioro,” tosapi. 12ॸImapisopita

yama‫ف‬parainquëmahuë‫ف‬. catahuahuatëhua‫ف‬, ËΎȍӕËȍɗЙȍӕ͑ҡ‫ڏ‬
pihuë‫ف‬. Naporahuaton, na‫ف‬con na‫ف‬con
Yosë quëtërëhuaso‫ف‬ Yosë yonquiapi. “Yosparinquën,
6ॸIsonta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, yonquico‫ف‬. Pi‫ف‬pian Sinioro,” itapi. 13ॸCatahuarama‫ف‬ni‫ف‬ton,
sha‫ف‬tohuatëra, pi‫ف‬pian manë‫ف‬. Pancana noya cancantapi. “Ma noya Quisocristo
sha‫ف‬tohuatëra, panca manë‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ nanamën imatona‫ف‬, catahuarinënpoa‫ف‬.
chin pi‫ف‬pian Yosë quëtohuatëhua‫ف‬, Ya‫ف‬ipi imapisopita nosoropi. Ma
pi‫ف‬pian catahuarihua‫ف‬. Na‫ف‬con quëҡΎȍӕ‫ڏ‬ noyacha Yosëso‫ف‬ni‫ف‬ton, ina nohuanton,
tëhua‫ف‬, noya noya catahuarihua‫ف‬. noya catahuarinënpoa paya,” tosapi.
Yosënta‫ف‬na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬. 14ॸYosë nohuanton, na‫ف‬con nosororama‫ف‬
7ॸYa‫ف‬ipinpoa‫ف‬canpoara nohuanton, ni‫ف‬ton, inapitanta‫ف‬nosoroarinënquëma‫ف‬.
quëtahua‫ف‬. Onposona yaquëtohuachin, Canpita marë‫ف‬Yosë nontápi. 15ॸYosëso‫ف‬
quëchin. Co cancanën quëф͑͑Ύȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬ nipirinhuë‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con quëtërinpoa‫ف‬.
huachinhuë‫ف‬, ama quëchinsohuë‫ف‬. Yosë Hui‫ف‬nin chachin a‫ف‬paimarin
nohuantërin ya‫ف‬ipi cancanënpoa quëran nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬. Inaso‫ف‬noya nóya
yonquiatëhua‫ف‬quëtacaso‫ف‬. ͮΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ ni‫ف‬ton, “Yosparinquën, Sinioro,” itahua‫ف‬.
tatëhua‫ف‬, quëtahua‫ف‬. Ina pochin
quëtohuatëhua‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Yosë ananitërinpoaso‫ف‬
10
8ॸYosë ya‫ف‬ipiya nanitaparin. ͮΎѸΎфΎҡΎ͑‫ڏ‬ 1ॸCa Paonoco oshaquëran
poa‫ف‬, na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬noya pënënanquëma‫ف‬. A‫ف‬naquën
nicacaso‫ف‬. Nani tahuëri catahuarinpoa‫ف‬. napopi. “Paono aquë quëф͑͑ɗ͑ѸȍɗҡΎ‫ڏ‬
Ina catahuahuachinpoa‫ف‬, ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ huachinpoara, chiniquën nanan
rihua‫ف‬. Co manta‫ف‬pahuantarinpoahuë‫ف‬ a‫ف‬patirinpoa‫ف‬. Isëquë chachin ya‫ف‬huapon,
Yosë pochin cancantahuaso marë‫ف‬. të‫ف‬huatatonpoa‫ف‬, co chiniquën pënë͑ɗ͑‫ڏ‬
Naporahuaton, co ma‫ف‬sha tëranta‫ف‬ poahuë‫ف‬,” topi, natantërahuë.
pahuantarinpoahuë‫ف‬. Ina nohuanton, Quisocristoso‫ف‬Ëȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡЙΎ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huëtarinpoa‫ف‬a‫ف‬napitanta‫ف‬quëtacaso‫ف‬. huë‫ف‬, co no‫ف‬huirinpoahuë‫ف‬, oshaquëran
9ॸIraca quiricanënquë naporin: pënëninpoa‫ف‬. Ina pochin cancantato,
ͮΎֆɗ̲фɗ͑ËΎѸΎЙɗҡËΎЙɗфЙɗ‫ڏ‬ canta‫ف‬oshaquëran pënënanquëma‫ف‬.
huë‫ف‬. A‫ف‬napita imapisopita 2ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬pinorinaco. “Paonoso‫ف‬co
pahuantohuachina‫ف‬, quëtapi. Yosë pochin yonquirinhuë‫ف‬. Nisha nisha

Noya nicacasorachin yonquirapi yonquirin,” topirinahuë‫ف‬. Pa‫ف‬pato,
huachi, tënin. inapita chiniquën pënënarahuë.
10ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Yosë nohuanton, ya‫ف‬pirin Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ͑ΎֆֆΎ͑нӕɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huërin shacacaso marë‫ف‬. Sha‫ف‬patëra, taco. Ina quëran co chiniquën
ina nohuanton, na‫ف‬a papotërin capacaso pënëna‫ف‬huanquëmaso‫ف‬ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬,
marë‫ف‬. Inapochachin ina nohuanton, tënahuë. 3ॸPiyapicoi quiyanta‫ف‬
ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtarinquëma‫ف‬. A‫ف‬napita nipiraihuë‫ف‬, co a‫͑ف‬ЙɗҡЙΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
topinan quëtohuatama‫ف‬, ֤ΎѸřËҡȍӕ‫ڏ‬ raihuë‫ف‬. Sopai natëЙɗѸΎЙɗҡɗ͑ɗ̲ɗËΎҡΎЙɗ‫ڏ‬
rinquëma‫ف‬noya noya cancantacamaso rinacoihuë‫ف‬, co quiyaora yonquinëhuëi
marë‫ف‬. 11ॸNóya catahuahuachinquëma‫ف‬, quëran yaminsëraihuë‫ف‬. 4ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬
a‫ف‬napitanta‫ف‬catahuarama‫ف‬. æΎЙɗфҡҡΎ‫ڏ‬ inimiconën minsëcaso marë‫ف‬nisha nisha
mahuë‫ف‬, quëtarama‫ف‬. Ina Quirosarinquë chinotopi. Nonpintatona‫ف‬, yaminsëpi.
ya‫ف‬huëpisopita quëtonpatoi, ֤٘ΎѸЙфɗ͑‫ڏ‬ Quiyaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co quiyaora
yonquinëhuëi quëran sopai minsëфɗ‫ڏ‬ itërinënquëma‫ف‬: “Paono na‫ف‬ËΎ͑͑ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬

huë‫ف‬. Yosë ananitërincoi ina tonpoa‫ف‬, chiniquën pënënpirinpoahuë‫ف‬.
minsëca‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Sopai chiniquën Huë‫ف‬pachinaso‫ف‬, co chiniquën nanan
nanantopirinhuë‫ف‬, Yosëso‫ف‬chini quëran nontërinpoahuë‫ف‬. Sanoanayan
chiniquën nanantërin. Ispirito Santo quëran a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co
catahuarincoi ni‫ف‬ton, sopai minsëarai. chiniquën nanantërinhuë‫ف‬,” toconpi
5ॸCanpoara, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co nanitërëhuahuë‫ف‬ a‫ف‬naquën. 11ॸNipirinhuë‫ف‬, co nisha
Yosë nohuitacaso‫ف‬. ֤ΎѸřֆËҡȍӕЙɗфɗ͑‫ڏ‬ nontarahuë‫ف‬. Inapitanta‫ف‬sha‫ف‬huitoco‫ف‬
poahuë‫ف‬, a‫ف‬naquënso‫ف‬co yanatëpihuë‫ف‬. nitochina‫ف‬. Ninshitohuatënquëmara,
Sopai nohuanton, nisha nisha nanan chiniquën pënënanquëma mini.
imasapi. “¿Ma‫ف‬marëta‫ف‬Yosë natë‫ف‬i? Canpitataquë canconpato, inachachin
Caora noya nitotërahuë,” toconpi ni‫ف‬ton, nontaranquëma‫ف‬. Insosona co
co nanitopihuë‫ف‬Yosë nohuitacaiso‫ف‬. yanatëhuachinhuë‫ف‬, chiniquën pënënato,
Nipirinhuë‫ف‬, Yosë catahuarincoi noya ana‫ف‬intarahuë huachi.
pënëna‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Quiricanën 12ॸInapitaso‫ف‬co no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗЙɗ‫ڏ‬
quëran sopai minsëarai. ֤ΎѸřËҡȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬. “Quiyaso‫ف‬noya noyacoi. A‫ف‬napita

huachincoi, oshaquëran a‫ف‬naquën quëran noya noya nitotërai,” toconpi.
imasapi anta‫ف‬. “Caora co nanitërahuë‫ف‬ Co ina pochin nonacasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
noya nica‫ف‬huaso‫ف‬. Catahuaco, Sinioro,” napopi. Inahua capini ninocanatona‫ف‬,
topatëhua‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬, Yosë ninapotopi. Co inapita pochin cancantë
nohuitarihua huachi. Ina catahuarinpoa‫ف‬ raihuë‫ف‬. 13ॸCo quiyaora nohuanton,
ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬yonquirëhuasopita chiniquën nanantëraihuë‫ف‬. Yosë chachin
naniantacaso marë‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ acorincoi na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chinta‫ف‬huaiso
nën chachin quëtërinpoa‫ف‬inasachin marë‫ف‬. Insëquësona a‫ف‬china‫ف‬huasonta‫ف‬
natëcaso marë‫ف‬. 6ॸCanpitaso‫ف‬Yosë sha‫ف‬huitërincoi. Ina nohuanton,
natëarama‫ف‬, topirahuë‫ف‬. Canpitataquë canpitanta‫ف‬a‫ف‬chintarainquëma‫ف‬. 14ॸYosë
pa‫ف‬pato, insosona co natëhuachincohuë‫ف‬, sha‫ف‬huitërincoisoráchin nisarai.
no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarahuë huachi. Quiyarima‫ف‬ton Quisocristo nanamën
a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. 15ॸCo a‫ف‬na piyapi
Quisocristori Paono acorinso‫ف‬ a‫ف‬chininquë pa‫ف‬naihuë‫ف‬, co inaquë
7ॸNani nitotërama‫ف‬. Napoaton a‫ف‬chintëraihuë‫ف‬. Yosë a‫ف‬parinco noya
no‫ف‬tëquën yonquico‫ف‬. A‫͑ف‬нӕř͑٘тӕɗѸΎ‫ڏ‬ a‫ف‬chinta‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬. Na‫ف‬con
cristo chachin a‫ف‬parinco,” topachinara, nohuantërainquëma‫ف‬noya noya
isonta‫ف‬yonqui‫ف‬ina‫ف‬. Canta‫ف‬Quisocristo imacamaso‫ف‬. Noya noya imapatama‫ف‬,
a‫ف‬parinco a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. 8ॸYosë catahuaramaco a‫ف‬napitanta‫ف‬
chachin chiniquën nanan quëtërinco a‫ف‬chintacaso marë‫ف‬. 16ॸIna quëran
nanamën a‫ف‬chinta‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬. a‫ف‬napita ya‫ف‬huërinquënta‫ف‬yaa‫ف‬chinai.
A‫ف‬naquënso‫ف‬a‫ف‬chintohuachinquëmara, Inapitanta‫ف‬Yosë imacaiso marë‫ف‬
anishacancantarinquëma‫ف‬. Co ina a‫ف‬chintarai. A‫ف‬na piyapi a‫ف‬chininquë co
nohuantërahuë‫ف‬. Noya noya imacamaso nohuantëraihuë‫ف‬a‫ف‬china‫ف‬huaiso‫ف‬.
marë‫ف‬a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Napoaton co 17ॸ“Noya noya ninahuë,” co ta‫ف‬caso‫ف‬
topinan quëran a‫ف‬chintëranquëmahuë‫ف‬, ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. ٘͑ͅΎֆËȍ֤ΎѸřËҡȍӕ‫ڏ‬

tënahuë. 9ॸChiniquën nanantapirahuë‫ف‬, rinco paya,” ta‫ف‬caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 18ॸ“Caso‫ف‬
co apa‫ف‬yana‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬ noyaco,” topatëhua‫ف‬, co ina marë‫ف‬Yosë
ninshitaranquëmahuë‫ف‬. 10ॸA‫ف‬naquën noya ni‫ف‬sarinpoahuë‫ف‬. Noya cancantohuatë
hua‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Ina na‫ف‬con tëranta‫ف‬pahuërëramacohuë‫ف‬. Ina

na‫ف‬con yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. marënta‫ف‬pinorinaco. “Paono noya
a‫ف‬chinin naporini, ina marë‫ف‬coriqui
Nisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬yanonpinpiso‫ف‬ ma‫ف‬paitënquëmahuë‫ف‬,” toconpi. ͮΎȍӕ͑‫ڏ‬
11
1ॸNoya nipatëhua‫ف‬, co ina marë‫ف‬ tërahuë naporini, pahuërëamacoso‫ف‬
a‫ف‬napita nocanacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, topinan
Nipirinhuë‫ف‬, pi‫ف‬pian naporahuëso‫ف‬ a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬canpita noya noya
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬, natanco. No‫ف‬tëquën imacamaso marë‫ف‬. Ina marë‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
yonquicamaso marë‫ف‬sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬namaco, ¿ti?
2ॸYosë nohuanton, na‫ف‬con nosororanquëma‫ف‬. 8ॸA‫ف‬chintëranquëmaso marë‫ف‬co manta‫ف‬
Nosoroatënquëma‫ف‬, apiratëranquëma‫ف‬. Co ma‫ف‬paranquëmahuë‫ف‬. A‫͑ف‬Йɗҡɗ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬

nohuantërahuë‫ف‬nisha cancantacamaso‫ف‬. pitari coriqui a‫ف‬patërinaco
Nanon so‫ف‬yarinso pochin ninin. Ni‫ف‬co‫ف‬. nanpica‫ف‬huaso marë‫ف‬. Naporo‫ف‬co inapita
Quëmapiri mapachina, so‫ف‬ináchin a‫ف‬chintopirahuë‫ف‬, a‫ف‬patërinaco. 9ॸæ͑Йɗҡ‫ڏ‬
yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Inapochachin taquë ya‫ف‬huasoco, ma‫ف‬ѸȍЙȍӕ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
carinquëmanta‫ف‬a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬ rincohuë‫ف‬, co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬
Quisocristoichin yonquicamaso marë‫ف‬. ma‫ف‬paranquëmahuë‫ف‬. Masitonia piyapi
3ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬yanonpintëфɗ͑ř͑‫ڏ‬ huëcatona‫ف‬, quëtirinaco. Quisocristo
quëma‫ف‬ama Quisocristoichin yonquicamaso imapi ni‫ف‬ton, topinan ma‫ف‬sha
marëhuë‫ف‬. Iraca sopairi ya‫ف‬ȍӕ͑ҡф͑ȍӕ‫ڏ‬ quëtirinaco nanpica‫ف‬huaso marë‫ف‬.
ton, Ipa nontërin ama Yosë natëcaso Canpita ma‫ف‬shanëma‫ف‬co
marëhuë‫ف‬. “Natëhuatanco, na‫ف‬con nitotaran,” ma‫ف‬paranquëmahuë‫ف‬. Co onporonta‫ف‬
itopirinhuë‫ف‬. Nonpintaton, anishacancantërin. nohuantaparanquëmahuë‫ف‬. 10ॸQuisocristo
Inapochachin a‫ف‬naquën yanonpintëфɗ͑ř͑‫ڏ‬ catahuarinco, no‫ف‬ҡřнӕř͑͑Ύ͑ҡф͑‫ڏ‬
quëma‫ف‬. 4ॸQuisocristoichin imacaso‫ف‬ quëma‫ف‬. Co a‫ف‬chinato, co canarahuë‫ف‬.
a‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬, inapitaso‫ف‬nisha Ya‫ف‬ipi Acaya parti topinan a‫ف‬chinarahuë,
a‫ف‬chintërinënquëma‫ف‬. “Quisocristo nanamën tënahuë. Co inso tëranta‫ف‬nanitërinhuë‫ف‬
chachin a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬,” itopirinënquë atananpitincoso‫ف‬. 11ॸ“Co nosororinquë
mahuë‫ف‬, nisha nanan a‫ف‬chintërinënquëma‫ف‬. mahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, ma‫ف‬shanëma‫ف‬co
Nisha nisha natëcaso‫ف‬ ma‫ف‬parinquëmahuë‫ف‬,” topirinahuë‫ف‬, co
a‫ف‬chintohuachinquëmara, a‫ف‬naroachin no‫ف‬tëquën nonpihuë‫ف‬. Yosë ni‫ف‬sarinco,
yaimarama‫ف‬. Ispirito Santo yonquirinso‫ف‬ na‫ف‬con nosororanquëma‫ف‬, tënahuë.
nohuitopiramahuë‫ف‬, nisha nanan 12ॸNisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
a‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬, ͑ɗѸȍË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ a‫ف‬chintohuachinquëmara, coriqui

rama‫ف‬. “¿Onpoatonta‫ف‬nisha nanan ma‫ف‬parinënquëma‫ف‬. Caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
natanapi?” tënahuë yonquiato. 5ॸ“Quiyaso‫ف‬ a‫ف‬chinahuëso marë‫ف‬co coriqui ma‫ف‬patë
noya noyacoi,” itopirinënquëmahuë‫ف‬, rahuë‫ف‬. Ipora huanta‫ف‬topinan
inapitaso‫ف‬co ca quëran noya noyahuë‫ف‬, a‫ف‬chinárahuë ama pinoinacoso
tënahuë. 6ॸCo hua‫ف‬an pochin nonaporahuë‫ف‬, marëhuë‫ف‬. Nisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa pochin
noya noya nitotërahuë. Ya‫ف‬ipiya no‫ف‬tëquën canta‫ف‬ma‫ف‬paranquëma‫ف‬naporini,
a‫ف‬chintëranquëmaso‫ف‬nani nitotërama‫ف‬. “Paono pochachin a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬.
Yosë a‫ف‬parincoi quiyanta‫ف‬,” ichitënquë
Paono noya cancantaton, a‫ف‬chininso‫ف‬ mahuë‫ف‬. 13ॸInapitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬na‫ف‬con
7ॸYosënanamën nonpintërinënquëma‫ف‬. “Quisocristo
a‫ف‬chintohuatënquëmara, co pi‫ف‬pisha a‫ف‬parincoi,” itopirinënquëmahuë‫ف‬, co
tëhuënchachin a‫ف‬parinhuë‫ف‬. ͮΎ͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬ piyapicoi, co nishacoihuë‫ف‬. Yosë

tënquëma‫ف‬, a‫ف‬chintërinënquëma‫ف‬. piyapinëncoi chachin ninai,” topi.
тӕɗѸΎËфɗѸҡΎËΎфɗ͑ѸΎЙΎËȍɗ͑͑Ύ͑Йɗфɗ͑‫ڏ‬ Canta‫ف‬inapochachin ninahuë. ٘kЙф͑‫ڏ‬
huë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬cancantopi. 14ॸNi‫ف‬co‫ف‬. coso‫ف‬shimashonëhuëi chachin,” topi.
Sopainta‫ف‬nohuantohuachin, Yosë Inapochachin canta‫ف‬Cotio quëmapico
anquëninën pochin ya‫ف‬norarin piyapi ni‫ف‬to, Yosë piyapinënco ninahuë. Co
nonpintacaso marë‫ف‬. 15ॸNapoaton sopai caso‫ف‬nishacohuë‫ف‬. 23ॸ“Quisocristo
natëpisopitanta‫ف‬ina pochachin nipi. sha‫ف‬huitërincoi ni‫ف‬toi, natërai,”
“Yosë a‫ف‬parincoi. No‫ف‬tëquën natëcamaso itopirinënquëmahuë‫ف‬. Caso‫ف‬na‫ف‬con
marë‫ف‬a‫ف‬chintarainquëma‫ف‬,ٚɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ na‫ف‬con natërahuë huachi. Nisha
huë‫ف‬. Nonpintopi ni‫ف‬ton, a‫ف‬na tahuëri a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬nocaninaco. Co caso‫ف‬
Yosëri no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin huachi. nocanpirahuë‫ف‬, pi‫ف‬pian ina pochin
nonchinquëma‫ف‬no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗË‫ڏ‬
Nisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬nocantopiso‫ف‬ maso marë‫ف‬. Yosë marë‫ف‬caso‫ف‬chini
16ॸ“Caso‫ف‬noya noyaco,” co ta‫ف‬caso‫ف‬ chiniquën sacatarahuë. Pa‫ف‬sápato, Yosë
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. æΎɗ͑ЙΎËȍɗ͑͑Ύ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬ nanamën a‫ف‬chinarahuë. Ina marë‫ف‬
ranquëmahuë‫ف‬, pi‫ف‬pian na‫ف‬con na‫ف‬con parësitato ahuantërahuë.
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬, natanco, topirahuë‫ف‬. Inanta‫ف‬sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬.
“Paononta‫ف‬a‫ف‬napita nocanin,” ama A‫ف‬chinahuëso marë‫ف‬na‫ف‬con tashinan
tocosohuë‫ف‬. 17ॸCo Yosë pëiquë po‫ف‬morinaco. Na‫ف‬aro‫ف‬ȍӕřҡΎ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitërinpoahuë‫ف‬a‫͑ف‬Йɗҡ͑ΎË͑‫ڏ‬ naco, shitëparinaco. 24ॸCotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬
caso‫ف‬. Nocantohuatëra, co noyahuë‫ف‬ ana‫ف‬intatonaco, chiníquën huihuirinaco.
yonquirë‫ف‬. 18ॸNipirinhuë‫ف‬, nisha Cara shonca iscono‫ف‬huihuirinaco. Nisha
a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ina pochin nonpi ni‫ف‬ton, nisha ninanoquë a‫ف‬natëraporo‫ف‬
canta‫ف‬pi‫ف‬pian sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. inapotëra‫ف‬piarinaco. 25ॸCopirno
19ॸNisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫͑ف‬ΎË͑Йɗфɗ͑ř͑‫ڏ‬ sontaro‫ف‬sanënpita naraquë chiniquën
quëmahuë‫ف‬, noya natanama‫ف‬ ahuërinaco. Cararo‫ف‬inapotatonaco,
ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, canta‫ف‬pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ ana‫ف‬intërinaco. A‫ف‬na tahuëri na‫ف‬piquë
natanco, topirahuë‫ف‬. 20ॸInapita chiniquën të‫ف‬yaratonaco, tëpapirinacohuë‫ف‬,
camairinënquëma‫ف‬. Ma‫ف‬shanëma‫ف‬ nanpiantarahuë. Naporahuaton, cararo‫ف‬
topinan mapi. Nonpintatënquëma‫ف‬, pi‫ف‬pishachin shichimiitërahuë. Botiquë
hua‫ف‬anëntërinënquëma‫ف‬. ͮΎË͑ɗ͑ř͑‫ڏ‬ marë pa‫ف‬taporahuë‫ف‬, boti
quëma‫ف‬, yaahuërinënquëma‫ف‬. ya‫ف‬quirahuaton, acopoi‫ف‬pa‫ف‬nin. Cararo‫ف‬
¿Ma‫ف‬marëcha noya natanama paya? inaporahuë. A‫ف‬na tashi‫ف‬nara
tënahuë, yonquiato. së‫ف‬quërahuato, i‫ف‬quë huaniitërahuë.
Inaquë chachin tahuërianpitantarahuë.
Paono parësitërinso‫ف‬ I‫ف‬huaraya huarë‫ف‬cha‫ف‬ërahuë huachi.
21ॸQuiyaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co ina pochin 26ॸA‫ف‬chinaca‫ف‬huaso‫ف‬marë‫ف‬ira
ninaihuë‫ف‬. Co chiniquën nontërainquë iratër‫ ڟ‬antarahuë. Parësitaporahuë‫ف‬,

mahuë‫ف‬. Inaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ a‫ف‬chinarahuë. Iro‫ف‬sa‫ف‬Й͑ËЙ̲ҡΎȍӕ‫ڏ‬
ni‫ف‬namacoi, ¿ti? Inapitaso‫ف‬co no‫ف‬tëquën china, shichimiitërahuë. Mataroro‫ف‬sa‫ف‬
yonquiatonahuë‫ف‬, “Noya noyacoi,” yatëparinaco. Canta‫ف‬Cotio piyapico
toconpi, co napocasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬. nipirahuë‫ف‬, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huitonaco,
Pinorinaco ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën yaahuërinaco. Nisharo‫ف‬santa‫ف‬
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. 22ॸ“Quiyaso‫ف‬Cotio no‫ف‬huirinaco. Panca ninanoro‫ف‬saquë
a‫ف‬naquën yaahuërinaco. Co piyapi anohuaraimarinaco. ͮЙΎҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬

ya‫ف‬huërinquëonta‫ف‬ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬ cora, cha‫ف‬ërahuë. æΎËΎф͑͑ɗҡΎЙɗф‫ڏ‬
yamaninco. Marë pa‫ف‬tohuatëra, parësitë huë‫ف‬, Yosë catahuarinco, cha‫ف‬ërahuë.
rahuë. A‫ف‬naquën “Quiyanta‫ف‬imarai,”
taponaraihuë‫ف‬, chiniquën no‫ف‬huirinaco. Paono inapaquë quënaninso‫ف‬
12
27ॸNa‫ف‬con sacatërahuë cosharo‫ف‬ 1ॸCo nohuantërahuë‫ف‬a‫ف‬napita
pa‫ف‬ana‫ف‬huaso marë‫ف‬. Tashi‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, nocana‫ف‬huaso‫ف‬. “Caso‫ف‬noya

co huë‫ف‬ërahuë‫ف‬. Ni‫ف‬tárahuë. Na‫ف‬a tahuëri noya piyapico,” co taporahuë‫ف‬, pi‫ف‬pian
capa cosharo‫ف‬ni‫ف‬ton, tanarahuë, ina pochin sha‫ف‬huichinquëma‫͑ف‬ҡř̲‫ڏ‬
yamororahuë. Co coshataporahuë‫ف‬, coso marë‫ف‬. Iraca Yosë nohuanton,
a‫ف‬chinárahuë. A‫ف‬moca‫ف‬huaso‫ف‬pahuanin hua‫ف‬narëso pochin ni‫ف‬nahuë. Quisocristo
ni‫ف‬ton, sëhuën natanahuë. chachin anitotërincoso‫ف‬. 2ॸNaporo‫ف‬Yosë
28ॸYosë nohuanton, ina pochin parësitá ya‫ف‬huërinquë chachin quëparinco.
rahuë. Naporahuaton, ya‫ف‬ɗЙɗɗ̲ф̲ѸΎ‫ڏ‬ Quisocristo nosoroatonco, inapotërinco.
pita nosoroatënquëma‫ف‬, yonquiáф͑‫ڏ‬ Nani shonca catapini pi‫ف‬ipitarin
quëma‫ف‬. Noya noya imacamaso‫ف‬na‫ف‬con quëparincoso‫ف‬. Hua‫ف‬yanëhuëichin a‫ف‬na‫ف‬
nohuantërahuë. ͮ͑ɗҡȍӕřфɗֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ pa‫ف‬mara. Nonëhuëro‫ف‬co chachin a‫ف‬na‫ف‬
tënquëma‫ف‬co napinhuë‫ف‬cancantërahuë. pa‫ف‬maraco. Co caso‫ف‬nitotërahuë‫ف‬,
29ॸA‫ف‬naquëma‫ف‬ma‫ف‬sha onpohuatamara, Yosëichin nitotërin. 3ॸTëhuënchachin
canta‫ف‬sëtërahuë. Pi‫ف‬Йɗ֤͑ΎѸř͑͑ɗ͑ҡΎ‫ڏ‬ pantarahuë. Nonëhuëro‫ف‬co chachin a‫ف‬na‫ف‬
huatamara, na‫ف‬ËΎ͑ֆËҡȍӕф͑‫ڏ‬ pa‫ف‬maraco. Co caso‫ف‬nitotërahuë‫ف‬.
quëma‫ف‬. A‫͑ف‬ЙɗֆЙɗ͑ɗѸȍË͑Ë͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ Yosëichin nitotërin. 4ॸYosë‫ف‬pa‫ف‬
chinquëmara, nosororanquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, ya‫ف‬huasoco, na‫ف‬con natanpirahuë‫ف‬, co
ina no‫ف‬huirë pochin cancantërahuë. nanitërahuë‫ف‬sha‫ف‬huica‫ف‬huaso‫ف‬. Co Yosë
30ॸNisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬con nonsapi. nohuantërinhuë‫ف‬. 5ॸNoya noya nininso‫ف‬
“Quiyaso‫ف‬noya noyacoi,” topi. Caso‫ف‬ anitotërinco. Casachin a‫ف‬notërinco.
nipirinhuë‫ف‬co ina pochin nonahuë‫ف‬. “Co Nipirinhuë‫ف‬, co ina marë‫“ف‬Noya
caora nanitërahuë‫ف‬,” tënahuë. Ina marë‫ف‬ noyaco,” co tënahuë‫ف‬. Co caora
a‫ف‬naquën tëhuapirinacohuë‫ف‬, co ina nohuanto, chiniquën nanantërahuë‫ف‬. Co
yonquirahuë‫ف‬. Yosë nohuanton, na‫ف‬con caora nanitërahuë‫ف‬noya nica‫ف‬huaso‫ف‬,
ma‫ف‬sha onpotopirinacohuë‫ف‬, noya tënahuë. 6ॸ“Na‫ف‬con na‫ف‬con nitotërahuë,”
cancantërahuë. 31ॸYosë ni‫ف‬sarinco, co itëranquëma‫ف‬naporini, no‫ف‬tëquën
nonpintaranquëmahuë‫ف‬. Inaso‫ف‬ nonchitënquëmahuë‫ف‬, ËΎ͑Ύ͑Йɗ͑Ëȍɗҡř͑‫ڏ‬
Quisocristo pa‫ف‬pin chachin, ya‫ف‬ipiya quëmahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, co ina pochin
chinochina‫ف‬. Ina ni‫ف‬sarinco ni‫ف‬ton, nontëranquëmahuë‫ف‬. Noya nohuitëф‫ڏ‬
no‫ف‬tëquën nontaranquëma‫ف‬. 32ॸIraca maco. A‫ف‬chintohuatënquëmara, ͑ҡ͑‫ڏ‬
Tamascoquë ya‫ف‬huasoco, ninano‫ف‬hua‫ف‬an maco. Naporahuëso‫ف‬ni‫ف‬nama‫ف‬. Inaichin
yamaninco. Copirno Aritasëri acorinso‫ف‬. nitotatoma‫ف‬, noya ni‫ف‬co, topirahuë‫ف‬.
Tashinan pëiquë yapo‫ف‬morinco ni‫ف‬ton, Napoaton co aquëtë‫ف‬
sontaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬parin. Nani tahuëri ninano‫ف‬ sha‫ف‬huitaranquëmahuë‫ف‬.
ya‫ف‬coana ni‫ف‬sapi macainacoso marë‫ف‬. 7ॸNa‫ف‬con na‫ف‬con anitotërinco. Ina
33ॸYamapirinacohuë‫ف‬, imapisopita quëran ama a‫ف‬napita nocana‫ف‬huaso
catahuarinaco cha‫ف‬ëca‫ف‬huaso marë‫ف‬. marëhuë‫ف‬Yosë nohuanton, ma‫ف‬sha
Inapa pairatopiquë ya‫ف‬coana‫ف‬huaya onporahuë. Co oshahuanaporahuë‫ف‬,
ya‫ف‬huërin. Ina quëran yo‫ف‬mëquë sopai chiniquën aparësitërinco. 8ॸIna
marë‫ف‬chiniquën Yosë nontërahuë. catahuarin. Ina nohuanton,

“Catahuaco, Sinioro, ama parëѸɗËȍɗѸΎ‫ڏ‬ cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatopi.
huë‫ف‬,” itopirahuë‫ف‬. Cararo‫ف‬ina pochin Nani ma‫ف‬sha nanitapapi. Inapopi quëran
nontërahuë. Catoro‫ف‬napopirahuë‫ف‬, co acorinsopita nohuitërëhua‫ف‬. Canta‫ف‬
a‫ف‬panirincohuë‫ف‬. 9ॸIna quëran naquëф͑‫ڏ‬ acorinco ni‫ف‬ton, inapochachin Yosë
chin inachachin itantahuatëra, Sinioro catahuarinco. Canpitataquë ya‫ف‬huapo,
sha‫ف‬huitërinco huachi. “Ca nohuanto, cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatërahuë.
ipora huanta‫ف‬parësitapiranhuë‫ف‬, Aparësitopirinacohuë‫ف‬, ahuantato,
nosoroatënquën, na‫ف‬ËΎ͑Ëҡȍӕф͑‫ڏ‬ a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. “Ma noyacha Yosëri
quën. Carinquën achinicancanaranquën catahuarin paya,” ta‫ف‬toma‫ف‬, imarama‫ف‬.
noya ahuantamaso marë‫ف‬. Co quëmaora 13ॸYa‫ف‬ipi imaramasopita napopianachin
nanitohuatanhuë‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con nosororahuë. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬

catahuaranquën. Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬ sha‫ف‬huitërinënquëma‫ف‬. “Co Paono
onpohuatan, co onporonta‫ف‬Йҡф͑‫ڏ‬ nosororinquëmahuë‫ف‬. A‫͑ف‬Йɗҡɗ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬
quënhuë‫ف‬,” itërinco Yosë. Napoaton co pita noya noya ni‫ف‬nin,” itopirinënquë
huachi sëtërahuë‫ف‬. “Ma‫ف‬sha onporahuë mahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬napopianachin
ni‫ف‬ton, Quisocristo na‫ف‬con na‫ف‬con ni‫ف‬nanquëma‫ف‬. A‫ف‬na parti a‫ف‬chinpato,
catahuarinco,” ta‫ف‬to, noya cancantëф‫ڏ‬ cosharo‫ف‬, coriqui, inapita ma‫ف‬patërahuë
huë. Co caora nanitohuatërahuë‫ف‬, ina capato, nanpica‫ف‬huaso marë‫ف‬. Canpitaso‫ف‬
achinicancaninco nanitapa‫ف‬huaso marë‫ف‬. nipirinhuë‫ف‬co ma‫ف‬pachinanquëmahuë‫ف‬.
10ॸNapoaton co chiniquën cancantohuatë Nipirinhuë‫ف‬, co ina marë‫ف‬
rahuë‫ف‬, co pa‫ف‬yanahuë‫ف‬. Ьɗ͑ΎЙËȍɗ͑‫ڏ‬ no‫ف‬huiamacoso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënahuë.
cora, co no‫ف‬huitërahuë‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍЙȍӕ͑‫ڏ‬ 14ॸNani catoro‫ف‬ni‫ف‬conanquëma‫ف‬.
topirincohuë‫ف‬, co ina yonquirahuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬naquëranchin nicaponquëma‫ف‬

Quisocristo imarahuëso marë‫ف‬aparëѸɗҡΎ‫ڏ‬ yapa‫ف‬sarahuë. Cantonpatënquëma‫ف‬, co
huachinacora, ahuantërahuë. Sacai‫ف‬ manta‫ف‬ma‫ف‬paaranquëmahuë‫ف‬. Co
nipirinhuë‫ف‬, nóya cancantërahuë. “Co ma‫ف‬shanëma‫ف‬nohuantërahuë‫ف‬. Canpita
caora nanitohuatërahuë‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con noya noya imacamaso‫ف‬nohuantërahuë.
Yosë catahuarinco,” ta‫ف‬to, chini Hui‫ف‬nahuëpita pochin ni‫ف‬nanquëma‫ف‬.
chiniquën cancantërahuë huachi. Hui‫ف‬nanpoa‫ف‬co nocomarinpoahuë‫ف‬.
Canpoari catahuacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
Imapisopita yonquirinso‫ف‬ 15ॸNapoaton co manta‫ف‬
11ॸNisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬pinorinaco ma‫ف‬paranquëmahuë‫ف‬. Noya cancantato,
ni‫ف‬ton, a‫ف‬panirahuë. Co a‫ف‬panita‫ف‬huaso‫ف‬ sacatárahuë cosharo‫ف‬pa‫ف‬ana‫ف‬huaso
nipirinhuë‫ف‬, “Noyaco canta‫ف‬,” itërahuë. marë‫ف‬. Ina quëran parësitaporahuë‫ف‬,
“Paono nóya a‫ف‬chintërincoi,” itërama‫ف‬ a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬noya imacamaso
naporini, co ina pochin canta‫ف‬ marë‫ف‬. Na‫ف‬con na‫ف‬con nosoropiranquë
nonaca‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬. mahuë‫ف‬, ËΎΎ͑ЙΎЙɗ͑Ëȍɗ͑͑ΎѸΎфΎф̲ËΎ‫ڏ‬
“Quiyaso‫ف‬noya noyacoi,” itopirinënquë huë‫ف‬, ¿ti?, tënahuë.
mahuë‫ف‬, co ca quëran noya noyahuë‫ف‬. 16ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬nonpinapirinaco.
Caora co nanitaporahuë‫ف‬, ֤ΎѸřËҡȍӕ‫ڏ‬ “Paono co ma‫ف‬sha

rinco ni‫ف‬ton, nóya ninahuë. 12ॸIraca ma‫ف‬papirinquëmahuë‫ف‬, ͑Ύ͑Йɗ͑ҡҡř͑‫ڏ‬
Quisocristo isoro‫ف‬paquë nipon, a‫ف‬naya quëma‫ف‬, canarin,” itërinënquëma‫ف‬. Co
a‫ف‬naya huayonaton, acorin nanamën napopirahuë‫ف‬, napotërinënquëma‫ف‬.
a‫ف‬chinacaiso marë‫ف‬. Inapitaso‫ف‬na‫ف‬con 17ॸI‫ف‬hua mini a‫ف‬naquën a‫ف‬papirahuë‫ف‬, co
manta‫ف‬ina quëran canarahuë‫ف‬. pa‫ف‬pato, ina pochin natantarahuë

18ॸ“Ni‫ف‬coniquë‫ف‬, iyasha,” itërahuë Tito. no‫ف‬tëquën nitota‫ف‬huaso marë‫ف‬. 2ॸI‫ف‬hua
Inarë‫ف‬a‫ف‬na iyasha a‫ف‬parahuë. æ͑ËΎ͑Й‫ڏ‬ ni‫ف‬conpatënquëmara, pënënanquëma‫ف‬.
chinara, co Tito nonpintërinquëmahuë‫ف‬. “Co oshanëma‫ف‬naniantohuatamahuë‫ف‬,
Canta‫ف‬ina pochachin cancantërahuë. Co a‫ف‬na huë‫ف‬pato, no‫ف‬tëquën
pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬canaraihuë‫ف‬. ana‫ف‬intaranquëma huachi,”
19ॸCo pa‫ف‬yatamacoso marëhuë‫ف‬, itëranquëma‫ف‬. Iporaso‫ف‬co inatohua‫ف‬
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ninshitëranquëma‫ف‬. ͮЙΎЙɗф‫ڏ‬ ya‫ف‬huëpirahuë‫ف‬, inachachin pë͑ř͑ҡ‫ڏ‬
mahuë‫ف‬, co aquëtë‫ف‬ina yonquirahuë‫ف‬. ranquëma‫ف‬. Co i‫ف‬hua oshahuaninsoachin
Nosororanquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Noya noya yonquirahuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬pënë͑͑‫ڏ‬
imacamaso marë‫ف‬ninshitaranquëma‫ف‬. quëma‫ف‬. 3ॸ“Chiniquën nanantëranso‫ف‬
Quisocristo imarahuë ni‫ف‬ton, Yosëichin a‫ف‬notocoi, nitochii,” itopiramacohuë‫ف‬.
yonquirahuë. Ina ni‫ف‬sárinco ni‫ف‬ton, Pa‫ف‬pato, no‫ف‬tëquën
ninshitaranquëma‫ف‬. 20ॸCanconpato, noya ana‫ف‬intohuatënquëma‫ف‬, nitotarama
cancantacamaso‫ف‬nohuantërahuë. Co huachi. “Quisocristori a‫ف‬parin ni‫ف‬ton,
noyahuë‫ف‬cancantohuatama‫ف‬, Ë͑ËΎ͑‫ڏ‬ chiniquën nanantarin,” tosarama‫ف‬.
huato, ana‫ف‬inta‫ف‬huanquëmaso‫ف‬ Quisocristo co topinan quëran nontëфɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huërin. Napoaton yonquiáranquëma‫ف‬. poahuë‫ف‬. Chiniquën nanantaton,
Ipora huanta‫ف‬a‫ف‬naquëma‫ف‬ ya‫ف‬ipiya nanitaparin. ʊфË͑ΎֆË͑‫ڏ‬
nino‫ف‬huiamaranquëma‫ف‬, ͑ɗЙɗфҡ̲ф͑‫ڏ‬ cantërinquëma‫ف‬. Naporahuaton, ipora
quëma‫ف‬, ninonpinapimaranquëma‫ف‬, huanta‫ف‬oshahuano‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬tëquën
nipinosamaranquëma‫ف‬, ͑ɗ͑ΎË̲͑ф͑‫ڏ‬ ana‫ف‬intarin. 4ॸIsoro‫ف‬paquë nipon, piyapi
quëma‫ف‬, ͑ɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗ̲ф͑‫ڏ‬ chachin nicaton, co aquëtë‫ف‬Ëȍɗ͑ɗфɗ͑‫ڏ‬
quëma‫ف‬, tënahuë yonquiato. 21ॸIraca huë‫ف‬. Corosëquë patanantopi. æȍɗ̲ɗ̲ɗ‫ڏ‬
a‫ف‬naquëma‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquirama‫ف‬. topirinhuë‫ف‬, Tata Yosë chiniquën
Monshihuanama‫ف‬, sanapirachin chinotë nanantaton, ananpitantarin huachi.
rama‫ف‬. Ipora huanta‫ف‬inapoarama‫ف‬ Quiyanta‫ف‬тӕɗѸΎËфɗѸҡΎЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
nimara. Co ina naniantohuatamahuë‫ف‬, toi, co quiyaora chiniraihuë‫ف‬. Inaso‫ف‬
canconpato, pa‫ف‬pi sëtarahuë. acorincoi ni‫ف‬ton, ֤ΎѸřËȍɗ͑ɗË͑Ë͑ɗ͑‫ڏ‬
Carinquëma‫ف‬a‫ف‬chintëranquëmaso‫ف‬ coi. Ina quëran nanan quëtërincoi
ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬, Yosë atapanarinco. Co pënëna‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬.
oshanëma‫ف‬a‫ف‬pohuatamahuë‫ف‬, Ana‫ف‬inta‫ف‬huanquëmaso marënta‫ف‬nanan
“Ana‫ف‬inta‫ف‬huanquëmaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” quëtërincoi.
ta‫ف‬to, chiníquën sëtarahuë. 5ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬no‫ف‬tëquën
yonquico‫ف‬. Canpitaora yonquinëma

Oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intërinso‫ف‬ quëran yonquico‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬co
13
1ॸNani catoro‫ف‬ni‫ف‬conanquëma‫ف‬. imashatëraramahuë‫ف‬nimara. Ya‫ف‬ipi
Iporaso‫ف‬naquëф͑Ëȍɗ͑͑ɗËЙΎ͑‫ڏ‬ cancanëma quëran imapatama‫ف‬,
quëma‫ف‬pa‫ف‬sarahuë. Yosë quiricanën Quisocristo ya‫ف‬coancantarinquëma‫ف‬.
quëran sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. “Ama topinan Ya‫ف‬coancantohuachinquëma‫ف‬,
quëran ana‫ف‬intocosohuë‫ف‬. Natantacaso‫ف‬ nitotarama‫ف‬. A‫ف‬naquëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
ya‫ف‬huërin. Cato‫ف‬piyapihuë nipon, cara co tëhuënchachin imamaranquëmahuë‫ف‬.
piyapihuë nipon, inachachin Nonpinatoma‫ف‬, “Imarahuë,” topatama‫ف‬,
sha‫ف‬huitohuachinpoa‫ف‬, naporo huarë‫ف‬ co Yosë nohuitaramahuë‫ف‬. Napoaton
ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” topi. Napoaton canpitaora yonquinëma quëran
yonquico‫ف‬imacamaso marë‫ف‬. 6ॸTëȍӕř͑‫ڏ‬ quëtërinco catahua‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬.

chachin imapatama‫ف‬, co topinan quëran Oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intohuato, co
a‫ف‬chintëranquëmahuë‫ف‬, tënahuë. Ina topinan quëran ana‫ف‬intarahuë‫ف‬. Noya
quëran canpitanta‫ف‬ɗ͑ËȍËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ noya imacaiso marë‫ف‬inapotërahuë.
rama‫ف‬. “Tëhuënchachin Quisocristori
acorin pënënainpoaso marë‫ف‬,” Piquëran huarë‫ف‬pënëntërinso‫ف‬
tosarama‫ف‬. 7ॸCanpita marë‫֤ف‬ΎѸř͑Ύ͑ҡф‫ڏ‬ 11ॸNani, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ninshitëф͑‫ڏ‬
huë. “Catahuaquë‫ف‬noyasachin niina‫ف‬,” quëma‫ف‬. Noya cancantoco‫ف‬, tënahuë.

itërahuë. Co a‫ف‬napita noya ni‫ف‬inacoso Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran Yosë
marëhuë‫ف‬naporahuë. Canpita noya imaco‫ف‬. Pënënanquëmaso‫ف‬noya
noya imacamaso marë‫ف‬naporahuë. natëtoma‫ف‬, chiniquën cancantoco‫ف‬.
A‫ف‬napita co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗфЙɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Napopianachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, yonquico‫ف‬.
cohuë‫ف‬, co ina yonquirahuë‫ف‬. 8ॸNo‫ف‬tën Noya nini‫ف‬toma‫ف‬, ya‫ف‬huëco‫ف‬Yosë
nanan natëcamaso marë‫ف‬Ëҡȍӕф͑‫ڏ‬ catahuainquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬siempre
quëma‫ف‬. Co nanitërahuë‫ف‬nisha nosororinpoa‫ف‬. Catahuarinpoa‫ف‬sano
a‫ف‬chinta‫ف‬huanquëmaso‫ف‬. 9ॸNoya cancantacaso marë‫ف‬. 12ॸͮΎֆ͑ɗ͑ΎѸΎ‫ڏ‬
imapatama‫ف‬, co chiniquën roatoma‫ف‬, imaramasopita capini
pënëna‫ف‬huanquëmaso‫ف‬ nisë‫ف‬quëco‫ف‬. 13ॸYa‫ف‬ipi imapisopita
ya‫ف‬huëtarincohuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬nóya isëquë ya‫ف‬ȍӕřЙɗѸΎЙɗҡ͑ΎֆֆΎ͑нӕɗфɗ‫ڏ‬
cancantarahuë. Ipora huanta‫ف‬chiniquën nënquëma‫ف‬. “Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬noya
Yosë nontërahuë. “Catahuaquë‫ف‬, Sinioro, ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬,” itërinaco.
quëma pochachin cancanchina‫ف‬,” 14ॸTëhuënchachin Quisocristo
itërahuë. 10ॸNapoaton co hua‫ف‬anënpoa‫ف‬. ʊ͑͑ΎֆËҡȍӕɗ͑‫ڏ‬

ya‫ف‬huaporahuë‫ف‬, ninshitëranquëma‫ف‬ quëma‫ف‬. Tata Yosë nosoro‫ف‬inquëma‫ف‬.
pënëna‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co Ispirito Santo chachin cancanëmaquë
noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑ҡΎ‫ڏ‬ ya‫ف‬huaton, ֤ΎѸř͑Ύֆ͑ΎȍӕɗËȍɗ͑‫ڏ‬
huatama‫ف‬, canconpato, co quëma‫ف‬, tënahuë, yonquiato. Nani
ana‫ف‬inta‫ف‬huanquëmaso‫ف‬ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬. ninshitëranquëma huachi.
Sinioro chachin chiniquën nanan Paono
Paonori Carasiaquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
Nisha nisha niyontonpiquë Quisocristoichin imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬

quirica a‫ف‬parinso‫ف‬ 6ॸIraca Yosë nohuantërinquëma‫ف‬
1
1ॸI‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Paonoco imacamaso marë‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
ninshitaranquëma‫ف‬. Quisocristo tënquëma‫ف‬, catahuarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton,
acorinco nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. imarama‫ف‬. Imapiramahuë‫ف‬, a‫ف‬naroachin
Co piyapi‫ف‬sa‫ف‬inahuara nohuanton ina naniantatoma‫ف‬, nisha nanan
a‫ف‬pairinacohuë‫ف‬a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Co yaimarama‫ف‬. Ma‫ف‬cha yonquiatoma‫ف‬,
inapita acorinacohuë‫ف‬. Tata Yosë nisha nanan yaimarama paya, tënahuë
chachin acorinco. Ina nohuanton, yonquiato. 7ॸQuisocristoíËȍɗ͑͑ΎֆË͑‫ڏ‬
Quisocristo nanpiantarin huachi. Nani cantërinpoa‫ف‬. Ina imapatëhua‫ف‬, ΎѸȍ͑ř͑‫ڏ‬
nanpiantohuachina, ina chachin nanan poa‫ف‬inquitarinpoa‫ف‬. ʊ͑ѸËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗЙɗ‫ڏ‬
quëtërinco a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. 2ॸæ͑Йɗ‫ڏ‬ ramahuë‫ف‬, a‫ف‬napita huëcatona‫ف‬, nisha
tanta‫ف‬Carasiaquë ya‫ف‬huëramasopita nanan a‫ف‬chintarinënquëma‫ف‬. Napoaton
imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, ninshitaranquëma‫ف‬. nisha nisha yonquiarama‫ف‬. Yanonpintë
Ya‫ف‬ipicoi isëquë imaraisopitarë‫ف‬coi rinënquëma‫ف‬. “Co Quisocristoráchin
nanan a‫ف‬patarainquëma‫ف‬. ¿Noya yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” itëфɗ͑ř͑‫ڏ‬
canpitanta‫ف‬ya‫ف‬huarama‫ ?ف‬Noya isëquë quëma‫ف‬. Co nisha nanan, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
quiyanta‫ف‬ya‫ف‬huarai. 3ॸCanpita marë‫ف‬ natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Ina
Yosë nontërai. “Nosoroaton, Sinioro, imapatama‫ف‬, co Quisocristo
catahuaquë‫ف‬noya cancanchina‫ف‬. Nani nicha‫ف‬ësarinquëmahuë‫ف‬. 8ॸCanta‫ف‬nisha
tahuëri catahuaquë‫ف‬sano cancanchina‫ف‬. a‫ف‬chinahuë naporini, Yosë
тӕɗѸΎËфɗѸҡΎфɗËȍËȍɗ͑͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ ana‫ف‬inchitoncohuë‫ف‬. Anquëni tëranta‫ف‬
chin,” itërai, Yosë nontatoi. 4ॸϘѸȍ͑ř͑‫ڏ‬ nisha a‫ف‬chinin naporini, Yosëri
poa‫ف‬inquitinpoaso marë‫ف‬Quisocristo ana‫ف‬inchitonhuë‫ف‬. “Quisocristoichin
chiminin. Inaora nohuanton, nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬,” itëranquëma‫ف‬. 9ॸIraca
ya‫ف‬huërëtërinpoa‫ف‬. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬co inachachin sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Iporaso‫ف‬
noyahuë‫ف‬yonquipi. Ama inapita pochin naquëranchin sha‫ف‬huitantaranquëma‫ف‬.
cancantahuaso marëhuë‫ف‬chiminaton, “Quisocristoichin anoyacancantëфɗ͑‫ڏ‬
anoyacancantërinpoa‫ف‬. Tata Yosë poa‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, imarama‫ف‬. Inso tëranta‫ف‬
nohuanton, nicha‫ف‬ërinpoa huachi. 5ॸ“Ma nisha a‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬, Yosëri
noyacha Tata Yosëso‫ف‬ni‫ف‬ton, chiniquën ana‫ف‬inchin, tënahuë.
nicha‫ف‬ërinpoa paya,” itahua‫ف‬. Ama 10ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huihuachinacora, co
onporonta‫ف‬ina naniantahuasohuë‫ف‬. ina yonquirahuë‫ف‬. Yosë

Amen. pa‫ف‬yata‫ف‬huasorachin yonquirahuë. Ina
387
Ǿ́ҡѸॷ1ٍॷ2 388
noya ni‫ف‬pachinco, nóya cancantërahuë. marë‫ف‬. Cato‫ف‬simana pochin pëinënquë

Co piyapi‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yatinacoso‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬ yacaparahuë. 19ॸNaporo‫ف‬Santiaconta‫ف‬
huë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬ nohuitoconahuë. Quisocristo iin inaso‫ف‬.
huë naporini, ËΎтӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ҡřɗҡΎ‫ڏ‬ Inapitáchin nontërahuë. Co a‫ف‬napita
huë‫ف‬. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita ni‫ف‬nahuë‫ف‬. 20ॸYoscoarë‫ف‬
no‫ف‬tëquën ninshitaranquëma‫ف‬. Co
Paono ya‫ف‬nan imarinso‫ف‬ nonpintaranquëmahuë‫ف‬.
11ॸNo‫ف‬tëquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, 21ॸIna quëran Siria parti pa‫ف‬nahuë
sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. Iraca quëra huarë‫ف‬co a‫ف‬chinapo. Sirisia partinta‫ف‬pa‫ف‬nahuë.

piyapi yonquirinso‫ف‬a‫ف‬chintëranquëmahuë‫ف‬. 22ॸCotiaquë ya‫ف‬huëpisopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
12ॸQuisocristo chachin nanamën co nohuichatërarinacohuë‫ف‬. Inatohua‫ف‬
anitotërinco. Co piyapi sha‫ف‬huitërincohuë‫ف‬. na‫ف‬a Quisocristo imapisopita
Co insonta‫ف‬ina nanamën a‫ف‬chintërincohuë‫ف‬. ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, co nirayarinacohuë‫ف‬.
Inaora nohuanton, anitotërinco. 23ॸCo nohuitaponacorahuë‫ف‬, nanan
13ॸIraca naporahuëso‫ف‬nani natantërama‫ف‬. natantopi. “Iraca Paono aparësitëфɗ͑‫ڏ‬
Co‫ف‬huara Quisocristo imashatërapohuë‫ف‬, poa‫ف‬. Yatëpapirinpoahuë‫ف‬, iporaso‫ف‬
Cotio nanan imarahuë. Ina imato, inanta‫ف‬imarin. Quisocristo nanamën
Quisocristo imapisopita no‫ف‬huirahuë. a‫ف‬chinarin huachi,” natantopi. 24ॸIna
Chiniquën aparësitërahuë. natantahuatona‫ف‬, “Ma noyacha Tata
Ata‫ف‬huanta‫ف‬huaso‫ف‬yonquipirahuë‫ف‬. Yosëso‫ف‬ni‫ف‬ton, Paononta‫ف‬imarin paya,”
14ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬napopiso‫ف‬chiniquën imato, topi.
inasachin yonquirahuë. Carë‫͑ف‬ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬
chin pi‫ف‬ipitërinso‫ف‬noya natëpirinahuë‫ف‬, Quisoso ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitarë‫ف‬ninontopiso‫ف‬
2
caso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con natërahuë. Nani 1ॸShonca catapini pi‫ف‬ipi quëran
ma‫ف‬sha iraca a‫ف‬chinpiso‫ف‬yanatëpirahuë‫ف‬. naquëranchin Quirosarinquë
15ॸYosë nosoroatonco, nontërinco hui‫ف‬nin paantarahuë. Pirnapi ca‫ف‬taninco.
imaca‫ف‬huaso marë‫ف‬. Co‫ف‬huara ca nasichatë Titonta‫ف‬quëparai. 2ॸYosë ayonquirinco
rapohuë‫ف‬, yonquirinco nanamën paca‫ف‬huaso‫ف‬ni‫ف‬ton, pa‫͑ف‬ȍӕřɗ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬
a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. 16ॸInaora nohuanton, pita nontaca‫ف‬huaso marë‫ف‬.
hui‫ف‬nin anohuitërinco nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Ansiano‫ف‬sarachin niyontonpachinara,
pënëna‫ف‬huaso marë‫ف‬. Ina marë‫ف‬ËΎȍӕ‫ڏ‬ sha‫ف‬huitërahuë. “Caso‫ف‬nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬
chincora, co piyapi‫ف‬sa‫ف‬natanahuë‫ف‬. Co a‫ف‬chintohuato, Quisocristoichin
insonta‫ف‬a‫ف‬chintincoso marë‫ف‬paaparahuë‫ف‬. imacaiso‫ف‬ya‫ف‬huërin, tënahuë. Iraca
17ॸA‫ف‬naroachin Arapia parti pa‫ف‬nahuë caora pënëntërinso‫ف‬imacaiso‫ف‬co
ya‫ف‬huato, yonquica‫ف‬huaso marë‫ف‬. a‫ف‬chintërahuë‫ف‬,” itërahuë ansiano‫ف‬sa‫ف‬.
Quisocristo ca‫ف‬tano‫ف‬Ѹ͑ř͑ЙɗҡтӕɗфΎѸфɗ͑‫ڏ‬ “Co no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinanhuë‫ف‬,” itërinaco
quë ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, co inatohua‫ف‬ naporini, topinan quëran
pa‫ف‬nahuë‫ف‬nonta‫ف‬huaso marë‫ف‬. Inapita‫ف‬ton a‫ف‬chinchitënquëmahuë‫ف‬, tënahuë
acopirinhuë‫ف‬, Yosë nani sha‫ف‬huitërinco yonquiato. Ansiano‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
ni‫ف‬ton, co inapita tëranta‫ف‬natanconahuë‫ف‬. “Noya a‫ف‬chinan,” itërinaco. 3ॸTitonta‫ف‬
Arapia parti paato, Quisocristo nanamën nisha piyapi nipirinhuë‫ف‬, inatohua‫ف‬
yonquiarahuë. Ina quëran Tamascoquë quëparahuë. Co Cotio marca
paantarahuë huachi. ya‫ف‬huëtopirinhuë‫ف‬, ansiano‫ف‬sari noya
18ॸCara pi‫ف‬ipi quëran Quirosarinquë ni‫ف‬pi. “Cotio marca niacotëquë‫ف‬,” co
pa‫ف‬nahuë huachi Pitro nohuita‫ف‬huaso itopihuë‫ف‬. 4ॸA‫ف‬naquën Cotioro‫ف‬saso‫ف‬
389 Ǿ́ҡѸॷ2
nipirinhuë‫ف‬, “Quiyanta‫ف‬imarai,ٚҡЙΎ͑‫ڏ‬ Quiyaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬

raihuë‫ف‬, co Quisocristoráchin imapihuë‫ف‬. a‫ف‬chintarai,” itohuachinacoira,
Iraca pënëntërinsonta‫ف‬imapi. “Noyahua‫ف‬,” itërai. 10ॸ“Ama sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬
Yasha‫ف‬huirapirinacoi ni‫ف‬ton, ͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑‫ڏ‬ naniantocosohuë‫ف‬. Imapisopita
piso pëiquë ya‫ف‬conpi nicainacoiso marë‫ف‬. a‫ف‬chintoco‫ف‬ma‫ف‬sha quëtacaso‫ف‬,”
“Iraca pënëntërinsonta‫ف‬natëcaso‫ف‬ itërinacoi. “Co‫ف‬chi naniantaraihuë‫ف‬.
ya‫ف‬huërin,” topirinahuë‫ف‬. Nani ma‫ف‬sha Nosororai quiyanta‫ف‬,” itërahuë.
natëcasoachin yonquihuatëhua‫ف‬,
të‫ف‬huatochinachin cancantërëhua‫ف‬. Co Paonori Pitro pënëninso‫ف‬
quiyaso‫ف‬nohuantëraihuë‫ف‬ina pochin 11ॸIna quëran Pitro Antioquiaquë
cancanta‫ف‬huaiso‫ف‬. “Quisocristo imapatë pa‫ف‬pirinhuë‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎɗËȍɗ͑͑ΎֆË͑‫ڏ‬
hua‫ف‬, co iraca pënëntërinso‫ف‬natëcaso‫ف‬ cantërinpoaso‫ف‬nitotaponahuë‫ف‬, pi‫ف‬pian
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” tënai. Inapitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ naniantaton, iraca pënëntopiso‫ف‬
huë‫ف‬co ina pochin yonquipihuë‫ف‬. Tito imaantarin. Napoaton chiniquën
quënanahuatona‫ف‬, “Cotio marca pënënahuë. Niyontonpiquë chachin
niacotoco‫ف‬,” itopirinacoihuë‫ف‬. 5ॸCo pënënahuë. Ina sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬
pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬nohuantëraihuë‫ف‬. nitotoco‫ف‬. 12ॸInaquë nisha piyapiro‫ف‬sa‫ف‬
“Quisocristoíchin anoyacancantëфɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin. A‫ف‬naquën Quisocristo imapi.
poa‫ف‬,” itërai. Canpitanta‫ف‬no‫ف‬tëquën Inapitaso‫ف‬co Cotio piyapihuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
yonquicamaso‫ف‬nohuantërai. Napoaton ya‫ف‬ipi cosharo‫ف‬ca‫ف‬pi. Co manta‫ف‬
nisha a‫ف‬chintohuachincoira, co manta‫ف‬ a‫ف‬popihuë‫ف‬. Cotioro‫ف‬santa‫ف‬inaquë
natëraihuë‫ف‬. ya‫ف‬huëpisopita Quisoso imapachinara,
6ॸAnsiano hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬co nisha co huachi cosharo‫ف‬a‫ف‬popihuë‫ف‬. ͮЙΎЙɗ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitërinacohuë‫ف‬. Chiniquën nanan nachin coshatopi. Pitronta‫ف‬inapitarë‫ف‬
ya‫ف‬huëtaponaraihuë‫ف‬, co të‫ف‬huatërahuë‫ف‬. coshataton, co ma‫ف‬sha a‫ف‬porinhuë‫ف‬. Ina
Napopianachin Yosë ni‫ف‬nincoi. quëran a‫ف‬napita Cotioro‫ف‬sa‫ف‬Quirosarin
7,8ॸ“No‫ف‬tëquën a‫ف‬chinan,” itërinaco quëran canquipi. Santiaco imarinsopita
ansiano‫ف‬sa‫ف‬. Pitro a‫ف‬chintohuachina, inahuaso‫ف‬. “Quiyanta‫ف‬Quisocristo
Yosë nohuanton, na‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ imarai,” taponaraihuë‫ف‬, iraca pë͑ř͑ҡΎ‫ڏ‬
Quisocristo imasapi. Carinta‫ف‬ piso‫ف‬yonquiatona‫ف‬, ma‫ف‬sha a‫ف‬popi.
a‫ف‬chintohuato, Yosë nohuanton, na‫ف‬a Inapita huë‫ف‬pachinara, Pitro co huachi
piyapi‫ف‬sa‫ف‬, nisha nisha niponaraihuë‫ف‬, nisha piyapirë‫ف‬coshatërinhuë‫ف‬.
imasapi inahuanta‫ف‬. Napoaton Cotioro‫ف‬sa‫ف‬të‫ف‬huataton, nisha coshatë
ansiano‫ف‬santa‫ف‬noya nontërinaco. rin. 13ॸYa‫ف‬huëhuano‫ف‬santa‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
“Yosëri Pitro acorin Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ nipisopita Pitro nicatona‫ف‬, ma‫ف‬sha
a‫ف‬chintacaso marë‫ف‬. Quëmaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ a‫ف‬poantapi. Pirnapinta‫ف‬a‫ف‬poantaton,
huë‫ف‬acorinquën nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Pitrorë chachin nisha coshatërin.
a‫ف‬chintamaso marë‫ف‬,” itërinaco. Quisocristo nanamën nitotaponaraihuë‫ف‬,
9ॸSantiaco, Pitro, Coansha, inapitaso‫ف‬ co ya‫ف‬ipi cancanëna quëran imapihuë‫ف‬.
chini chiniquën nanantopi ni‫ف‬ton, 14ॸIna quënanahuato, “Co no‫ف‬tëquën
sha‫ف‬huitërinacoi. “Yosë na‫ف‬ËΎ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬ Quisocristo imapihuë‫ف‬,” ta‫ف‬to, ya‫ف‬ipi

rinquëma‫ف‬. Ina acorinquëma‫ف‬nisha piyapi ni‫ف‬tërantapaiquë Pitro chiniquën
piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintamaso marë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, pënënahuë. ٘æΎҡɗΎЙɗֆЙɗ͑нӕř͑͑ɗЙΎ͑‫ڏ‬
së‫ف‬quërinaco. Pirnapinta‫ف‬së‫ف‬quëpi. huë‫ف‬, Quisocristo imaton, iraca pënëntë
“Canpitaso‫ف‬nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintoco‫ف‬. rinso‫ف‬naniantëran. Nisha piyapirë‫ف‬quën
Ǿ́ҡѸॷ2ٍॷ3 390
coshatëran. Co Cotioro‫ف‬sa pochin co noyahuë‫ف‬yonquirahuëso‫ف‬naniantëф‫ڏ‬

yonquiaponahuë‫ف‬, iporaso‫ف‬naquëф͑‫ڏ‬ huë. Napoaton co huachi
chin ma‫ف‬sha a‫ف‬poantaran. Ina pochin oshahuanaca‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
nicaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬anishayonquiaran. Iporaso‫ف‬Quisocristoíchin yonquirahuë
“Co Quisocristoichin nicha‫ف‬ërinpoahuë‫ف‬ huachi. Co huachi caora nohuanto
nimara. Iraca pënëntërinsonta‫ف‬natëcaso‫ف‬ ma‫ف‬sha ninahuë‫ف‬. Quisocristo
ya‫ف‬huërin,” tapona‫ف‬, nonanarinënquën. ya‫ف‬coancantërinco ni‫ف‬ton, catahuarinco
Nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬Cotioro‫ف‬sa pochin noya nica‫ف‬huaso‫ف‬. “Nani tahuëri Yosë
atarantaran, ¿ti?” itërahuë. hui‫ف‬nin chachin catahuarinco,” ta‫ف‬to,
noya cancantërahuë. Inaso‫ف‬pa‫ف‬pi
Quisocristo nanamënso‫ف‬noya noya nosororinco. Inaora nohuanton,
15ॸCanpoaso‫ف‬Cotioro‫ف‬sanpoa‫ف‬. Co nisha ya‫ف‬huërënamënpoa‫ف‬chiminin. 21ॸYosë
piyapinpoahuë‫ف‬. Co oshahuanacasoachin nosoroatonpoa‫ف‬, hui‫ف‬nin a‫ف‬paimarin
cancantërëhuahuë‫ف‬. 16ॸ“Pënëntërinso‫ف‬ chiminacaso marë‫ف‬. Co ina naniantëф‫ڏ‬
natëhuatëira, Yosë noya ni‫ف‬sarincoi,” huë‫ف‬. Inasachin imarahuë. Ni‫ف‬ton, Yosë
topirinahuë‫ف‬a‫ف‬naquën, co ina marë‫ف‬ noya ni‫ف‬sarinco huachi. Iraca pë͑ř͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
noya ni‫ف‬ninpoahuë‫ف‬. “Quisocristo sonta‫ف‬imarëhua‫ف‬naporini, topinan
anoyacancantohuachinpoa‫ف‬, Yosë noya quëran Quisocristo chimiintonhuë‫ف‬.
ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, Quisocristo
imarëhua huachi. Imapatëhua‫ف‬, Iraca nanan naniantatëhua‫ف‬,
oshanënpoa‫ف‬inquitërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë nasha nananáchin imahua‫ف‬
3
noya ni‫ف‬ninpoa huachi. Co pënëntërinso‫ف‬ 1ॸCo no‫ف‬tëquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬
natërëhuaso marë‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬Ë͑фɗȍӕ‫ڏ‬ mahuë‫ف‬. Yosë no‫ف‬tëquën anitotëфɗ͑‫ڏ‬

huë‫ف‬. Quisocristoráchin nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. poa‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ֆ͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬
17ॸ“Quisocristoráchin anoyacancantë tërinënquëma‫ف‬ama Yosë noninso‫ف‬
rinco,” topatëhua‫ف‬, co huachi iraca natëcamaso marëhuë‫ف‬. “Quisocristo
pënëntërinso‫ف‬imarihuahuë‫ف‬. “Co iraca corosëquë patanantopi. Canpoa marë‫ف‬
pënëntërinso‫ف‬natëhuatamahuë‫ف‬, chiminin,” itërainquëma‫ف‬. A‫ف‬ninquëchin
oshahuanama‫ف‬,” itopirinënpoahuë‫ف‬ quënanëso pochachin
a‫ف‬naquën, co no‫ف‬tëquën yonquipihuë‫ف‬. sha‫ف‬huitohuatënquëmara, natanama‫ف‬.
Quisocristo imatëhua‫ف‬, noya nisarëhua‫ف‬. “Ina pochin chiminaton, oshanënpoa‫ف‬
Quisocristoso‫ف‬co onporonta‫ف‬ΎѸȍȍӕ‫ڏ‬ inquitërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, Quisocristo
ninpoahuë‫ف‬. 18ॸIraca pënëntërinso‫ف‬nani imarama‫ف‬. 2ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Iraca pënëntopiso‫ف‬
naniantërëhua‫ف‬. Naquëranchin ina natëpiramahuë‫ف‬, ËΎ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
yonquiantahuatëhua‫ف‬, ËΎ֤ΎѸř͑ҡřфɗ‫ڏ‬ tëramahuë‫ف‬, co Ispirito Santo
huahuë‫ف‬. Quisocristoíchin yonquicaso‫ف‬ ya‫ف‬coancantërinquëmahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,
ya‫ف‬huërin. 19ॸIraca canta‫ف‬pënëntërinso‫ف‬ Quisocristo nanamën
imapirahuë‫ف‬, co nanitërahuë‫ف‬no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintohuatëinquëmara, noya
natëca‫ف‬huaso‫ف‬. Co ina imato noya natanama‫ف‬. “No‫ف‬tëquën nontërinpoa‫ف‬,”
cancantërahuë‫ف‬. Oshahuanato, chimipi ta‫ف‬toma‫ف‬, natërama‫ف‬. Ina imapatama‫ف‬,
pochin cancantërahuë. Napoaton iraca Ispirito Santo ya‫ف‬coancantatënquëma‫ف‬,
pënëntërinso‫ف‬naniantërahuë Yosëichin na‫ف‬con catahuarinquëma‫ف‬. 3ॸ‫ع‬Ϙ͑ЙΎҡΎ‫ڏ‬
yonquica‫ف‬huaso marë‫ف‬. 20ॸQuisocristo mata‫ف‬iporaso‫ف‬co huachi no‫ف‬tëquën
corosëquë chiminin. Ina imapato, canta‫ف‬ yonquiramahuë‫ ?ف‬Naquëranchin iraca
corosëquë chiminahuëso pochin nicato, pënëntopiso‫ف‬yanatëantarama‫ف‬. Ya‫ف‬nan
391 Ǿ́ҡѸॷ3
imapoma‫ف‬, co canpitaora nanitëф̲‫ڏ‬ 10ॸMoisësë iraca pënëntërinso‫ف‬
huë‫ف‬Yosë huëntonënquë yaimapatama‫ف‬, ana‫ف‬intinquëmaso‫ف‬

ya‫ف‬conacamaso‫ف‬. Ispirito Santo ya‫ف‬huërin. Co ya‫ف‬ipi natëramahuë‫ف‬
aya‫ف‬coninquëma‫ف‬. Ipora huanta‫ف‬co ni‫ف‬ton, ana‫ف‬intarinquëma huachi. Iraca
nanitëramahuë‫ف‬ma‫ف‬sha natëtoma‫ف‬Yosë quiricanën quëran naporin. “Co ya‫ف‬ipi
pochin cancantacamaso‫ف‬. Ispirito Santo miachin natëhuatamacohuë‫ف‬,
catahuahuachinquëma‫ف‬, ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ ana‫ف‬intaranquëma‫ف‬. Parësitopiquë
rama huachi. 4ॸImaramaso marë‫ف‬na‫ف‬con a‫ف‬paranquëma huachi,” tënin. Co inso
parësitërama‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑͑ɗ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ tëranta‫ف‬nanitërinhuë‫ف‬no‫ف‬tëquën
tama‫ف‬, topinan quëran parësitërama‫ف‬. Co natëtacaso‫ف‬. 11ॸ“Caora natëto,
ina naniantaramahuë‫ف‬, topirahuë‫ف‬. cha‫ف‬ësarahuë,” co ta‫ف‬caso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
5ॸ“Quisocristoichin anoyacancantërinco,” Ina pochin cancantohuatëhua‫ف‬, co Yosë
topatama‫ف‬, Ispirito Santo noya ni‫ف‬sarinpoahuë‫ف‬. Quiricanën
ya‫ف‬coancantërinquëma‫ف‬. quëran no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬.
Ya‫ف‬coancantohuachinquëma‫ف‬, Ëȍɗ͑ɗË͑‫ڏ‬ “Yosëíchin nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. Inasáchin
caninquëma‫ف‬. Catahuarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, yonquihuatëhua‫ف‬, noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬,
nani ma‫ف‬sha nanitaparama‫ف‬. Iraca Yosë pochin nanpimiatarihua huachi,”
pënëntopiso‫ف‬natëhuatama‫ف‬, co ina tënin quiricanënquë. 12ॸCato‫ف‬nanan
pochin catahuarinquëmahuë‫ف‬. ya‫ف‬huërin. Co cato chachin imacaso‫ف‬
Quisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Iraca pënëntopiso‫ف‬
quëma huachi. natëhuachina‫ف‬, inasachin imacaiso‫ف‬
ya‫ف‬huërin. Moisësë sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬:
Apran iraca naporinso‫ف‬ “No‫ف‬tëquën natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
6ॸNi‫ف‬co‫ف‬.Iraca Aprani Yosë natërin. No‫ف‬tëquën natëhuatama‫ف‬, ͑Ύֆ͑͑Йɗ‫ڏ‬
“No‫ف‬tëquën nontërinco. Sacai‫ف‬ rama‫ف‬,” tënin. Ina nanan imapatama‫ف‬, co
nininsonta‫ف‬nanitaparin,” topachina, Quisocristo nanamën imaramahuë‫ف‬.
Yosëri noya ni‫ف‬nin. 7ॸIporaso‫ف‬canpoanta‫ف‬
“Yosë no‫ف‬tëquën nontërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, Oshanënpoa marë‫ف‬
imasarahuë huachi,” topatëhua‫ف‬, Apran Quisocristo chimininso‫ف‬
pochin cancantarihua‫ف‬. Ina pochin 13ॸCo nanitërëhuahuë‫ف‬no‫ف‬tëquën
cancantohuatëhua‫ف‬, Yosë noya natëcahuaso‫ف‬. Ni‫ف‬ton, ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬

ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Inanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nitotoco‫ف‬. ya‫ف‬huërin. Quisocristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
8ॸCo Cotioro‫ف‬sarachin Yosëri nohuantë nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. Canpoa‫ف‬
rinhuë‫ف‬. Nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬imapachina, ya‫ف‬huërënamënpoa‫ف‬chiminin. Inaquë
noya ni‫ف‬sarin. Noya nicaton, co Yosëri ana‫ف‬intërin. Quiricanën quëran
oshanëna marë‫ف‬ana‫ف‬intarinhuë‫ف‬. Iraca sha‫ف‬huitërin. “Piyapi pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬
Quisocristo nanamën ninoton, Apran nipachina, chiniquën ana‫ف‬intërë‫ف‬.
itapon: “Nisha nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬ Ana‫ف‬intohuatëra, naraquë achinpitërë‫ف‬.
quëma pochin cancantohuachina‫ف‬, Nani Yosëri a‫ف‬porin huachi,” tënin
na‫ف‬con catahuarahuë,” itërin Yosëri. quiricanënquë. Canpoaso‫ف‬
Quiricanën quëran naporin. 9ॸAprani ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬ya‫ف‬huëtopirinpoahuë‫ف‬,
natërinso marë‫ف‬Yosëri na‫ف‬ËΎ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬ ͑фнӕřËȍËȍɗ͑тӕɗѸΎËфɗѸҡΎЙҡ͑͑‫ڏ‬
rin. Inapochachin canpoanta‫ف‬ tohuachinara, oshanënpoa marë‫ف‬
Quisocristo natëhuatëhua‫ف‬, Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ parësitërin. Inaquë parësitaton,
poa‫ف‬. nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. 14ॸ“Yosë no‫ف‬tëquën
Ǿ́ҡѸॷ3 392
nontërinco,” tënin Apran. Ina tëninso piyapinpoa‫ف‬co noyahuë‫ف‬ninëhua‫ف‬.

marë‫ف‬Yosëri noya ni‫ف‬nin. Nisha Oshahuanëhuaso‫ف‬anitotinpoaso marë‫ف‬
piyapiro‫ف‬sarinta‫ف‬imacaiso marë‫ف‬ iraca pënënin. Quisocristo nasitaquë
Quisocristo chiminin. Ina natëȍӕËȍɗ‫ڏ‬ huarë‫ف‬pënëntopisoachin ya‫ف‬huërin
nara, Yosëri noya ni‫ف‬nin. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ imacaso‫ف‬. Quisocristo nasitohuachina,
Quisocristo imapatëhua‫ف‬, Ispirito Santo iraca shahuitërinso pochachin o‫ف‬marin
ya‫ف‬coancantarinpoa‫ف‬. Iraca Yosë huachi. Naporo quëra huarë‫ف‬ina
sha‫ف‬huirinso pochachin ya‫ف‬huërin noya imacahuaso marë‫ف‬. Iraca
ya‫ف‬coancantarinpoa‫ف‬. Yosë yapënëntohuachina, anquëniro‫ف‬sa‫ف‬
a‫ف‬paimarin Moisësë sha‫ف‬huitacaso marë‫ف‬.
Yosë sha‫ف‬huirinso‫ف‬ Ina quëran Moisësëri piyapi‫ف‬sa‫ف‬
15ॸNi‫ف‬cochi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Iso pochin a‫ف‬chintërin. 20ॸNipirinhuë‫ف‬, Apran
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬yonquicamaso marë‫ف‬. nontohuachina, co anquëni
Piyapi lisensia ocoihuachina, coisëri a‫ف‬paimarinhuë‫ف‬. Co piyapi tëranta‫ف‬
nininën acorin huachi. Ina quëran co a‫ف‬parinhuë‫ف‬sha‫ف‬huitacaso marë‫ف‬. Yosëri
insonta‫ف‬nanitërinhuë‫ف‬canpiacaso‫ف‬. Co chachin no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitërin.
aquëtë‫ف‬ninshitopihuë‫ف‬. Ya‫ف‬nan ninshitë
rinso chachin ya‫ف‬huëmiatarin huachi. Maistro pochin nininso‫ف‬
16ॸInapochachin iraca Yosëri nontaton, 21ॸCo Yosëso‫ف‬nisha yonquirinhuë‫ف‬.
Apran sha‫ف‬huitërin. “Caora nohuanto, Apran nontërin piquëran Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
nóya catahuaranquën. Quëma pënënaponahuë‫ف‬, co Apran naniantëфɗ͑‫ڏ‬
shiparionta‫ف‬catahuarahuë ya‫ف‬ipi huë‫ف‬. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬pënëntërinso‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬anoyacancantacaso marë‫ف‬,” ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. Ina natërëhua quëran
itërin. A‫ف‬naichin shin yonquiaton, noya cancantërëhua‫ف‬naporini, inasáchin
naporin. Quisocristo ninoton, napotërin. natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬. No‫ف‬tëquën
17ॸIraca Apran itapon: “A‫ف‬na tahuëri natërëhua‫ف‬naporini, Yosë noya
quëma shiparinquën ya‫ف‬huëhuachin, ni‫ف‬itonpoahuë‫ف‬. 22ॸCo insonta‫ف‬nanitëфɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬anoyacancantarin. huë‫ف‬no‫ف‬tëquën natëcaso‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬
Caora nohuanto, nicha‫ف‬ësarahuë. oshahuanëhua‫ف‬. Ina marë‫ف‬
No‫ف‬tëquën nontaranquën. Co onporonta‫ف‬ ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, tënin Yosë
naniantarahuë‫ف‬,” itërin Yosëri. Ina quiricanën quëran. ͮЙΎҡΎ͑тӕɗѸΎËфɗѸ‫ڏ‬
quëran catapini pasa cara shonca pi‫ف‬ipi toráËȍɗ͑͑͑ɗҡЙфɗ͑͑ΎֆË͑Ë͑ҡɗ͑‫ڏ‬
na‫ف‬huëhuachina, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬pënënin poaso‫ف‬. Inasachin imapatëhua‫ف‬, Yosë
nani ma‫ف‬sha natëcaiso marë‫ف‬. Pë͑ř͑Йɗ‫ڏ‬ noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬.
rinhuë‫ف‬, Apran iraca sha‫ف‬huitërinso‫ف‬co 23ॸIraca piyapi‫ف‬sa‫ف‬topinan ya‫ف‬huatona‫ف‬,
naniantërinhuë‫ف‬. Yosëri nani co noyahuë‫ف‬nicacasoráchin yonquipi.

sha‫ف‬huitohuachina, co onporonta‫ف‬ Ama ina pochin nicacaiso marëhuë‫ف‬
nonpintërinhuë‫ف‬. 18ॸIraca Yosëri Moisësë pënëntopirinhuë‫ف‬. Co no‫ف‬tëquën
sha‫ف‬huitërin. “Caora nohuanto, natëpihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, ana‫ف‬intacaso‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicha‫ف‬ësarahuë,” itërin. Iraca ya‫ف‬huërin huachi. Tashinan pëiquë
pënëntopiso‫ف‬imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin ana‫ف‬intërinsopita pochin nipi.
naporini, co inaora nohuanton Yosë Quisocristo nasitaquë huarë‫ف‬pë͑ř͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
nicha‫ف‬ëitonpoahuë‫ف‬. soachin ya‫ف‬ȍӕřфɗ̲֤͑ΎѸř͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬
19ॸInaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co topinan huaso marëhuë‫ف‬. 24ॸNi‫ف‬cochi.
quëran Cotioro‫ف‬sa‫ف‬pënëninhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬co yonquipihuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
393 Ǿ́ҡѸॷ3ٍॷ4
na‫ف‬con pënënacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Hua‫ف‬huataponso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co

Inapochachin iraca Moisësë na‫ف‬con a‫ف‬naroachin maninhuë‫ف‬. Inaora
pënëninpoa‫ف‬. Maistro a‫ف‬chininso pochin ma‫ف‬shanënpita nipirinhuë‫ف‬, co
pënëninpoa‫ف‬oshahuanëhuaso‫ف‬ a‫ف‬naroachin hua‫ف‬anëntërinhuë‫ف‬.
ayonquiinpoaso marë‫ف‬. Yanatëpirëȍӕ‫ڏ‬ 2ॸHui‫ف‬napitaquë huarë‫ف‬a‫ف‬napitari
huë‫ف‬, co nanitërëhuahuë‫ف‬. Co ina quëran camairin. Hua‫ف‬huasha ni‫ف‬ton,

noya cancantërëhuahuë‫ف‬. Quisocristoso‫ف‬ natëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ina quëran
nipirinhuë‫ف‬, o‫ف‬mahuachina, ͑ΎֆË͑‫ڏ‬ hui‫ف‬napitohuachina, ya‫ف‬ipiya
cantërinpoa‫ف‬. Ina imapatëhua‫ف‬, Yosë hua‫ف‬anëntarin. Pa‫ف‬pin sha‫ف‬huirinso‫ف‬
noya ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. 25ॸNani Quisocristo tahuëri chachin nanihuachina,
o‫ف‬marin ni‫ف‬ton, co huachi iraca pë͑ř͑ҡΎ‫ڏ‬ hua‫ف‬anëntarin huachi. 3ॸInapochachin
piso‫ف‬yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. canpoanta‫ف‬co‫ف‬huara Quisocristo
nanamën nitochatërarihuahuë‫ف‬,
Hui‫ف‬nin pochin ni‫ف‬ninpoaso‫ف‬ hua‫ف‬huaro‫ف‬sa pochin yonquirëhua‫ف‬. Nani
26ॸIporaso‫ف‬Quisocristo imapatëhua‫ف‬, ma‫ف‬sha natëtacaso‫ف‬yonquiconëhua‫ف‬.
hui‫ف‬ninpita pochin Yosë ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Ma‫ف‬sha a‫ف‬pocaso‫ف‬, ma‫ف‬sha nicacaso‫ف‬,
27ॸYa‫ف‬ipinpoa‫ف‬Quisocristo natëhuatëhua‫ف‬, inapita sha‫ف‬huitërinënpoa‫ف‬. Inasachin
huëntonënquë chachin aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. yonquipirëhuahuë‫ف‬. 4ॸIna quëran tahuëфɗ‫ڏ‬
Ya‫ف‬conpatëhuara, aporihuanëhua‫ف‬. nën nanihuachina, Yosëri hui‫ف‬nin
“Quisocristoichin imasarahuë huachi,” a‫ف‬paimarin. Sanapi quëran nasitaton,
ta‫ف‬tëhua‫ف‬, aporihuanëhua‫ف‬. Quisocristo piyapi chachin ninin. Cotio quëmapi
pochachin Yosë ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. 28ॸNapoaton ni‫ف‬ton, iraca pënëntopiso‫ف‬natëcaso‫ف‬
co nisha nisha yonquirinpoahuë‫ف‬. ya‫ف‬huërin. No‫ف‬tëquën inaso‫ف‬natëtërin.
A‫ف‬naquënpoa‫ف‬Cotio piyapinpoa‫ف‬. 5ॸNicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬o‫ف‬marin.
A‫ف‬naquëma‫ف‬nisha piyapinquëma‫ف‬ Nicha‫ف‬ëpachinpoa‫ف‬, co huachi iraca

nipomarahuë‫ف‬, co canpoaso‫ف‬noya noya pënëntopiso‫ف‬natëcahuaso‫ف‬
ni‫ف‬ninpoahuë‫ف‬. A‫ف‬naquën patrono‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Hui‫ف‬ninpita pochin Yosë
a‫ف‬naquën piyapinënpita nipirinhuë‫ف‬, co ni‫ف‬ninpoa huachi.
ina Yosë yonquirinhuë‫ف‬. Napopianachin 6ॸHui‫ف‬nin pochachin nicatonpoa‫ف‬,
ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬sanapi‫ف‬sa‫ف‬ Ispirito Santo aya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. Ina

ninama‫ف‬. A‫ف‬naquënpoa‫ف‬quëmapinpoa‫ف‬ quëran Yosë nontohuatëhua‫ف‬, Ispirito
nipirëhuahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬Quisocristo Santo nohuanton, “Tata” itarëhua‫ف‬.
imapatëhua‫ف‬, a‫ف‬na huëntoínchin pochin 7ॸNapoaton co patroni piyapinënpita
ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. 29ॸIraca Apran natërinso ni‫ف‬ninso pochin ni‫ف‬ninpoahuë‫ف‬.

marë‫ف‬Yosëri acorin piyapinënpita Hui‫ف‬ninpita pochachin a‫ف‬naya
nicacaso marë‫ف‬. Quisocristo imapatë a‫ف‬nayanpoa‫ف‬ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Hui‫ف‬ninquënpoa‫ف‬
hua‫ف‬, Yosë piyapinënpoa‫ف‬ninëhua‫ف‬ ni‫ف‬ton, na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬.
canpoanta‫ف‬. Apran sha‫ف‬huitërinso Anoyacancantatonpoa‫ف‬, noya ni‫ف‬ninpoa
pochachin na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬. huachi. Quisocristo imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton,
noyasáchin yonquirinpoa‫ف‬.
Iraca natëtërinso‫ف‬
4
1ॸNi‫ف‬cochi. Iraca pënëntopiso‫ف‬co natëcaso‫ف‬
Ma‫ف‬huan chiminpachina,
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬
ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanënpita, coriqui,
inapita ayananpirin. Hui‫͑ف‬ɗ̲͑ѸȍΎҡΎ‫ڏ‬ 8ॸIracaco Yosë nohuitëramahuë‫ف‬. Nisha
huachina, inari ya‫ف‬huërëtërin huachi. nisha ma‫ف‬sha, mamanshi, inapita
Ǿ́ҡѸॷ4 394
të‫ف‬huatatoma‫ف‬, mosharama‫ف‬, co inapita chin yacatahuarinënquëmahuë‫ف‬.

yonquicasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬. 9ॸIporaso‫ف‬Yosë Yaocoiarinënquëma‫ف‬inapita imacamaso
nohuitërama‫ف‬. Inanta‫ف‬hui‫ف‬ninpita pochin marë‫ف‬. “Ama Paono natëcosohuë‫ف‬,”
nicatënquëma‫ف‬, noya nohuitërinquëma‫ف‬. itërinënquëma‫ف‬. 18ॸNoyáѸȍ͑Ύ͑ҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬
Nicha‫ف‬ëpirinquëmahuë‫ف‬, ¿ma‫ف‬marëcha nënquëmahuë‫ف‬, co ina marë‫ف‬no‫ف‬ȍӕɗф‫ڏ‬
naquëranchin iraca pënëntopiso‫ف‬ huë‫ف‬. Ama nonpinchinënquëmasohuë‫ف‬,
natëtoma‫ف‬, të‫ف‬ȍӕËȍɗ͑Ëȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ͑ҡ‫ڏ‬ tënahuë. Inaichin naporahuë. æ͑Йɗҡҡ‫ڏ‬
rama paya? Natëapomarahuë‫ف‬, co ina quë ya‫ف‬huasoco, nóya nontëramaco.
marë‫ف‬noyapiachin cancantëramahuë‫ف‬. Iporanta‫ف‬co ya‫ف‬huëpirahuë‫ف‬, noyasachin
10ॸCotioro‫ف‬sa pochin Sahuato tahuëri yonquico, topirahuë‫ف‬. 19ॸNa‫ف‬con,
chinotërama‫ف‬. Yoqui pipiantahuachina, ina iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nosororanquëma‫ف‬.
tahuëri‫ف‬santa‫ف‬chinotantarama‫ف‬. Nani Hui‫ف‬nahuëpita pochachin ni‫ف‬nanquëma‫ف‬.
pi‫ف‬iquë nisha nisha tahuëri‫ف‬sa‫ف‬ Ni‫ف‬co‫ف‬. Sanapi yahuaihuachina,
na‫ف‬huërama‫ف‬. “Ina marë‫ف‬Yosë noya chiniquën parësitërin. Inapochachin
ni‫ف‬ninpoa‫ف‬,” topiramahuë‫ف‬, co ina marë‫ف‬ canta‫ف‬na‫ف‬con yonquiatënquëma‫ف‬,
noya ni‫ف‬ninpoahuë‫ف‬. 11ॸNo‫ف‬tëquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, chiniquën parësitarëso pochin cancantë
a‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬, naniantërama‫ف‬ rahuë. Canpitanta‫ف‬Quisocristo
nimara, tënahuë. “Topinan quëran pochachin cancantacamaso‫ف‬na‫ف‬con
a‫ف‬chinahuë nimara,” ta‫ف‬to, sëtërahuë. nohuantërahuë. Quisocristorachin
12ॸCanta‫ف‬iraca Cotioro‫ف‬sa‫ف‬pënëntërinso‫ف‬ imapatama‫ف‬, oshaquëran ina pochachin
natëpirahuë‫ف‬, Quisocristo imaca‫ف‬huaso cancantarama‫ف‬. Ina marë‫ف‬na‫ف‬con
marë‫ف‬naniantërahuë huachi. Ca pochin yonquiaranquëma‫ف‬. 20ॸNicaponquëma‫ف‬
cancantatoma‫ف‬, canpitanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, iraca yapa‫ف‬pirahuë‫ف‬. Inaquë ya‫ف‬huërahuë
pënëntërinso‫ف‬naniantoco huachi. Iraca co naporini, ninontatëhua‫ف‬, noya noya
no‫ف‬huiramacohuë‫ف‬, noya nontëramaco. niitomahuë‫ف‬. Aquë ya‫ف‬huërama‫ف‬ni‫ف‬ton,
13ॸYa‫ف‬nan a‫ف‬chintapënquëma‫ف‬, caniorahuë. ¿ma‫ف‬ta‫ف‬onpochi anoyata‫ف‬huaso‫?ف‬
Canioto, hua‫ف‬qui‫ف‬yacapatënquëma‫ف‬, tënahuë yonquiato.
a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. 14ॸæȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑ɗΎЙɗф‫ڏ‬
huë‫ف‬, co a‫ف‬poramacohuë‫ف‬. “Inca, co Acara pochin nininso‫ف‬
yanatanainquënhuë‫ف‬,” co itëramacohuë‫ف‬. 21ॸNatanco, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Moisësë pënëntë
Noya natanamaco. “Anquëni pochin Yosë rinso‫ف‬yanatëhuatama‫ف‬, ya‫ف‬ipi Moisësë
nanamën a‫ف‬chintërancoi,” itëramaco. ninshitërinso‫ف‬yonquico‫ف‬. 22ॸApran cato‫ف‬
Quisocristo noninso pochachin hui‫ف‬nin ya‫ف‬huëtërin. A‫ف‬naso‫ف‬cosonanën
natanamaco. 15ॸA‫ف‬chintohuatënquëmara, hua‫ف‬huin. A‫ف‬naso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬sa‫ف‬in
pa‫ف‬yatërama‫ف‬. Na‫ف‬con nosororamaco. chachin hua‫ف‬huin, tënin. 23ॸCosonanënso‫ف‬
Nanitërama‫ف‬naporini, ya‫ف‬pirama chachin Apran nohuanton, hua‫ف‬huanin. Sa‫ف‬inso‫ف‬
quëchitomacohuë‫ف‬. ¿Onpoatomata‫ف‬ipora nipirinhuë‫ف‬Yosë nohuanton,
co huachi noya natanamacohuë‫?ف‬ hua‫ف‬huanin. Co‫ف‬huara
16ॸNo‫ف‬tëquën pënënanquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, hua‫ف‬huayantëraponhuë‫ف‬, Yosëri itërin:
no‫ف‬huiramaco, ¿ti? “Ca nohuantonëhuëquë hua‫ف‬huanaran,”
itërin. Yosëri catahuarin ni‫ف‬ton,
Nisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ hua‫ف‬huanin huachi. 24,25ॸIso cato‫ف‬
17ॸNishaa‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ sanapi‫ف‬sa‫ف‬yonquihuatama‫ف‬, nitotoco‫ف‬.
canpitataquë paatona‫ف‬, noyásha Cato‫ف‬sanapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërin. Inapochachin
nontopirinënquëmahuë‫ف‬, co tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ cato‫ف‬nanan ya‫ف‬huërin. A‫ف‬na nananso‫ف‬
pënëntopiso‫ف‬nanan, topi. A‫ف‬naso‫ف‬ nasitërin. Canpoanta‫ف‬Quisocristo

nipirinhuë‫ف‬Quisocristo nanamën. imapatëhua‫ف‬, Yosë nohuanton, ȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬
Pënëntopiso‫ف‬nanan cosona pochin nënquë ya‫ف‬conarihua‫ف‬. Hui‫ف‬ninpita
ninin, Acara itopiso‫ف‬. Iraca Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ pochin ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. 29ॸApran
Arapia parti pa‫ف‬topi. Ina parti pa‫ف‬tasoi‫ف‬, hui‫ف‬ninpitaso‫ف‬co noyahuë‫ف‬nini‫ف‬tona‫ف‬,
Moisësë pënëntërin. Sinai motopiquë ya‫ف‬huëpi. Ispirito Santo nohuanton,
canconpachinara, pënëntërin nani Isaco nasitërin. Cosona‫ف‬hua‫ف‬huinso‫ف‬
ma‫ف‬sha natëcaiso‫ف‬. “Co no‫ف‬tëquën nipirinhuë‫ف‬no‫ف‬huitërin. Apiraton, Isaco
natëhuatëhuahuë‫ف‬, ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬,” no‫ف‬huirin. Inapochachin ipora huanta‫ف‬
ta‫ف‬tona‫ف‬, të‫ف‬huatopi. Ipora huanta‫ف‬ no‫ف‬huirinënpoa‫ف‬. Iraca pënëntopiso‫ف‬
Cotioro‫ف‬saso‫ف‬Quirosarinquë ya‫ف‬huatona‫ف‬, nanan imapisopita no‫ف‬huirinënpoa‫ف‬.
pënëntopiso‫ف‬nanan imasapi. 30ॸCosona‫ف‬hua‫ف‬huinso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
“Ana‫ف‬intohuachinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, ya‫ف‬huëmiatërinhuë‫ف‬. Ina‫ف‬ҡΎ͑͑ѸɗҡЙΎ͑‫ڏ‬

të‫ف‬huatopi. A‫ف‬naquënta‫ف‬Cotioro‫ف‬sa huë‫ف‬, Yosë co nohuantërinhuë‫ف‬inari
pochin yonquiapi. “Co no‫ف‬tëquën hua‫ف‬anëntacaso‫ف‬. Apran sha‫ف‬huitërin.
natëhuatëhuahuë‫ف‬, ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬, co “Isaco ya‫ف‬ipi hua‫ف‬anëntapon. Napoaton
cha‫ف‬ësarëhuahuë‫ف‬,” topi. 26ॸApran cosona‫ف‬hua‫ف‬huinë chachin a‫ف‬paquë‫ف‬
sa‫ف‬inso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co ina pochinhuë‫ف‬. pa‫ف‬ina‫ف‬,” tënin. Inapochachin canpoanta‫ف‬
So‫ف‬ini noya noya ni‫ف‬nin. Co hua‫ف‬anën iraca pënëntopiso‫ف‬naniantacaso‫ف‬
pochin camairinhuë‫ف‬. Inapochachin ya‫ف‬huërin. 31ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
Quisocristo imarëhuasopitanta‫ف‬Yosë Quisocristo nanamën imapatëhua‫ف‬, co
noya ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Huëntonënquë chachin pënëntopiso‫ف‬nanan imacaso‫ف‬
aya‫ف‬coninpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, inapaquë ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosë co patron pochin
ya‫ف‬huëcontarihua huachi. Inatohua‫ف‬ piyapitërinpoahuë‫ف‬. Huëntonënquë
nasha Quirosarin ya‫ف‬huërin, noya noya chachin aya‫ف‬coninpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, hui‫ف‬nin
nininso‫ف‬. 27ॸIráca Yosë quiricanënquë pochachin ni‫ف‬ninpoa huachi.
ninshitaton, naporin:
Co hua‫ف‬huana‫ف‬pinquënhuë‫͑ف‬ɗЙΎ͑‫ڏ‬ Cotioro‫ف‬sa pochin yonquihuatëhua‫ف‬,
huë‫ف‬, hua‫ف‬huanaran. Napoaton co Quisocristo imarëhuahuë‫ف‬
5
nóya cancantëquë‫ف‬. Hua‫ف‬qui‫ف‬co 1ॸQuisocristo nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬
hua‫ف‬hua ya‫ف‬huëtopirinquënhuë‫ف‬, inasachin yonquiatëhua‫ف‬noya

noya cancantaran huachi. cancantahuaso marë‫ف‬. Ina imapatëhua‫ف‬,
A‫ف‬na‫ف‬ton so‫ف‬yaton, hua‫ف‬huanin. catahuarinpoa‫ف‬noya nicahuaso‫ف‬.
Quëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, na‫ف‬con Napoaton ama naquëranchin iraca
na‫ف‬con amiparinpita pënëntopiso‫ف‬imahuasohuë‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ‫ڏ‬
ya‫ف‬huëtarinquën. Ina marë‫ف‬capa ráchin yonquia‫ف‬ahua‫ف‬.
cancantëquë‫ف‬, itërin. 2ॸCa Paonoco no‫ف‬tëquën
Inapochachin ipora Quisocristoichin sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬nisha

imapatëhua‫ف‬, hui‫ف‬ninpita pochachin a‫ف‬chintërinënquëma‫ف‬. “Co Cotio marca
Yosë ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Co moshasho pochin niacotohuatamahuë‫ف‬, co Yosë noya
camairinpoahuë‫ف‬. ni‫ف‬sarinquëmahuë‫ف‬,” itopirinënquë̲‫ڏ‬
28ॸApran hui‫ف‬nin chachin Isaco itopiso‫ف‬. huë‫ف‬. Quisocristoichin anoyacancantë
Yosë nohuanton, ya‫ف‬huëtërin. rinpoa‫ف‬. Cotio marca niacotohuatama‫ف‬,
“No‫ف‬tëquën Yosë nontërinco,” co Quisocristoichin yonquiaramahuë‫ف‬.
topachina, ina nohuanton, Isaco Ina quëran co anoyacancantarinquë̲‫ڏ‬
Ǿ́ҡѸॷ5 396
huë‫ف‬. 3ॸNo‫ف‬tëquën itaranquëma‫ف‬. Cotio Yosëri ana‫ف‬intarin huachi. Chiniquën

marca niacotohuatama‫ف‬, ya‫ف‬ipi Cotio nanantaponahuë‫ف‬, ͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬
pënëntërinso‫ف‬natëcamaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. quëma‫ف‬, Yosëri ana‫ف‬intarin huachi.
4ॸ“No‫ف‬tëquën natëhuatëhua‫ف‬, Yosë noya 11ॸA‫ف‬naquën nonpinapirinaco.
ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬,” topatama‫ف‬, co Quisocristo “Paononta‫ف‬quiya pochin a‫ف‬chinin.

imaramahuë‫ف‬. Yosë nosoropirinquë̲‫ڏ‬ “Cotio marca niacotoco‫ف‬. Co iraca
huë‫ف‬, Quisocristo naniantohuatama‫ف‬, co pënëntopiso‫ف‬natëhuatamahuë‫ف‬, co Yosë
huachi catahuarinquëmahuë‫ف‬. 5ॸͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ noya ni‫ف‬sarinquëmahuë‫ف‬,” tënin
huë‫ف‬, ina imapatëhua‫ف‬, Ispirito Santo Paononta‫ف‬, toconpi. Co napopirahuë‫ف‬,
catahuarinpoa‫ف‬. “Quisocristoichin nonpinapirinaco. Ina pochin a‫ف‬chinahuë
anoyacancantërinpoa‫ف‬,” topatëhua‫ف‬, naporini, co Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬, tënëhua‫ف‬. no‫ف‬huiitonacohuë‫ف‬. “Quisocristo
Oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬, tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ corosëquë chiminin. Inasáchin imapatë
chin noya ni‫ف‬ninpoa huachi. 6ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬ hua‫ف‬, anoyacancantarinpoa‫ف‬,” itërahuëso
cristo imapatëhua‫ف‬, co Cotio marca marë‫ف‬ipora huanta‫ف‬aparësitarinaco.
yonquiarihuahuë‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬nani 12ॸNisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬pipimiatopi
niacotopi. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co naporini, noya noya niitonhuë‫ف‬.

niacotopihuë‫ف‬. Co ina yonquicaso‫ف‬ Inahuara nohuanton, pipiina‫ف‬, tënahuë.
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Cancanënpoa quëran 13ॸCanpitaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Quisocristoí
huarë‫ف‬imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. “Quisocristo chin yonquico‫ف‬. Ina marë‫ف‬huëntonënquë

catahuarinpoa‫ف‬. æΎ͑Ύ͑Йɗ͑ҡфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬ aya‫ف‬coninquëma‫ف‬. Co iraca pënëntopiso‫ف‬
huë‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipi cancanënpoa natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. ͮЙΎЙΎ͑‫ڏ‬
quëran natëahua‫ف‬. Ina natëhuatëhua‫ف‬, huë‫ف‬, co Yosë nohuantërinhuë‫ف‬ΎѸȍȍӕ‫ڏ‬
catahuarinpoa‫ف‬nóya ninosorocaso‫ف‬. Ina nacamaso‫ف‬. Quisocristo imapatama‫ف‬, co
pochin cancantohuatëhua‫ف‬, Yosë noya noyahuë‫ف‬yonquiramaso‫ف‬naniantacaso‫ف‬
ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. ya‫ف‬huërin. Ninosoroatoma‫ف‬, nicatahuaco‫ف‬
7ॸNóya imasapiramahuë‫ف‬, ¿incha noya cancantacamaso marë‫ف‬. A‫ف‬napita
nonpintohuachinquëma‫ف‬, nisha na‫ف‬con na‫ف‬con yonquico‫ف‬. 14ॸIraca Yosë
ayonquirë‫ف‬pënquëmaya? tënahuë. 8ॸCo pënëntohuachina, ninosorocaso‫ف‬na‫ف‬con
ina pochin Yosë a‫ف‬chintërinpoahuë‫ف‬. na‫ف‬con nohuantërin. “Quëmaora
Huëntonënquë aya‫ف‬coninpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, ninosororanso pochachin a‫ف‬napitanta‫ف‬
cancanënpoaquë nontarinpoa‫ف‬. nosoroco‫ف‬,” tënin. 15ॸNino‫ف‬huihuatama‫ف‬,
No‫ف‬tëquën yonquicahuaso‫ف‬nohuantërin. pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬nisarama‫ف‬. Tanan
9ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Nosha po‫ف‬mohuatëra, ni‫ف‬niro‫ف‬sa‫ف‬niquëtëЙɗѸΎЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬pinshiinë chachin rama‫ف‬. Nipinocasonta‫ف‬co noyahuë‫ف‬. Ina
po‫ف‬mohuatëra, ya‫ف‬ipi nosha së‫ف‬cotërin. pochin nipatama‫ف‬, ni‫ف‬ËΎ͑͑ɗҡЙɗË͑Ë͑‫ڏ‬
A‫ف‬naroachin ya‫ف‬ipi tapirin huachi. tama‫ف‬.
Inapochachin pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬nonpin
nanan yonquihuatama‫ف‬, co hua‫ف‬quiya Ispirito Santo catahuarinpoaso‫ف‬
quëranhuë‫ف‬ya‫ف‬ipinquëma‫͑ف‬ɗҡЙɗË͑Ë‫ڏ‬ 16ॸIspirito
Santo, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, natëco‫ف‬
narama‫ف‬. 10ॸCaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬natëф͑‫ڏ‬ catahuainquëma‫ف‬, tënahuë. ʊ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬
quëma‫ف‬. No‫ف‬tëquën yonquiarama‫ف‬, huachinquëma‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬
tënahuë. Sinioro catahuarinquëma‫ف‬ama maso‫ف‬naniantarama‫ف‬. ʊ͑Йɗҡ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬
nisha nisha yonquicamaso marëhuë‫ف‬. toma‫ف‬, nóya nisarama‫ف‬. 17ॸIspirito Santo
Insosona nisha a‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬, yacamaipirinpoahuë‫ف‬, ipora huanta‫ف‬co
noyahuë‫ف‬yonquirëhua‫ف‬. Ispirito Santoso‫ف‬ nontarihua‫ف‬. Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬

nipirinhuë‫ف‬pënëninpoa‫ف‬ama ina pochin nonpintarihuahuë‫ف‬. 23ॸIspirito Santo
cancantacaso marëhuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ natëhuatëhua‫ف‬, oshaquëran nontarihua‫ف‬.
yonquihuatëhua‫ف‬, co nanitërëhuahuë‫ف‬ Ina nohuanton, co yai‫ف‬huërëtarihuahuë‫ف‬.
Ispirito Santo natëcaso‫ف‬. Cato‫ف‬cancan Co noyahuë‫ف‬nicacaso‫ف‬yonquipirëȍӕ‫ڏ‬
pochin ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬. ͮΎֆֆË͑Ë͑‫ڏ‬ huë‫ف‬, ina catahuarinpoa‫ف‬naniantacaso‫ف‬.
topirëhuahuë‫ف‬, canpoara co nanitërë Inapohuatëhua‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬.
huahuë‫ف‬noya nicahuaso‫ف‬. 18ॸæ͑Ë͑ř͑‫ڏ‬ Co pënëinënpoaso‫ف‬ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬.
poaquë Ispirito Santo nontërinpoa‫ف‬ 24ॸQuisocristo corosëquë chiminaton,
ma‫ف‬sona noya nicahuaso‫ف‬. Ina natëhuatë oshanënpoa‫ف‬inquitërinpoa‫ف‬. Napoaton

hua‫ف‬, co huachi iraca pënëntopiso‫ف‬ canpoanta‫ف‬ina imapatëhua‫ف‬, co
yonquiarihuahuë‫ف‬. Ispirito Santo noyahuë‫ف‬yonquirëȍӕѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑ҡфɗ‫ڏ‬
nohuantërinso chachin yonquiarihua hua‫ف‬. Co huachi nohuantarihuahuë‫ف‬
huachi. sopai pochin cancantahuaso‫ف‬. 25ॸIspirito
19ॸCo canpoara nanitërëhuahuë‫ف‬ Santo ya‫ف‬coancantatonpoa‫ف‬, Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
Yosëíchin yonquicaso‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ poa‫ف‬noya nicacaso‫ف‬.
yonquirëhuasopita nitotërëhua‫ف‬. Co Ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, ma‫ف‬sona
noyahuë‫ف‬yonquihuatëra, co noyahuë‫ف‬ tëranta‫ف‬sha‫ف‬huitohuachinpoa‫ف‬, noya
ninë‫ف‬. Yamonshihuanë‫ف‬, taparo‫ف‬nonë‫ف‬, natëahua‫ف‬.
sanapi së‫ف‬huachinachin cancantërë‫ف‬. 26ॸAma noya ninëhuaso marë‫ف‬a‫ف‬napita
20ॸMamanshi mosharë‫ف‬, pënotërë‫ف‬, nocahuansohuë‫ف‬. Ninocanpatëhua‫ف‬,
niinimicotërë‫ف‬, yaniahuërë‫ف‬, niapiratërë‫ف‬. a‫ف‬naroachin nino‫ف‬huiarihua‫ف‬. Ama ina
Yáno‫ف‬huitërë‫ف‬, ma‫ف‬sha apiratërë‫ف‬, marë‫ف‬niapiratahuasohuë‫ف‬.
nipinorë‫ف‬, a‫ف‬na huënton a‫ف‬na huënton co
noyahuë‫ف‬nini‫ف‬të‫ف‬ya‫ف‬huërë‫ف‬. 21ॸCo Nicatahuacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬
6
noyahuë‫ف‬yonquihuatëra, a‫ف‬napita 1ॸYosë pochin cancantohuatama‫ف‬,
ma‫ف‬shanënpita noyaparë‫ف‬, yatëpatërë‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬napitanta‫ف‬catahuaco‫ف‬
no‫ف‬pirë‫ف‬, pita na‫ف‬ȍӕřËѸΎфËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ Yosë pochin cancanchina‫ف‬. A‫ف‬naso‫ف‬co
rë‫ف‬, naporë‫ف‬. Iraca pënënanquëma‫ف‬. noyahuë‫ف‬nipachina, ama
Iporanta‫ف‬pënëantaranquëma‫ف‬. no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Oshaquëran pënë͑‫ڏ‬
Inapohuatëhua‫ف‬, co Yosë huëntonënquë toma‫ف‬, catahuaco‫ف‬co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
ya‫ف‬conarihuahuë‫ف‬. Ina pochin nipisopita rinsopita nanianchina‫ف‬. Ni‫ف‬cona
co Yosë‫ف‬pa‫ف‬pantarapihuë‫ف‬. canpitanta‫ف‬sopai minsëchinquëma‫ف‬.
22ॸNipirinhuë‫ف‬, Ispirito Santo natëȍӕ‫ڏ‬ 2ॸYa‫ف‬ipinpoa‫ف‬a‫ف‬na tahuëri ma‫ف‬sha
tëhua‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬ninosorocaso‫ف‬. onporëhua‫ف‬. A‫ف‬na tahuërinta‫ف‬sopai

Catahuahuachinpoa‫ف‬, Yosë nohuitatë yanonpintërinpoa‫ف‬co noyahuë‫ف‬nicacaso
hua‫ف‬, nóya cancantarihua‫ف‬. “Yosë noya marë‫ف‬. Napoaton nicatahuahua‫ف‬noya
ni‫ف‬sarinco,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, Ѹ͑ΎË͑Ë͑ҡфɗ‫ڏ‬ yonquiahuaso marë‫ف‬. Inapohuatëhua‫ف‬,
hua‫ف‬. Co manta‫ف‬të‫ف‬huatarihuahuë‫ف‬. Quisocristo natëarihua‫ف‬. “Ninosoroco‫ف‬,”
Ispirito Santo chachin catahuarinpoa‫ف‬ itërinpoa‫ف‬.
noya ninicatëhua‫ف‬ya‫ف‬huëcahuaso marë‫ف‬. 3ॸ“Caora nohuanto, noya piyapico,”
Piyapi no‫ف‬huipirinpoahuënta‫ف‬, co topatan, quëmaora ninonpintaran, co

yano‫ف‬huirihuahuë‫ف‬. Nosoroatëhua‫ف‬, nóya no‫ف‬tëquën yonquiranhuë‫ف‬. Co insonta‫ف‬
nontarihua‫ف‬. ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎËҡȍӕȍӕ‫ڏ‬ Yosë pochachin cancantërinhuë‫ف‬. Co
chinpoa‫ف‬, noya nicarihua‫ف‬. No‫ف‬tëquën Yosë catahuarinpoahuë‫ف‬naporini, co
Ǿ́ҡѸॷ6 398
manta‫ف‬noya niitërihuahuë‫ف‬. quëma‫ف‬. Ь͑Ë́ľҡфнӕř͑ɗ͑Ѹȍɗҡф͑‫ڏ‬

4ॸA‫ف‬naquëma‫ف‬a‫ف‬napita nicatoma‫ف‬, quëma‫ف‬na‫ف‬con yonquicamaso marë‫ف‬.
nocanpiramahuë‫ف‬, co ninocanacasohuë‫ف‬ 12ॸA‫ف‬naquën ipora huanta‫ف‬Cotio marca
nipirinhuë‫ف‬. Quëmaora yonquinën yaacotarinënquëma‫ف‬. A‫ف‬napita

quëran ninanso‫ف‬yonquiráquë‫ف‬noya Cotioro‫ف‬sari noya nicacaiso marë‫ف‬
noya cancantamaso marë‫ف‬. ֤ΎѸřнӕɗфɗË‫ڏ‬ inapopi. “Quisocristo corosëquë
nën nontaton, quëmaora yonquinën chiminaton, anoyacancantërinpoa‫ف‬.
quëran nitantiaquë‫ف‬. ͮΎֆË͑Ë͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ Inasáchin nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬, topatëhua‫ف‬,
tan, Yosë noya ni‫ف‬sarinquën. Ina quëran Cotio hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huiarinënpoa‫ف‬,”
“Yosë noya ni‫ف‬sarinco,” ta‫ف‬to, capa topi. 13ॸCo ya‫ف‬ipi pënëntopiso‫ف‬natëЙɗ‫ڏ‬
cancantaran huachi. 5ॸYosë nisha nisha rinahuë‫ف‬, æΎҡɗΎ̲фËֆËΎҡфɗ͑‫ڏ‬
acorinpoa‫ف‬nicacaso‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri sacai‫ف‬ quëma‫ف‬. Niacotohuatama‫ف‬, pa‫ف‬yatapi.
nipirinhuë‫ف‬ahuantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. “Ni‫ف‬co‫ف‬. Nisha piyapi‫ف‬santa‫ف‬natëҡΎ͑‫ڏ‬
Napoaton na‫ف‬con yonquia‫ف‬ahua‫ف‬noya poa‫ف‬, iraca pënëntopiso‫ف‬imasapi,”
nicacaso marë‫ف‬. tosapi. 14ॸCaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
6ॸA‫ف‬naquën paatona‫ف‬, nani tahuëri Yosë pa‫ف‬yata‫ف‬huaso‫ف‬co yonquirahuë‫ف‬.
nanamën a‫ف‬chinápi. Quisocristo chimininsoáËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
A‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬, ma‫ف‬sha rahuë. Corosëquë chiminaton,
quëtoco‫ف‬ama pahuanchinasohuë‫ف‬. anoyacancantërinpoa‫ف‬. Ni‫ف‬ton, co
7ॸNi‫ف‬cona sopai nonpintochinquëma‫ف‬. ma‫ف‬sha isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬
Co Yosë tëhuacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co yonquirahuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬
insoari tëranta‫ف‬nanitërinhuë‫ف‬Yosëso‫ف‬ yonquirahuësopitanta‫ف‬naniantërahuë
nonpintacaso‫ف‬. No‫ف‬tëquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, huachi. 15ॸCo huachi Cotio marca
yonquico‫ف‬. Ma‫ف‬sha sha‫ف‬patëra, yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
inachachin nitërin. Co nisha nitërinhuë‫ف‬. Quisocristo imapatëhua‫ف‬, nasha
8ॸInapochachin co noyahuë‫ف‬yonquihuatë cancan quëtërinpoa‫ف‬Yosë pochin
hua‫ف‬, co noyahuë‫ف‬nisarëhua‫ف‬. Ina marë‫ف‬ cancantahuaso marë‫ف‬. 16ॸNani
ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nipirinhuë‫ف‬, no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Ina
Ispirito Santo natëhuatëhua‫ف‬, nani imapatama‫ف‬, Yosë piyapinën chachin
tahuëri catahuarinpoa‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ nisarama‫ف‬. Yosë nosoroatënquëma‫ف‬,
caso marë‫ف‬. Ina quëran Yosë‫ف‬pa‫ف‬noya noya catahuainquëma‫ف‬. kѸ͑ΎË͑‫ڏ‬
nanpicontarihua huachi. 9ॸAma Yosë cainquëma huachi, tënahuë.
naniantatëhuahuë‫ف‬, noya niahua‫ف‬. Noya 17ॸQuisocristo no‫ف‬tëquën natërahuë
nicacaso‫ف‬ama amiahuasohuë‫ف‬. ni‫ف‬ton, ahuërinaco. Ipora huanta‫ف‬

Chiniquën cancantohuatëhua‫ف‬, Yosë pë‫ف‬sharinaco ni‫ف‬ton, cari ya‫ف‬huërarin.
noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Ina marë‫ف‬ayaro‫ف‬ Napoaton ama insonta‫ف‬pinoinacosohuë‫ف‬,
tahuëri acanaarinpoa‫ف‬. 10ॸNapoaton tënahuë. Quisocristo chachin acorinco
ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosoroa‫ف‬ahua‫ف‬. ͮ͑ɗҡΎ‫ڏ‬ a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬.
huatëhua‫ف‬, catahuahua‫ف‬. Quisocristo 18 ॸCanpita, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ֆΎ͑нӕɗҡř͑‫ڏ‬
imarëhuasopita capini na‫ف‬con na‫ف‬con quëma‫ف‬, Quisocristo nontërahuë.

ninosoroa‫ف‬ahua‫ف‬. “Nosoroaton, Sinioro, na‫ف‬con
catahuaquë‫ف‬noya cancanchina‫ف‬.
Piquëran huarë‫ف‬pënëntërinso‫ف‬ Amen,” itërahuë, ina nontato. Nani
11ॸCaPaonoco apira pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ huachi.
caora imirahuë quëф͑͑ɗ͑Ѹȍɗҡф͑‫ڏ‬ Paono
Paonori Ipisoquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
ni‫ف‬ninpoa huachi. 5ॸIraca quëra huarë‫ف‬

Imapisopita yonquiaton, ninshitërinso‫ف‬ nosoroatonpoa‫ف‬, acorinpoa‫ف‬ȍӕř͑ҡΎ͑ř͑‫ڏ‬
1
1ॸI‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Noyanquëma‫ف‬ quë ya‫ف‬conacaso‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎֆË͑‫ڏ‬
canpitanta‫ف‬. æЬΎ͑ΎËΎ͑ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬ cantërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, hui‫ف‬nin pochachin
ranquëma‫ف‬. Yosë nohuanton, Quisocristo ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Inaora nohuanton, noya
acorinco nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. yonquirinpoa‫ف‬. 6ॸHui‫ف‬nin na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
Canpitanta‫ف‬Quisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, rin. Ina imapatëhua‫ف‬, canpoanta‫ف‬na‫ف‬con
Yosë huëntonënquë acorinquëma‫ف‬. nosoroarinpoa‫ف‬. Ina yonquiatëhua‫ف‬, “Ma
Ipisoquë ya‫ف‬ȍӕřф̲ѸΎЙɗҡ͑ɗ͑Ѹȍɗҡф͑‫ڏ‬ noyacha Tata Yosëso‫ف‬ni‫ف‬ton, ͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
quëma‫ف‬. 2ॸYonquiatënquëma‫ف‬, Tata Yosë poa paya,” tosarëhua‫ف‬.
nontërahuë. “Nosoroaton, Sinioro,
Quisocristo catahuarinpoaso‫ف‬
catahuaquë‫ف‬noya cancanchina‫ف‬,”
itërahuë. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎËȍËȍɗ͑Ëҡȍӕɗ͑‫ڏ‬ 7ॸQuisocristo
corosëquë chiminaton,
quëma‫ف‬sano cancantacaso marë‫ف‬. nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. Huënainën pa‫ف‬nin ni‫ف‬ton,
Inasachin natërëhua‫ف‬. oshanënpoa‫ف‬inquitërinpoa‫ف‬. Inaora
nohuanton, Yosë na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬.
Iraca quëra huarë‫ف‬Tata Yosë 8ॸNosoroatonpoa‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬
yonquirinpoaso‫ف‬ no‫ف‬tëquën yonquicaso marë‫ف‬. Yonquinën
3ॸMa noyacha Tata Yosëso paya. Inapa chachin quëtërinpoa‫ف‬. 9ॸInaora nohuanton,
quëran noya noya yonquirinpoa‫ف‬. nóya yonquirinpoa‫ف‬. æΎË͑ЙΎф͑ɗҡΎҡΎЙɗ‫ڏ‬
Hui‫ف‬nin chachin Quisocristo. Ina rëhuahuë‫ف‬, yonquirinpoaso‫ف‬anitotërinpoa‫ف‬.
imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬ Iraca quëra huarë‫ف‬chinotërin Quisocristo
Yosë pochin cancantacaso marë‫ف‬. a‫ف‬paimacaso‫ف‬. 10ॸIna quëran tahuërinën
Oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬, ͑ΎֆË͑‫ڏ‬ nanihuachin, Quisocristo ya‫ف‬ipiya
cantërinpoa‫ف‬. Ina quëran nani tahuëri hua‫ف‬anëntarin huachi. Ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬
catahuarinpoa‫ف‬nohuantërinso chachin anoyatarin. Inapaquë ya‫ف‬huërinsopitanta‫ف‬
nicahuaso‫ف‬. Co inapaquë hua‫ف‬anëntarin. Napoaton chini chiniquën
ya‫ف‬huëyatërarihuarahuë‫ف‬, inatohua‫ف‬ nanantaton, ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarin huachi.
ya‫ف‬huarëhuaso pochin Yosë nohuitarë Ya‫ف‬ipiya a‫͑ف‬ȍӕř͑ҡΎɗ͑Ëȍɗ͑ЙΎËȍɗ͑ËΎфɗ͑‫ڏ‬
hua‫ف‬. Ina yonquiatëhua‫ف‬, “Yosparinquën, poa‫ف‬. Ina Yosë na‫ف‬con nohuantërin.
Sinioro,” itahua‫ف‬. 4ॸCo‫ف‬huara isoro‫ف‬pa‫ف‬
Ispirito Santo aya‫ف‬coancantërinpoaso‫ف‬
ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, yonquiatonpoa‫ف‬,
huayoninpoa‫ف‬nóya cancantahuaso 11ॸInaora
nohuanton, acorinpoa‫ف‬
marë‫ف‬. Quisocristo imapatëhua‫ف‬, piyapinënpita nicahuaso marë‫ف‬.
oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬, Yosë nóya Quisocristo imapatëhua‫ف‬, hui‫ف‬nin pochin
399
ƄƸľѸɗΎѸॷ1 400
ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Napoaton a‫ف‬na tahuëri nontato. 17ॸTata Yosëso‫ف‬noya noya

Yosë‫ف‬pa‫ف‬noya noya acoarinpoa huachi. ninin. Inasáchin chinotacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
Iraca chachin yonquirinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, Quisocristo isoro‫ف‬paquë o‫ف‬maton, Yosë
huëntonënquë aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. anohuitërinpoa‫ف‬. Ina yonquiato, canpita
12ॸQuiya‫ف‬ton imarai. “Quisocristo marë‫ف‬Yosë nontërahuë. “Catahuaquë‫ف‬,
nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬toi, imarai. Noya Sinioro, no‫ف‬tëquën yonqui‫ف‬ina‫ف‬, noya
imapatoi, a‫ف‬napitanta‫ف‬nicatoncoi, Yosë noya nohuichinënquën. Noya, Tata,
yonquiapi inahuanta‫ف‬. “Ma noyacha nohuitohuachinënquën, нӕř̲ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
Tata Yosëso paya,” tosapi. Ina ta‫ف‬caso nën chachin yonquiapi huachi. 18ॸYa‫ف‬ipi
marë‫ف‬acorincoi. 13ॸCanpitanta‫ف‬Yosë nanamën, Sinioro, noya anitotëquë‫ف‬.
nanamën a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. ٘тӕɗѸΎ‫ڏ‬ Quëma huëntonënquë chachin
cristo anoyacancantohuachinquëma‫ف‬, aya‫ف‬conancoi noya cancanta‫ف‬huaiso
nicha‫ف‬ësarinquëma huachi,” marë‫ف‬. Catahuaquë‫ف‬ina yonquiatona‫ف‬,
itërainquëma‫ف‬. Natanpatamara, “No‫ف‬tën noya cancanchina‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri, Tata,
nanan inaso‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, natërama‫ف‬. ya‫ف‬huëranquë chachin noya noya
Quisocristo imapatama‫ف‬, hui‫ف‬nin pochin ya‫ف‬huëcontarai huachi. Ina na‫ف‬con
Yosë ni‫ف‬ninquëma‫ف‬. Napoaton Ispirito yonqui‫ف‬ina‫ف‬. 19ॸQuëmaso‫ف‬, Tata, ya‫ف‬ipiya
Santo aya‫ف‬coancantërinquëma‫ف‬. Marca nanitaparan. Quëma natërainquën
acopiso pochin aya‫ف‬coancantërinquëma‫ف‬ ni‫ف‬ton, nani tahuëri yacatahuarancoi.
huëntonënquë aya‫ف‬coninquëmaso‫ف‬ Chini chiniquën nanantëran ni‫ف‬ton,
nitotacaso marë‫ف‬. Iraca sha‫ف‬huirinso catahuahuatancoi, co insonta‫ف‬nanitëфɗ͑‫ڏ‬
chachin napotërinquëma‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬ huë‫ف‬minsëincoiso‫ف‬. Catahuacoi ina
nicatënquëma‫ف‬, “Ma noya cancantopi yonquiatoi, chiniquën cancanchii.
inapitaso‫ف‬. Yosë piyapinënpita chachin 20ॸIraca chiniquën nanantaton,
nipi,” tosapi. 14ॸQuisocristo imapatëhua‫ف‬, Quisocristo ananpitantaran. k͑͑Йɗҡ͑‫ڏ‬

Ispirito Santo ya‫ف‬coancantomiatarinpoa‫ف‬. tarahuaton, inapaquë quëpantaran
Inaso‫ف‬Yosë hua‫ف‬yanën chachin ni‫ف‬ton, huachi. Inapochachin, Sinioro, quiyanta‫ف‬
“Tëhuënchachin a‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬ catahuarancoi ipora ya‫ف‬ipiya
quëpantarinpoa huachi,” tënëhua‫ف‬. Nani minsëca‫ف‬huaiso‫ف‬,” itërahuë, Yosë
Yosë nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, o‫ف‬macaso‫ف‬ nontato. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎËȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡ‫ڏ‬
tahuëri nanihuachin, ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬ ton, ipora huanta‫ف‬Yosë inchinanën
quëpantarinpoa huachi. Inaquë noya quëran huënsëarin. 21ॸIsoro‫ف‬paquë nisha
noya ya‫ف‬huëcontarihua huachi. Ina nisha hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, chirinchiro‫ف‬sa‫ف‬,
yonquiatëhua‫ف‬, “Ma noyacha Tata copirnoro‫ف‬sa‫ف‬, inapita chiniquën
Yosëso yonquirinpoa paya,” tënëhua‫ف‬. nanantapi. Inapaquënta‫ف‬chiniquën
nanantopisopita ya‫ف‬huapi. Quisocristoso‫ف‬
Inapita marë‫ف‬Paonori Yosë nontërinso‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬inapita quëran chini
15ॸ“Quisocristo anoyacancantërinpoa‫ف‬,” chiniquën nanantërin. Co incari tëranta‫ف‬
ta‫ف‬toma‫ف‬, inasachin imarama‫ف‬. Ina nanitërinhuë‫ف‬minsëcaso‫ف‬. Co onporonta‫ف‬
imatoma‫ف‬, ya‫ف‬ipi imaramaso capini noya a‫ف‬napitari minsëapihuë‫ف‬. 22ॸYa‫ف‬ipi
ninosoroarama‫ف‬, natantërahuë. Ina sopairo‫ف‬sa‫ف‬, inimiconënpita, inapita nani
natantato, nóya cancantërahuë. minsërin huachi. Ya‫ف‬ipiya ina natëcaso‫ف‬
16ॸNa‫ف‬con canpita marë‫ف‬Yosë nontëф‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin. Ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntaton,
huë. “Noya imarinënquën ni‫ف‬ton, imarëhuasopita nóya catahuarinpoa‫ف‬.
Yosparinquën, Sinioro,” itërahuë, Yosë Na‫ف‬aquënpoa‫ف‬nipirëhuahuë‫ف‬, a‫ف‬na
401 ƄƸľѸɗΎѸॷ1ٍॷ2
huëntoinchin acorinpoa‫ف‬. Inasachin cancantacaso marë‫ف‬. Nosoroatonpoa‫ف‬,

hua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬. 23ॸInaora nonën inaora nohuanton, nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬.
pochin ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Napoaton na‫ف‬con 6ॸIraca Quisocristo pa‫ف‬pitopirinahuë‫ف‬,
yonquirinpoa‫ف‬. Noyá Yosëri ananpitantarahuaton, inapaquë

ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬Yosë pochin quëpantarin. Canpoanta‫ف‬imarëhua‫ف‬
cancantahuaso marë‫ف‬. Noyá ni‫ف‬ton, nanpimiatarihua‫ف‬. Quisocristo
ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, ya‫ف‬ipi ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, ipora
cancanënpoa quëran ina yonquiarihua‫ف‬. chachin inapaquë ya‫ف‬huarëhuaso pochin
Ina marë‫ف‬nininpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi parti cancantarihua‫ف‬. Ina pochin yonquihuatë
ni‫ف‬sárinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarin hua‫ف‬, achinicancaninpoa‫ف‬ama sopai
huachi. minsëinpoaso marëhuë‫ف‬. ͮΔֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
rihua huachi. A‫ف‬na tahuërinta‫ف‬
Yosë nosoroatonpoa‫ف‬nicha‫ف‬ërinpoaso‫ف‬ chimimiatapirëhuahuë‫ف‬, ͑͑Йɗҡ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬
2
1ॸIraca canpitaso‫ف‬co noyahuë‫ف‬ poa‫ف‬inapaquë ya‫ف‬huëcontahuaso marë‫ف‬.
nicatoma‫ف‬, oshahuanama‫ف‬. Co Yosë 7ॸYosë na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬. Quisocristo
nohuitatomahuë‫ف‬, chimipi pochin imapatëhua‫ف‬, noya catahuarinpoa‫ف‬

cancantopiramahuë‫ف‬. Iporaso huachi a‫ف‬napitanta‫ف‬yonquicaiso marë‫ف‬.
Yosë anoyacancantërinquëma‫ف‬. Inapitaso‫ف‬nicatonpoa‫ف‬, “Ma noyacha
Quisocristo ananpitantarinso pochin Yosëri nosororin paya,” tosapi huachi.
nasha cancan quëtërinquëma‫ف‬ina Ipora quëra huarë‫ف‬napoapi. Inapaquë
nohuitatoma‫ف‬nanpimiatacamaso marë‫ف‬. pa‫ف‬patëhua‫ف‬, inaquënta‫“ف‬Ma noyacha
2ॸCo‫ف‬huara Quisocristo imashatëфЙΎ̲‫ڏ‬ Yosëso‫ف‬nicha‫ف‬ërinpoa paya,” tapona‫ف‬.
huë‫ف‬, canpita costaramasoráchin Ina marë‫ف‬huëntonënquë aya‫ف‬coninpoa‫ف‬.
ninama‫ف‬. Sopai hua‫ف‬an natëtoma‫ف‬, co 8ॸNosoroatonpoa‫ف‬, inaora nohuanton
noyahuë‫ف‬ninama‫ف‬. Inaso‫ف‬co quënanpirë nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. “Quisocristoíchin

huahuë‫ف‬, isoro‫ف‬paquë sacatáфɗ̲͑ɗ͑Ѹřɗ͑‫ڏ‬ anoyacancantërinpoa‫ف‬,” topatëhua‫ف‬,
poaso marë‫ف‬. Yonquinë̲нӕřË̲ɗфɗ͑‫ڏ‬ oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬,
quëma‫ف‬ni‫ف‬ton, co Yosë natëramahuë‫ف‬. nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. Co canpoara nanitërë
3ॸIraca ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬co Yosë natërëȍӕ‫ڏ‬ huahuë‫ف‬Yosë imacaso‫ف‬. ʊ͑Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬yonquiatëhua‫ف‬, co poa‫ف‬cancanënpoa quëran natëcahuaso‫ف‬.
noyahuë‫ف‬ninëhua‫ف‬. Canpoara nohuantë 9ॸCo canpoara nanitërëhuahuë‫ف‬
rëhuasoráchin ninëhua‫ف‬. cha‫ف‬ëcaso‫ف‬. Napoaton co nocantacaso‫ف‬

Yano‫ف‬huitohuatëhuara, no‫ف‬huitërëhua‫ف‬. ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. “Caso‫ف‬noyaco ni‫ف‬to,
Yano‫ف‬pihuatëhuara, no‫ف‬pirëhua‫ف‬. Yaahuë Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬sarahuë,” co ta‫ف‬caso‫ف‬
tohuatëhuara, ahuëtërëhua‫ف‬. Ina marë‫ف‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 10ॸYosë anoyacancantë
ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ rinpoa‫ف‬. Anoyacancantahuatonpoa‫ف‬,
parësitopiquë pacacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. acorinpoa‫ف‬nóya nicacaso marë‫ف‬.
4ॸYosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬ Quisocristo catahuahuachinpoa‫ف‬, noya
poa‫ف‬. Nosoroatonpoa‫ف‬, yanicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. nisarëhua huachi. Iraca quëra huarë‫ف‬
5ॸOshahuanëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, chiminpiso yonquirinpoa‫ف‬ina pochin nicahuaso‫ف‬.
pochin ni‫ف‬pirinpoahuë‫ف‬, oshanënpoa‫ف‬ Ina marë‫ف‬nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬.
inquitërinpoa‫ف‬. Iporaso huachi
Quisocristo nanan anoyatërinpoaso‫ف‬
Quisocristo imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, nasha
nanpirinso pochin Yosë ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. 11ॸIsonta‫ف‬,
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, yonquico‫ف‬. Iraca co
Anoyacancantërinpoa‫ف‬Yosë pochin noyahuë‫ف‬cancantatoma‫ف‬, co pi‫ف‬pian
tëranta‫ف‬Yosë nohuitëramahuë‫ف‬. rahuaton, co huachi Yosë inimicotërë

Canpitaso‫ف‬co Cotioro‫ف‬sanquëmahuë‫ف‬. huahuë‫ف‬. Quisocristo corosëquë
Inapitaso‫ف‬nonënaquë Cotio marca chiminaton, nanan anoyatërinpoa‫ف‬.
niacotohuachinara, “Quiyaso‫ف‬Yosë Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬Quisocristo imapatëhua‫ف‬,
piyapinënpitacoi. Canpitaso‫ف‬co quiya napopianachin yonquiarihua‫ف‬. A‫ف‬na
pochin chinotëramahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co Yosë huënton pochin ninëhua‫ف‬.
piyapinënquëmahuë‫ف‬,” itërinënquëma‫ف‬.
12ॸTëhuënchachin co‫ف‬huara imashatëф‫ڏ‬ Pëi pochin ninëhuaso‫ف‬
pomahuë‫ف‬, co Quisocristo nohuitëф̲‫ڏ‬ 17ॸQuisocristo isoro‫ف‬paquë o‫ف‬maton,
huë‫ف‬. Iraca Yosëri Cotioro‫ف‬sa‫ف‬acorin noya nanan sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬.
piyapinënpita nicacaso‫ف‬. “Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬nicha‫ف‬ësaranquëma‫ف‬,”
“Nicha‫ف‬ësaranquëma‫ف‬,” itërin. Canpitaso‫ف‬ itërinpoa‫ف‬. Cotioro‫ف‬sacoi, nisha
co Cotioro‫ف‬sanquëmahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co piyapi‫ف‬sanquëma‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬nanan
piyapinënpita pochin ni‫ف‬ninquëmahuë‫ف‬. anoyatërinpoa‫ف‬. 18ॸQuisocristo chiminin
Co nanamën sha‫ف‬huitërinquëmahuë‫ف‬. ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬nanitërëhua‫ف‬Yosë
Topinan quëran ya‫ف‬huërama‫ف‬. Co nontacaso‫ف‬. “Tata,” itatëhua‫ف‬, nontërë
Yosë‫ف‬pa‫ف‬pacamaso‫ف‬yonquiramahuë‫ف‬. Co hua huachi. ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬Yosë nohuitëramahuë‫ف‬. poa‫ف‬ni‫ف‬ton, Tata Yosë nontohuatëhua‫ف‬,
Co ina yonquiramahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co noya nataninpoa‫ف‬. 19ॸNapoaton iporaso‫ف‬,
manta‫ف‬catahuarinquëmahuë‫ف‬. iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Yosë nohuitarama huachi. Co
13ॸHua‫ف‬qui‫ف‬co Yosë nohuitopiramahuë‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬shatërapomarahuë‫ف‬, nani
iporaso‫ف‬Quisocristo imatoma‫ف‬, nohuitë huëntonënquë aya‫ف‬coninquëma‫ف‬.
rama huachi. Oshanëma marë‫ف‬chiminin Ya‫ف‬huëhuano‫ف‬sa pochin nisarama‫ف‬. Co
ni‫ف‬ton, Yosë anohuitërinquëma‫ف‬. Co nisha piyapi pochin ni‫ف‬ninquëmahuë‫ف‬.
huachi inimiconën pochin Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬Quisocristo imarëhuasopita
ni‫ف‬ninquëmahuë‫ف‬. 14ॸQuisocristo hui‫ف‬nin pochachin ni‫ف‬ninpoa huachi.
chiminin ni‫ف‬ton, nanan anoyatërinpoa‫ف‬. 20ॸYa‫ف‬ipi imarëhuasopita ina naponpoa
Iraca Cotioro‫ف‬sacoi co noyahuë‫ف‬ chachin a‫ف‬na pëichin pochin ninëhua‫ف‬,

ni‫ف‬nainquëma‫ف‬. Nisha piyapinquëma‫ف‬ natëricho quëran nininso‫ف‬. Natëricho
ni‫ف‬ton, inimicoro‫ف‬sa pochin pëi‫ف‬yanipatëra, acopo‫ف‬ihuatahuatë‫ف‬,
ni‫ف‬pirainquëmahuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ siminto acorë‫ف‬. Ina‫ف‬ton acorë‫ف‬ama pëi‫ف‬
Quisocristo imarëȍӕѸΎЙɗҡ͑ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬ anotacaso marëhuë‫ف‬. Inapochachin
chin yonquirëhua huachi. A‫ف‬na huënton canpoanta‫ف‬Yosë pëinën pochin
pochin ninëhua huachi. 15ॸQuisocristo ninëhua‫ف‬. Siminto acopiso pochin
chiminin ni‫ف‬ton, nasha nanan quëtëфɗ͑‫ڏ‬ nanamën a‫ف‬chintërinënpoa‫ف‬.
poa‫ف‬. Co huachi iraca pënëntopiso‫ف‬ Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita‫ف‬ton Quisocristo
natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co huachi nanamën natanahuatona‫ف‬, a‫ف‬chinpi. Ina
Cotioro‫ف‬sa pochin nicahuaso‫ف‬ quëran a‫ف‬napitanta‫ف‬natëtona‫ف‬, no‫ف‬tëquën
ya‫ف‬huërinhuë huachi. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ a‫ف‬china‫ف‬piapi. Napoaton Quisocristo
Quisocristo imapatëhua‫ف‬, nasha nanamën chachin nitotërëhua‫ف‬.
huëntonquë aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. Quisocristo Natëricho pëi‫ف‬nipatëra, pëi‫ف‬nanirinso‫ف‬
huëntonquë ya‫ف‬conatëhua‫ف‬, co huachi natëricho acorë‫ف‬tantiacaso marë‫ف‬. Ina
nisha chinotërëhuahuë‫ف‬. Nisha nisha acohuatëra, a‫ف‬napita natëricho
piyapinpoa‫ف‬nirihuarahuë‫ف‬, noya no‫ف‬tëquën apanshinë‫ف‬. Inapotohuatëra,
nini‫ف‬tëhua‫ف‬ya‫ف‬huërëhua huachi. 16ॸͮЙΎ‫ڏ‬ noya pëirë‫ف‬. Pëi‫ف‬tantiarëso pochachin
Quisocristoso‫ف‬anitotërinpoa‫ف‬. Inasachin toma‫ف‬, Quisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton,

no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬. 21ॸQuisocristo canpitanta‫ف‬nicha‫ف‬ësarinquëma‫ف‬.
imapatëhua‫ف‬, Yosë acoarinpoa‫ف‬ina Napoaton a‫ف‬na huënton pochin
pëinën pochin nicacaso‫ف‬. Nóya pëi‫ف‬ acorinpoa‫ف‬. Nisha nisha nananquë
nohuantërin. ͮЙΎҡΎ͑ɗ͑Ëҡȍӕȍӕ‫ڏ‬ nonëhuasopita huëntonënquë
chinpoa‫ف‬, noya nini‫ف‬tëhua‫ف‬ya‫ف‬huërëhua‫ف‬. aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi
A‫ف‬napitanta‫ف‬a‫ف‬naya a‫ف‬naya Quisocristo yanicha‫ف‬ërinpoaso‫ف‬ɗфËËΎ͑ɗҡΎҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
imapachina, ya‫ف‬conapi anta‫ف‬. Oshaquë huë‫ف‬, nani anitotërincoi ni‫ف‬ton,
ran pëi‫ف‬nanirin pochin oshaquëran sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬.
a‫ف‬napitanta‫ف‬ya‫ف‬conapi anta‫ف‬. Quisocristo 7ॸYosë nosoroatonco, acorinco ina
na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, nóya pei nanan a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Na‫ف‬con

pochin nisarëhua‫ف‬. 22ॸCanpitanta‫ف‬ catahuarinco ni‫ف‬ton, noya a‫ف‬chinárahuë.
Quisocristo imatoma‫ف‬, ya‫ف‬conama‫ف‬. 8ॸCo a‫ف‬napita nocana‫ف‬huaso‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬
A‫ف‬naya a‫ف‬nayanpoa‫ف‬natëricho pochin huë‫ف‬. Iraca co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬Yosë

ya‫ف‬conëhua‫ف‬nanicaso marë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi pochin cancantopirahuë‫ف‬, ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬
imarëhuasopita Yosë pëinën pochin tërinco. Ina quëran nosoroatonco,
ninëhua‫ف‬. Ispirito Santo acorinco nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬
ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, Yosë chachin sha‫ف‬huita‫ف‬huaso marë‫ف‬. Quisocristo
canpoarë‫ف‬ya‫ف‬huërarin huachi. nanamënso‫ف‬noyapiachin. Ma inacha
ni‫ف‬ton, nosororinpoa paya, tënahuë
Nanamën a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬acorinso‫ف‬ yonquiato. Na‫ف‬con nosoroatonpoa‫ف‬, nani
3 tahuëri catahuarinpoa‫ف‬. 9ॸIráca Yosëri

1ॸNapoaton canpita marë‫ف‬Yosë
nontërahuë. Nisha ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sha ninin. Naporo chachin

piyapi‫ف‬sanquëma‫ف‬nipomarahuë‫ف‬, yonquirinpoa‫ف‬anoyacancantinpoaso
Quisocristo nanamën a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬ marë‫ف‬. Napoaponahuë‫ف‬, co ya‫ف‬ipi
ni‫ف‬ton, tashinan pëiquë po‫ف‬morinaco. piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitërinhuë‫ف‬. Ipora huarë‫ف‬
2ॸYosë chachin acorinco anitotërinco ni‫ف‬ton, sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬.
a‫ف‬chinta‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬. Na‫ف‬con 10ॸNa‫ف‬con Yosë yonquirinpoa‫ف‬. Ina
catahuarinco ni‫ف‬ton, nanamën nohuanton, oshaquëran a‫ف‬naya

sha‫ف‬huiárahuë, natantërama‫ف‬. 3ॸCo a‫ف‬nayanpoa‫ف‬imarëhua‫ف‬. Iporaso‫ف‬
canpoara nanitërëhuahuë‫ف‬ya‫ف‬ipi na‫ف‬aquënpoa‫ف‬imatëhua‫ف‬, ֤ΎѸřȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬
nanamën nitotacaso‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, nënquë ya‫ف‬conëhua‫ف‬. Anquëniro‫ف‬santa‫ف‬
inaora nohuanton, anitotërinco. Iporaso‫ف‬ ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. “Ma noya Yosë yonquirin
nani pi‫ف‬pian ninshitëranquëma‫ف‬. 4ॸIso ni‫ف‬ton, anoyacancantaton, ȍӕř͑ҡΎ͑ř͑‫ڏ‬
quirica nontohuatama‫ف‬, canpitanta‫ف‬ quë chachin aya‫ف‬conin,” topi
nitotarama‫ف‬. Quisocristo nanamën noyá anquëniro‫ف‬sa‫ف‬. 11ॸIraca quëra huarë‫ف‬Yosë
anitotërinco. 5ॸIraca co iso nanan yonquirinpoa‫ف‬imacahuaso marë‫ف‬.
nitotopihuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬Quisocristo Quisocristo o‫ف‬maton, huëntonënquë
acorincoisopita nitotërai. Ispirito Santo aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. Inasachin
anitotërincoi a‫ف‬china‫ف‬huaiso marë‫ف‬. hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. 12ॸIna imapatëhua‫ف‬,
6ॸNa‫ف‬a pi‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sarachin Yosë tatanpoa pochin Yosë nontarihua‫ف‬.
chinotopi. Yosëri na‫ف‬con catahuarin. “Anoyacancantërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, noya
“Nicha‫ف‬ësaranquëma‫ف‬,” itërin. Iporaso‫ف‬ natanarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, co
nipirinhuë‫ف‬nisha piyapi‫ف‬sanquëmanta‫ف‬ të‫ف‬huatarihuahuë‫ف‬. Noya cancantatëhua‫ف‬,
catahuarinquëma‫ف‬. ͮΎֆ͑͑͑͑ҡ͑‫ڏ‬ ina nontarëhua‫ف‬. 13ॸA‫ف‬chintëranquëma‫ف‬
ƄƸľѸɗΎѸॷ3ٍॷ4 404
ni‫ف‬ton, tashinan pëiquë po‫ف‬morinaco. piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosororin. A‫ف‬napitanta‫ف‬co

Parësitapirahuë‫ف‬, chiniquën cancantoco‫ف‬. noyahuë‫ف‬nipirinahuënta‫ف‬, nosororin.
Canpitanta‫ف‬Quisocristo imacamaso Ya‫ف‬ipi imarëhuasopita ina
marë‫ف‬parësitërahuë. Ina marë‫ف‬noya yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. 19ॸMa noyacha inaso‫ف‬
cancantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. nosoromiatochaninpoa paya, tënëhua‫ف‬.
“Catahuacoi, Sinioro, ina yonquiatoi,
Quisocristo nosororinpoaso‫ف‬ quiyanta‫ف‬na‫ف‬con nosoro‫ف‬inquën. Quiya
14ॸ“Ma noyacha Yosë yonquirinpoa capininta‫ف‬noya ninosorohuatoi, quëma
paya,” ta‫ف‬to, isonahuato, chiniquën Yosë pochachin cancantarai huachi,”
nontërahuë. Inaso‫ف‬Quisocristo pa‫ف‬pin itërahuë, Yosë nontato.
ni‫ف‬ton, imatëhua‫ف‬canpoarinta‫“ف‬Tata” 20ॸҽҡ֤ΎѸřËȍɗ͑ɗËȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡ‫ڏ‬
itërëhua‫ف‬. 15ॸYa‫ف‬ipi imarëhuasopita ton, ya‫ف‬ipiya nanitaparin. Hua‫ف‬yanën

huëntonënquë nani ya‫ف‬conëhua‫ف‬. chachin nani ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬
A‫ف‬naquënpoa‫ف‬nani Yosë‫ف‬pa‫ف‬ ni‫ف‬ton, noya catahuarinpoa‫ف‬. Nani
ya‫ف‬huëcontapi huachi. A‫ف‬naquënpoaso‫ف‬ tahuëri achinicancaninpoa‫ف‬. Ni‫ف‬ton,
nipirinhuë‫ف‬ipora huanta‫ف‬isoro‫ف‬paquë cancanënpoa quëran huarë‫ف‬Yosë
ya‫ف‬huarëhua‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬tatanpoa yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. Ina nontohuatëhua‫ف‬,
pochin ni‫ف‬nëhua‫ف‬. 16ॸNapoaton canpita “Catahuaco,” itohuatëhua‫ف‬, na‫ف‬con
yonquiatënquëma‫ف‬, Yosë nontërahuë. catahuarinpoa‫ف‬. Na‫ف‬con nohuantopirë
“Quëmaso‫ف‬, Tata, noya noyanquën huahuë‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con inaso‫͑͑ف‬ɗҡЙ‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, na‫ف‬con nosororancoi. Nisha rin nicacaso‫ف‬. Co nitotërëhuasohuënta‫ف‬
piyapiro‫ف‬santa‫ف‬ɗ̲фɗ͑ř͑ѸΎЙɗҡ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ nanitaparin. 21ॸ“Ma noyacha Tata Yosëso
ton, catahuaquë‫ف‬Ëȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ paya,” itahua‫ف‬. Quisocristo noya
china‫ف‬. Ispirito Santori achinicancain imapatëhua‫ف‬, a‫ف‬napitanta‫ف‬nicatonpoa‫ف‬,
noya noya imainënquën. 17ॸYa‫ف‬ipi Yosë yonquiapi huachi. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
cancanëna quëran natëtatona‫ف‬, ina chinochina‫ف‬. Ama onporonta‫ف‬ina
Quisocristoíchin yonqui‫ف‬ina‫ف‬. “Cancanë naniantahuasohuë‫ف‬. Ipora quëra huarë‫ف‬
huëquë ya‫ف‬huërarin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, noya inasachin yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. Amen.
noya nohuichinën, tënahuë. æҡȍӕ‫ڏ‬
quë‫ف‬, Tata, noya nosoro‫ف‬inën. Ya‫ف‬ipi A‫ف‬na huënton pochin ninëhuaso‫ف‬
4
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosoro‫ف‬ina‫ف‬,” itërahuë Yosë 1ॸQuisocristo nanamën a‫ف‬chinahuëso
nontato. Nara itë‫ف‬acopo‫ف‬pa‫ف‬pachina, co marë‫ف‬tashinan pëiquë
inpaninhuë‫ف‬, tachitërin. Noya huanirin po‫ف‬mopirinacohuë‫ف‬, iporahuanta‫ف‬
huachi. Inapochachin canpitanta‫ف‬ pënënáranquëma‫ف‬. Yosë nicha‫ف‬ëtonpoa‫ف‬,
“Quisocristo na‫ف‬con nosoroarinpoa‫ف‬,” huëntonënquë aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. Napoaton
ta‫ف‬toma‫ف‬, a‫ف‬napitanta‫ف‬nosoroarama‫ف‬. noyasachin niahua‫ف‬. 2ॸCo inquënpoa
Noya nosorohuatama‫ف‬, Quisocristo tëranta‫ف‬noyasáchin yonquirëhuahuë‫ف‬
imamiatarama huachi. Cancanëmaquë ni‫ف‬ton, ama a‫ف‬napita nocanhuansohuë‫ف‬.
ya‫ف‬huëmiatarin huachi. 18ॸQuisocristo Ama no‫ف‬huiahuasohuë‫ف‬. Oshaquëran
na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬. Iraca quëra huarë‫ف‬ nontahua‫ف‬. Ma‫ف‬sha onpoarihuarahuë‫ف‬,
nosororinpoa‫ف‬. Co onporonta‫͑͑ف‬ɗ͑ҡ‫ڏ‬ ahuantahua‫ف‬. A‫ف‬napita ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎҡΎ‫ڏ‬
rinpoahuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬nisha nisha huachinpoa‫ف‬, ama yai‫ف‬huërëtahuasohuë‫ف‬.
piyapinpoa‫ف‬nipirëhuahuë‫ف‬, ͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬ Co noyahuë‫ف‬nipirinahuë‫ف‬, nosoroatë
poa‫ف‬. Hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, sacatoro‫ف‬sa‫ف‬, hua‫ف‬, noya nontahua‫ف‬. 3ॸNa‫ف‬con,
ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬nosororinpoa‫ف‬. Noya iyaro‫ف‬sa‫ف‬, yonquico‫ف‬iyaparima
405 ƄƸľѸɗΎѸॷ4
pochachin ninosorocamaso‫ف‬. Ispirito catahuarin nóya nicacaso‫ف‬. Nisha

Santo catahuarinquëma‫ف‬napopianachin nisha nicacaso‫ف‬catahuarin, tënin.
yonquicamaso marë‫ف‬. ʊ͑Ëҡȍӕȍӕ‫ڏ‬ 10ॸQuisocristo chachin isoro‫ف‬paquë
chinquëma‫ف‬, co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ o‫ف‬marahuaton, inapaquë panantarin

nino‫ف‬huiaramahuë‫ف‬. Noya nini‫ف‬toma‫ف‬, huachi. Panantarahuaton, hua‫ف‬yanën
ya‫ف‬huarama huachi. 4ॸQuisocristo chachin a‫ف‬patimarinpoa‫ف‬
imapatëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬a‫͑ف‬ȍӕř͑ҡΎɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬coancantinpoaso marë‫ف‬. Noyá
chin pochin ninëhua‫ف‬. Ispirito Santo ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, ya‫ف‬ipiya
chachin ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. Co nisha cancanënpoa quëran ina yonquiarihua‫ف‬.
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Ina chachin ya‫ف‬ipi 11ॸNaporahuaton, nisha nisha acorinpoa‫ف‬
imarëhuasopita ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. nicatahuahuaso marë‫ف‬. A‫ف‬naquën

Nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬ya‫ف‬huërinquë chachin Quisocristori chachin a‫ف‬parin
quëpanta‫ف‬inpoaso marë‫ف‬. Inaquërachin a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬Ispirito
pa‫ف‬sarëhua‫ف‬. 5ॸQuisocristoíchin Santo nohuanton, Yosë yonquirinso
hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Ina nanamënáchin chachin sha‫ف‬huirin. A‫ف‬naquëonta‫ف‬nisha
natërëhua‫ف‬. “Quisocristo imarahuë nisha parti paaton, Yosë nanamën
huachi,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, aporihuanëhua‫ف‬. Co a‫ف‬china‫ف‬piarin. A‫ف‬naquëonta‫ف‬acorin
nisha nisha imacaso marë‫ف‬aporintëфɗ‫ڏ‬ imapisopita achinicancanacaiso marë‫ف‬.
nënpoahuë‫ف‬. 6ॸTata Yosëichin chinotërë Ya‫ف‬huëpiquë ya‫ف‬huëhuano‫ف‬sa‫ف‬nani
hua‫ف‬. Ya‫ف‬ipi imarëhuasopita hui‫ف‬nin tahuëri catahuapi noya imacaiso marë‫ف‬.
pochin ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Inaso‫ف‬chini Pënënatona‫ف‬, ya‫ف‬ipi Yosë nanamën
chiniquën nanantaton, a‫ف‬chintapi. 12ॸNisha nisha acorinpoa‫ف‬
hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬Ëҡȍӕ‫ڏ‬ nóya cancantahuaso marë‫ف‬. Ina quëran
rinpoa‫ف‬ina marë‫ف‬sacatacaso‫ف‬. ͮΎѸΎфΎ‫ڏ‬ nanitarihua‫ف‬a‫ف‬napita catahuacaso‫ف‬.
tonpoa‫ف‬, ya‫ف‬coancantomiatërinpoa‫ف‬. Nóya cancantohuatëhua‫ف‬, nipënë͑фɗ‫ڏ‬
Napoaton nisha nishanpoa‫͑ف‬ɗфɗȍӕф‫ڏ‬ hua‫ف‬. A‫ف‬na huënton pochin ni‫ف‬tëhua‫ف‬,
huë‫ف‬, Quisocristo imatëhua‫ف‬, iyanpoa nicatahuarihua‫ف‬noya noya imacahuaso
pochachin ninia‫ف‬ahua‫ف‬. marë‫ف‬. 13ॸInapohuatëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬
imarëȍӕѸΎЙɗҡ͑ЙΎЙɗ͑Ëȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
Nisha nisha acorinpoaso‫ف‬ rihua‫ف‬. Yosë hui‫ف‬nin chachin nóya
7ॸQuisocristo catahuarinpoa‫ف‬noya nohuitarihua‫ف‬. Ina quëran noya noya
nicacaso‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬a‫ف‬naya cancantarihua huachi. So‫ف‬sorëso pochin
a‫ف‬nayanpoa‫ف‬catahuarinpoa‫ف‬. Inaora oshaquëran Quisocristo pochachin
nohuanton, catahuarinpoa‫ف‬ma‫ف‬sona cancantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
tëranta‫ف‬nohuantërinso‫ف‬noya 14ॸIna quëran no‫ف‬tëquën yonquiarëhua
nitotahuaso marë‫ف‬. 8,9ॸIraca inapaquë huachi. Co huachi hua‫ف‬huaro‫ف‬sa pochin

nóya ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, isoro‫ف‬paquë cancantarihuahuë‫ف‬. Hua‫ف‬huaro‫ف‬saso‫ف‬co
chachin o‫ف‬marin. Isëquë ya‫ف‬huapon, co yonquiyatërapihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, nisha nisha
chiniquën nanantona‫ف‬pi pochinhuë‫ف‬. natëtopi. Canpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
Na‫ف‬con parësitaton, chiminin. Ina chinotënpoa pochin no‫ف‬tëquën
quëran inapaquë panantarin huachi. yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Panca ihuan
Iraca quiricanënquë naporin: huë‫ف‬pachina, boti niquëran niquëran
Ya‫ف‬ipi inimicoro‫ف‬sa‫ف‬minsërahuaton, ohuërërin. Co no‫ف‬tëquën yanponinhuë‫ف‬.
inapaquë panantarin huachi. Inapochachin a‫ف‬naquën nisha nisha
Naporahuaton, piyapinënpita nanan natanpachinara, nisha nisha
yonquipi. Co Quisocristo nanamënáchin Quisocristo a‫ف‬chintërinpoahuë‫ف‬. 21ॸInaso‫ف‬

yonquipihuë‫ف‬. A‫ف‬naquën nisha nisha no‫ف‬tëquën anitotërinpoa‫ف‬. Nanamën nani
a‫ف‬chinarin. Noyá nitotopi nonpinacaiso‫ف‬. natanama‫ف‬. 22ॸIraca pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬
Nonpin nanan imatona‫ف‬, ֆ͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬ ninama‫ف‬. No‫ف‬pirama‫ف‬, monshihuanama‫ف‬,
nënquëmahuë‫ف‬, ama pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ nisha nisha yonquirama‫ف‬. ʊ͑ЙΎȍӕ‫ڏ‬
natëcosohuë‫ف‬. tama‫ف‬, “Noya cancantarëhua‫ف‬,”
15ॸQuisocristo nanamënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ topiramahuë‫ف‬, ninonpintërama‫ف‬. Co
no‫ف‬tën nanan. Noya ninosoroatëhua‫ف‬, tëhuënchachin noya cancantëramahuë‫ف‬.
inasachin nia‫ف‬chintahua‫ف‬. Inapohuatë Iraca naporamaso‫ف‬chanatërëso pochin
hua‫ف‬, oshaquëran Quisocristo pochin Yosë ni‫ف‬ninquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬
cancantarihua‫ف‬. Inaso‫ف‬na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ yonquiramasopita naniantoco huachi.
tonpoa‫ف‬, inaora nonën pochachin 23ॸIna naniantatoma‫ف‬, Yosë nontoco‫ف‬
ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Cancanënpoa pochin ninin. Ispirito Santo catahuainquëma‫ف‬.

Cancanënpoa‫ف‬capa naporini, co pi‫ف‬pian Catahuahuachinquëma‫ف‬, oshaquëran
tëranta‫ف‬yonqui‫ف‬itërihuahuë‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ noya yonquiarama huachi. 24ॸNasha
chin Quisocristo na‫ف‬con nohuantërëhua‫ف‬. cancan Yosë quëtërinpoa‫ف‬ina pochin
Inasáchin natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 16ॸIna cancantahuaso marë‫ف‬. Napoaton nasha
natëhuatëhua‫ف‬, noya nini‫ف‬tëhua‫ف‬, a‫ف‬morëso pochin nasha cancantoco‫ف‬.
ya‫ف‬huarihua huachi. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ No‫ف‬tëquën yonquiatoma‫ف‬, noyasáchin
nicatahuacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nisha nisha nico‫ف‬.
nicatahuarihua‫֤ف‬ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
huaso marë‫ف‬. Quisocristo chachin Noya ninontacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
catahuahuachinpoa‫ف‬, ͑Ύֆ͑ɗËҡȍӕфɗ‫ڏ‬ 25ॸYa‫ف‬ipi imarëȍӕѸΎЙɗҡ֤ΎѸřȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬
hua‫ف‬. Ina quëran ninosoroatëhua‫ف‬, nënquë chachin ya‫ف‬conëhua‫ف‬. Iyanpoa
ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬noya noya cancantarihua pochin ninëhua‫ف‬. Napoaton ama
huachi. Naporahuaton, na‫ف‬asarihua ninonpintahuasohuë‫ف‬. No‫ف‬tëquënachin
huachi. ninontahua‫ف‬.
26ॸCo noyahuë‫ف‬nipachina‫ف‬, no‫ف‬tëquën
Nasha cancan quëtërinpoaso‫ف‬ pënënco‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ni‫ف‬cona
17,18ॸQuisocristo nanan quëtërinco oshahuantama‫ف‬. No‫ف‬huihuatama‫ف‬,
ni‫ف‬ton, pënënaranquëma‫ف‬. Na‫ف‬a co‫ف‬huara pi‫ف‬i ya‫ف‬coyantërasohuë‫ف‬, nanan
piyapi‫ف‬sa‫ف‬co imatonahuë‫ف‬, topinan anoyatoco‫ف‬. 27ॸHua‫ف‬qui‫ف‬no‫ف‬huihuatama‫ف‬,
quëran ya‫ف‬huërapi. Somaraya pochin a‫ف‬naroachin sopai minsëarinquëma‫ف‬.
cancantatona‫ف‬, nisha nisha yonquipi. Co 28ॸA‫ف‬naquëma‫ف‬iraca ihuatërama‫ف‬. Ama
natantochinachinhuë‫ف‬cancantopi ni‫ف‬ton, huachi ihuatocosohuë‫ف‬. Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,

co Yosë nanamën nitotopihuë‫ف‬. Co Yosë chirotomarahuë‫ف‬, noya sacatoco huachi.
yonquiatonahuë‫ف‬, co manta‫ف‬Yosë Ina quëran nanitërama‫ف‬pahuantëфɗ͑ѸΎ‫ڏ‬
nohuitopihuë‫ف‬. Ama inapita pochin pita quëtacamaso‫ف‬.
nicosohuë‫ف‬. 19ॸInapitaso‫͑ف‬ɗҡΎҡЙΎ͑фɗ‫ڏ‬ 29ॸAma taparo‫ف‬noncosohuë‫ف‬. Ama
huë‫ف‬, co nohuantopihuë‫ف‬noya ma‫ف‬toma ma‫ف‬toma noncosohuë‫ف‬. Sano

nicacaiso‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nicacaisoachin yonquiatoma‫ف‬, noya nonco‫ف‬a‫ف‬napita
cancantaponaraihuë‫ف‬, co ina marë‫ف‬ natanatënquëma‫ف‬, Yosë yonqui‫ف‬ina‫ف‬.
tapanpihuë‫ف‬. Monshihuanacaisoachin Noya noya imacaso marë‫ف‬catahuaco‫ف‬.
yonquipi. Co noyahuë‫ف‬yonquiatona‫ف‬, 30ॸCo noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, Ispirito Santo
a‫ف‬naratipita nipi. 20ॸCo ina pochin sëtarin. Quisocristo imapatamara,

Ispirito Santo aya‫ف‬coancantërinquëma‫ف‬. huëntonënquë ya‫ف‬conamahuë‫ف‬. Co

Ayaro‫ف‬tahuëriquë huarë‫ف‬ noyahuë‫ف‬yonquihuatama‫ف‬, ËΎɗ̲ф̲‫ڏ‬
a‫ف‬paiarinquëma‫ف‬. Naporo‫ف‬ huë‫ف‬. Ma‫ف‬sharachin yonquihuatama‫ف‬, co
nicha‫ف‬ësarinquëma huachi. Napoaton tëhuënchachin Yosë yonquiaramahuë‫ف‬.
ama Ispirito Santo asëtocosohuë‫ف‬. Nani ma‫ف‬sha nohuantohuatama‫ف‬,
31ॸAma a‫ف‬napita no‫ف‬huitoma‫ف‬, Ëȍɗ͑ΎҡΎ‫ڏ‬ mamanshi mosharëso pochin niconama‫ف‬,
cosohuë‫ف‬. A‫ف‬naroachin nanan Yosë na‫ف‬con na‫ف‬con yonquicaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
anoyatoco‫ف‬. Ama no‫ف‬huitacamaso‫ف‬ huë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬yonquiramasopita co
cancantocosohuë‫ف‬. Ama chiniquën naniantohuatamahuë‫ف‬, ËΎ֤ΎѸřȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬
nontocosohuë‫ف‬. Nipinocasonta‫ف‬co nënquë ya‫ف‬conaramahuë‫ف‬. Ina
noyahuë‫ف‬. Ama pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬co nitotatoma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, yonquico‫ف‬.
noyahuë‫ف‬nontocosohuë‫ف‬. 32ॸYa‫ف‬ipi piyapi 6ॸA‫ف‬naquën napopi: “Quisocristo
noya nontoco‫ف‬. Nosoroatoma‫ف‬, imapomarahuë‫ف‬, ͑Ύֆ̲Ύ͑Ѹȍɗȍӕ͑‫ڏ‬

catahuaco‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ caso‫ف‬,” topirinahuë‫ف‬, ama pi‫ف‬pian
quëma‫ف‬, ama ina yonquicosohuë‫ف‬. tëranta‫ف‬natëcosohuë‫ف‬. Co Yosë natëЙɗѸΎ‫ڏ‬
Quisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë pitahuë‫ف‬chiniquën ana‫ف‬intarin. 7ॸͮЙΎ‫ڏ‬
oshanëma‫ف‬inquitërinquëma‫ف‬. Canpita ton ama inapitarë‫ف‬quëma‫͑ف‬ɗЙֆËΎѸΎ‫ڏ‬
marë‫ف‬chiminin ni‫ف‬ton, nanan anoyatë huë‫ف‬.
rinquëma‫ف‬. Inapochachin canpitanta‫ف‬
a‫ف‬napita ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎҡΎȍӕËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬ Tahuëri pochin nininso‫ف‬
quëma‫ف‬, nanan anoyatatoma‫ف‬, noya 8ॸʊфËҡѸȍɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎЙɗф̲‫ڏ‬
nontoco‫ف‬. huë‫ف‬, iporaso‫ف‬Yosë imarama‫ف‬ni‫ف‬ton,

tahuëri pochin cancantarama‫ف‬.
Yosë cancanën manëhuasopita Napoaton siempre tahuëri pochin nico‫ف‬.
5
1ॸYosënosoroatonpoa‫ف‬, hui‫ف‬nin 9ॸTahuëri pochin cancantohuatama‫ف‬,
pochin ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Tatanpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, nóya nisarama‫ف‬. No‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬

ina nonahuan‫ف‬. 2ॸтӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎѸΎфΎҡΎ͑‫ڏ‬ toma‫ف‬, noyapiachin cancantarama‫ف‬.
poa‫ف‬, canpoa marë‫ف‬chiminin. ϘѸȍ͑ř͑‫ڏ‬ 10ॸNoya yonquiatoma‫ف‬, Yosë nohuantë
poa marë‫ف‬chiminpachina, Yosëri noya rinso‫ف‬nitotoco‫ف‬. Ina nitotohuatama‫ف‬,

ni‫ف‬nin. Napoaton canpoanta‫ف‬nani ya‫ف‬ipiya natëco‫ف‬. 11ॸA‫ف‬naquën tashi
tahuëriya inapochachin ninosoroa‫ف‬ahua‫ف‬ pochin cancantatona‫ف‬, co noyahuë‫ف‬nipi.
Yosë noya ni‫ف‬inpoa‫ف‬. Topinan quëran ya‫ف‬huërapi ni‫ف‬ton, ama
3ॸYosë anoyacancantërinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, inapitarë‫ف‬quëma‫ف‬nipayacosohuë‫ف‬.
ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, monshihuancosohuë‫ف‬. Oshaquëran pënënco‫ف‬. Noyasachin
Ama a‫ف‬na quëmapi sa‫ف‬ɗ͑͑ΎֆЙËΎѸΎ‫ڏ‬ nipatama‫ف‬, a‫ف‬napita ni‫ف‬sarinënquëma‫ف‬.
huë‫ف‬. Ama pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬a‫ف‬na sanapi Inapotatoma‫ف‬, catahuaco‫ف‬ama huachi
yonquicosohuë‫ف‬. Ama a‫ف‬na piyapi oshahuanacaso‫ف‬nohuanchinasohuë‫ف‬.
ma‫ف‬shanënpita noyapacosohuë‫ف‬. 4ॸAma 12ॸPa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬nipi. Po‫ف‬oana
taparo‫ف‬ninontocosohuë‫ف‬. k̲͑фɗ͑Ë‫ڏ‬ quëran a‫ف‬naratipita nipi. A‫ف‬ninquëchin

soachin yonquicosohuë‫ف‬. Co topinan sha‫ف‬huitërahuë naporini, pa‫ف‬pi tapaintë
quëran ninontacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosë rihuahuë‫ف‬. 13ॸNoyasachin nipatëhua‫ف‬,
catahuarinpoaso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con oshahuano‫ف‬sa‫ف‬oshaquëran yonquiapi.
nisha‫ف‬huitahua‫ف‬. Ina yonquiatëhua‫ف‬, “Tëhuënchachin co noyahuë‫ف‬ninëhua‫ف‬,”
“Yosparinquën, Sinioro,” itahua‫ف‬. tosapi. Ina quëran oshaquëran
5ॸMonshihuanpatama‫ف‬, co Quisocristo inahuanta‫ف‬ҡȍӕřфɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
pona‫ف‬nimara. 14ॸYosë quiricanënquë toma‫ف‬, nicatahuaco‫ف‬. Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬

naporin: nipënënatoma‫ف‬, ninatanco‫ف‬. 22ॸSanapi‫ف‬sa‫ف‬
Co noyahuë‫ف‬nipatëra, huë‫ف‬ërëso Yosë natëtona‫ف‬, so‫ف‬inanta‫ف‬natëina‫ف‬.
pochin cancantërë‫ف‬. Ama ina 23ॸImarëhuasopitaso‫ف‬Quisocristo nonën
pochin cancantatomarahuë‫ف‬, Yosë pochin ninëhua‫ف‬. Inaso‫ف‬hua‫ف‬anënpoa‫ف‬

yonquico huachi. æΎ֤ΎѸř͑Ύȍӕɗ‫ڏ‬ ni‫ف‬ton, camairinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi imarëȍӕѸΎ‫ڏ‬
tohuatërahuë‫ف‬, chimipi pochin pita nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. Napoaton
cancantërë‫ف‬. Yosë nontoco‫ف‬nasha inasachin natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
cancan quëchinquëma‫ف‬. Ina Inapochachin quëmapi‫ف‬sa‫ف‬sa‫ف‬ina quëran
quëran nanpiantarëso pochin chini chiniquën nanantërin. Napoaton
cancantarama‫ف‬. Quisocristo sanapi‫ف‬santa‫ف‬so‫ف‬ina‫ف‬natëina‫ف‬. 24ॸImarë
chachin a‫ف‬pintarinquëma‫ف‬noya huasopita Quisocristo natërëhuaso
nicacamaso marë‫ف‬, tënin. pochachin sanapi‫ف‬santa‫ف‬so‫ف‬ina‫ف‬natëina‫ف‬.
Sha‫ف‬huitohuachina‫ف‬, ya‫ف‬ipiya noya
Ispirito Santo acapacancaninpoaso‫ف‬ natëina‫ف‬.
15ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya yonquiatoma‫ف‬, 25ॸNaporahuaton, quëmapi‫ف‬santa‫ف‬sa‫ف‬ina‫ف‬
ya‫ف‬huëco‫ف‬. Yosë anitotërinpoa‫ف‬no‫ف‬tëquën nosoro‫ف‬ina‫ف‬. Quisocristoso‫ف‬imarëhuasopita

yonquicaso‫ف‬. Ama ina naniantatomarahuë‫ف‬, na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬. Nosoroatonpoa‫ف‬,
no‫ف‬tëquën yonquico‫ف‬. 16ॸIporaso‫ف‬na‫ف‬a ya‫ف‬huërënamënpoa‫ف‬chiminin. Ina
piyapi‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬cancantopi. Napoaton nosororinpoaso pochachin quëmapi‫ف‬sa‫ف‬
apira apira a‫ف‬napita catahuaco‫ف‬Yosë sa‫ف‬ina‫ف‬nosoro‫ف‬ina‫ف‬. 26ॸтӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎֆË͑‫ڏ‬
yonquicaiso marë‫ف‬. Onpopionta‫ف‬nanamën cantohuachinpoara, aporihuanëhua‫ف‬.
anitotoco‫ف‬. 17ॸAma topinan quëran ya‫ف‬huëËΎ‫ڏ‬ Cancanënpoa quëran huarë‫ف‬imarëhua‫ف‬
sohuë‫ف‬. Yosë nohuantërinso‫ف‬nitotatoma‫ف‬, ni‫ف‬ton, oshanënpoa‫ف‬inquitërinpoa‫ف‬.
natëco huachi. 18ॸA‫ف‬naquën no‫ف‬picasoachin Nanamën natëhuatëhuara, noyápiachin
cancantopi. “Huëco‫ف‬no‫ف‬piahua‫ف‬. Capa cancan quëtërinpoa‫ف‬. 27ॸYa‫ف‬ipinpoa‫ف‬nóya
cancantahua‫ف‬,” nitopirinahuë‫ف‬. Ama cancantahuaso‫ف‬nohuantërin. Co pi‫ف‬pian
canpitaso‫ف‬no‫ف‬picosohuë‫ف‬, ͑ɗѸȍË͑Ë͑ҡΎ‫ڏ‬ tëranta‫ف‬nitapicancanahuaso‫ف‬nohuantëфɗ͑‫ڏ‬
tama‫ف‬. Yosë nontoco‫ف‬Ispirito Santo noyá huë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬yonquirëȍӕѸΎ‫ڏ‬
ya‫ف‬coancanchinquëma‫ف‬. Nani tahuëri pita inquitërinpoa‫ف‬. Limpia cancan
ya‫ف‬coancantomiachinquëma‫ف‬. Ina quëran co quëtohuachinpoa‫ف‬, noya ni‫ف‬sarinpoa
huachi no‫ف‬pipomarahuë‫ف‬, tëhuënchachin huachi. 28-30ॸImarëhuasopita nonën
capa cancantomiatarama huachi. 19ॸYosë pochachin nicatonpoa‫ف‬, na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
quiricanën yonquiatoma‫ف‬, nisha‫ف‬huitoco‫ف‬. poa‫ف‬. Na‫ف‬con nosoroatonpoa‫ف‬, nani tahuëri
Yosë cantanën cantaco‫ف‬. Nisha nisha catahuarinpoa‫ف‬. Inapochachin quëmapi‫ف‬sa‫ف‬
cantanën cantatoma‫ف‬, ya‫ف‬ipi cancanëma sa‫ف‬ina‫ف‬nosoro‫ف‬ina‫ف‬. Inahuara nonëna
quëran Yosë yonquico‫ف‬. 20ॸNani tahuëri pochin nicatona‫ف‬, noya yonqui‫ف‬ina‫ف‬. Co
“Yosparinquën,” itoco‫ف‬Tata Yosë. Ma‫ف‬sha insonta‫ف‬inaora ninohuirinhuë‫ف‬, noya
onpoapomarahuënta‫ف‬, noya cancantoco‫ف‬. nanpicaso‫ف‬yonquirin. Tanahuachina,
“Quisocristo nanan quëtërinco ni‫ف‬ton, coshatërin. Canotohuachina, chinotërin.
nontaranquën,” ta‫ف‬toma‫ف‬, Tata Yosë nontoco‫ف‬. Noya ina pochin ninosororin. Quëmapi
sa‫ف‬apachina, inaora ninosororinso
Quëmapi‫ف‬sa‫ف‬sa‫ف‬inarë chachin pënëninso‫ف‬ pochachin sa‫ف‬in nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
21ॸYosë
të‫ف‬huatatoma‫ف‬, ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Inaora ninosoroaton, sa‫ف‬ionta‫ف‬noya
chiniquën ninontocosohuë‫ف‬. ͮɗ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ nosororin. 31ॸYosë quiricanënquë naporin:
“Quëmapi sa‫ف‬apachina, co huachi pa‫ف‬pin, 6ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬patroni ni‫ف‬pachina,
a‫ف‬shin, inapita na‫ف‬con na‫ف‬con yonquicaso‫ف‬ chiniquën sacatërin. Co ni‫ف‬pachinahuë‫ف‬,

ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Sa‫ف‬in na‫ف‬con na‫ف‬con chiropachina, co sacatërinhuë‫ف‬.
yonquiaton, chinpitacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Cato‫ف‬ Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬patron co
piyapi nipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬naichin pochin Yosëri ni‫ف‬pirinquëmaonta‫ف‬, noya sacatoco‫ف‬
ni‫ف‬nin,” tënin. 32ॸInapochachin Quisocristo Quisocristo noya ni‫ف‬inquëma‫ف‬. Yosë
ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Quëmapi sa‫ف‬in nichinpitërinso natëtoma‫ف‬, ya‫ف‬ipi cancanëma quëran
pochachin Quisocristorë‫ف‬quënpoa‫ف‬ noya nico‫ف‬. 7ॸCo piyapi marëachin
nichinpitërëhua‫ف‬. Quisocristo imapatëhua‫ف‬, sacataramahuë‫ف‬. Yosë natërama‫ف‬ni‫ف‬ton,
nichinpitërëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, a‫ف‬naichin pochin noya sacatoco‫ف‬. 8ॸNoya nipatëhua‫ف‬,
Yosë ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Ma noyacha Quisocristo Yosë‫ف‬pa‫ف‬acanaarinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬
yonquirinpoa paya, tënëhua‫ف‬. 33ॸæ͑Йɗ‫ڏ‬ napopianachin Yosë ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Nani
tanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, sa‫ف‬ama‫ف‬na‫ف‬con nosoroco‫ف‬. nitotërama‫ف‬ipora. Ma‫ف‬huano‫ف‬sahuë
Quëmaora ninosororanso pochachin nipon, piyapinënpitahuë nipon, ya‫ف‬ipiya
sa‫ف‬amanta‫ف‬nosoroco‫ف‬. Sanapi‫ف‬sanquëmanta‫ف‬ no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitarin. Insosona noya
so‫ف‬yama‫ف‬noya ni‫ف‬co‫ف‬. Noya nicatoma‫ف‬, nipachina, acanararin huachi.
natëco‫ف‬. 9ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬hua‫ف‬ano‫ف‬sanquëmanta‫ف‬,
piyapi camaihuatama‫ف‬, noya nontoco‫ف‬.

Hua‫ف‬huaro‫ف‬santa‫ف‬pënëninso‫ف‬ Ama no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Yosë
6
1ॸCanpitanta‫ف‬,apia‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬, ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬canpitanta‫ف‬. Inaso‫ف‬
pënënanquëma‫ف‬. Tatama‫ف‬natëco‫ف‬. hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ina
Mamamanta‫ف‬natëco‫ف‬. Quisocristo natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬
imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, inapita natëcamaso‫ف‬ noya noya ni‫ف‬ninhuë‫ف‬. Cancanënpoa
ya‫ف‬huërin. 2,3ॸYosë quiricanën quëran quëran huarë‫ف‬yonquirëhuasopita
pënëninpoa‫ف‬. “Tatama‫ف‬noya nicatoma‫ف‬, nitotërin.
natëco‫ف‬. Mamamanta‫ف‬natëco‫ف‬. Natëȍӕ‫ڏ‬
Yosë catahuarinpoa‫ف‬sopai
tama‫ف‬, Yosë na‫ف‬con catahuarinquëma‫ف‬.
minsëcaso marë‫ف‬
Hua‫ف‬qui‫ف‬noya ya‫ف‬huarama‫ف‬,” tënin
quiricanënquë. Ina, apia‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬, Yosë 10ॸNani, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pënënanquëma‫ف‬.
na‫ف‬con nohuantërin nicacamaso‫ف‬. Yosë imatoma‫ف‬, nani tahuëri ina
4ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬canpitanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nontoco‫ف‬achinicancainquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬
hui‫ف‬nama‫ف‬oshaquëran pënënco‫ف‬. Ama chini chiníquën nanantaton, ya‫ف‬ipiya
apira apira no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Apira apira nanitaparin ni‫ف‬ton, catahuarinquëma‫ف‬.
no‫ف‬huihuatama‫ف‬, ËΎ͑ҡ͑ҡΎËȍɗ͑Ëȍɗ͑‫ڏ‬ 11ॸSopai hua‫ف‬an noyá nitotëфɗ͑͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬cancantapona‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ caso‫ف‬. Nani tahuëri yanonpintërinpoa‫ف‬.

nipachina‫ف‬, oshaquëran pënënco‫ف‬noya Yosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬chini chiniquën
nicacaiso marë‫ف‬. Yosë nanamën noya nanantaton, yacatahuarinpoa‫ف‬. Ina
a‫ف‬chintoco‫ف‬Quisocristo imaina‫ف‬. nontohuatëhua‫ف‬, siempre catahuarinpoa‫ف‬
sopai minsëcaso‫ف‬. 12ॸInimiconënpoa‫ف‬co
Sacatoro‫ف‬sa‫ف‬pënëninso‫ف‬ piyapi pochin quënanëhuahuë‫ف‬. Sopai
5ॸPatronnihuihuatama‫ف‬, pahuërëcaso‫ف‬ hua‫ف‬anso‫ف‬yaminsërinpoa‫ف‬. Na‫ف‬a
ya‫ف‬huërin. “Sacatëquë‫ف‬,ٚɗҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ sopairo‫ف‬santa‫ف‬ina natëtona‫ف‬, ֆË̲ɗфɗ‫ڏ‬
quëma‫ف‬, sacatoco‫ف‬. k̲͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎËΎѸΎ‫ڏ‬ nënpoa‫ف‬. Co quënanpirëhuahuë‫ف‬,
huë‫ف‬. Quisocristo ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, yonquinënpoa quëran yacamairinpoa‫ف‬
ina yonquiatoma‫ف‬, noya sacatoco‫ف‬. co noyahuë‫ف‬nicacaso marë‫ف‬. Iporaso‫ف‬
notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬tashi pochin nipa‫ف‬shintacaiso marë‫ف‬. Ina quëran

cancantatona‫ف‬, sopai natëpi huachi. inimicori të‫ف‬yanantohuachina‫ف‬, shinërë
Inari camairin ni‫ف‬ton, pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬ inaquë tacopiquirin huachi. Panca
yonquipi. 13ॸSopai chiniquën sacatarin shinërë orotërarinso pochachin sopai
minsëinpoaso marë‫ف‬. Napoaton Yosë apira apira yanonpintërinpoa‫ف‬Yosë
nontahua‫ف‬catahuainpoaso marë‫ف‬. Inaso‫ف‬ naniantacaso marë‫ف‬. Napoaton na‫ف‬con
noya ananitërinpoa‫ف‬. æҡȍӕȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ Yosë yonquico‫ف‬. “Yosë ni‫ف‬sárinco. Co
poa‫ف‬, co sopai minsëarinpoahuë‫ف‬. Ina onporonta‫ف‬naniantarincohuë‫ف‬,”
minsëhuatëhua‫ف‬, chiniquën cancantatë topatama‫ف‬, achinicancanarinquëma‫ف‬. Co
hua‫ف‬, imamiatahua huachi. Sontaro‫ف‬sa‫ف‬ pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬sopai natëaramahuë‫ف‬.
yonquico‫ف‬. Inimiconënpita huë‫ف‬pachina‫ف‬, Panca nontë‫ف‬quëpapiso pochin Yosëso‫ف‬
co topinan ahuëtapona‫ف‬pa‫ف‬pihuë‫ف‬. noya ya‫ف‬copiarinpoa huachi.
Hua‫ف‬na quëransachin a‫ف‬mopi ama 17ॸSontaro‫ف‬sa‫ف‬co casco hua‫ف‬na quëran
inimiconënpitari tëpacaiso marëhuë‫ف‬. nininso‫ف‬yancopihuë‫ف‬naporini,

Nani noya nitaparahuatona‫ف‬, sahuë͑ɗ‫ڏ‬ a‫ف‬naroachin inimiconënpitari motën
nëna‫ف‬masahuatona‫ف‬, pa‫ف‬pi huachi. acochitonahuë‫ف‬. Inapochachin
14ॸCanpoaso‫ف‬sontaro‫ف‬sa pochin canpoanta‫ف‬co Yosë anoyacancantëфɗ͑‫ڏ‬
nisarëhua‫ف‬. A‫ف‬mopiso pochin Yosë poahuë‫ف‬naporini, co cha‫ف‬ëitërihuahuë‫ف‬.
quëtërinpoa‫ف‬ama sopai minsëinpoaso Nasha cancan quëtërinpoaso‫ف‬maahua‫ف‬
marëhuë‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑Ëȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ ama sopai minsëinpoaso marëhuë‫ف‬. Yosë
tatoma‫ف‬, Yosë nontoco‫ف‬quëchinquëma‫ف‬. quiricanënta‫ف‬ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬. Ispirito
Panca sintoron nitonpotopiso pochin Santo nohuanton, ninshitërinënpoa‫ف‬
no‫ف‬tën nanan na‫ف‬con nohuantoco‫ف‬. Ina sopai minsëcahuaso marë‫ف‬. Napoaton
imatoma‫ف‬, no‫ف‬tëquën nonco‫ف‬. Co pi‫ف‬pisha nani tahuëri ina nontatoma‫ف‬, yonquico‫ف‬.
tëranta‫ف‬nonpintacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Sontaro‫ف‬sari sahuëninën quëran inimico
Hua‫ف‬na coton a‫ف‬mohuachinara, co minsëpi. Inapochachin Yosë quiricanën
inimiconëni ohuaninhuë‫ف‬. Inapochachin quëran sopai minsëarihua‫ف‬.
noyasachin nipatëhua‫ف‬, ËΎѸΎЙɗ̲ɗ͑Ѹř‫ڏ‬ 18ॸApira apira Yosë nontoco‫ف‬. Ma‫ف‬sha
rinpoahuë‫ف‬. Yosëichin catahuarinpoa‫ف‬ onpohuatama‫ف‬, Yosë nontoco‫ف‬Ëҡȍӕɗ͑‫ڏ‬

noya nicacaso‫ف‬. 15ॸSho‫ف‬shorahuan sapatë‫ف‬ quëma‫ف‬. Noya yonquiatoma‫ف‬, chiniquën
pochin nininso‫ف‬po‫ف‬mohuachinara, co Yosë nontoco‫ف‬. ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
to‫ف‬coitopihuë‫ف‬, noya noya iratopi. poa‫ف‬cancanënpoa quëran huarë‫ف‬noya
Inapochachin canpoanta‫ف‬paatëhua‫ف‬ nontacaso‫ف‬. Ama chirotomahuë‫ف‬, ni‫ف‬sáco‫ف‬
a‫ف‬napita sha‫ف‬huitahua‫ف‬inahuanta‫ف‬Yosë ama a‫ف‬nanaya sopai minsëinquëmaso
nanamën nitochina‫ف‬. Noya nanan marëhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi imarëhuasopita marë‫ف‬
yonquihuatëhua‫ف‬, sano cancantarihua‫ف‬. Yosë nontoco‫ف‬. 19ॸCa marënta‫ف‬Yosë
Co të‫ف‬huarihuahuë‫ف‬. nontoco‫ف‬catahuainco nanamën noya
16ॸSontaro‫ف‬sa‫ف‬nontë pochin nininso‫ف‬ a‫ف‬chinchi. Chiniquën cancantato, a‫ف‬chinchi.
quëpapi nipa‫ف‬shintacaiso marë‫ف‬. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ËΎ֤ΎѸř̲͑͑ř͑͑ɗҡΎҡΎЙɗ‫ڏ‬
Inimicoro‫ف‬sa‫ف‬panca shinëфř̲Ѹȍӕ‫ڏ‬ rinahuë‫ف‬, nani anitotërinco. 20ॸIna chachin
tona‫ف‬, нӕɗфΎѸɗ͑ЙΎËȍɗ͑͑ɗ͑ɗ͑нӕřЙѸȍɗҡ‫ڏ‬ a‫ف‬parinco a‫ف‬chinta‫ف‬huaso marë‫ف‬. Ina marë‫ف‬
huatona‫ف‬, i‫ف‬chinpitopi. tashinan pëiquë po‫ف‬morinaco.
I‫ف‬chinpitahuatona‫ف‬, pë‫ف‬chinanquë aquë Po‫ف‬mopirinacohuë‫ف‬, Yosë nontoco‫ف‬ama
të‫ف‬yatopi. Napoaton sontaro‫ف‬sa‫ف‬panca të‫ف‬huaisohuë‫ف‬. Chiniquën cancantato,
nontë pochin nininso‫ف‬quëpapi a‫ف‬ninquëchin a‫ف‬chinta‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
411 ƄƸľѸɗΎѸॷ6
catahuainquëma‫ف‬, tënahuë. Ya‫ف‬ipi

Piquëran huarë‫ف‬sha‫ف‬huirinso‫ف‬ imaramasopita yonquiato, Tata Yosë
21ॸIya Tiquico ya‫ف‬ipi naporahuëso‫ف‬ nontarahuë. “Catahuaquë‫ف‬, Sinioro, sano
sha‫ف‬huitarinquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬na‫ف‬con cancanchina‫ف‬, inahua capini noya
nosororahuë. Iyahuë pochin ni‫ف‬nahuë. ninosoro‫ف‬ina‫ف‬. Achinicancanquë‫ف‬noya
Sinioro nanamën noya a‫ف‬chintarin. noya imainën,” itërahuë. 24ॸQuisocristo
22ॸCanpitataquë a‫ف‬ЙфȍӕřΎ͑ЙΎȍӕɗ͑‫ڏ‬ nosoromiatohuatama‫ف‬, ͑ΎֆËҡȍӕɗ͑‫ڏ‬
sona ya‫ف‬huëraiso‫ف‬sha‫ف‬huitinquëmaso quëma‫ف‬, tënahuë. Amen. Nani ninshitë
marë‫ف‬. Ina natanpatama‫ف‬, chiniquën ranquëma huachi.
cancantarama‫ف‬. 23ॸQuisocristo noya Paono
Paonori Piriposëquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
anoyacancantërinquëma‫ف‬. æΎ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬
Imapisopita yonquiaton, ninshitërinso‫ف‬ rinquëmahuë‫ف‬, tënahuë. Ipora huanta‫ف‬
1
1ॸI‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Paonoco catahuarinquëma‫ف‬noya noya
ninshitaranquëma‫ف‬, ni‫ف‬co‫ف‬. ͮΎֆ͑‫ڏ‬ nicacamaso marë‫ف‬. Quisocristo
quëma‫ف‬canpitanta‫ف‬. Quiyanta‫ف‬noya o‫ف‬mantaquë huarë‫ف‬catahuarinquëma‫ف‬.
ya‫ف‬huarai. Iya Timotioro‫ف‬co nanan Naporo‫ف‬тӕɗѸΎËфɗѸҡΎЙΎËȍËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
a‫ف‬patarainquëma‫ف‬. Quisocristo tarama huachi. 7ॸNa‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎф͑‫ڏ‬
hua‫ف‬anëntërincoi. Inasáchin natërai. quëma‫ف‬ni‫ف‬ton, ɗ͑ЙΎËȍɗ͑͑ΎֆֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
Ansiano‫ف‬sanquëma‫ف‬yonquiaranquëma‫ف‬. ranquëma‫ف‬. Iraca Quisocristo nanamën
A‫ف‬naquëmanta‫ف‬ansiano‫ف‬sa‫ف‬Ëҡȍӕ‫ڏ‬ a‫ف‬chinpatëra, catahuaramaco. Tashinan
rama‫ف‬. Canpitanta‫ف‬yonquiaranquëma‫ف‬. pëiquë po‫ف‬mohuachinacoranta‫ف‬, co
Ya‫ف‬ipi Quisocristo imaramasopita naniantëramacohuë‫ف‬. Inaquënta‫ف‬
Piriposëquë ya‫ف‬ȍӕřф̲ѸΎЙɗҡ͑ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬ catahuaramaco. Imarahuëso marë‫ف‬
ranquëma‫ف‬. 2ॸҽҡ֤ΎѸř͑ΎֆËҡȍӕɗ͑‫ڏ‬ sha‫ف‬huirapirinaco. Coisëquë quëЙЙɗфɗ‫ڏ‬
quëma‫ف‬. Asanocancainquëma‫ف‬. nacohuë‫ف‬, co tapanatohuë‫ف‬, Yosë
Quisocristo hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Inanta‫ف‬ nanamën no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitërahuë.
catahuainquëma‫ف‬nóya cancantacamaso Canpitanta‫“ف‬Yosë catahuarinpoa‫ف‬,”
marë‫ف‬. ta‫ف‬toma‫ف‬, co tapanaramahuë‫ف‬. Napoaton
canpita yonquiatënquëma‫ف‬, noya
Inapita marë‫ف‬Yosë nontërinso‫ف‬ cancantërahuë. Iyahuëpita pochachin
3ॸCo, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, naniantëranquëmahuë‫ف‬. ni‫ف‬nanquëma‫ف‬. 8ॸтӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
Nani tahuëri canpita yonquiatënquëma‫ف‬, poaso pochachin carinquëmanta‫ف‬
Yosë nontárahuë. “Piriposëquë nosororanquëma‫ف‬. Pa‫ف‬pi
ya‫ف‬huëpisopita noya imarinënquën yani‫ف‬nanquëma‫ف‬. Yoscoarë‫ف‬no‫ف‬tëquën
ni‫ف‬ton, Yosparinquën, Sinioro,” itërahuë, nontëranquëma‫ف‬. 9ॸCanpita marë‫ف‬Yosë
Yosë nontato. 4ॸNoya cancantato, nontërahuë. “Catahuaquë‫ف‬, Sinioro,
canpita marë‫ف‬Yosë nontërahuë. 5ॸIraca noya noya ninosoro‫ف‬ina‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬
Yosë nanamën a‫ف‬chintohuatënquëmara, nosoro‫ف‬ina‫ف‬. Quëma nohuanton,
a‫ف‬naroachin imarama‫ف‬. Naporo quëra nanamën nóya nitochina‫ف‬. Catahuaquë‫ف‬,
huarë‫ف‬catahuaramaco a‫ف‬napitanta‫ف‬ Sinioro, no‫ف‬tëquën yonqui‫ف‬ina‫ف‬,”
a‫ف‬chinta‫ف‬huaso marë‫ف‬. Iporahuanta‫ف‬ itërahuë, Yosë nontato. 10ॸYosë nanamën
a‫ف‬napita a‫ف‬chintarama‫ف‬Yosë imacaiso na‫ف‬con yonquihuatama‫ف‬, ͑ΔֆֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
marë‫ف‬. Ina yonquiato, noya cancantëф‫ڏ‬ rama huachi. No‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗȍӕ‫ڏ‬
huë. 6ॸ“Quisocristo imasarahuë huachi,” tama‫ف‬, noyápiachin cancantarama‫ف‬.
topatama‫ف‬, naporo tahuëri chachin Yosë Noyasáchin nipatama‫ف‬, Quisocristo
412
413 Ǘɗ́ɗЙľ͑ѸľѸॷ1
o‫ف‬mantahuachin, nóya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. pochin nicaton, aquëtë‫ف‬sëtárin,” topi

Co ana‫ف‬intarinquëmahuë‫ف‬. 11ॸтӕɗѸΎËфɗѸ‫ڏ‬ natantërahuë. 18ॸIna niponahuë‫ف‬, co
toichin catahuarinpoa‫ف‬ina pochin no‫ف‬huirahuë‫ف‬. Co apiratërahuë‫ف‬.
cancantacaso‫ف‬. ʊ͑ËҡȍӕȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ A‫ف‬naquën noya cancantatona‫ف‬,
quëma‫ف‬, a‫ف‬napita nosoroarama‫ف‬, noya Quisocristo nanamën a‫ف‬chinapi.
noya nisarama‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ A‫ف‬naquënso‫ف‬ËΎ͑ΎֆË͑Ë͑ҡЙΎ͑фɗ‫ڏ‬
ni‫ف‬pachinënquëma‫ف‬, Yosë yonquiapi huë‫ف‬, a‫ف‬chinapi anta‫ف‬. Na‫ف‬con na‫ف‬con
huachi. “Ma noya Yosëri catahuarin piyapi‫ف‬sari natanapi ni‫ف‬ton, noya
ni‫ف‬ton, noya nipi. Ma noyacha Yosëso cancantërahuë.
paya,” tosapi. 19ॸNani tahuëri ca marë‫ف‬Yosë
nontërama‫ف‬. Naporahuaton, Ispirito

Parësitërin quëran Yosë Santo nani tahuëri catahuarinco.
nanamën nahuininso‫ف‬ Napoaton co pa‫ف‬yanahuë‫ف‬. Ocoiarinaco
12ॸMa‫ف‬sha onpotopirinacohuë‫ف‬, nimara. Co caso‫ف‬nitotërahuë‫ف‬. Yosëichin
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, inanta‫ف‬noya, tënahuë. Ina nitotërinso‫ف‬. Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬Ύ͑ЙΎҡΎ‫ڏ‬
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Tashinan pëiquë huachinaco, inanta‫ف‬noya, tënahuë.
po‫ف‬mopirinacohuë‫ف‬, ina marë‫ف‬na‫ف‬con Noyasáchin Yosë yonquirinpoa‫ف‬. Ina
piyapi‫ف‬sa‫ف‬Yosë nanamën natanapi. marë‫ف‬noya cancantarahuë huachi. 20ॸCo
13ॸYa‫ف‬ipi sontaro‫ف‬sa‫ف‬isëquë nohuantërahuë‫ف‬pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬Yosë
ya‫ف‬huëpisopita natanapi. “Paono co nanianta‫ف‬huaso‫ف‬. ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎËҡȍӕ‫ڏ‬
manta‫ف‬onpopirinhuë‫ف‬, Quisocristo rinco ni‫ف‬ton, co tapanarahuë‫ف‬. Iraca
imarin ni‫ف‬ton, tashinan pëiquë quëra huarë‫ف‬achinicancaninco.
po‫ف‬mopi,” itopi. Ya‫ف‬ipi piyapi nitotërin. Iporahuanta‫ف‬chiniquën cancantato,
14ॸTashinan pëiquë po‫ف‬mopirinacohuë‫ف‬, noya sha‫ف‬huichi. Coisë ocoiaponco
chiniquën cancantërahuë. ʊ͑͑ҡ͑‫ڏ‬ nimara. Tëpaponco nimara. Co ina
tona‫ف‬, na‫ف‬a imapisopita co aquëtë‫ف‬ nitotërahuë‫ف‬. Co ina yonquirahuë‫ف‬.
të‫ف‬huapihuë‫ف‬. “Quisocristo catahuarincoi Ocoihuachinco, a‫ف‬chiantarahuë
quiyanta‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, Ëȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ a‫ف‬napitanta‫ف‬imacaiso marë‫ف‬. TëЙȍӕ‫ڏ‬
tapi. Chiniquën cancantatona‫ف‬, Yosë chinaco, piyapi‫ف‬sa‫ف‬nicatonaco, na‫ف‬con
nanamën na‫ف‬con na‫ف‬con a‫ف‬chinapi. na‫ف‬con Quisocristo yonquiapona‫ف‬,
15-17ॸA‫ف‬naquën noya nosororinco tënahuë. Quisocristo natëca‫ف‬huasoráchin
ni‫ف‬ton, noya cancantatona‫ف‬, a‫ف‬chinapi. yonquirahuë. 21ॸCa nanpihuato,
“Paono tashinan pëiquë ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, Quisocristoáchin yonquiato, nóya
Yosë nohuanton, inaquë po‫ف‬mopi cancantarahuë. Chiminpato,
Quisocristo nanamën no‫ف‬tëquën Quisocristoro‫ف‬co chachin
sha‫ف‬huicaso marë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, noya ya‫ف‬huëcontarahuë huachi. Ina quë͑͑‫ڏ‬
a‫ف‬chinapi. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co contahuato, noya noya cancantarahuë
nosororinacohuë‫ف‬. Apiratërinaco. huachi. Ni‫ف‬ton, ma‫ف‬sha onpoaporahuë‫ف‬,
“Quiyaso‫ف‬noya noya a‫ف‬chinarai,” co pa‫ف‬yanahuë‫ف‬. 22ॸCo chiminpatohuë‫ف‬,
toconatona‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬ninaco. Co Yosë nanamën a‫ف‬chiantarahuë. Ina
Quisocristoichin yonquiatona‫ف‬, quëran na‫ف‬con na‫ف‬con piyapi‫ف‬sa‫ف‬Quisoso
a‫ف‬chinpihuë‫ف‬. “Paono tashinan pëiquë imasapi. Napoaton co nitotërahuë‫ف‬.
ya‫ف‬huaso‫ف‬, quiyaso‫ف‬a‫ف‬chinpatëira, 23ॸMa‫ف‬cha noya noya nicaya, tënahuë,
na‫ف‬con na‫ف‬con piyapi‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬yatatona‫ف‬, yonquiato. Co caso‫ف‬nitotërahuë‫ف‬. A‫ف‬na

nataninacoi. Ina quëran Paonori apiratë cancan nohuantërin chimina‫ف‬huaso‫ف‬.
Ǘɗ́ɗЙľ͑ѸľѸॷ1ٍॷ2 414
Chiminpato, Quisocristoro‫ف‬co catahuarinpoa‫ف‬chiniquën cancantacaso‫ف‬.

ya‫ف‬huëcontarahuë. Inaso‫ف‬noya noya. 29ॸYosë nosoroatonpoa‫ف‬, noyasáchin
24ॸNipirinhuë‫ف‬, chiminpato, ¿incha yonquirinpoa‫ف‬. Ina nohuanton,
a‫ف‬chintërë‫ف‬ponquëmaya? tënahuë Quisocristo imarëhua‫ف‬. Ina quëran
yonquiato. Canpita imarëhuaso marë‫ف‬parësitarëhua‫ف‬. “Ca
a‫ف‬chinta‫ف‬huanquëmaso‫ف‬yonquipirahuë‫ف‬. marë‫ف‬chiniquën parësitërin ni‫ف‬ton,
25ॸNapoaton co tëpaarinacohuë‫ف‬, canta‫ف‬imarahuëso marë‫ف‬pi‫ف‬pian
tënahuë. Yosë nohuanton, ͑͑Йɗȍӕ‫ڏ‬ parësichi,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, noya cancantahua‫ف‬.
toso‫ف‬a‫ف‬chintantaranquëma‫ف‬. Noya noya Inanta‫ف‬Yosë nohuantërin. 30ॸIraca
Quisocristo imacaso marë‫ف‬ canpitataquë ya‫ف‬huapo, imarahuëso
a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Nóya natëҡΎȍӕ‫ڏ‬ marë‫ف‬aparësitërinaco, ni‫ف‬nama‫ف‬. Ipora
tama‫ف‬, noya noya cancantarama huachi. huanta‫ف‬ina marë‫ف‬parësitarahuë.
26ॸOcoihuachinco, nicaponquëma‫ف‬ Canpitanta‫ف‬imaramaso marë‫ف‬aparëѸɗҡ‫ڏ‬
pa‫ف‬sarahuë. Pa‫ف‬pato, capa cancantarama rinënquëma‫ف‬. Niponahuë‫ف‬, chiniquën
huachi. “Ma noyacha Quisocristoso‫ف‬ cancantatoma‫ف‬, imamiatoco‫ف‬.
ni‫ف‬ton, Paono a‫ف‬pairin paya,” tosarama
huachi. Quisocristo nonanacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬
2
1ॸQuisocristo achinicancaninquëma‫ف‬.
Quisocristo marë‫ف‬parësitërëhuaso‫ف‬
Na‫ف‬con nosororinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton,
27ॸIporaso‫ف‬,iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya noya nico‫ف‬. noya cancantarama‫ف‬. Ispirito Santo
Quisocristo nanamën yonquiatoma‫ف‬, ina ya‫ف‬coancantohuachinquëma‫ف‬, Ëҡȍӕ‫ڏ‬
pochachin cancantoco‫ف‬. ֤ΎѸřȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬ rinquëma‫ف‬. Catahuahuachinquëma‫ف‬,
nënquë ya‫ف‬conama‫ف‬ni‫ف‬ton, ina pochin noya ninosoroarama‫ف‬. 2ॸNapoaton
cancantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. ͮɗËЙΎ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬nóya nini‫ف‬toma‫ف‬,
quëma‫ف‬pa‫ف‬samarahuë. Co nanitapohuë‫ف‬ ya‫ف‬huëco‫ف‬. Noya noya ninosoroco‫ف‬. Ama,
nimara. Ina niponahuë‫ف‬, nani tahuëri iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nisha nisha yonquicosohuë‫ف‬.
noya nico‫ف‬noya nanan natanchi. Napopianachin cancantoco‫ف‬. Ina pochin
Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, imamiatoco‫ف‬. cancantohuatama‫ف‬, ͑Ύֆ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
Ama a‫ف‬nayanquëma tëranta‫ف‬nisha rahuë huachi. 3ॸA‫ف‬naquën chiniquën
yonquicosohuë‫ف‬. ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎËҡȍӕ‫ڏ‬ nanan nohuantopi. InasáËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
rinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, napopianáchin tona‫ف‬, a‫ف‬napita nocanpi. “Caso‫ف‬noya
yonquico‫ف‬. No‫ف‬huipirinënquëmahuë‫ف‬, noyaco,” topi yonquinëna quëran.
chiniquën cancantatoma‫ف‬, Quisocristo Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ama ina pochin
nanamën a‫ف‬chináco‫ف‬. Inapotohuatama‫ف‬, cancantocosohuë‫ف‬. A‫ف‬napita noya noya
natantohuato, nóya cancantarahuë ni‫ف‬co‫ف‬. 4ॸAma canpitaora nohuantëф̲‫ڏ‬
huachi. 28ॸA‫ف‬naquën co Quisocristo soráchin yonquicosohuë‫ف‬. A‫ف‬napita
imatonahuë‫ف‬, no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬, nohuantërinsonta‫ف‬yonquiatoma‫ف‬,
aparisitarinënquëma‫ف‬. catahuaco‫ف‬.
No‫ف‬huipirinënquëmaonta‫ف‬, ama 5ॸNoya ninicatoma‫ف‬, Quisocristo
të‫ف‬huatocosohuë‫ف‬. æȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑ҡΎ‫ڏ‬ pochachin cancantoco‫ف‬. 6ॸInaso‫ف‬iraca

huatama‫ف‬, yonquiapi huachi. “Ma quëra huarë‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huërin. Yosë
inacha Yosë imapisopitaso paya. Yosëri chachin niponahuë‫ف‬, co inaora
catahuarin ni‫ف‬ton, cha‫ف‬ësapi. Co nipa‫ف‬yatacaso‫ف‬yonquirinhuë‫ف‬. ͮΎѸΎфΎ‫ڏ‬
imarëhuasopitasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co tonpoa‫ف‬, yonquirinpoa‫ف‬. Inapaquë chini
nicha‫ف‬ësarinpoahuë‫ف‬,” tosapi. Yosëíchin chiniquën nanantaponahuë‫ف‬, co ina
na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërinhuë‫ف‬. 7ॸIna Ni‫ف‬cona Yosë naniantotama‫ف‬. 13ॸCo

naniantaton, isoro‫ف‬paquë o‫ف‬maton, noyahuë‫ف‬cancantatëhua‫ف‬, co canpoara
piyapi chachin nasitimarin huachi. Nani nanitërëhuahuë‫ف‬Yosë natëcahuaso‫ف‬.
mashotohuachina, co hua‫ف‬an pochin Nipirinhuë‫ف‬, Yosë nontohuatëhua‫ف‬,
chiniquën nanantacaso‫ف‬nohuantëфɗ͑‫ڏ‬ catahuarinpoa‫ف‬nohuantacaso‫ف‬. Ina
huë‫ف‬. ҽΎЙɗ͑͑ЙɗֆЙɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ quëran Yosë yanatëhuatëhua‫ف‬, inari
ton, a‫ف‬napita catahuacasoráËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ chachin catahuarinpoa‫ف‬no‫ف‬tëquën
rin. Canpoa pochachin ninin. natëcaso‫ف‬. Inaso‫͑ف‬Ύֆ͑ΎֆֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬
8ॸIsoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huëhuachina, Yosëichin poa‫ف‬.
natërin. Ina nohuanton, canpoa marë‫ف‬ 14ॸNoya nini‫ف‬toma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
chiminin. Iraca pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬ ya‫ف‬huëco‫ف‬. Ama nino‫ف‬huicosohuë‫ف‬.

nipachina, corosëquë patanantopi Ma‫ف‬sha onpohuatama‫ف‬, ama Yosë
chiminacaso marë‫ف‬. Quisocristo Yosë a‫ف‬poatomahuë‫ف‬, noya imaco‫ف‬. 15ॸNoyasá
hui‫ف‬nin niponahuë‫ف‬, corosëнӕřЙҡ͑͑‫ڏ‬ chin nico‫ف‬a‫ف‬napita noya ni‫ف‬inquëma‫ف‬.
tohuachinara, chiminin. 9ॸYosëichin Yosë hui‫ف‬ninpita pochin nicatoma‫ف‬, Yosë
natërin ni‫ف‬ton, inari ananpitantarin. pochachin cancantoco‫ف‬. æΎɗ̲ЙɗѸΎЙɗҡ‫ڏ‬
Ananpitantarahuaton, inapaquë quëЙ͑‫ڏ‬ sohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎ֤ΎѸř͑ΎȍӕɗҡҡΎ͑‫ڏ‬
tarin huachi. Inaquë chini chiniquën huë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬cancantopi.
nanan quëtërin. Yosë nohuanton, Nino‫ف‬huipi, monshihuanacaisoráchin
ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarin huachi. “Sinioro” yonquipi, nonpinápi. Co noyahuë‫ف‬
itarëhua huachi. 10ॸNapoaton Quisocristo yonquiatona‫ف‬, tashi pochin cancantopi.
yonquiatona‫ف‬, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ina Canpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, tashi‫ف‬a‫ف‬pininso
chinochina‫ف‬. Inapaquë ya‫ف‬huërinsopita, pochin piyapi‫ف‬sa‫ف‬catahuaco‫ف‬no‫ف‬tëquën
chiminpisopita, inapitarinta‫ف‬ yonquicaiso marë‫ف‬. 16ॸQuisocristo
chinochina‫ف‬. Sopairo‫ف‬saquë huarë‫ف‬ina nanamën chachin a‫ف‬chintoco‫ف‬. Ina
natëina‫ف‬. 11ॸ“Quisocristo Yosë hui‫ف‬nin imapatëhua‫ف‬, Yosë nohuitatëhua‫ف‬,
ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarin,” itapona nanpimiatarëhua‫ف‬. Ina quëran
huachi. Ina quëran Tata Yosë na‫ف‬con Quisocristo o‫ف‬mantahuachin, co
na‫ف‬con yonquiarëhua huachi. Napoaton, atapanaramacohuë‫ف‬. “Parësitaporahuë‫ف‬,
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pënënaranquëma‫ف‬. Quisocristo co topinan quëran Yosë nanamën
pochin cancantatoma‫ف‬, a‫͑ف‬ЙɗҡËҡȍӕ‫ڏ‬ a‫ف‬chintërahuë‫ف‬, noya imamiatopi,” ta‫ف‬to,
casoráchin yonquico‫ف‬Yosë noya nóya cancantarahuë huachi. 17ॸQuisoso
ni‫ف‬inquëma‫ف‬. nanamën a‫ف‬chintëranquëmaso marë‫ف‬
chiniquën no‫ف‬huirinaco. Ina marë‫ف‬
Tashi‫ف‬a‫ف‬pininso pochin ninëhuaso‫ف‬ tëpaponaco nimara, tënahuë. YatëЙЙɗ‫ڏ‬
12ॸIraca canpitataquë ya‫ف‬huapo, noya rinacohuë‫ف‬, co sëtërahuë‫ف‬.
natanamaco. Noya natanatomaco, A‫ف‬chintëranquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, noya
natëramaco. Iporanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co imarama‫ف‬. Napoaton noya cancantëф‫ڏ‬
inatohua‫ف‬ya‫ف‬huaporahuë‫ف‬, noya natëco. huë. 18ॸTëpahuachinaco, ama sëҡΎËΎѸΎ‫ڏ‬
Na‫ف‬con yonquico‫֤ف‬ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ huë‫ف‬. Ca pochachin noya cancantoco‫ف‬.
caso‫ف‬. Ya‫ف‬nan imapoma‫ف‬, ֤ΎѸř͑ΎֆË͑‫ڏ‬
cantërinquëma‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ Timotio yaa‫ف‬patërinso‫ف‬
tatoma‫ف‬, imamiatoco‫ف‬. “Catahuaco, 19ॸHua‫ف‬qui‫ف‬,iyaro‫ف‬sa‫ف‬, canpitataquëran
Sinioro, noya imainquën. Co caora co nanan natantërahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, yonquiá
nanitërahuë‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, imamiatoco‫ف‬. ranquëma‫ف‬. Napoaton Timotio
yaa‫ف‬parahuë natantacaso marë‫ف‬. huë‫ف‬, Yosëri nosoroaton, anoyatërin.

Quisocristo nohuantohuachin, co Canta‫ف‬nosoroatonco, iyahuë anoyatë
hua‫ف‬qui quëranhuë‫ف‬a‫ف‬paarahuë. Ina rinco. Co aquëtë‫ف‬sëtaca‫ف‬huaso marëhuë‫ف‬
quëran sha‫ف‬huitintahuachinco, noya Yosë nohuanton, co chimininhuë‫ف‬.
cancantarahuë huachi. 20ॸTimotioso‫ف‬ 28ॸNapoaton manoton a‫ف‬pataranquëma‫ف‬.
na‫ف‬con nosororinquëma‫ف‬. Cancanën Ina quënanpatama‫ف‬, nóya cancantarama

quëran huarë‫ف‬yacatahuarinquëma‫ف‬. Ca huachi. Noya cancantohuatama‫ف‬, canta‫ف‬
pochachin nosororinquëma‫ف‬. Inasáchin noya cancantarahuë. Co aquëtë‫ف‬
ina pochin cancantërin. 21ॸA‫ف‬napitaso‫ف‬ sëtarahuë‫ف‬. 29-30ॸCanconpachin, noya
inahuara yonquipisoráchin nohuantopi. cancantatoma‫ف‬, nontoco‫ف‬. “Ma noyacha
Co Quisocristo na‫ف‬con yonquipihuë‫ف‬. Sinioro catahuarinquën ni‫ف‬ton, noya
22ॸTimotioso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nohuitërama‫ف‬. huënantaran paya,” ta‫ف‬toma‫ف‬, noya
“Inaso‫ف‬noya quëmapi,” topi ya‫ف‬ipi nontoco‫ف‬. Co canpitaso‫ف‬nanitëramahuë‫ف‬
piyapi. Hui‫ف‬nahuë pochin ni‫ف‬ton, isëquë huëcacamaso‫ف‬. Napoaton ina
catahuarinco Yosë nanamën a‫ف‬chinacaso a‫ف‬patiramaco. Isëquë huëcaton,
marë‫ف‬. Inanta‫ف‬nitotërama‫ف‬. 23ॸMa‫ف‬so‫ف‬ shichiminin. Chiniquën parësitërin
coisë onpotaponcoso nimara, co caso‫ف‬ catahuaincoso marë‫ف‬. Ina pochin
nitotërahuë‫ف‬. Nitotohuato, Timotio cancantopisopita nóya ni‫ف‬co‫ف‬.
a‫ف‬pataranquëma‫ف‬sha‫ف‬huitinquëmaso
marë‫ف‬. 24ॸYosë nohuanton, tashinan pëi Yosëri noya ni‫ف‬ninsopita
3
quëran ocoiarinco, topirahuë‫ف‬. ϘËΎɗȍӕ‫ڏ‬ 1ॸIporaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Quisocristo
chinco, canta‫ف‬nicaponquëma‫ف‬ yonquiatoma‫ف‬, nóya cancantoco‫ف‬.
pa‫ف‬sarahuë. Co hua‫ف‬qui quëranhuë‫ف‬ Iraca quëra huarë‫ف‬inachachin
pa‫ف‬sarahuë, tënahuë. inachachin pënënápiranquëmahuë‫ف‬, co
amirahuë‫ف‬. Naquëф͑ËȍËȍɗ͑͑ҡ͑ҡ‫ڏ‬
A‫ف‬na iyasha a‫ف‬patantarinso‫ف‬
huatama‫ف‬, yonquiantarama‫ف‬. Ina quëran
25ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Iya
Ipapërotito noya noya imasarama‫ف‬, tënahuë.
a‫ف‬patantaranquëma‫ف‬. I‫ف‬hua chachin 2ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬a‫ف‬naquënso‫ف‬nonpin nanan
a‫ف‬patiramaco catahuaincoso marë‫ف‬. a‫ف‬chinapi. ٘æΎæΎҡɗΎ̲фË͑ɗËΎҡΎȍӕ‫ڏ‬

“Paaton, Paono catahuaquë‫ف‬,” itatoma‫ف‬, tamahuë‫ف‬, co Yosë piyapinënquëma‫ف‬
a‫ف‬patiramaco. Canquihuachina, nóya nisaramahuë‫ف‬,” topi, nonpinatona‫ف‬.
catahuarinco. Achinicancaninco. Ni‫ف‬niro‫ف‬sa pochin cancantatona‫ف‬, napopi.
Naporahuaton, inanta‫ف‬Quisocristo Ni‫ف‬cona, nonpintochinquëma‫ف‬. Co
nanamën a‫ف‬chinin. Ina marë‫ف‬parëѸɗҡЙΎ‫ڏ‬ noyahuë‫ف‬nisapi. Pa‫ف‬sápatona‫ف‬, nonpin
nahuë‫ف‬, noya ahuantërin. Iporaso‫ف‬ nanan a‫ف‬china‫ف‬piapi. Ama pi‫ف‬pian
nipirinhuë‫ف‬canpitataquë paanta‫ف‬in, tëranta‫ف‬inapita natëcosohuë‫ف‬. 3ॸYosë
tënahuë. 26ॸI‫ف‬hua miachin chiniquën marcanën co nonënpoaquë niacotërë
caniorin, natantërama‫ف‬. ͮ͑ɗ͑Ύֆҡȍӕ‫ڏ‬ huahuë‫ف‬. Cancanënpoa‫֤ف‬ΎѸř͑ΎֆË͑‫ڏ‬
ton, ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬yapaantarin. cantërinpoa‫ف‬. Cancanënpoa quëran ina
Yani‫ف‬ninquëma‫ف‬. “Caniorahuëso‫ف‬ chinotarëhua‫ف‬. Ispirito Santo chachin
natantatona‫ف‬, pa‫ف‬yamarai‫ف‬,” ta‫ف‬ton, catahuarinpoa‫ف‬noya chinotacaso marë‫ف‬.
manorarin. Napoaton “Noyahua‫ف‬. Co canpoara nanitërëhuahuë‫ف‬noya
Paantaquë‫ف‬nipachin,” itërahuë. cancantahuaso‫ف‬. Quisocristoáchin
27ॸTëhuëncháËȍɗ͑Ëȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑ɗΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ anoyacancantohuachinpoa‫ف‬,
huë‫ف‬. Pipíshachin shichiminin. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬, tënëhua‫ف‬. Napoaton
canpoaso‫ف‬Yosë piyapinënpita ninëhua‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya nanitaparin ni‫ف‬ton, Ëҡȍӕɗ͑‫ڏ‬

4ॸ“Moisësëco‫ف‬pënëninpoaso‫ف‬no‫ف‬tëquën coso‫ف‬nohuantërahuë. Noya noya
natërahuë ni‫ف‬ton, Yosë noya ni‫ف‬sarinco,” nica‫ف‬huaso marë‫ف‬catahuainco, tënahuë.
topi a‫ف‬naquën. Caso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬na‫ف‬con Iraca Yosë natëton, parësitërin. Canpoa
na‫ف‬con natërahuë. Ina marë‫ف‬Yosë marë‫ف‬chiminin. Iporaso‫ف‬canta‫ف‬aparëѸɗ‫ڏ‬
nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬naporini, ca noya noya topirinacohuë‫ف‬, Quisocristo pochachin
cha‫ف‬ëitohuë‫ف‬. 5ॸCaso‫ف‬Cotio piyapico. Yosë natëi. Chimininso pochin ya‫ف‬ipi co
Mincamin huënton quëmapico. Posa noyahuë‫ف‬yonquirahuëso‫ف‬naniantato,
tahuëritahuaso‫ف‬, Cotio marca acotëфɗ‫ڏ‬ noyapiachin cancanchi, tënahuë.
naco. Tatahuë, mamahuë Cotio piyapirá 11ॸSacai‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, Yosë pochin
chin. Co nishahuë‫ف‬. Cotio hua‫ف‬an cancantato, Quisocristo pochin nanpii,

ya‫ف‬conahuë, Parisioro‫ف‬sa‫ف‬itopiso‫ف‬. tënahuë. A‫ف‬na tahuërinta‫͑͑ف‬Йɗҡ͑ҡ‫ڏ‬
Ya‫ف‬conato, ya‫ف‬ipi Moisësë pënëntërinso‫ف‬ rinco huachi.
imarahuë. 6ॸInasáchin imato, Quisoso
imapisopita chiniquën aparësitërahuë. Chini chiniquën imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
“Iraca pënëntërinso‫ف‬no‫ف‬tëquën 12ॸCo ya‫ف‬ipi cancanëhuë quëran noya
natërahuë,” ta‫ف‬to, noya piyapico, noya cancanchatërarahuë‫ف‬. Ipora
topirahuë‫ف‬. 7ॸNapoaton Yosë noya huanta‫ف‬pi‫ف‬pian pi‫ف‬pian co noyahuë‫ف‬
ni‫ف‬sarinco, tënahuë iraca. Iporaso‫ف‬ yonquirahuë. Co Yosë pochachin
nipirinhuë‫ف‬Quisocristo imato, iraca cancantopirahuë‫ف‬, Quisocristo nani
yonquirahuëso‫ف‬a‫ف‬porahuë huachi. Ina acorinco ina pochin cancanta‫ف‬huaso
imaca‫ف‬huaso marë‫ف‬a‫ف‬porahuë. 8ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬ marë‫ف‬. Napoaton nani tahuëri yonquiá
cristo na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantato, rahuë noya noya nica‫ف‬huaso marë‫ف‬.
inasachin yonquirahuë. Iraca Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ 13ॸCo, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ֤ΎѸřЙΎËȍËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
noya ni‫ف‬ninaco. Hua‫ف‬ano‫ف‬saquë huarë‫ف‬ chatërarahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, inasáchin

noya ni‫ف‬pirinacohuë‫ف‬, Quisocristo nohuantërahuë. Iraca naporahuëso‫ف‬
imapatëra, a‫ف‬porinaco. naniantërahuë huachi. I‫ف‬huapo‫ف‬
No‫ف‬huipirinacohuë‫ف‬, ËΎɗ͑ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬ tahuëri‫ف‬sa‫ف‬nanirin ni‫ف‬ton, naniantacaso‫ف‬
huë‫ف‬. Iraca yonquirahuëso‫ف‬amirotërëso ya‫ف‬huërin. Iporaso‫ف‬chiniquën Yosë
pochin nicato, co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬ imasarahuë noya noya cancanta‫ف‬huaso
nohuantërahuë‫ف‬. Quisocristo marë‫ف‬. 14ॸCo nisha nisha yonquirahuë‫ف‬.
nohuita‫ف‬huasoráchin nohuantërahuë. Quisocristoichin yonquiárahuë ina
Ina nohuitacaso‫ف‬noya noya, tënahuë. pochin cancanta‫ف‬huaso marë‫ف‬. Nani
Inasachin hua‫ف‬anëntërinco. 9ॸтӕɗѸΎËфɗѸ‫ڏ‬ tahuëri nani tahuëri napoarahuë. Ina
toichin imasarahuë huachi. Co caora quëran a‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬Ë͑ËΎ͑ҡ‫ڏ‬
noya nicato, cha‫ف‬ërahuë‫ف‬. Co pënëntë huato, noya ni‫ف‬sarinco. Quisocristo
rinso‫ف‬natëto, cha‫ف‬ërahuë‫ف‬. ٘тӕɗѸΎËфɗѸҡΎɗ‫ڏ‬ anoyacancantërinco ni‫ف‬ton, inapaquë
chin anoyacancantërinco,” ta‫ف‬to, ina quëpantarinco huachi.
imarahuë huachi. Imapato, oshanëhuë 15ॸYa‫ف‬ipinpoa‫ف‬no‫ف‬tëquën yonquihuatë
inquitatonco, anoyacancantërinco. Ina hua‫ف‬, Quisocristoíchin imahua‫ف‬. Nisha

quëran Yosë catahuarinco noya yonquihuatëhua‫ف‬, Yosë anitotarinpoa‫ف‬.
nica‫ف‬huaso‫ف‬. Ina marë‫ف‬noya ni‫ف‬ninco “Catahuaco no‫ف‬tëquën yonqui‫ف‬i,”
huachi. 10ॸAquë aquëtë‫ف‬Quisocristo itohuatëhua‫ف‬, anitotarinpoa‫ف‬. 16ॸIna
yanohuitërahuë. ʊфË͑͑Йɗ͑ҡфȍӕ‫ڏ‬ quëran ama topinan quëф͑͑ҡȍӕ͑ѸΎ‫ڏ‬
ton, chini chiniquën nanantërin. huë‫ف‬. Oshaquëф͑͑Ύֆ͑Ύֆ͑ɗҡΎҡΎ‫ڏ‬
huachinpoa‫ف‬, na‫ف‬con yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. quëma‫ف‬, nóya cancantërahuë. Noya

Ya‫ف‬ipi cancanënpoa quëran huarë‫ف‬ imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, co topinan quëran
imahua‫ف‬. a‫ف‬chintëranquëmahuë‫ف‬, tënahuë.
Quisocristo ninarëhuaso‫ف‬ Sanapi‫ف‬sa‫ف‬pënëninso‫ف‬

17ॸYa‫ف‬ipinquëma‫ف‬nonanco. ͮɗËҡ‫ڏ‬ 2ॸImoyaro‫ف‬santa‫ف‬noya cancanchina‫ف‬.
huaco‫ف‬ca pochachin imacamaso marë‫ف‬. Ipora imoya Ipotia, imoya Sintiquia,
A‫ف‬naquëma‫͑͑ف‬ɗнӕɗֆЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ inapita co ninontopihuë‫ف‬, natantërahuë.
tarama‫ف‬. Inapitanta‫ف‬nicatoma‫ف‬, noya Napoaton pënënquë‫ف‬noya ninonchina‫ف‬.
nico‫ف‬. 18ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫“ف‬Yosë “Ama huachi, imoyaro‫ف‬sa‫ف‬,
imarahuë,” topirinahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ nino‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Catonquëma chachin
cancantopi. Quisocristo oshanënpoa‫ف‬ Quisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, noya
inquitinpoaso marë‫ف‬corosëquë nini‫ف‬toma‫ف‬, ya‫ف‬huëco‫ف‬,” itëquë‫ف‬.
chiminin. Nipirinhuë‫ف‬, ËΎɗ͑ֆΎ͑нӕɗЙɗ‫ڏ‬ 3ॸQuëmanta‫ف‬, iyasha, na‫ف‬ËΎ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬
huë‫ف‬. Nisha nisha yonquiatona‫ف‬, ranco ni‫ف‬ton, isopita imoyaro‫ف‬sa‫ف‬

Quisocristo chimininso‫ف‬naniantopi. catahuaquë‫ف‬noya ninonchina‫ف‬. Cato
Ama inapita nonancosohuë‫ف‬. Iraca chachin nóya sanapi‫ف‬sa‫ف‬. Na‫ف‬con
inachachin pënënanquëma‫ف‬. Iporanta‫ف‬ catahuarinaco Quisoso nanamën
inapita yonquiato, chiniquën sëtërahuë. a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Iya Crimintinta‫ف‬
Co inapita nonanacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. noya catahuarinco. A‫ف‬napitanta‫ف‬
19ॸInapitaso‫ف‬co Quisocristo nanamën catahuarinaco a‫ف‬china‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Co
imapihuë‫ف‬. Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬ֆ͑ɗЙËȍɗ‫ڏ‬ nininënpita isëquë ninshitopirahuë‫ف‬,
nara, nipi. Ina marë‫ف‬tapanacaso‫ف‬ Yosëri nohuitërin. Nanpirin quiricaquë
ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, co tapanpihuë‫ف‬. nininënpita nani ninshitërin. Inaquë
“Nohuantato, napoarahuë,” toconpi. ninshitohuachinpoa‫ف‬, ͑͑Йɗ̲ɗҡ͑ҡфɗ‫ڏ‬
Isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huërinsopitaráchin hua huachi.
yonquipi. A‫ف‬na tahuëri pënquë parëѸɗҡΎ‫ڏ‬
miatapi huachi. 20ॸCanpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ Noya cancantërëhuaso‫ف‬
inapaquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con 4ॸͮ͑ɗҡȍӕřфɗтӕɗѸΎËфɗѸҡΎֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. Inaquë ya‫ف‬huëmiatarihua toma‫ف‬, noya cancantoco‫ف‬. Naquëranchin

huachi. Quisocristo nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬ inachachin sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Ma‫ف‬sha
ni‫ف‬ton, ina ninarihua‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri onpoapomarahuë‫ف‬, noya cancantoco‫ف‬,
inapa quëran o‫ف‬mantararin huachi. tënahuë. 5ॸA‫ف‬napita nosoroatoma‫ف‬,
21ॸIporaso‫ف‬nonënpoa‫ف‬co chinirinhuë‫ف‬. oshaquëran nontoco‫ف‬. Quisocristo
Yacaniorëhua‫ف‬. Chiminacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Co hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬
Nipirinhuë‫ف‬, Quisocristo o‫ف‬mantararin. Ina yonquiatoma‫ف‬, ya‫ف‬ipi
o‫ف‬mantahuachin, nonënpoa‫ف‬Ë͑Йɗфɗ͑‫ڏ‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya nontoco‫ف‬.
poa‫ف‬. Ina pocháchin ya‫ف‬noarihua huachi. 6ॸMa‫ف‬sha onpohuatama‫ف‬, ama
Ya‫ف‬ipiya nanitaparin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipiya pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Ama nisha nisha

minsëarin. Chimirionta‫ف‬nani minsërin. yonquicosohuë‫ف‬. Yosë nontoco‫ف‬
Ni‫ف‬ton, noya noya acoarinpoa huachi. catahuainquëma‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍЙȍӕ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
4
1ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Quisocristo chinquëma‫ف‬, nitoco‫ف‬. ٘͑ͅΎֆËҡȍӕ‫ڏ‬
imamiatoco huachi. Na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ rancoi ni‫ف‬ton, Yosparinquën, Sinioro,”
ranquëma‫ف‬. Ya‫ف‬nipíshahuë itoco‫ف‬. 7ॸkЙɗфЙɗф֤ΎѸř͑Ύ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
yani‫ف‬nanquëma‫ف‬. æ͑ЙɗҡֆΎ͑нӕɗҡř͑‫ڏ‬ tama‫ف‬, asanocancanarinquëma‫ف‬.
Canpoara co nanitërëhuahuë‫ف‬sano cosharo‫ف‬ya‫ف‬huërin, noya ca‫ف‬nahuë. A‫ف‬na

cancantacaso‫ف‬. Ma‫ف‬sha onpohuatëhuara, tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬capa ni‫ف‬ton, tana
piyapinpoa‫ف‬yapa‫ف‬yanpirëhuahuë‫ف‬, natanahuë. Ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëhuachina,
Quisocristo yonquihuatëhua‫ف‬, Ëȍɗ͑ɗË͑‫ڏ‬ noya cancantërahuë. Capanta‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
caninpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co pa‫ف‬yanarihuahuë‫ف‬. huë‫ف‬, ahuantato, noya cancantërahuë.
Noya noya cancantarihua huachi. Sacai‫ف‬ahuantacaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
Quisocristo catahuarinco ni‫ف‬ton, ina
Yonquirëhuasopita yonquiato, noya ahuantërahuë. 13ॸCo
8ॸIsoichin,iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pënënaranquëma caora nanitapapirahuë‫ف‬, Quisocristo
huachi. Noyasachin yonquico‫ف‬. Ama achinicancaninco ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipiya
nonpin nanan natëtocosohuë‫ف‬. nanitaparahuë. Ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎЙΎф‫ڏ‬
No‫ف‬tëquën yonquico‫ف‬. Ama api nanan huënta‫ف‬, noya ahuantërahuë. 14ॸæ͑Йɗ‫ڏ‬
yonquicosohuë‫ف‬. NoyáЙɗËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ taso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ma noyanquëma‫ف‬
toco‫ف‬. A‫ف‬napita nóya yonquiarapico‫ف‬. ni‫ف‬ton, catahuaramaco. Isëquë ya‫ف‬huato
Noya nicacasoachin chinotoco‫ف‬. Ina parësitopirahuë‫ف‬, noya catahuaramaco.
pochin yonquihuatama‫ف‬, Yosë noya 15ॸIraca Masitonia parti pa‫ف‬pato, ca‫ف‬ton
ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Yosë nanamën a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Ina

9ॸNa‫ف‬con Yosë nanamën marë‫ف‬a‫ف‬na parti yapa‫ف‬patëra, canpita
sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬, natanama‫ف‬. Ya‫ف‬ipi catahuaramaco. “Ma noya quëmaso‫ف‬
a‫ف‬chintëranquëmaso‫ف‬noya natëco‫ف‬. catahuarancoi Quisocristo ima‫ف‬huaiso‫ف‬,”
Canpitataquë ya‫ف‬huapo, noya ninahuë, itatomaco, ma‫ف‬sha quëtëramaco.
ni‫ف‬namaco. Ca pochachin noya nico‫ف‬. Canpitasachin ma‫ف‬sha quëtëramaco.
Noya nipatama‫ف‬, ֤ΎѸř͑ΎֆËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ 16ॸIna quëran Tisaronicaquë ya‫ف‬huasoco,
quëma‫ف‬. Ina nohuanton, noya naquëranchin ma‫ف‬sha a‫ف‬patantaramaco.

nini‫ف‬toma‫ف‬, ya‫ف‬huarama huachi. Catoro‫ف‬a‫ف‬patëramaco. 17ॸIna marë‫ف‬noya
Inasachin asanocancaninpoa‫ف‬. cancantërahuë. Co
a‫ف‬patëramacosorachin yonquiato,
Paono catahuapiso‫ف‬ pa‫ف‬yatërahuë‫ف‬. Catahuaramacoso marë‫ف‬
10ॸCanpitaso‫ف‬yonquiramaco ni‫ف‬ton, Yosë‫ف‬pa‫ف‬canaarama‫ف‬ni‫ف‬ton, noya noya
noya cancantërahuë. I‫ف‬hua miachin cancantërahuë. 18ॸIporaso‫ف‬nóya
ma‫ف‬sha a‫ف‬Йҡɗф̲ËΎ̲Йȍӕ͑ҡɗ͑‫ڏ‬ i‫ف‬huërëtëramaco huachi. Napoaton noya
coso marëhuë‫ف‬. Ina marë‫֤٘ف‬ΎѸЙфɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huarahuë. Co manta‫ف‬pahuantëфɗ͑ËΎ‫ڏ‬
quën,” itërahuë Yosë. Iraca ma‫ف‬sha huë‫ف‬. Co‫ف‬huara Ipapërotito
a‫ف‬patëramaco. Ina quëф͑ֆËҡȍӕ͑ҡ‫ڏ‬ huë‫ف‬shatërasohuë‫ف‬, na‫ف‬ËΎ͑Йȍӕ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
piramacohuë‫ف‬, co nanitëramahuë‫ف‬. Co rincohuë‫ف‬. A‫ف‬patëramaco ni‫ف‬ton, ma‫ف‬sha
insonta‫ف‬huë‫ف‬ninhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co nanitëф‫ڏ‬ ya‫ف‬huëtërinco huachi. Ina marë‫ف‬
mahuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Ëҡȍӕ͑‫ڏ‬ Yosparinquën itëranquëma‫ف‬. Yosë
taramaco. 11ॸI‫ف‬hua ma‫ف‬ѸȍЙȍӕ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬ nosoroatoma‫ف‬, ma‫ف‬sha a‫ف‬patiramaco. Ina
rincohuë‫ف‬, co ina marë‫ف‬sëtërahuë‫ف‬. Nani marë‫ف‬Yosë noya ni‫ف‬ninquëma‫ف‬. 19ॸæ͑Йɗ‫ڏ‬
Yosë catahuarinco ya‫ف‬ipiya tanta‫ف‬ma‫ف‬sona pahuantohuachinquëma‫ف‬,
ahuantaca‫ف‬huaso‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍЙȍӕ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬ Yosë nontoco‫ف‬quëchinquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya
rincohuënta‫ف‬, noya cancantërahuë. hua‫ف‬anëntaton, noya nanitërinquëma‫ف‬.
12ॸMa‫ف‬sha ya‫ف‬huëtohuachinco, noya Quisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, nontoco‫ف‬
ya‫ف‬huërahuë. Capanta‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co catahuainquëma‫ف‬. æΎȍӕËȍɗЙȍӕ͑ҡ‫ڏ‬
ina marë‫ف‬sëtërahuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri rinquëmahuë‫ف‬. 20ॸMa noyacha Tata Yosë
Ǘɗ́ɗЙľ͑ѸľѸॷ4 420
chinotërëhuaso paya. Ipora quëra huarë‫ف‬ ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬,” itërinaco. 22ॸYa‫ف‬ipi Yosë

ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬chinochina‫ف‬. Amen. imapisopita isëquë ya‫ف‬huëpisopita
inachachin napotërinaco. Copirno
Amiconënpita yonquirinso‫ف‬ inpriatonënpitanta‫ف‬na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗфɗ‫ڏ‬
21ॸYa‫ف‬ipi
Quisocristo imaramasopita nënquëma‫ف‬. “Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬noya
yonquiranquëma‫ف‬. Noya ya‫ف‬huëco‫ف‬ ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬,” itërinaco.
canpitanta‫ف‬, itëranquëma‫ف‬. Quisocristo 23ॸґɗ͑ɗΎфΎтӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎֆËҡȍӕɗ͑‫ڏ‬
imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗф͑‫ڏ‬ quëma‫ف‬. Amen. Nani ninshitëranquëma

quëma‫ف‬. Ca‫ف‬tanincosopitanta‫ف‬ֆΎ͑нӕɗфɗ‫ڏ‬ huachi.
nënquëma‫ف‬. “Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬noya Paono
Paonori Corosasëquë ya‫ف‬huëpisopita
ninshitërinso‫ف‬
“A‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫͑ف‬Ύֆ͑͑Йɗҡ͑‫ڏ‬

Imapisopita yonquiaton, tarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, Quisocristo
nanan a‫ف‬patërinso‫ف‬ imarama‫ف‬. Ina imatoma‫ف‬, ninarama‫ف‬.
1
1ॸI‫ف‬huata,iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Paonoco 6ॸNoya nanan chachin ya‫ف‬ipi parti
ninshitaranquëma‫ف‬, ni‫ف‬co‫ف‬. ¿Noya a‫ف‬chinapi. A‫ف‬na parti a‫ف‬na parti

canpitanta‫ف‬ya‫ف‬huarama‫ ?ف‬Noya canta‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬natëtatona‫ف‬, ya‫ف‬conpi huachi.
isëquë ya‫ف‬huarahuë. Yosë nohuanton, Noya imasapi. Canpitanta‫ف‬noya
Quisocristo acorinco nanamën imasarama‫ف‬. Ya‫ف‬nan natantapoma‫ف‬,
a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Iya Timotioro‫ف‬co natërama‫ف‬. “Yosë nosoroatonpoa‫ف‬,
nanan a‫ف‬pataranquëma‫ف‬. 2ॸYa‫ف‬ipi nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬,” itërinquëma‫ف‬. ͮЙΎҡΎ‫ڏ‬
imaramasopita Corosasëquë huachinquëmara, “No‫ف‬tëquën
ya‫ف‬huaramasopita ninshitaranquëma‫ف‬. sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, natërama
Canpitanta‫֤ف‬ΎѸřË͑Ë͑ř̲̲͑͑ѸΎ‫ڏ‬ huachi. 7ॸIpapërasë a‫ف‬chintërinquëma‫ف‬,
pita. Quisocristo natërama‫ف‬. Ina ina nóya ninosororaiso‫ف‬. Quiya
imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, iyanpoa pochin pochachin natëton, Quisocristo
ni‫ف‬nainquëma‫ف‬. Yosë catahuainquëma‫ف‬. nanamën a‫ف‬chinarin. Co quiyaso‫ف‬
Asanocancainquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬tatanpoa‫ف‬ nanitëraihuë‫ف‬canpitataquë paca‫ف‬huaiso‫ف‬
inapaquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬. ni‫ف‬ton, ina a‫ف‬parahuë a‫ف‬chintinquëmaso
marë‫ف‬. Co chirorinhuë‫ف‬a‫ف‬chinacaso‫ف‬.
Noya imapiso marë‫ف‬noya cancantërinso‫ف‬ 8ॸIna sha‫ف‬huitiirinco. “Ispirito Santori
3,4ॸNani tahuëriya canpita marë‫ف‬Yosë catahuarin ni‫ف‬ton, noya ninosororapi
nontarai. Sinioro Quisocristo huachi,” itiirinco.
imarëhuaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin chachin.
Inapita marë‫ف‬Yosë nontërinso‫ف‬
Cancanëma quëran huarë‫ف‬ina
natërama‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Yosë piyapinënpitanta‫ف‬ 9ॸNaporo quëra huarë‫ف‬canpita
nosororama‫ف‬, natantërai. Ina natantatoi, yonquiatënquëma‫ف‬, Yosë nontërahuë.
noya cancantërai. “Noya imarinënquën Nani tahuëriya nontato, itërahuë:
ni‫ف‬ton, Yosparinquën, Sinioro,” itërai. “Quëmaso‫ف‬, Sinioro, tëhuënchachin
5ॸIraca noya nanan natanama‫ف‬. anitotërancoi no‫ف‬tëquën
“Oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬, natëca‫ف‬huainquënso marë‫ف‬. Corosasëquë
Quisocristo anoyacancantërinpoa‫ف‬,” imarinënsopita na‫ف‬con catahuaquë‫ف‬.
itohuachinquëma‫ف‬, no‫ف‬tëquën Ya‫ف‬ipi nohuantëranso‫ف‬anitotëquë‫ف‬.
a‫ف‬chintërinquëma‫ف‬. Ispirito Santori catahuain no‫ف‬tëquën
A‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬, natërama‫ف‬. yonqui‫ف‬ina‫ف‬. 10ॸCatahuaquë‫ف‬, Sinioro,
421
æΎ́ΎѸľ͑ѸľѸॷ1 422
quëma nohuantëranso chachin niina‫ف‬. ya‫ف‬huërin. Ina marë‫ف‬acorin. 17ॸCo‫ف‬huara

Inapohuachina‫ف‬, noya noya ni‫ف‬saran. ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, Quisocristo
Catahuaquë‫ف‬noyasachin niina‫ف‬. Na‫ف‬con ya‫ف‬huërin. Ina nohuanton, piyapi,
na‫ف‬con nohuichinënquën. 11ॸQuëmaso‫ف‬, ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬ipiya ya‫ف‬huërapi. Ipora
Sinioro, chini chiniquën nanantëran huanta‫ف‬co yonquirinpoahuë‫ف‬naporini,
ni‫ف‬ton, catahuaquë‫ف‬Ëȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ta‫ف‬huanchitërëhuahuë‫ف‬.
china‫ف‬. Ma‫ف‬sha onpohuachin, Ëҡȍӕ‫ڏ‬ Ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sharë‫ف‬quënpoa chachin
quë‫ف‬noya cancantatona‫ف‬, ahuanchina‫ف‬. ta‫ف‬huanchitërëhuahuë‫ف‬. 18ॸYa‫ف‬ipi
A‫ف‬napitari aparësitohuachina‫ف‬, Ëҡȍӕ‫ڏ‬ imarëhuasopita a‫ف‬na huënton pochin
quë‫ف‬ama no‫ف‬huiinasohuë‫ف‬,” itërahuë, ninëhua‫ف‬. Inaora nonën pochachin
Yosë nontato. 12ॸͮ͑ɗ͑ΎֆË͑Ë͑ҡΎ‫ڏ‬ Quisocristo ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Inaso‫ف‬Ë͑Ë͑ř͑‫ڏ‬
huachinpoara, huëntonënquë chachin poa pochin ninin. Cancanënpoa‫ف‬capa
aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. Hui‫ف‬ninpita pochin naporini, co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬
ni‫ف‬sarinpoa huachi. Iporaso‫ف‬ina yonqui‫ف‬itërihuahuë‫ف‬. Inapochachin co
catahuahuachinpoa‫ف‬, tahuëri pochin Quisocristo catahuahuachinpoahuë‫ف‬, co
cancantarihua huachi. Naporahuatë Yosë pochin yonquiarëhuahuë‫ف‬. Ina‫ف‬ton
hua‫ف‬, ya‫ف‬huërinquë chachin chimirin quëran nanpimiatërin huachi.
ya‫ف‬huëcontarihua huachi. Ina marë‫ف‬ Napoaton ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntërin.
“Yosparinquën, Sinioro,” itahua‫ف‬. 13ॸIraca Inasachin natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin huachi.
sopai camairinpoa‫ف‬. Ina natëtëhua‫ف‬, tashi 19ॸQuisocristoso‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin ni‫ف‬ton,
pochin cancantopirëhuahuë‫ف‬, nani Yosë Yosë chachin anta‫ف‬. Napopianachin

nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. Co huachi sopai ninin. Tata Yosë nohuanton, naporin.
natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ 20ॸIraca oshahuanëhua‫ف‬ni‫ف‬ton,
ton, hui‫ف‬nin hua‫ف‬anëntërinpoa huachi. ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬Yosë inimicotopirëhuahuë‫ف‬.

Hui‫ف‬nin na‫ف‬con nosoropirinhuë‫ف‬, Yosë nohuanton, Quisocristo chiminin
isoro‫ف‬paquë a‫ف‬paimarin. 14ॸʊ͑Ëȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬ nanan anoyatinpoaso marë‫ف‬. Isoro‫ف‬paquë
ton, nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. Oshanënpoa‫ف‬ ya‫ف‬huërinsopita, inapaquë
inquitërinpoa huachi. ya‫ف‬huërinsopita, ya‫ف‬ipiya nohuantërin
anoyatacaso‫ف‬. Canpoa marë‫ف‬huënainën
Quisocristo Yosë chachin pa‫ف‬nin. Corosëquë chiminin ni‫ف‬ton, co
15ॸTataYosëso‫ف‬co quënanëhuë‫ف‬. huachi Yosë inimicotacaso‫ف‬
Nipirinhuë‫ف‬, hui‫ف‬nin isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
o‫ف‬maton, pa‫ف‬pin anohuitërinpoa‫ف‬. Inanta‫ف‬
Yosë chachin ni‫ف‬ton, nóya anohuitëфɗ͑‫ڏ‬ Quisocristo nanan anoyatërinpoaso‫ف‬
poa‫ف‬. Co‫ف‬huara isoro‫ف‬pa‫ف‬ 21ॸIraca
canpitaso‫ف‬ËΎ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬
ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, hui‫ف‬nionta‫ف‬ mahuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬cancantatoma‫ف‬,
inapaquë ya‫ف‬huërarin. 16ॸ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ Yosë inimicotërama‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬
ton, hui‫ف‬nini chachin ya‫ف‬ipiya ma‫ف‬sha ninama‫ف‬. 22ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nanan
ninin. Inapaquë ya‫ف‬huërinsopita, anoyatërinquëma‫ف‬. Quisocristo
isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huërinsopita, inapita isoro‫ف‬paquë o‫ف‬maton, piyapi chachin
acorin. A‫ف‬naquën quënanë‫ف‬. A‫ف‬naquën co nasitimarin. Corosëquë chiminin nanan
quënanëhuë‫ف‬. Anquëniro‫ف‬sa‫ف‬, inapaquë anoyatinpoaso marë‫ف‬. ͮ͑͑͑ΎֆҡΎ‫ڏ‬
chiniquën nanantërinsopita, nisha nisha huachina, anoyacancantërinpoa huachi.
nininsopita, inapitanta‫ف‬ninin. тӕɗѸΎËфɗѸ‫ڏ‬ Noyapiachin cancan quëtërinpoa‫ف‬.
toíchin chinotacaiso marë‫ف‬ya‫ف‬ipiya O‫ف‬mantahuachin, co ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬.
423 æΎ́ΎѸľ͑ѸľѸॷ1ٍॷ2
Noya cancantahuaso marë‫ف‬nanan imapatama‫ف‬, ֤ΎѸřЙΎËȍËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬

anoyatërinpoa‫ف‬. 23ॸImamiatohuatama‫ف‬, rama huachi. 29ॸIna marë‫ف‬paato,
Yosë noya ni‫ف‬sarinquëma huachi. Noya a‫ف‬chinárahuë. Quisocristo chachin
nanan natanama‫ف‬. “Nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬,” catahuarinco. Achinicancaninco ni‫ف‬ton,
ta‫ف‬toma‫ف‬, natërama huachi. Natë̲ɗ‫ڏ‬ chiniquën cancantato a‫ف‬chinarahuë.
toco‫ف‬. Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nisha nisha
yonquicosohuë‫ف‬. Ama pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ Quisocristo noya ayonquirinpoaso‫ف‬
2
a‫ف‬pocosohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi parti noya nanan 1ॸNa‫ف‬con, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ֆΎ͑нӕɗф͑‫ڏ‬
chachin a‫ف‬chinapi. Inachachin canta‫ف‬ quëma‫ف‬. Naotisiaquë
a‫ف‬chinarahuë. ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬yonquirahuë.
Na‫ف‬aquëma‫ف‬inatohua‫ف‬ya‫ف‬huëramasopita
A‫ف‬napitanta‫ف‬imacaiso marë‫ف‬
co nohuitaporahuë‫ف‬, na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗф͑‫ڏ‬
parësitërëhuaso‫ف‬
quëma‫ف‬. Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬nohuantë
24ॸImarëhuasopita marë‫ف‬Quisocristo rahuë‫ف‬nisha cancantacamaso‫ف‬.
chiniquën parësitërin. Parësitaton, Napoaton ninshitaranquëma‫ف‬.
huëntonënquë aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. Ina 2ॸYa‫ف‬ipinquëma‫ف‬yonquiatënquëma‫ف‬, Yosë
quëran imarëhuasopitanta‫ف‬parësitacaso‫ف‬ nontárahuë. “Catahuaquë‫ف‬, Sinioro,

ya‫ف‬huërin a‫ف‬napitanta‫ف‬imacaiso marë‫ف‬. chiniquën cancanchina‫ف‬. Noya
Napoaton ipora canta‫ف‬parësitarahuë ninosoro‫ف‬ina‫ف‬. Ina quëran a‫ف‬na huëntoná
canpitanta‫ف‬imacamaso marë‫ف‬. ParëѸɗҡ‫ڏ‬ chin pochin nisapi huachi. Ma noyacha
porahuë‫ف‬, noya cancantërahuë. 25ॸYosë quëmaso‫ف‬yonquirancoi paya. æҡȍӕ‫ڏ‬
acorinco imapisopita catahua‫ف‬huaso quë‫ف‬quëma nanamën noya yonqui‫ف‬ina‫ف‬.
marë‫ف‬. Canpitanta‫ف‬a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬. Quisocristo chachin nohuichina‫ف‬. Iraca
Ya‫ف‬ipi nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬ co piyapi‫ف‬sa‫ف‬nohuitopihuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬
acorinco. 26ॸIraca co Yosë nanamën nipirinhuë‫ف‬anohuitërancoi huachi.
nitotopihuë‫ف‬. Iráca quëra huarë‫ف‬co Catahuaquë‫ف‬nóya nohuichinënquën. Ina
nohuitopihuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ pochin nohuitohuachinënquën, tëȍӕř͑‫ڏ‬
imarëhuasopita anitotërinpoa‫ف‬. ֤Ύ͑нӕɗ‫ڏ‬ chachin noya cancantapi huachi,”
rinso chachin anitotërinpoa‫ف‬. 27ॸ٘тӕɗѸΎ‫ڏ‬ itërahuë, Yosë nontato. 3ॸQuisocristo
cristo chachin ya‫ف‬ipiya nitotërin. No‫ف‬tëquën yonquirin.
aya‫ف‬coancantaranquëma‫ف‬,” itërinpoa‫ف‬. Inasachin catahuarinpoa‫ف‬no‫ف‬tëquën
Canpitanta‫ف‬nisha piyapinquëma‫ف‬ yonquicaso‫ف‬. Ina na‫ف‬con yonquihuatë
nipiramahuë‫ف‬, ya‫ف‬coancantërinquëma‫ف‬. hua‫ف‬, noya noya nitotarihua‫ف‬. Na‫ف‬a
Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬co nitotaponaraihuë‫ف‬, Yosë
a‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬noya noya anitotërinpoa‫ف‬Quisocristo pochin
ya‫ف‬huëcontarihua huachi. Iraca co yonquiahuaso marë‫ف‬. 4ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬
manta‫ف‬ina nitotopirinahuë‫ف‬, nani nipirinhuë‫ف‬nisha a‫ف‬chinpi. Ama
anitotërinpoa huachi. Quisocristo Quisocristoichin yonquicamaso
nohuitatëhua‫ف‬, noya cancantarëhua marëhuë‫ف‬noyásha nontarinënquëma‫ف‬.
huachi. ͑ͅΎֆËȍҽҡ֤ΎѸř͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ Ni‫ف‬cona nonpintochinënquëma‫ف‬. 5ॸCo
rinpoa paya, tënëhua‫ف‬. 28ॸNapoaton canpitataquë ya‫ف‬huaporahuë‫ف‬, ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
Quisocristo nanamën a‫ف‬chinarahuë. tënquëma‫ف‬, ͑͑ɗҡȍӕřфɗֆΎ͑нӕɗф͑‫ڏ‬
Ya‫ف‬ipi piyapi pënënarahuë. Noya quëma‫ف‬. Noya nini‫ف‬toma‫ف‬, ya‫ف‬huarama‫ف‬.
yonquiato, a‫ف‬chintarahuë noya noya Co nisha nisha yonquiaramahuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
Quisocristo imacaiso marë‫ف‬. Noya noya cancanëma quëran Quisocristo
natëarama‫ف‬. Ina marë‫ف‬nóya cancantëф‫ڏ‬ Quisocristoso‫ف‬chini chiniquën nanantë

huë. ͑ͅΎֆËȍ֤ΎѸřËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ rin. Co ina nohuantohuachinahuë‫ف‬, co
quëma‫ف‬ni‫ف‬ton, noya yonquiatoma‫ف‬, manta‫ف‬nanitapihuë‫ف‬nicacaiso‫ف‬.
imamiatarama paya, tënahuë. 11ॸIraca Yosë chinotopisopita Cotio marca
6ॸYa‫ف‬nan imapoma‫ف‬, Quisocristo niacotopi nohuitacaiso marë‫ف‬. Iporaso‫ف‬
cancanën chachin manama‫ف‬. Inasachin nipirinhuë‫ف‬Quisocristo imapatëhua‫ف‬, nisha
hua‫ف‬anëntërinquëma‫ف‬. Iporahuanta‫ف‬ acotërinpoa‫ف‬. Co nonënpoaquë acotëфɗ͑‫ڏ‬
inasachin natëco‫ف‬. Ama pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ poahuë‫ف‬. Cancanënpoa‫ف‬anoyatërinpoa‫ف‬. Co
nisha imacosohuë‫ف‬. Nani tahuëri ina noyahuë‫ف‬yonquirëhuasopita inquitëфɗ͑‫ڏ‬
yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ina tëȍӕř͑‫ڏ‬ poa‫ف‬. Co huachi nohuantarihuahuë‫ف‬
chinso‫ف‬catahuarinpoa‫ف‬Yosë pochin oshahuanacaso‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬
cancantahuaso‫ف‬. 7ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Ma‫ف‬sha tërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, nóya cancantarihua
sha‫ف‬patëra, itën acopo‫ف‬no‫ف‬paquë huachi. 12ॸAporihuanpatëhua‫ف‬, Quisocristo
pa‫ف‬pachina, noya huanirin. Noya pochin ninëhua‫ف‬. Chiminpachina,
huanihuachina, noya papotërin huachi. pa‫ف‬pitopirinahuë‫ف‬. Ina quëran Yosë
Inapochachin canpitanta‫ف‬Quisocristo nohuanton, nanpiantarin huachi.
noya chinpitoco‫ف‬. Inasachin yonquico‫ف‬ Inapochachin canpoanta‫ف‬co noyahuë‫ف‬
achinicancainquëma‫ف‬. Nani iyasha yonquirëhuasopita naniantarihua‫ف‬. Ina
no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintërinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, quëran Quisocristo nanpirinso pochin
ya‫ف‬ipi cancanëma quëran Quisocristo nicarihua‫ف‬. “Yosë ya‫ف‬ipiya nanitaparin,”
natëco‫ف‬. “Yosë na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬,” topatëhua‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬Yosë pochin
ta‫ف‬toma‫ف‬, siempre “Yosparinquën, cancantahuaso marë‫ف‬. 13ॸIraca canpitaso‫ف‬
Sinioro,” itoco‫ف‬. oshahuanatoma‫ف‬, chimipi pochin ninama‫ف‬.
Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬yonquiramahuë‫ف‬. Co
Quisocristoichin noya ananpirinpoaso‫ف‬ Yosë nohuitëramahuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
8ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nisha nani anoyatërinquëma‫ف‬Quisocristo pochin
a‫ف‬chinpi. Ni‫ف‬cona oshaquëф͑͑ɗѸȍË͑‫ڏ‬ nanpicamaso marë‫ف‬. Oshanëma‫ف‬
cantochinquëma‫ف‬. Nonpin nanan inquitatënquëma‫ف‬, anoyacancantëфɗ͑‫ڏ‬
inahuara yonquipiso‫ف‬a‫ف‬chinapi. quëma huachi. 14ॸIraca Moisësë pënëntërin
Piyapi‫ف‬sa‫ف‬yonquipisoráchin imasapi. nani ma‫ف‬sha natëcaso marë‫ف‬. Co nanitaparë
Quisocristo a‫ف‬chininso‫ف‬co imapihuë‫ف‬. huahuë‫ف‬ya‫ف‬ipiya natëcaso‫ف‬ni‫ف‬ton, ΎѸȍȍӕ‫ڏ‬
Nisha nisha ma‫ف‬sha isoro‫ف‬paquë nëhua‫ف‬. Ina marë‫ف‬ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬
ya‫ف‬huërinsopita yonquiatona‫ف‬, nisha nipirinhuë‫ف‬, Quisocristo corosëquë
pënëntapi. Yaocoirinquëma‫ف‬. Canpitaso‫ف‬ chiminaton, nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. Ina quëran co
nipirinhuë‫ف‬ama inapita natëcosohuë‫ف‬. huachi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬pënëntërinso‫ف‬natëcaso‫ف‬
9ॸQuisocristoáchin natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënin Yosë. Ina ananiantë
Piyapi chachin niponahuë‫ف‬, Yosë rinpoa huachi. 15ॸQuisocristo chini
cháchin anta‫ف‬ninin. Co manta‫ف‬Yosë chiniquën nanantërin. CorosëнӕřËȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬
yonquirinso‫ف‬pahuantërinhuë‫ف‬. ton, ya‫ف‬ipi sopairo‫ف‬sa‫ف‬, hua‫ف‬yano‫ف‬sa‫ف‬, inapita
10ॸCanpoanta‫ف‬ina imapatëhua‫ف‬, co a‫ف‬ninquëchin minsërin. Co huachi inapita
pahuantarinpoahuë‫ف‬Yosë pochin natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
cancantacaso marë‫ف‬. Yosë chachin
nohuitarëhua huachi. Hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, Nisha nanan a‫ف‬chinpiso‫ف‬
anquëniro‫ف‬sa‫ف‬, sopairo‫ف‬sa‫ف‬, inapita 16ॸNapoatonCotioro‫ف‬sa‫ف‬pënëntërinso
chiniquën nanantopirinahuë‫ف‬, pochin pënënpachinquëma‫ف‬, ama
natancosohuë‫ف‬. “Nani ma‫ف‬sha Piyapiro‫ف‬sarachin yonquipiso‫ف‬, co ina

ca‫ف‬patëhua‫ف‬, o‫ف‬opatëhua‫ف‬, oshahuanarë natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. ¿Onpoatomata‫ف‬
hua‫ف‬,” topi. Nani ma‫ف‬sha a‫ف‬popiso‫ف‬. Nani nipachin ina pochin pënëntopiso‫ف‬
sahuato tahuëri chinotopi. A‫ف‬naya natëcamaso‫ف‬yonquiarama‫ ?ف‬tënahuë
a‫ف‬naya tahuëri chinoto tahuëri pochin yonquiato. 22ॸCo ina pochin Yosë
na‫ف‬huëpi. ٘æΎнӕɗֆЙΎËȍɗ͑͑ɗЙҡ̲‫ڏ‬ pënëninpoahuë‫ف‬. Yosë cosharo‫ف‬quëtëфɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬, co no‫ف‬tëquën imaramahuë‫ف‬,” poa‫ف‬capacaso marë‫ف‬. Ca‫ف‬patëra, co
itarinënquëma‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ama huachi ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sha co
inapitaso‫ف‬natëcosohuë‫ف‬. 17ॸIraca nisha ya‫ف‬huëmiatarinhuë‫ف‬. Hua‫ف‬yanënpoaso‫ف‬
nisha cosharo‫ف‬a‫ف‬popirinahuë‫ف‬. Cotio nipirinhuë‫ف‬ya‫ف‬huëmiatarin huachi.
niyontonpiso tahuëri‫ف‬sa‫ف‬ 23ॸCotioro‫ف‬sa pochin nipisopita nontëфɗ‫ڏ‬
na‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬. Quisocristo o‫ف‬maquë nënquëma‫ف‬. “Quiyaso‫ف‬noya noya

huarë‫ف‬napopirinahuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬ nitotërai. Ma‫ف‬sha a‫ف‬porahuatoi, parësitë
Quisocristo chachin nani o‫ف‬marin. Ina rai. Parësitapoirahuë‫ف‬, ahuantërai. Ina
ya‫ف‬huërarin imacaso‫ف‬. Iraca ina ninoton, marë‫ف‬Yosë noya noya ni‫ف‬nincoi,”
nisha nisha nicacaso‫ف‬sha‫ف‬huitopirinhuë‫ف‬, topirinahuë‫ف‬. Co no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗЙɗ‫ڏ‬
nani o‫ف‬marin ni‫ف‬ton, co huachi ina huë‫ف‬. “Noya noyacoi,” ta‫ف‬tona‫ف‬, a‫ف‬napita
pochin nicacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. nocanpi. Topinan quëф͑͑ЙΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
Quisocristoichin natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin huë‫ف‬. Co cancanëna‫ف‬anoyatopihuë‫ف‬. Co
huachi. 18ॸNisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬saso‫ف‬ pënëntërinso‫ف‬natërë quëran co Yosë
nipirinhuë‫ف‬tapona‫ف‬: “Na‫ف‬sápoirahuë‫ف‬, pochin cancantërëhuë‫ف‬. Quisocristoichin
ahuantërai. Inapohuatoi, noya noyacoi,” nanitërin co noyahuë‫ف‬yonquirëȍӕѸΎ‫ڏ‬
topirinahuë‫ف‬, ama inapita pochin pita ananiantinpoaso‫ف‬.
cancantocosohuë‫ف‬. A‫ف‬naquën
anquëniro‫ف‬santa‫ف‬chinotopi. “Nani Inapaquë ya‫ف‬huërinsopita
ma‫ف‬sha Yosë anitotërincoi ni‫ف‬ton, noya yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
3
noya nitotërai,” topirinahuë‫ف‬, co 1ॸQuisocristo chiminpachina,
nitotopihuë‫ف‬. Inahuara yonquinëna nanpiantarin huachi. Canpitanta‫ف‬

quëran napopi. Ama inapita natëËΎѸΎ‫ڏ‬ imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, anoyacancantëфɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬. Nisha cancantatona‫ف‬, nonpinápi. quëma‫ف‬ina pochin nanpicaso marë‫ف‬.
19ॸCo tëhuënchachin Quisocristo Napoaton Quisocristo yonquirinso
imapihuë‫ف‬, inasáchin natëcaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ chachin nohuantoco‫ف‬. Nani tahuëri
huë‫ف‬. Inasáchin yonquihuatëhua‫ف‬, noya yonquiráco‫ف‬ina pochin cancantacamaso
noya imasarëhua‫ف‬. Achinicancaninpoa‫ف‬. marë‫ف‬. Inaso‫ف‬inapaquë ya‫ف‬huërarin.
Catahuarinpoa‫ف‬noya ninicatëhua‫ف‬ Yosë inchinan quëran huënsëaton, ina
ya‫ف‬huëcahuaso marë‫ف‬. Ina pochin pochachin chini chiniquën nanantarin.
ya‫ف‬huëcaso‫ف‬Yosë nohuantërin. 2ॸAma ma‫ف‬sharachin yonquicosohuë‫ف‬.
20,21ॸIraca Quisoso chiminin. Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huërinsopita yonquiráco‫ف‬.
Canpitanta‫ف‬ina imapatama‫ف‬, co 3ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Chimipiso‫ف‬co huachi isoro‫ف‬pa‫ف‬
ma‫ف‬sharáchin yonquicaso‫ف‬ yonquirinhuë‫ف‬. Inapochachin canpitanta‫ف‬

ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Inapitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ co ma‫ف‬sharachin yonquiaramahuë‫ف‬.
ma‫ف‬sharáchin yonquiatona‫ف‬, nisha Quisocristo imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, ina
a‫ف‬chinpi. “Ama ma‫ف‬sha së‫ف‬huacosohuë‫ف‬. nohuantërinpoaso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con
Ama ma‫ف‬sha ca‫ف‬cosohuë‫ف‬. Ma‫ف‬pitaso‫ف‬ yonquiarëhua‫ف‬. Ina imatëhua‫ف‬,
tananpitoco‫ف‬, oshahuantama‫ف‬,” topi. cancanënpoa quëф֤͑ΎѸř͑Ύȍӕɗҡфɗ‫ڏ‬
hua‫ف‬. Co quënanpirëhuahuë‫ف‬, anohuitë imapatëhua‫ف‬, napopianachin Yosë

rinpoa huachi. 4ॸQuisocristo chachin ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. A‫ف‬naquën Cotioro‫ف‬sa‫ف‬.
ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬Yosë pochin A‫ف‬naquën Cricoro‫ف‬sa‫ف‬. A‫ف‬naquën Cotio
yonquicahuaso marë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri marca niacotopiso‫ف‬. A‫ف‬naquën co
o‫ف‬mantahuachin, noya noya ya‫ف‬noarin niacotopisopitahuë‫ف‬. A‫ف‬naquën nisha
huachi. Naporo‫ف‬inarë‫ف‬quënpoa‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬. A‫ف‬naquën quëmaro‫ف‬sa‫ف‬.
ya‫ف‬huërarihua‫ف‬ni‫ف‬ton, canpoanta‫ف‬noya A‫ف‬naquën patron piyapinënpita.
noya acoarinpoa huachi. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬inahuara
nohuanton, sacatopisopita. Nisha nisha
Co noyahuë‫ف‬yonquirëhuasopita nicarihuarahuë‫ف‬, napopianachin Yosë
5ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Quisocristoichin yonquicaso‫ف‬
co noyahuë‫ف‬yonquihuatama‫ف‬, ya‫ف‬huërin. Ina imapatëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬
a‫ف‬naroachin naniantoco huachi. Yosë ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. Co manta‫ف‬Йȍӕ͑‫ڏ‬
nontoco‫ف‬catahuainquëma‫͑͑ف‬ɗ͑ҡË‫ڏ‬ tarinpoahuë‫ف‬noya cancantahuaso
maso marë‫ف‬. Ama monshihuancosohuë‫ف‬. marë‫ف‬.
Ama taparo‫ف‬yonquicosohuë‫ف‬. Ama a‫ف‬na
sanapi së‫ف‬huacamaso‫ف‬yonquicosohuë‫ف‬. Yosë pochin cancantahua‫ف‬
Ama a‫ف‬na quëmapi sa‫ف‬ɗ͑͑ΎֆЙҡΎËΎѸΎ‫ڏ‬ 12ॸYosë nosororinpoa‫ف‬. Anoyacancantëфɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬. Ama nani ma‫ف‬Ѹȍ͑Ύȍӕ͑ҡЙҡΎËΎ‫ڏ‬ poa‫ف‬. Acorinpoa‫ف‬ina nohuitacaso marë‫ف‬.
sohuë‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬ma‫ف‬sha na‫ف‬con Napoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
nohuantatona‫ف‬, mamanshi moshapiso nosoroco‫ف‬. Nosoroatoma‫ف‬, noya nontoco‫ف‬.
pochin niconpi. Mamanshi Yosë Nasha a‫ف‬morëso pochin noyapiachin
ya‫ف‬huërëtërinso pochin ma‫ف‬sharachin cancantoco‫ف‬. Ama nocantocosohuë‫ف‬. Nani
yonquiatona‫ف‬, co Yosë yonquipihuë‫ف‬. tahuëriya yonquico‫ف‬a‫ف‬napita catahuacaso
6ॸIna pochin nipisopita co natëpihuë‫ف‬. marë‫ف‬. Ama chiniquën nontocosohuë‫ف‬.
Ina marë‫ف‬Yosëri chiniquën ana‫ف‬intarin Oshaquëran nontoco‫ف‬. 13ॸAma
huachi. 7ॸIraca canpitanta‫ف‬co noyahuë‫ف‬ yai‫ف‬huërëtocosohuë‫ف‬. A‫ف‬napita
cancantatoma‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ninama‫ف‬. no‫ف‬huihuachinquëma‫ف‬, nanan anoyatoco‫ف‬.
8ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬ Ma‫ف‬sha onpotopirinquëmaonta‫ف‬,
yonquiramasopita a‫ف‬poco‫ف‬. Ama naniantoco‫ف‬. Sinioro oshanëma‫ف‬nani
no‫ف‬huitocosohuë‫ف‬. Ama inso tëranta‫ف‬ inquitërinquëma‫ف‬. Ina nonanatoma‫ف‬,
no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Ama a‫ف‬na piyapi canpitanta‫ف‬nanan anoyatoco‫ف‬. 14ॸNóya
chinotocosohuë‫ف‬. Ama pinocosohuë‫ف‬. ninosoroco‫ف‬. Ina na‫ف‬con na‫ف‬con Yosë
Ama taparo‫ف‬noncosohuë‫ف‬. 9ॸAma nohuantërin. Noya ninosorohuatëhua‫ف‬,
ninonpintocosohuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ noya noya nisarëhua‫ف‬. Inapohuatëhua‫ف‬,
yonquiramasopita nani a‫ف‬porama‫ف‬ tëhuënchachin nóya cancantarihua huachi.
ni‫ف‬ton, co ina yonquicaso‫ف‬ 15ॸQuisocristoichin asanocancaninpoa‫ف‬. Ina
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Mocarinso‫ف‬të‫ف‬yatërëso yonquihuatëhua‫ف‬, noya ninicatëhua‫ف‬,

pochin iraca naporamasopita ya‫ف‬huarëhua huachi. Ina marë‫ف‬a‫ف‬na
a‫ف‬poatoma‫ف‬, naniantomiatoco‫ف‬. 10ॸNasha huënton pochin Yosë acorinpoa‫ف‬. Ina
cancan manama huachi. Nani tahuëriya catahuahuachinpoa‫ف‬, co të‫ف‬huachinachin
Yosë catahuarinquëma‫ف‬ina pochin cancantarihuahuë‫ف‬. Co huachi
cancantacamaso marë‫ف‬. Ina quëran noya pa‫ف‬yanarihuahuë‫ف‬. Napoaton inasachin
noya ina nohuitarama‫ف‬. Ina marë‫ف‬nasha yonquico‫ف‬asanocancainquëma‫ف‬. Nani
cancan quëtërinquëma‫ف‬. 11ॸQuisocristo tahuëri “Yosparinquën, Sinioro,” itoco‫ف‬.
16ॸYa‫ف‬ɗЙɗтӕɗѸΎËфɗѸҡΎ̲͑͑ř͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ natëco huachi. 25ॸCo noyahuë‫ف‬

ráco‫ف‬. Na‫ف‬con ina yonquico‫ف‬. Noya nipatama‫ف‬, Yosë ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬.
nitotatoma‫ف‬, nia‫ف‬chintoco‫ف‬, nipënënco‫ف‬. Patronhuë nipon, piyapinënpitahuë
Yosë cantanën nisha nisha nininsopita nipon, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬napopianachin
cantaco‫ف‬. Yosë quiricanën nontatoma‫ف‬, ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Noya nipatëhua‫ف‬, Ë͑фɗ͑‫ڏ‬
inanta‫ف‬cantaco‫ف‬. æ͑ЙɗҡΎфֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ poa‫ف‬. Co‫ف‬so‫ف‬noyahuë‫ف‬nipatëhua‫ف‬,
nëma quëraonta‫ف‬cantaco‫ف‬. “Ma ana‫ف‬intarinpoa huachi.
4
noyanquëncha, Tata, ni‫ف‬ton, Ëҡȍӕф͑‫ڏ‬ 1ॸA‫ف‬naquëma‫ف‬patronquëma‫ف‬
coi paya,” ta‫ف‬toma‫ف‬, cancanëma quëran ninamaso‫ف‬. Piyapinëmapita

huarë‫ف‬cantaco‫ف‬. 17ॸMa‫ف‬sona tëranta‫ف‬ nosoroatoma‫ف‬, no‫ف‬tëquën pahuërëco‫ف‬.
yanipatama‫ف‬, ґɗ͑ɗΎфΎтӕɗѸΎѸΎֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ Ama topinan quëran ana‫ف‬intocosohuë‫ف‬.
toma‫ف‬, nico‫ف‬. Ina yonquiatoma‫ف‬, noya Canpitanta‫ف‬hua‫ف‬anëma‫ف‬
nonco‫ف‬. Quisoso catahuarinquëma‫ف‬ ya‫ف‬huëtërinquëma‫ف‬. Yosë inapaquë
ni‫ف‬ton, “Yosparinquën,” Tata Yosë ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipiyanpoa‫ف‬
itoco‫ف‬. hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬.
Sa‫ف‬ahuano‫ف‬sa‫ف‬, so‫ف‬yahuano‫ف‬sa‫ف‬, Piquëran huarë‫ف‬pënëntërinso‫ف‬

inapita pënëninso‫ف‬ 2ॸNani tahuëri Yosë nontoco‫ف‬. Ama
18ॸCanpitaso‫ف‬, imoyaro‫ف‬sa‫ف‬, so‫ف‬yama‫ف‬ amiatomahuë‫ف‬, nontáco‫ف‬. Ama topinan
natëco‫ف‬. Sinioro Quisocristo imarama‫ف‬ nontocosohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran
ni‫ف‬ton, natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 19ॸæ͑Йɗ‫ڏ‬ huarë‫ف‬noya yonquiatoma‫ف‬, nontoco‫ف‬.
tanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, sa‫ف‬ama‫ف‬nosoroco‫ف‬. Ama “Yosparinquën, Sinioro,” itoco‫ف‬. 3ॸQuiya
no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Oshaquëran nontoco‫ف‬. marënta‫ف‬Yosë nontoco‫ف‬. Pa‫ف‬sápato,
20ॸHua‫ف‬huaro‫ف‬santa‫ف‬pa‫ف‬pina‫ف‬natëina‫ف‬. Quisocristo nanamën a‫ف‬chinpirahuë‫ف‬. Ina
A‫ف‬shinanta‫ف‬natëina‫ف‬. Ya‫ف‬ipi pënënpiso‫ف‬ marë‫ف‬tashinan pëiquë po‫ف‬morinaco. Na‫ف‬a
natëina‫ف‬. Inapo‫ف‬tohuachina, Siniorori piyapi‫ف‬sa‫ف‬co nanamën nitochatërapihuë‫ف‬.
noya ni‫ف‬sarin. 21ॸPa‫ف‬pinarinta‫ف‬oshaquë Inahuanta‫ف‬nitochina‫ف‬. Napoaton Yosë
ran pënëina‫ف‬. Apira apira nontohuatama‫ف‬, quiya marënta‫ف‬nontoco‫ف‬
no‫ف‬huihuachina‫ف‬, hui‫ف‬ninpitari co huachi catahuaincoi a‫ف‬chinta‫ف‬huaiso marë‫ف‬. 4ॸYosë
nohuantapihuë‫ف‬natëcaiso‫ف‬. “NatëЙɗф‫ڏ‬ nontoco‫ف‬noya a‫ف‬chinchi no‫ف‬tëquën
huë‫ف‬, no‫ف‬huiárinco,” ta‫ف‬tona‫ف‬, co huachi nitotacaiso marë‫ف‬. Ina pochin
natërapihuë‫ف‬. 22ॸPatron marë‫ف‬ѸËҡΎȍӕ‫ڏ‬ a‫ف‬china‫ف‬huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
tama‫ف‬, noya natëco‫ف‬. k̲͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎËΎѸΎ‫ڏ‬ 5ॸCo Quisoso imarinsopitahuë‫ف‬
huë‫ف‬. Co ni‫ف‬pirinquëmaonta‫ف‬, noya huë‫ف‬pachina‫ف‬, noya nontoco‫ف‬. Ama

sacatoco‫ف‬. k̲ЙҡфΎ͑Ëȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗËΎѸΎ‫ڏ‬ tapancosohuë‫ف‬. Inapitanta‫ف‬nosoroatoma‫ف‬,
huë‫ف‬. Sinioronta‫ف‬ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Ina noya a‫ف‬chintoco‫ف‬. Ϙ͑ЙΎфΎѸΎ͑͑͑ɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
yonquiatoma‫ف‬, ya‫ف‬ipi cancanëma quëran tama‫ف‬, noya nanan sha‫ف‬huitoco‫ف‬. 6ॸNoya
natëco‫ف‬. 23ॸMa‫ف‬sona tëranta‫ف‬nipatama‫ف‬, yonquiatoma‫ف‬, oshaquëran pënënco‫ف‬noya
noya nico‫ف‬. Co piyapi marëachin natainquëma‫ف‬. A‫ف‬naya a‫͑ف‬ֆ͑ҡ͑ЙËȍɗ͑‫ڏ‬
sacatëramahuë‫ف‬. Sinioro ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ quëma‫ف‬, na‫ف‬con yonquico‫ف‬noya
ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Ina yonquiatoma‫ف‬, nóya a‫ف‬chinacamaso marë‫ف‬.
nico‫ف‬. 24ॸInaso‫ف‬no‫ف‬tëquën acanaarinpoa‫ف‬.
Inapaquë noya acanaarinpoa huachi. Amiconënpita napopiso‫ف‬
Quisocristo tëhuënchinso‫ف‬ 7ॸIya
Tiquico a‫ف‬pataranquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬
hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Napoaton noya nóya ni‫ف‬nahuë. Iyahuë pochachin
nosororahuë. Noya catahuarinco. tahuëriya canpita marë‫ف‬Yosë nontarin.

Inanta‫ف‬Sinioro natëton, noya nanan “Catahuaquë‫ف‬, Sinioro, ya‫ف‬ipi nohuantë
a‫ف‬chinarin. Onpopinsona ya‫ف‬huërahuëso‫ف‬ ranso‫ف‬nitochina‫ف‬. Quëma pochachin
sha‫ف‬huitarinquëma‫ف‬. 8ॸCanpitanta‫ف‬ cancanchina‫ف‬,” itërin, Yosë nontaton.
nitotacamaso marë‫ف‬a‫ف‬pataranquëma‫ف‬. 13ॸNa‫ف‬con yonquirinquëma‫ف‬. æΎËȍɗфΎфɗ͑‫ڏ‬
Achinicancainquëmaso marënta‫ف‬ huë‫ف‬Yosë nontacaso‫ف‬. Naotisiaquë,

a‫ف‬pataranquëma‫ف‬. 9ॸIya Onisimonta‫ف‬ Iraporisëquë inaquë ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬
pa‫ف‬sarin, canpitataquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬. yonquiaton, Yosë nontárin. Cari
Inanta‫ف‬iyahuë pochin nosororahuë. ni‫ف‬nahuë. 14ॸNocasënta‫ف‬ֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬
Yosë natëton, noya imarin. Inapita quëma‫ف‬, notoro inaso‫ف‬. Inanta‫ف‬iyahuë
canconpachina‫ف‬, ya‫ف‬ipi isëquë pochin nosororahuë. “Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬
ya‫ف‬huëpisopita ma‫ف‬sha onpopiso‫ف‬ noya ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬,” itërinco. Timasënta‫ف‬
sha‫ف‬huitarinënquëma‫ف‬. inapochachin yonquirinquëma‫ف‬.
10ॸAristarconta‫ف‬isëquë ya‫ف‬huërarin. 15ॸImapisopita Naotisiaquë
Quisocristo imarinso marë‫ف‬tashinan ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬sha‫ف‬huitoco‫ف‬noya

pëiquë po‫ف‬mopi anta‫ف‬. Inanta‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬. Ninpasënta‫ف‬yonquirahuë.
rinquëma‫ف‬. “Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬noya Ina pëinënquë imapisopita
ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬,” itërinco. Ni‫ف‬ton, niyontonpi. Inapitanta‫ف‬sha‫ف‬huitoco‫ف‬
sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. Marconta‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ noya ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬. 16ॸIso quirica
rinquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬Pirnapi quëmopinën. nontoco‫ف‬ya‫ف‬ipi imapisopita nataina‫ف‬.
Nani sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Canpitataquë Ina quëran Naotisiaquë a‫ف‬patoco‫ف‬
pa‫ف‬pachin, noya nontoco‫ف‬, a‫ف‬caco‫ف‬, imapisopita nonchina‫ف‬. Inapitanta‫ف‬
tënahuë. 11ॸQuisosonta‫ف‬ֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬ nisha ninshitato, a‫ف‬patërahuë. Ina
quëma‫ف‬. Costo itopi anta‫ف‬. “Noya quiricanta‫ف‬canpitari nontoco‫ف‬.
ya‫ف‬huëco‫ف‬,” itërinquëma‫ف‬. Inapitaso‫ف‬ 17ॸArquipo pënënco‫ف‬. “Sinioro nani
Cotio piyapi‫ف‬sa‫ف‬niponaraihuë‫ف‬, acorinquën nanamën a‫ف‬chinacaso

Quisocristo imasapi. Ca pochin marë‫ف‬. Ama chirotonhuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi
a‫ف‬chinapi a‫ف‬napitanta‫֤ف‬ΎѸřȍӕř͑ҡΎ͑ř͑‫ڏ‬ nanamën noya a‫ف‬chintëquë‫ف‬,” itoco‫ف‬.
quë ya‫ف‬conacaiso marë‫ف‬. Ina marë‫ف‬noya 18ॸCa Paonoco na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗф͑‫ڏ‬
cancantërahuë. Inapitaso‫ف‬Ëȍɗ͑ɗË͑Ë‫ڏ‬ quëma‫ف‬. Caora imirahuë quëran isoíchin

ninaco. A‫ف‬napita Cotioro‫ف‬saso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ ninshitaranquëma‫ف‬. Tashinan pëiquë
huë‫ف‬co catahuarinacohuë‫ف‬. 12ॸIpapëф‫ڏ‬ ya‫ف‬huarahuë. Ama naniantocosohuë‫ف‬.
sënta‫ف‬yonquiarinquëma‫ف‬, canpitataquë Yosë noya catahuainquëma‫ف‬. Nani
ya‫ف‬huërinso‫ف‬. Inanta‫ف‬Quisocristo ninshitëranquëma huachi.
natëton, noya nanan a‫ف‬chinarin. Nani Paono
Paonori Tisaronicaquë ya‫ف‬huëpisopita
ninshitërinso‫ف‬
poa‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, ya‫ف‬ipi cancanëma quëran

Imapisopita yonquiaton, natërama‫ف‬. Ina nicatoi, “Tëhuënchachin
nanan a‫ف‬patërinso‫ف‬ Yosëri huëntonënquë aya‫ف‬conin huachi,”
1
1ॸI‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. æЬΎ͑ΎËΎ͑ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬ tënai. Canpitataquë ya‫ف‬huapoi, noya imarai
ranquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Yosë imaramasopita canpitanta‫ف‬noya imacamaso marë‫ف‬.
Tisaronicaquë ya‫ف‬ȍӕřф̲ѸΎЙɗҡ͑ɗ͑Ѹȍɗҡф͑‫ڏ‬ 6ॸIna marë‫ف‬aparësitopirinacoihuë‫ف‬,
quëma‫ف‬. ¿Noya ya‫ف‬huarama‫ ?ف‬Noya ya‫ف‬huarai noya cancantërai. Canpitanta‫ف‬Yosë

quiyanta‫ف‬. Siripano, Timotio, inapitanta‫ف‬ nanamën noya natanama‫ف‬. Imaramaso
isëquë ya‫ف‬huapi. Inapitaro‫ف‬coi nanan marë‫ف‬aparësitopirinënquëmahuë‫ف‬,
a‫ف‬patarainquëma‫ف‬. Canpitanta‫ف‬Tata Yosë Ispirito Santo catahuarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton,
chinotatoma‫ف‬, Sinioro Quisocristo imarama‫ف‬. nóya cancantërama‫ف‬. Quiya pochin
Yosë noya catahuainquëma‫ف‬. kѸ͑ΎË͑Ëɗ͑‫ڏ‬ cancantatoma‫ف‬, Ëȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
quëma‫ف‬. Quisocristonta‫ف‬catahuainquëma‫ف‬ rama‫ف‬. Nonanpatamacoi, Quisocristo
noya cancantacamaso marë‫ف‬, tënahuë. chachin nonanarama‫ف‬. 7ॸParëѸɗҡЙΎ̲ф‫ڏ‬
huë‫ف‬, co a‫ف‬poramahuë‫ف‬. Nóya imarama‫ف‬
Cancanëna quëran huarë‫ف‬imapiso‫ف‬ ni‫ف‬ton, a‫ف‬napita imapisopitanta‫ف‬
2,3ॸNani tahuëri canpita marë‫ف‬Yosë natantopi. “Ma noya cancantopi
nontërai. Tata Yosë natëtoma‫ف‬, noya ninama‫ف‬. inapitaso‫ف‬. Ina pochin Quisocristo
Ninosoroatoma‫ف‬, na‫ف‬con nicatahuarama‫ف‬. imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” topi. Ya‫ف‬ipi
“Sinioro Quisocristo co onporonta‫͑͑ف‬ɗ͑ҡ‫ڏ‬ Masitonia parti, Acaya parti, inaquëpita
rinpoahuë‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, chiniquën cancantë napopi. 8ॸNoya imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi
rama‫ف‬. Napoaton yonquiatëinquëma‫ف‬, Tata ina parti Yosë nanamën natanpi.
Yosë nontërai. “Ma noya, Tata, catahuaran Naporahuaton, “Yosë noya natërapi
ni‫ف‬ton, cancanëna quëran huarë‫ف‬ɗ̲Ѹфɗ͑ř͑‫ڏ‬ huachi,” topi. Ya‫ف‬ipi parti nahuinin. Co
quën. Ina marë‫ف‬Yosparinquën itërainquën,” quiyari sha‫ف‬huitopiraihuë‫ف‬, ya‫ف‬ipiya
tënai, Yosë nontatoi. 4ॸTata Yosë na‫ف‬con nitotopi. 9ॸCanpita naporama‫ف‬: “Paono
nosororinquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ina nohuanton, ni‫ف‬quihuachincoira, noya a‫ف‬chintërincoi.
huëntonënquë chachin ya‫ف‬conama‫ف‬. Noya natanatoi, a‫ف‬naroachin natërai.
5ॸQuisocristo nanamën Mamanshi a‫ف‬porahuatoi, Tata Yosëichin
a‫ف‬chintohuatëinquëmara, co topinan quëran chinotërai. Ina imarai huachi. Yosëso‫ف‬
a‫ف‬chintërainquëmahuë‫ف‬. Ispirito Santo nanpirarin. Inasáchin chinotacaso‫ف‬
chachin catahuarincoi a‫ف‬china‫ف‬huaiso‫ف‬. ya‫ف‬huërin,” tënama‫ف‬, natantërai. 10ॸIna
Canpitanta‫ف‬catahuarinquëma‫ف‬noya chinotatoma‫ف‬, hui‫ف‬nin chachin
natanacamaso marë‫ف‬. “No‫ف‬tëquën nontëфɗ͑‫ڏ‬ ninarama‫ف‬. Canpoa marë‫ف‬Quisocristo
429
1ҽľѸ́Ύ͑ɗËľ͑ѸľѸॷ1ٍॷ2 430
chiminin. Ina quëф֤͑ΎѸřфɗ͑͑Йɗҡ͑‫ڏ‬ raihuë‫ف‬, co ina yonquiraihuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi

tarin. A‫ف‬na tahuëri inapa quëran cancanëhuëi quëran nosororainquëma‫ف‬.
o‫ف‬mantahuachin, nicha‫ف‬ësarinpoa 9ॸCanpitataquë ya‫ف‬huasocoi, chiniquën
huachi. Co imapisopitasohuë‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ sacatatoi, a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. Tahuërirë

huë‫ف‬Tata Yosëri no‫ف‬huiton, ana‫ف‬intarin, chachin tashirë chachin sacatërai ama
parësitopiquë a‫ف‬pararin huachi. topinan ma‫ف‬sha ma‫ف‬paca‫ف‬huainquëmaso
marëhuë‫ف‬. Quiyaora sacatonëhuëi quëran
Paonori noya a‫ف‬chintërinso‫ف‬ coshatërai. Naporahuatoi,
2
1ॸCanpitataquë ya‫ف‬huapoi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. Co ina naniantëф̲‫ڏ‬
topinan quëran huë‫ف‬, tënahuë.
a‫ف‬chintërainquëmahuë‫ف‬, nitotërama‫ف‬.
2ॸPiriposëquë a‫ف‬chintopiraihuë‫ف‬, inaquë Quisocristo imapiso marë‫ف‬parësitopiso‫ف‬
tëhuarinacoi. No‫ف‬huitonacoi, chiniquën 10ॸNo‫ف‬tëquën Yosë natëtoi, noyasáchin
aparësitopirinacoihuë‫ف‬, canpitataquë ninai. Co manta‫ف‬onpotërainquëmahuë‫ف‬.
canconpatëira, co të‫ف‬huaraihuë‫ف‬. “Yosë Ya‫ف‬ipi imaramasopita ni‫ف‬namacoi.
catahuarincoi,” ta‫ف‬toi, Quisocristo Yosënta‫ف‬ni‫ف‬nincoi. 11ॸQuëmapi hui‫ف‬nin
nanamën a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. A‫ف‬napita Ëȍɗ͑ɗË͑Ë͑ɗ͑ѸΎЙΎËȍËȍɗ͑Ëȍɗ͑ɗË͑‫ڏ‬
no‫ف‬huipirinacoihuë‫ف‬, Ëȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ canainquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬oshaquë
toi, pënënárainquëma‫ف‬. 3ॸCo nonpin nanan ran pënënainquëma‫ف‬. A‫ف‬naya
a‫ف‬chintërainquëmahuë‫ف‬. Co canaca‫ف‬huaiso a‫ف‬nayanquëma‫ف‬nontërainquëma‫ف‬
marë‫ف‬a‫ف‬chintërainquëmahuë‫ف‬. Co pi‫ف‬pian chiniquën cancantacamaso marë‫ف‬.
tëranta‫ف‬nonpintërainquëmahuë‫ف‬. 4ॸYosë 12ॸ“Yosë imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, noyasáchin
chachin acorincoi nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaiso nico‫ف‬noya ni‫ف‬inquëma‫ف‬,” itërainquëma‫ف‬.

marë‫ف‬. “No‫ف‬tëquën a‫ف‬chinapona‫ف‬,” ta‫ف‬ton, Ina acorinquëma‫ف‬huëntonënquë
a‫ف‬parincoi. Napoaton co piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya ya‫ف‬conacamaso‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri
nicainacoiso marë‫ف‬a‫ف‬chinaihuë‫ف‬. Yosë noya ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬quëpantahuachinquëma‫ف‬,
nicaincoiso marë‫ف‬a‫ف‬chinárai. Ya‫ف‬ipi noya noya ya‫ف‬huëcontarama huachi.
yonquirëhuasopita nitotërin. Ma‫ف‬marësona 13ॸYosë nanamën
sacatërëhuasonta‫ف‬nitotërin. 5ॸCo a‫ف‬chintohuatëinquëmara, noya natanama‫ف‬.

nonpinta‫ف‬huainquëmaso marë‫ف‬noyasha “Co piyapi yonquirinso‫ف‬
nontërainquëmahuë‫ف‬. Co ma‫ف‬sha a‫ف‬chintërinpoahuë‫ف‬. Yosë nanamën chachin
canaca‫ف‬huaiso marë‫ف‬ a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬,” tënama‫ف‬. Tëhuënchachin
a‫ف‬chintërainquëmahuë‫ف‬. Co manta‫ف‬ Yosë nanamën ni‫ف‬ton, ina natëhuatama‫ف‬,
nonpintërainquëmahuë‫ف‬. Yosë ni‫ف‬sárincoi, nanamën quëran anoyacancantarinquëma‫ف‬.
no‫ف‬tëquën nontërainquëma‫ف‬. 6,7ॸQuisocristo Ina marë‫ف‬nani tahuëri “Yosparinquën,”
a‫ف‬parincoi ni‫ف‬ton, chiniquën nanan itërai Yosë. 14ॸIraca Cotia parti na‫ف‬a
quëtërincoi. Napoaponahuë‫ف‬, co chiniquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬Quisocristo imatona‫ف‬, Yosë
nontërainquëmahuë‫ف‬. Co inso tëranta‫ف‬ natëpi huachi. A‫ف‬napita Cotioro‫ف‬sariso‫ف‬
hua‫ف‬an pochin camairaihuë‫ف‬natëinacoiso nipirinhuë‫ف‬no‫ف‬huitona‫ف‬, chiniquën
marë‫ف‬. Oshaquëran nontërainquëma‫ف‬. aparësitopi. Iporaso‫ف‬canpitanta‫ف‬
Sanapi hua‫ف‬huinpita nosoroaton, noya parësitërama‫ف‬. Ya‫ف‬huëhuano‫ف‬sa‫ف‬ɗ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬
nocomarinso pochin quiyarimanta‫ف‬ chin aparësitërinënquëma‫ف‬. 15ॸIraca quëra
nosororainquëma‫ف‬. 8ॸNa‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎҡřɗ͑‫ڏ‬ huarë‫ف‬Cotioro‫ف‬sa‫ف‬co Yosë natëpihuë‫ف‬.
quëma‫ف‬, Yosë nanamën Iraca pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huitona‫ف‬,
a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. Ina marë‫ف‬parëѸɗҡΎЙɗ‫ڏ‬ tëpapi. Ina quëran Quisocristo chachin
431 1ҽľѸ́Ύ͑ɗËľ͑ѸľѸॷ2ٍॷ3
o‫ف‬mahuachina, inanta‫ف‬tëpaantapi. nisha yonquicamaso‫ف‬. Co ina marë‫ف‬

Quiyanta‫ف‬aparësitatonacoi, a‫ف‬parinacoi. a‫ف‬pocaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Quisocristo
Napoatona‫ف‬, co piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosoropihuë‫ف‬. imapatëhuara, aparësitërinënpoa‫ف‬. Yosë
Yosëri co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬nin. 16ॸNisha nohuanton, ina marë‫ف‬parësitarëhua‫ف‬.
piyapi‫ف‬santa‫ف‬cha‫ف‬ëcaiso marë‫ف‬ Nani nitotërama‫ف‬. 4ॸCanpitataquë
yaa‫ف‬chintopiraihuë‫ف‬, Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ËΎ͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huasocoi, sha‫ف‬huitërainquëma‫ف‬.
topihuë‫ف‬. “Ama a‫ف‬chintocosohuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, “Imarëhuaso marë‫ف‬aparësitarinënpoa‫ف‬,”
no‫ف‬huirinacoi. Ina marë‫ف‬aquë aquëtë‫ف‬ itërainquëma‫ف‬. Napotërainquëmaso
oshahuanpi. Napoaton Yosëri chiniquën pochachin iporaso‫ف‬aparëѸɗҡфɗ͑ř͑‫ڏ‬
no‫ف‬huirin. No‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin huachi. quëma‫ف‬. 5ॸNapoaton na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗҡřɗ͑‫ڏ‬
quëma‫ف‬, Timotio a‫ف‬patërainquëma‫ف‬
Paonori nicapon yapa‫ف‬ninso‫ف‬ nitota‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Sopai yanonpintë
17ॸHua‫ف‬qui miachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co rinpoa‫ف‬Yosë a‫ف‬pocaso marë‫ف‬. Minsëфɗ͑‫ڏ‬
nicapoinquëmarahuë‫ف‬, co naniantëфɗ͑‫ڏ‬ quëma‫ف‬naporini, topinan quëran
quëmahuë‫ف‬. Yonquiatëinquëma‫ف‬, na‫ف‬con a‫ف‬chinchitënquëmahuë‫ف‬. “Co huachi
chinotërai nica‫ف‬huainquëmaso marë‫ف‬. noya imamaraihuë‫ف‬,” ta‫ف‬toi, Timotio
18ॸCanpitataquë yapa‫ف‬piraihuë‫ف‬, ipora a‫ف‬patërainquëma‫ف‬.
huanta‫ف‬co nanitëraihuë‫ف‬. Ca Paonoco 6ॸIporaso‫ف‬nani huënantaton, nanan
catoro‫ف‬yapa‫ف‬pirahuë‫ف‬, sopai sha‫ف‬huitiirincoi. “Ipora huanta‫ف‬noya

ya‫ف‬copirinco ni‫ف‬ton, co nanitërahuë‫ف‬ imasapi. Inahua capini noya
paca‫ف‬huaso‫ف‬. 19ॸNa‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬ ninosoroapi,” itiirincoi. Na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
quëma‫ف‬. Imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, nóya cancantë ramacoi. Quiya pochin cancantatoma‫ف‬,
rai. Yosë ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬canpitanta‫ف‬ canpitanta‫ف‬yani‫ف‬namacoi. 7ॸInanta‫ف‬
pa‫ف‬sarama‫ف‬, tënai. A‫ف‬na tahuëri sha‫ف‬huitiirincoi. Ina natantatoi, nóya
Quisocristo o‫ف‬mantararin huachi. cancantërai. Isëquë ma‫ف‬ѸȍЙȍӕ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
Naporo‫“ف‬Quiyari a‫ف‬chintërai ni‫ف‬ton, rincoihuë‫ف‬, co ina yonquiraihuë‫ف‬. Ipora
imapi huachi,” ta‫ف‬toi, noya cancantarai. huanta‫ف‬ma‫ف‬sha onpotërinacoi. ParëѸɗҡ‫ڏ‬
20ॸCanpita yonquiatëinquëma‫ف‬, noya poirahuë‫ف‬, noya imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, noya
cancantërai. ٘͑ͅΎֆ֤ΎѸřËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ cancantarai huachi. 8ॸQuisocristo
quëma‫ف‬ni‫ف‬ton, noya imarama‫ف‬,” tënai. imamiatohuatama‫ف‬, co huachi
sëtaraihuë‫ف‬. Chiniquën cancantarai
Timotio a‫ف‬patërinso‫ف‬ huachi. 9ॸCanpita yonquiatëinquëma‫ف‬,
3
1ॸHua‫ف‬qui‫ف‬co
nanan natantëraihuë‫ف‬. nóya cancantarai. Yosë nontatoi,
“Parësitatona‫ف‬, a‫ف‬naquën “Yosparinquën, Sinioro,” itërai. 10ॸNani
yaa‫ف‬pomarai‫ف‬,” ta‫ف‬toi, na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ tahuëri tashirë chachin Yosë nontárai
rainquëma‫ف‬. Yonquirápatëinquëma‫ف‬, canpitataquë paca‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Co
napinhuë‫ف‬cancantërai. Timotio noya ya‫ف‬ipi Yosë nanamën nitochatëфф̲‫ڏ‬
catahuapirincoihuë‫ف‬. “Quiyaora Atanasë huë‫ف‬. Pahuantarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, ina
quë quëparichii,” ta‫ف‬toi, 2ॸTimotio a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬noya noya imacamaso
a‫ف‬patërainquëma‫ف‬pënëinquëmaso marë‫ف‬. marë‫ف‬, tënahuë.
Inanta‫ف‬noya imarin. Yosëri acorin 11ॸTata Yosë chachin catahuaincoi
Quisocristo nanamën a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬. onpopionta‫ف‬pa‫ف‬ii. Sinioro Quisocristo

Achinicancainquëmaso marë‫ف‬ catahuahuachincoi, pa‫ف‬Ѹфɗ͑ɗËЙΎɗ͑‫ڏ‬
a‫ف‬patërainquëma‫ف‬. 3ॸCanpitanta‫ف‬parëѸɗҡ‫ڏ‬ quëma‫ف‬. 12ॸNa‫ف‬con, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
piramahuë‫ف‬, co nohuantëraihuë‫ف‬nisha quëma‫ف‬. Inapochachin canpita capininta‫ف‬
ninosorocamaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. ٘æҡȍӕ‫ڏ‬ 8ॸCo quiyaora yonquinëhuëi quëran

quë‫ف‬, Sinioro, noya noya ninosoro‫ف‬ina‫ف‬. pënënainquëmahuë‫ف‬. Co natëȍӕҡ̲‫ڏ‬
Ya‫ف‬ipi piyapi nosoro‫ف‬ina‫ف‬,” itërahuë, huë‫ف‬, Yosë chachin co natëaramahuë‫ف‬.
Yosë nontato. 13ॸͮΎֆ͑ɗ͑ΎѸΎфΎȍӕ‫ڏ‬ Ina nohuanton, Ispirito Santo
tama‫ف‬, тӕɗѸΎËфɗѸҡΎËȍɗ͑ɗË͑Ë͑фɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬noya nicahuaso
quëma‫ف‬noyasachin nicacamaso‫ف‬. marë‫ف‬. Inaso‫ف‬noyasáchin ninin.
Catahuahuachinquëma‫ف‬, noyapiachin 9ॸImaramasopita capini, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya
cancantarama huachi. Ina quëran ninosoroco‫ف‬. Nani nitotërama‫ف‬ni‫ف‬ton, co

Quisocristo o‫ف‬mantahuachin, Yosë noya aquëtë‫ف‬sha‫ف‬huita‫ف‬huanquëmaso‫ف‬
ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬ipi ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosë chachin cancanë
piyapinënpitarë chachin o‫ف‬mantararin maquë anitotërinquëma‫ف‬ninosorocaso‫ف‬.
huachi. 10ॸNani imapisopita nosoroarama‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
Masitonia parti ya‫ف‬huëpisopita aquë

Yosëri noya ni‫ف‬ninsopita ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, тӕɗѸΎËфɗѸҡΎɗ̲ЙËȍɗ‫ڏ‬
4
1ॸQuisocristo nanan quëtërincoi nara, nosororama‫ف‬. Iporaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
ni‫ف‬ton, apira, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pënë͑фɗ͑‫ڏ‬ na‫ف‬con na‫ف‬con ninosoroco‫ف‬, tënai. 11ॸNani
quëma‫ف‬. Iraca pënënainquëma‫ف‬noya tahuëri yonquico‫ف‬sano ya‫ف‬huëcamaso
nicacamaso marë‫ف‬. “Noya nipatama‫ف‬, marë‫ف‬. Ama topinan ya‫ف‬huëcosohuë‫ف‬.
Yosë noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬,” Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬noya sacatoco‫ف‬ama
itërainquëma‫ف‬, natëramacoi. Iporaso‫ف‬ pahuanchinquëmasohuë‫ف‬. Iraca
aquë aquëtë‫ف‬natëtatoma‫ف‬, noyasáchin inachachin pënënainquëma‫ف‬. 12ॸʊ͑ЙΎ‫ڏ‬
nico‫ف‬, tënahuë. huatama‫ف‬, noya ya‫ف‬huarama‫ف‬. Co
2ॸSinioro Quisocristo a‫ف‬chintërincoiso imapisopitahuënta‫ف‬noya
chachin sha‫ف‬huitërainquëma‫ف‬, ni‫ف‬sarinënquëma‫ف‬. Napohuatama‫ف‬, co
natanama‫ف‬. 3ॸYosë nohuantërin manta‫ف‬pahuantarinquëmahuë‫ف‬. Co
noyasáchin nicacaso‫ف‬. Ama pi‫ف‬pian topinan ma‫ف‬patacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
tëranta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, monshihuancosohuë‫ف‬.
4ॸSanapi nohuantohuatama‫ف‬, ama Quisocristo o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri
monshitocosohuë‫ف‬. Nitatoma‫ف‬, noya 13ॸNanpiantacasonta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
sa‫ف‬aco‫ف‬. Yosë yonquiatoma‫ف‬, noya a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬, nitotoco‫ف‬. Quisocristo
ichiya‫ف‬huëco‫ف‬. Nani sa‫ف‬apatama‫ف‬, imarëhuasopita chiminpatëhua‫ف‬,
inasáchin yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. nanpiantarihua huachi. Ya‫ف‬huërë‫ف‬co
5ॸA‫ف‬naquën co Yosë nohuitatonahuë‫ف‬, imapisopitasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, quë̲ΎЙɗ‫ڏ‬
ichihuë‫ف‬ëcaisoachin yonquiatona‫ف‬, nën chiminpachinara, sëtopi. “Co
a‫ف‬naroachin mapi. Ama inapita pochin onporonta‫ف‬quënantarihuahuë‫ف‬,”
cancantocosohuë‫ف‬. Tëhuënchachin ta‫ف‬tona‫ف‬, sëtápi. Ama inapita pochin
nosoroatoma‫ف‬, maco‫ف‬. 6ॸA‫ف‬na quëmapi sëtacaso marëhuë‫ف‬canpitaso‫ف‬
sa‫ف‬in ama së‫ف‬huacosohuë‫ف‬. Ama ina a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. 14ॸQuisocristoso‫ف‬
pochin ni‫ف‬toma‫ف‬, nonpintocosohuë‫ف‬. chimimiataponahuë‫ف‬, nanpiantarinso‫ف‬
Së‫ف‬huahuatama‫ف‬, Yosë no‫ف‬tëquën nitotërëhua‫ف‬. Inapochachin Quisocristo
ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. Co naniantarinhuë‫ف‬ imapisopita chimimiatapirinahuë‫ف‬,
ana‫ف‬intinquëmaso‫ف‬. Iraca inachachin Yosëri ananpitantarin huachi.
chiniquën pënënainquëma‫ف‬. 7ॸCo Yosë Quisocristo isoro‫ف‬paquë
nohuantërinhuë‫ف‬oshahuanacaso‫ف‬. o‫ف‬mantahuachin, ananpitantarin inarë‫ف‬
Acorinpoa‫ف‬Yosë pochin cancantacaso‫ف‬. pantacaso marë‫ف‬.
15ॸQuisocristo o‫ف‬mantahuachin, co huë‫ف‬pachina, apa‫ف‬yaninpo‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬

nanpirëhuasopitaráchin pantarihuahuë‫ف‬. chin Quisocristoso‫ف‬a‫ف‬nanaya
Chiminpisopita‫ف‬ton nanpiantarapi. o‫ف‬mahuachin, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Sinioro sha‫ف‬huitërinpoaso chachin pa‫ف‬yanapona huachi. Canpitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. 16ॸSiniorori chachin huë‫ف‬o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri ninaarama‫ف‬.
nontahuachin, nanpiantarapi. ͮЙΎф‫ڏ‬ Nanihuachin, co pa‫ف‬yanaramahuë‫ف‬.
huaton, anquëni hua‫ف‬ani përasarin. Yosë 5ॸQuisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, hui‫ف‬nin
cornitanën pihuirarin. Naporo‫ف‬inapa pochin Yosë ni‫ف‬ninquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬

quëran Quisocristo o‫ف‬mantararin imarëȍӕѸΎЙɗҡËΎҡѸȍɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
imarëhuasopita macainpoaso marë‫ف‬. tërëhuahuë‫ف‬. Tahuëri pochin cancantërë
Chiminpisopita‫ف‬ton nanpiantarapi. 17ॸIna hua‫ف‬. 6ॸNapoaton o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri
quëran nanpirëhuasopitarë‫ف‬quënpoa‫ف‬ yonquiatëhua‫ف‬, noya ninahua‫ف‬.
chistoro‫ف‬ya‫ف‬huërinquë quëpantarinpoa‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬huë‫ف‬řфřѸΎЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
Inaquë Sinioro nacapiarihua huachi. tona‫ف‬, co ayaro‫ف‬tahuëri yonquipihuë‫ف‬.
Inarë‫ف‬quënpoa‫ف‬ya‫ف‬huëmiatarihua Canpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬no‫ف‬tëquën
huachi. 18ॸO‫ف‬macaso‫ف‬ҡȍӕřфɗֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ yonquiatëhua‫ف‬, sano cancantahua‫ف‬.
toma‫ف‬, nisha‫ف‬huitoco‫ف‬noya cancantacaso 7ॸYahuë‫ف‬ëpatëra, tashi‫ف‬huë‫ف‬ërë‫ف‬.
marë‫ف‬. Ama sëtacaso marëhuë‫ف‬ina Yano‫ف‬pihuatëra, tashi‫ف‬no‫ف‬pirë‫ف‬.

pochin niachinicancanco‫ف‬. Inapochachin co imapisopitahuë‫ف‬tashi
pochin cancantatona‫ف‬, co manta‫ف‬
O‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri yonquia‫ف‬ahua‫ف‬ yonquipihuë‫ف‬. 8ॸCanpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
5
1ॸOnporosona o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri tahuëri pochin cancantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
nimara. Co, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ina Napoaton noya yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. Yosë
a‫ف‬chintaranquëmahuë‫ف‬. Co insonta‫ف‬ imamiatahua‫ف‬, sopai minsëhuachinpoa‫ف‬.
nitotërinhuë‫ف‬. Onporoso‫ف‬nimara. Co Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Inimicoro‫ف‬sa‫ف‬
nitotërëhuahuë‫ف‬. 2ॸIraca huë‫ف‬pachinara, sontaro‫ف‬sa‫ف‬co topinan
sha‫ف‬huitërinpoaso‫ف‬nani nitotërama‫ف‬. Co pa‫ف‬pihuë‫ف‬. Coton hua‫ف‬na quëran nininso‫ف‬
nitotasoihuë‫ف‬, o‫ف‬mantararin. Ni‫ف‬co‫ف‬, a‫ف‬mopi. Casco hua‫ف‬na quëran nininso‫ف‬
iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Yono tashi‫ف‬co hua‫ف‬anën yancopi ama inimicori ohuanacaso
nitotasohuë‫ف‬, ihuatona‫ف‬pi pëiquë marëhuë‫ف‬. Noya nitapahuachina‫ف‬, co
ya‫ف‬conin. Inapochachin a‫ف‬nanaya inimicori minsërinhuë‫ف‬. Hua‫ف‬na
Quisocristo o‫ف‬mantararin. 3ॸæΎɗ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬ a‫ف‬mopiso pochin canpoanta‫ف‬Yosë
pitasohuë‫ف‬o‫ف‬macaso‫ف‬ҡȍӕřфɗËΎֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ natëahua‫ف‬catahuainpoa‫ف‬. Ina
pihuë‫ف‬. “Noya ya‫ف‬huarëhua‫ف‬, co manta‫ف‬ natëtëhua‫ف‬, noya ninosoroa‫ف‬ahua‫ف‬. “Yosë
onpoarihuahuë‫ف‬,” topirinahuë‫ف‬. a‫ف‬paiarinpoa‫ف‬. O‫ف‬mahuachin, noyá
A‫ف‬nanaya ayaro‫ف‬tahuëri naniarin nicha‫ف‬ësarinpoa huachi,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, noya
huachi, co cha‫ف‬ësapihuë‫ف‬. Sanapi imahua‫ف‬. Inapohuatëhua‫ف‬, ֤ΎѸřËҡȍӕ‫ڏ‬
yahuaihuachina, onporosona iquitacaso‫ف‬ rinpoa‫ف‬, co sopai minsëarinpoahuë‫ف‬.
co nitotërinhuë‫ف‬. A‫ف‬nanaya iquitërin. 9ॸAyaro‫ف‬tahuërinta‫ف‬co Yosë
Inapochachin a‫ف‬nanaya ayaro‫ف‬tahuëri ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬. Sinioro Quisocristo

naniarin huachi. Yosëri ana‫ف‬intarin imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, nicha‫ف‬ësarinpoa
huachi. 4ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co tashi huachi. Ina nohuanton, cha‫ف‬ësarëhua‫ف‬.
pochin cancantëramahuë‫ف‬. O‫ف‬macaso‫ف‬ 10ॸCanpoa marë‫ف‬inaso‫ف‬chiminin.
tahuëri nanihuachin, co A‫ف‬naquënpoa‫ف‬nanpiarëhua‫ف‬,

pa‫ف‬yanaramahuë‫ف‬. Ihuatona‫ف‬pi a‫ف‬nanaya a‫ف‬naquënpoa‫ف‬chiminarihuarahuë‫ف‬,
1ҽľѸ́Ύ͑ɗËľ͑ѸľѸॷ5 434
o‫ف‬mahuachin, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬quëЙ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬ 19ॸIspirito Santo
poa‫ف‬. Inarë‫ف‬quënpoa‫ف‬ya‫ف‬huëmiatarihua ya‫ف‬coancantërinquëma‫ف‬. Cancanëmaquë

huachi. 11ॸNapoaton nani tahuëri nontohuachinquëma‫ف‬, a‫ف‬naroachin
nicatahuaco‫ف‬chiniquën cancantacamaso natëco‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Pën noya orotohuachina,
marë‫ف‬. O‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri yonquiatoma‫ف‬, noya napëntërë‫ف‬. Inapochachin Ispirito
na‫ف‬con ninontoco‫ف‬noya noya Santo yacatahuarinpoa‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
imacamaso marë‫ف‬. Noya nicatahuarama‫ف‬. caso marë‫ف‬. Ama pën atacopirëso pochin
Ipora huanta‫ف‬niachinicancanco‫ف‬. ina naniantocosohuë‫ف‬. 20ॸYosë nanamën
a‫ف‬chintohuachinënquëma‫ف‬, ama tëȍӕËΎ‫ڏ‬
Piquëran huarë‫ف‬pënëninso‫ف‬ sohuë‫ف‬, noya natanco‫ف‬. 21ॸNi‫ف‬cona,
12ॸAnsiano‫ف‬sa‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nonpintochinënquëma‫ف‬.
tënahuë. Sinioro nohuanton, ansiano A‫ف‬naquën “No‫ف‬tëquën
ya‫ف‬conpi pënënainquëmaso marë‫ف‬. Co a‫ف‬chintaranquëma‫ف‬,ٚɗҡΎȍӕËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬
chirotonahuë‫ف‬, a‫ف‬chintarinënquëma‫ف‬, quëma‫ف‬, ama a‫ف‬naroachin natëcosohuë‫ف‬.
pënënarinënquëma‫ف‬. Napoaton noya ni‫ف‬co‫ف‬. “Inaora yonquinën quëran a‫ف‬chinarin
13ॸNa‫ف‬con catahuarinënquëma‫ف‬noya noya nimara,” ta‫ف‬toma‫ف‬, no‫ف‬tëquën yonquico‫ف‬.
Yosë imacamaso marë‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ Yosë nanamënsáchin natëcaso‫ف‬
toma‫ف‬, noya yonquirapico‫ف‬. Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬ ya‫ف‬huërin. 22ॸCo noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲‫ڏ‬
noya nini‫ف‬toma‫ف‬, ya‫ف‬huëco‫ف‬. sopita a‫ف‬poco‫ف‬. Ama pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬ina
14ॸCanpita capini, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pochin yonquicosohuë huachi.
nipënënco‫ف‬. A‫ف‬naquën co yasacatëфɗ͑‫ڏ‬ 23ॸYosëichin asanocancaninpoa‫ف‬. Canpita
huë‫ف‬. Inapita pënënco‫̲ف‬ËȍɗфΎɗ͑ѸΎ‫ڏ‬ marë‫ف‬ina nontarahuë noyáѸȍ͑ΎֆË͑‫ڏ‬

huë‫ف‬. A‫ف‬naquën ma‫ف‬sha onpohuachinara, canchinquëma‫ف‬. “Catahuaquë‫ف‬, Sinioro,
Yosë yananiantopi. Inapita noya ya‫ف‬ipi cancanëna quëran no‫ف‬tëquën
nontoco‫ف‬chiniquën cancanchina‫ف‬. yonqui‫ف‬ina‫ف‬. Ya‫ف‬ipi nonëna quëran huarë‫ف‬
A‫ف‬naquën pi‫ف‬pian sopai yanatërin. noyasáchin niina‫ف‬,” itërahuë. Ina quëran
Catahuaco‫֤̲ف‬ΎѸř͑͑ɗ͑Ëȍɗ͑ѸΎ‫ڏ‬ Sinioro Quisocristo o‫ف‬mantahuachin, nóya
huë‫ف‬. Inapohuatama‫ف‬, ama insonta‫ف‬ ni‫ف‬sarinquëma huachi. 24ॸYosë nani
no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Oshaquëran pënënco‫ف‬. nontërinpoa‫ف‬imacaso marë‫ف‬. ȸӕř͑ҡΎ͑ř͑‫ڏ‬
15ॸA‫ف‬napita ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ quë chachin aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. No‫ف‬tëquën
quëma‫ف‬, ama yai‫ف‬huërëtocosohuë‫ف‬. Nani sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. Co onporonta‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬
tahuëri noya nontoco‫ف‬. rinpoahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, noya catahuarinpoa
No‫ف‬huipirinënquëmaonta‫ف‬, nosoroatoma‫ف‬, huachi.
catahuaco‫ف‬. Canpita capini ninosoroatoma‫ف‬, 25ॸQuiya marënta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Yosë
ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosoroco‫ف‬. nontoco‫ف‬.

16ॸAma sëtocosohuë‫ف‬. Yosë yonquiatoma‫ف‬, 26ॸʊ̲ф̲ѸΎЙɗҡËЙɗ͑ɗ͑Ύֆ͑ɗ͑ΎѸΎ‫ڏ‬
nani tahuëri noya cancantoco‫ف‬. 17ॸApira apira roatoma‫ف‬, nisë‫ف‬quëco‫ف‬.

Yosë nontoco‫ف‬. Ama a‫ف‬na tahuëri tëranta‫ف‬ 27ॸNiyontonpatama‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, iso
pahuancosohuë‫ف‬. 18ॸMa‫ف‬sha onpotopirinënquë quirica nontoco‫ف‬imapisopita nataina‫ف‬.

mahuë‫ف‬, ama sëtocosohuë‫ف‬. Nani tahuëri Sinioro nanan quëtërinco ni‫ف‬ton,
“Yosparinquën, Sinioro,” itoco‫ف‬. Ma‫ف‬sha nontoco‫ف‬ya‫ف‬ipiya nataina‫ف‬, tënahuë.
onpoapomarahuënta‫ف‬, noya cancantoco‫ف‬. 28ॸґɗ͑ɗΎфΎтӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎѸΎфΎҡř͑‫ڏ‬
“Inanta‫ف‬, Sinioro, noya,” itoco‫ف‬. Quisocristo quëma‫ف‬, catahuainquëma‫ف‬. Nani ninshitë

imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, ina pochin cancantacaso‫ف‬ ranquëma huachi.
Yosë nohuantërin. Paono
Paonori Tisaronicaquë ya‫ف‬huëpisopita
ninshitantarinso‫ف‬
co naniantarinpoahuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬,
Imapisopita yonquiaton, ahuantapi. Co yaa‫ف‬popihuë‫ف‬. Ma‫ف‬sha
nanan a‫ف‬patantarinso‫ف‬ onpoaponaraihuënta‫ف‬, chiniquën
1
1ॸI‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Paonoco cancantapi,” itërai. Quiyaso‫ف‬
ninshitaranquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Yosë a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, noya
imaramasopita Tisaronicaquë imaramaso marë‫ف‬nóya cancantërai.
ya‫ف‬huëramasopita ninshitaranquëma‫ف‬. 5ॸCanpitanta‫ف‬nanamën a‫ف‬chinacamaso
¿Noya ya‫ف‬huarama‫ف‬canpitanta‫?ف‬ marë‫ف‬parësitërama‫ف‬. Noya ahuantë

Quiyanta‫ف‬noya ya‫ف‬huarai. Siripano, rama‫ف‬ni‫ف‬ton, “Tëhuënchachin Yosë
Timotio, inapitanta‫ف‬isëquë ya‫ف‬huapi. catahuarinquëma‫ف‬,” tënai. Inaso‫ف‬
Inapitaro‫ف‬coi nanan a‫ف‬patarainquëma‫ف‬. no‫ف‬tëquën yonquirinpoa‫ف‬. ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
Tata Yosë natëtoma‫ف‬, Sinioro ton, ipora parësitërëhua‫ف‬noya noya
Quisocristo imarama‫ف‬. Huëntonënquë cancantahuaso marë‫ف‬. Ina quëran noya
chachin aya‫ف‬coninpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, “Tata” ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬
itërëhua‫ف‬. 2ॸIna catahuainquëma‫ف‬. quëpantarinpoa huachi.
Asanocancainquëma‫ف‬. ґɗ͑ɗΎфΎтӕɗѸΎËфɗѸ‫ڏ‬ 6ॸIporaso‫ف‬a‫ف‬napita no‫ف‬huirinënquëma‫ف‬.
tonta‫ف‬catahuainquëma‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ Aparësitapirinënquëmahuë‫ف‬, a‫ف‬na

camaso marë‫ف‬, tënahuë. tahuëri Yosëri no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin
huachi. Co naniantarinhuë‫ف‬.
Oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intarinso‫ف‬ “Oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intacaso‫ف‬
3ॸIracaYosë nontërama‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin,” tënin. 7ॸQuisocristo
tinquëmaso marë‫ف‬. Quisocristo imarama‫ف‬ o‫ف‬mantahuachin, co huachi parëѸɗҡф‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, anoyacancantërinquëma‫ف‬. mahuë‫ف‬. Noya ya‫ف‬huarama huachi.
Iporaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya noya Quiyanta‫ف‬ipora aparësitapirinacoihuë‫ف‬,
imasarama‫ف‬. Cancanëma quëran huarë‫ف‬ naporo‫ف‬ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬imarëhuasopita
ina natërama‫ف‬. Na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑͑ɗ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ nóya cancantarihua huachi. Inaso‫ف‬inapa
rama‫ف‬ni‫ف‬ton, ͑͑ɗҡȍӕřфɗ֤٘ΎѸЙфɗ͑‫ڏ‬ quëran o‫ف‬mantararin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
quën,” itërai Yosë. Ina na‫ف‬ËΎ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬ ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬o‫ف‬mararin ni‫ف‬ton, pën
rinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, “Yosparinquën, nënënënëtarinso pochin ya‫ف‬noarin.
Sinioro,” itacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ina Yosë Chiniquën nanantatona‫ف‬, anquëniro‫ف‬sarë
nohuantërin. 4ॸYa‫ف‬ɗЙɗЙфҡɗ֤ΎѸřɗ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬ chachin o‫ف‬mantararin.
pita sha‫ف‬huitërai. “Tisaronicaquë 8ॸO‫ف‬mantarahuaton, ËΎ֤ΎѸř͑ΎȍӕɗҡΎЙɗ‫ڏ‬
ya‫ف‬huëpisopita noya imasapi. Imapiso sopitahuë‫ف‬ana‫ف‬intarin huachi. Co

marë‫ف‬na‫ف‬con aparësitopirinahuë‫ف‬, “Yosë Quisocristo nanamën natëpihuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
435
chiniquën ana‫ف‬intarin huachi. nitotopihuë‫ف‬. “O‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri nani

9ॸNo‫ف‬tëquën ana‫ف‬intaton, parësitopiquë nanirin huachi,” itohuachinquëma‫ف‬, ama
a‫ف‬pararin huachi. Aquë a‫ف‬pahuachin, pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. Ama nisha nisha
chiniquën parësitomiatapi huachi, co yonquicosohuë‫ف‬. A‫ف‬naquën tapon: “Cari
cha‫ف‬ësapihuë‫ف‬. Inatohua‫ف‬paatona‫ف‬, co ninorahuë. O‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri nani
onporonta‫ف‬Quisocristo nohuitapihuë nanirin,” itohuachinquëma‫ف‬, ama
huachi. Inaso‫ف‬Ëȍɗ͑ɗËȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡ‫ڏ‬ natëcosohuë‫ف‬. A‫ف‬nanta‫ف‬tapon: “Nanirin
ton, noyasachin niponahuë‫ف‬, inapitaso‫ف‬ mini. Paono chachin naponinshitëфɗ͑‫ڏ‬
co onporonta‫ف‬quënantapihuë‫ف‬. coi,” itopirinquëmahuë‫ف‬, ama ina
10ॸO‫ف‬mantahuachin, imarëhuasopitaso‫ف‬ natëcosohuë‫ف‬. 3ॸNi‫ف‬ËΎ͑͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬
quënanarihua‫ف‬. “Ma noyacha quëma‫ف‬. Co‫ف‬huara Quisocristo
Quisocristoso paya. Anoyacancantëфɗ͑‫ڏ‬ o‫ف‬mayatërasohuë‫ف‬, notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
poa‫ف‬. Inasáchin ya‫ف‬ipiya chinochina‫ف‬,” Yosë a‫ف‬poapi. Co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬
tosarëhua‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬imarëhuasopita yanatërapihuë‫ف‬. Naporo‫ف‬a‫ف‬na quëmapi
napoarëhua‫ف‬. A‫ف‬chintohuatëinquëmara, ya‫ف‬huapon. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonpintarin
canpitanta‫ف‬natërama‫ف‬ni‫ف‬ton, inaquë ama Yosë imacaiso marëhuë‫ف‬. Pa‫ف‬pi co
noya ya‫ف‬huëcontarama‫ف‬. noyahuë‫ف‬nisarin. Sopairi noyá
11ॸNapoaton nani tahuëri canpita ya‫ف‬coancantërin ni‫ف‬ton, chiniquën
marë‫ف‬Yosë nontërai. ٘тӕř̲͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ayaro‫ف‬tahuëri
ton, Sinioro, imarinënquën. Ni‫ف‬ton, Yosëri ana‫ف‬intaton, parësitopiquë
catahuaquë‫ف‬noyasáchin niina‫ف‬. Noya a‫ف‬pararin huachi. 4ॸInaso‫ف‬Yosë inimicotë
noya yaimarinënquën ni‫ف‬ton, Ëҡȍӕ‫ڏ‬ rin. “Ama Yosë chinotocosohuë‫ف‬. Ama
quë‫ف‬noyapiachin cancanchina‫ف‬. manta‫ف‬yonquicosohuë‫ف‬. Casáchin
Quiyaora co nanitëraihuë‫ف‬. Quë̲Ѹ‫ڏ‬ natëco. Yosë ya‫ف‬huërëtarahuë huachi,”
chin, Sinioro, ananitaparancoi. æҡȍӕ‫ڏ‬ itarin. Yosë chinotopiso pëiquë chachin
quë‫ف‬ya‫ف‬ipi cancanëna quëф͑͑ҡřɗ͑ř͑‫ڏ‬ huënsëapon piyapi‫ف‬sari chinotacaiso
quën,” itërahuë, Yosë nontato. Noya marë‫ف‬. Pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬nisarin.
nipatama‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinquëma Chiniquën nanantaton, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
huachi. 12ॸIna quëran a‫ف‬napitanta‫ف‬ yacamaiapon.
nicatënquëma‫ف‬, “Ma noyacha 5ॸCanpitataquë ya‫ف‬huapo, nani
Quisocristo ni‫ف‬ton, ina imatona‫ف‬, noya sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Ina yonquico‫ف‬.

nisapi paya,” tosapi. Canpitanta‫ف‬ 6ॸTahuëri nanihuachin, ina quëmapi
Quisocristo nohuitërama‫ف‬ni‫ف‬ton, noya huë‫ف‬sarin huachi. Yosë inimiconën

noya cancantarama huachi. Yosë inaso‫ف‬. Yosë nohuanton, macarisona
chachin nosoroatënquëma‫ف‬, Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬copiarin ni‫ف‬ton, co iporaso‫ف‬
quëma‫ف‬ina pochin cancantacamaso huë‫ف‬shatërarinhuë‫ف‬. Ina nitotërama‫ف‬. 7ॸCo
marë‫ف‬. Quisocristonta‫ف‬Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ Yosë inimiconën ya‫ف‬noyatërasohuë‫ف‬,
quëma‫ف‬. iporaso‫ف‬sopai nohuanton, na‫ف‬a
piyapi‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬nipi. Co huachi
Yosë inimiconën ya‫ف‬nocaso‫ف‬ nohuantopihuë‫ف‬Yosë natëcaiso‫ف‬.
2
1ॸApira, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri A‫ف‬naratipita nisapi. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬
pi‫ف‬pian a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Sinioro nipirinhuë‫ف‬, Yosë nohuanton,
Quisocristo o‫ف‬mantahuachin, ͑ËЙɗф‫ڏ‬ ya‫ف‬copirinso‫ف‬capa nipachin, Yosë
huatëhua‫ف‬, pantarihua huachi. inimiconën ya‫ف‬norarin huachi. 8ॸSopai
2ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co no‫ف‬tëquën nohuanton, ya‫ف‬norarin. Ya‫ف‬nohuachin,
piyapi‫ف‬sa‫ف‬aquë aquëtë‫ف‬co noyahuë‫ف‬ nicacamaso‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri

cancantapi. Inari camaihuachin, o‫ف‬mantahuachin, ina pochin ya‫ف‬noarama
notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sari natëapi huachi. huachi.
Ayaro‫ف‬tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, 15ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, chiniquën
Quisocristori ana‫ف‬intarin huachi. cancantatoma‫ف‬, ya‫ف‬ipi cancanëma

Huënarachin huënarachin quëran imaco huachi. Canpitataquë
o‫ف‬mantahuachin, minsëarin huachi. ya‫ف‬huasocoi, no‫ف‬tëquën
Topinan noncharapirinhuë‫ف‬, a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. Ina quëran quirica
ata‫ف‬huantarin huachi. Co huachi a‫ف‬patëranquëma‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑͑ɗҡΎҡË‫ڏ‬
nanitarinhuë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonpintacaso‫ف‬. maso marë‫ف‬. No‫ف‬tën nanansáchin
9ॸNipirinhuë‫ف‬, co‫ف‬huara Quisocristo imamiatoco huachi. 16ॸSinioro
o‫ف‬mayatërasohuë‫ف‬, notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Quisocristo catahuainquëma‫ف‬chiniquën
nonpintarin. Sopairi catahuarin ni‫ف‬ton, cancantacamaso marë‫ف‬. Tata Yosënta‫ف‬
nani ma‫ف‬sha nanitapaarin nicacaso‫ف‬. nosoroatonpoa‫ف‬, ͑͑ɗҡȍӕřфɗËȍɗ͑ɗË͑‫ڏ‬
Piyapi inaora co nanitërinhuë‫ف‬nicacaso‫ف‬. caninpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co huachi pa‫ف‬yanacaso
Nonpintaton, inapotarin. Piyapi‫ف‬sari ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri
ni‫ف‬pachina‫ف‬, pa‫ف‬yanapi huachi. 10ॸCo ya‫ف‬huërinquë chachin quëpantarinpoa
noyahuë‫ف‬nicaton, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ huachi. Sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co
nonpintarin. Co no‫ف‬tën nanan imapihuë‫ف‬ nonpintarinpoahuë‫ف‬. ͮΎֆֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, Yosë inimiconën natëapi, poa‫ف‬. 17ॸIna yonquiato, canpita marë‫ف‬
parësitopiquë pa‫ف‬sapi huachi. Yosë Yosë nontárahuë. “Nani tahuëriya,
nanamën nohuantopi naporini, Sinioro, catahuaquë‫ف‬Ëȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
cha‫ف‬ëitonahuë‫ف‬. 11ॸCo no‫ف‬tën nanan china‫ف‬. Achinicancanquë‫ف‬noyasachin
nohuantopihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, ֤ΎѸřфɗҡ͑͑Йɗҡ‫ڏ‬ niina‫ف‬. Onpopionta‫ف‬catahuaquë‫ف‬
rin, nonpin nanan natëapi. Sopai noyásha ninonchina‫ف‬,” itërahuë Yosë.
nohuanton, natëapi huachi. 12ॸCo
no‫ف‬tëquën yonquiatonahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ Yosë nontacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬
3
nicacaiso‫ف‬pa‫ف‬yatapi. ʊ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ 1ॸQuiya marënta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Yosë
tohuachina‫ف‬, Yosëri ana‫ف‬intarin huachi. nontoco‫ف‬nanamën noya a‫ف‬chiin
ya‫ف‬ipi parti nahuinacaso marë‫ف‬. Canpita
Yosë nohuitacaso marë‫ف‬acorinpoaso‫ف‬
natanatomacoi, noya imarama‫ف‬.
13ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, A‫ف‬napitanta‫ف‬a‫ف‬chintohuatoi, noya
imarama‫ف‬. Quisocristo nosororinquëma‫ف‬. nohuanchina‫ف‬. Canpita pochachin noya
Iraca quëra huarë‫ف‬ninotënquëma‫ف‬, Yosë imaina‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosë nontoco‫ف‬.
acorinquëma‫ف‬huëntonënquë 2ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎֆɗ̲Йɗ‫ڏ‬
ya‫ف‬conacamaso marë‫ف‬. No‫ف‬tën nanan huë‫ف‬. Pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬cancantopi.

natëhuatama‫ف‬, ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎ͑ΎֆË͑‫ڏ‬ No‫ف‬huitonacoi, yaahuërinacoi ama
cantarinquëma‫֤ف‬ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ a‫ف‬china‫ف‬huaiso marëhuë‫ف‬. Yosë nontoco‫ف‬
camaso marë‫ف‬. Ina yonquiato, Yosë nicha‫ف‬ëincoi. 3ॸTata Yosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
nontërahuë. “Ma noya, Sinioro, co onporonta‫ف‬naniantërinpoahuë‫ف‬.
inapitaso‫ف‬nicha‫ف‬ëran ni‫ف‬ton, ֤ΎѸЙфɗ͑‫ڏ‬ Achinicancaninpoa‫ف‬. Sopai yaminsëЙɗ‫ڏ‬
quën,” itërahuë, Yosë nontato. 14ॸYosë rinpoahuë‫ف‬, ina ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. æҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
nanamën a‫ف‬chintohuatëinquëmara, poa‫ف‬sopai minsëcahuaso‫ف‬. 4ॸPë͑ř͑Й‫ڏ‬
canpitanta‫ف‬imarama‫ف‬. Yosë tëinquëmara, noya natëramaco. Co
acorinquëma‫ف‬Quisocristo pochin a‫ف‬poatomahuë‫ف‬, imamiatarama‫ف‬,
2ҽľѸ́Ύ͑ɗËľ͑ѸľѸॷ3 438
tënahuë. Yosë catahuarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, huë. A‫ف‬naquëma‫ف‬co yasacatatomahuë‫ف‬,

noya imasarama‫ف‬. 5ॸ֤ΎѸřËҡȍӕɗ͑‫ڏ‬ topinan pa‫ف‬sárama‫ف‬. Topinan
quëma‫ف‬ina nosororinpoaso‫ف‬na‫ف‬con ya‫ف‬huatoma‫ف‬, a‫ف‬napitaquë apitarama‫ف‬,
yonquicamaso marë‫ف‬. kËȍɗ͑ɗË͑Ëɗ͑‫ڏ‬ natantërahuë. 12ॸSinioro Quisocristo
quëma‫ف‬тӕɗѸΎËфɗѸҡΎЙΎËȍɗ͑ȍӕ͑ҡË‫ڏ‬ nanan quëtërinco ni‫ف‬ton, pënë͑͑‫ڏ‬
maso‫ف‬. Isoro‫ف‬paquë nipon, piyapi‫ف‬sari quëma‫ف‬. Ama huachi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ina
na‫ف‬con no‫ف‬huipirinahuë‫ف‬. ͮΎֆȍӕ͑ҡ‫ڏ‬ pochin cancantocosohuë‫ف‬, tënahuë. Sano
ton, co yai‫ف‬huërëtërinhuë‫ف‬. Ma‫ف‬sha yonquiatoma‫ف‬, noya sacatoco‫ف‬pahuantë
onpoaponahuë‫ف‬, noya cancantërin rinquëmaso‫ف‬pa‫ف‬anacaso marë‫ف‬.
ni‫ف‬ton, catahuarinquëma‫ف‬canpitanta‫ف‬ 13ॸNa‫ف‬aquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya
chiniquën cancantacamaso‫ف‬. nisarama‫ف‬. Ama amitoma‫ف‬, ͑ɗѸȍË͑Ë͑‫ڏ‬

tocosohuë‫ف‬. Nani tahuëri noya nico‫ف‬.
Sacatacasonta‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬ 14ॸNani ninshitato, pënënanquëma‫ف‬. Inso
6ॸQuisocristo nanan quëtërincoi ni‫ف‬ton, tëranta‫ف‬co yanatëhuachincoihuë‫ف‬, ni‫ف‬co‫ف‬.
no‫ف‬tëquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pënënainquëma‫ف‬. Ama ina quëmapirë‫ف‬quëma‫͑ف‬ɗЙֆËΎѸΎ‫ڏ‬
A‫ف‬naquën co sacatatonahuë‫ف‬, nisha nisha huë‫ف‬oshanëna marë‫ف‬tapaina‫ف‬. 15ॸͮɗЙΎ͑‫ڏ‬
yonquipi. Yosë nanamën no‫ف‬tëquën huë‫ف‬, ama inimico pochin nicatoma‫ف‬,
a‫ف‬chintopirainquëmahuë‫ف‬, co natëфɗ͑‫ڏ‬ no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Iyaparima pochin
coihuë‫ف‬. Ama inapita noya ni‫ف‬cosohuë‫ف‬. nicatoma‫ف‬, oshaquëran pënënco‫ف‬.
Ama inapitarë‫ف‬quëma‫ف‬nipayacosohuë‫ف‬.
7ॸNani nitotërama‫ف‬noya nicacamaso‫ف‬. Asanocancaninpoaso‫ف‬
“Nonancoi,” itërainquëma‫ف‬. æ͑Йɗҡҡ‫ڏ‬ 16ॸQuisocristoichin asanocancaninpoa‫ف‬.
quë ya‫ف‬huasocoi, co quiyaso‫ف‬topinan Ina catahuainquëma‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡË‫ڏ‬
ya‫ف‬huëraihuë‫ف‬. Co chiroraihuë‫ف‬. 8ॸCo a‫ف‬na maso marë‫ف‬. Ma‫ف‬sha onpopiramahuënta‫ف‬,
piyapi cosharonën topinan nani tahuëri catahuainquëma‫ف‬ama
ma‫ف‬paraihuë‫ف‬. Nani tahuëri chiniquën pa‫ف‬yanacamaso marëhuë‫ف‬. Nani tahuëri
sacatërai. Tashirë chachin sacatërai ama noya a‫ف‬painquëma huachi.
topinan ma‫ف‬paca‫ف‬huaiso marëhuë‫ف‬. 17ॸCa Paonoco ninshitëranquëma‫ف‬.
9ॸHua‫ف‬qui‫ف‬a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, Caora imirahuë quëran isoichin ninshitë
noya topinan ma‫ف‬patacaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, rahuë. Ϙ͑ЙΎфΎѸΎ͑Ëфҡ͑ɗ͑ѸȍɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
co topinan ma‫ف‬parainquëmahuë‫ف‬. tëra, iso pochin ninshitërahuë. Ina
Sacatatoi, ma‫ف‬sha pa‫ف‬anai. Noya nicatoma‫ف‬, nitotarama huachi. “Paono
sacatërai nonanamacoiso marë‫ف‬. mini ninshitërinpoa‫ف‬,” tosarama‫ف‬.
10ॸCanpitataquë ya‫ف‬huasocoi, pënë͑ɗ͑‫ڏ‬ 18ॸSinioro Quisocristo nosoroatënquëma‫ف‬,
quëma‫ف‬. ٘ʊ͑ѸΎѸΎ͑ËΎֆѸËҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬catahuainquëma‫ف‬. Amen.

huë‫ف‬, co coshatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” Nani ninshitëranquëma huachi.
itërainquëma‫ف‬. 11ॸNanan nani natantëф‫ڏ‬ Paono
Paonori Timotio ninshitërinso‫ف‬
Napoaton Quisocristo imapisopita

Timotio yonquiaton, nanan a‫ف‬patërinso‫ف‬ pënënquë‫ف‬ama inapita imainasohuë‫ف‬.
1
1ॸI‫ف‬huata, api. æЬΎ͑ΎËΎ͑ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬ Co Yosë nanamënhuë‫ف‬ni‫ف‬ton, topinan
ranquën, ni‫ف‬quë‫ف‬. ¿Noya ya‫ف‬huaran? quëran a‫ف‬chinapi. A‫ف‬chintohuachina‫ف‬,
Noya canta‫ف‬ya‫ف‬huarahuë. Quisocristo piyapi‫ف‬sa‫ف‬nisha nisha nonsapi. Co
acorinco nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. catahuapihuë‫ف‬Yosë nohuitacaiso‫ف‬. Co
Tata Yosëri sha‫ف‬huitërin ni‫ف‬ton, Yosë nohuantërinhuë‫ف‬ina pochin
acorinco. Yosë chachin anoyacancantë yonquicaiso‫ف‬. Yosëichin natëhuatëhua‫ف‬,
rinpoa‫ف‬. Oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬, anoyacancantarinpoa‫ف‬. Ina nanan
nicha‫ف‬ërinpoa huachi. Quisocristo sha‫ف‬huicaso‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, co
imatëhua‫ف‬, ina ninarëhua‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri inapitaso‫ف‬sha‫ف‬huipihuë‫ف‬.
inapaquë quëpantarinpoa huachi. Inaso‫ف‬ 5ॸQuisocristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ֆËҡ‫ڏ‬
a‫ف‬parinco ni‫ف‬ton, a‫ف‬chinarahuë. huarinpoa‫ف‬noya nosorocaso‫ف‬. ͮΎֆЙɗ‫ڏ‬

2ॸTimotionquën ninshitaranquën. chin cancantohuatëhua‫ف‬, co nisha nisha
A‫ف‬chintëranquën ni‫ف‬ton, Quisocristo yonquiarihuahuë‫ف‬. “Nani oshanënpoa‫ف‬
natëton, ina imaran. Napoaton inquitërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, noya
hui‫ف‬nahuë pochachin ni‫ف‬nanquën. nicarihua‫ف‬. Ina quëran cancanënpoa
Na‫ف‬con nosororanquën. Tata Yosë quëran huarë‫ف‬natëarihua‫ف‬. Ina pochin
catahuainquën. Noya nosoro‫ف‬inquën. cancantohuatëhua‫ف‬, ͑Ύֆ͑ɗ͑ΎѸΎфΎфɗ‫ڏ‬
Nani tahuëri asanocancainquën. hua‫ف‬. Yosënta‫ف‬nosoroarihua‫ف‬. Ina
Quisocristonta‫ف‬catahuainquën. Inaso‫ف‬ Yosëso‫ف‬nohuantërin. 6ॸNisha
hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, inasachin a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co ina
natërëhua‫ف‬. pochin yonquipihuë‫ف‬. Yosë nohuantë
rinso‫ف‬naniantatona‫ف‬, topinan quëran
Nonpin nanan a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ nonsapi. 7ॸ“Quiyaso‫ف‬maistrocoi. Ya‫ف‬ipi
3ॸI‫ف‬hua Masitoniaquë yapa‫ف‬patëra, pënëntërinso‫ف‬nitotërai,” topirinahuë‫ف‬,
sha‫ف‬huitëranquën. “Ipisoquë co no‫ف‬tëquën nitotopihuë‫ف‬. Chiniquën
ya‫ف‬huëtaquë‫ف‬pënëntamaso marë‫ف‬,” nonpirinahuë‫ف‬, co nitotopihuë‫ف‬.
itëranquën. Iporanta‫ف‬inachachin
Moisësë pënëntërinso‫ف‬
ninshitantaranquën. Inaquë ya‫ف‬huaton,
pënëntáquë‫ف‬. A‫ف‬naquën nisha nisha 8ॸMoisësë
pënëntërinso‫͑ف‬Ύֆ͑ɗЙΎ͑‫ڏ‬
nanan a‫ف‬chinapi. Inapita sha‫ف‬huitëquë‫ف‬ huë‫ف‬, co catahuarinpoahuë‫ف‬noya
ama ina pochin a‫ف‬chinchinasohuë‫ف‬. nicacaso‫ف‬. Ina nontohuatëhua‫ف‬, ΎѸȍȍӕ‫ڏ‬
4ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬iráca napopiso‫ف‬yonquiápi. nëhuaso‫ف‬anitotarinpoa‫ف‬. “Tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬
Inahuara yonquinëna quëran topiso‫ف‬. chin ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬oshahuanëhua‫ف‬,”
439
1ҽɗ̲ΎҡľΎॷ1 440
tënëhua‫ف‬. Ina nitotacaso marë‫ف‬pënëntë o‫ف‬marin oshahuano‫ف‬sa‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬

rin. 9ॸNoya nipisopita co pënënacaso‫ف‬ caso marë‫ف‬. Caso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. A‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ oshahuanpirahuë‫ف‬, anoyacancantërinco.
pënënacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co Yosë 16ॸQuisocristo nosororinco. Hua‫ف‬qui‫ف‬co
natëtonahuë‫ف‬, co manta‫ف‬yanatëpihuë‫ف‬. noyahuë‫ف‬nipirahuë‫ف‬, nosororinco.

Co Yosë yayonquipihuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ A‫ف‬napitanta‫ف‬natëcaiso marë‫ف‬
nipi ni‫ف‬ton, Yosë nanamën tëhuaconpi. napotërinco. “Paono pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬
“Co Yosë chinotacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” nipirinhuë‫ف‬, Yosëri nosororin. ͮΎѸΎфΎ‫ڏ‬
toconpi. A‫ف‬naquënso‫ف‬a‫ف‬shin chachin, rinco canta‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, natëtapi huachi.
pa‫ف‬pin chachin nipirinhuë‫ف‬no‫ف‬huitona‫ف‬, Natëtohuachina‫ف‬, Yosë nohuitatona‫ف‬,
ahuëpi. A‫ف‬naquëonta‫ف‬yatëpatopi. noya nanpiapi huachi. A‫ف‬na tahuërinta‫ف‬
10ॸNisha nisha nicacaiso‫ف‬yonquipi. inapaquë nanpimiatapi huachi.
Monshihuanpi. Quëmapi capini 17ॸNapoaton Yosëichin natëahua‫ف‬. Nani
nisë‫ف‬huapi. Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬mapi tahuëriya “Ma noyacha Yosëso paya,”

pa‫ف‬anacaiso marë‫ف‬. Yanonpintopi. itahua‫ف‬. Inaso‫ف‬co onporonta‫ف‬
“Yoscoarë‫ف‬no‫ف‬tëquën nonahuë,” ta‫ف‬huantaponhuë‫ف‬. Co quënanpirëȍӕ‫ڏ‬
itopirinahuë‫ف‬, nonpinpi. Yosë no‫ف‬tëquën huë‫ف‬, siempre hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬.
a‫ف‬chintopirinpoahuë‫ف‬, ËΎ͑Ύȍӕ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬ Inaichin chinotacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ama
huë‫ف‬natëcaiso‫ف‬. Ina pochin nipisopita onporonta‫ف‬ina naniantahuasohuë‫ف‬.
tëhuënchinso‫ف‬pënënacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Amen.
Yosë no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬. 11ॸͮ͑‫ڏ‬
mënso‫ف‬nóya. Ina quëran nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. Noya cancantaton
“Ma noyacha Yosëso paya,” itërëhua‫ف‬. a‫ف‬chinacaso‫ف‬pënëninso‫ف‬
Ina chachin acorinco nanamën 18ॸHui‫ف‬nahuë pochin, api, ni‫ف‬nanquën.
sha‫ف‬huica‫ف‬huaso marë‫ف‬. I‫ف‬hua chachin ansiano‫ف‬sa‫ف‬Yosë
nontatona‫ف‬, acorinënquën Yosë
Quisocristo catahuarinso‫ف‬ nanamën a‫ف‬chinamaso marë‫ف‬. Naporo‫ف‬
12ॸIna marë‫ف‬тӕɗѸΎËфɗѸҡΎËȍɗ͑ɗË͑Ë‫ڏ‬ Yosëri anitotërinso‫ف‬sha‫ف‬huitatonquën,
ninco. “No‫ف‬tëquën natëarinco,” ta‫ف‬ton, pënëninquën. “Yosë nohuanton, api,
acorinco a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Napoaton nanamën noya a‫ف‬chinaran. Ina marë‫ف‬
“Yosparinquën, Sinioro,” itërahuë. acorinquën. Parësitaponahuë‫ف‬, Ëҡȍӕ‫ڏ‬
13ॸIraca caso‫ف‬nisha cancantërahuë. rinquën. Napoaton Quisoso a‫ف‬chininso
Quisocristo pinorahuë. Imarinsopita chachin a‫ف‬chinquë‫ف‬,” itërinënquën.
no‫ف‬huito, aparësitërahuë. Chiniquën Iporanta‫ف‬inachachin pënënaranquën.
ahuërahuë. Quisocristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ Quisoso nanamën chachin a‫ف‬chinquë‫ف‬
nosororinco. Co nitotatohuë‫ف‬, ͑ЙΎф‫ڏ‬ sopai minsëcaso marë‫ف‬. Tëhuënchachin
huë. Co ina natëyatërarahuë‫ف‬. Napoaton sopai yacanapirinpoahuë‫ف‬, Quisocristo
nosororinco. 14ॸґɗ͑ɗΎфΎËȍËȍɗ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ catahuarinpoa‫ف‬minsëcaso marë‫ف‬.
tonco, na‫ف‬con catahuarinco. æҡȍӕ‫ڏ‬ 19ॸInasachin natëton, pënëntëquë‫ف‬.
huachincora, “Quisocristoichin Quisocristo nohuantërinsorachin

anoyacancantarinco,” ta‫ف‬to, ina yonquiaton, noya niquë‫ف‬. Ina quëran co
natërahuë huachi. Ina imato, ͑ΎѸΎфΎф‫ڏ‬ oshahuanaton, sëtaranhuë‫ف‬. ͮΎֆЙɗ‫ڏ‬
huë canta‫ف‬. 15ॸNo‫ف‬tëquën chin cancantaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬
sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ a‫ف‬chintëquë‫ف‬. Ya‫ف‬huërë‫ف‬a‫ف‬naquënso‫ف‬
natëina‫ف‬. Quisocristo isoro‫ف‬paquë cancanëna quëran noya nicacaiso‫ف‬
441 1ҽɗ̲ΎҡľΎॷ1ٍॷ2
nitotopirinahuë‫ف‬, co yanatëpihuë‫ف‬. “Co Chiminaton, oshanënpoa‫ف‬inquitërinpoa

noyahuë‫ف‬ninahuë,” taponaraihuë‫ف‬, huachi. Napoaton “Yosë
inachachin inachachin nisapi. Nani Yosë nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬,” tënëhua‫ف‬. 7ॸIna
naniantatona‫ف‬, co huachi yonquipihuë‫ف‬. sha‫ف‬huica‫ف‬huaso marë‫ف‬Yosë acorinco.
Quisocristo a‫ف‬poatona‫ف‬, co huachi A‫ف‬parinco nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬
imapihuë‫ف‬. 20ॸA‫ف‬naso‫ف‬Iminio topi. a‫ف‬chinta‫ف‬huaso marë‫ف‬. “Yosë no‫ف‬tëquën
A‫ف‬nanta‫ف‬Aricantëro topi. I‫ف‬hua nontërinpoa‫ف‬. Ina natëco huachi,”
niyontonpatëira, inapita chiniquën itërahuë. Yoscoarë‫ف‬no‫ف‬tëquën nonahuë.
pënënahuë. “Quisocristo nanan Co nonpinahuë‫ف‬.
quëtërinco ni‫ف‬ton, ama huachi Tata Yosë
a‫ف‬paiinquënsohuë‫ف‬. Sopai natëran ni‫ف‬ton, Sanapi‫ف‬sa‫ف‬pënëninso‫ف‬
parësitamaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” itërahuë. Ama 8ॸͮЙΎҡΎ͑͑͑ɗЙфҡɗ͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑Й‫ڏ‬
huachi Yosë tëhuacaso marëhuë‫ف‬ china‫ف‬, quëmapi‫ف‬sa‫ف‬Yosë nonchina‫ف‬,

chiniquën pënënahuë. “Oshaquëran co tënahuë. Ama no‫ف‬huichinasohuë‫ف‬. Ama
noyahuë‫ف‬yonquirinsopita naniantatona‫ف‬, nisha nisha yonqui‫ف‬inasohuë‫ف‬. ͮΎֆЙɗ‫ڏ‬
Yosë pochin cancantapona‫ف‬nimara,” chin cancantatona‫ف‬, Yosë nonchina‫ف‬.
ta‫ف‬to, napotërahuë. “Quëmasachin, Tata, ananitërancoi
noya nica‫ف‬huaiso‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, nonchina‫ف‬.
Yosë nontacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin 9ॸSanapi‫ف‬santa‫ف‬noya niina‫ف‬. A‫ف‬naquën
2
1ॸYa‫ف‬ipi
piyapi marë‫ف‬Yosë sanapi‫ف‬sa‫ف‬nitapacasoráchin yonquipi.
nontacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Na‫ف‬con Na‫ف‬con miyo pë‫ف‬pëpi. Oro quëran na‫ف‬a
nontoco‫ف‬Yosëri catahuain. ͮɗֆΎ͑ҡΎ͑Й‫ڏ‬ a‫ف‬sontanpapi. Coton pa‫ف‬ton nininsopita
tama‫ف‬, ina nontoco‫ف‬. Nani tahuëriya yaa‫ف‬mopi. Ainën tapacaisoráchin
“Yosparinquën,” itoco‫ف‬Yosë. Ina‫ف‬ton yonquipi. Yosë imarinsopitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
pënënaranquëma‫ف‬. 2ॸCopirno marë‫ف‬Yosë huë‫ف‬ama ina pochin ni‫ف‬tonahuë‫ف‬, sano
nontoco‫ف‬noya hua‫ف‬anëntacaso marë‫ف‬. yonqui‫ف‬ina‫ف‬. Ama piyapiri
Ya‫ف‬ipi hua‫ف‬ano‫ف‬sa marë‫ف‬Yosë nontoco‫ف‬ pa‫ف‬yatacasomaráchin nitapainasohuë‫ف‬.
noya hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬nicacaso marë‫ف‬. Noya 10ॸA‫ف‬mopiso‫ف‬ama na‫ف‬con
hua‫ف‬an nipachin, co aquëtë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ yonqui‫ف‬inasohuë‫ف‬. Noya nicacaiso‫ف‬

nino‫ف‬huiapihuë‫ف‬. Sano yonquiatëhua‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con yonqui‫ف‬ina‫ف‬. Yosë imapi
noya ya‫ف‬huarihua huachi. Ina quëran ni‫ف‬ton, nóya niina‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Yosë yonquiatëhua‫ف‬, noya nisarihua nosoro‫ف‬ina‫ف‬. 11ॸYosë nanamën
huachi. 3ॸIna pochin Yosë nontacaso‫ف‬ a‫ف‬chinpachina‫ف‬, sanapi‫ف‬sa‫ف‬ta‫ف‬tatona‫ف‬,
nóya. Inaso‫ف‬nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. Nontohuatë noya nataina‫ف‬. Natanahuatona‫ف‬, noya
hua‫ف‬, noya nataninpoa‫ف‬. 4ॸYa‫ف‬ipi piyapi natëina‫ف‬. 12ॸNiyontonpatama‫ف‬,
nicha‫ف‬ëcaso‫ف‬nohuantërin. Nanamënso‫ف‬ quëmapi‫ف‬sa‫ف‬pënënchina‫ف‬. Sanapi‫ف‬saso‫ف‬
no‫ف‬tëquën nitochina‫ف‬. 5ॸYosëichin nipirinhuë‫ف‬co pënëntacaso‫ف‬
chinotacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Oshahuanëhua‫ف‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Ama quëmapi‫ف‬sa‫ف‬Ë̲ɗɗ‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, inimicotopirëhuahuë‫ف‬, nasohuë‫ف‬, tënahuë caso‫ف‬. Ta‫ف‬tatona‫ف‬,
Quisocristo nanan anoyatërinpoa‫ف‬. nataina‫ف‬. 13ॸAtan‫ف‬ton Yosëri ninin. Ina
Inasáchin Yosë anohuitërinpoa‫ف‬. Inaso‫ف‬ quëran sanapi ninin quë̲ЙɗËҡȍӕ‫ڏ‬
Yosë niponahuë‫ف‬, piyapi chachin caso marë‫ف‬. Ipa itopiso‫ف‬. 14ॸͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬
nasitimarin. 6ॸTahuëri nanihuachina, ton, sanapi‫ف‬ton oshahuanin. Sopairi
Yosë nohuanton, nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬ nonpintërin ni‫ف‬ton, ina natëton,
chiminin. Inaora nohuanton, chiminin. oshahuanin. Co Atan nonpintërinhuë‫ف‬.
1ҽɗ̲ΎҡľΎॷ2ٍॷ3 442
Sanapi nonpintërin. Napoaton sanapi‫ف‬sa‫ف‬ nipachina‫ف‬, co imapisopitarihuënta‫ف‬

co chiniquën nanantopihuë‫ف‬. Co noya ni‫ف‬sapi. Co pinosapihuë‫ف‬. Co
quëmapi‫ف‬sa‫ف‬pënënacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. noyahuë‫ف‬nipachina‫ف‬, sopai hua‫ف‬ani
15ॸSanapi‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬hua‫ف‬huinpita nonpintaton, minsëarin huachi.
noya aso‫ف‬sohuachina‫ف‬, Yosëri noya
ni‫ف‬sarin. Yosë natëtona‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya Ansiano‫ف‬sa‫ف‬catahuarinsopita
nosoro‫ف‬ina‫ف‬. ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ 8ॸAnsiano‫ف‬sa‫ف‬catahuarinsopitaso‫ف‬
china‫ف‬, nicha‫ف‬ësarin. ґ͑ΎֆΎ͑нӕɗȍӕ‫ڏ‬ tiacono‫ف‬sa‫ف‬topi. Inapitanta‫ف‬sano

china‫ف‬, nicha‫ف‬ësarin huachi. yonqui‫ف‬ina‫ف‬. No‫ف‬tëquënachin noina‫ف‬.
Ama nisha nisha noinasohuë‫ف‬. Ama
Ansiano‫ف‬sa‫ف‬acorinso‫ف‬ no‫ف‬piinasohuë‫ف‬. Ama nonpinatona‫ف‬,
3
1ॸNo‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitaranquën. coriqui ma‫ف‬painasohuë‫ف‬. 9ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Insosona ansiano yaya‫ف‬conpachina‫ف‬, co Yosë nanamën nitotopirinahuë‫ف‬.
noya yonquiapi. Ansiano‫ف‬sa‫ف‬tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ Imarëhuasopita nani anitotërinpoa‫ف‬.
chin catahuarinënpoa‫ف‬. 2ॸNapoaton Ansiano‫ف‬sa‫ف‬catahuarinsopitaso‫ف‬nóya
ya‫ف‬conpachina‫ف‬, nóya niina‫ف‬. Ama nitochina‫ف‬. Nitotatona‫ف‬, cancanëna
piyapi‫ف‬sari pinocaiso marëhuë‫͑ف‬ΎֆѸ‫ڏ‬ quëran huarë‫ف‬natëina‫ف‬. Inapohuachina‫ف‬,
chin niina‫ف‬. A‫ف‬na sa‫ف‬inachin noyapiachin cancantapi huachi. 10ॸAma
ya‫ف‬huëchina‫ف‬. Co monshihuanacaso‫ف‬ a‫ف‬naroachin aya‫ف‬conquësohuë‫ف‬. Oshaquë
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Sano yonqui‫ف‬ina‫ف‬. Ama ran tëniquë‫ف‬. Noya nipachina‫ف‬, ya‫ف‬coina
nisha nisha yonqui‫ف‬inasohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi huachi. 11ॸSanapi‫ف‬santa‫ف‬imapisopita
cancanëna quëran imaina‫ف‬. Ni‫ف‬toro‫ف‬sa‫ف‬ catahuahuachina‫ف‬, sano yonqui‫ف‬ina‫ف‬.
huë‫ف‬pachina‫ف‬, noya nonchina‫ف‬, Ama ma‫ف‬tona ma‫ف‬tona noinasohuë‫ف‬.
o‫ف‬shichina‫ف‬. A‫ف‬chinacaso‫ف‬noya Ama pinochinasohuë‫ف‬. Ama
nitochina‫ف‬. 3ॸAma no‫ف‬piinasohuë‫ف‬. Ama no‫ف‬piinasohuë‫ف‬. Noyasachin niina‫ف‬. Ina
yaahuëchinasohuë‫ف‬. Oshaquëran pochin nipachina‫ف‬, sanapi‫ف‬sa capini
pënënchina‫ف‬. Ama yano‫ف‬huichinasohuë‫ف‬. nicatahuapi Yosë pochin cancantacaiso
Ama coriquirachin cancanchinasohuë‫ف‬. marë‫ف‬. Inanta‫ف‬Yosë nohuantërin.
4ॸYa‫ف‬ipi pëinënquë ya‫ف‬huëpisopita noya 12ॸAnsiano‫ف‬sa‫ف‬catahuarinsopitaso‫ف‬a‫ف‬na
a‫ف‬chinchina‫ف‬. Hui‫ف‬ninpita noya pënëina‫ف‬ sa‫ف‬ianchin ya‫ف‬huëchina‫ف‬. Hui‫ف‬ninpita

no‫ف‬tëquën natëcaiso marë‫ف‬. Oshaquëran pënëina‫ف‬no‫ف‬tëquën natëcaiso marë‫ف‬.
pënënpachina‫ف‬, noya natërapi. Pa‫ف‬pin Ya‫ف‬ipi pëinënquë ya‫ف‬huërinsopita noya
noya ni‫ف‬sapi huachi. 5ॸCo hui‫ف‬ninpita pënëina‫ف‬. Ina pochin cancantëфɗ͑ѸΎЙɗҡ‫ڏ‬
tëranta‫ف‬pënënpachinahuë‫ف‬, rachin ya‫ف‬coina‫ف‬. 13ॸTiacono‫ف‬sa‫ف‬noya
a‫ف‬napitarinta‫ف‬co yanatëponahuë‫ف‬. nipachina‫ف‬, imapisopitari noya ni‫ف‬sapi.
Napoaton co nanitërinhuë‫ف‬imapisopita Noya Yosë marë‫ف‬sacatohuachina‫ف‬, chini
catahuacaso‫ف‬. 6ॸIraca imapisopitaráchin chiniquën cancantapi huachi. “Ma
ansiano ya‫ف‬coina‫ف‬. Nasha imarinso‫ف‬ noyacha Quisocristo catahuarinco
ya‫ف‬conpachina‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ paya,” tosapi.
mara. “Caso‫ف‬ansianoco ni‫ف‬ton, noya
noyaco,” tapon nimara yonquinënquë. Yosë huëntonënquë ya‫ف‬conpisopita
Iraca sopai hua‫͑ف‬ɗɗ͑ЙΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ 14,15ॸNa‫ف‬con
yonquiatënquën, api,
huachina, Yosëri ana‫ف‬intërin. Ni‫ف‬cona nicaponquën yapa‫ف‬sarahuë. “Co
inapochachin ana‫ف‬intochinquëma‫ف‬. hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬pa‫ف‬samaraco, co
7ॸAnsiano‫ف‬sa‫ف‬noyasáchin niina‫ف‬. Noya pa‫ف‬samaracohuë‫ف‬a‫ف‬na‫ف‬,” ta‫ف‬to, iso
quirica ninshitaranquën huachi,” topi. Napopirinahuë‫ف‬, Yosë

pënëna‫ف‬huanquënso marë‫ف‬. ֤ΎѸřȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬ ya‫ف‬ipi cosharo‫ف‬ninin capacaso marë‫ف‬.
nënquë ya‫ف‬conpatëhua‫ف‬, noya nicacaso‫ف‬ Nanamën nitotatëhua‫ف‬, Yosë natëhuatë
ya‫ف‬huërin. Napoaton sha‫ف‬huitaranquën hua‫ف‬, co a‫ف‬poarihuahuë‫ف‬, noya
imapisopita noya catahuacaso marë‫ف‬. caparihua‫ف‬. “Yosparinquën, Sinioro,”
Ansiano‫ف‬sa‫ف‬acocaso‫ف‬, noya pënëntacaso‫ف‬, itatëhua‫ف‬, caparihua‫ف‬. 4ॸYa‫ف‬ipi ma‫ف‬sha
inapita sha‫ف‬huitaranquën. Yosëso‫ف‬ Yosëri ninin. Napoaton nóya. Co manta‫ف‬
nanpiárin. Canpoarë chachin a‫ف‬pocaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. “Yosparinquën,
ya‫ف‬huërarin. Nanamën no‫ف‬tëquën Sinioro,” itatëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipiya noya
anitotërinpoa‫ف‬. Imarëhuasopita caparihua‫ف‬. 5ॸYosë quiricanën yonquiatë
niyontonpatëhua‫ف‬, no‫ف‬tëquën hua‫ف‬, Yosë nontohuatëhua‫ف‬, noya
a‫ف‬chinarihua‫ف‬. 16ॸCo canpoara Yosë caparihua‫ف‬. Inapohuatëhua‫ف‬, Yosë noya
nohuitopirëhuahuë‫ف‬, тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑Ύȍӕɗ‫ڏ‬ ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬.
tërinpoa‫ف‬. “Ma noyacha inaso paya,”
tënëhua‫ف‬. Quisocristo marë‫ف‬noya
Yosë hui‫ف‬nin isoro‫ف‬paquë o‫ف‬maton, sacatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
piyapi chachin nasitimarin. Co 6ॸNani pënënanquën. Ina nanan
manta‫ف‬oshahuaninhuë‫ف‬, tënin a‫ف‬chintohuatan, noya nisaran.
Ispirito Santo. ͮ͑Йɗ͑ҡȍӕ‫ڏ‬ Quisocristo noya ni‫ف‬sarinquën. Cosharo‫ف‬
china, anquëniro‫ف‬santa‫ف‬quënanpi. achinirinposo pochin Yosë nanamën
Imapisopitari ya‫ف‬ipi parti achinicancanarinquën. No‫ف‬tëquën
paatona‫ف‬, Quisocristo nanamënso‫ف‬ a‫ف‬chintërainquën ni‫ف‬ton, noya imasaran.
sha‫ف‬huitëra‫ف‬piapi. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ 7ॸNonpin nanano‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
natëpi huachi. Iporaso‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬ tananpitëquë‫ف‬. Inahuara yonquinëna

ya‫ف‬huërarin. Inatohua‫ف‬Yosëri quëran napopiso‫ف‬tananpitëquë huachi.
quëpantarin huachi. Inapitaso‫ف‬topinan quëran a‫ف‬chinapi.
Quëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nani tahuëri
Ispirito Santo ninorinso‫ف‬ yonquiquë‫ف‬Yosë pochin cancantamaso
4
1ॸTëhuënchachin Ispirito Santo marë‫ف‬. 8ॸNani tahuëriya sacatohuatë
ninoton, nani sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬: huara, chinirëhua‫ف‬. Inapochachin Yosë
“A‫ف‬na tahuëri na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬Yosë pochin cancantacasoachin yonquihuatë
nanamën a‫ف‬porapi. Sopai natëtona‫ف‬, hua‫ف‬, achinicancaninpoa‫ف‬. kËȍɗ͑ɗË͑Ë͑‫ڏ‬
a‫ف‬porapi huachi. Ayaro‫ف‬tahuëri pachinpoa‫ف‬, noya noya nisarëhua‫ف‬,
ya‫ف‬caritohuachin, naporapi. Nonpin tënahuë. Yosë pochin nipatëhua‫ف‬,
nanan natanpachina‫ف‬, imasapi huachi,” isoro‫ف‬paquë noya nanpiarëhua‫ف‬. A‫ف‬na
tënin. 2ॸNaporo‫ف‬nonpina‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ tahuërinta‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬nanpiantarihua
ya‫ف‬huapona‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonpinacaiso huachi. 9ॸCaso‫ف‬no‫ف‬tëquën pënëntërahuë,
marë‫ف‬. “Quiyanta‫ف‬Yosë imarai,” ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬natëina‫ف‬. 10ॸIna marë‫ف‬
topirinahuë‫ف‬, co no‫ف‬tëquën nonsapihuë‫ف‬. paatëhua‫ف‬, Yosë nanamën
Nitotaponaraihuë‫ف‬, cancanëna‫ف‬ayatatë sha‫ف‬huirárëhua‫ف‬. Parësitarihuarahuë‫ف‬,
pochin ni‫ف‬ton, co yonquiapihuë‫ف‬. a‫ف‬chinarihua‫ف‬. Yosëichin ninarihua‫ف‬.
Hua‫ف‬qui‫ف‬sopai natëtona‫ف‬, co huachi Inaso‫ف‬nanpiarin. Ya‫ف‬ipi piyapi
nanitapihuë‫ف‬Yosë natëcaiso‫ف‬. Inapitaso‫ف‬ nicha‫ف‬ëcaso‫ف‬nohuantërin. Natëhuatë
nisha a‫ف‬chinapi. 3ॸ٘k̲Ѹ͑Йɗ̲ËΎѸΎ‫ڏ‬ hua‫ف‬, anoyacancantatonpoa‫ف‬,
huë‫ف‬. Nisha nisha cosharo‫ف‬a‫ف‬poco nicha‫ف‬ësarinpoa huachi.
11ॸA‫ف‬chintëranquën ni‫ف‬ton, inachachin, pënënquë‫ف‬noya cancanchina‫ف‬.

api, a‫ف‬chinquë‫ف‬. A‫ف‬chinaton, pënëntë Imoyaro‫ف‬sa‫ف‬napopinachin
quë‫ف‬. 12ॸCo mashonquënhuë‫ف‬niponahuë‫ف‬, pi‫ف‬ipitëramaso‫ف‬oshinparin pochin
noya pënëntëquë‫ف‬mashoro‫ف‬santa‫ف‬ ni‫ف‬quë‫ف‬. Ama inapita pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬
natëinënquën. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya tëcariquësohuë‫ف‬. ͮΎֆѸËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
nontëquë‫ف‬. Nosoroaton, catahuaquë‫ف‬. ton, nontëquë‫ف‬.
No‫ف‬tëquën Yosë natëquë‫ف‬. ґ͑ΎֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
ton, noyapiachin cancantëquë‫ف‬. Noyasá Quëyorono‫ف‬sa‫ف‬napopiso‫ف‬
chin niquë‫ف‬imapisopita nonainënquënso 3ॸIsonta‫ف‬, api, imapisopita sha‫ف‬huitëquë‫ف‬
marë‫ف‬. 13ॸNiyontonpachina‫ف‬, Yosë nitochina‫ف‬. “Quëyorono‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pi sa‫ف‬ahuamia

quiricanën nontëquë‫ف‬. Ina nontaton, nipachina‫ف‬, nosoroatoma‫ف‬, catahuaco‫ف‬,”
pënënquë‫ف‬. Quisocristo nanamën itëquë‫ف‬. 4ॸNipirinhuë‫ف‬, hua‫ف‬huinpita
a‫ف‬chintëquë‫ف‬. Ca cancona‫ف‬huarë‫ف‬inapotë ya‫ف‬huëtohuachin, inapita pënënquë‫ف‬a‫ف‬shin
quë‫ف‬. 14ॸIraca ansiano‫ف‬sa‫͑ف‬ɗֆΎ͑ҡΎ͑ȍӕ‫ڏ‬ catahuaina‫ف‬. Aminpitarinta‫ف‬catahuaina‫ف‬.
tona‫ف‬, acorinënquën Yosë nanamën Aso‫ف‬sorin ni‫ف‬ton, inahuarinta‫ف‬
a‫ف‬chinamaso marë‫ف‬. i‫ف‬huërëtanta‫ف‬ina‫ف‬. Nosoroatona‫ف‬,
Së‫ف‬huamotorahuatënquën, pënëninquën. nocomanta‫ف‬ina‫ف‬. Ina Yosë na‫ف‬con nohuantë
Pënënatënquën, nanan quëtërinquën rin. 5ॸA‫ف‬naquën quëyorono‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
a‫ف‬chinamaso marë‫ف‬. Ina quëran Yosë co hua‫ف‬huinpita ya‫ف‬huëtërinhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya
catahuarinquën nóya a‫ف‬chinamaso‫ف‬. ayananpirin. Yosëichin yonquiarin huachi.
Ama ina naniantatonhuë‫ف‬, topinan “Ina catahuarinco,” ta‫ف‬ton, nani tahuëri Yosë
ya‫ف‬huëquësohuë‫ف‬. nontarin. Tashirë chachin nontarin. Inapita
15ॸYosë nanamën na‫ف‬con yonquiaton, catahuahua‫ف‬. 6ॸA‫ف‬naquën quëyorono‫ف‬saso‫ف‬
a‫ف‬chináquë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi cancanën quëran nipirinhuë‫ف‬nipa‫ف‬yatacasoachin yonquirin.
huarë‫ف‬imaquë‫ف‬. Ina quëran pënënpatan, Nanpiraponahuë‫ف‬, chimipi pochin cancantë
a‫ف‬napita noya ni‫ف‬sarinquën. “Ma noya rin. Nani nitapicancanarin. Co huachi Yosë
Yosëri catahuarin ni‫ف‬ton, noya noya yonquirinhuë‫ف‬. Ni‫ف‬ton, ËΎɗ͑ЙɗҡËҡȍӕ‫ڏ‬
pënëninpoa‫ف‬,” tosapi. 16ॸNani tahuëri caso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 7ॸNani ma‫ف‬sha, api,
yonquiquë‫ف‬nóya imacamaso marë‫ف‬. sha‫ف‬huitëranquën. Ya‫ف‬ipi imapisopita
Naporahuaton, no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinquë‫ف‬. pënënquë‫ف‬natëina‫ف‬. Ama a‫ف‬napitari pinocaiso
Inapohuatan, Yosë catahuarinquën noya marëhuë‫ف‬noya niina‫ف‬. 8ॸQuëmopinëna‫ف‬
noya cancantamaso marë‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬ tëhuënchachin nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
natanpachinquën, noya noya imasapi Pahuantohuachina‫ف‬, catahuaina‫ف‬. A‫ف‬shina‫ف‬,
huachi. pa‫ف‬pina‫ف‬, hui‫ف‬ninpita, inapita na‫ف‬con na‫ف‬con
nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Catahuaina‫ف‬,
A‫ف‬naya a‫ف‬naya pënëninso‫ف‬ nocomaina‫ف‬. ʊ͑ѸΎфɗѸΎ͑ËΎ͑ΎËΎ̲ȍӕËȍɗ‫ڏ‬
5
1ॸMashoro‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬ nahuë‫ف‬, co huachi Yosë natëapihuë‫ف‬.
nipachina‫ف‬, ama no‫ف‬huiquësohuë‫ف‬. “A‫ف‬naquën co Yosë imaponaraihuë‫ف‬,
Tata pochin nicaton, oshaquëran quëmopinëna‫ف‬nosoropi. Napoaton canpitaso‫ف‬
pënënquë‫ف‬. A‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ inapita quëran na‫ف‬con na‫ف‬con nosoroco‫ف‬. Co
napopinachin pi‫ف‬ipitëramaso‫ف‬iyaparin quëmopinëma‫ف‬nosorohuatamahuë‫ف‬, na‫ف‬con
pochin ni‫ف‬quë‫ف‬. Inapitanta‫ف‬nososoaton, na‫ف‬con oshahuanarama‫ف‬,” itëquë‫ف‬.
oshaquëran pënënquë‫ف‬. 2ॸSanapi‫ف‬santa‫ف‬ 9ॸA‫ف‬naquën quëyorono‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërin, noya
pënënacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Paiya nipachin, nininsopita. A‫ف‬naya a‫ف‬naya niyontonpiquë

mama pochin nicaton, oshaquëran huayonahuatona‫ف‬, aco‫ف‬ina‫ف‬Yosë imapisopita
445 1ҽɗ̲ΎҡľΎॷ5
catahuacaso marë‫ف‬. Payaro‫ف‬saráchin aco‫ف‬ina‫ف‬, a‫ف‬chinápi, pënëntápi. Inapita noya noya

saota shonca pi‫ف‬ipitërinso‫ف‬. A‫ف‬naichin ni‫ف‬co‫ف‬. 18ॸYosë quiricanën quëran
so‫ف‬yatërinso‫ف‬. 10ॸNóya nininsorachin aco‫ف‬ina‫ف‬. sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. ٘ЬɗֆЙɗѸËҡΎȍӕ‫ڏ‬
Hua‫ف‬huinpita noya aso‫ف‬sorinso‫ف‬. Ni‫ف‬toro‫ف‬sa‫ف‬ tama‫ف‬, pahuërëco‫ف‬. Cahuarionta‫ف‬
huë‫ف‬pachinara, o‫ف‬shitërinso‫ف‬. Co manta‫ف‬ asacatohuatama‫ف‬, ama apiracosohuë‫ف‬.
apirarinhuë‫ف‬. Imapisopita catahuarinso‫ف‬. Trico i‫ف‬nataton i‫ف‬shorayarahuachin, ama
Sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬nosororinso‫ف‬. Noyasachin tonpoanantocosohuë‫ف‬. Tananpitoco‫ف‬
nininso‫ف‬. Ina marë‫ف‬nóya ni‫ف‬sapi. Ina pi‫ف‬pian pi‫ف‬pian coshachin,” tënin.
quëyoronsáchin aco‫ف‬ina‫ف‬. Ina quëran Napoaton ansiano‫ف‬sa‫ف‬Yosë marë‫ف‬
quëyorono‫ف‬sarinta‫ف‬imapisopita noya sacatopi ni‫ف‬ton, catahuaco‫ف‬. Ma‫ف‬sha
catahuapi. Nani tahuëri inasachin yonquiapi. quëtoco‫ف‬ama pahuanchinasohuë‫ف‬.
11ॸNanon quëyorono‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ama 19ॸNanan natantohuatan, ama, api,
aco‫ف‬inasohuë‫ف‬. “Quisocristo marëachin a‫ف‬naroachin natëquësohuë‫ف‬. A‫͑ف‬ЙɗֆЙɗфɗ‫ڏ‬

sacatarahuë huachi, co so‫ف‬yantapohuë‫ف‬,” chin ansiano sha‫ف‬huirapihuachin, co
taponahuë‫ف‬, oshaquëran ina naniantaton, natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Catoya‫ف‬pihuë
naquëranchin so‫ف‬yaantacaso‫ف‬yonquiantapon nipon, caraya‫ف‬pihuë nipon, inachachin
nimara. So‫ف‬yaantacaso‫ف‬noya nipirinhuë‫ف‬, sha‫ف‬huirapihuachina‫ف‬, naporo huarë‫ف‬
ma‫ف‬sona Quisocristo sha‫ف‬huitërinso‫ف‬co natëtëquë huachi. 20ॸAnsiano tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬
naniantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 12ॸͮ͑ɗ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ chin co noyahuë‫ف‬nipachina, pënënacaso‫ف‬
china, ina marë‫ف‬oshahuanarin ni‫ف‬ton, ama ya‫ف‬huërin. Ya‫ف‬ɗЙɗɗ̲ЙɗѸΎЙɗҡֆΎ͑ҡΎ͑ȍӕ‫ڏ‬
ina aco‫ف‬inasohuë‫ف‬. 13ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬topinan ton, chiniquën pënënquë‫ف‬. A‫ف‬napita
ni‫ف‬tapon pa‫ف‬sápaton, chirorin huachi. të‫ف‬huatatona‫ف‬, noya nicacaiso marë‫ف‬
Naporahuaton, ma‫ف‬tona ma‫ف‬tona nonsarin, pënënquë‫ف‬. 21ॸTata Yosë Quisocristorë
pinotarin. Nani ma‫ف‬sha nonsarin, co chachin ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Anquëniro‫ف‬sa‫ف‬
napocasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬. 14ॸNapoaton acorinsopitanta‫ف‬ni‫ف‬sarinënpoa‫ف‬. Napoaton,
nanono‫ف‬sa‫ف‬so‫ف‬inari ayananpihuachina‫ف‬, api, ya‫ف‬ipiya no‫ف‬tëquën pënënquë‫ف‬. Ama
so‫ف‬yanta‫ف‬ina‫ف‬, tënahuë. So‫ف‬yantahuachina‫ف‬, a‫ف‬naroachin ana‫ف‬intëquësohuë‫ف‬. Noya
hua‫ف‬huanta‫ف‬ina‫ف‬. So‫ف‬ina‫ف‬, hua‫ف‬huinpita, natantëquë‫ف‬no‫ف‬tëquën nitotacaso marë‫ف‬.
inapita nocomahuachina‫ف‬, noya nisapi. Ina quëran no‫ف‬tëquën yonquiaton,
Napohuachina‫ف‬, co a‫ف‬napitari pinosapihuë‫ف‬. pënënquë huachi. Inso tëranta‫ف‬co
15ॸNi‫ف‬quë‫ف‬, api. A‫ف‬naquën quëyorono‫ف‬sa‫ف‬nani noyahuë‫ف‬nipachina, pënënacaso‫ف‬
nisha cancantopi huachi. Quisocristo ya‫ف‬huërin. 22ॸAnsiano yaacohuatan, noya
a‫ف‬porahuatona‫ف‬, sopai natëpi huachi. yonquiaton, oshaquëran acoquë‫ف‬. A‫ف‬na
Napoaton ya‫ف‬ipiya pënënquë‫ف‬noya ansiano co noyahuë‫ف‬nipachina, pënënquë‫ف‬.
yonqui‫ف‬ina‫ف‬. Co pënënpatanhuë‫ف‬, Yosë ana‫ف‬intarinquën
16ॸQuisocristo imapatëhua‫ف‬, noya quëmanta‫ف‬. Noyápiachin cancantëquë
niahua‫ف‬. Quëyoron quëmopinënpoa‫ف‬ huachi.
ya‫ف‬huëhuachina‫ف‬, quëmopinën chachini 23ॸApira apira yacanioran ni‫ف‬ton, ama,
catahuaina‫ف‬noya nanpicaiso marë‫ف‬. Ina api, i‫ف‬sharachin o‫ف‬oquësohuë‫ف‬. Pi‫ف‬pian

quëran a‫ف‬napita imapisopitarinta‫ف‬ huinonta‫ف‬o‫ف‬oquë‫ف‬, aquëtë‫ف‬caniotan.
sa‫ف‬ahuamiaro‫ف‬sarachin catahuaina‫ف‬. 24ॸA‫ف‬naquën co noyahuë‫ف‬nipachina,
ya‫ف‬ipi piyapiri nitotërin. “Inaso‫ف‬

Ansiano‫ف‬sa‫ف‬nininso‫ف‬ oshahuanin. Ina marë‫ف‬Yosëri
17ॸA‫ف‬naquënansiano‫ف‬sa‫ف‬noya noya ana‫ف‬intarin,” topi. A‫ف‬naquënso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
pënëntapi. Paatona‫ف‬, nani tahuëri huë‫ف‬oshahuanaponahuë‫ف‬, co
a‫ف‬naroachin nitotërëhuahuë‫ف‬. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ huë‫ف‬. 5ॸNi‫ف‬ni pochin cancantatona‫ف‬, co

huë‫ف‬, co cancanën quëran imarinhuë‫ف‬ niquë‫ف‬yapihuë‫ف‬. Iraca Yosë nanamën
ni‫ف‬ton, oshaquëran nitotarihua huachi. nitotopirinahuë‫ف‬, ina naniantatona‫ف‬, co
25ॸInapochachin a‫ف‬naquën noya huachi no‫ف‬tëquën yonquipihuë‫ف‬. Ma‫ف‬sha
nipachina, ya‫ف‬ipi piyapi nitotërin. canacaiso marë‫ف‬Yosë yaimapirinahuë‫ف‬.
A‫ف‬naquën nóya niponahuë‫ف‬, co Co ina marë‫ف‬imacasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
a‫ف‬naroachin nitotërëhuahuë‫ف‬. Oshaquë napopi. Ama inapitaso‫ف‬natanquësohuë
ranso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, inanta‫ف‬nitotarihua huachi.
huachi.
Canamiatërëhuaso‫ف‬
Patronquë nihuitopisopita 6ॸYosë pochin cancantohuatëhua‫ف‬,
6
1ॸNihuitopisopitanta‫ف‬, api, tëhuënchachin canamiatarihua‫ف‬. Co na‫ف‬a
pënënquë‫ف‬noya niina‫ف‬. “A‫ف‬na piyapi ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtopirinpoahuë‫ف‬, sano
nihuihuatama‫ف‬, ina marë‫ف‬sacatoco‫ف‬ cancantohuatëhua‫ف‬, nóya ya‫ف‬huarihua
pahuërëtacaso marë‫ف‬. Co natëȍӕҡ̲‫ڏ‬ huachi.
huë‫ف‬, no‫ف‬huitatona‫ف‬, Yosë pinopona‫ف‬ 7ॸNasitohuatëra, co manta‫ف‬
nimara. “Yosë nanamënso‫ف‬napoonin ya‫ف‬huëtërinpohuë‫ف‬. Naporahuaton,

ni‫ف‬ton, ina imatoma‫ف‬, co yanatëф̲ËΎ‫ڏ‬ chiminpatëranta‫ف‬, ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanënpo‫ف‬
huë‫ف‬,” tapona‫ف‬nimara. Co ina Yosë patërë‫ف‬. 8ॸNapoaton cosharo‫ف‬, coton,
nohuantërinhuë‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑Ë̲ɗȍӕ‫ڏ‬ sariro, inapita ya‫ف‬huëtohuachinpoa‫ف‬,
chinquëma‫ف‬, noya natëco‫ف‬. 2ॸPiyapi sano cancantahua‫ف‬. Ama na‫ف‬con na‫ف‬con
nihuiramasonta‫ف‬Quisocristo imapachin, nohuantahuasohuë‫ف‬. 9ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬
iyaparin pochin ni‫ف‬co‫ف‬. Imarinso marë‫ف‬ nipirinhuë‫ف‬coriqui canacasoachin
ama chirocosohuë‫ف‬. yonquipi. Inasachin cancantatona‫ف‬,
Sha‫ف‬huitohuachinquëma‫ف‬, noya noya sopai natëpi huachi. Nani ma‫ف‬sha
sacatoco‫ف‬. Imarinso‫ف‬catahuarama‫ف‬ nohuantonpi. Inasáchin yonquiatona‫ف‬,
ni‫ف‬ton, nóya sacatoco‫ف‬. Inanta‫ف‬Yosëri aquëtë‫ف‬co noyahuë‫ف‬cancantopi. Ina
nosororin ni‫ف‬ton, noya catahuaco‫ف‬,” marë‫ف‬Yosëri ana‫ف‬intarin. Parësitopiquë
itëquë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi carinquën pënë͑͑‫ڏ‬ a‫ف‬pararin huachi. 10ॸCoriquirachin
quënso‫ف‬, api, a‫ف‬chinquë‫ف‬. Siempre pa‫ف‬yatohuatëra, nisha nisha yonquirë‫ف‬.
pënënquë‫ف‬natëina‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ninë‫ف‬. Nonpinë‫ف‬, ihuatërë‫ف‬,
no‫ف‬huitërë‫ف‬, ina pochin yonquirë‫ف‬.
Nonpin nanan a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ A‫ف‬naquën coriquirachin yonquiatona‫ف‬,
3ॸQuisocristo no‫ف‬tëquën Yosë a‫ف‬popi huachi. Ina quëran
a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬. Natëhuatëhua‫ف‬, Yosë cancanëna quëran co huachi noya
pochin cancantarihua‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬ cancantopihuë‫ف‬. Sëtatona‫ف‬, chiniquën
nipirinhuë‫ف‬Sinioro nanamën co parësitapi huachi.
natëtonahuë‫ف‬, nisha a‫ف‬chinpi. Nonpin
Imamiatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
nanano‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chinapi. 4ॸ“Ya‫ف‬ipiya
nitotërai,” itopirinahuë‫ف‬, ËΎֆΎ͑нӕɗЙɗ‫ڏ‬ 11ॸQuëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, api, Yosë
huë‫ف‬. Topinan quëran nonsápi. Nisha imaran ni‫ف‬ton, ama coriquirachin
nisha nonconpi. Nisha nisha a‫ف‬chinpi. yonquiquësohuë‫ف‬. Noya nicacasoachin
Piyapi‫ف‬sa‫ف‬natanahuatona‫ف‬, niapiratopi, yonquiquë‫ف‬. Yosë pochin cancantëquë‫ف‬.
nino‫ف‬huipi, nipinopi. “Nonpintërinco “Inaso‫ف‬nosoroatonco, catahuarinco,”
nimara,” nitatona‫ف‬, co huachi ninatëЙɗ‫ڏ‬ ta‫ف‬ton, noya natëquë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi
nosoroquë‫ف‬. Ma‫ف‬sha onpoaponahuë‫ف‬,

chiniquën cancantëquë‫ف‬. Ama Ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬
yano‫ف‬huitëquësohuë‫ف‬. Oshaquëran 17ॸA‫ف‬naquën na‫ف‬con coriqui
nonquë‫ف‬. 12ॸʊфËɗ̲ЙɗѸΎЙɗҡ͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huëtërin. Inapitanta‫ف‬, api, pënënquë‫ف‬.

pachinara, chiniquën cancantaton, “Ama a‫ف‬napita nocancosohuë‫ف‬. Ama
nontëran. “Caso‫ف‬Quisocristo imarahuë coriquinëmachin pa‫ف‬yatocosohuë‫ف‬. Co
huachi,” itëran. Napoaton Yosë natëton, inaso‫ف‬ya‫ف‬huëmiataponhuë‫ف‬. Yosë na‫ف‬con
sopai minsëquë huachi. Yosë nani na‫ف‬con pa‫ف‬yatoco‫ف‬. Inaso‫ف‬co apiratëфɗ͑‫ڏ‬
huëntonënquë acorinquën ni‫ف‬ton, poahuë‫ف‬. Nani ma‫ف‬sha quëtërinpoa‫ف‬noya
imamiatëquë huachi. Ina quëran a‫ف‬na ya‫ف‬huëcaso marë‫ف‬. 18ॸNa‫ف‬a coriqui
tahuëri inapaquë nanpimiataran huachi. ya‫ف‬huëtohuachinquëma‫ف‬, a‫ف‬napita
13ॸYosë chachin ananpiarinpoa‫ف‬. Inaso‫ف‬ nosoroatoma‫ف‬, catahuaco‫ف‬. Ma‫ف‬sha
ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Quisocristonta‫ف‬ pahuantohuachina, quëtoco‫ف‬. Ama
ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Iraca inanta‫ف‬chiniquën manta‫ف‬apiracosohuë‫ف‬. Noya nico‫ف‬.
cancantaton, copirno Pirato no‫ف‬tëquën 19ॸInapohuatama‫ف‬, canamiatarama‫ف‬. Ina
sha‫ف‬huitërin. 14ॸIna yonquiaton, marë‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬na‫ف‬con canaarama‫ف‬.

Quisocristo noninso chachin natëquë‫ف‬. Inaquë noya noya nanpimiatarama
Ama a‫ف‬napita pinocaiso marëhuë‫ف‬ huachi,” itëquë‫ف‬, pënënaton.
no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinquë‫ف‬. Sinioro
Quisocristo o‫ف‬mantaquë huarë‫ف‬noya Yosë a‫ف‬popisopita
natëquë‫ف‬. 15ॸTahuëri nanihuachin, Yosë 20ॸNo‫ف‬tëquën, api, Quisocristo
nohuanton, o‫ف‬mantararin. Inasáchin nanamën a‫ف‬chintëranquën. Ama
hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ naniantatonhuë‫ف‬, noya imaquë
ina natëina‫ف‬. Copirnoro‫ف‬sarinta‫ف‬natëina‫ف‬. huachi. Nonpin nanano‫ف‬saso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
“Ma noyacha Yosëso paya,” ichina‫ف‬. huë‫ف‬ama natanquësohuë‫ف‬. Nisha
16ॸInasachin co ta‫ف‬huantarinhuë‫ف‬. nisha nonpi. “Ya‫ف‬ipiya nitotërahuë,”
Nanpirápon inaso‫ف‬. Noya noya ni‫ف‬ton, topirinahuë‫ف‬, co Yosë nanamën
huënarachin pochin ya‫ف‬norin. Co nitotopihuë‫ف‬. 21ॸA‫ف‬naquën nisha
ya‫ف‬carichinachinhuë‫ف‬. Canpoara co nanano‫ف‬sa‫ف‬imatona‫ف‬, Yosë a‫ف‬popi
nohuichitërëhuahuë‫ف‬. Iraca quëra huarë‫ف‬ huachi. Ama inapita natëquësohuë‫ف‬.
co insonta‫ف‬Yosë quënaninhuë‫ف‬. Ipora Ya‫ف‬ipi inaquë ya‫ف‬huëramasopita Yosë
huanta‫ف‬co quënanarihuarahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi noya catahuainquëma‫ف‬. Nani, api,
piyapi‫ف‬sari chinochina‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya ninshitëranquën huachi.
nanitaparin. Amen. Paono
Paonori Timotio ninshitantarinso‫ف‬
Napoaton quëmanta‫ف‬natëran huachi,

Timotio nosororinso‫ف‬ tënahuë. Ina yonquiarahuë.
1
1ॸI‫ف‬huata, api. æЬΎ͑ΎËΎ͑ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬
Ispirito Santo achinicancaninpoaso‫ف‬
ranquën. ¿Noya quëmanta‫ف‬
ya‫ف‬huaran? Noya canta‫ف‬isëquë 6ॸIraca
së‫ف‬huamotorahuatënquën,
ya‫ف‬huarahuë. Yosë nohuanton, acoranquën pënëntamaso marë‫ف‬.
Quisocristo acorinco nanamën Naporo‫ف‬Yosë chachin ananitërinquën
a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Quisocristo ni‫ف‬ton, nóya pënëntëran. Imapisopita
imapatëhua‫ف‬, Yosë nohuitatëhua‫ف‬, noya a‫ف‬chintëran. Ipora, api, ina
nanpimiatarëhua‫ف‬. Yosë chachin yonquiaton, chiniquën cancantëquë‫ف‬.
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, ina nanan Ni‫ف‬quë‫ف‬. Pënsha yatacopihuachina,
a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬a‫ف‬parinco. pishitohuatëra, noya orotantarin huachi.
2ॸTimotionquën ninshitaranquën. Inapochachin chiniquën cancantaton,
Nosoroatënquën, hui‫ف‬nahuë pochin pënëntantaquë‫ف‬, tënahuë. Napoaton, api,
ni‫ف‬nanquën. Tata Yosë catahuainquën. ninshitaranquën
Noya nosoro‫ف‬inquën. Nani tahuëri achinicancana‫ف‬huanquënso marë‫ف‬. 7ॸYosë
asanocancainquën. Quisocristonta‫ف‬ co nohuantërinhuë‫ف‬të‫ف‬huacahuaso‫ف‬.
catahuainquën. Inaso‫ف‬hua‫ف‬anënpoa‫ف‬ Ispirito Santo chachin
ni‫ف‬ton, inasachin natërëhua‫ف‬. aya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. ʊ͑Ëȍɗ͑ɗË͑Ë‫ڏ‬
ninpoa‫ف‬sopai minsëcahuaso marë‫ف‬.
Timotio noya imarinso‫ف‬ Achinicancanpachinpoa‫ف‬, ma‫ف‬sha
3ॸIracashimashonëhuëpita Yosë onpoarihuarahuë‫ف‬, noya ahuantarihua‫ف‬.
chinotërin. Inapochachin canta‫ف‬chinotë Inasachin ananitërinpoa‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
rahuë. Yosë nanamën no‫ف‬tëquën natëto, nosorocaso‫ف‬. Catahuarinpoa‫ف‬sano
chinotërahuë. Nani tahuëri tashirë yonquiatëhua‫ف‬, noya ya‫ف‬huëcahuaso‫ف‬.
chachin Yosë nontato, нӕř̲ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ 8ॸAma të‫ف‬huaton, tapanquësohuë‫ف‬.
ranquën. Noya imaranso marë‫֤٘ف‬ΎѸЙ‫ڏ‬ Sinioro nanamën a‫ف‬chináquë‫ف‬. Ina

rinquën, Sinioro,” itërahuë. 4ॸIraca a‫ف‬chinahuëso marë‫ف‬tashinan pëiquë
yapatahuatënquën, sëtaton, na‫ف‬nëran. po‫ف‬morinaco. Ama ina marë‫ف‬
Ina yonquiato, na‫ف‬con yani‫ف‬nanquën. të‫ف‬huaquësohuë‫ف‬. Quëmanta‫ف‬a‫ف‬chinanso
Onpopionta‫ف‬nicato noya cancanchi, marë‫ف‬aparësitohuachinënquën,
tënahuë. 5ॸCancanën quëran huarë‫ف‬ chiniquën cancantëquë‫ف‬. Napohuatan,
Quisocristo natëran. Mamapaya‫ف‬ton ֤ΎѸřËҡȍӕфɗ͑нӕř͑͑Ύֆȍӕ͑ҡ‫ڏ‬
imarin. Noita inaso‫ف‬. Ina quëran mama maso‫ف‬. 9ॸYosë chachin anoyacancantëфɗ͑‫ڏ‬
Ionisanta‫ف‬imaton, a‫ف‬chintërinquën. poa‫ف‬. Oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬,
448
acorinpoa‫ف‬nóya nicahuaso marë‫ف‬. 15ॸTashinan pëiquë po‫ف‬mohuachinaco,
Inaora nohuanton, nosororinpoa‫ف‬. Co Asiaro‫ف‬sa‫ف‬patërinaco huachi. Huiquiro,

noyahuë‫ف‬nipirëhuahuë‫ف‬, ͑ΎѸΎфΎҡΎ͑‫ڏ‬ Imoquinisi, inapitaso‫ف‬ËΎËҡȍӕфɗ͑ËΎ‫ڏ‬
poa‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬. Co‫ف‬huara isoro‫ف‬pa‫ف‬ huë‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬co tahuërëtëфɗ͑ËΎ‫ڏ‬
acoyatërasohuë‫ف‬, ninotonpoa‫ف‬, ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ huë‫ف‬. Nani nitotëran, tënahuë. 16-17ॸϘ͑ɗ‫ڏ‬
rinpoa‫ف‬. Naporo‫ف‬chinotërin Quisocristo siporoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co naniantëфɗ͑ËΎ‫ڏ‬
a‫ف‬paimacaso‫ف‬. Ina imapatëhua‫ف‬, huë‫ف‬. Nomaquë huë‫ف‬sahuaton, yonisáЙ‫ڏ‬
anoyacancantarinpoa‫ف‬. 10ॸIraca quëra tonco, quënaninco. Co të‫ف‬huatatonhuë‫ف‬,
huarë‫ف‬nosororinpoaso‫ف‬, iporaso‫ف‬nani tashinan pëiquë ni‫ف‬quirinco. Na‫ف‬aro‫ف‬
anitotërinpoa huachi. Quisocristo achinicancaninco. Ina marë‫ف‬ya‫ف‬ipi
o‫ف‬marin ni‫ف‬ton, nitotërëhua‫ف‬. “Tëȍӕř͑‫ڏ‬ pëinënquë ya‫ف‬huërinsopita nosororahuë.
chachin Yosë nosororinpoa‫ف‬,” tënëhua‫ف‬. Tata Yosëri na‫ف‬con catahuain, tënahuë.
Quisocristo chachin nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. 18ॸIpisoquënta‫ف‬na‫ف‬con catahuarinpoaso‫ف‬
Nanpiantarahuaton, chimirin minsërin nani nitotëran. Ina marë‫ف‬Yosë nontëф‫ڏ‬

huachi. Co huachi ina të‫ف‬huatacaso‫ف‬ huë. “Na‫ف‬con nosororinco ni‫ف‬ton, Sinioro
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Nanamën natëhuatëhua‫ف‬, o‫ف‬mantahuachin, inanta‫ف‬nosoroquë‫ف‬,”
Yosë nohuitatëhua‫ف‬, nanpimiatarëhua‫ف‬. itërahuë, Yosë nontato.
Chiminarihuarahuë‫ف‬, nanpiantarihua
huachi. Nanamën quëran anitotërinpoa Sontaro pochin nininso‫ف‬
2
huachi. 1ॸQuëmanta‫ف‬, api, “Quisocristo
11ॸYosë acorinco nanamën catahuarinco,” ta‫ف‬ton, chiniquën
sha‫ف‬huica‫ف‬huaso marë‫ف‬. Pënëna‫ف‬huaso cancantëquë‫ف‬. Ina imapatëhua‫ف‬, Ëҡȍӕ‫ڏ‬
marë‫ف‬a‫ف‬parinco. Ina nohuanton, nisha rinpoa‫ف‬chiniquën cancantacaso‫ف‬.
nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintarahuë. 12ॸIna Hui‫ف‬nahuë pochin nicatënquën, pënë͑‫ڏ‬
marë‫ف‬aparësitopirinacohuë‫ف‬, co ranquën. 2ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬niyontonpachinara,
tapanato yaa‫ف‬porahuë‫ف‬. Quisocristo Yosë nanamën a‫ف‬chintërahuë.
imamiatarahuë. Ina nohuitato, Quëmanta‫ف‬natanan. Inapochachin
inasachin natërahuë. Ya‫ف‬ɗЙɗֆ͑͑ɗҡЙ‫ڏ‬ quëmanta‫ف‬caraichin quëmapi‫ف‬sa‫ف‬
rin. Nani sha‫ف‬huitërinco nanamën huayonahuaton, ina nanan chachin
a‫ف‬china‫ف‬huaso‫ف‬ni‫ف‬ton, noya a‫ف‬paiarinco. a‫ف‬chintantaquë‫ف‬. Noya natërinsopitará
Nanamëonta‫ف‬ya‫ف‬huëmiatarin. chin a‫ف‬chintëquë‫ف‬a‫ف‬napitanta‫ف‬
O‫ف‬mantaquë huarë‫ف‬ËΎ͑͑ɗ͑ҡфɗ͑ËΎ‫ڏ‬ a‫ف‬chinchina‫ف‬.
huë‫ف‬, tënahuë. 3ॸNoya sontaro pochin niquë‫ف‬. Inaso‫ف‬
parësitohuachina, ahuantërin. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬

No‫ف‬tën nanan a‫ف‬chinacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
chin quëmanta‫ف‬Quisocristo marë‫ف‬
13ॸNo‫ف‬tëquën, api, a‫ف‬chintëranquën. parësitohuatan, ahuantëquë‫ف‬. 4ॸSontaro
Inachachin quëmanta‫ف‬a‫ف‬chinquë‫ف‬. ya‫ف‬conpatëra, co huachi yonquirëhuë‫ف‬
“Quisocristoichin anoyacancantërinpoa‫ف‬,” canpora ma‫ف‬sha nicacaso‫ف‬. Capitanachin
ta‫ف‬ton, inasachin natëquë‫ف‬. Ina nosoroaton, natërë‫ف‬. Ina nohuantërinsoachin ninë
a‫ف‬napitanta‫ف‬nosoroquë‫ف‬. 14ॸYosë nohuanton, huachi. Inapochachin canpoanta‫ف‬
nanamën no‫ف‬tëquën nitotëran. Ama manta‫ف‬ Quisocristoachin natëcahuaso‫ف‬
nisha a‫ف‬chinquësohuë‫ف‬. Ispirito Santo ya‫ف‬huërin. 5ॸIsonta‫ف‬yonquia‫ف‬ahua‫ف‬.
catahuarinquën no‫ف‬tëquën yonquicamaso‫ف‬. Nicanacaso marë‫ف‬ya‫ف‬nipihuatëra,
Nani ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬catahuainpoaso ya‫ف‬nipi hua‫ف‬an sha‫ف‬huitërinpo‫ف‬ma‫ف‬sona
marë‫ف‬. noya nicacaso‫ف‬. Co natëhuatërahuë‫ف‬, co
2ҽɗ̲ΎҡľΎॷ2 450
canarëhuë‫ف‬. Inapochachin canpoanta‫ف‬ Nipirinhuë‫ف‬, ina a‫ف‬pohuatëhua‫ف‬,

Quisocristo noninso‫ف‬natëahua‫ف‬. inanta‫ف‬a‫ف‬poarinpoa‫ف‬. 13ॸCo natëЙɗ‫ڏ‬
6ॸIminquë chiniquën sacatërinso pochin rëhuahuënta‫ف‬, inaso‫ف‬no‫ف‬tëquën
Yosë marë‫ف‬chiniquën sacatacaso‫ف‬ nontërinpoa huachi. Nani
ya‫ف‬huërin. Sha‫ف‬tona‫ف‬Йɗ͑ΎֆѸËҡΎȍӕ‫ڏ‬ sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co nanitë
china, ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtërin huachi. rinhuë‫ف‬nonpintinpoaso‫ف‬. Co
Cayahuachina, inari‫ف‬ton manin. onporonta‫͑ف‬ɗѸȍË͑Ë͑ҡфɗ͑‫ڏ‬
Inapochachin canpoanta‫ف‬noya huë‫ف‬.
a‫ف‬chinpatëhua‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬canarihua‫ف‬.
7ॸA‫ف‬chintëranquënso‫ف‬, api, ͑ΎֆֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ Yosë marë‫ف‬sacatërëhuaso‫ف‬
quë‫ف‬. Quisocristo catahuaarinquën 14ॸIna nanan chachin, api, ya‫ف‬ipi
no‫ف‬tëquën yonquiamaso marë‫ف‬. piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitantaquë‫ف‬yonqui‫ف‬ina‫ف‬.

“Yosë ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, ama nisha
Quisocristo anoyacancantërinpoaso‫ف‬ nisha ninontocosohuë‫ف‬,” itëquë‫ف‬.
8ॸAma, api, Quisocristo naniantëquëѸΎ‫ڏ‬ Inahuara yonquinëna quëran nisha
huë‫ف‬. Ina na‫ف‬con yonquiquë‫ف‬. nisha ninontohuachinara, topinan
Isoro‫ف‬paquë o‫ف‬maton, piyapi chachin quëran nonsapi. Insosona inapita
nasitimarin. Tapico‫ف‬shin ni‫ف‬ton, natanpachina‫ف‬, co huachi noya Yosë
hua‫ف‬anëntarin huachi. æȍɗ̲ɗ̲ɗҡЙΎ͑‫ڏ‬ imasapihuë‫ف‬. Nisha cancantatona‫ف‬,
huë‫ف‬, nanpiantarin huachi. Ina nanan yaa‫ف‬poapi huachi. 15ॸNoyasachin niquë‫ف‬
chachin a‫ف‬chinárahuë. Ina imapatëhua‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬inquën. Yosë nanamën
anoyacancantarinpoa‫ف‬. Nicha‫ف‬ësarinpoa noya nitotaton, no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinquë‫ف‬.
huachi. 9ॸIna a‫ف‬chinahuëso marë‫ف‬ Ina marë‫ف‬noya sacatohuatan, co
parësitërahuë. No‫ف‬huitonaco, tashinan Yosë‫ف‬pa‫ف‬tapanaranhuë‫ف‬. 16ॸNonpin
pëiquë po‫ف‬morinaco. Apiro‫ف‬sa pochin nanano‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬tananpitëquë‫ف‬.
isëquë ya‫ف‬huarahuë. æҡɗ͑нӕřҡΎ͑ЙΎЙɗ‫ڏ‬ Ama natanquësohuë‫ف‬. Inapita imapatë
rinacohuë‫ف‬, Yosë nanamënso‫ف‬co hua‫ف‬, co huachi Yosë pochin yonquiarë
nanitërëhuë‫ف‬tonpocaso‫ف‬. Nisha nisha huahuë‫ف‬. Topinan quëran nonsapi. Co
parti a‫ف‬chinapi ni‫ف‬ton, nahuinin huachi. catahuarinpoahuë‫ف‬Yosë nohuitacaso‫ف‬.
10ॸNapoaton co pa‫ف‬yanahuë‫ف‬. Yosë 17ॸNi‫ف‬quë‫ف‬. Panca yonitohuatëra,
nohuanton, oshaquëran a‫ف‬napitanta‫ف‬ nohuarotërë‫ف‬. Inapochachin nonpin

imasapi. Inapitanta‫ف‬imacaiso marë‫ف‬ nanano‫ف‬saso‫ف‬yatapicancaninpoa‫ف‬.
ya‫ف‬ipiya ahuantërahuë. Quisocristo Iminio, Huirito, inapitaso‫ف‬nonpin nanan
imapachina‫ف‬, nicha‫ف‬ësarin huachi. a‫ف‬chinapi. 18ॸYosë no‫ف‬tëquën
Oshanëna‫ف‬inquitahuaton, ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ a‫ف‬chintopirinpoahuë‫ف‬, co huachi
tarin huachi. Ni‫ف‬ton, a‫ف‬na tahuëri natëpihuë‫ف‬. ֤٘ΎѸřËΎȍӕËȍɗ͑͑Йɗҡ͑‫ڏ‬
Yosë‫ف‬pa‫ف‬nanpiantarapi huachi. tarinpoahuë‫ف‬. Hua‫ف‬yanënpoáchin
Inatohua‫ف‬noya noya ya‫ف‬huëcontarihua ananpitarinpoa‫ف‬,” toconpi. Napopi
huachi. Co onporonta‫ف‬pipiarëhuahuë‫ف‬. ni‫ف‬ton, co huachi a‫ف‬naquën imapihuë‫ف‬.
11 No‫ف‬tëquën itëranquën. YatëЙЙɗфɗ‫ڏ‬ 19ॸYosë nanamënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
nënpoahuënta‫ف‬, imamiatohuatë ya‫ف‬huárin. Yosë chachin acorinso‫ف‬.

hua‫ف‬, inarë‫ف‬quënpoa‫͑͑ف‬Йɗ̲ɗҡ‫ڏ‬ Natëricho pëi‫ف‬paquëmarinquë pochin
rihua huachi. 12ॸIna marë‫ف‬parëѸɗ‫ڏ‬ ni‫ف‬ton, ya‫ف‬huëmiatarin. Canpoanta‫ف‬ina
tohuatëhua‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri natëtëhua‫ف‬, imamiatarihua‫ف‬. Napoaton
inarë‫ف‬quënpoa‫ف‬hua‫ف‬anëntarihua‫ف‬. noya pëi pochin ninëhua‫ف‬. Yosë chachin
achinicancaninpoa‫ف‬. Quiricanën quëran a‫ف‬chintahua‫ف‬. Yosëri catahuahuachin,

naporin. “Ya‫ف‬ipi imapisopita Yosëri oshaquëran co noyahuë‫ف‬yonquipisopita
nohuitërin,” tënin. Nonpinatona‫ف‬, naniantatona‫ف‬, no‫ف‬tëquën yonquiapona‫ف‬
“Quiyanta‫ف‬imarai,” topachinara, Yosë nimara. 26ॸYonquicaiso marë‫ف‬oshaquëran
nitotërin. Co ina nonpintapihuë‫ف‬. pënëanhuan‫ف‬. Pëcotanquë ma‫ف‬sha manëso
٘тӕɗѸΎËфɗѸҡΎɗ̲ЙɗѸΎЙɗҡ͑ΔֆË͑Ë͑‫ڏ‬ pochachin sopairi nani manin. æ̲ɗȍӕ‫ڏ‬
china‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗЙɗѸΎ‫ڏ‬ china, natëpi huachi. Nipirinhuë‫ف‬,
pita nanianchina‫ف‬,” tënin anta‫ف‬. Yosë pënënpatëhua‫ف‬, sopai quëran cha‫ف‬ëpona‫ف‬
naporin ni‫ف‬ton, ina ni‫ف‬sarinpoa huachi. nimara.
Ina pochin cancantërëȍӕѸΎЙɗҡȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬
nënquë nani ya‫ف‬conëhua huachi, Aquë aquëtë‫ف‬co noyahuë‫ف‬
tënahuë. cancantapisopita
3
20ॸPanca pëiquë nisha nisha ma‫ف‬sha 1ॸNatanquë‫ف‬, api, pënëanta‫ف‬inquën.
ya‫ف‬huërin o‫ف‬ocaso marë‫ف‬. Ni‫ف‬toro‫ف‬sa‫ف‬ Ayaro‫ف‬tahuëri ya‫ف‬caritohuachin, co
huë‫ف‬pachinara, nasha minë‫ف‬ninshirayá huachi noya ya‫ف‬huarihuahuë‫ف‬. 2ॸPiyapi‫ف‬sa‫ف‬
chin masahuatë‫ف‬, o‫ف‬shitërë‫ف‬. Minëtë‫ف‬, niapiratapi. Co huachi a‫͑ف‬ЙɗҡֆΎ͑нӕɗЙɗ‫ڏ‬
pa‫ف‬chitë‫ف‬, inapitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co ina huë‫ف‬. Coriquirachin cancantapi. A‫ف‬napita
marë‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Në‫ف‬huëi‫ف‬acocaso nocanapi. “Caso‫ف‬noya noyaco,” ta‫ف‬tona‫ف‬,
marë‫ف‬, hui‫ف‬sëcaso marë‫ف‬, inapita marë‫ف‬ a‫ف‬napita co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬sapi. Nipinosapi.
ya‫ف‬huërin. 21ॸCo noyahuë‫ف‬yonquiramaso‫ف‬ Yosënta‫ف‬tëhuaapi. A‫ف‬shina‫ف‬, pa‫ف‬pina‫ف‬,
naniantohuatama‫ف‬, ninshiraya minë‫ف‬ inapita co natërapihuë‫ف‬. Nani ma‫ف‬sha
pochin nisarama‫ف‬. NoyasáËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎ‫ڏ‬ quëtopirinahuë‫ف‬, co ina marë‫֤٘ف‬ΎѸЙфɗ͑‫ڏ‬
huatama‫ف‬, Yosë nohuantarinquëma‫ف‬. quën,” co itapihuë‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍфËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
Acoarinquëma‫ف‬noya nicacaso marë‫ف‬. tona‫ف‬, a‫ف‬na nohuantërachinapona‫ف‬. Co Yosë
22ॸA‫ف‬naquën hui‫ف‬napi‫ف‬sa‫ف‬nisha nisha chinotapihuë‫ف‬. 3ॸCo pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬
yonquiatona‫ف‬, pa‫ف‬sápi. Ama ina pochin ninosoroapihuë‫ف‬. Co niquë‫ف‬yaapihuë‫ف‬.
yonquiquësohuë‫ف‬. Noyasachin nicacaso‫ف‬ Nonpinatona‫ف‬, sha‫ف‬huirapiapi. ͮɗ̲Ύ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬
yonquiquë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi cancanën quëran pona‫ف‬. No‫ف‬piápona‫ف‬. Niahuëapona‫ف‬. Noya
Quisocristo natëquë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi nininsopita co pi‫ف‬pisha tëranta‫͑ف‬Ύȍӕ͑ҡ‫ڏ‬
nosoroquë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi imarëhuaso capininpoa‫ف‬ pihuë‫ف‬. 4ॸIin niponahuë‫ف‬, nonpinapitona‫ف‬
noya nini‫ف‬tëhua‫ف‬, ya‫ف‬hua‫ف‬ahua‫ف‬. ͮΎֆЙɗ‫ڏ‬ sha‫ف‬huirapiapi. Co huachi yonquiapihuë‫ف‬.
chin cancantatëhua‫ف‬, Yosë nontërëhua‫ف‬ “Quiyasachin nitotërai,” tosapi. Co huachi
catahuainpoaso marë‫ف‬. 23ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬ Yosë nohuantapihuë‫ف‬. Ma‫ف‬sha
nipirinhuë‫ف‬ËΎ֤ΎѸřнӕɗфɗË͑ř͑ֆΎ͑нӕɗҡΎ‫ڏ‬ nipa‫ف‬yatacaisoáchin yonquirapi. Pitaquë
nahuë‫ف‬, nisha nisha ninontapi. Topinan ni‫ف‬tacasorachin nohuantapi. 5ॸ“Quiyanta‫ف‬
quëran ninontatona‫ف‬, nino‫ف‬huiapi. Yosë imarai,” topirinahuë‫ف‬, co tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬
Quëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ama inapitarë‫ف‬quën chin imasapihuë‫ف‬. Chinotapirinahuë‫ف‬, co
chiniquën ninontocosohuë‫ف‬. 24ॸSinioro cancanëna quëran huarë‫ف‬natëpihuë‫ف‬
piyapinënpoa‫ف‬nipatëhua‫ف‬, co no‫ف‬huitacaso‫ف‬ ni‫ف‬ton, co Yosëri catahuarinhuë‫ف‬ina pochin
ya‫ف‬huëtarinpoahuë‫ف‬. Noya nontacaso‫ف‬ cancantacaiso‫ف‬.
ya‫ف‬huërin. Noya nitotatëhua‫ف‬, a‫ف‬chintahua‫ف‬. Ama inapita natanquësohuë‫ف‬. Tananpitë
No‫ف‬huipirinpoahuë‫ف‬, ama quë‫ف‬pa‫ف‬ina‫ف‬. 6ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗѸȍË͑Ë͑‫ڏ‬
no‫ف‬huiahuasohuë‫ف‬. Oshaquëran nontahua‫ف‬. tapi. A‫ف‬naya a‫ف‬naya pëiquë paatona‫ف‬,
25ॸNisha nanan imapachina, oshaquëran sanapi‫ف‬sa‫ف‬nonpintopi. Nonpintatona‫ف‬,
pënëanhuan‫ف‬. Ama no‫ف‬huitatëhuahuë‫ف‬, a‫ف‬chintaponaraihuë‫ف‬, a‫ف‬naquën noya
natanpi. “Oshahuanco ni‫ف‬ton, cancanën quëran huarë‫ف‬natëran. Noya

ana‫ف‬intincoso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, nisha nohuitërancoi ni‫ف‬ton, “No‫ف‬tëquën
nisha yonquiapi. Nani ma‫ف‬Ѹȍ͑Ύȍӕ͑ҡ‫ڏ‬ a‫ف‬chintërinacoi,” ta‫ف‬ton, imamiatëquë
tona‫ف‬, co sano yonquiapihuë‫ف‬. 7ॸNisha nisha huachi. 15ॸHua‫ف‬huatapon quëra huarë‫ف‬Yosë
nanan yanatanpi. Yosë no‫ف‬tëquën noninso‫ف‬ quiricanën nohuitëran. Ina quëran Yosë
nipirinhuë‫ف‬, co yamapihuë‫ف‬. Napoaton co nontërinpoa‫ف‬nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬. Ina
Yosë nohuitopihuë‫ف‬. 8ॸIraca cato‫ف‬ nitotohuatëhua‫ف‬, Quisocristo natëhuatë
pënotono‫ف‬sari Moisësë no‫ف‬huipi. Canisë, hua‫ف‬, cancanënpoa‫ف‬anoyacancantarinpoa‫ف‬.
Canprisë itopiso‫ف‬. Moisësë no‫ف‬huitona‫ف‬, 16ॸYa‫ف‬ipi Yosë quiricanënso‫ف‬nóya.
copirno nonpintopi ama natëcaso Yonquirinso chachin Yosëri aninshitërin.

marëhuë‫ف‬. Inapochachin ipora nisha Quiricanën quëran a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬.
a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquiatona‫ف‬, Pënëninpoa‫ف‬co noyahuë‫ف‬ninëhuasopita
co Yosë nohuantopihuë‫ف‬. No‫ف‬tëquën naniantahuaso marë‫ف‬, ͑ΔֆֆΎ͑нӕɗфɗ͑‫ڏ‬
noninso‫ف‬co yanatanpihuë‫ف‬. Nisha nanan poa‫ف‬. Anitotërinpoa‫ف‬no‫ف‬tëquën Yosë
imatona‫ف‬, co Yosë imasapihuë‫ف‬. natëcaso‫ف‬. 17ॸQuisocristo imapatëhua‫ف‬,
9ॸA‫ف‬chintohuachina, a‫ف‬naquën natëЙɗфɗ͑‫ڏ‬ quiricanën quëran catahuarinpoa‫ف‬noya
huë‫ف‬, oshaquëran co huachi natërapihuë‫ف‬. nicahuaso marë‫ف‬. Nitotatëhua‫ف‬, natëhuatë
“Nonpinápi.” ta‫ف‬tona‫ف‬, ËΎȍӕËȍɗɗ̲ѸЙɗ‫ڏ‬ hua‫ف‬, nóya nisarëhua‫ف‬. Ina marë‫ف‬
huë‫ف‬. Inapochachin iraca pënotono‫ف‬sari quiricanën quëtërinpoa‫ف‬.
nonpintopirinahuë‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬oshaquëran
no‫ف‬tëquën nitotahuatona‫ف‬, a‫ف‬popi huachi. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënënacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬
4
1ॸYosë ni‫ف‬sarinquën ni‫ف‬ton, pënë͑‫ڏ‬
Yosë quiricanën quëran nontërinpoaso‫ف‬
ranquën. Quisocristonta‫ف‬
10ॸQuëmaso‫ف‬nipirinhuë‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ ni‫ف‬sarinquën ni‫ف‬ton, “Nanamën
ton, hua‫ف‬qui‫ف‬ca‫ف‬tananco. Yosë nanamën a‫ف‬chináquë‫ف‬,” tënahuë. A‫ف‬na tahuëri
a‫ف‬chinpatëra, noya natanan. Ya‫ف‬ipi inaso‫ف‬o‫ف‬mantararin isoro‫ف‬pa‫ف‬
naporahuëso‫ف‬ni‫ف‬nan. Yosëichin yonquiato, hua‫ف‬anëntacaso marë‫ف‬. Naporo‫ف‬Ëȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬
imamiatarahuë. Cancanëhuë quëran huarë‫ف‬ pisopita, nanpirëhuasopita, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬
natërahuë. Co piyapi‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬huirahuë‫ف‬, coisë pochin no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitarinpoa‫ف‬.
nosororahuë. Ma‫ف‬sha onpoaporahuë‫ف‬, Oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intarin. NatërëȍӕѸΎ‫ڏ‬
chiniquën cancantërahuë. Quëmanta‫ف‬ca pitaso‫ف‬noya acoarinpoa‫ف‬. Napoaton
pochin cancantëran, tënahuë. 11ॸAparëѸɗҡΎ‫ڏ‬ Yosë marë‫ف‬noya sacatëquë‫ف‬. 2ॸNanamën
pirinacohuë‫ف‬, ahuantërahuë. Ya‫ف‬ipi ni‫ف‬nan a‫ف‬chináquë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬yanatanpachina‫ف‬,
ni‫ف‬ton, nitotëran. Antioquiaquë, Iconioquë, a‫ف‬chintëquë‫ف‬. Sacai‫ف‬a‫ف‬chinacaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
Nistraquë, inaquëpita chiniquën parëѸɗҡ‫ڏ‬ huë‫ف‬, onpopionta‫ف‬a‫ف‬chináquë‫ف‬.
porahuë‫ف‬, Sinioro catahuarinco ni‫ف‬ton, A‫ف‬naquënso‫ف‬co yaimapachinahuë‫ف‬,
cha‫ف‬ërahuë. 12ॸYa‫ف‬ipi cancanënpoa quëran no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitëquë‫ف‬natëina‫ف‬. Co
Quisocristo imapatëhua‫ف‬, aparëѸɗҡфɗ͑ř͑‫ڏ‬ noyahuë‫ف‬nipachina‫ف‬, pënënquë‫ف‬. Noya
poa‫ف‬. 13ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬co noyahuë‫ف‬nipisopita, nontëquë‫ف‬chiniquën cancantatona‫ف‬,
nonpintëro‫ف‬sa‫ف‬, inapitaso‫ف‬aquë aquëtë‫ف‬co imaina‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintëquë‫ف‬
noyahuë‫ف‬nisapi. Na‫ف‬con nonpintopi quëran noya nicacaiso marë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ama
sopairi nonpintarin huachi. no‫ف‬huiquësohuë‫ف‬. Oshaquëran
14ॸQuëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosë nanamën pënënquë‫ف‬. 3ॸA‫ف‬na tahuëri piyapi‫ف‬sa‫ف‬co
imamiatëquë huachi. Nani iraca mama, nohuantapihuë‫ف‬Yosë nanamën
amin, ca, a‫ف‬napitanta‫ف‬a‫ف‬chintërainquën, natëcaiso‫ف‬. Nonpin nanano‫ف‬sa‫ف‬nisha
nisha a‫ف‬chinpachina‫ف‬, pa‫ف‬yatapi. 14ॸAricantëro hua‫ف‬na nina‫ف‬pi nininso‫ف‬
Inahuara costapisorachin yanatanapi. chiniquën sha‫ف‬huirapirinco. Ina marë‫ف‬

4ॸYosë no‫ف‬tëquën noninso‫ف‬ Siniorori ana‫ف‬intarin. 15ॸYosë nanamën
a‫ف‬porahuatona‫ف‬, piyapi yonquirinso‫ف‬ a‫ف‬chintërahuë ni‫ف‬ton, chiniquën
natëapi huachi. 5ॸQuëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ no‫ف‬huirinco. “Nonpiánin,” itërinco.
sano yonquiquë‫ف‬. AparëѸɗҡΎȍӕËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬ Napoaton ni‫ف‬quëna nonpintochinquën.
quën, ama no‫ف‬huitatonahuë‫ف‬, ahuantë 16ॸYa‫ف‬nan coisëquë sha‫ف‬huirapiponco,
quë‫ف‬. A‫ف‬naya a‫ف‬naya Yosë nanamën co insonta‫ف‬catahuarincohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya

a‫ف‬chintëra‫ف‬piaquë‫ف‬co imapisopitahuënta‫ف‬ të‫ف‬huatona‫ف‬, ta‫ف‬ananpirinaco. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
nitochina‫ف‬. Ya‫ف‬ɗЙɗɗ̲ЙɗѸΎЙɗҡËҡȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬, co no‫ف‬huirahuë‫ف‬. “Ama ina marë‫ف‬,
quë‫ف‬noya noya imaina‫ف‬. Sinioro, ana‫ف‬intëquësohuë‫ف‬,” tënahuë,
Yosë nontato. 17ॸTa‫ف‬ananpipirinacohuë‫ف‬,
Paono tashinan pëiquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬ Quisocristo catahuarinco. Co patëфɗ͑ËΎ‫ڏ‬
6ॸCo hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬a‫ف‬chinahuëso huë‫ف‬. Achinicancaninco ni‫ف‬ton,
marë‫ف‬tëpaarinaco. Nani tahuëri naniriarin inaquënta‫ف‬ya‫ف‬ipi Yosë nanamën sha‫ف‬ȍӕɗ‫ڏ‬
chimina‫ف‬huaso‫ف‬. 7ॸIraca Yosë sha‫ف‬huitërinco rahuë. Nisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬nani
a‫ف‬napita a‫ف‬chinta‫ف‬huaso‫ف‬. Nani tiquirahuë natanpi huachi. Pa‫ف‬pini‫ف‬maninposo
huachi. Sopai hua‫ف‬an minsëato, Quisocristo pochin yatëpapirinacohuë‫ف‬, Yosë
nóya natërahuë huachi. Co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ catahuarinco, cha‫ف‬ërahuë. 18ॸPa‫ف‬pi co
a‫ف‬porahuë‫ف‬. 8ॸNapoaton Yosë‫ف‬pa‫ف‬ noyahuë‫ف‬yonquiarapipirinacohuë‫ف‬,
acanaarinco huachi. Quisocristo siempre nicha‫ف‬ësarinco. Co sopai
o‫ف‬mantahuachin, oshahuano‫ف‬sa‫ف‬no‫ف‬tëquën minsëarincohuë‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎֆË͑‫ڏ‬
ana‫ف‬intarin huachi. Naporo‫ف‬noya cantërinco ni‫ف‬ton, a‫ف‬na tahuëri
ninahuëso marë‫ف‬acanaarinco. Co casachin ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬quëpantarinco huachi. Ma
acanaarincohuë‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬Quisocristo noyacha Quisocristoso paya. Ipora
nosoroatona‫ف‬, “Manoton o‫ف‬manta‫ف‬in,” quëra huarë‫ف‬inasachin chinotahua‫ف‬.
topisopitanta‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬canaapi huachi. Amen.
A‫ف‬napitari patopiso‫ف‬ Piquëran huarë‫ف‬sha‫ف‬huirinso‫ف‬

9ॸManoton, api, huëquë‫ف‬ni‫ف‬quico. 19ॸPrisca,Aquira, Onisiporo sa‫ف‬in,
Onpopionta‫ف‬manoton ni‫ف‬quico. Ama hui‫ف‬ninpita, inapita sha‫ف‬huitëquë‫ف‬noya
hua‫ف‬quiquësohuë‫ف‬. 10ॸCaora ya‫ف‬huarahuë. ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬. 20ॸIrasto Corintoquë
Timasëso‫ف‬nani patërinco. Isoro‫ف‬paráchin ya‫ف‬huarin. Tropimo caniorin ni‫ف‬ton,
yonquiaton, patërinco. Tisaronicaquë Miritoquë huëshirahuë. 21ॸAma, api,
pa‫ف‬nin. Crisinti Carasiaquë pa‫ف‬nin. hua‫ف‬quiquësohuë‫ف‬. Co‫ف‬huara o‫ف‬napi
Ya‫ف‬huërë‫ف‬Titoso‫ف‬Tarëmasiaquë pa‫ف‬nin. naniyatërasohuë‫ف‬, huëquë‫ف‬. Ioporo,
11ॸNocasëíchin isëquë ya‫ف‬huërarin. Potinti, Nino, Craotia, ya‫ف‬ɗЙɗɗ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬
Marconta‫ف‬sha‫ف‬huitonquë‫ف‬huë‫ف‬in. Inaso‫ف‬ pita isëquë ya‫ف‬ȍӕřфɗ͑ѸΎЙɗҡֆΎ͑нӕɗфɗ‫ڏ‬
noya catahuarinco. 12ॸTiquicoso‫ف‬ nënquën. “Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬noya
ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, Ipisoquë a‫ف‬parahuë. ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬,” itërinaco.
13ॸSaco tanontën nininso‫ف‬Troitiquë 22ॸQuisocristo, api, achinicancainquën.
huëshirahuë. Carpio pëinënquë ya‫ف‬huërin. Inasachin hua‫ف‬anëntërinpoaso‫ف‬.

Huë‫ف‬patan, quëshico. Niproro‫ف‬santa‫ف‬ Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬imaramasopita noya
quëshico. Quiricanëhuë so‫ف‬nanpinan catahuainquëma‫ف‬. Amen. Nani huachi.
nininso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërahuë. Paono
Paonori Tito ninshitërinso‫ف‬
pahuanin ya‫ف‬ipiya a‫ف‬chinacaso‫ف‬ni‫ف‬ton,

Tito yonquiaton, nanan a‫ف‬patërinso‫ف‬ inaquë huëshiranquën. “Imapisopita
1
1ॸI‫ف‬huata, api. æЬΎ͑ΎËΎ͑ɗ͑Ѹȍɗҡф͑‫ڏ‬ na‫ف‬con na‫ف‬con pënënquë‫ف‬. ͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬
quën, ni‫ف‬quë‫ف‬. ¿Noya ya‫ف‬huaran? Noya ton, ya‫ف‬ipi ninanoro‫ف‬saquë ansiano‫ف‬sa‫ف‬
canta‫ف‬ya‫ف‬huarahuë. Tata Yosë acora‫ف‬piraquë‫ف‬,” itëranquën. Ina marë‫ف‬
hua‫ف‬anënpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, inasachin natërahuë. inaquë huëshiranquën. 6ॸAnsiano‫ف‬sa‫ف‬
Quisocristo acorinco nanamën yaacohuatan, noya quëmapiráchin
a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Yosë nohuanton, acoquë‫ف‬. A‫ف‬naichin sa‫ف‬in ya‫ف‬huëtërinso‫ف‬.
na‫ف‬aquënpoa‫ف‬huëntonënquë Co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬monshihuanacaso‫ف‬
ya‫ف‬conarëhua‫ف‬. Nóya natëcaiso marë‫ف‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Hui‫ف‬ninpitanta‫ف‬
a‫ف‬chinarahuë. No‫ف‬tën nanan a‫ف‬china‫ف‬huaso Quisocristo imaina‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬
marë‫ف‬acorinco. Ina natëhuatëhua‫ف‬, Yosë ansiano yaya‫ف‬conpirinahuë‫ف‬, hui‫ف‬ninpita
pochin cancantarëhua huachi. 2ॸQuisocristo co noya cancantërinhuë‫ف‬. No‫ف‬pirárin.
imapatëhua‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri inapaquë Nisha nisha sanapi pa‫ف‬yatarin. Co sano
quëpantarinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬ cancantërinhuë‫ف‬. Co pa‫ف‬pin yanatëфɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huëmiatarihua huachi. ٘k͑͑Йɗҡ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬ huë‫ف‬. Co hui‫ف‬ninpita tëranta‫ف‬pë͑ř͑Й‫ڏ‬
poa huachi,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, ina ninarëhua‫ف‬. chinahuë‫ف‬, a‫ف‬napitarinta‫ف‬co yanatëЙΎ͑‫ڏ‬
Yosë iráca sha‫ف‬huitërinpoaso‫ف‬. Inaso‫ف‬co huë‫ف‬. Napoaton co inapita acocaso‫ف‬
onporonta‫ف‬nonpintërinpoahuë‫ف‬. 3ॸIporaso ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 7ॸYosë nohuanton,
huachi nanamën anitotërinpoa‫ف‬. Inaora ansiano‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërin imapisopita
nohuanton, anitotërinpoa‫ف‬. Yosë catahuacaso marë‫ف‬. Yosëri acorin ni‫ف‬ton,
sha‫ف‬huitërinco ni‫ف‬ton, ina nanan chachin noyasáchin niina‫ف‬. Ina quëran co
pënënanquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬nicha‫ف‬ësarinpoa nonapicaiso‫ف‬ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬. Ama
huachi. 4ॸQuëmanta‫ف‬, Tito, Quisocristo nocanchinasohuë‫ف‬. “Casáchin no‫ف‬tëquën
noya imaran. A‫ف‬chintohuatënquëran nitotërahuë,” topachina‫ف‬, ama ina
natëton, imaran ni‫ف‬ton, tëhuënchachin quëmapi acoquësohuë‫ف‬. Ama
hui‫ف‬nahuë pochin ni‫ف‬nanquën. Tata Yosë yano‫ف‬huichinasohuë‫ف‬. Pënëntohuachina‫ف‬,
catahuainquën. Asanocancainquën. ama no‫ف‬huitatë pochin pë͑ř͑Ëȍɗ͑ѸΎ‫ڏ‬
Quisocristonta‫ف‬catahuainquën noya huë‫ف‬. Ama no‫ف‬piinasohuë‫ف‬. Ama
cancantamaso marë‫ف‬. Inaso‫ف‬ yaahuëchinasohuë‫ف‬. Ama coriquirachin
nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. cancanchinasohuë‫ف‬. Ama pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬
nonpintatona‫ف‬, canainasohuë‫ف‬. Insosona
Ansiano‫ف‬sa‫ف‬acorinso‫ف‬ ina pochin cancantohuachina‫ف‬, ama
5ॸCrita
parti ya‫ف‬huarihua‫ف‬, a‫ف‬naya ansiano acoquësohuë‫ف‬. 8ॸNi‫ف‬toro‫ف‬sa‫ف‬
a‫ف‬naya ninanoquë a‫ف‬chintopirëhuahuë‫ف‬, huë‫ف‬pachina‫ف‬, noya nonchina‫ف‬,
454
455 ҽɗҡΎॷ1ٍॷ2
o‫ف‬shichina‫ف‬. Pahuantërinsopita nonpin nanan natëinasohuë‫ف‬. No‫ف‬tëquën

nosoro‫ف‬ina‫ف‬. Noyasachin ni‫ف‬tona‫ف‬, yonquihuachina‫ف‬, noya cancantapi
a‫ف‬napita catahuaina‫ف‬. Sano yonqui‫ف‬ina‫ف‬. huachi. 14ॸAma Cotioro‫ف‬sa‫ف‬iraca
Yosë natëtona‫ف‬, ɗ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ napopiso‫ف‬natëinasohuë‫ف‬. A‫ف‬naquën
china‫ف‬. Pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬co noyahuë‫ف‬ Quisocristo nanamën a‫ف‬porahuatona‫ف‬,
yonquihuachina‫ف‬, a‫͑ف‬фΎËȍɗ͑͑͑ɗ͑‫ڏ‬ inahuara yonquinëna quëran a‫ف‬chinapi.
china‫ف‬. Ina pochin cancantohuachina‫ف‬, Ama inapita natëinasohuë‫ف‬.
noya ansiano ya‫ف‬conacaso‫ف‬, tënahuë. 15ॸYosë nasha cancan quëҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬
9ॸYosë nanamën no‫ف‬tëquën anitotëфɗ͑‫ڏ‬ poa‫ف‬, ya‫ف‬ipiya noya imarëhua huachi.
poa‫ف‬, inasáchin a‫ف‬chintërëhua‫ف‬. Ina A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co yaimapihuë‫ف‬.
nananáchin ansiano‫ف‬sa‫ف‬imaina‫ف‬. Ina Taparoachin yonquipi. Co noyahuë‫ف‬
na‫ف‬con yonquihuachina‫ف‬, noya pë͑ř͑ҡ‫ڏ‬ cancantohuachinara, nisha nisha
pona‫ف‬, no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinapona‫ف‬. yonquipi. No‫ف‬ҡř͑͑͑͑͑ɗҡΎҡЙΎ͑фɗ‫ڏ‬
A‫ف‬napitari nisha nanan huë‫ف‬, co yanatëpihuë‫ف‬. “Co natëcaso‫ف‬
a‫ف‬chintopirinahuë‫ف‬, ansiano‫ف‬sariso‫ف‬Yosë ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” toconpi. Napoaton co
nanamënachin a‫ف‬chinchina‫ف‬ama huachi no‫ف‬tëquën yonquipihuë‫ف‬.
imapisopita nonpin nanan natëtacaiso Nitapicancanatona‫ف‬, ËΎȍӕËȍɗ͑͑ɗҡΎЙɗ‫ڏ‬
marëhuë‫ف‬. huë‫ف‬noya yonquicaiso‫ف‬. 16ॸ“Yosë nohuitë
10ॸNa‫ف‬a quëmapi‫ف‬sa‫ف‬co yanatëpihuë‫ف‬. rahuë,” topirinahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬nipi.
Inahuara yonquinëna quëran a‫ف‬chinapi Ina marë‫ف‬co tëhuënchachin imapihuë‫ف‬,
ni‫ف‬tona‫ف‬, topinan quëran nonsápi. tënahuë. Co Yosëri noya ni‫ف‬ninhuë‫ف‬.
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬pënëntërinso‫ف‬imatona‫ف‬, “Napoonpi,” tënin. Co manta‫ف‬yanatëЙɗ‫ڏ‬
yanonpinapi. A‫ف‬naquëonta‫ف‬co huë‫ف‬. Yosë a‫ف‬poatona‫ف‬, co pi‫ف‬pisha
Cotioro‫ف‬sa pochin yonquiaponahuë‫ف‬, tëranta‫ف‬nanitopihuë‫ف‬noya nicacaiso‫ف‬.
nisha nisha nonsapi. 11ॸMa‫ف‬ѸȍË͑Ëɗ‫ڏ‬
soachin yonquiatona‫ف‬, a‫ف‬chinapi. Co Quëmapi‫ف‬sa‫ف‬, sanapi‫ف‬sa‫ف‬
nisha nanan a‫ف‬chinacasohuë‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ inapita pënëninso‫ف‬
2
huë‫ف‬. Nisha a‫ف‬chintohuachinara, 1ॸQuëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosë
a‫ف‬naquën Yosë nanamën yaa‫ف‬popi nanamën no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintëquë‫ف‬.

huachi. Quëmopinënpitarë chachin Ina a‫ف‬chintaton, pënënquë‫ف‬noya
nisha imasapi. Napoaton imapisopita nicacaiso marë‫ف‬. 2ॸQuëmapi‫ف‬sa‫ف‬quëma
niyontonpachina‫ف‬, co nisha quëran masho miachin nininsopitanta‫ف‬
a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sari pënënacaso‫ف‬ pënënquë‫ف‬nóya cancanchina‫ف‬. Ama
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yapënëntohuachina‫ف‬, no‫ف‬piinasohuë‫ف‬. Nóya yonqui‫ف‬ina‫ف‬. Ama
sha‫ف‬huitëquë‫ف‬ama pënënchinasohuë‫ف‬. nisha nisha yonqui‫ف‬inasohuë‫ف‬. Yosë
12ॸTëhuënchachin, api, Crita parti nanamën no‫ف‬tëquën imaina‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
ya‫ف‬huaton, na‫ف‬a nonpina‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ piyapi nosoro‫ف‬ina‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬
natanan. A‫ف‬na Crita quëmapi chachin nahuë‫ف‬, ama yai‫ف‬huërëchinasohuë‫ف‬.
iraca naporinso‫ف‬. “Critaro‫ف‬sa‫ف‬ Chiniquën cancanchina‫ف‬. 3ॸSanapi‫ف‬santa‫ف‬
yanonpinpi. Ni‫ف‬ni pochin cancantopi. Co a‫ف‬chintëquë‫ف‬sano yonquiatona‫ف‬, Yosë
sacataponaraihuë‫ف‬, cosharoachin pochin cancanchina‫ف‬. Ama ma‫ف‬tona
cancantopi,” tënin. Pënëntona‫ف‬pi inaso‫ف‬. ma‫ف‬tona noinasohuë‫ف‬. Ama
13ॸNo‫ف‬tëquën nonin. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ no‫ف‬piinasohuë‫ف‬. Noya niina‫ف‬a‫ف‬na
inatohua‫ف‬ina pochin cancantopi. sanapi‫ف‬sarinta‫ف‬nicatona‫ف‬nonanacaiso
Napoaton chiníquën pënënquë‫ف‬ama marë‫ف‬. Naporahuaton, noya nicacaiso‫ف‬
ҽɗҡΎॷ2ٍॷ3 456
a‫ف‬chiina‫ف‬. 4ॸNasha so‫ف‬yahuano‫ف‬sa‫ف‬ ma‫ف‬sharachin nohuantahuasohuë‫ف‬. Co

pënëina‫ف‬so‫ف‬ina‫ف‬noya nosorocaiso marë‫ف‬. monshihuanacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Sano
Hua‫ف‬huinpitanta‫ف‬nosorocaiso marë‫ف‬ ya‫ف‬huatëhua‫ف‬, nóya yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. Yosë
pënëina‫ف‬. 5ॸNoya yonquicaiso marë‫ف‬ yonquirinsorachin imahua huachi. Nani
pënëina‫ف‬. Ama manta‫ف‬so‫ف‬ina‫ف‬ tahuëri Yosë yonquiatëhua‫ف‬, ina pochin
tëhuacaiso‫ف‬yonqui‫ف‬inasohuë‫ف‬. So‫ف‬ina‫ف‬ cancantahua‫ف‬. Ina marë‫ف‬pënëninpoa‫ف‬.
noya nocoma‫ف‬ina‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi noya 13ॸNoya cancantatëhua‫ف‬, Quisocristo
nonchina‫ف‬. So‫ف‬ina‫ف‬noya natëina‫ف‬. Ina ninahua‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri chiniquën

pochin cancantohuachina‫ف‬, a‫ف‬na nanantaton, o‫ف‬mantararin huachi. Inaso‫ف‬
piyapirinta‫ف‬noya ni‫ف‬sapi. “Ma noyacha Yosë chachin ni‫ف‬ton, huënarachin
Yosë nanamënso paya. Ina imatona‫ف‬, huënarachin ya‫ف‬noarin. Ina quënanpatë
noya nisapi,” tapona‫ف‬. hua‫ف‬, nóya cancantarihua huachi.
6ॸHui‫ف‬napi‫ف‬santa‫ف‬pënënquë‫ف‬sano Chiniquën nanantaton, noyá
yonqui‫ف‬ina‫ف‬. 7ॸQuëmanta‫ف‬, api, nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. 14ॸIraca canpoa
noyasáchin niquë‫ف‬a‫͑ف‬Йɗҡ͑Ύ͑͑ɗ͑‫ڏ‬ marë‫ف‬chiminin. Oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡɗ͑‫ڏ‬
quënso marë‫ف‬. Noya cancantaton, Yosë poaso marë‫ف‬chiminin. Nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬
nanamën no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinquë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ama huachi sopai natëcahuaso
yonquinën quëran huarë‫ف‬a‫ف‬chinquë‫ف‬. marëhuë‫ف‬. Anoyacancantërinpoa‫ف‬
8ॸNoyasáchin nonquë‫ف‬ama a‫ف‬napita piyapinënpita nicahuaso marë‫ف‬. ȸӕř͑ҡΎ‫ڏ‬
sha‫ف‬huirapiinquënso marëhuë‫ف‬. Ina nënquë chachin ya‫ف‬conpatëhua‫ف‬, noya
quëran no‫ف‬huipirinënquënhuënta‫ف‬, nicacasoráchin nohuantarihua‫ف‬.
tapanapi. Co manta‫ف‬pinoinquënso‫ف‬ 15ॸIna nanan, api, a‫ف‬chintáquë‫ف‬. Noya
ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬. nontaton, achinicancanquë‫ف‬. Co

9ॸSacatoro‫ف‬santa‫ف‬pënënquë‫ف‬. ͮɗȍӕɗҡΎ‫ڏ‬ noyahuë‫ف‬nipachina‫ف‬, chiniquën
huatëra, “Sacatëquë‫ف‬,” itohuachinpora, nanantaton, pënënquë‫ف‬. Quisocristo
sacatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Natëtona‫ف‬, noya nanamën a‫ف‬chintëran ni‫ف‬ton, ͑ҡřɗ͑ř͑‫ڏ‬
sacachina‫ف‬. Camaihuachina‫ف‬, natëina‫ف‬. quënso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
Co a‫ف‬panicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 10ॸAma
ihuachinasohuë‫ف‬. No‫ف‬tëquën natëtona‫ف‬, Imapisopita noya niina‫ف‬
3
ama pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬nonpiinasohuë‫ف‬. 1ॸInatohua‫ف‬ya‫ف‬huapo, noya pënë͑‫ڏ‬
Noya nipachina‫ف‬, a‫ف‬napitarinta‫ف‬noya huë. Inachachin quëmarinta‫ف‬
ni‫ف‬sapi. “Tata Yosë imatona‫ف‬, noya nipi. pënëantaquë‫ف‬. “Copirno natëco‫ف‬,”
Ma noyacha Yosë nanamënso paya,” itëquë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi copirno acorinsopitanta‫ف‬
tapona‫ف‬. Inaso‫ف‬tëhuënchachin natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Noya nicacaiso‫ف‬
nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. camaihuachina‫ف‬, natëina‫ف‬. 2ॸAma
pinoinasohuë‫ف‬. Ama nino‫ف‬huiinasohuë‫ف‬.
Yosë catahuarinpoaso‫ف‬
Noya ninicatona‫ف‬ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
11ॸInaoranohuanton, ֤ΎѸř͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya nonchina‫ف‬.
poa‫ف‬. Ni‫ف‬ton, hui‫ف‬nin chachin a‫ف‬paimarin. 3ॸIraca canpoanta‫ف‬co noyahuë‫ف‬
Nosoroatonpoa‫ف‬, nanamën anitotëфɗ͑‫ڏ‬ cancantërëhua‫ف‬. Co‫ف‬huara Yosë nanamën

poa‫ف‬. Inaso‫ف‬ya‫ف‬ipi piyapinpoa‫ف‬ nitochatërarihuahuë‫ف‬, co yonquirëȍӕ‫ڏ‬
nicha‫ف‬ëinpoaso‫ف‬nohuantërin. 12ॸͮΎѸΎфΎ‫ڏ‬ huë‫ف‬. Co yanatërëhuahuë‫ف‬. Sopai
tonpoa‫ف‬, pënëninpoa‫ف‬noya cancantacaso nonpintërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, a‫ف‬naquënpoa‫ف‬
marë‫ف‬. Napoaton ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬ no‫ف‬pirëhua‫ف‬, monshihuanëhua‫ف‬.
yonquirëhuasopita naniantahua‫ف‬. Ama Ma‫ف‬pitasona pa‫ف‬yatacasoachin yonquirë
457 ҽɗҡΎॷ3
hua‫ف‬. A‫ف‬na piyapi ma‫ف‬shanënpita nisha a‫ف‬chinatona‫ف‬, nino‫ف‬huipi. Ama

noyapatërëhua‫ف‬. Nino‫ف‬huirëhua‫ف‬. Co inapita natancosohuë‫ف‬. Ina pochin
niquë‫ف‬yarëhuahuë‫ف‬. Inapoatëhua‫ف‬, ninontohuatëhua‫ف‬, topinan quëran
topinan quëran ya‫ف‬huapirëhuahuë‫ف‬. ninontërëhua‫ف‬. Co catahuarinpoahuë‫ف‬
4ॸYosëso‫ف‬nosoroatonpoa‫ف‬, noya nanan Yosë pochin cancantahuaso‫ف‬. Yosë
anitotërinpoa‫ف‬. Inaso‫ف‬noya ni‫ف‬ton, nanamënáchin imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
hui‫ف‬nin a‫ف‬paimarin nicha‫ف‬ëinpoaso 10ॸInsosona nisha nanan
marë‫ف‬. 5ॸCo canpoara noya ninëhuahuë‫ف‬. a‫ف‬chinpachina‫ف‬, pënënquë‫ف‬no‫ف‬tëquën

Co nanitërëhuahuë‫ف‬nóya cancantacaso‫ف‬. yonqui‫ف‬ina‫ف‬. Co yanatëȍӕËȍɗ͑ř͑нӕř͑‫ڏ‬
Inaora nohuanton, Yosë nosororinpoa‫ف‬, huë‫ف‬, naquëranchin pënëantaquë‫ف‬. Ina
nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. Amatërëso pochin ya‫ف‬ipi quëran co yanatëhuachinënquënhuë‫ف‬,
oshanënpoa‫ف‬inquitërinpoa huachi. sha‫ف‬huitëquë‫ف‬ta‫ف‬china‫ف‬. Ama insoari
Oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬, ͑ΎֆË͑‫ڏ‬ tëranta‫ف‬ina natëinasohuë‫ف‬. Ama huachi
cantërinpoa‫ف‬noya noya cancantahuaso imapisopita pochin ni‫ف‬cosohuë‫ف‬. 11ॸSopai
marë‫ف‬. Anasitantarëso pochin nasha nohuanton, nisha yonquipi. Co noyahuë‫ف‬
cancan quëtërinpoa‫ف‬. Ispirito Santo cancantatona‫ف‬, inahuara nina‫ف‬intapi.
ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
poa‫ف‬Yosë pochin cancantacaso‫ف‬. 6ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬ Nisha nisha pa‫ف‬pisopita
cristo anoyacancantërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, 12ॸArtimasë a‫ف‬pataranquën. Co ina
Ispirito Santo a‫ف‬patimarinpoa‫ف‬ nanitohuachinhuë‫ف‬, Tiquico pa‫ف‬sarin.
ya‫ف‬coancantinpoaso marë‫ف‬. Noyá Cantonpachinquën, manoton huëcaton,
ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, na‫ف‬con ni‫ف‬quico. Nicoporisëquë o‫ف‬napi
catahuarinpoa huachi. 7ॸNapoaton na‫ف‬huëanatarahuë. 13ॸSinasë, Aporosë,
iporaso‫ف‬Yosë noya ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Iraca inapita cantonpachinquën, noya
oshahuanpirëhuahuë‫ف‬, nosoroatonpoa‫ف‬, nontëquë‫ف‬. Sinasë coisë pochin nininso‫ف‬.
nanan anoyatërinpoa‫ف‬. “Huëntonënquë Yapa‫ف‬pachina‫ف‬, catahuaquë‫ف‬noya
aya‫ف‬coninpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, a‫ف‬na tahuëri pa‫ف‬ina‫ف‬. Ma‫ف‬sha pahuantohuachina‫ف‬,
ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huëcontarihua huachi,” quëtëquë‫ف‬ama pahuanchinasohuë‫ف‬.
ta‫ف‬tëhua‫ف‬, ninarëhua‫ف‬. Inatohua‫ف‬ 14ॸYa‫ف‬ipi imapisopitanta‫ف‬sha‫ف‬huitëquë‫ف‬
nanpimiatarihua huachi. noya niina‫ف‬. Pahuantërinsopita

8ॸNo‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitëranquën. catahuaina‫ف‬. Inapotohuachina, co
Quëmanta‫ف‬inachachin a‫ف‬chintëquë‫ف‬, topinan ya‫ف‬huapihuë‫ف‬.
tënahuë. Pënënáquë‫ف‬ya‫ف‬ipi imapisopita 15ॸCa‫ف‬ҡ͑ɗ͑ËΎѸΎЙɗҡֆΎ͑нӕɗфɗ͑ř͑‫ڏ‬
noya nicacaiso marë‫ف‬. quën. “Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬noya ya‫ف‬huë‫ف‬in,”

A‫ف‬chintëranquënso‫ف‬nóya imacaso‫ف‬. itërinaco. Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬imaramasopita
Natëhuatëhua‫ف‬, noya noya ya‫ف‬huarihua yonquiarainquëma‫ف‬. Noya ya‫ف‬huëco‫ف‬
huachi. 9ॸA‫ف‬naquën co noyahuë‫ف‬ canpitanta‫ف‬, tënai. Quisocristo imarama‫ف‬
yonquiatona‫ف‬, nisha nisha nonpi. ni‫ف‬ton, nosororamacoi. Yosë noya
Mashocoro‫ف‬sa‫ف‬yonquiatona‫ف‬, inahuara catahuainquëma‫ف‬. Amen. Nani ninshitë
yonquinëna quëran nisha nisha a‫ف‬chinpi. ranquëma huachi.
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬iraca pënëntopiso‫ف‬nisha Paono
Paonori Pirimon ninshitërinso‫ف‬
pita nosoroaton, quë̲фɗËȍɗ͑ɗË͑Ë‫ڏ‬

Tashinan pëi quëran nanan a‫ف‬patërinso‫ف‬ naran. Co huachi sëtapihuë‫ف‬. Noya noya
1ॸI‫ف‬huata, iya Pirimon. Ca Paonoco cancantapi. Ina natanahuato, canta‫ف‬
ninshitaranquën, ni‫ف‬quë‫ف‬. Iporaso‫ف‬ nóya cancantërahuë. Achinicancananco
tashinan pëiquë ya‫ف‬huarahuë. canta‫ف‬.
Quisocristo nanamën a‫ف‬chinahuëso
Onisimo catahuarinso‫ف‬
marë‫ف‬po‫ف‬morinaco. Iya Timotioro‫ف‬co
nanan a‫ف‬pataranquën. Nosororainquën, 8ॸIporaso‫ف‬,
iyasha, pi‫ف‬pian
iyasha. Quëmanta‫ف‬catahuarancoi sha‫ف‬huichinquën ma‫ف‬sona noya
a‫ف‬china‫ف‬huaiso marë‫ف‬. 2ॸImoya Apitanta‫ف‬ nicamaso‫ف‬. Quisocristo acorinco
yonquiato, ninshitaranquëma‫ف‬. nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬.
Arquiponta‫ف‬yonquirai. Chiniquën nanan quëtërinco ni‫ف‬ton,
A‫ف‬chintohuatëira, ina na‫ف‬ËΎ͑Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ nohuantërahuë naporini, Ë̲ɗҡř͑нӕř͑‫ڏ‬
coi a‫ف‬napitanta‫ف‬ama sopai natëcaiso huë‫ف‬. Inaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co nohuantëф‫ڏ‬
marëhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi imaramasopita quëma huë‫ف‬. 9,10ॸNani caso‫ف‬mashotërahuë
pëinënquë niyontonamasopita na‫ف‬con huachi. Quisocristo imarahuëso marë‫ف‬
yonquirainquëma‫ف‬. Iso quirica nontëquë‫ف‬ tashinan pëiquë po‫ف‬morinaco. Napoaton,
inapitanta‫ف‬nataina‫ف‬. 3ॸTata Yosë na‫ف‬con iyasha, nosoroatanco, hui‫ف‬nahuënta‫ف‬
catahuainquëma‫ف‬. Asanocancainquëma‫ف‬. nosoroquë‫ف‬, tënahuë. Onisimo itopiso‫ف‬.
Sinioro Quisocristonta‫ف‬Ëҡȍӕɗ͑‫ڏ‬ Tashinan pëiquë ya‫ف‬huasoco, inaso‫ف‬
quëma‫ف‬. ni‫ف‬quirinco. Co hui‫ف‬nahuëhuë‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬, pënënpatëra, inanta‫ف‬Quisocristo
Imarinso marë‫ف‬noya cancantërinso‫ف‬ imarin ni‫ف‬ton, hui‫ف‬nahuë pochin
4,5ॸNanitahuëri, iyasha, quëma marë‫ف‬ ni‫ف‬nahuë.
Yosë nontërahuë. Quisocristo noya 11ॸIraca Onisimo pa‫ف‬anan asacatacaso
natëran. Naporahuaton, ya‫ف‬ɗЙɗɗ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬ marë‫ف‬. Hua‫ف‬anëntopiranhuë‫ف‬, co noya

pita nosororan, natantërahuë. Ina marë‫ف‬ catahuarinquënhuë‫ف‬. Ta‫ف‬ananpirinquën.
“Yosparinquën, Sinioro,” itërahuë. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Quisocristo imaton,
6ॸQuisocristo imaton, a‫ف‬napitanta‫ف‬ noya catahuarinco. Quëmanta‫ف‬noya
catahuaran imacaiso marë‫ف‬. Napoaton catahuaarinquën huachi, tënahuë.
inapita yonquiato, Yosë nontërahuë. 12ॸNoya catahuapirincohuë‫ف‬, apira
“Catahuaquë‫ف‬, Sinioro, ninosoroatona‫ف‬, a‫ف‬pataranquën. Na‫ف‬con nosoropirahuë‫ف‬,

noya noya yonqui‫ف‬ina‫ف‬. Ya‫ف‬ipi quëma piyapinën ni‫ف‬ton, nani
Quisocristo yonquirinpoaso‫ف‬nitochina‫ف‬,” sha‫ف‬huitërahuë ya‫ف‬ȍӕřф͑нӕřЙ͑ҡ‫ڏ‬
itërahuë, Yosë nontato. 7ॸYa‫ف‬ɗЙɗɗ̲ЙɗѸΎ‫ڏ‬ caso marë‫ف‬. Nosororahuë ni‫ف‬ton, Ë͑ҡΎ͑‫ڏ‬
458
459 Filemon
pachinquën, noya nontëquë‫ف‬. 13ॸIsëquë sha‫ف‬huitoco carinquën pahuërë‫ف‬inquën.

quëparitacaso‫ف‬nohuantopirahuë‫ف‬, 19ॸCaora imirahuë quëran no‫ف‬tëquën
a‫ف‬pataranquën. Quisocristo nanamën ninshitaranquën. Yoscoarë‫ف‬pahuëфф͑‫ڏ‬
a‫ف‬chinahuëso marë‫ف‬isëquë tashinan quën. Isonta‫ف‬, iyasha, yonquiquë‫ف‬. Co
pëiquë ya‫ف‬huarahuë. Isëquë ya‫ف‬huaran a‫ف‬chintëranquënhuë‫ف‬naporini, co Yosë
naporini, quëmanta‫ف‬catahuaitoncohuë‫ف‬, anoyacancanchitënquënhuë‫ف‬. Napoaton
tënahuë. Onisimo quëma quëmanta‫͑ف‬ɗȍӕɗф͑ËΎѸΎЙΎËȍɗ͑͑ɗЙɗф͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huërënamën pochin catahuarinco huë‫ف‬, co manta‫ف‬ma‫ف‬paranquënhuë‫ف‬,
ni‫ف‬ton, co yaa‫ف‬paporahuë‫ف‬, tënahuë. 20ॸNapoaton, iyasha, ͑ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬
a‫ف‬pataranquën huachi. 14ॸ“Iyashari ranquën. Quisocristo imaran ni‫ف‬ton,
Onisimo nohuantomara,” ta‫ف‬to, Onisimo nosoroquë‫ف‬. Noya nontohuatan,
a‫ف‬pataranquën. Quëma yonquiranso canta‫ف‬nóya cancantarahuë. Quisocristo
pochin canta‫ف‬yonquirahuë. æΎֆË̲ɗ‫ڏ‬ imarë‫ف‬ni‫ف‬ton, inapoquë‫ف‬quëmanta‫ف‬,
ranquënhuë‫ف‬. “Inaora nohuanton, noya cancanchi canta‫ف‬.
sha‫ف‬huitacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” ta‫ف‬to, 21ॸ“Yosë natëton, Onisimo noya
a‫ف‬pataranquën. 15ॸYosë nohuanton, nontarin,” ta‫ف‬to, ninshitaranquën.

ta‫͑͑ف‬Йɗфɗ͑нӕř͑тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬ Na‫ف‬con na‫ف‬con nosoroaran, tënahuë.
caso marë‫ف‬, tënahuë. Co hua‫ف‬qui‫ف‬ 22ॸNaporahuaton, quëma pëinënquë a‫ف‬na
patërinquënhuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬Йȍӕ̲͑‫ڏ‬ coartonënquë tapatoco, tënahuë. Ca

taarinquën. Inaquë ya‫ف‬huëmiatarin marë‫ف‬Yosë nontërama‫ف‬ni‫ف‬ton, ΎËΎɗфɗ‫ڏ‬
huachi. 16ॸQuëma marë‫ف‬sacatopirinhuë‫ف‬, naco nimara, tënahuë. Tashinan pëi
ama huachi piyapinën pochin quëran pipihuato, nicaponquën
ni‫ف‬quësohuë‫ف‬. Piyapinën niponahuë‫ف‬, pa‫ف‬sarahuë. Napoaton tapatoco
iporaso‫ف‬noya noya ni‫ف‬quë‫ف‬. Quisocristo ya‫ف‬huëcona‫ف‬huaquë, tënahuë.
imarin ni‫ف‬ton, ɗֆ͑ЙΎЙΎËȍËȍɗ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ 23ॸIya Ipapërasënta‫ف‬yonquiarinquën.
quë huachi. Cariso‫ف‬na‫ف‬con nosororahuë. Inanta‫ف‬Quisocristo imarin ni‫ف‬ton,

Quëmanta‫ف‬piyapinën ni‫ف‬ton, na‫ف‬con tashinan pëiquë ya‫ف‬huarin. 24ॸMarco,
na‫ف‬con nosoroquë‫ف‬, tënahuë. Aristarco, Timasë, Nocasë, inapitanta‫ف‬
17ॸCanposo‫ف‬Quisocristo imatë‫ف‬, noya yonquiarinënquën. “Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬noya
nipayarë‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑Ϙ͑ɗѸɗ̲ΎË͑ҡΎ͑Й‫ڏ‬ ya‫ف‬huë‫ف‬in,” itërinaco. Inapitaso‫ف‬
chinquën, noya nontëquë‫ف‬. Ca catahuarinaco Yosë nanamën
nosororancoso pochin inanta‫͑ف‬ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ a‫ف‬chinacaso‫ف‬. 25ॸSinioro Quisocristo noya
quë‫ف‬. 18ॸIhuahuachinquënhuë nipon, catahuainquën. Amen. Nani huachi.
nihuihuachinquënhuë nipon, Paono
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬Quisocristo imapisopita ninshitërinso‫ف‬
quëran huënsërin huachi. Chiniquën

Yosë nanamën anitotërinpoaso‫ف‬ nanantaton, hua‫ف‬anëntarin huachi.
1
1ॸIraca quëra huarë‫ف‬Yosë nanamën
Quisocristoso‫ف‬noya nóya
anitotërinpoa‫ف‬. Mashocoro‫ف‬sa‫ف‬
pi‫ف‬pian pi‫ف‬pian anitotërin. Co 4ॸYosë hui‫ف‬nin ni‫ف‬ton, anquëniro‫ف‬sa
a‫ف‬naroichin ya‫ف‬ipiya anitotërinhuë‫ف‬. quëran chini chiniquën nanantërin
Oshaquëran a‫ف‬naya a‫ف‬naya anitotërin inaso‫ف‬. 5ॸIraca Yosëri sha‫ف‬huitërin.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënënacaso marë‫ف‬. A‫ف‬na Quiricanënquë naporin:
tahuëri anquëni a‫ف‬paimarin Quëmaso‫ف‬hui‫ف‬nahuënquën. Ipora
sha‫ف‬huitacaso marë‫ف‬. A‫ف‬na tahuërinta‫ف‬ chachin acoaranquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬
hua‫ف‬narëso pochin nontërin pënëntacaso anohuitancoso marë‫ف‬, itërin.
marë‫ف‬. Iraca pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa quëran Ina quëф͑тӕɗѸΎËфɗѸҡΎËȍËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
anitotërinpoa‫ف‬. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ ton, itantarin:
hui‫ف‬nin quëran nontërinpoa huachi. Ca hui‫ف‬nahuë inaso‫ف‬. Ina pa‫ف‬pinco
2ॸHui‫ف‬nin chachin o‫ف‬maton, Yosë noya caso‫ف‬, tënin.
noya anohuitërinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi nanamën Anquëniro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co Yosë
anitotërinpoa huachi. Iraca Yosëri hui‫ف‬ninpitahuë‫ف‬. Yosëri nininso‫ف‬
sha‫ف‬huitohuachina, Quisocristo isoro‫ف‬pa‫ف‬ inapitaso‫ف‬. 6ॸHui‫ف‬nin chachin isoro‫ف‬paquë
ninin. Piyapiro‫ف‬sa‫ف‬, anquëniro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬paimahuachina, chini chiniquën
inapaquë ya‫ف‬huërinsopita, ya‫ف‬ipiya nanan quëtërin.
ninin. A‫ف‬na tahuëri Yosë nohuanton, Ya‫ف‬ipi anquëniro‫ف‬sarinta‫ف‬ina
ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarin huachi. ЬɗֆЙɗ͑‫ڏ‬ chinochina‫ف‬, tënin.
poanta‫ف‬hua‫ف‬anëntarinpoa huachi. 7ॸQuiricanënquë naporin.
3ॸInaso‫ف‬pa‫ف‬pin pochachin noya nóya Anquëniro‫ف‬sa‫ف‬Yosë comisionënpita
ninin. Ina pochachin ni‫ف‬ton, inasáchin pochin nininso‫ف‬. Yosë tapon:
Yosë no‫ف‬tëquën anohuitërinpoa‫ف‬. “Cari camairahuë. Camaihuatëra,
Chiniquën nanantërin ni‫ف‬ton, ipora ihuan pochin a‫ف‬naroachin pa‫ف‬nin.
huanta‫ف‬ina nohuanton, ma‫ف‬sha A‫ف‬naquën ca nohuanton, pën
ya‫ف‬huërarin. Co yonquirinpoahuë‫ف‬ pochin ana‫ف‬intërin huachi,” tënin
naporini, ya‫ف‬ipiya Yosë.
ta‫ف‬huanchitërihuahuë‫ف‬. ʊфËΎѸȍ͑ř͑‫ڏ‬ 8ॸHui‫ف‬ninso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya noya
poa‫ف‬inquitinpoaso marë‫ف‬chiminin. acorin. Ina nontaton, itapon:

Chimimiatopirinhuë‫ف‬, ͑͑Йɗ͑ҡфȍӕ‫ڏ‬ Quëmanta‫ف‬Yosënquën ni‫ف‬quëhuarë‫ف‬,
ton, inapaquë panantarin. Inaquë ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntaran huachi.
panantarahuaton, Yosë inchinanën Co onporonta‫ف‬pipiaranhuë‫ف‬.
460
461 ȸľ¡фľΎѸॷ1ٍॷ2
No‫ف‬tëquënáchin pënëntaran. ana‫ف‬intërin huachi. 3ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬

9ॸNoyasáchin yonquiaran. Co Quisocristo a‫ف‬paimarin noya nanan
pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬oshahuanamaso‫ف‬ sha‫ف‬huitinpoaso marë‫ف‬. Na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
yonquiaranhuë‫ف‬. Napoaton noya tonpoa‫ف‬, yanicha‫ف‬ërinpoa huachi.
ni‫ف‬nanquën. Ya‫ف‬ipiya quëran noya Hui‫ف‬nin chachin ni‫ف‬ton, co ina natëhuatë
noya cancantaran, itërin Yosëri. huahuë‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬
Quiricanënquë ninshitopi. ya‫ف‬huërin. Quisocristo‫ف‬ton noya nanan
10ॸIna quëran itantarin: sha‫ف‬huitërin. Ina quëran
Quëma, Sinioro, iraca isoro‫ف‬pa‫ف‬ ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitari natanahuatona‫ف‬,
acoran. Pi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬, tayora, yoqui, inachachin sha‫ف‬huitantarinënpoa‫ف‬.
inapitanta‫ف‬acoran. 11ॸA‫ف‬na tahuëri 4ॸYosëri catahuarin ni‫ف‬ton,
ya‫ف‬ipi inapitaso‫ف‬ta‫ف‬huantarin. ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita nani ma‫ف‬sha

Quëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ nanitapapi. Ina nohuanton, Ispirito
ya‫ف‬huëmiataran huachi. 12ॸNi‫ف‬quë‫ف‬. Santori catahuarin nisha nisha
Coton mocahuachina, ΎËΎɗфȍӕ‫ڏ‬ nitotacaiso marë‫ف‬. A‫ف‬naya a‫ف‬naya
të‫ف‬, nasha a‫ف‬morë huachi. ʊ͑ЙΎ‫ڏ‬ catahuarin Yosë nohuantërinso‫ف‬
chachin a‫ف‬na tahuëri pi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬, nicacaiso‫ف‬. A‫ف‬naquën catahuarin
tayora, yoqui, inapita cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬naroachin anoyatacaiso‫ف‬.
ta‫ف‬huantarin. Nasha acoantaran. A‫ف‬naquëonta‫ف‬Ëҡȍӕфɗ֤͑ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
Quëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co rinso chachin nitotacaiso marë‫ف‬. Ina
onporonta‫ف‬ta‫ف‬huantaranhuë‫ف‬. Co yonquiatëhua‫ف‬, “Ma noyacha Yosëri
nishataranhuë‫ف‬. Inachachin catahuarin paya. Ina nohuanton,
ya‫ف‬huërápon huachi, itërin. no‫ف‬tëquën Yosë nanamën
13ॸIna quëran hui‫ف‬nin itantarin: sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬,” tënëhua‫ف‬.
Chiniquën nanantaton, inchinanë
huë quëran huënsëquë‫ف‬ya‫ف‬ipi Quisocristo isoro‫ف‬paquë o‫ف‬marinso‫ف‬
inimiconënpita carinquën 5ॸIracaquëra huarë‫֤ف‬ΎѸřֆΎ͑нӕɗȍӕ‫ڏ‬
minsëchinquën huachi, itërin chinpoara, co nohuantërinhuë‫ف‬
Yosëri. anquëniro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anëntinpoaso‫ف‬. A‫ف‬na
Co anquëniro‫ف‬saso‫ف‬ina pochin nontëфɗ͑‫ڏ‬ tahuëri nasharo‫ف‬pa‫ف‬nipachin, co inapita
huë‫ف‬. 14ॸInapitaso‫ف‬inpriatonënpita hua‫ف‬anëntarinënpoahuë‫ف‬. Ina
pochin ni‫ف‬ton, Yosëri camairin. sha‫ف‬huitaranquëmaso‫ف‬. 6ॸIraca a‫ف‬na
A‫ف‬paimarin imarëȍӕѸΎЙɗҡËҡȍӕɗ͑‫ڏ‬ piyapi naporin, Yosë quiricanënquë
poaso marë‫ف‬. Yosë chachin ninshitopi.
nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. Topinan piyapicoi, Sinioro, ͑ɗЙɗфɗ‫ڏ‬
huë‫ف‬, yonquirancoi. Onpoatonso‫ف‬
Ama Quisocristo nanamën nimara na‫ف‬con nosororancoi,
a‫ف‬poa‫ف‬huasohuë‫ف‬ tënai yonquiatoi. 7ॸCo
2
1ॸQuisocristo Yosë hui‫ف‬nin chachin anquëniro‫ف‬sacoihuë‫ف‬nipoiraihuë‫ف‬,
ni‫ف‬ton, nanamën na‫ف‬con na‫ف‬con quiyanta‫ف‬yonquiatëinquën,
yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. Ni‫ف‬cona canpitanta‫ف‬ina nanitërai nohuita‫ف‬huainquënso‫ف‬.
naniantotama‫ف‬. 2ॸIraca Yosëri Hua‫ف‬an pochin nica‫ف‬huaiso‫ف‬
anquëniro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬paimarin nanan acorancoi. 8ॸYa‫ف‬ipi ma‫ف‬sha
sha‫ف‬huitacaiso marë‫ف‬. Co piyapi‫ف‬sari hua‫ف‬anëntarai huachi, itërin
natëhuachinahuë‫ف‬, Yosëri no‫ف‬tëquën quiricanënquë.
ȸľ¡фľΎѸॷ2ٍॷ3 462
“Ya‫ف‬ipi miáchin hua‫ف‬anëntarai,ٚɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ tonta‫ف‬o‫ف‬mahuachina, piyapi chachin

poahuë‫ف‬, iporaso‫ف‬co piyapinpoa‫ف‬ya‫ف‬ipi nasitimarin. Inanta‫ف‬nonën ya‫ف‬huëtërin.
ma‫ف‬sha hua‫ف‬anëntërëhuahuë‫ف‬. 9ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬ Piyapi chachin niquimaton, chiminin
soso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬yonquirëhua‫ف‬. Inaso‫ف‬ sopai minsëcaso marë‫ف‬. Canpoaso‫ف‬sopai
isoro‫ف‬paquë o‫ف‬maton, piyapi chachin natëtëhua‫ف‬, oshahuanëhua‫ف‬ni‫ف‬ton,
nasitimarin. Parësitaton, canpoa marë‫ف‬ chiminarëhua‫ف‬. Quisocristoso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
chiminin huachi. Napoaton Yosëri huë‫ف‬oshanënpoa marë‫ف‬chiminin.
chiniquën nanan quëtërin ya‫ف‬ipiya Canpoa marë‫ف‬chiminaton, sopai
hua‫ف‬anëntacaso marë‫ف‬. ֤ΎѸř͑ΎѸΎфΎҡΎ͑‫ڏ‬ minsërin huachi. 15ॸIraca quëra huarë‫ف‬
poa‫ف‬, hui‫ف‬nin a‫ف‬patimarinpoa‫ف‬ chimirin të‫ف‬huatërëhua‫ف‬. “Chiminarihua‫ف‬
ya‫ف‬huërëtinpoaso marë‫ف‬. Ya‫ف‬ɗЙɗЙɗֆЙɗ͑‫ڏ‬ nimara,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, të‫ف‬huarë‫ف‬quënpoa
poa marë‫ف‬chiminin. chachin ya‫ف‬huápirëhuahuë‫ف‬,
Quisocristoso‫ف‬nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. Ina
Quisocristo parësitërinso‫ف‬ imapatëhua‫ف‬, co huachi të‫ف‬huatacaso‫ف‬
10ॸYosëri ya‫ف‬ipiya ninin. Inasáchin ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 16ॸCo anquëniro‫ف‬sa‫ف‬
yonquicaso marë‫ف‬nininpoa‫ف‬. Ina catahuarinhuë‫ف‬. Piyapinpoa‫ف‬Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
nohuanton, hui‫ف‬nin parësitëфɗ͑ȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬ poa‫ف‬cha‫ف‬ëcaso marë‫ف‬. Apran pochin
nënquë aya‫ف‬coinpoaso marë‫ف‬. noya cancantohuatëhua‫ف‬, Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
Na‫ف‬aquënpoa‫ف‬imarëhua‫ف‬. Imapatëhua‫ف‬, poa‫ف‬. 17ॸNapoaton isoro‫ف‬paquë o‫ف‬maton,
anoyacancantërinpoa‫ف‬. Hui‫ف‬nin pochin piyapi chachin nasitimarin. Co piyapi
Yosë ni‫ف‬ninpoa huachi. Quisocristo pochin nasitërinhuë‫ف‬naporini, co
parësitërin ni‫ف‬ton, noya noya nanitërin catahuainpoaso‫ف‬nanichitonhuë‫ف‬. Piyapi
catahuainpoaso‫ف‬. Napoaton “Noya pochachin inanta‫ف‬ni‫ف‬ton, noyá nohuitë
parësichin,” tënin Yosë. ͮΎѸΎфΎҡΎ͑‫ڏ‬ rinpoa‫ف‬. Corto hua‫ف‬an pochin canpoa
poa‫ف‬, naporin. 11ॸk͑ΎֆË͑Ë͑ҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ marë‫ف‬Yosë nontëфɗ͑͑͑͑͑Ύֆҡɗ͑‫ڏ‬
poara, hui‫ف‬nin pochin ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. poaso marë‫ف‬. Nosoroatonpoa‫ف‬, canpoa
Canpoarinta‫“ف‬Tata” itërëhua‫ف‬. Napoaton marë‫ف‬Yosë nontarin. æΎ͑͑ɗ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬
Quisocristo co atapanarinpoahuë‫ف‬, co poahuë‫ف‬. Chiminin ni‫ف‬ton, oshanënpoa‫ف‬
nocanarinpoahuë‫ف‬. Iinpita pochin inquitërinpoa huachi. 18ॸInanta‫ف‬
ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. 12ॸQuiricanënquë naporin: isoro‫ف‬paquë nipon, parësitërin.
Piyapi‫ف‬sa‫ف‬iyahuëpita pochin Napoaton parësitohuatëhua‫ف‬, ͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
ni‫ف‬nahuë. Quëma nanamën, poa‫ف‬. Parësitërinso‫ف‬ninatanin anta‫ف‬.
Sinioro, a‫ف‬chintarahuë. ͮɗֆΎ͑ҡΎ͑‫ڏ‬ Inanta‫ف‬sopairi tënipirinhuë‫ف‬. Nisha
patëira, yonquiatëinquën, Ë͑ҡ‫ڏ‬ nisha sha‫ف‬huitopirinhuë‫ف‬ama Yosë
rai, tënin. natëcaso marëhuë‫ف‬, co sopai natëфɗ͑‫ڏ‬
13ॸInanta‫ف‬piyapi ni‫ف‬ton, itantarin: huë‫ف‬. Sopairi yanonpintërinso‫ف‬ninatanin
Canta‫ف‬Tata Yosë natërahuë. Co anta‫ف‬. Napoaton sopai yaminsëȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬
naniantarincohuë‫ف‬, tënahuë, poa‫ف‬, ina nanitërin catahuainpoaso‫ف‬.
tënin. Ama sopai natëcaso marëhuë‫ف‬Ëҡȍӕ‫ڏ‬
Ina quëran itantarin: rinpoa‫ف‬.
Yosë nohuanton, a‫ف‬napita piyapi‫ف‬sa‫ف‬
imarinaco. Hui‫ف‬ninpita pochin Moisësë quëran noya noya nininso‫ف‬
3
ni‫ف‬nin huachi, tënin. 1ॸImarama‫ف‬ni‫ف‬ton, ֤ΎѸř͑ΎֆË͑‫ڏ‬
14ॸPiyapinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, nonënpoa‫ف‬ cantërinquëma‫ف‬. Huëntonënquë
ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑тӕɗѸΎËфɗѸ‫ڏ‬ aya‫ف‬coninquëma‫ف‬. Napoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
463 ȸľ¡фľΎѸॷ3
Quisocristo na‫ف‬con yonquico‫ف‬. Yosë yanatëpihuë‫ف‬. ٘æΎ֤ΎѸřֆËҡ‫ڏ‬

a‫ف‬patimarinpoa‫ف‬nanamën huarinpoahuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬,
a‫ف‬chintinpoaso marë‫ف‬. Corto hua‫ف‬an yaa‫ف‬popi. 10ॸNapoaton Yosëri
pochin ya‫ف‬conahuaton, canpoa marë‫ف‬ no‫ف‬huirin. “Inapita co onporonta‫ف‬
Yosë nontarin. Inasachin imarëhua‫ف‬. natërinacohuë‫ف‬. Co yanohuitëфɗ‫ڏ‬
2ॸYosëri acohuachina, no‫ف‬tëquën natërin. nacohuë‫ف‬. Co cancanëhuë tëranta‫ف‬
Iraca Moisësënta‫ف‬Yosë natëton, ya‫ف‬ipi yamapihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, 11ॸno‫ف‬tëquën
piyapinënpita hua‫ف‬anëntërin. 3,4ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬ sha‫ف‬huitërahuë. Noyaro‫ف‬paquë
soso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Moisësë quëran chini ya‫ف‬huëcaiso marë‫ف‬yaquëҡΎЙɗф‫ڏ‬
chiniquën nanantërin. Ni‫ف‬co‫ف‬. ֤Йřɗȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬, co imarinacohuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co
chinara, co pëi‫ف‬inaora ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. huachi nohuantërahuë‫ف‬. Co
Piyapiri nipachina, inari hua‫ف‬anëntërin. onporonta‫ف‬inaquë
Inapochachin Yosëri ya‫ف‬ipiya ninin ya‫ف‬huëcontapihuë‫ف‬. Co inaquë
ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. sano cancantapihuë‫ف‬,” tënin Yosë.
Quisocristonta‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin ni‫ف‬ton, 12ॸCanpitanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co cancanëma
chiniquën nanantaton, ya‫ف‬ipiya quëran natëhuatamahuë‫ف‬, co noya

hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. 5ॸIraca Yosë natëton, cancantaramahuë‫ف‬. Ni‫ف‬cona Yosë
Moisësëri Cotioro‫ف‬sa‫ف‬noya chachin a‫ف‬potama‫ف‬. Iporahuanta‫ف‬
hua‫ف‬anëntërin. Yosë inpriatonën pochin nanpiton, ni‫ف‬sárinpoa‫ف‬. 13ॸNapoaton nani
ninin. Inari acorin ya‫ف‬ipi piyapinënpita tahuëri nipënënco‫ف‬. Co‫ف‬huara Yosë
pënënacaso marë‫ف‬. Yosëri no‫ف‬huiyatërasënquëmahuë‫ف‬,
sha‫ف‬huitohuachina, inachachin nicatahuaco‫ف‬ama sopai minsëinquë
piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitantarin. 6ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬ maso marëhuë‫ف‬. Ni‫ف‬ËΎ͑ѸΎЙɗ͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎ‫ڏ‬
cristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co inpriatohuë‫ف‬. huachinquëma‫ف‬. Ina natëhuatama‫ف‬,
Yosë hui‫ف‬nin chachin ni‫ف‬ton, chini oshaquëran Yosë naniantarama‫ف‬. Co
chiniquën nanantërin. Pa‫ف‬pin natëton, natëtochinachinhuë‫ف‬cancantarama
nóya hua‫ف‬anëntarinpoa huachi. huachi. 14ॸIraca Quisocristo natërëhua‫ف‬.
Napoaton chiniquën cancantatëhua‫ف‬, Chiminaquë huarë‫ف‬noya imahua‫ف‬. Co
chiminaquë huarë‫ف‬Quisocristo imahua‫ف‬. a‫ف‬pohuatëhuahuë‫ف‬, тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ‫ڏ‬
“Co naniantarinpoahuë‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, rë‫ف‬quënpoa‫ف‬ya‫ف‬huëcontarihua huachi.
noya cancantahua‫ف‬. Imamiatohuatëhua‫ف‬, 15 Quiricaquë naporin: Ipora tahuëri
piyapinënpita nisarihua huachi. Yosë nontarinquëma‫ف‬. ͮҡ͑Й‫ڏ‬

tama‫ف‬, noya natëtoco‫ف‬. Iraca
Asanocancaninpoaso‫ف‬ mashocoro‫ف‬sa‫ف‬co natëҡΎËȍɗ͑‫ڏ‬
7ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ama Quisocristo chinhuë‫ف‬cancantopi. Ama inapita
a‫ف‬pocosohuë‫ف‬. Iraca Ispirito Santo pochin cancantocosohuë‫ف‬, Yosë
nohuanton, quiricanënquë ninshitopi. ana‫ف‬intochinquëma‫ف‬, tënin.
Ipora tahuëri Yosë nontarinquëma‫ف‬. 16ॸʊфË֤ΎѸř̲͑͑ř͑͑ҡ͑ЙΎ͑фɗ‫ڏ‬
Natanpatama‫ف‬, noya natëtoco‫ف‬. huë‫ف‬, co yanatëpihuë‫ف‬. Iquipito quëran

8,9ॸAma naniantocosohuë‫ف‬. Iraca pipihuachinara, Moisësëri quëЙЙɗфɗ͑‫ڏ‬
mashocoro‫ف‬sa‫ف‬co natëҡΎËȍɗ͑‫ڏ‬ huë‫ف‬, 17ॸna‫ف‬con oshahuanpi ni‫ف‬ton, Yosëri
chinhuë‫ف‬cancantopi. Inotë‫ف‬parti no‫ف‬huirin. Catapini shonca pi‫ف‬ipi co
ya‫ف‬huasoi‫ف‬, Yosëri na‫ف‬ËΎ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬ noya ni‫ف‬ninhuë‫ف‬. Ina nohuanton, inotë‫ف‬
pirinhuë‫ف‬. Catapini shonca pi‫ف‬ipi parti chachin ya‫ف‬ipiya chiminpi huachi.
nani ma‫ف‬sha quëtopirinhuë‫ف‬, co 18ॸCo‫ف‬huara chimiyantërasohuë‫ف‬, Yosëri
nani sha‫ف‬huitopirinhuë‫ف‬. “No‫ف‬tëquën yonquiatonpoa‫ف‬. Iraca napopirinhuë‫ف‬,

sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. Noyaro‫ف‬pa‫ف‬ Cotioro‫ف‬sa‫ف‬co yanatëhuachinahuë‫ف‬,
yaquëtopiranquëmahuë‫ف‬, co yanatëф‫ڏ‬ Yosëri itërin:
macohuë‫ف‬ni‫ف‬ton, co onporonta‫ف‬inaquë Co onporonta‫ف‬ya‫ف‬conaramahuë‫ف‬. Co
ya‫ف‬huëcontaramahuë‫ف‬. Co inaquë sano sano cancantaramahuë‫ف‬, tënin.
cancantaramahuë‫ف‬,” tënin. Co Yosëri nohuantopirinhuë‫ف‬, co yanatëЙɗ‫ڏ‬
natëpihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, napotërin. 19ॸ“Co Yosë huë‫ف‬ni‫ف‬ton, co anoyacancantërinhuë‫ف‬.
nanitërinhuë‫ف‬nicha‫ف‬ëinpoaso‫ف‬,” topiso 7,8ॸMoisësë chiminpachina, Cosoiri
marë‫ف‬co Yosëri catahuarinhuë‫ف‬. Co Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anëntantarin.

ya‫ف‬conatonahuë‫ف‬, ËΎѸ͑ΎË͑Ë͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬ Noyaro‫ف‬paquë quëpapirinhuë‫ف‬.
huë‫ف‬. Inotë‫ف‬parti chachin ya‫ف‬ipiya “Ya‫ف‬conpatoi, noya cancantarai huachi,”
chiminpi huachi. topi. Ya‫ف‬conaponaraihuë‫ف‬, co sano
cancantopihuë‫ف‬. Iraca Yosëri
Ipora huanta‫ف‬nontërinpoaso‫ف‬ sha‫ف‬huitërin. “Piyapi‫ف‬sa‫ف‬Ѹ͑ΎË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
4
1,2ॸYosë nani sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. rahuë,” itopirinhuë‫ف‬, co Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ina
“Ipora huanta‫ف‬yacatahuaranquëma‫ف‬ pochin cancantopihuë‫ف‬. Ina quëran na‫ف‬a
sano cancantacamaso marë‫ف‬,” itërinpoa‫ف‬. pi‫ف‬ipi na‫ف‬huërin piquëran Tapi ninshitë
Noya nanan nani natanëhua‫ف‬. Iraca rin.
natanpirinahuë‫ف‬, co natëpihuë‫ف‬. “Yosë Ipora tahuëri Yosë nontarinquëma‫ف‬.
no‫ف‬tëquën nontërinpoa‫ف‬,” co topihuë‫ف‬. Natanpatama‫ف‬, noya natëtoco‫ف‬.
Topinan quëran natanpi ni‫ف‬ton, co Ama naniantocosohuë‫ف‬. “Co Yosë
Yosëri anoyacancantërinhuë‫ف‬. Ni‫ف‬cona yaimaraihuë‫ف‬,” ama tocosohuë‫ف‬,
canpitanta‫ف‬topinan quëran natantama‫ف‬. tënin.
Co natëhuatamahuë‫ف‬, ËΎѸ͑ΎË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ Cosoiri asanocancantërin naporini, co
ramahuë‫ف‬. 3,4ॸIraca Yosëri itërin: ina pochin Yosëri pënëintonhuë‫ف‬. 9ॸIpora
Co cancanëma quëran huarë‫ف‬ֆɗ̲‫ڏ‬ huanta‫ف‬Yosë nohuantëфɗ͑Ѹ͑ΎË͑Ëɗ͑‫ڏ‬
ramacohuë‫ف‬ni‫ف‬ton, poaso‫ف‬. ֤ΎѸř͑ΎֆË͑Ë͑ҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬
no‫ف‬huiranquëma‫ف‬. Co onporonta‫ف‬ poa‫ف‬, sáno cancantarihua huachi. 10ॸIraca
sano cancantaramahuë‫ف‬, tënahuë, isoro‫ف‬pa‫ف‬tiquihuachina, ֤ΎѸřËȍɗ͑Ύҡ‫ڏ‬
itërin. ton, sano cancantërin huachi.
Canpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬cancanënpoa Canpoanta‫ف‬cancanënpoa quëran
quëran huarë‫ف‬imapatëhua‫ف‬, ȍӕř͑ҡΎ͑ř͑‫ڏ‬ imapatëhua‫ف‬, ɗ͑ЙΎËȍËȍɗ͑Ѹ͑ΎË͑Ë͑‫ڏ‬
quë chachin aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. Ina quëran tarihua‫ف‬. Yosë noya nohuitarihua
sano cancantarihua huachi. Sano huachi. 11ॸNapoaton na‫ف‬con yonquico‫ف‬
cancantohuatëhua‫ف‬, co huachi nisha Yosë pochin cancantacamaso marë‫ف‬.
nisha yonquiarihuahuë‫ف‬. Quiricanënquë Iraca co nohuantopihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. naniantopi huachi. Ni‫ف‬cona canpitanta‫ف‬
Iraca Yosëri isoro‫ف‬pa‫ف‬ninin. Saota Yosë naniantotama‫ف‬.
tahuëri quëran nani ya‫ف‬ipi
Yosë quiricanën
tiquihuachina, sano cancantaton,
chinotërin huachi, ҡř͑ɗ͑нӕɗфɗË‫ڏ‬ 12ॸYosë nanamën chiniquën nanantë
nënquë. rin. Yosë nanpiárin ni‫ف‬ton, ipora huanta‫ف‬
5,6ॸIraca quëra huarë‫ف‬yonquirinpoa‫ف‬ quiricanën quëran nontarinpoa‫ف‬. Noya
asanocancainpoaso‫ف‬. “A‫ف‬na tahuëri natëhuatëhua‫ف‬, nanamën quëran
piyapi‫ف‬sa‫ف‬asanocancantarahuë,” tënin chachin catahuarinpoa‫ف‬Yosë pochin
cancantacaso marë‫ف‬. Co‫ف‬so‫ف‬natëhuatë nontohuatëhua‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬noya

huahuë‫ف‬, aquë aquëtë‫ف‬co noyahuë‫ف‬ ahuantahuaso marë‫ف‬.
cancantarihua‫ف‬. Sahuëni cato quëran
chachin to‫ف‬nahuatëra, inëshin ni‫ف‬ton, Corto hua‫ف‬an pochin nininso‫ف‬
5
ahuëpatëra, a‫ف‬naroachin nansë 1ॸIraca Yosëri corto hua‫ف‬an acorin
acopoquë huarë‫ف‬pë‫ف‬sharë‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ ina marë‫ف‬sacatacaso‫ف‬. Inanta‫ف‬
chin Yosë nanamënso‫ف‬chini chiniquën piyapi niponahuë‫ف‬, a‫ف‬napita Cotioro‫ف‬sa
ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. Ina yonquihuatë marë‫ف‬Yosë nontërin. Co noyahuë‫ف‬
hua‫ف‬, no‫ف‬tëquën nitotarihua‫ف‬. Ya‫ف‬ipi nipachinara, ma‫ف‬sha corto pëiquë
yonquirëhuaso chachin anitotërinpoa‫ف‬. quëpapi. Quëpahuachinara, corto
Yonquinënpoaquë ma‫ف‬marësona hua‫ف‬ani tëparin oshanëna marë‫ف‬. Ama
naporëhuasopitanta‫ف‬anitotarinpoa‫ف‬. Yosëri ana‫ف‬intacaso marëhuë‫ف‬inapotopi.
13ॸMa‫ف‬sona ninëhuasopita tëranta‫ف‬ 2ॸA‫ف‬naquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬co aquëtë‫ف‬Yosë
Yosëso‫ف‬nitotërin. Po‫ف‬oana quëran quiricanën nitotatonahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬

nipirëhuahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipiya ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Co nipi. Inapita huë‫ف‬pachinara, corto
pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬inaso‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑ҡфɗȍӕ‫ڏ‬ hua‫ف‬ani co chiniquën nontërinhuë‫ف‬.
huë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi yonquirëhuasopitanta‫ف‬noyá Inanta‫ف‬piyapi ni‫ف‬ton, sopairi yaminsë
nitotërin. Ayaro‫ف‬tahuëri ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬co rin. Napoaton oshaquëran pënënin.
noyahuë‫ف‬ninëhuasopita aipitarinpoa‫ف‬. 3ॸInanta‫ف‬oshahuanin ni‫ف‬ton, inaora
A‫ف‬ninquëchin sha‫ف‬huitarinpoa huachi. oshanën marë‫ف‬ma‫ف‬sha tëpacaso‫ف‬

ya‫ف‬huërin. Ina quëran a‫ف‬napita oshanëna
Canpoa marë‫ف‬Yosë nontërinso‫ف‬
marënta‫ف‬ma‫ف‬sha tëpaantarin.
14ॸIporaso‫ف‬Quisoso imarëhua‫ف‬. Yosë 4ॸCo inaora nohuanton, corto hua‫ف‬an
hui‫ف‬nin chachin inaso‫ف‬. Nani inapaquë ya‫ف‬coninhuë‫ف‬. Yosë nohuanton, ya‫ف‬conin.

panantahuachina, Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huarin. Iraca Aaron‫ف‬ton Yosëri acorin corto
Inatohua‫ف‬canpoa marë‫ف‬Yosë nontárin. hua‫ف‬an ya‫ف‬conacaso‫ف‬. 5ॸQuisocristonta‫ف‬co
Corto hua‫ف‬an pochin Yosëri acorin. inaora nohuanton, corto hua‫ف‬an
Catahuainpoaso marë‫ف‬inaquë ya‫ف‬huarin. ya‫ف‬coninhuë‫ف‬. Yosëri noya nicaton,
Napoaton ama naniantahuasohuë‫ف‬. acorin.
Imamiatahua‫ف‬. 15ॸInaso‫ف‬ya‫ف‬ipiya noyá Quëmaso‫ف‬hui‫ف‬nahuë chachinquën.
nohuitërinpoa‫ف‬. Sopai yaminsëфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬ Ipora chachin acoaranquën
sonta‫ف‬nitotërin. Co chiniquën cancantë piyapi‫ف‬sa‫ف‬anohuitancoso marë‫ف‬,
rëhuahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, sopai sha‫ف‬huitarinpoa‫ف‬ itërin Yosëri. Quiricanënquë
ama Yosë natëahuaso marëhuë‫ف‬. naporin.
Quisosonta‫ف‬isoro‫ف‬paquë nipon, sopairi 6ॸIna quëran itantarin:
na‫ف‬con yanonpintopirinhuë‫ف‬. Nisha Na‫ف‬a corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬

nisha sha‫ف‬huitopirinhuë‫ف‬minsëcaso ya‫ف‬conpirinahuë‫ف‬, quëmaso‫ف‬noya
marë‫ف‬, co inaso‫ف‬sopai natërinhuë‫ف‬. noya acoaranquën. Ya‫ف‬ipi
Inanta‫ف‬parësitërin. Napoaton nitotërin. piyapi‫ف‬sa marë‫ف‬nontaranco
“Sacai mini sopai minsëcaso‫ف‬,” ta‫ف‬ton, huachi. Miriquiso pochin nisaran.
nosororinpoa‫ف‬. 16ॸ“Tëhuënchachin Co onporonta‫ف‬pipiaranhuë‫ف‬,
nosoroatonpoa‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬,” itërin.
ta‫ف‬tëhua‫ف‬, apira apira Yosë nontahua‫ف‬. 7ॸQuisocristo isoro‫ف‬paquë o‫ف‬marahuaton,
Nontohuatëhua‫ف‬, oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡ‫ڏ‬ piyapi chachin nasitimarin. YatëЙȍӕ‫ڏ‬

rinpoa‫ف‬. Ma‫ف‬sha onpohuatëhua‫ف‬, ina chinara, chiniquën Yosë nontërin.
Na‫ف‬nëton, nontërin. ٘тӕř̲͑Ύȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬ nóya yonquiarihua‫ف‬. Co a‫ف‬naroachin

huatan, Tata, nicha‫ف‬ëco, ama noyasáchin yonquiarëhuahuë‫ف‬. Nani
tëpa‫ف‬inacosohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya nanitaparan. tahuëri sopai yanonpintopirinpoahuë‫ف‬.
Nipirinhuë‫ف‬, ËΎнӕř̲͑Ύȍӕ͑ҡΎȍӕҡ͑‫ڏ‬ Yosëichin imapatëhua‫ف‬, oshaquëran
huë‫ف‬, ma‫ف‬sona yaonpotohuatanconta‫ف‬ noya noya cancantarihua‫ف‬. Ina quëran
noya. Quëmasáchin yanatëranquën,” nanitërëhua‫ف‬no‫ف‬tëquën yonquicaso‫ف‬. Co
itërin. No‫ف‬tëquën yanatërin ni‫ف‬ton, noyahuë‫ف‬yonquirëȍӕѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑ҡΎ‫ڏ‬
Yosëri catahuarin nóya natëcaso‫ف‬. 8ॸYosë huatëhua‫ف‬, noya yonquiarihua huachi.
hui‫ف‬nin chachin niponahuë‫ف‬, piyapi Noya yonquihuatëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipi Yosë
pochachin parësitërin. æΎΎѸȍȍӕ͑ЙΎ‫ڏ‬ nanamën natantarihua huachi.
nahuë‫ف‬, piyapi ni‫ف‬ton, parësitërin quëran
noyá nitotërin Yosë natëcaso‫ف‬. Quisocristo a‫ف‬popisopita
6
9ॸNo‫ف‬tëquën natëton, canpoa marë‫ف‬ 1ॸChinotënpoa pochin yonquiatë
chiminin. Napoaton nanitëфɗ͑͑ΎֆË͑‫ڏ‬ hua‫ف‬, ya‫ف‬ipi Quisocristo nanamën
cantinpoaso‫ف‬. Ina imapatëhua‫ف‬, noya yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. Ya‫ف‬nan
nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. 10ॸ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ a‫ف‬chintohuatëinquëmara, co sacaihuë‫ف‬
ton, Quisocristo corto hua‫ف‬an pochin nininsopita‫ف‬ton a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. “Co
ya‫ف‬conin. “Ipora quëra huarë‫ف‬piyapi noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, parësitopiquë
marë‫ف‬nontaranco,” itërin Yosëri, pa‫ف‬sarama‫ف‬. Napoaton ya‫ف‬ipi co
hui‫ف‬nin nontaton. noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑‫ڏ‬
toco‫ف‬. ֤٘ΎѸřɗËȍɗ͑͑ΎֆË͑Ë͑ҡфɗ͑‫ڏ‬
Hua‫ف‬huaro‫ف‬sa pochin cancantopisopita
poa‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, ina imaco huachi,”
11ॸQuisocristo iraca ninopiso‫ف‬na‫ف‬con itërainquëma‫ف‬. 2ॸIna quëф͑ЙΎфɗȍӕ͑‫ڏ‬
yaa‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬. æΎ͑ҡ͑ҡΎ‫ڏ‬ casonta‫ف‬a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. ͮЙΎф‫ڏ‬
chinachinhuë‫ف‬cancantërama‫ف‬ni‫ف‬ton, huaton, “Nani imapachina‫ف‬,
sacai‫ف‬a‫ف‬chinta‫ف‬huanquëmaso‫ف‬. së‫ف‬huamotorahuatoma‫ف‬, Yosë nontoco‫ف‬
12,13ॸNa‫ف‬ËΎ֤͑ΎѸř̲͑͑ř͑͑ҡ͑ЙΎ̲‫ڏ‬ Ispirito Santori catahuacaso marë‫ف‬,”
rahuë‫ف‬, co nanitëramahuë‫ف‬Yosë itërainquëma‫ف‬. ֤ΎѸř͑͑Йɗҡ͑ҡфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
no‫ف‬tëquën natëcamaso‫ف‬. ͮΎֆֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ sonta‫ف‬a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. “Ayaro‫ف‬
toma‫ف‬, a‫ف‬napita a‫ف‬chintacamaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ tahuëri ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬no‫ف‬tëquën
huë‫ف‬, co Yosë pochin cancantëramahuë‫ف‬. sha‫ف‬huitarinpoa‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nipisopita
Ya‫ف‬nan a‫ف‬chintëranquëmaso‫ف‬naquëф͑‫ڏ‬ ana‫ف‬intarin huachi,” itërainquëma‫ف‬.
chin a‫ف‬chintanta‫ف‬huanquëmaso‫ف‬ Ya‫ف‬nan imapoma‫ف‬, ina nanan
ya‫ف‬huërin. Co inapita tëranta‫ف‬ anitotërainquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬noya
cancanëma quëran huarë‫ف‬yanatëф̲‫ڏ‬ nipirinhuë‫ف‬, ̲ɗ͑ѸËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗËΎѸΎ‫ڏ‬
huë‫ف‬. Hua‫ف‬huaro‫ف‬ѸЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ huë‫ف‬. 3ॸYa‫ف‬ipi Quisocristo nanamën
toma‫ف‬, co nanitëramahuë‫ف‬ya‫ف‬ipi Yosë yonquia‫ف‬ahua‫ف‬noya noya imacaso
nanamën yonquicamaso‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. marë‫ف‬. Yosë nohuanton, oshaquëran ina
Canopia‫ف‬huaya sho‫ف‬shoráchin yonquirin. a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬.
Co nanitërinhuë‫ف‬coshatacaso‫ف‬. So‫ف‬soquë 4ॸAma Quisocristo a‫ف‬pocosohuë‫ف‬. Ina
huarë‫ف‬coshatërin huachi. Canpitaso‫ف‬co a‫ف‬pohuatama‫ف‬, co nanitërinhuë‫ف‬

noyahuë‫ف‬yonquiatoma‫ف‬, hua‫ف‬huaro‫ف‬sa anoyacancantinquëmaso‫ف‬. A‫ف‬naquën
pochin yonquiconama‫ف‬. Co nanitëф̲‫ڏ‬ Quisocristo nanamën nani nitotopi.
huë‫ف‬sacai‫ف‬a‫ف‬chininso‫ف‬yonquicamaso‫ف‬. “Quisocristo nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬,
14ॸChinotënpoa pochin yonquihuatëhua‫ف‬, imapi. Imatona‫ف‬, pi‫ف‬pian nohuitopi.
Ispirito Santori chachin catahuarin. “Yosë co naniantarinpoahuë‫ف‬. A‫ف‬na

5ॸCatahuahuachina, Yosë pochin tahuëri ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬quëpantarinpoa‫ف‬,”
nicacaiso‫ف‬nanitapapi. Yosë nanamën ta‫ف‬toma‫ف‬, chiminaquë huarë‫ف‬nóya
nóya natanpirinahuë‫ف‬, 6ॸQuisocristo imaco‫ف‬. 12ॸAma amitomarahuë‫ف‬, na‫ف‬con
a‫ف‬pohuachina‫ف‬, ¿incaricha Yosë yonquico‫ف‬. Noya natëpisopita
anoyacancantërë‫ف‬poiya? Co nanitopihuë‫ف‬ nonanco‫ف‬. Inapitaso‫ف‬imamiatopi. “Yosë
cha‫ف‬ëcaiso‫ف‬. Yosë hui‫ف‬nin chachin no‫ف‬tëquën nontërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, noya
canpoa marë‫ف‬chiminin. æΎɗ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ natëpi. Ma‫ف‬sha onpoaponaraihuë‫ف‬, noya
tohuachinahuë‫ف‬, Quisoso tëpana‫ف‬piro‫ف‬sa ahuantopi. Co Yosë yaa‫ف‬popihuë‫ف‬.
pochin cancantapi. Ina tëhuahuatëhua‫ف‬, Napoaton Yosëri na‫ف‬con catahuarin. Ina
co huachi nanitarëhuahuë‫ف‬ quëran a‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬
cha‫ف‬ëcahuaso‫ف‬. Co a‫ف‬na ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, quëpantarin huachi.
inaichin nicha‫ف‬ërinpoaso‫ف‬. 7ॸNi‫ف‬co‫ف‬.
Ma‫ف‬sha sha‫ف‬patëra, o‫ف‬nan Apran naporinso‫ف‬
ya‫ف‬huëhuachina, ma‫ف‬sha papotërin. Na‫ف‬a 13,14ॸApran yonquico‫ف‬. Iraca Yosëri
o‫ف‬nan ya‫ف‬huëhuachina, a‫ف‬naroachin itërin: “Caso‫ف‬Yosëco ni‫ف‬to, no‫ف‬tëquën
papotërin. Hua‫ف‬anëni inaquë sacatarin. nontëranquën. Quëma na‫ف‬ËΎ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬
Noya nitohuachina, noya cancantërin. ranquën. Ca nohuanto, a‫ف‬na tahuëri
“Yosë nohuanton, noya papotërin,” hui‫ف‬nan ya‫ف‬huëtarinquën. ͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬
tënin. 8ॸNipirinhuë‫ف‬, nahuan, shihuarin, ton, oshaquëran notohuaro‫ف‬Ѹȍɗ͑Йфɗ͑Йɗ‫ڏ‬
inapitasáchin papotohuachina, co tanta‫ف‬ya‫ف‬huëtarinquën huachi,” itërin.
manta‫ف‬nitërinhuë‫ف‬. “No‫ف‬pa‫ف‬napoonin,” Yosëso‫ف‬chini chiniquën nanantërin. Co
topatëra, tananpitërë huachi. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ a‫ف‬na‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬ina pochin
chin Yosë na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬. Noya chiniquën nanantërinso‫ف‬. Napoaton
imapatëhua‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. “Caso‫ف‬Yosëco ni‫ف‬to, no‫ف‬tëquën
A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nahuan, nontëranquën,” itërin. 15ॸItohuachina,
shihuarin, inapita papotërinso pochin Aprani Yosë natërin. Hua‫ف‬qui‫ف‬co hui‫ف‬nin
nicatona‫ف‬, topinan quëran ya‫ف‬huëpi. Co ya‫ف‬huëtopirinhuë‫ف‬, noya cancantaton,
Yosë yonquipihuë‫ف‬. Inapitaso‫ف‬Yosëri ninarárin. “Co Yosë nonpintërincohuë‫ف‬,”
tananpitërin. A‫ف‬na tahuëri parësitopiquë ta‫ف‬ton, natërin. Napoaton napoin quëran
a‫ف‬parahuaton, pën quëran ana‫ف‬intarin hui‫ف‬nin nasitërin huachi. 16ॸCo piyapi
huachi. yanatëhuachinpoarahuë‫ف‬, “Yoscoarë‫ف‬,”
tënëhua‫ف‬. “Yosë ni‫ف‬sarinco no‫ف‬tëquën
Co Yosë naniantërinpoasohuë‫ف‬ nontaranquën,” tënëhua‫ف‬. Ina pochin
9ॸChiniquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pënënpiranquë nontohuatëhua‫ف‬, natërinënpoa‫ف‬.
mahuë‫ف‬, nosororanquëma‫ف‬. Co Yosë “No‫ف‬tëquën nontërinpoa‫ف‬,” topi. 17ॸYosë
a‫ف‬poaramahuë‫ف‬nimara. Noya noya co onporonta‫ف‬nonpintërinpoahuë‫ف‬.
imapoma huachi, tënahuë. 10ॸYosë co Sha‫ف‬huitërinpoaso‫ف‬co onporonta‫ف‬
topinan ana‫ف‬intarinquëmahuë‫ف‬. Iraca nishatërinhuë‫ف‬. Napoaton noya nanan
noya ninama‫ف‬. Imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, piyapi sha‫ف‬huitohuachinpoa‫ف‬, “Caso‫ف‬Yosëco
nosoroatoma‫ف‬, catahuarama‫ف‬noya noya ni‫ف‬to, no‫ف‬tëquën nontëranquëma‫ف‬.
imacaso marë‫ف‬. Ipora huanta‫ف‬noya Nicha‫ف‬ësaranquëma huachi,” itërinpoa‫ف‬.
ninosoroarama‫ف‬ni‫ف‬ton, ËΎ֤ΎѸř͑͑ɗ͑‫ڏ‬ 18ॸYosë chachin sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. Ina
tarinquëmahuë‫ف‬. 11ॸæȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ quëran “Caso‫ف‬Yosëco ni‫ف‬to, no‫ف‬tëquën

toma‫ف‬, ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬imamiatoco‫ف‬. nontëranquëma‫ف‬,” itërinpoa‫ف‬. Co
onporonta‫ف‬nonpintarinpoahuë‫ف‬. Co marë‫ف‬. 2ॸNani nontohuachina, Aprani

pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬nishataponhuë‫ف‬. Ina pi‫ف‬pian canarinso‫ف‬topinan quëtërin.
yonquiatëhua‫ف‬, chiniquën cancantahua‫ف‬. Miriquisoso‫ف‬nóya hua‫ف‬an. Nininën
Iraca Yosëichin imarëhua‫ف‬Ëҡȍӕɗ͑‫ڏ‬ chachin no‫ف‬tëquën yonquina‫ف‬pi, tapon
poaso marë‫ف‬. “Nicha‫ف‬ësarinpoa huachi,” naporin. Sarimoro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anëntërin.
ta‫ف‬tëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipi cancanënpoa quëran Sarimoso‫ف‬, sano cancantona‫ف‬pi, tapon
imahua‫ف‬. 19ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Botiquë pa‫ف‬pachinara, naporin. 3ॸA‫ف‬shin, pa‫ف‬pin, shinpita,
a‫ف‬na tahuëri panca ihuan nacapipi. inapita co nohuitërëhuahuë‫ف‬. Ϙ͑ЙΎфΎ‫ڏ‬
Chiniquën co‫ف‬sacaitërin. Naporo‫ف‬hua‫ف‬na sona nasitomara. Onpo pi‫ف‬ipi quëф͑‫ڏ‬
quëquën nininso‫ف‬te‫ف‬yaitopi. Acopoi‫ف‬ sona chimimara. Co nitotërëhuahuë‫ف‬. Co
no‫ف‬paquë ni‫ف‬toromahuachina, sano Yosë quiricanën quëran
yanponin huachi. Co co‫ف‬sacairi tëranta‫ف‬ sha‫ف‬huitërinpoahuë‫ف‬. Piyapi marë‫ف‬Yosë
chi‫ف‬huincarinhuë‫ف‬. Inapochachin nontárin. Co Yosëri ocoirinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
canpoanta‫ف‬a‫ف‬na tahuëri ma‫ف‬sha pi‫ف‬pian Yosë hui‫ف‬nin pochin ni‫ف‬nëhua‫ف‬.
onporëhua‫ف‬, parësitërëhua‫ف‬, sëtërëhua‫ف‬, Nanpiarin pochin ni‫ف‬nëhua‫ف‬.
naporëhua‫ف‬. Inapohuatëhua‫ف‬, Yosë 4ॸIraca na‫ف‬a corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬
yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. “Inaso‫ف‬no‫ف‬tëquën ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, Cotioro‫ف‬sariáchin

nontërinpoa‫ف‬. Nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. ya‫ف‬conpi. Miriquisoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nisha
Co onporonta‫ف‬naniantarinpoahuë‫ف‬,” piyapi. Co Cotio quëmapihuë‫͑ف‬ɗЙΎ͑‫ڏ‬
topatëhua‫ف‬, sano cancantarihua‫ف‬. Yosë huë‫ف‬, a‫ف‬napita corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa quëran
co quënanarihuarahuë‫ف‬, inapaquë chini chiniquën nanantërin. Aprani
ya‫ف‬huárin. Inaso‫ف‬hua‫ف‬na pochin ni‫ف‬ton, noya ni‫ف‬nin. Apran‫ف‬ton Yosë acorin
achinicancanarinpoa‫ف‬. Ina yonquihuatë piyapinënpita nicacaso marë‫ف‬. Inaso‫ف‬
hua‫ف‬, co nisha nisha yonquiarihuahuë‫ف‬. chiniquën nanantërin, tënëhua‫ف‬.
20ॸQuisoso‫ف‬ton nani inapaquë panantarin Napoaponahuë‫ف‬, inimiconën
taparapiinpoaso marë‫ف‬. Inaquë ma‫ف‬shanënpita matohuachina, pi‫ف‬pian
ya‫ف‬huëmiatarin huachi. Corto hua‫ف‬an Miriquiso quëtërin. Inaso‫ف‬corto hua‫ف‬an
pochin ni‫ف‬ton, canpoa marë‫ف‬Yosë ni‫ف‬ton, naporin. 5ॸA‫ف‬na Cotio huënton
nontarin. Miriquiso pochin ninin. Co Nihuiro‫ف‬sa‫ف‬itopiso‫ف‬. ʊфË֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
onporonta‫ف‬pipiarinhuë huachi. ton, Moisësëri sha‫ف‬huitërin.
“Nihuiro‫ف‬saráchin corto hua‫ف‬an
Quisocristo Miriquiso pochin nininso‫ف‬ ya‫ف‬coina‫ف‬. Inapita corto pëiquë
7
1ॸMiriquisoso‫ف‬iracaya‫ف‬huërin. pa‫ف‬pachina‫ف‬, piyapi marë‫ف‬Yosë nontapi,”
Quisocristo pochin nininso‫ف‬ itërin. Ina quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬itantarin:
a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Co Cotio piyapihuë‫ف‬ “Yosë nohuanton, nani ma‫ف‬sha
niponahuë‫ف‬, noya Yosë imarin. ґфɗ̲Ύ‫ڏ‬ ya‫ف‬huëtarinquëma‫ف‬. Napoaton pi‫ف‬pian
quë ya‫ف‬huëpisopita hua‫ف‬anëntërin. canaramaso‫ف‬Yosë quëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
Naporahuaton, Yosë nohuanton, corto Pasa pasa canahuatama‫ف‬, shonca shonca
hua‫ف‬an ya‫ف‬conin. Piyapi marë‫ف‬Tata Yosë quëtoco‫ف‬. Yosë quëtacaso‫ف‬iso‫ف‬, topi.
nontërin. Iraca Aprani nohuitërin. Corto hua‫ف‬an ma‫ف‬pahuachinquëma‫ف‬,
Inimiconënpita nani minsëconahuaton, quëtoco‫ف‬,” itërin Moisësëri. Quë̲ΎЙɗ‫ڏ‬
o‫ف‬mantahuachina, Miriquisori nacapirin. nënpita niponahuë‫ف‬, Yosë nohuanton,
Nacapirahuaton, Apran noya nontërin. ma‫ف‬pararin huachi. 6ॸMiriquiso co Cotio
Ina quëran corto hua‫ف‬an ni‫ف‬ton, Yosë quëmapihuë‫ف‬niponahuë‫ف‬, Yosë
nontërin Apran noya noya ya‫ف‬huëcaso quëtacaso‫ف‬nininso‫ف‬Apran ma‫ف‬parin.
Naporahuaton, Apran marë‫ف‬Yosë co Nihui huëntonquë nasitërinhuë‫ف‬. Cota

nontërin. Yosëri chachin Apran acorin huëntonquë nasitërin. Inapitaso‫ف‬co
piyapinënpita nicacaso marë‫ف‬. 7ॸ“Chini onporonta‫ف‬corto hua‫ف‬an ya‫ف‬coninhuë‫ف‬.
chiniquën nanantohuatëra, a‫ف‬napita Co ina pochin Moisësë pënëntërinhuë‫ف‬.
marë‫ف‬Yosë nontërë‫ف‬,” topi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬. Napoaton Quisocristo co Cotio corto
Napoaton Apran quëran Miriquiso chini hua‫ف‬an ya‫ف‬coninhuë‫ف‬, tënahuë.
chiniquën nanantërin, tënahuë. 15ॸIna isoro‫ف‬paquë o‫ف‬marin ni‫ف‬ton,
8ॸIsoro‫ف‬paquë corto hua‫ف‬ani Yosë nasha nanan ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬. Inaso‫ف‬
quëtacaso‫ف‬nininso‫ف‬ma‫ف‬patopirinhuë‫ف‬, canpoa marë‫ف‬Yosë nontárin. Miriquiso
inanta‫ف‬piyapi ni‫ف‬ton, chiminin anta‫ف‬. pochin co onporonta‫ف‬pipiarinhuë‫ف‬.
Miriquisoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nanpiarin 16ॸIraca pënëntërinso‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬,
pochin yonquirëhua‫ف‬. Yosë quiricanën co ina quëran corto hua‫ف‬an pochin

nontatëhua‫ف‬, naporëhua‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸ‫ڏ‬ ya‫ف‬coninhuë‫ف‬. Chimimiatopirinhuë‫ف‬,
tonta‫ف‬ina pochin ninin. Nanpiárin mini. nanpiantarahuaton, ya‫ف‬huëmiatarin.
Co onporonta‫ف‬Yosëri ocoiarinhuë‫ف‬. Napoaton chiniquën nanantaton, noya
9,10ॸNihuiro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Apran noya ya‫ف‬conin huachi. 17ॸYosë quiricanën
shinpita. Corto hua‫ف‬an ya‫ف‬conpi ni‫ف‬ton, quëran naporin:
Yosë quëtacaso‫ف‬nininso‫ف‬ Na‫ف‬a corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬
ma‫ف‬patopirinahuë‫ف‬, co Miriquiso pochin ya‫ف‬conpirinahuë‫ف‬, quëmaso‫ف‬noya
chiniquën nanantopihuë‫ف‬. Co‫ف‬huara noya acoaranquën
shinpita nasichatëraponahuë‫ف‬, Aprani ya‫ف‬huërëtamaso‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa
Miriquiso quënanahuaton, Yosë marë‫ف‬nontaranco. Miriquiso
quëtacaso‫ف‬nininso‫ف‬quëtërin. Shinpita pochin nisaran. Co onporonta‫ف‬
ya‫ف‬huërënamën quëtërin. pipiaranhuë‫ف‬, itërin Yosëri.
18ॸIraca pënëntërinso‫ف‬nanan imapirëȍӕ‫ڏ‬
Nihuiro‫ف‬sa‫ف‬ huë‫ف‬, co ina quëran noya cancantërë
11ॸIracaquëra huarë‫ف‬piyapinpoa‫ف‬ huahuë‫ف‬. Co oshanënpoa‫ف‬inquitëфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
oshahuanëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, co Yosë huë‫ف‬. Napoaton ina naniantacaso‫ف‬
nanitërinhuë‫ف‬noya nicainpoaso‫ف‬. ya‫ف‬huërin. 19ॸPënëntërinso‫ف‬nanan
Inimiconënpita pochin ni‫ف‬pirinpoahuë‫ف‬, nitotopirëhuahuë‫ف‬, co ina quëran Yosë
nosororinpoa‫ف‬. Napoaton iraca corto nohuitërëhuahuë‫ف‬. Co nanan anoyatëфɗ͑‫ڏ‬
hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬acorin catahuainpoaso poahuë‫ف‬. Quisocristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
marë‫ف‬. Piyapi marë‫ف‬Yosë nontopi. anoyacancantërinpoa‫ف‬. k͑ΎֆË͑Ë͑ҡΎ‫ڏ‬
Aaron‫ف‬ton corto hua‫ف‬an ya‫ف‬conin. Ina huachinpoa‫ف‬, nanitërëhua‫֤ف‬ΎѸř͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬
quëran a‫ف‬naya a‫ف‬naya Nihuiro‫ف‬sa‫ف‬ caso‫ف‬. Huëntonënquë chachin
huënton quëran ya‫ف‬huërëtëra‫ف‬piapi aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. Inaso‫ف‬noya noya,
huachi. Naporo‫ف‬Moisësë pënëntërinso‫ف‬ tënëhua‫ف‬.
nanan sha‫ف‬huitërin ya‫ف‬ipi Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
imacaiso marë‫ف‬. Cotio corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ Yosë sha‫ف‬huirinso‫ف‬
nanan anoyatërinënpoa‫ف‬naporini, co 20,21ॸIraca
na‫ف‬a Cotioro‫ف‬sa‫ف‬corto hua‫ف‬an
Quisocristo o‫ف‬maitonhuë‫ف‬. Quisocristo ya‫ف‬conpi. Yosëri acopirinhuë‫ف‬, co
iraca corto hua‫ف‬an pochin niponahuë‫ف‬, ya‫ف‬huëmiatopihuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,
ya‫ف‬huëmiatarin ni‫ف‬ton, noya noya ninin. Quisocristo yaa‫ف‬paimahuachina, nontërin:
12ॸNisha hua‫ف‬an ya‫ف‬conpachina, nisha Caso‫ف‬Yosëco ni‫ف‬to, no‫ف‬tëquën
nanan pënëninpoa‫ف‬. 13,14ॸQuisocristoso‫ف‬ nontaranquën. Ipora quëra huarë‫ف‬
piyapi marë‫ف‬nontaranco huachi. Inahuanta‫ف‬co noyahuë‫ف‬cancantatona‫ف‬,

Ya‫ف‬huëmiataran. Co onporonta‫ف‬ oshahuanpi. Ina piquëran Yosëso‫ف‬
nisha acoaranquënhuë‫ف‬, itërin hui‫ف‬nin chachin acorin. “Co onporonta‫ف‬
Yosëri. nisha acoaranquënhuë‫ف‬,” itaton,
22ॸNapoaton Quisocristo nasha nanan oshanënpoa‫ف‬inquitinpoaso marë‫ف‬acorin.
quëtërinpoa‫ف‬. Co nonpintarinpoahuë‫ف‬. Inaso‫ف‬noyasáchin ninin. Co onporonta‫ف‬
Co onporonta‫ف‬nisha oshahuanaponhuë‫ف‬. Napoaton nóya
sha‫ف‬huitarinpoahuë‫ف‬. Ina nananso‫ف‬noya catahuarinpoa huachi.
noya. Pënëntërinso‫ف‬nanan iraca
imapiso‫ف‬co onpopinchin noyahuë‫ف‬. Quisocristo nasha nanan quëtërinpoaso‫ف‬
8
23ॸIraca na‫ف‬a corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ 1ॸNo‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬.
ya‫ف‬conpirinahuë‫ف‬, niya‫ف‬huërëtëra‫ف‬piapi. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎɗ͑ЙнӕřЙ͑͑ҡȍӕ‫ڏ‬

A‫ف‬na‫ف‬chiminpachina, a‫ف‬na‫ف‬ya‫ف‬coantarin. ton, Yosë inchinanën quëran chachin
Ina chimiantahuachina, a‫ف‬nanta‫ف‬ ya‫ف‬huarin. Inaquë canpoa marë‫ف‬Yosë
ya‫ف‬coantarin huachi. 24ॸQuisocristoso‫ف‬ nontarin. Corto hua‫ف‬an pochin ni‫ف‬ton,
nipirinhuë‫ف‬co chimimiatërinhuë‫ف‬. nanan anoyatërinpoa huachi. 2ॸIraca
Nanpiantarahuaton, canpoa marë‫ف‬Yosë Cotioro‫ف‬sa‫ف‬në‫ف‬mëtë‫ف‬pëi‫ف‬nipi Yosë
nontárin. Co incari tëranta‫ف‬ chinotacaiso marë‫ف‬. Inaquë corto
ya‫ف‬huërëtërinhuë‫ف‬. 25ॸNapoaton nanitërin hua‫ف‬ano‫ف‬sari piyapi‫ف‬sa marë‫ف‬Yosë
noyá nicha‫ف‬ëinpoaso‫ف‬. “Quisocristoíchin nontopi. Quisocristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
anoyacancantërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, Yosë huachi isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Yosë
imarëhua‫ف‬. Ina pochin cancantohuatë ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬canpoa marë‫ف‬Yosë
hua‫ف‬, ya‫ف‬ipiya quëran nicha‫ف‬ësarinpoa nontárin. Inaquëso‫͑ف‬Ύֆ͑ΎֆËҡȍӕ‫ڏ‬
huachi. Iporahuanta‫ف‬Quisocristo rinpoa‫ف‬. 3ॸIraca corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ma‫ف‬sha
nanpiárin catahuainpoaso marë‫ف‬. Nani tëpapi piyapi‫ف‬sa‫ف‬oshanëna marë‫ف‬.
tahuëri canpoa marë‫ف‬Yosë nontárin. Quisocristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬inaora
26ॸNapoaton Quisocristoichin nanan nohuanton, chiminin oshanënpoa‫ف‬
anoyatërinpoa huachi. Inaso‫ف‬nóya. Co inquitinpoaso marë‫ف‬. 4ॸIpora huanta‫ف‬
pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬oshahuaninhuë‫ف‬. Noyasá isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huërin naporini, co Cotio
chin ninin. Co oshahuano‫ف‬sanpoa pochin corto hua‫ف‬an ya‫ف‬cointonhuë‫ف‬. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
cancantërinhuë‫ف‬. ʊ͑ЙнӕřЙ͑͑ҡȍӕ‫ڏ‬ iraca nanan imatona‫ف‬, corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬
china, Yosëri chini chiniquën nanan ya‫ف‬huëtopi ma‫ف‬sha tëpacaiso marë‫ف‬.
quëtërin. 27ॸCo inaso‫ف‬corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa 5ॸCorto hua‫ف‬ano‫ف‬sari chinotopiso pëiquë
pochinhuë‫ف‬. Inapitaso‫ف‬oshahuanatona‫ف‬, Yosë marë‫ف‬sacatopi. Co Yosë

inahuara oshanëna marë‫ف‬ton ma‫ف‬sha ya‫ف‬huërinquë chachin sacatopihuë‫ف‬.
tëpapi. Ina quëran piyapi‫ف‬sa‫ف‬oshanëna Quisocristo nanan anoyatinpoaso‫ف‬
marënta‫ف‬ma‫ف‬sha tëpaantapi. Nani ninotona‫ف‬, napopi.
tahuëri naporápi. Quisocristoso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Iraca chinotopiso pëi‫ف‬yanipachinara,
huë‫ف‬co oshahuanatonhuë‫ف‬, ËΎËȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬ Moisësë motopi‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬nin Yosë
caso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Inaora nohuanton, nontacaso marë‫ف‬. Inaquë Yosëri itërin:
canpoa‫ف‬ya‫ف‬huërënamënpoa‫ف‬chiminin. “Në‫ف‬mëtë‫ف‬pëi‫ف‬nico‫ف‬ɗ͑нӕřËȍɗ͑Ύҡ̲‫ڏ‬
A‫ف‬naroichin chiminaton, nanitërin ya‫ف‬ipi coso marë‫ف‬. Onpopinsona nicacamaso‫ف‬
oshanënpoa‫ف‬inquitinpoaso‫ف‬. 28ॸIraca sha‫ف‬huitaranquën. Noya natanaton, ina
Moisësë pënëntërin quëran na‫ف‬a pochachin niquë‫ف‬,” itahuaton, ya‫ف‬ipiya
quëmapi‫ف‬sa‫ف‬corto hua‫ف‬an ya‫ف‬cona‫ف‬piapi. sha‫ف‬huitërin. Co Quisocristo
o‫ف‬mayatëraponhuë‫ف‬, ina ayonquicaso ya‫ف‬ipi nanamëhuë nitochatëфЙɗ‫ڏ‬

marë‫ف‬sha‫ف‬huitërin. Sha‫ف‬huitohuachina, huë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
ina pochin nipi. Pëi‫ف‬, ma‫ف‬sha inaquë nitotapi huachi. Nasha cancan
ya‫ف‬huërinsopita, inapita nipi. Inaquë ya‫ف‬huëtohuachina‫ف‬, cancanëna
corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬sacatopi. 6ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬ quëran chachin nohuitarinaco.
cristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosë ya‫ف‬huërinquë Insopita tëranta‫ف‬nasha nanan
chachin panantarahuaton, nanan imapachina‫ف‬, nohuitarinaco.
anoyatërinpoa huachi. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬iraca Hua‫ف‬ano‫ف‬sahuë nipon, co
nanan imapirinahuë‫ف‬, Quisocristoso‫ف‬ hua‫ف‬ano‫ف‬sahuë‫ف‬nipisopitahuënta‫ف‬
nasha nanan sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. nipon, ya‫ف‬ɗЙɗֆ͑Ύȍӕ͑ҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬
“Oshanëma‫ف‬inquitatonquëma‫ف‬, naco, nohuitarinaco huachi.
anoyacancantaranquëma huachi,” 12ॸNa‫ف‬con nosoroato, ya‫ف‬ipi co
itërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, ina nanan noya noya, noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗЙɗѸΎЙɗҡɗ͑нӕɗҡ‫ڏ‬

tënahuë. rahuë. Co huachi oshanëna‫ف‬
7ॸIraca nanan natërëhua quëran yonquiarahuë huachi,” tënin
noyapiachin cancantërëhua‫ف‬naporini, Yosë.
co nasha nanan sha‫ف‬huichitonpoahuë‫ف‬. 13ॸNasha nanan quëtërinpoa huachi.
8ॸIraca nanan imaponaraihuë‫ف‬, co noya Inaso‫ف‬iraca nanan ya‫ف‬huërëtërin.
cancantopihuë‫ف‬. Iraca quiricanënquë Napoaton iraca pënëntërinso‫ف‬nanan
naporin: naniantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co huachi ina
Yosë tapon: “A‫ف‬na tahuëri ca imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
nohuanto, ya‫ف‬ipi piyapinëhuëpita
nasha nanan sha‫ف‬huitarahuë. Iraca chinotopiso pëi‫ف‬nininso‫ف‬
9
9ॸIraca Cotio mashocoro‫ف‬sa‫ف‬ 1ॸIraca nanan sha‫ف‬huitohuachina,
Iquipito parti ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, Moisësë nani ma‫ف‬sha sha‫ف‬huitërin
nicha‫ف‬ërahuë huachi. Naporo‫ف‬ onporahuatonsona Yosë chinotacaiso
iraca nanan sha‫ف‬huitopirahuë‫ف‬. Co marë‫ف‬. Ina marë‫ف‬chinotopiso pëi‫ف‬nipi.
natantochinachinhuë‫ف‬cancantopi 2ॸNë‫ف‬mëtë‫ف‬, sha‫ف‬huëtë‫ف‬, inapita quëran
ni‫ف‬ton, tananpitërahuë. Nasha nipi. Cato‫ف‬coarto ya‫ف‬huërin.

nananso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co iraca Ya‫ف‬natimarinso‫ف‬noya coarto topi.
nanan pochinhuë‫ف‬. Noya noya Inaquë panca nanparin pochin nininso‫ف‬
inaso‫ف‬,” tënin Yosë. 10ॸIna quëran ya‫ف‬huërin. Misanta‫ف‬ya‫ف‬huërin. Inaquë
itantarin: “Tahuëri nanihuachin, pana‫ف‬huaya acorin, Yosë pëinën marë‫ف‬
nasha nanan sha‫ف‬huitarahuë acorinso‫ف‬. 3ॸIna aquëtë‫ف‬a‫ف‬na coartonta‫ف‬
huachi. Naporo‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin. Në‫ف‬mëtë‫ف‬pa‫ف‬copitërinso‫ف‬. Ina
rahuë noya yonquicaiso marë‫ف‬. coarto noya noya coarto topiso‫ف‬. Yosë
Nasha cancan quëtarahuë ca huënaratërinso‫ف‬ya‫ف‬norinquë. 4ॸNë‫ف‬mëtë‫ف‬
pochin cancantacaiso marë‫ف‬. ya‫ف‬cariya misa‫ف‬huaya pochin ya‫ف‬huërin,
Casáchin chinotarinaco ni‫ف‬ton, oro quëran nipiso‫ف‬. Inaquë yonarin
noya a‫ف‬paiarahuë. Ca pochin pochin pimochin nininso‫ف‬a‫ف‬pëpi
cancantatona‫ف‬, piyapinëhuëpita tomontacaso marë‫ف‬. Acohuana Yosë
chachin nisapi huachi. 11ॸIraca caposonën ya‫ف‬huërin. Aipiran oro
a‫ف‬naya a‫ف‬naya natanpachinacora, quëran achinpitopiso‫ف‬. Acoporaonta‫ف‬oro
a‫ف‬napitanta‫ف‬a‫ف‬chintopi. “Yosë quëran achinpitopi. Caposo acopoana
nohuitoco‫ف‬,” itopirinahuë‫ف‬, co tasa‫ف‬huaya oro quëran nipiso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
ȸľ¡фľΎѸॷ9 472
Inaquë pi‫ف‬pian cosharo‫ف‬Yosë inapa oshanën inquitërinhuë‫ف‬. Iraca nanan

quëran a‫ف‬paimarinso‫ف‬po‫ف‬morin. Mana imapirinahuë‫ف‬, co ina quëф͑͑ΎֆЙɗ‫ڏ‬
itopiso‫ف‬. Aaron pitananëonta‫ف‬inaquë chin cancantopihuë‫ف‬. 10ॸIraca nani
po‫ف‬morin. Inaso‫ف‬chiminaponahuë‫ف‬, Yosë ma‫ف‬sha a‫ف‬popi. Nisha nisha co o‫ف‬opihuë‫ف‬.
nohuanton, inaora papotantarin Co noyahuë‫ف‬nipachinara, “Oshanëhuë
piyapinënpita yonquicaiso marë‫ف‬. inqui‫ف‬i,” ta‫ف‬tona‫ف‬, i‫ف‬Ѹȍнӕř͑ɗΎЙΎɗ̲ɗф‫ڏ‬
Naporahuaton, cato‫ف‬na‫ف‬pitëa‫ف‬huayanta‫ف‬ topi. Ma‫ف‬shanta‫ف‬pa‫ف‬mopi. “Inapotohuatë
inaquë acopi. Inaquë Yosë pënëntërinso‫ف‬ hua‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬,ٚҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
nani ninshitopi. Iraca nanan topiso‫ف‬. huë‫ف‬, co ina marë‫ف‬noya cancantopihuë‫ف‬.
5ॸCaposo a‫ف‬tanamënquë cato‫ف‬ Quisocristo chiminaquë huarë‫ف‬ina
anquënia‫ف‬huaya pochin nonanpiso‫ف‬ pochin nicacaso‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬,
ya‫ف‬huërin. A‫ف‬na inchinan quëran, a‫ف‬na iporaso‫ف‬Quisocristo o‫ف‬marahuaton, nani
ahuënan quëran ninotëërin. ͅΎ͑ѸȍΎ‫ڏ‬ chiminin. Inapoaton, nasha nanan
rin. Ina huancanachin huënarachin quëtërinpoa‫ف‬anoyacancantinpoaso
huënarachin Yosëri a‫ف‬pintërin. Inaquë marë‫ف‬.
chachin ma‫ف‬sha tëpapiso‫ف‬huënainën
quëran ashipitërin. Ama oshanëna marë‫ف‬ Quisocristo oshanënpoa‫ف‬inquitërinpoaso‫ف‬
ana‫ف‬intacaso marëhuë‫ف‬napotërin. Nisha 11,12ॸQuisocristo nani o‫ف‬marin.
nisha nininsopita O‫ف‬marahuaton, nanan anoyatërinpoa‫ف‬.

a‫ف‬chintaca‫ف‬huanquëmaso‫ف‬ Co chinotopiso pëiquë ya‫ف‬conaton,
ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, co apira aquëtë‫ف‬ nanan anoyatërinpoahuë‫ف‬. Co
sha‫ف‬huitaranquëmahuë‫ف‬. ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬tëparinhuë‫ف‬huënainën
6ॸIraca chinotopiso pëi‫ف‬ macacaso marë‫ف‬. Inaora huënainën
ya‫ف‬huëhuachina, noya coartoquë ya‫ف‬ipi chachin a‫ف‬parin. Chiminin quëran
corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬conpi. Nani tahuëri oshanënpoa‫ف‬inquitërinpoa‫ف‬. Ina quëran
ya‫ف‬conpi Yosë chinotacaiso marë‫ف‬. Yosë ya‫ف‬huërinquë chachin panantarin
7ॸNoya noya coartoquëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co nanan anoyatinpoaso marë‫ف‬. Inaquë
ya‫ف‬ipi ya‫ف‬conpihuë‫ف‬. A‫ف‬naichin chini noya noya catahuarinpoa huachi.
chiniquën nanantërinsoáchin ya‫ف‬conin. A‫ف‬naroichin panantarin huachi. Canpoa
Co ina tëranta‫ف‬nani tahuëri marë‫ف‬chiminin ni‫ف‬ton, ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
ya‫ف‬coninhuë‫ف‬. Nani pi‫ف‬ipiquë a‫ف‬na rinpoa‫ف‬. Ina imapatëhua‫ف‬,
tahuëriáchin ya‫ف‬conahuaton, ma‫ف‬sha nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. 13ॸCotioro‫ف‬sa‫ف‬co
huënainën quëparin. Inaora oshanën ya‫ف‬ipi Moisësë pënëntërinso‫ف‬natëȍӕ‫ڏ‬
marë‫ف‬quëparin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬oshanëna chinahuë‫ف‬, co nanitopihuë‫ف‬chinotopiso
marënta‫ف‬quëparin. Inasáchin ya‫ف‬conin. pëiquë ya‫ف‬conacaiso‫ف‬. Napohuachinara,
8ॸA‫ف‬napita piyapi‫ف‬saso‫ف‬co onporonta‫ف‬ chipo, ohuaca‫ف‬huaya, ɗ͑ЙɗҡËȍɗ͑ΎҡΎ‫ڏ‬
inaquë ya‫ف‬conpihuë‫ف‬. Ina yonquihuatë piso pëiquë quëpapi. Inaquë corto
hua‫ف‬, Ispirito Santo anitotërinpoa‫ف‬. Iraca hua‫ف‬ani tëparahuaton, huënainën
pënëntërinso‫ف‬nanan imapachina‫ف‬, manin. Huënainën masahuaton, ma‫ف‬sha
piyapi‫ف‬sa‫ف‬co nanitopihuë‫֤ف‬ΎѸř͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬ huiquitërinso‫ف‬yanonën masahuaton,
caiso‫ف‬, tënëhua‫ف‬. 9ॸIporahuanta‫ف‬ina ayontërin. Ayontahuaton, oshahuana‫ف‬pi
yonquihuatëhua‫ف‬, nitotarihua‫ف‬. Iraca ta‫ف‬satërin. Inapotohuachina, naquëф͑‫ڏ‬
pënëntërinso‫ف‬co natëhuachinahuë‫ف‬, chin nanitërin chinotopiso pëiquë
ma‫ف‬sha tëpapi ama Yosëri ana‫ف‬intacaso ya‫ف‬conacaso‫ف‬. 14ॸQuisocristo huë͑ɗ‫ڏ‬
marëhuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, co ina marë‫ف‬ nënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya nóya. Inaso‫ف‬co
pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬oshahuanaponahuë‫ف‬, ton, quëhuan huaitaquë so‫ف‬quëtahuaton,

inaora nohuanton, canpoa marë‫ف‬ i‫ف‬sharë chachin ta‫ف‬satërin. Ninshitë
chiminin. Yosë hui‫ف‬nin chachin ni‫ف‬ton, rinso‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬, inapita ta‫ف‬satërin
huënainën a‫ف‬parin oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡɗ͑‫ڏ‬ huachi. 20ॸ“Nani Yosë nanan
poaso marë‫ف‬. Iraca nanan topinan sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬natëcaso marë‫ف‬. Iso
quëran imapi. Canpoara co nanitërëȍӕ‫ڏ‬ huënai‫ف‬pa‫ف‬sarin ni‫ف‬ton, ina nanan
huë‫ف‬noya nicacaso‫ف‬. Quisocristoso‫ف‬ quëtërinpoa‫ف‬, imarëhua‫ف‬,” tënin Moisësë.
nipirinhuë‫ف‬oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬, 21ॸIna quëran chinotopiso pëi‫ف‬, ma‫ف‬sha
noyapiachin cancan quëtërinpoa‫ف‬. Ina inaquë ya‫ف‬huërinsopita, inapitanta‫ف‬

quëtohuachinpoa‫ف‬, ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ huënaiquë ta‫ف‬satërin. 22ॸIraca nanan
tatëhua‫ف‬, ina noya chinotarihua huachi. imapachinara, nani ma‫ف‬sha huënaiquë
Naporahuaton, noya nisarëhua huachi. ta‫ف‬satopi anoyatacaiso marë‫ف‬. “Co
15ॸNasha nanan nani sha‫ف‬huitërinpoa huënai‫ف‬ta‫ف‬satohuatëhuahuë‫ف‬, co Yosë
huachi. Iraca na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënëntë noya ni‫ف‬sarinpoahuë‫ف‬,” topi. Tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬
rinso‫ف‬nanan imapirinahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ chin co huënai‫ف‬pa‫ف‬pachinhuë‫ف‬, Yosë co
cancantatona‫ف‬, oshahuanpi. Co onporonta‫ف‬oshanënpoa‫ف‬inquitëфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬huënainën quëran huë‫ف‬.
oshanëna‫ف‬inquitërinhuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,
Quisocristo chiminin ya‫ف‬ɗЙɗЙɗֆЙɗ͑ř͑‫ڏ‬ Quisocristo chimininso‫ف‬noya noya
pita oshanëna‫ف‬inquitacaso marë‫ف‬. Iraca 23ॸIracahuënai quëran ma‫ف‬sha
ya‫ف‬huëpi quëra huarë‫ف‬imapisopita ta‫ف‬satopi anoyatacaso marë‫ف‬. Quisocristo
oshanëna‫ف‬inquitërin. Quisocristo chiminacaso‫ف‬ninoton, Yosëri
chiminin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi imarëhuasopita sha‫ف‬huitërin ina pochin nicacaso‫ف‬.
huëntonënquë aya‫ف‬coninpoa huachi. Quisocristo chimininso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
16ॸMa noya nanan Quisocristo noya noya. Huënainën chachin a‫ف‬parin
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, co‫ف‬huara anoyacancantinpoaso marë‫ف‬. k͑ΎֆË͑‫ڏ‬
chimiyantëraponhuë‫ف‬, co nohuitopihuë‫ف‬. cantërinpoa‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬noya
Ni‫ف‬co‫ف‬. Quëmapi chiminpachina, ya‫ف‬huëcahuaso marë‫ف‬. 24ॸCo chinotopiso
hui‫ف‬nini ya‫ف‬huërëtërin huachi. pëiquë huënainën ta‫ف‬satërinhuë‫ف‬. Yosë
17ॸCo‫ف‬huara chimiyantërasohuë‫ف‬, co ya‫ف‬huërinquë chachin pantarahuaton,
ya‫ف‬huërëtërinhuë‫ف‬. Chiminpachina, canpoa marë‫ف‬Yosë nontárin. “Oshanëna‫ف‬
ya‫ف‬huërëtërin huachi. Inapochachin nani inquita‫ف‬huaso marë‫ف‬nani chiminahuë,”
Quisocristo chiminin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi ta‫ف‬ton, nontárin. 25ॸIraca corto hua‫ف‬an
sha‫ف‬huitërinpoaso‫ف‬acotërinpoa‫ف‬. ma‫ف‬sha huënainën masahuaton, noya
Oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬, nóya noya coartoquë ya‫ف‬conin. Nani pi‫ف‬ipi
catahuarinpoa huachi. 18ॸIraca nanan inaporin. Quisocristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
sha‫ف‬huitohuachina, ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬ noya noya ninin. 26ॸA‫ف‬naromarëáchin
tëparahuatona‫ف‬, huënai‫ف‬a‫ف‬papi. ʊ͑ЙΎҡ‫ڏ‬ chiminaponahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi piyapinpoa
tona‫ف‬, iraca nanan imapi huachi. marë‫ف‬chiminin. Co a‫ف‬naromarëáchin
19ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ayontonahuaton, nanitërinpoahuë‫ف‬naporini, iraca quëra
Moisësëri pënënin. Nani ma‫ف‬sha huarë‫ف‬na‫ف‬aro‫ف‬chimianta‫ف‬itonhuë‫ف‬.
sha‫ف‬huitërin natëcaiso marë‫ف‬. Nani A‫ف‬naromarëáchin chiminin ya‫ف‬ipi
sha‫ف‬huitohuachina, ohuaca‫ف‬huaya, oshanënpoa‫ف‬inquitinpoaso marë‫ف‬. Iraca
chipo, inapita tëparahuaton, huënainën oshahuanpisopita marënta‫ف‬chiminin.
manin. Ina quëran nara‫ف‬ȍӕֆ̲Ѹȍӕ‫ڏ‬ 27ॸYosë nohuanton, ya‫ف‬ipi piyapinpoa‫ف‬
a‫ف‬naroichin chiminëhua‫ف‬. Ina quëran quën huachi. Quiricanënquë

ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin huachi. 28ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬ ninorancoso chachin oshanëna
cristonta‫ف‬a‫ف‬naroichin chiminin ya‫ف‬ipi marë‫ف‬caso‫ف‬chiminarahuë,” tënin.
oshanënpoa‫ف‬inquitinpoaso marë‫ف‬. Ina 8ॸTëhuënchachin iraca nisha nisha
quëran inapaquë panantarin huachi. ma‫ف‬sha tëpapi Yosë chinotacaiso marë‫ف‬.

Nani oshanënpoa‫ف‬inquitohuachinpoa‫ف‬, Oshanëna marënta‫ف‬ma‫ف‬sha tëЙЙɗфɗ͑‫ڏ‬
a‫ف‬na tahuëri o‫ف‬mantarin. “Ma noyacha huë‫ف‬, co huachi Yosë nohuantërinhuë‫ف‬
Quisocristo ni‫ف‬ton, nicha‫ف‬ërinpoa paya,” tëpacaiso‫ف‬. Iraca nanan imatona‫ف‬,
ta‫ف‬tëhua‫ف‬, ina ninarëhua‫ف‬. napopiso‫ف‬. 9ॸQuisocristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
O‫ف‬mantahuachin, imarëhuasopita Yosë natëcaso marë‫ف‬o‫ف‬marin. Napoaton
maquimarinpoa huachi. co huachi iraca nanan imacaso‫ف‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Ina Yosë ananiantëфɗ͑‫ڏ‬
Iraca nanan naniantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin poa‫ف‬nasha nanan imacahuaso marë‫ف‬.
10
1ॸIraca nanan imapachinara, 10ॸтӕɗѸΎËфɗѸҡΎЙɗֆЙɗËȍËȍɗ͑͑Ѹɗҡɗ̲ф‫ڏ‬
ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬tëpapi. Oshanëna‫ف‬ huaton, oshanënpoa marë‫ف‬chiminin.

yonquiatona‫ف‬, tëpapi ama Yosëri Yosë nohuanton, chiminin. Canpoanta‫ف‬
ana‫ف‬intacaso marëhuë‫ف‬. Quisocristo ina imapatëhua‫ف‬, oshanënpoa‫ف‬
chiminacaso‫ف‬ninoton, Yosëri inquitërinpoa huachi. Noyapiachin
sha‫ف‬huitërin huënainën a‫ف‬pacaso‫ف‬. cancan quëtërinpoa huachi.
Quisocristoichin anoyacancantërinpoa‫ف‬.
Quisocristo Yosë‫ف‬pa‫ف‬huënsëarinso‫ف‬
Ina chiminin ni‫ف‬ton, oshanënpoa‫ف‬
inquitërinpoa‫ف‬. Iraca nani pi‫ف‬ipi, nani 11ॸNani tahuëri corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬
pi‫ف‬ipi ma‫ف‬sha tëpapirinahuë‫ف‬, co tëȍӕř͑‫ڏ‬ sacatápi. Naquëranchin naquëranchin
chachin piyapinënpita oshanëna‫ف‬ ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬tëpapirinahuë‫ف‬, co
inquipihuë‫ف‬. 2ॸOshanëna‫ف‬inquipi oshanëna‫ف‬inquipihuë‫ف‬. 12ॸQuisocristoso‫ف‬
naporini, co nani pi‫ف‬ipi naquëranchin nipirinhuë‫ف‬a‫ف‬naromarëáchin chiminin
naquëranchin ma‫ف‬sha tëpaitonahuë‫ف‬. oshanënpoa‫ف‬inquitinpoaso marë‫ف‬. Ina
Cancanëna‫ف‬anoyatopi naporini, co quëran inapaquë panantarahuaton, Yosë
oshahuaintonahuë‫ف‬. 3ॸNani pi‫ف‬ipi inchinanën quëran huënsëarin huachi.
ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬tëpahuachinara, ֆΎ͑нӕɗ͑‫ڏ‬ 13ॸInimiconënpita minsëaquë huarë‫ف‬
tapi. “Tëhuënchachin oshahuanëhua‫ف‬,” inaquë ya‫ف‬huarin. 14ॸA‫ف‬naromarëáchin

topi. 4ॸMa‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬tëpapirinahuë‫ف‬, chiminaponahuë‫ف‬, anoyacancantërinpoa
huënainën quëran co onporonta‫ف‬ huachi. Ya‫ف‬ipi imarëȍӕѸΎЙɗҡΎѸȍ͑ř͑‫ڏ‬
oshanëna‫ف‬inquitërinhuë‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎɗ‫ڏ‬ poa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬, noyápiachin
chin oshanënpoa‫ف‬inquitërinpoa‫ف‬. cancan quëtërinpoa‫ف‬. 15ॸIspirito Santo
5 Inaso‫ف‬isoro‫ف‬paquë yao‫ف‬mahuachina, inachachin anitotërinpoa‫ف‬. Quiricanën
pa‫ف‬pin itërin: “Iporaso huachi quëran sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬.
ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬tëpacaiso‫ف‬co 16 Piyapinëhuëpitanquëma‫ف‬ni‫ف‬toma‫ف‬,
nohuantëranhuë‫ف‬. Quëma a‫ف‬na tahuëri nasha nanan

nohuanton, piyapi chachin sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Nasha cancan
nasitomarahuë natëa‫ف‬huanquënso quëchinquëma‫ف‬ËЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
marë‫ف‬. 6ॸNa‫ف‬a ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬ tacamaso marë‫ف‬. k͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
oshanëna marë‫ف‬tëpapirinahuë‫ف‬, ranquëma‫ف‬noya yonquicamaso
co ina marë‫ف‬noya ni‫ف‬nanhuë‫ف‬. marë‫ف‬. 17ॸCo huachi oshanëma‫ف‬
7ॸNapoaton, Sinioro, ͑ҡřф͑‫ڏ‬ yonquiarahuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co
noyahuë‫͑ف‬ɗ̲͑ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬ nosoroatëhua‫ف‬, catahuahua‫ف‬inahuanta‫ف‬

rahuë huachi, itërinpoa‫ف‬Yosë. noya ninosorocaiso marë‫ف‬. Nipë͑ř͑‫ڏ‬
18ॸQuisocristo oshanënpoa‫͑͑ف‬ɗɗ͑нӕɗҡΎ‫ڏ‬ huan‫ف‬noya nicacahuaso marë‫ف‬.
huachinpoa‫ف‬, co aquëtë‫ف‬nicacaso‫ف‬ 25ॸA‫ف‬naquën co huachi niyontonpihuë‫ف‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡɗ͑‫ڏ‬ Yosë chinotacaiso marë‫ف‬. Ama inapita

poaso marë‫ف‬. Inasachin anoyacancantë pochin cancantahuasohuë‫ف‬. Sinioro
rinpoa‫ف‬. o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri naniriarin ni‫ف‬ton,
niyontonatëhua‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con
Quisocristo imatëhua‫ف‬, nicatahuahua‫ف‬chiniquën cancantahuaso
Yosë nohuitërëhuaso‫ف‬ marë‫ف‬.
19ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nanitërëhua‫ف‬ 26ॸQuisocristo nanamën nani
Yosë chachin nohuitacaso‫ف‬. Piyapinpoa‫ف‬ nitotërama‫ف‬. Nitotapomarahuë‫ف‬,

nirihuarahuë‫ف‬, chiniquën cancantatë naquëranchin naquëranchin co
hua‫ف‬, Yosë nontahua‫ف‬. Quisocristo noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, a‫ف‬popisopita
canpoa marë‫ف‬chiminin ni‫ف‬ton, pochin cancantarama‫ف‬. A‫ف‬pohuatama‫ف‬,
nontohuatëhua‫ف‬, noya natanarinpoa‫ف‬. co insonta‫ف‬nanitarinhuë‫ف‬oshanëma‫ف‬
Ina yonquiatëhua‫ف‬, nontahua‫ف‬. 20ॸIraca inquitinquëmaso huachi. 27ॸIna quëran
noya noya coartoquë Yosë pa‫ف‬pi të‫ف‬huatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Yosë
ya‫ف‬nopirinhuë‫ف‬. Në‫ف‬mëtëri pa‫ف‬copitërin chiniquën ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. A‫ف‬na
ni‫ف‬ton, co piyapiro‫ف‬sari quënanpihuë‫ف‬. tahuëri co imapisopitahuë‫ف‬pënquë
Co Yosë nohuitopihuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬ a‫ف‬pararin huachi. 28ॸIraca Moisësë
Quisocristo o‫ف‬maton, piyapi chachin pënëntohuachina, a‫͑ف‬нӕř͑ËΎֆɗ̲Йɗ‫ڏ‬
nasitimarin. Chiminin ni‫ف‬ton, nanitërë huë‫ف‬. A‫ف‬popi huachi. A‫ف‬pohuachinara,
hua‫ف‬Yosë nohuitacaso‫ف‬. Quisocristo ana‫ف‬intopi huachi. Coisëquë quëЙф‫ڏ‬
imatëhua‫ف‬, Yosë nohuitarihua huachi. huatona‫ف‬, sha‫ف‬huirapipi. Cara piyapiri
Inaso‫ف‬nanpiantarahuaton, Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ inachachin sha‫ف‬huirapihuachinara, co
poa‫ف‬nohuitacaso marë‫ف‬. 21ॸChiniquën nosoropihuë‫ف‬. “Tëpaquë‫ف‬,” itopi. 29ॸYosë
nanantaton, canpoa marë‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin chachin a‫ف‬pohuatama‫ف‬, aquë
nontárin. Ya‫ف‬ipi imarëhuasopita aquëtë‫ف‬ana‫ف‬intinquëmaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
catahuarinpoa‫ف‬. 22ॸͮЙΎҡΎ͑тӕɗѸΎËфɗѸ‫ڏ‬ huachi. Quisocristo canpoa marë‫ف‬
toichin natëtëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipi cancanënpoa chiminin. Huënainën a‫ف‬Йфɗ͑͑ΎֆË͑‫ڏ‬
quëran Yosë nontahua‫ف‬. ͮ͑ɗΎѸȍ͑ř͑‫ڏ‬ cantinpoaso marë‫ف‬. Inapoaton, nasha
poa‫ف‬inquitërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ nanan quëtërinpoa‫ف‬imacahuaso marë‫ف‬.
tarëhua‫ف‬. Quisocristo anoyacancantëфɗ͑‫ڏ‬ A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬imapirinahuë‫ف‬.
poa‫ف‬ni‫ف‬ton, aporihuanëhua‫ف‬. “Iporaso Ina quëran Quisocristo a‫ف‬popi huachi.
huachi noya natanarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, Huënainën quëф͑͑ΎֆË͑Ë͑ҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬
apira apira ina nontahua‫ف‬noya noya nahuë‫ف‬, nisha cancantatona‫ف‬, ina huë͑ɗ‫ڏ‬
nohuitacaso marë‫ف‬. 23ॸ“Yosë no‫ف‬tëquën nën chachin tëhuapi. Ispirito Santori
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. Quisocristoichin nosoropirinhuë‫ف‬, co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬
nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, ɗ̲̲ɗҡ‫ڏ‬ yanatëpihuë‫ف‬. Inapitaso‫ف‬Yosëri chini
hua‫ف‬. Ama pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬nisha chiniquën ana‫ف‬intarin. 30ॸYosë nohuitërë
yonquia‫ف‬ahuasohuë‫ف‬. æΎ֤ΎѸř͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬ hua‫ف‬. Inaso‫ف‬ya‫ف‬ipiya nitotërin. Co
rinpoahuë‫ف‬. Nani sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬ insonta‫ف‬nanitërinhuë‫ف‬nonpintacaso‫ف‬.
ni‫ف‬ton, co nonpintarinpoahuë‫ف‬. “Co noyahuë‫ف‬nipachina‫ف‬, cari
24ॸA‫ف‬napitanta‫ف‬yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. Na‫ف‬con ana‫ف‬intarahuë. No‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarahuë
huachi,” tënin Yosë. “Inso piyapi noyahuë‫ف‬ni‫ف‬saranquëma huachi,”

tëranta‫ف‬co yanatëhuachinahuë‫ف‬, tënin Yosë.
Siniorori ana‫ف‬intarin huachi,” tënin Quiricanën quëran naporin. 39ॸInsosona
quiricanënquë. 31ॸYosëso‫ف‬nanpiárin. a‫ف‬pohuachina‫ف‬, parësitopiquë pa‫ف‬sapi
Chiniquën nanantërin. Co noyahuë‫ف‬ huachi. Canpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
nipatëhua‫ف‬, pa‫ف‬pi të‫ف‬huatacaso‫ف‬ a‫ف‬poarihuahuë‫ف‬. Imamiatarihua‫ف‬ni‫ف‬ton,
ya‫ف‬huërin. Ana‫ف‬intarinpoa huachi. nicha‫ف‬ësarinpoa huachi.
32ॸYa‫ف‬nan imaramaso‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬
yonquico‫ف‬. Quisocristo nanamën Ya‫ف‬ipi cancanëna quëran

a‫ف‬chintohuachinquëmara, ͑Ύֆ͑ҡ͑‫ڏ‬ huarë‫ف‬natëpisopita
11
toma‫ف‬, imarama‫ف‬. Ina marë‫ف‬parëѸɗҡΎЙɗф‫ڏ‬ 1ॸ“Co Yosë quënanpirëhuahuë‫ف‬,
mahuë‫ف‬, co yaa‫ف‬poramahuë‫ف‬. Noya ya‫ف‬huárin. Nosoroatonpoa‫ف‬,

ahuantërama‫ف‬. 33ॸImaramaso marë‫ف‬ catahuarinpoa‫ف‬,” topatëhua‫ف‬, tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬
a‫ف‬ninquëchin tëhuarinënquëma‫ف‬, chin ina natërëhua‫ف‬. Na‫ف‬con Yosë
no‫ف‬huirinënquëma‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. Co ipora naniyatëф‫ڏ‬
ahuëpirinënquëmahuënta‫ف‬, noya rinhuë‫ف‬. “Oshaquëran naniarin huachi,”
cancantërama‫ف‬. A‫ف‬napita imapisopitanta‫ف‬ ta‫ف‬tëhua‫ف‬, noya ninarëhua‫ف‬. 2ॸIraca quëra
parësitohuachinara, nosoroatoma‫ف‬, huarë‫ف‬ina pochin cancantohuachinara,
catahuarama‫ف‬. 34ॸTashinan pëiquë Yosëri noya ni‫ف‬nin.
po‫ف‬mohuachinara, co të‫ف‬huatatomahuë‫ف‬, 3ॸYosë inaora yonquinën quëran ya‫ف‬ipi
nicapoma‫ف‬pa‫ف‬nama‫ف‬. Paatoma‫ف‬ isoro‫ف‬pa‫ف‬acorin. Co manta‫ف‬

a‫ف‬carama‫ف‬, catahuarama‫ف‬. Canpitanta‫ف‬ ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, “Ya‫ف‬huë‫ف‬in,” topachina,
imaramaso marë‫ف‬ma‫ف‬shanëma‫ف‬osërëҡΎ‫ڏ‬ ma‫ف‬sha ya‫ف‬huërin huachi. Ya‫ف‬ipi
pirinënquëmahuë‫ف‬, co sëtëramahuë‫ف‬. Co ni‫ف‬nëhuasopita co inaora ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
aquëtë‫ف‬ma‫ف‬sha yonquiramahuë‫ف‬. “Yosë Yosëri nininso‫ف‬. Quiricanën quëran
chachin nohuitërëhua‫ف‬. Nasha cancan anitotërinpoa‫ف‬. “Yosë no‫ف‬tëquën
quëtërinpoa‫ف‬. Co insonta‫ف‬nanitërinhuë‫ف‬ nontërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, natërëhua‫ف‬.
osërëtinpoaso‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, nóya cancantë
rama‫ف‬. 35ॸYa‫ف‬nan imapoma‫ف‬, noya Apiri chinotërinso‫ف‬
imarama‫ف‬. Ama iporaso‫ف‬yaa‫ف‬pocosohuë‫ف‬. 4ॸIraca Apiri Yosë natërin. “Yosë
“Yosë naniantërinco,” ama tocosohuë‫ف‬. catahuarinco,” ta‫ف‬ton, ma‫ف‬sha
Chiniquën cancantoco‫֤ف‬ΎѸřË͑ɗ͑‫ڏ‬ tëparahuaton, Yosë chinotërin. ʊ͑ЙΎҡΎ‫ڏ‬
quëma‫ف‬. 36ॸMa‫ف‬sha onpopiramahuënta‫ف‬, huachina, noya ni‫ف‬nin. “Noya
noya ahuantoco‫ف‬. Noya imapatama‫ف‬, natërinco,” tënin. Cainoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
na‫ف‬con catahuarinquëma‫ف‬. Nani co ina pochin cancantërinhuë‫ف‬.
sha‫ف‬huitërinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, ËΎ͑Ύ͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬ Napoaton Apirico‫ف‬chiminaponahuë‫ف‬,
rinquëmahuë‫ف‬. Noya nicha‫ف‬ësarinquëma ipora huanta‫“ف‬Ma noya Apiri
huachi. natëtërin,” tënëhua‫ف‬.
37 Quisocristo o‫ف‬mantararin huachi. Co 5ॸIraca Inoconta‫ف‬natëton, ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
hua‫ف‬quiarinhuë‫ف‬. 38ॸ“Yosëichin rin. Yosë quiricanën quëran napotëфɗ͑‫ڏ‬

nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬,” topatama‫ف‬, poa‫ف‬. “Inoco nóya ni‫ف‬nahuë,” tënin Yosë.
noya ni‫ف‬saranquëma‫ف‬. “Casachin Napoaton co chiminaponahuë‫ف‬,
imapatamaco, nanpimiatarama inapaquë quëparin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬yonisáЙɗ‫ڏ‬
huachi. Nipirinhuë‫ف‬, rinahuë‫ف‬, co quënanpihuë‫ف‬. Yosë‫ف‬pa‫ف‬
a‫ف‬pohuatamaco, pa‫ف‬pi co noya noya ya‫ف‬huarin huachi. 6ॸYosë
yonquihuatëhua‫ف‬, natëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. yonquiárin. “A‫ف‬na tahuëri Yosë‫ف‬pa‫ف‬noya

“Yosë ya‫ف‬huárin. No‫ف‬tëquën nontëфɗ͑‫ڏ‬ noya ya‫ف‬huëcontarihua huachi. Inaquë
poa‫ف‬. Ina nontohuatëhua‫ف‬, ͑ҡ͑ҡΎ͑‫ڏ‬ noya pëiro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huarin. Yosëri chachin
poa‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬,” topatëhua‫ف‬, noya canpoa marë‫ف‬acorinso‫ف‬,” ta‫ف‬ton, ina
ni‫ف‬sarinpoa huachi. Co ina pochin ninararin huachi.
cancantohuatëhuahuë‫ف‬, co onporonta‫ف‬ 11ॸApran sa‫ف‬inë chachin Yosë natërin,
noya ni‫ف‬sarinpoahuë‫ف‬. Sara itopiso‫ف‬. Ina co hua‫ف‬huana‫ف‬pihuë‫ف‬.

“Nani paíyaco niporahuë‫ف‬, Yosë
Noe natëtërinso‫ف‬ sha‫ف‬huitërinco ni‫ف‬ton, oshaquëran
7ॸIracaNoenta‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, a‫ف‬na hua‫ف‬huanapo huachi,” tëninso marë‫ف‬,
tahuëri Yosëri itapon: “Co hua‫ف‬qui Yosë nohuanton, hua‫ف‬huanin huachi.
quëranhuë‫ف‬ya‫ف‬ipi oshahuano‫ف‬sa‫ف‬i‫ف‬ 12ॸApran nani másho niponahuë‫ف‬,
quëran ata‫ف‬huantarahuë huachi,” itërin. hui‫ف‬nahuanin. Ina hui‫ف‬nin quëran

Co‫ف‬huara o‫ف‬nayantërasohuë‫ف‬, “Yosë chachin na‫ف‬api huachi. Oshaquëran
no‫ف‬tëquën nontërinco,” ta‫ف‬ton, Noe hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬shinpita ya‫ف‬huëtërin.
natëtërin huachi. Sha‫ف‬huitohuachina, Tayora nápo‫ف‬ya‫ف‬huëpi. Marë yonsanquë
natëton, panca nancha ninin. Ina quëran notohuaro‫ف‬inotëra‫ف‬huaya ya‫ف‬huërin.
sa‫ف‬inë chachin cha‫ف‬ërin huachi. Inotëra‫ف‬huaya nápo‫ف‬shinpita ya‫ف‬huëpi.
Hui‫ف‬ninpitarë chachin cha‫ف‬ërin. Co pichicasohuë‫ف‬.
A‫ف‬napitaso‫ف‬natanaponaraihuë‫ف‬, co 13ॸApran, Isaco, Cacopo, ɗ͑ЙɗҡËȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬
yanatëpihuë‫ف‬. Napoaton na‫ف‬inpi huachi. quë huarë‫ف‬Yosë natëpi. “Nani Yosë

Noeso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ya‫ف‬ipi cancanën sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. Co nonpintarinpoahuë‫ف‬.
quëran natëtërin. “No‫ف‬tëquën Pahuanarin nipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri Yosë
nontërinco,” topachina, Yosëri noya nohuanton, ya‫ف‬huapon huachi,” ta‫ف‬tona‫ف‬,
ni‫ف‬nin. nóya cancantopi huachi. “Co hua‫ف‬qui‫ف‬
isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huarihuahuë‫ف‬. Isëquëso‫ف‬
Apran natëton, pa‫ف‬ninso‫ف‬ topinan yacapatatëhua pochin ninëhua‫ف‬.
8ॸApranta‫ف‬Yosë natanin. “Ya‫ف‬huëran 14ॸCo isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huëmiatarihuahuë‫ف‬.
quëran pipimiatëquë‫ف‬. A‫ف‬na parti Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huëmiatarihuaso‫ف‬,” topi

a‫ف‬nochinquën. Ina no‫ف‬pa‫ف‬quëchinquën yonquinëna quëran. Yosë na‫ف‬ËΎ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
ya‫ف‬huëcamaso marë‫ف‬,” itërin Yosëri. Co tona‫ف‬, napopi. 15ॸYa‫ف‬huëpi quëran nani
no‫ف‬pa‫ف‬nohuitaponahuë‫ف‬, Yosë natërin. pipimiatopi. Ina na‫ف‬con yonquipi naporini,
“Co nonpintarincohuë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, pa‫ف‬nin inaquë ayamanta‫ف‬itonahuë‫ف‬. 16ॸNipirinhuë‫ف‬,
huachi. 9ॸAquë paaton, Canaan parti co isoro‫ف‬pa‫ف‬na‫ف‬con yonquipihuë‫ف‬. Yosë
canconin. Inaquë ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantopi. Ina
në‫ف‬mëtë‫ف‬pëiquërachin ya‫ف‬huërin. ya‫ف‬huërinquë chachin ya‫ف‬huëcaiso‫ف‬
Pa‫ف‬sápaton, co ya‫ف‬huëmiatërinhuë‫ف‬. nohuantopi. Napoaton Yosëri itapon:
Isaco, Cacopo, inapitanta‫ف‬në‫ف‬mëtë‫ف‬ “Nóya yonquirinaco ni‫ف‬ton, hui‫ف‬nahuëpita
pëiro‫ف‬saquë ya‫ف‬huëpi. Yosëri nani pochin ni‫ف‬sarahuë. A‫ف‬na tahuëri inapaquë
sha‫ف‬huitërin. “Isoro‫ف‬pa chachin quëËȍɗ͑‫ڏ‬ quëpantarahuë huachi. Nani taparapirahuë
quëma‫ف‬,” itopirinhuë‫ف‬, co huachi ya‫ف‬huëcaiso‫ف‬,” tënin Yosë.
hua‫ف‬anënchatërapihuë‫ف‬. “Co Yosë
Isaco napotërinso‫ف‬
nonpintarinpoahuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri ina
nohuanton, hua‫ف‬anëntarihua huachi,” 17-19ॸAprana‫ف‬naichin hui‫ف‬nin
ta‫ف‬tona‫ف‬, Yosë natëpi huachi. 10ॸApran ya‫ف‬huëtërin. Isaco itërin. ͮѸɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
china, Yosëri sha‫ف‬huitërin: “Isaco

mashotohuachin, hui‫ف‬nahuanarin anta‫ف‬. Moisësë Yosëichin yonquirinso‫ف‬
Naporahuaton, oshaquëran notohuaro‫ف‬ 23ॸIna quëran oshaquëran Cosi shinpita
shinpita ya‫ف‬huërapi huachi,ٚɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬ na‫ف‬api huachi. Notohuaro‫ف‬

huë‫ف‬. Hui‫ف‬nin hui‫ف‬napitohuachina, ya‫ف‬huëhuachinara, Iquipito copirnori
Yosëri itantarin: “Hui‫ف‬nan quëЙфȍӕ‫ڏ‬ të‫ف‬huataton, no‫ف‬huirin. “MinsëȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬
ton, motopi‫ف‬pa‫ف‬paquë‫ف‬. Inaquë ohuica coi,” ta‫ف‬ton, piyapinënpita sha‫ف‬huitërin:
pochin hui‫ف‬nan tëpaquë‫ف‬chinotancoso “Cotio sanapi‫ف‬sa‫ف‬huaihuachina‫ف‬,
marë‫ف‬,” itërin. Co tëhuënchachin quëmapia‫ف‬huaya nipachin, tëpa‫ف‬ina‫ف‬,”
tëpacaso‫ف‬nohuantopirinhuë‫ف‬, tënicaso itërin. Napopirinhuë‫ف‬, Moisësëso‫ف‬
marë‫ف‬napotërin. “Yosë co nonpintëфɗ͑‫ڏ‬ nasitohuachina, a‫ف‬shini co nohuantëфɗ͑‫ڏ‬
cohuë‫ف‬. Ananpitantacasonta‫ف‬nanitërin,” huë‫ف‬hua‫ف‬huin chiminacaso‫ف‬. Yosë
ta‫ف‬ton, Apran natëtërin huachi. Paaton, natëton, co copirno tëranta‫ف‬
Isaco yatëparahuachina, Yosëri të‫ف‬huatërinhuë‫ف‬. “Iso hua‫ف‬huahuëso‫ف‬
itantarin: “Tananpitëquë‫ف‬. Ama tëpaquë noya. Yosë catahuarinpo‫ف‬hua‫ف‬huanpo‫ف‬
sohuë‫ف‬. Co hui‫ف‬nan tëranta‫ف‬apiratëф͑‫ڏ‬ nicha‫ف‬ëcaso‫ف‬,” nitopi, so‫ف‬inë‫͑ف‬ɗ͑Ύ͑ҡ‫ڏ‬
cohuë‫ف‬ni‫ف‬ton, noya noya ni‫ف‬nanquën,” tona‫ف‬. Cara yoqui noya po‫ف‬opi. 24ॸIna
itërin. Napoaton hui‫ف‬nin ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬ quëran Yosë nohuanton, copirno
quëpantarahuaton, nanpiantarin pochin hui‫ف‬nini quënanahuaton, nosororin.
ni‫ف‬nin. Masahuaton, aso‫ف‬sorin huachi. Hua‫ف‬huin
20ॸIna quëran Isaconta‫ف‬ pochachin ni‫ف‬nin. Inaquë Moisësë nóya
hui‫ف‬napitohuachina, sa‫ف‬arin. Ina quëran ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. Hui‫ف‬napitahuaton, Yosë
oshaquëran cato‫ف‬hui‫ف‬nin ya‫ف‬huëtërin. yonquiaton, copirno pëinën quëran
Cacopo, Isao itopiso‫ف‬. Mashotohuachina, pipirin huachi. Nohuantërin naporini,
inanta‫ف‬Yosë natërin. “Noyasachin chiminaquë huarë‫ف‬copirno pëinënquë
yonquirinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬ton, Yosë nontërin noya ya‫ف‬huë‫ف‬itonhuë‫ف‬. 25ॸ֤ΎѸřЙɗֆЙɗ͑ř͑‫ڏ‬
hui‫ف‬ninpita catahuacaso marë‫ف‬. 21ॸæËΎ‫ڏ‬ pita catahuacaso marë‫ف‬pa‫ف‬nin. Ina
ponta‫ف‬mashotahuaton, Йɗҡ͑Йнӕř‫ڏ‬ marë‫ف‬parësitopirinhuë‫ف‬, ËΎɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
ponahuë‫ف‬, Yosë chinotárin. ֤Ëȍɗ̲ɗ͑Й‫ڏ‬ rinhuë‫ف‬. Yosë natëcaso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con
china, ina natëton, Cosi hui‫ف‬ninpita nohuantërin. “Co noyahuë‫ف‬nicatëhua‫ف‬,
marë‫ف‬Yosë nontërin. 22ॸCosinta‫ف‬ capa cancantopirëhuahuë‫ف‬, co hua‫ف‬quiya
chiminaquë huarë‫ف‬Yosë natërin. quëranhuë‫ف‬isoro‫ف‬pa‫ف‬ta‫ف‬huantarin,”
Mashotahuaton, hui‫ف‬ninpita ta‫ف‬ton, co ma‫ف‬sharáchin yonquirinhuë‫ف‬.
sha‫ف‬huitërin: “Iquipito parti ipora 26ॸCopirno hui‫ف‬nin pochin ni‫ف‬ton,
ya‫ف‬huëpirëhuahuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri nohuantërin naporini, Iquipito parti

shihuëpita copirnori chiniquën aparëѸɗ‫ڏ‬ na‫ف‬con canaitonhuë‫ف‬, co ina nohuantë
tarin. Yosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬nicha‫ف‬ësarin rinhuë‫ف‬. Yosë na‫ف‬con na‫ف‬con yonquirin.
huachi. No‫ف‬pa‫ف‬quëtërinpoaquë chachin “A‫ف‬na tahuëri Cristo o‫ف‬maton,
quëpaantarin ya‫ف‬huëcaiso marë‫ف‬. Canta‫ف‬ nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. Iporaso‫ف‬ina marë‫ف‬
inatohua‫ف‬pa‫ف‬pichinaco, tënahuë. aparësitopirinacohuë‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬noya
Sha‫ف‬huitoco‫ف‬pa‫ف‬pachina‫ف‬, nansëhuëpita noya ya‫ف‬huëcontarahuë,” ta‫ف‬ton, noya
quëpa‫ف‬ina‫ف‬, no‫ف‬panënpoaquë chachin ahuantërin. 27ॸYosë natëton, Iquipito
nansëhuë pa‫ف‬pichinaco,” itërin quëran pipirin. Copirnori
hui‫ف‬ninpita. ֤٘ΎѸřËΎ͑Ύ͑Йɗ͑ҡфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬ no‫ف‬huipirinhuë‫ف‬, co të‫ف‬huatërinhuë‫ف‬.
huë‫ف‬,” ta‫ف‬ton, naporin. “Yosë co quënanaporahuë‫ف‬, ni‫ف‬sárinco,”
ta‫ف‬ton, chiniquën cancantërin. Tapi, Samoiro, pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬,

Chiniquën cancantaton, ֤ΎѸřЙɗֆЙɗ͑ř͑‫ڏ‬ inapitanta‫ف‬nóya natëtopi. Notohuaro‫ف‬
pita catahuarin. ya‫ف‬huëpi ni‫ف‬ton, co‫ف‬chi nanitërahuë‫ف‬
28ॸ“Yosë nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬ton, ya‫ف‬ipiya sha‫ف‬huita‫ف‬huaso paya.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬camairin: “Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬ 33ॸA‫ف‬naquën “Yosë ya‫ف‬ipiya nanitaparin,”
ohuica‫ف‬huaya tëpaco‫ف‬. Huënainën ta‫ف‬tona‫ف‬, inimiconënpita minsëpi.

ya‫ف‬coanaquë pashitoco‫ف‬ama anquëniri A‫ف‬naquën hua‫ف‬an ya‫ف‬conatona‫ف‬,
panina‫ف‬huaya nininso‫ف‬tëpacaso notëquën hua‫ف‬anëntopi. “Yosë
marëhuë‫ف‬,” itërin. Napotohuachina, sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, catahuarinpoa‫ف‬,”
a‫ف‬naya a‫ف‬naya inahuara pëinëna‫ف‬huë͑ɗ‫ڏ‬ ta‫ف‬tona‫ف‬, natëpi. Napoaton Yosëri
quë pashitëra‫ف‬piapi. Napoaton Yosëri catahuarin. A‫ف‬naquën Yosë natëtona‫ف‬,
catahuarin. Co panina‫ف‬huayaro‫ف‬sa‫ف‬ pa‫ف‬pini‫ف‬quëran cha‫ف‬ëpi huachi.
chiminpihuë‫ف‬. 29ॸIna quëran ya‫ف‬ipi 34ॸA‫ف‬naquën pën chiniquën nënërapaquë
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬noya pipipi huachi. “Yosë të‫ف‬yatopirinahuë‫ف‬, co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬

catahuarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, Quëhuai marë huëyapihuë‫ف‬. Noya cha‫ف‬ëpi.
aquëtëran pa‫ف‬pi. Pancai‫ف‬niponahuë‫ف‬, A‫ف‬naquëonta‫ف‬Yosë nohuanton, sahuëni
Yosë nohuanton, a‫ف‬naroachin yaninantë‫ف‬ quëran cha‫ف‬ëpi. Yatëpapirinahuë‫ف‬, co
pochin nimarin pëntonacaiso marë‫ف‬. chiminpihuë‫ف‬. A‫͑ف‬нӕř͑ËΎËȍɗ͑ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
Iquipito sontaro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co huë‫ف‬, Yosëri catahuarin chiniquën
nanitopihuë‫ف‬pëntonacaiso‫ف‬. ʊ̲ҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬ cancantacaiso marë‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬na‫ف‬a
nahuë‫ف‬, iiri imotërin, chimiitopi huachi. inimicoro‫ف‬sa‫ف‬minsërahuatona‫ف‬, a‫ف‬papi
30ॸIna quëran Cotioro‫ف‬sa‫ف‬Canaan parti huachi. 35ॸCato‫ف‬sanapi pochin hua‫ف‬huin
canconpi huachi. Yosë natëtona‫ف‬, chiminpachina, Yosë natëpi ni‫ف‬ton, ina
inimiconënpita minsëpi huachi. nohuanton nanpiantarin huachi.
Quiricoso‫ف‬pancana ninano‫ف‬. Natëricho A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosë
quëran pairatopiso‫ف‬inapaquë huarë‫ف‬ natëtona‫ف‬, chiniquën parësitopi. “Yosë
pantarin. Tanontën nipirinhuë‫ف‬, Yosëri a‫ف‬poco‫ف‬tëpachinënquëma‫ف‬,ٚɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
sha‫ف‬huitërin tahuitacaiso‫ف‬. ٘æҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ huë‫ف‬, co yaa‫ف‬popihuë‫ف‬. “Co onporonta‫ف‬
poa mini,” ta‫ف‬tona‫ف‬, natëpi. Canchisë a‫ف‬poaraihuë‫ف‬. ֤ΎѸř͑Ύֆ͑Ύֆ͑͑Йɗ‫ڏ‬
tahuëri tahuitopi. Inapotohuachinara, tantarincoi,” ta‫ف‬tona‫ف‬, imapiso marë‫ف‬
Yosë nohuanton, paira a‫ف‬naroachin chiminpi. 36ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬Yosë imapi
nohuatërin huachi. 31ॸYa‫ف‬ipi ni‫ف‬ton, tëhuapi, ahuëpi, catinaquë
ya‫ف‬huëhuano‫ف‬sa‫ف‬co Yosë yanatëpihuë‫ف‬ tonpopi, tashinan pëiquë po‫ف‬mopi,
ni‫ف‬ton, chiminpi huachi. A‫ف‬na sanapiá napotopi. 37,38ॸA‫ف‬naquëonta‫ف‬na‫ف‬piquë
chin cha‫ف‬ërin. Oshahuana‫ف‬pi inaso‫ف‬. të‫ف‬yaratona‫ف‬, tëpapi. A‫ف‬naquëonta‫ف‬
Nacapa itopiso‫ف‬. Inimico niponahuë‫ف‬, sërichoquë yatonatona‫ف‬, tëpapi. “Yosë
Cotio comisionënpita huë‫ف‬pachinara, a‫ف‬poco‫ف‬, tëpachinënquëma‫ف‬,ٚɗҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
sanapiri po‫ف‬orin ama sontarori tëpacaiso huë‫ف‬, co yaa‫ف‬popihuë‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬
marëhuë‫ف‬. “Tata Yosëíchin chinotacaso‫ف‬ sahuëni quëran tëpapi. A‫ف‬naquën co
nipirinhuë‫ف‬,” tëninso marë‫ف‬Nacapa tëpapirinahuë‫ف‬, imapiso marë‫ف‬chiniquën
cha‫ف‬ërin. aparësitopi. Yatëpahuachinara, ta‫ف‬api.
Co huachi ya‫ف‬huëmia ya‫ف‬huëpihuë‫ف‬.
A‫ف‬napita imapisopita iraca ya‫ف‬huëpisopita Capa a‫ف‬mocaso‫ف‬ni‫ف‬ton, ohuica sha‫ف‬huëtë‫ف‬
32ॸCoinapitarachin Yosë natëpihuë‫ف‬. a‫ف‬mopi. Co manta‫ف‬ya‫ف‬huëtopihuë‫ف‬.
Quitiono, Paraco, Sanson, Quihuiti, Motopi‫ف‬pa‫ف‬, inotë‫ف‬parti, nisha nisha
parti iratápi. Na‫ف‬pi naninquë rin. Ina quëran nanpiantarahuaton,

ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, huë‫ف‬ësapi. Parësitápi. inapaquë panantarin. Yosë inchinanën
Co Yosë imapisopitarihuë‫ف‬nocanpi. quëran chachin huënsëarin huachi.
“Inapitaso‫ف‬napoonpi,” topirinahuë‫ف‬, 3ॸIsoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huapon,
Yosëri noya noya ni‫ف‬nin. Ina nohuanton, oshahuano‫ف‬sari chiniquën

parësitopi. 39ॸYosëichin yonquiatona‫ف‬, no‫ف‬huipirinahuë‫ف‬, ahuantërin. Ina
nóya imapi, tënin Yosë quiricanënquë. yonquiatëhua‫ف‬, ama yaa‫ف‬poa‫ف‬ahuasohuë‫ف‬.
Napoaponahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi Yosëri “Co Yosë naniantarinpoahuë‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬,
sha‫ف‬huitërinso‫ف‬co naniyatërasohuë‫ف‬, chiniquën cancantoco‫ف‬. 4ॸSopai yaminsë
chiminpi. 40ॸCanpoanta‫ف‬yonquiatonpoa‫ف‬, rinquëma‫ف‬Yosë a‫ف‬pocaso marë‫ف‬. Sacai‫ف‬
Yosë ninararinpoa‫ف‬. Iporaso‫ف‬Quisocristo nipirinhuë‫ف‬, Quisocristo imamiatoco‫ف‬.
nani chiminin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ Imaramaso marë‫ف‬aparësitopirinënquë
anoyacancantërinpoa huachi. Iraca mahuë‫ف‬, co tëparinënquëmahuë‫ف‬.
imapisopita, ipora canpoanta‫ف‬, 5ॸHui‫ف‬ninpita pochin nicatonpoa‫ف‬, Yosë
ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬anoyacancantërinpoa‫ف‬. A‫ف‬na pënëninpoa‫ف‬noya cancantahuaso marë‫ف‬.

tahuërinta‫ف‬inapaquë pa‫ف‬patëhua‫ف‬, Yosë Nani nitotopiramahuë‫ف‬, naniantërama‫ف‬,
noyá nohuitarihua huachi. ¿ti? Ina nohuanton, quiricanënquë
ninshitërinpoa‫ف‬.
Quisocristoichin yonquia‫ف‬ahua‫ف‬ Yonquiquë‫ف‬, conpa, ֤ΎѸř͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
12
1ॸIraca quëra huarë‫ف‬na‫ف‬a poa‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri ina nohuanton,
piyapi‫ف‬sa‫ف‬parësitaponaraihuë‫ف‬, parësitërëhua‫͑ف‬Ύֆ͑Ύֆɗ̲Ë‫ڏ‬
imamiatopi huachi. ֤٘ΎѸřËҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬ huaso marë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri pi‫ف‬pian
poa‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, natëpi huachi. Napoaton ana‫ف‬intopirinpoahuë‫ف‬, ama
inapita yonquiatëhua‫ف‬, canpoanta‫ف‬nóya sëtahuasohuë‫ف‬. Ama
imahua‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Quëmapi‫ف‬sa‫ف‬nicanacaso yaa‫ف‬poa‫ف‬ahuasohuë‫ف‬. kȍӕ͑ҡ‫ڏ‬
marë‫ف‬ta‫ف‬ahuachinara, chiniquën ta‫ف‬api. caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 6ॸNosororinpoa‫ف‬
Co manta‫ف‬quëpapihuë‫ف‬. ni‫ف‬ton, a‫͑ف‬ҡȍӕřфɗɗ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
I‫ف‬nanpirarahuatona‫ف‬, ta‫ف‬api huachi. ton, ma‫ف‬sha onporëhua‫ف‬.
Naporopi a‫ف‬morinso‫ف‬ËΎΎËΎɗȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ Hui‫ف‬ninpita pochin nicatonpoa‫ف‬,
huë‫ف‬, co nanitërinhuë‫ف‬chiniquën pi‫ف‬pian ana‫ف‬intërinpoa‫ف‬noya noya
ta‫ف‬acaso‫ف‬. Inapochachin canpoanta‫ف‬ yonquiahuaso marë‫ف‬, tënin.
naporopi a‫ف‬morinso‫ف‬ocoirinso pochin 7ॸHui‫ف‬ninpita pochin ni‫ف‬ninpoa‫ف‬ni‫ف‬ton,
ya‫ف‬ipi oshanënpoa‫ف‬naniantahua‫ف‬. Co ahuantahuaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ni‫ف‬co‫ف‬.

noyahuë‫ف‬yonquirëhuasopita naniantatë Hui‫ف‬nanpo‫ف‬no‫ف‬tëquën pënënë‫ف‬noya
hua‫ف‬, ya‫ف‬ipi cancanënpoa quëran noya cancantacaso marë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri
Quisocristo imahua‫ف‬. Sacai‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, pi‫ف‬pian ana‫ف‬intërë‫ف‬noya noya nicacaso
ahuantatëhua‫ف‬, noya imahua‫ف‬. 2ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬ marë‫ف‬. Ina pochachin Yosë pënëninpoa‫ف‬.
cristo na‫ف‬con yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. Inasachin Noya noya cancantahuaso‫ف‬na‫ف‬con
catahuarinpoa‫ف‬Yosë natëcaso‫ف‬. nohuantërin. 8ॸCo Yosë pënëninpoahuë‫ف‬
Inasachin nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. naporini, co tëhuënchachin hui‫ف‬ninpita
Isoro‫ف‬paquë o‫ف‬mahuachina, chiniquën pochin ni‫ف‬itonpoahuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
parësitërin. Corosëquë parëѸɗҡΎȍӕ‫ڏ‬ hui‫ف‬ninpita yonquirin noya noya
china, na‫ف‬con tëhuapirinahuë‫ف‬, co ina cancantacaiso marë‫ف‬. Co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬
yonquirinhuë‫ف‬. “Chiminpato, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ ana‫ف‬intohuachinquëmahuë‫ف‬, co Yosë
nicha‫ف‬ësarahuë,” ta‫ف‬ton, nóya cancantë hui‫ف‬ninpitanquëmahuë‫ف‬. 9ॸTatanpoa‫ف‬
pënënpachinpoara, natërëhua‫ف‬. Pi‫ف‬pian yonquicamaso marë‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬

ana‫ف‬intopirinpoahuë‫ف‬, co nicatënquëma‫ف‬, chiniquën cancantapi.
no‫ف‬huirëhuahuë‫ف‬. Tata Yosëso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ 14ॸAma pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬
huë‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. nino‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Naporahuaton, noya

Inaso‫ف‬nininpoa‫ف‬. nico‫ف‬. Co noya yonquihuatamahuë‫ف‬, co
Hua‫ف‬yanënpoarë‫ف‬quënpoa chachin manta‫ف‬Yosë nohuitaramahuë‫ف‬. 15ॸYosë
nininpoa‫ف‬ina yonquiahuaso marë‫ف‬. nosoroatonpoa‫ف‬, yacatahuarinpoa‫ف‬.
Inasachin natëhuatëhua‫ف‬, noya noya A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co yatahuërë
cancantarihua huachi. topihuë‫ف‬. Inahuara yonquirinsoáchin
10ॸHua‫ف‬huatarihua‫ف‬, tatanpoa‫ف‬pënë͑ɗ͑‫ڏ‬ imatona‫ف‬, co Yosë yonquicaiso‫͑ف‬Ύȍӕ͑‫ڏ‬
poa‫ف‬, pi‫ف‬pian ana‫ف‬intërinpoa‫ف‬. Inaora topihuë‫ف‬. k̲ɗ͑ЙɗҡЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎ‫ڏ‬
yonquiaton, pënëninpoa‫ف‬natëcahuaso cosohuë‫ف‬. æΎ֤ΎѸřɗËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗȍӕҡ̲‫ڏ‬
marë‫ف‬. Yosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, noya noya huë‫ف‬, oshaquëran nitapicancanarama‫ف‬.
yonquiaton, no‫ف‬tëquën catahuarinpoa‫ف‬ Ina quëran pinino a‫ف‬naroachin ma‫ف‬sha
noya cancantahuaso marë‫ف‬. Na‫ف‬con së‫ف‬cotërinso pochachin a‫ف‬napitanta‫ف‬
nosoropirinpoahuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri ina atapicancanarama‫ف‬. 16ॸNi‫ف‬cona sopai
nohuanton parësitërëhua‫ف‬noya noya minsëchinquëma‫ف‬. k̲̲Ύ͑Ѹȍɗȍӕ͑ËΎ‫ڏ‬
cancantahuaso marë‫ف‬. ͮΔֆË͑Ë͑ҡΎ‫ڏ‬ sohuë‫ف‬. Noyapiachin cancantoco‫ف‬. Ama
huatëhua‫ف‬, Yosë pochin cancantarihua‫ف‬. ma‫ف‬sha yonquiatoma‫ف‬, ֤ΎѸř͑͑ɗ͑ҡΎËΎ‫ڏ‬
11ॸA‫ف‬na tahuëri Yosë nohuanton, ma‫ف‬sha sohuë‫ف‬. Isao iraca naporinso‫ف‬yonquico‫ف‬.
onporëhua‫ف‬, a‫ف‬napita ma‫ف‬sha onpotëфɗ͑‫ڏ‬ Ma‫ف‬sharáchin yonquiaton, ËΎΎ͑ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬
poa‫ف‬, naporëhua‫ف‬. Ni‫ف‬ton, sëtërëhua‫ف‬. chin Yosë yonquirinhuë‫ف‬, Yosë na‫ف‬con
Parësitacaso‫ف‬co nohuantopirëhuahuë‫ف‬, na‫ف‬con yonquicaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬.
noya ahuantohuatëhua‫ف‬, Yosë na‫ف‬con Tanaton, iin nontërin: “Yosë na‫ف‬con
catahuarinpoa‫ف‬. Co ina marë‫ف‬Yosë na‫ف‬con catahuainquënso‫ف‬nohuantëran,
a‫ف‬pohuatëhuahuë‫ف‬, oshaquëran noya ¿ti? Co caso‫ف‬ina yonquirahuë‫ف‬. Cosharo‫ف‬
noya cancantarihua‫ف‬. Ina quëran “Ma na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërahuë,” itërin.
noyacha Yosë catahuarinpoa paya,” 17ॸIna piquëran yonquiantapirinhuë‫ف‬.
ta‫ف‬tëhua‫ف‬, sano cancantarihua huachi. “Yosë na‫ف‬con catahuainco,” itopirinhuë‫ف‬,

co huachi Yosëri nohuantërinhuë‫ف‬.
Pinino pochin nininso‫ف‬ Chiniquën sëtopirinhuë‫ف‬, iraca a‫ف‬porinso‫ف‬
12ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, chiniquën co nanitërinhuë‫ف‬ninoyatacaso‫ف‬. Ina
cancantahua‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Aquë pa‫ف‬patëra, yonquiatoma‫ف‬, ni‫ف‬ËΎ֤͑ΎѸř͑͑ɗ͑ҡΎ‫ڏ‬
canotërë‫ف‬, sacai‫ف‬iratërë‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬ tama‫ف‬.
ina pochin cancantatoma‫ف‬, co huachi
ya‫ف‬ipi cancanëma quëф֤͑ΎѸřɗ̲ф̲‫ڏ‬ Nasha nanan noya noya
huë‫ف‬. Ma‫ف‬sha onpohuatamara, 18ॸIracananan imapachinara,
yaa‫ف‬porama huachi. Ama huachi ina Cotioro‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pi të‫ف‬huatopi. Motopi
pochin cancantocosohuë‫ف‬. “Yosë nicotanaquë huë‫ف‬pachinara, Yosëri
catahuarinpoa‫ف‬parësitërëhua quëran pënënin. Yapënënpachina, motopiquë
noya noya cancantacaso marë‫ف‬,” pën panca nënërin. Co ya‫ف‬caritacaso‫ف‬
ta‫ف‬toma‫ف‬, chiniquën cancantoco‫ف‬. 13ॸAma ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Tahuëri niponahuë‫ف‬,
nisha nisha yonquicosohuë‫ف‬. Yosë iranën tashitërë pochin ninin. Yara yaráchin
no‫ف‬tëquën imapatama‫ف‬, co pëѸȍΎ͑ф̲‫ڏ‬ ninin. Panca ihuan pa‫ف‬nin. 19,20ॸCornita
huë‫ف‬. Yosë catahuarinquëma‫ف‬noya noya chiniquën pihuirinso pochin natanpi.
Naporo‫ف‬Yosëri chiniquën itërin: “Iso nanamën noya noya ni‫ف‬ton, ɗ͑͑͑ɗ͑‫ڏ‬

motopiquë pënënaranquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, tohuatëhua‫ف‬, aquë aquëtë‫ف‬
ama ya‫ف‬caricosohuë‫ف‬. Ma‫ف‬sharo‫ف‬sa ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Inapa quëran
tëranta‫ف‬motopiquë pa‫ف‬pachina‫ف‬, pënëninpoa‫ف‬. 26ॸYosëri iraca nanan
chimiina‫ف‬. Na‫ف‬piquë të‫ف‬yaratoma‫ف‬, sha‫ف‬huitohuachina, ina nohuanton,
tëpaco‫ف‬,” itërin. Ina natanahuatona‫ف‬, pánca ocohua pa‫ف‬nin. Ina quëran
pa‫ف‬yanpi. “Ama huachi chiniquën quiricanën quëran sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬:
nonchincoisohuë‫ف‬,” itopi. 21ॸNi‫ف‬sahuaton, “A‫ف‬na tahuëri naquëф͑Ëȍɗ͑͑Ύ͑ҡ͑ҡ‫ڏ‬
Moisësënta‫ف‬pa‫ف‬pi të‫ف‬huatërin. “Canta‫ف‬ huato, co isoro‫ف‬parachin nacontarinhuë‫ف‬.
të‫ف‬huatato, ropa ropátarahuë,” tënin. Inapaquë ya‫ف‬huërinsopitanta‫ف‬nacon
Iraca nanan imapatëra, pa‫ف‬pi të‫ف‬huatërë‫ف‬. nacontarin,” tënin Yosë. 27ॸA‫ف‬na tahuëri
Canpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co ina imarëȍӕ‫ڏ‬ mini ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sha isoro‫ف‬paquë
huë‫ف‬. ya‫ف‬huërinsopita ta‫ف‬huantarin. Pi‫ف‬i, yoqui,
22ॸNasha nanan imapatëhua‫ف‬, Yosë tayora, inapitanta‫ف‬ta‫ف‬huantarin. Yosë
chachin nohuitarihua‫ف‬. Co ipora quë͑͑‫ڏ‬ huëntonënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co onporonta‫ف‬
pirëhuahuë‫ف‬, nanpiarin. A‫ف‬na tahuëri ta‫ف‬huantarinhuë‫ف‬. 28,29ॸHuëntonënquë
ya‫ف‬huërinquë chachin pantarihua‫ف‬. chachin aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. Inapaquë
Nasha Quirosarinquë ya‫ف‬huëcontarihua pa‫ف‬patëhua‫ف‬, co onporonta‫ف‬
huachi. Notohuaro‫ف‬anquëniro‫ف‬sa‫ف‬ ta‫ف‬huantarihuahuë‫ف‬. Ni‫ف‬ton, ֤٘ΎѸЙфɗ͑‫ڏ‬
inaquë niyontonpi. Noya cancantatona‫ف‬, quën, Sinioro,” itahua‫ف‬. Ya‫ف‬ɗЙɗË͑Ë͑ř͑‫ڏ‬
Yosë chinotapi. 23ॸHuëntonënquë poa quëran inasachin yonquia‫ف‬ahua‫ف‬.
chachin Yosë nani aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. Noya cancantatëhua‫ف‬, natëahua‫ف‬. Ipora
Inapaquë nininënpoa‫ف‬nani ninshitëфɗ͑‫ڏ‬ huanta‫ف‬Yosëri no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin
poa‫ف‬hui‫ف‬ninpita pochin nicainpoaso ni‫ف‬ton, të‫ف‬huatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Pënquë
marë‫ف‬. Yosë chachin imarëhua‫ف‬. Inaso‫ف‬ ma‫ف‬sha ahuiquitërëso pochin ya‫ف‬ipi co
ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntaton, ËΎɗ̲ЙɗѸΎЙɗҡ‫ڏ‬ noyahuë‫ف‬nininsopita ana‫ف‬intarin
huë‫ف‬no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin huachi. huachi.
A‫͑ف‬нӕř͑ɗ̲ЙɗѸΎЙɗҡ͑͑ɗËȍɗ̲ɗ͑Й‫ڏ‬
chinara, hua‫ف‬yanënaso‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬ Noya cancantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
13
ya‫ف‬huapi huachi. Yosë pochachin 1ॸYa‫ف‬ipi imaramasopita capini
cancantopi huachi. 24ॸQuisocristo noya ninosoroco‫ف‬. Iyaparima

chachin nasha nanan quëtërinpoa‫ف‬. pochin ni‫ف‬co‫ف‬. 2ॸCo nohuitapomarahuë‫ف‬,
Huënainën quëran anoyacancantëфɗ͑‫ڏ‬ nosoroco‫ف‬. Huë‫ف‬pachina, noya
poa‫ف‬. Iraca Apirinta‫ف‬chiminin. Iini nontatoma‫ف‬, o‫ف‬shitoco‫ف‬, a‫ف‬caco‫ف‬. Apran
tëparin. Huënainën pa‫ف‬nin ni‫ف‬ton, naporinso‫ف‬yonquico‫ف‬. Iraca ni‫ف‬toro‫ف‬sa‫ف‬
ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Quisocristo huë‫ف‬pachinara, “Huëquë‫ف‬ni‫ف‬quico,”
chimininso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya noya. itërin. Piyapita‫ف‬ma‫ف‬topirinhuë‫ف‬, Yosë
Huënainën pa‫ف‬nin ni‫ف‬ton, oshanënpoa‫ف‬ anquëninën chachin a‫ف‬carin. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬
inquitërinpoa huachi. chin canpoanta‫ف‬ni‫ف‬toro‫ف‬sa‫ف‬noya
25ॸNapoaton Quisocristo nanamën nontahua‫ف‬.
noya natanco‫ف‬. Ama pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬ 3ॸA‫ف‬naquën imarinso marë‫ف‬tashinan
a‫ف‬pocosohuë‫ف‬. Iraca nanan pëiquë po‫ف‬mopi. k̲ɗ͑Йɗҡ͑͑ɗ͑ҡΎ‫ڏ‬

sha‫ف‬huitohuachinara, a‫ف‬naquën co cosohuë‫ف‬. Catahuaco‫ف‬. Canpitanta‫ف‬
yanatëtopihuë‫ف‬. Ni‫ف‬ton, a‫ف‬naroachin tashinan pëiquë ya‫ف‬huëramaso
ana‫ف‬intërin huachi. Quisocristo pochachin yonquico‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬
imarinso marë‫ف‬chiniquën aparëѸɗҡΎȍӕ‫ڏ‬ imapisopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ËΎ͑͑ɗҡΎЙɗ‫ڏ‬

china‫ف‬, noya nosoroco‫ف‬. Canpitanta‫ف‬ina huë‫ف‬ina nohuitacaiso‫ف‬. Co oshanëna‫ف‬
pochin ninatanama‫ف‬ni‫ف‬ton, yonquico‫ف‬. inquitërinhuë‫ف‬. 11ॸIraca Cotioro‫ف‬sa‫ف‬
4ॸQuëmapi‫ف‬sa‫ف‬sa‫ف‬apachina‫ف‬, ama a‫ف‬na ma‫ف‬sha tëparahuatona‫ف‬, huënainën
sanapi yonqui‫ف‬inasohuë‫ف‬. Sanapi‫ف‬santa‫ف‬ mapi. Masahuatona‫ف‬, Yosë ya‫ف‬norinso‫ف‬
so‫ف‬yahuachina‫ف‬, ama so‫ف‬ina‫ف‬tëȍӕ͑͑Йɗ‫ڏ‬ coartoquë quëpapi oshanëna marë‫ف‬.
chinasohuë‫ف‬. Ama manta‫̲ف‬Ύ͑Ѹȍɗȍӕɗ‫ڏ‬ Noshinënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ninano‫ف‬
nasohuë‫ف‬. Monshihuanpatama‫ف‬, Yosë intonquë quëpapi ahuiquitacaiso marë‫ف‬.
chiniquën ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. 12ॸQuisocristonta‫ف‬ninano‫ف‬aquëcha
5ॸAma canacasoachin yonquicosohuë‫ف‬. quëparahuatona‫ف‬, aparësitopi. Inaquë
Co na‫ف‬con ya‫ف‬huëtopirinquëmahuë‫ف‬, chiminin oshanënpoa‫ف‬inquitinpoaso
sano cancantoco‫ف‬. Ama na‫ف‬con na‫ف‬con marë‫ف‬. Inaora huënainën quëran
nohuantocosohuë‫ف‬. Yosë chachin nani anoyacancantërinpoa huachi. 13ॸͮЙΎ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. “Co onporonta‫ف‬ ton canpoanta‫ف‬aparësitohuachinënpoa‫ف‬,
pataranquëmahuë‫ف‬. Co naniantaranquë ahuantahua‫ف‬. Iraca nanan naniantatë
mahuë‫ف‬,” itërinpoa‫ف‬. 6ॸNapoaton hua‫ف‬, Quisocristoichin imahua‫ف‬. Ina
chiniquën cancantërëhua‫ف‬. no‫ف‬huipiso pochin
Yosë catahuarinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co no‫ف‬huipirinënpoaonta‫ف‬, ahuantahua‫ف‬.
të‫ف‬huarëhuahuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ 14ॸCo isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huëmiatarihuahuë‫ف‬.
ma‫ف‬sha onpotopirinpoahuënta‫ف‬, Yosë ya‫ف‬huërin‫ف‬pa‫ف‬pantacaso‫ف‬

co të‫ف‬huatarihuahuë‫ف‬, tënëhua‫ف‬. ninarihua‫ف‬. 15ॸNapoaton nani tahuëri
“Ma noyanquëncha, Tata Yosë, quëmaso
Quisocristo nanamën a‫ف‬chinpisopita paya. Quisocristoichin anoyacancantë
yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërin rincoi ni‫ف‬ton, Yosparinquën, Sinioro,”
7ॸYa‫ف‬nan a‫ف‬chintërinënquëmasopita itahua‫ف‬. Ina Yosë nohuantërin. 16ॸͮΎֆ‫ڏ‬
yonquico‫ف‬. Yosë quiricanën noya sachin niahua‫ف‬. Nicatahuacaso‫ف‬ama
a‫ف‬chintërinënquëma‫ف‬. Chiminaquë naniantahuasohuë‫ف‬. A‫ف‬napita ma‫ف‬sha
huarë‫ف‬noya imapi. ʊ͑Йɗҡ͑Ύ͑͑‫ڏ‬ pahuantohuachina‫ف‬, ̲ЙɗфҡΎËΎѸΎ‫ڏ‬
toma‫ف‬, noya natëco‫ف‬. huë‫ف‬. Inapotohuatëhua‫ف‬, Yosë noya
8ॸQuisocristo co onporonta‫͑ف‬ɗѸȍҡЙΎ͑‫ڏ‬ ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬.
huë‫ف‬. Iraca nosororinpoa‫ف‬. Ipora huanta‫ف‬ 17ॸAnsiano‫ف‬sa‫ف‬pënënpachinquëma‫ف‬,
catahuarinpoa‫ف‬. Co onporonta‫͑͑ف‬ɗ͑ҡ‫ڏ‬ noya natëco‫ف‬. Noya noya imacamaso

rinpoahuë‫ف‬. Inasachin imahua‫ف‬. 9ॸA‫ف‬naquën marë‫ف‬Yosëri acorin. k̲֤ΎѸř͑͑ɗ͑‫ڏ‬
nisha a‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬, ama tacamaso marëhuë‫ف‬pënëninquëma‫ف‬.
natancosohuë‫ف‬, nonpintochinquëma‫ف‬. Ni‫ف‬ton, natëco‫ف‬. Co no‫ف‬tëquën pë͑ř͑Й‫ڏ‬
No‫ف‬tëquën yonquico‫ف‬. Cosharo‫ف‬ chinënquëmahuë‫ف‬, Yosëri ana‫ف‬intarin.
a‫ف‬poarihuarahuë‫ف‬, co ina quëran noya Noya natëhuatama‫ف‬, noya cancantaton,
cancantërëhuahuë‫ف‬. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ a‫ف‬chintarinquëma‫ف‬. Co yanatëȍӕҡ̲‫ڏ‬
cosharo‫ف‬a‫ف‬poaponaraihuë‫ف‬, co Yosë pochin huë‫ف‬, sëtarin. Naporahuaton, canpitanta‫ف‬
cancantopihuë‫ف‬. Quisocristoíchin nanitërin co noya noya cancantapomahuë‫ف‬.
anoyacancantinpoaso‫ف‬. Nosoroatonpoa‫ف‬, 18ॸQuiya marënta‫ف‬Yosë nontoco‫ف‬. Yosë
catahuarinpoa‫֤ف‬ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ yonquirinso‫ف‬no‫ف‬tëquën ninshitëranquëma‫ف‬.

huaso‫ف‬. Ya‫ف‬ipi cancanëhuëi quëran Yosë yanatërai.
10ॸQuisocristo corosëquë chiminaton, 19ॸChiniquën Yosë nontoco‫ف‬catahuainco co
oshanënpoa‫ف‬inquitërinpoa‫ف‬. Iraca nanan hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬canpitataquë pa‫ف‬i.

ni‫ف‬sarinpoa huachi. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬

Quisocristo a‫ف‬pairinpoaso‫ف‬ Quisocristo chinochina‫ف‬. Ama
20ॸCanpita marënta‫ف‬Yosë nontarahuë. onporonta‫ف‬ina naniantahuasohuë‫ف‬.
Ina catahuainquëma‫ف‬noya ninicatoma‫ف‬ Amen.
ya‫ف‬huëcamaso‫ف‬. InasáËȍɗ͑Ѹ͑ΎË͑Ë‫ڏ‬ 22ॸNani pi‫ف‬pian ninshitëranquëma‫ف‬.
ninpoa‫ف‬. Nanan anoyatërinpoa huachi. Noya, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, natanco‫ف‬, tënahuë.

Iraca Quisocristo ananpitantarin huachi. “Achinicancanarahuë,” ta‫ف‬to, ninshitë
Iporaso‫ف‬ΎȍӕɗË͑ř͑ЙɗҡЙΎËȍɗ͑͑ɗËҡΎ͑‫ڏ‬ ranquëma‫ف‬. 23ॸCo hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬
poa‫ف‬, Quisocristo a‫ف‬pairinpoa‫ف‬. Huë͑ɗ‫ڏ‬ nicaponquëma‫ف‬pa‫ف‬sarahuë. Iya Timotio
nën pa‫ف‬nin ni‫ف‬ton, nasha nanan nani tashinan pëi quëran ocoipi.
quëtërinpoa‫ف‬. Ina nanan imamiatarë Manoton huë‫ف‬pachin, inaro‫ف‬co pa‫ف‬sarai.
hua‫ف‬. Co onporonta‫ف‬nishataponhuë‫ف‬. 24ॸAnsiano‫ف‬sanquëma‫ف‬, ya‫ف‬ɗЙɗɗ̲ф̲‫ڏ‬
21ॸYosë na‫ف‬con catahuainquëma‫ف‬ina sopita yonquiranquëma‫ف‬. Noya
pochin cancantacamaso marë‫ف‬. Pi‫ف‬pian ya‫ف‬huëtaraco‫ف‬, tënahuë. Itariaro‫ف‬santa‫ف‬
tëranta‫ف‬co noyahuë‫ف‬yonquihuatama‫ف‬, yonquiarinënquëma‫ف‬. “Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬
anoyacancanchinquëma‫ف‬. Quisocristo noya ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬,” itërinaco.
catahuahuachinpoa‫ف‬, nani tahuëri nóya 25ॸYosë nóya catahuainquëma‫ف‬. Amen.
nisarihua‫ف‬. Ina quëran Yosë noya Nani ninshitëranquëma huachi.

Santiaco ninshitërinso‫ف‬
Siempre Yosë nontacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.

Nisha nisha parti “¿Onpoatocha ma‫ف‬sha onporahuë
ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬ paya?” topatama‫ف‬, ina nontoco‫ف‬
1
1ॸI‫ف‬huata,iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Santiacoco no‫ف‬tëquën ayonqui‫ف‬inquëma‫ف‬. æΎ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
ninshitaranquëma‫ف‬, ni‫ف‬co‫ف‬. ¿Noya rinpoaso‫ف‬apiratërinpoahuë‫ف‬. Inaora
canpitanta‫ف‬ya‫ف‬huarama‫ ?ف‬Canta‫ف‬isëquë nohuanton, catahuarinpoa‫ف‬. Nontërë
noya ya‫ف‬huarahuë. Tata Yosë huaso marë‫ف‬co no‫ف‬huirinpoahuë‫ف‬.
hua‫ف‬anëntërinco ni‫ف‬ton, Quisocristoichin Catahuarinpoa‫ف‬no‫ف‬tëquën yonquicaso
natërahuë. Canpitaso‫ف‬yanquëëфȍӕ‫ڏ‬ marë‫ف‬. 6ॸ“Yosë noya catahuarinco.
toma‫ف‬, nisha nisha parti ya‫ف‬huarama‫ف‬. Natëmiatarahuë huachi,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, Yosë
Quisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë nontahua‫ف‬. Ama nisha nisha
piyapinënpita ninama‫ف‬canpitanta‫ف‬. yonquia‫ف‬ahuasohuë‫ف‬. ٘æΎËҡȍӕфɗ͑ËΎ‫ڏ‬
huë‫ف‬nimara,” ama tahuasohuë‫ف‬.
Ma‫ف‬sha onporëhuaso‫ف‬ A‫ف‬naquën nisha nisha yonquipi.
2ॸNisha nisha, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ma‫ف‬sha “Catahuahuachinco, natëarahuë. Co‫ف‬so‫ف‬
onpoapomarahuë‫ف‬, ama sëtocosohuë‫ف‬. catahuahuachincohuë‫ف‬, co imasarahuë‫ف‬,”
Noya cancantoco‫ف‬. 3ॸYosë tëniarinpoa‫ف‬ topi, yonquiatona‫ف‬. Napopisopita Yosëri
cancanënpoa quëran huarë‫ف‬natëcahuaso co noyahuë‫ف‬ni‫ف‬nin. Ni‫ف‬co‫ف‬. Co‫ف‬sacai‫ف‬co
marë‫ف‬. A‫ف‬naquën ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬ sanoirinhuë‫ف‬. Ь͑ËɗнӕřɗȍӕɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
nara, a‫ف‬naroachin Yosë yaa‫ف‬popi. china, niquëran niquëran niohuërërin.
Canpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬parësitohuatë A‫ف‬naquën piyapi‫ف‬sa‫ف‬ina pochin
hua‫ف‬, “Yosë co onporonta‫͑͑ف‬ɗ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬ yonquionpi. Nisha nisha yonquipi.
poahuë‫ف‬,” topatëhua‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬ 7ॸNisha nisha yonquihuatama‫ف‬, co Yosë
chini chiniquën cancantahuaso marë‫ف‬. catahuarinquëmahuë‫ف‬. 8ॸCo ya‫ف‬ipi

Co ma‫ف‬sha onporëhuahuë‫ف‬naporini, co cancanëma quëran huarë‫ف‬ɗ̲Йҡ̲‫ڏ‬
onporonta‫ف‬chiniquën cancanchitëфɗȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬, co no‫ف‬tëquën yonquiaramahuë‫ف‬.
huë‫ف‬. Napoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ma‫ف‬sha Cato‫ف‬cancan pochin
onpoapomarahuënta‫ف‬, noya cancantoco‫ف‬. ya‫ف‬huëtohuachinquëma‫ف‬, nisha nisha
4ॸNoya cancantatoma‫ف‬, ya‫ف‬ipiya yonquiarama huachi.
ahuantoco‫ف‬noya noya imacamaso 9ॸCo na‫ف‬con coriqui, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
marë‫ف‬. Chiniquën cancantohuatama‫ف‬, ya‫ف‬huëtopirinquëmahuë‫ف‬, Yosë nóya

nóya nisarama‫ف‬. Oshaquëran Yosë ni‫ف‬ninquëma‫ف‬. Huëntonënquë chachin
pocháchin cancantarama huachi. aya‫ف‬coninquëma‫ف‬. Ina marë‫ف‬nóya
5ॸ“¿Ma‫ف‬cha ipora niiya?” topatama‫ف‬, cancantoco‫ف‬. 10ॸA‫ف‬naquëmaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
Yosë nontoco‫ف‬noya anitochinquëma‫ف‬. na‫ف‬a coriqui, ma‫ف‬sha, inapita
485
ґ͑ҡɗǣΎॷ1 486
ya‫ف‬huëtërinquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬niponahuë‫ف‬, noyahuë‫ف‬nisarëhua‫ف‬. Naporahuatëhua‫ف‬,

Quisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, co oshahuanarëhua‫ف‬. Oshahuanpatëhua‫ف‬,
ma‫ف‬sharachin yonquiramahuë‫ف‬. chimimiatarëhua huachi. Ni‫ف‬co‫ف‬. Sanapi
Imaramaso marë‫ف‬nipayaramasopita hua‫ف‬huanpachina, oshaquëran oshaquë
tëhuapirinënquëmahuë‫ف‬, co ina marë‫ف‬ ran hua‫ف‬huin nanihuachina, huairin
sëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri huachi. Inapochachin oshaquëran
chiminarihua‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanta‫ف‬ oshaquëran co noyahuë‫ف‬yonquihuatë
ta‫ف‬huantapona‫ف‬. Quisocristo na‫ف‬con hua‫ف‬, inachachin co noyahuë‫ف‬
yonquiatoma‫ف‬, noya cancantoco‫ف‬. nisarëhua‫ف‬. Ina marë‫ف‬oshahuanarëhua‫ف‬.
11ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Pi‫ف‬i chiniquën picatohuachina, 16ॸNosororanquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬.
papotërinso‫ف‬a‫ف‬naroachin ahuirin. No‫ف‬tëquën yonquico‫̲ف‬ѸΎЙɗ͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬

Yanconëonta‫ف‬anotohuachina, co huachi chinquëmasohuë‫ف‬, tënahuë. 17ॸYosëso‫ف‬
noyapiachin nininhuë‫ف‬. Ahuirin huachi. noyasáchin yonquirinpoa‫ف‬. Noya noya
Inapochachin ma‫ف‬huano‫ف‬santa‫ف‬a‫ف‬na cancantahuaso marë‫ف‬catahuarinpoa‫ف‬.
tahuëri chiminapi anta‫ف‬. SacatáЙɗфɗ͑‫ڏ‬ Inasáchin noya a‫ف‬pintërinpoa‫ف‬no‫ف‬tëquën
huë‫ف‬, chiminapona‫ف‬. Nani ma‫ف‬sha yonquicahuaso marë‫ف‬. Pi‫ف‬i, yoqui,
ya‫ف‬huëtopirinahuë‫ف‬, patapi huachi. tayora, inapita inari acopirinhuë‫ف‬, co
ya‫ف‬ipi tahuëri noya a‫ف‬pininhuë‫ف‬. A‫ف‬na
Anishacancaninpoaso‫ف‬ tashinta‫ف‬co manta‫ف‬a‫ف‬pininhuë‫ف‬. Yosëso‫ف‬
12ॸYa‫ف‬ipinpoa‫ف‬ma‫ف‬sha onporëhua‫ف‬. nipirinhuë‫ف‬co ina pochin tëranta‫ف‬
Caniorëhua‫ف‬, parësitërëhua‫ف‬, naporëhua‫ف‬. nishatërarinhuë‫ف‬. Nani tahuëriya
Noya ahuantohuatëhua‫ف‬, ͑ΔֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ nosoroatonpoa‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬.
rihua huachi. “Parësitaponaraihuë‫ف‬, 18ॸInaora nohuanton, anasitantatonpoa
nóya imasarinaco,” ta‫ف‬ton, Yosë noya pochin nasha cancan quëtërinpoa‫ف‬.

ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Ina marë‫ف‬inapaquë noya Inaso‫ف‬no‫ف‬tëquën nonin. Nanamën
canarihua‫ف‬. Nanpimiatarihua huachi. natëhuatëhua‫ف‬, huëntonënquë
“Tëhuënchachin nosorohuatamaco, aya‫ف‬coaninpoa‫ف‬. Hui‫ف‬ninpita pochachin
ananpitantaranquëma‫ف‬,” itërinpoa‫ف‬. ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Canpoa‫ف‬ton anoyacancantë
Sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co onporonta‫ف‬ rinpoa‫ف‬. Ina quëran oshaquëran
nonpintarinpoahuë‫ف‬. 13ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬ na‫ف‬aya‫ف‬pi anoyacancantarin huachi.
nipirinhuë‫ف‬ma‫ف‬sha onpohuachinara,
a‫ف‬naroachin co noyahuë‫ف‬yonquipi. Cancanënpoa quëran huarë‫ف‬
“Yosë nohuanton, ma‫ف‬sha onpoarahuë. natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
Ni‫ف‬ton, co noyahuë‫ف‬ninahuë. Napoaton 19ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ama topinan
co ana‫ف‬intincoso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” nonacamasoáchin yonquicosohuë‫ف‬. Yosë

toconpi. k̲ɗ͑ЙΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗËΎѸΎ‫ڏ‬ nanamën na‫ف‬con na‫ف‬con natanco‫ف‬.
huë‫ف‬. Yosëso‫ف‬noyasáchin yonquirin. Co Naporahuaton, ama yano‫ف‬huitocosohuë‫ف‬.
pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬oshahuaninhuë‫ف‬. Co 20ॸNo‫ف‬huitohuatëhua‫ف‬, co Yosë pochin
onporonta‫ف‬aoshahuaninpoahuë‫ف‬. nirihuahuë‫ف‬. Co huachi Yosë noya

14ॸCanpoara nohuanton, co noyahuë‫ف‬ ni‫ف‬sarinpoahuë‫ف‬. 21ॸNapoaton ya‫ف‬ipi co
yonquirëhua‫ف‬. Ináchin yonquiconëhua‫ف‬. noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑‫ڏ‬
Yosë naniantohuatëhua‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ toco‫ف‬. Ama huachi oshahuancosohuë‫ف‬.
nicacaso‫ف‬yonquirëhua‫ف‬. 15ॸIpora huanta‫ف‬ Yosë nanamën nani
pi‫ف‬pian co noyahuë‫ف‬yonquirëhua‫ف‬. Co a‫ف‬chintërinënquëma‫ف‬. “Caora, Sinioro, co
a‫ف‬naroachin naniantohuatëhuahuë‫ف‬, co nanitërahuë‫ف‬noya nica‫ف‬huaso‫ف‬.
487 ґ͑ҡɗǣΎॷ1ٍॷ2
Catahuaco, Sinioro,” ta‫ف‬toma‫ف‬, nanamën nosoroco‫ف‬. 2,3ॸYosë chinotacaso marë‫ف‬

yonquiráco‫ف‬. Ina yonquihuatama‫ف‬, niyontonpatamara, ma‫ف‬huanso‫ف‬
nicha‫ف‬ësarinquëma huachi. huë‫ف‬pachina, pa‫ف‬yatërama‫ف‬. Noyapiachin
22ॸNo‫ف‬tëquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, yonquico‫ف‬. a‫ف‬morin. Panca po‫ف‬moitëra oro quëran
Yosë nanamën nininso‫ف‬po‫ف‬morin. Ina nicatoma‫ف‬,
a‫ف‬chintohuachinënquëma‫ف‬, ama topinan “Huëquë‫ف‬, iyasha,” itatoma‫ف‬, noyaquë
quëran natancosohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi chachin ahuënsërama‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬
cancanëma quëran huarë‫ف‬natëco‫ف‬. nipirinhuë‫ف‬, co onpopinchin noyahuë‫ف‬
23,24ॸNi‫ف‬co‫ف‬. A‫ف‬na piyapi isihuicoquë a‫ف‬mosahuaton huë‫ف‬pachina, ËΎΎ͑ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬pirin ni‫ف‬pirinhuë‫ف‬. Në‫ف‬huërayatërinso‫ف‬ chin noya ni‫ف‬namahuë‫ف‬. “Inaquë
nicaponahuë‫ف‬, a‫ف‬naroachin naniantërin. huaniquë‫ف‬. Nohuantohuatan, no‫ف‬paquë
Co niamirayarinhuë‫ف‬. Canpitanta‫ف‬Yosë tëranta‫ف‬huënsëquë‫ف‬,” itërama‫ف‬. 4ॸIna
nanamën topinan natanpatama‫ف‬, co pochin nipatamara, co napopianachin
natëhuatamahuë‫ف‬, ina piyapi naporinso nosororamahuë‫ف‬. Cancanënpoa quëran
pochin niconapoma‫ف‬. 25ॸNipirinhuë‫ف‬, huarë‫ف‬Yosë ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, co
natëhuatama‫ف‬, noya nisarama huachi. ina pochin yonquiramahuë‫ف‬. Co
Yosë nanamënso‫ف‬nóya. Pënëninpoaso‫ف‬ noyahuë‫ف‬yonquirama‫ف‬. 5ॸNi‫ف‬co‫ف‬,
natëhuatama‫ف‬, co sopai camaiarinquë iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Na‫ف‬aquënpoa‫ف‬co na‫ف‬con
mahuë huachi. Nani tahuëri Yosë coriqui ya‫ف‬huëtopirinpoahuë‫ف‬, Yosë
nanamën yonquico‫ف‬. Natanpatama‫ف‬, ama huayoninpoa‫ف‬imacaso marë‫ف‬. Yosë
naniantocosohuë‫ف‬. Noya natëhuatama‫ف‬, nohuitohuatëhua‫ف‬, nóya cancantarihua‫ف‬.
Yosë siempre catahuarinquëma‫ف‬noya Huëntonënquë chachin aya‫ف‬coninpoa‫ف‬
nicacamaso marë‫ف‬. ni‫ف‬ton, Yosë‫ف‬pa‫ف‬noya noya
26ॸ“Canta‫ف‬noya Yosë imarahuë,” topi ya‫ف‬huëcontarihua huachi. Nani
a‫ف‬naquën. Nipirinhuë‫ف‬, nisha nisha sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. “Nosorohuatamaco,
nonin. Co noyahuë‫ف‬nontohuachina, inapaquë quëpantaranquëma‫ف‬,”
topinan quëran nontarin. Inaora itërinpoa‫ف‬. 6ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
ninonpinapiarin. Co tëhuënchachin sa‫ف‬ahua nininsopita co onpopinchin
imarinhuë‫ف‬. Co no‫ف‬tëquën yonquirinhuë‫ف‬. nosororamahuë‫ف‬. Ya‫ف‬huërë‫ف‬
27ॸTëhuënchachin Yosë chinotohuatë ma‫ف‬huano‫ف‬saso‫ف‬nonpintërinënquëma‫ف‬.
hua‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosoroarëhua‫ف‬. Aparësitërinënquëma‫ف‬. Coisëquë
Sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬, quëyorono‫ف‬sa‫ف‬, inapita sha‫ف‬huirapirinënquëma‫ف‬. 7ॸQuisocristoso‫ف‬
catahuarëhua‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍЙȍӕ͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ nóya nipirinhuë‫ف‬, tëhuapi. “Co noyahuë‫ف‬
china‫ف‬, quëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. A‫ف‬na inaso‫ف‬,” toconpi. Imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton,
piyapi‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬cancantatona‫ف‬, co Quisocristo piyapinënpitanpoa‫ف‬
Yosë imapihuë‫ف‬. Ama inapita canpoaso‫ف‬. Napoaton ama ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬
nonanhuansohuë‫ف‬. ͮΎֆЙɗËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ na‫ف‬con pa‫ف‬yatocosohuë‫ف‬.
tohuatëhua‫ف‬, noya imasarëhua‫ف‬. 8ॸYosë quiricanën quëran noya noya
Napohuatëhua‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. pënëninpoa‫ف‬. “Quëmaora ninosororanso

pochachin a‫ف‬na piyapi‫ف‬santa‫ف‬nosoroco‫ف‬,”
Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosoroa‫ف‬ahua‫ف‬ itërinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ΎѸΎфΎȍӕ‫ڏ‬
2 tama‫ف‬, noya nisarama‫ف‬. 9ॸNipirinhuë‫ف‬,

1ॸQuisocristo
hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬.
Inasachin noya noya ninin. Ina a‫ف‬naquën nocanpatama‫ف‬, co noyahuë‫ف‬
imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬napita nisarama‫ف‬. Co Yosë natëramahuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
nocancosohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya oshahuanarama‫ف‬. 10ॸYosë chachin
pënëninpoa‫ف‬. “Noya natërai,ٚҡΎЙɗф̲‫ڏ‬ ninin. Co Yosë pochin cancantërinhuë‫ف‬.

huë‫ف‬, pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬co natëȍӕҡ̲‫ڏ‬ Ya‫ف‬huërë‫ف‬a‫ف‬nanta‫ف‬ina nicaton, itapon:
huë‫ف‬, oshahuanarama‫ف‬canpitanta‫ف‬. “Quëmaso‫ف‬nipirinhuë‫֤ف‬ΎѸřËȍɗ͑ΎҡΎЙɗ‫ڏ‬
Ana‫ف‬intinquëmaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. ranhuë‫ف‬, caso‫ف‬noya ninahuë,” itërin. Co,
11ॸ“Sa‫ف‬apatama‫ف‬, ama a‫ف‬na sanapi iyaro‫ف‬sa‫ف‬, inapita pochin yonquicaso‫ف‬
së‫ف‬huacosohuë‫ف‬,” tënin Yosë. ͮЙΎф‫ڏ‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬,
huaton, “Ama piyapi tëpacosohuë‫ف‬,” topinan quëran chinotarama‫ف‬.
tënin anta‫ف‬. Co monshihuanaponahuë‫ف‬, Cancanëma quëran huarë‫ف‬chinotacaso‫ف‬
piyapi tëpahuatan, oshahuanaran. Co ya‫ف‬huërin. Caso‫֤٘ف‬ΎѸřɗËȍɗ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬
Yosë natëaranhuë‫ف‬. 12ॸQuisocristo rinco noya nica‫ف‬huaso‫ف‬,” ta‫ف‬to, noya
imapatëhua‫ف‬, co huachi sopai natëcaso‫ف‬ ninahuë huachi. Noya nipatëra, a‫ف‬napita
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬ nicatonaco, “Tëhuënchachin Yosë
poa‫ف‬ni‫ف‬ton, ina natëarëhua‫ف‬. æ͑Ë͑ř͑‫ڏ‬ imaran,” itarinaco. 19ॸ“A‫ف‬naichin Yosë
poa quëran yonquirëhuasopita ya‫ف‬huërin,” tënama‫ف‬. No‫ف‬tëquën
nitotaton, no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitarinpoa‫ف‬. nonama‫ف‬. “Yosë ya‫ف‬huërin mini,” tënin
Co noyahuë‫ف‬cancantohuatëhua‫ف‬, sopairo‫ف‬santa‫ف‬. Ina nitotopi ni‫ف‬ton,
ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬. Ni‫ف‬ton, ЙɗֆЙɗ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ të‫ف‬huatatona‫ف‬, ropa ropatapi. ͮЙΎЙΎ‫ڏ‬
toma‫ف‬, noya nico‫ف‬, noya nontoco‫ف‬. 13ॸCo naraihuë‫ف‬, co Yosë imapihuë‫ف‬. Co
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosorohuatamahuë‫ف‬, ayaro‫ف‬ napopiso marë‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬sapihuë‫ف‬.
tahuëri Yosënta‫ف‬co nosoroarinquë̲‫ڏ‬ 20ॸCo no‫ف‬tëquën yonquiramahuë‫ف‬.
huë‫ف‬. Napoaton “Yosë na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬ “Canta‫ف‬imarahuë,” tapomarahuë‫ف‬, co

poa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, a‫ف‬napita nosoroa‫ف‬ahua‫ف‬. cancanën mapatamahuë‫ف‬, topinan
Ina quëran ayaro‫ف‬tahuëri co quëran nonsarama‫ف‬. Co
ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬. cha‫ف‬ësaramahuë‫ف‬. 21ॸTata Apranco‫ف‬
yonquico‫ف‬. Yosëri nontohuachina, “Ama
Noya nicacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin hui‫ف‬nan apiratocosohuë‫ف‬,” itohuachina,
14ॸ“Canta‫ف‬Yosë imarahuë,ٚҡЙΎ̲ф‫ڏ‬ Isaco quëparin. Hui‫ف‬nin niponahuë‫ف‬, co
huë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, topinan apiratërinhuë‫ف‬. Yosë chinotacaso marë‫ف‬
quëran, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nonsarama‫ف‬. Co yatëpapirinhuë‫ف‬, Yosëriso‫ف‬nicha‫ف‬ërin.
tëhuënchachin imaramahuë‫ف‬. Natërinso marë‫ف‬Yosëri noya ni‫ف‬nin.
15ॸA‫ف‬naquën imapiso‫ف‬capa capacaso‫ف‬ 22ॸ“Yosë no‫ف‬tëquën nontërinco,” ta‫ف‬ton,
nipachin, capa a‫ف‬mocaso‫ف‬nipachin, Aprani natërin. Natëton, noya noya

catahuacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 16ॸAma topinan imarin. Co topinan quëran chinotëфɗ͑‫ڏ‬
nontocosohuë‫ف‬. “Noya ya‫ف‬huëquë‫ف‬. Ama huë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi cancanën quëran huarë‫ف‬
sëhuënquësohuë‫ف‬. Ama tana natanquë natëton, noya imarin huachi. 23ॸYosë
sohuë‫ف‬,” itarihuarahuë‫ف‬, co coton, quiricanënquë ninshitërin. “Yosë
cosharo‫ف‬, inapita quëtohuatëhuahuë‫ف‬, no‫ف‬tëquën nontërinco,” tëninso marë‫ف‬
topinan quëran napotarihua‫ف‬. 17ॸͮЙΎ‫ڏ‬ Yosëri noya ni‫ف‬nin. Inaso‫ف‬Yosë
ton “Canta‫ف‬Yosë natërahuë,ٚҡЙΎ̲ф‫ڏ‬ amiconën,” tënin. No‫ف‬tëquën naporin.
huë‫ف‬, co piyapi‫ف‬sa‫ف‬catahuahuatamahuë‫ف‬, 24ॸCo topinan quëran nonacaso‫ف‬
topinan quëran nonsarama‫ف‬. Co tëȍӕř͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Noya nipatëhua‫ف‬, noya

chachin imaramahuë‫ف‬. imarëhua‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosë noya
18ॸIso pochin sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. A‫ف‬na ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. 25ॸInapochachin Nacapanta‫ف‬
quëmapi nimara “Yosë imarahuë,” oshahuana‫ف‬pi niponahuë‫ف‬, ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
ta‫ف‬ton, chinotaponahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ ton, noya ninin. Moisësëri a‫ف‬parinsopita
huë‫ف‬pachinara, noya a‫ف‬pairin ama nino‫ف‬huirëhua‫ف‬. Ma‫ف‬të ma‫ف‬tëhua‫ف‬

inimicoro‫ف‬sari tëpacaiso marëhuë‫ف‬. Ina nonëhua‫ف‬a‫ف‬naquënpoa‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬
quëran po‫ف‬oana quëran catahuarin nonpatëhuara, nitapicancanëhua‫ف‬.
cha‫ف‬ëcaso‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosëri noya ni‫ف‬nin.
26ॸHua‫ف‬yanënpo‫ف‬capa nipachina, co Co noyahuë‫ف‬nonëhuaso‫ف‬
nanpirëhuë‫ف‬. Inapochachin topinan 7ॸNisha nisha ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬tananquë
quëran nonpatëhua‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ ya‫ف‬huërinsopita pë‫ف‬tahuarë‫ف‬.
cancantohuatëhua‫ف‬, co Yosë pochin Pë‫ف‬tahuahuatëra, ËΎȍӕËȍɗ̲͑ɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
nanpiarëhuahuë‫ف‬. Chimipi pochin huë‫ف‬. Anpiantëhuano‫ف‬sa‫ف‬, i‫ف‬quë
cancantatëhua‫ف‬, co tëhuënchachin ya‫ف‬huërinsopita, inapita pë‫ف‬tahuarë‫ف‬.
imarëhuahuë‫ف‬. Pëhuara, mayo, inapita pochin
nininsonta‫ف‬mapatëra, hua‫ف‬anëntërë‫ف‬.
Nanamënpoa‫ف‬nininso‫ف‬ 8ॸNipirinhuë‫ف‬, co insonta‫ف‬inaora
3
1ॸAma,iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Ë͑ЙɗҡΎф͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ nanitërinhuë‫ف‬noya nonacaso‫ف‬.
ton pënëntocosohuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ A‫ف‬naroachin co noyahuë‫ف‬nonëhua‫ف‬. Co
pënënpatëhua‫ف‬, co canpoa tëranta‫ف‬noya noyahuë‫ف‬nonpatëhua‫ف‬, ya‫ف‬huan
nipatëhuahuë‫ف‬, aquëtë chachin Yosë tomainën pochin nisarëhua‫ف‬.
ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬. 2ॸYa‫ف‬ipinpoa‫ف‬co A‫ف‬naroachin yanquëëtërinso pochin na‫ف‬a
noyahuë‫ف‬nicatëhua‫ف‬, oshahuanëhua‫ف‬. piyapi‫ف‬sa‫ف‬tapicancanarihua‫ف‬. 9ॸ̲ͮ͑ř͑‫ڏ‬
Noyasáchin nonacaso‫ف‬saca sacai‫ف‬. poa quëran Yosë chinotërëhua‫ف‬. “Tata
Noyasachin nontërëhua‫ف‬naporini, Yosë Yosë hua‫ف‬anëntërinpoaso‫ف‬nóya,”
pochachin cancanchitërëhuahuë‫ف‬. Noya tënëhua‫ف‬. Ina nanamënpoa quëran
noya niitërëhuahuë‫ف‬. 3ॸæȍӕфɗΎѸËҡΎ‫ڏ‬ chachin piyapi‫ف‬sa‫ف‬pinorëhua‫ف‬.
huatëra, pi‫ف‬pian hua‫ف‬nayon acatëntërë‫ف‬ Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬Yosë chachin nininpoa‫ف‬. Ina
no‫ف‬tëquën pacacaso marë‫ف‬. Ina quëran pochin yonquicaso marë‫ف‬ËΎЙɗфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
motën no‫ف‬tëquën otëërarë‫ف‬. 4ॸI‫ف‬ huë‫ف‬, nipinorëhua‫ف‬. 10ॸYosë noya
huaporonta‫ف‬panca masho nipirinhuë‫ف‬, nontapomarahuë‫ف‬, piyapi pinopatama‫ف‬,
quëmapiri otëërin. No‫ف‬soratënën co noyahuë‫ف‬cancantarama‫ف‬. Ama,
hua‫ف‬huishin niponahuë‫ف‬, noya otëërarin. iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nisha nisha noncosohuë‫ف‬.
Panca ihuani mapirionta‫ف‬, noya Noyasachin nonacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
otëërarin. Insëquësona yaquëЙȍӕ‫ڏ‬ 11,12ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, нӕřЙЙЙΎҡΎȍӕ‫ڏ‬
china, noya quëparin. 5ॸInapochachin china, quëpa nitërin. Co nisha

nanamënpoa‫ف‬pi‫ف‬pian niponahuë‫ف‬, nitërinhuë‫ف‬. Misëra papotohuachina,
nonpatëhua‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ҡ͑ɗ͑ř͑‫ڏ‬ misëra nitërin. Co quëpa nitërinhuë‫ف‬.
poa‫ف‬. Noya nonpatëhua‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ I‫ف‬shanta‫ف‬no‫ف‬pa quëran pipihuachina,
achinicancanarihua‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, co a‫ف‬nana quëran noya i‫ف‬sha pipirin.
noyahuë‫ف‬nonpatëhua‫ف‬, ͑ɗѸȍË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ A‫ف‬nana quëran ca‫ف‬caquën pipirin.
rihua‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Pën pi‫ف‬pira‫ف‬ȍӕֆ͑ɗЙΎ͑‫ڏ‬ Noyapiachin nipachina, co onporonta‫ف‬
huë‫ف‬, matohuachina, panca imin ca‫ف‬caquën pipirinhuë‫ف‬. Inapochachin,
a‫ف‬naroachin huiquitërin huachi. iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co nisha nisha nonacaso‫ف‬
6ॸNanamënpoaso‫ف‬pën pochin ninin. ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Noyasachin nonco‫ف‬.
Pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬ninin. Ina marë‫ف‬
oshahuanëhua‫ف‬. ґΎЙɗËȍËȍɗ͑Ë̲ɗфɗ͑‫ڏ‬ Yosë noya ayonquirinpoaso‫ف‬
poa‫ف‬co noyahuë‫ف‬nonacaso‫ف‬. ̲ͮ͑ř͑‫ڏ‬ 13ॸTëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑͑Ύֆ͑ɗҡΎҡΎȍӕ‫ڏ‬
poa quëran nipinorëhua‫ف‬, tama‫ف‬, noya nisarama‫ف‬. Napoaton noya

ґ͑ҡɗǣΎॷ3ٍॷ4 490
nico‫ف‬noya yonquiramaso‫ف‬nitochina‫ف‬. Napoaton nino‫ف‬huirama‫ف‬. 2ॸNani ma‫ف‬sha

Ama a‫ف‬napita nocancosohuë‫ف‬. “Co nohuantopiramahuë‫ف‬, co
canpoara noya nitotërëhuahuë‫ف‬. ya‫ف‬huëtërinquëmahuë‫ف‬. Ni‫ف‬ton, yatëЙҡΎ‫ڏ‬
Yosëichin catahuarinpoa‫͑ف‬ΎֆֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ piso pochin cancantarama‫ف‬. A‫ف‬na piyapi
caso‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, oshaquëran pënëntoco‫ف‬. ma‫ف‬shanënpitanta‫ف‬nohuantaparama‫ف‬. Co
Ina quëran “Ma noyacha Yosëri ya‫ف‬huëtohuachinquëmarahuë‫ف‬,
catahuarin ni‫ف‬ton, noya yonquirin nino‫ف‬huirama‫ف‬, yaniahuërama‫ف‬. Co Yosë
paya,” tapona‫ف‬. 14ॸA‫ف‬naquënso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ nontëramahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, noya nininsopita
huë‫ف‬a‫ف‬napita apiratatona‫ف‬, nocanpi. co ya‫ف‬huëtërinquëmahuë‫ف‬. 3ॸA‫ف‬naquëma‫ف‬
Inahuara chiniquën nanantacaso‫ف‬ Yosë nontohuatamara, ma‫ف‬Ѹȍ͑ɗЙɗф̲‫ڏ‬
nohuantopi. ʊ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬, co quëtërinquëmahuë‫ف‬. Canpitaora
tama‫ف‬, ama “Caso‫ف‬nóyaco,” ama nipa‫ف‬yatacamaso marë‫ف‬ma‫ف‬Ѹȍ͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
tocosohuë‫ف‬. Co no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗф̲‫ڏ‬ tërama‫ف‬ni‫ف‬ton, co quëtërinquëmahuë‫ف‬.
huë‫ف‬. Nonpiánama‫ف‬. 15ॸæΎ֤ΎѸřËҡȍӕ‫ڏ‬ 4ॸCanpitaso‫ف‬ËΎȍӕËȍɗ֤ΎѸřɗËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
rinpoahuë‫ف‬ina pochin cancantacaso‫ف‬. ramahuë‫ف‬. Yosë yonquipiramahuë‫ف‬, nani

Piyapi inahuara ina pochin yonquipi. ma‫ف‬sha na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantatoma‫ف‬,
Ninocanatona‫ف‬, niapiratopi. Ináchin ֆ̲Ύ͑Ѹȍɗȍӕ͑ɗ͑ѸΎЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
yonquipi. Sopai nohuanton, ina pochin rama‫ف‬. Capa cancantacasoachin
yonquipi. 16ॸNiapiratohuatëhuara, pa‫ف‬yatarama‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍфËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
yanino‫ف‬huirëhua‫ف‬. æΎЙɗֆЙɗ͑ΎѸΎфΎȍӕ‫ڏ‬ toma‫ف‬, Yosë inimiconën pochin cancantë
tëhuahuë‫ف‬, pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬nirihua‫ف‬. rama‫ف‬. 5ॸYosë quiricanën quëran
17ॸYosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. “Ispirito Santo
ayonquirinpoa‫ف‬. ʊ͑ËҡȍӕȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ aya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬.
poa‫ف‬, noyapiachin cancantarihua‫ف‬. Co Ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, apirarinpoa‫ف‬
manta‫ف‬no‫ف‬huitarihuahuë‫ف‬. Oshaquëran Yosëichin pa‫ف‬yatacaso marë‫ف‬,” tënin. Co
nontarihua‫ف‬. A‫ف‬napita pënënpachinpoa‫ف‬, topinan quëran naporinhuë‫ف‬. 6ॸSacai‫ف‬
natanarihua‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosoroarihua‫ف‬. Yosëichin yonquicaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, inari
Yosë pochin yonquihuatëhua‫ف‬, ͑ΎֆѸ‫ڏ‬ chachin na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬ina
chin nirihua‫ف‬. æΎ͑ɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗфɗ‫ڏ‬ pochin cancantacaso‫ف‬. “Caora noya
huahuë‫ف‬. Co nonpintarihuahuë‫ف‬. ninahuë,” topatëhua‫ف‬, co Yosë noya
Yosëichin catahuarinpoa‫ف‬ina pochin ni‫ف‬sarinpoahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, “Co caora
cancantacaso‫ف‬. 18ॸA‫ف‬napita nanitërahuë‫ف‬noya nica‫ف‬huaso‫ف‬.
nino‫ف‬huipirinahuë‫ف‬, ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ Catahuaco, Sinioro,” topatëhua‫ف‬, Yosë
huatëhua‫ف‬, nanan anoyatarihua‫ف‬. Noya catahuaarinpoa‫ف‬. Nosoroatonpoa‫ف‬,
nontohuatëhua‫ف‬, a‫ف‬napitanta‫ف‬noya catahuaarinpoa‫ف‬, ҡř͑ɗ֤͑ΎѸřнӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬
nisapi. quë.
7ॸNapoaton Yosëichin natëco‫ف‬. Ama
Yamonshihuaninso pochin pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬sopai nohuantocosohuë‫ف‬.
cancantopisopita Chiniquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, cancantoco‫ف‬. Yosë
4
1ॸ¿Onpoatomata‫ف‬nino‫ف‬huitoma‫ف‬, nontatoma‫ف‬, sopai a‫ف‬paco‫ف‬pa‫ف‬in. Co ina
yaniahuërama‫ ?ف‬tënahuë, natëhuatamahuë‫ف‬, patarinquëma huachi.
yonquiato. Canpitaora cancanëma 8ॸNani tahuëri Yosë yonquihuatama‫ف‬,
quëran nisha nisha ma‫ف‬Ѹȍ͑Ύȍӕ͑ҡ‫ڏ‬ inanta‫ف‬yonquiarinquëma‫ف‬, na‫ف‬con

rama‫ف‬ni‫ف‬ton, co noyahuë‫ف‬cancantë catahuarinquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬
rama‫ف‬. Nipa‫ف‬yatacasoachin yonquirama‫ف‬. yonquiramasopita naniantatoma‫ف‬, noya
nico‫ف‬. k̲ȍӕËȍɗ͑ɗѸȍ͑ɗѸȍֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ Paso‫ف‬ninanoquë hua‫ف‬qui‫ف‬sacatarai. A‫ف‬na

cosohuë‫ف‬. Noyapiachin cancantoco pi‫ف‬ipi pochin sacatahuatoi, na‫ف‬con
huachi. 9ॸOshanëma‫ف‬yonquiatoma‫ف‬, canaarai,” topiramahuë‫ف‬. 14ॸCo tashiraya
sëtoco‫ف‬. Ina yonquiatoma‫ف‬, ama huachi tëranta‫ف‬nanitaramahuë‫ف‬ninocamaso‫ف‬.
ËЙË͑Ë͑ҡ̲ѸΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗËΎѸΎ‫ڏ‬ Ma‫ف‬sona onpocamaso‫ف‬co nitotëф̲‫ڏ‬
huë‫ف‬. k̲͑фɗ̲͑ѸΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗËΎ‫ڏ‬ huë‫ف‬. æΎË͑ЙɗҡΎф͑Ύȍӕ͑ҡΎ͑͑͑Йɗф‫ڏ‬
sohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran mahuë‫ف‬. Chistoro‫ف‬a‫ف‬naroachin
oshanëma marë‫ف‬sëtatoma‫ف‬, na‫ف‬nëco‫ف‬. inquirinso pochachin a‫ف‬nanaya a‫ف‬naquën
10ॸYa‫ف‬ipinquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, a‫ف‬naya chiminin. 15ॸ“Yosë nohuantohuachin,
a‫ف‬nayanquëma‫ف‬, Yosë chachin nanpihuatoi, ma‫ف‬sha nisarai,” ta‫ف‬caso‫ف‬
ni‫ف‬sárinquëma‫ف‬. “Caora, Sinioro, co nipirinhuë‫ف‬. 16ॸ“Quiyaora nohuanton,
nanitërahuë‫ف‬. Noya nica‫ف‬huaso‫ف‬ nani ma‫ف‬sha nisarai,” toconama‫ف‬. Co
catahuaco,” topatama‫ف‬, ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ Yosë yonquihuatamahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬
rinquëma‫ف‬. Ina pochin cancantohuatë cancantarama‫ف‬. 17ॸYosë yonquicamaso‫ف‬
hua‫ف‬, noya noya acoarinpoa huachi. nitotapomarahuë‫ف‬, ËΎֆΎ͑нӕɗȍӕҡ̲‫ڏ‬
huë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬cancantarama‫ف‬.
Pinotona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin Piyapi‫ف‬sa‫ف‬catahuacaso‫͑ف‬ɗҡΎҡЙΎ̲ф‫ڏ‬
11ॸAma, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nipinocosohuë‫ف‬. Ama huë‫ف‬, co catahuahuatamahuë‫ف‬, ina
coisë pochin cancantatoma‫ف‬, a‫ف‬napita marënta‫ف‬oshahuanarama‫ف‬. Ma‫ف‬sona
no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬nanan tëranta‫ف‬noya nicacaso‫͑ف‬ɗҡΎҡЙΎ̲ф‫ڏ‬
ya‫ف‬huëhuachin, ama apancatahuatoma‫ف‬, huë‫ف‬, co ina nipatamahuë‫ف‬, ina marënta‫ف‬
sha‫ف‬huirapicosohuë‫ف‬. Quisocristo oshahuanarama‫ف‬.
imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, iyaparin pochachin
ninosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Pinopatama‫ف‬, Ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬pënëninso‫ف‬
5
co nosoroaramahuë‫ف‬. Yosë pë͑ř͑Йɗфɗ͑‫ڏ‬ 1ॸMa‫ف‬huano‫ف‬santa‫ف‬pënëin
poahuë‫ف‬. “Ya‫ف‬ipi piyapi nosoroco‫ف‬,” yonqui‫ف‬ina‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri inapitaso‫ف‬

itopirinpoahuë‫ف‬, “Co nosorocaso‫ف‬ chiniquën parësitapi. Ina yonquiatona‫ف‬,
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, pinorama‫ف‬. sëchina‫ف‬, na‫ف‬nëina‫ف‬. Co hua‫ف‬qui quëф͑‫ڏ‬
Canpitaora yonquinëma quëran huë‫ف‬parësitapona‫ف‬. 2ॸYa‫ف‬ipi ma‫ف‬sha
yapënëntatoma‫ف‬, co Yosë natëramahuë‫ف‬. canapiso‫ف‬chanatarin. A‫ف‬mopisopita
12ॸYosëichin hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Ina i‫ف‬tërëri pë‫ف‬yararin. 3ॸCorinquinëonta‫ف‬
pënëninpoa‫ف‬. Inasachin ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬. topinan quëran canapi. Ma‫ف‬sha
Noya cancantohuatëhua‫ف‬, chi‫ف‬chirotërinso pochin napoonin
nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. Co‫ف‬so‫ف‬noyahuë‫ف‬ nisarin. Co canamiatapihuë‫ف‬. Inahuara
cancantohuatëhua‫ف‬, parësitopiquë marëachin coriqui yontonpi ni‫ف‬ton,
a‫ف‬pararinpoa‫ف‬. Ma‫ف‬cha, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Yosëri chiniquën ana‫ف‬intarin. Pënquë
canpitaso‫ف‬ma‫ف‬sha nisha‫ف‬huirapirama parësitapi huachi. Na‫ف‬ËΎфɗнӕɗË͑ЙΎ‫ڏ‬
paya. Yosëichin ana‫ف‬intinpoaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ naraihuë‫ف‬, nani ayaro‫ف‬tahuëri
huë‫ف‬. ya‫ف‬caritëriarin huachi. 4ॸPiyapinënpita
nonpintopi. ʊ̲ɗ͑ř͑нӕřѸËҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
A‫ف‬nanaya chiminacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬ huë‫ف‬, co no‫ف‬tëquën pahuërëtopihuë‫ف‬.
13ॸNatanco,iyaro‫ف‬sa‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬co Inapitari Yosëquë sha‫ف‬huirapiapi.
Yosë yonquiatomahuë‫ف‬, nisha nisha Ma‫ف‬sha nitërinso‫ف‬mapirinahuë‫ف‬, co
yonquiconama‫ف‬. “Ipora tahuëri nimara, pahuërëtopihuë‫ف‬. Co pahuërëҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬
tashiraya nimara, sacatapoi pa‫ف‬sarai. nahuë‫ف‬, Yosëri nitotarin. Inaso‫ف‬chini
chiniquën nanantërin ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën tënëhua‫ف‬. Coponta‫ف‬pa‫ف‬pi parësitërin,

i‫ف‬huërëtarin. 5ॸIsoro‫ف‬paquë ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬ nitotërama‫ف‬. Chiniquën caniorin. Ya‫ف‬ipi
nóya ya‫ف‬huëpi. Nani ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtopi. ma‫ف‬shanënpita ayatërin. Hui‫ف‬ninpitanta‫ف‬
Capa cancantacaisoáchin yonquipi. Nani chiminin. Na‫ف‬con parësitaponahuë‫ف‬,
ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtopirinahuë‫ف‬, Yosëri chiniquën cancantaton, ahuantërin. Co
ana‫ف‬intarin huachi. Ohuacaro‫ف‬sa‫ف‬ nohuantërinhuë‫ف‬Yosë a‫ف‬pocaso‫ف‬. Ma‫ف‬sha
tëpacaso pochin nipon. Yatëparinso‫ف‬co onpoaponahuë‫ف‬, Yosëri catahuarin noya
nitotatonahuë‫ف‬, coshatápirinahuë‫ف‬, noya pipicaso‫ف‬. Co topinan quëran
tahuëri nanihuachina, a‫ف‬nanaya tënirinhuë‫ف‬. Ina nohuanton, napoin
hua‫ف‬anëni huëcapairahuaton, tëparin quëran aquë aquëtë‫ف‬noya yonquirin
huachi. Inapochachin ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬ huachi. Naporahuaton, noya
noya ya‫ف‬huápirinahuë‫ف‬, a‫ف‬nanaya ayaro‫ف‬ ya‫ف‬huantarin huachi. ֤ΎѸř͑ΎѸΎфΎҡΎ͑‫ڏ‬
tahuëri naniarin huachi. 6ॸPa‫ف‬pi co poa‫ف‬, na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬, tënahuë.
noyahuë‫ف‬cancantatona‫ف‬, noya piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Napoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Ëȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
nonpinapiapi. Chiniquën aparëѸɗҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬ tatoma‫ف‬, ahuantoco‫ف‬.
nahuë‫ف‬, piyapinënpitariso‫ف‬ËΎ͑͑ɗҡΎЙɗ‫ڏ‬ 12ॸNa‫ف‬con, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, yonquico‫ف‬
huë‫ف‬i‫ف‬huërëtacaiso‫ف‬. Napoaton Yosëri no‫ف‬tëquënachin nonacamaso‫ف‬.

chiniquën ana‫ف‬intarin huachi. “Pa‫ف‬sarahuë,” topatama‫ف‬, paco‫ف‬. “Co
pa‫ف‬sarahuë‫ف‬,” topatama‫ف‬, ̲ЙËΎѸΎ‫ڏ‬
Quisocristo noya ninacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin huë‫ف‬. Nani tahuëri no‫ف‬tëquënachin
7ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, aparëѸɗҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬ nontohuatama‫ف‬, co “Yoscoarë‫ف‬,” ta‫ف‬caso‫ف‬
nënquëma‫ف‬, ama i‫ف‬huërëtacamaso‫ف‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Napoaton nani tahuëri
yonquicosohuë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri Sinioro no‫ف‬tëquën nonco‫ف‬, Yosë
o‫ف‬mararin. Naporo‫ف‬ya‫ف‬ipiya no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intochinquëma‫ف‬.
ana‫ف‬intarin huachi. Ma‫ف‬sha sha‫ف‬patëra,
co a‫ف‬naroachin manëhuë‫ف‬. Cania‫ف‬piro‫ف‬sa marë‫ف‬
O‫ف‬nanpachina, oshaquëran papotarin Yosë nontacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
huachi. “Oshaquëran cayahuachin, 13ॸMa‫ف‬sha onpohuatama‫ف‬, Yosë
mapatëhua‫ف‬, ca‫ف‬sarëhua‫ف‬,” ta‫ف‬ton, nontoco‫ف‬catahuainquëma‫ف‬. Ina quëran
hua‫ف‬anëni ninararin. 8ॸInapochachin noya cancantohuatama‫ف‬, Yosë cantanën
canpitanta‫ف‬noya cancantatoma‫ف‬, Sinioro cantatoma‫ف‬, “Yosparinquën, Sinioro,”
o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri ninaco‫ف‬. Nani itoco‫ف‬. 14ॸCaniohuatama‫ف‬, ansiano‫ف‬sa‫ف‬
ya‫ف‬caritëriarin. Napoaton ama sëҡΎËΎѸΎ‫ڏ‬ amatoco‫ف‬Yosë nonchina‫ف‬. “Quisocristo
huë‫ف‬. Chiniquën cancantoco‫ف‬. 9ॸAma catahuainquën,” ta‫ف‬tona‫ف‬, pi‫ف‬pian
pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, tomaquë pashichinquëma‫ف‬. Ina quëran
nino‫ف‬huiahuasohuë‫ف‬, Yosë Yosë nonchina‫ف‬anoyatacaso marë‫ف‬.
ana‫ف‬intohuachinpoa‫ف‬. Ni‫ف‬sárinpoa‫ف‬. Co 15ॸYa‫ف‬ipi cancanëma quëran huarë‫ف‬
hua‫ف‬qui quëranhuë‫ف‬o‫ف‬mararin natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. “Ya‫ف‬ipiya, Sinioro,

ana‫ف‬intinpoaso marë‫ف‬. 10ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. nanitaparan,” topachina‫ف‬, anoyatarin
Iraca pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬Sinioro huachi. Oshahuanpachina‫ف‬, inanta‫ف‬
nanamën a‫ف‬chintopirinahuë‫ف‬. Pë͑ř͑ҡΎ‫ڏ‬ inquitarin. 16ॸNapoaton ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬
huachinara, a‫ف‬naquëni no‫ف‬huitona‫ف‬, co noyahuë‫ف‬nipatëhua‫ف‬, imarëhuasopita
aparësitopi. Parësitaponaraihuë‫ف‬, capini nisha‫ف‬huitahua‫ف‬. “Ina marë‫ف‬caso‫ف‬
ahuantopi. Co no‫ف‬huipihuë‫ف‬. 11ॸNoya oshahuanahuë,” nitahua‫ف‬. Canpoa capini
ahuantopi ni‫ف‬ton, Yosëri nóya ni‫ف‬nin, Yosë nontahua‫ف‬anoyachinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co
493 ґ͑ҡɗǣΎॷ5
noyahuë‫ف‬yonquirëȍӕѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑ҡΎ‫ڏ‬ canpoanta‫ف‬noyapiachin cancantatëhua‫ف‬,

huatëhua‫ف‬, chiniquën ina nontohuatë chiniquën Yosë nontahua‫ف‬.
hua‫ف‬, na‫ف‬con catahuarinpoa‫ف‬. 17ॸNi‫ف‬co‫ف‬. 19ॸNoya, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nipënënco‫ف‬.
Iniasëco‫ف‬canpoa pochachin niponahuë‫ف‬, A‫ف‬naso‫ف‬pëshonpachina, a‫ف‬naya

Yosë chiniquën nontohuachina, natanin. a‫ف‬nayanquëma‫ف‬pënënco‫ف‬no‫ف‬tëquën
“Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬, Sinioro, ËΎɗ̲фɗ͑ř͑‫ڏ‬ yonquianta‫ف‬ina‫ف‬. 20ॸNatëȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬
quënhuë‫ف‬. Quëma nohuanton, ama quëma‫ف‬, co chimimiatapihuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
o‫ف‬nainsohuë‫ف‬,” itohuachina, cara pi‫ف‬ipi oshanëna‫ف‬Yosëri inquitarin huachi.
na‫ف‬con co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬o‫ف‬naninhuë‫ف‬. Pënënama‫ف‬ni‫ف‬ton, noyapiachin
18ॸIna quëran Yosë nontantahuachina, cancantantapi huachi. ʊ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
“Quëma nohuanton, o‫ف‬naanta‫ف‬in,” toma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nipënënco‫ف‬. Nani
itohuachina, o‫ف‬naantarin. Ma‫ف‬sha huachi.
papotantarin huachi. Napoaton Santiaco
Pitrori Yosë piyapinënpita ninshitërinso‫ف‬
nosoroatonpoa‫ف‬, nasitantarëso pochin

Nisha nisha parti nasha cancan quëtërinpoa‫ف‬ɗ͑͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬
ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬ caso marë‫ف‬. Quisocristo
1
1ॸI‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. æЬɗҡфΎËΎ͑ɗ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬ hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. “Chiminaponahuë‫ف‬,
ranquëma‫ف‬. ¿Noya canpitanta‫ف‬ nanpiantarin ni‫ف‬ton, canpoanta‫ف‬
ya‫ف‬huarama‫ ?ف‬Noya canta‫ف‬isëquë nanpiantarihua‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, chiniquën
ya‫ف‬huarahuë. Quisocristo a‫ف‬parinco cancantërëhua‫ف‬. Natëtomiatërëhua
nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Nisha nisha huachi. 4ॸYosë‫ف‬pa‫ف‬nani tapatërinpoa‫ف‬
parti ya‫ف‬huapomarahuë‫ف‬, Yosë nohuanton, noya noya ya‫ف‬huëcontahuaso marë‫ف‬.
imarama‫ف‬canpitanta‫ف‬. Yanquëërahuatoma‫ف‬, Inatohua‫ف‬co manta‫ف‬ta‫ف‬huantarihuahuë‫ف‬.
Pontoquë, Carasiaquë, Capatosiaquë, Co manta‫ف‬mocarinhuë‫ف‬. Inaquëso‫ف‬co
Asiaquë, Pitiniaquë, inaquëpita yacapatë yanco pochin ahuirinhuë‫ف‬. Noya noya
ramaso‫ف‬nanan a‫ف‬pataranquëma‫ف‬. Tëȍӕř͑‫ڏ‬ nisarin huachi. Canpoa marë‫ف‬Yosëri
chachin co isoro‫ف‬paquë acorin. Inari chachin ni‫ف‬sarin. 5ॸTata
ya‫ف‬huëmiatarëhuahuë‫ف‬. Quisocristo Yosë ya‫ف‬ipiya nanitaparin. “Yosë co
imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë‫ف‬pa‫ف‬ quënanpirëhuahuë‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬,”
ya‫ف‬huëmiatarihuaso‫ف‬. Isëquëso‫ف‬topinan topatëhua‫ف‬, noya a‫ف‬paiarinpoa‫ف‬. Ma‫ف‬sha
yacapatatëhua pochin ninëhua‫ف‬. 2ॸIraca onpohuatëhua‫ف‬, siempre catahuarinpoa‫ف‬
quëra huarë‫ف‬Tata Yosë nohuitërinquëma‫ف‬. ahuantacaso‫ف‬. Ayaro‫ف‬tahuëri nóya
Ya‫ف‬ipi yonquiramasopita nitotërin. nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. Nani yonquirin
Nosoroatënquëma‫ف‬, huayoninquëma‫ف‬ o‫ف‬mantacaso‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri ni‫ف‬sarëhua
huëntonënquë ya‫ف‬conacamaso marë‫ف‬. huachi. O‫ف‬mantaquë huarë‫ف‬
Ispirito Santo anoyacancantërinquëma‫ف‬ a‫ف‬paiarinpoa‫ف‬.
natëcamaso marë‫ف‬. Quisocristo corosëquë
Yosë noya yonquiatonpoa‫ف‬tënirinpoaso‫ف‬
chiminin oshanëma‫ف‬inquitinquëmaso
marë‫ف‬. Yosë nontërama‫ف‬ni‫ف‬ton, oshanëma‫ف‬ 6ॸIna yonquiatoma‫ف‬, ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
inquitërinquëma‫ف‬. Nani tahuëri canpita rama‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri Yosë nohuanton,

yonquiatënquëma‫ف‬, Tata Yosë nontërahuë: pi‫ف‬pian ma‫ف‬sha onporama‫ف‬. Ipora
“Catahuaquë‫ف‬, Tata, ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎЙΎ͑фɗ‫ڏ‬ chachin ma‫ف‬sha onpotopirinënquë̲‫ڏ‬
huë‫ف‬, chiniquën cancantatona‫ف‬sano huë‫ف‬, co hua‫ف‬qui‫ف‬parësitaramahuë‫ف‬.
cancanchina‫ف‬,” tënahuë. Parësitapomarahuë‫ف‬, o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri
yonquiatoma‫ف‬, noya cancantoco‫ف‬.
Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huëcaso‫ف‬ninarëhuaso‫ف‬ 7ॸMa‫ف‬sha onpohuatëhua‫ف‬, Yosë të͑ɗфɗ͑‫ڏ‬
3ॸManoyacha Tata Yosëso paya. poa‫ف‬ya‫ف‬ipi cancanënpoa quëran
Quisocristo pa‫ف‬pin inaso‫ف‬. Na‫ف‬con imacahuaso marë‫ف‬. Oro tënipiso pochin
494
495 1ЬľĀфΎॷ1
nitarinpoa‫ف‬. Oro pënquë po‫ف‬mohuatëra, Canpita, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nitotacamaso marë‫ف‬

noyápiachin pipirin. Ya‫ف‬ipi në‫ف‬huë ninopi. Iporaso‫ف‬ina noya nanan chachin
huiquitahuaton, orosachin ninin huachi. a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. Inapa quëran
Inapochachin iporaso‫ف‬Yosë nohuanton, o‫ف‬maton, Ispirito Santo catahuarincoi
pën huiquitërinso pochachin ma‫ف‬sha noya a‫ف‬china‫ف‬huaiso marë‫ف‬.
onpotërinpoa‫ف‬tëniinpoaso marë‫ف‬. Anquëniro‫ف‬santa‫ف‬yanitotopirinahuë‫ف‬, co
Tënihuachinpoa‫ف‬, ina nontohuatëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipiya nitotopihuë‫ف‬. Canpitaso‫ف‬
catahuarinpoa‫ف‬noya pipicaso‫ف‬. Noya nipirinhuë‫ف‬nani nitotërama‫ف‬.
noya natëarihua huachi. Oro pa‫ف‬ton Quisocristo anoyacancantërinquëma
niponahuë‫ف‬, co ya‫ف‬huëmiatërinhuë‫ف‬. huachi.
Canpoaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, Yosë natëhuatë
hua‫ف‬, nanpimiatarihua‫ف‬. Napoaton Yosë pochin cancantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
na‫ف‬con yonquia‫ف‬ahua‫ف‬cancanënpoa 13ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, chiniquën
quëran huarë‫ف‬natëcaso‫ف‬. Ina Yosë cancantatoma‫ف‬, yonquico‫ف‬noya
nohuantërinso‫ف‬. Natëmiatohuatëhua‫ف‬, nicacamaso‫ف‬. Sano yonquico‫ف‬.
Yosë noya noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. Quisocristo o‫ف‬mantahuachin,
Quisocristo o‫ف‬mantahuachin, noya noya nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. Ina ninatoma‫ف‬,
acorarinpoa‫ف‬. Ina pochin ya‫ف‬noarihua noya cancantoco‫ف‬. 14ॸHua‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬noya
huachi. nipachinara, pa‫ف‬pin natëpi. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬
8ॸQuisocristo co onporonta‫ف‬quë͑͑‫ڏ‬ chin canpitanta‫ف‬Yosëichin natëco‫ف‬. Iraca
pomarahuë‫ف‬, nosororama‫ف‬. Ipora huanta‫ف‬ co Yosë nanamën nitotatomarahuë‫ف‬, co
co nicapomarahuë‫ف‬, ٘æΎ͑Ύ͑Йɗ͑ҡфɗ͑ËΎ‫ڏ‬ yonquiramahuë‫ف‬. Yano‫ف‬pihuatamara,
huë‫ف‬. Catahuarinco,” ta‫ف‬toma‫ف‬, ina no‫ف‬pirama‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗȍӕҡ‫ڏ‬
natërama‫ف‬. Cancanëma quëran ina mara, co noyahuë‫ف‬ninama‫ف‬. Iporaso‫ف‬
nohuitatoma‫ف‬, nóya cancantarama‫ف‬. Ina nipirinhuë‫ف‬ama inapocosohuë‫ف‬. 15ॸTata
yonquiatoma‫ف‬, capa cancantarama Yosë noyasachin ninin. Huëntonënquë
huachi. 9ॸImarama‫ف‬ni‫ف‬ton, ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ aya‫ف‬coninquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, canpitanta‫ف‬ina
tërinquëma‫ف‬. Nicha‫ف‬ësarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, pochin cancantoco‫ف‬. 16ॸQuiricanën
noya cancantarama‫ف‬. quëran Yosë pënëninpoa‫ف‬. “Caso‫ف‬
10ॸIraca pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ninopi. noyasachin ninahuë. Napoaton
“A‫ف‬na tahuëri Yosë nosoroatënquëma‫ف‬, canpitanta‫ف‬noyasachin nico‫ف‬,”
nicha‫ف‬ësarinquëma‫ف‬canpitanta‫ف‬,” topi. itërinpoa‫ف‬.
Ninotona‫ف‬ninshitaponaraihuë‫ف‬, co 17ॸYosë nontohuatamara, “Tata,”
yonquipihuë‫ف‬. Ma‫ف‬ta‫ف‬tapon naporinso‫ف‬ itërama‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri inaso‫ف‬coisë

co nitotopihuë‫ف‬. 11ॸʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎ͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ pochin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
ton, iraca Cristo ninopi. “Parësitapon. no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huitarin. Co noyahuë‫ف‬
Ina quëran nanpiantarahuaton, noya nipisopita no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin. Ya‫ف‬ipi
noya ya‫ف‬huapon,” topi ninotona‫ف‬. oshahuaninsopita ana‫ف‬intarin ni‫ف‬ton,
Napoatona‫ف‬, yonquiapi. “¿Ma të‫ف‬huatacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Chiminaquë
quëmapita‫ف‬o‫ف‬maton, parësitapon? huarë‫ف‬ina yonquiatoma‫ف‬, noya nico‫ف‬.
¿Onporota‫ف‬parësitaponso‫ ”?ف‬topi. 12ॸIna 18ॸIraca shimashonënpoapita topinan
quëran Yosëri pi‫ف‬pian anitotërin. quëran ya‫ف‬huëpi. Moshatopirinahuë‫ف‬, co

“Pahuanarin o‫ف‬macaso‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri Yosë nohuitopihuë‫ف‬. ʊ͑Йɗҡ͑Ύ͑͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huëpisopita nitotacaiso marë‫ف‬ca toma‫ف‬, canpitanta‫ف‬topinan quëran
nohuanton, ninorama‫ف‬,” itërin Yosëri. ya‫ف‬huëpiramahuë‫ف‬, Yosë ocoirinquëma‫ف‬
1ЬľĀфΎॷ1ٍॷ2 496
ina nohuitacamaso marë‫ف‬. Ocoiinquë piyapi‫ف‬sa‫ف‬nanitopihuë‫֤ف‬ΎѸřȍӕř͑ҡΎ͑ř͑‫ڏ‬

maso marë‫ف‬co coriqui pahuërëtërinhuë‫ف‬. quë aya‫ف‬coinpoaso‫ف‬. Ina yonquinën
Hui‫ف‬nin chachin a‫ف‬paimarin. Coriqui, quëran anoyacancantërinquëma‫ف‬.
oro, inapita a‫ف‬na tahuëri ta‫ف‬huantarin. Nanamënso‫ف‬co onporonta‫ف‬
19ॸHui‫ف‬ninso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya noya. Ina ta‫ف‬huantarinhuë‫ف‬. Ina natëhuatëhua‫ف‬,
chiminin ni‫ف‬ton, ocoirinquëma‫ف‬. Yosëri canpoanta‫ف‬nanpimiatarihua huachi.
na‫ف‬con nosoroaponahuë‫ف‬, a‫ف‬paimarin 24 Panpatëro‫ف‬a‫ف‬naroachin ahuirin.
chiminacaso marë‫ف‬. Corosëquë huë͑ɗ‫ڏ‬ Inapochachin canpoanta‫ف‬Ëȍɗ̲ɗ‫ڏ‬

nën pa‫ف‬nin. Iraca Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ΎѸȍȍӕ͑‫ڏ‬ narihua‫ف‬. Yancoro‫ف‬santa‫͑ف‬ΎֆЙɗ‫ڏ‬
tona‫ف‬, ohuica tëpapi. Noya ohuicarachin chin nipirinhuë‫ف‬, a‫ف‬naroachin
nininsopita tëpapi. Inapochachin ahuihuachina, nohuatërin huachi.
Quisocristoso‫ف‬nóya. Co manta‫ف‬ Inapochachin nani ma‫ف‬sha
oshahuanaponahuë‫ف‬, corosëquë ni‫ف‬nëhuasopita ta‫ف‬huantarin anta‫ف‬.
chiminin. Oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬, 25ॸSinioro nanamënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
ocoiarinpoa huachi. 20ॸIraca co‫ف‬huara ya‫ف‬huëmiatarin huachi, tënin

isoro‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, Yosë Yosë quiricanënquë.
yonquirin hui‫ف‬nin a‫ف‬paimacaso marë‫ف‬. Ina nanan chachin nani
Ipora huarë‫ف‬ya‫ف‬norin huachi canpoanta‫ف‬ a‫ف‬chintërainquëma huachi.
nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬. Nani ayaro‫ف‬
tahuëri ya‫ف‬caririarinpoa huachi. Quiricanën quëran achinicancaninpoaso‫ف‬
2
21ॸQuisocristo anoyacancantërinquëma‫ف‬ 1ॸYa‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬yonquiramasopita
ni‫ف‬ton, Yosë nohuitatoma‫ف‬, natërama naniantoco‫ف‬. Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑ɗ͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎ‫ڏ‬

huachi. “Tëhuënchachin catahuarinpoa cosohuë‫ف‬. Ama nonpinatoma‫ف‬, “Imarahuë,”
huachi,” tënama‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎËȍɗ̲ɗ̲ɗ‫ڏ‬ ama tocosohuë‫ف‬. A‫ف‬naquën noyasha
topirinhuë‫ف‬, Yosëri ananpitantarin nonaponaraihuë‫ف‬, po‫ف‬oana quëran co
huachi. Inapaquë quëpantarahuaton, noyahuë‫ف‬nipi. Ama ina pochin nicosohuë‫ف‬.
chiniquën nanan quëtërin huachi. Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran no‫ف‬tëquën
Napoaton Yosëichin imarama‫ف‬. ninontoco‫ف‬. A‫ف‬napita noya ya‫ف‬huëhuachina,
“Canpoanta‫ف‬ananpitantarinpoa‫ف‬,” ama noyapatocosohuë‫ف‬. Ama pinotocosohuë‫ف‬.
tënama‫ف‬canpitanta‫ف‬. 2ॸYosë huëntonënquë ya‫ف‬conpatëhua‫ف‬,
hua‫ف‬huasha nasha huaipiso pochin ninëhua‫ف‬.

Yosë nanamën
Ni‫ف‬co‫ف‬. Canopia‫ف‬huaya sho‫ف‬sho apira apira
22ॸYosë nanamënso‫ف‬no‫ف‬tën nanan. Ina nayarin. Sho‫ف‬shotaton, noya chinirarin
natëhuatama‫ف‬, ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬ huachi. Inapochachin canpitanta‫ف‬Yosë
yonquiramasopita naniantarama‫ف‬. noninso chachin na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantoco‫ف‬.
Noyapiachin cancantarama‫ف‬. Yosë Ina yonquihuatama‫ف‬, oshaquëran noya noya
anoyacancantërinquëma‫͑ف‬ɗ͑ΎѸΎфΎË‫ڏ‬ nicatoma‫ف‬, Yosë pochin cancantarama
maso marë‫ف‬. Napoaton imaramasopita huachi. Yosë nanamë͑Ëȍɗ͑Ëȍɗ͑ɗË͑Ë͑ɗ͑‫ڏ‬
capini noya ninosoroco‫ف‬. Tëhuënchachin poa‫ف‬. 3ॸ“Sinioro nosororinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, nani
cancanëma quëran huarë‫ف‬ninosoroco‫ف‬. imarama‫ف‬. Pi‫ف‬pian nohuitërama‫ف‬. Na‫ف‬con
23ॸYosëso‫ف‬co onporonta‫ف‬chimininhuë‫ف‬. na‫ف‬con ina nohuantoco‫ف‬.
Nanpimiatarin huachi. Inaso‫ف‬nasha
cancan quëtërinquëma‫ف‬huëntonënquë Quisocristo na‫ف‬pi pochin nininso‫ف‬
ya‫ف‬conacamaso marë‫ف‬. Nasitantarëso 4ॸNa‫ف‬piquëran yapëihuatëra, a‫ف‬na
pochin noya cancantërama‫ف‬. Co na‫ف‬piso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con nohuantërë‫ف‬pëi‫ف‬
497 1ЬľĀфΎॷ2
achinicaso marë‫ف‬. Quisocristo ina na‫ف‬pi Co nanamën natëtonahuë‫ف‬, nisha

pochin ninin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ËΎ͑Ύȍӕ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬ cancantopi. Ina marë‫ف‬Yosë nohuanton,
rinahuë‫ف‬, Yosëriso‫ف‬nóya nicaton, na‫ف‬con na‫ف‬inpi huachi.
nohuantërin. Apira apira Quisocristo
yonquico‫ف‬. Inaso‫ف‬nanpimiatërin huachi. Yosë piyapinënpoa‫ف‬ninëhuaso‫ف‬
Inasachin ananpirinpoa‫֤ف‬ΎѸř͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬ 9ॸImarëhuasopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
huaso marë‫ف‬. 5ॸImarama‫ف‬ni‫ف‬ton, nohuantërinpoa‫ف‬. Huayonatë pochin

canpitanta‫ف‬noya na‫ف‬piro‫ف‬sa pochin acorinpoa‫ف‬ina nohuitahuaso marë‫ف‬.
nisarama‫ف‬. Nanpimiatarama‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Inasachin hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Nani
imarëhuasopita Yosë acorinpoa‫ف‬a‫ف‬napitanta‫֤ف‬ΎѸř͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬
ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. Cancanënpoa caso marë‫ف‬. Noyapiachin cancan
quëran huarë‫ف‬ina na‫ف‬con chinotërëhua‫ف‬ quëtërinpoa‫ف‬. Yosë piyapinënpoa‫ف‬
ni‫ف‬ton, Yosë yonquiatëhua‫ف‬, noyasáchin ninëhua‫ف‬. ʊфËҡѸȍɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
niahua‫ف‬. Ina pëinën pochin ninëhua‫ف‬. rëhuahuë‫ف‬, Yosë nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬tahuëri
Apira apira ina nontahua‫ف‬. “Quisocristo pochin cancantahuaso marë‫ف‬. Acorinpoa‫ف‬
catahuarinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, ֤٘ΎѸЙфɗ͑‫ڏ‬ Yosë noya nosororinpoaso‫ف‬
quën Sinioro,” itahua‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosë sha‫ف‬huicahuaso marë‫ف‬. 10ॸIraca co Yosë
noya ni‫ف‬sarinpoa‫ف‬. 6ॸYosë nohuanton, piyapinënpita nipiramahuë‫ف‬, iporaso‫ف‬
Quisocristo na‫ف‬con yonquicaso‫ف‬ nani huëntonënquë aya‫ف‬coninquëma‫ف‬.
ya‫ف‬huërin. Iraca quiricanën quëran ina Iraca co insonta‫ف‬tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
ninorin. rinquëmahuë‫ف‬. Iporaso‫֤ف‬ΎѸř͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
Yapëihuachinara, noya noya na‫ف‬pi quëma huachi.
nohuantërin pëi‫ف‬achinicaso
marë‫ف‬. Cristo ina na‫ف‬pi pochin Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬noya
nisarin. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërinquë nontacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin
acoarahuë. Ina natëhuatama‫ف‬, “Co 11ॸNosororanquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ni‫ف‬ton,
naniantarinpoahuë‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, pënënaranquëma‫ف‬. Quisocristo imarama‫ف‬

nóya cancantarama‫ف‬, tënin Yosë ni‫ف‬ton, co isoro‫ف‬paquë
quiricanënquë. ya‫ف‬huëmiataramahuë‫ف‬. Yosë‫ف‬pa‫ف‬
7ॸQuisocristo natëhuatëhua‫ف‬, ina na‫ف‬con ya‫ف‬huëmiataramaso‫ف‬. Napoaton ama
nohuantarihua‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ ma‫ف‬sha isoro‫ف‬paquë
co natëtonahuë‫ف‬, ËΎтӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huërinsopitaráchin yonquicosohuë‫ف‬.
topihuë‫ف‬. Isoro‫ف‬paquë no‫ف‬piápi, monshihuanapi,
Na‫ف‬pi quënanpachinara, sacatoro‫ف‬sa‫ف‬ taparosachin nonatona‫ف‬, ËЙË͑Ë͑‫ڏ‬
co nohuantopihuë‫ف‬. Të‫ف‬yatopi. Ina tapi. Ama ina pochin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Ë͑Ë͑‫ڏ‬
na‫ف‬piso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya noya tocosohuë‫ف‬. Ina pochin cancantohuatë
ninin pëicaso marë‫ف‬, tënin. hua‫ف‬, sopai minsëarinpoa‫ف‬, co Yosë
Inapochachin Quisocristo noya pochin cancantarihuahuë‫ف‬. 12ॸCo
nipirinhuë‫ف‬co nohuantopihuë‫ف‬. imapisopitahuë‫ف‬pinorinënquëma‫ف‬. “Co
8ॸQuiricanën quëran itantarin: noyahuë‫ف‬nipi,” topi. Inaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
Iratohuatëra, na‫ف‬pi i‫ف‬patahuatë‫ف‬, noyasachin nico‫ف‬ni‫ف‬inënquëma‫ف‬. Ina
anotërë‫ف‬. Inapochachin a‫ف‬naquën quëran yonquiatënquëma‫ف‬, oshaquëran
co Quisocristo yaimapihuë‫ف‬ Yosë imapona‫ف‬nimara. Naporo‫“ف‬Ma
ni‫ف‬ton, nisha cancantopi huachi, noyacha Yosëri catahuarin ni‫ف‬ton, noya
tënin. nipi paya,” tosapi.
13ॸSinioro imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, copirno ya‫ف‬huërin,” topi ya‫ف‬ipiya. A‫ف‬na

natëco‫ف‬. Ya‫ف‬ipi acorinsopitanta‫ف‬natëco‫ف‬. tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫͑ف‬Ύֆ͑ɗЙɗф̲‫ڏ‬
Copirnoso‫ف‬chiniquën nanantarin ni‫ف‬ton, huë‫ف‬, aparësitarinënquëma‫ف‬. Co
natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 14ॸChirinchi, no‫ف‬huitatomahuë‫ف‬, ahuantohuatama‫ف‬,
sontaro, ponisia, inapita acorin Yosë nóya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. 21ॸIna pochin
piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬paicaso marë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ ahuantahuaso‫ف‬Yosë nohuantërin.
nipachina, ana‫ف‬intarin. Noya nipachina, Quisocristo canpoa marë‫ف‬parësitërin.
noya ni‫ف‬nin. Inapitanta‫ف‬natëco‫ف‬. 15ॸIna Parësitaton, a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬canpoanta‫ف‬
Yosë nohuantërin. A‫ف‬naquën co Yosë ina pochin ahuantahuaso‫ف‬. Ina, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
nanamën nitotatonahuë‫ف‬, ËΎֆΎ͑нӕɗЙɗ‫ڏ‬ nonanco‫ف‬. 22ॸInaso‫ف‬nóya ninin. Co
huë‫ف‬. Quisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, manta‫ف‬onporinhuë‫ف‬. Co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬
a‫ف‬naroachin yapinorinënquëma‫ف‬. nonpininhuë‫ف‬. 23ॸʊ͑ɗ̲ɗËΎ͑ř͑ɗЙɗ͑ΎЙ‫ڏ‬
Noyasachin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nico‫ف‬ama china, co yai‫ف‬huërëtërinhuë‫ف‬. AparëѸɗҡΎ‫ڏ‬
pinoinënquëmaso marëhuë‫ف‬. pirinahuë‫ف‬, co no‫ف‬huirinhuë‫ف‬. “A‫ف‬na
16ॸYosëichin chini chiniquën nanantë tahuëri Yosëri ana‫ف‬intarin. No‫ف‬tëquën
rin. Ina hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫ف‬ ana‫ف‬intarin huachi,” ta‫ف‬ton, Yosëichin
nipirinhuë‫ف‬co no‫ف‬tëquën yonquipihuë‫ف‬. natërin huachi. 24ॸQuisocristo
“Yosëíchin natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co isoro‫ف‬paquë o‫ف‬maton, piyapi chachin
copirnoso‫ف‬natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” nasitimarin. Oshanënpoa marë‫ف‬
toconpi. k̲ɗ͑ЙΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗËΎѸΎ‫ڏ‬ corosëquë chiminin. Inaora
huë‫ف‬. Copirnonta‫ف‬natëco‫ف‬. Co natëȍӕҡ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërëtërinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬
mahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ninama‫ف‬. Yosë yonquirëhuasopita naniantahuaso marë‫ف‬
piyapinënquëma‫ف‬ni‫ف‬toma‫ف‬, noya natëco‫ف‬. chiminin. Noya nicahuaso marë‫ف‬
17ॸYa‫ف‬ipi piyapi noya nontoco‫ف‬. ʊ̲ф̲‫ڏ‬ chiminin. Corosëquë parësitaton,
sopita capini noya ninosoroco‫ف‬. Yosë anoyacancantërinpoa‫ف‬. 25ॸOhuica
të‫ف‬huatatoma‫ف‬, no‫ف‬tëquën natëco‫ف‬. chihuërinso pochin, Yosë iranën co
Copirnonta‫ف‬noya ni‫ف‬co‫ف‬. nohuitopirëhuahuë‫ف‬, iporaso‫ف‬ina
pa‫ف‬tërëhua‫ف‬. Quisocristoichin imarëhua
Sacatoro‫ف‬sa‫ف‬pënëninso‫ف‬ huachi. Inaso‫ف‬hua‫ف‬anënpoa‫ف‬ni‫ف‬ton,
18ॸA‫ف‬naquëma‫ف‬patron marë‫ف‬ noya a‫ف‬pairinpoa‫̲ف‬ѸΎЙɗ̲ɗ͑Ѹřɗ͑‫ڏ‬
sacatërama‫ف‬. Asacatohuachinquëma‫ف‬, poaso marëhuë‫ف‬.
natëco‫ف‬. Yosë ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton,
noya natëco‫ف‬. A‫ف‬naquën patronso‫ف‬noya. So‫ف‬yarinsopita pënëninso‫ف‬
3
Nosororinquëma‫ف‬. A‫ف‬naquënso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ 1,2ॸSanapi‫ف‬santa‫ف‬so‫ف‬yahuachina‫ف‬,
huë‫ف‬yáno‫ف‬huitërin. Co noyahuë‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ so‫ف‬ina‫ف‬natëina‫ف‬. A‫ف‬naquën

huë‫ف‬, inapitanta‫ف‬natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. quëmapi‫ف‬sa‫ف‬co Yosë nanamën natëyatë
19ॸTopinan quëran rapihuë‫ف‬. Inahuanta‫ف‬imacaiso marë‫ف‬
ana‫ف‬intohuachinquëma‫ف‬, ama sa‫ف‬ina‫ف‬noya natëina‫ف‬. Noya nocoma‫ف‬ina‫ف‬.
no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Yosë yonquiatoma‫ف‬, Ama a‫ف‬na quëmapi tëhuainasohuë‫ف‬. Yosë
ahuantoco‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosë noya yonquiatona‫ف‬, noya niina‫ف‬. Noyasachin
ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. 20ॸCo noyahuë‫ف‬ nipachin, ina nicaton, so‫ف‬ionta‫ف‬oshaquë
nipatama‫ف‬, ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. kȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬ ran imapon nimara. Co sa‫ف‬ini pë͑ř͑Йɗ‫ڏ‬
piramahuë‫ف‬, co ina marë‫ف‬Yosë noya rinhuë‫ف‬, noya nininso marë‫“ف‬Noya
ni‫ف‬sarinquëmahuë‫ف‬. “No‫ف‬tëquën nanan imasarin,” tapon inanta‫ف‬. 3ॸAma,
ana‫ف‬intohuachinquëma‫ف‬, ahuantacaso‫ف‬ imoyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑ɗҡЙËѸΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗËΎ‫ڏ‬
499 1ЬľĀфΎॷ3
sohuë‫ف‬. A‫ف‬naquën sanapi‫ف‬sa‫ف‬ainën sëtohuatama‫ف‬, noya nontoco‫ف‬ama

nitapacasoachin yonquipi. Oro quëran aquëtë‫ف‬sëchinasohuë‫ف‬. Imaramaso
nipiso‫ف‬a‫ف‬sontanpapi. Notohuaro‫ف‬miyo capini ninosoroco‫ف‬. Ninosoroatoma‫ف‬,
pë‫ف‬pëpi. Coton pa‫ف‬ton nininso‫ف‬a‫ف‬mopi. nicatahuaco‫ف‬. Ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑ɗ͑ΎË͑ËΎ‫ڏ‬
Noyapiachin nitapacasoachin yonquipi. sohuë‫ف‬. Canpitanta‫ف‬, imoyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya
4ॸQuisocristo imapatama‫ف‬, ama ninontoco‫ف‬. 9ॸA‫ف‬na piyapi ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎҡΎ‫ڏ‬
a‫ف‬moramasoachin yonquicosohuë‫ف‬. huachinënquëma‫ف‬, ama
Noyapiachin cancantacamaso‫ف‬na‫ف‬con i‫ف‬huërëtacamaso‫ف‬yonquicosohuë‫ف‬.
na‫ف‬con yonquico‫ف‬. ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ Pinopachinënquëma‫ف‬, ama canpitariso‫ف‬
caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sha pinocosohuë‫ف‬. Noya nontoco‫ف‬. ͮЙΎф‫ڏ‬
a‫ف‬naroachin mocarin. Cancanënpoa huaton, Yosë nontoco‫ف‬inapitanta‫ف‬
quëran yonquirëhuasopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ catahuain. Imapatëhua‫ف‬, ina
ya‫ف‬huëmiatarin huachi. Napoaton, sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬a‫ف‬napitanta‫͑ف‬ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
imoyaro‫ف‬sa‫ف‬, sano cancantoco‫ف‬. Ama caso‫ف‬. Napohuatëhua‫ف‬, Yosë noya
pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬yano‫ف‬huitocosohuë‫ف‬. catahuarinpoa‫ف‬. 10ॸIraca quiricanën
Nóya cancantohuatama‫ف‬, Yosë nóya quëran itërinpoa‫ف‬:
ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. 5ॸIraca noya sanapi‫ف‬sa‫ف‬ Noyasachin nontoco‫ف‬. Ama insonta‫ف‬
Yosë natërinsopita ina pochin nipi. nonpintocosohuë‫ف‬. ʊ͑ЙΎȍӕ‫ڏ‬
“Yosë catahuarinco,” ta‫ف‬tona‫ف‬, inaichin tama‫ف‬, ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
yonquipi. So‫ف‬ina‫ف‬noya natëtona‫ف‬, toma‫ف‬, noya ya‫ف‬huarama‫ف‬. 11ॸYa‫ف‬ipi
noyapiachin cancantopi. 6ॸApran sa‫ف‬in co noyahuë‫ف‬yonquiramasopita
ina pochin ninin. Sara itopiso‫ف‬. So‫ف‬in naniantatoma‫ف‬, nóya nico‫ف‬. Sano
noya natërin. “Camaihuachincora, ya‫ف‬huatoma‫ف‬, ama insonta‫ف‬
natërahuë mini,” tënin. Canpitanta‫ف‬, no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. A‫ف‬napitanta‫ف‬
imoyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya nipatama‫ف‬, ina pochin catahuaco‫ف‬noya nini‫ف‬tona‫ف‬
cancantarama‫ف‬. Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬ ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬. 12ॸNoya nipatama‫ف‬,
të‫ف‬huatohuatama‫ف‬, Yosë nontoco‫ف‬ Sinioro a‫ف‬paiarinquëma‫ف‬. Ina
inquichinquëma‫ف‬. Ina quëф͑͑ΎֆЙɗ‫ڏ‬ nontohuatama‫ف‬, natanarinquëma‫ف‬.
chin cancantarama huachi. Nipirinhuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬
7ॸCanpitanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, sa‫ف‬ama‫ف‬ nipatama‫ف‬, co Sinioro tahuërëҡ‫ڏ‬
nosoroatoma‫ف‬, noya ichiya‫ف‬huëco‫ف‬. Co rinquëmahuë‫ف‬, ҡř͑ɗ͑нӕɗфɗË͑ř͑‫ڏ‬
canpita pochin chinipihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, noya quë.
ni‫ف‬toma‫ف‬, oshaquëran nontoco‫ف‬. 13ॸNoyasachin nipatama‫ف‬, co a‫ف‬napita
Inapitanta‫ف‬Quisocristo imapi ni‫ف‬ton, yai‫ف‬huërëtarinquëmahuë‫ف‬. 14ॸA‫ف‬na

canpitarë‫ف‬нӕř̲ËȍËȍɗ֤͑ΎѸřȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬ tahuëri nipirinhuë‫ف‬imaramaso marë‫ف‬
nënquë ya‫ف‬conpi anta‫ف‬. Inapitanta‫ف‬ aparësitohuachinënquëma‫ف‬, ama
nanpimiatapi huachi. Ina yonquiatoma‫ف‬, të‫ف‬huatocosohuë‫ف‬. “Quisocristo marë‫ف‬
sa‫ف‬ama‫ف‬noya nosoroco‫ف‬. Co sa‫ف‬ama‫ف‬ parësitarëhua‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬
nosorohuatamahuë‫ف‬, Yosënta‫͑ف‬Ύ͑ҡΎЙɗф‫ڏ‬ toco‫ف‬. Yosë noya catahuarinquëma‫ف‬
mahuë‫ف‬, co natanatënquëmahuë‫ف‬, co ni‫ف‬ton, ama pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. 15ॸYa‫ف‬ipi
catahuaarinquëmahuë‫ف‬. cancanëma quëran Quisocristo
yonquico‫ف‬. Inaso‫ف‬hua‫ف‬anënpoa‫ف‬ni‫ف‬ton,
Aparësitërinënpoaso‫ف‬ chinotoco‫ف‬. Nani tahuëriya chiniquën
8ॸYa‫ف‬ipinquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya cancantoco‫ف‬Quisocristo nanamën
nini‫ف‬toma‫ف‬, ya‫ف‬huëco‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬ sha‫ف‬huicamaso marë‫ف‬. Ina quëran
“¿Onpoatomata‫ف‬imarama‫?ف‬ٚɗҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ aporintërinënpoahuë‫ف‬. kЙΎфɗ͑ҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬

quëma‫ف‬, a‫ف‬naroachin no‫ف‬tëquën nënpoara, Yosë nontërëhua‫ف‬Ëҡȍӕɗ͑‫ڏ‬
sha‫ف‬huitarama huachi. Ama no‫ف‬huitë poaso marë‫ف‬. “Ya‫ف‬ipi oshanëhuë
pochin chiniquën nontocosohuë‫ف‬. inquitoco,” tënëhua‫ف‬. Ina marë‫ف‬
Oshaquëran, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pënënco‫ف‬. Yosë anoyacancantërinpoa‫ف‬. Quisocristo
yonquihuatama‫ف‬, noya sha‫ف‬huitarama nanpiantarin ni‫ف‬ton, nicha‫ف‬ësarinpoa
huachi. 16ॸQuisocristo imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, huachi. 22ॸNanpiantarahuaton, Yosë‫ف‬pa‫ف‬
noyasachin nico‫ف‬. Ina quëф͑Йɗ͑ΎЙɗфɗ‫ڏ‬ pantarin huachi. Yosë inchinan quëran
nënquëmahuë‫ف‬, “Co‫ف‬ta noya nisapi. huënsëaton, chini chiniquën nanantarin.
Quëmariso‫ف‬nonpinapiran,” itarin Ya‫ف‬ipi sopairo‫ف‬sa‫ف‬, hua‫ف‬yano‫ف‬sa‫ف‬, inapita
a‫ف‬narinta‫ف‬. Itohuachina, pinotona‫ف‬pi nani minsërin huachi. Anquëniro‫ف‬santa‫ف‬
tapanarin huachi. 17ॸCo noyahuë‫ف‬ ina natëpi.
nipatëra, parësitacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. A‫ف‬na
tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosë nohuanton, Iraca naporëhuaso‫ف‬naniantahua‫ف‬
4
imarëhuasopitanta‫ف‬parësitarëhua‫ف‬. 1ॸQuisocristo isoro‫ف‬paquë o‫ف‬maton,
Noya nipirëhuahuënta‫ف‬, piyapi aparëѸɗ‫ڏ‬ tëhuënchachin parësitërin. ͮЙΎ‫ڏ‬

tarinënpoa‫ف‬. Ina pochin parësitacaso‫ف‬ ton canpitanta‫ف‬parësitohuatama‫ف‬,
Yosë nohuantërin. ahuantoco‫ف‬. Quisocristo yonquiatëhua‫ف‬,
noya ahuantohuatëhua‫ف‬, noya noya
Quisocristo parësitërinso‫ف‬
cancantarihua huachi. Ya‫ف‬ipi co
18ॸQuisocristonta‫ف‬nóya niponahuë‫ف‬, noyahuë‫ف‬yonquirëȍӕѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑ҡфɗ‫ڏ‬
oshahuanëhuaso marë‫ف‬parësitërin hua‫ف‬. 2ॸNapoaton ama iraca naporamaso
huachi. Oshanënpoa‫ف‬inquitinpoaso pochin yonquicosohuë‫ف‬. Ipora quëra
marë‫ف‬chiminin. A‫ف‬naromarëachin huarë‫ف‬Yosëichin natëco‫ف‬. 3ॸHua‫ف‬qui‫ف‬co
chiminaponahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ noyahuë‫ف‬ninama‫ف‬. Monshihuanama‫ف‬,
nanirëhuaso marë‫ف‬chiminin. Canpoanta‫ف‬ nisha nisha sanapi noyarama‫ف‬, taparo‫ف‬
Yosë nohuitahuaso marë‫ف‬chiminin. nonama‫ف‬, no‫ف‬pirama‫ف‬. Pita nicacasoachin
Tëhuënchachin tëpapi. Hua‫ف‬yanënso‫ف‬ yonquirama‫ف‬. Mamanshi mosharama‫ف‬,
nipirinhuë‫ف‬co chimininhuë‫ف‬. Chimirin co inapita moshacasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬.
minsërahuaton, nanpiantarin huachi. Iraca co Yosë imatomahuë‫ف‬, inaporama‫ف‬.
Iraca quëra huarë‫ف‬ya‫ف‬huëmiatarin. 4ॸIporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬imarama huachi.
19,20ॸIraca ya‫ف‬huëpisopita pënënin. Iraca A‫ف‬napita yano‫ف‬pihuachinara, ̲ҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬
Noe nanpiso‫ف‬, pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬Ë͑Ë͑‫ڏ‬ nënquëmahuë‫ف‬. Co
topi ni‫ف‬ton, ina nohuanton, Noe pënëntá yano‫ف‬pihuatamarahuë‫ف‬,
rin. Pënëntopirinhuë‫ف‬, co yanatëpihuë‫ف‬. no‫ف‬huirinënquëma‫ف‬. “¿Onpoatomata‫ف‬
Yosëso‫ف‬co a‫ف‬naroachin ana‫ف‬intërinhuë‫ف‬. pita nipatëira, co yani‫ف‬namacoihuë‫”?ف‬
Noe panca nancha nicaso‫ف‬, ͑ɗ͑фЙɗфɗ͑‫ڏ‬ itatënënquëma‫ف‬, pinoarinënquëma‫ف‬.
huë‫ف‬, co natëpihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, ana‫ف‬intërin 5ॸIporaso‫ف‬pinopirinënquëmahuë‫ف‬, ayaro‫ف‬
huachi. Ipora huanta‫ف‬parësitapi. tahuëri nipachin, Yosëri ana‫ف‬intarin.

Ya‫ف‬huërë‫ف‬Noeso‫ف‬nancha tinirahuaton, Nanpirëhuasopita, chiminpisopita,
ya‫ف‬conin huachi. Naporo‫ف‬posaya‫ف‬píchin ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬coisë pochin nontarinpoa‫ف‬.
i‫ف‬quëran cha‫ف‬ëpi. 21ॸInapochachin Co noyahuë‫ف‬nipisopita no‫ف‬tëquën
iporaso‫ف‬Yosë nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. ana‫ف‬intarin huachi. 6ॸA‫ف‬naquën nohuitë
Anoyacancantohuachinpoa‫ف‬, aporintëфɗ‫ڏ‬ ramasopita nani chiminpi. Piyapi ni‫ف‬ton,
nënpoa‫ف‬. Co në‫ف‬huë inquitinpoaso marë‫ف‬ chiminpi. Chiminaponaraihuë‫ف‬, co‫ف‬huara
501 1ЬľĀфΎॷ4
chimiyantërasohuë‫ف‬, Quisocristo huë‫ف‬. Imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, ina pochin

nanamën a‫ف‬chintopi. Natëpi ni‫ف‬ton, parësitacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Yosë chachin
hua‫ف‬yanëna‫ف‬Yosë pochin nanpimiatapi tëniarinquëma‫ف‬noya noya imacamaso
huachi. marë‫ف‬. 13ॸQuisocristo parësitërinso
pochin parësitohuatama‫ف‬, ͑ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬
Nisha nisha acorinpoaso‫ف‬ toco‫ف‬. Ina quëran o‫ف‬mantahuachin, noya
7ॸAyaro‫ف‬tahuëri, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nani noya cancantarama huachi. 14ॸʊ̲ф‫ڏ‬
ya‫ف‬cariarinpoa‫ف‬. Napoaton ama nisha nisha maso marë‫ف‬pinopachinënquëma‫ف‬, Yosë
yonquicosohuë‫ف‬. Sano yonquiatoma‫ف‬, Yosë noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Ispirito Santo
nontáco‫ف‬. 8ॸYa‫ف‬ipi cancanëma quëran noya catahuarinquëma‫ف‬. Yosë chachin
ninosoroco‫ف‬. Ina na‫ف‬con na‫ف‬con Yosë achinicancanarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, noya
nohuantërin. Piyapi nosorohuatama‫ف‬, co cancantoco‫ف‬. Inapitaso‫ف‬Yosë
noyahuë‫ف‬nipirinahuënta‫ف‬, a‫ف‬naroachin no‫ف‬huipirinahuë‫ف‬, noya ahuantërama‫ف‬
nanan anoyatarama‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nininso‫ف‬ ni‫ف‬ton, a‫ف‬napitanta‫ف‬ina yonquiapona‫ف‬.
naniantatoma‫ف‬, ËΎȍӕËȍɗֆΎ͑нӕɗф̲‫ڏ‬ 15ॸA‫ف‬naquën piyapi‫ف‬saso‫ف‬co noyahuë‫ف‬
huë‫ف‬. 9ॸAma niapiratocosohuë‫ف‬. Ni‫ف‬toro‫ف‬sa‫ف‬ cancantopi. Tëpatopi. Ihuatopi.

huë‫ف‬pachina‫ف‬, noya nontoco‫ف‬. Noya A‫ف‬naratipita co noyahuë‫ف‬nipi. Inapitaso‫ف‬
cancantatoma‫ف‬, a‫ف‬caco‫ف‬, ahuë‫ف‬ëtoco‫ف‬. 10ॸYosë ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ama inapita
imarëhuasopita acorinpoa‫ف‬nisha nisha pochin yonquicosohuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬
nicacaso‫ف‬. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬nosoroatonpoa‫ف‬, tapanacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 16ॸNipirinhuë‫ف‬,
a‫ف‬naya a‫ف‬nayanpoa‫ف‬catahuarinpoa‫ف‬ imaramaso marë‫ف‬aparëѸɗҡΎȍӕËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬
ma‫ف‬sona nohuantërinso‫ف‬nitotacaso‫ف‬. quëma‫ف‬, ama tapancosohuë‫ف‬. ٘тӕɗѸΎ‫ڏ‬
Napoaton ama topinan quëran ya‫ف‬huëËΎѸΎ‫ڏ‬ cristo imarai mini. Ma noyacha Tata
huë‫ف‬. Ma‫ف‬sona nitotohuatama‫ف‬, noya nico‫ف‬ Yosëso paya,” topatama‫ف‬, Yosë noya
a‫ف‬napita catahuacamaso marë‫ف‬. Noya noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬.
imacamaso marë‫ف‬nicatahuaco‫ف‬. 17ॸNani ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬naniriarin huachi.
11ॸA‫ف‬naquën Yosë nohuanton, noya nitotopi Ipora chachin imarëhuasopita pi‫ف‬pian
pënëntacaiso‫ف‬. Nitotohuatama‫ف‬, Yosë pi‫ف‬pian ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬
noninso chachin pënënco‫ف‬. Ya‫ف‬huërë‫ف‬ nipatëhua‫ف‬, tatanpoa pochin pi‫ف‬pian
a‫ف‬naquëonta‫ف‬Yosë nohuanton, ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬noya noya yonquicahuaso
cania‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬, inapita marë‫ف‬. Ayaro‫ف‬tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
catahuapi. Yosë catahuarinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, nanamën natëpisopitahuë‫ف‬chiniquën
ina yonquiatoma‫ف‬, a‫ف‬napita noya ana‫ف‬intarin huachi. Parësitopiquë a‫ف‬pararin
catahuaco‫ف‬. Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬nipatama‫ف‬, ni‫ف‬ton, chiníquën parësitomiatapi huachi.
ya‫ف‬ipi cancanëma quëran nico‫ف‬Yosë noya 18ॸYosë quiricanënquë sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬:
noya yonquicaiso marë‫ف‬. Yosëso‫ف‬noya “Noya piyapi‫ف‬saso‫ف‬isoro‫ف‬paquë parëѸɗҡЙΎ‫ڏ‬

noya ninin. Chini chiniquën nanantërin. nahuë‫ف‬, cha‫ف‬ësapi. Oshahuano‫ف‬saso‫ف‬
Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sari ina chinochina‫ف‬. nipirinhuë‫ف‬co onporonta‫ف‬cha‫ف‬ësapihuë
Quisocristo catahuarinpoa‫ف‬ina pochin huachi. Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬nipisopita
cancantacaso‫ف‬. Amen. chiníquën parësitomiatapi huachi,” tënin.
19ॸNapoaton Yosë nohuanton parëѸɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
Nisha nisha parësitërëhuaso‫ف‬ tama‫ف‬, noya nico‫ف‬. “Catahuaco, Sinioro,
12ॸIporaso‫ف‬,
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, chiniquën chiniquën cancanchi,” itoco‫ف‬. Yosë chachin
parësitohuatama‫ف‬, ama pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. nininpoa‫ف‬. Inaso‫ف‬co onporonta‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬
Co topinan quëran ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎф̲‫ڏ‬ rinpoahuë‫ف‬.
1ЬľĀфΎॷ5 502
chin canpoara co nanitërëhuahuë‫ف‬

Ansiano‫ف‬sa‫ف‬pënëninso‫ف‬ noya nicahuaso‫ف‬. Co Yosë
5
1ॸYa‫ف‬ipi ansiano‫ف‬sanquëmanta‫ف‬pënë͑͑‫ڏ‬ catahuarinpoahuë‫ف‬naporini, co
quëma‫ف‬. Canta‫ف‬ansianoco ni‫ف‬ton, noya niitërihuahuë‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬,
achinicancainquëma‫ف‬, tënahuë. Quisocristo nicatahuaco‫ف‬.
isoro‫ف‬paquë nipon, nohuitërahuë. Corosëquë 6ॸParësitapomarahuë‫ف‬, ama Yosë
parësitohuachina, cari ni‫ف‬nahuë ni‫ف‬ton, no‫ف‬huicosohuë‫ف‬. Chiniquën nanantaton,

sha‫ف‬huirárahuë. O‫ف‬mantahuachin, canpoanta‫ف‬ ni‫ف‬sárinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, natëco‫ف‬. Ina noya
inarë‫ف‬quënpoa‫ف‬hua‫ف‬anëntarihua‫ف‬. Napoaton yonquihuatama‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri noya noya
iporaso‫ف‬pënënaranquëma‫ف‬noya nicacamaso acoarinquëma huachi. 7ॸAma ma‫ف‬sha
marë‫ف‬. 2ॸQuisoso imapisopita, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, noya onpochinachin yonquicosohuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya
ni‫ف‬co‫ف‬. Yosë acorinquëma‫ف‬ya‫ف‬huëramaquë Yosë sha‫ف‬huitoco‫ف‬catahuainquëma‫ف‬. Ina
a‫ف‬chinacamaso marë‫ف‬. Hua‫͑ف‬ř͑ɗΎȍӕɗË͑ř͑‫ڏ‬ quëran “Nosoroatonpoa‫ف‬, ËΎ͑͑ɗ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬
pita noya a‫ف‬pairinso pochin noya a‫ف‬paico‫ف‬ poahuë‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, capa cancantoco‫ف‬.
imamiachina‫ف‬. A‫ف‬naya tëranta‫ف‬co noyahuë‫ف‬
Inimiconënpoa‫ف‬nininso‫ف‬
nipachina, oshaquëran pënënco‫ف‬noya
yonquianta‫ف‬in. Nani tahuëri catahuaco‫ف‬noya 8ॸSopaiso‫ف‬inimiconënpoa‫ف‬. ֤Ë̲ɗфɗ͑‫ڏ‬
imaina‫ف‬. Ama chirotomahuë‫ف‬, a‫ف‬chinco‫ف‬. Ina poa‫ف‬co noyahuë‫ف‬nicacaso marë‫ف‬. Pa‫ف‬pini‫ف‬
pochin nicahuaso‫ف‬Yosë nohuantërin. Ni‫ف‬ton, yamaninposo pochachin sopai pa‫ف‬sarin
canpitanta‫ف‬noya nohuantatoma‫ف‬, a‫ف‬chinco‫ف‬. piyapi‫ف‬sa‫ف‬minsëcaso marë‫ف‬. Napoaton sano
Ama canacaso marë‫ف‬a‫ف‬chincosohuë‫ف‬. Nóya yonquiatoma‫ف‬, ni‫ف‬sáco‫ف‬. 9ॸAma pi‫ف‬pian
cancantatoma‫ف‬, Yosë marë‫ف‬sacatoco‫ف‬. tëranta‫ف‬ina tahuërëtocosohuë‫ف‬. Chiniquën
3ॸPënëntohuatama‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ama chiniquën cancantatoma‫ف‬, sha‫ف‬huitoco‫ف‬pa‫ف‬in.
nontocosohuë‫ف‬. Ama hua‫ف‬an pochin Yosëíchin natëco‫ف‬. Co canpitaíchin
cancantatoma‫ف‬, camaitocosohuë‫ف‬. Yosë parësitaramahuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi parti Yosë
acorinquëma‫ف‬a‫ف‬Ëȍɗ͑ҡřф̲ѸΎЙɗҡËҡȍӕË‫ڏ‬ imarëhuasopita parësitarëhua‫ف‬. Ina
maso‫ف‬. Napoaton noya yonquiatoma‫ف‬, noya yonquiatoma‫ف‬, chiniquën cancantoco‫ف‬.
nico‫ف‬inapitanta‫ف‬inachachin nonainquëmaso 10ॸYosë pa‫ف‬pi nosororinpoa‫ف‬. Quisocristo
marë‫ف‬. 4ॸQuisocristo imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, a‫ف‬na tahuëri inapaquë

ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri quëpantarinpoa‫ف‬. Iporaso‫ف‬ma‫ف‬sha onpopirë
o‫ف‬mantararin. Noya ansiano‫ف‬sa‫ف‬nipatama‫ف‬, huahuë‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬. Co hua‫ف‬qui‫ف‬
naporo‫ف‬noya canaarama huachi. parësitarihuahuë‫ف‬. Ina quëф͑͑ΎѸΎфΎҡΎ͑‫ڏ‬
Isoro‫ف‬paquëso‫ف‬ma‫ف‬sha a‫ف‬naroachin poa‫ف‬, anoyatarinpoa‫ف‬. kËȍɗ͑ɗË͑Ë͑фɗ͑‫ڏ‬
ta‫ف‬huantarin. Inapaquëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ poa‫ف‬. Noya noya acoarinpoa huachi. 11ॸYosë
canahuatama‫ف‬, ya‫ف‬huëtomiatarinquëma‫ف‬. chini chiniquën nanantërin. Ya‫ف‬ipiya
Noya noya ya‫ف‬huëcontarama huachi. hua‫ف‬anëntarin huachi ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipiya
chinochina‫ف‬. Amen.
Yosë catahuarinpoaso‫ف‬
5ॸHui‫ف‬napisarinta‫ف‬ansiano‫ف‬sa‫ف‬natëina‫ف‬. A‫ف‬napita noya yonquipiso‫ف‬
Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬sano yonquiatoma‫ف‬, 12ॸIyaya Siripano catahuarinco
nicatahuaco‫ف‬. ninshita‫ف‬huanquëmaso‫ف‬. Inaso‫ف‬noya
Piyapi‫ف‬sa‫ف‬nocanpatama‫ف‬, Yosë co ni‫ف‬nahuë. Noya imarin. Nani,
noyahuë‫ف‬ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Co iyaro‫ف‬sa‫ف‬, pi‫ف‬pian ninshitëranquëma‫ف‬
a‫ف‬napita nocanpatamahuë‫ف‬, pënëna‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬. Yosë
catahuarinquëma‫ف‬. “Tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ yonquirinpoaso chachin nani
503 1ЬľĀфΎॷ5
sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬. ͮΎֆ͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬ Marconta‫ف‬yonquiarinquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬

poa‫ف‬, tënahuë. Ina yonquiatoma‫ف‬, ama hui‫ف‬nahuë pochin ni‫ف‬nahuë.
a‫ف‬pocosohuë‫ف‬. 13ॸPapironiaquënta‫ف‬ 14ॸYa‫ف‬ipinquëma‫͑ف‬Ύֆ͑ɗ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
a‫ف‬naquën Yosë imapi. Imatona‫ف‬, noya toma‫ف‬, nisë‫ف‬quëco‫ف‬. Quisocristo

yonquiarinënquëma‫ف‬. “Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬ imaramasopita Yosë catahuainquëma‫ف‬
noya ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬,” itërinaco. sano cancantacamaso marë‫ف‬. Nani
Inapitanta‫֤ف‬ΎѸřфɗȍӕֆΎ͑ɗ͑ȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬ huachi.
nënquë ya‫ف‬conacaiso marë‫ف‬. Api Pitro
Pitrori imapisopita ninshitantarinso‫ف‬
catahuarinpoa‫ف‬. 4ॸ“Caora nohuanto,

Imapisopita yonquiaton, catahuaranquëma‫͑ف‬ΎֆЙɗËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
nanan a‫ف‬patërinso‫ف‬ tacamaso marë‫ف‬,” itatonpoa‫ف‬, na‫ف‬con
1
1ॸI‫ف‬huata,iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Simon Pitroco catahuarinpoa‫ف‬. Oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡ‫ڏ‬
ninshitaranquëma‫ف‬. ¿Noya tonpoa‫ف‬, anoyacancantarinpoa‫ف‬. Nani
ya‫ف‬huarama‫ ?ف‬Noya canta‫ف‬ya‫ف‬huarahuë. tahuëri yacatahuarinpoa‫ف‬noya nicacaso
Quisocristoichin hua‫ف‬anëntërinco ni‫ف‬ton, marë‫ف‬. Ina yonquihuatëhua‫ف‬,
inasáchin natërahuë. Ina acorinco “Catahuaco, Sinioro,” topatëhua‫ف‬, sopai
nanamën a‫ف‬china‫ف‬huaso marë‫ف‬. Yosë quëran nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. Sopai
nohuanton, canpitanta‫ف‬Quisocristo yacamairinpoa‫ف‬co noyahuë‫ف‬nicacaso
natërama‫ف‬. Quiya pochin imarama‫ف‬ marë‫ف‬. Sopai natëhuatëra, ̲Ύ͑Ѹȍɗȍӕ‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, canpitanta‫ف‬nicha‫ف‬ësarinquëma‫ف‬. në‫ف‬, canacasoáchin yonquirë‫ف‬, co
Ma noyacha Quisocristo ni‫ف‬ton, noyahuë‫ف‬cancantërë‫ف‬. Inapohuatëra,
anoyacancantërinpoa paya, tënëhua‫ف‬. oshaquëran nitapicancanë‫ف‬.
Inaso‫ف‬Yosë ni‫ف‬ton, chinotërëhua‫ف‬. Quisocristoso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬cancanën
Oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬, nóya chachin quëtërinpoa‫ف‬. Apira apira ina
ni‫ف‬ninpoa huachi. Napopianachin yonquihuatëhua‫ف‬, oshaquëran Yosë
nosororinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, catahuarinquëma‫ف‬ pochin cancantarihua huachi. 5ॸͮЙΎ‫ڏ‬
canpitanta‫ف‬cancanëma quëran huarë‫ف‬ ton Quisocristo imapatama‫ف‬, na‫ف‬con
natëcamaso‫ف‬. 2ॸ֤ΎѸř͑ΎֆËҡȍӕɗ͑‫ڏ‬ yonquico‫ف‬noya nicacamaso marë‫ف‬. Noya
quëma‫ف‬. Asanocancainquëma‫ف‬. Noya nicatoma‫ف‬, Yosë yonquirinso chachin
noya nohuitohuatama‫ف‬, noya noya nitotoco‫ف‬. 6ॸIna nitotohuatama‫ف‬, ya‫ف‬ipi co
cancantarama‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎȍӕɗҡΎȍӕ‫ڏ‬ noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑‫ڏ‬
tama‫ف‬, na‫ف‬con catahuarinquëma‫ف‬sano toco‫ف‬. Sano yonquico huachi. ͮЙΎф‫ڏ‬
cancantacamaso marë‫ف‬. huatoma‫ف‬, a‫ف‬na piyapi
no‫ف‬huihuachinquëma‫ف‬, ama
Noya noya imacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin yai‫ف‬huërëtocosohuë‫ف‬. Ma‫ف‬ѸȍΎ͑ЙΎЙΎ‫ڏ‬
3ॸQuisocristoso‫ف‬chiniquënnanantaton, marahuë‫ف‬, chiniquën cancantoco‫ف‬. Yosë
ya‫ف‬ipiya nanitaparin. Ina imapatëhua‫ف‬, pochin cancantatoma‫ف‬, ya‫ف‬ipi
catahuarinpoa‫֤ف‬ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ cancanëma quëran ina chinotoco‫ف‬.
huaso marë‫ف‬. Inari Yosë anohuitërinpoa‫ف‬. 7ॸNoyásha chinotatoma‫ف‬, imaramasopita
Huëntonënquë nani aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. capini noya ninosoroco‫ف‬. ͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬

Inaso‫ف‬nóya ni‫ف‬ton, nohuantërin toma‫ف‬, ya‫ف‬ipi piyapi nosoroco‫ف‬. ʊ͑ɗ̲ɗËΎ‫ڏ‬
canpoanta‫ف‬ɗ͑ЙΎËȍËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ nënpoapitanta‫ف‬nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin.
huaso‫ف‬. Ina nohuitohuatëhua‫ف‬, noya Quisocristo pochachin nosoroco‫ف‬.
504
505 2ЬľĀфΎॷ1
8ॸIna pochin Yosë pënëninpoa‫ف‬noya 14ॸCohua‫ف‬qui quëranhuë‫ف‬chiminarahuë.

noya imacahuaso marë‫ف‬. Ina pochin Sinioro Quisocristo nani anitotërinco.
cancantohuatëhua‫ف‬, co topinan quëran 15ॸNapoaton ninshitaranquëma‫ف‬.
imasarëhuahuë‫ف‬. Oshaquëran noya noya Naquëranchin a‫ف‬chintantaranquëma‫ف‬.

cancantohuatëhua‫ف‬, noya noya Ina quëran chiminpirahuënta‫ف‬, iso
Quisocristo nohuitarihua‫ف‬. 9ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬ quirica nontohuatama‫ف‬, yonquiantarama
nipirinhuë‫ف‬co ya‫ف‬ipi cancanëna quëran huachi.
Yosë imapihuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nipi. Co
a‫ف‬napita nosoropihuë‫ف‬. Ina pochin Quisocristo ya‫ف‬norinso‫ف‬
cancantohuachinara, pëtorayatërëso 16ॸ“Chiniquën nanantaton, Quisocristo
pochin cancantopi. Pëtorayatohuatëra, o‫ف‬mantararin,” itëranquëma‫ف‬. Sinioro
co aquë quënantërëhuë‫ف‬. Inapochachin o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri no‫ف‬tëquën
inapita co ya‫ف‬ipi cancanëna quëran a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Co caora yonquinë
imatonahuë‫ف‬, isoro‫ف‬paquë huë quëran a‫ف‬chintëranquëmahuë‫ف‬. Co
ya‫ف‬huërinsoráchin yonquipi. Co Yosë pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬nonpintëranquëmahuë‫ف‬.
nohuantërinso‫ف‬yonquipihuë‫ف‬. Nóya Iraca isoro‫ف‬paquë nipon, nisha pochin
cancantahuaso marë‫ف‬oshanënpoa‫ف‬ ya‫ف‬notërincoi. Ya‫ف‬pirahuëi quëran
inquitopirinpoahuë‫ف‬, ina naniantopi chachin ni‫ف‬nai. 17,18ॸQuisocristoro‫ف‬coi
huachi. Oshaquëran somaraya pochin a‫ف‬na motopi‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬nai. Inaquë Yosë
cancantapi. Co huachi nanitapihuë‫ف‬ nohuanton, huënarachin huënarachin
Yosë nanamën natanacaiso‫ف‬. 10ॸͮЙΎ‫ڏ‬ ya‫ف‬norin, ni‫ف‬nai. Naporo chachin inapa
ton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, na‫ف‬con yonquico‫ف‬ya‫ف‬ipi quëran Tata Yosë nontërincoi: “Isoso‫ف‬
cancanëma quëran huarë‫ف‬imacamaso hui‫ف‬nahuë, nosororahuëso‫ف‬. Nóya
marë‫ف‬. Yosë nani huayoninquëma‫ف‬ ni‫ف‬nahuë,” itërincoi. Yosë nohuanton,
huëntonënquë ya‫ف‬conacamaso marë‫ف‬. noya inaquë quënanatoi, natanai.
Ina marë‫ف‬nani nontërinquëma‫ف‬. Inaquë Inapotatoncoi, Quisocristo chiniquën
ya‫ف‬conpatama‫ف‬, ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ nanantërinso‫ف‬anitotërincoi.
toco‫ف‬. Inapohuatama‫ف‬, ËΎ͑ɗѸȍË͑Ë͑‫ڏ‬
tatoma‫ف‬, a‫ف‬poaramahuë‫ف‬. 11ॸCancanëma Quiricanën quëran anitotërinpoaso‫ف‬
quëran huarë‫ف‬imapatama‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri 19ॸInayonquiatoi, “Ma no‫ف‬tëquën Yosë
inapaquë quëpantarinquëma‫ف‬noya ninorin,” tënai. Iraca quëra huarë‫ف‬
ya‫ف‬huëmiatacamaso marë‫ف‬. Sinioro pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ninshitërinënpoa‫ف‬.
Quisocristo nóya nicha‫ف‬ësarinpoa Yosë nohuanton, co‫ف‬huara nasichatëф‫ڏ‬
huachi. Inapaquë pa‫ف‬patëhua‫ف‬, co ponhuë‫ف‬, Quisocristo napocaso‫ف‬ninopi.
onporonta‫ف‬pipiarëhuahuë huachi. “No‫ف‬tëquën ninshitopi,” ta‫ف‬toi, нӕɗфɗË‫ڏ‬
nën na‫ف‬con natërai. Canpitanta‫ف‬ina
Yonquicaso marë‫ف‬ninshitërinso‫ف‬
nontatoma‫ف‬, yonquico‫ف‬. No‫ف‬tëquën
12ॸInayonquiato, co amirahuë‫ف‬ anitotërinpoa‫ف‬. Tashi‫ف‬nipachina,
pënënta‫ف‬huaso‫ف‬. No‫ف‬tën nanan nani huaroro noya a‫ف‬pintërinpoa‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬
nitotërama‫ف‬. Noya nitotopiramahuë‫ف‬, chin Yosë quiricanën quëran
naquëranchin sha‫ف‬huitantaranquëma‫ف‬ a‫ف‬pintërinpoa‫ف‬no‫ف‬tëquën yonquicaso
noya noya yonquicamaso marë‫ف‬. marë‫ف‬. Tahuërianpitaquë huarë‫ف‬huaroro
13ॸCo‫ف‬huara ca chimiyantërapohuë‫ف‬, ina noya orotërin. Inapochachin ipora
nanan chachin sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬ama Quisocristo o‫ف‬mantaquë huarë‫ف‬нӕɗфɗË‫ڏ‬
naniantacamaso marëhuë‫ف‬, tënahuë. nën ya‫ف‬huëtërinpoa‫ف‬ina nohuitacaso
marë‫ف‬. O‫ف‬mantahuachin, ͑Ύֆ͑Ύȍӕɗҡфɗ‫ڏ‬ no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin huachi. æΎ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬

hua huachi. 20ॸIporaso‫ف‬quiricanën rinhuë‫ف‬ana‫ف‬intacaso‫ف‬.
quëran nontërinpoa‫ف‬. Co canpoara 4ॸNi‫ف‬co‫ف‬. Iraca a‫ف‬naquën anquëniro‫ف‬sari co
yonquinënpoa‫ف‬quëran nitotërëhuahuë‫ف‬. Yosë yanatëpihuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬nipi

Ispirito Santo anitotërinpoa‫ف‬. 21ॸIraca co ni‫ف‬ton, Yosëri ana‫ف‬intërin. Co inapita
inahuara nohuanton, ninshitopihuë‫ف‬. tëranta‫ف‬nicha‫ف‬ërinhuë‫ف‬. Parësitacaiso marë‫ف‬
Yosëri acorin nanamën anitotinpoaso a‫ف‬parin huachi. Tashinanquë tonpopinan
marë‫ف‬. Ispirito Santo nohuanton, Yosë ya‫ف‬huërápi. Inaquë ayaro‫ف‬ninarapi. 5ॸIraca
yonquirinso chachin ninshitopi. ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬co nicha‫ف‬ërinhuë‫ف‬. Co
noyahuë‫ف‬nipachinara, Yosë nohuanton,
Nisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ panca pama pa‫ف‬nin. I‫ف‬quëran ta‫ف‬huantopi.
(Judas 4-13) Noeso‫ف‬Yosë imaton, no‫ف‬tëquën pë͑ř͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
2
1ॸIraca Yosë acorinsopita no‫ف‬tëquën rinhuë‫ف‬, co yanatëpihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipiya
pënëntopi. A‫ف‬naquëniso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ ta‫ف‬huantopi. Noesachin nicha‫ف‬ërin. Quë̲Ύ‫ڏ‬
nonpintopi. “Quiyanta‫ف‬no‫ف‬tëquën pinënpitarë‫ف‬posaya‫ف‬píchin cha‫ف‬ëpi. 6ॸIna
pënënarainquëma‫ف‬,” itopirinahuë‫ف‬, quëran Sotomaquë ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬
Cotioro‫ف‬sa‫ف‬nonpintopi. Inapochachin ana‫ف‬intërin. Co noyahuë‫ف‬Ë͑Ë͑ҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬
iporaso‫ف‬a‫ف‬naquën nonpin nanan nara, Sotoma, Comora, cato‫ف‬ninano
yaa‫ف‬chintarinënquëma‫ف‬. NoyáѸȍ͑Ύ͑ҡЙɗфɗ‫ڏ‬ chachin ahuiquitërin. Noyá ahuiquitërin.
nënquëmahuë‫ف‬, nonpintarinënquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya chiminpi huachi. Ayonquiinpoaso
“Quiyanta‫ف‬imarai,” taponaraihuë‫ف‬, nonpin marë‫ف‬aninshitërinpoa‫ف‬. “Co noyahuë‫ف‬
nanan a‫ف‬chinapi anishacancantacaiso nipatëhua‫ف‬, chiniquën ana‫ف‬intarinpoa‫ف‬,”
marë‫ف‬. Quisocristo nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬ tënëhua‫ف‬. 7,8ॸSotomaquë ya‫ف‬huëpisopita
chiminin. Inaíchin natëcaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬cancantopi. ͅΎ͑Ѹȍɗȍӕ‫ڏ‬
nisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sari co yanatëpihuë‫ف‬. Ina nacaisoáchin yonquipi. A‫ف‬naratipita co
marë‫ف‬a‫ف‬na tahuëri Yosëri ana‫ف‬intarin. noyahuë‫ف‬nipi. Inaquë a‫ف‬na quëmapiíchin
A‫ف‬nanaya ana‫ف‬intarin huachi. 2ॸCo noya ninin. Loto itopiso‫ف‬. Nani tahuëri,
no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintatonahuë‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ nani tahuëri co noyahuë‫ف‬nininsopita
nonpintapi. “Co natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. nicaton, sëtërin. Co noya ni‫ف‬ninhuë‫ف‬.
Noya no‫ف‬picaso‫ف‬, noya monshihuanacaso‫ف‬. Taparo‫ف‬nonpachinara, ËΎ͑Ύֆ͑ҡ͑ɗ͑‫ڏ‬
Inapita nicacaso‫ف‬nóya,” ta‫ف‬tona‫ف‬, co huë‫ف‬. Sëtacasoáchin cancantërin. Sacai‫ف‬
noyahuë‫ف‬nisapi. Na‫ف‬ЙɗֆЙɗ͑ҡ͑ȍӕ‫ڏ‬ niponahuë‫ف‬, inaora Yosë yonquirin. Ina
tona‫ف‬, inapochachin cancantapi. “Imarai marë‫ف‬Yosëri nicha‫ف‬ërin. 9ॸInapochachin
quiyanta‫ف‬,” taponaraihuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ ipora Quisocristo imapatëhua‫ف‬, Yosë
nisapi. Ina marë‫ف‬a‫ف‬napita nicatona‫ف‬, nanitërin catahuainpoaso‫ف‬. Sopai yaminsë
Quisocristo pinosapi. “Quisocristo pirinpoahuënta‫ف‬, Yosë catahuarinpoa‫ف‬
nanamën co imacasohuë‫ف‬. Imapisopita co cha‫ف‬ëcaso marë‫ف‬. Oshahuano‫ف‬saso‫ف‬
noyahuë‫ف‬nipi,” ta‫ف‬tona‫ف‬, co no‫ف‬tën nanan nipirinhuë‫ف‬ana‫ف‬intarin. Nani yonquirin
yaimasapihuë‫ف‬. 3ॸNisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬saso‫ف‬co chiniquën ana‫ف‬intacaso‫ف‬. Ayaro‫ف‬tahuëri
nosororinënquëmahuë‫ف‬. Ma‫ف‬sha canacaiso nanihuachin, no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin.
marë‫ف‬nonpin nanano‫ف‬sa‫ف‬ Parësitopiquë a‫ف‬pararin huachi.
a‫ف‬chintarinënquëma‫ف‬. “Nani hua‫ف‬qui‫ف‬
Co Yosë natëpisopitahuë‫ف‬
napopiraihuë‫ف‬, co Yosë ana‫ف‬intërincoihuë‫ف‬,”
topirinahuë‫ف‬. Iraca quëra huarë‫ف‬Yosëri 10ॸA‫ف‬naquën co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬Yosë
yonquirin ana‫ف‬intacaso‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri yanatëpihuë‫ف‬. Inapitaso‫ف‬chiníquën
507 2ЬľĀфΎॷ2
ana‫ف‬intarin. Co Yosë natëtonahuë‫ف‬, co quëran pëshonpi huachi. Paramo pochin

noyahuë‫ف‬nicacaisoráchin yonquipi. cancantopi. Pioro hui‫ف‬nin inaso‫ف‬. Iraca
A‫ف‬naratipita taparo‫ف‬nisaponaraihuë‫ف‬, co pënëntopirinhuë‫ف‬, coriqui na‫ف‬con na‫ف‬con
ina marë‫ف‬tapanpihuë‫ف‬. “Caora noya nohuantërin. “Nonpinacaso‫ف‬co
nitotërahuë,” ta‫ف‬tona‫ف‬, co insonta‫ف‬ noyahuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, inapotohuato,
yanatëpihuë‫ف‬. Anquëniro‫ف‬santa‫ف‬tëhuapi. na‫ف‬con canarahuë,” ta‫ف‬ton, co noyahuë‫ف‬
Yosëri noya acopirinhuë‫ف‬, pinopi. yonquirin. 16ॸCo yanatërinhuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
11ॸAnquëniro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬inapita Yosëri chiniquën no‫ف‬huirin. Moranën co
quëф͑Ëȍɗ͑ɗËȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡЙΎ͑фɗ‫ڏ‬ nitononaponahuë‫ف‬, Yosë nohuanton,
huë‫ف‬, co nohuantopihuë‫ف‬pinocaiso‫ف‬. piyapi pochin nonin. Ina nonin quëran
“Yosëri ana‫ف‬inchin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, ҡ͑͑Йɗ‫ڏ‬ Yosëri pënënin ama yonquinën
topi. ayatacaso marëhuë‫ف‬.
12ॸNonpin nanan imapisopitaso‫ف‬
nipirinhuë‫ف‬ni‫ف‬ni‫ف‬pochin cancantopi. Co Yanonpintopisopita

manta‫ف‬yonquipihuë‫ف‬. Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬ 17ॸNisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬co Quisocristo
yanipachinara, nipi. Yosë yonquirinso‫ف‬ nanamën a‫ف‬chintatënquëmarahuë‫ف‬,
co nitotatonaraihuë‫ف‬, tëhuapi. Ni‫ف‬co‫ف‬. nonpintërinënquëma‫ف‬. Yaniro‫ف‬pa pochin
Ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬tananquë quënanpatëra, nipi. Ni‫ف‬co‫ف‬. I‫ف‬sha no‫ف‬pa quëф͑ЙɗЙɗɗȍӕ‫ڏ‬
tëparë‫ف‬, co nosororëhuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬ china, noya o‫ف‬opirëhuë‫ف‬. Yanihuachina,
Yosëri acorin. Inapochachin nisha co huachi o‫ف‬ocaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬saso‫ف‬ta‫ف‬huantapi. Oshanëna Inapochachin nisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬
marë‫ف‬Yosëri ana‫ف‬intarin huachi. 13ॸCo nonpintarinënquëma‫ف‬. Isonta‫ف‬yonquico‫ف‬.
noyahuë‫ف‬nipi ni‫ف‬ton, a‫ف‬na tahuëri Hua‫ف‬qui‫ف‬co o‫ف‬nanpachinahuë‫ف‬, chistoro‫ف‬
inahuanta‫ف‬parësitapi huachi. Iporáchin yaraton quënanpatëra, pa‫ف‬yatopirëhuë‫ف‬.
yonquiatona‫ف‬, capa cancantacasoachin Panca ihuani quëpahuachina, co huachi
yonquipi. Coton mancharinso pochin o‫ف‬naninhuë‫ف‬. Inapochachin nisha
nipi. Coton manchahuachina, nitapirin a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬nisapi. “Noya noya
ni‫ف‬ton, tapanë‫ف‬. Inapochachin inapitaso‫ف‬ a‫ف‬chintarainquëma‫ف‬,” itopirinënquë̲‫ڏ‬
nitapicancantopi ni‫ف‬ton, canpitaso‫ف‬ huë‫ف‬, co tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑Ëҡȍӕфɗ͑ř͑‫ڏ‬
tapanacamaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nonpinacaiso‫ف‬ quëmahuë‫֤ف‬ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡË‫ڏ‬
pa‫ف‬yatopi. ʊ̲ф̲ѸΎЙɗҡ͑ɗֆΎ͑ҡΎ͑Йҡ‫ڏ‬ maso marë‫ف‬. Nani iraca Yosëri yonquirin
mara, “Quiyanta‫ف‬imarai,” ta‫ف‬tona‫ف‬, ana‫ف‬intacaso‫ف‬. Tashinanquë a‫ف‬pararin.
ya‫ف‬conpi. Nonpintatënquëma‫ف‬, Inaquë noyá tashitapona huachi. Co
ichicoshatapirinënquëmahuë‫ف‬, inahuaso‫ف‬ onporonta‫ف‬pipiponahuë‫ف‬. 18ॸInahuara
co noyahuë‫ف‬cancantopi. nipa‫ف‬yatatona‫ف‬, topinan quëф͑͑Ύ͑ҡфɗ‫ڏ‬
14ॸSanapi quënanpachinara, ̲Ύ͑Ѹȍɗҡ‫ڏ‬ nënquëma‫ف‬. Nisha nisha yonquipi.
caisoráchin yonquipi. Co nanitopihuë‫ف‬ Nasha ya‫ف‬conpisopita a‫ف‬naroachin
naniantacaiso‫ف‬. Sopairi nani minsërin nonpintopi. Ipora huarë‫ف‬co noyahuë‫ف‬
huachi. æΎËȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑ҡΎЙɗѸΎЙɗҡ‫ڏ‬ yonquipisopita naniantapirinahuë‫ف‬.
huë‫ف‬nonpintatona‫ف‬, anishacancantapi. “Huëco‫ف‬no‫ف‬piahua‫ف‬. Noya no‫ف‬picaso‫ف‬.
Pëcotan pochin nonpintapi. Noya monshihuanacaso‫ف‬,ٚɗҡΎЙɗ͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬
Ma‫ف‬sharachin yonquiatona‫ف‬, noyapatopi. tatona‫ف‬. 19ॸ“Co insonta‫ف‬natëcaso‫ف‬
Sopai pochin cancantopi ni‫ف‬ton, ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Canpitaora nohuanton
parësitopiquë pa‫ف‬sapi huachi. 15ॸNo‫ف‬tën ya‫ف‬huëco‫ف‬. Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬ֆ͑ɗЙ‫ڏ‬
nanan a‫ف‬porahuatona‫ف‬, Yosë iranën tama‫ف‬, nico‫ف‬. Inapohuatama‫ف‬, capa
cancantarama‫ف‬,” itopirinënquëmahuë‫ف‬, chachin a‫ف‬parincoi. k̲͑͑ɗ͑ҡË‫ڏ‬

co inapita tëranta‫ف‬inahuara nohuanton maso marëhuë‫ف‬ninshitaranquëma‫ف‬.
ya‫ف‬huëpihuë‫ف‬. Sopai nohuanton, no‫ف‬pipi, 3ॸIso‫ف‬na‫ف‬con yonquico‫ف‬. O‫ف‬macaso‫ف‬
monshihuanpi, co noyahuë‫ف‬nipi. tahuëri ya‫ف‬caritohuachin, co noyahuë‫ف‬

Insosona minsëhuachinpoa‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huapona‫ف‬. Co Yosë
hua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬, tënahuë. Inapitaso‫ف‬ natëtonahuë‫ف‬, ma‫ف‬sona yonquirinso‫ف‬
nani sopairi minsërin huachi. nisapi. Co noyahuë‫ف‬cancantapi.
20ॸA‫ف‬naquën Quisocristo nanamën Quisocristo sha‫ف‬huitërinpoaso‫ف‬tëhuaapi.
natanpachinara, natëpirinahuë‫ف‬. 4ॸ“Ma‫ف‬pítacha nonama paya.
“Cha‫ف‬ësarahuë huachi,” ta‫ف‬tona‫ف‬, co “O‫ف‬mantararahuë,” itërinquëma‫ف‬, ¿ti?

noyahuë‫ف‬yonquirinsopita pi‫ف‬pian Intohuaso‫ف‬Quisocristoso‫ف‬nimara, cápa.
naniantopi. Ina quëф͑͑ɗѸȍË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ Co o‫ف‬maarinhuë‫ف‬, tënai. Tatanënpoari
tona‫ف‬, Yosë a‫ف‬popi huachi. Co noyahuë‫ف‬ ninarápirinahuë‫ف‬, nani chiminpi.
niantahuachinara, sopairi minsërin Isoro‫ف‬pa‫ف‬ninin quëra huarë‫ف‬inachachin
huachi. Ina marë‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con Yosëri inachachin nisarin. Co onporonta‫ف‬nisha
ana‫ف‬intarin huachi. 21ॸNo‫ف‬tën nanan tahuëri nisarinhuë‫ف‬,” tosapi. 5ॸCo
nitotaponaraihuë‫ف‬, co imamiatopihuë‫ف‬. yanatëtonahuë‫ف‬, co yonquiapihuë‫ف‬. Iraca
Nóya nicacaso‫ف‬a‫ف‬chintopirinahuë‫ف‬, ina co manta‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. Ina quëran
naniantopi. Co onporonta‫ف‬natanpihuë‫ف‬ Yosë nonaton, isoro‫ف‬pa‫ف‬acorin.
naporini, noya noya niitonahuë‫ف‬. Nani Inapaquë ya‫ف‬huërinsopitanta‫ف‬acorin.
Yosë a‫ف‬popi huachi. 22ॸMa‫ف‬pitacha nipi Isoro‫ف‬pa‫ف‬anpotopirinhuë‫ف‬, ɗ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
paya. Nani a‫ف‬porahuatona‫ف‬, ni‫ف‬ni‫ف‬pochin ton, yaniro‫ف‬ya‫ف‬norin huachi.
cancantopi. “Ni‫ف‬ni‫ف‬imohuachina, co Inapaquënta‫ف‬i‫ف‬ya‫ف‬huërin. 6ॸIna quëran
yonquirinhuë‫ف‬. Imorinso chachin piyapi‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬nipachinara, i‫ف‬
caantarin. Coshinta‫ف‬i‫ف‬quë amaponahuë‫ف‬, quëran chachin ata‫ف‬huantërin huachi.
naquëranchin shipiroquë quëhuëantarin. 7ॸInapochachin ipora isoro‫ف‬pa‫ف‬, pi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬,
Në‫ف‬huëtantarin huachi,” topi. No‫ف‬tëquën inapita ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, nani Yosëri

napopi. Inapochachin a‫ف‬naquën Yosë chinotërin ana‫ف‬intacaso‫ف‬. “A‫ف‬na tahuëri
nanamën pi‫ف‬pian imaponahuë‫ف‬, pën quëran ata‫ف‬huantarahuë,” tënin
a‫ف‬poantahuachinara, naquëranchachin ni‫ف‬ton, tahuëri nanihuachin, pën quëran
co noyahuë‫ف‬niantapi huachi. Aquë chachin ata‫ف‬huantarin huachi. Naporo‫ف‬
aquëtë‫ف‬co noyahuë‫ف‬cancantapi huachi. tahuëri ya‫ف‬ipi oshahuano‫ف‬sa‫ف‬chiniquën
ana‫ف‬intarin huachi. Parësitopiquë
O‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri a‫ف‬pararin huachi.
3
1ॸNosororanquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. I‫ف‬hua 8ॸIsonta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, yonquico‫ف‬. “A‫ف‬na
quirica a‫ف‬patëranquëma‫͑ف‬Ύ͑ҡË‫ڏ‬ tahuëriso‫ف‬a‫ف‬naroachin na‫ف‬huërin.

maso marë‫ف‬. Iporaso‫ف‬naquëranchin Huaranca pi‫ف‬ipiso‫ف‬huá‫ف‬qui‫ف‬,” tënëhua‫ف‬.
ninshitantaranquëma‫ف‬. Pë͑ř͑ҡф͑‫ڏ‬ Yosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co canpoa pochin
quëma‫ف‬no‫ف‬tëquën yonquicamaso marë‫ف‬. yonquirinhuë‫ف‬. Huaranca pi‫ف‬inta‫ف‬
2ॸIraca noya ninotona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëpi. nipirinhuë‫ف‬, Yosëriso‫ف‬a‫ف‬na tahuëriáchin
Ninotona‫ف‬, Yosë quiricanënquë pochin ni‫ف‬nin. Huaranca pi‫ف‬ipi, a‫ف‬na
ninshitopi, nani nontërama‫ف‬. ͮЙΎф‫ڏ‬ tahuërirë‫ف‬napopianachin pochin ni‫ف‬nin.
huaton, quiyanta‫ف‬Quisocristo pënë͑ɗ͑‫ڏ‬ 9ॸA‫ف‬naquën napopi. “Yosë hua‫ف‬quiarin.
coiso‫ف‬a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬ Naniantërinpoa‫ف‬,” topirinahuë‫ف‬, co

nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. Ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpitacoi hua‫ف‬quirinhuë‫ف‬. Co topinan quëran
509 2ЬľĀфΎॷ3
sha‫ف‬huitërinpoahuë‫ف‬. Nosoroatonpoa‫ف‬, noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬

ninarárin. Co nohuantërinhuë‫ف‬a‫ف‬na toma‫ف‬, noyapiachin cancantoco‫ف‬. Ina
piyapi tëranta‫ف‬parësitopiquë pacacaso‫ف‬. quëran o‫ف‬mantahuachin, noya
Na‫ف‬con na‫ف‬con piyapi‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬ ni‫ف‬sarinquëma huachi. 15ॸͮΎѸΎфΎҡΎ͑‫ڏ‬
yonquipisopita naniantacaiso marë‫ف‬ poa‫ف‬, ninararin na‫ف‬con na‫ف‬con piyapi‫ف‬sari
ninararin. natëcaso marë‫ف‬. Ina quëran inapitanta‫ف‬
10ॸNapoaponahuë‫ف‬, tahuërinën nicha‫ف‬ësarin huachi. k̲ɗ͑͑͑ɗ͑ҡΎ‫ڏ‬
nanihuachin, Sinioro o‫ف‬mantararin cosohuë‫ف‬. Inachachin iya Paononta‫ف‬
huachi. Ni‫ف‬co‫ف‬. Tashi‫ف‬co yonquiasëhuë‫ف‬, ninshitërinquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬noya
ihuatë‫ف‬huë‫ف‬nin. Inapochachin a‫ف‬nanaya quëmapi, tënahuë. Yosë nohuanton,
ayaro‫ف‬tahuëri naniarin huachi. Naporo‫ف‬ no‫ف‬tëquën nitotaton, ninshitërin. 16ॸNa‫ف‬a
tahuëri pi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬huëntoncaarin. quirica ninshitaton, ͑ɗѸȍ͑ɗѸȍ͑ɗ͑͑Ύ‫ڏ‬
Chiniquën huëntoncahuachin, quë ya‫ف‬huëpisopita a‫ف‬patërin. Noya
ta‫ف‬huantarin. Pi‫ف‬i, tayora, inapita huëya pënënpirinpoahuë‫ف‬, pi‫ف‬pian sacai‫ف‬
huëya‫ف‬ni‫ف‬ton, soquiarin huachi. yonquicaso‫ف‬. A‫ف‬naquën piyapi co Yosë
Isoro‫ف‬pa‫ف‬, ya‫ف‬ipi ya‫ف‬huërinsopita, inapita nanamën nitotatonahuë‫ف‬, nisha nisha
huiquitapi huachi. yonquipi. Paono ninshitërinso‫͑ف‬Ύ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬
rinahuë‫ف‬, co noya yonquiatonahuë‫ف‬, co
Noya yonquicaso‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬ no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinpihuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Yosë
11ॸComanta‫ف‬ya‫ف‬huëmiatarinhuë‫ف‬. quiricanëonta‫ف‬nontopirinahuë‫ف‬. Co
Ya‫ف‬ipiya ta‫ف‬huantarin huachi ni‫ف‬ton, ama yanatëtonahuë‫ف‬, nisha pochin a‫ف‬chinpi.
ma‫ف‬sharachin yonquia‫ف‬ahuasohuë‫ف‬. Yosë Ina marë‫ف‬Yosëri chiniquën ana‫ف‬intarin
pochin cancantahua‫ف‬. Noyasachin huachi.
nicacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 12ॸO‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri 17ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nani pënë͑͑‫ڏ‬
noya ninahua‫ف‬. “Manoton o‫ف‬ma‫ف‬in,” quëma‫ف‬ni‫ف‬ton, ni‫ف‬ËΎ͑͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬

ta‫ف‬tëhua‫ف‬, noyapiachin cancantahua‫ف‬. quëma‫ف‬. Iporaso‫͑ف‬ΎֆֆΎ͑нӕɗЙɗф̲‫ڏ‬
Ina tahuëri nanihuachin, ya‫ف‬ipi huë‫ف‬. Co noyahuë‫͑ف‬ɗЙɗѸΎЙɗҡֆ͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬
inapaquë ya‫ف‬huërinsopita pën quëran tarinënquëma‫ف‬inapita pochin nisha
ta‫ف‬huantarin huachi. Pi‫ف‬i, yoqui, tayora, nisha cancantacamaso marë‫ف‬. 18ॸæ͑Йɗ‫ڏ‬
inapita soquiarin huachi. 13ॸͮЙΎЙΎ͑‫ڏ‬ taso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Sinioro Quisocristoí
huë‫ف‬, nasha ya‫ف‬huantapon huachi. Nani chin yonquico‫ف‬. Nosororinquëma‫ف‬ni‫ف‬ton,
Yosë sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. “A‫ف‬na tahuëri nani tahuëri yacatahuarinquëma‫ف‬.
nasharo‫ف‬pa‫ف‬acoapo huachi. Inapaquë Inasachin yonquihuatama‫ف‬, oshaquëran
ya‫ف‬huërinsopitanta‫ف‬nasha acoantapo noya noya nohuitarama huachi. ͮЙΎф‫ڏ‬
huachi,” itërinpoa‫ف‬. Ina ninarëhua‫ف‬. huaton, ina pochin cancantatoma‫ف‬, noya
Inaquë noyasachin nisarëhua huachi. noya ninosoroco‫ف‬. Inaso‫ف‬
14ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ina ninatoma‫ف‬, nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
na‫ف‬con yonquico‫ف‬noyasachin chinochina‫ف‬. Ayaro‫ف‬tahuëriquë huarë‫ف‬
nicacamaso marë‫ف‬. “Quisocristo nanan inasáchin yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. Amen. Nani
anoyatërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, noya ninshitëranquëma huachi.
nini‫ف‬toma‫ف‬, ya‫ف‬huëco‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co Pitro
Coanshari imapisopita ninshitërinso‫ف‬
sha‫ف‬huitaranquëma‫ف‬. “Yosëso‫ف‬
Quisocristo no‫ف‬tëquën anitotërinpoaso‫ف‬ noyasáchin ninin. Tahuëri pochin
1
1ॸI‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Iso quirica cancantërin. Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬tashi
a‫ف‬pataranquëma‫ف‬, ni‫ف‬co‫ف‬. ‫ͮع‬Ύֆ͑‫ڏ‬ pochin cancantërinhuë‫ف‬,” itërincoi.
quëma‫ف‬canpitanta‫ ?ف‬Quiyanta‫ف‬isëquë noya 6ॸTashi pochin cancantohuatëhua‫ف‬, co
ya‫ف‬huarai. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑Ύֆ͑Ύֆ͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬ Yosë nohuitarihuahuë‫ف‬. “Yosë nohuitë

camaso marë‫ف‬ninshitaranquëma‫ف‬. Iraca rahuë,” tapomarahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬
co‫ف‬huara isoro‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, cancantohuatama‫ف‬, nonpinama‫ف‬. Co
inapaquë ya‫ف‬huërin. Ina quëran cancanëma quëran imaramahuë‫ف‬.
o‫ف‬marahuaton, a‫ف‬chintërincoi, natanai. 7ॸYosëso‫ف‬noyasáchin ninin. Tahuëri
Quiyaso‫ف‬ni‫ف‬nai. Nirayarai. Nonën chachin pochin cancantërin. Canpoanta‫ف‬tahuëri

ya‫ف‬huëtërin, së‫ف‬huarai. Inari chachin Yosë pochin yonquihuatëhua‫ف‬, ֤ΎѸř͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬
yonquirinso‫ف‬anitotërinpoa‫ف‬. ʊ͑͑ΎȍӕɗҡΎ‫ڏ‬ rihua‫ف‬. Naporahuaton, noya nini‫ف‬tëhua‫ف‬
huatëhua‫ف‬, nóya nanpimiatarihua huachi. ya‫ف‬huarihua‫ف‬. Hui‫ف‬nin chachin chiminin
2ॸIsoro‫ف‬paquë o‫ف‬mahuachina, quiyaso‫ف‬ ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡфɗ͑‫ڏ‬
ni‫ف‬nai. Nohuitatoi, sha‫ف‬huitarainquëma‫ف‬. poa‫ف‬. Huënainën quëф͑͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
Inaso‫ف‬nanpimiatarin huachi. Iraca rinpoa huachi.
inapaquë ya‫ف‬huërin. Tata Yosërë chachin 8ॸ“Co oshahuancohuë‫ف‬,” topatëhua‫ف‬,
ya‫ف‬huërin. Napopianachin yonquipi. a‫ف‬naya a‫ف‬nayanpoa‫ف‬Ë͑ЙΎф͑ɗ͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬

Inapaquë ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬, 3ॸo‫ف‬mahuachina, piarëhua‫ف‬. Co no‫ف‬tëquën yonquirëȍӕ‫ڏ‬
piyapicoi ni‫ف‬nai, natanai. Tata Yosë nóya huë‫ف‬, co Yosë cancanën manëhuahuë‫ف‬.
nohuitërai. Hui‫ف‬nionta‫ف‬iporahuanta‫ف‬ 9ॸOnporosona co noyahuë‫ف‬nipatëhua‫ف‬,
nohuitërai. Yosë yonquirinso chachin Yosë nontahua‫ف‬. “Tëhuënchachin co

yonquirai. Napoaton ninshitaranquëma‫ف‬ noyahuë‫ف‬nicato, oshahuanco,”
canpitanta‫ف‬Quisocristo nohuitacamaso topatëhua‫ف‬, Yosë oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡ‫ڏ‬
marë‫ف‬. Quiya pochachin Yosë nohuitoco‫ف‬, rinpoa huachi. Co nonpintërinpoahuë‫ف‬.
tënahuë. 4ॸCanpitanta‫ف‬Yosë pochin Quisocristo chiminin ni‫ف‬ton, nanitërin
cancantohuatama‫ف‬, nóya cancantarama‫ف‬. ya‫ف‬ipi oshanënpoa‫ف‬inquitinpoaso‫ف‬.
Ina nohuitarama‫ف‬ni‫ف‬ton, ͑ΔֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ Noyápiachin cancan quëtarinpoa
rama huachi. Ina marë‫ف‬ninshitaranquëma huachi. 10ॸ“Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬co noyahuë‫ف‬
huachi. ninama‫ف‬,” itërinpoa‫ف‬Yosë. ͮЙΎҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
poahuë‫ف‬, “Noya ninahuë. Co caso‫ف‬
Tahuëri pochin nininso‫ف‬ oshahuancohuë‫ف‬,” topatëhua‫ف‬, “Yosë
5ॸNoya nanan Quisocristo anitotëфɗ͑‫ڏ‬ nonpintërinpoa‫ف‬,” tënëhuaso pochin
coi. Ina nanan chachin cancantërëhua‫ف‬. Nanamën no‫ف‬tëquën
510
511 1ˇӕ͑ॷ1ٍॷ2
sha‫ف‬huitopirinpoahuë‫ف‬, co natërëȍӕ‫ڏ‬ Nosoroatonpoa‫ف‬, cancanënpoa‫ف‬

huë‫ف‬. a‫ف‬pintarinpoa‫ف‬ҡȍӕřфɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
huaso marë‫ف‬. Canpoanta‫ف‬ina pochin
Nanan anoyatërinpoaso‫ف‬ ninosorohuatëhua‫ف‬, co huachi tashi
2
1ॸQuisocristo
imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, pochin cancantarihuahuë‫ف‬. Quisocristo
hui‫ف‬nahuë pochin ni‫ف‬nanquëma‫ف‬. catahuarinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, tahuëri pochin
Ninshitaranquëma‫ف‬noyasachin cancantarihua‫ف‬.
nicacamaso marë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, co 9ॸA‫ف‬na piyapi no‫ف‬huihuatama‫ف‬, co Yosë
noyahuë‫ف‬nipatëhua‫ف‬, Quisocristo imaramahuë‫ف‬. “Imarahuë,ٚҡЙΎ̲ф‫ڏ‬

catahuarinpoa‫ف‬. Oshahuanëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, huë‫ف‬, co tahuëri pochin cancantëф̲‫ڏ‬
ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬. Canpoa huë‫ف‬. Ipora huanta‫ف‬ҡѸȍɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
marë‫ف‬Yosë nontaton, ͑͑͑͑Ύֆҡфɗ͑‫ڏ‬ tarama‫ف‬. 10ॸA‫ف‬napita nosorohuatëhua‫ف‬,
poa‫ف‬. Inaso‫ف‬no‫ف‬tëquënáchin yonquirin. tahuëri pochin cancantarihua huachi.
2ॸYa‫ف‬huërënamënpoa‫ف‬chiminin ni‫ف‬ton, Ina pochin nipatëhua‫ف‬, a‫ف‬napitanta‫ف‬
nontohuatëhua‫ف‬, oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡ‫ڏ‬ nicatonpoa‫ف‬, Yosë yonquiapi huachi.
rinpoa‫ف‬. Oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬, Tëhuënchachin nosorohuatama‫ف‬, co
nanan anoyatërinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi piyapi a‫ف‬napita anishacancantaramahuë‫ف‬.
marë‫ف‬chiminin. Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬ΎѸȍ͑ř͑‫ڏ‬ 11ॸNipirinhuë‫ف‬, no‫ف‬huihuatama‫ف‬, tashi
poa‫ف‬inquitinpoaso‫ف‬nohuantopirinhuë‫ف‬. pochin cancantarama huachi. Co

3ॸYosë nohuitohuatëhua‫ف‬, pënë͑ɗ͑‫ڏ‬ noyahuë‫ف‬cancantatoma‫ف‬, co manta‫ف‬
poaso‫ف‬natëarëhua‫ف‬. No‫ف‬tëquën natëcaso‫ف‬ yonquiaramahuë‫ف‬. Co nanitaramahuë‫ف‬
nohuantarihua‫ف‬. Ina natëhuatëhua‫ف‬, no‫ف‬tëquën yonquicamaso‫ف‬. Sopai
tëhuënchachin Yosë nohuitarihua‫ف‬, nohuanton, ѸΎ̲фֆЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
tënëhua‫ف‬. 4ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ rama huachi. Napoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
nonpiánpi. “Nani Yosë nohuitërahuë,” cancanëma quëran huarë‫ف‬ninosoroco‫ف‬.
topirinahuë‫ف‬, pënëninpoaso‫ف‬co
Ma‫ف‬sharachin pa‫ف‬yatopisopita
natëtonahuë‫ف‬, nonpiánpi. Co Yosë
nohuitopihuë‫ف‬. 5ॸYosë nanamën imapatë 12ॸCanpitaso‫ف‬imarama‫ف‬ni‫ف‬ton,
hua‫ف‬, noya noya Yosë nosoroarihua‫ف‬. Ina ninshitaranquëma‫ف‬. Hui‫ف‬nahuëpita

pochin cancantohuatëhua‫ف‬, tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ pochin nicatënquëma‫ف‬, ͑ɗ͑Ѹȍɗҡф͑‫ڏ‬
chin ina nohuitarihua‫ف‬. 6ॸ“Yosë imarahuë quëma‫ف‬. Quisocristo canpoa marë‫ف‬
huachi,” topatëhua‫ف‬, Quisoso pochachin chiminin. Imapatama‫ف‬, oshanëma‫ف‬
cancantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. inquitarinquëma‫ف‬. 13ॸA‫ف‬naquëmaso‫ف‬ca
pochin mashonquëma‫ف‬. Canpitanta‫ف‬,
Nasha pochin pënëninpoaso‫ف‬ iyaro‫ف‬sa‫ف‬, hua‫ف‬qui‫ف‬imarama‫ف‬ni‫ف‬ton,
7ॸCo, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nasha pënëninpoaso‫ف‬ Quisocristo noya nohuitarama‫ف‬. Inaso‫ف‬
ninshitaranquëmahuë‫ف‬. Iraca quëra iraca quëra huarë‫ف‬ya‫ف‬huërin. Noya
huarë‫ف‬Quisocristo nanamën natanama‫ف‬. imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, ninshitaranquëma‫ف‬.
“Ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬noya ninosoroco‫ف‬,” Canpitanta‫ف‬, apia‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬, nani sopai
itërinpoa‫ف‬. Inachachin iporanta‫ف‬pënë͑‫ڏ‬ minsërama‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑͑ɗ͑Ѹȍɗҡф͑‫ڏ‬
ranquëma‫ف‬. 8ॸCo nasha nananhuë‫ف‬ quëma‫ف‬.
niponahuë‫ف‬, nasha pochin Ya‫ف‬ipi imaramasopita hui‫ف‬nahuëpita
a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬cancanënpoa quëran pochin ni‫ف‬nanquëma‫ف‬. Yosë nohuitë
huarë‫ف‬ninosorocahuaso marë‫ف‬. Inaso‫ف‬ rama‫ف‬ni‫ف‬ton, ninshitaranquëma‫ف‬noya
ya‫ف‬ipi piyapinpoa‫ف‬nosororinpoa‫ف‬. noya cancantacamaso marë‫ف‬. 14ॸтӕɗѸΎ‫ڏ‬
1ˇӕ͑ॷ2 512
cristo noya nohuitërama‫ف‬ni‫ف‬ton, cancanëna quëran huarë‫ف‬imapihuë‫ف‬,”

iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ninshitaranquëma‫ف‬. Nani tënëhua‫ف‬.
tahuëri, apia‫ف‬huaro‫ف‬sa‫ف‬, Yosë nanamën 20ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬imarama‫ف‬.
yonquiarama‫ف‬. Napoaton chiniquën Quisocristo nohuanton, Ispirito Santo

cancantarama‫ف‬. æȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ ya‫ف‬coancantërinquëma‫ف‬. Napoaton
toma‫ف‬, sopai nani minsërama‫ف‬. no‫ف‬tëquën yonquirama‫ف‬. 21ॸͮɗҡΎҡΎЙɗф̲‫ڏ‬
15ॸSopai nohuanton, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ huë‫ف‬, naquëranchin pënëantaranquëma‫ف‬
nisha nisha yonquipi. Co Yosë natëҡΎ͑‫ڏ‬ yonquicamaso marë‫ف‬. Nonpin nanan
huë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬cancantopi. Ama natëhuatëhua‫ف‬, co no‫ف‬tëquën yonquiarë
inapita pochin cancantocosohuë‫ف‬. Ama huahuë‫ف‬.
nani ma‫ف‬sha nohuantapatocosohuë‫ف‬. 22ॸA‫ف‬naquën nonpin nanan a‫ف‬chinapi.
Ma‫ف‬sha na‫ف‬con yonquihuatama‫ف‬, co “Quisososo‫ف‬co Cristohuë‫ف‬. Co Yosë

tëhuënchachin Yosë nosororamahuë‫ف‬. hui‫ف‬ninhuë‫ف‬,” toconapona‫ف‬. Napoatona‫ف‬,
Ina naniantatoma‫ف‬, co yonquiaramahuë‫ف‬. Quisocristo inimicotapi. Tata Yosënta‫ف‬
16ॸA‫ف‬naquën isoro‫ف‬paquërachin pa‫ف‬yatopi. a‫ف‬poapi huachi. 23ॸCo Yosë hui‫ف‬nin
Pa‫ف‬yatacaisoráchin cancantopi. A‫ف‬na yanatëhuatamahuë‫ف‬, co Tata Yosënta‫ف‬
sanapi a‫ف‬na sanapi yonquirapi. Taparo‫ف‬ nohuitaramahuë‫ف‬. “Quisocristoso‫ف‬Yosë
nininso‫ف‬yani‫ف‬pi. Inahuara yonquipisorá hui‫ف‬nin chachin. Ina natëarahuë
chin nohuantoonpi. Ma‫ف‬sha huachi,” topatama‫ف‬, Tata Yosënta‫ف‬
ya‫ف‬huëtopirinahuë‫ف‬, aquë aquëtë‫ف‬ imasarama huachi.
nohuantapi. Nani ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëҡΎȍӕ‫ڏ‬ 24ॸYa‫ف‬nan imapoma‫ف‬, no‫ف‬tëquën
chinara, a‫ف‬napita nocanapi. Ina pochin a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. Ina cháchin

cancantohuatama‫ف‬, co Yosë pochin imamiatoco‫ف‬. Ina imapatama‫ف‬,
cancantaramahuë‫ف‬. Sopai pochin cancanëma quëф͑ҽҡ֤ΎѸř͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬
cancantarama‫ف‬. 17ॸIsoro‫ف‬pa‫ف‬ta‫ف‬huantarin. rama‫ف‬. Hui‫ف‬nionta‫ف‬noya nohuitarama
Ya‫ف‬ipi ma‫ف‬shanta‫ف‬ta‫ف‬huantarin. huachi. 25ॸQuisocristo chachin
Inasachin pa‫ف‬yatohuatëhua‫ف‬, topinan sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬: “Imamiatohuatamaco,
quëran nanpirëhua‫ف‬, chimimiatarihua Yosë nohuitatoma‫ف‬, nanpimiatarama
huachi. Nipirinhuë‫ف‬, Yosë noya imapatë huachi,” itërinpoa‫ف‬.
hua‫ف‬, co onporonta‫ف‬ta‫ف‬huantarihuahuë‫ف‬.
Ya‫ف‬huëmiatarihua huachi. Ispirito Santo a‫ف‬chintërinpoaso‫ف‬
26ॸA‫ف‬naquën yanonpintarinënquëma‫ف‬
Quisocristo inimiconënpita ni‫ف‬ton, ninshitaranquëma‫ف‬. 27ॸCanpitaso‫ف‬
18ॸCo hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nipirinhuë‫ف‬Ispirito Santo
Quisocristo o‫ف‬mantararin. “Cristo ya‫ف‬huëtërinquëma‫ف‬. Quisocristo
yao‫ف‬mahuachin, inimiconën huë‫ف‬sarin,” imarëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, ina nohuanton,
itërinpoa‫ف‬. Nani natantërama‫ف‬ ya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬. Nani tahuëri
canpitanta‫ف‬. Iporaso‫ف‬na‫ف‬a piyapi‫ف‬sari a‫ف‬chintarinpoa‫ف‬. Cancanënpoaquë Yosë
Cristo yainimicotopi. Napoaton nanamën a‫ف‬chintarinpoa‫ف‬. Co onporonta‫ف‬
o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri naniriarin, tënëhua‫ف‬. nonpintërinpoahuë‫ف‬. No‫ف‬tëquën
19ॸ“Quiyanta‫ف‬imarai,” topirinahuë‫ف‬, nani a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co a‫ف‬napita
pipipi huachi. Co tëhuënchachin Yosë a‫ف‬chintinpoaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Ina
huëntonënquë ya‫ف‬conpihuë‫ف‬. Ya‫ف‬conpi natëhuatama‫ف‬, no‫ف‬tëquën yonquiarama‫ف‬.
naporini, co pipiitonahuë‫ف‬. Pipipi Sha‫ف‬huitërinquëma pochachin
quëran nitotërëhua‫ف‬. “Co onporonta‫ف‬ Quisocristo imamiatoco huachi.
513 1ˇӕ͑ॷ2ٍॷ3
28ॸIpora quëra huarë‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Noya nipatëhua‫ف‬, noya cancantarëhua‫ف‬.

Quisocristo imamiatoco huachi. Quisocristo noya ni‫ف‬ton, ina pochin
Inapohuatama‫ف‬, o‫ف‬mantahuachin, co cancantahuaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 8ॸNani tahuëri
tapa ya‫ف‬huëtarinquëmahuë‫ف‬. Co co noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, sopai imarama‫ف‬.
pa‫ف‬yanaramahuë‫ف‬. 29ॸQuisocristo Iraca quëra huarë‫ف‬sopai co noyahuë‫ف‬
noyasáchin ninin. Napoaton Yosë cancantërin. Inaso‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑ҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬
huëntonënquë ya‫ف‬conpatëhua‫ف‬, noya poa‫ف‬, canpoanta‫ف‬oshahuanarëhua‫ف‬.
nicarihua‫ف‬. Insosona noya nipachina‫ف‬, Nicha‫ف‬ëinpoaso marë‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin
nani Yosëri anoyacancantërin ni‫ف‬ton, o‫ف‬marin. Ya‫ف‬ipi oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡΎȍӕ‫ڏ‬
hui‫ف‬nin pochin ni‫ف‬sarin, tënëhua‫ف‬. chinpoa‫ف‬, co huachi sopai natëcaso‫ف‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬.
Yosë hui‫ف‬ninpita 9ॸHuëntonënquë chachin Yosë
3
1ॸMa noya Tata Yosë nosororinpoa‫ف‬ aya‫ف‬coninpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, co iporaso‫ف‬
ni‫ف‬ton, hui‫ف‬ninpita pochachin yonquirëhuahuë‫ف‬co noyahuë‫ف‬
ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Huëntonënquë chachin nicahuaso‫ف‬. Hui‫͑ف‬ɗ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎ‫ڏ‬
aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. Co imapisopitasohuë‫ف‬ huachinpoa‫ف‬, cancanën chachin
nipirinhuë‫ف‬co nitotopihuë‫ف‬. ٘‫ع‬Ϙ͑ЙΎ‫ڏ‬ quëtërinpoa‫ف‬. Nasitantarëhuaso pochin
tonta‫ف‬Yosë pochin cancantacaiso‫ف‬ ninëhua‫ف‬. ͮЙΎҡΎ͑ËΎȍӕËȍɗ͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
nohuantopi?” toconpi. æΎ֤ΎѸř͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬ tarihuahuë‫ف‬oshahuanacaso‫ف‬. 10ॸCo
tonahuë‫ف‬, napopi. 2ॸIporaso‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, sacaihuë‫ف‬Yosë hui‫ف‬ninpita nohuitacaso‫ف‬.
hui‫ف‬nin pochin ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri Yosë pochin cancantohuatëhua‫ف‬, Yosë
noya noya acoarinpoa huachi. Ϙ͑ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬ hui‫ف‬ninpita pochin nirihua‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,
sona nicarihua‫ف‬. Co ya‫ف‬ipi nitochatërarë co noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, ËΎ֤ΎѸřȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬
huahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, Quisocristo nënquë ya‫ف‬conamahuë‫ف‬. Co a‫ف‬napita
o‫ف‬mantahuachin, nirayarihua‫ف‬. Ina nosorohuatamahuë‫ف‬, co Yosë hui‫ف‬ninpita
ni‫ف‬patëhua‫ف‬, ina pocháchin nicarihua pochin nisaramahuë‫ف‬. Sopai hui‫ف‬ninpita
huachi. 3ॸ“A‫ف‬na tahuëri Quisocristo pochin nisarama‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬Ë͑Ë͑‫ڏ‬
ni‫ف‬sarëhua huachi,” topatëhua‫ف‬, co topi quëran sopai hui‫͑ف‬ɗ͑Йɗҡ͑Ύȍӕɗҡфɗ‫ڏ‬
noyahuë‫ف‬yonquirëhuasopita naniantarë hua‫ف‬.
hua‫ف‬. Quisocristo nóya cancantarin
Nino‫ف‬huipisopita
ni‫ف‬ton, canpoanta‫͑ف‬ΎֆЙɗËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
tacaso‫ف‬nohuantarihua‫ف‬. 11ॸYa‫ف‬nanimapoma quëra huarë‫ف‬Yosë
4ॸYosë pënëninpoa‫ف‬. Co ina natëhuatë nanamën natanama‫ف‬. “Noya
huahuë‫ف‬, oshahuanëhua‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ ninosoroco‫ف‬,” itërainquëma‫ف‬. 12ॸIráca
nipatëhua‫ف‬, co Yosë natërëhuahuë‫ف‬. Caino co noyahuë‫ف‬cancantaton, iin
5ॸNoya nanan nani nitotërama‫ف‬. tëparin. Sopai natëton, naporin. Ama
Quisocristo o‫ف‬marin oshanënpoa‫ف‬ ina pochin cancantocosohuë‫ف‬. Iinso‫ف‬
inquitinpoaso marë‫ف‬. Inaso‫ف‬co pi‫ف‬pisha noya ninin ni‫ف‬ton, no‫ف‬huiton, tëparin.
tëranta‫ف‬oshahuaninhuë‫ف‬. 6ॸTëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ 13ॸNapoaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co natëЙɗѸΎЙɗҡ‫ڏ‬
chin imapatëhua‫ف‬, nóya nisarëhua‫ف‬. Co huë‫ف‬no‫ف‬huihuachinënquëma‫ف‬, ama

yonquiarihuahuë‫ف‬oshahuanacaso‫ف‬. Nani pa‫ف‬yancosohuë‫ف‬. 14ॸIraca canpoanta‫ف‬ina
tahuëri co noyahuë‫ف‬nipatëhua‫ف‬, co Yosë pochin co noyahuë‫ف‬cancantërëhua‫ف‬. Co
nohuitarëhuahuë‫ف‬. Co cancanën Yosë nohuitatëhuahuë‫ف‬, chimipi pochin
manëhuahuë‫ف‬. 7ॸNi‫ف‬cona, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nisha nipirëhuahuë‫ف‬, Yosë anoyacancantëфɗ͑‫ڏ‬
a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬nonpintochinënquëma‫ف‬. poa‫ف‬ina nohuitatëhua‫ف‬nanpimiatahuaso
1ˇӕ͑ॷ3ٍॷ4 514
marë‫ف‬. Napoaton iporaso‫ف‬a‫ف‬napita nitotërin. Napoaponahuë‫ف‬, cancanënpoa

nosororëhua‫ف‬. Ina quëф֤͑ΎѸřȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬ quëran huarë‫ف‬yaimapatëhua‫ف‬, inanta‫ف‬
nënquë ya‫ف‬conëhuaso‫ف‬nitotërëhua‫ف‬. Co nitotërin. Ina nitotaton, nosororinpoa‫ف‬.
nosorohuatamahuë‫ف‬, ËΎ֤ΎѸř͑ΎֆË͑‫ڏ‬ Ina yonquihuatëhua‫ف‬, noya cancantatë
cantërinquëmahuë‫ف‬. Chimimiatarama hua‫ف‬, Yosë nontarihua‫ف‬. 21ॸNapoaton,
huachi. 15ॸA‫ف‬napita no‫ف‬huihuatama‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, cancanënpoa quëran a‫ف‬naya
tëpatona‫ف‬piro‫ف‬sa pochin Yosë a‫ف‬nayanpoa‫ف‬yonquia‫ف‬ahua‫ف‬. “Yosë noya
ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Tëpatona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬co ni‫ف‬sarinco,” topatëhua‫ف‬, co Yosë
Yosë pochin cancantopihuë‫ف‬. Co të‫ف‬huatarihuahuë‫ف‬. Co
inapitaso‫ف‬Yosë huëntonënquë të‫ف‬huatatëhuahuë‫ف‬, nani tahuëri ina
ya‫ف‬conpihuë‫ف‬. 16ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬Quisososo‫ف‬ nontarihua‫ف‬. 22ॸPënëninpoaso‫ف‬natëhuatë
na‫ف‬con nosoroatonpoa‫ف‬, nicha‫ف‬ëinpoaso hua‫ف‬, noya natanarinpoa‫ف‬. Ina nohuantë
marë‫ف‬chiminin. Chiminaton, ͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬ rinsoáchin yonquihuatëhua‫ف‬, Ëҡȍӕ‫ڏ‬
poaso‫ف‬anitotërinpoa‫ف‬. Inapochachin, rinpoa‫ف‬. Ina pochin cancantohuatëhua‫ف‬,
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬ipi Quisocristo imarëȍӕѸΎ‫ڏ‬ ma‫ف‬pitaso‫ف‬nipatëhua‫ف‬, quëtarinpoa‫ف‬.
pita nosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Na‫ف‬con 23ॸYosë nani sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬hui‫ف‬nin
ninosoroa‫ف‬ahua‫ف‬. Quisoso imacahuaso marë‫ف‬. Ina imatëhua‫ف‬,

ya‫ف‬huërënamënpoa‫ف‬chimininso ninosorocahuaso‫ف‬sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬.
pochachin a‫ف‬napita nosorocaso‫ف‬ “Quisocristonta‫ف‬inachachin
ya‫ف‬huërin. 17ॸQuisocristo imarëhuasopita sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, Ë͑Ë͑ř͑‫ڏ‬
capini noya ninosorocaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. poa quëran natëahua‫ف‬. 24ॸYosë natëhuatë
A‫ف‬naquën ma‫ف‬sha pahuantohuachina‫ف‬, hua‫ف‬, ina nohuitarihua‫ف‬. Yonquinën
catahuahua‫ف‬. Capa capacaso‫ف‬nipachin, chachin ayonquiarinpoa‫ف‬. Imapatëhua‫ف‬,
capa a‫ف‬mocaso‫ف‬nipachin, quëtahua‫ف‬. Co Ispirito Santo aya‫ف‬coancantërinpoa‫ف‬
inapita catahuahuatëhuahuë‫ف‬, co ya‫ف‬huëtomiatinpoaso marë‫ف‬. Ina
tëhuënchachin nosororëhuahuë‫ف‬. catahuahuachinpoa‫ف‬, Yosë pochin
Yosënta‫ف‬na‫ف‬con nosoropirinpoahuë‫ف‬, co cancantatëhua‫ف‬, a‫ف‬napitanta‫ف‬nosororë
tëhuënchachin nosororëhuahuë‫ف‬. hua‫ف‬. Ina quëran Yosë nohuitërëhuaso‫ف‬
18ॸ“Ya‫ف‬ipi piyapi nosororahuë,” nitotërëhua‫ف‬.
topatëhua‫ف‬, ama, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, topinan
quëran napoa‫ف‬huasohuë‫ف‬. Cancanënpoa Nonpin nanan a‫ف‬chinpiso‫ف‬
4
quëran huarë‫ف‬nosoroatëhua‫ف‬, Ëҡȍӕ‫ڏ‬ 1ॸNa‫ف‬a piyapi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nonpin
hua‫ف‬. nanan a‫ف‬chintëra‫ف‬piapi. “Yosë
nanamën a‫ف‬chinahuë,” topirinahuë‫ف‬, co
Co të‫ف‬huatatëhuahuë‫ف‬Yosë nontërëhuaso‫ف‬
no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinpihuë‫ف‬. Napoaton nisha
19ॸTëhuënchachin a‫͑ف‬Йɗҡ͑ΎѸΎфΎȍӕ‫ڏ‬ a‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬, ama
tëhua‫ف‬, no‫ف‬tëquën Quisoso nanamën a‫ف‬naroachin natëtocosohuë‫ف‬. “Nonpin
imasarëhua‫ف‬. Ina quëran co huachi Yosë nanan nimara,” ta‫ف‬toma‫ف‬, yonquico‫ف‬.
të‫ف‬huatacaso‫ف‬ya‫ف‬huëtarinpoahuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Yosë quiricanën quëran
“Tatanpoa pochin ni‫ف‬ton, noya a‫ف‬chintërinpoaso‫ف‬yonquiatoma‫ف‬,
ni‫ف‬ninpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, co huachi natanco‫ف‬. Co ina pochin
të‫ف‬huatarihuahuë‫ف‬. 20ॸCo noyahuë‫ف‬ a‫ف‬chintohuachinquëmahuë‫ف‬, ama
nipatëhua‫ف‬, cancanënpoa quëran natëcosohuë‫ف‬. 2ॸIspirito Santo no‫ف‬tëquën
nitotërëhua‫ف‬. Nitotatëhua‫ف‬, sëtërëhua‫ف‬. anitotërinpoa‫ف‬. “Quisocristo Yosë
Co noyahuë‫ف‬ninëhuaso‫ف‬Yosënta‫ف‬ hui‫ف‬nin niponahuë‫ف‬, isoro‫ف‬paquë
515 1ˇӕ͑ॷ4
o‫ف‬maton, piyapi chachin nasitimarin. aya‫ف‬conpachinpoa‫ف‬, catahuarinpoa‫ف‬

Piyapi nonën chachin ya‫ف‬huëtërin,” a‫ف‬napita nosorocaso‫ف‬. Nosorohuatëhua‫ف‬,
itërinpoa‫ف‬. Ina nanan Yosë nohuitarihua‫ف‬. Hui‫ف‬nin pochin
a‫ف‬chintohuachinënquëma‫ف‬, no‫ف‬tëquën ni‫ف‬ninpoa huachi. 8ॸInaso‫ف‬ya‫ف‬ɗЙɗֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
a‫ف‬chinapi. Ispirito Santori ayonquirin nën quëran nosoromiatochinarinpoa‫ف‬.
ni‫ف‬ton, noya nonsapi. 3ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬ Napoaton canpoanta‫ف‬co a‫ف‬napita
nipirinhuë‫ف‬sopai nohuanton, nonpinapi. nosorohuatëhuahuë‫ف‬, co pi‫ف‬pisha
Co Quisocristo nanamën no‫ف‬tëquën tëranta‫ف‬ina nohuitarihuahuë‫ف‬.
a‫ف‬chinpihuë‫ف‬. “Yosë hui‫ف‬ninso‫ف‬co piyapi 9ॸNosoroatonpoa‫ف‬, hui‫ف‬nin chachin
chachin nasitimarinhuë‫ف‬,” toconpi isoro‫ف‬paquë a‫ف‬Йɗ̲фɗ͑͑ΎֆË͑Ë͑ҡɗ͑‫ڏ‬

a‫ف‬naquën. Inapitaso‫ف‬Quisocristo poaso marë‫ف‬. A‫ف‬naichin hui‫ف‬nin
inimicotopi. Co ina pochin Ispirito ya‫ف‬huëtopirinhuë‫ف‬, a‫ف‬paimarin.
Santo anitotërinpoahuë‫ف‬. Iraca ninorinso Quisocristo anoyacancantohuachinpoa‫ف‬,
chachin nani Cristo inimiconën Yosë nohuitatëhua‫ف‬, nanpimiatarihua
ya‫ف‬huarin. huachi. Ina yonquiatëhua‫ف‬, “Ma
4ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosë noyacha Yosë nosororinpoa paya,”
hui‫ف‬ninpitanquëma‫ف‬ni‫ف‬toma‫ف‬, no‫ف‬tëquën tënëhua‫ف‬. 10ॸCo canpoara nosoropirëȍӕ‫ڏ‬
yonquiarama‫ف‬. Ispirito Santo nani huë‫ف‬, Yosë na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬. Ina
ya‫ف‬coancantërinquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬chini nohuanton, hui‫ف‬nin chachin
chiniquën nanantarin. Ina o‫ف‬marahuaton, chiminin.
ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, ѸΎЙɗ̲ɗ͑Ѹř‫ڏ‬ Ya‫ف‬huërënamënpoa‫ف‬chiminin ni‫ف‬ton,
rihua‫ف‬. Nonpin nanan oshanënpoa‫ف‬inquitarinpoa‫ف‬. ʊ͑нӕɗҡҡΎ͑‫ڏ‬
sha‫ف‬huitopirinpoaonta‫ف‬, co natëҡфɗȍӕ‫ڏ‬ poa‫ف‬, nanan anoyatërinpoa‫ف‬.
huë‫ف‬. 5ॸNo‫ف‬tëquën yonquiarëhua‫ف‬. 11ॸYosë na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton,
Inapitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ËΎ֤ΎѸř͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬ canpoanta‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, inapochachin

tonahuë‫ف‬, co nanamën chachin ninosoroa‫ف‬ahua‫ف‬. ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
a‫ف‬chinpihuë‫ف‬. Isoro‫ف‬paquë huaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. 12ॸCo inquënpoa
ya‫ف‬huërinsopitarachin yonquiatona‫ف‬, tëranta‫ف‬Yosë quënanpirëhuahuë‫ف‬, noya
inahuara yonquinëna quëran a‫ف‬chinpi. ninosorohuatëhua‫ف‬, Yosë nohuitarihua‫ف‬.
Napoaton co imapisopitahuë‫ف‬ Ina cancanën chachin ya‫ف‬huëtarinpoa‫ف‬.
a‫ف‬naroachin natëtapi. 6ॸQuiyaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ “Yosë na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬,
huë‫ف‬Yosë nohuitatoi, no‫ف‬tëquën canpoanta‫ف‬ninosorohuatëhua‫ف‬, nóya
a‫ف‬chinai. Yosë imapisopita noya cancantarihua huachi. 13ॸ֤ΎѸřȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬
nataninacoi. Co imapisopitasohuë‫ف‬ nënquë ya‫ف‬conpatëhua‫ف‬, Ispirito Santo
nipirinhuë‫ف‬, co yanatërinacoihuë‫ف‬. a‫ف‬patimarinpoa‫ف‬ya‫ف‬coancantinpoaso
Ispirito Santoso‫ف‬no‫ف‬tëquënachin nonin. marë‫ف‬. Hua‫ف‬yanën chachin ni‫ف‬ton,
Napoaton nonpin nanan pa‫ف‬yatopisopita cancanënpoaquë ayonquirinpoa‫ف‬.
co Ispirito Santo yanatëpihuë‫ف‬. Ina “Tëhuënchachin Yosë nohuitarihua‫ف‬,”
quëran nonpin nanano‫ف‬sa‫ف‬nohuitërë tënëhua‫ف‬. 14ॸTata Yosëri hui‫ف‬nin
hua‫ف‬. isoro‫ف‬paquë a‫ف‬paimarin nicha‫ف‬ëinpoaso
marë‫ف‬. Quiyaso‫ف‬ni‫ف‬nai. Nani tahuëri
Iraca quëra huarë‫ف‬Yosë nosororinpoaso‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitárai. 15ॸ“Quisocristoso‫ف‬
7ॸYosë pa‫ف‬pi nosororinpoa‫ف‬. Napoaton, Yosë hui‫ف‬nin. Ina natëarahuë huachi,”
iyaro‫ف‬sa‫ف‬, canpoanta‫ف‬noya topatëhua‫ف‬, naporo cháchin Yosë
ninosoroa‫ف‬ahua‫ف‬. Huëntonënquë huëntonënquë aya‫ف‬coaninpoa‫ف‬.
1ˇӕ͑ॷ4ٍॷ5 516
Ya‫ف‬conatëhua‫ف‬, Yosë nohuitarëhua‫ف‬. ya‫ف‬conëhua‫ف‬. Hui‫ف‬ninpita pochin

Cancanën chachin quëtërinpoa‫ف‬. ni‫ف‬ninpoa‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. “Quëmapi tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬
chin nosorohuatëra, hui‫ف‬nionta‫͑ف‬ΎѸΎфΎ‫ڏ‬
Të‫ف‬hua inquitërinpoaso‫ف‬ rë‫ف‬,” topi. 2ॸNapoaton Yosë nosorohuatë
16ॸYosë nohuitatëhua‫ف‬, natërëhua huachi. hua‫ف‬, noya natëhuatëhua‫ف‬, tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬
“Ma noyacha Yosë nosororinpoa paya,” chin hui‫ف‬ninpitanta‫ف‬nosoroarihua‫ف‬,
tënëhua‫ف‬. Inaso‫ف‬nosoromiatochinarinpoa‫ف‬. tënahuë. 3ॸYosë nosorohuatëhua‫ف‬,
Canpoanta‫ف‬nosorohuatëhua‫ف‬, Yosë pënëninpoaso‫ف‬no‫ف‬tëquën natëarihua‫ف‬.
nohuitarihua huachi. Yonquinën chachin Catahuahuachinpoa‫ف‬, sacai‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,
ayonquirinpoa huachi. 17ॸYosë noya nanitaparëhua‫ف‬. 4ॸHuëntonënquë
nohuitohuatëhua‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ aya‫ف‬coninpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, nanitaparëhua‫ف‬
rihua‫ف‬. Ina quëran ayaro‫ف‬ҡȍӕřфɗ͑͑ɗȍӕ‫ڏ‬ sopai minsëcahuaso‫ف‬. “Quisocristo
chin, co të‫ف‬huatarihuahuë‫ف‬. Quisoso catahuarinpoa‫ف‬,” topatëhua‫ف‬, inasachin
nosororinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, canpoarinta‫ف‬ cancantohuatëhua‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
nosoroarihua‫ف‬. Iporaso‫ف‬Quisoso pochin rëhuasopita naniantarihua‫ف‬. Isoro‫ف‬paquë
nosororëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, co ayaro‫ف‬tahuëri na‫ف‬a ma‫ف‬sha, piyapi, inapita ya‫ف‬huërin
pa‫ف‬yanarihuahuë‫ف‬. 18ॸPiyapinpoa capini anishacancantinpoaso marë‫ف‬. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
noya ninosorohuatëhua‫ف‬, ËΎ͑ɗѸɗҡфɗȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬, Quisocristo yonquihuatëhua‫ف‬,
huë‫ف‬. Inapochachin Yosërë‫ف‬quënpoa‫ف‬ catahuarinpoa‫ف‬noya cancantahuaso‫ف‬.
ninosorohuatëhua‫ف‬, co të‫ف‬huatarihuahuë‫ف‬. 5ॸ“Quisoso Yosë hui‫ف‬nin chachin ni‫ف‬ton,
A‫ف‬naquën piyapi‫ف‬saso‫ف‬na‫ف‬con të‫ف‬huapi. catahuarinpoa‫ف‬,” topatëhua‫ف‬, Ëȍɗ͑ɗË͑‫ڏ‬

“Yosë ana‫ف‬intarinco,” ta‫ف‬tona‫ف‬, caninpoa‫ف‬. ґΎЙɗֆ͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎЙɗфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
të‫ف‬huatochinachin cancantopi. Canpoaso‫ف‬ huë‫ف‬, minsëarihua huachi. A‫ف‬napitariso‫ف‬
nipirinhuë‫“ف‬Yosë na‫ف‬con nosoroatonpoa‫ف‬, co nanitopihuë‫ف‬minsëcaiso‫ف‬.
oshanënpoa‫ف‬inquitërinpoa‫ف‬,” topatëhua‫ف‬,
ya‫ف‬ipi të‫ف‬hua inquitarinpoa huachi. Yosë anitotërinpoaso‫ف‬
19ॸYosë na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, 6ॸQuisocristo isoro‫ف‬paquë chachin
canpoarinta‫ف‬Yosë nosoroatëhua‫ف‬, o‫ف‬marin. Nani aporihuanpachina, Yosë
a‫ف‬napitanta‫ف‬nosoroarihua‫ف‬. nanamën sha‫ف‬huirarin. Nani
20ॸA‫ف‬naquënso‫“ف‬Yosë nosororahuë,” sha‫ف‬huihuachina, corosëquë chiminin.
taponaraihuë‫ف‬, iin no‫ف‬huipi. Co Co topinan quëran aporihuaninhuë‫ف‬.
inapitaso‫ف‬no‫ف‬tëquën nonpihuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya natëton, canpoa marë‫ف‬
Nonpiánpi. Piyapi quënanëhua‫ف‬. Yosëso‫ف‬ chiminin. Ispirito Santo no‫ف‬tëquën
nipirinhuë‫ف‬co quënanëhuahuë‫ف‬. Piyapi sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. Cancanënpoa quëran
nohuitarihuarahuë‫ف‬, co nosorohuatëȍӕ‫ڏ‬ anitotërinpoa‫ف‬. “Quisososo‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin
huë‫ف‬, Yosënta‫ف‬co nanitarëhuahuë‫ف‬ chachin,” itërinpoa‫ف‬. 7ॸTata Yosë noya
nosorocaso‫ف‬. 21ॸNani pënëninpoa‫ف‬. anitotërinpoa‫ف‬hui‫ف‬nin natëcahuaso‫ف‬.
“Nosorohuatamaco, piyapinta‫ف‬ Quiricanën quëran nontërinpoa‫ف‬. Ispirito
nosoroco‫ف‬,” itërinpoa‫ف‬. Santonta‫ف‬inachachin anitotërinpoa‫ف‬.
8ॸCancanënpoaquë Ispirito Santo
Sopai minsëcaso‫ف‬ sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. Quisocristonta‫ف‬
5
1ॸYa‫ف‬ipiQuisocristo imarëhuasopita aporihuanpachina, ya‫ف‬ipiya Yosë
a‫ف‬na huënton pochin ninëhua‫ف‬. natërin. Natëton, canpoa marë‫ف‬
“Quisocristo Yosë hui‫ف‬nin chachin,” chiminin. Yosë chachin no‫ف‬tëquën
tënëhua‫ف‬ni‫ف‬ton, huëntonënquë anitotërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, “Tëhuënchachin
517 1ˇӕ͑ॷ5
Quisocristo Yosë hui‫ف‬nin. Nicha‫ف‬ërinpoa Yosë nohuantëфɗ͑ѸΎËȍËȍɗ͑ËΎҡфɗ͑‫ڏ‬

huachi,” tënëhua‫ف‬. 9ॸCara piyapi poa‫ف‬. “Co onporonta‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑ҡфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
napopianachin sha‫ف‬huitohuachinpoa‫ف‬, huë‫ف‬, acotarinpoa huachi,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬,
natëtarihua‫ف‬. Yosëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noya noya cancantarihua huachi.
noya ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquënáchin nontëфɗ͑‫ڏ‬ 16ॸA‫ف‬naquën Yosë imamiataponahuë‫ف‬,
poa‫ف‬. Napoaton ina a‫ف‬na tahuëri pi‫ف‬pian naniantaton, co

sha‫ف‬huitohuachinpoa‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con noyahuë‫ف‬ninin. Co Yosë a‫ف‬poaponahuë‫ف‬,
natëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nani Yosë oshahuanin. Inapita marë‫ف‬Yosë
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, “Quisocristo nontahua‫ف‬anoyacancanchin.
Yosë hui‫ف‬nin chachin. Ina A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬imapirinhuë‫ف‬,
nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬,” tënëhua‫ف‬. 10ॸYosë nani co noyahuë‫ف‬yonquiaton, Yosë
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, imarëhuasopita a‫ف‬pomiatërin huachi.
nitotërëhua‫ف‬. Cancanënpoa quëran A‫ف‬pomiatohuachina, Yosëri tananpitërin.
anitotërinpoa‫ف‬. A‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, Chiminpi pochin ni‫ف‬nin. Co inapita
co Yosë natëpihuë‫ف‬. “Quisoso co Yosë yonquiato, pënënaranquëmahuë‫ف‬. Yosëri
hui‫ف‬ninhuë‫ف‬. Co nicha‫ف‬ësarinpoahuë‫ف‬,” a‫ف‬porin huachi. 17ॸCo noyahuë‫ف‬
ta‫ف‬tona‫ف‬, Yosë nonpintërinpoa pochin nipatëhua‫ف‬, oshahuanëhua‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,
cancantopi. No‫ف‬tëquën co Yosë a‫ف‬pohuatëhuahuë‫ف‬, ËΎËȍɗ̲ɗ̲ɗ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitopirinpoahuë‫ف‬, co natëpihuë‫ف‬. tarihuahuë‫ف‬. A‫ف‬pomiatohuatëhua‫ف‬, co
11ॸYosëso‫ف‬huëntonënquë aya‫ف‬coninpoa‫ف‬ onporonta‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬sarëhuahuë‫ف‬.
ina pochin nanpicaso marë‫ف‬. Hui‫ف‬nin Parësitopiquë a‫ف‬paarinpoa huachi.
chachin anoyacancantërinpoa‫ف‬ 18ॸYosë imarëhuasopita huëntonënquë
nanpimiatacaso marë‫ف‬, tënëhua‫ف‬. 12ॸYosë aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. Noyasachin nicacaso‫ف‬

hui‫ف‬nin ya‫ف‬coancantohuachinpoa‫ف‬, yonquirëhua‫ف‬. Yosë hui‫ف‬nin chachin
nanpimiatarihua huachi. Co‫ف‬so‫ف‬ina a‫ف‬pairinpoa‫ف‬. ґΎЙɗֆ͑Ύ͑Йɗ͑ҡΎЙɗфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬
imapatëhuahuë‫ف‬, ËΎ͑͑Йɗ̲ɗҡфɗȍӕ‫ڏ‬ huë‫ف‬, Quisocristo catahuarinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton,
huë‫ف‬. co sopai minsëarinpoahuë‫ف‬.
19ॸCanpoaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬ninpitanpoa‫ف‬.
Chiniquën cancantatëhua‫ف‬, imamiatahua‫ف‬ A‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬sopairi
13ॸCanpitaso‫ف‬Quisocristo natërama‫ف‬. hua‫ف‬anëntërin. Camaihuachina, ina
“Inaso‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin ni‫ف‬ton, imasarahuë natëpi huachi.
huachi,” topatama‫ف‬, huëntonënquë nani 20ॸYosë hui‫ف‬nin chachin o‫ف‬maton,
aya‫ف‬coninquëma‫ف‬. Ina nohuitatoma‫ف‬, no‫ف‬tëquën Yosë anohuitërinpoa‫ف‬.

nanpimiatarama huachi. ʊ͑͑ɗҡΎҡË‫ڏ‬ Inasachin no‫ف‬tëquën cancantërin. Yosë
maso marë‫ف‬ninshitaranquëma‫ف‬. nohuitatëhua‫ف‬, cancanën chachin
Napoaton chiniquën cancantoco‫ف‬. “Nani manëhua‫ف‬. Quisocristo nohuitërëhua‫ف‬
Yosë nohuitërahuë huachi,” ta‫ف‬toma‫ف‬, ni‫ف‬ton, catahuarinpoa‫ف‬Yosë pochin
imaco huachi. cancantacaso marë‫ف‬. ʊ͑ѸËȍɗ͑Ëȍɗ͑Ύҡ‫ڏ‬
14ॸYosë nontohuatëhua‫ف‬, natanarinpoa‫ف‬. caso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Ina nohuitohuatëhua‫ف‬,
Ina nohuantërinso‫ف‬ayonquihuachinpoa‫ف‬, nanpimiatarihua huachi.
noya nataninpoa‫ف‬. Napoaton chiniquën 21ॸMamanshiro‫ف‬sa‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, co
cancantatëhua‫ف‬, nani tahuëri ina moshacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬

nontarihua‫ف‬. 15ॸ“Noya nataninpoa‫ف‬,” chin nonpin nanan tananpitoco‫ف‬.
ta‫ف‬tëhua‫ف‬, Yosë nontarihua‫ف‬. Napoaton Yosëichin chinotahua‫ف‬. Nani huachi.
ma‫ف‬pitaso‫ف‬nipatëhua‫ف‬, acotarinpoa‫ف‬. Coansha
Coanshari ninshitantarinso‫ف‬
No‫ف‬tën nanan imarëhuaso‫ف‬ Nonpin nanan a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬

1ॸI‫ف‬huata, imoya. Ca ansianoco iso 7ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬yanonpintë
quirica ninshitaranquën. ¿Noya rinënpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi parti pa‫ف‬sápi nonpin

quëmanta‫ف‬ya‫ف‬huaran? Canta‫ف‬noya nanan sha‫ف‬huicaiso marë‫ف‬. ٘тӕɗѸΎ‫ڏ‬
isëquë ya‫ف‬huarahuë. Yosë nohuanton, cristoso‫ف‬Yosë hui‫ف‬nin niponahuë‫ف‬, co
quëmanta‫ف‬huëntonënquë nani piyapi chachin nininhuë‫ف‬. Co canpoa
ya‫ف‬conan. No‫ف‬tën nanan imaran pochin nonën ya‫ف‬huëtërinhuë‫ف‬,” topi. Co
ni‫ف‬ton, tëhuënchachin nosororanquën. no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinpihuë‫ف‬. Insosona ina
Ya‫ف‬ipi Quisoso imapisopita mama pochin a‫ف‬chinpachina‫ف‬, nonpintapi.
pochin nicatënënquën, ͑ΎѸΎфΎфɗ͑ř͑‫ڏ‬ Inaso‫ف‬Quisocristo inimiconën, tënahuë.
quën. Hua‫ف‬huanpitanta‫ف‬nosoroato, 8ॸNi‫ف‬cona nonpintochinënquëma‫ف‬.
ninshitaranquëma‫ف‬. 2ॸQuisocristo Inapita pochin cancantohuatama‫ف‬,

no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬. Ina topinan quëran imapoma‫ف‬. Co Yosë‫ف‬pa‫ف‬
imamiatatëhua‫ف‬, ninosoroarëhua‫ف‬. acanaarinquëmahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi
3ॸTata Yosë na‫ف‬con catahuainquëma‫ف‬. cancanëma quëran imapatama‫ف‬, Yosë
Nani tahuëri nosoro‫ف‬inquëma‫ف‬. nóya acanaarinquëma huachi.
Asanocancainquëma‫ف‬. Quisocristonta‫ف‬ 9ॸA‫ف‬naquën co Quisocristo nanamëná
nóya catahuainquëma‫ف‬. Inaso‫ف‬Yosë chin imapihuë‫ف‬. “Quiyaso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con

hui‫ف‬nin chachin. Catahuahuachinpoa‫ف‬, nitotërai,” toconpi. Inapitaso‫ف‬co Tata
no‫ف‬tëquën yonquiarihua‫ف‬. Ina quëran Yosë nohuitapihuë‫ف‬. Quisocristo
noya ninosoroarihua huachi. nanamën imapatëhua‫ف‬, Tata Yosë
4ॸA‫ف‬naquën hua‫ف‬huanpita i‫ف‬hua hui‫ف‬ninë chachin nohuitarihua huachi.
quënanconahuë. Noya imasapi, 10ॸA‫ف‬na piyapi huë‫ف‬pachin, “Carinquëma‫ف‬
ni‫ف‬nahuë. Tata Yosë pënëninpoaso‫ف‬ a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬,” itohuachinquëma‫ف‬,

no‫ف‬tëquën natëapi huachi. Ina marë‫ف‬ ama a‫ف‬naroachin natëcosohuë‫ف‬. Co
nóya cancantërahuë. 5ॸIporaso‫ف‬, imoya, Quisocristo nanamën
ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬noya ninosoroa‫ف‬ahua‫ف‬, a‫ف‬chintohuachinquëmahuë‫ف‬, “Inca. Co
tënahuë. Co nasha pënënaranquë̲‫ڏ‬ yanatanainquënhuë‫ف‬,” itoco‫ف‬. Ama
huë‫ف‬. Iraca quëra huarë‫ف‬Yosë ya‫ف‬huëramaquë aya‫ف‬concosohuë‫ف‬. “Yosë
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬ninosorocahuaso‫ف‬. catahuainquën,” ama itocosohuë‫ف‬. 11ॸCo
6ॸYosë nosorohuatëhua‫ف‬, natëarihua‫ف‬. Quisocristo natëtonahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬
“Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nosoroco‫ف‬,” itërinpoa‫ف‬. nipi. Ama pi‫ف‬pian tëranta‫͑ف‬ҡ͑Ë‫ڏ‬
Ya‫ف‬nan imarama quëra huarë‫ف‬ina maso‫ف‬nohuantocosohuë‫ف‬. Canpitataquë
natanama‫ف‬. nisha nanan a‫ف‬chintohuachinquëma‫ف‬,
518
519 2 Juan
a‫ف‬naquën nonpin nanan imapona‫ف‬ quëma‫ف‬yapa‫ف‬sarahuë. Canconpato,

nimara. Imapachina‫ف‬, ina marë‫ف‬ ninontohuatëhua‫ف‬, noya noya
canpitanta‫ف‬oshahuanarama‫ف‬. cancantarihua huachi. 13 ॸIsëquë
тӕɗѸΎËфɗѸҡΎɗ̲ЙɗѸΎЙɗҡֆΎ͑нӕɗфɗ‫ڏ‬
Nicapon yapa‫ف‬ninso‫ف‬ nënquëma‫ف‬. Yosë nohuanton,
12 ॸNa‫ف‬conna‫ف‬con huëntonënquë ya‫ف‬conpi anta‫ف‬.
yasha‫ف‬huitopiranquëmahuë‫ف‬, co “Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬noya ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬,”
aquëtë‫ف‬yaninshitëranquëmahuë‫ف‬. Co itërinaco. Nani huachi.
hua‫ف‬quiya quëranhuë‫͑ف‬ɗËЙΎ͑‫ڏ‬ Coansha
Isonta‫ف‬Coanshari ninshitantarinso‫ف‬
quë‫ف‬noya pa‫ف‬ina‫ف‬, tënahuë. Yosë marë‫ف‬

Imapisopita nosoroaton, catahuarinso‫ف‬ sacatapi ni‫ف‬ton, catahuaquë‫ف‬ama
1ॸI‫ف‬huata, iya Acayo. Ca ansianoco pahuanchinasohuë‫ف‬. 7ॸQuisocristo
ninshitaranquën. ¿Noya quëmanta‫ف‬ noninso‫ف‬a‫ف‬chinápi. Ina marë‫ف‬pa‫ف‬sápi.
ya‫ف‬huaran? Canta‫ف‬noya isëquë Co Yosë imapisopitahuë‫ف‬
ya‫ف‬huarahuë. No‫ف‬tën nanan imaran a‫ف‬chintaponahuë‫ف‬, co manta‫ف‬ina marë‫ف‬
ni‫ف‬ton, tëhuënchachin nosororanquën. ma‫ف‬patopihuë‫ف‬. 8ॸNapoaton canpoa‫ف‬
2ॸNa‫ف‬con nosororanquën, iyasha. Quëma imarëhuasopita catahuahua‫ف‬ama
marë‫ف‬Yosë nontërahuë. “Catahuaquë‫ف‬, pahuanchinasohuë‫ف‬. Inapitaso‫ف‬no‫ف‬tën
Sinioro, noya ya‫ف‬huë‫ف‬in, ̲Ë͑ɗΎɗ͑ѸΎ‫ڏ‬ nanan a‫ف‬chinapi. Cosharo‫ف‬, ma‫ف‬sha
huë‫ف‬. Noya imarinquën ni‫ف‬ton, Ëҡȍӕ‫ڏ‬ tëranta‫ف‬pahuantërinso‫ف‬quëtohuatëhua‫ف‬,
quë‫ف‬inapochachin noya ya‫ف‬huë‫ف‬in,” canpoarinta‫ف‬a‫ف‬napita catahuarihua‫ف‬
itërahuë, Yosë nontato. 3ॸI‫ف‬hua miachin Yosë nohuitacaiso marë‫ف‬. Catahuahuatë
a‫ف‬napita iyaro‫ف‬sa‫ف‬canquirahuaton, hua‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con piyapi‫ف‬sa‫ف‬imasapi
sha‫ف‬huitiirinco. ٘ʊֆkËֆΎ͑ΔֆË͑Ë͑‫ڏ‬ huachi.
taton, no‫ف‬tëquën imarin,” itiirinco. Ina
Tiotripisë co noyahuë‫ف‬nininso‫ف‬
natanato, nóya cancantërahuë. 4ॸNani
na‫ف‬aquëma‫ف‬Quisocristo nanamën 9ॸYa‫ف‬ipi
ya‫ف‬huëramaquë imaramasopita
a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Ina natëtoma‫ف‬, quirica nani ninshitëranquëma‫ف‬. ҽɗΎҡфɗЙɗ‫ڏ‬
imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, hui‫ف‬nahuëpita pochin sëso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co yanatërincohuë‫ف‬. Inaso‫ف‬
ni‫ف‬nanquëma‫ف‬. Na‫ف‬con nosororanquëma‫ف‬. hua‫ف‬an pochin yaninin. 10ॸNapoaton
Quisocristo nanamën noya imapatama‫ف‬, ya‫ف‬huëramaquë pa‫ف‬pato, co noyahuë‫ف‬
nóya cancantarahuë. Ina na‫ف‬con na‫ف‬con nininsopita a‫ف‬ninquëchin sha‫ف‬huitarahuë.
nohuantërahuë. Inaso‫ف‬na‫ف‬con pinorincoi, nonpinapirincoi.
5ॸMa noya, iyasha, ɗ̲ЙɗѸΎЙɗҡ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ Naporahuaton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chinacaso marë‫ف‬
ran. Ni‫ف‬toro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬nohuachinara, canconpachinara, co noya nontërinhuë‫ف‬.
Quisocristo imarin ni‫ف‬ton, noya Co pëinënquë aya‫ف‬coninhuë‫ف‬. A‫ف‬napitari
nontëran. O‫ف‬shitaton, a‫ف‬caran. Co a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬yacatahuapirinahuë‫ف‬, co
nohuitaponahuë‫ف‬, noya nontaton, inaso‫ف‬nohuantërinhuë‫ف‬. “Ama pëinënquë
catahuaran, natantërahuë. Yosë natëton, aya‫ف‬conquësohuë‫ف‬,” itopirinhuë‫ف‬.
iyasha, inaporan. 6ॸInapitaso‫ف‬huë͑͑ҡ‫ڏ‬ Aya‫ف‬conpachinara, no‫ف‬huiton, inapitanta‫ف‬
huatona‫ف‬, niyontonaiquë niyontonpi quëran yaocoirin. “Ama huachi
sha‫ف‬huitiirincoi. ٘ʊֆѸȍ͑Ύֆ͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬ canpita tëranta‫ف‬niyontonpiso pëiquë
coi,” itiirincoi. Naquëranchin quë̲ҡ‫ڏ‬ ya‫ف‬conquësohuë‫ف‬,” toconin. Pa‫ف‬pi co
quë cancoantahuachina‫ف‬, Ëҡȍӕ͑ҡ‫ڏ‬ noyahuë‫ف‬yonquirin inaso‫ف‬.
520
521 3 Juan
11ॸAma, iyasha, co noyahuë‫ف‬nipisopita quëranhuë‫ف‬nicaponquën pa‫ف‬sarahuë,

nonanquësohuë‫ف‬. Noya piyapi tënahuë. Pa‫ف‬pato, niquënanconpatë‫ف‬,
nonanquë‫ف‬. Noya nipatëhua‫ف‬, tëȍӕř͑Ëȍ‫ڏ‬ ninonta.
chin Yosë imarihua‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ 15ॸYosë asanocancainquën, iyasha. Ina
nipatëhua‫ف‬, co Yosë nohuitarihuahuë‫ف‬. quëran noya cancantaton, noya

ya‫ف‬huaran huachi. Ya‫ف‬ipi imapisopita
Imitirio noya nininso‫ف‬ isëquë ya‫ف‬ȍӕřфɗ͑ѸΎЙɗҡֆΎ͑нӕɗфɗ͑ř͑‫ڏ‬
12ॸImitirioso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬noyaimarin. quën. “Sha‫ف‬huitëquë‫ف‬noya ya‫ف‬huë‫ف‬in,”
Ya‫ف‬ipi piyapi napotërinco. Ya‫ف‬ipi cancanën itërinaco. Ya‫ف‬ipi amiconëhuëpita
quëran no‫ف‬tëquën yonquirin. Quiyanta‫ف‬ inatohua‫ف‬ya‫ف‬huërinsopita yonquiarahuë.
nohuitërai. “Inaso‫ف‬noya quëmapi,” tënai. A‫ف‬naya a‫ف‬naya ca ya‫ف‬huërënamëhuë
No‫ف‬tëquën nontërainquën. nontëquë‫ف‬. “Yosëri catahuain noya
13ॸNa‫ف‬con, iyasha, ya‫ف‬huë‫ف‬ina‫ف‬,” tënin ansiano, itëquë‫ف‬.
yasha‫ف‬huitopiranquënhuë‫ف‬, co aquëtë‫ف‬ Nani huachi.
yaninshitëranquënhuë‫ف‬. 14ॸCo hua‫ف‬quiya Coansha
A‫ف‬na Cotasë ninshitërinso‫ف‬
tëranta‫ف‬nisha a‫ف‬chintocosohuë‫ف‬,
Imapisopita yonquiaton, tënahuë. 4ॸTëhuënchachin a‫ف‬naquënso‫ف‬
nanan a‫ف‬patërinso‫ف‬ nonpin nanan a‫ف‬chintarinënquëma‫ف‬,
1ॸI‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Cotasëco natantërahuë. Pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬
ninshitaranquëma‫ف‬. Cacopo iinco caso‫ف‬. inapitaso‫ف‬. Iraca imapirinahuë‫ف‬, iporaso‫ف‬
Quisocristoíchin natërahuë. Ina acorinco nisha cancantatona‫ف‬, yanonpintëфɗ͑ř͑‫ڏ‬
pënënta‫ف‬huaso marë‫ف‬. Quisocristo quëma huachi. “Quiyanta‫ف‬imarai,”
imaramasopita ninshitaranquëma‫ف‬. Tata itopirinënquëmahuë‫ف‬, co no‫ف‬tëquën
Yosë nohuanton, imarama‫ف‬. Inaso‫ف‬ a‫ف‬chinpihuë‫ف‬. “Ma‫ف‬sona yonquihuatë
na‫ف‬con nosororinquëma‫ف‬. Quisocristo hua‫ف‬, niahua‫ف‬. Yosë nosororinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton,
imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, nóya a‫ف‬pairinquëma‫ف‬. co ana‫ف‬intarinpoahuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, pa‫ف‬pi
2ॸYosë na‫ف‬con catahuainquëma‫ف‬. Nanan co noyahuë‫ف‬nipi. No‫ف‬pipi, ̲Ύ͑Ѹȍɗ‫ڏ‬
anoyatërinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, na‫ف‬con na‫ف‬con huanpi, a‫ف‬naratipita nipi. ͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬
asanocancainquëma‫ف‬. Nani tahuëriya tona‫ف‬, co tëhuënchachin Quisocristo
nosoro‫ف‬inquëma‫ف‬canpitarinta‫ف‬noya yaimapihuë‫ف‬, inasachin natëcaso‫ف‬
noya nosorocamaso marë‫ف‬. nipirinhuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosëri chiniquën
ana‫ف‬intarin huachi. Iraca quiricanën
Nonpin nanan a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ quëran ninoton, naporin: “A‫ف‬na tahuëri
(2 Pedro 2.1-17) ana‫ف‬intomiatarahuë huachi,” tënin.
3ॸCarinquëma‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ͑ΎѸΎфΎф͑‫ڏ‬ Napoaton ni‫ف‬cona canpitanta‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑ҡΎ‫ڏ‬
quëma‫ف‬. I‫ف‬hua miachin yonquirahuë chinënquëma‫ف‬. æȍɗ͑ɗнӕř͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
ninshita‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬. Yosë toma‫ف‬, no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinco‫ف‬.
anoyacancantërinpoaso‫ف‬noya noya 5ॸNani nitotopiramahuë‫ف‬, naquëф͑‫ڏ‬
yaa‫ف‬chintopiranquëmahuë‫ف‬, apira nanan chin sha‫ف‬huitantaranquëma‫ف‬ֆΎ͑нӕɗË‫ڏ‬

natantërahuë. A‫ف‬naquënso‫ف‬nonpin maso marë‫ف‬. Iraca Yosë piyapinënpita
nanan a‫ف‬chintarinënquëma‫ف‬, natantëф‫ڏ‬ Iquipito parti parësitopirinahuë‫ف‬, Yosëri
huë. Napoaton pënëna‫ف‬huanquëmaso‫ف‬ nicha‫ف‬ërin. Ya‫ف‬ɗЙɗֆ͑ΎֆЙɗЙɗЙΎ͑фɗ‫ڏ‬
ya‫ف‬huërin, tënahuë. Quisocristo huë‫ف‬, ina quëran a‫ف‬naquën co
nanamën no‫ف‬tëquën a‫ف‬chintërainquëma‫ف‬. yanatëhuachinahuë‫ف‬, Yosëri chiniquën
Yosë nohuanton, no‫ف‬tëquën ninshitërai ana‫ف‬intërin. Ata‫ف‬huantërin huachi.
ya‫ف‬ipi imapisopita nitotacaiso marë‫ف‬. Inapochachin iporanta‫ف‬imarin quëran
Nani ya‫ف‬ipiya nanamën anitotërinpoa‫ف‬. nisha cancantohuachina‫ف‬, chiniquën
Inasáchin, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, natëtoma‫ف‬, ana‫ف‬intarin huachi. 6ॸAnquëniro‫ف‬santa‫ف‬
a‫ف‬napitanta‫ف‬a‫ف‬chintoco‫ف‬no‫ف‬tëquën ya‫ف‬nan nipon, ya‫ف‬ɗЙɗֆ͑ΎֆֆΎ͑нӕɗЙɗфɗ‫ڏ‬
yonquicaiso marë anta‫ف‬. Ama pi‫ف‬pian nahuë‫ف‬. Ina quëran a‫ف‬naquën nisha
522
523 Judas
cancantatona‫ف‬, co huachi Yosë yanatëЙɗ‫ڏ‬

huë‫ف‬. “Quiyanta‫ف‬nóyacoi ni‫ف‬toi, ͑ҡřɗ͑‫ڏ‬ Piyapi iraca ya‫ف‬huërinso
coiso‫ف‬ya‫ف‬huërin,” tëninso marë‫ف‬, co pochin niconpiso‫ف‬
huachi Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huëpihuë‫ف‬. Nani 11ॸIraca Cainori, iin no‫ف‬huiton, tëparin.
Yosëri chinotërin chiníquën Nonpina‫ف‬piro‫ف‬santa‫ف‬co tëhuënchachin
ana‫ف‬intacaso‫ف‬. Tashinanquë tonpopinan nosororinënquëmahuë‫ف‬. Paramo pochin
ya‫ف‬huapi. Ayaro‫ف‬tahuëri parësitopiquë cancantopi. Iraca Paramoso‫ف‬ËΎфɗнӕɗф‫ڏ‬
a‫ف‬pararin huachi. Co onporonta‫ف‬ chin cancantaton, co Yosë natërinhuë‫ف‬.
cha‫ف‬ësapihuë huachi. 7ॸIraca Sotomaquë Piyapi‫ف‬sa‫ف‬oshahuanpirinahuë‫ف‬, co
ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬ pënëninhuë‫ف‬. “Noya ninama‫ف‬,” itërin,
yonquipi. Monshihuanacaisoáchin nonpintaton. Ina marë‫ف‬oshahuanin.
cancantopi. A‫ف‬naratipita taparo‫ف‬nipi, co Inapochachin nisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬co
ina pochin nicacasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬. Ina Yosë natëtonahuë‫ف‬, piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗѸȍË͑‫ڏ‬
marë‫ف‬Yosëri chiniquën ana‫ف‬intërin. Pën cantopi. Corinta‫ف‬iraca co noyahuë‫ف‬
inapa quëran a‫ف‬patimarin ahuiquitacaso ninin. Co hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬yanatërinhuë‫ف‬,
marë‫ف‬. Sotoma, Comora, inapita no‫ف‬huirin. Ina marë‫ف‬Yosë nohuanton,
huiquitopi. Ya‫ف‬cariya ninanoro‫ف‬santa‫ف‬ chiminin. ʊ͑ЙɗҡЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎЙɗѸΎ‫ڏ‬
huiquitopi huachi. Ayonqui‫ف‬inpoaso pita Yosëri ana‫ف‬intarin huachi.
marë‫ف‬ninshitërinpoa‫ف‬. Inapita yonquiatë 12ॸQuisoso imaramasopita coshatacaso
hua‫ف‬, “A‫ف‬na tahuëri oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ marë‫ف‬niyontonpatamara, nisha

pënquë parësitapi huachi,” tënëhua‫ف‬. a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬santa‫ف‬huë‫ف‬pi. Naporo‫ف‬Yosë
8ॸInapochachin iporaso‫ف‬nisha yonquicaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, na‫ف‬con
a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬inahuara yonquinëna o‫ف‬otona‫ف‬, capa cancantopi. Co Yosë
quëran yonquiatona‫ف‬, nonpin nanan të‫ف‬huatatonahuë‫ف‬, napopi. A‫ف‬napita
imasapi. Na‫ف‬con monshihuanatona‫ف‬, catahuacaso‫ف‬ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, co
nitapicancanapi. Co Yosë yanatëpihuë‫ف‬. nosoropihuë‫ف‬. Inahuara noya
Co piyapi tëranta‫ف‬yanatëpihuë‫ف‬. “Co ya‫ف‬huëcasoáchin yonquipi. Ni‫ف‬co‫ف‬,
insonta‫ف‬camaiinpoaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Hua‫ف‬qui‫ف‬co o‫ف‬nanpachinahuë‫ف‬,
toconpi. Anquëniro‫ف‬santa‫ف‬tëhuapi. no‫ف‬pa‫ف‬yaniromarin. Ina pochin
9ॸIraca Moisësë chiminpachina, Yosëri nipachina, yararo‫ف‬të‫ف‬quënanpatamara,
anquëni hua‫ف‬an a‫ف‬paimarin nonën pa‫ف‬yatërama‫ف‬. “O‫ف‬nan huë‫ف‬sarin,”
pa‫ف‬pitacaso marë‫ف‬. Miquiri itopiso‫ف‬. topiramahuë‫ف‬. Capa o‫ف‬nan ni‫ف‬ton, ihuani
Sopairi yaosërëtohuachina, nino‫ف‬huipi. quëparin. Topinan na‫ف‬huërin. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬
Naporo‫͑ف‬нӕř͑ɗËȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡЙΎ‫ڏ‬ chin inapitaso‫ف‬pënënpirinquëmahuë‫ف‬.
nahuë‫ف‬, co nohuantërinhuë‫ف‬sopai Nonpin nanan a‫ف‬chintatënquëma‫ف‬, co
tëhuacaso‫ف‬. Pinopirinhuënta‫ف‬, co catahuarinquëmahuë‫ف‬Yosë pochin
yai‫ف‬huërëtërinhuë‫ف‬. Co inaora cancantacamaso marë‫ف‬. Nara
ana‫ف‬intacaso‫ف‬yonquirinhuë‫ف‬. “Sinioro nitërinsonta‫ف‬yonquico‫ف‬. Pi‫ف‬ipi tahuëri
ana‫ف‬inchinquën,” itërin. 10ॸNisha nanihuachina, nitacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co
a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬saso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosë nitëhuachinahuë‫ف‬, “Nani chiminin
yonquirinso‫ف‬co nitotatonahuë‫ف‬, tëhuapi. huachi,” ta‫ف‬ton, hua‫ف‬anëni nishitëtërin.
Ni‫ف‬ni‫ف‬pochin cancantatona‫ف‬, ËΎֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ Itënë chachin ocoirin ni‫ف‬ton, noyá
pihuë‫ف‬. Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬yanipachinara, chiminin huachi. Inapochachin nonpin
nipi. Inapoatona‫ف‬, nitapicancanpi. nanan a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ina nara pochin
Ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin huachi. niconpi. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ̲͑͑ř͑͑ɗҡΎҡЙΎ‫ڏ‬
Judas 524
naraihuë‫ف‬, chimipi pochin nicatona‫ف‬, tahuëri naniriahuachin, co noyahuë‫ف‬

a‫ف‬popi huachi. Ina marë‫ف‬chiniquën quëmapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërapi. Yosë nanamën
ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin huachi. tëhuaapi. Co noyahuë‫ف‬cancantatona‫ف‬,
13ॸPamanta‫ف‬yonquico‫ف‬. Ь͑ËЙ̲ҡΎ‫ڏ‬ a‫ف‬naratipita nisapi,” itërinpoa‫ف‬. 19ॸ“Nisha
huachina, notohuaro‫ف‬sa‫ف‬po‫ف‬, amoro‫ف‬, nisha nicacaso‫ف‬nóya,” toconapona‫ف‬, co
inapita pa‫ف‬quëërin. Nonpina‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ napocasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬. Ina pochin
chinii‫ف‬pochin co sano cancantopihuë‫ف‬. a‫ف‬chintohuachina‫ف‬, nisha nisha
Amoro‫ف‬pa‫ف‬quëërinso pochin co yonquiapi. Co huachi noya nini‫ف‬tona‫ف‬,
noyahuë‫ف‬cancantacasoáchin yonquipi. ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬. Isoro‫ف‬paráchin
Tapanacaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ËΎ͑ɗҡΎҡЙ͑Йɗ‫ڏ‬ yonquiapona‫ف‬. Co Ispirito Santori
huë‫ف‬. Ina marë‫ف‬Yosëri ana‫ف‬intarin. ya‫ف‬coancantërinhuë‫ف‬.
Tayoranta‫ف‬yonquico‫ف‬. Anotohuachina, 20ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
tacopirin huachi. Co huachi a‫ف‬pininhuë‫ف‬. Yosë nanamën na‫ف‬con yonquico‫ف‬noya

Inapochachin nisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ noya imacamaso marë‫ف‬. Inasachin
tashinanquë pa‫ف‬miatapi huachi. no‫ف‬tëquën anitotërinpoa‫ف‬Yosë pochin
Quisocristo a‫ف‬pohuachina‫ف‬, parëѸɗҡΎЙɗ‫ڏ‬ cancantacaso‫ف‬. ʊѸЙɗфɗҡΎґ͑ҡΎֆËҡȍӕ‫ڏ‬
quë pacacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin huachi. rinpoa‫ف‬Yosë nontacaso marë‫ف‬. Ina
14ॸIráca Inocori chachin inapita natëco‫ف‬catahuainquëma‫ف‬. ʊ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬
ninorin. Atan shin inaso‫ف‬. Atan quëran huachinquëma‫ف‬, noya noya Yosë
saota shinpita ya‫ف‬huërin piquëran Inoco nontarama huachi. 21ॸInapotatoma‫ف‬, nani
ya‫ف‬huërin. Inapita ninoton, ninshitërin. tahuëri nóya cancantoco‫ف‬Yosë
“Sinioro chachin o‫ف‬mararin huachi. nosoro‫ف‬inquëma‫ف‬. Ina na‫ف‬ËΎ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
Hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬anquëniro‫ف‬sarë toco‫ف‬. Quisocristo yonquiatoma‫ف‬,
chachin o‫ف‬mararin. 15ॸNaporo‫ف‬ya‫ف‬ipi o‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri ninaco‫ف‬.
oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intarin huachi. Pa‫ف‬pi O‫ف‬mahuachin, nosoroatonpoa‫ف‬, chimirin
co noyahuë‫ف‬nipi ni‫ف‬ton, ana‫ف‬intacaso‫ف‬ quëran nicha‫ف‬ësarinpoa huachi. Yosë‫ف‬pa‫ف‬
ya‫ف‬huërin. Yosë no‫ف‬huipisopita nanpimiatarihua huachi.
no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin huachi,” tënin
iraca. 16ॸYosëso‫͑ف‬Ύֆ͑ΎѸΎфΎЙɗфɗ͑ЙΎ‫ڏ‬ Pënquë anotërinso pochin nininso‫ف‬
huë‫ف‬, inapitaso‫ف‬ma‫ف‬sha onpohuachinara, 22ॸA‫ف‬naquënso‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑͑͑͑͑ҡ͑‫ڏ‬
ina no‫ف‬huipi. Co sano cancantopihuë‫ف‬. tona‫ف‬, pi‫ف‬pian yanatëtopi. “Ina nanan

Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬yonquihuachinara, noya imacaso‫ف‬nimara,” topi. Inapitaso‫ف‬
nipi. Co noyahuë‫ف‬cancantatona‫ف‬, oshaquëran pënënco‫ف‬no‫ف‬ҡřнӕř͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
napopi. “Quiyaso‫ف‬noya noya nitotërai,” caiso marë‫ف‬. 23ॸNi‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ma‫ف‬sha
ta‫ف‬tona‫ف‬, chiniquën nonconpi. Co piyapi pënquë anotohuachina, a‫ف‬naroachin
nosoroaponaraihuë‫ف‬, noyasha nontopi. manë‫ف‬ama huiquitacaso marëhuë‫ف‬.
Inahuara canacaiso marë‫ف‬napotopi. Inapochachin piyapi‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬con pënënco‫ف‬
ama parësitopiquë paacaiso marëhuë‫ف‬.
Chiniquën cancantatëhua‫ف‬, A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬sopai pochin
Quisocristoichin imamiatahua‫ف‬ cancantatona‫ف‬, co noyahuë‫ف‬nipi.
17ॸCanpitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Inapitanta‫ف‬nosoroatoma‫ف‬, pënënco‫ف‬.
noya yonquico‫ف‬. Nosororanquëma‫ف‬ Nipirinhuë‫ف‬, ama pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬inapita
ni‫ف‬ton, pënënaranquëma‫ف‬. Quisocristo pochin cancantocosohuë‫ف‬. Napopiso‫ف‬
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita sha‫ف‬huitërinpoaso‫ف‬ ama yonquicosohuë‫ف‬. Ni‫ف‬cona sopai
ama naniantocosohuë‫ف‬. 18ॸ“Ayaro‫ف‬ minsëchinquëma‫ف‬canpitanta‫ف‬.
525 Judas
24ॸTata Yosëso‫ف‬nanitëфɗ͑Ëҡȍӕɗ͑‫ڏ‬ rinpoa‫ف‬noya chinotacaso‫ف‬. Ma

poaso‫ف‬. Catahuahuachinpoa‫ف‬, co sopai noyacha Tata Yosëso paya. Iraca
minsëarinpoahuë‫ف‬. k͑ΎֆË͑Ë͑ҡΎ‫ڏ‬ quëra huarë‫ف‬chini chiniquën nanantë
huachinpoa‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬nóya rin. Noya noya ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi
ni‫ف‬sarinpoa huachi. Inatohuaso‫ف‬noya piyapi‫ف‬sa‫ف‬chinochina‫ف‬. Ipora quëra
noya. Capa cancantarihua‫ف‬. 25ॸTata huarë‫ف‬inasachin natëahua‫ف‬. Ama
Yosëichin hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Ina onporonta‫ف‬naniantahuasohuë‫ف‬,
nohuanton, Quisocristo tënëhua‫ف‬. Amen. Nani huachi.
nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬. InasáËȍɗ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬ Cotasë
A‫ف‬na tahuëri ma‫ف‬sha onpocaso‫ف‬
Coansha ninshitërinso‫ف‬
ya‫ف‬huërin. Ipora huanta‫ف‬nanpiarin. A‫ف‬na

Quisocristo anitotërinpoaso‫ف‬ tahuëri o‫ف‬mantararin huachi. Ispirito
1
1ॸI‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Coanshaco Santonta‫ف‬catahuainquëma‫ف‬. Tata Yosë
quirica a‫ف‬pataranquëma‫ف‬, ni‫ف‬co‫ف‬. ya‫ف‬huërinquë chachin ya‫ف‬huaton, nóya
Quisocristo anitotërincoso‫ف‬ yonquirin. Noya yonquiaton, Ëҡȍӕ‫ڏ‬
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬, nitotoco‫ف‬ rinquëma‫ف‬noya cancantacamaso marë‫ف‬.
canpitanta‫ف‬. Yosëri chachin hui‫ف‬nin 5ॸQuisocristonta‫ف‬catahuainquëma‫ف‬. Iraca
anitotërin imarëhuasopita anitotinpoaso isoro‫ف‬paquë o‫ف‬marahuaton, no‫ف‬tëquën

marë‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri ma‫ف‬sha onpocaso‫ف‬ a‫ف‬chintërinpoa‫ف‬. Ina‫ف‬ҡΎ͑Ëȍɗ̲ɗ̲ɗҡΎЙɗ‫ڏ‬
sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬. Quisocristoichin caso‫ف‬ rinhuë‫ف‬, nanpiantarin huachi. Chimirin
natërahuë. Ina nohuanton, anquëni minsërahuaton, ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarin
o‫ف‬marin nani ma‫ف‬sha a‫ف‬notincoso marë‫ف‬. huachi. Ya‫ف‬ipi hua‫ف‬ano‫ف‬sa quëran chini
2ॸA‫ف‬notohuachincora, ni‫ف‬nahuë. Ina chiniquën nanantarin. Naporahuaton,
nicato, ninshitaranquëma‫ف‬. Quisocristo na‫ف‬con nosororinpoa‫ف‬. Oshanënpoa‫ف‬
chachin anitotërinco. Yosë nanamën inquitinpoaso marë‫ف‬huënainën a‫ف‬parin.
inaso‫ف‬, tënahuë. Chiminaton, nicha‫ف‬ërinpoa huachi.
3ॸIso quirica nontohuatama‫ف‬, noya 6ॸHuëntonënquë chachin
cancantarama‫ف‬. Ina natanpatamanta‫ف‬, aya‫ف‬conatonpoa‫ف‬, hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬.

noya cancantarama‫ف‬. Natëhuatama‫ف‬, Yosëichin yonquicaso marë‫ف‬acorinpoa‫ف‬.
Yosë noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Ayaro‫ف‬ Ma noyacha inaso paya. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
tahuëri nani ya‫ف‬caririarinpoa huachi. chinochina‫ف‬. Ipora quëra huarë‫ف‬
inasáchin natëina‫ف‬. Amen.
Canchisë ninanoro‫ف‬saquë 7ॸNi‫ف‬cochi. Quisocristo o‫ف‬mantararin.
Yosë imapisopita A‫ف‬na tahuëri chistororë chachin
4ॸCa Coanshaco quirica o‫ف‬mantararin huachi. Naporo‫ف‬ya‫ف‬ipi
a‫ف‬pataranquëma‫ف‬. Asia parti piyapi‫ف‬sari ni‫ف‬sapi huachi. Iraca
ya‫ف‬huëramasopita ninshitaranquëma‫ف‬. ohuanpisopitarinta‫ف‬ni‫ف‬sapi. Nisha nisha
Imarama‫ف‬ni‫ف‬ton, a‫ف‬naya a‫ف‬naya piyapi‫ف‬sa‫ف‬sëtatona‫ف‬, na‫ف‬nërápi. ٘‫ع‬Ϙ͑ЙΎ‫ڏ‬
ninanoro‫ف‬saquë niyontonatoma‫ف‬, Yosë tëhuacha co natërëhuahuë paya?”
chinotërama‫ف‬. Canchisë ninanoquë tosapi. Tëhuënchachin naporapi.
niyontonamaso‫ف‬a‫ف‬naya a‫ف‬nayanquëma‫ف‬ 8ॸYosë chachin sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬.
yonquiatënquëma‫ف‬, ninshitaranquëma‫ف‬. “Ca‫ف‬ton ya‫ف‬huërahuë. Co‫ف‬huara isoro‫ف‬pa‫ف‬

Tata Yosë noya catahuainquëma‫ف‬. ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, ya‫ف‬huárahuë. A‫ف‬na
Asanocancainquëma‫ف‬. Iraca quëra huarë‫ف‬ tahuërinta‫ف‬ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬
526
527 kЙΎË́ɗЙѸɗѸॷ1
ta‫ف‬huantopirionta‫ف‬, caso‫ف‬ya‫ف‬huápo 15ॸNantëonta‫ف‬hua‫ف‬na pochin quëhuanën

huachi. Iraca quëra huarë‫ف‬ya‫ف‬huërahuë. ya‫ف‬norin. Pënquë a‫ف‬përëso pochin
Ipora huanta‫ف‬nanpito, ya‫ف‬huárahuë. huënarachin ya‫ف‬norin. Naporahuaton,
A‫ف‬na tahuëri o‫ف‬mantararahuë. Chini chiniquën nonin. Panca so‫ف‬pora tënëntë
chiniquën nanantërahuë,” tënin Yosë. rinso pochin natanahuë. Ana‫ف‬intacaso
marë‫ف‬a‫ف‬na tahuëri o‫ف‬mantararin ni‫ف‬ton,
Quisocristo ya‫ف‬norinso‫ف‬ ina pochin ya‫ف‬notërinco. 16ॸInchinan
9ॸCa Coanshaco ninshitaranquëma‫ف‬. imirin quëran canchisë tayora pochin
Canpitaro‫ف‬co chachin imarahuë. Ina nininso‫ف‬së‫ف‬quërin. Naporahuaton,
marë‫ف‬parësitopirëhuahuë‫ف‬, ȍӕř͑ҡΎ͑ř͑‫ڏ‬ nanamën quëran sahuëni pochin
quë aya‫ف‬coninpoa‫ف‬. Quisocristo chachin nininso‫ف‬nënëratërin. Cato quëran
catahuahuachinpoa‫ف‬, noya ahuantarë chachin to‫ف‬narëso pochin oshahuano‫ف‬sa‫ف‬
hua‫ف‬. Yosë nanamën a‫ف‬chinahuëso marë‫ف‬ no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin huachi. Ya‫ف‬ipi
aparësitërinaco. Quisocristo imarahuë ya‫ف‬pirinso‫ف‬pi‫ف‬i pochin a‫ف‬pinin. Huë͑ф‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, a‫ف‬na so‫ف‬ton‫ف‬pa‫ف‬a‫ف‬parinaco, chin huënarachin ya‫ف‬norin.
Patomosë itopiso‫ف‬. 10ॸI‫ف‬hua Tomio 17ॸIna ni‫ف‬sahuato, pa‫ف‬yanato, chiminatë
tahuëri Yosë chinotasoco, Ispirito Santo pochin anotërahuë. Nantën pirayan

nohuanton, hua‫ف‬narëso pochin quë͑͑‫ڏ‬ anotopirahuë‫ف‬, inchinan quëran
huë. Co huë‫ف‬ëpirahuë‫ف‬, pinëhuë quëran së‫ف‬huarahuatonco, nontërinco.
chiniquën nontërinco, natanahuë. —Ama të‫ف‬huatocosohuë‫ف‬. Caso‫ف‬
Cornita pihuirinso pochin natanahuë. Quisosoco. Nisha pochin
11ॸNontatonco, sha‫ف‬huitërinco: ya‫ف‬notaranquën yonquicamaso marë‫ف‬.
—Apira nani ma‫ف‬sha a‫ف‬notaranquën, Iraca quëra huarë‫ف‬ya‫ف‬huërahuë. Co
quiricaquë ninshitëquë‫ف‬. Ina quëran onporonta‫ف‬ta‫ف‬huantarahuë‫ف‬. 18ॸͮ͑Йɗф‫ڏ‬
canchisë ninanoro‫ف‬saquë a‫ف‬patëquë‫ف‬ huë huachi. Chimimiatopirahuë‫ف‬,
imarinacosopita nonchina‫ف‬. Ipisoquë, nanpiantarahuë huachi. Caso‫ف‬chini
Ismirinaquë, Pircamoquë, Tiatiraquë, chiniquën nanantërahuë. Onporosona
Sartisiquë, Piratiripiaquë, Naotisiaquë chiminacaiso‫ف‬cari sha‫ف‬huitarahuë. Ca
inaquëpita ya‫ف‬huëpisopita a‫ف‬patëquë‫ف‬ nohuantohuato, nanpiapi. æ͑Ύȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬
nitochina‫ف‬, itërinco. huato, chiminapona‫ف‬. æΎɗ̲фɗ͑ËΎѸΎЙɗ‫ڏ‬
12ॸ“¿Inta‫ف‬nontarinco?” ta‫ف‬to, tahuërë tahuë‫ف‬chiminpachina‫ف‬, parësitopiquë
topirahuë‫ف‬, canchisë nanparin pochin a‫ف‬pararahuë huachi. 19ॸAchin ni‫ف‬nanso‫ف‬
quënanahuë, oro quëran nipiso‫ف‬. Inapa ninshitëquë‫ف‬. Apira Yosë nohuanton,
miachin huanirin. 13ॸHuancanachin nani ma‫ف‬sha niantaran. Ipora ma‫ف‬sha
quëmapi huaniarin, ni‫ف‬nahuë. Piyapi onpocaso‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri ma‫ف‬sha
pochachin niponahuë‫ف‬, noya noya onpocaso‫ف‬, inapita a‫ف‬nochinquën
ya‫ف‬norin. Naporopi a‫ف‬mosahuaton, oro ninshitantaquë‫ف‬. 20ॸAchin ni‫ف‬nanso‫ف‬co
pochin nininso quëran të‫ف‬tëtëntaquëchin quëmaora nitotopiranhuë‫ف‬,
nitonporin. 14ॸNoya noya yonquirin a‫ف‬chinchinquën nitotëquë‫ف‬. Panca
ni‫ف‬ton, huirichin aintërin. Pi‫ف‬shiro nanparino‫ف‬saso‫ف‬noya a‫ف‬pintërin.
quëran na‫ف‬con na‫ف‬con huiritërinso‫ف‬. Inapochachin canchisë ninanoro‫ف‬saquë
Naporahuaton, ya‫ف‬pirin chachin pën imarinacosopita ya‫ف‬huapi. ͮɗֆΎ͑ҡΎ͑‫ڏ‬
nënërinso pochin ninin. Ya‫ف‬ipiya tona‫ف‬, chinotarinaco. Tayora
yonquirëso quëran huarë‫ف‬nitotërin së‫ف‬quërahuëso pochin ansiano‫ف‬sa‫ف‬
ni‫ف‬ton, ina pochin ya‫ف‬norin. a‫ف‬paiarahuë, itërinco.
kЙΎË́ɗЙѸɗѸॷ2 528
a‫ف‬poaramacohuë‫ف‬, topirahuë‫ف‬. Nisha

Ipisoquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬ a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬
2
1ॸIna quëran sha‫ف‬huitërinco. nohuantaramahuë‫ف‬, Nicoraitasë itopiso‫ف‬.
—A‫ف‬na quiricaquë ninshitaton, Co noyahuë‫ف‬nicacaso‫ف‬
ansiano Ipisoquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬a‫ف‬patëquë‫ف‬ a‫ف‬chintopirinënquëmahuë‫ف‬, co nohuantë
nontohuachin ya‫ف‬ipiya nataina‫ف‬. ramahuë‫ف‬natëcamaso‫ف‬. Co carinta‫ف‬
“I‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Quisosoco quirica costarahuë‫ف‬. 7ॸImaramaco ni‫ف‬ton,
a‫ف‬pataranquëma‫ف‬, ni‫ف‬co‫ف‬. iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Ispirito Santo chachin
Ansiano‫ف‬sanquëma‫ف‬carinquëma‫ف‬ nontarinquëma‫ف‬. Huëratëhuanpatama‫ف‬,
a‫ف‬paiaranquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ɗЙɗɗ̲ф̲ËΎѸΎ‫ڏ‬ noya natanatomaco, yonquico‫ف‬. Noya
pita huancanachin pa‫ف‬sahuato, yonquiatomaco, sopai minsëhuatama‫ف‬,
ni‫ف‬sáranquëma‫ف‬. 2ॸNani nohuitëф͑‫ڏ‬ Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huëmiatarama‫ف‬. Inatohua‫ف‬
quëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ninamasopita nitotëф‫ڏ‬ noya noya nanpimiatarama huachi.
huë. Noya ca marë‫ف‬sacatërama‫ف‬. Co Nani huachi,” itëquë‫ف‬, ninshitohuatan,
amiatomacohuë‫ف‬, noya ninama‫ف‬. itërinco Quisoso.
A‫ف‬naquën co noyahuë‫ف‬nipachinara, co
Ismirinaquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
noya ni‫ف‬namahuë‫ف‬. Nonpin nanan
a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬santa‫ف‬co noya ni‫ف‬namahuë‫ف‬. 8ॸIna quëran sha‫ف‬huitantarinco:
“Yosë nanamën chachin a‫ف‬chinarai,” —Ismirinaquë ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬
itopirinënquëmahuë‫ف‬, nonpinapi. Inapita ninshitëquë‫ف‬ansiano nontohuachin,
natanpatama‫ف‬, “Co no‫ف‬tëquën ya‫ف‬ipiya nataina‫ف‬. “I‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca
a‫ف‬chinpihuë‫ف‬,” ta‫ف‬toma‫ف‬, ËΎ͑ҡřф̲‫ڏ‬ Quisosoco quirica a‫ف‬pataranquëma‫ف‬,
huë‫ف‬. Noya yonquiatoma‫ف‬, napoarama‫ف‬. ni‫ف‬co‫ف‬. Iraca quëra huarë‫ف‬ya‫ف‬huato,
3ॸImaramacoso marë‫ف‬aparëѸɗҡΎЙɗфɗ͑ř͑‫ڏ‬ ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarahuë. Co
quëmahuë‫ف‬, ahuantarama‫ف‬. Co onporonta‫ف‬caso‫ف‬ta‫ف‬huantarahuë‫ف‬.
yaa‫ف‬poramacohuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬noya Chimimiataporahuë‫ف‬, nanpiantarahuë
ni‫ف‬nanquëma‫ف‬. 4ॸNipirinhuë‫ف‬, co huachi huachi. 9ॸImaramacoso marë‫ف‬na‫ف‬con
noya nosororamacohuë‫ف‬. Iraca ya‫ف‬nan parësitëramaso‫ف‬nitotërahuë. Co na‫ف‬a
imapomaco, tëhuënchachin nóya ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtopirinquëmahuë‫ف‬, Yosë
nosororamaco. Canpita capininta‫ف‬noya nohuitacamasoachin cancantatoma‫ف‬,
ninosororama‫ف‬. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co sano cancantarama‫ف‬. A‫ف‬na tahuërinta‫ف‬
ȍӕËȍɗɗфËЙΎËȍɗ͑͑Ύֆ͑ɗ͑ΎѸΎфΎф̲‫ڏ‬ Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬patama‫ف‬, co manta‫ف‬Йȍӕ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬. Co huachi canta‫͑ف‬Ύֆ͑ΎѸΎфΎф‫ڏ‬ tarinquëmahuë‫ف‬. Iporaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
macohuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬sëtato, co noyahuë‫ف‬ a‫ف‬naquën chiniquën pinorinënquëma‫ف‬.
ni‫ف‬nanquëma‫ف‬. 5ॸIraca ninosororamaso‫ف‬ “Yosë piyapinëncoi quiyanta‫ف‬,ٚҡΎЙɗфɗ͑‫ڏ‬
yonquiantatoma‫ف‬, noya niantaco‫ف‬. Ya‫ف‬ipi huë‫ف‬, sopai imatona‫ف‬, napopi. 10ॸIpora
co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗф̲ѸΎЙɗҡ͑͑ɗ͑‫ڏ‬ tahuëri‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬con parësitapiramahuë‫ف‬,
tatoma‫ف‬, ya‫ف‬ipi cancanëma quëran ama të‫ف‬huacosohuë‫ف‬. Sopai nohuanton,
ninosoroantaco‫ف‬. Nóya nosoroantaco tashinan pëiquë po‫ف‬moarinënquëma‫ف‬.
canta‫ف‬. æΎ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ͑ҡȍӕҡ̲‫ڏ‬ Yosë a‫ف‬pocamaso marë‫͑ف‬ЙΎҡфɗ͑ř͑‫ڏ‬
huë‫ف‬, pa‫ف‬pato, ana‫ف‬intaranquëma‫ف‬. Co quëma‫ف‬. Hua‫ف‬qui miachin parësitarama‫ف‬.
huachi nohuantaranquëmahuë‫ف‬. Pënsha Yatëpapirinënquëmaonta‫ف‬, ama
tacopirinso pochin nisarama‫ف‬. A‫ف‬na a‫ف‬pocosohuë‫ف‬. Imamiatohuatamaco,
tahuëri ya‫ف‬huëramaquë co insonta‫ف‬ nanpiantarama huachi. 11ॸHuëratëȍӕ͑‫ڏ‬
imasarinacohuë‫ف‬. 6ॸNipirinhuë‫ف‬, co patama‫ف‬, noya natanatomaco, yonquico‫ف‬.
Sopai minsëhuatama‫ف‬, co parësitopiquë Ispirito Santo chachin nontarinquëma‫ف‬.

pa‫ف‬saramahuë‫ف‬, co chimimiataramahuë‫ف‬. Huëratëhuanpatama‫ف‬, ͑Ύֆ͑ҡ͑ҡΎ‫ڏ‬
Nani huachi,” itëquë‫ف‬, ninshitohuatan, maco, yonquico‫ف‬. Sopai minsëhuatama‫ف‬,
itërinco. noya noya cancantarama huachi. Iraca
Yosëri cosharo‫ف‬a‫ف‬patimarinso pochachin
Pircamoquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬ canta‫ف‬ina pochin nininso‫ف‬quëËȍɗ͑‫ڏ‬
12ॸ—Ina quëran Pircamoquë quëma‫ف‬. Cancanëma marë‫ف‬quëËȍɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬ninshitëquë‫ف‬ansiano quëma‫ف‬sano cancantacamaso marë‫ف‬.
nontohuachin nataina‫ف‬. “I‫ف‬huata, Imaramaco ni‫ف‬ton, nasha nininëma‫ف‬
iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Quisosoco quirica a‫ف‬naya a‫ف‬nayanquëma‫ف‬aco‫ف‬inquëma‫ف‬.
a‫ف‬pataranquëma‫ف‬, ni‫ف‬co‫ف‬. Chiniquën Canpitaora nitotarama‫ف‬. Huiri na‫ف‬piquë
nanantato, sahuëni inëshin nininso‫ف‬ ninshitërëso pochin noyapiachin
ya‫ف‬huëtërinco ana‫ف‬inta‫ف‬huaso marë‫ف‬. cancantarama‫ف‬. Cancanëma quëran noya
13ॸCanpita ninanonëma‫ف‬nohuitërahuë. noya nohuitaramaco huachi. Nani
Inaquë na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬co noyahuë‫ف‬ huachi,” itëquë‫ف‬, ninshitohuatan,
cancantopi. Sopairi itërinco.
hua‫ف‬anëntopirinhuë‫ف‬, canpitaso‫ف‬noya
imaramaco. Antipasë natëtonco, noya Tiatiraquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
pënëntopirinhuë‫ف‬, ina marë‫ف‬tëpapi, 18ॸIna quëran itantarinco:
ni‫ف‬nama‫ف‬. Sopai chachin inaquë —Ansiano Tiatiraquë ya‫ف‬huërinsonta‫ف‬
ya‫ف‬huërin, tënahuë. Parësitapomarahuë‫ف‬, ninshitëquë‫ف‬nonchin nataina‫ف‬. “I‫ف‬huata,
co a‫ف‬poramacohuë‫ف‬. Ina marë‫ف‬noya iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Yosë hui‫ف‬ninco quirica
ni‫ف‬piranquëmahuë‫ف‬, 14ॸco ya‫ف‬ipinquëma‫ف‬ a‫ف‬pataranquëma‫ف‬. Ya‫ف‬pirahuë pën
no‫ف‬tëquën imaramacohuë‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬ nënërinso pochin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipiya
Paramo pochin cancantërama‫ف‬. Iraca yonquiramaso quëran huarë‫ف‬nitotëф‫ڏ‬
Paramo Yosë nanamën nitotopirinhuë‫ف‬, huë. Nantëhuënta‫ف‬hua‫ف‬na pochin co
Yosë piyapinënpita nonpinapirin. niohuincarinhuë‫ف‬. Inapochachin co
Inimiconënpita hua‫ف‬anën sha‫ف‬huitërin nisha nisha yonquirahuë‫ف‬. 19ॸCanpitaso‫ف‬
anishacancantacaso marë‫ف‬. Paraco noya ninama‫ف‬. Noya natëtomaco,
itopiso‫ف‬. Sha‫ف‬huitohuachina, ͑ɗѸȍË͑‫ڏ‬ ninosororama‫ف‬. A‫ف‬naquëma‫ف‬Йȍӕ͑ҡΎ‫ڏ‬
cantërin huachi. Nisha cancantatona‫ف‬, huachinquëmara, nicatahuarama‫ف‬.
mamanshi moshapi. Moshatonaa Ma‫ف‬sha onpoapomarahuë‫ف‬, noya
Paramo Yosë nanamën nitotopirinhuë‫ف‬, ahuantërama‫ف‬. Ya‫ف‬nan imapomaco, noya
Yosë piyapinënpita nonpinapirin‫ف‬, nosha ninama‫ف‬. Iporaso‫ف‬na‫ف‬con na‫ف‬con
mamanshi marë‫ف‬acopisonta‫ف‬ca‫ف‬pi. nicatahuarama‫ف‬. Ina marë‫ف‬noya
Naporahuaton, monshihuanapi. 15ॸʊ͑ЙΎ‫ڏ‬ ni‫ف‬piranquëmahuë‫ف‬, 20ॸco ya‫ف‬ipi
chachin canpitanta‫ف‬a‫ف‬naquëma‫ف‬nisha cancanëma quëran imaramacohuë‫ف‬.
cancantërama‫ف‬. Nisha a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬ A‫ف‬na sanapi corto pëiquë chachin
a‫ف‬chintohuachinënquëmara, a‫ف‬naquëma‫ف‬ nonpin nanan a‫ف‬chintopirinquëmahuë‫ف‬,
natëtoma‫ف‬, Nicoraitasë a‫ف‬chininso‫ف‬ co a‫ف‬paramahuë‫ف‬. Iraca Quisapira pa‫ف‬pi
imarama‫ف‬. 16ॸNapoaton ya‫ف‬ipi co co noyahuë‫ف‬sanapi niponahuë‫ف‬,
noyahuë‫ف‬yonquiramasopita naniantoco Cotioro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anëntërin.
huachi. ʊ͑ѸΎѸΎ͑ËΎ͑͑ɗ͑ҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ Hua‫ف‬anëntaton, piyapiro‫ف‬sa‫͑ف‬ɗѸȍË͑‫ڏ‬
huë‫ف‬, chiniquën ana‫ف‬intomarahuë cantërin. Inapochachin iporaso‫ف‬ina
huachi. 17ॸImaramaco ni‫ف‬ton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, sanapi pënënarinquëma‫ف‬co noyahuë‫ف‬
kЙΎË́ɗЙѸɗѸॷ2ٍॷ3 530
nicacamaso‫ف‬. “Noya monshihuanacaso‫ف‬. a‫ف‬pinin. Inapochachin canta‫ف‬

Mamanshi moshacaso marë‫ف‬nosha a‫ف‬pintaranquëma‫ف‬. Imamiatohuatamaco,
acohuachina, noya capacaso‫ف‬. Ca‫ف‬co‫ف‬,” nóya nohuitaramaco huachi. 29ॸʊ̲ф‫ڏ‬
itohuachinquëmara, a‫ف‬naquëma‫ف‬ maco ni‫ف‬ton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Ispirito Santo
natëtoma‫ف‬, monshihuanama‫ف‬. Nosha nontarinquëma‫ف‬. Huëratëhuanpatama‫ف‬,
mamanshi marë‫ف‬acopiso‫ف‬ca‫ف‬nama‫ف‬. Ina noya natanatomaco, yonquico‫ف‬. Nani
pochin sanapi nonpintërinquëma‫ف‬. 21ॸCo huachi,” itëquë‫ف‬, ninshitohuatan,
a‫ف‬naroachin ana‫ف‬intërahuë‫ف‬. Hua‫ف‬qui‫ف‬ itërinco.
pënënpirahuë‫ف‬, co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬
nohuantërinhuë‫ف‬natëincoso‫ف‬. ϘѸȍȍӕ‫ڏ‬ Sartisiquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬
nacaso‫ف‬co yaa‫ف‬porinhuë‫ف‬. 22ॸIporaso‫ف‬
3
1ॸIna quëran Quisoso
nipirinhuë‫ف‬ana‫ف‬intarahuë huachi. sha‫ف‬huitantarinco:

Chiniquën aparësitarahuë. A‫ف‬napitanta‫ف‬ —Sartisiquë ya‫ف‬huëpisonta‫ف‬ninshitë
anishacancantërinsopita co oshanëna‫ف‬ quë‫ف‬ansianori nontohuachin, ya‫ف‬ipiya
a‫ف‬pohuachinahuë‫ف‬, chiniquën nataina‫ف‬. “I‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca
ana‫ف‬intarahuë huachi. 23ॸSanapi Quisosoco ninshitaranquëma‫ف‬. Caso‫ف‬
imarinsopitaso‫ف‬co natërinacohuë‫ف‬ Ispirito Santo a‫ف‬pataranquëma‫ف‬
ni‫ف‬ton, ata‫ف‬huantarahuë huachi. Ina anoyacancantinquëmaso marë‫ف‬. Ca
nicatona‫ف‬, ya‫ف‬ipi imarinacosopitanta‫ف‬ nohuanto, ansiano‫ف‬santa‫ف‬ya‫ف‬huapona‫ف‬
yonquiapi huachi. “Tëhuënchachin a‫ف‬chinacaiso marë‫ف‬. Canpitaso‫ف‬nohuitë
Sinioro nohuitërinpoa‫ف‬. Yonquirëȍӕ‫ڏ‬ ranquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi co noyahuë‫͑ف‬ɗ̲͑‫ڏ‬
sonta‫ف‬nitotërinpoa‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬ sopita nitotërahuë. “Noya imarai,”
nipatëhua‫ف‬, no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarinpoa topiramahuë‫ف‬, co tëhuënchachin
huachi,” tosapi. 24ॸA‫ف‬naquëmaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ imaramacohuë‫ف‬. æȍɗ̲ɗЙɗЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
huë‫ف‬co nonpin nanan natëramahuë‫ف‬. tërama‫ف‬. 2ॸIpora huanta‫͑ف‬ɗֆΎ͑ҡΎ͑Йɗф‫ڏ‬
“Noya noya nitotërahuë,” itopirinquë mahuë‫ف‬, topinan quëran naporama‫ف‬.
mahuë‫ف‬, “Sopai imatona‫ف‬, napopi,” “Ya‫ف‬ipi natërai, noya ninai,ٚҡΎЙɗф̲‫ڏ‬
ta‫ف‬toma‫ف‬, co ina natëramahuë‫ف‬. huë‫ف‬, co huachi Yosë noya
Iporahuanta‫ف‬noya imaramaco ni‫ف‬ton, co ni‫ف‬ninquëmahuë‫ف‬. Huë‫ف‬ërëso pochin
aquëtë‫ف‬pënëna‫ف‬huanquëmaso‫ف‬ cancantërama‫ف‬ni‫ف‬ton, ËΎֆΎ͑нӕɗф̲‫ڏ‬
ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 25ॸChiníнӕř͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ huë‫ف‬. Pënsha yatacopirinso pochin
toma‫ف‬, o‫ف‬manta‫ف‬huaquë huarë‫ف‬ɗ̲̲ɗ‫ڏ‬ cancantërama‫ف‬. Pën yatacopihuachina,
toco. 26ॸSopai minsëhuatama‫ف‬, a‫ف‬na pishitërë‫ف‬noya orotacaso marë‫ف‬.
tahuëri chiniquën nanan quëҡф͑‫ڏ‬ Inapochachin canpitanta‫ف‬chiniquën
quëma‫ف‬. Ayaro‫ف‬tahuëriquë huarë‫ف‬ Yosë yonquiantaco‫ف‬. 3ॸYa‫͑͑͑ف‬ҡ͑‫ڏ‬
natëhuatamaco, catahuaramaco nisha poma‫ف‬, Yosë nanamën no‫ف‬tëquën
nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anënta‫ف‬huaso marë‫ف‬. a‫ف‬chintërinënquëma‫ف‬. Ina yonquiatoma‫ف‬,
27ॸTata Yosë nohuanton, chiniquën ya‫ف‬ipi co noyahuë‫ف‬yonquiramasopita
nanantërahuë. Inapochachin canta‫ف‬ naniantoco‫ف‬. Ya‫ف‬ipi cancanëma quëran
sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬no‫ف‬tëquën casáchin yonquico huachi. Co noya
ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬. Huë‫ف‬ëta hua‫ف‬naquë cancantantahuatamahuë‫ف‬, a‫ف‬naroachin
ahuëhuatëra, a‫ف‬naroachin nipaatërë‫ف‬. ana‫ف‬intaranquëma huachi. Ihuatona‫ف‬pi
Inapochachin a‫ف‬na tahuëri canpitaro‫ف‬co huë‫ف‬ninso pochachin a‫ف‬nanaya
chachin oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intarihua ana‫ف‬intaranquëma huachi. æΎ͑ɗҡΎҡѸř͑‫ڏ‬
huachi. 28ॸHuënio tayora huënarachin quëmahuë‫ف‬, o‫ف‬mararahuë. 4ॸæфɗËȍɗ͑‫ڏ‬
quëma‫ف‬noyapiachin cancantarama‫ف‬. nohuanto, a‫ف‬naquën ya‫ف‬conapona‫ف‬.

Canpitarachin noya nicatoma‫ف‬, co A‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co
në‫ف‬huëtërinso pochinhuë‫ف‬Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ ya‫ف‬coanpihuë‫ف‬. 8ॸCari nohuitëranquëma‫ف‬.
rama‫ف‬. Ina marë‫ف‬canpitaso‫ف‬noya Ya‫ف‬ipi ninamasopitanta‫ف‬nitotërahuë. Co
ni‫ف‬saranquëma‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë‫ف‬pa‫ف‬ na‫ف‬aquëmahuë‫ف‬nipomarahuë‫ف‬, noya
ichiya‫ف‬huëcontaranquëma huachi. ninama‫ف‬. æΎËȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡЙΎ̲ф‫ڏ‬
Inatohua‫ف‬nóya cancantarama‫ف‬ni‫ف‬ton, huë‫ف‬, nanamëhuë noya imarama‫ف‬. Co
huirichin pochin a‫ف‬mocontarama‫ف‬. tapanatomahuë‫ف‬, “Quisocristoichin
5ॸInquëmaso‫ف‬sopai minsëhuatama‫ف‬, imarai,” tënama‫ف‬ni‫ف‬ton, Ëҡȍӕф͑‫ڏ‬
Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬sarama huachi. Noyapiachin quëma‫ف‬na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬chintacamaso‫ف‬.
cancantarama‫ف‬ni‫ف‬ton, huirichin pochin Ca nohuanto, pënëntarama‫ف‬. Co insonta‫ف‬
a‫ف‬mocontarama huachi. Inatohua‫ف‬ nanitarinhuë‫ف‬atoniinquëmaso‫ف‬.
ya‫ف‬huëmiatarama huachi. Nanpirin 9ॸA‫ف‬naquën nonpintatënquëma‫ف‬, “Yosë
quiricaquë nininëma‫ف‬nani ninshitëф͑‫ڏ‬ piyapinëhuëi quiyanta‫ف‬,” itopirinquë̲‫ڏ‬

quëma‫ف‬. Co onporonta‫ف‬tapiarahuë‫ف‬. Tata huë‫ف‬, sopai imapi. A‫ف‬na tahuëri ca
Yosë sha‫ف‬huitarahuë. “Isopita imarinaco, nohuanto, inapitanta‫͑ف‬Ύֆ͑Ύ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬
quëma cancanën mapisopita,” itarahuë. quëma‫ف‬. “Tëhuënchachin no‫ف‬tëquën
Anquëniro‫ف‬santa‫ف‬natanapi. 6ॸImaramaco imarama‫ف‬. тӕɗѸΎËфɗѸҡΎ͑ΎѸΎфΎфɗ͑‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Ispirito Santo chachin quëma‫ف‬,” itarinquëma‫ف‬. 10ॸChiniquën
nontarinquëma‫ف‬. Huëratëhuanpatama‫ف‬, cancantatoma‫ف‬, imamiatoco,
noya natanatomaco, yonquico‫ف‬. Nani itëranquëma‫ف‬. Noya imamiatëramaco
huachi,” itëquë‫ف‬, ninshitohuatan, ni‫ف‬ton, carinquëmanta‫ف‬na‫ف‬ËΎ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬
itërinco. ranquëma‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬ipi
isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huëpisopita chiniquën
Piratiripiaquë ya‫ف‬huëpisopita aparësitarahuë tënica‫ف‬huaso marë‫ف‬. Co
ninshitërinso‫ف‬ naporo‫ف‬parësitaramahuë‫ف‬.
7ॸIna quëran itantarinco: Nicha‫ف‬ësaranquëma huachi. 11ॸCo
—Ansiano Piratiripiaquë hua‫ف‬qui quëranhuë‫ف‬o‫ف‬mantararahuë.
ya‫ف‬huërinsonta‫ف‬ninshitëquë‫ف‬nonchin Ama naniantatomacohuë‫ف‬, imamiatoco.
nataina‫ف‬. “I‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca Ni‫ف‬cona sopai minsëchinquëma‫ف‬. Ina
Quisosoco quirica a‫ف‬pataranquëma‫ف‬, minsëhuachinquëma‫ف‬, co inapaquë
ni‫ف‬co‫ف‬. Caso‫ف‬noya noyaco. Casáchin canaaramahuë‫ف‬. 12ॸSopai minsëhuatama‫ف‬,
no‫ف‬tëquën a‫ف‬chinahuë. Iraca Yosëri Yosë ya‫ف‬huërinquë chachin pantarama‫ف‬.
Tapico‫ف‬sha‫ف‬huitërin. “A‫ف‬na tahuëri Na‫ف‬pi pochin nicatoma‫ف‬,
quëma shiparinquën ya‫ف‬ipi piyapinëhuë ya‫ف‬huëmiatontarama huachi. æΎЙɗЙɗф‫ڏ‬
pita hua‫ف‬anëntarin huachi,” itërin. Iraca mahuë huachi. Yosë co onporonta‫ف‬
ninorincoso chachin nani o‫ف‬marahuë a‫ف‬poarinquëmahuë‫ف‬. Nininën chachin
Yosë huëntonënquë acotaranquëma‫ف‬. A‫ف‬na tahuëri panca
aya‫ف‬cona‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬. ͮɗȍӕɗ‫ڏ‬ ninano‫ف‬ya‫ف‬huapon. Inapa quëran
quë pënco i‫ف‬soarahuatë‫ف‬, aya‫ف‬conë‫ف‬. o‫ف‬mararin. Nasha Quirosarin itopiso‫ف‬.
Inapochachin carinquëma‫ف‬ Inaquë Yosërë‫ف‬quënpoa chachin
aya‫ف‬conpatënquëma‫ف‬, co insonta‫ف‬ ya‫ف‬huarihua huachi. Canta‫ف‬Quisosoco
nanitërinhuë‫ف‬ocoiinquëmaso‫ف‬. Ϙ͑ËΎҡΎ‫ڏ‬ o‫ف‬mantahuato, nasha nininëhuë
huatëra, co a‫ف‬napita nanitopihuë‫ف‬ ya‫ف‬huëtarinco. Naporo‫ف‬tahuëri noya
ya‫ف‬conacaiso‫ف‬. Tëhuënchachin ca cancantohuatama‫ف‬, ͑Ύֆ͑Ύֆ͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬
ramaco huachi. 13ॸImaramaco ni‫ف‬ton, pahuantërinso pochin canpitaso‫ف‬na‫ف‬con

iyaro‫ف‬sa‫ف‬, Ispirito Santo chachin pahuantarinquëma‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡË‫ڏ‬
nontarinquëma‫ف‬. Huëratëhuanpatama‫ف‬, maso‫ف‬. Sa‫ف‬ahua capa a‫ف‬mocaso‫ف‬nininso
noya natanatomaco, yonquico‫ف‬. Nani ЙΎËȍɗ͑ËΎ͑ΎֆЙɗËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡф̲‫ڏ‬
huachi,” itëquë‫ف‬, ninshitohuatan, huë‫ف‬. Somaraya pochin cancantatoma‫ف‬,
itërinco. co tëhuënchachin nohuitëramacohuë‫ف‬.
Pa‫ف‬pi nosorotërama‫ف‬. Co pi‫ف‬pian tëranta‫ف‬
Naotisiaquë ya‫ف‬huëpisopita ninshitërinso‫ف‬ Yosë pochin cancantëramahuë‫ف‬.
14ॸ—Ina quëran ansiano Naotisiaquë 18ॸNapoaton pënënanquëma‫ف‬. Chiniquën
ya‫ف‬huërinso‫ف‬ninshitëquë‫ف‬nonchin nontoco catahuainquëma‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Oro

nataina‫ف‬. “I‫ف‬huata, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. Ca a‫ف‬pëhuatëra, ya‫ف‬ipi në‫ف‬huë inquirin.
Quisosoco quirica a‫ف‬pataranquëma‫ف‬, Orosachin quëparitërin, noyasáchin
ni‫ف‬co‫ف‬. No‫ف‬tëquën nonato, no‫ف‬tën nanan nininso‫ف‬. Inapochachin canpitanta‫ف‬
a‫ف‬chintëranquëma‫ف‬. Co onporonta‫ف‬ nontoco catahuainquëma‫͑ف‬ΎֆֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
nonpintëranquëmahuë‫ف‬. ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ camaso marë‫ف‬. Na‫ف‬ËΎ͑Йȍӕ͑ҡфɗ͑‫ڏ‬
ton, ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sha ninahuë. Ni‫ف‬ton, quëma‫ف‬Yosë pochin nicacamaso‫ف‬.
ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬natëinacoso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Casachin yonquico Yosë noya
15ॸCaso‫ف‬nohuitëranquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ni‫ف‬inquëma huachi. Carinquëma‫ف‬
ninamasopitanta‫ف‬nitotato, co noyahuë‫ف‬ catahuaaranquëma‫ف‬noyapiachin
ni‫ف‬nanquëma‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬cancantë cancantacamaso marë‫ف‬. ֤Ύ͑нӕɗȍӕҡ‫ڏ‬
rama‫ف‬. Co tëȍӕř͑ËȍËȍɗ͑ɗ̲ф̲ËΎ‫ڏ‬ maco, huirichin a‫ف‬morëso pochin noya
huë‫ف‬. Ni‫ف‬co‫ف‬. Të‫ف‬nai‫ف‬noyapiachin o‫ف‬orë‫ف‬. nisarama huachi. Somaraya pochin
Ahuaihuatëranta‫ف‬, yashin o‫ف‬orë‫ف‬. Co cancantërama‫ف‬ni‫ف‬ton, co tëhuënchachin
noya huairinsohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ nohuitëramacohuë‫ف‬. Nimirioquë
o‫ف‬opatëra, amirotërë‫ف‬, topi. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬ acorayatëфřѸΎЙΎËȍɗ͑͑ΎֆË͑Ë͑Ëȍɗ͑‫ڏ‬
chin ni‫ف‬nanquëma‫ف‬. A‫ف‬naquën noya quëma‫ف‬cancanëma quëф͑͑Ύȍӕɗҡ̲‫ڏ‬
ahuairëso pochin noya imarinaco. coso marë‫ف‬. 19ॸNosoroatënquëma‫ف‬,
Canpitanta‫ف‬noya imaramaco naporini, chiniquën nontëranquëma‫ف‬. Pi‫ف‬pian
noya ni‫ف‬itënquëmahuë‫ف‬. A‫ف‬naquëonta‫ف‬ ana‫ف‬intaranquëma‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡË‫ڏ‬
tënai‫ف‬pochin nipi. Co nitochatërapihuë‫ف‬ maso marë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬yonquiramaso‫ف‬
ni‫ف‬ton, nosororahuë. Canpitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬ a‫ف‬porahuatoma‫ف‬, ya‫ف‬ipi cancanëma
huë‫ف‬co noya ahuairëso pochinhuë‫ف‬. quëran imaco huachi. 20ॸCancanëmaquë
“Noya imarai,” topiramahuë‫ف‬, 16ॸco yaya‫ف‬coancantëranquëma‫ف‬. Ina marë‫ف‬
ya‫ف‬ipi cancanëma quëф͑ɗ̲ф̲ËΎ‫ڏ‬ nontaranquëma‫ف‬. Pënco pi‫ف‬nirëso pochin
huë‫ف‬ni‫ف‬ton, yaa‫ف‬poranquëma‫ف‬. Ma‫ف‬sha ninaranquëma‫ف‬. Natanahuatamaco,
amirotatë‫ف‬yaimorëso pochin “Ya‫ف‬coancantoco,” itohuatamaco,
ni‫ف‬nanquëma‫ف‬. 17ॸCanpitaso‫ف‬naporama‫ف‬: ya‫ف‬coancantaranquëma huachi.
“Na‫ف‬a ma‫ف‬sha ya‫ف‬huëtërincoi ni‫ف‬ton, IchicoshatëфřѸΎЙΎËȍɗ͑͑Δֆ͑ɗ͑Ύȍӕɗҡ‫ڏ‬
nóya ya‫ف‬huarai. Quiyaso‫ف‬nóya rihua huachi. 21ॸNani sopai minsëф‫ڏ‬
piyapicoi. A‫ف‬napita quëran noya noya huato, Tata Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huarahuë.
nitotërai. Co manta‫ف‬Йȍӕ͑ҡфɗ͑ËΎɗ‫ڏ‬ Ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarai huachi.
huë‫ف‬,” topiramahuë‫ف‬, co no‫ف‬tëquën Canpitanta‫ف‬sopai minsëhuatama‫ف‬,
yonquiramahuë‫ف‬. Cancanëma quëran Yosë‫ف‬pa‫ف‬noya acoaranquëma‫ف‬.
yonquiramasopita nitotërahuë. Carë‫ف‬quëma chachin hua‫ف‬anëntarihua
Sa‫ف‬ahuaya pochin ni‫ف‬nanquëma‫ف‬. Coriqui huachi. 22ॸImaramaco ni‫ف‬ton, iyaro‫ف‬sa‫ف‬,
533 kЙΎË́ɗЙѸɗѸॷ3ٍॷ4
Ispirito Santo chachin nontarinquëma‫ف‬. nanpirinso‫ف‬. Inchinan quëran, ahuënan

Huëratëhuanpatama‫ف‬, ͑Ύֆ͑ҡ͑ҡΎ‫ڏ‬ quëraonta‫ف‬ya‫ف‬huëpi. Na‫ف‬a
maco, yonquico‫ف‬. Nani huachi,” itëquë‫ف‬ ya‫ف‬pirahuanatona‫ف‬, ya‫ف‬ipiya quënantopi.
ninshitohuatan, itërinco Quisoso. 7ॸCo napopinsachin ni‫ف‬tërinhuë‫ف‬. Nisha
nisha ni‫ف‬topi. A‫ف‬naso‫ف‬tanan ni‫ف‬ni pochin

Inapaquë Yosë chinotopiso‫ف‬ ya‫ف‬norin. A‫ف‬nanta‫ف‬ohuaca pochin
4
1ॸIna quëran inapaquë në‫ف‬përahuato, ya‫ف‬norin. A‫ف‬nanta‫ف‬piyapi pochin
quënanahuë. Yosë ya‫ف‬huërinquë ya‫ف‬piratërin. Ya‫ف‬natoninso‫ف‬panca
chachin ya‫ف‬coana ni‫ف‬soatërin, ni‫ف‬nahuë. anpiantëhuan pochin ya‫ف‬norin. 8ॸNisha
Naporahuaton, inapa quëran Yosë nisha niponaraihuë‫ف‬, ya‫ف‬ipiya anpiantë
nontërinco. Cornita pihuipiso pochin huanpi. Saota saota ya‫ف‬huëtopi. Ina
chiniquën nontërinco, natanahuë. aipiran, acohuëran, cato quëran chachin
—Isëquë huëntaquë‫ف‬. Nani ma‫ف‬sha anpiantënquë ya‫ف‬pirin ya‫ف‬huëtërin.
a‫ف‬nochinquën. A‫ف‬na tahuëri ma‫ف‬sha Inapitaso‫ف‬tahuërirë chachin, tashirë
onpocaso‫ف‬anitochinquën. Ninoto, chachin Yosë chinotápi. Co tonipihuë‫ف‬.
anitotaranquën huachi, itërinco. Cantatona‫ف‬, napopi:
2ॸA‫ف‬nanaya Ispirito Santo nohuanton, Ma noyacha Tata Yosëso paya.
hua‫ف‬narëso pochin Yosë ya‫ف‬huërinso‫ف‬ Noyasachin ninin. Chini
quënanahuë. Hua‫ف‬anëntacaso‫ف‬Ѹȍɗф͑ř͑‫ڏ‬ chiniquën nanantaton, ya‫ف‬ipiya
quë huënsëárin, ni‫ف‬nahuë. 3ॸInaquë Yosë hua‫ف‬anëntarin. Iraca quëra huarë‫ف‬
nisha pochin ya‫ف‬norin. Na‫ف‬Йɗ͑ΎֆЙɗ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin. Ipora huanta‫ف‬nanpiá
chin nininso pochin huënaratarin. A‫ف‬na rin. A‫ف‬na tahuërinta‫ف‬
na‫ف‬pi huënarachin, a‫ف‬naso‫ف‬quëhuáshin. pasoro‫ف‬paquë pa‫ف‬mantararin. Ma
Noyapiachin ya‫ف‬norin. Yahua‫ف‬tani noyacha inaso paya, topi.
tahuitërin, huënsëarin. Yahua‫ف‬tan 9ॸApira apira chinotapi.
niponahuë‫ف‬, huëron pochin caninchin —Ma noyacha Yosëso paya. Ya‫ف‬ipi

a‫ف‬pintërin, ni‫ف‬nahuë. 4ॸInaquë cato piyapi‫ف‬sa‫ف‬chinochina‫ف‬. Na‫ف‬ËΎ͑Ëҡȍӕ‫ڏ‬
shonca catapini ansiano‫ف‬sa‫ف‬tahuishi rinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, “Yosparinquën, Sinioro,”
miachin huënsëapi. Huirichinachin itahua‫ف‬. Siempre hua‫ف‬anëntarinpoa
a‫ف‬mopi. Sopai minsëpi ni‫ف‬ton, yancotë‫ف‬ huachi. Co onporonta‫ف‬ta‫ف‬huantarinhuë‫ف‬,
oro quëran nininso‫ف‬ayancotopi. topachinara, 10ॸansiano‫ف‬santa‫ف‬Yosë
5ॸHua‫ف‬anëntacaso‫ف‬shiranën quëran yonquiapi. “Tëhuënchachin
o‫ف‬cori‫ف‬pochin nininso‫ف‬pipiarin. hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬. Co onporonta‫ف‬
Huënsha huënsha‫ف‬tarin. Huira tacarintë chimianinhuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, cato shonca
rinso pochin natanahuë. Canchisë pën catapini chachin isonahuatona‫ف‬,
nënërinso‫ف‬Yosë notënanquë chachin chinotápi.
ni‫ف‬nahuë. Ina ni‫ف‬patëra, ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ —Co catahuarancoihuë‫ف‬naporini, co
rinco. Inapochachin Ispirito Santo onporonta‫ف‬sopai minsë‫ف‬itëihuë‫ف‬. Ma
a‫ف‬pararin aya‫ف‬coancantinpoaso marë‫ف‬, noyanquëncha ni‫ف‬ton, catahuarancoi
tënahuë. 6ॸShira notënanquë panca sono paya, itatona‫ف‬, Yosëri ayancotërinso‫ف‬
pochin ya‫ف‬huërin. Co i‫ف‬shahuë‫ف‬, tachiton. quëtantapi huachi. Na‫ف‬con nosoropi
Isihuico pochin niponahuë‫ف‬, acopoquë ni‫ف‬ton, quëtantapi.
huarë‫ف‬quënantërë‫ف‬. 11 Quëmasachin, Sinioro, imarainquën.
Yosë shiranën tahuirinquë catapini Noya noyanquën ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi

ma‫ف‬sharo‫ف‬sa pochin nininso‫ف‬ya‫ف‬huëpi, piyapi‫ف‬sa‫ف‬chinochinënquën. Nani
tahuëri natëinënquën. Ya‫ف‬ipi nicainpoaso marë‫ف‬,” tënahuë. Ina

nanitaparan. Ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sha ninan. nitotahuaso marë‫ف‬ohuica‫ف‬huaya pochin
Quëma nohuanton, ipora huanta‫ف‬ ya‫ف‬norin. 7ॸIna quëran ya‫ف‬cariahuaton,
ya‫ف‬huarin huachi, itopi. Yosë inchinan quëran quirica ma‫ف‬parin.
8ॸNani ma‫ف‬pahuachina, ma‫ف‬sharo‫ف‬sa
Ohuica‫ف‬huaya pochin ya‫ف‬norinso‫ف‬ pochin nininsopita isonahuatona‫ف‬,
5
1ॸYosë nohuanton, hua‫ف‬narëso Quisoso chinotapi. Ansiano‫ف‬santa‫ف‬
pochin niantarahuë. Inapaquë isonahuatona‫ف‬, ina chinotapi. A‫ف‬naya
ya‫ف‬huërinso‫ف‬quënanato, quirica a‫ف‬naya quitara pochin nininso‫ف‬së‫ف‬quëpi
ni‫ف‬nahuë, so‫ف‬nanpinan. Inchinan imirin pi‫ف‬niatona‫ف‬chinotacaiso marë‫ف‬.
quëran Yosëri së‫ف‬quërarin. Cato quëran Sënaonta‫ف‬a‫ف‬naya a‫ف‬naya quëparin, oro
chachin nani ninshitërin. To‫ف‬niquë noyá quëran nininso‫ف‬. Inaquë yonarin pochin
nichinpitërin. Canchisëro‫ف‬nichinpitë pimochin nininso‫ف‬ya‫ف‬ȍӕřфɗ͑ҡΎ̲Ύ͑ҡ‫ڏ‬
rinso‫ف‬. 2ॸA‫ف‬na anquëninta‫ف‬ni‫ف‬nahuë. caso marë‫ف‬. Tomontërinso pochin
Chiniquën nanantaton, chiniquën nonin. imarëhuasopita Yosë nontërëhua‫ف‬.
—¿Inta‫ف‬noya noya ni‫ف‬ton, nanitërin “Nontohuatëhua‫ف‬, noya nataninpoa‫ف‬,”
iso quirica oporinacaso‫ ?ف‬tënin. ta‫ف‬tona‫ف‬, Yosë chinotapi. 9ॸChinotatona‫ف‬,
3ॸYa‫ف‬ipiro‫ف‬paquë yonisapirinahuë‫ف‬, co inahuara yonquinëna quëran nasha
insonta‫ف‬nanan ya‫ف‬huëtërinhuë‫ف‬ΎЙΎфɗ͑‫ڏ‬ cantanën cantarapi.
caso‫ف‬. Anquëniro‫ف‬santa‫ف‬inapaquë Noya noyanquën, Sinioro, ni‫ف‬ton,
ya‫ف‬huaponaraihuë‫ف‬, co nanitopihuë‫ف‬. nanitëran quirica nicamaso‫ف‬.
Chiminpisopitanta‫ف‬co inso tëranta‫ف‬ To‫ف‬ni i‫ف‬shotahuaton, nani ma‫ف‬sha
nanan ya‫ف‬huëtërinhuë‫ف‬oporinaton anitotarancoi huachi. Iraca
nicacaso‫ف‬. 4ॸCo insonta‫͑͑ف‬ɗҡΎȍӕËȍɗ͑‫ڏ‬ tëparinënquën. Chiminaton, sopai
huë‫ف‬, chiniquën sëtërahuë. Sëtápirahuë‫ف‬, quëran ocoirancoi Yosë
5ॸa‫ف‬na ansiano sha‫ف‬huitërinco. imaca‫ف‬huaiso marë‫ف‬. Napoaton
—Ama sëtëquësohuë‫ف‬. Ni‫ف‬quë‫ف‬. Tapico‫ف‬ quëmasáchin nanitëran ya‫ف‬ipiya
shin nani sopai minsërin. æΎҡȍӕř͑ҡΎ‫ڏ‬ hua‫ف‬anëntacaso‫ف‬. Nisha nisha
nënquë nasitaton, chini chiniquën parti ya‫ف‬huëpiraihuë‫ف‬, ɗ̲фɗ͑‫ڏ‬
nanantërin. Inari nanitërin to‫ف‬ni quën, Sinioro. ͮɗѸȍ͑ɗѸȍ͑͑͑‫ڏ‬
i‫ف‬shotahuaton quirica oporinacaso‫ف‬, quë nonapoirahuë‫ف‬, imarainquën.
itërinco. Nisha nisha copirno
6ॸItohuachincora, Quisoso quënanahuë hua‫͑ف‬ř͑ҡřфɗ͑ËΎɗѸΎЙɗҡ͑ɗЙΎɗф‫ڏ‬
huachi. Huancanachin huaniárin. Yosë huë‫ف‬, natërainquën huachi.
huënsërinquë ya‫ف‬cariya ya‫ف‬huarin. 10ॸHuëntonënquë aya‫ف‬conancoi
Ansiano‫ف‬sa‫ف‬, catapini ma‫ف‬sharo‫ف‬sa pochin Yosëichin yonquica‫ف‬huaiso marë‫ف‬.

nininsopita, inapita tancapitopi. Quisoso A‫ف‬na tahuëri no‫ف‬paquë chachin
chachin niponahuë‫ف‬, ohuica‫ف‬huaya ichihua‫ف‬anëntarancoi huachi. Ma
pochin ya‫ف‬norin, nani tëpapiso‫ف‬. æ͑Ëȍɗ‫ڏ‬ noyanquëncha quëmaso paya,
së pomohuan nisahuaton, canchisë itopi, cantatona‫ف‬.
ya‫ف‬pirin ya‫ف‬huëtërin. Ina ni‫ف‬patëra, Yosë 11ॸIna quëran hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬
ayonquirinco. “Tëhuënchachin anquëniro‫ف‬sa‫ف‬quënanahuë. Yosë

ohuica‫ف‬huaya pochin oshanënpoa marë‫ف‬ ya‫ف‬huërinso‫ف‬tancapitopi. Huaranca
chiminin. Chiniquën nanantaton, huaranca pochin ya‫ف‬huëpi. Inapitanta‫ف‬
Ispirito Santo a‫ف‬paimarin ya‫ف‬ipiro‫ف‬pa‫ف‬ chiniquën cantarapi anta‫ف‬.
12 Ma noyacha Quisososo paya. pochin ni‫ف‬nahuë. Quisosori quirica

Ohuica‫ف‬huaya pochin chiminin masahuaton, ya‫ف‬nan nichinpitërinso‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬oshanëna‫ف‬inquitacaso i‫ف‬shotërin. I‫ف‬shotahuachina, a‫ف‬na ma‫ف‬sha
marë‫ف‬. Noya noya ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi pochin nininso‫ف‬chiniquën nontërin,
piyapi‫ف‬sari chinochina‫ف‬. Chini huira pochin natanahuë.
chiniquën nanantaton, ya‫ف‬ipiya —Huëquë huachi, itërin.
nanitaparin. Nani ma‫ف‬sha 2ॸNapotohuachina, cahuario ya‫ف‬norin,
ya‫ف‬huëtërin, ya‫ف‬ipiya ni‫ف‬nahuë, huirichin nininso‫ف‬. Ina aipi

hua‫ف‬anëntarin. Ya‫ف‬ipi nitotërin. quëmapi huënsëarin. Pë‫ف‬chinan
Napoaton ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬natëahua‫ف‬. quëparin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬yaminsërin ni‫ف‬ton,
“Yosparinquën, Sinioro,” itahua‫ف‬, hua‫ف‬an pochin yancotëtaton, pa‫ف‬sarin
tosapi. minsëcaso marë‫ف‬.
13ॸIna quëran ya‫ف‬ipi Yosëri nininsopita 3ॸIna quëran a‫ف‬na to‫ف‬niquë nichinpitë
napopianachin chinotapi, natanahuë. rinso‫ف‬i‫ف‬shotantarin. I‫ف‬shotantahuachina,

Inapaquë ya‫ف‬huërinsopita, isoro‫ف‬paquë a‫ف‬na ma‫ف‬sha pochin nininsoarinta‫ف‬
ya‫ف‬huërinsopita, chiminpisopita, përantarin, huancana ya‫ف‬huërinso‫ف‬.
marëquë ya‫ف‬huërinsopita, ya‫ف‬ipiya Yosë —Huëquë huachi, itohuachina, 4ॸnisha
chinotapi. cahuario ya‫ف‬norin, quëhuashin nininso‫ف‬.
Ma noyacha Tata Yosëso paya. Ina aipi a‫ف‬na quëmapinta‫ف‬huënsëarin
Hua‫ف‬anëntarinpoa‫ف‬ni‫ف‬ton, ֤٘ΎѸЙ‫ڏ‬ anta‫ف‬. Panca sahuëni së‫ف‬quëarin.
rinquën” itahua‫ف‬. ʊ͑ѸËȍɗ͑͑ҡř‫ڏ‬ Chiniquën nanan ya‫ف‬huëtërin quira
hua‫ف‬. Noya noya ni‫ف‬ton, Ëȍɗ͑Ύҡ‫ڏ‬ nicacaso marë‫ف‬. Ina nohuanton,
hua‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya nanitaparin. isoro‫ف‬paquë na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗȍӕř‫ڏ‬
Hui‫ف‬nionta‫ف‬ohuica‫ف‬huaya pochin tona‫ف‬, nitëparapi. Nisha nisha parti
chiminin oshanënpoa‫ف‬ɗ͑нӕɗҡɗ͑‫ڏ‬ quira nisapi huachi. Co huachi noya
poaso marë‫ف‬. Ni‫ف‬ton, ipora quëra ya‫ف‬huapihuë‫ف‬.
huarë‫ف‬ina natëahua‫ف‬, tosapi. 5ॸIna quëran a‫ف‬na to‫ف‬niquë nichinpitë
14ॸ—Naporinchin paya. Tëhuënchachin rinso‫ف‬i‫ف‬shotantarin. I‫ف‬shotantahuachina,
inasachin natëahua‫ف‬, topi catapini a‫ف‬na ma‫ف‬sha pochin nininsoari pëф͑ҡ‫ڏ‬
ma‫ف‬sharo‫ف‬sa pochin nininsopitanta‫ف‬. rin.
Ansiano‫ف‬santa‫ف‬isonahuatona‫ف‬, chinotapi —Huëquë huachi, itohuachina, yara
huachi. cahuario ya‫ف‬norin, ni‫ف‬nahuë. Quëmapi
ina aipi huënsërinso‫ف‬paransa së‫ف‬quërin
To‫ف‬ni i‫ف‬shotërinso‫ف‬ cosharo‫ف‬pë‫ف‬tënacaso marë‫ف‬. 6ॸNaporo‫ف‬
6
1ॸYosë
nohuanton, hua‫ف‬narëso huancanachin noninso‫ف‬natanahuë.
pochin niantarahuë. Quirica —Ya‫ف‬ipi cosharo‫ف‬na‫ف‬con pa‫ف‬tarin
inapaquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬quënantarahuë, huachi. Ya‫ف‬ipi tahuëri sacataponahuë‫ف‬,
Quisosori ma‫ف‬parinso‫ف‬. Iso quirica co ina marë‫ف‬a‫ف‬na quiroichin trico pa‫ف‬anë‫ف‬.
quiricamiahuë‫ف‬. Co oporinahuatë‫ف‬, co Naporo‫ف‬tahuëri chachin inaora
nontërëhuë‫ف‬. Oporinpachina‫ف‬, nisha pë‫ف‬yarinso‫ف‬. Inapochachin a‫ف‬na
nisha ma‫ف‬sha ya‫ف‬noarin. A‫ف‬na tahuëri cosharonta‫ف‬pahuanarin. Sipataso‫ف‬trico
oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intacaso‫͑ف‬ɗҡΎҡфɗ͑‫ڏ‬ pochin niponahuë‫ف‬, co ina pochin
poa‫ف‬. Canchisë to‫ف‬niquë nichinpitërin. pa‫ف‬topirinhuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri inanta‫ف‬
A‫ف‬naya a‫ف‬naya i‫ف‬shoton i‫ف‬shoton pa‫ف‬tarin huachi. Ya‫ف‬ipi tahuëri
a‫ف‬naratipita a‫ف‬notërinco. Hua‫ف‬narëso sacatërëso marë‫ف‬cara quiroichin
pa‫ف‬anë‫ف‬. Toma‫ف‬, huino, inapitanta‫ف‬ huëntapi anta‫ف‬. Naporo huarë‫ف‬

pahuanarin. Ni‫ف‬cona chiniatama‫ف‬, tënin. tëparinënquëmasopita no‫ف‬tëquën
Naporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬cosharo‫ف‬pahuanarin ana‫ف‬intarahuë huachi, itërin. Itahuaton,
ni‫ف‬ton, tanarotapi huachi. huirichin a‫ف‬mocaiso‫ف‬quëtërin. ͮΎֆЙɗ‫ڏ‬
7ॸIna quëran a‫ف‬na to‫ف‬niquë nichinpitë chin cantopi ni‫ف‬ton, huirichin a‫ف‬motërin.
rinso‫ف‬i‫ف‬shotantarin. Nani catapini 12ॸIna quëran a‫ف‬na to‫ف‬niquë nichinpitë
i‫ف‬shotërin. Ina i‫ف‬shotohuachina, a‫ف‬na rinso‫ف‬i‫ف‬shotantarin. Nani saotaro‫ف‬i‫ف‬shorin

ma‫ف‬sha pochin nininsoari përantarin, huachi. I‫ف‬shotantahuachina, panca ocohua
ya‫ف‬natomarinso‫ف‬. pa‫ف‬sarin. Pi‫ف‬i tashitarin. Yarachin nisarin.
8ॸ—Huëquë huachi, itohuachina, a‫ف‬na Yoquinta‫ف‬co huachi a‫ف‬pinarinhuë‫ف‬.
cahuarionta‫ف‬ya‫ف‬noantarin, sha‫ف‬píchin Nincoan quëran huë‫ف‬saponahuë‫ف‬, quëȍӕ‫ڏ‬
nininso‫ف‬. Quëmapi ina aipi huënsërinso‫ف‬ shin nisarin. 13ॸNaporahuaton, tayoranta‫ف‬
pa‫ف‬pi të‫ف‬huatoro‫ف‬. Chimirin itopiso‫ف‬. Ina anotarin. Ni‫ف‬co‫ف‬. Iquira nara nitërinso‫ف‬
nohuanton, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬chiminapi canora niponahuë‫ف‬, panca ihuan
huachi. Notohuaro‫ف‬chiminatona‫ف‬, parëѸɗҡΎ‫ڏ‬ pa‫ف‬pachina, a‫ف‬naroachin omarin. ʊ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬
piquë pa‫ف‬sapi. A‫ف‬naquën niahuëatona‫ف‬, chin a‫ف‬na tahuëri na‫ف‬a tayoranta‫ف‬anotarin.
nitëparapi. A‫ف‬naquën tanari tëpaarin. 14ॸPi‫ف‬iro‫ف‬tënta‫ف‬capa nisarin. Quirica so‫ف‬nanë
Naporahuaton, chiniquën caniori masarin pochin co huachi ya‫ف‬noarinhuë‫ف‬. ͮЙΎф‫ڏ‬

ni‫ف‬ton, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬chiminapi. Tanan huaton, motopiro‫ف‬sa‫ف‬, so‫ف‬tono‫ف‬sa‫ف‬,
ni‫ف‬niro‫ف‬sarinta‫ف‬tëparapi. Inapoatona‫ف‬, inapitanta‫ف‬nacon nacontarin, chi‫ف‬huincarin
notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬chiminapi huachi. huachi. 15ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Patomachin patomachin chiminapi huachi. pa‫ف‬yanahuatona‫ف‬, ta‫ف‬arapi. Copirnoro‫ف‬sa‫ف‬,
Cacharonquë un cuarto topiso‫ف‬. hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, sontaro camairinsopita,
9ॸIna quëran a‫ف‬na to‫ف‬niquë nichinpitë ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬, chinirinsopita, inapita Yosë
rinso‫ف‬i‫ف‬shotantarin. I‫ف‬shotantahuachina, të‫ف‬huatatona‫ف‬, ta‫ف‬arapi. Motopi‫ف‬pa‫ف‬
misa pochin Yosë chinotacaso marë‫ف‬ ta‫ف‬arahuatona‫ف‬, na‫ف‬pi nanino‫ف‬saquë
acorinso‫ف‬inapaquë ni‫ف‬nahuë. Inanaquë ya‫ف‬conapi na‫ف‬picaiso marë‫ف‬. Patrono‫ف‬sa‫ف‬
na‫ف‬a imapisopita chimininsopita piyapinënpitarë chachin panca
quënanahuë. Nanpipona‫ف‬, nóya imapi. na‫ف‬pianaro‫ف‬saquë na‫ف‬pirapi. 16ॸYa‫ف‬ipi
Co të‫ف‬huatatonahuë‫ف‬, Yosë nanamën piyapi‫ف‬sa‫ف‬të‫ف‬huatatona‫ف‬, motopi
a‫ف‬chinpi. Ina marë‫ف‬tëpapi. 10ॸTëЙȍӕ‫ڏ‬ moshatona‫ف‬, nontapirinahuë‫ف‬.
chinara, hua‫ف‬yanëna‫ف‬inapaquë —Panca na‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬notarintaton,
ya‫ف‬huëcontarahuatona‫ف‬, Yosë nontápi. ya‫ف‬copi‫ف‬incoi ama Yosë quënaincoiso
—Quëma, Sinioro, chini chiniquën marëhuë‫ف‬. Inapaquë hua‫ف‬anëntarin.
nanantëran. Noyasachin nicaton, Hui‫ف‬nionta‫ف‬chiniquën no‫ف‬huirincoi.
no‫ف‬tëquën nonan. ¿Onporo huarëta‫ف‬, 17ॸNani ayaro‫ف‬tahuëri nanirin huachi.
Sinioro, oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intaran? Ana‫ف‬intohuachincoi, ¿incha

Tëparinacoiso marë‫ف‬no‫ف‬tëquën nicha‫ف‬ërë‫ف‬poncoiya? tosapirinahuë‫ف‬,
ana‫ف‬intacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin, tosapi. naporo‫ف‬co insoari tëranta‫ف‬
11ॸNapotohuachinara, Yosëri itërin: nicha‫ف‬ësarinhuë huachi.
—Ninataco‫ف‬. Oshaquëran
ana‫ف‬intarahuë. Co tahuëri naniyatëффɗ͑‫ڏ‬ Yosë marcanën
7
huë‫ف‬. A‫ف‬napita imarinacosopita ipora 1ॸIna
quëran Yosë nohuanton,
huanta‫ف‬pënëntarin. A‫ف‬naquën a‫ف‬chinpiso hua‫ف‬narëso pochin niantarahuë.
marë‫ف‬tëpaantahuachina‫ف‬, isëquë A‫ف‬na tahuëri ma‫ف‬sha onpocaso‫ف‬
a‫ف‬notantarinco. Catapini anquëni sha‫ف‬huitëra‫ف‬piapi ni‫ف‬ton, notohuaro‫ف‬

ya‫ف‬nopi, ni‫ف‬nahuë. A‫ف‬naso‫ف‬pi‫ف‬i pipirinso‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬Quisoso imasapi huachi.
parti huaniarin. A‫ف‬nanta‫ف‬pi‫ف‬i ya‫ف‬coninso‫ف‬ Yosëri chachin a‫ف‬pairarin.
parti huaniarin. Huancanachionta‫ف‬
catochin ninotëarin. Inaquëpita Yosëri Huirichin a‫ف‬mopiso‫ف‬
acorin isoro‫ف‬pa‫ف‬ana‫ف‬intacaiso marë‫ف‬. 9ॸIna quëran hua‫ف‬narëso pochin
Oshaquëran Yosë nohuanton, ana‫ف‬intapi niantarahuë. Hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬
huachi. Pi‫ف‬pisha pahuanarin ni‫ف‬ton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬quënanahuë. Co
anquëniro‫ف‬sari ihuan ya‫ف‬copirapi ama pichicasohuë‫ف‬. Nisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬
ma‫ف‬sha onpocaso marëhuë‫ف‬. Ama Yosë notënanquë huaniapi. Nisha nisha
nararo‫ف‬sa tëranta‫ف‬oyanacaso marëhuë‫ف‬ nananquë nonpisopita. Nisha nisha parti
ya‫ف‬copirapi. 2ॸYosë nohuanton, nanan quëran huëcatona‫ف‬, тӕɗѸΎѸΎֆ̲Ύҡ‫ڏ‬
ya‫ف‬huëtopi isoro‫ف‬pa‫ف‬, marë, inapita tona‫ف‬, notërapi huachi. Iraca
ana‫ف‬intacaiso‫ف‬. Nani ihuan ohuica‫ف‬huaya pochin oshanëna marë‫ف‬
yaa‫ف‬papirinahuë‫ف‬, a‫ف‬nanaya a‫ف‬na chiminin ni‫ف‬ton, noya cancantatona‫ف‬,
anquëninta‫ف‬ya‫ف‬noantarin. Pi‫ف‬i pipirinso‫ف‬ huirichin a‫ف‬moapi huachi. Mërëmë
parti quëran huë‫ف‬sahuaton, pochin nininso‫ف‬së‫ف‬quërahuatona‫ف‬, Yosë
hua‫ف‬na‫ف‬huaya quësarin. Yosë nininën chinotapi.
acocaso marë‫ف‬quësarin. Huë‫ف‬sahuaton, 10 Tata Yosëichin nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬.
a‫ف‬napita anquëniro‫ف‬sa‫ف‬sha‫ف‬huitiarin: Inasachin hua‫ف‬anëntërinpoa‫ف‬.

3ॸ—Ama apira miachin Hui‫ف‬nin chiminin ni‫ف‬ton, ͑Ύֆ‫ڏ‬
ana‫ف‬intocosohuë‫ف‬. Ninataco Yosë cancantërinpoa‫ف‬. Ma noyacha
piyapinënpita catahuai. Co Yosë inaso paya, tosapi, chiniquën
marcanën acochatërarahuë‫ف‬. Të‫ف‬yainquë nonatona‫ف‬.
acotëra‫ف‬piapo. Nani acotohuato, 11ॸInaquë Yosë chachin hua‫ف‬anëntacaso‫ف‬
ya‫ف‬ipiro‫ف‬pa‫ف‬, marë, nararo‫ف‬sa‫ف‬, inapita shiranënquë huënsëarin. Ansiano‫ف‬sa‫ف‬,

ana‫ف‬intoco huachi, itiarin anquëniro‫ف‬sa‫ف‬. catapini ma‫ف‬sharo‫ف‬sa pochin nininsopita,
4ॸIna quëran të‫ف‬yainquë Yosë nininën inapitari tancapitopi. Ina tahuirinquë
acotëra‫ف‬piarin a‫ف‬napitari nohuitacaiso notohuaro‫ف‬anquëniro‫ف‬sa‫ف‬huaniápi.
marë‫ف‬. Notohuaro‫ف‬acotë‫ف‬yatëra‫ف‬piarin. Chinotopiso‫ف‬natanahuatona‫ف‬, inapitanta‫ف‬
Pichitahuaton, —Pasa catapini shonca isonahuatona‫ف‬, Yosë chinotapi.
catapini huaranca acorahuë, tënin, 12 Tëhuënchachin, Sinioro, piyapi‫ف‬sa‫ف‬
natanahuë. Yosë piyapinënpita nisha nicha‫ف‬ëran. Ma noyanquëncha

nisha nininso‫ف‬napotarin. 5-8ॸIraca shonca quëmaso paya. Ya‫ف‬ɗЙɗֆËȍɗ͑ΎËȍɗ‫ڏ‬
cato‫ف‬huënton ya‫ف‬huërin. Cotioro‫ف‬sa‫ف‬ nënquën. Ya‫ف‬ipi nitotëran. Chini
itopiso‫ف‬. Iporaso‫ف‬Yosë piyapinënpita chiniquën nanantaton, ya‫ف‬ipiya
na‫ف‬con na‫ف‬con ya‫ف‬huërin. Nisha nisha nanitaparan ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi
nininsopita. Cota, Nopino, Caro, Asiri, natëinënquën. “Yosparinquën”
Nipitari, Manasisi, Simion, Nihui, ichinënquën. Na‫ف‬con natë̲ɗҡ‫ڏ‬
Isacaro, Saparono, Cosi, Mincamin, rainquën. Co onporonta‫ف‬
inanapo‫ف‬huënton ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, a‫ف‬poarainquënhuë‫ف‬. Amen, itapi.
shonca cato huaranca, shonca cato 13ॸIna quëran a‫ف‬na ansiano nataninco.
huaranca acotë‫ف‬yatëra‫ف‬piarin huachi. —¿Ma piyapita‫ف‬isopita, huirichin

Yosë piyapinënpita ni‫ف‬ton, marcanën a‫ف‬mopiso‫¿ ?ف‬Onporahuatonata‫ف‬inapaquë
acotërin. Ya‫ف‬ipi parti Yosë nanamën huëntapiso‫ ?ف‬Nitotëran, ¿ti? itërinco.
14ॸ—Co caso‫ف‬nitotërahuë‫ف‬. Quëma tomontacaso marë‫ف‬. Yosë ya‫ف‬huërinquë

nitotëranso‫ف‬. Sha‫ف‬huitoco canta‫ف‬nitochi, chachin tomontarin. Tomontërinso
itohuatëra, sha‫ف‬huitërinco: pochin Yosë imapisopitanta‫ف‬ina
—Isopita chiniquën parëѸɗҡЙΎ͑фɗ‫ڏ‬ nontápi. “Ma noyanquëncha quëmaso
huë‫ف‬, co Quisocristo a‫ف‬popihuë‫ف‬. Huë͑ɗ‫ڏ‬ paya. Nani tahuëri catahuacoi, Sinioro,”
nën quëran anoyacancantërin ni‫ف‬ton, itohuachinara, noya natanin. 5ॸIna
huirichin a‫ف‬mopi huachi. 15ॸNapoaton quëran anquëni Yosë chinotopiquë
Yosë ya‫ف‬huërinquë chachin huëntapi. ya‫ف‬caritahuaton, na‫ف‬a pënaya‫ف‬ma‫ف‬parin.
Tahuërirë chachin, tashirë chachin ina Ma‫ف‬parahuaton, sënanquë acorahuaton,
chinotápi. Yosëri chachin isoro‫ف‬paquë të‫ف‬yatërin huachi.
ichiya‫ف‬huëaton, ni‫ف‬sarin huachi. 16ॸCo Të‫ف‬yatohuachina, a‫ف‬naroachin huira
huachi tanaponahuë‫ف‬, co huachi pochin natanahuë. Chiniquën tënëntë
yamoroponahuë‫ف‬. Co huachi pi‫ف‬iri rin. O‫ف‬corinta‫ف‬huënsha huënsha‫ف‬tarin.
picahuachin, parësitaponahuë‫ف‬. Noya Naporahuaton, panca ocohua pa‫ف‬nin.
ya‫ف‬huëintarapi huachi. 17ॸNoya hua‫ف‬an Nani huachi Yosëri ana‫ف‬intarin, tënahuë.
pochin Quisosori a‫ف‬paiarin. Ni‫ف‬co‫ف‬.
Hua‫ف‬anëni ohuicanënpita noya coidarin. Cornita pihuipiso‫ف‬
Quëchitërahuaton, noya i‫ف‬a‫ف‬notërin 6ॸNaporo‫ف‬canchisë anquëniro‫ف‬sa‫ف‬
o‫ف‬ocaiso marë‫ف‬. Inapochachin Quisosori cornita yapihuirapi. Co napopianachin
a‫ف‬paiarin huachi. Yosë‫ف‬pa‫ف‬noya noya pihuiapihuë‫ف‬. A‫ف‬naya a‫ف‬naya pihuirapi.
nanpiapi huachi. Yosëri chachin na‫ف‬nëi‫ف‬ A‫ف‬na‫ف‬ton pihuirin. Ina quëran a‫ف‬nanta‫ف‬
amitarin huachi. Co huachi sëҡЙΎ͑‫ڏ‬ pihuiantapi.
huë‫ف‬, itërinco. 7ॸYa‫ف‬nan pihuirinso‫ف‬irinpachina, Yosë
nohuanton, ocai‫ف‬, pën, inapita inapa

Sënan oro quëran nininso‫ف‬ quëran anotërin. Huënairë chachin
8
1ॸIna quëran hua‫ف‬narëso pochin anotarin. Pancana huiquitarin. ЬҡΎ̲‫ڏ‬
niantarahuë. A‫ف‬na tahuëri ma‫ف‬sha chin huiquitarin. Cacharonquë un
onpocaso‫ف‬a‫ف‬notantarinco, ni‫ف‬nahuë. tercero, topiso‫ف‬. Napochachin
Ipora huanta‫ف‬Quisosori quirica nararo‫ف‬santa‫ف‬huiquitarin. ͮЙΎфȍӕ‫ڏ‬
së‫ف‬quëarin. Nani saota to‫͑ف‬ɗнӕř͑ɗËȍɗ͑Йɗ‫ڏ‬ ton, ya‫ف‬ipi panpatëronta‫ف‬huiquitarin
tërinso‫ف‬i‫ف‬shotërin. A‫ف‬naichin pahuanarin huachi.
i‫ف‬shocaso‫ف‬. Naporo‫ف‬a‫ف‬naichin nininso‫ف‬ 8ॸIna quëran a‫ف‬na anquëninta‫ف‬ËΎф͑ɗҡ‫ڏ‬
i‫ف‬shotarin huachi. I‫ف‬shotohuachina, nën masahuaton, pihuiantarin huachi.

ya‫ف‬ipiya ta‫ف‬tápi. Miria ora pochin co Pihuiantahuachina, panca motopi
manta‫ف‬nonpihuë‫ف‬. 2ॸIna quëran canchisë pochin nininso‫ف‬ni‫ف‬nahuë. Pën pochin
anquëniro‫ف‬sa‫ف‬quënanahuë. Yosë orotárin. Yosë nohuanton, marëquë
notënanquë huanirarin. Inaquë anoitërin. Inaquë anotohuachina,
huanihuachinara, a‫ف‬naya a‫ف‬naya cornita patomachin marë huënai pochin nisarin.
quëtopi. Oshaquëran Yosë nohuanton, 9ॸPatomachin ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬inaquë
pihuiarin huachi. 3,4ॸCo‫ف‬huara pihuiyatë ya‫ف‬huërinso‫ف‬chiminpi huachi. Panca

rasohuë‫ف‬, a‫ف‬na anquëninta‫ف‬huëcaton, nancharo‫ف‬santa‫ف‬patomachin ta‫ف‬huantopi
Yosë chinotopiquë misa‫ف‬huaya pochin huachi.
nininquë huaniarin. Sënan oro quëran 10ॸIna quëran a‫ف‬na anquëninta‫ف‬
nininso‫ف‬së‫ف‬quërin. Inaquë na‫ف‬a yonarin pihuiantahuachina, pánca tayora

pochin pimochin nininso‫ف‬acorin panca anotarin, panca orotërinso‫ف‬. Máin ninin,
topiso‫ف‬. Anotohuachina, ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ huachi. 5ॸCo tëpaponaraihuë‫ف‬,

ton, patomachin iiro‫ف‬sa‫ف‬tapiarin. a‫ف‬natërapo‫ف‬yoqui pochin aparësitapi.
11ॸTëquëin, i‫ف‬sha‫ف‬huayaro‫ف‬santa‫ف‬ЙҡΎ̲‫ڏ‬ Yonpincari huininso pochin niponahuë‫ف‬,
chin main nisarin huachi. Máin ni‫ف‬ton, co sanoaponhuë‫ف‬. Chiniquën iquin
notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬o‫ف‬otona‫ف‬, natanaponaraihuë‫ف‬, co chiminapihuë‫ف‬.
chimianpi huachi. 6ॸNa‫ف‬con parësitatona‫ف‬, “Chimiin
12ॸNani cara anquëni pihuirin huachi. nipachin,” tosapirinahuë‫ف‬, ËΎËȍɗ̲ɗ͑‫ڏ‬
A‫ف‬nanta‫ف‬pihuiantahuachina, Yosë ponahuë‫ف‬. Chiminacaiso‫͑ف‬Ύȍӕ͑ҡЙɗфɗ‫ڏ‬
nohuanton, patoma pi‫ف‬i tashitarin. nahuë‫ف‬, co chiminaponahuë‫ف‬.
Patoma noya a‫ف‬pianponahuë‫ف‬, patoma 7ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬aparësitapona‫ف‬. Panca
co huachi a‫ف‬pianinhuë‫ف‬. Yoqui, tayora, sëquërë pochin ya‫ف‬notona‫ف‬, chiniquën

inapitanta‫ف‬patoma pochin tapiarin. Co pa‫ف‬sapi. Cahuarioro‫ف‬sa‫ف‬quira nicacaiso
huachi noya orotarinhuë‫ف‬. Napoaton marë‫ف‬quëpapiso pochin pa‫ف‬sapi.
tashinta‫ف‬co huachi noya a‫ف‬pianinhuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬minsëapi ni‫ف‬ton, oro quëran
13ॸIna quëran panca anpiantëhuan yancotëtapi. Naporahuaton, piyapi
quënanahuë. Inapaquë a‫ف‬ninquëchin pochin ya‫ف‬piratapi. 8ॸAihuan ni‫ف‬ton,
yanponarin. Piyapi pochin noninso‫ف‬ sanapi pochin aintapi. Tanan ni‫ف‬ni
natanahuë. pochin natëtapi. 9ॸSha‫ف‬huëtëonta‫ف‬
—Ma‫ف‬huantacha nisarin paya. Yosë tachiton. Hua‫ف‬na pochin ni‫ف‬ton, co
a‫ف‬popi ni‫ف‬ton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬chiniquën parëѸɗҡ‫ڏ‬ ohuanchinachinhuë‫ف‬. Pa‫ف‬pachina,
pona‫ف‬. A‫ف‬napita anquëniro‫ف‬sa‫ف‬Йɗȍӕɗ͑ҡ‫ڏ‬ anpiantën quëran chiniquën tënëntëф‫ڏ‬
huachina, isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huëpisopita aquë rin. Notohuaro‫ف‬cahuarioro‫ف‬sa‫ف‬
aquëtë‫ف‬parësitapona‫ف‬, tënin. chiníquën ta‫ف‬apiso pochin sopairo‫ف‬sa‫ف‬
pa‫ف‬sapi. 10ॸNaporahuaton, yonpinca
Parësitopi parti quëran pipipiso‫ف‬ pochin huinantapi. Iquin huitapi.
9
1ॸIna
piquëran a‫ف‬na anquëninta‫ف‬ Huitohuachina‫ف‬, a‫ف‬natërapo‫ف‬yoqui
pihuiantahuachina, ֤ΎѸřËΎ̲ɗѸɗΎ‫ڏ‬ pochin aparësitapi. 11ॸHua‫ف‬anën
nën ya‫ف‬norin. Tayora anotërinso pochin ya‫ف‬huëtërin anta‫ف‬. Inari camairinso‫ف‬,
inapa quëran o‫ف‬marin. Yosë nohuanton, parësitopi parti quëran huë‫ف‬nin. Cotio
nanan ya‫ف‬huëtërin parësitopi parti nananquë Apatono itopiso‫ف‬. Crico
i‫ف‬soatacaso‫ف‬. 2ॸI‫ف‬soatohuachina, acopo nananquë Aporiono topi. Canponanquë
quëran conai‫ف‬pipiarin. Yarachin tëpatona‫ف‬pi tapon naporin.
tomontarin. Panca pën quëran tomontë 12ॸNa‫ف‬con parësitacaiso‫ف‬ninoton, nani
rinso pochin pipiton, pi‫ف‬i ya‫ف‬copiarin. a‫ف‬notërinco. Ina ni‫ف‬pirahuë‫ف‬, na‫ف‬con

Ya‫ف‬ipi parti tashitarin. 3ॸNaporahuaton, na‫ف‬con parësitacaso‫ف‬ya‫ف‬huapon. Catoro‫ف‬
conai quëran na‫ف‬a sopairo‫ف‬sa‫ف‬pipiapi. aparësitacaso‫ف‬pahuanarin nica‫ف‬huaso‫ف‬.
Panca sëquërë pochin ya‫ف‬norahuatona‫ف‬,
Ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬a‫ف‬papiso‫ف‬
pipiapi. Pa‫ف‬pi të‫ف‬huatoro‫ف‬. Sëquërë
pochin niponahuë‫ف‬, yonpinca pochin 13ॸYosënohuanton, nani a‫ف‬natërapo‫ف‬
huitarin. 4ॸCo panpatëro‫ف‬pë‫ف‬yacaiso anquëniri cornita pihuirin co noyahuë‫ف‬
marë‫ف‬huë‫ف‬sapihuë‫ف‬. Co nara nipisopita ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬. Ina
pë‫ف‬yapihuë‫ف‬. Co nitërinso tëranta‫ف‬ quëran a‫ف‬na anquëninta‫ف‬Йɗȍӕɗ͑ҡȍӕ‫ڏ‬
pë‫ف‬yarapihuë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬aparësitacaiso china, inapaquë nontërinso‫ف‬natanahuë.
marë‫ف‬pa‫ف‬sápi. Co Yosë marcanën Misa‫ف‬huaya inapaquë chinotopi quëran
ya‫ف‬huëtërinsopitahuë‫ف‬aparësitapi nontaton, anquëni pihuirinso‫ف‬itërin:
14ॸ—Catapini anquëniro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬paquë‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬aparësitacaiso marë‫ف‬. Panca i‫ف‬ Quirica‫ف‬huaya oporininso‫ف‬
10
yonsanquë nani ninarapiso‫ف‬. Iyopiratisë 1ॸIna quëran hua‫ف‬narëso pochin
itopiquë, itërin. a‫ف‬na anquëninta‫ف‬niantarahuë,

15ॸItohuachina, anquëniro‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬parin chiniquën nanantërinso‫ف‬. Chistoro‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intacaiso marë‫ف‬. Iraca huancana inapa quëran o‫ف‬mararin.
inaquë acopirinhuë‫ف‬. Nani ora nanirin Motënquë yahua‫ف‬tan tahuirin. Ya‫ف‬ipi
ni‫ف‬ton, a‫ف‬parin huachi patoma pochin ya‫ف‬piranën pi‫ف‬i pochin a‫ف‬pinarin. Tonain
piyapi‫ف‬sa‫ف‬tëpacaiso marë‫ف‬. 16ॸIna quëran pën pochin ya‫ف‬noarin. 2ॸQuirica‫ف‬huaya
notohuaro‫ف‬sontaro‫ف‬sa‫ف‬huë‫ف‬sapi, oporininso‫ف‬së‫ف‬quëarin. O‫ف‬marahuaton,
ni‫ف‬nahuë. Cahuarioro‫ف‬sa‫ف‬aipi huënsëфɗ‫ڏ‬ inchinan nantën quëran marëquë
rapi. “Cato pasa huaranca huaranca i‫ف‬naitarin. Ahuënan nantën quëran
huë‫ف‬sapi,” tënin, natanahuë. no‫ف‬paquë i‫ف‬narin. Panca masho ni‫ف‬ton,
17ॸHua‫ف‬narëso pochin a‫ف‬ninquëchin napoarin. 3ॸChiniquën nanantaton,
quënanahuë. A‫ف‬na tahuëri ma‫ف‬sha chiniquën nonsarin. Pa‫ف‬pini‫ف‬përarinso
onpocaso‫ف‬quënantarahuë. Sontaro‫ف‬sa‫ف‬ pochin natanahuë. Përapachina, inapa
hua‫ف‬na quëran nininso‫ف‬a‫ف‬mopi. Pënsha quëran a‫ف‬panitërin. æȍɗ͑ɗнӕř͑ȍӕɗфҡ‫ڏ‬
pochin huënarachin nipi. A‫ف‬naquën rin pochin natanahuë. 4ॸNonpachina,
caninchin. A‫ف‬nanta‫ف‬sha‫ف‬pichin. natanato, quiricaquë yaninshitopirahuë‫ف‬,
Parësitopi quëran pipirinso pochin inapa quëran a‫ف‬na sha‫ف‬huitërinco:
ya‫ف‬nopi. Cahuarioro‫ف‬santa‫ف‬nisha —Ama naporinso‫ف‬ninshitëquësohuë‫ف‬.
ya‫ف‬nopi. Tanan ni‫ف‬ni pochin mototopi. Co a‫ف‬napita sha‫ف‬huitacaso‫ف‬
Nanamën quëran pën, conai‫ف‬, sha‫ف‬pi ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, itërinco.
mo‫ف‬shi‫ف‬, inapita pipiapi. 18ॸInapitaso‫ف‬ 5ॸNaporo‫ف‬panca anquëni inchinan
nanamën quëran pipirahuatona‫ف‬, tanpa quëran anquiontarin. “Yoscoarë‫ف‬

patomachin piyapi‫ف‬sa‫ف‬tëparapi. no‫ف‬tëquën nontaranquën,” ta‫ف‬ton,
Notohuaro‫ف‬chiminapi. 19ॸNanamën naporin.
quëran tëparapi. Huinamën quëraonta‫ف‬ 6ॸ—Yosë ni‫ف‬sárinco ni‫ف‬ton, ËΎ͑Ύ͑Йɗ͑‫ڏ‬
acoapi. Huinamënso‫ف‬ya‫ف‬huan pochin huë‫ف‬. Inaso‫ف‬iraca quëra huarë‫ف‬

mototahuatona‫ف‬, quëtëtapi. ya‫ف‬huaton, co onporonta‫ف‬ayaponhuë‫ف‬.
20ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬chiminaponaraihuë‫ف‬, co Isoro‫ف‬pa‫ف‬, marë, pi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬, ya‫ف‬ipi
naporo tëranta‫ف‬a‫ف‬napita yonquiapihuë‫ف‬. ya‫ف‬huërinsopita inari ninin. Co huachi
Ni‫ف‬saponaraihuë‫ف‬, inachachin co noyahuë‫ف‬ hua‫ف‬qui quëranhuë‫ف‬ana‫ف‬intarin huachi.
cancantapi. Aquëtë chachin sopai 7ॸA‫ف‬naichin anquëni pahuanarin cornita
yonquiapi. Mamanshi moshapi. Nisha pihuicaso‫ف‬. Ina pihuiantahuachina,

nisha mamanshi moshapi. Oro quëran, oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intahuaton, ya‫ف‬ipiya
prata quëran, hua‫ف‬na quëran, na‫ف‬pi quëran, Yosëri hua‫ف‬anëntarin huachi. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬
nara quëran, ina quëranpita nipiso‫ف‬. Co inahuara co nitotopihuë‫ف‬. Iraca quëra
inapitaso‫ف‬quënantopihuë‫ف‬, ËΎ͑ҡ͑ҡΎЙɗ‫ڏ‬ huarë‫ف‬Yosë nohuanton, ana‫ف‬intacaso‫ف‬
huë‫ف‬, co iratopihuë‫ف‬. Co nanpipirinahuë‫ف‬, ninopirinahuë‫ف‬, ipora huarë‫ف‬nanirin
moshapi huachi. 21ॸPa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬ huachi. Inimiconënpita ana‫ف‬intahuaton,
cancantatona‫ف‬, tëpatapi, pënotapi, ̲Ύ͑Ѹȍɗ‫ڏ‬ hua‫ف‬anëntarin huachi, tënin panca
huanapi, ma‫ف‬sha ihuatapi. Yosëri anquëni.
ana‫ف‬intërinso‫ف‬ni‫ف‬saponaraihuë‫ف‬, ËΎ͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬ 8ॸNaporo huanta‫ف‬a‫ف‬na nantën quëran
tapihuë‫ف‬oshanëna‫ف‬a‫ف‬pocaiso‫ف‬. marëquë i‫ف‬naitarin. A‫ف‬na quëraonta‫ف‬

no‫ف‬paquë i‫ف‬narin. Ina quëran inapa 4ॸCatoya‫ف‬piso‫ف‬a‫ف‬na tahuëri nóya
quëran itantarinco: pënëntapon. Panca nanparin orotërinso

—Paaton, quirica‫ف‬huaya së‫ف‬quërinso‫ف‬ pochin nicaton, ֤ΎѸř̲͑͑ř͑͑ɗҡΎҡ‫ڏ‬
ma‫ف‬paquë‫ف‬, 9ॸitohuachincora, pa‫ف‬sahuato, pon huachi. Oriposo nara pochin ninin.
ma‫ف‬parahuë. Ina ni‫ف‬patëra, Yosë ayonquirinco.
—Quirica‫ف‬huaya quëtoco, itërahuë. “Tëhuënchachin Ispirito Santo chachin
—Noyahua‫ف‬. Macaton, ca‫ف‬quë‫ف‬. Nino catahuarinpoa‫ف‬no‫ف‬tëquën pënënacaso‫ف‬,”
pochin cashin ca‫ف‬sapiranhuë‫ف‬, nani tënahuë. 5ॸYosë nohuanton, nani ma‫ف‬sha
ni‫ف‬ipatan, main nisarin, itërinco. nicacaso‫ف‬nanitarin. Sacai‫ف‬nininsopita
10ॸQuirica‫ف‬huaya masahuato, ca‫ف‬nahuë. nanitaparin. A‫ف‬napitari yatëpahuachina‫ف‬,
Nino pochin cashin ca‫ف‬pirahuë‫ف‬. Nani nanamën quëran pën pipiarin. ЬɗЙɗȍӕ‫ڏ‬
ni‫ف‬isoco, main ninin. Inapochachin Yosë chin, yatëpapisopita huëyarapi.
nanamën noya nanan niponahuë‫ف‬, Huëyarahuatona‫ف‬, chiminapi huachi. Ina
parësitacasonta‫ف‬anitotërinpoa‫ف‬. 11ॸIna pochin Yosëri catahuaarin ama
quëran itantarinco: catoya‫ف‬pi chiminacaso marëhuë‫ف‬. 6ॸIraca
—Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënënquë‫ف‬. A‫ف‬na pënëntona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬nani ma‫ف‬sha napopi
tahuëri ma‫ف‬sha onpocaso‫͑ف‬ɗҡΎҡфɗ͑‫ڏ‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬ayonquicaiso marë‫ف‬.
quën. Nisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬, nisha nisha Inapochachin catoya‫ف‬pi Yosëri a‫ف‬parinso‫ف‬
nananquë nonpisopita, copirnoro‫ف‬sa‫ف‬, nani ma‫ف‬sha nanitapaarin. Yosë
inapita ma‫ف‬sona onpocaiso‫ف‬. Yosë nontahuachin, cara pi‫ف‬ipi miria co
ninoton, anitotarinquën ninshitamaso o‫ف‬nanaponhuë‫ف‬. Inapotatona‫ف‬, pënëntá
marë‫ف‬, itërinco. pona huachi. Tëquëionta‫ف‬nontahuachin,
huënai‫ف‬taranapon. Ina quëran Yosë
Catoya‫ف‬pi Yosëri a‫ف‬parinso‫ف‬ nohuanton, chiniquën canio acorarin
11 Yosë yonquicaiso marë‫ف‬. 7ॸCara pi‫ف‬ipi

1ॸIna quëran mitro pochin
nininso‫ف‬quëtërinaco miria pënëntapona‫ف‬. Nani noyá pë͑ř͑ҡΎ‫ڏ‬
a‫ف‬nica‫ف‬huaso marë‫ف‬. huachina, Yosë inimiconën ya‫ف‬noarin
—Yosë chinotopiso pëi‫ف‬a‫ف‬niconquë‫ف‬. huachi. Sopai hua‫ف‬anëni chachin
Misa‫ف‬huaya chinotopiquënta‫ف‬a‫ف‬niquë‫ف‬. a‫ف‬parinso‫ف‬. Pa‫ف‬pini‫ف‬maninposo pochin
Nani a‫ف‬nirahuaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬Yosë Yosë imapisopita yatëparin. Yosë
chinotapisopita pichiquë‫ف‬. 2ॸI‫ف‬iratëso‫ف‬ nitotaponahuë‫ف‬, —Nani catoya‫ف‬pi
nipirinhuë‫ف‬ama a‫ف‬niquësohuë‫ف‬. Inaquë pënëntërin huachi. Co huachi aquëtë‫ف‬
nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬conapi. Co Yosë pënëntacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënin.
imaponaraihuë‫ف‬, inaquë Napoaton inimiconënpita
ya‫ف‬conahuatona‫ف‬, tapirapi. ֤ΎѸř͑ɗ͑͑Ύ‫ڏ‬ huë‫ف‬sahuatona‫ف‬, quira nisapi huachi.
nëonta‫ف‬tapirapi. Cara pi‫ف‬ipi miria Catoya‫ف‬pi minsërahuatona‫ف‬, tëparapi
pochin napotapi. 3ॸNaporo‫ف‬tahuëri‫ف‬sa‫ف‬ huachi. 8ॸQuirosarinquë chachin
cato‫ف‬quëmapi a‫ف‬pararahuë pënëntacaso tëparapi. Inaquë iraca Quisosonta‫ف‬
marë‫ف‬. Yaa‫ف‬pahuato, chiniquën nanan tëpapiso‫ف‬. Inaquë ya‫ف‬huëpisopita pa‫ف‬pi
quëtarahuë no‫ف‬tëquën sha‫ف‬huicaso co noyahuë‫ف‬cancantapi. Sotomaro‫ف‬sa
marë‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬na‫ف‬con oshahuanpi pochin oshahuanacasoáchin yonquiapi.
ni‫ف‬ton, cato‫ف‬quëmapi sëtarin. Sëtaton, Catoya‫ف‬pi tëpahuachina‫ف‬, caniquë
mocarinso pochin a‫ف‬mosarin piyapi‫ف‬sa‫ف‬ të‫ف‬yatapi. Co pa‫ف‬pitapihuë‫ف‬. 9ॸCara
oshanëna‫ف‬ayonquicaiso marë‫ف‬. Cara tahuëri miria pochin na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
pi‫ف‬ipi miria pënëntarin, itërinco Yosë. huë‫ف‬sapi nicacaiso marë‫ف‬. Nisha nisha
nananquë nonpisopita ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, co quëra huarë‫ف‬ya‫ف‬huaton, ipora

nohuantapihuë‫ف‬pa‫ف‬pitacaiso‫ف‬. 10ॸTëЙф‫ڏ‬ huanta‫ف‬nanpiaran. Chini
huatona‫ف‬, pa‫ف‬yatapi. æЙË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ chiniquën nanantaton, ya‫ف‬ipiya
tona‫ف‬, pita nisapi, ma‫ف‬shanëna‫ف‬ yahua‫ف‬anëntaran huachi. 18ॸNisha
nicanarapi. “Hua‫ف‬qui‫ف‬pënënatonpoa‫ف‬, nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬
apininpoa‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, nani chiminin no‫ف‬huirinënquënsopita
huachi,” ta‫ف‬tona‫ف‬, capa cancantapi. ana‫ف‬intaran huachi. æȍɗ̲ɗ͑ЙɗѸΎЙɗ‫ڏ‬
11ॸCara tahuëri pochin napoápirinahuë‫ف‬. tanta‫ف‬no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intaran.
A‫ف‬nanaya Yosë nohuanton, ͑͑Йɗфȍӕ‫ڏ‬ Imarinënquënsopitaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
tona‫ف‬, huanintarapi huachi. Piyapi‫ف‬sari huë‫ف‬acanaaran huachi. Co
ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, pa‫ف‬yanapi huachi. piyapinënpita naniantaranhuë‫ف‬.
12ॸNaporo‫ف‬inapa quëran nontërinso‫ف‬ Inso tëranta‫ف‬natëhuachinquën,
natanapi. inapaquë quëpaaran. Hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬,
—Isëquë huëntaquë huachi, itarin topinan piyapi‫ف‬sa‫ف‬ɗ͑Йɗҡɗ̲Й‫ڏ‬
catoya‫ف‬pi. Napotohuachina, ɗ͑ɗ̲ɗËΎ͑ř͑‫ڏ‬ chinquën, acanaaran huachi.
pita nicasoi‫ف‬, inapaquë paantarin A‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ËΎֆɗ̲‫ڏ‬
huachi. Chistororë chachin paantarin rinënquënhuë‫ف‬ni‫ف‬ton,
huachi. 13ॸNaporo chachin panca ocohua ana‫ف‬intaran. Imarinënquënsopita
pa‫ف‬sarin. Pa‫ف‬pachina, notohuaro‫ف‬ aparësitopi ni‫ف‬ton, chiniquën
pëiro‫ف‬sa‫ف‬ohuatërin. Canchisë huaranca ana‫ف‬intaran huachi, itapi.
piyapi‫ف‬sa‫ف‬chiminpi huachi. A‫ف‬napitaso‫ف‬ 19ॸIna quëran hua‫ف‬narëso pochin
pa‫ف‬pi të‫ف‬huatapi. “Yosë nohuanton, nicasoco, Yosë pëinën inapaquë

naporin,” tosapi. ya‫ف‬huërinso‫ف‬ni‫ف‬soatërin, ni‫ف‬nahuë. Iraca
14ॸNani catoro‫ف‬parësitapiso‫ف‬ni‫ف‬nahuë. chinotopiso pëi acohuana Yosë caconën
Shiarahuaton, a‫ف‬nanta‫ف‬a‫ف‬notantarinco. ya‫ف‬huërin. Inaquë huënarachin huë͑ф‫ڏ‬
Hua‫ف‬narëso pochin ni‫ف‬nahuëso‫ف‬ chin ya‫ف‬norinso‫ف‬. Ina pochin nininso‫ف‬
ninshichinquëma‫ف‬. inapaquë ni‫ف‬nahuë. Nicasoco,
o‫ف‬coritërin, tënëntërin, huiratërin,
Piquëran huarë‫ف‬pihuirinso‫ف‬ ocohua pa‫ف‬nin, ocai‫ف‬anotërin, naporin.
15ॸIna quëran a‫ف‬naichin anquëni Yosë chiniquën nanantërin ni‫ف‬ton,
ya‫ف‬natontarinso‫ف‬pihuiantarin huachi. naporin.
Pihuihuachina, inapaquë chiniquën
nonsapi, natanahuë. Panca ya‫ف‬huan pochin ya‫ف‬norinso‫ف‬
12
Iraca quëra huarë‫ف‬na‫ف‬a 1ॸIraca quëra huarë‫ف‬sopai
copirnoro‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, yaminsërinpoa‫ف‬. Ya‫ف‬ipi Yosë

iporaso‫ف‬Yosëri ya‫ف‬ipiya imarëhuasopita chiniquën aparëѸɗҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬
hua‫ف‬anëntarin huachi. тӕɗѸΎ‫ڏ‬ nënpoahuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri Yosëri
cristorë chachin minsërahuaton, ana‫ف‬intarin huachi. Ina
hua‫ف‬anëntomiatarin huachi. Co nitota‫ف‬huaso marë‫ف‬Yosë nohuanton,
onporonta‫ف‬pipiapihuë‫ف‬, tosapi. hua‫ف‬narëso pochin niantarahuë. A‫ف‬na
16ॸCato shonca catapini ansiano‫ف‬santa‫ف‬ sanapi inapaquë quënanahuë.
Yosë‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huërinso‫ف‬isonahuatona‫ف‬, A‫ف‬morinso‫ف‬huënarachin huënarachin.
Yosë chinotapi. Pi‫ف‬i pochin a‫ف‬pinin. Nantëanaquë yoqui
17 —Yosparinquën, Sinioro. Quë̲Ѹ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërin. Shonca cato‫ف‬tayora yancotë
chin ya‫ف‬ipiya nanitaparan. Iraca pochin motënquë tahuitërin. Yosë
piyapinënpita ayonquiinpoaso marë‫ف‬ina nisapi. 8ॸAnquëniro‫ف‬sari minsëфȍӕ‫ڏ‬

sanapi a‫ف‬notërinco. 2ॸCayoron inaso‫ف‬. tona‫ف‬, isoro‫ف‬paquë a‫ف‬paimapi. 9ॸʊ͑ЙΎҡ‫ڏ‬
Nani yahuairin ni‫ف‬ton, chiniquën tona‫ف‬, sopai hua‫ف‬an inapa quëran
iquitarin. 3ॸIna quëran a‫ف‬na ma‫ف‬sha të‫ف‬yatopi huachi. Iraca ya‫ف‬huan
inapaquë ya‫ف‬norin, niantarahuë. Pánca taranahuaton, piyapi nonpintërin.
ya‫ف‬huan pochin niponahuë‫ف‬, ina quëran Canta‫ف‬hua‫ف‬narëso pochin nicato,
panca panca ninin. Nantëhuan. Quëȍӕ‫ڏ‬ ya‫ف‬huan pochin nininso‫ف‬ni‫ف‬nahuë. Inaso‫ف‬
shin nisahuaton, canchisë motën sopai chachin, Satanasë itopiso‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
ya‫ف‬huëtërin, shonca pomohuaninso‫ف‬. piyapi‫ف‬sa‫ف‬yanonpintërin. Ina minsëф‫ڏ‬
A‫ف‬naya a‫ف‬naya motënquë hua‫ف‬an pochin huatona‫ف‬, isoro‫ف‬paquë të‫ف‬yatopi huachi.
yancotëtërin. 4ॸHuinamën quëran A‫ف‬naquën anquëniro‫ف‬santa‫ف‬ina imapi
inapaquë huihuicontahuachina, tayora ni‫ف‬ton, a‫ف‬papi inahuanta‫ف‬. Iporaso‫ف‬
pochin nininso‫ف‬a‫ف‬tëntontarahuaton, sopairo‫ف‬sa‫ف‬itërëhua‫ف‬.
isoro‫ف‬paquë të‫ف‬yatimarin. Patoma 10ॸIna quëran inapaquë noninso‫ف‬
të‫ف‬yatimarin. Ina pochin sopai chiniquën natanahuë. Yosë imapisopita napopiso‫ف‬.

nanantaton, iraca na‫ف‬a anquëniro‫ف‬sa‫ف‬ —Tëhuënchachin sopai yaminsëЙɗфɗ͑‫ڏ‬
anishacancantërin. Ina quëran poahuë‫ف‬, Yosë nicha‫ف‬ërinpoa‫ف‬. Sopairi
hua‫ف‬narëso pochin quënantarahuë. Yosë nontaton, na‫ف‬con
Panca ya‫ف‬huan pochin nininso‫ف‬pa‫ف‬nin. sha‫ف‬huirapiarinpoa‫ف‬. “Oshahuanpi,”
Sanapi notënanquë huaniarin. itërapiarinpoa‫ف‬. Tahuërirë chachin,
“Huaihuachin, hua‫ف‬huin matahuato, tashirë chachin naporápiapirinpoahuë‫ف‬,
ca‫ف‬sarahuë,” ta‫ف‬ton, ninararin. 5ॸNinaso‫ف‬, nani Yosëri minsërin huachi. Ya‫ف‬ipiya
huairin. Quëmapia‫ف‬huaya huairin nanitaparin ni‫ف‬ton, hua‫ف‬anëntërinpoa
huachi. Inaso‫ف‬Ëȍɗ͑ɗËȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡ‫ڏ‬ huachi. Quisocristo chini chiniquën
ton, a‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬ipiya nanantarin huachi. 11ॸ“Oshanënpoa
hua‫ف‬anëntapon. No‫ف‬tëquën ana‫ف‬intapon marë‫ف‬chiminin ni‫ف‬ton, sopai minsërë
ni‫ف‬ton, ya‫ف‬huani yatëparin. Ina marë‫ف‬ hua‫ف‬. Huënainën quëran anoyacancantë
ninarápirinhuë‫ف‬. Nani nasitohuachina, rinpoa‫ف‬. Ina huënainën quëran chachin
Yosëri nicha‫ف‬ërin. Ya‫ف‬huërinquë chachin sopai minsërëhua‫ف‬. Nanamën
quëpantarin ichihua‫ف‬anëntacaso marë‫ف‬. sha‫ف‬huitatëhua‫ف‬, sopai minsëarihua‫ف‬.
6ॸA‫ف‬shinso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co piyapi Yatëpapirinënpoaonta‫ف‬, co
ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬ta‫ف‬arin. Inaquë Yosëri a‫ف‬poarëhuahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, minsëarihua
nani tapatërin noya ya‫ف‬huëcaso marë‫ف‬. huachi,” topi. 12ॸNapoaton inapaquë
Cara pi‫ف‬ipi miria pochin inaquë ya‫ف‬huëpisopita noya cancanchina‫ف‬.
ya‫ف‬huarin ni‫ف‬ton, cosharo‫ف‬quëtapi. Ya‫ف‬ipiro‫ف‬paquë ya‫ف‬huëpisopitaso‫ف‬
Inapochachin piyapinënpita noya nipirinhuë‫ف‬parësitapi. Sopai pa‫ف‬sárin
ni‫ف‬sarin ama sopairi minsëcaso piyapi‫ف‬sa‫ف‬minsëcaso marë‫ف‬. “Co
marëhuë‫ف‬. hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬Yosë
ana‫ف‬intarinco,” ta‫ف‬ton, chiniquën
Satanasë inapa quëran a‫ف‬parinso‫ف‬ no‫ف‬huitërin. No‫ف‬huitaton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬
7ॸInaquëran hua‫ف‬narëso pochin yaminsërin huachi.
niantarahuë. Inapaquë anquëni hua‫ف‬an 13ॸIna quëran Yosë nohuanton,
quënantarahuë. Miquiri itopiso‫ف‬. Sopairi hua‫ف‬narëso pochin niantarahuë. Ya‫ف‬huan

yaminsëaton, ahuërin. Sopairo‫ف‬sa‫ف‬ pochin nininso‫ف‬nani isoro‫ف‬paquë
anquëniro‫ف‬sapitarë‫ف‬niahuërapi. Quira të‫ف‬yatopi huachi. Të‫ف‬yatohuachina,
pa‫ف‬nin sanapi i‫ف‬hua huairinso‫ف‬aparëѸɗҡ‫ڏ‬ ya‫ف‬conapon. A‫ف‬na tahuëri a‫ف‬na quëmapi

caso marë‫ف‬. Ina yatëpaton, ɗ̲ѸЙɗфɗ͑‫ڏ‬ ina pochin ya‫ف‬huapon. ЬɗֆЙɗ͑ɗЙΎ͑‫ڏ‬
huë‫ف‬, 14ॸYosëri catahuarin cha‫ف‬ëcaso huë‫ف‬, sopai hua‫ف‬ani ya‫ف‬coancantërin
marë‫ف‬. Panca anpiantëhuanëso pochin ni‫ف‬ton, yarani pochin cancantarin.
nisahuaton, ta‫ف‬arin. Co piyapi Napoaton yarani pochin ya‫ف‬norin,
ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬ta‫ف‬arahuaton, cara ni‫ف‬nahuë. 3ॸA‫ف‬na motën ahuëtohuachina‫ف‬,
pi‫ف‬ipi miria pochin inaquë na‫ف‬pirin. Yosë chiminaponahuë‫ف‬, nanpiantapon huachi.
nohuanton, ma‫ف‬sha ya‫ف‬huërin capacaso‫ف‬. Noyatohuachin, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬
Co ya‫ف‬huani maninhuë‫ف‬. Ayonquiincoso pa‫ف‬yanpi. Pa‫ف‬yanatona‫ف‬, imasapi huachi.
marë‫ف‬isopita Yosë a‫ف‬notërinco. 4ॸSopai natëtona‫ف‬, acorinsonta‫ف‬chinotapi
Inapochachin Yosëri piyapinënpita huachi, yarani pochin ya‫ف‬norinso‫ف‬.

ni‫ف‬sarin ama sopairi minsëcaso Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ina yonquiatona‫ف‬,
marëhuë‫ف‬. Ina nitotohuatëhua‫ف‬, co natëapi huachi.
pa‫ف‬yanarihuahuë‫ف‬. 15ॸChiniquën —Ma noyacha inaso paya. Chini
no‫ف‬huiton, ya‫ف‬huani yamanin. Nanamën chiniquën nanantarin. Co incari tëranta‫ف‬
quëran panca i‫ف‬pipirin. Tëquëin pochin nanitarinhuë‫ف‬minsëcaso‫ف‬, tosapi. Yosë
pipirin sanapi quëpacaso marë‫ف‬. 16ॸI‫ف‬ inimiconën inaso‫ف‬.
a‫ف‬papirinhuë‫ف‬, no‫ف‬pa huëncharopachina, 5ॸSopai nohuanton, na‫ف‬con Yosë
i‫ف‬ya‫ف‬conin. Ya‫ف‬ipiya yanquirin huachi. pinosarin.

Co chimiitërinhuë‫ف‬. 17ॸNapoaton sopairi —Yosë quëran caso‫ف‬chini chiniquën
chiníquën no‫ف‬huirin. No‫ف‬huiton, pa‫ف‬nin nanantërahuë. Co ina chinotacaso‫ف‬
Yosë natëpisopita ahuëapon. A‫ف‬naya ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tosarin. ґΎЙɗфɗËҡȍӕ‫ڏ‬
a‫ف‬naya imapisopita tëpacaso marë‫ف‬ rin ni‫ف‬ton, copirno ya‫ف‬conarin. Chini
pa‫ف‬nin. Quisoso imasapi ni‫ف‬ton, aparëѸɗ‫ڏ‬ chiniquën nanantarin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi
tarin. Ina marë‫ف‬marë yonsanquë copirnoro‫ف‬sa‫ف‬camaiarin. Cara pi‫ف‬ipi
huaniarin. miria ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarin. 6ॸNa‫ف‬con
Yosë pinosarin.
Yosë inimiconën ya‫ف‬norinso‫ف‬ —Capa Yosë. Co inapaquë
13
1ॸIna quëran hua‫ف‬narëso pochin ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬topinan
niantarahuë. Ma‫ف‬sha marë quëran imasapi, co inapaquë
quëran pipiarin, co nohuitërësohuë‫ف‬. pa‫ف‬sapihuë‫ف‬, tosarin. 7ॸYosë imapisopita
Pa‫ف‬pi të‫ف‬huatoro‫ف‬pipirarin. Canchisë co quë‫ف‬yarinhuë‫ف‬. Sopai nohuanton,
motohuan nisahuaton, shonca pomonën aparësitarin. Aparësitaton, pi‫ف‬pianchin
ya‫ف‬huëtërin. A‫ف‬naya a‫ف‬naya yancotë‫ف‬ shicanaarin. Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬
ya‫ف‬huëtërin. Hua‫ف‬an pochin chiniquën hua‫ف‬anëntarin. Nisha nisha nananquë
nanantërin ni‫ف‬ton, naporin. Motënquë nonpisopita hua‫ف‬anëntarin.
nininën nani ninshitërin, Yosë 8ॸHua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬piyapi‫ف‬sari natëapi
pinorinso‫ف‬. “Yosë quëran caso‫ف‬chini huachi. Quisoso imapisopitaíchin co ina

chiniquën nanantërahuë,” ta‫ف‬ton, chinotapihuë‫ف‬. Quisososo‫ف‬a‫ف‬na quirica
ninshitërin. Ina ma‫ف‬sha sopai acorinso‫ف‬, ya‫ف‬huëtërin. Nanpirin quirica topiso‫ف‬.
tënahuë. 2ॸYarani pochin niponahuë‫ف‬, Inaquë nininënpita nani ninshitërin.
tocani pochin nantëtërin. Nanamënso‫ف‬ Isoro‫ف‬pa‫ف‬ninin quëra huarë‫ف‬imapisopita
pa‫ف‬pini pochin nanantërin. Sopairi ninoton, inaquë ninshitërin. “Canpoa
chachin chiniquën nanan quëtapon marë‫ف‬chiminin,” ta‫ف‬tona‫ف‬, ina imasapi.
ni‫ف‬ton, chiniquën nanantaton, copirno A‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Yosë inimiconën
imasapi. Co nanpirin quiricaquë —Insosona co moshatohuachinhuë‫ف‬,

nininënpita ya‫ف‬huëpihuë‫ف‬. tëpaarahuë, tosarin. 16ॸIna quëran Yosë
9ॸHuëratëhuanpatama‫ف‬, ͑Ύֆ͑ҡ͑‫ڏ‬ inimiconëni camaiantarin.
toma‫ف‬, yonquico‫ف‬. 10ॸTashinan pëiquë —Ca marcanëhuë niacotoco‫ف‬.
po‫ف‬mohuachinënquëma‫ف‬, Yosëri a‫ف‬paarin Të‫ف‬yamaquëhuë nipon, inchinan
parësitacaiso marë‫ف‬. TëЙȍӕËȍɗ͑ř͑‫ڏ‬ imiramaquëhuë nipon niacotoco‫ف‬.
quëma‫ف‬, chiniquën ana‫ف‬intarin huachi. Hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, topinan piyapi‫ف‬sa‫ف‬,
Ina yonquiatoma‫ف‬, canpitaso‫ف‬chiniquën ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬, sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬ipiya
cancantoco‫ف‬. “Yosë catahuarincoi,” niacotacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Co a‫ف‬naya
ta‫ف‬toma‫ف‬, imamiatoco‫ف‬. tëranta‫ف‬pahuantacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,
tosarin. 17ॸæΎ̲фË͑ř͑͑ɗËΎҡΎȍӕËȍɗ‫ڏ‬
Nonpina‫ف‬pi pënëntërinso‫ف‬ nahuë‫ف‬, co huachi nanitapihuë‫ف‬ma‫ف‬sha
11ॸIna quëran hua‫ف‬narëso pochin pa‫ف‬anatona‫ف‬canacaiso‫ف‬. Co pa‫ف‬anacaiso
niantarahuë. A‫ف‬na ma‫ف‬shanta‫ف‬no‫ف‬pa tëranta‫ف‬nanitapihuë‫ف‬. Yosë inimiconën
quëran pipiarinso‫ف‬ni‫ف‬nahuë. Cato‫ف‬ marcanën niacotëra‫ف‬piapona‫ف‬. A‫ف‬naquën
pomona‫ف‬huaya ya‫ف‬huëtërin. nininën chachin niacotapi. A‫ف‬naquënso‫ف‬
Ohuica‫ف‬huaya pochin nininso‫ف‬. Noya nipirinhuë‫ف‬pichirinso‫ف‬niacotapi.
ya‫ف‬noaponahuë‫ف‬, sopai pochin chiniquën 18ॸSaota pasa saota shonca saota
nonsarin. Inaso‫ف‬nonpina‫ف‬pi pënëntë niacotapi. “Piyapi niponahuë‫ف‬, inasachin

rinso‫ف‬. 12ॸInanta‫ف‬Yosë inimiconën pochin natërëhua‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, napoapi. Ni‫ف‬cona
chiniquën nanantapon. Chiniquën nonpintochinquëma‫ف‬. ֤ΎѸřɗ̲ф̲ѸΎ‫ڏ‬
nanantaton, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬camaiarin pitaso‫ف‬no‫ف‬tëquën yonquico‫ف‬. Co ina
yarani pochin nininso‫ف‬chinotacaiso natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. ͮɗËΎҡΎȍӕ‫ڏ‬
marë‫ف‬. Inaso‫ف‬chiminaponahuë‫ف‬, tama‫ف‬, co Yosë yonquiaramahuë‫ف‬. Yosë
nanpiantarin ni‫ف‬ton, chinotapi. 13ॸMa‫ف‬sha inimiconën hua‫ف‬anëntarinquëma huachi,
no‫ف‬pa quëran pipirinso‫ف‬nani ma‫ف‬sha tënahuë.
nanitaparin anta‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬Ύ͑Йɗ͑ҡ‫ڏ‬
caso marë‫ف‬. Ina nohuanton, pën inapa Pasa catapini shonca
quëran anotarin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ catapini huaranca cantapiso‫ف‬
14
ni‫ف‬ҡřф͑ҡЙнӕř͑ЙΎфɗ֤͑ΎѸřɗ͑ɗ̲ɗËΎ‫ڏ‬ 1ॸIna quëran hua‫ف‬narëso pochin
nën natëcaiso marë‫ف‬. 14ॸNisha nisha niantahuato, Quisoso quë͑͑ҡ‫ڏ‬

acorin, sacai‫ف‬nininso‫ف‬. Yosë inimiconën rahuë. Ohuica‫ف‬huaya pochin ya‫ف‬norin.
nohuanton, naporin. Pi‫ف‬yapi‫ف‬sa‫ف‬ Sion motopiquë huaniarin. Inarë‫ف‬pasa
ni‫ف‬pachina‫ف‬. —Tëhuënchachin inaso‫ف‬ catapini shonca catapini huaranca
Yosë, tosapi. Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huapi, ni‫ف‬nahuë. Quisoso
nonpintarin huachi. Ina quëran itapon: nininën niacotë‫ف‬yatopiso‫ف‬. Imapi ni‫ف‬ton,
—Panca mamanshi niahua‫ف‬. Copirno Yosë nininëonta‫ف‬niacotopi. 2ॸIna quëran
chachin nonanatëhua‫ف‬, chinotahua‫ف‬. inapaquë chiniquën tënëntërinso‫ف‬
Inaso‫ف‬chiminaponahuë‫ف‬, nanpiantarin natanahuë. Panca so‫ف‬pora pochin
ni‫ف‬ton, chinotoco‫ف‬, itohuachina‫ف‬, nisapi tënëntarin. Chiniquën huira pochin
huachi. 15ॸIna quëran sopairi catahuarin natanpirahuë‫ف‬, mosica pi‫ف‬nirinsonta‫ف‬
aquëtë‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonpintacaso marë‫ف‬. natanahuë. Quitara pochin nininso‫ف‬
Mamanshi nanpirinso pochin ni‫ف‬sapi. pi‫ف‬niarin. Noyapiachin natanahuë.
Niirinso pochin ni‫ف‬sapi. Noninso pochin 3ॸNasha cantanta‫ف‬inapaquë cantarapi.
natanapi. Yosë notënanquë cantarapi. Ansiano‫ف‬sa‫ف‬,

catapini ma‫ف‬sharo‫ف‬sa pochin nininsopita, quëma‫ف‬hua‫ف‬anëntinquëmaso marë‫ف‬.

inapita natanapi. Pasa catapini shonca Ama natëcosohuë‫ف‬. ʊ͑Ëȍɗ͑ΎҡΎȍӕ‫ڏ‬
catapini huaranca imapisopita tama‫ف‬, Yosë ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. 10ॸæȍɗ͑ɗ‫ڏ‬
cantapiso‫ف‬. Isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huapona‫ف‬, quën no‫ف‬huitonquëma‫ف‬,
Quisosori nicha‫ف‬ërin. Oshanëna marë‫ف‬ ana‫ف‬intarinquëma huachi. Parësitopiquë
chiminaton, anoyacancantërin ni‫ف‬ton, a‫ف‬pahuachinquëma‫ف‬, pënquë parëѸɗҡ‫ڏ‬
inapitaráchin nanitopi ina cantacaiso‫ف‬. rama huachi. Anquëniro‫ف‬sa‫ف‬
4ॸNoyápiachin cancantapi. Co pi‫ف‬pisha ni‫ف‬tërantapaquë no‫ف‬tëquën
tëranta‫ف‬oshahuanacaiso‫ف‬yonquiapihuë‫ف‬. ana‫ف‬intarinquëma huachi. Quisosonta‫ف‬
Yosëichin yonquiapi. Insëquësona canpita marë‫ف‬chiminaponahuë‫ف‬, co
Quisoso pa‫ف‬pachin, imasápi. Isoro‫ف‬paquë nohuantëramahuë‫ف‬ni‫ف‬ton, ɗ͑͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, nani Yosëri nicha‫ف‬ërin ton, parësitarama huachi. 11ॸCo
inasachin chinotacaiso marë‫ف‬. Nani onporonta‫ف‬pën tacopiaponhuë‫ف‬. Inaquë
tahuëri Quisoso chinotapi huachi. 5ॸCo conainta‫ف‬tomontápon. Parësitápona
pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬nonpintapihuë‫ف‬. huachi. Co sanoarinhuë‫ف‬. Insopitasona
Noyapiachin cancantapi. Yosë inimiconën natëhuachina‫ف‬,
mamanshiquë moshatohuachina‫ف‬,
Cara anquëniro‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬sapiso‫ف‬ chiniquën parësitapona‫ف‬. Tahuërirë
6ॸIna quëran a‫ف‬na anquëninta‫ف‬ chachin, tashirë chachin parësitápona
quënanahuë. Inapaquë yanponarin noya huachi. Co marcanën niacotacaso‫ف‬
nanan sha‫ف‬huicaso marë‫ف‬. Nisha nisha ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬, tënin. 12ॸʊ͑ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬, nisha nisha nananquë toma‫ف‬, chiniquën cancantoco‫ف‬. Yosë
nonpisopita, ya‫ف‬ipiya sha‫ف‬huitarin. nanamën natëtoma‫ف‬, Quisocristo
7ॸ—Yosë të‫ف‬huatatoma‫ف‬, natëco‫ف‬. imamiatoco‫ف‬. Aparësitopirinënquë̲‫ڏ‬
Ana‫ف‬intacaso‫ف‬tahuëri nani naniriarin huë‫ف‬, ama a‫ف‬pocosohuë‫ف‬.
ni‫ف‬ton, inasachin imaco‫ف‬. Ya‫ف‬ipi 13ॸIna quëran Ispirito Santo inapa
isoro‫ف‬pa‫ف‬, inapaquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬, marë, quëran itërinco:

iiro‫ف‬sa‫ف‬, ya‫ف‬ipiya ninin ni‫ف‬ton, chinotoco —Apira sha‫ف‬huichinquën ninshitëquë‫ف‬
huachi, itarin anquëniri. ya‫ف‬ipi imapisopita nitochina‫ف‬. Ipora
8ॸIna quëran a‫ف‬na anquëninta‫ف‬paaton, quëra huarë‫ف‬chiminpatama‫ف‬, co ina
sha‫ف‬huirarin: marë‫ف‬sëtacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Noya
—Iraca na‫ف‬a oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ЬЙɗфΎ͑ɗ‫ڏ‬ cancantoco‫ف‬. Quisoso imarama‫ف‬ni‫ف‬ton,
quë ya‫ف‬huëpi. Panca ninano‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬sarama‫ف‬. Inatohua‫ف‬co
Yosë nohuanton, ta‫ف‬huantopi huachi. huachi sacatapomahuë‫ف‬. Co huachi
A‫ف‬na tahuërinta‫ف‬ɗ͑ЙɗҡЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ parësitapomahuë‫ف‬. Yosë marë‫ف‬
topisopita ya‫ف‬huapirinahuë‫ف‬, Yosëri sacatërama‫ف‬ni‫ف‬ton, nóya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬.
ana‫ف‬intarin huachi. Pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬ Inapaquë acanarinquëma huachi,
yonquiatona‫ف‬, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗѸȍË͑‫ڏ‬ itërinco.
cantopi ni‫ف‬ton, ta‫ف‬huantapi. Noyá
ta‫ف‬huantapi huachi, tënin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬mapiso‫ف‬
9ॸIna piquëran a‫ف‬na anquëninta‫ف‬ 14ॸIna quëran hua‫ف‬narëso pochin
paaton, chiniquën nonsarin. niantahuato, chistoro‫ف‬quënanahuë,
—Ama Yosë inimiconën natëcosohuë‫ف‬. huirichin nininso‫ف‬. Inaquë a‫ف‬naso‫ف‬
Ama mamanshinën moshacosohuë‫ف‬. huënsëarin. Quëmapi niponahuë‫ف‬, Yosë
Të‫ف‬ֆ̲нӕř̲фË͑ř͑ֆËΎҡфɗ͑‫ڏ‬ pochin ya‫ف‬norin. Chiniquën nanantaton,
oro quëran nininso‫ف‬yancorin. Imirin Huënai‫ف‬i‫ف‬sha pochin pa‫ف‬sapon huachi,

quëran nisha sahuëni së‫ف‬quërin, trico tënahuë.
macacaso marë‫ف‬nininso‫ف‬. Inëshin.
15ॸNaporo‫ف‬anquëni Yosë pëinën quëran Canchisë anquëniro‫ف‬sari
huë‫ف‬nin. Huëcaton, sha‫ف‬huitiarin: ana‫ف‬intacaiso marë‫ف‬acorinso‫ف‬
15
—Nani ora nanirin huachi. Yosë 1ॸIna quëran Yosë nohuanton,
imapisopita maquë huachi. Trico noya hua‫ف‬narëso pochin niantarahuë.

cayahuachina, a‫ف‬naroachin sahuëniquë A‫ف‬na tahuëri oshahuano‫ف‬sa‫ف‬chiniquën
manë‫ف‬. Inapochachin iporaso‫ف‬ora ana‫ف‬intarin huachi. Ina anitotincoso
nanirin huachi piyapi‫ف‬sa‫ف‬macacaso marë‫ف‬nani ma‫ف‬sha a‫ف‬notërinco. Pa‫ف‬pi
marë‫ف‬, itërin. pa‫ف‬yanpiro‫ف‬ni‫ف‬nahuë. Canchisë anquëni
16ॸItohuachina, Quisosori manin. ya‫ف‬huarin. A‫ف‬naya a‫ف‬naya Yosëri
Cayarinso‫ف‬manëso pochachin Yosë yaa‫ف‬parin piyapi‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬.
imapisopita masahuaton, quëpantarin Ina nohuanton, isoro‫ف‬paquë nani ma‫ف‬sha
huachi. onpocaso‫ف‬ya‫ف‬huapon. Ina piquëran
17ॸIna quëran a‫ف‬na anquëni Yosë ayaro‫ف‬tahuëri naniarin huachi.
ya‫ف‬huërin quëran pipiantarin. Inanta‫ف‬ 2ॸCo‫ف‬huara anquëniro‫ف‬sa‫ف‬
nisha sahuëni ya‫ف‬huëtërin, inëshin pa‫ف‬shatërasohuë‫ف‬, inapaquë panca sono‫ف‬

nininso‫ف‬. 18ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬a‫ف‬na anquëninta‫ف‬ niantarahuë. ʊѸɗȍӕɗËΎЙΎËȍɗ͑͑ɗЙΎ͑‫ڏ‬
Yosë chinotopi quëran huë‫ف‬nin. Inari huë‫ف‬, huënaratarin. Pën pochin ya‫ف‬norin
pën ni‫ف‬sarin ora nanihuachin, huachi. Sono yonsanquë na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬. Huëcaton, quënanahuë. Noya cancantatona‫ف‬, Yosë
sha‫ف‬huitërin: inimiconën minsëpisopita. Isoro‫ف‬paquë
—Nani ora nanirin huachi isoro‫ف‬pa‫ف‬ ya‫ف‬huapona‫ف‬, ËΎ̲̲͑Ѹȍɗ͑ř̲͑ΎѸȍЙɗ‫ڏ‬
ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬. Co imapisopitahuë‫ف‬ huë‫ف‬. Co marcanën niacotopihuë‫ف‬.
maquë huachi. Opa cayahuachina, Parësitaponaraihuë‫ف‬, “Yosëichin imarai,”
manëso pochachin a‫ف‬naroachin maquë‫ف‬, ta‫ف‬tona‫ف‬, imamiatopi. Iporaso‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬
itërin anquëniri. ya‫ف‬huatona‫ف‬, noya ya‫ف‬huërapi. Quitara
19ॸItohuachina, a‫ف‬naroachin co pochin nininso‫ف‬pi‫ف‬nirahuatona‫ف‬,
imapisopitahuë‫ف‬manin ana‫ف‬intacaso cantarapi. 3ॸIraca Moisësë Yosëichin
marë‫ف‬. Yosëri chiniquën no‫ف‬huiton, natëton, inimiconënpita minsërahuaton,
no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin huachi. 20ॸNi‫ف‬co‫ف‬. cantarin. Inapochachin isopitanta‫ف‬
Oparo‫ف‬sa‫ف‬mapachinara, ninano aipiran cantarapi. Yosë nohuanton, hui‫ف‬nin
quëparapi. Inaquë panca nanpiquë chiminin ni‫ف‬ton, ina yonquiatona‫ف‬,
to‫ف‬poipi. Opai‫ف‬pipihuachina, quëhuain cantarapi.
ninin. Huënai pochin ya‫ف‬norin. Ma noyanquëncha, Sinioro,
Inapochachin ana‫ف‬intohuachina, panca quëmaso paya. Ya‫ف‬ɗЙɗֆ͑͑ɗҡЙ‫ڏ‬
huënai‫ف‬pa‫ف‬sarin, ni‫ف‬nahuë. Cara pasa ran. Ma noyacha catahuarancoi
cato shonca quiromitro pochin pancaitë paya. Chiniquën nanantaton,
rinso‫ف‬. Cahuario motën ya‫ف‬cari huarë‫ف‬ noya ninan. Noya hua‫ف‬anëntaton,
opotarin. Ina ni‫ف‬patëra, ֤ΎѸřֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬ no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intëran. Co
rinco huachi. Inapochachin ayaro‫ف‬ onporonta‫ف‬nonpinanhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi
tahuëri nanihuachin, oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ piyapi‫ف‬sa‫ف‬natëinënquën.
chiníquën ana‫ف‬intarin huachi. 4ॸYa‫ف‬ipiya, Sinioro,
Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬parësitapi huachi. të‫ف‬huachinënquën. Ya‫ف‬ipiya

yonqui‫ف‬inënquën. Quëmasáchin panca ta‫ف‬tarapi. Sëncopi pochin

nóyanquën. A‫ف‬na tahuëri pipitëra‫ف‬piapona‫ف‬. æΎ͑ΎֆҡΎËȍɗ͑Ëȍɗ͑‫ڏ‬
no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intohuatan, ya‫ف‬ipi huë‫ف‬nisapi. Ya‫ف‬ipi Yosë inimiconën
piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬sapi. Ni‫ف‬sahuatona‫ف‬, imapisopita parësitapi. Marcanën
chinotarinënquën, topi niacotopi ni‫ف‬ton, Yosë nohuanton,
cantatona‫ف‬. ta‫ف‬taráchin nisapi huachi. Nonanpiso‫ف‬
5ॸIna quëran Yosë pëinën inapaquë moshapi ni‫ف‬ton, parësitápona‫ف‬. A‫ف‬na
ya‫ف‬huërinso‫ف‬ni‫ف‬soatërin, ni‫ف‬nahuë. tahuëri ma‫ف‬sha onpocaso‫ف‬ninoton,
Acoana Yosë ya‫ف‬huërinquë chachin a‫ف‬notërinco, ni‫ف‬nahuë.
quënanahuë. 6ॸCanchisë anquëni ina 3ॸIna quëran a‫ف‬na anquëninta‫ف‬paaton,
quëran pipiapi. Huirichin huirichin marëquë sënanquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬

a‫ف‬mopi. Të‫ف‬tëtënquë oro pochin të‫ف‬yaitarin huachi. Inaquë
nininquë nitonpopi. Nisha nisha të‫ف‬yaitohuachina, i‫ف‬huënai pochin
ana‫ف‬intacaiso marë‫ف‬pa‫ف‬sapi. 7ॸIna marë‫ف‬ nisarin huachi. Chimipi huënainën
canchisë sënan ya‫ف‬huërin, oro quëran pochin anën nisarin. Napoaton ya‫ف‬ipi
nininso‫ف‬. A‫ف‬na ma‫ف‬sharo‫ف‬sa pochin marëquë ya‫ف‬huërinsopita taquiapi
ni‫ف‬ninso‫ف‬sënano‫ف‬sa‫ف‬masahuatona‫ف‬, huachi.
anquëniro‫ف‬sa‫ف‬quëtërin. “Paatoma‫ف‬, 4ॸIna piquëran a‫ف‬na anquëninta‫ف‬pa‫ف‬nin.
sënanquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬të‫ف‬yanantoco‫ف‬. Iiro‫ف‬saquë sënanënquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬

A‫ف‬naya a‫ف‬naya të‫ف‬yanantohuatama‫ف‬, të‫ف‬yaitohuachina, inapitanta‫ف‬huënai
Yosëri ana‫ف‬intarin huachi,” ta‫ف‬ton, pochin nisapi huachi. Tëquëin,
a‫ف‬naya a‫ف‬naya quëtërin. Yosëso‫ف‬co i‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬, inapita napoapi huachi.
onporonta‫ف‬chimianinhuë‫ف‬, ni‫ف‬sárinpoa‫ف‬. 5ॸ—No‫ف‬tëquën, Sinioro, ana‫ف‬intaran.
8ॸNoya noya ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipiya nanitaparin. Iraca quëra huarë‫ف‬ya‫ف‬huaton, ipora
Ina të‫ف‬huatacaiso marë‫ف‬conai pochin huanta‫ف‬nanpiaran. Noyasáchin ninan.
nininso‫ف‬tomontarin. Ya‫ف‬ipi Yosë pëinën 6ॸNa‫ف‬a imarinënsopita tëpapi. Noya
yanquëëtërin. Co insonta‫ف‬nanitërinhuë‫ف‬ pënëntopirinahuë‫ف‬, tëpapi ni‫ف‬ton,

inaquë ya‫ف‬conacaso‫ف‬. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ i‫ف‬huërëtërëso pochin ana‫ف‬intaran. Tëpapi
ana‫ف‬intohuachina‫ف‬, naporo huarë‫ف‬noya ni‫ف‬ton, chiminapi anta‫ف‬. No‫ف‬tëquën
ya‫ف‬coantapi huachi. ana‫ف‬intaran huachi, tënin anquëni,
natanahuë.
Sënano‫ف‬sa‫ف‬të‫ف‬yanantopiso‫ف‬ 7ॸ—Tëhuënchachin, Sinioro, quë̲Ѹ‫ڏ‬
16
1ॸNaporo‫ف‬pëinën quëran Yosë chin ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntëran. Chini
chiniquën nonin, natanahuë. chiniquën nanantaton, no‫ف‬tëquën nonan.
—Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huërinquë paatoma‫ف‬, No‫ف‬tëquën ana‫ف‬intaran, tënin. Yosë
sënano‫ف‬saquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬ chinotopi quëran naporin, natanahuë.
të‫ف‬yanantoco‫ف‬. Të‫ف‬yanantohuatama‫ف‬, 8ॸIna quëran a‫ف‬na anquëninta‫ف‬pa‫ف‬nin
parësitapi huachi. Pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬ ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬. Pi‫ف‬iquë sënanquë

cancantopi ni‫ف‬ton, chiniquën no‫ف‬huito, ya‫ف‬huërinso‫ف‬të‫ف‬yanantohuachina, pi‫ف‬i
ana‫ف‬intarahuë huachi, itërin chini chiniquën pi‫ف‬catarin. Pën pochin
anquëniro‫ف‬sa‫ف‬. ni‫ف‬ton, chiniquën huëyapi. 9ॸChiniquën
2ॸIna natanahuaton, a‫ف‬nara‫ف‬pa‫ف‬nin. huëyahuachina‫ف‬, Yosë no‫ف‬huiapi. “¿Ma‫ف‬
Isoro‫ف‬pa‫ف‬nocorahuaton, sënan pochinta‫ف‬cancantaton, Yosë aparëѸɗҡ‫ڏ‬
të‫ف‬yanantarin huachi. rinpoa‫ ?ف‬Sopai pochin cancantaton,
Të‫ف‬yanantohuachina, na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ napotarinpoa ipora,” tosapi. ParëѸɗҡЙΎ‫ڏ‬
naraihuë‫ف‬, co nohuantapihuë‫ف‬oshanëna‫ف‬ Nonpintatona‫ف‬, napoapi. Nisha nisha

a‫ف‬pocaiso‫ف‬. Co Yosë yayonquipihuë‫ف‬. copirnoro‫ف‬sa‫ف‬camaira‫ف‬piapona‫ف‬
10ॸNani catapini anquëniro‫ف‬sari notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬quira nicacaiso
ana‫ف‬intapona‫ف‬pa‫ف‬pi. Ina quëran a‫ف‬nanta‫ف‬ marë‫ف‬. Ayaro‫ف‬tahuëri nani
pipirahuaton, Yosë inimiconën ya‫ف‬caritëriarin ni‫ف‬ton, niyontonapona‫ف‬.
ya‫ف‬huërinquë pa‫ف‬sarin. “Canpoari Yosë minsëahua‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬,
Hua‫ف‬anëntërinquë chachin pa‫ف‬sarin. napoapona‫ف‬. 15ॸNani Quisoso
Inaquë paaton, sënanquë ya‫ف‬huërinso‫ف‬ sha‫ف‬huitërinpoa‫ف‬:
të‫ف‬yanantarin. Të‫ف‬yanantohuachina, —Ni‫ف‬co‫ف‬, iyaro‫ف‬sa‫ف‬. A‫ف‬nanaya
ya‫ف‬ipiya tashiarin. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬chiniquën o‫ف‬mantararahuë. Ihuatë pochin nicato,
parësitatona‫ف‬, chiniquën na‫ف‬nëapona‫ف‬. co nitotasënquëmahuë‫ف‬, o‫ف‬mantararahuë
11ॸYosëso‫ف‬ya‫ف‬ipi parti ni‫ف‬ton, nani tahuëri ninaco. Noya
hua‫ف‬anëntopirinhuë‫ف‬, ina no‫ف‬huipona‫ف‬. ninahuatamaco, noya cancantarama‫ف‬.
“¿Ma‫ف‬pochinta‫ف‬cancantaton, aparëѸɗҡ‫ڏ‬ Yosë noya ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Noyapiachin
rinpoa‫ ?ف‬Sopai pochachin cancantaton, a‫̲ف‬ΎфřѸΎЙΎËȍɗ͑͑ΎֆЙɗËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬
napotarinpoa ipora. Ina nohuanton, toco‫ف‬. Ina quëran o‫ف‬mantahuato, co
panca ta‫ف‬taatëhua‫ف‬, chiniquën parësitarë tapanapomahuë‫ف‬. Noya cancantarama
hua‫ف‬,” tapona‫ف‬. Co naporo tëranta‫ف‬ huachi, itërinpoa‫ف‬Quisoso. 16ॸAyaro‫ف‬
oshanëna‫ف‬yaa‫ف‬poapihuë‫ف‬. tahuëri ya‫ف‬caritohuachin, na‫ف‬a
12ॸIna quëran a‫ف‬na anquëninta‫ف‬ copirnoro‫ف‬sa‫ف‬niyontonapi quira
pa‫ف‬sahuaton, panca i‫ف‬quë sënanquë nicacaiso marë‫ف‬. Armaquitonoquë
ya‫ف‬huërinso‫ف‬të‫ف‬yaitantapon. Iyopiratisë itopiquë niyontonapi. Cotio nananquë
itopiso‫ف‬. Inaquë të‫ف‬yaitohuachina, panca napopiso‫ف‬.
i‫ف‬niponahuë‫ف‬, huinquintomaton, 17ॸA‫ف‬naichin anquëni pahuanarin
yaniromaarin. Copirnoro‫ف‬sa‫ف‬noya pacacaso‫ف‬. Ina pa‫ف‬sahuaton, sënanquë

pëntonacaiso marë‫ف‬yaniromaarin. Pi‫ف‬i ya‫ف‬huërinso‫ف‬të‫ف‬yanantarin anta‫ف‬.
pipirin parti quëran huë‫ف‬sapi quira Ihuanquë të‫ف‬yanantohuachina, inapa
nicacaiso marë‫ف‬. quëran Yosëri chiniquën nontarin.
—Nani huachi, itarin.
Quira nicacaiso marë‫ف‬niyontonapiso‫ف‬ 18ॸItohuachina, o‫ف‬coritarin. Huira
13ॸInaquëran panca ya‫ف‬huan pochin pochin chiniquën tënëëntarin. Naporo‫ف‬
nininso‫ف‬niantarahuë. Sopai chachin pánca ocohua pa‫ف‬sarin. Iraca quëra
ya‫ف‬norinso‫ف‬. Ma‫ف‬sha marë quëran huarë‫ف‬co onporonta‫ف‬ina pochin
pipirinsonta‫ف‬niantarahuë. Yarani pa‫ف‬chininhuë‫ف‬niponahuë‫ف‬, napoarin.
pochin cancantërinso‫ف‬. Yosë inimiconën 19ॸYosë inimiconënpita ya‫ف‬huërinquë
itërëhuaso‫ف‬. Ma‫ف‬sha no‫ف‬pa quëran nocharotarin. Panca ninano‫͑ف‬ɗЙΎ͑‫ڏ‬

pipirinsonta‫ف‬niantarahuë. Nonpintaton, huë‫ف‬, cara no‫ف‬pa‫ف‬huëncharoarin. Panca
piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënënarin Yosë inimiconën nahuëra‫ف‬piapon. Nisha nisha
imacaiso marë‫ف‬. Cara chachin ninanoro‫ف‬saquë ta‫ف‬huantapi huachi. Co
ya‫ف‬noantapi, niantarahuë. Cara Yosëri naniantërinhuë‫ف‬ana‫ف‬intacaso‫ف‬.
nanamën quëran chachin cara Iraca Papironiaquë na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
sopairo‫ف‬sa‫ف‬pipipi. Inpo pochin ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ֆΎ͑нӕɗ‫ڏ‬
ya‫ف‬nopiso‫ف‬. 14ॸSopairo‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬ton, nani casoráchin yonquipi ni‫ف‬ton, ana‫ف‬intërin.
ma‫ف‬sha nanitapapi. Sacai‫ف‬nininso‫ف‬ Inapochachin a‫ف‬na tahuëri piyapi‫ف‬sa‫ف‬
nisapi piyapi‫ف‬sari natëcaiso marë‫ف‬. ata‫ف‬huantarin. Chiníquën ana‫ف‬intarin
huachi. 20ॸNaporo‫ف‬co huachi të‫ف‬inquë ninshitopi. Ninshitopirinahuë‫ف‬,

motopiro‫ف‬sa‫ف‬, so‫ف‬tono‫ف‬sa‫ف‬, inapita co ma‫ف‬ta‫ف‬tapon naporinso‫ف‬co nitotopihuë‫ف‬.
huachi ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬. 21ॸInapa quëran “Iso sanapi Papironia piyapi‫ف‬sa pochin
ocai‫ف‬anotapon. Panca masho ni‫ف‬ton, ninin. Inaso‫ف‬panca ninano‫ف‬.
quëquën. Catapini shonca quiro pochin Ya‫ف‬huëhuano‫ف‬saso‫ف‬nisha nisha yonquipi.
quë‫ف‬ninso‫ف‬. Na‫ف‬a anotohuachin, Inapita pochin nicaton, notohuaro‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬chiniquën parësitatona‫ف‬, Yosë piyapi‫ف‬sa‫ف‬anishacancantarin,” topi,
chiniquën no‫ف‬huiapi huachi. Co naporo ninshitatona‫ف‬. 6ॸTëhuënchachin ina
tëranta‫ف‬ina të‫ف‬huatapihuë‫ف‬. sanapi pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬cancantërin.
Quisoso imapisopita co quë‫ف‬yarinhuë‫ف‬.
Papironia piyapi pochin nininsopita “Quisoso imarai,” topachinara, atëpatë
17
1ॸInaquëran a‫ف‬na anquëni sënan rin. Notohuaro‫ف‬atëpatahuaton,
së‫ف‬quëna‫ف‬pi nininso‫ف‬huëËЙɗ‫ڏ‬ pa‫ف‬yatërin. Ina nicato, pa‫ف‬yanahuë.
rinco. ¿Ma‫ف‬ta‫ف‬onpoapon? tënahuë, yonquiato.
—Huëquë‫ف‬pa‫ف‬a piyapi ana‫ف‬intacaso‫ف‬ Ina quëran anquëni nontërinco.
a‫ف‬nochinquën. Pasëquë sanapi marë aipi 7ॸ—¿Onpoatonta‫ف‬pa‫ف‬yanan? Co
huënsëárin pochin ni‫ف‬saran. Pa‫ف‬pi co yonquiranhuë‫ف‬, ¿ti? itërinco.

noyahuë‫ف‬inaso‫ف‬. Monshihuana‫ف‬pi pochin —Co‫ف‬chi paya, itohuatëra, —Inta
piyapi‫ف‬sa‫ف‬anishacancantërin. 2ॸNa‫ف‬a nipachin, oshaquëran ya‫ف‬ipiya
copirnoro‫ف‬sa‫ف‬ina natëtona‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ anitochinquën. Sanapi, yarani pochin
nisapi. ͅΎ͑Ѹȍɗȍӕ͑ɗ͑ѸΎЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ nininso‫ف‬, inapita a‫ف‬chinchinquën
tatona‫ف‬, Yosë naniantapi huachi. nitotëquë‫ف‬. Yarani pochin niponahuë‫ف‬,
Piyapinënpitanta‫ف‬ina imatona‫ف‬, co canchisë mototërin, shonca pomontërin,
noyahuë‫ف‬nicacaisoachin yonquiapi, ina pochin ya‫ف‬norin. 8ॸInaso‫ف‬Yosë
itërinco. inimiconën. Iraca isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huërin.
3ॸItohuachincora, hua‫ف‬narëso pochin Iporaso‫ف‬co ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. A‫ف‬na
niantarahuë. Ispirito Santo nohuanton, tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ya‫ف‬noantarin.
co piyapi ya‫ف‬huërinquëhuë‫ف‬quëparinco, Sopai ya‫ف‬huërin quëran chachin
co noyahuë‫ف‬sanapi ni‫ف‬nahuë. Yarani huë‫ف‬sarin. Ayaro‫ف‬tahuëri nanihuachin,
pochin nininsonta‫ف‬ya‫ف‬huërin, i‫ف‬hua parësitopiquë pa‫ف‬sarin huachi. ͮɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬
ni‫ف‬nahuëso‫ف‬. Ina aipi sanapi huënsëarin. huë‫ف‬, co‫ف‬huara pa‫ف‬shatërasohuë‫ف‬,
Iporaso‫ف‬quëhuanën ya‫ف‬norin. Canchisë notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonpintarin.
mototahuaton, shonca pomon A‫ف‬nanaya ya‫ف‬noantahuachin, pa‫ف‬yatapi.
ya‫ف‬huëtërin. Motëno‫ف‬saquë nisha nisha Pa‫ف‬yatatona‫ف‬, imasapi huachi. Co
ninshitërin, Yosë pinoton. 4ॸIna sanapi Quisoso imapihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, nonpintarin.
noyapiachin a‫ف‬moponahuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ Quisoso imapi naporini, iraca quëra
cancantërin. Quëhuanën, caninchin, huarë‫ف‬nininënpita nanpirin quiricaquë
inapita a‫ف‬morin. Oroa‫ف‬huaya, nisha ninshichitonhuë‫ف‬.
nisha na‫ف‬pi pa‫ف‬ton nininso‫ف‬, inapita
Yarani pochin ya‫ف‬norinso‫ف‬
pë‫ف‬tënin. Noyapiachin monshihuana‫ف‬pi
pochin nitaparin. Tasa oro quëran 9ॸYaranipochin nininso‫ف‬canchisë
nininso‫ف‬së‫ف‬quërin. Ina tasa‫ف‬huayaquë mototërin. Ma‫ف‬ta‫ف‬onpoapon naporinso‫ف‬
o‫ف‬shitërinso pochin na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬ sha‫ف‬huichinquën. Sacai‫ف‬ni‫ف‬ton, noya
anishacancantërin. Ano‫ف‬pirin, amonshitë yonquiquë‫ف‬no‫ف‬tëquën nitotamaquë.
rin, napotërin. 5ॸNininën pochin nininso‫ف‬ Canchisë motëno‫ف‬sa‫ف‬canchisë motopi
pochin nipi. Inaquë sanapi huënsërinso‫ف‬. nisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huapona‫ف‬,

10ॸCanchisë copirnoro‫ف‬sa‫ف‬ayonquiincoso nisha nisha nananquë nonpisopita.
marë‫ف‬a‫ف‬notërinco. Nisha nisha Hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬ya‫ف‬huapona‫ف‬. Nisha
copirnoro‫ف‬sa‫ف‬hua‫ف‬anëntëra‫ف‬piarin. nisha copirnori hua‫ف‬anëntërinsopita.
A‫ف‬natërapo‫ف‬nani iraca 16ॸOshaquëran shonca copirnoro‫ف‬sa‫ف‬,
hua‫ف‬anëntëra‫ف‬piapirinahuë‫ف‬, Yosë inimiconën, inapita nisha

chimina‫ف‬piapi. Iporaso‫ف‬a‫ف‬nari yonquiapi huachi. Co huachi sanapi
hua‫ف‬anëntantarin. A‫ف‬naichin pahuanarin nohuantapihuë‫ف‬. Sanapi
ya‫ف‬ipiro‫ف‬pa‫ف‬hua‫ف‬anëntacaso‫ف‬. A‫ف‬na no‫ف‬huirahuatona‫ف‬, masapi. ͅѸȍӕ‫ڏ‬
tahuëri ya‫ف‬noarin huachi. Nipirinhuë‫ف‬, tona‫ف‬, ai‫ف‬nanpiratahuatona‫ف‬, tëpaapi.
co hua‫ف‬qui‫ف‬hua‫ف‬anëntaponhuë‫ف‬. 11ॸIna Tëparahuatona‫ف‬, ahuiquitapi huachi. Ina
piquëran Yosë inimiconën chachin ni‫ف‬patëra, yonquirahuë. “Tëhuënchachin
hua‫ف‬anëntapon. Nani canchisë Yosë a‫ف‬pohuachina‫ف‬, chiníquën
copirnoro‫ف‬sa‫ف‬ayaponahuë‫ف‬, inapita ana‫ف‬intarin huachi. Ina nohuanton,
pochin nicaton, hua‫ف‬anëntapirinhuë‫ف‬, inimiconënionta‫ف‬no‫ف‬huipi huachi,”
a‫ف‬na tahuëri Yosëri ocoiarin huachi. tënahuë. 17ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬sanapiri
Ocoirahuaton, parësitopiquë a‫ف‬pararin anishacancantërin ni‫ف‬ton, ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
huachi. ton, chiminin. Piyapi‫ف‬sari ata‫ف‬huantapi.
12,13ॸCo‫ف‬huara ocoiyatërasohuë‫ف‬, Napopianachin yonquiatona‫ف‬,
chiniquën nanantapon. Co inaora ata‫ف‬huantapi huachi. Yosëso‫ف‬chini
hua‫ف‬anëntaponhuë‫ف‬. Shonca pomontë chiniquën nanantërin. Co a‫ف‬naroachin
rinso pochin shonca copirnoro‫ف‬sa‫ف‬ ana‫ف‬intopirinhuë‫ف‬, “Oshaquëran
ya‫ف‬huapona‫ف‬. Nisha nisha piyapi‫ف‬sa‫ف‬ ana‫ف‬intarahuë huachi,” tënin. Iraca
hua‫ف‬anëntapona‫ف‬. Yosë inimiconënso‫ف‬ napopirinhuë‫ف‬, a‫ف‬na tahuëri no‫ف‬tëquën
nipirinhuë‫ف‬chini chiniquën nanantarin. ana‫ف‬intarin huachi. 18ॸSanapi marë aipi
Copirnoro‫ف‬santa‫ف‬camaiarin. ͮЙΎЙɗ͑‫ڏ‬ huënsërinso pochin panca ninano‫ف‬
chin yonquiapona‫ف‬. Yosë inimiconën ya‫ف‬huapon, Papironia pochin nininso‫ف‬.
natëtona‫ف‬, piyapinënpitanta‫ف‬Ë̲ɗ‫ڏ‬ Ya‫ف‬huëhuano‫ف‬sa‫ف‬pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬
pona‫ف‬ina natëcaiso marë‫ف‬. Co cancantapi. Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬,
hua‫ف‬quiyahuë‫ف‬hua‫ف‬anëntapona‫ف‬. 14ॸCo copirnoro‫ف‬santa‫ف‬anishacancantapona‫ف‬
Quisoso natëcaiso‫ف‬nohuantapihuë‫ف‬. “Co ma‫ف‬sharachin yonquicaiso marë‫ف‬. Yosë
natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬,” ta‫ف‬tona‫ف‬, quira a‫ف‬pocaiso marë‫ف‬yanonpintapi huachi.
nisapi. Quisoso yaminsëpirinahuë‫ف‬, inari Nonpintápirinahuë‫ف‬, Yosë nohuanton,
minsëapon huachi. Chini chiniquën ata‫ف‬huantapi huachi.
nanantarin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipiya
hua‫ف‬anëntarin huachi. Inasáchin Ma‫ف‬huano‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intaponso‫ف‬
18
natëcaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Imapisopita nani 1ॸInaquëran a‫ف‬na anquëninta‫ف‬
noya acorin. Huëntonënquë chachin inapa quëran o‫ف‬mararin,
aya‫ف‬conin. Nóya imasapi huachi, ni‫ف‬nahuë, chiniquën nanantërinso‫ف‬.
itërinco anquëni. Huënarachin ni‫ف‬ton, isoro‫ف‬pa‫ف‬a‫ف‬pintërin.
15ॸIna quëran a‫ف‬chintantarinco. 2ॸO‫ف‬marahuaton, chiniquën nonin.
—Marënta‫ف‬ni‫ف‬nan. Ina aipi sanapi —Nani huachi Papironia ta‫ف‬huantërin.

huënsërinso‫ف‬. Inanta‫ف‬a‫ف‬chinchinquën Panca ninano‫ف‬niponahuë‫ف‬, ta‫ف‬huantërin
nitotëquë‫ف‬. Marë pancai‫ف‬ni‫ف‬ton, huachi. Inaquë sopairo‫ف‬sa‫ف‬, hua‫ف‬yano‫ف‬sa‫ف‬,
co‫ف‬sacaitërin. Inapochachin a‫ف‬na tahuëri inapita ya‫ف‬huapona huachi.
Soporo‫ف‬santa‫ف‬inaquë pa‫ف‬sapi huachi.

3ॸPapironiaro‫ف‬sari notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ Tintahuano‫ف‬sa‫ف‬sëtapiso‫ف‬
anishacancantopi. ʊ͑ЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ 11ॸTintahuano‫ف‬santa‫ف‬sëtatona‫ف‬,
tona‫ف‬, copirnoro‫ف‬sa‫ف‬, piyapinënpitanta‫ف‬ na‫ف‬nëpona‫ف‬. Nani ma‫ف‬sha pa‫ف‬anacaso

co noyahuë‫ف‬nipi. Monshihuaninso marë‫ف‬ya‫ف‬huëtopirinahuë‫ف‬, co huachi
pochin nicatona‫ف‬, Yosë naniantopi insonta‫ف‬pa‫ف‬anaponahuë‫ف‬. 12ॸOro, prata,
huachi. Ma‫ف‬huano‫ف‬santa‫ف‬ina pochin na‫ف‬pira‫ف‬huaya pa‫ف‬ton nininso‫ف‬, morin,
yonquiatona‫ف‬, nani ma‫ف‬sha canapi, tënin sita, caninë‫ف‬mëtë‫ف‬, quëhuanë‫ف‬mëtë‫ف‬,
anquëni. inapita ya‫ف‬huëtopirinahuë‫ف‬, co incari
4ॸIna topachina, inapa quëran a‫ف‬nari tëranta‫ف‬pa‫ف‬antarinhuë huachi. Nisha
itërin: nisha pa‫ف‬ton nininso‫ف‬ya‫ف‬huërin
—Ya‫ف‬ipi imaramasopita pënë͑ф͑‫ڏ‬ ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬nicacaiso marë‫ف‬. Ьɗ̲Ύ͑Ύ͑‫ڏ‬
quëma‫ف‬, natanco. Ni‫ف‬cona oshahuano‫ف‬sa‫ف‬ të‫ف‬, huiripomon, nóya nara, hua‫ف‬na,
anishacancantochinënquëma‫ف‬. Ama nisha hua‫ف‬na huënarachin nininso‫ف‬,
inapita pochin cancantocosohuë‫ف‬. Co huirina‫ف‬pi, inapita ya‫ف‬huërin. 13ॸNisha
noyahuë‫ف‬nipatama‫ف‬, Yosë nisha pimoanacaso marë‫ف‬ya‫ف‬huërin.
ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬canpitanta‫ف‬. 5ॸNa‫ف‬con Yonarin pochin pimochin nininso‫ف‬, pimo
oshahuanpi ni‫ف‬ton, ËΎ֤ΎѸřфɗ͑͑ɗ͑ҡ‫ڏ‬ hua‫ف‬sai‫ف‬, inapita ya‫ف‬huërin. Nisha nisha
rinhuë‫ف‬ana‫ف‬intacaso‫ف‬. 6ॸA‫ف‬napita aparëѸɗ‫ڏ‬ cosharonta‫ف‬ya‫ف‬huërin. Pimóchin
topi ni‫ف‬ton, no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intacaso‫ف‬ ayontërinso‫ف‬, sha‫ف‬pi natio pochin
ya‫ف‬huërin. Na‫ف‬con na‫ف‬con i‫ف‬huërëtacaso‫ف‬ nininso‫ف‬, huino, toma‫ف‬, arina, trico,
ya‫ف‬huërin. Pa‫ف‬pi co noyahuë‫ف‬nipi. 7ॸPita inapita ya‫ف‬huërin. Ohuacaro‫ف‬sa‫ف‬,
nicacaisoachin cancantopi. ohuicaro‫ف‬sa‫ف‬, cahuarioro‫ف‬sa‫ف‬, inapita
Ma‫ف‬sharachin yonquiatona‫ف‬, a‫ف‬napita ya‫ف‬huërin. Nisha caronta‫ف‬ya‫ف‬huërin,
nocanpi ni‫ف‬ton, Yosëri aparësichin. cahuariori quëparinso‫ف‬. Piyapiro‫ف‬santa‫ف‬
Parësitohuachina‫ف‬, sëtapona huachi. pa‫ف‬anpi asacatacaiso marë‫ف‬. Piyapi
Iporaso‫ف‬cancanëna quëran yonquirapi. chachin nipirinhuë‫ف‬, ma‫ف‬sharo‫ف‬sa pochin
“Quiyaso‫ف‬nóya ya‫ف‬huërai. Hua‫ف‬an yapa‫ف‬anpi. Notohuaro‫ف‬ma‫ف‬sha
pochin nicatoi, co manta‫ف‬pahuantëфɗ͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huëpirinhuë‫ف‬, co huachi
coihuë‫ف‬. Co quëyoron pochincoihuë‫ف‬. Co pa‫ف‬anapihuë‫ف‬.
onporonta‫ف‬sëtaraihuë‫ف‬,” topirinahuë‫ف‬. 14ॸ—Nani ma‫ف‬sha nohuantopirinahuë‫ف‬,
8ॸA‫ف‬nanaya Yosëri ana‫ف‬intarin huachi. ayarin huachi. Na‫ف‬a ma‫ف‬sha
Na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬caniopona‫ف‬, sëtapona‫ف‬, ya‫ف‬huëtopirinahuë‫ف‬, capa huachi. Co
tanarotapona‫ف‬. Yosëso‫ف‬chini chiniquën onporonta‫ف‬ya‫ف‬huëtantapihuë‫ف‬, tosapi.
nanantaton, ana‫ف‬intarin huachi. 15ॸA‫ف‬napitanta‫ف‬ma‫ف‬sha pa‫ف‬anatona‫ف‬,
Ahuiquitarin huachi. na‫ف‬con canapirinahuë‫ف‬, sëtápi huachi.

9ॸNisha nisha copirnoro‫ف‬santa‫͑ف‬ɗѸȍË͑‫ڏ‬ Aquë quëran quënanahuatona‫ف‬, pa‫ف‬pi
cantërinsopita sëtapona‫ف‬. Huiquitërinso‫ف‬ të‫ف‬huatapi.
nicatona‫ف‬, na‫ف‬nëpona‫ف‬. Yosëri 16ॸ—Ma‫ف‬huantacha nipi paya. Pánca
ana‫ف‬intohuachin, na‫ف‬nëpona‫ف‬. 10ॸAquë ninano‫ف‬niponahuë‫ف‬, ta‫ف‬huantopi huachi.

quëran quënanpachina‫ف‬, pa‫ف‬pi të‫ف‬huatapi. Noyapiachin a‫ف‬mopirinahuë‫ف‬, co huachi
—Ma‫ف‬huantacha ninin paya. ЬЙɗфΎ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. Morin, caninë‫ف‬mëtë‫ف‬,
nia panca ninano‫ف‬niponahuë‫ف‬, quëhuanë‫ف‬mëtë‫ف‬, inapita
a‫ف‬naroachin ta‫ف‬huantopi. Yosëri a‫ف‬mosahuatona‫ف‬, oro, na‫ف‬pira‫ف‬huaya
ana‫ف‬intërin huachi, tosapi. pa‫ف‬ton nininso‫ف‬, inapita
pë‫ف‬tënpirinahuë‫ف‬, 17ॸa‫ف‬naroachin Iraca na‫ف‬a quitara pochin nininso‫ف‬

ta‫ف‬huantopi huachi. Ma‫ف‬shanënpitarë pi‫ف‬nipi. Quina, cornita, ɗ͑ЙɗҡЙɗȍӕɗЙɗфɗ‫ڏ‬
chachin tahuantopi huachi, tosapi. nahuë‫ف‬, iporaso‫ف‬co huachi mosica
Nanchahuano‫ف‬santa‫ف‬marë pa‫ف‬tatona‫ف‬, natanapihuë‫ف‬. Co huachi sacatoro‫ف‬sa‫ف‬
na‫ف‬a ma‫ف‬sha aquë quëran quëpirinahuë‫ف‬. inaquë sacatapihuë‫ف‬. Co huachi cosharo‫ف‬
Inapoatona‫ف‬, na‫ف‬con canapirinahuë‫ف‬, co nisapihuë‫ف‬. 23ॸCo huachi nanparin
huachi pa‫ف‬sapihuë‫ف‬. Piyapinënpitanta‫ف‬ i‫ف‬chinpiapihuë‫ف‬. Co huachi inaquë
inaquë sacatatona‫ف‬, canapirinahuë‫ف‬, co sa‫ف‬asapihuë‫ف‬. Iraca notohuaro‫ف‬
huachi canapihuë‫ف‬. Inapitanta‫ف‬aquë tintahuano‫ف‬sa‫ف‬inaquë ya‫ف‬huëpirinahuë‫ف‬.
quëran ni‫ف‬sapi. 18ॸPëiro‫ف‬sa‫ف‬ȍӕɗнӕɗҡΎȍӕ‫ڏ‬ Na‫ف‬con na‫ف‬con canapirinahuë‫ف‬, noyá
china‫ف‬, panca conaitarinso‫ف‬quënanapi. ta‫ف‬huantapi huachi. Pënotatona‫ف‬, na‫ف‬a
Quënanpachina‫ف‬, pa‫ف‬yanapi. piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonpintopi ni‫ف‬ton, Yosëri
—Co onporonta‫ف‬a‫ف‬na ninano‫ف‬ina ana‫ف‬intarin huachi.
pochin ni‫ف‬chinëhuahuë‫ف‬. Ma notohuaro‫ف‬ 24ॸIraca quëra huarë‫ف‬Yosë imapisopita
ma‫ف‬shanënpita ya‫ف‬huëtopirinahuë‫ف‬, pënëntápirinahuë‫ف‬, co natëtonahuë‫ف‬,

ta‫ف‬huantopi huachi, tosapi. tëpapi. Ina marë anta‫ف‬chiniquën
19ॸChiniquën sëtatona‫ف‬, mo‫ف‬shiquë ana‫ف‬intarin huachi.
nipashimototapi. Iraca sëtohuachinara,
inachintopiso‫ف‬. No‫ف‬tëquën ana‫ف‬intërinso‫ف‬
19
—Ma‫ف‬huantacha ninin paya. Panca 1ॸIna quëran na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬
ninano‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, ayarin. Marë natanahuë, inapaquë
pa‫ف‬tohuatëira, na‫ف‬a ma‫ف‬sha pa‫ف‬anatoi, ya‫ف‬huëpisopita. Capa cancantatona‫ف‬,
quënai. Pa‫ف‬anpatëira, na‫ف‬ËΎ͑Ë͑Йɗфɗ‫ڏ‬ chiniquën nonsapi.
huë‫ف‬, a‫ف‬naroachin ta‫ف‬huantopi huachi, Ma noyacha Tata Yosëso paya.
tosapi. Oshanënpoa‫ف‬inquitatonpoa‫ف‬,
20ॸYosë imaramasopitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬ sopai quëran nicha‫ف‬ërinpoa
co ina marë‫ف‬sëtaramahuë‫ف‬. Imarama‫ف‬ huachi. æȍɗ͑ɗËȍɗ͑ɗнӕř͑͑͑͑ҡ‫ڏ‬
ni‫ف‬ton, noya cancantoco‫ف‬. AparëѸɗҡΎЙɗфɗ‫ڏ‬ rin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sari
nënquëmahuë‫ف‬, nani Yosëri ana‫ف‬intërin chinochina‫ف‬. 2ॸCo topinan quëran
huachi. Ina marë‫ف‬Quisoso ana‫ف‬intërinhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya
ca‫ف‬taninsopita, ya‫ف‬ipi nanamën no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intërin.
a‫ف‬chininsopita, inapitanta‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ Monshihuana‫ف‬pi pochin nininso‫ف‬
china‫ف‬, itërinco. nani ana‫ف‬intërin huachi.
Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫͑ف‬ɗѸȍË͑‫ڏ‬
Ma‫ف‬marësona ana‫ف‬intaponso‫ف‬
cantërinso‫ف‬. Imapisopita atëpatopi
21ॸInaquëran hua‫ف‬narëso pochin ni‫ف‬ton, ana‫ف‬intërin huachi.
niantarahuë. A‫ف‬na anquëninta‫ف‬ya‫͑ف‬Ύ͑‫ڏ‬ 3ॸIna quëran itantapi:
tarin, chiniquën nanantërinso‫ف‬. —Ma noyacha Tata Yosëso paya. Co

Pancara‫ف‬pi masahuaton, marëquë noyahuë‫ف‬nipisopita ana‫ف‬intarin huachi.
të‫ف‬yaitërin. Huiquitapi huachi. Pën co onporonta‫ف‬
—Na‫ف‬pi të‫ف‬yaitërahuëso pochachin tacopiarinhuë‫ف‬. Conai‫ف‬tomontápon.
Papironiaro‫ف‬sa‫ف‬ta‫ف‬huantapi huachi. Co Parësitápona huachi, tosapi inapaquë
imapihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosëri chiniquën ya‫ف‬huëpisopita.
ana‫ف‬intarin. Co huachi ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬. 4ॸYa‫ف‬huërë‫ف‬cato shonca catapini
22ॸCo huachi inaquë pita niantapihuë‫ف‬. ansiano‫ف‬sa‫ف‬, catapini ma‫ف‬sharo‫ف‬sa pochin
nininsopita, inapitanta‫ف‬isonahuatona‫ف‬, —Quisoso nontarinquëma‫ف‬imacamaso

Yosë chinotapi. marë‫ف‬. Imapatama‫ف‬, inapaquë quëЙ͑ҡ‫ڏ‬
—Naporinchi paya. Ma noyacha Tata rinquëma‫ف‬. Inatohua‫͑ف‬ΔֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
Yosëso paya. Inapaquë huënsëaton, rama huachi. Sa‫ف‬acaso‫ف‬pita pochin
ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarin huachi, tosapi. nipon. Yosë chachin no‫ف‬tëquën
5ॸIna quëran Yosë huënsërinso‫ف‬ya‫ف‬cariya sha‫ف‬huitërinquën ni‫ف‬ton, ina ninshitë
noninso‫ف‬natanahuë. quë‫ف‬, itërinco.
Ya‫ف‬ipi Yosë imaramasopita ina 10ॸItohuachincora, isonahuato,
chinotoco‫ف‬. yachinotopirahuë‫ف‬.
Hua‫ف‬ano‫ف‬sanquëmahuë nipon, —Ama chinotocosohuë‫ف‬. Caso‫ف‬
piyapinënpitanquëmahuë nipon, anquënico. Co Yosëcohuë‫ف‬. Canpita
inasachin yonquico‫ف‬. Ina pochachin canta‫ف‬Yosë natërahuë.
të‫ف‬huatërama‫ف‬ni‫ف‬ton, “Ma Quisoso nanamën imarama‫ف‬ni‫ف‬ton,
noyaquëncha, Sinioro, quëmaso Yosëichin yonquico‫ف‬, itërinco.
paya,” itoco‫ف‬, tënin a‫ف‬nanta‫ف‬. Quisoso nanamënachin
a‫ف‬chinpatëhua‫ف‬, no‫ف‬tëquën pënëntarë
Quisocristo quëpantarinpoaso‫ف‬ hua‫ف‬.
6ॸNapoatona‫ف‬, hua‫ف‬huayatërahuë‫ف‬
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonsapi, natanahuë. Quisosori minsërinso‫ف‬
Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬ton, panca 11ॸIna quëran Yosë nohuanton,
so‫ف‬poraro‫ف‬sa pochin tënëëntarin. hua‫ف‬narëso pochin niantarahuë.
Chiniquën huira ahuëtërinso pochin Pi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬ni‫ف‬soatohuachina, huiri
natanahuë. cahuario quënantarahuë. Ina aipi
Ma noyacha Tata Yosëso paya. Quisoso chachin huënsëarin. No‫ف‬tëquën
Chini chiniquën nanantaton, nona‫ف‬pi itërëhuaso‫ف‬. Ma‫ف‬sona tëranta‫ف‬
ya‫ف‬ipiya hua‫ف‬anëntarin. 7ॸHuëco‫ف‬ sha‫ف‬huitohuachinpoa‫ف‬, co onporonta‫ف‬
capa cancantahua‫ف‬. ͮΎֆË͑Ë͑‫ڏ‬ nonpintarinpoahuë‫ف‬. No‫ف‬tëquën
tahua‫ف‬. Inasachin noya noya ana‫ف‬intaton, inimicoro‫ف‬sa‫ف‬minsëarin
ni‫ف‬ton, natëahua‫ف‬. Quisocristo huachi. 12ॸYa‫ف‬pirin pën nënërinso pochin
quëpantarinpoa huachi. ninin. Ya‫ف‬ipiya quënantërin. ʊ͑ɗ̲ɗËΎ‫ڏ‬
Inarë‫ف‬quënpoa‫ف‬ya‫ف‬huëmiatarihua nënpita minsërin ni‫ف‬ton, yancotë‫ف‬oro
huachi. Quëmapi yasa‫ف‬apachin, quëran nininso‫ف‬yancorin. Inaquë a‫ف‬na
nanon nitërinso‫ف‬na‫ف‬ËΎ͑͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬ nininëonta‫ف‬ninshitërin, inaora
rin. Inasáchin yonquirin. Ina nitotërinso‫ف‬. 13ॸCotonënquë panca
pochin Quisoso nosororinpoa‫ف‬. huënai‫ف‬quënanahuë chimininso‫ف‬
Ni‫ف‬ton, nitapacancanarëhua‫ف‬ ayonquiincoso marë‫ف‬. Inaso‫ف‬Yosë
inatohua‫ف‬ya‫ف‬huëcontacaso marë‫ف‬. nanamën chachin, tënahuë. 14ॸͮΎҡΎ‫ڏ‬
8ॸтӕɗѸΎËфɗѸҡΎËȍËȍɗ͑͑ΎֆË͑‫ڏ‬ huaro‫ف‬anquëniro‫ف‬sari imasapi, huiríchin
cantërinpoa‫ف‬. Huirichin a‫ف‬morëso a‫ف‬mopiso‫ف‬. Inapitanta‫ف‬huiri
pochin noyapiachin cancan cahuarioro‫ف‬sa‫ف‬aipi huënsëatona‫ف‬,
quëtërinpoa‫ف‬. Tëhuënchachin ina sontaro‫ف‬sa pochin pa‫ف‬sapi. Ina quëchitë
catahuarinpoa‫ف‬noya nicahuaso‫ف‬ riarin. 15ॸNanamën quëran sahuëni
ni‫ف‬ton, huirichin a‫ف‬morëso pochin pochin nininso‫ف‬ya‫ف‬huëtërin. Chiniquën
ya‫ف‬noarihua‫ف‬, tosapi. nanantërin ni‫ف‬ton, ina pochin ya‫ف‬norin.
9ॸIna quëran anquëni sha‫ف‬huitërinco: Chiniquën nanantaton, nanamën quëran
chachin inimiconënpita minsëarin. ana‫ف‬intomiatarin huachi. Nanpi

Noninso‫ف‬sahuëni pochin nicaton, parësitopiquë të‫ف‬yatarin huachi. Inaquë
topinan noncharapirinhuë‫ف‬, co noyahuë‫ف‬ panca pën orotápon huachi. Co
nipisopita minsëarin huachi. Piyapi‫ف‬sa‫ف‬ onporonta‫ف‬pipiapihuë‫ف‬. 21ॸSopai
no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarin. Yosëri no‫ف‬huirin imapisopitanta‫ف‬ata‫ف‬huantarin. Inaora
ni‫ف‬ton, oshahuano‫ف‬sa‫ف‬chiniquën nanamën quëran ya‫ف‬ipiya ata‫ف‬huantarin
ana‫ف‬intarin huachi. 16ॸCotonën piconotë huachi. Chiminpachina‫ف‬, soporo‫ف‬sa‫ف‬
rinquë nani ninshitërin. “Iso quëmapi huëcatona‫ف‬, natëaquë huarë‫ف‬noshinëna‫ف‬
chini chiniquën nanantaton, ya‫ف‬ipiya ca‫ف‬sapi huachi.
hua‫ف‬anëntarin. Inasachin natëcaso‫ف‬
ya‫ف‬huërin,” tënin. A‫ف‬ninquëchin Huaranca pi‫ف‬ipi nininso‫ف‬
20
quënanacaso marë‫ف‬inaquë ninshitërin. 1ॸIna quëran a‫ف‬na anquëninta‫ف‬
17ॸIna quëran a‫ف‬na anquëninta‫ف‬ inapa quëran o‫ف‬mararin,
quënantarahuë. Inapaquë pi‫ف‬i a‫ف‬pininquë ni‫ف‬nahuë. Catina, niahui, inapita
huanirahuaton, soporo‫ف‬sa‫ف‬përasarin. së‫ف‬quërin. Niahuiso‫ف‬parësitopiso‫ف‬parti
Ya‫ف‬ipi chanaro‫ف‬ca‫ف‬na‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬chiniquën i‫ف‬soacaso marë‫ف‬së‫ف‬quërin.
përasarin. 2ॸO‫ف‬marahuaton, panca ya‫ف‬huan pochin
—Huëco‫ف‬Yosëri ata‫ف‬huantërinsopita nininso‫ف‬masarin. Sopai chachin inaso‫ف‬.

ca‫ف‬co huachi. Apira ata‫ف‬huantarin Iraca quëra huarë‫ف‬nonpintërinpoaso‫ف‬.
huachi. 18ॸNa‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬chiminapona‫ف‬. Satanasë itopiso‫ف‬. Ina masahuaton,
Copirnoro‫ف‬sa‫ف‬, capitano‫ف‬sa‫ف‬, chiniquën catinaquë tonpoarin. Huaranca pi‫ف‬ipinta‫ف‬
nanantopisopita, inapita chiminapona nipirinhuë‫ف‬co ni‫ف‬quiritarinhuë‫ف‬. 3ॸҽΎ͑ЙΎ‫ڏ‬
huachi. Cahuarionënpitarë chachin rahuaton, parësitopiquë të‫ف‬yatarin
ta‫ف‬huantapona‫ف‬. Hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ЙɗֆЙɗ͑ř͑‫ڏ‬ huachi. Nani të‫ف‬yatahuaton, noyá
pitarë chachin co Yosë imapihuë‫ف‬ni‫ف‬ton, oncorapiarin. Oncorapirahuaton, noyá
ta‫ف‬huantapi huachi. Ma‫ف‬huano‫ف‬sahuë pa‫ف‬pirapitarin ama pipicaso marëhuë‫ف‬.
nipon, sa‫ف‬ahuaro‫ف‬sahuë nipon, co Huaranca pi‫ف‬ipi co nanitarinhuë‫ف‬
cha‫ف‬ësapihuë huachi, tënin anquëni. piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonpintacaso‫ف‬. Ina quëran
19ॸIna quëran Yosë inimiconën quë͑͑‫ڏ‬ ocoiantarin piyapi‫ف‬sa‫ف‬tënicaso marë‫ف‬. Co
tarahuë huachi, yarani pochin cancantë hua‫ف‬qui‫ف‬nonpintarinhuë‫ف‬. Shiarahuaton
rinso‫ف‬. Na‫ف‬a copirnoro‫ف‬sa‫ف‬ Yosëri ana‫ف‬intomiatarin huachi.
sontaro‫ف‬Ѹ͑ř͑ЙɗҡфřËȍËȍɗ͑͑ɗֆΎ͑ҡΎ‫ڏ‬ 4ॸIna quëran hua‫͑ف‬фřѸΎЙΎËȍɗ͑͑ɗ͑ҡф‫ڏ‬
napi. Quisoso minsëcaiso marë‫ف‬quira huë. Notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬quënanahuë.

nisapi huachi. Piyapinënpitanta‫ف‬ Inapaquë huënsëapi. Yosëri nani acorin
yaminsëpirinahuë‫ف‬. 20ॸQuira nipachina‫ف‬, hua‫ف‬anëntacaiso marë‫ف‬. A‫ف‬naquënta‫ف‬
Quisosori canaarin huachi. æ͑фȍӕ‫ڏ‬ isoro‫ف‬paquë ya‫ف‬huapona‫ف‬, Yosë nanamën
ton, Yosë inimiconën masarin. a‫ف‬chinpi ni‫ف‬ton, tëpapi. Co Yosë inimiconën
Nonpina‫ف‬pi pënëntërinsonta‫ف‬masarin. yonquipihuë‫ف‬. Co nonanpiso‫ف‬moshapihuë‫ف‬.
Sacai‫ف‬nininso‫ف‬nicaton, notohuaro‫ف‬ Co marcanën niacotopihuë‫ف‬. “Quisosoichin
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonpintërin Yosë inimiconën imarai,” topachinara, tëpapi huachi.
imacaiso marë‫ف‬. ͅфË͑ř͑͑ɗËΎҡȍӕ‫ڏ‬ A‫ف‬naquën nishitëconotopi. Tëpapirinahuë‫ف‬,
tona‫ف‬, mamanshinën moshapirinahuë‫ف‬, Yosëri hua‫ف‬yanëna‫ف‬inapaquë quëpantarin
Quisosori minsëarin huachi. Minsëф‫ڏ‬ huachi. Quisosori ananpitantarahuaton,
huaton, inimiconën, nonpina‫ف‬pi, cato ichihua‫ف‬anëntarin huachi. Huaranca pi‫ف‬ipi
chachin masarin. Masahuaton, hua‫ف‬anëntapi huachi. 5ॸInapita‫ف‬ton
ananpitantarin. Ina quëran nani huaranca ton, piyapi‫ف‬sa‫ف‬ana‫ف‬intarin huachi. Chini

pi‫ف‬ipi nanihuachin, a‫ف‬napita chiminpisopita chiniquën nanantarin ni‫ف‬ton, isoro‫ف‬pa‫ف‬,
ananpitantarin ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬. pi‫ف‬iro‫ف‬të‫ف‬, inapita ta‫ف‬huantapi huachi. Co
6ॸQuisoso imarëhuasopita‫ف‬ҡΎ͑͑͑Йɗҡ͑ҡ‫ڏ‬ huachi quënanarëhuahuë‫ف‬. 12ॸAyaro‫ف‬
rinpoa‫ف‬. Noya nicatëhua‫ف‬, ͑ΔֆË͑Ë͑ҡфɗ‫ڏ‬ tahuëri nani nanirin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi
hua huachi. Co onporonta‫ف‬Ëȍɗ̲ɗ͑фɗȍӕ‫ڏ‬ chiminpisopita inatohua‫ف‬huaniápona‫ف‬.
huë huachi. Iraca corto hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬ Hua‫ف‬ano‫ف‬sa‫ف‬, topinan piyapi‫ف‬sa‫ف‬, inapita
ya‫ف‬huërin Yosë chinotacaiso marë‫ف‬. A‫ف‬na ya‫ف‬ipiya inaquë pa‫ف‬sapi. Yosëri
tahuëriso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬Quisoso imarëȍӕѸΎ‫ڏ‬ ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬ayontonarin. Naporo‫ف‬
pita noya noya chinotarihua huachi. quiricaro‫ف‬sa‫ف‬inapaquë ninshitërinso‫ف‬
Huaranca pi‫ف‬ipi inarë‫ف‬quënpoa‫ف‬ a‫ف‬naya a‫ف‬naya oniriarin. A‫ف‬naso‫ف‬nanpirin
hua‫ف‬anëntarihua huachi. quirica topiso‫ف‬. Inaquë Yosë imapisopita
7ॸNani huaranca pi‫ف‬ipi nanihuachin, sopai nininënpita nani ninshitopi. A‫ف‬na
ocoiantarin huachi. 8ॸOcoiantahuachin, quiricanta‫ف‬ya‫ف‬huërin. Inaquë ya‫ف‬ipi
isoro‫ف‬paquë huënantarin nisha nisha ninëhuasopita ninshitërinpoa‫ف‬. Noya
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonpintantacaso marë‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ninëhuasopita, co noyahuë‫ف‬ninëhuasopita,
parti paaton, notohuaro‫ف‬piyapi‫ف‬sa‫ف‬ ya‫ف‬ipiya nani ninshitërinpoa huachi. Ina
nonpintantarin. Coco, Macoco itopiso‫ف‬. nontaton, Yosëri ana‫ف‬intarin huachi.
Inotë‫ف‬pochin co pichicasohuë‫ف‬. Sopairi 13ॸYa‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬Yosëri nontarin.
nonpintërin ni‫ف‬ton, niyontonapi quira Pa‫ف‬itatona‫ف‬, marëquë chimiitopi quëra

nicacaiso marë‫ف‬. 9ॸNisha nisha parti quëran huarë‫ف‬ananpitantarin huachi no‫ف‬tëquën
niyontonahuatona‫ف‬, Yosë piyapinënpita ana‫ف‬intacaso marë‫ف‬. Insëquëso tëranta‫ف‬
ya‫ف‬huërinquë huë‫ف‬sapi. Huë‫ف‬sahuatona‫ف‬, chiminpisopita ya‫ف‬ipiya ya‫ف‬norapi. A‫ف‬naya
ninanonën tancapitapi. Imapisopita a‫ف‬nayanpoa‫ف‬nontarinpoa‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬
yatëpapirinahuë‫ف‬, Yosëri nosoroarin. Ina nipatëhua‫ف‬, no‫ف‬tëquën ana‫ف‬intarinpoa
nohuanton, inapa quëran panca pën huachi. 14,15ॸYa‫ف‬ipiya ya‫ف‬noantahuachina‫ف‬,
anotarin. Anotahuachin, no‫ف‬huipisopita nanpirin quirica oniriarin huachi. Inaquë
ahuiquitarin huachi. Ya‫ف‬ipi miachin ya‫ف‬ipi Quisoso imarëhuasopita nininënpoa‫ف‬
ta‫ف‬huantapi. Quisoso imapisopitaíchin nani ninshitërinënpoa huachi. æΎ͑ɗ͑ɗ͑ř͑‫ڏ‬
cha‫ف‬ësapi huachi. 10ॸIna quëran sopai pita inaquë ya‫ف‬huëhuachinhuë‫ف‬, parëѸɗҡΎЙɗ‫ڏ‬
ana‫ف‬intomiatarin huachi. Hua‫ف‬qui‫ف‬ quë a‫ف‬pararin huachi. Chiminpisopita
piyapi‫ف‬sa‫ف‬nonpintërin ni‫ف‬ton, Yosëri ya‫ف‬huëpiquë capa nisapi huachi. Ya‫ف‬ipi co
ana‫ف‬intarin huachi. Panca pënquë noyahuë‫ف‬cancantopisopita pënquë
të‫ف‬yatarin. Co onporonta‫ف‬pipiarinhuë‫ف‬. parësitapi huachi. Inatohua‫ف‬parësitomiatá
Inaquë Yosë inimiconëonta‫ف‬parësitarin, pona huachi. Co onporonta‫ف‬tacopiapihuë‫ف‬.
yarani pochin cancantërinso‫ف‬. Parësitápona huachi.
Nonpina‫ف‬pinta‫ف‬inaquë chachin parësitarin
huachi. Tahuërirë chachin, tashirë chachin Nasharo‫ف‬pa‫ف‬nininso‫ف‬
21
chiniquën parësitapi huachi. Co onporonta‫ف‬ 1ॸIna quëran hua‫ف‬narëso pochin
sanoarinhuë‫ف‬. Co onporonta‫ف‬pipiapihuë nasharo‫ف‬pa‫ف‬niantarahuë. Nasha
huachi. pi‫ف‬iro‫ف‬tënta‫ف‬quënanahuë. ֤ΎѸř͑Ύȍӕ͑‫ڏ‬
ton, isoro‫ف‬pa‫ف‬ta‫ف‬huantapon. Pi‫ف‬iro‫ف‬tënta‫ف‬
Ayaro‫ف‬tahuëri ana‫ف‬intarinso‫ف‬
ta‫ف‬huantapon. Marënta‫ف‬co huachi
11ॸInaquëran panca shira quënanahuë, ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya nasha nisarin
huirichin nininso‫ف‬. ʊ͑нӕř֤ΎѸřфɗȍӕř͑Ѹř‫ڏ‬ huachi. 2ॸIna quëran noyapiachin
ninano‫ف‬inapa quëran o‫ف‬mararin noya cancantacamaso marë‫ف‬. Caora

ni‫ف‬nahuë. Yosë ya‫ف‬huërin quëran nohuanto, catahuaranquëma‫ف‬.
o‫ف‬mararin. тӕɗфΎѸфɗ͑ЙΎËȍɗ͑͑ɗЙΎ͑‫ڏ‬ Insonquëma tëranta‫͑ف‬Ύȍӕ͑ҡΎȍӕҡ‫ڏ‬
huë‫ف‬, noya noya ninin. Noyápiachin maco, huëco‫ف‬anoyacancanchinquëma‫ف‬.
ya‫ف‬norin. Sanapi so‫ف‬yacaso‫ف‬nitaparinso 7ॸSopai minsëhuatama‫ف‬, ya‫ف‬ipi noya
pochin noyapiachin ninin. Nasha taparapiranquëmasopita quëËȍɗ͑‫ڏ‬

Quirosarin topiso‫ف‬. 3ॸInapa quëran quëma‫ف‬. Hui‫ف‬nahuëpita pochin
noninso‫ف‬natanahuë. ni‫ف‬saranquëma‫ف‬. CasáËȍɗ͑ֆΎ͑нӕɗф‫ڏ‬
—Iporaso huachi Yosë o‫ف‬mararin maco huachi. 8ॸA‫ف‬napitaso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬
huachi. Imarëhuasopita parësitápona huachi. Ayaro‫ف‬tahuëri
ichiya‫ف‬huërarinpoa huachi. Co na‫ف‬a piyapi‫ف‬sa‫ف‬pënquë pa‫ف‬sapi huachi.
onporonta‫ف‬patarinpoahuë‫ف‬. Hui‫ف‬ninpita Huancanachin a‫ف‬popisopita, co natëЙɗѸΎ‫ڏ‬
pochachin nicatonpoa‫ف‬, nóya ni‫ف‬sarinpoa pitahuë‫ف‬, cancanëna‫ف‬ayatopisopita,
huachi. 4ॸIsoro‫ف‬paquë na‫ف‬con tëpatona‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, monshihuaninsopita,
na‫ف‬nëpirëhuahuë‫ف‬, Yosë chachin na‫ف‬nëi‫ف‬ pënotono‫ف‬sa‫ف‬, ̲̲͑ѸȍɗËȍɗ͑ΎҡΎЙɗѸΎ‫ڏ‬
amirayatarinpoa huachi. Co huachi pita, nonpina‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, inapita pënquë
sëtarihuahuë‫ف‬. æΎȍӕËȍɗËȍɗ̲ɗ͑фɗȍӕ‫ڏ‬ pa‫ف‬sapi huachi. Panca pën tënëntápaquë
huë‫ف‬. Co huachi ayarihuahuë‫ف‬. Co chachin pa‫ف‬sapi huachi. Inaquë parësitá
huachi na‫ف‬nërihuahuë‫ف‬. Co pi‫ف‬pisha pona huachi. Huaranca huaranca
tëranta‫ف‬iquitarihuahuë‫ف‬. Iraca na‫ف‬con pi‫ف‬ipinta‫ف‬nipirinhuë‫ف‬inaquë chimimiatë
parësitopirëhuahuë‫ف‬, co huachi ina rinso pochin co onporonta‫ف‬pipiapihuë‫ف‬,
pochin ya‫ف‬huarihuahuë‫ف‬. Noya parësitápona huachi.
ya‫ف‬huarihua huachi, tënin.
5ॸIna quëran Yosë hua‫ف‬anëntacaso‫ف‬ Ninano‫ف‬inapa quëran o‫ف‬mararinso‫ف‬
shiranënquë huënsëaton, itërinco: 9ॸIna quëran a‫ف‬na anquëni achin
—Ni‫ف‬quë‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya anoyatarahuë ni‫ف‬nahuëso‫ف‬niantarahuë. Sënan
huachi. Nashasáchin acoarahuë huachi. së‫ف‬quëna‫ف‬piso‫ف‬huëantarin.
No‫ف‬tëquën nontëranquën ni‫ف‬ton, —Huëquë‫ف‬nasha ninano‫ف‬
ninshitëquë‫ف‬. Ya‫ف‬ipiya natëtacaso‫ف‬ a‫ف‬nochinquën. Sanapi so‫ف‬yacaso marë‫ف‬
ya‫ف‬huërin, itërinco. nitaparinso pochin noyapiachin ninin.
6ॸIna quëran itantarinco: Inaquë Quisoso ya‫ف‬huapon, itërinco.
—Nani ya‫ف‬ipiya anoyatërahuë huachi. 10ॸItohuachincora, hua‫ف‬narëso pochin
Ca‫ف‬ton ya‫ف‬huërahuë. Co‫ف‬huara isoro‫ف‬pa‫ف‬ niantarahuë. Ispirito Santo nohuanton,

ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, ya‫ف‬huárahuë. A‫ف‬na panca motopi‫ف‬pa‫ف‬quëparinco. Inaquë
tahuërinta‫ف‬ya‫ف‬ipi ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬ noya ninano‫ف‬a‫ف‬notërinco. Nasha
ta‫ف‬huantopirinhuë‫ف‬, caso‫ف‬ya‫ف‬huápo Quirosarin itopiso‫ف‬. Ina ninanoso‫ف‬Yosë
huachi. Iraca quëra huarë‫ف‬ya‫ف‬huërahuë. ya‫ف‬huërin quëran chachin o‫ف‬mararin.
Co onporonta‫ف‬chiminapohuë‫ف‬. 11ॸYosëso‫ف‬noya noya ni‫ف‬ton, ina pochin
Napoaton nontoco catahuainquëma‫ف‬. nicaton, huënarachin huënarachin

Ni‫ف‬quë‫ف‬. Chiniquën yamorohuatëra, a‫ف‬pinin. Na‫ف‬pia‫ف‬huaya noyapiachin
o‫ف‬orë‫ف‬. O‫ف‬opatëra, chiniquën cancantërë nininso pochin huënaratarin. Isihuico
huachi. Inapochachin canta‫ف‬Ëҡȍӕ‫ڏ‬ pochin niponahuë‫ف‬, acopohuarë‫ف‬
ranquëma‫ف‬. ֤̲ΎфΎфřѸΎЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ quënantërë‫ف‬. I‫ف‬hua i‫ف‬huanánshin quë͑͑‫ڏ‬
tohuatama‫ف‬, nanpirin i‫ف‬quëchinquëma‫ف‬. tërë‫ف‬. 12ॸPairatopiso‫ف‬inapaquë huarë‫ف‬
Achinirinpoaso pochin quëchinquëma‫ف‬ pa‫ف‬nin. Shonca cato‫ف‬ya‫ف‬coana ya‫ف‬huërin.
A‫ف‬naya a‫ف‬naya ya‫ف‬coanaquë A‫ف‬nanta‫ف‬caninton niponahuë‫ف‬,

anquëniro‫ف‬sa‫ف‬ni‫ف‬sapi. Ya‫ف‬ipi quëran hui‫ف‬tonchin hui‫ف‬tonchin ninin. Acata
shonca cato‫ف‬ya‫ف‬huëpi. Nisha nisha itopiso‫ف‬. Ina piquëran canin caninchin
ya‫ف‬coanaquë nininën nani ninshitopi. huëron pochin niponahuë‫ف‬, i‫ف‬hua
A‫ف‬naya a‫ف‬naya Cotioro‫ف‬sa‫ف‬huëntonën i‫ف‬huanánshin. Isimirarita itopiso‫ف‬.
ninintërinso‫ف‬. Shonca cato‫ف‬ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi 20ॸA‫ف‬nanta‫ف‬quëhuanën nisahuaso‫ف‬,
ya‫ف‬coana nanirin. 13ॸPi‫ف‬i pipirinso‫ف‬parti pi‫ف‬pian huiri huiriton hui‫ف‬shatërin. Onisi

quëran pairatopiso‫ف‬cara ya‫ف‬coana itopiso‫ف‬. A‫ف‬nanta‫ف‬quëhuashin. æΎфΎ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huërin. Pi‫ف‬i ya‫ف‬coninso‫ف‬partinta‫ف‬cara rina itopiso‫ف‬. Ina piquëranso‫ف‬sha‫ف‬pichin.
chachin ya‫ف‬huërin. ȸӕ͑Ë͑ֆΎ͑Ѹ͑‫ڏ‬ Crisorito itopiso‫ف‬. Ina quëran caninton,
quëchin inapochachin cara cara Piriro itopiso‫ف‬. A‫ف‬nanta‫ف‬caninton
ya‫ف‬huërin. 14ॸPairatopiso‫ف‬shonca cato‫ف‬ niponahuë‫ف‬, pi‫ف‬pisha sha‫ف‬pitonta‫ف‬
na‫ف‬piquë paquëërin. Pánca nininso‫ف‬. ya‫ف‬norin. Topasio itopiso‫ف‬. A‫ف‬nanta‫ف‬
Inaquëpitanta‫ف‬nininënpita ninshitopi. crisoprasa itopiso‫ف‬. Inanta‫ف‬caninton
A‫ف‬naya a‫ف‬naya Quisoso chachin. Ina piquëф͑Ë͑ɗ͑ҡΎ͑͑ɗЙΎ͑‫ڏ‬
ca‫ف‬tano‫ف‬sanënpita nininënpita nani huë‫ف‬, pi‫ف‬pisha pi‫ف‬pisha quëhuanën
ninshitopi. Shonca cato‫ف‬ya‫ف‬huërin ya‫ف‬huërin. Casinto itopiso‫ف‬.
ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipiya nanirin. Ya‫ف‬natontarinso‫ف‬canínchin. Amatista
15ॸIna ninano‫ف‬páncana. Mitro pochin itopiso‫ف‬. Ya‫ف‬ipi quëran shonca cato‫ف‬
nininso‫ف‬ya‫ف‬huëtërin a‫ف‬nicaso marë‫ف‬, oro ya‫ف‬huërin. Noyapiachin nininso‫ف‬.
quëran nininso‫ف‬. Ina masahuaton, 21ॸYa‫ف‬coanaro‫ف‬santa‫ف‬noyapiachin.
anquëniri a‫ف‬nirin. Pairatopiso‫ف‬, Huirina‫ف‬pi quëran nipiso‫ف‬. Caninta‫ف‬oro

ya‫ف‬coanaro‫ف‬sa‫ف‬, inapitanta‫ف‬a‫ف‬nirin. quëran chachin ya‫ف‬huërin. Orosachin
16ॸCato huaranca cato pasa quiromitro niponahuë‫ف‬, i‫ف‬hua i‫ف‬huanánshin quë͑͑‫ڏ‬
naporopitërinso‫ف‬. Inapochachin tërë‫ف‬.
ya‫ف‬ipianachachin pancanatërinso‫ف‬.
Inapaquënta‫ف‬cato huaranca cato pasa Yosë chachin a‫ف‬pintarinpoaso‫ف‬
quiromitro inaparin. No‫ف‬parorë‫ف‬ 22ॸInaquëso‫ف‬co corto pëi‫ف‬
napopianachin a‫ف‬nirinso‫ف‬. 17ॸЬɗфҡΎЙɗ‫ڏ‬ ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬Yosë chinotacaso marë‫ف‬.
sonta‫ف‬a‫ف‬nirin. Anquëni niponahuë‫ف‬, Yosë chachin ya‫ف‬huërin. A‫ف‬naichin
piyapinpoa‫ف‬ma‫ف‬sha a‫ف‬nirëhuaso pochin niponahuë‫ف‬, ya‫ف‬ipi parti napopianachin
a‫ف‬niarin. ya‫ف‬huarin. Quisosonta‫ف‬inachachin
—Saota shonca catapini mitro nisarin. Ni‫ف‬ton, noya noya chinotarihua
inaparinso‫ف‬, itërinco. huachi. 23ॸInatohua‫ف‬pa‫ف‬patëhua‫ف‬, co
18ॸPairaso‫ف‬na‫ف‬pi quëran nipi, pa‫ف‬ton huachi pi‫ف‬i, yoqui, ɗ͑Йɗҡ͑Ύȍӕ͑ҡфɗ‫ڏ‬
nininso‫ف‬. Caspi itopi. Ina ninano‫ف‬oro huahuë‫ف‬. Tata Yosë chachin
quëran chachin nininso‫ف‬. Orosáchin a‫ف‬pintarinpoa‫ف‬. Quisosonta‫ف‬ɗ͑ЙΎËȍ‫ڏ‬
niponahuë‫ف‬, i‫ف‬hua i‫ف‬huanánshin quë͑͑‫ڏ‬ chin nisarin. 24ॸInaquë nisha nisha
tërë‫ف‬acopohuarë‫ف‬. Co pi‫ف‬pisha tëranta‫ف‬ piyapinpoa‫ف‬noyapiachin ya‫ف‬huarihua
në‫ف‬huë ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 19ॸPaira huachi. Noya a‫ف‬pintarinpoa‫ف‬. Nisha
paquëërinquë noyapiachin nipi. Nisha nisha copirnoro‫ف‬santa‫ف‬isoro‫ف‬paquë
nisha na‫ف‬pi quëran nipi, pa‫ف‬ton nininso‫ف‬. chiniquën nanantaponaraihuë‫ف‬, naporo‫ف‬
Shonca cato‫ف‬nisha nisha ya‫ف‬huërin. Yosëichin yonquirapi. “Ma noyacha
A‫ف‬naso‫ف‬huënarachin. Caspi itopi. Yosëso‫ف‬catahuarinpoa paya,” tosapi.
A‫ف‬nanta‫ف‬caninchin. Sapiro itopiso‫ف‬. 25ॸInatohua‫ف‬co huachi tashiarinhuë‫ف‬.
Ya‫ف‬coanaro‫ف‬sa‫ف‬co huachi oncotapihuë‫ف‬.

26ॸNaporo‫ف‬nisha nisha piyapinpoa‫ف‬noya O‫ف‬macaso‫ف‬tahuëri
noya nicatëhua‫ف‬, inaquë ya‫ف‬huarihua‫ف‬. 6ॸIna quëran anquëni sha‫ف‬huitërinco:
“Ma noyacha Yosëso‫ف‬ni‫ف‬ton, ͑ΎֆË͑‫ڏ‬ —Iraca quëra huarë‫ف‬Yosë nohuanton,
cantërinpoa paya,” ta‫ف‬tëhua‫ف‬, inasachin a‫ف‬naquën ninopi. Iporaso‫ف‬
yonquiarihua‫ف‬. 27ॸNoyasáchin inaquë anquëniro‫ف‬sacoi a‫ف‬paimarincoi
ya‫ف‬huapona‫ف‬. Co manta‫ف‬osha ninoca‫ف‬huaiso marë‫ف‬. A‫ف‬notërainquën
ya‫ف‬huërarinhuë‫ف‬. Co noyahuë‫͑ف‬ɗЙɗѸΎЙɗ‫ڏ‬ ni‫ف‬ton, ninshitëran Yosë piyapinënpita
tanta‫ف‬co ya‫ف‬conaponahuë‫ف‬. A‫ف‬naquën nitotacaiso marë‫ف‬. No‫ف‬tën nanan nani
nonpinatona‫ف‬, “Imarai quiyanta‫ف‬,” sha‫ف‬huitërainquën. Ya‫ف‬ipiya natëtacaiso‫ف‬
topirinahuë‫ف‬, co inapitaso‫ف‬ ya‫ف‬huërin. Co hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬
ya‫ف‬conaponahuë‫ف‬. Quisoso imarëȍӕѸΎ‫ڏ‬ ma‫ف‬sha onpoarin huachi, itërinco.
pitaráchin inaquë ya‫ف‬huëcontarihua 7ॸ—A‫ف‬nanaya o‫ف‬mantararahuë, tënin
huachi. ͮ͑Йɗфɗ͑нӕɗфɗËнӕř͑ɗ͑ɗ͑ř͑‫ڏ‬ Quisoso. Nani ma‫ف‬sha ninshitërahuë

poapita nani ninshitërinpoa huachi. pënëna‫ف‬huanquëmaso marë‫ف‬. Insoquëma
tëranta‫ف‬natëhuatamaco, ͑ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬
Nanpicaso‫ف‬i‫ف‬ rama huachi.
22
1ॸIna quëran Yosë nohuanton, 8ॸCaso‫ف‬Coanshaco nani ma‫ف‬sha
hua‫ف‬narëso pochin niantarahuë. ni‫ف‬nahuë. Natanahuë. Anquëni

Nasharo‫ف‬pa‫ف‬a‫ف‬na tahuëri ya‫ف‬huëcaso‫ف‬ sha‫ف‬huitohuachincora, isonahuë
niantarahuë. Anquëni a‫ف‬notërinco. Inaquë chinota‫ف‬huaso marë‫ف‬. 9ॸ֤Ëȍɗ͑ΎҡΎЙɗф‫ڏ‬
pancai‫ف‬quënanahuë. Noyapiachin nininso‫ف‬. huë‫ف‬, sha‫ف‬huitërinco.
Nanpicaso‫ف‬i‫ف‬itopiso‫ف‬. Yosë hua‫ف‬anëntërin —Ama chinotocosohuë‫ف‬. Caso‫ف‬
quëran pipirarin. Inaquë Quisosonta‫ف‬ anquënico. Canpita pochachin canta‫ف‬
hua‫ف‬anëntarin. 2ॸNinano huancana i‫ف‬ Yosë natërahuë. Iraca quëra huarë‫ف‬
pa‫ف‬sarin. Cato yonsan quëran chachin nara a‫ف‬naquën Yosë nanamën pënëntërin.
papotarin. Nanpirin nara itopiso‫ف‬. Nani Quëmanta‫ف‬pënëntëran. A‫ف‬napita iso
yoqui nitarin huachi. Shonca catoro‫ف‬ quirica natanahuatona‫ف‬, natëapi huachi.
nitaso‫ف‬, pi‫ف‬ipi naniarin. Monoquëonta‫ف‬ Ya‫ف‬ipinpoa‫ف‬Yosë natërëhua‫ف‬. Napoaton
ya‫ف‬huërin noya ya‫ف‬huëcaiso marë‫ف‬. Co inasáchin yonquiquë‫ف‬, itërinco.
huachi canioponahuë‫ف‬. 3ॸInaquëso‫ف‬co 10ॸIna quëran itantarinco:
huachi ana‫ف‬intinpoaso‫ف‬ya‫ف‬huaponhuë‫ف‬. —Ya‫ف‬ipi Yosë anitotërinquënso‫ف‬nani

Tata Yosë ya‫ف‬huëmiatarin. Quisosorë ninshitëran. Ama topinan ninshitëquë
chachin hua‫ف‬anëntarinpoa huachi. Nani sohuë‫ف‬. Ninorinso‫ف‬nani naniriarin
tahuëri piyapinënpoapita ina chinotáфɗ‫ڏ‬ ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬nanan a‫ف‬patëquë‫ف‬
hua‫ف‬. 4ॸInaquë pa‫ف‬patëhua‫ف‬, Quisoso nitochina‫ف‬. 11ॸA‫͑ف‬нӕř͑͑ҡ͑ЙΎ͑фɗ‫ڏ‬
chachin nirayarihua‫ف‬. Inasáchin natëarihua huë‫ف‬, co natëapihuë‫ف‬. Co noyahuë‫ف‬
huachi. Marcanën acotërinpoaso pochin cancantatona‫ف‬, co noyahuë‫ف‬nisapi. Yosë
nicatëhua‫ف‬, ina piyapinënpita nisarihua‫ف‬. a‫ف‬pohuachina‫ف‬, aquë aquëtë‫ف‬co
5ॸCo onporonta‫ف‬tashiaponhuë‫ف‬. Co huachi noyahuë‫ف‬cancantapi. A‫ف‬naquënso‫ف‬
pi‫ف‬i nohuantarihuahuë‫ف‬. Co nanparin nipirinhuë‫ف‬noya cancantatona‫ف‬, noya
tëranta‫ف‬nohuantarihuahuë‫ف‬. Tata noya nisapi. ֤ΎѸřЙΎËȍɗ͑Ë͑Ë͑ҡΎȍӕ‫ڏ‬
Yosëíchin a‫ف‬pintarinpoa huachi. china‫ف‬, noya noya imasapi huachi,
Ichihua‫ف‬anëntarinpoa huachi. Co itërinco. 12ॸIna quëran Quisoso chachin
onporonta‫ف‬pipiarëhuahuë huachi. itërinco:
—Natanco, iyasha, pochin ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬a‫ف‬pintarahuë

sha‫ف‬huichinquëma‫ف‬. Co hua‫ف‬quiya huachi, itërinco Quisoso.
quëranhuë‫ف‬o‫ف‬mantararahuë. 17ॸ—A‫ف‬naroachin o‫ف‬mantaquë‫ف‬, Sinioro,
O‫ف‬mantahuato, ya‫ف‬ɗЙɗֆË͑ф͑‫ڏ‬ tënëhua‫ف‬, ya‫ف‬ipi Quisoso imarëȍӕѸΎ‫ڏ‬

quëma‫ف‬. Napoaponahuë‫ف‬, ËΎ͑ЙΎЙɗ͑‫ڏ‬ pita. Ispirito Santo inachachin naporin.
chin canaaramahuë‫ف‬. Noya noya Natanpatama‫ف‬, —O‫ف‬mantaquë‫ف‬, Sinioro,
nipatama‫ف‬, na‫ف‬con na‫ف‬con canaarama‫ف‬. itoco‫ف‬canpitanta‫ف‬. Canpitaora
13ॸCa‫ف‬ton ya‫ف‬huërahuë. Co‫ف‬huara cancanëma quëran napotoco‫ف‬. Co
isoro‫ف‬pa‫ف‬ya‫ف‬huëyatërasohuë‫ف‬, Quisoso nohuitohuatamahuë‫ف‬, huëco‫ف‬
ya‫ف‬huárahuë. A‫ف‬na tahuërinta‫ف‬ya‫ف‬ipi nohuitoco‫ف‬canpitanta‫ف‬. Yamororëso
ma‫ف‬sharo‫ف‬sa‫ف‬ta‫ف‬huantaponaraihuë‫ف‬, caso‫ف‬ pochin cancantohuatama‫ف‬, huëco‫ف‬
ya‫ف‬huápo huachi. Iraca quëra huarë‫ف‬ nanpirin i‫ف‬quëchinquëma‫ف‬. kËȍɗ͑ɗфɗ͑‫ڏ‬
ya‫ف‬huarahuë. Co onporonta‫ف‬ poaso pochin quëchinquëma‫ف‬noya
ta‫ف‬huantarahuë‫ف‬. Casachin ya‫ف‬ipiya cancantacamaso marë‫ف‬. Nicanarinpoaso
ninahuë. Imacamacoso marë‫ف‬ pochin inaora nohuanton, Ëҡȍӕфɗ͑‫ڏ‬
ninanquëma‫ف‬. poa‫ف‬. Napoaton nicha‫ف‬ësarinpoa‫ف‬.
14ॸImapatamaco, huënainëhuë quëran 18ॸNani no‫ف‬tëquën, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, ninshitë
anoyacancantëranquëma‫ف‬. Ina marë‫ف‬ ranquëma‫ف‬. Ya‫ف‬ipi ninorinso‫ف‬no‫ف‬tëquën

noya cancantoco‫ف‬. ͮΎֆЙɗËȍɗ͑Ë͑Ë͑‫ڏ‬ ninshitëranquëma‫ف‬. Inachachin
tërama‫ف‬ni‫ف‬ton, Yosë ya‫ف‬huërinquë a‫ف‬chinacaso‫ف‬ya‫ف‬huërin. Nisha
chachin nanpimiatarama‫ف‬. Ina noya a‫ف‬chintohuatama‫ف‬, Yosë chiniquën
nohuitarama‫ف‬. Co pipiaramahuë‫ف‬. ana‫ف‬intarinquëma‫ف‬. Ayaro‫ف‬tahuëri
15ॸA‫ف‬naquënso‫ف‬nipirinhuë‫ف‬co onporonta‫ف‬ naniriahuachin, na‫ف‬con parësitapi.
Yosë ya‫ف‬huërinquë pa‫ف‬sapihuë‫ف‬. Ni‫ف‬ni Isëquë nani ninshitëranquëma‫ف‬. ͮҡ͑‫ڏ‬
pochin cancantopisopita, pënotono‫ف‬sa‫ف‬, pomarahuë‫ف‬, nisha a‫ف‬chinpatama‫ف‬,
monshihuana‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬, tëpatoro‫ف‬sa‫ف‬, inapochachin canpitanta‫ف‬parësitarama‫ف‬.
mamanshi chinotopisopita, inapita 19ॸIso quirica quëran no‫ف‬tëquën
aipiran ya‫ف‬huëmiatapi. A‫ف‬naquëonta‫ف‬ anitotëranquëma‫ف‬. Co ya‫ف‬ipi miachin

nonpintápi ni‫ف‬ton, co nohuantapihuë‫ف‬ a‫ف‬chintohuatamahuë‫ف‬, ËΎ͑͑Йɗ̲ɗҡф‫ڏ‬
no‫ف‬tën nanan imacaiso‫ف‬. Inapitanta‫ف‬co mahuë‫ف‬, co Yosë ya‫ف‬huërinquë
onporonta‫ف‬Yosë‫ف‬pa‫ف‬pa‫ف‬sapihuë‫ف‬. pa‫ف‬saramahuë‫ف‬. Inatohua‫ف‬noya
ya‫ف‬huërapi. Nani sha‫ف‬huitëranquëma‫ف‬.
Quisoso nontërinpoaso‫ف‬ 20ॸQuisoso chachin ya‫ف‬ipiya
16ॸCa Quisosoco anquëni anitotërinco, ninshitëranquëma‫ف‬.
a‫ف‬patimaranquën. Nani nanan —Tëhuënchachin o‫ف‬mantararahuë. Co
sha‫ف‬huitërinquën ya‫ف‬ipi imarinacosopita hua‫ف‬quiya quëranhuë‫ف‬o‫ف‬mantararahuë,
nitotacaiso marë‫ف‬. A‫ف‬naya a‫ف‬naya tënin Quisoso.
niyontonpiquë a‫ف‬patëquë‫ف‬nonchina‫ف‬. —Inapoquë‫ف‬, Sinioro. A‫ف‬naroachin
Iraca Tapico‫ف‬ya‫ف‬huapon, Yosëri o‫ف‬mantaquë‫ف‬, itërahuë.
sha‫ف‬huitërin: “A‫ف‬na tahuëri shia‫ف‬huain 21ॸґɗ͑ɗΎфΎтӕɗѸΎѸΎ͑ΎֆËҡȍӕɗ͑‫ڏ‬
nóya nisarin. Ya‫ف‬ipi piyapi‫ف‬sa‫ف‬ quëma‫ف‬. Ya‫ف‬ɗЙɗɗ̲ф̲ѸΎЙɗҡ͑ΎѸΎфΎ‫ڏ‬

nicha‫ف‬ësarin huachi,” itërin Yosëri. Ca tënquëma‫ف‬, catahuainquëma‫ف‬. Amen.
inaco. Tapico‫ف‬shinco chachin. Caso‫ف‬ Nani ninshitëranquëma huachi.
huënio tayora huënarachin a‫ف‬pininso Coansha

Chayahuita Bible - New Testament

Transféré par

Informations du document

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Chayahuita Bible - New Testament

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

YOSË NANAMËN

Primera edición, 1978

Usted es libre de copiar, distribuir y comunicar

Matio ninshitërinpoa‫ف‬Quisocristo naporinso‫ف‬nitotacaso marë‫ف‬

Iraca co inahuara nohuanton, ninshitopihuë‫ف‬. Yosëri acorin

7ॸSaromon hui‫ف‬nin Nopoamo itopi. Ina

shimashonënpita iraca ya‫ف‬huëpisopita hui‫ف‬nahuantahuachina, Amono itopi.

quëran Parisë hui‫ف‬nahuanpachina, Isromo hui‫ف‬nahuanpachina, Saratiri itopi. Ina

17ॸNani Quisocristo shinpita A‫ف‬na tahuëri nanon inaora

anquëninën natëton, Maria manin

Noya quëmapi ni‫ف‬ton, yonquiarin. Cotia parti chachin nasitërin.

—Tashita, Cosi. Carinquën nohuitë nasitërin? Cotio copirno ya‫ف‬conacaso‫ف‬

quëmapia‫ف‬huaya nasitapon. ͮѸɗҡΎȍӕ‫ڏ‬ pa‫ف‬yanin. Quirosarinquë ya‫ف‬huëpisopitanta‫ف‬

6 Cotia parti a‫ف‬na ninano‫ف‬ya‫ف‬huërin. anquëniri. Napoaton a‫ف‬na ira

Sha‫ف‬huitohuachinara, itantarin: huënsëintarin. Tashi‫ف‬nipirinhuë‫ف‬,

huatama‫ف‬, sha‫ف‬huitico canta‫ف‬paato ya‫ف‬huápi. Iraca Yosë nohuanton,

pi‫ف‬ipitërinquë huarë‫ف‬tëpapi. 17,18ॸIraca inaquë piyapi‫ف‬sa‫ف‬ya‫ف‬huëpihuë‫ف‬. Inaquë

na‫ف‬nërápi, natanahuë. Na‫ف‬nërápi, iyaro‫ف‬sa‫ف‬, nani ya‫ف‬cariarinpoa‫ف‬. Napoaton

tënin Irimiasë. ninorin. Ninshitaton, naporin:

“Irotisë hui‫ف‬nin ya‫ف‬huërë‫ف‬hua‫ف‬anëntantarin a‫ف‬morinhuë‫ف‬. Ponira pochin a‫ف‬morin,

canpitaora ninonpintocosohuë‫ف‬. “Apran Coansha nohuantërinhuë‫ف‬.

noyahuë‫ف‬nipisopitanta‫͑ف‬ΎֆË͑Ë͑ҡ‫ڏ‬ —Yosë nohuantërin ni‫ف‬ton, ya‫ف‬ipi

tëranta‫ف‬nanitarahuë‫ف‬. Inaso‫ف‬huë‫ف‬pachin, pa‫ف‬nin. Inatohua‫ف‬co piyapi

pintiarahuatë‫ف‬, pëiquë acorë‫ف‬. chachin inaquë ya‫ف‬huaponahuë‫ف‬, co

tacopiarinhuë‫ف‬. Parësitápona huachi, quiricanënquë pënëninpoa‫ف‬. “Co

Ya‫ف‬ipi Yosë noninso‫ف‬yonquicaso‫ف‬ napotopi. Ina natanahuaton, Quisoso

quëran nani sha‫ف‬huitërinquën. Isaiasë ninorin. Ninshitaton, naporin:

Isonahuaton, chinotoco chiniquën nanan pënënarin.

huëcapaimarahuatona‫ف‬, Quisoso pa‫ف‬sahuaton, cato‫ف‬sami camayoro‫ف‬sa‫ف‬

pëiquë po‫ف‬mopi. A‫ف‬chininso marë‫ف‬ a‫ف‬chinchinquëma‫ف‬. Sami manamaso

yahua‫ف‬anëntarinquëma‫ف‬, itëra‫ف‬piarin. Na‫ف‬a yai‫ف‬huërëtohuatamahuë‫ف‬, Yosë noya

marë‫ف‬. Nisha nisha canio inquitëra‫ف‬piarin. yonquirë‫ف‬. Inapochachin Yosë na‫ف‬con

quëpahuachinara, a‫ف‬naroachin anoyatërin. nosoroarinquëma‫ف‬canpitanta‫ف‬. Noya

quëran, Quirosarin quëran, Cotia parti imapatama‫ف‬, Yosë nohuitarama‫ف‬.

huachinara, 2ॸna‫ف‬con a‫ف‬chintárin. huachinquëma‫ف‬, Yosë noya

ni‫ف‬sarinquëma‫ف‬. Huëntonënquë chachin noyasáchin nico‫ف‬. A‫͑ف‬Йɗҡ͑ɗËҡř͑‫ڏ‬

no‫ف‬huiarinënquëma‫ف‬, ahuëarinënquëma‫ف‬, Iraca ninshitopiso‫ف‬

cancantoco‫ف‬. Parësitëramaso marë‫ف‬ Isoro‫ف‬pa‫ف‬ta‫ف‬huantaquë huarë‫ف‬Yosë

“Sopainquën,” itohuatama‫ف‬, pënquë nisarama‫ف‬. Ya‫ف‬pirama‫ف‬ocoirama‫ف‬

ana‫ف‬intochinquëma‫ف‬, tënin Quisoso. pënëntopiso‫ف‬. “Sa‫ف‬anpo‫ف‬co topinan

34ॸNo‫ف‬tëquënachin nonpatëra, ËΎ֤ΎѸËΎ‫ڏ‬ i‫ف‬huërëtacaso marë‫ف‬. Natëonta‫͑ف‬ɗЙ͑ҡΎ‫ڏ‬

Napoaton co ina pochin nonacaso‫ف‬ yaquëparinënquëma‫ف‬. “Nihuirancoso

ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 36ॸ“Moto‫ف‬ya‫ف‬huëtërinco itohuachinënquëma‫ف‬, ̲ЙɗфҡΎ̲‫ڏ‬

onporonta‫ف‬nonpinacaso‫ف‬ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. piso‫ف‬. “Amiconënpita nosoroco‫ف‬. ʊ͑ɗ̲ɗËΎ͑ř͑‫ڏ‬

Naporahuaton, o‫ف‬naonta‫ف‬napopianachin sohuë‫ف‬. Inapitaso‫ف‬niyontonpiso pëiquë

6 quën. Ina acanaarinquën. 7ॸYosë

—A‫ف‬naquën nani tahuëri nani tahuëri nontohuatama‫ف‬, ama inachin inachin

coi, anoyacancantocoi huachi. Ma‫ف‬shari pë‫ف‬yarin. Ihuarinënpoa‫ف‬.

anoyatohuatama‫ف‬, Tata Yosënta‫ف‬canpita Yosë yonquiaramahuë‫ف‬. Nipirinhuë‫ف‬,

Co coshatatonahuë‫ف‬, Yosë nontërinso‫ف‬ Nitapicancaninso‫ف‬

Yosëichin nitotarin huachi. Co quë͑͑‫ڏ‬ ya‫ف‬huëtohuachinpoara, nisha nisha

cha a‫ف‬morin paya,” topi. Yancoro‫ف‬saso‫ف‬

nipirinhuë‫ف‬, Tata Yosëri catahuarin. Ina A‫ف‬napitanta‫ف‬catahuaco‫ف‬huëntonënquë

ya‫ف‬huërinhuë‫ف‬. 2ॸA‫ف‬napita pinopatama‫ف‬, nipatama‫ف‬, quëtarinquëma‫ف‬. Ma‫ف‬sha

nocanacasohuë‫ف‬nipirinhuë‫ف‬, nocanin. a‫ف‬carama‫ف‬. “Cosharo‫ف‬nayarahuë,”

a‫ف‬chintoco huachi, itërin. ya‫ف‬huërin. A‫ف‬naso‫ف‬pancana. Co

yamiyanasha‫ف‬huaya. Caraichin piyapi cancanëna quëran imarinacohuë‫ف‬.

huachi, tënin Quisoso. piyapi‫ف‬sa‫ف‬nontaponaco: “Quëma

chin a‫ف‬china‫ف‬piro‫ف‬sa‫ف‬nohuitërëhua‫ف‬. china, co noya yonquirinhuë‫ف‬. “Inotëquë

pochin ma‫ف‬sha onpotopirinquëmaonta‫ف‬, 8ॸ—Quëmaso‫ف‬, Sinioro, noya

chiniquën cancantarama huachi, itërin noyanquën. Co caso‫ف‬нӕř̲ЙΎËȍɗ͑ËΎ‫ڏ‬

huë‫ف‬nin. Chana caniori maninso‫ف‬. itërin:

rin, itërin. A‫ف‬shatën chiniquën sapoton, quëhuë͑‫ڏ‬

huachi saporinhuë‫ف‬. Huanirahuaton, Inapitari pa‫ف‬pichina‫ف‬. Quëmaso‫͑ف‬ɗЙɗфɗ͑‫ڏ‬