~~ mece«e veeceosJe {meeU ~~

Yeeie-2
mebheeokeâ
ceef}keâe Decej MesKe

ceneje°^ jepÙe meeefnlÙe DeeefCe mebmke=âleer ceb[U

hegmlekeâeÛes veeJe : mece«e veeceosJe {meeU (Yeeie-2)

mebheeokeâ : ceef}keâe Decej MesKe

ØeLeceeJe=òeer : 2017

ØekeâeMekeâ : meefÛeJe,
ceneje°^ jepÙe meeefnlÙe DeeefCe mebmke=âleer ceb[U,
jJeeRõ veešŸecebefoj Fceejle, ogmeje cepe}e, heg. }. osMeheeb[s ceneje°^ keâ}e Dekeâeoceer DeeJeej,
meÙeeveer jes[, ØeYeeosJeer, cegbyeF& - 400 025.

cegKehe=‰ mebkeâuhevee : ceef}keâe Decej MesKe

Deeleer} efÛe$es : DeeMeglees<e veeceosJe {meeU, ceef}keâe Decej MesKe, veeceosJe {meeU

© ØekeâeMekeâeOeerve

cegõkeâ : JÙeJemLeehekeâ
MeemekeâerÙe ceOÙeJeleea cegõCee}Ùe,
cegbyeF& - 400 004

efkebâcele : 1004

Ùee hegmlekeâele JÙekeäle kesâ}s}er celes mJele: }sKekeâeÛeer Demetve, Ùee celeeMeer meeefnlÙe DeeefCe mebmke=âleer ceb[U Je ceneje°^ Meemeve mencele Demes}Ûe
Demes veener.

2
 +vªÉIÉÉÆSÉä ÊxÉ´ÉänùxÉ

SÉɳýÒºÉ nù¶ÉEòÉ{ÉÚ´ÉÔ ¨½þhÉVÉä 1972 ºÉɱÉÒ ºÉÆ{ÉÚhÉÇ ¨É®úÉ`öÒ ºÉÉʽþiªÉÉiÉ BEò ¡òÉ®ú ¨ÉÉä`ö¬É ´ÉÉnù³ýÉxÉä Jɳý¤É³ý =b÷´ÉÚxÉ Ênù±ÉÒ-
-iÉä ´ÉÉnù³ý ¨½þhÉVÉä xÉɨÉnäù´É føºÉɳý. ½äþ ´ÉÉnù³ý ¶É¨É±Éä iÉ®ú xÉɽþÒSÉ; {ÉhÉ "nùʱÉiÉ {ÉÄlÉ®ú' ªÉÉ ±ÉføÉ>ð ºÉÆPÉ]õxÉäSÉÒ ºlÉÉ{ÉxÉÉ Eò°üxÉ
¨É®úMɳý±É䱪ÉÉ +ÉÊhÉ +xªÉɪÉÉxÉä Ê{Éb÷±É䱪ÉÉ nùʱÉiÉ ºÉ¨ÉÉVÉɱÉÉ BEò ºÉÆVÉÒ´ÉxÉÒ Ênù±ÉÒ. ¨É®úÉ`öÒ ºÉÉʽþiªÉÉiÉ +ÉÊhÉ ¨É½þÉ®úɹ]ÅõÉSªÉÉ ®úÉVÉEòÉ®úhÉÉiÉ
xÉɨÉnäù´É føºÉɳýÉxÆ ÉÒ VÉä ¨É½þk´É{ÉÚhÉÇ ªÉÉäMÉnùÉxÉ Ênù±Éä +ɽäþ iÉä Eäò´É³ý +VÉÉäb÷ +ɽäþSÉ, {ÉhÉ {ÉÖfø±ªÉÉ +xÉäEò Ê{Éfø¬ÉÆxÉÉ +¦ªÉɺÉ{ÉÚhÉÇ
`ö®äú±É +ºÉä "¨ÉÉ<DZɺ]õÉäxÉú' ʱÉJÉÉhÉ iªÉÉÆSªÉÉ V´É±ÉÆiÉ ±ÉäJÉhÉÒxÉä Eäò±Éä. iªÉÉSÉä ºÉ´ÉÇ EòɽþÒ ºÉ¨É¹]õÒºÉÉ`öÒ ´É <iÉ®ú ®úÉVÉEòÒªÉ, ºÉɨÉÉÊVÉEò
±ÉäJÉ ¨½þhÉVÉä Ê´ÉtÉlÉÔ EòɪÉÇEòiÉæ ªÉÉÆSªÉɺÉÉ`öÒ nùÒ{ɺiÉƦÉÉ|ɨÉÉhÉä |ÉEòɶɨÉÉMÉÇ `ö®úiÉÒ±É <iÉEäò ´ªÉɺÉÆMÉÒ nùºiÉBä´ÉVÉ +ɽäþiÉ. |ÉiªÉäEò ®úÉVÉEòÒªÉ
PÉ]õxÉÉ ¨ÉMÉ iÉÒ ¨É½þÉ®úɹ]ÅõÉiÉÒ±É +ºÉÉä ´ÉÉ näù¶ÉÉiÉÒ±É ´ÉÉ {É®únùä¶ÉÉiÉÒ±É-¨ÉÉÊ¡òªÉÉ +ºÉÉä +MÉ®ú +ÉÆiÉ®ú®úɹ]ÅõÒªÉ Sɳý´É³ý ´ÉÉ ±ÉäJÉEò xÉɨÉnäù´É
føºÉɳýÉÆSÉÒ Ê´É±ÉIÉhÉ +ÉGò¨ÉEò ±ÉäJÉhÉÒ ºÉ´ÉÇ VÉMÉÉiɱªÉÉ |ÉiªÉäEò PÉ]õxÉäSÉÒ xÉÉånù PÉäiÉ iªÉɤÉqù ±É {É®úJÉb÷ ]õÒEòÉÊ]õ{{ÉhÉÒ Eò®úiÉ ½þÉäiÉÒ.
xÉÉVÉÚEò +±É´ÉÉ®ú ¨É®úÉ`öÒ ¦ÉɹÉä±ÉÉ ´ÉÉEò´ÉiÉ iªÉÉÆxÉÒ xÉ´ÉÒ {ÉÉä±ÉÉnùÒ ¦ÉɹÉÉ iɪÉÉ®ú Eäò±ÉÒ. +ººÉ±É ¨ÉÉiÉÒiɱÉä nÖù:JÉ +ÉÊhÉ JÉb÷Eò¦ÉɹÉÉ
MÉÉ´ÉEÖòºÉÉiɱÉÒ ¨É®úÉ`öÒ EòÊ´ÉiÉäiÉ ºÉ½þVÉ +ÉhɱÉÒ. {ÉhÉ iÉä Eò®úiÉÉxÉÉSÉ BEòÒEòbä÷ b÷Éì. ¤ÉɤÉɺÉɽäþ¤É +ÉƤÉäb÷Eò®úÉ´Æ É®ú +xÉäEò ÊnùPÉÇEòÉ´ªÉ
ʱɽÚþxÉ iªÉÉ ¨É½þɨÉÉxÉ´ÉÉÆ|ÉiÉÒ +É{ɱÉÒ Êxɹ`öÉ, ¸ÉrùÉ, ¦ÉCiÉÒ ´ªÉCiÉ Eäò±ÉÒSÉ; {ÉhÉ iªÉÉSɤɮúÉä¤ É®ú ½þ³Öý´ÉÉ®ú ¶ÉÞMÆ ÉÉÊ®úEò +¶ÉÒ MÉÉhÉÒ½þÒ Ê±Éʽþ±ÉÒ!
iªÉÉÆSÉÉ ®úÉVÉEòÒªÉ ´ªÉɺÉÆMÉ-ºÉEòÉ®úÉi¨ÉEò º{ɹ]õ ¦ÉÚʨÉEòÉ ªÉɨÉÖ³ýä iªÉÉÆSÉä ±ÉäJÉxÉ <iÉEäò +¦ªÉɺÉ{ÉÚhÉÇ +ɽäþ EòÒ, ¦ÉÉ®úiÉÉSÉäSÉ EòÉªÉ BEÚòhÉÉiÉ
{ÉÚhÉÇ VÉMɦɮúÉiɱÉä ®úÉVÉEòÉ®úhÉ, ºÉ¨ÉÉVÉEòÉ®hÉú +É{ɱªÉÉ ±ÉIÉÉiÉ ªÉäiÉä <iÉEäò ½äþ ¨É½þk´ÉÉSÉä nù Éäx½þÒ JÉÆb÷ +ɽäþiÉ.

{Éʽþ±ªÉÉ JÉÆb÷ÉiɱÉä iªÉÉÆSÉä BEÚòhÉ EòÉ´ªÉºÉÆOɽþ {ÉɽþiÉÉ xÉɨÉnäù´É føºÉɳý ½äþ +ÉVÉSªÉÉSÉ xÉɽþÒ iÉ®ú {ÉÖfø±ªÉÉ +xÉäEò ¶ÉiÉEòÉÆSÉä
¨É½þÉEò´ÉÒ +ɽäþiÉ. +ÉÊhÉ ¨É½þÉ®úɹ]ÅõÉSªÉÉ ¨ÉÉiÉÒiÉ VÉx¨É±Éä±ÉÉ, nÖù:JÉÉSÉÒ MÉÉhÉÒ MÉÉhÉÉ®úÉ Eò´ÉÒ, ¨ÉÉhɺÉÉSÉä nÖù:JÉ =¨ÉVÉÚxÉ iªÉÉSªÉÉ nÖù:JÉÉÆSÉä
+¸ÉÚ {ÉÖºÉhªÉÉ`öÒ ºÉÆPÉ]õxÉäSÉä ½þiªÉÉ®ú =SɱÉÚxÉ ®úÉVÉEòÒªÉ ®úhÉÉÆMÉhÉÉiÉ ÊVÉ´ÉÉSÉÒ {É´ÉÉÇ xÉ Eò®úi ÉÉ ¶Éä´É]õSªÉÉ ·ÉɺÉÉ{ɪÉÈiÉ nùÒxÉnÖù¤É²ªÉÉ VÉxÉiÉäSªÉÉ
|ɶxÉÉÆSÉÒ iɳýÒ =SɱÉÚxÉ ±ÉføhÉÉ®úÉ xÉäiÉÉ +ÉVÉ näù¶ÉÉSªÉÉ ºÉÒ¨ÉÉ +Éä±ÉÉÆb÷ÚxÉ iªÉÉÆxÉÒ VÉMɦɮúÉiɱªÉÉ ºÉÉʽþiªÉÉiÉ º´ÉiÉ:SÉä +xÉ ¦ÉÉ®úiÉÉSÉä
xÉÉ´É ºÉÖ´ÉhÉÉÇIÉ®úÉiÉ ®äúJÉÉ]õ±Éä, ½þÒ ¨ÉÉä`öÒ +ʦɨÉÉxÉÉSÉÒ MÉÉä¹]õ.

"ºÉ¨ÉOÉ xÉɨÉnäù´É føºÉɳý' ªÉÉSÉä nùÉxä É näùJÉhÉä ¨É½þk´É{ÉÚhÉÇ JÉÆb÷ ÊxÉPÉhÉä ½þÒ ¨É½þÉ®úɹ]Åõ ®úÉ VªÉ ºÉÉʽþiªÉ +ÉÊhÉ ºÉƺEÞòiÉÒ ¨ÉÆb÷³ýÉSªÉÉ
+ÉVÉ´É®úSªÉÉ nèùnùÒ{ªÉ¨ÉÉxÉ EòÉ®úÊEònùÔiɱÉÉ ZɳýɳýhÉÉ®úÉ ¨ÉÉxÉÉSÉÉ iÉÖ®úÉ +ɽäþ.

ªÉÉ EòiÉÞiÇ ´É´ÉÉxÉ ºÉäxÉÉ{ÉiÉÒSªÉÉ EòɪÉÉDZÉÉ nùÉnù +ÉÊhÉ +ʦɨÉÉxÉÉSÉÉ ºÉ±ÉÉ¨É ¨½þhÉÚxɽþÒ ¨ÉÆb÷³ýÉ EòbÚ÷xÉ ½äþ JÉÆb÷ ¦ÉÉ´ÉÒ Ê{ÉføÒºÉÉ`öÒ
¤É½þÉ±É Eò®úhÉÆ ½äþ ¨ÉÆb÷³ýÉSªÉÉ EòɪÉÉǨÉvªÉä ¨É½þk´É{ÉÚhÉÇ +xÉ +ÉxÉÆnùxÉÒªÉ +ºÉÆSÉ EòɪÉÇ +ɽäþ.

(¤ÉɤÉÉ ¦ÉÉÆb÷)
+vªÉIÉ,
¨É½þÉ®úɹ]Åõ ®úÉVªÉ ºÉÉʽþiªÉ +ÉÊhÉ ºÉƺEÞòiÉÒ ¨ÉÆb÷³ý, ¨ÉÖ¤Æ É<Ç
 Deveg›eâceefCekeâe

1. Yetefcekeâe / 05
2. ‘DeebOeUs Melekeâ’ / 09
3. ‘Deebyes[keâj ÛeUJeU DeeefCe meesMee@ef}mš, keâcÙegefvemš / 139
4. ‘meJe& keâener mece<šermee"er’- Yeeie- 1 / 173
5. meJe& keâener mece°ermee"er’- Yeeie- 2 / 279
6. efveJe[keâ }sKe / 427
7. cegkeäle mebJeeo’ (ceg}eKele- Deveg°gYe efoJeeUer) / 481
8. ceePeer efmeceeB o yetJne@! / 503

3
1) ‘DeebOeUs Melekeâ’ 1}er DeeJe=òeer - 1995 Deebyes[keâj ØeyeesefOeveer ØekeâeMeve
2) ‘Deebyes[keâj ÛeUJeU DeeefCe meesMee@ef}mš, keâcÙegefvemš 1}er DeeJe=òeer- 1994 Deebyes[keâj ØeyeesefOeveer ØekeâeMeve
2jer DeeJe=òeer ØeYeele ØekeâeMeve
3jer DeeJe=òeer-2014 Meyo ØekeâeMeve
3) ‘meJe& keâener mece<šermee"er’- Yeeie- 1 2001 heemetve ‘meecevee’ owefvekeâele mlebYe}sKeve me}ie one Je<e&
1}er DeeJe=òeer- 2005 hegmlekeâ¤heeves, hejceefce$e ØekeâeMeve
meJe& keâener mece°ermee"er’- Yeeie- 2 1}er DeeJe=òeer- 2016 Depeye ØekeâeMeve- keâesunehetj
4) efveJe[keâ }sKe peevesJeejer les veesJnWyej 2012
5) cegkeäle mebJeeo (ceg}eKele- Deveg°gYe efoJeeUer)
6) ceePeer efmeceeB o yetJne@! ‘Øenej’ ow. 2011 peeves.

4
 ~~ Yetefcekeâe ~~
veeceosJeves ef}efn}s}b ieÅe ef}KeeCe - jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ JewÛeeefjkeâ }sKe, Yee<eCe, ceg}eKeleer ns meieUb lÙeeÛÙee keâefJeleebFlekeâbÛe cenòJeeÛeb
Deens. lÙeeÛÙee mJele:ÛÙee cnCeCÙeevegmeej, lees keâefJelee ef}efnlees ner heCe Skeâ jepekeâerÙe meeceeefpekeâ ke=âleerÛe Demeles. ØelÙeskeâ keâ}eJeblee}e mJele:Ûes
Skeâ Jeie&Ûeefj$e Demeles; ns lees "emetve cnCelees. veeceosJeÛee jepekeâerÙe ØeJeeme ne efkeâleerner efJeJeeoemheo Demes}, heCe lÙeeÛeer leUeieeUeÛÙee ceeCemeebØeleer
Deme}s}er efve‰e Ùeeyeö} kegâCeemener Mebkeâe DemeCeejÛe veener Flekeâer leer peepJeuÙe Deens. Flekeâe JÙeemebieer ved Øekeâeb[ jepekeâerÙe DeYÙeeme DemeCeeje
veslee Demetvener lÙeeÛeer jepekeâerÙe keâeW[er nesTve Meeskeâebeflekeâe Pee}er lÙeeÛes keâejCe FLe}er cegoe&[ JÙeJemLee- ogšhheer menkeâejer ns DeensÛe, heCe veeceosJeves
meJe& peieeÛeb jepekeâejCe keâesUtve hÙee}e Deme}e lejer lees yeoceeMe, yeves}, Oetle&, ceglmeöer veJnlee lÙeecegUs lÙee}e ogmeNÙee}e {keâ}tve lÙeeÛÙee
šeUtJej}s }esCeer Keele Jej keâmes Ûe{eJes - Deehe}e HeâeÙeoe keâmee keâ¤ve IÙeeJee ns lÙee ceeskeâUŸee-{ekeâUŸee efvejeieme ceveeÛÙee ceeCemee}e keâU}s
veener ner Ûetkeâ lÙeeÛeer keâer lees Ùee meceepeJÙeJemLesle pevcee}e Dee}e efpeLes efveIe&=Ce Ie=Ceemheo jepekeâejCes Ûee}leele lÙeeÛeer Ûetkeâ? DeeefCe Heâkeäle
veeceosJeÛe veener lej ÛeUJeUerle keâece keâjCeeNÙee efkeâlÙeskeâ keâeÙe&keâlÙeeËÛeer DeMeer Meeskeâebeflekeâe Pee}s}er ceer heeefn}er Deens ved lejerner Deecnerner leerÛe
Jeeš ÛeesKeeUle Ûee}lees Deenesle. jkeäleyebyeeU nesle. Ùeele}s }sKe JeeÛe}s keâer Deeblejje°^erÙe jepekeâejCe Je meceepekeâejCe Yeejle DeeefCe Yeejleele}s
meÅe jepekeâejCe Je jepekeâejCeer Je ÛeUJeUer Je SkebâojÛe DeboeOegboer Deme}s}e meieUe keâejYeej Yeü° JÙeJemLee-DeOeesefJeMJeele}e vejkeâ - [e@ve
ceeefHeâÙeeÛes JesieUs peerJeIesCes jepekeâejCe- Ùeemee"er JesieUe DeYÙeeme Je JeeÛeve vekeâesÛe. Skeâ veeceosJe {meeUÛes mece°er ved mece«e JeeÛe}s keâer Skeâoce
jepekeâejCeeÛes yeÇÇÿe%eeve Øeehle! keâejCe JeeÛeveeyejesyejÛe DeOeesefJeMJeele}s peieCes veblej pee@pe& HeâveeËef[me Ùeebheemetve les Fbefoje ieebOeeRÛee jmlee De[Jetve
lÙeebvee Jeeš yeo}eÙe}e }eJeerheÙeËle lÙeeves jepekeâejCeele}e ØelÙe#e mebIe<e& peie}e neslee. ns kesâJeU hegmlekeâer %eeve veJnles. lÙeeÛÙee yengDeeÙeeceer
JÙeefkeäleceòJeeves Ùee hegmlekeâe}e Skeâ JesieUer GbÛeer ved JÙeehekeâlee Øeehle Pee}er.
veelÙeeveb ceecee }eieCeeNÙee oeoyee FbogjerkeâjebÛee leceeMee les yeie&ceveÛee ``mesJnvLe meer}'' - efpeJe}ie efce$e efo}erhe efÛe$eWÛee `efce"t efce"t heesheš'
les yeyyeve KeeveÛeb `Deõkeâkesâ hebpes' Demees - efce$e YeeT meceLe& les efÛe$ekeâej DeejebÛÙee yejesyej Deeš& ie@}jerceOeuÙee jbie ke@âveJnevmeÛÙee iehhee Demees...
efpeefveÙemeheCes YeuÙeeYeuÙeebÛÙee šeshÙee G[JeCeejs DeMeeskeâ MeneCes Demees efkebâJee meieUŸeebÛÙee šeshÙeebKee}er ojo¤ve Ieece Heâes[Ceejs MejojeJe heJeejebÛes
`Yeepeles ÛeeboCes' Demees lÙeeÛÙee meJeeËMeer lÙee lÙee efJe<eÙeeJej efo}Keg}eme heeuneefUkeâ iehhee! efJeMes<e cnCepes lÙeeÛeer je$eerÛeer Yešbkeâleer ce}e leehe
ved peiee}e JÙeehed! MebkeâjjeJe ÛeJneCeebvee je$eer 1 Jeepelee G"JeCeeje Skeâše veeceosJe Demes} lej efJepeÙe leW[g}keâj keâekeâebheemeveb meJe& keâeÙe&keâlÙeeËvee
je$eer 2-3 Jeepelee keâecee"erhegNÙeeleuÙee veJeeyekeâ[s keâyeeye KeeÙe}e peeCeeje veeceosJeÛe; hewmes Dee}s keâer cegKehe$e keâe{tve }eskeâebÛeb jepekeâerÙe efMe#eCe
keâ¤ve Debkeâ Hegâkeâš JeešCes, hewmes mebhe}s keâer Debkeâ yebo!
Skeâoe Skeâe `veeceebefkeâle' veslÙeeÛÙee jepekeâejCeeÛeer meieUer Deb[erefheuueer keâe{tve lÙeebÛÙee jepekeâejCÙeebÛÙee efÛebOÙee keâ¤ve osCeeje }sKe ef}ntve.
ved Jej lees lÙeebvee mJele: vesTvener efo}e!
lÙeeveb mJele: jepekeâejCeele Iesle}s}s efveCe&Ùe ÙeeJej Jeeo pe¤j nesF&}, heCe jepeveerleerÛÙee lÙeeÛÙee ØeÛeb[ JÙeemebieeyeö} kegâCeeÛebÛe ogcele veJnleb. G}š
oef}le ÛeUJeUerceOÙes lÙeeÛÙee Flekeâe oeb[iee DeYÙeeme Je mekeâejelcekeâ meJe&meceeJesMekeâ °er kegâCeeÛeerÛe veJnleer DemebÛe meejs cnCele. lees KeNÙee
DeLee&veb ef[keä}eme neslee DeeefCe keâoeefÛele cnCetveÛe jepekeâejCeele lees ceeies hee[}e ies}e. lÙee}e Úkeäkesâ hebpes ceenerle veJnles. lÙee}e meJe&Ûe ceeCemes
efØeÙe nesleer. «egefhePece Deehe}sÛe cele oecešCes-JeefMe}s }eJetve DeesUKe }eJetve hegjmkeâej-heo IesCes lÙee}e jme veJnlee. KeNÙee DeLee&veb lees keâeÙe&keâlee&
Skeâe }{eT ÛeUJeUerle}e neslee, [eskeäÙee}e keâHeâve yeebOetve jCeele Glej}s}e.
Ùee meb«enele lÙeeÛee jepekeâerÙe Âef°keâesve, lÙeeÛes efJeÛeej meJe& mhe° Pee}sle DeeefCe Deeòee DeepeÛÙee heefjefmLeleerle Ùee meJe& YetlekeâeUeleer} Ie[ecees[eRÛee
DeYÙeeme keâ¤ve lÙeeJej efJeÛeej keâjCes ner keâeUeÛeer iejpe Deens.
øeâevme, Ûeerve, Decesefjkeâe ÙeebceOeer} ›eâebleer, efleLe}e efnbmekeâ JebMeJeeo, efleSvecesve Ûeewkeâele efJeÅeeLÙeeËÛes yeb[ efÛej[CÙeemee"er jCeiee[s osnebJej Iee}tve
kesâ}s}er Deceeveg<e keâòe} -Skeâner cenòJeeÛeer Iešvee ve mees[lee lÙeeJej lees lÙeeÛÙee oenkeâ Meyoele heCe cegösmetoheCes IeCeeIeeleer Meeefyokeâ nu}e
Ûe{Jelees.
5
 ieeJejeve Yee<esle}e efleKešpeeU "mekeâe }eies} DeMee cnCeer, JeekeäØeÛeej Ùee veeceosJeÛÙee leeW[ele FjeCÙeeÛÙee ieuuÙeele YejieÛÛe veeCeer KegUKegUeJeer
leMeer KegUKegU Jeepele DemeeÙeÛÙee. lÙeecegUs Skeâ JesieUerÛe iebcele - efJe<eÙe Yeejomle iebYeerj heCe ceOÙesÛe efceÛeeaÛÙee "sÛÙeeÛee PeCekeâeje }eieeJee
leMee cnCeer ieeJejeve JeekeâdØeÛeej -
lej peieeÛee Fefleneme meebielee meebielee lees Ûekeäkeâ efJe"esyee meble veeceosJe ved ieeJeiee[ŸeeJejner ef}efnlees.
lej ogmejerkeâ[s meJee&le mHeâesškeâ efJe<eÙe Deme}suÙee ve#e}JeeÅeebJejner ef}nt Mekeâlees.
JÙeemeesefÛÚ°b peielmeJe&ced cnCeleele. heCe Ùee veeceosJeeveb meJe& peie vegmle G°eJe}b veener lej KeeTve heÛeJe}bosKeer}! vehes#ee DeOeesefJeMJeeÛÙee
Yeer<eCe vejkeâceÙe Ûe›eâJÙetneletve, ieBiemšj [esUŸeeÛÙee vepejyeboerletve kegâCeerÛe yeensj Ùesle veener. heCe veeceosJe efleLeb ve De[keâlee lees efleLeveb yeensj
Dee}e.... keâefJelee ved jepekeâejCe Ùeele mJele:}e Ie[Je}b. me#ece kesâ}b SJe{bÛe veener lej efleLeuÙee DeeheuÙee efce$eebvee yeensjÛÙee mebYeeefJele Jeiee&le
ved mJele:ÛÙee mebIešveslener DeeCe}b. ved JesUØemebieer keâeÙe&keâlex }sKekeâ IesTve lÙee DeOeesefJeMJeeÛeer lÙeebveener `meHeâj' Ie[Je}er. cees" cees"s Meeeflej iegb[
ieBiemšj Iejer ÙeeÙeÛes.
cekeâeb[e - Meeefyej - meg}sceeve - yevvesYeeF& - mewÙeo -
lÙeeveb efleLes oef}le heBLej hegjmke=âle IejJeeuÙee Je JesMÙee ÙeebÛeer mebIešveener yeebOe}er. o}e} - ieBiemšjebÛee lÙeebvee $eeme JneÙeÛee lÙeemee"er! lej
Ùee efJeefJeOe ef"keâeCeÛÙee efHeâu[Jeke&âcegUs lÙeeÛÙee efJeÛeejebÛeer peceerve DeeCeKeer hekeäkeâer Je mece=æ Pee}er. lees DeeheuÙee Skeâe Yee<eCeele cnCee}ener Deens.
`ceer meodiegCeebÛee veKeefMeKeevle hegleUe veener, DeJeiegCener ce}e DeeJe[leele. keâoeefÛele leer ceePÙee meeefnlÙe DeefYeJÙekeäleerÛeer mHetâleea DemeeJeer, meJe&
Keesšb veešb DeeoMe& ef}efnCeeNÙeebhewkeâer ceer veener. ceer ceeCemeeleuÙee DeOece me=°er}ener mheMe& keâjCeeje keâJeer }sKekeâ Deens, ns lÙeeÛeb cnCeCeb Deieoer
}esYeme DeeefCe šÛeer Deens.
yeeUemeensye "ekeâjWyejesyejÛes lÙeeÛes meKÙe lekeâe&ÛÙee he}erkeâ[}s cew$e efvejhes#e Demeles lesJne les peemle DecetuÙe Demeles ÙeeÛeer peeCeerJe oesIeebveener.
JeÙeeves cees"s - efJeÛeejeves efJe®æ lejerner oesIeebÛÙee efveJÙee&pe efvekeâeshe ÛeÛee& nemÙeefJeveeso. lej ogmeNÙee yeepet}e Oeesšs keâekeâe (peebyegJeblejeJe Oeesšs) JeÙeeveb
oghheš - keâjejer - MeerIeMkeâesheer ogJee&meÛe - lehemJeer lespemJeer - ØeKej yegefæJeeoer - DemeeceevÙe yegefæceòee lej veeceosJeÛeer lÙeebÛeer Øeiee{ cew$eer pegU}er
ÙeeÛes ce}e Heâej DeeMÛeÙe& Jeeš}s veener keâejCe meceefJeÛeejer }eskeâebÛes meKÙe pegUeÙe}e JesU }eiele veener; heCe iebcele Jeeš}erÛe. Oeessšs keâekeâe ceePÙee
Jeef[}ebÛes efce$e! ved les Deelee veeceosJeÛesner efce$e! cee$e oesIesner Kejs }eskeâveeÙekeâ. Ye}les ceveg<ÙeØesceer... ceeCemeeÛeb og:Ke mecepetve IesCeejs...
- `DeebOeUs Melekeâ' Ùee lÙeeveb ef}efn}suÙee ØeoerIe& }sKeebkeâebceOÙes SJe{Ÿee efJeefJeOe iees°eRÛee Tneheesn Deens keâer lees Skeâ %eeveÙe%eÛe ceeb[}e neslee.
lÙeeveb, DemebÛe cnš}b heeefnpes.
DeOÙeelceeÛeer iees° ef}efnleevee efJeú}eheemetve les ÛeerveceOe}e `Pesve' yegæerPece meebieleevee veeceosJe Flekebâ leke&â-mebiele megmebiele Je leheMeer}Jeej meebielees
DeeefCe Kejb lej oesve-leerve heeveele SKeeÅee leòJe%eeveeÛeb meej efkebâJee leòJe meebieeJeb Flekebâ les meesheb vemeleb DeeefCe DeOÙeelce ns pesJne veeceosJemeejKee
veeefmlekeâ ceeCetme meebielees lesJne Deeefmlekeâ JeeÛekeâner les DeewlmegkeäÙeeveb Je yeejkeâeF&veb JeeÛeCeej...
heCe keâJeer DemeCÙeeÛee Skeâ HeâeÙeoe Demee Deens keâer, vee@ce&}er keâJeeRvee keâceer Meyoele peemle DeeMeÙe yemeJeCÙeeÛeer iejpe meJeÙe nesTve peeles
DeeefCe ceie DeLee&le leerÛe meJeÙe ieÅeelener Glejles.
veblej lÙeeves js[}eFš SefjÙeeÛÙee vejkeâeÛes pes JeCe&ve meefJemlej kesâ}b Deens les JeeÛelee DebieeJej keâeše Ùeslees. ``vesheeUer JesMÙeebÛes ØeceeCe keâmes
Jee{}s lej vesheeUceOÙes ceg}ieer ne DeveeJeMÙekeâ ØeeCeer ceeve}e peelees! hetJeea pevcele:Ûe lÙeebvee ceej}b peele Demes. Deelee osnob[eÛeer efMe#esÛee keâeÙeoe
kesâuÙeeheemeveb lÙeebvee peieJe}b peeleb. heCe yee}heCeeheemetveÛe legcner Megæ efve®heÙeesieer ØeeCeer Demetve kesâJeU veeF}epeeveb legcne}e efpeJeble "sJe}b peelebÙe
ns JeejbJeej meebefieleuÙeeves lÙeebÛeer ceeveefmekeâlee leMeerÛe nesles DeeefCe lÙee yeb[Ûe keâjle veenerle. lÙeebvee efJekeâ}b peeleb. 1978 mee}er DelÙeble osKeCÙee
ceg}eRÛee YeeJe 400/- ®. neslee! heUJetve vesCÙeeÛee ØeMveÛe veener. JesMÙeeJÙeJemeeÙeele lÙeebvee DeefOekeâ hemebleer Deens keâejCe lÙee megboj lej DemeleeleÛe
heCe Kejs keâejCe lÙee keâOeerÛe yeb[ keâjle veener ns Deens! DeeheuÙee}e peieeÙe}e efceUles nsÛe cees"s YeeiÙe Ùee mecepegleerle lÙee lees vejkeâ mJeerkeâejleele’’
ns JeeÛeleevee DebieeJej keâeše ÙesleesÛe heCe efpeJeeÛee Lejkeâehe neslees. keâesCelÙee keâeUele DeeheCe jenele Deenesle?
Deebyes[keâjJeeoeyeö} yees}leevee, ef}efnleevee veeceosJe heesšefleef[keâerves ef}efnlees lesJne lÙeele}er keâUkeâU-leUceU peeCeJeles. pÙee ceeCemeeveb keâeÙece
Deebyes[keâjebÛeb mJehve mJele:Ûeb ceeve}b. lÙeebÛeb efceMeve Deehe}b efceMeve ceeve}b. DeeheuÙee ßeæemLeevee}e mevceeve cnCetve ojJe<eea lees Deebyes[keâjebJej
oerIe&keâeJÙe ef}neÙeÛee. lees Skeâ meÛÛee Deebyes[keâjJeeoer mewefvekeâ cnCetveÛe peie}e.
ÙeeceOÙes MesJešÛÙee }sKeebkeâele Skeâ cece&Yesoer ceeefce&keâ JeekeäÙe Deens. `ØeÛeb[ jepekeâerÙe ieeWOeUeves Yej}suÙee DeeheuÙee osMeekeâ[s menevegYetleerves
heenCÙeeÛeer DeeheuÙeeJej JesU Dee}er Deens!’ DeeefCe ÙeeJej lÙeeves }eskeâMeenerÛeb mJe¤he keâmeb DemeeJeb ved keâeÙe Deens ÙeeÛeb pes efJeM}s<eCe kesâ}b Deens
les kegâCeener mepeie ceeCemee}e DemJemLe kesâuÙeeefMeJeeÙe jeneJeCeej veener.
ÙeeceOÙes lÙeeves peer ØeoerIe& ceg}eKele meleerMe}e Je Øe%ee}e efo}er Deens les cnCepes veeceosJeÛeb Øeefle¤heÛe efomeleb. efveKeU ceeveJeerÙe eflelekeâbÛe
yegefæceòee -ØeefleYee ved efvejeieme mJeÛÚ PeNÙeemeejKee KeUeUlee - lÙeeÛÙee efJeÛeejeÛee, ceveeÛee keâOeerÛe meeÛe}sheCee lÙeeveb "sJe}e veener. lÙeeÛes
efJeÛeej meeefnlÙeeJejÛes ved jepekeâejCeeJejÛes - efŒeÙeebyeö}Ûes ve heBLejyeö}Ûes. lees keâener ÚheJele veener keâer kegâ"}er lejer oebefYekeâ heespener Iesle veener.
lees SkeâeÛe JesUer keâ}boj Heâkeâerj Jeešlees; lej ogmeNÙeeÛe JesUer lees keâefšyeæ ØeeCe heCee}e }eJetve jCeele Glej}s}e mewefvekeâ Jeešlees ved ogmeNÙeeÛe
#eCee}e efvejeieme cet}, pÙee}e Ú}keâheš ceenerle veener pÙee}e DeehehejYeeJe ceenerle veener; cet} pemeb kegâCee}ener yeIetve efvece&U nmeleb.... lÙee}e
nöer ceenerle vemeleele... DeeefCe meeOeb ieJeleeÛÙee [es}CeeNÙee Hegâ}eJejner les ceeÙee keâjleb veeceosJeÛeerÛe ner meejer ¤heb ved meejerÛe Kejer...
6
Yeeie - 2
veeceosJeÛÙee efce$eheefjJeejele SJe{s efYeVe efYeVe DeeÛeej-efJeÛeejebÛes }eskeâ Demetvener veeceosJeÛeb lÙeeleuÙee ØelÙeskeâeMeerÛe efpeJeeÛeb meKÙe. lÙeeceOÙesner
efo}erheJej lÙeeÛee ve efo}erheÛee lÙeeÛÙeeJej YeÙebkeâj peerJe. Flekebâ keâer Decesefjkesâle Demeles lej oesIeebÛÙee Ùee efpeJeMÛe kebâ"MÛe cew$eeryeö} kegâCeerner
Mebkeâe JÙekeäle keâjle kegâpeyegpe Pee}er Demeleer! ce}e lejer MebkeâeÛe JeešeÙeÛeer keâer efo}erhe efJepetJej lejer ved veeceosJe ceePÙeeJej lejer Flekebâ Øesce keâjle
Demes} keâe? lÙeebÛes efJeÛeej ved yegefæefve‰ Âef°keâesve DeeÙeg<Ùeekeâ[s, ceeCemeekeâ[s, meceepeekeâ[s heenCÙeeÛee ne KetheÛe meceeveOeceea neslee. peCet keâeÙe les
SkeâeÛe JÙeefkeälecelJeeÛes oesve De}ie Yeeie Mejerj nesles. DeLee&le efo}erheÛeer yegefæceòee DeefOekeâ JewefMJekeâ Je DemeeceevÙe nesleer; lej veeceosJeÛeer yegæerceòee
JewefMJekeâles yejesyej lÙeentve DeefOekeâ DeeheuÙee Meesef<ele heeref[le, meceepeeÛee peemle efJeÛeej keâjCeejer nesleer DeeefCe ns lej DelÙeble meenefpekeâÛe nesleb. -
lej DeeceÛes `mej’ `megefMe}kegâceej efMebos' Ùeebveer veeceosJe}e Oeeke⚟ee YeeJeeiele pehe}b. ce}e lÙeebÛÙeekeâ[s ved GunemejeJe heJeej ÙeebÛÙeekeâ[s nmelecegKe
ÛesnNÙeekeâ[s hee¢e}b keâer Jeešleb. DeKKÙee Yeejleele ØeÛeb[ Deeyeeoer Deeyeeo Deens DeeefCe peieele kegâCee}ener keâme}eÛe Øee@y}sce veener. oesIeebÛee nmeje
Ûesnje heeefn}e keâer DeeheuÙee}ener ØemeVe Jeešleb...
ved veeceosJeÛeb nmeCeb ved [esUs hee¢e}b keâer Jeešleb. DeeÙeg<Ùeb Depetvener megboj Deens yejb keâe!
(DeLee&le yeeÙekeâes cnCetve ceePeb cele JesieUb nesleb.)!
veeceosJeyeö} efJepeÙe leW[g}keâjebveer `iees}efhe"e'ÛÙee ØemleeJevesle ef}efn}b - SJe{b Jesovesveb, mebleeheeveb Yej}s}b keâeJÙe ef}efnCeeje SJe{e ØemeVe
ceeskeâUb nmet keâmee Mekeâlees? lej ce}e Jeešleb ceeCemeebJej ØesceÛe Øesce keâjCeejer ceeCemeÛe ØemeVe nmet Mekeâleele. keâejCe Deceeveg<e peie heentvener lÙeebÛee
ceeCegmekeâerJej}e efJeMJeeme G[e}s}e vemelees. Skeâ ceeveJeerÙe ØesceeÛeer efvejeceÙe DeKeb[ efmveiOe pÙeesle veeceosJeÛÙee Deble:keâjCeele keâeÙece lesJele nesleer. ne
ceveeÛee GceosheCeeÛe ved cees"sheCee ns veeceosJeÛeb DeeieUbJesieUb JewefMe°Ÿe ved cnCetveÛe efJejesOeer efJeÛeej Deme}s}s yeeUemeensye Demees efkebâJee veeceosJemee"er
peerJe heeKe[Ceejs helebiejeJe keâoce Demees efkebâJee DeOÙeelce DeeefCe efMe#eCe ÙeebÛeer mekeâejelcekeâ meebie[ Iee}Ceejs efJeMJeveeLejeJe keâje[ ceeT}er Demees
veeceosJe lÙeebÛÙeemee"er ved les veeceosJemee"er keâeÙece OeeJetve ÙesCeejs -
veeceosJeÛes efJeefJeOe mJeYeeJeeÛes kebâieesjs heenlee lÙeeÛÙee ÙeeÛe mJeYeeJeeÛeb iee®[ meJeeËJej JneÙeÛeb. ÛegbyekeâemeejKeer ceeCemeb lÙee}e efÛekeâšeÙeÛeer. veslee
nesCÙeeÛes hejHesâkeäš meJe& iegCe lÙeeÛÙeekeâ[s nesles. DeceesIe Jekeäle=lJe, meJeeËieerCe DeYÙeeme DeeefCe ieeJejeve yees}erYee<esle}s JeekeäØeÛeej cnCeer JeehejuÙeeves }eskeâebvee
iebcele Jeeštve `ns yesveb DeeheuÙeeÛe ceeleerle}b neÙekeâer ’ Demee efpeJneUe Jeeštve }eskeâ }esYe pe[JeeÙeÛes. lÙeeveb ceeref[Ùee}e pÙee keâeÙe ceg}eKeleer efouÙee
oesve oesve leeme ogozJeeveb lÙee kegâCeer mebkeâ}ve keâ¤ve Skeâef$ele kesâ}suÙee veener, lej `mece«e veeceosJe {meeU' ÙeeÛes efkeâceeve 10 Keb[ ce}e keâe{eJes }eie}s
Demeles! Flekebâ lees lÙeele efJeefJeOe Iešvee efJe<eÙeebJej cenòJeeÛeb yees}}eÙe...
yeef}&ve}e meeefnlÙe mebces}veele lees SkeâcesJe YeejleeÛee ØeefleefveOeer cnCetve ies}s}e! `pÙee YetceerJej heeÙe "sJeerve leer ceer efpebkesâve’ DemebÛe Pee}s}b
peCet keâeÙe! lÙeeveb lÙeeÛÙee keâefJeleebveer yeef}&veÛÙee }eskeâebÛeer cevebbner efpebkeâ}er!
peieppeslee efmekebâoj ve meceüeš DeMeeskeâ ÙeebÛÙeehes#ee veeceosJemeejKeer ceeCemeb peemle cenòJeeÛeer ved cees"er Jeešleele. ce}e... efnbmee-jkeäleheele ve
keâjlee osMeeleuÙee }eskeâebÛeer ceve efpebkeâleele. Ùegæ obie} ve keâjleener Deeboes}ve keâ¤ve Meesef<eleebÛee DeeJeepe JesMeerJej "sJetve les DevÙeeÙe efveJeejCe
keâjCÙeeÛee ØeÙelve keâjleele. ceePÙee celes veeceosJe lÙeeÛÙee jepekeâejCeele ÙeMemJeer Pee}e keâer veener ner ogÙÙece iees° Deens. lees }{}e ns cenòJeeÛeb!
jepekeâejCeele ÙeMemJeer nesCÙeeÛeer JÙeeKÙee ceb$eer nesCeb veener! lej pÙee Deebyes[keâjJeeoer efJeÛeejebÛee OJepe KeebÅeeJej IesTve lees Ûee}}e lees MesJešheÙeËle
Kee}er "sJe}e veener!
Deebyes[keâjebÛeb mJehve meekeâej}b ies}b veener, pÙee ieeJekegâmeeyeensj jenCeeNÙeebÛe ve°ÛeÙe& lÙeebveer otj kesâ}b. pÙeebÛÙee DeeÙeg<Ùeele}e vejkeâDebOeej otj kesâ}e
ved ceeCetmeheCeeÛee peieCÙeeÛee DeLe& Meebleer, keâ®Cee DeeefCe Øe%esÛÙee ceeiee&ves efo}e lÙee lÙeebÛÙee DemebKÙe }skeâjebveer Deebyes[keâjJeeoeÛee DeeheeheuÙee
meesÙeerhegjlee DeLe& }eJe}e. veeceosJemeejKÙeeves Yee<eCeeletve, Deeboes}veeletve lÙeebvee MeneCeb keâjCÙeeÛee Kethe ØeÙelvener kesâ}ener. heCe ceeveefmekeâ
ieg}eceefiejer DeeefCe HegâšerÛee Meehe Ùeeletve kegâCeer megš}s veenerle.
pÙee yegæe}e cetleeahetpee ceevÙe veJnleer. `Deòeefohe YeJe' ns lÙeeÛeb yeÇÇeroJeekeäÙe nesleb. lÙeeÛe yegæeÛeer hetpee kesâuÙeeefMeJeeÙe kegâ"}e keâeÙe&›eâce nesle veener.
FJnve Fveece Jeie& 6 ye ÛÙee peefceveerÛee ØeMve IesTve veeceosJeveb jepeieg®veiej-hegCes ÙesLes Deeboes}ve Ús[}b. cees"e Meslekeâjer cesUeJee Iesle}e heCe
mejkeâejveb ÛeÛee& Heâkeäle keâ¤ve veblej heæleMeerjheCes ne ØeMve yeepet}e šekeâ}e.
pÙee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer Ùee osMeeÛeer jepÙeIešvee ef}efn}er lÙeebÛes veeJe efJeÅeeheer"e}e osleevee Deeboes}ve keâjeJes }eieles ner MejcesÛeerÛe iees°.
efj[umeÛes Deeboes}veeJesUer meieUŸee SketâCe Skeâ oef}le mebIešvee Skeâ$e Dee}suÙee. veeceosJe lÙeeJesUer Heâej Deeveboele neslee keâer SJe{er cees"er Skeâpetš Pee}er!
}sKeve DeeefCe Deeboes}ve SkeâeÛe JesUer oesve DeeIee[ŸeebJej }{le lees DeeheuÙee oerveogyeUŸee Meesef<ele pevelesÛÙee }{Ÿeele efnefjjerves Glej}s}e.
efj[umeÛeer }{eF& mebheuÙeeJej meJe& mesveeveer hegveMÛe DeeheeheuÙee meJelÙeemegYÙeele hejle}s. lesJne ÙeeÛeb ``DeebOeUŸee Melekeâe''ÛÙee Skeâe }sKeebkeâele
lees nleeMeheCes ef}ntve ies}eÙe ``Deepe DeebOeUener veener, lÙeeÛeer keâe"erner veener, hejbleg DeebOeUŸee}e ved keâe"er}e ceeie& oeKeJeCeeje Deebyes[keâjer efJeÛeej
Deens. lees Deens lemee mJeerkeâejCes nsÛe MeneCeheCeeÛes Deens.''
``leg°erkeâjCeeÛee yeeT DeeefCe melÙe'' Ùee }sKeele lÙeeves Kethe cenòJeeÛes cegös ceeb[}s Deensle. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj KejesKejÛe vegmeles
efJeÛeejJeble vemetve OeesjCeer DeeefCe o#e õ°sÛe nesles Demes les JeeÛetve cnCeeJesmes Jeešles.
SJe{bÛe Jeešleb keâer pes veeceosJeves DeelÙebeflekeâ cenòJeeÛes JewÛeeefjkeâ Je jepekeâerÙe cegös ceeb[}sle lÙeeÛee DeYÙeeme veJÙee efhe{erves kesâ}eÛe heeefnpes. Deehe}e
Me$et vescekeâe keâesCe Deens DeeefCe meceepeeÛes ØeMve og:Ke, oeefjõŸe, DevÙeeÙe otj keâjCÙeemee"er vescekebâ keâeÙe kesâ}b heeefnpes ns veeceosJeÛes }sKe efMekeâJeleele. Deepe
7
efJejesOeer he#e ved meòeeOeejer Skeâceskeâebvee efMeJÙee osCÙeehe}erkeâ[s keâener keâjle veener. ceneieeF& - yeskeâejer - MesleerÛes ØeMve oef}leebÛes -ØeMve `pewmes Les' Deensle.
DeMee DebOeejele veeceosJeves ef}efn}s}er hegmlekesâ, }sKe ns ceMee}eriele }eJetveÛe heg{s ies}s heeefnpes lejÛe efveYeeJe }eies}. lej meleerMe ved Øe%eeves Iesle}suÙee
lÙeeÛÙee ceg}eKeleerceOÙes lees Heâej cenòJeeÛeb yees}}eÙe - mJele:yeö} - meeefnlÙeeyeö} -lees heejoMe&keâ mhe° ved hejKe[ neslee. Skeâoe SKeeoer iees°er
hetCe&heCes ceenerle keâ¤ve IesleuÙeeveblejÛe ef}neÙeÛee lÙeecegUs lÙeeÛÙee [eskeäÙeele keâOeerÛe ieeWOeU vemeeÙeÛee. lees lÙeeÛÙee celeebJej "ece DemeeÙeÛee. veeceosJe cnbpes
Ûee}leb-yees}leb efJeÅeeheer"Ûe neslee. Kejb lej Kethe DeYÙeemet ved yegefæceeve }eskeâ he{lehebef[le nesleele Heâkeäle heCe veeceosJe Kethe cnCepes DeefleceeveJeerÙe
neslee. lees ceeCemeebvee JeeÛeeÙeÛee-mecepetve IÙeeÙeÛee; lees Ùee Melekeâele}e - Ùee DeebOeUŸee Melekeâele}e meJee&le Úeve efvejeieme YeesUeYeeye[e [esUme
ceeCetme neslee. pees DeeheuÙeele neslee ner Deehe}er meJee&le DecetuÙe keâceeF& nesleer. ved lÙeeÛeb ns ef}KeeCe ns heg{uÙee Deveskeâ efhe{ŸeebÛeer ogefce&U DecetuÙe
iees° Demes} keâer peer DeeheCe lÙeebvee Yesš cnCetve osle Deenesle.!!!
o

8
 DeebOeUs Melekeâ
veeceosJe }#ceCe {meeU

9
 DeebOeUs Melekeâ
keâe@ceüs[ peÙeble ØeOeeve efveJele&uÙeeÛes keâe} keâeÙe&keâlÙee&ves ÙesTve meebefiele}s. efkeâ[veerle FvHesâkeäMeve nesTve peÙeble}e ce=lÙet Dee}e. memetve ne@efmheš}ele
keâece keâjCeeNÙee heBLejÛÙee keâeÙe&keâlÙee& }#ceeryeeF& Yeesme}s Ùeebveer lÙee}e ne@efmheš}ceOÙes oeKe} kesâ}s nesles. peÙebleÛÙee cejCeeÛes DelÙeble og:Ke Jeeš}s.
SJe{s GefMeje keâUuÙeeJej nUnUCÙeehe}erkeâ[s keâenerÛe ke⤠Mekeâle veJnlees.
lÙeeÛÙee ceefle&keâe}e ceespekeâerÛe ceeCemes nesleer. cevees®iCe helveer, lÙeeÛee cesJnCee, eflevner ceg}er, peeJeF& DeeefCe heBLejÛes Menjeleer} ceespekesâ
keâeÙe&keâlex. peÙebleÛes Je[er}YeeT, yenerCe kegâCeerÛe ceefle&keâe}e ÙesT Mekeâle veJnles. lÙeebvee keâUJetve les ÙesF&heÙeËle Øesle leeškeâUle "sJeCes keâeÙe&keâlÙeeËvee
ÙeesiÙe Jeeš}s vemeeJes DeeefCe les Dee}s Demeles lejer keâeÙe Heâjkeâ he[Ceej neslee? }#ceeryeeFËÛee ceg}iee Deefpele ÙeevesÛe meJe& ceefle&keâeÛee efJeOeer Gjkeâ}e.
peÙeble [eJÙee hegjesieeceer ÛeUJeUerleer} Ûelegjœe, DeelÙebeflekeâ yegefæceòee }eYe}s}e keâeÙe&keâlee& neslee. meceepeeÛÙee yeo}lÙee Ie[ecees[eRÛee JesOe
IesCÙeeÛeer lÙeeÛeer °er leer#Ce nesleer. lÙeeÛÙee cece&JesOee}e JeemleJeeÛes Yeeve nesles. SjJeer lÙeeÛÙeemeejKÙeeves heg{ejerÛe JneÙe}e nJes nesles; heCe efleLes lÙeeÛes
iegCe Dee[Jes Dee}s. Jekeäle=lJe : mebÙece : he#eerÙe efMemle efve heesefLeefve‰heCee peÙebleves peesheeme}e Demelee lej peÙeble vekeäkeâerÛe DeJJe} opee&Ûee keâcÙegefvemš
heg{ejer Pee}e Demelee. lees Pee}e Heâkeäle DeJeef}Ùee keâeÙe&keâlee&. mesve keâesmebyeer, jeng} meebke=âlÙeeÙeeve, nsie}, ceekeäme&, Sbieume, ceeDees, efHeâ[} ke@âmš^es,
Hesâvee@ve JemeenleJeeoeefJe®æ }{Ceejs Ùegjeshe Keb[ele}s, Deeeføeâkeâe Keb[ele}s ›eâebeflekeâejkeâ, henelee henelee lÙeeÛes veeÙekeâ nesTve ies}s. peÙeble veeÙeieeJe ›eâe@me
jes[JejuÙee DeeF&ceeF& Jee[erleer} vÙet mšej efyeefu[bieceOÙes jenele Demes. ner meJe& Jemleer, JeeleeJejCe keâeceieejebÛÙee }{Ÿeeves cebLej}s}s Demes. yeer. šer. jCeefoJes,
[ebies Ùeebveer GYeej}suÙee keâeceieejebÛÙee }{Ÿeeves ne meJe& heefjmej heefJe$e Pee}s}e Demes. Deveble kesâMeJe efÛešCeJeerme, yeer. šer. jCeefoJes, ceMee}keâej DeeefCe
Jemeble KeUs ÙeebÛee nele Oe¤ve peÙeble Fbšj meeÙevmeveblej keâcÙegefvemš Pee}e. Fbšj meeÙevme}e lÙee}e ceekeäme& Ûeebie}s efceUe}s veenerle. lÙee}e [e@keäšj
JneÙeÛes nesles. heg{s lees keâ}eMeeKeskeâ[s ies}e. heesš YejeÙeÛes cnCetve efMekeâeÙeÛes. S}.S}.yeer., S}.S}.Sce. Jekeâer} Pee}e. lÙeeÛee cees"e YeeT Deepe
nwojeyeeosle ØeesHesâmej Dee@Heâ Fbefi}Me De@v[ Heâe@jsve }BiJespesmeceOÙes keâece keâjlees, lej ogmeje Oeekeâše YeeT [e@. ØekeâeMe ØeOeeve kesâ. F&. Sce. ceOÙes cevees®iCelep%e
Deens. Je[er} JeemegosJejeJe Jekeâer} nesles. lÙeebÛes keâeÙee&}Ùe ceeOeJeJee[erle nesles. peÙeble DeMee heæleerves keâcÙegefvemš Pee}e. pees[er}e DeeF&ceeF&Jee[erleer}
keâebyeUs-efvekeâUs ns lÙeeÛes menkeâejer nesles. Ùee meJe& G}e{e}erle lÙeeÛÙee Jeef[}ebveer hegCÙeeleer} Øeefmeæ ieghles Jeefkeâ}ebÛÙee ceg}erMeer lÙeeÛes }ive keâ¤ve
efo}s. Øemebieesheeòe peÙeble leerve ceg}eRÛee yeehe Pee}e. helveer veer}e, ceg}er megpeelee, mebieerlee, Je=<ee}er. keâ°keâNÙeebÛes Deeboes}ve Ûee}Jelee Ûee}Jelee ØehebÛener
ke⤠}eie}e. meg®Jeeleer}e efoJeeCeer keâesše&le lÙeeÛeer Ûeebie}er Øe@efkeäšme Ûee}eÙeÛeer. heg{s he#eeÛes }syej keâesše&le}s keâecener ke⤠}eie}e. meebmeeefjkeâ Dees{eleeCe
nesT }eie}er. mebmeej-ØehebÛe : ÛeUJeU. KeÛee&Ûee cesU yemesvee. lÙeele ceovehegje-JejUer efJeYeeieele kesâ[jyeebOeCeerÛes keâece lees keâjer. ceovehegNÙeeleer} DeeJeeceer
DeeÙeoje DeeefCe JejUerleer} ceekeäme&Jeeoer he#eeÛes keâeÙee&}Ùe ÙesLes peÙeble efoJemeje$e jeyele ies}e. nUtnUt he#eeÛeer ÛegkeâerÛeer OeesjCes lÙeeÛÙee }#eele ÙesT
}eie}er. keâeB«esmeer vesn¤ meceepeJeeoehes#ee Deehe}e he#e JesieUs keâener ke⤠ceeiele veener. meJe& Yej mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛÙee ceeOÙeceeJej - meceepemeòeeJeeoeÛes
Gefö° otj Hesâkeâ}s}s, meceepeeÛÙee Flej Debieeble keâenerÛe keâece veener. Heâkeäle š^s[ ÙegefveÙevme, lesner efyePevesme ce@vespeceWšÛÙee De@efššŸet[meejKeer Ûee}JeCes.
peÙeble}e Ùee meJeeËÛee vee@efMeÙee Dee}e. DeeheCe meer.heer.DeeÙe. keâe mees[}er? meer.heer.Sce.ceOÙes keâe Dee}es? FLesner lesÛe - Ùes js ceePÙee ceeieuÙee.
ÙeeÛe JesUer eflekeâ[s yebiee}ele Ûee¤ cegPegceoejeves ve#e}yee[erÛee peesjoej G"eJe kesâ}s}e. peÙeble}e Deehe}s F&efhmele meehe[uÙeemeejKes Pee}s.
lees ceeefkeäme&mš }sefveefvemš Pee}e; heCe ceneje°^ele keâeÙe&keâlex kegâ"eÙele?
megvoj veJe}keâj, megveer} efoIes, [e@. megjsMe yesjer, MesJešer ve#e}yee[erle peeTve ‘ceeCetme’ meehleeefnkeâemee"er efjheeslee&pe keâjCeeje Deefve} yeJex Ùee
Jeleg&Uele peÙeble JeeJe¤ }eie}e. ÙeeleuÙee yeNÙeeÛe peCeebvee heg{s ve#e}Jeeoer cnCetve DeeheuÙee mejkeâejves Deškeâ kesâ}er. Deškeâ JeeÛeJeCÙeemee"er peÙeblener
Je<e&-oer[ Je<e& Yetefceiele jeefn}e. hegCÙeeleer} Deefve} yeJex heeÙeieg[s kesâme peÙeblevesÛe Ûee}Je}er nesleer. megveer} efoIes, Deefve} yeJex ÙeebÛÙeehee"eshee" JejUer
obie}erveblej peÙeblener heBLejÛÙee Deemeheeme JeeJe¤ }eie}e. mebIešvesJej mejkeâejves šekeâ}suÙee KešuÙeebefJe®æ Jekeâer} cnCetve }{t }eie}e. oef}le
heBLej}e [eJÙee-GpeJÙee efnlemebyebOeeletve ceole keâjCeeNÙeebhewkeâer ns efleIes veJnles. les JesieUs nesles. megveer}ner heBLejÛÙee kesâefmeme Ûee}Jeerle Demes. keâcÙegefvemš
ÛeUJeUerletve Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle ÙesTve, ef[keä}eme/ef[keâemš nesTve keâece keâjCeejer DeepeheÙeËleÛeer Kejs lej nerÛe leerve keâcÙegefvemš ceb[Uer. heesefLeefve‰
keâcÙegefvemšebmeejKes les Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛes efJeM}s<eCe keâjle vemele. les Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeer }gbhesve Øees}sleejer cnCetve mebYeeJevee keâjle veJnles DeeefCe
yeeyeemeensyeebvee efyeÇefšMeOeeefpe&Ces GoejceleJeeoer cnCele veJnles. les Deebyes[keâjebvee ›eâebeflekeâejkeâÛe mecepele nesles. keâeceieej oef}leebÛeer Skeâpetš PeeuÙeeefMeJeeÙe
FLes meceepemeòeeJeeo ÙesCeej veener, DeMeer lÙeebÛeer OeejCee nesleer. heg{s Deefve} yeJex kesâme mebheuÙeeveblej cegbyeF&le Dee}e. Meenerj DecejMesKeebÛÙee cees"Ÿee ceg}erMeer

11
}ive keâ¤ve lees IejpeeJeF& Pee}e. Deefve}keâ[s ceePes ÙesCes-peeCes Demes. peÙeblener lÙeele Demes. efÛekeäkeâej ÛeÛee&Jeeo nesle. heg{s FLes ceef}keâeMeer ceePeer
DeesUKe Pee}er. DeesUKeerÛes ¤heeblej Øesceele Pee}s. iee[s Skeâoce }iveeheÙeËle heesÛe}s. Deefve} meg®Jeeleer}e DeeceÛes pegUJetve osCÙeeceeies menYeeieer
neslee, hejbleg meemetyeeF& DeeefCe oeroer (ØesjCee yeJex) ÙeebÛÙeecegUs lees efJejesOe ke⤠}eie}e. lÙeebvee ceePÙeemeejKÙee keâeÙe&keâlÙee&keâ[tve mebmeej Ûee}JeCÙeeÛeer
nceer heeefnpes nesleer. ceePÙeekeâ[s lej Ùee nceermee"er hele veJnleer. Deefve} efJejesOeele ies}e. lÙee JesUer peÙebleves ceePeer yeepet Iesle}er. }esCeeJeUŸeeÛÙee
MÙeece ceeskeâeMeerheemetve les DeefYevesles iepeeveve peneieerjoej ÙeebÛÙeeheÙeËle DeeceÛes ØesceØekeâjCe heesÛe}s. ns meieUs Deefve}Ûes efce$e nesles. peneieerjoej Heâej
mejU meodie=nmLe nesles. lÙeebveer DeeceÛÙee }ivee}e DeeMeerJee&o efo}s. oeroerÛeer cew$eerCe Yekeäleer yeJex Ùeebvee DeeceÛes ØekeâjCe DeeJe[}s veJnles. efleves
ceef}keâe}e mecepeeJeCÙeeÛee ØeÙelvener kesâuÙeeÛes ce}e keâU}s. Ùee meJeeËJej ceele keâ¤ve MesJešer }ive Pee}s. Deepe Deecne veJeje-yeeÙekeâesÛee mebmeej
megKeeves Ûee}}e Deens. heg{s Deecne}e IejÛe vemeuÙeecegUs DeeefCe pes Iej nesles les keâecee"erhegNÙeele DemeuÙeecegUs ceef}kesâ}e lesLes veeboeÙe}e hee"JeCes
meemetyeeFËvee jemle Jeeš}s veJnles. lÙeebveer Deecne}e Iejer jeneÙe}e yees}eJe}s. he}erkeâ[s Deefve} yeJexÛes kegâšgbye DeeefCe De}erkeâ[s ceePes kegâšgbye. ceOÙes
heeefš&Meve. Deecne oesIeebkeâ[s ceeCemeebÛeer Jeo&U DemeeÙeÛeer. peÙeble DeOetveceOetve ÙeeÙeÛee. meemetyeeFËvee cnCeeÙeÛee, keâeÙe keâe@ceüs[, MesJešer Gòej OeMgJe
DeeefCe oef#eCe OegMJe Skeâ$e Pee}s vee? lÙeebÛes DeeefCe legceÛes keâuÛej. Yeerleer JeešeÙeÛeer legcne}e. legšuÙee vee efYebleer. Skeâ peeJeF& yeÇÇeÿeCe. Skeâ
cenej. keâeÙe DeHeâ}eletve Heâe@cÙeg&}e Deens. meemetyeeF& ÙeeJej vegmelÙee nmeeÙeÛÙee. DecejMesKeebÛÙee Iejer DemeleeveeÛe ‘LeBkeäÙet efcemšj i}e[’ keâeobyejer
lÙeeves ef}efn}er. Ùee keâeUele peÙeble ØeOeeve, heb{jerveeLe meeJeble, heb{jerveeLe jeve[s ns meejKes Deefve}keâ[s peele-Ùesle Demele. Deefve} ef}efn}s}e
cepeketâj lÙeebvee JeeÛetve oeKeJele Demes. keâeobyejer Øeefmeæ Pee}er. Kethe ieepe}er. lÙeeÛes lÙeeves heg{s veeškeâner ef}efn}s. les ØeYeekeâj heCeMeerkeâjebmeejKÙee
JÙeeJemeeefÙekeâ veešŸeefvecee&lÙeeves jbiecebÛeeJej DeeCe}s DeeefCe ieepeJe}s. Deefve}Ûes efoJeme yeo}}s. Deefve}, oeroer Iej mees[tve ke@â[} jes[}e jeneÙe}e
ies}s. lÙeeveblej peÙeble ceePÙeekeâ[s ceOetveceOetve ÙeeÙeÛeeÛe. Jee*dceÙeeJej, meceepekeâejCeeJej Deecner iebYeerj ÛeÛee& keâjeÙeÛees. ceekeäme&, yeeuPeekeâ, yeÇÇsleeb,
hegMmle, ceskeâe@}s, efkeâheef}bie, pee@pe& }gkeâeme, še@cemeve, keâecÙet, mee$e&, keâeheäkeâe, ce}ecex, ves®oe, nsvjer efceMeeB, meWš pee@ve heme&, øeWâÛeceOe}s heeMe,
Ûee@j les, Deieoer jefMeÙeeleer} DeepeÛÙee ÙesJelegMeWkeâes Jeespevesmkeâer, meesuPesefvelmeerveheÙeËle lej Ûekeäkeâ veLee}er mejele ¤iJesheÙeËle, DeeceÛÙee ÛeÛee& Ûee}le.
ÙegjesheeleuÙee ogmeNÙee ceneÙegæeveblejÛÙee meeefneflÙekeâ peeefCeJee, keâefcešceWš, De@efvškeâefcešceWš, Fviesp[, ef[meFviesp[efJe<eÙeer ÛeÛee&. peÙeble mee$e&}e
Ûeebie}e }sKekeâ ceevele veJnlee. lees keâecÙet}e Lees[s ceeke&â ÅeeÙeÛee. keâeHeäkeâe, oesmleesJemkeâer lÙee}e Heâej DeeJe[eÙeÛes. meeefneflÙekeâ ÛeÛee& keâ¤ve
MesJešer Deecner jepekeâejCeekeâ[s JeUeÙeÛees. peÙeble cnCeeÙeÛee, DeeceÛes meieUs keâcÙegefvemš vesles yegUs Pee}s Deensle. lÙeebvee ›eâebleerÛeer FÛÚeÛe Gj}er
veener. les he#e veJns lej ieu}eryeesUeleer} ceb[Us Ûee}JeleeÙele. ke=â<Cee osmeeF&Ûee ce[&j Pee}e, Deecner iehhe. heenlee heenlee }e}yeeieÛes YeieJÙee
yee}sefkeâuuÙeele ¤heeblej Pee}s. Deecner iehhe. veJÙee efhe{erle Deecner keâenerÛe ®peJet Mekeâ}es veener. ns meJe& yees}tve PeeuÙeeveblej peÙeble OeeÙe ceeskeâ}tve
j[eÙeÛee. lÙeeÛes meeblJeve keâjCÙeeÛeer ceePeer efnbcele JneÙeÛeer veener.
Ùeeveblej peÙebleÛes ceePÙeekeâ[s ÙesCes Leebye}s. Iejoej efJeketâve lees hegCÙeekeâ[s iesuÙeeÛes keâU}s. peÙebleÛeer Skeâ ceg}ieer Jemleerleer} ieBiemšj ceg}eÛÙee
Øesceele he[}er nesleer. peÙebleves Ùee ØekeâjCee}e efJejesOe kesâ}e. lÙee}e efpeJes ceejCÙeeÛeer ieBiemšjves Oecekeâer efo}er nesleer. hegCÙee}e iesuÙeeJej ce}e ns
meJe& keâU}s. ce}e pej peÙebleves meebefiele}s Demeles, lej ceer peÙeble}e ceole ke⤠Mekeâ}es Demelees, heCe peÙebleves ce}e mebOeerÛe efo}er veener.
hegCÙeele peÙebleÛes veerš yemleeve yeme}s veener. cegbyeF&Ûes Iej efJeketâve Dee}s}s hewmes heefnuÙeeÛe Je<ee&le lÙeeves mebheJe}s. cegbyeF&letve iesuÙeeveblej hegCes
mšsMeveyeensjer} Skeâe }e@peceOÙes lees Skeâ Je<e& jeefn}e neslee. veblej efmešerheesmšele cesJnCÙeeÛÙee }e@peceOÙes ies}e. lÙeeÛÙeeveblej efmebnie[ÛÙee heeÙeLÙeeMeer
jeefn}e. lÙeeÛÙeeveblej ÙesjJe[ŸeeÛÙee MeebleerveiejÛÙee Peeshe[heóerle ies}e. lesLetvener veblej efYeu}ebÛÙee Jemleerle jeneÙe}e ies}e. keâOeer osnt jes[ÛÙee heBLej
ßeerOej yeJexÛÙee YeeJeeÛÙee efceef}šjer yebieuÙeele jeefn}e. meesyele cevees®iCe yeeÙekeâes, ceg}er, oe¤Ûes ØeÛeb[ JÙemeve DeeefCe [eJes leòJe%eeve. hegCÙeele
iesuÙeeveblej Skeâ Iees[e DeeefCe kegâ$es lÙeeves efJekeâle Iesle}s nesles. Iees[Ÿee}e Ûeeje DeeefCe kegâ$Ùee}e yeerHeâ DeeCeeÙeÛee. lÙeeÛee IejÛÙeebvee $eeme JneÙeÛee.
keâ}skeäšj keâÛesjerle, ef[efmš^keäš keâesše&le peÙeble De@efHeâ[sefJnšÛeer DeeefCe DevÙe Úesšercees"er keâeces keâ¤ve ÅeeÙeÛee. lÙeeletve lÙee}e keâMeeryeMeer iegpejeCe
keâjCÙeeFlehele efceUkeâle efceUeÙeÛeer. Skeâoe ce}e keâU}s keâer, lees ÛejmeÛeener Oeboe keâjlees DeeefCe ÛejmeÛee cee} heesef}meebheemetve }heJeCÙeemee"er
yeBkesâleuÙee }e@keâjceOÙes }heJele Demes. Kejs lej peÙebleÛeer DeMeer š^@pes[er keâe JneJeer?
De#ej Jee*dceÙeeÛeer DeeefoMekeäleer cnCetve ceer š^@efpe[er}e ceevelees. Jeešles, peÙebleÛÙee DeeÙeg<ÙeeJej Yevveeš veeškeâ ef}neJes. lÙeeÛÙee Yevveeš DeeÙeg<ÙeeÛeer
Yeškebâleer lÙeeves DeeheuÙee mJele:ÛÙee oesve hegmlekeâeble ef}efn}er Deens. heefnuÙee hegmlekeâeÛes veeJe ‘DeKesjÛeer yeejer’ DeeefCe ogmeNÙeeÛes veeJe Deens ‘}e}
me}ece’. peÙeble efJemeeJÙee Melekeâe}e DeebOeUs Melekeâ cnCeeÙeÛee. Ùee MelekeâeleÛe øeWâÛe, Decesefjkeâve, jefMeÙeve ›eâeblÙee Nneme Pee}suÙee DeeheCe heeefnuÙeele,
Demes cnCeeÙeÛee. ceekeäme& SbieumeÛÙee heefjkeâuhevesJej GYes jeefn}s}s eflemejs peie keâesmeU}s}s DeeheCe heeefn}s Deens. }sefveve š^ešmkeâerves eflemeNÙee peieemee"er
DeefOe‰eve yeveJetve efo}s. mšeef}veves Ùee mJehveeUt Yetceer}eÛe le[e efo}e. ¡eggMeesJn, ieesyee&ÛesJn, Ùesumeefleve Ùeebveer lej ceekeäme&JeeoeÛeer keâyejÛe yeebOe}er.
}sefveveÛeer ceg}s jCeiee[s IesTve Ûeskeâesme}esJneefkeâÙeele nu}e keâjleevee heeefn}er. Deepe yeereEpeie lesveescesveÛÙee Ûeewkeâele ceeDeesÛÙee leòJe%eeveeÛee DeeOeej
IesTve efÛeveer efJeÅeeLÙeeËÛee Pee}s}e mebnej heeefn}e. jkeäleceebmeeÛee KeÛe. ceekeäme&ves Jeie&meòesÛes mhe°erkeâjCe kesâ}s, hejbleg nerÛe Jeie&meòee ØemLeeefhele
PeeuÙeeveblej efleÛes efveo&Ùeer meòesle ¤heeblej nesles. ÙeeJej ceekeäme&ves F}epe meebefiele}e veener, Demes lees cnCele Demes. ceekeäme&ves DeOe&melÙe meebefiele}s, heg{}s
DeOe&melÙe DeeheCe ng[ketâve keâe{eÙe}e heeefnpes. peÙeble oe¤ÛÙee veMesle ye[ye[le jeneÙeÛee. Deepe lees cesuÙeeÛeer yeeleceer keâUuÙeeveblej leerÛe ye[ye[
ceePÙee keâeveele Iegceles Deens. ns Melekeâ keâeUs Deens. heg{}s DeOe&melÙe MeesOe. KejsÛe ceer heg{}s DeOe&melÙe keâeÙe MeesOeCeej? ceerner peÙeblemeejKeeÛe
š^@efpe[er Pee}s}e ceeCetme veener keâeÙe? cejCe heeJe}suÙee peÙeble ØeOeeve}e ceveeheemetve }e} me}ece keâjCÙeeefMeJeeÙe ceePÙee neleer ogmejs keâeÙe Deens?r
o
12
 Oecee&efOeef‰le je°^Jeeo : }eskeâMeenerÛeer Meeskeâebeflekeâe
efnš}jer meb%esÛes jepekeâejCe peiee}e veJes veener. jepÙeele mesvee-YeepeheÛes mejkeâej meòee¤{ PeeuÙeeheemetve DemeuÙee jepekeâejCeeÛeer leer›e ØeÛeerleer
yeeUemeensye "ekeâjs DeeheuÙee Gkeäleer-ke=âleer DeeefCe efJeÛeejebletve osT }eie}s Deensle. Iešveeyee¢e meòeekeWâõ Ûee}JeCeeje lÙeebÛÙee neleele}e efjceesš
kebâš^es} Demees DeLeJee hejØeebleerÙeebmee"er ‘hejJeevee’ heæleerÛeer lÙeebveer kesâ}s}er Iees<eCee Demees DeLeJee keâefLele yeebie}eosMeerÙe cegme}ceeveeves lÙeebvee efo}suÙee
OecekeâerveblejÛes lÙeebÛes JekeäleJÙe Demees, Ùee meJe& iees°eRletve lÙeebÛÙee ceveele KeoKeoCeeNÙee pJee}e«eener YeeJeveebÛes ØeiešerkeâjCe nesle Deens, les efnš}jer
jepekeâejCeeMeer meeOecÙe& meebieCeejs Deens. pece&veerÛee Ûe@vme}j PeeuÙeeveblej keâcÙegefvemšebÛee keâeše keâe{CÙeemee"er mJele: efnš}jvesÛe pece&ve }eskeâmeYes}e
cnCepes jeF&Memš@ie}e DeeheuÙee DevegÙeeÙeebkeâjJeer Deeie }eJetve Ùee iegv¢eeÛes Keehej keâcÙegefvemšebÛÙee ceeLeer heâes[tve, keâcÙegefvemšebÛÙee Øeefle pevelesÛÙee
ceveele Ie=Cee efvecee&Ce keâjCÙeeÛes keâece kesâ}s. pÙet peceeleer}e pece&ve je°^eÛes cegKÙe Me$et keâuhetve efleÛee efve:heele keâjCÙeeÛeer ceeveefmekeâlee pece&ve pevelesle
efvecee&Ce kesâ}er. efnš}jÛeer ner mš^@šspeerveer š@efkeäškeâped yeeUemeensyeebÛÙee DeúeJeerme Je<eeËÛÙee jepekeâejCeele meelelÙeeves JÙekeäle nesle Dee}er Deens. Ùee
JÙekeäle nesCÙeeÛee Jesie meòee efceUeuÙeeveblej DeefOekeâ Jee{}e FlekesâÛe keâeÙe les veJes cnCelee ÙesF&}. lÙeebÛÙee DeepeheÙeËleÛÙee JeeieCÙee-yees}CÙeeves
meceepeeÛÙee SkeâefpevemeerheCee}e, je°^erÙe SkeâelcelesÛÙee mebkeâuheves}e Deveskeâ JesUe le[s ies}s Deensle. oef}le, Meesef<ele, DeuhemebKÙeekeâ meceepeeÛÙee
efnlemebyebOeebvee yeeOeener heesÛe}er Deens. Deepe Ùee meJeeËÛeer oKe} efJejesOeer he#eeÛÙee yeekeâebJej yemeuÙeeJej keâeB«esmeJeeuÙeebvee IÙeeJeerMeer Jeešles, ns
DeeMÛeÙe&pevekeâÛe cnš}s heeefnpes.
mesvee DeeefCe mesveeØecegKeebÛee keâeB«esmeJeeuÙeebveer kesâ}s}e DevegveÙe megØeefmeæ Deens. }eskeâMeener, mebkesâle, hejbheje ÙeebÛes JeeJe[s yeeUemeensyeebvee Deens.
mJele:ÛÙee Authoritarian jepekeâejCeele les }eskeâMeener cetuÙeebÛee Keelecee melele keâjle jeefn}s. }eskeâMeenerÛes cetuÙe mecepe}s}s DeeefCe leer veerš
®peeJeer Demes cnCeCeejs }eskeâ DeeheuÙee meceepeele DeuhemebKÙe Deensle. }eskeâMeener meefn<CeglesÛee HeâeÙeoe IesTve ngketâceMeener ØeJe=òeerÛes jepekeâejCeer
DeeheuÙee nsletÛÙee hetle&lesmee"er yengceleeÛes ceve JeUJetve }eskeâMeener}e Oeeskeâe efvecee&Ce keâjleele. Deepe ner DeJemLee DeeheuÙee jepÙeele Dee}er Deens. les
cnCeleer} leer hetJe& efoMee. les meebieleer} lees vÙeeÙe Demelees. JÙeefkeälemece°erÛÙee Ssefnkeâ efJekeâemeemee"er pes DeveskeâefJeOe heæleeRÛes mJeeleb$Ùe DeefveyeËOeheCes
GheYeesieCÙeeÛÙee mJeeleb$Ùe mebJeOe&veeÛeer Je mebj#eCeeÛeer YejJeMeeÛeer Meemeveheæleer cnCetve DeeheCe }eskeâMeenerkeâ[s henelees, efle}eÛe meg®bie }eJeCÙeeÛes
keâece Deepe Ie[le Deens. keâcee} yengcele mebheeove ve keâjlee Heâkeäle 29 škeäkesâ celes IesTve Ùegleerves mejkeâej yeveJe}s. 71 škeäkesâ celeoeve ÙegleerÛÙee
efJejesOeele Pee}s. Ùee 71 škeäkeäÙeeble mJele:}e }eskeâMeener efveOeceea mecepeCeeNÙee keâeB«esmeheemetve lees pevelee o}, Meskeâehe, mepehe, [eJes-GpeJes
keâcÙegefvemš, mJeleb$e GcesoJeej Deensle.
yengceleeÛee keâew} ÙegleerÛÙee mejkeâej}e veenerÛe cegUer. ØeÛeej cee$e yengcele efceUtve mejkeâej yeveJeuÙeeÛee Deens. mejkeâejerÙee DeeÙeesieeÛee keâefjMcee
cnCepes ns ÙegleerÛes mejkeâej nesÙe. keâeB«esmeÛeer keâe}yee¢e OeesjCes, lÙeele lešmLelesÛeer meceepeJeeoeÛeer mebefceße DeLe&JÙeJemLee lees[tve, DeLe&JÙeJemLesle
efMeefLe}erkeâjCe DeeCetve megOeejCee keâjCÙeeÛeer nesleer. Ùee meJe&Ûe iees°er peveles}e veerš keâUt MekeâuÙee veenerle. keâeB«esmeÛÙee neleer Skeâ ngkeâceer nlÙeej
nesles- efveOeceeaheCeeÛes DeefCe meeceeefpekeâ Yeüele=YeeJe efškeâJeCÙeeÛes. lÙeebÛeer yeebOeer}keâerosKeer} celeoejebheg{s les veerš ceeb[t Mekeâ}s veenerle.
DeeheuÙee osMeele }eskeâMeener cetuÙe Â{ keâjCÙeeÛee Fefleneme Heâej Úesše Deens. }eskeâMeenerÛeer yeerpes ®pet }eie}er, leer ceeieuÙee MelekeâeÛÙee ceOÙeblejeveblej,
efyeÇefšMe JneFmeje@ÙeÛÙee keâejkeâeroeale. keâener mLeeefvekeâ mebmLeebceOÙes ØeefleefveOeer Oee[CÙeeÛes SleösMeerÙeebvee DeefOekeâej efceUe}s. lesLetve DeeheuÙee osMeeÛÙee
}eskeâMeener}e meg®Jeele Pee}er. lÙeeÛee heefn}e ØeejbYe 1919}e Pee}e efpe}e Deepe mebmeoerÙe }eskeâMeener cnCeleele. leer KeNÙee DeLee&ves 1935
mee}eheemetve DeeheuÙeekeâ[s meg¤ Pee}er. 1947 mee}er osMe mJeleb$e Pee}e. lÙeeveblej leer DeeheuÙee}e meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe JÙeJenejele DevegYeJelee Dee}er.
1950 mee}er IešvesÛee mJeerkeâej osMeeves kesâ}e. efleÛee Debce} meg¤ Pee}e. leer DeepeÛÙee heefjhetCe& mJe¤heele DeeheuÙeeheg{s Dee}er, lesJneheemetve
lees DeepeleeieeÙele Iešvesle Deveskeâ og®mlÙee nesTve }eskeâmevcegKe efleÛes mJe¤he nesCÙeemee"er DeeheuÙeekeâ[s ØeÙelve meg¤ Pee}s. Deepe lÙeeÛe efleÛÙee
mebjÛeves}e cees[erle keâe{Ceejer Oece&, peele, heele, Øeeble, Yee<ee, JebMe DeeefCe meJebie je°^JeeoeÛÙee KeesšŸee DeefYeefveJesMeeÛeer mejkeâejs ØeebleesØeebleeble meòesJej
ÙesT }eie}er Deensle. ogmeNÙee ceneÙegæeveblej peieeleer} yejerÛe }eskeâMeener je°^s Feflenemepecee Pee}er. DeeefMeÙee Keb[ner Ùee}e DeheJeeo veJnlee.
efoioefMe&le }eskeâMeener, efveÙebef$ele }eskeâMeener, mebmeoerÙe }eskeâMeener F. Deveskeâ ØeÙeesie Pee}s, cees[tve he[}s.
F.me. 5JÙee Melekeâeleer} «eermeceOeuÙee DeLeWmeÛÙee Megæ }eskeâMeenerheemetve les efyeÇšve, Decesefjkeâe Ùee heefjhekeäJe meeceüepÙeMeenerves efJeke=âle kesâ}suÙee
}eskeâMeenerheÙeËleÛee DeYÙeeme kesâuÙeeveblej peieele }eskeâMeenerÛes YeefJeleJÙe efoJemeWeof Jeme Ke[lejÛe nesles Deens. efleÛee Deblejelcee pÙee veerelf ecetuÙeebJej GYee jeefn}e,
leer veereflecetuÙes meJe&meeceevÙe ceeCemeebÛÙee peerJeveele mebpeerJeveerÛes keâece keâjCeej veener, ÙeeÛeer o#elee peieYejÛÙee }eskeâMeenerceOe}s Oeveoeb[ies cet"Yej Jeie& Iesle
Dee}s. ns «enCe keâOeerÛe ve mebheCeejs Demes Deens. DeLeWmeceOe}er }eskeâMeener Legefme[eÙeefmeme, h}sšes, De@efjmše@š} Ùeebveer jbieJe}er. lÙeele Legefme[eÙeefmeme DeeefCe
h}sšes ns }eskeâMeenerefJejesOeer nesles. hesefjefkeä}me, mee@›esâefšme, [scees›esâefšme Ùeebveer Øeefleheeo}suÙee F.me.hetJeeaÛÙee keâuhevee Deepener efJeÛeeje}e Ûee}vee osCeeNÙee
Deensle. yejsj Demees Jee nsies}, mš@ef}ve Demees Jee efnš}j, cegmeesef}veer Demees Jee ceeDees, }eskeâMeener mebjÛevesJej hejekeâesšerÛes DeeIeele keâjCeejs Yeeb[Je}er
}eskeâMeenerÛÙee peieele}s Je eflemeNÙee peieeleer} meJe&Ûe pevevesles Ùee vee lÙee Deveg<ebieeves }eskeâMeenerÛee ce=lÙeghesÛe efJeCele DeeCeleele. }eskeâMeenerÛÙee cet}Yetle
OeeskeäÙeeefJe<eÙeer ÛeÛee& keâjeÙeÛeer Demes} lej DeeheCee}e heej øeWâÛe jepÙe›eâebleerveblej peieeJej YegjU Iee}CeeNÙee je°^JeeoeÛÙee efJeÛeejkeâuhevesheÙeËle heesÛeeJes }eieles.
ngketâceMenebveer efkebâJee meceepemeòeeJeeÅeebveer efkebâJee leLeekeâefLele }eskeâMeenerJeeÅeebveer DeeheuÙee Øeke=âleerØeceeCes peesheeme}s}e je°^Jeeo }eskeâMeener}e MeeheÛe
"jlees. peieYej efpeLes }eskeâMeener meceepe Deens, efleLes ner Deme}er je°^Meemeves Demeleele. lÙeebvee vesMeve-mšsš DeeheCe cnCelees. lej DeMee je°^Meemeveele

13
meceepe Skeâ$e jeneJee, lÙeele Yeüele=YeeJe, Øesce, efve‰e, hejmhejebÛes efnlemebyebOe Je=efæbiele JneJesle, Demes keäJeefÛele Ie[les.
JebMe, Jeie&, peeleYesoebÛÙee ceejeceeNÙee Ùee je°^Meemeveele Ûee}t Demeleele. ner Deme}er je°^Meemeves meeceeefpekeâ Yeüele=YeeJeeÛeer DeeefCe MeeblelesÛeer
efÛejbpeerJeer Øeleerkesâ efvecee&Ce ke⤠Mekeâle veenerle. keâeÙeoe DeeefCe megJÙeJemLesÛÙee veeJeeves yengmebKÙeekeâ, DeuhemebKÙeekeâ, Meesef<ele, DeMeesef<ele Demes
DebleefJe&jesOe efvecee&Ce keâ¤ve }eskeâMeenerÛÙee mebjÛeves}e efieUbke=âle keâjleele. lÙeeletve Dejepekeâ efvecee&Ce nesles. ne Dejepekeâ efvecee&Ce keâjCeeje SKeeoe
pece&veerÛee efnš}j Demelees. SKeeoe ieeJe"er efnš}jner Demelees. Ùee DejepekeâeÛee DeeÅeeOeej lÙeebveer efvecee&Ce kesâ}s}e je°^Jeeo DeeefCe lÙeeefJe<eÙeerÛeer
osMeYekeäleer Demeles, heCe ne je°^Jeeo DeeefCe ner osMeYekeäleer ceeveJemeceepeeÛÙee cetU DeefmlelJee}e DeeefCe efve‰s}e meg®bie }eJeles. lesJne }eskeâMeenerÛes
YeefJeleJÙe OeeskeäÙeele Ùesles.
vÙeeÙecetleea jeve[ŸeebÛee vescemle je°^Jeeo, efšUkeâ, DejefJebo Iees<e, cenelcee ieebOeer ÙeebÛee DeeOÙeeeflcekeâ je°^Jeeo, Hegâ}s-Deebyes[keâjebÛee jeve[ŸeebÛeer
hejbheje Ûee}JeCeeje meskeäÙeg}j Ssefnkeâ je°^Jeeo, lÙeeÛÙeeveblej Dee}s}e Oecee&efOeef‰le je°^Jeeo Ùeeves }eskeâMeener}e Ûet[Ûe }eJe}er Deens. Deelee Ùee
JeCeJÙeele keâeÙe peUs} efve keâeÙe jener}, ne Ùe#eØeMveÛe Deens. }eskeâMeenerÛes mebj#ekeâ cnCetve DeeheCe keâeÙe keâjCeej Deenesle?rr
o

14
 efJemeeJÙee MelekeâeÛes ceejskeâjer
Ùegjeshe, Decesefjkeâve meeceüepÙeMeenerves ce@ÛÙegDe[& kesâ}s}er oe¤ efheCÙeeÛeer, JesUesJesUer mebOeer IesleuÙeeveblej DeeefCe efPebietve je[e kesâuÙeeveblejner
pÙeebveer melÙeekeâ[s hee" efHeâjJe}er veener, Demes DeeceÛes pÙes‰ efce$e efo}erhe heg®<eesòece efÛe$es Ùeebveer SkeâefJemeeJÙee MelekeâeleuÙee DeOe:heeflele meceepeeÛes
efÛe$e ‘MelekeâebÛee mebefOekeâe}’ Ùee mlebYe}sKeve hegmlekeâele jsKeeš}s Deens. GÅeeÛes peie ns keâmes meeceüepÙeMeenerÛÙee DeLee&ves meeJe&Yeewce Demes}. Skeâ
Deeblejje°^erÙe Yee<ee, Skeâ Deeblejje°^erÙe Ûe}ve SkeâeÛe JÙekeäleer}e Deveskeâ je°^ebÛes veeieefjkeâlJe DeeefCe heemeheesš&, yengje°^erÙe kebâhevÙeebÛes peieYej efJeCe}s
peeCeejs peeUs lÙeeves MeyoeÉejs efÛeef$ele kesâ}s Deens. Ùee MelekeâeÛeer meceer#ee jepekeâerÙe DeLee&ves eføeâ}eefvmebie keâ¤veosKeer}, efÛe$es ÙeesiÙe keâjleele. keâener
Pee}s lejer ceekeäme&Jeeo mebheCeej veener, Demes les Yee<Ùener keâjleele. ceekeäme&}e F}skeäš^e@efvekeâÛes peie, lÙeeÛeer mebheke&â meeOeves, mebieCekeâ, oUCeJeUCeeÛeer
peieeÛÙee vekeâeMeeJej Glej}s}er meerceejs<ee DeepeÛÙee DeLee&ves DeefYeØesle veJnleer. 21JÙee Melekeâele SkeâeÛe kebâheveerÛes keâece keâjCeejs heeÛe }eskeâ
JesieJesieUŸee Keb[ebleer} DeeheuÙee Iejele jentvener Ghe«eneÉejs Skeâ$e Ùesleer} DeeefCe DeeheuÙee kebâhevÙeebÛes keâece keâjleer}. Yeeb[Je}MeenerÛeer ner veJeer
meJeexÛÛe DeJemLee ÙesTvener peieeleer} oesve le=leerÙeebMe ceeCemes iejeryeÛe jenleer}. ÛebieUJeeoer cet"Yej meceepeeÛÙee G°ŸeeJej peiele jenleer}. Ùegjeshe,
Decesefjkeâe, peheeveceOÙes ßeerceble ceOÙeceJeie& Demes} DeeefCe peieele Flej$e ne iejerye meceepe Demes}. ceneÙegæs Pee}er veenerle lejer ceneveiejeleuÙee
DeeefCe «eeceerCe YeeieeleuÙee owvebefove peerJeveele šesUerÙegæs nesleer}. peeleerÙe, JeieeaÙe Je JeebefMekeâ leCeeJe Jee{leer}. yegefæØeeceeCÙeeÛes Melekeâ cnCetve Ùee
MelekeâeÛeer meg®Jeele Pee}er DeeefCe DeefJeJeskeâeÛes Melekeâ cnCetve les mebheg°ele Dee}s Deens. efÛe$eWÛes ns meJe& JeCe&ve efJeÛeejer ceeCemee}e Debleceg&Ke keâjCeejsÛe
Deens. Deepe veJeJÙee oMekeâele ÙegjesheerÙe DeeefCe peheeveer DeLe&JÙeJemLesves MeerleÙegæ mebheuÙeeveblej SkeâcesJe cenemeòee "j}suÙee DecesefjkesâÛÙee JeÛe&mJee}eÛe
DeeJneve efo}s Deens. Decesefjkeâe, peheeve, pece&veer, øeâevme, efyeÇšve, ke@âve[e, Fš}er Ùeebveer SWMeerÛÙee oMekeâeveblej Yeeb[Je}MeenerÛee keâesmeUlee [es}eje
cepeyetle keâjCÙeeÛeer efMekeâmle kesâ}er. Ùee ojcÙeeve, [e@}jÛeer Deeblejje°^erÙe yeepeejhes"sle}er keâesmeUCeejer hele meeJejCÙeeÛee ØeÙelve Pee}e. ÙeeÛÙeeÛe
mecekeâe}erve eflemeNÙee peieele G}Leehee}Leer nesTve jepekeâejCeeleuÙee meceepeJeeoe}e, meceepemeòeeJeeoe}e hejeYetle keâjCeeNÙee iees°er Ie[uÙee. heenlee
heenlee ceevÙeJej meceepeJeeoer, meceepemeòeeJeeoer osMe meeceüepÙeMeener}e MejCe ies}s. pÙee meeceüepÙeMeenerÛes cejCe DešU nesles, efleves DeefJekeâefmele
eflemeNÙee peieeleer} osMeele neleheeÙe heme¤ve Deehe}s cejCe GÅeeJej {keâ}}s Deens. Ùee meJe& Øeef›eâÙes}eÛe peeieeflekeâerkeâjCeeÛeer Øeef›eâÙee cnCeleele.
ner Øeef›eâÙee meeceüepÙeMeenerÛÙee cegkeälekeâe}eÛÙee hegvejeieceveeÛeer veenerÙes. ›eâeÙeefmeme Dee@Heâ ke@âefheš@ef}PeceÛÙee SkeâerkeâjCeeÛÙee yeÛeeJeelcekeâ heefJe$Ùeeletve
Dee}s}er Deens. ÙeeÛe JesUer eflemeNÙee peieele}s Jew%eeefvekeâ meceepeJeeoeÛes leòJe%eeve cees[}s peeCÙeeÛes DeeefCe hejeYetle nesCÙeeÛes DeeheCe DevegYeJelees
Deenesle. ne meJe& DevegYeJe Jew%eeefvekeâ meceepeJeeoer peeefCeJeebÛÙee ceÙee&osÛee Deens efkebâJee meòesÛes ‘Mekeâš’ pÙee leòJeÛÙegle }eskeâebÛÙee neleer ies}s lÙeebÛÙee
Jeie&efnleebÛÙee mebyebOeebcegUs ne hejeYeJe Pee}e, keâer pevelesÛÙee efvekeâ[erÛÙee iejpesletve, ÙeeÛes mebMeesOeve nesCes DeeJeMÙekeâ Deens.
Øeeieeflekeâ jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛÙee °erves ns Melekeâ ‘keâeUs Ûesškt eâ’ keâjCeejsÛe cnš}s heeefnpes. ›eâebleer-Øeefle›eâebleer SkeâeÛe meb%esÛeer oesve hejmhej ¤hes. meeseJf nSle
cees[}s, eflemejs peie cees[}s, cnCepes Jew%eeefvekeâ meceepeJeeoeÛes leòJe%eeveÛe mebhe}s keâeÙe? meeceüepÙeMeenermeceesj MejCeeieleer helkeâjCeeNÙee GoejceleJeeoer,
DeJemejJeeoer yegefæcebleebÛÙee keâce&keâeb[eÛeer ner HeâUs. DeeMee- efvejeMesÛÙee peeefCeJesJej leòJe%eeveeÛee Deble neslees keâeÙe? peesheÙeËle mepeie veeieefjkeâlJeeÛes DeeÙeg<Ùe
ceveg<Ùe peiele jener}, leesheÙeËle ceeveJeeÛÙee YeefJeleJÙeeÛeer efÛeblee keâjCeeNÙee leòJe%eeveeÛee Deble nesCeej veener. ns leòJe%eeve ceeveJeer peerJeveeÛÙee jÛeveelcekesâÛeer
DeeÅeØesjCee Demeles DeeefCe leer ceeveJeer cetuÙeebvee Je=efæbiele keâjCeejer mepe&veeÛeer Mekeäleer nesles. pÙee ceekeäme&ves Jeie&efJenerve, MeemeveefJenerve meceepeeÛes mJehve heeefn}s,
les mJehve mJeie&megKeeÛÙee keâuheves}ener }epeJeCeejs nesles. les ÙeeÛe Melekeâele legštve keâe ies}s?
}sefveveÛÙee ce=lÙetveblej mš@ef}veves meceepemeòeeJeeoe}e ye}ob[ keâjCÙeeÛes keâece kesâ}s. pÙee jefMeÙeeceOetve lees ns meieUs Ie[Jetve DeeCeerle neslee, lees
jefMeÙee lÙeeÛÙee keâeUele efvecve mejbpeeceer ke=â<eer DeJemLesleer} peieCes yeo}tve DeewÅeesefiekeâ DeLe&JÙeJemLeskeâ[s ies}e. ns meieUs Ie[JeCÙeemee"er mš@ef}veves
yegKeejerve $eemkeâerÛÙeener cegmekeäÙee yeebOeuÙee. lÙeeÛes keâle=&lJe lemes DeefÉleerÙe nesles. lÙeeÛÙeecegUsÛe ogmeNÙee ceneÙegæele veePeerJeeoe}e, He@âefmePece}e hejeYetle
JneJes }eie}s DeeefCe peieeÛee efJeveeMeeheemetve yeÛeeJe Pee}e. ceeveJeer jkeälee}e ÛešeJe}s}e mewleeve cnCetve meeceüepÙeMeenerÛÙee yegefæceble o}e}ebveer mš@ef}veÛeer
efveYe&lme&vee kesâ}er DeeefCe G"JeU meeceüepÙeMeener}e veweflekeâ yeU efceUJetve efo}s. mš@ef}veÛesner Skeâ Ûegkeâ}s. Yeeb[Je}Meenerkeâ[tve meceepeJeeoekeâ[s
peeleevee DeeefCe njJe}s}e mJeie& Meesef<ele meceepee}e efceUJetve osleevee Debeflece efveCee&Ùekeâer nesF&heÙeËle melele Jeie&mebIe<e& keâjle jeneCes lÙeeÛÙeeves pece}s
veener. DeKesjÛÙee efoJemeeble Ùee meJeeËÛeer peer›eâ }sefvevevesner kesâ}er nesleer. mš@ef}ve DeeheuÙee DeefOeveeÙekeâeÛÙee Mew}erle njJetve yeme}e. lÙeeÛÙee ce=lÙetveblej
¡eggMÛesJnves lÙee}e lÙeeÛÙee De{UheoeJe¤ve Kee}er KesÛe}s. lÙeeÛes jepekeâerÙe Ûeeefj$ÙeeÛes nveve keâ¤ve megOeejCeeJeeoeÛes Iees[s meceepemeòeeJeeoeÛÙee
JewÛeeefjkeâ efJeMJeele efoMeenerve GOeUJe}s. jefMeÙeve keâcÙegefvemš heešeaÛÙee 1956 mee}ÛÙee efJemeeJÙee keâeB«esmeÛÙee JÙeemeheer"eJe¤ve lÙeeves peeieeflekeâ
yeo}lÙee JeeleeJejCeeÛee nJee}e osTve, MeebleerhetCe& meb›eâceCe, MeebleerhetCe& menDeefmlelJe, MeebleerhetCe& mheOee& DeMee ef$emet$eerÛee keâes}en} ceepeJetve ceboerÛÙee
cejCeMeÙÙesJej MesJešÛeer IejIej }eie}suÙee meeceüepÙeMeener}e mebpeerJeveer hegjJe}er. meeceüepÙeMeenerÛÙee mebmeoerÙe jepekeâejCeeheg{s meJe&nejeÛes ogÙÙece "jJe}s.
yevme&šerve keâeTlmkesâÛÙee Ieelekeâer jepekeâejCeeÛee pÙee }sefveveves hejeYeJe kesâ}e neslee lÙeeÛee hegjmkeâej ¡eggMÛesJnves kesâ}e. DecesefjkesâÛee je°^eOÙe#e Pee}suÙee
kesâves[eRvee lÙeebveer peeieeflekeâ MeeblelesÛÙee j#eCeeÛee Øesef<ele yeveJe}s. peieeleer} Meesef<ele pevelesÛee efJeMJeemehee$e efnleefÛeblekeâ cnCetve ieewjJe}s. ¡eggMÛesJn
heefMÛecesÛee meJeexòece efce$e Pee}e. ÙeeletveÛe meesefJnSle-DecesefjkesâÛeer cew$eer Ie[tve Dee}er. kesâves[er yesnö KetMe nesles. meòee «enCe keâjleevee les cnCee}s,
‘‘Deecne}e De@šceyee@cyehes#eener DeefOekeâ ÛeebieuÙee Mem$eeÛeer iejpe Deens. les DeefOekeâ Ûeebie}s Mem$e cnCepes MeebleerhetCe& menDeefmlelJe nesÙe.’’ ¡eggMÛesJnÛÙee
jepekeâejCeeÛes MeW[sHeâU ieesyee&ÛesJn Ùeeves ÙeeleÛe meesefJnSle yeg[Je}s.

15
 ceeDeesves 63 mee}er efÛeveer keâcÙegefvemš heešeaÛÙee Jeleerves ‘«esš ef[yesš’ Ie[Jetve DeeCetve ¡egMÛesJnÛes keâejmLeeve GIe[s kesâ}s. Ùegieesm}eefJnÙeeÛeer
keâcÙegefvemš heešea DeeefCe efleÛee megOeejCeeJeeo Yebhekeâ Deens ns meebefiele}s. yeve&mšerve keâeTlmkesâ : ogmeNÙee keâcÙegefvemš Fbšjve@Meve}ceOeer} megOeejCeeJeeoer
: ogmeNÙee ceneÙegæeveblejÛes yeÇÇeT[j, efššes, ¡eggMÛesJn ns SkeâeÛe peeleerle}s nesles, ns cnš}s. ceeDeesves DeeheuÙee DebleeheÙeËle Ùegjeshe, DecesefjkesâÛÙee
meeceüepÙeMeener}e keâOeer Yeerkeâ Ieele}er veener. pevelesheemetve efMekeâe, peveleskeâ[tve IÙee, peveles}e Åee. peceerve megOeejCeebÛeer ÛeUJeU, meceepeJeeoer
efMekeâJeCegkeâerÛeer DeeefCe heešea megOeejCÙeeÛeer Ùeespevee, lÙeeÛÙee nÙeeleerle}e }eBie ceeÛe&, MebYej Hegâ}s Hegâ}t osle - npeej efJeÛeejebMeer škeäkeâj IesT
osle. ÛeerveÛÙee keâcÙegefvemš heešealeer} yegPJee& ns[keäJeeš&jJej lÙeeves JewÛeeefjkeâ yee@cyeHesâkeâ keâ¤ve, meòesJej keâypee leUeletve keâjle Dee}s heeefnpes, ÙeeÛeer
peeCeerJe efo}er. }g MeeDeesÛÙee efJeÛeejØeCee}er}e lÙeeves meebmke=âeflekeâ ÛeUJeUerle efÛej[tve šekeâ}s. efnbmee, jkeäleheele, ÚU Ùee Meyoebvee lees efyeÛekeâ}e
veener. meebmke=âeflekeâ ›eâebleerÛÙee ÛeUJeUerle meceepeJeeoeÛes Me$et lÙee}e efome}s. lÙeeves ÛeerveceOÙes Yeeb[Je}Oeeefpe&CÙee efJeÛeejeÛes ØemLeeheve nesT efo}s
veener. lÙeeÛÙee ce=lÙetveblej [WiemheeDeesefhebieves ceeDeesJeeoeMeer Fceeve oMe&Jetve ceeDees}eÛe cees[erle keâe{CÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. 49 les 76 Ùee ojcÙeeveÛee
Fefleneme efJeke=âle "jJe}e. leWieveblejÛee [Wie lej yeeheÛe efveIee}e. Ùeeves efÛeDeeBie efÛebie DeeefCe ÛeBieÛetbie efÛeDee@Dees Ùee ceeDeesJeeÅeebvee mebheJe}s. Ûeerve
ØeieleerÛÙee pÙee šhhÙeeJej GYee Deens lees meceepemeòeeJeeoeÛÙee ceejskeâNÙeebveerÛe efvecee&Ce kesâ}s}e Deens.
o

16
 YeejleerÙe je°^Jeeoe}e Skeâ DeeJneve
je°^Jeeo ner DeeheuÙeekeâ[s DeeOegefvekeâ YeeJevee Deens. Ùegjesheele leer efÛekeâej pegveer Deens. ÙegjesheeÛÙee Feflenemeeletve Dee}s}er leer mebkeâuhevee Deens.
je°^, jepÙe ner SkeâeÛe Yeewieesef}keâ mebkeâuhevesÛeer Gheheòeer nesÙe. ÙegjesheerÙeve osMeele ner mebkeâuhevee ØeLecele: ®pe}er. veblej peieeleer} DevÙe osMeeble leer
hemej}er. ner mebkeâuhevee leÙeej JneÙe}e ÙegjesheeÛÙee Feflenemeele heeÛeMes Je<ex peeJeer }eie}er. Deehemeeleer} Ùegæs, Dee›eâceCe DeeefCe hejosMeer MekeäleeRÛee
Debleie&le JÙeJenejele nmle#eshe. Skeâe yeepetves Oeeefce&keâ keWâõ Deme}suÙee jesceÛee nmle#eshe, lej ogmeNÙee yeepetves Mespeejer Deme}suÙee je°^ebkeâ[tve Pee}s}s
Dee›eâceCe Ùee nuuÙeeÛÙee ØekeâejeefJe®æ efvecee&Ce Pee}suÙee jepekeâerÙe [eJehesÛeeletve DeeefCe jepeveerleerletve je°^JeeoeÛÙee keâuhevesÛee GoÙe Pee}e. Ùee
je°^erÙe YeeJeves}e Â{ keâjCÙeemee"er peieYej leòJe%eeveeheemetve lej DeefYepeele keâ}ebÛÙee meJe&Ûe ceeOÙeceebÛee Jeehej keâjCÙeele Dee}e. pece&ve leòJe%e
nsies} Ùeeves lej je°^Jeeo Ùee mebkeâuheves}e DeeOÙeeeflcekeâ SkeâelcelesÛee opee& efo}e Deens. Oeeefce&keâ nmle#eshe DeeefCe hejmhejÙegæ Ùee keâejCeebcegUs Ùegjesheele
je°^JeeoeÛeer keâuhevee efJekeâefmele Pee}er.
lÙeeveblej Ùegjesheele meeceüepÙes GYeer jeefn}er. Ùee meeceüepÙeJeeoer osMeebÛÙee nuuÙeeletve yeÛeeJeCÙeemee"er Deelcej#eCeeÛÙee Gefö°eheesšer iewj ÙegjesheerÙeve
osMeelener je°^JeeoeÛÙee mebkeâuhevesÛee GoÙe Pee}e. ogmeNÙee ceneÙegæeveblej lej Ùee mebkeâuheves}e ØeÛeb[Ûe JeeJe eflemeNÙee peieeleer} je°^eblener efceUe}e.
me}ie ØeosMe, }eskeâYee<ee, DeJee&Ûeerve Yeeb[Je}oejer, DeeefLe&keâ menpeerJeve, je°^erÙe mebmke=âleer, efleÛeer Deefmcelee peheCeejer je°^erÙe YeeJevee Ùee
meJe& IeškeâebÛee }eYe pÙee }eskeâmecetne}e, meceepee}e Ssefleneefmekeâ efJekeâemeebcegUs neslees, lÙeebvee je°^ ner mebIešvee yeveJelee Ùesles. DeeheuÙeekeâ[ÛÙee
je°^JeeoeÛÙee keâuhevesÛee efJekeâeme›eâce heeefn}e, keâer Deepe YeejleerÙe je°^Jeeoe}e Oecee&efOeef‰le je°^Jeeoeves GpeJÙee Øeefleieeceer MekeäleeRÛÙee peesjeJej peer
DeeJneves kesâ}er Deensle lÙee DeeJneveebÛee Øeeflekeâej keâjCÙeemee"er Ùee efJeJesÛeveeÛee DeeheuÙee}e HeâeÙeoe nesF&}.
ceneje°^ele je°^Jeeo GoÙee}e Dee}e lees Ùee Kee}er} heeMJe&YetceerJej. hesMeJÙeebÛes jepÙe meve 1818 ceOÙes ies}s. Ùeeveblej 1849}e meeleejÛeer
ieeoer ies}er. 1854 ceOÙes veeiehetjÛÙee YeesmeuÙeebÛes jepÙe ies}s. veblej iJeeunsj, Fboesj, ye[esoe nerner ceje"er meeceüepÙeeletve efvecee&Ce Pee}s}er jepÙes
ÙeLeekeâeU mebmLeeveele ¤heebleefjle Pee}er. jepekeâerÙe DeLee&ves leer [gye}erÛe cnCee. Jejheebieer lÙeebÛes jepeJebMeer JewYeJe lesJe{sÛe efMeu}keâ jeefn}s. 1857ÛÙee
jepesjpeJee[ŸeebÛÙee G"eJeele hesMeJes, PeeMeerÛeer jeCeer, leelÙee šeshes FlÙeeoer jepes efyeÇefšMeebefJe®æ }{}s. Ùee G"eJeeÛes #es$e ceneje°^eyeensj efou}erÛÙee
keWâõeYeesJeleer nesles. pegvÙee heejbheeefjkeâ Mees<ekeâ Je Jeefj‰ Jeiee&ÛÙee jepekeâejCeeÛeer met$esner hetJeea efou}erÛÙee leKleeMeer iegble}s}er nesleer. 1857 ceOÙes
Ùee meJeeËJej ØeeCeIeelekeâ nu}e Pee}e DeeefCe lÙeeletve veJÙee jepekeâerÙe Mekeäleer GoÙee}e DeeuÙee. lÙee cegbyeF&, keâ}keâòÙeeÛÙee GhešmegbYe veJÙee Menjer
mebmke=âleerletve GYÙee jeefnuÙee. efJeMes<ele: keâ}keâòee, cegbyeF&le}e JÙeeheejer Jeie&, Fb«epeebÛÙee efMe#eCe heæleerÛee HeâeÙeoe IesTve megefMeef#ele Pee}s}e
SleösMeerÙe Jeie&. lÙeeÛÙee peeefCeJesletve DeeheuÙeekeâ[ÛÙee je°^JeeoeÛÙee GoÙeeÛeer meg®Jeele Pee}er. meg®Jeeleer}e Ùee yeo}eÛes Øeefleefyebye je°^erÙe
jepekeâejCeele efomet }eie}s. 1810 les 46 peebYeskeâj, 1823 les 92 }eskeâefnleJeeoer ns cegbyeF&Ûes jepekeâerÙe heg{ejer, lej efÛeheUtCekeâj, efšUkeâ,
Deeiejkeâj ns hegCÙeele}s heg{ejer. JÙeeheejer cegbyeF& Je efyeveJÙeeheejer megefMeef#ele ceneje°^ Demee DebleefJe&jesOe lesJne neslee. efÛeheUtCekeâjebmeejKes heg{ejer pegvÙee
mebmke=âleerÛÙee meeceüepÙeeÛee efJeÛeej je°^Jeeo Ùee veJÙee mebkeâuhevesMeer pees[le; hejbleg pegves ceje"er jepÙekeâlex, lÙeebÛeer GÛÛeJeieeaÙe mebmke=âleer cee$e Ùee meJe&
je°^JeeoeÛÙee mebkeâuhevesheemetve otj nesleer. ceje"er yengpeve meceepeeheemetvener ner je°^Jeeoer ÛeUJeU legš}s}er nesleer. Ùee megefMeef#eleebÛee je°^Jeeo lemee
nJesle lejbieCeejeÛe neslee. ceneje°^erÙe je°^JeeÅeebÛee, lÙee JesUer Pee}suÙee Meslekeâjer Jeiee&Ûee efyeÇefšMeebefJejesOeer }{ŸeeMeer mebyebOe veJnlee. ner kesâJe{er
efJeefÛe$e iees°. FlekesâÛe veJns lej heg{s 1826 les 1884 ceOÙes jeceesMeebÛes G"eJe Pee}s. 1830 les 1846 keâesUŸeebÛes G"eJe Pee}s. 1875
ceOÙes MeslekeâNÙeebÛes meeJekeâejerefJe®æÛes G"eJe lej 1878 ceOÙes JeemegosJe yeUJebleebveer ØepeemeòeekeâeÛes yeb[ GYes kesâ}s nesles. Ùee meJeeËheemetve je°^JeeoeÛeer
mebkeâuhevee efvecee&Ce keâjCeeje DeeefCe JeeefIeCeerÛes otOe hÙeeÙe}s}e megefMeef#ele Jeie& leòJele: De}ieÛe jeefn}e neslee. FlekesâÛe veJns, lej cegbyeF&leer} JÙeeheejer
jepekeâejCeeMeerner lees mecejme nesT Mekeâ}e veener. je°^erÙelJe, JÙeefkeälemJeeleb$Ùe, megOeejCee FlÙeeoer iees°eRefJe<eÙeer efJeÛeej keâjCeeje ne megefMeef#ele Jeie&
peesefleyee HegâuÙeebmeejKÙee meceepemegOeejkeâebveer kesâ}suÙee iees°eRveener efKepeieCeleerle Oejle veJnlee. efšUkeâebmeejKÙee pene} je°^JeeÅeebÛeer leòJes meeceeefpekeâ
Øeieleer}e Øesjkeâ Je hees<ekeâ "j}er veenerle. Ùee pene}JeeÅeebÛee ØeÛeej Skeâe efJeefMe° meceepeehegjlee ceÙee&efole Demes. ‘Demeblees<eeÛes pevekeâ’ cnCetve lÙeebvee
}eskeâ ceeveleele, hejbleg lÙeebvee DeefYeØesle Deme}s}s je°^erÙelJe ns mebkegâefÛele peeleer DeeefCe JeCee&hegjles ceÙee&efole nesles. ÙeeefJe<eÙeer FeflenemeeÛeeÙe& jepeJee[s
Ùeebveer Ùee efMeef#ele je°^JeeÅeebÛeer Ùee ojcÙeeve DeeheuÙee }sKeveeletve efšbie}ner kesâ}er Deens.
DeeÙe}Ë[, hees}b[, Fš}er Jeiewjs je°^ebÛÙee je°^Jeeoer keâuhevesÛÙee efJekeâemee}e lesLeuÙee megefMeef#eleebÛÙee YeeJevesletve meg®Jeele Pee}er. DeeceÛÙeekeâ[sner
leer Pee}er, heCe leer meJeËkeâ<e JÙeehekeâ veJnleer. 1848ÛÙee megceejeme cegbyeF&-hegCÙeekeâ[uÙee efJeÉeveebveer kesâ}s}s }sKeve heeefn}s lej ceneje°^ele lÙeeÛeer
pe[CeIe[Ce keâMeer Pee}er, les DeeheCee}e keâUtve ÙesF&}. Ùee megefMeef#eleebÛÙee peeefCeJesletve Dee}s}e je°^Jeeo efveJJeU ØeeLeefcekeâ DeJemLesceOe}e neslee.
Skeâje°^Jeeo, yengje°^Jeeo, Oecee&efOeef‰le je°^Jeeo DeMeer lÙeeÛeer hejmhejefJejesOeer ceeb[Ceer nesleer. efÛeheUtCekeâj, }eskeâefnleJeeoer, Meb. o. peeJe[skeâj,
Feflenemekeâej Deehešs, ve. efÛeb. kesâUkeâj, FeflenemeeÛeeÙe& jepeJee[s, }eskeâvesles DeCes DeeefCe je°^Jeeoemee"er keâece keâjCeejs efšUkeâebmeejKes heg{ejer Ùee
meJeeËÛes efJeÛeej DeeefCe }sKeve heeefn}s keâer Jejer} iees°er DeeheCeeme efometve Ùesleele.
DeeheuÙeekeâ[s je°^JeeoeÛeer mebkeâuhevee KeNÙee DeLee&ves efyeÇefšMe Debce} meg¤ PeeuÙeeveblejÛe meg¤ Pee}er. lÙeeÛÙeehetJeea yebiee}, ceneje°^, hebpeeye
FlÙeeoer efJeefJeOe ef"keâeCeer efvecee&Ce Pee}suÙee megefMeef#ele Jeiee&ves peer keâener efJeÛeejcebLeves Ûee}Je}er, leer Ùee je°^JeeoeÛÙee mebkeâuhevesÛÙee efJekeâeme›eâcee}e
Jee{JeCeejer nesleer.

17
 1904}e keâeB«esmeÛÙee je°^erÙe meYesÛÙee DeefOeJesMeveele JebieYebieefJe<eÙekeâ "jeJe Pee}e. Ùee yew"keâerÛes DeOÙe#e mej nsvjer keâe@šve nesles. lÙeebveerÛe
KeNÙee DeLee&ves YeejleerÙe Skeâje°^erÙe mebkeâuhevesÛee hegjmkeâej kesâ}e. lÙee JesUÛÙee Yee<eCeele lÙeebveer cnšues, ‘‘jepekeâerÙe #es$eele ›eâebeflekeâejkeâ Iešvee
Ie[tve Ùesle Deens leer cnCepes efnbogmLeeve Ùee je°^eÛee GoÙe nesle Deens. YeejleerÙe pevelesceOÙes Deme}suÙee JesieJesieUŸee MekeäleeRÛee mecevJeÙe efMe#eCeeves
Pee}e. heeMÛeeòÙe mebmke=âleerÛÙee DevegjesOeeves Je Fb«epeer heæleerves efo}s}s ns efMe#eCe nesles. Deepe legcner meieUs SkeâeÛe JÙeemeheer"eJej Dee}e Deenele.
legceÛÙee meeceevÙe efnleeÛeer Je Deekeâeb#eebÛeer Iees<eCee keâjle Deenele. Ùee DeefYeJÙekeäleerÛes Jenve Fb«epeer Yee<esle Deens. efnbogmLeeveÛes JesieJesieUs Øeeble
Skeâceskeâebheemetve efJe}ie he[}s nesles. Deeieiee[Ÿee, penepes, heesmš Keeles, leej Keeles Ùee meeOeveebcegUs ne efJe}ieheCee veenermee Pee}e. lÙeeletve je°^
GYes jeefn}s. lÙeeÛeer Deekeâeb#ee mhe° keâjCeejer Je=òehe$e mebmLeener DeefmlelJeele Dee}er. ns meJe& heeefnuÙeeveblej DeepeÛÙee mJe¤heeÛeer efyeÇefšMe jepeJeš
Ûee}t jenCes DeMekeäÙe Deens.’’
efyeÇefšMe meòescegUs pevcee}e Dee}suÙee je°^erÙe ØeJe=òeerÛeer hetle&lee Ùee jepeJešerle MekeäÙe veener. mej keâe@šve ÙeebÛÙee °erves YeejleerÙe je°^Jeeo ner
heeMÛeeòÙe mebmke=âleerÛeer Je Ùeebef$ekeâ megOeejCeebÛeer osCeieer nesÙe. ne efJeÛeej pÙee je°^erÙe }{ŸeeÛÙee ÛeUJeUerleer} pene} heg{eNÙeebmeceesj lÙeebveer ceeb[}e,
lÙee DeefOeJesMeveele }eskeâceevÙe efšUkeâ, megjWõ ye@vepeea, hebef[le cee}JeerÙe ÙeebmeejKes DeeheuÙee mebmke=âleerÛee šeskeâeÛee DeefYeceeve yeeUieCeejer ceb[Uer nesleer. les
keâe@šveefJe®æ Skeâ yeÇÇner yees}t Mekeâ}s veenerle. SJe{sÛe keâMee}e, efÛeheUtCekeâjebveer lej Fb«epeer efMe#eCe Je heeMÛeeòÙe mebmke=âleerÛes $e+Ce ceevÙeÛe kesâ}s
Deensle. Fb«epeer Ùee JeeefIeCeerÛÙee ogOeecegUs YeejleerÙeebceOÙes veJÙee efJeÛeejeÛeer leekeâo efvecee&Ce Pee}er, Demes les cnCele. }eskeâefnleJeeoerner Ùee efJeÛeejeÛes
nesles. vÙeeÙecetleea jeve[s lej je°^erÙe mJeeleb$ÙeeÛeer, }eskeâmeòeekeâ jepÙeeÛeer keâuhevee DeeheCee}e Fb«epeebkeâ[tve efceUe}er, Demes GIe[heCes meebiele. lÙeeletve
peeJe[skeâjebmeejKeener ceeCetme megš}s}e veener. Oece&peeleerYesoeleerle meceleeJeeoer je°^ mebIeefšle keâjCÙeeÛes leb$e YeejleerÙeebvee Ùegjesheekeâ[tve efMekeâeJes }eie}s,
Demes les cnCele. ns meJe& heeefnuÙeeveblej 1920ÛÙee DeeOeer je°^JeeoeÛeer mebkeâuhevee vekeäkeâerÛe ØeeLeefcekeâ DeJemLesleer} nesleer. lÙeeveblej 1927 heÙeËleÛÙee
Skeâje°^ YeejleeÛeer keâuhevee meeJe&Yeewce nesle ies}er.
1928ÛÙee meJe&he#eerÙe vesn¤ efjheesše&le lej ner keâuhevee mhe°Ûe ceeb[}er ies}er. 1937 mee}eheÙeËle Skeâje°^erÙelJeeÛeer keâuhevee, meeJe&Yeewce
}eskeâmeòeekeâeÛeer keâuhevee, je°^erÙe ÛeUJeUerÛÙee }{Ÿeele Dee«eneves ceeb[}er nesleer. lÙeeveblej cee$e yengje°^erÙe, Oece&je°^erÙe ÙeebmeejKÙee je°^JeeÅeeÛÙee
efYevve keâuhevee 1947 heÙeËle osMe mJeleb$e nesF&heÙeËle Ûee}le DeeuÙee. 1885 mee}er cegbyeF&, keâ}keâòÙeele leÙeej Pee}suÙee SleösMeerÙe Yeeb[Je}oej
Jeiee&ves heg{ekeâej IesTve peer je°^meYee mLeeheve kesâ}er, lÙee meYesÛes meg®JeeleerÛes vesle=lJe heejMeer meceepeeves kesâ}s. mJeeleb$Ùeeveblej Oece&efvejhes#e je°^JeeoeÛee
mJeerkeâej keâ¤ve DeeheuÙee osMeele FLeheÙeËle DeeCeeÙe}e vesn¤, ieebOeeRmeejKÙee lemesÛe peÙeØekeâeMe veejeÙeCe, DeeÛeeÙe& vejWõ osJe, DeeÛeeÙe& ke=âhe}eveerheÙeËle
les [eJÙee hegjesieeceer heg{eNÙeebheemetve les yeeyeemeensye Deebyes[keâjebheÙeËle meJe&Ûe ceneve veslÙeebveer ceeie&oMe&ve DeeefCe ceole kesâ}er Deens.
Deelee Oecee&efOeef‰le je°^JeeoeÛes DeeJneveÛe DeeheuÙeemeceesj ÙesTve "she}s Deens. ‘‘pesJne leòJes efomesveeMeer nesleele DeeefCe Heâkeäle YeeJeveebÛee Debce}
jenlees, lesJne Oecee&Ûeer DeJeveleer nesTve lÙeeÛes ¤heeblej Deeflejskeâer ogje«en DeeefCe Skeâebieer meebØeoeefÙekeâlJe ÙeeceOÙes nesles,’’ Demes mJeeceer efJeJeskeâeveboebveer
cnšues Deens. lÙeeÛee mee#eele DevegYeJe Deepe DeeheCe Ieslees Deenesle. DeeheuÙee osMeeÛÙee heeÛe npeej Je<eeËÛÙee FeflenemeeÛes heefjMeer}ve kesâ}s, lej DeeheuÙee}e
keâUtve ÙesF&} keâer, DeeheuÙeekeâ[s kebâheesefPeš keâuÛej (cnCepes mebefceße meceepe) jeefn}s Deens. Ùeeletve lÙeele mee[sÛeej npeej peeleer DeeefCe peieeleer} Ûeej
ØecegKe Oece& Ùeebveer Deehe}e osMe yeve}e Deens. ØeeÛeerve ieCejepÙeeheemetve les jepÙemebmLesheÙeËle (Monarchy), jepÙemebmLesheemetve les MeemevemebmLesheÙeËle DeeheCe
jepekeâerÙe leòJe%eeveeleer} DeeOegefvekeâ MeemevemebmLesÛÙee peeefCeJee DeeefCe efJeÛeej ÙeebÛee keâe}evegmeej mJeerkeâej kesâ}e Deens. DeepeÛÙee meceepepeerJevee}e DeeefCe
je°^OeejCes}e hetjkeâ ve nesCeeNÙee keâe}yee¢e iees°er Hesâketâve efouÙee Deensle. Demes Demeleeveener peele, Oece&, Yee<ee, Øeeble ÙeebÛÙee PegšŸee DeefYeefveJesMeeJej
cnCepes Oecee&efOeef‰le je°^JeeoeJej DeeOeej}s}er jepekeâerÙe Øeef›eâÙee Ùee Øeefleieeceer Mekeäleer ceeveleele. Oece&, je°^, meceepe ÙeeceOÙes peeleerÙeJeeoer efmeæebleeÛee les
DeeOeej MeesOeleele. ns peceeleJeeoer osMeefJeIešvee}e hetjkeâ nesCeejs jepekeâejCe Yeepehe, efMeJemesvee, mebIe heefjJeejeceeHe&âle; lej ÙeeÛÙeeÛe veeCÙeeÛeer ogmejer yeepet
Deme}suÙee keâebMeerjece, ØekeâeMe Deebyes[keâjebheÙeËle meJe&Ûe peCe keâjleensle.
Oecee&efOeef‰le je°^JeeÅeebÛes Gefö°, mJeeleb$Ùe ÙesCÙeehetJeea pes JeCe&, peele, meòee, mebheòeer, Øeefle‰e, %eeveeÛÙee °erves SkeâcesJe DeefOekeâejer nesles, les
mJeeleb$Ùeeveblej meòeeÛÙegle nesTve Ùee cekeälesoejerheemetve ogjeJe}s nesles, lÙeebvee hegvne meòeeefOeef‰le keâjCes ns nesÙe. lej mJeeleb$Ùeeveblejner og:Ke, oeefjõŸe,
De%eeve, Oecee&Ûes keâefve‰ keâce&keâeb[, Mees<eCe Pee}suÙee yengpeve meceepee}e, efJeÉs<eeÛÙee YeeJevesJej mebIeefšle keâ¤ve meòee mebhevve keâjeJeÙeeÛes ns keâece
ogmeNÙee yeepetÛes keâebMeerjece, ØekeâeMe Deebyes[keâjebmeejKes peceeleJeeoer keâjleensle. Kejs lej ns peceeleJeeÅeebceOe}s Éwle }eskeâmeòeekeâ heæleer}e meg®bie
}eJeCeejs "jCeej Deens.
‘‘YeejleerÙe je°^Jeeo ne Oece&efvejhes#e Deme}e heeefnpes, keâejCe Yeejleele efYevve OeceeËÛes, peeleeRÛes }eskeâ npeejes Je<eeËheemetve jenleele. YeejleerÙe mJeeleb$ÙeeÛee
}{e Oece&efvejhes#e jepekeâerÙe }{e neslee. ne }{e yengmebKÙe Deme}suÙee efnbot OeceeaÙeebÛÙee DeLeJee DeuhemebKÙe Deme}suÙee cegm}erce OeceeaÙeebÛÙee Oece&meòee
mLeehevesmee"er veJnlee. lej lees meeJe&Yeewce }eskeâmeòeekeâ }eskeâMeener mLeehevesmee"er neslee. efnbot Demees Jee cegm}erce, oesvner leNnsÛÙee cet}leòJeJeeoebJej GYÙee
jeefn}suÙee je°^keâuheves}e yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛee keâój efJejesOe neslee. Oece&efve‰ je°^JeeoecegUs }eskeâMeener}e Oeeskeâe efvecee&Ce neslees. Meesef<ele
DeuhemebKÙeekeâebvee lÙeele ogÙÙece veeieefjkeâlJeeÛes mLeeve efceUCeej. heejbheeefjkeâ DeLee&ves Ûee}le Dee}s}e yengmebKÙeekeâ meceepe, Ùee Oecee&efOeef‰le je°^JeeoeÛÙee
keâuhevesves Dee›eâcekeâ DeeefCe JeÛe&mJeJeeoer nesCeej. lÙeecegUs je°^eÛÙee Skeâelcekeâles}eÛe le[e iesuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. Oecee&efOeef‰le je°^JeeoeÛÙee
keâuhevescegUs ceeveJeer veweflekeâlee DeeefCe iegCeJeòee ceej}er peeTve peele, Oecee&ves peeefleyeæ meceepeÛe efvecee&Ce nesF&}. Demes Pee}s lej ÙeecegUs meeceeefpekeâ
Yeüele=YeeJe legštve he[s}. lÙeeletve JewjYeeJe Â{ nesle peeF&},’’ Demes [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes cele nesles.
mJeeleb$Ùeesòej keâeUele peceeleJeeoer jepekeâejCee}e meg®Jeele Pee}er. meomeodefJeJeskeâeves, Yeüele=YeeJeeves, MeeblelesÛÙee ceeiee&ves, mebmeoerÙe ceeiee&ves efheUuÙee,
18
o[heuÙee iess}suÙee Jeiee&ves meòeemeb›eâceCe keâjeÙe}e nJes, DeMeer Deebyes[keâjebÛÙee je°^JeeoeÛeer DeeOeejYetle keâuhevee nesleer. Deepe leerÛe jepÙekeâlÙeeËveer
JesUesJesUer heeÙeoUer leg[Je}er Deens. vesn¤bÛÙee veblej Fbefoje ieebOeeRÛÙee keâeUeheemetve Oece&efvejhes#e je°^JeeoeÛee Nneme nesle Ûee}}e. lÙeeveblej pevelee
he#e, pevelee o} Ùeebveer JesUesJesUer cet}leòJeeJej DeeOeej}suÙee keâOeer efnbot, keâOeer cegm}erce DeMee peceeleJeeoer jepekeâejCeeÛee DeeßeÙe Iesle}e Deens.
lÙeeÛÙeecegUs Deebyes[keâjebveer pees YeejleerÙe je°^Jeeo Ùee osMee}e efo}e, lÙeeÛÙee DeefmlelJee}eÛe Oeeskeâe efvecee&Ce Pee}e Deens.
oMe&veer DeeOegefvekeâ je°^JeeoeÛes ØeefleefveefOelJe 1885 mee}eheemetve keâeB«esmeves kesâues. keâeB«esmeÛÙee je°^Jeeoer mebkeâuhevesle lÙee JesUer meJe& peeleerOeceeËÛes }eskeâ
nesles. jepekeâerÙe Gefö°ebmee"er keâeB«esmeves lÙeebvee mebIeefšle kesâ}s nesles. peceeleJeeoer jepekeâejCeeÛeer meg®Jeele efyeÇefšMe keâeUeleÛe DeeheuÙeekeâ[s Pee}er. 1888
ceOÙes }e@[& [Heâjerve Ùeebveer cegme}ceeveebvee ØemLeeefhele keâeÙeosceb[Uele mJeleb$e ØeefleefveefOelJe DemeeJes Demes megÛeefJe}s. 1906 ceOÙes cegm}erce }erieÛÙee ¤heeves
DeeefCe lÙeeÛÙee efJe®æ Deme}suÙee efnbot cenemeYesves efnbot je°^JeeoeÛÙee Yetefcekesâves YeejleerÙe jepekeâejCeele peceeleJeeoeÛee efMejkeâeJe kesâ}e. 1909 ceOÙes
cees}xceWšes ÙeebÛÙee Iešveelcekeâ megOeejCeebcegUs cegefm}ceebmee"er mJeleb$e celeoejmebIe efvecee&Ce keâ¤ve keâeÙeosceb[Uele peceeleefve‰ ØeefleefveefOelJeeÛee mJeerkeâej
kesâ}e ies}e. efyeÇefšMekeâe}erve Yeejleele peceeleJeeoer Oecee&efOeef‰le ØesjCee DeMee neslÙee.
Oece&efvejhes#e je°^Jeeo Ùee osMee}e Deebyes[keâjebveer osTve osMeeÛes YeefJeleJÙe Â{ kesâ}s nesles. peceeleJeeoer og° ØesjCee Ùee je°^Jeeoe}e ve° keâjleer}.
mJeeleb$Ùeesòej keâeUeleuÙee meòeeOeejer Jeiee&ves peceeleJeeoer jepekeâejCeeÛee DeeOeej IesTve osMee}e efJeIešveeÛÙee KeeF&le }esšCÙeeÛes keâece DeepeleeieeÙele
Ûee}Je}s Deens. Deecner meJeeËveer peceeleJeeoer jepekeâejCeeÛÙee efJe®æ, Oecee&efOeef‰le jepekeâejCeeefJe®æ GYes jneÙe}e nJes. ner }{eF& ceneYeejleeleuÙee
kegâ®#es$eeJej }{uÙee ies}suÙee ÙegæemeejKeer Demes}. lÙeeÛÙeele Deehe}sÛe }eskeâ DeeheuÙeemeceesj Me$et cnCetve GYes "ekeâ}s Deensle. ner }{eF& Oecee&mee"er
vemes} lej YeejleerÙe je°^Jeeoe}e Tefpe&le DeJemLee DeeCeCÙeemee"er Demes}.
o

19
 ceneje°^ Oece& : lesJne DeeefCe Deepe
ceje"er FeflenemeeÛeer keâejCes MeesOeCÙeeÛÙee Yeeveie[erle De[keâCÙeeDeieesoj DeeheCe efMeJekeâe}erve jepÙemLeehevesÛÙee heefjefmLeleerceeieer} Dee{eJee Iesle}e
lej DeeheuÙee}e ceneje°^ Oecee&ÛÙee mebkeâuhevesleuÙee iees°er mhe° keâjeÙe}e meeshes peeF&}. Feflenemekeâej oòeesheble Deehešs Ùeebveer ‘MenepeerÛÙee pevceehetJeeaÛeer
heefjefmLeleer’ Ùee }sKeele cnš}s Deens keâer, efou}erheleeRÛes DebefkeâlJe Pegiee¤ve osCÙeeme njkeâle veener, Demes cnCeCeeNÙee he#eeves oef#eCesle yeneceveer
jepÙeeÛeer mLeehevee kesâ}er DeeefCe efou}erheleeRÛes cenòJe DeeefCe meòee oef#eCesletve ngmekeâeJetve }eJe}er. DeLee&le ns yeb[ Megæ jepekeâerÙe YeeJevesÛes HeâU nesles.
ÙeeÛeer heefjCeleer legbieYeõsÛÙee Kee}er efJepeÙeveiejÛes efnbot meeceüepÙe efvecee&Ce nesCÙeele Pee}er. efnbogmLeeveeleer} cegme}ceeveebÛÙee meòesÛeer Gòej-oef#eCe DeMeer
efJeYeeieCeer PeeuÙeecegUsÛe MesJešer efvepeeceMeenerÛÙee DeeefOehelÙeele ceje"er mejoejebÛÙee GÅeeÛes DeeefCe efMeJekeâe}erve jepÙemLeehevessÛes yeerpe jesJe}s ies}s nesles.
1318 ceOÙes ceef}keâeHetâjves ceesefncee DeeKetve ceneje°^eJej ÙeMemJeer mJeeNÙee kesâuÙee. Ùeele ÙeeoJeebÛeer meòee veenerMeer vekeäkeâerÛe Pee}er; hejbleg Úesšer Úesšer
efnbot je°^s DeefmlelJeele cee$e jeefn}er. veblejÛÙee keâeUele cegme}ceeveebÛÙee DeehemeeleuÙee HegâšercegUs efnbot je°^s yeUkeâš Pee}er. 1333 ceOÙes cenbceo legIe}keâ
oef#eCesle efMej}e. lÙeeves ceneje°^ner keâeyeerpe kesâ}e neslee, hejbleg lÙeeÛeeÛe YeeÛee yeengöerve Ùeeves lÙeeÛÙeeefJe®æ yeb[ keâ¤ve lÙeeves DeveeieeWoerÛÙee efnbot jepee}e
yeU efo}s nesles. nkeäkeâyegkeäkeâ Ùeebvee oef#eCesleer} mejoejebveer cenbceo hejleuÙeeJej Ùee ØeebleeÛeer megYesoejer efo}er. Ùee peesjeJej 1335 mee}er efJepeÙeveiejÛes
efnbot jepÙe GYes jeefn}s. 1347 ceOÙes Deu}eGöerve ngmesve Ùee mejoejebveer ieg}yeiÙee&le yeneceveer jepÙe mLeehe}s. 1318 les 1347 Ùee 29
Je<eeËÛÙee keâe}eJeOeerle cegme}ceeve oef#eCesle Dee}s DeeefCe lÙeebveer }iesÛe efou}erÛÙee leKleeefJe®æ yeb[ keâ¤ve mJeleb$e jepÙe efveefce&}s. oef#eCeer cegme}ceeve,
hejosMeer cegme}ceeve, Gòejskeâ[Ûes cegme}ceeve Demes Jewj Jee{leÛe ies}s. oef#eCeer cegme}ceeveebveer Ùee keâeUeÛÙee efnbot jepeJešerefJe®æ Skeâpetš kesâ}s}er
keäJeefÛele Dee{Ules. pÙee cenbceto ieeJeveves yeneceveer jepÙeeÛee efJemleej kesâ}e, lÙeeÛes meeceüepÙe GYes kesâ}s, lÙeeÛee oef#eCeer cegme}ceeveebveerÛe
Ketve kesâ}e DeeefCe lÙeeveblej Lees[ŸeeÛe keâe}eJeOeerle cnCepes 1489 ceOÙes yeneceveer jepÙeeÛeer Mekeâ}s Pee}er. 1543 mee}eheemetve 1566
heÙeËle efvepeeceMeenerle DeeefCe kegâlegyeMeenerefJe®æ efJepeehetjÛÙee Deeefo}MeenerÛee he#e IesTve efnbot jecejepeeves jepekeâejCe kesâ}s. kegâlegyeMeenerceOÙes
ieeoerle meeOeer Yeeb[Ces efvecee&Ce Pee}er lesJne jecejepeeves FyeÇÇeefnce}e neleeMeer Oe¤ve jepÙeeJej yemeJe}s. keâener Je<eeËveer jecejepeeefJe®æ
cegme}ceeveebÛeer Skeâpetš Pee}er DeeefCe lee}erkeâesšÛÙee }{eF&le lÙeeÛee Deble Ie[Jetve DeeCe}e; hejbleg Ùee }{eF&}e Oeeefce&keâ ÙegæeÛes mJe¤he veJnles.
efnbot Demees Jee cegme}ceeve oesvnerkeâ[s hejmhej peeleeRÛes mejoej, efMeheeF& nesles. cegme}ceeve jepÙeeÛÙee mewvÙeele efMeJeepeer keâešs, keâjespeer Yeesme}s,
yemeJeepeer ns mejoej nesles, lej jecejepeekeâ[s efceefjÙee peceeoej, MesKe De}er ns mejoej nesles. Ùee }{eF&le les meJe& cesuÙeeÛes veceto Deens.
heg{s efMeJeepeer cenejepeebÛÙee DeejceejeÛee ØecegKe oew}leKeeve Je hesMeJÙeebÛÙee leesHeâKeevÙeeÛee ØecegKe FyeÇÇeefnce Keeve neslee. ns GoenjCe ÙeeÛÙeemee"erÛe
efo}s, lÙee JesUÛes mejoej Oeeefce&keâ YeeJevesÛÙee Deenejer cele}yeehegjlesÛe keâOeer keâeUer ies}s Demeleer}; hejbleg lÙeebÛeer Kejer efve‰e jepeebJej, jepÙeeMeer efveieef[le
nesleer. yeneceveer jepÙeeÛeer mLeehevee, efleÛee Nneme YeeTyebokeâercegUs Pee}e. lÙeeletve efJepeÙeveiejÛÙee jepee}e yeef}‰ neslee Dee}s. Ùeeveblej heg{s efvepeeceMeenerÛÙee
DeeßeÙeeves Menepeer jepeWvee mJele:ÛÙee jepÙeeÛes DeeefCe mJejepÙeeÛes cevemegyes jÛelee Dee}s. DemeuÙeeÛe ØekeâejeÛeer hegvejeJe=òeer yeepeerjeJeeÛÙee Gòejskeâ[er}
ceesefncesÛÙee JesUer Pee}er. 1737 ceOÙes yeepeerjeJeebveer efou}erÛÙee JesMeerJej Oe[keâ osTve GòejsceOÙes Deehe}e JeÛekeâ yemeJe}e neslee DeeefCe veblej Kee}er
ÙesTve YeesheeUÛÙee }{eF&le efvepeeceeÛeener hejeYeJe kesâ}e neslee. efou}erkeâj cegme}ceeve Je efvepeece ÙeebÛÙee ne[Jewjeletve yeepeerjeJee}ener ÙeMe Øeehle Peeues nesles.
efMeJekeâe}erve ceneje°^ Oecee&Ûeer keâuhevee ‘pesOes keâjervee’ ÙeebÛÙee he$eJÙeJenejele meehe[les. ‘ceje"e eflelegkeâe cesUJeeJee’ ns jeceoemeebÛes JeÛeve DeeefCe ‘oemeyeesOee’le
Deme}s}s ceneje°^ Oecee&Ûes Gu}sKe SJe{ŸeeÛe iees°er ceje"sMeenerÛÙee Mes-oesveMes Je<eeËhetJeeaÛÙee he$eJÙeJenejele Je «ebLeele meehe[leele. ‘ceneje°^ Oece&’ Ùee MeyoebÛee
Gu}sKe yeesšeJej ceespeCÙeeFlekeâe Deens. 1558 mee}er mejmJeleer iebieeOej Ùeebveer jÛe}suÙee ieg®Ûeefj$eele ÙeeÛee Gu}sKe meehe[lees :- efJeØekegâ} mecemle osKe
meblees<e keâefjleer Deefle keâewlegkeâ jepee Pee}e efJeØemesJekeâ Deelee yejJes jepÙeemeer Ssmee ne jeJe Demelee ceneje°^ Oeceea Jele&lee Deeheg}e És<e leòJelee ve keâjer} peeCelee!
Ùee keâeJÙeele}e Ûeefj$eveeÙekeâ ve=efmebn mejmJeleer ÙeebÛes efMe<ÙelJe helkeâjCeeje yesojÛee DenceoMeen yeneceveer ne Deens. lÙeeves ceneje°^eleer} Jeefj‰
JeCee&ÛÙee efnbot }eskeâebvee Je meeOet heg®<eebvee DeefYeØesle DemeCeeNÙee Oecee&Ûeeje}e JeeJe efo}e. JeCee&ßece Oece&, DeJeleejJeeo, keâce&efmeæeble Ùee ieg®Ûeefj$eele
Deensle. FlekesâÛe veJns, lej yeÇÇeÿeCeebÛes meJe&ßes‰lJener ceeve}s}s Deens. efJepeÙeveiej mLeehevesÛeer ØesjCee osCeejs efJeÅeejCÙemJeeceer ns DeeÅe MebkeâjeÛeeÙeeËÛes
veJeJes efMe<Ùe DeeefCe ve=efmebn mejmJeleer ns lÙeebÛes meneJes efMe<Ùe DeMeer ieg®efMe<Ùe hejbheje Deens. ceneje°^ Oece& ÙeeÛee DeLe& meveeleve JesoMeem$eeskeäle
JeCee&ßece Oece& Demee Deens. pemes ieew[osMeerÙeebÛes, oeef#eCeelÙeebÛes ØeosMeJeeÛekeâ efJeefMe° DeeÛeejOece& lemeeÛe ceneje°^ Oecee&Ûeener DeLe& Deens. ceneje°^
Oece&keâuhevesle DeeOegefvekeâ DeLee&ves osMeeefYeceeveeÛeer YeeJevee DeeefCe efleÛee DeeOeej MeesOeCes leke&âmegmebiele veener. Jej JeefCe&uÙeeØeceeCes ceneje°^ Oecee&}e
DenceoMeneÛÙee jepeJešerle DeYeÙe efceUeues. lÙeecegUs lÙee jepee}e efJeØemesJekeâ Demes ieewjJe}s nesles. 1550 ÛÙee megceejeme Ùee MeyoeÛee DeLe&
efnbot DeeÛeej, Oece&efve‰e Demee neslee. efMeJekeâeUele lÙeeÛeer JÙeeKÙee DeeOegefvekeâ je°^erÙelJeeÛÙee peJeUheeme vesCÙeeÛes keâece ceneje°^eleuÙee efJemeeJÙee
MelekeâeÛÙee ØeejbYeerÛÙee megefMeef#eleebveer kesâ}s}er Deens. efÛeb. efJe. JewÅe ÙeebÛÙee celes ‘ceneje°^ Oece&’ ne pegveeš Meyo IesTve jeceoemeebveer lÙee}e veJee
DeLe& }eJe}e. FeflenemeeÛeeÙe& jepeJee[s Ùeebveerner Deehe}s cnCeCes DemesÛe ceeve}s Deens. les cnCeleele - Gòej efnbogmLeeveeletve cenejó FlÙeeoer #eef$eÙe
kegâ}s ceneje°^ele Jemeenleerkeâjlee Dee}er DeeefCe Jemleerle jeefnuÙeeJej lÙeebÛÙee Oecee&Ûes pes mJe¤he cenejóebceOÙes ØeÛeef}le Pee}s, lÙee Oecee&}eÛe
ceneje°^ Oece& Demes veeJe he[}s. ceneje°^ Oece& Ùee MeyoeÛes oesve DeLe& Deensle. Skeâ Deens ceje"e #eef$eÙeebÛee Oece&, lej ogmeje Deens ceneje°^eleer}
meJe& DeeÙeeËÛee meceeve Oece&. efMeJeepeer cenejepeebvee GösMetve jeceoemeebveer pes he$e ef}efn}s lÙeele Je ‘oemeyeesOee’le Ùee oesvnerner DeLeeËÛes Øeefleheeove
Deens. ÙeeJe¤ve Demes efomeles keâer, ‘ceneje°^ Oece&’ ne efnbotbÛÙee JeCee&ßeceÙegkeäle meceepeOecee&ÛeerÛe DeeJe=òeer nesleer. ns jepeJee[ŸeebÛesÛe cele efMeJekeâe}eÛÙee

20
oesve Melekesâ DeeOeer 1448 ceOÙes ef}efnuÙee ies}suÙee ceefnkeâeJeleerÛÙee yeKejerÛÙee ØemleeJevesle Dee}s Deens. yeKejerceOÙes Gu}sefKe}s}s kesâMeJeeÛeeÙe&
mecekeâe}erve ceneje°^ peveles}e hegve®ppeerJeveeÛeer nekeâ osle nesles; hejbleg Ùee kesâMeJeeÛeeÙeeËÛee nslet Oeeefce&keâ, meeceeefpekeâ SJe{eÛe neslee, jepekeâerÙe
veJnlee. pesLes keâefjvÙeele efMeJekeâe}erve jepÙemebmLeehekeâebvee je°^erÙelJeeÛeer DebOetkeâ peeCeerJe nesleer Demee DeLe& metefÛele neslees. DeHeâpe}KeeveeÛÙee
JeOeeÛÙee JesUer ceeJeUÛÙee osMecegKeebÛeer Skeâ meYee keâevnespeer pesOes Ùeebveer IesTve Jeleveoeje}e GheosMe kesâ}e Deens – ‘‘Deecner jepeßeer mJeeceeRÛÙee
heeÙeeMeer Fceeve Oe¤ve Jeleveeme osKeer} heeCeer meesef[}s. Deecner Je Deehe}s }eskeâosKeer} jepeßeer mJeeceeRheg{s Kemle nesJes Ssmee DeeceÛee Â{
efJeÛeej Deens. legceÛee cegöe keâeÙe lees yees}Ces. cegme}ceeve yesF&ceeve Deens, keâeÙe& peeef}ÙeeJejer vemeles efveefceòes IesTve veeMe keâjer}. ceNnemš jepÙe
Deens. DeJeefIeÙeebveer efnccele Oe¤ve peceeJe IesTve jepeßeer mJeeceer mebefveOe jentve Skeâefve‰sves mesJee keâjeJeer.’’ (efMeJeÛeefj$e Øeoerhe heeve 43)
keâevnespeer pesOes MenepeerjepeebÛÙee cees"s efJeMJeemeele}s Jeleveoej nesles. MenepeerjepeebveerÛe ceje" jepÙeeÛÙee cenòJeekeâeb#esÛeer yeerpes lÙeebÛÙee ceveele ®peefJe}er.
ceeJeU ØeebleeleuÙee peneefiejerÛÙee peesjeJej jepÙeefJemleej keâjlee ÙesF&} DeMeer MenepeeRÛeer DeškeâU nesleer DeeefCe cnCetveÛe lÙeebveer oeoespeer
keâeW[osJe, keâevnespeer pesOesmeejKÙeebvee ceeJeUele peceJetve "sJe}s nesles. ‘ceeJeU Øeebleer legcner Jeleveoej peyejomle Deenele. efMeJeepeerjepes hegvee
Deensle. lÙeebkeâ[s pecesefleveMeer legcne hee"efJelees. lesLes Fceeves mesJee keâjeJeer. keâe} keâ}eblejer efpeJeeJejer ßece keâ¤ve lÙeeheg{s Kemle JneJes,’
DemeuÙee DeeCeeYeekeâe Ùee ØeYe=leeRkeâ[tve MenepeeRveer IesleuÙee neslÙee. ceje" jepÙeemee"er ØeeCe Deefhe&CÙeeÛeer peyeeyeoejer pesOeWmeejKÙee JeleveoejeÛeer
nesleer. pesOes osMecegKeebÛee Je Yeesme}s IejeCÙeeÛee Iejesyee neslee. SkeâceskeâebÛÙee JebMee}e Deblej ve osCÙeeÛÙee lÙeebveer DeeCeeYeekeâe IesleuÙee.
lÙeele mJeeefceefve‰e ÂiieesÛej nesles. ceNneš jepÙe ÙeeÛee DeLe& ceje"er jepÙeeÛes (efkebâie[ce) Demee neslees. DeeheuÙee ceeÙeYetceerle mJekeâerÙeebÛes
jepÙe DemeeJes, hejkeâerÙeebÛes vemeeJes, DeMeer mhe° Yetefcekeâe keâevnespeerÛeer nesleer. lÙee}e mhe° je°^erÙelJeeÛee DeeefJe<keâej cnCelee ÙesF&} keâeÙe?
JemeF&Ûee Jes{e, Ú$emee}e}e yeepeerjeJeeves kesâ}s}er ceole SJe{sÛe }#eele IesTve ceje"ŸeebÛes jepekeâejCe Oece&mebj#eCeeÛÙee SkeâcesJe keâuhevesle
Ûee}}s nesles, Demes mecepeCes ÙeesiÙe veener. nJee lees lÙeeie DeeefCe meenme keâjCÙeeme leÙeej Deme}s}s keâevnespeer ns efncceleyeepe heg®<e nesles.
lÙeebÛeer ‘ceNneš’ jepÙeeÛeer keâuhevee mJeeefceefve‰ nesleer. Kegö efMeJeepeer cenejepeebÛÙee nÙeeleerle Je veblej ceNneš jepÙeeÛeer keâuhevee yengpeve
ceje"er meceepeeves efkebâJee Jeefj‰ Jeiee&ves Debieerkeâej}s}er efomele veener. meJe& Yej mJeeefceefve‰ DeeefCe ieeoerÛÙee DeefYeceeveeJej neslee. cenejepeebÛÙee
nÙeeleerleÛe Kegö lÙeebÛÙee efÛejbpeerJeeves cnCepesÛe pÙeebvee DeeheCe Oece&Jeerj mecepelees lÙee mebYeepeerves yeb[ keâ¤ve ceesie}ebvee peeTve efceUCÙeeÛee
DeeleleeÙeerheCee kesâ}e neslee. Ùee meJee&letve lÙee JesUÛÙee jepekeâejCÙeebÛeer ceveesJe=òeer efometve Ùesles. ceesie}ebÛeer cevemegyeoejer helkeâjCÙeele keâener
iegvne veener Demes mebYeepeer}e JeešeJes ÙeeletveÛe DeepeÛes efÛe$e GYes jenles. Menepeer, efMeJeepeer, hesMeJeskeâe}erve mejoej, peneefiejer DeeefCe
jepÙe Ùeele Heâjkeâ keâjlee ÙesCeej veener. efnbot-cegme}ceeve jepeIejeCÙeeleer} YeeTyebokeâerÛÙee Deveskeâ GoenjCeebJe¤ve DeeheCee}e Ùee keâeUÛÙee
jepemebmLesÛes efÛe$e GYes jenles DeeefCe leer keâMeeJej GYeer Deens, nsner keâUles. Oece&, je°^, DeepeÛÙee DeLee&ves efJekeâefmele Pee}suÙee keâuhevee lÙee
JesUÛÙee jepemeòesÛee DeeOeej veJnlee. lÙee keâeUÛÙee ceme}leerle DeeefCe Ie[ecees[erle Oeeefce&keâ veJns, lej Øeebeflekeâ YeeJeveebÛes meeneÙÙe Iesle}s
peeF&. cee}espeerjepes Ieesjhe[s Ùeebvee hee"Je}suÙee he$eele efMeJeepeerves cnš}s Deens keâer, Deeefo}MeenerÛÙee jepÙeeJej efo}es}Keeveeves keâypee kesâ}e Deens. ner
iees° efnbot Je cegme}ceeve DeMee meJe& oef#eCeer mejoejebvee DeeefCe jepekeâejCeer heg®<eebvee Ieelekeâ Deens. keâejCe he"eCe yeUeJe}e cnCepes Skeâ Ghejer kegâ}er
oef#eCeer ÙeebÛeer Iejs yeg[Jeer}. efo}es}KeeveeÛÙee efJe®æ efMeJeepeer cenejepeebveer kegâlegyeMeneMeer len kesâ}e. kegâlegyeMeenerves Ùee JesUer DeMeer Je=òeer oeKeefJe}er keâer,
he"eCeebÛeer heeleMeener vesmleveeyetle Pee}er heeefnpes. oef#eCeÛeer heeleMeener Deecne oef#eCeer ÙeebÛÙee nöerle Deens Demes keâjeJes, he"eCeebÛÙee DeeefCe ceesie}ebÛÙee
efJe®æ oef#eCesle Skeâpetš nesT Mekeâ}er. leer SkeâoeÛe veJns, lej yeNÙeeÛe JesUer Pee}er Deens. ieesJeUkeâeW[skeâj (efJepeÙehegjeleer}) oef#eCeer he#e
DeeefCe efMeJeepeer Ùee ef$eJeiee&ves efceUtve ceesie}ebefJe®æ Skeâpetš keâ¤ve efo}es}Keevee}e oKKeveceOetve nekeâ}tve }eJeCÙeeÛes "jefJe}s Deens, Demee
efjheesš& cegbyeF&leer} lÙee JesUÛÙee Fb«epeebveer DeeheuÙee ceeÙeosMeer hee"Je}e neslee. oef#eCeer cegme}ceeveebÛes he"eCe efkebâJee hejosMeer cegme}ceeveebMeer Jewj
efMeJekeâe}erve keâe}eheemetve nesles. Deu}eGöerve yeneceveerves meve 1453 ceOÙes ceef}keâ G}ledpeej Ùee}e keâeskeâCeÛÙee mJeejerJej hee"Je}s. efMekexâ,
efJeMeeUie[keâj Ùeebveer lÙeeÛee hejeYeJe kesâ}e. Ùee hejeYeJeeÛes Keehej ceef}keâves yejesyejÛÙee oef#eCeer mejoej ‘efvepeece G}-ceg}dkeâ’ ÙeeÛÙeeJej Heâes[}s
nesles. lÙeeletve lebše nesTve efvepeeceeves De[erÛe npeej hejosMeer cegme}ceeveebÛeer ÛeekeâCeÛÙee efkeâuuÙeele keâòe} kesâ}er nesleer. yeneceveer jepÙeeÛÙee
ØeejbYeeheemetveÛe oef#eCesleer} cegme}ceeve mJele:}e ÙesLeer} jefnJeemeer mecepet }eie}s nesles. ceesie} yeeoMeneMeer les JewjYeeJeeves Jeeiele. ieõs Ùee keâój
efnboglJeJeeoer }sKekeâeves lÙee JesUÛÙee heefjefmLeleerJej Øeefleheeove keâjleevee yeneceveer jepÙeeÛÙee keâejkeâeroeale Gòejesòej efnbot DeeefCe cegme}ceeve ne Yeso
oef#eCeer he#eele keâceer nesTve Skeâe YetceerÛeer }skeâjs ne efJeÛeej Jee{}e. Ùee meJe& heeMJe&YetceerJej ceneje°^ Oecee&Ûee DeeheCe Deepe keâeÙe DeLe& IÙeeÙeÛee?
ceneje°^ Oecee&ÛÙee iees°er efMeJekeâe}eÛÙee hetJeeaheemetve YeejleerÙe meceepeeÛeer jÛevee jepemeòee, JelevemebmLee, «eecemebmLee ÙeeJej DeeOeefjle nesleer. meceepeeleer}
jepekeâerÙe Mekeäleer DeMee leNnsves efJeYeeie}er nesleer, keâer ner ØelÙeskeâ mebmLee efmLej DeeefCe DeYesÅeÛe jeefn}er. JebMehejbhejsves jepemeòee Ûee}s. IejeCÙeele ogyeUe
Jeejme efveIee}e keâer SKeeoe mesveeheleer DeLeJee MespeejÛee jepee jepÙe yeUkeâeJeer. keâewefšuÙeeÛÙee ‘DeLe&Meem$ee’le jepÙemeòesÛeer meele Debies meebefiele}er
Deensle. mJeeceer, DeceelÙe, megjæ, keâes<e, ogie&, ye} Je je°^. je°^e}eÛe peveheoeÛes veeJe Demes. jepeJee[s Ùeebveer ceefnkeâeJeleerÛÙee yeKejerÛÙee ØemleeJevesle
jepÙemeòes}e YeejleerÙe meceepe meeiejeÛÙee he=‰YeeieeJej lejbieCeeNÙee DemebKÙe jepemeòee¤heer DeeW[keäÙeebÛeer Ghecee efo}er Deens. SKeeoe jepee ØeyeU JneJee,
lÙeeves MespeeNÙee}e ceeb[ef}keâ yeveJeeJes DeeefCe SKeeÅee meeceüepÙemeòesÛÙee megYesoejevesÛe ØeyeU JneJes DeeefCe ceOÙeJeleea meòesefJe®æ Ùee ceeb[ef}keâebveer yeb[
keâ¤ve mJeleb$e jepes cnCetve veebot }eieeJes, Demee Øekeâej MelekeâevegMelekesâ Ûee}le Dee}e Deens. ceOÙeÙegieerve cegme}ceeve meòeeOeeNÙeebveer DeeefCe lÙeebÛÙee
mejbpeeceer mejoejebveer Ùee JÙeJemLesle {JeUe{JeU ve keâjlee leer Ûee}t "sJe}er. yeeoMenebÛes mejoej, peneieerjoej, }<keâjer veeskeâjebmeejKes Ghejs Demele.
meeceeefpekeâ Je jepekeâerÙe mebmLeebMeer lÙeebvee pegUJetve IÙeeJes }eiele Demes. efMeJeepeerjepeebveer DeeefCe veblejÛÙee ceje"Ÿeebveer nerÛe heæle Ûee}t "sJe}er nesleer.
jepeeÛes Je mejbpeeceoejebÛes keâjJemeg}er keâjCeejs ceg}keâer veeskeâj ceece}leoej, ceeskeâemeoej, KeceeefJemeoej, cekeälesoej F. Demele. MeslekeâNÙeebkeâ[tve,

21
ieeJekeâNÙeebkeâ[tve Dee}suÙee efhekeâebletve les OeevÙeJemeg}er keâjerle. lees[jce}, ce}erkebâyej Jeiewjs DeefOekeâejer DemesÛe Jemeg}erÛes keâece keâjerle. oeoepeer
keâeW[osJe Ùeebveer hegCes ØeebleeceOÙes DeMee Jemeg}erÛÙee efveÙeceebÛeer Debce}yepeeJeCeer keâ¤ve jÙeles}e mJejepÙeeÛes ¤he DeeCe}s nesles. lÙeeletveÛe
Yeesme}s, pesOes ØeYe=leer peneieerjoej Je Jeleveoej Ùeebveer jepÙemLeehevesmee"er G"eJe keâ¤ve ceeJeUŸeebvee ceeies GYes kesâ}s nesles. efMeJeepeer cenejepe
JeleveoejJeiee&ÛÙee efJe®æ nesles. lÙeebveer JebMehejbhejeiele keâesCee}e Jeleves efo}er veenerle, Demes }e}peer heW[mes Ùeebveer ‘Oece& keâer ›eâebleer’ Ùee hegmlekeâele
cnš}s Deens. JeemleefJekeâ Jeleveoej ner mebmLee JebMehejbhejsves Ûee}le DemeuÙeeves Jeleves veJÙeeves osCÙeeÛeer JesU jepeeJej Ùesle vemes. efMeJeepeer
jepeebÛÙee yeeyeleerlener ne DeheJeeo veJnlee. lÙeebveer Jeleves efo}er veenerle. Jeleveoejer ve° keâjCÙeeÛesner lÙeebveer keâOeer ceveele DeeCe}s veener. ceje"er
jepÙeele JelevemebmLee Deieoer Â{cet} nesleer, meceepeeÛÙee leer DebieJeUCeer he[}er nesleer, peneefiejoejerhes#ee JeleveeÛee ceeve efMeJekeâeUele cees"e
neslee. lÙeecegUs Jeleveemee"er ceejeceeNÙeener nesle. Kegö Yeesme}s IejeCÙeeleer} Menepeer, efMeJeepeer, mebYeepeer Je jepeejece Ùee Ûeej Ú$eheleeRveer
cemetj Je keâje[ÛÙee osMecegKeermee"er Oe[he[ kesâ}s}er ceje"er Feflenemeele efomeles. Ùee JeleveeÛÙee cetU cee}keâebÛÙee IejeCÙeeleer} keâener heg®<eebÛes
ØeeCeosKeer} Iesle}s Deensle. Meentbveer efhemeeU IejeCÙeekeâ[s JebMehejbhejeiele Deme}s}er JeeF&Ûeer osMecegKeer IeMeele Ieele}er. ceesjesheble efhebieUs,
jeceÛebõheble DeceelÙe F. efMeJeepeer cenejepeebÛÙee De°ØeOeeveebveener JeleveeÛee }esYe neslee. Ùee keâeUer osMecegKeebvee mJeleb$e osMeveeÙekeâ cnCetve ieewjefJe}s
peele Demes. Ùee ceg}Keele heešer}, kegâ}keâCeea, osMecegKe ÙeebÛÙee neleer kegâ}jÙele Demes. lÙeecegUs jepee Demees efkebâJee peneieerjoej Jee De°ØeOeeve Ùeebvee
JeleveoejerÛes MeeMJele DeefOekeâej ßes‰ Jeešle. efMeJekeâe}erve Je efMeJeGòejkeâe}erve Jeleves, peneefiejer, heešer}keâer, osMecegKeer Ùee iees°er jepÙemeòes}e Ghejs DeeefCe
#eCeYebiegj "jJeerle. DeewšIeškesâÛÙee Ú$eÛeecejehes#ee Jeleves MeeMJele nesleer. osMecegKeer, heešer}keâerÛes Jeleve ieeJeÛÙee ye}glesoejebÛeer ye}gleer, DeMeer JÙeJemLee
nesleer. Ùegjeshekeâ[uÙee ceOÙeÙegieerve keâeUeØeceeCes peceerveoejkeâer Fkeâ[s DeeheuÙeekeâ[s ØeyeU veJnleer. Kegö Jeleveoeje}ener peefceveerJej cee}keâer veJnleer. lÙeecegUs
DeeheuÙeekeâ[s ieg}ece efkebâJee Yetoeme MeslekeâNÙeebvee yeveJetve lÙeebÛÙee ßeceeJej ieyyej nesCÙeeÛes osMecegKe DeeefCe mejoejebveener MekeäÙe veJnles. Ùee oesvnerner mebmLee
«eecemebmLes}e efÛej[tve šekeâCÙeeFlekeäÙee ye}Jeòej veJnlÙee. «eecÙe mebmLee efÛejbpeerJe nesleer. ieeJeÛÙee SketâCe keâejYeejele DeepeÛÙeemeejKes }eskeâMeener heæleerÛes
meecegoeefÙekeâ efveCe&ÙeeÛes efÛe$e veJnles. JebMehejbhejsves Ûee}le Dee}s}er osMecegKeer, heešer}keâer Demes. ieeJeele hebÛeeÙelener Demele. Ùee hebÛeeÙeleerÛee vÙeeÙe ieeJeÛÙee
heeš}eÛÙee - lÙeeleuÙee lÙeele meOeve MeslekeâNÙeeÛÙee neleele Demes. lÙeecegUs JelevemebmLee Demees Jee jepÙemebmLee ÙeebÛÙeeheemetve «eecemebmLes}e keâenerner Oekeäkeâe
yemele vemes. peneieerjoej, osMecegKe, jepee Skeâe yeepet}e, lej yengpeve meceepe, lÙee meceepeeÛee DeeÛeejOece&, peeefleYeso, Oeeefce&keâ keâuhevee, }eskeâYee<ee
Je Jee*dceÙe Skeâe yeepet}e. cnCepes «eecemebmLesÛÙee keâJeÛeele lees megKe¤he Demes. meòesle yeo} Pee}e lej Jeefj‰ Jeiee&le}s }eskeâ cnCepesÛe osMecegKe,
peneieerjoej ns Øemebieer OeceeËlejner keâjle. peslÙeeÛeer Yee<ee, heesMeeKe DeeefCe jerefleefjJeepener GÛe}le. ÙeeÛeer GoenjCes efMeJekeâe}erve peneieerjoej Je osMecegKeer
Ùeelener meehe[leele. yengpeve meceepe cee$e hejbhejeiele DeLee&ves Yee<ee DeeefCe mebmke=âleer ÙeeÛÙeemekeâš meelelÙeeves JesieUe jeefn}s}e Deens. mee#eele efMeJekeâe}erve
jepemeòeslener De°ØeOeeveebvee Heâejmeer veeJes ¤{ nesleer. lÙee keâeUer HeâejmeerSsJepeer mebmke=âle veeJes ¤{ keâjCÙeeÛes efMeJeepeer cenejepeebveer "jefJe}s, hejbleg
jepemeòesleer} ner Yee<ee mJeerkeâejCÙeeÛee lÙeebÛee ØeÙelve ÙeMemJeer Pee}s}e efomele veener. cegKÙe ØeOeevee}e hesMeJee ns Heâejmeerr veeJe efMeJekeâeUele
Je veblejner Ûee}tÛe jeefn}s. efMeJekeâe}erve DeeefCe leoveblejÛÙee ceje"er jepekeâejCeer heg®<eebÛee he$eJÙeJenej yengpeve meceepeeÛÙee ceje"er Yee<esle
vemetve Heâejmeerr MeyoebÛee YejCee Deme}suÙee ceje"erle Deens. ÙeeJe¤ve ceje"sMeenerosKeer} HeâejmeerrÛÙee Deenejer ies}er nesleer, Ùeele Mebkeâe veener.
ceje"er yengpeve meceepeeÛes peerJeve meve 1200 heemetve Yeeef<ekeâ mebmke=âleerJej Skeâefpevemeer nesles. jepÙemebmLee DeeefCe ns peerJeve ÙeeceOÙes DebleefJe&jesOe
neslee. %eevesMJejebheemetve ceje"ceesUer Yee<esÛeer hejbheje Ûee}t nesleer. heg{s meblekeâeJÙeeves leer mece=æner Pee}er. efMeJeepeer cenejepeebÛÙee keâeUele legkeâejeceeÛes
Demme} ceje"er DeYebie keâcee}erÛes PeUeUle nesles. heg{s mebleebveerner nerÛe hejbheje mece=æ kesâ}er. Ùee }eskeâebvee jepeeßeÙeeÛeer iejpe Jeeš}er veener. ceje"er
mJejepÙe Dee}s lejer yengpeve meceepeeÛÙee Øeeke=âle Yee<es}e efleves JeeJe efo}e veener. efMeJeepeer jepeebveer efJeÅeeJe=æer}e Gòespeve efo}s Demes cnš}s peeles, hejbleg
lÙeele lejer leLÙe Jejer} lekeâe&ÛÙee °erves meehe[le veener. Kegö jepeebveer ieeieeYeóekeâ[tve kegâceejer}-YeóebÛee ‘M}eskeâ Yeejleer’ «ebLe hegje keâ¤ve Iesle}e.
‘jepeJÙeJenej keâesMe’ jÛe}e. ‘keâjCekeâewmlegYe’ veeJeeÛee pÙeesefle<e«ebLener keâjefJe}e. FlekesâÛe veJns, lej yeÇÇpeYee<esle ‘efMeJeYeejle’ner jÛetve Iesle}s. ns Ûeejner
«ebLe ceje"erle veenerle. ‘%eevesMJejer’ Demees Jee Flej meble Jee*dceÙe efkebâJee ceefnkeâeJeleerÛÙee yeKejermeejKÙee yeKejer Demeesle, Ùee meJe& jepÙeeÛÙee jepeeßeÙeeletve
otj jeefnuÙee. meòeeOeejer Je yengpeve meceepe jepÙemeòee Je hejbhejeiele efmLej «eeceerCe peerJeve ÙeeÛe DebleefJe&jesOeeJej Ùee keâeUÛee ceje"er meceepe GYee neslee.
efMeJekeâe}erve Feflenemeele DeeleeÛÙee DeLee&ves je°^erÙelJeeÛÙee ØesjCeebÛee DeeOeej MeesOe}e peelees. Ùeele vescekesâ keâeÙe leLÙe Deens, ns MeesOeCes
DeeJeMÙekeâ Deens. ØeeÛeerve keâeUer mJejepÙe Je je°^ ÙeeÛes DeLe& DeepeÛÙee Flekesâ DeeOegefvekeâ veJnles. Ùee MeyoebÛes lÙee JesUer leerve DeLe& efveIele. je°^
efkebâJee mJejepÙe ne Meyo efJeefMe° }eskeâmecetnJeeÛekeâ, ØeosMeJeeÛekeâ, jepÙeJeeÛekeâ Demee Demes. ØeeÛeerve Ùegieele}er nerÛe mebkeâuhevee ceje"sMeenerÛÙee
keâeUele meehe[les. jó, Yeespe, ieeshe DeeefCe cenej ns pÙee ØeosMeele ceOÙeÙegieele pÙee ef"keâeCeer Jemleer keâ¤ve jeefn}s, lÙeeJe¤ve ceneje°^e}e
ceneje°^ ns veeJe he[}s ne leke&â efveIelees. F. me.hetJeea 500 heemetve ceneje°^ele Jemleer keâ¤ve jeefn}suÙee pevemecetnebvee }eskeâJeeÛekeâ, osMeJeeÛekeâ
DeMeer je°^veeces he[}er nesleer :- ‘Ssmeeefve yeÇÇÿewkeäÙee meeefjKes mJejepÙe Ùeslee peJeefUkesâ PeUbefyele Deens nefjKes leervner }eskeâ~~’ (%eevesMJejer DeOÙeeÙe
18Jee, DeesJeer 1072) meebieeÙeÛeer iees° cnCepes mJejepÙe, je°^ Ùee MeyoebÛee DeLe& ØeeÛeerve keâeUemeejKeeÛe ceOÙeÙegieerve ceneje°^elener DeefYeØesle
neslee. meble %eevesMJejebÛÙee DeesJeerletvener les OJeefvele nesles. efMeJekeâe}ele DeeOegefvekeâ je°^erÙelJeeÛÙee mebkeâuhevee MeesOeCÙeeÛee ØeÙelve vÙeeÙecetleea jeve[s
DeeefCe lÙeeveblejÛÙee Fefleneme mebMeesOekeâebveer kesâ}e Deens. jeve[WÛes Øeefleheeove F.me. 1900 ceOe}s Deens. Ùeeveblej efÛeb. efJe. JewÅe, oòeesheble
Deehešs, FeflenemeeÛeeÙe& jepeJee[s Ùeebveerner jeve[ŸeebÛeer jer Dees{}s}er Deens. keâener mebMeesOekeâebveer cee$e ceje"er FeflenemeeÛÙee Ie[ecees[eRÛee DeLe&
}eJetve jeve[WÛÙee Øeefleheeovee}e efJejesOe kesâ}e Deens. De°ØeOeeve heæleer cees[Ces, peeeflecelmej Jee{efJeCes, heos DeevegJebefMekeâ keâjCes, Yee[es$eer
mewvÙe "sJeCes, YeeTyebokeâer ceepeCes ner ceje"sMeenerÛÙee NnemeeÛeer keâejCes jeve[Wveer efo}er Deensle. jeve[WÛeer ceerceebmee oòeesheble DeehešŸeebvee heš}s}er
22
efomele veener DeeefCe cnCetveÛe efjÙeemelekeâej osmeeF& ÙeebÛÙee ‘ceje"er efjÙeemele’ Ùee «ebLeeÛes hejer#eCe keâjleevee lÙeebveer Kee}er} keâ[Jes efJeJesÛeve kesâ}s Deens :-
‘‘ceje"ŸeebÛes jepÙe ns je°^ nesles, keâer meeceüepÙe nesles, Ùee mhe° keâuhevesÛes efJeJesÛeve efjÙeemelekeâejebveer kesâ}s veener. meJeeF& ceeOeJejeJeebÛÙee JesUer
ceje"ŸeebÛes jepÙe Deveskeâ jepÙeebÛee mebIe neslee. efMebos, nesUkeâj, ieeÙekeâJee[, hešJeOe&ve ns mejoej hegCÙeeÛeer ieeoer ceevele Deme}s, lejer JÙeJenejele
les mJeleb$e nesles. lÙeebÛeer mJeleb$e jepÙes nesleer. lÙee mJeleb$e mejoejebveer efvepeece, Fb«epe, efšhet DeeefCe efou}erÛes lekeäle ÙeebÛÙeeMeerÛe mJeleb$e efnlemebyebOe
efveefce&}s nesles. keâOeer keâeUer Ùee ceje"er mejoejebÛeer Skeâpetš Pee}s}er efomeles. YeesheeU, Godieerj, heeefvehele, je#emeYegJeve, leUsieeJe, Ke[x FlÙeeoer
ef"keâeCeer les Skeâ$e Dee}s neslesner; hejbleg Ùee meJe& Iešvee DeekeâefmcekeâÛe cnšuÙee heeefnpesle. Gòejskeâ[er} cegme}ceeve Je jepehetle ÙeebÛÙee Deehemeeleer}
ceejeceeNÙeebcegUs ceje"sMeener keâener keâeU ØeyeU Pee}er, hejbleg efleÛÙeelener YeeTyebokeâerÛee efMejkeâeJe nesTve leer keâesmeU}er, ne Fefleneme Deens.
o

23
 mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerleer} Ke}veeÙekeâ
ceneje°^ jepÙeeÛeer mLeehevee nesTve 34 Je<ex G}š}er. mJeeleb$Ùe}{Ÿeemee"er lÙeeie DeeefCe Deelceyeef}oeve keâjCeeNÙee efhe{erÛÙee yeeyeleerle pemes FLes
Ie[}s, lÙeeÛeerÛe hegvejeJe=òeer mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee }{ŸeeÛÙee Feflenemeeyeeyeleerle nesT Ieele}er Deens. mJeeleb$Ùeesòej keâeUeveblej pevceeme Dee}s}er meòesÛÙee
jepekeâejCeeleer} mJeeLeeËOe cele}yeer jepekeâerÙe efhe{er efleÛÙee GoesGoesefiejerÛee DeepeÛee keâeU Ùee Ye[YegbpÙeebÛÙee peÙeIees<eCeebveer meeje FeflenemeÛe G}še
nesT }eie}e Deens. }eskeâ mJeeleb$Ùemewefvekeâebvee, lÙeebÛÙee lÙeeiee}e efJemej}s. meòesÛÙee KesUeleuÙee mewleeveebveer lÙeebÛes veeceesefveMeeCe efMeu}keâ "sJe}s veener.
lÙeebÛÙeeyeö}Ûes GòejoeefÙelJe peeieJeCes lej otjÛe jeefn}s, hejbleg pes keâener Lees[sHeâej }eskeâ Deepe efMeu}keâ Deensle efve pejepepe&j DeeÙeg<Ùe kebâ"le Deensle,
lÙeebÛÙee Øeefle meeOeer menevegYetleerner Ùee meòeeOegjerCeebÛÙee "eÙeer veener. }eskeâ lÙeebÛÙee lÙeeiee}e, Deheej keâ°e}e efJemej}s. kesâ}suÙee ÛeUJeUerheesšer keâme}ener
cesnveleevee ve Ieslee, }eYe ve G"Jelee, les Dee}e efoJeme peieleensle. lÙeebÛes megKe lÙeebÛÙee OÙesÙehetleeale meeceeJe}s}s nesles. ceneje°^emee"er cejCeejs ces}sÙele,
ces}suÙeebÛÙee šeUtJejÛes }esCeer KeeCeeNÙeebÛeer DeepeÛeer jepÙekeâleea ceb[Uer. lÙeebÛÙeeefJe<eÙeer yees}eJes lesJe{s Lees[sÛe.
Skeâehes#ee Skeâ jLeer-cenejLeer vesles mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerle nesles. ›eâebefleJeerj veeveeefmebn heešer}, keâce&Jeerj oeoemeensye ieeÙekeâJee[,
meeLeer Sme. Sce. peesMeer, keâe@ceüs[ [ebies, Meenerj DecejMesKe, ØeyeesOevekeâej "ekeâjs, oòee osMecegKe, Sme. kesâ. ef}ceÙes, vee. ie. ieesjs, ceOet ob[Jeles,
ye@. veeLe hew, ceOet ef}ceÙes DeMeer efkeâleer veeJes IÙeeJeerle. Ùeele}s yejsÛemes vesles keâe}JeMe Pee}s Deensle. lÙeebÛes vegmeles veeJe Dee"Je}s lejer ùoÙe Ye¤ve
Ùesles. ne vegmelee keâeU Dee"Je}e lejer DebieeJej jesceebÛe GYes jenleele. mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUer}e efJejesOe keâjCeejs lÙee JesUÛes cegbyeF& ØeebleeÛes
cegKÙeceb$eer vejje#eme ceesjejpeer osmeeF& ÙeebÛÙee heesef}meer DelÙeeÛeeje}e DeeefCe lÙeebveer kesâ}suÙee efnbmeeÛeeje}e lÙee JesUsÛeer keâ°keâjer, Meesef<ele, heeref[le
pevelee keâMeer efYe[}er, lÙeebÛÙeeefJe®æ keâMeer }{}er, ÙeeÛee Fefleneme lespe:hegbpe Demee Deens. lÙeebÛes meeOes hegCÙemcejCe Deepener jepÙekeâlex ceveeheemetve
keâjeÙe}e leÙeej veenerle. cejCeesòej mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee efveefce&leerÛes ßesÙe Ùee peveles}e les ÅeeÙe}e leÙeej veenerle. Meslekeâjer keâeceieej he#e, meceepeJeeoer
he#e, keâcÙegefvemš he#e, Mes[Ÿetu[ keâemš Hesâ[jsMeve, Ùee meJe& efJejesOeer he#eebÛÙee Pee}suÙee DeeIee[erÛÙee vesle=lJeeKee}er ner pevelee cegbyeF&men mebÙegkeäle
ceneje°^emee"er }{}er; hejbleg keâeB«esmeJeeuÙeebveer Ùee ceneje°^efveefce&leerÛes ßesÙe Heâkeäle kewâ. ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeebveeÛe osT kesâ}s Deens. ceneje°^eÛee keâ}Me
Heâkeäle ÙeMeJeblejeJeebveerÛe DeeCe}e?
melÙe efmLeleer keâeÙe Deens? efyeÇefšMeebÛÙee YesoveerleerÛes leb$e Jeehe¤veÛe, keâeB«esmeJeeuÙeebveer efJejesOeer he#eebvee ogye&} Je veieCÙe keâ¤ve mees[}s Deens. Ùee
heeMJe&YetceerJejÛe mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerÛee Fefleneme o[heCÙeeÛes keâece Ûee}efJe}s Deens. meòeeOeerMeebÛes ÛegkeâerÛes heeÙeb[s efve hejbheje, DeepeÛÙee
veJÙee efhe{ervesner Ûee}Jetve IÙeeJÙeele keâeÙe?
Ùee ÛeUJeUerÛÙee Ssve YejeÛÙee keâeUele mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerÛÙee °erves pÙeebvee DeeOegefvekeâ ceneje°^eÛes efMeuhekeâej cnCeleele, les ÙeMeJeblejeJe
ÛeJneCe ns lÙee JesUer ceneje°^eleer} peveles}e DeeheuÙeeefJe®æÛes Ke}heg®<eÛe Jeešle nesles. MebkeâjjeJe osJe, YeeTmeensye efnjs, osJeefiejerkeâj les ceesjejpeerYeeF&
osmeeF& ÙeebÛÙeeheÙeËle meieUsÛe ceneje°^eleuÙee jepekeâejCeele}s keâeB«esmeJee}s, Yee<eeJeej ØeeblejÛevesvegmeej cegbyeF& ceneje°^e}e keâoeefhe efceUt veÙes, Demes JeešCeeNÙee
hebef[le vesn¤bÛÙee yeepetÛes nesles. vesn¤bÛÙee mejkeâejeceOÙes lÙee JesUer DeLe&ceb$eer meer. [er. osMecegKe nesles. lÙeebveer Ùee ØeMveeJej efnbcele oeKeJetve jepeerveecee efo}e.
vesn¤bÛÙee ceneje°^ jepÙeefveefce&leer}e Deme}suÙee efJejesOeeÛeer efveYe&lme&vee kesâ}er. vesn¤bÛÙee leeW[eJej jepeerveecee cee¤ve les ceneje°^efveefce&leermee"er meòesyeensj
he[}s. lÙee JesUer Deehe}s }eskeâefØeÙe, cees"s meensye ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe, vesn¤bÛÙee keâveJešer}e De[keâ}s nesles. cegbyeF&men mebÙegkeäle ceneje°^ Pee}eÛe
heeefnpes ne ‘Ûe’Jej peesj keâMee}e? lÙee JesUer DeeÛeeÙe& De$eWveer lÙeebvee Gòej efo}s! ‘mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ceeieCeerle ‘Ûe’}e cenòJe Deens. ÙeMeJeblejeJeebvee
les keâUt veÙes ÙeeÛes DeeMÛeÙe& Jeešles. ÛeJneCeceOe}e ‘Ûe’ keâe{tve šekeâ}e lej Kee}er vegmeleer JneCeÛe jenles.’ DeMeer lÙeebveer ÛeJneCeebÛeer efKeu}er G[Je}er.
vesn¤bÛeer cepeea meebYeeUCÙeemee"er ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeebveer efou}er-cegbyeF& DeMee JeeNÙee keâ¤ve DeeheuÙee JneCee efPepeJeuÙee neslÙee, ns ceneje°^eÛeer
pevelee DeÅeehener efJemej}er veener. ceneje°^efveefce&leerÛee keâ}Me vesn¤bvee ÅeeJee }eie}e DeeefCe ÛeJneCeebvee cegbyeF&heÙeËle ne keâ}Me DeeCeCÙeeÛes keâece
keâjeJes }eie}s, les kesâJeU peve Deeboes}veeÛÙee jsšŸeecegUsÛe. mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerÛes peveDeeboes}veele ¤heeblej Meenerj DecejMesKeebveer DeeheuÙee
keâ}eheLekeâeceeHe&âle pevepeeiejCe Iee}tveÛe kesâ}s nesles. keâeB«esmeJeeuÙeebvee lÙeebveer ‘yew}eÛeer’ Ghecee efo}er nesleer. mebÙegkeäle ceneje°^eÛeer ÛeUJeU 1947
veblejÛÙee keâeUeleer} DelÙeble cenòJeeÛeer jepekeâerÙe Ie[ecees[ nesÙe. lÙeeves meyebOe ceneje°^ meceepe {JeUtve efveIee}e neslee. heefMÛece ceneje°^eleer}
veJeOeefvekeâ Jeie&ner Ùee ÛeUJeUerle meeceer} Pee}e neslee. Skeâe yeepet}e meeceevÙe pevelesÛeer MeewÙe&ieeLee DeeefCe lÙeeie, ogmeNÙee yeepet}e meòeeOeejer keâeB«esme
heg{eNÙeebÛee yescegJe&leheCee, mebefOemeeOetheCee DeeefCe Oetle& [eJehesÛe Demee ne meecevee neslee.
Deeb OeÇ efJeMee} DeebOeÇ, mebÙegkeäle keâvee&škeâ, SskeäÙe kesâjU DeMeer Yeeef<ekeâ jepÙeebÛÙee ceeieCÙeebØeceeCesÛe mebÙegkeäle ceneje°^eÛeer ceeieCeer ner mJeeleb$ÙehetJeeaÛÙee
Jeerme Je<eeËFlekeâer pegveer nesleer. efle}e meg®Jeele ceneje°^ meeefnlÙe heefj<eosmeejKÙee JÙeemeheer"eheemetve Pee}er. mJeeleb$ÙeeÛÙee ÛeUJeUerÛÙee keâeUele 1928 mee}
er Yee<eeJeej ØeeblejÛeves}ener efnboer je°^erÙe meYesves heeef"byee efo}e neslee. 1946 ceOÙes mLeeheve Pee}suÙee mebÙegkeäle ceneje°^ heefj<eosceOÙes kewâ. o. Jee. heesleoej
DeeefCe kewâ. [e@. OevebpeÙejeJe iee[ieerUebmeejKes yegefæJeble DeeefCe Deveskeâ keâeB«esmepeve efve Flej jepekeâerÙe he#eebleer} ØecegKe heg{ejer meeceer} Pee}s nesles. Ùee
heefj<eosves leÙeej kesâ}s}s efveJesove DelÙeble cegösmeto nesles. heefj<eosves efJeoYe&-ceje"Jee[Ÿeeleer} pevelesÛeener heeef"byee efceUJe}e neslee. Ùeeveblej cee$e heefj<eosleer}
keâeB«esmeer heg{eNÙeebveer he}šer Iesle}er. les hee"erceeies efHeâj}s. je°^erÙe SkeâpegšerÛes keâejCe lÙeebveer heg{s kesâ}s. Ùee meboYee&le les ‘pewmes Les’ Yee<ee Jeehe¤ }eie}s.
Yee<eeJeej ØeeblejÛevesÛee efJeÛeej keâjCÙeemee"er 1947 ceOÙes ‘oej keâefceMeve’ vesceCÙeele Dee}s. Ùee keâefceMeveves 48 mee}ÛÙee DeeheuÙee DenJee}ele
meJe&meeOeejCe Yee<eeJeej Øeeblehegvej&ÛevesefJe®æ cele ØeoefMe&le kesâ}s DeeefCe Keeme keâ¤ve ceje"er Yee<ee yees}CeeNÙeebÛes JesieUs jepÙe ke⤠veÙes, Demes cele veeWoJe}s.

24
Yeeef<ekeâ hegvej&ÛevescegUs }eskeâMeener Mekeäleer, mebmLesle Dejepekeâ ceepes}, Demee Oemekeâe jepÙekeâlÙeeËveer Iesle}e. lÙeebvee Yeeb[Je}oej, keâejKeeveoej, cekeälesoej,
GÅeesieheleer, JÙeeheejer DeeefCe lÙeebÛes efnlemebyebOe peheCeeNÙee mejkeâejves meeLe efo}er. lemesÛe Ùee JÙeeheejele iegble}suÙee yengmebKÙe Deceje"er, iegpejeleerr }eskeâebveer
me. keâe. heešer} ÙeebÛÙee vesle=lJeeKee}er cegbyeF& keâeB«esme meefceleerÛÙee Jeleerves, cegbyeF&men mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUer}e efJejesOe kesâ}e. ieebOeer, vesn¤ Demeesle
Jee mejoej hešs}, ÙeebÛee ØeKej efJejesOe Ùee meJee&}e neslee ns GIe[Ûe nesles. ‘oej keâefceMeve’ÛÙee efMeHeâejMeer keâeB«esme heg{eNÙeebveer mebefoiOeheCes ceevÙe kesâuÙee
veenerle. lesJne Yee<eeJeej ØeeblejÛevesmebyebOeer hegveefJe&Ûeej keâjCÙeekeâefjlee pes. Jner. heer. (vesn¤, hešs} DeeefCe heóeYeer meerleejeceÙÙee) ÙeebÛeer keâefcešer vesce}er.
Ùee keâefcešerves hegvne Yee<eeJeej ØeeblejÛevesÛes leòJe ceevÙe kesâ}s, hejbleg les leòJe JÙeJenejele DeeCeCÙeeme ne keâeU ÙeesiÙe veener, Demes cele ØeoefMe&le
kesâ}s. ÙeoekeâoeefÛele ceneje°^ jepÙeeÛeer efveefce&leer Ie[tve Dee}erÛe, lej cegbyeF& ceneje°^ele DebleYet&le ke⤠veÙes, DeMeerner Deš Ùee keâefcešerves Ieele}er.
ne ØeMve Heâej keâeU yeepet}e šekeâCes MekeäÙe veJnles. ef[meWyej 1952 ceOÙes DeebOeÇ jepÙeeÛÙee efveefce&leermee"er heer. šer. ßeerjece}t Ùeebveer Ghees<eCe keâ¤ve
ØeeCeengleer efo}er. lÙeecegUs Ye[keâe G[e}e. vesn¤ DeeefCe lÙeebÛes mejkeâej De[ÛeCeerle Dee}s. lÙeebvee DeeheuÙee Dee{ŸeleeKeesj Yetefcekesâheemetve Kee}er ÙeeJes
}eie}s. DeebOeÇÛÙee efveefce&leerme lÙeebveer mebceleer efo}er. 1953 mee}er Yeeef<ekeâ jepÙeebÛÙee ØeMveebÛee HesâjefJeÛeej keâjCÙeemee"er ‘Heâepe} De}er keâefceMeve’
vesceCÙeele Dee}s. Ùee keâefceMeveves Dee@keäšesyej 1955 ceOÙes DeeheuÙee efMeHeâejMeer Øeefmeæ kesâuÙee. nwojeyeeo jepÙeeÛÙee Yee<eeJeej efJeYeepeveeÛeer metÛevee
kesâ}er. kesâjU jepÙe-efveefce&leerÛeer efMeHeâejme kesâ}er. hetJeeaÛÙee cegbyeF& jepÙeeleer} Ûeej keâeve[er Yeeef<ekeâ efpeuns pees[tve cnwmetj, keâvee&škeâ, Ùee keâvve[
Yeeef<ekeâ jepÙeeÛeer efveefce&leer megÛeJe}er DeeefCe veJÙee cegbyeF& jepÙeeceOÙes keâÛÚ, meewje°^, iegpejele ÙeebÛÙeemen cegbyeF& heefMÛece ceneje°^ DeeefCe ceje"Jee[e
Ùee efJeYeeieebÛee DebleYee&Je kesâ}e. efJeoYee&Ûes mJeleb$e jepÙe yeveefJeCÙeeÛee Ieeš Ieele}e. cegbyeF& Menj DeeefCe iegpejele ÙeeceOeer} ceje"slej Flej mebyebOeer
iešeÛÙee o[heCeeme keâefceMeve yeUer he[}s nesles. Ùee efMeHeâejMeerle veJÙee keâeÙeos ceb[Uele ceje"er yees}Ceejs DeeefCe iegpejeleer yees}Ceejs ÙeebÛee mecelees}
jeKeCÙeeÛeer keâmejle Ùee keâefceMeveves kesâ}er nesleer.
Ùee DenJee}eefJe®æ ceneje°^ele Demeblees<eeÛeer }eš hemej}er. ceneje°^eÛee jemle nkeäkeâ Ùee keâefceMeveves [eJe}}e neslee. ÙeeefJe®æ veesJnWyej
1955 ceOÙes cegbyeF& Menjele ØeÛeb[ efveoMe&ves Pee}er. lÙee JesUÛes cegKÙeceb$eer ceesjejpeerYeeF& osmeeF& Ùeebveer hees}erme DeeefCe }<keâjer yeU Jeehe¤ve leer
o[heCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. 1956ÛÙee peevesJeejerceOÙes efJeoYe&-ceje"Jee[Ÿeemeefnle ceneje°^, meewje°^ DeeefCe keâÛÚ ÙeebÛee DebleYee&Je Deme}s}s iegpejele
jepÙe DeeefCe cegbyeF& MenjeÛes mJeleb$e jepÙe, DeMeer Ùeespevee ceeve}er ies}er. lÙeecegUs Deeieerle les} Deesle}s ies}s. heefjefmLeleer mHeâesškeâ yeve}er. meJe&
ceneje°^Yej GlmHetâle& mebhe, njleeU Ie[tve Dee}s. 6 efoJeme hees}erme DeeefCe meeceevÙe pevelee ÙeebÛÙeele cegbyeF&ceOÙes efvekeâjeÛÙee Ûekeâcekeâer PeeuÙee. Ùee
Ûekeâcekeâerle ceesjejpeerYeeF& Ùeebveer 105 ceje"er ceeCemeebÛes yeUer Iesle}s.
meJe&ßeer MebkeâjjeJe osJe, efnjs, osJeefiejerkeâj DeeefCe ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe Ùeebveer Iesle}suÙee [UceUerle YetefcekesâcegUs ceOÙeblejerÛÙee keâeUele, mebÙegkeäle
ceneje°^ heefj<eo DekeâeÙe&#ece, kegâÛekeâeceer DeeefCe efvejLe&keâ yeve}er nesleer. lÙee peeieer mebÙegkeäle ceneje°^ meefceleer Ùee veJÙee mebIešvesÛeer mLeehevee Pee}er
DeeefCe efleves DeefOekeâ peesceeves }{e lesJele "sJe}e. mebÙegkeäle ceneje°^ meefceleerceOÙes yengleskeâ meJe& efJejesOeer he#e meeceer} Pee}s. meefceleerves Kegö efou}er
jepeOeeveerle Skeâ ØeÛeb[ ceesÛee& DeeefCe efveoMe&ves Ie[Jetve DeeCe}er. o[heMeenerÛÙee GheeÙeebveer Demeblees<e oeye}e peele veener, keâceer nesle veener, ns heentve
Dee@keäšesyej 1956 ceOÙes keâeB«esme heg{eNÙeebveer efJeMee} efÉYeeef<ekeâ jepÙeeÛeer Iees<eCee keâ¤ve ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe ÙeebÛÙeekeâ[s cegKÙecebef$eheo megheto& kesâ}s.
lejermegæe mebÙegkeäle ceneje°^eÛeer ÛeUJeU Leebye}er veener.
leer ÛeUJeU peesceeves Ûee}t jeefn}er. SJe{sÛe veJns, lej Deelee ceneiegpejeLe pevelee heefj<eoskeâ[tve JesieUŸee iegpejele jepÙeeÛeer ceeieCeer heg{s Dee}er.
lÙeecegUs mebÙegkeäle ceneje°^eÛeer ceeieCeer DeefOekeâÛe yeUkeâš Pee}er.
1957 ceOÙes Pee}suÙee meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cegkeâerle, heefMÛece ceneje°^ele keâeB«esmeÛee oCeoCeerle hejeYeJe Pee}e. Ùee hejeYeJeeyejesyejÛe cegbyeF&ceOeer}
meleleÛee efÛeIeUCeeje Demeblees<e DeeefCe cegbyeF& DeeefCe meeNÙee ceneje°^eYejÛeer efve<esOeelcekeâ efveoMe&ves Ùeebvee vesn¤ DeeefCe Flej keâeB«esme heg{eNÙeebvee melele
leeW[ ÅeeJes }eiele nesles. lÙeecegUs ceOÙeJeleea heg{eNÙeebvee efÉYeeef<ekeâ jepÙe cees[tve ceneje°^ DeeefCe iegpejele DeMeer oesve Yeeef<ekeâ jepÙes keâjCes Yeeie
he[}s. ye[Ÿee ÉwYeeef<ekeâ jepÙeele iegpejele DeeefCe ceneje°^ ÙeeceOeer} efJekeâeme Øekeâuheebvee }eieCeeNÙee hewMeeÛÙee Jeešheeyeeyele Meemeveele meleleÛeer
kegâjyegj DeeefCe celeYeso Jee{t }eie}s nesles. DeKesj 1962 ceOeer} meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cegkeâe [esUŸeemeceesj "sJetve cegbyeF&men mebÙegkeäle ceneje°^ DeeefCe
iegpejele DeMee oesve jepÙeebÛÙee mLeehevesÛeer Iees<eCee keâjCÙeele Dee}er. 1 ces 1960 jespeer cees"Ÿee Peieceieešele veJÙee ceneje°^ jepÙeeÛes GodIeešve
Pee}s. ceneje°^eÛÙee peerJeveele Skeâ veJee keâeU meg¤ Pee}e; hejbleg ceje"er yees}CeeNÙee }eskeâebme 1956 ceOÙes keâvee&škeâ jepÙeele Iee}CÙeele Dee}s.
lÙeeyeö}Ûee Jeeo DeÅeehener meg¤ Deens. DeepeJej Ùee Yeeb[CeeÛee efveCe&Ùe }eie}s}e veener.
veJÙee ceneje°^eÛes pes meJee&le cees"s heg{ejer Pee}s, lÙee ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeebÛee Glkeâ<e& keâmekeâmee Pee}e, lÙeeÛÙee Dee{eJÙeeefMeJeeÙe ceneje°^ jepÙeeÛeer
Ie[Ce keâMeer Pee}er? Ùee Feflenemee}e hetCe&lJe ÙesT Mekeâle veener. hetJeeaÛÙee yeÇÇeÿeCeslej ÛeUJeUerÛee yee}sefkeâu}e DeeefCe je°^erÙe ÛeUJeUerÛee Yekeäkeâce
heeÙee Deme}suÙee meeleeje efpeu¢eeleer} ÛeJneCeebveer 1930 mee}er le®Ce JeÙeeleÛe keâeB«esmeceOÙes ØeJesMe kesâ}e. 1946 heemetve ceesjejpeer osmeeF& ÙeebÛes
les Skeâ efJeMJeemet menkeâejer yeve}s DeeefCe 1952 ceOÙes cebef$eheoeheÙeËle Ûe{}s. ceneje°^ keâeB«esmeceOeer} pegves heg{ejer mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ØeMveeJej pÙee
JesUer DeefveefMÛele [UceUerle Yetefcekeâe Iesle nesles, lemesÛe cegbyeF& DeeefCe iegpejelesleer} heg{eNÙeebyeö} Demeblees<e yeeUietve nesles, lÙeeÛe JesUer mebÙegkeäle ceneje°^
ÛeUJeUerÛÙee meg®JeeleerÛÙee DeJemLesceOÙes lÙee ÛeUJeUerme heeef"byee osle nesles DeeefCe oef#eCe ceneje°^eleer} «eeceerCe efJeYeeieele, DeeheuÙee Yetefcekesâme Yekeäkeâce
DeeOeej efvecee&Ce keâjle nesles. ÛeJneCe ÙeesiÙe mebOeerÛeer Jeeš heenele nesles. ÛeJneCe Ùeebveer Deehe}s Ghepele MeneCeheCe, ÛeelegÙe&, kegâJele efve lÙeeÛÙee pees[er}e
iešyeepeerÛeer DeeefCe JÙeeJeneefjkeâlesMeer efveieef[le Demee mebefOemeeOetheCee Ùee iegCeebÛee ÙeMemJeer Jeehej kesâ}e DeeefCe ceOÙeJeleea keâeB«esme heg{eNÙeebÛÙee ef"keâeCeer
mJele:yeö}Ûeer hele DeeefCe efJeMJeemeen&lee lÙeebveer efvecee&Ce kesâ}er. lÙeebÛÙee efve‰sÛeer yetpe jeKetve ceesjejpeer osmeeFËveer lÙeebvee neleeMeer Oej}s DeeefCe JejÛÙee
25
keâeB«esmeceOeer} YeeTmeensye efnNÙeebmeejKÙee pegvÙee yeÇÇeÿeCeslej heg{eNÙeeÛee hejeYeJe keâjCÙeemee"er ceole kesâ}er. 1956 ceOÙes cees"Ÿee ÉwYeeef<ekeâeÛes
cegKÙecebef$eheo efceUeuÙeeveblej ÛeJneCeebveer ceneje°^ keâeB«esmeceOeer} Deehe}e jepekeâerÙe heeÙee Yekeäkeâce kesâ}e. cegbyeF&leer} DeeefCe Flej ef"keâeCeÛÙee
DeewÅeesefiekeâ DeeefCe JÙeeheejer efnlemebyebOeerÙeebMeer me}esKÙeeÛes mebyebOe pees[}s. keâeB«esme mees[tve pes ØecegKe keâeÙe&keâlex, Meslekeâjer keâeceieej he#eele ies}s nesles
lÙeebvee hejle keâeB«esmeceOÙes DeeCeCÙeele lÙeebveer ÙeMe efceUefJe}s. heefjCeeceer 1960 ceOÙes ceneje°^ jepÙeeÛes cegKÙecebef$eheo pÙee JesUer lÙeebvee efceUe}s,
lÙee JesUer }eskeâebÛÙee ceveele lÙeebvee ceeveeÛes mLeeve efceUe}s nesles. pegvÙee ceje"e jepemeòesÛes veJes Øeleerkeâ DeMeer lÙeebÛeer «eeceerCe ceneje°^ele Øeeflecee
efvecee&Ce Pee}er. mebÙegkeäle ceneje°^ ÛeUJeUerves cees"Ÿee ØeÙelveeves DeeefCe keâ°eves peer efMeJeepeer jepeebÛeer Øeeflecee }eskeâceevemeele efvecee&Ce kesâ}er nesleer,
lÙeeÛee Demee ne G}še GheÙeesie ÛeJneCeebvee Pee}e. ÛeJneCe ceneje°^eÛes veJes Ú$eheleer yeve}s.
keâeB«esmeves 1937 DeeefCe 1946 ceOÙes DeefOekeâej «enCe kesâuÙeeveblej ceneje°^eÛÙee jepekeâejCeele }eskeâMeenerkeâjCeeme meg®Jeele Pee}er nesleer.
1952ÛÙee efveJe[CegkeâebceOÙes JeÙeele Dee}suÙee m$eer-heg®<eebvee celeeÛee DeefOekeâej efceUeuÙeeves Ùee }eskeâMeenerkeâjCeeÛÙee Øeef›eâÙesme DeefOekeâ meeceLÙe& Øeehle
Pee}s. 1956 DeeefCe 1960 ceOÙes ÛeJneCe cegKÙeceb$eer PeeuÙeeJej Skeâ Øekeâejs ner Øeef›eâÙee DeeCeKeer heg{s ies}er. 1937, 1946, 1952
DeeefCe 1956 ceOeer} cebef$eceb[UeÛÙee Ie[CeeRÛee, efJeMes<ele: ceje"er ceb$Ùeebyeeyele ›eâceeves DeYÙeeme kesâ}e lej Demes efometve ÙesF&} keâer, Gòejesòej Menjer
GÛÛe peeleerÛes (efJeMes<ele:) yeÇÇeÿeCeebÛes GÛÛeešve nesTve lÙeebÛeer peeiee «eeceerCe ceOÙece peeleeRveer Iesle}er. ceneje°^erÙe meceepeeleer} ceje"e peeeflemecetneÛÙee
(peJeUpeJeU 40 škeäkesâ) Skeâieúe JeÛe&mJeeves Ùee yeo}eme }#eCeerÙe ceole Pee}er. peceervemegOeej keâeÙeos, ketâU keâeÙeos, menkeâejer helehes{Ÿee DeeefCe
Flej mebmLee DeeefCe efJeMes<ele: menkeâejer meeKej keâejKeevÙeeÛee GoÙe DeMee veJÙee DeeefLe&keâ meòeekeWâõecegUs DeeefCe lÙeeÛÙee pees[erme «eeceerCe Yeeieele
Pee}suÙee efMe#eCeeÛÙee Øemeejeves Ùee yeo}eme ieleer efceUe}er. Ùeehewkeâer keâener yeo} jepÙemeòesleer} Keeboshee}šecegUsÛe Ie[tve Dee}s nesles, Ùesle nesles.
Deepe 34 Je<eeËveblej ceneje°^eÛee DeeefLe&keâ Dee{eJee IesleuÙeeveblej cet"YejeÛÙee efnleeÛesÛe jepekeâejCe ÙeMeJeblejeJeebmekeâš meJe& meòeeOeerMeebveer
kesâ}s, Demes cnCeeJes }eieles. ceneje°^eletve efJemLeeefhele nesTve Heâkeäle heeÛe škeäkesâ }eskeâebÛÙeeÛe neleele GlhevveeÛÙee vemevee[Ÿee jeefnuÙee. veeefMekeâ,
Denceoveiej, hegCes, meeleeje, meebie}er, keâesunehetj ns efpeuns mees[lee yeekeâerÛÙee ef"keâeCeer meJeeËieerCe efJekeâeme nesT Mekeâ}e veener. 120 meeKej
keâejKeevÙeebÛÙee jepekeâejCÙeebveer «emle Deme}s}s DeepeÛes ceneje°^eÛes jepekeâejCe DeYÙeemeCÙeemeejKes Deens. Deepe meJe& jepÙeYej Oeeefce&keâ obie}er, Yetkebâhe
DeeefCe keâener ef"keâeCeer og<keâeU DeeefCe ceneieeF&, lemesÛe ie@š keâjejele Deehe}e osMe meeceer} PeeuÙeecegUs jepÙeeleer} pevelee Ùee meJeeËveer nesjheUtve
efveIee}er Deens. ceneje°^eÛÙee efveefce&keâebvee }Jetve Jebove keâjeÙe}ener ceneje°^ jepÙeeÛÙee Ùee 35JÙee JeOee&heve efoJeMeer lÙeebÛÙee osnele yeU veener.
ÙeMeJeblejeJe mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerÛÙee JesUer pevelesÛÙee yeepetÛes veJnles, lej ceneje°^eÛes Ke}veeÙekeâ cnCetve pevelesÛÙee ceveele me}le nesles.
ÙesvekesâveØekeâejsCe lÙeebÛee Jeejmee peheCeejer DeepeÛeer jepÙekeâleea keâeB«esmeer efhe{er Ùeehes#ee JesieUer veener.
o

26
 ceeefHeâÙeeÛes iee@[Heâeoj
kewâ}emeJeemeer JemeblejeJe veeF&keâ DeOe& mejbpeeceer-DeOe& Yeeb[Je}er cetuÙe peheCeejs ceneje°^ele}s SkeâcesJe ‘DeJeef}Ùee’ jepekeâejCeer nesles. lÙeebÛÙee keâeUeleÛe
peeleerÙeJeeoer MekeäleeRÛes hegve®ppeerJeve nesTve lÙee}e Mekeäleer DeeefCe DeYeÙe osTve Jee{JeCÙeeÛes keâece veeF&keâ cenesoÙeebveer kesâ}s. lÙeeÛeØeceeCes ceeefHeâÙeeÛÙee
mebmke=âleerÛeener efJekeâeme lÙeebÛÙeeÛe jepekeâerÙe keâejkeâeroeale Pee}e. Deepe pÙee Mejo heJeejebJej ceeefHeâÙeebÛes iee@[Heâeoj cnCetve meJe& yeepetbveer lÙeebÛÙee efnleMe$etbveer
jeve G"Je}s nesles, lÙeele IejÛee Yesoer }bkeâe onve keâjCeejs JemeblejeJe veeF&keâebÛes meg-hegleCes omlegjKegö ceepeer cegKÙeceb$eer megOeekeâjjeJe veeF&keâner vegmeles veJnles,
lej DeeIee[erJej nesles. meòeeefYe}e<esÛÙee mheOexle DeeheuÙee oeleejeJej cnCepes cejntce Mejo heJeejebJej Jeej keâjleevee lÙeebveer pemes kegâ"}sÛe efJeefOeefve<esOe heeU}s
veenerle, lemesÛe lÙeebveer ceeefHeâÙeebÛeer mebmke=âleer Jee{JeCeeNÙee DeeheuÙee keâekeâe-ceeceebveener ÙeLeekeâeU mees[tve efo}s. keâoeefÛele megOeekeâjYeeTbvee YetlekeâeUeÛeer
ce{er GoemeejKeer GkeâjCes DeeJe[le vemeeJes.
Kejs lej ceneje°^ele, efJeMes<ele: osMeeÛeer DeeefLe&keâ jepeOeeveer Deme}suÙee Ùee cegbyeF& Menjele ceeefHeâÙeebÛeer meg®Jeele kegâ"tve efve keâMeer Pee}er ne
peeCekeâejebmee"er DeeJe[erÛee efJe<eÙe nesT Mekeâlees. ceeefHeâÙeeÛÙee heefnuÙee efhe{erÛes iee@[Heâeoj Mejo heJeej vemetve megOeekeâjjeJe veeF&keâebÛes keâekeâe JemeblejeJe
veeF&keâ Deensle, Demes cnš}s lej legcne}e OekeäkeâeÛe yemes}! hejbleg ceer lejer heecej keâeÙe keâjCeej? JeemleJe lemesÛe Deens. les legceÛÙeemeceesj ceeb[}s
lej JeeJeies "¤ veÙes.
ceneje°^ele ceeefHeâÙee mebmke=âleerÛee heeÙee megOeekeâjjeJeebÛÙee keâekeâebveer Ieele}e ÙeeÛee mee#eele hegjeJee cnCepes veefjceve hee@FšË : keâHeâ hejs[JejuÙee heeCÙeeKee}er}
peefceveerÛeer cnCepes ye@keâyes jskeä}cesMeveÛÙee peefceveerÛeer keâekeâebveer kesâ}s}er Deveweflekeâ efJe›eâer DeeefCe Ùee efJe›eâerletve ceeefHeâÙeeÛee mebmeie& ceneje°^eÛÙee jepekeâejCee}e
pe[}e. leerve les Ûeej npeej ®heÙes mkeäJesDej HegâšeØeceeCes Ùee JesUer Ùee heeCÙeeKee}ÛÙee peefceveer ceskeâj, cesnkeâj, ye}oesše, ieesÙebkeâe, šeše Ùeebvee efJeketâve
70 keâesšer ®heÙeebÛeer keâeUer ceeÙee lÙee JesUer keâekeâebveer peceJetve DeeheuÙee jepekeâejCeeÛee yeej G[Jetve efo}e neslee. lÙeebveer efvecee&Ce kesâ}s}e ceeefHeâÙeebÛee
Peces}e Lesš veeF&keâebheemetve lees heJeejeheÙeËle keâmee Ûee}le Dee}e ns heenCÙeemeejKes ØekeâjCe nesÙe. ceeefHeâÙeeÛee JesleeU JemeblejeJe veeF&keâebÛÙee KeebÅeeJej yemetve
heg{s MebkeâjjeJe ÛeJneCe, Jemebleoeoe heešer}, ye@efjmšj Debleg}s, yeeyeemeensye Yeesme}s, efve}bieskeâj DeMeer cepe} ojcepe} keâjerle Mejo heJeej, megOeekeâj
veeF&keâ ÙeebÛÙeeheÙeËle heesnesÛe}e. Dekeâje Je<ex JemeblejeJe veeF&keâ cegKÙeceb$eer nesles. oesve JesUe MebkeâjjjeJe ÛeJneCe, Ûeej JesUe Jemebleoeoe, Skeâ JesUe Debleg}s,
Yeesme}s, efve}bieskeâj, megOeekeâj veeF&keâ, leerve JesUe Mejo heJeej. Ùee ØelÙeskeâeÛÙee KeebÅeeJe¤ve ne ceeefHeâÙeeÛee JesleeU DeeheuÙeeheÙeËle heesnesÛeuee. ns
meJe& cegKÙeceb$eer lÙee lÙee JesUÛes efJe›eâceeefolÙe Deensle. meòesÛÙee Pee[e}e }škeâ}suÙee JesleeUeÛes Øesle Lees[ŸeeHeâej Heâjkeâeves ØelÙeskeâevesÛe JeenJele ves}s
Deens. ne JesleeU ØelÙeskeâe}e keâes[er Iee}le ies}e. lÙeeÛeer Heâes[ Pee}er veener, keâer lees hegvne Pee[eJej peeTve }škeâle jenlees. megOeekeâj veeF&keâebveer
Ùee JesleeUeÛeer keâeW[er keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e; hejbleg Ùee ceeefHeâÙeebÛÙee JesleeUeÛÙee ØeMveeÛeer cee$e lÙeebvee Heâes[ keâjlee Dee}er veener.
‘oesve Je<eeËle ceneje°^ mJeÙebhetCe& Pee}e veener lej ceer Heâeme IesF&ve’ DeMeer Iees<eCee keâjCeejs megOeekeâjjeJeebÛes keâekeâe ØelÙe#e ces}s meòeeÛÙegle PeeuÙeeJej,
hejosMeele. lÙeebÛÙee nefjle›eâebleerÛes efyebie GIe[s hee[tve Deehe}er efhe}eJeU efvecee&Ce keâ¤ve Fbefoje ieebOeeRÛÙee cepeealetve GlejsheÙeËle veeF&keâebveer DeJÙeenleheCes
G}šŸeemeg}šŸee leòJenerve le[pees[er keâ¤ve Dekeâje Je<ex& meòee Yeesie}er. leeW[ele Jnefpe&veÛee heeFhe Oe¤ve, mJele:Ûes leeW[ melele yebo "sJetve, DeeheuÙee
ØeeflemheOÙee&Ûee keâeše veeF&keâ keâe{le jeefn}s. lÙeebÛÙee jepekeâejCee}e keâener Demhe=MÙe veJnles. Jeešs} les keâ¤ve efve efkebâcele ceespetve meòesÛÙee vee[Ÿee lÙeebveer
Dekeâje Je<ex DeeheuÙee neleele "sJeuÙee. meòeemebheòeer - Øeefle‰sÛee }eYe cet"Yejebvee osTve Flejebvee ØemebiehejlJes keâeneryeener Goejnmles Jeeš}s. pÙeeÛeer
}bieesšerÛeer Dehes#ee nesleer, lÙee}e veeF&keâebveer heBš efo}er. pegvesjeheÙeËle efpeÛeer ceeieCeer nesleer efle}e veeF&keâebveer Mee}t DeeefCe heerleebyej vesmeJe}s. SKeeoe keâjhš
ve nesCeeNÙee DeeceoejeÛÙee ceg}eceg}erÛÙee }iveele MebYej-oesveMes ®heÙes ØesPeWš osCÙeeSsJepeer heeÛe-hebÛeJeerme npeej les }eKeYej ®heÙes les menpe oeve keâjle
Demele. lÙeebÛes oele=lJe Demes }eskeâebvee oeleer le=Ce OejeÙe}e }eJeeÙeÛes. lÙeebveer jmlÙeeJejuÙee yesJeejMeer jepekeâejCÙeebvee hekeâ[tve efJeefOeceb[UeÛÙee cene}ele
DeeCe}s. Iešvesves efveefce&}s}s ceeieemeJeieeaÙe JeeNÙeeJej mees[tve ns veJeerve veeF&keâebveerÛe meefš&HeâeÙe kesâ}s}s ceneYeeie mejkeâejer kegâjCeele Ûe¤ }eie}s. neBiekeâeBie
efmJeme yeBkesâle}er ceeefHeâÙeebÛÙee JesleeUebveer veeF&keâebvee meØesce Yesš efo}s}er ‘keâeUer ceeÙee’ peer ye@keâyes jskeä}cesMeveÛÙee JÙeJenejeletve lÙeebÛÙee heojele he[tve
nesleer, leer 70 keâesšeRÛeer ceeÙee peJeUÛÙee efce$eeves n[he}er. ns keâUuÙeeveblej keâekeâebÛes Deekeâefmcekeâ efveOeve hejosMeele Pee}s. ner keâLee keâhees}keâefuhele veener.
70 keâesšeRÛee keâekeâebÛee ne Yeü°eÛeej 77 mee}er pevelee he#eeves je°^heleeRvee cesceesjb[ce osTve GIe[keâer}e DeeCe}e neslee. ogmeNÙee efhe{erle}e ceeefHeâÙeebvee
DeeefCe lÙeebÛÙee meiesmebyebOeer jepekeâejCÙeebvee DeeheuÙee keâejkeâeroeale ‘še[e’ }eJeCeejs megOeekeâjjeJe veeF&keâ ØelÙe#eele DeeheuÙee keâekeâebvee cejCeesòej ‘še[e’
}eJet Mekeâ}s veenerle. leerner keâekeâebÛeerÛe hegCÙeeF& cnCeeÙe}e nJeer.
yeer.yeer.Deej.ÛÙee Yeü°eÛeejemeesyele keâekeâebveer cenelcee ieebOeeRÛÙee efJeÛeejeÛeer hegCÙeeF& yeeUiele Deehe}s mejkeâej Ûee}Je}s cnCeleele; heCe ns
keâener Kejs veJns. ieebOeeRÛÙee efJeÛeejebÛee Ketve hee[tveÛe les jepÙe keâjle nesles. veeF&keâebveer lÙee JesUer DeeheuÙee jepÙeele oe¤yeboer G"Je}er. 5000
oe¤efJe›eâerÛeer ogkeâeves efvecet&ve lÙeebveer leer DeiejJee}-peÙemJee}ebvee efo}er. Ùee ef}keâjJeeuÙeebveer DeeheuÙee iegòÙeebYeesJeleer iegb[-ieBiemšj peceJe}s. yeer.
yeer.Deej.ceOetve efyeu[j Dee}s DeeefCe lÙeebÛÙee j#eCeemee"er ieBiemšj, veJeesefole ceeefHeâÙee Jeiewjs Dee}s. efmešer efmeb[^esce, Dee@jieveeFp[ ›eâeFce. Ùeeletve
y}@keâ ceveer hee@Jej. Ùee hee@Jejheg{s mšsš hee@Jej lekeâ}eot "j}er. veeF&keâebÛÙee jepeJešerleer} veeskeâjMeener Demees Jee cenmet}ceb$eer meJeeËveerÛe ceeefHeâÙeebÛÙee
iebiees$eerle nele OegTve Iesle}s. }esCeer JeešCeeNÙee JeevejeÛÙee ceeies meJe& }eie}s. lÙeeletve veeF&keâebÛÙee yeer.yeer.Deej.ÛÙee Yeü°eÛeeje}e ceole keâjCeejs
lÙeebÛes Skesâ keâeUÛes mJeÙebheekeâer Jele&keâ nesles lemesÛe hegjesieeceer ceesefnles DeeefCe kewâ}emeJeemeer Mes<ejeJe JeeveKes[sner nesles, pÙeebÛÙee heeheeÛes mceejkeâ ‘Jeu[&
š^s[’ cnCetve keâHeâ hejs[}e Deepener efoceeKeeves GYes Deens.

27
 Ùee meJe& heeMJe&YetceerJej heg{s Meebleejece Iees}heebÛee cenmet}ceb$eer Demeleevee "eCes-ceg}bg[ÛÙee Jeerme h}e@šmebyebOeerÛÙee Yeü°eÛeejeÛee IeesUner ÙeLeekeâeU
Gpes[ele Dee}e. keâeB«esme keâeÙe&keâeefjCeerleuÙeeÛe Skeâe heoeefOekeâejer ceneYeeieeves ÙeeefJe®æ ØekeâjCe keâesše&le ves}s. cegKÙeceb$ÙeebÛÙee peceerveJeešheeÛÙee
nkeäkeâeJej ieoe Dee}er. ÙeehetJeea 100³ peceerveJeešheeÛes DeefOekeâej mejkeâej}e Demele. les Deelee oesve h}e@šhegjles cnCepes 10³ Jej ÙesTve heesnesÛe}s.
Deieesoj MebYej škeäkeäÙeebÛeer peceerveJeešheeÛeer mejkeâejkeâ[s DeKelÙeejer nesleer. lÙeeletve ceeefHeâÙeeÛeer efyeu[j mebmke=âleer cees"er Pee}er. 1976 mee}er MebkeâjjeJe
ÛeJneCe cegKÙeceb$eer Demeleevee }@v[ efmeef}bieÛeer peceerveJeešheeÛeer heæle meg¤ Pee}er. lÙeehetJeea Oeveoeb[iÙeebveer }eKees Skeâj peefceveer keâJe[ercees}eves
efieUbke=âle kesâuÙee neslÙee. lÙeeJej mejkeâejves efveÙeb$eCe DeeCe}s. 15000 ceeršj peceerve JeieUlee yeekeâerÛÙee mejh}me peefceveer leeyÙeele IesleuÙee. Ùee
peefceveer ogye&}ebÛÙee Iejkegâ}ebmee"er ve Jeehejlee veieCÙe efkeâceleerle veJÙee efyeu[jebvee efJekeâuÙee. lÙeeletveÛe jnspee, efjPeJeer, }esKeb[Jee}e, Depecesje
ns Skesâ keâeUÛes efYekeâejer kebâ$eešoej Deypeesheleer Pee}s. Ùee meJeeËvee Jee{Je}s kegâCeer? lej meòesleuÙee meJe&Ûe jLeer-cenejLeeRveer. lÙeele vegmeles heJeejÛe
keâMee}e, yeekeâerÛesner meJe& }eskeâ veenerle keâeÙe?
Fbeof je ieebOeeRÛeer Kehhee cepeea PeeuÙeeveblej MebkeâjjeJe ÛeJneCe efmebnemeveeJej yeme}s. veeF&keâebÛeer GÛe}yeebie[er Pee}er. cegKÙeceb$eer PeeuÙeeyejesyej MebkeâjjeJeebkeâ[s
heefn}s keâece Dee}s nesles, les JemeblejeJe veeF&keâebveer kesâ}suÙee peefceveerÛÙee Yeü°eÛeejeÛes. lÙeebveer cenmet} KeelÙeeletve meJe& ØekeâjCeeÛÙee HeâeÙe}er ceeieJetve pes.
yeer. ef[meesPee veeJeeÛÙee meveoer veeskeâje}e lÙee JesUer leheemeeÙe}e }eJeuÙee neslÙee. lÙee ojcÙeeve veeF&keâebÛee jepekeâerÙe heefjJeej peerJe ceg"erle Oe¤ve neslee.
cenmet} meefÛeJe DeeefCe DevÙe DeefOekeâeNÙeebÛÙee leeW[Ûes lÙee JesUer heeCeer heUe}s nesles. MebkeâjjeJeebÛÙee eflemeNÙee [esUŸeecegUs lÙeebÛes Ûesnjs keâeUJeb[}s nesles;
hejbleg kegâ"s lejer keâU efHeâj}er DeeefCe meeF&Yekeäle, YeesUŸee Mebkeâjeves veeF&keâebÛÙee Yeü°eÛeejeÛeer HeâeF} [ejceve kesâ}er. keâHeâ hejs[ les yeesefjJe}er Ùee ojcÙeeveÛeer
peceerve veeF&keâebÛÙee efnlemebyebOeer jepekeâejCeeveb efieUbke=âle kesâ}er. heg{s yeesefjJe}er les efJejej YeeF& "eketâj DeeefCe metÙe&jeJeebÛÙee efnlemebyebOeeletve efieUbke=âle Pee}er.
efyeu[j ceeefHeâÙee-ieBiemšj ceeefHeâÙeebÛee JesleeU JemeblejeJe veeF&keâebÛÙee KeebÅeeJej ØeLecele: yemetve heJeejebÛÙee efhe{erheÙeËle Ûee}le Dee}e. kegâCeekegâCeeÛes
Ùeele nele veenerle cnCetve meebieeJes?
cegj}erYeeF&}e efveJe[tve ÙeeÙeÛes Demes} lej FLes jPeerYeeF& }eielees. ceveesnjYeeT}e efveJe[tve ÙeeÙeÛes Demes} lej hegmeoceOÙes veJeerveYeeF& leÙeej neslees.
mejkeâej, veeskeâjMene, hees}erme, vÙeeÙemebmLee DeepeÛÙee ØemLeeefhele JÙeJemLesÛeer ner Debies Ùee ceeefHeâÙeeF& jesieeves «emle Pee}erÙele. JemeblejeJeebÛÙee
JesUer nepeer cemleeve, yeemet, yeeKeerÙee, nMeg cenejepe, keâefjce}e}e, cegbmee, }u}t, jleer, ceveg veejbie, Jejoe, lej Deelee oeTo, Mesóer, "eketâj,
{es}efkeâÙee, peskesâ, cegmleHeâe cepevet, efkeâleer peCeebÛeer veeJes IÙeeJeerle? jepekeâejCÙeebÛÙeeÛe efpeJeeJej ceeefHeâÙeebÛee JesleeU Jee{}e. Ùee JesleeUe}e Jeentve
vesCeeje Skeâ efJe›eâceeefolÙe veener, lej les Deveskeâ efJe›eâceeefolÙe Deensle. Deepener JesleeUeÛeer keâeW[er keâesCee}eÛe keâjlee Dee}er veener. Øesle Pee[e}eÛe
}škeâ}s}s Deens, veJÙee efJe›eâceeefolÙeebÛeer Jeeš heenle.
o

28
 jepekeâejCe DeeefCe iegvnsieejer
DeeOegefvekeâ meceepeele}e ‘heeb{jhesMeer’ Jeie& cnCepes Skeâ Depeye vecegvee nesÙe. oer[ efJeleerÛeb heesš YejCÙeemee"er lÙeeÛeer SkeâmeejKeer jOetKeot Ûee}}s}er
Demeles, kesâJe{er leejebyeU G[les lÙeeÛeer? lÙeemeesyele lÙee}e veevee Yeerleerveb, FYesveb «eemetve šekeâ}s}b Demeleb.
SjJeer meceepeeÛÙee Ie[ecees[erefJe<eÙeer lÙee}e jme vemelees. mJele:ÛÙee cele}yeeÛÙee iees°er DemeuÙee keâer lÙeepÙe Deme}suÙee jepekeâejCeeÛÙee iees°eRÛeener
lees yeeT keâjle jenlees. Deelcemebj#eCeeÛÙee keâJeÛeele lees megKesvewJe Demelees. kegâ"s Deepetyeepet}e vegmeleer Ke[Ke[ Pee}er, lejer lÙeeÛee KeejermeejKee
Ieeyeje peerJe Ieebieme Iesle jenlees. Oeerj legš}e keâer Keskeâ[ŸeemeejKee efyeUele }het ceeielees.
peie npeejes-}eKees Je<eeËÛÙee G}e{e}erves, G}Leehee}Leerves, Glheeleeves Ie[}s Deens. ceeCemeebÛÙee iejpesletve, lÙeeÛÙee GlheeoveeÛÙee Øeef›eâÙesletve ns
peieeÛes jnešiee[ies Ûee}t Deens. efkeâlÙeskeâ ›eâeblÙee-Øeefle›eâeblÙee PeeuÙee; heCe ne efyeÛeeje heeb{jhesMeer melele mJele:Ûeer Ûeece[er yeÛeeJele jenlees. lÙee}e
keâMeekeâMeeÛeermegæe efjmkeâ IesCes hejJe[le vemeles. DeeleyeóŸeeÛee JÙeJenej peCet lÙeeÛÙeemee"er vemeleesÛe cegUer. lÙee}e nJes Demeles Meeble, mebLe, jJebLe
keâjCeejs ÛeefJe&leÛeJe&Ce peerJeve pÙee}e lees Deeveboieeceer mecepelees. kegâleNÙeeceebpejeÛeer, efJebÛet-keâešŸeeÛeer Denesje$e efÛeblee JeenCeeje ne ØeeCeer JeeNÙeeJeeJeOeevee}e
YegleeKesleeÛÙee keâeUŸee peeotÛÙee iees°eRveer mJele:mee"er ØeueÙe mecepele Demelees DeLeJee peieyeg[er. kegâ"uÙee vee kegâ"uÙee lejer Deveece Yeerleerves lÙee}e
melele onMeleerle "sJe}s}s Demeles. lej Deme}e ne Deehe}e heeb{jhesMeer. lÙeeves Deelee jepekeâejCeele Pee}suÙee iegvnsieejerÛÙee efMejkeâeJeeÛee Oemekeâe
Iesle}e Deens.
ceveg<Ùepeeleer}e DeepeÛÙee Øeiele DeJemLesheÙeËle heesnesÛeeÙe}e Skebâoj 10 }eKe Je<ex }eie}er. Deepe pees ceeCetme DeeheCeeme efomelees, lÙeeÛÙee
efJekeâemeeÛee keâeU one npeej Je<eeËFlekeâe pegvee Deens. Deeefoce ceeCemeeheemetve lees ÛebõemetÙee&Jej peeCeeNÙee DeeefCe DeJekeâeMeÙeeveeÛes keâeÙe&›eâce KesUCeeNÙee
DeJemLesheÙeËleÛee ceeCetme menpeemenpeer Lees[e Ùee DeJemLesheÙeËle heesnesÛe}eÙe? lÙeemee"er lÙee}e efkeâleer lejer Ke[lej iees°er meesmeeJÙee }eieuÙee Deensle.
Ùeele šesUer meceepeeleuÙee ceejeceeNÙeebheemetve lees DeepeÛÙee mšej Jee@jheÙeËleÛÙee Iešvee cees[leele. efJekeâeme, GodOJemle efJekeâeme, Glheòeer efJekeâeme,
}Ùe ner DeMeer meeÙekeâ} DeepeheÙeËleÛÙee meceepeeheÙeËle Ûee}le Dee}erÙe. heg{sner leer DeMeerÛe Ûee}le jenCeej. ‘efcemšj Skeäme Fve yee@cyes’ceOeuÙee
ceesšejermeejKÙee nJesle lejbiele veJns, lej mee#eele peefceveerJej Ûee}le leer DeeheuÙeeheÙeËle heesnesÛeles. Ùee meJe& efJeJebÛeveebveblej ceer }ebyeCe }eJele ve yemelee
mejU efJe<eÙeeJej cnCepes š^@keâJej Ùeslees. lees š^@keâ cnCepes DeepeÛÙee ØeÛeef}le jepekeâejCeele iegvnsieejerÛee efMejkeâeJe nesleesÙe. lej Ùee efMejkeâeJÙeeves GYÙee
meceepee}e eEÛelesle šekeâ}s Deens. DeKKee meceepe Ùeeves eEÛelee«emle Pee}e Deens keâeÙe?
pÙee meceepeeÛÙee heeÛeJeer}e oeefjõŸe, De%eeve, efJe<ecelee hegpe}er ies}er Deens DeeefCe pÙeebvee FLeuÙee JÙeJemLesvesÛe npeejes Je<ex iegvnsieejerÛes DeeÙeg<Ùe
peieeÙe}e Yeeie hee[}s efve iegvnsieej "jJe}ss, ceie lÙeele YeškesâefJecegkeäle Demeesle DeLeJee oef}le keâ°keâjer, Ùee meceepee}e lejer Jejer} Yeerleer Yes[meeJele
veener DeeefCe Ùee ØekeâjCeeÛeer lÙee}e eEÛelee Jeešle veener. ns meJe& Mees<eCÙeeÛes, menve keâjCÙeeÛes efve lÙee}e meeceesjs peeCÙeeÛes lÙeebÛÙee DebieJeUCeer he[}sÙe.
lÙeeÛÙee peieCÙeeÛee lees Skeâ DeefJeYeepÙe Yeeie Deens, Demes cnš}s lejer JeeJeies "¤ veÙes? Jejer} mecemÙesveb pÙee Jeiee&}e Ieece megšlees, lÙeele Deecner oef}le
Meesef<ele vekeäkeâerÛe veener.
Jewefokeâ keâe}eheemetve efkebâJee lÙee DeieesojheemetveÛe ceeCemeeÛÙee peerJeveele iegvnsieejer}e ØeejbYe Pee}s}e Deens. lÙeeÛÙee jepekeâejCeeÛee, meceepekeâejCeeÛee
DeeOeejDeefOe‰eve, iegvnsieejer ner melele jeefn}er Deens. iegvnsieejerÛeer JÙeeKÙee JesieJesieUŸee heæleeRveer DeeheuÙee}e keâjlee ÙesT Mekeâles. letlee&me DeeheCeekeâ[s
efyeÇefšMeebveer kesâ}suÙee veeiejer keâeÙeoskeâevetbÛes (les Deelee DeeheuÙee mJeleb$e osMeeÛesner efheve} keâes[ yeve}s Deensle.) Gu}bIeve Pee}s keâer, ceeCetme iegvnsieej Jeiewjs
"jlees. SKeeÅeeÛÙee peerefJelee}e, efJeòee}e neveer heesÛe}er, peerJe Iesle}e lÙee JesUer ceeCetme pemee Kegveer "jlees, cee}ceòesÛes DehenjCe kesâ}s cnCepes Ûeesj,
ojes[sKeesj, }Hebâiee "jlees. }Qefiekeâ iegv¢eeheemetve efJeveÙeYebieeÛÙee iees°eRheÙeËle efkeâleer lejer yeejerkeâmeejerkeâ iees°er Ùee JÙeeKÙesle cees[leele. efyeÇefšMeebveer DeeheuÙee
osMeeletve ‘Ûe}s peeJe’ kesâuÙeeveblej DeeheuÙeekeâ[uÙee SleösMeerÙe keâejYeeNÙeebveer jepÙeMekeâš Ûee}efJeCÙeemee"er Yeeb[Je}er }eskeâMeener mJeerkeâej}er. Ùee Yeeb[Je}er
}eskeâMeenerÛÙee ceeOÙeceeletveÛe DeeheuÙee osMeeÛes mebIejepÙe GYes jeefn}s. ns mebIejepÙe Ûee}efJeCÙeemee"er DeeheCe mebmeoerÙe jepekeâejCÙeeÛÙee meb%ee,
efmeæeble mJeerkeâej}s. Ùee JÙeJemLesletve DeeheuÙeekeâ[s efveJe[Cegkeâe DeeuÙee. One vote, one value pevelee DeeefCe }eskeâØeefleefveOeer ÙeebÛes meeOÙemeeOeve
efvecee&Ce Pee}s. lÙee meòee nmleiele keâjCÙeeÛes jepeceeie& "j}s. Ùee jepeceeiee&letve efveJe[Cegkeâe DeeuÙee. lÙeemeesyele neCeeceeNÙee DeeuÙee. meg®Jeeleer}e
Ùeemee"er heefn}Jeeve nesles, lÙeeÛeer peeiee oeoebveer Iesle}er. Deelee oeoebÛeer peeiee ceeefHeâÙeebveer, YetlekeâeUele keâeB«esmeer mebmke=âleerÛes DeeOeejmlebYe me.keâe.
heešer}, yeesjkeâj oeoe, efye}e&, šeše nesles. Deelee lÙeeveblej JemeblejeJe veeF&keâ, Jemebleoeoe DeeefCe Deelee Mejo heJeej, hehhet keâ}eveer, YeeF& "eketâj,
oeTo Jeiewjs. keâeB«esmeÛee jbie peo& keâeUe, }e} efheJeUmej. Ùee meJeeËntve jbie ceePee JesieUe cnCeCeeje Yeepehe Demees DeLeJee keâcÙegefvemš, meesMe@ef}
mš, kegâ"uÙee vee kegâ"uÙee Øekeâejs mee#eele ÙeeÛe meeKeUer}e yeebOe}s}s iegvnsieej, ceeefheâÙee keâeB«esmekeâ[s Deensle. lÙeehes#ee ‘yeehemes yesše meJeeF&’ Ùee
cnCeerØeceeCes Yeepehe DeeefCe Flej he#eebkeâ[sosKeer} keâeB«esmehes#ee meJeeF& iegvnsieej ceeefheâÙee. Ùee meJeeËÛee Ye}eyegje Jeehej keâ¤ve ns meòee efceUJeCÙeemee"er
keâeÙe&jle jenCeej. hejJeeÛÙee Gòej Yeejleeleer} efJeOeevemeYesÛÙee efveJe[Cegkeâerle 165 Jns} jefpemš[& iegvnsieej meJe& he#eebÛÙee efleefkeâšebJej efveJe[tve
Dee}s. kegâCee}e PeekeâeJes? kegâCee}e GIe[s hee[eJes?
meceepeeleer} De%eeve, oeefjõŸe, efJe<ecelee jepeOegjerCe heesmeleele. pes meòeeOeejer nesleele les Ùee meJeeËÛeer DeefYeJe=æer keâjleele. DeeheuÙee jepekeâerÙe
nsletmee"er les Ùee meJeeËÛee }eYe Iesleele. SKeeoe ÙeebÛÙee efnleeÛÙee Dee[ Dee}e keâer, ns lÙeeÛee GYee ieUe efÛejCeej. mJele:}e efÛejlee Dee}e veener
lej megheejer osTve efÛejeÙe}e }eJeCeej. DeepeÛÙee ÙegieeÛee, jepekeâejCeeÛee Oece& ne Demee iegvnsieejerJej DeeOeej}s}e Deens. DeeheuÙee nsletbmee"er keâeWye[s,

29
yekeâje keâeheCeeje Skesâ keâeUÛee ceeCetme Deelee Ûekeäkeâ ceeCemesner cee¤ }eie}e Deens. ‘peerJees peerJemÙe peerJeveced’ ne lÙeebÛÙee iegvnsieejerÛÙee meceLe&veeÛee
DeeOeej Deens. ÚesšŸee ceeMee}e cees"Ÿee ceeMeeves nkeäkeâeves efieUeJes lemes.
DeepeÛÙee ØemLeeefhele JÙeJemLesle 1 škeäkeâe }eskeâebÛÙee neleele GlheeoveeÛeer meeOeves SkeâJeš}er Deensle. 99 škeäkesâ meceepe FLes efJemLeeefhele
Deens. meJe& DeeefLe&keâ efnlemebyebOeebÛÙee veme-vee[Ÿee Ùee Jeiee&ÛÙee neleele SkeâJešuÙee Deensle. Ùee Jeiee&ÛÙee MekeäleerJej meceepeele GÛÛeYetM mecepe}
e peeCeeje 10 škeäkesâ meceepe heâeFJn, mesJnve mšej peerJeve peiele Demelees. lÙeebÛeer ÛebieUJeeoer mebmke=âleer yengpeve meceepee}e Meehe "j}er Deens.
Gj}suÙee 90 škeäkesâ meceepee}e oesve JesUÛÙee jesšer-jespeerÛeer Yeüeble he[}er Deens. Ùee Yeüebleerletve, Mees<eCeeletve DeeheuÙeekeâ[s iegvnsieejerÛee GodYeJe
Peeuee. Kejs lej ner iegvnsieejer ØemLeeefhele JÙeJemLesefJe®æÛes Úesšscees"s yeb[Ûe mecepeeÙe}e nJes! SJe{Ÿee GoeòeerkeâjCeeÛeer meesÙe (mkeâe@š}b[ Ùee[&keâ[tve
DeeheCe keâeÙeoskeâevet Gmeves IesTve lÙeebvee DeeheuÙeekeâ[s keâeÙeos cnCetve DeeheCe ›eâeFce De@C[ heefveMeceWšÛÙee #es$eele mJeerkeâej}s.) DeeheuÙeekeâ[uÙee
ef›eâefceve} keâes[ceOÙes veener. 1881 Ûee efyeÇefšMeebveer yeveJe}s}e keâeUe keâeÙeoeÛe DeeheuÙeekeâ[}s ›eâeFce De@C[ heefveMeceWšÛÙee #es$eele Jeehej}e peelees.
meeceeefpekeâ efJe<ecelesletve, meeceeefpekeâ Mees<eCeeÛÙee DemeneÙelesletve, DeheefjneÙe& ieesjiejerye meceepeeleer} ceg}s pesJne iegvnsieejerkeâ[s JeUleele, lesJne ÙeesiÙe
ceeiee&keâ[s lÙeebvee IesTve ÙesCeejer DeeheuÙeekeâ[s keâme}erÛe JÙeJemLee veener. Ûegketâve neletve Ie[}s}e SKeeoe Ketve iegvnsieeje}e heMÛeeòeehe keâjeÙe}e }
eJelees; hejbleg keâeÙeoe lÙee}e metš osle veener. Ûetkeâ megOeejCÙeeÛeer mebOeer osle veener. SKeeÅeeÛes veeJe }eb[iee he[}s, keâer lees heg{s DeeÙeg<ÙeYej }eb[ieeÛe
"jlees. Ùee ceneveiejeleuÙee iegvnsieejerÛÙee #es$eeleer} veeceÛebo ceb[UeRÛes cetU MeesOe}s, lej iegvnsieej FLes hees}erme mebmLeskeâ[tve keâmee Ie[Je}e peelees,
ÙeeÛee Fefleneme DeeheuÙee}e meehe[lees. leg®bie-hees}erme Ùee mebmLee iegvnsieej DeeefCe iegvnsieejer efvecee&Ce keâjCeeNÙee hee"MeeUe Deepe PeeuÙee Deensle.
mJeeleb$ÙeehetJeea šeše, efye}e&, yepeepe, oe}efceÙee, efnbogpeebkeâ[s Mes-oer[Mes keâesšeRÛeer cee}ceòee nesleer. Deepe ns YeejleerÙe Yeeb[Je}oej 25-30
npeej keâesšeRÛes cee}keâ Pee}s Deensle. ne SJe{e yeo}, ne Ûecelkeâej Deehemetkeâ Ie[tve Dee}e Deens keâeÙe? lÙeemee"er }eb[Ÿee -}yee[Ÿee, ÛeesNÙee
Ùee }eskeâebveer mJeeleb$ÙeeÛÙee 45 Je<eeËle efkeâleer kesâuÙeele. GÅeesie keâejKeevÙeeÛÙee veeJeeKee}er Ùeebveer mejh}me (Jejkeâ[ cetuÙe- veheâe) efceUJeCÙeemee"er
meòeeOeeNÙeebvee Debefkeâle "sJetve meceepeõesner iees°er kesâuÙee veenerle keâeÙe? veheäÙeemee"er lespeerceboerÛÙee DeKelÙeejerleer} peerJeIesCÙee mheOee&. Ùeemee"er Yeü°eÛeej.
lees kesâuÙeeefMeJeeÙe Jejkeâ[ cetuÙeÛe }ešlee ÙesCeej veener. Jejkeâ[ cetuÙe efpeLes Deens efleLes Yeü°eÛeej nesCeejÛe. Deehe}er GYeer DeLe&JÙeJemLee ÙeeJej
DeeOeej}s}er Deens. ÙeecegUs Yeeveie[er nesleele, Yeeveie[er DeeuÙee keâer Yeü°eÛeej. Yeü°eÛeejeÛÙee meesyele keâeUe hewmee efve mejkeâejer eflepeesjer}e meceeblej
lÙeeÛeer keâeUer DeLe&meòee DeeefCe leer meòee efškeâJeCÙeemee"er iegvnsieejer ved ceeefheâÙee ner DeMeer Ûe{leer YeepeCeer ns iegvnsieejerÛes mJe¤he Pee}s Deens. Ùeeletve
vee efyeÇšve megš}e, vee Decesefjkeâe, vee Fš}er, pece&veer. peieYejeÛÙee Yeeb[Je}Meenerle DemesÛe jeÙeJeU heerkeâ GieJeles. ceie Ùee meJe& heefjefmLeleerÛeer
DehelÙes DeeheuÙeekeâ[s vejefmebn DeeefCe lÙeebÛeer keâeB«esme, leMeerÛe De[JeeCeer DeeefCe lÙeebÛeer Yeepehener nesles.
keâeUeveg¤he iegvnsieej-ceeefheâÙee oj heeÛe Je<eeËveer Deehe}s Ûesnjs yeo}tve Iesleele. jepÙekeâlexner yeo}leele. les veJÙee ÛesnNÙee}e Deehe}s FvmšÎceWš
(nlÙeej) yeveJeleele, Jeehejleele. meeOÙe DeeefCe meeOeves Ùesle jenleele, peele jenleele. efmebef[kesâš ›eâeFce meg¤ nesles. cee@[ve& Jesheve : cee@[ve& JnsFkeâ} :
ie[iebpe ce@vehee@Jej! ce@vehee@Jej Ùee meJeeËÛee keâUme neslees. Ùee meJeeËÛee DeeOeej efnbmeeÛeej Demelees. Fbefoje ieebOeeRÛeer SkeâeefOekeâejMeener DeeCeeryeeCeer Dee}er
keâer, Ùee y}@keâ hee@JejÛee GheÙeesie peÙeØekeâeMe veejeÙeCeebheemetve Sme. Sce. peesMeer, vebyegõerheeoebheÙeËle meJe&Ûe peCe keâjCeej. DeeCeeryeeCeerÛÙee efJe®æÛee
}{e ÙeeÛe MekeäleerÛÙee peesjeJej }{}e peeCeej. Ùee }{JeÙÙeebÛes MeefkeälemeMesle nepeer cemleeve, ÙegmegHeâ hešs}, megkeâj veejeÙeCe yeeefKeÙee, ceveg veejbie
DemeCeej. kegâCee}e veeJeepeeJes, kegâCee}e veeJes "sJeeJeerle? jepekeâejCeele meJe& SkeâeÛe ceeUsle}s ceCeer DeeefCe Ùee ceCÙeebÛee DeeOeej ner y}@keâ hee@Jej.
veereflecetuÙeebÛÙee iees°er kegâCeer keâjeÙeÛÙee? Skeâ}JÙeeÛee Debie"e keâehetve IesCeejs õesCeeÛeeÙe& Demeesle DeLeJee MebyegkeâeÛee JeOe keâjCeeje jece, ØeeÛeerve
keâeUele}s ceneheg®<e Demeesle DeLeJee keâef}Ùegieele}s, Ùee meJeeËÛÙee jepekeâejCeeÛee DeeOeej iegvnsieejer veener keâeÙe? ns Deme}s jepekeâejCe ceneYeejle,
jeceeÙeCeeÛÙee keâeUeheemetve DeeheuÙeekeâ[s Ûee}le Dee}s Deens.
18 efoJeme Ûee}}s}s ceneYeejleeleer} Ùegæ mebhele Ûee}}s nesles. jLeer, cenejLeer hejeYetle Pee}s nesles, cejCe heeJe}s nesles. efJepeÙe heeb[JeebÛee neslee.
keâewjJeebÛee meJe& Øeeflekeâej mebhe}e neslee. og:Meemeveemen meJe& 99 keâewjJe cejCe heeJe}s nesles. lÙeebvee Jeerjieleer Øeehle Pee}er nesleer. lÙee }{eF&le mebhetCe&
hejeYetle Pee}s}e, Ùegæeleer} peKeceebveer efJeæ ieef}leiee$eÛe veJns, lej ce=lÙeghebLee}e }eie}s}e keâewjJeeefOejepe, ogÙeexOeve YeÙekebâefhele nesTve ce=lÙetÛeer DeejeOevee
keâjerle Skeâe pe}eMeÙeele }he}e neslee. lÙee}e heeb[Jeebveer MeesOetve keâe{}s. lÙee}e šesÛetve yees}tve heebb[Jeebveer cejCeemevve ogÙeexOeveele lJes<eeÛes ØeeCe hegbâkeâ}s.
efJeješ ¤he OeejCe keâ¤ve ogÙeexOeve hegvne efpeJeble nesTve G"}e. lÙeeves hegvne heeb[Jeebvee }{CÙeeÛes DeeJeenve efo}s. Ùee }{eF&mee"er Oece&jepe pÙee
heeb[Jee}e hee"Jeer} lÙeeÛÙeeMeer }{CÙeeÛeer leÙeejer oeKeJe}er. Oece&jepeeves ieoeÙegæele efve<Ceele Deme}suÙee ogÙee&sOeveeMeer }{CÙeemee"er YeerceeÛeer efveJe[
kesâ}er. ieoeJej ieoe DeehešuÙee. met[eiveerr Debleyee&nŸe Ye[ketâve G"}e. Yeerce njlees keâer keâeÙe DeMeer DeJemLee Pee}er. [eJe G}šCeej ns ke=â<Ceeves
nsj}s. lÙeeves ketâšveerleerÛee Jeehej kesâ}e. mJele:ÛÙee ceeb[erJej Leehe cee¤ve lÙeeves Yeercee}e mebkesâle efo}e. Yeerceeves ogÙeexOeveeÛÙee ceeb[erÛee ÛekeâVeeÛetj
kesâ}e. ØeÛeef}le jepekeâejCeele Ùeehes#ee JesieUs keâeÙe Ie[les Deens? YeejleerÙe jepekeâejCeeÛes iegvnsieejerle ØeeÛeerve keâeUeheemetve ¤heeblej Pee}s Deens. Ùee
meJeeËÛeer hetJe&hejbheje Deepener DeeheuÙeekeâ[s Ûee}t Deens. jepekeâejCe DeeefCe iegvnsieejerkeâjCe ÙeeÛes meJe& Oeeiesoejs DeeheuÙee ØeeÛeerve mebmke=âleerle meehe[leele.
efyeÛÛeejs heeb{jhesMeer, GieeÛeÛe jepekeâejCÙeebvee cnCepes iegvnsieejebvee Ieeyejleele, Ùee}e keâeÙe cnCeeJes?
o

30
 peeieeflekeâ ceeefheâÙee
peeieeflekeâ ceeefheâÙeebÛee Fefleneme DelÙeble jesceebÛekeâejer Deens. Fš}er, Øeâevme, Decesefjkeâe, pece&veer, F&Jnve jefMeÙee Ùee ØeÛeb[ mece=æ OeveJeeve osMeebletve
heefnuÙee-ogmeNÙee ceneÙegæeÛÙee keâeUeheemetve lÙeeÛeer pe[CeIe[Ce heeefn}er keâer, Deehe}erner ceeCetmeheCeeÛeer meb%ee cees[tve he[les. DeJewOe yeskeâeÙeoe OebÅeebletve
DeJewOe mebheòeer ieesUe keâ¤ve ØemLeeefhele mejkeâejebÛÙee meceeblej mejkeâej efnbmeeÛeejeÛÙee peesjeJej Ûee}efJeCeejer peeieeflekeâ mebmLee ceeefheâÙee Ùeeyeö} DeeheuÙee}e
leMeer mejUmeesš ceeefnleer DeeheuÙeekeâ[uee ceeref[Ùee efkeâlehele oslees keâesCe peeCes? hejbleg ner ceeefnleer DeeheCe JeeÛe}er lej kegâCeerner neo¤ve iesuÙeeefMeJeeÙe
jenCeej veener.
ceeefheâÙeebÛÙee Ùee ceOÙeJeleea mejkeâejÛes veeJe Deens Fbšjve@Meve} ›eâeFce efmebef[kesâš. meOÙee efleÛee keâejYeej Decesefjkesâletve Ûee}lees. iegvnsieejerÛÙee
peieele ieceleerves cnš}s peeles keâer, DecesefjkesâÛes Skeâ vebyejÛes mejkeâej Jee@efMebišveceOÙes Deens, lej oesve vebyejÛes mejkeâej vÙetÙee@ke&âceOÙes. lÙeeÛeer jepÙe
mejkeâejsmegæe lesLeer} Ieškeâ jepÙeele megKesvewJe veeboleele.
DeepeheÙeËle peieele DeeheCe oesve cenemeòee DemeuÙeeÛes JeeÛe}s nesles. lÙeeleer} heefn}er Decesefjkeâe DeeefCe ogmejer jefMeÙee nesleer. ie[iebpe hewmee,
DeceÙee&o }<keâjer meeceLÙe& DeeefCe meer.DeeÙe.S.meejKeer Ieeleheeleer nsjefiejer <e[dÙeb$e ÙeebÛÙee heeMeJeer yeUeJej Decesefjkeâe meeNÙee peieeJej ØelÙe#e-DeØelÙe#e
meòee melele ieepeJele Dee}er Deens. lÙeeÛee Fefleneme Deens. DeeheuÙee Yeeb[Je}er F&efhmeleebmee"er Decesefjkesâves pee}erce SkeâcesJe ØeeflemheOeea "j}suÙee
jefMeÙee}e keâeUŸee keâejJeeÙee keâ¤ve cees[tve lees[tve šekeâ}b. Ùeg›esâveheemetve lees yeesefmveÙeeheÙeËle JeenCeejs jkeäleeÛes heeš DeeheCe jespe mšej šerJnerÛÙee efve
kesâye}ÛÙee ceeOÙeceeletve DevegYeJele Demelees. veesJesDej Pee}s}e DecesefjkesâÛee ngkeâceer o}e} ieesyee&ÛesJn DeeheuÙee}e Deelee yeeryeermeerÛÙee, meerSveSveÛÙee
he[ÅeeJej keäJeefÛele efomelees. Deelee efomelees lees DecesefjkesâÛeer Pegyyesefiejer ØeeCeheCeeves meebYeeUCeeje Ùes}eflmeve. meebieeÙeÛeer iees° SJe{erÛe keâer, pees Skesâ
keâeUer meesefJnSš Deme}s}e jefMeÙee pÙeeÛee Decesefjkesâ}e Oeekeâ JeešeÙeÛee lees Deelee Decesefjkesâuee jeefn}s}e veener. Decesefjkesâ}e Deelee pÙeeÛee Oeekeâ
Deens leer Fbšjve@Meve} ›eâeFce efmebef[kesâš omlegjKegö DecesefjkesâleÛe Deepener Decesefjkesâ}e Ûe@}bspe nesTve yeme}erÙe. ner DeeheuÙee}e DeveefYe%e Deme}s}er
eflemejer Mekeäleer Deens lejer keâeÙe? pee@ve Sheâ. kesâves[eRÛÙee keâeUele lÙeeÛee YeeT efmevesšj : De@šveea pevej} je@yeš& kesâves[er Ùeebveer ‘o Sefveceer efJeoerve’
Demee ieewjJe kesâ}s}er Fbšjve@Meve} ›eâeFce efmebef[kesâš ØeÛeb[ hee@Jejhegâ} nesleer. yee@me Dee@heâ o yee@mesme Ûeeueea ‘uekeâer’ }gefmeÙeeves ÙeeÛÙeeMeer lÙeebvee le[pees[
keâjeJeer ueeieueer nesleer. }keâer }gefmeÙeeves DecesefjkessâleuÙee meeNÙee ØeesefmššŸetš efyePevesmeÛee (DeeÙeele-efveÙee&leermen) lees meceüeš neslee. veevee osMeebletve
GheodJÙeehe keâjCeeNÙee DeeefCe Deeblejje°^erÙe iegvnsieejer keâeÙeÅeebvee DeeheuÙee efKeMeele Iee}CeeNÙee Ùee yee@mesme Dee@heâ o yee@me}e lÙeeÛÙee lewveeleer}e
Deme}suÙee Skeâe JesMÙesves DeeheuÙee}e OebÅee}e ueeJeues, Demes hegjeJes osTve ce=lÙegob[eÛÙee efMe#esheÙeËle heesÛeJeues nesles. m$eerÛÙee cepeeaefJe®æ OebÅeeuee
}eJeCes ne iegvne "jlees. DecesefjkesâÛÙee leg}vesves Deepe DemeuÙee iegvnŸeeefJe<eÙeerÛes keâeÙeos Dehegjs Deensle. lÙeecegUs DeeheuÙeekeâ[uÙee js[ }eFš DeeefCe
neÙeyeÇÇes meesmeeÙešerle JesMÙee cnCetve efŒeÙeebvee OebÅee}e }eJeCeejs Meskeâ[es Deensle. lÙeebÛÙeeefJe®æ DeieefCele hegjeJes efceUtvener DeeheuÙeekeâ[}s hees}erme
efve mejkeâej Ùee šesUŸeebceeieuÙee yee@mesmeÛes Me<heosKeer} Jeekeâ[s ke⤠Mekeâle veenerle. Ùee yee@mesmeÛÙee meesyele osJeoemeermeejKÙee Oece&ØeLeener Ùee OebÅee}e
yeeÙekeâebvee pegbheleele efleLes Flej iees°eRÛeer lej yeeleÛe mees[e.
lej meebieeÙeÛeer iees° DeMeer keâer- iegvnsieejerÛes peeieeflekeâ meeceüepÙe neleeUCeeje }keâer }gefmeÙeeveer, lÙeeves kesâ}suÙee npeejes iegvnŸeeble lees keâOeer
meehe[}e veJnleeÛe. lÙeeÛÙee veeJeeJej npeejes efŒeÙeebvee OebÅee}e }eJeuÙeeÛes efve npeejes }eskeâebÛes ceg[os hee[uÙeeÛes heehe nesles, heCe lÙee}e SjJeer
Decesefjkeâve mejkeâej [ebyet Mekeâle veJnles. leer ef›eâÙee Skeâe meeceevÙe JesMÙesves kesâ}er. efmebieefmebieÛÙee [sLe neTme keâes"[erle yejeÛe keâeU lees yebefomle
neslee. Ùee yee@me}e mees[JeCÙeemee"er lÙeeves ef[hesâvmemee"er Ùeespeuesueer vÙeeÙeeueÙeerve ceb[Uer lÙeeÛÙee megškesâmee"er Deefhe}eceeietve Deheerume keâjle nesleer,
hejbleg leer hesâšeU}er peele nesleer.
1941 ÛÙee ef[meWyej}e peheeveves he}& neye&jJej nuuee kesâ}e. lÙeele DecesefjkesâÛes meneJes Deejceej ve° Pee}s DeeefCe ogmeNÙee ceneÙegæele
Decesefjkeâe Glej}er. 1942 ceOÙes Decesefjkesâves Gòej Deeeføeâkesâle heâewpee GlejJetve pece&veerMeer mheOee& kesâ}er DeeefCe ÙeeÛe ojcÙeeve Skeâ efoJeme Ûecelkeâej
Pee}e. DecesefjkesâÛÙee De@šveea pevej} je°^eOÙe#e ¤PeJesuš ÙeeÛee Keeme otle efmebieefmebie leg®bieele ies}e efve lees Lesš keâes"[erle peeTve }keâer}e Yesš}e.
}keâerle DeeefCe lÙeeÛÙeeceOÙes Skeâ meewosyeepeer Pee}er. lÙeeves DecesefjkesâÛÙee DeOÙe#ee}e ceole keâjeÙeÛeer DeeefCe lÙee yeouÙeele uekeâerÛeer ce=lÙegob[eÛeer efMe#ee
jö keâjeÙeÛeer. Ùegæ mebheuÙeeJej lÙee}e Fš}erle nöheej keâjeÙeÛeb. lÙee yeouÙeele uekeâerves je°^eOÙe#eebvee ceole keâjeÙeÛeer. leer ceole nesleer pece&veerÛÙee
Ieeleheeleer šesUŸeebÛee yeercees[ keâjCÙeeefJe<eÙeer. pece&veerMeer škeäkeâj IesCÙeeÛeer Decesefjkesâves efnbcele kesâ}s}er nesleer. lÙeecegUs pece&veer heeCeyeg[Ÿeebceehe&âle
DecesefjkesâÛÙee efkeâveeNÙeeJej IeeleheeleebÛÙee efve nsjebÛÙee šesUŸee GlejJeerle nesleer. Lesš vÙetÙee@ke&âÛÙee }eBie DeeÙeueb[ yebojelener nŸee šesUŸee GlejJeuÙee
iesuÙee neslÙee. Ùeele}er Skeâ šesUer lej Ûekeäkeâ je°^eOÙe#e ¤PeJesuš}e "ej keâjCÙeemee"er ce@ve n@šveheÙeËle heesÛe}er nesleer. Ùee šesUerleer} Skeâ peCe
lej heej JneFš neTmeceOÙesner heesÛe}e neslee.
DecesefjkesâÛeer meieUer Ùeb$eCee pece&ve-peheeve DeMee ye}e{Ÿe Me$etbMeer }{CÙeele Skeâceskeâebheemetve npeejes cew} otj DeblejeJej iegbletve he[uÙeecegUs IegmeKeesjebJej
heeUle "sJeeÙe}e hegjsmes ceveg<ÙeyeU veJnles. Ùee meJeeËheemetve JeeÛeeÙeÛes Demes}, lej Ùeeletve SkeâÛe ceeie& Ghe}yOe neslee. lees cnCepes }eBie MeesDejceveÛee-ieesoer
keâeceieejebÛÙee pesJe{Ÿee cnCetve ÙegefveÙevme neslÙee lÙee keâeUer lÙee øeBâkeâ keâe@mšs}es veeJeeÛÙee iegvnsieejeÛÙee ceg"erle neslÙee. ne ie[er ›eâeFce efmebef[kesâšÛÙee še@he
yee@me keâewefvme} The&â keâe@efcyevesMeveÛee meomÙe neslee. lÙeeves DeeosMe efo}e lej }eBie MeesDejcesveÛeer ceole efceUCeej nesleer; heCe lÙee}e ceveJeCÙeemee"er
SkeâÛe ceeCetme neslee. lees cnCepes uekeâer uegefmeÙeeves. lÙeeÛeeÛe ngketâce lees heeUle neslee. ÙeeÛe keâejCeemee"er je°^eOÙe#e ¤PeJesuš DeeefCe uekeâer uegefmeÙeevesle
Jejerue keâjej Peeuee neslee. 1945 }e ¤PeJesuš ces}s. lÙeebÛee GòejeefOekeâejer Pee}suÙee n@jer õgceve}e ne Deef}efKele keâjej heg{s heeUeJee }eie}e.
31
lÙeevegmeej heg{s }keâer 1948 mee}er Fš}erletve nöheej Pee}e. lejermegæe lees keäÙetyeeletve hejletve ‘efmebef[kesâš’Ûee keâejYeej Ûee}Jeerle Demes. keäÙetyeeÛee
lÙee JesUÛee ngketâceMene yeeefhšmše lÙeeÛee oesmle Pee}e neslee. efheâ[s} ›eâ@mšes meòesJej DeeuÙeeveblejÛe }keâer lesLetve hejeieboe Pee}e. heg{s lÙeeves Fš}erle
peeGâve hegvne Deehe}e pece yemeJe}e. efleLes meeNÙee peieeletve lÙee}e Keb[CÙee heesÛe nesle. Fš}erle lees SJe{e ye[e Deeoceer Pee}e keâer, lÙee}e
oeveMetj hejeshekeâejer ie=nmLe cnCetve }eskeâ efleLes DeesUKeerle. 1968 mee}er }keâer Ûees¤ve Decesefjkesâle hejle}e efve meeheUŸeele meehe[}e. lÙeeÛÙeeJej
Keš}e Ûee}t Pee}e. DeMeeÛe Skeâe keâesše&ÛÙee leejKes}e lees keâesše&ÛÙee heeÙejerJe¤ve keâesmeUtve Kee}er he[}e efve ces}e.
Ùee }keâerves meeNÙee peieele}er iegvnsieejer, Decesefjkeâve keâe@heexjsMeveØeceeCes JÙeeJemeeefÙekeâ leòJeeJej mebIeefšle kesâ}er nesleer. Ùee iegvnsieejer ceeefheâÙee mebmLesÛee
efmebef[kesâšÛee yesMve DeeefCe yee@me Dee@heâ o yee@mesme }keâer neslee. }keâerves mebIeefšle iegvnsieejer šhÙeešhhÙeeves Je=eEæiele kesâ}er. efleÛee ØeejbYe DeeefCe efJekeâeme
oe¤ÛÙee yeskeâeÙeosMeerj OebÅeeletve Pee}e. Decesefjkesâle efJekeâeme heeJe}s}er ceeefheâÙee ner Dee}er Fš}er DeeefCe efmeme}erÙeeletve. vesheesef}Ùeveves Fš}er, efmeme}er
keâeyeerpe keâ¤ve lesLeer} }eskeâebJej DelÙeeÛeej kesâ}sle. lÙeeÛee yeo}e IesCÙeemee"er Ùee šesUŸee efvecee&Ce PeeuÙee. les Fšeef}Ùeve, efmeefmeef}Ùeve veeieefjkeâebvee
øeWâÛeebÛÙee DelÙeeÛeejeletve mees[Jeerle, ØeWâÛeebÛÙee mewefvekeâ keâefyeuÙeeJej nuues keâ¤ve øeWâÛeebvee "ej ceejerle. ØeWâÛeebvee nekeâ}tve }eJeCÙeeÛeer Øeefle%ee keâjle. Ùee
}eskeâebÛÙee MeheLeerÛeer DeeÅee#ejb Sce S Sheâ DeeÙe DeMeer nesleer. les øeWâÛeebÛee veeMe keâjCÙeemee"er efkeâme Dee@heâ [sLe veer ieghlelesÛeer MeheLe Iesle øeWâÛeebÛee
veeÙeveeš keâjle, lesJneÛe les Meeble nesle. Ùee keâeceefiejerJej peeCeeNÙee ceeCemeebÛes Ùee šesUerleer} Flej meomÙe Ûebgyeve Iesle. cee¤ve lejer ÙesF&ve efkebâJee ceejlee
ceejlee cejCe helkeâjerve, Demee Ùee ÛegbyeveeÛee DeLe& neslee. ieghlelesÛeer MeheLe keâ[keâjerlÙee heeU}er peeF&. SKeeoe ceeefheâÙee hekeâ[}e DeeefCe lÙeeÛes ne} kesâ}s,
lÙee}e peerJeIesCÙee Ùeelevee efouÙee lejer lees Deehe}s iegefhele heâes[le vemes. lÙeecegUs pebiepebie heÚe[}s lejer lÙeeÛÙee Flej meeLeeroejebÛeer ceeefnleer heesef}meebvee
efceUle vemes. mJeeleb$ÙemewefvekeâebmeejKee Ùee }eskeâebvee meceepeele ceeve Demes. heg{s pee@ve keâes Jee@jÛÙee vesle=lJeeKee}er Fš}erÛÙee veeieefjkeâebveer øeWâÛeebvee nekeâ}tve
}eJe}s. jepee efJnkeäšj FceevegS}}e ieeoerJej yemeJeCÙeele Dee}s. lÙeeÛÙee keâeUele heg{s ceeefheâÙeebÛes ØemLe ve° Pee}s; hejbleg ceeefheâÙeebveer heg{s Deehe}s keâece
Ûee}t "sJe}s. onMele, OecekeäÙee, ØelÙe#e efnbmeeÛeej DeeefCe Skeämše@Me&ve ÙeebÛÙee leekeâoerJej Keb[CÙee GkeâUCÙeeÛee Oeboe Ûee}t "sJe}e. Ùee }eskeâebÛÙee
keâejJeeÙeebefJe®æ heg{s Fšeef}Ùeve jepeJešer}e keâeÙeÅeeÛes Mem$e GieejeJes }eie}s. neleeÛÙee hebpeeÛee keâeUe "mee efvejeshe Iesleevee ns oeKeJele. ÙeeJe¤ve Ùee
šesUŸeebvee y}@keâ nB[ meesmeeÙešer Demesner veeJe lÙee keâeUele he[}s nesles. Ùee }eskeâebÛee efve:heele keâjCÙeemee"er Fš}er}e }<keâjer ceesnerce DeeKeeJeer }eie}er.
lesJne Ùeele}s Deveskeâ peCe Decesefjkesâ}e heUt }eie}s DeeefCe efleLes mLeeefÙekeâ nesTve keâejJeeÙee ke⤠}eie}s. cegmeesef}veermeejKÙee}ener DeMeeÛe OeleeaÛeer
Ùee }eskeâebefJe®æ ceesnerce keâe{eJeer }eie}er nesleer.
Decesefjkesâle ÙesTve DeeheuÙeener osMeyeebOeJeebvee les }gšle Demele. Ùee šesUŸeebÛes Deehemeele hešle vemes. Fšeef}Ùeve ceeefheâÙee, efmeefmeef}Ùeve ceeefheâÙee
ÙeebÛÙeeletve efJemleJe peele vemes. ØelÙesskeâ šesUerÛee uetšceejerÛee SefjÙee "jJeCÙeemee"er ogmeNÙeeÛÙee veeÙeveešeÛeer les efMekeâmle keâjerle. efkeâme Dee@heâ [sLe veer
ieghlelesÛeer MeheLe les Decesefjkesâle meesyele IesTve Dee}s. Ùeemeesyele lÙeebveer Skeâ ØeLee efvecee&Ce kesâ}er. ØeeCe ies}e lejer les DeeheuÙee Me$etÛes veeJe keâesCee}ener
peenerj keâjle vemele, meebiele vemele. lÙeecegUs pesJne les DeeheuÙee Me$etÛee ceg[oe hee[erle lÙee JesUer heesef}meebveer efkeâleerner ØeÙelve kesâ}s lejer lÙeebvee Ùee
Iešvesle}er ceeefnleer efceUle vemes. ÙeebÛee OeekeâohešMee SJe{e Demes keâer, }eskeâ efvecetšheCes Keb[CÙee osle.
Ùee Fšeef}Ùevme, efmeefmeef}ÙevmeÛes DevegkeâjCe pÙet-DeeÙeefjMe }eskeâebveer keâ¤ve DeeheuÙeener šesUŸee yeveJeuÙee. SkeâceskeâebÛÙee šsefjšjerpe keâeyeerpe
keâjCÙeemee"er Ùee }eskeâebceOÙes Ùegæs meg¤ Pee}er. Ùee keâeUele}er KÙeelekeâerle& ceeefheâÙeebÛeer veeJes DeMeer - pee@veer šesefjDees, Dee} keâeheesve, Fše}esefmeefmeef}Ùeve,
yeipe ceesjeve, [eÙeve Dees yeefveÙeve, DeeÙeefjMe, lej cesÙej }evmkeâer, yeimeer meeries} pÙet nesles. ner heefn}er Ûeej veeJes efMekeâeieesceOe}er Deensle.
šsefjDees keâeheesve ieBieves yeipe ceesjeve, [eÙeve ÙeebÛee Keelecee keâ¤ve efMekeâeiees mJele:ÛÙee leeyÙeele Iesleues. veblej keâeheesveves šsefjDees}ener efveJe=òe
keâ¤ve mJele:ÛeeÛe keâejYeej "sJe}e. cesÙej }evmkeâerÛÙee neleeKee}er leÙeej Pee}s}s yeimeer efmeies} DeeefCe }keâer }gefmeÙeeves Deveg›eâces me@ve øe@âefvmemkeâes
DeeefCe vÙetÙee@ke&âceOÙes heg{s pece yemeJetve ies}s. ÙeebÛÙee mecekeâeUele øeBâkeâ keâesmšs}e@, Deeuyeš& DeveemleerefMeÙee, «eerPeer Lesyee, peskeâ iegPeerkeâ Jeiewjs
ceb[UerosKeer} Ùee keâeUele kegâ"uÙee vee kegâ"uÙee OebÅeele keâeÙe&jle nesleer. pÙeeÛÙeeJej ‘iee@[heâeoj’ veeJeeÛee efmevescee efveIee}e, lees efJešesefpevesJeerme
ÙeeÛe JesUÛee DeeefCe Ùee meieUŸeebÛee ‘yeehe o yee@me’ cemeeefjÙee neslee. lees pegvÙee he"[erle}e neslee. Ùee meJeeËle MeneCee }keâer neslee. lÙeeves
leerve iees°er DeesUKeuÙee. Skeâ - oe¤yeboer peemle keâeU efškeâCeej veener. oesve- ogmejs Oebos keâjeÙe}e nJesle. leerve - Deehemeeleer} ÙegæebceOÙes
DeeheCe mejkeâej efve pevelee Ùee oesIeebveener DeeheuÙeeefJe®æ leekeâo oslees. ns lÙeeves nsjuÙeecegUs DeeheDeehemeeleuÙee mebceleerves ceeb[JeuÙee Ie[JeuÙee.
OebÅeemee"er šsjeršjerpe mebieveceleeves JeešuÙee iesuÙee. pÙeeves lÙeeves Deeheehe}e Oeboe meebYeeUeÙeÛee. ogmeNÙeeves ueg[yeg[ keâjeÙeÛeer veener. ke@âefmevees,
pegieej, JesMÙee JÙeJemeeÙe, oe¤, Dece}er heoeLe&&, Mem$eem$es Demes Oebos Jeeštve Iesle}s. Ùee meJeeËÛeer JÙeJemLee heenCÙeemee"er keâewefvme} Dee@heâ yee@mesme
efvecee&Ce keâjCÙeele Dee}s. lÙeeÛÙee mebceleerefMeJeeÙe heevener n}le vemes. Ùeemee"er ce[&j Fvkeâe@heexjsšs[ veeJeeÛeer MeeKee Deeuyeš& DeveemleerMeer
ÙeeÛÙee vesle=lJeeKee}er efvecee&Ce keâjCÙeele Dee}er. ØelÙe#e yee@mesmeveer keâOeer efomeCÙeele ÙeeÙeÛes veener. jepekeâerÙe efnlemebyebOe meebYeeUCÙeemee"er lÙeebveer
mJele:Ûee hebleØeOeeve vesce}e DeeefCe lÙeeÛÙeeceehe&âle je°^JÙeeheer mebIešvee efvecee&Ce kesâ}er. }keâervesÛe ceeefheâÙeebÛÙee keâejJeeÙee peieYej kesâuÙee. keâOeer
mecepeeJetve, keâOeer keâeÙeceÛee keâeše keâe{Ces DeMeer ØeLee Ûee}Jetve }keâerves ÙegjesheerÙeve DeeefCe Decesefjkeâve efmebef[kesâšÛes keâe@ceveJesuLe leÙeej kesâ}s.
JesMÙee JÙeJemeeÙe Ûee}JeCeeje Skesâ keâeUÛee ceeceg}er }keâer ‘yee@me Dee@heâ yee@mesme’ Skeâceleeves efveJe[}e iesuÙeeveblej lÙeeves peieYej Dece}er heoeLeeËÛee Oeboe
ØemLeeefhele kesâ}e. legke&âmleeve, FjeCe, nbiesjer, DeeuyeeefveÙee Ùee osMeebceOetve ne cee} øeâevmeceOÙes DeeCe}e peeF&. lesLetve Decesejf kesâle cee} peeF&. Dehetâheemetve nsje@Fv& e
yeveJeCÙeeÛes DeeefCe yeensj hee"JeCÙeeÛes keWâõ cemeexÙe yeboj nesles. nsje@F&veÛes JÙemeve Decesefjkesâle }keâervesÛe DeeCe}s. }keâervesÛe ÛeeÙeveerpe heeFhe}eFve cnCepes
ÛeerveceOe}er Dehetâ, Ùegjeshe, Decesefjkesâkeâ[s DeeCeCeejer hetJexkeâ[Ûeer JÙeJemLee, heeefMÛeceelÙe JÙeJemLee ÙeebÛÙeele menkeâeÙe& efvecee&Ce kesâ}s. keâe@ceveJesuLeÛeer JÙeehleer
Jee{Jetve Ùeeletve Fbšjve@Meve} ›eâeFce efmebef[kesâš leÙeej Pee}er. ceneÙegæeleuÙee šbÛeeF&ÛÙee keâeUele heâeÙeoe IesTve Ùee efmebef[kesâšves yeskeâeÙeoe Jemlet, heoeLe&
32
mLeeefvekeâ mebmLeebvee neleeMeer Oe¤ve newMeer, iejpet }eskeâebvee hegjJeuÙee. efmebef[kesâšÛee efveÙece neslee. Ùee peie[dJÙeeU JÙeJemeeÙeele pÙeeÛeer heâepeer} cenòJeekeâeb#ee
DeLeJee kegâØeefmeæer Dee[ ÙesF&}, lÙee}e Ùeeletve efjšeÙe[& JneJes }eies. lees efjšeÙe[& nesle vemes}, lej lÙeeves ces}s heeefnpes DeLeJee lÙee}e ceej}s peeF&.
}keâerÛÙee ce=lÙetheÙeËle meieUs "erkeâ"ekeâ nesles; hejbleg lÙeeveblej efJešespesveesefJeme ‘yee@me Dee@heâ yee@mesme’ Pee}e DeeefCe DeehemeeleuÙee }{eÙee hegvne meg¤ PeeuÙee;
heCe keâe}exieeBefyevees Ùeeves ieBieJeej keâjCeeNÙee meJe& Yeeb[Keesjebvee JesUerÛe Ùecemeoveeme hee"Je}s. lÙeebÛÙee peeieer veJeerve ceeCemess vescetve Deeblejje°^erÙe mceieef}bie,
pegieej efve JesMÙee JÙeJemeeÙe ÙeebÛes peeUs peieYej leÙeej kesâ}s. Ùee mceieef}bieceOÙes ØeecegKÙeeves Dece}er heoeLe& DeeefCe MeŒeeŒes ÙeebÛee Oeboe ØecegKe Deens.
Skeâ keâesšer Megæ nsje@F&veÛeer efkebâcele 5 keâesšer ®heÙeebheÙeËle nesles. DeeheuÙeekeâ[}s yeÇÇeTve Megiej YesmeUerÛeer Demetvener efleÛes keâesšŸeJeOeer ®heÙes
yeveleele. keâeskesâve, ceB[^skeäme, Mem$eemee"er iegb[ DeeefCe yeb[Keesj DeeefCe keâener je°^s ner Ùee ceeefheâÙeebÛeer yeepeejhes" Deens. ÛewveerÛÙee Jemletbheemetve lees
MeŒeebheÙeËle meJe& keâener ceeefheâÙeebÛÙee yeepeejhes"sle Ghe}yOe Demeles. Ùeeletve Dee}suÙee veheäÙeeÛee efnmmee Decessefjkesâle yeme}suÙee lÙee lÙee efJe<eÙeerÛÙee yee@mevee
lemesÛe yee@me Dee@heâ yee@mesmevee efo}e peelees. ne meJe& JÙeJenej keâOeer kegâ"s efyeveyeesYeeš heej he[lees, les keâesCee}ener keâUle veener. ns meieUs yee@me, lÙeebÛes
efJeefJeOe je°^eble Deme}s}s [shÙegšer yee@me, DeMeer $e+CeevegyebOe JÙeJemLee Demeles. ceneheodce [e@}me&ÛÙee efnMeesyeele ceeefheâÙee mebheòeer efceUJeleele. peieYej
yeskeâeÙeoe Oebos, JÙeeheej keâ¤ve npeejeWveer ceeCemes efoJemee{JeUŸee cee¤ve ns meceepeele mebYeeefJeleemeejKes JeeJejleele. lÙeebÛee kegâCee}e mebMeÙener Ùesle
veener DeeefCe les kegâCeeÛÙee vepejsJejner Ùesle veenerle. lÙeebveer oeKeefJeCÙeemee"er keâeÙeosMeerj Oebos GYeej}s}s Demeleele. Ùee OebÅeeleuÙee Glheeoveevegmeej
Devegceeve keâjeÙeÛee Demee lÙeebÛee ob[keâ Deens. cees"cees"er je°^s Kegö Decesefjkesâle meerDeeÙeSÛÙee ceeOÙeceeletve ÙeebÛeer ceole efJekeâle Iesleele. cees"euÙee
peie[dJÙeeU keâe@heexjsMevme šskeâDeesJnjmee"er ÙeebÛeer ceole Iesleele. SKeeÅee je°^ele}s }eskeâcele mejkeâejefJe®æ efheâjJeeÙeÛes Demes} lej efleLeuÙee
heg{eNÙeebheemetve lej ceeref[ÙeeheÙeËleÛÙee meJe& }eskeâebvee neleeMeer OejCÙeemee"er meerDeeÙeS Ùee efmebef[kesâšÛee Jeehej keâjles, ÙeeÛee Fefleneme meJe&ßegle Deens.
efmebef[kesâšÛÙee j@kesâefšÙeme&Ûee jepekeâejCeemee"er GheÙeesie kesâ}e peelees. Ùee keâeveeÛes lÙee keâevee}e keâUle veener. mLeeefvekeâ iegb[-iegvnsieej heg{ejer yeveJe}s
peeleele. ÙeesiÙe JesUer lÙeebÛee Jeehej kesâ}e peelees. Fbšjve@Meve} efmebef[kesâš ns heeMÛeeòÙe je°^ebÛes ngkeâceer leekeâo, MeŒe Deens. heeMÛeeòÙe je°^ebÛeer leer
ieJnve&ceWš DeeTšmeeF[ ieJnve&ceWš yeve}er Deens.
o

33
 pÙeeÛeer JejceeÙe efMeboU
MesJešer mJeeleb$ÙeeÛÙee Pee[e}e efJe<eeÛeer heâUs }eie}er. jepekeâerÙe oemÙeeletve osMeeÛeer cegkeälelee Pee}er, hejbleg Deepener meeceeefpekeâ, meebmke=âeflekeâ,
DeeefLe&keâ oemÙeele osMe efKeleheleÛe he[}eÙe. SketâCe }eskeâmebKÙeshewkeâer Ùee osMeeleer} 60 škeäkesâ }eskeâ oeefjõŸejs<esKee}er peerJeve peiele Deensle DeeefCe
Skeâ meceepe mJeie&megKe Yeesielees Deens. yeekeâerÛee efJemLeeefhele meceepe oeefjõŸe, De%eeve, jesiejeF&, ceneieeF&, Yeü°eÛeej ÙeebÛee yeUer "j}eÙe. lÙeeÛes
GYes DeeÙeg<Ùe DeefmlelJeeÛÙee }{eF&le JÙeleerle nesT }eie}sÙe. jepÙekeâlÙeeËvee Ùee meJeeËÛeer Ûee[Ûe Gj}er veener. Ùee meJeeËJej keâUme vejefmebn jeJeeÛÙee
jepekeâejCeeves Ûe{Je}e Deens.
‘pÙeeÛeer JejceeÙe efMeboU lÙeeÛeb JeNne[ efMeboU’ DeMeer ceje"er Yee<esle cnCe Deens. Ùee cnCeerleuÙee ceefLeleeLee&meejKeer vejefmebn jeJe DeeefCe
lÙeebÛÙee keâeB«esme he#eeÛeer DeJemLee Pee}er Deens. pevelesÛes kegâ"}sÛe ØeMve lÙeebÛes mejkeâej mees[Jet Mekeâ}s veener. pÙee jepÙeele lÙeebÛÙeeÛe he#eeÛeer mejkeâejs
Deensle, efleLesner Ùeehes#ee JesieUer efmLeleer veener.
peieeleer} SketâCe DeewÅeesefiekeâ GlheeoveeJej (Ûeerve, keäÙetyee JeieUlee) meeceüepÙeJeeoer osMeeleer} yengje°^erÙe kebâhevÙeebÛes ØeYeglJe Deens. lÙeebÛeer Glheeoves
DeCJeŒes hesâkeâCeeNÙee #esheCeeŒeeheemetve les yee@}hesvmeheÙeËle, MeerlehesÙeeheemetve les keâerškeâveeMekeâ Deew<eOeebheÙeËle heesnesÛe}er Deensle. Ùee meJeeËÛes vesle=lJe, ØeecegKÙeeves
eflemeNÙee peieeÛee veslee Deme}suÙee DeeefCe efJemeeJÙee Melekeâele meeceüepÙeJeeoer je°^ebvee DeeJneve "¤ve cenemeòee Pee}suÙee jefMeÙeeÛee yeercees[ kesâuÙeeveblej
SkeâcesJe cenemeòee Pee}suÙee Decesefjkesâkeâ[s Demetve, efleÛÙee mebieleer}e Fbi}b[, øeâevme, peheeve, mJeer[ve FlÙeeoer osMener Deensle. Ùee osMeebveer peieYej
i}esye}eÙePesMeveÛee jesie hemejJetve DeefJekeâefmele eflemeNÙee peieeleer} je°^evb ee jepekeâerÙe DeeefCe DeeefLe&keâ ieg}eceefiejerle [ebyeCÙeeÛes keâece Ûee}Je}s Deens. veeCesevf eOeer,
[bkesâ} ØemleeJe, efJeMJe yeBkeâ Ùee nlÙeejebceehe&âle meeceüepÙeMeenerves eflemeNÙee peieeJejner ieg}eceefiejer }eo}er Deens. YeejleemeejKÙee Keb[ØeeÙe osMeeÛÙee ieUŸee}e
Ùee heâemesheejOÙeebveer Ùee peeieeflekeâerkeâjCeeÛee heâeme vejefmebn jeJeebkeâjJeer DeeJeU}e Deens. peg}w 1991 }e DeeheuÙee osMeeÛes Ùee yengje°^erÙe kebâhevÙeebvee
ojJeepes Keg}s keâ¤ve vejefmebn jeJeebveer efo}s. DeeheuÙee DeeefLe&keâ, jepekeâerÙe efveYe&jles}eÛe Demee le[e vejefmebn jeJeebveer efo}e. Ùee osMeeleer} 95
škeäkesâ peveles}e vejefmebn jeJeebÛes ns heeheer jepekeâejCe Ùeeheg{s peieCes cegMkeâer} keâjCeejs "jCeej Deens.
Yeejlee}e 301 hejkeâerÙe efveÙebe$f ele kebâhevÙeebveer (pÙeebÛÙeekeâ[s 25 škeäkeäÙeebhes#ee peemle hejosMeer Yeeb[Je} Deens) 86-87 mee}er, 12,513 keâesšeRÛee
Oeboe keâ¤ve }gš}s Deens. vejefmebn jeJeebÛÙee OeesjCeecegUs SleösMeerÙe cekeälesoej Yeeb[Je}oejebMeer mebievecele keâ¤ve ns hejkeâerÙe Ùeeheg{s Deelee ØelÙeskeâ Je<eea
Ûeej-heeÛe npeej keâesšeRhes#eener peemle ®heÙeebÛeer }tš keâ¤ve vesCeej. KeguÙee yeepeejhes"sÉejs lÙeebveer DeeheuÙee osMeeJejner DeMeer DeeefLe&keâ ieg}eceefiejer }eo}er
Deens. meeceüepÙeJeeÅeebvee efheâletj Pee}suÙee DeeefLe&keâ OeesjCeebÛee peÙepeÙekeâej DeeheuÙee jepÙeeleer} keâeB«esme he#eevesner kesâ}e Deens DeeefCe }eskeâvesles cnCetve
Deehe}er Øeeflecee GpeUeÙe}e efveIee}suÙee lÙee JesUÛÙee cegKÙeceb$eer Mejo heJeejebveerner Ûee}Jeuee Deens. Ùee efOebielee} jepekeâejCeeÛÙee ieoejesUele DevÙe
ØeMveebkeâ[s, kebsâõ Demees Jee jepÙe, ÙesLe}s jepÙekeâlex }#e ÅeeÙe}e leÙeej veenerle. YeejleeÛeer DeewÅeesefiekeâ efve ceneje°^eÛeer jepekeâerÙe jepeOeeveer Deme}suÙee
cegbyeF&lener Deme}erÛe heefjefmLeleer Deens.
efJeKes-heeš}ebÛÙee KešuÙeeletve MejojeJe ÙeebÛeer meJeexÛÛe vÙeeÙee}Ùeeves efveoesx&<e megškeâe kesâuÙeeveblej MejojeJe nJesle lejbiele megš}sÙele keâer keâeÙe
lesÛe keâUle veener. les Kee}er heeneÙe}e leÙeej veenerle.
ceneje°^eÛeeÛe veJns lej osMeeÛee }eskeâveslee nesCÙeemee"er lÙeebveer efpeneo hegkeâej}eÙe. les Deepe heâej cees"s jepekeâejCeer nesT heenleeÙele. Ùeemee"er
DeeceÛÙeener meefoÛÚe Deecner lÙeebvee efouÙeeÙele. ØelÙeskeâ cees"Ÿee ceeCemeeyeö} DeeKÙeeefÙekeâe leÙeej Pee}suÙee Demeleele. Mejo heJeejebyeö}ner DeMeeÛe
DeeKÙeeefÙekeâe jepekeâerÙe Jeleg&Uele efvecee&Ce PeeuÙee Deensle. Ùee DeeKÙeeefÙekeâebkeâ[s les efkeâleer }#e osleele kegâCeeme "eTkeâ? heCe Ùee DeeKÙeeefÙekeâebÛeer
lÙeebveer oblekeâLee nesT osT veÙes, Demes Deecne}e Jeešles. hejJee les pesJne KešuÙeeletve efveoex<e megš}s lesJne Deecne}ener Deevebo Pee}e. lees Deevebo
hejekeâesšerÛee neslee. heâkeäle lees JÙekeäle keâjCÙeemee"er Deecner nòeerJe¤ve meeKej Jeeš}er veener, keâejCe Deecner oef}le Deenesle. DeeceÛÙeemeejKÙee oerve-
ogyeUŸeebkeâ[s Ùeemee"er nòeerner veener DeeefCe meeKejner. heâkeäle Øesce nesles les ceveeheemetve JÙekeäle kesâ}s, hejbleg MejojeJe SJe{s Yeejer ceglmeöer jepekeâejCeer
keâer, les Øesce JÙekeäle keâjeÙe}e Deecne}e nhlÙeenhlÙeeves mebOeer osleele. Deelee nsÛe hene keâer! hebOeje Je<eeËveblej les veeceeblejeÛÙee Debce}yepeeJeCeermee"er
cewoeveele Glej}sÙele. veeceeblej les keâjCeej Deensle. meeceeefpekeâ vÙeeÙeeheesšer keâjCeej keâer jepekeâerÙe iejpesheesšer les keâjCeej, ns heJeejmeensyeÛe peeCeesle.
meeceeefpekeâ peeefCeJesÛes ›ele IesTve jepekeâejCe keâjCÙeeÛee Deepe lÙeebÛee cet[ efomelees. hegâ}s-Deebyes[keâj, Ú$eheleer efMeJeepeer cenejepe, Meent cenejepe ÙeebÛes
veeJe IesleuÙeeefMeJeeÙe lÙeebÛee efoJeme ceeJeUle veener. Deecnerner lÙeebÛÙee Ùee DeveesKÙee DeosJej KetMe Pee}esle, keâejCe hejJee hejJeeheÙeËle peele}eb[iÙee,
Oeveoeb[iÙee jepekeâejCeeÛes vesle=lJe lÙeebÛÙeekeâ[s DemeeÙeÛes. Deelee lÙeebveer oerveogyeUŸee oef}le Meesef<eleebmee"er jepekeâejCe keâjeÙeÛes "jJeuÙeeÛeer }#eCes
efomet }eie}er Deensle. keâener efoJemeebveer }eskeâ heJeejebÛÙee veeJeeÛee leeF&le keâ¤ve ieUŸeele yeebOetve efcejJet }eieleer}. Flekesâ heJeej yeo}uÙeeÛes efomele
Deme}s lejer ‘DeebOeUb oUlebÙe efve kegâ$eb heer" KeelebÙe’ DeMeerÛe DeJemLee lÙeebÛÙee nJeecen} jepekeâejCeeÛeer Deens!
lÙeebÛÙee keâejkeâeroealeuÙee MesJešÛÙee oesve-leerve ceefnvÙeebheemetve Ùee cegbyeF& ceneveiejeleuÙee jerleMeerj Peeshe[Ÿeener lees[CÙeeÛes keâece lÙeebÛÙee mejkeâejves
DeeefCe ÙeeÛÙee DeKelÙeejerle ÙesCeeNÙee ceneveiejheeef}kesâves Ûee}Je}s Deens, ÙeeÛeer Lees[erMeerner kegâCekegâCe lÙeebvee keâMeer veJnleer? ieefjyeebÛÙee jepekeâejCeeÛÙee
YeuÙeeÛeer leUer DeeheCe GÛe}uÙeeÛes les meebieleele! ceie ns meJe& heJeejmeensye DeeheuÙee jepÙeele keâeÙe Ie[}s Deens?
1991 ÛÙee peveieCevesvegmeej cegbyeF& ceneveiejerle 99,09,544 veeieefjkeâ jenleele. ne mejkeâejer Deekeâ[e DeboepehebÛes oneJeesoMex Deens. Kejs
lej Ùee MenjeÛeer }eskeâmebKÙee peJeUheeme 1~~ keâesšeRÛÙee Deemeheeme Deens. Ùeehewkeâer 60/65 škeäkesâ }eskeâ Peeshe[heóŸeebletve jenleele. cnCepes 65

34
ueeKe ueeskeâ Peeshe[heóŸeebletve jenleele. mJele:ÛÙee peceervepegceuÙeeJej Deehe}er DeeefCe DeeheuÙee kegâšbgyeeÛeer iegpejeCe nesle veener, cnCetve Ùee Menjele
heesšeÛeer KeUieer YejCÙeemee"er ner ceb[Uer ÙesLes Dee}s}er Deensle. Ùee MenjeÛÙee Glheeoveele Ùee Peeshe[heóŸeebletve jenCeeNÙee oef}le Meesef<ele meceepeeÛee
efmebneÛee Jeeše Deens. Ùee MenjeÛes efve Ùee osMeeÛes JewYeJe Jee{Ceejs ns mepe&veMeer} nele Ùee Peeshe[heóŸeeble jentve osMeefnleeÛes keâle&JÙe yepeeJele Demeleele,
hejbleg lÙeebvee cee$e FLes vejkeâleguÙe DeeÙeg<Ùe, Ùee ieef}ÛÚ JemlÙee cnCetve mejkeâejves mebyeesefOe}suÙee ef"keâeCeer peieeJes }eieles, veeceg<keâerves.
meebmeefie&keâ jesieebmeesyele, jepÙekeâlÙeeËveer efveefce&}suÙee efJeke=âlÙeebÛes yeUer nesTve Ùee }eskeâebvee jespeÛes DeeÙeg<Ùe peieeJes }eieles Deens. efJe<ecepJej,
keâeJeerU, efnJeleehe, nieJeCe, kegâ‰jesie, vÙetceesefveÙee, heeCÙeeÛes ogefYe&#e, efJepesÛÙee efoJÙeebÛee DeYeeJe, ØeeleefJe&Oeer GjkeâCÙeemee"er meb[emeebÛee DeYeeJe,
kegâhees<eCe, kegâšgbyeeleer} efJemebJeeo, meesyele De%eeve, oeefjõŸe, JÙemeves, pegieej, ceškeâe ÙeebmeejKee meceepekebâškeâer JÙeJemeeÙe. pÙee kegâšgbyee}e ßeceMekeäleer
efJeketâve GojefveJee&n Ûee}efJeCes keâ"erCe nesTve yeme}sÙe lÙee kegâšgbyeeleer} DeeÙeeyeefnCeeRvee osnefJe›eâÙe keâ¤ve Deehe}s Iejoej ÙeeÛe JemlÙeebceOetve
Ûee}JeeJes }eielesÙe. SJe{s meJe& nesTvener Ùee ›etâj <e[dÙeb$eeMeer Peie[e osTve Ùee JemlÙeebceOe}e ceeCetme Deehe}s ceeCetmeheCe Deepener efškeâJetve Deens. Deehe}s
mejkeâej keâj GlheeoveeÛee 2/3 Jeeše Ùee MenjeleuÙee Oeveoeb[iÙee cet"Yej JeieeaÙeebJej jepejesme KeÛe& keâjles DeeefCe Ùee Deheâeš pevemecegoeÙeeJej
heâkeäle 1/3 škeäkeâe oÙee, menevegYetleerÛÙee °erletve KeÛe& kesâuÙeeÛes YeemeefJeles Ùee}e keâeÙe cnCeeJes?
1956-57 mee}er Ùee Menjele heâkeäle 4,238 Peeshe[Ÿee neslÙee. Ùee Peeshe[ŸeebceOetve lÙee JesUer 22 npeej }eskeâ jenle nesles. Deepe ner
mebKÙee 65 }eKeebJej ies}er Deens. 4 peevesJeejer 1976 mee}er Peeshe[heóŸeebÛeer ieCevee keâjCÙeeÛeer heæleer DeeheuÙeekeâ[s meg¤ Pee}er. ÙeeceOÙes
ceneje°^ mejkeâej, cegbyeF& ceneveiejheeef}keâe, ie=nefvecee&Ce ceb[U FlÙeeoeRÛÙee peeiesJej DemeuesuÙee Peeshe[ŸeebÛeer ieCevee Dee}er. 14 Dee@ie° 1976
jespeer Keemeieer peeiesJejer} Peeshe[Ÿee, lej heg{s 14 Dee@keäšesyej jespeer ceOÙeJeleea mejkeâejÛÙee peeiesJejerue Peeshe[Ÿee ÙeebÛesner meWmeme Pee}s. keâ}skeäšj
}@v[ Demees Jee ceneveiejheeef}keâe, ie=nefvecee&Ce ceb[U DeLeJee Keemeieer peeiee, Peeshe[heóŸeebleer} jefnJeeMeebvee lesJneheemetve DeesUKehe$e Occupier
Card osCÙeele Dee}s.
ceeveYeeJeerheCeeves Peeshe[heóerJeemeerÙeebmee"er mejkeâejves keâener Ùeespeveener jeyeJeuÙee. Ùee ÙeespeveebÛeer Debce}yepeeJeCeer nesTve }eskeâebvee veeiejer
megefJeOeebÛee efkeâleer }eYe Pee}e?
Iees[ŸeeÛÙee š^eceheemetve lees efJepesJej Ûee}CeeNÙee š^eceheÙeËle lees Deieoer heefnuÙee ceneÙegæeveblej DeJelej}suÙee SDej Fbef[ÙeeÛÙee cenejepeeheÙeËleÛeer
cegbyeF& jeJeCeeÛÙee }bkesâ}ener }epeJeCeejer megboj GheJej Pee}er. 1987 mee}er DeeheuÙee ceeÙeyeehe mejkeâejves Deeblejje°^erÙe efveJeeje Je<e& DeeheuÙee
osMeele meepejs kesâ}s. Ùee meepejsheCeeÛÙee GlmeJeele Home for Homeless DeMee Iees<eCeener mejkeâejves kesâuÙee. lÙeele Peeshe[heóerJeemeerÙeebvee
Iejkegâ}eÛeer mJehves oeKeefJeCÙeele Dee}er. efJekeâeme DeejeKe[Ÿeele meceeefJe° veme}suÙee Je jenCÙeemee"er Residential Zone cnCetve Jeehejele
DemeCeeNÙee Peeshe[heóerleer} Peeshe[erOeejkeâebÛeer oKe} ØeLecele: ceepeer ie=nefvecee&Ceceb$eer ØeYeekeâj kegbâšs meensyeebÛÙee keâeUele Iesle}er ies}er. Peeshe[heóerefJe<eÙeer
Deveskeâ keâeÙeos ceneveiejheeef}keâe DeeefCe Meemeveeves JesUesJesUer kesâuesÙele. ye=nvcegbyeF& ceneveiejheeefuekeâe keâeÙeoe 1872, cebgbyeF& ie=nefvecee&Ce keâeÙeoe
1948, The Development Control Rules. Greater Bombay, Maharashtra Act, No. XXXVII of 1966. The Maharashtra
Regional and Town Planning Act 1966 (MRTP ACT) ieef}ÛÚ Jemleer megOeejCee keâeÙeoe GÛÛeešve hegveJe&meve, DeefOeefveÙece, 1971
ceneje°^ m}ce yees[& De@keäš 1973, Maharashtra Act No. LXXI of 1975. The Maharashtra Vacant Land (Prohibition of
unauthorised occupation and summary eviction act 1975) ceneje°^ ie=nefvecee&Ce Je #es$eefJekeâeme DeefOeefveÙece 1976 meve 1981
Ùee cegbyeF& DeefOeefveÙece ›eâceebkeâ 55Ûee keâeÙeoe. DeefOeefveÙece 1981Ûee keâeÙeoe. Ùee meJeeËcegUs Peeshe[heóerleer} jefnJeeMeebÛes ØeMve efkeâleer megš}s,
ne mebMeesOeveeÛee efJe<eÙe "js}. ns meJe& PeeuÙeeveblej Deepener Ùee Peeshe[heóerJeemeerÙeebvee Deefle›eâefcele meb%esleÛe mejkeâejves (Encroachment) "sJe}s
Deens. 25/30 Je<eeËÛes jefnJeemeer Demetvener Ùee }eskeâebÛÙee cee}keâerÛeer peeiee (pÙeeJej Peeshe[Ÿee jerleMeerj iees°eRÛeer hetle&lee nesTve JemeuÙee
Deensle.) mejkeâej ke⤠Mekeâ}s veener. Dehhej efpeuneefOekeâejer DeLeJee ceneveiejheeef}kesâÛes DeefOekeâejer jenlÙee Peeshe[ŸeeÛes Yee[s veJns, lej Yetob[
cnCetve Jemetue keâ¤ve Deefle›eâceCe efJeYeeieekeâ[s veeieefjkeâebkeâ[tve YejYekeäkeâce jkeâcee Jemet} keâ¤ve YejCee keâjleele. keâOeerkeâOeer Keesšerveešer keâeieohe$es
keâjCÙeemee"er mJele:ner nhles efve hewmes GkeâUleele. YejCee Pee}suÙee jkeâcesÛÙee 75 škeäkesâ jkeäkeâce ceneveiejheeef}keâe Ùee JemlÙeeleer} }eskeâebvee veeiejer
megefJeOee Ghe}yOe keâjCÙeemee"er keâjles, Demes ceneveiejheeef}kesâkeâ[tve meebefiele}s peeles. Kejs lej Ùeele leLÙe Deens keâeÙe? DeejesiÙe keWâõeheemetve lees
MeewÛekegâheeÛeer meesÙe efkeâlehele Ùee pevelesÛÙee iejpesvegmeej Pee}er Deens? peeieeflekeâ yeBkeâ efJekeâeme Øekeâuhe: hebleØeOeeve Devegoeve Øekeâuhe, jefnJeeMeebÛÙee
menkeâeÙee&ceehe&âle ieef}ÛÚ JemlÙeebÛÙee hegveefJe&keâeme Ùee meeNÙeeÛe ÙeespeveebceOÙes $egšer Deensle. lÙeeves Peeshe[heóerleer} veeieefjkeâebÛes vejkeâleguÙe peerJeve!
Ùeele yeo} nesCeej veener. lÙeebÛes ve°ÛeÙe&ner mebheCeej veener. meJe& iees°eRÛeer hetle&lee Demetvener mejkeâej 1985 veblejÛÙee Peeshe[Ÿeebvee ceevÙelee
ÅeeÙe}e leÙeej veener. oj Je<eea Ùee Menjele heesš YejCÙeemee"er 50 npeejebÛee }eW{e Ùeslees. pevce-ce=lÙetÛÙee KesUebletve }eskeâmebKÙee Jee{tve 2
}eKe }eskeâebÛeer lÙeele Yej he[les. ner meJe& JÙeJemLee peieCes efoMeenerve keâjeÙe}e }eJeCeejer DeMeer Deens. Peeshe[heóŸeebleer} ceeCemeebÛÙee veefMeyeer leer Dee}er
Deens. cnCetve Ùee Peeshe[heóerleer} peveleskeâ[s ØemLeeefhele jepekeâerÙe he#e 1976 veblej }#e Iee}t }eie}sÙele. 1 Dee@keäšesyej 1964 jespeer efjheefy}keâve
he#eeÛes vesles DeeojCeerÙe yegæJeemeer keâce&Jeerj oeoemeensyeebÛÙee vesle=lJeeKee}er mebmeosJej Peeshe[heóerJeemeerÙeebÛee ceesÛee& ies}e. heg{s 6 ef[meWyej}e Ùeemee"er
melÙee«en Pee}e. lesJneheemetve Peeshe[Ÿeebvee mebj#eCe efve megefJeOee osCÙeele meg®Jeele Pee}er. ne meJe& Fefleneme heeefnuÙeeveblej De#ejMe: [eskesâ Ûe›eâeJetve
peeles. Deepener Peeshe[heóerJeemeerÙeebÛes kegâ"}sÛe cet}Yetle ØeMve megš}s}s veenerle. 13 npeej Skeâj nskeäšj peceerve Peeshe[heóerves JÙeehe}er Deens. Deehe}s
35
kegâ"}sÛe ØeMve megšle veenerle, DeMeer lÙeebÛeer YeeJevee nesTve Ùeele}e veeieefjkeâ pej hesštve G"}e lej Oeveoeb[iÙee Jeiee&ÛesÛe efnlemebyebOe pehet heenCeeNÙee
mejkeâej}e cees[tve lees[tve šekeâuÙeeefMeJeeÙener jenCeej veener. ÚesšŸeecees"Ÿee ØekeâuheebÛes efveefceòe keâ¤ve Meemeve DeeefCe ceneveiejheeef}keâe ieefjyeebÛÙee
Peeshe[ŸeebJe¤ve veebiej efheâjJeles Deens. SJe{s meJe& Mees<eCe, efheUJeCetkeâ, ÚU menve keâ¤ve Ùee pevelesÛee MeeblelesÛÙee ceeiee&Jej}e efJeMJeeme DeÅeeefhe
G[e}e veener. Peeshe[Ÿee lees[t vekeâe Ùeemee"er keâesš&-keâÛesNÙeele peeTve les mLeefieleer DeeCeleele. ef[cee@ef}Meve ke⤠heenCeeNÙee DeefOekeâeNÙeebÛÙee meceesj
les leer Dee@[&j "sJeleele. lÙeener keâesš& efveCe&Ùee}e mejkeâej efve ceneveiejheeef}keâe yeOele veener. ne DevegYeJe Deeòee Peeshe[heóerJeemeerÙeebvee veJeerve veener.
mejkeâej vÙeeÙemebmLesÛee Deeoj "sJetve Deehe}s OeesjCe JesUerÛe yeo}Ceej vemes} lej Skeâe cees"Ÿee Gõskeâe}e mejkeâej}e leeW[ ÅeeJes }eies}. ceie lÙee
Gõskeâele keâeÙe peUs} efve keâeÙe efškesâ} ÙeeÛeer meJe& peyeeyeoejer Deelee ‘Ùegleer’Ûes veJes mejkeâej keâMeer IesCeej Deens?
o

36
 JÙekeäleer-meceepe DeeefCe MeemevemebmLee
øesâbÛe ›eâebleerves jepekeâerÙe #es$eele ØeieefleMeeruelee DeeefCe JewÛeeefjkeâ GlLeeve DeeCe}s. Decesefjkeâve ›eâebleer}e Meskeâ[es heeJe}s efleves ceeies šekeâ}s.
mJeeleb$Ùe, mecelee, yebOeglJeeÛee veeje, Yeeb[Je}er yeepeej JÙeJemLesÛÙee ceeÙeeyeepeejepeJeU meceepee}e IesTve ies}e. lÙeeletve jepesMeener Kelce Pee}er.
Deece pevelesÛeer jepeJeš ØemLeeefhele Pee}er; hejbleg ner ›eâebleer heeÛe Je<eeËveblej Demeheâ} "j}er DeeefCe peiee}e vesheesef}Ùeve yeesveeheeš&ÛÙee oceveMeener}e
meeceesjs peeJes }eie}s.
meesUeJÙee }gF&ves 1773 mee}er efmebnemeve efceUJe}s. 1788 heÙeËle lÙeeves DeeheuÙee kegâMeemeveeÛee vecegvee øeâebmeermeer peveles}e hesMe kesâ}e. 1789
mee}er øeWâÛe Fmšsš pevej}Ûes leerve Ieškeâ Deme}suÙee mebmLeebceOÙes Demeblees<e efvecee&Ce Pee}e. ner mebmLee pÙee leerve Ieškeâebveer yeve}er nesleer, kegâ}erve Jeie&
(Nobel), hegjesen f le Jeie& (Clergy), Le[& Fmšsš (Third Estate) cnCepes meeceevÙe pevelee ns leerve Ieškeâ cees[leele. meesUeJee }gF& DeeefCe ceeefjÙee Lesjms eeÛeer
ceg}ieer cesjer De@všesF&vesš ÙeebÛÙee DeboeOegbo keâejYeejecegUs øeWâÛe ›eâebleer}e KeleheeCeer efceUe}s. osMe DeeefLe&keâ mebkeâšele meehe[}e. Fmšsš pevejueÛeer yew"keâ
yeesueJeeJeer, DeMeer jepeeuee ieU Ieeleueer iesueer. osMe DeeefLe&keâ mebkeâšele meehe[uee. lÙeeÛeer megškeâe keâMeer keâjeÙeÛeer Demes jepee Ùee yew"keâerle efJeÛee¤ }eie}e.
Ùee meJe& Fmšsš pevej}ÛÙee DekeâjeMes ØeefleefveOeeRceOÙes 1/2 Le[& Fmšsš nesles. lÙeeceOÙes keâener yegefæpeerJeer DeeefCe keâener Jekeâerue nesles. Le[& FmšsšceOÙes les
ØeefleefveOeer cnCetve JeeJejle nesles. lÙeeceOÙes jeyme efheÙejs, Jees}veer DeeefCe Keiees}Meem$e%e yes}er ns ØeefleefveOeer nesles. kegâ}erve Jeiee&Ûes ØeefleefveOeer [Ÿetkeâ Dee@heâ
Deesef}&Ùebme DeeefCe ceekeäme&Jeerme efo }sheâeÙeles, pees Decesefjkeâve ›eâebleerÛee veeÙekeâ Deme}suÙee pee@pe& Jee@efMebišveÛee oesmle neslee. hegjesefnle Jeiee&Ûes ØeefleefveefOelJe
keâe[eavee} jesnve, nsvejer ef«eieesF&j, Ûeeume& cee@efjme ef[ šes}erjsv[ ns keâjle nesles. Le[& FmšsšÛÙee peJeU ceejefkeäJeme efo efcejeyÙet, Syyeer meerSme ÙeebmeejKes
kegâ}erve Jeiee&le}s vesles nesles. pevelesÛee G"eJe Pee}e. }gF&meJej veJÙee ieCejepÙeeMeer ieöejer kesâ}er cnCetve Deejeshe "sJetve 2 peevesJeejer 1793 jespeer lÙee}e
ce=lÙegob[ efo}e ies}e. lÙeeÛee efie}esefšveKee}er efMejÛÚso kesâ}e. je@yme efheÙejÛÙee vesle=lJeeKee}er pekeâesefyevmeves ieCejepÙeeÛÙee mebj#eCeemee"er efnbmeelcekeâ
ceeiee&Ûee DeJe}bye kesâ}e. efie}esefšveÛee GheÙeesie meJe&$e kesâ}e ies}e DeeefCe lÙeeletveÛe 1794 jespeer keâefcešer Dee@heâ heefy}keâ mesheäšer ÙeebÛee hegjmkeâej
keâ¤ve øeâevme}e ngketâceMeenerÛÙee <e[dÙeb$eele iegbleJetve šekeâ}s. ›eâebeflekeâejer vÙeeÙeeefOekeâejCeeves Meskeâ[es }eskeâebvee efie}esefšveJej Ûe{Je}s. jeCeer cesjer
De@všesFvesš efnÛes lej Yej Ûeewkeâele efMej Oe[eJesieUs kesâ}s. efnbmekeâ ceeie& helkeâjCeeNÙeebveer ›eâebeflekeâejkeâebveener Ùeeletve mees[}s veener. ›eâebleer mebheuÙeeveblej
je@yme efheÙejs Ùee}e Deškeâ keâ¤ve ce=lÙegob[ osCÙeele Dee}e. øeâevme leesheâKeevÙeeÛÙee jsefpeceWšceOÙes keâefceMeve efceUJetve DeefOekeâejer yeve}suÙee
vesheesef}Ùeve yeesveeheeš&}e øeâevmeÛÙee pevelesves Deehe}e veJee meceüeš yeveJetve hegvne jepesMeenerÛeer Øeefle‰ehevee kesâ}er.
yeke&âves øeWâÛe jepÙe›eâebleerJej šerkeâeefšhheCeer kesâ}er Deens. ›eâebeflekeâejkeâebveer efmLej jepeJeš mLeeheve kesâ}er veener. }eskeâMeenerÛÙee DeelÙebeflekeâ efJeÛeejebÛÙee
Deenejer peeTve lÙeebveer pÙee megOeejCee kesâuÙee DeeefCe peer jepÙeIešvee efvecee&Ce kesâ}er, leer efškeâ}er veener. oesve-leerve Je<eeËÛÙee keâe}eJeOeerle leerve leerve
jepÙeIešvee yeveJeCÙeele DeeuÙee. }eskeâefveÙegkeäle vÙeeÙeeOeerMeebÛeer efveJe[ keâ¤ve vÙeeÙeceb[Uele ieeWOeU ceepeJe}e. ¤meesves hee@hÙeg}j mee@JnefjbšerÛeer keâuhevee
ceeb[}er. efleÛes Pegb[erÛÙee }eskeâMeenerle ¤heeblej Pee}s. keâeÙeosceb[UeleÛe Flekeâer Dejepekeâlee ceepe}er. Decegkeâ Skeâ keâeÙeoe keâje: Decegkeâ Skeâ keâeÙeoe
ke⤠vekeâe, Demes keâeÙeosceb[UeÛÙee meomÙeebvee }eskeâ yepeeJet }eie}s. }eskeâebheemetve mebj#eCe keâjCÙeemee"er keâeÙeosceb[Ueves vesheesef}Ùeve}e yees}eJe}s.
‘keâefcešer heâe@j heefy}keâ mesheäšer’ veblej keâeÙeosceb[U ve° nesTve hebÛeJeerme }eskeâebÛÙee neleer meòee ies}er. vesheesef}Ùeveves F.me. 1799 ceOÙes cnCepes
›eâebleerveblej DeJeIÙee 10 Je<eeËÛÙee Deele keâefcešeruee otj mee¤ve meJe& meòee DeeheuÙee neleer Iesleueer. ueeskeâMeenerÛÙee ›eâebleerletve hejle meceüešÛe Dee}e,
leesner meJeËkeâ<e meòeeOeejer cnCetve. øeWâÛe jepÙe›eâebleer ns }eskeâebÛÙee Je ›eâebeflekeâejkeâebÛÙee DeheefjhekeäJelesÛes GoenjCe nesÙe.
ceeveJeeÛÙee Glheefòekeâe}eheemetve heâej cees"e Øeeiessefleneme DeeheuÙee meceesj Deens. ceeveJeMeeŒee}e efJe%eeveefve‰ Âef°keâesve IesTveÛe pewefJekeâ efJekeâemeeÛÙee
Øeef›eâÙesÛes efJeM}s<eCe keâ¤ve Fefleneme ef}neJee }eieCeej Deens. F&MJej efJe%eeve DeeefCe heer"hebef[le Ùee oesneWveer efJeMJeeÛeer DeepeÛeer keâuhevee heg{s DeeCe}er.
Lee@ceme, De@efkeäJeveme, Deuyeš&, ce@ieveme, [vme, mkeâešdme, Deeske@âve ns heer"hebef[le Ùeele nesles. lÙeebÛeeÛe Oeeiee hekeâ[tve efieDeesosveex, yetMvees, keäÙetmee,
keâesheefve&keâme, ie@ef}ef}Dees ÙeebÛÙeemeejKÙeebveer DeeOegefvekeâ efJeMJeeÛee heeÙee Ieele}e. efveÙeceyeæ efJeMJeeÛÙee keâuheveeefJeÛeejebÛee ØeceeCeefyebot lÙeebveer "jefJe}e.
lÙeecegUs efJe%eeve Jee{Ces MekeäÙe Pee}s. Oecee&ÛÙee, iet{JeeoeÛÙee JeÛe&mJeeKee}er ceOÙeÙegieerve keâe}Keb[e}e lees[tve efJe%eeveekeâ[s ceeCemee}e DeeCe}s. Ùee
Peie[Ÿeeletve yegæerves Oece&ßeæsJej ceele kesâ}er. ef¡emleer MekeâeÛÙee heefnuÙee Melekeâelemegæe yegæer Oece&ßeæsKee}er meJe&mJeer oye}er ies}er veJnleer. peerCe&
Pee}s}er DeefleØeeÛeerve JÙeJemLee GodOJemle PeeuÙeeveblej DeeOÙeeeflcekeâ Dejepekeâ Jee{}s. Yeüefce°, Yeüecekeâ Úbo ØelÙe#eele DeeCetve peie megOeejCeeÛÙee
Kešešesheele nesles. øeâeF[ves Demes lÙee keâeUeÛes JeCe&ve kesâ}s Deens. Yeüefce° cees"Ÿee mebKÙesves Skeâ$e Ùesle Demele. DeeheuÙee YeüeblÙeebvee Devegme¤ve les
$eeiee keâjle, Ùee og:KeceÙe peieele mJeemLÙe DeeefCe mLewÙe& efvecee&Ce keâjCÙeemee"er meecegoeefÙekeâ Yeüecekeâ me=°er efvecee&Ce keâjle. meJe& Meefkeäleceeve F&MJej
DeeefCe lÙeeÛes o}e} ÙeebÛÙeeefJe®æ yegefæJeeÅeebveer jeve hesšJe}s}s Deens.
Deepe DeMeeÛe Yeüefce°ebÛeer Ûe}leer DeeheuÙee osMeele DeeefCe jepÙeele Deens. jepÙeMeeŒeele 16JÙee Melekeâeheemetve DeeOegefvekeâ keâeU ceeveCÙeeÛeer ØeLee
Deens. DeeheuÙee osMeele cee$e DeeheCe Deepener heeÛe npeej Je<eeËÛÙee pegvÙee FeflenemeeceOÙes ØeeLeefcekeâ jepÙe mebmLesefJe<eÙeerÛÙee meb%ee MeesOele yemelees. Jesokeâe}erve
ØeeLeefcekeâ DeJemLesle}e meceepe, lÙeeves efvecee&Ce kesâ}s}er ob[veerleer, Oecee&}eÛe Dee}s}s jepÙe Meemeve mebmLesÛes mJe¤he, Ùee meJe& DeefJekeâefmele ceWotletve
hewoe Pee}suÙee Ûecelkeâeefjkeâ iees°er Deensle. jepÙemebmLee keâMeer meg¤ Pee}er, ÙeeÛee DeeheuÙeekeâ[Ûee Fefleneme heâej ceveesjbpekeâ Deens. Jeso Jee*dceÙeele
osJe-oeveJeeÛeer Ùegæs Jee|Ce}s}er Deensle. Ùee Ùegæele osJeebÛee hejeYeJe nesle Demes, Ùee}e kebâšeUtve meJe& osJe MesJešer efJe<Cetkeâ[s ies}s. lÙeebveer efJe<Cet}e
meekeâ[s Ieele}s. lÙee}e DeeheuÙee hejeYeJeeÛeer keâejCes efJeÛeej}er. efJe<Cet cnCee}e, legcne}e jepee veener, cnCetve legceÛee hejeYeJe neslees. osJeebveer

37
efJe<Cetkeâ[s Jej ceeefiele}e. efJe<Cetves meesce cnCepes FbõeÛeer efveÙegkeäleer osJeebÛee jepee cnCetve kesâ}er. efJejepeeÛeer iees° DeMeerÛe Deens DeeefCe cevetÛeerner.
DeeheuÙee meJe& Jewefokeâ mebmke=âleerceOÙes cevegmce=leer DeeefCe ob[veerleer DeeefCe lÙee ob[veerleerves GYeer kesâ}s}er JeCe&JÙeJemLee ne ceeveJeer Feflenemeele}e
Deceeveg<e Øekeâej Deens. ceneYeejleeleer} ›eâebefleheJee&le Yeer<ce Mejhebpejer he[}e Deens. Oecee&}e lees jepeOecee&ÛÙee iees°er meebielees Deens. nòeer}e DekegbâMeeves
leeyÙeele "sJeleele lÙeeÛeØeceeCes meceepee}e jepÙemebmLee leeyÙeele "sJeles. jepee DeeefCe lÙeeÛeer ob[veerleer efvecee&Ce keâjCÙeeÛeer keâejCes MeebefleheJee&le meebefiele}er
Deensle. jepÙemebmLee efvecee&Ce Pee}er veJnleer lesJne megJeCe&Ùegie nesles. }eskeâ vewmeefie&keâ DeJemLesle megKeer nesles. veblej }esskeâebceOÙes hejOeveeÛeer, hejveejerÛeer
DeefYe}e<ee efvecee&Ce nesT }eie}er. lÙeeletve ceeveJeer JÙeJenejele yesyeboMeener Dee}er. efleuee DeeUe Iee}CÙeemee"er jepÙemebmLesÛee pevce Pee}e.
DeepeÛÙee NnemecegKe meceepeeÛes YeÙeeJen efÛe$e legcneDeecne}e ØelÙeskeâe}eÛe YeÙekebâefhele keâjles. Ùee meJe& iees°eRveer meceepe YeÙekebâefhele Deens.
ØemLeeefhele JÙeJemLesceOetve Ùee YeÙekebâheles}e heÙee&Ùe efceUle veener. efleÛÙeele GefCeJee Deensle. Ùee meJeeËcegUs DeepeÛÙee ceeveJeeÛeer Meeskeâebeflekeâe Pee}er Deens.
Ùee Meeskeâebeflekesâletve ceeCetme Oe[he[ keâjlees DeeefCe vescekeâe lees owJeJeeoeÛÙee <e[dÙeb$eele meehe[lees. YeejleerÙe ceeCemeeÛeer DeJemLee Deepe DeMeerÛe Pee}er
Deens. lees ielekeâe}ele ceggkeälelesÛes heÙee&Ùe MeesOet }eie}e Deens DeeefCe cnCetveÛe meveeleveer Øeefleieeceer jepekeâejCÙeebÛes heâeJe}s Deens. ns Øeefleieeceer pegves
pes pes meJe& les keâe}yeenŸe Deens, les hegvne ØemLeeefhele keâjeÙeuee efveIeeues Deensle. ØeeLeefcekeâ DeJemLesleer} jepÙemebmLesÛÙee mebkeâuhevee lÙeebÛeer [eie[gpeer
keâ¤ve les lÙeebvee veJes ¤he osT heenleensle. Ùeemee"er DeepeÛÙee }eskeâMeener MeemevemebmLesÛeener les yeUer IÙeeÙe}e efveIeeuesle.
h}sšes, De@efjmše@š} ÙeebÛÙee keâeUeheemetve JÙekeäleer, meceepe DeeefCe MeemevemebmLee ÙeebÛÙeeleer} hejmhejmebyebOe ner jepÙeMeem$eeleer} cet}Yetle mecemÙee
jeefn}er Deens. DeepeÛÙee keâeUelener nerÛe mecemÙee Deens.
DeeOegefvekeâ keâeUele}s Meemeve mebmLesefJe<eÙeerÛÙee heæleerÛes oesve efJeÛeej Deensle. Skeâ }eskeâMeener DeeefCe ogmeje meceepeJeeoer }eskeâMeener ns nesle.
lÙeebÛÙee ceÙee&oe mhe° PeeuÙee Deensle. Deepe meJe& meeceeefpekeâ JÙeJenejÛe me[}s}e, efkeâ[}s}e Jeešlees. lÙeeceeies ner keâejCes Deensle.
o

38
 osJeeÛÙee DeeUboer}e efveIee}s ÛeesjeÛÙee DeeUboer}e heesnesÛe}s
veeJe MbbekeâjjeJe Deme}s lejer MbekeâjjeJe ÛeJneCe efnbot efceLmeceOeuÙee MebkeâjemeejKes YeesUs veenerle. ‘YeesUb Keeleb meJJee nele efjleb’ Demmeb lÙeebÛeb
SketâCe jepekeâerÙe peerJevener veener. meòeekeâeb#eer jepekeâejCÙeebveer pes keâjeJes lÙee meJe&Ûe iees°er MebkeâjjeJeebveer kesâuÙee veenerle, Demes keâesCe cnCes}? peveeOeej
vemeleevee Je<ee&vegJe<ex MebkeâjjeJe meòee Yeesieerle Dee}s Ùeeceeie}s efieefcekeäme keâesCeles? ØelÙe#e peerJeveele pes Deenesle lesÛe DeeheCe jepekeâejCeele Deenesle ns
melele oeKeJeCÙeeÛee meesme MebkeâjjeJeebvee oerIe&keâeUeheemetve pe[}s}e Deens. Kejs lej Ùeele leLÙe efkeâleer ns efpe%eemebtveer heneÙe}e nJes. heoe&veMeer Deme}s}s
MebkeâjjeJe ns SKeeÅee efpe%eemet}e ns meJe& heneÙe}e osleer}, Demes ce}e lejer Jeešle veener. MbekeâjjeJe DeeheuÙee jepekeâejCeele melele heespe Iesle Dee}s
osJeeÛÙee DeeUboer}e peeCeeNÙee meeOegmebleebÛeer; heCe les ØelÙe#eele heesÛe}s ÛeesjeÛÙee DeeUboer}e. lej DeMee ÛeesjeÛÙee DeeUboeruee heesnesÛe}suÙee meeOegmebleebÛee
melkeâej jepÙeeleer} vegkeâlÙeeÛe meòesJej Dee}suÙee meebØeoeefÙekeâJeeÅeebveer DeeJepe&tve kesâ}e. meJe& leòJeefve‰e KegbšerJej šebietve MbbekeâjjeJeebveer lees mJeerkeâej}ener.
‘heeveer lesje jbie kewâmee -efpemeceW efce}eJes Jewmee’. melkeâejcebÛeeJej ÙesCÙeehetJeea meebØeoeefÙekeâJeeÅeebveer MebkeâjjeJeebÛeer peer Jejele (efcejJeCetkeâ) keâe{}er leer
efJeMes<e nesleer. heg{s efMebie, legleeNÙee, Jeepeb$eer, [eskeäÙeeJej Deyoeefiejer. MebkeâjjeJe veJeNÙeeceg}eÛÙee Leešele yeesnuÙeekeâ[s efveIeeuÙeemeejKes Jeešle nesles.
efJeÅeceeve cegKÙeceb$eer ceveesnjheble peesMeeRvee peeCekeâej Øeefle Mejo heJeej ceeveleele. heJeejebÛÙee meJe& KegyÙee ceveesnjhebleebÛÙee "eÙeer Deensle. Ûeej ceefnves
keâenerner he[Pe[ ve nesT oslee ÙegleerÛÙee Deuheceleeleer} mejkeâejÛee iee[e hebleebveer nekeâ}e. ner keâmejleÛe cnš}er heeefnpes. heJeejebhes#ee heblener keâebkeâCeYej
mejme efveIee}s. meJe&Ûe yeeyeleerle lejyespe Deme}suÙee hebleebveer Ùee melkeâej meceejbYeele MebkeâjjeJeebÛeer ‘os ceeÙe OejCeer "eÙe’ mlegleer kesâ}er. pÙee Dee"
keâejCeebmee"er ÙegleerÛÙee mejkeâejves ne melkeâej DeeJepe&tve kesâ}e leer keâejCes Ssketâve Deecner mee#eele DeJeekedâ Pee}es DeeefCe mJele: MebkeâjjeJener OevÙe Pee}s. ies}er
efkeâlÙeskeâ Je<ex MebkeâjjeJe cegbiemeeÛee DeeJe DeeCetve mesvee-Yeepehe}e mehe& keâuhetve lÙeebÛÙeeJej nu}s Ûe{Jeerle nesles. Deepe Ùee mehee&vesÛe MbekeâjeÛÙee ieUŸeeYeesJeleer
peeiee efoceeKeeves cebef[le kesâ}er Deens. hegjeCekeâLesleuÙee MbekeâjemeejKes Deelee MebkeâjjeJe Deecne}e lejer efomet }eie}s Deensle. ceveesnjhebleebheemetve lees ieesheerveeLe
cegb[s -Øeceeso veJe}keâjeheÙeËle meJeeËveerÛe MebkeâjjeJeebJej Ùee melkeâejeÛes jbie GOeU}s. efÛe$eele meJe&Ûe jbie JeehejCÙeeÛeer keâuhevee peMeer Keesšer Demeles, lemesÛe
SKeeÅee ceeCemeeÛÙee ef"keâeCeer meJe&Ûe meodiegCe heneCes nsner KeesšsÛe Demeles. jepekeâerÙe [eJehesÛeeheesšer ÙegleerÛÙee mejkeâejves Ie[Jetve DeeCe}s}e ne melkeâej
Keje efkebâJee Keesše cnCeCes Ùeeves lejer keâeÙe meeOeCeej? ‘keâes[iÙee keâes[iÙee }epe veener, keâe}Ûeer mej Deepe veener.’ kegâCee}e keâMeeÛeb lej yees[keâer}e
kesâmeeÛeb. Ùee melkeâejeÛÙee efoJemeeheemetve Deecne}e lejer MbekeâjjeJe DeJeleejer heg®<e Jeešt }eie}s Deensle. Ùee osMeeleer} 70 škeäkesâ pevelee oeefjõŸejs<esKee}er
Deepener peerJeve kebâ"les Deens. Ùee pevelesleer} kegâCeerner iejerye yeeheg[e ceeCetme Deeòee MebkeâjjeJeekeâ[s ies}e lej melÙemeeF&yeeyeemeejKee nJesle nele
efheâjJetve Ùee YegkesâuÙee ceeCemeeÛÙee neleele meesvÙeeÛeer Debie"er osTve cnCeleer}, pee Jelmee ceejJee[Ÿeekeâ[s peeTve ner Debie"er ieneCe "sJe efve
legPÙee Deele[Ÿeele hesš}s}er YegkesâÛeer Deeie efJePeJe. MebkeâjjeJeebÛes meJe&Ûe jepekeâerÙe peerJeve ns Demes melÙeeÛÙee mee#esheer mee#eelkeâejele De[keâ}s
Deens. melÙe lejer MesJešer keâeÙe Demeles? DemelÙeeÛesÛe Skeâ Goeòe ¤he. lÙeeÛesÛe Skeâ šeskeâ ‘nes’Meer yeebOe}s}s Demeles. ogmejs šeskeâ ‘veener’Meer.
Ùee nes- veenerÛÙee cenod Deblejele DeJeleejer heg®<e keâOeerÛe JeeJejle veenerle. ies}er one Melekesâ FLe}e ceeCetme oemÙeele, oeefjõŸeele DeeefCe mešJeerves
keâheeUeJej DeeKetve efo}suÙee veefMeyeeÛÙee heóŸeele peielees Deens. megKe, Meebleer, mece=æer Deepener lÙeeÛÙeemee"er ogjeheemle Deens. ceeCemes, meeOet
DeeefCe $e+<eer yevet }eie}er lesJneheemetve mebheòeerÛÙee ØeMveekeâ[s, cet"YejebÛÙee neleele mebheòeer kebsâefõle Pee}suÙeebkeâ[s ner ceb[Uer heenleele; hejbleg Ùee
meJeeËvee Úeleer"eskeâ efJejesOe ner ceb[Uer keâjle veenerle. les mJele:Ûe mJele:hegjles efveceexnerheCeeves mepeieheCe peieleele. lÙeeves meeceevÙeeÛÙee heojele
keâenerÛe he[le veenerle. FÛÚs}e efJeÛeejeÛeer, leòJe%eeveeÛeer pees[ DemeeJeer DeeefCe Ùee meJee&}e keâeÙee&Ûeer. meeOet, meble ceeCemeebvee ns meJe& pecele veener.
Ssefnkeâ peerJeveele JeeJejleeveener lÙeebÛeer °er he}eÙeveJeeoer Demeles. les hejce meòesle obie Demeleele. Ùee DeMee obie-efPebie jepekeâejCeer JÙekeäleeRhewkeâer
MebkeâjjeJe Skeâ Deensle. ieesjieefjyeebmee"er les DeeheuÙee jepekeâejCeele "esme keâener ke⤠Mekeâ}s, Demes Jeešle veener. Glheeove meeOeveebJej}er
meecetefnkeâ mebkeâuhevee meJe&meeceevÙeebvee nJÙee Deme}suÙee Glheeoveefveefce&leerMeer pe[}s}er Demeles DeeefCe Keemeieer cee}keâerÛeer mebkeâuhevee GheYeesieeMeer.
Ùee meJe& DeeblejefJejesOee}e MebkeâjjeJeebveer DeeheuÙee jepekeâejCeele efkeâleer peeCe}s? ogmeNÙee heejleb$Ùeele pÙee vejefmebn jeJeebveer Ùee osMeeleuÙee
meJe&meeceevÙe ceeCemee}e peKe[}s Deens, lÙeeefJe®æ MebkeâjjeJe Ûekeâej Meyo yees}eÙe}e leÙeej veenerle. meeceüepÙeJeeoer osMeebÛÙee °erves DeeefMeÙee
Keb[ele peheeveves lejkeäkeâer kesâ}er. Ûeervener lÙeeÛÙeehee"eshee" DeeIee[erJej Deens. Ùee meJeeËle Deehe}e osMe kegâ"s Deens? efJekeâmeveMeer} GheKeb[ele}s
lewJeeve, keâesefjÙee ÙeebmeejKes osMener DeeheuÙee osMeeÛÙee ØeieleerÛÙee leg}vesle Leesyee[erle ceejleele. Skeâ jepÙekeâlee& cnCetve MebkeâjjeJeebvee ÙeeÛes Yeeve veener.
JÙeemeheer"eJe¤ve cegKÙeceb$Ùeebveer lÙeebÛÙee iegCeebÛes JeCe&ve kesâ}s. les De°ebieer mJe¤heeÛes nesles. lÙeele}s oesve DelÙeble cenòJeeÛes nesles. jepekeâejCeeÛee GheÙeesie
mebheòeer efceUJeCÙeemee"er MebkeâjjeJeebveer kesâ}e veener. Yeü°eÛeejeheemetve les otj jeefn}s DeeefCe kegâCeeÛÙee hee"erle Kebpeerj Kegheme}e veener. MebkeâjjeJe ›ele Iesle}s}s
vesles Deensle, Demes les cnCee}s. meYeeie=neleer} ßeeslÙeebkeâ[tveÛe ÙeeefJe®æ Øeefleef›eâÙee Kee}ÛÙee DeeJeepeele Gcešle neslÙee. jepekeâejCeeÛee GheÙeesie keâ¤ve
mebheòeer ieesUe keâjCÙeeÛes keâece MebkeâjjeJe keâMee}e keâjleer}? lÙeebÛes megheg$e mebheòeer ieesUe keâjCÙeele DeeIee[erJej Demeleevee MebkeâjjeJeebvee ÙeeÛeer iejpe
keâeÙe? Kebpeerj hee"erMeer ceejCeeNÙeebÛÙeeÛe cebef$eceb[Uele Skeâ ceb$eer cnCetve MebkeâjjeJe meeceer} nesles. mebheòeer peleveeÛÙee DeLee&ves MebkeâjjeJe peebyegJeblejeJe
OeesšŸeebmeejKes Deensle. peebyegJeblejeJeebÛÙee hewjCeer}e efKemes keâOeerÛe vemeleele. lejer meJe& megKes lÙeebÛÙee JeešŸee}e Ùesleele. les efJeceeveeves oUCeJeUCe
keâjleele. hebÛeleejebefkeâle ne@šs}ele PeesheeÙeÛes Demes}, lej keâeKeesšerÛeer JeUkeâšer hemejJetve Peesheleele. MebkeâjjeJe peebyegJeblejeJeebÛÙee DeemeheemeÛe Deensle.
keâe} les JemebleoeoebÛes Me$et nesles. Deepe Mejo heJeejebÛes. lÙeebÛÙee jengšerle jengjerÛes mejbpeeceoej meeKejmeceüeš efJeKes-heešer} Demeleele. jepeerJe
ieebOeeRveer lÙeebÛeer keâCeer keâehesheÙeËle MebkeâjjeJe lÙeebvee [eskeäÙeeJej Iesleele. JemebleoeoebÛes Keemes DevegÙeeÙeer megOeejkeâjeJe veeF&keâ lesner Deelee MebkeâjjeJeebÛÙee
39
hee}KeerÛes YeesF& Pee}s Deensle.
megOeekeâjjeJeebyeö} keâeÙe yees}eJes? DeeheuÙee Iejeleer} cees}keâjCeerkeâ[sner les Jeekeâ[Ÿee vepejsves henele veenerle. heneleele les mejU vepejsves. leeW[e}e
meescejmeeÛee keâOeerkeâeU Jeeme Dee}e lej veeiehegjer, keâUeroejkeâhegjer heeveeleer} }Jebie, Jes}Ûeer leeW[ele šekeâleele. lÙeebÛÙee veeJeeves Meskeâškeâj veeJeeÛeer
meJeeMeerCe DeÅeehener ceb$ee}Ùee}e Øeoef#eCee Iee}erle Deens. keâener keâe Demesvee MbekeâjjeJeebÛes jepekeâejCe ›eleõ° Deens. ›eleõ° ceeCemeb veleõ° ceeCemeebhes#ee
oesve heeJe}s heg{sÛe Demeleele veener keâe? DeeheuÙee DeJeleejerheCeeÛee Peiee meebYeeUle Ùee melkeâejele MebkeâjjeJe yejsÛe yees}}s; hejbleg les cet}Yetle veJnles.
}eskeâØeefleefveOeer, }eskeâMeener, veeskeâjMene ÙeeJej lÙeebveer Yee<Ùe keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e DeeefCe MesJešer vejefmebn jeJeebÛÙee keâle=&lJeeÛee mebef#ehle DenJee}
osTve melkeâejeÛee meceejeshe kesâ}e. vejefmebn jeJe DeeefCe MebkeâjjeJe mJeeceer jeceevebo leerLeeËÛes Yekeäle, mJeeleb$Ùe}{Ÿeeleer} DeeefCe efvepeeceeefJe®æ
}{Ÿeeleer} oesIesner mewefvekeâ, jepekeâerÙe DeLee&ves oesIebner SkeâceskeâebÛes }bieesšer ÙeejÛe. nsje@u[ }emkeâerÛÙee ‘[scees›esâmeer Fve Øe@efkeäšme’ Ùee hegmlekeâeÛee
MebkeâjjeJeebÛee meboYe& Deepe keâe}yee¢e Pee}eÙe. peie pesJne ceekeäme&JeeoeheeMeer ÙesTve Leebye}s nesles, lesJne Deehe}e osMe Meskeâ[es cew} otj neslee. peie
Deelee }eskeâMeener MeemevemebmLesÛee ØekeâejÛe cees[erle keâe{t ceeieles Deens. DeeheCe efle}e KeebÅeeJej IesTve efcejJelees Deenesle. Ùee meJee&}e heÙee&Ùe GpeJes
Øeefleieeceer DeeefCe lÙeebÛee meebØeoeÙeJeeo veener. Ùeemee"er heÙee&Ùe Deens efveOeceeaheCeeJej DeeOeej}suÙee meeceeefpekeâ }eskeâMeener cetuÙeeÛee. MebkeâjjeJeebveer
Ùee melkeâejele menYeeieer nesTve Ùee meJeeËÛee Deheceeve kesâ}e. Kejs lej ne melkeâej heJeejebÛÙee És<eeheesšerÛe lÙeebveer mJeerkeâej}e. ÙegleerÛÙee mejkeâej}e
keâeB«esmeceOe}er Yeeb[Ces DeMeerÛe ÛeJnešŸeeJej DeeCeCes DeeJeMÙekeâ Deens. lÙeecegUs lÙeebÛee ceeie& efveefJe&Ive nesF&ue. ceveesnjheble peesMeer pesJne ceneheewj
nesles lesJne MebkeâjjeJe cegKÙeceb$eer nesles. Deepe les cegKÙeceb$eer Deensle, MebkeâjjeJe ie=nceb$eer Deensle. MebYej Je<ex DeeÙeg<Ùe MebkeâjjeJeebveer peieeJes, Demes les
cnCee}s DeeefCe MeleeyoerÛÙee Je<eea lÙeebÛee melkeâej ceveesnjhebleÛe ke⤠ceeieleensle. cnCepes heg{er} 25 Je<ex ceneje°^eÛeer meòee Ùegleerkeâ[sÛe jener}.
MebkeâjjeJeebveer ceveesnjhebleebvee DeeMeerJee&o osTve heg{er} 25 Je<ex mesvee-YeepeheÛÙee neleele meòee osCÙeeÛeer leÙeejer oMe&efJe}er Deens. OevÙe MbekeâjjeJe!!
o

40
 OÙesÙeJeeoekeâ[tve Dejepekeâekeâ[s
veejeÙeCejeJe }esKeb[sÛÙee ce=lÙetveblej efYeJepeer jecepeer vejs ÙeebÛeer ceje"e SskeäÙesÛÚt meYee efiejCeieeJeele keâece keâjle nesleer. ÙeeÛe vejbsvee IesTve meer.
kesâ. yees}s, ye@. nefjMeÛebõ lee}Ûeskeâj Ùeebveer 1909 mee}er keâeceieej efnleJeOe&keâ meYee mLeeheve kesâ}er. lÙeeÛÙeeveblej meesMe} meefJn&me }erieÛeer mLeehevee
ieesheeU osJeOej, vejssMe Dehheepeer õefJe[, Sve. Sce. peesMeer, ieesheeUjeJe ieesKe}s Ùee ØeYe=leeRveer kesâ}er. Ùee eflevnerner mebIešveebÛÙee keâeceeÛeer heæle
keâuÙeeCekeâejer ceeiee&Ûeer nesleer. keâeceieejebvee JÙemeveeheemetve cegkeäle keâjCÙeeheemetve, lej lÙeebÛÙee owvebefove De[ÛeCeer mees[JeCÙeeheÙeËle Ùee mebIešvee }#e Iee}le.
cee}keâeefJe®æÛÙee }{Ÿeele keâeceieejebvee keâesš&-keâÛesNÙeebÛÙee }{eF&le ceole keâjerle. ÙeebÛeer heæle ceJeeU efve le[pees[Jeeoer nesleer. 1818 les
1920ÛÙee keâeUele oesve cees"s mebhe Pee}s. heefnuÙee ceneÙegæeÛee ne keâeU. peerJeveeJeMÙekeâ JemletbÛÙee efkeâceleer hejekeâesšer}e heesÛe}suÙee. lÙee °erves
keâeceieejebÛÙee Jesleveele Jee{ nesle veJnleer. cnCetve keâeceieejebveer mebheeÛes nlÙeej GÛe}}s nesles. meWÛÙegjer efce}Ûes keâeceieej ØeLecele: mebheele Glej}s. pes.
pes. Deb[jmeve veeJeeÛÙee ceeCemeeves keâeceieejebÛÙee ceeieCÙee Oeg[keâeJetve }eJeuÙeeveblej mebheeÛes JeeleeJejCe efiejCeieeJeYej Pee}s. nesce®} ÛeUJeUerle}s
heg{ejer peceveeoeme Éejkeâeoeme, [e@. efoIes, [e@. ceesleerjece Jes}keâj Ùee ceb[UeRveer vesle=lJe kesâ}s. 1920Ûee ne mebhe Ye}leeÛe ieepe}e. hejUJe¤ve
lee[osJekeâ[s peeCeeNÙee keâeceieejebÛÙee efcejJeCegkeâerJej heesef}meebveer ieesUeryeej kesâ}e. lÙeele 26 peKeceer DeeefCe 1 "ej Pee}e. mebheeves efnbmekeâ JeUCe
Iesle}s. oer[ }eKe keâeceieej jmlÙeele Glej}s. lÙeebÛÙee efveOee&jeheg{s mejkeâejÛeer nyes}nb[er G[e}er. MesJešer mejkeâejves ceOÙemLeer keâ¤ve lÙee JesUÛes
cegbyeF& hees}erme DeeÙegkeäle efJnvmeWš Ùeebvee ceOÙes Iee}tve keâeceieej DeeefCe cee}keâebceOÙes le[pees[ Ie[Jetve DeeCe}er. Ùee mebheeves keâeceieejebveer DeeheuÙee
yeNÙeeÛe ceeieCÙee heojele hee[tve IesleuÙee. Ùee mebheeveblej cegbyeF& keâeceieej meefceleer mLeeheve Pee}er. vÙee. ÛeboeJejkeâj, }eskeâceevÙe efšUkeâebÛes menkeâejer
peesmesheâ ye@efhšmše, mee@ef}efmešj peerveJee}e, ye@. Jner. Sce, heJeej, lee}Ûeskeâj, keâeefMeveeLe keâesjsieeJekeâj, vee. ce. peesMeer Ùeebveer ner meefceleer mLeeheve
kesâ}er nesleer. keâeceieejebÛÙee vescekeäÙee ceeieCÙeebvee ¤he osCÙeeÛee ØeÙelve Ùee meefceleerves kesâ}e. ÙeeÛe keâeUele peer. DeeÙe. heer.ÛÙee jsuJes keâeceieejebÛee,
š^eceÛÙee Ûee}keâ DeeefCe kebâ[keäšjebÛee ‘ie@me DeeefCe les}’ kebâheveerleuÙee keâeceieejebÛee mebhe Pee}e. Ùee meJe& mebheele ceJeeU le[pees[Jeeoer heg{eNÙeebÛes
vesle=lJe nesles. lÙeecegUs keâeceieej efnleJeOe&keâ meefceleerÛÙee veejeÙeCejeJe keâoceebveer Ùee heg{eNÙeebJej hejUele meYee YejJetve šerkeâe kesâ}er. Jee@efMebišve
ÙesLes YejJeuÙee peeCeeNÙee Deeblejje°^erÙe keâeceieej heefj<eos}e keâeceieejebÛes ØeefleefveOeer cnCetve efšUkeâ Je ceõemeÛes yeer. heer. Jeeef[Ùee ÙeebÛeer efveÙegkeäleer
keâjCÙeeÛes mejkeâejves "jJe}s nesles. lÙeeJejner keâoceebveer šerkeâe kesâ}er keâer, efšUkeâ Yeeb[Je}oejebÛÙee yeepetÛes Deensle. keâeceieejebÛÙee keâeceeÛes leeme
keâceer keâjCÙeeÛee ØeMve pesJne efvecee&Ce Pee}e, lÙee JesUer efšUkeâebveer keâeceieejebÛeer yeepet Iesle}er veener. Ûeewoe leemeebSsJepeer yeeje leeme keâjeJesle, Ùee
ceeieCeerÛÙee efJe®æ efšUkeâebveer ‘kesâmejer’ceOetve }sKe ef}efn}e. Ùee meJe& JeeoeJeeoerle heefj<eosmee"er vee. ce. peesMeeRÛeer efveJe[ Pee}er. Ùee efveJe[eryeö}ner
le›eâej keâoceebveer JÙekeäle kesâ}er. heefj<eos}e peeTve ÙesF&heÙeËle KeNÙee DeLee&ves vee. ce. peesMeer keâeceieej ÛeUJeUerle menYeeieer veJnles. lÙeeveblej lÙeebveer
Deehe}er GYeer nÙeele keâeceieejebÛÙee ÛeUJeUermee"er JÙeleerle kesâ}er. keâeceieej ÛeUJeUerleer} pene}ebMeer lÙeebÛes celeYeso nesles; hejbleg mebhekeâeUele les
keâeceieejebvee DevveOeevÙe hegjefJeCÙeeheemetve les lÙeebÛÙee owvebefove De[ÛeCeer mees[efJeCÙeeheÙeËle peeleerves }#e osle. Ùee DemeuÙee keâeUeleÛe ‘Dee@} Fbef[Ùee
š^s[ ÙegefveÙeve’ Ùee ceOÙeJeleea keâeceieej mebIešvesÛeer mLeehevee Pee}er. Ùee mebIešvesÛÙee mLeehevesÛee efJeÛeej 7 peg}w 1920 jespeer hejUele peenerj meYee
IesTve lÙee JesUÛÙee veslÙeebveer kesâ}e. mebIešvesÛes heefn}s DeefOeJesMeve 31 Dee@keäšesyej 1920 jespeer FcheeÙej veešŸeie=nele }e}e }pehelejeÙe ÙeebÛÙee
DeOÙe#elesKee}er heej he[}s. Ùee DeefOeJesMevee}e ceesleer}e} vesn¤, De@veer yesPebš, efJeú}YeeF& hešs}, cenbceo De}er peervee, Fbi}b[ceOeer} cepetj
he#eeÛes vesles keâve&} JespeJet[, efo}yebOet, DeB[^Ÿetpe, meÙÙeo Deyog}e yesM}Jeer, yeer. heer. Jeeef[Ùee, kesâ. Sheâ. veefjceve, veeiegleeF& peesMeer, DeJebeflekeâeyeeF&
ieesKe}s GheefmLele neslÙee. DeefOeJesMeveebvelej 82 meYeemeoebÛeer mLeeÙeer meefceleer efvecee&Ce keâjCÙeele Dee}er. lÙeele [e@. efo. Iees. mee"s, [e@. veejeÙeCe
oeceesoj meeJejkeâj, [e@. Jes}keâj, ye@. Jner. Sce. heJeej, vee. ce. peesMeer, }. ie. Kesj, peer. kesâ. iee[ieerU, S. Jner. hejebpehes, pes. šer. ieesKe}s,
DeÛÙegle ieesKe}s, DeJebeflekeâeyeeF& ieesKe}s FlÙeeoer nesles. Ùee DeefOeJesMeveeÛÙee JesUer [ebies ceneefJeÅee}Ùeerve efJeÅeeLeea nesles. efvecekeâjebmeejKÙee menkeâeNÙeebmen
[ebiesveer Ùee DeefOeJesMeveele efnefjjerves Yeeie Iesle}e neslee. je°^erÙe ÛeUJeUerÛes ØeyeU heg{ejer cenelcee ieebOeer nesles. lÙeebvee DeeÙeškeâÛeer mLeehevee hemeble
veJnleer. les Ùee DeefOeJesMeveele GheefmLelener jeefn}s veenerle DeeefCe meeOee mebosMener lÙeebveer hee"efJe}e veener. DeeÙeškeâ DeefmlelJeele DeeuÙeeveblej efleÛes
keâeÙecemJe¤heer DeOÙe#eheo Yet<eefJeCÙeeÛee ceveesoÙe efšUkeâebveer JÙekeäle kesâ}e neslee; hejbleg lÙeebÛÙee efveOeveecegUs ns Ie[}s veener. Demes Ie[}s Demeles,
lej keâeceieej ÛeUJeUerÛes efÛe$e JesieUsÛe Demeles. keâener keâe Demesvee efJeÅeeefLe&oMesle efšUkeâebÛÙee jepekeâerÙe JÙeefkeäleceòJeeÛee ØeYeeJe pÙee ßeerheeo Dece=le
[ebieWJej he[}e neslee, les heg{s keâeceieej ÛeUJeUerÛes Yeer<ceeÛeeÙe& Pee}s. efšUkeâerÙe meebØeoeÙeeÛee ogJee [ebieWÛÙee ¤heeves keâeceieej ÛeUJeUerves DevegYeJe}e.
[ebiesveer 1922 mee}er ‘meesMeeef}mš’ veeJeeÛes meehleeefnkeâ meg¤ kesâ}s. lÙeeÛe Je<eea ‘ieebOeer Jnmexme }sefveve’ ner hegefmlekeâe ef}ntve jepekeâerÙe
Jele&gUele KeUyeU ceepeJe}er nesleer. jefMeÙeve ›eâebleerves ØeYeeefJele Pee}s}s [ebies-efvecekeâjebmeejKes Deveskeâ le®Ce cegbyeF& Øeebeflekeâ keâeB«esme heefjIeele jentve
keâeceieej ÛeUJeUerle keâece keâjle nesles. lÙeebvee Sve. Sce. peesMeer, ye@efhšmšebmeejKÙee ceJeeU heg{eNÙeebÛeer OeesjCes ceevÙe vemele. keâevehetj-efcejleÛee
keâš. 1925ÛÙee ef[meWyejele}er keâevehetj}e Yej}s}er keâcÙegefvemš heefj<eo DeeefCe lÙeeletve pevcee}e Dee}s}e keâcÙegefvemš he#e. Ùee "Ukeâ IešveebÛÙee
heeMJe&YetceerJej 1924, 25, 28, 29 Ùee mee}ele}s mebhe [ebies, efvecekeâj, efcejpekeâj, Ieešs, jCeefoJes, peesMeer, cegpeheâj Denceo, efmebieej Jes}t
Ùee heg{eNÙeebveer ieepeJe}s. ne meJe& heerefjDe[ jesceebefÛele keâjCeeje Deens. 28 mee}Ûee mebhe lej mene ceefnves Ûee}}e. Deecner Ùee mebheecegUs Ie[}es, Demes
[ebies cnCeeÙeÛes. Ùee keâeUele}s YeešJe[skeâj, ceÙeskeâj ÙeebÛes efiejCeer keâeceieej ceneceb[U Demees efkebâJee vee. ce. peesMeer, jIegveeLe yeKe}s, DeemeeJe}s,
peerveJee}e, meer. kesâ. yees}s ÙeebÛeer yee@cyes šskeämšeF} }syej ÙegefveÙeve Demees, Ùee meJeeËMeer [ebies mebØeoeÙee}e Peie[eJes }eie}s. 22 ces 1928
41
jespeer mLeeheve Pee}suÙee efiejCeer keâeceieej ÙegefveÙeveves 28 Ûee mebhe ÙeMemJeer kesâ}e. Ùee ÙegefveÙeve}eÛe }e} yeeJeše ÙegefveÙeve cnCetve DeesUKeleele.
Ùee ÙegefveÙeveÛes DeOÙe#e Depeg&vejeJe DeeUJes, lej efÛešCeerme [ebies ns nesles. ceerjle keâšele [ebies DeeefCe lÙeebÛes menkeâejer De[keâuÙeeveblej ieCehelejeJe
keâeboUkeâj, }e}peer heW[mes, G<eeleeF& [ebies, JeemegosJe peesMeer, efJeßeece leeJe[s, Meb. Jee. osMeheeb[s, yeer.šer. jCeefoJes Ùeebveer ÙegefveÙeveÛes vesle=lJe kesâ}s.
ÙeeÛe keâeUele Ùee ÙegefveÙeve}ener iešyeepeerves «eeme}s. petve 1929 Ûee ne keâeU neslee. Ùee hegâšerÛÙee hee"eshee" DeeÙeškeâceOÙesner hetâš he[}er.
mejkeâejves, 4 peg}w 1929 jespeer efJnš}s ÙeebÛÙee DeOÙe#elesKee}er keâeceieejebÛÙee ØeMveebÛee DeYÙeeme keâ¤ve keâener efMeheâejmeer mJeerkeâejeÙeÛÙee neslÙee.
lÙeemee"er DeeÙeesie vesce}e neslee. Ùee DeeÙeesieeÛÙee meomÙeebceOÙes memetve, IeveMÙeeceoeme efye}e& ns GÅeesieheleer nesles. lÙeeÛeØeceeCes vee. ce. peesMeer, efoJeeve
Ûeceve}e} ns ceJeeU heg{ejerner nesles. Ùee DeeÙeesieeJej keâeceieej ÛeUJeUerleuÙee [eJÙee heg{eNÙeebveer yeefn<keâej šekeâ}e. 28 veesJnWyej les 1 ef[meWyej
1929 }e DeeÙeškeâÛes peJeen}e} vesn¤bÛÙee DeOÙe#elesKee}er veeiehetj}e DeefOeJesMeve Yej}s nesles. Ùee DeefOeJesMeveele yeefn<keâejeÛee "jeJe cebpetj
nesTve ceesleer}e} vesn¤ meefceleerÛee DenJee} hesâšeUCÙeele Dee}e. ns meJe& ØekeâjCe pÙee keâcÙegefvemš keâeceieej heg{eNÙeebveer Ie[Jetve DeeCe}s nesles,
lÙeebÛÙee efiejCeer keâeceieej ÙegefveÙeve}ener DeeÙeškeâMeer pees[CÙeele Dee}s. lÙeeceggUs vee. ce. peesMeer, jIegveeLe yeKe}s, Jner. Jner. efiejer ner DeeÙeškeâceOe}er
ceJeeU heg{ejer ceb[Uer DeeÙeškeâceOetve yeensj he[}er. lÙeebveer ‘Fbef[Ùeve cepeotj š^s[ ÙegefveÙeve’ veeJeeÛeer JesieUer mebIešvee mLeeheve kesâ}er. DeeÙeškeâÛes
Ùee JesUÛes DeefOeJesMeve ieepe}s. peJeenj}e} vesn¤, megYee<eÛebõ yeesme Ùeebvee ceeveCeeNÙee [eJÙee efJeÛeejmejCeerÛÙee keâeÙe&keâlÙeeËÛes DeeefCe heg{eNÙeebÛes
DeeÙeškeâceOÙes Ùee JesUer ØeeyeuÙe nesles. efyeÇefšMe melleeOeeNÙeebefJe®æ Ùee keâeUele mebleeheeÛeer }eš G"}er. efle}e mebheeÛÙee ¤heeves Ùee ceb[UeRveer Deekeâej
efo}e. je°^erÙe ÛeUJeUerle}s ØeyeU vesles cenelcee ieebOeer ØecegKe vesles nesles. lÙeebvee ne meeje Øekeâej DeeJe[le vemes. keâeceieej ÛeUJeUerefJe<eÙeer lÙeebÛeer
°er Jeie&-mecevJeÙeeÛeer nesleer. cnCetveÛe lÙeebveer DeeheuÙee jepekeâejCeeÛÙee DeejbYee}eÛe Denceoeyeeo ÙesLeer} efce} cee}keâebÛÙee menkeâeÙee&ves cepeotj
cenemebIe keâe{}e neslee. Ùee cenemebIeeÛÙee mebkeâuhevee mJeeleb$ÙehetJe& DeeefCe mJeeleb$Ùeesòej keâeUele melele keâeceieej ÛeUJeUer}e Dee[JÙee Dee}suÙee Deensle.
lÙeeveblej je°^erÙe ÛeUJeUerÛÙee heefjIeele DeeÙeškeâÛÙee keWâõÚeÙesle 1922}e meg®Jeele keâ¤ve keâcÙegefvemšebveer 1924 heemetve 1942 heÙeËle
keâeceieej ÛeUJeUerÛes efvejbkegâMe vesle=lJe kesâ}s. 1942 mee}er peeieeflekeâ jepekeâejCeemee"er ÙegjesheerÙe oesmle je°^ebMeer Ùegleer jefMeÙeeves kesâ}er. lÙee ÙegleerÛÙee
meceLe&veecegUs DeeefCe oesmle je°^ebÛÙee heeef"byee ÅeeÙeÛÙee YetefcekesâcegUs keâcÙegefvemš 1942 ÛÙee Deeboes}veeletve Deef}hle jeefn}s. lÙeeÛeer jepekeâerÙe
efkebâcele heg{s melele Ùee ceb[UeRvee ceespeeJeer }eie}er Deens.
1947 mee}eveblej keâeceieejJeie& DeeefCe lÙeebÛÙee ÙegefveÙeve Ùee oesneslener }#eCeerÙe yeo} Ie[tve Dee}e. cegbyeF&Ûee keâeceieej pees keâcÙegefvemš vesle=lJeeKee}er
neslee lees meòeeblejeveblej mejkeâejer DeeßeÙeekeâ[s peeT }eie}e. keâeceieej ÛeUJeUerle hetâš hee[}er ies}er. DeeÙeškeâ mees[tve }eskeâ cenelcee ieebOeeRÛÙee
Jeie&mecevJeÙeeÛeer Yetefcekeâe yepeeJeCeeNÙee Fbškeâkeâ[s peeT }eie}s. mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerÛee heeÛe Je<eeËÛee keâeU mees[}e, lej lÙeeveblej [eJÙee
he#eele hetâš he[}er. ieebOeeRÛÙee heJeveej Deeßeceeletve MeesOetve pÙee ieb. os. Deebyeskeâjebvee je°^erÙe efce} cepeotj mebIeeÛÙee ieeoerJej JeuueYeYeeF& hešs}ebveer yemeJe}s,
lees je°^erÙe mebIe osMeeleer} keâeceieej ÛeUJeUerÛes MeefkeälekeWâõ Deme}suÙee efiejCeer keâeceieejebvee lees[t }eie}e. 1960 mee}er ceneje°^ jepÙeeÛeer mLeehevee
Pee}er. ÙeMeJeblejeJe cegKÙeceb$eer Pee}s. lÙeeDeieesoj les cegbyeF& ØeebleeÛesner cegKÙeceb$eer nesles. ceneje°^eÛÙee jepekeâejCeeleuÙee Ùee efmLelÙeblejeves IeešeJe¤ve
Dee}s}e efiejCeer keâeceieej ÙeMeJeblejeJeebveer megÛeJe}suÙee mebIeekeâ[s JeU}e. lÙeeveblej 1962 mee}er Yeejle-Ûeerve Ùegæ Pee}s. ner vekeâeMeemee"er Yeeb[Ces
Deensle, Demes [ebies Skeâe meYesle yees}}s. keâcÙegefvemš efJejesOekeâebveer [ebieWvee hesÛeele hekeâ[tve efiejCeer keâeceieejebceOeuÙee lÙeebÛÙee mLeevee}e Oekeäkeâe }eJe}e.
ÙeehetJeea ceOeuÙee keâeUele 1950 mee}er DeMeeskeâ cesnleebÛÙee vesle=lJeeKee}er meesMe@efuemš he#eeÛÙee ceb[UeRveerner efiejCeer keâeceieejebÛeer ÙegefveÙeve
yeebOeCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. peÙeØekeâeMe veejeÙeCe, ieg}eyejeJe ieCeeÛeeÙe&, yeehetjeJe peieleehe ÙeebÛÙeemeejKes lÙeebÛes menkeâejer nesles. yeesveme ceneieeF&
YeòÙeemee"er lÙeebveer mebhe kesâ}e. heesef}meebveer Ùee mebhekeâjer keâeceieejebJej ieesUeryeej kesâ}e. lÙeele 12 keâeceieej yeUer he[}s. mebhekeâlÙeeËveer mebhe efyeveMele&
ceeies Iesle}e. JeieeaÙe lee}ceerle leÙeej Pee}s}e efiejCeer keâeceieej keâesCelÙee IešveebcegUs š^s[ ÙegefveÙeve OebÅeeleuÙee Deveeefke&âmš heg{eNÙeebkeâ[s Pegkeâ}e ns
DeeheuÙee }#eele ÙeeÙe}e nJes.
o

42
 jCeebieCe hegkeâejlebÙe
yeeme° mee}eveblej }e} yeeJeše ÙegefveÙeve}e mees[tve peeCes, hejle ÙesCes, Demes efiejCeer keâeceieejebÛes ieeWOeUeÛes JeeieCes Ûee}t nesles. 1968-69 mee}er
Lees[er GYeejer lÙeebvee Dee}er, lÙeeDeieesoj 1946 ceOÙes yeer.DeeÙe.Deej. De@keäš veJÙee mJe¤heele DeeCetve cegyb eF&le je°^eÙr e mebIeeÛeer mLeehevee keâ¤ve efle}e efiejCeer
GÅeesieeÛÙee OebÅeele keâeBiesMmeves ceevÙelee efo}er nesleer. efleves ÙeeÛe yeer. DeeÙe. Deej. keâeÙeÅeeÛee DeeOeej IesTve ceevÙeleeØeehle ÙegefveÙeve cnCetve veeJe}ewefkeâkeâ
efceUJetve Flej he#eebÛÙee ÙegefveÙeveÛeer veekesâyeboer kesâ}er. Ùee meJe& keâeUele}s }{ŸeeÛes efÛe$e Demes Demes keâer, yeesveme, ceneieeF& Yeòee DeeefCe keâeceieejebÛÙee
cet}Yetle ceeieCÙeebmee"er [ebies ØeYe=leeRveer }{s }{eÙeÛes DeeefCe keâjejebJej me¢ee cee$e ceevÙeleeØeehle Deme}s}er ÙegefveÙeve cnCetve mebIeeves keâjeÙeÛÙee. Ùee
ef$eMebketâ DeJemLesletve heg{s pevelee he#eeMeer mebyebefOele Deme}suÙee efiejCeer keâeceieej meYesÛeer ner 77 les 79 keâeUele ieesÛeer Pee}er. pee@pe& HeâveeËef[me,
Mejo heJeejebveer Ùee keâeUele keâeceieejebJej le[pees[Jeeoer keâjej }eo}e. lÙeecegUs meJe& efiejCÙeeble keâefcešŸeebÛeer ÛeUJeU meg¤ Pee}er. Ùee ÛeUJeUerÛee
heâeÙeoe IesTve nesefMebie Ùeebveer mebIeeÛes heg{ejerheCe efceUJe}s. pevelee he#eeÛes jepÙe mebheuÙeeJej efMeJemesvesves jepekeâerÙe Mekeäleer cnCetve efiejCeer keâeceieejebÛes
vesle=lJe keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e.
1980-81 mee}er efiejCeer OebÅeele}er Glheeove #ecelee Jee{}er nesleer. lÙeevegmeej cees"Ÿee škeäkesâJeejerÛÙee yeesvemeÛeer keâeceieejebÛeer Dehes#ee nesleer. meJe&
mebIešveebveer yeesveme efceUeJee cnCetve peesjoej JeeleeJejCe leÙeej kesâ}s nesles; heCe lÙeebÛÙee Dehes#eebvee le[s ies}s. 1980 mee}emee"er 17-18 škeäkesâ yeesveme
peenerj Pee}e neslee. ØelÙe#eele lees lÙeebvee 12-13 škeäkesâÛe efceUe}e. 1981 mee}er 22 škeäkesâ efceUCeej neslee, heCe DeJeIee 17.33 škeäkesâÛe
efceUe}e. keâeceieejebÛeer heâmeiele Pee}er DeeefCe Flej GÅeesieOebÅeeble pÙee oòee meecebleebÛÙee ÙegefveÙeveves veeJe keâceeJe}s nesles lÙee oòee meecebleebÛÙee vesle=lJee}e
keâeceieejebveer efiejCeerOebÅeele DeeCe}s. meecebleebhetJeea efMeJemesvesves Dee" efiejCÙeeble mebhe kesâ}e neslee; hejbleg efiejCeercee}keâebMeer mesvesÛÙee veslÙeeves kesâ}s}s meešs}esšs
keâeceieejebÛÙee }#eele ÙesleeÛe, les mesvesheemetve otj nesTve oòee meecebleebkeâ[s ies}s. Ùee meJe& IešveebÛÙee Deieesoj 1974 mee}er keâeceieejebÛÙee cet}Yetle
ceeieCÙeebmee"er [ebieWveer mebhe kesâ}e neslee. lÙee mebheele jeie-}esYe efJeme¤ve keâeceieej Glej}s; hejbleg lÙeeÛe JesUer peer heesšefveJe[Cetkeâ Pee}er leerceOÙes [ebieWÛÙee
keâvÙee jesPee osMeheeb[s GYÙee neslÙee. lÙee jecejeJe DeeefokeâebÛee hejeYeJe keâ¤ve efveJe[tve DeeuÙee. FbefojsÛeer ceveOejCeer keâ¤ve lÙee JesUer ceeieCÙeebyeeyele keâme}erÛe
le[pees[ ve keâjlee 4 ®. Jeeef<e&keâ Jee{erÛÙee keâjejeJej [ebieWveer mebhe ceeies Iesle}e neslee. lÙeecegUs }e} yeeJešŸeeJejÛee keâeceieejebÛee efJeMJeeme {U}e. efiejCeer
keâeceieej cnCeeÙeÛes ‘[er’veer mebheeÛÙee leehe}suÙee leJÙeeJej DeeheuÙee }skeâerÛeer heesUer Yeepetve Iesle}er. JeemleefJekeâ Deeblejje°^erÙe jepekeâejCeeÛÙee o[heCeeKee}er
[ebieWveer ne mebhe ceeies Iesle}e. lÙeebÛeer ceeveefmekeâlee kegâCeerÛe DeesUKe}er veener. [ebieWÛÙee heojer keâener ve keâjlee heefnuÙeeboeÛe DemeuÙee ØekeâejÛeer veeceg<keâer
he[}er nesleer. keâener keâe Demesvee, ne meJe& leòJeeefOeef‰le jepekeâejCeeÛÙee [eJehesÛeebÛee Fefleneme neslee. lÙeeveblej Dee}suÙee meecebleer Deveeefke&âmš PebPeeJeeleeves
efiejCeer keâeceieejebÛes keâeÙe ceelesjs kesâ}sÙe lÙeeÛee Fefleneme Deens. Ùee meJeeËÛee Dee{eJee IesTve meJe&JÙeeheer }{ŸeeÛeer ceeb[Ceer keâe}ÛÙee efiejCeieeJe heefj<eosle
JneÙe}e nJeer nesleer; hejbleg lemes Pee}s veener. efiejCeieeJeele}e efiejCeer keâeceieej Ùee heefj<eosheemetve lemee otjÛe jeefn}e. ne@} DeeOeerÛe ÛeejMes-heeÛeMes
ceeCemeebÛee, lÙeele ØeecegKÙeeves meeceeefpekeâ JeieeaÙe yeebOeer}keâer DemeCeejsÛe keâeÙe&keâlex lÙee heefj<eos}e peele nesles. DevegÙeeÙeer Lees[s, veslesÛe heâej. pÙee ØeMveebvee
IesTve Deecner Deeboes}ve Ús[Ceej cnCeleesÙe - Kejs lej Ùee meJee&}e heâejÛe GMeerj PeeueeÙe. yeNÙeeÛe iees°er neletve efvemeštve iesuÙeeÙele, lejerner }{eF& Ûee}t
"sJelee ÙesF&}. heâkeäle ÙeesiÙe DeeKeCeer JneÙe}e nJeer- efkeâceeve mebhetCe& cegbyeF& MenjeleuÙee mejkeâejOeeefpe&CÙee mebIešvee mees[tve, yeekeâerÛÙeebvee Skeâ$e DeeCetve
›eâebeflekeâejkeâheCes }{e GYee keâjeÙe}e nJee- vegmeles JejJej "jeJe ceeb[tve efiejCeieeJe -efiejCeieeJeeceOe}er mebmke=âleer-peeieeflekeâ meeceüepÙeMeenerÛes o}e} Pee}suÙee
DeeefCe cekeälesoej, Yeeb[Je}oejebÛes nmlekeâ Deme}suÙee mejkeâejkeâ[tve JeeÛeJelee ÙesCeej veener. lÙeemee"er cet}ieeceer }{eF& GYeejeÙe}e nJeer. GMeerj
PeeueeÙe - lejerner }{eF& GYeer jent Mekesâ}.
lÙeelener efJeefJeOe ØeMve IesTve efve lÙeebÛeer mejefcemeU keâ¤ve Deecner efiejCeieeJe JeeÛeJeeÙe}e efveIee}esle. meeceevÙele: 1960 mee}eheemetve cegbyeF&le
efyeu[jmebmke=âleerÛeer meg®Jeele Pee}er. oef#eCe ceOÙe cegbyeF&heemetve heefMÛece JÙeehetve leer Gheveiejelener heesÛe}er, GYeer jeefn}er. ye@keâyes jskeä}cesMeveceOeuÙee
70 keâesšeRÛee lÙee JesUsÛes ceeefheâÙeeÛes iee@[heâeoj Deme}s}s cegKÙeceb$eer JemeblejeJe veeF&keâ Ùeebveer kesâ}s}e Yeü°eÛeej Ùee mebmke=âleerÛes DeefOe‰eve Deens.
keâe}-hejJeeheÙeËle efiejCeieeJee}e Ùee mebmke=âleerÛee mebmeie& veJnlee. Deelee lees DešU Deens. F.me. 1850 heemetve še@}ceerves veeWo kesâ}suÙee leejKesheemetve
ns Menj Ie[le Dee}s Deens. 1918 ceOÙes DeeheuÙee osMeele heefn}er keâehe[ efiejCeer keâ}keâòÙee}e ngieUer veoerÛÙee keâe"eJej meg¤ Pee}er. ‘yeesJejer
keâe@šve efce}’ Demes efleÛes veeJe nesles. Skeâe Fb«epe ceeCemeeves leer meg¤ kesâ}er nesleer. lÙeeveblej DeeheuÙee cegbyeF& Menjele 1854 mee}er keâeJemepeer
oeJej veeJeeÛÙee Skeâe heejMeer JÙeeheeNÙeeves ‘yee@cyes efmheefvebie De@C[ efJeefJnbie efceume’ meg¤ keâ¤ve DeeheuÙee ceneveiejele efiejCeer keâehe[ OebÅeeÛee heeÙee
Ieele}e. lesJneheemetve efiejCeieeJe Ie[les Deens, cees[les Deens. ceeveJeer efJekeâemeeÛeer meeÙekeâ} efve efleÛes keâener efveÙece efiejCeieeJee}e }eiet Deensle.
Deepe efiejCeieeJeeleer} keâeceieej ÛeUJeUerle Dee}suÙee DeveekeâeaÛÙee heeMJe&YetceerJej efiejCeOebÅeelener vekeâes lÙee iees°er efMejuÙeele. efiejCeOeboe [yeIeeF&}e
DeeuÙeeÛee yeesYeeše Ûegvee Iee}tve efiejCeercee}keâ keâjleensle. mheOee&lcekeâ yeepeejhes"sle KesU KesUCÙeeÛeer, efškeâCÙeeÛeer lÙeebvee pe®jer Jeešle veener.
pegveeš ceMeervejerÛes efveefceòe keâ¤ve KeesšŸee Iešle Dee}suÙee veHeäÙeeÛes leeUsyebo mejkeâejojyeejer hesMe keâ¤ve MeemeveeÛÙee DeeMeerJee&oeves ne OeboeÛe yebo
keâjeÙe}e les efveIee}sle. efiejCeer OebÅeele}s Yeeb[Je} mekeâ keâ¤ve kesâ meeÙeheâve keâ¤ve Flej$e efJeYeeieele Jeehe¤ FefÛÚleele. Deelee lÙeebvee Ùee OebÅeele
jece Jeešle veener. Ùee OebÅeele jeneÙeÛeer keâeneRÛeer FÛÚe Deme}er lejer les oòee meecebleebÛÙee oeoeefiejer}e Jewleeietve cegbyeF&le ne Oeboe ke⤠FefÛÚle veenerle.
mekeâ-meeÙeheâveÛÙee KesUer KesUtve lÙeebvee ogmeNÙee jepÙeele ne Oeboe IesTve peeÙeÛesÙe. lÙeemee"er efiejCeer Je lÙeebÛÙee peefceveer lÙeebvee efJekeâeÙeÛÙeele, cees[erle
keâe{eÙeÛÙee Deensle. kegâCee}e FLesÛe yeepeej- mebkegâ}s, efveJeeme-mebkegâ}s GYee¤ve Deens lÙeehes#ee peemle kegâyesj JneÙeÛes Deens. lÙeemee"er mejkeâejÛeer veJeer DeeefLe&keâ

43
OeesjCesner lÙeebÛÙee yeepetves keâew} osCeejer "j}er Deensle. ie@š keâjej, Keg}er yeepeejhes", veeCesefveOeer, efJeMJe yeBkeâ DeeefCe mejkeâejÛes DecesefjkesâMeer Ûee}}s}s
}ebiet}Ûee}ve ns meJe&Ûe lÙeebvee Jejoeve "j}s Deens. heefj<eosle Ùee meJe& iees°eRÛee efJeÛeej Pee}e veener. DeeefLe&keâ, jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ, meebmke=âeflekeâ
meJe&Ûe ØeMveebÛeer mejefcemeU keâ¤ve heefj<eo Pee}er. ßeefcekeâebÛeer mebmke=âleer cees[s} Demee GÛÛeej heefj<eosle Pee}e Kejs, mebmke=âleer JeiewjWÛÙee iees°eRefJe<eÙeer
DeMee heæleerves efJeÛeej keâjleele keâeÙe? mebmke=âleer Ieve heoeLee&meejKeer efÛejbpeerJe iees°er veener. leer Skeâ øesâce Deens. pegves peerCe& leer hesâkeâles. veJes pes pes
Deens les mJeerkeâejles. meeceeefpekeâ yeo}ekeâ[s ÙeeÛe Fb[efkeäšJn °erves heeneÙe}e nJes. ef[šjefceefvePeceÛes cnCepes DeebOeUŸee DeeefLe&keâ veerefleJeeoeÛes yeUer
DeeheCe Deenesle, Demee metj Dees{tve mebmke=âleerefJe<eÙeerÛÙee mebkeâuhevee yeo}lee Ùesle veenerle. lÙee}e ÉbÉelcekeâ ieefleleòJeeÛeer °er mJeerkeâejeJeer }eieles.
FefveefMeDe} kebâef[Mevme cnCepes ØeejbefYekeâ DeJemLee, efJekeâeme Øeef›eâÙesle}e ØeeflejesOekeâ Ieškeâ Demelees. ÙeeÛee efJeÛeej [esUme keâeÙe&keâlÙeeËveer keâjeÙe}e nJee.
hejbheje DeeefCe DeeOegefvekeâlee, veJÙee-pegvÙeeÛee Peie[e Ùeele keâeÙe cejCeej efve keâeÙe efškeâCeej? ns keâUeÙe}e meeceeefpekeâ keâuheveeMekeäleer keâeÙe&keâlÙeeËkeâ[s
DemeeJeer }eieles. Ùee heefj<eosÛes GodIeešve heejbheeefjkeâ Lesšjeletve efmevesceele ies}suÙee efveUt hegâ}Wveer kesâ}s. DeeÙeg<ÙeYej pes mejkeâejer jbiecebÛeeJej veeÛe}s,
les Meenerj meeyeUs Ùee heefj<eosÛes DeOÙe#e nesles. ‘keâeceieej Deens ceer leUheleer le}Jeej Deens’ Demes cnCeCeejs Ssve }{eF&ÛÙee keâeUele heUtve ies}s}s
le}Jeejyeepe keâeceieejebÛes keâJeer veejeÙeCe megJex DeeefCe leceeMee LesšjÛes penebyeepe Ûee}t cee}keâ Deme}s}s ceOegkeâj vesjeUs Demee meJe& yeepe heefj<eosÛee
neslee. meceepeJeeoeÛee osMeerÙe nbšj neleele IesTve ner heefj<eo heg<hee YeeJes Ùeebveer ØeJekeälÙee nesTve ieepeJe}er. Ùee heefj<eosÛee ØekeâeMe efiejCeieeJeele
he[}e veener. mewvÙe efiejCeieeJe jespeceje&ÛÙee ØeMveele iegble}s nesles DeeefCe DevegÙeeÙeer veme}s}s heg{ejer oeceesoj ne@}ceOÙes mebIe<ee&Ûeer legleejer hegbâkeâle nessles.
ce}e ØeMve he[}e neslee, keâer Ùee legleejerÛes mJej jCeogbogYeer nesleer} keâeÙe? ceerÛe cee$e ØeMve efJeÛeejle neslees efve MeeskeâefJeJn} nesTve Gòej MeesOeerle
neslees. heefj<eo IesCeejs cee$e Depetvener OegboerleÛe Deensle.
efiejCeerObeÅeele Dee@šescesMeveheemetve jesyeesheÙeËle efJeÛeej keâjCeejer efhe{er Dee}er. Ùegjeshe, Decesefjkeâe, vÙetÙee@ke&â, efMekeâeiees, }BkesâMeeÙej, ceBÛesmšjheemetve
lees heej peheeve, Ûeerve, lewJeeveheÙeËle GÅeesieOebÅeele veJeerve leb$e%eeve Dee}s. pegvÙee iees°er yeeo PeeuÙee.
hetJeea efiejCeieeJeele oeoe DeeefCe lÙeeÛeer oeoeefiejer Ùee}e meceepemesJesÛeer yew"keâ nesleer. lee}ceer Ûee}JeCes, keâmejleermee"er JÙeeÙeeceMeeUe Ûee}JeCes,
GlmeJe DeeefCe meebmke=âeflekeâ cesUeJes Ûee}JeCes, Demes oeoe lÙee JesUÛÙee jepekeâejCeeÛee, meceepekeâejCeeÛee DeeOeej Demele. mJeeleb$Ùe}{e Demees efkebâJee
keâeceieejebÛeer ÛeUJeU. oeoeefiejer keâjCeejs }eskeâ ÛeUJeUerle efomele. ef[ueeF&} jes[ÛÙee ceespesme oeoeves }e[ ceemlejebÛee Ketve kesâuÙeeheemetve keâe@.
ke=â<Cee osmeeFËÛÙee KegveeheÙeb&le les efJeú} ÛeJneCeebÛÙee KegveeheÙeËle cnCepes hee@ef}efškeâ} ›eâeFceheemetve ieBiemšjÛÙee ›eâeFceheÙeËle efiejCeieeJe keâmee
yeo}}e ÙeeÛee Fefleneme Deens. }e[ ceemlejebÛÙee Kegveeheemetve oeoe }eskeâebÛeer nlÙeejbner yeo}}er. hetJeea oeoe }eskeâ Jemleeo hew}Jeeve Demele.
}e"Ÿeekeâe"Ÿee, pebefyeÙee Ûee}Jele. lÙeeÛeer peeiee Ûeeketâ, megNÙee, ieghlÙee, le}JeejeRveer Iesle}er. hejJee efiejCeieeJeele efJeú} ÛeJneCeÛee Ketve Pee}e.
oeoeefiejer ieBiemšjefjPececeOÙes yeo}}er. yemleerme yeesDej efjJne@uJejheemetve Skesâ-47, Skesâ-56 heÙeËle yeo}}s}er oeoeefiejerÛeer nlÙeejs efiejCeieeJeeves
heeefn}er. JÙeeÙeeceMeeUe efkeâleer cnCetve meebieeJÙeele. oòeejece }e[ebÛeer, Meebleejece hegpeejeRÛeer efnboceelee, hee}JeebÛeer peÙeYeJeeveer, keâeUe Ûeewkeâerleer}
heeškeâj ceemlejebÛeer ieg®oòe, YeesF&Jee[Ÿeeleer} ßeerke=â<Ce mesJee ceb[UeÛeer, lej Iees[heosJeÛÙee ieepe}suÙee keâeB«esmeer yeesjkeâjoeoebÛeer JÙeeÙeeceMeeUe
efiejCeieeJe ieepetve ies}er. Deepe Ùee JÙeeÙeeceMeeUe ceeies he[tve lÙeebÛeer peeiee leUJe}keâjebmeejKes keâceefMe&De} efpeceve@mš IesT }eie}s Deensle. keâener
ef"keâeCeer lej keâješs DeeefCe kegbâiehetâ ÙeebÛÙeener MeeKee GIe[uÙee Deensle. ne meJe& yeo}lÙee keâeUeÛee ceefncee.
ÙeeÛe hew}Jeeveer efiejCeieeJeele efmevesceeefveefce&leerÛÙee mšgef[Dees neslÙee. Deieoer DeepeÛÙee ieebOeer ne@efmheš}ÛÙee DeeJeejele lej Úevehewkeâer Úesšs ieeJeÛe
JemeJe}s nesles. lÙeele Mesleer nesleer, efJenerj nesleer. efJeefnjerJejuÙee yew}eÛÙee ceesšŸee neslÙee. ceesšsJej}b ieeCeb nesleb. ‘YekeäleerÛee ceUe’ Ùee ieepe}suÙee
efÛe$ehešeÛes efÛe$eerkeâjCe efiejCeieeJeeleÛe Pee}s. YeieJeeve yeeyetjeJe, ceemšj ke=â<CejeJe, yesyeer Mekegbâle}e, ÛegVeer}e} Mes", he=LJeerjepe keâhetj, Ûebõceesnve,
pee@ve keâeJeme, DeMeeskeâkegâceej DeeefCe lÙeebÛes yebOet, osJe Deevebo DeeefCe veewMeeoheÙeËle ceneve efÛe$eheš keâ}eJeble FLes jbiekeâceea cnCetve GYes jeefn}s. Jeeef[Ùee
kebâheeTb[ceOÙes Jemeble mšgef[Dees neslee. lees Meebleejeceyeehetbveer Iesle}e. lÙeeÛes jepekeâce}ceOÙes ¤heeblej kesâ}s. peÙeble osmeeFËÛee mšgef[Dees ne efve®hee je@ÙeÛÙee
veJeNÙeeÛee mšgef[Dees, pees heg{s DeMeeskeâkegâceejves Iesle}e. heâeUkesâ jes[Ûee jCeefpele mšgef[Dees, ßeermeeTb[ mšgef[Dees, ne¤ve jbieeNÙeeÛÙee ÛeeUerÛÙee peeieslener
mšgef[Dees. heg{s meesnjeye ceesoeRÛee lee[osJekeâ[}e efceveJne& cegJneršesve mšgef[Dees. pÙeesleer mšgef[Dees, efiejCeieeJe cnCepes jbiekeâceeAÛee Deñe neslee. heejbheeefjkeâ
efLeSšj efmevesceemeesyele efiejCeieeJeele ieepe. }e}yeeiesleer} vesjeUWÛes nvegceeve efLeSšj. iees}efhe"eJejer} yeebie[erJee}e efLeSšj. FLes heús yeehetjeJeheemetve
njyee Je[ieeJekeâjheÙeËle, lej Gcee Ûeeb[Je}erkeâjeheÙeËle jLeercenejLeeRÛes leceeMes Ûee}le. leceeMeemee"er efLeSšjs efceUe}er veenerle, lej ef[}eF&} jes[ÛÙee
ceneje°^ neÙemketâ}ÛÙee cewoeveeJej, YeesF&Jee[Ÿeeleer} meWš PesefJeÙejÛÙee cewoeveeJej, efMeJe[erÛÙee cewoeveebJej keâveeleer GYeejuÙee peele DeeefCe leceeMeeÛes KesU
Ûee}le. Ùee meJeeËÛÙee Deepetyeepet}e keâecele, MesCee@Ùe, MesšŸes, keâejJeejer FjeCeer ÙeebÛeer ne@šs}b Demele. MesšŸeWÛes ßeerke=â<Ce ne@šs} YepÙeebmee"er hesâceme nesles.
hejUÛes FjeCÙeeÛes efheâjoesMeer, }e}yeeiesle}s Jesvmej - efkeâleer ne@šs}b meebieeJeerle. ne@šs}ebÛÙee ceeieesceeie efiejCeieeJeele}s [esUŸeebÛes yeÛÛetYeeF& ne@efmheš},
efMeJe[erÛes šeryeer ne@efmheš}, hejUÛes kesâ.F&.Sce. ne@efmheš}, ieebOeer ne@efmheš}, ceg}b-efm$eÙeebmee"er Jeeef[Ùee ne@efmheš}, FJnve peveeJejebmee"er cen<eea oÙeevebo
keâe@}speÛÙee yeepet}e yew}-Iees[e ne@efmheš}, neheâefkeâve FefvmššŸetš FLes hetJeea ieJnve&j jeneÙeÛee. efiejCeieeJeeÛes keâuÛej ns Demes mebefceße nesles.
}e}yeeieÛÙee veekeäÙeeJej JnerumeÛeer efmeieejsš kebâheveer, lej ce@›eâes hees}es ner megiebOeer efmeieejsš yeveJeCÙeeÛee keâejKeevee keâeUeÛeewkeâer}e Demes. efmevesceeÛÙee
še@efkeâpeener efkeâleer. Yeejleceelee, efnboceelee, metÙe&, yeÇÇe@[Jes, efÛe$ee, peÙeefnbo, he@}sme, oerhekeâ, ØekeâeMe. MeeUe-mejmJeleer neÙemketâ}, efMejes[keâj
neÙemketâ}, Deej. Sce. Yeš neÙemketâ}, cewoeve- keâeceieej cewoeve, vejs heeke&â cewoeve, efMeJe[er cewoeve efkeâleer veeJes IÙeeJeerle! Deepe efiejCeieeJeele
Meskeâ[Ÿeebveer ieCesMeeslmeJe ceb[Us efvecee&Ce Pee}erle. hetJeea ØeecegKÙeeves leerveÛe ieCesMeeslmeJe ceb[Us DeeefCe leerveÛe cees"s ieCeheleer nesles. Skeâ keâe@šve
«eerve ceekexâšÛee, ogmeje }e}yeeie ceekexâšÛee, eflemeje efÛebÛeheeskeâUerÛee. ieCeheleerÛÙee meesyele jepekeâejCe, meceepekeâejCe meJe& Dee}s. mJeeleb$ÙeeÛÙee
44
}{Ÿeeheemetve keâcÙegefvemšebÛÙee ÛeUJeUerheÙeËle, lej efMeJemesvesÛee yee}sefkeâuuee efiejCeieeJe GYee jenerheÙeËle mJeeleb$Ùeesòej keâeUeleuÙee hevveeme Je<eeËÛee ne
Fefleneme Deens. pÙee}e hejUÛeer heesÙeyeeJe[er DeeheCe cnCelees, efleLes š^eceÛÙee Iees[Ÿeebvee heeCeer heepe}s peeÙeÛes. kesâ.F&.Sce.meceesj šebiee mšB[ nesles.
Deepe meJe& efiejCeieeJeele}s peieÛe yeo}}s Deens.
efiejCeieeJeeletve cees"s nesTve ies}s}s Deeblejje°^erÙe keâerleeaÛes oesve ceneve heg{ejer nesles. efiejCeieeJe ner lÙeebÛeer keâce&Yetceerner nesleer. cejsheÙeËle lÙeebveer
efiejCeieeJeeMeer $e+CeevegyebOe lees[}e veener. lÙeehewkeâer Skeâ nesles, oef}leebÛes efoefiJepeÙeer vesles [e@. yeeyeemeenssye Deebyes[keâj, ogmejs nesles keâe@. [ebies. efiejCeieeJeele
yeo}}suÙee ÚesšŸee-cees"Ÿee hejbheje meebieCeejs }eskeâner Deepe efpeJeble Deensle. lÙeehewkeâer Skeâ ßeerOej }e[, ogmejs Deensle. keâe@. šer.yeer. meeJeble. Ùee ceeCemeebvee
DeeheCe ne meJe& Fefleneme efJeÛee¤ Mekeâlee, ceeefnleer efceUJet Mekeâlee. [ebies-efvecekeâjebveblejÛeer efiejCeer keâeceieejebÛÙee ÛeUJeUerle}er ogmejer efhe{er Sme. peer.
heeškeâj, leebyeerškeâj, yeeyetjeJe veeF&keâ, [er. [er. jeCes, pe}e}göerve yegKeejer, cencceo Meeefno, jIegveeLe Iee[er, Ie[Meer, efpeJeyee Deelceejece jeTle, efkeâleer
}eskeâ meebieeJesle. efiejCeer keâeceieejebÛeer ÛeUJeU Ûee}JeCeejs heg{ejer ÙeebÛÙeekeâ[s Deelee meskebâ[ jBkeâ veener. meJe& SkeâKeebyeer lebyet. ceneieeF& Yeòee, yeesveme, DeeefLe&keâ
ceeieCÙeebÛÙee ce}ce}er keâhe[Ÿeele ÛeUJeU yeebOetve šekeâ}s}er. FbefpeveerÙeefjbie OebÅeele}s, hesš^esef}Ùece OebÅeele}s meJe& GYes-Dee[Jes Oeeies efiejCeieeJeentvener ies}sle.
efiejCeieeJe Hegâ}s-Deebyes[keâjebÛee, efiejCeieeJe [ebies-efvecekeâjebÛee, efiejCeieeJe GpeJÙee Øeefleieeceer efJeÛeejebÛÙee yeeU "ekeâjWÛeener. Je<ee&vegJe<ex efiejCeieeJeele}e
ceeCetme Mees<eCeeefJe®æ, mJele:ÛÙee oemÙeeefJe®æ, MeemeveeefJe®æ }{lees Deens.
efiejCeieeJeele}er le®Ce efhe{er veeFš mketâ} MeeUe-keâe@}speele efMeketâvener efleÛeer DeJemLee ef$eMebketâmeejKeer Deepe Deens. Oe[ leer keâeceieej veener
efve heeb{jhesMeer, yeskeâejebÛeer heâewpe nesTve Deepe Ùee heeMJe&YetceerJej efle}e peieeJes }eieles. heâkeäle mewvÙe pegUJetve DeeIee[erJej peeÙeÛesÙe. Demes Pee}s lej
keâe}ÛÙee efiejCeieeJeeleer} efnbot-cegme}ceeve obie}erÛÙee KegCeener veenerMee nesleer}. }{eF& ÙeesiÙe ceeiee&Jej GYeer jener}.
o

45
 ngjU}er ceW{er, }eie}er }eb[iÙeeÛÙee hee"er
1991 ceOÙes DecesefjkesâÛes ceepeer DeOÙe#e yegMe ÙeebÛÙee vesle=lJeeKee}er peeieeflekeâerkeâjCeeÛeer Øeef›eâÙee meg¤ Pee}er. Ùee Øeef›eâÙesle meeceer} nesCÙeeÛes,
peeieeflekeâerkeâjCeeÛÙee oeJeCeer}e yeebOetve IesCÙeeÛes og° keâece vejefmebn jeJeebÛÙee keâeB«esme mejkeâej DeeefCe he#eeves GpeUceeLÙeeves meeceüepÙeJeeoer MekeäleeRÛÙee
Debefkeâle yevetve kesâ}s. lÙeeÛeer Ieesj efkebâcele DeeheuÙee osMee}e ceespeeJeer }eieles Deens.
cegkeäle DeLe&JÙeJemLee, efJeefveÙeespeve, mheOee& Ùee efJe}esYeveerÙe ce=iepeUeÛÙee hee"erceeies GYÙee osMee}e OeeJeeÙe}e }eJetve vejefmebn jeJeebveer mJele:Ûes,
mJele:ÛÙee he#emejkeâejeÛes GKeU heeb{js keâ¤ve Iesle}s Deens. hebef[le vesn¤, Fbefoje ieebOeer Ùeebveer efJekeâeme, efveÙeespeve ÙeebÛÙee mebkeâuhevee osMeeÛÙee DeLe&jÛeves}e
Jejoeve "jCeeNÙee DeMee efouÙee neslÙee; lÙeeÛe vejefmebn jeJeebveer heeÙeoUer leg[JeuÙee Deensle. DeepeheÙeËleÛÙee efJekeâemeeÛÙee, ØeieleerÛÙee De[ÛeCeer efve
De[LeUŸeeÛes Jemlegefve‰ lekeâe&ves efJeM}s<eCe ve keâjlee Ùee meJeeËÛes Keehej lÙeebveer DeepeJejÛÙee efveÙeespeve OeesjCeebJej heâes[}s Deens. Ùee efveÙeespeve OeesjCee}e
mees[efÛeúer osTve, ‘efJeefveÙeb$eCe ner GÅeeÛÙee ÙeMeeÛeer ieg®efkeâuueer Deens’ Demee GodIees<e Ùee mejkeâejves Ûee}Je}e. GleeJeUe veJeje ieg[IÙee}e yeeefMebie.
GleeJeUsheCeeÛÙee Deenejer peeTve osMeerefJeosMeer DeLe&JÙeJenejeJej}s efveÙeb$eCe keâjCeejs meJe&Ûe keâeÙeos KeguÙee DeLe&JÙeJemLesÛÙee Jes[eÛÙee PeškeäÙeele jö
keâ¤ve šekeâ}s. meeJe&peefvekeâ GÅeesieeÛes mebmeo, keâ°keâjer pevelee ÙeebÛee keâew} ve Ieslee KeemeieerkeâjCe keâ¤ve šekeâ}s. pevekeâuÙeeCeeÛÙee Ùeespeveebvee
keâe$eer }eJetve keâuÙeeCekeâejer keâeÙe&›eâceeÛÙee KeÛee&le keâheele kesâ}er. Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛes o}e} efve Yeeš Deme}suÙee DeLe&lep%eebÛee nJee}e osTve
veJÙee DeeefLe&keâ OeesjCeebÛee Oes[iee veeÛeJe}e Deens.
DeLe&mebkeâuheeÛÙee Éejs meceevelesÛeb leòJe heeUCÙeeÛee pees heeÙeb[e hetJeea neslee leesÛe vejefmebn jeJeebveer cees[}e. ßeercebleebkeâ[Ûes GlheVe ieefjyeebkeâ[s JeUCÙeeÛes
meJe&meeOeejCe DeeefLe&keâ OeesjCe hetJeea mejkeâejÛes Demes. Deelee lÙeeÛe OeesjCee}e efle}ebpe}er osTve osMeer-efJeosMeer Oeveoeb[iÙeebÛes efnlemebyebOe peheCÙeeÛes keâece
vejefmebn jeJeebveer meJe&meeceevÙe pevelesMeer yesFceeveer efve ieöejer keâ¤ve Ûee}Je}s Deens DeeefCe Ùee meJeeËÛee GÛÛeebkeâ cnCetve lÙeebÛÙee mejkeâejves oeleer le=Ce Oe¤ve
15 SefØe} jespeer [bkesâ} Je ie@š keâjejeJej ceesjeskeäkeâes}e peeTve mener kesâ}er. ie@š Demees Jee leodveblejÛee [bkesâ} ØemleeJe, Ùee meJee&}e efJejesOeÛe veJns, lej lees
hetCe&le: veekeâejCes osMeefnleeÛÙee °erves DeeJeMÙekeâ Demeleeveener, vejefmebn jeJeebveer cenemeòesheg{s keâÛe KeeTve MejCeeieleer helkeâ¤ve osMeeÛÙee meeJe&YeewcelJee}eÛe
DeeJneve efo}s Deens, meg®bie }eJe}e Deens. ‘kegâ"}erner meòee ceePÙee mejkeâejves kesâ}suÙee DeeefLe&keâ megOeejCeebÛeer efoMee yeo}t MekeâCeej veener’ DeMeer
oheexkeäleer keâe{CeeNÙee vejefmebn jeJeebveer DeeheuÙee leerve Je<eeËÛÙee efoJeeUKeesj keâejkeâeroeaÛes Deelcehejer#eCe keâjeJes. lÙeebÛee meJe& keâejYeej DeieesÛejheCeeÛee
Deens. ‘heeJnCÙeeheg{b efvepet os. IejeJej ngUe Yeepet os’ DeMee G"JeU heæleerÛes lÙeebÛes jepekeâejCe Deens. ie@š keâjej efve [bkesâ} ØemleeJe Ùeeyeeyeleerle
lÙeebÛeer Je=òeer ner ‘ngjU}er ceW{er, }eie}er }eb[iÙeeÛÙee hee"er’ DeMeer Deens.
ogmeNÙee ceneÙegæeveblej osMeesosMeele}e JÙeeheej megjUerle Ûee}eJee, pekeâeleerÛes De[LeUs efve De[ÛeCeer efvecee&Ce keâ¤ve peeieeflekeâ JÙeeheejer Ùegæs
efve ceejeceeNÙee nesT veÙesle Ùeemee"er 1948 mee}er General Agreement on Tarrifs and Trade veeJeeÛeer Deeblejje°^erÙe mebIešvee efJekeâefmele
je°^ebveer heg{ekeâej IesTve mLeeheve kesâ}er. ner mebIešvee Deeheehemeele efJeÛeejefJeefveceÙe, Debleie&le keâjejceoej keâ¤ve efvejefvejeUŸee JÙeeheeje}e DeeefCe
JÙeeheejer osMeebvee peeieeflekeâ yeepeejhes"e Ghe}yOe keâ¤ve osCÙeemee"er Deieoer hejJeeheÙeËle cnCepes 1986 heÙeËle keâeÙe&jle nesleer. efJekeâmeveMeer} je°^ebÛÙee
De[erDe[ÛeCeer, efJekeâefmele je°^ebceOe}s DebleefJe&jesOe Ùee meJeeËÛee efJeÛeej nesTve celeceleeblejs, celeefYeVelee }#eele IesTve hetJeea ØemleeJe leÙeej nesle Demele;
hejbleg Ùee celeefYevvelescegUs ie@šÛÙee keâjejeleuÙee JeešeIeešer }ebyeCeerJej he[tve cetU Gefö°e}eÛe yeeOee Ùesles, Demes keâejCe heg{s keâ¤ve 1991ÛÙee
ef[mebsyejele ie@šÛes mejmebÛee}keâ DeeLe&j [bkesâ} Ùeebveer veJee cemegoe leÙeej keâ¤ve heg{ej}suÙee 7 efJekeâefmele je°^ebÛÙee DeeefLe&keâ cenòJeekeâeb#esÛes nlÙeej
Ùee cemegÅeeÛÙee ¤heeves efvecee&Ce kesâ}s Deens. ÙeehetJeea efJekeâmeveMeer} osMeebÛÙee efnlemebyebOeeÛee metÛeveebÛee ie@š yew"keâeble efkeâceeve efJeÛeej lejer kesâ}e
peeÙeÛee. Ùee [bkesâ} ceneMeÙeebveer DeeheuÙee veJÙee cemegÅeele Ùee meJe&Ûe iees°er JeieUtve šekeâuÙee Deensle. ne ØemleeJe pes je°^ mJeerkeâejCeej veener,
lÙeebÛeer [bkesâ}ebveer veekesâyeboer keâ¤ve šekeâ}er Deens. ‘Fkeâ[s Dee[ eflekeâ[s efJenerj’ DeMeer efmLeleer DeefJekeâefmele efve efJekeâmeveMeer} je°^ebÛeer Ùee ØemleeJeeves
keâ¤ve šekeâ}er Deens. ne ØemleeJe [bkesâ} DeeheuÙee keâejkeâeroeale Dece}ele DeeCet Mekeâ}s veenerle. 30 petve 1993 }e efveJe=òe Pee}s Kejs; hejbleg
lÙeebÛÙee ØemleeJeeÛÙee cemegÅeeÛee heâeme IesTve ye[er je°^s efJekeâmeveMeer} osMeebÛeer efMekeâej ke⤠heenleensle. ne ØemleeJe Deelee Dece}ele Dee}eÛe Deens.
Ùee ØemleeJeecegUs peieeleuÙee leceece MeslekeâNÙeebÛeer keâOeerner Ye¤ve ve ÙesCeejer neveer nesTve Mesleer #es$e yengje°^erÙe kebâhevÙeebÛÙee og° FÛÚebÛeer F&efhmele
Yetceer nesTve peeCeej Deens. pece&veer, øeâevme, peheeve, Ùegjesheeleer} osMe Ùee meJeeËÛee Ùee ØemleeJee}e hejekeâesšerÛee efJejesOe neslee. Kegö DecesefjkesâleuÙee
MeslekeâNÙeeblener Ùee ØemleeJeeyeö} Demeblees<e Øeieš nesT }eie}e neslee. ne ØemleeJe cnCepes efJekeâmeveMeer}/DeefJekeâefmele osMeebÛÙee ieUŸeeYeesJelee}Ûee
hejJeMelesÛee heeMe "jCeej Deens. Demes Demetvener Yeejle mejkeâejves ceesjeskeäkeâes}e peeTve ie@š keâjejeJej mener kesâ}er. ns DeeheuÙee osMeeÛes ogozJe nesÙe.
1986 heÙeËle ie@š keâjejceoejele ØeecegKÙeeves keâejKeevÙeeleer} Glheeefole JemletbÛes JÙeeheej Je pekeâeleefJe<eÙekeâ ØeMveÛe efJeÛeejele Iesle}s peele Demele.
86 mee}er meg¤ Pee}suÙee JeešeIeešerÛÙee Dee"JÙee hesâjerle cnCepes G®iJes jeTb[ceOÙes ie@šÛeer JÙeehleer Jee{JeCÙeeÛee ØemleeJe efJekeâefmele heeefMÛeceelÙe
je°^ebveer ceeb[}e. lÙeele ke=â<eer Glheeoves, JÙeeheej, yeewefækeâ cee}ceòesJejer} nkeäkeâ, mesJee JÙeJenej Je iegbleJeCetkeâefJe<eÙekeâ iees°eRÛee ie@šKee}er meceeJesMe
keâjCÙeeÛee Dee«en OejCÙeele Dee}e. yeewefækeâ cee}ceòesJejer} nkeäkeâ (Intellectual Property Rights) ns peeieeflekeâ heeleUerJejer} (World In-
tellectual Property Organization) mebIešveebleie&le Ùesleele. Flej DeLe&JÙeJenej Je efJekeâemeeÛes ØeMve (United National Conference on
Trade and Development) Kee}er Ùesle Demeleeveener ner ØeLee cees[tve Ùee meJe& ØemleeJeebvee ie@šves DeeheuÙee DeKelÙeejerle Iesle}s. ie@šÛÙee Ùee
JeeieCÙee}e yeÇÇePeer}, DepeXefšvee, Yeejle, Fefpehle, keäÙetyee, veeÙepesefjÙee, hes¤, šebPeeefveÙee, efvekeâejeiegJee, Ùegieesm}eefJeÙee Ùee osMeebveer keâmetve efJejesOe
keâ¤vener ie@š yeOe}er veener. veJÙee ØemleeJeeÛee Dee«en Decesefjkeâe, peheeve, efmJelPe}Ë[ Je ÙegjesheerÙe DeeefLe&keâ mecetn Ùeebveer }eJetve Oej}e. efš^hme
46
(Trade Related Intellectual Property Rights), efš^ceme (Trade Related Investment Measures), ie@šme (General Agreement
on Trade in Services) Je ke=â<eerefJe<eÙekeâ ØemleeJe ie@šÛÙee ØeYeeJeeKee}er DeeCeCÙeeÛes "jefJe}s les DeKesj DeeCe}s ies}s. lÙeeefJe<eÙeer efveÙeceeJe}er
yeveJe}er. leer ie@šÛÙee meYeemeoebvee yebOevekeâejkeâ "jJe}er DeeefCe Ùee efveÙeceebÛee Yebie kesâ}e lej keâeÙeosMeerj efMe#esÛeer lejletoner kesâ}er. Skeâe #es$eele
keâjejYebie kesâ}e, lej ogmeNÙee #es$eelener efMe#ee keâjCÙeeÛeer lejleto "sJe}er. ÙeecegUs ie@šÛeer efvejbkegâMe meòee Jee{tve efJekeâefmele je°^ebÛesÛe ÛeebieYe}s Ùeele
nesCeej Deens. eflemeNÙee peieeÛeer yeepeejhes" ÙeevJeÙes Ùee cenemeòeebveer efieUbke=âle kesâ}er Deens. ns meJe& ØemleeJe eflemeNÙee peieeÛÙee efJekeâemeefJejesOeele
DemeuÙeecegUs Ùee eflemeNÙee peieele cees[CeeNÙee je°^ebÛÙee meeJe&YeewcelJeeJejÛe ye[Ÿee je°^ebveer Iee}e Ieele}e Deens. ÙeeÛe meece-ob[-Yeso veerleerÛee Jeehej
keâ¤ve Decesefjkesâves yeÇÇePeer}Jej 88 mee}er keâejJeeF& kesâ}er nesleer. 91 mee}er lej Decesefjkesâves DeeheuÙee 301 Ùee mhesMe} keâeÙeÅeeKee}er YeejleeÛÙee
efveÙee&leerJejÛe efveyeËOe }eoCÙeeÛee DeM}eIÙe ØeÙelve kesâ}e. les SJe{sÛe keâ¤ve Leebye}s veener, lej 30 SefØe} 1992 }e ØelÙe#e keâejJeeF& keâ¤ve
YeejleerÙe Deew<eOeebJej meerceeMegukeâner Decesefjkesâves }eo}s nesles. cee}keâer nkeäkeâ jeKeCÙeemee"er yeewefækeâ cee}ceòee DeLeJee MeesOemebMeesOeveeJej hesšbš,
š^s[ceeke&â, keâe@heerjeFš FlÙeeoer keâeÙeos DeefmlelJeele Deensle. hesšbšcegUs lÙee lÙee keâuhekeâ MeesOeeJej}s nkeäkeâ "jeJeerkeâ cegoleerle mebjef#ele kesâ}s peeleele
DeeefCe ÙeeletveÛe efJekeâefmele je°^ebvee nJeer Deme}s}er cekeälesoejer efvecee&Ce kesâ}er peeles. ie@šÛÙee keâjejele [bkesâ}ÛÙee GJe&efjle veJeerve ØemleeJeele Ùee efvejbkegâMe
cekeälesoejerÛÙee mebkeâuhevee Â{ keâjCÙeele DeeuÙeeÙele. leb$eefJe%eeve, DeewÅeesefiekeâ Glheeove met#ce peerJeebJej, JevemheleerÛÙee veJeerve peeleerÛÙee hewoeMeerJej,
met#ce peerJeMeeŒeerÙe Øeef›eâÙeebJej, peveefvekeâ DeefYeÙeebef$ekeâer leb$eeJej, efJe%eeveeleuÙee MeesOeebJej hesšbš IesCÙeeÛes <e[dÙeb$e Ùee ØemleeJeeÉejs efJekeâefmele je°^ebveer
jÛe}s Deens. Skesâ keâeUer Fbi}b[hes#eener ceeieeme Deme}suÙee Decesefjkesâves Deepe leb$e-efJe%eeveele, efJe%eeveeÛÙee #es$eele }#eCeerÙe ÙeMe efceUJetve ØeYeglJe
efceUJeuÙeecegUs, Deehe}er cekeälesoejer DeyeeefOele efve megjef#ele jenCÙeemee"er hesšbšÛes efveyeËOe keâ[keâ "sJeCÙeeÛee Dee«en ie@škeâ[s Oej}e neslee. lÙee}e
DeKesj ÙeMe Dee}s. oer[-oesve Melekeâeble pes osMe Jeemeeneflekeâ Mees<eCeeKee}er efÛej[}s, Yej[}s peeÙeÛes les osMe JemeenleJeeoeefJe®æ }{tve cegkeäle
PeeuÙeeveblejner DeÅeehe leb$eefJe%eeveele ceeieeme}s}sÛe Deensle. Deehe}ener osMe Ùeele cees[lees. DemeuÙee ceeieeme osMeebleer} GÅeesieebvee, Glheeoveebvee,
MeesOeebvee meJe}leer efve mebj#eCe osCÙeemee"er [bkesâueÛÙee ØemleeJeele JeeJe veener. 1970 mee}eheÙeËle Fb«epeebveer kesâ}s}eÛe hesšbš keâeÙeoe DeeheuÙeekeâ[s
}eiet neslee. 48 mee}er šskeâÛebo meefceleer, 57 mee}er DeÙÙebieej meefceleer, 65-67 mee}er mebÙegkeäle mebmeoerÙe meefceleer efvecee&Ce keâ¤ve YeejleerÙe
hesšbš keâeÙeoe efvecee&Ce keâjCÙeele Dee}e neslee. osMeeÛes JÙeehekeâ efnle }#eele IesTve hesšbšOeejkeâebvee Ùee keâeÙeÅeevJeÙes mebj#eCe efo}s ies}s. lÙeecegUs
DeVeheoeLe& Je Deew<eOes yeveJeCÙeeÛÙee keâuhekeâ Øeef›eâÙeebmee"er (Process) meele Je<eeËÛes DeefOekeâej efo}s}s nesles; hejbleg DevveheoeLe& Je Deew<eOes ÙeebÛÙee
GlheeoveebJej hesšbšÛes SkeâeefOekeâej "sJe}s}s veJnles. Flej keâuhekeâ Glheeoveebmee"er 14 Je<eeËÛes DeefOekeâej "sJe}s Deensle. ner lejleto Decesefjkesâ}e 20
Je<eeËFlekeâer heeefnpess. DeCegMekeäleerÛeer keâuhekeâ Glheeoves, Mesleer, heâUyeeiee keâjCÙeeÛÙee heæleer, Deew<eOeesheÛeej, Mem$eef›eâÙee FlÙeeoeRÛÙee heæleer, ceeCetme,
peveeJejs, Jevemheleer jesiecegkeäle keâjlee Ùesleer} efkebâJee lÙeebÛÙee efkeâceleer Yejcemeeš Jee{JeCÙeele Ùesleer}. Ùee iees°eRÛes hesšbšÛes SkeâeefOekeâej YeejleerÙe hesšbš
keâeÙeÅeele veJnles. lÙeecegUs DeeOegefvekeâ Deew<eOeebÛÙee Glheeoveele 1975 mee}er Yeejle Øeieleer ke⤠Mekeâ}e. leesheÙeËle Ùee #es$eele yengje°^erÙe kebâhevÙeebÛeer
cekeälesoejer nesleer. cet}Yetle Deew<eOeebÛÙee Glheeoveele hejkeâerÙe kebâhevÙeebÛee Jeeše 38 škeäkesâ neslee. lees 87 mee}er 18 škeäkesâ Flekeâe Kee}er Dee}e.
ns meJe& YeejleerÙe hesšbš keâeÙeÅeecegUs Ie[}s. Ùee keâeÙeÅeecegUs DeBefšyeeÙeesefškeäme Je Flej cetuÙeJeeve Deew<eOeebÛeer efveefce&leer ceeheâkeâ efkeâceleerle Deehe}e osMe
ieesjiejerye pevelesmee"er ke⤠Mekeâ}e. efnbogmLeeve DeBefšyeeÙeesefškeämeves šsš^emeeÙeefkeä}veÛÙee OeleeaJej De@efcheefmeef}ve meeÙeHeä}esefkeäPeve, De@ceesefkeämeefmeef}ve ner
Deew<eOes yeepeejele DeeCe}er ies}er. Deeblejje°^erÙe efkeâceleerÛÙee SkeâoMeebMe les SkeâeflemeebMe SJe{Ÿee efkeâceleerle Deveskeâ Deew<eOes Yeejleele Ghe}yOe nesT
Mekeâ}er. YeejleerÙe hesšbš keâeÙeoe hetCe& nesCÙeehetJeea hejkeâerÙe kebâhevÙeebJej Deew<eOeebmee"er DeeheuÙee}e DeJe}byetve jeneJes }eies. Ùee Deew<eOeer OebÅeeleuÙee
yengje°^erÙe kebâhevÙee YeejleerÙeebÛeer yesmegceej }tšceej keâjle Demele. mJele:ÛÙeeÛe kebâhevÙeeble yeveJe}s}er cet}Yetle Deew<eOeer IeeTkeâ ØeceeCeele DeeheuÙee
osMeele DeeÙeele keâ¤ve, lÙeeDeeOeejs Deew<eOes yeveJetve hegvne lesÛe veJes Deew<eOe Yeejlee}e efJekeâle Demele. Deeblejje°^erÙe yeepeejhes"sleer} efkeâceleerhes#ee
DeJeeÛÙee meJee efkebâcele }eJetve les YeejleerÙeebÛes Mees<eCe keâjle. keä}esj[ePeshee@keâmeeF[Ûeer Deeblejje°^erÙe efkebâcele Skeâe efkeâ}es}e 312 ®heÙes Demeleevee
lÙeeÛeer DeeÙeeleerÛeer efkebâcele 5555 ®heÙeebFlekeâer }eJe}er peeles. Fb[escesLe@efmeveÛeer 360 ®heÙes efkebâcele Demeleevee DeeÙeeleerle leer 3400 ®heÙes nesles.
Deew<eOe GÅeesieeÛÙee heenCeerÛes 1988 mee}Ûes efJeefJeOe efjheesš&dmed heeefnuÙeeveblej Deehe}s [eskesâ Ûe›eâeJetveÛe peeles. [bkesâ} ØemleeJeeJej Je ie@š keâjejeJej
DeeheCe Deelee mener kesâ}erÛe Deens. lej heg{s keâeÙe Jee{tve "sJe}sÙe ns DeeheuÙee}e }JekeâjÛe DevegYeJeeme ÙesF&}.
[bkesâ}ÛÙee ØemleeJeeleer} GlheeoveeJejÛÙee hesšbšÛÙee lejlegoercegUs peeieeflekeâ heeleUerJej veJÙeeves Ghe}yOe nesCeeNÙee Deew<eOe DeeefCe jmeeÙeveebmee"er
YeejleeÛÙee JesieUŸee Øeef›eâÙee keâjCÙeeme yeboer Ieele}er peeCeej Deens. heefjCeeceer, veJeer Deew<eOes, jmeeÙeves Ùeemee"er Yeejlee}e yengje°^erÙe kebâhevÙeebJej
[bkesâ} ØemleeJeeÛÙee ceevÙelesveblej DeJe}byetve jeneJes }eies}. De@}esheLeerÛeer peJeUheeme 90 škeäkesâ Deew<eOes hesšbšKee}er Ùesleele. Ùee hesšbšcegUs yengje°^erÙe
kebâhevÙeebvee Ùee ØemleeJeeÛÙee Debce}yepeeJeCeercegUs peyej je@Ùeušer GkeâUlee ÙesF&}. pÙee osMeebvee ner je@Ùeušer oslee ÙesCeej veener, lÙee osMeeleer} pevelee
S[dme Demees Jee DevÙe kegâ"}e ogOe&j jesie, lÙeeves leer ØeÛeb[ mebKÙesves ce¤ }eie}er, lejerner lÙeebvee Ùee hesšbšÛÙee keâeÙeÅeecegUs Deew<eOes Ghe}yOe nesT
MekeâCeej veenerle. DeeefMeÙee, Deeeføeâkeâe Kbe[eble Ùee jesieebveer Je<ee&keâe"er npeejes }eskeâ Deepe yeUer he[leensle. [bkesâ} ØemleeJe efve ie@š mebIešvee Ùee
cejCeeNÙee peerJeebkeâ[s og}&#e keâ¤vener Ùee hesšbšÉejs efJekeâefmele osMeeleer} kebâhevÙeebvee veheâe efceUJetve osCÙeemee"er osJe heeCÙeele šeketâve yeme}erÙe. nerÛe
hesšbšÛeer cekeälesoejer veerefle GÅeesie, Glheeove, meeJe&peefvekeâ mesJee, Mesleer Ùeele jeyeJetve eflemeNÙee peieeÛÙee DeefOe‰eveeJej Øenej efJekeâefmele je°^ebveer Deepe
lejer kesâ}e Deens. Ùee [bkesâ} ØemleeJeeÛÙee efve ie@š keâjejeÛÙee efJe®æ "ece GYes jenCÙeeÛeer leekeâo Ye[YegbpÙee vejefmebn jeJeebÛÙee mejkeâejele veener.
lÙeeves keâOeerÛe ie@šÛes ceeb[ef}keâlJe helkeâj}s Deens. ne [bkesâ}Ûee ØemleeJe kesâJeU veheâe, leesše, hewmee ÙeehegjleeÛe mebyebefOele veener, lej lees DeeheuÙee
osMeeÛÙee SskeäÙeeÛÙee, }eskeâMeener meeJe&YeewcelJeeÛÙee, meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe, DeeefLe&keâ, meebmke=âeflekeâ ØeMveebMeer efveieef[le Deens.
47
 DeVeOeevÙeeÛÙee yeeyeleerle vegkeâleeÛe kegâ"s Deehe}e osMe mJeeJe}byeer nesle Demeleevee DeeefCe DeVeOeevÙeeÛÙee efveÙee&leerÛeer FÛÚe Gjele yeeUiele
DemeleeveeÛe [bkesâ} ØemleeJeeves YeejleerÙe MesleerOebÅeeJejÛe Dee›eâceCe Ûee}Je}s Deens. legcne}e iejpe Demees vemees, heeÛe škeäkesâ OeevÙe legcne}e
Ùeeheg{s efJekeâefmele osMeebkeâ[tve ie@š keâjejevegmeej mekeäleerves IÙeeJes }eieCeej. Mesleer ns DeeheuÙee osMeele 65 škeäkesâ }eskeâebÛes GhepeerefJekesâÛes meeOeve
Deens. DeeheuÙeekeâ[}er Meslepeceerve ner 68 škeäkesâ keâesj[Jeent DeMeer Deens. osMeele}s peJeUheeme DeOex OeevÙe YeejleerÙe Meslekeâjer keâe}heÙeËle
DeeheuÙee GojefveJee&nemee"er Jeehejle neslee. JÙeeheejeÛÙee nsletmee"er veieoer efhekeâebÛeer Mesleer lÙeeÛÙeekeâ[s Lees[erMeerÛe Deens. leer Deuhe efve Deekeâejeves
legkeâ[Ÿeelegkeâ[Ÿeebveer efJeYeeie}s}er Deens. lÙeele}er Glheeokeâlee efJekeâefmele je°^ebÛÙee leg}vesle ceÙee&efoleÛe cnš}er heeefnpes. efkeâceeve peerJeveceeveeÛes Gefö°
iee"CÙeemee"er efJekeâmeveMeer} je°^ebveer DeepeleeieeÙele efmebÛeve megefJeOee, DeelÙebeflekeâ efJekeâefmele yeer-efyeÙeeCes, Keles, ke=âef<eefJe%eeve DeJepeejs, KesUles
Yeeb[Je} efve MesleerMeer hetjkeâ JÙeJemeeÙe Ùee meJe}leeRÛeer DeeJeMÙekeâlee DeeheuÙee osMeeleer} leUeieeUeleuÙee MeslekeâNÙeebvee DeepeÛÙee Ie[erheÙeËle Deens.
lÙeebÛÙee Øeieleermee"er DeLe&meeneÙÙe efve DeeOeej efkeâceleerÛes OeesjCe jeyeJe}s peele Demes. Deelee ner meyeefme[erÛe yebo keâjCÙeeÛee leieeoe Ùee ØemleeJeecegUs
DeeheuÙee MeslekeâNÙeebÛÙee ceeies }eieCeej Deens. Ùee meJe& [bkesâ} ØemleeJeeleuÙee MesleerOebÅeeefJe<eÙeerÛÙee lejlegoercegUs YeejleerÙe MeslekeâNÙeebÛeer ef$eMebketâmeejKeer
DeJemLee nesTvener MesleerJej}er Devegoeves yebo nesCeej Deensle. efyeÙeeCeebÛÙee hesšbšcegUs efkeâceleer Jee{tve efyeÙeeCes ogceeaU nesCeej Demetvener YeejleerÙe
Mesleer #es$eele yengje°^erÙe kebâhevÙee Oeg[ietme Iee}tve les #es$e efieUke=bâle kesâuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veenerle. efJeefMe° jemeeÙeefvekeâ Kele Jeehej}s lejÛe heerkeâ
Jee{s}, DeMeer cesKener les Ùee #es$eele ceejleer}. ceneje°^ele lej DeeheuÙee cegKÙeceb$eer ceneMeÙeebveer Skeâ keâesšer, 27 }eKe nskeäšj he[erkeâ peceerve,
yengje°^erÙe kebâhevÙeebvee heâ}esÅeeveemee"er efJekeâeÙe}ener meg®Jeele kesâ}er Deens. Skeâe DelÙeeOegefvekeâ meeceüepÙeJeeoer peceerveoejerÛee Øekeâej DeeheCee}e
Ùeeheg{s FÛÚe vemeleeveener DevegYeJeeJee }eieCeej Deens. ceneje°^eleuÙee DeeefCe osMeeleuÙee Meslekeâjer pevelesÛeer DeJemLee MesUermeejKeer meòeeOeeNÙeebveer keâ¤ve
šekeâ}erÙe. ‘MesUer peeles efpeJeeefveMeer, KeeCeejb cnCelebÙe Jeele[’; ieuueerleuÙee efve efou}erleuÙee mejkeâejebÛeer Ùee ØeMveebÛÙee efveefceòeeves DeMeer DeJemLee Pee}er
Deens. pevelesves leeW[ yeebOetve IesTve Ùeeheg{s }eLeeyegkeäkeäÙeebÛee ceej menve keâjeÙeÛee SJe{sÛe Deelee yeekeâer jeefn}sÙe.
o

48
 hegjesieecÙeebvees, Deelee DeelcenlÙee keâje!
peeleerÙeJeeoer, peceeleJeeoer cnCetve pÙee he#e mebIešveebvee mebyeesOe}s peeles, lÙeele hetJee&ßeceerÛÙee pevemebIee}e efve DeeleeÛÙee Yeepehe}e ØeecegKÙeeves efmLeefleJeeoer
he#e cnCetve DeesUKe}s peeles. jeceefMe}ehetpeveeÛÙee Iešvesheemetve lees ceMeero hee[CÙeeÛÙee IešvesheÙeËleÛee Iešvee›eâce heeefn}e lej efnbmeelcekeâ ceeiee&Ûee DeJe}bye
Ùee he#e mebIešveskeâ[tve Pee}s}e DeeheCeeme efomelees.
efnbot meceepe peeleerØeOeeve meceepe Deens. lÙeeÛÙee peeeflemebmLesle meje&me efJe<ecelee, GÛÛe-veerÛe YeeJe, DeefOekeâejeoer Yeso ØeecegKÙeeves Deensle. lÙeele}s Metõ
JeCee&leer} - yengpeve meceepeeleer} efvejefvejeUŸee peele mecetnebleer} yengmebKÙe }eskeâ DeeefLe&keâ, meeceeefpekeâ, meebmke=âeflekeâ oemÙeeKee}er Yej[}s ies}s Deensle.
lÙeebÛeer ogjJemLee Je DeefleMetõ Demhe=MÙe meceepeeÛeer owvÙeeJemLee Ùeele JejkeâjCeer heâjkeâ efomele Deme}e lejer oesIeebÛeerner efJeheVeeJemLee SkeâmeejKeer Deens.
oesIesner SkeâeÛe JÙeJemLesÛes yeUer Deensle. FlekesâÛe veJns, lej Demhe=MÙelesÛÙee Deceeveg<e ¤{erhejbhejsle efvemeie&efmeæ, pevceefmeæ heefJe$e-DeheefJe$elesÛeer YeeJevee
peeleerÙeJeeÅeebÛÙee ceveele DeepeleeieeÙele Â{cet} Deens. keâener mLeUs, ØeeCeer, Je=#e, peele-peceeleer-Jemlegpeele ns cet}le:Ûe heefJe$e Je DeheefJe$e "jefJe}s ies}s
Deensle. efnbot meceepeeÛÙee ne[erceebmeer ner ceeveefmekeâlee ®pe}er Deens. veJÙee efhe{erlener ner YeeefJekeâ ßeæe Jejheebieer veJns, lej DeblemLe ceveeÛÙee keâhhÙeele
o[}er Deens. ns cet}Yetle efJeYeeieCeerÛes met$e ceveg<Ùemeceepee}e DeepeheÙeËle peeleerÙeJeeÅeebveer }eiet kesâ}s}s veener keâeÙe?
efhe{Ÿeevedefhe{Ÿee efnbotcee$eeÛÙee ceveele nerÛe YeeJevee Â{cet} nesle Dee}er DeeefCe cnCetveÛe Deehe}e YeejleerÙe meceepe }eskeâMeener JÙeJemLesle peJeUheeme
DeOe&Melekeâ JeeJejuÙeeveblejner Ùee osMeele one npeej peeleer DeeefCe lÙeebÛes Yeso lemesÛe jeefn}s, veJns lej DeeCeKeerveÛe hekeäkesâ Pee}s. peeleerÙeJeeÅeebvee Ùee meJee&}e
peyeeyeoej OejCÙeehes#ee, ceePÙeemeejKÙee keâeÙe&keâlÙee&}e ceOÙececeeieea meòeeOeeNÙeebÛÙee DeeefCe leLeekeâefLele [eJÙee hegjesieecÙeebÛÙee veleõ°heCee}e peyeeyeoej
OejeJesmes Jeešles. JeieeaÙe peeefCeJeebÛÙee ÛeUJeUer keâ¤vener peeleer Â{Ûe jenleer} ÙeeÛeer o#elee peeleerÙeJeeÅeebhes#ee oesve heeJe}s heg{s peeTve hegjesieecÙeebveer Iesle}er.
Demes vemeles lej Metõ-DeefleMetõebÛÙee, Demhe=MeebÛÙee ÛeUJeUerÛeer efveYe&lme&vee efve DeJens}vee Ùee ceb[UeRveer keâ¤ve leer heemetve meJe&mebie Deef}hleheCee,
otjlee peesheeme}er vemeleer. ÙeebÛÙee meceepeJeeoeÛÙee, meceepemeòeeJeeoeÛÙee JeebPe mebkeâuhevee Metõ- DeefleMetõebvee yeefn<ke=âleÛe keâjCeeNÙee "juÙee.
‘Øees}sšeefjÙeš’ÛÙee mebkeâuhevesle ye}ob[ Ieškeâ cnCetve Metõ-DeefleMetõebkeâ[s meeOes ceeveJeer Devegkebâhesletvener Ùee ceb[UeRveer heeefn}s veener. pÙee kegâCeer
[eJÙee hegjesieeceer ceb[UeRveer Ùee meceepeeÛÙee ØeMveeJej keâece kesâ}s, les DeeheuÙee cele}yeer jepekeâerÙe mebmeoerÙe F&efhmeleemee"erÛe. SketâCe Ùee ceb[UeRÛes
keâece Oe¤ }eiÙeemeejKes nesles. cegleCÙeehegjles FbefõÙe neleele OejeJes lemes.
Ùegieheg®<e Deebyes[keâjebveer GYeej}suÙee Demhe=MÙeebÛÙee ÛeUJeUerheemetve Ùee ceb[UeRveer mJele:}e De}ie efve Deef}hle "sJe}s. SJe{sÛe veJns, lej
Deebyes[keâj ns Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛes efve efyeÇefšMeebÛes nmlekeâ nesles ÙesLeheÙeËle Deejeshe keâjCÙeeÛeer Ùee ceb[UeRÛeer cepe} heesnesÛe}er. Demhe=MÙeebÛÙee
ÛeUJeUerMeer Ùee leLeekeâefLele [eJÙeebvee Deehe}e $e+CeevegyebOe ØemLeeefhele keâjlee Dee}e veener. ner Skeâ Øekeâejs Øeiele jepekeâejCeele}er Demhe=MÙeleeÛe
nesleer. DeÅeehener ns hegjesieeceer yeo}}s veenerle. G}š 75 mee}eheemetve Øeefleieeceer jepekeâejCÙeebveer lÙeebvee efve<ØeYeÛe keâ¤ve šekeâ}s Deens, De[ieUerle
hesâkeâ}s Deens. kegâ"uÙeener leNnsÛes yeU efve cee@j} Ùee ceb[UeRkeâ[s efMeuuekeâ veener. G}š lesÛe peeleerÙeJeeÅeebÛÙee [eJehesÛeemeceesj veeceesnjce nesTve
heâjheâšle Ûee}}s Deensle. ÙeebÛÙeehes#ee peeleerÙeJeeoer yeo}t }eie}s Deensle. hetJeeameejKes Deelee lÙeebÛes Jele&ve heejbheeefjkeâ jeefn}s veener. hetJeea Ùee
peeleerÙeJeeoer he#eebÛes vesle=lJe yeÇÇeÿeCÙe peheCeeNÙee GÛÛe Jeiee&keâ[s nesles. nUtnUt efPejheCÙeemee"erÛeer Øeef›eâÙee }#eele IesTve lÙeebveer DeeheuÙee he#eeÛes
megkeâeCet Metõ-DeefleMetõebceOeer} DeeheuÙee ‘F&efhmelee’}e hetjkeâ DemeCeeNÙee DevÙe ceeieemeJeieeaÙe Metõ-DeefleMetõ meceepeeÛÙee neleele ÅeeÙe}e meg®Jeele
kesâ}erÙe. efMeKejeJej}s vesle=lJe cee$e DeÅeehe lÙeebveer lemesÛe "sJe}s Deens. Skesâ keâeUer Demhe=MÙe meceepeeleer} ceeCemeeÛee mheMe& Pee}e, meeJe}er he[}er,
FlekesâÛe veJns, lej °Yesš Pee}er lej efJešeU Pee}e, Demes ceeve}s peeÙeÛes. Deelee DevÙe ceeieemeJeieeaÙe-Demhe=MÙe meceepeeleer} ‘nesvenej’ MeesOetve
lÙeebvee DeeheuÙee }skeâeryeeUer osTve meesÙejmebyebOener peeleerÙeJeeoer ØemLeeefhele ke⤠}eie}s Deensle. DeepeÛÙee peeefleYeso«emle efnbot meceepeeÛes JeCe&ve Skeâ
meb›eâceCeeJemLee Demes keâ¤ve DeeheuÙee jepekeâerÙe Gefö°emee"er leLeekeâefLele DeLee&ves keâe nesF&vee, peeefleYeso cees[CÙeeÛeer Yee<ee les yees}t }eie}s Deensle.
Oecee&efYeefveJesMeeÛeer Denblee hes¤ve lÙeebveer efnboglJeeÛes veJes SkeâmebOe ce=iepeU GYes kesâ}s Deens. ns[iesJeejebheemetve lees meeJejkeâj ieesUJe}keâjebheÙeËleÛÙee
efhe{erÛes Ùee °erÛes keâece efJeefMe° heæleerÛes nesles. veJÙee efhe{erves pegves JewÛeeefjkeâ mebyebOe yeo}tve IesCÙeeÛes keâece DeejbefYe}s Deens. Metõ-DeefleMetõebÛÙee
DeepeheÙeËleÛÙee ve°ÛeÙee&Ûeer Dee"JeCe "sJetve ‘heeCÙeeceOÙes ceemee Peeshe Ieslees kewâmee~ peeJes lÙeeÛÙee JebMee lesJne keâUs~’ Ùee DeYebieeÛes he"Ce Ùee
ceb[UeRveer Ûee}Je}s Deens. ‘ÛeesKee GYee lees yeensjer legceÛÙee G°Ÿeemee"er heoj hemejer~’ DeMee ielekeâeUeleuÙee ÛeesKÙeeyeö} Deelee lÙeebvee keâCeJe
Jeešt }eie}erÙe. ner keâCeJe Ske celeye}eheesšerÛe Deens, Ùeele pejener Mebkeâe veener! Lees[keäÙeele, peeleerÙeJeeoer he#e mebIešveebveer efmLeefleJeeoeÛeer DeeefCe
peceeleJeeoeÛeerner ceÙee&oe Dees}eb[}er Deens. lÙeeves Deelee veJe he@âefmePeceÛes ¤he OeejCe kesâ}s Deens. he@âefmePeceÛee DeeefJe<keâej efJeefMe° efJeÛeejØeCee}erves neslees.
ner ØeCee}er efleÛÙee DevegÙeeÙeebÛÙee ne[erceebmeer jesceejesceeble cevemJeer efYeveles DeeefCe }eskeâmecetnebveener leer Deeke=â° keâ¤ve šekeâles. DeepeÛeer peeleerÙeJeeÅeebÛeer ÛeUJeU
‘efpeneo hegkeâe¤ve’ Ùee DeLee&ves GYeer jeefn}er Deens. FjeCeÛÙee KeescesveerÛÙee cet}leòJeJeeoeMeer efleÛes meecÙe Deens. ns[iesJeej, mJeeleb$ÙeJeerj meeJejkeâj
Ùeebveer efleÛeer ceeb[Ceer keâ¤ve "sJe}er Deens. Dee›eâcekeâ efnboglJe ne je°^JeeoeÛee cet}eOeej ceevetve, ÛeelegJe&CÙe& JÙeJemLeWleie&le meJe& peeleerpeceeleeRceOÙes Skeâer
ØemLeeefhele keâjCes, efnbot hejbhejsÛee meeLe& DeefYeceeve efve DeuhemebKÙeekeâebÛÙee És<eeJej DeeOeej}s}s meeceLÙe& DeeheuÙee}e DeefYeØesle Deme}suÙee meceepeele
DeeCeCes ns lÙeebveer Deehe}s OÙesÙe "jJe}s Deens. ieesUJe}keâj ieg®peeRÛee ¤{er- hejbhejeefOeef‰le efnboglJeJeeo DeeefCe meeJejkeâjebÛee GheÙegkeäleleeJeeoer
yegefæpevÙe veJeefnboglJeJeeo, efÉje°^Jeeoner lÙeele DevegmÙetle Deens. DeepeÛÙee efveJe=òe mejmebIeÛee}keâebkeâ[s yeeUemeenssye osJejmeebkeâ[s je. mJe. mebIeeÛes
OegjerCelJe 1973 mee}er DeeuÙeeveblej lÙeebveer Kee}ÛÙee Metõ-DeefleMetõ De"jeheie[ keâefve‰ peeleeRvee yejesyej IesTve jepekeâerÙe G}Leehee}Leer

49
Ie[JeCeejer DeeefCe je°^eÛeer efve meceepeeÛeer efmLejlee efve Yeüele=YeeJevee efyeIe[JeCeejer veJeefnboglJeJeeoer Yetefcekeâe mebIeheefjJeejeves Iesle}er. (Survival of
the fittest) pees ØeyeU Demes} leesÛe lejs}. JebMeßes‰lJeeÛes meceLe&ve-ÛeelegJe&CÙe& JÙeJemLesÛeer lejheâoejer. ne [eefJe&veJeeo ne veJeefnboglJeeÛee Behind
Curtain lemeeÛe }heJetve "sJe}e Deens. pÙeeletve DeepeheÙeËle GIe[ GIe[ efJe<ecelesÛes meceLe&ve kesâ}s peeÙeÛes. Ùee meJee&}e vekeâ}er efJe%eeveeÛee DeeOeej
osTve ns Meem$eerÙe DemelÙe menpeheCes KeheJe}s peeles. veJeefnboglJeevesner ne Øekeâej Ûee}efJe}e Deens. lemes vemeles lej efŒeÙeebvee JesoeefOekeâej veener, Demes
keâ}keâòÙeele Skeâe meceejbYeele meebieCeeNÙee MbekeâjeÛeeÙeeËÛÙee JekeäleJÙeeefJe®æ Ùee ceb[UeRveer jeve G"Je}s Demeles. efnš}j-cegmeesef}veerÛÙee efJeÛeejebÛes Ùee
heefjJeejeleuÙee veslÙeebvee Oecee&Ûeer leeefòJekeâ yew"keâ veener. keâe}heÙeËle ne Oece& jepekeâerÙe mees[eÛe, meeceeefpekeâ DeLee&vesner mebIeefšle veJnlee. lÙeeÛes Debeflece
DeefOekeâejkeWâõ veJnles. lemesÛe hebLe-GhehebLe- mebØeoeÙe- GhemebØeoeÙe, peeleer-Ghepeeleer ÙeebÛes hejmhejefYevve Gheemevee, keâce&keâeb[ nesles. SkeâÚ$eer efnboglJe
ØemLeeefhele keâjeÙe}e cegUeleÛe Ùee De[ÛeCeer Deensle DeeefCe cnCetveÛe cegme}ceeve, ef¡eMÛeve, yegefæmš, pÙet- efMeKeebÛee És<e Ùee heefjJeejele heesme}e
peelees. Ùeeletve lÙeebvee DeefYeØesle Deme}suÙee heæleerves Oece& mebIeefšle nesF&} DeeefCe DevegÙeeÙeebJej Deehe}e Debce} Ûee}s} DeeefCe Ùeemee"erÛe efJeMJe efnbot
heefj<eosmeejKÙee- yepejbie o}emeejKÙee veJÙee mebIešvee efvecee&Ce keâjCÙeele DeeuÙee. meeOet-mebleebÛÙeener mebIešvee efvecee&Ce keâjCÙeele DeeuÙee. Ùeeletve
SkeâÚ$eer jepekeâerÙe efnboglJe }eskeâMeener JÙeJemLesJej }eoCÙeeÛee DeeefCe lÙeemee"er yeo}tve Iesle}suÙee ØeÛeej Je yeUeÛee Jeehej meg¤ keâjCÙeele Dee}e
Deens. hejOeceeaÙeebvee Me$et keâ¤ve, heeheeÛes Jeejmeoej efve Oeveer yeveJetve osMeele mebIe<e& GYee kesâ}e Deens. he@âefmePece veeefPePeceÛes efJeefMe° leb$eÛe Ùeeceeies
Deens. jepekeâerÙe meòee mebheeove keâjCÙeemee"er efnbmesÛee, onMeleJeeoeÛee Jeehej Ùeemee"er DešU nesTve yemelees. Ùee meJe& iees°er iesuÙee oesve-De[erÛe
Je<eeËheemetve osMeele Ie[Jetve DeeCeuÙee iesuÙeeÙele. hebpeeyeeleer} Keef}mleeveJeeoer-keâeMceerjceOeer} ef}yejsMeve øebâšÛes OeceeËOe Deeflejskeâ ÙeebÛÙee onMeleJeeoele
efve ÙeebÛÙee onMeleJeeoele keâener heâjkeâ veener. efnbmesÛes GoeòeerkeâjCe ner veJepeeleerÙeJeeÅeebÛeer veJeesefole JewÛeeefjkeâlee Deens. Ùeemee"er }eskeâMeener mebmLesheemetve
meJeexÛÛe vÙeeÙemebmLee, jepÙeIešvee DeeefCe efleÛes meceLe&ve keâjCeeNÙee he#e mebIešvee, JÙekeäleer, keâ}eJeble, he$ekeâej Ùee meJeeËJejÛe nuues Ûe{Je}s
ies}s Deensle. GÛÛe OÙesÙeekeâ[s peele Demeleevee ns meJe& DešU Deens, DeMeer efMekeâJeCe lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebvee Deens. Dee%eehee}ve, hejOeceeaÙeebyeö} És<e,
efJejesOekeâebyeö} met[yegæer Ùeemee"er Ieó efJeCeerÛes peeUs DeeefCe keâesJeUŸee JeÙeebheemetveÛee keâ[Jee mebmkeâej ner Ùee veJepeeleerÙeJeeÅeebÛeer leekeâo efJemceÙekeâejer
cnCeeJeer }eies}! Ùee leg}vesle hegjesieeceer [eJes kegâ"s Deensle? meceepeJeeÅeebheemetve lees meceepe- meòeeJeeÅeebheÙeËle, lej Metõ-DeefleMetõebÛÙee he#e mebIešveeheÙeËle
ns meJe& }eskeâMeenerJeeoer hegjesieeceer efJeIešveeÛÙee ogheâUerÛÙee og°Ûe›eâele De[ketâve cees[tve he[}s Deensle. lÙeebvee Dee›eâcekeâ peeleerÙeJeeÅeebÛes DeeJneve
efkeâleer hes}Ceej ns keâeUÛe "jJes}. KeguÙee DeLe&veerleerÛÙee yeepeejhes"sÛeer ner peeleerÙeJeeoer ceb[Uer hejekeâesšerÛeer meceLe&keâ Deensle. yengpeveebvee Deehle
mJekeâerÙe yeveJetve veJÙee veeskeâjerOebÅeeÛÙee Deeefce<eeceeies lÙeebvee iegbleJetve meòeekeâeb#eer jepekeâejCeeÛÙee MesJešÛÙee šhhÙeele ner ceb[Uer heesnesÛe}er Deensle.
o

50
 osMe efJeOJebmeeÛÙee Gbyej"ŸeeJej
mebmke=âleerÛÙee DeLee&ves meceepe SkeâmebOe vemelees, Demes peesefleyee hegâ}s Ùeebveer meeceeefpekeâ JeemleJeeÛes efJeM}s<eCe keâ¤ve "sJe}s Deens. MetõeefleMetõ
keâ°keâjer, peeleer-efyeiej keâ°keâjer peeleer ÙeeceOe}s DeebleefJe&jesOe Ùee meJeeËJej meyeiees}bkeâejer Yetefcekeâe IesTve peeleerÙeJeeÅeebveer ceele Ûee}efJe}er Deens.
Metõ-DeefleMetõebÛeer hejbheje Jewefokeâ yeÇÇeÿeCe«emle mebmke=âleerhes#ee hetCe&le: JesieUer nesleer. Deepe Ùee meJeeËÛeer mejefcemeU Pee}er Deens. peesefleyee ns meebmke=âeflekeâ
cenodDeblej oeKeJetve osCÙeemee"er pÙee yeUerÛÙee keâLesÛee ØeceeCe DeeOeej ÛeUJeUerle meebieeÙeÛes lÙeeÛeener efJemej hegjesieecÙeebvee efve Metõ-DeefleMetõebvee
he[}e Deens. yeÇÇeÿeCeslejebveer yeÇÇeÿeCeer JewÛeeefjkeâlesÛÙee efJe®æ Skesâ keâeUer lespe:hegbpe Yetefcekeâe yepeeJe}er. leer yeÇÇeÿeCeslej ÛeUJeUÛe meòeekeâeb#esheesšer
30 mee}er cesvemš^erceceOÙes jeneÙeÛes cnCetve keâeB«esmeceOÙes efJeveeDeš meeceer} nesTve ve° Pee}er. efleÛÙeele JewiegCÙes efvecee&Ce Pee}er- peeleerefJenerve,
JeCe&efJenerve meceepeeÛes Skesâ keâeUer pÙee yeÇÇeÿeCeslejebÛÙee ÛeUJeUerÛes mJehve heeefn}s nesles les OegUerme efceUe}s. yeÇÇeÿeCeslej ÛeUJeU ÙeLeekeâeU mebkegâefÛele
nesTve efleÛÙeeletve ceje"e 96 kegâUerJee}e keâuš leÙeej Pee}e. Demhe=MÙeebÛÙee ÛeUJeUerlener nsÛe Ie[}s. Demhe=MÙeebceOe}er Demhe=MÙelee leMeerÛe
jeefn}er. DeepeÛee yeewæ keâe}Ûee cenej-ceelebie meceepee}e-Yebieer cesnlej Jeeuceerkeâer meceepee}e Deehe}e mecepele veener. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerletve
cenej keâuš leÙeej Pee}e. Ùee SkeâeÛe peeleerle 38 he#e mebIešvee Deensle. YeškeäÙee efJecegkeäle DeeefCe DeeefoJeemeer lej DeeheCe Ùee }eskeâebhes#ee JesieUs
Deenesle, Demee mecepetve lešmLe, otjÛe jeefn}e. Ùee meJeeËÛee heâeÙeoe Deepe peeleerÙeJeeÅeebvee efceUlees Deens. Deehe}er Úesšer-cees"er mebmke=âleer, hejbheje
Ùee meJeeËÛee Ùee keâ°keâjer oef}leMeesef<ele JeCe&peeleerle cees[CeeNÙee meceepee}e he[}e. 4 Jeso, 18 hegjeCes, 14 efJeÅee lÙee}e DeeheuÙee Jeešt
}eieuÙee. veeskeâjerOebÅeeÛes jeKeerJe heâeÙeos IesCÙeehegjlee ØemLeeefheleehes#ee mJele:}e leelhegjlee JesieUe keâjlees. GÛÛeJeCeeaÙeebÛeer Oece&veerleer lÙee}e Deehe}er
Jeešles. DeepeÛes efpeCes lÙee}e hetJe&pevceerÛÙee keâcee&Ûes heâU Jeešles. osJe DeeefCe osJeeoeRÛÙee MeeŒeele Yeeweflekeâ og:KeecegUs lees De[ketâve he[}eÙe. Deehe}er
}eskeâhebjheje, mebmke=âleer, kegâ}owJeles, «eeceosJelee, meCe JesieUs Deensle, Demes lÙee}e Jeešle veenerle. pÙee Oece&«ebLeele peesefleyee, Keb[esyee,
efJe"esyee, efmejesyee Ùee kegâ}owJeleebvee Demhe=MÙe mecepetve yeefn<ke=âle kesâ}s; cejerDeeF&, peesKeeF&, keâeUt DeeF& Ùee «eeceosJeleebÛeer DeJens}vee kesâ}er-
yew}heesUe, neoiee, veeiehebÛeceer Ùee yengpeve meceepeeÛÙee meCeebvee Oece& JeeUeÙele ceevÙelee mLeeve veener. jece, ke=â<Ce, yeÇÇÿee, efJe<Cet, censMe Ùee
osJeebØeceeCes lÙeebvee Øeefle‰e veener- Demes yeÇÇeÿeCeer JewÛeeefjkeâlesves MetõeefleMetõ meceepee}e «eeme}s Deens. pes Oece&Meemeve efve JeeUeÙe Ùee meceepeeÛÙee
oemÙee}e keâejCeerYetle Pee}s, lesÛe meJe& efMejeJej IesTve ne keâ°keâjer; peeleerÙeJeeÅeebÛee cegKÙe DeeOeej yeve}eÙe. ns meJe& lÙeebvee MekeäÙe Pee}s lÙeeceeies
}eKees ØeefMeef#ele ef[Jnes[sš keâeÙe&keâlÙeeËÛee, menevegYetleeroejebÛee efceef}šbš mebÛe lÙeebÛÙeekeâ[s Deens. ieebOeernlÙesÛÙee JesUer mebIeeÛeer Man Power
ÛeeUerme npeej nesleer. Deepe leer hevveeme }eKeebntve DeefOekeâ Deens. leerve npeejebhes#ee peemle ØeÛeejkeâ Deensle. hebOeje }eKeebhes#ee peemle efJeÅeeLeea
mebIešvesÛes meYeemeo Deensle. ÛeesJeerme keâeceieej mebIešvee Demetve efleÛes 30 }eKeebntve peemle meYeemeo Deensle. mebIeeÛÙee MeeKee Skeâleerme npeej
DeeefoJeemeer JemlÙeebceOÙes keâeÙe&jle Deensle. mesJeeYeejleer Ùee veeJeeÛÙee ye@vejKee}er Peeshe[heóerle keâeÙe& keâjCeeNÙee mebIešvesÛeer one npeej keWâõs Deensle.
efJeÅeeYeejleerÛÙee heeÛe npeej MeeKee Demetve lÙeele yeeje }eKe efJeÅeeLeea Je ÛeeUerme npeej efMe#ekeâ Deensle. efJeMJe efnbot heefj<eo ner peeieeflekeâ mebIešvee
Demetve efleÛÙee peieYejeleuÙee osMeeble MeeKee Deensle. Ske⚟ee ceneje°^ele efleÛeer ÛeejMes keWâõs Deensle. Ûeej }eKe DevegÙeeÙeer Deensle. MebYej hetCe&JesU
keâeÙe&keâlex Deensle. JesieJesieUŸee mebmLee, hebLeebÛÙee keâeÙee&Ûes megmet$eerkeâjCe keâjCeejs SkeâMes mee" efJekeâeme Øekeâuhe ceneje°^ jepÙeele jeyeJe}s peeleele.
Mew#eefCekeâ mebmLeebheemetve lees menkeâejeÛÙee #es$eeheÙeËle efJeOeeÙekeâ keâeces kesâ}er peeleele. cnwmeeUmeejKes Meskeâ[es jÛeveelcekeâ Øekeâuhe Ùee ceb[UeRveer GYes kesâ}s
Deensle. }eletj-Gmceeveeyeeo}e Yetkebâhe Pee}e keâer meJe& leNnsÛeer ceole IesTve ÙeebÛes keâeÙe&keâlex FlejebÛÙee Deieesoj efleLes heesnesÛeleele. mebIe heefjJeejeÛes
menevegYetleeroej DevÙe jepekeâerÙe mebIešveebceOÙes ceeskeäÙeeÛÙee peeieer Deensle. ØeMeemeve, veeskeâjMeener, pevemebheke&â meeOeves, hees}erme, efvece}<keâjer o}ebceOÙesner
lÙeebÛes menevegYetleeroej Deensle. Ùee meJeeËÛes vesle=lJe keâjCeejer mebIešvee SkeâeefOekeâejMeenerJej DeeOeej}s}er Deens.
ogmeNÙee yeepet}e DeuhemebKÙeekeâebÛÙee cet}leòJeJeeoeÛee ieoejesU Ûee}t Deens. lÙeeÛee DeeOeej he@ve-Fm}eefcePece Deens. Ùee OeceeËOeebÛee DeeoMe&
heeefkeâmleeveÛee efPeÙee Demelees, lej FjeCeÛee Keescesveer. cegme}ceeve meceepeeleer} megOeejkeâebJej ns yeefn<keâej šekeâleele. meeceevÙe peveles}e lÙeebÛeer
efveYe&lme&vee keâjeÙe}e }eJeleele. jepeerJe ieebOeeRheemetve lees Jner. heer. efmebie, vejefmebn jeJeebheÙeËle Ùee OeceeËOeebÛÙee neleeleer} yeeng}s jepÙekeâlex nesleele.
Oecee&ÛÙee veeJeeKee}er le}JeejerÛÙee, Ûee@hejÛÙee, yee@cye efve DelÙeeOegefvekeâ MeŒeeŒeebÛÙee peesjeJej efvejhejeOe ceeCemeebÛes yeUer Iesleele - Ùee meJeeËÛÙeeÛe
efJe®æ GYeer jenCÙeeÛeer leekeâo - [eJÙee hegjesieecÙeebceOÙes veener. ØemLeeefhele keWâõ mejkeâej efve jepÙeeleer} lÙeeÛeer Dehebie Debies Deme}s}er jepÙe mejkeâejs
lej <eb{Ûe Pee}erÙele. OeceeËOe, peelÙeebOe jepekeâejCe Ùeeheg{s osMeeÛee efJeOJebme kesâuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. ceePee meceepe, ceePee osMe, DeeheCe,
Deecner DeeefCe Ùee meJee&}e Je=efæbiele keâjCeejer }eskeâMeener OegUer}e efceUJe}er peeF&}. Ùee meJeeËÛeb GòejoeefÙelJe mJeerkeâejCeeNÙeebvee, hegjesieecÙeebvee
Deelee DeelcenlÙesefMeJeeÙe ogmeje heÙee&Ùe veener. Demes veeceg<keâerÛes cejCe lÙeebvee vekeâes Demes}, lej lÙeebveer cewoeveele Gle¤ve efveCee&Ùekeâ }{eF&me leÙeej
JneÙe}e nJes. ce}e lejer ner MekeäÙelee Deepe ogjeheemle Jeešles!
o

51
 hegjesieeceer jepekeâejCeeÛeer DeevegJebefMekeâlee
ÙeebÛeerÛe ceg}syeeUs lÙeebveeÛe peeye efJeÛeejuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veenerle.
IešvesÛes efMeuhekeâej [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj Ùeebveer ‘Skeâ ceeCetme : Skeâ cetuÙe’ ns leòJe }eskeâMeenerÛÙee efÛejbleve cetuÙeeÛee DeeOeej "jJe}s nesles. Ùee
OeejCesheesšerÛe lÙeebveer Øeew{ celeeefOekeâejeJej DeeOeeefjle mJeleb$e efveJe[Cetkeâ Ùeb$eCee IešvesÉejs GYee¤ve }eskeâMeener Meemeve mebmLes}e yeUkeâšer DeeCeCÙeeÛes keâece
kesâ}s. mejkeâej Demees Jee DevÙe keâesCeer, Ùee mJeleb$e Ùeb$eCesle kegâCee}e {JeUe{JeU keâjlee Ùesle veener. DeeheuÙee meceepeele Oece&, peele, ef}bie, Øeeble ÙeebÛÙee
DeefYeceeveeheesšer ceeCemeeÛes melele DeJecetuÙeve nesle Dee}s}s Deens. Ùee DeJecetuÙevee}e LeebyeJeCÙeemee"er Jejer} leòJeeÛee Dee«en Deebyes[keâjebveer }eskeâMeener
JÙeJenejele heeÙeeYetle ceeve}e. ceveg<ÙeeÛeer Øeefle‰e jeKeCes, lÙee}e meeceeefpekeâ vÙeeÙe osCes, ns }eskeâMeenerÛes meJeexÛÛe cetuÙe lÙeebveer ceeve}s nesles.
efJejesOekeâ Demeesle Jee meòeeOeejer, Ùee oesIeebveerner DeeheuÙee jepekeâerÙe Gkeäleer-ke=âleerves melele Ùee leòJee}e Oekeäkeâe }eJe}e Deens.
}eskeâMeenerle }eskeâebvee celeeefOekeâej meòeeOeeNÙeebÛÙee DeceÙee&o meòeeYeesiee}e heeÙeyebo Iee}Ceeje pee}erce GheeÙe "jlees. Ùeemee"er pevelesÛÙee peeie=le
meomeodefJeJeskeâyegæerÛeer iejpe Demeles. }eskeâMeener cetuÙeebvee DeeefCe Jejer} leòJeebvee Oekeäkeâe }eJeCÙeeÛeer JesU pesJne pesJne efvecee&Ce nesles, lesJne pevelesves
Ùee peeie=le yegæerÛee Jeehej keâ¤ve }eskeâMeenerÛes mebj#eCe keâjCes DeheefjneÙe& "jles. ÙeecegUsÛe }eskeâMeenerÛee efveYeeJe }eielees. efleÛÙee hejbheje Je=eEæiele
nesleele.
}eskeâMeenerÛÙee efvejesieer Jee{ermee"er pevelesÛÙee hee"eshee" efJejesOeer he#eebÛÙee DeefmlelJeeÛes õ°s jepekeâejCe DemeeJes }eieles. meòeeOeerMeebvee DeeefCe
lÙeebÛÙee OeesjCeebvee lÙeebveer kesâ}s}e efJejesOe efJeOeeÙekeâ DemeeJee }eielees. lees efJeOJemebkeâ mJe¤heeÛee Demelee keâecee veÙes. ns met$e jepekeâlÙeeËveener }eiet
Deens. ns ceePes, ns legPes, Demee hebefkeäleØehebÛe keâ¤ve DeehehejYeeJee}e Deveg}#etve lÙeebveer jepÙekeâejYeej Ûee}Jelee keâecee veÙes. lÙeebÛÙee keâejYeejeÛeer
GheÙegkeälelee peveles}e, efJejesOekeâebvee keâU}er heeefnpes. lÙeeÛes met$e pevekeâuÙeeCe ns DemeeÙe}e nJes. meòeeOeejer Je efJejesOekeâ hejmhejebMeer Jeeieleevee És<e
DeeefCe met[yegæerves JeeieCeej veenerle. ner efnCekeâme DeheØeJe=òeer Ùee oesIeebceOÙes efvecee&Ce Pee}er keâer, pevelesves DeeheuÙee pevecele keâew}eÛes nlÙeej Giee¤ve
Ùee ØeJe=òeer}e hejeYetle keâjeÙe}e nJes. heLÙe SkeâÛe, lÙee JesUer pevelee peele, Oece&, Yee<ee, ØeosMe, JebMe ÙeebÛÙee PegšŸee DeefYeceeveeheemetve Deef}hle
Demes}, efleÛeer meb%ee Oecee&leerle Demes}. pevelesceOÙes Deme}s}er ner }eskeâMeener JÙeJenejeÛeer veweflekeâleeÛe peele-Oecee&Jej DeeOeeefjle jepekeâejCe keâjCeeNÙee
he#e mebIešveebveer otef<ele kesâ}er Deens. meceepeeleer} efJeefMe° mecetn Jeie& Ùee efJeÛeeje}e yeUer he[tve ner veweflekeâleeÛe Deepe mebkeâšele Dee}er Deens.
mJele:ÛÙee Oecee&yeö} ogmeNÙee}e yeÇÇ keâe{t ÅeeÙeÛee veener. Flej peele-OeceeaÙeebvee heeCÙeele heneÙeÛes, mJele:Ûes, osMeeÛes Me$et mebyeesOetve lÙeebvee peieCes og<keâj
keâjeÙeÛes, lÙeebÛÙee veeieefjkeâlJeeJej DeefJeMJeeme JÙekeäle keâ¤ve lÙeebÛÙee peerefJeleeÛeer DeeefCe efJeòeeÛeer nceer ve° keâ¤ve šekeâeÙeÛeer. DeMee efJeÉs<eeÛÙee efJe<eejer
ceeveefmekeâlesle peeleerÙeJeeoer he#eebÛÙee veeoer }eietve pevelee Ùee IeeCeerle Deekebâ" yeg[t }eie}er Deens. Ùee heefjefmLeleer}e jepÙekeâlex DeeefCe efJejesOekeâ ns oesIesner
peyeeyeoej Deensle. lÙeebÛÙee veekeâlexheCeeÛÙee jepekeâejCeecegUs DemeuÙee efJeYeeefpele meceepeele efJe<ecelee hejekeâesšer}e heesÛe}er Deens. Ùee meceepeele}s heejbheefjkeâ
DeLee&ves MeefkeäleMee}er, yeef}‰ Deme}s}s peele mecetnÛe ØemLeeefhele meòesÛes meieUs heâeÙeos GheYeesieleele. GJe&efjle oerveogyeUe DeuhemebKÙeekeâ meceepe ns meieUs
DeesPes meesmelees Deens, peg}tce menve keâjlees Deens. Kejs lej ner Skeâ Øekeâejs meceepeeÛeer efJeYeeieCeerÛe Deens, Demes yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer JesUesJesUer cnš}s
Deens. ner efJeYeeieCeer keä}sMekeâejkeâ Demetve je°^erÙe Skeâelceles}e DeeefCe meeceeefpekeâ SkeâmebOeles}e lees[Ceejer DeMeer Deens. efÛejheâUŸee G[e}suÙee
DemeuÙee meceepeele jkeälejbefpele efnbmesÛes peblet JeeJejleevee efomeleele. lÙee}e ›eâebleer cnCee efkebâJee Øeefle›eâebleer. Deebyes[keâjebÛes ns FMeejsJepee efJeM}s<eCe
efJejesOekeâ DeeefCe jepÙekeâlex oesIeebÛÙeener [esUŸeele Debpeve Iee}Ceejs Deens.
DeeÙeg<ÙeeÛÙee MesJešer MesJešer yeeyeemeensyeebÛee mebmeoerÙe jepekeâejCeeJej}e efJeMJeeme G[t }eie}e neslee. pÙee oef}le, Meesef<ele, DeuhemebKÙeekeâ
meceepeeÛes vesle=lJe les keâjerle nesles, lÙee meceepeeÛÙee efJekeâemeemee"er DeeefCe lÙee}e nJÙee DemeCeeNÙee meeceeefpekeâ vÙeeÙeemee"er, mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛeer
Ûeewkeâš Dee[Jeer Ùesles, ns lÙeebvee Øekeâ<ee&ves peeCeJe}s nesles. IešvesÛes efMeuhekeâej Demetvener 52 ÛÙee efveJe[Cegkeâerle DeeefCe veblej 53 mee}eveblej
lÙeebvee pes keâšt DevegYeJe Dee}s nesles, les }eskeâMeener cetuÙe peheCeeNÙee mebJesoveMeer} ceeCemee}e iebYeerj DeeefCe og:Keer yeveJeleele. 52 mee}er mJele:}
e hegjesieeceer cnCeJeCeeNÙee keâcÙegefvemš he#eeÛes vesles Deme}suÙee DeeefCe Deehe}er GÛÛeJeieeaÙe DenbcevÙelee peheCeeNÙee keâe@. [ebieWÛÙee keâejmLeeveecegUs
yeeyeemeensyeebvee efveJe[Cegkeâerle hejeYeJe helkeâjeJee }eie}e neslee.
[ebieWmeejKÙeebveer peeleerÙe Yetefcekeâe IesTve yeeyeemeensye Deebyes[keâjebvee efceUt MekeâCeejer hevveeme npeej celes nslegle: kegâpeJetve hejeYetle kesâ}s nesles. Ùee
Iešvesves yeeyeemeensye DeefOekeâ og:Keer DeeefCe keâ[Jes yeve}s. lÙeebÛÙee efJeÛeejele DeeefCe ceveele Deme}suÙee mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛÙee ßeæs}eÛe Oekeäkeâe
heesÛe}e. hegjesieecÙeebÛes jepekeâejCe GÛÛe Jeiee&ÛÙee efnlemebyebOee}e peheCeejsÛe Demeles, ÙeeÛee mee#eele DevegYeJe Ùee ceneheg®<eeves Iesle}e. celeoelÙeebkeâ[s
meomeodefJeJeskeâyegæer vemes} lej leòJeebÛes DeeefCe cetuÙeebÛes keâeÙe nesles DeeefCe celeoejebvee ceW{jebmeejKes nekeâ}CeeNÙee hegjesieeceer heg{eNÙeebÛesner keâeÙe nesles,
ns Ùee IešvesvesÛe mhe° nesles. hegjesieecÙeebÛÙee jepekeâejCeelener ke=âle%eles}e peeiee veener. nsÛe Ùee Iešvesves mhe° nesle veener keâe? keâcÙegefvemšebmeejKeeÛe
DevegYeJe yeeyeemeensyeebvee meceepeJeeÅeebÛeener Dee}e neslee.
‘‘meJe& ØekeâejÛÙee meeceeefpekeâ GvveleerÛeer ieg®efkeâuueer jepekeâerÙe Mekeäleer nerÛe Deens. oef}le peeleeRveer mebIeefšle nesTve Ùee osMeele eflemejer Mekeäleer
GYee¤ve keâeB«esme DeeefCe meceepeJeeoer ÙeebÛÙeeceOÙes leer GYeer "ekeâ}er lej DeeheuÙee cegkeäleerÛee ojJeepee ner Mekeäleer mJele:Ûe GIe[t Mekesâ} -’’ ØemLeeefhele
mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛÙee ceÙee&oe peeCeJeuÙeeveblejÛes ns yeeyeemeensyeebÛes Godieej Deensle. SjJeer }eskeâMeener efškeâCÙeemee"er lÙeebveer meeOÙee melÙee«eneÛee
ceeie&ner lÙeepÙe "jJe}e neslee. Deepe yeeyeemeensye nÙeele Demeles, lej eflemeNÙee MekeäleerÛes ›eâebeflekeâejkeâ jepekeâejCe meheâ} Pee}s}s efome}s Demeles.

52
Jeie&nerve, JeCe&nerve meceepe efvecee&Ce keâjCÙeeÛes mJehve meekeâej Pee}s}s efome}s Demeles.
meeceeefpekeâ Yeele=YeeJee}e «enCe }eie}suÙee JeeleeJejCeele Deepe efJeOeevemeYesÛÙee efveJe[Cegkeâe Debeflece šhhÙeele ÙesTve heesÛeuÙee Deensle. eflemeNÙee
MekeäleerÛee Meefkeäleheele pÙee oef}le-Meesef<ele he#e heg{eNÙeebveer kesâ}e lÙeebveer yeeyeemeensyeebÛes eflemeNÙee MekeäleerefJe<eÙeerÛes efJeÛeej hegvne ceveve keâjeJesle.
mJele:ÛÙee heg{ejheCeeÛeer Denbieb[lee meeceeefpekeâ SkeâpegšerÛÙee Dee[ DeeCeCeeNÙee yegUŸee heg{eNÙeebvee oef}le pevelesves Deehe}er meomeodefJeJeskeâyegæer Jeehe¤ve
lÙeebÛeer peeiee lÙeebvee oeKeJetve ÅeeJeer. keâeBiesMme-YeepeheÛÙee jepekeâejCee}e ner eflemejer Mekeäleer heÙee&Ùe veener. eflemeNÙee MekeäleerÛes Ieškeâhe#e DeehemeeleÛe
efveJe[CegkeâerÛeer ÙeeoJeer KesUle Deensle. keâebMeerjeceeÛÙee GcesoJeejeefJe®æ ØekeâeMe Deebyes[keâjebÛee GcesoJeej. Ùee oesIeebÛÙee efJejesOeele ceg}eÙeceefmebieebÛee
GcesoJeej DeeefCe efleIeebÛÙeener efJe®æ }{Ceeje pevelee o}eÛee GcesoJeej. eflemeNÙee MekeäleerÛee efyeve{gbieCeeÛÙee jepekeâejCee}e ner DeMeer efMebies hegâš}er.
keâeB«esmeÛÙee ceeefheâÙee jepekeâejCeeÛes DeeefCe osMee}e DeeefLe&keâ ieg}eceefiejerle {keâ}CeeNÙee DeLe&veerleerÛes Ùee efMebieebveer JeeYee[s keâe{lee Ùesleer}; hejbleg
mesvee-YeepeheÛÙee DeYeõ ÙegleerÛee lÙeebvee JesOe Ieslee ÙesCeej veener. ogmeNÙee mJeeleb$ÙeeÛÙee JesUer pÙeebveer megKej yeeefKeÙee, Ùegmegheâ hešs}, nepeer cemleeve
Ùee ieBiemšjebÛee hewmee Jeehe¤ve [eJÙee-GpeJÙeebÛÙee DeYeõ ÙegleerÛes mejkeâej lÙee JesUer DeeCe}s nesles, lÙeebvee lÙee JesUer peeleerÙeJeeoer MekeäleeRÛesner JeeJe[s
veJnles. peeieeflekeâ Jee*dceÙeeÛes ßes‰ veeškeâkeâej nsefvjkeâ Fymesve DeeheuÙee veeškeâele owJe, veerleer Ùee mebkeâuhevee šeUtve lÙeebvee heÙee&Ùe cnCetve hee$eebÛÙee
meboYee&le DeevegJebefMekeâlee, hetJe&peebÛee YetlekeâeU DeMeer meb%ee osTve Jeehejle DeeefCe hee$eebÛeer Meeskeâebeflekeâe JÙekeäle keâjle. DeeheuÙee neletve Ie[}suÙee
DelÙeeÛeejeÛee peeye DeeheuÙee ceg}ebvee ÅeeÙe}e nJee. ÙeeÛe DelÙeeÛeejeÛÙee Gieceeletve heehekeâcee&Ûeer Skesâkeâ meeKeUer peeCeej Deens. DeMeer Meyomebefnlee
lÙeebÛÙee Skeâe veeškeâele lÙeebveer Meyoebefkeâle kesâ}er Deens :-
keâe keâe ns meejs Demes keâe,
Leebyee Sskeâe Sskeâe Gòejs osle Deensle
DeJekeâeMeeÛÙee heeskeâUerletve kegâCeer lejer
ner lÙeebÛeerÛe mebleleer Deens
hegjesieeceer jepekeâejCeeÛeer DeevegJebefMekeâlee DeeefCe hetJe&peebÛee YetlekeâeU Fymesveves JeCe&ve kesâ}suÙee peeefCeJesmeejKee heÙee&Ùeer Deens.
o

53
 keâjbšŸeebvees, yeeyeebÛeb veeJe IesT vekeâe!
OeceeËlejeÛÙee cetU GösMee}e
DevegÙeeÙeebveerÛe efle}ebpe}er efo}er Deens
Oecceoer#esÛÙee DeeouÙee efoJeMeer cnCepes 13 Dee@keäšesyej, 56 jespeer meeÙebkeâeUer he$ekeâej heefj<eosle yeeyeemeensyeebveer meebefiele}s nesles keâer, ‘‘YeieJeeve
yegæeves peer Oece&leòJes GheosefMe}er Deensle, leerÛe ceer heeUCeej Deens. efnveÙeeve, ceneÙeeve Ùee yeewæ Oecee&leer} hebLeebheemetve ceePÙee }eskeâebvee ceer Deef}hle
"sJeCeej Deens. ceePee yeewæ Oece& Skeâ ØekeâejÛee veJeyeewæ Oece& efkebâJee veJeÙeeve Deens. Deecner ceveg<ÙeheCe efceUefJeCÙeeÛee ØeÙelve keâjle Deenesle. ceer Skeâoe
Demhe=MÙeebÛÙee ØeMveemebyebOeer ieebOeerpeeRMeer ÛeÛee& keâjleevee cnCee}es neslees keâer, Demhe=MÙelesÛÙee ØeMveemebyebOeer legceÛÙeeMeer ceePes celeYeso Deme}s, lejer JesU ÙesF&}
lesJne ceer Ùee osMee}e keâceerle keâceer Oeeskeâe }eies} Demee ceeie& mJeerkeâejerve. ceer yeewæ Oece& mJeerkeâe¤ve Ùee osMeeÛes peemleerle peemle efnle meeOele Deens,
keâejCe yeewæ Oece& YeejleerÙe mebmke=âleerÛee Skeâ Yeeie Deens. Ùee osMeeÛeer mebmke=âleer, Fefleneme, hejbheje Ùeebvee Oeeskeâe heesÛeCeej veener, ÙeeÛeer ceer Keyejoejer Iesle}er
Deens. heg{er} one-hebOeje Je<eeËle osMeYej oer#esÛeer }eš hemejs}. Yeejle ne yeewæ osMe nesF&ue. DeLee&le yeÇÇeÿeCe meJee&le MesJešer yeewæ Oece& mJeerkeâejleer}. les
MesJešÛes }eskeâ "¤ Åee.’’ Ùee Jeelee&}eheele jesceve meeceüepÙeeÛes heleve Pee}s, lesJne h}sefyeÙeve Ùee Kee}ÛÙee Jeiee&leer} }eskeâebÛÙee OeceeËlejeefJe<eÙeerÛeer Dee"JeCe
lÙeebveer keâ¤ve efo}er. ‘‘Deehe}s }eskeâ De%eeveer Deensle, DeeheuÙee «ebLeeletve, GheosMeeletve yeewæ Oecee&Ûeer leòJes ceer lÙeebÛÙee ceveeJej efyebyeJeerle, oef}le
JeieeaÙeebvee Yeekeâjerhes#ee Øeefle‰e DeefOekeâ hemeble Deens. DeeceÛÙee OeceeËlejeves nsÛe meeOe}s peeCeej Deens.’’ ogmeNÙee efoJeMeer DeeheuÙee }eKees DevegÙeeÙeebmen
efJepeÙeeoMeceerÛÙee megcegntlee&Jej lÙeebveer OeceexuuebIeve kesâ}s. ‘yengpeve efnleeÙe yengpeve megKeeÙe’ yeewæ Oecee&le yeeyeemeensye DeeheuÙee meceepeemen ØeJesMekeâlex
Pee}s. ÙeeØemebieer lÙeebveer Ieesef<ele kesâ}s : ‘‘ceer Deepe pegvÙee Oecee&Ûee lÙeeie keâ¤ve veJÙeeves pevce Iesle Deens. lees Oece& Demeceevelee DeeefCe ÚUCetkeâ
ÙeebÛee ØeefleefveOeer neslee. DeJeleej keâuhevesJej ceePee efJeMJeeme veener. yegæ efJe<CetÛee DeJeleej neslee, Demes cnCeCes Ûetkeâ Je }yee[erÛes Deens. ceer
keâesCelÙeener efnbot osJeosJelesÛee Yekeäle Gj}s}es veener. ceer ßeeæ keâjCeej veener. yegæeves meebefiele}s}e De°ebieceeie& ceer keâmeesMeerves heeUerve. yeewæ Oece&
Keje Oece& Deens. %eeve, megceeie& DeeefCe keâ®Cee Ùee leòJeebØeceeCes ceer DeeÙeg<Ùe ›eâceerve. ceer efnbot Oecee&leer} osJeleebÛeer hetpee keâjCeej veener. Deepe ceer
efnbot Oecee&Ûee lÙeeie keâjerle Deens. ‘‘ner Iees<eCee keâjleevee lÙeebÛee kebâ" oeštve Dee}e neslee. Ùee Oecceoer#esÛÙee MeheLeefJeOeerÛee Yeeie lÙeebveer mJele:Ûe
leÙeej kesâ}e neslee. ef$eMejCe:hebÛeMeer}, yeeJeerme MeheLee lÙeebveer Ùee meceejbYeele DeeheuÙee meceepee}e osJeJeuÙee. efnbot Oecee&Ûee, lÙeeÛÙee Ûee}erjerleeRÛee,
lÙeeÛÙee hejbhejsÛee efOekeäkeâej keâ¤ve lÙeebveer Iees<eCee kesâ}er keâer, ceer Ùeeheg{s ceveg<Ùe-peeleerceOÙes meceevelesÛee Øemeej keâjCÙeemee"er DeeÙeg<Ùe JÙeleerle keâjerve.
ogmeNÙee efoJeMeer lÙeeÛe mLeUer DevegÙeeÙeebÛÙee cees"Ÿee mecetne}e lÙeebveer oer#ee efo}er. 1935 mee}ÛÙee mJele:ÛÙee Iees<eCesÛeer Dee"JeCe ÙesTve Ùee
Øemebieer les DeeheuÙee DevegÙeeÙeebvee cnCee}s, ceer efnbot cnCetve pevcee}e Dee}es, efnbot cnCetve cejCeej veener. ceer Deehe}er Øeefle%ee hetCe& kesâ}er Deens.
efnbot Oecee&ÛÙee vejkeâeletve ceer yeensj he[}es Deens, ÙeeefJe<eÙeer ce}e owJeer meceeOeeve Jeešles. Deme}er iees° IeeF&ves keâjCes ÙeeJej ceePee efJeMJeeme veJnlee.
cnCetve ne heefjhekeäke efveCe&Ùe ceer 20 Je<eeËveblej efJeÛeej keâ¤ve Iesle}e. ceveg<Ùe kesâJeU YeekeâjerJej peiele veener. lÙee}e ceve Deens. cevee}e efJeÛeejeÛes
KeeÅe heeefnpes. Oece& ceveg<ÙeeÛÙee ùoÙeele DeeMee efvecee&Ce keâjlees. lÙee}e keâeÙe& keâjCÙeeme ØeJe=òe keâjlees. heooef}leebÛÙee GlmeeneJej efnbot Oecee&ves heeCeer
Deesle}s, cnCetve Oece& yeo}CÙeeÛeer ce}e DeeJeMÙekeâlee Jeeš}er. efnbot Oecee&ves oef}leJeiee&}e Mem$e OeejCe keâjCÙeeÛes mJeeleb$Ùe efo}s Demeles, lej
ne osMe keâOeerner ieg}eceefiejerle ies}e vemelee. yeewæ Oece& efve Flej Oece& Ùeele heâjkeâ Deens. Flej OeceeËle yeo} Ie[tve Ùesle veenerle. ceveg<Ùe Je F&MJej
ÙeebÛee mebyebOe les meebieleele. F&MJejeves me=°er efvecee&Ce kesâ}er. F&MJejeves DeekeâeMe, JeeÙet, Ûebõ, metÙe& meJe& keâener efvecee&Ce kesâ}s. Deecnemee"er F&MJejeves
keâenerner keâjeJeÙeeÛes yeekeâer "sJe}s veener. cnCetve F&MJejeme ceeveeJes, Demes meebefiele}s peeles. ef¡emleer Oecee&ØeceeCes ce=lÙetveblej Skeâ efoJeme (Day of
Judgement) efveCe&ÙeeÛee efoJeme Demelees. lÙeeØeceeCes meJe& keâener Ie[les. osJe Je Deelcee Ùeebvee yeewæ Oecee&le peeiee veener. yegæeves meebefiele}s : peieele
meJe&$e og:Ke Deens. 90 škeäkesâ ceeCemes og:Keeves efhe[}s}er Deensle. lÙee og:Keeletve efhe[}suÙee iejerye ceeCemee}e cegkeäle keâjCes, ns yeewæ Oecee&Ûes cegKÙe
keâeÙe& Deens. ceePÙeeJej pesJe{er peyeeyeoejer Deens, lesJe{er peieeleer} keâesCelÙeener ceeCemeebJej veener. ce}e DeefOekeâ DeeÙeg<Ùe }eYeuÙeeme ceer Ùeespe}s}s
keâeÙe& hetCe& keâjerve. lÙeeÛe efoJeMeer lÙeebveer DeeheuÙee he#eeleer} Mes.keâe.hesâ.ÛÙee keâeÙe&keâlÙeeËÛeer yew"keâ IesTve lÙeebvee Peehe}s nesles. ‘‘ce}e ceenerle Deens
keâer, legcne}e Oecee&hes#ee jepekeâejCeele peemle Glmeen Deens; hejbleg ce}e jepekeâejCeehes#ee Oecee&le efJeMes<e jme Deens.’’
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj Ùeebveer Ie[Jetve DeeCe}s}s OeceeËlej ner efJemeeJÙee Melekeâeleer} ceneve peeieeflekeâ Iešvee Deens. OeceeËlejeveblej oer[skeâ ceefnvÙeebveer
lÙeebÛes ceneheefjefveJee&Ce Pee}s. yeeyeemeensye Ùeebvee DeefOekeâ DeeÙeg<Ùe }eYe}s Demeles, lej lÙeebveer Ùeespe}s}s keâeÙe& Deepe hetCe&lJeeme heesnesÛe}s}s DeeheCeeme efome}s
Demeles. lÙeebÛÙeeveblej lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebvee lÙeebÛes DeefmeOeeje›ele hes}Je}s veener. meewosyeepeerÛÙee efve heâešehegâšerÛÙee mebmeoerÙe DeeefCe lelmece jepekeâejCeele
Oecee&}e Dees{tve Oece&keâejCeelener hegâšerÛeer yeerpes jesJe}er ies}er. 3 Dee@keäšesyej 57ÛÙee cegöŸeeJej veJejefÛele efjheefy}keâve he#eeÛeer Øesefmeef[Ùece hegâštve
efjheefy}keâve he#eeÛÙee efÛejheâUŸee PeeuÙee.
Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle meg®Jeeleer}e og®mle veeog®mle ieš he[}s. lÙeeveblej oesvnerner iešebÛes DeeCeKeerve efJeYeepeve nesleÛe jeefn}s. pÙee DeeOÙeeeflcekeâ
efve Ssefnkeâ GVeleermee"er Deebyes[keâjebveer DeeheuÙee heooef}le meceepee}e oer#ee efo}er, efleÛeeÛe efJemej lÙeebÛÙeeveblejÛÙee heg{eNÙeebvee he[}e. 13 Dee@keäšesyej
1935 jespeer ÙesJe}e (veeefMekeâ) ÙesLes OeceeËlejeÛeer Iees<eCee kesâuÙeeveblej 8 ef[mebsyej 1935 jespeer yeeyeemeensyeebveer oef#eCe ceOÙecegbyeF&leer} heâesjeme jes[}e
}eietve Deme}suÙee {esj ÛeeUerle (DeeòeeÛeer veyeeye ÛeeU) peÙejepe YeeF& }sve ÙesLes Ùee efoJeMeer heefn}s Yee<eCe efo}s nesles. lÙee meYesÛess DeeÙeespekeâ jepeceevÙe
jepeßeer jsJepeer yegJee [esUme nesles. lÙeeveblej lÙeebÛÙeeÛe DeOÙe#elesKee}er cegbyeF& F}eKee cenej heefj<eo 30/31 ces 1936 mee}er yees}eJetve mecemle

54
Demhe=MÙeebvee lÙeebveer ‘cegkeäleer keâesve heLes’Ûee ceeie& oeKeJetve OeceeËlejeÛee keâewue Iesle}e. ‘cegkeäleer keâesve heLes’ ne heooef}leebÛÙee Ssefnkeâ GæejeÛee peenerjveecee.
lÙeebÛÙee cet}Yetle mebkeâuhevee yeeyeemeensyeebÛÙee OeceeËlejemee"er DeefOe‰eve neslÙee. lÙee mebkeâuheveeÛe veblejÛÙee heg{eNÙeebveer OegUer}e efceUJeuÙee. yeewæpeve meefceleerÛes
OeceeËlejeveblej yeewæ cenemeYesle yeeyeemeensyeebveer ¤heeblej kesâ}s nesles. efleÛÙeeÛe efÛejheâUŸee keâ¤ve leer iešelešele efJeYeeietve OeccekeâejCee}eÛe meg®bie }eJe}e.
Ùee yesFceeve jeÙeJeU heg{eNÙeebveer #egõ cenòJeekeâeb#esheeÙeer ns meJe& Ie[Je}s. Deej. [er. Yeb[ejs, yeer.meer. keâebyeUs, oeoemeenssye ieeÙekeâJee[, ye@. KeesyeÇÇeie[s
Ùee ØelÙeskeâeves Deeheehe}er JesieJesieUer Oece&mebmLee keâe{}er. kegâCeeÛeer yegæMeemeve meYee, lej kegâCeeÛeer cenemeYee. Deebyes[keâjebÛÙee cetU nsletbÛee lespeesYebie
Ùee heg{eNÙeebveer kesâ}e. Oece&mebJeOe&veeÛÙee leòJeeÛÙee iees°er lej otjÛe jeefnuÙee. Skeâe nerve ÙeeoJeerle ns heg{ejer iegbletve ies}s. jkeäle}ebefÛÚle efnbmee keâjCesÛe
lesJe{s lÙeebveer yeekeâer "sJe}s nesles. 71 mee}er oeoemeensye ieeÙekeâJee[ efveJele&}s. 72 mee}ele Gj}s}s heg{ejer DeeTš[sšs[ Pee}s. ceOeuÙee keâeUele
heBLejÛeer SefpešsMeveÛeer ÛeUJeU Pee}er. efleves ÛeUJeUer}e meeJejCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e; hejbleg efleÛÙeeceOÙesner 74 mee}eveblej iešleš he[}s. Ùee
ojcÙeeve ÛeUJeUerleer} Deebyes[keâjebvee ef¡emleeÛes keâeske⤠yeveJetve DeeefCe lÙeebÛee Jeehej keâ¤ve Deebyes[keâjer Oece&keâejCeele efve jepekeâejCeele Oeg[ietme
Ieele}e. Ùee meJe& G}e{eleer} OeceeËlejeÛee cetU GösMe yeepet}eÛe he[}e.
o

55
 Deebyes[keâjebÛee Oecce DeeefCe Yegjšs DevegÙeeÙeer
‘Oecce’ mees[tve yeewæ hegvne ‘efnbot’
yeve}sle, yegæeves pes veekeâej}s
DeeefCe pes mJeerkeâej}s lÙeeÛeener
efJemej lÙeebvee he[}e Deens
DeeÙe&, Mekeâ, ntCe DeeefCe lÙeeveblej Dee}s}s 8JÙee Melekeâele}s cegme}ceeve, lÙeeveblejÛes DeeÅe MebkeâjeÛeeÙe& ÙeebÛÙee meòee Dee›eâceCeecegUs yegæ Oece& }eshe
heeJe}e neslee. lees yeeyeemeensyeebveer 1200 Je<eeËveblej hegvne Yeejleele ØemLeeefhele kesâ}e. Deepe DeeheuÙee osMeele yeewæebÛeer peJeUheeme 10 keâesšer }eskeâmebKÙee
Deens. cees#eoelee veJns, lej ceeie&oelee cnCetve yegæeÛÙee cet}Yetle efJeÛeejebÛes DeefOe‰eve Ùee Oece&ÛeUJeUer}e DeepeÛÙee Ie[er}e Gj}s veener. yegæeves pes
veekeâej}ss DeeefCe pes mJeerkeâej}s lÙeeÛeener efJemej Ùee leLeekeâefLele Oece&OegjerCeebvee he[}e Deens. Oecee&ÛÙee veeJeeJej lÙeebveer DeekeâeMeele heâkeäle OegjUe G[Je}e
Deens. mJeie&, vejkeâ, heehe-hegCÙe, veMeerye, hetJe&pevceerÛes keâce&, hejcesMJej, Deelcee ÙeebÛes DeefmlelJe veekeâejCeejs Deebyes[keâjer meb%esÛes yegæ leòJe%eeve, Ûeej
DeeÙe&melÙes, De°ebefiekeâ ceeie&, ØeeflelÙemeceglheeo, hebÛemkebâo DeeefCe efveJee&Ce Ùee mebkeâuhevee DeeheuÙee lekeâe&Jej heejKetve IesCÙeeÛes Deebyes[keâjebÛes JewÛeeefjkeâ
OecceeefOe‰eveÛe Ùee YegjšŸee Ûeesjebveer ve° keâ¤ve šekeâ}s Deensle. Meer}, Øe%ee, keâ®Cee, veerleer, hesMce, Deefnbmee ne DeeÅeeOeej veenermee keâ¤ve šekeâ}e
Deens. Ùee Oece&yeg[JÙeebyeö} efkeâleer yees}eJes?
DeepeIe[er}e peieele yegæ Oecee&Ûes 38 mebØeoeÙe Deensle. lÙeeÛes Ùee keâjbšŸeebvee %eeve veener. heefjhekeäJe, ØeefMeef#ele efYe#et mebIe veener. Gheemekeâe}e
hetCe&lJeekeâ[s IesTve peeCeejer ceOÙeJeleea Oece&keWâõ veenerle. Øemeejkeâ, Gheemekeâ Ùeebvee keâeÙee&efvJele keâjCeejer JewÛeeefjkeâ mebmLee veener. yeewæ efYeKKet
OeccekeâejCeehes#ee jepekeâejCeeleÛe DeefOekeâ jme Iesleele. lÙeebÛÙeeyeö} meceepee}e Deehe}sheCee Jeešle veener. lÙeebÛÙee GojefveJee&neÛee ØeMve meceepe
mees[Jele veener. Deebyes[keâjebÛee veJee OecceÙeeve keâeÙe Deens, ÙeeÛeer veerš ceeefnleer Ùee yeewæ efYeKKetbvee veener. lÙeecegUs les peveles}e lejer keâeÙe Deebyes[keâjer
Oece& meebieCeej? ceeieer} heeveeJe¤ve heg{s Ûee}eJes lemes šeketâve efo}s}e hetJee&ßeceerÛee Oece& DeeefCe lÙeeÛes keâce&keâeb[ Deebyes[keâj DevegÙeeÙeer hegvne heeUt
}eie}e Deens. Deebyes[keâjebÛÙee veJÙee OecceÙeeveeÛes leòJe%eeve lÙee}e keâUleÛe veener. efleyesš, efme}esve, hetJe&-ceOÙe DeeefMeÙeeleer} yegæ mebØeoeÙeeyeö}
ceeefnleer DemeCes lej heâejÛe otj jeefn}s. ns meJe& hebLe Deebyes[keâjebÛÙee veJeÙeeveele veenerle. Oece&efÛeefkeâlmesÛeer efve leeefòJekeâ yew"keâerÛeer peeCe veener. ef$eMejCe,
hebÛeMeer} cnš}s, JewMeeKeer heewefCe&cee heeUuÙee keâer mebhe}s meJe&. ceeCemee}e cebs{jemeejKes neketâve DeeCeeÙeÛes. yegæeheg{s cesCeyeòeer }eJetve, Goyeòeer
}eJetve heâkeäle DeiejyeòeerÛÙee IeceIeceešele GheemekeâeÛeer celeer Yeü° keâ¤ve šekeâeÙeÛeer. Gheemekeâe}e Jeešles pemes hetJeea efnbot osJeosJeleebheg{s DeeheCe nele
pees[le neslees, veekeâ jie[le neslees, lemes yegæeheg{s kesâ}s keâer Oece&keâeÙe& Pee}s. yegæefJenejeletve hejleleevee oevehesšerle hewmes šeketâve Deveewjme Oece&OegjerCeebvee
Oeve efo}s keâer mebhe}e Deehe}e keâeÙe&Yeeie! les JeebPe Øehegâefuuele nesTve yegæeÛee, yeeyeemeensyeebÛee cetU GheosMe yeepet}e "sJetve efjkeäle [eskeäÙeeves hejle
DeeheuÙee mebmeejele heesnesÛeleele. Iešvesle lejlegoer keâ¤ve yeeyeemeensyeebveer jepekeâerÙe nkeäkeâebÛeer, mJeeleb$ÙeeÛeer lejleto keâ¤ve "sJe}er nesleer. Ùee mJeeleb$Ùee}e
meeceeefpekeâ mJeeleb$ÙeecegUs DeLe& ÙesCeej neslee DeeefCe ns meeceeefpekeâ mJeeleb$Ùe heooef}leebvee yegæ OecceeÛÙee [esUme efJeÛeejebÛee mJeerkeâej kesâuÙeecegUs
efceUCeej nesles. lÙeeceOÙes ieeflejesOe Ye[YegbpÙee OecceOegjerCeebveer efvecee&Ce kesâ}e Deens. lÙeeceOÙes Ùes[hešele}s MesUheš jeceYeeT Dee"Je}s Ùesleele lemesÛe
lÙeebÛee És<e keâjCeejs DeeefCe je$ebefoJeme efmebieehegjer meesveeyeeLe IesCeejs je.meg. ieJeF& Ùesleele. Ùee meJee&le DeeIee[erJej yegšejCee yee@yeer DeeefCe lÙeeÛeer Deccee
Deens. Ùee meJeeËveer Deebyes[keâjebÛÙee OecceÛe›eâ ØeJele&veeÛÙee Ûe›eâeÛÙee DeeNÙeeÛe cees[tve šekeâuÙee Deensle.
ef$eefheškeâele ÙesCeejs megòeefheškeâ, efJeveÙeefheškeâ, DeefYeOecceefheškeâ, Ùee efheškeâebÛeer efJeefJeOeebies efoIedefvekeâeÙe, ceefpPeceefvekeâeÙe, mebÙegkeäle
efvekeâeÙe, Debiegòej efvekeâeÙe Ùee efvekeâeÙeeble ÙesCeejer DeveskeâefJeOe megòes : efveheele: Goeve: FefleJegòekeâ, megòeefveheele, efJeceeveJelLeg, hesleJelLeg, LesjieeLee,
peelekeâ, efveösMe, heóermebefYeoeceive, Deheoeve, yegæJebme, ÛeefjÙeeefheškeâ, megòeefheškeâ ÙeebÛee efJemleej. efJeveÙe efheškeâeÛes heejeefpekeâe heeefÛeefòeÙeeoer
ceneJeiie, ÛeguueJeiie, heefjhee", OeccemebefieCeer, efJeYebie, OeeletkeâLee hegiieuuehe__eer, keâLeeJelLeg, Ùecekeâ, heóeve Ùee cet}Yetle yeewæ Jee*dceÙeeÛee
yeeyeemeensyeebveer ieebYeerÙee&ves DeYÙeeme kesâ}e. FmeJeer meveeÛÙee ÛeewLÙee Melekeâeleer} yegæIees<eeÛeeÙeeËÛeer ‘heeef}Ùe’ JeÛeves, DeókeâLee, DeeMJee}ÙeveeÛeer
ie=¢emet$es Ùee hee}er-ceeieOeerleer} Jee*dceÙeeÛee DeYÙeeme kesâ}e. yegæeÛÙee heefjefveJee&Ceeveblej Yej}suÙee DeeefCe lÙeeveblej Pee}suÙee Ûeej yeewæ
mebefieleerÛee DeYÙeeme keâ¤ve, yegæ leòJe%eeveele Iegme}suÙee efJemebieleeRvee hesâketâve leke&âefve‰, efJe%eeveefve‰ keâe}evegmeej megmebiele DeLe& }eJe}e.
yegæeÛee cetU GheosMe efJeveÙeeÛÙee veT OeceeËieele MeesOe}e. Oecceheo LesjieeLee, LesjerieeLee ner meJe& ieeLesleÛe cees[leele. ns Jee*dceÙe, yegæeveblej
leerve-Ûeej Melekeâebveer Meyoyeæ Pee}s, Demes yegæIees<eeÛeeÙeeËÛes cnCeCes Deens. lÙeele Oecceheo ne }nevemee «ebLe neslee. 112 FefleJe=òekeâebÛee
meb«en DeMeeskeâeÛÙee keâeUele efve veblej DeefmlelJeele Dee}s. DeyYetleOecce, ceneJesö}, Ûet}Jesö}, metòe DeeefCe iesÙÙe-DeMeeskeâeÛee YeeyeÇÇe DeeefCe
YeeyeÇÇt efMe}e}sKeeÛee lÙeebveer DeYÙeeme kesâ}e. }ef}le efJemleej, ceneÙeeveebÛee iebMLe, ceneÙeeveebÛee mebmLeehekeâ DeMJeIees<e. lÙeeJe¤ve peelekeâ
DešúkeâLeekeâejebveer jÛe}s}s yegæeÛes Ûeefj$e. Ùee DešúkeâLee yegæIees<eeÛÙee mecekeâe}erve heeÛeJÙee Melekeâele ef}efn}suÙee DemeeJÙeele. yegæÛeefj$e cegKÙele:
}ef}leefJemleejeÛÙee DeeOeejeJej ef}efn}s}s DemeeJes. }ef}leefJemleej FmeJeer meveeÛÙee heefnuÙee Melekeâele ef}efn}e ies}e DemeeJee. yegæerÛes heefjefveJee&Ce
FmeJeer mevehetJe& 483 JÙee mee}er Pee}s. lÙeeveblej oesve Melekeâebveer ÛebõieghleeÛes meeceüepÙe mLeeheve Pee}s. heg{s lÙeeÛee veelet DeMeeskeâeves yeewæ Oece&
mJeerkeâej}e. peieYej lÙeeÛee Øemeej keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. lÙeeveblej Dee}s}e cenbceo FyeÇÇeefnce keâemece Ùeeves F.me. 712 mee}er efmebOe osMeeJej
mJeejer kesâ}er. Ùee meJe& Ie[ecees[erle heefMÛece efnbogmLeeveeletve yeewæ Oece& }eshe heeJe}e. yeÇÇeÿeCeer Oecee&Ûes hegvne JeÛe&mJe Jee{}s. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛee

56
ØeeÛeerve DeeefCe ceOÙekeâe}erve YeejleeÛee iee{e DeYÙeeme neslee. Ùee DeYÙeemeeletveÛe, lÙeebveer leke&âmegmebiele yeewæ leòJe%eeveeÛee DeLe& }eJe}e, lÙeeÛeer
efveefMÛeleer kesâ}er.
yegæ leòJe%eeve DeMeeMJeleeJej, DeveelceJeeoeJej, F&MJejefJenervelesJej GYes Deens. les kegâ"}erner iees° keâeÙece efmLej ceevele veenerle. Ùee meJe&
JewÛeeefjkeâ ceeb[Ceerletve yegæeves Deehe}e efJejesOeer efJekeâemeJeeo, meehes#e YeeweflekeâJeeo meebefiele}e. kegâ"uÙeener iees°eRÛÙee oesve šeskeâebceOe}e ceOÙece ceeie&
lÙeeves Ùee JewÛeeefjkeâ ceeb[CeerÛes DeefOe‰eve "jJe}s. Deebyes[keâjebveer Ùee leeefòJekeâ yew"keâerÛeer JewÛeeefjkeâ yeebOeer}keâer mJeerkeâej}er. lÙeecegUs lÙeebveer 38 yegæ
mebØeoeÙeehes#ee JesieUe mJele:Ûee veJee OecceÙeeve mLeeheve kesâ}e. lÙeebÛes ns veJes mebMeesOeve peeieeflekeâ yeewæ heefj<eosÛÙee keâce&"ebvee DeeJe[}s veener. lÙeeÛeener
Fefleneme Deens. Deebyes[keâjebÛee yeewæ Oece& ßeer}bkeâe, peheeve, Ûeerve, LeeÙe}b[, yeÇÇÿeosMe Ùee meJeeËhes#ee JesieUe Deens. lÙeeÛes DeefOe‰eve keâce&keâeb[ veener.
Ùee osMee}e mebmeoerÙe }eskeâMeener veJeer veener. yegæ mebIeeceOÙes cele, celeheef$ekeâe, celeoeve, efJejesOe keâjCÙeeÛee DeefOekeâej, vekeâejeefOekeâej mLeieve
ØemleeJe Deeoer ØeLee ØeÛeef}le neslÙee. lÙee ØeLee lelkeâe}erve ieCejepÙeeleer} ieCemeYesÛÙee JÙeJenejeletve Dee}suÙee Deensle. Deebyes[keâjebÛes ns JewÛeeefjkeâ
DeefOe‰eveÛe Deelee Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e efve Oecce ÛeUJeUer}e jeefn}s veener. lÙeecegUs DebOeejkeâes"[erletve Je<ee&vegJe<ex jentve yeensj he[}suÙee
ceeCemeebmeejKeer lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebÛeer DeJemLee Pee}er Deens. metÙee&ÛÙee lespeeves lÙeeÛes DebOeej Keeuues}s [esUs efohe}s peeTve, DebOeejekeâ[s hejle
peeT ceeieleensle. lÙeebvee DeòeoerheYeJeeÛes lespe hes}Jele veener. yeeyeemeensyeebÛÙee veblej yee[iÙee OecceOegjerCeebveer ceepeefJe}suÙee }ebÛÚveemheo JewÛeeefjkeâ
ieeWOeUecegUs meJe&meeceevÙe Deebyes[keâjer pevelee ieebie¤ve ies}er Deens. efleves Ùee meJe& Ie[ecees[eRveblej, OeceeËlejeveblej ‘ye@keâ št he@Jnsef}Ùeve’, hejle ceeIeejer
efheâjCes Ûee}efJe}s Deens. hegvne efnbot Oecee&leer} osJeosJeleebÛeer hetpee-DeÛee&, keâce&efJeheekeâ Deelcee, hegvepe&vceeÛÙee iees°er, keâce&keâeb[ keâjCÙee}e meg®Jeele
kesâ}er Deens. one yegæ DevegÙeeÙeeble efkeâceeve 8 peCe Demes Jeeiet }eie}s Deensle. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleuÙee veleõ° heg{eNÙeebvees! legceÛes vee}eÙekeâ
keâle=&lJeÛe Ùee}e keâejCeerYetle Deens. legcner Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛes heeefJe$Ùe Iee}efJe}s Deens. keâjbšŸeebvees! legcne}e [e@. yeeyeemeensyeebÛes veeJe IesCÙeeÛee
DeefOekeâej veener. efceef}bo hevnele-ogmeNÙee MelekeâeleuÙee JeeÙeJÙe mejnöerleer} efceef}bo veeJeeÛÙee «eerkeâ jepeeves yeewæefJeÉeve veeiemesvee}e Oece&i}eveer
keâMeecegUs Ùesles, ns efJeÛeej}s nesles. lÙeeves lÙee}e pes Gòej efo}s lÙee GòejemeejKeerÛe Deecner meJeeËveer Deebyes[keâjebÛÙee veJÙee OecceÙeeveebÛeer DeJemLee
keâ¤ve mees[}er Deens.
o

57
 SkeâÛe škeâUe : ieefnveepeer ceeskeâUe
efveJe[CegkeâebÛes jCeefMebie hegbâkeâ}s ies}sÙe lejermegæe ceneje°^ele [eJÙeebÛes OegMJeerkeâjCe meJe& [eJÙee he#ebeÛeer DeeIee[er nesTvener nesT Mekeâ}s veener.
lÙeebÛes Iees[s Depetvener heW[ Keele yeme}sÙe. [eJÙeebÛÙee leg}vesle mesvee-YeepeheJeeuÙeebveer DeeIee[er ceej}erÙe. peenerj meYee IesTve, mebIe<e&Ùee$ee keâe{tve
lÙeebveer cegbyeF&, keâeskeâCe, ceje"Jee[e efJebÛe¤ve keâe{}eÙe. mesveeØecegKe Ùeeveblej efJeoYee&keâ[s ketâÛe keâjCeej Deensle.
‘n[Uer}e veJnlee veJeje : KeefJemee}e veJnleer yeeÙekeâes’, DeMeer meleleiele [eJÙeebÛeer efveJe[CegkeâebÛÙee efveefceòeeves Pee}er Deens. DeebOeÇ,
keâvee&škeâ, efmekeäkeâerce DeeefCe ieesJÙeeleer} efveJe[Cetkeâ efvekeâe}ebhetJeea [eJÙeebÛÙee DeeIee[er}e Ye}er cees"er ojej he[}er nesleer. meJe& iešebleer}
keâcÙegefvemš he#e efveUŸeepenej jbieeÛee ØekeâeMe Deebyes[keâjebÛee efjheefy}keâve he#e DeeefCe lÙeeÛes pegUs YeeJeb[ YeieJee yengpeve cenemebIe keâeceieej
#es$eele Dejepekeâ ceepeJetve, keâeceieej ÛeUJeUerÛeer Deefmcelee cees[tve šekeâ}suÙee oòee meecebleebÛÙee vesle=lJeeKee}er} keâeceieej DeeIee[erMeer meešs}esšs
keâ¤ve yengpeve ßeefcekeâ DeeIee[er efvecee&Ce keâ¤ve yeme}e neslee. Ùee DeeIee[erÛeer ØeJekeäleer efMeboU JejceeÙe Pee}er nesleer. ØekeâeMe Deebyes[keâj
Ùee JejceeÙeves DeeIee[erÛes yejbÛe Iees[s oecešues DeeefCe DeebOeÇ, keâvee&škeâeleuÙee keâener }eskeâebÛes [esUs GIe[}s. lÙeebvee mee#eelkeâej Pee}e: Deelee
meJe&Ûe [eJÙeebveer Skeâ$e DeeuÙeeefMeJeeÙe keâeB«esme, Yeepehe}e heÙee&Ùe oslee ÙesCeej veener, DeMeer lÙeebÛeer YeeJevee Pee}er. yengpeve ßeefcekeâ DeeIee[er
yeveJeleele. leeboUeletve Ke[s otj hesâketâve ÅeeJesle lemes lÙeebveer pevelee o}e}e hesâketâve efo}s nesles. Deelee lÙeeÛe pevelee o}eyeö} lÙeebvee heevne
hegâš}e Deens. lÙeele yengpeve ßeefcekeâ DeeIee[erÛeer vekeâšer efMbeoU JejceeÙe Ùee veJeerve meesÙeefjkeâer}e DeÅeehener leÙeej veener. Ùee JejceeÙeÛes
yeejerkeâ veeÛeCes Depetve Ûee}tÛe Deens. je$ebefoJeme ÙegæeÛee Øemebie mecepetve jceer, }@ef[me KesUCeeje pevelee o}eÛee efJeÅeceeve DeOÙe#e Ùee
JejceeF&mee"er JÙeener nesTve yeme}eÙe. ner JejceeÙe JnerJej ceeieuÙee Skeâ-oesve efveJe[Cegkeâebheemetve Keej KeeTve Deens. Ùee JejceeÙeves hetJeea pevelee
o}eMeer Ùegleer keâ¤ve pevelee o}eÛÙee GcesoJeejebefJe®æ GYes jentve JÙeener he#eeÛee jes<e Dees{Jetve Iesle}e neslee. ‘ieeJeÛeb nesleb Lees[b, lÙeele JÙee¢eeveb Oee[}b
nesleb Ieess[b’. DeieesÛej JejceeF&ves JÙee¢eeÛes Iees[s nekeâ}tve efo}s nesles. JÙee¢ee}e DeesJeeUeÙee }eiet veÙes cnCetve DeMeer hegbâoehegbâoer. eflemejer DeeIee[er
nesleer keâer veener, Demee Ieesj DeeIee[erleer} he#eeshe#eebleer} keâeÙe&keâlÙeeËvee }eie}e Deens. eflemejer DeeIee[er nesTve DeMeerÛe jot Keot Ûee}}er ‘lej
eflemejer DeeIee[er - keâece efyeIee[er’ "¤ve peeF&}, DeMeer Yeerleer keâeÙe&keâlÙeeËvee Jeešles Deens.
efveJe[CegkeâerÛÙee }iveele efMeboU JejceeF&Ûee meeJe$e YeeT keâebMeerjecener Deens. Ùee YeeTÛes eflemejsÛe Ûee}t Deens. Ùee keâebMeerjeceYeeT}e Deecner
yeecemesheâÛÙee mLeehevesheemetve DeesUKelees. jemlee hes"sleer} hesMeJeeF& {bieeÛÙee oie[eceeleerÛÙee Skeâe leUeÛÙee cee[erJej ÙeeÛes Dee@efheâme nesles. heBLej
peesjele Demeleevee, Ùee ie[Ÿeekeâ[s Deecner Deebyes[keâjer peeefCeJeebheesšer keâOeerceOeer peele Demet, iehheešhhee keâjerle Demet. lesJne Ùee YeeT}e jepekeâejCeeÛeer
Yeebie Ûe{}s}er veJnleer. YeeT }Ùe DeeoyeMeerj Jnlee. oef}le meceepee}e jepekeâerÙe ÛeUJeUerÛeer iejpe veener. efMe#eCeeÛeer, efJeOeeÙekeâ keâeceeÛeer
iejpe Deens, Demes lees cnCeeÙeÛee. henelee henelee Ùee YeeTves meesJeUs hesâ[tve "sJe}s. yeecemesheâ, keâemš^eF&ye, [erSmeheâesj DeeefCe [erSmeheâesjÛeer
yengpeve meceepe heešea Ùee YeeTves keâ¤ve šekeâ}er, 24 SefØe} 1984 jespeer. 84 mee}er }eskeâmeYesÛeer efveJe[Cetkeâ }{Je}er. leerve cenòJeeÛes
cegös YeeT efveJe[Cegkeâerle meebieeÙeÛee. GÛÛeJeCeeaÙeebÛes JeÛe&mJe PegieejCes, oef}le-DeesyeermeeRvee veeskeâjerle Deej#eCe FlÙeeoer cegös nesles. YeeTbÛÙee yemehe}e
efveJe[Cegkeâerle }eskeâmeYesÛÙee efveJe[Cegkeâerle 6 }eKe, Gòej ØeosMeele 7 }eKe celes he[}er. 51 efJeOeevemeYee celeoejmebIeeble }eskeâo} DeeefCe pevelee
he#ee}e efveJe[tve osCÙeele YeeT keâejCeerYetle "j}s. keâebMeerjece yeerpeveesjceOetve }eskeâmeYesmee"er GYes jeefn}s. heeÛe npeej celeebÛÙee heâjkeâeves he[}s.
88ÛÙee De}eneyeeo }eskeâmeYesÛÙee efveJe[CegkeâercegUs keâebMeerjeceÛeer osMeYej ÛeÛee& Pee}er. 91 ceOÙes meceepeJeeoer pevelee heešeaÛÙee meeneÙÙeeves FšeJe
celeoejmebIeeletve }eskeâmeYesJej efveJe[tve ies}s. 93 ÛÙee Gòej ØeosMeeÛÙee efveJe[Cegkeâerle lÙeebÛÙee yemehee}e 69 peeiee efceUtve keâebMeerjece, ceg}eceÙe
efmebieeÛes mejkeâej YeepeheÛÙee veekeâeJej efšÛÛetve meòesJej Dee}s. keâebMeerjeceÛÙee ÙeMeeceeies Gòejsleer} oef}le yengpeve meceepeeÛÙee meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ,
jepekeâerÙe efnlemebyebOeebÛeer keâejCes nesleer. GòejsÛÙee jepekeâejCeele Flej ceeieemeJeieeaÙeebvee lÙeebÛes ØeeyeuÙe Demetve cenòJe veJnles. 67 mee}eheÙeËle ÙeeoJe,
Densj, iegpej, kegâceea peeleeRÛÙee ØeefleefveOeeRvee cebef$eceb[Uele mLeeve vemes. Gòej ØeosMeele 69 mee}eheÙeËle Ùee meceepeeÛes efJeOeevemeYesle 8 škeäkesâ FlekesâÛe
ØeefleefveefOelJe nesles. ÛejCeefmebie, jecevejsMe ÙeeoJe, osJeer}e} ÙeebÛÙee cegKÙeceb$eer nesCÙeecegUsÛe Ùee Jeiee&ÛÙee jepekeâerÙe peeefCeJee Jee{tve les meòeekeâeb#eer yeve}s.
meòee efceUJeCÙeemee"er lÙeebvee ceg}eÙeceefmebie, keâebMeerjece DeeIee[erÛeer Jeeš heneJeer }eie}er. 93heÙeËle nsÛe Flej ceeieemeJeieeaÙe keâeB«esmeÛes peveeOeej
nesles. celeoeveeÛÙee JesUer les oef}leebvee yeensj he[t osle vemele. 93 mee}er cee$e veJÙee jepekeâerÙe OegMJeerkeâjCeeÛÙee pegUCeerle les Dee}s. keâebMeerjeceeÛÙee
he#eeÛee meyebOe osMeele Keje peveeOeej hetJe& Gòejsleer} Ûece&keâej neÛe Deens. lees jepÙeeleer} }eskeâmebKÙesÛÙee 21 škeäkesâ Flekeâe Deens. lÙeeÛÙeeMeer
ceg}eÙeceefmebieeÛÙee vesle=lJeeKee}er Flej ceeieemeJeieeaÙeebveer pegUJetve Iesle}s. mesefn} Kes[Ÿeele cegme}ceeveebÛeer cees"er mebKÙee Deens. 6 ef[mebsyejÛÙee IešvesÛee
efve<esOe cnCetve Ùee meceepeeves yemehe-mepehe Ùegleer}e 60 škeäkesâ celeoeve kesâ}s. Dee«ee-keâevehetjceOe}e peeš Je keâesjer mJele:}e yegefæmš mecepelees. lees
keâebMeerjece}e ceevele veener. heefMÛece Gòej ØeosMeele yeÇÇeÿepeešebÛes ØeeyeuÙe Deens. lÙeebÛÙee neleer keWâefõle Pee}s}s Mesleer JÙeJemeeÙe, DeewÅeesefiekeâ keâejKeeves
ÙeebÛeer efvejbkegâMe DeeefLe&keâ meòee Deens. ne meJe& Fefleneme keâebMeerjeceeÛÙee ÙeMeeceeies Deens. osMeeceOÙes Deehe}er meòee DeeCeCÙeeÛeer Yee<ee yees}leele.
lÙeebÛee Keje peveeOeej hetJe& Gòejsleer} ÛeceejebÛeeÛe Deens. keâvee&škeâeleer} oef}le pevelesves pevelee o}eyejesyej peeCes hemeble kesâ}s, keâejCe efleLes oef}leebceOÙes
keâece Deme}suÙee oef}le mebIe<e& meefceleerves veJee keâew} efo}e. keâebMeerjece }eKeeÛÙee meYee IesTve Ghejs "j}s. DeebOeÇelener keâebMeerjecee}e veekeâe¤ve
les}iet osMece}e nele efo}e. leeefceUvee[tceOe}e oef}le [erScekesâ DeCCee [erScekesâyejesyej Deens. kesâjUeleer} oef}le keâeB«esme, keâcÙegefvemš,
ceekeäme&JeeÅeebmeesyele Deensle. oef#eCesle ceej Keeuues}s keâebMeerjece DeÅeehener YeejleerÙe jepekeâejCeele keâefjMcee keâjCÙeeÛeer Yee<ee yees}leele. jepekeâerÙe meòee

58
efceUe}er keâer oef}le ceeieemeJeieeaÙeebÛes meJe& ØeMve DeeheesDeehe megšleer}, DeMeer lÙeebÛeer OeejCee Deens. Ùeemee"er lÙeebÛÙeekeâ[s lemes keâeÙe&›eâce veenerle.
hegâ}s-Deebyes[keâjebÛes veeJe IesTve keâebMeerjece FLeheÙeËle heesnesÛe}s. lÙeebÛÙee hegCÙeeF&Jej cees"s Pee}s. lÙeeÛee meesÙeermkeâjheCes Dee"Je efJemej keâebMeerjeceebvee
he[lees. ceneje°^ele Dee}s keâer Ùee ceneheg®<eebÛÙee veeJeeÛee les GoesGoes keâjleele. ceneje°^eÛÙee meercee Dees}eb[uÙee keâer Ùee ceneheg®<eebhes#ee mJele:}e
cees"s mecepetve Jeeieleele. hegâ}s-Deebyes[keâjebÛÙee efJeÛeej, efmeæebleeefJe®æ peeleele. hegâ}s -Deebyes[keâjebveer peeefleefJejefnle, Jeie&efJejefnle meceepeeÛes mJehve
heeefn}s nesles. peeefleDebleeÛÙee }{Ÿeele lÙeebveer Yeeweflekeâ efJe<ecelesÛee Deble keâjCÙeeÛes "jefJe}s nesles. peefceveerÛÙee hesâjJeešheeheemetve je°^erÙeerkeâjCeeheÙeËle
IešvesÉejs meceepeJeeo jeyeJeCÙeeÛee Deebyes[keâjebÛee DeeefLe&keâ keâeÙe&›eâce keâebMeerjeceevee DeefYeØesle veener. Úesšs Meslekeâjer, Meslecepetj, pes ØeecegKÙeeves oef}le
Flej ceeieemeJeieeaÙeebletve Dee}s Deensle, lÙeebÛÙeemee"er keâebMeerjeceekeâ[s keâeÙe&›eâce veener. DecesefjkesâmeejKÙee efyeiejke=â<eer #es$eele 60 škeäkesâ jespeieej
efvecee&Ce keâ¤ve les lÙeebÛee ØeMve mees[Jet heenleele. [bkesâ} ØemleeJe, ie@š keâjej ÙeeefJe®æ les Ûekeâej Meyo yees}le veenerle. lÙeebvee jeKeerJe peeiee
nJÙee Demeleele. jeKeerJe peeieebÛÙee lejlegoeRvee les kegâye[Ÿee cnCetve hesâketâ ceeieleele. ceg}eÙeceefmebieebvee Oeekeâele "sJetve Gòejsle}er Ùegleer leCeeJeeKee}er
Ûee}Jeleele. meòesÛÙee Yeeieeroejermee"er ceneje°^ele YeepeheMeer Ùegleer keâjCÙeeÛeer les ceOetveceOetve Yee<ee keâjle Dee}s}s Deensle. keâebMeerjeceeÛee yengpeveJeeo
Demee heâmeJee Deens. lÙeebvee Deebyes[keâj Deefmcelee vekeâejelcekeâ Jeešles. mJele:ÛÙee heâmeJÙee yengpeveJeeoeÛeer mebkeâuhevee mekeâejelcekeâ DeeefCe hegjesieeceer
Jeešles. osMeeleer} Flej oef}le Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleer} meJe&Ûe heg{eNÙeebMeer lÙeebveer Jewj hegkeâej}s Deens. lÙeebÛeerÛe Úesšer DeeJe=òeer Deme}s}e ØekeâeMe
Deebyes[keâjner lÙeebvee Ûee}le veener. 91 mee}ÛÙee peveieCevesvegmeej ceneje°^eleer} hetJee&ßeceerÛÙee cenej meceepeeÛeer DeeefCe DeeleeÛÙee yeewæ meceepeeÛeer
}eskeâmebKÙee peJeUheeme 80 }eKeebFlekeâer Deens. Ùee mebKÙesÛes Skeâšs Oeveer, cee}keâ heâkeäle ØekeâeMe Deebyes[keâj veenerle. YecejeUŸee Dee"Je}Wheemetve
iee[s-keâJee[s, {e}s-ieJeF&, KeesyeÇÇeie[s iešelešeheÙeËle Deveskeâ jeÙejbo lÙeele Deensle. ‘yeepeerjeJeveevee legbye[erYej osvee’ Demeb megkeâ[erÛÙee "skeäÙeeJej les
jepekeâerÙe ye}glÙeeÛÙee ÛeJeÛee}er veeÛeleele. Ùee meJeeËceOÙes ØekeâeMe GpeJee "jle veener. lÙeeÛeb Mesle kebgâheCeevesÛe KeeTve šekeâ}bÙe. ¤{er-hejbheje,
peeleOecee&ÛÙee keâce&keâeb[eletve ceneje°^eleuÙee Flej ceeieemeJeieeaÙeebvee keâe{tve heâg}s-Deebyes[keâjer efmeæebleeÛee heeÙee IesTve lees pegUCeer keâjeÙe}e ceevele
veener. lÙeeves efvecee&Ce kesâ}s}er yengpeveebÛeer YeieJeer meesÙejerkeâ }iveeDeeOeerÛe ie[bieCÙeej KeeTve šekeâCeeNÙee JeNne[eleer} JeNne[keâNÙeebmeejKeer Pee}er
Deens. ns DeOÙee& neUkegbâ[ele}s JeNne[keâjerÛe eflemeNÙee DeeIee[er}e Kees[keâe Iee}leensle. Ùee JeNne[keâjebÛÙee legbye}suÙee heeCÙeecegUsÛe Dekeâes}-
efkeâveJešÛeer he@šve& legštve hegâštve ies}er. meieUerkeâ[s jewKeeUb Pee}b. lejerner ØekeâeMe Deebyes[keâj Depetve DehetâÛÙee yeebs[emeejKes yenkeâleÛe Deensle. keâeB«esme
-Yeepehe}e heÙee&Ùe MeesOeeÙeÛee Demes} lej ÚghÙee ceeiee&ves Deš}efyenejer JeepehesÙeeRÛÙee heeJe}ebJej heeJe}b šeketâve ÛewlÙeYetceerJej peeCeb lÙeebveer LeebyeJeeJeb.
mJele:Ûeer heeÙeJeeš mJele:Ûe veerš ÛeesKeeUeJeer.
lÙeebveer efvecee&Ce kesâ}suÙee yengpeve ßeefcekeâ DeeIee[er}e Flej heg{eNÙeebmeejKes mJele:Ûes [esUs GIe[tve yeIeeJes, pevelee o}e}e jepekeâerÙe Demhe=MÙe
peceele yeveJetve lÙeeÛee efJešeU heeUt veÙes. KeNÙee eflemeNÙee DeeIee[erle meeceer} nesTve JÙee¢ee}e cnbpeer lÙeeÛÙee ceg[Åee}e yeeeEMebie Deemes}!
mebYeepeerjeJe keâekeâ[svee kegâj[Ùee, heehe[Ÿee, yeleeMes KeeT Ieele}sle. peceJetve IÙeeJes ns Ùee efveJe[Cegkeâerle keâener Ye}s keâece les ke⤠Mekeâleer}. veener
lej JejOeJee vegmeleerÛe yeessnuÙeeJej Ûe{ss} DeeefCe mebYeepeerjeJe JÙee¢eeÛee Deensj mJeerkeâejs}.
o

59
 megmejerve yeeÙe legPeer hee" ceT
YeejleerÙe jepekeâejCe Deepe ieeJe"er ngketâceMeenerkeâ[s Pegketâ }eie}s Deens.
}eskeâMeener DeeefCe DeeefLe&keâ mecelee Ùee oesvnerner mebkeâuhevesefJe<eÙeer pÙeebÛÙee ceveele ØeÛeb[ DeemLee Demeles lesÛe mebmeoerÙe }eskeâMeenerÛes hegjmkeâlex
Demeleele. mJeeleb$Ùeesòej Yeejleele meceepeJeeoer DeeefCe meecÙeJeeoer ›eâebleerÛeer mJehves heenCeejs jepekeâerÙe he#e nesles. mJeeleb$ÙeeÛÙee heVeeme Je<eeËle heenlee
heenlee les Jee{le ies}s.
YeejleerÙe heefjefmLeleerÛÙee ÛegkeâerÛÙee Deekeâ}veecegUs JewÛeeefjkeâ Meeskeâebeflekeâe nesTve, Deeheehemeele }{tve efve hegâštve Oeerjs Oeerjs efve<ØeYe nesTve ies}s.
kegâCeer }eskeâMeenerÛÙee meeOeveMegefÛelesÛee ogje«en Oej}e, kegâCeer veweflekeâ cetuÙeeÛee DeeefCe ceeveJeer cetuÙeeÛee GodIees<e keâjle Deeblejje°^erÙe heeleUerJejer}
meecÙeJeeoer ÛeUJeUerle}s, meceepeJeeoer ÛeUJeUerleues DeeblejefJe&jesOe FLes veeÛeJetve heefjefmLeleer}e hee" oeKeJetve ›eâebleerheemetve he}eÙeve kesâ}s. keâeceieej
Jeiee&Ûeer DeefOemeòee DemeeJeer keâer vemeeJeer, Jeefj‰ Jeiee&ÛÙee neleeleer} meòee efnbmekeâ ›eâebleerefMeJeeÙe efnjeJetve IÙeeJeer keâer IesT veÙes, keâeceieej Jeiee&Ûeer
ngketâceMeener DeeCeCÙeemee"er efnbmesÛee ceeie& helkeâjeJee, DeMee heesefLeefve‰ YetefcekeâebÛee keâuueesU ceepeJetve YeejleerÙe jepekeâejCeele}s ›eâebeflekeâejkeâlJe cee¤ve
šekeâ}s.
Yeejleele }eskeâMeener meceepeJeeoer JÙeJemLee efvecee&Ce keâjCÙeeÛes meceepeJeeÅeebÛes OÙesÙe nesles. lej keâeceieejJeiee&Ûeer DeefOemeòee mLeeheve keâjCÙeeÛes meecÙeJeeÅeebÛes
nesles. }eskeâMeener ceeiee&ves ›eâebleer nesCÙeeÛeer MekeäÙelee Demelee efnbmekeâ ceeiee&Ûee DeJe}bye keâjCes, ns Øeefle›eâebeflekeâejkeâ nesÙe. YeejleerÙe heefjefmLeleerÛes vecegvesoej
efJeJesÛeve keâ¤ve DeeefCe lÙeele De[ketâve he[tve [eJÙee hegjesieeceer he#eebveer FLes mJele:}e mebheJe}s. YeejleerÙe heefjefmLeleerÛes ÙeesiÙe efveoeve lÙeebvee keâjlee Dee}s
veener. YeejleerÙe jepekeâejCeele}er meecÙeJeeoer ÛeUJeU Je meceepeJeeoer ÛeUJeU leMeer pegUer YeeJeb[sÛe cnš}er heeefnpesle. Ùee oesIeebÛeener efhele=he#e Yeeb[Je}er
}eskeâMeener jeyeJeCeeje keâeBiesMme he#eÛe neslee.
1924 mee}er keâcÙegefvemš he#eeÛeer mLeehevee Pee}er. 1932 mee}er veeMekeâeÛÙee leg®bieele Demeleevee peÙeØekeâeMe, veejeÙeCe, ceervet cemeeveer, DeMeeskeâ
cesnlee, DeÛÙeglejeJe hešJeOe&ve FlÙeeoer meceepeJeeoer efJeÛeejmejCeerÛÙee ceb[UeRveer keâeB«esme- Debleie&le jentve keâeB«esme meceepeJeeoer he#eeÛÙee mLeehevesÛee efJeÛeej kesâ}e.
17 ces 1934 jespeer DeeÛeeÙe& vejWõ osJe ÙeebÛÙee DeOÙe#elesKee}er Ùee he#eeÛes heefn}s DeefOeJesMeve Ye¤ve lÙeebveer meceepeJeeoer ÛeUJeUerÛeer mLeehevee
kesâ}er. meecÙeJeeoer ÛeUJeUer}e 70 Je<ex Peeueer. meceepeJeeoer ÛeUJeUeruee 60 Je<ex. efkeâleer ØeÛeb[ G}Leehee}Leer Ùee ÛeUJeUerceOÙes nesTve iesuÙee,
heCe Ùee G}Leehee}Leerletve keâenerÛe "esme efve<hevve nesT Mekeâ}s veener. lej ùoÙeheefjJele&veeÛÙee mebkeâuhevesheÙeËle YeÙeeCe cebLeves Ùee oesvner ÛeUJeUeRle
Pee}er. Ùee ›eâebleerÛeer yeebOeer}keâer mJeerkeâe¤ve YeejleerÙe pevepeerJeveele FlLebYetle heefjJele&ve ke⤠FefÛÚCeeNÙee oesve-Ûeej efhe{Ÿee Ùee mJehveebmee"er ce¤ve
iesuÙee. ØemLeeefhele Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛÙee efJe®æ Ùee oesvner ÛeUJeUeRveer Deveskeâ peve}{s GYeej}s. leelkeâeef}keâjerlÙee keâener keâeU les ÙeMemJeer
Pee}s. veblej lÙeeletve keâeÙeceÛes DeheÙeMe heojer he[}s. Jeie&}{ŸeeÛeer peeiee melÙee«eneves Iesle}er. meMeŒe ›eâebleerÛeer peeiee MeebleleeceÙe heefjJele&veeves
Iesle}er. meecÙeJeeÅeebceOÙes SkeâeÛes oesve, oesveeÛes Ûeej ieš Pee}s. kegâCeer ceekeäme&, nsie}, }sefveveÛÙeeÛe peJeU Leebye}s. kegâCeer ceeDeesÛes yeesš hekeâ[tve
hesâveeveÛÙee uegbhesve Øees}sleejerÛÙee efmeæebleeheÙeËle ÙesTve heesÛe}s.
meeceüepÙeMeener Yeeb[Je}MeenerÛeer meJeexÛÛe DeJemLee Deens. leerceOÙes Yeeb[Je}oej DeeefCe keâeceieej Demes šeskeâeÛes De«eerkeâjCe Demeles. Ùeeletve cet"Yej
Yeeb[Je}oejebÛÙee neleele mebheòeer DeeefCe meòee keWâefõle nesles. cepetj Jeie& hejekeâesšerÛÙee oeefjõŸe DeJemLes}e heesÛelees DeeefCe FLetveÛe ›eâebleerÛeer meg®Jeele nesles.
oesve šeskeâebÛÙee Jeiee&le ceOÙeceJeie& Ùeslees. lees yegefæcebleebÛee Jeie& Demelees. megjef#elelesÛes keâJeÛe keâeÙecemJe¤heer heebIejCÙeeÛeer lÙeeÛeer KÙeeleer Deme}er lejer,
›eâebleerÛÙee °erves cenòJeeÛeer Yetefcekeâe efveYeeJelees. Øeiele je°^ele leÙeej Pee}suÙee ceOÙeceJeiee&ÛÙee hejbhejsle}e DeeheuÙeekeâ[}e veJeesefole ceOÙeceJeie& veJnlee, lees
efyeÇefšMe DeeefCe veblej mejbpeeceer DeOe&-Yeeb[Je}er efnlemebyebOeebletve leÙeej Pee}suee leLeekeâefLele ceOÙeceJeie& neslee. lÙeeÛes mLeeve Øeiele Yeeb[Je}oejer osMeeleuÙee
ceOÙeceJeiee&meejKes DemKeef}le veJnles. DemeuÙee Oes[iegpejer }eskeâebkeâ[s [eJÙee he#eebÛes vesle=lJe nesles. lÙeebÛÙee he#eebvee 60-70 Je<ex }esštvener les [er-keä}eme
- [er keâemš nesT Mekeâ}s veenerle. lÙeebÛÙee ieJeNÙee MesJešer cemeCeele iesuÙee. lÙeebvee ceekeäme&Jeeoner keâU}e veener, }sefveveJeeoner. vee ceeDeesJeeo keâU}e
vee Ûes iesJeeje, efheâ[s} ke@âmš^es.
ceekeäme&JeeÅeebÛÙee JewÛeeefjkeâ yew"keâer}e meg®bie }eJeCÙeeÛes keâece Øeiele je°^eletve efvecee&Ce Pee}suÙee kesâvmemeejKÙee Øeefle›eâebeflekeâejkeâ DeLe&lep%eeves
kesâ}s. lÙeebÛÙeeveblejner Ùee efJejesOeeleuÙee heâUerle DeeCeKeer oesve-Ûeej DeLe&lep%eebÛeer Yej he[}er. lespeer-ceboerÛÙee Ûe›eâeletve Yeeb[Je}Meener}e megjef#ele
"sJelee ÙesT Mekeâles, ns efJeMeesOeve Ùee ceb[UeRveer ceeb[tve meecÙeJeeoer, meceepeJeeoer ÛeUJeUerÛee lespeesYebie keâ¤ve mees[}e. meecÙeJeeoer ÛeUJeUerÛes
efJejesOeefJekeâemeeÛes leeefòJekeâ DeefOe‰eve, Deefleefjkeäle cetuÙeebÛee efmeæeble: DeeefLe&keâ IešveebÛÙee DeeOeejs FeflenemeeÛeer Gkeâ} keâjCÙeeÛeer heæleer. efLemeerme,
DeBšer efLemeerme, efmeved efLemeerme meJe& }Ùeeme ies}s. Oece&, jepÙemebmLee, Jee*dceÙe keâ}e ÙeebÛeer Yeeweflekeâ Gheheòeer MeesOetve keâe{Ceeje ceekeäme&, DeepeÛÙee
Ie[er}e De[eCeer "jJe}e ies}eÙe.
ogmeNÙee ceneÙegæele efnš}jÛee hejeYeJe keâ¤ve peiee}e JeeÛeJeCeeje mš@ef}ve! }sefveveves efvecee&Ce kesâ}s}er keâeceieej Jeiee&Ûeer DeefOemeòee DeyeeefOele
"sJeCÙeemee"er efnš}j}ener }epeJeer} DeMeer efnbmekeâ ke=âlÙes keâjlees. ns Feflenemeeves heeefn}s. mš@ef}veÛÙee DelÙeeÛeejebÛeer efšheCeer ¡eggMÛeesJnves lÙeeÛÙee
efveOeveeveblej efJemeeJÙee keâeB«esmeceOÙes JeeÛeueer DeeefCe efleÛee yeeT keâ¤ve keâeceieejeÛÙee DeefOemeòesle efveyeËOe DeebOeUsheCe yeÇÇspevesJnheÙeËle Ûee}le Dee}s.
ceekeäme&Jeeoer otj°erÛee peeCelesheCee Ùee meJe& DeefOemeòeeJeeuÙeebveer Dehebie keâ¤ve šekeâ}e. #eCee#eCee}e ceeveJeer peerJeveele yeo}CeeNÙee JeeleeJejCeeÛee,
heefjefmLeleerÛee lÙeebvee veerš JesOe Ieslee Dee}e veener. Yeeb[Je}er-}eskeâMeenerÛeer meJeexÛÛe Deme}s}er DeJemLee meeceüepÙeMeener DeeefCe Ùee meeceüepÙeMeenerÛes

60
SkeâcesJe Jeejmeoej Deme}s}er DecesefjkesâmeejKeer cenemeòee Ùeebveer yeepee¤ mheOexle meecÙeJeeoer osMeebvee efšketâ efo}s veener. Øeiele je°^ebceOe}e ÛebieUJeeo
DeeefCe JÙeefkeäle-mJeeleb$Ùee}e DeefveyeËOe JeeJe osCeejer MeemeveJÙeJemLee jefMeÙeeleuÙee meceepee}ener YeeJetve ies}er. DemeuÙee efhe{erÛes ieesyee&ÛesJn ØeefleefveefOelJe
keâjle nesles, ceesne}e yeUer he[tve pÙee efoJeMeer lÙeebveer keâeceieej Jeiee&ÛÙee DeefOemeòesÛesÛe efveyeËOe keâe{tve šekeâ}s, lÙee JesUer eflemeNÙee peieeÛes vesle=lJe
keâjCeeje jefMeÙeeÛe keâesmeUtve he[}e.
peieeleuÙee meJe& meecÙeJeeoer ÛeUJeUeRÛeer Meeskeâebelf ekeâe Pee}er. leer hejeefpeleeÛes DeeÙeg<Ùe peielesÙe. Ùee hejeYetle JeeieCÙeeletveÛe MesJešer mebmeoerÙe jepekeâejCeeleuÙee
DeeIee[Ÿeebmee"er les leÙeej nesTve yemeleele. Ùee DeeIee[Ÿeebletve Yeejleeleer} De}erkeâ[}s Øeefleieeceer jepekeâejCe ye}Jeòej Pee}s. DeeheuÙee pegUŸee YeeJeeyeö}
cnCepes meecÙeJeeÅeebyeö} pÙee meceepeJeeÅeebvee Deepe És<e Jeešlees, les meceepeJeeoer cetUÛes ceekeäme&JeeoerÛe nesles. Deeblejje°^erÙe heefjefmLeleer peMeer yeo}le ies}er,
mš@ef}veÛÙee keâejekeâeroeale pes DelÙeeÛeej Pee}s DeeefCe JÙeefkeälemJeeleb$ÙeeÛee mebkeâesÛe nesle ies}e. DemeuÙee keâejCeebÛee ienpeye ceepeJetve DeeheuÙee pegUŸee
YeeJeebheemetve ns meceepeJeeoer legš}s. vesn¤bvee Deeheues Leesjues YeeT cnCeCeejs, keâeB«esmeuee Deehe}s efhelee mecepeCeejs meceepeJeeoer Deepe kegâ"s ÙesTve heesÛe}s.
peieYejeÛÙee meecÙeJeeÅeebvee, meceepeJeeÅeebvee pemes veJeerve Ie[ecees[eRÛes Yeeve jeefn}s veener, Fkeâ[uÙee [eJÙeebveener jeefn}s veener. lÙeebvee DeØeiele je°^eleer}
›eâebleerÛeer Øesjkeâ met$es efveefMÛele meehe[}er veenerle DeeefCe cnCetve [eJÙee ÛeUJeUerle ogyeUe vesYeUšheCee Iegme}e. YeejleerÙe jepekeâejCe DeepeÛÙee Ie[er}e
efnbot leòJe%eeveeleer} meghejce@veÛÙee keâuhevee mJeerkeâe¤ve ieeJe"er ngketâceMeenerkeâ[s Pegketâ }eie}s Deensle. meecÙeJeeoer, meceepeJeeoer ØeÛeb[ ceeies he[tve, pewmes Les
Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛÙee hejbheje peheCeejer, keâeUeÛÙee DeesIeele MeleefJeoerCe& nesle Dee}s}er keâeBiesMme DeeefCe Øeefleieeceer Yeepehe ÙeebÛÙee ceiejefce"erle YeejleerÙe
mebmeoerÙe }eskeâMeener meehe[}er Deens. meceepeJeeo DeeCeCes, meecÙeJeeo DeeCeCes Ùee FLes JeebPe heefjkeâuhevee "juÙee. meleerÛeb JeeCe [eJÙee hegjesieecÙeebvee hes}}b
veener. ‘megmejerve yeeÙe legPeer hee" ceT’ cnCeeÙeÛeer JesUer lÙeebÛÙeeJej Dee}er Deens.
o

61
 veJÙee ceeieemeJeieeaÙe vesle=lJeeÛeb ‘met[keâejCe’
mebmeoerÙe jepekeâejCeele DevÙe ceeieemeJeieeaÙeebÛeer Skeâpetš keâ¤ve lÙeebvee mebmeoerÙe jepeveerleerle mebÙeesefpele keâjCÙeeÛes keâece ØeLecele: YeejleerÙe jepekeâejCeele
meeLeer jececeveesnj }esefnÙee Ùeebveer kesâ}s. 1950ÛÙee oMekeâele Ùee keâecee}e meg®Jeele Pee}er. lÙeehetJeea YeejleerÙe keâcÙegefvemšebveerner ne ØeÙelve keâ¤ve heeefn}e
neslee. }b[ventve hejle Dee}s}s, }b[ve mketâ}ceOÙes yeewefækesâ Iesle}s}s jpeveer heece oòe Ùeebveerner DeMee heæleerÛee ØeÙelve kesâ}e; hejbleg YeejleerÙe
meceepeeÛeer meeceeefpekeâ, ceeveefmekeâ, DeeefLe&keâ, jepekeâerÙe, meebmke=âeflekeâ pe[CeIe[Ce ÙeeefJe<eÙeerÛÙee efJeM}s<eCee}e lÙeebveer }eJe}s}er hetâšheóer jefMeÙeve
Jeie& mJe¤heeÛeer nesleer. lÙeecegUs efkeâceeve Ùee DevÙe ceeieemeJeieeaÙe DeeefCe oef}le meceepee}e mepeielee DeeCeCÙeeÛÙee he}erkeâ[s Ùee peeleerefveneÙe
meceepeeÛee DeblejefJe&jesOe les mecepet Mekeâ}s veenerle. Yeeb[Je}er }eskeâMeenermeesyele Dee}suÙee je°^JeeoeÛÙee mebkeâuhevee DeeefCe je°^erÙe vesle=lJeeÛÙee meb%ee
DeMee yeÇÇeÿeCelJe peheCeeNÙee jeefnuÙee DeeefCe je°^erÙe ÛeUJeUerÛes vesle=lJe oef}le, Meesef<ele DeeefCe ceeieemeJeieeaÙe meceepee}e osCÙeele meJe& keâcÙegefvemšebÛes
jepekeâejCe ns lemes heâ}oeÙeer "j}s veener. ns je°^erÙelJeeÛÙee meercee GuuebIetve JeieeaÙe meb%esleÛe peKe[}s ies}s. lÙeeletve DevÙe ceeieemeJeieeaÙeebmeesyele
cegmeueceeve Demeuesuee DeuhemebKÙeekeâ meceepener megš}e veener.
1924 veblej YeejleerÙe jepekeâejCeele oef}leebÛes Øesef<ele yeeyeemeensye Deebyes[keâj Pee}s. DevegmetefÛele peeleer-peceeleeRceOÙes lÙeebÛeer peer Øeeflecee GYeer
jeefn}er efleves Demhe=MÙe meceepeeÛes ØeefleefveefOelJe keâjCeeNÙee leLeekeâefLele he#eebvee- keâeB«esmemekeâš Flejner he#eebvee GIe[s hee[}s nesles. Ùee heeMJe&YetceerJej
DevÙe ceeieemeJeieeaÙeebÛes mebIešve keâjCes Ùee °erves DeeJneveelcekeâ nesles, hejbleg }esefnÙee Ùeebveer otj°erÛÙee DeeOeejs DevÙe ceeieemeJeieeaÙeebvee mebIeefšle
keâ¤ve mebmeoerÙe jepeveerleerle GlejJe}s. DevÙe ceeieemeJeieeaÙeebÛÙee peeie=leerÛes ßesÙe Deepe meòeeÛÙegle Pee}s}s efJeMJeveeLe Øeleehe efmebie DeeefCe lÙeebÛes
mejkeâej pejer Iesle Deme}s, lejer KeNÙee DeLee&ves Ùee meJeeËÛeer ØesjCee }esefnÙeeÛe nesles. }esefnÙeebÛÙee ØeÙelveebletve 1967 mee}er peJeUheeme 11
jepÙeeble keâeB«esmeslej mejkeâejs Dee}er; hejbleg owJeogefJe&ueeme cnCee efkebâJee Meeskeâebeflekeâe, keâeB«esmeslej mejkeâej mLeeheve keâjCÙeemee"er pÙee DeeIee[Ÿee keâjeJÙee
}eieuÙee, lÙee DeeIee[ŸeebceOÙes hegjesieeceer he#eeefMeJeeÙe pes ogmejs Øeefleieeceer nesles lÙeebÛeerner ceole IÙeeJeer }eie}er. Deepe DeeheCe Demes heenlees keâer,
DeepeÛes peceeleJeeoer jepekeâejCe efkebâJee Oecee&efOeef‰le meebØeoeefÙekeâ jepekeâejCe Demes SkeâeSkeâer efvecee&Ce Pee}s}s vemetve ÙeeÛeer keâejCes Lesš keâeB«esme
mLeehevesveblej cnCepes 1885 veblej 1889 meeueer keâeB«esmeebleie&le mLeeheve Pee}suÙee meeceeefpekeâ mecelee heefj<eos}e efšUkeâ ØeYe=leer Ùee pene}Jeeoer
heejbheefjkeâ meveeleve heg{eNÙeebveer GOeUtve }eJeCÙeeÛee ØeÙelve keâjsheÙeËle heesÛeleele DeeefCe efleLetveÛe peceeleJeeoer jepekeâejCeeÛeer meg®Jeele Pee}er,
Demes cnš}s lej Ûetkeâ "¤ veÙes. veblej efyeÇefšMeebÛÙee keâeUele keâcÙegve} De@Jee@[& DeeefCe cee@všsiÙet Ûescmeheâ[& megOeejCee Ùee JesUÛÙee keâcÙegve} meb%ee
Ùee mJeeleb$Ùe}{Ÿeeleer} efometve DeeuÙee DeeefCe lÙeeletveÛe Oecee&Jej DeefOeef‰le Fmueeefcekeâ je°^JeeoeÛeer keâuhevee cegm}erce }erieves heg{s DeeCe}er.
efle}e Men osCÙeeÛes keâece efnbot cenemeYesves efnbot je°^JeeoeÛeer keâuhevee heg{s DeeCetve kesâ}s DeeefCe lÙeeveblej Ùee keâuheves}e meJebie keâjCÙeeÛes keâece
je°^erÙe mJeÙebmesJekeâ mebIeeves DeeheuÙeeÛe mLeehevesveblej kesâ}s DeeefCe ÙeeletveÛe peeleerÙe obiÙeeheemetve les Oeeefce&keâ obiÙeeheÙeËle je°^erÙe ÛeUJeUerÛee
lespeesYebie keâjCeeNÙee Iešveener Ie[}suÙee DeeheCe ieleFeflenemeele heenlees. ns meJe& JewiegCÙe DevÙe ceeieemeJeieeaÙeebvee mebIeefšle keâjleevee }esefnÙeebveer
šeUCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e; hejbleg mebmeoerÙe jepekeâejCÙeeÛÙee mebjÛevesle lÙeebvee heeefnpes lemes ÙeMe Dee}s veener. }esefnÙeebÛeer met$es GÛe}tve ÛeewOejer
ÛejCeefmebie Ùeebveer DeeheuÙee jepekeâerÙe cekeâmeoemee"er Ùee DevÙe jepekeâerÙe mepeielesÛee GheÙeesie keâ¤ve IesCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e, hejbleg ne }esefnÙeebvee
DeefYeØesle Deme}suÙee Megæ ceeb[Ceerle yemeCeeje veJnlee. Gòej Yeejleele peceerveoejer efvecet&}ve keâeÙeoe pesJne }eiet keâjCÙeele Dee}e, lesJne YeejleerÙe
ke=â<eerØeOeeve peeleerefveneÙe meceepeeÛee {eÛeeÛe lÙeecegUs yeo}tve ies}e. Ùee keâeÙeÅeeletve pegvÙee meeceble Jeiee&ves DeeefCe jepeejpeJee[Ÿeebveer heUJeeše
MeesOeuÙee, heCe lÙeeÛÙeeceOÙes veJee Meslekeâjer Jeie& ne leÙeej Pee}e. lÙeehetJeeaÛÙee meeceble Jeiee&ves Menjer DeewÅeesefiekeâ Jeiee&Meer Deehe}s veeles pees[}s
nesles, heCe Ùee veJÙee ßesCeerleuÙee efkeâmeeve Jeiee&heg{s lÙeeÛes keâener Ûee}}s veener. efkeâmeeve Jeie& DevÙe ceeieemeJeieeaÙeebletve Dee}s}e neslee DeeefCe ÙeeÛe DevÙe
ceeieemeJeieeaÙe peeleerÛÙee efkeâmeeveebveer ceOÙeÙegieerve meecebleer ke=â<ekeâ JÙeJemLesJej nuuee Ûe{Je}e. ÙeeÛee GheÙeesie ÛejCeefmebieebveer DeeheuÙee jepekeâejCeemee"er kesâ}e.
ÛejCeefmebieebÛeer mJele:Ûeer peele peeš nesleer. ner peeš peele ÛejCeefmebieebÛÙee DevÙe ceeieemeJeieeaÙe meceepeeleuÙee heefMÛeceer Gòej ØeosMeeÛÙee #es$eele
DeeOeej nesleer. ÙeeletveÛe ceOÙe-Gòej ØeosMeeletve }esOe, ÙeeoJe, kegâceea DeMee DevÙe ceeieemeJeieeaÙe peeleeRÛes mebIešve ÛejCeefmebieebveer DeeheuÙee YeejleerÙe
›eâebefleo}eÛÙee ceehe&âle kesâ}s nesles. ÙeeÛÙeemeesyele lÙeebveer ke=â<eer hegveJÙe&JemLee ÙeeÛÙeeÉejs mJele:Ûes ØeYeglJe mLeeefhele keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. ÙeeÛeer
heefjCeleer DeMeer Pee}er : Ùeeletve Oevee{Ÿe efkeâmeeve Deveskeâ megefJeOee DeeefCe meJe}leer efceUJetve DeeefLe&keâjerlÙee efveYe&j Pee}e. lÙeeÛeer efveYe&jlee Menjer
GÅeesieheleeRÛÙee yejesyejosKeer} Yeeieeroejer ke⤠Mekeâ}er DeeefCe ÙeeletveÛe veJÙee, efheÚ[Ÿee «eeceerCe peeleerÛee veslee les yeve}s. Ùee efkeâceÙesletve
yeefveÙee, yeÇÇeÿeCe, #eef$eÙe ns efheÚ[Ÿee Jeiee&Ûes Me$et yeveues. ÙeeÛÙeeheg{s peeTve lÙeebvee oef}leeÛesner veslee yeveeÙeÛes nesles; hejbleg veJeerve Jeie& DeeefCe
oef}le Ùeele}e DeebleefJe&jesOe Ùee Dee[ Dee}e. ner meJe& heeMJe&Yetceer keâebMeerjece-ceg}eÙeceefmebie ÙeebÛÙee peceeleJeeoer jepekeâejCeeÛÙee hee"erceeies
Deens. ÛejCeefmebieebÛes GòejeefOekeâejer keâener keâeU jepeveejeÙeCener nesles. veblej osJeer}e}. efyenej, jepemLeeve, njÙeeCee DeeefCe hebpeeye ÙesLeer}
meceepeJeeoer keâeÙe&keâlÙeeËvee ÛejCeefmebie ceefmene Jeešle nesles; hejbleg meceepeJeeoer mebkeâuhevee mees[lee cet}ieeceer DeLee&ves Ùeeletve veJeerve keâener GieJe}s
veener. GieJe}e lees oef}le-DevÙe ceeieemeJeieeaÙeebÛee veJeerve peceeleJeeo. lÙee}e pees[ efceUe}er DeuhemebKÙeekeâebÛÙee cet}leòJeJeeoer Dehejeefpele
jepekeâejCeeÛeer. Yetefcenerve DeeefoJeemeer, Yeškeâe-efJecegkeäle Ùee meJeeËvee IesTve veJeer DeeIee[er mee"veblejÛes keâeB«esme}e heÙee&Ùe osCeejs jepekeâejCe ner
ceb[Uer ke⤠Mekeâle veener. Deepe meJe& leNnsÛeer DeeJneves Ùee peceeleJeeoer jepekeâejCeekeâ[tve GYeer jeefn}er Deensle. ner DeeJneves Oecee&efOeef‰le
jepekeâejCÙeebmeejKeerÛe Skeâe šeskeâeÛeer Deensle. oef}le DeelceesæejeÛÙee iees°er DeeefCe JeieeaÙe meceepe efnlemebyebOe ÙeeceOe}e DeebleefJe&jesOe heâkeäle

62
}esefnÙeebvee keâU}e. cnCetve SJe{s meJe& Ie[tvener keâebMeerjece DeeefCe ceg}eÙeceefmebie Ùeebvee peeefleefJenerve ØesjCee IesTve DevÙe ceeieemeJeieeaÙe meceepee}e mebmeoerÙe
jepekeâejCeele GYes keâjCÙeeÛeer efkeâceÙee pecet Mekeâ}er veener. mejlesMesJešer Ùeeletve meg[eÛes jepekeâejCe GYes jeefn}s. keâebMeerjece DeeefCe ceg}eÙeceefmebieebÛeer meòee
Gòej ØeosMeele ÙesTve Ûeej ceefnves nesleele ve nesleele lees peeefleÙegæ hesšJeCeejer "j}er. DevÙe ceeieemeJeieeaÙe DeeefCe oef}le peeleer ÙeebÛÙeeceOeuÙee ceejeceeNÙee
ns mejkeâej DeeuÙeeveblej meg¤ PeeuÙee. DeeOegefvekeâ keâeUeleer} DeeefLe&keâ-meeceeefpekeâ-jepekeâerÙe efnlemebyebOeeletve hejbhejeiele peeleerÙe YeeJeves}e KeleheeCeer
Iee}CÙeeÛes keâece Skeâe yeepet}e GpeJÙee Øeefleieeceer Mekeäleer keâjleele, lej ogmeNÙee yeepet}e }eskeâMeener JÙeJemLesle meeceeefpekeâ vÙeeÙe DevÙe ceeieemeJeieeaÙe,
heooef}le Meesef<elee}e efceUeJee, Demes cnCeCeejs keâebMeerjece, ceg}eÙeceefmebie DeeefCe Deelee ceneje°^ele ØekeâeMe Deebyes[keâj DeeefCe lÙeebÛee cenemebIe nerÛe
peeleerÙe YeeJevee ÛesleJeCÙeeÛes keâece keâjlees Deens. ner hegjesieeceer ÛeUJeUerÛÙee °erves Meeskeâebeflekeâe nesÙe. peieeleer} DeewÅeesefiekeâ ›eâebleercegUs YeejleerÙe
DeLe&JÙeJemLesle iesuÙee MebYej Je<eeËle pes yeo} Pee}ss, lÙee yeo}ele peeleer cees[tve iesuÙee, Demes cnCeCeejs pes jepekeâerÙe ceglmeöer Deensle, lÙeebÛeer keâerJe
keâjeÙe}e heeefnpes. ceb[} DeeÙeesieeves one npeej peeleeRÛeer mebKÙee Ûeej iešeble DeeCetve meerefcele kesâ}er; hejbleg Ùeeceeies meeceeefpekeâ vÙeeÙeeÛeer met$es nesleer.
lÙeeletve efnbmee DeeefCe Dejepekeâ ceepes}, DeMeer meb%ee efye}ketâ} OJeefvele Pee}er veJnleer. Ùee efnbmee DeeefCe jkeäle}ebefÛÚle Dejepekeâe}e JeeJe osCÙeeÛes
keâece Ùee veJeerve DevÙe ceeieemeJeieeaÙe heg{eNÙeebveer Ûee}Je}s Deens, ns ogozJe nesÙe.
o

63
 efJeú} ØehebÛe
yengpeve meceepeeÛes heb{jerMeer Deebleefjkeâ veeles Deens. heb{jerleer} heeb[gjbie efJeú} : efJe"esyee : efJeúF& ceneje°^emeesyele DeebOeÇ, keâvee&škeâeleuÙeener
yengpeve meceepeeÛes F° owJele. ‘efJeú}’ meeJeUs megboj OÙeeve. Jeejkeâjer mebØeoeÙeeÛes DeeÅe DeefOe‰eve. ceeveJeleeJeeoeÛee, DeeOÙeeeflcekeâ mecelesÛee OJepe
ÙeeÛe efJe"esyee}e keWâõmLeeveer "sJetve, Jeejkeâjer mebØeoeÙeeves keâ°keâNÙeebÛÙee, MeslekeâNÙeebÛÙee Ieeceeves efve jkeäleeves efYepe}suÙee heefJe$e ceeleerle jesJe}e.
Dee"Mes Je<ex G}štve ies}er Ùee Iešves}e. pÙee keâeUer Oece&Jesòes efve Oece&MeeŒeebveer ØemLeeefhele kesâ}suÙee ÛeelegJe&CÙe& heæleerle kesâmeYejner yeo} MekeäÙe
veJnlee, efleLes ns meJe& Ie[}s. mJekeâerÙe Demeesle DeLeJee hejkeâerÙe jepÙekeâlex (cegm}erce), lÙeebveermegæe peeefleØeLee efve ¤{ermebkesâleebvee efvejbkegâMe ceevÙelee
efo}er nesleer. efnbot meceepeeves peeefleØeLesJej DeeOeej}s}er keâce&"-keâ"esj ßesCeerJÙeJemLee ceevÙe keâ¤ve Oecee&efOeef‰le vÙeeÙeefveJee[ener DeeheuÙee jepÙeele
}eiet kesâuÙeeÛee Fefleneme Deens. Oece&Meem$eeves Iee}tve efo}suÙee ceÙee&oe GuuebIeCes meJe&meeceevÙeebmee"er owJeJeMeeleÛe veJns, lej efvepeer peerJeveelener
ogjeheemle nesles. %eeveepe&veeÛee meJe&mJeer DeefOekeâej yeÇÇeÿeCe peeleerhegjlee ceÙee&efole neslee. hejkeâerÙeebÛes peesKe[ mevceeveeves ceevesJej IesTve efcejJeCeejer nerÛe
peele MetõeefleMetõebvee Oece&MeeŒeeÛee DeeOeej IesTve yeÇÇÿe, F&MJej, cees#e, cegkeäleer keâce&keâeb[eÛÙee veeJeeKee}er Yej[tve keâe{le nesleer. Ùee meJeeËefJe®æÛes
cnš}s lej Øeleerkeâelcekeâ, cnš}s lej mee#eele yeb[ cnCepes Jeejkeâjer mebØeoeÙe neslee. Ùee mebØeoeÙeeÛes ØeJekeälesheCe lemes %eevesMJejekeâ[s peele Deme}s
lejer KeNÙee DeLee&ves ner ÛeUJeU yengpeve meceepeeheÙeËle heesnesÛeefJeCÙeeÛes keâece meble veeceosJe, meble legkeâejece ÙeebveerÛe kesâ}s. Jeejkeâjer mebØeoeÙeeÛÙee
ØeJekeälesheCeeÛeer efve Yee<ÙekeâejeÛeermegæe heoJeer ÅeeÙeÛeer Pee}er, lej leer De«e›eâceeves Ùee mebleÉÙeeRveeÛe ÅeeJeer }eies}. lÙeelener veeceosJeeÛee vebyej
oesIeelener JejÛee "j}e, lej iewj mecepet veÙes. Jesoesheefve<eoeleer} %eeve mebmke=âle Yee<esÛee De[mej otj keâ¤ve %eevesMJejebveer Øeeke=âleele DeeCetve lÙeeÛes
veeles Jeejkeâjer mebØeoeÙeeMeer pees[CÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. Dee[JeUCeeves lÙeele ns pes keâener Iegme}s, les peeCeerJehetJe&keâ IegmeJe}s ies}s. lÙeeceeies keâUerÛes
met$eOeejner Deensle. Jeejkeâjer mebØeoeÙeeves SkeâcegKeer ceevÙelesves ne ØeÙelve mJeerkeâej}e veener. yeesšeJej ceespeCÙeeFlekeäÙee mebleebhegjleeÛe lees leòJe%eeveeÛee,
Oece&Meem$eeÛee Yeeie cnCetve jeefn}e. pejer Jesos yengle yeesef}}s efJeefJeOe Yeso megefÛe}s~ leNner DeeheCe efnle Deeheg}s~ lesefÛe IesCes~ lewmes %eeefveÙes pes nesleer~
les JesoeLee&les efJeÛeeefjleer - Demes %eevesMJejeves meebefieleuÙeeveblejner veeceosJeeÛÙee efJeúueeves Ùee Jesoesheefve<eoebvee }bIetve GÛÛe-nerve kegâUeÛes Deblej lees[tve
ceeCemeeceeCemeeble meslet yeebOe}e. Jesoemeer keâeve[e $e+leermeer keâeve[e~ efJeú} GIe[e~ heb{jerÙes-%eevesMJejeves mJeerkeâej}suÙee efÛeodJeeoe}e veeceosJeeves cnš}s
lej heefnuÙee heâškeäÙeele veekeâej}s Deens. peeotšesCee, peejCecejCe, DebOeßeæe, nescenJeve, keâce&keâeb[, yegJeeyeepeer, cet" ceejCes, efcejÛeer ceesnje, keâeJeUe,
Iegye[, MekegâveeheMekegâve Ùee meJeeËvee Dees}eb[tve Jeejkeâjer mebØeoeÙe heg{s ies}e. ieleevegieeflekeâ Pee}suÙee meceepepeerJevee}e megKekeâj efve:MJeeme efJeú}eÛÙee
ceeOÙeceeves lÙeeves meJe&meeceevÙe ceeCemee}e osCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. Ùeeceeies mhe° JewÛeeefjkeâ YetefcekeâeÛe nesleer efpeÛÙeecegUs keâener meeceeefpekeâ megOeejCeebÛes
keâecener peen}s. Yekeäle efJe"esyeeÛes YeesUs~ lÙeebÛes heeÙeer %eeve }esUs~ YeefkeäleJeerCe Meyo%eeve~ JÙeLe& DeJeIes les peeCe 2) yeÇÇÿe%eeveefJeCe cees#e Deens
Yetleer~ JeeÛesefme cnCeleer efJeú}veecee, JesoØeeceeCÙeebÛeer meeOekeâyeeOekeâ ÛeÛee& DeeheeheuÙee yeewefækeâ DeeefCe meomeodefJeJeskeâer ceieogjeØeceeCes mebleebveerner kesâ}er
Deens. ÛeesKeesyeeÛee yeb[Keesj ceg}iee Ùeeves Ùee meJeeËJejÛe keâ[Jeer Øeefleef›eâÙee JÙekeäle kesâ}er Deens. lees efJeõesneÛee DeJeleejÛe neslee. lÙeeves efJeú}e}ener
Jes"erme Oej}s. veecee leesÛeer GæJe Éeheejer~ keâef}Ùegieer ØelÙe#e veecee DeJeOeejer. YeefkeälekeâejCes efvejblejer heb{jhegjer pevce}e.
veeceosJeeves Deehe}s DeelceÛeefj$e DeYebieyeæ kesâ}s Deens. efmebheÙeeÛes kegâUer pevce ceePee pee}e~ heefj nsleg iegble}e meoeefMeJeer, jeef$eceepeer efmeJeer
efoJemeceepeer efmeJeer~ DeejeCetkeâ peerJeer veesJns keâoe~ megF& DeeefCe megleUer keâe$eer iepe oesje~ ceebef[Ùe}e hemeeje meoeefMeJeer~ veecee cnCes efmeJeer efJe"esyeeÛes
Debieer~ cnCetefveÙee peieer OevÙe pee}es~ efJeú}Yekeäleermee"er ie=npeerJeveeÛee lÙeeves lÙeeie kesâ}e. ns meJe& keâjleevee DeeF&yeehe, yeeÙekeâes Ùee meJeeËMeer lees
Yeeb[}e. efJeú}eÛÙee OÙeevelebõsle Demeleevee DeeF&ves leer Yebie kesâ}er cnCetve lees DeeF&Jej pevceYej jeieeJe}e. let lÙeeÛeer efve ceePeer leešeletš kesâ}erme.
let ceePeer DeeF&Ûe veJnsme, Demes lÙeeves DeeF&}e megveeJe}s. ceg}iee ØehebÛe yeg[JeeÙe}e efveIee}e cnCetve efleves efÛekeäkeâej ie}ye}e kesâ}e. IejeJej Gokeâ
mees[eÙe}e efveIee}suÙee veeceosJee}e efleves Ke[meeJetve efJeÛeej}s - Devvesmeer GheJeemeer yewme}emeer ÙesLes~ keâeÙe osF&} let les efJeúuee ne’ DeeF&ÛÙee ØeMveeuee
veeceosJeeves Gòej efo}s. ‘ce}e mebmeej efJe<eemeejKee Jeešlees. peefvelee peerJeefJelee meJe&%e ØeefleheeUlee~ De[eCeer meebYeeefUlee ÛejeÛej~ Skeâ heeb[gjbie ogpee
veener Ûeebie~ cnCetveer ÙeeÛee mebie Oejer}e ceeles~ keâeÙee JeeÛee ceves cecelJe ceePÙee "eÙeer les let "sJeer heeÙeer efJe"esyeeÛes’ veeceosJeeves DeeF&}e megveeJe}s
lesJne efleves Deekeâeble ceebef[Ùe}e. efJeú}eÛeer efveYe&lme&vee keâjle leer iepe&}er, ‘legpe vesuÙeeJeeÛetve veÙe peele ÙesLetve~ heb{jer efieUerve efJe"esyee meefnle~’
lejerner veeceosJe yeOele veener cnCetve efleves megves}e heg{s kesâ}s. leerner veJeNÙeeheg{s nleØeYe Pee}er. ceer ‘leJe De%eeve ve keâUs legceÛee ceefncee~ DehejeOe
#ecee keâje ceePee~ DeblejerÛeer KetCe keâener meebiee cepe~ pes legcner yeerpe ùoÙeer Oe¤veer Demee~ pesCes megKes legceÛes efÛeòe efvejblej Deevebos efveYe&j meoe’ Demes
cnCetve veJeNÙeeÛeer Jeeš efleves ceeskeâUer kesâ}er. heg{s veeceosJeeÛeer DeeF&nerr lÙeeÛÙee Yekeäleerheg{s }erve Pee}er. efJejesOeeletve efleves efJeú}eMeer ceeb[Je}er
kesâ}er. ceer Skeâ Deens leJe keâjerve leUceU~ ceie legPee meebYeeU keâesCe keâjer~ pejer pehe}eefme MeneCee lejer ceePes }skeâ¤~ ceePee JesJne¤ efJeú}emeer’
- veeceosJe Demees Jee DevÙe ogmeje meble- meJeeËÛesÛe Ûeefj$e Demes YeefkeäleJeelmeuÙeeves leg[gbye Yej}s}s Deens. efJeú} cetUÛee ceneje°^ele}e veener. lees
oef#eCeskeâ[tve Dee}e, Demes efJeÉeve ceb[Uer meebieleele. lÙee}ener lemes hegjeJes veenerle. mebbleebveer ÙeeÛeer mee#e keâe{}er Deens. ‘les ¤he YeerJejs heeb[gjbie
Kejs~ hegb[ef}keâ efveOee&js GYes kesâ}s’ - efveJe=òeerveeLe ‘hebg[ef}kesâ Yekeäle js leeefj}s efJeMJepevee~ Jewkegbâ"eÛeer cetleea DeeefCe}er heb{jhegje heešCee’- %eevesMJej
‘Dee}e hegb[ef}keâemee"er GYee mece heeÙe efJešer’ meble SkeâveeLe. ‘OevÙe hegb[ef}keâe yent Kejs kesâ}s~ efveOeeve DeeefCe}s heb{jerÛes’- meble leggkeâejece. ‘Ùegies
DeúeJeerme efJešsJejer GYee~ Jeeceebieer jKegceeF& efomes YeJÙe MeesYee~ hegb[ef}keâeÛes Yesšer hejyeÇÇÿe Dee}s iee~ ÛejCeer Jeens Yeercee Gæjer peiee’ veeceosJeeves ns
ef}ntve heb{jer}e ÙesCÙeeÛeer efJeú}eÛeer keâLee meebefiele}er Deens. hebg[ef}keâeÛÙee efhele=YekeäleerÛee Je=òeeble Ssketâve, veT ue#e ieeF&, heeÛeMes meJebie[er IesTve

64
ke=â<Ce ieeskegâUentve heb{jhetjuee Deeuee. hegb[efuekeâeÛeer hejer#ee heneJeer cnCetve lees lÙeeÛÙee heg{Ÿeeleerue JeeUJebšele GYee jeefn}e. lÙee}e heentve
hegb[ef}keâeves Deehe}s mesJee›ele LeebyeJe}s veener. lÙeeves ke=â<Ceemee"er Jeerš hesâkeâ}er, leesÛe ke=â<Ce-efJeú} DeepeleeieeÙele lÙeeÛe efJešsJej GYee Deens.
hegb[ef}keâeÛes peerJeve- Ûeefj$e, DeeF&yeehe, kegâUkeâLee, pevceieeJe ÙeeÛes hegjeJes Ghe}yOe veenerle. hegb[ef}keâ efJeú} ner Skeâ Yekeäleer-YeeJe efJeMJeeleer} efceLe
Deens. 1236 mee}ÛÙee Skeâe efMe}e}sKeele ‘hegb[efjkeâcegveer’Ûee GuuesKe Deens. keâoeefÛele leesÛe ne hegb[ef}keâ DemeeJee. ‘DeeOeer jefÛe}er heb{jer ceie
Jewkebgâ" veiejer’ veeceosJeeves heb{jerÛes JeCe&ve kesâ}s Deens. Ùee heb{jer ieeJeeÛeener meboYe& nsceeõerÛes ÛelegJe&Ce& efÛebleeceCeer DeeefCe pegvÙee iebMLeele meehe[leele.
je°^ketâš DeefJeOesÛÙee F.me. 516 ÛÙee leeceühešele heb{jerÛee GuuesKe Deens. Deepe meeOeejCele: DeepeÛes heb{jhetj meneJÙee Melekeâeheemetve DeefmlelJeele
DemeeJes. heb{jerle}e efJeú} hetJe&keâe}erve efyeefóie veeJeeves DeesUKe}e peeÙeÛee. efJeú} pemee ke=â<CeeJeleej lemeeÛe efMeJeJew<CeJeeÛÙee SkeâerkeâjCeeÛes Øeleerkeâ
Deens. lees yegæeÛeener DeJeleej Deens. veeLehebLeer leòJe%eeveeheemetve yegæeÛÙee Øe%eeJeeoeheÙeËle lÙeeÛes leeefòJekeâ #es$e Deens. veeceosJee}e efJeú} menJeemeeÛee
Denbbieb[ pe[}e neslee. %eevesMJej DeeefCe lÙeeÛeer YeeJeb[s ÙeebÛeer veeceosJeeMeer Mekesâ 1212 ÛÙee keâeefle&keâ ceefnvÙeeveblej DeeUboer cegkeäkeâeceer Yesš
Pee}er. lÙeele ne ieb[ ØeoefMe&le PeeuÙeeÛee oeKe}e Kegö cegkeäleeyeeF&ves DeYebieeÉejs efo}e Deens. efveJe=òeerveeLeeheemetve meesheeveosJeeheÙeËle meJeeËveer veeceosJeeÛes
ÛejCe Jebefoues, vecemkeâej kesâ}s. veeceosJe pejener Jeekeâ}e veener. cegkeäleeyeeF& Ye}leerÛe me[slees[. efleves DeYebieele cnš}s- ‘DeKeb[ peÙee}e osJeeÛee
Mespeej~ keâeÙe Denbkeâej ies}e veener~ ceeve DeefYeceeve Jee{efJemeer nsJee~ efome Demelee efoJee neleer Iesmeer~ hejyeÇÇÿemebies efvelÙe legPee KesU~ DeebOeUŸee
[esneUs keâe yee pee}s~ keâuhele® leUJešer FefÛÚuÙee lÙee iees°er~ DeÅeeefhe vejesšer jeefn}er.’ efveJe=òeerveeLee}e veeceosJeemeejKee cevemJeer Yekeäle DeeheuÙee
mebØeoeÙeele nJee neslee. lÙeeves veeceosJee}e mevceeveeves JeeieJe}s. cegkeäleeyeeF&, ieesjesyeeÛÙee YesšerÛÙee mee#eelkeâejeves veeceosJe yeouetve iesuee. lÙeeuee ieg¤
GheosMeeÛeer DeeJeMÙekeâlee Yeemeueer. efJeú}eÛee mee#eelkeâej nesTve lÙee}e Devegceleer efceUe}er. ‘osJe cnCes veecÙee efJemeesyee KesÛejemeer~ MejCe leÙeemeer
peeJes Jesieer~’ veeceosJe efJemeesyee}e MeesOele lÙeeÛÙee ieeJeer ies}e. lej efJemeesyee ceef}keâe Depeg&veeÛÙee osJeUele osJeeÛÙee efheb[erJej heeÙe "sJetve mJemLeefÛeòe
Peeshe}s}e. ‘G"er G"er ØeeCÙee DeebOeUe let keâeÙe? osJeeJejer heeÙe "sefJeÙe}s.’ mebleehetve veeceosJeebveer efJemeesyeeÛeer Peeshecees[ kesâ}er. efJemeesyee peeies nesTve
cnCee}e, ‘veeceosJee, ceer legPÙeemeejKee meJe&%e veener DeeefCe Yekeälemegæe. legPee osJe keâmee Deens ns ce}e ceenerle veener. cnCetve ceePÙee neletve ns
Ie[}s. Deelee ke=âhee keâj. efpeLes osJe vemes} lÙee peeieer ceePes heeÙe GÛe}tve "sJe.’ efJemeesyeeÛÙee Ùee cece&%e JeekeäÙeeves veeceosJe efJeveceü Pee}e. lÙeeves
lelkeâeU efJemeesyeeÛes efMe<ÙelJe helkeâj}s. efJemeesyeeves veeceosJee}e GheosMe kesâ}e- ‘hee<eeCeeÛee osJe yees}sefÛe vee keâOeer~ njer YeJe JÙeeOeer kewâmes Ie[s~
oie[eÛeer cetleea ceeefve}e F&MJej~ heefj lees meeÛeej owJe efYevve~ hee<eeCe osJeeÛeer keâefjleer pes Yeefkeäle ~ meJe&mJee cegkeäleer cet{heCes ~ ØemlejeÛee osJe yeesuele
Yekeäleeves meebieles Sskeâles cetKe& oesIes~’ Ùeeveblej %eeveosJeeves YeeJeb[ebmen heb{jer}e Yesš efo}er. veeceosJeeÛeer iee" Iesle}er. lÙee}e leerLee&šveemee"er yeensj
keâe{}s. Ùee leerLee&šveeÛÙee meceehleerveblej Ùee YeeJeb[ebveer Skeâehee"eshee" meceeOÙee IesleuÙee. veeceosJeeÛee Ùee JesUÛee Dee›eâesMener }heefJelee ÙesCeeje Demee
veener. Ùeeveblej Deveskeâ heoÙee$ee lÙeeves osMeYej kesâuÙee. Jeejkeâjer %eeveeÛee Gpes[ keâeveekeâesheNÙeele heesÛeJe}e. Mekesâ 1260 hebÛeceerme lÙeeÛee efMe<Ùe
ÛeesKeesyee cebieUJes{s cegkeäkeâeceer cejCe heeJe}e. lÙeeÛÙee DemLeer IesTve veeceosJeeves heb{jhetj}e vesuÙee DeeefCe efJeú}eÛÙee ceneÉejemeceesjÛe lÙeeÛes mceejkeâ
GYeej}s. efpeJeble Demeleevee DeeheuÙee efMe<Ùeesòecee}e efJeú} cebefojele IesTve peelee Dee}s veener, ÙeeÛeer cevemJeer Keble veeceosJee}e nesleer. Jeejkeâjer
mebØeoeÙeeÛes YeeJeefJeMJe DeeefCe ¤{er, hejbheje ÙeeceOe}eÛe keâ[Jee DeebleefJe&jesOe Ùee mebØeoeÙeeÛeer leekeâo oMe&efJelees. ns lÙee JesUÛes JeemleJe Deepe oMe&veer
yeoue}s}s efomeles; hejbleg veJeerve mJe¤heelener Demhe=MÙeleeÛe Deens. efJeú}-heb{jer mebleeÛee Øeerleermebiece Deens. yeenŸe Ûee}er, ¤{er mebleebvee ›eâebeflekeâejkeâ
nesTve cees[Ces pece}s veener; hejbleg peeefCeJesÛÙee YeeJeefJeMJeele ns meJe& lees[CÙeeÛee ØeÙelve lÙeebveer kesâ}e Deens. lÙeebÛÙeele}er ner Lees[erMeer ogyeUJee[er
mees[}er, lej efJeú}eÛes efJeMJe leg[gbyeÛe cnš}s heeefnpes.
Deepe efJe%eeveeves hejcesMJej keâuhevesÛÙee DeefveJeeÙe&lesÛee Deble Ie[Jetve DeeCe}e Deenss. me=°erÛÙee jnmÙeeÛeer keâejCes MeesOeCÙeeÛeer menpe ØeJe=òeer
cnCepes osJe keâuhevesÛÙee efJekeâemeeÛee ØeejbYeefyebot. Deefle ceeCetme MekeäleeRÛee MeesOe DeKesj ceeveJepeele Skeâe meJe&ßes‰ MekeäleerÛÙee keâuheveskeâ[s heesnesÛeCÙeele
Pee}e. lÙeeÛÙee Ùee MeesOe IesCÙeeÛeer Oe[he[ cnCepes DeOÙeelceMeeŒe. Ùee DeOeelceMeeŒee}e yegefæJeeoeÛes DeefOe‰eve Deens.
peieeÛee efvecee&lee, Meemlee Demee Skeâ hejceheg®<e ner keâuhevee leMeer Skesâ keâeUer yegefæJeeoerÛe nesleer. ef¡emleer Oecee&ÛÙee GoÙeeDeieesoj
600 Je<eeËhetJeea «eerkeâ osMeele yeewefækeâ peerJeveeÛeer Jee{ Pee}er. lÙeecegUs DeeOegefvekeâ ceeveJeer Mekeäleer}e meg®Jeele Pee}er. DeeOÙeeeflcekeâ MeeŒeeÛee
heeÙee lÙeeveblej Ieele}e ies}e. Oece& DeeefCe efJe%eeve lemee lesJne heâej heâjkeâ veJnlee. Oece&YeeJevee ner hejeOeervelesÛeer YeeJevee Deens ns efveefMÛele,
heCe lÙeeletve Oecee&Ûee GoÙe JneÙeÛee Demes}, lej ÙeeÛeer Øeefleef›eâÙee ceeveJeeÛÙee Deble:keâjCeele efvecee&Ce JneÙeuee nJeer. ner Øeefleef›eâÙee cnCepes
efJeceesÛeveeÛeer FÛÚe nesÙe. ef¡emleer F&MJej efJe%eeveeves DeeefCe heer"hebef[leer leòJeJesòes Ùeebveer efveÙeceyeæ me=°erÛee JesOe Iessle}e. ØeeÛeerve «eerkeâ
efJeÛeejmebheoe yegefæJeeoer nesleer. Ùegjesheeleer} ceOÙeÙegieerve DebOeejele Dejyemleeveeleer} leòJeJesòÙeebveer efleÛeer yetpe jeKe}er, leer meJe&$e kesâ}er. Ùee meJe&
Øeef›eâÙesletveÛe heg{s ceneve leòJes GoÙeeme Dee}er. efJeMJeeyeö}Ûeer Øeyegæ keâuhevee lÙee JesUer GÛÛeYetM mlejehegjleer ceÙee&efole nesleer. Lew}ermeheemveb
lÙeeÛeer meg®Jeele Pee}er. Deve@keämeieesjmeves Ùee yegefæleòJeeÛee efmeæeble ceeb[}e. oesve npeej Je<eeËveer yegefæJeeÅeebÛÙee Ùee DeeÅe õM°Ÿeekeâ[tve øeWâÛe
jepÙe›eâebleerÛÙee OegjerCeebveer mhetâleea Iesle}er nesleer. h}sšes, mee@›esâefšme, [scees›esâefšme Demees DeLeJee De@efjmše@šue. F&MJej efJe%eeve Demees Jee efJe%eeve.
Ùee ojcÙeeve lÙeebvee pes YeesieeJes }eie}s lÙeeletve heeÙeLeeieesjmener yeÛeeJe}e veener. efJe%eeveeÛÙee meceerhe peeCeeNÙee YetefcekesâcegUs heâkeäle mee@›esâefšme}e
efJe<eeÛee hÙee}e ØeeMeve keâjeJee }eie}e Demes veener. DevÙeeveener JesieJesieUŸee $eemeebvee DeeefCe ÚUebvee leeW[ ÅeeJes }eie}s. Lee@ceme Deefkeäkeâvme,
Deuyeš&me ceiveme, [vme mkeâe@šme, Deeskeâce ns heer"hebef[le nesles. lÙeebveer efveÙeceyeæ efJeMJeeÛeer keâuhevee ceeb[}er. lÙee keâuhevesletveÛe mhetâleea IesTve
heg{uÙee leòJe%eeveebveer DeeOegefvekeâ efJe%eeveeÛee heeÙee Ieele}e. 19 Jes 20 Jes Melekeâ Ùee °erves heâej heg{Ûes heeT} "j}s. SkesâMJejer keâuhevesheemetve
lees F&MJejnerve meceepeeheÙeËle Deepe ceeCetme ÙesTve heesÛe}e Deens. lÙeeÛeer efkebâcelener Ùegjeshe, Decesefjkesâ}e Jew%eeefvekeâ JeeleeJejCeele peieleevee ceeCemeebvee
65
ceespeeJeer }eieles Deens. lÙeeÛeer oKe} IesCÙeemee"er ne }sKe veener, hejbleg eflekeâ[uÙee ØeeieeflekeâheCeeÛÙee ieleerÛÙee Deveg<ebieeves DeeheuÙee Fkeâ[}s peerJeve
DeÅeehener DeeheCee}e veerš ceespelee Ùesle veener. DeeheuÙeekeâ[er} efnbot Oecee&leer} keâce&-efJekeâeheeÛee efmeæeble DeeefCe lÙeeJej DeeOeej}s}e efnbot Oece& heeefn}e
keâer Demes cnCeeJesmes Jeešles keâer, Megæ mJe¤heele keâOeerner SkesâMJejJeeoeÛeer keâuhevee DeeheuÙeekeâ[s ¤{ Pee}er veener. Jeejkeâjer mebØeoeÙe ÙeecegUs Skeâe
meehes#e DeJemLesleÛe jeefn}e. lÙee}e hetCe& DeLee&ves SkesâMJejJeeoer neslee Dee}s veener DeeefCe Deveskeâ F&ÕejebÛes ØeYeglJener mJeerkeâejlee Deeues veener. yegæ
Oecee&ÛÙee Nnemeeveblej efnbot Oecee&Ûeer leòJes iet{JeeoeÛÙee pebpeeUele De[keâ}er. Ùee pebpeeUeheemetve keâener DebMeer ceeCemee}e JeeÛeJeCÙeeÛes keâece Jeejkeâjer
mebØeoeÙeeves kesâ}s. ne meJe& ØeYeeJe efJeú}eÛÙeeÛe ØehebÛeeÛee veJns keâeÙe? Deepener Dee<ee{er keâeefle&keâer}e yengpeveebÛes }eW{sÛÙee }eW{s Deehe}s megKeog:Ke,
Ùeelevee efJeme¤ve heb{jhetj}e peeleele. KeebÅeeJej DeeOÙeeeflcekeâ mecelesÛeer / ceeveJeleeJeeoeÛeer OJepee IesTve šeUce=obieeÛÙee iepejele DeYebie ieeTve
keâerle&veer jbiele efob[errÛÙee ¤heeves heb{jerÛÙee efJeú}e}e keâ[keâ[tve Yesšleele. lÙee}e DeeveboeßetbÛee DeefYe<eskeâ Iee}leele. ojJe<eea }eKeeWÛÙee mebKÙesves ns
DeJÙeenleheCes JeejerÛÙee ¤heevesÛe Ûee}t Deens. F&MJejeveblejÛes peie Ùee JeejkeâNÙeebÛÙee meomeodefJeJeskeâyegæeruee efome}s lej, ceeveJepeele DeefOekeâÛe meyeU
nesF&}. DeeceÛÙeekeâ[}s meJe&Ûe leLeekeâefLele hegjeieesceer jepekeâejCe Jeejkeâjer mebØeoeÙeeMeer veeles pees[t Mekeâ}s veenerle. lÙeeÛeer efkebâcele meceepepeerJeveele
Deepener Deecne}e ceespeeJes }eieles Deens.
o

66
 Deblej - oesve peelekeâ keâLeebleer}
yeÇÇÿeosMe, jbietve ÙesLes efmJe[eiee@ve he@iees[e Deens. lÙeele yegæeÛee kesâme "sJeuÙeeÛeer keâLee Deens DeeefCe štLe šWhe} ßeer}bkesâleer} keBâ[er ÙesLes oeleeÛee DeJeMes<e
Deme}s}er ceeefnleer peeCekeâejebvee %eele Deens. yeewæ leòJe%eeveeÛÙee DeeOegefvekeâ šerkeâekeâejebveer ns yegæeÛes kesâme Deensle keâer ne yegæeÛee oele Deens, ns ceevÙe
keâjeÙe}e leÙeejer oeKeefJe}er veener. yegæ leòJe%eeve DeJeMes<eeÛÙee DeeefCe efJeJeeomheoeÛÙee he}erkeâ[}s Deens. ÛeerveÛeer Skeâ }eskeâkeâLee Deens. Skeâe cneleeNÙee
yeeF&Ûee Mespeejer YeejleeÛÙee ØeJeemee}e efveIee}e Demelee yegæeÛee kegâ"}e vee kegâ"}e DeJeMes<e hetpesmee"er IesTve Ùes, Demes cneleejerves lÙee}e yepeeJe}s.
lees ØeJeemeer Yeejleeletve mJeosMeer hejleleevee lÙee}e yegæeÛÙee MejerjeÛee kegâ"}eÛe DeJeMes<e efceUe}e veener. cneleejerÛeer efÛeblee Jeeštve lÙeeves Jeešsle ces}suÙee
kegâ$ÙeeÛee oele GÛe}}e, cneleejer}e vesTve efo}e. cneleejerÛeer ßeæe ØeÛeb[, efleves lÙee oeleeJej cebefoj yeebOe}s. }eskeâebÛeer ieoea Jee{t }eie}er. oele
ØekeâeMeceeve DemeuÙeeÛee DevegYeJe }eskeâebvee ÙesT }eie}e. ogmejer iees° – yegæ ØeJeemee}e efveIee}e Demeleevee lÙee}e veoerÛÙee keâe"eJej Skeâ Ùeesieer Yesš}e.
lees yegæeuee cnCeeuee, ‘‘ceer heeCÙeeJe¤ve Ûeeuele peeT Mekeâlees.’’ lÙee ÙeesiÙee}e DeeheuÙee ÙeesiemeeceLÙee&Ûee Ye}leeÛe ieJe& neslee. yegæ lÙee}e
cnCee}e, ‘‘Ùee legPÙee meeceLÙee&Ûee DeheJÙeÙe keâMee}e keâjleesme? pej keâener efo[keäÙee osTve leg}e Ùee leerjeJe¤ve lÙee leerjekeâ[s vesCeejer veeJe Ghe}yOe
Deens, lej ne nšÙeesie keâMee}e?’’ Ùee oesvner keâLee ceer ÙeeÛÙeemee"erÛe meebefieleuÙee keâer, cetU yegæ efMekeâJeCegkeâerle Ûecelkeâeje}e JeeJe veener! Ssefnkeâ,
DeeOÙeeeflcekeâ, veweflekeâ Mees<eCeeletve, oemÙeeletve cegkeäleer efceUJeCÙeemee"er Skeâ õ°e heÙee&Ùe yegæ Oecee&ÛÙee ¤heeves [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj Ùeebveer Ùee
osMeeleer} Meesef<ele, heeref[le Demhe=MÙe meceepee}e efo}e. Yeeweflekeâ Mees<eCeeefJe®æÛeer }{eF& yeUkeâš nesCÙeemee"er DeeefCe Ssefnkeâ JeemleJeeÛeer peeCeerJe
nesCÙeemee"er yeÇÇÿe, me=°er, F&MJej, cees#e, mJeie&, vejkeâ, veMeerye, efveÙeleer, hegvepe&vce, heej}ewefkeâkeâ peie ÙeebÛÙee o}o}erletve les Demhe=MÙe ceeCemee}e
mees[Jet FefÛÚle nesles. lÙeebveer efo}suÙee heÙee&ÙeeÛeer ÛeÛee& 39 Je<ex G}štve iesuÙeeveblej keâjCes DeJeepeJeer "¤ veÙes.
1) hetJe&pevceerÛÙee heehe-hegCÙeevegmeej ØeeefCecee$eeme Jele&ceevepevceer meodieleer Je ogie&leer }eYeles.
2) DeefKe} yeÇÇÿeeb[eÛeer Glheòeer F&MJejsÛÚsvegmeej Peeueer Demetve F&MJej cejCeeleerle Deens.
3) peieele pevce IesCÙeeme keâesCelesner keâejCe }eiele vemetve meJe& ØeeefCecee$eebvee DeeheessDeehe pevce }eYelees.
yegæmecekeâe}erve ner ØemLeeefhele Oece&efJeÛeejØeCee}er. nUtnUt efleÛes DeJemLeeblej nesle ies}s. yeeyeemeensyeebÛÙee celes Oece& ne Meyo DeLe&ogue&Ye DeeefCe
JÙeeKÙeenerve Deens. peeotšesCÙeeÛÙee Oece&keâuhevesheemetve lees DeepeÛÙee Gl›eâeble nesle DemeuesuÙee Oece&mebkeâuhevesÛee Fefleneme meb#esheeves ceeCemee}e %eele Deens.
yegækeâe}erve Oece&efJeÛeej F&Õej, DeelcÙeeefJe<eÙeer DeeefmlekeäÙe Deme}suee hetpeeDeÛee&, Ùe%eefJeOeer keâce&keâeb[euee ØeeOeevÙe Demeuesuee ØeÛeef}le neslee. ner meJe&
mce=eflehegjeCes Ùee hetJee&heej keâuhevesÛeerÛe efveefce&leer cnš}er heeefnpes. ne efveefce&leerÛee DeeefJe<keâej YeejleerÙe ceeCemee}e YeeweflekeâJeeoeheemetve MelekeâevegMelekesâ
otjÛe vesle jeefn}e Deens. yegæeÛee De°ebefiekeâ ceeie&, Ûeej DeeÙe&melÙe, hebÛemkebâOe, ØeeflÙelÙemeceglheeoeÛeer mebkeâuhevee, efveJee&Ce Ùee meJe&Ûe iees°er mecÙekeâ
%eeveeJej DeeOeeefjle Demetve lÙee megefveefMÛele, meeJe&keâeef}keâ, Devegceeveelcekeâ Deensle.
ØeÙeespeveJeeoer yegæer DeeefCe F&MJej efJe%eeveeÛeer veerleer ÙeeefJe®æ ceeveJeeÛes yeb[ cnCepes ‘efjvesmevme’ nesÙe, Demes ceeveJeWõveeLe je@Ùe Ùeebveer ‘›eâebleer,
yegæer, ØesjCee’ Ùee hegmlekeâele cnš}s Deens. ÙeeÛe leeefke&âkeâ heæleerves les heg{s cnCeleele, DeeOegefvekeâ Jew%eeefvekeâ Âef°keâesveeletve Jee{}s}e yegefæJeeo
Jemlegefve‰ Demelees. lees ceeveJeer peerJeveeÛeer mebieleer }eJeleevee Kee}er} met$es ceeb[lees.- efveÙeceyeæ Yeeweflekeâ efJeMJeeÛÙee jbieYetceerJej efJekeâemeelcekeâ Øeef›eâÙesle
DeJeleerCe& Pee}s}e ceeCetme peieeÛÙee keWâõmLeeveer Demelees. efvemeie&efveÙeceeves lees yeebOe}e ies}e Deme}e lejer efvemeiee&Jej ›eâceMe: leeyee efceUJeCÙeeÛeer
leekeâo lÙeeÛÙee Debieer Demeles. nerÛe nbme#eerj vÙeeÙeeÛÙee efvekeâ<eeÛeer Jew%eeefvekeâ °er Deebyes[keâjebÛÙee yegæ Oece& mebkeâuhevesle Deens. Deepe lÙeebÛÙee Ùee
leòJe%eeveeleerue efJeMeesOeveeÛee efJemej lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebvee he[}e Deens. iesuÙee De[erÛe npeej Je<eeËÛÙee Feflenemeele yegæefveJee&Ceeheemetve, lÙeebveer efo}suÙee
cetU efMekeâJeCegkeâerheemetve lÙeebÛÙee efveJee&Ceeveblej yegæ leòJe%eeveele efnveÙeeve-ceneÙeeve ns oesve ØecegKe mebØeoeÙe megYeõeÛÙee DeieesÛej JeeieCÙeecegUs efvecee&Ce
Pee}s. heefnuÙee Oece&mebieerleerheemetve ÛeewLÙee Oece&mebieerleerheÙeËle lÙeeÛÙeener MeeKee, GheMeeKee Jee{uÙee. leebef$ekeâ yegefæPeceheemetve Pesve yegefæPeceheÙeËleÛes yeewæ
leòJe%eeve Deveskeâ iees°eRveer mebhe=keäle Pee}s Deens. lÙeeÛee Fefleneme yeve}e Deens. lÙee Feflenemeele}er Jee*dceÙeer meeOeves DeeOegefvekeâ efpe%eemetbvee Ûe›eâeJetve
šekeâleele. ef$eefheškeâ iebMLe DeeefCe lÙeele cees[Ceejs 38 ÛÙee Deemeheeme Pee}s}s «ebLemebYeej ns cetUÛes hee}er, ceeieOeerceOe}s Jee*dceÙe nUtnUt efmebn}
Éerheele heesÛetve heg{s yeÇÇÿeosMe, peheeve, ÛeerveheÙeËle heesnesÛeles DeeefCe lÙeeveblej }b[ve, Decesefjkeâe, jefMeÙee FLes hetCe& DebMeeves veener lej keâener DebMeebveer
®pet }eieles. ns meJe& heeefn}s keâer DeeheuÙeemeejKÙee efpe%eemetbvee Ûeeš JneÙe}e he[les. Ùee efJeefJeOe Keb[ebleer} osMeesosMeebleer} efpe%eemet efJeÛeejJebleebveer
Ùee Jee*dceÙeeJej Yee<Ùe, ef}KeeCe DeeefCe efšhheCÙee kesâuÙee Deensle. keâeUeÛÙee keâmeesšer}e Gle¤ve DeepeÛÙee DeeOegefvekeâ ceeCemeeÛÙee efnlemebyebOee}e
hetjkeâ "jCeejs yegæ leòJe%eeve DeeefCe lÙeeleer} efJeefJeOe Deeblee|JejesOe Deebyes[keâjebveer DeYÙeemetve lÙeeÛeer leke&âefve‰ efvejerMJejJeeoer, YeeweflekeâJeeoer,
pe[ JeemleJee}e pees[}er peeCeejer ceeb[Ceer kesâ}er. DeveeoerDeveble, ieleer, heefjJele&ve, yeo}, pevce, efJekeâeme, Nneme, jbie, ¤he, Deekeâej, Jepeve,
leeheceeve, Deekeâ<e&Ce, ØelÙeekeâ<e&Ce efvemeiee&Ûeer ner ØeeLeefcekeâ DeJemLeeÛe pe[ JeemleJe Deens. peerJe, ÛewlevÙe, YeeJevee, yegæer, ceve, efJeÛeej, Mekeäleer ns
meJe& iegCe Ùeele cees[leele. DeelÙebeflekeâ ØeeLeefcekeâ DeJemLesleer} peerJepeblet efvecee&Ce nesCÙeehetJeeaÛÙee DeveeoerkeâeUeheemetve DeÛesleve cnCeJe}s ies}s}s efJeMJe
DeefmlelJeele nesles. ÙeeÛee DeJee{JÙe hegjeJee Yeeweflekeâ leòJe%eeve osles. efvemeiee&Ûes DeefmlelJe ØeeLeefcekeâ DeeefCe mJeleb$e Deens. les DeeheuÙee peeefCeJesJej Je
ÛewlevÙeeJej DeJe}byetve veener. YeeweflekeâJeeoeÛÙee celes les %eeveWefõÙeeÛÙee meeOeveebveer ØelÙe#e JÙeJenejeÛÙee DeeefCe DevegYeJeeÛÙee meeneÙÙeeves lÙeeJej DeeOeej}
suÙee DevegceeveeÛÙee leeefke&âkeâ efve<keâ<eeËveer ceeCemee}e Ùee JeemleJe peieeÛes Deekeâ}ve nesles. YeejleerÙe leòJe%eeveele pÙee ÛewlevÙeJeeoe}e vekeâej leLeeieleebveer
efo}e, les ÛewlevÙeJeeoer leòJe%eeve Deelceefve‰ nesles. FbefõÙeeleerle DeMee ie=nerle meeOeveebJej lÙeeÛeer efYemle nesleer DeeefCe cnCetveÛe yegæeves Deelcee DeeefCe

67
Deelceefve‰lee DeeefCe ÙeeJej heesme}e ies}s}e Denbkeâej Ùee}e vekeâej efo}e. ÉbÉJeeo yegæeÛÙee leòJe%eeveele cetueeOeej Deens. ØeeflelÙemeceglÙeeÉejs
me=°erleer} Ie[ecees[eRÛee keâeÙe&keâejCeYeeJe lÙeeves MeesOe}e. ÛejeÛejeleer} ieleer, DeMeeMJelelee ÙeeJej lÙeeves yeesš "sJe}s. peerJecee$eeleuÙee efnlemebyebOeele}s,
efleÛÙee pe[ JeemleJeele}s veeles lÙeeves DeeheuÙee leòJe%eeveele ceeb[}s. heg{s pemepemee keâeU mejle ies}e, lemelemes yegæeÛÙee DevegÙeeÙeebveer DeeheuÙee
yegæerÛÙee kegâJeleervegmeej lÙeeÛÙeele JewiegCÙeeÛes Denbkeâej hesj}s. ceneÙeeve mebØeoeÙeecegUs yegæeves }ef#ele kesâ}suÙee pe[ JeemleJee}e heefnuÙeeboeÛe yeeOee
DeeCe}er. efnveÙeeveele}er DeeefCe ceneÙeeveele}er ceeveJeer cegkeäleer mebkeâuhevee DeeefCe %eeveeÛeer peeCeerJe hejmhejebvee Úso osCeejer Deens. efnveÙeeve, ceeveJecegkeäleer
JÙekeäleerle DevegmÙetle Deens, Demes ceeb[lees. ØelÙeskeâ ceeCemeeves DeeheuÙee mJele:ÛÙee cegkeäleerÛee ceeie& MeesOeeJee. ogmeNÙee}e cegkeäleer osCÙeeÛÙee Yeüceele lÙeeves
jent veÙes. cegkeäleerÛÙee Ùee pebpeeUele lees cegkeäleerÛee DeLe&Ûe njJetve yemes}. ceneÙeeve mebØeoeÙeele vescekeâer ner cegkeäleerÛeer mebkeâuhevee hejeshekeâejer efJeÛeejeÛes
¤he OeejCe keâ¤ve Ùesles DeeefCe Ùee peeefCeJesheesšerÛe efveJee&Ceeveblejner leer yegæe}e hegve: hegvne pevce IÙeeÙe}e }eJeles. yegæ leòJe%eeveeleer} Ùee cet}Yetle
Deeblee|JejesOeeÛÙee heeMJe&YetceerJej Deebyes[keâjer oMe&veeÛeer yew"keâ DelÙeble efJe%eeveJeeoer, YeeweflekeâJeeoer °er IesTve GYeer jenles. mJeie&, vejkeâ, heehe, hegCÙe,
veMeerye, hegvepe&vce, yeÇÇÿe, cees#e, <e[defjhetbÛes DeefveyeËOe Lewceeve Ùee meJe& iees°er ceeCemeebvee efJeJeskeâMetvÙe yeveJeleele, ns DeesUKeuÙeecegUsÛe lÙeebveer OeceeËlejeÛÙee
JesUer DeeheuÙee DevegÙeeÙeebvee 22 Øeefle%eebÛes DevegMeemeve DeeJeMÙekeâ kesâ}s nesles. Deepe lÙeebÛÙee Ùee 22 Øeefle%ee lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebveer osMeesOe[er}e
}eJeuÙee Deensle. peerJevee}e hetjkeâ veme}s}e Skeâ Oece& lÙeeietve peerJevee}e hetjkeâ Deme}s}e ogmeje Oece& mJeerkeâejeÙe}e pesJne leUeieeUele}e meceepe
leÙeej neslees, pees hetJee&ßeceerÛÙee Oecee&ÛÙee keâefve‰ keâce&keâeb[ele De[keâ}e neslee, ns De[keâCes hesâketâve osCÙeemee"er leÙeej Pee}e neslee. Ùee meJe& ceeveefmekeâ
heefjJele&veele ØeÛeb[ heeskeâUer Ùee meceepeeÛÙee ceveele leÙeej nesCeej nesleer. Ùee heeskeâUerves meceepeeÛee ne efveCe&Ùe legštve he[t veÙes cnCetveÛe 22 Øeefle%eebÛeer
mekeäleer yeeyeemeensyeebveer kesâ}er nesleer lÙeebÛÙeeveblej Dee}suÙee ÚesšŸee-cees"Ÿee #egõ yeewefækeâ kegâJeleerÛÙee meJe&Ûe meceepeOegjerCeebveer yeeyeemeensyeebveer kesâ}suÙee
yeewæ leòJe%eeveeleer} Yee<ÙeeÛee DeeefCe Âef°keâesveeÛee mJeerkeâej kesâ}e veener. ns leòJe%eeve Demhe=MÙe peeleerleuÙee SkeâeÛe peeleerhegjles ceÙee&efole keâ¤ve
šekeâ}s. Jew%eeefvekeâ OeejCesJej GYes jeefn}s}s Ùee leòJe%eeveeÛes, efmeæebleeÛes kebsâõ MeeUe Ûee}JeCÙeeÛes keWâõJeleea keâece lÙeebÛÙee Ùee yee[iÙee DevegÙeeÙeebveer
kesâ}s veener. lÙeebvee efnveÙeeve, ceneÙeeveeleer} heâjkeâ keâUle veener. efmebn} Éerheele}s leòJe%eeve peheeveceOeuÙee PesveÛÙee kegâ"uÙee DeeefJe<keâejeÛeer
DeefYeJÙekeäleer Deens ns lÙeebvee meebieleeÛe ÙesCeej veener. JneÙeÛeer leerÛe heefjCeleer Pee}er. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ceneve Gefö°eheesšer yegæeÛes leòJe%eeve
DeeefCe lÙeele}s õ°sheCe Deebyes[keâjebveer Demhe=MÙe meceepee}e efo}s. Deepe leesÛe meceepe ye@keâ šg he@Jnsef}Ùeve nesTve peeCeeÙe, peesKeeÙe, ceefjDeeÙe
Ùeebvee hegpet DeeefCe Yepet }eie}e Deens. Ûes[Ÿee ÛeheešŸeebÛÙee, peeotšesCÙeeÛÙee iees°er ke⤠}eie}e Deens. lÙeebÛes meJe& ceeveefmekeâ efJeMJe mewleeveer
}er}ebÛÙee DebOekeâejeves DeebOeUs Pee}s Deens.
o

68
 efMeJeMeener : keâe}Ûeer DeeefCe DeepeÛeer
efMeJeMeenerle meJe&meeceevÙe peveles}e jÙele cnCetve mebyeesOe}s peeÙeÛes. DeeheuÙee jepÙeele keâeB«esmeÛeer meòee peeTve mJele:}e efMeJeMeenerÛes Øeleerkeâ
mecepeCeeNÙee mesvee-YeepeheÛeer meòee Dee}er; hejbleg ÙeecegUs mecemle jÙele Deeveboer PeeuÙeeÛes peeCeJele veener. meòesJe¤ve keâeB«esme ies}er ÙeeÛes og:Ke
efle}e veener. meòee «enCe keâjleevee cegKÙeceb$eer ceveesnj peesMeer Ùeebveer meebefiele}s nesles keâer, Deehe}s mejkeâej meg[eves jepÙekeâejYeej Ûee}JeCeej veener.
MebYej efoJemeebÛee efnMeesye kegâCeerner ceeefiele}e vemeleevee, peesMÙeebveer DeeheuÙee keâejkeâeroeaÛee efnMeesye peenerj kesâ}e. yeebie}eosMeerÙeebÛÙee ØeMveeheemetve
lees DeuhemebKÙeekeâebÛee DeeÙeesie yejKeemle keâjCÙeeheÙeËleÛeer lÙeebÛeer OeesjCes lÙeebveer efJeefole kesâ}er. meceeve veeiejer keâeÙeoe, ogMleieleer ceeiee&Ûes Je
OejCeyeebOeCeerÛes KeemeieerkeâjCe, ieesJeOe yeboerÛee keâeÙeoe FlÙeeoer iees°er peenerj keâ¤ve Deehe}s DeehehejYeeJeeÛes, ogpeeYeeJeeÛes jepekeâejCe lÙeebveer GIe[
kesâ}s. efMeJeMeenerle meJe& peeleerOeceeËÛes, hebLeebÛes ueeskeâ onMeleerves veJns lej leve-ceve-Oeveeves mJejepÙeeÛÙee OJepeeKeeueer Skeâ$e Deeues nesles. DeepeÛÙee
efMeJeMeeneruee ne keâefjMcee keâjlee Deeuee veener. jÙelesuee efMeJejeÙeebveer cees"s kesâues. efle}e MeneCes, mebIeefšle keâ¤ve ÙeJeveer, ceesie}er-me}leveerÛÙee
pegueceeletve efleÛeer megškeâe keâ¤ve mJejepÙeeÛeer mLeehevee kesâ}er. lÙeebÛes mJejepÙe Oecee&Jej veJns, lej jÙelesÛÙee efve‰sJej GYeej}s ies}s DeeefCe cnCetveÛe
mee[sleerveMes Je<eeËveblejner DeepeÛÙee meJe&meeceevÙe jÙeles}e efMeJeMeenerÛes mJehve he[les. efMeJejeÙeeÛÙee keâle&=lJeeÛes GòejoeefÙelJe ceeveCÙeeÛeer ØesjCee nesles.
mejbpeeceer keâeUele meJe&Ûe jepes uegše¤ efkebâJee uegše¤bÛes cnesjkesâ Deensle, DeMeer jemle mecepetle jÙelesÛeer DemeeÙeÛeer. efMeJeepeer cenejepeebveer
jÙelesÛÙee YeuÙeeÛes kebâkeâCe neleer yeebOetve jÙelesÛeer ner mecepe cees[tve keâe{}er. cene}ies, cene}keâer, osMecegKe-osMecegKeer, osMeheeb[s, kegâUkeâCeea,
heešer}-Keesle, efcejemeoej, peceerveoej, meeJekeâej, peneieerjoej, Jeleveoej, Fveeceoej Ùeebveer Ûee}efJe}suÙee ÚUeletve lÙeebveer jÙelesÛeer megškeâe kesâueer.
jÙelesÛÙee ueskeâeryeeUer, megveebÛeer uegšueer peeCeejer DeyeÇÇt, uegšueer peeCeejer mLeeJej pebiece mebheòeer ÙeeÛeer oKeue IesTve DeeheuÙee mJejepÙeele ns Demes
Ie[Ceej veener, ÙeeÛeer nceer jÙelesuee efoueer. SJe{sÛe veJns lej DeeheuÙee ue<keâjer ceesefnceebcegUs jÙelesÛeer Iejsoejs DeeefCe GYeer efhekesâ Gpee[ nesT veÙesle
cnCetvener lÙeebveer efveÙece kesâues. ÙeecegUsÛe efMeJejeÙeebÛes mJejepÙe meJe&meeceevÙeebveer ØemLeeefhele kesâues. MeneCCeJe kegâUerJeeues Øeefleef‰le Yeš-yeÇÇeÿeCe DeeefCe
ØemLeeefhele meceepe Ùee mJejepÙe mLeehevesheemetve otjÛe neslee. Deepe [eJes hegjesieeceer Demeesle Jee GpeJes Øeefleieeceer, efMeJejeÙeebveer pees Fefleneme Ie[Jeuee
lees Deens lemee les jÙelesuee meebiele veenerle. efMeJejeÙeeves ÙeJeveer, ceesieueer, meueleveleerÛee hejeYeJe kesâuee. meueleveleJeeues cegmeueceeve nesles cnCetve veJns,
lej pegueceer jepÙekeâlex nesles cnCetve. efMeJejeÙeebÛÙee heojer Deveskeâ cegmeueceeve mejoej, Jeleveoej, Ûeekeâj nesles. peyeeyeoejerÛÙee ngöŸeebJej lÙeebÛÙee
vesceCegkeâener lÙeebveer kesâuÙee neslÙee. lÙeebÛÙee leesheâKeevÙeeÛee ØecegKe FyeÇÇeefnce Keeve neslee. DeejceejÛee ØecegKe oewueleKeeve neslee. Dee«ÙeeJe¤ve megškeâe
keâjeÙeuee lÙeebvee ceole keâjCeeje lÙeebÛee Skeâefve‰ Debiej#ekeâ ceoejer cesnlej cegmeueceeveÛe neslee. hevneUeie[eJe¤ve lÙeebÛeer megškeâe JneJeer cnCetve
DeeheuÙee cegueemen Me$etMeer ue{Ceeje efmeöer efnueeue ne lÙeebÛee mejoejner cegmeueceeveÛe neslee. DeewjbiepesyeeÛÙee ojyeejele Deeheuee Jekeâerue cnCetve
hee"efJeuesuee keâepeer nwoj cegmeueceeveÛe neslee. cenejepeebveer mJejepÙe mLeehevesmee"er kesâuesuÙee ue{eÙeebÛes mJe¤he efnbot efJe®æ cegmeueceeve Demes veJnles.
meYeemeoeÛeer yeKej Demees Jee MespeJeuekeâjebveer meebefieleuesuÙee ceje"ŸeeÛÙee FeflenemeeÛeer meeOeves Demeesle, Ùee meJeeËceOÙes cenejepeebÛÙee efMeuesoejebÛeer
veeJes ØeecegKÙeeves Deeueer Deensle. efjÙeemelekeâej mejosmeeF& Ùeebvee DeeheuÙee ‘Mekeâkeâlee& efMeJeepeer’ Ùee hegmlekeâele ÙeemebyebOeerÛÙee Iešvee DeOeesjsefKele
kesâuÙee Deensle. 1684 ÛÙee megceejeme efJepeehetjkeâjebÛes }<keâj lÙeeietve pes 500 he"eCe efMeJejeÙeebkeâ[s Dee}s nesles, lÙeebvee DeeheuÙee }<keâjele
"sJeeJes Demes ieesceepeer veeF&keâ mebyeU Ùeebveer megÛeJe}s nesles. ‘legceÛee }ewefkeâkeâ Ssketâve ns }eskeâ Dee}s Deensle. lÙeeme efJevcegKe peeT osCes ÙeesiÙe
veener. efnbobtÛee meb«en keâ¤ve FlejebÛes ojkeâej "sJeCeej veener, DeMeer keâuhevee "sJe}er lej jepÙe Øeehle nesCeej veener. pÙeeme jepÙe keâjCes DeeJeMÙekeâ
Deens, lÙeeves De"je peeleer, Ûeejner JeCe& Ùeeme DeeheeheuÙee Oecee&ØeceeCes Ûee}Jetve lÙeebÛee meb«en keâ¤ve "sJeeJee.’ veeF&keâebÛee meuuee ns OeesjCe heg{s
mJejepÙeeÛÙee JeešÛee}erle efMeJejeÙeebveer keâeÙece kesâ}s. ÙeeveblejÛe mebhetCe& mJejepÙeeÛeer mLeehevee Pee}er. mJekeâerÙeebefJe®æner lÙeebvee }{eJes }eie}s. Kegö
efJepeehetjkeâjebÛÙee Deeefo}Meenerle}s Skeâ ceeleyyej mejoej cenejepeebÛes Je[er}Ûe nesles. mJejepÙeeÛeer GYeejCeer keâjleevee efJepeehetjkeâjebÛÙee mesJesle Deme}suÙee
meJe&Ûe ceje"er mejoejebcegUs lÙeebvee De[ÛeCe Pee}er nesleer. ceesefnles, Ieesjhe[s, ceesjs, oUJeer, efvebyeeUkeâj Meskeâ[es ceje"er mejoej mJejepÙeeÛÙee efJejesOeele
nesles. Kegö YeeTyeboeleer}ner JÙebkeâespeer Yeesme}s, cebyeepeer Yeesme}s FlekesâÛe veJns lej DeeF&keâ[uÙee veelÙeeleer} peieosJejeJe peeOeJe, jIegpeer ceeves
efJejesOeele nesles. MeeefnmlesKeeve mJejepÙeeJej Ûee}tve Dee}e efkebâJee Deewjbiepesye, Gòejsleer} efnbot mejoejebØeceeCes ceneje°^eleer}ner mejoej lÙeebÛÙeemeesyele
nesles. Ùeele efMeJejeÙeebÛeer keâ[ Iesle}s}er efomele veener, keâejCe lÙee JesUs}e jepÙe cegKÙe nesles. Oece& ogÙÙece neslee. cenejepeebÛÙee Oece&meefn<CegheCeeÛeer
Deveskeâ GoenjCes Deensle. meYeemeoeÛÙee yeKejerle ÙeeÛee GuuesKe Deens. ‘ceg}Keele osJe osJee}Ùes peeieespeeie nesleer. lÙeeme efoJeeyeòeer, DeefYe<eskeâ
mLeeve heentve ÙeLeeÙeesiÙe Ûee}efJeCes. cegme}ceeveebÛes heerj, cemeefpeoer lÙeebÛes efoJeeyeòeer vewJesÅe mLeeve heentve Ûee}efJeCes. cegm}erce meeOet, heerj, heâkeâerj
Ùeebvee jepes ceeve osle Demele. Ùeekegâleyeeyee Ùee cegm}erce meblee}ener cenejepe Deehe}s ieg¤ ceevele.’ cenejepeebÛeer ner Oece&meefn<Ceglee Skeâe cegm}erce
Feflenemekeâejeves veeWoJetve "sJe}er Deens. mewefvekeâebmee"er DeeefCe }<keâjer ceesefnceebmee"er kesâ}s}s efveÙece lÙeeves veeWoJe}s Deensle. cemeefpeoerme, kegâjeCeeme,
cegmueerce efŒeÙeebbme leesef<eme oslee keâecee veÙes, ns efveÙece cenejepeebveer kesâ}s nesles. kegâjeCeeÛee iebMLe neleer Dee}e, lej les DeeheuÙee cegmueerce veeskeâjeÛÙee
nJee}er DeeojYeeJeeves keâjle. ceesefncesle cegmueerce efŒeÙee De[keâuÙee lej DeeefCe lÙeebÛes Deehlepeve peJeU vemeleer}, lej cenejepe mJele: lÙee efm$eÙeebÛeer
keâeUpeer Iesle. yepeepeer efvebyeeUkeâj, vesleepeer hee}keâj ns efnbot Oece& lÙeeietve cegme}ceeve Pee}s nesles. one-heeÛe Je<eË cegmeueceeve cnCetve les peerJeveele
JeeJej}s. cenejepeebveer lÙeebvee hegvne mevceeveeves efnbot Oecee&le DeeCe}s. }eb[Ÿee cnCetve pÙee yepeepeer efvebyeeUkeâje}e }eskeâ efnCeJele nesles lÙeebvee
cenejepeebveer mJele:Ûeer ceg}ieer efo}er. DeheâieeefCemLeeveele efkeâlÙeskeâ Je<ex jenCeeNÙee vesleepeer hee}keâjeme lÙeebveer mJele:ÛÙee hebkeäleerle Iesle}s. DeMeer ner

69
jÙelesÛee mevceeve keâjCeejer DeeefCe jÙelesleuÙeeÛe SKeeÅeekeâ[tve ÛegkeâYet} Pee}er lej leer ceeÙesves heesšele IesCeejer efMeJejeÙeebÛeer efMeJeMeener Oece&És<eeJej
DeeOeej}suÙee hesMeJesMeenercegUs ceeies he[}er. omlegjKegö heje›eâceer yeepeerjeJee}ener cemleeveerheemetve pevceeme Dee}suÙee DeeheuÙee ceg}e}e efnbot keâjlee
Dee}s veener. efMeJejeÙeebÛÙee efMeJeMeenerle cenej, ceebie, "ekeâj, keâelekeâjer efkeâuuesoej nesles. yeefnpeea veeF&keâebmeejKee jeceesMeer lÙeebÛÙee nsjKeelÙeeÛee
ØecegKe neslee. efMeJeMeenerle ÛeelegJe&Cee&Ûeer Glejb[ lees[CÙeeÛee ØeÙelve Pee}e. hesMeJeeF&le DeefleMetõebÛÙee ieUŸeele ce[keâer DeeefCe {gbieCee}e yeesješerÛeer
keâe"er yeebOeCÙeele Dee}er. hesMeJeeF&Ûee DeeOeej yeÇÇeÿeCe DeeefCe yeÇÇeÿeCeMeener nesleer. Ùee yeÇÇeÿeCeMeenervesÛe cenejepeebÛÙee #eef$eÙeheCeeyeö} Mebkeâe IesTve
lÙeebÛee jepÙeeefYe<eskeâ mevceeveeves nesT efo}e veener. efMeJeMeenerÛes Øeleerkeâ JneÙe}e efveIee}suÙee DeeefCe MbeYej efoJeme hegjs keâjCeeNÙee jepÙekeâlÙeeËveer Ùee
Deveg<ebieeves Deelcehejer#eCe keâjeJes. lÙeebÛÙee ceveeleer} efMeJeMeener efMeJejeÙeebÛeer Deens keâeÙe? les jÙelesuee meebieeJes. cenejepe ieeF&, jÙele DeeefCe efŒeÙee
ÙeebÛes Øeeflehee}keâ nesles. ieesyeÇÇeÿeCeØeeflehee}keâ veJnles. DeeieUerkeâ keâjCeeNÙee Skeâe yeÇÇeÿeCeemebyebOeer cenejepeebveer DeeheuÙee Skeâe he$eele cnš}s Deens,
‘yeÇÇeÿeCe cnCetve keâesCe ceg}eefnpee keâjlees. pes ieefveceebÛes ieveerce les lemesÛe veceerpe heeJeCeej.’ Ùee ieefveceebÛÙee ieefveceerves, efMeJeMeenerÛes Øeleerkeâ JneÙe}e
efveIee}suÙeebveer mJele: efyeIe[t veÙes. cet"YejebÛes efnlemebyebOe peheCes, peeleoeb[ies, Oeveoeb[ies Ùeebvee hee"erMeer Iee}Ces, SJe{sÛe keâece lÙeebveer ke⤠veÙes.
Demes Pee}s lej lÙeebÛes jepÙe jÙelesÛes "jCeej veener.
o

70
 Skeâe DeeF&Ûeer }skeâjs
}eskeâMeener jepeJešerle pevelee nerÛe õ°er Demeles. keâOeer keâeUer Dee[ceg"sheCeeÛeer OeesjCes IesTve efJejesOeer yeekeâeJej yemeCeeNÙeebÛÙee neleele leer meòee
osles, lej keâOeer DeJÙeenle meòee Yeesietve ieW[ŸeeÛeer keâele[er heebIe¤ve pes mebJesovenerve Pee}s}s Demeleele, lÙeebvee efJemLeeefhele keâjles. pevelee Kejs lej mebmeoerÙe
jepekeâejCeele meòeeOeejer DeeefCe efJejesOekeâ DeMee oesIeebÛeerner keâOeer keâOeer ieesÛeer keâ¤ve mees[les. Deepe ne ieesÛeerÛeeÛe KesU DeeheuÙee jepÙeele Ûee}t Pee}e
Deens. Ùegleerves meòee«enCe kesâuÙeeheemetve Ùee Ùegleerleer} Ieškeâ he#eebveer hetJeea peenerj kesâ}s}er OeesjCes, Iesle}suÙee Yetefcekeâe DeeefCe kesâ}suÙee Iees<eCee
ceeIeejer IesCÙeeÛee ceeveYeeJeerheCee ÙegleerÛÙee veslÙeebveer DeeefCe ØeecegKÙeeves mejkeâejÛÙee ØeJekeälÙeeves Ûee}Je}e Deens.
hetJeeaÛÙee keâeB«esmeer mejkeâejÛeer DeeefLe&keâ OeesjCes DeeheCee}e vekeäkeâerÛe %eele Demeleer}. Oeveoeb[iÙeebÛeer hee"jeKeCe keâjCeejer lÙeebÛeer DeLe&veerleer lÙeebveeÛe
KeeTve yeme}er DeeefCe cnCetve les meòeeÛÙegle Pee}s. Ùee keâeB«esmeer mejkeâejves [bkesâ} ØemleeJeeheg{s ceeve legkeâJetve DeeefCe ie@š keâjejele meeceer} nesTve
peeieeflekeâ meeceüepÙeJeeÅeebÛeer ieg}eceefiejer helkeâj}er nesleer. ner ieg}eceefiejer vegmeleer DeeefLe&keâ ØeMveebJej DeeOeeefjle veJnleer, lej osMeeÛÙee DeelceefveYe&jlesÛÙee
heeÙee}eÛe meg®bie }eJeCeejer nesleer. mebhetCe& osMe meeceüepÙeMeenerÛÙee Me=bKe}sle peKe[tve šekeâCÙeeÛes heehe hetJeeaÛÙee jepÙe mejkeâejves kebsâõ mejkeâejÛee
nele Oe¤ve kesâ}s nesles. Kejs lej, lÙeebÛÙee heeheeÛee hee{e JeeÛeeJee lesJe{e Lees[eÛe Deens. ie@š keâjejeves Ùee osMeeleuÙee MeslekeâNÙeebÛes-keâeceieejebÛes
hejekeâesšerÛes vegkeâmeeve keâ¤ve šekeâ}s Deens. lÙeebvee efJemLeeefheleebÛes DeeÙeg<Ùe peieCÙeeÛÙee DeJemLessheÙeËle heesÛeJeCÙeeÛeer efkeâceÙee Ùee ie@š keâjejevesÛe kesâ}er.
hegjesieeceer [eJÙee he#eeheemetve lees leLeekeâefLele }eskeâMeener ceeveCeeNÙee YeepehemeejKÙee Yeeb[Je}oejer GpeJÙee Øeefleieeceer he#eeheÙeËleÛÙee Deveskeâ
mebIešvee- he#eebveer Ùee veerleerefJe®æ DeeJeepe G"Jetve efJejesOe kesâ}e neslee. FlekesâÛe veJns, lej peveeboes}ves GYee¤ve Ùee DeeefLe&keâ OeesjCeebvee DeeefCe
veerleer}e GIe[heCes efJejesOe kesâ}e neslee. ÙegleerÛes mejkeâej DeefmlelJeele DeeuÙeeveblej cee$e ÙeeÛe keâeB«esmeer DeLe&veerleerÛeer leUer GÛe}CÙeeÛes keâece heefnuÙeeÛe
PeškeäÙee}e Pee}s Deens.
ÙegleerÛÙeeÛe mejkeâejele Ieškeâ he#e cnCetve efMeJemesves}e mebyeesOe}s peeles. heefjhekeäJe jepekeâejCeer efMeJemesves}e Depetvener he#e cnCeeÙe}e leÙeej veenerle.
les efMeJemesves}e mejkeâej yeveJeuÙeeveblejner mebIešveeÛe mecepeleele. efveJe[tve Dee}suÙee ÙegleerÛÙee DeeceoejebÛÙee ye}eye}eÛeer yesjerpe keâ¤ve mesvesÛee cegKÙeceb$eer
Pee}e DeeefCe YeepeheÛee GhecegKÙeceb$eer Pee}e. ÙegleerÛes mejkeâej cetle&- mJe¤heele meekeâej nesle DemeleeveeÛe ÙegleerÛÙee mejkeâejÛÙee efJeÅeceeve cegKÙeceb$Ùeeves peenerj
keâ¤ve šekeâ}s keâer, keâeB«esmeÛeerÛe DeeefLe&keâ OeesjCes DeeceÛesner mejkeâej heg{s Ûee}Jes}. JeemleefJekeâ meòeeblej Ie[Jetve DeeCeCeeNÙee peveles}e veJÙee mejkeâejÛeer
veJeer DeeefLe&keâ OeesjCes DeefYeØesle nesleer. keâeB«esmeÛeer Yeeb[Je}oej- meeceüepÙeJeeoerOeeefpe&Ceer OeesjCes DeJns¤ve lÙee peeieer Ùegleerves peveleeefYecegKe keâuÙeeCekeâejer
DeeefLe&keâ OeesjCes jeyeJeeJeerle, DeMeer pevelesÛeer Dehes#ee nesleer; hejbleg Ùee Dehes#eeÛee Yebie Ùegleerves DeejbYee}eÛe keâ¤ve šekeâ}e. DeeheuÙee YeeJeer jepekeâejCeeÛes
metleesJeeÛe mejkeâejves Ùee keâeB«esmeer OeesjCeebvee hee"erMeer Iee}tve keâ¤ve šekeâ}s. YeepeheÛeer Ye}eryegjer Yeeb[Je}oejer DeeefLe&keâ OeesjCes DeeheCee meJeeËvee %eele Deensle.
lÙeebvee }eskeâMeenerÛes leLeekeâefLele Øesce Jeešle Deme}s, lejer KejsKegjs Øesce lÙeebvee DeeheuÙee SleösMeerÙe Yeeb[Je}oejeyeö} Deens, ner iees° peiepeenerj nesÙe.
lÙeebÛÙee efce$ehe#ee}e cnCepes mesves}e hetJeea lemes DeeefLe&keâ OeesjCeebÛes meesÙejmeglekeâ veJnles. mebIešvesÛee he#e Pee}e. he#eeÛee meòeeOeejer he#e Pee}e lejerner mesvee
DeÅeehener Deehe}er DeeefLe&keâ OeesjCes efJeefole ke⤠Mekeâ}er veener. peveesæejeÛee cet}Yetle DeeefLe&keâ keâeÙe&›eâce IesTve iesuÙee 28-29 Je<eeËle mesvesves Deehe}e
mJele:Ûee "mee GcešJeCeejs jepekeâejCe kesâ}s veener. pÙee ØeeosefMekeâlesÛÙee DeefYeefveJesMeeheesšer mesvesÛee pevce Peeuee, lÙee DeefYeefveJesMeehee"erceeieÛeer
DeeefLe&keâ keâejCesner mesvee Deepe vepejsDee[ keâ¤ve yemeueer Deens. DeeheuÙee meeceeefpekeâ-jepekeâerÙe nÙeeleerle mesvesves cetueYetle DeeefLe&keâ OeesjCes IesCÙeeSsJepeer
meghejmš^keäÛejÛeer [eie[gpeer keâjCesÛe ner Deehe}er keâeÙe&Mew}er "jJe}er nesleer. efleÛÙee jepekeâejCe-meceepekeâejCeeÛee DeeOeej mebkegâefÛelelesÛÙee mebkeâuhevee
neslÙee. Ùee mebkeâuheveebveer meòee efceUle veener ns keâUuÙeecegUs les yengmebKÙeekeâebÛÙee peele-Oecee&ÛÙee DeefYeefveJesMeeheÙeËle ÙesTve heesÛe}s. keâOeer keâeUer
DeeheCener meòeeOeejer nesT keâer veener, ÙeeÛeer Mebkeâe mesvesÛÙee ØeJekeälÙeebvee melele DemeeJeer DeeefCe lÙeecegUs meòee Dee}er lej lÙee DeeheuÙee meòesÛee
mesšDehe keâeÙe jener}, ÙeeÛeer efveefMÛele efoMee, keâeÙe&›eâce mesveskeâ[s hetJeeaheemetve veJnlee. DeeheuÙee}e kegâ"uÙee ØekeâejÛeer MeemevemebmLee DeefYeØesle Deens,
ÙeeÛeer "ece Yetefcekeâe mesveskeâ[s veJnleer. DeeheuÙee jepekeâerÙe JÙeemeheer"eJe¤ve keâOeer mesvesÛes ØeJekeäles DeveekeâeaÛee GoesGoes keâjerle, keâOeer ef[keäšsšjefMeheÛee.
efveÙeleerÛee KesU DepeyeÛe cnš}e heeefnpes. Deepe lÙeeÛe mesves}e }eskeâMeener Øeef›eâÙesletve peeJes }eieles. lÙeebÛee cegKÙeceb$eer- lÙeebÛes ceb$eer Iešvesves
efJeefnle kesâ}suÙee jerleerØeceeCesÛe MeheLe «enCe keâjleele. Kejs lej ne mesvesceOe}e yeo}Ûe cnš}e heeefnpes. lÙeebÛee efce$ehe#e Yeepehe ne mJele:}e
}eskeâMeenerJeeoer mecepelees. ‘{JeUŸeemeesyele heJeUe yeebOe}e, iegCe veener heCe JeeCe }eielees’. DeMeer cnCe DeeheuÙee ceje"erle Deens. ÙegleerÛÙee meboYee&le
YeepeheÛÙee menJeemeele ÙesTve mesvesÛee keâeÙeehee}š Ie[lees Deens. Yeepehe mees keâe@u[ [scees›e@âefškeâ DeeefCe efMeJemesvee keâOeer [scees›eâmeer ceeveCeejer, keâOeer ve
ceeveCeejer. Kejb lej ÙegleerÛÙee mejkeâejebceOe}e ne Deeblee|JejesOeÛe ceeiesheg{s Jee{le peeTve Ùegleer}e [s[}e@keâ nesTve yemet veÙes. meòee neleele Dee}er keâer
ÙesjeieyeeUŸee}ener MeneCeheCe Ùesles. keâenerner Demees, Ùee veJeerve JeeleeJejCeele mesvee veKeefMeKeeble yeo}t }eie}er Deens. mesvesÛes DeefYepeele DeeÙeef[Ùe}
}eskeâMeenerÛÙee Øeef›eâÙesle yeo}t }eie}s Deens. cekeälesoej, Yeeb[Je}oej, meeceüepÙeJeeoer DeLe&veerleer ÙeeefJe®æ "ece Yetefcekeâe mesvesves leMeer keâOeer Iesle}er
veJnleer. lÙeecegUs ØemLeeefhele jepÙekeâlÙeeËMeer efleÛee $e+CeevegyebOe JesUesJesUer pees[}e peeÙeÛee. ÙegleerÛÙee mejkeâejves meòeeÛÙegle keâeB«esme mejkeâejÛeer OeesjCes
Ûee}JeCÙeeÛeer Iees<eCee keâjCes cnCepes mJele:ÛÙee mejkeâejÛes Jeie&Ûeefj$eÛe meebieCes nesÙe. mesvee Demees, Yeepehe Demees Je keâeB«esme ns efleIesner SkeâeÛe DeeF&Ûeer
}skegâjs peveles}e Jeeš}er lej les DeeMÛeÙe&keâejkeâ "¤ veÙes.
mejkeâej kegâCeeÛesner ÙesJees, DeeheuÙeekeâ[uÙee veeskeâjMeener}e lemee Yebie vemelees. mejkeâejÛeer kegâ"}er OeesjCes hee[eÙeÛeer, kegâ"}er OeesjCes GÛe}eÙeÛeer ns
veeskeâjMeener "jJele Demeles. DeeheuÙeekeâ[}er veeskeâjMeener ner peveefnleeÛeer yeebOeer}keâer ceevele veener. hebef[le vesn¤bheemetve lees veke⚟ee vejefmebn jeJeebheÙeËle

71
efleÛee DeeheCee}e DevegYeJe Deens. efveÙeceebÛee DeeefCe keâeÙeÅeebÛee Ûe›eâJÙetn efvecee&Ce keâ¤ve ØelÙeskeâ veJÙee DeefYecevÙet}e leer Ûe›eâJÙetnele KesÛetve vesTve "ej
keâjles. Ûe›eâJÙetn leer Yesot osle veener. DeeheuÙee }eskeâMeenerÛee he@šve& meeceüepÙeJeeoer mebkeâuheveebJej GYee Deens. efle}e mJele:Ûee ieb[ Deens. ÙegefveÙeve pe@keâMeer
me}ece keâ¤ve eflejbiÙeeMeer efle}e Fveece jeKelee Dee}s veener. YeieJÙeeMeer efkeâleer Fceeve jeKeer} ns keâeUÛe "jJes}. Ùegleerle}s yegefæceble Ùee veeskeâjMeener}e
DeeheuÙee Jeiee&Meer meeOecÙe& oeKeJeCeejer mecepeleele. leer peele, Yee<ee, Øeeble, Oece& ÙeebÛee DeefYeceeve yeeUieCeejerÛe Deens Demes mecepeleele. Kejs lej
Ùeele efkeâleer leLÙe Deens? DemeuÙee ceòeebOe veeskeâjMeenerJej mesveeØecegKe efjceesš kebâš^esueÉejs DebkegâMe "sJet ceeieleensle. Kejs lej lÙeebveer ne DebkegâMe pe¤j
"sJeeJee. lejÛe lÙeebÛÙee mejkeâej}e ÙeMe ÙesF&ue. Deepe heâeÙe}er ceb$ee}Ùeeletve ‘ceeleesßeer’Jej iesuÙee, lej DeeMÛeÙe& keâMee}e JeešeÙe}e heeefnpes?
hetJeeaÛes ceb$eer heâeÙe}er Iejer IesTve peele. ‘ceeleesßeer’Jej heâeÙe}er peeTve }eskeâebÛes keâece nesle Demes}, lej ner Ûeebie}erÛe iees° cnš}er heeefnpes; heCe
hetJee&ßeceerÛÙee meòeeOeeNÙeebÛeerÛe OeesjCes jeyeJeCÙeeÛes keâeÙe&›eâce Ùee heâeÙe}erle Demeleer}, lej ns pevelesÛes ogozJe cnCeeJes }eies}.
o

72
 les Deelee efpeJes ceejle veenerle
YeeT heeOÙeWveer [eWyeeNÙeeÛÙee KesUele š^s[ ÙegefveÙeve peerJeveeÛeer š^@pes[er meebefiele}er DeeefCe pÙee hegjesieeceer jepekeâerÙe he#eeMeer lÙeeves yeebOeer}keâer
helkeâj}er, lÙeeÛÙee Ûe{lÙee-GlejlÙee YeepeCeerÛÙee meJe& keâUe-DeJekeâUebÛee DevegYeJe lees Iesle jeefn}e. ojcÙeeve keâLee-keâeobyeNÙeener efuenerle jeefnuee.
}esefnÙee, Sme. Sce. peesMeer, ceOeg ef}ceÙes, pee@pe& heâveeËef[me, yeeU ob[Jeles, DeCCee meeves ÙeebÛÙee iegCee-DeJeiegCeebÛee Gæej keâjle jeefn}e. Yeüceefvejeme
nesTve jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ ÛeUJeUerletve veececee$e efveJe=òe Peeuee. lÙeeÛes peieCes DeeefCe ceeveefmekeâlee DeeefCe YeeJeefJeÕe cee$e ÛeUJeUerÛÙee Ûe{-
GleejemeesyeleÛe peiele jeefn}s. ‘veJeMekeäleer’le}er veeskeâjer mees[tve efÛe$eheš meehleeefnkeâ keâe{tve hewmes efceUleele keâeÙe, ÙeeÛeener DevegYeJe YeeTves Iesle}e
DeeefCe MesJešer DeeefLe&keâ Dees{«emleerle mJele:}e DeeCetvener lees veeGceso Pee}e veener. ef}nerleÛe jeefn}e. Menjer YeškeäÙee-efJecegkeäle Jee*dceÙeerve šesUerÛee
ØecegKe Deme}suÙee hegjesieeceer hegCesjer yeÇÇeÿeCeyegJee DeMeeskeâ MeneCesÛÙee lemesÛe De®Ce keâesunškeâj, Yee}Ûebõ vescee[s, meleerMe keâeUmeskeâj, Ûebõkeâele
Keesle lees jepee {e}s, veeceosJe {meeUheÙeËleÛÙee ef}efš} ce@ieefPeveceOeer} Jee*dceÙeerve efce$eebÛÙee efyevemeeJe}erÛÙee Pee[eKee}er JeeJejle jeefn}e. hee"erJej
efyeNne[ JeenCeeNÙee efveJee&efmeleebÛÙee keâLee DeeheCe SskeâuÙee Demeleer}. DeefveÙelekeâeef}keâebÛeer ÛeUJeU DeMeeÛe efveJee&efmeleebÛeer nesleer. YeeT}e efleÛes
keâewlegkeâ nesles. š^s[ ÙegefveÙeve mees[uÙeeveblej YeeT meef›eâÙe jepekeâejCeele vemeleeveener meef›eâÙe jepekeâejCeele JeeJejle neslee. DeeCeeryeeCeerÛÙee JesUer lees
SJe{e keâeÙe&jle neslee keâer, Yetefceiele keâeÙe&keâlÙee&}ener }epeJeer} Demes lÙeeÛes keâece nesles. Mees<eVeeYeeYeer, ceg}ebvee IesTve lees DeeCeeryeeCeerÛÙee efJejesOeele
GYee jeefn}e. Yeeb[Je}er-}eskeâMeener ces}er keâeÙe, peie}er keâeÙe efleÛes meesÙejmeglekeâ Deecne}e veJnles. DeeCeeryeeCeerÛes meceLe&ve keâjCeeje ceer Demetvener
YeeTbveer ceePeer cew$eer lees[}er veener. YeeTÛÙee peerJeveeÛee meJe&Ûe Ûe}ledefÛe$eheš Deepener ceePÙee [esUŸeemecees¤ve Deehe}sheCee Øeehle keâ¤ve mejkeâlees
Deens. YeeTÛes DeeÙeg<Ùe cnCepes JewefMJekeâ ßes‰ keâeobyejerÛe cnš}er heeefnpes. pevceeves pÙet Deme}suÙee DeeefCe le®Cemeg}Ye DeJemLesle meceepeJeeoer
ÛeUJeUerle keâeÙe&jle Deme}suÙee Mees<eVeeYeeYeerMeer ‘DeefKeÙeeB }Ì[e keâj’ YeeTves ØesceefJeJeen kesâ}e. lÙeeÛee meceepeJeeoer mebmeej kegâCeeÛeerner ° }eieeJeer
DemeeÛe neslee. jepekeâejCeeheemetve meeefnlÙe, keâ}e, efÛe$ehešeheÙeËle Skeâ Øeiele meebmke=âeflekeâ ÛeUJeUÛe Ùee oesIeeble veebole nesleer. efleLesner
Tve-meeJe}erÛee KesU neslee. megKe-og:Kes, leeCeleCeeJe, Kemlee neslÙee; heCe Mees<eVeeYeeYeeRveer ns meJe& penj heÛeJetve eflemeNÙee [esUŸeeÛÙee
Mebkeâje}ener }epeJe}s. Mees<eVeeYeeYeer YeeTÛÙee Jee*dceÙeerve efveefce&leerÛeer DeeÅe mhetâefle&osJeleeÛe cnš}er heeefnpes. Deecne efce$eebmee"er leer iee@keâeaÛÙee ‘DeeF&’
veeJeeÛÙee keâeobyejerleer} DeeF&Ûe PeeuÙeemeejKeer Jeeš}er. YeeTmeejKes ßes‰ opee&Ûes }sKekeâ MetvÙe Øenjele efvecee&Ce nesle vemeleele. lÙeebÛÙee efveefce&leerÛeer
mekeâme peceerve meeceeefpekeâ JeemleJeeves Ie[}s}er Demeles. Ùee meeceeefpekeâ JeemleJeele De%eeve, ¤{er, hejbheje, DebOeefJeMJeeme, OeceeËOelee, DeeefLe&keâ-meeceeefpekeâ
-meebmke=âeflekeâ efJe<ecelee, JeCe&, peeefleYeso, Ùee meJe& keâ#esle JeeJejCeeNÙee ceeCemeebÛes le=hle-Dele=hle Ssefnkeâ peerJeve, F&Jnve keâecepeerJeve, Úesšer-cees"er
DeefYe}e<ee, le=<Cee, mJeeLe&, És<e, celmej Ùee meJeeËÛeer JÙeefkeälemece°erÛÙee peerJeveeJejer} Dee›eâceCes Ùeebveer DeepeÛes meceepepeerJeve «emle Deens. cet}Yetle
ceeveJeer cetuÙeeÛes Mees<eCe DeeefCe DeJecetuÙeve meJe&$e Ûee}t Deens. YeeTves DeeheuÙee Jee*dceÙeerve me=°erle ns meJe& mejUmeesš hekeâ[CÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e.
lÙeeÛeer De@ke@â[efcekeâ ÛeÛee& keâjCÙeele ceePÙeemeejKÙee}e jme veener. lejermegæe Jee*dceÙeerve cetuÙeeÛÙee °erves YeeT heâej GÛÛe opee&Ûee }sKekeâ Deens.
‘[eWyeeNÙeeÛee KesU’ Demees, ‘Deefve®æ OeeshesMJejkeâj’ Demees DeLeJee ‘nesceefmekeâ efyeÇiesef[Ùej’ ceeCemeebÛÙee peieCÙeele}s met#ce-Deeflemet#ce ogJes DeeefCe
lÙeeceOeuÙee Deleeefke&âkeâ heeskeâUŸee ÙeeJej YeeT }sKekeâ cnCetve Gpes[ hee[tve peelees. SJe{sÛe keâMee}e, DeepeÛÙee ØemLeeefhele nesT ceeieCeeNÙee
he@âefmemš jepekeâejCeeÛes $eesškeâ efÛe$eCener YeeTves ÙeehetJeeaÛe ‘je[e’ keâeobyejerle keâ¤ve "sJe}s Deens. les lÙeeÛÙee õ°Ÿee meeceeefpekeâ yeebOeer}keâerÛes Úeve
GoenjCe cnš}s heeefnpes. lÙeeÛeer }sKekeâerÙe yeebOeer}keâer ceelece keâjCeeNÙee ceeCemeemeejKeer Tjye[Jeer veJnleer. keâe@mceeshee@ef}šve ceneveiejer peerJeveeleuÙee
meebmke=âeflekeâ peieCÙee}e YeeTÛÙee peerJeveefve‰ MeyoebÛee mheMe& Pee}e keâer, lÙeeÛes heefjmeele ¤heeblej nesles. YeeT kegâ"uÙeener GÛÛeYetM Jee*dceÙeerve
Mew}erle DeeefCe mebjÛevesle De[keâ}s}e }sKekeâ veener. meeceeefpekeâ JeemleJeele}er Ye}eryegjer peieCeejer ceeCemes mejUmeesš lÙeeÛÙee keâLesle ÙesTve JeeJejleele.
YeeTÛeer ner }sKeveMew}er Lees[erMeer oesmleesJemkeâerpeJeU Dee}s}er Deens, heCe leer oesmleJemkeâermeejKeer F&MJej-veMJejlesÛee, meg°-og°lesÛee ogYebie}s}e
Deblejelcee ÛeeCee#eheCes MeesOeCeejer veener. leer Lees[erMeer GLeU Deens DeeefCe veener cnš}s lejer keâener yeeyeleerle mee}bke=âlener Deens. lejermegæe JeemleJeeÛee
oenkeâ ØelÙeÙe osCeeje YeeT heeOÙes ne Skeâ cees"e }sKekeâ Deens. lees DeefmlelJeJeeoer }sKekeâebÛÙeener Kethe heg{s peelees. YeeTbÛes efveefceòe keâ¤ve
mJele:}e Jee*dceÙeele}s hegjesieeceer cnCeJeCeejs }eskeâner Jee*dceÙeeleuÙee veJÙee peeefCeJeebvee Meyoyeæ keâjCeeNÙee keâJeer-}sKekeâebvee veenkeâÛe Pees[CÙeeÛee
ØeÙelve keâjleele. SKeeÅee ÛeUJeUerÛee DeejbbYe keâjCeeje keâesCe Deens DeeefCe keâesCe veener, Demes Jeeobie ceepeJeCeejs ceneYeeie meceepeele Demeleele. veJÙee
peeefCeJesÛeer meb%ee kegâCeer DeeCe}er DeeefCe kegâCeer DeeCe}er veener, ÙeeÛee keâeLÙeeketâš DeeceÛÙeekeâ[Ûeer ceb[Uer keâjle jenleele DeeefCe ceie les YeeT heeOÙes,
veeceosJe {meeU, yeeyetjeJe yeeieg} DeMeer leg}vee ke⤠ceeieleele. keâOeer yeeyetjeJe yeeieg}, {meeU lÙeebvee YeeTpeJeU ies}s}s }sKekeâ-keâJeer Jeešleele,
lej ÙeebÛÙeehes#eener YeeT heeOÙes yengefJeOe Ûeefj$eebveer iepeyepe}s}er ceeveJeer Øeefleme=°er efvecee&Ce keâjCeejs SkeâcesJe Øesef<ele Jeešleele. yeebOeer}keâerÛÙee Debieeves
efJeÛeej keâjeÙeÛee Pee}e, lej oef}le }sKekeâebFlekeâer peie[dJÙeeU õ°sheCe mJeerkeâejCeejer yeebOeer}keâer leMeer Flejeble meehe[Ces ceePÙeemeejKÙee
ceeCemee}e lejer ogjeheemle Jeešles. oef}le }sKekeâeÛÙee yeebOeer}keâerves Jee*dceÙeerve cetuÙeebvee peemle efpeJeble DeeefCe ØeYeeJeer kesâ}s Deens. yeebOeer}keâercegUs
lÙeebÛes DeeÙeg<Ùe [yekesâ Pee}s veener. SkeâeÛe Jee*dceÙeerve ØeJeeneleuÙee }eskeâebceOeuÙee pees[Ÿee efveJe[tve lÙeebÛeer leg}vee keâjCeejs KesefUÙee DeeceÛÙeeceOÙesner
Deensle. Ùee KesUebcegUs ØemLeeefheleebÛÙee meJebieheCee}e JeeJe efceUlees, ns lÙeebvee keâUle veener. keâefJelee ne JÙeefkeäleiele DevegYeJe Demelees DeeefCe DeefYeJÙekeäleer
mJele:Ûee DeelceesodieejÛe Demelees. ieÅe }sKekeâemeejKeer yengefJeOe Ûeefj$eebÛeer Øeefleme=°er lÙeeÛÙee keâefJelesletve mš^keäÛejmeejKeer GYeer jenle veener, hejbleg Ùee
yengefJeOe Ûeefj$eebÛes ØeefleOJeveer DeeefCe Øeefleefyebye cee$e keâefJelesle leeoelcÙe heeJe}s}s Demeleele. peeleerÙe-JeieeaÙe peeefCeJeebÛÙee he}erkeâ[s peeCeejs, keâefve‰eleuÙee

73
keâefve‰ DeeefCe efveke=â°eleuÙee efveke=â° peerJeveeÛee JesOe IesCeejs oef}le Jee*dceÙeele}s keâJeer-}sKekeâ Ùeebvee YeeTÛÙee efveefceòeeves veenkeâ Pees[hetve DemeuÙeebvee
keâeÙe efceUles? mejmebgos nesCÙeeÛÙee Ssve JesUs}e YeeTÛee ‘Jeemegveekeâe’ neleele he[}e. meeves ieg®peeRÛeer ‘Oe[he[Ceejer ceg}s’, veblej vee. meer. heâ[kesâ,
efJe. me. Keeb[skeâjebÛÙee keâeobyeNÙee Ùeebveer keâ}gef<ele kesâ}suÙee DeeceÛÙee efhe{erÛes YeeJeefJeMJe YeeTves DeeheuÙee }sKeCeerves Megæ keâ¤ve šekeâ}s. peie
Deelee ceeÙeeJeer, peefš} jeefn}s}s veener. iegne peerJeveeheemetve lees ÛebõeJej}er ceeleer IesTve ÙesCeeNÙee DeeOegefvekeâ ceeCemeeheÙeËleÛee meceepe Ssefnkeâ,
DeeOÙeeeflcekeâ, leeefke&âkeâ-Deleeefke&âkeâ, cetle&-Decetle&, keâ}veerÙe-Dekeâ}veerÙe DemeuÙee le=<CeeceÙe peerJeveeÛeer efMe#ee Yeesielees Deens. F&[veÛÙee yeeiesleer}
ceeveJeer heleveeheemetve les DeepeÛÙee DeeefCJekeâ mebmke=âleerheÙeËle Ie[le Dee}suÙee ceeveJeer peerJeveeÛes jkeäleeefYemejCe DeeefCe ùoÙe YeeTmeejKes }sKekeâ
Ie[Jeleele. YeeTÛes peeoelej ef}KeeCe }Qefiekeâ Mees<eCeeJej DeeefCe lÙeeleuÙee MeeskeâebeflekesâJej Deens. ÙeeÛes efveefceòe keâ¤ve YeeT}e Deecner Skeâkeâuueer
"jJele veener. ner }Qefiekeâ MeeskeâebeflekesâÛeer keâneCeer YeeT yengieeceer õ°sheCee mJeerkeâe¤ve ceeb[lees, cnCetve Deecner lÙee}e oeo oslees. DeepeÛÙee meebmke=âeflekeâ
ceeefheâÙeeefiejerle YeeT Deecne}e DeeceÛee mewefvekeâefce$e Jeešlees. yeÇÇsKle cnCele Demes, he@âefmemš keâJeer-}sKekeâebvee heefn}s "ej ceejleele. Deepe keâeU
yeo}}eÙe. he@âefmemšner yeo}}sle. les keâJeer-}sKekeâebvee efpeJes ceejle veenerle. DeveguuesKeeves, yeefn<ke=âle keâ¤ve ceejleele. YeeT DemeuÙee <e[dÙeb$eeves
cejCeeje }sKekeâ veener. lÙeeÛeer DeeefCe DeeceÛeer jCeYetceer SkeâÛe Deens.
o

74
 MebkeâjeÛeeÙeeËÛeer vemlej
heg{er} npeejes efhe{Ÿeener efJemejlee ÙesT MekeâCeej veenerle SJe{s ØeÛeb[ Ghekeâej [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer Ùee osMeeJej efve efnbot Oecee&Jej
keâ¤ve "sJe}s Deensle. lÙeebÛes GlejeF& nesCes lej otjÛe jeefn}s, hejbleg lÙeebÛÙee SketâCeÛe Ssefleneefmekeâ keâeceefiejer}e yeeo "jefJeCÙeeÛes ke=âlÙe, peeleieb[eves
heÚe[}suÙee meJe&meeceevÙe ceeCemeebmeejKes pesJne efnbot Oece&ieg¤Ûe ke⤠}eieleele, lesJne leUheeÙeeÛeer Deeie cemlekeâele efYeveuÙeeefMeJeeÙe jenle veener.
De}eneyeeo cegkeäkeâeceer Éejkeâeheer"eÛÙee MebkeâjeÛeeÙeeËveer yeeyeemeensyeebÛÙee Øeefle pes efvejie&} Godieej keâe{}s, les Godieej MebkeâjeÛeeÙeeËÛÙee DeØeieuYe
yegæerÛes efnCekeâme }#eCe nesÙe. [eskesâ ef"keâeCeeJej Deme}suÙee kegâ"uÙeener peeleer-Oecee&ÛÙee YeuÙee ceeCemeeÛes Ùee JekeäleJÙeeves ceve GefÉive PeeuÙeeefMeJeeÙe
jenCeej veener. Deebyes[keâjebÛÙee osoerhÙeceeve keâle=&lJeeÛee efve keâeÙee&Ûee SJe{e efJeheÙee&me #egõ ceveesJe=òeerÛÙee MebkeâjeÛeeÙeeËveer keâjeJee Ùee}e keâeÙe cnCeeJes?
mecÙekeâ %eeveeÛÙee efve kegâMee«e ceeveJeer yegæerÛÙee °ervesner Deepe keâeÙe&jle Deme}suÙee Ûeejner heer"ebÛÙee MebkeâjeÛeeÙeeËÛeer Skeâef$ele ceesš yeebOetve
lÙeebÛeer Deebyes[keâjebMeer kegâCeer leg}vee keâ¤ve heeefn}er, lej yeeyeemeensyeebbÛÙee veKeeÛeerner Ùee ceb[UeRvee mej ÙesCeej veener.
‘‘Deebyes[keâjebÛee pevce oef}le IejeCÙeele Pee}e. Demhe=MÙeebÛÙee ÛeUJeUerle lÙeebveer MesJešer yeewæ Oecee&Ûee mJeerkeâej kesâuÙeecegUs lÙeebvee oef}leebÛes
kewâJeejer cnCeCes mebhetCe&heCes ÛegkeâerÛes Deens.’’ Demes JekeäleJÙe keâjCeejs ÉejkesâÛes mJe¤heevebo DeeefCe ceefn}ebvee Jesohe"CeeÛee DeefOekeâej veener, Demes hejJee
keâ}keâòÙeele DeeosMe keâe{Ceejs hegjerÛes MebkeâjeÛeeÙe& Ùee heg{er} keâeUele keâmeuÙee heæleerÛÙee Oece&Je=æerÛes keâece ke⤠ceeieleensle ns ve keâUCÙeeFlekeâe
oef}le Meesef<ele meceepe Deepe DeebOeUe jeefn}s}e veener. ieleseflenemeele Oece&meòesÛeer DeeefCe ob[meòesÛeer cet"Yej GÛÛe peeleer-JeCee&ÛÙee neleele peer met$es
keWâefõle Pee}er nesleer, lÙee peeleer-JeCee&ÛÙee cekeälesoejer}eÛe YeejleerÙe meceepeeleuÙee meJe& peeleer-OeceeËleuÙee megOeejkeâebveer cees[tve-lees[tve šekeâ}s. Ùee meJe&
megOeejkeâeble [e@. yeeyeemeensyeebÛes mLeeve De«emLeeveer Deens ÙeeÛes Jew<ecÙe Ùee Oece&ceeleË[ebvee Jeešles Deens.
Oece& ceeCemeebÛÙee Ssefnkeâ, Deeeflcekeâ GVeleermee"er pesJne heâ}oeÙeer "jle veener, ceeCemee}e ns Oece&yebOe pesJne oemÙeeÛÙee Me=bKe}e nesTve peeleele,
lesJne Deebyes[keâjebmeejKes ceneheg®<e pevcee}e Ùesleele. les oef}leebÛeer, Meesef<ele, heeref[leebÛeer Mees<eCeeletve, pegueceeletve megškeâe keâjleele. Demhe=MÙeebÛÙee
ÛeUJeUerle Skeâe efJeefMe° JeUCeeJej efnbot Oece& mees[tve Deebyes[keâjebvee, lÙeebÛÙeeheg{}s Øeiele heeT} "j}suÙee yeewæ Oecee&Ûee heÙee&Ùe cnCetve mJeerkeâej
keâjeJee }eie}e. Ùee OeceeËlejeceeieÛee keâeÙe&keâejCeYeeJe cees#e-cegkeäleermee"er peerJeve KeÛeea Iee}CeeNÙee MbekeâjeÛeeÙeeËvee keâe keâUt veÙes? les Demee leUleUeš
keâ¤ve Deebyes[keâjebÛes meJeËkeâ<e keâle=&lJe cees[erle keâe{eÙe}e keâe efveIee}sÙele? lÙeebÛÙee efJeÛeejebvee DeeefCe ÛeUJeUer}e mebkegâefÛele keâe ke⤠ceeieleensle?
Ùeeceeies ogmejseflemejs keâener vemetve cees[tve-legštve he[}suÙee meveeleveer Oece&meòesÛes les hegvne hegve:®ppeerJeve ke⤠heenleensle? ns yeU lÙeebvee efJeIešveJeeoer
OeceeËOe jepekeâejCÙeebÛÙee keâejJeeÙeebcegUs Dee}s Deens. SkesâkeâeUer cet"YejebÛÙee neleer peer Oece&meòee nesleer, leer SkeâesefCemeeJÙee-efJemeeJÙee Melekeâele lÙeebÛÙee
neletve ies}er nesleer. leer hegvne Ùee JeCee&ÛÙee-peeleerÛÙee neleele efceUJetve osCÙeeÛee kegâefš} [eJe Oece&Jesòes KesUleensle, ÙeecegUs Keble Jeešles. ÙeeÛe
Oece&meòesÛÙee mJeeLee&heesšer les oef}leeble yegefæYeüce hemejJet heenele Deensle. ne Yeüce oef}leeble hetâš hee[er} DeMeer keâesleer OeejCee Ùeeceeies DemeeJeer!
MebkeâjeÛeeÙeeËÛeer ner Ûee} cevetÛÙeeÛe JeUCeeÛeer veener keâeÙe?
meJeCe&-efnbobtÛÙee efveo&ÙelescegUs mecemle Demhe=MÙeebvee Ùee osMeele npeejes Je<ex ve°hetCe& peerJeve peieeJes }eie}s nesles. lÙeebÛes peerJeveÛe Oece&meòesves ceeleercees}
keâ¤ve mees[}s nesles. Øeefleef‰le veeskeâjerOebÅeeÛeer, efceUkeâleerÛeer, %eeveeÛeer meeOeves Ùeeheemetve Oecee&vesÛe lÙeebvee JebefÛele "sJe}s veJnles keâeÙe? jmles Pee[Ces,
ieeJeiee[ŸeeÛeer jeKeCe keâjCes, cenmet} Jemeg}er}e mejkeâej, ceece}soej, heešer}-kegâ}keâCÙeeËvee ceole keâjCes, DeemeeceeRvee ÛeeJe[erJej yees}eJetve DeeCeCes,
heeš}ebÛes Iees[s meebYeeUCes, DeeheuÙee meeJe}erÛee efJešeU nesT veÙes cnCetve meeJe}erner peerJeeMeer OejCes, JeuÙee& Debiee}e JeeCÙee-yeeceCeebveer, ceje"er ceeÙeleebveer
heeCeer YejeJes, ceOÙes les Deehe}er kegâ$eer-ceebpejs OegCeej, cee$e Kee}er cnejeceebieebveer, DeefleMetõebveer efheCÙeeÛes heeCeer YejeJes. veoer ieeJeele Demes} lej, veener lej
Dee[efJeefnjerÛÙee ieeJeele heeCÙeeÛÙee Skesâkeâe LeWyeemee"er JewjeCe ceeUjeveele ce=iepeU MeesOeerle peeJes. Keesševeeše oes<eejeshe "sJetve ÛeeJe[erÛÙee Keebyee}e yeebOetve
cejCeØeeÙe Demee Ûeeshe osCes. ns meJe& JesMeeryeensjÛes Yegkesâkebâiee} peerJeve pÙee Oecee&ves neleele KegUKegUŸeeÛeer keâe"er osTve YeesieeÙe}e }eJe}s, Ùee YeesieeÛeer
peeCeerJe DeeOegefvekeâ ceú ce"eefOeheleeRvee keâMeer Demes}? les lej Oece&meòesÛÙee GÛÛeemeveeJej }esUle he[}s}s nesles. Deebyes[keâjebveer Ùee oef}le, heooef}le
meceepeeÛÙee og:Kee}e JeeÛee heâes[}er. Metõ-DeefleMetõebÛes peerJeve lÙeebveer ØelÙe#eele Yeesie}s, DevegYeJe}s DeeefCe ÙeeÛe DevegYeJeeletve efJeõesn pevcee}e Dee}e.
les JÙeJemLesefJe®æ yeb[ "j}s. Demhe=MÙeebÛee cegkeäleerÛee }{e Ûee}Jetve Deebyes[keâjebveer iegje{esjebmeejKes peieCes pÙeebÛÙee veefMeyeer PegšŸee efveÙeleerves yeebOe}s
nesles, les meJe& cees[tve šekeâ}s. cene[ÛÙee melÙee«eneheemetve lees OeceeËlejeheÙeËle lÙeebÛes ceneheefjefveJee&Ce nesF&heÙeËle lÙeebveer pes jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ,
DeeefLe&keâ }{s kesâ}s, meebmke=âeflekeâ cetuÙeyeo}emee"er pes JewÛeeefjkeâ cebLeve Ie[Jetve DeeCe}s, oef}leesæejemee"er Iešvesle lejlegoer keâ¤ve efve efnbot keâes[
efye} DeeCetve mecemle efnbot efm$eÙeebÛeerÛe heg®<eØeOeeve oemÙeeletve megškeâe kesâ}er, yeUer}e heeleeUele o[het heenCeeNÙee JeeceveeÛes efveoe&}ve keâ¤ve
meeceeefpekeâ vÙeeÙe ØemLeeefhele kesâ}e, DeYeeJe«emleebvee meeOevemebheòeerÛes cee}keâ yeveJe}s, }eskeâMeener, meceepeJeeoeÛÙee DeefYepeele cetuÙeebJej veJÙee hegjesieeceer
mebmke=âleerÛeer mLeehevee keâ¤ve veJee YeejleerÙe ceeCetme Ie[Je}e, peerCe&MeerCe& ¤{er-hejbhejsÛÙee efÛeKe}ele ®le}suÙee osMeeÛee iee[e jepeceeiee&Jej DeeCetve
"sJe}e. ns yeeyeemeensyeebÛes keâle=&lJe DeekeâeMee}ener "WieCes yeveJeCeejs Demes Deens. Ùee meJeeËJej keâeš ceejeÙe}e ÉejkesâÛes MebkeâjeÛeeÙe& efveIee}s Deensle?
DeeOÙeeeflcekeâ efve heejceeefLe&keâ megKeeÛÙee ce=iepeUele pÙee leòJe%eeveeves YeejleerÙe ceeCemee}e pÙee ÛewlevÙeJeeoer efJeÛeejOeejsle me[Jele, kegâpeJele "sJe}s,
lÙeeÛes Jeejmeoej ns MebkeâjeÛeeÙe& Deensle. Ùee DeeOegefvekeâ ieesmeeJe[ŸeeÛÙee [esUŸeeJej hejbhejsÛeer keâeUer heóer yeebOe}er Deens, lÙee}e leUhelÙee metÙee&Ûes
lespe keâmes meesmeJes}? cevegmce=leerÛee mebmeie& lÙeebÛÙee [esUŸee}e efve yegæer}e pe[}e Deens, lÙeebvee mJele:ÛÙee Oecee&ÛÙeener hejbheje veerš %eele veenerle.
Dee"JÙee MelekeâeÛÙee Debeflece keâeUele, kesâjUceOeer} keâe}[er ieeJeele yeÇÇeÿeCeeÛÙee kegâšgbyeele pevceeme Dee}suÙee DeeefCe DeeheuÙee

75
DeeÙeg<ÙeeÛeer meJe& 32 Je<ex pÙee DeeÅe MebkeâjeÛeeÙeeËveer efnbot Oecee&ÛÙee leke&âMegæ ceeb[Ceermee"er yeeoveejeÙeCeeveblej KeÛeea kesâ}er, lÙee DeeÅe
MebkeâjeÛeeÙeeËÛes keâle=&lJe lejer ÉejkesâÛÙee DeeOegefvekeâ ceú ce"eefOeheleeRveer Dee"JeeJes. DeeheuÙee De}ewefkeâkeâ oeMe&efvekeâ ØeefleYesves leòJe%eeveeÛes #es$e DeeÅe
MebkeâjeÛeeÙeeËveer lÙee JesUer efmleefcele keâ¤ve šekeâ}s nesles. ØemLeeve$eÙeerJej DeeOeej}s}e lÙeebÛee DeÉwleJesoeble efve ceeÙeeJeeo vegmeleerÛe Ieeskebâheóer
keâ¤ve MebkeâjeÛeeÙe&heo efceUefJeCeeNÙee Ùee DeesPÙeeÛÙee iee{Jeebveer hegvne DeYÙeemeeJee. yeeoveejeÙeCeeÛes yeÇÇÿemet$e, Gheefve<eos, ieerlee ÙeeÛes met#ce
efÛebleve efve DeOÙeÙeve keâ¤ve MebkeâjeÛeeÙeeËveer Deehe}e efmeæeble ceeb[}e. ‘meeQoÙe&}njer’, ‘DeelceyeesOe’, ‘efJeJeskeâ Ûeg[eceCeer’meejKes «ebLe jÛetve
me=°erÛes jnmÙe Gkeâ}CÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. ceeÙeeJeeoeÛee efmeæeble yeewæebÛÙee efJe%eeveJeeoer efve MetvÙeJeeoer leòJeefÛeblekeâekeâ[tve lÙeebveer Iesle}e neslee.
lÙeecegUsÛe les ÛeeJee&keâeÛes }eskeâeÙele Demees DeLeJee efmeæeLe& ieewleceeÛee yegæ Oece& Demees DeLeJee JeOe&ceeveeÛee pewve Oece& Ùee meJe& Oece&leòJeefÛeblekeâebMeer
les leke&âMegæ JeeoefJeJeeo efve mheOee& ke⤠Mekeâ}s. Ùee meJe& OeceeËÛÙee ØeMeeKee YeejleerÙe leòJe%eeveeleer}Ûe Deensle, ÙeeÛee efJemej ÉejkesâÛÙee
MebkeâjeÛeeÙeeËvee keâmee he[lees? DeeÅeMebkeâjeÛeeÙeeËvee, hejbhejeJeeoer efnbot leòJeefÛeblekeâebÛeener keâ[Jee efJejesOe menve keâjeJee }eie}e neslee. Jew<CeJe,
YeeieJele, hebÛejlve, MewJe leLee DevÙe mebØeoeÙeeÛÙee OegjerCeebveerner MebkeâjeÛeeÙeeËÛÙee efmeæebleeJej nuues Ûe{Je}s Deensle. MebkeâjeÛeeÙeeËveblej Dee}s}s
jeceevegpeeÛeeÙe& lÙeebÛee efJeefMe°eÉwleJeeo, ceOJecegveerÛee ÉwleJeeo, efvecyeeke&â ÙeebÛee ÉwleeÉwleJeeo DeeefCe JeuueYeeÛeeÙeeËÛee MegæeÉwle Ùee meJee&le pe[JeeoeÛeer,
ÛewlevÙeJeeoeÛeer JewÛeeefjkeâ cebLeves efve met$es kegâ"s vee kegâ"s lejer Skeâceskeâeble mejefcemeU Pee}s}er DeeheCee}e efomeleer}. ceie lÙeebÛÙeele yeewæebÛee Deveelce
DeMeeMJele MetvÙeJeeoeheemetve ÛeeJee&keâebÛÙee }eskeâeÙeleer oMe&veeheÙeËle meJe& ÛeefÛe&}s, mJeerkeâej}s efve hesâkeâ}s peeles. yegæe}e lej heejbheeefjkeâ efnbot Oecee&le
¤{ DeLee&ves 10 Jee DeJeleej ceeve}s Deens. YeejleerÙe leòJe%eeveeÛÙee mebIe<ee&le ÛewlevÙeJeeÅeebveer jepeeßeÙeeÛÙee DeeefCe leke&âog°lesÛÙee yeUeJej yeewæ
Oecee&Ûee Skesâ keâeUer Nneme Ie[Jetve DeeCe}e neslee. lees ceeveJeer cetuÙe peheCeeje, YeeweflekeâJeeoeÛeer mecÙekeâ °er Deme}s}e, yegæ Oece& meeceeefpekeâ
heefjJele&veeÛÙee DeeefCe }eskeâMeener MeemevemebmLesÛÙee cetuÙeJe=æermee"er Deebyes[keâjebveer mJeerkeâej}e, lej MebkeâjeÛeeÙeeËÛee heesšMetU keâe G"eJee? YeejleerÙe
lelJe%eeveeleuÙee JewÛeeefjkeâ ØeCeeueerÛÙee hejbhejsletveÛe ne Oece& Dee}eÙe vee? Deebyes[keâjebÛes meJe& Oece& DeOÙeÙeve meKees} nesles. peeieeflekeâ leòJe%eeveeÛes
les DeYÙeemekeâ efve leòJeefÛeblekeâ nesles. les efnbot Oece&MeeŒe heejbielener nesles. met[YeeJevesves hesštve Deebyes[keâjebveer Fm}ece DeLeJee ef¡eMÛeve Oece& mJeerkeâej}e
Demelee, lej Ùee osMeeÛes keâeÙe Pee}s Demeles? yeewæ Oece& mJeerkeâe¤ve oef}leebÛesÛe veJns, lej [e@. Deebyes[keâj Ùee osMeeÛesner kewâJeejer Pee}s Deensle,
ns ef$eJeej melÙe kegâCee}e veekeâejlee ÙesF&}?
pÙee DeeÅe MebkeâjeÛeeÙeeËveer heefJe$e nsletmee"er Dee"JÙee Melekeâele osMeeÛÙee Ûeej keâeveekeâesheNÙeeble %eeveeÛes peeiejCe Iee}CÙeemee"er cnwmetjÛee Me=biesjer
ce", DeesefjmeeleuÙee hegjerÛee ce", keâeef"ÙeeJee[eleuee ÉejkesâÛee ce", efncee}Ùeele}e yeefõveeLeÛee ce" mLeeheve keâ¤ve, %eeveeÛeer hejbheje Ûee}Jet heeefn}er.
Deepe Ùee ce"ele DeeOegefvekeâ MebkeâjeÛeeÙeeËveer DeebOeUs Yepeve keâerle&ve Ûee}Je}s Deens. Ùee Ûeejner ce"ebletve Deepe ie[o DebOeej JeeJejlees Deens DeeefCe
Ùee ce"ebyeensj DemeuesuÙee oef}le-Meesef<eleebÛÙee ceveele efve Iejele [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebcegUs %eeveeÛee Gpes[ }Ke}Kelees Deens. ceie MebkeâjeÛeeÙe&
vekeâes leer JekeäleJÙes keâ¤ve keâesCee}e vemlej osT heenleensle?
DeeÙeg<Ùe heefJe$e Deens DeeefCe lÙeeÛee hetCee&vegYeJe ner Skeâ cegkeäleer osCeejer DevegYetleer Deens, ns ØelÙeskeâ Oece& meebielees. yeewæ Oecee&Ûee, meneJÙee
Melekeâele Yeejleeletve ÛeerveceOÙes pees Øemeej Pee}e, lees ceeie& ‘Pesve’ nsÛe meebielees. [ewpesves cnCeleele, ‘yegæeÛeer efMekeâJeCe efMekeâCes cnCepes mJele:yeö}
efMekeâeÙe}e meg®Jeele keâjCes. ns keâjleevee DeeheesDeeheÛe mJele:}e efJemejeÙe}e nJes. mJele: efJemejCes cnCepes mee#eelkeâejeÛee DevegYeJe IesCes DeeefCe Demee
DevegYeJe cnCepes mJele:ÛÙee Mejerj DeeefCe ceveeheemetve cegkeäleer efceUJeCes.’’
ØelÙe#eeMeer meebOee pegUJetve keâmes JeeieeJes, ns meebieleevee Pesve cnCelees, Ûee}eÙeÛes Demes} lesJne heâkeäle Ûee}le jne, yemeeÙeÛes Demes} lesJne
heâkeäle yemee. cegKÙe cnCepes efÛeòe efJeÛeef}le ke⤠vekeâe.
KeeCes, keâhe[s Iee}Ces Ùee ef›eâÙee keâ¤Ûe veÙesle Demes veener. cee$e lÙee Skeâe lešmLe Âef°keâesveeletve keâjeJÙee. lÙeemee"er yegæer, keâuheveeMekeäleer
Jeehe¤ veÙes. Deehe}s leòJe meebieCÙeemee"er Pesve yeNÙeeÛe JesUe efJejesOeeYeemeeÛee DeeOeej Ieslees.
‘SKeeoe efve<keâebÛeve ceeCetme Iejer Dee}e lej lÙee}e keâeÙe meebieeJes?’ ÙeeJej Skeâ ieg¤ cnCeleele, ‘lÙee}e meebieeJes, hesâketâve os.’ cnCepes
‘efve<keâebÛeveheCeeÛeer peeCeerJe’, nermegæe lÙee ceeCemeeÛeer Skeâ Øee@hešea DeensÛe. leerner hesâketâve ÅeeJeer, Demes Pesve meebielees.
Deveskeâ Pesve Oece&ieg¤ Ûet-heer veeJeeÛeer keâe"er Jeehejle. lÙeebÛÙee mebYee<eCeele ‘‘yees} yees}.....’’ Ùee MeyoebÛeer hegvejeJe=òeer Demes. ØelÙeskeâ ceeCemeeÛÙee
Deblece&vee}e peeie DeeCeCÙeemee"er Ùee MeyoebÛee Jeehej nesle Demes.
Pesve cnCelees, meJe& iees°er meejKÙeeÛe heefJe$e Deensle. Deieoer MeÙÙee DeeefCe Iees[ŸeeÛeer }eromegæe. DeeÙeg<ÙeeÛÙee efJeefMe° Ieškeâe}e ßes‰-keâefve‰
"jJeCes ner Ûetkeâ Deens, JeemleJee}e meeceesjs peeCes veJns.
yeesOeerOece& ne ØeLece yegæieg¤ pesJne ØeLece ÛeerveceOÙes ies}e lesJne lesLeer} Ûet Ùee meceüeševes yeewæ Oece&Øemeejemee"er Deveskeâ heeJe}s GÛe}}er nesleer.
‘ÙeecegUs ce}e efkeâleer hegCÙe efceUs}?’ Ùee ØeMveeJejÛes ieg¤Ûes Gòej nesles, ‘keâenerner veener. Kejs hegCÙeJeeve keâce& ùoÙeeheemetve Ùesles, lÙeeÛee
Yeeweflekeâ ke=âlÙeebMeer keâener mebyebOe vemelees.’
‘ceie Ùee heefJe$e Oecee&Ûee mebyebOe Deens lejer keâMeeMeer?’
‘Skeâe DeLeebie heeskeâUerMeer, pÙeele heefJe$e Demes keâener veener.’
PesveceOÙes heefJe$e, yegæ Ùee Meyoebvee heâejmee DeLe& veener, keâejCe Ùee JeemleJeeÛee Yeeie vemetve lÙee heâkeäle mebkeâuhevee (keâvmeshšdme) Deensle. DeeheuÙee}e
}eskeâ heâej ‘heefJe$e’, ‘hegCÙeJeeve’ mecepeleele. Ùee keâuhevesMeer Kegö Pesve Oece&ieg¤Ûe DeeheehemeeceOÙes jsJe[er G[JeeÙeÛes.
PesveceOÙes JeemleJeoMe&vee}e DeefOekeâ cenòJe Deens, lÙeeyeö}ÛÙee yees}CÙee}e veener. DeeheCe MeyoebJej heâej DeJe}byetve jenlees. lÙeebbveeÛe meJe&mJe
ceevelees. DeeheuÙee DeefmlelJeeÛee MeesOener ÙeecegUs heâej GLeU yevetve peelees. DeefmlelJeeÛee MeesOe IÙeeÙeÛee Demes} lej ‘ceerheCe’ yeepet}e "sJeeÙe}e nJes.
76
Meyoehe}erkeâ[s peeÙe}e nJes. yegæeÛÙee ØeJeÛeveeÛeer Dehes#ee keâjCeeNÙee Skeâe ØeÛeb[ peceeJeeheg{s yegæ Skeâoe ceewve›ele OeejCe keâ¤ve yeme}s DeeefCe
lÙeebveer heâkeäle Skeâ hetâ} GÛe}tve neleele Oej}s. keâesCelÙeener DevegYeJeeÛeer Meyoeleerlelee lÙeebvee efMe<ÙeebheÙeËle heesÛeJeeÙeÛeer nesleer.
ceneÙeeve heæleerØeceeCes, ceeveJe DeeefCe osJe ÙeebÛeer leešeletš nesT Mekeâle veener, keâejCe les SkeâpeerJe Deensle ns ie=nerle melÙeÛe Oej}s Deens. ceie
JeemleJeeÛes mJe¤he keâesCeles? yeewæ Oece& ÛeerveceOÙes DeeuÙeeJej JeemleJee}e ‘leeDees’ (yeÇÇÿe) ns veeJe efceUe}s. Skeâe melele JeenCeeNÙee ieleermeejKes ‘leeDees’
Deens. JeeNÙeemeejKes efkebâJee heeCÙeemeejKes ‘leeDees’yejesyej ceeCetme Skeâelce Pee}e keâer lees ‘les’ Ùee DeJemLesle peelees. mee#eelkeâej efkebâJee melÙeoMe&vee}e
‘Jet-JegF&’ cnš}s Deens. yegæ Oecee&leuÙee FÛÚsheemetveÛeer cegkeäleer Ùee leòJeeMeer ns megmebiele Deensle. meJe& JeeF&š efJeÛeej, keâ°, og:Ke ÙeebÛee Giece neslees,
keâejCe DeeheCe mJele:}e leeDeeshes#ee efYevve mecepelees. DeeheCe ‘leeDees’Ûee YeeieÛe Deenesle, ner peeCeerJe Pee}er lej ‘Denced’Ûeer YeeJeveeÛe efJe¤ve peeF&ue.
pesJne yegæ Oece& ØeLece ÛeerveceOÙes Dee}e, lesJne Yeeweflekeâ peerJeveeheemetve otj peeCeeje he}eÙeveJeeo lÙeele neslee; heCe ceie lÙeeJej leeDeesFPeceÛee
ØeYeeJe he[}e DeeefCe Yeeweflekeâ DeeÙeg<ÙeeleÛe ‘cegkeäleer’ efceUCÙeeÛee ceeie& meehe[}e. Lees[keäÙeele Pesve heæleer peerJevee}e meeceesjer peeCeejer heæleer Deens.
ceie leeDeesMeer leeoecÙe heeJeCÙeeÛee ceeie& cnCetve cesef[šsMeveÛee pevce Pee}e. (cegUele Pesve Je ‘OÙeeve’ ÙeebÛÙeele meecÙe DeensÛe.) Ùee leeoelcÙeeÛee
ceeie& cee$e vesnceerÛe leke&âMeem$eerÙe DeeefCe yegefæJeeoeheemetve otjÛee, lÙeehes#ee JesieUeÛe cnCepes cesef[šssMeveÛee Deens. Ùee leeoelcÙe DevegYeJee}e peheeveerle
‘meeleesjer’ cnCeleele DeeefCe nerÛe heefn}er DeeefCe nerÛe DeKesjÛeer heeÙejer Deens, Demes ceeveleele. DeMeer DevegYetleer veblej Mejerj DeeefCe ceve lÙee ØeÛeb[
heeskeâUerÛee Yeeie yeveleele.
‘Denced’yeö}Ûeer Dees{, YeeJeveebÛeer ieg}eceefiejer neÛe ceeCemeeÛÙee Yeerleer, efÛeblee, JÙeLeebÛee ieeYee Deens. Ùee meJeeËletve Pesve Gòece ceeie& oeKeJelees.
DeeheuÙee vesnceerÛÙee, Ieemetve hegmetve kesâ}suÙee efJeÛeejebvee PesveceOÙes Leeje veener.
SKeeÅee efJeÅeeLÙee&ves DeYÙeeme›eâceeyeö} Mebkeâe efJeÛeej}er, lej PesveceOÙes ieg¤ ‘nes’ cnCetve Deesj[leele. Gòej osle veenerle. Depetvener efJeÅeeLÙee&Ûeer,
Meeefyokeâ-leeefòJekeâ pe[pebyeeUeletve yeensj he[eÙeÛeer FÛÚe veener, Demee ÙeeÛee DeLe& neslees. leeefòJekeâ Jeeoele PesveJeeÅeebvee jme veener. les ke=âefleMeer} Deensle.
efJeÅeeLÙeeËÛÙee efMe#eCe›eâceele}er Ûeej met$es :
-yemetve kesâ}s}s OÙeeve.
-leke&âMeeŒeehe}erkeâ[ÛÙee mecemÙee
-ieg¤yejesyejÛes Keemeieer mebYee<eCe
-Meejerefjkeâ JÙeeÙeeceeÛeer keâeces.
Kejs lej ‘leeDees’ DeJemLesmee"er ÙeeÛee GheÙeesie Deens, Demes Pesve ceevele veener. keâejCe peer DeJemLee Deieesoj DeensÛe, leer efvecee&Ce keâMeer keâjlee
ÙesF&}. cee$e ÙeecegUs cevee}e peer efMemle Ùesle Demeles, leer cenòJeeÛeer. keâejCe ÙeecegUs cevee}e mJemLelee, leepesheCe }eYeles lÙeeÛe JesUer ceve Skeâe«e nesles.
heæleer : heodceemeve Iee}tve mebLe efveÙeefcele MJeemeesÛÚdJeeme keâ¤ve ceve mJeÛÚ OegTve keâe{Ces.
DeeYeeUele pemes {ie ÙesTve peeleele, lemes ceveele efJeÛeejebvee ceeskeâUs mees[eJes. lÙeebvee DeeJejner Iee}eÙeÛee veener, heUtner ÅeeÙeÛes veener.
ieg¤bÛÙee GheosMeeÛes ceveve keâjCes, heCe keâmes? lej mebLe le}eJeele Ke[e he[uÙeeJej Je}Ùes G"leele. lÙee Ke[ŸeemeejKee lees GheosMe ceveele
šekeâCes.
Dee"Je[Ÿeeletve Skeâoe efkebâJee ceefnvÙeeletve Skeâoe efMe<Ùe ieg¤keâ[s peelees DeeefCe leke&âMeeŒeehe}erkeâ[er} mecemÙeebJej lÙee}e Dee}suÙee mecepe-
GcepesÛes ØeelÙeef#ekeâ oslees. Ùeele MeyoebÛee Jeehej keâceerle keâceer neslees. ieg¤megæe lÙeebÛee DeeefJe<keâej- DeeJeepe, ne}Ûee}, ke=âleer, Meyo Ùeehewkeâer
keâMeeÛeener DeeOeej IesTve oMe&efJeleele.
‘‘pÙee efJeÅeeLÙeeËÛeer Debleceg&Kelee efMe#ekeâeSJe{erÛe Deens, lÙeebÛÙeekeâ[s efMe#ekeâeÛÙee DeOeeaÛe Mekeäleer Demeles; heCe DeeoMe& efMe<ÙeeÛeer Debleceg&Kelee
vesnceerÛe ieg¤hes#ee peemle Demeles.’’ PesveceOÙes pesJne ieg¤ efJeÅee oslees, lesJne les oeve vemeles lej lees Skeâ meecevee Demelees- efMe<Ùeeves ieg¤}e Deehe}er
JejÛe{ leekeâo oeKeJe}er lejÛe lÙee}e Oece&%eeve efceUles.
DeMee Øekeâejs Pesve ÛeerveceOetve keâesefjÙee, peheeve Je efJnSleveeceOÙes hemej}e. efÛeveer efŒeÙeebyeö} ceeefnleer veener, heCe peheeveceOÙes cee$e PesveÛes
efMe#eCe, 13 JÙee Melekeâeheemetve efm$eÙeebveener Keg}s nesles. cee$e Ùee efm$eÙeebÛes mJe¤he ‘vevme’meejKes nesles.
o

77
 Meeefhele efJeMJe
Deb[jJeu[& efve ‘js[ }eFš SefjÙee’ ner ceneveiejer mebmke=âleerÛeer oesve pegUer DehelÙes Deensle. F.me. 150 mee}er še@}sceer veeJeeÛÙee ØeeÛeerve
Yetiees}%eeves cegbyeF&ÛÙee mLeUeÛeer veeWo kesâ}er Deens. Deepe leer 1854 Je<eeËFlekeâer pegveer Pee}er Deens. SJe{Ÿee keâe}eJeOeerle Skesâ keâeUÛÙee Ùee Ghesef#ele
MenjeÛes ØeÛeb[ ceneveiejele keâmes ¤heeblej Pee}s, ns heenCÙeemeejKes Deens. Ùee veeWoerÛÙee JesUer heefMÛece Je oef#eCe ceneje°^ele meeleJeenveebÛes jepÙe
nesles. les 220 heÙeËle efškeâ}s. lÙeeveblej #e$ehe, ke=â<Cejepe, ceewÙe&, Ûee}gkeäÙe, je°^ketâš, efMe}enej, osJeefiejerÛes ÙeeoJe ÙeebÛee Debce} FLes neslee.
1317 ceOÙes DeuueeGöerve efKe}peerves ÙeeoJeebÛÙee meòesÛeer Fefleßeer kesâ}er. 1348 mee}er iegpejelesleer} meg}leeveebÛes jepÙe jeefn}s. heg{s yeneceveer
cegme}ceeve Je iegpejelesleer} meg}leeve ÙeeceOÙes }{eF& nesTve les yeneceveeRvee mejme "j}s. iegpejelesleer} meg}leeveele lej cenceo yesie[e ne Deheâ}eletve
neslee. lÙeeves heesle&gieerpeebvee peyej Ûeeshe osTve lÙeebÛes Dee›eâceCe LeesheefJe}s nesles. MesJešÛÙee iegpejeleer yeneogjeves keâškeâš vekeâes cnCetve cegbyeF&-JemeF&
heesleg&ieerpeebÛÙee nJeeueer kesâueer. cegmeueceeve Demeesle Jee heesleg&ieerpe lÙeebveer DevÙe OeceeaÙeebÛeer osJe-osJeUs GodOJemleÛe keâjCÙeele OevÙelee ceeve}er. lÙeebveer
cegbyeF&meejKÙee yebojeÛee veerš GheÙeesie keâ¤ve Iesle}e veener.
heesleg&ieerpe jepeeves Deehe}er keâvÙee Fbi}b[ÛÙee ogmeNÙee Ûee}&med}e efo}er. efleÛÙee }iveele cegbyeF& yesš Fbi}b[ÛÙee jepee}e DeeboCe efo}s. petve
1661 ceOÙes lenveecee ef}efn}e ies}e. 1662 ceOÙes }ivemeceejbYe Gjkeâ}e ies}e; hejbleg Deboepeevegmeej cegbyeF& yesšeÛee leeyee Fbi}b[ÛÙee jepeeÛÙee
Debceueoejebvee efceUeuee veener. Fbi}b[ntve ne leeyee IesCÙeemee"er Deejceej ÙesTvener heesleg&ieerpeebÛee IeceW[er JneFmeje@Ùe ef[ces}es [er ke@âmš^es Fb«epeÉs<eebÛÙee
Deenejer peeTve lÙeeves ne leeyee osCÙeemee"er šeUešeU kesâ}er. Fb«epe Deehe}e jesceve ke@âLe@ef}keâ mebØeoeÙe yeg[Jeleer}, lÙeebÛes ØemLe Jee{s}, Demes
cnCetve lees keâjejhe$e yejesyej veener, Demes meebies. Fbi}b[ DeejceejeÛee ØecegKe DeyeÇÇeefnce efMeheceve Deejceeje}e ke@âmš^esves vekeâej efouÙeeveblej cegbyeF&le
Dee}e. lÙee}ener ke@âmš^esves efnbie }eJetve efJeÛeej}s veener. FlekesâÛe veJns, lej cegbyeF& yesšeJej heeÙener "sJet efo}e veener. keâejJeejÛee Deeefo}MeneÛÙee
Dece}eKee}er Deme}suÙee DebpeefoJe yesšeJej lÙee}e Deeefo}MeneÛÙee Debce}oejeÛeer cepeea meebYeeUerle efveJee&efmeleemeejKes efoJeme kebâ"eJes }eie}s. 6
SefØe} 1664 mee}er efMeheceve Jeej}e. cejCÙeehetJeea lÙeeves Deehe}e GòejeefOekeâej nbøesâ kegâkeâ veeJeeÛÙee Fmecee}e efo}e. lÙeeves 1665 mee}er
cegbyeF&Ûee leeyee Iesle}e. leerve Je<ex FLes Fbi}b[ÛÙee jepeeÛÙee veeJeeves keâejYeej Ûee}}e. heg{s KeÛe& hejJe[le veener cnCetve Ûee}&medves cegbyeF& yesš F&mš
Fbef[Ùee Ùee JÙeeheejer kebâheveerkeâ[s 1668 mee}er megheto& kesâ}s. ÙeeÛe kebâheveerves melejeJÙee-De"jeJÙee Melekeâele JÙeeheej Jee{Jetve cemeeuÙeeÛes heoeLe& yeer,
keâÛÛee cee}, keâehetme, Keefvepe mebheòeer, vewmeefie&keâ mebheòeer, meesves, veeCes ÙeebÛeer }Ùe}tš keâ¤ve Deehe}s }<keâjer meeceLÙe& Jee{Jetve efyeÇefšMeebÛeer meòee
ØemLeeefhele keâjCÙeemee"er neleYeej }eJe}e. oef#eCe-Gòej, hetJe&-heefMÛece ÙeesiÙe JesUer kebâheveerves efve jeCeer mejkeâejves efveÙegkeäle kesâ}suÙee JneFmeje@ÙeÛÙee
Dece}eKee}er mebhetCe& osMe efo}e.
pesjeu[ DeeBefpeDej ne F&&mš Fbef[Ùee kebâheveerÛee keâle&yeieej DeefOekeâejer neslee 1670 les 77 Ùee keâeUele lÙeeves cegbyeF& Ùee Ghesef#ele mLeUebÛeer
MenjeÛÙee ¤heele GYeejCeer kesâ}er. Ùee yesšemee"er lÙeeves Deejceej Je efkeâuuee GYee¤ve cegbyeF&YeesJeleer lešyeboer GYeer kesâ}er. cegbyeF& yebojele }{eT
yeesš heefnuÙeeboe lÙeevesÛe GlejJeuÙee. lÙee Lees[Ÿee DeeefCe }neve DeekeâejeÛÙee DemeuÙee lejer heg{s ÙeeÛe JÙeJemLesletve ‘yee@cyes ceefjve’ GYeer jeefn}er.
heg{s mJeleb$e Yeejleele Fbef[Ùeve vesJner cnCetve ner mebmLee DeesUKe}er peeT }eie}er. DeeBefpeDejÛes OeesjCe Oece&meefn<Ceg DemeuÙeecegUs Deveskeâ OeceeËÛes
JÙeeheejer cegbyeF&le ÙesTve Jemleer ke⤠}eie}s. nUtnUt Jemleer Jee{}er. ØepesÛÙee mebj#eCeemee"er keâesš&keâÛesNÙee lÙeeves GYÙee kesâuÙee. šebkeâmeeU keâe{tve
veeCeerner hee[}er. cees"e kegâ}eyee, Oeekeâše kegâ}eyee, ceePeieeJe, hejU, JejUer, ceešbgiee, ceeefnce ner cegbyeF& Kee[erJepee meele yesšs lÙeeves YejCeer keâ¤ve
me}ie pees[}er. lÙeele GÅeesieObeos GYes jeefn}s. heerkeâheeCÙeeÛeerner Ùeespevee jeyeJeueer. 19 JÙee MelekeâeÛÙee meg®Jeeleerme Fbiueb[ceOÙes jsuJes Dee}er.
Fb«epeebveer leer DeeheuÙeekeâ[s 1853 mee}eheemetve DeeCeCÙeeme meg®Jeele kesâ}er. Deeieiee[Ÿee, šsef}heâesve, Jeerpe, OejCes, keâejKeeves, š^eceiee[Ÿee,
šsef}heâesve, heesmš heenlee heenlee Fb«epeebveer }#eCeerÙe ceneveiej GYes kesâ}s. hejosMeer/SleösMeerÙe }eskeâebÛeener ns ceneveiej GYeejCÙeemee"er neleYeej }eie}e.
DeeBefpeDejÛÙee nÙeeleerleÛe Ùee ceneveiejeÛeer one npeejentve mee" npeejeheÙeËle }eskeâmebKÙee Jee{}er. DeeBefpeDejÛÙee keâeUeheemetveÛe DeeheuÙeekeâ[s Jesmšve&
OejleerÛee js[}eFš SefjÙee ÙeeÛee heeÙee Ieele}e ies}e. ÙeehetJeeaÛÙee Ûee}le Dee}suÙee heeÛe npeej Je<eeËÛÙee mebmke=âleerletve Ûee}le Dee}s}er veiejJeOetbÛeer
lemesÛe ieefCekeâebÛeer hejbheje lÙeeÛeØeceeCes mejbpeeceer heæleerle}er cegpeje, cee[er, mebmke=âleer lemesÛe DebieJeŒeeÛeer heæle yeo}tve ies}er. efnbot efceLeceOeuÙee
Dehmeje, Jeejebievee, osJe DeeefCe osJeebÛÙee Yeeveie[er ceeCemeeÛÙee keâecepeerJeveeÛÙee DeeefJe<keâejeÛÙee Øeleerkeâele GYÙee jeefn}suÙee efomeleele. Ùee meJe&
keâuÛejJej Fb«epeebveer DeeCe}suÙee js[ }eFš heæleerves heeCeer hesâj}s. heeefMÛeceelÙe mebmke=âleer «eerkeâ, jesceve DeefYepeeleebÛÙee DeefOe‰eveeJej GYeer Deens.
ØeeÛeerve keâeUele leer keâce&" nesleer, hejbleg keâecepeerJeveele efleÛeer JeerCe mew}Ûe cnCeeJeer }eies}.
DeeOegefvekeâ keâeUeleuÙee Ùegjeshe-Decesefjkesâle Ùee °erves NnemeesvcegKe heæleerÛes veeFš }eFheâ kegâ"uÙee Leje}e ies}sÙe ns peie Deelee S[dmeÛÙee
mebmeiee&ves DevegYeJet }eie}sÙe. DeeheuÙeekeâ[uÙee keâecepeerJeveeÛÙee iees°er osJeosJelee mees[uÙeeJej Skeâe meespJeU mee}bke=âle heeheeÛÙee meb%ee efo}suÙee
he[ÅeeDee[ nesle Dee}suÙee Deensle.
keâener Demees, peieele}e meJee&le pegvee JÙeJemeeÙe ne JesMÙee JÙeJemeeÙe mecepe}e peelees. efJeJeenyeenŸe keâecepeerJeveemee"er Ghe}yOelee efvecee&Ce keâ¤ve
Ùee JÙeJemLesÛee pÙee kegâCeer heefnuÙeeboe JÙeJemeeÙeele Ùee meJeeËÛes ¤heeblej kesâ}s Demes}, lÙee}e mewleeve nerÛe GheeOeer MeesYet Mekesâ}. osnefJe›eâerÛe keâ¤ve
ÛeefjleeLe& Ûee}Jee, ns heeMÛeeòÙeele ØeeÛeerve keâeUer ieef}ÛÚ ceeve}s peele veJnles. leer Deeòee Deens. efleLe}er kesâye} efve DeCJeŒeebÛeer mebmke=âleer, veeFš
}eFheâceOe}s ef[mkeâes, heye, efheie} efve ke@âyeÇÇs keäueye, yuÙet efheâucemeÛeer efLeSšjs. pemepeMeer je$e Jee{le peeles lemeleMeer efveMeeÛej yeensjKÙee}eRvee leer mJeie&megKe

78
osCeejer "jle Demeleer}, hejbleg ne meJe& IeeCeerÛee ieoU keâÛekeâes} JeemevesÛee efÛeKe}. ÙeeletveÛe Deehe}s jepÙe Ùee osMeele keâjleevee Ùee osMeelener hemejJe}e.
DeeheuÙeekeâ[}s hetJeeaÛes jepesjpeJee[s efve mebmLeeefvekeâ, peceerveoej, hegjesefnle nsner nsÛe keâjle veJnles keâeÙe?
keâenerner Demees. Ùee ceneveiejele 17 JÙee MelekeâeheemetveÛe Øeefleef‰le JesMÙee JÙeJemeeÙe meg¤ Pee}e Ùeele Mebkeâe veener. peieelener ne JÙeJemeeÙe nerve
ceeve}e peelees; hejbleg DeeheuÙeekeâ[s efJeMes<ele: cegbyeF& ceneveiejele lej lees DeefOekeâÛe nerve, IeeCe ceeve}e peelees. Ùee JÙeJemeeÙeemee"er pÙee peele, JeCe& DeeefCe
Jeiee&letve efm$eÙee heesnesÛeJeuÙee peeleele, lÙee Kee}ÛÙee heooef}le Jeiee&ÛÙeeÛe ØeecegKÙeeves Demeleele. Oece&¤{eRÛee yeUer nesTve JÙeJemLesves lÙeebvee FLeheÙeËle
heesnesÛeJe}s}s Deens. Keb[esyee, cnmeesyee, keâvee&škeâ-DeebOeÇ meercesJej}er meeQoleerÛeer Ùeuuecee keâeUt DeeF&, ieesjer DeeF&, Ùeeletve Dee}suÙee osJeoemeer ØeLee;
cegjUeRÛeer ØeLee ner DeeheuÙeekeâ[uÙee js[ ueeFš SefjÙeeleerue JesMÙee JÙeJemeeÙeeuee Øeoeve "j}er Deens. pÙee leLeekeâefLele yegefæcebleebvee, meceepeOegjerCeebvee ns
meJe& ve° keâjeJesmes Jeešles, lÙeebvee JesMÙeeefveefce&leerÛee keâejKeevee Deehe}e Oece& Deens, ns keâUleÛe veener. keâeceJeemevee peeie=le Pee}er keâer kegâšgbyee}e [eJe}tve
JeemevesÛÙee [esnele yeg[eÙe}e peeCeejs meceepeOegjerCe kegâ"uÙee mebmke=âleerÛes Åeeslekeâ mecepeeJesle? SjJeer iees}efhe"e, heâesjeme jes[, keâecee"erhegNÙeeletve peelee-
Ùesleevee ns veekeâe}e ®cee} }eJetve ØeJeeme keâjCeej. Ùee heeheefYe¤bÛeer iees° lej mees[tveÛe Åee, hejbleg DeeheuÙeekeâ[uÙee yeewefækeâlesÛee DeYeeJe DemeCeeNÙee efve
melÙe-DemelÙeeÛee MeesOe IÙeeÙe}e efveIee}suÙee yegefæcebleebveener Ùee vejkeâeÛeer }epe Jeešles. lÙeebÛÙee °erves me}ceeve jMoerÛes hegmlekeâ efJeJeeoemee"er ÙeesiÙe
Jeešles; hejbleg Ùee vejkeâele cejCeÙeelevee YeesieCeeNÙee DeeheuÙee ceelee-YeefieveeRefJe<eÙeer lÙeebÛÙee ceveele keâCeJe efvecee&Ce nesle veener. lÙeebÛes ns vejkeâleguÙe DeeÙeg<Ùe
ve° keâjCÙeemee"er les heg{s Ùesle veenerle. heeÛe-one Je<eeËle efÛehee[ nesTve cenejesie, GheobMe pe[tve cejCeØeeÙe Ùeelevee Yeesietve, meceepeele yeefn<ke=âle kesâ}s}s
ns efve<heehe Dehebie keâemeJeemeejKes jebiele cejle jenCeejs peerJe lÙeebvee YeeJeleÛe veenerle. keâe}hejJeeheÙeËle Ùee vejkeâele efÛeveer efŒeÙeebbheemetve DeBi}es Fbef[Ùeve,
pece&ve yeeÙee les heooef}le efm$eÙee me[le neslÙee. Deelee Flej iees°eRmeejKes yeoue nesTve efleLes vesheeUer, yebieeueer, DevÙe efveJee&efmele efŒeÙeebÛeener YejCee
Ùee js[}eFš SefjÙeele Pee}e Deens.
pÙee}e js[ }eFš SefjÙee mebyeesOe}s peeles, lÙeele keâecee"erhegje, heâesjeme jes[, hetJeeaÛee heâe@keâ}b[ jes[, cnCepes DeeleeÛee keâefJeJeÙe& heús yeehetjeJe
ceeie&, iees}efhe"e, KesleJee[erleer} yengleskeâ ieuuÙee, heejMeer cebefojeÛÙee yeepetÛeer pecevee ce@vMeve, ieBMšjes[ÛÙee hegg}eKee}er, ue@efcebišve jes[ hees}erme
mšsMeveÛÙee yeepet}e [^erce}@v[ efmevesceeÛÙee Deemeheeme, ef$eYegJeve jes[Jej, heg{s ieeJeosJeer heg}eÛÙee Kee}er, keâeB«esme neTme DeeefCe keâeB«esme neTmeÛÙee
meceesjÛÙee Fceejleer, heeJeJee}e mš^erš lemesÛe Dee@hesje neTmeJe¤ve efiejieeJekeâ[s peeCeeNÙee ieesKe}s SpÙegkesâMeve MeeUsÛÙee meceesjÛÙee efyeefu[bieceOÙes, heg{s
mejU ce{xkeâjebÛÙee ieeJeele, cnCepes efiejieeJeele. keâebosJee[erÛÙee heefjmejele. veJe}keâj }sveceOÙes: heg{s heâesš& ceekexâšÛÙee peeiesle. yeesefjyeboj mšsMeveÛÙee
meceesjer} Fceejleerle. memetve [e@keâ DeeefCe kegâ}eyee ceekexâšÛÙee Deemeheeme. ceešgbiee, Je[eUe, js jes[, [e@keâÙee[& jes[, neye&j }eFveÛÙee oesvner
yeepebtÛÙee Peeshe[heóŸeecebOÙes. lej Ûekeäkeâ š^e@cyesheÙeËle ieesJeb[er, yeQieveJee[er, efMeJeepeerveiej, šeševeiej, muee@šj neTme, Ieeškeâeshej, ceguegb[, "eCes,
keâuÙeeCe, Ûekeäkeâ efššJeeUŸeeÛÙee ieCeheleerheÙeË&le. Fkeâ[s heefMÛece jsuJes vesJnerveiejeheemetve lej YeeFËoj, efJejejheÙeËle. Ùee ØeÛeb[ JemleerÛÙee mecegoeÙee}e
DeeefCe lÙeele osnefJe›eâÙe keâ¤ve peieCeeNÙee yeeÙee-yeehe[ŸeebÛÙee, peieCÙee-cejCÙeeÛÙee Yeeveie[er}e mee#eer DemeCeeNÙee #es$ee}e meeOeejCele: js[ }eFš
SefjÙee cnš}s peeles. Ùee SefjÙeeceOÙes peJeUheeme leerve-mee[sleerve }eKe efŒeÙee Ùee og° ØeLes}e (JesMÙee JÙeJemeeÙe) yeUer ies}suÙee Deensle, ojjespe
peeleensle. ceeieCeer lemee hegjJe"e: lÙeele Yej Ieele}er peele Deens. Ùee vejkeâele DeeefCe <e[dÙeb$eele Deehe}s meJe&mJe uegštve šekeâCeeNÙee Ùee DepeeCe
efve<heehe efm$eÙee. yeepeejele Ûeej-heeÛe Je<exÛe keâMeeyeMee peieleele. meceLe&heCes ne JÙeJemeeÙe ke⤠Mekeâleele. veblej lÙeebÛes Mejerj jesieeÛes Deeiej nesTve
peeles. pÙee Iejele, pÙee ieuueerle jeCeermeejKes jentve lÙeebveer OeboeheeCeer kesâ}s}e Demelees, lÙeeÛe IejemeceesjÛÙee ieuueerleuÙee hetâšheeLeJej osneÛes me[kesâ
keâemeJe yevetve jkeäle DeeefCe het, ceeMeebÛes IeeWIeeJeCes IesTve, YeekeâjerÛÙee Skeâe legkeâ[Ÿeemee"er veeie[Ÿee Debieeves DeeefCe GodOJemle ceveeves Yeerkeâ ceeiele
yemeles. hejcesMJej veeJeeÛeer iees° oÙesÛes Jem$e heebIe¤ve lÙeebÛeer }epe jeKeeÙe}e FLes ogye&U "jles. cegbyeF&le peJeUheeme jefpemš[& heeÛe npeejebhes#ee
peemle IejJeeuÙee efve IejJee}s Deensle. ‘efhebhe’ cnCepes Ye[Jes peJeUheeme lÙeeÛÙee [ye} Demeleer}. Ùee js[ }eFš SefjÙeele keâe@}ieue& DeeefCe lÙeebÛee
GÛÛeYeüt JesMÙee JÙeJemeeÙe cees[le veener. hee}er efn}, Keej, pegnt, JemeexJee, ef}befkebâie jes[, keâebefoJe}er, yeesefjJe}er, Jee@[&ve jes[, vesefheÙevmeer jes[,
hes[j jes[, keâej ceeÙekesâue jes[, veefjceve hee@Fbš, keâheâ hejs[, SJe{sÛe keâMee}e, lej Ûekeäkeâ ce}yeej efn}, pÙee Fbõhegjerle ceneje°^eÛes cegKÙeceb$eer
DeeefCe cebef$eceb[U jenles, Ûekeäkeâ lÙee cegKÙeceb$ÙeeÛÙee IejeÛÙee DeemeheemeÛÙee Fceejleerle jepejesme GÛÛeYeüt Jeiee&mee"er JesMÙee JÙeJemeeÙe Ûee}lees.
GÛÛeYeüt IejeCÙeeleer} ceg}eryeeUeRheemetve efmevesceeleuÙee vešŸeebheÙeËle yeeÙekeâe efJekeâle Demeleele. lÙeebÛeer veeFš npeejes ®heÙeebheemettve }eKees ®heÙeebheÙeËle
Demeles. DeeÙeSSmeheemetve DeeÙeheerSmeheÙeËleÛes ceneje°^ mejkeâejceOeuÙee meveoer veeskeâjerceOe}s GÛÛeeefOekeâejer, ceb$Ùeemeb$ÙeebÛeer heesjsšesjs. Kegö keâener
ceb$eermegæe Ùee Fbõhegjerle megKeYeesie Iesle Demeleele. DeeheuÙee }sKeeÛee ne efJe<eÙe vemeuÙeecegUs heg{s keâOeer lejer ceenewueceOÙes ÙeeefJe<eÙeer efJemle=le ef}nt.
letlee&me js[ }eFš SefjÙeeefJe<eÙeer. Kejb lej js[ }eFš SefjÙeeÛÙee Jee{erÛeer DeeeefCe NnemeeÛeer FlLebbYetle ceeefnleer DeeheuÙee ceneveiejheeef}kesâkeâ[s
veener. keâOeerkeâeUer efyeÇefšMeebÛÙee keâeUeheemetve De}skeäPeeb[^e efmevesceeÛÙee yeepet}e, GheobMeeJej, iejceer, hejcee, ieveesefjÙee, ke@âvmej ÙeebJej GheeÙe keâjCeejs
ne@efmheš}, DeepeleeieeÙele ceneveiejheeef}kesâves Ûee}t "sJe}s Deens heâkeäle. GÅee Ùee js[ }eFš SefjÙeeleÛe pesJne S[dme Øe}bÙekeâejer nesTve meeOeejCe
SefjÙeele Iegmes} lÙee JesUÛeer Meeskeâebeflekeâe YeÙeevekeâ Demes}. meJee keâesšerÛÙee Deemeheeme cegbyeF&Ûeer }eskeâmebKÙee Deens. Ùee cegbyeF&leer} ØelÙeskeâ heeÛeJee
ceeCetme ne Iejoej DeeefCe kegâšgbye- keâefye}e veme}s}e Deens. DeVeemeejKeerÛe osneÛeer Yetkeâ YeeieJeCÙeemee"er lees Ùee js[ }eFš SefjÙeele Deelcemecehe&Ce
keâ¤ve yemelees. leesÛe GÅee S[dmeÛÙee ØemeejeÛee mebmeie& ceeOÙece Demes}.
iesuÙee keâener Je<eeËle keâecee"erhegje, heâe@keâ}b[ jes[ Jeiewjs Yeeieeble vesheeUer JesMÙeebÛes ØeceeCe Jee{}s Deens. keâener MeneCÙeebveer ÙeeÛee GuuesKe vesheeUer
Dee›eâceCe Demee kesâuÙeeÛesner Dee{Ules; heCe vesheeUer JesMÙeebÛÙee cegye}keâ Ghe}yOelesceeiesner DebOeßeæe nsÛe keâejCe Deens, ÙeeÛeer kegâCee}e keâuhevee veener.
vesheeUele ceg}ieer ne DeveeJeMÙekeâ ØeeCeer ceeve}e peelees. keâener keâeUehetJeea ceg}er pevceleeÛe ieUŸee}e veKe }eJetve "ej kesâuÙee peele Demele. Deieoer
79
De}erkeâ[s efleLes yee}nlÙee ØeefleyebOekeâ keâeÙeoe Dee}e. lÙeeKee}er osnob[eÛeer efMe#ee ceg›eâj Pee}er. lesJneheemetve ceg}er peieJeCes DeheefjneÙe& Pee}s; hejbleg
lÙeecegUsÛe Deieoer yee}heCeeheemetveÛe lÙeebvee legcner Megæ efve®heÙeesieer ØeeCeer Demetve legcne}e kesâJeU veeF}epeevesÛe efpeJeble "sJeCÙeele Ùesles, ns efMekeâJe}s
peeles. lÙeebveer keâMee}ener veener cnCeeÙeÛes veener. lÙeebvee keâme}er hemebleer-veehemebleer veener. JeÙeele ÙesF&heÙeËle lÙeebvee pescelesce KeeÙe}e Iee}tve hegâkeâšÛee ieg}ece
cnCetve jeyeJeCÙeele Ùesles. lÙeeveblej mejU efJeketâve šekeâCÙeele Ùesles. YeejleeÛÙee mejnöerJejer} efJeješveiejmeejKÙee ef"keâeCeer mše@}Jej Ùee ceg}er efJekeâeÙe}e
"sJe}suÙee Dee{Uleele. 1978 mee}er DelÙeble osKeCÙee ceg}eRÛee YeeJe 400 ®heÙes neslee. Deepe lees npeejes ®heÙes Pee}eÙe. efleLes lÙeebÛeer Keg}s
Deece efJe›eâer nesles. lÙeebvee heUJetve DeeCeCÙeeÛee ØeMveÛe Ùesle veener.
JesMÙee JÙeJemeeÙeele lÙee DeefOekeâ hemeble kesâuÙee peeleele, ÙeeÛeb oMe&veer keâejCe lÙee megboj Demeleele ns Demeles, lej Kejs keâejCe lÙee keâOeerÛe
yeb[ keâjerle veenerle ns Demeles. DeeheuÙee}e peieeÙe}e efceUles, nsÛe cees"s YeeiÙe DeMeer lÙeebÛeer ceveesceve mecepetle Demeles. peieeÙe}e efceUle Demes},
lej keâesCelesner peerJeve lÙeebvee Ûee}CÙeemeejKes Demeles. vesheeUele}e jepeOece&&ner efnbot Deens.
DeeheuÙeekeâ[uÙee efJeÛeejJebleebvee Decesefjkesâle}er GoenjCes ÅeeÙe}e heâej DeeJe[les. Decesefjkesâle}e JesMÙee JÙeJemeeÙe ne peieeleuee meJee&le cees"e
JesMÙee JÙeJemeeÙe Deens, ns meebieeÙe}e cee$e lÙeebvee DeeJe[le veener ns meenefpekeâÛe Deens. veevee ØekeâejÛÙee GheeÙeebveer osMeesOe[erÛÙee ceg}er DeeCetve lesLes
JesMÙee JÙeJemeeÙeele Yejleer kesâuÙee peeleele. Ùee}e ‘JneFš muesJnjer’ cnCeleele. Ùee GheeÙeebceOe}e veerÛeheCee JeCe&ve keâjCÙeeme mJeleb$e «ebLeÛe ef}neJee
}eies}; heCe Decesefjkesâle Skeâ heâej cenòJeeÛeer iees° DeefmlelJeele Deens. keâesCelÙeener m$eer}e JesMÙee JÙeJemeeÙeele [ebyeCÙeemee"er osnevle MeemeveeÛeer
leoleto Deens. efleLes ceOe}er efMe#ee veener. DecesefjkesâÛÙee ‘ieJnvceXš efJeefove ieJnvceXš’Ûee cnCepes iegvnsieejer ogefveÙesÛee meceüeš }keâer }gefmeÙeevees Ùee}e ÙeeÛe
keâejCeeJe¤ve osnevle efMe#ee "es"eJeCÙeele Dee}er nesleer. (heg{s jepekeâerÙe keâejCeemee"er efleÛes ¤heeblej nöheejerle keâjCÙeele Dee}s ne Yeeie JesieUe.)
DeeheuÙeekeâ[s Œeer}e JesMÙee JÙeJemeeÙeele IeeueCÙeeyeö} pÙee efMe#ee Deensle, lÙee nmet ÙesCÙeemeejKÙee Deensle. DemeuÙee efMe#eebvee meeOee
heekeâeršceejner efYeCeej veener; hejbleg DecesefjkesâleuÙeemeejKee DeeheuÙeekeâ[s keâeÙeoe keâjCes ner heâej heg{Ûeer iees° Deens. DeeOeer JesMÙeebÛÙee DeepeÛÙee
heefjefmLeleerkeâ[s heeefn}s heeefnpes. ØelÙesskeâ JesMÙee keâpee&leÛe cejles ns efkeâleer peCeebvee "eTkeâ Deens?
Iej efleÛee heefn}e DeeefCe meJee&le cenòJeeÛee Oevekeâes Demelees efle}e OebÅee}e }eJeCeejer efkebâJee cee}keâerCe. JesMÙes}e OebÅeele Iee}CÙeemee"er cee}keâerCe
pees hewmee KeÛe& keâjles, les efleÛÙeeJejÛes heefn}s keâpe& ner jkeäkeâce keâpee&T Iesle}s}er Deens DeeefCe efleÛÙeeJej JÙeepe ÅeeJes }eieles, Demee yeneCee kesâ}e
peelees. lÙeeÛÙee hesâ[erØeerlÙeLe& efleÛÙee keâceeF&leuee yejeÛe cees"e efnmmee keâe{tve Iesleuee peelees. Ùeele cee}keâerCe DeeefCe ceveer}W[me& ÙeebÛÙeele efkeâlehele
meešs}esšs Demeles, ne mebMeesOeveeÛee efJe<eÙe Deens.
Ùeeveblej }iees}ie Ùeslees lees ‘ceveer}W[me&’ cnCepes JÙeepeyeóŸeeÛee Oeboe keâjCeeje. keâecee"erhegNÙeele DeMee ceveer}W[me&Ûeer efkeâlÙeskeâ ogkeâeves Deensle. heVee}e}
efMeJenjs, megjcee Yeeshee}er, osJeerÛebo ceejJee[er, yeeyet Mes" ÙeebmeejKes Ùee Yeeieele}s meeJekeâej lej Deepe keâjes[heleer Pee}s Deensle. 10,000 ®heÙes keâpe&
efo}s, lej jespeefkeâoeale heâkeäle oneÛe ®heÙes ceeb[tve "sJeeÙeÛes. heg{}s meJe& MetvÙe ieeÙeye. ceie }eKeeÛeer jkeäkeâce Demees Jee keâesšerÛeer. GÅee heesef}meebÛeer
DeLeJee Fvkeâce š@keämeJeeuÙeebÛeer js[ he[}er, lej lÙeebvee ne JÙeJenej keâUCes keâ"erCe. Ûe›eâJee{ JÙeepeeJejner Ûe›eâJee{ JÙeepe. lÙeele Ùee efvej#ej
De[eCeer yeeÙekeâebveer hesâ[CÙeeme DemeceLe&lee oeKeJe}er keâer, keâener npeejeheesšer ns lÙeebÛes Iejoej kegbâšCeKeevee leeyÙeele IesCeej. JÙeepeyeóŸeeKesjerpe
ÛeesjerÛee cee} IesCes DeeefCe mceieef}bie keâjCes, ns GÅeesiener Ûee}leele.
cee}efkeâCeer}e osCÙeeÛÙee hewMeeJÙeefleefjkeäle JesMÙes}e Flejner keâejCeebmee"er hewmee }eielees. Ùeele}s meJee&le cenòJeeÛes keâejCe JewÅekeâerÙe GheÛeej.
efieNneF&keâ ÙeeÙe}e nJes Demes}, lej Mejerj efvejesieer jeKeeJes }eieles. ieghlejesie lej lÙeebÛÙee keâeÙeceÛes ceeies }eie}s}s Demeleele. Deeòee Skeâ-oesve
ceefnvÙeeble mebheJeCeeje ce=lÙet ¤he IesTve Dee}s}e S[dmemegæe lÙeebvee ce=lÙetÛÙee ÚeÙesle KesUJele "sJelees. Ùee jesieebJej}s ns GheÛeej DeeheuÙee}e
keâuhevee ÙesCeej veener, Flekesâ ceneie Demeleele. JesMÙeebveener lÙeebÛÙee ieeJeer keâesCeer lejer Demeles. Keeme keâ¤ve osJeoemeer, cegjUer ØeLesletve ÙesCeeNÙee
JesMÙeebvee ceeies DeeF&-yeehe, yeefnCeer, YeeT Demeleele. eflekeâ[ÛÙee Deeheòeer Demeleele. lÙeebvee hewmee hee"JeeJee }eielees. DeMeemee"er ‘ceveer}W[me&’Ûeer
melele heeÙeOejCeer keâjeJeer }eieles. lÙeebÛee JÙeepeeÛee oj peyej Demelees. keâOeer keâOeer lees heVeeme škeäkeäÙeebheÙeËlener Demelees DeeefCe DeefMeef#ele JesMÙeebvee
efnMesye keâUle veener. lÙeebÛÙeeJejÛes keâpe& keâOeerÛe efheâšle veener. cesuÙeeveblejner FlekeäÙeeves Yeeiele veener. keâeÙeÅeeÛÙee jKeJee}oejebveener mebleg° "sJeeJes
}eieles. lÙeebÛÙee ceveeefJe®æ Pee}s keâer, jmlÙeeJej Oeboe keâjCes, mee@ef}efmeefšbie ÙeebmeejKÙee DeejesheeKee}er yebo kesâ}s peeles. hegvne hees}erme, hegvne
ceejJee[er-ceveer}W[me&. ÚUÛe›eâ meg¤.
DeeefCe ÛeewLee Ieškeâ mebIeefšle iegvnsieejer-ceeefheâÙee. hetJeea meeOee oeoe DemeeÙeÛee. Deepe oeoe veeJeeÛeer efÛejietš mebmLee yeeo Pee}er Deens.
efhemlet} efve ceMeerveievmeveer keâece Ûee}JeCeeNÙee šesUŸeebÛes ‘yee@me’ lÙee ef"keâeCeer Dee}s Deensle. lÙeebvee ‘ØeesšskeäMeve ceveer’ ÅeeJee }eielees. ØeesšskeäMeve
kegâCeeheemetve, ne DeYÙeemeeÛee efJe<eÙe Deens; heCe ne hewmee efo}e ies}e veener, lej ce=lÙegob[eheÙeËleÛeer efyevemejkeâejer efMe#ee nesT Mekeâles.
Ùee vejkeâele efKelehele, me[le he[}suÙee efŒeÙeebvee yeensj keâe{eÙe}e kegâ"}erner, meJe& leNnsÛes Yeeve Deme}s}er meeceeefpekeâ DeLeJee meceepemegOeejkeâebveer
Ûee}Je}s}er ÛeUJeU FLes veener. pÙee keâener mebmLee Øeefleef‰le nesTve FLes keâece keâjleele, lÙeebÛes keâece JejJejÛes Demetve les cet}ieeceer veener. lÙee Ùee
YeÙeevekeâ jesieebJej ce}ceheóŸee }eJeCÙeeÛesner keâece keâjleele. keâener peCe ‘ceeÙevej-cespej’heCeeÛeer hetâšheóer }eJetve, heesef}meebÛee efve mejkeâejÛee DeeOeej
IesTve Ùee JÙeJemeeÙeeletve yeensj he[eÙe}e efŒeÙeebvee ceole keâjleele DeeefCe Ùee ceoleerheesšer les ie[iebpe mebheòeerner ieesUe keâjleele. pÙee Oece&¤{ercegUs
ne vejkeâ ceneveiejele veebolees Deens, lÙeeefJe<eÙeer ner Ûeesj ceb[Uer ‘yeÇÇ’ner keâe{le veenerle. lÙeebÛÙee cegefkeäleJeeefnveerves efkebâJee cegkeäleer heâewpesves SKeeÅee
Deye}sÛeer megškeâe Pee}er, lej lÙee Deye}s}e ns DeeheuÙee cegjyee[ÛÙee Deeßeceele vesTve Ùee yeouÙeele efleÛee Yeesiener Iesleele. ner Pee}er Ùee SefjÙeele
cegkeäleerÛes keâece keâjCeeNÙee leLeekeâefLele meceepemegOeejkeâebÛeer efve lÙeebÛÙee mebmLeebÛeer iees°. ogmejerkeâ[s efŒeÙeebÛÙee cegkeäleerÛeer ÛeUJeU ÙesLeheÙeËle heesnesÛe}s}er
80
veenerÙes. DeeheuÙeekeâ[ÛÙee lÙee cegkeäleerJeeuÙee efm$eÙeener lÙee pÙee heg®<eØeOeeve mebmke=âleerÛÙee yeUer DeÅeehener "juÙee Deensle. js[ }eFš SefjÙeeceOeuÙee
efm$eÙee lej Ùee meJeeËÛÙee leg}vesle hejekeâesšerÛÙee yeUer "juÙee DeensleÛe; hejbleg lÙeebvee efo}emee, DeeOeej osCÙeeÛeb keâecener cegkeäleerJeeuÙee yeeÙekeâe
hejbhejeiele mejbpeeceer Yeeb[Je}oej mebmke=âleerÛÙee SkeâebieerheCeeletve yeensj he[eÙe}e Deepener leÙeej veenerle.
JÙeefkeälemJeeleb$ÙeeÛes mleesce ceepeJetve lÙeener Yeeb[Je}er mebmke=âleerÛee iee[e Dees{CÙeeme neleYeej }eJeleele. meeceeefpekeâ- meebmke=âeflekeâ°Ÿee lÙee cegkeäle
veenerle. meceepeeÛeer efmLejlee efve efJeke=âleer Ùeeletve lÙee hetCe&le: yeensj he[}suÙee veenerle. peeie=leheCeeÛeer peeCeerJe nesTve lÙee Deepener efveefõmle efve ogÙÙece
"jleensle. peeleerÙeJeeo, Yeü°eÛeej, Oeeefce&keâ DebOeßeæe, DeLe&jÛevesleer} Keg}er yeepeejhes" ÙeebÛÙee nuekeâuueesUele lÙeebÛes DeefmlelJeÛe cees[tve he[}sÙe. Skeâebeflekeâ
ŒeerJeeoer, pene} megOeejCeeJeeoer, meceepeJeeoer DeMee DeJemLee efŒeÙeebÛÙee ÛeUJeUerÛÙee Demetvener, lÙee Deelee efveYe&j veenerle. lÙeebÛeer ogefveÙee, peheeveer hegâ}ebÛeer
ceeb[Ceer, efÛeveer mJeÙebheekeâ, veJeNÙeeÛÙee kegâšgbyeeÛÙee hejosMeJeeNÙeeÛÙee, heâeFJn mšej, mesJnve mšejceOeuÙee pesJeCeeJeUer - mšej šer.Jner. efve Peer
šer.Jner. yeeLe, efmJeefcebie het}! oejJee efve hejosMeer mebieerle Ùeele De[ketâve he[}erÙe. hegâ}s, cen<eea keâJex efve yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer efŒeÙeebmee"er
pÙee megOeejCee efve ÛeUJeUer kesâuÙee- lÙee ÛeUJeUerÛeer hegCÙeeF& yeesšeÛÙee veKee}e kegâ"}er ves}hee@ef}Me DemeeJeer, kegâ"uÙee yÙegšer hee}&jceOetve Ûesnje
yeveJetve IÙeeJee Ùee efveCe&Ùeele De[ketâve he[}erÙe. efleÛes Yeeve Ùee ÛeUJeUŸee m$eer peiee}e Dee}s, lej js[ }eFš SefjÙeeleuÙee me[le he[}suÙee
YeefieveeRmee"erner leer GppJe} YeefJeleJÙe efvecee&Ce ke⤠Mekesâ}! heCe Demes Ie[s} keâeÙe? neÛe ØeMve ceePÙee ceveele Iej keâ¤ve yeme}eÙe.
leUefšhee :
js[ }eFš SefjÙeeJej efveÙeb$eCe "sJeCeejer efJnefpeuevme yeÇÇBÛe osneheemetve efo[keâerheÙeËle meJe& ØekeâejÛes nhles jepejesme GkeâUle Demeles. ns nhles hees}erme
DeefOekeâeNÙeebheemetve MeemeveeÛÙee GÛÛeeefOekeâeNÙeebheÙeËle heesnesÛeleele.
meceepeefJeIeelekeâ keâejJeeÙeebmee"er ieBiemšj ceeefheâÙee FLeuÙee IejebÛee efve JÙekeäleeRÛee GheÙeesie keâ¤ve Iesle Demeleele. ÙeeÛeer FlLebYetle ceeefnleer ÙesLeer} hees}erme
"eCÙeebvee, iegvns DevJes<eCe efJeYeeiee}e efve efJnefpe}vme yeBMÛe}e Demeles.
js[ }eFš SefjÙeeleuÙee leLeekeâefLele meceepemegOeejkeâebheemetve les veiejmesJekeâ, Deeceoej, KeemeoejeheÙeËle meieUŸeebÛeeÛe ÙesvekesâveØekeâejsCe JesMÙee JÙeJemeeÙee}e
neleYeej }eie}s}e Demelees.
cee}efkeâCeeRÛÙee ceeies ceeefheâÙee Demelees. keâecee"erhegNÙeele DeMee 16 šesUŸee DeeefCe 100 ceveer}W[me& Deensle. Decesefjkesâle Fef}Ùeš vesmeÛÙee
‘DevešÛesyeume’veer pÙee heæleerves Dee} keâeheesvemeejKÙee ceneYeÙebkeâj yee@meÛee yeercees[ kesâ}e, lÙeeÛe Øekeâejs Keeme heLekeâ mLeeheve keâ¤ve Ùee šesUŸeebÛee
yeercees[ kesâ}e heeefnpes.
o

81
 lÙeemee"er pevce"she nJeer
324/307/302 Skeâoe ner keâ}ces ceeCemeeÛÙee hee"er }eie}er keâer peesheÙeËle lees ceeCetme heesef}meebÛÙee nJee}er nesle veener, leesheÙeËle lÙeeÛes
efpeCes njece Pee}s cnCetve mecepee.
1973 mee}er DeMeeÛe Skeâe ceejeceejerÛÙee ØekeâjCeele 307/324 Ùee keâ}ceebÛÙee kesâmesmeÛeer Yeeveie[ ceePÙee menkeâejer keâeÙe&keâlÙeeËÛÙee
hee"erceeies }eie}er nesleer.
kewâosle vemetvener Deecner kewâoer neslees. KejsÛe...... ‘JeeBšs[’ jenCes ner kesâJe{er cees"er ieesÛeer Demet Mekeâles, ÙeeÛeer SjJeer legcne}e keâuhevee ÙesCeej
veener. kesâJe{s ieefveceerheCes peieeJes }eieles Deejesheer}e? kesâJe{e keâefJeeflekeâ DevegYeJe Demelees meeje. legcner heg{s OeeJelee, hee"erceeies melele kegâCeer DemeuÙeeÛeer
Yeerleer. ›eâebeflekeâejkeâ efve iegvnsieej Ùeele cenoblej Deme}s, lejer oesIeebveener meejKÙeeÛe oceveÙeb$eCes}e leeW[ ÅeeJes }eieles. meeceesjs peeJes }eieles. Deehe}eÛe
Ûesnje yeo}tve JeeJejeJes }eieles. De@keäÙetp[ vebyej 1, De@keäÙetp[ vebyej 2.....
lÙee JesUÛÙee ØekeâjCeele}s ‘Jee@Cšs[’ceOe}s ceePes efoJeme heâejÛe megKeele ies}s. heejbheeefjkeâ heæleerves leceeMee hesMe keâjCeejs DeeceÛes ceecee Jeiemeceüeš
oeot Fbogjerkeâj ÙeebÛÙee Deheâ}eletve menJeemeeÛee }eYe Deecne}e Ùee ØekeâjCeeÛÙee JesUer efceUe}e neslee. oeoyee}e ceer ceecee cnCeeÙeÛees. lemes les
efnkeâ[tve eflekeâ[tveÛÙee veelÙeeves veelesJeeF&keâÛe nesles. ‘YeeÛee-yee’ cnCetve lesner ce}e mebyeesOeeÙeÛes. lÙee ojcÙeeve nvegceeve efLeSšjÛes cee}keâ vesjeUs Je
oeoyee ÙeebÛÙeele keâener lejer yeeÛeeyeeÛeer Pee}s}er DemeeJeer. vesjeUWefJe®æÛÙee le›eâejeRÛee Ye}ecees"e hee{e oeoe Deecnemeceesj Ie[eIe[e JeeÛeerle Demele.
meesyele lÙeele Yejer}e Yej cnCetve DeeceÛes ogmejs ceecee leceemeieerj MebkeâjjeJe efMeJeCeskeâj Demele. Ye}leeÛe leeheâe pecetve Dee}s}e.
keâOeer ‘efmeæeLe& efJenej’, keâOeer SKeeos }e@pe, keâOeer }esCeeJeUŸeele, keâOeer Keb[eUe DemesÛe DeeceÛes Ûee}}s}s Demes. lemee oeoyee cnCepes
Skeâ peyejomle Deelejbieer ceeCetme. heenlee heenlee les ceje"er Yee<esÛeer Ssmeerlewmeer keâ¤ve šekeâle. lÙeebveer efveefce&}s}s efJeveeso ns DeefYepeeleles}ener
}epeJeCeejs Demele. mejmJeleer, }#ceer oesvnerner yeeÙee lÙeebÛÙee Iejer heeCeer Yejle neslÙee. oeoyeeÛÙee meesyele Iee}Je}s}s meJe&Ûe efoJeme DeefJemcejCeerÙe
Deensle. oeoyeebÛÙee menJeemeecegUs Deecne}e Jee@Cšs[ceOe}s efoJeme megmenŸe Pee}s. oeoyee DemKeef}le Fjmee} meodie=nmLe nesles. lÙeebÛÙee peerJevee}e
FbõeÙeCeerÛÙee ceeleerÛee iebOe neslee. Ûeebie}e cees"e keâ}eJeble Ûeebie}e ceeCetme DemeleesÛe Demes veener. oeoyee Ùee}e DeheJeeo nesles. DeeheCe kegâCeer
DemeeceevÙe, De}ewefkeâkeâ Deenesle, Ùee Yeüceele les keâOeerÛe vemeeÙeÛes. oeoyee meeWiee[ŸeeÛÙee ¤heeves meJe&meeceevÙe ceeCemeeÛes og:Kenlee& nesles. lÙeebÛÙeele}e
meeWiee[Ÿee peieCÙeeleuÙee efJemebieleer met#ce vepejsves MeesOeeÙeÛee. heenlee heenlee oeoyee lÙee efJemebieleerÛes DeefYepeele efJeveesoele ¤heeblej keâ¤ve šekeâeÙeÛes.
lÙeebvee ceerheCeeÛeer yeeOee veJnleer. SKeeÅeeMeer $e+CeevegyebOe pees[}e keâer, ‘ØeeCe peeÙes hej JeÛeve ve peeÙes’ Ùee heæleerÛeer ceeÙee, Øesce les ceeCemeebJej
keâjle Demele. lÙeele keâme}erÛe keâmej vemeeÙeÛeer. efMeJÙee DeeefCe DeesJÙee Ùee oesvnerner oeoyeebÛÙee Øesceele DemeeÙeÛÙee. oeoyeeFlekeâe ceveg<ÙeJelme}
ceeCetme ceer DeÅeehener peerJeveele heeefn}e veener. lÙeebÛes Kes[JeU OÙeeve, lÙee ieeJejeve Kes[JeU OÙeeveele Skeâ peeefleJeble efJeveeso DemeeÙeÛee DeeefCe
efJeveesoe}e Ûee}ea Ûe@efh}veFlekeâeÛe efkebâyengvee lÙeentve mejme DeeMeÙe DemeeÙeÛee.
‘Dee}e js Dee}e, ies}e js ies}e’ Demes JeeNÙeeJeeJeOeeveemeejKes DeeceÛes lÙee JesUer JeeJejCes DemeeÙeÛes. heBLejÛÙee meYesÛÙee ef"keâeCeer DeeceÛÙeeJej
nele šekeâeÙe}e heesef}meebÛeer efnbcele JneÙeÛeer veener. Deecner Jee@Cšs[ Demetvener meYee ieepeJele efheâjeÙeÛees. mebOÙeekeâeUer DeeceÛeer cewheâ} peceeÙeÛeer.
DeveblÙee yeÛÚeJe, JeMÙee yeÛÚeJe, keâOeer }byet efJe}eme, keâOeer yešj efJeueeme, keâOeer efMeJeCeskeâj, keâOeer ceePee yee@[eriee[& keâeWiees, keâOeer kegâCeer Deeieblegkeâ
heBLej......
oeoyeemeceesj Deecner hegje KebyeeÛÙee Kebyee "sJeeÙeÛees. ‘veJešekeâ heeJeMesj’ DeMee efnMeesyeeves efheCes oeoyeebvee DeeJe[le vemes. les oe¤ efheCÙeele
Deefpeyeele kebâpeg<eer keâjeÙeÛes veenerle. lÙeebÛes DeKKes Mejerj veJemeeiejeves mebhe=keäle JÙeehe}s}s nesles. oeoyee mejmegbo nesCÙeehetJeeaheemetveÛe Denesje$e heerle
Dee}s}s oe®[s nesles. SJe{er Je<ex hejekeâesšerÛeer oe¤ efheTve les vegmeles efpeJeble veJnles, lej mee#eele leceeMeeÛee heâ[ IesTve ieeJeesieeJe efnb[le-efheâjle
nesles. meeWiee[sheCe keâjle nesles. oeoyeebÛes efyeNne[ efJebÛeJeemeejKesÛe hee"erJej nesles. oe¤ves lÙeebÛÙee keâ}eJebleeheg{s nele šskeâ}s nesles.
DeeceÛÙee cewheâ}erle DeeÙeg<ÙeeleuÙee Skeâ Skeâ Dee"JeCeer les hesMe keâjle jenle. lÙeebveer kesâ}suÙee efJeveesoe}e keâe®CÙeeÛeer cevemJeer Oeej Demes.
i}emeeleer} oe¤Ûee Ieesš Iesle ÛeKeCee Keele les yees}t }eiele, cewheâ}erle Demele lesJne Demes pebš}cevemeejKes Jeeiele. Flej JesUer yeešueerÛÙee yeešueer
les IešeIeše Ieesštve ceeskeâUs nesle.
leceeMee lÙeebvee ØeeCeentve efØeÙe neslee. leceeMeemee"er DeeheCe efkeâleer Kemlee keâe{uÙee ÙeeefJe<eÙeer les meebiele, ‘‘leceeMee mebheuÙeeJej meJeeËÛeer
efvepeeveerpe Pee}s}er. leceeMeele}s heâ[cee}keâ ns veeÛeCeejer}e ‘"sJeleele’. ns Demmeb "sJeCeb yeeÙekeâeshes#eener cees"b ceeveeÛeb Demeleb. leceeMee Skeâefpevemeer
jneJee cnCetve ns keâjeJeb }eieleb. Demmeb oeoyee meebiele. lej oeoyee vesnceerØeceeCes oe¤ "esketâve heeme}s he[}s}s. keâOeer lejer ceOÙeje$eer lÙeebvee peeie
Ùesles. les G"tve heenleele. lej heg{Ÿeele veeÛeCeejerCe veener. oe¤Ûeer Gj}ermegj}er efPebie Depetvener [eskeäÙeele. lÙeebveer Fkeâ[seflekeâ[s heentve efle}e MeesOetve
keâe{}er, lej efleÛÙee heg{Ÿeele Ûeg}leYeeT De[keâ}s}e. oeoyeeÛeer Keejkeâve oe¤ Glejles. Ûeg}leYeeT Mejcesveb Mejefceboe neslees. heâ[ mees[tve ieeJeer
heUtve peelees. leceeMeeÛÙee heâ[ele cee$e lÙeeÛee DelÙeble cenòJeeÛee jes} Demelees. lÙeeÛÙee YetefcekesâefMeJeeÙe Jeie keâjCes DeMekeäÙe Demeles. oeoyeeÛÙee
[eskeäÙeele Lewceeve Ûee}}s}s Demeles. keâeÙe keâjeJes? peeJes keâeÙe ieeJeer? DeeCeeJes keâeÙe lÙee}e? peerJe leerUleerU legšle jenlees. MesJešer ÚeleerJej oie[
"sJetve les ieeJeer peeleele. DeeoJeU keâe{}suÙee Ûeg}leYeeJeeÛeer ceveOejCeer keâjleele, lÙeeÛÙee heeÙee he[leele. meJe& iegvns ceeheâ keâ¤ve lÙee}e heâ[ele
IesTve Ùesleele.’’ ner meJe& Iešvee meebietve PeeuÙeeJej oeoyee cnCeeÙeÛes..... ‘‘lej YeeÛee-yee leceeMeemee"er SJe{er efkebâcele ceesspeeJeer }eie}er ce}e. DeeÙe

82
veeÙe.... hej yeeÙekegâ efvepeJeeJeer }eie}er YeeTyeboeÛÙee Kee}er. neÙekeâe Demee yeneöj leceemeieerj ceneje°^ele kegâCeer?’’
oeoyeeÛÙee Ùee efveJesoveeves nmeeJes keâer j[eJes Demes nesTve peeF&. heg{b jbieele ÙesTve oeoyee meebiet }eiele .....
‘‘...... lej Skeâoe keâeÙe Pee}b, leceeMeele}e Skeâ ceeCetme ces}e. lÙee}e Deecner lÙeeÛÙee ieeJeer IesTve ies}es. meJe& ceefle&keâeÛes meeceeve DeeCeeÙe}e ies}es.
ceefle&keâeÛÙee hewMeeÛeerÛe leg[gbye oe¤ efheTve hejle Dee}es. cemeCeJešŸeele Keeme KeCe}s}er, Øesle Keemesle "sJe}b ies}b. Øesleemee"erÛee MesJešÛee efJeOeer
GjkeâCes Ûee}t Pee}s. Deecner oe¤ÛÙee veMesle Oetve. Kee}er Keemesle Gle¤ve ØesleeÛÙee DebieeJej he[tve j[t }eie}es. ceePee Skeâ meeLeeroej ØesleeÛÙee
[eskeäÙeepeJeU. ogmeje heeÙeepeJeU j[le, FJnUle. Deecner ceÙeleeÛÙee Dee"JeCeer keâe{tve ceelece ke⤠}eie}es. SkeâeÛeer yeejer Pee}er keâer ogmeNÙeeÛeer,
Deecner ØesleeÛÙee ÛesnNÙeekeâ[s heeneÙeÛees. lÙeeÛÙee ÛesnNÙeeJe¤ve keâ[ekeâ[e yeesšs cees[eÙeÛees. ØesleeÛÙee keâheeUeÛee, ÛesnNÙeeÛee cegkeâe IÙeeÙeÛees. ns keâjleevee
DeeceÛes OeeÙe ceeskeâ}tve j[Ces Ûee}tÛe nesles.... Deecner cnCeeÙeÛees, ‘Demee keâmee ies}eme js let. Deecner Ûeeb[eU.... legPÙee ceefle&keâeÛÙee hewMeeÛeer oe¤
hÙeeÙe}es js..... ns osJee, ns JeeÅee, Deelee Deecner keâeÙe keâjeJeb js.... Deecne}e ce¤ Åee js, cesuÙeeJej ÙeeÛÙeemeesyele Deecne}e hegje js...’
Deecner j[tve ieebietve cnmeCeJešŸeele obie} kesâ}er. Øeslee}e hegjeJes keâer Deecne}e DeeJejeJes Demes }eskeâebvee nesTve ies}s. MesJešer oesve-Ûeej
MeneCÙee ceeCemeebveer Deecne}e Je{erle oe¤ÛÙee DeñŸeeJej ves}s. hegvne DeeceÛes oe¤ efheCes lesÛe. Dejs JeeÅee, Deecne}e mees[tve keâmee ies}eme js...
Deecner Ûeeb[eU legPÙee ceefle&keâeÛeer oe¤ hÙee}es js...
oeoyee mee«emebieerle DeefYeveÙe keâ¤ve oeKeJele. ns meJe& Ssketâve efve lÙee IešvesÛes ØeelÙeef#ekeâ heentve DeeceÛeer cegjkegbâ[er JeUtve peeF&.
cnCeer, GKeeCes, DeesJÙee, DeYebie lemesÛe mebleJeÛeves, hegjeCes, JesoMeeŒe, meceepekeâejCe efve jepekeâejCe Ùee meJe& iees°eRle}s oeoyee lep%eÛe nesles.
keâOeer keâMeeÛee les DeeheuÙee efJeveesoele Jeehej keâjleer} efve DeeheuÙee}e efJemceÙeÛeefkeâle keâjleer} les keâUeÙeÛesmegæe veener.
heús yeehetjeJeebÛÙee MesJešÛÙee keâeUeleuÙee Dee"JeCeer oeoyee meebiele. meJe& leceemeieerj heús yeehetjeJeebvee Deehe}s ieg¤ ceevele. kewâkeâebveer lÙeebÛee
ieb[eoesje yeebOe}s}e neslee. ieCeeheemetve les Yesefokeâ, Me=bieeefjkeâ }eJeCÙeebheÙeËle meJe& leceeMeebletve Ùee lÙeebÛÙee jÛevee ieeÙeuÙee peele. DeeÙeg<ÙeeÛÙee MesJešer
les veejeÙeCe ieeJeele Skeâ Meslecepetj cenejyeeF&meesyele jnele. leer cees}-cepegjer keâ¤ve DeeefCe oesIeebÛesner heesš Yejer. veejeÙeCeieeJeeheemetve leceemeefiejebÛeer
Ùes-pee Demes. keâOeer heús yeehetjeJeebÛes efMe<Ùe lÙeebÛÙeekeâ[s Ùesle. lÙeebvee ÛeJe}er-heeJe}er-DeOes}er Øesceeves osle. ceieÛe heg{s peele. lÙee JesUer heús yeehetjeJeebÛes
ieebpeeÛes JÙemeve hejekeâesšer}e heesnesÛe}s}s. ÚeleerÛes Keeskesâ efve oeleebÛes yeesUkesâ Pee}s}s lejer lÙeebÛeer efÛe}erce megš}er veener. efÛe}ceerÛeer lÙeebvee meleveeiele
nesleer. Skeâoe keâeÙe Pee}s kegâCeerÛe efMe<Ùe lÙeebÛÙeekeâ[s Dee}e veener. efÛe}ceerÛeer le}heâ }eie}er. efKeMeele hewmee veener. Iejele pesJeCeemee"er oesve
efheleUŸee neslÙee. heús yeehetjeJe G"}s efve les JeeCÙeekeâ[s ieneCe "sJetve hewmes IesTve Dee}s. ieebpee DeeCetve efÛe}erce yeveJetve lÙeebÛeer le}heâ hegjer kesâ}er.
yeeF&ves melele ÙeehetJeea heús yeehetjeJeebÛes Deeoleerkeâ[s og}&#e kesâ}s}s. Ùee JesUer cee$e PeeuÙee ØekeâjCeeves leer heús yeehetjeJeebJej Ye[ketâve G"}er. heús
yeehetjeJeebvee leer yegJee cnCeeÙeÛeer.... Iejer DeeuÙeeJej leer jeieeÛÙee Yejele yegJeeMeer Yeeb[t }eie}er.
‘yee@, efheleUŸee kegâ"b iesuÙee?’’
yegJee ntner cnCesveele efve Ûetner. yeeF& lÙeebvee ieoeieoe n}Jetve efJeÛee¤ }eie}er, ‘yee@, efheleUŸee kegâ"b iesuÙee?’’ MesJešer lej& Pee}suÙee yegJeebveer JeeCÙeeÛÙee
Iejekeâ[s yeesš oeKeJe}s. oeefjõŸeeMeer škeâje IesTve keâeJetve ies}s}er yeeF& KeJeUtve G"}er. yegJeebvee efMeJÙee osT }eie}er. ‘yee@, legPÙee DeeÙeÛÙee ÚefyevÙeele
meceob hegCeb ies}b. Iej ies}b, Je[b ies}, [eWiej ies}b, veÅee iesuÙee, meceoer cegbyeF& iesueer, he=LJeer iesueer.’ efMeJÙee osTve yeeF& LekeâuÙeeveblej yee@ cnCe}s, ‘‘Pee}b
keâe legPeb, Deelee ceer keâeÙe keâjlees keâer ceePÙee DeeÙe}e GÛe}lees efve legPÙee DeeÙeÛÙee ÚefyevÙeele šekeâlees.’’ heús yeehetjeJeebÛeer ner Demme} MeeÙejer
Ssketâve yeeF& ieoeieoe nmet }eie}er. Ùee meJe& ØekeâjCeeÛee oeoe Demmee keä}eÙeceskeäme keâjle, keâer nmetve Deecner cejlees keâer keâeÙe Demes nesTve peeF&.
Skeâ efoJeme oeoeyeebvee keâ[keâer }eie}er. les cnCee}s, YeeÛee-yee keâeÙe nw keâer veÙeer. ceer Fuuee keâ¤ve veener cnš}s. MesJešer ce}e ve jentve
ceer lÙeebvee keâ}eveiej}e IesTve ies}es. lÙeebvee "ekeâjWÛÙee Iejer mees[tve Dee}es. oeoyee "ekeâjWvee Yesštve DeeuÙeeJej Deecne}e meebiet }eie}s. Dee}es yee@
JeeIeeÛÙee iegnsle peeTve. efleÛeer ceeÙe heesUŸee KeeÙe. JeeIeebÛÙee IeUerF&le vegmleer kegâlejerÛe efome}er yeiee.
yeeUemeensyeebvee meceoer keâce&keâneCeer meebefiele}er. hee}er}e keâveele peeUuÙeeÛeer Iešvee lÙeebvee meebefiele}er. lÙeebÛebyeer ùoÙe Ye¤ve ies}b yeIee. efo}er
JeeÙeMeerkeâ ceole. Deelee oesve efoJeme keâeÙe yeer yeIeeÙee veieb. [eskeäÙeeJejÛeer šesheer JesieJesieUŸee heesefPeMeve}e "sJele, Skeâe neleeveb veekeâ Dees{le oeoyee
yees}le yeeheg[JeeCee Ûesnje keâ¤ve. ceeleesßeerJej}er "ekeâjs- Fbogjerkeâj Yesš lÙeebveer Oeeoeble DeeceÛÙeemeceesj GYeer kesâ}er. lej Demes Deelejbieer oeoyee -
Deepe les veenerle. efkeâjkeâesU ceeCemeemeejKeb keâeefJeUerÛÙee Deepeejele oe¤ efheTve PeesheuÙee peeieer les cejCee}e meeceesjs ies}s. Keb[eUŸeele oeoyeeÛeer
keâejYeejerCe DeeceÛÙee ceeceer, Skeâe heejMeeÛee yebie}e meebYeeUle neslÙee. LeketâveYeeietve Dee}s keâer oeoyee ceeceerkeâ[b efJeßeebleer}e Ùesle. vesnceermeejKes
les Dee}s efve ieepeeJeepee ve keâjlee ce¤ve ies}s. lÙeebÛÙee cejCeeÛeer yeeleceer pesJne ce}e keâU}er lesJne ceer DelÙeble nUnU}es. mebieerle veešŸe
DekeâeoceerÛes heeefjleesef<ekeâ efceUtvener oeoyee keâOeer ngjUtve ies}s veJnles. lÙeebÛes meJe&meeceevÙe leceemeefiejemeejKes peieCes Ûee}tÛe nesles. vesjeUsmeejKes
kebâ$eešoej oeoyeemeejKÙee keâ}eJebleeÛeer keâMeer ceeleer keâ¤ve mees[leele, ns ceer peJeUtve DevegYeJe}s nesles. oeoyee}e ceer Ùee ØekeâjCeele ceole keâ¤
Mekeâ}es veener, ÙeeÛeer ce}e Keble Jeešles. iee{JeeÛÙee }iveeleuÙee iebieer}e nekeâ ceejCeejs oeoyee Deelee ce}e keâOeerÛe efJeveeso SskeâJeCeej veenerle.
lÙeebÛÙee meeWiee[Ÿeeves ceePÙeemeejKÙee efkeâjkeâesU ceeCemeeÛes pes ceveesjbpeve kesâ}s, les Ùee Jee@Cšs[ceOeuÙee cepekegâjeves Lees[sÛe hegjs nesF&}. lÙeemee"er
Ye}ercees"er pevce"shesÛeer efMe#ee DeeheuÙee}e JneÙe}e nJeer nesleer, Demes cnš}s lej les DeefleMeÙeeskeäleer nesT veÙes. o

83
 Dees peerPeme! h}erpe nsuhe ceer!
efleÛÙee yebieuÙeeÛes SsMJeÙe& Skesâ keâeUer GYÙee cegbyeF&le Øeefmeæ nesles. Demes cnšues peeles keâer, cegbyeF&le keâeÙe efceUle veener? GÅee keâesCeer Fbi}b[Ûeer
cenejeCeer ceeefiele}er, lej leerner lÙee}e hesMe kesâ}er peeF&ue. Deieoer Deme}erÛe DeeKÙeeefÙekeâe De@}skeämeÛÙee yebieuÙeeyeö}ner ¤{ nesleer. efleÛee yebie}e
heâesjeme jes[Jej neslee. efleÛÙee yebieuÙeele efJeefJeOe osMeebleuÙee veevee leNnsÛÙee heesjer JesMÙee JÙeJemeeÙeemee"er Ghe}yOe neslÙee. DeeleuÙee meceeieceeÛÙee
KeesuÙeener cees"Ÿee Kegyeerves mepeJe}suÙee Demele. he}bieeJej yeme}s}e GYee ceeCetmeÛÙee ceeCetme keâehemeeÛÙee hegbpekeäÙeele ieÛekeâve njJeeJee DeeefCe meg}še
JneJee Demes efyeÚevÙeeÛes Øekeâej. peefceveerJej Kee}er GÛÛe ØeleerÛes keâeefMcejer DeeefCe DevÙe osMeeleer} Øeefmeæ keâehexšdme. yeepet}e [^sefmebie šsye} efve
veive Mejerj heenlee ÙesCÙeepeesies osKeCes DeeÙeves efYebleeRvee keâ}elcekeâ mee}bke=âle jbie efve lÙeele efvejefvejeUŸee meWšdmeÛeer yejmeele. meesyele Jeeleevegketâef}le
JeeleeJejCeele veMeeheeCÙeeÛeer DeLeJee efmebheâvÙee DeLeJee cewLegvee}e peeieJeCeejer MeeŒeerÙe mebieerleeÛeer Deele&lee. meJe& mJeie&megKe efleLes GYes Deens, Demes
efieNneF&keâe}e JeešeJes Demes ngyesntye JeeleeJejCe. JesMÙeeieceve keâjeÙe}e Dee}s}s efieNneF&keâ DeJeekeâd nesTve ke=âleeLe& nesTve peeF&ue. GYÙee yebieuÙeele
Fbef[Ùeve heesjer veJnlÙeeÛe kegâ"s!
kegâCeer DecesefjkesâÛeer meesefheâÙee. kegâCeer pece&veerÛeer neše&. peheeveÛeer DeesMegceeletj. ÛeerveÛeer efmeefuJnÙee. lÙeebÛes megjsKe osn. Debiekeâebleer mheâefškeâemeejKeer
mJeÛÚ, efveleU. JesMeYet<ee DelÙeeOegefvekeâ efve GcejeJeer LeešeÛeer. efieNneF&kesâ yebieuÙeele Iegme}er keâer lÙeebÛes osnYeeve njhetve peeF&}. ner keâe leer efveCe&Ùe IesCes
cegMkeâer} nesTve peeF&ue. Ùee js[ }eFš SefjÙeele}e De@}skeämeÛee yebie}e cnCepes Deheâ}eletve ØekeâjCe nesles. MesšŸeeYeešŸeeÛÙee heesjeheemetve les ceb$Ùeemeb$ÙeeÛÙee
heesješesjebheÙeËle Øeefleef‰le veeceÛebo ceb[Uer. lÙeebÛÙee ceesšejiee[Ÿee efleÛÙee yebieuÙeeÛÙee Deemeheeme efJeKegj}suÙee DeeefCe efJemeeJe}suÙee Demele. yebieuÙee}e
ØeMemle kebâheeTb[ efve oesve ØeÛeb[ ØeJesMeÉejs IN and OUT lÙeeÛÙeener yeensj mhesMe} [ŸegšerJej š^@efheâkeâ hees}erme. JeenveebÛÙee lepeefJepeermee"er, jKeJee}ermee"er
oesve pece&ve Mesheâ[& kegâ$eer DeeefCe oesve he"eCe ojJeeve. lÙeebÛÙee efceef}šjer jbieeÛÙee he"eCeer heesMeeKeeJej vesJner jbieeÛes peekeâerš DeeefCe ceeLÙeeJej he"eCeer
šesheerÙegkeäle hesâše. efhebpeNÙeeÛÙee heeMJe&YetceerJej ne meeje ceece}eÛe DeeieUeJesieUe, efoJÙe neslee. ne yeÇÇe@Les} meJe&meeceevÙeebmee"er vemetve neÙeyeÇÇeWmee"er neslee.
veMesle Skeâ efoJeme lees yenkeâle lÙee yebieuÙeele efMej}e efve heenlees keâeÙe, lej one-hebOeje ye}ob[ ceJeeuÙeebveer DeKKee yebieuÙeeÛe efhemetve keâe{eÙe}e
meg®Jeele kesâ}s}er. lÙeebÛee cnesjkeäÙeeÛe nefveheâ neleele oesve }Ke}Keles megjs IesTve DeeefCe les hejpetve Deej[eDeesj[e keâjerle neslee. yebieuÙeeleuÙee heesjer
lÙeeÛÙee Ùee meJe& je[Ÿeeves Yeso¤ve iesuÙee neslÙee DeeefCe nefveheâ Deesj[le neslee, ‘‘}Jeb[er, lesjer Kee} Gleej otbiee. cegPes DeYeer heÛeeme npeej ®heÙes nesvee
nw.’’ lÙeeÛÙee neleele}s les ØeÛeb[ Oeejoej megjs heentve ieYe&ieUerle Peeuesueer De@ueskeäme hetCe&le: Keueeme nesTve ies}er nesleer. lÙeeÛÙee [eskeäÙeele šŸettye}eFš
hesš}er. yeeF& cegUeleÛe heeheefYe¤ DeeefCe meeefòJekeâ. Deme}e peerJeIesCee Øemebie efleÛÙeeJej ØeLecele:Ûe iegoj}e DemeeJee. leer Yeerleerves DeeefCe keâ®Cesves ieYe&ieUerle
Pee}s}er nesleer. lÙee}e jenJesvee. lÙeeves mewleeveemeejKee nefveheâJej nuuee Ûe{Je}e. oesve hebÛeceOÙes lÙee}e Deewš keâ¤ve lÙeeÛÙee neleele}s megjs lÙeeves
Ûe}eKeerves keâe{tve Iesle}s. lÙee}e efve:MeŒe keâ¤ve lÙeeves DeeJeepe efo}e. ‘‘mee}e ceo& nw lees Dee Jeve yeeÙe Jeve. Deewjlekesâ Ghej neLe G"elee nw
keäÙee?’’ nefveheâ lÙeeÛÙee nuuÙeeves nyeketâve ies}e neslee. lÙeeÛes meeLeeroejner neo¤ve ies}s nesles. lÙeeÛÙeener meesyele oesve-Ûeej MeneCes vebyejieejer nesles.
‘‘mee}erves oiee efoÙee’’ DeMee yeeWye ceejle, ‘‘osKe }tbiee legPes’’ cnCele lees lesLetve heUtve ies}e. keâener #eCeehetJeea efieNneF&keâ nesTve Dee}s}e lees
efleLeuÙee }eskeâebÛee efnjesÛe nesTve ies}e. yemme, Ùee Iešvesves lesJneheemetve De@}skeäme lÙeeÛÙee Øesceele he[}er. Deieoer lÙeeÛe #eCeeheemetve De@}skeäme, lees
yebie}e efve yebieuÙeeleer} efvepeeaJe-mepeerJeebMeer lÙeeÛee $e+CeevegyebOe pees[}e ies}e.
Kejs lej De@}skeämeÛÙee efve lÙeeÛÙee JeÙeele Jeerme-yeeJeerme Je<eeËÛeb Deblej. Ùee Iešvesveblej lÙeeÛes efveÙeefceleheCes yebieuÙeeJej peeCes Ie[t }eie}s.
De@}skeämeÛÙee MeÙeveie=nele yemetve les leemevedleeme yees}le Demele. ØeÛeb[ %eeveeÛee mee"e efleÛÙeekeâ[s neslee. Ùee js[ }eFšÛÙee vejkeâele SJe{er keâuÛe[&
DeeefCe yegefæceeve yeeF& lees ØeLeceÛe henele neslee. keâefJelesheemetve lej mLeehelÙe- Meem$eeheÙeËle meJe&Ûe iees°eRÛeer leer peeCekeâej nesleer. ieesu[ve š^sPejerheemetve lees
heeyuees ves®oeheÙeËle, lej Ûekeäkeâ keâe}ÛÙee Dee@keäleesheePe efJnÙeesheÙeËle meJe&Ûe keâJeer efleves JeeÛe}s}s nesles. efheâuee@mee@heâerÛÙee meJe&Ûe iees°er efleuee ceenerle neslÙee.
mee$e&heemetve keâeheäkeâeheÙeËle, efvelMesheemetve øeâeF[heÙeËle meJe&Ûe }eskeâ efle}e ceenerle nesles. h}sšes efve mee@›esâefšme efve De@efjmše@š} leer mee#eele %eeveheer"Ûe nesleer.
meesyele efleÛes veerleer-DeveerleerÛes Skeâ peie nesles. lÙee}e De@}skeämeÛeer YegjU he[eÙeÛeer. oe¤ hÙeeÙe}s}e mewleeve legcner heeefn}eÙe keâe keâOeer? KejsÛe lÙee JesUer
lÙeeÛeer DeJemLee leMeerÛe DemeeÙeÛeer. De@}skeämeÛeer Øesce peeieJeCÙeeÛeer jerleÛe h}@še@efvekeâ efve efJe}#eCe nesleer. leer lÙee}e meieUŸeele peJeUÛee efce$e mecepeeÙeÛeer;
hejbleg lÙee}e Skeâoe oe¤ }eie}er keâer ns meJe& mebhetve peeÙeÛes. efleÛÙee osneÛeer lÙeeÛÙee ceveele }e}mee efvecee&Ce JneÙeÛeer. efleÛÙee lÙeeÛÙeeleuÙee DeblejeÛÙee
meJe& efYebleer lees lees[tve šekeâeÙeÛee. leer lÙeeÛÙee Ùee efnbœe hekeâ[erletve mJele:}e JeeÛeJet Mekeâle vemes. mKe}veeÛÙee iees°erveblej lees hegvne ceeCetme nesTve peeF&.
lÙee}e DeesMeeUuÙeemeejKes JneÙeÛes. lees ‘mee@jer De@}skeäme’-cnCetve yebieuÙeeyeensj he[eÙeÛee. Menjele heeie} ceeCemeemeejKee YeškeâeÙeÛee. KejsÛe DeeheuÙee}e
Demes keâe nesTve peeles. De@}skeäme}e ÛeebieuÙee cees"Ÿee JeÙeeÛeer ceg}s nesleer. lÙeele}s keâemeJeemeejKes }esUeieesUe Pee}s}s ceboyegæerÛes Skeâ cet} nesles.
De@}skeämeves npeej JesUe efJeveJetvener lees ogmejerkeâ[s ies}e veener. peJeUheeme lesLeer} meJe&Ûe Øee@me DeefYepeele megboj DeeefCe le®Ce Demeleevee lees Skeâe Øeew{
yeeF&le keâe De[ketâve he[eJee? ØelÙesskeâ meceeieceeveblej De@}skeäme leesyee leesyee keâ¤ve IÙeeÙeÛeer. cetUÛeer leer meveeleve ef¡eMÛeve yeeF&. oesvner nele ÚeleerJej
vesTve, keâheeUe}e }eJeeÙeÛeer. Dees, ceeÙe peerPeme ! h}erpe nsuhe ceer. Ùee Ieesj heeheeletve ce}e JeeÛeJe, Demes cnCeeÙeÛeer. lÙee YeJÙeefoJÙe MeÙeveie=nele
›etâmeeJej "eskeâ}suÙee ÙesMetÛÙee Øeefleceskeâ[s leesner JÙeeketâU vepejsves henele jeneÙeÛee. lÙee}e lees efmeefmeheâmemeejKee JeešeÙeÛee. efMeUe JeenCeeje efmeefmeheâme.
ef¡emle hegvne ›etâmeeJej }škeâle jeneÙeÛee. lÙeeÛes ùoÙe MeleefJeoerCe& nesTve peeÙeÛes. KejsÛe ceeCemeeÛÙee keâece}e}mesÛeer efkeâleer efYevve ¤hes Demeleele. kegâCee}e
keâmeuÙee keâeceef›eâÙesle jme Jeešs}, ns meebielee ÙesCes keâ"erCe. veerefleceòee DeeefCe efleÛÙee owvebefove iees°er, Ùee meJeeËletve melÙe DeeeefCe cegkeäleerÛee JesOe ceeCemee}e

84
keâmee Ieslee Ùesle Demes}? %eeve, MegæeÛeej, megKemeesÙeerÙegkeäle, meJe& meJe&%e, DeefpebkeäÙe, meJe& mepeerJe-DepeerJeebÛee yeehe Deme}s}e ceeCetme, efve‰sÛÙee meboYee&le
efJeMJeemeeÛÙee iees°er keâjCeeje ceeCetme, lÙeeÛÙee mebefÛeleeÛeer efJeefJeOe efnlej#ekeâ ¤hes. KejsÛe ceeCemee}e keâJeÛe-kegbâ[}eleÛe jeneÙe}e DeeJe[les keâeÙe? pÙee}e
Iejoej-efyejeojer Deens, ÛeejÛeewIeebmeejKeer yeeÙekeâes DeLeJee veJeje Deens; lÙeeves JÙeeheejer JÙeefYeÛeejeÛÙee iees°er keâjeJÙeele keâeÙe? JÙeefYeÛeejeveblej hetCe&
melÙe meeoj keâjCeeje ceeCetme. lÙeeÛÙee nsletbÛeer Decetle& ¤hes. lÙeeÛÙee Ssefnkeâ JÙeefkeäleceòJee}e }eYe}suÙee keâewMeuÙeeÛeer keâJeÛekegbâ[}s. heefjCeleerÛÙee
JesieJesieUŸee mJe¤heeble ÂMÙeceeve nesCeeNÙee keâeceelegj mebkeâuhevee.
yeepet}e efleÛee Peeshe}s}e heeÛe Je<eeËÛee DeJee{JÙe keâemeJe ceg}iee. DeeF&Ûes les ¤he Skeâe je$eer heentve DeJeekeâd nesTve peelees. SKeeÅee efhemeeU}suÙee
pJee}ecegKeerves cenekeâeÙe heJe&leeÛes ceeLes ›eâesOeeves heâes[tve keâe{eJes, hesâkeâeJes, }esšeJes lemes efleves efleÛÙee osneJej}s lÙeeÛes Oet[ otj }esštve leer MeÙeveie=neletve
OeeJele ies}er. lees hetCe& Mejefceboe Pee}s}e, DeesMeeU}s}e. kegâ"s peeJes? kegâ"s heUeJes? lÙee efleLes Deme}suÙee De@}skeämeÛÙee [esUŸee}e [esUe efYe[efJeCÙeeÛeer
efnbcele lÙeeÛÙeeves nesF&vee DeeefCe heenlee heenlee oie[er hegleUe Pee}suÙee lÙeeÛÙee osneÛÙee cegKeeletve, ‘Dees peerPeme! h}erpe nsuhe ceer!’ yeensj he[}s. osneÛÙee
DeMegælesyeö} De@}skeämeves Deveskeâ JesUe Yee<Ùe kesâ}s}s. DeeheCe SKeeÅeekeâ[s keâecesÛÚsves heenelees, lesJne DeeheuÙee neletve JÙeefYeÛeej Pee}s}eÛe Demelees. ceie
ØelÙe#e ke=âleer lej heâejÛe heg{Ûeer iees°. heeheeÛeer mhe° ef›eâÙee. heehe-hegCÙeeÛÙee meJe& heâpet} iees°er ceeveCeeje lees. lÙee efoJeMeer leesner peerPeme}e, hejcesMJeje}e
DeeUJetve cnCet }eie}e-
‘legPee GpeJee [esUe leg}e heeheeme ØeJe=òe keâjle Demes} lej lees Gheštve šeketâve os. keâejCe legPes mebhetCe& Mejerj vejkeâele šekeâ}s peeJes Ùeehes#ee
legPÙee Skeâe DeJeÙeJeeÛee veeMe JneJee, ns legPÙee efnleeÛes Deens. legPee GpeJee nele leg}e heeheeme ØeJe=òe keâjle Demes}, lej lees lees[tve šeketâve os,
keâejCe legPes mebhetCe& Mejerj vejkeâele šekeâues peeJes nŸeehes#ee legPÙee Skeâe DeJeÙeJeeÛee veeMe JneJee, ns legPÙee efnleeÛes Deens.’
vesnceerÛÙee iees°er he}erkeâ[s peeTve ceeCetme keâener ke⤠}eie}e lej lÙee}e efJeke=âleer cnCeleele. leer ceveele efvecee&Ce nesles. lees yeeÙeye}eleuÙee ØeeLe&vesle}s
Meyo efheâjJet }eie}e: ‘legPes ceveWefõÙe leg}e heeheeme ØeJe=òe keâjerle Demes} lej les keâehetve hesâketâve os, keâejCe legPes mebhetCe& Mejerj vejkeâele šekeâ}s
peeJes, Ùeehes#ee legPÙee Skeâe DeJeÙeJeeÛee veeMe JneJee, ns legPÙee efnleeÛes Deens.’ ceve keâehetve šekeâeÙe}ener efnbcele }eieles. DeeheuÙeemeejKÙee Deemekeäle
heâefkeâjebvee ns peces} keâeÙe, Demes lÙee}e Jeešs. }eskeâebÛÙee peerJeveele És<eeÛÙee, JeemevesÛÙee meJe& iees°er pÙee JesUer DeLe&jefnle nesleele, lees keâefJeleerkeâ
#eCe ceeCemeeÛÙee DeeÙeg<Ùeele KejsÛe GieJelees keâeÙe?
Deepe lÙee yebieuÙeeÛes Skeâe šes}spebie Fceejleerle heefjJele&ve Pee}s Deens. De@}skeäme vesnceer keâekegâUleer}e ÙesTve lÙee}e cnCele DemeeÙeÛeer,
‘‘Deelee ÙeeÛeer ce}e Ie=Cee ÙeslesÙe. ns meJe& yeo}eÙeÛesÙe. ne yebie}e lees[tve cees[tve hesâketâve ÅeeÙeÛeeÙe. ÙeeÛes veJÙee Jeemletle, veJÙee Øeefleef‰le GÅeesieele
¤heeblej keâjeÙeÛesÙe. «eeTb[}e meJe& ceekexâšÛe Demes}. ceer ns meejs yeo}Ceej Deens.... ‘Deelee heâej menve kesâ}s. ies}er Jeerme Je<eË ceer Deukeâesnesef}keâ
veJeNÙeeÛee $eeme meebYeeUle Dee}s. meesyele ns cet} veeJeeÛes keâemeJe! lÙeeÛÙee heeÙeer ceer ceePÙee DeeÙeg<ÙeeÛee veeMe keâ¤ve Iesle}e. Deelee heesjsyeeUs cees"er
nesT }eieueerle; heCe ceePes ceve ce}e melele KeeleÛe jnelesÙe. ceer Deeletve heesKej}er ies}sÙe. pemes efkeâ[Ÿeebveer heesKe¤ve keâe{eJes Deieoer lemmeb lemmeb
Pee}s Deens ceePes.’’
lees De@}skeäme}e keâenerÛe ceole ke⤠Mekeâ}e veener. Deepe efleLes ØeÛeb[ Fceejle GYeer Deens. JesMÙee}Ùeehes#ee Øeefleef‰le GÅeesie efleLes meg¤ Pee}s
Deensle. Deelee pesJne pesJne lees leer Fceejle heenelees lesJne lÙee}eÛe ie}ye}tve DeeuÙeemeejKes nesles. Skeâ- yebieuÙeeÛes YegF&veUs lÙeeÛÙee [esUŸeebbheg{s
hegâšle jneles.
hejJee De@}skeäme efkeâleer lejer Je<eeËveblej DeÛeevekeâ lÙee}e jmlÙeele Yesš}er. peerhe LeebyeJetve lÙeeves efleÛeer efJeÛeejhetme kesâ}er. leerÛe efleÛeer vesnceerÛeer
meveeleve ef¡eMÛeve yeeF&Ûeer cegõe. lÙeeveb cnš}b, ‘‘kegâ"s Ûee}}erme?’’ ‘‘ceg}e}e oJeeKeevÙeele IesTve Ûee}}sÙe? vesnceerÛes Yeesie Demeleele. les
ceeCemeeves YeesieeÙeÛes Demeleele.’’ mJele:}e LeebyeJetve efleves lÙee}e ceg}eÛeer DeesUKe keâ¤ve efo}er. lÙeeÛÙee DebieeJej keâeše GYee jeefn}e. efmeive}Ûeer
heJee& ve keâjlee lees iee[er YejOeeJe neketâve Yegj&efoMeer DeeuÙee jmlÙeeves efveIetve ies}e. ceJeeuÙee}emegæe megjef#ele keâJeÛe-kegbâ[}eÛeer iejpe Demeles veener
keâe? De@}skeäme otj peeCeeNÙee lÙeeÛÙee iee[erkeâ[s lešmLe vepejsves vegmeleerÛe henele jeefn}er.
o

85
 šerve Spe }Jn : FvpegefjDeme št nsuLe
efmebice[ øeâeF&[ves ØesceeÛes efJeM}s<eCe
ueQefiekeâlesle MeesOe}s, heCe .....
DeuheJeÙeerve ØesceeÛeer efJeheâ}lee ner ceeCemeeÛÙee DeeÙeg<Ùeeleer} og:KeoeÙekeâ Iešvee nesÙe. peieCÙeeÛÙee }{eF&le ÙeLeekeâeU Ùee ØesceYebieeÛes og:Ke
ceeCetme efJemejleesner. hejbleg ns og:Ke lÙee}e hetCe&le: efJemejlee Ùesle veener. efmeiceb[ øeâeF&[ÛÙee ceevemeMeeŒeerÙe efJeM}s<eCeeØeceeCes Øesce mebkeâuhevesÛee
efJeÛee¤ ke⤠peelee DeeheuÙee heejbheefjkeâ keâuheveebvee peyejomle OekeäkeâeÛe yemelees. MejerjmegKe efkebâJee FbefõÙemegKe (Dee@ieve& h}sPej) efceUCÙeeÛeer kegâ"}erner
ef›eâÙee ner }QefiekeâlesMeer mebyebefOele Deens, Demes lÙeeves cnšues Deens. lÙeeÛÙee FvheâevšeF&} meskeämee@}e@peerÛÙee efmeæebleeves KeUyeUÛe G[Je}er. øeâeF[ves
ØesceYeeJeves}e MejerjpevÙe efJekeâejeleÛe meeceer} kesâ}s Deens. Deesj}, he@âef}keâ, Fef[hemeieb[, }sšvmeer heerefjÙe[ lees pesefveš} mšspeheÙeËleÛÙee lÙeeÛÙee
efmeæebleeÛes efve<keâ<e& DeeheuÙee}e n}efJeuÙeeefMeJeeÙe jenele veenerle. }Qefiekeâ efJekeâemeeleuÙee meJeeËie heefjhetCe& DeJemLeebheÙeËleÛes lÙeeÛes efJeM}s<eCe DeeheuÙee
meJe& mebkeâuheveebvee neojJetve mees[Ceejs Deens. Œeer-heg®<eebvee SkeâceskeâebefJe<eÙeer Deekeâ<e&Ce JeešCeejer iees° lees keâeceesöerhekeâ #es$ee}e cnCepes keâeceesöerhekeâ
FbefõÙeebvee mecepelees. lÙeeÛÙee ØesceeÛeer JÙeeKÙee ner DeMeer neojJetve mees[Ceejer Deens. DeuheJeÙeerve ØesceeÛeer efJeheâuelee ØeâeF[ÛÙee uesšueer heerefjÙe[ceOeerueÛe
OejeJeer ueeiesue. efce$e-cewef$eCeeRÛee ØeYeeJe heerDej iegMhe FvheäuegDevme Ùee DeJemLesle meJee&le DeefOekeâ Demelees. ceeCemeeÛÙee JÙeefkeäleceòJeeJej ÙeeÛes otjieeceer
heefjCeece nesleele. ÙeecegUsÛe ceeCemes DeeheuÙee DeuheJeÙeerve ØesceYebieeÛes og:Ke cejsheÙeËle efJemejle veenerle. ØehebÛeeÛÙee jnešiee[iÙeele ceeCemeeuee Ùee
og:KeeÛee efJemej he[leesÙe; hejbleg SKeeÅee og:Keerkeâ°er efveJeeble JesUer ns og:Ke GheâeUtve Ùesles. ceeCemeeuee efJecevemkeâ yeveJeles.
YeejleerÙe mebmke=âleerÛeer efJeYeeieCeer meceepeeÛÙee efJeefMe° šhhÙeele Peeueer Deens. JeieeaÙe meceepeele YeejleerÙe mebmke=âleerves Deelce%eeve, cees#e, hejceeefLe&keâ
keâuÙeeCe cnCepes efve:ßesÙeeÛÙee iees°er mJeerkeâe¤ve FnJeeoeuee keâener keâeU veekeâejues Deens. Jesoevleele lej Ùee efJeÛeejeÛee Deeflejskeâ Peeuee. Deelcee
ns SkeâcesJe melÙe Deens. yeekeâer meJe& veece¤heelcekeâ efJeÕe DemelÙeÛe cnšues heeefnpes. Mejerj efJekeâej melÙeekeâ[s Jesokeâeueerve JeieeaÙe meceepe ceekeäme&ves
JeefCe&uÙeeØeceeCes pÙegef[efMeDeme y}eFb[vesmeØeceeCes [esUsPeekeâ keâjlees. DeeheuÙeekeâ[s JesokeâeueervehetJe& meceepeele cnCepes Jewefokeâ DeeÙe& Yeejleele ÙesCÙeehetJeea
DeeheuÙeekeâ[erue ieCe-meceepeele ceele=meòeekeâ heæleer nesleer. ÙeeceOÙes m$eeruee DeeefoleòJe cnCetve ceeveues nesles. meebKÙeebveer leòJeefÛebleveele ØeLece ne efJeÛeej
ceeb[uee. leebef$ekeâeves JeeceeÛeejeÛÙee ¤heeves m$eerlJeeÛeer hetpee kesâueer. MekeäleerefMeJeeÙe efMeJe cnCepes ÛewlevÙeeefMeJeeÙe kegâ[er Demes ceeveCÙeele ÙesT ueeieues.
m$eerlJeeÛes SJe{s ceenelce Ùee ceele=meòeekeâ heæleerleÛe nesles. Jewefokeâ DeeefCe ØecegKe osJelee heg®<eÛe neslÙee. lÙee Jewefokeâ heæleer}e DeeheCe heg®<eØeOeeve
mebmke=âleer cnCelees. keâener keâe Demesvee ØesceeÛeer [sefheâvesMeve YeejleerÙe mebmke=âleerle Ssefnkeâ DeLee&ves kesâ}s}er kegâ"sÛe efomele veener.
YeieJeodieerlesÛÙee 16 JÙee DeOÙeeÙeele ke=â<Ceeves Ùee meJe& mebkeâuheveebÛee DeeefCe Ùee mebkeâuheveebÛes meceLe&ve keâjCeeNÙee Demegj (}eskeâeÙele) meceepeeÛee
efOekeäkeâej kesâ}e Deens. nsÛe }eskeâ meJe& peie DemelÙe, DeØeefle‰, efvejeOeej DeeefCe DeefveMJej ceeveleele. Ùee peieele lÙeebvee keâesCeleener nslet efomele
veener. ns efJeMJeosKeer} Œeer-heg®<eebÛÙee mebYeesieeletveÛe efvecee&Ce Pee}s Deens, Demes lÙeebÛes cele Deens. keâOeerner hegNÙee ve nesCeeNÙee cnCepes efJe<eÙeYeesieeÛee
DeeßeÙe IesTve ns Demegj }eskeâ ceesneves Ye}lÙeeÛe keâuhevee ceveele IesTve keâce& keâjeJeÙeeme ØeJe=òe nesleele. keâeceesheYeesie ns meJe&mJe peerJeve ceevetve lÙeebÛes
meJe&$e DeeÛejCe nesle Demeles. ke=â<Ce}er}e keâjCeeje ke=â<Ce Œeer-heg®<e mebyebOeeefJe<eÙeer Demes efveboveerÙe Yee<Ùe keâjlees ÙeeÛeer iebceleÛe Jeešles. DeeheuÙeekeâ[}s
FnJeeoer efmeiceb[ øeâeF[ÛÙee leòJeeØeceeCes Mejerj mebkeâuheveebÛeener efJeÛeej keâjleele, ns DeeMÛeÙe&keâejkeâ cnCeeJesÛe }eies}.
Deepe efJe%eevee}eosKeer} me=°erÛeer jÛevee hetCe& keâU}erÙe Demes cnCeCes Oeeefj°ŸeeÛes Deens. JewÅekeâMeem$ee}ener MejerjeÛeer jÛevee DeeefCe efleÛes keâeÙe&
hetCe&le: %eele Pee}s Deens, Demes keâmes cnCelee ÙesF&}? Deepe JewÅekeâMeeŒe ceWotÛÙee jÛevesefJe<eÙeer Yee<Ùe keâjles, heCe ne ceWotÛee heoeLe& DeeefCe lÙeeÛeer
efJeefMe° keWâõ efJeefMe° heæleerves keâeÙe& keâe keâjleele, ns meebieCÙee}e Dehegjs he[les. ceve cnCepes keâeÙe, ÙeeÛeer [sefheâvesMevener JewÅekeâMeeŒe efveefMÛele osT
Mekeâle veener. ceWot veeJeeÛÙee heoeLee&Ûes jemeeÙeefvekeâ efJeM}s<eCe keâ¤ve ceeCemee}e Peeshe keâe Ùesles, ceeCemee}e veMee keâe Ùesles, ceeCemee}e peeies keâmes
"sJelee Ùesles, Ùee ØeÙeesieeÛÙee peeefCeJesheesšer DeeceÛes JewÅekeâMeem$e DeeefCe jmeeÙeveMeem$e Deepener MejerjefJe%eeveeÛÙee Deveg<ebieeves MejerjeJej hetCe& leeyee efceUJet
Mekeâ}s Deens keâeÙe? ØesceYeeJevee cnš}s lej Meejerefjkeâ, cnš}s lej DeMeejerefjkeâ. lÙeeÛÙee [sefheâvesMeve efJe%eeveefve‰ebvee pesLes keâjlee Ùesle veenerle,
efleLes Oece&JesòÙeebvee keâeÙe keâjlee ÙesCeej? jeme›eâer[e keâjCeeje ke=â<Ce, yeeueeJeleej OeejCe keâ¤ve jeOesÛÙee Iejele IegmeCeeje ke=â<Ce, ieJeUCeeRvee veepetkeâ
ef"keâeCeer De[Jetve lÙeebÛes meòJe IesCeeje ke=â<Ce, lÙeebÛÙee onŸee-ogOeeÛeer Ûeesjer keâjCeeje ke=â<Ce Ùeeves DeuheJeÙeerve ØesceYebieeÛes og:Ke DeepeÛÙee keâeUele
kegâ"uÙee Meyoeble ceeb[}s Demeles, ÙeeÛes DeewlmegkeäÙe Skeâ keâJeer cnCetve ce}e lÙeeÛÙee Ûeeefj$ÙeeÛee efceLekeâ DeLe& JeeÛeuÙeeveblej Jeešles.
Deehe}e YeejleerÙe meceepe DeeefCe mebmke=âleer peeleerØeOeeve Debieeves DeepeleeieeÙele Jee{le Dee}er Deens. }eskeâMeener meceepeJÙeJemLesÛeer efkeâceÙee cnCee,
Deepe meJe& oef}le Meesef<ele peeleerpeceeleer, DeuhemebKÙe Skeâ$e ÙesTve jepekeâejCe DeeefCe meceepekeâejCe ke⤠ceeieleensle. DeepeÛÙee jepekeâerÙe heefjYee<esle Ùee
OeÇJg eerkeâjCee}e ‘Le[& heâesme&’ cnCeleele. DeMeeÛe Le[& heâesme&ceOeuÙee Skeâe peeleerÛee Ieškeâ Deme}suÙee Yeb[ejer meceepeeleuÙee Skeâe ceg}erMeer MeeUkeâjer DeuheJeÙeerve
JeÙeele DeeceÛesner ØesceØekeâjCe Ie[tve Dee}s nesles. ÙeehetJeeaÛes yee}heCe Kes[ŸeeleuÙee peeleerÙeØeOeeve JÙeJemLesle JÙeleerle Pee}s}s. Ùee ØesceØekeâjCeeÛes ØesceYebieele
pesJne ¤heeblej Pee}s, lesJne Deecne}ener keâU}s keâer, Menjelener peeleerÙelee Demeles. Ùee DeuheJeÙeerve ØessceYebieeÛes meJe&Ûe meboYe& FLes ceer osT FefÛÚle veener.
pÙee ceg}ermee"er meJe&mJe heCee}e }eJetve Skeâe Jes[eÛÙee PeškeäÙeele DeeÙeg<ÙeeÛeer OetUOeeCe kesâ}er DeeefCe JeeceÛeejekeâ[s JeU}es, lÙee Jeececeeieea peerJevee}e
MesJešer keâefJelesves meeJej}s. pegves JeŒe hesâketâve veJes JeŒe heefjOeeve keâjeJes lemes DeeÙeg<Ùee}e veJÙeeves meg®Jeele kesâ}er. efvej#ej DeeF&-yeehe Ùee DeuheJeÙeerve Øescee}e
jb[eryeepeerÛe cnCele nesles. Deepe ØemLeeefhele meceepeele Øeefle‰sÛÙee Skeâe GbÛe KeesšŸee peeieer ÙesTve heesnesÛe}es Deens. veeJe DeeefCe Keesšer Øeefle‰ener

86
Deens; hejbleg keâe kegâCeeme "eTkeâ lÙee DeuheJeÙeerve ØesceeÛes hee$e Deepe ceePes kegâCeerner veener. kegâ"uÙee lejer DeyekeâMeer les megKeeves mebmeej keâjles Deens
DeeefCe DeeheuÙee efÛeuuÙeeefheuuÙeebvee Jee{Jeles Deens; hejbleg heefnuÙee hesMceeÛÙee efJeheâ}lesÛÙee Ùeelevee lÙee hee$ee}e nesle Demeleer} efkebâJee veener kegâCeeme
"eTkeâ? heCe Deepe pesJne pesJne ce}e og:Keerkeâ°er efveJeebleheCeeÛee JesU efceUlees, lesJne lesJne Ùee efJeheâ} ØesceeÛes og:Ke GheâeUtve Jej Ùesles. ieefjyeeÛes
KesUCes pÙee ceer ceePÙee ceesšejJeenvee}e mecepelees, lÙeeÛÙeeletve ceerner owvebefove peieleevee yesheâece ns og:Ke GheâeUCÙeeveblej Menjele OeeJelees. Ûegketâve
lÙee hee$eeÛÙee #es$eele ies}es, lej Deepener ùoÙeele Oe[Oe[ nesles. øeâeF[ves ØesceeÛes efJeM}s<eCe ueQefiekeâlesle MeesOe}s Demes}. ke=â<Ceeves Ùee ØesceeÛeer kegâeflmele
efveYe&lme&veener kesâ}er Demes}, hejbleg ce}e cee$e cnCeeJesmes Jeešles keâer, ‘‘šerve Spe }Jn Fpe FvpegefjDeme št nsuLe.’’
o

87
 veervee ieghlee}e mee°ebie ob[Jele
ceeveJeer pewefJekeâ Fefleneme }eKees Je<eeËÛee Deens. DeepeÛÙee veeiejer meceepeeÛÙee FeflenemeeÛeer Ghe}yOelee oneSkeâ npeej Je<eeËÛeer Deens. šesUerØeOeeve
meceepe ueeshe heeJetve, JeieeaÙe meceepe efvecee&Ce PeeuÙeeheemetve lees meceepeJeeoer meceepejÛevesheÙeËleÛÙee DeJemLeebceOe}e m$eeroemÙeeÛee Fefleneme MeesOele
iesuÙeeme DeeheCee}e DeeheuÙee heg®<eheCeeÛeer efkeâUme JeešuÙeeefMeJeeÙe jenle veener. DeeheuÙee pe[pebyee} mebmke=âleerves m$eer}e Skeâ mJeleb$e JÙeefkeäleceòJe
cnCetve DeepeleeieeÙele ceeve}er veener. DeeheuÙeekeâ[s peer Oece&Meem$es Deensle leer m$eerÛeer efveYe&lme&vee, efveboe keâjleele. efleÛes DeefOekeâej-nkeäkeâ veekeâe¤ve
efle}e ogÙÙece "jJeleele. MetõeÛÙee pees[er}e vesTve yemeJeleele. oesIeebÛÙee oemÙeebÛÙee keâLee mepeie ceeCemee}e efJeJnU keâjCeeNÙee Deensle. heg®<ee}e
kebsâõmLeeveer ceevetve heg®<eeÛes megKe ns meeOÙe Demetve m$eer ner lÙee megKeeÛÙee Deveskeâ meeOeveebhewkeâer Skeâ meeOeve Deens, Demes Deehe}er Oece&Meem$es meebieleele.
efJeMJeefveefce&leerÛeer ‘«e@C[ efceLe’ $e+iJesoeÛÙee heg®<emetkeäleele Dee}er Deens. Metõ DeeefCe m$eer oesneWÛeerner Ùee metkeäleebveer Jeeš }eJe}er. meJe&ßes‰ Mekeäleer}e
meeceevÙele: hejcesMJej cnš}s peeles. Ùee metkeäleele lÙee}e ‘heg®<e’ cnš}s Deens. DehelÙemebYeJeeÛÙee Øeef›eâÙesle m$eer}e efveCee&Ùekeâ Yetefcekeâe Demeles, hejbleg
DeeheuÙee hejcesÕejeÛÙee keâuhevesÛÙee efveefce&leerMeer m$eerÛee pejener mebyebOe "sJe}e veener. m$eerÛÙee veeYeerKee}er pes Demeles les DecesOÙe cnCepes DeheefJe$e
Demes Demeles, Demes ‘MeleheLe’ «ebLeele cnšues Deens. yeÇÇÿeosJe peieeÛeer efveefce&leer keâjCeeje. lees m$eerheemetve pevce}e veener. lees Oece&Meem$eele mJeÙebYet
neslees. DeeheuÙeekeâ[}s meJe& osJe$e+<eer, ceneheg®<e DeÙeesefvepe DemeuÙeeÛes hegjeCekeâLee meebieleele. Oece&Meem$eebveer m$eerÙeesveer}e DeheefJe$e ceeve}s Deens.
efvemeie& DeeeefCe ceeveJe Ùeeleer} veeles MeesOetve keâe{CÙeemee"er DeeefCe meceepeOeejCesÛÙee iejpessheesšer meeceeefpekeâ JÙeJenejeÛeer veerefleefveÙeceevegmeej mebjÛevee
keâjCÙeemee"er Oece&mebmLesÛee GoÙe ceeveJeer JÙeJenejele Pee}e, hejbleg nerÛe Oece&mebmLee Mees<eCeeÛeer Ùeb$eCee yeve}er.
m$eer-heg¤<e ner oesve mJeleb$e JÙeefkeäleceòJes Deensle. leer SkeâceskeâebÛÙee DeYeeJeer DehetCe& Deensle. meenÛeÙe& DeeefCe Flej $e+CeevegyebOe Ùeebveer les
Skeâceskeâebvee hetCe& keâjleele, Demes DeeheuÙee Oece&Meem$eeves ceeve}s veener. m$eer}e ‘DeOeeËieer’ cnš}s peeles. efleÛÙee DeOeeËieerheCeeÛeer Ieesj efJešbyevee DeeheuÙee
Oece&Meem$eele Deens. DeeF& Pee}suÙee m$eer}ener Oece&Meem$e Oecee&efOekeâej osle veener. DeejbYeer Oece&keâuhevee megheâ}erkeâjCeemee"er }eieCeeNÙee ÙeeletefJeOeer,
Ùe%eefJeOeer ÙeebÛÙee keâuhevee neslÙee. lÙeeletveÛe Keemeieer mebheòeerÛÙee keâuhevesÛÙee GoÙeecegUs heg®<eØeOeeve Jeie&meòee leÙeej Pee}er. leer efškeâJetve "sJeCÙeemee"er
leòJe%eeve DeeefCe Oece&Meem$eeÛee DeeOeej MeesOe}e ies}e. ceele=meòeekeâ meceepeJÙeJemLesÛÙee keâeUer efvecee&Ce Pee}s}s leebef$ekeâ leòJe%eeve meebKÙeebkeâeÛÙee
GoÙeeheÙeËleÛee keâeU mees[}e, lej lÙeeveblej Dee}suÙee Jewefokeâ mce=efleMeem$eebveer heg®<emeòesÛesÛe meceLe&ve kesâ}s Deens. DeeheuÙeekeâ[er} Oece&mebmLesves m$eerr
mJeeleb$ÙeeÛee mebkeâesÛe keâ¤ve m$eer}e oemÙeele šekeâ}s Deens. Oece&Meem$eeÛeer Yee<ee peer mebmke=âle, lÙee Yee<esle heg®<e ef}biee}e ‘Ùeb$e’ cnš}s Deens, lej
Fb«epeerle ‘št}’ nlÙeej cnCetve mebyeesOe}s Deens.
m$eerÛes Mejerj, ieYee&MeÙe, Ùeesveer Ùeebvee Oece&Meem$eele peceerve mebyeesOe}s Deens. leer veebie¤ve heâef}le keâjCÙeeÛes keâece veebiejeÛes cnCepes heg®<eeÛes
Deens, DeMee keâuhevee ØeeÛeerve peeieeflekeâ Jee*dceÙeeble DeeefCe Oece&Meem$eeble meehe[leele. Ùee meJe& keâuhevee heg®<e ueQefiekeâ Dee›eâcekeâlesÛeer Øeleerkesâ Deensle.
Deehe}er mebmke=âleer Skeâ F&MJej, Skeâ Øesef<ele, Skeâ Oece&«ebLe ceeveCeejer SkeâmebOe mebmke=âleer veener. efnbot Ùee veeJeeKee}er JeeJejCeeNÙee DeveskeâefJeOe
mebmke=âleeRÛee lees mecegÛÛeÙe Deens. ÛeeJee&keâ mees[}e, lej efleÛÙeele}s meJe& leòJeJesòes ceie les efvejsMJejJeeoer Jee ÛewlevÙeJeeoer Demees, m$eerr}e oemÙeele
peKe[CeeNÙee, ogÙÙece "jJeCeeNÙee he#eeÛes Deensle. ke=âef<epeerJeve meceepeeleer} ceele=meòeekeâ heæleer DeeÙeeËveer cees[tve šekeâ}er. Ùee meceepeele DehelÙeefveefce&leerÛÙee
Øeef›eâÙessceOÙes heg®<eeÛes mLeeve veieCÙe nesles. m$eerÛÙee meeceLÙee&Ûeer Ghecee he=LJeerÛÙee meeceLÙee&Meer kesâ}er peeF&. ceele=keWâõer meceepeeMeer mebIe<e& DeeefCe mebkeâj
keâ¤ve lÙee meceepeeÛÙee hejeYetlelesveblej heg®<eØeOeeve meceepeeÛeer mLeehevee kesâ}er. F.me.hetJe& De[erÛe npeej les Skeâ npeej Jesomebefnlee Gheefve<eoeÛee
keâe}Keb[ F.me.het. Dee"Mes les leerveMesÛee keâe}Keb[ efve®oòe, ßeewle met$es, Oece&met$es, heeefCeveerÛÙee De°eoer iebMLeebÛee Deens. F.me.hetJe& leerveMes les F.me.
leerveMes keâewefšuÙeeÛes DeLe&Meem$e cevegmce=leer, veejomce=leer ÙeebÛee Deens. F.me. leerveMes les veTMes mce=eflehegjeCeebÛee Deens. F. me. veTMes les De"jeMes Ùee
meJeeËJejer} šerkeâe«ebLeeÛee Deens. Ùee meJe& Jee*dceÙeele Œeer}e heeheJemlet, YeesiÙeJemlet mecepetve heg®<ehes#ee nerve "jJe}s Deens.
DehelÙemebYeJeeÛeer m$eerr-hegg®<eeÛeer ef›eâÙee vewmeefie&keâÛe Demeles. heg®<eØeOeeve meceepeele ceveg<ÙepeeleerÛes meelelÙe efškeâJeCÙeemee"er m$eerÛÙee peveve#ecelesefJe<eÙeer
leLeekeâefLele Deeoj oeKeJe}e ies}e Deens. m$eerÛeer vewmeefie&keâ FÛÚe, kegâšgbyemebmLesÛÙee keWâõmLeeveer Deme}suÙee heg®<eeÛÙee Keemeieer cee}ceòesÛÙee oeJeCeer}e
yeebOe}s}er Deens. ØepeeslheeoveeÛÙee mebyebOeehegjles Ùee mebmLes}e ceÙee&efole ve "sJelee heg®<eeÛÙee cee}ceòes}e Jeejmee efceUeJee, lÙeeÛÙee IejeCÙeeÛes veeJe
Ûee}eJes, JebMee}e efoJee efceUeJee, cneleejheCee}e DeeOeej nJee, SJe{s efJemle=le kesâues. kegâšgbyemebmLesÛÙee efveefce&leerÛes GösMe ns SJe{s }ebye}Ûekeâ
Deensle. lÙeele m$eerÛÙee FÛÚs}e, mJeeleb$Ùee}e, meceevelesÛÙee peeefCeJes}e DeeefCe nkeäkeâe}e JeeJe veener. m$eer yeehe, veJeje-ceg}iee Ùee ÛeekeâesjerÛÙee
hejeJe}befyelJeeletve peeles. mJele:ÛÙee peveve#ecelesJejner efleÛee DeefOekeâej veener. ner #ecelee keâMeer JeehejeJeer, keâMeer Jeehe¤ veÙes, ÙeeÛeener efveCe&Ùe efleves
ke⤠veÙes. DehelÙemebYeJeemee"er efle}e efJeJeen keâ¤ve kegâšgbyeeÛÙee Ûeewkeâšerle ØeJesMe keâ¤ve ceevÙelee IÙeeJeer }eieles. efleves Demes kesâ}s veener DeeefCe efle}e
DehelÙe Peeues, lej kegâceejerceelee cnCetve efleÛes DeeÙeg<Ùe peieCÙeeÛes mJeeleb$Ùe Deeheuee meceepe, Oece&Meem$e efleuee osle veener. efleÛeer efveYe&lme&vee, kegâÛeeUkeâer
keâjlees. efJeOeJesÛÙee kegbâkeâJeeÛeer G"e"sJe keâjCeeje Deehe}e heg®<eØeOeeve meceepe efJeke=âleerÛÙee heefnuÙee heeÙejerJej Depetve GYee Deens. m$eer, heg®<e mebyebOee}e,
heehe-hegCÙeeÛÙee meb%esves peesKeCeejer lÙeeÛeer ceeveefmekeâlee Ie=Ceemheo Deens. Ùee ceeveefmekeâlesÛeer Ssmeerlewmeer keâjle veervee ieghleeves kegâceejerceelesÛes DeeÙeg<Ùe
mJeerkeâej}s - efJeJeenyeæ ve neslee. kegâšgbyeheæleerÛeer Ûeewkeâš ve mJeerkeâejlee DeeheuÙee DehelÙeeÛeer peyeeyeoejer meceLe&heCes meebYeeUerle heg®<eØeOeeve meceepeele
leer GpeU ceeLÙeeves peieles Deens. efleÛÙee ›eâebeflekeâejkeâheCeeÛes DeeheCe keâewlegkeâÛe keâjeÙe}e nJes. efleÛes ns JeeieCes ceele=keWâõer ŒeerØeceeCes mevceeveeÛes Deens.
Keemeieer cee}ceòesÛÙee efcejemeoejerÛeer hejbheje veerveeves Kebef[le kesâ}er.

88
 JeCe&, peele, mebmLee, JebMe kegâšgbyemebmLee Ieó keâjle Demeles. ner mebmLeeÛe Œeer}e heg®<eeÛeer keâeceJeemevee MeceJeCeejer YeesiÙeJemlet mecepeles. veerveevess
Ùee mebmke=âleerÛes peesKe[ hesâketâve efo}s. mJele:ÛÙee FÛÚs}e- efveCe&Ùee}e meeceeefpekeâ mebkesâle DeeefCe leLeekeâefLele veerefleefveÙeceebheemetve DeyeeefOele "sJe}s.
yeeheekeâ[tve keâvÙeeoeve keâ¤ve Iesle}s veener. yeesnuÙeeJej ve Ûe{lee leer DehelÙemebYeJeeÛeer cee}keâerCe Pee}er. Deiveer}e mee#eer "sJetve efleves mehleheoer
kesâ}er veener. ef}bieeÛes Øeleerkeâ Deme}s}s [esj}s cnCepes cebieUmet$e efleves ieUŸeele Ieele}s veener. kegbâkeâJee}e mebmke=âleceOÙes ‘efyeboer’ cnCeleele. efyeboerÛee
DeLe& efyebotner neslees DeeefCe Meg›eâyeerpener. efyeboer }eJeCes cnCepes veJeNÙeeÛes Meg›eâyeerpe Øeleerkeâ¤heeves keâheeUeJej }eJeCes. Ùee IeeCejs[Ÿee iees°er veerveeves
kesâuÙee veenerle.
YeejleerÙe mebmke=âleerle Oece&, DeLe&, keâece, cees#e ner peerJeveGefö°s heg®<eeLee&Ûeer Øeleerkesâ cnCetve ceeve}er ies}er Deensle. veerveeves Ùee ØeleerkeâebÛeeÛe hejeYeJe
kesâ}e. veerveeÛeer ner yeb[Keesjer. efleÛÙee yeb[Keesjer}e mee°ebie ob[Jele Iee}t Ùee DeeefCe m$eer-heg®<e mebyebOeeÛee ieebYeerÙee&ves efJeÛeej ke⤠Ùee.
o

89
 cenekeâeJÙeeÛeer efvecee&leer : omÙegkeâvÙee hegâ}ve
ef›eâefcevee@}e@peerÛee DeYÙeeme keâjCeeNÙee DeYÙeemekeâebÛee keâe}Keb[ oesve MelekeâebFlekeâe pegvee Deens. iegvnsieejer peerJeveeceeieÛeer meeceeefpekeâ keâejCes
DeeefCe lÙee Ke}ceÙeer peerJeveeÛes efveoe&}ve keâjCÙeemee"er DeeKe}suÙee Ùeespevee, SJe{ŸeeÛe iees°er Ùee DeYÙeemetbveer mebMeesOeveeÛes #es$e "jJe}s Deens.
Fkeâe@}e@peer cnCepes ØeeCeer-heefjefmLeleerÛÙee Meem$eeves ÙeebÛes mebMeesOeve keâjCÙeeÛeer Je=òeer yeUeJe}er. DehejeOe efJe%eeve DeeefCe ob[mebefnlee ÙeebÛÙee keâeUevegmeej
JÙeeKÙee "jJeuÙee iesuÙee. Ùee efJeefMe° heæleerÛee DeYÙeeme efJemeeJÙee Melekeâele Mee@ veeJeeÛÙee efMekeâeieesleer} ceeCemeeves ØeLece meg¤ kesâ}e. iegvnsieej
efJeMJeeleer} meeceeefpekeâ mecemÙesÛee G}ie[e efJeefJeOe osMeebleer} meceepeefÛeblekeâebveer Deepener Ûee}efJe}s}e Deens. leke&âš mebMeesOekeâerÙe Je=òeer}e Pegiee¤ve
DeeÛeeÙe& efJeveesyee YeeJeWveer ÛebyeUÛÙee omÙegYetceerle heoÙee$ee keâe{tve Kegveer ojes[sKeesjebÛes meecetefnkeâ ùoÙeheefjJele&ve keâjCÙeeÛee ØeÙeesie keâ¤ve heeefn}e neslee.
lÙeeletve lÙeebvee heâejmes ÙeMe Dee}s veener, hejbleg lÙeebvee DeeoMe&Yetle ceevetve omÙeYetceerleer} ojes[sKeesjebveer mJele:ntve MejCeeieleer helkeâ¤ve, kesâ}suÙee
ke=âlÙeeÛeer efMe#ee Yeesietve heehe#ee}ve kesâ}s. lÙeebÛÙee veJeerve DeeÙeg<Ùee}e meg®Jeele Pee}er. efJeveesyeebÛÙee efMeheâejMeeRcegUs lej lÙee JesUÛÙee efJeÅeceeve
mejkeâejves Ùee iegvnsieejebvee "es"eJe}suÙee heâeMeerÛÙeener efMe#ee jö keâ¤ve lÙeeÛes pevce"shesÛÙee efMe#esle ¤heeblej kesâ}s nesles. efJeveesyeebÛes ÙeeceeieÛes leke&âMeeŒe
meceepeefÛeblekeâe}e MeesYes} DemesÛe cnš}s heeefnpes. efJeveesyeebvee yegæ, ÙesMet, oesmleesJnmkeâer, hesâveeve ÙeebÛes JeejmeoejÛe cnš}s heeefnpes. osnob[eÛeer
efMe#ee osCÙeehes#ee heMÛeeòeeheoiOe Ùeelevee iegvnsieejebveer YeesieeÙe}e nJÙeele. lÙeeletve lÙeebÛes ùoÙeheefjJele&ve nesT Mekesâ}. efJeveesyeebÛeer ner JewÛeeefjkeâ
OeejCee efJeMJeefJeKÙeele keâeobyejerkeâej oesmleesJnmkeâerÛÙee JewÛeeefjkeâ ceeveefmekeâlesmeejKeer Deens. meg°-og° me=°er ceeCemeebÛeer Demeles. KegvÙee}e heâeMeer efo}er
cnCepes og°lJeeÛes efveoe&}ve nesle veener. KegvÙee}e heâeMeer osCeejer Deehe}er JÙeJemLee ner ceevÙeleeØeehle KegveerÛe veJns keâeÙe? keâece, ›eâesOe, ceo, ceesn,
celmej, Denced Ùee <e[defJekeâejebveer ceeCetme Ie[}e peelees. efJe<ecelee, peg}tce, DelÙeeÛeej ÙeeKee}er Yej[}e ies}e keâer lÙeeÛÙeeleuee Deeefoce iegvnsieej
ÛeJeleeUtve G"lees. efJeveesyeebÛes ns leke&âMeeŒe yegæ-ef¡emleeÛÙee #eceeMeer}lesMeer veeles pees[Ceejs cnš}s heeefnpes. peieeÛÙee DehejeOeefJeMJeele ÛebyeUÛeer
omÙegYettceer Kethe JejÛee vebyej heškeâeJetve yeme}er Deens. DeeheuÙee YeejleerÙe mebmke=âleer}e DehejeOeefJeMJe lemes DeveefYe%e veener. YeejleerÙe mebmke=âleerÛÙee
heefjkeâuhevee pÙee oesve cenekeâeJÙeebveer (ceneYeejle, jeceeÙeCe) mebhe=keäle kesâuÙee Deensle, lesLetveÛe DeeheuÙeekeâ[s Ùee efJeMJeeÛeer meg®Jeele nesles. Jeeuceerkeâer
Demees Jee Debieg}ercee} DeLeJee Ûe›eâJeleea meceüeš DeLeJee Gceepeer veeF&keâ, lebšŸee efYeuue, veevee heešer} Ùee meJe& JÙekeäleer DehejeOeefJeMJeeleuÙee efceLmeÛe
cnšuÙee heeefnpesle. ÛebyeUeÛÙee omÙegYetceerÛee FeflenemeÛe Ùee efceLmeheÙeËle ÙesTve heesÛelees. oesveMes }eskeâebÛeer efveo&Ùelesves nlÙee keâjCeeje Kes[e je"es[Ûee
lemkeâj ojes[sKeesj ceeveefmebie, lÙeeÛÙee lees[erme lees[ Deme}s}e veeiejÛee }eKeveefmebie, ceesjsvee ieeJeÛÙee }ivemeceejbYeele veeÛeCeeNÙee hegleUer veeJeeÛÙee
ve=lÙeebieves}e heUJetve vesCeeje megg}leeve efleÛÙeeMeer mebmeej keâjlees, efveneÙele Øesce keâ¤ve efle}e [eketâjeCeer yeveJelees. keâuuee, Dece=le}e}, "eketâj
pevejs}efmebie, veblej njefye}eme efkeâješ, peesjeJej efmebie, ieCesMeefmebie, ieg}yenej, Ûebõe DeeeefCe lÙeeveblejÛÙee efhe{erÛes ØeefleefveefOelJe keâjCeejer hegâ}ve.
oeefjõŸe, De%eeve, peg}tce, heesef}meer DelÙeeÛeej, meeceeefpekeâ-DeeefLe&keâ efJe<ecelee, peeleerØeLee, jkeäleefheheemet onMeleerletve mebheòeer DeeefCe Øeefle‰e efceUJeCes,
met[ IesCÙeeÛÙee DeefYe}e<esheemetve Úhheve YeesieebÛÙee meb%esÛes [eketbâÛes ns peie. yeÇÇeÿeCe, jepehetle, "eketâj, peceerveoej ÙeebÛÙee GÛÛe peeleer JeÛe&mJeeÛes. yengmebKÙe
Deme}suÙee Ûeceej, Yebieer, Demhe=MÙe peeleeRvee ÚUCeejs. omÙetbÛeer Yetceer cnCepes [eketbâÛeer Yetceer ÛebyeUÛÙee KeesNÙeele Deens. ÛebyeU YeejleeleuÙee meesUe heefJe$e
veÅeebhewkeâer Skeâ. Gòejs}e efncee}Ùe, oef#eCes}e efJebOÙe Ùeebveer efvecee&Ce kesâ}suÙee meejCeerÛÙee oef#eCe GleejeJejÛes heeCeer ØeÛeb[ ØeJeeneves Jeenle peeles. GleejeÛee
hetJe& Yeeie MeesCeveo nesTve heešCÙeepeJeU iebies}e efceUlees. Gj}s}e heefMÛece Yeeie ÛebyeU DeeefCe efleÛÙee GheveÅeebÛÙee DeeefOehelÙeeKee}er Ùeslees. peveheeJee Ùee
GÛÛe efJebOÙe efMeKejeheeMeer ceeUJÙeeleer} ceeb[pt eJeUerue ogie&ce ef"keâeCeer efleÛee Giece neslees. Gòej ØeosMeeleer} FšeJee Menjeheemetve hebÛeJeerme cew} otj Deme}suÙee
cegjeoiebpe ÙesLes Ùecegvesle MesJeš neslees. 500 les 550 cewue ner veoer Ûee}le peeles. ceOÙe ØeosMe, jepemLeeve, Gòej ØeosMe Ùee leerve-Ûeej jepÙeebceOetve
[eketbâÛeer keâce&Yetceer nesTve Meeefhele peerJeve peiele Jeenle jenles. efleÛÙee KeesNÙeele ÙesCeeje De[erÛe npeej Ûeewjme cew}ebÛee heefjmej ns [eketbâÛÙee efnbmeeÛeejeÛes
#es$eÛe cnš}s heeefnpes DeeefCe cnCetveÛe ÛebyeUsÛÙee heeCÙee}e jkeäle}ebefÛÚle heeCeer cnš}s Deens. hegâ}ve Ùee DeMee Meeefhele Yetceerletve Dee}er Deens.
"ekegâjebveer efleÛÙee kegâšgyb eeleer} ceeCemeebÛeer nlÙee keâ¤ve Yej Ûeewkeâele efleÛÙeeJej yeueelkeâej kesâ}e. met[ IesCÙeemee"er hegâ}ve ojes[Ks eesj Pee}er. yeensceeF&ÛÙee
Jeerme "ekegâjebÛeer SkeâmeeLe efleves kesâ}s}er nlÙee efle}e omÙetbÛÙee keâce&Yetceerle ceevÙelee osTve ies}er. Flej penebyeepe [ekebtâØeceeCesÛe hegâ}ve keâOeerner heesef}meebÛÙee
neleer }eie}er veener. MejCeeieleer helkeâjuÙeeveblejÛe leer heesef}meebvee efceUe}er. Ùee meJe& hetJee&ßeceerÛÙee efnbmeeÛeejer peerJeveeÛÙee o}o}erletve eflenejÛÙee leg®bieele
efMe#ee YeesieleeveeÛe leer yeensj Dee}er. leg®bieeletve megškeâe PeeuÙeeveblej leer ØeÛeb[ efKeVe Demes. Ùee ojcÙeeve efleves Gcesoefmebn Ùee veele}ieeMeer efJeJeenner Gjketâve
Iesle}e. efouueerefveJeemeer oef}le meceepekeâejCeer jepekeâejCÙeebMeer efleÛee mebyebOe Dee}e. keâebMeerjece, efJeMes<ele: jeceefJe}eme heemeJeeveebmeejKÙee õ°Ÿee veslÙeebveer
hegâ}veuee meeceeefpekeâ peeefCeJesÛee mee#eelkeâej keâ¤ve efouee. hegâueve yeeyeemeensye Deebyess[keâjebÛÙee-yegæebÛÙee efJeÛeejebkeâ[s JeU}er. iesuÙee 13 hesâyeÇÇgJeejer jespeer
efleves veeiehetj cegkeäkeâeceer 50-60 npeej }eskeâebÛÙee GheefmLeleerle Pee}suÙee yeewæ heefj<eosle OeceeËlej kesâ}s. DeeheuÙee ieleeÙeg<Ùee}e keâeÙeceÛeer cet"ceeleer efo}er.
YeejleerÙe leòJe%eeveeÛeer hejbheje heeheer DeeefCe hegCÙeJeble ceeCemee}e cegkeäleer-cees#eekeâ[s IesTve peeCeejer Deens, Demes meebefiele}s peeles. hegâ}veÛÙee iegvnŸeeÛeer
JÙeeKÙee heehe keâer hegCÙeele yemeles, ÙeeÛee IeesU leLeekeâefLele efJeÛeejJebleebveer Iee}eJee. Skeâ cee$e Kejs- hegâ}ve yeewæ leòJe%eeveekeâ[s JeU}er. yeewæ leòJe%eeve
ns Mees<eCejefnle, <e[defJekeâejjefnle, peeefCeJesÛes mecÙekeâ peieCesÛe nesÙe. iegvnsieej Demees Jee heeheYeer¤, oesIeebÛÙeener ceveele Ùee leòJe%eeveecegUs peieCÙeeÛeer
efJeOeeÙekeâ [esUme ßeæe efvecee&Ce nesles. JÙekeäleer DeeefCe mece°er ÙeeefJe<eÙeerÛes Øesce Je=eEæiele nesles. hegâ}veÛeer YeeJeeJemLee OeceeËlejehetJeea Ùee meJe& peeefCeJeebvee
hetjkeâ nesCeejerÛe nesleer. ßeæe DeeefCe Øesceeletve ceeCemee}e veJepeerJeve Øeehle nesles, Demes ÙesMet meebielees. hegâ}veves ns veJepeerJeve Øeehle kesâ}s DemeeJes. Deeceühee}er,
Debieg}ercee} DeeefCe Deelee hegâ}ve DeOece me=°erÛes efveoe&}ve keâjCeejs ÙegæeÛes mecÙekeâ leòJe%eeve efleÛÙeeleuÙee Deceeveg<eheCee}e ceejuÙeeefMeJeeÙe jenCeej

90
veener. veweflekeâ DeeefCe Deveweflekeâ iegv¢eebÛÙee ÛeewkeâšerÛeer JÙeeKÙee keâjCeeNÙeebveer ceevÙeleeØeehle iegvns melele keâjCÙeeÛes keâece Ûee}Je}s Deens. kegâCeer ogOeele
heeCeer Iee}lees, kegâCeer DeVe-Deew<eOeele YesmeU keâjlees, kegâCeer meceepee-meceepeeleer} És<e Ye[keâeJetve met[YeeJevee ÛesleeJelees. lÙee DemeuÙee }eskeâebvee
meceepe GIe[heCes iegvnsieej cnCele veener. hegâ}veÛeer iegvnsieejer ceeveJeer nlÙee keâjCeeNÙee iegvnŸeeÛeer Deens. Deepe efleÛÙeeleuee Kegveer je#eme ce¤ Ieele}e
Deens. leer DebOeejÙee$ee mebheJetve mecelesÛÙee ØekeâeMeekeâ[s efveIee}er Deens. Ùee ØekeâeMeeÛeer mhetâleea IesTve leer keâoeefÛele GÅee cenekeâeJÙener ef}ner}. efleÛÙee
DeefYeJÙekeäleer DeeefJe<keâejeÛeer DeeefCe yeo}lÙee ceeveJeerÙe DeblejbieeÛeerner DeeheCe Øeleer#ee ke⤠Ùee.
o

91
 JeMÙee, ef}Keles jnes nce legcnejs meeLe nw!
je°^OJepe, ceneheg®<e ner DeepeÛÙee meceepeeÛeer Øeleerkesâ Deensle. Ùee ØeleerkeâebÛee Deeoj "sJeCes, ve "sJeCes Ùeele efhe{ervegmeej yeo} nesleele. DeepeÛee
peceeveeÛe DeefmlelJeeÛesner ieb[mLeU heâes[Ceeje Deens. efleLes ØeleerkeâebÛeer iees° keâeÙe IesTve yeme}ele? Ùegjeshe-Decesefjkesâle }}vee je°^OJepeeÛÙee JeŒeeves
mJele:Ûes Je#e:mLeU megMeesefYele keâjleele, lej SKeeoe heâekeâ[e veJÙee efhe{erÛee le®Ce je°^OJepe keâcejsYeesJeleer }bbgieermeejKee iegb[eUtve Flemlele: efcejJelees.
je°^-je°^ebleuÙee mejnöer legšeJÙeele, lešyeboer cees[tve he[eJÙeele, mewvÙe cnCepes ceejCÙeeÛee keâejKeevee, hees}erme ceeCemee}e efnbmeeÛeej efMekeâJeCeejer
mebmLee, Meemeve ceeCemeeÛes heeMeJeerkeâjCe keâjCeejer mebmLee Ùee legštve he[eJÙeele. peieeleuÙee meJe& ceeCemeebveer Skeâe DeeF&ÛÙee }skeâjemeejKes JeeieeJes,
DeMeer keâeUeÛeer }}keâejer osle peieCeejer efhe{erner Ùegjeshe-Decesefjkesâle JeeJejles Deens. peeieeflekeâerkeâjCeeÛÙee DeepeÛÙee meb%esle DeefJekeâefmele je°^eceOÙes
keâe}yee¢e ßeæe DeeefCe Øeleerkesâ peeieJeCeejer ceb[Uerner Demeleele. DemeuÙeeÛe ceb[Uerhewkeâer Deme}suÙee ‘heeflele heeJeve’ veeJeeÛÙee mebIešvesÛÙee }eskeâebveer
iegpe&jÛÙee keâefJelesJej Keš}e Yej}e.
mee"esòejer keâefJelesÛÙee keâe}Keb[ele iegpe&j cenòJeeÛee keâJeer Deens. keâefve‰ ceOÙeceJeieeaÙe peerJeveele ceeCemeeÛÙee peieCÙeeÛeer peer $esOeeeflejheerš nesles DeeefCe
heenlee heenlee ceeCetme ef$eMbeketâ nesTve JeeNÙeeJej Jeentve peelees, lÙee ceeCemeeÛÙeeÛe GlheòeerÛee MeesOe IesCeeje iegpe&j! ne }IegefveÙelekeâeef}keâ Ùee Jee*dceÙeerve
ÛeUJeUerle Skesâ keâeUer cenòJeeÛee keâJeer neslee. jepee {e}s veeJeeÛÙee ØeeCÙeeves iegpe&jeÛee heefn}e keâefJeleemeb«en ‘ieesoer’ ne DeeheuÙee ØekeâeMeveelehexâ Úehe}e
DeeefCe iegpe&j meeefneflÙekeâ Gpes[ele Dee}e. lÙeeveblej cepe}-ojcepe} keâjeJeer lemes ‘DejCÙe’, ‘mecegõ’meejKes efkeâjkeâesU keâefJeleemeb«en lÙeeves ef}efn}s.
MesJešer ‘ieebOeer ce}e Yesš}e’meejKeer meceLe& keâefJelee ef}efnCÙeeheÙeËle lees ÙesTve heesnÛe}e DeeefCe ner keâefJelee mJele:}e meskeäÙeg}j cnCeJeCeeNÙee
hegCÙeeleer} efÛeleUWÛÙee Megæ legheeØeceeCes Megæ ieebOeerJeeoer DemeCeeNÙee DeMeeskeâ MeneCeWveer DeeheuÙee ØekeâeMeveelehexâ Úehe}er.
‘ceeCemeeÛes ogyeUsheCe-JÙeekegâUlee- SkeâekeâerheCee, mJele:le mebIe<e&, ogYebie}sheCe, JeeÛeve-}sKeve -Iejkeâece-ØeJeeme-efÛe$emebieerle-šsyeue šsefveme Ùeele
iegbletve ceeCemee}e ceeCetme cnCetve meJee&Lee&ves peieCÙeeÛÙee MekeäÙelee efvecee&Ce keâjCeeNÙee ØeMveebÛeer Gòejs ner ØeÙeesieelcekeâ Deensle. meceepeeÛeer DeepeÛeer
JÙeJemLee ceeCemeeuee Meejerefjkeâ-DeeefLe&keâ-ceeveefmekeâ efPepele efPepele ceejCeejer Deens. YeejleerÙe pevelee keâes[s Deens. ceve DeLeebie Deens. keâener keâener
cnCetve Leebieheòee ueeiele veener. ceeCemeeÛÙee efJeješ SkeâekeâerheCee}e Meyoyeæ ¤he osCÙeeÛee ØeÙelve. pes ef}efnCÙeemeejKes Demeles, les ceveeleÛe jenles,
jeneJesmes Jeešles. lÙeeÛeerÛe efPebie Ùesles. les keâeieoeJej GlejeJesmes JeešleÛe veener. De}erkeâ[s ne ceeCemeekeâ[s heneCÙeeÛee iegpe&jebÛee Âef°keâesve Deens.’
pes ef}efnCÙeemeejKes nesles, les yejeÛe keâeU iegpe&jebÛÙee ceveele De[ketâve he[}s nesles. les lÙeeves Ùee keâefJelesÛÙee ¤heeves ef}ntve šekeâ}s. lÙeeÛeer keâeW[er hegâš}er.
JeemleJee}e JeeÛee heâes[Ceejs melÙe lees cenelcee ieebOeer Ùee ceneheg®<eeÛÙee KeebÅeeJej nele "sJetve keâefJelesletve Jeo}e. Ssve yee}heCeer JeMÙee efiejieeJeeleuÙee
kegâ"uÙee lejer je°^erÙe mJeÙebmesJekeâ mebIeeÛÙee MeeKesle peele DemeeJee. lÙeeÛÙee yeNÙeeÛeMee KegCee JeMÙeeÛÙee yeesueCÙeele DeeefCe ef}KeeCeele Dee{Uleele. Ssve
pJeeveerÛÙee Yejele JeMÙee }IegefveÙelekeâeef}keâeÛÙee ÛeUJeUerle neslee. lÙeeÛÙee Ûee}CÙee-yees}CÙeeJe¤ve lees lesJne Deecne}e meskeäÙeg}j Jeiewjs JeešeÙeÛee. Deelee
DeeÙeg<ÙeeÛÙee mebOÙeekeâeUs}e meg®Jeele kessâ}s}e JeMÙee Deecne}e cet}leòJeJeeoer Jeešt }eie}e Deens. JeMÙeeJej Keš}e PeeuÙeeveblej JeMÙee hegCÙee}e efo}erhe
efÛe$eWÛÙee Iejer menkegâšgbye cnCepes yeeÙekeâesmen ies}e neslee. efJepetJeefnveer DeeefCe efo}erheMeer lees cegbyeF&le Pee}suÙee obiÙeeefJe<eÙeer yees}le neslee. lÙeeÛÙee
yees}CÙeeletve les cnCepes ceggme}ceeve, DeeheCe cnCepes efnbot Demes Meyo mebJeeoele Dee}s. lesJne efo}erhe JeMÙee}e cnCee}e, ‘‘Deehe}s }eskeâ, lÙeebÛes }eskeâ
DeMeer ef[efJnpeve Deecner ceeCemeebÛeer keâjle vemelees. Deehe}er peele keâJeeRÛeer Deens. DeeheCe JeemleJeekeâ[s keâcÙegve} heæleerves heenele veener.’’ ‘JeMÙeeves’ ‘ieesoer’
ef}ntve ceeveJeer peerJevee}e Øeleerkeâelcekeâ keâe nesF&vee keâefve‰ ceOÙeceJeieeaÙe peeefCeJeebÛee keâJeer Demetvener JesOe Iesle}e neslee. lÙee JesUer JeMÙeeÛÙee hee"erÛeb Deecner
meJe& efce$eebveer efOej[s keâ¤ve mees[}s nesles. heesš Ye¤ve lÙeeÛes keâewlegkeâ kesâ}s nesles. ceneveiejer heÙee&JejCeeMeer }{le JeMÙeeÛÙee DeeÙeg<ÙeeÛee keâefve‰ ceOÙeceJeieeaÙe
peeefCeJeebÛee Sjb[ Ùee Menjele Jee{le jeefn}e. efJeOeJesÛÙee kegbâkeâJeeÛeer G"e"sJe keâjCeeNÙee DeeheuÙeekeâ[ÛÙee heeheefYe¤ meceepeele JeMÙeeÛeer Jee*dceÙeerve Oeeflebie
efiejieeJeer meb%esle leMeer peeoeÛe cnš}er heeefnpes. Úesšscees"s iegvns keâjCeeNÙee iegvnsieeje}e Skeâoce yesMkeâ efceUeJee DeeefCe lees ieBiemšj-ceeefheâÙee yeveeJee ÙeeÛe
OeleeaÛeer Jee*dceÙeerve jeJe[sefiejer JeMÙeeÛeer Deens. efle}e yesMkeâ DeeceÛÙee veJecet}leòJeJeeoer DeMeeskeâ MeneCesWveer efo}e. ieesoerleuÙee GoejceleJeeoer ceÙee&oe
Dees}eb[tve JeMÙee DeMeeskeâ MeneCeWÛÙee vÙetDees meskeäÙeg}efjPececeOÙes Dee}e. efiejCeieeJeeleuÙee mJeeceer meceLe&veiejeleuÙee one yeeÙe oneÛÙee Iejele mebÙegkeäle,
keâOeer efJeYekeäle kegâšgbyeele DeeÙeg<Ùe peieCeeje JeMÙee Deepener keâefve‰ ceOÙeceJeieeaÙeebÛÙee peeefCeJee IesTve peiele Deens. yeeÙekeâes veJnleer lesJnener DeeefCe
yeeÙekeâes nesleer lesJnener. nmlecewLegveeÛes jnmÙe G}ie[Ceeje JeMÙee ‘ieebOeer ce}e Yesšlees’ ÙeeceOÙes õ°e keâJeer nesTve peelees. JeMÙee Pes[ megj#esleer}
meeleJÙee cepeuÙeeJej jenCeeje keâJeer, veekeâeÛes ne[ Jee{}s cnCetve šjkeâCeeje, oe{sle het Pee}e cnCetve [e@keäšjebvee mee°ebie vecemkeâej Iee}Ceeje,
keâefJelesle ceoe&meejKee Jeeielees, les heeefn}s keâer ceveesjbpeve nesleb.
cesLeerÛeer Yeepeer efJekeâle IÙeeÙeÛeer Demesue, lej ner cesLeer Deens keâer cesLee Deens, ÙeeJej leemevedleeme Jeeobie Iee}Ceeje JeMÙee MÙeece ceveesnjebÛÙee efkeâmeJeeoer
}sKeveMew}erÛee JeejmeÛe mecepe}e heeefnpes. meeÙekeâ}Je¤ve cesLeerÛÙee YeepeerÛeer efheMeJeer Iejer IesTve peeCeeje MÙeece ce}e Dee"Jelees. Iejer hejleleevee lÙeeÛÙee
[eskeäÙeele meeÙekeâ}Ûeer Ûe›esâÛe efhe⤠}eieleele. Skesâkeâ efo[keâer IesTve yeepeejele Dee}es. Yeepeer Iesle}er: kesâJe{er cees"er }{eF& kesâ}er. cesLeerÛÙee YeepeerÛeer hegâ}s
efkeâleer keâescespe}er. cesLeerÛÙee YeepeerÛee efnjJee jbie DeeÙeg<Ùeeleuee efnjJee jbie Ùeele Kejs keâeÙe? Yeepeer keâ[Ješ. DeeÙeg<Ùener keâ[Ješ. JeMÙeeves ‘ieebOeer
ce}e Yesš}e’ ef}ntve MÙeecehebLeeÛes GKeUÛe heeb{js kesâ}s.
lej DeMee JeMÙeeJej }eskeâ Keš}e Yejleensle, ns meejsÛe ‘heâveer’ cnš}s heeefnpes. JeMÙeeÛeer Keš}e Pee}s}er keâefJelee ner ‘heâveer heesSce’ Deens.
86 mee}er leer Øeefmeæ Pee}er lesJneÛe Jeeš}s nesles keâer Keš}e nesF&}, heCe PeeshesÛes meeWie Iesle}s}s DeeceÛes peeie¤keâ mejkeâej Ùeeves DeepeleeieeÙele
JeMÙeeJej Keš}e Yejuesuee veener. les Deepener efheâÙee&oer veener. Kešuee Yej}e lees JeMÙeeÛÙee cet}leòJeJeeoer efJeÛeejebMeer mebyebefOele Deme}suÙee
92
meesÙeNÙeeOeeÙeNÙeebveer. Deepe DeeheuÙeekeâ[s veweflekeâ DeeefCe yeewefækeâ JeeleeJejCeÛe efJe<eekeäle yeve}s Deens. Demeefn<Ceglee DeeefCe efnbmeeÛeej JewÛeeefjkeâ
#es$eele OegceeketâU Iee}le Deensle. yegæer DeeefCe ceeveJelesÛÙee heeleUerJej ceeCemes GIe[er he[t }eie}er Deensle. efJeÛeejMeer}lesÛeer peeiee heeMeefJekeâlesves
Iesle}er Deens DeeefCe ØesceeÛeer peeiee És<eeves. ne meJe& yeo}lÙee ÙegieeÛee ceefncee. ceneheg®<eeÛÙee KeebÅeeJej nele "sJetve JeMÙeeves keâefJelesÛÙee ceeOÙeceeves
melÙeeÛee MeesOe Iesle}e Deens. lÙeeleer} melÙeevJes<eerheCee keâefJelesÛes Dees keâer "es ceenerle vemeCeeNÙee }eskeâebvee keâmes keâUCeej? JeMÙeeJej Pee}suÙee
Ùee KešuÙeeves DeefYeJÙekeäleerÛÙee mJeeleb$ÙeeÛee ØeMve GYee jeefn}e Deens. Deej.Sme.Sme.JeeuÙee keâeÙe&keâlÙee&ves ieebOeerJej ef}neJes-yees}eJes lÙee heæleerves
JeMÙeeves keâefJelesle ieebOeeRvee peeieespeeieer efheâjJe}s Deens. keâenerner Demees, JeMÙee, ef}Keles jnes, nce legcnejs meeLe nw~ JeMÙee heg{sner ef}ner} DeeefCe
DeMeeskeâ MeneCes Úehele jener}. DeMeeskeâ, kegâÚ Yeer Úehees, nce legcnejs meeLe nw!
o

93
 YeeT heeOÙes cejCeeje }sKekeâ veener
Øeefle‰sÛÙee Kethe GbÛe osKeCÙee KeesšŸee peeieer Deepe ceer GYee Deens. keâe}ner ce}e GÅeeÛÙee YeekeâjerÛeer efÛeblee nesleer DeeefCe Deepener leer Deens. GÛÛeYeüt
yegefæpeerJeer meòeemebheòeer-Øeefle‰smee"er meYÙelesÛee yegjKee heebIe¤ve mee#eele ojes[s Iee}leele. lÙeebÛÙeeefJe®æ kegâCeerner le›eâej keâjle veener. les JÙeJeefmLele
mevceeveeves JeeJejleele. ce}e lej jespeÛÙee Yeekeâjermee"er Ùee oebefYekeâebÛÙee ogefveÙesle Deepener }eb[Ÿee}yee[Ÿee, ÛeesNÙeeceeNÙee keâ¤ve peieeJesÛe }eieles Deens.
mJeeleb$Ùeesòej keâeUeleuÙee meJe&Ûe ØeeceeefCekeâ meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlÙeeËÛeer Ùeehes#ee JesieUer DeJemLee Demes}, Demes ce}e Jeešle veener. heâejÛe Lees[s ngMeej
keâeÙe&keâlex DeeefLe&keâjerlÙee efveYe&j nesCÙeeÛes keâewMeuÙe nemeer} keâjleele DeeefCe DeeefLe&keâjerlÙee efveYe&j nesleele. ceePÙee DeeÙeg<Ùeeleer} meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlee&
cnCetveÛeer Yetefcekeâe Jepee kesâ}er lej Gjles keâJeer, }sKekeâeÛeer Gob[ Øeeflecee. DeepeÛÙee ceje"er ØemLeeefhele meceepeele keâJeer-}sKekeâebvee megKeemevceeveeves peieCes
lemes keâ"erCeÛe Demeles, ÙeeÛee DevegYeJe ceer ies}er 30 Je<ex Ieslees Deens. Depettvener ceer }sKeveekeâ[s JÙeeJemeeefÙekeâ °erves heeefn}s}s veener. Depetvener ceer
Øe%eeJeble, efve‰eJeble }sKekeâ-keâJeerÛe Deens. }sKeveeÛee JÙeJemeeÙe keâ¤ve Deepener kegâCÙee ØeefleYeeJeble }sKekeâ-keâJeerÛes heesš Yejles, ÙeeÛes GoenjCe ceePÙee
SsefkeâJeele veener. ØeefleYeeJeble }sKekeâ-keâJeeRvee GheeMeer ceejCÙeeÛeer DeeefCe cejCÙeeÛeer hejbheje DeeheuÙee ceje"er meeefnlÙeele ¤{ Deens. leer legkeâejeceeheemetve meg¤
nesles efve Lesš veeceosJe {meeUeheÙeËle Ûee}le Ùesles. heg{sner ner js<ee efhe{Ÿeevedefhe{Ÿee Ûee}le jener}. Deelee Jee*dceÙeeÛee JÙeeheej keâjCeejer ‘melÙekeâLes’meejKeer
yeepee¤ Jee*dceÙeerve ceeefmekesâ efpeJeble veenerle. peer DeeheuÙee keâejkeâeroeale keâefJeles}e 15 ®heÙes DeeefCe keâLes}e 50 ®heÙes, Ghekeâej kesâuÙeemeejKeer, ceesyeo}e
cnCetve osle nesleer. DeefYepeele meeefnlÙeeÛeer efJe›eâer keâ¤ve pes keâecee"erhegNÙeeleer} o}e}e}ener }epeJeleer}, DeMee leNnsÛes Yee[KeeT ØekeâeMekeâ lesJnener nesles.
Deepe les neleeÛÙee oesve yeesšebJej ceespeCÙeeFlekesâÛe jeefn}s Deensle. keâeobyejer}e peemleerlepeemle leerve npeej DeeefCe keâefJeleemeb«ene}e oesve-De[erÛe npeej
ceesyeo}e osTve les keâJeer-}sKekeâebvee efYekeâejerÛe "sJele nesles DeeefCe mJele: cee$e kegâyesj yevetve ceje"er Yee<esÛÙee Je=æermee"er DeeheCe jkeäleheeCeer Skeâ keâjlees
Deenesle, DeMeer yeeWye keâjle les ieeJeesieeJeer, MenjesMenjer efheâjle nesles. DeepeÛÙee yeepee¤ mheOexÛÙee Ùegieeleer} efveoxMeebkeâeØeceeCes efkeâceeve }sKekeâe}e hemleerme
škeäkeäÙeebÛÙee Deemeheeme ceeveOeve efceUCes DeeJeMÙekeâ Deens. pÙee kegâCeeuee SJe{s ceeveOeve efceUles les meJe&Ûe }sKekeâ meJebie }eskeâjbpeveevegbJejleer efveefce&leerÛes
Ye}s-yeneöj Demeleele. ØeefleYeeJeble owveeJemLesle peieleele, cejleele. ceePÙeemeejKee SKeeoe Ùee}e DeheJeeo Demelees, keâejCe lÙeeÛÙee keâJeer-}sKekeâeÛÙee
Ûeeefj$Ùee}e, pevcepeele Demhe=MÙeeÛes efpeCes YeesieuÙeeveblej Lees[e heâej õ°sheCee hegâ}s-Deebyes[keâjebÛÙee efJeÛeejebÛÙee DeeMeerJee&oeves efceUeuÙeeveblej ‘Jeemejele
}bie[er ieeÙe MeneCeer’ cnCetve heg{ejerheCeeÛeer hegmleer pees[}s}er Demeles. ceePÙeemeejKee }sKekeâ oÙeveerÙe DeJemLesle ve cejCÙeeÛeer Oe[he[ keâjlees. leerner
kesâefJe}JeeCeerÛe Demeles. ‘vecevee}eÛe Ie[eYej les}’ Demee ne meefJemlej GheesodIeeleeÛee cepeketâj ceer Skeâe ØeefleYeeJeble }sKekeâeÛeer keâneCeer meebieCÙeemee"er
ef}efn}e Deens. ne ØeefleYeeJeble }sKekeâ ogmeje-eflemeje kegâCeer vemetve ceePee DeeojCeerÙe efce$e YeeT heeOÙes ne Deens.
meebmke=âeflekeâ oeoeefiejerÛÙee DeepeÛÙee peceevÙeele FeflenemeeÛeer ces}s}er ce{er Gkeâ¤ve Kee}er-Jej oe{er-efceMee Jee{Jetve, efmebnie[eÛÙee oNÙee-KeesNÙeeletve
efcejJeCeeNÙee DeeOÙeeeflcekeâ yegJeeyeepeer keâjCeeNÙee oeb[skeâjer mebØeoeÙeeleuÙee }sKekeâebvee efkebâJee ceOÙeceJeieeaÙe peeefCeJeebÛes mKe}veMeer} meeefnlÙe ØemeJetve Fbef[Ùeve
SDej}eFvme efkebâJee SDej Fbef[ÙeeÛÙee efJeceeveeletve šskeâ Dee@heâ DeeefCe ueBef[bie keâjCeeNÙee JeCee&{ŸeleeKeesjer peheCeeNÙee Je. heg. keâeUWmeejKÙee }sKekeâebvee
DeepeÛeer oeoj, meoeefMeJe hes"er Jee*dceÙeerve efhe{er }sKekeâ cnCetve DeesUKeles. DevÙe Kee}ÛÙee JeCee&ÛÙee peele-Oecee&ÛÙee ØeefleYeeJeble }sKekeâebvee leer }sKekeâ
ceevele veenerÛe. Ùee cekeälesoej efhe{erÛÙee meJebie Jee*dceÙeerve DeefYe®ÛeerÛee GÛÛeej DeeefCe Gæej keâjCes cnCepes Skeâ ØekeâejÛes peerYeÛe efJešeUCes nesÙe. peeieeflekeâ
Jee*dceÙeele pÙee}e keâeÙece ceevÙelee efceUeJeer, DeMee opee&Ûee }sKekeâ YeeT heeOÙes Deens, Demes peeleJeCee&Ûee DeeefCe ef}bieYesoeÛÙee cekeälesoejerÛee lÙeeie
keâ¤ve [er keâemš, [erkeäueemš, [erkeâuÛej cnCepesÛe Meesef<ele-heeref[leebÛÙee peeefCeJesMeer Skeâ¤he Peeuesues efoueerhe efÛe$es Deepe cnCet }eie}s Deensle, lÙeele
Keesšs Demes keâenerÛe veener. lej DemeuÙee kegâJeleerÛee Deme}suee YeeT heeOÙes DeOeeËieJeeÙetves leerve Je<eeËhetJeea Deepeejer he[}e. lÙeeÛeer oKe} DeeheuÙeeleuÙee
yesie[er Jee*dceÙeerve DeefYe®Ûeer peesheemeCeeNÙee meceepeeves lej mees[eÛe, heCe keâ}e-mebmke=âleerÛes mebJeOe&ve keâjCÙeeÛeer Yee<ee yeesueCeeNÙee Meemeveevesner Iesleueer
veener. YeeTuee Deew<eOeheeCÙeeÛeer DeeefLe&keâ ceolener kesâ}er veener. lÙeeÛÙee yejs nesCÙeeceeies JewÅekeâMeeŒeeÛee pemee nele Deens, lÙeehes#ee Mees<eVeeYeeYeerÛÙee peyej
DeelceefJeMJeemeecegUs DeeefCe Oe[he[ercegUs lees yeje Pee}e. nUtnUt vee@ce&} DeeÙeg<Ùeekeâ[s ÙesT }eie}e. Peškeâe Dee}e lesJne lÙee}e DebOesjerÛÙee ketâhej
ne@efmheš}ceOÙes meJe&meeceevÙe ®iCeeÛeer peer hejJe[ nesles, leerÛe YeeTÛeerner efleLes Ûee}t nesleer. Ùee meJeeËletve YeeT hegvne GYee jener}, ÙeeÛeer ce}e MeeMJeleer
Jeešsvee. YeeYeerkeâ[s Dee«en keâ¤ve Deecner YeeT}e yee@cyes ne@efmheš}}e n}Je}s. Ùee DeepeejkeâeUele meleerMe keâeUmeskeâjebmeejKee DepeeleMe$et Deme}s}e
YeeTÛee DeeefCe DeeceÛee efce$e DeeefCe lÙeeÛÙee meesyeleÛes oesve-Ûeej }eskeâ mees[}s, lej YeeTÛÙee Deepeejeves keâesmeUCeeNÙee heeOÙes kegâšgbyee}e efkeâceeve ceeveefmekeâ
DeeOeejner ÅeeÙe}e kegâCeer veJnles. Deepe YeeT Iejer hejle}e Deens; hejbleg lees KesjJee[erleuÙee yeebõŸeeÛÙee Iejer jent Mekeâle veener. [e@keäšj DeeefCe ne@emf hešueheemetve
otj lÙee}e JemeF&}e jeneJes }eieles, keâejCe yeebõŸeeÛes Iej ogmeNÙee ceeUŸeeJej Deens. efJekeâ}ebie DeJemLesle efpeves Ûe{Ces-GlejCes lÙee}e keâ"erCeÛe Deens. ns
meJe& Ûee}t Demeleevee ceer lÙee JesUÛÙee cegKÙeceb$Ùeebkeâ[s YeeTmee"er one škeäkeäÙeebÛeer meoefvekeâe ceeieCÙeeÛeer OeeJeheU kesâ}er. SjJeer keâesCeener meescÙeeieescÙee}e
DeeefCe keâe[erÛeerner kegâJele veme}suÙee }sKekeâ, keâJeer, keâ}eJeblee}e, jepekeâerÙe mJeeLe& ceveele "sJetve Iej osCeeje cegKÙeceb$eer! veevee keâejCes oeKeJetve
lÙeeves YeeT}e Iej efo}s veener. peieCÙeeÛeer }{eF& Deepener ceePeer Ûee}t Deens. peelÙeebOe-OeceeËOeebÛes mejkeâej DeeuÙeeveblej Ùee hegjesiÙeecÙeebvee Deehe}er
Ye}eryegjer efkebâcele Ùeeheg{sner ceespeeJeer }eieCeej Deens. ÙeeÛe hejJe[eruee DeeefCe leejebyeUeruee heg{s peeJes ueeieCeej Deens. DeMee JesUer JemeF&}e peeTve
YeeT}e YesšeJes, DeeefLe&keâ ceole keâjeJeer, DeMeer FÛÚe Demetvener pesJe{s keâjeJes lesJe{s keâjlee Ùesle veener.
DeeheuÙeekeâ[s }#ceer megieerleuÙee efhekeâemeejKeer Ùesles DeeefCe peeles. nbieeceerheCes peeles. efpeLes DeeheuÙee ogozJeeÛes oMeeJeleej DeeheCe Yeesiele jenlees,
efleLes efce$eebvee keâesj[Ÿee menevegYetleerefMeJeeÙe DeeheCe ogmejs keâeÙe osT Mekeâlees? YeeT DeeefCe YeeYeerÛee $e+CeevegyebOe peheCes, ns ceePÙeemeejKÙee}e Deepener

94
DeevebooeÙeer Jeešles. Deepe YeeTÛes keâmes Ûee}}s Deens, ÙeeÛeer keâuhevee ceePÙee mJele:ÛÙeeÛe peieCÙeeJe¤ve Ùesles. Debie Mene¤ve Ùesles. pÙee JÙeJemLesves
Demes Deecne}e Glheeove meeOeveebheemetve JebefÛele "sJetve Jeešceejer keâjCÙeeÛes DeeÙeg<Ùe veefMeyeer yeebOe}s, lÙee JÙeJemLes}e efMeJÙee osCÙeeefMeJeeÙe Deepe
ceePÙeekeâ[s ogmejs Deens lejer keâeÙe? ies}er 30-35 Je<ex YeeTves ØeÛeb[ meeefnlÙeefveefce&leer kesâ}er Deens. Deepe 11 keâeobyeNÙee, Ûeej keâLeemeb«en,
Skeâ veeškeâ DeeefCe Flej mhegâš ef}KeeCe, lemesÛe efÛe$ehešefJe<eÙekeâÛes iee@efmehe }sKe Ùeele Deensle. YeeT}e efpeboieerYej Deekeâef<e&le keâjCeejer levegpee,
JeefnoeÛeer Deoekeâejer, levegpeeÛÙee efvejeieme ÛesnNÙeeÛeer lÙeeÛÙee ceveele o[}s}er Deemekeäleer, Mejo ceb$ÙeebÛÙee mJehveele ÙesCeejer ceef}&ve cevjes lÙee}ener
YegjU Iee}eÙeÛeer. Ùee meeefneflÙekeâ-meebmke=âeflekeâ efJeÕeemeesyele YeeTÛes jepekeâerÙe-meeceeefpekeâ peerJevener Ie[le efyeIe[le nesles.
o

95
 ‘}eJeCeer’ ve SskeâefJelee jeceYeeT ies}e
oef}le-Meesef<eleebÛÙee cegefkeäle}{Ÿeeves heejbheefjkeâ jbieYetceer }eskeâkeâ}e, }eskeâmebieerle ÙeebÛee Jeehej DeeheuÙee kegâJeleervegmeej keâOeer meMekeäle, keâOeer
ogyeUŸee heæleerves kesâ}e. keâener keâe Demesvee Ùee cegefkeäle}{Ÿeele Ùee meJe& ØekeâejÛes DevevÙemeeOeejCe cenòJe nesles. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee Ûe›eâe}e
lÙeecegUs ieleer efceUe}er; meesMeeef}mšebÛÙee je°^ mesJee o}eheemetve, pevelee keâ}e heLekeâeheÙeËle. keâcÙegefvemšebÛÙee veJeÙegie keâ}eheLekeâeheemetve }e} yeeJeše
keâ}eheLekeâeheÙeËle Ùee jbieYetceerves mecelee mewefvekeâebvee MeefkeälemeMesle efo}e. keâeUeÛee ceefncee DeewjÛe cnš}e heeefnpes. hegjesieeceer ÛeUJeUerÛÙee Ûe{lÙeeGlejlÙee
YeepeCeermeesyeleÛe Ùeener ceeOÙeceele ieš-leš he[}s. keâener jbiekeâceea DelÙegÛÛe efMeKejeJej heesÛe}s. keâener MeeskeâebeflekesâÛee efJe<eÙe Pee}s. keâeneRvee he#e
- yeebOeer}kesâÛeer ncee}er DeeCeeryeeCeermeejKeer Jeeš}er. pevelee peveeo&veeÛÙee DeefveyeËOe mesJesmee"er lÙeebveer mJele:}e Ùeeheemetve De}ie keâ¤ve Deehe}e
keâ}eefJe<keâej mece°erÛÙee mesJesme meceefhe&le kesâ}e. }e} yeeJeše keâ}e heLekeâeÛes ‘Meenerj DecejMesKe keâuee heLekeâe’le ¤heeblej Peeues. je°^ mesJee
ouehegjmke=âle pevelee keâuee heLekeâeÛes Meenerj oeoe keâeW[kesâ keâ}e heLekeâele ¤heeblej Pee}s. Ùee ceb[UeRveer mJeeleb$Ùe Iesle}s, hejbleg lÙeebveer ceje"er
ceeleerÛeerÛe Øeefle‰e Jee{Je}er. meeceeefpekeâ yeebOeer}keâerÛeer oer#ee Ùee meJe& heejbheefjkeâ jbieYetceer}e peessefleyee hegâ}sWveer efo}er. Deebyes[keâjebveer efle}e cetU
ØeJeenele DeeCetve ØeieuYe keâ¤ve mees[}s. meceepeJeeoer meecÙeJeeoŸeebveer Ùee hejbhejs}e ÛeejÛeebo }eJe}s. Meenerj DeCCee YeeT mee"s, ieJneCekeâj,
DecejMesKe, Jemeble yeeheš, }er}eOej nsie[s, efveUt hegâ}s, oeoe keâeW[kesâ, jece veiejkeâj ns efyeveerrÛes keâ}ekeâej DeeheuÙee keâle=&lJeeves ceje"er ceeCemeeÛÙee
ùoÙeeÛeer peeiee heškeâeJetve yeme}s Deensle. Deepe jepekeâejCeeÛee œeesleÛe yeo}tve ies}e Deens. veJÙee efhe{er}e Ùee meJeeËÛeer peeCe Demes} Demes veener.
DeepeÛÙee ceneveiejer mebmke=âleerle GheYeeskeälee meb%esves meeceeefpekeâ peeefCeJeeÛe #eerCe nesTve iesuÙee Deensle. meg%e heefjJele&veMeer} jepekeâejCeÛe efMeuuekeâ
veener, efleLes veJÙee efhe{er}e lejer efkeâleer oes<e ÅeeÙeÛee. mJeeleb$Ùe}{e Demees DeLeJee leodveblejÛÙee meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ, meebmke=âeflekeâ vÙeeÙeeÛee }{e
Ùee }eskeâMeeefnjebveer Ùee keâeUeleer} ceje"er ceeCemeeÛes ceveÛe ceb$etve šekeâ}s nesles. DeßegOetj, }e"erceej, ceesÛee&, Deeboes}ves, ÚeleerJej [ce[ceÛÙee
ieesUŸee Pes}le lÙeebveer Ùee MelekeâeÛee Suieej cnš}e. jeceYeeT Ùee SuieejeÛee õ°e Godieej neslee. 8 petve}e lees ceeleerÛÙee JewYeJeele peeTve
efceUe}e. keâeÙe&keâlee& cnCetveÛe jeceYeeTbÛee DeeefCe ceePee meesÙejmebyebOe meeceeefpekeâ GòejoeefÙelJeeÛÙee peeefCeJesletveÛe pe[}e neslee. ceer lemee jbiekeâceea
veener. oef}leebÛÙee ÛeUJeUerleer} Skeâ Úesše keâeÙe&keâlee&, pÙeeÛeer jepekeâerÙe megblee jeceYeeT pÙee heešeaÛes keâ}eØeJekeälesheCe keâjle nesles, lÙee heešeavesÛe
kesâ}s}er. ceeleerÛeer hegâ}s, heg{ejer heeefnpes, efyeve efyeÙeebÛes Pee[, kegâCee}e kegâCeeÛee cesU veener DeeefCe [eJÙee ÛeUJeUerle}s Deeblee|JejesOe JÙekeäle keâjCeejs,
lemesÛe keâeB«esmeer mebmke=âleerÛesner JeeYee[s keâe{Ceejs jepekeâejCe jeceYeeTves DeeheuÙee meeWiee[sheCeeves jbieJe}s. lÙeeves ceePÙeemeejKÙee ÚesšŸee keâeÙe&keâlÙeeËÛÙee
jepekeâerÙe peeefCeJee ØeieuYe PeeuÙee. mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee }{Ÿeele lemee ceer heg<keâU }neve neslees. efceme¤[ hegâšCÙeeÛÙee Jekeälee}e lee[osJe
legUMeerJee[erleer} pevelee keWâõeÛÙee JÙeemeheer"eJe¤ve jeceYeeTbvee ceer Deekebâ" ves$eebveer DeeefCe keâeveebveer heeefn}s-Sskeâ}s nesles. ye@efjkesâ[ lees[eÙe}e
efMekeâJeCeeje lÙeebÛee meeWiee[Ÿee, }keâJeeceej Øepee-meceepeJeeoer heešeaÛÙee meercee Dees}eb[uÙeeveblejner ceePÙeemeejKÙee}e leekeâo osleÛe jeefn}e. jeceYeeTbvee
}eskeâkeâ}sÛee Jeejmee lÙeeÛÙee DeeF&ÛÙee Jeef[}ebkeâ[tve neslee. ØeecegKÙeeves cegbyeF&ves Ùee meeWiee[Ÿee}e Ie[Je}s. Ùee ceneveiejeletveÛe lÙeebÛeer ‘jeceveiejer
GYeer jeefn}er.’ Deepener ceeCemee}e peele Ûeesjlee Ùesle veener. peeleerÛee Meehe IesTveÛe veJee ceeCetmener peielees Deens. Ùee YeÙeeCe JeemleJeeÛes
‘je@ cešsefjÙe}’ jeceYeeTbveer DeeheuÙee jepekeâerÙe peeefCeJeebÛÙee DeeefCe }eskeâkeâuee meodiegCeebÛÙee peesjeJej DeefYepeele leceemeefiejerle Øe#esefhele kesâ}s. ceePes
keâefJelesÛes heefn}s hegmlekeâ ‘iees}heer"e’ 72 mee}er Dee}s. JeÙeeÛÙee 20 JÙee Je<eea ce}e jepÙe hegjmkeâej efceUe}e. heg{s meleerMe keâeUmeskeâj,
{e}s-DeMeeskeâ MeneCes DeMee ceneYeeieebMeer iee" he[uesueer. ØeecegKÙeeves DeMeeskeâ MeneCes meceepeJeeoer ÛeUJeUerÛÙee Ú$eÚeÙesleÛe Jee{}s}e. efMeJe[erÛÙee
cewoeveele ‘keâLee Dekeâ}sÛÙee keâeboŸeebÛeer’ ØeÙeesie neslee. keâjJeejebÛÙee ØesmeJej DeMeeskeâ}e YesšeÙe}e ies}es neslees. DeMeeskeâ efMeJe[eruee IesTve ies}e. lÙeeves
efveUt hegâ}s, jece veiejkeâj, }er}eyeeF& ieebOeer ÙeebÛeer hegvne DeesUKe keâ¤ve efo}er. pesJne pesJne hegCÙee}e peeÙeÛee Øemebie ÙesF&, lesJne lesJne jeceYeeTbÛÙee
npeeceleerÛÙee ogkeâeveele iesuÙeeefMeJeeÙe yejs Jeešle vemes. ‘Ùee keâefJejepe’ Demes leeW[ Ye¤ve jeceYeeT keâOeer Yesš}s, lej mJeeiele keâjerle. meeWiee[heCeeDee[
o[}s}e lÙeebÛÙeele}e vneJeer lesJnener efYebleer}e legbye[Ÿee }eJeCÙeeFlekeâe efjkeâecee veJnlee. ÛeUJeUerÛes keâeÙe Ûee}}s Deens ÙeeÛeer lees yeejkeâeF&ves
ÛeewkeâMeer keâjle Demes. lÙeeveblej ‘efJeÛÚe ceePeer’Ûee ØeÙeesie ceer jbieYeJeve}e heeefn}e. ceePes yee}heCe Kes[Ÿeehee[Ÿeele ies}s}s. leceeMeemee"er cew}-keâesme
leg[Jele ieeJeesieeJeÛÙee pe$eebletve Yeškeâle leceeMee heenCeeje ceer jeceYeeTbÛÙee ‘nu}Ÿee’ves DeJeekeâdÛe nesTve ies}es. ne ‘nuuÙee’ ce}e cejleeJesUsmener
Dee"Jele jener}. jeceYeeTbÛÙee peerJeve efÛe$ehešekeâ[s Deepe lešmLe heeefn}s keâer lÙeebÛÙeeleuÙee meeWiee[Ÿeele efkeâmeve kegâmeieeJekeâj, meeJeUpekeâj, oeot
Fbogjerkeâj, nCeceblee, keâeUt -yeeUt, YeeT ceebieeÛee meeWiee[Ÿee, oòee ceneef[keâebheÙeËleÛes meJe& meeWiee[s jeceYeeTbÛÙee meeWiee[Ÿeele efpeJeble jmeeÙeve nesTve
Ùesleele. heejbheefjkeâ jbieYetceer meble-heble Meeefnjer keâeJÙeebveer meble=hle Pee}er Deens. efleÛeer veeU mebleebÛÙee DeieesojÛÙeener }eskeâieeCÙeele, }eskeâkeâ}sle meehe[les.
veweflekeâ, Oeeefce&keâ, meeceeefpekeâ efveyeËOeebvee Pegiee¤ve osCeejs efleÛes OeeršheCe jeceYeeTmeejKes meeWiee[s meJe&JÙeeheer keâjleele. DeepeÛes jbiekeâceea, meeefnlÙekeâceea
meceer#ekeâ Ùee meJeeËÛee veerš DeLe& }eJeleer}Ûe Demes veener. ‘Ieve:MÙeece megboje’heemetve ‘megboje ceveeceOÙes Yej}er’heÙeËle ‘ceePeer cewvee ieeJeekej jeefn}er’
les ‘Dejs Ies hee[e}e efhekeâe}eÙe Deebyee’heÙeËle Ùee heejbheefjkeâ jbieYetceerÛee ØeJeeme DeefÉleerÙeÛe cnš}e heeefnpes. mebleeÛÙee ieCeieewUCeer, efJejeCÙee, Yee¤[s,
heos Ùee jbieYetceerves DeeheuÙee heesšele meeceeJetve Iesle}er. efleÛee Skeâ heoj Me=bieejeÛÙee Debieeves DeeefJe<ke=âle Peeuee, lej ogmeje heoj heesJee[Ÿeebveer Jeerj
jmeeÛeer keâeme Oe¤ve mece°erÛÙee Deeboes}vee}e cees"e keâjle ies}e. jeceYeeT Ùeele}s meJe& meg°-og° mJeerkeâejCeeje DeefYepeele leceemeieerj neslee. hegCÙeeleer}
DeeÙe& Yet<eCe efLeSšjÛeer mLeehevee keâjCeejs Mes" Deyog} jnsceeve nepeer Deyet DeeefCe lÙeeveblejÛes lÙeebÛes oòekeâ heg$e DenceoMes" leebyes ÙeebÛes ns efLeSšj
Skeâ šeskeâ. ogmejs efhe}e neTmeÛes yeebie[erJee}e efLeSšj. 1776 meeueer cegbyeF&le heefnues efLeSšj yeebOe}s. 1846 mee}er «eBš jes[ efLeSšj

96
yeebOe}s. Ùee keWâõele heús yeehetjeJe, YeeT heâkeäkeâ[, njyee Je[ieeJekeâj, Gcee Ûeeb[Je}erkeâj, DeJemejerkeâj, oie[t meeUer, oòeesyee efMejes}erkeâj, ceneot
veiejkeâj, keâeUt-yeeUt Kes[keâj, veeiet Yeeiet ceeUer ÙeebÛes leceeMes, lej newmee pespegjerkeâj ÙeebÛÙeemeejKÙee mebieerle yeeNÙeener Ùee keWâõele KesUuÙee. Ùee
keWâõebceOe}e mebmkeâejÛe jeceYeeTbJej ØelÙe#e-DeØelÙe#e Pee}e. ner hegCÙeeF& iee"er}e yeebOetve jeceYeeTbÛÙee meeWiee[Ÿeeves peie heeoe›eâeble kesâ}s. ‘efJeõesn’
veeJeeÛÙee meehleeefnkeâeme 82 mee}er efveUt hegâ}s}e efMeJÙee osCeejer ceg}eKele ceer Úehe}er. jeceYeeTves les Debkeâ DeeheuÙee efce$eeble Jeeš}s; hejbleg efveUt
DeeefCe jeceYeeT ÙeebÛÙeele efJeleg° keâOeerÛe Dee}s veener. hejJee yengpeve cenemebIeeÛÙee JÙeemeheer"eJe¤ve efveUtves DeeefCe jeceYeeTves 15-85 Ûee leceeMee
ceneje°^Yej ieepeJe}e. jeceYeeTÛÙee veJÙee jepekeâerÙe ØeJeemeeyeö} lÙeebÛÙee leeW[tveÛe SskeâeÙeÛes nesles. leer mebOeer ce}e efceUe}er veener. veevee DeepeejheCeebveer
lÙeebÛee 8 petve}e yeUer Iesle}e. lÙeehetJeea meebØeoeefÙekeâJeeÅeebÛes mejkeâej jepÙeele DeefOe‰eve heeJe}s nesles. jeceYeeT Øeeieeflekeâ jepekeâejCeeÛÙee MeeskeâebeflekesâÛes
mee#eeroej nesles. ‘jeceveiejer’veblejÛÙee hejeefpele veiejerle}s ®ove lÙeebÛÙeeleuÙee meeWiee[Ÿeekeâ[tve SskeâeÙeÛes nesles. ‘efJeÛÚe ceePeer hegjer keâje’ceOeer}
DeebyÙeeÛeer }eJeCeer ieeCeeNÙee veefle&kesâÛee DeeefCe jeceYeeTÛÙee efJe}emeer keâesleJee}ebÛee Deepener efJemej he[le veener. %eevesMJejemeejKee meblener heejbheefjkeâ
jbieYetceer}e šeUt Mekeâle veJnlee. ‘lesÙee efvejesheCeeÛes efveveeJes~ DeOÙeeÙeheo meesUeJes~ }eJeCeer heenlee peeCeeJes~ ceeefie}e Jejer~~’ nerÛe }eJeCeerÛeer veme
hekeâ[tve jeceYeeT Devebleele efJe}erve Pee}s - hejeefpele jepekeâejCeeÛeer }eJeCeer ve SskeâJeleeÛe.
o

97
 ‘efhe}e neTme’Ûee ce=lÙet
cegbyeF&Ûee meebmke=âeflekeâ Fefleneme keâoj keâjeJee Demee Deens. peieeleer} Skeâe ØecegKe yebojeÛes }<keâjer leUele ¤heeblej nesTve les MesJešer ceneveiejeÛÙee
cesš^esvepeerkeâ DeJemLesle cetle&¤he OeejCe keâjles, lesJne lÙeeÛÙee meebmke=âeflekeâheCeele peer yengDebbies meeceeJe}er peeleele, leer Skeâ DeefYepeele keâ}elcekeâlesÛeer
cevemJeer Øeef›eâÙeeÛe Demeles. pÙeebÛeer keâueelcekeâ heeleUer Jejkeâ[ Demeles, lÙeebvee Ùee meJe& Øeef›eâÙesÛee efleškeâeje Demelees. les heejbheefjkeâ mebkeâesefÛele
MegælesÛÙee iees°er MeesOele yemeleele. cegbyeF&ÛÙee meebmke=âeflekeâ Feflenemeeyeeyelener lÙeebÛeer DeMeerÛe celes Deensle. cegbyeF&le heefn}s veešŸeie=n 1776 mee}er
šeTve ne@}meceesjer} Sefuheâvmšve meke&â}ÛÙee peeiesle yeebOe}s ies}s. efleLe}e Øes#ekeâJeie& cegKÙele: efyeÇefšMe neslee DeeefCe efleefkeâšeÛes oj meJe&meeceevÙe
vesefšJeebvee hejJe[Ceejs veJnles. SefMeÙeeefškeâ meesmeeÙešervesosKeer} DeeheuÙee vewefceefòekeâ meYee Ùee veešŸeie=nele JejÛesJej YejJeuÙee neslÙee. ceeTbš mšgDe[&
Sefuheâvmšveves 1811 mee}er Ùee veešŸeie=neÛes vetleveerkeâjCe kesâ}s. 1830 meeueer JÙeeJemeeefÙekeâ veešŸe kebâhevÙeebvee ner Demeueer veešŸeie=ns Keg}er Pee}er.
1835 mee}er ceešgbiÙee}e }<keâjer efMeheeÙeebmee"er veešŸeie=n yeebOe}s ies}s. šeTve ne@}ceOeer} veešŸeie=neÛee ef}}eJe keâ¤ve Dee}suÙee jkeâcesletve
«eBš jes[ efLeSšj yeebOeCÙeele ÙeeJes, Ùeemee"er peievveeLe MebkeâjMes" DeeefCe Flej Øeefle‰ebveer ØeÙelve kesâuÙeeÛee oeKe}e Deens. Ùee veešŸeie=nehee"eshee"
Ùee Yeeieele Deveskeâ efLeSšjs GYeer jeefn}er. efleLes Fbefi}Me veeškesâ KesU}er peeT }eie}er. SleösMeerÙe Øes#ekeâebÛee FLes JeeJej nesT }eie}e. Ùee hues
neTmeÛes lÙeebveer efhe}e neTmeceOÙes veeceeblej keâ¤ve šekeâ}s. Deepe "eCes-yes}ehetj heóerÛÙee Debieeves Jee{Ceejs ns Menj. lÙeeÛeer }eskeâmebKÙee peJeUheeme
oer[ keâesšerÛÙee heg{s ies}er Deens DeeefCe ceje"er ceeCemeeÛeer ÙeeceOe}er škeäkesâJeejer peJeUheeme 30 škeäkeäÙeebÛÙee Deemeheeme Dee}er Deens. ceje"slej
cegmueerce-efnbot, heejMeer, ef¡eMÛeve, iegpejeleer, leeefceU, les}iet, kesâjUer, keâvee&škeâer, ceOÙe ØeosMeer -Gòej ØeosMeer meceepe Ùee Menjele YeekeâjerÛee Ûebõ
MeesOele peielees Deens. vee. ce. peesMeer ceeie& Ùee meke&â}Je¤ve JeUtve efiejieeJekeâ[s JeUlees DeeefCe pÙeeÛes šeskeâ lee[osJe efyeÇpe Dees}eb[tve heús yeehetjeJe
ceeiee&ves mejU heg{s Ùesles. ogmejs šeskeâ ieesJeeef}Ùee šBkeâJe¤ve meg¤ nesTve ceePeieeJe-cneleej heeKee[erkeâ[s DebleOee&ve heeJeles DeeefCe hetJe&-heefMÛece, Gòej
oef#eCe Demes jmles Skeâceskeâebvee ØeecegKÙeeves pesLes Úsoleele lÙee}e efhe}e neTme cnCeleele. Úodce ÚsoeÛÙee ÛeewYeUkeäÙeele efoceeKeeves GYee jeefn}s}e
DeeefCe oesve Melekesâ DebieeJej Yejpejer Jem$eeheemetve oUYeõer Jem$es heefjOeeve keâjle peiele Dee}s}e efheuee neTme efnbot, cegmeueceeve, heejMeer, ceje"slej
Flej ØeebleerÙe DeeefCe mecemle YeejleerÙe oefuele meceepeeleerue ueeskeâ, efhe}e neTmeÛÙee mecemle pevelesle cees[leele. Ùee pevelesÛeer DeJemLee Meesef<ele,
heeref[le kegâMeue-DekegâMe} keâeceieej, }IegGÅeespekeâ, kegbâšCeKeeves, ceškeâeefyeeEšie pegieej Ûee}JeCeejs ieBiemšj ceeefheâÙeebheemetve lej JesMÙee JÙeJemeeÙeeleer}
Ye[JÙeeheÙeË&le, JesMÙeebheemetve lees ieleea efm$eÙeebheÙeËle cees[leele. lÙeele JeeOeerJee}s, hesâjerJee}s, meesjšJee}s, š@keämeerJee}s, šebiesJee}s, YebieejJee}s, jöerJee}s,
kegâuheâerJee}s Demes meJe&Ûe cees[leele. SJe{s Ie[le Demeleeveener efhe}e neTmeÛee ceCekeâe pees mejUmeesš meeceevÙe ceeCetme Deens lees kegâ"uÙeener ceesne}e,
YeÙee}e yeUer ve he[lee }skeâeryeeUeRÛeer Fppele, hejbheje, meCe-GlmeJe meebYeeUle peielees Deens. efhe}e neTme cnCepes ceneveiejeleer} ÛebõYeeiesÛes
JeeUJebšÛe Deens, meble cenelcÙeebheemetve lees Ûeesje-efÛe}šebÛee meJeeËÛeeÛe efleLes JeeJej Deens. efhe}e neTme Skeâ ØeÙeesieMeeUe Deens, meebmke=âeflekeâ mebkeâj
Ie[Jetve DeeCeCeejer. efle}e DeepeÛÙee Yee<esle Deb[jJeu[& cnCeleele. Deb[jJeu[&ÛÙee ceeLÙeeJej ÛecekeâCeejs }e} efoJes, oesve MelekeâebÛÙee JÙeLee-JesoveebÛee
Fefleneme meebieleele. Yeeb[ŸeebÛÙee keâejKeevÙeele Yeeb[Ÿee}e Ûekeâekeâer DeeCeCeeje yee}keâeceieej, yegšeÛÙee keâejKeevÙeele Ûeece[Ÿeele meU "eskeâCeeje Ûece&keâej
efkebâJee efJe[Ÿee JeUCeeNÙee keâecee"er yeeÙekeâe, ns meJe&Ûe efJeMJe KeoKeoCeeNÙee pJee}ecegKeermeejKes Deens. efleefkeâšeÛÙee y}@keâheemetve, ieCeheleerÛÙee
ceneDeejleerheÙeËle, ceefmpeoerleer} veceepeeheemetve hešsšer meeoj keâjCeeNÙee veJeJe<ee&heÙeËle meJe& iegCeelcekeâ iees°er Ùee efhe}e neTmeele efÉiegefCele Pee}suÙee
Deensle. 1880 mee}eheÙeËle efnboer, ceje"er, iegpejeleermee"er Ûeej veešŸeie=ns ÙesLes nesleer. leceeMeemee"er megØeefmeæ Deme}s}s yeebie[erJee}e efLeSšj ÙeehewkeâerÛe
Skeâ. 1942 ÛÙee Ûe}s peeJe ÛeUJeUerÛÙee megceeje}e Ùee meJe& veešŸeie=nebÛes efÛe$ehešie=nele ¤heeblej Pee}s. heús yeehetjeJe, heJeUe ÙeebÛeer yešešŸeeÛeer
ÛeeU DeeefCe leceeMee 1980 meeueer cees[erle efveIeeuee. yeebie[erJeeuee efLeSšjÛes iegueMeve efLeSšjceOÙes ¤heeblej Peeues. Dee@uøesâ[, efveMeele, leepe, je@Ùe},
efmeuJnj, meghej, efceveJne& pÙeebÛÙeecegUs cegbyeF&}e Ûebosjer ogefveÙesÛeer efkeâleeyele efceUe}er leer efhe}e neTmeÛeer mebmke=âleerÛe 20 JÙee MelekeâeleuÙee 8JÙee
oMekeâele cees[t }eie}er. meesvÙee-ÛeeboerÛes lemkeâj, [^ie-ceeefheâÙeele}s lemkeâj mJele:}e MegYeü keâ¤ve IesCÙeemee"er keâeUe Oeboe mees[tve ieesNÙee OebÅeebkeâ[ss
efveIee}s. efyeu[j yeve}s. lÙeebveerÛe heefnuÙeeboe oew}le še@efkeâpe cees[tve GÛÛeYeüt jsefme[svmemee"er Fceejleer yeebOeeÙe}e meg®Jeele kesâ}er. Deelee ÙeeÛe Je=òeerves
leepecene} efÛe$ehešie=nner cees[tve šekeâues Deens. Skeâeceeietve Skeâ efÛe$ehešie=nsner cees[}er peeleer}. meJe&meeceevÙe keâefve‰ ceeCemee}e efveYexU Deevebo efceUJetve
osCeejer efhe}e neTmeÛeer m›eâerve mebmke=âleer mebhetve peeF&}. ns nesCes DešU nesles. šerJner, efJn[erDees, Dee@ef[Dees, JnermeerDeej, y}t efheâuceÛes efceveer efLeSšj
ÙeeÛÙee Øeot<eCeevess efhe}e neTmeÛÙee keâe@mceeshee@ef}šve Ûebosjer he[Åee}e Oekeäkeâe }eJe}e neslee. Mee@š& DeeÙemeeFš Deme}s}e FLe}e meJe&meeceevÙe Øes#ekeâ Ùee
ÚesšŸee m›eâerveceOÙes De[ketâve he[}e. cees"s m›eâerve DeeefCe lÙeeJej GYeej}s}er efLeSšjs Deesme he[}er. efmevescee OebÅeeleuÙee leb$e%eeve DeeefCe hewMeevesner pÙee}e
Ùee JÙeJemeeÙeeleer} yeenŸeebies DeeheCe mecepelees lÙeebveer efhe}e neTmeÛÙee Ùee mebmke=âleerJej ceele kesâ}er. efhe}e neTmeÛÙee Ûebosjer ogefveÙee keâeU DeeefCe
NnemeeÛÙee ojcÙeeve DeelceveeMeeÛÙee ceeiee&ves pevceeheemetveÛe Ûee}}er nesleer. jesceBefškeâ, ces}es[^eceeefškeâ #eesYe-veešŸeeÛÙee meercee Deesueeb[tve efhe}e
neTmeÛÙee Ûebosjer ogefveÙes}e heg{s peelee Dee}s veener. cesnyetye, ieg¤ oòe efkebâJee efyece} je@Ùe nsner Ùee Jele&gUele efheâjle jeefn}s. veJes efmevesceeJee}s veJeerve
Jeeš efvecee&Ce ke⤠Mekeâ}s veenerle. efhe}e neTmeÛes Ûebosjer keWâõ efnboer efÛe$ehešebÛes cegKÙe DeefOe‰eve nesles. keâueelcekeâ efmevescee yeveJeCeeNÙee peeieeflekeâ
efmevesceeJeeuÙeeble Fbiecej yeie&ceveÛes veeJe Iesleues peeles. lÙeeves efmevesceeÛÙee efveefce&leerefJe<eÙeer cnš}s Deens : ‘‘ner keâ}e meeheeÛÙee efvepeeaJe ÛecekeâCeeNÙee
keâelesmeejKeer Deens. Deecner leerceOÙes cegbiÙeebmeejKes Iegmetve efleÛÙeele ne}Ûee}eRÛee DeeYeeme efvecee&Ce keâjlees.’’
efhe}e neTmeÛÙee efÛe$eheš efvecee&lÙeebvee FLeheÙeËlener heesÛelee Dee}s veener. efnboerle}s meJe&Ûe efvecee&les-efoioMe&keâ, mšesjer jeÙešj, mebJeeo jeÙešj, mebkeâ}keâ

98
meJe&Ûe keâce&oefjõer cnš}s heeefnpesle. lÙeebvee Ùegjeshe-Decesefjkesâleer} ceneve efvecee&les DeeefCe efoioMe&keâemeejKes keâece keâjlee Dee}s veener. keâeue& [sDejÛee ‘efo
he@Meve Dee@heâ pee@ve Deeke&â,’ DeeF&vemšeF&veÛes ye@š}efMehe heesšsceefkeâve, De}skeâeW[j vesJemkeâer, FJeeve efo šsefjye} oesypeWÛee o DeLe&, heäuewnšeaÛee }gefmeÙeevee,
osefmekeâeÛee oer yeeÙeefmekeâ} Leerheâ, hewâef}veerÛee Œeeoe, Deefkeâje kegâjesmeeJeeÛee jeMeesceeve, Ss}ve jsmevesÛee efnjesefMecee ceeve Sceesj, yeie&ceveÛee efo mesJeWLe
meer} DeeefCe JeeFu[ mš^e@yesjerpe Ùeebveer peeieeflekeâ efmevesceeÛes efJeMJe mebhe=keäle kesâ}s. Decesefjkeâe, Øeâevme, Fbi}b[ FLeuÙee efJe%eeve MeeŒe%eebveer 1895 mee}er
efmevesceeÛÙee leb$e%eevee}e pevce efo}e. 1896 mee}er ÙegjesheeleuÙee Skeâe yew}eÛÙee mebieerleceÙe iees"Ÿeele peieele}er heefn}er efheâuce oeKeJe}er ies}er.
Ú$eer IesTve oesve le®Ceer m›eâerveJej mepeerJe nesTve veeÛet }eieuÙee. Øes#ekeâebvee ns meJe& Ûesštkeâ DeeefCe peeot Jeešt }eie}s. Ùee ÂMÙeeveblej mecegõ
DeeefCe mecegõeÛÙee }eše. Øes#ekeâebvee Jeeš}s lÙee }eše DeeheuÙeeJejleer Ùesleer} DeeefCe les heUt }eie}s. peeieeflekeâ efmevescee veeJeeÛeer iees° 100
Je<eeËhetJeea meg¤ Pee}er. lÙeeÛÙee one-yeeje Je<eeËveblej Deehe}e YeejleerÙe DeeefCe ØeecegKÙeeves efnboer efmevescee meg¤ Pee}e. oeoemeensye heâeUkeäÙeebÛee ‘jepee
nefjMÛebõ’ 1912 mee}er heefn}e KejeKegje YeejleerÙe efÛe$eheš. 14 ceeÛe& 1931 mee}er ‘Dee}ce Deeje’ Dee}e lesJneheemetve efnboer efmevescee
efhe}e neTmeÛÙee m›eâerveJej Øemlegle kesâ}e peele neslee. efheâuce kebâhevÙeebÛeer FLes ceer veeJes meebiele yemele veener; hejbleg peeieeflekeâ keâ}elcekeâ efÛe$eheš
efvecee&lÙeebveer veJeerve leb$e%eeveeÛee JewefMJekeâ Jee*dceÙeeÛee, mebieerleeÛee ØekeâeMe DeeefCe DebOeejeÛee pÙee Debieeves mJeerkeâej kesâ}e lees DeeheuÙeekeâ[s pece}e
veener. meebmke=âeflekeâ Feflenemenerr Fb[sefkeäšJn o=°erves heneÙe}e nJee. efnboer efÛe$eheš ØeeLeefcekeâ DeJemLesleÛe jeefn}e; hejbleg hejbheje, DeeOeggefvekeâlee
ÉbÉelcekeâ Deveg<ebieeves lÙee}e mJeerkeâejlee Dee}er veener. efhe}e neTmeÛee ce=lÙet ÙeecegUsÛe DešU Pee}e. pees megKeo DevegYeJe efÛe$e heenlee heenelee
Øes#ekeâebvee efceUle neslee. efo}erhekegâceej, osJe Deevebo, jepe keâhetj, DeeheCeÛe Deenesle Demes Jeešle nesles, lees Deelee efceUCes veener. yeie&ceveÛÙee
‘mesJnve meer}’ceOÙes ce=lÙetMeer KesUle yeme}s}e veeÙekeâ Deens. ce=lÙet}e njJeCÙeeÛeer lÙeeÛeer F&<ee& Deens. efhe}e neTmeÛÙee Ûebosjer ogefveÙesle ner
F&<ee& pevceeheemetveÛe ces}s}er nesleer. ÙeeÛe ‘mesJnve meer}’ceOÙes Skeâe hee$eeÛÙee leeW[er Meyo Deensle, ‘keâJešer, m$eerÛÙee veive osnehes#eener jceCeerÙe
Deens.’ efhe}e neTme ce=lÙetÛÙee Debieeves Ûee}}e Deens. lÙeeÛee veive DevegYeJener DeeheuÙeemee"er jcÙe veJns keâeÙe? efhe}e neTme Jeemeeneflekeâ
meeJe}erle Jee{}e, cees"e Pee}e. efmevescee ØemlegleerefJe<eÙekeâ efyeÇefšMeebveer kesâ}suÙee keâeÙeoskeâevetle lees Deehe}s Ûebosjer efJeMJe IesGâve Jee{}e.
lÙeeÛÙee DeefYeJÙekeäleer}e efyeÇefšMeebveer DeeKetve efo}suÙee heefjmeercee Dees}eb[Ces pece}s veener. mJeeleb$Ùeeveblejner Ùeele efJeMes<e heâjkeâ Pee}e veener. jesceBefškeâ
Spe pevce}s, peie}s DeeefCe Deelee cejles Deens.
o

99
 meceeve veeiejer keâeÙeoe : Skeâ ce=lÙeghesÛe
hegjesieeceer DeeefCe Øeefleieeceer DeMee oesIeener jepekeâejCÙeebveer meceeve veeiejer keâeÙeÅeeÛeer meelelÙeeves ceeieCeer kesâ}er Deens. efJeMes<ele: DeÙeesOÙeekeâeb[eveblej
ØeefleieecÙeebveer Ùee ceeieCeerÛee keânjÛe keâ¤ve mebhetCe& osMeele leCeeJeeÛes JeeleeJejCe efvecee&Ce kesâ}s Deens. meceeve veeiejer keâeÙeÅeeÛes ns oesIesner JeebefÛÚle
jepekeâejCeer, lÙeebÛÙeeceOÙes peceerve-DemceeveeÛes Deblej Deens. meceeve veeiejer keâeÙeÅeeÛee DeLe& Deens – ‘efnbot, cegmueerce, yeewæ, pewve, MeerKe, efKeMMÛeve Deeoer
Oeceer&Ùeebmee"er efJeJeen Je Iešmheâesš DeeefCe GòejeefOekeâej ÙeeefJe<eÙeerÛee SkeâÛe keâeÙeoe DemeCes ne nesÙe.’ Ùee #eCeeheÙeËle meJe& Oeceer&Ùeebmee"er Deeheehe}s Keemeieer,
JewÙeefkeälekeâ keâeÙeos Demetve les Iešveeyeæ Deensle DeeefCe vÙeeÙee}ÙeeÉejs les ceevÙe Pee}s Deensle. ‘efYevve efYevve Oecee&’Ûes, meceepemecetneÛes }eskeâ DeeheuÙee osMeele
Deveskeâ Melekeâebheemetve Skeâ$e veebole Dee}s Deensle. lÙeebÛÙeele}er hejmhejefYevvelee DeeefCe efJeefYeVelee DeeheuÙee osMeele lejer DeefveJeeÙe& Deens. ØelÙeskeâ Oecee&leer}
}eskeâebÛÙee JewÙeefkeälekeâ Keemeieer peerJeveele lÙee lÙee Oecee&leer} peele efyejeojerÛee YeeTyebo DeeefCe peele hebÛeeÙeleerÛee mJeeYeeefJekeâ keâeÙeoe Ûee}t Demelees.
ner meJe& mebmLee MelekeâevegMelekesâ ¤{er, hejbhejsvegmeej Ûee}le Dee}er Deens. efleÛes DeeheeheuÙee meceepeeJej efveÙeb$eCe Deens. efoJeeCeer DeeefCe heâewpeoejer
ÙeebmeejKes keâeÙeos DeeheuÙee IešvesÛÙee efveoxMeebvegmeej efvecee&Ce keâjCÙeele ÙesTve meJe& OeceeËleer} meeceeefpekeâ mlejebvee }eiet kesâ}s Deensle. Demes Deme}s lejer
JewÙeefkeälekeâ keâeÙeÅeeyeeyele cee$e DeeheuÙee Iešvesves }JeÛeerkeâ, Goej, meefn<Cet OeesjCe mJeerkeâej}s Deens. ØelÙeskeâ peele, Oecee&ÛÙee ¤{er, hejbheje ceevÙe
keâ¤ve ÙeeJej efMekeäkeâeceesle&ye kesâ}s Deens. ob[veerÙe keâeÙeos efkebâJee JewÙeefkeälekeâ keâeÙeos ÙeeceOe}e mebIe<e& DeeheuÙee osMeele lemee pegveeÛe Deens. Deepener
ØelÙeskeâ peele, Oece&, meceepeele DeeefCe lÙeebveer Ûee}t "sJe}suÙee ¤{er, hejbhejsle ceeveJeer cetuÙe DeeefCe vÙeeÙe YeeJevee Ùeebvee hejekeâesšerÛee efJejesOe Deens.
DeepeÛÙee Ùegieele jepÙe DeeefCe MeemevemebmLee ÙeebÛeer efveefce&leer JÙekeäleerÛÙee ceeveJeer nkeäkeâemee"er DeeefCe lÙeeÛÙee mebj#eCeemee"er Pee}er Deens; hejbleg
ØelÙeskeâ Oecee&leer} keâe}yeenŸe ¤{er DeeefCe hejbhejscegUs Ùee ceneve Gefö°e}e vesnceerÛe Fpee heesÛele Dee}er Deens DeeefCe ÙeeÛe keâejCeecegUs DeeheuÙee
osMeele JesUesJesUer efJeefJeOe Oeceer&ÙeebÛÙee keâeÙeÅeele megOeejCee keâjCÙeele DeeuÙee. meceepeefnleemee"er ns keâjCes iejpesÛes DeeefCe DeeJeMÙekeâ nesles. JewÙeefkeälekeâ
keâeÙeÅeele megOeejCee keâjCÙeeÛeer Øeef›eâÙee DeeheuÙee osMeele oesve Melekeâebheemetve meg¤ Deens. cevegmce=leer Demees, MejerÙele DeLeJee efKeMMÛeve Oece&JÙeJemLee,
Ùee meJeeËJej jepÙeebleie&le vÙeeÙeJÙeJemLesves heefjCeece Ie[Jetve DeeCe}s nesles. efJeÉpeveebveer DeeefCe meceepemegOeejkeâebveer Ùee Øeef›eâÙesle efnefjjerves Yeeie Iesle}e.
Ùeemee"er Øemebieer lÙeebvee peerJeIesCeer efkebâcelener ceespeeJeer }eie}er nesleer. JÙekeäleer mece°erÛÙee peerJeveele pesJne pesJne meeÛe}sheCee DeeefCe ieeflejesOe efvecee&Ce
nesleele, lesJne lesJne megOeejCeeJeeoer ÛeUJeUerÛes keâece Leebye}s}s DeeheuÙee}e Feflenemeele efomeles. Oece&Jesòes DeeefCe Oece&MeeŒe DeMee heefjJele&veele}s
cees"s De[mej Demeleele. meceeve veeiejer keâeÙeÅeeyeeyelener nsÛe De[mej Deensle.
DeeheuÙeekeâ[s DeeOegefvekeâ vÙeeÙeJÙeJemLesÛeer megjâJeele, F&mš Fbef[Ùee kebâheveerves 1795 jespeer yebiee}Ûeer meveo keâjCÙeeefJe<eÙeerÛeer peyeeyeoejer vepecegöw}e
Ùee ceeb[ef}keâeJej meesheJe}er nesleer. lÙeeves cegmueerce keâeÙeÅeevegmeej leer heej hee[CÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. Ùee ØekeâjCeecegUs kebâheveerheg{s Deveskeâ mecemÙee efvecee&Ce
PeeuÙeeÛee Fefleneme Deens. efyeÇefšMeebÛÙee neleele meòee ÙesCÙeehetJeea DeeheuÙee osMeeÛÙee efJeefJeOe peeleerOece& ØeosMeele efYeVe keâeÙeoskeâevet nesles. ceje"ŸeebbÛÙee Je
efMeKeebÛÙee JeÛe&mJeeKee}er Deme}suÙee ØeosMeelener neÛe Øekeâej neslee. ÙesLes cegmueerce keâeÙeoskeâevet veJnles. lÙeebbÛes mJele:ÛesÛe nesles. SJe{s Demetvener keâeÙeÅeeÛÙee
vepejsletve meJe& meejKes DeMeer lÙee JesUer vÙeeÙemebmLesÛeer JÙeeKÙee veJnleer. veeiejer keâeÙeoe mebefnlee 1859/YeejleerÙe ob[ mebefnlee 1860/iegvnsieejer Øeef›eâÙee
mebefnlee 1861 DeeefCe mee#e DeefOeefveÙece 1872 FlÙeeoer keâeÙeos efyeÇefšMeebveer DeeCeuÙeecegUs efnbot-cegmueerce oesIeener OeceeaÙeebvee ÙeeÛee peyej heâškeâe yeme}e.
lÙeebÛÙee Oecee&efOeef‰le JewÙeefkeälekeâ keâeÙeÅeeJejner heefjCeece Pee}e.
19 JÙee MelekeâeÛÙee DeejbYee}e ceneve meceepemegOeejkeâ jepee jececeesnve je@Ùe Ùeebveer meleerÛÙee Ûee}erefJe®æ ÛeUJeU kesâ}er nesleer. ÙeeÛes heefjCeeceer
1929 mee}er efyeÇefšMeebveer meleerÛÙee Ûee}erefJe®æ keâeÙeoe yeveJe}e. meveelevÙeebveer Ùee keâeÙeÅeeefJe®æ n}keâuueesU ceepeJe}e, ÛeUJeUer kesâuÙee.
FlekesâÛe veJns, lej Fbi}b[eleer} meJeexÛÛe vÙeeÙee}Ùeele peeTve oeoner ceeefiele}er nesleer; hejbleg vÙeeÙeeOeerMeebheg{s lÙeebvee nej KeeJeer ueeieueer nesleer.
vÙeeÙeeOeerMeeves efveJee[e efo}e keâer Oeeefce&keâ ¤{er, hejbheje meJeexÛÛe ceeveJeer cetuÙeeÛÙee Deveg¤he DemeeÙeuee nJÙeele. meleerÛeer ØeLee ceeveJeer yegæerÛÙee,
ceeveJeer cetuÙeebÛÙee efJe®æ Deens. leer Deceeveg<e Deens. vÙeeÙeeOeerMeeÛÙee efveCe&Ùeeheg{s meveelevÙeebÛes keâener Ûee}}s veener. F&MJejÛebo efJeÅeemeeiej Ùeebveerner jepee
jececeesnve je@ÙeØeceeCes ÛeUJeUer kesâuÙeecegUs 1856 meeueer efJeOeJee efJeJeen keâeÙeoe yeveuee. Ùeeueener meveelevÙeebÛee keâ[Jee efJejesOe Peeuee. 1857
ÛÙee yeb[eveblej cee$e efyeÇefšMeebveer YeejleerÙeebÛÙee OeceeËleie&le keâeÙeÅeele nmle#eshe keâjCÙeeÛes keâener keâeU LeebyeJe}s nesles. 1891 mee}er YeejleerÙe ob[
mebefnlesle 375 DevJeÙes mebMeesOeve keâ¤ve m$eer-heg®<e mebyebOeeleuÙee Œeer JÙekeäleerÛes JeÙe efveefMÛele "jJeCÙeeÛeer lepeJeerpe keâjCÙeele Dee}er nesleer. 12
Je<eeËhes#ee }neve Deme}suÙee cegg}erJej Demee Øemebie Dee}e, lej lÙee}e ye}elkeâej mecepeeJes, DeMeer Ùeele lejleto nesleer. efyeÇefšMe mebmeboerÙe heeleUerJej
ne efJeÛeej "sJeCÙeele Dee}e. ÙeecegUs efnbobtÛÙee yee}efJeJeen ØeLesJej yebOeve ÙesCeej nesles. Ùeener JesUer efnbot meveelevÙeebveer DeekeâeMeheeleeU Skeâ kesâ}s.
Ùee keâeÙeÅeeefJe®æÛes vesle=lJe Kegö }eskeâceevÙe efšUkeâ DeeefCe lÙeebÛÙee mebØeoeÙeeves kesâ}s nesles. lÙeebÛÙee efJejesOeele nesles vÙee. ceneosJe ieesefJebo jeve[s
DeeefCe ieesheeU ke=â<Ce ieesKe}s. lÙeebveer meceLe&ve efouÙeeves yee}efJeJeenefJejesOeer keâeÙeoe mebcele Pee}e. efnbot JewÙeefkeälekeâ keâeÙeÅeeÛÙee yeeyeleerle Pee}s. lesÛe
cegmueerce JewÙeefkeälekeâ keâeÙeÅeeÛÙee yeeyeleerle Pee}s. cevegmce=leer DeeefCe MejerÙele ÙeebÛÙee veerefleefveÙeceebvee DebkegâMe Ieele}e ies}e. efnbot Oecee&le jepee jececeesnve
jeÙe, jeve[s, ieesKe}s, Deeiejkeâj, peesefleyee hegâ}s ÙeebmeejKes meceepemegOeejkeâ nesles. cegmueerce Oecee&le meceepemegOeejCeebvee lÙee JesUerner JeeJe veJnlee.
cegmueerce meceepeeÛes YeefJeleJÙe lÙeener JesUer ceew}eceew}JeeRÛÙee neleer nesles. ceess}x efcebšes megOeejCeebÛÙee veblej cegefmueceebleer} keâój hebLeerÙeebveer MejerÙeleÛÙee
hee}veeJej Je mebj#eCeeJej DeefOekeâ Yej efo}e. 1906 mee}er ÙeeÛe keâejCeemee"er cegmueerce }erieÛee pevce Pee}e. ÙeeveblejÛÙee keâe}Keb[ele cenbceo
De}er peerveemeejKes yegefæJeeoer ie=nmLe cegmueerce meceepeelener nesles. keâeUevegmeej cegmueerce heme&veue uee@ceOÙes yeoue JneJesle, Demes lÙeebÛes Dee«ener cnCeCes

100
nesles. heeefkeâmleeveÛeer efveefce&leer cenbceo Deueer peerveebcegUs Peeueer. les SJe{s yegefæJeeoer nesles. Deepe ne meJe& efveÙeleerÛee Depeye vÙeeÙeÛe Jeešlees. 1912
mee}er YetheWõ yemetbveer efJeJeen keâeÙeÅeele og®mlÙee megÛeJeCeejs efJeOesÙekeâ mebmeosheg{s "sJe}s nesles. kegâ"uÙeener peeleer-Oecee&ÛÙee ÙegJekeâ-ÙegJeleeRvee DeeheuÙee
FÛÚsvegmeej efJeJeen keâjlee ÙeeJee, ne ÙeeÛee GösMe neslee.
efnbot-cegefmueceebÛee Ùee og®mleer}e keâ[Jee efJejesOe neslee. Ùee og®mleerÛÙee efJeOesÙekeâe}e peerveebveer meceLe&ve osTve cegmueerce keâójhebLeerÙeebJej
keâ"esj šerkeâe kesâ}er nesleer. lÙee JesUÛes lÙeebÛes JekeäleJÙe cece&Yesoer cnš}s heeefnpes- ner heefn}erÛe JesU Deens keâer, cegmueerce JewÙeefkeälekeâ keâeÙeÅeelener
jepÙe keâeUevegmeej yeo} ke⤠ceeieles Deens. 1937 mee}er Yeejleele megOeeefjle MejerÙeleÛee keâeÙeoe yeveJe}e ies}e. lesJneheemetve lees
DeepeheÙeËle Ùee keâeÙeÅee}e lÙeeveblej Oekeäkeâe kegâCeerÛe }eJe}e veener. SleösMeerÙe meòeeOeejer Ùeeyeeyele DeefOekeâÛe meefn<Cet jeefn}s. ÙeeÛe Deveg<ebieeves
mJeeleb$Ùe}{ŸeeÛÙee Deeboes}veelener meceeve veeiejer keâeÙeÅeeÛee lÙeeÛÙee heg{eNÙeebveer Dee«en Oejuee veener. lÙeebÛeer Yetefcekeâe Ùeeyeeyeleerle Â{ DeemLesÛeer
jeefnueer. meJe& OeceeaÙeebveer DeeheuÙee ¤{er-efjJeepeebØeceeCes peerJeve peieeJes, lÙeebÛÙee kegâ"uÙeener Oecee&ÛÙee JewÙeefkeälekeâ keâeÙeÅeeJej yebOeve DeeCelee keâecee
veÙes. lÙeele megOeejCee kesâuÙee peeJÙeele, Ùee celeeÛeer ner ceb[Uer nesleer. cenehebef[le heer. Jner. keâeCes, mej jbieveeLe Pee, ßeerOej MeeŒeer FlÙeeoer efnbot
efJeÉeveebveer efnbot keâeÙeÅeele keâeUevegmeej yeo} JneJesle Ùee peeefCeJesves 1924-25 mee}er Skeâ efJeOesÙekeâ DeeCeCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e; hejbleg Ùeemee"er
1941 mee} Gpee[eJes }eie}s. Jner. Sve. jeJe ÙeebÛÙee DeOÙe#elesKee}er Ùee °erves Skeâ meefceleer yeveJeCÙeele Dee}er. lÙeeceOÙes ÉejkeâeveeLe
efceße, pes. Deej. Ieejhegjs, Jner. Jner. peesMeer ÙeebmeejKes }eskeâ nesles. efnbot keâeÙeÅeele les yeo} ke⤠FefÛÚle nesles. lÙeebveer kesâ}suÙee efMeheâejMeer
mebmeosle efJeÛeejeLe& "sJeuÙee ies}suÙee neslÙee. 15 Dee@iemš 1947 veblej Ùee meefceleerÛes ¤heeblej Iešvee meefceleerle Pee}s. ne meJe& omleSsJepe
Iešvee meefceleerÛes }sKeve cemegÅeeÛes DeOÙe#e Je keWâõerÙe efJeefOe vÙeeÙeceb$eer Deme}suÙee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebheg{s "sJe}e ies}e. Ùee efJeOesÙekeâeÛÙee
Deveg<ebieeves les efnbot keâeÙeÅeele Deecet}e«e keâe}eveg¤he yeo} ke⤠FefÛÚle nesles. YeejleerÙe jepekeâejCeeÛÙee Feflenemeele ‘efnbot keâes[ efye}e’ÛÙee veeJeeves
ns ØekeâjCe ØeÛeb[ ieepe}s. meefceleerle Jeeo-ØeefleJeeoe}e pesJne meg®Jeele Pee}er, lesJne meveeleveer efnbobtveer je°^eOÙe#e jepeWõ Øemeeo ÙeebÛÙee vesle=lJeeKee}er
Skeâ$e ÙesTve ns efye} cees[erle keâe{}s. meveelevÙeebveer ns efye} hetCe&le: mebcele nesT veÙes cnCetve Iešvesleer} 44 JÙee DevegÛÚsoeÛee Deemeje IesTve
meceeve veeiejer keâeÙeÅeeÛeerner ÛeÛee& Ie[Jetve DeeCeCÙeeÛee ØeÙelve Ûee}Je}e neslee. Ùee JesUer yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer mhe° Meyoeble meebefiele}s
nesles : efnbot keâes[ ner JesieUer iees° Deens DeeefCe meceeve veeiejer keâeÙeoe ner lÙeentve efYeVe. Ùee oesIeebÛeer mejefcemeU ke⤠vekeâe.
o

101
 efyeyyee Ieele}s}s MJeeve
meceeve veeiejer keâeÙeÅeeÛÙee iees°er SsefÛÚkeâheCeeJej DeJe}byetve DemeeJÙeele, Demes Deebyes[keâjebÛes cnCeCes nesles. efnbot keâes[ efye} hetCe&le: DeeheuÙee
keâuhevesØeceeCes mebbcele nesle veener DeeefCe efJeÅeceeve mejkeâejner lÙeeÛÙee mebceleer}e jepeer nesle veener, ns JeešuÙeecegUs yeeyeemeensyeebveer DeeheuÙee cebef$eheoeÛee
jepeerveecee efo}e. heg{s ns efye} legkeâ[Ÿeelegkeâ[Ÿeebveer mebmeosle Ùesle jeefn}s. Depetvener ÙesleÛe Deens. 55 mee}er ‘efJeMes<e efJeJeen DeefOeefveÙece’ mebcele
keâ¤ve Ùee}e meg®Jeele Pee}er. Deepe pes }eskeâ meceeve veeiejer keâeÙeÅeeÛeer ceeieCeer keâjleele lÙeebÛes nslet mebMeÙeemheo Deensle. hegjesieeceer }eskeâ meceeve
veeiejer keâeÙeÅeeÛÙee ceeieCeer}e heefjJele&veeÛes, meeceeefpekeâ mecelesÛes Øeleerkeâ mecepeleele, lej Øeefleieeceer meebØeoeefÙekeâ meebmke=âeflekeâ oeoeefiejerÛes ngkeâceer
nlÙeej. hegjesieecÙeebveer Oece&efvejhes#elee, meceepeJeeoer }eskeâMeener cetuÙe ns Deehe}s Debeflece Gefö° ceeve}s Deens, lej ØeefleieecÙeebÛes Oece&hegve®lLeeveeÛes
DeuhemebKÙeekeâebvee ef[JeÛeCÙeemee"er, lÙeebvee DeeheuÙee keânŸeele "sJeCÙeemee"er lÙeebvee meceeve veeiejer keâeÙeoe nJee Deens. DeÙeesOÙeekeâeb[eveblej lÙeebÛes ns
meJe& nslet peiee}e efome}s. És<e DeeefCe efnbmeeÛeejeÛÙee peesjeJej les DeeheuÙee}e nJes lemes yeo} Ùee osMeele ke⤠ceeieleensle. lÙeebÛÙee cet}leòJeJeeoer
Ùeespeveebvee meòee, JÙeemeheer" nJes Deens cnCetve ne peg}tce; ner onMele. Ùee meJe& Øekeâejeves DeuhemebKÙeekeâ meceepe DeefOekeâÛe Deef}hle nesTve ies}e
Deens. cetU ØeJeeneheemetve legš}e peeTve lees oejs-efKe[keäÙee yebo keâ¤ve yeme}e Deens. DeeheuÙee osMeeÛÙee mebIejepÙeeÛeer keâuhevee efJeefJeOe meebmke=âeflekeâ,
Oeeefce&keâ, JewÙeefkeälekeâ keâeÙeÅeeÛÙee mebefnlesJej DeefOeef‰le Deens. mecÙekeâ vÙeeÙeeÛeer je°^erÙe SkeâelcelesÛeer Iešveekeâejebveer peer JeebefÛÚles ceveeMeer Oej}er, efle}eÛe
meceeve veeiejer keâeÙeÅeeÛeer Skeâebieer ceeieCeer keâ¤ve Øeefleieeceer meg®bie }eJeleeÙele. Deepe osMeeleer} efJeefJeOe jepÙeebleer} meòee#es$e hegjesieecÙeebÛÙee neleele
jeefn}s veener. meceeve veeiejer keâeÙeoŸeehee"eshee"Ûeer lÙeebÛeer Dee«ener Gefö°lee efkeâleer meheâ} nesF&}? IešvesÛÙee 44 JÙee DevegÛÚsoele meceeve veeiejer
keâeÙeoe JÙeJenejele DeeCeCÙeeÛee ØeÙelve keâjeJee, Demes cnšues Deens. ns cnCeleevee jepÙee}e Oece&efvejhes#e }eskeâMeener meceepeJeeoeÛes }#Ùe "jJetve
efo}s Deens. heCe ÙeeØeceeCes hegjesieecÙeebveer lejer Deehe}s jepekeâejCe efkeâleer JeefOe&<Ceg "sJe}s Deens? Øeefleieeceer lej Ùee cet}Yetle leòJeebvee ceevÙelee ÅeeÙe}ener
leÙeej veenerle. meceleeefOeef‰le meceepeeÛes mJehve Deepe eflelejefYelej nesTve GodOJemle Pee}s Deens. veJeerve %eeve, leb$e%eeve ÙeebÛÙee efJekeâemeemeesyele YeejleerÙe
ceeCemeeÛeer Jew%eeefvekeâ °er efJekeâefmele Pee}er veener. Ùee meJe& Øeef›eâÙesle DeuhemebKÙe meceepe DelÙeble efheÚe[erJej efvej#ej, De%eeveer yevetve jeefn}e Deens.
lÙeebÛÙeeJej hekeâ[ Deens ceguueeceew}JeeRÛeer, G}scee keâewefvme}Ûeer.
cegm}erce heme&ve} }e@ DeeheuÙee Oecee&leer} efm$eÙeebvee ogÙÙece opee& oslees. ner efJeheÙe&mle efMekeâJeCe ceguueeceew}JeeRveer lÙeebÛÙeeheÙeËle vesueer Deens.
Keje Fmueece ceguuee, ceewueJeeRveer lÙeebÛÙeeheÙeËle heesÛet efo}e veener. meceeve veeiejer keâeÙeÅeeÛeer ÛeÛee& keâjleevee Fmueeceer vÙeeÙe efJeefOeMeem$eekeâ[s
ieebYeerÙee&ves heneÙe}e nJes. Øeefleieeceer cnCeleele lÙeeØeceeCes MejerÙeleerle hetJeea og®mlÙee DeeefCe mebMeesOeves Pee}er ÙeeÛee oeKe}e Deens. Fmueeceer
efJeefOe Meem$e cnCepes efheâkeân. ÙeeÛes oesve cenòJehetCe& efmeæeble Deensle. Skeâ lekeâ}ero DeeefCe ogmeje Fpleneo. lekeâ}eroÛee DeLe& (as it is)
cnCepes pemesÛÙee lemes DevegkeâjCe. kegâjeCe noerme pes F&MJejer efveÙece Deensle, lÙeeÛes pemesÛÙee lemes hee}ve keâjCes. ne efmeæeble MejerÙeleerle og®mlÙee
keâjeJeÙee}e efJejesOe keâjlees. Fefpleneo ÙeeÛee DeLe& kegâjeCe noerme ÙeebÛee efJejesOe Demeleeveener, efJeJeskeâyegæer}e Devegme¤ve MejerÙeleerÛÙee keâeÙeÅeele
yeo} keâjCes. peieYej FmueececeOÙes pÙee megOeejCee PeeuÙee lÙee}e Fefpleneo keâejCeerYetle Deens. Skesâ keâeUer Yeejleele Deefcej De}er Fkeâyee} DeeefCe
heâej veblej nceero o}JeeF& Ùeebveer lekeâ}eroÛÙee efmeæeblee}e efJejesOe keâ¤ve FefpleneoÛeer keâeme OejuÙeeÛes GoenjCe Deens. kegâjeCeeÛee DeeOÙeeeflcekeâ
DeLe&keâe}evegmeej }eJeCÙeeÛeer Øeef›eâÙee DeeheuÙeekeâ[s efkeâleer lejer Deieesojheemetve meg¤ Deens. DeepeÛÙee Depeiej De}er FbefpeveerÙej, leeje De}er yesiemeejKÙee
cegmueerce JÙekeäleer ÙeecegUsÛe MeneyeeveesmeejKÙee ØekeâjCeele vÙeeÙÙe Yetefcekeâe Iesleele. FefpleneoÛÙee efmeæeblee}e Deveg<ebietve FefpehleceOÙes 1943 mee}er
GòejeefOekeâejer keâeÙeÅeele mebMeesOeves Peeueer. 53 ceOÙes Jekeäheâ DeefOeefveÙece DeeefCe heeefjJeeefjkeâ keâeÙeÅeele hesâjyeo} Pee}s. Fjekeâele 59 ceOÙes
efvekeâen-le}e ÙeemebyebOeerÛÙee keâeÙeÅeele og®mlÙee PeeuÙee. meerefjÙeele 53 mee}er nsÛe Ie[}s. šŸeggefveefMeÙeele 57 mee}er yeo} Pee}s. 59 mee}er
DeupesefjÙeeves IešmheâesšeÛeer ØekeâjCes vÙeeÙee}ÙeeÛÙee keâ#esle Iesle}er. 19 JÙee Melekeâele Dee@šesceeve meeceüepÙeeves pes veeiejer keâeÙeos DeefmlelJeele DeeCe}s
lÙeeceeies Ùee efmeæebleeÛeer leekeâo nesleer. peieYejÛÙee efJeefJeOe cegmueerce osMeeble le}ekeâ, efJejkeälelee, Deepeej, ›etâjlee Ùee Deveskeâ keâejCeebcegUs ceefn}ebvee
Iešmheâesš IesCÙeeÛes mJeeleb$Ùe efceUe}s. nveheâer keâeÙeÅee}e mebefnleeyeæ keâjCÙeeÛee ne ØeÙeeme - Ùee meJe& iees°eRÛee DeeefMeÙeeleer} cegmueerce osMeebJej
efJeMes<e heMYeeJe he[uee. heeefkeâmleeveelener neÛe megOeejCesÛee ØeJeen heesÛeuee. DeÙegyeKeeveÛÙee keâejkeâeroeale 1961 meeueer yengefJeJeen DeeefCe leueekeâ
Ùee iees<šeRJej DebkegâMe "sJeCÙeeÛeer Ùeb$eCee efvecee&Ce keâjCÙeele Dee}er. yeLe& kebâš^es}ner kesâ}s. efmebieehetj, yeebie}eosMe, Fb[esvesefMeÙee, ce}sefMeÙee FLesner
MejerÙeleÛÙee og®heÙeesieeefJe®æ Øeefleef›eâÙee GcešuÙee. Fefpehle, megoeve, meerefjÙee, pee@[&ve, ceesjeskeäkeâes ÙesLes le}ekeâ osCÙeeJej yeboer DeeCe}er. FjeCeceOÙes
lej ogmeje efJeJeen keâjeÙeÛee Demesue, lej vÙeeÙee}ÙeeÛÙee DevegceleerÛeer yebOeves Ieele}er ies}er. FmueececeOÙes Skeâ¤helee DeeefCe Megælee ns Skeâ efceLe
Deens. FmueeceÛÙee keâeÙeÅeele nveheâer-ceef}keâer-Mewheâer nveye}er DeMee ØecegKe Ûeej efJeÛeejOeeje Deensle. peieele megVeer yengmebKÙeekeâ DemeuÙeeves nveheâer
efJeÛeejOeejsÛee lÙeeJej ØeYeeJe Deens. FmueececeOÙes ØeLee cnCepes omlegje}e cenòJe veener. lÙee lÙee ØeosMeele}er DeeefCe mebmke=âleerle}s jerefleefjJeepe
FmueececeOÙes cepe& Pee}s. Ùee °erves Keespee, yeesnje, ceesefhe}e ÙeebÛes keâce&keâeb[ heenCÙeemeejKes Deens. efnbot meceepeeletve cegmueerce meceepeekeâ[s
OeceeËleefjle Pee}suÙee Ùee peeleer YeejleerÙe cegefmueceeble ØeLee IesTve DeeuÙeele. Fmueeceele lÙee IegmeuÙee. Jeefmenle, oòekeâ, Jekeäheâ, YejCehese<eCe Ùeele}er
mebMeesOeves 1841 mee}er FÛÚehe$ekeâebefJe<eÙeerÛeer mebMeesOeves. 1925 mee}Ûes GòejeefOekeâejer efveÙece DeMee efkeâleer lejer Debieebveer YeejleerÙe cegmueerce
efJeMJe DeeheuÙee}e DeYÙeemelee Ùesles. Fmueeceer keâeÙeÅeele 1/3 hes#ee peemle mebheòeerÛes JeefmeÙele he$e keâjCÙeeÛes DeefOekeâej FmueececeOÙes veenerle.
ceeveJeer heeleUerJej m$eer-heg®<eeÛÙee °erves DeeefLe&keâ Gvveleer DeeefCe DeeOegefvekeâerkeâjCe keâjCÙeeÛÙee °erves cegmueerce pevemeeceevÙeebÛeer Depetvener cet}

102
leòJeJeeoeletve megškeâe veener, lÙeeÛeer keâejCes hetCe&le: JesieUer DeeefCe jepekeâerÙe Deensle. meceeve veeiejer keâeÙeoe efYeVe OeceeaÙeeble meceevelee DeeCeCÙeehegjlee
ceÙee&efole veener. m$eer-heg®<eeleuÙee mecÙekeâ mebyebOeeÛes lÙeele leòJe Deens. efnbot cet}leòJeJeeoer pesJne ÙeeÛee Dee«en cegmueerce meceepeeJej }eoleele,
lesJne efnbotbÛÙeener yeeyeleerle ns meJe& heefjJele&ve DešU DeeefCe Dee«enerÛe "jles, heCe efnbot jepekeâejCeer Deehe}s Deelcehejer#eCe keâjeÙe}e leÙeej veenerle.
cegmueerce }eskeâmebKÙesÛÙee Je=æerÛeer ÛegkeâerÛeer Deekeâ[sJeejer osTve les meebieleele keâer, nUtnUt ne osMe heggvne ogmeNÙee heâeUCeer}e yeUer he[s}. 71 les
81 ÛÙee oMekeâele cegmueerce pevemebKÙee Je=æerÛee oj 30.69 škeäkesâ Flekeâe Peeuee Deens. lÙeeÛes Jeeef<e&keâ ØeceeCe 2.07 škeäkesâ Deens. Ùee JesUer
cegefmueceebÛeer SketâCe }eskeâmebKÙee mee[smeele keâesšer peveieCevesvegmeej nesleer. ÙeeÛe keâeUeleerue efnbotbÛeer ueeskeâmebKÙee 54.09 keâesšer Flekeâer nesleer. lÙeebÛÙee
pevemebKÙee Je=æerÛee oj 24.14 Flekeâe neslee. Jeeef<e&keâ oj 1.92 Flekeâe neslee. efve:mebMeÙe cegmeueceeveebÛeer mebKÙee Jee{les Deens. leheâeJeleerÛee oj
0.15 Demee Oej}e lejer efnbotbÛÙee yejesyej ÙeeÙe}e cegme}ceeveebvee Skeâ npeej Je<eË }eieleer}. DeieesojÛÙee oMekeâele cegefmueceebÛeer pevemebKÙee Je=æer
30.84 Peeueer nesleer. leer heg{ÛÙee oMekeâele 30.69 škeäkesâ Flekeâer Peeueer. 61-71 ÛÙee oMekeâele efnbot pevemebKÙesÛeer Je=æer 23.69 škeäkesâ
DeMeer nesleer. heg{ÛÙee oMekeâele leer 24.14 škeäkesâ Peeueer. cnCepes Skeâe oMekeâeleer} efnbot }eskeâmebKÙesÛÙee Je=efæÛee oj 0.45 Deens. 21 JÙee
MelekeâeÛÙee ogmeNÙee oMekeâele YeejleeÛeer pevemebKÙee efmLejeJeCeej Deens, Demes Demeleevee cegme}ceeve efnbotbJej kegâjIees[er keâjleer}, ns cnCeCes mebÙegefkeälekeâ
veener. meceeve veeiejer keâeÙeoe ner Skeâ Oecee&efOeef‰le mecemÙee Deens. Oecee&efOeef‰le mecemÙee peUlÙee JeeÙejmeejKeer Demeles. efle}e neleele hekeâ[eÙe}e
peeCes, cnCepes mJele:}e peeUtve IesCes. yenghelveerlJeeÛÙee Gefö°eves Skeâe yebiee}er Iees<e veeJeeÛÙee ceeCemeeves OeceeËlej keâ¤ve mJele:Ûes veeJe keâefjce keâePeer
keâ¤ve Iesle}s nesles. lÙeeÛÙeeefJe®æ lÙeeÛÙee efnbot yeeÙekeâessves megØeerce keâesše&le oeo ceeefiele}er. lÙee JesUerner meceeve veeiejer keâeÙeoe DeeCeCÙeeÛeer G[leer
efMeheâejme kesWâõe}e megØeerce keâesše&ves keâ¤ve hejle ceeIeej Iesle}er nesleer. lÙee JesUÛeer megØeerce keâesše&Ûeer JeeieCetkeâ vÙeeÙeeÛeer yetpe jeKeCeejer veJnleer.
les Iešvesves yeebOe}s}s nesles. Deepe Øeefleieeceer iegceea DeeefCe ieefce&le ÙesTve melÙe heefjefmLeleerJejÛe Dee›eâceCe keâjleensle. yeeyejer ceMeero hee[}er- efnbot
Jnesš yeBkeâ hekeäkeâer keâjCÙeemee"er. meceeve veeiejer keâeÙeÅeeÛeer ceeieCeerner ÙeeÛemee"er Deens. Ùee meJe& ØeMveebJej iesuÙee Ûeej Je<eeËle vejefmebn jeJe keâOeer
yeesue}s veJnles. lÙeebÛeer DeJemLee heeMJe&YeeieeJej efyeyyee Ieele}suÙee MJeeveemeejKeer nesleer. meceeve veeiejer keâeÙeoe Deecner ueeiet keâjCeej veener. Iešvesle
ÙeeefJe<eÙeerÛÙee pÙee ceÙee&oe DeeKetve efouÙee Deensle, lÙee Deecner heeUt, Demes les }e} efkeâuuÙeeJe¤ve mebj#ekeâ keâeÛesÛÙee Deele jentve mJeeleb$Ùeefoveer
cnCee}s; heCe lesJne heâej GMeerj Pee}e neslee. GefMejeÛes MeneCeheCe keâeÙe keâeceeÛes!
o

103
 mebmke=âleer DeeefCe pegieej
efJeÅeceeve GhecegKÙeceb$eer, ie=nceb$eer cenecenesheeOÙeeÙe ieesheerveeLe cegb[s Ùeebveer jepÙeeleer} ceškeâe-efyeeEšie Je jepÙe }e@šjerÛes DeJewOe-JewOe Oebos yebo
keâjCÙeeÛeer Iees<eCee keâjleevee cnš}s keâer, DeeceÛeer mebmke=âleer ner pegieejer mebmke=âleer veener. Kejs lej peieeleer} meJe&Ûe Keb[ebceOeer} efJeefJeOe ceeveJeer
mebmke=âleeRÛee efJeÛeej kesâ}e, lej lÙeebÛee Skeâkeâuueer Debieeves efJeÛeej keâjlee Ùesle veener. ceeveJeer mebmke=âleer ner <e[defJekeâejebÛeer Øeefleme=°er Demeles. efleÛes
Ssefnkeâ, DeeOÙeeeflcekeâ DeeefJe<keâej Demeleele. DeepeÛÙee Øeiele osMeebheemetve lees DeefJekeâefmele osMeebheÙeËleÛÙee ceeveJeer mebmke=âleerceOÙes Ssefnkeâ
ÛebieUJeeoe}e ØeeOeevÙe efo}s ies}s Deens. lÙeecegUs DeeOÙeeeflcekeâ veereflecetuÙeebÛÙee ceeheob[e}e kegâ"sner JeeJe veener. FlekesâÛe veJns, lej pÙee ceeveJeer
mecetneleer} DeeOÙeeeflcekeâ veereflecetuÙes DeefOeveeÙekeâ JeeoeÛÙee DeeefCe ÛebieU mebmke=âleerÛÙee DeónemeeheeÙeer Yeü° nesleele efleLes lej pegieeje}e heÙee&ÙeÛe
vemelees. }eKees Je<eeËÛÙee ceeveJeer Feflenemeele šesUerØeOeeve meceepe mees[}e lej mejbpeeceer-meecebleer JÙeJemLesleer} ceeveJeer mecetneheemetve lees DeepeÛÙee heye
¤}sle, ke@âefmevees DeeefCe ceeefheâÙee meeceMepÙeJeeoer mebmke=âleerÛÙee meceepeeheÙeËle pegieej DeeefCe lelmece DeJewOe OebÅeebvee keâOeerÛe yeboer Iee}CÙeele meòee¤{
jepekeâejCeer hetCeËle: ÙeMemJeer Pee}s}s veenerle. meeceüepÙeJeeoer Je meceepeJeeoer mebkeâuhevesle}s peie Jeemevee, }e}mee, DeefYe}e<ee DeeefCe mJeeLee&ves
Yej}s}s Deens. Ùee meceepeeÛeer GYeejCeer pÙee Yeeb[Je}er DeLe&JÙeJemLesÛÙee DeeefCe efleÛeer meJeesxÛÛe DeJemLee Deme}suÙee cekeälesoej Yeeb[Je}MeenerÛÙee
DeeOeejeves Pee}er Deens, efleLes iegvnsieejer efJeMJe Øeefleef‰le-DeØeefleef‰le, Mees<ekeâ-Meesef<ele, Jeefj‰-keâefve‰ meceepeeÛÙee jbOeÇe-jbOeÇeble FÛÚe vemeleeveener
®peefJe}s peeles. ceeveJepeeleerÛÙee Feflenemeele jepÙemebmLee Deveeefokeâe}eheemetve meòee DeeefCe Oeve ÙeebÛÙee DeheefJe$e Ùegleerves Yeü° nesle Dee}er Deens. jepee
Demees Jee meceüeš efkebâJee DeepeÛÙee }eskeâMeener Jee meceepeJeeoer jepeJešerle}e }eskeâØeefleefveOeer meeNÙeebveeÛe Ùee ceeiee&ves peeJes }eieless. }eskeâMeener DeeefCe
meceepeJeeoer meceepejÛevee efvecee&Ce keâjCeeNÙee MeemevemebmLee efJekeâefmele PeeuÙeeveblej jepee, lÙeeÛes mejoej-ojkeâej, meeceble DeeefCe Oece&ieg¤ keâe}evegmeej
mebheòeerefJenerve nesleele. Decesefjkeâe, efyeÇšve, Ûeerve, øeâevme Je kegâ"}ener osMe Demees, FLeuÙee meJe& jepeveerleer%eebvee DeeefCe jepekeâerÙe he#eebvee jepekeâejCeemee"er
hewMeeÛee mee"ceejerÛee KesU keâjeJee }eielees. Ùee meJe& jepekeâejCeeÛes oMe&veer ¤he JewOe Demeles; heCe lÙeeÛee heeÙee Deveweflekeâlee neÛe Demelees. Ùee
mebmLesceOe}s Kejsoer-efJe›eâerÛes JÙeJenej, efo}s peeCeejs "skesâ, vÙeeÙe DeeefCe megefJeOee Ùeebmee"er efo}er peeCeejer }eÙemesvme, DeeÙeele-efveÙee&le, Tpee& Ùee
meJe&Ûe ceeveJeer JÙeJenejeÛÙee iees°er DeeefCe lÙeebÛÙee ieghleÛej "skesâoejer IesCeeNÙee mebmLee yengje°^erÙe kebâhevÙeebÉejs efJeMJeYej Ùee ceeÙeeJeer mebmke=âleerÛee jesie
hemejJele peeleele. ceneje°^ mebmLeehevesÛÙee JesUer ke=â<eer }eieJe[erKee}er heâkeäle mene škeäkesâ #es$e nesles. les Deepe 14 škeäkesâ Pee}s Deens. yeer-efyeÙeeCes,
jemeeÙeefvekeâ Keles, veJÙee heerkeâ heæleerÛes JÙeJemLeeheve, Meslekeâer JÙeJemeeÙee}e veJÙee leb$e%eeveeÛeer efo}s}er pees[, ceneje°^ mLeehevesÛÙee JesUer Jeerpeefveefce&leerÛeer
peefve$es 670 cesieeJe@š Jeerpe efvecee&Ce keâjle. leer Deelee 10 npeej 772 cesieeJe@š efvecee&Ce keâjleele. 60 mee}er 853 ieeJeebleÛe Jeerpe ies}er. leer
Deepe peJeUheeme 49 npeej 413 ieeJeeble heesÛe}er Deens. Mesleer}e heeCeer hegjJeCeeNÙee efJepesÛÙee hebheeÛeer mebKÙee 60 mee}er 6 npeej 695 nesleer.
leer iesuÙee ceeÛe&DeKesj 18 }#e 26 npeej 64 SJe{er Pee}er Deens. oj[esF& efJepesÛee Jeehej lesJne 73 kesâ[yuÙetSÛe neslee. Deelee lees 468.36
kesâ[yuÙetSÛe Pee}e Deens. 61 mee}er efJepesÛee hegjJe"e 853 GÅeesieebmee"er neslee. Deepe lees 12 npeej 200 Flekeâe Deens. Mesleercee}eJej Øeef›eâÙee
keâjCeejs keâejKeeves menkeâejer #es$eeves efvecee&Ce kesâ}s Deensle. Demes keâejKeeves 648 Deensle. ceneje°^ele 150 meeKej keâejKeeves, 100 metleefiejCÙee
Deensle, lej 80 DeewÅeesefiekeâ Jemeenleer Deensle. ceneje°^ele menkeâejer meeKej keâejKeevÙeele 40 šve meeKejsÛes Glheeove kesâ}s peeles. ns Glheeove
osMeeleer} meeKejsÛÙee Glheeoveehes#ee 25 škeäkesâ peemle Deens. keâeB«esmeÛÙee Yeeb[Je}oejer jepekeâejCeeÛee ne ceneje°^eÛÙee efJekeâemeemeboYee&le}e DenJee}
Deens. SjJeer SJe{s meJe& nesTvener heâkeäle 5 škeäkesâ }eskeâebÛÙee neleele GlheeoveeÛeer meeOeves jeefn}er Deensle DeeefCe lÙeecegUs mee[smene keâesšer
}eskeâmebKÙesÛÙee jepÙeele DeeefLe&keâ efJe<ecelesÛes hejekeâesšerÛes ØeMve GYes jeefn}s Deensle. Kejs lej les mees[efJeCÙeemee"er ÙeesiÙe DeeefLe&keâ OeesjCes DeeKeCes
DeeJeMÙekeâ Deens; hejbleg jesieeJej pee}erce Deew<eOe MeesOeCÙeeSsJepeer ce}ceheóermeejKÙee pegpeyeer keâejJeeÙee keâjCÙeeceOÙes veJes mejkeâej iegbleuÙeeÛee
nJee}e cenecenesheeOÙeeÙe ieesheerveeLe cegb[Wveer efo}e Deens. cenekeâeJÙekeâe}erve meceepeele, pÙeele ceneYeejle, jeceeÙeCe DeeefCe lÙeemeÂMe ÙesCeeNÙee keâener
jÛevee JeeÛeuÙee DeeefCe DeYÙeemeuÙee lej Åetle DeeefCe heCe }eJeCes, efpebkeâCes DemeuÙeeÛe pegieejerheCeeÛÙee mebkeâuhevee lÙee JesUÛÙee meceepeelener ®peuÙee
neslÙee. pÙee osMeeves DeeefCe jepÙeeves mJeeleb$ÙeeÛÙee 50 Je<eeËle DeeefCe jepÙemLeehevesÛÙee 35 Je<eeËle Yeeb[Je}er }eskeâMeener heæleerves Jejkeâ[ cetuÙeebJej
DeeOeeefjle meceepeeÛee pegieejer heæleerves efJekeâeme Ie[Jetve DeeCe}e Deens lÙeele pegieej, JesMÙee JÙeJemeeÙe DeeefCe DeeefLe&keâ-meeceeefpekeâ DehejeOeer peiele
cees[les. ¤{ JÙeJemLee cees[leevee lÙee}e heÙee&Ùeer JÙeJemLee osCes, ns DeepeÛÙee meceepeele DeeJeMÙekeâ Deens. ye=nvcegbyeF&heemetve lees keâuÙeeCe, DebyejveeLeheÙeËle
peJeUheeme Úesšs-cees"s heeÛe-mene npeej ceškeâe-yeereEšieÛes Oebos Deensle. veeefMekeâ, hegCes, veeiehetj, keâesunehetj, Deewjbieeyeeo, veiej, mees}ehetj Flej
ef"keâeCeer mejemejer 150 les 200 Oebos Deensle. 49 npeej ieeJeebveer Deehe}s jepÙe yeve}s Deens. lÙeeÛÙeehewkeâer Úesšer-cees"er ieeJes JeieUlee peJeUheeme
30-35 npeej ieeJeebceOÙes ØelÙeskeâer Skeâ Oeboe Deens. efpeune DeeefCe lee}gkeäÙeeleer} OebÅeebÛeer Deekeâ[sJeejer Iesle}er, lej peJeUheeme 50 npeej
ceškeâe-yeerefšbieÛes Oebos Deensle. Ùee ØelÙeskeâ OebÅeeJej 25 les 30 yeskeâej keâecee}e Demeleele. lÙee ØelÙeskeâ yeskeâej ceeCemeeJej kegâšbgyeele}er Ûeej ceeCemes
heesmeCÙeeÛeer peyeeyeoejer Demeles. 50 npeej Oebos cee}keâebÛes peie mees[}s, lej DeeefLe&keâ efJeJebÛevesle cenlØeÙeemeeves peieCeeNÙee DeeefCe keâ°eÛes keâece ve
ke⤠MekeâCeeNÙee efvekeâeceer Pee}suÙee Ùee ceeCemeebÛes efJeMJe oÙeveerÙe Deens. lÙeebÛee hegveJe&meveeÛeener keâeÙe&›eâce ceškeâe-yeerefšbieÛee Oeboe yebo keâjleevee
Meemeveeves veweflekeâ peyeeyeoejer cnCetve heej hee[eÙe}e nJee. veener lej nerÛe ceeCemes DehejeOeer efJeMJeele peeTve meceepee}e Ieelekeâ "jleer}. ØeÛeb[
cenmet} osCeeje MeemeveeÛee }e@šjerÛee GÅeesie yebo PeeuÙeecegUs lÙeeÛes Ûeej-heeÛe }eKe efJe›esâles yeskeâejÛe Pee}s Deensle. cekeälesoej, Yeeb[Je}oejebveer
heesme}suÙee GÛÛeYetM Jeiee&Ûes meJe& pegieej jsmekeâesme&heemetve les meesMe} keä}yeheÙeËle yebo keâjCes, Ùee Iees<eCeshee"eshee" DeeJeMÙekeâ Deens. lÙee °erves ns

104
mejkeâej efJeÛeej keâjCeej Deens keâeÙe? Deehe}er YeejleerÙe mebmke=âleer 5 npeej Je<eeËFlekeâer pegveer Deens. mebmke=âleerÛes efcejemeoej ØeeÛeerve, ceOÙeÙegieerve,
DeeOegefvekeâ DeMeer Ùee FeflenemeeÛeer JeešCeer keâjleele. õefJe[, DeveeÙe&, DeeÙe& DeeefCe lÙeebÛeer mebmke=âleer Ùee Jewefokeâ mebmke=âleerefJejesOeeÛeer yeewæ, pewve
Oece&%eeveeÛeer hejbheje, cegmueerce Deeieceve DeeefCe ceesie} keâe}Keb[eÛee Nneme, lÙeeÛÙeeveblej Dee}s}s heesleg&ieerpe, [Ûe, øeWâÛe, efyeÇefšMe Ùee meeceüepÙeJeeÅeebveer
DeeheuÙee osMee}e JemeeneflekeâlesÛes ¤he efo}s. lÙeeÛÙee DeeoeveØeoeveeletve ØeyeesOeveeÛee keâeU GYee jeefn}e. oUCeJeUCe, GÅeesieOebos, meceepe, osMe
efJe%eeveeÛeer ef#eeflepes GIe[}er ies}er. DeLe&JÙeJemLee, vÙeeÙeJÙeJemLee, }<keâj, veeskeâjMeener DeeefCe Ùee meJeeËÛee DeeÅeeOeej Yeeb[Je}er DeLe&jÛevesletve
Pee}s}e meceepeeÛee efJekeâeme. efyeÇefšMe ies}s, hejbleg Deehe}er meeceüepÙeJeeoer meb%esletve cegkeälelee Pee}er veener. Deepe lej peeieeflekeâerkeâjCeeÛÙee DeeefLe&keâ
ieg}eceefiejerle DeeheCe De[keâ}es Deenesle. efleLes Megæ meebmke=âeflekeâ DeefYeefveJesMeeÛeer Yee<ee efJeveesoerÛe cnš}er heeefnpes. ceeveJeer mebmke=âleer peerJeMeem$eerÙe
heefjefmLeleerÛeer Deens. Deelcej#eCeeÛÙee DeeblejØesjCesletve mebmke=âleer efvecee&Ce nesles. lÙeeletveÛe ceeCemeeves ogmeje efvemeie& efvecee&Ce kesâ}e Deens. hejheg° peerJeebÛÙee
IeeCeeryejesyejÛe efvemeiee&ves ceeveJee}e yeveJe}s Deens DeeefCe heMetØeceeCes heMetner yeveJe}s Deens. ns heMet yeveCes DeeheuÙee mebmke=âleerÛÙee DeeOegefvekeâ keâeUelener
Ûee}t Deens. ns LeebyeJeCes mebmke=âleerÛÙee efcejemeoejebvee keâmes MekeäÙe Deens?
o

105
 lesÙeeÛeer ceeÙe iee{Jes PeefJepes
JesomebefnlesÛÙee keâe}yeenŸe cetuÙeebÛes Denbieb[ pehetve meeefnlÙe, keâ}e ÙeebÛee efJeÛeej keâjCeejs cet"Yej ceneYeeie Deepener DeeheuÙee meceepeele
efoceeKeeves JeeJejleensle. ÙeeÛe meveelevÙeebveer meJe& YeejleerÙe Yee<eebÛeer peveveer mebmke=âle Yee<es}e ceeve}s Deens. Ùeeletve õefJe[er Yee<eebÛeerner les megškeâe
ke⤠ceeiele veenerle. mebmke=âle Yee<ee Deieoer keâe}hejJeeheÙeËle Skeâe JeCee&Ûeer, Skeâe peeleerÛeer cekeälesoejer nesleer. JeCe&efheheemet JÙeJemLesves Oece&MeeŒeeÛes
veerleerefveÙece, ob[keâ GYee¤ve ÙeLeekeâe} peeefleYeso efvecee&Ce kesâ}s. m$eer-Metõebvee JesoeOÙeÙeve veekeâej}s. Jesohe"CeeÛeer yeboer kesâ}er. JesoJeekeäÙe Sskeâ}s lej
MetõeÛÙee keâeveele leehe}suÙee efMeMeeÛee jme Deesle}e peeÙeÛee. JesoJeekeäÙe GÛÛeej}s lej peerYe Úeš}er peeÙeÛeer. ceje"er Yee<eener Ùee DemeuÙee Yee<es}e
Deehe}er DeeÙe DeepeleeieeÙele ceevele Dee}er Deens. ne meJe& JesoYee<eemeeefnlÙeeÛee DeeefJe<keâej, npeejes efhe{Ÿee Ùee KeesšŸee DeeefJe<keâej DeefYeefveJesMeeves
keâòe} keâ¤ve šekeâuÙeele. Deieoer efyeÇefšMeebÛeerr jepeJeš FLes ØemLeeefhele nesF&heÙeËle, ne keâòe}Keevee FLes jepejesmeheCes Ûee}t neslee. leLeekeâe} ner
jepeJeš YeejleeÛÙee veJÙee JewÛeeefjkeâlesÛee DeejbYekeâeU "j}er. %eeveeÛeer : efMe#eCeeÛeer oejs yengpeve meceepeemee"er Keg}er Pee}er. efyeÇefšMe FLes Dee}s
vemeles, lej ceeCemeeÛeer ceeCetme cnCetve ceveg<ÙelJeeÛeer peeCeerJe Pee}er vemeleer. vÙeeÙe, mJeeleb$Ùe, mecelee, yebOeglee Ùee iees°eRÛee GÛÛeej keâjCes lej otjÛe
nesles. lÙeemee"er «ebLeeyeensjuÙeebvee, JesMeeryeensjuÙeebvee hee$ener mecepe}s ies}s vemeles. Fb«epeer meòesleÛe Ùee Yetceerle mebIe<ee&Ûes yeerpe hesj}s ies}s vemeles. ÙeeÛe
JeeefIeCeerÛes otOe efheTve Ùee osMeeleuÙee efJeÅeeefJeYetef<ele Pee}suÙeebveer ieg}eceefiejerÛeer peeCeerJe nesTve mJeeleb$Ùe}{e keâ¤ve efyeÇefšMe meeceüepÙeJeeÅeebvee ÙesLetve
heUJetve }eJe}s. jepekeâejCe Demees Jee keâ}e meeefnlÙe, Ùee meJeeËleuÙee yeo}e}e efyeÇefšMe keâejCeerYetle Pee}s, ns [esUŸeeDee[ keâjlee ÙesCeej veener!
heefnuÙee-ogmeNÙee ceneÙegæeÛee heefjCeece DeeheuÙee}e mJeeleb$Ùe osTve ies}e. 50 Je<ex mJeeleb$Ùee}e nesleer}. peieeÛÙee jepekeâejCeeÛesner meJe& meboYe&
Deepe yeo}}s Deensle. eflemeNÙee peieeÛes vesle=lJe keâjCeeje jefMeÙee efveKeUtve legštve he[}eÙe. keâ[Jee Ûeerve cegkeäle yeepeejhes"sÛÙee mheOexle GlejueeÙe.
efJnSleveece Demees Jee Yeejle, peeieeflekeâerkeâjCeeÛÙee <e[dÙeb$eele De[ketâ }eie}eÙe. keäÙetyeener, SkeâcesJe meghejhee@Jej "j}suÙee efve peieeÛÙee jepekeâerÙe
heÙee&JejCeeJej leeyee "sJeCeeNÙee Decesefjkeâer meeceüepÙeJeeoer FÛÚe-Deekeâeb#eebÛÙee heefjIeeÛÙee keâ#esle nUtnUt KesÛe}e peeT }eie}e. Ùee meJe& Ie[ecees[eRÛee
meg°og° heefjCeece DeeheuÙeekeâ[uÙee meeefnlÙe-keâ}e #es$eele efkeâleermee nesleesÙe? ies}s oer[ oMekeâ DeeheuÙeekeâ[s hegve®ppeerJeveJeeoer MekeäleeRveer GÛe}
Keeuueer Deens. ns heÙee&JejCe ceje"er meeefnlÙeelener otef<eleheCee DeeCet ueeieueÙe, ceje"er meeefnlÙeÛe keâeÙe IesTve yemeueele? YeejleerÙe meeefnlÙener Ùee
heÙee&JejCeele meehe[}s Deens. Jesomebefnlee, mce=eflehegjeCes, ceneYeejle, jeceeÙeCe Ùee pe[pebyee} DeeJele&veele heeÛe npeej Je<ex efYejefYejle jeefn}s}s YeejleerÙe
meeefnlÙe Depetvener ceeveJeer JeemleJeekeâ[s hejlele veener. heeefCeveeRÛes JÙeekeâjCeMeem$e, mebmke=âle meeefnlÙeeleuee DeefYepeeleJeeo, cees#ecegefkeäleJesoebleeÛÙee mebmeiee&ves
GYes YeejleerÙe meeefnlÙe DeOet DeeefCe Dehebie Pee}s Deens. ceje"er Yee<esÛes mebefÛelener Ùeehes#ee JesieUs jeefn}s veener. ‘lesÙeeÛeer ceeÙe iee{Jes PeefJepes’ DeMee
GkeäleermeejKeer ceje"er meeefnlÙeeÛeer iele Pee}er Deens.
meble ceb[UeRveblej ØemLeeefhele meeefnlÙecetuÙeebÛÙee hejkeâesšebJej ceje"erle efJemeeJÙee MelekeâeÛÙee meneJÙee oMekeâeveblej }IegefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebveer ØeLecele:
peesjoej nuuee Ûe{efJe}e; hejbleg ne nuuee les lesJneÛe ke⤠Mekeâ}s, pesJne ÙeehetJeea jepee jececeesnve je@Ùe, hegâ}s, Deeiejkeâj, Meent cenejepe DeeefCe
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj Ùeebveer Ùeemee"er peceerve leÙeej keâ¤ve "sJe}er nesleer. }IegefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebÛee ne nuuee meeefnlÙecetuÙe yeo}eFleheleÛe
ceÙee&efole neslee. lees meJeËkeâ<e veJnlee. les keâece oefuele meeefnlÙeeves kesâ}s. meJeËkeâ<e efve meeJe&ef$ekeâ. Ùeemee"er efoMeeefoioMe&veeÛes keâece keâeceieejJeieeaÙe
ÛeUJeUerÛÙee peeefCeJee mJeerkeâejCeeNÙee [eJÙee hegjesieeceer }sKekeâ-keâJeeRveerner DeOetveceOetve kesâ}s. lÙeecegUs ceje"er meeefnlÙeele}er keâeW[er keâener oMekesâ hegâš}er.
Deepe yejsÛe heeCeer Jeentve ies}s. hegvne Ùes js ceePÙee ceeieuÙee nesT }eieuÙeeÙele. iepe}ebÛÙee (JeeefIeCeeRJej veJns) cnMeerJej yemetve JewoYeeaÙe ÛeebieosJe (megjsMe
Yeš) ceje"er meeefnlÙeele hegve®ppeerJeveJeeoeÛes nb[eYej otOe Iee}eÙe}e efveIee}s}e Deens. Deeš}suÙee cnMeer efve ye[Je}suÙee šesCeiÙeebÛÙee veKÙee šeheebKee}er
MesCeecegleeble veJÙee efhe{er}e ÛeWoJetve keâe{eÙe}e efveIee}eÙe. DeefYepeeleJeeoeÛÙee DeeJele&veele cnbpes nefve&ceve meke&â}YeesJeleerÛe ne ÛeebieosJe JeUmee
Iee}lees Deens. veJÙee meeefneflÙekeâ efhe{erleuÙee heesjebveer Ùee ÛeebieosJee}e cnMeerJe¤ve Kee}er Dees{eÙe}e nJes, heCe les lesJneÛe ns keâjleer}, pesJne
ceje"er meeefnlÙeeÛee Jeketâye lÙeebÛÙeener OÙeeveele ÙesF&ue.
SketâCeÛe ceje"er meeefnlÙe JÙeefkeäleJeeoer Deelceefve‰sves #eerCe Pee}s}s Deens. lÙeeÛeer DeefYeJÙekeäleer Glkeâšlesves Pee}er Deme}er, lejer lÙee}e
DeepeleeieeÙele YeJÙe heefjceeCe efceUt Mekeâ}s veener. lÙeeÛee SkeâcesJe Deelcee ‘ceer’ neÛe Deens. lÙeeÛeer mebJesoveener ‘ceer’Meer leõthe nesCeejer Deens. efle}e
106
meeceeefpekeâ og:KeeÛes, peeefCeJeebÛes JeeJe[s Deens. leer ceeCemeeÛÙee DeefmlelJee}e, cevee}e, efJeÛeeje}e DeLe&nerve ceeveles. pevce, keâce&, ce=lÙet, ÙeebÛÙee
Yeerleerves DeeceÛes ceje"er meeefnlÙe efheJeUsOecekeâ he[}s Deens. peieCÙeeÛeer Mekeäleer, owJeeÛee keâew}, ce=lÙetveblejÛee hegvepe&vce DeeefCe Deelcee Ùeebveer ceje"er
}sKekeâebÛeer oÙeveerÙe DeJemLee kesâ}er Deens DeeefCe cnCetveÛe peerJeveeÛÙee ØeJeeneheemetve De}ie he[tve les DeelcekeWâõer YeeJeveebÛÙee [yekeäÙeele efMejleele.
lÙeebÛÙee }sKeveeÛeer mhetâleea Ùee [yekeäÙeeÛeer hejbheje Demeles. cnCetve Skeâ ØekeâejÛeer yeefOejlee lÙeebÛÙee ef}KeeCeeletve ØemeJeles, peesheeme}er peeles. mebJesovee,
meeQoÙe&, ceebieuÙe, ceeveJeerÙe efJeOeeÙekeâlee ÙeebÛÙeeMeer les keâe[ercees[ IesTve Jeemeveekeâeb[eves efnbmekeâlesÛÙee ØeoMe&veeves, efvejeMesves, veerefleceòesÛÙee, ¤{erÛÙee
keâheeUkeâjbšsheCeeves lÙeebÛes }sKekeâerÙe JÙeefkeäleceòJeÛe ogYebie heeJeles. JÙeefkeäleJeeo, iet{Jeeo, efvejeMeeJeeo, ÛewlevÙeJeeo ÙeeÛÙee Deenejer peeTve les ceeCemeeMeer
Deme}s}s veelesÛe lees[tve šekeâleele. keâe}meehes#e efJeJeskeâ lÙeebÛÙeele Gjle veener. ceeCemeeÛÙee pevceeFlekeâe megboj pevce. Ùee pevceeÛeeÛe lÙeebvee efJemej
he[lees. ceeCemeeves GYeej}suÙee megboj peerJeveeMeer, efvece&U, heMsceU, mepeie YeeJeveebMeer ns ceje"erle}s meeefneflÙekeâ ne[Jewj Oe¤ve yemeleele. lÙeebvee
ceeCemeemeejKes mJeeYeeefJekeâ peieleeÛe Ùesle veener.
Ùee meJe& heÙee&JejCeele peerJe DeesJeeUtve šekeâeJee Demes ceje"er meeefnlÙeele legkeâejece, yeefnCeeyeeF& mees[ueer lej ogmejs keâenerÛe veener. lÙeelener
yeefnCeeyeeF& efveJJeU efvejer#eCeelcekeâ keâefJelee ef}efnCeejer. SJe{er yeejerkeâ efvejer#eCes keâjCeejs ceje"erle ogmejs keâesCeer veener. cnCetve yeefnCeeyeeFËvee [eskeäÙeeJej
IÙeeÙeÛes. ceje"erleer} SKeeÅee keâefJelesves, keâLesves, keâeobyejerves DeeheuÙee peerJeveeleer} efove›eâceeleer} Dee" efoJeme JÙeehetve šekeâ}sÙele, Demee De}ewefkeâkeâ
JÙeekegâU DevegYeJe ceje"er meeefnlÙeele °eblee}e veener. ceje"er keâefJeleslener legkeâejeceeefMeJeeÙe ogmeje ßes‰ keâJeer DeefveÙelekeâeef}keâebÛÙee Je oef}le meeefnlÙe
ÛeUJeUerÛÙee GieceeheÙeËle MeesOetve meehe[le veener. ceje"erle}s yejsÛemes šerkeâekeâej Leesj keâJeer cnCetve legkeâejeceeSsJepeer %eevesMJeje}e GÛe}tve Oejleele.
lÙeeÛeer Yee<ee ‘Dece=leeles hewpee efpebkeâCeejer’ mecepeleele. %eevesMJejebÛes ns GoeòeerkeâjCe ieew[yebiee}emeejKes Deens. lÙeeÛÙee }neveiÙee DeeÙeg<Ùeele Dekeâe}er
heefjhekeäJelesÛee pees DeeJe GYee jeefn}e Deens, lÙeeyeö}Ûe ce}e mebMeÙe Jeešlees. ceje"erle heg<keâU kegâJele Deme}s}e %eevesMJejemeejKee ogmeje ogow&Jeer
keâJeer veener. lÙeeves Depetve heg<keâU peieeÙe}e nJes nesles. mebmeejØehebÛe keâjeÙe}e nJee neslee. Kethe ef}ntve ies}e Demelee lees. lÙeeves Dekeâe}er meceeOeer
Iesle}er. lÙeecegUs legkeâejece lÙeeÛÙeehes#ee }eKeeshešerves Deepe cees"e Jeešlees DeeheCee}e. legkeâejeceeÛÙee keâefJelesÛeer Øeefleceeme=°er, JeekeäÙeØeÛegjlee, GKeeCes,
cnCeer, }eskeâYee<esÛÙee ØeleerkeâebÛeer, meeQoÙee&Ûeer, meecetefnkeâ ceveebÛeer DeÛetkeâ mebJesovee hekeâ[CÙeeÛeer lÙeeÛeer #ecelee DeceÙee&o met#ce Deens. peerJeveeÛÙee one
npeej heeleUŸeebbJej}e mebIe<e& DeebleefJe&jesOe lÙeeleer} leer›eles}e JÙekeäle keâjCeejer Øeeflecee, meJe&meeceevÙeebMeer veeles pees[Ceejer lÙeeÛeer ØeefleYee, efleÛÙeeleuee
Øeeke=âle [ew}, ceeCemeeÛÙee DeeÙeg<Ùeeleer} og:Ke, oeefjõŸe, De%eeve, És<e, celmej, }esYe, Jeemevee Ùee meJeeËÛee Deevebo IesCeeje, osCeeje legkeâejeceeFlekeâe
ßes‰ keâJeer ceje"erle ogmeje kegâCeer veener. ‘legkeâe DeekeâeMeeSJe{e’ Pee}e. %eevesMJej heâkeäle ieerlesÛee Yee<eeblejkeâej "j}e.
Ùeeveblej kesâMeJemegleebyeö} yees}}s peeles. ÙegjesheceOeuÙee efkebâJee heeefMÛeceelÙe keâJeeRÛÙee keâefJelesle meehe[CeeNÙee meceepeeefYecegKe efkebâJee peeie=leerÛeer
vekeäkeâ} cnCepes kesâMeJemegleebÛeer keâefJelee. kesâMeJemegleebFlekeâe jesceBefškeâ keâJeer ceje"erle ogmeje veener. legkeâejeceeveblej ce{xkeâjebvee cenòJeeÛee keâJeer cnCetve Lees[Ÿee
iees°eRhegjleeÛe ceeveeJee }eies}. Ùeb$eÙegieeÛÙee efve ogmeNÙee ceneÙegæeves efveefce&}suÙee Deceeveg<eles}e DeeefCe lÙeeheg{s ceeCemee}e #egõ "jJeCeeNÙee JeeleeJejCee}e
Ùeeves Meyoyeæ kesâ}s. lÙeeveblejÛeer efJeboe keâjboerkeâj, Jemeble yeeheš, cebiesMe hee[ieeJekeâj ner ceeieCeer lemee hegjJe"e keâjCeejer yeepee¤ keâefJelee ef}efnCeejer
ceb[Uer, šeUŸeebÛÙee }ešsJej nJesle lejbie}s}er efve heâeškeâve peefceveerJej he[tve meheeš Pee}s}er efkeâjkeâesU ef$ecetleea. ceje"er keâefJelesÛÙee #es$eele Ùeebveer DeMeer
kegâ"ueerÛe YejerJe keâeceefiejer kesâueer veener. Ùee ef$ecetleeaveblejÛes veejeÙeCe megJex ceje"er meeefnlÙeele}s MeefkeälemLeeve Pee}s. ‘ceePes efJeÅeeheer"’veblej megJÙeeËÛee yeepener
yeepet}e he[}e. megJeeËÛÙee Deieesoj Deemeheeme meceeblej mecekeâe}erve efo}erhe efÛe$es, De®Ce keâesunškeâj, meot jsies, Yee}Ûebõ vescee[s, cevÙee Deeskeâ, vee.OeeW.
ceneveesj, ÛebÅee heešer} Ùeebveer ceje"er keâefJelesle, lej vescee[s, YeeT heeOÙes, yeeyetjeJe yeeieg}, Øe. F&. meesvekeâebyeUs, }#ceCe ceeves, ieeÙekeâJee[ Ùeebveer ieÅe
}sKeveele cees}eÛeer Yej Ieele}er. mee[smeeleMes Je<eeËÛÙee ceje"er meeefnlÙeeÛee ne Ûesnjeceesnje mebef#ehle Dee{eJÙeele legceÛÙeemeceesj GYee kesâ}e Deens.
Ùee meeefneflÙekeâeveblej DeeheCe ÙesT ceje"erleer} ØekeâeMekeâebkeâ[s. ceje"er meeefnlÙeeÛeer pÙee oesve ØekeâeMekeâ kegâšgbyeebveer ØeÛeb[ neveer kesâueer lÙeeceOÙes ceewpe
ØekeâeMeve Je hee@hÙeg}j ØekeâeMeveÛes YeeieJele-YeškeâU ns oebefYekeâ ØekeâeMekeâ Ùesleele. OebÅeeÛÙee lespeer-ceboerÛee efJeÛeej keâ¤ve Ùee ceneYeeieebveer ÚeheCÙeeÛeer
Ùeb$eCee peJeU nesleer cnCetve ceje"erleer} }sKekeâ, keâJeeRÛeer hegmlekesâ Úehetve lÙeebÛeer Jee*dceÙeerve megblee keâ¤ve, Jee*dceÙeeleer} meveeleve heejbheefjkeâ Jesoebleer
DeefYepeeleJeeoe}eÛe heesme}s. ceje"erle kegâ"}sner veJeerve ØeÙeesie Ùeebveer nesT efo}s veenerle. Jee*dceÙeeleer} hegjesefnle yeve}s}er ner oesve iee{Jes nesleer. lÙeebveer
ceje"er meeefnlÙeeÛeer ceeÙe PeJe}er. Ùee iegvnŸeemee"er lejer Ùee }eskeâebvee Yej Ûeewkeâele GYes keâ¤ve ÛeeyekeâeÛes heâškesâ ceejeÙe}e nJesle. Deepe ceewpe, hee@hÙeg}jÛes
efoJeeUs Jeepe}s Deens, hejbleg lÙeebveer peesheeme}s}e ceje"er Jee*dceÙeele}e cet"YejebÛÙee efnlemebyebOeele}e DeefYepeeleJeeo DeÅeehener cegUemekeâš GvceUtve
he[}e veener. lees Gheštve, hesâketâve osCes DeepeÛÙee meeefneflÙekeâebÛes keâece Deens. lejÛe ceje"er Yee<ee ‘Dece=leeMeer hewpee’ efpebkeâCeejer DeMeer meJe&ieeceer nesF&ue.
jesceBefšefmePece, oeoeF&Pece, mejefjDe@ef}Pece, SefkeäPemš@efvMeDe@ef}Pece Ùee Meskeâ[es meeefneflÙekeâ JeeoeØeJeenele KesUtve efleÛee Jes} ieieveeJejer efYe[s}. ceie efle}e
veJÙee heÙee&JejCeeÛee Oeeskeâe jenCeej veener, ns cee$e vekeäkeâer!
o

107
 meòeeblejeÛes veJes-pegves meboYe&
iejšÎ[ mšeF&ve Ùee }sefKekesâves DeeOegefvekeâ peerJeveeleer} Yeer<eCeles}e efve ›eâewÙee&}e Meyoyeæ kesâ}s Deens. Deehe}er efhe{er efhekeâemees}e Ùee MelekeâeÛee
efÛe$ekeâej ceeveles. efÛe$ekeâej Yee<Ùekeâejner Demelees. lÙeeÛeer heejoMeea ØeefleYeeÛe }#ÙeeÛee JesOe Iesles. efhekeâemeesÛÙee efÛe$eMew}erletve DeeheCee}e cetle&-Decetle&
efJeOJebmeeÛee DevegYeJe Ùeslees. Ùee MelekeâeÛee ne iegCeOece&Ûe Deens, Demes cnš}s lej Ûetkeâ "¤ veÙes. Ssefnkeâ, heej}ewefkeâkeâ peerJeve Demees Jee lÙeeÛÙee
keâ#eshe}erkeâ[}s efJeefYevve #es$e, DeOe:heleveeheemetve lees Gl›eâebleleskeâ[s, efleLetve Nnemeekeâ[s, Nnemeekeâ[tve pevceekeâ[s ns Demes jnešiee[ies Ûee}tÛe jenles.
DelÙegÛÛe efMeKejekeâ[s peeTve Kee}er keâesmeUCeeNÙee ceeCemeeÛÙee peeefCeJesmeejKeeÛe ne DevegYeJe Deens. hebÛeWefõÙeeleer} heejoMeea peeCeerJe, mebJesoveebceOe}s
Dejepekeâ, ceeCemeebefMeJeeÙe ogmeje kegâ"}e ØeeCeer peemle DeesUKet Mekeâlees!
1960 mee}eheemetve ceneje°^eleer} Øeeieeflekeâ jepekeâejCeeÛÙee JÙeeefceßelesÛee yeng¤heoMeea Dee}sKe efyeIe[tve ies}e. lÙeeÛee DevJeÙeeLe& Øeeieeflekeâ
jepekeâejCÙeebveer DeÅeehener veerš }eJe}s}e veener. ne }eJeleevee ØeecegKÙeeves efMeJemesvee DeeefCe yeeUemeensye "ekeâjs ne efJe<eÙe legcne}e [eJe}lee
ÙesCÙeemeejKee veener. efmeæebeflekeâ efJeveeso keâ¤ve ne efJe<eÙe hesâketâve osCÙeeFlekeâener meeshee veener. Ùee efJe<eÙeeÛeer ieebYeerÙee&ves ÛeÛee& nesCes DeeJeMÙekeâ Deens.
Øeeieeflekeâ jepekeâejCe pÙee iees°ercegUs ceej Keele jeefn}s, lÙeeÛes efJeM}s<eCe veJÙee efhe{ermee"er nesCes ce}e DeeJeMÙekeâ Jeešles.
}eskeâefØeÙelesÛÙee DeefleGÛÛe šeskeâeJej Deepe yeeUemeensye "ekeâjs DeeefCe lÙeebÛeer mebIešvee Deens. DeeheuÙee heg$eeÛÙee meJebie }eskeâefØeÙelesÛÙee JesUer Deepe
ØeyeesOevekeâej nÙeele DemeeÙe}e nJes nesles. les nÙeele Demeles, lej vekeäkeâer lÙeebÛÙeele DeeefCe yeeUemeensyeebceOÙes JewÛeeefjkeâ efJeleg° Dee}s Demeles. meeceeefpekeâ
heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerletve leeJetvemeg}eKetve efveIee}s}s ØeCesles ØeyeesOevekeâej nesles. lÙeebÛÙee JewÛeeefjkeâ yeebOeer}keâerefJe<eÙeer mebMeÙe Ieslee ÙesCeej veener. DeeheuÙee
Ssve GcesoerÛeer Je<ex lÙeebveer yeÇÇeÿeCeslejebÛÙee ÛeUJeUerle KeÛeea Ieele}er. yeÇÇeÿeCeslejebÛÙee ÛeUJeUerleer} MesJešÛÙee efhe{erleer} vesle=lJee}e DeefmeOeeje›ele
hes}Je}s veener. Ùee ÛeUJeUerÛes ¤heeblej MesJešer ‘ceje"e keâuš’ceOÙes Pee}s. leLeekeâefLele #eef$eÙelJeeÛee DenbYeeJe peeieJetve DeeefCe ceje"ŸeebÛÙee peeleerÛee
34 škeäkesâ jepekeâerÙe DevegMes<e Ye¤ve keâe{CÙeemee"er, pÙee }eskeâebveer Ùee ÛeUJeUerÛee meòesÛÙee jepekeâejCeemee"er og®heÙeesie keâ¤ve Iesle}e, ÙeeÛes Jew<ecÙe
DeeÙeg<ÙeeÛÙee Debeflece meceÙeer ØeyeesOevekeâejebvee efJeMes<e nesles. Deepe lÙeebÛes ÛeUJeUerleer} mebhetCe& Ûeefj$e Ghe}yOe veener. lÙeebÛÙee cejCeesòej }eskeâvesles
Pee}suÙee yeeUemeensyeebvee les veerš ceje"er Yee<esle ‘De@pe Fš Fpe’ DeeCeeJes, Demes Jeeš}s lejer les cetU mJe¤heele DeeCeCes keâ"erCe Deens. meg°og° iees°eRÛÙee,
DeeOeej DeeMeerJee&oeves yeeUemeensye }eskeâveslesheCeeÛÙee meb%esheÙeËle heesÛe}s. lÙeele DemebieeMeer mebie cnCepes YeepeheMeer oesmleerner DeensÛe. ØeyeesOevekeâejebÛes Ûeefj$e
mees[eÛe, hejbleg mJele:Ûesner DeelceÛeefj$e yeeUemeensyeebvee kegâCee ef}neÙe}e meebefiele}s lejer les ef}efnCeej veenerle. }eskeâvesles nesCÙeehetJeea lÙeebveer lemes peenerjner
keâ¤ve šekeâues Deens. DeepeÛee lÙeebÛee yeewefækeâ ØeJeeme ØeyeesOevekeâejebÛÙee Yee<esleÛe meebieeÙeÛes cnCepes ° }eieeJee Demee veener. }eskeâvesles les Pee}sle pe¤j,
heCe }eskeâveslesheo efceUefJeCÙeemee"er hetJeeaÛÙee }eskeâveslÙeebveer pes keâle=&lJe, lÙeeie, mece°erefJe<eÙeerÛes mecÙekeâ efJeOeeÙekeâ %eeve, JewÛeeefjkeâ yeebOeer}keâer mJeerkeâej}s}er
Demes, Ùee meJeeËheemetve yeeUemeensye Ûeej keâesme otj Deensle. le#ekeâeleuÙee iees°erleer} jepeeØeceeCes lÙeebÛeer efmLeleer Deens. efhebpeje, efhebpeNÙeeÛÙee Deele
ogmeje efhebpeje. mJehe#eeÛeer meòee DeeuÙeecegUs lej lÙeebÛÙee YeesJelee}Ûes efhebpejs DeefOekeâÛe Jee{le ies}s. }eskeâveslesheo cegkeäle meJe&LewJemebÛeejer Demeles.
yeeUemeensye mJele: efvecee&Ce kesâ}suÙee jepekeâejCeele kewâo nesTve he[}s Deensle. lÙeebÛÙee yeesšeleuÙee ØeefleYeeJeble efÛe$ekeâejeÛeer peeotÛe Deepe lÙeebveer
mJeerkeâej}suÙee meebØeoeefÙekeâ jepekeâejCeecegUs njJe}er Deens. lÙeebÛÙee DeJeleerYeJeleer mJeeveboeRÛee ceeÙeeyeepeej hemej}e Deens. pe¤j yeeUemeensye
}eskeâvesles Deensle; hejbleg lÙeeÛes keâejCe ceer JeefCe&}suÙee Øeeieeflekeâ jepekeâejCeeÛÙee DeOe:heleveeleÛe Deens.
yeeUemeensyeebveer jepekeâejCeele kegâ"}sÛe jepekeâerÙe leòJe%eeve mJeerkeâej}s veener efve yeveJe}s veener. vee efmeæebleeJej DeeOeej}s}e oerIe&met$eer keâeÙe&›eâce
DeeKe}e. lejerner les }eskeâefØeÙelesÛÙee meJeexÛÛe mLeeveeJej Deepe Deensle, Ùeeceeie}s ieew[yebiee} Kejs lej keâeÙe? 1985 mee}er ceje"er ceeCetme lÙeeÛÙee
GæejeÛeer Øeebeflekeâ DeefmcelesÛeer Yetefcekeâe mees[tve yeeUemeensyeebveer efnbogOecee&efYeefveJesMeeÛeer Yetefcekeâe mJeerkeâej}er. lÙeeÛemeesyele meeceevÙeebÛÙee owvebefove ØeMveeJej
JÙeefkeäleiele mebIešveelcekeâ heeleUerJej les ef›eâÙee-Øeefleef›eâÙee JÙekeäle keâjle jeefn}s. meJe&meeceevÙe ceeCemeebÛÙee peerJeveeleer} ogOe&j mecemÙeebÛes efmeæebeflekeâ Ie<e&Ce les
keâjle yeme}s veenerle. [eskeäÙee}e [eskeâer Ieemetve yegæŸeebbkeâele}er Deeiener efJePeJele yeme}s veenerle. efnbot-cegmueerce, oef}le-mhe=MÙe DeMee PegbpeeRmee"er lÙeebÛÙeener
jepekeâejCeele peeiee neslÙee. lÙeebÛÙee jepekeâerÙe peeefCeJesÛes efJeMJe ceOÙeceJeieeaÙe peeefCeJesletveÛe efvecee&Ce Pee}s. ØeLece efiejieeJe, oeoj, veblej efiejCeieeJe.
ceOeuÙee GjuÙeemegjuÙee ceje"er ceeCemeebÛee ÙesF&} lees owvebefove Øee@yuesce, mecemÙee mees[efJeCÙeemee"er yeeUemeensyeebvee DeeheuÙee jepekeâejCeele Fefcepesš efj}erheâ
MeesOeCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. kegâ"s jsMeefvebieceOe}er }yee[er yeensj keâe{, kegâ"s lesuee-[eue[ŸeeÛes [yes MeesOe. DepeiejemeejKÙee Ûee}CeeNÙee š^sveÛeer ieleer
Jee{JeCÙeemee"er jsuJes mšsMeveele OegceeketâU Iee}. ÛeekeâjceevÙeebÛÙee kegâÛebyeCes}e JeeÛee heâes[. Deieoer 6 ef[mebsyej 92 heÙeËle yeeUemeensye DeeefCe lÙeebÛÙee
mebIešvesÛee ne ØeJeeme heenCÙeemeejKee Deens. yeeyejer hee[}er ies}er. yeeUemeensyeebÛes DevegÙeeÙeer meJee&le heg{s nesles. leer hee[CÙeeÛeer veweflekeâ peyeeyeoejerner
lÙeebveer mJeerkeâej}er. yeeyejer hee[uÙeeveblejÛÙee cegbyeF& Menjeleer} Oeeefce&keâ obie}er, Ùee meJeeËÛee JneÙeÛee leesÛe heefjCeece Pee}e. yeeUemeensye }eskeâvesles
Pee}s. vegmeles les }eskeâvesles Pee}sÛe veener, lej meòeener lÙeebvee efceUe}er. JemleeoebÛÙee ceneJemleeoebvee, ceeefheâÙeebÛÙee Meeleerjebvee DeeefCe 15/85 Ûes
ieefCele meebieCeeNÙee meJeeËveeÛe lÙeebveer }esUefJe}s. Ùeeletve hegjesieeceer DeeefCe [eJes jepekeâejCeerner megš}s veenerle. leòJe%eeveeÛeer yeesUkegbâ[er keâ¤ve [eJes
}eskeâ Deelee Yeelegkeâ}erÛee KesU KesUle yeme}s Deensle. Øeeieeflekeâ jepekeâejCeeÛÙee hejeYeJeeÛeer ner veeU 60 mee}eheÙeËle peeTve heesÛeles.
1 ces 1960 mee}er cegbyeF&le ceneje°^ mLeehevesÛee keâ}Me mebÙegkeäle ceneje°^ meefceleerÛÙee GjeÛÙee KegjeJej GYes jentve ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeebveer DeeCe}e.
mebÙegkeäle ceneje°^ mLeehevesÛÙee ceeieCeermee"er meefceleerves pees ØeoerIe& }{e efo}e neslee, lÙee meefceleer}eÛe ÙeMeJeblejeJeebveer De}ie hee[tve efleÛeer Meeskeâebeflekeâe keâ¤ve
mees[}er nesleer. ÙeMeJeblejeJe, mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerÛes Ke}veeÙekeâÛe nesles. Ùee Ke}veeÙekeâevesÛe ÙeMe mJele:keâ[s, keâeB«esmekeâ[s KesÛetve DeeCe}s. mebÙegkeäle

108
ceneje°^eÛÙee }{ŸeeÛÙee keâeUele meefceleerle Deme}suÙee he#eebÛeer leekeâo SJe{er Jee{}er nesleer keâer, keâeB«esme he#eeÛÙee meeOÙee kegâ$Ùee-ceebpeje}ener leeW[ Jej keâ¤ve
Ûee}Ces jepÙeele cegMkeâer} Pee}s nesles. Ùee meJeeËÛeb Gós ÙeMeJeblejeJeebveer keâ}Me DeeCetve keâe{}s DeeefCe ÙeeÛe ojcÙeeve meefceleerÛeerner hees}eoer Skeâpetš hegâš}er.
Ùee jepÙeeleuÙee [eJÙee jepekeâejCeeÛeer Meeskeâebeflekeâe ner DeMeer ÙesLetve meg¤ nesles. meefceleerle [ebies-efvecekeâj, jCeefoJes - ef}ceÙes - peesMeer ÙeebÛes
ØeeyeuÙe, ØeYeglJe nesles. Ùee keâcÙegefvemšebÛee peeÛe meefceleerÛee Ieškeâhe#e Deme}suÙee Øepee-meceepeJeeoer he#ee}e nesle neslee. jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛÙee
Øeke=âleerÛÙee Debieeves meceepeJeeoer he[}s lemes efkeâjkeâesU, meeefòJekeâ, ceOÙeceJeieeaÙe peeefCeJeebveer «emle Deme}s}s ef}yej} nŸeggce@efvemš. Jeie&mecevJeÙeeÛeer
mebefnlee peheCeejs. meefceleerle}s ØeYeeJeMee}er keâcÙegefvemš peCet keâener meòeeÛe neleer Dee}er DeMee DeeefJeYee&Jeele JeeieeÙeÛes. meòee neleer DeeuÙeeveblej
keâcÙegefvemš pes keâjleele leme}eÛe keâener JeieeaÙe peeefCeJesÛee Deeflejskeâ meefceleerleer} keâcÙegefvemšebkeâ[tve JneÙe}e }eie}e. efyeÛeejs meceepeJeeoer he[}s
hesâefyeÙeve meesmeeÙešerMeer veeles meebieCeejs. mej[ŸeeÛeer OeeJe keggbâheCeeheÙeËle leMeer lÙeebÛeer OeeJe; peemleerlepeemle Fbi}b[ceOeuÙee cepetj he#eeleer} yeewefækeâeheÙeËle.
Ùee DeMee Ssve Pegbpeerle Fceüs veePeÛes ØekeâjCe Dee}s. ØemeheeJee}s DeefOekeâ YeÙekebâefhele Pee}s. meefceleerle lÙeebvee Øees}sšeefjSš ef[keäšsšjefMehe efomet
}eie}er. mš@efueve efve mš@efueveÛee efnbmeeÛeej efomet ueeieuee. lÙeebvee Jeeš}s Deehe}s keâhe[s, nele Ùee efnbmeeÛeejeÛÙee jkeäleeves ceeKe}s}s Deensle.
Fceüs veePe meerDeeÙeSÛee ØeefleefveOeer yevetve Øeefle›eâebleer keâjCÙeemee"er nbiesjerle ies}e neslee. hekeâ[}e ies}e. nsjefiejer keâjCeeNÙeebÛes DeKesj pes nesles ns
lÙeeÛesner Pee}s. lÙee}e heâemeeJej }škeâeJeCes ÙeesiÙe keâer DeÙeesiÙe Ùee Deeblejje°^erÙe ØeMveeJej meefceleer hegâš}er. Ùee Deeieerle hesš^es} he[}s 62
ÛÙee Yeejle-Ûeerve Ùegæeves. 42 meejKeer Ûetkeâ keâcÙegefvemšebveer hegvne kesâ}er. ØepeemeceepeJeeoer De#ejMe: efheâefpekeâ}er ceWš}er meefceleerletve yeensj
he[}s. meefceleerÛÙee hegâšerJej efMekeäkeâeceesle&ye Pee}s. ceelece keâjerle, meefceleerletve yeensj he[}s}s ØepeemeceepeJeeoer he#eerÙe jepekeâejCeeÛee hegvne veebiej
Dees{le yeme}s. keâcÙegefvemšeblener [eJes-GpeJes ieš yeme}s. yeeršer jCeefoJes ÛeerveJeeoer Pee}s. YeeF& [ebies DeeefCe kebâheveer efkeâleer lejer keâeUeveblej
je°^Jeeoer keâcÙegefvemš Pee}s. meefceleer DeKeb[ jeneJeer, DeMeer ceneje°^eleer} oef}le, Meesef<ele, heeref[le ceje"er ceeCemeeÛeer FÛÚe nesleer. Ùee
}eskesâÛÚsÛee heeseLf eefve‰ [eJÙee jepekeâejCeebveer ceg[oe hee[}e. meefceleerves ceje"er pevelesÛÙee yeUeJej cegyb eF&men mebÙegkeäle ceneje°^ efceUJe}e, hejbleg veJeerve ceneje°^
efceUJe}e. hejbleg veJeerve ceneje°^ Ie[JeeÙeÛÙee JesUerÛe leer hegâš}er. Deieoer nerveoerve heæleerves hegâš}er. ceje"er ceeCemeebÛee Yeüceefvejeme Pee}e. meefceleerleer}
heg{eNÙeebefJe<eÙekeâ lÙeebÛÙee ceveele}e KeoKeoCeeje pJee}ecegKeer yeensj ÙesCÙeeÛeer Jeeš henele neslee. efMeJemesvee Ùee DeJemLesÛes ceeOÙece Pee}er. meefceleerÛes
vesle=lJe efÛeòeheeJeve yeÇÇeÿeCe, meejmJele yeÇÇeÿeCe Ùee yeÇÇeÿeCeer [eJÙee heg{eNÙeebkeâ[s nesles. lÙeebveerÛe he$ekeâejebvee efouesuÙee ieeF[ueeFvecegUs mebÙegkeäle ceneje°^eÛee
}{e GYeejCeejs heâkeäle hebÛekeâÛe ØeefmeæerÛÙee Peesleele jeefn}s. Kejs lej meefceleerÛes heg{ejerheCe Ùee hebÛekeâekeâ[sÛe nesles Demes veener. Ùee hebÛekeâele DeefOekeâ
keâjeJesle Demes cenejLeer nesles. Skeâ keâce&Jeerj oeoemeensye ieeÙekeâJee[, ogmejs veevee heešer}, eflemejs Meenerj DecejMesKe. meefceleerleer} keâcÙegefvemšebÛes pes DeeÛeeÙe&
De$es ØeJekeäles nesles lÙeebÛÙee lees[erme lees[ Meenerj DecejMesKeebÛÙee ieeCÙeebÛeerner leekeâo nesleer. meefceleerves Ùee efleIeebveener Demhe=MÙe "jefJe}s. Ùee efleIeebÛÙeecegUs
KeNÙee DeLee&ves meefceleer oef}le Meesef<ele yengpeveebÛeer Pee}er nesleer. Ùee ef$ecetleea}e yegefæhegjmmej meefceleerÛÙee heg{ejerheCeeletve ieeU}s ies}s. mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee
}{ŸeeÛÙee jCeebieCeeÛeer ner Skeâ ÂMÙe yeepet Pee}er. ogmejer he[ÅeeDee[ keâeškeâejmLeeves keâjCÙeele iegble}er nesleer. ceneje°^eÛee keâ}Me DeeCeCeeNÙee ÙeMeJeblejeJe
ÛeJneCeebvee Deepe DeeOegefvekeâ ceneje°^eÛes efMeuhekeâej mecepe}s peeles. Ùee efMeuhekeâejeÛeer ‘Iej keâe Yesoer }bkeâe {eÙes’ ner Je=òeer [esUŸeeDee[ keâjlee Ùesle veener.
Ùee JesUer vesn¤bÛeer DeJemLee Lekeâle Lekeâle Ûee}CeeNÙee cneleeNÙeemeejKeer Peeueer nesleer. efnbogmLeeveÛee hebleØeOeeve nesCÙeeÛeer ceesjejpeer}e mJehves he[le nesleer.
ceesjejpeer ÙeMeJeblejeJeebÛes jepekeâerÙe ieg¤. ÙeMeJeblejeJe ceesjejpeeRÛess efMe<Ùe. lesJne cegbyeF&le šskeämešeF}Ûee GÅeesie ØecegKe neslee. Ùee OebÅeeleuess meJe& efce}cee}keâ
iegpejeleer, ceejJee[er Yeeb[Je}oej nesles. lÙeebvee cegbyeF& ceneje°^ele jenCeb efnleeÛeb Jeešle veJnleb. Ùee Yeeb[Je}oejebÛeb ØeefleefveefOelJe ceesjejpeer keâjle nesles.
efyenej, Gòej ØeosMe Ùee jepÙeebleer} KeemeoejebÛÙee yeUebJej vesn¤ hebleØeOeeve cnCetve efšketâve nesles. vesn¤bÛeer leekeâo KeÛÛeer keâjCÙeemee"er ceesjejpeer}e
ceneefÉYeeef<ekeâ nJes nesles. lÙeebveer ÙeMeJeblejeJeebvee neleeMeer Oej}s. ÙeeletveÛe ceesjejpeer DeeefCe ÙeMeJeblejeJeebveer mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUeruee efJejesOe kesâuee.
efÉYeeef<ekeâeÛes cegKÙeceb$eer Demeleevee ceesjejpeeRves 105 keâeÙe&keâlÙeeËÛes yeUer Iesleues. ÙeMeJeblejeJeebveer YeeTmeensye efnjWmeejKÙee Fveesmebš ceeCemee}ener DeeheuÙee
keâškeâejmLeeveele Dees{}s. ÙeeÛee megieeJee Fbefoje ieebOeeRvee }eieuÙeeyejesyej lÙee meleke&â PeeuÙee. Ûee}}s}e meJe& Øekeâej lÙeebveer vesn¤bÛÙee }#eele DeeCeJe}e.
vesn¤bÛee ceneje°^eefJe<eÙeerÛee efJejesOe Ùee DeMee IešvescegUs ceeJeU}e. lÙeebveer cegbyeF&men ceneje°^ jepÙeeÛÙee mLeeheves}e hejJeeveieer efoueer. ÙeMeJeblejeJeebvee
efouueerle yeesueeJetve ceneje°^ mLeehevesÛee keâ}Me vesn¤bveer lÙeebÛÙee neleele efo}e. meesyele ceneje°^eÛes cegKÙecebef$eheoner. DeebOeUe ceeielees Skeâ [esUe, vesn¤
oslees oesve [esUs; vesn¤bveer ceesjejpeerÛee [eJe GOeUtve }eJe}e. 60-62 Ùee oesve Je<eeËÛÙee cegKÙeceb$eerheoeÛÙee keâejkeâeroeale ÙeMeJeblejeJeebÛÙee neleebveer
ceneje°^eleerue Øeeieeflekeâ jepekeâejCeebÛeer DeeJneves vesn¤bveer cees[tve keâe{}er. 62 mee}er ÙeMeJeblejeJe mebj#eCeceb$eer cnCetve keWâõele iesuÙeebveblej lÙeebÛeer peeiee
JemeblejeJe veeF&keâebveer Ûee}Je}er. ns meJe& keâjCÙeemee"er efMeJemesveseMf eJeeÙe ogmejs kegâ"}sÛe ngkeâceer nlÙeej Ùee ceb[UeRkeâ[s veJnles. meefceleerÛÙee ceeOÙeceeletve Dee}s}er
yeÇÇeÿeCeer keâcÙegefvemš-meesMeeef}mšebÛeer Jee|keâie Ûe@}svpe keâeB«esmeJeeuÙeebveer Ùee DeMee heæleerves cees[tve keâe{}er. veeF&keâebveblej, MebkeâjjeJe, MebkeâjjeJeebveblej
Jemebleoeoe, Jemebleoeoeveblej, Mejo heJeej, SkeâceskeâebÛÙee heeJe}eJej heeT} "sJetve meieUsÛe vesn¤-ÙeMeJeblejeJeebÛÙee Gefö°ebmee"er jeye}s.
meefceleerÛÙee [eJÙee-GpeJÙeebÛÙee leceeMeecegUs ØeyeesOevekeâej DebleÙee&ceer ogKeeJe}s}sÛe nesles. 13 Dee@ie° 1960 jespeer, DeeÛeeÙe& De$eWÛÙee
Jee{efoJeMeer ‘ceeefce&keâ’ Ûes ØekeâeMeve Pee}s. Ùee ØekeâeMeve meceejbYee}e DeeÛeeÙe& De$es DeOÙe#e nesles, lej ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe ØecegKe heengCes.
ØeyeesOevekeâejebveer ‘ceeefce&keâ’ÛÙee efveefceòeeves yeeUemeensye "ekeâjWvee GYeejer efo}er. ‘ceeefce&keâ’ÛÙee GYeejCeerle ØeyeesOevekeâejebÛee efmebneÛee Jeeše neslee.
ceeefce&keâÛÙee ØekeâeMemeesnUŸeele omlegjKegö meefceleerleerue keâcÙegefvemšebÛes ØeJekeäles DeeÛeeÙe& De$es Je mebÙegkeäle ceneje°^ ÛeUJeUerÛes ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe npej
nesles. meefceleerÛÙee Skeâe De«eieCÙe heg{eNÙeeves ceeefce&keâ keâe{uee. ceeefce&keâeveblej mebIešvee keâe{CÙeeÛeener Fjeoe yeeUemeensye "ekeâjWÛÙee ceveer neslee, ns
ÙeMeJeblejeJeebveer DeesUKe}s. Ùee meJe& heefjefmLeleerÛee heâeÙeoe ÙeMeJeblejeJeebmeejKÙeebveer GÛe}}e vemelee, lej veJe}Ûe cnCeeJes }eiess}. 19 petve 66
mee}er mesvesÛeer mLeehevee Pee}er. ÙeMeJeblejeJeebveer yeeUeÛes heeUCÙeele}s heeÙe DeieesojÛe heeefn}s nesles. keâeB«esmeer cegKÙeceb$ÙeebÛÙee meeKeUerleer} meJeeËveeÛe
109
Ùee yeeUe}e Jee{JeCÙeemee"er neleeÛee heeUCee DeeefCe ves$eebÛee efoJee kesâ}e, ns peeCekeâejebvee ceenerle Deens.
meerceesuuebIeveeÛÙee efoJeMeer cnCepes omeNÙeeÛÙee efoJeMeer efMeJemesvesÛeer heefn}er peenerj meYee Pee}s}er ce}e Depetvener Dee"Jeles. ØeyeesOevekeâej lÙee
meYesÛÙee cebÛeeJej ØecegKe nesles. mJele:}e lÙee JesUer melÙeMeesOekeâ heg{ejer cnCetve mecepeCeejs jecejeJe Deeefokeâ DeeefCe lÙeebÛÙee meeJe}er}e Ieemetve
peeCeejer keâce} efJeÛeejs lemesÛe me. n. jeve[s FlÙeeoer Ùee meYesle nesles. ‘ceeefce&keâ’ves pes melele peeiejCe 6 Je<e& Ieele}s, lÙeeÛee heefjCeece }eKeeÛeer meYee
nesCÙeele Pee}e. lÙeeÛe meYesle met$emebÛee}ve keâjCeeNÙeeves yeeUemeensye "ekeâjWvee efMeJemesveeØecegKe DeMeer heoJeer efo}er. Ùee meYesle yeeUemeensye 15-20
efceefvešbbÛe yeesue}s Demeleer}. lesJneheemetve les DeepeleeieeÙele les mesveeØecegKe cnCetve ØeÛeb[ ieepe}s, ieepele Dee}s. Deepe lej }eskeâveslesheoeJej heesÛe}s
Deensle. Ùee meYesle yeNÙeeÛe efJe<eÙeebvee nele Ieele}e ies}e. efÛeveer Dee›eâceCe, ke=â<Ce cesveve, meerceeØeMve, peerhe ØekeâjCe, vesn¤ mejkeâejceOeer} cegbo[eÛÙee
Yeü°eÛeejeÛes ØekeâjCe, ceje"er ceeCemeeÛes nesle peeCeejs DeJecetuÙeve DeeefCe Flej ØeebleerÙeebveer Ûee}}s}s Mees<eCe, meefceleerleer} ÙeeoJeerves efvejeMe Pee}suÙee
ceje"er ceeCemeebÛÙee ceveeÛeer hekeâ[ efMeJemesvesÛÙee Ùee heefnuÙeeÛe meYesves Iesle}er. ceje"er ceeCemeebÛeer vescekeâer veme hekeâ[CÙeeÛeer iees° efMeJemesvesÛÙee Ùee
heefnuÙee meYesheemetveÛe Ie[le ies}er. leer Deepener lÙeeÛe ieleerves Ûee}}er Deens. Deveskeâ GueLeehee}Leer nesTve iesuÙee. yeeUmeensye "ekeâjWÛes ceje"er
ceeCemeebÛÙee "me"meCeeNÙee vemesJej}s yeesš lemesÛe Deens.
8 hesâyeÇÇgJeejer 69 jespeer efMeJemesvesves meercee }{ŸeeÛes Deeboes}ve Ús[}s. leesheÙeËle ‘ceeefce&keâ’ves melele pevepeeiejCe Ieele}s. ‘ceeefce&keâ’ÛÙee pevceeheemetve
lees Ùee obie}erÛÙee IešvesheÙeËleÛeer Je<ex, efJeleb[Jeeo DeeefCe JewÛeeefjkeâ ceejeceeNÙeebveer Yej}s}er Deensle. oeef#eCeelÙeebefJe®æ ‘ceeefce&keâ’ceOetve pes }sKeve Ûee}}s
nesles lÙeeefJe®æ meefceleerJeeoer De$Ùeebveer owefvekeâ ceje"eletve peenerj šerkeâe kesâ}er. ØeyeesOevekeâejebÛÙee jeieeÛee heeje Ûe{}e. efMeJemewefvekeâebveer De$Ùeebvee yegkeâ}tve
keâe{uÙeeveblejner Glej}e veener. De$ÙeebÛÙee Dee[tve owefvekeâ ‘ceje"e’ mebheeokeâerÙe ceb[Uele}s DeeÛejš efJeveeÙekeâ YeeJes Ùee meJe& ceejeceeNÙeebvee KeleheeCeer Iee}le
Demele. lÙeebveer ‘kesâMÙee "ekeâjs DeeefCe lÙeebÛeer leerve Pegkeâlee[ keâešea’ - efkebâcele hegâškeâer keâJe[er- DeMeer hegefmlekeâe ef}ntve "ekeâjs-De$es Jeeo efJekeâeshee}e iesuee.
Ùee Iešvesves yeeUemeensyeebveer efÛe[tve ‘JejUerÛee [gkeäkeâj’ veeJeeÛes JÙebieefÛe$e keâe{}s. ne ‘JejUerÛee [gkeäkeâj’ Kegö De$es nesles. ØeyeesOevekeâejebveer De$eWÛeer pejener
ieÙe kesâ}er veener. lÙeebÛÙee meJe& kegâ}bie[er DeeefCe Yeeveie[er lÙeebveer yeensj keâe{uÙee. Jevecee}eyeeFËÛes ØekeâjCe, heer. kesâ. meeJebleebÛÙee Iejeletve Jevecee}eyeeFËvee
De$Ùeebveer keâMeer heUJeueer, De$es JeveceeueeyeeFËÛee keâmee ÚU keâjle, efJešeUelener De$es Jevecee}eyeeFËvee mees[le vemele ns meJe& ‘ceeefce&&keâ’ceOetve ØeyeesOevekeâej
ef}nerle Demele. ‘ceeefce&keâ’ lÙee JesUer Demes oe¤ieesUŸeebveer Yej}s}s keâes"ej nesles. efvejeMe Pee}suÙee ceje"er cevee}e ‘ceeefce&keâ’ ne efJejbiegUeÛe neslee. [ebies,
jCeefoJeshes#ee De$ÙeebJej ØemeheeÛÙee heg{eNÙeebÛee jeie neslee. Ùee jeieeÛÙee OeeiÙeeletve 68 mee}ÛÙee ceneveiejheeef}kesâÛÙee efveJe[Cegkeâermee"er mesvee-ØemeheeÛeer
Ùegleer Pee}er. Ùee Ùegleer}e vee. ie. ieesjÛW ee leeW[osKe}e efJejesOe neslee. Øeefce}e ob[JeleWvee lÙeebÛÙeeheg{s kesâuÙeecegUs ieesjWÛee Ûe{}s}e jeieeÛee heeje Kee}er Glej}e
DeeefCe ceieÛe ceOeg ob[Jeles DeeefCe ceb[UeRveer efMeJemesvesMeer efveefJe&IveheCes Ùegleer keâsueer. efMeJemesvesÛeer Ùegleer nesCÙeehetJeea ØemeheeJee}s, keâcÙegefvemšJee}s mesves}e
Øeebeflekeâ mebIešvee mecepele nesles. Ùee efveJe[Cegkeâerle mesvesuee 44 peeiee efceUeuÙee. Øemehee}e 11. Decejefnbo ceb[Uele}s yeeUemeensye "ekeâjWÛes Yee<eCe
Ssketâve ßeerjece efce}ceOÙes FbškeâÛes keâeceieej oòee meeUJeer mesvesle Dee}s les ÙeeÛe ojcÙeeve. heeefjpeele KeeveeJeUJee}s megOeerj peesMeer yeeUemeensyeebyejesyej
DeeOeerheemetve nesles. veJe}keâj, ve}eJe[s, Deehe}s Øemehee veeJeeÛes ceensj mees[tve efMeJemesvesle veeboeÙe}e Dee}s. efMeJemesvesÛeer pe[CeIe[Ce ner DeMeer Pee}er.
8 hesâyeÇÇgJeejer 69 jespeer meercee}{e meg¤ Pee}e. Ùee }{ŸeeÛeer meg®Jeele GhehebleØeOeeve Deme}suÙee ceesjejpeer}e meerceeJeemeerÙeebÛÙee ØeMveeÛes efveJesove osCÙeeves
Pee}er. ceeefnce}e ceesjejpeeRÛeer iee[er yeUkeäâeJeCÙeeÛee ØeÙelve Pee}e. ceesjejpeerves Deeboes}keâebÛÙee DebieeJej iee[er Iee}tve efveJesove ve IesleeÛe heU keâe{}e. Ùee
ØekeâjCeeves yeeUemeensye efÛe[}s. efleLesÛe GYÙee Deme}suÙee iee[erÛÙee šheeJej Ûe{tve lÙeebveer meblehle peceeJeemeceesj Yee<eCe kesâ}s. leesÛe meblehle peceeJe lemeeÛe
yeeUemeensyeebÛÙee oeojÛÙee Iejer Dee}e. efleLesner kebâheeTb[ÛÙee Skeâe efYebleerJej GYes jentve lÙeebveer Yee<eCe kessâ}s. ‘DeeceÛes Deeboes}ve efÛej[CÙeekeâefjlee jCeiee[s
DeeCeeJes }eieleer}.’ yeeUemeensyeebÛes ns JeekeäÙe efkeä}keâ Pee}s. lÙeeÛe je$eer oòeepeeRveer yeboer ngketâce cees[tve YeesF&Jee[e cewoeveeJej meYee IesCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e.
lÙeeÛe #eCeer obie}erÛee Ye[keâe G[e}e. leerve efoJeme cegbyeF& peUle nesleer. peJeUheeme mee"Skeâ ceeCemes ieesUeryeejele cejCe heeJe}er. yeeUemeensye
"ekeâjs, ceveesnj peesMeer, oòeepeer meeUJeer Ùee efleIeebvee Deškeâ keâ¤ve ÙesjJe[e leg®bieele "sJe}s ies}s. }eskeâebÛee Demeblees<e neleeyeensj peeT }eie}e.
peeUheesUerÛÙee ¤heeves MenjYej heme¤ }eie}e. MesJešer ceOeg cesnleebveer hegCÙee}e peeTve yeeUemeensye "ekeâjWvee Deeboes}ve ceeies IesCÙeeÛeer efJevebleer
kesâ}er. Deeboes}ve keâcÙegefvemšebÛÙee neleer peeF&}, Demes lÙeebveer "ekeâjWvee meebefiele}s.
Deeboes}ve ceeies IesCÙeeÛes heâcee&ve lÙeebveer keâe{}s. oesve leemeeble cegbyeF& mJeÛÚ keâje. Ie[}sner lemesÛe. oesve ceefnves "ekeâjs leg®bieele nesles. lÙeebÛee
Jekeâer} cee$e keâcÙegefvemš neslee. lÙeeÛes veeJe mebIeJeer nesles. nsefyeÙeme keâe@heme&Ûee Depe& lÙeevesÛe kesâ}e. 2 ceefnvÙeebveblej efMeJemesveeØecegKe DeeefCe lÙeebÛes
meeLeeroej leg®bieeletve megš}s. Ùee obie}erÛee peveceevemeeJej Flekeâe heefjCeece Pee}e keâer, heg{uÙee keâeUele pee@pe& heâveeËef[meÛess veeJe hegme}s peeTve ‘cegbyeF&
yebo’Ûes yeeoMene efMeJemesveeØecegKe yeeUemeensye "ekeâjs Pee}s.
72 mee}er ceneveiejheeef}kesâle mesves}e 70 peeiee efceUeuÙee. lÙeeveblej DeesUerves efMeJemesvesÛes ceneheewj nesle ies}s. 75 mee}er efMeJemesvesÛee
he[lee keâeU Dee}e. [e@. ieghles, ceveesnj peesMeer FlÙeeoeRveer DeblemLe yeb[eUerÛee [eJe DeeKe}e neslee. Ùee yeb[eUerÛee mheâesš ieghleWveer keâjeÙeÛee
Demes "jues. yeeUemeensyeebvee ÙeeÛeer YegCeYegCe }eie}er. lÙeebveer DeeCeeryeeCeer}e heeef"byee osTve yeb[eUerÛe cees[tve keâe{}er. Deepe Ùee yeb[eUerle}s
Skeâ ØecegKe Yeepehe-mesvesÛÙee ÙeggleerÛes cegKÙeceb$eer nesTve jepÙeeÛÙee efmebnemeveeJej yeme}s Deensle. Ùee meJe& ØekeâjCeele [e@. ieghleWÛÙee jepekeâejCeeÛee
Keelecee Pee}e. efiejCeieeJeeletve mesves}e Deeceoej nJee neslee. De[mej otj keâjCÙeemee"er mesves}e YeieJee iee[&, ke=â<Cee osmeeF&Ûee js[ iee[&,
Peggbpe Pee}er. heefjCeeceer ke=â<Cee osmeeF&Ûee ce[&j Pee}e. DeeF&-yeehe keâcÙegefvemš. ceg}s cee$e efMeJemesvesle. mesves}e efiejCeieeJeele Ùee ceg}ebveer Demes
Jeepeleieepele ves}s. efiejCeieeJeeleer} š^s[ ÙegefveÙeve Ûee}JeCeejs keâcÙegefvemš cee$e Deeblejje°^erÙe YetefcekesâÛeer YepevesÛe cnCele jeefn}s. lÙeebvee veJÙee
efhe{erMeer DeeheuÙee ÛeUJeUerÛes veeles pees[lee Dee}s veener. pevejsMeve št pevejsMeve keâece ve kesâuÙeecegUs DeeheuÙee jepekeâejCeeÛee hejeYeJe Pee}e,
110
ns Depetvener keâcÙegefvemšebÛÙee OÙeeveele Ùesle veener. ns meJe& Ie[tve iesuÙeeveblej les he@âefmePece keâmee Ùeslees DeeefCe keâmee Ùesle veener ÙeeÛÙee mewæebeflekeâ
ÛeÛee& Depetvener keâjleele. 42 Ûeer Ûetkeâ. 62 Ûeer Ûetkeâ. veJÙee efhe{erMeer veeles pees[lee ve ÙesCeejs DeheÙeMe, Ùee meJe& ØekeâjCeebcegUs Ùee Menjele}s
[eJes jepekeâejCe mebheues DeeefCe 85 heemetve les 95 heÙeËle pes meebØeoeefÙekeâ jepekeâejCe mesveskeâ[tve KesU}s ies}s lÙeeves lej Deelee [eJes jepekeâejCe
veeJee}ener Gj}s veener. mesvesÛeer 69 mee}Ûeer obie}, ke=â<Cee osmeeF&Ûee ce[&j, veblej hejJeeÛÙee efnbot-cegmueerce obie}erleer} mesvesÛee menYeeie, Ùee
meJe& iees°eRcegUs meJe&meeceevÙe ceeCemee}e mesvesÛeer melele onMeleÛe Jeešle Dee}erÙe. Ùee onMeleerle keâOeer keâceerheCee DeeuÙeeÛes mesves}e peeCeJe}s
keâer, leer Deehe}e oyeeJe Jee{Jeles.
oeoj-efiejieeJeeleuee ceOÙeceJeie& Menjeleer} ÛeekeâjceevÙee Jeie&, efiejCeieeJeeleer} efJemLeeefhele Pee}s}e keâeceieej DeeefCe yeskeâejerÛes efpeCes peieCeeje
lÙeeÛee ceg}iee. hejØeebleerÙeebvee nekeâ}tve osCÙeeÛeer Yee<ee. Ùee Menjeleer} GÅeesieOebÅeele}s hejØeebleerÙeeÛes DeOeesjsefKele keâ¤ve šekeâ}s}s mLeeve. oeef#eCeelÙe
DeefOekeâeNÙeebefJe®æ kessâ}s}er JeeefÛekeâ, Meeefyokeâ Deeboes}ves, veJÙee efhe{erÛÙee ceveeÛeer hekeâ[ IesCeejer "j}er. mesvesÛÙee ÙeMeeÛes nsÛe GIe[ iegefhele Deens. 85
mee}eheemetve DeepeleeieeÙele mesvesÛee ceeveefmekeâ ØeJeeme keâmee Pee}e, ns ceer meebbefiele}s Deens. Deelee lej meòeener lÙeebvee efceUeueer Deens. DeyemÙeguÙetš cespee@efjšer
vemeleeveener DeeefCe DeuheceleeÛes mejkeâej Demeleeveener Jej JeefCe&}suÙee onMeleerÛÙee nbšjÛÙee peesjeJej mesvee heg{er} heeÛe Je<ex meòee efveYeeJetve vesF&}. keâenerner
cnCee, yeeUemeensye "ekeâjWÛes mšej Deheâ}eletve Deenssle. lÙeebveer mJele:ÛÙee heg{ejerheCeeÛes Skeâ Je}Ùe efvecee&Ce kesâ}s Deens. meòee DeeuÙeeveblejner les cegKÙeceb$eer
nesle veenerle. DeeheuÙee ceg}e-yeeUebvee ceb$eer nesT osle veenerle. mJele:mee"er lÙeebveer }#ceCejs<ee DeeKetve Iesle}er Deens. mejkeâejÛee heoeefOekeâejer vemeleeveener les
meòeeOeerMe yevetve ies}s Deensle. ceveesnjheble cegKÙeceb$eer heoeJej vegmeles Dee¤{ Deensle, yeeUemeensye cee$e efjceesš kebâš^e}
s nesTve meòesÛes mejkeâej Ûee}Jeleele. Demes
Demeleeveener ceje"er ceeCemee}e Jeešles les meòeeefveefjÛÚ Deensle. FLesÛe yeeUemeensyeebÛÙee }eskeâveslesheoeÛeer Kegyeer Deens. Deepe Ùee cegbyeF& MenjeÛeer }eskeâmebKÙee
oer[ keâesšerÛÙee Deemeheeme ies}er Deens DeeefCe jepÙeeÛeer mee[smene keâesšeRÛÙee Deemeheeme. 96-92 kegâUerJeeuÙeebÛes De«eieeceer keâeB«esmeer jepekeâejCe DeeefCe
lÙeebveer meJe&meeceevÙeebÛes kesâ}s}s Mees<eCe Ùee meJeeËÛeer Øeefleef›eâÙee cnCepes keâeB«esmeÛeer meòee peeTve mesvee-YeepeheÛeer meòee ÙesCes; meòeeblej nesCes ns nesÙe.
Ùee meJe& meòeeblejele Yeepeheuee lemes efvecve mLeeve Deens. ieebOeernlÙeshetJeea DeeefCe ieebOeernlÙesveblejner jepekeâejCeele hetJee&ßeceerÛee pevemebIe, DeeleeÛee Yeepehe
veieCÙe nesles. DeebOeUŸeeÛee nele heâesÅeeJej lemes YeepeheÛes mLeeve Ùee meòeeblejele keâle=&lJeeves veJns, veefMeyeeves jeefn}s Deens.
68 mee}er ‘meerDeeÙeS’Ûes [sef}iesMeve cegbyeF&le Dee}s nesles. keâcÙegefvemšebÛÙee efJejesOeer MekeäleeRÛee DenJee} IesTve les Decesefjkesâ}e hejle ies}s. 46 mee}er
kegâjeCe veeJeeÛÙee ceeCemeeves DeMeeÛe leNnsÛee meJnx kesâuÙeeÛee Fefleneme Deens. efMeJemesvee DeeefCe yeeUemeensye "ekeâjs ÙeebÛee pesJne pesJne efJe<eÙe [eJÙeebÛee
ÛeÛexle efveIelees, lesJne ns meboYe& lÙeebÛÙee ÛeÛexle Demeleele. mesvesÛes ÙeMeeheÙeMe ceespeCÙeeÛeer [eJÙeebÛeer ner efmeæebleer heæleer efJeveesoerÛe cnCeeÙe}e nJeer.
mesvee Jee{Ceej veener lej keâeÙe? mesveskeâ[s meJe&mJe Dehe&Ce keâjCeejs keâeÙe&keâlex Deensle. [eJÙeebkeâ[s Ùee °erves "Ce"CeheeU Deens. lees yees}IesJe[ŸeebÛee
yeepeej Deens. lÙeeves OeÇgJeerkeâjCeeÛeer ieefCeles keâMeer megšCeej? [eJÙeebÛÙee heg{ejerheCee}e Je}Ùener veener. jefMeÙee keâesmeUuÙeecegUs Yeejleeleer} [eJÙeebÛeer
ner Meeskeâebeflekeâe Pee}er. leòJe%eeves cejle vemeleele, ns Ùee ceb[UeRvee keâesCe meebieCeej? veJÙee meòeeOeeNÙeebÛÙee meebØeoeefÙekeâ je°^JeeoeÛÙee Iees<eCee, lÙee}e
hetjkeâ meòesle DeeuÙeeveblejÛes lÙeebÛes mene ceefnvÙeebÛes jepekeâejCe. Ùee jepekeâejCeele yeebie}eosMeerÙeebvee ngmekeâtve ueeJeCÙeeÛee ØeMve DeeefCe lÙeeefJe<eÙeer
keâsuesuee ieepeeJeepee, ieesJebMe nlÙeeyeboerÛes vegkeâlÙeeÛe nesGâve iesuesuÙee DeefOeJesMeveele KeeueÛÙee neGâmeceOÙes met[YeeJevesves heeme keâsuesues efJeOesÙekeâ DeeefCe
meceeve veeiejer keâeÙeoe IešvesÛes efveyeËOe cees[tve DeeCeCÙeemee"er ÛeeueJeuesueer Kešheš. ns meJe& veJes meboYe& JewOeeefvekeâ veereflecellesuee lees[Ceejs Deensle
DeeefCe cetuÙele: efJeJeeoemheo Deenssle. Ùee ØeMveebÛÙee efJejâæ Øeefleef›eâÙee osCÙeeÛeer efkeâbJee veJes jepekeâerÙe OegMJeerkeâjCe ceeb[CÙeeÛeer Je keâeÙe&›eâce osCÙeeÛeer
[eJÙee heg{ejerheCeekeâ[s o=<šer veener. 1960 meeueeheemetve ns DemesÛe Ie[le Deeues. hegvejâppeerJeveJeeoer Mekeäleer pej FLes hegvne Gl›eâeble nesleele, lej
[eJes jepekeâejCener hegvne GYeejer OejCeej veener keâMeeJe¤ve? efveef<›eâÙe, nleyeue PeeuesuÙee Øeeieeflekeâ jepekeâejCÙeebvee efkeâleerner meebefieleues lejer lÙeebÛÙee
heeueLÙee Ie[ŸeeJej heeCeerÛe.
o

111
 cevÙeeÛÙee lesjeJÙeeuee Ùeeue vee?
cejCÙeehetJeer& Ûeej-heeÛe Je<e&s& Deieesoj meot jsiesÛeer efve ceePeer IemešCe Jee{tve efleÛes oesmleerle ¤heeblej Peeues nesles, lÙee Ûeej-heeÛe Je<eeËÛÙee
efÛekeäkeâej Dee"JeCeer Deepe ceveele leMeeÛe mebhe=keäleheCes mee"tve Deensle. KeeCÙeeefheCÙeeheemetve lees veeÛeieeCÙeeheÙe&ble keâg"uÙeeÛe iees<šer Deecner mees[uÙee
veenerle. meotuee leMeer Úevehewkeâer jâF&ÙeeceOÙes ØeeOÙeehekeâeÛeer veeskeâjer nesleer. ceguesyeeUs, yeeÙekeâecegues lÙeeuee mJele:Ûeer veJnleer; hejbleg lees lÙeeÛÙee
DeeF&ÛÙee cejCeeveblej DeeheuÙee YeeJeeÛeer ceguesyeeUs DeeefCe YeeGâ DeeefCe lÙeebÛee mebmeej meebYeeUerle Demes. keâgšgbyeeÛÙee iejpee YeeieJeCÙeemee"er ueeieCeeje
hewmee mees[tve lees Gjuesuee hewmee DeeceÛÙeemeejKÙee efce$eebJej G[Jeerle Demes. meeceeefpekeâ ÛeUJeUerle keâece keâjCeeNÙee ceePÙeemeejKÙee ceeCemeeueener
keâg"s ueiee-ueeheâe ueeieuee keâer DeeceÛeer lej lÙee efoJeMeer efoJeeUer meepejer nesle Demes. Ùee efoJeeUerle iee[Ÿeeceeietve veUŸeeÛeer Ùee$ee DeMeer, meotÛeer
meoesefole meesyele keâjCeeje Mejo ceb$eer Demes. lemeeÛe DeOeerceOeer GhešmebgYeemeejKee DeeceÛÙee cewheâueerle meeceerue nesCeeje ceveesnj Deeskeâ Theâ& cevÙeener
Demes. lemee cevÙee ceePee efpeiejer oesmle neslee, hejbleg cevÙeeÛes efve meotÛes peceeÙeÛes veener. meotÛÙee meJe& Kees[Ÿee efšefhekeâue yeÇÇeÿeCeer ceOÙeceJeieer&Ùe
ceeCemeeÛÙee neslÙee. cevÙeeuee lees [ekeât cnCele Demes. cevÙeeÛÙee SkeâtCe Jee*dceÙeerve keâcee&Ûee, cevÙeeÛee efJe<eÙe efveIeeuee keâer meot hee{e JeeÛele Demes.
oe¤ÛÙee efkeâleerner efPebiesle Demeuees lejer ÙeeefJe<eÙeer ceer meotuee ÛeeheeÙeÛees. keâe keâesCeeme "eGâkeâ, hejbleg cevÙeehes#eener ceer peeueerce efve keâ[Jee oefuele
Deefmcelee peheCeeje Demetvener ceePes efve meotÛes peceeÙeÛes, ÙeeÛes ceuee DeeMÛeÙe& JeešeÙeÛes. ceje"er meeefnlÙeeleerue DeeceÛÙee menJeemeele DeeuesuÙee
efkeâleer lejer yegpegie& jLeercenejLeeRÛeer meot efšbieuešJeeUer keâjle Demes. ceuee Ùee iees<šerÛeer heâej cepee JeešeÙeÛeer. efJepeÙe lesb[guekeâj efomeesle DeLeJee heg.
ue. osMeheeb[s- meot Ùee oesIeebvee ‘ceneÛeesj’ cnCetve DeeceÛÙee ÛeÛes&le mebyeesOele Demes. ner Demeueer Jee*dceÙeerve GCeerogCeer keâe{CÙeeÛeer meotÛeer Je=lleer
mees[ueer, lej meotmeejKee meodiegCeer ceeCetme ceje"er Jee*dceÙeeÛÙee #es$eele ogmeje keâgCeer veener Demes ceuee Jeešs. meotÛÙee Dee«eneJe¤veÛe ceer efoueerhe
efÛe$es efJejâæ meeefnlÙe menJeeme Ùee Yeeb[Ceele efoueerheÛÙee yeepetves meotmekeâš Glejuees. Skeâe YejuÙee je$eer heâtuešeFš Peeuesuees Demeleevee meot ceuee
meeefnlÙe menJeemeele efoueerhekeâ[s IesGâve iesuee. lesJne efoueerhe kegâšgbyeemekeâš hesFËie iesmšmeejKes ieewjer osMeheeb[sÛÙee efkebâJee DevÙe kegâCeeÛÙee lejer meeefnlÙe
menJeemeeleerue Iejele jenele neslee les Dee"Jeles.
efoueerheÛeer DeeefCe DeeceÛeer meeefneflÙekeâ menJeemeeleerue oeoe ueeskeâebÛÙee oeoeefiejeRyeöue ÛeÛee& Peeueer. heg{s efoueerheves meeefnlÙe menJeemeeleerue
keâejYeeNÙeebveer ÛeeueJeuesuÙee pegueceeefJe®æ Ghees<eCe Jeiewjs kesâues. Ùee JesUer Ûeej-heeÛe uee@NÙee Ye¤ve ceer DeeefCe YeeF& mebieejs efoueerheuee heeef"byee
osCÙeemee"er heBLej ueeskeâebvee IesTve iesues. meeefnlÙe menJeemeeleerue oeoebÛÙee DeeF&ceeF&Ûee Gæej Deecner peenerj kesâuee DeeefCe meeefnlÙe menJeeme oCeeCetve
mees[ues. efoueerhe Demees Jee cevÙee Deeskeâ ÙeebÛÙee menJeemeele jentve keâefJelee ke⤠ueeieuesuÙee DeeefCe JÙeJemeeÙeeves Jekeâerue DemeuesuÙee Deveble oeleejves heg{s
efoueerheÛeer kesâme efmešer efmeefJnue keâesše&le ÛeeueJeueer. ceOeuÙee keâeUele YeesheeUuee Yeejle YeJeveceOÙes JeeieeLe&Ûee [eÙejskeäšj cnCetve veeskeâjer keâjCÙeemee"er
efoueerhe efveIetve iesuee. YeesheeUÛÙee keâeyee&F[ ogIe&švesveblej lÙeeves YeesheeU mees[ues. lees hegCÙeeuee mLeeefÙekeâ Peeuee. DevlÙee oeleej ceepeer cegKÙeceb$eer
ye@efjmšj yeeyeemeensye YeesmeuÙeebmeejKee YeueleeÛe efJeveesoer Deens. keâesše&le DeeiÙeg&ceWšÛÙee JesUer lees keâefJelee keâjle yemeeÙeÛee. lÙeecegUs DeÙeesOÙeekeâeb[ehetJeer&
keâener ceefnves Deieesoj DevlÙee efoueerheÛeer keâsme njuee. Ùeeveblej DeÙeesOÙeekeâeb[ Ie[tve Deeues. lÙeeÛeer cegbyeF&le heMefleef›eâÙee Gcešueer. ef[mebsyej-peevesJeejerle
cegbyeF&le Oeeefce&keâ obies Peeues. ÙeeojcÙeeve keâe@mceeshee@efuešve cegbyeF& hetCe& peeleerÙeJeeoer DeeefCe Dee@Leex[keämeer yeveueer. efleÛÙee cetUÛÙee Ûeeefj$Ùeele heâjkeâ
he[uee, Keesš Deeueer. jkeäleceebmeeÛee KeÛe, meg[eÛeer oueoue, ÙeeoJeer DeeefCe Deveekeâer& cegbyeF&leuÙee veeieefjkeâebveer Ùee keâeUele DevegYeJeueer. 12 ceeÛe&uee
Ùee meJee&bÛeer Øeefleef›eâÙee Gcešueer. OeceeËOeebveer cegbyeF&le yee@cyemheâesš Ie[Jetve nenekeâej G[Jetve efouee.
cevÙee Ùee yee@cyemheâesšeÛÙee DeeouÙee efoJeMeerÛe cejCe heeJeuee. cejCÙeehetJeer& lÙeeuee oesve-Ûeej Je<es& #eÙejesieeves «eemeues nesles. keâefJelee keâjCes,
keâefJeleebefJe<eÙeerÛeer ÛeÛee&, osMeer-hejosMeer jenCeeNÙee efce$eebÛeer KegMeeueer : ÙeeÛee efvejeshe lÙeeuee, lÙeeÛee efvejeshe ceuee, SkeâceskeâebefJe<eÙeer G"uesueer JeeoUs
cevÙee DeeheuÙee ØelÙeskeâ efce$eebkeâ[s heesÛeJele Demes. cevÙee ÛeeuelÙeeyeesuelÙee oUCeJeUCeeÛee DeeefCe otjmebÛeejeÛee DeeefCe otjOJeveerÛee mee#eele ceeie&
neslee. lÙeeÛÙee ojjespeÛÙee OeeJeheUerle DeeefCe ceePÙeener lees DeceveOeyekeäÙee ÙesGâve YesšeÙeÛee. lesJne ceer keâg"uÙee lejer GÅeesieele iegbleuesuees DemeeÙeÛees.
lees GÅeesie meeefneflÙekeâ Demees DeLeJee meeceeefpekeâ, cevÙeeuee lÙee JesUer lÙeeÛes keâenerÛe osCesIesCes vemeeÙeÛes. cevÙeeuee ceer mevceeveeves lÙeeÛÙee ÙesCÙeeÛes
keâejCe efJeÛeejeÙeÛees. DeeceÛÙee DeJeleerYeesJeleer oefuele heBLej mebIešvee DeeefCe efleÛes keâeÙe&keâles& DemeeÙeÛes.
cevÙee meJeeËMeer heefjefÛele DemeeÙeÛee. cevÙeeÛÙee mecemÙee ceer Sskeâtve IÙeeÙeÛeesÛe. keâhe[euellee, DevveheeCeer, Deew<eOe ÙeeefJe<eÙeer cevÙeeMeer yeesueeÙeÛees.
efkeâleerner cenòJeeÛes keâece Demeues lejer cevÙeeuee ceer lÙee efoJeMeer meesyele "sJeeÙeÛees. lÙee efoJeMeer cevÙeeÛeer Ûeeboer nesF&. yÙeeSsbMeer meeueeheemetve ceuee
ceeÙemLesefveÙee «e@@efJnpe veeJeeÛÙee ogOe&j jesieeves «eemeues Deens. lÙeecegUs ceePeer meJe&Ûe JÙemeves yebo Deensle. cevÙeeuee Ieesj JeešeÙeÛee. cevÙeeÛeer keâeUpeer
ceePÙee ue#eele ÙeeÙeÛeer. DeOeer& yeešueer efkeâbJee Kebyee cevÙeeÛeer meesÙe keâjeÙeÛeer. les neleele he[leeÛe cevÙee heUt heeneÙeÛee. ceueener meJe[ vemeueer
lej lÙeeuee peeGâ ÅeeÙeÛees. je$eer jeefnuee lej lees Kethe hÙeeÙeÛee. jeceoemeeÛÙee Ke[e<škeâemeejKÙee mJele:ÛÙeeÛe keâefJelee hegve:hegvne oe¤ÛÙee veMesle
JeeÛeeÙeÛee, cnCeeÙeÛee. cevÙeeÛeer ner Yebkeâme, efleÛes ceuee keâOeerner DeeveKeej Jeešues veener. ueIegefveÙelekeâeefuekeâeleuÙee ÛeUJeUerleuee ceer MesJešÛee
efMeuesoej. lÙeehetJeer& ueIegefveÙelekeâeefuekeâJeeues ØemLeeefhele meeefneflÙekeâ cetuÙeebefJe®æ ue{le nesles. ceePÙeeheemetve ueIegefveÙelekeâeefuekeâebÛÙee ÛeUJeUeruee
meeceeefpekeâ yeebOeeruekeâerÛes DeefOe<"eve efceUeues. jepee {euesheemetve DeMeeskeâ MeneCesheÙeËle, jcesMe meceLee&heemetve les cevÙee DeeskeâheÙe&ble, pÙeele YeeGâ heeOÙesner
Deens Demee meeleepevceeÛee meesÙeerjmebyebOe pe[uee. ceer Deepeejer he[CÙeehetJeer& oefueleebÛÙee jeKeerJe peeieebefJe<eÙeer oe¤ÛÙee Skeâe iegòÙeele veMesle Demeleevee
112
meotÛeer efve ceePeer pebieer ÛeÛee& Peeueer. meotÛee leesue iesuee. lees cnCeeuee, ‘‘meeues, leggcner meJe& cenej[s DemesÛe.’’ DeeefCe lÙee efoJeMeer efpeJeeYeeJeeÛee meot
Kee[dkeâve ceePÙee ceveeletve Glejuee. yeejceOÙesÛe ceer meotuee DeeÙeeyeefnCeerJe¤ve efMeJÙee efouÙee, lÙee JesUer ueefleheâ Keešerkeâ ceePÙee meesyele neslee. lees
pej vemelee lej lÙee efoJeMeer meotÛee ceer peerJeÛe Iesleuee Demelee SJe{e jeie lÙee efoJeMeer ceuee Deeuee neslee. meotÛeer DeeefCe ceePeer oesmleer keâeÙeceÛeer
mebheueer nesleer. leer hegvne meebOeCÙeeÛee heMÙelve Deveskeâ JesUe lÙeeves kesâuee hejbleg ceer meotuee keâOeerÛe ceeheâ ke⤠Mekeâuees veener. Ùeemee"er meotves ceePee
cegueiee DeeMeglees<e DeeefCe helveer ceefuuekeâe DecejMesKe Ùeebveener ceOÙemLeer keâjeÙeuee ueeJeueer, hejbleg meotÛeer DeeefCe ceePeer ceeb[Jeueer hejle PeeueerÛe
veener. meot ceuee keâJeer cnCetve heâej ceevele Demes. ceje"erleerue lees pÙee Lees[Ÿeeheâej ueeskeâebvee keâJeer mecepele Demes, lÙeeceOÙes lÙeeves ceuee yeNÙeeÛe
JejÛÙee peeieer vesGâve "sJeues nesles. lees ceuee ‘ceje"er keâefJelesleuee mewleeve’ Demes cnCele Demes. DeeceÛÙee Ùee Yeeb[CeecegUs meotefJe<eÙeer ceePÙee ceveele
keâeÙece Kegvveme DeeefCe Ie=Cee jeefnueer. ceer Dee@hejsMevemee"er DeeefCe GheÛeejemee"er Ûeej-heeÛe ceefnves yee@@cyes ne@efmhešueceOÙes he[tve neslees. lÙee keâeUele
meot Deveskeâ JesUe ceePÙeekeâ[s ÙesGâve iesuee, hejbleg ceer lÙeeÛÙeeMeer keâOeer veerš yeesueuees veener. Skeâ peerJe peeÙeÛee DeeefCe Skeâ peerJe ÙeeÙeÛee, DeMeer
ceePeer DeJemLee nesleer. meotuee heeefnues keâer lÙeele DeeCeKeer Yej he[eÙeÛeer. cejlee cejlee ceer JeeÛeuees. Iejer Deeuees. Iejer DeeuÙeeveblej oesve ceefnvÙeebveer
meot Jeejuee. Skeâe efce$eeves ner yeeleceer keâUJeueer. ceer cewleeuee iesuees veener. oe¤le ceeCemeb Kejb yees}leele. SjJeer Keesšb. oe¤ÛÙee veMesle peeleerÛee
Gæej keâsuee neslee. lÙeecegUs ceer YeueleeÛe ogKeeJeuees neslees.
Ùee Iešvesveblej ce}e meotÛÙee meejKÙee Dee"JeCeer ÙeeÙeÛÙee. ceePesÛe ceve ce}e KeeT }eieeÙeÛes. ceer yesÛewve JneÙeÛees. meotJej DeeheCe SJe{s
jeieJeeÙe}e vekeâes nesles, Demes JeešeÙeÛes. MesJešer ceeCetme Ûegkeâlees. Ùee JeešCÙeeheesšerÛe heg{s ceer oeoj ÛewlÙeYetceerJej meotÛee meeefneflÙekeâ lesjeJee Ieele}e.
Ùee lesjeJÙeele meeefnlÙeeleer} meJe& veJÙeepegvÙee efhe{erleer} }eskeâebvee yees}eJe}s nesles. mebÛee}ve DeLee&le ef}efš} ce@iesefPeveJeeuÙee }eskeâebkeâ[s nesles. De®Ce
keâes}škeâjebheemetve les YeeT heeOÙesWheÙeËle meJe&Ûe }eskeâ meeceer} Pee}s nesles. Øe.ßeer. ves®jkeâjner DeeuÙeeÛes Dee"Jeles. ÛeÛee&, keâefJelee, JeeÛeve, veeÛe-ieeCes,
heesmšj keâefJelee Skeâ cees"e ÚyeerveeÛe Deecner Ieele}e. DeeheuÙee Ûe<ceeÛÙee efYebieeletve efcemkeâer} nmele meot Deemeheeme JeeJejleesÙe, Demee ce}e Yeeme
nesT }eie}e. meotÛee pemee lesjeJee Ieele}e lemeeÛe cevÙeeÛee ce}e Iee}lee Dee}e veener, ÙeeÛeer ®Ke®Ke Deepe Jeešles. cevÙee ces}e Ssve obie}erÛÙee
keâeUele, DevveesGheJesMeve keâ¤ve, efveefjÛÚ nesTve. cevÙeeves Demes cejeÙe}e vekeâes nesles. peeršer ne@efmheš}ele lees oesve ceefnves De@[efceš neslee. JesUsJej
Deew<eOe ve IesleuÙeecegUs cevÙeeJej ner heeUer Dee}er. Deew<eOeeSsJepeer cevÙeeÛee oe¤Ûee jleerye Ûee}t neslee. YesšCÙeemebyebOeer lÙeeÛee efvejeshe Dee}e; hejbleg
ceer lÙee}e YesšeÙe}e peeT Mekeâ}es veener. cevÙeeJej ceePee lemee ØesceU jeie neslee. cevÙeeves ÛeebieuÙee keâefJelee keâjeJÙee, Ûeebie}e DevegJeeo keâjeJee.
efnbot Oecee&le JeefCe&}suÙee veefMeyeeÛÙee iees°erØeceeCes megowJeeves cnCee efkebâJee ogozJeeves cnCee ceePeer Ûeebie}er heefjefmLeleer lÙee JesUer nesleer. cevÙee}e
ceer cnCee}es, ‘‘let kegâ"sner peeÙeÛeb veener. legPes meJe& meeshemkeâej ceer keâjerve.’’ ceeveOeve cnCetve ceer cevÙee}e oesve npeej ®heÙes ÅeeÙe}e leÙeej Pee}es.
cevÙee, legPÙeemee"er ceer kegâ"sner ÛeesNÙeeceeNÙee keâjerve, heCe legPeb ceeveOeve ceer JesUsJej osF&ve; heCe cevÙee YeueleeÛe yeeefpeboe neslee. lÙeeves ceePes ns
SskeâuesÛe veener. lÙeeuee kegâCeeÛÙeener yebOeveele De[keâuesues DeeJe[eÙeÛes veener. cevÙee peeefleJeble yeÇÇeÿeCe veJns, lees peeefleJeble YeškeäÙee neslÙee. cevÙeeÛÙee
cejCeeÛeer ceuee heâej GefMeje yeeleceer keâU}er. obie}erÛes JeeleeJejCe Depetvener cegbyeF&leveb mebhe}s veJnles. ceer mceMeeveele heâej GefMeje ies}es. cevÙeeÛes
mejCe peUtve ies}s nesles. lÙeeÛÙee DeeefCe ceePÙee oesmleebhewkeâer efleLes kegâCeerÛe ce}e meehe[}s veener. ogmeNÙeeÛe Skeâe peUCeeNÙee efÛelesskeâ[s henele ceer
efJe<eCCelesves GYee neslees, efkeâleer lejer leeme efleLes.
efnbot Oece&MeeŒeeØeceeCes Demebleg° cejCeeveblej Yeškeâle jenleele, Demee mebkesâle Deens. cevÙee FLes lej jmejmetve peie}e. keâhe[s Demeesle efkebâJee
SKeeoer Jemlet, cevÙee}e ceer ceveeheemetve efo}er; heCe ns meJe& Iessleevee jbie DeeefCe efveJe[ ceePeer Demes. he@vš Demees Jee hewjCe ceer lÙee}e leer vesnceerÛe
keâe<eeÙe jbieeÛeer IesTve efo}er. cevÙeeves keâOeer ÙeeefJe<eÙeer KeUKeU kesâ}er veener, keâe<eeÙe JeŒe heebIe¤ve cevÙeeÛes Yetle lÙeeÛÙee lesjeJÙee}e DeeheuÙee}e
YesšCeej veener. keâejCe cevÙee Oece& ceeveCeeje yeÇÇeÿeCe veJnlee.
ceveesnj heble The&â cevÙee, Deehe}s meJe& yeÇÇeÿeCÙe keâecee"erhegje ÛeewoeJÙee ieuueerÛÙee veekeäÙeeJej GYee jentve JeešCeeje Demme} ceeCetme. Ùee yeneotj
cevÙeeves GYeer nÙeele keâefJelesmee"erÛe Iee}Je}er. lÙeeÛÙeeÛe keâefJelesves Deveskeâ Deye}e meye}e PeeuÙee. Deveskeâ Dehebieebvee DeJeÙeJe hegâš}s. Deveskeâ veeLehebLeer
Pee}s. cevÙee kegâCeeÛes osCes }eiele veJnlee vee IesCes. lÙeecegUsÛe lees kegâCeeÛÙeener ceveele efve efKeMeele nele Iee}t Mekesâ, jepejesme. iejpeshegjleer lees Keb[Ceer
Jemet} keâjs. cevÙeeÛÙee Jemeg}erÛeer mšeF&} he"eCeevesner efMeketâve IÙeeJeer DeMeer nesleer. meoeefMeJe hes"er les DeMeeskeâ MeneCeWheemetve De@}ve efievmeheÙeË&le: heefMe&Ùeve
ojyeejheemetve lees De®Ce keâesueškeâjebheÙeËle. yejyeeš ve KeeCeeNÙee YeeueÛebõ vescee[Ÿeebheemetve lees ef}bieeÙeleer ÛebÅee heeš}ebheÙeËle. meot jsiesheemetve Ùes[Kebyet Mejo
ceb$ÙeebheÙeËle, Úbhe[t hekeäÙee peeOeJeeheemetve iebhhe[t vee. OeeW. ceneveesjebheÙeËle, yesoerheemetve ke=â<CeÛebõebheÙeËle cevÙee meJeeËÛeeÛe ‘ÙeejeW keâer Ùeejer’ efveYeeJeCeeje oesmle
neslee. ieg®veeLe Oegjer efve Mejo meešce ÙeebÛeer cevÙeemee"er ceg}er MeesOetve nÙeele mebhe}er, heCe cevÙeeves efpeJebleheCeer mJele:Ûes Iejšs yeebOe}s veener. efpeLes peeF&}
efleLes cevÙeeÛes Iej nesles. cevÙee Demee Deens, cevÙee lemee Deens, ÙeeÛeer ÛeÛee& lees cesuÙeeveblej pÙee keâõt meeefneflÙekeâebveer kesâ}er, lÙeebÛeer ce}e keâerJe keâjeJeerMeer
Jeešles. ‘cevÙee Dee}e js Yeeiees Yeeiees’ Demes cnCetve heUtve peeCeeNÙee }eskeâebveerÛe cevÙeeefJe<eÙeerÛÙee DeeKÙeeefÙekeâe hemejJeuÙee. meeefnlÙe #es$eeleuÙee oebbefYekeâ
DekeâjceeMÙeebvee, }sKekeâ, keâJeeRvee cevÙee keâOeerÛe keâUt MekeâCeeje veJnlee. efJeOeer keâce&, yeÇÇeÿeCeerheCeeÛÙee peeleerÛes peeveJes cevÙeeves cegUeleÛe lees[tve šekeâ}s

113
nesles. osJeehes#ee oe¤ ßes‰ ceeveCeeje cevÙee, Oecee&hes#ee ceeCetme ßes‰ ceeveCeeje cevÙee, Oecee&Ûeer Ssmeer keâer lewmeer keâjCeeje cevÙee, meJe& Lejebletve efve Jeie&
peeleeRletve efYekeâejer Demetvener SsMJeÙee&ves JeeJejCeeje cevÙee ce}e lejer Depetvener efJemejlee Ùesle veener. Ûejme efÛe}ceerle}er ngkeäkeäÙeeÛÙee veUerle}er cevÙeeÛeer
oeoeefiejer efJejkeäle nesTve lesJe{er cejCee}e meeceesjer ies}er. cevÙee KejeKegje ceeCetme neslee, ogmeNÙee}e Øesce osCeeje. lÙeeÛÙeekeâ[tve Øesce peyejomleerves Jemetue
keâjCeeje, mejmJeleerÛeer hetpee ve keâjlee oef}le, Meesef<eleele jentve keâefJelee keâjCeeje cevÙee. cejCÙeehetJeea ceePÙeemeejKÙee DeveskeâebÛeer FÛÚe Demetvener iebYeerj
Pee}e veener. oe¤Ûee Mee@Jej yeeLe IesCeeNÙee cevÙeeves keâefJelesle Deekebâ" yeg[eJes, ÛeebieuÙee keâefJelee, Yee<eeblejs keâjeJeerle, veJÙee keâefJelesÛes Yee<Ùekeâej JneJes,
Demee Deecne meJe& efce$eebÛee lÙee}e Dee«en Demes. cevÙeeves DeeceÛÙee Dee«ene}e Iees[s }eJe}s. DehetâÛÙee yenkeâ}suÙee yeeW[emeejKee lees JeenJe}e efve peie}e.
keâJeer cnCetve peie}e. cevÙee}e efJeme¤ cnCelee efJemejlee Ùesle veener. ceie Ùee} vee legcner cevÙeeÛÙee lesjeJÙee}e?
o

114
 mebmke=âleerÛee Denbkeâej yeeUieeÙeÛee keâeÙe?
ns Je<e& mebheeÙe}e Skeâ ceefnvee hebÛeJeerme efoJeme yeekeâer Deensle. Ùee Je<e&Yejele Oecee&ÛÙee veeJeeves Pee}s}s efnbmeeÛeej heeefn}s keâer ceve efJe<eCCe nesTve
peeles. DeÙeesOÙeekeâeb[eveblej GodYeJe}suÙee Oeceexvceeoer Øe#eesYeele GYee osMe nesjheUtve efveIee}e Deens. Deehe}s Menjner Ùeeletve JeeÛe}s veener. FLesner
Oecee&ÛÙee veeJeeves ÙeeoJeer Ie[}er. jkeäleeÛes heeš Jeeefn}s. Ùee ÙeeoJeerle meeb[}s}s jkeäle megketâve JeeNÙeeyejesyej otj G[tve ies}s Deens. lejerner Depetve
ceeCemeebÛÙee ceveeleuÙee efJe<eejer YeeJevee mebheuÙee veenerle. ojjespe Ie[CeeNÙee veJeveJeerve IešveebcegUs DeeieerleÛe les} Deesle}s peelesÙe. hejmhejefJe<eÙeerÛee
mebMeÙe, És<e ceveeceveele KeoKeolees Deens. ogKeeJe}suÙee ceveele efnbœe ne[Jewj IesTve efve [esUŸeele Kegvveme "sJetve ceeCemes FLes peieleensle. ceeCemee-
ceeCemeebceOe}s meewneo&Ûe mebhetve ies}sÙe. SjJeer efÛešheeKejeueenerr nele ve }eJeCeeje, efkeâ[ecegbieer}e meeKej Iee}Ceeje meceepeheg®<e keâòe}Keesj nesTve
ceeCemeeÛÙee G<Ce jkeäleeves Deehe}s nele efve Deieeflekeâe efYepeJet }eie}e Deens. keâeueÛee meKKee Mespeejer lÙeeÛÙeemee"er hejosMeer Me$et Peeuee Deens.
SkeâeÛÙee [esUŸeele Ie=Cee lej ogmeNÙeeÛÙee [esUŸeele met[. SkeâceskeâebbÛÙee vej[erÛee Ieesš IesT ceeieCeeNÙee MJeeheoebmeejKeerr ceeCemeeÛeer DeJemLee Pee}er
Deens. Oecee&ÛÙee veeJeeKee}er ceeCemes šeskeâe}e ÙesTve keâMeer heesÛe}er?
meceepemJeemLeeÛeer, efnlemebyebOeebÛeer, efJekeâemeeÛeer meJe& cegUs MesJešer jepekeâejCeele meehe[leele, lesÛe Deepe efJeheâue "jles Deens. mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛee
KesU Demees Jee meebmke=âeflekeâ Yeüele=YeeJeeÛee, FLes keâeB«esmeheemetve lees [eJÙee/GpeJÙee Øeefleieeceer he#eeheÙeËle meJeeËveerÛe efJeIešveeÛes jepekeâejCe Ûee}efJe}s.
}eskeâebÛes peieCÙeeÛes Ssefnkeâ cet}Yetle ØeMve kegâCeerÛe mees[Je}s veenerle. GlheeoveeÛeer meeOeves cet"YejebÛÙee neleer kebsâefõle keâ¤ve oeefjõŸe, De%eeve, efJe<ecelee
Ùeebveer peveles}e nuueKe keâ¤ve mees[}s. mJeeleb$ÙeeÛÙee DeheYeübMeeves meeceevÙeebÛÙee peerJeveeÛes DeefOe‰eveÛe GKe[}s ies}s. Ùee Ssefnkeâ peerJeveeletve
Dee}suÙee heeskeâUer}e, Øe#eesYee}e Oece& DeefYeefveJesMeeÛÙee ¤heeves peeleerÙeJeeÅeebveer Jeeš keâ¤ve efo}er. efheUuÙee, efhe[uÙee ies}suÙee og°Ûe›eâe}e
pegbhetve šekeâ}s. peieCÙeecejCÙeeÛes ØeMve yeepet}e he[}s. Oecee&ÛÙee, ce=iepeUeÛÙee ceeies OeeJetve, peele-JesMe keâ[Jes nesTve mebIeefšle ke⤠}eie}s. Oece&
nerÛe peieCÙeeÛeer DeeÙe[Wefššer yeve}er. mejJneÙeJe}, efjJneÙeJe} meJe& keâener Oecee&peJeU ÙesTve Leebye}s. efvejefvejeUŸee Ssefleneefmekeâ keâeUeble DeeefCe
efJeefMe° meeceeefpekeâ heefjefmLeleerle efvecee&Ce Pee}s}e, efJekeâeme heeJe}s}e Oece& ceeCemeeÛÙee meJeËkeâ<e peerJevee}e JÙeehetve jeefn}e. keâce&keâeb[efJeOeer, Ghemevee
heæleer, keâeÙeoskeâevet, veerefleefveÙece, Ûee}erjerleer, leòJe%eeve, OÙeevemeeOevee efve DeelceefÛebleve ÙeLeekeâeU ØemLeeefheleebÛÙee, meòeeOeeNÙeebÛÙee neleele}s
Mees<eCeeÛes nlÙeej yeve}s. hegjesefnleJeiee&ÛÙee ceb$eleb$eele, keânŸeele Oece& heesLeeryeæ nesTve ies}e. YeejleerÙe mebmke=âleerÛeer meg®Jeele keâjCeeNÙee meveelevÙeebvee,
JesoebFlekeâer heefJe$e, ßes‰ ogmejer iees° Jeešle veener. YeejleerÙe mebmke=âleerÛeer meg®Jeele les ÙesLetve keâjleele. peieeleuÙee Deveskeâ mebmke=âleer DeeuÙee DeeefCe
keâeUeÛÙee DeesIeele ve° heeJeuÙee; hejbleg YeejleerÙe mebmke=âleer efšketâveÛe Deens. heeÛe npeej Je<eeËhetJeea cnš}s peeCeejs Jeso Deepe cnš}s peeleele. Kejs
lej, JemlegefmLeleer DeMeer Deens keâeÙe?
1920 mee}er Indology ÛÙee #es$eele cees"s mebMeesOeve DeeheuÙee osMeele Pee}s. GlKeveveele efmebOet-mebmke=âleerÛee MeesOe }eie}e. Ùee mebmke=âleerÛÙee
JewefMe°Ÿeeves DeeheuÙeekeâ[er} Oece&hebef[le efJeÉeve Ûe›eâeJetve ies}s. lÙeebvee Ùee mebmke=âleerle Oeeefce&keâ efÛevns Dee{U}er veenerle. Dee{U}er leer OeevÙeebÛeer
keâes"ejs, meeJe&peefvekeâ mveeveie=ns, meeb[heeCeer Jeentve vesCeejer peceerve-Debleie&le Gòece iešejs. cebefojs GYeer keâjCeeNÙee DeeheuÙee ØeeÛeerve mebmke=âleerMeer efleÛeer
veeU kegâ"sner pees[}s}er veJnleer. 1920 ÛÙee mebMeesOeveecegUs DeeheuÙee ns }#eele Ùesles, keâer DeeÙe&, pes Ùee osMeele Dee}s, pÙeebvee DeeheuÙeekeâ[s
meveeleveer Deehe}s hetJe&pe ceeveleele Je mJele:}e JebMepe mecepeleele; lej ÙeeÛe DeeheuÙee hetJe&peebveer meJe& JeeF&š ceeieeËveer Ùee mece=æ efmebOet mebmke=âleerÛee
veeMe kesâ}e. DeeheCe efpeÛee DeefYeceeve yeeUielees lÙee mebmke=âleerÛÙee hetJeeaner FLes Skeâ efJekeâefmele mebmke=âleer nesleer ÙeeÛes Jew<ecÙe Ùee ueesskeâebvee Jeešles.
mebmke=âleerÛÙee Kee}esKee} DeeheuÙeekeâ[s JeebefMekeâ efceßeCes Kethe Pee}er. F.me.hetJe& 1500 Je<eeËhetJeea cnCepes cevegmce=leerÛÙee keâeUele. JeCe&, JebMe,
MegælJeeÛee Denbkeâej Jee{}e. lÙeeDeieesoj npeej-oer[ npeej Je<ex DeeheuÙeekeâ[s meceepe SkeâmebOe neslee. JebMeJeie& Skeâceskeâele efcemeU}s nesles.
DeeÙe& FLes ÙesCÙeehetJeea õefJe[, DeveeÙe& FLes nesles. ÙeLeekeâe} Mekeâ, ntCe Dee}s. ceesie}, he"eCe legkeâea, FjeCeer, DeheâieeefCemleeveer Dee}s. Deepe
JebMeMeem$eerÙe°Ÿee heeefn}s, lej kegâ"}erner peele IÙee efleÛÙeele JeebefMekeâ efceßeCe meehe[uÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. osMemLe yeÇÇeÿeCeeble DeeefoõefJe[ebÛeer,
Demhe=MeebÛeer }#eCes meehe[leer}, lej keâeskeâCemLeele DeheâieeCe-FjeCe JebMeeÛeer. jkeäleeÛeer veeleer ner DeMeer GheKeb[eletve kegâ"uÙee kegâ"s heesnesÛeleele. meebmke=âeflekeâ
Denbkeâej heesmeCeeNÙeebvee, lÙeeÛeer Megælee efškeâefJeCeeNÙee ceneYeeieebvee keâeÙe meebieeJes? mJele:ÛÙee Mejerjele DeveeÙe&leòJeeÛÙee KegCee mhe° efomele Demeleeveener les
DeeÙe&leòJeeÛee Denbkeâej peesheemeleele. efšUkeâebveer meebefiele}s keâer, DeeÙe& Gòej OegMJeeJe¤ve Dee}s, lej ns Ûekeäkeâ Gòej Oeg›eÛe Yeejleele DeeCeeÙe}e efveIeCeej.
JeemleJeele DeeÙe& Ghejs, hejosMeer Deensle, hejbleg ns melÙe vepeerkeâÛÙee keâeUele keâesCe OÙeeveele IesF&ue? les Yeejleeleer}Ûe nesles ns meebieCÙeeÛee Kešešeshe Deehe}e
veener. Deehe}s SJe{sÛe cnCeCes Deens keâer, Ùee osMeele JeebefMekeâ efceßeCes nesTve veJeerve meceepe, mebmke=âleer leÙeej Pee}er. lÙeeceOÙes veevee Oece&, peeleer,
hebLe, JebMe cees[leele. Ùee meJeeËÛes keâ[yeesUs cnCepes Deehe}er mebmke=âleer. efleÛee Skeâebieer Skeâleheâea Denbkeâej keâMeemee"er?
Fefleneme ner Ie[tve ies}s}er Iešvee Demeles. Fefleneme Yetlekeâe}eOeerve Pee}e, keâer lÙee}e ce=le ceevetve ceeveJeer meceepeeves heg{s peeÙeÛes Demeles.
met[YeeJevesves onMeleerÛÙee peesjeJej pees meceepe Feflenemeeleer} ce{er Gke⤠}eielees, lees meceepe NnemevcegKe meceepe nesÙe, Demes vÙeeÙecetleea ceneosJe
ieesefJebo jeve[Wveer cnš}s nesles. FLes pÙee DeebOeUsheCeeves Oecee&Ûee Jeehej jepekeâejCeele efve meceepekeâejCeele pÙee }eskeâebveer Ûee}Je}e Deens lÙeebÛÙee
Oece&mebkeâuhevee efve Oecexefleneme efJehejerle efve efJeke=âle Deens, ns DeYÙeemeeveblej DeeheuÙee }#eele DeeuÙeeefMeJeeÙe jenele veener.
Oece& DeeOegevf ekeâ cetuÙeebMeer, peerJeveeMeer megmebiele DemeeÙe}e nJee. lÙeeÛeer JesUerJesUer efÛeefkeâlmee JneÙe}e nJeer, Demee celee«en [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛee
Demes. Oecee&le}s hetJe&«en, Yeüce, DebOeßeæe leheemeuÙeeveblej Deeefmlekeâ-veeefmlekeâ ceeCemeebheemetve les efJeefJeOe OeceeaÙeebÛÙee ßeæeUt }eskeâebheÙeËle meJe&Ûe }eskeâ Ûeebie}s

115
menpeerJeve peiet Mekeâleele. pÙeebvee Ùee YetefcekesâÛeer iejpe Jeešle veener lÙeebÛeer iees° DeeheCe mees[tve osT, hejbleg pÙeebvee Ùee osMeeÛeer, YeejleerÙe meceepeeÛeer
Skeâelcelee peesheemeeÙeÛeer Deens, lÙeebvee Oece&YeeJevee efve Oece&mebkeâuhevee [esUmeheCes mJeerkeâejeJÙee }eieleer}.
YeejleerÙe Oece&mebkeâuhevee Jesomebefnlee, mce=leer, yeÇÇeÿeCekesâ, DeejCÙekesâ, Gheefve<eos, ceerceebmee-hegjeCes- ceneYeejle, jeceeÙeCe Ùee cenekeâeJÙeebletve meg¤
nesleele. Ùee meJe& Oece&«ebLeeble keâ[JÙee efnbot efnlekeâlÙeeËvee DeefYeØesle DemeCeeje ne Meyo kegâ"sner meehe[Ceej veener. Oece& cnš}e keâer lÙee}e mebmLeehekeâ
Øesef<ele Demelees, ØeceeCe«ebLe Demelees. lees Ùee meJeeËle meehe[le veener. YeejleerÙe mebmke=âleerÛÙee Guee{eueerleuÙee meJe& iees°er meceepemebmke=âleer, ¤{er, hejbheje
Ùeeleues veeÙekeâ Øeleerkeâelcekeâ iees°er ÙeeÛeØeceeCes nesTve peeleele. DeeÙe& heMegheeueve DeJemLesleerue peerJeve peieCeejs nesles. lÙeebÛeer (Patriarchial) efhele=meòeekeâ
heæleer DeeefCe efleÛeer mebmLee ÙeecegUs heeÛe npeej Je<eeËÛÙee mebmke=âleerle $ewJeefCe&keâebÛeer cekeälesoejer Metõ, DeefleMetõ efm$eÙeebvee oemÙeebveer [ebyeCeejer JÙeJemLee
"jueer. lÙeemee"er ÙeespeuesuÙee owJeer keâuhevee, ÙeeeflJekeâ efJeOeer ns Oece&mebkeâuhevee nesTve iesues. $e+iJesoeleuÙee 10 JÙee ceb[Ueleerue 90JÙee metkeäleele
DeeuesuÙee heg®<e metkeäleeJe¤ve DeeheuÙee meceepeele JeCe&JÙeJemLee meg¤ Peeueer. oneJÙee - DekeâjeJÙee Melekeâele efnbot ne Meyo ¤{ Peeuee. mce=leerÛÙee
keâeUeheemetve lees DeeheuÙeekeâ[s Jeehejuee peele Deens. Gheefve<eo keâeueeleerue DeOÙeelce efve lÙeeveblejÛÙee mce=leer ns veeiejer DeeefCe iegvnsieejer mJe¤heeÛes
keâeÙeos Deensle, ns DeeheuÙeeuee Deelee keâUles Deens. Ùeeleues melÙe Oecee&ÛÙee veeJeeKeeueer ceie KegMeeue meveeleveer ueheJeesle. DeepeÛÙee DeeOegefvekeâ
YeejleerÙe meceepeele ner Ûeesjer DeeheuÙeeuee ueheJelee ÙesCeej veener. JesoebleeÛee Jeehej DeeheuÙeekeâ[s Oeeefce&keâ meceepeele JeCeeaÙe, peeleerÙe oemÙeeÛÙee
Me=bKeuee Yekeäkeâce keâjCÙeele Peeuee. keâce&, hegvepe&vce, cees#e, yeÇÇÿeDeelcee, Deelcee yeÇÇÿeele efJeueerve PeeuÙeeves cees#e efceUlees, Demes DeeheuÙeeuee ¤{ Oece&
meebielees. Deelcee hegvne pevce Ieslees, ielepevceerÛÙee heehe-hegCÙeeÛÙee heefjCeleerJej. Ùee pevceeleuÙee og:KeeJej FueepeÛe veener, Demes meebietve Mees<ekeâJeiee&ves
ßegeflemce=leer, Oece&MeeŒe, Jesoeble ÙeebÛee jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ JeÛe&mJeemee"er Jeehej kesâuee. Gheefve<eokeâemleJe JeCe&Yeso leer›e Peeues. MetõebÛÙee yes[Ÿee efHeâó
PeeuÙee. efJeÕeeefce$e, Jeefme‰, YeejÉepe, ieewlece, De$eerr, ye=nmheleer, Fbõ DeeefCe ¤he, Deie>er, meesce, F&Mee, Øepeeheleer, Ùece ns heMegheeueve DeJemLesleerue
Yeejleeleerue Jewefokeâ osJe Deensle.
meceepeheg®<eeuee Ùee meJeeËÛeer iejpe Deens keâeÙe? ÛeeJee&keâ, meebKÙe, vÙeeÙe, JewMesef<ekeâ, yegæ, pewve Demee Ûe{lee mebIe<e& YeejleerÙe Oece&mebkeâuheveele
efve leòJe%eeveele Deens. Ùeeleues DeeheCe keâeÙe mJeerkeâejeÙeÛes? F&Õej ve ceeveCeeje ÛeeJee&keâ, yegæ, keâCeeo keâer DeeCeKeer F&Õej ceeveCeejs oeMe&efvekeâ?
o

116
 Oece&mebkeâuhevee : keâeÙe IÙeeJes, keâeÙe šekeâeJes?
DeeheuÙee ØeeÛeerve YeejleerÙe meceepeele Deeefokeâeueerve DeeÙeeËÛÙee $e+ÛeebÛee ueeshe PeeuÙeeveblej DeeheuÙeekeâ[uÙee Oece&mebkeâuhevee meg¤ PeeuÙee.
$e+iJesoeÛÙee MesJešÛÙee keâeUele Deelcee, cees#e, F&Õej Ùee keâuheveebÛee JeieeaÙe, JeCeeaÙe meceepeeÛÙee meesyele GoÙe Peeuee. lÙeeojcÙeeve ieCepeerJeer
meceepeeÛee efJeOJebme keâ¤ve lÙeeves jepesMeener Monarchy ØemLeeefhele keâjCÙeeÛes keâece kesâues iesues. ieCemeòee cees[CÙeeÛes keâece keâewefšuÙeemeejKÙee Deveskeâ
jepÙemeòesÛÙee hegjmkeâlÙeeËveer kesâues. ieCepeerJeer mebIeeÛee efJeOJebme keâjCÙeemebyebOeerÛes keâewefšuÙeeÛes efJeÛeej Øeefmeæ Deensle.
efJeefJeOe JesMeeble jepÙeeÛÙee nsjebveer ieCemeceepeele ØeJesMe efceUJeeJee. JesMÙee, ceÅe Je DevÙe ØeueesYeves oeKeJetve ieCeele Yeso efvecee&Ce keâjeJee.
ieCeØecegKeebvee megboj efm$eÙeebÛÙee ceesnele iegbleJetve ieCeveerleerheemetve ÛÙegle keâjeJes. lÙeebÛÙeele keâuen meg¤ Peeuee keâer, ieCe legštve lÙeebÛee veeMe keâjCes
megueYe peeles. ieCeebÛee mebhetCe& veeMe kesâuÙeeefMeJeeÙe jepemeòesÛee efJekeâeme nesle veener. ns keâewefšuÙeemeejKÙee Deveskeâ ieCeefJejesOekeâebvee Jeešs. ØeeÛeerve
keâeUer JebÅe Demeuesuee ieCemeceepe mce=eflekeâejebÛÙee keâeUele efvebÅe "juee. ieCeebÛee DeefOeheleer ieCeheleer JevÙe jevešer meceepeeÛee osJe yeveuee. ieCemeceepe
keâewefšuÙeemeejKÙeebveer ke=âef$ecejerlÙee lees[tve šekeâuee. meeceeefpekeâ efJekeâemeevegmeej kegâ"uÙeener meceepeele heefjJele&ve Ie[tve Deeues, lej les megme¢e Demeles.
DevÙeLee les pegueceer, efJe<ecelee, Mees<eCe keâjCeejs "jles. Jesomebefnlee, yeÇÇeÿeCÙekesâ, DeejCÙekesâ, Gheefve<eos, ceneYeejle, jeceeÙeCener FLes DeheJeeo "jle
veenerle. YeejleerÙe Oece& mebkeâuheveebÛee efJeÛeej keâjCÙeemee"er Ùee meJeeËÛes efJeMues<eCe keâjCes DeeJeMÙekeâ "jles.
Jewefokeâ Jee*dceÙeele Gheefve<eos meJee&le MesJešer cnCepes ÛeewLÙee Yeeieele cees[leele. Ùee Gheefve<eoeleerue oMe&veeueeÛe Jesoeble cnšues peeles. ns
JesoebleÛe efnbot Oece&Meem$eebÛee JewÛeeefjkeâ DeeOeej Deens. DeeheuÙeekeâ[uÙee F&ÕejJeeoeÛes cnesjkesâ Jesoeble DeeefCe Gòejkeâeueerve vÙeeÙeJewMesef<ekeâ Deensle.
lÙeeefJe®æÛes ceuue, meebKÙe ueeskeâeÙele, hetJe&ceerceebmeekeâej, yeewæ, pewve DeeefCe hetJe&keâeueerve vÙeeÙeJewMesef<ekeâ Deensle. ueeskeâeÙele cnCepes ÛeeJee&keâJeeoer,
yegæ JeieUuÙeeme heg{s meJe&Ûe efvejerÕejJeeoer, pe[Jeeoer F&Õej Ùee keâuhevesuee ceeieuÙee oejeletve MejCe iesuesues Deensle. Jesoebleeleerue yeÇÇÿe, Deelcee,
keâce&, hegvepe&vce, cees#e Ùee keâuheveebÛee MeesOe pÙeebveer ueeJeuee les Jeefj‰, Mees<ekeâJeiee&Ûes ØeefleefveOeer nesles. keâ°keâjer oefuele meceepeeuee lÙeebveer Oecee&ÛÙee
veeJeeJej peKe[tve šekeâues. Ssefnkeâ peerJeve DeOÙeelcÙeeÛÙee °erves efceLÙee meebieCeeje Jesoeble, ÛeelegJe&CÙe& Â{ keâjle peelees. ÛeelegJe&CÙe& cnCepes Jesoeble
Ùeeyeöue mce=eflekeâejebvee ÙeeflkebâefÛelener mebosn veJnlee. cevetves Ùee efJeÛeejeuee mce=leer efuentve DeefOekeâ yeUkeâš kesâues. pÙee Gheefve<eo keâeUele ceeveefmekeâ,
Meejerefjkeâ ßeceeÛeer Heâejkeâle Peeueer, efleueeÛe mce=eflekeâejebveer DeefOekeâ Ieó keâ¤ve šekeâues. yeÇÇÿeeÛÙee cegKeeletve Deeuesues yeÇÇeÿeCÙe, yeentletve efvecee&Ce
Peeuesues #eef$eÙe, ceeb[erletve efveefce&uesues JewMÙe, heeÙeeletve Deeuesues Metõ ner Glheòeer Jesoebleeleerue oMe&veecegUs mce=eflekeâejebveer DeefOekeâ Yekeäkeâce kesâueer.
JesoebleecegUsÛe meeceeefpekeâ, Oeeefce&keâ oemÙeeÛÙee Me=bKeuee ÙesLes hekeäkeäÙee PeeuÙee. keâce&, hegvepe&vce, cees#e Ùee Jesoebleeleerue keâuheveebÛee lÙeemee"er GheÙeesie
Peeuee. yeÇÇÿe, Deelcee SkeâÛe Deens. Deelcee yeÇÇÿeele efJeueerve Peeuee keâer, cees#e efceUlees, lees ielepevceerÛÙee hetJe&mebefÛeleeJej, lÙeeleerue heehehegCÙeebJej
DeJeuebyetve Demelees. Ùee pevceeleues GÛÛe-veerÛe Yeso ielepevceerÛÙee heehe-hegCÙeeÛee heefjCeece Deens. yeÇÇeÿeCe, #eef$eÙe, JewMÙe, Metõ kegâUele pevce IesCes,
peerJeveele megKeog:Kes efceUCes ÙeeJej DeJeuebyetve Deens. ne meJe& ÙegefkeäleJeeo, leke&âJeeo Meesef<ele meceepeeuee DeeheuÙeekeâ[s Meehe "juee. ne Meehe cnCepes
Oece& keâeÙe?
Gheefve<eo les MebkeâjeÛeeÙe&. ÛeewoeMes Je<eeËÛee keâeU. FmeJeer meveehetJeea meneMes les FmeJeer meveeveblej Dee"Mes Ùee keâeUele mLeeheve PeeuesuÙee jepÙemebmLee
DeeefCe meeceeefpekeâ Fefleneme DeYÙeemeuee lej yejeÛe ØekeâeMe DeeheuÙee [eskeäÙeele he[lees. Ùee keâeUele mLeeheve Peeuesueer ceewÙe&, ieghleebÛeer jepÙes ÙeeceOeuÙee
meeceeefpekeâ efJekeâemeeÛÙee Iešvee Ùee keâeUele Kes[Ÿeele Mesleer ne JÙeJemeeÙe DeeefCe Menjele nmleJÙeJemeeÙeeÛÙee GÅeesie GhepeerefJekesâÛeer ØecegKe Debies nesleer.
Skesâ keâeUÛee heMegheeueve hesMeener Mesleer JÙeJemeeÙeeÛes Debie yevetve iesuee. Ùeeletve meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ Guee{eueer PeeuÙee. peeefleJÙeJemLee Ùee keâeUele
efvecee&Ce Peeueer. «eeceerCe mJeÙebhetCe& DeLe&jÛevee efleÛee Deemeje "juee. Gheefve<eoeleues ieCejepÙe cees[tve he[ues. JÙeeheej, GÅeesieOebos, oUCeJeUCe Jee{tve
Yeewieesefuekeâ efJemleejeÛeer jepÙes GoÙeeuee Deeueer. ner meJe& Ùee yeouelÙee heefjefmLeleerÛeer Glheeove meeOeveebÛeer meeceeefpekeâ efnlemebyebOeebÛeer Heâueßegleer nesleer.
jepÙeefJemleejeleues heefnues IejeCes veboeÛes. lÙeeveblejÛes ceewÙe&. ceewÙe& IejeCÙeeleerue DeMeeskeâeves Deeheues jepÙe YeejleYej kesâues. heej JeeÙeJÙe ieebOeejeheÙeËle
lÙeeves DeeheuÙee jepÙeeÛee efJemleej kesâuee. Yeejleeleerue heefnueer keWâõerÙe jepÙemebmLee DeMeeskeâeves efvecee&Ce kesâueer. keâjJemegueer keâjCeejer, ue<keâj heojer
yeeUieCeejer, efleuee DeVe efve DeeÙegOes hegjJeCeejer Meemeve Ùeb$eCee leer "jueer. veboeÛÙee keâeUele DeeÙe& mebmke=âleerÛee efJemleej oef#eCesheÙeËle iesuee. Ùee
117
IešveebÛeer Øeefleef›eâÙee heg{s Jewefokeâ Oecee&ÛÙee peeleheeleerefJe®æ yeewæ Oecee&Ûee GoÙe nesTve Peeueer. efJeMes<ele: DeMeeskeâeÛÙee keâeUele yeewæ Oecee&Ûee Øemeej
Peeuee. heg{s nener Oece& meòeeOeeNÙeebÛÙee, OeefvekeâebÛÙee Debefkeâle iesuÙeecegUs lÙeeefJe®æ DeieesojÛe ØemLeeefhele DemeuesuÙee Jewefokeâ OeceeaÙeebveer Ùee Oecee&uee
hejeYetle kesâues. Ùee Iešvesveblej ieghleebÛee keâeU. ieghleeÛes meeceüepÙe DeMeeskeâehes#ee JewYeJeMeeueer nesles. ÙeeÛe keâeUele mejbpeeceMeenerÛeer, meecebleMeenerÛeer
meg®Jeele Peeueer. Ùee meecebleebvee, mejbpeeceoejebvee peneefiejer efceUeuesuÙee peefceveerrletve, Kes[Ÿeeletve les DeeheuÙee peveleskeâ[tve Jes"efyeieej keâ¤ve IesT
ueeieues, keâj Jemetue ke⤠ueeieues. jepeeÛÙee ngkeâceevegmeej lewveele ke⤠ueeieues. kesâuesuÙee Mees<eCeeletve, efceUJeuesuÙee GlheVeeletve, ÛeewLee, meneJee
efnmmee les jepeeuee osT ueeieues. ÙeeÛe keâeUele keâuee-keâewMeuÙe, JÙeeheej, GÅeesieOeboe ÙeebÛeer YejYeješ Peeueer. ieghleebÛÙee keâeUeleÛe yeÇÇeÿeCe, #eef$eÙe
Jeie& ØeyeU Peeues. Jewefokeâ Oecee&uee DeeßeÙe efouee. Ùee keâeUeleerue leòJe%eeveeÛÙee efJekeâemeeÛeer Øeef›eâÙee DeYÙeemeCÙeemeejKeer Deens. ieerlee FmeJeer meveeÛÙee
Lees[erMeer Deueerkeâ[Ûeer, lej hegjeCes Deieoer ieghleebÛÙee keâeUeheÙeËle meekeâej Peeuesueer Deensle. Gheefve<eoeleueer F&Õejkeâuhevee DeelÙebeflekeâ JewÙeefkeälekeâ
veJnleer. ieerlesleueer, hegjeCeeleueer F&Õejkeâuhevee DelÙeble JewÙeefkeälekeâ nesleer. cetUÛÙee `yeÇÇÿe'uee ÙeeÛe keâeUele yeÇÇÿee, efJe<Cet, censMeeÛes ¤he Deeues.
efJe<CetÛes, ke=â<CeeÛes ceeveJeer DeJeleej Peeues. Ùee JewÙeefkeälekeâ F&Õejemeesyele cetefl&ehetpee Deeueer. hegjeCeele Deveskeâ jepÙeebÛÙee JebMeeJeUer DeeuesuÙee Deensle.
jepee ÙeeÛe keâeUele hejcesÕejeÛee DebMe "juee. ceewÙe&ieghleebÛÙee mecekeâeueerve YeejleeÛÙee JeeÙeJÙesuee Fb[es«eerkeâ kegâMeeCe ÙeebÛeer cees"er jepÙes nesTve iesueer.
le#eefMeuee ns lÙeebÛes keWâõ nesles. «eerkeâ, FjeCe, ceOÙe DeeefMeÙee Ùee mebmke=âleerMeer ÙeeÛe keâeUele DeefYemejCe Peeues. efmeefkeâÙeebieceeiex efÛeveer JÙeeheeNÙeebveerner
Ùee keWâõeMeer oUCeJeUCe ØemLeeefhele kesâues. oef#eCe Yeejle les Dejyemleeve Demee JÙeeheej ØemLeeefhele Peeuee. Ùee keâeUeleuee ceOÙe DeeefMeÙee meebmke=âeflekeâ
ogJee neslee. Ùee keâeUele Yeeweflekeâ MeesOe efJekeâeme heeJeues. yeewefækeâ #es$eele osJeeCeIesJeeCe Peeueer. DeeheuÙeekeâ[s pÙeesefle<e, JewÅekeâ, ieefCeleMeem$eele
Øeieleer Peeueer. Ûejkeâ, megßegle, DeeÙe&Yeš Jejenefcenerj ner ÙeeÛeer GoenjCes Deensle. Ùee meJe& meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ Ie[ecees[erÛÙee heeÕe&YetceerJej YeejleerÙe
Oece&mebkeâuhevee pe[uÙee-Ie[uÙee, peeiesDeYeeJeer lÙeeÛÙee yeejkeâeJÙeele FLes efMejlee Ùesle veener; hejbleg Jewefokeâ Oecee&Ûee Jesoeble leòJe%eeveeÛee DeeefCe
lÙeeefJe®æ ue{CeeNÙee efvejerÕejJeeoer, YeeweflekeâJeeoer leòJeJesòÙee Oece&mebmLeehekeâebÛee Fefleneme DeeheuÙeekeâ[s o[heuee iesuee Deens. yeeoveejeÙeCeeveblej
Dee"JÙee Melekeâele DeeheuÙeekeâ[s MebkeâjeÛeeÙeeËveer JesoebleeÛeer hegveceeË[Ceer keâ¤ve DeÉwle Jesoeble jÛeues, ceeb[ues. Gheefve<eos, yeÇÇÿemet$es, YeieJeodieerlee ner
ØemLeeve $eÙeer «ebLe ÙeeJej les DeeOeeefjle Deens. meeQoÙe& uenjer, efJeJeskeâÛeg[eceCeer DeeefCe DeelceyeesOe Ùee meJeeËletve JÙekeäle Peeuesues MebkeâjeÛeeÙeeËÛes Yee<Ùe
leerve iegCeebveer Ùegkeäle Demeuesues DeÛesleve DeeÅeheoeLe& Ùeeletve efJeÕe efvecee&Ce Peeues, Demes cnCeCeejs meebKÙe DeLeJee hejceeCetheemetve yeÇÇÿeeb[ efvecee&Ce Peeues
meebieCeejs vÙeeÙeJewMewef<ekeâ, DeelcÙeeÛes mJeleb$e DeefmlelJe veekeâejCeejs ueeskeâeÙeleJeeoer efkebâJee ns peerJeve MeeÕele veener, #eCeYebiegj Deens meebieCeejs yegæ
Ùee meJeeËÛÙee efJeÛeejebÛes leke&âog° Keb[ve keâjCeejs Deens. ceeveJeer Deelcee, peerJeelcee, meJe&JÙeeheer Deelcee, hejceelcee-DeelcÙeeuee hejyeÇÇÿe mecepeCeeje
MebkeâjeÛeeÙe& MetõeÛÙee DeelcÙeeÛes yeÇÇÿelJe DeeefCe cees#e veekeâejlees. cees#eeÛee ceeie& JesoeOÙeeves Metõ ueeskeâebmee"er GÛÛe kegâUemee"er Keguee "sJelees. lÙeeÛee
meeheoesjer, peieefvceLÙeeÛee efmeæeble ceeCemeeuee peerJeveeheemetve otj veslees. MebkeâjeÛeeÙeeËveblej jeceevegpeeÛeeÙe&, ceeOeJeeÛeeÙe&, JeuueYeeÛeeÙe& DeeefCe Deieoer
DekeâjeJÙee Melekeâele ÙesCeeNÙee efvebyekeâeÛeeÙeeËheÙeËle DeeheCe Dee{eJee Iesleuee, lej Ùee meJeeËceOÙes MebkeâjeÛeeÙe&Ûe JesoebleeÛes Kejs Yee<Ùekeâej "jues.
`yeÇÇÿemelÙe, peieefvceLÙee peerJees yeÇÇÿewJe veehej:' ne peieeuee efveYe&U DeeYeeme ceeÙee, efceLÙee MetvÙe "jJeCeeje lÙeebÛee efmeæeble ceeCemeeuee hejueewefkeâkeâele
iegbleJetve šekeâlees. DeepeÛÙee YeejleerÙe leòJe%eeveeleuÙee Oece&mebkeâuheveebJej Ùee JesoebleeÛee ØeYeeJe he[uesuee Deens. ceeCemeeÛÙee ce=lÙetveblej lÙeeÛes keâeÙe
nesles? DeelcÙeeuee MejerjeÛes DeefmlelJe Demeles keâe? DeelcÙeeÛes, MejerjeÛes keâeÙe nesles? efJeÕeeÛes efveÙeb$eCe keâjCeejer Deveeoer DevebleMekeäleer Deens keâeÙe?
Debeflece melÙe keâeÙe? pe[me=°er keâer lÙeeveblejÛes ÛewlevÙe, efveieg&Ce, efvejekeâej, DeJÙekeäle efokeäkeâeue? efvemeiee&Ûes DeefmlelJe ØeeLeefcekeâ mJeeleb$Ùe Deens
keâeÙe? lÙeeveblejÛeer peeCeerJe ÛewlevÙe keâeÙe Deens? ØelÙe#e ØeceeCe, pe[me=°er %eeveWefõÙeeÛÙee meeOeveebveer ÙesCeeje ØelÙe#e DevegYeJe, Devegceeve Ùee meJe&
celeØeJeenebÛeer ÛeÛee& YeejleerÙe Oece&mebkeâuheveeble Deens. Ùee Deveg<ebieeves Ùee mebkeâuheveele-oMe&veele oesve leš he[ues Deensle. lÙeeleuee heefnuee ÛewlevÙeJeeoer
DeeefCe ogmeje YeeweflekeâJeeoer ns nesle. DeepeÛÙee meJe&meeceevÙeebÛÙee Oece&mebkeâuheveebJej ÛewlevÙeJeeÅeebÛee heie[e Deens. pe[me=°er DeeÅe ceeveCeejs, F&Õej
veekeâejCeejs, heehe-hegCÙe, mJeie&-vejkeâeÛÙee keâuhevee lÙeepeCeejs hetJe&mebefÛele keâce&, cees#e veekeâejCeejs, efJeOeer keâce&keâeb[ HesâkeâCeejs, hegvepe&vce ve ceeveCeejs
YeeweflekeâJeeoer oMe&ve Ùeeheemetve DeepeÛee meceepe legštve he[ueeÙe. efJeJeskeâeveboebÛee JÙeJenejer Jesoeble keâeuemegieble, DeepeÛÙee ueeskeâMeener meceepeJeeoer
MeemeveØeCeeueeruee hetjkeâ Demeuesuee ueeskeâebheÙeËle heesÛeuee lej vekeäkeâerÛe ef[meWyej-peevesJeejer (1993) le pes Oece&Ùegæ hesšJeues iesues, les hesšCeej veener
DeeefCe Oecee&ÛÙee veeJeeJej hegvne efnbmeeÛeej nesCeej veener.
o

118
 ‘‘ieeJeÛeer pe$ee-keâejYeejer me$ee’’
ngleelcee ieewlece JeeIeceejsÛÙee DeelceonveecegUs veeceeblejeÛÙee DebceueyepeeJeCeerÛÙee ceeieCeerves hegvne peesj Oejuee Deens. DeepeÛÙee keâeUele lespeesYebie
Peeuesueer oefuele ÛeUJeU, efleuee Ùee Deelceonveeves Øeefle‰e efceUeueer Deens. JeeIeceejWÛes Deelcemecehe&Ce oefuele ceeCemeebÛÙee efpeJnejer ueeieues Deens.
veeceeblejeÛÙee ØeMveemeesyele 22 jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ, meebmke=âeflekeâ ceeieCÙee mejkeâejves mees[efJeCÙeeÛÙee DešerJej, heJeej-Dee"JeueWÛÙee
vesle=lJeeKeeueer efjheefyuekeâve-keâeB«esme Ùegleer leerve Je<eeËhetJeea Peeueer. Ùee ÙegleerÛee cegKÙe GösMe Yeepehe-efMeJemesvee Ùee DeYeõ Ùegleeruee kegâ"uÙeener heefjefmLeleerle
meòesJej ÙesT ve osCÙeeÛee neslee. Ùee Gefö°hetleeamee"er Deebyes[keâjer meceepe YeeJeveeMeerue Peeuee Je lees efjheefyuekeâve-keâeB«esme ÙegleerÛÙee hee"erMeer {eue cnCetve
GYee jeefnuee. iesuÙee leerve Je<eeËÛÙee ÙegleerÛÙee jepekeâejYeejeves oefuele meceepeeÛee Yeüceefvejeme kesâuee Deens. Jejerue meJe& ØeMveebvee ÙegleerÛÙee mejkeâejves
JeešeCÙeeÛÙee De#elee ueeJeuÙee, lÙeeÛeer heefjCeleer-Øeefleef›eâÙee ieewlece JeeIeceejsÛÙee Deelceonveeletve Øekeâš Peeueer. Ùee DeelceonveecegUs jepÙeeleerue
leceece oefuele Jeiee&le Demeblees<e hemejuee Deens. ueeskeâ SJe{Ÿee Lejeuee heesnÛeues keâer, vegmeles OejCes DeeefCe ceesÛex keâe{CÙeeheÙeËle les Leebyeues veenerle,
lej lÙeebveer Ûekeäkeâ ÙegleerÛÙee Dešer ve heeUuÙeecegUs heJeej-Dee"JeueWveer oieueyeepeer kesâueer, DeMeer lÙeebÛeer YeeJevee Peeueer Deens. les heJeej-Dee"JeueWÛÙee
hegleUŸeeÛes peenerj onve keâjCÙeeÛÙee LejeheÙeËle heesnesÛeues. Ùee meieUŸeebÛeer iebYeerj oKeue IÙeeÙeuee heJeej lej mees[eÛe, heCe Dee"Jeuesmegæe leÙeej
veenerle. `{JeUŸeemeesyele heJeUŸee yeebOeuee, iegCe veener lej JeeCe ueeieuee' cnCeleele Deieoer leMeer DeJemLee Ùee Ie[eruee Dee"JeueWÛeer Peeueer Deens.
`Skeâele Skeâ veener - yeeheele ueskeâ veener,' one mebIešveebÛes one heg{ejer, Dee›eâcekeâ peeleerÙeJeeoebÛee cegkeâeyeuee keâjCÙeemee"er 90 meeueer
veJejefÛele efjheefyuekeâve he#eele Skeâ Peeues. veblej ÙeesiÙe JesUer ns SskeäÙeeÛes lee¤ celeueyeeÛÙee jepekeâerÙe Ke[keâebJej Hegâšues iesues. Dee"Jeues Ùee
keâeUeleues jepekeâerÙe DehelÙe "jues. meceepeeves lÙeebvee DeeheuÙee DeeMeeDeekeâeb#eebÛes Øeleerkeâ yeveefJeues nesles, hejbleg yeej Hegâmekeâe efveIeeuee. Skesâ keâeUer
oeCeeheeCÙeeÛeer, keâhe[eueòÙeeÛeer efJeJebÛevee DemeuesuÙee Dee"JeueWvee Deebyes[keâjer meceepeeves Deefmcelesheesšer pejener keâeÛeketâÛe ve keâjlee meòeeOeejer yeveJeues.
les Dee"Jeues iesuÙee leerve Je<eeËle Deebyes[keâjer DeefmcelesMeer, meceepeeMeer ØeeceeefCekeâ jeefnues veenerle. lÙeebÛeer megKeog:Kes otj keâjCÙeeÛeer iees° mees[eÛe,
heCe les DeeheuÙeeYeesJeleer peceuesuÙee he#eerÙe ieesleeJeUŸeeuee otj ueesštve ueeskeâebÛÙee JÙeLee-JesoveebJej Hegbâkeâj Ieeuet Mekeâues veenerle. heenlee heenlee Ùee
DevÙeeÙe-DelÙeeÛeejebefJe®æ Skesâ keâeUer ue{CeeNÙee heBLejÛes ye[efJeuesuÙee yewueele keâeB«esmeJeeuÙeebveer ¤heeblej keâ¤ve keâeB«esmeÛÙee cees[keäÙee iee[Ÿeeuee
Dees{CÙeemee"er pegbheues.
‘ieeJeÛeer pe$ee, keâejYeejer meleje’ DeMee he#eebÛÙee meleje keâejYeeNÙeebÛee ieje[e Dee"JeueWYeesJeleer he[ueeÙe. lees lÙeebvee keâenerÛe megÛet osF&vee. kegâCeer
cnCelees meeKej keâejKeevee, kegâCeer oe¤Ûeer ogkeâeves ceeielees, kegâCeer šŸegefjmš keâejeRÛee hejJeevee, kegâCeeuee ceneceb[UeÛes DeOÙe#e JneÙeÛesÙe, kegâCeeuee
ceb$eer yeveeÙeÛesÙe. kegâCeeuee vegmelÙee Guee{eueer keâ¤ve he#eeÛÙee ye@vejKeeueer KeesNÙeeves hewmee Dees{eÙeÛeeÙe! keâeueÛes efYekeâejer he#eeefOekeâejer Deepe ueeKees
®heÙeebÛes Oeveer Peeues Deensle. meòee cnšues keâer ne Demee yeoue DešU Deens! lÙeeuee efyeÛeeje DeeceÛee jeceYeeT lejer keâeÙe keâjCeej? meòeemebheòeer,
Øeefle‰e Ùeeheemetve JebefÛele Demeuesueer Kes[Ÿeehee[Ÿeebleerue oefuele pevelee Ùee ceneYeeieebkeâ[s DeeMeeUYetleheCes henele Deens keâer, Skeâ vee Skeâ efoJeme
jeceYeeT DeeefCe lÙeebÛee ieesleeJeUe lÙeebÛee YeeiÙeesoÙe keâjerue cnCetve - leerveskeâ Je<eË Peeueer, heCe DeMeer JesUÛe DeÅeehe ÙesF&vee. kegâ"s De[keâues
jeceYeeTbÛes ueebye keâeveeÛes iee{Je. jeceYeeT Deepe SJe{s yeoueuesÙele keâer, lÙeebvee lÙeebveer efouesuÙee DeeMJeemeveebÛeer Dee"JeCe keâ¤ve SKeeÅeeves efoueer
keâer, les Heâe[keâve efJeÛeejCeeNÙeeÛÙee Leesyee[ele ueieeJeleele. lÙeebvee keâenerner efJeÛeejCÙeeÛeer meesÙe Gjueer veener. jespe oejemeceesjÛÙee jebiesuee les jceJeerle
megšues Deensle. lÙeebveer efouesues [erDees uesšj Ùee jebiesle leemevedleeme efle‰le yemeuesuÙee oefueleebvee efoueemee "jle veener. pesJne ns he$e ØeMeemeveeleerue
mebyebefOeleebkeâ[s heesnesÛeleele lees Ûekeäkeâ Heâe[tve šesheueerle šekeâlees. Jej Ûekeäkeâ cenejceb$ÙeebÛes he$e cnCetve efve:Õeeme mees[lees. IešvesÛeer MeheLe IesTve
jeceYeeT ceb$eer Peeues, lesner meeOesmegOes veener Ûekeäkeâ ke@âefyevesš opee&Ûes - lÙeebÛÙee he$eeÛeer DeMeer Jeemeueele ueeJeueer peeles.
jeceYeeT OegjbOej õ°Ÿee veslÙeemeejKes Jeeiele veenerle. mJele:ÛÙee he#eele lÙeebÛeerÛe ceveceeveer, Lees[keäÙeele SkeâKeebyeer lebyet. Flej heoeefOekeâeNÙeebMeer
ÛeÛee&cemeuele SKeeÅee ØeMveeJej les keâjle veenerle. mejU G"Ceej, SKeeÅee meYesle ueeskeâebveer lÙeebvee iee"ues keâer cnCeCeej veeceeblej nesÙe? Leebyee, les
Peeues veener, lej ceer cebef$eheoeÛee jepeerveecee osCeej. jepeerveecee osCÙeeÛeer JesU Deeueer keâer les ÙesjeieyeeUŸeemeejKes nesTve kegâ"uÙee lejer DeheefjhekeäJe
meuueeieejeÛee efJeMes<ele: JÙeeJemeeefÙekeâ he$ekeâejebÛee meuuee IesTve les ogmejer kegâ"ueer lejer Iees<eCee keâjCeej! Kejs lej jeceYeeTbÛeer heešea keâesCe ÛeeueJelees?
lÙeebÛes he#eerÙe menkeâejer meuueeieej keâer Yeeb[Jeueer Jele&ceevehe$eele keâece keâjCeejs heesšYe¤ he$ekeâej?
119
 kegâ"uÙeener iees°erÛes jeceYeeTbvee ieebYeerÙe& Demeuesues efomele veener. DeeheCe keâesCe ÙeeÛeeÛe efJemej lÙeebvee owvebefove Oeeboueerle he[lees. DeeheCe mee#eele
ceb$eer Deenesle, ceb$ÙeeÛes meeWie veener, ns lÙeebvee kesâJne keâUCeej? lÙeebÛeer DeJemLee Jeiemeceüeš oeot FbogjerkeâjebmeejKeer Peeueer Deens. oeoe Heâej cees"s
keâueeJeble nesles. Ûekeäkeâ efJeÕeeleerue ØecegKe keâueekeâejebÛÙee jebiesle lÙeebÛee vebyej JejÛee neslee; hejbleg cejsheÙeËle ns melÙe lÙeebvee keâUuesÛe veener.
ngMeej peveleeefYecegKe mes›esâšjer DeefOekeâejer jeceYeeTbÛÙee keâeÙee&ueÙeele efškeâle veenerle. pes kegâCeer Deensle pegiee[ pees[Ceejs, jeceYeeTbkeâ[s ÙesCÙeehetJeea
Yeü°eÛeej keâ¤ve Deeheueer veeskeâjer meebYeeUCeejs, Demes ueeskeâ jeceYeeTbÛÙee ieesleeJeUŸeele Deensle. jeceYeeTbvee ns meJe& efomele veener. ÚesšŸeecees"Ÿee
celeueyeele jeceYeeT iegbletve he[uesle DeeefCe ÙeeJej cnCetve keâer keâeÙe les JesieJesieUŸee oefuele peeleeRleerue mebIešvee keâeB«esmeJeeuÙeemeejKes Heâes[t ueeieues
Deensle. ue#ceCe ceeveWÛeer mebIešvee Demees DeLeJee SKeeÅee vesškesâÛeer DeLeJee je"es[Ûeer, les Heâes[t ueeieues Deensle. GjmHeâes[ keâ¤ve, keâ° Ghemetve
pÙeebveer Kes[Ÿeehee[Ÿebeletve DeeheeheuÙee mebIešvee yeebOeuÙee lÙee meJe& mebIešvee jeceYeeT DeeheuÙee jepekeâerÙe F&efhmeleemee"er Heâes[t ueeieues Deensle. Ùeeuee
keâeÙe cnCeeJes? meòee meewosyeepeerÛÙee jepekeâejCeele jeceYeeTbÛeer hele Deueerkeâ[s leeskeâ[er he[t ueeieueerÙe. hejJee lej Ûekeäkeâ ceepeer cegKÙeceb$eer megOeekeâj
veeF&keâ lÙeebÛÙee cebef$eheoeÛÙee cegUeJejÛe G"ues nesles.
keâeB«esme mejkeâej ns vegmelesÛe mejkeâej Demeles. SjJeer Flej osMeebleueer mejkeâejs efJeefOeceb[Uele mebcele Peeuesues "jeJe, keâeÙeos ÙeebÛeer DebceueyepeeJeCeer
Deeheues ØeLece keâle&JÙe mecepeleele. keâeB«esmeer mejkeâejebvee Ùee "jeJeebÛÙee DebceueyepeeJeCeerÛeer iejpeÛe Yeemele veener. Ùee keâle&JÙeeyeensjÛÙee GÛeeheleer ner
mejkeâejs keâjle jenleele. pemes veeceeblejÛee "jeJe efJeefOeceb[Uele heeme nesTve oer[ oMekeâ nesle Deeues Deens. Ùee oer[ oMekeâele Jemebleoeoe Demeesle
DeLeJee lÙeebÛes DevegÙeeÙeer Demeuesues megOeekeâj veeF&keâ Demeesle DeLeJee ÙegleerÛes ØecegKe vesles Mejo heJeej Demeesle, lÙeebvee DebceueyepeeJeCeerÛÙee mejkeâejÛÙee
DeeÅekeâle&JÙeeÛeer peeCeerJeÛe veener. veeceeblejeÛee ØeMve Deeuee keâer - veeceeblejeuee efJejesOe keâjCeeNÙee yengmebKÙeekeâ meJeCeeËÛÙee celeheefjJele&veemee"er Leebyee
cnCetve meebieCeej, Peesheslener Hegâues–Deebyes[keâjebÛeer veeJes IesCeej, hejbleg lÙeebÛÙee pevceMeleeyoerÛÙee keâeUele peeleerÙeJeeoeefJe®æ ue{CÙeemee"er keâeÙe&›eâce
IesCeej veenerle. GYÙee GYÙee DebieeJej heeCeer IÙeeJes, lemes ns keâeJeUŸeemeejKes meÛewue nesCeej.
mee#eele keâešŸeeÛÙee Jee[erÛes meJe& ceje"er ceeÙeleebÛes osJener Mejo heJeejebkeâ[s Deeues DeeefCe meebiet ueeieues keâer, yeeyee keâenerner keâj, heCe lesJe{s
veeceeblej keâj - lej DeeceÛes ns efce$e lÙee Keb[esyee, cnmeesyeebÛÙee [esUŸeele hegvne MeWotj Hesâketâve hejle hee"JeCeej. DeepeÛÙee Ie[eruee DeeefCe GÅeener
Mejo heJeej Demeesle efkebâJee lÙeeÛÙeeveblej kegâCeerner ÙesCeejs Demeesle, keâeB«esmeer efjJeepeeØeceeCes les veeceeblej keâjCeej veenerle; keâejCe Ùee keâeB«esmeJeeuÙeebÛes
Deeheehemeele iešleš Demeleele. ns ieš pÙee lÙee peeleerOecee&ÛÙee ueeskeâØeefleefveOeeRÛÙee efnlemebyebOeeJej DeJeuebyetve Demeleele. ns efnlemebyebOeÛe veeceeblejemeejKÙee
ØeMveebÛÙee Dee[ Ùesleele.
jeceYeeT Ùeeletve keâeÙe efMekeâCeej? jeceYeeTbvee Deebyes[keâjebÛÙee jepekeâejCeeÛee, ÛeUJeUerÛee mJeeOÙeeÙe veener, °er veener. ke@âefyevesšceOÙes jeceYeeTbÛeer
oeleefKeUer yemeles. meYee cewoeveeletve peeleerÙeJeeÅeebvee efÛej[tve keâe{CÙeeÛeer pegveer jskeâe@[& les JeepeJeleele DeeefCe ue{eF&le lÙeebÛee heg{ejer Demelees; heJeej
heešueebÛÙee efnlemebyebOeebÛee efJeÛeej! Deebyes[keâjebÛÙee efmeæebleeÛee heeÙee veJns! DeeheuÙee meceepeeÛÙee efnlemebyebOeebvee vesn¤ mejkeâej yeeOee DeeCeles lesJne
efnbot keâes[ efyeueÛÙee JesUer [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebvee Jeešles vesn¤bÛÙee mejkeâejuee ueeLe cee¤ve cebef$eheoeÛee jepeerveecee osTve yeensj he[eJes. les
lemes yeensj he[leele. Deeheueer DeeefCe oefuele meceepeeÛeer Deefmcelee lÙeebveer efškeâJeueer. jeceYeeT, DeeheCe lÙeebÛÙee leguevesle ceÛÚj Deenele. legcneuee
ns pecesue keâeÙe? ‘heešueebÛeb Iees[b cnejeuee Yet<eeCe’, Ùee cnCeerÛee pehe keâjCÙeeefMeJeeÙe legcneuee Deelee lejCeesheeÙe Gjuee veener. Iees[s heešueeÛes!
jeceYeeT Iees[ŸeeJej yemet Mekesâveele efve heeÙeerner Ûeeuet Mekesâveele. heeÙeer ÛeeueeJes lej hee"erMeer YeerceMekeäleerÛe veener. YeerceMekeäleer legcneuee otj keâe ueesšt
ueeieueer - jeceYeeT- meebiee vee? keâer legcnerner Keb[erÛÙee JejCeele cegleueele?
o

120
 GcejeJe peeve DeeefCe Úesšs veyeeye
melÙeefpele js Ùeebveer YeejleerÙe efÛe$ehešeuee veJeJeemleJeJeeoeÛeer heefjYee<ee efoueer. lÙeebÛee `Melejbpe keâs efKeuee[er' Ùee °erves heenCÙeemeejKee Deens.
ceesieueer meueleveerÛee Nneme DeeefCe efyeÇefšMe meòesÛee GoÙe Ùee efÛe$ehešele lÙeebveer hekeâ[uee Deens. meòesÛÙee yegefæyeUeleerue meeWiešŸee mebmLeeefvekeâ keâmes
nesle iesues, ns lÙeele Deens. nerÛe Øeeflecee DeepeÛÙee ØemLeeefhele jepekeâejCeemee"er Jeehejueer lej leer iewj "jCeej veener. oefuele ÛeUJeUner Ùee Debieeves
heenCÙeemeejKeer Deens.
efyeÇefšMeebÛÙee ef"keâeCeer letlee&me DeeheCe keâeB«esmeJeeuÙeebvee Oe¤ve Ûeeuet. jepÙeele ns keâeB«esmeJeeues meòesJe¤ve iesues Deensle; hejbleg keWâõele les DeÅeehener
meòee efškeâJetve Deensle. ueeskeâmeYesÛÙee efveJe[Cegkeâerveblej les keWâõele meòee efškeâJetve jenleerue, Demes veener. keâeB«esmeveblejÛÙee ef"keâeCeer mesvee-Yeepeheuee
Oejues lejer Ûeeuesue. DeJeOeÛÙee veyeeyeeÛÙee ef"keâeCeer oefuele heg{eNÙeebvee ceeveues lejer Ûeeuesue. Ùee veJeerve efmevesceeleues meJe& De@keäšj cnCepes oefuele
heg{ejer Deensle Demes mecepee. `Melejbpe kesâ efKeuee[er'ceOÙes meF&o peeHeâjer DeeefCe mebpeerJekegâceej ÙeebÛeer pegieueyeboer Deens. oefuele jepekeâejCeeÛÙee Melejbpeer
KesUele oefuele heg{ejer Ùee De@keäšjmeejKes Deensle. lÙeebÛÙee DeeheehemeeleuÙee pegieueyebÅee JeCee&JÙee lesJe{Ÿee Lees[ŸeeÛe cnšuÙee heeefnpesle. oeoemeensye
ieeÙekeâJee[ebÛee meboYe& yeepetuee "sJeuee lej – Øee. Deej. [er. Yeb[ejs, yeer. meer. keâebyeUs, oeoemeensye ¤heJeles, ye@efjmšj KeesyeÇÇeie[s, oòee keâšer,
DeeJeUsyeeyetpeer, je. meg. ieJeF& DeeefCe Sve. Sce. keâebyeUs ner Skeâe keâeUeÛeer pegieueyeboer. ogmejer {eues- {meeU, eflemejer ØekeâeMe Deebyes[keâj-jeceoeme
Dee"Jeues-peesieWõ keâJee[s ÙeebÛeer Deens DeeefCe Deelee ÙesT Ieeleuesueer ÛeewLeer pegieueyeboer Depetve veerš Ûesnje IesTve heg{s Deeuesueer veener. ner Skeâe peeleerÛeer
pegieueyeboer Peeueer. ogmeNÙee peeleerleerue yeeyetjeJe Yeemkeâj, efYebieejefoJes DeeefCe ue#ceCe {esyeUs, lej eflemeNÙee peeleerleerue keâepejesUkeâjebheemetve je. De.
Kewjs, YeieJeevejeJe ÙeeoJeebheÙeËleÛeer pegieueyeboer Deens. Ùee mlebYeele leer hesMe keâjeÙeuee peeiesÛee De[mej Deens, cnCetve cegöŸeekeâ[s Ùeslees.
oefuele ÛeUJeUerle keâuheveeKeesj ueeskeâebÛes ceeÙeboeU heerkeâ Deens. oeoe Fkeâ[s, Jeefnveer eflekeâ[s DeMeer ueeskeâieerles cnCele ner ceb[Uer Svpee@Ùe
keâjle Demeleele. Deebyes[keâjebveblejÛÙee keâeueKeb[eleues meJe& heg{ejer Ùee ueeskeâebÛes keâjceCegkeâerÛes efJe<eÙe Demeleele. Ùee heg{eNÙeebÛÙee jenCeerceeveeheemetve les
lÙeebÛÙee leLeekeâefLele Yeeveie[eRheÙeËleÛes meJe&Ûe efJe<eÙe Ùee keâuheveeKeesjebvee %eele Demeleele. keâesCe kegâ"s peelees, keâeÙe Keelees, kegâ"s efvepelees ÙeeÛeer owvebefoveer
ner ceb[Uer ØelÙe#e efuenerle Demeleele. Deele Skeâ, yeensj Skeâ Demes JeeieCeeNÙee, neleeÛÙee yeesšele meesvÙeeÛÙee Jes°veeÛeer yegæcegõe Demeuesueer Debie"er
IeeueCeeNÙee DeeefCe heeb{jeMegYeü JesMe heefjOeeve keâ¤ve heg{ejer cnCetve efcejJeCeeNÙee, YeeF& mebieejsueener ner ceb[Uer Deejheej DeesUKeleele. ÛeUJeUerÛÙee
meboYee&leuee YetlekeâeU, Jele&ceevekeâeU, YeefJe<ÙekeâeU Ùee meJeeËefJe<eÙeer Ùee ueeskeâebvee Ghejer DeemLee Demeles. FvJne@uJeceWšÛÙee °erves ner ceb[Uer keâe"eJej
Demeleele. lejerner DeeheuÙee keâuhevesÛee KesU GYee¤ve heg{eNÙeebvee ue#Ùe "jJetve, les Deeheues ØeehebefÛekeâ megKe-og:Ke menve keâjerle Deeveboeves peiele
Demeleele. Ùee ceb[UeRefJe<eÙeer ceuee lejer Ie=Cee Jeešle veener. lÙeebÛÙee Oee[meeÛes melele keâewlegkeâ keâjeJes DemesÛe Jeešles. oefuele ÛeUJeUerleerue heg{eNÙeebvee
Ùeebveer JesieJesieUŸee Ghecee efouesuÙee Deensle.
jeceke=â<Ce metÙe&Yeeve ieJeFËvee ner ceb[Uer `DeJeefueÙee' mecepeleele. mebmeoerÙe jepekeâejCeele Ùee ceeCemeemeejKee ogmeje keâesCeer Jemleeo veener.
meòeeÙegleerÛÙee jepekeâejCeele JewÙeefkeälekeâ meewosyeepeerueener Deesueeb[tve ne ceeCetme meeceeefpekeâ meewosyeepeer Ie[Jetve DeeCeCÙeeFlekeâe ceglmeöer DeeefCe ieguenewMeer
Deens. ieJeF&ÛÙee meòeebefkeâle jepekeâejCeeÛee Yejpejer Fefleneme Ùeebvee leeW[hee" Deens. hegjeCekeâeUeleerue mJeie&-vejkeâeÛÙee keâLee DeeheCe melele Sskeâle
Demelees. JeeF&š keâece keâjCeeje vejkeâele peelees, heeheer ceeCemeeuee GkeâUlÙee keâ{F&le šekeâues peeles, hegCÙeJeeve ceeCetme iebOeJe&, efkeâvvej, osJeeefokeâebÛÙee
hebieleerle yemelees. meescejme DeeefCe Dehmeje ÙeebÛÙee efOebieeCÙeele Ùee hegCÙeJeeve ceeCetme ue[ye[tve peelees. Deieoer nerÛe mebkeâuhevee keâuheveeKeesj ueeskeâ
mee#eele DevegYeJeleele. DeeheuÙee heefjkeâuhevesleuÙee mJeie&-vejkeâele oes<eer-efveoex<eer heg{eNÙeebvee {keâuetve efMe#ee Heâcee&Jeerle jenleele.
efMeketâve meJe¤ve meòee, mebheòeer, Øeefle‰e efceUefJeCeejer oefuele ÛeUJeUerÛeer DeepeÛeer ÛeewLeer efhe{er DemeeJeer. Ùee efhe{erle neleeÛÙee yeesšeJej
ceespeCÙeeFlekesâ ßeerceble, oefuele ueeskeâ Deepe efvecee&Ce Peeues Deensle. keâuheveeKeesj ueeskeâebveer Ùee ßeercebleeble ieJeFËÛee JejÛee vebyej ueeJeuee Deens. ieJeFËÛÙee
ßeercebleerÛÙee efÛekeäkeâej DeeKÙeeefÙekeâe Ùee ueeskeâebveer hemejefJeuÙee Deensle - lÙeebÛes Deveskeâ kebâhevÙeebceOÙes MesDeme& Deensle, ye[Ÿee Yeeb[JeueoejebÛÙee keâejKeevÙeele
lÙeebÛeer Yeeieeroejer Deens, lÙeebÛee ef[efmšuejerÛee `FbefiueMe oe¤ ieeUCÙeeÛee' keâejKeevee Deens, les Yeeb[JeueoejebÛÙee hebkeäleerle peeTve yemeuesues Deensle,
ieJeF&meensyeebÛÙee ßeercebleerÛÙee ie[iebpe iees°er Ùee ueeskeâebveer peMee hemejefJeuÙee Deensle, lemee lÙeeleuee Ûeebieuee Yeeiener lÙeebveer Øemlegle kesâuee Deens. ieJeF&
121
leneveuesuÙeebÛeer leneve peeCeleele, YegkesâuesuÙeebÛeer Yetkeâ, De[uee-ve[uee keâesCeerner ceeCetme lÙeebÛÙeekeâ[s peeJees, lees efjkeäle neleeves keâOeer hejlele veener.
kegâCeeÛes Dee@hejsMeve Demees, kegâCeeÛÙee cegueer-yeeUerÛes ueive, ieJeFËveer DeeefLe&keâ ceole kesâueer veener, Demes keâOeer Ie[le veener. Hetâue veener, lej HegâueeÛeer
heekeâUer, heekeâUer veener lej heekeâUerÛee os" lejer ieJeF& iejpetbvee osCeejÛe. Demes ieJeF& mJele:ÛÙee Oegvekeâerle Demeleele. lÙeebÛee efvepeer Leeš veyeeyeeÛee
Demelees. ne veyeeye ueKeveJeer mšeF&ueÛee vemetve efJeoYeeaÙe mšeF&ueÛee Demelees. efJeoYee&Ûeer cnwme heeCÙeelener yemele veener, ietUner Keele veener, Demes
cnCeleele; hejbleg ieJeFËÛÙee yeeyeleerle Demes nesle veener. ieJeFËÛeer cegues-yeeUs efMeketâve meJe¤ve cees"er Peeueer Deensle. keâewšgbefyekeâ peyeeyeoeNÙee ieJeFËveer keâOeer
veekeâejuÙee veenerle. ceneue-iee[Ÿee nJesuÙee veJns, lej yebieuesJepee Iejs-oejs, veeskeâj-Ûeekeâj, ceesšejiee[Ÿee, efce$eheefjJeej, Mejeye-megjF& ieJeFËÛee meceoe
yee[oeveeÛe keâuheveeKeesj ceb[UeRveer veeWoJeuesuee Deens. ceejCeeNÙeeÛee nele Oejlee ÙesF&ue, yeesueCeeNÙeeÛes leeW[ oeyelee osF&ue, hejbleg keâuhevesÛee KesU
keâjCeeNÙeeÛes DeeheuÙeeuee keâenerÛe Jeekeâ[s keâjlee ÙesCeej veener. meòee jepekeâejCeeleerue efceLe ieJeFËvee ÙeeÛe ueeskeâebveer yeveJetve mees[ues Deens. ieJeFËÛee
owvebefove, ceeefmekeâ, Jeeef<e&keâ KeÛe& ÙeeÛee DenJeeue Ùee ueeskeâebkeâ[s Deens. ieJeFËÛes osMeYejÛes Hegâue šeÙeceme& keâeÙe&keâlex jepÙeeleerue leeuegkeâe, efpeune,
Menj heeleUerJejerue he#eerÙe keâeÙee&ueÙes, lÙeeceOeerue keâce&ÛeeNÙeebÛee, lÙeebÛÙee kegâšgbyeerÙeebÛeener KeÛe& ieJeFËmeensye YeeieJeleele. ieJeFËkeâ[tve pes DeeefLe&keâ
ceole IesTve peeleele, les heg{s ke=âle%e jenele veenerle. lÙeebvee ieJeFË&Ûeer ner ceole ÛeesjebÛeer uebieesšer Jeešles. Sve. peer. JeeIeceejs Demees Jee HegâuePesues
DeLeJee Jeekeâes ieeCeej, Ùee meJeeËveerÛe ieJeF& nesCÙeeÛee ØeÙelve kesâuee, heCe lÙeebvee ner vekeäkeâue peceueer veener. neleele ueJebiee-JesueÛeer DeeefCe keâUeroej
heeveebveer Yejuesuee ÛekeâÛekeâerle [yee, ÛesnNÙeeJej meoesefole F<keâele he[uesuÙee ceeCemeemeejKes nemÙe DeeefCe Debieele MesjJeeveer DeeefCe {gbieCeeuee Ûegmle
Ûeg[eroej, leeW[ele melele jbieuesues heeve. ieJeF&vee veyeeye keâesCe cnCeCeej veener? DeepeÛÙee oefuele ÛeUJeUerleerue meb›eâceCeeJemLesuee ceer ner GcejeJe
peeveÛeer Ùee uesKeehegjleer Ghecee oslees Deens. GcejeJe peeve NnemeesvcegKe keâeUeleer} efveÙeleerves š^@pes[er kesâuesueer leJeeÙeHeâ nesleer. efleÛee Yeesie-GheYeesie lÙee
JesUÛÙee cees[keâUerme DeeuesuÙee veyeeyeer mebmke=âleerves Iesleuee neslee. meJe&mJe efoueoejebvee osTvener GcejeJe peeveÛeer MesJešer Meeskeâebeflekeâe Peeueer. oefuele
ÛeUJeUerÛÙee meb›eâceCeeJemLesÛes efÛe$ener Ùeehes#ee JesieUs veener. efkeâlÙeskeâ veyeeye Deeues-iesues, hejbleg ieJeF& cee$e GcejeJe peeveÛes uee[kesâ Peeues. lÙeebÛee
ojyeej cegpeNÙee-ngpeNÙeebÛÙee cewHeâueer, pesJeCeeJeUer oblekeâLee PeeuÙee Deensle. meòesle Skeâ leheehes#ee peemle jeefnuesuÙee ieJeFËveer Hegâškeâer keâJe[erner ve
Ieslee npeejes ueeskeâebvee veeskeâjerOebÅeeme ueeJeues Deens. jmlÙeeleuÙee OemeÛeesš ceJeeuÙeemeJeuÙeebvee, ieefjyeebvee GÛeuetve, kebâš^er efuekeâj yeejÛes ceeuekeâ keâ¤ve
keâesšŸeOeerMe yeveefJeues. ieJeFËÛÙee Ùegleer cew$eerÛes meeceLÙe& keâeB«esmeJeeuÙeebvee DeeJneveemeejKes Jeešt ueeieuÙeecegUs lÙeebveer lÙeebÛÙeeMeer keâe[ercees[ Iesleuee
DeeefCe `efJeÛÚe ceePeer hegjer keâje'ceOeuÙee jeceoemeer neuÙeeuee peJeU kesâues. lesJne GhekeâejeÛÙee DeesPÙeeKeeueer Demeuesues ns meJe& Ûeesj ieJeFËvee mees[tve
heUtve iesues. lÙeele peieVeeLe keâebyeUWmeejKeener ceeCetme Ùeslees DeeefCe ogmeNÙeebÛÙee leešele ceeleer keâeueJeCeeje uebie[e nvegceevener Ùeslees. Ùee meJe& ueeskeâebÛes
ieJeFËveer Yeues kesâues, heCe ns keâjbšs! jepekeâerÙe celeueyeemee"er ieJeFËvee mees[tve iesues. ieJeFËveer keâOeer ÙeeefJe®æ keâ[Jeer Øeefleef›eâÙee JÙekeäle kesâueer veener.
ieJeF& meòee-ÙegleerÛÙee jepekeâejCeeleerue ÛeeCekeäÙe nesles. JewOeeefvekeâ keâeÙeoskeâevetceOÙes les lep%e Deensle. Je<ee&letve les Skeâoe lejer efmebieehetjuee Yesš osleele.
efmebieehetj cegkeäkeâeceer newmesves meesveeyeeLe Iesleeveener les JewOeeefvekeâ %eeveeÛeer efleLes ieeCeer ieele yemeleele. lej Demes DeJeefueÙee ieJeF&. 54-64 ceOeues
lÙeebÛes ceglmeöer jepekeâejCe lÙeebÛÙee meceLe&heCeeÛes peyejomle GoenjCe Deens. yeer. meer. keâebyeUs-ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeebÛeer Ùegleer Demeleeveener lÙeebveer
62 meeueer mJele:ÛÙee yeUeJej efJeOeevemeYesle Ûecelkeâej Ie[Jetve DeeCetve oeoemeensye ieeÙekeâJee[ebvee jepÙemeYesJej efveJe[tve efoues. og®mle-veeog®mle
Ùee efJeIešveele les oeoemeensyeebyejesyej jeefnues. KeesyeÇÇeie[sner nesles. les 71 meeueer Hegâšues. ieJeF& cee$e oeoemeensyeebÛes GòejeefOekeâejer Peeues. ieJeFËÛÙee
jepekeâejCeeÛÙee efÛekeäkeâej efoueÛemhe keâLee Deensle. Sce.heer.meer.-Ùet.heer.meer.ÛÙee DeOÙe#eheoer lÙeebveer oefueleebÛÙee vesceCegkeâe kesâuÙee. efJeOeeve heefj<eosÛes les
DeOÙe#e Peeues. jepÙemeYesÛes KeesyeÇÇeie[s. Ùeeceeies ieJeFËÛeerÛe ceglmeösefiejer nesleer. hebÛeJeeef<e&keâ efveÙeespeveele DevegmetefÛele peeleer-peceeleeRmee"er FDej ceeefkeËâie
Fve hue@efvebie lÙeebveerÛe Ie[Jetve DeeCeues. jesšsMeveÛeer heæleer jeyeJeueer. jepÙe, keWâõ, efpeune heefj<eoe, leeuegkeâe hebÛeeÙele DeeefCe mJejepÙe mebmLeebceOÙes
lÙeebveer oefueleebÛes ØeefleefveOeer hee"Jeues. ieJeFËÛes ns meJe& jepekeâejCe ° ueeieeJeer DemesÛe nesles. efvebokeâebveer lÙeebÛeer efkeâleerner efveboe keâjeJeer. DeeÙeg<Ùeele
kesâuesuÙee YeuÙee-yegNÙeebÛeer keâyegueer ieJeF& mJele:Ûe ØeebpeUheCes osleele. lÙeebvee kegâCeeyeöue jeie veener efve Deekeâme. les oefuele ÛeUJeUerleerue Skeâ yengle
heeWnÛeer ngF& nmleer Deensle. lÙeebÛÙeeMeer oesmleer peceueer keâer les ÙeejeW kesâ Ùeej nesleele. `efoue'JeeuÙeebmee"er efoueoej nesleele. lÙeebÛÙee keâle&=lJeeÛes megboj
Øeleerkeâ veeiehetj oer#eeYetceerJej GYes Deens. ceie ØekeâeMe Deebyes[keâj lÙeebvee efkeâleerner efMeJÙee osJeesle, ieJeF& oefueleebÛÙee jepekeâejCeele melele cees"Ÿee
ef"keâeCeer jeefnues. les efleLesÛe jenCeej. MesJešer les ÛeeCekeäÙeÛe Deensle vee!
o

122
 DeebOeUŸeeÛeer keâe"er : Yeeie 1
YeÙÙeemeensye Deebyes[keâjebÛee 50 Jee Jee{efoJeme 1962 meeueer keâce&Jeerj oeoemeensye ieeÙekeâJee[ebÛÙee vesle=lJeeKeeueer keâeceieej cewoeve hejU
ÙesLes megJeCe& ceneslmeJe cnCetve meepeje keâjCÙeele Deeuee. Ùee keâeÙe&›eâceele oeoemeensyeebveer Deebyes[keâjer kegâšgbyeeMeer pees[uÙee iesuesuÙee ceeÙesÛÙee jsMeceer
yebOeeÛee ØelÙeÙe efouee. Ùee melkeâejele YeÙÙeemeensyeebvee DeeMeerJee&o osle les cnCeeues, ``YeÙÙeemeensye ceePÙeemeejKÙee DeebOeUŸeeÛeer keâe"er Deensle.''
Deepe oesIesner nÙeele veenerle. 71 meeueer oeoemeensyeebÛes efveJee&Ce Peeues. lÙeeveblej 6 Je<eeËveer YeÙÙeemeensye iesues. lÙeebÛeer DeblÙeÙee$ee yeeyeemeensyeebÛÙee
DeblÙeÙee$esÛeer Dee"JeCe keâ¤ve osCeejer nesleer. Deebyes[keâjer ÛeUJeUeRÛÙee efJeIešveeÛÙee Skeâe efveUŸee OJepeele YeÙÙeebÛee heeefLe&Je osn mevceeveeves pevelesves
MesJešÛÙee cegkeäkeâeceeuee vesuee. heg$e JeeF&š Demees Jee Ûeebieuee, yeeheeÛÙee MeJeeuee Deie>er osCÙeeÛeer ØeLee Depetvener DeeheuÙee meceepeele Deens. YeÙÙeeÛÙee
pÙes‰ megheg$eeves YeÙÙeeuee Ye[eiveer efouee. Deepe meyebOe Deebyes[keâjer ÛeUJeU meb›eâceCeeJemLesÛÙee ielexle iejiejles Deens. efleÛeer meg®Jeele yeeyeemeensyeebÛÙee
ceneheefjefveJee&Ceeveblej Peeueer. Deepe YeÙÙeeÛee De"jeJee mce=efleefove lÙeebÛÙeeÛe heg$eeÛÙee jepekeâerÙe iešeÛes ueeskeâ keâjleele. ne heg$e pesJneheemetve jepekeâejCeele
Glejuee, lesJneheemetve les DeepeheÙeËle keâOeer Demes peenerj mcejCe kesâuÙeeÛes Dee"Jele veener. Ùeeefveefceòeeves 17 mehšWyej les 19 mehšWyej Ùee keâeUele
heefjmebJeeoeÛes DeeÙeespeve keâ¤ve YeÙÙeeuee ßeæebpeueer JeenCÙeeÛes megKeveešŸe DeeÙeespeues Deens. Deepe efmuehš DeeefCe ef[meFbšeref«ešerle Deebyes[keâjer
ÛeUJeU De[keâueer Deens. efleÛee DeelceMeesOe, Deelcešerkeâe DeeÙeespetve Iesleuee peeCeej Deens. DeeÙeespekeâebÛÙee Yeeye[sheCeeÛes keâewlegkeâ keâjeJes, keâer lÙeebÛÙee
jepekeâerÙe celeueyeeuee oeo ÅeeJeer, nsÛe keâUle veener. ‘yewue iesuee DeeefCe Peeshee kesâuee’ ÙeemeejKes ns meJe& Deens. nsÛe Yeeve keâeueÛÙee efJeOeevemeYesÛÙee
efveJe[Cegkeâerle DeeefCe DeieesojÛÙee keâeueKeb[ele ØekeâeMe Deebyes[keâj DeeefCe lÙeebÛÙee keâeÙe&keâlÙeeËvee Demeles, lej Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeer ogjJemLee
Leebyetve efleÛÙee GppJeue efoMeskeâ[s meceepeeuee peelee Deeues vemeles keâeÙe? heefjmebJeeoele he[sue efÛe$ehešele ceej KeeCeeNÙee DeÙeMemJeer veeÙekeâebmeejKes
Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleues SkeâeÛe peeleerÛes heg{ejerosKeerue Dee«eneves yeesueeJeues Deensle. pÙee meebØeoeefÙekeâJeeÅeebveer Deepe ceneje°^eÛeer meòee keâeyeerpe keâ¤ve
meceepeele DeefmlelJeele DemeuesuÙee efJeefJeOe peeleer DeeefCe JeCe& ÙeebÛes SkeâeÛe JeCee&le ¤heeblej keâjCÙeeÛes veeškeâ ÛeeueJeues Deens DeeefCe Demhe=MÙeebceOeuÙee
Demhe=MÙelesÛee DeeefCe DeebleefJe&jesOeeÛee HeâeÙeoe IesTve cenejslej (yeewæslej) Ûece&keâej DeeefCe ceelebie meceepeeuee hetJeeaÛÙee meòeeOeeNÙeebhes#ee efJeefOeceb[Uele
peemle ØeefleefveefOelJe osTve Deebyes[keâjer ÛeUJeUeruee Deueie hee[tve Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleerÛÙee ÛeUJeUerle Hetâš hee[CÙeeÛes ØeÙelve ÛeeueJeues Deensle,
DeMee JesUer cenejslej heg{eNÙeebvee yeesueeJeCesÛe mebÙegefkeälekeâ nesles.
YeÙÙeemeensye! Deebyes[keâjer pevelesÛes ceevÙeJej jepekegâceej nesles. YeÙÙeebÛeer meJe&Ûe JewiegCÙes DeeefCe iegCe Ùee meJeeËJejÛe lÙeebveer yesnö Øesce kesâues. Øesce,
ßeæe DeeefCe Ie=Cee YeÙÙeebyeeyele lÙeebÛÙee ceveele Deepener Deensle. DeekeâeMeeuee ieJemeCeer IeeueCeeNÙee ceneheg®<e efhelÙeeÛÙee GbÛeerves YeÙÙeemeensyeebvee
ner pevelee ceespet heenele nesleer. DeepeÛeer efhe{erner ÙeeÛe °erves YeÙÙeebkeâ[s heenle Deens. ceneheg®<eebÛÙee cegueebÛÙee yeeyeleerle ueeskeâ Heâej og° Jeeieleele.
les ceneheg®<eeÛes ceneheg®<eheCe Ùee cegueebJej ueeot heenleele. DeepeÛee keâeU lej SJe{e JeeF&š Deens keâer, ceneheg®<eebÛes JebMepe Demeuesues efkebâJee otjÛes
veelesJeeF&keâ Demeuesues ueeskeâner ceneheg®<eeÛes ceneheg®<eheCe Skeämehuee@Fš keâjle Demeleele. YeÙÙeemeensye DemeuÙee ueeskeâebmeejKes veJnles. ceeveJeer peerJeveele
yeehemes yesše meJeeF& efveIelees, Demes keäJeefÛele Ie[les. DemeuÙee yeeheeÛeer FYeüle keâener peCe Jee{Jeleele. keâener peCe keâesmeUleele. YeÙÙeemeensye Ùeeheemetve
melele otj jeefnues. metÙee&Ûes efheuuet cnCetve IÙeeÙeueener lÙeebvee DeeJe[ues veener DeeefCe metÙee&ÛÙee heesšÛee Mevew:Õejner JneÙeÛes lÙeebveer veekeâejues. les
peieues mJele:ÛÙee meeceevÙeheCeeÛee Ûesnje IesTve.
YeÙÙeebÛee pevce ef[meWyej, 1912leuee. mebefOeJeeleeÛÙee ogKeCÙeeves les melele Deepeejer DemeeÙeÛes. cejsheÙeËle lÙeebÛeer hee" Ùee ogKeCÙeeves mees[ueer
veener. lÙeebÛes DeepeejheCe yeeyeemeensyeebÛÙee vesnceerÛÙee efÛeblesÛee efJe<eÙe Demes. YeÙÙeebÛÙee Deieesoj Je veblej yeeyeemeensyeebvee leerve cegueies Je Skeâ cegueieer
Peeueer. lÙeeleueer kegâCeerÛe peieueer veenerle. MesJešÛÙee DehelÙeeJej lÙeebÛes efvejefleMeÙe Øesce nesles. jepejlve lÙeeÛes veeJe. 1926ÛÙee peguew ceefnvÙeehetJeea
cejCe heeJeuee. oòeesyee veeJeeÛÙee mves¢eeuee yeeyeemeensyeebveer ÙeemebyebOeer efueefnues nesles. `ceePee MesJešÛee cegueiee DemeeceevÙe neslee. lÙeeÛÙeemeejKee cegueiee
ceer keäJeefÛele heeefnuee. lees iesuÙeeves ceePeb DeeÙeg<Ùe jeveeves ceepeuesuÙee yeeiesmeejKes Peeues Deens.' - YeÙÙeemeensye yeeyeemeensyeebÛÙee DemeeceevÙe cegueebhewkeâer
veJnles. YeÙÙeevesÛe DeeheuÙee JeeieCÙeeves ns melele oeKeJetve efoues. yeeyeemeensyeebmeejKÙee ceneheg®<eeÛes DeeÙeg<ÙeosKeerue Øesce DeeefCe JeelmeuÙeeÛÙee
YeeJevesuee JebefÛele Demet Mekeâles. yeeyeemeensyeebÛÙee yeeyeleerle lej vekeäkeâerÛe ns Ie[ues. les heeÛe Je<eeËÛes Demeleevee lÙeebvee DelÙeble efØeÙe DemeuesuÙee lÙeebÛÙee
123
ceelesÛes efveOeve Peeues. oefuele ÛeUJeUerÛeer DeeF& DemeuesuÙee jceeyeeF& DeLee&le yeeyeemeensyeebÛÙee helveer iee@keâeaÛÙee ‘DeeF&’ veeJeeÛÙee keâeobyejerhes#eener
ØeÛeb[ GbÛe neslÙee. iee@keâeaÛeer DeeF& jceeyeeF&heg{s efHeâkeâer he[les. jceeyeeF& Demhe=MÙeebÛÙee ÛeUJeUerÛee Meefkeäleœeesle nesleer. efkeâleer lÙeeie keâjCes, meesmeCes
DeeefCe mJele:uee meceepeefnleemee"er efPepeJeCes. 27 ces 35 jespeer lÙeebÛes efveOeve Peeues. yeeyeemeensye DeeheuÙee menÛejeruee heejKes Peeues. Demhe=MÙeebÛÙee
cegefkeälemeb«eeceele jceeyeeFËÛÙee neleele nele Ieeuetve yeeyeemeensye mebIe<ee&uee meeceesjs iesues. jceeyeeFËÛeer menveMeeruelee ceewve ›eleeleueer nesleer. jceeyeeFËÛÙee
Deieesoj megYesoej jecepeer 1913 meeueer efveJele&ues nesles. jceeyeeF& Deepeejer Demeleevee lÙeebvee yejs JeešeJes cnCetve yeeyeemeensyeebveer lÙeebvee meesueehetjuee
vesues nesles. HeâeJeuÙee JesUsle les DevegÙeeÙeebÛÙee Dee«eneJe¤ve njCeeÛÙee efMekeâejeruee iesues. njCeebÛee Skesâkeâ peLee yeeyeemeensyeebÛÙee heg{tve OeeJele peele
neslee. yeeyeemeensyeebveer ieesUer Pee[ueer. yeej G[euee. yebogkeâerÛee omlee KeebÅeeJej IesTve Deehešuee. Keeboe ogKeeJeuee. njCeeÛeer efMekeâej PeeueerÛe veener.
njCeeÛes hee[me IesTve cee$e jceeyeeFËmen les cegbyeF&uee hejle [yekeâ ÛeeUerle Deeues. ceneveiejer JeeleeJejCeele hee[me peemle leiet Mekeâues veener. Skesâ
mebOÙeekeâeUer keâesše&letve les hejleues. hee[me peefceveerJej he[tve DeeÛekesâ osle cejCeekeâ[s efveIeeues nesles. yeeyeemeensyeebvee GvceUtve Deeues. les DeeskeämeeyeeskeäMeer
j[t ueeieues. hee[me nUtnUt cejle iesues. lÙeebÛÙee DeeJe[lÙee kegâ$Ùeeyeeyelener DemesÛe Peeues. ceeCemeeMeerÛe veJns lej heMeghe#ÙeebMeerner Demes ceeÙesÛes veeles
yeeyeemeensye Ieó pees[tve Demele. cegueeÛÙee yeeyeleerle cee$e ns veeles lÙeebvee Demes Ieó pees[lee Deeues veener. keâe kegâCeeme "eTkeâ DeeYeeUeuee ieJemeCeer
IeeueCeeNÙee efhelÙeeÛÙee Ú$eÚeÙesKeeueer Jee{eÙeuee YeÙÙeeuee Yeerleer Jeešle nesleer. les melele yeeyeemeensyeebheemetve keâmeesMeerves otj jenCÙeeÛee ØeÙelve keâjle
DemeeÙeÛes. keâoeefÛele yeeyeemeensyeebÛÙee leehešheCeeÛes DeeefCe ›eâesOeeÛes Ùeeuee keâejCe DemeeJes. yeeyeemeensye Je»eentve keâ"erCe, ueesCÙeentve ceT lejerner
YeÙÙeemeensye otjÛe jeefnues. nÙeeleYej ns efÛe$e DemesÛe nesles. YeÙÙeemeensyeebvee Decesefjkesâuee keâesuebefyeÙee efJeÅeeheer"ele GÛÛe efMe#eCeeuee hee"JeeÙeÛeer
yeeyeemeensyeebÛeer FÛÚe nesleer. YeÙÙeemeensyeebveer lÙeebÛÙee FÛÚsuee keâOeer Øeeflemeeo efouee veener. lÙeebÛee ÛegueleYeeT cegkegbâojeJe DeeefCe les keâmesyemes
ce@efš^keâheÙeËle heesnesÛeues nesles. JneFmeje@ÙeÛÙee SefkeäPekeäÙegefšJn keâewefvmeueceOÙes yeeyeemeensyeebÛeer vesceCetkeâ Peeueer. lÙeebvee cegbyeF&Ûee cegkeäkeâece nueJeeJee ueeieuee.
les efouueeruee jeneÙeuee iesues. Fkeâ[s cegbyeF&le YeÙÙee, cegkegbâojeJe jepeie=nele jenele DeLeJee Keej efuebefkebâie jes[ceOeerue lÙee JesUÛÙee keâeskeâCemLe cenej
keâe@ueveerle (DeeleeÛÙee Deebyes[keâj keâe@ueveerle) jenele. 42 heemetveÛe YeÙÙeeÛÙee ueiveeÛee efJeÛeej yeeyeemeensyeebÛÙee ceveele IeesUle neslee. he$e hee"Jetve
lÙeebveer keâce&Jeerj oeoemeensyeebvee cegueer heenCÙeeme meebefieleues. cegueieer ÛeebieuÙee JÙeefkeäleceòJeeÛeer, megmJe¤he DemeeJeer. kegâueerveMeeueerve DemeeJeer. ueneve
JeÙeeÛeer vemeeJeer. megefMeef#ele heoJeerOej DemeeJeer. 3 cegueeRÛeer efveJe[ yeeyeemeensyeebveer DeeheuÙee menkeâeNÙeebceeHe&âle kesâueer. heeb. vee. jepeYeespe ÙeebÛÙeener
cegueerÛes mLeU megÛeefJeues iesues. lÙeeuee YeÙÙeeves vekeâej efouee. mJele:Ûeer JeOet mJele:Ûe MeesOeCÙeeÛee YeÙÙeemeensyeebÛee ØeÙeeme, oeoemeensyeebveer yeeyeemeensyeebvee
meebefieleuee. yeeyeemeensye Ùee ØekeâjCeeves ØeÛeb[ JÙeefLele Peeues nesles. ØelÙe#eele pesJne YeÙÙeemeensyeebÛes ueie> cegbyeF&le Peeues lÙee JesUer les cegbyeF&le Demetvener
lÙee ueie>euee npej veJnles. ceeF&meensye ueie>euee iesuÙee neslÙee. yeeyeemeensye Heâesš&ceOeuÙee DeeveboYeJeve Fceejleerle lÙee Iejele iebYeerj nesTve efÛe$e keâe{le
yemeues. ceeF&meensye ueie>euee peeTve hejle DeeuÙee. veblej YeÙÙeemeensye DeeheuÙee veJeJeOetuee IesTve yeeyeemeensyeebkeâ[s Deeues. yeeyeemeensyeebveer og:efKele
Deble:keâjCeeves veJeJeOetuee DeeMeerJee&o efoues, ØekeâeMe pevceuÙeeveblej YewÙÙeemeensye yeeUeuee IesTve meensyeebkeâ[s iesues. lÙee JesUer leer efhe$ee-heg$eeleueer
keâšglee keâener DebMeer keâceer Peeueer. lej Demes YeÙÙeemeensye! Ùeeheg{Ûes meJe& DeeÙeg<Ùe les meeceevÙe ceeCetme nesTve peieues. lÙee peieCÙeeuee mJele:Ûee
Ûesnje neslee. YeÙÙeeceOeuee meeceevÙe ceeCetme ne Demee leekeâoJeeve neslee. lÙee meeceevÙe ceeCemeevesÛe yeeyeemeensyeebmeejKÙee ceneheg®<eeueener JeekeâJeues. 5
ef[meWyejuee je$eer 26 Deueerhetj jes[, efouueer ÙesLes yeeyeemeensyeebÛes ceneheefjefveJee&Ce Peeues. lÙeebÛee heefJe$e heeefLe&Je osn 6 leejKesuee cegbyeF&le DeeCeuee
iesuee. jepeie=nele lÙeebÛÙee ue#eeJeOeer DevegÙeeÙeebÛÙee oMe&veemee"er "sJeuee iesuee. veslee DeeefCe DevegÙeeÙeer Ùeeleues efveJÙee&pe veeles jepeie=neves DeßegYejuÙee
[esUŸeebveer efšhetve "sJeues Deens. les Deepener lÙee jepeie=neÛÙee FceejleerÛÙee [esUŸeele efomeles. ØeÛeb[ cees"Ÿee pevemecegoeÙeeÛÙee GheefmLeleerle yeewæ
efYe#etbÛÙee DeblÙemebmkeâejebÛee efJeOeerÛÙee ceb$eIees<eele njJeuesuÙee efJeJnU Deble:keâjCeeves efšhetve Iesleues. ceeF&meensyeebvee pevelee KeueveeÙekeâ mecepele nesleer.
7 leejKesuee YeÙÙeemeensyeebveer meeÙebkeâeUer 7-30 Jeepelee efÛelesuee Deie>er efouee. Ùeeheg{s les meeceevÙe ceeCemeeÛes DeeÙeg<Ùe peieues. les cevemJeer nesles.
o

124
 leg°erkeâjCeeÛee yeeT DeeefCe melÙe
ceeCemeeÛÙee cetueYetle ogie&gCeebJej Deew<eOe veener. lÙeeÛes Øeiele pewefJekeâ ¤he ceesefnle ke⤠šekeâCeejs Demeues, lejer lÙeeves efvecee&Ce kesâuesuÙee ØeMveebveerÛe
ceveg<Ùe peeleerÛÙee DeefmlelJeeuee Oeeskeâe efvecee&Ce Peeuee Deens. efvemeiee&Jej, yee¢e peieeJej Dee›eâceCe keâ¤ve lÙeeves efJemceÙekeâejkeâ ÙeMe mebheeove kesâues.
lÙeeves yegefæØeeceeCÙeeuee efJe%eeveeÛeer pees[ osTve he=LJeerJej veboveJeve GYes kesâues; heCe cegUeleueer lÙeeÛeer efnbœe, heeMeJeer, heMet DemeuÙeeÛeer Øeeflecee
Deepener cees[ueer iesueer veener. lees efpeLes Deens efleLesÛe GYee Deens. pÙee neleeves lÙeeves veboveJeve GYeejues, lÙeeÛe neleeves lees les cees[t ueeieuee Deens.
Ùegjeshe-Decesefjkesâves efJe%eeveeefOeef‰le FnJeeoeJej DeeOegefvekeâ ceeveJeer mebmke=âleer GYee¤ve hejcemeòesÛÙee nJÙeemeeheesšer Gjuesues peie Jes"erme Oejues. iejerye-
ßeerceble, Mees<ekeâ-Meesef<ele, keâeceieej-Yeeb[Jeueoej, yengmebKÙeekeâ-DeuhemebKÙeekeâ, Jemeeneflekeâ-meeceüepÙeJeeoer, efJekeâefmele-efJekeâmeveMeerue osMe Ùeele DeJeIeer
ceeveJepeele ogYebietve iesueer Deens. ÙeeÛe MelekeâeleuÙee ceeCemeeves oesve ceneÙegæs Peeuesueer heeefnueer DeeefCe cenemeòee nesCÙeemee"er KesUueer iesuesueer
MeerleÙegæsner DevegYeJeueer. Ùee meJeeËÛeer efkebâcele ceespetvener ceeCemeeÛeer heeMeJeerheCeeletve Depetve megškeâe Peeuesueer veenerÙes. ceOÙeÙegieerve mebkeâuheveeÛes
cetueleòJeJeeÅeebÛes DeefOe‰eve Ùee jepekeâejCeeuee Deens. pÙee Skeâe DeheefjneÙe& heefjefmLeleerle [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj Ùeebveer heeefkeâmleeveefveefce&leerÛee
efmeæeble ceeb[uee, lÙeeuee hebÛeeJevve Je<ex Gueštve iesueer Deensle. heeefkeâmleeveÛÙee cnCepes HeâeUCeerveblejÛÙee - ØeebleebÛeer hegvej&Ûevee keâ¤ve ueeskeâmebKÙesÛeer
osJeeCeIesJeeCe keâ¤ve efnbot-cegmueerce peeleerÙelesÛee ØeMve megšsue Demes lÙeebvee Jeešues nesles, hejbleg lees megšuee veener. heeefkeâmleeveÛÙee yeepetves ne ØeMve
megšuÙeemeejKee Jeešle neslee; heCe Deepe heeefkeâmleeveceOÙes pes Ûeeueues Deens, lÙeeJe¤ve nsÛe efmeæ nesles keâer - ÙeeÛe ØeMveeves veJes ¤he OeejCe keâ¤ve
heeefkeâmleeveeleerue Fmueece-OeceeËleie&le ceejeceeNÙee efleLes Ûeeuet Deensle. ueenesj-keâjeÛeer OeceeËleieËle iešebÛÙee És<eeiveerle peUtve Yemce nesT ueeieueer Deens.
Yeejleelener ne ØeMve megšuee veener. DeÙeesOÙeekeâeb[eves lÙeele DeeCeKeerveÛe iegbleeiegble nesTve ce=lÙeghesÛe leÙeej Peeuee Deens. Yeejleele efceße ueeskeâmebKÙee
DemeuÙeecegUs ne ØeMve lemee megšCeeje veJnlee. lÙeemee"er Skeâefpevemeer efnbogmLeeve efvecee&Ce nesCes DeeJeMÙekeâ Deens, Demes yeeyeemeensyeebvee Jeešle nesles.
oesve mJeleb$e DeeefCe Skeâefpevemeer jepÙes efvecee&Ce Peeueer keâer efJeefOeceb[Ueleerue Jeefj‰, keâefve‰ meYeeie=nebleues cegmueerce ØeefleefveefOelJe Yeejleele Ieštve
ÙesF&ue DeeefCe Demhe=MÙe DeuhemebKÙeekeâebÛÙee Jeeše ceeskeâUŸee nesleerue, Demes yeeyeemeensyeebvee JeešeÙeÛes. `mšsš De@C[ ceeÙevee@efjefšpe' Ùee hegmlekeâele
Demhe=MÙe ns DeuhemebKÙeekeâ veenerle cnCeCeeNÙee ceneYeeieebvee lÙeebveer Pees[hetve keâe{ues Deens. Demhe=MÙe ns DeuhemebKÙeekeâ Deensle. DevÙe DeuhemebKÙeekeâ
Je Flej veeieefjkeâebhes#eener lÙeebÛes peerJeve efveke=â° Deens. GÛÛeJeCeeaÙeebÛÙee DevÙe DelÙeeÛeejebheemetve lÙeebvee mebj#eCe nJesÛe, ns met$eÛe lÙeebveer hekeâ[tve -
Iešvee meefceleerÛÙee uesKeve cemegÅeeÛes DeOÙe#e PeeuÙeeveblej lÙee °erves lejlegoer keâ¤ve IesleuÙee. Demhe=MÙe DeuhemebKÙeekeâ DeeefCe Demhe=MÙeslej DeuhemebKÙeekeâ
ÙeebÛÙeeceOeuÙee DeebleefJe&jesOeeleuÙee JeemleJeeJej `heeefkeâmleeve Dee@j heeefš&Meve Dee@Heâ Fbef[Ùee'ceOeues lÙeeÛes efmeæeble DeeOeeefjle Deensle. lÙee efmeæebleele
cegmeueceeveeÛÙee Oece&YetceerÛee oej-Gue-Fmueece DeeefCe Me$egYetceerÛee oej-Gue-nye& Demee meboYe& Deens. Ùee meboYee&ueeÛe lÙeebveer cegmeueceeveebÛeer efveÙeleer
cnšues Deens. Ùee efmeæebleeÛes DeepeÛes yeoueles mJe¤he heeneÙeuee yeeyeemeensye nJes nesles. cenekeâJeer Fkeäyeeueves JeefCe&uesuÙee cegmeueceeveebÛÙee efveÙeleerÛee
GHeâješe KesU heentve yeeyeemeensyener Lekeäkeâ nesTve iesues Demeles. pÙee he@ve-FmueeceJeeoeÛee lÙeebvee Oeeskeâe efomeuee neslee DeeefCe lÙeeÛee DeefYeefveJesMe
ogmeNÙee ceneÙegæeveblej cegmueerce je°^eble keâener keâeU efometve Ùesle neslee, lees ØelÙe#eele GlejueeÛe veener. keâe@vmšsefšveesheueheemetve ueenesjheÙeËleÛes Fmueeceer
jepÙe DeefmlelJeele DeeuesÛe veener. FjeCe, Fjekeâ, Dejyemleeve, legke&âmleeve, DeHeâieeefCemleeve, Fefpehle, meerefjÙee Demes SkeâmebOe cegmueerce je°^ GYes
jeefnuesÛe veener. cegmueerce DemeuesuÙee ceuesefMeÙee, Fb[esvesefMeÙeele Ùegæs Peeueer. 71 meeueer heeefkeâmleeveÛes oesve legkeâ[s he[ues. FjeCe-FjekeâceOÙes legbyeU
Ùegæ Ûeeueues. FefpehleefJe®æ efueefyeÙee, meerefjÙeeefJe®æ Fjekeâ, kegâJesleefJe®æ Fjekeâ DeeefCe lÙeele DejyeebÛee MeleefJe#ele je°^Jeeo he@ve-FmueeceÛes Demes
legkeâ[Ÿee-legkeâ[Ÿeele ¤heeblej Peeues. peesheÙeËle cegmeueceeve Dee›eâcekeâ Demeleele leesheÙeËle efnbot efveef<›eâÙe Demeleele. peeleerÙe obiÙeele efnbotbvee DeefOekeâ ceej
KeeJee ueeielees. Ùee meJeeËÛes yetcejBie nesF&ue. cegmueerce peer meeOeves Jeehejleele, leerÛe efnbotner Jeehe¤ ueeieleerue. meg[eves hesšuesuÙee oesve ØeJe=òeeRÛes YeÙeeCe
ÙegæefÛe$e DeeheCeeuee heneJes ueeiesue. DeOe&MelekeâehetJeeaÛe yeeyeemeensyeebveer ns YeefJe<Ùe Jele&Jeues nesles. meebØeoeÙeer efJekeâejeves «emle DemeuesuÙee mebIešveebkeâ[tve
DeepeÛÙee jepekeâejCÙeebÛes vesle=lJe kesâues peele Deens. 1925 meeueer Ùee mebIešvesÛeer mLeehevee Peeueer. je°^erÙe mJeeleb$ÙeeÛes pevekeâ efšUkeâ mJeie&Jeemeer
PeeuÙeeveblej cenelcee ieebOeeRÛÙee neleer vesle=lJe Deeues. meveeleveer pene}JeeÅeebÛes les lemes efMe<Ùe nesles. efšUkeâebÛÙee keâeUele osMeYekeäleer GÛÛe peeleeRhegjleerÛe
ceÙee&efole nesleer. ieebOeerpeeRveer ner ceòesâoejer lees[tve mJeeleb$ÙeeÛeer ÛeUJeU MetõeefleMetõ ceeCemeebheÙeËle heesÛeJeueer. ieebOeeRveer keâeB«esme yeešJeueer, Demee Ùee
125
meebØeoeefÙekeâ mebIešvesÛee Deejeshe neslee. Ùee meebØeoeefÙekeâJeeÅeebveer keâOeer mJeeleb$Ùeemee"er ue{eF& kesâueer veener. ßesCeeryeæ efnbot Oecee&ÛÙee mebIeefšleheCeemee"er
les 85 meeueeheÙeËle keâeÙe&jle jeefnues. lÙeeveblej lÙeebveer Deeheues Gefö° yeoueues. meòeekeâeb#eer jepekeâejCeekeâ[s les JeUues. Deepe ner ceb[Uer keWâõele
meòee nmleiele keâjCÙeemee"er Debeflece šhhÙeeheÙeËle ÙesTve heesÛeueer Deensle. jepÙeele lej meòee ¤{Ûe Peeueer Deens. yeeyeemeensyeebvee efnbot jepÙeeÛÙee
efkebâJee cegmeueceeveer jepÙeeÛÙee mebkeâšeletve osMeeuee JeeÛeJeeÙeÛes nesles. heeefkeâmleeve nesCeej vemesue, lej efnbot-cegefmueceebÛee mebefceße jepekeâerÙe he#e ÙeeÛee
heÙee&Ùe lÙeebveer megÛeefJeuee neslee; hejbleg ne heÙee&Ùe meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ hegvej&ÛevesÛÙee keâeÙe&›eâceeJej DeeOeeefjle nJee. lÙeeves DeuhemebKÙeekeâ-yengmebKÙeekeâ
ÙeebÛÙeele lÙee meebØeoeefÙekeâ efJekeâejeÛes leòJe ve° nesF&ue. Oece&efvejhes#e ueeskeâMeener cetuÙe peheCeeje veJee meceepe efvecee&Ce nesF&ue. heeefkeâmleeve efveefce&leerceeieÛeer
lÙeebÛeer Yetefcekeâe DevegveÙeehes#ee lees[iee megÛeefJeCeejer GYeer nesleer. `heeefkeâmleeve Dee@j heeefš&Meve Dee@Heâ Fbef[Ùee' Ùee hegmlekeâeleues Demes Deveskeâ meboYe& efnbot
jepÙeJeeoer DeeheuÙee ›etâjkeâcee&mee"er Jeehejleele. pÙee cet"Yej GÛÛeYeütbÛÙee yeewefækeâ vesle=lJeeKeeueer ns Ie[les Deens lÙeeves keâefve‰ peeleeRvee cetueleòJeJeeoeÛÙee
DeHetâves iegbieefJeues Deens. GÅee lÙeebÛÙeener [esUŸeeJejerue Peebpe G[sue. ceeBšsiÙeg ÛesvmeHeâ[& megOeejCee jeyeefJeCÙeeÛÙee keâeUeleuee oeKeuee yeeyeemeensyeebveer
efouee Deens. 1920 les 1937 Ùee keâeUele cegmueerce yeÇÇeÿeCeslej ceeieemeJeieeaÙe Skeâ$e keâece keâjerle nesles. heeefkeâmleeveÛes efvecee&les efpevee 35
meeueeheÙeËle je°^erÙe heeleUerJejues vesles nesles. 37-38 meeueer Deveg›eâces ueKeveew-heešCee ÙesLeerue lÙeebÛÙee vesle=lJeeKeeueerue cegmueerce ueerieÛÙee DeefOeJesMeveele
hetCe& mJejepÙeeÛee ueeskeâMeener DeuhemebKÙeekeâ DeeefCe ceeieemeJeieeaÙe efJekeâemeeÛee keâeÙe&›eâce ceeb[uee neslee. vesn¤ DeeefCe mejoej hešsueebÛÙee DeeieeTheCeecegUs
efpevee peeleerÙeJeeoer Peeues. mJeÙebefveCe&ÙeeÛee DeefOekeâej DeeefCe peeleerÙe efveJee[ŸeeÛes ØekeâjCe Ùee ojcÙeeveÛÙee jepekeâejCeecegUs les cegmueerce peeleerÙeJeeoekeâ[s
JeUues DeeefCe ÙeeÛeer heefjCeleer JneÙeÛeer leerÛe Peeueer. 1939 meeueer lÙeebveer heeefkeâmleeveÛÙee efveefce&leerÛeer ceeieCeer kesâueer. Ùee ceeieCeerveblej leyyeue
Skeâ Je<ee&ves `heeefkeâmleeve Dee@j heeefš&Meve Dee@Heâ Fbef[Ùee' ns hegmlekeâ yeeyeemeensyeebveer efueefnues. Deepe efkeâleer lejer heeCeer Jeentve iesuesues Deens. De[JeeCeer-
JeepehesÙeeRmeejKes YeepeheÛes vesles cegmeueceeveebÛÙee og:KeeJej [eieCÙee osle Deensle. lÙeebÛÙee DevegveÙeemee"er keâeB«esmeves DeuhemebKÙeekeâ Jeeo ¤{ kesâuee,
Demes lÙeebÛes cnCeCes Deens. Ùee DeuhemebKÙeekeâJeeoeÛÙee efJe®æÛÙee ØeÛeejemee"er DeepeheÙeËle keâeB«esmeer meòeeOeeNÙeebveer DeuheemebKÙeekeâebÛes heg°erkeâjCeÛe
kesâues, Demes lÙeebÛes cnCeCes Deens. Kejs lej Ùeele efkeâleer leLÙe Deens? ieleseflenemeele cencceo iePeveer, DeuueeTeföve efKe}peer, Deewjbiepesye ns pegueceer
jepÙekeâlex nesTve iesues. lÙeebveer kesâuesuÙee heeheeÛeer mepee ner ceb[Uer DeepeÛÙee cegmueerce meceepeeuee osT heenleele. OeceeËOe cegmueerce jepekeâejCeer DeeefCe
Oece&ieg¤ Skeâe yeepetuee DeeefCe ogmejerkeâ[tve efnbot cetueleòJeJeeoer jepekeâejCeer ogmeNÙee yeepetuee. Ùee oesvnerkeâ[ÛÙee nuuÙeeletve cegmueerce ceeCetme cees[tve
he[uee Deens. lÙeeuee DeepeÛÙee DeeefCe GÅeeÛÙeener YeekeâjerÛeer efÛeblee Deens. obiee-Heâmeeoerle lees Deeheues meJe&mJe njJet ceeiele veener. mebmeejeÛeer,
IejeoejebÛeer, cegueeyeeUebÛeer jeKejebieesUer ke⤠ceeiele veener. GpeJÙee ØeefleieecÙeeves onMeleerÛÙee ceeiee&ves lÙeebÛÙee ceveele YeÙe GYes kesâues Deens. Ùee
YeerleerÛÙee hejeÛee Deelee keâeJeUe vegmelee jeefnuee veener, lÙeeÛee yeÇÇÿeje#eme Peeuee Deens. ielekeâeUeleerue cesuesueer ce{er Gkeâ¤ve DeuhemebKÙeekeâebvee
keâeW[erle hekeâ[CÙeeÛes keâece ueeskeâMeener cetuÙe ceeveCeeNÙeeves mJeerkeâejeJes keâeÙe? DeuhemebKÙeekeâebÛÙee leg°erkeâjCeeÛeer Deekeâ[sJeejer heeefnueer keâer DeeheuÙeeuee
melÙe keâUtve Ùesles. ns leg°erkeâjCe DevegmetefÛele peeleer-peceeleeRÛÙee meJeueleeRÛÙee efkeâleer lejer KeeueÛes Deens. MeemekeâerÙe veeskeâNÙeeble, meeJe&peefvekeâ #es$eele,
Keemeieer #es$eele, ueIegGÅeesieOebÅeele, nmle-keâejeefiejerÛÙee #es$eele, menkeâejer #es$eele, heMegheeueve DeeefCe JeveerkeâjCeeÛÙee #es$eele keâener Øekeâuheebmee"er
efceUJeeÙeÛÙee DeewÅeesefiekeâ YetKeb[ele ÙeeÛes ØeceeCe DelÙeble KeeueÛes Deens. Oeeoeble Deekeâ[sJeejer FLes osCÙeeÛes ceer šeUlees, efMe#eCeeÛÙee #es$eelener
cegefmueceebÛeer kegâlejDees{ Deens. peJeUpeJeU DeOe&efMeef#eleebÛes ØeceeCeÛe Heâkeäle 25 škeäkeäÙeebÛÙee Deemeheeme Deens DeeefCe 75 škeäkesâ DeefMeef#ele Deensle.
Skeâ škeäkeâe JÙeeJemeeefÙekeâ efMe#eCe Iesleuesues ueeskeâ Deensle. heoJeerOej 2.48 Deensle DeeefCe peJeUheeme 99 škeäkesâ cegmueerce meceepe oeefjõŸejs<esKeeueer
peielees Deens. ceie leg°erkeâjCeeÛee yeeT keâMeeuee? Deepe peieYejÛe yengmebKÙeekeâ-DeuhemebKÙeekeâ Demee Peie[e Ûeeuet Deens. pece&veerle škeâea, efmeueesveer,
yeebieueeosMeer DeeefCe Flej efJeosMeer DeuhemebKÙeekeâ Deensle. øeâevmeceOÙes DejsefyeÙeve DeeefCe Deeeføeâkeâe Keb[eletve Deeuesues ueeskeâ Deensle. Fbiueb[, Decesefjkesâlener
Fbef[Ùeve, js[ Fbef[Ùeve DeeefCe keâeUs ueeskeâ Deensle. Ùee meJeeËÛÙee DeefmlelJeeÛee ØeMve peieYej efvecee&Ce Peeuee Deens. keâejCe Ùee osMeelener GpeJeerkeâ[s
PegkeâCeeNÙee jepekeâejCeeÛeer meg®Jeele Peeueer Deens. Ùeeuee Deeheuee osMener DeheJeeo veener. efnbot-cegmueerce DeLee&le DeuhemebKÙeekeâ-yengmebKÙeekeâ Ùeeleueer
mecemÙee megšeÙeÛeer Demesue, lej pÙeebÛee Oece&efvejhes#e ueeskeâMeenerJej efJeÕeeme Deens, lÙeebveer cegmueerce OeceeËOe jepekeâejCeer DeeefCe Oece&Jesòes ÙeebÛÙee
cetueleòJeJeeoeletve meJe&meeceevÙe cegefmueceebÛeer megškeâe keâjCÙeeÛee keâeÙe&›eâce neleer Iesleuee heeefnpes. meomeodefJeJeskeâyegæeruee mce¤ve ns veweflekeâ keâle&JÙe heej
hee[CÙeeÛeer iejpe Deens.
o

126
 YeepeheÛeb `DeeYeeJeveb'
`Keesšb' npeej JesUe GÛÛeejueb keâer ceeCemeeuee les Kejs Jeešt ueeieles. efnšuejÛÙee ieesyesumeÛes ns leb$e. lÙeeÛee G°e Oeeiee hekeâ[tve Yeepehe DeeheuÙee
pevceeheemetveÛe Je[eÛeer meeue efhebheUeuee ueeJeCÙeeÛes jepekeâejCe KesUlees Deens. meJe&meeceevÙe ceeCemeebÛÙee YeeJevee Göerhle keâ¤ve meceepee-meceepeeble
DeeefCe osMeele ogner ceepeJelees Deens. jecepevceYetceerÛÙee ØeMveebheemetve lees keWâšgkeâer efÛekeâveheÙeËleÛÙee lÙeeÛÙee jepekeâerÙe keäèhlÙee heeefnuÙee keâer meJeeËÛeer
Kee$eer hešles. meòesJej ÙesCÙeehetJeea kesâuesuÙee Iees<eCee, meòesJej iesuÙeeJej lÙeeÛÙeemee"er Jeuievee "jleele. oeTouee Skeâe efoJemeele hekeâ[t, Svje@ve
Øekeâuhe mecegõele yeg[Jet, ceeefHeâÙee-ieBiemšefjPeceÛee yeboesyemle keâ¤, meJe&meeceevÙeebvee megKeemeceeOeeveeves peielee ÙesF&ue, lÙeebÛes Mees<eCe nesCeej veener Demes
jepekeâejCe keâ¤. Ùee meJeeËÛeer jepÙeele ÙegleerÛÙee mejkeâejÛee Ieškeâ Yeepehe PeeuÙeeveblej, Ùee meJeeËÛeer DebceueyepeeJeCeer PeeuÙeeÛes DeepeleeieeÙele lejer
Dee"Jele veener. Yeepehe mJele:uee je°^erÙe heeleUerJejÛee he#e mecepelees. lÙeeÛee peenerjveecee DeeefCe DeeefLe&keâ keâeÙe&›eâce heeefnuee keâer cet"Yej Oeveoeb[iÙeebvee-
peeleoeb[iÙeebvee DeYeÙe osCeejer leer meveoÛe mecepeueer heeefnpes. Ùee DeeefLe&keâ megOeejCeebÛÙee keâeÙe&›eâceeÛeer MJesleheef$ekeâe [eJÙeebveener ueepeJeCeejer Deens.
efleuee Úso osCeejer mJeosMeer mJeeJeuebyeveeÛeer lÙeebveer hegjmke=âle kesâuesueer ÛeUJeU, je°^ DeeefCe lÙeeÛÙee megjef#elelesÛess ØeMve mees[efJeCÙeemee"er meebØeoeefÙekeâ
Âef°keâesveeletve Iesleuesueer ogje«ener Yetefcekeâe YeepeheÛÙee Deheefjhekeäke jepekeâejCeeÛes oMe&ve Ie[efJeles. ceneDeefOeJesMeveeÛÙee efveefceòeeves DeMeeÛe Deveskeâ ØeMveebÛee
yeeT lÙeebveer kesâuee Deens. ceneDeefOeJesMeveeÛes efveefceòe keâ¤ve keâeMceerjÛÙee ØeMveeuee lÙeebveer keâUerÛee ØeMve yeveJetve Deeieeceer ueeskeâmeYesÛÙee efveJe[Cegkeâerlener
ne efJe<eÙe DeeheuÙee DepeW[ŸeeJej Demesue, ns peenerj keâ¤ve šekeâues. keâeMceerjÛee ØeMve keâUerÛee Deens, ns Yeepeheves meebieCÙeeÛeer iejpe veener. lÙeeÛeer
peeCeerJe je°^efnle peheCeeNÙee meJe&Ûe he#e-mebIešveebvee Deens. lÙeeleuÙee keâener he#eebÛÙee je°^JeeoeÛÙee JÙeeKÙee YeepehemeejKÙee YetieessueehegjlÙee ceÙee&efole
veenerle. je°^ebÛÙee mejnöerDeeleuÙee peefceveer, veÅee, veeues, heJe&le DeeefCe lÙeeJejÛeer ceeCemes DeeefCe lÙee ceeCemeebveer yeveuesuee meceepe DeeefCe lÙee
meceepeeleuee Yeüele=YeeJe, Oece&efvejhes#e ueeskeâMeener cetuÙeebÛÙee mebjÛevesle megKeemeceeOeeveeves peieJeCÙeeÛeer mebkeâuheveener lÙeele Deens. Yeepehe Deepe lejer Ùee
mebkeâuheeheemetve keâesšer Ùeespeves otj Deens. hejeÛee keâeJeUe, keâeJeUŸeeÛee ie®[ yeveJeCÙeeÛeer YeepeheÛeer jepekeâerÙe ceglmeösefiejer SketâCe DeLee&vesÛe Keesšer
Deens. keâeMceerjÛÙee ØeMveeJejÛee lÙeebÛee meebØeoeefÙekeâ lees[iee Ùeehes#ee JesieUe veener. osMeeleues meJe&Ûe ØeMve Oemeeme ueeJeCÙeeÛeer ceòesâoejer Deeheueer
Ske⚟eeÛeerÛe, ne YeepeheÛee DeefYeefveJesMe jepekeâerÙe oebefYekeâlesÛes oMe&ve Ie[Jelees. cnCeer DeeefCe JeekeäØeÛeejeÛÙee DeLee&ves Ùee meJe& ØeJe=òeeruee DeeYeeJeveb
DeeCeCes Demes cnCeleele. YeejleerÙe jepekeâejCeele DeeYeeJeveb DeeCeCeeje YeepehemeejKee ogmeje he#e veener. lÙeeÛÙee DeeYeeJevebheCeeÛÙee leNne mehleheeleeU
DeeefCe ef$eleeU keâejmLeeveer Demeleele. keâeMceerjÛÙee ØeMveehegjlesÛe yeesueeÙeÛes Peeues, lej keâeMceerjÛee megmebiele Fefleneme lejer Yeepeheuee efkeâleer %eele Deens.
meeleJÙee Melekeâeleerue n<ee&ÛÙee jepeJešerveblej YeejleYej ÚesšerÚesšer jepÙes efvecee&Ce Peeueer. keâeMceerjner Ùeeuee DeheJeeo veJnles. keâeyetue-kebâOeej,
DeHeâieeefCemLeeveekeâ[tve Peeuesueer Dee›eâceCes, lÙeeletveÛe heg{s hebpeeye DeeefCe efouueerle ØemLeeefhele Peeuesueer Meemeves. Ùee MeemeveebÛÙee Deveg<ebieeves ceesieueebÛes
efJeßeebeflemLeeve Peeuesues keâeMceerj. jCeefpeleefmebneves heg{s Deeheues meeceüepÙe hemejJetve Debefkeâle kesâues. hejeYeJeeheesšer 75 ueeKeebÛee ob[ jCeefpeleefmebn Ye¤
Mekeâuee veener. lees lÙeeÛee megYesoej iegueeyeefmebneves Yejuee. iegueeyeefmebneheemetve nefjefmebneheÙeËleÛes efnbot mejbpeeceMeener meeceüepÙeeÛes jepekeâejCe keâeefMcejele
cegmueerce yengmebKÙe Demeleeveener Ûeeuele Deeues. lÙeeÛee meboYe& Yeepehe kegâ"sner DeeheuÙee keâeMceerjÛÙee ØeMveele keâOeer osle veener. peccet-keâeMceerj jepÙe
keâeMceerj Keesjs, peccet, ue[eKe, efieefueefieš, yeeueefyeš Demes Ûeej efJeYeeieeble efJeYeeieues nesles. ÙeeleuÙee keâeMceerj KeesNÙeeleuÙee megheerkeâlesÛÙee Meeue
DeeefCe ieeefueÛes efJeCeCÙeeÛÙee DeJeCe&veerÙe efvemeie&meeQoÙee&ÛÙee JeemleJekeâLee hejosMeerÙeebvee hejosMeer Ûeueveemen KesÛet MekeâCeeNÙee Skebâoj jepÙeeÛÙee
ØeosMeehewkeâer Skeâ oMeebMe ne Yeeie keâeMceerjÛeer oesve le=leerÙeebMe ueeskeâmebKÙee efleLes jenles. Deepe 81 ÛÙee KeevesmegceejerØeceeCes Ùee jepÙeeÛeer ueeskeâmebKÙee
mee" ueeKeebheÙeËle nesleer. lÙeele 75 škeäkesâ cegmueerce DeeefCe one ueeKe Flej OeceeaÙe. lÙeele efnbot, MeerKe, yegefæmš Deeues. 81 heÙeËleÛeer Keevesmegceejer
efkeâceeve mejUheCes lejer neleer ueeieles. 91 ÛÙee KeevesmegceejerÛes Deekeâ[s mebMeÙeemheo Jeešleele. keâeMceerj ØeMveeÛÙee mees[JeCegkeâerÛÙee meboYee&le DeeheuÙee
osMeeuee ueeYeuesuÙee Iešvesyejngketâce mebIejepÙe mebkeâuhevesÛee efve:he#eheeleer efJeÛeej keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens. mebIejepÙe DeeefCe IeškeâjepÙe ÙeebÛes kegâ"ues
DeefOekeâejer efJeJeef#ele ceÙee&osheÙeËle kegâCeekeâ[s efkeâleer Deensle, ns efveef§ele keâjCes, 53 meeueeveblej keWâõmeòesueener DeeefCe efleuee efJejesOe keâjCeeNÙee efJejesOeer
he#eebveener MekeäÙe Peeues veener. Iešvee jepeeves mJele:ÛÙee meesÙeermee"er keWâõeme yeneue kesâuesues DeefOekeâej lÙeeÛes peleve keWâõekeâ[tve efkeâleermes Peeues?
mebIejepÙe pevceeme ÙesCÙeehetJeea Deeheuee GYee osMe legkeâ[Ÿeelegkeâ[Ÿeebletve efJeYeeieuee neslee. meeceüepÙeJeeoer efyeÇefšMeebÛÙee yeUpeesjerves lees keâener DebMeer
127
Skeâ$e Peeuee. HeâeUCeerÛÙee JesUer 565 ± 2 cnCepes Yeejle-heeefkeâmleeve Oe¤ve 567 jepÙes nesleer. mJeeleb$Ùe ÛeUJeUerÛÙee ›eâceele Deveskeâ Oece&,
Yee<ee, Øeeble, mebmke=âleer Ùeeleues DeebleefJe&jesOe keâener DebMeer ueeshe heeJeues. Ùee meJeeËÛeer heefjCeleer cee$e Skeâelce meceepeele nesT Mekeâueer veener. lÙeeÛeer
cetueieeceer keâejCes mJeeleb$ÙeeÛÙee hevveeme Je<eeËle kegâCeeueeÛe MeesOelee Deeueer veenerle. hebpeeye-keâeMceerj FLeuÙee Deeflejskeâer, HegâšerjleeJeeoer ÛeUJeUerceeieesceeie
Deemeece, yees[esueB[, PeejKeb[ FlÙeeoer ØeosMeeble HegâšerjleeJeeoer ÛeUJeUer GYÙee jeefnuÙee. leLeekeâefLele je°^JeeoeÛÙee cnCepesÛe meebØeoeefÙekeâ je°^JeeoeÛÙee
keâuhevesuee yeUer he[uesuÙee YeesUŸeeYeeye[Ÿee ceeCemeeuee ÙeecegUs Oekeäkeâe heesÛelees. Kejs lej Ùee ÛeUJeUerÛee yeercees[ keâmee keâjeÙeÛee, Ùee ÛeUJeUerleerue
hejkeâerÙe cet"Yej nmlekeâebÛee Mem$eeÛeer kegâ"ueerner cesLe[ Jeehe¤ve yeboesyemle pe¤j keâje; hejbleg Ùee ØeosMeele ns meJe& keâjleevee mejmeesš Meesef<ele pevelesÛeer
ceeieCeer [eJeuelee ÙesCeej veener. Ùee pevelesÛÙee Dee[tveÛe Deeflejskeâer HegâšerjJeeoer ueeskeâ DeeheuÙee osMeeueeÛe DeeJneves osleele. FLeuÙee pevelesuee
keWâõmeòesyeöue efJeÕeeme keâe Jeešle veener? YeejleerÙe jepeveerleerÛÙee DeheYeübMeeÛes Gòece GoenjCe cnCepes keâeMceerjÛee ØeMve. Ùee DeheYeübMeeletve meòee¤{ebvee
Deueie keâjlee Ùesle veener. lemes efJejesOeer he#eerÙeebvee Ùee meJe& he#eeshe#eer heg{eNÙeebÛÙee meJe&%eheCeeÛÙee oebefYekeâ yeewefækeâlesÛes keâewlegkeâ he#eefnle DeeefCe
mJepeeleerefnle, Oece&efnle meebYeeUCeeNÙeebveer KegMeeue keâjeJes. efJeJeskeâer ceeCemeeuee Demee Skeâkeâuueer vÙeeÙeefveJee[e Ùee ØeMveeyeeyele keâjlee ÙesCeej veener.
mJeeleb$ÙeØeehleerÛÙee JesUer meòeeØeehleerÛÙee OegboerÛee Debceue meJeeËÛÙeeÛe cemlekeâele efYeveuee neslee. leke&âefJelekeâe&ÛÙee heueerkeâ[s peeTve keâeMceerjÛee ØeMve
mees[JeCÙeeFlekeâe efJeÕeeme Ùee meJeeËveeÛe efceUJelee Deeuee veener. Deepe keâeefMcejer pevelesmeesyele Yeejle DeeefCe heeefkeâmleeve SkeâeÛe osMeeÛes Peeuesues oesve
legkeâ[s Ùee ØeMveemee"er ogMceveer keâjleensle DeeefCe mepeener Yeesieleensle. meòesÛÙee De«eieeceer Demeuesues DeeefCe efJejesOeer he#eelener efMeKejeJej Demeuesues
DeeceÛÙeekeâ[ues meJe&Ûe vesles 47 meeueer DeeefCe 49 meeueer pesJne ne keâeMceerjÛee ØeMve je°^mebIeele IesTve iesues. cenemeòeebÛÙee jepekeâerÙe cenòJeekeâeb#esyejngketâce
JeeieCeeje ne je°^mebIe - lÙeeuee lÙeebveer DeeMJeemeve osTve šekeâues : peveceleeÛee keâewue IesTve keâeMceerjÛeer pevelee Yeejle DeLeJee heeefkeâmleeve Ùeehewkeâer
kegâ"uÙeener osMeele meeceerue nesCeej Demesue, lej Deecner jesKeCeej veener. je°^mebIeeÛÙee oyeeJeeuee Ùee efhe{erleueer ceb[Uer yeUer he[ueer. Deepe je°^mebIe
keâeMceerjÛÙee HegâšerjleeJeeÅeebÛeer keâJeÛekegbâ[ues Peeueer Deensle. ÙeeÛe cegöŸeeJej yeesš "sJetve heeefkeâmleeve je°^mebIeeuee hesÛeele hekeâ[lees Deens. SJe{sÛe veJns,
lej peccet-keâeMceerjceOÙes IegmeKeesjer keâ¤ve HegâšerjleeJeeÅeebvee jmeo heesÛeJelees Deens. keâeMceerjÛÙee ØeMveeves ienve ¤he OeejCe keâjCÙeeÛÙee ojcÙeeve MesKe
Deyoguuee hebef[le vesn¤bvee cnCeeues nesles, ``keâeMceerj ner meebØeoeefÙekeâ meodYeJeeÛeer ØeÙeesieMeeUe Deens. efnbot, cegmueerce, MeerKe, yeewæ YeefJe<Ùeele
meueesKÙeeves veeboleerue DeeefCe SkeâelcelesÛÙee Gefö°ekeâ[s JeešÛeeue keâjleerue.’’ MesKe Deyoguuee lesJne otef<ele Hegâšerj jepekeâejCeeÛes yeUer veJnles.
vesn¤bveer DeyoguueebÛes cnCeCes lÙee JesUer efkeâleer ieebYeerÙee&ves Iesleues Demesue, ns DeeefmlekeâebÛee osJeÛe peeCees. Deefueie[ efJeÅeeheer"eletve efJeÅeeefJeYetef<ele
nesTve Deeuesues MesKe Deyoguuee Ùeebveer 31 meeueer cenejepee nefjefmebneÛÙee mejbpeeceer Mees<eCeeefJe®æ MeslekeâNÙeebÛeer ÛeUJeU GYeejueer. lesJneheemetve
les 53 meeueÛÙee 9 Dee@iemš leejKesheÙeËle MesKe DeyoguueebÛes jepekeâejCe ueeskeâMeener efveOeceeaheCeeJej GYes nesles. 36 meeueer 42 meeueÛÙee lÙeebÛÙee
peveÛeUJeUer, 38 meeueer lÙeebveer cegmueerce keâe@vHeâjvmeceOÙes kesâuesues ¤heeblej, DeeheuÙee meeJe&YeewcelesÛÙee cetU ØeJeeneuee [eJeueCeejs veJnles. MesKe
Deyoguuee DeeefCe lÙeebÛes meeLeeroej peerveeÛÙeener ieUeuee ueeieues veenerle. meeceerue nesCÙeeÛee ØeMve Deeuee, lesJne DeeheuÙee osMeeyejesyej nesles. Gueš
efnbot jepee DemeuesuÙee jepee nefjefmebneves Yeejleele meeceerue JneÙeÛes veekeâejues. heeefkeâmleeveves pesJne IegmeKeesjebvee IegmeJetve mewvÙeeueener keâeefMcejele
IegmeJeues, lesJne ns jepes MeneCes Peeues. veblej lÙeebveer 26 Dee@keäšesyej 47 jespeer ieJnve&j pevejueebkeâ[s meeceerueerkeâjCeeÛee ØemleeJe Oee[uee. 27
Dee@keäšessyej jespeer Ùee ØemleeJeeuee ceevÙelee efceUeueer. Ùee meJe& Yeeveie[erle keâeMceerjÛee 30 škeäkesâ Yeeie heeefkeâmleeveves heeoe›eâeble keâ¤ve šekeâuee. 49
meeueer Ùegæyeboer Peeueer; hejbleg je°^mebIeeÛÙee DebkegâMeecegUs Deepener DeeheCe lees Yeeie mees[Jet Mekeâuees veener. Iešvesleerue DevegÛÚso 21 ceOeerue 370
keâueceeÛee yeeT Yeepehe keâjlees.
o

128
 mewleeveeuee ef[JeÛeCeejs ueeskeâ
370 keâuece jö keâjCÙeeÛeer ceeieCeer mebIe heefjJeejeleerue mebIešvee, mebmLee DeeefCe Yeepehe meg[eÛÙee YeeJevesves keâ¤ve Skeâ Øekeâejs keâeMceerjceOeerue
DeeflejskeäÙeebvee ØelÙe#eele ceoleÛe keâjleensle. 370 Jes keâuece YeejleerÙe IešvesÛÙee 21 JÙee Yeeieele Deens. Ùee keâueceeÛee DeLe& (leelhegjlÙee meb›eâceCe
keâeUeleerue keâjeJeÙeeÛÙee Keeme lejlegoer) Demee Deens. ns keâuece Iešvesves 1950 meeueer peccet-keâeMceerjuee ueeiet kesâues. jepee nefjefmebieeves peccet-
keâeMceerj Yeejleele meeceerue keâjCÙeeÛee keâjej kesâuee. lÙee keâjejeuee keâeÙeosMeerj ¤he Ùee keâueceecegUs Deeues. YeejleeÛeer Iešvee Ie[Jeerle Demeleevee
Iešvee meefceleerceOÙes peccet-keâeMceerjÛes efveJe[tve Deeuesues ueeskeâØeefleefveOeer veJnles. meeceerueerkeâjCeeÛÙee keâjejecegUs peccet-keâeMceerj jepÙeeÛeer mJeleb$e Iešvee
DeefmlelJeele Deeueer. leer mebIejepÙeeÛÙee Iešvesuee hetjkeâ nesleer. Ùee jepÙeheeleUerJejerue Iešvee meefceleerÛes keâece 31 Dee@keäšesyej 1951 jespeer meg¤
Peeues. lÙeele 75 meomÙe nesles. 17 veesJnWyej 1956 jespeer jepÙeIešvee efveefce&leerÛes keâece hetCe& Peeues. lÙeeveblej leer yejKeemle keâjCÙeele Deeueer.
Ùee jepÙeIešvee meefceleerÛes DeOÙe#e iegueece cencceo meeefokeâ Ùeebveer 6 HesâyeÇÇgJeejer 1954 jespeer ueeskeâ-ØeefleefveOeerÛÙee meJe& mebceleerves peccet-keâeMceerj
Yeejleele meeceerueerkeâjCeeme Devegceesove efoues. meeceerueerkeâjCeeÛeer Øeef›eâÙee 1949 meeueer heekeâves keâeefMcejele IegmeKeesjer kesâuÙeecegUs Deieeflekeâlesves Peeueer
nesleer. Kejs lej, Ùee leebef$ekeâ meeceerueerkeâjCeeÛÙee Deieesojner cegmueerce OeceeaÙe DemeuesuÙee MesKe Deyoguueebveer 1947 meeueerÛe keâeefMcejer pevelesÛeer
ceeveefmekeâ leÙeejer kesâueer nesleer. 26 veesJnWyej 1949 jespeer YeejleeÛeer Iešvee cebpetj keâjCÙeele Deeueer. lÙeeleerue keâueces Flej Ieškeâ jepÙeebØeceeCes
keâeMceerjueener ueeiet keâjCÙeele Deeueer. 26 peevesJeejer 1950 jespeer mebhetCe& osMeele IešvesÛee Debceue meg¤ Peeuee. Depetve keâener keâueces je°^heleeRveer
keâeMceerjuee ueeiet kesâueer. 14 ces 1954 heemetve 1965 heÙeËleÛee meJe& Fefleneme Ùee °erves heenCÙeemeejKee Deens. lÙeebÛÙeeveblej meeceerueerkeâjCeeÛÙee
heeÕe&YetceerJej efouesues mJeeÙeòee DeeefCe DeefOekeâej mebIejepÙe mebkeâuhevesÛee Ieškeâ jepÙeebefJe<eÙeerÛee Demeuesuee Goej Âef°keâesve ÙeeÛee hetCe&le: mebkeâesÛe
1953 meeueeveblej keâjCÙeele Deeuee. 1953 les 1984, 1984 les 1989-90 les DeepeleeieeÙele nsÛe ØeecegKÙeeves Ie[ues Deens. 1953
meeueer MesKe DeyoguueeÛes mejkeâej yejKeemle kesâues. lÙeebveeÛe hegvne 23 Je<eeËveblej cegKÙeceb$eer yeveJeues. lÙeebÛes GòejeefOekeâejer Demeuesues efÛejbpeerJe Heâe®Ke
ÙeebÛÙeeyeeyelener nsÛe leb$e Jeehejues iesues. hegvne lÙeebvee cegKÙeceb$eer yeveJeues iesues. Heâe®Keveblej iegueMeneuee cegKÙeceb$eer kesâues iesues. oesve Je<eeËveblej lÙeeuee
meòeeÛÙegle kesâues. ÙeeÛe heæleerves veblejner cegKÙeceb$eer meòesJej yemeJeues iesues DeeefCe G"Jeues iesues. lÙeele ye#eer iegueece cencceo, MeceMegöerve DeeefCe
iegueece cencceo meeefokeâ nsner Deensle. Ùee ueeskeâebÛes mebIejepÙeeÛÙee mebkeâuhevesJej efveneÙele Øesce nesles. Oeeefce&keâ DeLee&ves les Oece&efvejhes#ener nesles. keâeue›eâceele
355-356-360 Ùee keâueceebvJeÙes keâeMceerjÛÙee Debleie&le keâejYeejele keWâõ mejkeâejves DeeefCe lÙee lÙee JesUÛÙee je°^heleerves nmle#eshe keâ¤ve keWâõ
DeeefCe keâeefMcejeleuÙee mebyebOeeleues $e+CeevegyebOe veweflekeâ heeleUerÛÙee °erves Yeü° nesT efoues. keâeMceerjÛÙee ueeskeâefveÙegkeäle ØeefleefveOeeRveer jepÙeIešvesleerue
Yeeie oesveceOeerue eflemeNÙee keâueceele mhe° cnšues nesles keâer, peccet-keâeMceerj ns jepÙe YeejleeÛee DeefJeYeepÙe Yeeie jenerue. lÙeebÛÙee ceevÙelescegUsÛe
keâeMceerj YeejleerÙe mebIejepÙeeÛee DeefJeYeepÙe Yeeie Peeues. lÙeeÛe Iešvesleerue heeÛeJÙee keâueceebvJeÙes YeejleeÛÙee ueeskeâmeYesuee keâener efJe<eÙeebmebyebOeer keâeÙeos
keâjCÙeeÛee meeJe&Yeewce DeefOekeâej efouee. lÙeeDeieesoj YeejleerÙe IešvesceOÙes keâuece SkeâceOÙes osMeeÛeer Yeewieesefuekeâ #es$eerÙe JÙeehleer ÙeeceOÙes peccet-keâeMceerj
jepÙeeÛee DebleYee&Je DemeuÙeeÛes cnšues Deens. keâuece heeÛeceOÙes YeejleerÙe veeieefjkeâebvee efouesues nkeäkeâ DeeefCe DeefOekeâej, veeieefjkeâ cnCetve heej
hee[eJeÙeeÛÙee peyeeyeoeNÙee DeeefCe yebOeves, keâeMceerjÛÙeener pevelesuee ueeiet nesleer. keâeMceerjÛÙee pevelesves leer meJe& yebOeves mJeKegMeerves Je<ee&vegJe<ex heeUueerner
nesleer. Demes Demeleevee keâeMceerjÛee ØeMve keâe efyeIe[uee, ÙeeÛee MeesOe IesCes DeeJeMÙekeâ Deens. peccet-keâeMceerjÛÙee yengmebKÙe pevelesuee Deepe Yeejleele
jeneJesmes Jeešle veener. lÙeeuee ceer Jej meebefieleuesueer nmle#esheeÛeer iees°Ûe keâejCeerYetle Deens. keWâõerÙe meòeeOeeNÙeebveer ceveceeveer keâ¤ve keâeMceerjÛes ØeMeemeve
efKeUefKeUs keâ¤ve šekeâues. ØeeosefMekeâ efJekeâemeeÛÙee keâuhevesÛes keâeieoer Iees[s veeÛeJetve efJekeâemeeÛeer meeOeves keâOeer keâeMceerjuee hetCee&Lee&ves efoueer veenerle.
keâeMceerj pÙee mejnöeRveer JÙeeheuee Deens, lÙee mejnöerJej Skeâe yeepetuee Ûeerve, jefMeÙee, DeHeâieeefCemleeve DeeefCe heeefkeâmleeve ns Deensle, lÙeebÛÙee
meeceüepÙekeâeb#eer F&<Ùee&ner keâOeer o[tve yemeuesuÙee veenerle. Ùee vee lÙee DeLee&ves ns osMe keâeMceerjceOeuÙee Deeflejskeâer HegâšerjleeJeeoer MekeäleeRvee MeŒeeŒeebÛeer
ceole keâjleele. peccet-keâeMceerjÛee ØeosMe DeeefCe efleLeuee efnbot Demees Jee cegmueerce, cetUÛee Meslekeâjer Kethe oeefjõŸeele Je<ee&vegJe<ex peiele Deeuesuee Deens.
lÙeeÛÙeeJej yeensjÛÙee MeerKe, efnbot DeeefCe Ghejs cegmeueceeve Ùeebveer Dee›eâceCe kesâues nesles. Ùee Yetefceheg$eebÛÙee mLeeJej ceeueceòee, peefceveer IeeTkeâ efkeâceleerves
ueešCÙeeÛes og° keâecener kesâues nesles. ÙeeefJe®æ peccet-keâeefMcejele G"eJe Peeuee. Ùee G"eJeeÛeer heefjCeleer MesJešer keâeMceerjyeensjerue Kejerooejebvee FLeueer
129
peceerve efJekeâle Ieslee ÙesCeej veener, Ùeele Peeueer. jepee nefjefmebieeÛÙee keâejkeâeroealeÛe 1938 meeueer keâeÙeoe keâeefMcejele Peeuee. lÙeeuee DeYeÙe
meeceerueerkeâjCeeÛÙee keâeÙeosMeerj Øeef›eâÙesves 370 JÙee keâueceevesner efoues. vescekeâer nerÛe iees° keâeefMcejele peeTve uegšerÛes jepekeâejCe ke⤠FefÛÚCeeNÙee
Yeepehe DeeefCe mebIe heefjJeejJeeuÙeebvee yeesÛeles Deens. HegâšerjleeJeeoeÛeer yeerpes keâeMceerjceOÙes keâesCelÙee Deieeflekeâ heefjefmLeleercegUs ®peueer, ns efJeJeskeâer
°erves heenCes ns KeNÙee je°^JeeÅeeÛes keâece Deens. Yeepehe DeeefCe mebIe heefjJeejJeeues Kejs je°^Jeeoer veenerle. les pej Kejs je°^Jeeoer Demeles, lej Jejerue
meJe& JeemleJe heefjefmLeleerÛee efJeheÙee&me lÙeebveer kesâuee vemelee. Deepe lejer 370 Jes keâuece veeJeeuee Gjues Deens. Ùee 370 keâueceehes#eener hejekeâesšerÛeer
mJeeÙeòelee osCeejer keâueces keâeMceerjØeceeCes Flej one jepÙeebvee efoueer iesueer Deensle. ÙeeÛes Yeeve Ùee ceb[UeRvee veener. Yeejleeleerue Ieškeâ jepÙeebmee"er
meceeve Je SkeâÛe lejlegoer DemeeJÙeele, ns ÙeebÛes cnCeCes vÙeeÙeeuee Oe¤ve veener. Deeheuee Keb[ØeeÙe osMe meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ, jepekeâerÙe, meebmke=âeflekeâ,
ØeeosefMekeâ, Yeeef<ekeâ Debieeves hejmhej efJeefYeVe Deens. efJekeâemeeÛÙee °ervesner efJe<ecelesÛÙee ›eâceele cees[Ceeje Deens. vegmelÙeeÛe ceeieemeuesuÙee jepÙeebÛee
efJeÛeej kesâuee, lej lÙeeleueerner efJe<ecelee [esUŸeele Ye¤ve Ùesles. Ùee meJeeËJej jeceyeeCe Fueepe mebIejepÙeeves IešvesÉejs kesâuee. ner meJe& efJeefYevvelee DeeefCe
efJe<ecelee otj keâjCÙeemee"er efJeJeef#ele ØeceeCeele Ùee DemeuÙee meb%esle cees[CeeNÙee jepÙeebvee keâener ØeceeCeele mJeeÙeòelee mJeKegMeerves Øeoeve kesâueer. ÙeeÛeer
efJemej meebmke=âeflekeâ je°^JeeoeÛee GoesGoes keâjCeeNÙee peeleerÙeJeeoer jepekeâejCÙeebvee keâmee he[lees? YeejleerÙe Iešvesleerue 371 (2) Ùee keâueceele
ceneje°^ele - iegpejele Ùeemee"er 370 keâueceeÛÙee OeleeaJejÛe Keeme lejlegoer kesâuÙee Deensle. cnCetve lej FLes efJekeâeme ceb[Us mLeeheve nesT Mekeâueer.
371 (S) Ùee keâueceele veeieeueB[mee"er lejlegoer Deensle. Ùee efJe<eÙeemebyebOeerÛes keâeÙeos keâjeJeÙeeÛes Demeleerue, lej YeejleeÛÙee ueeskeâmeYesuee veeieeueB[
efJeOeevemeYesÛeer ceevÙelee IÙeeJeer ueeiesue. Oeeefce&keâ, meeceeefpekeâ ØeLee, hejbheje, keâeÙe&heæleer Ùeevegmeej efveCe&Ùe keâjeJee ueeiesue. efoJeeCeer Heâewpeoejer keâeÙeos,
ceeueceòee nkeäkeâ DeeefCe nmleeblej yeoueeÛes keâeÙeos veeieeueB[ÛÙee De@mescyueerefMeJeeÙe ueeskeâmeYesuee keâjlee Ùesle veener. ns met$e 371 (yeer) keâueceevegmeej
Deemeeceele, 371(meer) vegmeej ceefCehetj, 371 ([er-F&) vegmeej DeebOeÇ ØeosMeele, 371 (SHeâ) De®CeeÛe}, 371 (DeeÙe) ieesJÙeeceOÙes Deens. ner
meJe& mJeeÙeòelee osCeejer keâueces 370 keâueceeØeceeCes efvekeâeueele efveIeeuesueer veenerle. ceie 370 efJe®æ Deesj[ keâe? keWâõeleerue keâeB«esmeslej he#eeÛÙee
jepeJešerves peieceesnvemeejKÙee ceneYeeieeÛeer, pees mebIe heefjJeejeÛee keâeMceerjceOeuee jepeotle neslee lÙeeÛeer, keâeMceerjÛee jepÙeheeue cnCetve efveÙegkeäleer
kesâueer. lÙeeves keâeefMcejele ue<keâj IegmeJeues. Iešvesleerue 35 (keâ) Ùee keâueceeÛee DeeOeej IesTve lÙeeves DeeheuÙee og° keâejkeâeroeaÛee Debceue keâeefMcejele
jeyeJeuee. Ùee ceeCemeeÛÙee keâejkeâeroeale keâeefMcejer pevelesÛÙee ceveele HegâšerjlesÛeer YeeJevee ®peueer. ner pevelee Yeejleeheemetve lešmLe efve Deueie jent
ueeieueer. ÙeeÛee HeâeÙeoe DeeflejskeäÙeebveer GÛeueuee. Deeheueer Jeef[ueesheeefpe&le ceeueceòee n[heeÙeuee yeensjÛes ueeskeâ šheuesues Deensle. jecepevceYetceer-yeeyejer
ceefMeoerÛÙee ØekeâjCeevesner keâeefMcejer pevelesuee HegâšerjleeJeeoer yeveJeues. keâesše&Ûee efveCe&Ùe efnbot he#e mebIešvee ceevele veenerle. DeeceÛÙee Oece&mLeUeJej les
Dee›eâceCe keâjleele. keâesš& DeeefCe keWâõ mejkeâej DeeceÛeer ceeueceòee lej mees[eÛe, heCe Oece& DeeefCe Oece&mLeUebÛes mebj#eCe ke⤠Mekeâle veener, ner YeeJevee
lÙeebÛÙee ceveele ®peueer. Kejs lej, keWâõ mejkeâej Je IeškeâjepÙe ÙeebÛÙee ogo&cÙe efJeÕeemeeJej Deeheues mebIejepÙe GYeejues iesues Deens. keâeieoeshe$eer ÙeeÛee
DeeheCe DevegYeJe Ieslees; hejbleg Ùee efJeÕeemeeuee le[e keâmee iesuee, ns pej MeesOeues, lej keâeMceerjÛee ØeMve megšeJeÙeeme ceoleÛe nesF&ue. keâešŸeeÛee veeÙeše
keâjCeeNÙee YeepeheJeeuÙeebÛeer jerle DepeyeÛe Deens. les PeesheuesuÙee mewleeveeuee ef[JeÛeleele DeeefCe DebieeJej Iesleele. meg[eves hesšuesues lÙeebÛes jepekeâejCe
Deeheuee DeeefCe DeeheuÙee osMeeÛee Ieele kesâuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener.
o

130
 heeshešhebÛeer Ûelegjkeâer peeve
efveJee&efmeleebÛes ceneces¤ ueeueke=â<Ce De[JeeCeer Ùeebveer ceneDeefOeJesMeveeÛÙee DeeouÙee efoJeMeer meosn Yesš hegCÙeeuee efoueer nesleer. YeepeheÛÙee
jepekeâejCeemee"er SkeâJeÛeveer, SkeâyeeCeer, Skeâhelveer jeceeÛee GheÙeesie De[JeeCeeRveer hetJeea keâ¤ve Iesleuee Deens. Deelee lees keâceer Jeešlees cnCetve
keâer keâeÙe, lÙeebveer %eeveesyeejeÙeeÛÙee hemeeÙeoeveeÛee OÙeeme ÛeeueJeuee Deens. %eevesÕejebveer mJemebJesÅe, mJeÙebØekeâeMe Deelce¤heeuee ØeefCeheele keâ¤ve
hemeeÙeoeve efueefnues. `ogefjleebÛes efleefcej peeJees DeeefCe Yetleeb hejmhejs pe[es cew$e efpeJeeÛes’– efJeÕeelcekeâ osJeeuee %eeveesyeebveer kesâuesueer ØeeLe&vee. efleÛee
iepej De[JeeCeeRveer ÛeeueJeuee Deens. Ùee iepejeÛes ØelÙeblej ceneDeefOeJesMeveele efometve Deeues. lemee Yeepehe ne $e+leerMejCe helkeâjCeeje keâce&keâeb[er
he#e Deens. lÙeeuee YeejleerÙe DeOÙeelceeleerue ceeveJeer mJeeleb$Ùe DeeefCe mepe&veMeeruelee ÙeebÛes JeeJe[s Deens. ceeveJeer DeYÙegoÙe DeeefCe efJe%eeve ÙeeleuÙee
veelÙeeMeer lÙeeuee lemes keâener osCesIesCes veener. heejueewefkeâkeâ meòesÛeer hejbheje meebiele meebiele FnJeeoer DeOe:heeflele jepekeâejCeeÛeer Deeheueer F&<ee& Yeepehe
legcneDeecne meJeeËJej ueeoles DeeefCe efleLetveÛe lÙeebÛes DeveerleerÛes, DeOecee&Ûes jepekeâejCe meg¤ nesles. Ùeebef$ekeâ veerleer Je mepe&veMeeruelee veerleer Ùeeleuee Yeso
heeef§eceelÙe leòJe%eeveele nsvmeyeie&Mee Ùeebveer efJeMeo kesâuee. efJeJeskeâ Je efJeJeskeâMeerue mJeeleb$Ùe neÛe Keje veerleerÛee Je Oecee&Ûee heeÙee Demetve leess pesJne
ve° neslees, lesJne ceeveJeer peerJeve DeeefCe mebmke=âleer meeÛesyebo nesles. Ùee meeÛesyeboheCeeÛee efnCekeâme DeeefJe<keâej cnCepesÛe YeepeheÛes jepekeâejCe. `meew Ûegns
Keekesâ efyeuueer npe keâes Ûeueer' Ùee Got& Yee<esleerue cnCeermeejKeer DeJemLee Deepe YeepeheÛeer Peeueer Deens. keâeue kesâuesuÙee DelÙeeÛeej DeeefCe iegv¢eebÛee
Yeepeheuee meje&me efJemej he[uee Deens. meebØeoeefÙekeâ je°^JeeoeÛÙee jkeäleueebefÛÚle FÛÚsheesšer Ùee osMeele Oeeefce&keâ, peeleerÙe obies Ie[Jetve DeeCeues DeeefCe
ceeveJeer mebnej nesT efouee. Deelee lesÛe YeepeheJeeues DeeheuÙee meebØeoeefÙekeâ je°^Jeeoeuee meebmke=âeflekeâ je°^Jeeo mebyeesOetve mJele:Ûeer Ûetkeâ megOee¤ve
šekeâCÙeeÛeer Iees<eCee keâjleensle. Kejs lej ner meebmke=âeflekeâ je°^JeeoeÛeer Iees<eCeener HeâmeJeerÛe Deens. veevee peeleer, Oece&, Øeeble, Yee<eeble efJeYeeieuesuee,
yengefJeOe DeebleefJe&efJeOelesves vešuesuee Deeheuee osMe, meebmke=âeflekeâ je°^JeeoeÛeer mebkeâuhevee ceeb[tve YeepeheJeeues lÙeeÛeer cegbpe Ieeuet ceeieleensle. Yeepehe ns
Deelee meJe& ke⤠ceeieles. heehe#eeueveemee"er veJns, ØeeÙeef§eòeemee"er veJns, lej keWâõele meòee efceUefJeCÙeemee"er nesÙe. YeejleerÙe meceepeJÙeJemLesmebyebOeerÛes,
lemesÛe jepekeâejCeemebyebOeerÛes YeepeheÛes meJe&Ûe efve<keâ<e& meomeodefJeJeskeâyegæeruee Oe¤ve vemeleele DeeefCe cnCetveÛe jepekeâerÙe F&efhmeleemee"er lÙeebvee efJeÅeceeve
Iešvee De[ÛeCeerÛeer Jeešles. meebmke=âeflekeâ je°^Jeeoemeesyele, IešveeyeoueeÛesner efveue&ppeheCes metleesJeeÛe Yeepehe keâjles. YeejleerÙe Iešvee YeejleerÙe meceepeeuee
ceske@âefvekeâue ÙegefveHeâe@efce&šerÛÙee Øeleerkeâebheueerkeâ[s IesTve peeles DeeefCe JeemleJeeleuÙee KeNÙeeKegNÙee SkeâelcelesÛÙee mJe¤heele yeebOeles. efleLes peele, Oece&,
Yee<ee, Øeeble Ùeeleuesner mebIe<e& Demeleele, hejbleg mebIejepÙeeÛÙee ieeYÙeeuee les Oekeäkeâe ueeJeCeejs veenerle, lÙeeÛeer keâeUpeer Iesleuesueer Demeles. keäle Iešvesleerue
meJe&Ûe ØekeâjCes Ùee °erves ueeYeoeÙekeâ cnšueer heeefnpesle. YeejleerÙe veeieefjkeâeuee mJelJeeÛeer DeeefCe Yeüele=YeeJeeÛeer leekeâo Øeoeve keâjCeejs ns MeefkeäleœeessleÛe
Deensle. les yeoueCÙeeÛeer efvekeâ[ Yeepeheuee Deepe Jeešles. GÛÛe Jeie&-JeCeeaÙeebÛeer DeefOemeòee efvecee&Ce keâjCÙeeÛeer FÛÚe cetU mewleeveer ¤heele Deeueer, keâer
ueeskeâ DeesUKeleerue, cnCetve veJeer Yee<ee, veJeer mebkeâuhevee, veJee heesMeeKe meelelÙeeves Yeepehe heefjOeeve keâjerle Demeles. keâeueheÙeËle lÙeebÛÙee je°^JeeoeÛeer
mebkeâuhevee meebØeoeefÙekeâ DeefOe‰eveeJej GYeer nesleer. Deelee lÙeebveer Ùee JeekeäÙeeleuee meebØeoeefÙekeâheCee ne Meyo keâe{tve lÙeeÛÙee yeoueer meebmke=âeflekeâ ne
Meyo Ieeleuee Deens. ns meJe& keâjleevee cee$e osMeeleerue peele, Oece&, Yee<ee, Øeeble ÙeebÛÙee Debieeves Ghepele Demeuesueer meebmke=âeflekeâ efJeefJeOelee cee$e lÙeebveer
meesÙeermkeâjheCes vepejsDee[ kesâueer Deens. ÙeehetJeea meebmke=âeflekeâ mebIe<e& šeskeâeuee vesTve les je°^JeeoeÛÙee mebkeâuhevesÛee Debceue ke⤠heenle nesles. ns keâjle
Demeleevee Skeâ vebyejÛes peeleerÙeJeeoer, Skeâ vebyejÛes OeceeËOe cnCetve lÙeebÛÙeeJej šerkeâe nesle Demes. leer šerkeâe nesCÙeecegUs lÙeebÛÙee FÛÚehetleeauee De[mej
efvecee&Ce neslees. cnCetve lÙeebveer meebmke=âeflekeâ je°^JeeoeÛeer, pees cegUele lÙeebÛee Oece&mJeYeeJe veener, leer mebkeâuhevee GÛeueueer. Deelee DeceÙee&o, Deveble
MekeäleerÛee mee#eelkeâej cnCepes meebmke=âeflekeâ; SJe{er meJe& ÙeeoJeer KesUuÙeeveblej cenòJeeÛeer Jeešt ueeieueer Deens. Ùee mebkeâuhevesuee lÙeebveer efnboglJe
cnCepes YeejleerÙelJe cnšues Deens. SJe{s cnCetvener les Leebyeues veenerle. Ùeele DevegMeemeve DeeefCe DeelceevegMeemeve DemeuÙeeÛes cnšues Deens. YeepeheÛeer
ner meJe& efJeefÛe$e ceeb[Ceer Yeüefce°ebÛee iegbpeejJeÛe cnšuee heeefnpes!
YeejleeÛeer HeâeUCeer meomeodefJeJeskeâyegæer DeeefCe meewneo& JeeleeJejCeele Peeueer veener, ÙeeÛeer efMe#ee DeeheCe DeepeleeieeÙele Yeesielees Deenesle. mJeeleb$ÙeeÛes
DeOe&Melekeâ heej he[ues. vee Deeheues je°^ je°^ cnCetve veerš GYes jeefnues, vee je°^eleerue pevelesves Skeâ veeieefjkeâ cnCetve Iešvesuee DeefYeØesle Demeuesueer
megmebiele je°^erÙelJeeÛeer Yetefcekeâe efveYeeJeueer. DeeheuÙee osMeeÛee veeieefjkeâ peele, Oece&, ØeebleeÛÙee mebkeâerCe&lesletve yeensj he[eÙeuee leÙeej veener. lÙeeuee
131
yeensj he[t ve osCÙeeÛee YeepehemeejKÙee meebØeoeefÙekeâ he#eebÛee nslet Demelees. Kebef[le-efJeKebef[le DeJemLeebceOÙes YeejleerÙe ceeCemeeves peieeJes. Skeâe je°^eleerue
meJe& veeieefjkeâ cnCetve lÙeebveer peietÛe veÙes. Skeâ je°^ cnCepes Skeâ kegâšgbye, Demes pevelesÛes ¤he efvecee&Ce nesTÛe veÙes. efleLes meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ,
meebmke=âeflekeâ YesoYeeJe DemeeJesle. meceepeeleuÙee GÛÛe peeleerJeCee&ÛÙee cet"Yejebkeâ[s ie[iebpe mebheòeer DemeeJeer. GlheeoveeÛeer meeOeves DemeeJeerle, ogmeje
Gjuesuee yengpeve meceepe efJemLeeefhele DemeeJee. je°^JeeoeÛÙee keâuhevesÛes SJe{s meeJe&ef$ekeâerkeâjCe Je GoeòeerkeâjCe keâjeÙeÛes, keâer lÙeeletve DeehehejYeeJeeÛeer
Keesšer Deefmcelee efvecee&Ce JneJeer. Kejs lej ner Deefmcelee YeepehemeejKÙee mebkegâefÛele Je=òeerÛeerrÛe Ûeslevee Demeles. je°^erÙelJe ueeskeâMeener Iešvee, keWâõ-jepÙe
mebyebOe, ceeveJeeefOekeâej DeeefCe pevecele Ùee meJeeËieeveer YeepeheÛÙee jepekeâejCeeÛee efJeÛeej kesâuee, lej DeeheuÙee heojer efvejeMeeÛe he[les. DeeheuÙee mebmeoerÙe
ueeskeâMeenerheg{s cetueieeceer DeeJneves Demeleevee Yeepehe Demes efJe<ecelesJej DeeOeejuesues jepekeâejCe - je°^Jeeo, Oecee&efYeefveJesMe ÙeeJej keâjle Deeues. DeepeÛÙee
ceeCemeeuee kesâJeU Oece&ßeæe, heejueewefkeâkeâ meòesÛee ceesn DeeefCe ØeeÛeerve Oece&mebkeâuheveeÛee mJeerkeâej keâ¤ve peielee ÙesCeej veener. Ùeb$emebmke=âleercegUs pemes
meveeleveer hegjeleveJeeoer Oece&mebmLee DeeefCe Meem$eebÛes Ùegie ceeies he[ues, lemesÛe ßeæeefJenerve, heeefJe$Ùe-ceebieuÙejefnle cetuÙeMetvÙe Ùeebef$ekeâ Ùegiener lÙeeuee
peieCÙeeuee Keje DeeOeej "jues Demes veener. JeemleJe peerJeveele hejbhejeefve‰ Oecee&Ûee ØeYeeJe ve° Peeuee Deens. efJe%eeveeÛeer DeeJneves mJeerkeâe¤vener
ceeveJeeÛes YeefJe<Ùe efÛeblee«emle yeveues Deens. DemeuÙee DeJemLesle jepemeòee, DeLe&meòee, meebmke=âeflekeâ-meòee DevÙeeÙeeÛeer, DelÙeeÛeejeÛeer GiecemLeUs Peeueer
Deensle. Ùee meJeeËÛÙee DeeÅe peeefCeJeele yeoue PeeuÙeeefMeJeeÙe ceeveJeeÛes Mees<eCe LeebyeCeej veener. lÙeeÛÙeemee"er Deebleefjkeâ veweflekeâlesÛeer ceeveefmekeâ,
yeewefækeâ megOeejCeebÛeer iejpe Deens. Keje vÙeeÙe, veerleer, Oece& ceieÛe efvecee&Ce nesT Mekeâlees. je°^JeeoeÛeer mebkeâuhevee DeeheCe efpelekeâer leeCet eflelekeâer
leer leeCeueer peeF&ue. lÙeeÛee meboYe& meceepeJeeoeÛÙee meerceejs<esheueerkeâ[s peele veener. Ùeener DeJemLesceOÙes vegmeles meòee Je mebheòeerÛes vÙeeÙe efJelejCe
Peeues cnCepes meeceeefpekeâ, veweflekeâlesÛee efJekeâeme neslees ns cnCeCesosKeerue Kejs vemeles. DeeheuÙee ueeskeâMeenerheg{erue DeeJneveebÛee cetueieeceer efJeÛeej
Deebyes[keâjebveer mebefJeOeeve meYesleerue ÛeÛexle kesâuee Deens. keâe@efvmššŸetDebš DemeWyueer ef[yesšdme Jne@uÙetce veb. 22 ceOeerue heeve 978 Jej ÙeeÛes JeCe&ve
Deens. DejepekeâeÛes JÙeekeâjCe cnCetve Ùee meJe& DeeJneveebÛee lÙeebveer GuuesKe kesâuee Deens. lÙeeceOÙes meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ, meebmke=âeflekeâ efJe<ecelesheemetve
les mebmeoerÙe ueeskeâMeener je°^ele Heâkeäle oesve efkebâJee leerve jepekeâerÙe he#e DemeeJesle, Demes cnšues Deens. DeeefLe&keâ keâeÙe&›eâceeJejÛe lÙeebvee efveJe[tve efoues
peeJes. efmLej, peyeeyeoej mejkeâej cnCetve lÙeebveer osMeeÛee keâejYeej ÛeeueJeeJee. hebef[le vesn¤, Fbefoje ieebOeer ÙeebÛee DeheJeeo mees[uee, lej Ùee osMeele
kegâCeer efmLej mejkeâej ÛeeueefJeuÙeeÛes efomele veener. heVeeme les Ûeewme° Ùee DeeheuÙee oerIe& jepeJešerle hebef[le vesn¤bveer mebmeoerÙe ueeskeâMeenerÛee heeÙee
Â{cetue kesâuee. lÙeeveblej keâener Ie[uÙeeÛes efomele veener. Yeepehe DeOÙe#eerÙe heæleer DeeCet ceeieles. Ùeemee"er Iešvesle yeoue ke⤠ceeieles. Kejs lej ne
DeefOekeâej lÙeebvee kegâCeer efouee? meebmke=âeflekeâ je°^JeeoeÛeer lÙeebÛeer Iees<eCee DeMeerÛe ÛekeâJeer Deens. kewâ. keâefJeJeÙe& yee. meer. ce{xkeâjebveer Ùee ØeJe=òeeruee
`heeshešhebÛeer Ûelegjkeâer peeve' cnšues Deens, les KejsÛe Deens.
o

132
 Decesefjkeâve [B[er DeeefCe [yekeäÙeeleues osJeceemes
6 ef[meWyejÛÙee ÛewlÙeYetceerJejerue meYesle efjheefyuekeâve he#eeÛÙee DeeefCe Deebyes[keâj ÛeUJeUerleerue efJeefJeOe mebIešveebÛÙee ØecegKeebveer SskeäÙeeÛeer Iees<eCee
keâ¤ve Deebyes[keâj ÛeUJeUerleerue meb›eâceCeeJemLee mebheJetve šekeâueer. Kejs lej, ner ke=âleer ØelÙeskeâ Deebyes[keâjerJeeÅeeuee `DeeveboeÛes [esner Deevebo lejbie'
ne DevegYeJe osCeejer DeMeerÛe cnšueer heeefnpes. ÙeehetJeea yeeyeemeensyeebÛÙee ceneheefjefveJee&Ceeheemetve les DeepeleeieeÙele Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛes Deveskeâ JesUe
SskeäÙe Peeues nesles DeeefCe Hegâšuesner nesles. Ùee HeâešeHegâšerÛÙee Øeef›eâÙesuee Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleerue hegmlekeâer efkeâ[Ÿeebveer vesnceerÛe ieefleceeve kesâuÙeeÛee
Fefleneme Deens. Ùee DemeuÙee ØeJe=òeerÛÙee ueeskeâebvee `Decesefjkeâve [B[er' cnCetve mebyeesOeues peeÙeÛes. metšeefMeJeeÙe IeeueeÙeÛes veener, yegšeefMeJeeÙe ÛeeueeÙeÛes
veener, DeMeer Ùee ceb[UeRÛÙee jepekeâejCeeÛeer jerle nesleer. Deepe PeeuesuÙee SskeäÙeeÛÙee JesUsuee cee$e ns Decesefjkeâve [B[er peJeUheeme mebhele Deeuesues
Deensle DeLeJee #eerCe Peeues Deensle Demes mecepee. `heeue&ceWšjer efmemšce Fpe yesmš Heâe@j ieJnve&ceWš' ner [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛeer Gkeäleer Ùee [B[er
ueeskeâebveer efjheefyuekeâve ÛeUJeUerÛÙee Hegâšermee"er DeeefCe mJele:Ûee yeewefækeâ ieb[ heesmeCÙeemee"er melele Jeehejueer. Deepe lej YeejleerÙe jepekeâejCeeÛes
meceerkeâjCeÛe yeoueues Deens. keâeueÛes veieCÙe mecepeues peeCeejs GpeJes Øeefleieeceer keWâõele meòee DeeCeCÙeeÛÙee °erves Debeflece šhhÙeeJej ÙesTve heesÛeues
Deensle. jepÙeele lej Ùee GpeJÙee ØeefleieecÙeebveer meòeeÛe nmleiele kesâueer Deens. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee mebmeoerÙe ueeskeâMeenerueeÛe ner ceb[Uer DeeJneve
osT ueeieueer Deensle. cnCetve keâOeer veJns Flekeâer JewÛeeefjkeâ yeebOeeruekeâerÛeer iejpe Deebyess[keâjer ÛeUJeUerle efvecee&Ce Peeueer Deens. Deepe Deebyes[keâjer
ÛeUJeUerle yejerÛe Jes[er ceeCemes Deensle. lÙeebvee keâMeeÛesÛe meesÙejmeglekeâ veener. cnCeleele vee, `Jes[eruee ceensjner meejKes DeeefCe meemejner meejKes'.
SskeäÙeeÛÙee Iees<eCesveblej cee$e ner Jes[erÛeer Yetefcekeâe mees[tve osTve ns SskeäÙe JÙeehekeâ leNnsves jepekeâejCeele, meceepekeâejCeele DeeefCe meebmke=âeflekeâerkeâjCeele
jepekeâerÙe De@keäš ke⤠ueeiesue, lejÛe ÙeeÛÙeeletve HeâueoeÙeer iees°er efveIeleerue. 90 meeueerner DemesÛe heeTue šekeâues iesues nesles. lÙeeÛÙeeveblej nss SskeäÙeeÛes
ogmejs heeTue he[les Deens. 90 meeueeÛes SskeäÙe peyejomleer, oyeeJeeÛes nesles. ueeskeâMeener cetuÙeebvee DeeefCe Øeef›eâÙesuee lÙeele keâener DeieesÛejebkeâ[tve JeeJe
"sJeuee iesuee veJnlee. Ùee JesUsuee cee$e Demes Ie[ues veener. efjheefyuekeâve ÛeUJeUerÛeer [sefmšveer DeeefCe Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛes mebj#eCe ns cece&Yesoer
cegös SskeäÙeeÛÙee DepeW[ŸeeJej "sJetve efjheefyuekeâveebÛÙee ÛeUJeUerleerue yegpegie& DeeefCe DevegYeJeer jepekeâejCeer DemeuesuÙee De@[. yeer. meer. THe&â yeehetmeensye
keâebyeUs Ùeebveer OeeJeheU keâ¤ve Ùee SskeäÙeeÛÙee Øeef›eâÙesuee ieleer efoueer. heefnuÙeeboeÛe ceeveheeve efJeme¤ve les Deveskeâkeâ[s iesues. Yeueeryegjer, meJebie ÛeÛee&ner
kesâueer. Ùee meJeeËÛeer heefjCeleer MesJešer ÛewlÙeYetceerJej 6 ef[meWyejÛÙee SskeäÙeeÛÙee Iees<eCesle Peeueer.
efjheefyuekeâve ÛeUJeUerleerue Ssve les{erÛÙee keâeUele leMeer ceePeer efhe{er ueneve nesleer. JeešuÙeeme MeeUkeâjer nesleer cnCee. lÙee JesUer Ùee efjheefyuekeâve
ieše-lešele yeehetmeensye keâebyeUs G"tve efomele nesles. lÙeebÛee yeepe yeewefækeâ DenbcevÙelesÛee neslee DeeefCe jepekeâerÙe mJeYeeJe nóe«eneÛee, pesJe{s leeCelee
ÙesF&ue lesJe{s leeCetve lees[CÙeeÛee. Fveesmebš ueeskeâ lÙee JesUer yeehetmeensyeebÛÙee Ùee JeeieCÙeeJej yeesš "sJeeÙeÛes. `vees HeäuesefkeäPeefyeefuešer De@š Dee@ue' – megbYe
peUsue heCe heerU lemeeÛe jenerue. lej DemeuÙee mJeYeeJeeÛÙee yeehetmeensyeebveer mJeÙebmHetâleeaves efjheefyuekeâve SskeäÙeeefJe<eÙeer heg{ekeâej IesTve OeeJeheU keâ¤ve
ØelÙe#e SskeäÙeeÛÙee °erves heefnues heeTue šekeâeJeÙeeueener les keâejCeerYetle "jeJesle, ns ceePÙeemeejKÙee}e Heâej DeeMeeoeÙeer Jeešles. DeeceÛeer efhe{er
yeehetmeensyeebÛÙee mebmeoerÙe jepekeâejCeeleuÙee efhe{erveblejÛeer. pevejsMeve ie@he oj efhe{erle Demeles; hejbleg Ùee oesvner efhe{Ÿeebleerue Yeüele=YeeJeeÛeer DeeefCe veelÙeeÛeer
YeeJevee mebheueer keâer, meceepe heg{s peeT Mekeâle veener. ÙeeÛee DevegYeJe Deebyes[keâjer ÛeUJeUeruee lemee veJeerve veener. SskeäÙeeÛÙee veJeerve Øeef›eâÙesuee cee$e
Ùee efhe{erleerue DeblejeÛee DeškeâeJe Peeuee veener. ÙeeÛesner ßesÙe yeehetmeensyeebveeÛe ÅeeÙeuee nJes. veeJe IÙeeJes Demes yeehetmeensyeebÛÙee mecekeâeueerve Demeuesues
heg{ejer Deepe yejsÛemes keâeueJeMe Peeuesues Deensle. hejJeeÛÙee SskeäÙeeÛÙee Øeef›eâÙee Ie[Jetve DeeCeCÙeeÛÙee OeeJeheUerle lÙee efhe{erleerue yeehetmeensyeebefMeJeeÙe
ogmejs kegâCeerÛe veJnles. efjheefyuekeâve efJeÛeejeJejerue yeehetmeensyeebÛeer DeJÙeefYeÛeejer efve‰e Ùee SskeäÙe Øeef›eâÙesÛÙee yew"keâerle efometve Deeueer; heCe hebÛeenòejer
Deesueeb[uÙeeveblej, ùoÙeefJekeâejeÛee Skeâ Peškeâe KeeuuÙeeveblejner yeehetmeensye SJe{Ÿee Glmeeneves DeeefCe le®Ceebvee ueepeJeerue SJe{Ÿee DeeJesMeeves Ùee
meJe& SskeäÙe Øeef›eâÙesÛÙee keâecekeâepeele Yeeie Iesleele. yeehetmeensyeebefJe<eÙeer hetJeea Sskeâle Deeuees neslees, lÙeeÛee Úesšemee DebMener lÙeebÛÙee JeeieCegkeâerle kegâ"s
efomele veJnlee. yeehetmeensye efkeâleer yeoueues keâer keâeU yeoueuee? Kejs lej, Ùee meJe& ØeMveebÛeer ÛeÛee& keâjCÙeeÛeer iejpe veener. ce=leeuee mebpeerJeveer ÅeeJeer,
Demes ns SskeäÙeeÛÙee Øeef›eâÙesleues yeehetmeensyeebÛes JeeieCes legcneueener Dee§eÙee&Ûee Oekeäkeâe osTve peeF&ue.
yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee ceneheefjefveJee&Ceeveblej Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle veJns, lej Heâkeäle efjheefyuekeâveebÛÙee ÛeUJeUerle DeMeer hee@efueefškeâueer
133
oesve mketâume DeefmlelJeele Deeueer. Ùee oesve mketâumeceOeuÙee jepekeâerÙe neCeeceeNÙee ÙeebÛee Fefleneme keâoeefÛele DeeheuÙee meJeeËvee ceenerle Demesue. Skeâ nesles
hegCes mketâue, ogmejs nesles veeefMekeâ mketâue. hegCes mketâueuee DeefnuÙee DeeßeceeÛee De@ke@â[efcekeâ šÛe neslee. Ùee mketâueceOetve Deej. Deej. YeesUs, MebkeâjjeJe
Kejele, ßeerOej ef[KeUs, peer. yeer. ceeves DeeefCe yeer. meer. keâebyeUs Deeues. veeefMekeâ mketâueÛes ØecegKe nesles keâce&Jeerj oeoemeensye ieeÙekeâJee[, ye@efjmšj
KeesyeÇÇeie[s, oòee keâóer Jeiewjs DeeefCe Deieoer DeeceÛÙee DeieesojÛÙee efhe{erleerue je. meg. ieJeF& Jeiewjs. veeefMekeâ mketâue vee@ve De@ke@â[efcekeâ lej hegCes mketâue
De@ke@â[efcekeâ. Ùee De@ke@â[efcekeâ mketâueÛes DeepeleeieeÙele ØeefleefveefOelJe yeer. meer. keâebyeUs THe&â yeehetmeensyeebveer kesâues. meebieueer efpeu¢eeleerue efkeâueexmkeâj Jee[eruee
ueeietve DemeuesuÙee heuegme ieeJeÛes yeehetmeensye... osMemLeebÛee JewÛeeefjkeâ Jeejmee IesTve efjheefyuekeâve ÛeUJeUerle ue{ues-he[ues-ue{ues DeeefCe efškeâues.
SJe{s efškeâues keâer MesJešer Ùee efhe{erleeruener efjheefyuekeâveebÛÙee HeâešeHegâšeruee hejle meebOeCÙeeFlekesâ lÙeebvee DeeÙeg<Ùe efceUeues. Deepekeâeue efjheefyuekeâve
ÛeUJeUerleerue ØemLeeefhele heg{eNÙeebÛeer leMeer ueeskeâmeb«eneÛÙee DeLee&ves ogyeUJee[erÛe cnšueer heeefnpes. Yeb[ejs yegæJeemeer Peeues, veblej KeesyeÇÇeie[s. lÙeebÛÙee
ØesleÙee$eebceOeerue ogye&U ieoea, lÙeebÛÙee jepekeâejCeeÛeer heeJeleer osTve iesueer. Deelee yeehetmeensyeebÛÙee yeeyeleerle cee$e Demes Deefpeyeele Ie[Ceej veener. DeMeer
JesU Deeueer lej les mevceeveeves ueeKeeWÛÙee ieoeale MesJešÛÙee cegkeäkeâeceeuee peeleerue! SJe{s Úeve keâece Ùee SskeäÙe Øeef›eâÙesÛÙee efveefceòeeves yeehetmeensyeebveer
keâ¤ve šekeâues Deens. ceePÙee ceveeleerue lejer lÙeebÛÙeeefJe<eÙeerÛes meJe& «en Deepe Oegleues iesues Deensle. Mes.keâe.Hesâ[jsMeve cees[uÙeeveblej 3 Dee@keäšesyej 57
jespeer efjheeqyuekeâve he#e DeefmlelJeele Deeuee. Hesâ[jue mJe¤he ÙesCÙeehetJeeaÛe lees 1 Je<ee&ves og®mle-veeog®mle Ùee iešele efJeYeeieuee iesuee. lesJneheemetve lees
oeoemeensye ieeÙekeâJee[ebÛes efveJee&Ce nesCÙeeÛÙee keâeUeheÙeËle, Deveskeâ JesUe efjheefyuekeâve he#eeÛÙee SkeâerkeâjCeemee"er oesvner yeepebtkeâ[tve Oe[he[er kesâuÙee
iesuÙee; hejbleg Ùee meJeeËvee ÙeMe Deeues veener. Ùee meJeeËÛesÛe Keehej vesnceerØeceeCes yeehetmeensyeebÛÙee ceeLeer Heâes[ues peeÙeÛes. njsieeJeÛÙee ceerefšbieheemetve les
LeMerce@ve keâefcešerheÙeËleÛee meJe& Fefleneme heenCÙeemeejKee Deens. Hesâ[jue efjheefyuekeâve he#e 3 Dee@keäšesyej 57 jespeer DeefmlelJeele Deeuee. Je<e&Yejele
peer he#eeÛeer JewÛeeefjkeâ, OeesjCeelcekeâ DeeefCe mebIešveelcekeâ yeebOeCeer nesCes, he#eeÛÙee pevceeJesUer DeeJeMÙekeâ "jJeues iesues nesles, leer ve PeeuÙeecegUs
og®mle-veeog®mle DeMee efjheefyuekeâve HeâUŸee he[uÙee. oeoemeensye ieeÙekeâJee[ebÛÙee vesle=lJeeKeeueer 3 Dee@keäšesyej 58 jespeer Deewjbieeyeeouee DeefOeJesMeve
IesTve Deeheuee ¤{ he#e mLeeheve kesâuee. lej DeeJeUsyeeyet, oeoemeensye ¤heJeles FlÙeeoeRveer veeiehetjuee DeefOeJesMeve IesTve yeer. meer. keâebyeUWveer Deeheuee
og®mle he#e jsiÙeguejeFpe kesâuee. lÙeeÛÙeeveblejner SskeäÙeeÛÙee °erves Deveskeâ JesUe heeJeues šekeâueer iesueer, hejbleg keâce&Jeerj oeoemeensyeebÛÙee mecekeâeueerve
efhe{eruee SskeäÙe `ÙeeÛeer osner ÙeeÛeer [esUe' henelee Deeues veener. 56 les 62 Ûee keâeU Oece&oer#esÛÙee keâeÙe&›eâceebveer efjheefyuekeâve jepekeâejCeele ieepeuee.
hegjesieeceer [eJÙee he#eeÛes jepekeâejCe lesJne yeueJeòej nesles. lÙeecegUs OeceeËlejeÛÙee meceejbYeele GÛÛe peeleerleues ueeskeâner {esue-uesPeerce IesTve veeÛeues.
62 veblej meefceleer cees[uÙeecegUs lesner cees[ues. meefceleerletve keâcÙegefvemšebÛÙee efJejesOeeheesšer DeeefCe efÉmeomÙelJeeÛÙee Yeerleerheesšer yeer. meer. keâebyeUs yeensj
he[ues. meefceleerÛÙee keâeUele les Keemeoej nesles. efjheefyuekeâve ÛeUJeUerle lesÛe Demes Skeâ jepekeâejCeer nesles, keâer pes ueeskeâmeYesle DeLeJee efJeefOeceb[Uele
ceeb[eJeÙeeÛÙee efJe<eÙeeÛee DeYÙeeme keâjle, efšheCes keâe{erle. lÙeebÛes mebmeoerÙe jepekeâejCeeleerue JewOeeefvekeâ keâle&=lJe Jeefkeâueer ØeefleJeeoeÛÙee he"[erleues nesles.
cetueYetle, DeeefLe&keâ ØeMveeJej DeeheuÙee JewOeeefvekeâ keâejkeâeroeale yeehetmeensye Heâej keâceer yeesueuÙeeÛes Dee"Jeles. ØeecegKÙeeves les Fvøeâemš^keäÛejJej yeesuele.
lÙeecegUs meYee, mebcesueves DeeefCe ceesÛex keâ¤vener les ueeskeâvesles Peeues veenerle. yeewefækeâ yeepeeÛee Skeâkeâuueer heg{ejer cnCetveÛe lÙeebÛeer Øeeflecee efjheefyuekeâve
jepekeâejCeele GYeer jeefnueer. oeoemeensye ieeÙekeâJee[ebÛÙee DeefKeue YeejleerÙe efjheefyuekeâve he#eeÛes DeOÙe#e jeJeyeneotj efMeJejece cejsheÙeËle nesles. yeer. meer.
keâebyeUWÛÙee he#eebyejesyej Ùegleer keâjCÙeeÛee Øemebie Deeuee lej les cnCeeÙeÛes, `Fš Fpe Heâe@ume cetJn.' Demes cnCetve les yeehetmeensyeebveeosKeerue oyekeâeÙeÛes.
oyekeâues veenerle oeoemeensye ieeÙekeâJee[, keâejCe lÙeebÛes meJe& jepekeâejCe Keguuece Keguuee, ueeskeâefnleeÛes, yegefæieb[eefMeJeeÙeÛes Demes.
Mes. keâe. Hesâ[jsMeve pÙee JÙeehekeâ keâejCeemee"er yeeyeemeensyeebvee yejKeemle keâjeÙeÛeer nesleer, lÙee keâejCeebheÙeËle keâener yeeyeleerle oeoemeensyeebÛee
DeheJeeo mees[uee lej kegâ"uÙeeÛe efjheefyuekeâve he#eebvee heesÛelee Deeues veener. oefuele Hesâ[jsMeve Demhe=MÙe peeleeRÛÙee Skeâpegšermee"er nesleer. DeeheuÙee
DeeÙeg<Ùeele heefnuÙeeboe oefuele, Meesef<ele, heeref[leebÛee `mJeleb$e cepetj he#e' yeeyeemeensyeebveer mLeeheve kesâuee neslee. lÙeeuee [eJÙee heefjJele&veJeeÅeebkeâ[tve
keâOeer meeLe efceUeueer veener. lÙeeveblejÛes YeejleerÙe jepekeâejCe yengmebKÙeekeâebÛes meveeleveer heg{ejer DemeuesuÙee cenelcee ieebOeeRkeâ[s iesues. DeuhemebKÙeekeâ
cegmeueceeveebÛes jepekeâejCe efpeveebkeâ[s iesues. oefuele Hesâ[jsMeveÛee pevce DeMee DeJemLesle Peeuee. yeeyeemeensyeebvee GòejDeeÙeg<Ùeele pÙee YeejleerÙe mebmeoerÙe
jepekeâejCeeÛÙee ceÙee&oe Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeuee veerš JeeJe osle veJnlÙee, ns peeCeJeuÙeecegUsÛe lÙeebveer `efjheefyuekeâve he#e' pevceeuee IeeueCÙeeÛes
"jefJeues; heCe lees lÙeebÛÙee nÙeeleerle pevceeme Deeuee veener. lÙeebÛÙeeveblejÛÙee heg{eNÙeebveer meJeËkeâ<e cegkeäleerÛes JÙeehekeâ jepekeâejCe kesâues veener. cnCetve
Ùee meJe& efjheefyuekeâveebvee jepekeâerÙe šerkeâekeâej [yekeäÙeeleerue osJeceemes cnCele. Kejs lej osJeceeMeebveer cenemeeiejele KesUues heeefnpes. yeehetmeensyeebcegUs ner
mebOeer Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleerue keâeÙe&keâlÙeeËveener hegvne efceUle Deens. yeIet Ùee keâesCe ÙeeÛee Keje GheÙeesie keâjlees DeeefCe SskeäÙeeÛÙee heemebieeÛee oie[
oefueleesæejeÛÙee, ›eâebeflekeâejkeâ ÛeUJeUerÛÙee leeie[Ÿeele šekeâlees les! DeeheuÙeeuee ueJekeâjÛe efomesue. efjheefyuekeâve SskeäÙe DeMee JesUsuee neslesÙe keâer
jepÙemeYesleerue ØekeâeMe Deebyes[keâjebÛeer cegole mebhele Deeueer Deens DeeefCe jepÙeele Dee"Jeues-šer. Sce. keâebyeUs ÙeebÛÙee DeeceoejkeâerÛeer cegole mebhele Deeueer
Deens. ueeskeâmeYesÛÙee efveJe[Cegkeâe leeW[eJej DeeuÙee Deensle. Skeâe yeepetuee efMeJemesvee-Yeepehe, ogmeNÙee yeepetuee keâeB«esme, eflemeNÙee yeepetuee DeefmlelJeele
vemeuesueer eflemejer DeeIee[er. Deieoer jepekeâerÙe efveCee&Ùekeâ JesUsuee efjheefyuekeâve veslÙeebÛes SskeäÙe Peeues Deens. les SkeâpeeleerÙe KegbšŸeeYeesJeleer efHeâjles Deens.
o

134
 Ùeebvee jesKeeÙeuee nJes
Ùegjeshe-Decesefjkesâleerue `OemeÛeesš' ueeskeâMeenerÛeer GoenjCes DeeheuÙeekeâ[s melele efoueer peeleele. efleÛÙeeleuÙee keâuÙeeCekeâejer jepÙeeÛÙee (JesuHesâDej
mšsš) mebkeâuheveebÛee GoesGoesner kesâuee peelees; hejbleg DeMeer ueeskeâMeener, keâuÙeeCekeâejer jepÙe Ùegjeshe- Decesefjkesâle KejerÛe keâeÙe ÙeMemJeer "jueerÙele?
JÙeefkeälemJeeleb$Ùeeheemetve lees JÙekeäleerÛÙee megKemece=æerÛÙee keWâõerYetle keâuheveebheÙeËleÛee Ùee ueeskeâMee¢eebÛee ØeJeeme ceveg<Ùepeeleermee"er meJe&megKesvewJe Deens keâeÙe?
peieeleuÙee pÙee pÙee osMeele mebmeoerÙe ueeskeâMeenerÛÙee mebkeâuhevee efJekeâefmele nesle iesuÙee, lÙee keâuhevee melele Yeeb[JeueMeenerJej DeJeuebyetve efleuee hetjkeâ
nesTveÛe efJekeâefmele nesle jeefnuÙee ns melÙe pÙeebvee veekeâejeÙeÛes lÙeebveer KegMeeue veekeâejeJes. DeeheuÙeeuee lemes keâjlee ÙesCeej veener. Yeeb[Jeueer DeLe&JÙeJemLesle
ogmeNÙee ceneÙegæeveblej cenòJeeÛes yeoue Peeues Demeues, lejer DeepeÛÙee ueeskeâMeener DeLe&JÙeJemLesÛee cetueYetle heeÙee Yeeb[JeueoejerÛe jeefnuee, efleÛÙee
DebleefJe&jesOeemekeâš. veHeäÙeeÛee oj efškeâefJeCÙeemee"er Jejkeâ[ cetuÙeeÛee oj pesJe{Ÿee Jesieeves Jee{JeeÙeÛeer iejpe Demeles, lesJe{Ÿee Jesieeves Jee{efJeCes pesJne
DeMekeäÙe yeveles, lesJne veHeäÙeeÛee oj keâceer nesTve Deefj° Ùesles. DeMee JesUsme efheUJeCegkeâerÛee oj Jee{efJeCÙeemee"er Heâej cees"Ÿee ØeceeCeeJej ßeceeÛeer
Glheeokeâlee Jee{efJeCÙeeÛeer iejpe efvecee&Ce nesles DeeefCe lÙeeletve leebef$ekeâ ›eâebleerÛÙee meceepeeÛeer efveefce&leer nesles. peieYejÛÙee ueeskeâMee¢ee Ùee šhhÙeeheÙeËle
ÙesTve LeebyeuÙeele. pÙee DeeefLe&keâ {eÛÙeeJej lÙee GYÙee jeefnuÙee, lÙeeÛee heeÙee Jejkeâ[ cetuÙe DeeefCe mheOee& Deensle. cees"e ceemee ÚesšŸee ceeMeeuee
efieUlees nener efmeæeble DeensÛe. Ùeeletve keâeceieej ÛeUJeUerÛee, meJe&nejeÛÙee ÛeUJeUerÛee hejeYeJe nesle jenlees. MeemekeâerÙe Yeeb[JeueMeenerÛee GoÙe
nesle jenlees. Ùee MeemekeâerÙe Yeeb[JeueMeenerÛeer Iees<eCee cnCepesÛe keâuÙeeCekeâejer jepÙeeÛeer keâuhevee nesÙe. DeeheuÙeekeâ[ueer mebmeoerÙe ueeskeâMeener ner
ÙeeÛe De[ÛeCeerÛÙee ef"keâeCeer ÙesTve efve<ØeYe nesT ueeieueer Deens. efleÛÙee efve<ØeYelesÛes nsÛe SkeâcesJe keâejCe veener. ogmejerner cetueYetle keâejCes Deensle.
lÙeebÛee ieebYeerÙee&ves efJeÛeej nesCÙeeÛeer iejpe Deens DeeefCe Ùee iejpesÛÙee DeheefjneÙe&lesletve mebmeoerÙe ueeskeâMeeneruee JeeÛeJet MekeâCeeje veJee heÙee&Ùe efvecee&Ce
keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens.
hebÛesÛeeUerme Je<ex Gueštve iesuÙeeveblejner DeeheuÙeekeâ[erue ueeskeâMeener ÙeMemJeer Peeueer veener, lÙeeÛeer peer cetueieeceer keâejCes Deensle lÙeele mepe&veMeerue
ueeskeâceleeÛÙee DeYeeJeeÛes, peeefleYeso-Oece&YesoeÛÙee YeeJevesÛes, Jee{leer pevemebKÙee DeeefCe oeefjõŸeeÛes, Yeü°eÛeej, Deveweflekeâ JewOeeefvekeâ veerefleceòesÛes,
DeeheCe mJeerkeâejuesuÙee DeeefLe&keâ {eÛÙeeÛes Je keâeUeyeepeejeÛes, cetueYetle DeefOekeâejebÛes Je yengmebKÙeekeâebÛÙee Mees<eCeeÛes, keWâõ-Meemeve jepÙe MeemeveeÛÙee
DeefOekeâejebefJe<eÙeerÛes, efJeefJeOe jepekeâerÙe he#eebÛÙee pevceeme ÙesCÙeeÛes DeeefCe efJeIešveeÛes, veeskeâjMeenerÛÙee Denbieb[lesÛes.
jepekeâerÙe ueeskeâMeener DeeheuÙeekeâ[s IešvesÉejs Deceueele Deeueer. efleÛÙeemeesyele meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ mecelee ÙesCes DeeJeMÙekeâ nesles. leer iesuÙee
45 Je<eeËle Deeueer veener. lÙeecegUs jepekeâerÙe ueeskeâMeenerÛes DeefmlelJe OeeskeäÙeele Deeues. YeejleerÙe IešvesÛÙee efveefce&leerÛÙee JesUer keâcÙegefvemš-meesMeeefuemš
oesIeebveerner YeejleerÙe IešvesÛee leer›e efve<esOe kesâuee. keâcÙegefvemšebvee keâeceieej Jeiee&ÛÙee ngketâceMeenerÛÙee leòJeeJej DeeOeejuesueer Iešvee nJeer nesleer, lej
meceepeJeeÅeebvee `Keemeieer' ceeueceòesÛes je°^erÙeerkeâjCe vegkeâmeeveYejheeF& ve oslee nJes nesles. lÙeeÛeyejesyej cetueYetle nkeäkeâ DeyeeefOele Je efveyeËefOele nJes
nesles. Iešvee meefceleerÛÙee meceejesheeÛÙee Yee<eCeele yeeyeemeensyeebveer ÙeeÛee meboYe& efouee Deens. Ùee ØeJe=òeerJej šerkeâe keâ¤ve, Iešveeefveefce&leerÛÙee JesUer
keâcÙegefvemš-meesMeeefuemš Deefuehle jeefnues vemeles, lej IešvesÛes mJe¤he DeefOekeâ JÙeehekeâ Peeues Demeles.
meeceeefpekeâ-DeeefLe&keâ Gefö°s meeOÙe keâjCÙeemee"er Heâkeäle meveoMeerj ceeiee&ÛeeÛe DeJeuebye kesâuee heeefnpes, Demee yeeyeemeensyeebÛee veweflekeâ Dee«en
neslee. ›eâebleerÛes, IeeleheeleeÛes DeeefCe efnbmesÛes DemeveoMeerj ceeie& lÙeebveer JepÙe& "jefJeues nesles. iesuÙee hebÛesÛeeUerme Je<eeËle DeMeer JesU ve Ùesleener Deeheueer
ueeskeâMeener DeMeer cees[tve keâe iesueer? ueeskeâebÛes jepÙe, ueeskeâebveer ÛeeueefJeuesues jepÙe, ueeskeâebmee"er ÛeeueefJeuesues jepÙe Demes heenlee heenlee efve<ØeYe
keâe nesTve iesues, ÙeeÛee efJeÛeej DeeheCe Jej kesâueeÛe Deens. 1967 meeueeheemetve YeejleerÙe jepekeâejCeele DeeÙeejece, ieÙeejece, efoÙeejece, efueÙeejece
Ùee ØeJe=òeerves Oeg[ietme Ieeleuee. ØemLeeefhele cebef$eceb[Us keâesmeUJeeÙeÛeer, veJeer efvecee&Ce keâjeÙeÛeer, ner ØeJe=òeer yeUeJeueer. kegâCeerner G"eJes ØemLeeefhele
mejkeâejefJe®æ DeeheuÙee he#eerÙe DeeefCe JÙeefkeäleiele mJeeLee&mee"er DeefJeÕeemeeÛee "jeJe DeeCeeJee, DeJewOe ceeiee&ves cebef$eceb[Uele peeCÙeemee"er Oe[he[
keâjeJeer, efJeOeevemeYesÛes, mebmeosÛes meYeemeo nesCÙeemee"er GÛeeheleer keâjeJÙeele, Deceehe hewMeeÛee Jeehej keâjeJee, Ùeeletve YeejleerÙe jepekeâejCeeleues jLeer-
cenejLeerner megšues veenerle. meòee DeeefCe meewosyeepeer Ùee JewiegCÙeebveer ueeskeâMeener DeeÛeejefJeÛeejebÛeer yeebOeeruekeâerÛe ve° kesâueer. Ùee og° ØeJe=òeerJej DebkegâMe
"sJeCÙeeÛes õ°s YeeveÛe pevelee njJetve yemeueer DeeefCe JÙekeäleer-mece°erÛÙee meomeodefJeJeskeâyegæerÛee ueeshe nesTve iesuee.
135
 YeejleerÙe mebefJeOeeveeves mebIejepÙe efvecee&Ce kesâues. lÙeecegUsÛe jepÙeelener efmLej mejkeâej Deens, ns heenCÙeeÛeer peyeeyeoejer hebleØeOeeveebJej Deeueer. efpeLes
mJehe#eerÙeebÛes mejkeâej Deens, lÙeeJej vepej "sJeCÙeeÛes keâece Deeues. Ùee peyeeyeoejerÛes og° ØeJe=òeerle ¤heeblej Peeues. SkeâeefOekeâejJe=òeer, SkeâeefOekeâejMeener
yeUeJeueer. ngketâceMeeneruee ueepeJeerue Demes ns Jele&ve Deueerkeâ[ÛÙee keâeUele DeeheuÙee osMeeleuÙee Deveskeâ hebleØeOeeveebveer kesâues Deens. pee@ve mšgDeš&ÛÙee
FMeeNÙeeÛee oeKeuee yeeyeemeensyeebveer Iešvee meefceleerÛÙee meceejesheeÛÙee Yee<eCeele efouee neslee - DeeheuÙeekeâ[erue SKeeoer JÙekeäleer efkeâleerner cees"er
Demeueer lejer efleÛÙee ÛejCeer meJe& ØekeâejÛÙee mJeeleb$ÙeeÛeer GueLeeheeueLe keâjCÙeeÛes DeefOekeâej osT veÙesle. 67 meeueeveblej DeeheuÙeekeâ[s ns meJe& Ie[ues.
Deeheueer Iešvee, jepÙeheæleer, nkeäkeâ DeeefCe keâle&JÙe ÙeebÛes efceßeCe Deens. pevelesves keâesCeeÛee DeefOekeâej ceevÙe keâjeÙeÛee, keâesCeleer keâle&JÙes keâjeÙeÛeer,
JÙeefkeälemecetneves keâesCelÙee Debeflece leòJeeyeöue efve‰e yeeUieeÙeÛeer, Ùee meJeeËÛee IeesU Peeuee. ÙeeletveÛe DemeveoMeerj ceeiee&Ûee DeJeuebye kesâuee iesuee.
ne ceeie& DejepekeâeÛes GiecemLeeve nesles. Deeheuee osMe Ùee ef"keâeCeeJej ÙesTve heesÛeuee Deens. ueeskeâMeener JÙeJenejebÛÙee meJe& lejlegoer DeeheuÙee Iešvesle
DevegmÙetle Deensle. efleÛÙee ceÙee&oener Iešveekeâejebveer mhe° kesâuÙee Deensle ner Iešvee pÙee efhe{erÛeer DeefYeJÙekeäleer nesleer efleLes Leebyeuesueer veener. ceeie&oMe&keâ
leòJes, cetueYetle leòJes, Gefö°ss, keâeÙe&keâejer ceb[U, veeskeâjMeener, vÙeeÙemebmLee DeeefCe ue<keâj Ùee meJe& JÙeJenejebleueer cetuÙes nóe«ener met$eele yeebOeuesueer
veenerle. keâeUeØeceeCes Ùee mebjÛevesle yeoueeuee JeeJe "sJeuee Deens. yebOeve SJe{sÛe, ns keâjleevee mebIejepÙeeÛÙee cetU leòJeeJej GYeejueer iesuesueer Iešvee,
efleÛeer cees[lees[ nesTve cetueleòJes ve° nesT veÙesle, keâejCe Ùee osMeeleerue pevelee yengefJeOe peeleerOece&, hebLe DeeefCe mebmke=âleerves yeveueer Deens. ns JeemleJe
ceevÙe keâjeÙeuee nJes. efve<esOeelcekeâ, vekeâejelcekeâ, efJeOJebmekeâ jepekeâerÙe ke=âlÙes keâ¤ve ner mebjÛevee lees[lee keâecee veÙes.
efmLej Je peyeeyeoej Meemeve osCÙeeÛÙee DeeefCe Yeü°eÛeej veenermee keâjCÙeeÛÙee Jeuievesle YeejleeÛeer Iešvee cees[erle keâe{CÙeeÛeer Ûeeue DeeheuÙeekeâ[s
he[ueer Deens. mebmeoerÙe ueeskeâMeeneruee heÙee&Ùe cnCetve DeOÙe#eerÙe ueeskeâMeener MeesOeCÙeeÛeer <e[dÙeb$eer keâejJeeF& osMeeÛÙee ogMceveebveer ÛeeueJeueerr Deens. ÙeeÛeer
meg®Jeele [eJÙee hegjesieeceer he#eØecegKeebveer DeeefCe leLeekeâefLele efJeÛeejJebleebveer keâ¤ve efJeÛeej-GkeäleerÛÙee DeeOeejs iesuÙee hebÛesÛeeUerme Je<eeËle ueeskeâMeenerÛÙee
veeJeeves ieeWOeU Ieeleuee Deens. Ùee meJe& heefjefmLeleerÛee HeâeÙeoe GpeJÙee ØeefleieecÙeebveer GÛeueuee. Deebyes[keâjebveer kesâuesueer Iešvee veekeâe¤ve JeCee&efOeef‰le
DeefOemeòesuee JeeJe osCeejer JeeceosJejefÛele `veJeer Iešvee' les DeeCeeÙeuee efveIeeuesle. ueeueke=â<Ce De[JeeCeeRÛÙee [eskeäÙeeleerue DeOÙe#eerÙe heæleer les
jeyeJeeÙeuee efveIeeues Deensle. ueeskeâMeener ceeOÙeceeÛee HeâeÙeoe IesTveÛe efnšuej ngketâceMene Peeuee. JeeceosJe De[JeeCeerÛee ØeÙelve ne lÙeeleueeÛe cnšuee
heeefnpes. Ùeeuee efJejesOe keâjeÙeuee nJee. DeOÙe#eerÙe ueeskeâMeener JÙeefkeälehetpesJej DeeOeeefjle Deens. efleÛÙeele ner ceb[Uer Deeheueer Yetlekeâeueerve Jeerjhetpekeâlee
MeesOeleele. yeeyeemeensyeebveer ner hetpekeâleeÛe IešvesÉejs veekeâejueer. Decesefjkeâve DeOÙe#eerÙe ueeskeâMeenerÛes Heâefuele meJeexÛÛe meeceüepÙeMeener Deens. øeâevmeÛeer
DeOÙe#eerÙe ueeskeâMeener meceepemeòeeJeeoekeâ[s PegkeâCeejer Jeešueer, lejer leer ieeWOeU G[JeCeejer Deens. Ùee oesvner DeOÙe#eerÙe ueeskeâMee¢ee lemes cnšues lej
SkeâeÛe veeCÙeeÛÙee oesve yeepet Deensle. oesvner yeepetbÛes DeOÙe#e ef[›eâer DeeefCe Deeef[&vevme jeyeJeleele. ve@Meveue DemeWyueer DeeefCe efmevesšÛee ØeÙeesie ÙesT
IeeleuesuÙee DeOÙe#eerÙe heæleerves DeeheuÙeekeâ[s jeyeJeuee iesuee, lej lÙeeletve peeleoeb[ies, Oeveoeb[ies ØeyeU nesleerue. ØelÙe#e-DeØelÙe#e efveJe[CegkeâebÛÙee
mJehveele DeeheCe lejbiele jent. DeefJeÕeemeeÛÙee "jeJeebvee, jepekeâerÙe hesÛeØemebieebvee DeeefCe hegve:hegvne ÙesCeeNÙee efveJe[Cegkeâebvee DeeefCe lÙeeÛÙee KeÛee&uee
DeeheCe keâe Ieeyejlees? Deeheueer Iešvee Ùee meJeeËJejueer meesuÙetMeve Deens. leer pevceeuee Ùesle Demeleevee efleÛÙee oesve npeej ÛeejMes $Ùeenòej og®mlÙee
PeeuÙee. efleÛee Debceue meg¤ PeeuÙeeveblejner lÙee nesle jeefnuÙee; hejbleg Ùee og®mlÙeebmee"er keâener heLÙes DeeefCe Dešer "jefJeuÙee iesuÙee.
hebÛesÛeeUerme Je<eeËÛÙee jeyelÙeeveblej ueeskeâMeener JÙeJenejele JewiegCÙes ÙesCes DešU nesles. ner JewiegCÙes keâe{tve šekeâlee ÙesT Mekeâleele. jesie yeje
keâjCÙeeSsJepeer jesiÙeeueeÛe cee¤ve šekeâCÙeeÛeer Øeef›eâÙee pÙee ueeskeâebvee DeefYeØesle Deens, les ueeskeâ IešvesÛee Keelecee ke⤠heenleele. pÙee keâejCeebcegUs
Iešvesle $egšer jeefnuÙee, lÙee meomeodefJeJeskeâyegæeruee Devegme¤ve Ye¤ve keâe{lee ÙesT Mekeâleele. pemes ceeleyyej Jeiee&Ûes DeyeeefOele nkeäkeâ keâceer keâjCes
DeeJeMÙekeâ Deens, leMeerÛe yengmebKÙeekeâebÛeer ueeskeâMeener JÙeJenejeceeHe&âle Ûeeueuesueer oeoeefiejer LeebyeJeCes DeeJeMÙekeâ Deens. Kejs lej IešvesceOeuÙee Ùee
cetueYetle $egšer Deensle. lÙee YeepehemeejKÙee GpeJÙee Øeefleieeceer OeceeËOe, peelÙeebOe he#eebveer yegpeefJeCes lej mees[eÛe, Gueš ÙeebÛes efveefceòe keâ¤ve lÙeebvee
DeefYepeveebÛeer, GÛÛeJeCeeaÙeebÛeer efvejbkegâMe meòee efvecee&Ce keâjeÙeÛeer Deens. ns meJe& jesKeuÙeeefMeJeeÙe DeeheuÙeekeâ[s ueeskeâMeeneruee lejCeesheeÙe veener.
o

136
 Meer[ legšuesueer nes[er
ØeÛeb[ jepekeâerÙe ieeWOeUeves YejuesuÙee DeeheuÙee osMeekeâ[s menevegYetleerves heenCÙeeÛeer DeeheuÙeeJej JesU Deeueer Deens. jepekeâejCe ns leòJe%eeveeÛesÛe
Debie Demeles. efJemeeJÙee Melekeâele leòJe%eeve ns pÙee pÙee efJeYeeieele Jeešues iesues Deens, lÙee meJeeËÛee JesOe IesCÙeeÛeer JesU YeejleerÙe jepekeâejCÙeeÛÙee
Deveg<ebieeves efvecee&Ce Peeueer Deens. keâevš nsieueÛes keäueeefmekeâ pece&ve leòJe%eeve, lÙeeveblejÛes GheÙegkeäleleeJeeÅeebÛes leòJe%eeve. GheÙegkeäleJeeÅeebÛes cnCepes
Øe@iece@efšmšebÛes leòJe%eeve, lej eflemejs efjDe@efuemšebÛes leòJe%eeve. efJeuÙece pescmemeejKee ceeCetme efjDe@efuePece DeeefCe Øe@iece@efšPece Ùee oesIeebÛee pevekeâ neslees,
lej yeie&meeBÛÙee leòJeceerceebmesJej šerkeâe keâjleevee [e@keäšj JneF&šns[meejKee ceeCetme ÙegefkeäleJeeoeÛee DeeßeÙe Ieslees. DeeF&vemšeF&veÛÙee efmeæebleebveer keâebšÛeer
mLeuekeâeueebyeöueÛeer DeelceJeeoer celes Jew%eeefvekeâ DeeOeejebveer meeJe¤ve Iesleueer peeleele. keâeue& ceekeäme&ÛÙee veblej Deeuesues cewkeâšsieš&, pee@ve cewkeâšsieš&,
Sefueme cee@šsiÙet, efJeefueÙece heshejsue, cetj, pee@pe& S[Je[&, efheÙeme&, Ûeeume& meeB[me&, je@Ùeme, peesÙeme, jmesue, DeeLe&j efJeefueÙece, meebleÙeevee, pee@pe& efMeuej,
Heâef[&veeb[ kewâefvebie mkeâe@š Ùee leòJe%eeveebÛee JewÛeeefjkeâ ØeJeeme ceveeheemetve ceeveJeleeJeeoeheÙeËle ÙesTve efYe[uesuee Deens. lÙeeÛÙee ØeYeeJeeves veerefleMeem$eeJej,
ceevemeMeem$eeJejner otjieeceer heefjCeece Peeuesues Deensle. ÙeeÛee JesOe IesCÙeeÛeer DeeheCeekeâ[s Depetve heæleer ¤{ veener. veJÙee jepÙekeâejYeejemee"er DeeheCe
mebmeoerÙe ueeskeâMeenerÛeer JÙeJemLee mJeerkeâejueer. leer DeLesefveÙeve ueeskeâMeenerheemetve meg®Jeele nesles DeeefCe YeejleeÛÙee mebmeoerÙe ueeskeâMeenerheÙeËle Ùesles.
Ùee meJe& ØeJeemeeleuÙee efJeefYeVe De[ÛeCeer DeeefCe JewiegCÙes ÙeeJej efJeÛeejefJeceMe& keâ¤ve heÙee&Ùe DeeefCe GheeÙe MeesOeCÙeeÛeer heæleer DeeheuÙeekeâ[s veener.
meg®Jeeleeruee ceer cnCeeuees, `ØeÛeb[ jepekeâerÙe ieeWOeUeves YejuesuÙee DeeheuÙee osMeekeâ[s menevegYetleerves heenCÙeeÛeer DeeheuÙeeJej JesU Deeueer Deens.’
Ùee ceePÙee cnCeCÙeele pejener DeefleMeÙeeskeäleer veener. ceeveJeer DevegYetleerÛÙee ef›eâÙee-Øeef›eâÙeebÛÙee heueerkeâ[s pes keâener Demesue-vemesue les melÙe vemetve leer
vegmeleer JemlegefmLeleer Demeles. melÙe ceeveJeer ef›eâÙee DeeefCe mecepegleerÛÙee meboYee&leÛe GodYeJet Mekeâles. mecepegleer ceeveefmekeâ Iešvee Demeleele. Ùee mecepegleerÛes
DeeefCe JemlegefmLeleerÛes veeles leke&âMeeŒeeleerue Ùeespeveeyeæ mhe°lesves keâOeerÛe mhe° nesle veener. ueeskeâMeeneruee meceepeefnle mevcegKe yeveefJeCÙeemee"er peer
heLÙes yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer meebefieleueer, leer heeUCes lej mees[eÛe, heCe Deebyes[keâjebÛes õ°sheCe mJeerkeâejCesner peesKeceerÛes Deens.
ueeskeâMeener ÙeMemJeer JneÙeÛeer Demesue, lej meceepeele ßes‰-keâefve‰ Demes Yeso vemeeJesle. meJe& meceepe mecelesÛÙee heeleUerJej GYee Demeuee heeefnpes.
meceepeele Yeso Demeleerue lej meceepeMekeäleerr efJeYeeieuÙee peeTve meceepeeuee efve:meòJe keâjleele. ns šeUeÙeÛes Demesue, lej ueeskeâMeener jepÙekeâejYeejele
mebhetCe& meeceeefpekeâ mecelee DeJelejueer heeefnpes. pÙee osMeeleerue meceepe efJe<ecelesves heesKejuee iesuee, lÙee osMeele ueeskeâMeener veebot Mekeâle veener. leer
veeboeÙeÛeer Demesue lej lÙeeÛeer hetJe&-Deš keâeÙe Deens? hetJe&-Deš Deens efJeMes<e yebOeveeÛeer. ns efJeMes<e yebOeve cnCepes ueeskeâebÛÙee jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ
peerJeveele ›eâebeflekeâejkeâ yeoue jkeäleeÛee Skeâ LeWye ve ieeUlee Ie[Jetve DeeCeCes, cnCepes ueeskeâMeener nesÙe Demes ceeveCes DeeefCe lÙeevegmeej DeeÛejCe
keâjCes. ogmejs, Ùeemee"er meòeeOeejer DeeefCe efJejesOekeâ Demes oesve ØeyeU he#e jepekeâejCeele efvecee&Ce nesCes ns nesÙe. Skeâ jepÙekeâejYeej ÛeeueJeCeeje,
ogmeje lÙeeJej ue#e "sJeCeeje DeeefCe ueeskeâMeenerÛes mebj#eCe keâjCeeje. ns Ie[ues veener, lej ueeskeâMeenerÛee Fceuee keâesmeUtve peelees. heefnuÙee DeeefCe
ogmeNÙee ceneÙegæebveblej peieele efÛekeâej GueLeeheeueLeer PeeuÙee. keâener osMeeble jepesMee¢ee ve° heeJeuÙee, ueeskeâMee¢ee ØemLeeefhele PeeuÙee. keâener osMeeble
ueeskeâMee¢ee ve° PeeuÙee, ngketâceMee¢ee ØemLeeefhele PeeuÙee. lÙeele [eJÙee ngketâceMee¢eener Deensle. Deebyes[keâjebÛÙee Ùee Yee<eCeeleues meJe& meboYe& Deepe
IesTve veJeerve pegUCeer keâjeÙeÛeer Peeueer, lej YeejleerÙe jepekeâejCeeleues JeemleJe veekeâe¤ve ÛeeueCeej veener. Deepe peieele efpeLes efpeLes ueeskeâMeener
jepeJešer Deensle, efleLes efleLes efleÛÙee DebieYetle DebleefJe&jesOeeves efleuee «eemeues Deens. Skeâe yeepetuee leer mecelesÛee Dee«en Oejles DeeefCe lÙeeÛemeesyele
ogmeNÙee yeepetuee efJe<ecelesuee Øeeslmeeefnle keâjles. ne efleÛee vegmelee iegCeOece&ner veener, lej mJeYeeJener Deens. ne mJeYeeJe ceeveJeer mJeYeeJeeleerue JewiegCÙeebveer
Jes{uesuee Deens. ceeCetme mecelesmee"er mebIe<e& keâjlees. lÙeeÛe JesUer efJe<ecelesÛeer me=°erner efvecee&Ce keâjlees. ueeskeâMeenerle efJe<ecelee ner DeefveJeeÙe& iees°
nesTve yemeueer Deens. mebhetCe& mecelee DeeCeeÙeÛeer Demesue, lej leer ueeskeâMeenerle Deehemetkeâ keâMeer ÙesCeej? ueeskeâMeener Demees DeLeJee ngkeâceMeener DeLeJee
[eJeer ngketâceMeener Ùeele mecelee DeeCeeÙeÛeer Demesue, lej peesj-peyejomleer keâjeJeer ueeieles. [eJÙee ngketâceMeener jepÙeJÙemLesle leMeer JÙeJemLeeÛe Deens.
cnCetve efleLes ceeleyyej Jeiee&Ûeer ieÙe veener. ueeskeâMeenerle ceeleyyej Jeiee&ÛÙee meomeodefJeJeskeâyegæeruee peeie¤keâ keâjCÙeeÛeer heæleer Deens, hejbleg lÙeecegUs
ceeleyyej Jeie& menpeemenpeer Deeheueer Oevemebheòeer DeeefCe Glheeove-meeOeveebÛeer ceeuekeâer mees[le veener. ueeskeâMeener osMeele ÙeeÛee DevegYeJe meelelÙeeves
Ùesle jeefnuee Deens. ner ceeleyyejebÛÙee efnlemebyebOeeuee pehetve meceepeele efJe<ecelee HewâueeJeCeejer DeJemLee ceeCemeebÛÙee <e[defJekeâejeÛeerÛe DeefYeJÙekeäleer
137
Deens. ns <e[defJekeâej Deehemetkeâ cees[CÙeeÛeer ueeskeâMeenerle ngkeâceer JÙeJemLee veener. ceeCemeeÛÙee DeefmlelJeeÛee DeeefCe veeefmlelJeeÛee efJeÛeej meJeexÛÛe
heeleUŸeebJe¤ve keâjCeejs jepeveerefle%e MesJešer ceeveJeleeJeeoeÛÙee ÛejCemeerceskeâ[s heesnesÛeleele. ne ceeveJeleeJeeo GoejceleJeeoeÛÙee heueerkeâ[s peele veener.
cnCetveÛe ceeCemeeÛÙee ceveeleuÙee Deebleefjkeâ veweflekeâlesuee DeeJeenve keâjeJes ueeieles. ØelÙeskeâ efhe{erleuÙee efJeÛeejJebleeves, leòJe%eevÙeeves ns Demes DeeJeenve
neskeâejelcekeâ, vekeâejelcekeâ efJeOeeÙekeâlesletve meelelÙeeves kesâuesues Deens. jepekeâejCe pÙee leòJe%eeveeÛee Skeâ Yeeie Deens, lÙee leòJe%eeveele Ùee °erves
efÛekeäkeâej JewÛeeefjkeâ mebIe<e& Peeuesuee Deens. DeeheuÙeekeâ[uÙee jepekeâejCÙeebvee leòJe%eeveeÛee pejener iebOe veener.
mebhetCe& mecelee DeeCeCÙeemee"er ceeCemeeuee ngketâceMeenerÛee DeeOeej IÙeeJee ueeielees. YeejleerÙe mJeeleb$ÙeeÛÙee mee[sÛeej oMekeâebÛÙee ueeskeâMeener
jepÙekeâejYeejele jepÙekeâlÙeeËveer Ùee Debieeves ieebYeerÙee&ves efJeÛeej kesâuÙeeÛes efomele veener. cnCetveÛe YeejleerÙe ueeskeâMeener jepeJešerÛee efJeÛeej Skeâe
efJe[byevespeJeU ÙesTve LeebyeueeÙe. ner meJe& efJe[byevee šeUeÙeÛeer Demesue lej ÛeÛee& JneÙeuee nJeer. peieele Ùee mebyebOeeves yegefæcebleebkeâ[tve JesieJesieUs efJeÛeej
ceeb[ues peeleele. ueeskeâMeener jepeJešerle efJe<ecelesuee efkeâleer JeeJe "sJeuee peeJee? Ùee efJe<ecelesmee"er efkeâleer mebJewOeeefvekeâ metš DemeeJeer? ÙeeÛeerner ÛeÛee&
nesles Deens. Deepe ueeskeâMeener JÙeJemLee mecelee DeeefCe efJe<ecelee ÙeebÛÙee DebleefJe&jesOeeves GeflLele Peeuesueer Deens. leer GeflLelelee Deblele: efJe<ecelesÛÙee
yeepetves pe[ nesle Ûeeueueer Deens. keâeue mejbpeeceer JÙeJemLesle jepÙekeâejYeej ÛeeueJeCeeje jepee neslee. ne jepee Øepeeo#e Demeuee, lej lÙeeÛee jepÙe-
keâejYeej Ûeebieuee cnCetve ieCeuee peeF&. lÙeeÛÙee keâejYeejele peveefnleeÛee ueeshe Peeuee Demesue, lej lÙeeuee og° jepee cnšues peeF&. ueeskeâMeenerlener
jepÙekeâejYeej ceespeCÙeeÛeer Hetâšheóer Deens; hejbleg leer mejbpeeceer JÙeJemLesleerue jepee DeeefCe Øepee ÙeebÛÙeeleuÙee veelÙeeFlekeâer Ieó DeeefCe peyeeyeoej
veener. ueeskeâMeenerleuee veeieefjkeâ ÛeebieuÙee-JeeF&š MeemevekeâlÙeeËÛeer efveJe[, ueeskeâMeenervesÛe efouesuÙee ceeOÙeceeletve keâjlees. lÙeeÛÙee neleer SJe{sÛe
jenles. oj heeÛe Je<eeËveer vekeâes DemeuesuÙee, nJÙee DemeuesuÙee MeemevekeâlÙee&uee meòesJej "sJeCes Je meòeeÛÙegle keâjCes, ne KesU lemee jepÙekeâlÙeeËle
cetueieeceer yeoue Ie[Jetve DeeCeCÙeeFlekeâe heefjCeecekeâejkeâ vemelees. Deepe lej YeejleerÙe jepekeâejCeele meJe&Ûe jepÙekeâlex SkeâeÛe ceeUsleues ceCeer Peeuesues
efomeleele. kegâCeeuee JeieUeJes, kegâCeeuee efveJe[eJes? pesJne DeMeer JesU Ùesles, lesJne veeieefjkeâebÛÙee efveJe[erÛÙee DeefOekeâejeuee keâenerÛe DeLe& jenele
veener. vee oie[ehes#ee Jeerš ceT Demeles vee meeheehes#ee efJebÛet yeje. veeieefjkeâ cee$e Ùee ojcÙeeve Deeheuee celeeefOekeâej mJele:peJeU IesTve keâOeer Ùee
Le[eruee, keâOeer lÙee Le[eruee meejKee Deehešuee peelees. ueeskeâMeenerÛÙee megÂ{lesmee"er veerefleceeve jepeveweflekeâ Jeiee&Ûeer keâeÙecemJe¤heer JÙeJemLee efvecee&Ce
PeeuÙeeefMeJeeÙe ueeskeâMeeneruee YeefJeleJÙe veener. Ùee °erves Deebyes[keâjebÛes efJeÛeej GheÙegkeäle "jCeejs DemesÛe Deensle, hejbleg meJe& mecemÙeebÛeer Ùeeletve
mees[JeCetkeâ nesF&ue, Demes veener. keâener veJeerve cees[lees[ DeeefCe Yej Ùee Deveg<ebieeves meceepeOegjerCeebkeâ[tve nesCes DeeJeMÙekeâ Deens. JÙekeäleer, Jeie&, mecetn
ÙeeJej efveOee&efjle meceepeeÛes efnlemebyebOe DeJeuebyetve Demeleele. Ùeemee"er efkebâcelener ceespeeJeer ueeieles. lÙee JesUerÛe mJele:Ûes mJeeÙeòe DeefOekeâejner ieceJeeJes
ueeieleele. ns DeefOekeâej vegmeles JewOeeefvekeâ keâeÙeos keâ¤ve ve° nesle veenerle. lÙeeÛÙeemee"er ceeCemeeceeCemeeble Yeüele=YeeJeeÛee meslet yeebOeeÙeuee nJee. ne
meslet ceeCemeeleuÙee efnbmeM heeMeJeerheCeeuee heÙee&Ùe "jCeeje DemeeJee. ueeskeâMeener JÙeJenejeleuÙee GefCeJee vegmeles nsjeu[ ueemkeâeruee keâesš keâ¤ve otj
nesCeeNÙee veenerle. lÙeeÛÙeemee"er ØelÙe#e ke=âleerner keâjeÙeuee nJeer. YeejleerÙe jepekeâejCeele ueeskeâMeener efJeÛeejeuee ve ceeveCeejs jepekeâerÙe he#e Deensle.
keâcÙegefvemš DeeefCe lÙeebÛÙeeceOeues efJeefJeOe mebØeoeÙe, meceepeJeeoer DeeefCe lÙeebÛÙeeceOeues MeebleleeceÙe heefjJele&veeÛee OÙeeme Iesleuesues jesceBefškeâ ueeskeâ Ùee
meJeeËvee Ùeemee"er Skeâ$e DeeCeCes lemes keâ"erCeÛe keâece Deens. Oece&efvejhes#elesÛÙee Deveg<ebieeves ØeyeU efJejesOeer he#e DeMeer DeeIee[er Peeueer, lejer Ùee he#eebÛes
efmeæeble Jeie&-ue{ŸeeJej DeJeuebyetve Deensle. veJÙee Øeef›eâÙesletve lÙeebvee otj "sJelee ÙesCeej veener. ØeyeU efJejesOeer he#eeÛÙee mebkeâuhevesle Ùee efmeæebleJeeoer
he#eebvee yemeJeCes keâmejleÛe cnšueer heeefnpes.
o

138
 Deebyes[keâjer ÛeUJeU
DeeefCe
meesMe@ef}mš, keâcÙegefvemš

139
140
oef}le ÛeUJeUerle DeeceÛes celeYeso
Demetvener ceeme cetJnceWšÛes
jepee {e}s, jeceoeme Dee"Je}s,
DejâCe keâebyeUs, Gceekeâeble jCeefOej,
efMeJeeÙe oef}le meeefneflÙekeâ
Jeeceve JeesJneU, efYecemesve os"s
Ùee meJee&ÛÙee OeerjecegUs ceer
Myasthenia ves meejKÙee
DemeeOÙe jesieeletve }Jekeâj yeje Pee}es.

DeeefCe yeekeâer meieUs

mJele:}e hegjesieeceer cnCeJeCeejs oef}le
}sKekeâ
[esUŸeeJej heebIe¤Ce IesTve
yeme}s nesles
meeefnlÙeele celeYeso DemeeJesle
Jewj veJns.

141
142
 Deebyes[keâjer ÛeUJeU
DeeefCe
meesMe@ef}mš, keâcÙegefvemš

143
144
 ceePÙee meceepeJeeoer oer#esÛeer iees<š
9 peg}w 1972 jespeer, 204 Ûeveeajes[, efiejieebJe, cegbyeF&- mebÙegkeäle meceepeJeeoer he#eeÛÙee keâeÙee&}Ùeeletve Kee}er Gle¤ve ceer Je ceePes keâJeer
efce$e pe. efJe. heJeej, oesIeebveer `oef}le heBLej’ Ùee mebIešvesÛeer mLeehevee kesâ}er. ÙeehetJeea ceer mJele: ØepeemeceepeJeeoer he#eele DeeefCe veblej [e@. }esefnÙeebÛÙee
Demhe=MÙelee ve° keâjCÙeeÛÙee efmeæebleeves Yeej}e peeTve }keâJeeceej ØepeemeceepeJeeoer he#e mees[tve, }esefnÙeebÛÙee he#eele meeOee keâeÙe&keâlee& cnCetve
meeceer} Pee}es.
ÙeehetJeea ceer Kes[sieeJeele neslees. 1958 ÛÙee Deieesoj hegCes efpeu¢eeleer} oef}le meceepe Je lÙeebÛes meJe& og:Ke ceePÙeener JeešŸee}e Dee}s nesles.
efMeJeleeefMeJeleerÛÙee KesUeÛee lÙee yee}JeÙeele pejer keâener "esme DeLe& }eJelee Ùesle veJnlee lejer [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj DeeefCe lÙeebÛes keâeÙe& ÙeebÛÙee iees°er
keâeveeJej he[le neslÙee. lÙee Ssketâve njKetve peeÙe}e JneÙeÛes. Deevebo JeešeÙeÛee. {gbieCeeJej}er heâeš}s}er Ûeñer meebYeeUerle lÙee keâeUele MeeUsle eflemeNÙee-
ÛeJeLÙee FÙeòesle ceer efMekeâle neslees. ceePeer DeeF& cnejkeâerÛeer keâeces keâ¤ve, JesmekeâjheCeeÛeer Yeekeâjer DeeCetve Deecner peiele neslees. ne[keâer ne[JeUŸeeÛÙee DeuheMee
peefceveercegUs Deefle cees"Ÿee yeejoeveeÛÙee KešuÙeecegUs Jeef[}ebveer keâceeF&keâefjlee cegbyeF& iee"}er nesleer. Gyeie}s}s meJe&Ûe Deecner DeeefCe DeeceÛeer Jemleer ØeKej
Demhe=MÙelesMeer škeäkeâj Iesle neslees. lÙeeÛe JesUer ce}e yeÇÇeÿeCe keâMee}e cnCeleele, ceje"e keâesCee}e cnCeleele, meeUer, les}er, keâesUer, cenej, ceebie ne keâeÙe
Øekeâej Deens ns keâUt }eie}s. mhe=MÙe osJeeÛÙee osJeUemecees¤ve cenej-ceebie-ÛeebYeejeves Ûehe}e keâe{tve Ûee}eJes, mecees¤ve SKeeoer Demeeceer Ùesle Demes} lej
efle}e DeeheuÙee meeJe}erÛee efJešeU nesCeej veener SJe{s mJele:}e peheeJes, Gvneleevneletve efnb[le Demeleevee, JeCeJeCe keâjle Demeleevee pej leneve }eie}er
lej Je¤ve Jee{}s}b heeCeer hÙeeJeb, veoerJej DeebIeesUer}e ies}es lej JejÛee [esn mees[tve cenej-ceebieebÛÙee Kee}ÛÙee [esneJejÛe Debie OegJeeJeb. SKeeÅee meecegoeefÙekeâ
meCeemegoerle pesJeCeeJeUerle otj hebkeäleerle keâjiegšyebo, Ûeg}yebo nesTve yemeeJeb. }ivemejeF&le veJejeveJejerÛÙee DebieeJe¤ve DeesJeeUtve hesâketâve efo}s}er veejUb,
ef}byeb OejeJeerle. leerve jmlÙeeJej-meelejmlÙeeJej Glej}suÙee YetleeKesleeÛÙee YeekeâNÙee ieesUe keâjeJÙeele. MeeUe efMekeâeÙe}e cee¤ve Pees[tve DeeF&ves hee"Je}sÛe
lej osJeUeÛÙee heeÙejerKee}er yemeeJes }eieeÙeÛes. ceemlejebÛeer vepejner heesÛeeÙeÛeer veener SJe{Ÿee Kee}er. MeeUsle %eeve efceUCÙeeSsJepeer MeeUsÛeer peceerve
meejJeCÙeeme }eieCeejs MesCe ieesUe keâjCÙeeme ceemlej veoerveeuÙeeJej efhešeUeÙeÛes. ceneje-ceebieebÛÙee heesjebveer efMekeâCÙeeSsJepeer SsNÙee-iewNÙeemeejKes jeveesceeU
efheâjeJes Demee ceemlejebÛee ob[keâÛe neslee. ce}e MeeUsle peeÙe}e heâej Glmeen vemeeÙeÛee, heCe DeeF&Ûee $eeme DemeuÙeecegUs veeF}epeeves MeeUsle peeJes
}eieeÙeÛes. Skeâ efoJeme efveCe&Ùe IesTve šekeâ}e keâer, MeeUsle DeeheuÙee}e Flej mhe=MÙe cegues efMeJele veenerle. ogheejÛÙee pesJeCeekeâefjlee meesyele yemet osle veener,
efheCÙeeÛes heeCeer og¤veÛe osleele. Yeeb[Ces Pee}er keâer `Oes[heeš’ cnCetve efÛe[Jeleele, Ùee iees°eRvee kebâšeUtve MesJešer DeeF&Ûeer ceer heâmeiele kesâ}er. MeeUsle
peelees cnCetve iegjeKÙee heesjebyejesyej jeveesceeU Yešketâ }eie}es. Ùeele oesve-leerve ceefnves efveIetve ies}s. Skesâ efoJeMeer mekeâeUerÛe DeeF&}e yees}JeeÙe}e oesve
ceg}s Dee}er Je cnCee}er, ``MeeUsle veJeerve ceemlej Dee}sle. lÙeebveer yees}eJe}bÙe.’’ ceer lemee cegUele Deelejbieer DeeefCe Ûejyeš neslees. vesnceer Yeeb[Ces DeeefCe
keâ}eieleer DeeCele Demes. DeeF& ce}e meCemeCeerle efMeJÙee neme[tve MeeUsle vesT }eie}er. ceePÙee }#eele Dee}s keâer ceer oesve ceefnves MeeUsle ies}es
veener. Deelee heâefpeleer nesCeej! ceer heesyeeje kesâ}e Je Deelee Deehe}s efyebie hegâšCeej Ùee Yeerleerves heU keâe{}e. DeeF& MeeUsle peeTve Dee}er. veJeerve
Dee}suÙee cees[keâ ceemlejebveer ceer oesve-leerve ceefnvÙeebheemetve MeeUsle vemeuÙeeÛes DeeF&}e meebefiele}s. DeeF& DeeieyebyeeU nesTve ies}er. efoJemeYej ceePÙee
veeJeeves efleves DeKKee ieeJe Deej[eDeesj[e keâ¤ve, yeeWyeeyeeWye keâ¤ve hee}Lee Ieele}e lejer ceer efle}e meehe[}esÛe veener. je$e pemepeMeer Jee{le nesleer
lemeleMeer Iejekeâ[s peeCÙeeÛeer FÛÚe Demetvener ceer Iejekeâ[s peele veJnlees. Skegâ}lee Skeâ ceg}iee cnCetve efle}e keâeUpeerner Jeešle nesleer. hejbleg Ùee
yeeyeleerle veceles ve IesCÙeeÛee efveMÛeÙeÛe efleves kesâ}e neslee peCet! lÙee je$eer leer pesJe}erner veener. ceer MesJešer Iejer ÙesF&ve cnCetve efleves je$eYej ojJeepes
GIe[s "sJe}s. MesJešer Yeerleerves ceOÙeje$eer ceer iegheÛethe ÙesTve Peeshe}es. DeeF& peeieerÛe nesleer. oesve-Ûeej efMeJÙee osTve, cesuÙee GÅee leg¢eekeâ[s yeIeles
cnCele Peeshe}er. efleves lÙee je$eer ce}e pesJeeÙe}ener efo}s veener. ceer efleÛÙee JeeieCÙeeves neo¤veÛe ies}es. ogmeNÙee efoJeMeer mekeâeUer Sme. šer. iee[er
heeyeU}e iesuÙeeJej efleves ceePÙee oesve-leerve Ûeg}lÙeebvee yees}eJe}s. ce}e mebkeâšeÛeer Ûeent} }eie}er, hejbleg heUtve peeCÙeeÛee Oeerj nesF&vee. ceer jeieevesÛe
efle}e cnš}s, ``ce}e MeeUsle peeÙeÛes veener; ce}e iegjbMesUŸee IesTve os. ceer JeUerle yemebve. veener lej leg}e JesmekeâjeÛÙee Yeekeâjer ceeieCÙeeÛÙee
keâecee}e ceole keâjerve, heCe MeeUsle peeÙe}e meebiet vekeâes. }Ùe JeveJeeme Jnlees.’’ ceePÙee DeMee yees}CÙeeves efleÛÙee leUheeÙeeÛeer Deeie cemlekeâe}e
ies}er. efleves heâe[heâe[ ceePÙee Leesyee[erle }ieeJetve ceePee Kegoe&cegoe& keâ¤ve šekeâ}e. GheefmLele Deme}suÙee ceePÙee Ûeg}lÙeecee}lÙeebvee GösMetve leer
145
cnCee}er, ``oepeeryee, Ùee PeJeCÙee}e yeebOetve šekeâe’’ Deved ce}e ye[Jele leer MeeUsle IesTve iesueer. GYeer Jesme ceePÙee Ùee Jejeleerveb oCeeCetve iesueer
nesleer. ceePÙee mJeeielee}e cees[keâ ieg®peer MeeUsletve Gle¤ve Kee}er Dee}s. ceePÙee DeeF&Ûee efJehejerle jeie heentve ceemlejner neo¤ve ies}s. lÙeebveer ceePes
neleheeÙe mees[eÙe}e meebefiele}s. les Jeiee&le efpeLes yeme}s nesles efleLes ce}e IesTve ies}s. ceePÙee hee"erJe¤ve nele efheâjJeerle lÙeebveer efJeÛeej}s, ``yeeU,
legPes veeJe keâeÙe? MeeUsle keâe veener Dee}eme?’’ lÙee JesUer Yeeskeâ he[}suÙee efkebâJee Iees[eÚehe leebyÙeeÛÙee hewMee}e efceUCeeNÙee one-Jeerme ieesUŸee
ce}e efouÙee. ce}e ns meJe& veJeerve nesleb. lesJneheemetve heg{s ceer ojjespe MeeUsle peeT }eie}es. ogmejer, eflemejer, ÛeewLeer, heeÛeJeer. MeeUsÛeer iees[er
}eie}er. cees[keâ mejebÛes keâhe[s heâejÛe mJeÛÚ Je meeOes Demele. les pÙee Kees}erle jnele lÙee Kees}erle efÛekeäkeâej hegmlekesâ Demele. les ce}e vesnceer
KeeÙe}e osle. lÙeebÛÙee Iejele meeves iegg®peer, DeeÛeeÙe& vejWõ osJe, yeeyeemeensye Deebyes[keâj, ce. hegâ}s, cenelcee ieebOeer ÙeebÛes Ûeebie}s Øesâce kesâ}s}s heâesšes
nesles. lÙeebÛÙee Ûeej-heeÛe Je<eeËÛÙee menJeemeele les meceepeJeeoer Deensle ns ce}e keâU}s, hejbleg meceepeJeeo keâMeeMeer Keeleele ns lÙee JesUer }neve
DemeuÙeecegUs ce}e keâUt Mekeâ}s veener. efJeÉòeeØeÛetj veener heCe meeOÙee meeshÙee Yee<esle les Deecne}e meebiele. osMeele Ie[CeeNÙee Iešveebyeö} yees}le,
Demhe=MÙeebÛÙee ØeMveebyeö} yees}le. Deebyes[keâjebÛÙee ÛeUJeUeryeö} yees}le. lÙeebveerÛe Deecne}e meeves ieg®peeRÛeer `MÙeeceÛeer DeeF&’, `Oe[he[Ceejer ceg}s’,
`leerve YeeJeb[s’ ner hegmlekesâ JeeÛeeJeÙeeme efo}er. DeeceÛeer meceepeJeeoerheCeeÛeer megvlee ner DeMeer Pee}er. cees[keâmejebÛes GòejoeefÙelJe ceer DeeÙeg<ÙeYej ceevesve
keâejCe lÙeebveer ce}e Skeâe me%eeveer, ÙeesiÙe ceeiee&Jej DeeCetve mees[}s.

meceepeJeeoer meensyeebÛÙee ÛeUJeUer DeeefCe Deecner

heg{s Menjele DeeuÙeeJej Deveskeâ cees"cees"Ÿee meceepeJeeoer meensyeebÛeer veeJes, lÙeebÛÙee ÛeUJeUer DeeefCe he#e ÙeebÛÙee menJeemeele jeneJeÙee}e efceUe}s,
lÙeeyeö} FLes ceer keâener yees}le veener. ner heâkeäle jepekeâerÙe oer#esÛeer ØeeLeefcekeâ iees° meebefiele}er. oef}le heBLej iesuÙee 9 Je<eeËheemetve ceneje°^ele
Deens. efleÛee meJe&meeceevÙe keâeÙe&&keâlee& Je mebmLeehekeâ cnCetve Deepener ceer keâece keâjlees Deens. meceepeJeeoer meceepejÛevesÛÙee peeefCeJee mJeerkeâe¤ve oef}le
}{Ÿeele pej ØeeceeefCekeâheCes cet}YetlejerlÙee keâece kesâ}s lej oef}leebÛeer meJe& ØekeâejÛÙee Mees<eCeeheemetve cegkeäleer nesTve Gæej PeeuÙeeefMeJeeÙe jenCeej
veener, DeMeer ceePeer "ece OeejCee Deens.

Deecner DemeceLe& "j}es

m$e keâener DebMeer DeeceÛÙeekeâ[s, keâener DebMeer [eJÙeebveer G[efJe}suÙee ieeWOeUecegUs cnCee, DeeceÛÙeehegjlesÛe yees}eJeÙeeÛes Pee}s lej `oef}le heBLej’ÛÙee
efveefceòeeves keâe nesF&vee, Meem$eMegæ heæleerves keâece keâjCÙeeme Deecner DemeceLe& "j}es Deenesle. ÙeeÛeer keâejCes peMeer Deecner mJeerkeâej}suÙee Meem$eMegæ
meceepeJeeoer peeefCeJesÛÙee DeYeeJeeÛeer DemeeJeer, lemesÛe DeeceÛÙee DeJeleerYeesJeleer Deme}suÙee meceepeJeeoer DeeefCe keâcÙegefvemš Ùeebveer G[Je}suÙee ieeWOeUecegUs
JewÛeeefjkeâ DeeefCe lelmece Deensle Demes Jeešles. oef}le }{ŸeeÛee pÙeebveer heeÙee Ieele}e les oef}leebÛes efoefiJepeÙeer vesles, [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj Ùeebvee
meceepeJeeoeÛes, keâcÙegefvePeceÛes JeeJe[s veJnles ns Deepe Deecner "CekeâeJetve meebiet Mekeâlees. hejbleg Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e Øeefleieeceer mecepetve lÙeeÛee efJeke=âle
DeLe& }eJeCeeNÙee [eJÙeebyeö} Deepe DeeceÛÙee ceveele Ie=Cee Deens. ceePÙee Je oef}le heBLejhegjles yees}eÙeÛes Pee}s lej Deepe efveefMÛele yees}eJes Demes ce}e
Jeešles. pesJne ceer ØepeemeceepeJeeoer he#eele neslees, lesJne lÙee he#eeÛÙee keâesCelÙeener veslÙeeves Deecneme keâOeerÛe [esUme nesT efoues veener. je°^mesJee o}eÛes
keâyeñerÛes KesU DeeefCe MeskeâesšŸee DeeefCe ieg}newMeer keâJeer Jemeble yeehešebÛeer ieeCeer DeeefCe heesmšj }eJeCÙeeÛes KeUerÛes [yes je$eYej IesTve efheâjCes Je MenjYej
heesmšj efÛekeâšJeCes Ùeehe}erkeâ[s DeeceÛÙee [eskeäÙeele keâme}erÛe Yej he[}er veener. Deecner meceepeJeeoerner Pee}es veener Je DemeceepeJeeoerner Pee}es veener. heg{s
efce$eJeÙe& keâce}ekeâj megYesoej Je }efleheâ Keešerkeâ ÙeebÛÙeemeejKÙee le®Ce Je meceepeJeeoer efce$eebÛeer ieóer pece}er. efleLesÛe keâU}s keâer, meceepeJeeÅeebceOÙes oesve
he#e Deensle- Skeâ }keâJeeceej Je Skeâ Keje meceepeJeeoer. lÙeeme mebÙegkeäle meceepeJeeoer he#e cnCele. lees he#e meÛÛes meceepeJeeoerr vesles [e@. }esefnÙee ÙeebÛes
vesle=lJe ceevele neslee. }esefnÙeebÛes Demhe=MÙelee ve° keâjCÙeeyeö}Ûes efJeÛeej DeeefCe Demhe=MÙe ceeCemeebÛes meJe& leNnsÛes Yeeweflekeâ ØeMve megšCÙeeme ceole keâjeÙe}e
}eJeCeeje 60/40 ne efmeæeble Ùeeves ceer YeejeJetve ies}es neslees; Deepener YeejeJetve peelees Deens.
heg{s melele meceepeJeeoer he#eeÛÙee 204, Ûeveeajes[ ÙesLeer} meeLeeRÛÙee meesyele jenCes, keâeceieejebÛÙee ceesÛee&le Yeeie IesCes DeeefCe veslÙeebÛÙee meYes}e
peeCes Ûee}t Pee}s. heâej YeejeJeuÙeemeejKee keâeU neslee lees. DeCCee meeves, yeeU ob[Jeles, cetleea, ogyes, Mebkeâj veeF&keâ, jcesMe meceLe&, efoiebyej meeleJe
ner meJe& ceb[Uer, ceer oef}le Jeiee&le}e keâeÙe&keâlee& cnCetve, keâewlegkeâ keâjle Demele, ceole keâjle Demele. meceepeJeeoemee"er keâece kesâ}s heeefnpes Ùeemee"er
Glmeen, Øeeslmeenve osle Demele. ÙeeletveÛe heg{s keâce}ekeâj megYesoej, YeeT leesjmeskeâj, }efleheâ Keeefškeâ Ùee le®Ce efce$eebÛÙee menkeâeÙee&ves mecelee ceesÛee&
keâe{}e. meJe& }sKekeâ, efJeÛeejJeble, heeb{jhesMes yegefæJeeoer keâ}eJeble, lemesÛe ceer pÙee keâecee"erhegNÙeele jenle neslees lesLeer} oef}le keâeÙe&keâlex, JesMÙee Je
efnpe[s Ùeebvee mecelee ceesÛee&le meeceer} kesâ}s. ne ceesÛee& yeeyeemeensyeebÛÙee ÛewlÙeYetceerheemetve meg¤ keâ¤ve lÙeeÛes efJemepe&ve iees}efhe"ŸeepeJeUer} ieeb[tyeieerÛee
FLes kesâ}s. efJepeÙe leW[g}keâjebmeejKeer, YeeT heeOÙes, Øe. ßeer. ves¤jkeâjebmeejKeer ceneve ceneve ceb[Uer Dee}er nesleer. lÙeebveer cees" cees"er Yee<eCes kesâ}er.
ieesNÙee keâele[ŸeebÛeer hee@Me DeeefCe Úeve Ùeg›eâeboÛeer ceg}bceg}erner nesleer. `Dejs peeleheele keâes nšeJe js’ Ùee efnpe[ŸeebÛÙee Je JesMÙeebÛÙee leeW[tve Iees<eCee
Ssketâve lÙeebveener OevÙe OevÙe Jeeš}s. mecelee ceesÛee& ceneje°^ele peesjoej ieepe}e. lÙeeJej efÛekeäkeâej šerkeâeefšhheCeer Pee}er.

146
 ØemLeeefhele oef}le vesle=lJe DeeefCe [eJes he#e
lÙeeveblej ceneje°^Yej oef}leebJej meeKej-meceüešebÛÙee }e@yÙeebkeâ[tve, ceje"er meJeCeeËkeâ[tve DevÙeeÙeeme meg®Jeele Pee}er. ieeJeesieeJe oef}leebJej
yeefn<keâej šekeâCÙeele Dee}s. ef"keâef"keâeCeer oef}le efm$eÙeebJej Deceeveg<e ye}elkeâej Pee}s. pÙee Fboehetj yeeJe[e ØekeâjCeeves oef}le heBLej GoÙeeme Dee}er
leer Iešvee ÙeeÛe ojcÙeeveÛeer. oef}leebceOeer} yeeyeemeensyeebÛÙee veblejÛes Skebâoj mecevJeÙeJeeoer/le[pees[Jeeoer ieeb[t vesle=lJe ns DelÙeeÛeej LeebyeJet MekeâCeej
veener, lÙee keâeUele heBLej cnCetve keâece keâjCeeNÙee keâce}ekeâj megYesoej, YeeT leesjmeskeâj, YeeF& mebieejs, pe. efJe. heJeej FlÙeeoeRÛÙee ceveele DeMeer
YeeJevee efvecee&Ce Pee}er DeeefCe [eJes lej Skeâ-oesve ceesÛeeËÛÙee heg{s peele veenerle. IegmecešeÙe}e nesle nesles. keâener megÛele veJnles.
Deecner 204, Ûeveeajes[ ÙesLes neslees lesLes keâeceieejebÛÙee YeuÙeeÛÙee Yeeveie[erefMeJeeÙe oef}leebÛes keâenerÛe veJnles. oef}leebÛes ØeMve Je les megšCÙeekeâefjlee
Je Demhe=MÙelee ve° keâjCÙeeyeö} pÙee yeeU ob[Jeles, DeCCee meeves ÙeebmeejKÙee Leesj keâeÙe&keâlÙeeËvee, veslÙeebvee DeemLee nesleer lÙeebveeosKeer} š^s[
ÙegefveÙeveÛÙee OebÅeeÛeer ceÙee&oe he[}er. keâejCe lÙeebÛee yee@me, cegbyeF&Ûee DeefveefYeef<ekeäle yeeoMene pee@pe& heâvee&ef[me ne neslee. lÙee}e keâeceieejebefMeJeeÙe
oef}le ØeMve cenòJeeÛes Jeešle veJnles. Skeâoe Deecner meJeeËveerÛe ceveeÛee efnÙÙee keâ¤ve Demhe=MÙelesÛÙee ØeMveeJej mJeleb$e keâener lejer "esme-efveefMÛele
kesâ}s heeefnpes Demes heâveeËef[meebvee ÚesšŸeeMee yew"keâerÛes efveefceòe keâ¤ve meebefiele}s. G}š lÙeele Deecne}eÛe heesjkeâš "jefJeCÙeele Dee}s. lÙeeveblej cee$e
mebÙegkeäle meceepeJeeoer he#eeMeer keâe[ercees[ IesTve, JeÙe jepekeâerÙe DeheefjhekeäJelesÛes Demetvener Deecner 204, Ûeveea jes[}e jecejece "eskeâ}e.
oef}le heBLej ner mebIešvee hetCe& Deebyes[keâjebvee ceeveCeejer Demetve oef}leebJej nesCeeNÙee DelÙeeÛeejebÛÙee Øeefleef›eâÙesletve leer pevceeme Dee}er. efleÛÙeekeâ[s
meg®Jeeleerme ieesu[ve Jne@F&me veJnlee, kegâMe} mebIeškeâ veJnlee. ÛeebieuÙee lÙeeieer keâeÙe&keâlÙeeËÛee mebÛener veJnlee, keâeÙe&›eâce veJnlee, mebIešvee cnCetve Deekeâejner
veJnlee, yeebOeCeerner veJnleer; hejbleg ØeMve DeeefCe og:Ke SJe{s nesles keâer leer ne ne cnCelee ceneje°^eYej hemej}er. lÙeeleÛe heg{s Skeâ-oesve Je<eeËveer JejUerÛÙee
mebIe<ee&letveÛe Deecner meJe& keâeÙe&keâlex meeceeefpekeâ Je jepekeâerÙe°Ÿee heefjhekeäJe JneÙe}e }eie}es. DeeceÛÙee YeesJeleer meJe& hegjesieeceer [eJÙee-GpeJÙeebÛee hesâje pece}e.
DeuheMee JeÙeele ns meJe& JeešŸeeme Dee}s. Deecner meJe& lÙee JesUer YeebyeeJetve ies}es, hejbleg Deecne meJe& keâeÙe&keâlÙeeËÛÙee ceveele JeCe& Je Jeie& }{ŸeeefMeJeeÙe
oef}leesæej veenerr DeMeer YeeJevee nesle ies}er. JejUer obie}erÛÙee efveefceòeeves hegjesieeceer Je [eJÙee ÛeUJeUerÛÙee Deble&efJe&jesOeeJej Gpes[ he[}e neslee, lesLesÛe
Deecne}e meceepeJeeoer Je keâcÙegefvemš Ùeele keâeÙe heâjkeâ Deens les keâUeÙe}e }eie}s. lÙeebÛÙeele Deefn-vekegâ}emeejKes Jewj keâe Demeles les keâUeÙe}e }eie}s,
heer. Sme. heer./Sme.Sme.heer./ meer. heer. DeeÙe./meer. heer. Sce./ ve#e}Jeeoer/ š^emkeâeF&š Jeiewjs keâUeÙe}e }eie}s.
oef}leebÛes meJe& leNnsÛes Yeeweflekeâ, DeeefLe&keâ, meebmke=âeflekeâ, meeceeefpekeâ Je jepekeâerÙe ØeMve Demeleevee ns keâmes mees[JeeÙeÛes Ùeebveer Deecner YeebyeeJetve
ies}es. peJeU lÙeeieeÛeer otj°erner veJnleer, Ùee heeMJe&YetceerJej [eJes he#e DeeceÛÙee vepejsle Yej}s. lÙeebÛes keâ}n, lÙeebÛeer Yeeb[Ces, ceejeceeNÙee,
Deecne}e ieeWOeUele šeketâ }eieuÙee. peeJes lejer kegâ"s? keâjeJes lejer keâeÙe? ne ne cnCelee SKeeÅee PebPeeJeeleeØeceeCes GYeerr jeefn}s}er heBLej [eJÙee
he#eebÛÙee Deehemeeleer} KesÛeeKesÛeer Je ceejeceeNÙeebcegUs ogyeUer Pee}er. meeceeefpekeâ ØeMve DeeOeer keâer DeeefLe&keâ DeeOeer? cet}Yetle ØeMve DeeOeer keâer
megOeejCeeJeeoer ØeMve DeeOeer? mejbpeeceMeener Deieesoj cees[eJeÙeeÛeer keâer Yeeb[Je}Meener? meecebleMeener keâer meeceüepÙeMeener? Deme}suÙee Meemeve mebmLesÛes
keâeÙe? vÙeeÙemebmLesÛes keâeÙe? mebmeoerÙe heæleerÛes keâeÙe? meeje ieeWOeUÛe G[tve ies}e. lÙeeÛeyejesyej DeeceÛee ceeÙesÛee he#e efjheefy}keâve heešea (meJe&)
ieš Ùeebveer DeeceÛes veeJeÛe IÙeeÙeÛes šekeâ}s nesles.

[e@. yeeyee Dee{eJeebmeejKes Skeâkeâuueer meeceeefpekeâ Øesef<ele

SKeeoe veeceosJe {meeU Deebyes[keâjebÛÙee meesyele, }esefnÙeebÛÙee meesyele, yeeyeemeensyeebvee "ece ùoÙeele "sJetve, }sefveve, mš@ef}ve, ceekeäme& JeeÛet
}eie}e, nes Ûeer efcevn, efheâ[} ›e@âmšes, ceeDees JeeÛet }eie}e, lej pÙee {meeUÛÙee DeeF&Ûes oMe&ve IesCÙeekeâefjlee yeeyee Dee{eJeebmeejKes meceepeJeeoer
Øesef<ele keâecee"erhegNÙeeÛÙee ieu}er-kegâÛÛeerletve OeeJeeÙeÛes Je legkeâejeceeÛÙee ieeLesmeejKeer veeceosJeeÛeer `iees}efhe"e’ les mJele:ÛÙee GMeeKee}er IesTve PeesheeÙeÛes les
[e@. Dee{eJe hesšvt e G"}s Je oef}le heBLejceOÙes lÙeebveer hetâš hee[}er. keâesCeer Skeâefve‰ lej keâesCeer keâcÙegevf emš; mJele:ÛÙee heeÙeeJej GYÙee jeneJeÙeeme efveIee}suÙee
le®Ce oef}le mebIešvesÛes DeešŸeeheešŸeeÛÙee cewoeveele ¤heeblej Pee}s. Skeâerkeâ[tve meceepeJeeoer lej ogmejerkeâ[tve keâcÙegefvemš Dees{t }eie}s. Demee ne
oef}le-ßeefcekeâ SkeâpegšerÛee De}erkeâ[}e Fefleneme.

keâcÙegefvemšebÛÙeeyeö} yees}CÙeehetJeea Lees[smes ØeemleeefJekeâ

oef}le mecemÙee DeeefCe ÙeebÛÙeemebyebOeer yees}eJeÙeeÛes Pee}s lej Deebyes[keâj ÛeUJeUer}e hetjkeâ nesF&} Demes SkeâÛe veeJe- [e@. }esefnÙee. hejbleg Deepe
[e@. }esefnÙeebÛÙee ØesjCesves Ûee}}s}e he#e efve<ØeYe Pee}e Deens. [e@. Deebyes[keâjebvee kegâ"uÙeener hegjesieeceer efJeÛeejeyeö} JeeJe[s veJnles. les meceepeJeeoeÛÙee Je
keâcÙegefvePeceÛÙee efJe®æ veJnles. lÙeebÛÙee keâeÙee&efvJele heæleeryeö} lÙeebÛÙee keâener Mebkeâe neslÙee. hejbleg Ùee meceepeJeeÅeebveer Je keâcÙegefvemšebveer yeeyeemeensyeebvee
Deehe}s Me$et ceeve}s Deens DeeefCe cnCetve oef}le ÛeUJeUer}e Ùee hegjesieeefcelJeeÛÙee veeJeeKee}er De[LeUs hegjesieeceer he#eÛe "jle Deensle. Ùeele pÙee
keâcÙegefvemšebÛes Je ceePes (veeceosJe {meeU) ÙeebÛes veeJe ÂiieesÛeefjle kesâ}s peeÙeÛes Ùeeyeö} ce}e ceePes 9 Je<eeËÛes DevegYeJe DeeefCe ceePÙee Deemeheeme Dee}suÙee
keâcÙegefvemš veslÙeebÛÙee Deebyes[keâjebefJe<eÙeerÛÙee DeekeâmeeÛÙee YetefcekesâÛee hejeceMe& IÙeeJeemee Jeešlees. yeeyeemeensye efoefiJepeÙeer vesles DeensleÛe keâer pÙeebÛÙeecegUs
147
ceePÙeemeejKÙee oef}leeÛee Gæej Pee}e. keâcÙegefvemš peesheÙeËle Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e KeNÙee DeLee&ves DeYÙeemeCeej veenerle leesheÙeËle lÙeebvee Keje Jeie&nerve
meceepe efnbogmLeeveele efvecee&Ce keâjlee ÙesCeej veenerle. keâcÙegefvemšebÛeer Deebyes[keâjebJejer} šerkeâe ner ÛegkeâerÛeer Deens. les Deebyes[keâjebvee keâcÙegefvemšebefJe®æ
mecepeleele. les Deebyes[keâjebvee Yeeb[Je}Meener Je meeceüepÙeMeenerÛes nmlekeâ mecepeleele.

keâcÙegefvemšebÛÙee Deebyes[keâjebJejer} šerkesâefJe<eÙeer ceePeer Øeefleef›eâÙee

keâcÙegefvemšebÛeer Deebyes[keâjebJejer} šerkeâe ner cenelcee ieebOeeRÛÙee šerkesâmeejKeerÛe Deens. Deebyes[keâjebÛee efJeÛeej meeceeefpekeâ meboYee&le keâjeÙe}e
heeefnpes lees keâcÙegefvemšebveer keâOeer kesâ}e veener. lÙeecegUs lÙeebÛes cetuÙeebkeâve ns heâej iewj}eiet keâmeesšerJejleer kessâ}s}s Deens. Deebyes[keâj ns keâój
}eskeâMeenerJeeoer nesles DeeefCe eflelekesâÛe je°^Jeeoer nesles. pej osMeele ÙeeoJeer Pee}er lej, ``ceer DeeefCe ceePes }eskeâ legceÛÙee yeepetves }{t’’ Demes
DeeMJeemevener lÙeebveer heâeUCeerhetJe& keâeUele efo}s nesles. lÙeebÛes Thoughts on Pakistan ne jepekeâerÙe õ°sheCeeÛee hegjeJee Deens. Deebyes[keâjebvee
JeCe&JÙeJemLescegUs efvecee&Ce Pee}suÙee Yeer<eCe meeceeefpekeâlesefJe®æ DelÙeble Øeefleketâ} heefjefmLeleerle }{e ÅeeJeÙeeÛee neslee. Ùee }{ŸeeÛes mebhetCe& JeemleJe
DeLeJee lÙeeÛes cenòJe Ùeemee"er yeeyeemeensyeebvee mJeerkeâejeJeer }eie}s}er OeesjCes efkebâJee [eJehesÛe ÙeebÛes ÙeesiÙe Deekeâ}ve meJeCe& hejbhejsletve Dee}suÙee
keâesCelÙeener vesle=lJee}e, lÙeele meecÙeJeeoer DeeefCe meceepeJeeoerner Deeues, Ùee oesIeener [eJÙeebvee Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛes Deekeâueve Peeues veener. lÙeebÛes
Deebyes[keâjebJejerue nuues ns kesâJeU heejbheeefjkeâ efJeÛeejmejCeerletve DeeefCe ØeecegKÙeeves Ùegjesheeletve IesleuesuÙee ueeskeâMeenerÛÙee DeLeJee ceekeäme&JeeoeÛÙee
hegmlekeâer %eeveeJej DeeOeejuesues nesles. lÙeebÛes ns hegmlekeâer %eeve efkeâleer Ghejs nesles DeeefCe JeemleJeeMeer efJemebiele nesles, ns heg{ÛÙee FeflenemeeJe¤ve
efmeæ Pee}s}s Deens. keâcÙegefvemšebÛÙee °erves pes ieebOeerpeer efyeÇefšMe meeceüepÙeMeenerÛes, Yeeb[Je}MeenerÛes nmlekeâ nesles lemesÛe Deebyes[keâjner nmlekeâ
Deensle, DeMeer lÙeebÛeer šerkeâe Demes. Deebyes[keâjebÛee }{e ne cet}le: meeceeefpekeâ, Yeeweflekeâ GlLeeheveemee"er-mecelesmee"er neslee. ceeCegmekeâerÛÙee
nkeäkeâemee"er neslee. Yeeweflekeâ Mees<eCeeletve cegkeäle nesCÙeemee"er Je ceeCegmekeâerÛÙee Øeefle‰smee"er neslee. Ùee }{Ÿeeletve SkeâmebOe je°^erÙe meceepe efvecee&Ce
keâjCÙeeÛes OÙesÙe meeOÙe nesles. osMeeÛes DeefmlelJeÛe Ùee meeceeefpekeâ }{ŸeeJej DeJe}byetve Deens, ÙeeÛeer efpelekeâer leer›e peeCeerJe Deebyes[keâjebveer oeKeJe}er
nesleer lesJe{er keâcÙegefvemšebveer oeKeJe}er veener.

Deebyes[keâjebÛÙee GoejceleJeeoeefJe<eÙeer–megOeejCeeJeeoeefJe<eÙeer
Ùee osMeele}e DeJee{JÙe mebefceße peeefleJÙeJemLesJejer} DeeOeej}s}e meceepe, Ùee meceepeeJejÛeer, peeefleJÙeJemLesÛeer ceiejefce"er DeeefCe efleÛes kesâJeU
meeceeefpekeâÛe veJns, lej DeeefLe&keâ heefjCeece yengmebKÙe meceepeeJej Pee}s}s Deensle. meeceeefpekeâ DeeefCe DeeefLe&keâ ØeMveebÛeer iegbleeiegble keâcÙegefvemšebvee
Jeie&}{ŸeeÛÙee "eskeâUsyeepeercegUs Dee}s}er veener. lÙeeÛes oesve heefjCeece efometve Ùesleele, Skeâ Jeie&}{e ÙeMemJeerjerleerves }{efJeCÙeemee"ermegæe keâeceieejebceOÙes
JeieeaÙe peeCeerJe keâjleeveeÛe lÙeemee"er lÙeeuee JeCeeaÙe YeeJevesheemetvemegæe cegkeäle keâjeÙe}e nJes, peeleerÙe YeeJevesheemetvemegæe cegkeäle keâjeÙe}e nJes. lÙeeefMeJeeÙe
JeieeaÙe Skeâpetš Ùee osMeele DeMekeäÙe Deens, ÙeeÛes Yeeve keâcÙegefvemšebvee keâOeerÛe veJnles. DeeefCe keâOeerÛe jenCeej veener ÙeeÛeer Keble Jeešles. DeepeleeieeÙele
lÙeebÛÙee keâeceieej mebIešveebveemegæe peeleerÙe YeeJevesheemetve Deef}hle jenlee Dee}s}s veener. Ùee meeceeefpekeâ Øeef›eâÙesÛee Yeeie cnCetve ›eâebeflekeâejkeâ ÛeUJeUerÛÙee
yejesyejerves pÙeebvee (keâcÙegefvemš) GoejceleJeeoer efkebâJee megOeejCeeJeeoer cnCeleele, lÙeebÛeer DeeJeMÙekeâlee nesleer DeeefCe Deens. ŒeerefMe#eCe efkebâJee oefuele meceepeeÛes
efMe#eCe ÙeebÛee ØeÛeej ne Ùee GoejceleJeeÅeebveer-megOeejCeeJeeÅeebveerÛe kesâ}e Deens. peeleerÛÙee yebOeveeletve yengpeve meceepee}e cegkeäle keâ¤ve DeeefLe&keâ Mees<eCeeefJe®æ
}{CÙeemee"er, lÙeebÛeer Skeâpetš keâjCÙeemee"er, }eskeâefMe#eCeeÛeer DeeJeMÙekeâlee nesleer DeeefCe leer Deepener lesJe{erÛe leer›e Deens. Jeie&}{Ÿeeletve keâcÙegefvemš
SJe{sner efMe#eCe keâeceieejJeiee&lemegæe osT Mekeâ}s}s veenerle, ne iesuÙee heVeeme Je<eeËÛee Fefleneme Deens. GoejceleJeeoer efkebâJee megOeejCeeJeeoer ns Meyo
keâcÙegefvemš `DeheMeyo’, `efMeJeer’ cnCetve Jeehejleele, lesner Deebyes[keâjebÛÙee yeeyeleerle, lÙee JesUer keâeUpee}e menœe FbieUŸee [meleele. keâcÙegefvemšebÛÙee
Ùee ke=âleerJe¤ve lÙeebÛesÛe De%eeve JÙekeäle nesles. yeeyeemeensye Deebyes[keâj ns Skeâ ›eâebeflekeâejkeâ meeceeefpekeâ heefjJele&ve Ie[Jetve DeeCeCÙeemee"er pemes }{}s
lemes, ›eâebeflekeâejkeâ keâeÙee&}ener hetjkeâ cnCetve lÙeebveer keâener hejbleg "esme megOeejCeeJeeoer keâeÙe& kesâ}s ne lÙeebÛÙee vesle=lJeeÛee iegCe Deens. oes<e veJns.

[e@. Deebyes[keâjebÛÙee mebmeoerÙe ceeiee&efJe<eÙeer

YeejleerÙe keâcÙegefvemš, }sefveve pÙee}e `FvhesâvšeF&} keâcÙegefvePece’ cnCelees lÙee ØekeâejÛes meecÙeJeeoer DemeuÙeecegUs lÙeebvee Skeâ lej ›eâebleerÛes jefMeÙeve
cee@[s} ÙeeefMeJeeÙe ogmejs cee@[s} ceenerleÛe veJnles. lÙeecegUs mJeleb$e cee@[s} efvecee&Ce keâjCÙeeÛeer Øe%ee veJnleer. lÙeecegUs lÙeebveer mebmeoerÙe ØeCee}erefJe®æ
DeeefCe leer mJeerkeâejCeeNÙee veslÙeebefJe®æ hegmlekeâer GmeveJeejerÛeer šerkeâe kesâ}er Deens. Deelee lÙeebÛes ieg¤ner DeeojCeerÙe [ebiesyeeyee mebmeoerÙe ceeiee&vesÛe
meceepeJeeo DeeCeCÙeeÛeer Yee<ee keâjle Demeleele. }eskeâMeener JÙeefkeälemJeeleb$Ùe, Je=òehe$eerÙe mJeeleb$Ùe, yenghe#eerÙe ØeCee}er ner Yeeb[Je}MeenerÛeer (yetPJee&)
"j}s}er cetuÙes Deelee ÙegjesefheÙeve Je YeejleerÙe keâcÙegefvemšmegæe ceevet }eie}s Deensle. ÙeeJe¤ve mebmeoerÙe ØeCee}eryeö} pes šerkeâe keâjle Demele leer
efkeâleer cetKe&heCeeÛeer nesleer ns lÙeebveer mJele:Ûe ceevÙe kesâ}s Deens. pÙeesleer yemetbÛes mejkeâej efkebâJee lÙee hetJeeaÛes vebyegõerheeo ÙeebÛes mejkeâej ns efveJe[Cegkeâe
}{JetveÛe DeefmlelJeele Dee}s nesles. Ùes}svos mebmeoerÙe heæleervesÛe efveJe[tve Dee}e. yeeyeemeensyeebvee pÙee meceepeemee"er mJeeleb$Ùe-mecelee Øeehle keâ¤ve
148
IÙeeJeÙeeÛeer nesleer lÙee }{Ÿeele}e Skeâ DeeJeMÙekeâ keâeÙe&›eâce cnCetve lÙeebveer mebmeoerÙe ceeiee&Ûee hegjmkeâej kesâ}e. heefjCeecele: Deepe osMeeleer} ØelÙeskeâ
JeÙeele Dee}suÙee m$eer-heg®<eeuee celeoeveeÛee meceeve nkeäkeâ mebefJeOeeveeÛÙee Éejs efceUJetve efo}e. ner Skeâ ›eâebeflekeâejkeâ Øeieleer nesleer. ns iesuÙee keâener
Je<eeËle}e jepekeâerÙe Fefleneme heeefnuÙeeveblej }#eele ÙesF&}. Deepe keâener ve#e}Jeeoer mees[}s lej meJe&Ûe keâcÙegefvemš mebmeoerÙe ceeiee&Ûee DeJe}bye
keâjleensle, ne [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee efJeÛeejebÛee efJepeÙe cnš}e heeefnpes. ogmejer iees° mebmeoerÙe ceeie& efkebâJee meveoMeerj jepekeâejCe ÙeebÛee
hegjmkeâej keâjerle Demeleeveener }eskeâMekeäleer peeie=le DeeefCe mebIeefšle keâjCÙeeÛesner keâeÙe& yeeyeemeensyeebveer keâOeerÛe mees[}s veJnles. yeeyeemeensyeebveer oef}le
meceepeeceOÙes peer Mekeäleer, DeelceefJeMJeeme efvecee&Ce kesâ}e lesJe{er Mekeäleer DeeefCe DeelceefJeMJeeme Jeie&}{ŸeeÛÙee heeskeâU Jeuievee keâjCeeNÙee keâcÙegefvemšebvee
osMeeleuÙee keâeceieejJeieeËceOÙes keâjlee Dee}s}e veener. lesJne mebmeoerÙe ØeCee}er efkebâJee meveoMeerj jepekeâejCe kesâuÙeeyeö} [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebvee
oes<e osCÙeeÛee keâcÙegefvemšebvee veweflekeâ nkeäkeâ veener.

[e@. Deebyes[keâjebveer kesâ}suÙee OeceeËlejeefJe<eÙeer

Oece& ceekeäme&Jeeoeves lÙeepÙe "jefJe}e, lÙeeÛÙee DeeOeejeJejÛe keâcÙegefvemšebÛeer yeeyeemeensyeebveer Ie[Jetve DeeCe}suÙee OeceeËlejeyeö} melele šerkeâe Demeles.
SketâCe Demhe=MÙe meceepeeÛee Yeeie efnbot Oecee&ÛÙee ØeYeeJeecegUs owJeJeeoer, osJeJeeoer, JeemleJee}e [eJe}tve DeeOÙeeeflcekeâ keâce&efJeheekeâeÛÙee Deenejer peeTve
efveefnle keâle&JÙe meebYeeUle neslee. Yeeweflekeâ ØeMveebmee"er }{eF& keâjCÙeemee"er lÙeeÛes ceveÛe Ùee meJe& iees°eRcegUs cees[tve ies}s nesles. mJeleb$e cepetj he#eeheemetve les
efjheefy}keâve he#eeheÙeËleÛÙee Deveskeâ }{eÙeebletve keâoeefÛele yeeyeemeensyeebvee ns peeCeJele DemeeJes DeeefCe cnCetveÛe ner ceeveefmekeâ ieg}eceefiejer lees[tve DeeheuÙee
ceeveJeer nkeäkeâebmee"er, Yeeweflekeâ ØeMve mees[Jetve IesCÙeemee"er oef}le meceepeele veJeerve peeefCeJee, ØesjCee ÙeebÛeer efJe%eeveefve‰ peeCeerJe OeceeËlej keâ¤ve oef}leebÛÙee
ceveeble ®peefJe}er. ceeCemeeÛÙee cevee}e ieg}ece yeveefJeCeeNÙee Oecee&Ûes peesKe[ pÙee yegæ leòJe%eeveeÛee DeeOeej IesTve Deebyes[keâjebveer hesâkeâeÙe}e }eJe}s,
les Deebyes[keâjebvee YeeJe}s}s yegæleòJe%eeve ns Øeefleieeceer vemetve Ùee osMeeÛÙee }eskeâMeener meceepeJeeoer cetuÙeebvee hetjkeâ nesF&} DeMeeÛe jerleerves yeeyeemeensyeebveer
OeceeËlejeÛÙee efveefceòeeves efo}s Deens. pÙee keâcÙegefvemšebvee `ÉbÉelcekeâ YeeweflekeâJeeoeÛee Deeoj Deens’ leesner Deebyes[keâjer yegæ Oecee&le Deens. ÙeeÛes keâewlegkeâ
he"[erKeesj keâcÙegefvemšebvee Depetvener Jeešle veener ner Skeâ DeeMÛeÙee&ÛeerÛe yeeye mecepeeJeer }eie}s. owJeJeeo DeeefCe keâce&efJeheekeâeÛee efmeæeble ÙeebÛee ØeYeeJe pÙee
Deebyes[keâjer OeceeËlejeceOÙes ve° keâjCÙeemee"er yepeeJe}s Deens, DeMee OeceeËlejeÛes [esUme Deekeâ}ve, meceLe&ve keâcÙegefvemšebveer keâjeÙe}e nJes. Deebyes[keâjebÛes
OeceeËlej ns meceepee}e DebOeßeæsheemetve cegkeäle keâjCÙeeme GheÙegkeäle "j}s Deens. Deepener jefMeÙee Je ÛeervemeejKÙee ceneve ›eâebeflekeâejkeâ osMeebletve Oeeefce&keâ
YeeJeveebÛeer, DeJeMes<eebÛeer hetCe&le: nkeâe}heóer lesLeer} jepeJešeRveener keâjlee Dee}s}er veener. Deepener efkeâceeve Ùee yeeyeleerle lejer lesLeer} keâcÙegefvemš leejsJej}er
keâmejleÛe keâjleele, veepetkeâheCes. cnCetve Deebyes[keâjer OeceeËlejekeâ[s heenleevee YeejleerÙe keâcÙegefvemšebveer Deehe}e Ûe<cee GlejJetve peje mJeÛÚlesves
heeneÙe}e nJes. keâcÙegefvemšebveer ceeCemeeÛee Mind Skeâ Ieškeâ Demelees ns ceevÙeÛe kesâ}s}s veener. lÙeecegUs pÙeeØeceeCes meeceeefpekeâ heefjefmLeleer
yeo}CÙeeÛeer DeeJeMÙekeâlee Demeles lÙeeØeceeCes ceeCemeeÛes cevener yeo}CÙeeÛeer DeeJeMÙekeâlee Demeles. kesâJeU meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ heefjefmLeleer yeo}}er
cnCepes ceeCemeeÛes ceve DeeheesDeehe yeo}les ns Kejs veener. ÙeeÛeer peeCeerJe vemeuÙeecegUs YeejleerÙe keâcÙegefvemš Oecee&yeö} DeeefCe OeceeËlejeyeö}
mJele:ÛÙee ieCeheleerÛes jnmÙe DeeefCe cegueeyeeUebÛÙee kegbâ[uÙee DeeefCe cegntle& heenCÙeeÛes Deblejbie Â{ "sJetve yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee OeceeËlejeyeö}
"eskeâUsyeepe šerkeâe keâjleele. OeceeËlejecegUs meJe& leNnsÛÙee ceeveefmekeâ ieg}eceefiejerheemetve meceepee}e cegkeäle keâjCÙeeÛee ceneve ØeÙelve yeeyeemeensyeebveerÛe
kesâ}e Deens. Mind is matter Ùee met$eeÛeer Ieeskebâheóer keâjCeeNÙee keâcÙegefvemšebvee Ùee meJeeËÛee DeLe& keâUt veÙes ns Jeie&}{ŸeeÛÙee Je JeieeaÙe
SkeâpegšerÛÙee JeešÛee}erle}er De[LeUŸeeÛes mLeeve nesT Mekesâ} Flekesâ cenòJeeÛes Deens. Deebyes[keâjer yegæ Oece& ne KeNÙee DeLee&ves meskeäÙeg}j,
DeeOegefvekeâ Je efJe%eeveefve‰ Deens. keâcÙegefvemšebÛes meJe& }#e Je yegæer kesâJeU keä}eme efLeDejerleÛe De[keâ}erÙe. Jeie&efmeæebleeÛÙee ÛeewkeâšerleÛe De[keâ}erÙe.
YeejleerÙe meceepeeÛÙee SketâCe Meesef<ele Jeiee&Ûes mJe¤he, ›eâebleerÛÙee Øeef›eâÙesleer} lÙeeÛes mLeeve Ùeekeâ[s keâcÙegefvemšebÛes og}&#e Pee}s Deens. keâejKeevÙeeble
keâece keâjCeeje keâeceieej efkebâJee MesleeJej keâece keâjCeeje Meslecepetj, keâener ØeceeCeele DeeefoJeemeer ns leerve meeceeefpekeâ IeškeâÛe lÙeebÛes }#e JesOetve
Iesleele. hejbleg keâeceieej DeeefCe Meslecepegjeblener Jeeš}s ies}s}s efkebâJee «eeceerCe ye}glesoej heæleerJej peieCeejs, meceepeeves yeefn<ke=âle DeeefCe JebefÛele
kesâ}s}s pes oef}le lÙeebÛes meeceeefpekeâ heefjJele&veeceOe}s ›eâebeflekeâejkeâ mLeeve ns keâcÙegefvemšebvee Je [e@. yeeyee Dee{eJeebmeejKÙee (meceepeJeeoer)
Skeâkeâuueer heâkeäle meghej mš^keäÛejJejÛe oef}leebveer keâece kesâ}s heeefnpes Demes meebieCeeNÙee, JeeÙee ies}suÙee meeceeefpekeâ Øesef<eleebvee efveefMÛele keâU}s}s
veener. meceepeJeeoer cnCetve Dee{eJeebmeejKÙeebÛeer Yetefcekeâe ner SkeâebieerÛe Demeles DeeefCe keâcÙegefvemšebÛeerner efleÛÙeeÛe efJejesOeer veeCÙeeÛeer yeepet, heCe SkeâebieerÛe
Demeles. ÙeebÛÙee SketâCe keâeÙe&›eâceele oef}leebÛÙee mecelee mebIe<ee&}e, ›eâebleerÛÙee }{Ÿee}e mJeleb$e mLeeve veener. lÙeebÛÙee meeefnlÙeele Je jepekeâerÙe DeYÙeemeeÛÙee
Jeiee&le Ùee ØeMveebmebyebOeer efMe#eCe osCÙeeÛes keâeÙe& nesle veener. heefjCeecele: Ùee osMeeÛeer keâcÙegefvemš ÛeUJeU, meceepeJeeoer ÛeUJeU, Jemlegle: meJeCe& vesle=lJeeÛeer
GÛÛe ceOÙeceJeieeaÙeebÛeer ÛeUJeU jeefn}er Deens. pÙee keâeceieej DeLeJee ßecepeerJeer Jeiee&ÛÙee veeJeeves ›eâebleerÛÙee Iees<eCee keâjleele, lÙee Jeiee&letvener lÙeebvee
vesle=lJe efvecee&Ce keâjlee Dee}s}s veener. efJeÛeejeves DeeefCe ke=âleervesner lÙeebÛÙeemee"er }{e osT Mekeâle veener lÙee ÛeUJeUerÛes hegjesieeefcelJe mebMeÙeemheo ceeve}s
heeefnpes. DeeleeheÙeËleÛÙee FeflenemeeJe¤ve lejer Demee efve<keâ<e& keâe{eJee }eies} keâer, pejer keâcÙegefvemšebÛes/meesMe@ef}mšebÛes jepÙe Yeejleele mLeeheve Pee}s
lejer meòee DeuhemebKÙe leLeekeâefLele hegjesieeceer meJeCeeËÛÙeeÛe neleele jener}.
yeBkeâebÛes je°^erÙeerkeâjCe nesF&heÙeËle yeBkeâebceOÙes oef}leebvee veeskeâNÙee efceUle veJnlÙee. je°^erÙeerke=âle yeBkeâebceOÙesmegæe le=leerÙe DeeefCe ÛelegLe& ßesCeerceOÙesÛe
ØeecegKÙeeves lÙeebÛeer Yejleer. Keemeieer DeewÅeesefiekeâ #es$eeceOÙes oefueleebvee veeskeâNÙee DeefpeyeeleÛe efceUle veenerle. Ùee #es$eebceOeer} veeskeâNÙeebheemetve oef}leebvee
peJeUpeJeU hetCe&le: JebefÛele keâjCÙeele Dee}s Deens. kesâJeU mejkeâejer veeskeâNÙeebJejleerÛe Deepe YeeieJeeJes }eieles. Yetefcenerve DeJemLee, peceerve Deme}erÛe
149
lej Deewlekeâe"er veener, yeer-efyeÙeeCes veener, Yet-efJekeâeme yeBkeâebÛeer DeeefCe leieeÙeebÛeer cesnjyeeveer veener. ner heefjefmLeleer yeo}CÙeeÛee ØeÙelve keâcÙegefvemš,
meesMe@ef}mš Ùee oesvnerner he#eebÛÙee mebIešveebveer kesâ}s}e veener. jsuJesle mJele:}e Meesef<ele mebIešvee cnCeefJeCeeNÙee mebIešvesves jeKeerJe peeiee, heo ye{leer
jö keâ¤ve IesCÙeemee"er megØeerce keâesše&keâ[s OeeJe Iesle}er nesleer. megowJeeves keâesše&ves efvekeâe} lÙeebÛÙee efJe®æ efouÙeecegUs jsuJesle}s oef}le keâeceieej JeeÛe}s.

kesâJeU jepekeâerÙe Jeehejemee"erÛe oef}leebvee [eJÙee DeeIee[erle Iesleele

keâesCelÙeener meceepeele Mees<ekeâ Jeie& keâesCeles DeeefCe Meesef<ele Jeie& keâesCeles ÙeebÛeer lebleesleble JÙeeKÙee keâjCes meeceeefpekeâ ›eâebleerÛÙee °erves cet}Yetle Demeles.
les efJeM}s<eCe kesâJeU JeieeaÙe efkebâJee Skeâebieer DeeOeejeJejÛe Deepener keâjCÙeele Ùesles. [e@. }esefnÙeeÛe heâkeäle Ùee}e DeheJeeo Deensle. lÙeebveerÛe oef}leebÛes
efoefiJepeÙeer vesles [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee veblej cnš}s keâer, `YeejleerÙe meceepeeÛes kesâJeU JeieeaÙe efJeM}s<eCe keâ¤ve Ûee}Ceej veener. Ùee osMeele}s
meesMe@ef}mš, keâcÙegefvemšmegæe, peeCelesheCeer Je DeepeeCelesheCeer hejbhejsÛes iegueece DemeuÙeecegUs, lÙeebÛeer ÛeUJeU oef}le meceepeeheemetve Deef}hle
jeefn}s}er Deens. `DeewÅeesefiekeâ keâejCeecegUs efkebâJee vegmelÙee ceeveefmekeâ heefjJele&veecegUs Demhe=MÙelee peeF&}- efMe#eCeecegUs Demhe=MÙelee peeF&} -Ùee
celeeFlekeâeÛe ne Yebhekeâ Øekeâej Deens. DeewÅeesefiekeâerkeâjCe Pee}s, efMe#eCeeÛee Øemeej Pee}e, yeeyee Dee{eJeer LeešeÛeer efMeefyejsner Pee}er, lejermegæe
GÅeesie, keâejKeeves, yeBkeâe, peefceveer, meecegoeefÙekeâ Mesleer, meeKej keâejKeeves, efJe%eeve mebmLee ÙeebceOÙes oef}leebvee ØeJesMe efceUle veener, ner JemlegefmLeleer
Deens. lÙeebvee ØeJesMe efceUeJee Ùeemee"er [eJÙeebveer (meesMe@ef}mš, keâcÙegefvemš, ve#e}Jeeoer Jeiewjs) Jee lÙeebÛÙee mebIešveebveer keâenerner ØeÙelve kesâ}s}e
veener. FlekesâÛe veJns lej pesJne pesJne meJeCeeËÛes oef}leebJej Dee›eâceCe nesles, lesJne lesJne keâcÙegefvemšebmen meJe& [eJÙee mebIešveebÛesner keâeceieej Ùee
Dee›eâceCeele Yeeie IesTve oef}leebJej Øenej keâjleele. oefuele keâeceieejebÛesmegæe meJeCe& keâeceieejebÛÙee nuuÙeeheemetve mebj#eCe keâjCÙeeÛes DeLeJee meJeCe&
keâeceieejebvee oef}le keâeceieejebJej DelÙeeÛeej keâjCÙeeheemetve hejeJe=òe keâjCÙeeÛes keâeÙe& ns keâcÙegefvemš, meesMe@ef}mš keâes"sner ke⤠Mekeâ}s}s veenerle.
lÙeebÛee Jeie&}{e efkeâleer heeskeâU DeeefCe efoKeeT Deens ÙeeÛee ne hegjeJee. efMe#eCe #es$eelener oef}leebefJe®æ pees he#eheele kesâ}e lÙeeÛeer Deekeâ[sJeejer
keâener ceekeäme&Jeeoer efJeÉeve meebieleele. hejbleg Ùee ØeMveeJejner Jeie&}{ŸeeefMeJeeÙe ogmeje heÙee&Ùe ÙeebÛÙeepeJeU vemeuÙeecegUs les efveef<›eâÙe Demeleele.
oef}le keâeceieejebÛes ØeMve Demeesle efkebâJee keâeceieej veme}suÙee oef}leebÛes ØeMve Demeesle, Ùee ØeMveebJej oef}leebvee kesâJeU DeeheuÙeeÛe Mekeäleerves }{eJes
}eieles. keâcÙegefvemšebÛeer efkebâJee kegâ"uÙeener [eJÙee jepekeâerÙe he#eebÛeer lÙeebvee ceole efceUle veener. pÙee ÛeUJeUerle osMeele}e SJe{e cees"e DeeefCe
hejbhejsves npeejes Je<eeËheemetve Meesef<ele yeve}s}e Jeie& meeceeJetve IesT Mekeâle veener, cnCetve JeieeaÙe efJeM}s<eCe hegjsmes veener, JeCeeaÙe efJeM}s<eCemegæe kesâ}s
heeefnpes. les [ebiesmeensyeebÛÙee DeeefoYeejleeleer} Deeefoce DeJemLeebvee GpeeUe osCeejs vemeeJes. JeieeaÙe efJeM}s<eCeeves pes Jeie&, ieš Meesef<ele Jeiee&le Ùesleele
lesmegæe meeceeefpekeâ heeleUerJejleer Mees<ekeâeÛeer Yetefcekeâe Iesle Demeleele. Ùee osMeeleer} SketâCe }eskeâmebKÙesle pÙeebvee GÛÛeJeCeeaÙe mecepe}s peeles lÙeebÛes
ØeceeCe peemleerle peemle 20 škeäkesâ Demes}; hebjleg Ùee 20 škeäkesâ }eskeâebveer meJe& #es$eeble 80 škeäkesâ meòeemLeeves npeejes Je<eeËheemetve yeUkeâeJe}er
Deensle. npeejes Je<eeËheemetve ns 20 škeäkesâ }eskeâ meceepeeÛes jepekeâerÙe, DeeefLe&keâ, meeceeefpekeâ, meebmke=âeflekeâ, Yeeweflekeâ FlÙeeoer meJe& heâeÙeos Yeesieerle Dee}s}s
Deensle. 80 škeäkesâ yengmebKÙe Demes ceeieemeJeieeaÙe oef}le ± DeeefoJeemeer ± ceefn}e ±DeuhemebKÙe Ùeebvee heâkeäle 20 škeäkesâ peeiee "sJe}suÙee Demeleele.
ner Deheâeš efJe<ecelee otj PeeuÙeeefMeJeeÙe }eskeâMeener}e efleÛÙeemeesyele meceepeJeeoer meceepejÛevesÛÙee Deeboes}vee}e }esefnÙee cnCeleele lÙeeØeceeCes,
meeceeefpekeâ DeeOeej Øeehle nesCeej veener. kesâJeU 20 škeäkeäÙeebÛÙee MekeäleerJej }eskeâMeener efškeâJeCesÛe keâeÙe heCe osMeeÛes DeefmlelJener efškeâCes MekeäÙe
nesCeej veener. ner heefjefmLeleer megOeejCÙeemee"er [e@. }esefnÙee cnCeleele lÙeener metÛevesÛee ßeefcekeâ oef}le SkeâpegšerÛes mJehve heenCeejs leLeekeâefLele [eJes
efJeÛeej keâjCeejs Deensle keâeÙe? pemes meòeemLeeveebÛeer Deens lÙee mesšheceOÙes }eskeâMeenerÛÙee ØeceeCeele JeešCeer nesCes ner DeeoMe& meceevelee "js}. hejbleg
JÙeJenejele leer leelkeâeU MekeäÙe vemeuÙeecegUs oesIeebveerner keâener ØeceeCeele lÙeeie keâjeJee. cnCepes 20 škeäkesâJeeuÙeebveer 40 škeäkesâ peeieebJej meceeOeeve
ceeveeJes. cnCepes lÙeebvee lÙeebÛÙee }eskeâmebKÙesÛÙee ceeveeves oghheš peeiee efceUleer}. 80 škeäkesâJeeuÙeebvee 60 škeäkesâ peeiee efceUleer}. keâoeefÛele Ùee
meòeeefJeYeepeveeletve mebYeeJÙe meceevelee peer ®pe}er peeF&} leer Deecne meJe&Ûe keâ°keâNÙeebvee JeCe&nerve, Jeie&nerve meceepe efvecee&Ce keâjCÙeeÛÙee Gefö°ebvee
leelkeâeU neleYeej lejer }eJet Mekesâ}. ne Dee«en kesâJeU jepekeâerÙe, DeeefLe&keâ meòeemLeeveebhegjleeÛe Demet veÙes. pes he#e oef}leesæejeÛee DeeoMe& ceeveleele,
lÙeebveer DeeheuÙee he#e mebIešvesle DeeefCe meJe& ØekeâejÛÙee efveJe[Cegkeâermee"er GcesoJeej efveJe[leeveener Jejer} ØeceeCe heeU}s heeefnpes. Demes nesT Mekeâ}s
lej Deepe oef}le keâ°keâNÙeebÛÙee Deeboes}veele veJes ÛewlevÙe efvecee&Ce nesF&}. osMee}e veJes vesle=lJe efceUs}!
Deepe Demhe=MÙelesÛÙee ØeMveebJej DeeheCe keâece keâjeÙe}e efveIee}esle, DeMee Iees<eCee cenelcee hegâ}s melÙeMeesOekeâ Øeefle‰eve, melÙeMeesOekeâ keâcÙegefvemš
DeeefCe megOeerj yes[skeâjebÛee `}eskeâeÙeleer’ mebØeoeÙe keâjeleensle ner DeeveboeÛeer DeeefCe DeeceÛÙeemeejKÙee meeceevÙe keâeÙe&keâlÙeeËvee [esUme nesCÙeeÛeer JesU nesT
Mekesâ}. hejbleg lÙeebÛÙeener yeebefOe}keâerÛÙee ceÙee&oe keâoeefÛele Ùee veJeerve ØeÙeesiee}e he[t veÙesle. keâejCe Ùee meJe& mebmLeebvee oef}leebÛÙee ÛeUJeUerle "eceheCes
ØeefJe° JneÙeÛes OewÙe& nesle veener. les Skeâ DeefleMeneCes lejer mJele:}e mecepeleele efkebâJee šeskeâeÛeer lejer Yetefcekeâe Iesleele efkebâJee Ûekeäkeâ meJeexoÙeJeeoer nesleele.
GoejceleJeeÅeebvee }epeJeCÙeeFlehele, Gefö°hetleer&mee"er Ùee ceb[UeRÛÙee ÛeÛee&Ûe Deefleleer›e nesleele. lÙeeves DeeceÛÙeemeejKÙee oef}le ÛeUJeUerleer} me%eeve
JneÙe}e efveIee}suÙee keâeÙe&keâlÙeeËvee heâej IeeyejeÙe}e nesles. yeeyee Dee{eJe, megOeerj yes[skeâjebvee efMeJÙee osle Demeleele, lej Mejo heešer} Depetve eflemeNÙee}eÛe
TARGET keâjleele. Depetve iee[Ÿee}e pegbheer JneÙeÛeerÙe. Deecner oef}le keâeÙe&keâlex Deebyes[keâjebÛes meeceLÙe& KeebÅeeJej IesTve Ùee veJeerve peeefCeJeebÛÙee hee"erceeies
GYess jent, heCe Jejer} meJe& oef}le ßeefcekeâ SkeâpegšerÛes mJehve JÙeJenejele GlejefJeCÙeemee"er keâece keâjeÙe}e }eie}s lej! oef}leebÛÙee Deveskeâ ØeMveeble
De}erkeâ[uÙee oMekeâele [eJÙeebveer }#e Ieele}s Deens. ceie leer JejUer obie} Demees, veeceeblejeÛee ØeMve Demees, iegpejeleceOeuÙee jeKeerJe peeieebÛee
Demees– Skeâe efJeefMe° }#ceCejs<esÛÙee he}erkeâ[s ner ceb[Uer Ùesle veenerle. o
150
keâeceieej DeeefCe Meslekeâjer ÙeebÛÙee ÛeUJeUerMeer Deme}s}s
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes veeles

151
 mJeleb$e cepetj he#e
1936 mee} OeceeËlejemebyebOeer JeeoefJeJeeo keâjCÙeele mebhe}s. 1937 Ùee veJeerve Je<eeËÛÙee ØeejbYeer Yeejle mejkeâejÛÙee 1935ÛÙee keâeÙeÅeeØeceeCes
Øeebleebvee mJeeÙeòelee efceUeuÙeecegUs veJeerve jepeJešerme ØeejbYe nesCeej neslee. nesT Ieele}suÙee efveJe[CegkeâerefJe<eÙeer efpekeâ[s eflekeâ[s GlmegkeâlesÛes efve mheOexÛes
JeeleeJejCe efvecee&Ce Pee}s nesles. ØelÙeskeâ he#e efveJe[Cegkeâe }{efJeCÙeeÛeer efmeælee keâjCÙeele ieke&â Pee}e neslee. lÙee °erves Deebyes[keâjmegæe heeT}
šekeâerle nesles. DeeheuÙee menkeâeNÙeebMeer efJeÛeejefJeefveceÙe keâ¤ve lÙeebveer 1936 Dee@iemšceOÙes `mJeleb$e cepetj he#e’ veeJeeÛee, Skeâ veJeerve jepekeâerÙe
he#e mLeeheve kesâ}e. lÙee he#eeÛee keâeÙe&›eâce efJemle=leheCes ceeb[Ceeje Skeâ peenerjveecee lÙeebveer Øeefmeæ kesâ}e. lÙeele Yetefcenerve, iejerye kegâUs, Meslekeâjer
efve keâeceieej ÙeebÛÙee efvekeâ[erÛÙee iejpee efve ieeNneCeer ceeb[}er nesleer.
Ùee peenerjveecÙeele Kee}er} iees°eRÛes mhe°erkeâjCener keâjCÙeele Dee}s nesles–
`veJeerve jepÙeIešvesle peyeeyeoej Meemeveheæleer hetCe&heCes osCÙeele Dee}s}er veener Demes pejer Deecneme Jeešles, lejermegæe ner jepÙeIešvee jeyeJeeJeer
Demee DeeceÛÙee he#eeves efveCe&Ùe Iesle}s}e Deens.’
`DeeceÛÙee he#eeÛes Demes "ece cele Pee}s Deens keâer, MeslepeefceveerÛes Pee}s}s legkeâ[s efve efleÛÙeeJej Jee{lÙee }eskeâmebKÙesÛee he[}s}e Yeej ner Kejer
MeslekeâNÙeebÛÙee oeefjõŸeeÛeer keâejCes Deensle. Ùee}e GheeÙe cnCepes pegves Oebos hegvne peesjeves Ûee}efJeCes DeeefCe veJeerve meg¤ keâjCes. pevelesÛeer GlheeoveMekeäleer
Je efleÛeer keâeÙe&#ecelee ÙeebÛeer Jee{ JneJeer cnCetve leebef$ekeâ efMe#eCeeÛes Oebos DeeefCe pesLes DeeJeMÙekeâ Deens lesLes MeemeveeÛÙee cee}keâerÛes efve MeemeveÙeb$eCesKee}er
Ûee}Ceejs Oebos meg¤ keâjCÙeeÛee cees"e efJemle=le keâeÙe&›eâce Deecner neleer IesCeej Deenesle,’ DeMeer he#eeves Iees<eCee kesâ}er. kegâUebvee cee}keâebveer Ûee}efJe}suÙee
efheUJeCegkeâerheemetve mebj#eCe efceUeJes, cee}keâebveer lÙeebvee ngmekeâeJetve }eJet veÙes cnCetve kegâUebvee mebj#eCeeÛes DeeMJeemeve osCÙeele Dee}s nesles. pÙeeØeceeCes
keâeceieejebvee keâener meJe}leer efceUleele, lÙeeØeceeCes ÙeesiÙe lees heâjkeâ keâ¤ve kegâUebveener lÙee osCÙeele Ùesleer}, Demes cnš}s nesles.
‘keâeceieejebÛÙee efnleeÛÙee °erves keâeÙeos keâjCÙeeÛeer efMekeâmle keâjCÙeele ÙesF&}. veeskeâNÙee osCes, ye[lehe&â keâjCes, keâejKeevÙeeble ye{leer osCes,
keâeceeÛÙee leemeebÛeer keâcee} ceÙee&oe Je JesleveßesCeer, Yejheieejer jpee osCes, keâeceieejebvee mJemle efve DeejesiÙeoeÙekeâ JemeeflemLeeveeÛeer lejleto keâjCes Jeiewjs
yeeyeleerle keâeÙeos keâ¤. yeskeâejerheemetve cegkeälelee JneJeer cnCetve Yetefceefnveebvee peefceveer osTve lÙeebÛÙee Jemeenleer mLeeheCÙeele Ùesleer}. peveefnleeÛeer keâeces
DeejbYeCÙeele Ùesleer}. DeewÅeesefiekeâ OebÅeebÛeer keWâõs, cees"er veiejs, Ùeeletve keâefve‰-ceOÙeceJeiee&}e IejYee[s keâceer he[eJes cnCetve lejleto keâjCÙeele ÙesF&}.’
Demes peenerjveecee keâe{tve DeeMJeemeve efo}s.
meeceeefpekeâ megOeejCeebmebyebOeer peenerjveecÙeele cnš}s nesles keâer,‘mJeleb$e cepetj he#e meceepemegOeejkeâebvee mee¢e keâjer}. meveeleveer efve Øeefleieeceer
mJe¤heeÛÙee meJe& MekeäleeRvee DeeUe Iee}CÙeeÛeer DelÙeble DeeJeMÙekeâlee Deens ns he#ee}e hešles. Oecee&oeÙe mebmLesletve jeefn}suÙee jkeâcesÛee efJeefveÙeesie
efMe#eCeemeejKÙee efveOeceea keâeceemee"er keâjCÙeele ÙesF&}. Kes[Ÿeebleer} DeejesiÙeemee"er efve Iejebmee"er Kes[ŸeebÛeer Ùeespevee meg¤ ke⤠DeeefCe Kes[Ÿeebvee
DeeOegefvekeâ mJe¤he osT. Kes[Ÿeebvee meYeeie=ns, JeeÛevee}Ùes DeeefCe ‘jesšjer’ yees}heš hegjefJeCÙeeÛeer meesÙe keâjCÙeele ÙesF&}.’
‘ne peenerjveecee iejerye DeeefCe oef}le Jeie& ÙeebÛÙee Glkeâ<ee&ÛÙee efve GæejeÛÙee OÙesÙeeves Øesefjle Pee}s}e neslee. Flekeâe OÙesÙehetCe&, efve:mebefoiOe Je
peveefnleeyeö} o#elee oeKeefJeCeeje peenerjveecee lelkeâe}erve jepekeâerÙe he#eeble keäJeefÛeleÛe meehe[s}. cnCetveÛe mJeleb$e cepetj he#eeÛÙee peenerjveecÙeeJej cele
osleevee Skeâe Fb«epeer owefvekeâeves mJeeYeeefJekeâheCes cnš}s, ‘pejer DeeceÛes cele jepekeâerÙe he#eebÛÙee mebKÙesle Jee{ nesT veÙes Demes Deme}s lejer, Deebyes[keâjebveer
mLeeefhe}s}e veJee he#e Ùee Øeebleeleer} peerJeve mece=æ keâjCÙeeÛÙee °erves efve osMeeÛÙee YeefJeleJÙee}e JeUCe }eJeCÙeeÛÙee keâeceer DelÙeble GheÙeesieer he[s}.
DeMee he#ee}e JeeJe Deens DeeefCe lÙeeÛeer DeeJeMÙekeâleener Deens. meceepeJeeÅeebMeer menkeâeÙe& keâ¤ve osMeeJej Oees-Oees keâjerle hemejCeeNÙee meecÙeJeeoeÛÙee
}ešs}e LeesheJetve OejCeejer ner Skeâ mebj#eCeeÛeer eEYele nesF&}. ‘pej celeoejmebIeele Keeme ieš vemeles Jee JesieJesieUs ieš he[}s vemeles, lej neÛe
he#e Lees[ŸeeÛe keâe}eJeOeerle osMeeleerue Skeâ Jepeveoej he#e cnCetve veeJee¤heeme Ûe{uee Demelee,’ ns lÙee he$eeÛes cnCeCes ÙeLeeLe&Ûe nesles. DeeefCe
Deebyes[keâjebceOeuÙee %eeveer heg®<eehes#ee lÙeebÛÙeeleer} he#emebIeškeâ DeefOekeâ ØeYeeJeer Pee}e Demelee lej Ùee mebheeokeâ ceneMeÙeebÛÙee DeeMee heâ}õthe nesCes
DemebYeJeveerÙe veJnles.
efveJe[Cegkeâermee"er DeeheuÙee he#eeÛeer hetJe&leÙeejer keâ¤ve [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj 11 veesJnWyej 1936 jespeer Fšeef}Ùeve Deeieyeesšerves
Øeke=âeflemJeemLÙeemee"er efpevesJneceeiex Ùegjeshe}e ies}s. hejbleg lÙeebÛee DeblemLe nslet efvejeUeÛe neslee. Demhe=MÙe Jeiee&ves pej MeerKe Oecee&Ûeer oer#ee Iesle}er
lej veJeerve jepÙeIešvesØeceeCes efceUe}suÙee lejlegoerme les cegkeâleer} keâer keâmes ÙeeefJe<eÙeer les efyeÇefšMe ceglmeöŸeebÛes cele ÛeeÛehetve heenCeej nesles. veJeerve
jepÙeIešvesØeceeCes meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cetkeâ Deieoer leeW[eJej Dee}er Demelee les iegheÛethe Fbi}b[}e efveIetve peeleele, ÙeeÛee DeLe& Jej cnšuÙeeØeceeCes DemeeJee
Demes cnš}s lej les JeeJeies nesCeej veener.
Ùegjeshe}e efveIeCÙeehetJeea lÙeebveer `šeFcme Dee@heâ Fbef[Ùee’ Je=òehe$ee}e ceg}eKele efo}er nesleer. lÙee JesUer les cnCee}s, `keâeB«esme ner efheUJeCetkeâ
keâjCeeNÙeebÛeer DeeefCe efheUuÙee peeCeeNÙeebÛeer Pee}s}er Skeâpetš Deens. jepekeâerÙe mJeeleb$Ùe efceUefJeCÙeemee"er Ùee pegšerÛeer DeeJeMÙekeâlee Demes}. hejbleg
je°^eÛÙee hegvej&ÛevesÛÙee °erves leer DelÙeble efve®heÙeesieer Deens.’ DeeheuÙee mJeleb$e cepetj he#eeefJe<eÙeer les cnCee}s, `lees he#e peveles}e }eskeâMeenerÛes leb$e
DeeefCe heæle ÙeebÛes efMe#eCe osF&}. lÙeeÛÙeeheg{s ÙeesiÙe DeMeer celeØeCee}er "sJeer} DeeefCe efJeefOeceb[Ueletve jepekeâerÙe Øeieleermee"er lees lÙeebÛeer mebIešvee
keâjer}.’ he#eeleer} meJe& menkeâejer DeeefCe vesles [e@. Deebyes[keâjebvee efvejeshe osCÙeemee"er OekeäkeäÙeeJej GheefmLele nesles.
Deebyes[keâjebveer kesâ}suÙee OeceeËlejeÛÙee Iees<eCesÛes heâej otjJej he[meeo Gcešle nesles, lÙeecegUs mhe=MÙe efnbotbÛÙee meeceeefpekeâ DeelcÙeeme peeie ÙesT }eie}er.

152
DeeheCe Demhe=MÙe efnbotbJej MelekeâevegMelekesâ keâjerle Deme}suÙee DevÙeeÙeeÛeer lÙeebvee peeCeerJe nesT }eie}er. Demhe=MÙelesÛÙee GÛÛeešveemee"er Yeejleele
cees"s ØeÙelve keâjCÙeeÛeer leÙeejer nesle nesleer. Lees[ŸeeÛe efoJemeebhetJeea cnwmetj mejkeâejves Skeâ jepee%ee keâe{tve Demhe=MÙeebvee omeNÙeeÛÙee efoJeMeer ojyeejele
meepeNÙee nesCeeNÙee GlmeJe meceejbYeele Yeeie IesCÙeeme mebceleer efo}er. cnwmetj mejkeâejÛÙee Feflenemeele DehetJe& DeMeer ner Iešvee nesleer. lÙee Iees<eCesÛÙee
hee"eshee" $eeJeCekeâesj mejkeâejves DeeheuÙee leeyÙeele Deme}s}er peJeUpeJeU 1600 osJeUs Skeâe peenerjveecÙeevJeÙes Demhe=MÙeJeiee&me Keg}er kesâ}er.
lÙee peenerjveecÙeecegUs KejesKejerÛe YeejleeÛÙee DeeefCe efnbot Oecee&ÛÙee Feflenemeele Skeâ veJeerve heJe& meg¤ Pee}s cnCeCes ÙeLeeLe& nesF&}. YeejleeÛÙee
Ûeejer efoMee $eeJeCekeâesjÛÙee cenejepeebÛes OewÙe&, otj°er Je MeneCeheCee ÙeemebyebOeerÛÙee ieewjJeesodieejebveer ogceogcetve iesuÙee. Ùee IešvesÛÙee hee"erceeies mej
meer. heer. jecemJeeceer DeÙÙej ÙeebÛee ceglmeöerheCee DemeuÙeecegUs lÙeebÛeerner osMeYej JeenJee Peeueer. Fbiueb[ceOeerue ‘ceBÛesmšj ieeef[&Ùeve’ Ùee Je=òehe$eeves
lej mej jecemJeeceer DeÙÙej ÙeebÛeer hee" Leeshešueer DeeefCe ueeskeâMeenerÛÙee peerJevee}e ceeie&oMe&keâ DeMeerÛe jecemJeeceeRveer Ie[Je}s}er ner Iešvee Deens
Demee Ùee Je=òehe$eeves efveJee&Ue efo}e. Sce. meer. jepee Ùee veslÙeeves Demes cnš}s keâer, ner Iees<eCee hegCes keâjejeleer} leòJeebÛeer DeeefCe Gefö°ebÛeer
heâ}ßegleerÛe nesÙe. $eeJeCekeâesj mejkeâejÛeer Iees<eCee ner Skeâ ceglmeöerheCeeÛeer oMe&keâ DeMeer Iešvee Deens Demee ceõeme ÙesLeer} `efnbot’, owefvekeâeves Deehe}e
DeefYeØeeÙe JÙekeäle kesâ}e.
Ùee IešvesÛee heefjCeece hebef[le peJeenj}e} vesn¤ ÙeebÛÙee ceveeJejner Pee}e. efnbot ns efnbogmLeeveele yengmebKÙe jeefn}s keâeÙe efkebâJee OeceeËlejecegUs
ieUleer }eietve DeuhemebKÙe Pee}s keâeÙe, ÙeeefJe<eÙeer meJe&LewJe Goemeerve DemeCeejs DeeefCe Yeejleeleer} meJe& hetpeemLeevesÛe oesve-leerve efhe{ŸeebheÙeËle yebo
keâ¤ve šekeâeJeerle, Demes Jewleeieeves efJeÛeej JÙekeäle keâjCeejs hebef[le peJeenj}e} vesn¤ Ùee IešvescegUs IeškeâeYej YeejeJetve ies}s. $eeJeCekeâesjÛÙee
peenerjveecÙeeefJe<eÙeer yees}leevee lÙeebveer Demes efJeÛeej JÙekeäle kesâ}s keâer, Demhe=MÙeebÛee ØeMve ne cegUeleÛe Yetefcenerve Jeiee&Ûee DeeefLe&keâ ØeMve Deens. Ùee
peenerjveecÙeecegUs pes veJeerve JeeleeJejCe efvecee&Ce Pee}s Deens les }eskeâebÛÙee ceveeJej otjJej heefjCeece Ie[Jetve DeeCeer}. lÙeecegUs Demhe=MÙeebÛee DeeefLe&keâ
ØeMve mees[efJeCÙeeme meeneÙÙe nesF&}, Demes ce}e Jeešles. efnbotcenemeYesves iJeeunsj DeeefCe Fbotj ÙesLeer} cenejepeebvee $eeJeCekeâesjÛÙee cenejepeebÛÙee
heeJe}eJej heeT} šeketâve lÙeebveer Demhe=MÙeebvee osJeUs Keg}er keâjeJeer, DeMeer efJevebleer kesâ}er.
‘$eeJeCekeâesjÛÙee Ùee Iees<eCesÛee OeceeËlejeÛÙee Iees<eCesMeer mebyebOeÛe vemes}, Demes DeeheuÙee}e Jeešle veener,’ Demes ‘yee@cyes ›eâe@efvekeâ}’ves Deehe}s cele efo}s
les ÙeesiÙeÛe nesles. ‘efnbot nsjeu[’meejKeer Jele&ceevehe$es mhe°heCes cnCee}er keâer, ‘pej $eeJeCekeâesjÛeer Iees<eCee mJeÙebmhetâle& Demeleer lej leer ÙeehetJeeaÛe keâjCÙeele
Dee}er Demeleer.’ Demhe=MÙeebÛÙee DeefJejle Peie[ŸeebcegUs DeeefCe lÙeebveer Ieele}suÙee efveJee&CeerÛÙee DešeRcegUs DeMeer Iees<eCee keâjCÙeeme cenejepeebme Yeeie he[}s,
Demes Deehe}s cele ‘efnbot nsjeu[’ves efo}s. Kejs cnCepes efnbot mebmLeeefvekeâebÛeer yegæer ner Skeâe heg®<eeÛÙee ØeÛeb[ keâle&=lJeecegUs ef›eâÙeeMeer} Pee}er DeeefCe
lees heg®<e cnCepes [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj nesÙe. ns melÙe pejer Deveskeâ efnboer Je=òehe$eebveer Peeketâve "sJe}s lejer les metÙe&ØekeâeMeeFlekesâ melÙe nesles.
Deebyes[keâjebÛÙee OeceeËlejeÛÙee Iees<eCesÛee heefjheekeâ cnCepes $eeJeCekeâesjÛeer Iees<eCee nesÙe.
Deebyes[keâj Øeke=âeflemJeemLÙeemee"er yejeÛe keâeU efJnSVee DeeefCe yeef}&ve ÙesLesÛe jeefn}s. cee$e Skeâ Dee"Je[eYej les }b[ve}e jeefn}s nesles. les
}b[veceOÙes Demeleevee, cegbyeF& ÙesLeer} ‘efJeefJeOeJe=òe’ Ùee megØeefmeæ meehleeefnkeâeÛÙee }b[ve ÙesLeer} ØeefleefveOeerves DeMeer yeeleceer efo}er keâer, Deebyes[keâj
Ùeebveer Skeâe Fb«epe yeeF&Meer ueive kesâ}s Demetve les 14 peevesJeejer 1937 jespeer efle}e IesTve cegbyeF&me Ùesle Deensle. Deebyes[keâj DeeefCe ‘efJeefJeOeJe=òee’Ûes
mebheeokeâ jeceYeeT lešCeerme ÙeebÛes mvesnmebyebOe }#eele Ieslee leer yeeleceer cnCepes Je=òehe$eeleer} Skeâ Megæ }esCekeâ{er LeeheÛe nesleer Demes cnCeCes ÙeesiÙe
nesCeej veener. Leesj jepekeâejCeer heg®<eebÛÙee }iveeÛÙee yeeleceerves Deveskeâ JesUe peieeleer} yeeleceerhe$es Leje¤ve peeleele. Demes Deveskeâoe Ie[les keâer,
heje›eâceer heg®<eebÛÙee keâle&=lJeecegUs Jee ØeefleYescegUs lÙeebÛÙeekeâ[s efŒeÙee Deeke=â° nesleele. lÙee keâeUer DeMeer Skeâ DeheâJee nesleer keâer, Skeâ Fb«epe yeeF&
Deebyes[keâjebÛÙee JÙeefkeäleceòJeeJej YeeU}er nesleer. efleves lÙeebÛÙeeMeer }ive keâjCÙeeÛee nó Oej}e neslee. DeMee leNnsÛee efJeJeen yeeyeemeensyeebveer kesâ}e
Demelee, lejer lÙeebÛÙee De{U mLeevee}e keâesCelÙeener leNnsves Oekeäkeâe }eie}e vemelee. Keespee meceepee}e pemes DeeieeKeeve JeboveerÙe lemesÛe Demhe=MÙe
Jeiee&}e Deebyes[keâj. 14 peevesJeejer 1937 jespeer Deebyes[keâj cegbyeF&me hejle Dee}s. yeesšerJe¤ve Glejle Demelee lÙeebÛÙee ueiveemebyebOeer keâener Jeelee&njebveer
lÙeebvee nškeâ}sÛe. leer yeeleceer Deieoer efvejeOeej nesleer Demes meebietve les heg{s cnCee}s, ‘ce}e Demes Ûees¤ve }ive keâjCÙeeÛeer keâener DeeJeMÙekeâlee
veener.’ }b[veceOÙes Demeleevee DeeheCe jepekeâerÙe mJe¤heeÛÙee iee"erYesšer IesleuÙee veenerle Demesner lÙeebveer meebefiele}s. OeceeËlejeefJe<eÙeer efJeÛeejleeÛe les
nmetve cnCee}s, ‘ceePee OeceeËlejeÛee efveMÛeÙe De{U Deens. hejbleg keâesCelee Oece& mJeerkeâejeÙeÛee ÙeeefJe<eÙeer ceer DeÅeehe efveCe&Ùe Iesle}s}e veener. cegbyeF&
efJeefOeceb[Uemee"er nesCeeNÙee veJeerve efveJe[Cegkeâe }{efJeCes nsÛe DeeceÛes meOÙeeÛes efvekeâ[erÛes keâeÙe& Deens.’
OekeäkeäÙeeJej lÙeebÛes vesnceerØeceeCes YeJÙe mJeeiele keâjCÙeele Dee}s. yeeyeemeensyeebÛeer Fb«epe helveer heenCÙeeme Glmegkeâ Deme}s}e lees lÙeebÛÙee YekeäleebÛee
Deheâeš pevemecegoeÙe jmlÙeeÛÙee oesvner yeepetbvee oešerJeešerves GYee neslee. yeeyeemeensyeebvee SkeâšsÛe heentve lÙeebvee DeeMÛeÙee&Ûee OekeäkeâeÛe yeme}e. Dee"JÙee
S[Je[&ÛÙee efJeJeenecegUs efvecee&Ce Pee}suÙee ØeMveele efyeÇefšMe ceglmeöer iegble}s nesles. Deebyes[keâjebÛÙee OeceeËlejeÛÙee ØeMveemebyebOeer ÛeÛee& keâjeJeÙeeme lÙeebvee
meJe[ veJnleer Demes Jeešles. ‘iees}cespe heefj<eosÛÙee JesUer legcner ceeb[}s}er Demhe=MÙeebÛeer ieeNneCeer Deecner Sskeâ}s}er Deensle. pes keâener keâjeJeÙeeÛes
les Deecner lÙee JesUerÛe kesâ}s Deens,’ DemesÛe lÙeebveer Deebyes[keâjebvee meebefiele}s DemeeJes. efyeÇefšMe ceglmeöŸeebMeer ÛeÛee& keâjCÙeehetJeea Deebyes[keâjebveer keâener
efJeKÙeele pece&ve efveyeËOehebef[le DeeefCe veeCeeJe}s}s Flej ÙegjesefheÙeve efveyeËOehebef[le ÙeebÛÙeeMeer ÛeÛee& kesâ}er. Demhe=MÙeebveer MeerKe Oece& mJeerkeâej}e lej
lÙeebvee efceUe}suÙee Øeebeflekeâ efJeefOeceb[Ueleer} jeKeerJe peeiee jenleer} efkebâJee peeleer} ÙeeefJe<eÙeer ÛeÛee& Pee}er. keâejCe efMeKeebvee jeKeerJe peeiee heâkeäle
hebpeeyeceOÙesÛe "sJe}suÙee neslÙee. heg{s Demes Pee}s keâer, MeerKe efceMeveÛes vesles Je Deebyes[keâj ÙeebÛÙeeceOÙes celeYeso nesTve les Skeâceskeâebheemetve ogjeJe}s
DeeefCe MeerKe Oece& mJeerkeâejCÙeeÛee ØeMve lÙee celeYesoeÛÙee nJesleÛe efJej}e.
cegbyeF&me DeeuÙeeyejesyej Deebyes[keâjebveer DeeheuÙee efveJe[Cetkeâ ØeÛeejeÛeer ceesnerce meg¤ kesâ}er. efveJe[CegkeâerÛee efoJeme peJeU Ùesle neslee. Skeâ
153
ceefnvÙeeves efveJe[Cetkeâ nesCeej DeeefCe efveCe&Ùe }eieCeej. Yeejleeleer} meJee&le ye}e{Ÿe DeMee keâeB«esme he#eeMeer Deebyes[keâjebÛÙee mJeleb$e cepetj he#ee}e
škeäkeâj ÅeeJeÙeeÛeer nesleer. keâeB«esme he#eeÛÙee cegKeeYeesJeleer osMeYekeäleerÛÙee lÙeeieeÛes peCet Je}ÙeÛe nesles. keâeÙe&keâlex DeeefCe hewmee Ùeebveer keâeB«esme he#e Deieoer
mece=æ neslee. pÙee Deebyes[keâjebveer oef}le Jeiee&ÛÙee DeefKe} YeejleerÙe heefj<eosÛes Deveskeâ JesUe DeOÙe#eheo mJeerkeâe¤ve ceeie&oMe&ve kesâ}s DeeefCe pÙee cetkeâ
pevelesÛÙee og:Keebvee JeeÛee heâes[}er, lÙee Deebyes[keâjebvee efveJe[Cegkeâe }{efJeCÙeemee"er Skeeoe DeefKe} YeejleerÙe mJe¤heeÛee veJeerve he#e mLeeheve keâjlee
Dee}e veener, ÙeeefJe<eÙeer DeeMÛeÙe& Jeešles. Deebyes[keâjebÛÙee mJeleb$e cepetj he#eeÛes keâeÙe& cegbyeF& ØeebleehegjlesÛe ceÙee&efole jeneJeÙeeÛes nesles.
GefMeje keâe nesF&vee, heCe Deebyes[keâjebveer efveJe[Cetkeâ ØeÛeejeme DeejbYe kesâ}e. Deehe}er Yetefcekeâe lÙeebvee }eskeâebheg{s mhe° keâjeJeer }eie}er. DeeheCe
veJee he#e keâe keâe{}e Ùee ØeMveeÛes Gòej lÙeebveer Demes efo}s keâer, ‘Øeebeflekeâ efJeefOeceb[Ueleer} 175 peeieebhewkeâer heâkeäle 15 peeiee jeKeerJe neslÙee.
efJejesOeer he#eeÛÙee mLeehevesmee"er 15 meYeemeo Dehegjs he[leele ns Deieoer GIe[ Deens. cnCetve pÙee mhe=MÙe efnbot menkeâeNÙeebveer oef}leebÛÙee Peie[Ÿeele
keâ° DeeefCe og:Ke Yeesietve meeneÙÙe kesâ}s, lÙeebÛÙeeMeer ÛeÛee& keâ¤ve meJeeËvee KeguÙee Deme}suÙee peeieebmee"er ogmejs keâener GcesoJeej GYess keâjeJes Demes
ceerÛe "jefJe}s.’ ÙeecegUs lÙeebÛee ognsjer nslet efmeæ Pee}e. Skeâ Demee keâer, DeeheuÙee menkeâeNÙeebÛeer meefoÛÚe les jeKet Mekeâ}s DeeefCe ogmeje Demee keâer,
jeKeerJe peeiesmee"er GYÙee kesâ}suÙee GcesoJeejebvee mhe=MÙe efnbotbkeâ[tve DeefOekeâ celes efceUCÙeeÛee mebYeJe yeUeJe}e. keâejCe mhe=MÙe efnbotbÛeer celes jeKeerJe
peeieebÛÙee efveJe[Cegkeâerle keâener keâceer heefjCeecekeâejkeâ veJnleer. efMeJeeÙe DeefOekeâ peeiee efceUefJeCÙeele Ùee he#eeÛee GheÙeesie nesCeej neslee. Deebyes[keâjebveer
keâener mJeleb$e GcesoJeejebveener heeef"byee efo}e neslee. Deebyes[keâjebÛÙee he#eeÛÙee keâeÙee&Ûes ef#eeflepe efJemleej}s nesles.
cegbyeF& Øeebleeleer} meJe& efpeu¢eebletve Deebyes[keâjebveer OeeJelee ØeÛeej kesâ}e. veeefMekeâ, Denceoveiej, KeeveosMeeleer} keâener ØecegKe ieeJes, mees}ehetj,
meeleeje Ùee ef"keâeCeer, Deebyes[keâjebveer Úesšer Úesšer Yee<eCes kesâ}er. meeleeNÙee}e efo}suÙee Yesšerle DeeheuÙee DeeF&ÛÙee meceeOeer}e Deßetbveer Yej}suÙee
veÙeveebveer heg<henej Ieele}e. DeeheuÙee he#eeÛÙee efleefkeâšeJej GYes Deme}s}s jesnce Ùeebvee DeeheuÙee DevegÙeeÙeebveer efveJe[tve efo}s heeefnpes, Demes lÙeebveer veiej
ÙesLes Yej}suÙee Demhe=MÙeebÛÙee efpeune heefj<eosle DeeJeenve kesâ}s. jesnce ÙeebÛeer ÙeesiÙelee efkebâJee iegCe ÙeeefJe<eÙeer Demhe=MÙe Jeiee&ves GieeÛe efJeÛeej ke⤠veÙes.
DeeheuÙee Debieer Meskeâ[es heoJeerOejebÛeer yegæer efve Mekeäleer DemeuÙeecegUs efJeefOeceb[Uele DeeheuÙee he#eeleer} meYeemeoebvee ÙeesiÙe les ceeie&oMe&ve DeeheCe keâ¤
Mekeâlees Demes lÙeebveer Úeleer"eskeâheCes meebefiele}s. heveJes} Je cene[ ÙesLeer} meYeebletve lÙeebveer DeMeerÛe ØeYeeJeer Yee<eCes kesâueer. Ùee efveJe[Cetkeâ ceesefncesleerue
Skeâ JewefMe°Ÿe cnCepes Deebyes[keâjebveer }eskeâMeener mJejepÙe he#eeÛes vesles }#ceCe yeUJeble Yeesheškeâj Ùeebvee efo}s}e heeef"byee. hegCÙeeleer} Demhe=MÙeebÛeer
celes DeeheuÙee}e osCÙeeefJe<eÙeer meebieCÙeele ÙeeJes DeMeer Yeesheškeâjebveer Deebyes[keâjebvee efJevebleer kesâ}er nesleer. Deebyes[keâjebÛeer menevegYetleer efceUefJeCes ner meesheer
iees° veJnleer. pejer Yeesheškeâj ns meveeleveer DeeefCe Øeefleieeceer }eskeâebveer heeef"byee efo}suÙee he#eeÛes nesles, lejer YeesheškeâjebÛes Gòece iegCe DeeefCe ØeeceeefCekeâ
nslet ÙeebÛeer Deebyes[keâjebvee ceeefnleer nesleer, keâejCe Yeesheškeâjebveer Demhe=MÙeebÛÙee keâeÙee&Ûeer DeeefCe ØeMveebÛeer leUer GÛeuetve Oejuesueer nesleer. Yeesheškeâjebvee
mee¢e keâjCÙeele Deebyes[keâjebÛee ogmeje nslet neslee. lees Demee keâer YeesheškeâjebÛÙee he#eeÛee veJeerve jepÙeIešvee jeyeefJeCÙeeÛee efveOee&j De{U neslee DeeefCe
efJeefOeceb[Uele keâece keâjCÙeeÛeer efmeælee DeeefCe veJeerve jepÙeIešvee jeyeefJeCÙeeÛee efveOee&j ÙeebefJe<eÙeer oCekesâyeepe ØeÛeej YeesheškeâjebÛes he#evesles ve. efÛeb.
kesâUkeâj keâjerle nesles. lÙeemee"er kesâUkeâj, Yeesheškeâjebveer Deehe}s keâeB«esmeceOeer} YetlehetJe& menkeâejer DeeefCe keâeB«esmeefve‰ Je=òehe$es ÙeebÛÙee neletve šerkesâÛee
DeeefCe efvebosÛee Deveskeâ Je<ex Yeef[ceej menve kesâ}e neslee. cnCetve YeesheškeâjebÛÙee GcesoJeejer}e ceve:heJet&keâ heeef"byee osTve Deebyes[keâjebveer lÙeebvee ÙeMe
efÛebefle}s. DeeheuÙee hejerves kesâUkeâjebveerner Skeâ he$ekeâ keâe{tve DeeheuÙee celeebÛÙee cegbyeF&leer} }eskeâebveer Deebyes[keâjebvee celes ÅeeJeerle DeMeer Øekeâš efJevebleer
kesâ}er. vesnceer lees}tve Meyo JeehejCeejs meeefnlÙemeceüeš kesâUkeâj Ùeebveer DeeheuÙee he$ekeâele ‘Deebyes[keâj ns oef}leebÛes DeveefYeef<ekeäle jepes Deensle’ Demee
ieewjJe kesâ}e. kesâUkeâj heg{s cnCee}s, ‘Deebyes[keâjebveer Deehe}s GÛÛe mLeeve DeeheuÙee yegefæceòesves, OÙesÙeefve‰sves DeeefCe DeefJejle Peie[Ÿeeves Øeehle keâ¤ve
Iesle}s Deens.’ kesâUkeâjebveer meeleJeUskeâjebvee hejmhej Gòej efo}s.
hegCeskeâj yeÇÇeÿeCeebvee efveJe[CegkeâerceOÙes Demhe=MÙe Jeieer&Ùeebveer heeef"byee ÅeeJee, ns ‘Jeolees JÙeeIeele’ DemesÛe cnCeeJes }eies}. KejesKej jepekeâejCeele
keâesCe keâesCeeÛee kesâJne menkeâejer nesF&} ÙeeÛee vesce vemelees. Deebyes[keâjebÛeer DeeefCe hegCesjer yeÇÇeÿeCeebÛeer Ùegleer PeeuÙeeÛes heentve cegbyeF&leer} efJeKÙeele
keâeceieej vesles vee. ce. peesMeer ÙeebÛeer nmelee nmelee cegjkegbâ[er JeU}er. les Deebyes[keâjebvee cnCee}s, ‘Denes, Ùee ÙegleercegUs legceÛes iee{Jener ies}s DeeefCe
yeÇÇÿeÛeÙe&ner ies}s.’ lÙeeJej Deebyes[keâj eflelekeäÙeeÛe pees<eele cnCee}s, ‘ies}s lej ies}s, heCe keâece lej Pee}s!’ meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cegkeâe nesCÙeehetJeea Skeâ
KeUyeU G[efJeCeejer yeeleceer efmebOeceOÙes hemej}er. MesKe cempeero Ùee cegme}ceeve Pee}suÙee efnbotves Deehe}s ØeeflemheOeea mej MeneveJeepeKeeve Yegòees ÙeebÛÙee
efJe®æ DeeheuÙee}e celes efceUeJeer cnCetve Skeâ Keesšer yeeleceer hemejefJe}er. pej ceePÙeemeejKÙee cegme}ceeve Pee}suÙee efnbotme cegme}ceeveebveer Deehe}e Meyo
heeUtve celes efo}er lej Deebyes[keâj OeceeËlejemee"er cegme}ceeve Oece& efveJe[leer}, DeMeer MesKe cempeeroves kebâ[er efhekeâefJe}er. mej MeneveJeepeKeeve Yegòees
Ùeebveer leejsves Deebyes[keâjebkeâ[s ÛeewkeâMeer keâjleeÛe, Deebyes[keâjebveer lÙeebvee G}š leejsves Gòej Oee[}s keâer, `Deecner cegme}ceeve nesT DeMee leNnsÛes JeÛeve
MesKe cempeero efkebâJee DevÙe keâesCee}e ceer efo}s}s veener. MesKe cempeeroves ner KeesšerÛe DeheâJee G"efJe}s}er Deens. lÙeeÛes cnCeCes Oeeoeble Keesšs Deens.’
keâeB«esme he#eeves meJe& Øeebleeble efveJe[Cegkeâermee"er Deehe}s GcesoJeej GYes kesâ}s. hejbleg keâeB«esme veslÙeebveer oesve peeiee Deehe}er meJe& Mekeäleer heCeeme }eJetve
cees"Ÿee efnefjjerves }{JeuÙee. lÙeemee"er lÙeebveer meJe& meeOeves DeeefCe ÙegkeälÙee Je [eJehesÛe Ùeesefpe}s. lÙee oesve peeiee cnCepes cegbyeF&le Deebyes[keâj }{Jeerle Deme}s}er
peeiee DeeefCe ogmejer }. ye. Yeesheškeâj }{Jeerle Deme}s}er hegCÙeeleer} peeiee. Deebyes[keâj lej keâeB«esmeÛes keâ"esj DeeefCe keâ[Jes Me$et. keâeB«esmeÛes vesles
DeeefCe keâeB«esmeÛeer OÙesÙeOeesjCes ÙeebÛee ceveeheemetve efleškeâeje keâjCeejs. Yeesheškeâj ns SkesâkeâeUÛes ceneje°^ Øeebeflekeâ keâeB«esmeÛes DeOÙe#e. lÙeebveer keâeB«esmeÛÙee
veslÙeebmebies efyeÇefšMe meòesÛÙee efJe®æ Pegbpe kesâ}s}er. hejbleg Ùegæ meg¤ Pee}s keâer, meceesj keâesCe Deens les heenlees keâesCe? keâeB«esmeves ef›eâkesâšhešt yeeUt yeeyeepeer
hee}JeCekeâj Ùeebvee Deebyes[keâjebÛÙee efJe®æ Deehe}e GcesoJeej cnCetve GYes kesâ}s. efMeJeeÙe heeb. ve. jepeYeespe DeeefCe osJe®Kekeâj Ùeebvee Deebyes[keâjebÛeer
celes heâes[CÙeemee"er efveJe[Cegkeâerle GlejefJe}s. meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cegkeâe 17 hesâyegMJeejer 1937 }e PeeuÙee. efveJe[CegkeâerÛÙee efvekeâe}ele keâeB«esmehe#eerÙe
154
hee}JeCekeâjebÛee meheMes} hejeYeJe Pee}e. jepeYeespe DeeefCe osJe®Kekeâj ÙeebÛee hejeYeJeeÛÙee ef{ieeNÙeele heòeener }eie}e veener. Deebyes[keâjebÛee ØeÛeb[
celeebveer efJepeÙe Pee}e. Yeesheškeâj efJejßeerves }{}s, heCe efveJe[Cegkeâerle nj}s. veJeerve jepÙeIešvesØeceeCes Pee}suÙee Ùee heefnuÙee meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cegkeâerle
Deebyes[keâjebÛÙee mJeleb$e cepetj he#eeves IeJeIeJeerle ÙeMe mebheeefo}s. lÙeebÛÙee 17 GcesoJeejebhewkeâer 13 ÙeMemJeer Peeues. Deelee Deebyes[keâj efve keâeB«esme he#e
ÙeebÛÙeeceOÙes efJeefOeceb[Uele }{le jbies} Demes efJeÛeejJebleebvee Jeešt }eie}s. keâejCe keâeB«esmeÛÙee keâener Úebefo° DeeefCe he#eheeleer celeebÛÙee efÛebOe[Ÿee
G[efJeCeejs cnCetve Deebyes[keâj Øeefmeæ nesles. lÙeebÛÙee pee}erce šerkesâÛeer lÙeebvee Yeerleer Jeešle Demes.
DeeheuÙee SkeâcesJe veslÙeeÛÙee efJepeÙeecegUs cegbyeF& ØeebleeleuÙee Demhe=MÙe peveebÛee Deevebo ieieveele ceeJesvee. lÙeebÛÙee DeeveboeÛÙee }eše ceneje<š^eleer}
lÙeebÛÙee meJe& JemlÙeebceOetve IeeWieeJele iesuÙee. meebie}er ÙesLeer} lÙeebÛÙee JemleerceOÙes Deebyes[keâjebÛee YeJÙe melkeâej Pee}e. lÙee melkeâejele DeefYeceeveeves
efve Deeveboeves Yeeie IesCÙeemee"er DeepetyeepetÛÙee Kes[Ÿeebleer} DeeefCe Menjebleer} Demhe=MÙe pevelesÛee ØeÛeb[ mecegoeÙe }esš}e neslee.
efveJe[Cegkeâerleer} IeJeIeJeerle efJepeÙeeÛee Deevebo lÙeebveer efceUefJe}suÙee ogmeNÙee Skeâe efJepeÙeeves efÉiegefCele Pee}e. cene[ ÙesLeer} ÛeJeoej leUŸeemebyebOeer
ØeefleJeeÅeebveer cegbyeF& ÙesLeer} GÛÛe vÙeeÙee}Ùeele DeeCe}suÙee oeJÙeeÛee efveCe&Ùe efoveebkeâ 16 ceeÛe& 1937 }e }eie}e. "eCes ÙesLeer} meeneÙÙekeâ
vÙeeÙeeOeerMeeves efo}s}e efveCe&Ùe keâeÙece Pee}e. Deebyes[keâjebveer Deehe}s yees} Kejs kesâ}s. leUŸeeÛee }{e efpebkeâ}e. ÛeJeoej leUŸeeÛes heeCeer efheCÙeeÛee
Demhe=MÙeebÛee nkeäkeâ ØemLeeefhele Pee}e.
meeJe&ef$ekeâ efveJe[CegkeâerceOÙes keâeB«esmeves meJe& Øeebleeble efJepeÙe efceUefJe}e. hejbleg cebef$eceb[U mLeeheve keâjCÙeeme lÙeebveer vekeâej efo}e. efJeefOeceb[Uele peeCes
njece Deens, Demes cnCeCeejs keâeB«esme keâeÙe&keâlex efJeefOeceb[UeÛÙee Gbyej"ŸeeMeer Glmegkeâlesves heCe efMemleerves GYess jeefn}s. keâeB«esme he#eeves cebef$eceb[U mLeeheCÙeeÛes
veekeâejuÙeecegUs, cegbyeF& Øeebleele mej OevepeerMene ketâhej DeeefCe peceveeoeme cesLee Ùeebveer cebef$eceb[U yeveefJe}s. cegbyeF& efJeefOeceb[Ueleer} keâeB«esmeÛes ØecegKe vesles
yeeU iebieeOej Kesj Ùeebveer ketâhej ceb[UeJej pees DeefJeMJeemeeÛee "jeJe DeeCe}e neslee lÙeeJej mener keâjCÙeeme Deebyes[keâjebvee efJevebleer kesâ}er. Deebyes[keâj
lÙee JesUer pebefpeje mebmLeeveceOÙes keâener keâeceeefveefceòe ies}s nesles. lÙeebveer Kesjebvee Gòej Oee[}s. lÙeele les cnCee}s, `keâeB«esme he#eeÛÙee Ùee ceeieCeerle
mJele:ÛÙee he#eeÛeer Øeefle‰e Jee{efJeCÙeehe}erkeâ[s ogmejs keâener veener. jepÙehee}ebvee efJeefOeceb[U mene ceefnvÙeebÛÙee DeJeOeerle yees}JeeJes }eieCeejÛe Deens.
lÙee JesUer keâeB«esme Deeceoejebvee Deehe}s cnCeCes ceeb[lee ÙesF&}Ûe.’
heg{s }JekeâjÛe Deebyes[keâjebveer veJeerve jepÙeIešvee jeyeefJeCÙeemebyebOeer Deehe}s efJeÛeej cegbyeF&leer} keâeceieej cewoeveeJej DeeheuÙee mJeleb$e cepetj he#eeÛÙee
meYesle hegvne mhe°heCes peenerj kesâ}s. oef}le Jeiee&ÛÙee efnleeÛÙee °erves pes keâener efceUs} les lÙee jepÙeIešvesheemetve efceUJeeJes Demee efveOee&j lÙeebveer Øekeâš
kesâ}e. keâeB«esme he#eeves ØeeceeefCekeâheCes efJeefOeceb[UeJejer} yeefn<keâej G"JeeJee DeMeer lÙeebveer ÛesleeJeCeer osTve les cnCee}s, `efyeÇefšMe meòesMeer keâeB«esme he#eeÛee
Ûee}}suee }{e mebhesheÙeËle DeeceÛeer og:Kes efve ieeNneCeer leMeerÛe Ûee}t jeneJeerle Demes Deecne}e Jeešle veener.’ DeeheuÙee Yee<eCeele lÙeebveer hebef[le peJeenj}e}
vesn¤ Deeoer keâeBiesMme veslÙeebveer Demhe=MÙeebÛÙee jeKeerJe peeiesmee"er Meeieero& GYess keâjeJes Ùee Je=òeerÛee keâ[keâ[erle efve<esOe kesâ}e. njer veeJeeÛee vesn¤bÛee
Demhe=MÙeJeieeaÙe veeskeâj neslee. leesÛe vesn¤bveer efveJe[Cegkeâermee"er GYee keâ¤ve lÙee}e efveJe[tve DeeCe}s nesles. iebcele keâMeer Deens heene! yesUieeJe}e Deebyes[keâj
cnCee}s, `jesnceÛeer ÙeesiÙelee efkebâJee iegCe heent vekeâe. ceePÙee keâle=l& Jeekeâ[s heene.’ vesn¤bveerner lesÛe cnš}s DemeeJes. DeeheCe ketâhej cebe$f eceb[Uele keâe meeceer} Pee}es
veener ÙeeefJe<eÙeer Keg}emee keâjleevee Deebyes[keâj cnCee}s, `pÙee cebef$eceb[Ue}e efJeefOeceb[Uele yengcele veener, lÙee cebef$eceb[Uele cebef$eheo mJeerkeâejCes
keâeÙe keâeceeÛes? les cebef$eceb[U heâej efoJeme efškeâCeej veener.’
MesJešer nes vee keâjlee keâjlee keâeB«esme he#eeves Deehe}er mJele:Ûeer Kee$eer keâ¤ve IesTve 19 peg}w 1937 jespeer cebef$eceb[U yeveefJe}s. Skeâ efoJeme
Deieesoj nbieeceer ketâhej cebef$eceb[Ueves jepeerveecee efo}e. efyeÇefšMe jepÙeeMeer efve‰sves JeeieCÙeeÛeer MeheLe keâeB«esme Deeceoejebveer `DeveewheÛeeefjkeâ’jerlÙee keâe
nesF&vee heCe Iesle}er DeeefCe les efJeefOeceb[Ueleer} KegÛÙeeËJej efJejepeceeve Pee}s. ieerlee neleele IesTve MeheLeefJeOeer ve keâjlee, Deebyes[keâjebveer MeheLeefJeOeer
Gjkeâ}e.
cegbyeF& efJeefOeceb[Uele efJejesOeer iešele Deebyes[keâj efve peceveeoeme cesLee ns oesve Ûelegj DeeefCe efJeKÙeele JeeoefJeJeeohešt nesles. Yeejleeleer} kegâ"uÙeener
efJeefOeceb[Uele lÙeebÛÙee lees[erÛes efve ojeNÙeeÛes Deeceoej veJnles. peieeleer} kegâ"uÙeener efJeefOeceb[Uele lÙeebÛee ojeje yeme}e Demelee. lÙee ceeveeves keâeB«esme
he#eeleer} yengleskeâ Deeceoej veJeefMekesâ, DeveefYe%e nesles. efJeefOeceb[Uele peeCes njece Deens, DeMeer pÙeebveer Deveskeâ Je<ex MesKeer efcejefJe}er lÙeebveerÛe Deelee
efyeÇefšMe meòes}e Men osCÙeemee"er cebef$eceb[Us mJeerkeâej}er. keâeB«esme Deelee kesâUkeâj, Deebyes[keâj, peÙekeâj ÙeebÛÙee efJeÛeejmejCeerÛÙee ®UeJej meOÙeelejer
Dee}er. efyeÇefšMe meòes}e Deeletve DeeefCe yeens¤ve škeäkeâj osCes ÙeesiÙe Ùee efveCe&ÙeeJej keâener Je<ex lejer keâeB«esme vesles efmLejeJe}s.
o

155
 keâeceieej ÛeUJeU DeeefCe efleÛÙeeMeer Deme}s}s [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes veeles
keâeB«esme he#eeves Deehe}s cebef$eceb[U yeveefJe}s. leLeeefhe, cegme}ceeve celeoejmebIeele lÙee he#eeÛee OegJJee G[euÙeecegUs cebef$eceb[Uele oòekeâ IesCÙeemee"er
SKeeoe cegme}ceeve Deeceoej efceUlees keâer keâeÙe ÙeeÛÙee MeesOeele les nesles. lÙee JesUer mebÙegkeäle cebef$eceb[U yeveefJeCÙeeÛee ØeMve GodYeJe}e veJnlee.
Deebyes[keâjebÛeener mebefceße cebef$eceb[U yeveefJeCÙeeÛÙee OeesjCeeJej efJeMJeeme veJnlee. leMeer ceb[Us keäJeefÛele ØemebieerÛe yeveJeeÙeÛeer Demeleele Demes lÙeebÛes
cele nesles.
31 peg}w 1937 jespeer Deebyes[keâj vÙeeÙee}ÙeeÛÙee keâeceemebyebOeer OegUŸee}e peele nesles. lÙee JesUer ÛeeUermeieeJe mLeevekeâeJej henešsme mhe=MÙe
pevelesves lÙeebÛee ØeÛeb[ peÙepeÙekeâejele melkeâej kesâ}e. `Deebyes[keâj keâesCe Deensle?’ ‘Deebyes[keâj DeeceÛes yeeoMene Deensle’. DeMee veJeerve Iees<eCesves
lÙeebÛes ØeÛeb[ mJeeiele Pee}s. ÛeeUermeieeJe ÙesLeer} Glee¤ yebieuÙeekeâ[s efcejJeCegkeâerves lÙeebvee vesCÙeele Dee}s. vÙeeÙee}Ùeeleer} keâece mebheuÙeeJej eflemeNÙee
Øenjer nefjpeve mesJekeâ mebIeeÛes vesles yeJex Ùeebveer Deebyes[keâjebÛÙee mevceeveeLe& ÛeneheeveeÛee meceejbYe Ie[Jetve DeeCe}e. meeÙebkeâeUer efJepeÙeevebo veešŸeie=neceOÙes
Skeâe meYesle Deebyes[keâjebveer Yee<eCe kesâ}s. DeeheuÙee Yee<eCeele Deebyes[keâj cnCee}s, ‘DeeheuÙee meceepeeÛÙee efnleekeâ[s keâevee[esUe keâjCeeNÙee efyeÇefšMe
jepÙekeâlÙeeËÛÙee peeieer meeceeefpekeâ peerJeveele DeeheuÙee}e ÚUCeeNÙee he#eeÛes ØeefleefveOeer Deelee Dee¤{ Pee}s}s Deensle. Demhe=MÙeebÛÙee efnleeÛÙee °erves
ns efoJeme mebIeefšle nesTve meeJeOeheCes heeJe}s šekeâCÙeeÛes Deensle. keâeB«esmeefveefce&le cebef$eceb[Ueceehe&âle yeÇÇeÿeCeer Oece& Deehe}s Iees[s keâmes heg{s oecešerle
Deens heene. keâeB«esmeefveefce&le meJe& cebef$eceb[UeÛes vesles yeÇÇeÿeCe Deensle. Demhe=MÙeJeieeaÙe Skeâner ceb$eer lÙeebÛÙee kegâ"uÙeener cebef$eceb[Uele veener.’
mJeleb$e cepetj he#eeÛeer Jeeef<e&keâ meJe&meeOeejCe meYee veeiehee[e vesyejnt[ neTme, cegbyeF& ÙesLes 7 Dee@iemš 1937 jespeer Yej}er. Deebyes[keâjebvee
keâes<eeOÙe#e Je DeOÙe#e efveJe[CÙeele Dee}s. ce. yee. meceLe& Ùeebvee ØecegKe keâeÙe&Jeen cnCetve efveJe[CÙeele Dee}s. keâce}ekeâeble efÛe$es Je Meeb. De. GheMeece
Ùeebvee keâeÙe&Jeen DeeefCe keâce}ekeâeble efÛe$es Ùeebvee nbieeceer mebIeškeâ cnCetve efveJe[CÙeele Dee}s. Deebyes[keâjebÛÙee efvekeâšJeleea ceb[Uele keâce}ekeâeble efÛe$es
ns ØecegKe nesles. Ùee meJe&meeOeejCe meYesle yees}leevee Deebyes[keâj cnCee}s, `ØelÙeskeâ Øeebleeleer} cebef$eceb[Uele oef}le Jeiee&Ûee Skeâ ØeefleefveOeer DemeeJee,
Demee "jeJe ceeb[CÙeeÛes DeeheCeeme iees}cespe heefj<eosÛÙee JesUer megÛe}s veener ns Kejs.’
ceb$ÙeebÛee heieej oj ceefnvee 500 ®heÙes DemeeJee, efMeJeeÙe IejYee[s DeeefCe ØeJeemeYeòee efceUeJee ÙeeefJe<eÙeer Dee@iemšÛÙee eflemeNÙee Dee"Je[Ÿeele Skeâ
efJeOesÙekeâ efJeefOeceb[Ueheg{s ÛeÛexmee"er Dee}s. Deebyes[keâj DeLe&mebkeâuheeJejer} ÛeÛexÛÙee JesUer GheefmLele veJnles. hejbleg lÙeebveer Deelee Ùee Jesleve efJeOesÙekeâe}e
keâmetve efJejesOe kesâ}e. lÙee efJeOesÙekeâeJej šerkeâe keâjleevee Deebyes[keâj cnCee}s, ``ceb$ÙeebÛÙee ceeefmekeâ JesleveeÛee efJeÛeej keâjlesJesUer Ûeej °eRveer DeeheCe lÙee
ØeMveekeâ[s heefn}s heeefn}s. heefn}er iees° cnCepes meeceeefpekeâ opee&, ogmejer iees° cnCepes keâeÙe&#ecelee, eflemejer }eskeâMeener Je ÛeewLeer jepÙekeâejYeejeÛeer meÛeesšer
DeeefCe heefJe$Ùe. jepÙeeÛÙee leerve Ieškeâebhewkeâer cebef$eceb[U ns ØecegKe Debie nesÙe; les yegefæmLeeve nesÙe. 500 ®heÙes ceeefmekeâ Jesleve ns keâle=&lJeJeeve }eskeâebvee #egu}keâ
Jeeštve les ogmeNÙee JÙeJemeeÙeekeâ[s JeUleer}. lÙeeÛee heefjCeece Demee nesF&} keâer, pes hewMeeÛeer efJeMes<e efÛeblee yeeUieerle veenerle, heCe meòesÛeer DeefYe}e<ee
efJeMes<e yeeUieleele, Demes }eskeâ jepÙemeòee yeUkeâeJetve yemeleer}. ceeefmekeâ Jesleve osMeeleer} jenCeerceevee}e Oe¤ve pej "sJeeÙeÛes Demes} lej keâeB«esme ceb$Ùeebvee
Ùee meYeeie=nele megÛeefJeuÙeeØeceeCes heâkeäle heeTCeMes ®heÙes ceeefmekeâ Jesleve ÅeeJes }eies}. osMeYekeäleer ns yeocee<eebÛes Debeflece DeeßeÙemLeeve Demeles Demes [e@.
pee@vmeveÛes cele nesles. hejbleg ceer cnCesve les jepekeâejCeer heg®<eebÛesmegæe Debeflece DeeßeÙemLeeve Demeles.’’ efJeOesÙekeâeJejer} ÛeÛex}e Gòej oslesJesUer cegKÙeceb$eer
Kesj cnCee}s, ``ceele=YetceerÛeer mesJee ns Ùee efJeOesÙekeâeleer} DeefYeØesle leòJe Deens. osMeYekeäleer ns yeocee<eebÛes Debeflece DeeßeÙemLeeve Deme}s lejer mevceevÙe
ie=nmLeebÛes les DeeÅe DeeßeÙemLeeve Demeles.’’ DeeheuÙee Yee<es}e veeceoej Kesj Ùeebveer, yeeyeemeensyeebveer efve:mJeeLe& yegæerves kesâ}suÙee oef}leebÛÙee mesJesÛeer lÙeebvee
Dee"JeCe keâ¤ve osTve, Deebyes[keâjebveer peMeer oef}leebÛeer mesJee kesâ}e leMeerÛe osMeeÛeerner efve:mJeeLe& yegæerves mesJee keâjeJeer Demes lÙeebvee DeeJeenve kesâ}s.
Deebyes[keâj DeeheuÙee he#eeÛee ØeÛeej OetceOe[ekeäÙeeves keâjerle nesles. mehšWyej1937 ÛÙee DeejbYeer oef}le Jeiee&ves cemetj ÙesLes Yej}suÙee efpeune
heefj<eosÛÙee DeOÙe#eheoeJe¤ve Yee<eCe keâjleevee lÙeebveer meebefiele}s keâer, ``ieebOeeRÛÙee neletve keâeceieej DeeefCe oef}le Jeie& ÙeebÛes efnle nesCeej veener,
Demes Deehe}s "ece cele Pee}s Deens. pej keâeB«esme ner ›eâebeflekeâejkeâ mebmLee Demeleer, lej keâeB«esmeceOÙes DeeheCe ies}es Demelees. hejbleg ceer legcneme Kee$eerves
meebielees keâer, keâeB«esme ner ›eâebeflekeâejkeâ mebmLee veener. meeceevÙe ceveg<Ùee}e DeeheuÙee DeeJe[ervegmeej Deehe}e Glkeâ<e& keâjCÙeeme mebOeer DeeefCe mJeeleb$Ùe
osF&} Demes meeceeefpekeâ DeeefCe DeeefLe&keâ mecelesÛes OÙesÙe keâeB«esme peenerj keâjCÙeeme Oepele veener. peesheÙeËle GlheeoveeÛeer meeOeves Lees[Ÿee JÙekeäleer DeeeheuÙee
mJeeLee&mee"er jeyeJeerle Deensle, leesheÙeËle meeceevÙe ceeCemee}e Glkeâ<ee&Ûeer DeeMee veener. ieebOeerJeeoeÛÙee leòJeeØeceeCes heeefn}s lej Meslekeâjer ne Mesleeleer}
peCet eflemeje yew}Ûe nesF&}. veebiejeÛÙee oesve yew}ebyejesyej leesner Skeâ lemeeÛe efveyeg&æ DeeefCe keâ°ceÙe peerJeveeÛee Skeâ Øeleerkeâ "js}.’’
keâcÙegefvemšebveer Ûee}efJe}suÙee keâeceieej ÛeUJeUermebyebOeer les cnCee}s, ``ceer keâcÙeggefvemšebMeer mebyebOe "sJeCes meglejece MekeäÙe veener. ceer keâcÙegefvemšebÛee
keâój Jewjer Deens.’’ keâcÙegefvemš ns DeeheuÙee jepekeâerÙe OÙesÙeefmeæermee"er keâeceieejebvee jeyeJeerle Demeleele, Demes lÙeebÛes "ece cele nesles.
Deveskeâ De[ÛeCeeRvee leeW[ osTve, peerJeve kebâef"le Deme}suÙee MeslekeâNÙeebÛes efnle keâjCÙeemee"er Deebyes[keâj Deehe}er efMekeâmle keâjerle nesles. keâeskeâCeeleer}
Keesleer ve° keâjCÙeemee"er lÙeebveer cegbyeF& efJeefOeceb[Uemeceesj 17 mehšWyej 1937 jespeer Skeâ efJeOesÙekeâ ceeb[}s. Ùee veJeerve cevetle Deebyes[keâj ns DeMee leNnsÛes
efJeOesÙekeâ ceeb[Ceejs efJeefOeceb[UeÛes heefn}sÛe meomÙe nesles. Keesleer ve° nesTve kegâUebvee peefceveerÛes mJeeefcelJe efceUeJes, ne lÙeebÛÙee Ùee efJeOesÙekeâeÛee cegKÙe
nslet neslee. KeesleebÛes mJeeefcelJe ve° PeeuÙeecegUs nesCeeNÙee vegkeâmeeveerÛeer YejheeF& lÙeebme ÙeesiÙe leer jkeäkeâce osTve keâjeJeer Je kegâUebÛÙee leeyÙeele Deme}s}er
peceerve jÙeleJeejer heæleerØeceeCes lÙeebÛÙeeÛe cee}keâerÛeer JneJeer Demee lÙeebÛee nslet neslee. hejbleg jepÙekeâlÙeeËveer ne ØeMve jWieeUle "sJeuÙeecegUs Deebyes[keâj
lÙee efJeOesÙekeâe}e Ûee}vee osT Mekeâ}s veenerle. Deebyes[keâjebveer cenej JeleveeÛes GÛÛeešve keâjCÙeemee"er Ùee JesUerner Skeâ efJeOesÙekeâ ceeb[}s. lÙeeÛÙeemee"er

156
les 1927 mee}eheemetve ÛeUJeU keâjerle nesles. MesJešer cenej Jeleve efJeOesÙekeâner cejieUtve he[}s.
Ùee megceejeme Deebyes[keâj Skeâe DeyeÇÇtvegkeâmeeveerÛÙee KešuÙeeÛes keâece Ûee}Jeerle nesles. Keš}e cegbyeF&leer} ceepeieeJe vÙeeÙee}Ùeele Ûee}}e neslee. `efn}e}’
Ùee Got& meehleeefnkeâeÛes mebheeokeâ Deef}yeneotj Keeve Ùeebveer `efJeefJeOeJe=òe’Ùee ceje"er meehleeefnkeâeÛes efJeKÙeele mebheeokeâ jeceÛebõ keâeefMeveeLe lešCeerme ÙeebÛÙeeJej
DeyeÇÇtvegkeâmeeveerÛee Keš}e Yej}e neslee. Deebyes[keâjebveer Deehe}s mvesner lešCeerme ÙeebÛeer yeepet cees"Ÿee ÛeelegÙee&ves efve peesjeves }{efJe}er. Fb«epeer efve efnboer DeeOeej
osTve peJepeJeU meele leeme lÙeebveer yeÛeeJeeÛes Yee<eCe kesâ}s. pÙee }sKeecegUs efheâÙee&oerÛeer yeoveeceer Pee}er Demes ie=nerle OejCÙeele Dee}s nessles, lees mebhetCe&
}sKe JeeÛeuÙeeJej JeeÛekeâeÛÙee ceveeJej lÙeeÛee keâeÙe heefjCeece neslees ns heeneJeÙee}e nJes. kesâJeU pees Yeeie Dee#esheen& Jeešle Deens, lesJe{eÛe JesieUe
keâe{tve JeeÛe}e peeT veÙes, DeMeer lÙeebveer vÙeeÙeeOeerMeebvee efJevebleer kesâ}er. Deejesheerves ÛeebieuÙee nsletves lees }sKe ef}efn}e ns pejer lÙeebveer efmeæ kesâ}s,
lejer efheâÙee&oerÛÙee nöheejermebyebOeer pees Deejeshe metefÛele kesâ}e neslee lees efmeæ nesle vemeuÙeecegUs Deejesheerme heeÛe ®heÙes ob[ Pee}e.
Deebyes[keâjebÛÙee efveJe[Cegkeâerleer} efJepeÙeeÛes he[meeo DeÅeehe G"le jeefn}sÛe nesles. veesJnWyej 1937 ceOÙes cegbyeF&leer} ‘DeeefoõefJe[ le®Ce
mebIee’ÛÙee keâener Demhe=MÙeJeieeaÙe le®Ceebveer lÙeebÛee melkeâej kesâ}e. le®Ceebveer keâeB«esmeceOÙes ØeJesMe ke⤠veÙes Demee lÙeebveer melkeâejeme Gòej oslesJesUer
GheosMe kesâ}e. pej les keâeB«esmeceOÙes ies}s lej Demhe=MÙeebÛÙee og:Keebvee JeeÛee heâes[CÙeeme yeensj keâesCeer GjCeej veener, Demee lÙeebveer FMeeje efo}e.
veesJnWyejÛÙee MesJešÛÙee Dee"Je[Ÿeele Deebyes[keâjebÛÙee he#eeleer} veeefMekeâÛes vesles YeeTjeJe ieeÙekeâJee[ ÙeebÛee cegbyeF&le melkeâej keâjCÙeele Dee}e.
YeeTjeJeebveer oef}leebÛÙee mebIešvesÛes Deveskeâ Je<ex keâUkeâUerves keâeÙe& kesâ}s nesles. Demhe=MÙeebÛÙee jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ DeeefCe Oeeefce&keâ nkeäkeâebmee"er
DeeheuÙee veslÙeeÛÙee DeeefOehelÙeeKee}er lÙeebveer cees"Ÿee efve‰sves, efnefjjerves DeeefCe lÙeeieeves DeefJejle Peie[e kesâ}e neslee. lÙeemee"er JeerÙe&Mee}er }{e
kesâ}e neslee. lÙee melkeâej-meceejbYeele yeeyeemeensyeebÛes YeeJeveesöerhekeâ Yee<eCe Pee}s. mesJee, menkeâej Je lÙeeie Ùee iegCeebefJe<eÙeer Deehe}s menkeâejer YeeTjeJe
ÙeebÛeer yeeyeemeensyeebveer cegkeälekebâ"eves ØeMeebmee kesâ}er. Demes Glmhetâle& iegCeieeve yeeyeemeensyeebÛÙee cegKeeJeešs efveIeCes ner cees"er og}&Ye iees° nesleer. ÙeeleÛe
YeeTjeJeebÛÙee keâeÙee&Ûeer, mesJesÛeer efve keâle=&lJeeÛeer LeesjJeer efometve Ùesles.
30 ef[meWyej 1937 jespeer Deebyes[keâj heb{jhetj ÙesLes YejCeeNÙee Demhe=MÙe Jeiee&ÛÙee mees}ehetj efpeune heefj<eosme GheefmLele jenCÙeemee"er cegyb eF&nvt e efveIee}s.
henešsme kegâ[g&Jee[er mLeevekeâeJej lÙeebÛes cees"Ÿee Glmeeneves mJeeiele Pee}s. lesLetve Skeâe Keeme ceesšejceOetve les heb{jhetj}e ies}s. Jeešsle keâjkebâye ieeJeer ceelebie
meceepeeÛÙee meYesheg{s Yee<eCe keâjleevee les cnCee}s, ‘keâeB«esme he#eeheemetve meeJeOe jene. keâejCe Deehe}er efheUJeCetkeâ, ÚUCetkeâ efve jkeäleMees<eCe keâjCeeNÙee
}eskeâebMeer keâeB«esmeves le[pees[ kesâ}s}er Deens. Deehe}er efheUJeCetkeâ keâjCeeNÙee }eskeâebveer KeeoerÛes keâhe[s Je KeeoerÛeer šesheer ÙeebÛÙee DeeJejCeeKee}er Deehe}s
keâuÙeeCe keâjCÙeeÛee DeeJe DeeCe}e Deens, ns DeeheCe efJemejlee keâecee veÙes.’ ogheejer heb{jhetj}e heesnesÛeuÙeeveblej Glee¤ yebieuÙeeheÙeËle lÙeebvee efcejJeCegkeâerves
vesCÙeele Dee}s. heb{jhetj veiejheeef}kesâÛes DeOÙe#e lÙee yebieuÙeeJej peeTve Deebyes[keâjebvee Yesš}s. lesLetve les oesIes veiejheeef}kesâÛÙee Oece&MeeUskeâ[s efveIee}s.
lesLesÛe heefj<eo Yej}er nesleer. DeepetyeepetÛÙee Kes[Ÿeebletve Deveskeâ efŒeÙee Je heg®<e DeeheuÙee Leesj veslÙeeÛÙee oMe&veemee"er efve lÙeebÛee GheosMe SskeâCÙeemee"er
heefj<eosme Dee}s nesles. GheefmLeleebÛeer mebKÙee npeejeJej DemeeJeer.
heefj<eosheg{s Yee<eCe keâjleevee Deebyes[keâj cnCee}s, ‘‘DeeheuÙeeheg{s leerve ØeMve Deensle. heefn}e Demee keâer, DeeheCeebme efnbot meceepeele keâOeer meceeve opee&
Øeehle nesF&} keâeÙe? je°^erÙe GlheVeeÛee ÙeesiÙe Yeeie efceUs} keâer keâmes ne ogmeje ØeMve. eflemeje ØeMve Demee keâer, DeeheCe Ûee}efJe}suÙee mJeeefYeceeve-j#eCe
DeeefCe mJeeJe}byeve ÛeUJeUerÛes heg{s keâeÙe nesCeej? heefnuÙee ØeMveeÛes Gòej Demes keâer, peesheÙeËle peeeflemebmLee DeefmlelJeele jener} leesheÙeËle DeeheCeeme efnbot
meceepeele meceeve opee& efceUCes MekeäÙe veener. keâeB«esme ner OeefvekeâebÛÙee neleeleer} yeeng}s yeve}er DemeuÙeecegUs leer oef}leebvee JeeF&š jerleerves JeeieJeerle Demeles.
peesheÙeËle keâeB«esme OeefvekeâebÛÙee JeÛe&mJeeKee}er Deens, leesheÙeËle meOÙeeÛes keâeB«esme mejkeâej oef}leebÛÙee DeeefLe&keâ GVeleermee"er keâener ke⤠Mekesâ} Demee efJeMJeeme
yeeUieCes JÙeLe& Deens. pes Oeefvekeâ DeeheuÙee}e efheUleele lÙee OeefvekeâebÛÙee efJe®æ Skeâ DeeIee[er mLeeheCÙeeÛeer heâejÛe DeeJeMÙekeâlee Deens. oef}le Jeiee&Ûes
DeeefLe&keâ mJeeleb$Ùe mebheeove keâjCÙeeÛeer JesU ÙesTve "she}s}er Deens. eflemeNÙee ØeMveeÛes Gòej Demes keâer, oef}leebÛÙee mJeeJe}byeve efve mJeeefYeceeve-j#eCe
ÛeUJeUercegUs lÙeebÛee Pee}e lej heâeÙeoeÛe nesCeej, leesše lej veenerÛe veener, ner iees° lÙeebveer OÙeeveele "sJeeJeer. cejCeeÛeer Yeerleer cee$e lÙeebveer šeketâve efo}er
cnCepes Pee}s.’’
heefj<eosves ‘cenejJeleve efJeOesÙekeâe’}e ceve:hetJe&keâ heeef"byee efo}e. veblej }eie}erÛe Deebyes[keâjebvee heb{jhetj veiejheeef}kesâÛÙee meYeeie=nele vesCÙeele Dee}s.
meYeemeoebveer lÙeebÛes men<e& mJeeiele kesâ}s. veiejOÙee#eebveer meceÙeeseÛf ele Demes ieewjJehej Yee<eCe keâ¤ve lÙeebvee heg<henej Ieele}e. Deebyes[keâjebveerner lÙee ieewjJeØemebiee}e
meepesmes Gòej osTve meJe& GheefmLeleebÛes DeeYeej ceeve}s.
heb{jhetj ÙesLeer} heefj<eosÛes keâece mebheleeÛe Deebyes[keâj ceelebie heefj<eosmee"er ies}s. lesLes mees}ehetj veiejheeef}kesâves YeeieJele efÛe$ecebefojele 4 peevesJeejer
1938 jespeer lÙeebvee ceevehe$e efoues. meesueehetj veiejheeefuekesâÛes DeOÙe#e jeJeyeneotj [e@. Jner. Jner. cegUs Ùeebveer ceevehe$e JeeÛe}s DeeefCe les Deebyes[keâjebvee Dehe&Ce
kesâ}s. DeeheuÙee DeOÙe#eerÙe keâejkeâeroeale [e@. efJe. o. cegUs Ùeebveer Demhe=MÙeleeefveJeejCeeÛÙee keâeceer heâej cees"s meeneÙÙe kesâ}s nesles. GòejeoeKe} kesâ}suÙee
Yee<eCeele Deebyes[keâjebveer ‘mebmeoerÙe }eskeâMeenerÛes keâeÙe&’ Ùee efJe<eÙeeÛes meKees} efJeJesÛeve kesâ}s.
les cnCee}s, ‘‘Deepe Ùee osMeele jepekeâerÙe heefjefmLeleer efvecee&Ce Pee}er Deens, lÙeecegUs keâeB«esme Ùee SkeâeÛe he#eeme cegpeje keâjCÙeeÛeer meJeÙe }eskeâebvee pe[}er
Deens. }eskeâMeenerÛes OÙesÙe ns meJe&keâeUer, meJe& ef"keâeCeer hegjmkeâej keâjCÙeemeejKes Deens, Demee ceePee efJeMJeeme veener. efnbogmLeeveeleer} Ûee}t heefjefmLeleerÛes
DeJe}eskeâve keâjlee efnbogmLeeve}e }eskeâMeener jepÙeeÛeer heæle meJe&mJeer DeÙeesiÙe Deens. keâener Pee}s lejer efnbogmLeeve}e SKeeÅee ÛeebieuÙee nsletves Øesefjle Pee}suÙee
meJee&efOekeâeNÙeeÛÙee Dece}eÛeer keâener keâeU DeeJeMÙekeâlee Deens, Demes ceePes cele Deens.’’
‘‘Ùee osMeele }eskeâMeener Deens. hebjleg lÙee }eskeâMeenerves Deehe}er yegæer Ûee}efJeCÙeeÛes mLeefiele kesâ}s Deens. efleves Deehe}s neleheeÙe SkeâeÛe
he#eeMeer peKe[tve "sJe}s Deensle. lÙee he#eeÛes efJeÛeej DeeefCe lÙeeÛeer ke=âleer ÙeeefJe<eÙeer keâ"esj efÛeefkeâlmee keâ¤ve vÙeeÙeefveCe&Ùe keâjCÙeeÛeer efleÛeer leÙeejer
157
veener. ceePÙee celes ns cees"s ogKeCes Deens. lees Skeâ jesie Deens. cees"s DeepeejheCe Deens. jesieeves DeeheuÙee meJe& }eskeâebvee heÚe[}s Deens. lÙeeves les
yeefOej Pee}s Deensle. cees"er ogozJeeÛeer iees° DeMeer keâer, efnboer }eskeâ hejbhejsves yegefæJeeoer vemetve Deefleefjkeäle ßeæeUt Je=òeerÛes Deensle. pees meJe&meeceevÙe
ceeCemeentve efJeef#ehleheCes Jeeielees DeeefCe pees lÙee efJeef#ehle JeeieCÙeecegUs Flej osMeeble heeie} "jlees lees Ùee osMeele cenelcee efkebâJee Ùeesieer "jlees DeeefCe
OeveiejeÛÙee hee"erceeietve peMeer ceW{js peeleele lemes }eskeâ lÙeeÛÙee hee"erceeietve peeGâ }eieleele.’’
‘‘pÙeeÛÙeepeJeUÛes SskeâCÙeemeejKes keâener Deens lÙeeÛes yeesueCes ueeskeâMeenerves mevceevehetJe&keâ Sskeâues heeefnpes. meesueehetj veiejheeefuekesâves ceuee ceevehe$e
osTve Skeâ cees"e veJee heeÙeb[e Deens. keâejCe meJe& ueeskeâebveer pÙee he#eeuee GÛeuettve Oejues Deens Je pees DeeheCeebme SkeâcesJe jepekeâerÙe he#e mecepelees
lÙee he#eeÛee ceer meYeemeo vemeleevee meesueehetj veiejheeefuekesâves ceuee ceevehe$e efoues ÙeeefJe<eÙeer ceuee Deevebo nesle Deens.’’
Deebyes[keâjebveer DeeCeKeer Skeâ Yee<eCe keâjeJes Demee ogmeNÙee efoJeMeer lÙeebvee Dee«en keâjCÙeele Dee}e. keâejCe mLeeefvekeâ ef¡eMÛeveebvee lÙeebÛeer
Oeeefce&keâ celes SskeâCÙeeÛeer Glmegkeâlee nesleer. lÙeecegUs iebieeOej peeOeJe ÙeebÛÙee DeOÙe#elesKee}er Skeâe meYesle lÙeebÛes Yee<eCe Pee}s. lÙee JesUer yeeyeemeensye
peje KeJeÛešheCes cnCee}s keâer, ‘‘OeceeËlejeÛeer Iees<eCee kesâuÙeeheemetve DeeheCe Skeâ meewÅeeÛee DeeefCe efJeveesoer veeškeâeÛee efJe<eÙe Pee}es Deenesle,’’ ‘Jebos
ceelejdce’ Ùee DeeÛeeÙe& De$es ÙeebÛÙee veeškeâeÛee Gu}sKe keâ¤ve les cnCee}s, ‘‘De$Ùeebveer DeeceÛÙee OeceeËlejeÛÙee ØeMveeÛeer Leóe kesâ}er Deens. lejermegæe
DeeceÛee efveCe&Ùe De{U Deens. ceer Oece&Meem$eeÛee legueveelcekeâ DeYÙeeme kesâuÙeecegUs efKemle DeeefCe yegæ ÙeebÛÙee JÙeefkeäleceòJeeÛee ceePÙee ceveeJej heâej
heefjCeece Pee}s}e Deens. Deecneme Demee Oece& heeefnpes keâer, pees Skeâe ceveg<Ùeeves ogmeNÙee ceveg<ÙeeMeer keâmes JeeieeJes ne GheosMe keâ¤ve mecelee, yebOeglee
efve mJeeleb$Ùe Ùee leòJee$eÙeerØeceeCes ceveg<ÙeeÛes ogmeNÙee yeebOeJeebefJe<eÙeer DeeefCe osJeeefJe<eÙeer keâle&JÙe keâeÙe ns efMekeâJeer}.’’ yeeyeemeensyeebveer lÙee ef¡eMÛeve
ßeeslÙeebvee Demesner meebefiele}s keâer, ‘‘legceÛes Oece&yebOet oef#eCe efnbogmLeeveele ef¡emleer osJeUeceOetve peeefleYeso heeUleele. efMeJeeÙe jepekeâerÙe°Ÿee les ceeieeme}s}s
Deensle. pej cenej efJeÅeeLeea ef¡e§eve Peeuee lej lÙeeÛeer efMe<ÙeJe=òeer yeg[les. cnCetve Demhe=MÙe ef¡eMÛeve Pee}s lej lÙeebÛes lÙeecegUs DeeefLe&keâ efnle keâenerÛe
meeOeCeej veener. ogmejs Demes keâer, meeceeefpekeâ DevÙeeÙe otj keâjCÙeemee"er ef¡eMÛeve }eskeâ keâOeerner }{}s veenerle.’’ Ghejeskeäle meYesle Deebyes[keâjebveer
pÙee oesve Oece&mebmLeehekeâebÛeer veeJes GÛÛeej}er leer heenlee, lÙeebÛes MeerKe Oecee&Jejer} Øesce }b[veYesšerveblej efJe¤ve ies}s Demes efomeles. Jejer} Yee<eCeeves
efnboer ef¡eMÛeveebÛeer keâeveGIe[Ceer lej Pee}erÛe; heCe Deebyes[keâjebÛÙee ceveele lÙee JesUsme keâesCeles efJeÛeej IeesUle nesles lÙeeÛesner DeesPejles oMe&ve Ie[}s.
mees}ehetjntve cegbyeF&me hejle ÙesleeÛe Deebyes[keâj ogmeNÙeeÛe Skeâe cenòJeeÛÙee keâeceele ie{tve ies}s. MeslekeâNÙeebÛeer ieeNneCeer ceeb[CÙeemee"er
efJeefOeceb[UeJej lÙeebÛee ceesÛee& vÙeeÙeÛee neslee. cegbyeF&ÛÙee heefjmejeleer} "eCes, kegâ}eyee, jlveeefiejer, meeleeje, veeefMekeâ Ùee efpeu¢eebleer} Meslekeâjer
Deeieiee[erves efve Deeieyeesšerves cegbyeF&me Dee}s nesles. lÙee MeslekeâNÙeebÛes keâhe[s heâeškesâ nesles. ØelÙeskeâeÛÙee neleele keâe"er, KeebÅeeJej IeeWie[er efve YeekeâjerÛÙee
peg[Ÿee neslÙee. lÙeebÛes Ûesnjs Gvneves keâeUheš}s}s nesles. heCe Deehe}er ieeNneCeer DeeheCe efJeefOeceb[Uemeceesej ceeb[Ceej Ùee Glmeeneves lÙeebÛes Ûesnjs
GpeUtve iess}s nesles. lÙeebÛee ceesÛee& leerve efoMeebveer efJeefOeceb[UeÛÙee meYeeie=nekeâ[s Ûee}tve Dee}e. Skeâ hejUkeâ[tve, ogmeNÙee De}skeäPeeb[^e ieesoerkeâ[tve
lej eflemeje Ûeewheešerkeâ[tve. hees}erme ØelÙeskeâ efcejJeCegkeâeryejesyej Ûee}le nesles. cenòJeeÛÙee ef"keâeCeer hees}erme legkeâ[Ÿee GYÙee neslÙee. ‘KeesleerÛee veeMe
nesJees’, ‘Deebyes[keâjebÛÙee efJeOesÙekeâe}e heeef"byee Åee’ DeMee Iees<eCee les keâjerle nesles. ogheejer oer[ Jeepelee yeesefjyebojpeJeUer} DeePeeo cewoeveeJej
efcejJeCegkeâer ÙesTve Le[keâuÙee. hees}erme DeefOekeâNÙeebveer efcejJeCegkeâer leLesÛe LeesheJetve OejuÙee. Jeerme efveJe[keâ veslÙeebvee cegKÙeceb$Ùeebvee YesšCÙeemee"er
heg{s peeT osCÙeele Dee}s. MeecejeJe he®Uskeâj, meer. efÛeb. peesMeer, oòeesheble jeTle, Fbog}e} Ùeeef%ekeâ DeeefCe De. efJe. efÛe$es ÙeebÛes Skeâ efMe°ceb[U
Deebyes[keâjebÛÙee vesle=lJeeKee}er cegKÙeceb$Ùeebvee Yesš}s. efMe°ceb[Ueves cegKÙeceb$Ùeebheg{s peer heefn}er ceeieCeer "sJe}er leer MesleeJej keâece keâjCeeNÙee cepegjebÛes
efkeâceeve Jesleve "jefJeCÙeeefJe<eÙeerÛeer -cenmet} keâjele pÙeeØeceeCes metš osCÙeele Dee}er nesleer, lÙeeÛeØeceeCes Lekeâ}suÙee Yee[ŸeeÛÙee hewMeele metš ÅeeJeer.
ogmejer ceeieCeer DeMeer nesleer keâer, cee}keâebvee YejheeF& efouÙeeefMeJeeÙe efkebâJee osTve Fveeceoejer Je Keesleer Ùee heæleer ve° keâjCÙeeyeeyele leeye[leesye
keâeÙeoe keâjeJee. meeceeefpekeâ°Ÿee peg}ceer, DeeefLe&keâ°Ÿee kegâÛekeâeceer "j}s}er peceerveoejer mebheg°ele DeeCe}erÛe heeefnpes. }neve MeslekeâNÙeebvee
keâe}JÙeeÛÙee heeCÙeeÛes oj efvecces keâjeJesle ner nesleer eflemejer ceeieCeer. ceb$eer cnCee}s keâer, Deehe}s mejkeâej DeeheuÙee hejerves meJe& ØeMveebÛee efJeÛeej
keâjerle Deens. cegKÙeceb$Ùeebheg{s efveJesove ceeb[tve efMe°ceb[U hejle DeePeeo cewoeveeJej Dee}s. veslÙeebveer lÙee ØeÛeb[ meYesheg{s Yee<eCes kesâ}er. Deebyes[keâjebÛes
Yee<eCe peesjoej efve heefjCeecekeâejkeâ Pee}s. keâeceieej vesles Deebyes[keâj cnCee}s, ‘‘DeeheCe keâcÙegefvePecemebyebOeer JeeÛe}suÙee hegmlekeâebÛeer mebKÙee meJe&
YeejleerÙe keâcÙegefvemšebveer lÙeebmebyebOeer JeeÛe}suÙee hegmlekeâebhes#ee peemle Yejs}. keâcÙegefvemš ne keâesCelÙeener ØeMveebÛeer JÙeeJeneefjkeâ yeepet keâOeerner heenle
veener. peieeceOÙes oesveÛe Jeie& Deensle, iejerye Je ßeerceble. efheU}s peeCeejs Je efheUCeejs. eflemeje ceOÙeceJeie&. hejbleg lees Deieoer }neve Deens. cnCetve
Meslekeâjer Je keâeceieej Ùeebveer DeeheuÙee owvÙeeÛeer keâejCes keâesCeleer Deensle lÙeeÛee efJeÛeej keâjeJee. lÙeebÛÙee owvÙeeÛeer keâejCes lÙeebvee efheUCeeNÙeebÛÙee
ßeercebleerle Deensle Demes efometve ÙesF&}. lÙee}e GheeÙe SkeâÛe, lees cnCepes lÙeebveer peeefleefvejhes#e yegæerves cepegjebÛeer DeeIee[er mebIeefšle keâ¤ve Deehe}s
Kejs efnle keâjleer} DemesÛe keâeÙe&keâlex efJeefOeceb[UeJej efveJe[tve osCes. lÙeebveer Demes pej Ie[Jetve DeeCe}s lejÛe lÙeebvee Deemeje DeeefCe Jem$e ÙeebÛee }eYe
nesT Mekesâ}. je°^emee"er DeVe Je Flej mebheòeer efvecee&Ce keâjCeejs pes legcner les Yegkesâkebâiee} nesCeej veener. Deebyes[keâjebÛÙee Ùee Yee<eCeeÛee DeeJesie,
leke&âMegælee Je yeesÛekeâheCee kegâ"uÙeener keâcÙegefvemš veslÙee}e }epeJeer}. lÙeebÛÙee ØeeflemheOÙeeËvee DeMeer Yeerleer Jeeš}er keâer, Deebyes[keâj ns Meslekeâjer,
keâeceieej DeeefCe YetefcenerveebÛes Skeâ ØeYeeJeer heg{ejer yeveleer}.
MeslekeâNÙeebÛÙee GæejeÛeer ÛeUJeU keâjerle Demelee jepÙekeâlÙee& he#eeMeer pÙee ØeMveebmebyebOeer Deebyes[keâjebÛeer cees"er Ke[epebieer Pee}er, lees ØeMve
Demhe=MÙeebÛÙee °erves DelÙeble cenòJeeÛee neslee. ‘mLeeefvekeâ mJejepÙe’ efveyeËOeele (keâeÙeÅeele) og®mleer keâjCÙeemee"er jepÙekeâlÙee& he#eeves Skeâ efJeOesÙekeâ ceeb[}s
nesles. lÙeele Demhe=MÙeJeieeaÙeebÛee ‘nefjpeve’ Demee Gu}sKe kesâ}e neslee. Deebyes[keâjebÛes ØecegKe menkeâejer YeeTjeJe ieeÙekeâJee[ Ùeebveer Skeâe og®mleerÛee "jeJe
ceeb[tve ‘nefjpeve’ ns DeefYeOeeve DeeheuÙee meceepee}e }eJet veÙes DeMeer efJevebleer kesâ}er. DeeheuÙee met$eyeæ Yee<eCeele ieeÙekeâJee[ cnCee}s keâer, ‘‘Demhe=MÙe
158
Jeiee&ves Deveskeâ meYeebletve efve heefj<eoebletve ns DeefYeOeeve Deecneme vekeâes Demes Ieesef<ele kesâ}s Deens. cnCetve nefjpeve Ùee DeefYeOeevee}e mejkeâejves vewyeËefOekeâ
ceevÙelee osT veÙes. ns pej legcner Sskeâues veener lej legceÛÙee Ùee ke=âlÙeeJej efve<esOeeÛÙee }eše G"efJeuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener.’’ ieeÙekeâJee[ Ùeebveer MesJešÛee
šes} neCe}e. ‘‘cenejepe, pej Demhe=MÙe osJeeÛes }eskeâ Deensle lej mhe=MÙe Jeie& keâe je#emeeÛes Deensle!’’ ‘‘pej meJe&Ûe }eskeâebvee nefjpeve cnCeeJeÙeeÛes Demes}
lej lÙee}e DeeceÛee efJejesOe veener. Demhe=MÙeebvee vegmeles iees[ veeJe osTve YeeieCeej veener. lÙeebÛÙee Glkeâ<ee&mee"er keâener lejer YejerJe keâeÙe& keâjeJes.’’ o.
Je. jeTle Ùeebveer og®mleer "jeJee}e heeef"byee efo}e. mLeeefvekeâ mJejepÙeceb$eer }. ce. heešer} cnCee}s keâer, kesâJeU veeJeele heâjkeâ kesâuÙeecegUs Demhe=MÙeebÛeer
n}eKeerÛeer efmLeleer megOeejCeej veener, ns Kejs. hejbleg Demhe=MÙe Ùee Meyoe}e pees keâeefUcee }eie}s}e Deens lees otj keâjCÙeemee"er Je lÙee meceepee}e
Øeefle‰e osCÙeemee"er ‘nefjpeve’ ns veeJe mejkeâej lÙeebvee osle Deens.
ieeÙekeâJee[ebveer ceeb[}s}e og®mleerÛee "jeJe hesâšeU}e ies}e. keâeB«esme jepÙekeâlÙeeËveer ‘nefjpeve’ ns DeefYeOeeve Demhe=MÙeebÛÙee ieUŸeeKee}er yeUsÛe
GlejefJe}s. efveJe[Cegkeâerle Demhe=MÙeebÛÙee hebOeje jeKeerJe peeieebhewkeâer pejer keâeB«esme}e oesveÛe efceUeuÙee neslÙee, lejer lÙeebveer ns yesOe[keâ ke=âlÙe kesâ}s, ns
efJeMes<e }#eele Iesle}s heeefnpes. ieeÙekeâJee[ebÛee "jeJe hesâšeU}e peeleeÛe meYeeie=neceOÙes Deebyes[keâj lee[dkeâve G"}s DeeefCe efveMÛeÙehetJe&keâ cnCee}s,
‘‘ce}e og:Ke nesle Deens. Ùee efJe<eÙeemebyebOeer Demhe=MÙe meceepeeÛÙee FÛÚs}e ceeve efo}e heeefnpes neslee. pej ieeÙekeâJee[ebÛee "jeJe ceevÙe Pee}e Demelee
lej keâesCeerner og:Keer Pee}s vemeles DeLeJee osMeeÛÙee efnlee}e keâener yeeOee Dee}er vemeleer. mejkeâejves Deehe}s yeU DeMee peg}ceer jerleerves Jeehej}s}s heentve
ce}e JeeF&š Jeešles. DeecnerosKeer} mejkeâej}e Deehe}er veehemebleer oeKeJeeJeer cnCetve DeepeÛÙee heg{er} keâecekeâepeele Yeeie ve Ieslee meJe& iešÛÙee ieš
yeensj peelees.’’ cegKÙeceb$eer Kesj Ùeebveer oef}le Jeiee&ÛÙee meYeemeoebÛeer mecepetle Iee}CÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. les cnCee}s, ‘‘nefjpeve ne Meyo DeeojMeer}
Deens DeeefCe lees DeefYeØesle DeLe& JÙekeäle ke⤠Mekeâlees. lees Meyo cetUÛee meblekeâJeer vejmeer cesnlee ÙeebÛee keâefJelesle}e Deens.’’ Deebyes[keâj cnCee}s,
‘‘DeeheCeebme ÙesLes SJe{sÛe meebieeJeÙeeÛes Deens keâer, Ùeehes#ee SKeeos Ûeebie}s veeJe megÛeefJelee ÙesCes MekeäÙe veener Demes veener. jepÙekeâlÙee& he#eeuee DeeheuÙee
he#eeMeer efJeÛeejefJeefveceÙe keâ¤ve ogmejs SKeeos veeJe MeesOetve keâe{lee Dee}s Demeles. KesjebÛÙee mhe°erkeâjCeeves DeeceÛes meceeOeeve Pee}s}s veener.’’ Demes
cnCetve lÙeebveer meYeeie=neÛee lÙeeie kesâ}e. ceeietve lÙeebÛÙee he#eeÛes meYeemeo meYeeie=neyeensj he[}s. lÙeebveer ‘nefjpeve’ DeefYeOeeve keâOeerÛe ceevÙe kesâ}s
veener. iegpejeleceOeer} Yetoemeebvee ‘nefj’ cnCele Demele ns Deebyes[keâjebvee ceenerle DemeeJes.
oef}leebÛÙee GæejeÛÙee keâeÙee&le Deebyes[keâj Deelee Deieoer mecejme Pee}s nesles. keâener keâeU }eskeâebvee Jeeš}s keâer, Deelee yeeyeemeensyeebÛee «ebLeebMeer
pe[}s}e mebyebOe megš}e. «ebLeebSsJepeer lÙeebvee }eskeâebÛee Úbo }eie}e. pevelesÛeer ieeNneCeer SskeâeÙeÛeer, ØelÙe#e lÙee lÙee mLeUer peeTve }eskeâebÛÙee
ØeMveebÛeer ceeefnleer keâ¤ve IÙeeJeÙeeÛeer, lÙeeefJe<eÙeer lÙeebvee ceeie&oMe&ve keâjeJeÙeeÛes DeeefCe lÙeemebyebOeer mejkeâejkeâ[s oeo ceeieeJeÙeeÛeer Demee lÙee efoJemeeble
lÙeebÛee ›eâce Demes, Deebyes[keâj cnCepes oef}leebÛÙee og:KeeÛeer efkebâkeâeUer, lÙeebÛÙee celeeÛes ØeefleefveOeer DeeefCe lÙeebÛÙee DeeCeeYeekeâebÛes Øeleerkeâ yeve}s. veiej
ÙesLes Meslekeâjer efve keâeceieej Ùeebveer DeeheuÙee ceeie&oMe&veemee"er Deebyes[keâjebvee heeÛeejCe kesâ}s. cnCetve 25 peevesJeejer 1938 jespeer veiej ÙesLes lÙeebveer
lÙeebÛÙee heefj<eos}e ceeie&oMe&ve kesâ}s. veiej ÙesLes YeeTmeensye keâeveJe[s Ùee mLeeefvekeâ Jeefkeâ}ebveer lÙeebvee efpeune }eskeâ} yees[e&le Deuheesheenej efo}e.
mejoej Leesjele Je ef$eYegJeve Jekeâer} nsner lÙeele menYeeieer nesles. veblej meeÙebkeâeUer lÙeeÛe efpeu¢eeleer} Dekeâes}e Ùee ieeJeer les Keeme ceesšejiee[erves ies}s.
ceeiee&le Deveskeâ ef"keâeCeer pevelesves lÙeebÛes cees"Ÿee Glmeeneves mJeeiele kesâ}s. lesLes lÙeebveer Úesšsmes Yee<eCe keâ¤ve lesLes Yej}suÙee heefj<eosme ceeie&oMe&ve
kesâ}s. lÙee heefj<eosle Deebyes[keâjebveer efJeefOeceb[Uele ceeb[}suÙee efJeOesÙekeâebvee heeef"byee osCÙeele Dee}e.
MeslekeâNÙeebØeceeCesÛe jsuJes keâeceieejebÛeerner mebIešvee keâjCÙeeÛes keâece Deebyes[keâjebveer neleer IÙeeJeÙeeÛes "jefJe}s. meve 1938 ÛÙee 12 DeeefCe 13
hesâyegMJeejer}e cevecee[ ÙesLes Demhe=MÙe jsuJes keâeceieejebÛeer Skeâ cees"er heefj<eo Yej}er. Jeerme npeej keâeceieej lÙee heefj<eosme npej nesles. lÙee JesUer les DeeheuÙee
Yee<eCeele cnCee}s. ‘‘kegâceej DeJemLesle ceer DeeheuÙee veele}ieebÛes pesJeCeeÛes [yes heesÛeJeCÙeeÛes keâece kesâ}s}s DemeuÙeeves keâeceieejebÛÙee ØeMveebefJe<eÙeer ce}e
efvekeâšÛeer ceeefnleer Deens. lÙee JesUer keâeceieejebÛeer efmLeleer keâenerMeer efvejeUer nesleer. keâeceieejeble hetâš he[s} Ùee Yeerleerves Demhe=MÙe keâeceieejebJej pees
DevÙeeÙe nesF& lees pegves keâeceieej otj keâjCÙeeÛee ØeÙelve keâjerle vemele. DeepeÛeer heefj<eo DehetJe& DeMeer Deens. DeepeJej meeceeefpekeâ DevÙeeÙe Je ieeNneCeer
otj keâjCÙeemee"er DeeheCe }{e kesâ}e. lÙeele DeeheCe yejsÛe ÙeMener efceUefJe}s. lÙeeÛee heefjCeece jepekeâerÙe ØeefleefveefOelJe efceUefJeCÙeele Pee}e. Deelee
DeeheCe DeeefLe&keâ De[ÛeCeer otj keâjCÙeemee"er keâeÙe& meg¤ kesâ}s Deens. DeepeJej DeeheCe Demhe=MÙe Jee oef}le cnCetve peceeÙeÛees, hejbleg Deepe DeeheCe
keâeceieej cnCetve pece}es Deenesle. ceer Ùee osMeeÛee Me$et Deens, Demes DeepeheÙeËle ceeveCÙeele ÙesF&. Deelee ceer keâeceieejebÛee Me$et Deens, cnCeCÙeele Ùesles.
yeÇÇeÿeCeMeener DeeefCe Yeeb[Je}Meener nsÛe oesve keâeceieejebÛes Me$et Deensle.’’ lÙee Yee<eCeele Deebyes[keâj heg{s cnCee}s, ‘‘yeÇÇeÿeCeMeener ÙeeÛee DeLe& ceer
yeÇÇeÿeCeebvee }eYe}s}er meòee, lÙeebÛes efJeMes<e nkeäkeâ Jee efnle Demee keâjerle veener. lÙee DeLee&ves ceer yeÇÇeÿeCeMeener ne Meyo Jeehejerle veener. ceePÙee celes
mJeeleb$Ùe, mecelee efve yebOegYeeJe ÙeebÛee DeYeeJe cnCepes yeÇÇeÿeCeMeener. lÙee DeLee&ves heenlee yeÇÇeÿeCeMeener meJe& Jeiee&ceOÙes DeceÙee&oheCes Jeeme keâjerle Deens.
yeÇÇeÿeCeMeenerÛes Glheeokeâ yeÇÇeÿeCeÛe Deme}s lejer efleÛeer ceÙee&oe yeÇÇeÿeCe meceepeeheÙeËle veener. yeÇÇeÿeCeMeenerÛes og<heefjCeece kesâJeU meeceeefpekeâ nkeäkeâ,
DeeblejpeeleerÙe efJeJeen efve menYeespeves ÙeebJejÛe nesle veenerle. efleves veeieefjkeâ nkeäkeâmegæe veekeâej}s Deensle. yeÇÇeÿeCeMeener meJe&oMeea DemeuÙeecegUs DeeefLe&keâ
#es$eeleer} mebOeerJejner efleÛes heefjCeece nesleele.’’
Deebyes[keâj heg{s cnCee}s, ‘‘DeeheuÙee oef}le Jeiee&}e peer mebOeer efceUles DeeefCe mhe=MÙe keâeceieeje}e peer mebOeer efceUles lÙeebÛeer leg}vee kesâ}er
Demelee Demes efometve ÙesF&} keâer, Demhe=MÙe keâeceieeje}e keâece efceUCÙeeÛeer, veeskeâjer efceUCÙeeÛeer Je lÙeele Øeieleer keâjCÙeeÛeer mebOeer keâceerÛe Demeles.
DeMee heg<keâU veeskeâNÙee Demeleele keâer, pesLes Demhe=MÙelescegUs Demhe=MÙe keâeceieejebvee lÙeeletve JeieUCÙeele Ùesles. keâehe[ efiejCÙeebleer} keâener efJeYeeieeble
Demhe=MÙe keâeceieej Iesle veenerle. jsuJesle lej ieBieceveÛÙee veeskeâjerleÛe kegâpele jenCes ns lÙeebÛÙee veefMeyeer Demeles. heâej keâeÙe lÙeebvee Demhe=MÙelescegUs
ncee} cnCetvemegæe vesceCÙeele Ùesle veener. keâejCe ncee}ebvee mšsMeveceemlejebÛÙee Iejer Iejkeâeceemee"er veeskeâj cnCetve jeyeefJeCÙeele Ùesles. lesLes Demhe=MÙe
159
ncee} keâmes Ûee}leer}? leerÛe efmLeleer jsuJes keâejKeevÙeeble. peesheÙeËle leòJeeÛÙee °erves Oe[Oe[erle DevÙeeÙe DeeefCe mebIešvesÛÙee °erves Skeâpegšer}e
DeheeÙekeâejkeâ Deme}s}e ne DevÙeeÙe efve he#eeheele otj nesle veener, leesheÙeËle keâeceieejeble Skeâpetš keâMeer efvecee&Ce nesF&}?’’ Demee Deebyes[keâjebveer
DeeheuÙee šerkeâekeâejebvee ØeMve kesâ}e. ‘‘ÙeemleJe keâeceieejebÛeer Skeâpetš keâjeJeÙeeÛeer Demes}, lej lÙeebveer yeÇÇeÿeCeMeenerÛes efvecet&}ve kesâ}s heeefnpes, lejÛe
keâeceieejebÛeer Kejer Skeâpetš nesF&},’’ Demee lÙeebveer keâeceieejebvee GheosMe kesâ}e.
efnbogmLeeveeleer} keâeceieej mebIešvee JeeF&š efmLeleerle Deens, Demes lÙeebveer Deehe}s cele efo}s. les legbye}s}s, IeeCesj[s [yekesâ nesles. keâejCe keâeceieej
mebIešvesÛes vesle=lJe lÙeebÛÙee celes efYe$es, mJeeLeea efve YeuelÙeeÛe ceeiee&ves peeCeejs nesles. keâeceieej mebIešveebÛes Deeheehemeele}s lebšs Flekesâ YeÙeevekeâ nesles
keâer, ØelÙe#e keâeceieej efve Yeeb[Je}Jee}s ÙeebÛÙeeceOÙes lemes YeÙeevekeâ Yeeb[Ce veJnles. keâcÙegefvemšebveer efceUefJe}suÙee meòesÛee efve MekeäleerÛee og®heÙeesie
kesâ}e, Demesner les cnCee}s.
keâeB«esmeceOÙes Je keâeB«esmeyeensj keâeceieejebÛeer mJeleb$e mebIešvee DemeeJeer Ùee leòJee}e ceeveJeWõ je@Ùe Ùeebveer efJejesOe kesâ}e, ns heentve Deebyes[keâjebvee
DeeMÛeÙe& Jeeš}s. je@Ùe ns FlejebØeceeCes Deebyes[keâjebveener iet{ Jeeš}s. je@Ùe keâcÙegefvemš Demetve keâeceieejebÛÙee mJeleb$e mebIešvesme efJejesOe keâjleele ner
Skeâ YeÙebkeâj efJemebieleer efve efJejesOeeYeeme Deens Demes lÙeebvee Jeeš}s. ‘‘je@Ùe ÙeebÛÙee Ùee celeecegUs }sveerve DeeheuÙee meceeOeerle le[heâ[}e Demes},’’
Demes les cnCee}s. les DeeCeKeer cnCee}s, ‘‘keâoeefÛele je@Ùe ÙeebÛÙee celeeØeceeCes efnboer jepekeâejCeeÛes ØecegKe OÙesÙe meeceüepÙeMeenerÛee veeMe keâjCes Demes},
hejbleg pej meeceüepÙeMeenerÛÙee hee[eJeeveblej, keâeceieejebvee peceerveoej, efiejCÙeebÛes cee}keâ ÙeebÛÙeeMeerner }{eJes }eieCeej Deens, keâejCe- les keâeceieejebÛes
jkeäleMees<eCe keâjCÙeemee"er efnbogmLeeveeleÛe jenCeej- lej meeceüepÙeMeenerØeceeCes Yeeb[Je}MeenerMeerner }{CÙeeÛeer leÙeejer lÙeebvee Ùee #eCeeheemetve kesâ}er
heeefnpes,’’ Demee Deebyes[keâjebveer keâeceieejebvee FMeeje efo}e.
lÙeeÛe ceb[heele Demhe=MÙe le®CeebÛeer Skeâ heefj<eo Yej}er nesleer. cegj}erOej heieejs Ùeebveer mJeeielehej Yee<eCe kesâuÙeeveblej [e@. yeeyeemeensye Ùeebveer
Skeâ DelÙeble yeesOehej, mhetâefle&oeÙekeâ DeeefCe ùoÙe Leje¤ve mees[Ceejs Yee<eCe kesâ}s. le®Ceebvee GheosMe keâjleevee les cnCee}s, ‘‘DeeÙeg<Ùeele YeJÙe OÙesÙe
DemeCes ne peerJeveeleer} DelÙeble cenòJeeÛee efveÙece Deens, ns legcner OÙeeveele "sJee. peerJeveele mJele:ÛÙee Glkeâ<ee&Ûes Jee osMeeÛÙee Glkeâ<ee&Ûes keâesCeles keâe
OÙesÙe Demesvee, les iee"CÙeemee"er ceveg<Ùeeves De<šewØenj Peš}s heeefnpes. peieeleer} meJe& ceneve iees°er DeKeb[ GÅeesieMeer}lesves efve ne}Dehes°ebvee leeW[
osTve meeOÙe Pee}suÙee Deensle. DeeheuÙee OÙesÙeeJej Deehe}s MekeäleermeJe&mJe keWâefõYetle keâjeJes. ceveg<Ùeeves peieCÙeemee"er DeVe KeeJes. lÙeeves meceepeeÛÙee
Gæejemee"er keâece keâjerle peieeJes.’’
efMe#eCeeÛÙee ØeMveebmebyebOeer les cnCee}s, ‘‘efMe#eCe ns ogOeejer Mem$e DemeuÙeecegUs Ûee}efJeCÙeeme OeeskeäÙeeÛes Demeles. Ûeeefj$Ùenerve DeeefCe efJeveÙenerve
megefMeef#ele ceeCetme ne heMethes#ee YeÙebkeâj Demelees. pej megefMeef#ele ceveg<ÙeeÛes efMe#eCe iejerye pevelesÛÙee efnleeme efJejesOeer Demes} lej lees meceepee}e Meehe
"jlees. DeMee megefMeef#eleebÛee efOekeäkeâej Demees. efMe#eCeehes#ee Ûeeefj$Ùe DeefOekeâ cenòJeeÛes. le®CeebÛeer Oecee&efJejesOeer ØeJe=òeer heentve ce}e og:Ke nesles. keâener
}eskeâ cnCeleele, Oece& ner DehetâÛeer ieesUer Deens. hejbleg ns Kejs veener. ceePÙee "eÙeer pes Ûeebie}s iegCe Jemele Deensle les efkebâJee ceePÙee efMe#eCeecegUs
meceepeeÛes pes keâener efnle Pee}s Demes}, les ceePÙee "eÙeer Deme}suÙee Oeeefce&keâ YeeJevescegUsÛe nesÙe. ce}e Oece& nJee Deens. Oecee&ÛÙee veeJeeves Ûee}}suee
{eWieerheCee vekeâes.’’ heefj<eo ÙeMemJeer Pee}er. mebOeer efceUe}er lej Demhe=MÙe veslesner pevemecegoeÙeeÛeer mebIešvee ke⤠Mekeâleele ns Ùee heefj<eosJe¤ve efmeæ
Pee}s.
cegbyeF&me hejle DeeuÙeeJej lee[Jee[er ÙesLes 1938 jespeer yeeyeemeensyeebvee ‘efJeefJeOeJe=òee’Ûes mebheeokeâ jeceYeeT lešCeerme ÙeebÛÙee DeOÙe#elesKeeueer Skeâ
}neveMeer Lew}er Dehe&Ce keâjCÙeeÛee meceejbYe Pee}e. oef}le meceepeeves mJeleb$e cepetj he#eeme efceUeJes Demes DeeheuÙee Yee<eCeele DeeJeenve keâ¤ve
yeeyeemeensye heg{s cnCeeues, ‘‘ceePeer Øeke=âleer "erkeâ veener. Øeke=âeflemJeemLÙeemee"er oj MeefveJeejer efve jefJeJeejer ceer Ghees<eCe keâjeJes, Demee [e@keäšjebveer ce}e
meu}e efo}e Deens. heeCeermegæe efheCÙeeÛeer [e@keäšjebveer ce}e ceveeF& kesâ}er Deens. meesceJeejer ogheejer Ghees<eCe megšles. keâener }eskeâ Deehe}e veJeme
hesâ[CÙeemee"er Ghees<eCe keâjleele efkebâJee osJeeves ØeeLe&vee SskeâeJeer Ùee GösMeeves Ghees<eCe keâjleele. hejbleg ceer ceePeer heÛeveef›eâÙee megOeejCÙeemee"er Ghees<eCe
keâjerle Deens.’’ Deebyes[keâjebÛÙee Ùee Ghees<eCeeÛee ØeefleOJeveer efJeefOeceb[Uelener G"}e. lÙee JesUÛes cegbyeF&Ûes ie=nceb$eer keâvnÙÙee}e} cegvMeer Ùeebveer oesve
pegieejer kewâÅeebÛeer efMe#ee ceeheâ keâ¤ve lÙeebvee mees[tve efo}s. lÙee ke=âlÙeeÛee efve<esOe keâjleevee Deebyes[keâjebveer efJeefOeceb[Uele le[eKesyeepe Yee<eCe kesâ}s.
Yee<eCe keâjerle Demelee les Skeâ Ieesš heeCeer hÙee}s. Skeâe keâeB«esme Deeceoejeves meYeeheleeRvee efJeÛeej}s. ‘‘cenejepe, meYeeie=nele hesÙe Ieslee Ùesles keâer keâmes?’’
lÙeeJej Deebyes[keâjebveer Jejer}ØeceeCes Keg}emee kesâ}e.
efJeefOeceb[UeÛÙee efveJe[CegkeâerceOÙes ÙeMe }eYeuÙeecegUs Deebyes[keâjebvee efpeune }eskeâ} yees[e&ÛÙee efveJe[Cegkeâerkeâ[s }#e osCÙeemee"er ng¤he Dee}e.
Fm}ecehetj ÙesLes lÙeebveer Yee<eCe keâ¤ve meeleeje efpeune ceb[UeJej (}eskeâ} yees[e&Jej) DeeheuÙee he#eeÛes GcesoJeej efveJe[tve osCÙeeÛeer pevelesme efJevebleer kesâ}er.
lesLeer} Yee<eCeele lÙeebveer, ‘ceje"Ÿeebveer keâeB«esmeJÙeefleefjkeäle Skeâ mJeleb$e he#e mLeeheeJee,’ Demes megÛeefJe}s. keâejCe keâeB«esme ner Mesšpeer efve Yešpeer ÙeebÛÙee
neleele}s yeeng}s DemeuÙeecegUs Meslekeâjer efve ceOÙeceJeie& ÙeebÛÙee efnleeLe& leer keâenerner ke⤠MekeâCeej veener Demes lÙeebveer meebefiele}s. Ùesles JesUer meeleeje
DeeefCe hegCes Menjebvee Yesšer osTve les cegbyeF&me hejle}s.
lÙeeÛe ceefnvÙeele efJeefOeceb[Uele ØeeLeefcekeâ efMe#eCeeÛÙee efveyeËOeele megOeejCee keâjCÙeeÛÙee GösMeeves Skeâ efJeOesÙekeâ jepÙekeâlÙeeËveer efJeÛeejefJeefveceÙeemee"er
ceeb[}s nesles. lÙeeJej ÛeÛee& nesle Demeleevee ie=nceb$eer keâvnÙÙee}e} cegvMeer DeeefCe Deebyes[keâj ÙeebÛÙee ceOÙes Ûekeâcekeâer G[euÙee. cegvMeer ns Skeâ le[heâoej
Jekeâer} Je efve<Ceele JeeoefJeJeeohešt nesles. Ùee oesIeebÛÙee efJeÛeejmejCeerle cet}Yetle heâjkeâ neslee. lemeeÛe lÙeebÛÙee mJeYeeJeelener "me"Meerle JesieUsheCee
neslee. les Skeâceskeâebvee keâ[e[tve efJejesOe keâjerle.
lÙee efJeOesÙekeâeJej ÛeÛee& nesle Demeleevee Deebyes[keâjebveer ieebOeerØeCeerle JeOee& efMe#eCe ÙeespevesJej nu}e kesâ}e. cegvMeeRÛee jeie DeveeJej Pee}e. les
160
G"tve cnCee}s keâer, ‘‘Deebyes[keâj JeOee& ÙeespevesJej cele osCÙeeme ÙeesiÙe Demes DeefOekeâejer heg®<e veenerle. FlekesâÛe veJns lej efJeefOeceb[Ueleer} Flej
Deeceoejebveener lÙee efJe<eÙeeÛeer ÙeLeeLe& keâuhevee vemeuÙeecegUs lÙeebÛeerner lÙeeJej cele osCÙeeÛeer hee$elee veener.’’
meYeeie=neÛee cegvMeeRveer kesâ}s}e ne Deheceeve heentve Deebyes[keâj lee[keâve G"tve cnCee}s, ‘‘Demes Demes} lej legcner efJeefOeceb[U Deefpeyeele ye[leHe&â
keâjeJes!’’ lÙeeJej ØeMveesòejs Jee{le ies}er.
cegvMeer- ceevÙeJej meYeemeoebvee efJeefOeceb[UeÛÙee meJe&meeceevÙe leòJeebÛeer DeeefCe efvejefvejeUs leebef$ekeâ keâeÙe& keâmes Ûee}les ns peeCeCÙeeÛeer yegæerner
veener. mejkeâej pes efveÙece keâjles les ÚeheCÙeeme meYeemeoebÛÙee yengceleebÛeer cebpegjer }eieles.
Deebyes[keâj- ÙeeÛee DeLe& efJejesOeer he#ee}e keâener celeÛe veener Demes DeeceÛÙee mevceeveveerÙe efce$ee}e cnCeeJeÙeeÛes Deens keâeÙe?
cegKÙeceb$eer Kesj- pes mejkeâej legcner GKe[t Mekeâ}e veenerle, pÙeeÛÙeeJej oyeeJe DeeCet Mekeâ}e veenerle efkebâJee legceÛes cnCeCes ceevÙe keâjeÙe}e
pÙeeÛes ceve JeUJet Mekeâ}e veenerle DeMee mejkeâejÛÙee DeefOekeâejeKee}er legcner pesJne Jeeiele neslee lesJne...
Deebyes[keâj- (efkebâefÛele jeieeves) meOÙeeÛeer heefjmLeleer eflepentve JesieUer Deens keâeÙe?
meYeeheleer- Meeblelee jeKee ! Meeblelee jeKee !
ÙesLes Skeâ iees° }#eele "sJe}er heeefnpes leer ner keâer, Deebyes[keâj ns kesâJeU efMe#eCe efJe<eÙeeJejer} DeefOekeâejer heg®<e nesles SJe{sÛe veJns lej les
efJeefOe ceneefJeÅee}ÙeeÛes ØeeOÙeehekeâ nesles DeeefCe cegvMeer lej kesâJeU Jekeâer} nesles. Deebyes[keâjebhes#ee lÙeebÛes efMe#eCeMeem$eefJe<eÙekeâ %eeve cegUerÛe DeefOekeâ
veJnles. Deebyes[keâj efMe#eCe#es$eele ØelÙe#e JeeJej}s nesles. efMe#eCe#es$eeleer} Deveskeâ ØeMveebÛee lÙeebveer DeYÙeeme kesâ}e neslee. lÙee #es$eeleer} lÙeebÛee
DevegYeJener cees"e neslee.
SefØe} 1938 ÛÙee heefnuÙee Dee"Je[Ÿeele efJeefOeceb[Uele je°^erÙe °erves cenòJeeÛÙee DeMee ØeMveebÛeer ÛeÛee& nesle nesleer. lees ØeMve cnCepes mJeleb$e
keâvee&škeâeÛeer ceeieCeer. keâvee&škeâ cegbyeF& Øeebleeheemetve JesieUs keâjCÙeeÛeer leer ceeieCeer nesleer. lÙee "jeJeeJej cele osleevee Deebyes[keâjebveer DeMeer Yeerleer JÙekeäle kesâ}er
keâer, keâvee&škeâ ne kesâJeU ef}bieeÙeleebÛee Øeeble nesF&} DeeefCe lees efyeiejef}bieeÙeleebÛee efJejesOekeâ yeves}. DeMee ØekeâejÛÙee peeleerÙe efJeYeeieCeerÛÙee efJe®æ efyeÇefšMe
mejkeâej nesles. lÙee mejkeâejves pÙee oesve osCeiÙee Ùee osMeeme efouÙee lÙeeefJe<eÙeer Deebyes[keâjebveer ke=âle%elee JÙekeäle kesâ}er. lÙeebhewkeâer heefn}er osCeieer cnCepes
meJeeËvee }eiet kesâ}s}e SkeâÛe Skeâ efveyeËOe DeeefCe ogmejer osCeieer cnCepes kebsâõerÙe mejkeâej. Deebyes[keâj DeeCeKeer heg{s cnCee}s keâer, ‘‘meJe& YeejleerÙeebveer DeeheCe
YeejleerÙe Deenesle DeMeer YeeJevee efvecee&Ce keâjCes nsÛe meJeeËÛes meceeve OÙesÙe Deme}s heeefnpes.’’ lÙeebveer meYeeie=nele heg{er} Meyoeble OeeskeäÙeeÛee FMeeje efo}e-
‘‘DeeheCe meJe& YeejleerÙe Deenesle Ùee YeeJevesves DeÅeehe Debkegâj Oej}s}e veener DeeefCe Deelee leer kegâ"s Debkegâj Oe¤ }eie}er Deens, leesÛe DeeheuÙee
JesieUŸee Øeebeflekeâ DeefYeceeveeÛÙee, mebmke=âleerÛÙee DeeefCe osMeYekeäleerÛÙee keâuheveebvee ceeskeâeš mees[Ces ne ceePÙee °erves iegvne nesÙe. ceePÙeehegjles yees}eÙeÛes
lej ceer Ùee "jeJeeMeer mencele nesT Mekeâle veener. Ùee "jeJee}e Ùeemee"erÛe ceer keâ[e[tve efJejesOe keâjerle Deens.’’ osMeYekeäleerves YeejeJe}suÙee Ùee
Yee<eCeeÛee meYeeie=neJej Ûeebie}eÛe heefjCeece Pee}e. lÙeebÛes ns Yee<eCe šeUŸeebÛÙee iepejele mebhe}s.
efJeefOeceb[Uele DeeCeKeer Skeâ efJeOesÙekeâ lÙee JesUer ÛeÛexme ceeb[}s ies}s nesles. cegbyeF& MenjeÛÙee hees}erme efveyeËOeele megOeejCee keâjCÙeeÛee lÙee
efJeOesÙekeâeÛee GösMe neslee. Ùee efJeOesÙekeâeJej pesJe{e ØeKej nu}e Pee}e DeeefCe pesJe{er keâ[Ješ ÛeÛee& Pee}er lesJe{er ogmeNÙee keâesCelÙeener efJeOesÙekeâeJej
Pee}er veJnleer. efJejesOeer he#eebleer} ØelÙeskeâ veslÙeeves lÙeeÛes JeeYe[s keâe{}s. efJejesOeer he#eebleer} veslÙeebveer lÙee efJeOesÙekeâele megÛeefJe}s}s heÙee&Ùe DeeefCe
Ùeespevee obiesKeesjebveeÛe }eiet keâjeJÙee DeMeer hejeshejerÛeer metÛevee keâjCÙeele Dee}er. lÙee efJeOesÙekeâe}e GhemetÛevee ceeb[leevee Deebyes[keâj cnCee}s,
‘‘meceepeeleer} DelÙeble og° Je Ieelekeâer Jele&veeÛÙee iegb[ebkeâ[tve peveles}e heer[e DeeefCe pevelesÛÙee peerefJelee}e Oeeskeâe GlheVe neslees, ner iees° ceer ceevÙe
keâjlees. cegbyeF&leer} iegvnsieejerÛÙee peieele 20 Je<eeËntve DeefOekeâ keâeU ceer JeeJej}es Deens. keâesCeehes#ee efkebâyengvee hees}erme DeeÙegkeäle (keâefceMevej)
meensyeebhes#eener ce}e lÙee peieeÛeer DeeefOekeâ ceeefnleer Deens. iejerye }eskeâebvee ns ceJee}er oeoe heer[e osleele. lÙeebvee DeeheuÙee ieeNneCÙeebÛeer oeo }eJetve
IesCes ogjeheemle nesles. DeefOekeâ heer[e nesT veÙes cnCetve les efyeÛeejs iehhe yemeleele. lÙee meceepekebâškeâebvee Meemeve keâjefJeCÙeemee"er les vÙeeÙee}Ùeekeâ[s
ceJeeuÙeebÛÙee YeerleercegUs OeeJe IesT Mekeâle veenerle ns DeeheCeeme hetCe& ceenerle Deens.’’
peeleerÙe obiÙeebÛee Gu}sKe keâ¤ve les cnCee}s, ‘‘ØeefleJe<eea Ie[Ceeje ne jkeäleheele keâeÙeceÛee yebo Pee}e heeefnpes, ÙeeefJe<eÙeer ogcele veener. hejbleg hees}erme
DeeÙegkeäleeves Ùee meòesÛee og®heÙeesie ke⤠veÙes cnCetve efveyeËOeele keâener lejlegoer DeeleeÛe keâ¤ve "sJeuÙee heeefnpesle. Meemevee}e Ùee lepeefJepeeRÛee GheÙeesie
ogmeNÙee keâesCelÙeener keâejCeemee"er keâjlee ÙesT veÙes. pÙee keâejCeebmee"er Ùee lejlegoer Deensle lÙee keâejCeebmee"erÛe lÙee JeehejuÙee heeefnpesle. lÙeele
kegâ"sner heUJeeš efkebâJee GefCeJee "sJelee keâecee veÙes,’’ DeMeer meYeeie=ne}e lÙeebveer efJevebleer kesâ}er.
Ùee efJeOesÙekeâeÛeer ÛeÛee& nesle Demeleevee keâener ieceleeroej #eCe meYeeie=ne}e }eYe}s. peceveeoeme cesLeebveer efJeOesÙekeâeÛÙee heefnuÙee JeeÛeveeÛÙee JesUer
efJejesOe kesâ}e neslee. les cnCee}s, ‘‘iegvnsieej šesUerhewkeâer ØelÙeskeâe}e yeÛeeJeeÛee DeefOekeâej Deme}eÛe heeefnpes.’’ lÙeeJej Deebyes[keâjebveer lÙeebvee efJeÛeej}s,
‘‘ne keâeÙe DeeoMe& Deens?’’ lÙeeJej peceveeoeme cnCee}s keâer, ‘‘veeieefjkeâ mJeeleb$ÙeeÛeer DeMeer ieUÛesheer keâjCes Decesefjkeâve }eskeâebveener ÙeesiÙe Jeeš}s
veener.’’ Lees[Ÿee JesUeveblej Deebyes[keâj cnCee}s keâer, ‘‘ner GheeÙeÙeespevee keâeceieejebÛÙee keâ}ne}e }eJet veÙes. Ùeeyeeyeleerle ce}e peceveeoeme cesLeebhes#ee
DeefOekeâ efÛeblee Jeešles.’’ lÙeeJej peceveeoeme Gòej}s, ‘‘veener, ceePÙeeFlekeâerÛe efÛeblee; DeefOekeâ veener.’’ lÙeeJej Deebyes[keâj hegvne cnCee}s, ‘‘legceÛÙee
hejJeeveieerves ceer cnCelees keâer, ce}e legceÛÙeehes#ee DeefOekeâ efÛeblee Deens!’’
Deebyes[keâjebveer ie=nceb$Ùeebvee ‘keâcÙegefvešer’ Ùee MeyoeÛee DeLe& mhe° keâjCÙeeÛeer efJevebleer kesâ}er.
ces 1938 ÛÙee hetJee&Oee&le Deebyes[keâj meleveeceer ieg¤bÛÙee KešuÙeeÛÙee yeeyeleerle veeiehetj ÙesLes vÙeeÙee}Ùeele keâece Ûee}efJeCÙeeme ies}s nesles. les keâece
mebheuÙeeJej lesLeer} }eskeâebveer lÙeebÛee cees"e melkeâej kesâ}e. je$eer JeeoU, heeTme DeeefCe efJepee Ùeebveer Lewceeve Ieele}s}s Demeleeveener }eskeâebÛÙee Pegb[erÛÙee
161
Pegb[er lÙeebÛes Yee<eCe SskeâeJeÙeeme peceuÙee neslÙee. ogmeNÙee efoJeMeer mekeâeUer keâecešer ÙesLes Yej}suÙee efJeÅeeLÙeeËÛÙee meYesle lÙeebveer ceeie&oMe&vehej Yee<eCe kesâ}s.
veblej les cegbyeF&me hejle}s.
keâeB«esme he#eeÛeer cegbyeF& Øeebleele pejer jepeJeš meg¤ Pee}er nesleer lejer Deebyes[keâj efJeefOe ceneefJeÅee}ÙeeÛes ØeeÛeeÙe& cnCetve keâece keâjerle neslesÛe.
lÙeebveer 1938 ceOÙes lÙee heoeÛee jepeerveecee efo}e. lÙeebÛÙee keâeÙee&efJe<eÙeer efJeefOe ceneefJeÅeeueÙeeÛÙee ceeefmekeâele cnšues nesles keâer, ‘‘efJeÅeeLÙeeËvee
pÙeebÛÙee %eeveeefJe<eÙeer Je keâle=&lJeeefJe<eÙeer Deeoj Jeešle Deens DeMee ØeeÛeeÙee&me keâe@}spe cegkeâ}s Deens ns efve:mebMeÙe. lÙeebÛeer JÙeeKÙeeves JÙeemebiehetCe&
Demele Je efJeÅeeLeea leer SkeâefÛeòe nesTve Sskeâle. ØeeÛeeÙe& Deebyes[keâjebÛÙee keâejkeâeroeale ceneefJeÅee}ÙeeÛes «ebLee}Ùe mece=æ Pee}s,’’ Demes Ùee ceeefmekeâeves
ke=âle%eleehetJe&keâ cnš}s Demetve, ‘efveyeËOeMeem$eemebyebOeerÛes lÙeebÛes efJeÛeej heâej ›eâebeflekeâejkeâ nesles,’ Demesner veceto kesâ}s Deens.
13 ces 1938 jespeer Deebyes[keâj keâeskeâCeÛÙee oewNÙeeJej efveIee}s. keâesunehetjceeie&s les keâCekeâJe}er ÙesLes heefj<eosmee"er ies}s. oewNÙeemee"er keâesunehetjÛes
oòeesyee heJeej Ùeebvee ceesšejÛeer JÙeJemLee keâjeJeÙeeme meebefiele}s. keâeskeâCeeleer} Meslekeâjer ÛeUJeUerceOÙes ØecegKe Deme}s}s DeveblejeJe efÛe$es, keâJeUer,
ØeOeeve, efšheCeerme Deeoer menkeâejer GheefmLele nesles. keâCekeâJe}er ieeJee}e OJeefve#eshekeâeÛes Ùee JesUerÛe ØeLece oMe&ve Pee}s. ceneje°^eleer} Jeerme }eKe
cenejebveer Deehe}s nkeäkeâ mebheeove keâjCÙeemee"er DeeefCe mevceeveeves GojefveJee&n keâjCÙeemee"er DeefJejle Peie[}s heeefnpes Demee lÙeebveer lÙee heefj<eosme
GheosMe kesâ}e. Demhe=MÙeebveer Yeerkeâ ceeietve G°Ÿee legkeâ[ŸeeJej peieCÙeeÛeer Kees[ šeketâve ÅeeJeer. efJeefOeceb[Ueleer} DeeheuÙee ØeefleefveOeeRÛÙee keâeceekeâ[s
lÙeebveer }#e "sJeeJes. Keesleer ve° keâ¤ve lÙeebvee ieg}eceefiejerletve cegkeäle keâjCÙeeÛee Deehe}e efveOee&j lÙeebveer Øekeâš kesâ}e. DeeheCe ceeb[}s}s efJeOesÙekeâ
pej efJeefOeceb[Uele cebpetj Pee}s veener, lej lÙeebveer efve:Mem$e ØeeflekeâejÛeer ÛeUJeU keâjCÙeeme leÙeej DemeeJes, Demee FMeejener efo}e.
ogmeNÙee efoJeMeer Deebyes[keâjebveer osJe®Ke efve DejJe}er Ùee ieeJeebvee Yesšer efouÙee. lesLes lÙeebveer Demhe=MÙe meceepeemeceesj Úesšer Úesšer Yee<eCes kesâ}er.
ces 15 }e je$eer les efÛeheUtCe}e heesnesÛe}s. mekeâeUer iegneiejÛÙee meYesle les cnCee}s keâer, ‘‘ieebOeeRÛeer ceesefnveerefJeÅee ceePÙeeJej Úehe hee[t Mekeâ}er
veener. peJeenj}e} vesn¤ Je megYee<e yeesme ieebOeeRvee MejCe ies}s. hejbleg ceer ieebOeeRvee keâOeerner MejCe peeCeej veener DeeefCe pej keâOeerkeâeUer ceer
keâeB«esmeceOÙes ies}es lej, mJele:ÛÙee iegCeJeòesves lesLesmegæe Úehe hee[erve. one ceefnves ceePes Keesleer ve° keâjCÙeeÛes efJeOesÙekeâ keâeB«esmeves yegæŸee hee[tve
"sJeues Deens. heeef"byÙeeÛÙee DeYeeJeer pej keâe les efJeOesÙekeâ ÙeMemJeer Peeues veener, lej MeslekeâNÙeebveer keâjyeboerÛeer ÛeUJeU meg¤ keâjeJeer. ceer mJele: lÙee
ØeMveeJej legg®bieele peeCÙeeme leÙeej Deens. SWMeer škeäkesâ }eskeâmebKÙee Deme}suÙee MeslekeâNÙeebÛÙee kegâšgbyeebhewkeâer SKeeÅeeme Ùee ØeebleeÛes cegKÙe ØeOeeveheo
Øeehle PeeuÙeeÛes ÂMÙe ce}e heeneJeÙeeÛes Deens’’
Kes[ Je oehees}er ÙesLes Úesšer Úesšer Yee<eCes keâ¤ve les cene[}e heesnesÛe}s. cene[ ner mecejYetceer. lesLesÛe lÙeebveer keâeskeâCeeleer} meveeleveer efnbot
DeeefCe Øeefleieeceer MekeäleeRMeer heeefn}s Ùegæ kesâ}s nesles. cene[eleer} ØeÛeb[ meYesle lÙeebveer ùoÙe Leje¤ve mees[Ceejs Yee<eCe kesâ}s. les cnCee}s, ‘‘Ûee}t
jepeJešerÛes OeesjCe Deieoer efvejeMeepevekeâ Deens.’’ megceejs meneMes cew} ØeJeeme keâ¤ve Deebyes[keâj 21ces jepeer cegbyeF&me hejle}s. Yee<eCeebceeietve Yee<eCes
keâ¤ve lÙeebÛee Iemee keâesj[e he[}e neslee. DeeJeepe meeheâ yeme}e neslee. lees Flekeâe keâer MesJešÛÙee meYesle lÙeebÛÙee cegKeeJeešs Meyo hegâšsvee.
cegbyeF&le hejle DeeuÙeeJej Deebyes[keâjebveer Skeâe ceg}eKeleerle meebefiele}s, ‘‘DeeceÛÙee he#ee}e Jee{lee heeef"byee efceUle Deens ns heentve ce}e DelÙeble
meceeOeeve Jeešle Deens. Keesleer ve° keâ¤ve lÙeebÛeer ieg}eceefiejer ve° keâjCÙeeÛes pes ceer ØeÙelve keâjerle Deens, lÙeeefJe<eÙeer }eskeâebvee ke=âle%elesÛeer peeCeerJe
Demetve lÙee}e ceevÙeleener Deens. DeeceÛee mJeleb$e cepetj he#e efveJe[CegkeâerÛÙee peenerjveecÙeele efo}suÙee JeÛeveebÛeer hetleea keâjCÙeemee"er Pešle Deens. hejbleg
pej keâeBiesMme he#eeves Iešveelcekeâ ceeiee&letve lÙeebÛeer Øeieleer keâjCÙeeÛes veekeâej}s Je }eskeâebÛee keâeB«esme he#eeJejer} efJeMJeeme G[e}e, lej heg{er} ceeie&
mhe°Ûe Deens. meceepeJeeÅeebÛee Âef°keâesve heentve ceer DeeMÛeÙe&Ûeefkeâle Pee}es Deens. Deveskeâ Je<ex les peceerveoejer heæleerÛee Je Yeeb[Je}MeenerÛee veeÙeveeš
keâjCÙeeÛÙee DeejesUŸee ceejerle Deensle. hejbleg les Gefö° meeOeCÙeemee"er pesJne ceer ØelÙe#e efJeOesÙekeâ ceeb[}s lÙee JesUer les cetie efieUtve yeme}s.’’
ÙeeÛe megceejeme ceOÙe ØeebleeceOÙes keâeB«esme he#eeÛÙee cebef$eceb[Uele hesÛeØemebie efvecee&Ce Pee}e. keâeB«esmeÛÙee ye[Ÿee [e@. vee. Yee. Kejs Ùeebvee ob[s}erves
yeb[Keesj "jJetve ye[leHe&â keâs}s. }eskeâMeenerÛÙee o=<šerves Deehe}s Jele&ve, Deehe}er Yetefcekeâe keâMeer ÙeesiÙe Deens ns }eskeâebvee efJeMeo keâ¤ve meebieCÙeemee"er
[e@. Kejs Ùeebveer ceneje<š^eleer} keâener heMcegKe ef"keâeCeer meYesletve Deehe}s cnCeCes ceeb[}s. Dee@iemš 1938 ÛÙee heefnuÙee Dee"Je[Ÿeele DeMeerÛe Skeâ
meYee cegbyeF&le Deej. Sce. Yeš ceeOÙeefcekeâ MeeUsceOÙes Yej}er nesleer. meYes}e Deleesveele ieoea }esš}er nesleer. meYes}e leerve Deekeâ<e&Ces nesleer. melÙeMeesOekeâ
ieebOeerpeeRveer [e@. KeNÙeebÛÙee jepeerveecÙeeÛee keâÛÛee Ke[e& DeeheCe ef}efn}s}e veener, Demes Keesšs efveJesove kesâ}s nesles. [e@. KeNÙeebveer ieebOeerpeeRÛes efveJesove
Oeeoeble Keesšs Deens Demes efmeæ kesâ}s nesles. eflemejs Deekeâ<e&Ce cnCepes [e@. KeNÙeebvee Skeâ nefjpeve ceb$eer IesCÙeeme ieebOeerpeeRveer kesâ}s}e efJejesOe. ÙeecegUs
[e@. KeNÙeebÛÙee Meeskeâebeflekesâ}e heâejÛe jbie Ûe{}e neslee. keâeB«esmeves heâškeâej}suÙee [e@. KeNÙeebvee Deehe}er menevegYetleer oMe&efJeCÙeemee"er [e@. yee. efMe.
cegbpes GheefmLele nesles. [e@. cegbpes, ye@. peceveeoeme cesLee efve Deebyes[keâj ÙeebÛeer Yee<eCes Pee}er. ceOÙe ØeebleeÛÙee efJeefOeceb[Ueleer} ØecegKe he#eeÛes vesles
cnCetve [e@. KeNÙeebvee DeeheuÙee efveJe[erÛes cebef$eceb[U yeveefJeCÙeeÛee DeefOekeâej Deens Demee meJeeËveer DeefYeØeeÙe efo}e. [e@. Deebyes[keâjebveer [e@. KeNÙeebÛee
Âef°keâesve GÛe}tve Oej}e. melÙe [e@. Kejs ÙeebÛÙee he#ee}e Deens. [e@. KeNÙeebJej keâeBiesMme ßes‰eRveer DevÙeeÙe keâ¤ve }eskeâMeenerÛÙee veeJee}e njleeU
heâeme}e Deens. iee[er}e oesve Ûeekesâ DemeuÙeeefMeJeeÙe iee[er Ûee}Ceej veener, Demee [e@. Deebyes[keâjebveer DeefYeØeeÙe efo}e. iebcele DeMeer keâer, [e@. Kejs
mJele: nefjpeve mesJekeâ mebIeeÛÙee keâeÙe&keâejer ceb[UeÛes meYeemeo nesles. ieebOeerpeeRveer [e@. KeNÙeebmebies ceOÙe Øeebleele nefjpevekeâeÙee&mee"er oewje keâe{}e neslee.
lejermegæe ieebOeerpeeRveer [e@. KeNÙeebvee nefjpeve ceb$eer IesCÙeeme keâmetve efJejesOe kesâ}e. ÙeehetJeea Skeâ meYee Ùee meJnËšmed Dee@heâ Fbef[Ùee meesmeeÙešerceOÙes Yej}er
nesleer. keâeB«esme ßes‰eRÛÙee }eskeâMeenerefJejesOeer ke=âlÙeeÛee meJeeËveer peUpeUerle efJejesOe kesâ}e. Ùee meYesÛes DeOÙe#e [e@. Deebyes[keâj nesles. les cnCee}s,
‘‘yengceleecegUs jepÙekeâlee& he#e Yeü° yevelees. DeefveyeËOe yengceleeves lees hetCe&heCes Yeü° neslees.’’ jepekeâerÙe megYeeef<eleeÛeer lÙeebveer meYes}e Dee"JeCe keâ¤ve
efo}er. Deebyes[keâjebÛÙee Ùee yees}ele cees}eÛes efJeÛeej Deensle. meOÙee osMeele Ùee yees}eÛee ØeefleOJeveer Gceš}e Deens.
162
 lÙee keâeUer [e@. Deebyes[keâjebÛÙee mece#e ieebOeerpeer heefJe$e ceeCetme Deensle Demes keâesCeer cnš}s lej yeeyeemeensye lee[keâve yees}le, ‘‘ieebOeerpeer
Iegye[emeejKes DeheefJe$e, DeMegYe Deensle.’’ ieebOeeRÛes iees}cespe heefj<eosÛÙee JesUÛes JeeieCes DelÙeble efJeMJeemeIeelekeâerheCeeÛes nesles. SKeeÅee IeesšerJe
yeocee<eevesner Deme}s veerÛe keâheš kesâ}s vemeles, Demes lÙeebveer lJes<eeves lÙeeÛe meceÙeeme ‘efÛe$ee’ veeJeeÛÙee ceje"er meehleeefnkeâeme ceg}eKele osleevee
Godieej keâe{}s. lÙee ceg}eKeleerle Deebyes[keâj heg{s cnCee}s, ‘‘cegKe ceW jece Deewj yeie} ceW Úgjer, DeMee ØekeâejÛÙee ceeCemee}e pej cenelcee cnCelee
Ùesle Demes} lej ceesnveoeme cenelcee Deensle.’’ YeejleerÙe jepekeâejCeele Flekeâer efleKeš peerYe lÙee JesUer ogmeNÙee keâesCelÙeener veslÙeeÛeer vemeeJeer. Keje
›eâebeflekeâejkeâ ne iegUiegUerle Yee<ee yees}le vemelees, lees OetU efve Oetj G"efJeuÙeeefJevee JeeJejle vemelees!
Denceoeyeeoheemetve hebÛeJeerme-leerme cew} otj Deme}suÙee yeeJe}e ieeJeeleer} Demhe=MÙe yebOetbveer Deebyes[keâjebvee ceevehe$e efo}s. lesLeer} oef}leebÛeer
kesâefJe}JeeCeer efmLeleer heentve les ieefnJej}s. lÙeebveer ceneje°^eleer} Demhe=MÙe yebOetbØeceeCes Debieer OewÙe& yeeCeeJeeJes, DeelceefJeMJeeme yeeUieeJee, Demes
yeeyeemeensyeebveer lÙeebvee Gòespeve efo}s. hejle Ùesleevee lÙeebÛes #esceeYeeF& meYeeie=neceOÙes Yee<eCe Pee}s . lÙee JesUer les cnCee}s, ‘‘ceer ieebOeerpeeRvee efJejesOe
keâjlees ns melÙe Deens. keâejCe ieebOeerpeeRJej Deehe}e efJeMJeeme veener. ieebOeerpeer Demhe=MÙe Jeiee&Ûes keâuÙeeCe keâjleer} Demes ce}e cegUerÛe Jeešle
veener. pej ieebOeerpeer ØeeceeefCekeâ Deensle lej les ceOÙe Øeeble cebef$eceb[Uele DeeefCe cegbyeF& cebef$eceb[Uele Demhe=MÙe Jeiee&Ûes ØeefleefveOeer IÙeeÙe}e keâe Dee%ee
osle veenerle?’’ les heg{s cnCee}s, ‘‘keâeB«esmehe#eerÙe jepÙekeâlex peefceveerJejer} keâj keâceer keâjerle veenerle. ßeercebleebJej keâj yemeefJeCÙeeme jepeer veenerle.
hetJeeaÛÙee mejkeâejves oef}leJeieeaÙeebvee keâmeCÙeekeâefjlee peceerve, hees}erme o}ele veeskeâNÙee DeeefCe keâener ØeceeCeele mejkeâejer veeskeâNÙeebceOÙes jeKeerJe peeiee
DeMee lejlegoer kesâuÙee neslÙee. hejbleg keâeB«esme mejkeâej lÙeebÛeer heJee& keâjerle veener.’’ Dee@keäšesyejÛÙee MesJešÛÙee efoJeMeer mJeleb$e cepetj he#eeÛÙee yesUieeJe
MeeKeeves efveheeCeer}e yees}efJe}suÙee heefj<eosmee"er Deebyes[keâj ies}s. lesLes lÙeebÛee YeJÙe ØeceeCeele melkeâej keâjCÙeele Dee}e. ieieveYesoer DeejesUŸeebveer
Deemeceble efveveeo}e. Deebyes[keâjebvee jLeele yemeJetve Skeâ cew} }ebyeerÛeer efcejJeCetkeâ keâe{CÙeele Dee}er. jLee}e heVeeme yew} pegbhe}s nesles. lÙee keâeUer
ceneve veslÙeebÛeer efcejJeCetkeâner DeMeerÛe efveIeeÙeÛeer.
ceOÙeblejer DeewÅeesefiekeâ keâ}neÛes efJeOesÙekeâ mehšWyej, 1938 ceOÙes cegbyeF& efJeefOeceb[Uele efJeÛeejemee"er ceeb[}s ies}s. Deebyes[keâj efve peceveeoeme cesLee
Ùeebveer lÙee efJeOesÙekeâe}e keâ[keâ[tve efJejesOe kesâ}e. pÙeeDeLeea keâener efJeefMe° heefjefmLeleerle mebhe keâjCes yeskeâeÙeosMeerj "jefJeues Deens, lÙeeDeOeea meoj efJeOesÙekeâ
JeeF&š Deens. jkeäleeves [eieeU}s}s Deens. jkeäleefheheemet Deens. pes efJeOesÙekeâ keâeceieejebÛÙee mebhe keâjCÙeeÛÙee nkeäkeâe}e yeeOee DeeCeles les cee}keâebvee cee$e Deehe}e
DeLe&mebkeâuhe GIe[ keâjCÙeeme Yeeie hee[le veener. DeeefCe hees}erme o}eÛee GheÙeesie keâeceieejebefJe®æ keâjCÙeeÛeer cegYee ceeiele Deens, Demee efJejesOekeâebÛÙee
cnCeCÙeeÛee metj Jeešle neslee.
Deebyes[keâjebveer Deehe}s cele Demes efo}s keâer, ‘‘mebhe keâjCes ne efoJeeCeer DehejeOe Deens. heâewpeoejer iegvne veJns. ceveg<ÙeeÛÙee FÛÚsefJe®æ lÙee}e
keâece keâjCÙeeme Yeeie hee[Ces cnCepes lÙee}e ieg}ece yeveefJeCes nesÙe. keâeceieeje}e efMe#ee keâjCes cnCepes lÙee}e ieg}ece keâjCes DeeefCe ÙegveeÙešs[
mšsšmedÛÙee Iešvesle cnšuÙeeØeceeCes ieg}eceefiejer cnCepes DevewefÛÚkeâ oemÙe nesÙe. mebhe cnCepes keâeceieejebÛee DeeheCe keâesCelÙee DešeRJej veeskeâjer keâjCÙeeme
leÙeej Deenesle ns meebieeJeÙeeÛes mJeeleb$Ùe Deme}s}e nkeäkeâ nesÙe. pej keâeB«esme veslÙeebvee mJeeleb$ÙeeÛee ne heefJe$e nkeäkeâ Deens, Demes Jeešle Demes} lej
keâeceieejebÛee mebhe keâjCÙeeÛee nkeäkeâ nemegæe heefJe$e Deens. Demes ceePes cnCeCes Deens.’’
‘‘efJeOesÙekeâe}e ‘keâeceieejebÛÙee veeieefjkeâ mJeeleb$ÙeeÛee ieUÛesheerÛee keâeÙeoe’ ns veeJe ÙeLeeLe&heCes MeesYetve efome}s Demeles,’’ Demes meebietve Deebyes[keâj
heg{s cnCee}s, ‘‘les hegÛÚieeceer Je ØeieefleefJejesOekeâ DemeuÙeecegUs keâeceieejebÛÙee mebhe keâjCÙeeÛÙee nkeäkeâe}e lÙeeves ceÙee&oe Ieele}er Deens. mebhe keâjCes
lÙeeves DeMekeäÙe kesâ}s Deens. lees yeskeâeÙeosMeerj "jefJe}e Deens. DeeefCe cnCetveÛe Ùee efJeOesÙekeâeÛee pevekeâ ne 1929ÛÙee DeewÅeesefiekeâ keâ}neÛee keâeÙeoe
keâjCeeNÙeehes#eener DeefOekeâ ØeieefleefJejesOeer Deens.’’ ne MesJešÛee šes}e cegvMeeRÛÙee Jeceea yeme}e. lÙeecegUs hegvne GYeÙeleebÛeer pegbhe}er. lÙeeleer} MesJešÛeer
Gòejs-ØelÙegòejs Kee}er}ØeceeCes nesleer-
cegvMeerr - cees}cepegjer keâjCeeNÙeebÛÙee veefMeyeer lÙeecegUs ieg}eceefiejer Dee}er Demeleer.
Deebyes[keâj - leer hegjsMeer Deens. Ùee efJeOesÙekeâele lÙeeÛÙeener heg{s DeeCeKeer Skeâ heeT} šekeâeÙe}e legcne}e DeMeer }epe JeešeÙe}e vekeâes nesleer.
meYeeheleer - Meeblelee jeKee, Meeblelee jeKee.
Flekesâ PeeuÙeeJej Deebyes[keâjebveer mejkeâejÛeer hegvne Skeâoe Yebyesjer G[Je}er. les cnCee}s, ‘‘pes mejkeâej DeeheCe keâeceieejebÛÙee celeebJej efveJe[tve
Dee}es Demee oeJee meebieles, lÙee mejkeâejves efveJe[CegkeâerÛÙee JesUer keâeceieejebvee efo}suÙee DeeMJeemeveebvee njleeU heâeme}e Deens. ner }eskeâMeenerÛeer
efJešbyevee Deens.’’ Deebyes[keâj efve peceveeoeme cesLee Ùee oesve keâeceieej veslÙeebveer DeeheuÙee JeeokegâMe}lesÛÙee DeeefCe ßes‰ opee&ÛÙee yegefæceòesÛÙee yeUeves
lÙee efJeOesÙekeâeJej Demee efvekeâjeÛee nu}e kesâ}e, lÙeeJej Demes lJes<eeves IeCe Ieele}s keâer, cebef$eceb[U lÙeecegUs Ûeebie}sÛe nwjeCe Pee}s. hejbleg keâeB«esme
cebbef$eceb[Ueves les efJeOesÙekeâ ‘MeW[er legšes keâer heejbyeer legšes’ Ùee efveOee&jeves mebcele keâ¤ve IesCÙeeÛes "jefJe}s DemeuÙeecegUs lÙeebveer efJeefOeceb[Uekeâ[tve les
cebpetj keâ¤ve Iesle}sÛe.
keâeB«esme cebef$eceb[UeÛÙee Ùee ogje«ener ke=âleercegUs efJeefOeceb[UeÛÙee yeensj DeewÅeesefiekeâ Menjebletve lÙee keâeÙeÅeeÛee ‘keâeUe keâeÙeoe’ cnCetve efOekeäkeâej
keâjCÙeele Dee}e. lÙee keâeUŸee keâeÙeÅeeefJe®æ efJejesOeeÛeer }eš GmeU}er. keâeceieejebveer veehemebleer oMe&efJe}er meele veesJnWyej 1938 jespeer mJeleb$e
cepetj he#e efve efiejCeer keâeceieej ÙegefveÙeve Ùeebveer Skeâ efoJemeeÛee mebhe keâjCÙeeÛes peenerj kesâ}s. lÙeeyejesyej efveÙeesefpele mebheeÛÙee yeepetves keâeceieej veslÙeebveer
DeeefCe mebheeÛee Jeej JeeÙee peeJee cnCetve keâeB«esme veslÙeebveer cegbyeF&le legheâeveer ØeÛeej meg¤ kesâ}e.
megceejs mee" efvejefvejeUŸee keâeceieej mebIeebveer mebheeÛes efMebie hebgâkeâ}s. mebheeÛÙee DeeouÙee efoJeMeer je$eer Dee" Jeepelee efiejCeer keâeceieej ÙegefveÙeveÛeer
peceveeoeme cesLee ÙeebÛÙee DeOÙe#elesKee}er yew"keâ Ye¤ve lÙeeÛÙee keâeÙe&›eâceeÛeer ¤hejs<ee hekeäkeâer keâjCÙeele Dee}er. Deebyes[keâj, he®Uskeâj, efcejpekeâj, [ebies,
163
efvecekeâj DeeefCe Flej vesles meYesme GheefmLele nesles. keâeÙe&keâejer ceb[Ueves Skeâ ØeÛeb[ efcejJeCetkeâ keâe{eÙeÛes "jefJe}s. efiejCÙeebÛÙee efve keâejKeevÙeebÛÙeener
meceesj Meeblelesves efvejesOeve keâjCÙeeÛes "jefJe}s. lemes DeewÅeesefiekeâ Menjebleer} keâeceieejebvee Ùee keâeceieejefJejesOeer efJeOesÙekeâeJejer} Deehe}e mebleehe JÙekeäle
keâjCÙeeme lÙee yew"keâerle DeeJeenve keâjCÙeele Dee}s.
Deebyes[keâjebveer DeeheuÙee he#eeÛes Deeceoej yees}eJetve Skeâ ke=âleer meefceleer vesce}er. mebhe ÙeMemJeer keâjCÙeeÛÙee °erves keâeUpeerhetJe&keâ keâeÙe&›eâce DeeKeCÙeele
Dee}e. Ùee meYes}e peceveeoeme cesLee GheefmLele nesles. he#eeleer} keâeÙe&keâlÙeeËvee keâece keâjCÙeemee"er Menjeleer} efvejefvejeUs Yeeie vescetve osCÙeele Dee}s.
ceeveJeWõveeLe je@Ùe, pÙeebvee heeÙe Jej efve [eskesâ Kee}er kesâ}s}s ieebOeerJeeoer cnCele, lÙee keâeB«esme meceepeJeeÅeebveer Deebyes[keâjebMeer menkeâeÙe& keâjeÙeÛes veekeâej}s.
keâejCe lÙeebvee Demes Jeeš}s keâer, Deebyes[keâj mebheeÛee GheÙeesie Deehe}e he#e ye}Jeeve keâjCÙeemee"er keâjerle Deensle. keâeB«esmeÛÙee keâener meYee YejefJeCÙeeÛes
"jefJe}s. lÙeeØeceeCes keâe@šve«eerve ÙesLes Skeâe meYesle lÙeebveer mJele: Skeâ peesjoej Yee<eCe "eskeâ}s. keâeB«esme mebIešvesÛeer Øeefle‰e Jee DeefmlelJe OeeskeäÙeele
ÙesF&} lesLes lesLes efJeIvenlee& cnCetve heeš}ebvee DeeJeenve keâjCÙeele Ùesles les lÙeebÛÙee mebIešveÛeelegÙee&cegUs.
mejkeâejves cegbyeF&ÛÙee Deemeheeme Deme}suÙee efpeu¢eebletve leerveMes nlÙeejer hees}erme efve yeeje DeefOekeâejer yees}eJetve lÙeebvee cegbyeF&ÛÙee efiejCÙeebÛÙee
Deemeheeme, ceeskeäÙeeÛÙee ef"keâeCeer heneNÙeeJej "sJe}s. mJeleb$e cepetj he#e ne mebheeÛee Keje keâCee neslee. lÙee he#eeves DeeheuÙee npeejes mJeÙebmesJekeâebÛÙee
nmles MenjeÛÙee efvejefvejeUŸee Yeeieeble he$ekesâ Jeeštve mebhe ÙeMemJeer keâjCÙeemee"er ceeie&oMe&ve kesâ}s nesles. DeMee jerleerves mejkeâej DeeefCe keâeceieej oesvner
he#e ob[ Leesheštve GYes jeefn}s.
DeeouÙee efoJeMeer meeÙebkeâeUer megceejs SWMeer npeej keâeceieejebÛeer ØeÛeb[ meYee keâeceieej cewoeveeJej Pee}er. lÙee meYesÛes DeOÙe#e peceveeoeme cesLee
nesles. lÙeebveer keâeB«esme cebef$eceb[UeÛes JeeYee[s keâe{}s. ogmeNÙee keâeceieej veslÙeebveer peesjoej Yee<eCes keâ¤ve lÙee keâeceieejefJejesOeer keâeÙeÅeeÛee efOekeäkeâej kesâ}e.
keâeceieejebveer keâeUŸee keâeÙeÅeeÛes heeMe lees[tve šekeâJesle, Demes Fbog}e} Ùeeef%ekeâ cnCee}s. keâeB«esme veslÙeebÛÙee nemÙeemheo efJeÛeejmejCeerÛeer [ebies Ùeebveer
efšbie} kesâ}er. Deebyes[keâjebveer keâeB«esme cebef$eceb[UeJej Ûeewhesâj nuuee kesâ}e DeeefCe mebhe ÙeMemJeer keâje, DeMeer keâeceieejebvee keâUkeâUerÛeer efJevebleer kesâ}er.
Ùee meYesveblej keâeceieejebÛÙee lÙee ØeÛeb[ cesUeJÙeeves efcejJeCetkeâ keâe{}er. leer hejU, }e}yeeie, ef[}eF&} jes[ceeie&s JejUer ÙesLeer} peebyeesjer
cewoeveele efJemepe&ve heeJe}er.
6 veesJnWyej 1938 ÛÙee je$eer keâeceieej veslÙeebÛeer hegvne yew"keâ Yej}er. mebheeÛes efveÙeb$eCe keâjCÙeemee"er Skeâ meefceleer vesceCÙeele Dee}er. efleÛÙeener
DeOÙe#eheoer peceveeoemeebvee efveJe[CÙeele Dee}s. Deebyes[keâj, [ebies, efvecekeâj, efcejpekeâj DeeefCe ØeOeeve lÙee meefceleerÛes meYeemeo nesles. veJJeo škeäkesâ
mJeÙebmesJekeâ Deebyes[keâjebÛÙee mJeleb$e cepetj he#eeÛes nesles.
7 veesJnWyej 1938 Ûeer ØeYeele Gpee[}er. efoMee heâekeâleeÛe hees}erme DeefOekeâeNÙeebÛeer OeeJeheU meg¤ Pee}er. les DeeheeheuÙee peeieer efmeæ jeefn}s.
ie=nceb$eer cegvMeerr Ùeebvee heefjefmLeleerÛeer keâuhevee nesleer. lÙeebveer hees}erme DeeÙegkeäleebvee DeMeer leekeâero efo}er nesleer keâer, Meeblelee Yebie nesT veÙes cnCetve
JÙeJemLesle pejemegæe kegâÛejeF& neslee keâecee veÙes. "juÙeeØeceeCes mekeâeUer mebhe MeeblelesÛÙee iebYeerj JeeleeJejCeele meg¤ Pee}e. mebheefvejesOeveeÛÙee keâeÙe&›eâceele
keâeceieejebvee Skeâ DelÙeble ceewpesÛes ÂMÙe efome}s. peceveeoeme efve Deebyes[keâj ner keâeceieej veslÙeebÛeer pees[ieesUer }e} efveMeeCeebveer kesâuesuÙee Skeâe
ceesšejceOetve keâeceieejebvee OJeefve#eshekeâeJe¤ve mebhe ÙeMemJeer keâjCÙeemee"er Dee%ee osle efheâjle nesleer. yengleskeâ meJe& keâehe[ efiejCÙee efve veiejheeef}kesâÛes
keâejKeeves yebo nesles. oesve-Ûeej efiejCÙeeble keâener keâeceieej keâece keâjerle nesles.
pevelesÛÙee mejkeâejefJe®æ Yeejleele keâeceieej veslÙeebveer mebIeefšle efJejesOeeme leeW[ osTve ne mebhe }{efJe}e ies}e neslee. Yeeb[Je}Meenerves heesme}s}er
Je keâeBb«esmeYekeäleebkeâ[tve Ûee}efJe}s}er Je=òehe$es cee$e mebheeÛÙee efJe®æ nesleer. lÙeebveer mejkeâej}e heeef"byee efo}e. veJeerve megOeejCee keâjCÙeeÛÙee °erves
keâeB«esme he#e DeefOekeâejeJej jeneJee Demes pÙeebvee Jeešs, leer DeBi}es Fbef[Ùeve he$es mebheeÛÙee efJe®æ nesleer. lÙee meJeeËveeÛe mebheeÛes cenòJe keâceer keâjCÙeeÛÙee
°erves efve keâeceieejpeieeleer} Deebyes[keâjebÛÙee Jee{lÙee JepeveeÛes Jew<ecÙe Jeešle DemeuÙeeves mebheeefJe<eÙeer yeveeJeš ØeefleJe=òes Øeefmeæ kesâ}er.
ef[}eF&} jes[ ns keâeceieejebÛes MeefkeälekeWâõ, lÙeebÛee yee}sefkeâuuee. lees efJeYeeie oesvner he#eebÛÙee meecevÙeebÛes keWâõ JneJes ns meenefpekeâÛe nesles. lesLes
oie[hesâkeâercegUs keâener ceeCemeebvee efkeâjkeâesU ogKeeheleer PeeuÙee. Skeâ hees}erme DeefOekeâejer DeeefCe keâener hees}erme peKeceer PeeuÙeecegUs heesef}meebveer ieesUeryeej
kesâ}e. lÙeele oesve Fmeceebvee peKecee PeeuÙee. hejU jmlÙeeJej Skeâ JeeF&š iees° Ie[}er. Skeâe ceveg<Ùeeves cegvMeeRRÛÙee iee[erJej nu}e kesâ}e. iee[erÛÙee
keâeÛeebÛee ÛekeäkeâeÛetj Pee}e. mejoej hešs}, ceLegjeoeme ef$ekeâcepeer DeeefCe YeJeevepeer Depeg&ve efKecepeer ns cegvMeeRÛÙee iee[erle nesles. megowJeeves lÙeebhewkeâer kegâCee}eÛe
ogKeehele Pee}er veener. Skebâoj 72 }eskeâ peKeceer Pee}s. Dekeâje peCeebvee ØeeCeebeflekeâ peKecee PeeuÙee. hemleerme }eskeâebvee Deškeâ Pee}er. meJe& Menj
efveoMe&veebveer iejpe}s.
cegbyeF&leer} keâeceieej veslÙeebÛÙee DeeJeenveevegmeej meJe& ØeebleYej DeewÅeesefiekeâ Menjebletve keâener ØeceeCeele mebhe Pee}e. lÙee ef"keâeCeer efcejJeCegkeâe
efveIeeuÙee. efvejesOeves efve efveoMe&ves Pee}er. Denceoeyeeo, DeceUvesj, peUieeJe, ÛeeUermeieeJe, hegCes, OegUs Ùee ef"keâeCeebheÙeËle mebheeÛes }esCe heesÛe}s nesles.
mebheeÛÙee keâeÙee&Ûeer lej cees"er jbieoej YewjJeer Pee}er. mebOÙeekeâeUer keâeceieej cewoeveeJej keâeceieejebÛeer ØeÛeb[ meYee Yej}er. meYesÛes DeOÙe#e peceveeoeme cesLeeÛe
nesles. meYesle jCeefoJes, efvecekeâj, [ebies, efcejpekeâj ØeYe=efle keâcÙegefvemš veslÙeebveer lÙee keâeUŸee keâeÙeÅeeÛee keâ[keâ[tve efOekeäkeâej kesâ}e. keâeUŸee keâeÙeÅeeÛes Skeâ
Øeleerkeâ DeeefCe ogmejs ie=nceb$ÙeebÛes Øeleerkeâ Demes oesve hegleUs meYesÛÙee MesJešer peeUCÙeele Dee}s. Deebyes[keâjebÛes lesLes Skeâ peUpeUerle Yee<eCe Pee}s. Yee<eCeeÛÙee
DeejbYeer lÙeebveer mebhe ÙeMemJeer kesâuÙeeefJe<eÙeer keâeceieejebÛes neefo&keâ DeefYevebove kesâ}s. pÙee meeÙebkeâeUÛÙee Je=òehe$eeble mebhe heâmeuÙeeefJe<eÙeer efJeheÙe&mle ceeefnleer
efo}er nesleer, lÙeebÛes lÙeebveer yeie}yeÛÛes Demes JeCe&ve keâ¤ve efve<esOe kesâuee. mebhe hetCe&heCes ÙeMemJeer PeeuÙeeÛeer lÙeebveer iJeener efo}er. les keâeceieejebvee cnCee}s,
‘‘kesâJeU meYeebvee GheefmLele jentve Iemee hegâšsheÙeËle keâeUŸee keâeÙeÅeeÛee efve<esOe keâ¤ve efkebâJee efve<esOe JÙekeäle keâ¤ve legceÛes keâeÙe& nesCeej veener. Deehe}s
ØeefleefveOeer efveJe[tve osTve legcner jepÙemeòee nmleiele kesâ}er heeefnpes.’’ DeeheuÙee Yee<eCeeÛÙee MesJešer les cnCee}s, ‘‘keâeB«esmeves efyeÇefšMe meeceüepÙeMeenerefJe®æ
164
pej KejeKegje }{e GYeej}e lej ceer keâeB«esme}e pe¤j peeTve efceUsve.’’
mebheeefJe<eÙeer DeeheuÙee efveJesoveele mejoej hešs} cnCee}s keâer, ‘‘mebheeÛÙee veslÙeebveer yeUpeyejerÛes ceeie& DeJe}befye}s.’’ ÙeeJej Deebyes[keâj cnCee}s,
‘‘hešs}ebÛes efveJesove cnCepes DeLeheemetve FefleheÙeËle DemelÙeeves efJeCe}s}s peeUs Deens.’’
Ùee mebheeletve oesve iees°er efve<heVe PeeuÙee. heefn}er iees° DeMeer keâer, Deebyes[keâj keâeceieej #es$eele Deehe}s Jepeve hee[t Mekeâ}s. lÙeebÛÙee mebIešvesves cenòJeeÛes
keâeÙe& kesâ}s DeeefCe leer ßes‰ ØeleerÛeer "j}er. ØeLeceßesCeerÛes keâeceieej vesles cnCetve Deebyes[keâjebÛeer keâerleea Pee}er. lÙeecegUs DeefKe} YeejleerÙe keâeceieejebÛÙee
ØeMveebMeer lÙeebÛes YeefJe<ÙekeâeUele pess veeles pees[}s peeCeej nesles lÙeeÛee lees heeÙee "j}e. ogmejer iees° DeMeer keâer, keâeceieejebÛÙee efnleemee"er keâcÙegefvemš efve
Deebyes[keâj Ùeebveer Skeâ DeeIee[er yeveefJe}er. leLeeefhe, Deebyes[keâjebveer Deehe}e he#e efve mebIešvee ner Oetle&heCes DeeefCe meeJeOeheCes keâcÙegefvemšebheemetve De}ie "sJe}er
DeeefCe lÙee #es$eele lÙeebveer Deehe}er Úehe yemeefJe}erÛe.
7 veesJnWyejÛee mebhe ner heâej cenòJeeÛeer DeMeer iees° "j}er. lÙeeÛes cenòJe SJe{s nesles keâer, mebÙegkeäle Øeebleele}s veeCeeJe}s}s efkeâmeeve heg{ejer
mJeeceer menpeevebo Deebyes[keâjebvee cegbyeF&le lÙeeÛÙee efveJeememLeeveer ÙesTve Yesšues. cegbyeF&leerue keâeceieejebÛes ØeMve efve meJe&meeOeejCe Yeejleeleer} MeslekeâNÙeebÛes
ØeMve ÙeebJej lÙeebveer Deebyes[keâjebMeer ÛeÛee& kesâ}er. efyeÇefšMe meeceüepÙeJeeoeefJe®æ Skeâpetš keâjCÙeemee"er Deebyes[keâjebveer keâeB«esme}e efceUeJes Demee lÙeebveer
Deebyes[keâjebMeer Dee«en Oej}e. Deebyes[keâj cnCee}s, ‘‘keâeB«esmeves efyeÇefšMe meeceüepÙeMeenerefJe®æ pej }{e hegkeâej}e Demelee, lej ceer lÙee he#ee}e
efceUe}es Demelees. hejbleg JemlegefmLeleer leMeer veener. keâeB«esme he#e DeeheuÙee neleer Dee}s}er Iešveelcekeâ Ùeb$eCee Yeeb[Je}Jee}s efve DeJÙeenle mJeeLeea efnleeves
yejyeš}s}s }eskeâ ÙeebÛÙee efnleemee"erÛe jeyeJeerle Deens. lÙeeves Meslekeâjer Je keâeceieej ÙeebÛÙee efnleeÛee yeUer efo}e Deens. DemeuÙee Ùee mebIešves}e ceer
efceUt MekeâCeej veener.’’
ef[meWyej, 1938ÛÙee MesJešÛÙee Dee"Je[Ÿeele Deewjbieeyeeo ÙesLes Deewjbieeyeeo efpeune oef}le Jeiee&ÛÙee heefj<eosÛes DeOÙe#eheo yeeyeemeensyeebveer mJeerkeâej}s.
DeMee leNnsÛeer oef}le Jeiee&Ûeer nwojeyeeo mebmLeeveeleer} ner heefn}erÛe heefj<eo, lÙee heefj<eosÛÙee mJeeieleeOÙe#eebveer lesLeer} oef}le Jeiee&ÛÙee efmLeleerÛes
JeCe&ve cees"Ÿee heefjCeecekeâejkeâ Yee<esle kesâ}s. lesLeer} oef}leJeieeaÙeebÛee keâmee ÚU nesle Demelees, lÙeebvee cegme}ceeve Oecee&le keâmes peyejerves Dees{}s peeles
DeeefCe cegme}ceebveeÛes mee¢e IesTve yeÇÇeÿeCe ns Demhe=MÙeebÛes meeJe&peefvekeâ leUŸeeJej heeCeer YejCÙeeÛes efve cebefojØeJesMeeÛes ØeÙelve keâmes neCetve hee[leele
ÙeeJej lÙeebveer efJeoejkeâ ØekeâeMe hee[}e. Deebyes[keâjebveer lÙeebvee ‘mJeeJe}byeer yevee’ Demee mebosMe efo}e.
o

165
 mJeleb$e cepetj he#eeÛee peenerjveecee
(1) veJeerve megOeejCeebefJe<eÙekeâ OeesjCe
veJeerve megOeejCeeble (jepÙeIešvesle) Yejhetj oes<e Je JÙebie DemeuÙeecegUs lÙee hetCe& peyeeyeoejerÛes mJejepÙe Øeehle keâ¤ve osCÙeeme DemeceLe& Deensle.
Øeebeflekeâ keâejYeejeleer} efkeâlÙeskeâ Iešvee, efJeMes<ele: meskebâ[ ÛeWyejÛeer Iešvee ner Ùee he#ee}e Dee#esheen& Jeešles. leLeeefhe Ùee veJeerve megOeejCee jeyeefJeCÙeeme
njkeâle veener. cee$e peyeeyeoejerÛÙee mJejepÙeeÛes mJe¤he efve<heMYe keâ¤ve šekeâCÙeepeesies pes Keeme Je DeefveÙebef$ele mJe¤heeÛes DeefOekeâej ieJnve&jeme efceUe}s
Deensle, lÙeebÛee GheÙeesie Ùee cegoleerle nesT veÙes Ùeeyeö} ne he#e peeie=le jener}.

(2) DeeefLe&keâ OeesjCe

(1) MesleerÛeer Øeieleer nesTve lees Oeboe peemle heâ}õthe JneJee cnCetve }B[cee@iexpe yeBkeâe, Glheeokeâ-Meslekeâjer Jeiee&ÛÙee menkeâejer helehes{Ÿee
(Co-operative Credit Societies) Je Kejsoer-efJe›eâer keâjCeejer ceb[Us (Marketing Societies) ÙeebÛeer mLeehevee keâjCÙeeÛee Ùee he#eeÛee
keâeÙe&›eâce Deens.
(2) MeslekeâNÙeebÛÙee oefjõŸeeÛes ØelÙe#e keâejCe peefceveerÛeer }neve }neve legkeâ[Ÿeeble nesCeejer efJeYeeieCeer ns Demetve lÙeecegUs leerle Yeeb[Je}
iegbleefJeCÙeeme Je megOeej}suÙee heæleerves Mesleer keâjCÙeeme JeeJe efceUle veener Demes Ùee he#eeÛes cele Deens.
peefceveerÛes legkeâ[s DeeefCe lÙeecegUs Meslekeâjer Jeiee&le JeeJejCeejs oeefjõŸe ÙeeÛes cegKÙe keâejCe cnCepes Jee{lÙee }eskeâmebKÙes}e kesâJeU peefceveerJejÛe DeJe}byetve
jeneJes }eieles ns nesÙe DeeefCe peefceveerJej DeJe}byetve jenCeeNÙee peeoe }eskeâmebKÙesÛÙee hees<eCeeÛeer MesleerJÙeefleefjkeäle Flej JÙeJemeeÙeeleer}
lepeJeerpe PeeuÙeeJeeÛetve MeslekeâNÙeebÛes oeefjõŸe otj nesCeej veener. Ùee he#eeÛes Demes cele Deens keâer, MeslekeâNÙeebvee ceole keâjCÙeemee"er
DeeefCe lÙeebÛeer GlheeoveMekeäleer Jee{efJeCÙeemee"er F}eKÙeeleer} GÅeesieOebÅeebÛeer Jee{ keâjCes ns cegKÙe meeOeve Deens cnCetve ne he#e Ûee}t
GÅeesieOebÅeebÛes hegve®ppeerJeve keâ¤ve Ùee F}eKÙeeble GlheVe osCeeNÙee keâÛÛÙee cee}eÛÙee DevegjesOeeves veJeerve GÅeesieOebos efvecee&Ce keâjCÙeeÛee ØeÙelve keâjer}.
(3) }eskeâebvee DeeheeheuÙee OebÅeele ØeeJeerCÙe mebheeove keâjCÙeeme DeeefCe Deehe}er Mekeäleer Jee{efJeCÙeeme mee¢eYetle nesCeeNÙee Oebos-efMe#eCeeÛee
efJemle=le keâeÙe&›eâce neleer IesCÙeeÛee ne he#e ØeÙelve keâjer}
(4) }eskeâefnleeÛÙee °erves DeeJeMÙekeâ Øemebieer osMeeleer} GÅeesieOebÅeebÛeer cee}keâer Je JÙeJemLee mejkeâejves DeeheuÙeekeâ[s IÙeeJeer, Demes Ùee he#eeÛes
cele Deens.
(5) peerJeveeÛee hetCe& DeeefCe mJeleb$e GheYeesie IesCeeNÙee ceeiee&le GheefmLele nesCeeNÙee meJe& De[ÛeCeer veenerMee keâjCÙeemee"er peer DeeefLe&keâ heæleer
SKeeÅee efJeefMe° Jeiee&}e efkebâJee pevelesÛÙee efJeYeeiee}e DevÙeeÙekeâejkeâ nesle Demes} leer heæleer yeo}Ces, megOeejCes efkebâJee ve° keâjCes nsner Ùee he#eeÛes
Debieerke=âle keâeÙe& Deens.
(6) meJe&meeOeejCeheCes peceerveoejebkeâ[tve nesCeejer Meslekeâjer kegâUebÛeer efheUJeCetkeâ Deiej lÙeebÛÙeekeâ[tve peefceveerÛes ceeie}sheCe keâe{tve IesCÙeeÛeer
peceerveoejeÛeer ØeJe=òeer efJeMes<ele: (1) Keesleer (2) lee}gkeâoejer Ùee heæleerle DemeCeejer ner ØeJe=òeer MeslekeâNÙeebÛÙee efnlee}e efJejesOeer DemeuÙeecegUs
lÙeeheemetve Meslekeâjer kegâUebÛes mebj#eCe JneJes DeMee mJe¤heeÛes keâeÙeos keâjCÙeeÛee ØeÙelve ne he#e keâjer}.
(7) MeslekeâjerJeie& Je keâeceieejJeie& Ùeebvee megOeej}suÙee jenCeerØeceeCes jenlee ÙeeJes Ùeemee"er lÙeebÛÙee cegMeefnNÙeebÛeer efkeâceeve ceÙee&oe "jefJeCÙeeÛee
ne he#e ØeÙelve keâjer}.
(8) keâejKeevÙeebleer} keâeceieejJeiee&ÛÙee efnleemee"er keâejKeevÙeebleer} veeskeâjer, ye[leheâea Je heieejJee{ ÙeebÛÙeeJej mejkeâejer efveÙeb$eCe, keâeceeÛes
peemleerle peemle leeme, keâeceeme ÙeesiÙe Demes Jesleve, heieejer jpee, Jeiewjs mJe¤heebÛÙee Ghekeâejkeâ Ùeespevee Je Je=æheCe Deiej ogmejs ÙeesiÙe keâejCe ÙeecegUs
keâeÙe&efveJe=òe nesleevee yeesveme, hesvMeve Deiej leMeeÛe ØekeâejÛeer ogmejer ceole DeMeemee"er keâeÙeosceb[Ueleer} keâeÙeos cebpetj keâ¤ve IesCÙeeÛes ØeÙelve ne
he#e keâjer} DeeefCe DeepeejerheCe, yeskeâejer efkebâJee DeheIeele DeMee Øemebieer keâeceieejebÛeer lejleto keâjCeejer efJecÙeeÛeer Keemeieer Ùeespevee Je keâeceieejebmee"er
mJemle Yee[ŸeeÛÙee DeejesiÙeMeerj FceejleeRÛeer GYeejCeer ner keâeces neleer IesCÙeeÛee ne he#e ØeÙelve keâjer}.
(9) keâejKeevÙeeleer} keâeceieejebÛÙee efnleemee"er DeeJeMÙekeâ Demes pes keâeÙe& ne he#e keâjCeej Deens, lesÛe keâeÙe& MeslekeâNÙeebÛÙee efnleemee"er
DeeJeMÙekeâ DeMee mJe¤heele ne he#e keâjer}.
(10) yeskeâejer efveJeejCe keâjCÙeeÛeer peyeeyeoejer mejkeâejJej Deens, ns leòJe Ùee he#ee}e keâyet} Deens. lÙeemee"er Mesleer, Jemeenleer Je peceerve
vemeCeeNÙee DeeefCe yeskeâej keâeceieejebvee keâece efceUCÙeemee"er mejkeâejer keâeces meg¤ keâjCÙeeÛÙee Ùeespevee Dece}ele DeeCeCÙeeÛee ØeÙelve ne he#e keâjer}.
(11) peyej JÙeepe lemesÛe Keesšs Je IeesšeUŸeebÛes JÙeJenej keâjCeeNÙee meeJekeâejebheemetve iejerye $e+CekeâesÛes mejb#eCe nesCÙeemee"er Je MeslekeâNÙeebvee
$e+Cecegkeäle keâjCÙeemee"er ÙeesiÙe Demes keâeÙeos Ie[Jetve DeeCeCÙeeÛee ne he#e ØeÙelve keâjer}.
(12) cees"cees"Ÿee Menjebleer} Je DeewÅeesefiekeâ keâejKeevÙeeÛÙee Yeeieele he[CeeNÙee ceOÙece efmLeleerleer} }eskeâebvee meesF&mkeâj Demes IejYee[s he[eJes
DeMee ØekeâejÛes keâeÙeos ne he#e heg{s ceeb[er}.
(3) keâjOeeje heæleerefJe<eÙekeâ Ùee he#eeÛes OeesjCe
Ùee he#eeÛes Demes cele Deens keâer, ØepesÛes keâuÙeeCe Je Jee{lee Glkeâ<e& nesCÙeeme mejkeâejves je°^mebJeOe&keâ Demes Deveskeâ keâeÙe&›eâce neleer Iesle}s

166
heeefnpesle. heCe mejkeâejÛÙee neleer hewmee Deme}e lejÛe Ùee iees°er keâjCes mejkeâej}e MekeäÙe nesF&}. ne hewmee DeLee&le Øepeskeâ[tve keâjeÛÙee ¤heeves
ÙeeJeÙeeÛee Yejhetj hewmee Demes} lej mJejepÙeeÛeer nceer Ieslee Ùesles. ‘keâj keâceer Pee}e heeefnpes DeeefCe lees je°^esVeleer}e hees<ekeâ DeMeer keâeÙe&s ve keâjlee
Dee}er lejerner keâj keâceer Pee}e heeefnpes, lejÛe lÙeele legceÛes efnle Deens’ Ùee celeeÛee ØeÛeej yengpeve meceepeele keâjCes cnCepes De%e Je iejerye pevelesÛeer
efoMeeYet} keâ¤ve heâmeJeCetkeâ keâjCÙeemeejKes nesÙe. leLeeefhe keâjOeeje heæleer Deens leer jent ÅeeJeer Demes ne he#e cnCele veener; SJe{sÛe veJns lej Ûee}t
heæle Ùee he#ee}e veehemeble Deens, keâejCe leer DevÙeeÙekeâejkeâ Demetve iejerye Jeie& lÙeele efÛej[tve peele Deens. ner efJe<ecelee otj keâjCÙeeÛee ne he#e
ØeÙelve keâjer}. Ûee}t peceerveOeeje heæleer DelÙeble Dee#esheen& Demetve leer megOeejCÙeeefJe<eÙeer ne he#e ØeÙelve keâjer}.
(4) meeceeefpekeâ megOeejCee
(1) meJe&ØekeâejÛÙee DeeJeMÙekeâ DeMee meeceeefpekeâ megOeejCee (De) meveelevÙeebkeâ[tve meceepemegOeejkeâebJej he[CeeNÙee yeefn<keâejeme DeeUe Iee}Ces,
(ye) }eskeâebvee keâeÙeÅeeves efceUe}s}s nkeäkeâ Je peerJevemJeeleb$ÙeeÛee ÙeesiÙe GheYeesie IesCeeNÙee keâener JÙekeäleeRvee Deiej efJeefMe° Jeiee&}e onMele Deiej
yeefn<keâej Iee}CÙeemeejKes ØeÙelve, keâeÙeÅeeves efMe#esme hee$e "jefJeCeeNÙee keâeÙeÅeeÛeer Ùeespevee.
(2) Oeeefce&keâ õJÙeefveOeerÛee ogefJe&efveÙeesie, iewjJÙeJemLee nesT veÙes cnCetve meeJe&peefvekeâ Oecee&oeefÙekeâe mebmLeebJej mejkeâejer efveÙeb$eCe "sJeCeejs keâeÙeos
keâjCes DeeefCe Ùee õJÙeefveOeerletve mebkeâefuhele efJeefveÙeesie nesTve efMeu}keâ jeefnuÙeeme lÙeeÛee efMe#eCeemeejKÙee }ewefkeâkeâ keâeÙee&le GheÙeesie keâjlee ÙesCeejs
keâeÙeos keâjCes.
(3) efYekeâejer Je ogmejs DeveeLe efvejeefßele }eskeâ ÙeebÛÙee lejlegoerÛeer keâeÙeÅeeves Ùeespevee keâjCes.
(5) «eecemebIešvee
(1) «eecemebIešvesÛÙee °erves DeeJeMÙekeâ DeMeer megKeeÛeer jenCeer «eeceerCe peerJeveele Øeehle JneJeer Ùeemee"er MekeäÙe lÙee GheeÙeÙeespevee keâjCes.
(2) meeceevÙele: veiejjÛevesÛÙee heæleerJejÛe Kes[ŸeeÛeer jÛevee DemeeJeer DeMee ØekeâejÛÙee Ùeespevesves Kes[Ÿeeleer} Iejs yeebOetve DeejesiÙe megOeejCes.
(3) Kes[Ÿeele JeeÛevee}Ùes, meeJe&peefvekeâ ne@}, jsef[Ùees, efheâjles efmevescee ÙeebÛeer Ùeespevee keâ¤ve peveheoeÛeer efJeÛeejhejbheje ØeKÙeele Je ØeieceveMeer}
keâjCes.
(6) efMe#eCe
(1) ceesheâle Je mekeäleerÛÙee ØeeLeefcekeâ efMe#eCeeÛeer Ùeespevee Dece}ele DeeCeCes.
(2) meJe&meeOeejCeheCes mee#ejlee ØeÛeejemee"er DeefMeef#ele Øeew{ ceveg<ÙeeÛÙee efMe#eCeeÛeer Ùeespevee.
(3) DeewÅeesefiekeâ efMe#eCeeJej efJeMes<e Yej osCes.
(4) efMe#eCeele ceeieeme}suÙee peeleerleer} nesleke⤠le®Ceeble, Yeejleele Je hejosMeele GÛÛeefMe#eCe Ieslee ÙesCÙeemee"er mejkeâejer ceole efceUs},
DeMeer keâeÙeosMeerj Ùeespevee keâjCes.
(5) F}eKÙeele DeeJeMÙekeâ Yeeieele ØelÙe#e efMe#eCe osCeejer ØeeosefMekeâ efJeMJeefJeÅee}Ùes mLeeheve keâ¤ve efJeMJeefJeÅee}Ùeerve efMe#eCeeÛeer hegveIe&švee
keâjCÙeeÛes keâeÙeos ne he#e heg{s DeeCeer}. efJeÅeeLÙeeËÛes ßece Je lÙebeÛeer yegefæceòee ceeleercees} keâ¤ve šekeâCeeNÙee hejer#eebÛeer ØemlegleÛeer Deefve° heæleer
ve° keâjCÙeeÛee ØeÙelve ne he#e keâjer}.
(7) jepÙe keâejYeej
(1) jepÙe keâejYeejeÛeer heæleer met#ce Je F°heefjCeecekeâejkeâ Je oes<ejefnle DemeeJeer Demes Ùee he#eeÛes ØeÙelve Ûee}t Deensle.
(2) Jejer} vebyej 1 heesškeâ}ceeleer} GösMeemee"er ne he#e (1) vÙeeÙe Je Debce}yepeeJeCeer KeelÙeeÛeer heâejkeâle keâjCes Je (2) DeeOegefvekeâ heefjefmLeleer}e
Deveg¤he DeMeer Jesleveheæleer ÙeespeCes Ùee oesve Ùeespevee neleer IesF&}.
(3) mejkeâejer veeskeâjerle Skeâe ef"keâeCeer SkeâeÛe peeleerÛee Deiej Jeiee&Ûee YejCee nesT veÙes Demes Ùee he#eeÛes OeesjCe Deens. jepÙe keâejYeej
heefjCeecekeâejkeâ nesCÙeekeâefjlee F}eKÙeeleer} mejkeâejer veeskeâjerle meJe& peeleer Je JeieeËme ÙeesiÙe ØeceeCeele ØeJesMe efceUs} Demes ØeÙelve ne he#e keâjer}.
o

167
Skeâ ›eâebleerkeâejer #eCe !

168
 [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj
1937-38 mee}eveblej keâeceieejJeiee&Ûeer [eJeer ÛeUJeU Je [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer GYeer kesâ}s}er oef}le ÛeUJeU ÙeeceOÙes ojer efvecee&Ce
Pee}er. leer ojer [eJÙee ÛeUJeUerleuÙee heg{eNÙeebveer keâOeerner meebOe}er veener. G}š oef}le ÛeUJeUer}e keâeceieejebÛÙee ÛeUJeUerheemetve otj keâmes "sJelee
ÙesF&} ÙeeÛeeÛe Ùee ceb[UeRveer ØeÙelve kesâ}e. [e@. yeeyeemeensyeebveer keâeceieejebÛÙee ØeMveebÛeer Je ÛeUJeUerÛeer keâOeerÛe efveYe&lme&vee kesâ}er veener. G}š [eJÙee
ÛeUJeUerleer} veslÙeebveer cee$e melele yeeyeemeensyeebvee Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛes meceLe&keâ "jJetve lÙeebÛeer ner ÛeUJeU meJeeËieerCe cegkeäleerÛeer vemetve megOeejCeeJeeoer
nesleer Demes Mesjs ceej}s. meceepemeòeeJeeoeyeö} pejer [e@. yeeyeemeensyeebÛÙee [eskeäÙeele keâener Mebkeâe neslÙee, Dee#eshe nesles lejer yeeyeemeensye cee$e keâeceieej
ÛeUJeUerÛÙee keâOeerner efJejesOeer ies}s veenerle. [eJÙee ÛeUJeUerÛes vesle=lJe cee$e iesuÙeeÛee Yejhetj hegjeJee meehe[lees. keâeceieejebÛÙee ÛeUJeUeryeö} lÙeebvee
keâMeer DeemLee nesleer ns oeKeefJeCÙeemee"er Deecner [e@. Deebyes[keâjebÛÙee ‘jepÙes efve DeuhemebKÙeekeâ’ Ùee hegmlekeâeceOeer} Gleeje ÙesLes cegöece osle Deensle.
- mebheeokeâ

169
 MeemekeâerÙe meceepeJeeo
Ùee heesškeâ}ceeÛes cegKÙe Gefö° ns Deens keâer, Meemeveeves pevelesÛes DeeefLe&keâ peerJeve ns DeMee jerleerves mebIeefšle kesâ}s heeefnpes keâer, pÙeeÙeesies Keemeieer
GÅeesieeÛes meJe& ceeie& yebo ve keâjlee Glheeove#ecelesÛes efMeKej iee"lee ÙesF&} DeeefCe lÙeeÛeyejesyej mebheòeerÛes meceeve Jeešhe meeOelee ÙesF&}. Ùee keâ}ceeceOÙes
peer Ùeespevee DeeKe}er ies}er Deens, lÙeeceOÙes MesleerceOÙes MeemeveeÛeer cee}keâer Je MesleerÛeer meecegoeefÙekeâ keâmeCetkeâ DeeefCe DeewÅeesefiekeâ #es$eeble megOeeefjle
MeemekeâerÙe meceepeJeeo DeefYeØesle Deens. peceerve Demees Jee GÅeesie Demees Meemeveeves Yeeb[Je}hegjJe"e kesâuÙeeKesjerpe lÙeeletve YejerJe heefjCeece meeOe}s
peeCeej veenerle. Ùee keâ}ceeble efJecee OebÅeeÛes je°^erÙeerkeâjCe keâjCÙeeÛeer Ùeespevee Deens. ÙeeÛeer oesve Gefö°s Deensle. efJecee OebÅeeÛÙee je°^erÙeerkeâjCeecegUs
efJecee GlejJeCeeNÙee JÙekeäleeruee lÙeeÛÙee efJecÙeeÛeer DeKesjÛeer jkeäkeâce efceUCÙeeyeeyeleerle Meemeve peyeeyeoej DemeuÙeecegUs Keemeieer efJecee kebâhevÙeebhes#ee
peemle MeeMJeleer leÙeej nesles. lÙeeÛeyejesyej Meemevee}e DeeefLe&keâ efveÙeespeveemee"er DeeJeMÙekeâ DeefLe&keâ meeOeve Ghe}yOe nesles. Demes kesâ}s veener lej
Meemevee}e veeCes yeepeejeletve peemle JÙeepeeves keâpe& GYeejCÙeeÛee ceeie& helkeâjCes Yeeie he[s}. pe}o DeewÅeesefiekeâ efJekeâemeemee"er Yeejlee}e MeemekeâerÙe
meceepeJeeo DeeJeMÙekeâ Deens. Keemeieer GÅeesie ner iees° ke⤠MekeâCeej veener DeeefCe lÙeeves pej ns kesâ}s lej lÙeeletve ÙegjesheceOÙes Keemeieer Yeeb[Je}eves
peMeer efJe<ecelee leÙeej kesâ}er leMeer FLesner nesF&} DeeefCe Ùeeyeeyeleerle Yeejleeves Oe[e IesCes DeeJeMÙekeâ Deens. peceerve KeelÙeeÛes Skeâ$eerkeâjCe DeeefCe ketâU
keâeÙeos GheÙegkeäle veenerle, veJns lÙeehes#eener JeeF&š Deensle. lÙeecegUs MesleerÛeer YejYeješ nesCeej veener. KeelÙeeÛes Skeâ$eerkeâjCe DeLeJee ketâU keâeÙeos
ÙeebÛeer 6 keâesšer Demhe=MÙeebvee keâesCeleerner ceole nesCeej veener. keâejCe les efveJJeU Yetceernerve cepetj Deensle. KeelÙeebÛes Skeâ$eerkeâjCe DeLeJee ketâU keâeÙeos
keâ¤ve lÙeebÛee ØeMve megšCeej veener. Ùee keâ}ceeceOÙes DeeKetve efo}suÙee meecegoeefÙekeâ Mesleer mebIeefšle keâjCÙeevesÛe lÙeebvee ceole nesCeej Deens. ÙeecegUs
peefceveerleer} efnlemebyebOe ve° kesâ}s peele veenerle. cnCetve lÙee keâejCeekeâefjlee Ùee Ùeespeves}e efJejesOe DemeCÙeeÛes keâejCe veener.
Ùee ÙeespevesÛeer oesve efJeMes<e Debies Deensle. Skeâ cnCepes leer DeeefLe&keâ peerJeveeÛÙee cenòJeeÛÙee #es$eebceOÙes MeemekeâerÙe meceepeJeeoeÛee hegjmkeâej keâjles
DeeefCe lÙeeyejesyej ner Ùeespevee MeemekeâerÙe meceepeJeeoeÛeer ØemLeehevee keâjCÙeeÛee ØeMve keâeÙeosceb[UeÛÙee FÛÚsJej meesheJele veener. ner Ùeespevee MeemekeâerÙe
meceepeJeeoeÛeer ØemLeehevee mebefJeOeeveeÛÙee keâeÙeÅeeves keâjles DeeefCe ÙeecegUs keâeÙeosceb[UeÛÙee DeLeJee MeemekeâerÙe Ùeb$eCesÛÙee ke=âlÙeeves yeo}lee ÙesCeej
veener DeMeer lejleto keâjles.
mebefJeOeeveelcekeâ keâeÙeÅeeÛes DeYÙeemekeâ, ÙeeefJejesOeer Deehe}e leeye[leesye efve<esOe JÙekeäle keâjleer}. les Kee$eerves Demes efJeÛeejleer} keâer, ner Ùeespevee vesnceerÛÙee
heæleerÛÙee cet}Yetle nkeäkeâeÛÙee keâ#esyeensj peele veener keâe? lÙee}e ceePes Gòej Deens keâer, peele veener. pej leer leMeer keâ#esyeensj peele Deens Demes Jeešle
Demes} lej leer leMeer JeešCÙeeÛes keâejCe ns Deens keâer, ÙeeJej šerkeâe keâjCeeNÙeeÛee heeÙee cet}Yetle nkeäkeâebÛÙee mebkeâuhevesÛÙee mebkegâefÛeleheCeele Deens. ÙeeÛÙeener
heg{s peeTve Demes cnCelee ÙesF&} keâer, cet}Yetle nkeäkeâebefJe<eÙekeâ mebefJeOeeve keâeÙeÅeeÛÙee #es$eeefJe<eÙeerÛÙee mebkegâefÛele keâuhevee ue#eele IesTvener Ùee ÙeespevesÛes
Kethe Ûeebieues meceLe&ve keâjlee ÙesF&ue, keâejCe meceepeeÛeer DeeefLe&keâ jÛevee DeeefCe mJe¤he Je {eÛee keâeÙeÅeeves DeeKetve osCÙeeceeieer} nslet keâeÙe Demelees?
Flej JÙekeäleeRÛÙee mJeeleb$ÙeeÛes j#eCe keâjCes ne Ùeeleerue GösMe Demelees DeeefCe nsÛe cetueYetle j#eCeeÛes Gefö° Demeles. JÙekeäleerÛes mJeeleb$Ùe DeeefCe meceepeeÛÙee
jÛevesÛes mJe¤he Je {eÛee Ùeebleer} hejmhejmebyebOe ØelÙeskeâe}eÛe GIe[ efomes} Demes veener, heCe lejerner Ùee oesvneRleer} mebyebOe ns JeemleJeele DemeleeveeÛe
Kee}er} iees°er }#eele IesleuÙee lej GIe[ nesT Mekeâleer}.
jepekeâerÙe }eskeâMeener ner Ûeej ØecesÙeebJej DeJe}byetve Demeles. ØecesÙes Kee}er}ØeceeCes meebielee Ùesleer}.
1) JÙekeäleer ner mJekeWâefõle Demeles.
2) JÙekeäleer}e efleÛes keâe{tve ve Ieslee ÙesCeejs DeefOekeâej Demeleele DeeefCe mebefJeOeeveeves lÙee}e lÙeebÛeer MeeMJeleer efo}er heeefnpes.
3) mJele:}e keâener meJe}leer Øeehle keâ¤ve IesCÙeeÛeer hetJe&Deš cnCetve lÙee JÙekeäleer}e Iešvesves efo}suÙee keâesCelÙeener Iešveelcekeâ nkeäkeâeÛee
lÙeeie keâjeJee }eielee keâecee veÙes.
4) Meemeve keâesCeener Keemeieer JÙekeäleer}e ogmeNÙeeJej meòee ieepeJeCÙeeÛes nkeäkeâ osCeej veener.
Keemeieer (cee}keâer) GÅeesieeJej JÙeefkeäleiele heâeÙeÅeeÛes Gefo° meheâ} keâjCÙeeÛÙee heeÙeeJej DeeOeej}suÙee meeceeefpekeâ DeLe&jÛevesÛee DeYÙeeme DemeCeeNÙee}e
ns mhe° nesF&} keâer, ner jÛevee MesJešÛÙee oesve ØecesÙeebleer} pÙee nkeäkeâebJej }eskeâMeener DeJe}byetve Deens les nkeäkeâ [eJe}les efkebâJee lÙeebÛee heeÙee

170
heesKejles. mJele:Ûes peerJeve peieefJeCÙeemee"er efkeâleer peCeebvee Deehe}s Iešveelcekeâ nkeäkeâ mees[eJes }eieleele? efkeâleer peCeebvee Keemeieer cee}keâekeâ[tve
mJele:Jej meòee ieepeJetve IesCÙeeÛee Øemebie Ùeslees? pes yeskeâej Deensle lÙeebvee efJeÛeeje keâer pÙeebvee cetueYetle nkeäkeâ cnCeleele lÙeebÛee keâener GheÙeesie Deens
keâeÙe? pej SKeeÅee yeskeâej ceeCemeeheg{s keâesCelÙeener mJe¤heeÛeer veeskeâjer efceUCes Ùee G}š keâenerner heieej, keâeceeÛes leeme efveef§ele ve nesCes, keâesCelÙeener
ÙegefveÙeveÛes meYeemeo ve nesCÙeeÛes yebOeve, Yee<eCe Je mebIešvee Je Oeeefce&keâ mJeeleb$ÙeeÛee GheYeesie ve IesCes heÙee&Ùe "sJe}s lej lees lÙeeleer} keâeÙe efveJe[s}
ÙeeÛÙeeyeö} keâesCee}e keâener Mebkeâe Demes} keâe? ÙeeefMeJeeÙe JesieUs Deme keâmes Ie[t Mekesâ}? GheemeceejerÛeer Yeerleer, SKeeos Iej ieceeJeCÙeeÛeer Yeerleer,
keâener efMeu}keâ Demes} lej leer ieceeJeCÙeeÛeer Yeerleer, MeeUsletve ceg}s keâe{tve IesCÙeeÛÙee heefjefmLeleerÛeer Yeerleer, meceepeeÛÙee oeveeJej DeesPes nesCÙeeÛeer
Yeerleer, meceepeeÛÙee KeÛee&ves hegj}s DeLeJee peeU}s peeCÙeeÛÙee ØemebieeÛeer Yeerleer Ùee iees°er lÙee lÙee ceeCemeeves DeeheuÙee cet}Yetle nkeäkeâebmee"er lee"heCes
GYes jenCÙeeÛÙee Dee[ ÙesCeeNÙee heâej ye}Jeeve iees°er Deensle. ÙeeØeceeCes yeskeâejebvee keâeceeÛeer Je peieCÙeeÛeer meJe}le efceUefJeCÙeekeâefjlee mJele:Ûes cet}
Yetle nkeäkeâ mees[Ces Yeeie he[les.
pes keâeceeJej, veeskeâjerJej Deenssle lÙeebÛes keâeÙe? Iešvee hebef[le Demes mecepeleele keâer, cet}Yetle nkeäkeâebÛee keâeÙeoe keâjCes nerÛe lÙeebÛÙee mJeeleb$Ùej#eCeeÛeer
nceer Deens DeeefCe lÙeemee"er DeeCeKeer keâener keâjCÙeeÛeer pe®jer veener. lÙeebÛes cnCeCes Demes Deens keâer, efpeLes Keemeieer DeeefLe&keâ Je meeceeefpekeâ JÙeJenejeceOÙes
Meemeve nmle#eshe keâjerle veener lesLes, mJeeleb$Ùe jenlesÛe. (lÙeebÛÙee celes) pej keâMeeÛeer DeeJeMÙekeâlee Demes} lej DeMee jeefn}suÙee mJeeleb$ÙeeÛeer keâ#ee
Jee{efJeCes DeeefCe MeemeveeÛee nmle#eshe keâceerle keâceer nesF&ue Demes heenCes. ns Kejs Deens keâer, efpeLes Meemeve nmle#eshe keâjerle veener efleLes mJeeleb$Ùe ns
jenles, heCe FLes ner iees° mebhele veener. DeeCeKeer Skeâe ØeMveeÛes Gòej osCes yeekeâer jenles. ns mJeeleb$Ùe (cegkeäleer) keâesCeekeâefjlee Deens? mJeeleb$Ùe, cnCepes
peceerveoejebvee Deehe}e Keb[ Jee{efJeCÙeeÛes mJeeleb$Ùe, Yeeb[Jeueoejebvee keâeceeÛes leeme Jee{efJeCÙeeÛes Je heieej keâceer keâjCÙeeÛes mJeeleb$Ùe DemeeÛe ÙeeÛee
GIe[ DeLe& neslees. les DemesÛe jenCeej, ÙeeÛÙeeefMeJeeÙe JesieUs nesTÛe MekeâCeej veener. keâejCe peer DeLe&jÛevee keâeceieejebÛÙee cees"Ÿee mewvÙeebÛee Jeehej
keâjles DeeefCe efveÙeefcele Deblejeves heâej cees"Ÿee ØeceeCeeJej JemletbÛes Glheeove keâjles lÙee jÛevesceOÙes les keâeceieej keâece keâjleer} DeeefCe GÅeesieOebÅeeÛee
iee[e Ûee}t jener} Ùeemee"er keâesCeer lejer efveÙece keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens. pej Meemeve ns keâjCeej vemes} lej Keemeieer cee}keâ les keâjleer}. veener
lej peerJeveÛe DeMekeäÙe nesF&}. ÙeeÛee DeLe& MeemeveeÛÙee efveÙeceeheemetve cegkeälelee. ÙeebÛesÛe ogmejs veeJe Keemeieer cee}keâebÛeer ngketâceMeener DemeeÛe neslees.
jepÙes DeeefCe DeuhemebKÙeekeâ Ùee hegmlekeâeletve
heeve 30, 31, 32, 33
}sKekeâ : [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj
(mJeleb$e YeejleeÛÙee IešvesceOÙes nkeäkeâ keâesCeles DeeefCe
les keâmes megjef#ele kesâ}s Deensle.)
o

171
172
meJe& keâener mece<šermee"er
Yeeie -1

173
174
 efveefceòe ‘DeefmceleeoMe&’ÛÙee meeefnlÙe mebces}veeÛes...
peUieeJe ÙesLes 31Jes DeefmceleeoMe& meeefnlÙe mebces}ve vegkeâlesÛe Pee}s. oef}le meeefnlÙeeÛÙee ÛeUJeUerÛee keâ}e-meeefnlÙeefJe<eÙekeâ efJeÛeej vegmelee
ceveg<ÙekeWâõer DeeefCe SsefnkeâJeeoer veener lej meceepeefveefce&leerÛee, mepe&veeÛee efJeÛeej Deens. peeleerJeiee&Ûee Deble keâ¤ve meJe& leNnsÛÙee efJe<ecelesÛee Je ceeveJeer
Mees<eCeeÛee Deble keâjCeeje efJeÛeej Deens. peeleerefJenerve, Jeie&efJenerve Je Mees<eCeefJenerve meceepe efvecee&Ce nesCÙeemee"er [e@. yeeyeemeensyeebvee DeeJeMÙekeâ Jeešle
nesleer leer meeceeefpekeâ }eskeâMeenerÛeer veJes Ie[efJeCeejer, veJes jÛeCeejer, veJes meeceeefpekeâ ceve DeeefCe heÙee&JejCe Ie[efJeCeejer mebkeâuhevee. ner mebkeâuheveeÛe oef}le
meeefnlÙeeÛes JewÛeeefjkeâ DeefOe‰eve Deens. hejbhejsle, DebOeßeæsle, Oece&keâce&keâeb[ele DeeefCe DeeOÙeeeflcekeâ Éwleele, iet{Jeeoele, peeleJeiee&ÛÙee peesKe[ele De[keâ}suÙee
efnbogmLeeveer ceeCemee}e Ssefnkeâ DeLee&ves efvejbkegâMe cegkeäle peieeÙe}e osCeeje DeeOegefvekeâ efJeÛeej Deens. oef}le-meeefnlÙeeÛee efJeÛeej vegmelee vekeâej DeeefCe efJeõesneÛee
efJeÛeej veener. lees me[}s}s, efkeâ[}s}s pes pes meJe& keâener Deens les les Hesâketâve ÅeeÙe}e }eJeCeeje, ceveg<Ùe meceepeeÛÙee GlLeeveeÛee veweflekeâ lemesÛe jÛeveelcekeâ
›eâebleer-efJeÛeej Deens. Jeie&mebIe<ee&vesÛe meJe& ØeMve megšleer} Demes DeeheuÙee osMeele lejer Ie[t Mekeâ}s veener. peeleer-ØeLesves mebJeefOe&le kesâ}s}er cet"Yej peeleßes‰ebÛeer,
Oeveoeb[iÙeebÛeer, DeefYepeveebÛeer meebmke=âeflekeâ efcejemeoejer... efnÛee Deble kesâuÙeeefMeJeeÙe Ùee osMeeleuÙee leUeieeUeleer} oef}le, Meesef<eleebvee DeeefCe ‘osMe’ cnCetve
Ùee osMee}emegæe YeefJeleJÙe veener. Jeie&mebIe<ee&ÛÙee efnbmeeÛeejeves oMe&veer meJe&nejebÛÙee Me$etbÛee leelhegjlee hee[eJe keâjlee ÙesF&}, hejbleg lÙeeletve ceveg<Ùepeeleer}e
DeecegkeälepeerJeve }eYes} Demes veener. les SkeâeLeea efoJeemJehve Deens. }e}mee, Jeemevee, Deemekeäleer ceeCemeeÛÙee ceveele Ieó ®le}s}er Deens. ceeCemeeÛes ceveÛe
Ùee DeLee&ves yeo}eÙe}e nJes. les meJe& jesieebÛes cetU Deens. ‘ceve’ cetuÙele: yeo}CÙeeÛee mepe&veMeer} efJeÛeej oef}le meeefnlÙeeÛee Deens. peeleOecee&ÛÙee,
osMeeØeosMeeÛÙee meercee Dees}eb[tve ceeveJeeÛÙee YeuÙeeÛee efJeÛeej keâjCeeje oef}le meeefnlÙeeÛee efJeÛeej Deens. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛee lees efJeÛeej Deens. Ùee
°erves keâ}e, meeefnlÙe DeeefJe<keâeje}e Tpee& osCeeje lees efJeÛeej Deens. keâ}e, meeefnlÙe DeeefCe efveefce&leer DeMee Gefö°ebÛeer Demet Mekeâles keâeÙe? ns ØeMve oef}le
meeefnlÙeeÛÙee OegefjCeebvee DeeefCe }sKekeâ, keâJeer, meceepeefÛeblekeâebvee meleeJele veenerle. oef}le meeefnlÙe meeceeefpekeâ yeebefOe}keâerÛeer meJeexÛÛe DeJemLee Deens.
efleÛÙee }sKeer meeefnlÙe, keâ}e ceveesjbpeveemee"er veener. ØemLeeefhele ceje"er meeefnlÙe pÙee mebmke=âle DeefYepeeleeJej DeepeJej heesme}s ies}s lÙee DeefYepeelee}e
peKe[tve šekeâCeeje oef}le meeefnlÙeeÛee efJeÛeej Deens. ieg®JeÙe& iebieeOej heeveleeJeCes mejebveer DeefmceleeoMe&ÛÙee ¤heeves pes DeefmeOeeje›ele efveYeeJe}s lÙee}e
lees[ veener. lÙeebveer oef}le meeefnlÙe ÛeUJeUermee"er pes keâ° Yeesie}s, Kemlee KeeuuÙee lÙeeletveÛe oef}le meeefnlÙe DeefYeJÙekeäleerÛee Jemeble Hegâ}}e.
meceefhe&leeÛes DeeÙeg<Ùe peietve lÙeebveer Ùee ÛeUJeUer}e }neveeÛes cees"s kesâ}s.
oef}le Ùee veecemebyeesOeveeÛeer efveJe[ [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveerÛe kesâ}er nesleer ÙeeÛee Fefleneme DeeheCe peeCeleesÛe. lÙeeÛee meboYe& ÙesLes osTve
legcner Deebyes[keâj ÛeUJeUerefJe<eÙeer Depetvener De%eeveer Deenele Demes ceer ÙesLes cnCeCeej veener. Deebyes[keâjer ÛeUJeU yeefn<ke=âle efnlekeâeefjCeer meYesÛÙee
keâeÙee&heemetve meg¤ nesles DeeefCe yeeyeemeensyeebÛÙee ceneefveJee&CeeheÙeËle efleves Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeÛÙee ÙeMeeÛÙee °erves Debeflece heJee&le ØeJesMe kesâuÙeeÛes
legcner peeCeleeÛe. pees keâesCeer efvej#ej Demes} pÙee}e Ùee GlLeeveeÛÙee OegceMÛe›eâerÛÙee heefjefmLeleercegUs De#ejDeesUKe Pee}er vemes} cnCepes les megefMeef#ele
veenerle Demes cnCetve ceer lÙeebÛeer mebYeeJevee keâjCeej veener. lej meceepeele}e Demee meJee&le cees"e Ieškeâmegæe Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛee Ke[evedKe[e Fefleneme
peeCelees. Ùee ÛeUJeUerÛee Demee heej Kee}ÛÙee «eeme¤šÛÙee peefceveerJejuÙee efpeJeble ceeCemeeÛÙee DeefmlelJeeJej, peieCÙee-cejCÙeeÛÙee peerJevemebIe<ee&Jej
Kees} heefjCeece Pee}s}e Deens. ØeYeeJe he[}s}e Deens. ne heefjCeece cnCepes Ùeef#eCeerÛeer keâeb[er Deens. efvej#ejelener Deòeoerhe YeJeeÛeer Tpee& hesjCÙeeÛes
keâece Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee œeesleeves kesâ}s Deens. DeepeÛÙee Ie[er}e DeeheCe kesâJe{Ÿee SsMJeÙee&Ûes Oeveer Pee}essle. [e@. Deebyes[keâjebveer kesâ}suÙee
Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceecegUs peje JeUtve ceeies heene vee! efMeketâve, mebIeefšle nesTve, peerJevemebIe<e& keâ¤ve pÙeebveer mJele:le}s efnCekeâmeheCe, }ebÛÚve
Iee}Jetve šekeâ}s lÙee efMeef#eleebÛes ØeceeCe SketâCe Demhe=MÙeebÛÙee }eskeâmebKÙesle 22 škeäkesâ Flekesâ Deens. yeekeâerÛee meceepe DeOe&efMeef#ele, efvej#ej "sJe}e
ies}e ÙeeÛee oes<e jepÙekeâlÙeeËvee ÅeeÙe}e nJee.
ceje"er meeefnlÙeeÛÙee meeÛe}sheCeeefJe®æÛee meceLe& õ°e GÛÛeej oef}le meeefnlÙeeÛÙee DeefYeJÙekeäleerÛee Deens. Deepe nerÛe DeefYeJÙekeäleer mepe&veMeer}
lesleer} efJeOeeÙekeâ õ°sheCee mebheJetve, DeieeflekeâlesÛÙee ielexle iešebieUŸee Keeleevee efomeles Deens. Demhe=MÙeebÛÙee YeeUeJejuÙee efveÙeleerÛÙee MeeheeefJe®æÛes
De#ejJee*dceÙeeletve DeefYeJÙekeäle Pee}s}s efJe}#eCe yeb[ cnCepes oef}le meeefnlÙe. DeefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebveer ØemLeeefhele Jee*dceÙeerve cetuÙeebJej hejekeâesšerÛee
nu}e Ûe{efJe}e vemelee lej oef}le meeefnlÙeeÛee ceeie& efkeâleermee ceeskeâUe Pee}e Demelee? ef}šd} ce@ieefPeveÛÙee Deieesoj meceepeJeeoer-ceekeäme&Jeeoer neleeÛÙee
yeesšebJej ceespeleener ÙesCeej veenerle. SJe{sner keâJeer-}sKekeâ ØemLeeefheleebÛÙee ie{erJej nu}e Ûe{Jet Mekeâ}s veJnles. jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛee lÙeebÛee Dee«en mees[lee
De#ejJee*dceÙeele les Heâej keâener ke⤠Mekeâ}s veenerle. [eJÙee meceer#ekeâebveer cee$e ceekeäme&JeeoeÛes meeQoÙe&Meem$e [eskeäÙeeJej IesTve Skesâ keâeUer efJenbiece ve=lÙe
kesâ}s. les DeefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebvee DeeefCe oef}le meeefnlÙeJeeuÙeebvee DeeheuÙee [eJÙee Mew}erleer} Mes}keäÙee efMeJÙee neme[le! DeefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebÛÙee
ÛeUJeUer}e jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛeer yeebefOe}keâer veJnleer ns Kejs Deme}s lejer meble mebØeoeÙeeves ceje"er meeefnlÙeele pes keâece kesâ}s, lÙeeÛee keâe}megmebiele Øeiele
Oeeiee hekeâ[tve DeefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebÛeer ÛeUJeU DeÅeeefhe efškeâeJe OejeÙe}e nJeer nesleer. heCe efleÛÙeelener {gÑeÛeeÙe& leÙeej PeeuÙeecegUs leer efJemkeâš}er ies}er
DeeefCe efJejece heeJe}er. oef}le meeefnlÙeeÛeer ÛeUJeUner Deelee lÙeeÛe ceeiee&ves peele Deens. oef}le meeefnlÙeele Deelee vegmeles {gÑeÛeeÙe& leÙeej Pee}s
veenerle lej }gbiesmegbiesner leÙeej Pee}sle. Ùee }gbiÙeemegbiÙeebÛÙee meJebie meeefnlÙeefveefce&leercegUsÛe oef}le meeefnlÙe Lees[ŸeeÛe DeJeOeerle JewiegCÙeebveer pepe&j nesTve
ies}s Deens.
o

175
 onMeleJeeoeefJe®æ }{eÙeÛes Demes} lej !
›etâjkeâcee& heeefkeâmleeveer Deeflejskeâer Depece} keâmeeyeÛeer HeâeMeer DeKesj meJeexÛÛe vÙeeÙee}Ùeevesmegæe keâeÙece kesâ}er. meJeexÛÛe vÙeeÙee}ÙeeÛÙee Ùee
KešuÙeeMeer mebyebefOele Deme}suÙee vÙeeÙeeOeerMeebÛes keâjeJes lesJe{s keâewlegkeâ keâceerÛe nesF&}.
meòej SWMeerÛÙee oMekeâeheemetve keâeMceerj KeesNÙeele efnbmeeÛeej Ie[Jetve DeeCeCeeje heeefkeâmleevehegjmke=âle onMeleJeeo Deehe}s jepÙekeâlex DeejbYeer
DeejbYeer iebYeerjlesves Iesle veJnles, heCe pesJne 13 Dee@keäšesyej 2001 jespeer heeefkeâmleeveves Lesš efnbogmLeeveÛÙee mebmeosJej nu}e kesâ}e lesJne kegâ"s
efou}erleer} jepÙekeâlÙeeËvee Ke[ye[tve peeie Dee}er. lesJne osMeele ÙetheerSÛes mejkeâej nesles DeLeJee Sve.[er.S.Ûes ns cenòJeeÛes veener. mebmeosJejer}
nu}e DeeheCe GYeej}suÙee SketâCe }eskeâleebef$ekeâ JÙeJemLesJejÛee efveIe&=Ce nu}e neslee. Ùee nuuÙeeÛee Øeeflekeâej mebmeosÛeer jeKeCe keâjCeeNÙee peeie¤keâ
megj#ee mewefvekeâebveer meJe& onMeleJeeÅeebvee kebâ"mveeve Iee}tve kesâ}e. lÙeemee"er DeeheuÙee veT menkeâeNÙeebvee ieceJeeJes }eie}s. Ùee nuuÙeecegUs meJe& peie
neoj}s. peieYej Ùee nuuÙeeÛee efve<esOener efJeefJeOe osMeebleer} jepÙekeâlÙeeËveer, mebJesoveMeer} veeieefjkeâebveer, efJeÛeejJebleebveer kesâ}e. vesnceerØeceeCes efnbogmLeeve-
heeefkeâmleeve ÙeebÛes mebyebOe oerIe&keâeU leCeeJehetCe& jeefn}s. ns mebyebOe hetJe&Jele nesleeÙele ve nesleeÙele lees keâmeeye DeeefCe lÙeeÛÙee veT meeLeeroejebveer cegbyeF&Jej
‘26/11’}e Deceeveg<e nu}e keâ¤ve osMeeÛÙee Deefmceles}e DeeefCe DeefmlelJee}e Oekeäkeâe }eJe}e. SkeâMes mee"ntve DeefOekeâ efvejhejeOe veeieefjkeâebÛee
yeUer Iesle}e, leerveMes-ÛeejMes veeieefjkeâebvee peKeceer DeeefCe Dehebie keâ¤ve mees[}s. Ùee nuuÙeele peKeceer Pee}s}s DeeefCe peerJe ieceeJe}s}s hejosMeer
veeieefjkeâner nesles. lÙeele Decesefjkeâvener Dee}s. Kejs lej DeeheuÙee meeceüepÙekeâeb#eer Gefö°emee"er heeefkeâmleevehegjmke=âle Oeeefce&keâ onMeleJeeoe}e Decesefjkesâves
efnbogmLeeveÛÙee HeâeUCeerheemetve Kele-heeCeer Ieele}s DeeefCe onMeleJeeoeÛee Yemceemegj Jee{efJeCÙeeme neleYeej }eJe}e. o. DeeefMeÙeele Deieoer MeerleÙegæeÛÙee
keâeUeheemetve DeeheuÙee meeceüepÙeJeeoer cenòJeekeâeb#esmee"er Deceeveg<e OeesjCes jeyeefJe}er. leer OeesjCes efkeâleer JeeF&š nesleer ns Decesefjkesâme lesJneÛe keâU}s pesJne
De}keâeÙeoe-leeef}yeeveer DeeflejskeäÙeebveer ‘9-11’ Ûee nu}e DecesefjkesâJej kesâ}e. lesJneÛe DecesefjkesâÛes [esUs GIe[}s DeeefCe ceie Ùee Fm}eceer
onMeleJeeoeÛÙee efvecet&}veemee"er Decesefjkesâves pebie pebie heÚe[CÙeeÛes heeT} GÛe}}s.
peieele keâeÙece meg° DeeefCe og° Ùee Mekeäleer keâeÙe&jle jeefnuÙee Deensle. hetJeea ceveg<Ùepeeleermee"er JemeenleJeeo, meeceüepÙeJeeo ne Skeâ vebyejÛee
Me$et neslee. Deelee ÙeeSsJepeer onMeleJeeo ne ceeveJeeÛee veJee Me$et he=LJeerle}eJej DeJelej}e Deens. ceeCemeeceeCemeeleer} Oeeefce&keâ, JeebefMekeâ, peeleerÙe
DeeefCe je°^erÙe Ùegæs Deepe DeKeb[ ceeveJepeeleerÛÙee veeMeemee"erÛe keâeÙe&jle Deensle. Ùee Yemceemegjer ØeJe=òeerÛes MesJešÛes šeskeâ cnCepes onMeleJeeo. Ùee
onMeleJeeoeÛeer yeerpes MeerleÙegæeÛÙee keâeUele cenemeòee Pee}suÙee meeceüepÙeJeeoer Decesefjkesâves hesj}er. pes hesj}s les GieJe}s. les DecesefjkesâÛÙee cegUeJej pesJne
Dee}s lesJne Decesefjkeâve cenemeòesves Dee@hejsMeve Sv[ŸegDeefjbie peefmšme DeMeer Yetefcekeâe IesTve Fm}eefcekeâ DeeefCe lelmece Deeblejje°^erÙe onMeleJeeoeefJe®æ
Ùegæ hegkeâej}s. hejbleg Deelee Ùee onMeleJeeoeÛee Decesefjkeâve cenemeòes}ener mebhetCe& yeercees[ keâjlee ÙesF&} Demes efomele veener. MeerleÙegæeØeceeCes Deepener
Decesefjkeâe DeehehejYeeJeeves Jeeieles. Heâkeäle DeeheuÙeeÛe DeefmlelJee}e, JeÛe&mJee}e cenòJe osles DeeefCe onMeleJeeoeÛÙee efvecet&}veemee"er efvejblej OeesjCe
Iesle veener. lesLesner keâener osMeebvee DebieeMeer keâeneRvee heeÙeeMeer Demes Kegö DecesefjkeâeÛe Jele&ve keâjles DeeefCe Deepe ÙeeÛe DecesefjkesâÛÙee DevegveÙeele Deehe}s
meòeejepekeâejCeer ceive Deensle. Deepe heeefkeâmleevemegæe Ùee Fm}eefcekeâ onMeleJeeoecegUs MeleefJeoerCe& neslees Deens. PejoejerÛes heeefkeâmleeveeleer} leLeekeâefLele
}eskeâMeener mejkeâej DeeefCe lÙee mejkeâejÛes cnesjkesâÛe Kegö peerJe ceg"erle Oe¤ve peieleensle. DeeheuÙee}e DeeheuÙee osMeele}e onMeleJeeo efveheštve
keâe{eÙeÛee Demes} lej DeeheuÙee}eÛe meMekeäle JneJes }eies}. onMeleJeeoeÛes keâeÙeceÛes efveoe&}ve keâjlee ÙesCeej veener. DeeheCe lees efveÙeb$eCeele DeeCet
Mekeâlees. efyeÇefšMeebveer Deehe}e osMe mees[tve peeleeveeÛe peer heeÛej cee¤ve "sJe}er Deens, efleves heeefkeâmleeve veeJeeÛee keâeÙecemJe¤heer Me$et DeeheuÙeemee"er
efvecee&Ce keâ¤ve "sJe}eÙe. heeefkeâmleeveeJej Demee nu}e keâ¤, lÙee}e veeceMes<e keâ¤, Ùee Deelee JeuieveeÛe "jCeej Deensle. leLeekeâefLele Deeblejje°^erÙe
keâeÙeos DeeheuÙee}e lemes ke⤠osCeej veenerle. Deehe}e meceepe ne mebefceße meceepe Deens. veevee Oece&, peeleer, peceeleer, ØeosMeebÛeer meebmke=âeflekeâ efJeefJeOeleener
YesoYeeJeeÛÙee DeLee&ves meesyele DemeCeej. Ùee meJeeËvee SkeâmebOe "sJet MekeâCeeje jepekeâerÙe he#eÛe DeeheuÙee osMeele veener. osMeebleie&le KeesšŸee Deefmcelesletve
leÙeej Pee}s}s Deeflejskeâer DeeefCe osMeeyeensjÛes heeefkeâmleeveves hegjmke=âle kesâ}s}s onMeleJeeoer Deieoer keâeMceerjÛÙee ØeMveeheemetve lees hebpeeyeÛÙee ØeMveeheÙeËle
lej Deieoer Deemeeceele Oeg[ietme Iee}CeeNÙee yeebie}eosMeeRheÙeËle onMeleJeeoeÛee Keelcee keâjeÙeÛee Demes} lej jepÙekeâlÙeeËvee Deehe}s ceveesOewÙe& ceveesefvele
keâjeÙe}e nJes. efvejblej MeeblelesÛÙee ceesefncesmee"er DeeheCe Deehe}s }<keâj DeeefCe lelmece heesef}meer mebmLee Ùeemee"er lelhej jentve }{CÙeemee"er cewoeveele
GlejeJes Demes Jeešle Demes} lej jepÙekeâlÙeeËveer ceveesOewÙe& oeKeJetve Ùee DeeheuÙee mebmLeebvee efveCee&Ùekeâ mJe¤heele keâeÙe&jle nesCÙeemee"er yeU efo}s
heeefnpes! }eskeâMeener JÙeJemLesleer} vÙeeÙeefveJee[ŸeeÛes cetuÙeelcekeâ Yeeve "sJetve DeKesj DeeheuÙee vÙeeÙeheeef}keâevesner onMeleJeeoeefJe®æ ÙeesiÙe Yetefcekeâe
Iesle}er Deens. DeMeerÛe efveCee&Ùekeâ Yetefcekeâe DeeheuÙee jepÙekeâlÙeeËveer Iesle}er lej DeeheCe Deehe}e osMe heeefkeâmleevehegjmke=âle Demees DeLeJee osMeebleie&leÛee
onMeleJeeo lÙeeJej DebkegâMe "sJetve Ùeeheg{s ceeie&›eâceCe keâjle jener}. Deepe osMeeleer} meJe&meeceevÙe ceeCetme peerJe ceg"erle IesTve peieCÙeeÛee mebIe<e& keâjle
Deens. lÙeeÛes Skeâ keâejCe Deeblejje°^erÙe onMeleJeeo Deens. lÙeeÛÙee efJejesOeele meJe&meeceevÙe veeieefjkeâebheemetve jepÙekeâlÙeeËheÙeËleÛÙee meJe& mebmLeebveer lÙeeÛÙee
efveoe&}veemee"er kebâyej keâmeeÙe}e nJeer. Deeheehe}s Úesšs-cees"s keâle&JÙe efveYeJeeÙe}e nJesle. heeefkeâmleeve efJe®æ Deehe}s Yeeb[Ce peieeÛÙee DebleeheÙeËle
keâeÙece jenCeej DemesÛe Jeešles. peieeÛÙee Debleeveblejner les mebhes} Demes Jeešle veener. efvejblej Meeblelesmee"er DeeheCee}e keâeÙe&jle jeneÙeÛes Demes} lej
meJe& heeleUŸeebJej DeeheuÙee}e meleke&â jeefn}s heeefnpes DeeefCe og° MekeäleeRMeer }{}s heeefnpes. ceie lÙeemee"er efkeâleerner cees"er efkebâcele ceespeeJeer }eie}er
lejer leer ceespeCÙeeÛeer Deehe}er leÙeejer nJeer.
o
176
 yew} ies}e Peeshee kesâ}e
‘yew} ies}e Deved Peeshee kesâ}e’ DeMeer iele keWâõeleer} ÙetheerS mejkeâejÛeer Pee}er Deens. hesš^es}ÛÙee ojele 7.50 ®heÙeebveer kesâ}s}er Jee{,
lÙeeDeieesoj DeekeâeMee}e efYe[t efo}s}er ceneieeF&, hejkeâerÙe keâpee&Ûee [eskeäÙeeJej Jee{t efo}s}e yeespee, šeskeâeÛeer Jee{}s}er yeskeâejer, efJekeâemeeÛee oj
Jee{}e cnCelee cnCelee DeÛeevekeâ keâesmeU}e, meJe&meeceevÙe ceeCetme keâ° keâjCeeje, Ieece ieeUCeeje, Mesleele, keâejKeevÙeele jeyeCeeje, yeewefækeâ
ßece keâjCeeje, Ûekeäkeâ jmlÙeeleuÙee HetâšheeLeJej yemetve Yeepeerhee}e DeLeJee DevÙe HesâjerÛÙee OebÅeeJej keâMeeryeMeer GhepeerefJekeâe ke⤠heenCeeje meeceevÙe
ceeCetme oeefjõŸejs<esKee}er {keâ}}e ies}e. og:Ke, oeefjõŸe, Mees<eCe Ùeeves peelÙeeleuÙee oeCÙeemeejKee Yej[tve efveIee}e. mee#eele oeCes Demeles lej
YegkesâuÙeebÛeer Yetkeâ lejer Yeeie}er Demeleer. ceeCemesÛe pesJne mejkeâejÛÙee ÛegkeâerÛÙee DeeefLe&keâ OeesjCeebveer Yej[tve efveIeleele, lÙeebÛee ÛeesUeceesUe neslees.
lÙeebÛes efÚVeefYeVe DeefmlelJe kegâ"uÙee mejkeâej veeJeeÛÙee meòesÛeer Yetkeâ Jee{}suÙee MJeeheoemeceesj šekeâeÙeÛes nsÛe pesJne peveleepeveeo&vee}e keâUle veener
DeeefCe keâU}s lej Gceiele veener DeMee JesUer efJeÅeceeve mejkeâejefJe®æ Demeblees<e pJee}e«eener heoeLee&meejKee hesšle jenlees. Oe[e[le jenlees. keâe}Ûee
efMeJemesvee-Yeepehe-DeejheerDeeÙe DeeefCe Sve[erSÛÙee osMeeleer} jepekeâerÙe DeeIee[erves kesâ}s}e ‘efnbogmLeeve yebo’ ÙeeÛeerÛe ØeÛeerleer osCeeje Deens. F.me.
2014 mee}er ÙetheerSÛÙee mejkeâejÛeer ieÛÚbleer nesCeejÛe nesCeej ÙeeÛeer iJeener osCeeje ne yeboÛee Gõskeâ mecepeeÙe}e nJee. keâoeefÛele YeefJe<Ùe keâUtve
DeeuÙeecegUs Deelee hesš^es} ojJee{ keâceer keâjCÙeeÛes mebkesâle DeepeÛe [e@. ceveceesnve efmebieebÛÙee mejkeâejves osT kesâ}sle. Jee{lÙee ceneieeF&yeö} DemesÛe
metleesJeeÛe keâjCÙeeÛes Gmeves OewÙe& mejkeâej DeeCet heenle Deens. ner meJe& [eie[gpeer. Ùeeletve Deelee keâeÙe meeOe}s peeCeej? peveleepeveeo&veeÛÙee YeuÙeemee"er
[e@. ceveceesnve efmebieebÛÙee mejkeâej}e Deelee GefMeje megÛe}s}s MeneCeheCe kegâCeeÛÙeeÛe keâeceeÛes veener.
20-22 Je<eeËhetJeea [e@. ceveceesnve efmebie osMeeÛes DeLe&ceb$eer Demeleevee pÙee DeeefLe&keâ OeesjCeebÛee mJeerkeâej lÙeebveer osMee}e keâjeÙe}e }eJe}e, leer meJe&
OeesjCes osMee}e DeelceefveYe&j keâjCeejer veJnleer lej hejeJe}byeer nesleer ns Deelee efmeæ Pee}s Deens. Decesefjkeâe DeeefLe&keâ ceboerves «emle Pee}er, Ùegjeshe Deelee pepe&j
nesle Deens. ÙetheerS mejkeâejÛÙee heefnuÙee heJee&le osMeeÛÙee efJekeâemeojeÛeer peer Iees[oew[ Ûe{lÙee Deekeâ[Ÿeele meebefiele}er peeÙeÛeer, Deelee les efJekeâemeojeÛes
Iees[sÛe DeÛeevekeâ Debieele}s $eeCe mebhetve ceškeâve Kee}er yemet }eie}s. leMeer hejeJe}byeer DeLe&veerleer DeeheuÙee osMeeves 1950 mee}eheemetve mJeerkeâej}er
ÙeeÛes meboYe& Deepener DeeheCee}e Fefleneme cnCetve leheemelee Ùesleele. Yeeb[Je}šbÛeeF& Ye¤ve keâe{CÙeemee"er lÙee JesUer hejkeâerÙe Yeeb[Je}eÛeer ceole IesCÙeele
Dee}er DeeefCe nUtnUt osMe hejkeâerÙe keâpe& IesCÙeeÛÙee efoMesves ceeie&›eâceCe ke⤠}eie}e. ogmeNÙee ceneÙegæesòej keâeUele DeeheuÙee mJeleb$e meeJe&Yeewce osMeeÛeer
iebieepeUer efyeÇšveceOÙes he[tve nesleer. leer meeOeejCele: 120 keâesšer mšef}Ëie heeQ[ Flekeâer nesleer. ne Deekeâ[e Ùeehes#ee Depetve cees"Ÿee jkeâcesÛee Demes}.
heCe lees efyeÇefšMe jepÙekeâlÙeeËveer meebefiele}e 120 keâesšer Flekeâe. mšef}Ëie heeQ[eÛeer lÙee keâeUer efnbogmLeeveer oer[oesve npeej keâesšer Flekeâer jkeäkeâce DemeeJeer!
pÙee vesn¤bveer mebefceße efnbogmLeeveer DeLe&JÙeJemLes}e megÂ{ yeveefJeCÙeemee"er, Meefkeäleceeve yeveefJeCÙeemee"er efveÙeespeveyeæ DeLe&JÙeJemLesÛee keâeÙe&›eâce jeyeefJe}e
lesJne iebieepeUerÛee GheÙeesie kesâ}e cnCeeJee lej Ûekeäkeâ meele Je<eeËveblej DeeheuÙee osMee}e Ûe}veeÛÙee šbÛeeF&}e meeceesjs peeJes }eie}s ns efometve
Dee}s. meeJe&Yeewce mJeleb$e efnbogmLeeveÛÙee DeeefLe&keâ OeesjCeeÛee heeÙee Ieó ke⤠MekeâCeeNÙee vesn¤ cee@[s}Ûee lesJneÛe Nneme meg¤ Pee}e. osMeeleer}
pe[ GÅeesieOebÅeebÛee heeÙee jÛeCÙeeme Ùee vesn¤ cee@[s}Ûee neleYeej Skeâe šhhÙeele vekeäkeâerÛe }eie}e. hejbleg lÙeeÛes Heâef}le cee$e osMe Yeeb[Je}MeenerÛee
DeeefCe heeefMÛeceelÙe meeceüepÙeMeenerÛee ieg}ecener nesT }eie}e.
efnbogmLeeveÛÙee meJe&meeceevÙe keâ°keâjer, Meesef<ele, oef}le, heeref[le ceeCemeeÛÙee cet}Yetle iejpee YeeieefJeCÙeekeâefjlee vesn¤bÛee efveÙeespeveyeæ DeeefLe&keâ
keâeÙe&›eâcener efJeHeâ} Pee}e. meceepeJeeo efmeæebleeÛeer mebkeâuhevee DeKesj Keesšer "j}er. ogmeNÙee Je eflemeNÙee hebÛeJeeef<e&keâ ÙeespevesÛÙee keâeUeleÛe efveÙeespeve
KeÛee&ÛÙee 28 lemesÛe 30 škeäkesâ Flekeâer jkeäkeâce hejkeâerÙe œeesleebkeâ[tve IesCes Yeeie he[}s.
Ùee MejCeeieleerkeâ[s hee" efHeâjJe}er leodveblej hebleØeOeeve Pee}suÙee Fbefoje ieebOeeRveer. vesn¤bveblej meòesJej Dee}suÙee Fbefoje ieebOeeRveer hejje°^erÙe leòJeeÛes
De}ielesÛes OeesjCe jeyeefJe}s DeeefCe cenemeòee Pee}suÙee osMeebvee Yeerkeâ ve Iee}lee efnbogmLeeveer DeLe&JÙeJemLesÛee Nneme LeebyeefJeCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. eflemeNÙee
peieeleer} je°^ebMeer mvesnmebyebOe pees[tve lÙee JesUÛÙee meesefJnÙele jefMeÙeeMeer DeeefLe&keâ keâjej-ceoej keâ¤ve meceepeJeeoer leòJeevegmeej osMeesæejeÛee ceeie&
Oe¤ heeefn}e. hejbleg DeeflejskeäÙeebÛÙee ieesUŸeebvee yeUer he[tve lÙeebÛÙeener jepekeâejCeeÛeer Fefleßeer Pee}er. lÙeeveblej Dee}suÙee jepekeâerÙejerlÙee DeheefjhekeäJe
Deme}suÙee jepeerJe ieebOeeRveer osMee}e keâe@chÙegšj-Ùegieele vesCÙeeÛeer Yee<ee keâjle meeceüepÙeJeeoer cenemeòeebÛeener DevegveÙe ke⤠heeefn}e DeeefCe lÙeeletve
DeKesj pes JneÙeÛes nesles lesÛe Pee}s. osMeeÛeer veeJe DeKesj vejefmebn keâjle, Deš}efyenejer cnCele cnCele - DeKesj peeieeflekeâerkeâjCeeÛÙee efkeâveeNÙee}e
}eie}er. peeieeflekeâerkeâjCeeÛÙee Goej DeeefLe&keâ OeesjCeebÛee mJeerkeâej heefnuÙee šhhÙeele jlvenej Jeešle neslee meòeeOeeNÙeebvee, lees Deepe DeKesj KejbÛe
ieUHeâeme "j}e. ies}er 22 Je<ex peeieeflekeâerkeâjCeeÛÙee DeeefLe&keâ OeesjCeebÛee Goes Goes keâjle DeeheCe pesLes heesnesÛe}es lees ØeieleerÛÙee GlejlÙee YeepeCeerÛee
Dee}sKe Deens. iesuÙee 22 Je<eeËle DeeheCe DeeheuÙee meòee jepekeâejCÙeebveer keâeÙe ieceeJe}s, keâeÙe keâceeJe}s ÙeeÛeer efMe#ee Deelee peveles}e efceUt }eie}er
Deens. hejkeâerÙe Ûe}veeÛee JesUesJesUer GodYeJeCeeje legšJe[e, keâpe& keâe{tve GYeej}suÙee Yeeb[Je}eÛee Jeehej Ùee 22 Je<eeËle keâesCeeJej kesâ}e ies}e?
keâeÙe&heeef}keâe, ØeMeemeve, }<keâj, hees}erme Ùeb$eCee, oUCeJeUCeeÛeer meeOevemeece«eer, ÙegæeÛeer meeOevemeece«eer, ke=â<eerGÅeesie, kegâefšjesÅeesie, efMe#eCe,
veJeveJes osMeefnlee}e cenòJe osCeejs GÅeesieer Ùee meJeeËÛes Gòej Deepe lejer ‘efveiesefšJn’ cnš}s heeefnpes. peveleepeveeo&veeÛÙee efveJeememLeeveeÛee ØeMve,
DeejesiÙeeÛes ØeMve }eWyekeâUleÛe he[}s Deensle. iepeyepeeš meg¤ Deens yeepee¤ mebmke=âleerÛee, lÙeeleuÙee ceeefHeâÙee o}e}ebÛee, efyeu[jebÛee, jepekeâerÙe
ceeefHeâÙeebÛee, DeKKÙee osMee}eÛe Deeie }eJe}er ies}erÙe. FLes peieCÙeeÛee ceelece meg¤ Deens DeeefCe efou}erleer} jepÙekeâlex Mees keâjleeÙele ieg}eye

177
keâescespeuÙeeÛee. DeeÙeele-efveÙee&leerÛÙee ce=lÙeghesÛeele meehe[}eÙe DeJeIee osMe. Jes[ŸeemeejKeer DeeÙeele ke⤠}eie}eÙe. efveÙee&leerle DeheÙeMeer "j}eÙe.
lÙeele ies}er 15-20 Je<ex 47 ®heÙeebheÙeËle Deme}s}s ®heÙeeÛes DeefmLej DeJecetuÙeve SkeâeSkeâer Jee{tve 56 ®heÙeebntve heg{s Ûee}}sÙe. ns DeJecetuÙeve
LeebyeefJeCÙeemee"er keâeÙe Ùeespevee Deens ÙetheerSÛÙee ogmeNÙee heJee&leer} keWâõeleer} meòeeOeeNÙeebkeâ[s? ®heÙeeÛes DeJecetuÙeve DeepeÛes Lees[sÛe Deens. 1980
heemetve les meg¤ Pee}s DeeefCe cnCetve ®heÙeeÛeer nesCeejer Ieš meeJejCÙeemee"er hejkeâerÙe keâpee&mee"er peeieeflekeâ yeBkesâÛÙee oyeeJeeKee}er DeeefLe&keâ OeesjCe
vekeâes Demeleeveener mJeerkeâejeJes }eie}s. DeeÙeele JÙeeheejele}e DeceÙee&o KeÛe& efveÙee&le JÙeeheejele}e veieCÙe veHeâe oeKeefJeCÙeeÛÙee Yeeb[Je}oejebÛÙee
iewjJÙeJenejebcegUs DeKesj DeeheCe ®heÙeeÛeer peerJeIesCeer IemejCe ceevÙe keâ¤ve yeme}es. Ùee IemejCeerletve ®heÙeeÛeer mees[JeCetkeâ keâesCe keâjCeej? ceveceesnve
efmebieebÛÙee DeeefLe&keâ OeesjCeebÛee nJee}e osMee}e JeeÛeJet MekeâCeej veener DeeefCe osMeeÛes efJeÅeceeve DeLe&ceb$eer lej yebiee}er peeotÛÙee mebceesnveeletve mJele:Ûe
yeensj he[eÙe}e leÙeej veenerle. ojjespe mekeâeUer G"tve Decesefjkesâkeâ[s [esUs }eJetve yemeuÙeeves [e@}jÛÙee Øeefle®heÙeeÛes cetuÙe Jee{Ceej veener. Dejs,
kegâCeerlejer MegæerJej DeeCee Ùee DeeefLe&keâ OeesjCeebÛee kewâHeâ Ûe{CeeNÙee ÙetheerSÛÙee keâejYeeNÙeebvee!
o

178
 Deeefo MebkeâjeÛeeÙe& ÙeebÛÙee oMe&veeefJe<eÙeer
‘Jesoeble’MeyoeÛes meeOeejCele: oesve DeLe& meebefiele}s peeleele. lÙeehewkeâer mece«e JesoJee*dceÙeeÛee- JesoebleeÛee pees efve<keâ<e& cnCetve efmeæeble meebefiele}e
peelees lÙeeme Jesoeble cnCeleele, lej ogmeje DeLe& JesoJee*dceÙeeÛÙee Debleer MesJešer peer Gheefve<eos Ùesleele lÙee Gheefve<eoele leer leòJeÛeÛee& ceerceebmee kesâ}er
ies}erÙe lÙeeme cegKÙele: Jesoeble cnš}s peeles. Gheefve<eoeleer} leòJe%eeveeÛeer ceerceebmee kesâ}er peeles lÙee ceerceebmesletve pees JewÛeeefjkeâ mecevJeÙe meeOetve leelheÙe&
meebefiele}s ies}s leer Jesoeblemet$es DeeefCe yeÇÇÿemet$es ÙeebÛeskeâjJeer Ùeemee"erÛe jÛe}er ies}er. Ùee oesneWvee Meejerefjkeâ met$es cnCetvener mebyeesOe}s peeles. JesoJÙeeme,
ÉwheeÙeve, yeeojeÙeCe Ùee cegveeRvee-$e+ef<eJejebvee ÙeeÛes keâlex ceeve}s peeles. ceneYeejlekeâlex JÙeeme DeeefCe Jesoeblemet$es, yeÇÇÿemet$es ÙeebÛes keâlex JÙeeme SkeâÛe
DemeeJesle? ceneYeejleebleie&le keâewjJe heeb[JeebÛÙee Debeflece }{eF&Ûee jCeebieCeele ke=â<Ceeves pees Depeg&vee}e GheosMe kesâ}e efle}e ÙeLeekeâeU YeieJeodieerlee
mebyeesOe}s ies}s. Ùee YeieJeodieerles}e Jesoeblemet$es DeeefCe yeÇÇÿemet$es ÙeebÛÙeeFlekesâÛe cenòJe Deens. leer Ùee met$eebÛee DeefJeYeepÙe Yeeie Deens. Ùee leervener
«ebLeebvee ØemLeeve$eÙeer cnš}s peeles. ØemLeeve cnCepes Giece-GoÙe. Jesoebleeleer} leòJeefJeÛeejebÛee Giece Ùee leerve «ebLeebÛÙee "eÙeer DeefOeef‰le Deens. Jesoeble
efJeÛeejebÛeer pe[CeIe[Ce peeCetve IesCÙeeÛÙee °erves DeepeJej nesTve ies}suÙee Deveskeâ kegâMee«e yegæerÛÙee cegefveMJejebveer, $e+<eerves pes JewÛeeefjkeâ Ùeesieoeve
FeflenemekeâeUeheemetve efo}s leerÛe hejbheje DeepeleeieeÙele Ûee}tÛe Deens. Heâjkeâ FlekeâeÛe DeeleeÛes JesoJÙeemebieer DeehehejYeeJeeves Jesoeble meebietve meceepeele
Oece&keâ}n ceepeefJeleele. MebkeâjeÛeeÙeeËÛee kewâJe}eÉwleJeeo, jeceevegpeeÛeeÙeeËÛee efJeefMe‰eÉwleJeeo, ceOJeeÛeeÙeeËÛee ÉwleJeeo, Jeu}YeeÛeeÙeeËÛee MegæeÉwleJeeo,
efvebyekeâeÛeeÙeeËÛee ÉwleeÉwle, YesoeYesoJeeo veerš DeYÙeemeuÙeeefMeJeeÙe Jesoeble efJeÛeejebÛeer meb%ee peeCetve Ieslee ÙesCeej veener. Ùee meJe& DeeÛeeÙeeËÛÙee efmeæeble
efve<keâ<ee&le ceevÙeleeØeehleÛe veJns lej }eskeâceevÙelee efceUe}s}e efve<keâ<e& DeeÅe MebkeâjeÛeeÙe& ÙeebÛÙeeÛe JesoebleeJejer} Yee<ÙeeÛee Deens pÙee}e MebkeâjYee<Ùe
cnCetve mebyeesOe}s peeles. MebkeâjeÛeeÙeeËÛee DeÉwle Jesoeble, efmeæeble Flekeâe ceevÙelee heeJe}e Deens keâer, lÙee efmeæeble DeeefCe efJeÛeeje}eÛe efnbot Oece&
leòJe%eeve cnCeCÙeeÛeer Skeâ DenbYeeJeer Je=òeer Deens.
Deeefmlekeâ leòJeefmeæebleeÛÙee Jee*dceÙeeÛee met#ce DeYÙeeme MebkeâjeÛeeÙeeËÛÙee Yee<ÙeeÛee heeÙeeYetle DeeOeej Deens. hejbleg lÙeebveer DeeheuÙee Yee<ÙeeÉejs
peer leòJemeceerkeâjCes ceeb[}er lÙeemee"er veeefmlekeâ efJeÛeejOeejsÛÙee Oece&efJeÛeejebÛeener GheÙeesie lÙeebveer keâ¤ve Iesle}e Deens ns vepejsDee[ keâ¤ve Ûee}Ceej
veener. ›eâebefleieYe& Deeefoce yegæ Oecce DeeefCe YeieJeeve yegæeÛÙee veblej lÙeebÛÙee OecceeÛÙee veeJeeKee}er Øeme=le Deme}s}s oeMe&efvekeâ meeefnlÙe Ùeele Yeso
kesâ}e heeefnpes. heefnuÙeeÛeer yeÇÇeÿeCeer oeMe&efvekeâebveer, lees hejbhejeefJejesOekeâ cnCetve leer›e Meyoeble Heâkeäle efveboevee}mleer kesâ}er Deens lej ogmeNÙeeMeer cnCepes
yeewæ oMe&veeMeer ÙegefkeäleJeeoeves Pegbpe efo}er Deens. MebkeâjeÛeeÙeeËveer ÙeÛÛeÙeeJele yeewæ oMe&veeÛes Keb[ve kesâ}s}s veener. YeieJeeve yegæeÛeer cetU JeÛeves IesTve
lÙeebÛeener heefjnej kesâ}s}e veener. yee¢eeLe&Jeeo, meJee&efmleJeeo, efJe%eeveJeeo DeeefCe MetvÙeJeeo ner oMe&ves lÙeebveer Meejerefjkeâ Yee<Ùeele veeJeeves Gu}sefKe}er
Deensle. Flej oMe&veebÛee heefjÛeÙe neslee keâer veener, Ùeeyeö}ner Mebkeâe Iesle}er peeles. lÙeebÛÙee šerkesâÛee jesKe lÙeebÛÙee keâeUer ØeÛeef}le Deme}suÙee
efo[dveeieeÛeeÙeeËÛÙee mJeleb$e efJe%eeveJeeoeJej neslee Demes cele [e@. ÛebõOej Mecee& Ùeebveer yeewæ Je MeebkeâjoMe&veeÛÙee leew}efvekeâ DeYÙeemeeÛÙee DeeOeejs
DeeheuÙee ‘Fbef[Ùeve efHeâ}e@mee@Heâer’ Ùee «ebLeele (he=‰s 373-383) ceeb[}s Deens. MebkeâjeÛeeÙeeËÛes ieg¤ Jesoebleer ieew[heeoeÛeeÙeeËveer mJeerkeâej}s}e
efJe%eeveJeeo lej MebkeâjeÛeeÙeeËvee Deehe}e peieefvceLÙeeJeeo ØemLeeefhele keâjeÙe}e Ghekeâejkeâ "j}e Deens. lÙeebÛÙee °erves pees efJe%eeveJeeo Dee#esheen& Deens
lees mJeleb$e efJe%eeveJeeo DeLeJee #eCeYebie efkebâJee #eefCekeâ Jeeo. Jemlet Je lÙeebÛeer meb%ee #eCee#eCeeves GoÙe Je }eshe heeJele Demeleele. Jemlet Je efleÛÙee
meb%ee ÙeebÛÙee DeefmlelJeele DeKeb[ meelelÙe veener. meelelÙe lÙeebÛÙee GoÙe-}esheeÛÙee Ûe›eâvesceerÛe›eâvesleÛe Deens Demes ceevelees. MebkeâjeÛeeÙe& MetvÙeJeeoeÛee
lees meJe&$e DeefmlelJeeÛee efve<esOe keâjlees, Demee }ewefkeâkeâ DeLe& IesTve DeeefCe Ùeele MetvÙele: ns Debeflece meledleòJe ie=nerle Oej}s}s Deens. Fkeâ[s [esUsPeekeâ
keâ¤ve lÙee MetvÙeJeeoeÛee neleesnele ‘MetvÙeJeeohe#emleg meJe&ØeceeCeØeefleef<eæ:’ Demee efOekeäkeâej keâjleele. Jemlegle: MetvÙeJeeoÛe MebkeâjeÛeeÙeeËÛÙee hejceieg¤
ieew[heeoeÛeeÙeeËheemetve ceeÙeeJeeoeÛÙee mLeehevesÛeer keâesveefMe}e Deens. pÙee eflemeNÙee yeewæoMe&veeÛee MebkeâjeÛeeÙe& yee¢eeLe&Jeeo Demee Gu}sKe keâjleele lees
nerveÙeeveer meJee&efmleJeeo nesÙe.
kesâJeU efJe%eeveJeeoeÛÙee mJeleb$e efJe%eeveJeeo Ùee MeeKesÛes Keb[ve, MetvÙeJeeoeÛee ÙegefkeäleJeeoeefJevee efve<esOe DeeefCe Flej$e mJeceleheg°ŸeLe& lÙeeÛeerÛe
GmeveJeejer, yee¢eeLe&JeeoeÛee yeewæ oeMe&efvekeâebveerÛe ØeefleyebOe kesâuÙeeÛeer keâyeg}er DeeefCe meJee&le cenòJeeÛeer iees° cnCepes YeieJeeve yegæeÛÙee veweflekeâ
ceeveJeleeJeeoer ceerceebmee šeUCes ner Deens MebkeâjeÛeeÙeeËÛeer šerkeâelcekeâ Yetefcekeâe DeeefCe Ùee DemeceLe& šerkesâÛÙee peesjeJej les DeeheCe meJe& yeewæ Oecee&Ûes
Keb[ve kesâ}s Ùee DeefYeefveJesMeele yepeeJeleele keâer, pÙeebvee pÙeebvee ßesÙe meeOeeÙeÛes Demes} lÙeebveer lÙeebveer yegæ OecceeÛee DeveeojÛe kesâ}e heeefnpes. (meJe&
LeehÙeveeojCeer ÙeesÓÙeb megielemeceÙe: ßesÙemkeâecew: Meejerefjkeâ Yee<Ùe ~~ 2.32) MebkeâjeÛeeÙe& yegæ OecceeÛee Deveeoj keâjCÙeeÛeer Heâkeäle ÛesleeJeCeer osTve
Leebyele veenerle. les yegæeÛÙee OeceexheosMeeceeieer} meodnsletÛeerner lÙeeÛe Yee<Ùeele Mebkeâe Iesleele. les cnCeleele, ‘pÙee yegæeves yee¢eeLe&Jeeo, MetvÙeJeeo,
efJe%eeveJeeo,’ Demes hejmhejefJejesOeer efmeæeble GheosefMe}s lÙee}e Skeâlej hejmhejefJemebiele efJeOeeves keâjCÙeeÛeer DeeJe[ lej DemeeJeer efkebâJee És<eyegæerves
efJemebiele efmeæebleebveer }eskeâebvee ieeWOeUJetve lÙeebvee les ceevÙe keâjeÙe}e }eJeCes DeeefCe HeâmeefJeCes ne lÙeebÛee nslet Deme}e heeefnpes.
nsÛe MebkeâjeÛeeÙe& DeeheuÙee oMeeJeleej œeesleele cee$e YeieJeeve yegæebÛee ‘Ùeesefieveece Ûe›eâJeleea’ Demee ieewjJe keâjleele. lÙeebÛee oeMe&efvekeâ efheb[ yeewæ
oeMe&efvekeâeJej heesme}e ies}s}e Deens keâer, lÙeebÛÙee ØeeflemheOÙeeËveer lÙeebvee ØeÛÚVe yeewæ cnCetve efnCeJeeJes. pes DeeheuÙee efveieg&Ce yeÇÇÿeeÛÙee mebkeâuhevesmee"er
JemegyebOetÛÙee efJe%eefhlecee$e Ùee mebkeâuhevesÛeer peieefvceLÙeelJe efmeæ keâjCÙeemee"er veeieepeg&veeÛÙee MetvÙeJeeoeÛeer, cees#eeÛÙee mebkeâuhevesmee"er efveyyeeCe Ùee
mebkeâuhevesÛeer, Heâej keâeÙe heefjYee<ee, Jeeoheæleer, °eble FlÙeeoermee"erner yeewæ oeMe&efvekeâebÛeer GmeveJeejer keâjleele. lÙee}e yeewæ Oece&efJejesOeer yeb[eÛee
veslee keâe mecepe}s peeles? o
179
 mejbpeeceer JÙeJemLesÛÙee DebleeÛeer keâneCeer
jepekeâerÙe°Ÿee øeWâÛe meceepe megmebIeefšle Je SkeâmebOe DemeuÙeecegUsÛe lÙee osMeele ›eâebleer nesT Mekeâ}er. meceepe jepekeâerÙe DeLee&ves peeie=le neslee.
meJe&meeOeejCeheCes meceepe SkeâceleeÛee neslee. jepesMeener nšefJeuÙeeefMeJeeÙe yengmebKÙe meceepee}e Tefpe&leeJemLee Øeehle nesCeej veener DeMeer lÙeeÛeer OeejCee Pee}er
nesleer. mebhetCe& osMeele ÙeeÛe efJeÛeeje}e meceepeeves GÛe}tve Oej}s nesles. ÙeeÛe heefjefmLeleerletve øeWâÛe jepÙe›eâebleer ØemeJe}er. mejbpeeceer JÙeJemLesÛee efleves Deble keâ¤
heeefn}e. Ùee keâeUele mebhetCe& osMeYej DejepekeâmeÂMe heefjefmLeleer GlheVe Pee}er nesleer. øeWâÛe jepÙe›eâebleerves Dejepekeâlee mebheg°ele DeeCeCÙeeÛeer efMekeâmle kesâ}er.
heg{er} heeÛe Je<ex øeWâÛeebÛes meceepepeerJeve {JeUtve efveIee}s. lÙeeletve heg{s Øeefle›eâebleer Pee}er DeeefCe efleves øeWâÛe ›eâebleer}e DeefYeØesle Deme}suÙee Mees<eCejefnle
jepÙeJÙeJemLesÛee GYee ke⤠heeefn}s}e [es}ejener cees[tve šekeâ}e.
lesjeJÙee }gF&ÛÙee keâeUele efjMes}t Ùeeves keWâõerÙe Meemeve cepeyetle kesâ}s, lej ÛeewoeJÙee }gF&ves DeeheuÙee keâeUele GcejeJe Jeiee&Ûes efJeMes<eeefOekeâej keâe{tve
Iesle}s. ceOÙeJeleea Meemeveekeâ[s meòee keWâefõle nesCÙeeÛÙee °erves osMeeÛes efJeYeeie keâ¤ve lÙeeJej FbšW[Cšmed vesce}s lejermegæe Meslekeâjer, keâeceieej Jeiee&Ûes
Mees<eCe Leebye}s veJnles. SsleKeeT GcejeJe Jeie& keâeÙe&#ece veener. lÙeeves keâjeJeÙeeÛeer keâeces lej Flej mejkeâejer veeskeâjoej Jeie& keâjerle Demeleevee Deecner
keâ°keâjer Jeiee&ves, leUeieeUeleuÙee Jeiee&ves efJeefJeOe ØekeâejÛes keâj keâMeemee"er ÅeeÙeÛes? Ùee GcejeJe Jeiee&}e keâj osCÙeeÛÙee efJe®æ ne Jeie& neslee. lesjeJÙee
}gF&ves lÙeeÛÙee DeefOekeâejele keâheele kesâuÙeekeâejCes jepeojyeejeleer} lÙeebÛes cenòJe mebheg°ele ÙesTve ne Jeie& jepeeÛee Je lÙeebÛÙee cebef$eceb[Ueleer} ceb$Ùeemeb$ÙeebÛee,
Ket<ecemkeâNÙee cnCetve Gj}e neslee. DeeheuÙee Pee}suÙee DeJecetuÙeveeÛee JeÛehee keâe{CÙeemee"er lees mebOeer heenle neslee. Pee}s}e Deheceeve Deeflejskeâer ceÅeheeve
keâ¤ve, JÙemeveeOeerve nesTve lees efJeme¤ heenle neslee. Ùee mebleeheeÛÙee YeeJevesletve lees efpeJeeÛeer Ûewve keâjerle neslee. lÙeeÛes efJe}emeer peerJeve DeeefCe peJeUÛÙee
SsJepeeÛeer kesâ}s}er GOeUheóer lÙee}e jepekeâerÙe DeØeefle‰sÛÙee meesyele kebâiee} keâjerle nesleer. lees met[eves hesš}e neslee. lÙeeÛÙee owvÙeeJemLes}e keâejCeerYetle
Deme}suÙee lesjeJÙee }gF&Ûee lees DeeheuÙee heæleerves Gæej keâjerle neslee. ns ogKeeJe}s}s GcejeJe, mejoej osMeele Ie[t }eie}suÙee efheUuÙee ies}suÙee Jeiee&ÛÙee
ÛeUJeUerme GIe[heCes heeef"byee osT }eie}s. meesUeJÙee }gF&ÛÙee ie}Leeve keâejYeejkeâeUele Deehe}er OegUer}e efceUe}s}er Øeefle‰e hejle efceUefJeCÙeeÛee ØeÙelve
Ùee Jeiee&ves kesâ}e Keje, heCe lees DeKesj JÙeLe& "j}e. DemeuÙee meb$emle, meblehle DeJemLesle JeeJejle Demeleevee ogKeeJeuÙee ies}suÙee Ùee GcejeJe Jeiee&ves
mšsšmed pevej}Ûes DeefOeJesMeve yees}JeCÙeeÛeer ceOÙeceJeie& Je MeslekeâNÙeebveer kesâ}s}er ceeieCeer GÛe}tve Oej}er. øeâevmeceOeuÙee meceepeefÛeblekeâebveer, efJeÛeejJebleebveer
meceepeele Demeblees<ee}e DeefOekeâ ÛesleJeCÙeeÛes keâece kesâ}s. meceepeele Â{cet} nesT heenCeejer efJe<ecelee, osMeele yeeskeâeU}s}e Yeü°eÛeej, pevelesle hemej}s}er
DebOeßeæe ÙeeJej Øenej kesâ}s. DeeheuÙee neleeleer} }sKeCeerves GcejeJe Jeiee&Ûeer Ûewveyeepeer, efJe}emeer peerJeve ÙeeÛee heoe&HeâeMe kesâ}e. jepee DeeefCe lÙeeÛÙee
keâejYeejeefJe<eÙeer yeewefækeâ JeeleeJejCe efvecee&Ce kesâ}s. Ùeele cenòJeeÛes Ùeesieoeve nesles les Lee@ceme hesve Ùee }sKekeâ-efJeÛeejJebleeÛes. ceeveJeeÛÙee DeefOekeâejebefJe<eÙeer
cevemJeer peeie=le Deme}suÙee Lee@ceme hesve Ùeeves JesUesJesUer JÙekeäle kesâ}s}s efJeÛeej øeWâÛe meceepee}e ›eâebleermee"er GÅegkeäle keâjCeejs "j}s. DecesefjkesâÛÙee mJeeleb$Ùe
Ùegæe}ener lÙeeÛeerÛe ØesjCee nesleer. pevemeeceevÙeebÛes ØeefleefveOeer Kee}ÛÙee Jeiee&Jej }eo}suÙee keâjebÛÙee yeespÙeeKee}er efÛej[tve Ûee}}s nesles. Ùee keâjeÛÙee
DeesPÙeeves Meslekeâjer efheÛetve Ûee}}e neslee. DeMee keâeUeleÛe 1786 mee}er DeewÅeesefiekeâ mebkeâš GodYeJe}s. lÙeeÛee heg{er} heefjCeece- 1787-1789 Ùee
keâeUele MeslekeâNÙeebÛeer GlheVes Ieš}er. heerkeâheeCeer Ûeebie}s efceUe}s veener. og<keâeUmeÂMe heefjefmLeleer efvecee&Ce Pee}er. ceneieeF&ves keânj kesâ}e. }eskeâebvee peieCes
cegMkeâer} Pee}s. Ùee JesUer meesUeJÙee }gF&Ûes jepÙe nesles. lees DeeefCe lÙeeÛeer helveer cesjer Svšesefvešs MeemeveeÛee {emeUlee [es}eje meeJejCÙeeme DemeceLe& "j}s.
jeCeerves veeF}epeeves ner heefjefmLeleer DeeheuÙee cepeealeuÙee efJeMes<e keâejYeeNÙee}e vescetve meeJejCÙeeÛee ØeÙelve ke⤠heeefn}e, heCe lees lekeâ}eot mJe¤heeÛee
neslee. efle}e jepÙekeâejYeejele efJeMes<e jme veJnlee DeeefCe veJeNÙeeyeö}Ûes Øescemegæe lekeâ}eot nesles. meesUeJÙee }gF&ÛÙee ie}Leeve keâejYeejecegUs Je DeeefLe&keâ
mebkeâšebcegUs øeWâÛeebÛeer oer[Mes Je<ex Flekeâer DeeefLe&keâ°Ÿee heerÚsneš Pee}er. Fmšsš pevej}, pes leerve efJeYeeie nesles lÙeele kegâ}erve Jeie&, hegjesefnle Jeie&, Le[&
Fmšsš cnCepes meeceevÙe Jeie& cees[le nesles. Ùee eflevner Ieškeâebveer mejkeâejJej Pee}s}s keâpe& Ùeeletve cegkeälelee keâjCÙeemee"er keâener keâjeJes, peyeeyeoejer IÙeeJeer
Demes lÙeeme Jeešle nesles DeeefCe cnCetveÛe Fmšsš pevej}Ûeer yew"keâ yees}eJeCÙeeÛeer ceeieCeer keâjCeeNÙee ceOÙece Jeie& lemesÛe pevemeeceevÙe Jeie& ÙeebÛÙee ceeieCeer}e
neskeâej efo}e. vegmelee neskeâej efo}e Demes veener lej lÙee°erves ne}Ûee}erner kesâuÙee.
Ùee Deieesoj 1614 mee}er DeMee mJe¤heeÛeer yew"keâ Yej}er nesleer. lesJneheemetve lees veJeer yew"keâ yees}eJeCÙeeÛÙee meboYee&heÙeËle Le[& Fmšsš ÙeebÛÙee
ØeefleefveOeeRÛeer mebKÙee oghheš Pee}er nesleer. Fmšsš pevej}ÛÙee 1100 ØeefleefveOeeRceOÙes efvecces ØeefleefveOeer Le[& FmšsšÛes nesles. Deveskeâ Jeefkeâ}er hesMeeÛeer ceeCemes,
yegefæpeerJeer Jeie& ÙeeÛe Le[& FmšsšÛes ØeefleefveOeerlJe keâjerle nesles, keâjCÙeeme heg{s mejmeeJe}s nesles. Ùeele jeymeefheÙejs, Jees}veer DeeefCe Keiees} Jew%eeefvekeâ yes}er
cenòJeeÛes nesles. kegâ}erve Jeiee&Ûes ØeefleefveefOelJe keâjCeeNÙee [Ÿetkeâ Dee@Heâ Deef}&Ùevme lemesÛe ceejekeäJespe efo }esHeâeÙeles cenòJeeÛes heg{ejer nesles. }esHeâeÙeles
lej Decesefjkeâve mJeeleb$Ùe}{ŸeeÛee cegKÙe veeÙekeâ pee@pe& Jee@efMebišve ÙeeÛee Keeme efce$e neslee. lÙeeves Ùee ÛeUJeUerle menYeeie Iesle}e neslee, lej hegjesefnle
Jeiee&le keâeef[&ve} jesnve, nsvjer ef«eieesFj lemesÛe Ûeeume& ceeefjme šes}er jsC[ cenòJeeÛes nesles. Le[& Fmšsš ceejekeäJespe efOe efcejeyÙet, Syeer meerSmemeejKes
vesles nesles. les pevceeves kegâ}erve Jeiee&leer} nesles, hejbleg keâcee&ÛÙee DeLee&ves les Le[& FmšsšÛes veslesieCe cnš}s ies}s. meerSmeves lej Fmšsš pevej}ÛÙee
yew"keâerÛÙee Deieesoj Skeâ cegKehe$e keâe{tve jepee}e, jepÙekeâlÙeeËvee ØeMve efJeÛeej}e neslee keâer, Jne@š Fpe Le[& Fmšsš? lÙeeves jepÙekeâlÙeeËefJe®æ
yeg}bo DeeJeepe meceepeeÛÙee keâeveekeâesheNÙeele heesnesÛeefJeCÙeeÛes cenòJeeÛes keâeÙe& kesâ}s nesles.
o

180
 MegYesÛÚe efouÙeeefMeJeeÙe jenJele veener
peeleerØeLesÛÙee Deceeveg<e, oenkeâ DevegYeJeeletve DeeceÛÙee efhe{erÛeer megškeâe nesT Mekeâ}er veener. keâoeefÛele DeeceÛeer efhe{er Ùee DevegYeJeele}er MesJešÛeer
efhe{er "jeJeer. Ùee Deceeveg<e oenkeâ DevegYeJeeletve DeeceÛÙee efhe{erle pÙes‰ Deme}s}s, jepÙeeÛÙee, osMeeÛÙee jepekeâejCeele De«eYeeieer Deme}s}s megMeer}
kegâceej efMebosner Ùee}e DeheJeeo vemeeJesle. Deecne oef}le ceb[UeRvee lÙeebÛÙeeyeö} ceveeheemetve Øesce Jeešles Deens, ns veJÙeeves meebieeÙe}e vekeâes.
Demhe=MÙe peeleerle pevce }eYeuÙeeveblej pes Meeefhele efJeMJe JeešŸee}e Ùesles lÙeeÛeer keâuhevee DeeceÛÙeeveblejÛÙee efhe{er}e ÙesCes Ùeeheg{s MekeäÙe veener. veener
veener cnCelee peeleerØeLesÛee efÛejsyeboer Jee[e Deelee nUtnUt {emeUt }eie}e Deens, Demes cnCeCes Oee[meeÛes "js}. heCe Ùee efÛejsyeboer Jee[Ÿee}e, JÙeJemLes}e
Deelee efÛeje peeT }eieuÙee Deensle. lÙeeÛeer ieleer #eerCe Deens. lÙeecegUs lelkeâeU peeleerØeLesÛee Deble nesCes veener. mJeeleb$ÙeeÛÙee Ûeewme° Je<eeËle peeleerØeLee
efšketâve Deens. heeÛe npeej Je<eeËntve DeefOekeâ keâeU pÙee Oece&meòesves, ob[meòesves peeefleJÙeJemLee efvecee&Ce kesâ}er, leer efmLeleerJeeoer Oece&meòee meceepemegOeejkeâebveer
kesâuÙee Øenejebveer Je yeens¤ve Pee}suÙee Dee›eâcekeâebÛÙee Dee›eâceCeeves legšt }eie}er Deens. ob[meòee efleÛes DeJeMes<e ØeeÛeerve DeeefCe ceOÙeÙegieervemegæe ve°
nesTve lÙeepeeieer DeeOegefvekeâ MeemevemebmLesÛee, Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛee [es}eje efyeÇefšMeer meòeekeâeUele Ùee osMeele GYee jeefn}e. kegâCee}e nJee,
kegâCee}e vekeâes Demeleeveener lees GYeej}e ies}eÙe. ne meJe& DeeOegefvekeâ keâeUeÛee peeleerØeLee mew} nesCÙeeÛÙee °erves keâefjMcee cnš}e heeefnpes.
mešJeerves DeeceÛÙee YeeUeJej Demhe=MÙelesÛee Meehe ef}efn}e. DeeceÛÙee DeieesojÛÙee npeejes efhe{Ÿee ne Meehe Yeesiele DeeuÙee. lÙeele lÙee mebheuÙee.
meòee-mebheòeer, %eeveeheemetve, ceeveJeer DeefOekeâejebheemetve Deceeveg<ejerlÙee JebefÛele "sJeuÙee iesuÙee. ns ve°ÛeÙe& mebhe}s Hegâ}s, Deebyes[keâj Ùee meceepemegOeejkeâ
cenevegYeJeebÛÙee keâle=&lJeecegUs. mJeeleb$Ùeesòej keâeUele ns heefjJele&ve SJe{Ÿee pe}o ieleerves Ie[tve Dee}s lÙeeÛes keâejCe DeeheuÙee mJeleb$e, meeJe&Yeewce
osMeeÛes DeeOegefvekeâ mebefJeOeeve, Ùee mebefJeOeeveeves ceeveJeeÛee peenerjveecee ef}efn}e. peele, JebMe, Oece&, Jeie&, ef}bieYeso, cet}Yetle DeefOekeâejeÛÙee mebkeâuhevee
mJeerkeâe¤ve les efcešefJeCÙeeÛeer keâeÙeosMeerj lejleto kesâ}er. hejbleg meeJe&Yeewce mJeleb$e efnbogmLeeveeleer} meòeekeâejCÙeebveer Ùee °erves efveCee&Ùekeâ Yetefcekeâe ve
yepeeJeuÙeecegUs keâeÙeÅeeves Demhe=MÙelee jö nesTvener ve° nesT Mekeâ}er veener. peeleerØeLesÛes cegUemekeâš efveoe&}ve nesCes DeeJeMÙekeâ nesles les nesT
Mekeâ}s veener. Demhe=MÙeebÛee cegefkeälemeb«eece [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee vesle=lJeeKee}er meg¤ Pee}e DeeefCe Debeflece Gefö°ebÛee šhhee iee"CÙeehetJeeaÛe
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes ceneheefjefveJee&Ce Pee}s. lÙeebÛÙee heMÛeele lÙeebÛes GòejoeefÙelJe mJeerkeâejCeeNÙee jepekeâejCeer, meceepekeâejCeer, lÙeebÛÙee
keâejYeejer DevegÙeeÙeebveer ne Debeflece šhhee ‘mej’ keâjCÙeeÛeer efMekeâmle kesâ}er veener. lÙeecegUs JneÙeÛes lesÛe Pee}s. peeleerØeLesÛes pes lelkeâeU efveoe&}ve
nesCeej nesles les Pee}s veener. mebleebveer, cenelcee peesefleyee HegâuÙeebveer, meceepemegOeejkeâebveer peeleerØeLee lees[CÙeemee"er peer jCeYetceer, heeMJe&Yetceer leÙeej kesâ}er,
efleÛee ÙeesiÙe GheÙeesie [e@. Deebyes[keâjebveer keâ¤ve Iesle Demhe=MÙeebÛee cegefkeäle}{e peeleerDebleemee"er GYeej}e. meg®Jeeleer}e Deebyes[keâj JÙeJemLesÛÙee
efJeefMe° efJeYeeieeJej Øenej keâjle nesles. peeleerØeLes}e mebJeefOe&le keâjCeeNÙee Oece&meòesheemetve les ob[meòesheÙeËleÛÙee meJe& JÙeJemLeebJej lÙeebveer JewÛeeefjkeâ
nu}s Ûe{efJe}s. hejbhejeJeeÅeebMeer, KeesšŸee mebmke=âeflej#ekeâebMeer lÙeebveer Ieceemeeve Ùegæ kesâ}s. Oece&¤{er hejbhejsÛeer efÛeefkeâlmee kesâ}er. keâe}yee¢e iees°er
Hesâketâve osCÙeeÛeer mece°er}e oer#ee efo}er DeeefCe DeKesj Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleerÛee Debeflece šhhee iee"}e. peeleerØeLee lees[eÙeÛeer Demes} lej Skeâe
efJeefMe° meceepee}e, peeleer}e mebIeefšle keâ¤ve mebIe<e&Meer} yeveJetve YeeieCeej veener. MesJešer lÙeebveer jepekeâejCÙeebÛÙee, meceepekeâejCÙeebÛÙee cegKÙe
ØeJeenele G[er Iesle}er. jepekeâejCeele pej-lej}e DeLe& veener. efnbot keâes[ efye}eÛÙee ØeMveeJe¤ve keWâõ mejkeâejÛee jepeerveecee osTve Deebyes[keâj
heefnuÙee je°^erÙe mejkeâejeletve yeensj he[}s les DeeheuÙee meJe& Gefö°ebvee efJemej}suÙee meòeeOeejer Jeiee&}e MeneCeheCe efMekeâefJeCÙeemee"er. lÙeebÛÙee
meòeeefheheemesJej DebkegâMe "sJeCÙeemee"er. lÙeebvee Ùeemee"er meceLe& efJejesOeer he#eeÛeer GYeejCeer keâjeÙeÛeer nesleer, hejbleg ce=lÙet veeJeeÛÙee DeefpebkeäÙe meceüeševes
lÙeebvee DeeceÛÙeeheemetve efnjeJetve ves}s. lÙeebÛÙee GòejeefOekeâeNÙeebveer Deebyes[keâjebÛes efceMeve hetCe& keâjCÙeeÛes mees[tve efo}s. meòeemeewosyeepeerÛÙee yeepee¤
jepekeâejCeele Deekebâ" yeg[le heenlee heenlee mebkegâefÛele Pee}s. mebefJeOeeveeÛee Debce} meg¤ PeeuÙeeveblejner efnbotOece&«ebLeebÛeer efÛeefkeâlmee nesle jeefn}er.
yeÇÇeÿeCeebvee DeeefCe Flej Demhe=MÙelej peeleeRvee efMeJÙee Iee}Ces Ûee}tÛe jeefn}s. lÙeecegUs peeleerØeLesefJe®æ keâjeJeÙeeÛeer Debeflece }{eF& - Ùee }{eF&mee"er
Deebyes[keâjebveer efveefMÛele kesâ}s}s jepekeâerÙe OeÇgJeerkeâjCeÛe cees[tve ies}s. mecemle Demhe=MÙe meceepeeÛeer Skeâpetš keâ¤ve, mece«e Meesef<ele meceepeeÛeer,
Demhe=MÙeslej keâ°keâjer meceepeeÛeer hees}eoer Skeâpetš keâ¤ve peeleerØeLesJej MesJešÛee Øenej keâ¤ve leer ve° keâjCes Leebye}sÛe. DeeÙeg<ÙeeÛÙee hetJee&Oee&le

181
keâeB«esmeMeer Deme}s}s celeYeso keâener keâeUehegjles yeepet}e "sJetve vesn¤bÛÙee mejkeâejele Deebyes[keâj meeceer} Pee}s. lÙeebÛes ns meeceer} nesCes cnCepes cegKÙe
ØeJeenele meeceer} nesCes nesles. les vegmeles meeceer} Pee}s veenerle. lÙee ØeJeeneÛes vesle=lJekeâlex Pee}s. efveCe&Ùe keâjCÙeeÛÙee Øeef›eâÙesle keâener keâeU De«eYeeieer
jeefn}s. vee les keâeB«esmeJee}s Pee}s vee les meòesÛÙee Deeefce<ee}e Yeg}}s. meòee, peeleerØeLee lees[CÙeemee"er pee}erce GheeÙe veener cnCetve efleÛee lÙeeie
keâ¤ve yeensj he[}s. Deepe mJeeleb$ÙeeÛÙee Ûeewme° Je<eeËle efÛekeäkeâej heeCeer Jeentve ies}s Deens. keâuÙeeCekeâejer }eskeâjepÙeeÛÙee }eskeâMeenerÛÙee mebkeâuheveener
yeeo "¤ }eieuÙee Deensle. DeMee JesUer Demhe=MÙe cegkeäleer meb«eeceele}s Ùeesæs nlÙeej cÙeeve keâ¤ve yeme}sle. Deepe osMeele mecemle Demhe=MÙe Meesef<ele
meceepeeves pÙeeÛÙeekeâ[s heeneJes DeMeer oesveÛeej ceeCemes Deensle. ÙeeceOÙes meJee&le De«eYeeieer Deecne}e Jeešleele les megMeer}kegâceej efMebos. Demhe=MÙe
meceepeeleer} efJeefJeOe peeleerleer} ceeCemes meòeeheos efceUeuÙeeveblej mJepeeleerÛes, mJeeLee&Ûes jepekeâejCe keâjleele. megMeer}kegâceej efMebos cee$e Ùee}e DeheJeeo
Deensle. meòeeYeesieeÛee lÙeebÛee Âef°keâesve Deebyes[keâjebÛÙee Gòej DeeÙeg<Ùeeleer} õ°sheCeeÛee Deens. keâeB«esme he#e Deepe meeceeefpekeâ GòejoeefÙelJeeÛÙee DeLee&ves
kebâpet<e Pee}s}e Deens. keâeB«esmeceOÙes hegvne peeleoeb[iÙeebÛee, Oeveoeb[iÙeebÛee DeeefCe veJeßeerceble ceeefHeâÙeebÛee yees}yee}e Deens. DeMee JesUer efJeÅeceeve
keâeB«esmeßes‰eRveer megMeer}kegâceejebvee osMeeÛes ie=nceb$eer keâjeJes ner Ûeefkeâle keâjCeejer iees° Jeešles. megMeer}peer efJeÅeeefJeYetef<ele, megmebmke=âle DeeefCe KeNÙee DeLee&ves
meeceeefpekeâ yeebefOe}keâer Deme}s}s oef}le heg{ejer Deensle. Deelee lÙeebvee oef}le heg{ejer cnCetve DeeheCe Úesšs lejer keâe yeveJeeJes? DeepeJej Pee}suÙee
osMeeÛÙee ie=nceb$Ùeebhes#eener mhe=nCeerÙe keâeÙe& Ùee heoeJe¤ve les keâjleer} DeeefCe meeceeefpekeâ GòejoeefÙelJe efveYeeJeleer}. Deemeeceeleer} keâ}n Demees Jee
yeb[Keesj veeiee}B[Ûee ØeMve Demees, Jee osMeYej jepÙeeÛÙee hetJe& meerceebJej hemej}suÙee ve#e}Jeeoer keâejJeeÙee Demeesle, DeLeJee F&MeevÙe efnbogmLeeveeleer}
efJeIešveJeeoer MekeäleeRveer Ieele}s}e Oeg[ietme, keâeefMcejeleer} DeeefCe osMeeleer} Oeeefce&keâ onMeleJeeo DeLeJee keâeÙeoe Je megJÙeJemLee jeKeCÙeeÛÙee °erves
jepÙe Je keWâõ Ùeele}s efyeIe[}s}s mebyebOe DeefOekeâ Â{ keâjCÙeeÛee ØeMve DelÙeble keâewMeuÙeeves megMeer}kegâceej mees[Jet Mekeâleer} DeMeer lÙeebÛeer DeepeJejÛeer
meòeeOeejer cnCetve me#ece Mew}er Deens. Ùee DeeceÛÙee pÙes‰ efce$ee}e MegYesÛÚe efouÙeeefMeJeeÙe jenJele veener ns cee$e Kejs.
o

182
 }eskeâhee}Ûee Deóneme; efnbot keâes[ efye}eÛes keâeÙe?
DeeheuÙee osMeeuee meeJe&Yeewce mJeeleb$Ùe efceUeuÙeeveblej hebef[le peJeenjueeue vesn¤bÛÙee vesle=lJeeKeeueer DeeheuÙee osMeeÛes heefnues je°^erÙe mejkeâej
DeefmlelJeele Deeues. hebef[le peJeenjueeue vesn¤ jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛÙee °erves DelÙeeOegefvekeâ jepekeâerÙe heg{ejer nesles. DeeheuÙee mJeleb$e osMeeÛee
jepÙekeâejYeej nekeâCÙeemee"er ueeskeâMeener Meemeve-JÙeJemLesÛee mJeerkeâej DeeheuÙee osMeeves kesâuee. Ùeele vesn¤bÛeer Yetefcekeâe Dence nesleer. les mJele:uee
meceepeJeeoer jepekeâejCeer mecepele nesles. osMeeleerue mebefceße meceepe, lÙeebÛeer mebefceße mebmke=âleer, veevee Oece& lemesÛe 800 ØecegKe peeleer, mene npeej
Ghepeeleer, Ùeele efJeYeeieuesueer osMeeÛeer pevelee, efleuee SkeâmebOe "sJeCÙeeÛÙee °erves peeleerØeLee, ¤{er-hejbheje Úso osle neslÙee. cnCetveÛe vesn¤bveer
DeeheuÙee meòeekeâeUeÛÙee heefnuÙee šhhÙeele efnbot mebefnlee efJeOesÙekeâ ueeskeâmeYesle heejerle keâ¤ve meeceeefpekeâ heefjJele&ve Ie[Jetve DeeCeCÙeeÛÙee °erves
Yetefcekeâe Iesleueer. Ùee efnbot keâes[ efyeueeÛee omleSsJepe cnCee DeLeJee Ke[e& leÙeej keâjCÙeeÛÙee °erves osMeeÛÙee IešvesÛes efMeuhekeâej Je lelkeâeueerve
keâeÙeosceb$eer [e@. Deebyes[keâj ÙeebÛÙeeJej peyeeyeoejer meesheefJeueer. Øeke=âeflemJeemLÙe Ûeebieues vemeleeveener Deebyes[keâjebveer Deheej keâ° IesTve, je$eerÛee efoJeme
keâ¤ve efnbot keâeÙeÅeeÛes, ØeeÛeerve efnbot keâeÙeÅeeÛes-heefjMeerueve keâ¤ve efnbot keâes[ efyeueebÛee Ke[e& leÙeej kesâuee. lÙeeuee efJeOesÙekeâeÛes mJe¤he osTve 5
HesâyeÇÇgJeejer 1951 jespeer efnbot mebefnlee efJeOesÙekeâ cnCetve ÛeÛexmee"er ueeskeâmeYesÛÙee hešueeJej "sJeues. lelhetJeea vesn¤bveer cees"Ÿee DeeJesMeeves DeMeer Iees<eCee
kesâueer nesleer, keâer pej ueeskeâmeYesves efnbot mebefnlee efJeOesÙekeâ mJeerke=âle kesâues veener lej Deeheues mejkeâej jepeerveecee osF&ue. keâeB«esme he#eeÛes ogmejs vesles mejoej
hešsue Ùeebveer Ùee efJeOesÙekeâeuee Demeuesuee Deeheuee efJejesOe GIe[ GIe[ yeesuetve oeKeefJeuee neslee. les efJeOesÙekeâ efJeÛeejemee"er ueeskeâmeYesle ceeb[CÙeele
ÙesCeej veener, Demesner peenerj kesâues nesles. Ùee #eCeeheÙeËle vesn¤bveer Deeheues Jepeve Ùee efJeOesÙekeâeÛÙee yeepetves šekeâues nesles. mejoej hešsue DeeefCe [e@.
jepeWõ Øemeeo Ùeebveer Deeheues Jepeve GIe[heCes efJe®æ heej[Ÿeele šekeâues nesles.
efJeOesÙekeâemebyebOeer yeesueleevee hebef[le "eketâjoeme Yeeie&Je cnCeeues keâer, Ùee efJeOesÙekeâeÛÙee keâ#esletve hebpeeye ieeUeJee. efMeKeebÛes ØeJekeäles mejoej ngketâceefmebie
Ùeebveer Ùee efJeOesÙekeâeuee efJejesOe keâ¤ve cnšues keâer, ns efJeOesÙekeâ cnCepes efnbotbveer MeerKe peceele efnbot meceepeele heÛeJetve šekeâCÙeeÛee ne Úghee ØeÙelve
Deens. ogmejs Skeâ meYeemeo cnCeeues keâer, ueeskeâmeYesuee ueeskeâebveer Ùee yeeyeleerle DeeosMe efouesuee veener. efJejesOekeâebvee Gòej osleevee Deebyes[keâj cnCeeues,
‘‘efnbot mebefnlee meJe& efnbogmLeeveYej meejKÙee mJe¤heele ueeiet keâjCÙeele ÙesF&ue.’’ efMeKeebÛÙee Dee#esheeuee Gòej osleevee les cnCeeues, ‘‘MeerKe, yegæ
DeeefCe pewve ÙeebÛÙee yeeyeleerle efnbot mebefnlee ueeiet keâjCes ner Ssefleneefmekeâ heefjCeleer Deens. lÙeeuee efJejesOe keâjCes meceepeMeem$e°Ÿee F° veJns. Deelee
leer JesU šUtve iesuesueer Deens. pesJne Jewefokeâ yeÇÇeÿeCeebMeer yegæeÛes celeYeso Peeues lesJne lÙeeves les Oece&hebLeemebyebOeerÛe ceeveues nesles, hejbleg yegæeves efnbotbÛÙee
efveyeËOeMeem$eele keâenerÛe {JeUe{JeU kesâueer veener. DeeheuÙee efMe<Ùeebkeâjlee efvejeUs efveyeËOe kesâues veenerle. leerÛe iees° ceneJeerj DeeefCe efMeKeebÛes one
ieg¤ ÙeebÛeer. lÙeebveerner efnbot efveyeËOe heeUuee. efyeÇefšMe efØeefJn keâewefvmeueves 1930 ceOÙes efMeKeebvee efnbot efveyeËOe ueeiet Deens Demee efveCe&Ùe efouee Deens.’’
pÙeebvee efoJeeCeer mebefnlee (efmeefJnue keâes[) heeefnpes nesleer lÙeebvee GösMetve Deebyes[keâj cnCeeues, ‘‘efnbot mebefnlee efJeOesÙekeâeÛes efJejesOekeâ jeleesjele efoJeeCeer
mebefnlesÛes hegjmkeâlex Peeues ns heentve DeeheuÙeeuee Dee§eÙe& Jeešles. lÙeecegUs Ùee osMeeuee Ûeebieuee efveyeËOe DemeCÙeeefJe<eÙeer lÙeebÛÙee iebYeerj nsletÛee DeeefCe
heefJe$e GösMeeÛee ceuee mebMeÙe Ùeslees.’’ efveOeceeaheCeeÛÙee cegöŸeebÛee GuuesKe keâ¤ve les cnCeeues keâer, ‘‘jepÙeIešvesle DebleYet&le Demeuesues efveOeceea jepÙe
cnCepes Oecee&Ûes GÛÛeešve veJns. lÙeeÛee DeLe& Demee keâer, mejkeâejuee ueeskeâebJej Decegkeâ Skeâe Oecee&Ûeer mekeäleer keâjlee Ùesle veener.’’ efnbot mebefnlesmebyebOeer
ueeskeâebÛes meeJe&cele IÙeeJes Ùee metÛevesÛee DeJnsj keâjleevee lÙeebveer Demes meebefieleues keâer, ‘‘ueeskeâmeYee ner meeJe&Yeewce meòee DemeuÙeecegUs leer keâesCeleener efveyeËOe
keâjCÙeeme DeLeJee jö keâjCÙeeme meceLe& Deens.’’ leerve efoJeme JeeoefJeJeeo Ûeeueuee neslee. MesJešer mehšWyej, 1951 ceOÙes YejCeeNÙee ueeskeâmeYesÛÙee
DeefOeJesMeveeheÙeËle efnbot mebefnlee efJeOesÙekeâemebyebOeer efJeÛeej mLeefiele keâjCÙeele Deeuee.
veJeer efouueer ÙesLeerue Deebyes[keâj YeJeveeÛeer keâesveefMeuee yemeJeerle Demeleevee SefØeue, 1951 ceOÙes lÙeebveer ceOÙeJeleea mejkeâejJej keâ[e[tve nuuee
kesâuee. ceOÙeJeleea mejkeâej ns oefuele Jeiee&ÛÙee efnleemebyebOeer DelÙeble Goeme Deens, Demee lÙeebveer Deejeshe kesâuee. ne cees"eÛe (I.The Mana Bodhi,
May & June 1951) Yeef[ceej "juee. lÙeecegUs keâeB«esme he#eele meJe& osMeYej nenekeâej G[euee. Ùee DeejesheecegUs keâeB«esme he#e #egyOe Peeuee. hebleØeOeeve
vesn¤bveer Deebyes[keâjebÛÙee efJeOeeveeefJe<eÙeer he$eeÉejs leer›e veehemebleer oMe&efJeueer. keâener keâeB«esme veslÙeebveer lej pÙee cebef$eceb[UeÛes OeesjCe Deebyes[keâjebvee hemeble
veener lÙee cebef$eceb[Uele lÙeebvee "sJet veÙes, kegâjkegâj meg¤ kesâ}er. lÙeeJej Deebyes[keâjebÛes Ûeenles cnCeeues, ``Deebyes[keâjebÛÙee Yee<eCeeÛee Je=òeeble neÛe cegUer
183
ÛegkeâerÛee Deens.'' Flej he#eebÛes vesles cnCeeues keâer, Deebyes[keâjebvee Deeheueer celes yeesueJetve oeKeefJeCÙeeÛee lÙeebvee hetCe& DeefOekeâej Deens DeeefCe DeeheuÙee
oefuele Jeiee&ÛÙee efnleeMeer efveieef[le DemeuesuÙee ØeMveeefJe<eÙeer cele JÙekeäle keâjCÙeeÛee lÙeebvee DeefOekeâej DeensÛe Deens. ceOÙeJeleea cebef$eceb[U meeceeF&keâ
keâer JewÙeefkeälekeâ oeefÙelJeeÛes leòJe heeUles, ÙeeefJe<eÙeer Jele&ceevehe$eebveer peenerj efJeÛeejCee kesâueer.
oesve efoJemeebveblej Deebyes[keâjebveer ueeskeâebÛes ØeefleefveefOelJe (og®mleer) efJeOesÙekeâ ueeskeâmeYesceOÙes ceeb[ues lesJne lÙeebÛÙee Ghejeskeäle Yee<eCeeÛee ØeefleOJeveer
ueeskeâmeYeslener G"uee. lÙee efJeOesÙekeâeJej yeesueleevee keâener meYeemeoebveer lÙee efJeOesÙekeâeÛes keâ[JešheCes Demes JeCe&ve kesâues keâer, Deebyes[keâj DeeheCeeuee
oefuele Jeiee&Ûes SkeâcesJe Gæejkeâlex mecepetve peemleerlepeemle HeâeÙeoe IesCÙeeÛÙee °erves Ùee efveJe[CegkeâerÛÙee hetJeea efÛeòeJesOekeâ heefJe$ee šekeâerle Deensle.
Deebyes[keâjebveer Keemeoej keâhetjebÛÙee efJeOeeveeuee efJejesOe kesâ}e DeeefCe cnšues, ``ceePÙee jefJeJeejÛÙee šesuÙeehetJeea ns efJeOeeÙekeâ ueeskeâmeYesceOÙes ceeb[uesues
nesles.'' og:KeeJesieeves les DeeCeKeer cnCeeues, ``keâhetj, legceÛee nuuee ÛeeuetÛe "sJee, iesueer hebÛeJeerme Je<ex ceer DeMee Øekeâejebvee leeW[ osle Deeuees Deens''
lÙeeJej keâhetjebveer ØelÙegòej kesâues keâer, pÙeebveer DeeheuÙee cebef$eceb[Ueleerue menkeâejer DeeefCe ueeskeâmeYesleerue meYeemeo yebOet ÙeeÛÙee efJe®æ Deejeshe kesâues
Deensle Demes [e@. Deebyes[keâj ns peeoe Oeerš DeeefCe Gæš ie=nmLe Deensle. meJe& yeepetbveer keâ[Ješ YeeJevesme Deelee Tle ÙesT ueeieuee. DeMee iebYeerj
heefjefmLeleerle Deeheues cebef$eceb[U hegvne yeveefJeCÙeemee"er cegYee efceUeueer cnCetve Ûeeuet DeefOeJesMeveeÛÙee MesJešer hebleØeOeeve vesn¤ je°^eOÙe#eebkeâ[s Deeheuee
jepeerveecee meeoj keâjCeej Deensle DeeefCe Deeheuee Deejeshe hee"erceeies Iesle vemeeue lej jepeerveecee Åee, Demes lÙeebveer Deebyes[keâjebvee keâUefJeues Deens.''
DeMeer lÙee JesUer yeeleceer hemejueer nesleer. iees°er Ùee Lejeuee DeeuÙee neslÙee.
o

184
 efÛebleve efMeefyejeÛÙee efveefceòeeves...
Dee"JeuesØeCeerle efjheefyuekeâve he#eeÛes DeelceefÛeblevehej efMeefyej oesve efoJemeebhetJeea vegkeâlesÛe ueesCeeJeUe ÙesLes mebhevve Peeues. ceneveiejheeefuekeâe DeeefCe
mJejepÙe mebmLeebÛÙee efveJe[Cegkeâerleerue efjheefyuekeâve he#eeÛÙee DeheÙeMeeveblej Ùee efMeefyejeuee keâeÙe&keâlÙeeËÛee Øeeflemeeo efceUCeej veener, DeMeer yeeWye
efJejesOekeâebveerÛe efMeefyejehetJeeaÛe ceejueer. cee$e jepÙeeleerue ØecegKe keâeÙe&keâlÙeeËveer Ùee efMeefyejeuee GheefmLele jentve lÙeebÛeer veeÛekeäkeâer kesâueer. oesve efoJemeebÛes
ns efMeefyej he#eeÛÙee heg{erue OeesjCeelcekeâ JeešÛeeueermee"er DeeefCe jepekeâerÙe ue{Ÿeemee"er efkeâleer GheÙeesieer "jues ns ÙeslÙee keâener efoJemeeble efmeæ nesF&ue.
Ùee efMeefyejemee"er Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleerue Øee. iebieeOej heeveleeJeCes, [e@. ke=â<Cee efkeâjJeues Deeoer yegefæJebleebveener ceeie&oMe&ve keâjCÙeemee"er heeÛeejCe
keâjCÙeele Deeues nesles, hejbleg lÙeebveer Deeheueer GheefmLeleer peeCeerJehetJe&keâ ueeJeueer veener Demee metj efMeefyejele menYeeieer PeeuesuÙee DeefleMeneCÙee ceb[UeRveer
ueeJeuee neslee. ÙeeceeieÛes Fbefielener keâUCÙeemeejKes nesles. cnCeleele vee keâer, ``pees peerlee Jees efmebkeâoj - neje Jees... Decegkeâlecegkeâ'' - keâeÙe&keâlÙeeËÛes
keâÙeeme DeeefCe Deboepe Yeejer Demeleele. Dee"JeueWÛÙee efjheeFbÛÙee vegkeâlÙeeÛe nesTve iesuesuÙee mJejepÙe mebmLee Je ceneveiejheeefuekesâÛÙee efveJe[Cegkeâerle
Dehesef#ele ÙeMe ve efceUeuÙeecegUs he#eeleuee - he#eeyeensjÛee pees lees G"lees lees Dee"JeueWJej OeesheešŸee Ieeuelees.
Deelee ceneÙegleerÛÙee ØeÙeesieele Dehesef#ele ÙeMe efceUeues veener cnCetve Dee"JeueWveer pees[uesuee veJee jepekeâerÙe $e+CeevegyebOe lees[tve šekeâCÙeemee"er
he#eebleie&leÛÙee keâener veslÙeebÛeer keâejmLeeves Øemebieer GIe[ DeeefCe ÚghÙeejerlÙee Ûeeuet Deensle. keâenerner Demees - DeeceÛÙeeveblej Dee"JeueWveer efMeJemesvee -
Yeepehe ÙegleerMeer kesâuesues cew$e (keâeieoeshe$eer jepekeâerÙe ÙegleerÛes keâjejceoej Dee"JeueWveer ceneÙegleerMeer efveJe[CegkeâerhetJeea kesâues veenerle Je cnCetve ÙesLes `cew$e'
ne Meyo Jeehejuee.) cnCepes DeeceÛÙeemeejKesÛe ØeJeenele Gueš heesnle peeCes nesÙe. lÙee JesUer DeeceÛÙee yeeyeleerle DeeceÛÙee efJejesOekeâebkeâ[tve pes Ie[ues
lesÛe Deelee jeceoeme Dee"JeueWÛÙee yeeyeleerlener Ie[le Deens. efMeJemesvee-Yeepehe efJejesOekeâebÛÙee cnCeCÙeeØeceeCes meceefJeÛeejer he#e veenerle. hegjesieeceer he#e
veenerle. ceie Dee"Jeues lÙee he#eebyejesyej peeTÛe keâmes Mekeâleele? Deelee Ùee efJejesOekeâebÛÙee [eskesâyeepeeruee keâeÙe cnCeeJes?
Ûekeäkeâ 1977 meeueer mebIeeuee efve lÙee JesUÛÙee pevemebIe veeJeeÛÙee jepekeâerÙe he#eeuee meesyele IesTve peÙeØekeâeMeebveer kesâuesueer jepekeâerÙe DeeIee[er
Ùee [eskesâyeepe efJejesOekeâebvee Ûeeueles. SJe{sÛe keâMeeuee, ceeveveerÙe Mejo heJeejebveer meòej-SWMeerÛÙee oMekeâele pevemebIeeuee meesyele IesTve kesâuesuee
hegueesoÛee ØeÙeesie DeepeÛÙee Ie[eruee efMeJemesvee DeeefCe Yeepehe - Ûekeäkeâ mebmeoerÙe JewOeeefvekeâ jepekeâejCeele cenòJeeÛÙee mLeeveer Demeleevee cee$e Ùeebvee
hegjesieeceer Jeešle veener. Ùee efJejesOekeâebÛÙee Je=òeeruee keâeÙe cnCeeJes? GoenjCeÛe IÙeeÙeÛes Peeues lej DeepeÛÙee Ie[eruee Yeepehe-keâeB«esme Ùee oesvner
je°^JÙeeheer he#eebÛeer leguevee keâjeÙeÛeer Demes} lej Ùee he#eeble JeieeaÙe Ûeeefj$ÙeeÛÙee DeLee&ves meecÙe Deens. Deepe lej hegjesieeceer keâesCeeuee cnCeeÙeÛes? ne
Ùe#eØeMve Peeuee Deens. DeepeÛÙee Ie[eruee hegjesieeceer-Øeefleieeceer Ùeeleuee HeâjkeâÛe ve° Peeuee Deens. DeMee JesUsuee Skeâ heÙee&Ùe cnCetve Dee"JeueWveer
meòee jepekeâejCeemee"er Ùegleeryejesyej peeCÙeeÛee Iesleuesuee efveCe&Ùe vekeäkeâerÛe iewj veener.
keâeB«esmeves, meòeeYeesieer jepekeâerÙe he#eebveer Dee"JeueWveer IesleuesuÙee efveCe&ÙeeefJe®æ pees ienpeye ÛeeueJeuee. lÙeeceeies hegjesieeceer-Øeefleieeceer JeeoeÛes
keâejCe veenerlej Dee"JeueWcegUs Deeheueer vesnceerÛeer Deebyes[keâjer meceepeeÛeer Jnesš yeBkeâ ef[mšye& nesle Deens. cnCetve Dee"JeuesefJe®æ šerkesâÛee ne ienpeye.
Yeeb[Jeueer ueeskeâMeener JÙeJemLesle pees meceepe DeuhemebKÙe cnCeJeuee peelees lÙeele hetJee&mhe=MÙe Deebyes[keâjer meceepe cenòJeeÛÙee mLeeveer Deens. lees
mJele:ÛÙee yeUeJej efveJe[CegkeâebÛes ÙeMeefmeæer jepekeâejCe ke⤠Mekeâle veener. kegâ"uÙee vee kegâ"uÙee ØeeosefMekeâ Demees DeLeJee je°^erÙe he#eebÛÙee meesyele Ùegleer
kesâuÙeeefMeJeeÙe lÙeeuee meòesÛes jepekeâejCe keâjlee ÙesCeej veener. lÙee °erves Ùee meceepeeÛÙee Jee[Ÿee, JemlÙee celes efceUCÙeeÛÙee DeLee&ves SkeâmebOe veenerle.
lÙee `mke@âš[&' Deensle.
Dee"JeueWÛÙee efveJe[Cetkeâ DeheÙeMeeÛeer lej iees° mees[e. omlegjKegö Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeÛes SkeâcesJe vesles DemeuesuÙee [e@. yeeyeemeensyeebveer
1952 Je 1953 ÛÙee efveJe[Cegkeâerle hejeYeJeeuee meeceesjs peeJes ueeieues nesles. Yeeb[Jeueer ueeskeâMeenerØeCeeueerle Demhe=MÙeebÛes, DeuhemebKÙeekeâebÛes
jepekeâerÙe efkebâJee meeceeefpekeâ YeefJeleJÙe, yengmebKÙeekeâebÛÙee meomeodefJeJeskeâyegæerJej DeJeuebyetve Demeles. ceneje°^eÛÙee jepekeâejCeele DeefmlelJeele Demeuesues
he#e - lÙeebÛÙee vesle=lJeekeâ[s Deepe meomeodefJeJeskeâyegæerÛe Gjueer veener. he#eerÙe meòeeYeesieeheueerkeâ[s Ùeebvee meeceeefpekeâ efnleeÛÙee °erves keâenerÛe cenòJeeÛes
Jeešle veener. DeMee JesUer keâeB«esmekeâ[tve Dee"JeueWÛee jepekeâerÙe Yeüceefvejeme Peeuee Demesue lÙeebveer Ùegleeryejesyej JewOeeefvekeâ DeeefCe mebmeoerÙe jepekeâejCeele
peeCÙeeÛee Iesleuesuee efveCe&Ùe ÛegkeâerÛee keâmee "¤ Mekesâue?

185
 efÛebleve efMeefyejeuee efceUeuesuee Øeeflemeeo heentve efJejesOekeâ vekeäkeâerÛe Kepeerue Peeues Demeleerue. Jeemejele uebie[er ieeÙe MeneCeer cnCetve veJns lej
ØelÙe#e Deebyes[keâjer meceepeeÛÙee mebkegâefÛele jepekeâejCeeletve yeensj he[tve Deebyes[keâjer efJeÛeej efmeæebleeÛeer JÙeehekeâlee peheCeeNÙee DeeceÛÙeemeejKÙeebÛee
lÙeebvee meuuee Deens keâer, oefueleebÛÙee peerJevecejCeeÛes meJe&Ûe ØeMve mebmeoerÙe JewOeeefvekeâ ceeiee&vesÛe megšt Mekeâleerue ns Skeâ mJehvejbpeve Deens. lÙeemee"er
ØemLeeefhele jepÙe DeeefCe keWâõ MeemeveeÛÙee oefueleefJejesOeer OeesjCeefJejesOeer keâeÙece cewoeveebleerue ue{eF& keâjle jeefnues heeefnpes. Kejs lej Ùee osMeele mebhetCe&
›eâebleerÛeerÛe DeeJeMÙekeâlee Deens, heCe Deepe les MekeäÙe veener. Yeeb[Jeueer MeemeveØeCeeueer Deebyes[keâj - efueefKele mebefJeOeeveeuee DeefYeØesle veJnleer.
Deebyes[keâjer meb%esleues meeceeefpekeâ ueeskeâMeenerÛes, DeeefLe&keâ, meeceeefpekeâ mecelesÛes DeefOe‰eve Demeuesuee osMe Deebyes[keâjJeeoer cnCetve DeeheuÙeeuee
efvecee&Ce keâjeÙeÛee Demesue lej Heâkeäle meòee meewosyeepeerÛes jepekeâejCe keâ¤ve ÛeeueCeej veener. Deeheuee he#e meJe&nejebÛee he#e nesCÙeeÛeer iejpe Deens.
oefuele DeeefCe meJeCe& keâ°keâNÙeebÛeer Skeâpetš nJeer Deens. ueesCeeJeUŸeeleues efÛebleve efMeefyej Ùee °erves heefnues heeTue nesles. šerkeâe, Deelcešerkeâener Ùee
he#eele nesT Mekeâles ns Ùee efMeefyejeves efmeæ Peeues. Flej he#eeble iesuesues oefuele Ùee he#eeefJe®æ Deensle. Ùee he#eebÛeer Jnesš yeBkeâ Dee"Jeues ef[mšye&
keâjleele cnCetve lÙeebÛes vesle=òJe DeeheuÙee efJejesOeer Deens Demes meebieleele. Deebyes[keâjer meceepeeleerue efJeÛeejJeble ceie les vejWõ peeOeJe Demeesle DeLeJee [e@.
cegCeieskeâj Demeesle. melÙeeÛee Deheueehe keâjCeejs yegefæJeble Dee"JeueWJej šerkeâe keâjleele. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleerue meJe& ieš, leš DeeefCe veslesmegæe
šerkeâe keâjCÙeele heg{s Demeleele. Deebyes[keâjer meceepeeleerue ceOÙeceJeie&ner Ùeeuee DeheJeeo veener. lÙee meJeeËvee leeW[ osle Dee"Jeues heg{s peele Deensle.
lÙeebÛes meJeeËÛes keâewlegkeâ JneÙeuee heeefnpes.
o

186
 oef}le heBLejÛÙee 40 JÙee JeOee&heve efoveeefveefceòe...
9 peguew 1972 jespeer oefueleebJej nesCeeNÙee DevÙeeÙe-DelÙeeÛeejeÛee Øeeflekeâej keâjCÙeemee"er oefuele heBLej mLeeheCÙeele Deeueer. lÙee Deieesoj
mene Je<eeËhetJeea ceje"er ceeCemeeÛÙee megKeog:Keemee"er ue{Ceejer efMeJemesvesmeejKeer ue{eT mebIešvee mLeeheve Peeueer nesleer. iesueer 46 Je<ex efMeJemesvee efšketâve
jeefnueer, veJns, Deepe leer osMeeleerue ØecegKe jepekeâerÙe he#e nesCÙeeÛÙee °erves keâeÙe&jle Deens. peenerjveeceeØeCeerle heBLej ceePÙee ceeie&oMe&veeKeeueer 40 Je<ex
JeešÛeeue keâjles Deens. lÙeele ne efMeJemesvee - heBLej cew$eerÛee DeOÙeeÙe cee$e leLeekeâefLele hegjesieeceer ceb[UeRvee Deefpeyeele DeeJe[uesuee veener. heBLejÛes Gefö°
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjØeCeerle Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäleue{ŸeeÛes pes nesles lesÛe Deens. Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäleue{Ÿeeme KeNÙee DeLee&ves [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâjebÛÙee õ°Ÿee vesle=lJeeKeeueer meg®Jeele Peeueer. meJe& leNnsÛes De[mej heej keâ¤ve Ùee ue{Ÿeeuee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer Debeflece šhhÙeele
DeeCetve mees[ues. Ùee cegkeäleerue{ŸeeÛeer keâUmeeOÙeeÙe jÛele DemeleeveeÛe [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes ceneefveJee&Ce Peeues DeeefCe ceie lÙeebÛÙee he§eele lÙeebÛes
mJehve cnCee, efceMeve cnCee, hegjs keâjCÙeeÛeer peyeeyeoejer Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleerue veblejÛÙee efhe{erJej Deeueer. [e@. yeeyeemeensyeebÛes menkeâejer Ùee efhe{erÛes
vesle=lJe keâjle nesles; hejbleg Ùee ceb[UeRveer Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäle}{ŸeeÛeer Debeflece ue{eF& DeOe&Ješ mees[tve mebmeoerÙe jepekeâejCÙeebÛeer jepekeâerÙe meewosyeepeerÛeer keâeme
Oejueer. lesner Demhe=MÙeebÛeer heesueeoer Skeâpetš ve keâjlee. Demhe=MÙesle meJe&nejeJeiee&ÛÙee Mees<eCeeefJe®æÛÙee ue{eF&Meer mJele:uee pees[tve ve Ieslee ÛeUJeUerÛÙee
DeLee&ves meskeäšsefjÙeve jepekeâejCeeÛee, meceepekeâejCeeÛee ceeie& helkeâjuee. lÙeecegUs Demhe=MÙeebÛÙee Debeflece šhhÙeele Deeuesuee cegefkeäleue{e keâeÙeceÛee LeebyeueeÛe
keâer! Ùee heefjefmLeleerJej ceele kesâueer leer Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle meòejÛÙee oMekeâele mLeeheve PeeuesuÙee oefuele heBLej mebIešvesves. kegâCeer ceevees ve ceevees, hejbleg
Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäleue{Ÿeeuee hegvne meg®Jeele PeeueerÛe leer oefuele heBLejÛÙee ÛeUJeUercegUs. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeer Deefmcelee hegvne ÛesleJeueer iesueer.
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee meb%esØeceeCes ner ÛeUJeU JÙeehekeâ keâjle oefuele heBLejves keâeÙe& ke⤠heeefnues; hejbleg meòee¤{ebveer, leLeekeâefLele [eJÙee
hegjesieecÙeebveer DeeefCe efjheefyuekeâve Deehlepeveebveer oefuele heBLejceOÙesner efJeYeepeveeÛes efJe<e hemejJeues. lÙeeÛeer efkebâcele heBLej ÛeUJeUerueeÛe veJns, lej Deebyes[keâjer
ÛeUJeUerueener ceespeeJeer ueeieueer. lÙeeÛee Fefleneme FLes ceer meebiele yemele veener. Deelee hegvne efJeYeepeveebÛÙee De[mejebJej Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleerue
meewosyeepeerÛÙee jepekeâejCeeJej ceele keâjle, oefuele heBLej hegvne Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleerue{e ÙeMemJeer keâjCÙeeÛÙee DeLee&ves JeešÛeeue ke⤠FefÛÚle Deens.
Ùeemee"er DeeJeMÙekeâlee Deens; Deebyes[keâjer efJeÛeej efmeæebleeMeer keâ[Jeer yeebefOeuekeâer mJeerkeâejCeeNÙee keâeÙe&keâlÙeeËÛeer. keâeÙe&efmeæermee"er meceefhe&le DeeÙeg<Ùe peieCeeNÙee
Je=òeerÛeer. Deepe keâeÙe&keâlÙeeËceOÙes yeebefOeuekeâerÛee DeYeeJe Gpeeiej nesleevee efomelees. keâejCe iesueer oesve-De[erÛe oMekesâ mebmeoerÙe DeeefCe JewOeeefvekeâ jepekeâejCeeÛÙee
ielexle Deebyes[keâjer ÛeUJeU iejiejleevee efomele Deens. Ùee JewiegCÙeecegUs keâeÙe&keâlex Gefö°nerve ÛeUJeUer keâjleevee efomeleensle. Skebâoj ueeskeâmebKÙesÛÙee 22
škeäkesâ DemeuesuÙee oefuele meceepe, lÙeeleueer efMeketâvemeJe¤ve efJeÅeeefJeYetef<ele Peeuesueer ceb[Uer mejkeâejer GÛÛe heomLeeveeJej peeleevee Skeâerkeâ[s efomeleensle,
lej ogmejerkeâ[s yeskeâejebÛes efpeCes peieleensle. megefMeef#ele yeskeâejebmeesyele DeOe&efMeef#ele DeeefCe efvej#ej yeskeâejebÛeer mebKÙee heeefnueer keâer Ûe›eâeJetve peeÙeuee nesles.
jepÙeehegjles yeesueeÙeÛes Peeues lej jepÙeeleerue ÛeeUerme npeej ieeJeebleerue Skeâner oefuele Jemleer veerš GYeer Demeuesueer efomele veener. mJeeleb$ÙeeÛÙee meeJe&Yeewce
64-65 Je<eeËÛÙee Ùee keâeUeojcÙeeve «eeceerCe Yeeieele oefueleebÛÙee IejeoejebJe¤ve peeleoeb[iÙee, Oeveoeb[iÙee cet"Yejebveer veebiej efHeâjJeuee Deens. «eeceerCe
YeeieeleueeÛe veJns, lej Deieoer Menjer Yeeieeleuee oefuelener DevÙeeÙe, DelÙeeÛeejeÛee yeUer "jlees Deens. Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäleue{Ÿeele De«eYeeieer DemeuesuÙee
oefuele Jeiee&uee hetJe&hejbhejeheej Ûeeuele Deeuesues peeefleoòe GlheeoveeÛes meeOevener Deelee Gjues veener. veJÙee ueeskeâMeener JÙeJemLesle les ve° Peeues ns yejs Peeues,
hejbleg ØemeJeuesues GlheeoveeÛes meeOeve lÙeeuee efceUt efouesÛe peele veener. ceie vescekesâ pes vekeâes Ie[eÙeuee heeefnpes. lesÛe Ie[les. ne veJee Gceoe oefuele ceeCetme
peieCÙeeÛeer GYeejer njJetve meskeäšsefjÙeve oefuele jepekeâejCeeÛee DeeefCe meòee¤{ Jeiee&Meer ueebietueÛeeueve keâjCeeNÙee meewosyeepeerÛÙee jepekeâejCeeÛee yeUer "jlees.
oefuele heBLej Deelee Ùee heefjefmLeleerle yeoue ke⤠FefÛÚles Deens. cetU š^@keâJe¤ve IemejuesuÙee Deebyes[keâj ÛeUJeUeruee hegveMÛe mebIe<e&Meerue ›eâebeflekeâejkeâ
ceeiee&Jej DeeCetve [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes Dehegjs jeefnuesues efceMeve hetCe& ke⤠FefÛÚles Deens. iesueer ÛeeUerme Je<ex kegâ"kegâ"uÙee Ke[lej DeJemLesletve
mebIešvesuee peeJes ueeieues ÙeeÛeer YewjJeer 40 JÙee JeOee&heve efoveeÛÙee hetJe&mebOÙesuee DeeUJeCes ceuee lejer DeØemlegle Jeešles. DeefJejle Ke[lej mebIe<ee&Ûeer 40
Je<ex heej keâ¤ve oefuele heBLej DeepeÛÙee #eCeeheÙeËle efšketâve Deens. Deepeefceleeruee heBLejÛÙee keâejYeeNÙeebveer, keâeÙe&keâlÙeeËveer DeelceefÛebleve keâ¤ve peeefleJÙeJemLesJej
Debeflece Øenej keâjCÙeeÛÙee meceepekeâejCeeÛeer, jepekeâejCeeÛeer veJÙeeves pegUCeer keâjeÙeuee nJeer. peeleerØeLee lees[eÙeÛeer Demesue, meeceeefpekeâ mecelee ØemLeeefhele

187
keâjeÙeÛeer Demesue, meJe& leNnsÛÙee Mees<eCeeletve keâ°keâjer, oefuele, Meesef<ele Jeiee&Ûeer cegkeälelee keâjeÙeÛeer Demesue lej ›eâebeflekeâejkeâ ceeiee&efMeJeeÙe ogmeje heÙee&Ùe
veener. Deepe Ùee °erves efJeÅeceeve mebmeoerÙe jepekeâejCe, JewOeeefvekeâ jepekeâejCe DeheÙeMeer "jleevee efomele Deens. DeMee JesUer [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes
lÙeebÛÙee Gòej DeeÙeg<Ùeeleues õ°sheCe DeeheCe mJeerkeâejues heeefnpes. Gòej DeeÙeg<Ùeele [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj cegKÙe ØeJeeneÛes vesles Peeues nesles. Ùee osMeeleuÙee
Meesef<ele, keâ°keâjer meceepeeÛes KeNÙee DeLee&ves vesles les Peeues nesles. Ùee osMeele lÙeebvee meeceeefpekeâ ueeskeâMeener ØemLeeefhele keâjeÙeÛeer nesleer. DeeefLe&keâ efJe<ecelee
ve° keâ¤ve oefuele, Meesef<ele Jeiee&Ûes jepÙe ØemLeeefhele keâjeÙeÛes nesles, hejbleg ns nesCÙeeDeieesojÛe keâeUeves Ieele kesâuee DeeefCe lÙeebÛes ceneheefjefveJee&Ce Peeues.
lÙeebÛes ceneefveJee&Ce nesCes cnCepes keâeUeÛÙee he[ÅeeDee[ peeCes veJns. lej les keâeueeleerle nesCes Deens. Ùee ceneve, õ°Ÿee veslÙeeÛÙee efJeÛeejefmeæebleevegmeej
oefuele heBLej 40 Je<eeËveblej heg{erue JeešÛeeue ke⤠FefÛÚles. jepÙeeleerue oefuele, Meesef<ele, keâ°keâjer pevelesves Ùee mebIešvesuee Deeheues DeeMeerJee&o osTve hegvne
keâeÙee&efvJele nesCÙeemee"er yeU ÅeeJes DeMeer ceer oefuele heBLej mebIešvesÛee Skeâ mebmLeehekeâ cnCetve efJevebleer keâjle Deens DeeefCe hegvne oefuele heBLejÛÙee ›eâebeflekeâejkeâ
Iees<eCesÛee Suieej hegkeâejle Deens. oefueleebÛee ue{e meJeËkeâ<e ›eâebleer FefÛÚlees. YeeieMe: yeoue DeMekeäÙe Deens. lees Deecneuee vekeâes. mebhetCe& ›eâebeflekeâejkeâ yeoueÛe
Deecneuee nJee Deens. Deecneuee pejer meeceeefpekeâ DeJeceeveeletve yeensj ÙeeÙeÛes Demeues lejerner Deecneuee DeeefLe&keâ, jepekeâerÙe, meebmke=âeflekeâ Jeefj‰ mLeeveebJej
DeeceÛes ØeYeglJe mLeeheve keâjeJes ueeiesue. Deelee Deecner Deuhemebleg° jenCeej veener. Deecneuee yeÇÇeÿeCe DeeUerle peeiee vekeâes. Deecneuee meeNÙee osMeeÛes jepÙe
heeefnpes. Deecner pevelesuee og:Keele ueesšCeeNÙee, Mees<eCe keâjCeeNÙee peeefleJÙeJemLesuee, JeCe&JÙeJemLesuee ve° keâ¤ve KeNÙee DeLee&ves oefueleebÛeer cegkeäleer keâ¤.
oefueleebJejerue DevÙeeÙeeÛee peMeeme lemes Ùee vÙeeÙeeves cegkeâeyeuee keâ¤. ØeÛeefuele vÙeeÙemebmLesves, MeemevemebmLesves DeeceÛÙee meeNÙee ØeMveebÛee Ûegje[e kesâuesuee
Deens. oefueleebJejerue meJe& DevÙeeÙeeÛes efveJeejCe nesCÙeeme oefueleebmen meJe&nejebÛes jepÙe ÙeeÙeuee heeefnpes.
o

188
 oef}le meeefnlÙe DeeefCe DebleefJe&jesOe
oefuele meeefnlÙeeÛeer JewÛeeefjkeâ Yetceer mekeâme Demetve efveefce&leerÛÙee DeeefJe<keâejeuee ØeieuYeleskeâ[s IesTve peeCeejer nesleer. DeMee JesUer ns meeefnlÙe
JewiegCÙeebveer pepe&j keâe JneJes? efleLes Demes keâe Ie[eJes? GoenjCeemee"er one peCe Iesleues lej Ùee onehewkeâer Ûeej-mene keâJeer-uesKekeâ meeefnlÙeeÛÙee
veeJeeves heešŸee šekeâCeejs Demeleele. keâeuemeehes#elesÛes Yeeve Demeuesues Deecner meJe& ueeskeâ ueefuele keâuee, meeefnlÙeefveefce&leerÛÙee JÙeJenejeuee meJebie
mecepetve efuenerle veener yemeuees. ieebYeerÙee&ves DeeefCe peyeeyeoejerves keâeUeÛeer heeJeues DeesUKetve efuenerle jeefnuees. ceje"er meeefnlÙeeÛeer meeleMes Je<eeËÛeer
hejbheje, Fefleneme leheemeuee lej SjJnermegæe neleeÛÙee yeesšebJej ceespeCÙeeFlekesâÛe uesKekeâ - keâJeer Jee*dceÙeerve cetuÙes ØelÙe#e - DeØelÙe#ejerlÙee peheleevee
meehe[leerue. ceje"er meeefnlÙeelener yeekeâer meieUer Keesieerj Yejleer DeensÛe. Hegâues-Deebyes[keâjebÛee efJeÛeej, oefuele meeefnlÙeeÛes lÙeebÛÙee Deeveg<ebefiekeâ mecÙekeâ
meeefnlÙeeÛesner DeefOe‰eve pemes Deens lemes lÙeeuee veJes jepekeâerÙe leòJe%eeve, peeieeflekeâ leòJe%eeve ÙeebÛesner JeeJe[s veener. Deueerkeâ[ÛÙee mee[sleerve-Ûeej
oMekeâeble YeJÙe heefjceeCes oefuele meeefnlÙeeves iee"ueer pe¤j. lÙee °erves mepe&veMeerue Jee*dceÙeerve ØeJeemener kesâuee. lejermegæe Skeâ-oesve uesKekeâ, keâJeer
mees[lee oefuele meeefnlÙeele pÙeebÛes veeJe mepe&vecetuÙeeÛÙee DeLee&ves IÙeeJes Demes keäJeefÛele efomeleele. kegâCeer `š'uee `š', `Heâ'uee`Heâ' pees[tve keâefJelee
efueefnleele. kegâCeer ÛeNneš JeUeJes lemes keâLee - keâeobyeNÙee efuenerle jenleele. Jee*dceÙeerve YegjUlesÛÙee Yeeye[sheCeeÛeer efKeuueer ceuee G[eJeeÙeÛeer veener,
heCe oefuele meeefnlÙeelener Jee*dceÙeerve efveefce&leerÛÙee veeJeeKeeueer pes meJebie efueefnues peeles lÙeekeâ[s ceuee ogue&#e keâjeJesmes Jeešle veener. oefueleslej uesKekeâ
- keâJeeRhes#ee Jee*dceÙeerve ceieogjeÛÙee DeLee&ves oefuele meeefneflÙekeâebÛeer npeejes heeJeues heg{s DemeeJeerle SJe{sÛe ceePes cnCeCes Deens. ns heg{s DemeCes oefuele
meeefnlÙeeÛeer DeeÙe[Wefššer Deens. ÙeeÛee DeLe& efuent FefÛÚCeeNÙee oefuele meeefneflÙekeâebveer ØemLeeefheleebÛÙee meeQoÙe&MeeŒeeÛeer heejeÙeCes keâjeJeerle DeeefCe ceieÛe
efueneJes Demes ceePes cnCeCes veener. Jee*dceÙeerve efveefce&leerÛÙee #es$eeleues meJe&Ûe De[mej oefuele meeefnlÙeeves Pegiee¤ve efouÙeecegUsÛe les DeeheuÙee DebieYetle
efveefce&leerletve veJeer Jee*dceÙeerve cetuÙes, meeQoÙe&Mewueer DeeefCe DeeMeÙe ØemLeeefheleebntve JesieUs ceje"er meeefnlÙeeJej osT Mekeâues. ØemLeeefheleebÛÙee mebkesâleevegmeej
keâJeer-uesKekeâ ueeKeeletve SKeeoeÛe Demelees DeMee owJeerkeâjCeeuee oefuele meeefneflÙekeâebÛee efJeÕeeme veener.
DeeÙe&-õefJe[ Yee<ee, mebmke=âleerletve ÂiieesÛej Peeuesuee Deeefoce DeefYepeeleJeeo veekeâe¤ve mebmke=âle Yee<esletve Deeuesuee DeefYepeeleJeeo peheCeejs
DeeheuÙeekeâ[ues ØemLeeefhele ÙegjesheerÙe meb%esuee Yeü° jesceBefšPece mJeerkeâe¤ve ceje"er meeefnlÙeeuee og°Ûe›eâele DeÅeeefhe Yej[tve keâe{leensle. Ùee ØemLeeefheleebÛÙee
meesyele Deelee oefuele meeefnlÙe ØeJele&keâebveer heesmeuesueer Jee*dceÙeerve meJebieleener nsÛe keâece keâjles Deens. %eevesÕej, legkeâejece, ue#ceeryeeF& efšUkeâebveblej
yeefnCeeyeeFËÛÙee mee"ÛÙee oMekeâeleuÙee meeefneflÙekeâ ceieotj DemeuesuÙee uesKekeâ-keâJeeRveer, ceie les efuešdue ce@ieefPeveJeeues Demeesle, oefuele meeefnlÙeJeeues
DeLeJee «eeceerCe uesKekeâ DeLeJee melÙekeâLesJeeues Jee lÙeeyeensjues DeLeJee Yeeye[s ceekeäme&Jeeoer, Ùee meJeeËveener DeÅeeefhe ceeveJeer JeemleJeekeâ[s ceje"er
meeefnlÙeeuee 100 škeäkesâ veslee Deeues veener. efJeJeef#ele heeleUer Deesueeb[CÙeeÛÙee heueerkeâ[s Ùee ceje"er uesKekeâ-keâJeeRvee keâe peelee Deeues veener?
DeeOegefvekeâ peeefCeJesuee meeefnlÙe - JÙeJenej DevegYeJeeefOeef‰le Demelees. Ùee DevegYeJe IesCÙeeÛÙee efJeefJeOe leNne lej Depetve DeeheuÙeekeâ[s veekeâejuÙee peele
vemeeJÙeele? iesuÙee 50 Je<ee&le KeeueÛÙee peeleerJeieeËceOÙes mee#ejlesÛes ØeceeCe Jee{ues, meesyele DeefYeJÙekeäleerÛesner. peele, Oece&, Yee<ee, Øeeble, mebmke=âleer
ÙeebÛeer JewefMe°Ÿes veJÙee DeefYeJÙekeäleeruee Demhe=MÙe vemeeJeerle? <e[defJekeâejebÛes Deejesn, DeJejesn, ieb[, ÉbYe, És<e peesheemeCeeje DeeheuÙeekeâ[uee meceepe
ner Demhe=MÙelee veJÙee DeefYeJÙekeäleerJej ueeolees. ØemLeeefhele - pÙeebÛes [esUs ceesleerefyebot Peeuesues - veJÙee DeefYeJÙekeäleerleues melÙeced efMeJeced megbojced
lÙeebvee efomeleÛe veener. oefuele meeefnlÙeeleueer meJebieleener Deepe lÙeeÛe efoMesves Deeueer Deens, Demes Ie[erYej Jeeštve jenles. ØemLeeefheleebvee DemelÙeeÛee,
DeefMeJeeÛee, kegâ®heeÛee efve veJejmeeleerue yeerYelmeheCeeÛee vee@efMeÙee Deens. Deelee Ùee vee@efMeÙeeÛee ieb[ oefuele meeefnlÙener peheleevee efomeles Deens.
Jee*dceÙeerve efveefce&leerÛÙee peeefCeJeebÛes mepeieCeheCe ceeveJeer efJeMegæ mebJesoveener Gl›eâeble nesle peeles ÙeeJejuee oefuele meeefnlÙeeÛee efJeÕeeme FlekeäÙeele keâe
G[eJee? ceje"er meeefnlÙeele meg°-°lesÛÙee DeLee&ves, megboj kegâ¤helesÛÙee DeLee&ves, Mueerue-DeMueer}lesÛÙee DeLee&ves DeepeJej efveefce&leer Peeueer. heCe leer
DeuheÛe "jeJeer DeMeer Deens.
meeQoÙe&Jeeo, DeefYepeeleJeeo, iet{Jeeo, jesceBefšPece, JeemleJeJeeo, oeoeJeeo, DeefleJeemleJeJeeo, DeefYeJÙeefkeäleJeeo, DeefmlelJeJeeo, ceekeäme&Jeeo,
Heâe@cee&efuePece, ®heJeeo, mebjÛeveeJeeo, ceveesefJeMues<eCeelcekeâ meeefneflÙeefveefce&leer DeeheuÙeekeâ[s PeeueerÛe veener Demes veener. YeeT heeLÙes, vescee[s, meoevebo
jsies, efoueerhe efÛe$es, De®Ce keâesunškeâj, cevÙee Deeskeâ, megJex, yeeyetjeJe yeeiegue, oÙee heJeej, Øee. kesâMeJe cesßeece Ùeebveer keâJeer cnCetve, uesKekeâ cnCetve
efueefnues. lÙeeleues yejsÛemes Skeâ - oesve hegmlekeâeble mebheues. efÛe$ekeâuesle efhekeâemees, mesPeeve JeeoeÛÙee DeeefCe ØeÙeesieeÛÙee DeLee&ves De°hewuet nesles, keâeueeleerle
nesles. mJeÛÚboJeeoeÛeer, JeemleJeJeeoeÛeer, IeveJeeoeÛeer, DeefYepeeleJeeoeÛeer, DeefleJeemleJeJeeoeÛeer meJe& ue#eCes lÙeebÛÙeele meehe[ueer. ceje"er meeefneflÙekeâeble
DeMeer mepe&veMeeruelesÛÙee DeLee&ves GoenjCes veenerle. oefuele meeefnlÙeele leer MekeäÙelee nesleer. lej lesÛe Deelee meJebielesves «eemetve iesues Deensle. DeeheuÙee
oefueleebefMeJeeÙe GJe&efjle ceeveJeer peerJeve, Deveskeâ DebleefJe&jesOeer ØeMveebveer JÙeeheuesues Deens. lÙeeÛee mJeeOÙeeÙe DeeefCe pes pes ceeveJeeÛes Deens les les hejlJes
ve ceevelee lÙeeuee «enCe keâjCes cenòJeeÛes Deens. DeeOegefvekeâ peerJeveeleerue ueÙe, ieleer, melÙe ÙeebÛeer Ie[Ce keâjCeeje efveCee&Ùekeâ Ieškeâ efJe%eeve efve
leb$e%eeveeÛÙee meJe&JÙeeheer DebleefJe&jesOeeÛÙee ØeYeeJeeletve meeefnlÙe - efveefce&leeruee yeU oslees, ns yeU veekeâejCÙeeÛee GÅeesie meOÙee meJe&$e Ûeeuet Deens.
o

189
 ...ns lej efJemleJeeMeer KesUCes!
HegâšerjleeJeeoer - cegefmueceebÛÙee keâejJeeÙeebvee OejyebOe Gjuee veener. je°^Øesceer cegefmueceebveer DeePeeo cewoeveeleerue peceeleJeeoer GõskeâeÛee pesJe{e
efve<esOe keâjCes DeeJeMÙekeâ nesles. lesJe{e efve<esOe Peeuee keâer veener, DeMeer ÛeÛee& jepekeâerÙe Jeleg&Uele Ûeeuet DemeleeveeÛe, Deeflejskeâer cegmueerce le®CeebÛÙee
Oejhekeâ[erÛeer yeeleceer meJe&$e Øeme=le Peeueer. S. šer. Sme.ves kesâuesuÙee Ùee keâejJeeF&Ûee lemee ne Je=òeeble ueheCes MekeäÙe veJnles. hetJeeaÛÙee obieueerceOÙes heesUtve
efveIeeuÙeeveblej cegbyeF&leerue mece«e meceepeele (lÙeele yengmebKÙe, DeuhemebKÙe ns oesIesner Deeues) meeceeefpekeâ meewneoe&Ûes mebyebOe Â{cetue nesle DemeleeveeÛe
DeePeeo cewoeveeleerue Iešvee Ie[eJeer? ÙeeFlekeâer DeepeÛÙee Ie[eruee lejer ogmejer JeeF&š iees° veener Deepe cegmueerce meceepeele kegâCeer Demee yegpegie&
efJeJeskeâer veslee veener keâer pÙeeÛes cnCeCes osMeeleerue meJe& DeuhemebKÙe meceepe Sskesâue. cegmueerce meceepeeÛes peerJeve - cejCeeÛes ØeMve mees[efJeCÙeemee"er
ue{tve meceepeeleerue cegKÙe ØeJeeneMeer DeuhemebKÙe meceepeeÛes KeNÙeeKegNÙee YeeJeemeejKes mvesnmebyebOe ØemLeeefhele keâjerue Demee leekeâoerÛee veslee Deepe
cegmueerce meceepeele efomele veener. pes kegâCeer Deensle les jepekeâejCeeÛÙee ielexle De[keâuesues. peceeleJeeoer ueešsle Jeentve Ûeeueuesues. Ùee meJeeËÛeer heefjCeleer
JneÙeÛeer leerÛe nesle Deens. Skeâe yeepetuee yengpeve meceepeeleues mebkegâefÛele jepekeâejCeer, ogmeNÙee yeepetuee cegmueerce meceepeeuee Deeheueer Jnesš yeBkeâ
mecepetve Deeheues meòee jepekeâejCe DeyeeefOele "sJeCeejs jepekeâejCeer. Iešvesves ØelÙeskeâ meceepeeuee Deeheuee Oece& - mebØeoeÙe heeUCÙeeÛes, lÙeebÛee ØeÛeej
DeeefCe Øemeej keâjCÙeeÛes DeefOekeâej efoues les Deeeflcekeâ GVeleermee"er. Ssefnkeâ peerJeveeÛÙee mebIe<ee&le ns Deeeflcekeâ GlLeeveeÛes Oeeefce&keâ leòJeeefOe‰eve ØelÙeskeâ
Oeceer&Ùeeuee DeefOekeâ ceeveJelesÛee Gheemekeâ yeveJesue. ceveg<ÙekeWâõer Oecee&efOe‰eveeuee DeefOekeâ JeeJe efouee peeF&ue. hejbleg Ùee Oeeefce&keâ mJeeleb$ÙeeÛee iewjJeehej
nesleevee efomelees. Ùeeheemetve yengpeve meceepeeleerue he#e-heg{ejer, meceepe keâejYeejerner JeeÛet Mekeâues veenerle. DeeefCe DeuhemebKÙe meceepe lej DeeheCe yeUer
Ûeeueuees Deensle, DeeheCeeJej DevÙeeÙe nesle Deens, DeMeer YeeJevee keâ¤ve DeefOekeâeefOekeâ HegâšerjleeJeeoer nesleevee efomelees Deens. ner meJe& pJeeuee«eener
heefjefmLeleer yeoueCÙeeÛes keâece keWâõeleerue, jepÙeeleerue meòeeOeejer keâjleevee efomele veenerle. leLeekeâefLele [eJes hegjesieeceer he#e Ùee mebYeeJÙe Deeieerle lesue
DeesleCÙeeÛeer Yetefcekeâe efveYeeJeleevee efomeleensle. Kes[Ÿeehee[Ÿeeleerue Ke[lej peerJeveele peieCeeje mecemle keâ°keâjer meceepe, Deeheues jepÙe ke=âef<eØeOeeve
DemeuÙeecegUs keâ°keâNÙeebÛee Leesjuee yebOet Demeuesuee Meslekeâjer meceepe, pÙeele DeuheYetOeejkeâ, Meslecepetj, Yetefcenerve DeeefCe keâe¤vee¤ner Deeues DeeefCe
yeeje yeueglesoejmegæe. Ùee «eeceerCe ieeJeiee[ŸeeÛee DeefJeYeepÙe Yeeie «eeceerCe Yeeieele jenCeeje cegmueerce meceepener Deens. «eeceerCe Yeeieele keâeskeâCeÛee
ØeosMe mees[uee lej Flej Yeeieele cegmueerce meceepeeleerue kegâCeer Jeleveoej veenerle. keâeskeâCeelener pes Deensle les neleeÛÙee yeesšeJej ceespeCÙeeFlekesâ Lees[s
cegmeueceeve. «eeceerCe Yeeieeleuee keâe¤vee¤, yeueglesoej meceepe DeeeqCe MeslepeceerveefJenerve meceepe ÙeebÛÙeemeejKeer Ssefnkeâ heefjefmLeleer Kes[Ÿeeleerue cegmueerce
meceepeelemegæe Deens. De%eeve, oeefjõŸe ÙeecegUs nesCeejs Mees<eCe ÙeeefJe®æ Ghejeskeäle keâ°keâjer meceepe ue{lees Deens. keâ°keâNÙeebÛÙee Ùee ceeefuekesâletve efkebâJee
meeKeUerletve cegmueerce meceepeeuee Deueie neslee ÙesCeej veener. hejbleg ceojmee DeeefCe Oece&mLeUeleuÙee Oece&keâejYeeNÙeebkeâ[tve lÙeebvee ieeJeesieeJeer HegâšerjlesÛes
leòJe%eeve keâejCe vemeleevee efMekeâJeues peeles. lÙeeÛeer heefjCeleer «eeceerCe YeeieeleuÙee cegmeueceeve le®Ceebvee HegâšerjleeJeeoer yeveefJeCÙeele keâejCeerYetle "jles.
Ùee meJeeËkeâ[s keâeÙeoe, megJÙeJemLee "sJeCeeNÙee Ùeb$eCeskeâ[tve ogue&#e kesâues iesues. «eeceerCe Yeeieeleerue heesueerme ieghleÛej Ùeb$eCee SJe{er DekeâeÙe&#ece Deens
keâer efleÛÙeeyeöue ve yeesueuesuesÛe yejs. ceje"Jee[Ÿeeleerue hejYeCeer - veebos[ele peceeleJeeoer leòJe%eeveeuee efMejesOeeÙe& ceevetve Deeflejskeâer onMeleJeeoer cegmueerce
le®Ceebvee Deekeâ<e&Ce JeešCes ns keâMeeÛes Åeeslekeâ Deens? jepÙeele keâeB«esme -je°^Jeeoer DeeIee[erÛes mejkeâej Deens. Ùee oesvner he#eebÛÙee ueeskeâØeefleefveOeeRvee
Kes[Ÿeehee[Ÿeebleerue meceepeeÛÙee veme-vee[Ÿee "eTkeâ "eTkeâ Deensle. lejermegæe DeeflejskeâerheCeeÛes onMeleJeeoeÛes ueesCe Kes[Ÿeehee[Ÿeebleerue cegmueerce
meceepeele heesnesÛeeJes? ÙeeÛee DeLe&Ûe ns ueeskeâØeefleefveOeer DeeheuÙee meòee - jepekeâejCeele ceMiegue Deensle. meceepeele keâeÙe Ûeeueues Deens, keâeÙe veener
ÙeebÛÙeeMeer lÙeebvee keâenerÛe osCesIesCes veener. efveJe[Cegkeâermee"er pees Deceehe hewmee KeÛe& kesâuee lees Ye¤ve keâe{CÙeeÛÙee jepekeâejCeeleÛe lÙeebÛee «eeceerCe
Yeeieeleerue JeeJej KeÛeea he[le DemeeJee. ueeskeâØeefleefveOeer cnCetve Yeü°eÛeej ceueerve jepekeâejCeele De[keâle Deens.
`9/11' DecesefjkesâJejerue nuuee Demees, efnbogmLeeveer mebmeosJejerue nuuee Demees DeLeJee Deelee hejJeeÛee DeePeeo cewoeveeJejerue HegâšerjJeeoer cegmueerce
le®CeebÛee Gõskeâ ÙeeÛee efve<esOe cegmueerce meceepeeleerue megmebmke=âle JÙekeäleeRveer, keâeÙeÅeeÛes jepÙe ceeveCeeNÙee cegefmueceebveer keâener ØeceeCeele kesâuee Demeuee
lejer lees lesJe{e hegje veener. Ùee Ghejeskeäle Iešveebletve pees efJeveeMe Ie[uee lÙeecegUs keâener OeceeËOe cegefmueceebvee DeeveboeÛÙee GkeâUŸee Hegâšleele. DeeheuÙee

190
heesjebveer, ueeskeâebveer ns Ie[Jetve DeeCeues ÙeeÛee Je=Lee DeefYeceeve yeeUietve DeeheuÙee JemlÙeeJemlÙeeletve les efJepeÙeesvceeoer Je=òeerves Jeeieleele. HegâšerjleeJeeoer
ke=âlÙeeÛes peeieespeeieer ÛeewkeâeÛeewkeâeleerue ÛeÛexle meceLe&ve keâjleevee keâener ceneYeeie, keâener cegmueerce heg{ejer efomeleele. Ûe@vesueJeeuÙeebÛÙee iee[Ÿee peeUCes,
heesefuemeer YeefieveeRJej nuuee Ûe{efJeCes, lÙeebÛee efJeveÙeYebie keâjCes, heesefuemeer keâce&ÛeeNÙeebÛeer efveYe&lme&vee keâ¤ve lÙeebvee Deheceeveemheo ceejneCe keâjCes,
"jJetve vÙeeÙe DeeefCe keâeÙeoe megJÙeJemLee Yebie ke⤠heenCes, lej jmlÙeele peeUheesU keâjle megšCes, heesefuemeebmekeâš veeieefjkeâebvee ceejneCe keâjCes,
DecejpÙeesleermeejKes MeneroebÛes mceejkeâ GodOJemle keâjCes ns meJe& ke=âlÙe Ie=Ceemheo Deens. efnbot-cegmeueceeveeble, yengpeve DeuhemebKÙe meceepeele hegvne
obieueer hesšJet heenCes ÙeeÛee cegmueerce meceepeele peemleerle peemle efve<esOe nesCes DeeJeMÙekeâ Demeleeveener ØelÙe#eele Ùee ke=âlÙeeÛes cegmueerce meceLe&ve kesâues
peeles ÙeeÛÙeeFlekesâ ogmejs ogozJe les keâeÙe?
Decesefjkesâves Deesmeecee efyeve ueeosve Ùee YemceemegjeÛee Deble Ie[Jetve DeeCeuÙeeveblej peieYej cegmueerce onMeleJeeoeÛee cees"Ÿee ØeceeCeele Gõskeâ nesT
ueeieuee. lÙeeuee Deeheues jepÙener yeUer he[leevee efomeles. ueeosveves meieU peie Fmueeceer keâjCÙeeÛes ÛegkeâerÛes mJehve cegmueerce meceepeeleerue peceeleJeeoer
Deefmcelesuee ÛesleJetve meekeâej ke⤠heeefnues. lÙeeÛesÛe Deekeâ<e&Ce ceneje°^eleerue Kes[Ÿeehee[Ÿeeleerue cegmueerce le®Ceebvee Jeešles. `Fmueece Kelejs ces' Demes
je$ebefove Deesj[CeeNÙee ceguueeceewueJeercegUs Ùee le®CeebÛeer ceeLeer Ye[ketâ ueeieueerÙele. heefjCeeceer onMeleJeeoer nesCÙeekeâ[s lÙeebÛee keâue Deens. ns meJe&
LeebyeeJeÙeeÛes Demesue lej cegefm}ceebceOeer} efoJemeWefoJeme ØeyeU nesle Ûee}}suÙee HegâšerjleeJeeoer YeeJevesÛee veeÙeveeš keâjeÙe}e nJee. ns lesJneÛe Ie[t
Mekesâ} pesJne cegefmueceebÛee efJeÕeeme meòeeOeejer DeeefCe efJejesOekeâ efceUJet Mekeâleerue. Kejs lej Demes cnCele jenCÙeehes#ee Depetve ØeYeeJeer ceeieeËÛee DeJeuebye
mejkeâejves keâ¤ve onMeleJeeoebÛee cegkeâeyeuee keâjCesÛe DeefOekeâ F° "jsue! ne cegkeâeyeuee keâjeÙeuee peeCes cnCepes efJemleJeeMeer KesUCesÛe Deens. lÙeemee"er
Heâkeäle nele heesUtve IesCÙeeÛeer leÙeejer meòee jepekeâejCÙeebÛeer DeeefCe efJejesOekeâer he#e heg{eNÙeebÛeermegæe Demeueer heeefnpes.
o

191
 Skeâ vee Oe[ YeejeYej efÛebOÙee...
meOÙee meeefnlÙe mebcesueveeefJe<eÙeerÛee Jeeo jbieele Deeuee Deens. ÙeboeÛes meeefnlÙe mebcesueve efÛeheUgCeele YejCeej Deens. meeefnlÙe mebcesueve YejefJeCÙeeÛeer
ceòesâoejer pÙee ceneceb[Uekeâ[s Demeles les ceneceb[U KeNÙee DeLee&ves meeefnlÙe mebØeoeÙeebÛes ØeefleefveefOelJe keâjerle veener ns veJÙeeves meebieeÙeueeÛe heeefnpes,
Demes veener. efÛeheUgCeele meeefnlÙe mebcesueve YejefJeCÙeemee"er pÙee «ebLeeueÙe mebmLesves heg{ekeâej Iesleuee lÙee Deeceb$eCe osCeeNÙee mebmLesves ceneceb[UeÛeer ieesÛeer
ke⤠heeefnueer Deens. ceneceb[UeÛÙee DeOÙe#ee G<eeleeF& cnCeleele, ceneceb[Ueuee Deeceb$eCe osCeejer mebmLeeÛe mebcesueveeÛes DeeÙeespekeâheo Yet<eJesue, DevÙe
mebmLee veenerle. ceneceb[Ueuee Deeceb$eCe osCeejer «ebLeeueÙe mebmLee cee$e - `keâescemeehe'uee DeeÙeespeveele menYeeieer keâ¤ve FefÛÚles. ojJe<eea ceje"er meeefnlÙe
mebcesueveeÛÙee heeÕe&YetceerJej vekeâes les Jeeo Gkeâ¤ve keâe{CÙeele Ùesleele. meeefnlÙe mebcesueve YejefJeCÙeeÛee "skeâe IesleuesuÙee ceneceb[UeÛÙee keâejYeeNÙeebvee
lemes meeefnlÙe DeefYeJÙekeäleerÛes keâenerÛe osCes-IesCes veener. Skeâe og° #eCeer Ùee leLeekeâefLele meeefnlÙeØesceer mebmLeebvee cenòJe Øeehle Peeues DeeefCe lÙeebveer melele
meeefnlÙe DeefYeJÙekeäleerÛeer - keâeÙece - DeyeÇÇtÛe JesMeerJej šebieueer. yejs meeefnlÙeeefJe<eÙeerÛeer KejsÛe DeelceerÙelee Ùee keâejYeeNÙeebvee Deens. cnCeeJeer lej vescekeâer
efleLesÛe ÙeebÛeer yeeWyeeyeeWye. keâuee-meeefnlÙe DeefYeJÙekeäleerÛÙee °erves peieYejeleuÙee efJeefJeOe Yee<eebÛeer Iees[oew[ DeeOegefvekeâleskeâ[s keâeÙece Ûeeueuesueer Demeles.
lÙeeefJe<eÙeer Ùee keâejYeeNÙeebvee keâenerÛe osCes-IesCes veener. meeefnlÙeeefJe<eÙeerÛes ÙeebÛes efJeÛeej efmLeefleJeeoer DeefYepeveer meebmke=âeflekeâ ceòesâoejerÛe Deens. Kejs lej Ùee
mebmLee cees[erle keâe{uÙeeefMeJeeÙe ceje"er meeefnlÙe mebcesueve YejefJeCÙeeÛÙee °erves keâener cetueieeceer Ie[Ceej veener. keâOeer MebkeâjjeJe Kejeleebvee, keâOeer Jemeble
[nekeWâvee mebcesueveeÛes DeOÙe#e keâjCÙeeÛes Oeeefj°Ÿe oeKeJeeÙeÛes, hejbleg meeefneflÙekeâ efJeÛeej cee$e cet"Yej DeefYepeveer meeefnlÙe DeefYeJÙekeäleerÛÙee hee"jeKeCeerÛee
keâjeÙeÛee. mee"esòej leUeieeUeleuÙee me=peveMeerue DeefYeJÙekeäleerves meoeefMeJehes"er meeefneflÙekeâ cekeälesoejerÛes heskeâeš cees[uÙeeveblejner ceneceb[UeÛeer keâejYeejer
ceb[Uer MeneCeer JneÙeuee leÙeej veenerle, ceie oj Je<eea heešŸee šekeâCÙeeÛes keâece Ûeeuet Deens.
meeefnlÙe mebcesueve ceje"er meeefneflÙekeâebveer ØeieuYe keâjCÙeemee"er -lÙeebÛÙee ØeefleYesJej pe[uesuee iebpe - PeškeâCÙeemee"er Deens cnCeeJes lej Ùee
DeMee DeeMeÙeeuee Ûekeäkeâ [eJeuesuesÛe Demeles. Jee*dceÙeerve peeefCeJee mece=æ keâjCÙeeÛÙee DeLee&ves ner Demeueer ceneceb[Uer mebcesueves keâe[erÛesner keâece keâjerle
veenerle. DeefYepeveer Jee*dceÙeerve DeefOemeòesÛÙee Deenejer pemes ceneceb[UeÛes keâejYeejer iesuesues Demeleele lemes ceje"erleues uesKekeâner cees"Ÿee mebKÙesves ÙeeÛes
yeUer "juesues Deensle. peieeleerue Flej Yee<eebleerue uesKekeâebhes#ee JewefÕekeâ Jee*dceÙeeÛÙee peeefCeJesÛÙee DeLee&ves yengmebKÙe ceje"er meeefneflÙekeâ meJee&le peemle
De[eCeer Je ceeieemeuesues Deensle. ceneceb[Uer meeefnlÙe mebcesueve ÙeeÛe De[eCÙeebÛÙee leeyÙeele Demeles. Ûegketâveceeketâve efveJe[uesues efkebâJee efveJe[Ces DešU
PeeuÙeecegUs. DeMee ØeieuYe efJeÛeejeÛes DeOÙe#e cegöecentve efveJe[ues peeleele. lÙeebÛes DeOÙe#eerÙe Yee<eCe DeeefCe ceneceb[UeÛÙee keâejYeeNÙeebÛeer meeefneflÙekeâ
DeefYeJe=òeer Yetefcekeâe Ùeele peceerve-DemceeveeÛes Deblej Demeles. ceie meeefnlÙe mebcesueve ieepeles ueeJeCÙeebÛÙee Heâ[eves DeLeJee Jee$eefškeâebveer. Ùee mebcesueveele pees
meeefneflÙekeâ peeefCeJeebÛes Dece=le DeeWpeUYej IÙeeÙeuee Deeuesuee Demelees lees DeKesj efjkeäle neleevesÛe DeeheuÙee cegkeäkeâeceer hejlelees. lÙee efyeÛeeNÙeeuee keâUle
veener. meeefneflÙekeâ pe$ee leerner ceneceb[Uer pe$ee DeMeerÛe Demeles.
Deepe Meesef<ele, ßeefcekeâebÛÙee, Demhe=MÙeebÛÙee meeefneflÙekeâ DeefYeJÙekeäleer DeeefCe mepe&veMeerue heefjkeâuhevee Ùeebveer ceje"er meeefnlÙe Deuebke=âle nesle Deens.
meeefnlÙe #es$eele peerCe& Peeues les Hesâketâve efoues peele Deens. veJÙeeÛee DeefJe<keâej neslees Deens. peerJeveesefö°euee meeOekeâyeeOekeâ meeefneflÙekeâ yeebefOeuekeâer efleÛee
ieebYeerÙe&hetJe&keâ efJeÛeej neslees Deens. DeebOeUŸee DeeefLe&keâ veerefleJeeoeletve ØemeJeCeeje ÛebieUJeeo, keâ°keâjer Jeiee&ÛÙee DeefmlelJeeuee efoues peeCeejs DeeJneve.
FefveefMeÙeue kebâef[Mevme? efJeefJeOe ØeeflejesOekeâ Ieškeâ, keâeceieej MeslekeâNÙeebÛÙee, oefuele Yetefcenerve Meslecepetj, Yeškesâ efJecegkeäle DeeefoJeemeer ÙeebÛÙee ÛeUJeUer
ÙeeÛes Yeeve ve "sJelee cet"Yej DeefYepeveerJeiee&Ûes ceOÙece, ßes‰, keâefve‰ ceOÙeceJeiee&ÛÙee peerJeveJe=òeerÛes meeefneflÙekeâ ueebietueÛeeueve lesJe{s Kejs - leesÛe
keâeueÛee efmLeefleJeeoer meeefnlÙeefJeÛeej - oefuele meeefnlÙeeves (lees Skeâ ceje"er meeefnlÙeeleuee ØeJeen Deens.) lÙee ØeJeeneÛeer Keemeieerle efšbieuešJeeUer keâjerle
yemeeÙeÛes. Ùee ÛeUJeUerves ceje"er meeefnlÙeeÛeer keâeW[er Heâes[ueer lejermegæe Ùee ÛeUJeUerleuÙee uesKekeâebÛee GuuesKe peeCeerJehetJe&keâ - oefuele keâjeÙeÛee -
lÙeebÛÙee ÛeUJeUeruee cneje - ceebieebÛeer ÛeUJeU cnCeeÙeÛeer. [s[ Peeuesuee ØemLeeefheleebÛee ueefuele meeefnlÙeeÛee Øekeâej efve lÙeebÛes ØeJeòesâ - uesKekeâ, keâJeer
cegöecentve meeefnlÙe mebcesueveeletve efcejJeeÙeÛes. GÅeeÛes peie meeceüepÙeMeenerÛÙee DeLee&ves meeJe&Yeewce nesCÙeeÛeer ogefMÛevns Deensle. leUeieeUeleuÙee uesKekeâeves
DeeheuÙee keâLee - keâeobyejerÛee, keâefJelesÛee ne efJe<eÙe kesâuee keâer lÙeeÛeer pecesue efleLes cebÛekeâerÙe efveYe&lme&vee keâjeÙeÛeer. DeKKes peie Yeeb[JeueoejebÛÙee ceg"erle

192
peeCeeNÙee DeLe&veerleerÛes ØeJekeälesheCe cet"Yej meeefnlÙeeÛÙee efcejemeoejebveer ke⤠yeIeeÙeÛes. Skeâ Deeblejje°^erÙe Yee<ee, Skeâ Ûeueve, JÙekeäleeruee peieYejeÛÙee
osMeeleues veeieefjkeâlJe, heemeheesš& efceUCeej Demes meebiele peeieeflekeâerkeâjCe, KeemeieerkeâjCe, DeeefLe&keâ megOeejCee, GoejerkeâjCe ÙeebÛee Goes Goes keâjeÙeÛee.
lÙeeletve DeeuesuÙee ÛebieUJeeoer ueeskeâebÛÙee Yeeb[JeueoejebÛÙee G°ŸeeJej peieeÙeuee ueeJeCeeNÙee heefjefmLeleerÛee hegjmkeâej keâjeÙeÛee. ÙeeefJe®æ meeefnlÙeeletve
Øeefleef›eâÙee leerner mJeeYeeefJekeâ osCeeNÙee meeefneflÙekeâeuee Øeheesiebef[mš cnCeeÙeÛes. Ùee ÛebieUJeeoer mebmke=âleerÛes cejCe heenCeeNÙee jepekeâerÙe leòJe%eeveeuee
DeeTš[sš cnCeeÙeÛes, DeMee Ûecelkeâeefjkeâ iees°eRÛeer hee"jeKeCe keâjCeeNÙee ceje"erleerue meeefneflÙekeâ cekeälesoejerÛeer efveYe&lme&vee meeefnlÙe mebcesueveeÛÙee
JÙeemeheer"eJe¤ve Deepe lejer nesCes veener. Skeâerkeâ[s hejcemeòesmee"er ieefjyeebÛÙee, Meesef<eleebÛÙee peieeuee Jes"erme OejeÙeÛes, iejerye-ßeerceble, Mees<ekeâ-Meesef<ele,
keâeceieej-Yeeb[Jeueoej, yengmebKÙeekeâ, DeuhemebKÙeekeâ, Jemeeneflekeâ-meeceüepÙeJeeoer, efJekeâefmele DeefJekeâmeveMeerue osMe Ùeele ceveg<Ùe peele ogYebietve efveIeeueerÙe.
ns veJÙee MelekeâeÛes DeheMekegâveer oMe&ve - iele MelekeâeleuÙee ceeCemeeves oesve ceneÙegæs, lÙeeveblejÛeer heeMeJeer MeerleÙegæs, cenemeòeebÛÙee mheOee& le=<Cee- lÙeebvee
KeleheeCeer IeeueCeejer Yeeb[Jeueer ueeskeâMeener, Ùee PecesuÙeeletve yeensj keâe{CÙeeme DeeOeejYetle nesT MekeâCeejer mebmeoerÙe ueeskeâMeener, efleÛeer efÉhe#eerÙe
ueeskeâMeenerÛÙee efoMesves nesT Ieeleuesueer JeešÛeeue. DeeheuÙeekeâ[s Yeeb[Jeueer ueeskeâMeener efmLejeJeueer Deens. efleÛes mebmeoerÙe ¤he ve° keâ¤ve DeOÙe#eerÙe
ueeskeâMeenerkeâ[s IesTve peeCÙeeÛee efJeÛeej yeUeJelees Deens. lÙeele jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛes, Oece&mebmke=âleerÛÙee DeefYeefveJesMeeÛes, DeVeheeCÙeeÛes, ceer", efcejÛeer
ceneieeF&Ûes, meeceeefpekeâ DeeefLe&keâ mecelesÛes meJe& ØeMveebÛÙee peefšuelesle De[keâuesuee DeepeÛee ceeCetme. lÙeeÛes ®ove meeefnlÙeeletve Deeues lej les ceje"er
meeefnlÙeeÛÙee meeefnlÙe mebcesueveeveer ceneceb[UerÙe keâejYeeNÙeebvee vekeâes Deens. MeemeveeÛÙee leeyÙeele Demeuesues efJeÕekeâesMe ceb[U, meeefnlÙe mebmke=âleer ceb[U
ÙesLes megceej meeefneflÙekeâ DeefYeJÙekeäleerÛeer ceeCemes Je<ee&vegJe<ex vesceleele. lÙeecegUs ceje"erle veJes Ie[CeeNÙeebÛeer veekesâyeboer kesâueer peeles. Ùee veekesâyeboerÛee "skeâe
cnCepes ceje"er ceneceb[Uke=âle meeefnlÙe mebcesueve! Ùee ceneceb[UeÛÙee keâejYeeNÙeebÛes JesUesJesUer keâeve šesÛeues iesuesÙeled. lejer lÙeebÛÙee yeeje Yeeveie[er
ÛeeuetÛe Deensle. Ùee Yeeveie[erleueer Skeâner Yeeveie[ Oe[ veener. cnCeeJeb lej Skeâe vee Oe[ YeejeYeej efÛebOÙee. Ùee efÛebOÙee ceb$eeueÙeeheemetve meeefnlÙe
mebcesueveeÛÙee cebÛeeheÙeËle Heâ[Heâ[le jenleele.
o

193
 MebkeâjeÛeeÙeeËvee peeCetve IÙeeÙeÛes Demes} lej....
YeeweflekeâJeeo DeeefCe ÛewlevÙeJeeo ÙeeceOeueer JewÛeeefjkeâ mebIe<ee&le DeeheuÙee osMeeleerue leòJe%eeveeÛÙee Feflenemeele Depeœe Jee*dceÙe efvecee&Ce Peeues
Deens. De#ejMe: ÛeeUerme-heVeeme npeejebntve DeefOekeâ Úeheerue heeves nesT Mekeâleerue DeLeJee lÙeentve DeefOekeâ, DeMeer ner JeeoefJeJeeo ÛeÛee& Flekeâer met#ce,
efkeâÛekeâš, efkeäue°, iet{ienve DeeefCe efJeleb[Jeeoer Deens keâer lÙeemee"er DeYÙeemekeâebÛee Skeâ pevce Dehegje he[eJee!
Ùee oesvner Oece&ØeCeeueerleuee mebIe<e& peeCetve IesCÙeehetJeea pÙee Jesoeble efJeÛeejeÛÙee meØeceeCe ceeb[CeerÛes ßesÙe MebkeâjeÛeeÙeeËvee efoues peeles lÙeebÛeer
F&ÕejJeeo - efvejerÕejJeeo ÙeeefJe<eÙeerÛeer Yetefcekeâe ØelÙe#eele keâeÙe nesleer, ns heenCes ceePÙeemeejKÙee efnbogmLeeveer leòJe%eeveeÛÙee DeYÙeemekeâeuee DeeJeMÙekeâ
Jeešles. F&Õej-efvejerÕejJeeoele ne DeJesoebleeÛee cen<eea KejbÛe De[ketâve he[ueeÙe keâeÙe? oMe&veeÛÙee cebLeveemee"er Skeâerkeâ[s leeefòJekeâ ÛeÛee& keâjleevee
Ghejeskeäle peesKe[ele De[keâeÙeÛes veener DeeefCe Oece&MeeŒeeÛes vesle=lJe keâjleevee cee$e meceLe&veeÛeer Yetefcekeâe IÙeeÙeÛeer ns keâewMeuÙe Heâkeäle MebkeâjeÛeeÙeeËÛÙee
leeefòJekeâ pe[CeIe[CeerÛee Fefleneme DeeefCe keâeÙee&Ûes cetuÙeceeheve Keeueerue heefjefmLeleer mecepetve IesleuÙeeefMeJeeÙe keâjleeÛe ÙesCeej veener, ns Sme. peer.
mejosmeeF& ÙeebÛes efve<keâ<e& efpe%eemet DeYÙeemekeâebvee šeUlee ÙesCeej veenerle.
cegKÙe Gheefve<eoeheemetve MebkeâjeÛeeÙeeËÛee keâeU ne ÛeewoeMes Je<eeËÛee Deens. cnCepes meeOeejCeheCes FmeJeer meveehetJeea meneMes les FmeJeer meveeveblej Dee"Mes
Ùeehewkeâer FmeJeer meveehetJeea meJJeeleerveMes Je<ex mLeeheve PeeuesuÙee ceewÙe& jepÙeeveblejÛee Fefleneme yeNÙeeÛe efJemleejeves GheueyOe Deens DeeefCe yengleskeâebÛÙee
heefjÛeÙeeÛee Deens. Øemlegle efJe<eÙeeÛÙee °erves Ùee ØeoerIe& keâeUeleerue cenòJeeÛÙee IešveebÛeer oKeue Iesleueer heeefnpes. Ùee keâeUele Mesleer DeeefCe Menjele
mebIeefšle keâjCÙeele Deeuesues nmleJÙeJemeeÙe efkebâJee GÅeesie (urban handicrafts) ns GhepeerefJekesâÛes cegKÙe JÙeJemeeÙe Peeues. heMegheeueve ne Skeâ
mJeleb$e hesMee jeefnueeÛe veener. les MesleerÛes Debie yeveues. DeefleMeÙe ceeieemeuesuee, [eWiejeU DeeefCe pebieueer ceguetKe mees[uÙeeme šesUŸeebveer (Tribal)
meceepeJÙeJemLee mebheg°ele Deeueer. ieCeJÙeJemLee lej Deieoer DeheJeeoelcekeâ Peeueer.
DeeefLe&keâ DeeefCe meeceeefpekeâ DeMee oesvner IešveebcegUs ÛeelegJe&CÙee&letve Meskeâ[es peeleer efvecee&Ce PeeuÙee. Kes[ŸeeKes[Ÿeebletve megleej, ueesnej, kegbâYeej,
keâes°er, lesueer, ÛeebYeej, ieJeb[er, Oeesyeer, vneJeer FlÙeeoer Ùee osMeeleerue DeevegJebefMekeâ keâce&Ûeejer efvecee&Ce Peeues. peeefleJÙeJemLee ns keâce&Ûeejer DeeefCe Mesleer
efceUtve Deehe}er peieØeefmeæ mJeÙebhetCe& «eeceerCe DeLe&JÙeJemLee mLeeÙeer Peeueer. Gheefve<eoebÛÙee veblej oesve-leerveMes Je<ee&le ueneve - ueneve šesUŸeebÛeer
jepÙes (tribal Kingdoms) ceeies he[t ueeieueer Je Jee{lÙee Yeewieesefuekeâ efJemleejeÛeer jepÙes GoÙeeuee Deeueer. Mesleer, GÅeesieOebos DeeefCe JÙeeheej ÙeebÛÙee
ØeieleercegUs ns nesT Mekeâues.
Ùee veJÙee ØekeâejÛÙee jepÙeele heeefnues cnCepes vebo IejeCÙeeÛes. ÙeeÛÙee ceeieesceeie ceewÙeeËÛes jepÙe Deeues. lÙeeÛee efJemleej meceüeš DeMeeskeâeves
peJeUpeJeU meeNÙee efnbogmLeeveele DeeefCe JeeÙeJÙeskeâ[s iebOeejheÙeËle kesâuee.
Gheefve<eokeâeUele Jeie&Yeso leer›e Peeues, mce=eflekeâeueele MetõebÛÙee yes[Ÿee Yekeäkeâce keâjCÙeele DeeuÙee. Ùee IešveebÛeer Øeefleef›eâÙee nesCes nsner mJeeYeeefJekeâ
nesles. leer Øeefleef›eâÙee cnCepes Jewefokeâ Oece& DeeefCe peeleheele ÙeebÛÙee efJe®æ yeewæ Oecee&ÛÙee mJe¤heele Peeuesues ØeYeeJeer Deeboesueve, heCe lÙeeveblejÛÙee
ÛeejheeÛeMes Je<eeËle yeewæ Oecee&Ûesner DeOe:heleve Peeues. Jewefokeâ Oecee&ØeceeCes yeewæ Oece&ner meòee DeeefCe meòeeOeejer Jeiee&Ûee meceLe&keâ yeveuee.
ceewÙe& DeeefCe ieghle ÙeebÛÙee ceOeuÙee keâeUele Ie[uesuÙee Ùee Iešvesuee DeeCeKeerner hegjeJee Deens, lees cnCepes ieerlesÛee DeeefCe hegjeCeebÛee. ieerlee ner
FmeJeer meveeÛÙee Lees[erMeer Deueerkeâ[Ûeer - heueerkeâ[Ûeer Deens. hegjeCes ieghleebÛÙee keâeUheÙeËle meekeâej Peeueer.
Gheefve<eoebleuee F&Õej Depetve Heâejmee JewÙeefkeälekeâ (personal) veener. ieerlesleuee DeeefCe hegjeCeeleuee F&Õej HeâejÛe JewÙeefkeälekeâ Deens. cetUÛÙee
yeÇÇÿeeuee yeÇÇÿee, efJe<Cet, censMe Ùee ef$ecetleeaÛes mJe¤he Peeues. hegve: efJe<CetÛes ßeerke=â<CeemeejKes ceeveJeer DeJeleej nesT ueeieues. JewÙeefkeälekeâ F&Õejeyejesyej
cetefle&hetpee Deeueer. hegjeCeele Deveskeâ jepeebÛÙee JebMeeJeUer DeeuÙee DeeefCe jepee ne hejcesÕejeÛee DebMe Deens, ner keâuhevee "esketâve "esketâve Yekeäkeâce
keâjCÙeele Deeueer. ceewÙee&ÛÙee veblej mJeÙebhetCe&, peeefleefve‰, «eeceerCe DeLe&JÙeJemLee Deeueer DeeefCe lÙeeveblej keâener Melekeâebveer meecebleMeener Deeueer. lÙee
keâeUele efnbot (Depetve les veeJe DeefmlelJeele Deeues vemeues lejer) Oecee&Ûeer DeeefCe meceepeJÙeJemLesÛeer ner `Øeieleer' Peeueer. Mees<ekeâ meceepeJÙeJemLee DeefOekeâ
yeUkeâš DeeefCe Ieó keâjCÙeeÛeer ner meejer JewÛeeefjkeâ meeOeves nesleer, ns keâesCeeueener efometve ÙeeJes Flekesâ mhe° Deens.
Skebâojerle Jeefj‰ Jeiee&Ûes DeeefLe&keâ JewYeJe Jee{ues DeeefCe lÙeeyejesyej yeÇÇeÿeCeebÛes DeeefCe meeceeefpekeâ JeÛe&mJe DeeefCe Oeeefce&keâ efJeOeeRÛee ye[speeJe
194
Jee{uee. ogmeNÙee šeskeâeuee keâ°keâNÙeebÛes neue Jee{uess.
ceewÙeeËÛÙee DeeefCe ieghleebÛÙee keâeUeÛÙee ojcÙeeve DeeCeKeerner Skeâ DelÙeble cenòJeeÛeer Iešvee Peeueer. efleÛeer oKeue IesCes DelÙeeJeMÙekeâ Deens. Ùee
keâeUele efnbogmLeeveÛÙee JeeÙeJÙesÛÙee efJeYeeieele Fb[es-«eerkeâ, Mekeâ, kegâMeeCe, ntCe ÙeebÛeer cees"er jepÙes nesTve iesueer. lÙeebÛes keWâõ le#eefMeuee ns nesles.
le#eefMeuee ns efnbogmLeeveer mebmke=âleer DeeefCe efJeÅee DeeefCe «eerme, FjeCe, ceOÙe DeeefMeÙee Ùee Yeeieeleerue efYevve mebmke=âleer DeeefCe efJeÅee ÙeebÛÙee
DeefYemejCeeÛes Øeefmeæ keWâõ yeveues. efmeefkeâÙeebieceeiex efÛeveer JÙeeheejer DeeefCe hebef[le ÙeebÛÙeeMeerner oUCeJeUCe ØemLeeefhele Peeues. oef#eCe efnbogmLeeve DeeefCe
jesceve meeceüepÙe ÙeeceOÙes Dejyemleeveceeiex cees"e JÙeeheej ØemLeeefhele Peeuee. yeewæ Oece& DeeefCe lÙeeÛÙee ØeÛeejemee"er otjotj heÙe&šve keâjCeejs yeewæ efYe#et
nsner Ùee keâeUeleerue Gòej efnbogmLeeve, ceOÙe DeeefMeÙee DeeefCe Ûeerve Ùeeleerue Skeâ cenòJeeÛee meebmke=âeflekeâ ogJee nesles.
DeeheuÙeekeâ[sner Ùee keâeUele Yeeweflekeâ MeesOe DeeefCe efJeÅee ÙeebÛeer GuuesKeveerÙe Øeieleer Peeueer. Kejs cnCepes Ùee keâeUele efnbogmLeeve, ceOÙe DeeefMeÙee
DeeefCe «eerme ÙeeceOÙes Yeeweflekeâ DeeefCe yeewefækeâ #es$eele heg<keâUÛe osJeeCeIesJeeCe Peeueer. meieUsÛe Skeâceskeâebheemetve efMekeâues. meJeeËÛee HeâeÙeoe Peeuee.
efJeMes<ele: pÙeesefle<e, JewÅekeâ DeeefCe ieefCele MeeŒeele HeâejÛe ØeMebmeveerÙe Øeieleer Peeueer. Ûejkeâ, megßegle, DeeÙe&Yeš, Jejenefceefnj ns Je Deveskeâ Øeefmeæ
MeeŒe%e ÙeeÛe keâeUeleerue Deensle.
Ùee meeNÙee heeÕe&YetceerJej DeeÅe MebkeâjeÛeeÙeeËÛÙee keâeÙee&Ûes cetuÙeceeheve kesâues heeefnpes, Ùeele efleUcee$e Mebkeâe veener.

195
 peieeleer} heefn}er pevemeòee
Jnmee&ÙeÛÙee ØeÛeb[ jepeeØeemeeoele 5 ces 1789 jespeer mšsš pevejueÛeer heefj<eo YejJeueer iesueer. meesUeJÙee uegF&ves efleÛes Leešeceešele GodIeešve
kesâues Kejs, heCe lÙeecegUs cetU ØeMve megšues veenerle. mšsšdme pevejueves Jej veceto kesâuÙeeØeceeCes leerve efJeYeeie nesles. lÙeebÛÙee mJeleb$e yew"keâe nesTve
keâener mJeleb$e efveCe&Ùe IesCÙeele Deeues. "jeJeeuee keâesCelÙeener oesve efJeYeeieebÛee heeef"byee Demesue lej Iesleuesuee ØemleeJe cnCee DeLeJee "jeJe mebcele
nesle Demes, hejbleg ÙeeÛee keâenerÛe HeâeÙeoe meeceevÙe ueeskeâebvee nesF&vee. eflemeNÙee efJeYeeieeÛÙee meYeemeoebÛeer mebKÙee oesve Jeiee&ÛÙee leguevesle oghheš
Demetvener meeceevÙeebÛes efnle keâjCÙeeÛÙee °erves keâener Ie[t Mekeâues veener. keâejCe ØelÙeskeâ efJeYeeieeuee kesâJeU SkeâÛe cele osCÙeeÛee DeefOekeâej neslee.
lÙeecegUs yengcele Demetvener eflemeNÙee Jeiee&ÛÙee efnleeÛÙee °erves HeâueoeÙeer "jle veJnles. lÙeecegUs eflemeNÙee Jeiee&ÛÙee efJeYeeieeves leeCetve Oejues. eflevner
efJeYeeieebÛes efceUtve Skeâef$ele DeefOeJesMeve JneJes, cnCepes yengceleevegmeej keâener efveCe&Ùe nesleerue. Ùeeuee kegâueerve Jeie& Je hegjesefnle Jeie& ÙeebÛee efJejesOe neslee.
lÙeecegUs eflemeje efJeYeeie DeeheuÙee ceeieCeerJej "ece jeefnuee. vegmelee "ece jeefnuee veener lej lÙeeves DeeheuÙee efJeYeeieeuee 17 petve 1785 jespeer
je°^erÙe meYesÛee opee& peenerj kesâuee. jepeeuee Je Flej JeieeËvee MesJešer nerÛe je°^meYee cnCetve peenerj keâjeJes ueeieues. Le[& FmšsšÛÙee meYeemeoebveer
DeeheCeÛe øeWâÛe pevelesÛes 96 škeäkesâ ØeefleefveOeer Deensle Demes peenerj keâ¤ve šekeâues DeeefCe nerÛe je°^erÙe meYee - pees keâjeefJe<eÙeer efveCe&Ùe osF&ue leesÛe
jepÙekeâlÙeeËveer ceevÙe keâjeÙeuee nJee Demes "CekeâeJetve meebefieleues iesues. jepeeuee ne efveCe&Ùe ceevÙe veJnlee. lÙeeves yeUeÛee Jeehej keâ¤ve ner yew"keâ
cees[tve keâe{ueer. ÙeeJejner Le[& Fmšsšves ceeie& MeesOetve MespeejÛÙee šsefveme keâesše&le pecetve ner heefj<eo ÛeeuetÛe "sJeueer. peesheÙeËle jepee øeâevmeuee veJeerve
Iešvee osle veener leesheÙeËle ner heefj<eo ÛeeuetÛe jenerue Demes megveeJeues. ÙeeÛee JneÙeÛee leesÛe heefjCeece Peeuee. jepeeves ner heefj<eo leeye[leesye mebheJeeJeer
veenerlej Meemeveeuee peyejomleerves GOeUeJeer ueeiesue, Demee FMeeje efouee. lejerner Le[& FmšsšÛeer keâejYeejer ceb[Uer [ieceieueer veenerle.
jepeeves ue<keâjer yeUeJej ner heefj<eo cees[tve keâe{CÙeemee"er Jnmee&ÙeceOÙes mewefvekeâ pecee keâjCÙeeÛeer leÙeejer ÛeeueefJeueer. šsefveme keâesše&le YejuesuÙee
Le[& FmšsšerÛÙee DeeÙeesefpele je°^erÙe meYesÛÙee heefj<eosle `je°^erÙe meYesle keâOeerÛe Hetâš he[Ceej veener, hee[Ceej veener, efleÛeer mLeehevee nesF&heÙeËle Ùee
peeieer Deecner Ùesle jent', DeMeer ieebYeerÙe&hetJe&keâ MeheLe Jee heefj<eosle meeceerue PeeuesuÙee meYeemeoebveer Iesleueer. ner MeheLe Feflenemeele `šsefveme keâesš&
DeesLe' cnCetve Øeefmeæ Deens. Ùee DeYetlehetJe& Iešvesves øeâevmeceOeerue jepesMeener, cnCepes SkeâeLeea ngketâceMeener jepeJeš neo¤ve iesueer. ner MeheLe cnCepes
ngketâceMeener jepeJešerÛee, jepesMeenerÛee DebleÛe neslee.
Ùee DeYetlehetJe& IešvescegUs neo¤ve iesuesuÙee meesUeJÙee uegF&ves eflevner efJeYeeieebÛes mebÙegkeäle DeefOeJesMeve yeesueeJetve hetJeeaÛÙee je°^erÙe meYesÛÙee efveCe&Ùeele
megOeejCee keâjCÙeeÛeer FÛÚe JÙekeäle kesâueer. 23 petve jespeer lÙee °erves DeefOeJesMeve yeesueeJetve eflemeNÙee efJeYeeieeÛee efveCe&Ùe DeJewOe "jefJeuee. vegmelee
DeJewOe "jefJeuee veener lej hetJeeaÛes efJeMes<eeefOekeâej pÙee Jeiee&uee ueeiet nesles les hetJeeameejKes ueeiet jenleerue Demes peenerj kesâues. jepeeÛÙee Yee<eCeeveblej
jepeeÛes meceLe&keâ yeensj he[ues, hejbleg ueeskeâebÛes ØeefleefveOeer efleLesÛe Leebyeues. efcejeyeesves efveCe&Ùe peenerj kesâuee keâer, Deecner FLes ueeskeâebÛÙee FÛÚsves Deeuees
Deenesle. lÙeebÛÙee efnleeÛÙee °erves peesheÙeËle efveCe&Ùe nesle veener, leesheÙeËle Deecner yeensj he[Ceej veener. Deieoer jepeeves "ej ceejCÙeeÛeer Oecekeâer efoueer
lejermegæe jepeeheg{s iebYeerj hesÛeØemebie GodYeJeuee. lÙeeuee pevelesÛÙee ceeieCÙeebheg{s ceeve legkeâJeeJeer ueeieueer. MesJešer 27 petve jespeer leervener efJeYeeieebÛes
mebÙegkeäle DeefOeJesMeve IesCÙeeme lÙeeves hejJeeveieer efoueer. veJÙee je°^erÙe meYesÛÙee heg{eNÙeebveer Øeehle kesâuesues ns ÙeMe KejesKejÛe ›eâebeflekeâejer ÙeMe nesles,
Ùee pevemeeceevÙeebÛÙee heefnuÙeeÛe efJepeÙeeves jepeeÛÙee neleeleerue meòee keâe{tve IesTve meeJe&Yeewce meòee je°^erÙe meYesuee efceUeueer.
Jnmee&ÙeceOÙes Ùee Ie[ecees[er Ie[le DemeleeveeÛe he@efjme Menjele kegâueerve Jeie& efJe®æ (Nobel Class) meJe&meeceevÙe pevelee hesštve G"ueer . `Le[&
FmšsšcegUs' kegâueerve Jeiee&uee Deeheues meJe&Yeesieer efJeMes<eeefOekeâej mees[eJes ueeiele nesles. Ùee kegâueerve Jeiee&ves ØeLecele: meeceevÙe pevelesJej nuues kesâues.
lÙeeÛeer Øeefleef›eâÙee MesJešer ÙeeoJeerle Peeueer. osMeYej obies GmeUues. les LeebyeefJeCÙeele ØeOeeveceb$eer yeskeâj nleyeue "jues. lÙeecegUs ØeOeeveceb$eer heoeJe¤ve
lÙeebÛeer nkeâeueheóer keâjCÙeele Deeueer. he@efjmeÛeerÛe DeeJe=òeer meJe& osMeYej nesle jeefnueer. meesUeJee uegF& neo¤ve iesuee. lÙeeves hegve:§e yeskeâjuee yeesueeJetve
lÙeeuee hebleØeOeeveheoer Dee¤{ kesâues. lees FlekesâÛe keâ¤ve Leebyeuee veener lej he@efjmeceOeuÙee ›eâebleeruee lÙeeves ceevÙelee osTve šekeâueer. ner ceevÙelee
jepÙeeÛes meJe& DeefOekeâej efnjeJetve IesCeejer "jueer. FlekesâÛe veJns lej DemeWyueerlener kegâueerve Jeie&, OeceexheosMekeâebveer Ùee IešvesÛes meceLe&ve keâ¤ve meeceevÙe
196
pevelesÛÙee ue{eTheCeeheg{s MejCeeieleer helkeâjueer. meeceevÙe pevelesÛes efnle De«eYeeieer IesTve heg{s Ùee ve@Meveue DemeWyueerÛes keâecekeâepe Ûeeuet jeefnues. lÙeele
kegâueerve Jeiee&ÛÙee mejbpeeceer nkeäkeâebJej ieoe DeeCeCeejs keâeÙeos nesT ueeieues. jepesMeenermeesyele ne kegâueerve Jeie& cnCepes GcejeJe - Jeie&ner pevemeòesheg{s
MejCeeiele Peeuee. Kejslej øeâevmeÛÙee ›eâebleerÛee ceeveJeer peerJeveeleuee DeOÙeeÙe peieeleuÙee meJe& jepesMee¢eebÛÙee DebleeÛee peenerjveecee cnšuee heeefnpes.
he@efjmeØeceeCes DeKeb[ øeâevmeYej meòeeOeejer Jeie&, ØeMeemeve DeeefCe meeceevÙe pevelee Ùeeleuee mebIe<e& keâUmeeme heesnesÛeuee. veJeerve veiejheeefuekeâe
DeefmlelJeele ÙesTvener ne mebIe<e& Leebyeuee veener. Kes[Ÿeehee[Ÿeeleerue pevelesves Ùee peveG"eJeele mJele:uee Peesketâve efoues. jepeeves ›eâebleeruee ceevÙelee efoueer
Kejer, heCe lees mJele:Ûes DeefOekeâej Je efveCe&ÙeeÛeer meòee ieceeJetve yemeuee. DemeWyueerves IesleuesuÙee efveCe&Ùeeuee GcejeJe Je OeceexheosMekeâ Deeoer kegâueerve
Jeiee&le cees[CeeNÙee meceepeIeškeâebveer ceevÙelee efoueer. Yetoeve ØeLee cees[erle keâe{ueer. kegâueerve Jeiee&leerue meecebleebJej keâj yemeJeues iesues. jepesMeenerÛeer
Meeskeâebeflekeâe Peeueer. lÙeecegUs osMeele Dejepekeâlee hemejueer, Demee DeheØeÛeej jepesMeenerÛÙee meceLe&keâebveer cegöecentve ÛeeueefJeuee. lÙeebÛee leke&â Demee keâer,
DeMee heæleerÛee ØeÛeej kesâuee lej pevelesÛÙee G"eJeele Hetâš he[sue. heCe Ie[ues Deieoer ÙeeGueš, npeejes meblehle veeieefjkeâebveer pÙeele ceefnuee cees"Ÿee
mebKÙesves neslÙee, lÙeebveer Jnmee&Ùe jepeeÛes efveJeememLeeve - jepeceneueÛe leeyÙeele Iesleuee. hegveMÛe DemeWyueer cnCepes je°^erÙe meYee YejefJeueer iesueer. ØelÙeskeâ
ieeJeele `keâcÙetve' yeveefJeCÙeele Deeues, ns `keâcÙetve'Ûe ceuee Jeešles keâer, SkeâesefCemeeJÙee MelekeâeleuÙee `he@efjme keâcÙetve'Ûeer ØesjCee DemeeJeer. øeâevmeÛÙee
›eâebleerleuÙee Ùee keâcÙetveÛee mebIe yeveefJeuee iesuee. Ùee mebIeeÉejs pevemeòee SkeâeLeea keâeÙee&efvJele Peeueer DeeefCe mJeeleb$Ùe, mecelee, yebOeglee Ùee ef$emet$eerÛeer
Iees<eCee peenerjveecÙeeÉejs keâjCÙeele Deeueer.
o

197
 øeâevmeceOe}s meòeeblej
`øeBâkeäJeeF&me nesuebo ns øeâevmeÛes veJes DeOÙe#e Deensle DeeefCe DeeheCe lÙeebÛee Deeoj kesâuee heeefnpes.' Demes JekeäleJÙe øeâevmeÛes hejeYetle efJeÅeceeve
DeOÙe#e efvekeâesueme meejkeâesPeer Ùeebveer keâ¤ve DeeheCe heeÙeGleej PeeuÙeeÛes ØeebpeUheCes ceevÙe kesâues. meejkeâesPeeRÛes JeeieCes meòesJej Demeleevee øeâevmeÛes
je°^eOÙe#e cnCetve pÙee jepekeâerÙe ceglmeösefiejerÛÙee osKeeJÙeeÛes DemeCes DeeJeMÙekeâ nesles, leer ceglmeösefiejer oeKeefJeCÙeele meejkeâesPeer keâceer he[ues. keâceer
he[ues veJns, lej øeâevmemeejKÙee efJekeâefmele ÙegjesheerÙe osMeeÛes je°^eOÙe#e Demetvener lÙeebÛes mebmeo DeeefCe meefÛeJeeueÙeeyeensjÛes JeeieCes meJe&meeceevÙe
veeieefjkeâemeejKes, FÛÚe-Deekeâeb#eehetleeaÛes nesles. vescekesâ DeepeÛÙee meJe&meeOeejCe øeâevmeÛÙee pevelesuee les iewj JeešeJes Ùeeceeieues ieew[yebieeue lekeâe&heueerkeâ[ues
Deens. øeWâÛe, øeâevme, øeâevmeÛeer jepeOeeveer he@efjme Jeiewjs Gl›eâeble›eâceevegmeej meJe& leNnsÛÙee, meJe& #es$eeleuÙee veJÙee veJÙee iees°eRÛes He@âMeve ØeÙeesie keâjCeejs
MenjÛe nesÙe. peer He@âMeve øeâevmeceOÙes Demeles efleÛes peieYej DevegkeâjCe nesles! he@efjmeceOeuÙee cnCepes øeâevmeceOeuÙee JesieJesieUŸee keâuee, meeefnlÙe
mebØeoeÙeeleues cevemJeer JeeleeJejCe Øemebieer vee@efMeÙee ÙeeJee DeMee leNnsÛes DeefYeJÙekeäleerÛes Demeles. lÙeeÛes DeeefJe<keâej heenCeejer, menve keâjCeejer DeeefCe
Ùee DeeefJe<keâejelener JÙekeäleerÛes efvejbkegâMe mJeeleb$Ùe ceeveCeejer he@efjmeÛeer pevelee, efleuee YeuÙee mekeâeUer meejkeâesPeer JÙeeÙeeceeÛes keâhe[s, leerner DeOe&Ûeñer
Ieeuetve jepe efveJeemeeÛÙee heeÙeNÙee Ûe{lee-Glejleevee heentve cnCes JeeF&š Jeešues. øeâevmeceOeues jbieyeepeerÛes, F<keâyeepeerÛes veeF&š - [s keäueye, øeWâÛe
ceeCemeeÛeb efheCeb-KeeCeb, DeeheeheuÙee meJe& <e[defJekeâejebvee efjPeJeCeejs, efleLes `keâe@ceve ceeCemeemeejKes' øeâevmeceOeues meejkeâesPeeRÛes JeeieCes, øeâevme veeieefjkeâebvee
keâe [eÛeeJes, ns mecepeCes lekeâe&heueerkeâ[Ûes Deens. øeâevmeÛee Fueskeäš^e@efvekeâ ceeref[Ùee mece°erÛÙee megKeog:KeeMeer : DeeheuÙee Fueskeäš^e@efvekeâ ceeref[Ùeehes#ee
DeefOekeâ mepeie DemeuÙeeÛes cnšues peeles. ceie mejkeâesPeeRÛÙee meJe&meeceevÙe peveemeejKes JeeieCÙeeÛee DeheØeÛeej leer efkeâleer ke⤠Mekeâles?
1990 heemetve ÙegjesefheÙeve mecegoeÙeevesner DeeefLe&keâ OÙesÙeOeesjCeeÛÙee DeLee&ves GoejerkeâjCe, KeemeieerkeâjCe DeeefCe peeieeflekeâerkeâjCe Ùee leb$eeves
ÛeeueCesÛe DeefOekeâ ieleerves mJeerkeâejues. ÙegjesefheÙeve mecegoeÙeeÛes jepekeâerÙe DeeefCe DeeefLe&keâ mebÛeueve keâjCeeNÙee keâejYeejele, Flej ÙegjesheerÙe osMeebÛÙee
je°^ØecegKeebØeceeCes øeâevmeÛes ceeJeUles DeOÙe#e meejkeâesPeer nesles. ÙegjesefheÙeve mecegoeÙeeÛee iee[e nekeâCÙeele Heâej heg{uÙee ›eâceebkeâeJej cnCee DeLeJee
De«eYeeieer cnCee, pece&veer nesleer, Deens DeeefCe lÙeevegmeej lÙee osMeeÛÙee cegKÙe jepÙekeâlee& Ûe@vmeuej cekexâueyeeF& ÙeebÛÙee leb$eeves meejkeâesPeer Ûeeuele nesles.
ner øeâevmeÛÙee pevelesÛeer Deesj[ efveJe[CegkeâebhetJeea Deefpeyeele kegâ"s JÙekeäle nesleevee efomeueer veener. DeeefLe&keâ Deefj°ebÛÙee DeeefCe jepekeâerÙe OegceMÛe›eâerÛÙee
nuekeâuueesUele Skeâoce meeceesjs Deeuesues meejkeâesPeeRÛes ØesceØekeâjCe - lÙeeÛeer DeKesj efJeJeenele Peeueer. lÙeeJe¤vener meejkeâesPeer øeWâÛe pevelesÛÙee ceveeletve
GlejeJesle? ÙegjesefheÙeve je°^ mecegoeÙe mebIešvesÛÙee Deveg<ebieeves meejkeâesPeer Deieesoj pece&veÛÙee jepÙekeâlÙeeËÛÙee meesyele keâenermee øeâevmeÛÙee jepekeâejCeele
meuueecemeueleerÛÙee DeLee&ves DeeefLe&keâ DeeefCe lelmece keâjej keâjCÙeeÛÙee DeLee&ves : DeeefCJekeâ MeŒeebÛeer ceÙee&oe ÙeeefJe<eÙeerÛÙee DeLee&ves nmle#eshe veJnlee
keâeÙe? øeWâÛe veeieefjkeâeves SkeâeSkeâer 1940 ÛÙee leer›e pece&ve efJejesOeeÛeer Dee"JeCe ÙeeJeer Demes keâe JeeieeJes? 1940 ÛÙee ojcÙeeve efveoeve "esme
keâejCe lejer nesles. 1940 ÛÙee ojcÙeeve ogmeNÙee ceneÙegæehetJeea mebhetCe& Fb[esÛeeÙeveeJej øeâevmeÛes jepÙe nesles. lÙee JesUer pece&veerves øeâevmeÛee hejeYeJe
keâ¤ve lÙee osMeeÛee leeyee Iesleuee, hejbleg pece&ve jepÙekeâlex ØelÙe#e øeâevmeÛÙee meeceüepÙeeheÙeËle heesnesÛeues veJnles. veePeerÛee meceLe&keâ ceeMe&ue hesleeB
ÙeebÛeer meòee mLeeheve nesCÙeehetJeeaÛe šeskeâeÛÙee meeceüepÙeJeeoer OeesjCeeefJe®æ DemeuesuÙee ueeskeâebveer ueb[veceOÙes Skeâ$e ÙesTve pevejue o iee@ue ÙeebÛÙee
vesle=lJeeKeeueer øeâevmeceOÙes mejkeâej mLeeheve kesâues. lÙee heg{uee Fefleneme DeeheCee meJeeËvee %eele Deens. lÙeeveblejÛes ogmejs ceneÙegæ, oesmle je°^ebÛÙee
ceglmeÅeebceOeues øeâevmeÛÙee jepÙekeâlÙeeËÛes DeJJeue mLeeve les ÙegjesefheÙeve keâcÙegefvešer DeLeJee mecegoeÙeeÛeer jepekeâerÙe mebIešvee mLeehevee nesCÙeeheÙeËleÛeer
øeâevmeÛeer Yeeieeroejer ÙegjesheeleuÙee, heef§ece ÙegjesheeleuÙee efJekeâefmele je°^ebyejesyej jeefnueer. meesefJeSle legšuÙeeveblej cegkeäle Peeuesues DeeefCe DeeheuÙee
osMeeleuÙee keâcÙegefvemš jepeJešer meòeeYeü° kesâuesues Ùegjesheeleues veJemJeleb$e osMe ÙeebÛÙeele efnšuejÛÙee He@âefmePececegUs pece&veerÛee efJeveeMe Peeuee, Demes
ceeveCeeNÙee pece&ve pevelesves ueeskeâMeener meceepeJeeoeÛÙee efoMesves JeešÛeeue kesâueer DeeefCe ner JeešÛeeue DeKesj ÙegjesefheÙeve mecegoeÙeeuee ÙesTve efceUeueer.
Ùee ÙegjesefheÙeve mecegoeÙeeÛÙee mLeehevesefJe<eÙeerÛeer Yetefcekeâe mecepetve IesleuÙeeveblej 1990 meeueeveblej ÙegjesefheÙeve mecegoeÙeeves peer DeLe&veerleer DeJeuebefyeueer
efleÛee hejeceMe& Ieslee ÙesF&ue DeeefCe Ùee hejeceMee&ÛÙee heeÕe&Yetceerletve DeeuesuÙee efve<keâ<ee&Ûes cegKÙe keâejCe meejkeâesPeerÛÙee hejeYeJeeceeies Deens ns mecepetve
Ieslee ÙesF&ue. ogmeNÙee ceneÙegæeveblej ÙegjesheÛes JeÛe&mJe DeeefCe cenòJe mebheg°ele Deeues. DeKeb[ Ùegjeshe Meefkeälenerve Peeues. Deeheues DeefmlelJe Gpeeiej
keâjCÙeemee"er, lÙeeuee Skeâe heefjCeecekeâejkeâ jepekeâejCeeÛeer, lÙeeÛÙee [eJehesÛeeÛeer jCeveerleer DeeKeCes DeeJeMÙekeâ Peeues nesles. hetJexkeâ[erue meecÙeJeeoer
jefMeÙeeÛes efJemleejJeeoer OeesjCe, heef§eceskeâ[s DecesefjkesâÛes JeÛe&mJe Ùee oesIeebÛes ÙegjesheJej DebkegâMe "sJeCes Ûeeueues nesles. ogmeNÙee ceneÙegæeveblej DeKesjÛÙee
šhhÙeele menYeeieer Peeuesueer meeceüepÙeJeeoer Decesefjkeâe-ogmeNÙee ceneÙegæele meJee&le cees"s peveyeefueoeve keâ¤ve He@âefmePeceÛeer : efnšuejÛeer yeebOeuesueer
keâyej, Ùeeveblej cenemeòee Peeuesueer jefMeÙee. Ùee oesvner cenemeòee, ceneÙegæeveblej ve=Mebme Deceeveg<e MeerleÙegæele iegbleuÙee. ÙegjesheeleuÙee osMeeÛeer Ùee
oesvner cenemeòeebveer kegâlejDees{ ÛeeueefJeueer nesleer. lÙeeves $emle nesTve ÙegjesefheÙeve mecegoeÙeeÛee ÛeewLee ieš DeefmlelJeele Deeuee. veešes keâjej, Jeemee&
keâjej ÙeebÛÙee Pegbpeerle ÙegjesefheÙeve je°^sner Yej[tve efveIeeueer. 1950 heemetve lees DeepeleeieeÙeleÛÙee ÙegjesefheÙeve osMeebceOeuÙee keâjejceoejebÛÙee meJe& Iešvee
lÙeele 7 HesâyeÇÇgJeejer 1992 ÛÙee ce@mš^erMe keâjejevegmeej ÙegjesefheÙeve mecegoeÙe DeLeJee mebIešvee cnCee DeefmlelJeele Deeueer. Deveskeâ efMeKej heefj<eoebÛÙee
heeÕe&Yetceerletve 1980 heÙeËle ÙegjesheerÙe je°^ebÛÙee efnleeÛÙee °erves DeLe&veerleer [eJehesÛe DeeKeues iesues. DeKesj 1 peevesJeejer 1993 meeueeheemetve DeeefLe&keâ
SkeâerkeâjCe Je cegkeäle JÙeeheej, meJe&meceeJesMekeâ DeeefLe&keâ efJekeâeme Je DeeefLe&keâ meceleesue meeOeCÙeeÛÙee JÙeJenejeletve ÙegjesÛÙee ÛeueveeÛee DeOÙeeÙe efueefnuee
iesuee. Ùegjesheeleerue Meesef<ele keâ°keâjer ceeCemeebÛÙee peerJeveeÛee mlej GbÛeeJeCÙeemee"er, jespeieejeÛÙee DeefOekeâ mebOeer GheueyOe keâjCÙeemee"er, veJes Ûeueve
efmLej "sJeCÙeemee"er ne mecegoeÙe keâeuehejlJes DeheÙeMeer "¤ ueeieuee. lÙeeÛes keâejCeÛe Decesefjkeâve Øemlegle peeieeflekeâerkeâjCe, DeeefLe&keâ GoejerkeâjCe,
198
KeemeieerkeâjCe Ùee ceeiee&ves Ùegjeshe mecegoeÙeeÛesner JeeieCes Peeues. pÙee peeieeflekeâerkeâjCeele he=LJeerleueeJej mJeie& DeJelejCeej neslee DeMeer nekeâešer ØelÙe#e
pÙee Decesefjkesâves Ùee peeieeflekeâerkeâjCeeÛes vesle=lJe keâjleevee kesâueer Deepe leerÛe Decesefjkeâe DeeefLe&keâ Deefj°ele meehe[ueer Deens. øeâevmeueener lÙeeÛeer PeU
heesnesÛeueer Deens. cnCetve keâesmeUCeeje [esueeje pegpeyeer Ùeespevee keâ¤ve meejkeâesPeer meeJe¤ heenele nesles. ogmejerkeâ[s lÙeebÛes JewÙeefkeälekeâ JeeieCes DeeefCe
eflemejs cnCepes peeieeflekeâ - jepekeâejCe lemesÛe ceglmeösefiejerÛÙee DeLee&ves øeâevmeÛee jepÙekeâlee& cnCetve Deeye jeKeCes meejkeâesPeeruee peceues veener, hejbleg ne
meJe& keâesmeUCeeje [esueeje veJeefveJee&efÛele øeâevmeÛÙee DeOÙe#eebvee meeJejlee ÙesF&ue Demes cnCeCes ne Yeüce Deens. keâeUeÛÙee DeesIeele meceepeJeeo, meceepe-
meòeeJeeo ÙeeJej peeieeflekeâ meeceüepÙeMeenerves SJe{s nuues Ûe{Jeues Deensle DeeefCe cegkeäle yeepeejhes", veJÙee DeeefLe&keâ megOeejCee, GoejerkeâjCe Ùeeves
DeKeb[ ceeveJepeeleerÛÙee efJekeâemeeÛÙee DeLe&veerleerÛee heeÙeeÛe SJe{e GKe[tve šekeâuee Deens keâer, lÙeeletve nesuebo øeâevmeuee, ÙegjesefheÙeve mecegoeÙeeuee
yeensj keâe{t Mekeâleerue ns cnCeCes Oee[meeÛes "jsue. øeWâÛe ›eâebleerleerue 18 JÙee Melekeâeleerue ceeveJeer GlLeeveeÛeer meveoÛe lÙeeveblejÛÙee øeWâÛe jepekeâejCeeves
DeeefCe peieeÛÙee jepekeâejCeeves De[ieUerle Hesâketâve efoueer ns nesuebouee keâesCe meebieCeej?
o

199
 kegâ"sner pee, mebIe<e& DešU Deens
mee"ÛÙee oMekeâele keâce&Jeerj oeoemeensye ieeÙekeâJee[ DeeefCe lÙee JesUÛes ceneje°^ jepÙeeÛes meJexmeJee& Demeuesues keâeB«esme heg{ejer ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe
Ùeebveer meeceeefpekeâ DeefYemejCeeÛÙee veeJeeKeeueer kesâuesueer keâeB«esme - efjheefyuekeâve Ùegleer meJe&ßegle Deens. Ùee Ùegleerveblej efjheefyuekeâve he#e heg{eNÙeebÛes jepekeâejCe
meòee meewosyeepeerÛÙee jepekeâejCeele De[ketâve he[ues DeeefCe lÙeeletve Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeer peer MejCeeLe& DeJemLee efvecee&Ce Peeueer leer DeepeleeieeÙele
leMeerÛe Deens. Ùee meòee meewosyeepeerÛÙee jepekeâejCeeves Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleerue YeuÙeeYeuÙeebÛee yeUer Iesleuee ns veJÙeeves meebieeÙeuee vekeâes. keâce&Jeerj
oeoemeensye ieeÙekeâJee[ les jeceoeme Dee"Jeues Ùee keâeB«esmeer meeceeefpekeâ DeefYemejCeeÛes yeUer "jues. efjheefyuekeâve he#eeÛÙee Hegâšerj jepekeâejCeeuee kebâšeUtve
pes je°^erÙe he#eekeâ[s Deeke=â° Peeues lÙeebÛeerner iele DeMeerÛe nesleevee efomeles. Deepe keâener peCe cee$e Ùeeuee DeheJeeo nesleeve efomeleensle. he@vLejÛÙee
efJeIešveeveblej keâeB«esme he#eele meeceerue Peeuesues DeeIee[er mejkeâejeleues efJeÅeceeve ceb$eer [e@. efveleerve jeTle Ùeebvee oefuele efnleeÛÙee jepekeâejCeemee"er
cee$e keâeB«esme he#eebleie&le mebIe<e& keâjeJee ueeiele Deens.
oefueleebJej nesCeeNÙee DevÙeeÙe-DelÙeeÛeejeefJe®æ DeeefCe DelÙeeÛeej keâjCeeNÙeebefJe®æ heesueerme KeelÙeekeâ[tve, GÛÛeeefOekeâeNÙeebkeâ[tve peeCeerJehetJe&keâ
GefÛele keâejJeeF& kesâueer peeÙeÛeer veener. heesueerme KeelÙeeÛeer ÙeeefJe<eÙeerÛeer Goemeervelee ue#eele ÙesleeÛe efveleerve jeTle Ùeebveer ie=njepÙeceb$eer cnCetve DeeosMe
keâe{tve mebyebefOele DeefOekeâeNÙeebvee DeeefCe ie=nKeelÙeemekeâš meeceeefpekeâ vÙeeÙeeMeer efveieef[le DemeuesuÙee KeelÙeebÛÙee meefÛeJeebvee, efpeuneefOekeâeNÙeebvee,
vÙeeÙeeOeerMeebvee, oefueleebJej DevÙeeÙe-DelÙeeÛeej keâjCeeNÙee JÙekeäleer, mebmLeebvee, ieeJe DeeefCe ieeJekeâNÙeebÛes heeÙeyebo IeeueCÙeemee"er keâeceeme pegbheues.
keâeB«esme he#eeuee cee$e ner Mewueer DeeJe[uesueer efomele veener. lÙeemee"er he#eeÛÙee yew"keâerle ue{eF& keâjeJeer ueeieles.
cegbyeF&men ceneje°^ jepÙe DeefmlelJeele DeeuÙeeveblej ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeebÛes cenòJe jepekeâerÙe Jeleg&Uele Jee{Jeues iesues. ÙeMeJeblejeJe ØelÙe#e
mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerÛes efJejesOekeâ Demeleevee lÙeebvee veJeceneje°^eÛes efMeuhekeâej Ùee heæleerves 1960 meeueeheemetve mebyeesOeues peeT ueeieues.
ÙeMeJeblejeJeebÛes DeÂMÙe peeleoeb[ies, Oeveoeb[ies Jeiee&Ûes jepekeâejCe lÙeeuee ueeskeâveeÙekeâ yeeUemeensye osmeeF& Skeâ DeeJneve nesles. Ùee ueeskeâveeÙekeâeuee
ÙeMeJeblejeJeebveer veeceesnjce keâjCÙeeÛes [eJe jÛeues. heCe yeeUemeensye SJe{s efve:mhe=n DeeefCe leòJeeMeer yeebOeues nesles keâer meòee heoeJej Gokeâ mees[tve
les Deeheueer yengpeveer melÙeMeesOekeâeÛeer Deefmcelee meòesefMeJeeÙeÛe mebJeefOe&le keâjle jeefnues. lÙeebÛeer jepekeâejCe - Mewueer pJeuepeneue DeeefCe meeceevÙe
ceeCemeeÛeer, Meslekeâjer - keâ°keâjer keâeceieejebÛes Yeues keâjCeejer nesleer. lÙeebvee lej ceneje°^ MeemeveeÛÙee veeskeâjMeenerves heg<keâU $eeme osT heeefnuee. hejbleg
pevemeeceevÙeebÛÙee efnleeDee[ ÙesCeeNÙee Ùee veeskeâjMene DeefOekeâeNÙeebvee yeeUemeensyeebveer mejU kesâuÙeeÛee Fefleneme efJeefole Deens. yeeUemeensyeebefJe<eÙeerÛÙee
Deveskeâ DeeKÙeeefÙekeâe Deensle. lÙeeleueer Skeâ FLes meebefieleuÙeeefMeJeeÙe jenJele veener. ie=nceb$eer Demeleevee YeuÙee mekeâeUer yeeUemeensyeebÛÙee efveJeememLeeveer
Skeâ JeWOeUe Meslekeâjer le›eâej IesTve Deeuee. lees yeeUemeensyeebvee Yesšuee. cnCeeuee, `ceePeb heesj heesueerme hejer#esuee yemelebÙe, MesleerJej Yeeiele veener
cnCetve lÙeeuee cnšueb veeskeâjer keâj. vescekeâer heesueerme Yejleer DemeuÙeeÛes lÙeeuee keâUeues DeeefCe lees Yejleer nesCÙeemee"er YejleerÛÙee peeieer iesuee. heesj
heefnueJeeve Deens. hejbleg Skeâ meWefšceeršj GbÛeer keâceer YejuÙeecegUs Yejleer kesâueer veener.' leer Iešvee Ssketâve yeeUemeensyeebveer lÙee MeslekeâNÙeeuee meebefieleues,
`yeeyee yemee FLes, DeeleeÛe ÙeeÛee efvekeâeue ueeJelees.' IejeleuÙee efMeheeÙeeuee meebietve cneleeNÙee}e veeMleeheeCeer osTve vÙeenjer keâjeÙeuee ueeJeues.
ogmejerkeâ[s heer.S.uee meebietve DeeÙepeeruee yeesueeJeues. lÙee MeslekeâNÙeeÛeer le›eâej meebefieleueer. DeeÙepeer keâeÙeÅeebJej yeesš "sJetve ÛeeueCeej. yeeUemeensye
Flekesâ Ye[keâues keâer, `Ùee KeelÙeeÛee ceb$eer ceer Deens keâer let Deens. ceePÙee MeslekeâNÙeeÛÙee heesjeÛeer Yejleer Peeueer heeefnpes. GbÛeer keâceer Deens cnbleesÙeme
vee lej oesve-Ûeej efJeše ceeb[, lÙeeJej lÙee heesjeuee GYeb keâj DeeefCe Ies GbÛeer ceespetve lÙee heesjeÛeer. mebOÙeekeâeUheÙeËle ceuee efjPeuš keâUuee heeefnpes.'
DeeÙepeer LejLej keâehele DeeheuÙee keâeÙee&ueÙeekeâ[s ketâÛe Peeuee. peveefnleeÛÙee Dee[ yeeUemeensyeebveer keâesCeeueeÛe ÙesT efoues veener.
ceb$ÙeeheeMeer Demee peveefnleeMeer efveieef[le Demeuesuee Oee[meerheCee DemeeÙeuee nJee, lemee lees efveleerve jeTle Ùeebveerner peheCÙeeÛee ØeÙelve kesâuee
Deens. oefuele keâ°keâjer Jeiee&ÛÙee efJe<eÙeerÛeer lÙeebveer yeebefOeuekeâer heenlee keâeB«esmeÛes jepÙeeleues OegjerCener lÙeebvee heeCÙeele heenleele. keâOeer keâOeer ceer ceveele
cnCelees, ne heBLejie[er Deeheueer heBLejefiejer keâOeerÛe efJemejCeej veener . ceuee lej lees keâeB«esmeÛÙee iegnsle efMejuesuee heBLej Jeešlees.
KewjueebpeerÛÙee nlÙeekeâeb[ele MeemekeâerÙe ceÙee&oebÛÙee De[ÛeCeerJej ceele keâjle peer efjmkeâ IesTve lÙeebveer meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlee& cnCetve pes hegjeJes
GYes kesâues lÙeeÛÙeecegUsÛe Ùee Iešvesleerue ›etâjkeâcÙeeËvee vÙeeÙeeueÙe HeâeMeerÛeer efMe#ee osT Mekeâues. DeLee&le, keâeB«espeer yeepee¤ jepekeâejCeeÛÙee Oeye[iÙeele
ne heBLej njJetve iesuee veener. keâeB«esme cnCepes cenemeeiej Demes cnšues peeles. lÙeekeâ[s Deekeâef<e&le Peeuesues oefuele keâeÙe&keâlex heenlee heenlee keâeB«esmeceOÙes
meeceerue nesTve mebhetve iesues. efveleerve jeTle ÙeebÛes cee$e DeÅeehe lemes Peeuesues veener. Deepe keâeB«esme he#eeÛes jepekeâejCe - yeepee¤heCeele De[ketâve
DeOe:heeflele nesleevee efomele Deens. OÙesÙeemekeäleerÛÙee °erves keâeB«esmeves pes efhe{Ÿee oj efhe{Ÿee keâece keâjeÙeuee nJes les keâeB«esme ke⤠Mekeâues veener.
lÙeecegUs heBLej ÛeUJeUerletve keâeB«esmeÛÙee jepekeâejCeele meeceerue PeeuesuÙeebvee keâeB«esmeÛeer ßes‰er leekeâo osleerue lej jepÙeele lejer keâeB«esmeÛes DeOe:heleve
Leebyesue. DeLee&le lÙeebÛeer DeJemLee `legPes Deens legpeheeMeer, heefj let peeiee Yegueueemeer' DeMeer JneÙeuee vekeâes. keâejCe oefuele keâeÙe&keâlee&, lees kegâ"sner
iesuee lejer lÙeeÛÙeemee"er mebIe<e& DešUÛe Deens.
o

200
 efnbot keâes[ efye} DeeefCe [e@. Deebyes[keâj
SefØeue 1951 ÛÙee MesJešer pesJne Deebyes[keâj cegbyeF&me hejleues lesJne lÙeebÛÙee peJeUÛÙee menkeâeNÙeebhewkeâer keâener cnCeeues keâer, kesâJeU efnbot
mebefnlee efJeOesÙekeâ YeeJeer efveJe[CegkeâerhetJeea mebcele keâ¤ve IesCÙeeÛÙee GösMeeves Deebyes[keâj cebef$eceb[Uele jeefnues Deensle. ÙeeJej ÛeÛee& Ûeeueueer Demeleevee
Deebyes[keâj cnCeeues, `}eskeâmeYesÛes ¤heeblej meoesefole Skeâe megjele heeuegheo ieeCeeNÙee cegueerÛÙee cesUŸeele nesT veÙes.' DeMee leNnsÛÙee iebYeerj keâecekeâepeele
ceOetve ceOetve nemÙeeÛes HeâJeejs G[le. heebef[lÙehetCe& efJeJesÛeveele DeOetve ceOetve efJeveeso Ûecekeâle jeefnuÙeeves meYeeie=nele ÛewlevÙe hemejs. `pÙee meYeemeoeuee
mebmeohešt JneÙeÛes Deens lÙeeuee mebmeohešt DeeefCe hejJeeves efceUefJeCeeje ceeuekeâ ns oesvner neslee ÙesCeej veener. lÙeeves kegâ"ues lejer Skeâ heo efveJe[eJes,'
Demes Deebyes[keâj cnCeeues, lÙeeJej ceOÙesÛe yebieeueÛes efce$e cnCeeues, ``nes, heCe oesneWhewkeâer HeâeÙeosMeerj Demesue ns keâjeJes!''
JeeoefJeJeeo Ûeeuet Demeleevee [e@. hejceej Ùeebveer Deebyes[keâjebvee efJeÛeejues, ``mebmLeehekeâebvee ueeskeâmeYesle meYeemeo cnCetve ÙesCÙeeÛeer yeboer keâjeJeer
keâeÙe?'' lÙeeJej efJeefOeceb$eer Deebyes[keâj cnCeeues, ``heefnuee Fb«epeer MeyokeâesMekeâej [e@. pee@vmeve Ùeebveer mesJeeefveJe=òe veeskeâj cnCepes mejkeâejÛee oeme
DeMeer JÙeeKÙee kesâueer nesleer, hejbleg lÙeeveblej mJele: lÙeeves mejkeâejer efveJe=efòeJesleve mJeerkeâejues. cnCetve Deefle leke&âkeâ"esj nesCÙeele DeLe& veener.''
lÙeeveblej [e@. hejceej Ùeebveer efJeÛeejues, ``jepÙekeâejYeejeleerue mesJeeefveJe=òeebvee efyeÇefšMe ueeskeâmeYesÛes meYeemeo nesCÙeeme yeboer Demeles keâeÙe?'' lÙeeJej
npejpeyeeyeer Deebyes[keâj Ûeškeâve Godieejues, ``veener. GcejeJe DeeefCe Gvceeo«emle ÙeebveeÛe Heâkeäle yeboer Demeles.'' lÙeeyejesyej meeNÙee ueeskeâmeYesle
nemÙekeâuueesU GmeUuee!
ceOÙeblejer keâener jepÙeebleerue Jeefj‰ vÙeeÙeeueÙeebÛÙee keâener vÙeeÙe-efveCe&ÙeecegUs, lemesÛe meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeÛÙee Skeâe cenòJeeÛÙee efveCe&ÙeecegUs
jepÙeIešvesleerue hebOejeJes keâuece DeeefCe keâuece 29 (2) ÙeebefJe<eÙeer keâener cenòJeeÛes cegös GheefmLele Peeues nesles. ceneefJeÅeeueÙeeleerue efJeÅeeLÙeeËÛÙee
ØeJesMeemebyebOeer DeeefCe veeskeâjerÛÙee ØeJesMeemebyebOeer ceõeme mejkeâejves peer Dee%ee keâe{ueer nesleer leer meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves HesâšeUueer nesleer. 19(2)
DeeefCe 31 ner Yee<eCemJeeleb$Ùe DeeefCe ceeueceòee ÙeemebyebOeer Demeuesueer keâueces vÙeeÙeeueÙeeletve yeskeâeÙeosMeerj "jefJeueer iesueer nesleer. lÙeecegUs mejkeâejves
jepÙeIešvee og®mleer efJeOesÙekeâ ueeskeâmeYesle ceeb[ues. pes efJeÛeej Iešvesle DevegmÙetle Deensle lesÛe efJeÛeej mhe° keâjCes ne Ùee efJeOesÙekeâeÛee GösMe Deens,
Demes mejkeâejves cnšues, Deelee Deebyes[keâj keâesCeles cele osleele Ùeekeâ[s meJeeËÛes ue#e keWâefõYetle Peeues. ueeskeâmeYesÛÙee meYeemeoebÛeer Glmegkeâlee Jee{ueer.
keâejCe jepÙeIešvesÛes efMeuhekeâej Deebyes[keâj lÙee og®mleerÛÙee yeepetves yeesueeJeÙeeme G"ues. DeejbYeer vesn¤bveer pesJne lÙee efJeOesÙekeâeJej ÛeÛee& kesâueer lesJne
ØeeflemheOÙeeËveer vesn¤bÛÙee efveJesoveeÛeer OetUOeeCe G[efJeueer nesleer. hejbleg Deebyes[keâjebÛÙee cegösmeto efJeJesÛeveecegUs meYeeie=neÛee jbie yeoueuee.
meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeÛee GuuesKe keâ¤ve Deebyes[keâj cnCeeues keâer, ``lÙee vÙeeÙeeueÙeeves ceõeme mejkeâejÛÙee Dee%eehe$eele peeleerpeeleerle DeehehejYeeJe
efometve Ùeslees cnCetve ceõeme mejkeâejÛee `peeleerÙe ngketâce' jö kesâuee Deens, ner iees° DelÙeble DemeceeOeevekeâejkeâ DeMeer Ie[ueer Je leer IešvesÛÙee
keâueceeØeceeCes Peeueer veener.'' ns SskeâleeÛe ueeskeâmeYesle JeeoU GlheVe Peeues. les Meeble PeeuÙeeJej Deebyes[keâjebveer meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves keâuece 29
(2) ceOeerue `kesâJeU' Ùee cegKÙe Meyoekeâ[s ogue&#e kesâuÙeeÛes meYeeie=neme meebefieleues. 29 (2) keâueceele Demes cnšues nesles keâer, kesâJeU Oece&, peele,
JebMe Ùee keâejCeebcegUs keâesCelÙeener Mew#eefCekeâ mebmLesceOÙes kegâ"uÙeener veeieefjkeâeuee ØeJesMe veekeâejCÙeele ÙesCeej veener. keâuece 46 ves ogyeUŸee Jeiee&Ûes
efnle keâjCÙeeÛeer mejkeâejuee Dee%ee efouesueer Deens. pej keâuece 46 Heâueõthe JneÙeÛes Demesue lej keâuece 16 (4), 29 (2) Ùeeble og®mleer kesâueer
heeefnpes Demes les cnCeeues.
Iešvesves keâuece 19 (2) Ùeele leerve DeefOekeâ efveÙeb$eCeebÛÙee yeeyeer IeeueCÙeeÛeer DeeJeMÙekeâlee efvecee&Ce Peeueer nesleer. lÙeeÛee DeLe& Demee keâer,
Yee<eCe -mJeeleb$Ùe, meeJe&peefvekeâ Meeblelee, iegv¢eeuee Øeeslmeenve DeeefCe hejje°^ebMeer Demeuesues mebyebOe Ùee yeeyeleerle mejkeâejuee efveyeËOe keâjeJeÙeeme hejJeeveieer
DemeeJeer. Ùeener og®mleeruee Deebyes[keâjebveer heeef"byee efouee.
Deebyes[keâjebÛÙee Yee<eCeeÛee heefjCeece Demee Peeuee keâer, ueeskeâmeYessves les efJeOesÙekeâ efJeÛeejele ÙesTve les ØeJej meefceleerkeâ[s meesheefJeues. Deebyes[keâjebÛÙee
Jeòe=âlJeØeÛegj Yee<eCeeÛee heefjCeece meYeemeoebJej PeeuÙeecegUsÛe ØemleeJeeÛÙee yeepetves ØeÛeb[ yengcele he[ues. Skeâe Jeelee&nejeves lÙee lespemJeer Yee<eCeeÛes
JeCe&ve keâjleevee cnšues keâer, ``Deebyes[keâjebÛÙee Yee<eCeeÛee Ghemebnej ne DeepeJej ueeskeâmeYesle PeeuesuÙee JeeoefJeJeeoeceOÙes ßes‰ opee&Ûee ieCeuee
peeF&ue. keâ"erCe veepetkeâ, Iešveelcekeâ DeeefCe efveyeËOeeÛÙee ØeMveemebyebOeer DeeheuÙee efJeJesÛeveele lÙeebveer peer megyeesOelee DeeefCe cece&Yesokeâlee oeKeefJeueer leer
DeJeCe&veerÙe DeMeer nesleer.''
leLeeefhe FlekeäÙee IeeF&IeeF&ves Iešvesle og®mleer kesâueer cnCetve efnbogmLeeveer Je=òehe$eebveer mejkeâejuee oes<e efouee. Yee<eCemJeeleb$ÙeeÛes kewâJeejer meòeemLeeveer
efveOee&mle yemeuÙeeJej Deelee mJele:ÛÙee leòJeeÛeer ieUÛesheer keâjerle nesles. ØeÛeefuele ueeskeâmeYesuee Iešvesle og®mleer keâjCÙeeÛee DeefOekeâej veener, Demes
keâeneRÛes cnCeCes he[ues. Iešveeog®mleerÛÙee yeepetves Deebyes[keâjebveer mejkeâejuee heeef"byee efouee cnCetve lÙeebvee keâeneRveer oes<e efoueeÛe.
o

201
 keâesCe meekeâej keâjCeej ns mJehve?
Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeÛes (ke=âefleMeeruelesÛÙee DeLee&ves) SkeâcesJe vesles [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj nsÛe nesles. keâeue les nesles, Deepener les Deensle
DeeefCe GÅeener lesÛe DemeCeej Deensle. Ùeele efleUcee$e Mebkeâe veener! yeouelÙee meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe, DeeefLe&keâ DeeefCe meebmke=âeflekeâ JeeleeJejCeele
yeeyeemeensyeebÛÙee he§eele lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebveer mLeeheve kesâuesuÙee `Mes[Ÿegu[ keâemš Hesâ[jsMeve'Ûee veJeerve DeJeleej heejbheefjkeâ efjheefyuekeâve Demees Jee
DeeleeÛÙee efhe{erÛÙee veJejefÛele efjheefyuekeâve he#eeÛÙee oesve-Ûeej mebIešvee Demeesle. Ùee meJeeËÛeer ÛeÛee&, [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee Demhe=MÙeesæejeÛÙee
oefuele-Meesef<eleebÛÙee heefjJele&veelcekeâ cetuÙeekeâeb#eer JÙeehekeâ jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ Deeoer JewÛeeefjkeâ leòJe%eeveeÛee efJeÛeej keâjleevee kesâueer peele
nesleer. Deepener leer leMeerÛe kesâueer peeles. efJeÅeceeve meeceeefpekeâ JeemleJe DeeefCe Deebyes[keâjer leòJe%eeve Skeâceskeâebvee Úso osCeejs Deens keâer hetjkeâ, ÙeeÛeer
ÛeÛee& KegMeeueÛeW[t efJeÛeejJebleebveer KegMeeue keâjerle yemeeJeer, heCe Deepe DeeefCe GÅeeÛÙeemee"ermegæe oefuele-Meesef<ele meceepeeÛÙee efnleeÛÙee °erves
Deebyes[keâjer leòJe%eeveÛe DeheefjneÙe& Deens.
osMe meeJe&Yeewce mJeleb$e nesTve 64 Je<ex Gueštve iesueer lejermegæe DeeheuÙee jepÙekeâlÙeeËveer, meeceeefpekeâ OegefjCeebveer, meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee
efJeÛeejOeeje yeueJeòej keâ¤ve peeleerÛee DeeefCe Jeiee&Ûee Deble keâjCÙeemee"er efJeMes<e ØeÙeeme kesâuesuee efomele veener. Yeeweflekeâ ØeieleerÛes DeefOe‰eve DeeefCe
cegKÙe DeeOeej Demeles osMeeleerue yengmebKÙe keâ°keâjer, Meesef<ele, oefuele pevelee. efleÛÙee ØeieleerÛÙee Iešveelcekeâ DeeMeÙeÛe jepÙekeâlÙeeËveer meòeeOeejer
Jeie& cnCetve efÉiegefCele kesâuee veener. heefjCeeceer JneÙeÛes lesÛe Peeues. Deeheuee mebefceße meceepe peele DeeefCe Jeiee&le pees hetJeea Jeešuesuee neslee Deepener
lees lemeeÛe Deens. JÙekeäleer, mece°er ÙeeleuÙee DeeblejefJejesOeehes#eener ne mece«e meceepeeleerue peeleerefveneÙe DeeblejefJejesOe hejmhej peeleer - mecetnebvee Úso
osCeeje "juee. Deepener osMeeÛeer pevelee SkeâmebOe veener. ØeieleerÛÙee, efJekeâemeeÛÙee Ûe{lÙee YeepeCeerÛes DeeuesKe, Deekeâ[s peveleeÛe SkeâmebOe DeeefCe
Ssefnkeâ DeLee&ves, megKeer vemeuÙeecegUs DeLe&nerve "jues Deensle. peeleerDebleie&le heesšpeeleer ßes‰, keâefve‰ peeleerJeiee&Ûes Ùeehes#ee JesieUs mJe¤he veener. DeMee
JesUer peieeleerue cegKÙe Ûeej-heeÛe OeceeËle Jeešuesueer Deeheueer pevelee Oece&keâueneuee yeUer he[CÙeeÛeer efleÛeer Je=òeer : cnCepes osMeeÛÙee Dejepekeâeuee
peeleer - Oece&Ùegæeuee, osMeebleie&le ÙeeoJeeruee Deeceb$eCeÛe cnšues heeefnpes. ns meJe& DeepeÛes Yeer<eCe ›etâj JeemleJe yeoueCÙeeÛeer leekeâo pÙee Deebyes[keâjer,
jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ leòJe%eeveele Deens lÙee leòJe%eeveeÛesÛe JeeJe[s jepÙekeâlÙeeËvee, peeleßes‰ keâejYeeNÙeebvee, Oece&ceeleË[ebvee, pevelesuee
DeeefCe Deebyes[keâjer DeebOeUŸee DevegÙeeÙeebvee Deens. Skeâerkeâ[s ve#eueJeeÅeebÛes DeeJneve, ogmejerkeâ[s Oeeefce&keâ onMeleJeeoeÛes, eflemejskeâ[s cetueleòJeJeeoeÛes
DeeJneve Deens. ner meJe& DeeJneveb hejleJetve ueeJeeÙeÛeer Demeleerue lej meceepe DeeefCe osMe SkeâmebOe "sJeCeeNÙee efJeÛeejebÛee, leòJe%eeveeÛee DeeheCe
Dee«en Oejuee heeefnpes. mJeerkeâej kesâuee heeefnpes.
mebmeoerÙe ueeskeâMeenerÛÙee ceeiee&ves `meceepeJeeoer meceepejÛevesÛeer mLeehevee keâjCes' ns [e@. Deebyes[keâjebÛÙee jepekeâerÙe efJeÛeejebÛes cegKemet$e nesles.
Ùeekeâefjlee Øeew{ celeeefOekeâejeJej DeJeuebyetve Demeuesueer efveJe[Cetkeâ heæleer, Demhe=MÙe meceepeeuee lÙeebÛÙee mebKÙesÛÙee ØeceeCeele efJeefOeceb[Uele Je mebmeosle
jeKeerJe peeiee Ùeeyeöue les Dee«ener nesles. 1928 meeueer efyeÇefšMekeâeueerve efnbogmLeeveele meeÙeceve keâefceMeveuee Deeheuee mJeleb$e DenJeeue lÙeebveer pees
meeoj kesâuee lÙeele Ùee Dee«eneÛeer mhe° Yetefcekeâe efometve Ùesles. lÙeebÛes lÙee JesUÛes cnCeCes Deepener hešt ueeieles. les cnCele, efnbogmLeeve ne šeskeâeÛee
ueeskeâMeenerefJejesOeer osMe Deens. DeMee osMeele ueeskeâMeener ÙeMemJeer JneÙeÛeer Demesue lej ØeeosefMekeâ celeoejmebIe DeeefCe mJeleb$e celeoejmebIe ÙeeefJe<eÙeerÛeer
Deefle šeskeâeÛeer Yetefcekeâe šeUtve jeKeerJe peeieebmekeâš mebÙegkeäle celeoejmebIeÛe mLeeheve keâjCÙeeÛee megJeCe&ceOÙe meeOeuee heeefnpes. DeMeer lÙeebÛeer mhe°
Yetefcekeâe nesleer. lÙeebÛÙee Ùee Yetefcekesâuee mecepetve ve Ieslee cenelcee ieebOeeRveer Deebyes[keâjebvee DeeheuÙee šerkesâÛeer ue#Ùe yeveJetve peer meeceeefpekeâ les{
meceepeele GYeer kesâueer nesleer; meJeCe& - Demhe=MÙeebvee efceUt Ieeleuesues ceeveJelesÛes, ceeCetmeheCeeÛes DeefOekeâej ÙeeueeÛe Ûet[ ueeJeCÙeeÛee ØeÙelve kesâuee
lees DeLee&DeLeeamegæe efveboveerÙe DemeeÛe neslee. ieebOeerpeerveer Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleer ÛeUJeUeruee nefjpeve mesJekeâ mebIeeÛeer heÙee&Ùeer ÛeUJeU GYee¤ve Men
osCÙeeÛee efveboveerÙe ØeÙelve kesâuee. lÙeecegUs ieesuecespe heefj<eosle ieebOeerpeer Jnmexme Deebyes[keâj Demes Ùegæ GYes jeefnues. ieebOeerpeer meveeleveeÛes šeskeâeÛes
meceLe&keâ nesles DeeefCe lÙee keâeUeleues ØeJeòesâmegæe lÙeecegUs ieebOeerpeer keâeB«esme efJe®æ Deebyes[keâjer ÛeUJeU Demes efÛe$e lÙee JesUer GYes jeefnues. Deepener
keâeB«esmeØeCeerle oefueleesÉejeÛeer veerleer lÙee keâeUÛÙee ieebOeerpeeRÛÙeeÛe °erÛeer Deens. lÙee JesUÛee jeKeerJe peeieebmen mebÙegkeäle celeoejmebIeeÛee lebše

202
ieebOeer-Deebyes[keâjebveer pe¤j hegCes keâjejeÛÙee ¤heeves efcešJeuee, hejbleg Deebyes[keâjer ÛeUJeU DeeefCe keâeB«esme ne DebleefJe&jesOe cee$e Depetvener lemeeÛe Deens.
Deepemegæe Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleues ueeskeâ pes keâeB«esmeÛÙee JeUÛeCeeruee peeTve yemeues Deensle les keâeB«esmeÛeer efkeâleerner Jeefkeâueer keâjesle, meÛÛes Deebyes[keâjer
keâeB«esmeuee Deeheues efnleMe$etÛe mecepeleele DeeefCe lÙeele ÛegkeâerÛesner keâener veener, ns mJeeleb$Ùeesòej keâeB«esmeÛÙee meòeekeâejCeekeâ[s heeefnuÙeeveblej keâUtve Ùesles.
mJeleb$e meeJe&Yeewce efnbogmLeeveeÛÙee Iešveeefveefce&leerle [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes Ùeesieoeve DevevÙemeeOeejCe DemesÛe Deens. Iešveeefveefce&leerle
lÙeebÛes uesKeve cemegÅeeÛes DeOÙe#e cnCetve Demeuesues Ùeesieoeve efmebneÛÙee JeešŸeemeejKes Deens. jepÙeIešvesÛÙee efveefce&leerÛeer pees meKeesue ÛeÛee& Iešvee
meefceleerle Peeueer, Jeeo-ØeefleJeeo Peeues lÙeeletve DeepeÛÙee IešvesÛes Øee¤he DeefmlelJeele Deeues. meJeeËÛÙee ØeMveebvee, Mebkeâebvee pÙee heæleerves Gòej osTve
lÙeebÛÙee ÙegefkeäleJeeoeÛes Keb[ve keâ¤ve Deeheueer Øeew{ celeoeveeJej DeeOeejuesueer Skeâ JÙekeäleer, Skeâ cele, Skeâ cetuÙe ner JÙeefkeälekeWâõer Iešvee efvecet&ve
efleÛee cegKÙeeMeÙe Øepeemeòeekeâ mJe¤heeÛee jeKeCÙeele uesKeve cemegÅeeÛes DeOÙe#e cnCetve peer keâeceefiejer Deebyes[keâjebveer heej hee[ueer efleuee lees[ veener.
IešvesÉejs meeceeefpekeâ ueeskeâMeener, DeeefLe&keâ mecelee DeefYeØesle Demeuesueer leer ØemLeeefhele jepÙekeâlÙee& Jeiee&ves nesT efoueer veener. Ùee Jeiee&ves keâeÙece
Deens js Jeiee&ÛesÛe efnle heeefnues. leMeer vesn¤ Ùegieeveblej YetefcekeâeÛe yepeeJeueer. lÙeecegUs Ùee osMeeÛes efJeefOeceb[U mebmeo DeeefCe mebmeoerÙe jepekeâejCe
osMeeleerue DeeefCe Deelee iueesyeueeÙePesMevecegUs osMeeyeensjerue Yeeb[JeueoejebÛes Yeeb[JeueMeenerÛes Debefkeâle "jues. IešveelcekeâjerlÙee meceepeJeeo ØemLeeefhele
keâjCÙeeÛeer Deebyes[keâjebÛeer °er, efJeÛeej jepÙekeâlÙeeËveer mJeerkeâejuee Demelee lej Deepe Ùee osMeeÛes YeefJeleJÙe Depetve JesieUŸee Debieeves cnCepes Meesef<ele
oefueleebÛÙee Øeieleer meeOeCÙeeÛÙee yeebefOeuekeâerves Ie[ues Demeles. Deepe vescekesâ ns Ie[ues veener. lÙeecegUs osMeeleerue mece«e keâ°keâjer Meesef<ele pevelee, oefuele
pevelee efJemLeeefheleebÛes peerJeve peieleevee efomeles Deens. efnbogmLeeveÛÙee veJeefveefce&le jepÙeIešvesÛÙee DeceueeKeeueer jepekeâerÙe ueeskeâMeeneryejesyejÛe DeeefLe&keâ
ueeskeâMeener JeemleJeele keâMeer DeeCelee ÙesF&ue ÙeeÛeer efÛeblee DeeÙeg<ÙeeÛÙee GòejeOee&le yeeyeemeensyeebvee «eemele nesleer. Ùeemee"er Iešvesleerue ceeie&oMe&keâ leòJes
ne SkeâcesJe DeeMesÛee efkeâjCe yeeyeemeensyeebvee Jeešle neslee. DeepeÛÙee jepÙekeâlÙeeËÛÙee °erves Ùee ceeie&oMe&keâebvee keâe[erÛes cenòJe Gjuesues veener. Ùee
ceeie&oMe&keâ leòJeebvee vÙeeÙeeueÙeerve keâJeÛekegbâ[ues mebj#eCeeLe& IešvesÉejs lÙee JesUer Øeoeve nesT Mekeâueer veenerle, ÙeeÛes Jew<ecÙe Deebyes[keâjebvee DeeheuÙee
DeeÙeg<ÙeeÛÙee Debeflece šhhÙeele Jeešle nesles. efnbot keâes[ efyeueeÛÙee ØeMveebJej je°^erÙe mejkeâejÛee jepeerveecee ceb$eer cnCetve efouÙeeveblej met[YeeJevesÛÙee
keâeB«esmeer meòeekeâejCeeves Deebyes[keâjebvee efveJe[CegkeâerÛÙee ceeiee&ves efveJexOeheCes hejle mebmeosle ÙesT efoues veener. lÙeecegUs IešvesÛÙee heefjhetCe&lesÛeer ue{eF&
pevemeeceevÙeebÛÙee efnleeÛÙee °erves DehegjerÛe jeefnueer DeeefCe ÙeeÛe keâejCeemee"er meòee¤{ he#eebÛÙee efJejesOeele meceLe& efJejesOeer he#e efvecee&Ce keâjCÙeeÛeer
lÙeebveer lÙeebÛÙee ceneefveJee&CeeDeieesoj ØeÙelveebÛeer hejekeâe<"e kesâueer, hejbleg lÙeebÛes ns mJehve DeOegjsÛe jeefnues. lÙeebÛes efve‰ebJele DevegÙeeÙeer Demeesle,
DeLeJee hegjesieeceer [eJes he#e mebIešvee Demeesle, lÙeebvee ns mJehve hegjs keâjeJesmes Jeešle veener. Gueš Deebyes[keâjer °er njJetve yemeuesuÙee IešvesÛÙee
keâes[keâewlegkeâele les jceceeCe nesleevee efomeleensle. Deebyes[keâjer efJejesOeer he#eeÛeer ner Yetefcekeâe ØemLeeefhele efjheefyuekeâve iešelešebveener heej hee[lee Deeuesueer
veener. Ùeeuee keâeÙe cnCeeJes!

203
 ceje"er Jee*dceÙeerve heÙee&JejCeeJej Pee}s}s heefjCeece
DeeOegefvekeâ ner ØeJe=òeerJeeÛekeâ meb%ee Deens. leer uesKekeâ, keâueeJebleebÛeer efJeefMe° Mewueer, DeeMeÙe metefÛele keâjles. YetlekeâeUeÛes, hejbhejsÛes peesKe[ Pegiee¤ve
leer mJele:ÛÙee keâeUeMeer, meeceeefpekeâ Ie[ecees[erMeer, efJeÛeejmejCeerMeer leeoelcÙe heeJeles. mJeÛÚboJeeoeÛÙee hejmhejefJejesOeeÛes šeskeâ Decetle&Jeeoekeâ[s peeles,
lej Decetle&JeeoeÛes Deeefoce Øeeiewefleneefmekeâ keâuee peeefCeJeebkeâ[s peeles. Ùee Øeef›eâÙee Ùegjeshe - Decesefjkeâkeâ[s meelelÙeeves Ie[le jeefnuÙee.
eflekeâ[ÛÙee meeefneflÙekeâ ÛeUJeUer neleele nele Ieeuetve Ie[le he[le Demeleele. lÙee GlLeeveeÛes peenerjveeces efleLes SKeeoe keâJeer efueefnlees. SKeeoe
efÛe$ekeâej efueefnlees. DeeheuÙeekeâ[s ns Ie[leevee efomele veener. meeefnlÙe-keâuee-Øeef›eâÙee ØeÙeesieebÛes GiecemLeeve keâOeer jefMeÙee Demeles, keâOeer pece&veer,
keâOeer øeâevme, «eerkeâ - jesceve mebmke=âleerheemetve efMeuheeÛÙee Debieeves, keâOeer Ùegjesheeleerue Flej osMe efÛe$ekeâuee DeeefCe keâefJelesÛÙee Debieeves FbØesMeefvePece,
efmebyeesefuePece, efmebLesefšPece, Heâe@efJePece, keäÙegefyePece, HeäÙegÛeefjPece keâjle keâjle yeewneTmeheÙeËle heesnesÛelees. lÙeele hee@he Deeš& Pe@he DeeefCe j@he Deeš& meJe&
Deeues. hejbhejeJeeÅeebcegUs ceje"er meeefnlÙeele ns Ie[t Mekeâues veener. hejbheje lees[CeeNÙee oefuele meeefnlÙeele ns Ie[CÙeeÛeer DeefOekeâ MekeäÙelee nesleer.
heCe ner MekeäÙelee veekeâe¤ve oefuele meeefnlÙeevesner mJele:Ûe efvecee&Ce kesâuesues meesJeUs peheCÙeeme meg®Jeele kesâueer Deens.
oefuele meeefnlÙeeleueer keâeueÛeer hetJe&Deš, vekeâej, efJeõesn, efJe%eeve nesles. Ùee meb%esÛÙee DeLee&ves KejsÛe oefuele meeefnlÙeeves efkeâleer JeešÛeeue kesâueer?
oefuele meeefnlÙeeleuÙee vekeâejeves efJeOeeÙekeâlesuee Deelcemeele kesâues veener. efJeõesn ner Hesâpe Demeles. lÙeeveblej veJes jÛeCÙeeÛee, Ie[efJeCÙeeÛee meesme heg{s
ÙeeÙeuee nJee. Jew%eeefvekeâ DeLee&ves oefuele meeefnlÙeeuee Dehešt[sš neslee Deeues veener. Gefö°ebÛeer ner efJemebJeeefolee oefuele meeefnlÙeeÛÙee meJebie efveefce&leerletveÛe
Deeueer. efleuee kegâCeer vee Ûeeheues vee efOekeäkeâejues. efJe%eeveeÛee Dee«en Oejlee Oejlee oefuele meeefneflÙekeâ hegvne iet{Jeeoekeâ[s, De%esÙeleskeâ[s DeeefCe DeÂMÙe
keâce&efJeheekeâeÛÙee DeefYeJÙekeäleerkeâ[s Pegkeâues. mecelee-yebOeglee DeeceÛÙee keâueeke=âleerÛee heeÙee Deens Demes cnCele oefuele meeefnlÙe mJele:Ûe efvecee&Ce kesâuesuÙee
veJÙee cetueleòJeJeeoele De[ketâve he[ues. ne cetueleòJeJeeo meeceeefpekeâ - jepekeâerÙe mebkegâefÛelelesletve Deeuee Deens. efveefce&leer - mepe&veehes#ee vegmeles leeefòJekeâ
Yee<Ùekeâej nesCes oefuele uesKekeâ - keâJeeRvee DeeJe[t ueeieues. lÙeebvee Yetle - Jele&ceeve - YeefJe<Ùe ÙeeceOeuÙee metj - yeomegjebÛeer efmebHeâveer yeveJelee Deeueer
veener. DeeOegefvekeâlesÛÙee veeJeeKeeueer pegvÙee Dekeâuesves oefuele meeefneflÙekeâebvee hegvne Peeketâve šekeâues. JÙekeäleer, mece°er, me=°er, <e[defJekeâej, Jeeo, leòJe%eeve
ÙeebÛee keWâõefyebot ceeCetme Demelees. yeefnceg&Ke, Debleceg&Ke peeefCeJeeble neÛe ceeCetme heejbheefjkeâ meeefnlÙe-efveefce&leerletve Jepee nesleevee efomelees Deens. oefuele
meeefnlÙeele Deelee ner Jepeeyeekeâer meg¤ Peeueer Deens. ceeCemeeleues meJe& meg°-og° mJeerkeâejCÙeeÛeer leekeâo Demeuesues oefuele meeefnlÙe Deelee efleÛÙeekeâ[s
hee" efHeâjJeleevee efomele Deens. oefuele meeefnlÙe hegvne hejbhejeJeeÅeebmeejKes veJÙee peeefCeJeebvee peerCe&Jeeoer yeveJet ueeieues Deens. leòJe%eeveeÛÙee DeLee&vesner
DeefYepeeleJeeo, DeOÙeelceJeeo, DeÉwle, Jesoeble, ÛewlevÙeJeeo Ùeele hegvne iegjHeâšt ueeieues Deens. ns Ie[ues Deelceefve‰scegUs, mece°erÛes Yeeve njJetve
yemeuÙeecegUs. ner hegve&keâeW[er oefuele meeefneflÙekeâ lees[t Mekeâleerue keâeÙe?
oefuele meeefneflÙekeâ cnCee Jee mecÙekeâ meeefneflÙekeâ, mJele:Ûe efvecee&Ce kesâuesuÙee cetueleòJeJeeoeletve, mebkegâefÛeleheCeeheemetve yeensj he[t Mekeâleerue?
Deecne ceb[UeRÛee peele, JeCe&, Oece&, ¤{er, hejbheje, JebMe ÙeebÛÙee DeefYeefveJesMeeuee DeeefCe obYeOeejer ßes‰lJeeuee efJejesOe neslee. Ùee DeefYeefveJesMeeÛÙee,
obYeeÛÙee DeeefCe ßes‰lJeeÛÙee Deeieerle DeeceÛee npeejes efhe{Ÿee o[heuÙee iesuÙee. Deeieerle-Keeb[JeJeveeÛÙee Deeieerle peUtve Keekeâ kesâuÙee iesuÙee. DeeheuÙee
osMeele Yeeb[Jeueer ueeskeâMeenerÛee iesueer 64 Je<ex Debceue Ûeeuet Deens. heCe Ghejeskeäle JeefCe&uesuÙee ceeveJeeÛÙee Me$etÛeer Depetve ie"[er DeeJeUueer iesueer
veener. mJeeleb$ÙeeÛÙee Ùee Ûeewme° Je<eeËle peeleerØeLee, Jeie&yekeâuÙee, DeeefLe&keâ, meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe, meebmke=âeflekeâ efJe<ecelee-mebefJeOeeveeÛes keâeÙeos Depetvener
efšketâve Deensle. Deepe DeeceÛÙee pevceefveneÙe Yee<esÛee DeeefJe<keâej ØeceeCeYee<eeJeeuÙee DeefYepeveebvee menve nesle veener. DeeceÛeer Yee<ee lÙeeuee ogyeexOe
DeLe&Jeener Jeešle veener. Yeeb[Jeueer ueeskeâMeenerves %eevemeòesÛes Deecneuee j[lekeâ{le Oeveer nesT efoues. Demes Ie[ues vemeles lej ÙeeoJeer DešU nesleer.
1920 les 1942Ûee ne peJeUpeJeU 22 Je<eeËÛee keâeU Jee*dceÙeerve heÙee&JejCeeÛÙee °erves heenCÙeemeejKee Deens. Ùee keâeUele meeceeefpekeâ
ØeieleerÛee Skeâ `[^eÙeeqJnbie Heâesme&' cnCetve ceOÙeceJeiee&Ûeer Ssefleneefmekeâ Yetefcekeâe ve° nesTve ceOÙeceJeiee&Ûes JeÛe&mJe mebheg°ele ÙesTve lees Goemeerve yevet
}eie}e neslee. lÙeele}e ‘[^eÙeefJnbie Heâesme&’ ner ueeshe heeJet ueeieuee neslee DeeefCe lÙeeves Jee*dceÙeeÛes mJe¤hener yeoueues. SKeeÅee Jeiee&Ûee [^eÙeefJnbie
Heâesme& yeouelees lesJne lÙeeÛÙee keâuee#ener yeouelees. meeefnlÙe ns ceveesefJeveesoemee"er Demeles Demes ceeveuÙeeveblejner peerJeveoMe&ve, GodyeessOeve, Deeveboefveefce&leer
204
DeMeer efJeefJeOe ØeÙeespeveebÛeer meb%ee 1920 hetJeeaÛÙee Jee*dceÙeeves peeCeerJehetJe&keâ mJeerkeâejueer nesleer. lÙeecegUs meeceeefpekeâ ØeyeesOeveeÛes DeefOe‰eve Jee*dceÙeeuee
Øeehle PeeuÙeeÛes efomele Demeues lejer lÙeeveblej Jee*dceÙeerve #es$eele vesle=òJe keâjCeeNÙee ceOÙeceJeiee&Ûeer Jee*dceÙeekeâ[s heenCÙeeÛeer °er yeoueueer. ueefuele-
ueefueleslej DeMeer Jee*dceÙeerve efJeYeeieCeer nesTve keâLee, keâeobyejer, veeškeâ, keâeJÙe Ùeebvee ueefuele Jee*dceÙe ne mebkesâle ¤{ Peeuee DeeefCe Ùee Jee*dceÙeeÛes
SkeâcesJe ØeÙeespeve Deieoer Ûekeäkeâ 1960 heÙeËle Deevebo osCes FlekesâÛe ceÙee&efole jeefnues.
1930 hetJeea je°^erÙe ÛeUJeU ÛeeueefJeCeeNÙee je°^erÙe keâeB«esmeceOÙes yeÇÇeÿeCeJeiee&Ûes, ceOÙeceJeiee&Ûes ØeeyeuÙe nesles. yeÇÇeÿeCeslejebÛeer ÛeUJeU
ÛeeueefJeuesuÙee kesâMeJejeJe pesOÙeebveer keâeB«esmeceOÙes ØeJesMe kesâuÙeeveblej Oe¤ ueeiesheCeeÛeer DeJemLee ØeeyeuÙe DemeuesuÙee Jeiee&Ûeer Peeueer. keâeB«esme cesve
mš^erce Demeueer lejer Deebyes[keâjebÛÙee vesle=lJeeKeeueer ÛeeueJeuesuÙee Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeÛes keâeÙece DeeJneve jeefnues. yeÇÇeÿeCe Jeiee&ceOÙes De«eYeeieer
DemeuesuÙee efšUkeâ ØeJeeneves lÙeebÛÙee efveOeveeveblej je°^erÙe keâeB«esmeheemetve Heâejkeâle IesTve veJee meebØeoeefÙekeâ jepekeâejCeeÛee ceeie& mJeerkeâejuee. Jee*dceÙeerve
heÙee&JejCeeuee Demee meeceeefpekeâ heÙee&JejCeeÛeener Úso jeefn}e. Ùee heÙee&JejCee}e ue#eCeerÙe yeveJeues. 17 JÙee Melekeâeleerue jefMeÙeeÛÙee meceepemeòeeJeeoer
›eâebleerves efleÛeer heUJeeš leÙeej kesâueer. øeWâÛe jepÙe›eâebleerves Ùee peieele Ie[tve iesuesuÙee DeheefjneÙe& ›eâebleerÛee heefjCeece peieYejeleerue osMeeÛÙee meeceeefpekeâ,
meebmke=âeflekeâ, jepekeâerÙe heÙee&JejCeeJej nesle jeefnuee. ceje"er meeefnlÙe lÙeeletve ØeYeeJeMetvÙe jent Mekeâues veener. lÙee meeceeefpekeâ ØeMveeuee heefnuÙee
ceneÙegæeveblej Ûeeuevee efceUeueer. ogmeNÙee ceneÙegæeveblej DeefKeue peieeuee Yeer<eCe JeemleJeeuee meeceesjs peeJes ueeieues. Ùee meJeeËÛee heefjCeece Jee*dceÙeerve
heÙee&JejCeeJej Peeuesuee efomelees.
o

205
 efJeú}eÛee ØehebÛe
DeeheuÙeekeâ[erue Fefleneme mebMeesOekeâ ceb[Uer cegKÙele: efmLeefleJeeoer, hejbhejeJeeoer DeeefCe DeØelÙe#ejerlÙee meveeleveer °erÛeer Deensle. ner ceb[Uer
ßegleer – mce=leer - hegjeCes Ùeeletve pevce heeJeuesues Jew<CeJeer mebØeoeÙe DeeefCe Ùee Jew<CeJeer mebØeoeÙeele cees[CeeNÙee Jeejkeâjer hebLeeefJe<eÙeer efve:he#eheeleer
efueefnleevee efomele veenerle. DeÉwle JesoebleeÛes DeeefCe ÛewlevÙeJeeoeÛes JewÛeeefjkeâ DeefOe‰eve Demeleeveener Jeejkeâjer mebØeoeÙe mJeeYeeefJekeâheCes pevemeeceevÙeebÛÙee
ceveeÛeer hekeâ[ keâmee IesT Mekeâuee? leòJe%eeveeÛÙee ienve ÛeÛexle De[ketâve he[uee Demelee lej ne mebØeoeÙe DeefYepeve Jeiee&hegjleeÛe ceÙee&efole Demelee.
oefuele - Meesef<ele - keâ°keâjer -Meslekeâjer - Meslecepetj Yetefcenerve Deeoer Jeiee&Ûee peerJeveeOeej Jeejkeâjer mebØeoeÙe nesT Mekeâuee Demelee keâe? Oecee&ÛÙee
DeJe[byejeletve meJe&meeceevÙe ceeCemeeuee menpeheCes yeepetuee keâe{tve lÙeeuee SkesâÕejer peeefCeJesheÙeËle DeeefCe ceeveJeOecee&heÙeËle keâmee IesTve Deeuee ns
heenCÙeemeejKes Deens. Jeejkeâjer mebØeoeÙeeÛÙee mLeehevesÛes ßesÙe hegb[efuekeâeuee ÅeeÙeÛes keâer ceeTueeruee cnCepes %eevesÕejjeÙeeuee ÙeeÛes efveYeea[ efJeJesÛeve
DeepeJej lejer kegâCeer kesâuÙeeÛes efomele veener. pÙeebveer les kesâues les SkeâleHeâea Deens. peer kegâCeer keâjleele, Skeâlej les leLeekeâefLele yegefæJeeÅeebceOÙes cees[leele
DeLeJee efJe%eeve mebmke=âleerÛes, lÙeeletve ØemeJeuesuÙee Oece&efvejhes#elesÛes hee"erjeKes Demeleele. lÙeebÛee Jeejkeâjer mebØeoeÙeeuee GÛeuetve OejCeeNÙee keâ°keâjer
Jeiee&Meer keâe[erÛeener mebyebOe vemelees. DeMeeÛe Skeâe efJeÉeveeÛes efvepeeaJe efJeJesÛeve Keeueer osle Deens. GoenjCeemee"er les iewj "¤ veÙes.
`Jew<CeJeebÛÙee YeeieJele mebØeoeÙeele DeeefOeowefJekeâ°Ÿee JeemegosJe, mebkeâ<e&Ce, ØeÅegcve Je Deefve®æ ne ÛelegJÙet&n Je leòJe%eeveeceOeerue ÉwleJeeo Ùeebvee
cenòJe Deens. heCe ceneje°^eleuÙee Ùee Jew<CeJe mebØeoeÙeele `ÛelegJÙet&n efmeæeble' ceeveuesuee vemetve leòJe%eeveeleerue DeÉwle celeeÛee hegjmkeâej kesâuesuee Deens.
heeb[gjbiemJe¤heer efkebâJee efJeúuemJe¤heer YeieJeeve ßeerke=â<Ce ns Ùee mebØeoeÙeeÛes cegKÙe GheemÙe owJele DemeuÙeeves efJe<CetÛee hetCee&Jeleej cnCetve ßeerke=â<CeeÛes
Ûeefj$e JeCe&ve keâjCeejs ßeerceodYeeieJele ne Ùee mebØeoeÙeeÛee hejce DeeojCeerÙe «ebLe Deens. lemesÛe ieerlee ner mee#eele ßeerke=â<Ceeves DeeheuÙee efØeÙe Yekeäleeuee
meebefieleuesueer DemeuÙeeves Je Jeejkeâjer mebØeoeÙeeÛes ceneve ØeJele&keâ ßeer%eevesÕej cenejepe Ùeebveer ieerlesJej DeefÉleerÙe šerkeâe «ebLe (YeeJeeLe&oerefhekeâe efkebâJee
%eevesÕejer) efueefnuee DemeuÙeeves ieerlee «ebLe Ùee mebØeoeÙeele efMejesOeeLe& Deens. YeeieJeleeÛÙee SkeâeoMe mkebâOeeJejerue SkeâveeLe cenejepeebÛes jmeeU Yee<Ùe
(SkeâveeLe YeeieJele) ne «ebLener Ùee mebØeoeÙeele %eevesÕejerFlekeâeÛe ØeceeCeYetle Deens.'
14 JÙee MelekeâeheÙeËle Jeejkeâjer mebØeoeÙe yejeÛe Â{cetue Peeuee. heb{jhetjÛee ceefncee meJe&$e ieepet ueeieuee. DeMee heefjeqmLeleerle efJepeÙeveiejÛÙee
jecejepeeves JeejkeâNÙeebÛes hejce owJele heb{jhegjeletve DeveeieeWoer ÙesLes vesTve ØemLeeefhele kesâues.Dee<ee{erÛÙee Ùee$esmee"er peceuesuÙee Yekeälepeveeble
Ùee Øekeâejeves cees"e nenekeâej Peeuee. lesJne meble Yeevegoeme Ùeebveer DeveeieeWoerme peeTve Je DeeheuÙee YeefkeäleyeUeves jepeeme ØeYeeefJele keâ¤ve
keâeefle&keâer heewefCe&cesme heeb[gjbieeuee Jeepele ieepele heb{jeruee DeeCeues. lesJneheemetve keâeefle&keâer SkeâeoMeerÛÙee Ùee$esuee efJeMes<e cenòJe Deeues. Jeejkeâjer
mebØeoeÙeeÛÙee Feflenemeele ner Iešvee efJeMes<e cenòJeeÛeer Deens. Jeejkeâjer Ùee mebØeoeÙeevegmeej `Jeejkeâjer' MeyoeÛee ne DeLe& Iesleuee peelees keâer,
Je<ee&letve Dee<ee{er keâeefle&keâer SkeâeoMeeruee pes heb{jhetjÛeer Jeejer efob[ermen keâjleele les Jeejkeâjer. ke=â<CeYekeäleerÛeer leer›e Deeme ceveeuee ueeieuesueer,
ßeerke=â<Ceeuee efØeÙe DemeCeeNÙee legUMeerÛeer ceeUe mebØeoeÙeeÛeer oer#ee IesCeeNÙeebmee"er DeeJeMÙekeâ. ner ceeUe OeejCe kesâuÙeecegUs Ùee Yekeäleeuee
ceeUkeâjer cnCetvener mebyeesOeues peeles. Ùee mebØeoeÙeeÛes mebmLeehekeâheo %eevesÕejebvee efoues peeles. Ùee mebØeoeÙeeÛes kesâuesues ØeJeòesâheCe cnCetve. ceie
ØeMve GodYeJelees hegb[efuekeâeÛÙee meboYee&Ûee. ne hebLe meeJe&ef$ekeâ keâjCeeNÙee veeceosJeeÛee. Ùee oesIeener cenemebleebvee Ùee mebØeoeÙeeÛÙee mLeehevesÛes ßesÙe
ÅeeÙeÛes keâeÙe? DeeÙe[@efuePece, ÛewlevÙeJeeo, DeÉwle Jesoeble ns leòJe%eeveelcekeâ DeefOe‰eve %eeveesyeeves mJeerkeâej}suÙee ØemLeeefheleebÛÙee yeebefOe}keâerÛes
lesÛe Ùee mebØeoeÙeeÛes DeefOe‰eve "jues. %eeveesyeebÛes ieg¤ lÙeebÛes pÙes‰ yebOet efveJe=òeerveeLe veeLehebLeer. Ùee veeLehebLeeÛÙee mebkeâuhevee ve mJeerkeâejlee Ûekeäkeâ
DeeÅe MebkeâjeÛeeÙeeËveer meebefieleuesuÙee DeÉwleekeâ[s ceeGueer JeUleele keâmes? Jeejkeâjer mebØeoeÙeeleuee leòJe%eeveelcekeâ mebIe<e&. Ùee Jeejkeâjer mebØeoeÙeeuee
pÙee yengpeve meceepeeves mJeerkeâejues lÙeecegUs ne mebIe<e& ceeies hee[tve heg{s Ùee mebØeoeÙeeuee ¤he Deeues les ceeveJeOecee&Ûes. veeLehebLe MewJeJeeoer efnbogmLeeveer
leòJe%eeveeleerue MebkeâjheeJe&leer ner Skeâ meJe&ßes‰ ceerLe Deens. Mebkeâjeves heeJe&leeruee iet{ DeOÙeelceeÛee GheosMe kesâuee. lÙeeÛee Godieej cnCepes MewJehebLe
- ceeTueeRveer Skeâoce lÙeeÛes GòejoeefÙelJe veekeâe¤ve Jew<CeJeeÛeer heleekeâe KeebÅeeJej IÙeeJeer ns Dee§eÙe& Jeešles. %eevesÕejebÛÙee mecekeâeueerve mebleebceOÙes
cegKÙe Deensle veeceosJe. %eeveesyeebÛÙee meceeefOemLe nesCÙeeveblej lÙeebÛes Skesâkeâ YeeJeb[ meceeefOemLe nesTve FnueeskeâerÛeer Ùee$ee mebheJele iesues. mebØeoeÙe
Jee{efJeuee veeceosJeebveer veblej leerveMes - ÛeejMes Je<eeËveer SkeâveeLe - legkeâejeceebveer. jeceoemeebvee Jeejkeâjer mebØeoeÙeele meeceeJelee ÙesCeej veener. lÙeebÛee
leeeqòJekeâ yeepe Depetve JesieUe Deens. Deieoer DeuueeGöerve efKeuepeerÛÙee mJeejerheemetve ceesieueMee¢ee, DeeefoueMee¢ee, efvepeeceMee¢eebÛÙee jepeJešerleuÙee
yebOeveebvee Pegiee¤ve ne Jeejkeâjer mebØeoeÙe ùef<ekesâMeJe¤ve efnceeÛeueeletve pevce heeJeuesuÙee iebiesmeejKee heg{s heg{s Ûeeuele jeefnuee. lÙeeÛee veo DeeefCe
veoeveblej cenemeeiej nesle jeefnuee. lÙeeÛeb keâejCe Meesef<ele keâ°keâjer meceepeeves Jeejkeâjer mebØeoeÙeeÛee kesâuesuee mJeerkeâej DeeefCe mJele:ÛÙee KeebÅeeJe¤ve
Ùee mebØeoeÙeeÛeer Jeeefnuesueer heeueKeer ns nesÙe.
o

206
 mJeleb$e Oeefj$eerÛeer meg®Jeele nesles Deens!
Le[& Fmšsš}e je°^erÙe meYesÛes mJe¤he keâmes Øeehle Pee}s ns DeieesojÛÙee efJeJesÛeveele ceer mhe° kesâ}sÛe nesles. Ùee je°^erÙe meYes}eÛe Iešvee meefceleer
mebyeesOe}s peeles. Ùee je°^erÙe meYesves 27 Dee@iemš 1789jespeer Iešvee meefceleer cnCetve pees peenerjveecee øeâevmeÛÙee ›eâebleer keâeUele GodIeesef<ele kesâ}e
lees mee#eele ceeveJeer nkeäkeâebÛee peenerjveecee neslee. }eskeâMeemeveeÛee DeeoMe& Gefö°ebÛee omleeSsJepeÛe cnš}e heeefnpes. Ùeeheg{er} keâeUele peieYej pesLes
pesLes peve›eâeblÙee PeeuÙee, ceie lÙee JemeenleJeeoeefJe®æÛÙee }{eF&letve ØemeJe}suÙee Demeesle, DeLeJee meeceüepÙeJeeoer cenemeòeebvee, ngketâceMee¢eebvee efve
jepÙeMee¢eebvee cees[erle keâe{CeeNÙee Demeesle, lÙee meJeeËÛeer ØesjCee øeâevmeÛÙee ›eâebleerletve efvecee&Ce Pee}s}e ne peenerjveecee neslee. øeâevmeÛÙee ›eâebleerÛee
ØeYeeJe GYÙee peieeJej, he=LJeerle}eJejer} meJe&Ûe meceepe mecetneJej Pee}e vemelee lej DeeMÛeÙe& Jeeš}s Demeles! Ùee peenerjveecÙeele $egšer veJnlÙee Demes
veener, hejbleg ne peenerjveecee vegmeleer øeWâÛeÛÙee ›eâebleerÛeer Ghe}yOeer veJnleer lej DeefKe} ceeveJepeeleerÛÙee cegkeäleerÛeer leer veeboer nesleer. øeâevmemee"er pegvÙee
JÙeJemLesÛÙee ce=lÙetÛee DeeosMe neslee lees. jepesMeenerves Yej[tve efveIee}suÙee Deceerj GcejeJeebveer Oece&meòesves efheUtve keâe{}suÙee øeâevmeÛÙee pevelesmee"er ne
peenerjveecee DeeMesÛee efkeâjCe neslee. pÙee cet}Yetle leòJe efmeæebleeÛÙee DeeOeejs je°^erÙe meYee mebhetCe& JÙeJemLee, lÙeele ØeMeemevener yeo}t ceeiele nesleer
lÙee yeo}eÛeer mebefnlee ne peenerjveecee neslee. ne peenerjveecee kesâJeU øeâevmeÛÙee pevelesmee"erÛe Ghekeâejkeâ "j}e veener lej DeefKe} ceeveJepeeleerÛÙee
GæejeÛee lees SkeâeLeea ceneceb$e neslee. peieele kegâ"sner Dece}ele ÙesT Mekeâle neslee. veJns lÙee °erves efpeLes efpeLes jepekeâerÙe efmLelÙeblejs lÙeeveblejÛÙee
keâeUele Pee}er lÙeebÛÙeemee"er ne peenerjveecee ceeie&oMe&keâ neslee. SkeâesefCemeeJÙee Melekeâele lÙeeÛee GoejceleJeeoeÛee peenerjveecee Demee Gu}sKe
yegefæJebleebveer kesâ}e. øeâevmemen mebhetCe& peieeJej, }eskeâebJej lÙeebÛee ØeYeeJe neslee. keâeÙe veJnles lÙeele? Fbi}b[ÛÙee Feflenemeeleer} ce@ie>eÛeeše&}e,
DecesefjkesâÛÙee Feflenemeeleer} mJeeleb$ÙeeÛÙee peenerjveecÙee}e pesJe{s DevevÙemeeOeejCe cenòJe Deens. lÙeentve DeefOekeâ Ùee peenerjveecÙee}e cenòJe nesles. }ebye
keâMee}e peeÙe}e nJes. DeeheuÙee meeJe&Yeewce mJeleb$e osMeeÛÙee ØeemleeefJekeâele pÙee ceneve Gefö°ebÛeer GodIees<eCee keâjCÙeele Dee}er Deens leer Gefö°s
ÙeeÛe peenerjveecÙeeleer} DeeMeÙe - met$eebMeer mebyebefOele Deensle. øeâevmeÛÙee ›eâebleerÛÙee SuieejeÛee OJeveer ceeveJeer cegkeäleerÛeer leer ogbogYeerÛe cnš}er heeefnpes.
øeâevmeÛÙee ›eâebleerÛee Fefleneme ef}efnCeeNÙee mebJesoveMeer},me=peveMeer} Feflenemekeâejebveer kesâ}s}s Ùee peenerjveecÙeeleer} cegKÙe DeeMeÙeeÛes Kee}er} JeCe&ve
Deepener cevee}e YeeJeuÙeeefMeJeeÙe jenele veener.
ØelÙeskeâ ieeJeele keâcÙetve yeveefJeCÙeele Dee}s. keâcÙetveÛee mebIe yeveefJe}e ies}e. Ùee keâcÙetveÉejs pevemeòee keâeÙee&efvJele Pee}er. Deieoer efJemeeJÙee
Melekeâe}e }}eceYetle nesF&} DeMee Ûeleg:met$eerÛeer Iees<eCee Ùee peenerjveecÙeeÉejs keâjCÙeele Dee}er. mJeeleb$Ùe, mecelee, vÙeeÙe, yebOeglee Ùee pevemeòesves
Deehe}e eflejbiee NneF&ve veoerÛÙee leerjeJej DeMee leNnsves Heâ[keâeJe}e keâer peCet GYÙee peieemee"er lees ceeie&oMe&keâ "jeJee. lÙee Heâ[Heâ[CeeNÙee OJepeeJej
ef}efn}s nesles keâer, `ÙesLetveÛe mJeleb$e Oeefj$eerÛeer meg®Jeele nesles Deens.' Ùee Iees<eJeekeäÙeeves vegmelee øeâevmeÛe ceb$etve ies}e veener lej heg{s GYes peiener Yee¤ve
ies}s. meesUeJÙee }gF&ves Ùee Iešves}e vegmeleer ceevÙeleeÛe efo}er veener lej leer lÙeeÛÙeemee"er yebOevekeâejkeâner jeefn}er. jepee cnCetve Ùee Iešvesveblej lees
DeefOekeâejeÛÙee DeLee&ves veececee$e jeefn}e Keje, heCe jepee}e - meesUeJÙee }gF&}e Demes nleye} JneJes }eie}s DeeefCe pevelesÛÙee ØeefleefveOeeRvee ›eâebleerÛÙee
heg{eNÙeebvee vesle=òJe pÙee IešvescegUs Øeehle Pee}s leer Iešvee cee$e kegâCeer efJemejlee keâecee veÙes.
jepee Je Iešvee meefceleerÛes meYeemeo Ùeebvee SkeâceskeâebefJe<eÙeer mebMeÙe Jeešt }eieuÙeebves he@efjmeceOeer} JeeleeJejCe mHeâesškeâ yeve}s. jepeeves Iešvee meefceleer}e
o[heCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. jepeeÛÙee Deotj°erÛeer ner heefjmeercee nesleer. keâeefce} ocÙet} Ùee Øeefleef‰le he$ekeâejeves DeeefCe ›eâebeflekeâejkeâebveer peveles}e meMeŒe
G"eJeebÛeer efÛeLeeJeCeer efo}er. 13 peg}w 1789 jespeer oe¤Ûeer ogkeâeves DeeefCe yeskeâNÙee }gšCÙeele DeeuÙee. he@efjmeceOÙes jepee mewvÙe hee"efJeCeej DemeuÙeeÛeer
DeHeâJee G"}er, ÙeecegUs }eskeâ mebleehe}s DeeefCe lÙeebveer MeŒes neleer Iesle}er. Ye[keâ}suÙee peceeJeeves MeŒeeŒeebÛeer ogkeâeves }gš}er. 14 peg}w henešsheemetve
he@efjmeceOÙes efnbmekeâ JeeleeJejCe hemej}s. meJe& JÙeJenej, ØeMeemeve "hhe Pee}s. jepÙeeÛÙee mewvÙeeMeer cegkeâeye}e keâjCÙeemee"er efceUs} les MeŒe Øeehle
keâjCÙeemee"er meblehle peceeJe meJe&$e efnb[le neslee. lÙeele ye@eqmš}ÛÙee efkeâuuÙeele - pees leg®biener neslee - MeŒes DemeuÙeeÛeer DeHeâJee G"}er. }eskeâebveer
ye@eqmš}keâ[s Deehe}e ceesÛee& JeUefJe}e. meblehle peceeJee}e LeebyeefJeCÙeemee"er ye@efmš}ÛÙee leg®bieeefOekeâeNÙeeves peceeJeeJej ieesUeryeej kesâ}e.
lÙeele Meskeâ[es ceeCemes ceej}er ies}er DeeefCe ceie meblehle peceeJeeves ÙeeÛe heefjmejeleer} leesHeâe leeyÙeele IesTve ye@efmš}Jej nu}e Ûe{efJe}e.
leg®bieeefOekeâejer }eTves}e hekeâ[tve pevelesves lÙee}e Heâjhešle jmlÙeeJej DeeCe}s. lÙeeÛÙee Oe[eheemetve lÙeeÛes efMej JesieUs kesâ}s. meblehle pevelesÛes
ns ke=âlÙe jepesMeenerme meg®bie }eJeCeejs "j}s. he@efjmeÛeerÛe mebhetCe& DeeJe=òeer osMeYej Pee}er, jepee neo¤ve ies}e, pÙee yeskeâj}e DekeâeÙe&#ece cnCetve
lÙeeves hebleØeOeeveheoeJe¤ve keâe{}s nesles jepeeves lÙee}e hebleØeOeeveheoer hegvne Dee¤{ kesâ}s, hejbleg lejerner meblehle pevelesÛes meceeOeeve Pee}s veener.
DeKesj jepee}e lÙeeÛÙee GcejeJeebvee - kegâ}erve Jeiee&}e, Oece& GheosMekeâebvee cnCepes Oece&meòes}e megæe Ùee peveG"eJee}e MejCe ÙeeJes }eie}s.
ve@Meve} DemeWy}eRÛes cnCepes je°^erÙe meYesÛes ØeYeglJe ceevÙe keâjeJes }eie}s. Ùeeheg{s jepee veeceeOeejer cnCetveÛe Gj}e. ye@efmš}ÛÙee hee[eJeeves
meJe& peieeleer} mJeeleb$ÙeeÛes SkeâeLeea hegve®ppeerJeve Pee}s. 14 peg}w ne je°^erÙe efoJeme "j}e. Ùee Deieesoj jepesMeenerÛee OJepe neslee lees
veekeâej}e ies}e. DeeOeerÛÙee je°^OJepeeÛÙee peeieer }e}, heeb{je, efveUe jbie Deme}s}e eflejbieer je°^OJepe cnCetve je°^erÙe meYesves mJeerkeâej}e,
pevelesves jepesMeenerÛes ØeMeemeve jö keâ¤ve peveefnleeÛes Gefö° Deme}s}s keâcÙetve Meemeve cnCetve meg¤ kesâ}s. ve@Meve} iee[&Ûeer hegvej&Ûevee keâjCÙeele Dee}er.
ÙeeÛe o}ekeâ[s he@efjmeÛÙee mebj#eCeeÛeer peyeeyeoejer osCÙeele Dee}er. }eHeâeÙeskeâ[s ve@Meve} iee[&ÛÙee ØecegKe heoeÛeer met$es meesheefJeCÙeele Dee}er. yes} Ùee}e
he@efjmeÛee ceneheewj cnCetve vesceCÙeele Dee}s. jepee}e Ùee meJe& yeo}e}e ceevÙelee ÅeeJeer }eie}er. je°^erÙe meYesÛÙee leerve ÛelegLeeËMe meomÙeebmen lees

207
he@efjme}e 17 peg}w jespeer Dee}e lesJne lÙeeves OJepeeJejer} leerve jbieebÛes heokeâ DebieeJej heefjOeeve kesâ}s nesles. jepeeves he@efjme keâcÙetveJej efMekeäkeâeceesle&ye
kesâ}s.
he@efjmeceOeuÙee pevelesves G"eJe kesâ}e vemelee lej øeâevmeÛeer ›eâebleer Pee}erÛe vemeleer. Ùee he@efjmeÛÙee peveles}e Deepener me}ece keâjeJee DeMeer lÙeebÛeer
›eâebeflekeâejkeâ Yetefcekeâe DeepeÛÙeener efhe{er}e mHetâleea osCeejer cnš}er heeefnpes.
Ùee Iešvee›eâceeÛee mebhetCe& øeâevmeJej lelkeâeU heefjCeece Pee}e. he@efjmeÛÙee OeleeaJej Deveskeâ MenjebceOÙes keâcÙetvme DeeefCe ve@Meve} iee[&dme meg¤
keâjCÙeele Dee}s. øeâevmeÛee «eeceerCe Yeeiener ns yeo} keâjCÙeele ceeies veJnlee. ieeJekeâNÙeebveer efheUJeCetkeâ keâjCeeNÙeebJej nu}s kesâ}s DeeefCe keâjefJe<eÙekeâ
keâeieohe$es peeUtve šekeâ}er. Deveskeâ efkeâu}s GodOJemle keâjCÙeele Dee}s. peg}wÛÙee MesJešÛÙee Dee"Je[ŸeeheÙeËle ne efJeOJebme DeJÙeenle Ûee}t neslee.
DeMee jerleerves øeWâÛe pevelesves mejbpeeceoejer JÙeJemLee KeNÙee DeLee&ves ve° kesâ}er.
pevelesÛÙee Ùee Dee›eâcekeâ keâejJeeÙeebÛes je°^erÙe meYesJej Heâej cees"s heefjCeece Pee}s. meYesves osMeeleer} DejepekeâemebyebOeer Skeâ DenJee} meeoj kesâ}e.
meYesÛÙee meomÙeebvee Ùee DenJee}eves peyejomle Oekeäkeâe yeme}e. DeefOeJesMeve mebhele Dee}s nesles. veesÙee veeJeeÛÙee GcejeJeeves efveYeea[heCes pes meebefiele}s keâer,
meceepeeleer} meJe& JeeF&š iees°eRÛÙee cegUeMeer mejbpeeceer keâjeÛes Deme¢e DeesPes DeeefCe GcejeJeebÛeer ØeÛeb[ mebheòeer Je efJeMes<eeefOekeâej Deensle. ns meJe& leeye[leesye
ve° kesâ}s heeefnpes. veesÙeeÛÙee Ùee YetefcekesâcegUs DelÙeble veešŸehetCe& heefjefmLeleer efvecee&Ce Pee}er. vegmeles yees}tve ve Leebyelee veesÙeeves mJele:Ûes meJe& efJeMes<eeefOekeâej
DeeefCe meJe}leer ÙeebÛee lÙeeie kesâ}e. Flejner Deveskeâ mejbpeeceoejebveer Je OeceexheosMekeâebveer lÙeeÛes DevegkeâjCe kesâ}s. heeCeeJe}s}s [esUs, Øesceeves efo}s}er
Deeef}bieves, šeUŸeebÛee keâ[keâ[eš DeeefCe DelÙeevebo DeMee osMeYekeäleerves YeejeJe}suÙee JeeleeJejCeeceOÙes mekeâeUer 8 JeepesheÙeËle Skeâe je$eerle megceejs
leerme Ješngketâce keâe{CÙeele Dee}s DeeefCe peieeleer} keâesCelÙeener osMeele keâOeer Dee}er vemes} DeMeer Skeâ JesieUerÛe ›eâebleer øeâevmeceOÙes Pee}er. ns meejs
keâuheveshe}erkeâ[Ûes nesles. GieJelÙee metÙe&efkeâjCeebveer øeâevmeceOÙes veJeer heneš DeeCe}er.
o

208
 ®ove efce$eeÛÙee Dekeâe}er cejCeeÛes
efJe}emejeJe osMecegKe efveJele&uÙeeÛeer yeeleceer keWâõerÙe ie=nceb$eer megMeer}kegâceej efMebos Ùeebveer }eskeâmeYesle 14 Dee@iemšÛÙee ogheejer efo}er DeeefCe
ceneje°^eÛÙee keâeveekeâesheNÙeele leer heesnesÛe}er. meJe&$e MeeskeâkeâUe hemej}er. ceePÙeemee"er leer yeeleceer SJe{er OekeäkeâeoeÙekeâ nesleer keâer, ceer De#ejMe:
yemeuÙee peeieer megVe Pee}es. ceePÙee Deepetyeepet}e ceef}keâe-ceePeer helveer DeeefCe ceg}iee neslee. les oesIesner n[ye[tve ies}s. yeÇÇerÛe ke@âC[er ne@efmheš}ceOetve
efJe}emejeJeebvee Ùeke=âlejesheCeemee"er ÛesVeF&}e n}Je}s. lÙee efoJemeeheemetve ceePÙeemekeâš ceePes kegâšgbyeerÙemegæe efJecevemkeâ nesles.
ceneje°^eÛÙee efoiiepe keâeB«esmeer veslÙeebÛÙee cebef$eceb[Uele cenòJeeÛeer Keeleer meebYeeUle efJe}emejeJeebveer 14 Je<eeËntve DeefOekeâ keâeU meòeeOeejer
Jeiee&leer} cenòJeeÛeer JÙekeäleer nesCÙeemee"er cesnvele, kesâ}s}s keâ°, JewOeeefvekeâ jepekeâejCeeÛee kesâ}s}e DeYÙeeme }#eCeerÙe "jeJee. Ùee Ûeewoe Je<eeËÛÙee
DevegYeJeeveblej jepÙeeleuÙee meòeekeâejCeeÛes meJeexÛÛe cegKÙeceb$eerheo oesveoe Yet<eefJeCÙeeÛeer mebOeer mJekeâle&=lJeeves efceUe}er. ØeLeceoMe&veer lÙeebÛes jepekeâerÙe
ieg¤ Deme}suÙee MebkeâjjeJeebkeâ[tvener lÙeebvee DeeMeerJee&o vekeäkeâerÛe efceUe}s. cegKÙeceb$eerheoeÛÙee heefnuÙee šce&ceOÙes vekeäkeâerÛe MebkeâjjeJe lÙeebÛes hee"erjeKes
nesles. 27 HesâyeÇÇgJeejer 2004 mee}er MebkeâjjeJe efveJele&}s. 1 veesJnWyej 2004 heemetve cegKÙeceb$eer cnCetve efJe}emejeJeebÛeer ogmejer Fefvebie meg¤ Pee}er.
MebkeâjjeJe pesJne ogmeNÙeeboe cegKÙeceb$eer Pee}s lesJne jepekeâerÙe GòejeefOekeâejer cnCetve MebkeâjjeJeebveer Ùee DeeheuÙee nesvenej efMe<Ùeekeâ[s heeefn}s DemeeJes.
ogmeNÙee šce&ceOÙes MebkeâjjeJeebveer DeeheuÙee cebef$eceb[Uele lÙeebÛÙee vesle=òJeeÛeer heejKe keâ¤ve lÙeebvee De«eYeeieer "sJe}s. cenmet}, menkeâej, meeJe&peefvekeâ
yeebOekeâece, meebmke=âeflekeâ keâeÙe&, ogiOeefJekeâeme DeeefCe mebmeoerÙe keâecekeâepe DeMee efJeefJeOe KeelÙeebÛee keâeÙe&Yeeie MebkeâjjeJeebveer efJe}emejeJeebJej meesheefJe}e
neslee. Skeâe DeLeea MebkeâjjeJeebÛÙee ogmeNÙee cegKÙeceb$eerheoeÛÙee keâeUele efJe}emejeJe MebkeâjjeJeebÛeer ØeefleÚeÙeeÛe nesles. `efceveer ÛeerHeâ efceefvemšj' cnCetve
lÙeebvee he$ekeâejebveer efo}s}er GheeOeer iewj veJnleer. MebkeâjjeJe nÙeele Demeles lej efJe}emejeJeebÛÙee ogmeNÙee FefvebieÛeer Meeskeâevle Fefleßeer Pee}er vemeleer.
efJe}emejeJeebveer heeÙeGleej nesleevee DeeheuÙee ieg¤ÛÙee efÛejbpeerJeebkeâ[s Deehe}s GòejeefOekeâejer cnCetve mevceeveeves cegKÙeceb$eerheo meesheefJe}s; hejbleg
veebos[ - }eletjÛÙee mLeeefvekeâ jepekeâejCeecegUs lÙeebÛÙeele Skeâceskeâebvee heeCÙeele heenCÙeeFlekesâ MeerleÙegæ efJe}emejeJeebÛÙee ce=lÙetheÙeËle Ûee}t jeefn}s.
efJe}emejeJeebÛÙee DeblÙeÙee$esle DeMeeskeâjeJe efome}s, hejbleg meJe& keâener efJeme¤ve iesuÙeemeejKes Jeeš}s veenerle. MebkeâjjeJe Demeles lej Ùee oesIeebÛÙee
}škeäÙee Yeeb[Cee}e efle}ebpe}er efceUe}er Demeleer. oesIeebÛesner keâeve OejCÙeeFlekeâe DeefOekeâej MebkeâjjeJeebÛee neslee. ceneje°^ jepÙeeÛes efMeuhekeâej cnCetve
Skeâ efJeefMe° Jeie& peelemecetn ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeebvee mebyeesOelees. ÙeMeJeblejeJeebÛeer 34-35 Je<eeËÛeer jepekeâerÙe keâejkeâero&. Skeâoe efÉYeeef<ekeâ jepÙeeÛes
cegKÙeceb$eer cnCetve, ogmeNÙeeboe ceneje°^ jepÙeeÛÙee mebmLeehevesmeesyele ceneje°^ jepÙeeÛes heefn}s cegKÙeceb$eer DeeefCe heg{s 1962 mee}er Ûeerve-efnbogmLeeve
ÙegæeÛÙee heeMJe&YetceerJej mebj#eCeceb$eer cnCetve iesuÙeeJej les lÙeebÛes efveJele&ve nesF&heÙeËleÛeer 34 Je<ex lÙeele}s keâle=&lJe lÙeebvee }eskeâesòej veslee yeveJetve ies}s.
ÙeMeJeblejeJeebÛes OeesjCe MeslekeâNÙeebÛÙee, oef}le, keâ°keâjer, Meesef<eleebÛÙee YeuÙeeÛes nesles, heCe les meJe& Jeie& mecevJeÙeeÛes nesles. jepÙeele JemebleoeoebmeejKes
}eskeâvesles Skesâ keâeUer lÙeebÛes GpeJes nele nesles. ÙeMeJeblejeJeebÛes «eeceerCe GlLeeveeÛes OeesjCe jeyeefJeCeejs ceneje°^eÛes ÛeewLes cegKÙeceb$eer JemeblejeJe veeF&keâ
nesles, hejbleg ÙeebÛeer Yetefcekeâe meJe&peveJeeoer nesleer. Ùee}e DeheJeeo cee$e MebkeâjjeJe ÛeJneCe jeefn}s. ÙeMeJeblejeJeebÛÙee cebef$eceb[Uele DelÙeble cenòJeeÛes
ceb$eer Demetvener JeieeaÙe peeefCeJesÛÙee DeLee&ves lÙeebÛee he#e KeNÙee DeLee&ves meJe&neje Jeiee&ÛÙee yeebefOe}keâerÛee neslee. ÙeMeJeblejeJeebvee menkeâejeÛÙee ÛeUJeUerÛes
ØeJele&keâ ceeveleele. lÙee menkeâejeÛÙee ÛeUJeUerletve veblej MJesle›eâebleer DeeefCe veer}›eâebleer Pee}er. heCe Glheeove meeOevenerve «eeceerCe ceeCemee}e lÙeele
mLeeve veJnles. DeuheYetOeejkeâ, Yetefcenerve, oef}le Meslecepetj DeeefoJeemeer ÙeebÛÙeemee"er Ùeespevee neslÙee, hejbleg cenòJeeÛee jes}, mLeeve lÙeebvee Ùee veJÙee
efJekeâeme›eâceele DeeOegefvekeâ ceneje°^eÛÙee jepekeâejCeele veJnles. MebkeâjjeJeebÛee he#e Ùee DemeuÙee meJe&nejeÛee neslee. menkeâejeÛÙee ÛeUJeUerletve «eeceerCe
Yeeieele pevceeme Dee}s}e cet"Yej meOeve Meslekeâjer. Ùee veJeerve heefjefmLeleerÛee HeâeÙeoe G"efJeCeeje peeleßes‰, Oeveoeb[iee ÙeebÛee he#e MebkeâjjeJeebÛee
veJnlee. lÙeeÛeer efkebâcele MebkeâjjeJeebvee ceneje°^eÛÙee oesveoe cegKÙeceb$eerheoer Demeleevee ceespeeJeer }eie}er DeeefCe ÙeecegUsÛe heeÙeGleej JneJes }eie}s.
efJe}emejeJeebÛÙee õ°sheCeecegUs ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe les MebkeâjjeJe ÛeJneCe Ùee ceneje°^eleuÙee meòeeOeejer Jeiee&leuÙee oesve mebØeoeÙeeÛes keâener DebMeer keâe
nesF&vee, meKÙe Pee}s. Jemebleoeoebveerner DeeIee[er mejkeâej Ûee}efJe}s. DeLee&le, lesJne efJeYeepeve Demetvener yengceleeÛÙee DeLee&ves "erkeâ heefjefmLeleer nesleer.
cee$e efJe}emejeJeebÛÙee heefnuÙee FefvebieceOÙes les yengceleeÛes cegKÙeceb$eer veJnles. lÙeebvee Dee" he#e meesyele IesTve DeeIee[erÛes mejkeâej Ûee}JeeJes }eie}s.
DeefmLej keâeUele}s cenòJeeÛes jepekeâerÙe efveCe&Ùe lemes veieCÙe veJnles. heg{ÛÙeeÛe "sÛe ceeieÛee MeneCee Je vÙeeÙeeves efJe}emejeJeebveer keâejYeej kesâ}e.
heefnuÙee FefvebieceOÙes MebkeâjjeJeebÛee Ûes}e cnCetvener lÙeebvee Ûeebie}eÛe mejkeâejebleie&le efJejesOe menve keâjeJee }eie}e. heJeejebÛee je°^Jeeoer, heefnuÙee ogmeNÙee
FefvebieceOÙesner lÙeeÛes ye}Jeòej vesles cebef$eceb[Uele neslesÛe. ogmeNÙee FefvebieceOÙes heJeejebÛeer DeeefCe lÙeebÛeer JesJn}WiLe kegâ"s pegUt ueeie}er DeeefCe cegbyeF&Jejer}
heeefkeâmleeveer DeeflejskeäÙeebÛÙee nuuÙeeveblej efJe}emejeJeebvee heeÙeGleej JneJes }eie}s. heg{s ÙeLeekeâeU keâeB«esmeßes‰eRveer lÙeebvee keWâõerÙe cebef$eceb[Uele Iesle}s.
meòee jepekeâejCeeÛee ne meJe& osMecegKeer PebPeeJeele osMecegKeer Denbieb[er DenbYeeJeeÛee veJnlee. lees cevemJeer }eskeâMeener cetuÙes pehetve jepÙeeleer} meeceeefpekeâ
Skeâpetš efškeâJetve "sJeCeejs Ghesef#ele oef}le, Yetefcenerve DeeefoJeemeeRvee, Meslecepegjebvee, DeuhemebKÙeekeâebvee Deehe}e JeešCeeje neslee. efJe}emejeJeebÛee
DeeefCe ceePee $e+CeevegyebOe pegU}e lees ceePes DeeefCe MebkeâjjeJeebÛes pes meKÙe nesles lÙeecegUsÛe. }bieesšer he$e meehleeefnkeâ Ûee}efJeCÙeemee"er efJe}emejeJeebveer
ceePÙeener meceepekeâejCee}e neleYeej }eJe}e. FlekesâÛe veJns lej 2006-2007 mee}er cejCeeÛÙee oejeletve ceer hejle Dee}es. lÙee JesUer lÙeebveer
Ghe}yOe keâ¤ve efo}s}er JewÅekeâerÙe ceole ce}e lejer efJemejlee ÙesCeej veener. `oes nbmeeW keâe pees[e' ceOeuÙee megMeer}kegâceejebveer ceePÙeemee"er lÙeebvee
ceoleerÛeer kesâ}s}er efJevebleer efJe}emejeJeebveer "eskeâj}er veener. G}š Guneme heJeejebvee JesUesJesUer ne@efmheš}ceOÙes hee"Jetve ceePÙee Øeke=âleerÛeer ne}nJee}
les Iesle jeefn}s. lÙeebÛes ceePes Deletš JewÛeeefjkeâ veeles nesles. efpeJebleheCeer Ùee ceePÙee efce$eeÛes Dekeâe}er cejCe heeneJes }eie}s. ceePÙeemee"er lejer les Deme¢e
Deens. o
209
 DecesefjkesâÛee lekeâ}eot ceeveJeleeJeeo
efÛeveer keâcÙegefvemš he#eeÛÙee peg}ceer SkeâeefOekeâejMeenerletve Deieoer ceeDees Pes[ebieÛÙee jepeJešerheemetve mJele:Ûeer megškeâe ke⤠FefÛÚCeeNÙee, leÉle
}eskeâMeener mJeeleb$ÙeeÛeer meelelÙeeves ceeieCeer keâjCeeNÙee efÛeveer veeieefjkeâebÛeer Meeskeâebeflekeâe Depetve mebhe}s}er veener.
ÛeerveÛes Peoples Republic cet"Yej Yeü° Je mejbpeeceer elite keä}emeÛÙee neleele Deens. lÙeebÛes meòee GheYeesieeÛes, mJeeLee&Ûes jepekeâejCe Deece
efÛeveer peveles}e Yej[tve keâe{le Deens. Skeâe yeepet}e ceeveJeer nkeäkeâeÛeer, ceeveJeer mJeeleb$ÙeeÛeer }{eF& }{Ceejs meòeeefJenerve }eskeâ cegmkeâšoeyeer,
peg}tce, peyejomleer menve keâjle, keâOeer cejCeebeflekeâ ÚU menve keâjle ÛeerveceOÙes OewÙee&ves peiele Deensle, efleLes ogmejerkeâ[s, DeefJejle mebIe<e& keâ¤ve
nleye} Pee}s}s }eskeâ Decesefjkesâkeâ[s DeeßeÙe ceeiele Deensle. De}erkeâ[ÛÙee Ûeej-heeÛe Je<eeËle kegâ"s Decesefjkeâe-Ûeerve Ùeeble}s jepeveweflekeâ mebyebOe
pegUle Deensle. veenerlej Ùee oesvner osMeebÛÙee jepÙekeâlÙeeËletve meeOee efJemleJe peemle veJnlee. Deepe Decesefjkesâkeâ[s DeeßeÙe ceeieCeeNÙeebceOÙes Jeebie
ef}petvemeejKes ÛeeWefikebâie ØeebleeÛes cemleJee} kegâØeefmeæ hees}ermeØecegKe Deensle. pÙee}e efJeÅeceeve Ûeerve jepeJešerves efÛeveer meceepeeÛee Me$et "jefJe}s
Deens, lej ogmejs ÛeWie iegDeeviÛeWiemeejKes DebOe Deme}s}s Je efÛeveer efŒeÙeebÛÙee DeefOekeâejebmee"er efÛeveer meòeeefOekeâeNÙeebMeer mebIe<e& keâjCeejs `ceeveJe
DeefOekeâej' ÛeUJeUerÛes keâeÙe&keâlex Deensle. JeebieÛeer iees° mees[tve osT, hejbleg ÛeWie Ùeebvee DeKesj DeeßeÙe osCÙeeefMeJeeÙe Decesefjkesâkeâ[s heÙee&Ùe Gj}s}e
efomele veener. keâejCe Ùee DebOe efÛeveer keâeÙe&keâlÙee&ves efÛeveer keâcÙegefvemš jepeJešerÛÙee meJe& ØekeâejÛÙee ÚUe}e meeceesjs peele nleye} nesTve DeKesj
Decesefjkesâve otleeJeemeeleÛe ØeJesMe keâ¤ve DecesefjkesâÛeer ieesÛeer kesâ}er. Decesefjkeâe menpeemenpeer ÛeWiemee"er DeeßeÙe ceevÙe ke⤠Mekeâle veener? Decesefjkeâsves
ÛeWie}e pej DeeßeÙe efo}e lej Decesefjkeâe - Ûeerve DecesefjkesâÛÙee DeeefLe&keâ mebyebOeele lemesÛe ÛeerveÛÙee Debleie&le yeeyeleerle {JeUe{JeU keâjle Deens. ner
{JeUe{JeU Ûeerve menve keâjCeej vemeuÙeeÛes ÛeerveÛÙee DeefOekeâej met$eeves cnš}s Deens. Jeebie ef}petve DeeefCe ÛeWieÛÙee ØekeâjCeeves ÛeerveceOe}s DeepeÛes
meeceeefpekeâ JeemleJe keâeÙe Deens, ÙeeÛee ieewhÙemHeâesš lej Pee}eÛe. meJe& peiee}e hegvne Skeâoe keâU}s keâer ÛeerveceOÙes Depetvener }eskeâMeener mJeeleb$ÙeeÛeer
ceeieCeer, ceeveJeer DeefOekeâej Ùeemee"er }{CeeNÙeebvee yeUer peeJes }eieles. 1949 mee}er ÛeerveOÙes ØemLeeefhele Pee}suÙee MeslekeâNÙeebÛÙee, keâeceieejebÛÙee
DeefOemeòes}e Deepe oceveeOeeefjle SkeâeefOekeâejMeenerÛes ¤he Øeehle JneJes ÙeeÛes Jew<ecÙe ›eâebleerÛes ØeCesles ceeDeeslmes legbie, ÛeeT Sve }eÙe kegâCee}eÛe
keâOeer Jeeš}s veener. Jeie&}{ŸeeÛÙee mebkeâuhevee lÙeebÛÙee SJe{Ÿee keâ[JÙee neslÙee keâer mebMeÙeeJe¤ve lÙeebveer DeeheuÙee Deehlepeveebveener mees[}s veener. efleLes
ÛeUJeUerleuÙee menkeâeNÙeebÛeer keâeÙe he$eeme? MeeŒeMegæ meceepeJeeoeÛeer cees[lees[ keâ¤ve ÛeerveceOe}s keâcÙegefvemš Deeboes}ve Ûee}efJe}s; DecesefjkeâveOeeefpe&CÙee
Yee[es$eer mewefvekeâebÛÙee yeUeJej leLeekeâefLele meecÙeJeeoer DeefOemeòee mLeeheve keâ¤ve heenCeeje Decesefjkeâve meeceüepÙeeÛee o}e} ÛeBie kewâ Meskeâ Ùee}e ceeDeesÛÙee
}eBieceeÛe& Deeboes}veeves keâeÙeceÛes hejeieboe JneJes }eie}s. lÙee keâeUer cee@mkeâesÛes jepÙekeâlex ns ÛeBie kewâ Meskeâ}e meecÙeJeeoer mecepeeÙeÛes. lÙeeÛÙee
meeceüepÙeJeeoer ceveesjLeebvee DepeeCelesheCeer yeU osT heeneÙeÛes. lÙee ÛeBie kewâ MeskeâÛeer jepekeâerÙe keâyej ceeDeeWveer yeebOe}er leer Ûeerve pevelesÛÙee DeeMeeDeekeâeb#esÛes
Øeleerkeâ nesTve.
›eâebleerÛÙee ceeiee&leer} OeeW[ otj keâjCÙeemee"er ceeDeesves meebmke=âeflekeâ ›eâebleerÛeer ÛeUJeU ÛeerveceOÙes }e} meòee mLeeheve kesâuÙeeveblej mee"ÛÙee oMekeâele kesâ}er.
heCe Pee}s G}šsÛe. lÙeeletve Øeefle›eâebeflekeâejkeâebÛee, yegPJee& o}e}ebÛee, Yeeb[Je}MeenerÛÙee nmlekeâebÛee efve:heele nesCÙeeSsJepeer Kegö he#eeÛÙee keâeÙe&keâlÙeeËÛesÛe,
efMejkeâeCe kesâ}s ies}s. lÙeecegUs efÛeveer peveles}e ceeDees peer DeeoMe& meceepeeÛeer, veweflekeâ meceepeeÛeer mJehves oeKeJele neslee leer OegUer}e efceUe}er. Deehe}e
nskeâe Ûee}efJeCÙeemee"er keâškeâejmLeeves keâjle SkeâceskeâebÛes cnCeCÙeehes#ee efJejesOekeâebÛes efveoe&}ve keâjCes DeeJeMÙekeâ ceeve}s peeT }eie}s. ceeDeeWÛÙee
ce=lÙetveblej oneSkeâ Je<eeËveer lÙee JesUÛÙee efÛeveer keâcÙegefvemš he#eeves Ùee ceeDeesÛÙee SketâCe jepekeâejCeeÛes cetuÙeceeheve keâ¤ve ceeDees}e oes<e efo}s, hejbleg
heg{er} JeešÛee} ÙeeÛe he#eeves ceeDeesÛÙee meebmke=âeflekeâ ›eâebleerÛÙee Glheeleer Deceeveg<e ke=âlÙes keâjleÛe kesâ}er. pÙee efÛeveer pevelesÛes heVeemeÛÙee oMekeâele ceeDees
Øesef<ele nesles... 60 les 70 ÛÙee oMekeâele ›etâjkeâcee& nesleele ns meejs keâuheveshe}erkeâ[Ûes Deens. ceeDeesÛes 1927 heemetveÛes menkeâejer pes ceeDeesmee"er,
ÛeerveÛÙee YeefJeleJÙeemee"er Deehe}s ØeeCener ÅeeÙe}e ceeies - heg{s heenele veJnles DeMee }eBieceeÛe&ceOeuÙee meeLeeroejebÛee mebMeÙe IesTve Ùecemeoveeme hee"efJe}s.
Ûet lesn Demees, ef}Ùe efyeÙee, ef}Je MeeJeÛeer Demees, DeMeebveener ÛeUJeUerÛÙee yeensj Hesâketâve ÅeeÙe}e ceeDeesves ceeiesheg{s heeefn}s veener. ceeDeesÛÙee
meebmke=âeflekeâ ›eâebleerÛÙee ve=Mebme ›eâewÙee&letve pes peie}s JeeÛe}s les [Wie efPeDeesJees heWiemeejKes 78 veblejÛÙee ÛeerveÛÙee jepekeâejCeele}s meJexmeJee& Pee}s.
lÙeebÛÙeeÛe jepeJešerves efleDeeve cesve Ûeewkeâele, }eskeâMeener mJeeleb$Ùeemee"er ceeieCeer keâjCeeNÙee efJeÅeeLÙeeËÛes efMejkeâeCe kesâ}s. jmlÙeeJej Dee[JÙee he[CeeNÙee
efJeÅeeLÙeeËÛÙee DebieeJe¤ve jCeiee[s Ieele}s. DeeefLe&keâ megOeejCee keâjle ceekeäme&Jeeoer DeeefLe&keâ efmeæebleeÛÙee keâe}yee¢e yeeyeer heg{s DeeCetve [Wieves Ûeerve}e
DeeOegefvekeâ Yeeb[Je}MeenerÛÙee mheOee&lcekeâ yeepeejele GYes kesâ}s. 1978 heemetve lees DeepeleeieeÙele Ûeerveves Iesle}s}er Yeeb[Je}er yeepee¤heCeeÛeer DeeefLe&keâ
veerleer Je=efæbiele keâjleÛe heg{s ves}er. [WieÛÙee veblej nt ÙeeJee yeebie, PeeDees efPeÙeebie, efpeÙeebie pesceerve DeeefCe oesve Je<eeËheemetve meòesJej Deme}s}s efJeÅeceeve
meòeeØecegKe, keâcÙegefvemš he#eeÛes DeOÙe#e nt efpebleeJe ner meJe& ceb[Uer [WieÛÙee DeeefLe&keâ OeesjCeeÛÙee npeejes heš heg{s ies}er. ns meJe& keâjleevee lÙeebveer
keâcÙegefvemš he#eeÛeer DeefOemeòee DeyeeefOele "sJeCÙeemee"er mJeeleb$ÙeØesceer }eskeâMeenerJeeoer veeieefjkeâebÛeer pÙeebveer keâcÙegefvemš jepeJešerefJe®æ Deeboes}ves kesâ}er,
}{s kesâ}s. peenerj JekeäleJÙe kesâ}s. lÙeebvee OeejeleerLeea he[eJes }eie}s. DeeMÛeÙe& Jeešles les ÙeeÛes. Ùee meJe& efMejkeâeCeeletve efŒeÙeebÛÙee DeefOekeâejebmee"er
}{Ceeje DeebOeUe ÛeWie Decesefjkeâve otleeJeemeele efMe¤ve Decesefjkesâkeâ[s jepekeâerÙe DeeßeÙe ceeiet }eie}e. lÙeeceeies DevÙeeÙeeefJe®æ, peg}eceeefJe®æ,
oceveefJe®æ }{CÙeeÛeer lÙeeÛeer ogo&cÙe FÛÚeÛe Deens, Ùeele keâme}erÛe Mebkeâe veener. 1949 les 2000 ne keâe}Keb[ DeeoMe& mJeie&megKeeÛeer mJehves
heenCeeje (Meeefyokeâ DeLee&ves) efÛeveer ceeCetme neslee. Deepe efÛeveer jepÙekeâlÙeeËÛÙee YeesieJeeoer - mebJesoveMeer} jepekeâejCeecegUs mecemle efÛeveer ceeCemeebÛeer,
meceepeeÛeer Meeskeâebeflekeâe Pee}er Deens. lÙee Meeskeâebeflekesâletve peeieeflekeâ meeceüepÙeMeenerÛes vesle=òJe keâjCeejer Decesefjkeâener megškeâe ke⤠MekeâCeej veener. Ùeeceeies
210
DeMee leNnsÛes peeieeflekeâ heeleUerJej OeÇgJeerkeâjCe Pee}s}s efJeÅeceeve jepekeâejCe Deens, ns DeeheCe efJemejlee keâecee veÙes. Skesâ keâeUer MeW[er legšes Jee heejbyeer,
hejbleg DecesefjkesâÛÙee DeeßeÙee}e Dee}suÙee efJemLeeefhele Pee}suÙee peieeleer} keâcÙegefvemš osMeeleer} veeieefjkeâebvee Decesefjkeâe nmele KesUle DeeheuÙee Ú$eÚeÙesle
Iesle nesleer. DeMee ceeveJeer mJeeleb$ÙeeJej DebkegâMe DeeCeCeeNÙee osMeebvee Deehe}er Me$et mecepele nesleer. leer DecesefjkeâeÛe Deelee ÛeWie}e DeLeJee Jeebie ef}petve}e
jepeeßeÙe osCÙeeme Ieeyejle Deens. De}erkeâ[ÛÙee keâeUeleuÙee Decesefjkesâves efo}suÙee heeef"byÙeecegUs peeieeflekeâ jepekeâejCeele Ûeerve}e ceevÙelee efceUt Mekeâ}er.
mebÙegkeäle je°^ mebIešvesÛÙee megj#ee meefceleerJej keâeÙecemJe¤heer meomÙelJe efceUe}s. DeCJeŒeOeejer yeveleevee ÙeeÛe ÛeerveefJe®æ Decesefjkesâves n}keâu}esU
ceepeefJe}e veener. Deelee cenemeòee nesCÙeemeesyele DeeefLe&keâ cenemeòee nesCÙeeÛÙee °erves Ûeerve mJehves heenelees Deens. lÙee}e ieeWpeejCÙeeÛes keâece DeepeÛÙee
Ie[er}e Decesefjkeâe keâjles Deens. lemesÛe Ùee vee lÙee ØeMveebJej Decesefjkesâ}e Ûeerve meesyele nJee Deens. Ûeerveves Gòej keâesefjÙee}e DecesefjkesâcegUsÛe Heâškeâej}s Deens.
FjeCeÛÙee efJejesOeele Decesefjkesâ}e nJeer Deme}s}er Yetefcekeâe Ûeerve IesT }eie}eÙe. Jes} }eTve}e Deehe}e jepekeâerÙe DeeßeÙe Decesefjkesâves lÙeeÛÙee iegvnsieejer
ØeJe=òeercegUs veekeâej}e. hejbleg Ùee °erves DeeoMe& Deme}suÙee ÛeWie}e kegâ"uÙee leòJeevegmeej jepeeßeÙe veekeâejCeej Deens? Decesefjkesâle Demee jepeeßeÙe veekeâej}e,
lej DeepeJej lÙeebveer DeMee leNnsÛÙee heeref[leebvee lees jepeeßeÙe osT kesâ}e neslee leer DecesefjkesâÛeer Yetefcekeâe YebhekeâheCeeÛeerÛe cnCeeJeer }eies}. Decesefjkesâ}e
DeeheuÙee jepekeâerÙe cele}yeeheg{s keâMeeÛesÛe keâener he[}s}s veener. vee veweflekeâ jepekeâejCeeÛes, vee ceeveJeleeJeeoeÛes. vee. }eskeâMeener leòJeeÛes. DeeheuÙee
efnlemebyebOee}e yeeOee DeeuÙeeJej Decesefjkeâe ÛeerveÛÙee ›etâj jepÙekeâlÙeeËntve DeefOekeâ ›etâjheCes JeeieeÙe}e ceeiesheg{s heenele veener nsÛe Kejs.
o

211
 OecceÛe›eâ ØeJele&ve efoveeefveefceòe...
DeeheuÙee osMeeleer} heejbheefjkeâ efmLeleerJeeoer, meveeleveer [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer 1956 mee}er DeeheuÙee }eKees DevegÙeeÙeebmen kesâ}suÙee
OeceeËlejeÛeer efveboe keâjleele. JeemleefJekeâ efnbot Oecee&ÛÙee cegMeerletve pevce heeJe}s}e yeewæ Oece& (heejbheefjkeâ efnbot Oece& lÙeepetve) Deebyes[keâjebveer mJeerkeâej}e.
lÙeeyeö} Deebyes[keâjebvee OevÙeJeeoÛe ÅeeÙe}e nJes nesles. Deepener Ùee OeceeËlejekeâ[s ÙeeÛe Je=òeerves heeefn}s peeles. Deebyes[keâjer OeceeËlej efnbogmLeeveer meceepeeÛÙee
hees}eoer Skeâpegšer}e Oekeäkeâe ueeJeCeejs OeceeËlej veener. Deebyes[keâjebÛÙee OeceeËlejeJej Heâkeäle efnbot meveeleveerÛe šerkeâe keâjleele Demes veener. pÙee jepekeâerÙe
hegjesieeceer he#eeÛeer OegjerCe ceb[Uer DeeheuÙee osMeele Deensle, lÙee ceb[UeRveerner Deebyes[keâjebvee DeeheuÙee šerkesâÛes }#Ùe yeveefJe}s Deens. Deebyes[keâj Oecee&ÛÙee
Deenejer iesuÙeeÛes cnCele les Deebyes[keâjebJej šerkeâe keâjleele. [e@. Deebyes[keâjebÛÙee "eÙeer Deme}suÙee efJe%eeveefve‰ Oeeefce&keâ peeefCeJes}e les vepejsDee[ keâjleele.
Deebyes[keâjebveer mJeerkeâej}s}e yeewæ Oece& hetCe&le: SsefnkeâJeeoer Je ceveg<ÙekeWâõer Deens. meJe& leNnsÛÙee DeOe:heleveeletve lÙeebÛes yegæoMe&ve ceeCemee}e JeeÛeJeCeejs
Demes Deens, DeeefCe cnCetveÛe heejbheeefjkeâ yeewæ Oecee&Ûes Oece&Jesòes keâejYeejer Deebyes[keâjebvee heejbheeefjkeâ yeewæ Oecee&Ûes efJejesOekeâ ceeveleele. Deebyes[keâjer Oece&
veJns Oecce. ne cetU yegæeÛÙee efMekeâJeCegkeâerÛee Dee«en OejCeeje, leerÛe efMekeâJeCetkeâ DeeÛeejCeeje, efJe%eeveefve‰lee DeeefCe }eskeâMeener JÙeJemLee Ùeebvee hetjkeâ
nesCeeje Oece& Deens. Deebyes[keâjebveer Demhe=MÙe cegefkeälemeb«eeceeÛeer iejpe cnCetve mJeerkeâej}s}e yeewæ Oece& mecepetve IÙeeÙe}e nJee. 14 Dee@keäšesyej 1956 ne
meerceesu}bIeveeÛee efoJeme cnCepes omeNÙeeÛee efoJeme neÛe osMeeleer} Demhe=MÙeebÛÙee GlLeeveeÛee efoJeme Deens. cegefkeäleefove Dee@keäšesyej 2012 }e Ùesle
Deens. Deebyes[keâjer OeceeËlejeÛÙee Deveg<ebieeves yees}eÙeÛes Demes} lej OeceeËlejeefJe<eÙeerÛeer Deebyes[keâjebÛeer JeemleJeJeeoer Yetefcekeâe mecepetve IÙeeÙe}e nJeer.
yegæJeemeer ØeeÛeeÙe& ce. efYe. efÛešCeerme Ùeebveer Deebyes[keâjebÛÙee Ùee YetefcekesâÛee pees JesOe Iesle}e Deens lees ÙesCesØeceeCes -
efnbot meceepeJÙeJemLesÛes SkeâmebOe hegveIe&šve efnbotveer keâeUeÛeer heeJe}s DeesUKeuÙeeme MekeäÙe Deens, Demee 1935 heÙeËle lejer yeeyeemeensyeebÛee
efJeMJeeme DemeeJee Demes efomeles. veenerlej Demhe=MÙeebÛes efnle meeOeCes cnCepes DeefKe} efnbot meceepeeÛes efnle meeOeCes, Demhe=MÙeesæej cnCepes je°^esæej,
ceer Øee@šsmšbš efnbot Deens, Demes efJeÛeej lÙee keâeUele lÙeebveer JÙekeäle kesâ}s vemeles. yeeyeemeensyeebÛeer efnbot meceepemegOeejCesÛeer Yetefcekeâe mecekeâe}erve
megOeejkeâebhes#ee JesieUer nesleer. yengmebKÙe meceepemegOeejkeâebvee GÛÛeJeCeeaÙe efnbotÛÙee keâewšgbefyekeâ megOeejCee cnCepes meeceeefpekeâ megOeejCee Demes Jeešle
nesles. peeleer ve° keâjCÙeeÛÙee ÛeUJeUerÛeer lÙeebvee DeeJeMÙekeâlee Jeeš}er veener efkebâJee lÙeebveer lemes Oee[me kesâ}s veener. yeeyeemeensyeebÛeer meeceeefpekeâ
mecelesÛeer ceeieCeer kesâJeU mewæebeflekeâ heeleUerJejÛeer Demeleer lej efnbotbÛee lÙee}e efJejesOe veJnlee. Goeòe leòJes DeOÙeelceeÛÙee heeleUerJej ceevÙe
keâjeÙeÛeer hejbleg JÙeJenejeÛÙee #es$eele leer JepÙe& ceeveeÙeÛeer ner DeelceJebÛekeâ hejbheje yeÇÇeÿeCeer mebmke=âleerle Deewheefve<eefokeâ keâeUeheemetve ¤{ Deens. meJe&
ceeCemes pevcele: meceeve opee&Ûeer ve ceevelee pevceleeÛe peeleerJe¤ve lÙeebÛeer GÛÛeveerÛe DeMeer Jeie&Jeejer keâjeÙeÛeer ne lej yeÇÇeÿeCeer meceepeJÙeJemLesÛee
he=‰keâCeeÛe Deens. peeleerJeCe&efOeef‰le efJe<ecelee neÛe yeÇÇeÿeCeer meceepeJÙeJemLesÛee hejbhejsÛee DeeoMe& neslee. pÙee meceepee}e JeemleJe nsÛe DeeoMe&Jele
Jeešles, lÙee meceepeele heefjJele&ve DeeefCe ieefleceevelee ner DemeeOÙe Deens, Demee DevegYeJe ÙesT }eieuÙeeJej yeeyeemeensyeebveer ÙegieevegÙegieebÛÙee heefleleebvee
DeelceesÉejeÛee DeeoMe& hegjJeer} DeeefCe lees JÙeJenejele GlejefJeCÙeemeejKeer heefjefmLeleer efvecee&Ce keâjer} DeMeer efnbot meceepeeÛeer hegve&Iešvee keâjCÙeeÛeer
DeeMee mees[}er Je les OeceeËlejeÛÙee efveCe&ÙeeheÙeËle ÙesTve heesnesÛe}s. pÙeele ßegeflemce=leer hegjeCeebveer Iee}tve efo}suÙee efveyeËOeeÛes Ùeb$eJele hee}ve veener,
pÙeele DeefKe} ceeveJepeeleer}e hejmhejmebyebOeele meceeve meoeÛeej efJeefnle Deens, pÙeele efJeJeskeâyegæer}e Devegme¤ve kesâ}s}s DeeÛejCe Deens, Demee
meeceeefpekeâ Oece& Deebyes[keâjebvee nJee neslee. owJeer DeefOe‰eveefJejefnle ceeveJelee Oece& heeefnpes neslee. lees lÙeebvee yegæoMe&veele Dee{U}e DeeefCe ceie
meJe& leNnsÛeer efkebâcele ceespeCÙeeÛes "jJetve lÙeebveer Deehe}s meejmeJe&mJe heCee}e }eJetve DeeheuÙee DevegÙeeÙeebmen yeewæ Oece& mJeerkeâej}e. pÙee Oecee&le
les pevceeme Dee}s, Jee{}s, lees Oece& lÙeepeleevee Deebyes[keâjebvee efkeâleer keä}sMe Pee}s Demeleer} ÙeeÛeer keâuhevee ve kesâ}s}er yejer. efnbot Oecee&}e
yeÇÇeÿeCeer Oecee&Ûes mJe¤he Dee}s vemeles lej lÙeeÛe Oecee&le Deebyes[keâjebvee jeneÙe}e DeeJe[}s Demeles. Heâkeäle lÙeebÛeer Deš nesleer - efnbot Oece& Demees
DeLeJee kegâ"}ener Oece& lees ceveg<ÙekeWâõer DemeeJee! Oece& ceeCemeeÛÙee YeuÙeemee"er Demelees. ceeCetme Oecee&ÛÙee YeuÙeemee"er vemelees. Deebyes[keâjer Oecee&Ûeer
ner JÙeeKÙee iewj Deens, Demes kegâCee}ener cnCelee ÙesCeej veener.
YeieJeeve yegæeÛÙee SketâCe efMekeâJeCegkeâerJe¤ve lees yegefæØeeceeCÙeJeeoer Deens ns efmeæ nesles. lesJne ef$eefheškeâele YeieJeeve yegæeÛes cnCetve pes pes JeÛeve
DeLeJee ØeJeÛeve yegefæJeeoeMeer efJemebiele vemes}, lekeâe&Meer megmebiele Demes} DeeefCe }eskeâkeâuÙeeCekeâejer "jles leesÛe Heâkeäle YeieJeeve yegæeÛee mebosMe nesÙe,
DeMeer keâmeesšer yeeyeemeensye YeieJeeve yegæeÛÙee OecceeÛee DeLe& }eJeleevee Jeehejleele. YeieJeeve yegæ Flej OeceeËØeceeCes ieefjyeer ieewjJeerle veener. Keemeieer
cee}ceòee DeLeJee mJeeefcelJeeÛeer }e}mee ns og:KeeÛes keâejCe ceeveerle DemeuÙeecegUs YeieJeeve yegæeves DeeheuÙee efYekeäKet mebIe Ùee DeeoMe& meceepeeJej
Deheefj«eneÛes cnCepes Keemeieer cee}ceòee ve yeeUieCÙeeÛes yebOeve Ieele}s Deens. yegæ Oecce ne meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe DeeefCe DeeefLe&keâ }eskeâMeenerÛeener
peerJeveceeie& Deens. YeieJeeve yegæ meòeshes#ee DeelcemebmkeâejeJej DeefOekeâ Yej osleele. Deelcemebmkeâej - cnCepes De°ebie ceeiee&ves vesCeeje meoeÛeej - cnCepesÛe
veerleer.
efJe%eeveÙegieeÛes DeeJneve menpeheCes mJeerkeâe¤ Mekesâ} Demee ne Leesj DeeoMe& yegæ OecceeÛÙee DeeOeejs yeeyeemeensyeebveer DeeheuÙee oef}le yeebOeJeebmeceesj
"sJe}e. ne DeeoMe& lÙeebÛee Ssefleneefmekeâ hejbleg efJemce=le Jeejmee Deens.
o

212
 `efJeot<ekeâ' Ùee veeškeâeÛÙee efveefceòeeves
ØeYeekeâj ogheejs ne iegCeer veeškeâkeâej Deens. lÙeeÛÙee veešŸeeefJe<keâejeÛes DeeefCe Jee*dceÙeerve mepe&veeÛes #es$e - Hegâ}s, Deebyes[keâjer efJeÛeej efmeæebleeÛÙee
yeebefOe}keâerÛes Deens. ogheejs ÙeebÛÙee `efJeot<ekeâ' Ùee veJÙee veeškeâeÛeer mebefnlee hegmlekeâ¤heeves ÙesT Ieele}er Deens. lÙeebÛe Ùee veeškeâeÛee efJe<eÙener lÙeebÛÙee
DevegYeJeevegmeej oef}le peerJeveeÛÙee mebIe<ee&}e, DeefmlelJeeÛÙee }{eF&}e Meyoyeæ keâjCeeje DeeefCe Hegâ}s - Deebyes[keâjer efJeÛeej efmeæebleeÛeer yeebefOe}keâer
efmeæ keâjCeeje Demee Deens. Ùee efJeÛeej - efmeæebleeÛÙee keâ}e meeefneflÙekeâ yeebefOe}keâer}eÛe oef}le meeefnlÙe cnCetve mebyeesOe}s peeles. oef}le meeefnlÙe
ne ceje"er Jee*dceÙeeleer} Jee*dceÙeerve cetuÙeeÛÙee DeLee&ves mekeâme DeefYeJÙekeäleerÛee meeefneflÙekeâ ØeJeen Deens. Ùee ØeJeeneves DeepeJejÛÙee meerefcele ceje"er
meeefnlÙee}e JÙeehekeâ DeeefCe JewefMJekeâ DeeÙeece osCÙeeÛee mepe&veMeer} ØeÙelve kesâ}e Deens.
oef}le meeefnlÙeeÛes ceje"er meeefnlÙe Yee<es}e Deme}s}s ns Ùeesieoeve DeefYepeveebhegjles ceÙee&efole veener. meJeeËieerCe keâ}epeeefCeJee peerJeveeleer} menpelesves
efJekeâefmele keâjCeejs les meeefnlÙe Deens. lÙeecegUs Ùee ØeJeene}emegæe ceÙee&oe he[t }eie}suÙee Deepe efomeleele. Ùee veJÙee Jee*dceÙeerve ØeJeeneÛes oef}le
jbieYetceer nsner Skeâ mece=æ oe}ve Deens. Ùee jbieYetceerJee}s cet"Yej keâe nesF&veele DeepeÛÙee Ie[er}e pes pes veeškeâkeâej cnCetve keâeÙe&jle Deensle, lÙeebÛÙee
ef}KeeCeeÛee he#e ne peerJeveefve‰eJeeuÙeebÛee he#e Deens. kesâJeU keâ}smee"er keâ}e, ne DeefYepeveer DeefYe®Ûeer}e ieeWpeejCeeje ceveesjbpeveer mJe¤heeÛee
veešŸeevegYeJe DeOeesjsefKele keâjCeeje JeebPe he#e veener.
ogheejs ÙeebÛÙee veešŸe}sKeveeÛes Ùee °erves DevevÙemeeOeejCe cenòJe nesÙe. Hegâ}s -Deebyes[keâjer efJeÛeejefmeæebleebÛeer Jee*dceÙeerve yeebefOe}keâer efveYeeJeleevee
Ùee ØeJeenele}s jLeercenejLeer DeKesj mebkegâefÛeleheCeeÛes yeUer "juÙeeÛeer Deveskeâ GoenjCes Deensle. ogheejs ns cee$e Ùee}e DeheJeeo Deensle. lÙeebÛÙee veJÙee
`efJeot<ekeâ' veeškeâeÛee efJe<eÙe lemee vesnceerÛeeÛe heejbheefjkeâ mJe¤heeÛee Deens. oef}le kegâšgbye efJe®æ Oeeefce&keâ efJeOeer keâjCeeje peeleßes‰ hegjesefnle yeÇÇeÿeCe
Demee lees Deme}e lejer lÙeebveer pÙee mebÙeceeves, meefn<CetheCeeves lees neleeU}e Deens DeeefCe lÙee keâLes}e Skeâe efJe[byeveelcekeâ efJeveesoeves DeefOekeâ ØeYeeJeer
keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e Deens. les keâewMeuÙe ogheejWÛesÛe cnš}s heeefnpes. Deepe oef}le meeefnlÙeeØeceeCes oef}le jbieYetceer}e cejieU DeeuÙeeÛes cnš}s
peeles. ner cejieU Pešketâve šekeâCÙeeÛee mesvme ogheejWÛÙee Ùee veJÙee veeškeâele Deens. oef}le meeefnlÙe ÛeUJeUerceOÙes neleeÛÙee yeesšebJej ceespeCÙeeFlekesâÛe
meeefneflÙekeâ Ùeesæs nesles, hejbleg ceje"er Yee<es}e lÙeebveer DeefOekeâ ØeieuYe yeveefJeCÙeemee"er DeeheuÙee }sKeCeerÉejs ØeÙeeme kesâ}e. cejieU Dee}suÙee oef}le
jbieYetceermee"er ogheejWÛÙee veeškeâebveerner DemesÛe Ùeesieoeve efo}s}s Deens. T"metš je$ebefoJeme Skeâkeâu}er DevegYeJeeÛee GodIees<e keâjerle jeefnuÙeeves ÛeebieuÙee
veeškeâeÛeer efveefce&leer nesT Mekeâles, ns meceerkeâjCe Hesâketâve efo}s heeefnpes. peeefleØeLee, Jeie&JÙeJemLee ÙeeceOe}e Deehe}e he#e ne efheU}e peeCeeNÙeebÛee
he#e Deens. leUeieeUeleuÙee meJe&nejebÛee he#e Deens. Mees<ekeâebvee, Meemekeâebvee, lÙeebÛÙee peeleßes‰lJee}e ÛeesJeerme leeme efMeJÙeeMeehe DeeheuÙee
keâ}eke=âleerletve efouÙeecegUsÛe Deehe}er Jee*dceÙeerve ke=âleer DeefOekeâ mekeâme "¤ Mekeâles, ne Keesše DenbYeeie vegmeles oef}le meeefneflÙekeâÛe veener lej
oef}le veeškeâkeâejebveermegæe Hesâketâve efo}e heeefnpes. Deehe}s keâLee-keâeobyeNÙee-keâefJeleebÛes efJe<eÙe#es$e oef}le meeefneqlÙekeâebveer DeeheuÙee DenbYeeJeeletve JeeÛeJe}s
heeefnpes. oef}le meeefnlÙe Demees DeLeJee oef}le veešŸe cultural conflict Ûeer DeefYeJÙekeäleer Deens. ne meebmke=âeflekeâ ØemLeeefhele efJe®æ efJemLeeefhele
ÙeeceOe}e mebIe<e& Deens. oef}le veeškeâner lÙee}e DeheJeeo veener. oef}le meeefnlÙeeÛes veešŸeeÛes ns efJe<eÙe DeefOe‰eve Deens. Ùeentve meeshÙee Yee<esle
meebieeÙeÛes Pee}s lej ØeeCe DeeefCe ØeeCeJeeÙet Deens. ne mebIe<e& ØeeÛeerveebheemetveÛee Deens. efJeÅeceeve keâeUele lÙeeÛes veJes ¤hener legcne}e ÚUCeejs DemesÛe
Deens. ne meebmke=âeflekeâ mebIe<e& cnCee DeLeJee ØemLeeefheleebefJe®æÛee efJemLeeefheleebÛee, Mees<ekeâebefJe®æ Meesef<eleebÛee peerJeve mebIe<e& Deens. ne mebIe<e& oef}le
}sKekeâ, veeškeâkeâej ÙeebÛeer Tpee& nesÙe. Ùeekeâ[s hee" efHeâjJetve Ûee}Ceej veener. he}eÙeveJeeoer Yetefcekeâe IesTve Ûee}Ceej veener . efoJemeeÛes De°ewØenej
vekeâej, efJeõesneÛes peeiejCe Iee}Ces Ùeeves ceeveJeer peerJeveeÛÙee efJeefJeOe heeleUŸeebJe¤ve DeeblejefJejesOe, ÉbÉ oef}le }sKekeâ, keâJeer, veeškeâkeâejebvee
meceLe&heCes JÙekeäle keâjlee ÙesCeej veener. Øemebieer lÙeemee"er JÙebieelcekeâlee, DeewhejesefOekeâlee Ùee ØeYeeJeer Mem$eebÛeener Jeehej keâjlee Dee}e heeefnpes. ogheejWÛes
veJes veeškeâ Ùee °erves ce}e ÙeesiÙe Jeešles. Deepe Heâkeäle ceer lÙeebÛeer mebefnleeÛe JeeÛe}erÙe. ØelÙe#e lÙeebÛee KesU heeefnuÙeeveblej lÙeeÛÙee ÙeMeefmJelesefJe<eÙeer
DeefOekeâ meefJemlej yees}lee ÙesT Mekeâles. Ùee veeškeâeÛeer pevcekeâLee ce}e ogheejWveer meebefiele}er. ce}e leer keâenerMeer cepesoej DeeefCe iebYeerjner Jeeš}er.
cenelcee peesefleyee HegâuÙeebÛÙee `le=leerÙe ves$e' veeškeâele}e efJeot<ekeâ ogheejWvee YeeJe}e DeeefCe ceie ogheejWveer Ùee efJeot<ekeâeÛes Ûekeäkeâ yeesš Oe¤ve lÙee}e
veJÙee MelekeâeÛÙee, menœekeâeÛÙee veJÙee jbieYetceerJej, veJee hees<eeKe, veJeer Yee<ee, veJee DeeMeÙe osTve keâLesÛee G}ie[e keâjCeeje met$eOeej cnCetve
cebÛeeJej GYes kesâ}s. peesefleyeebÛee keâeU les DeepeÛÙee jbiecebÛeeJej Melekeâ - oer[ MelekeâeÛee ØeJeeme keâ¤ve Dee}s}e ne efJeot<ekeâ GhejesefOekeâ hee$e
cnCetve JeehejCes keâ"erCe nesles. heCe ogheejWveer les Oee[me kesâ}s. lÙee JesUÛee keâeU, lÙee JesUÛeer JÙeJemLee, lÙee JesUÛee hegjesefnle Jeie&, yengpeveebÛeer

213
keâce&keâeb[eÛÙee yeouÙeele efheUJeCetkeâ keâjCeeje veJÙee keâeUelener keâe}eveg¤he leerÛe Je=òeer peeieJeleevee efomelees. veJÙee-pegvÙee meceepe heÙee&JejCeeÛes,
DeeblejefJejesOeeÛes meboYe&, DevegYeJe ÙeeÛeer peeCe "sJetve efJeot<ekeâeÛeer veešŸekeâLee ogheejWveer yeebOe}er. leer }#eCeerÙe "jeJeer DeMeerÛe Deens. Melekeâeceeietve
Melekesâ Ùesleele - peeleele. efheUJeCegkeâerÛes leb$e cee$e lemesÛe Deens. Heâkeäle lÙeeÛes yee¢eebie yeo}les Ùee Deceeveg<elesÛee ØelÙeÙe osCeejs Demes ogheejWÛes veJes
veeškeâ Deens. Skeâe DeLeea MelekeâebÛeer MeeskeâebeflekeâeÛe nesÙe.
Deepe, kegâ"uÙee veeškeâeheemetve oef}le jbieYetceerÛeer meg®Jeele Pee}er Demee vemelee Jeeobie ceepeefJe}e peele Deens. oef}le jbieYetceerÛeer cnCepes
efJemLeeefheleebÛÙee jbieYetceerÛeer meg®Jeele ce}e ØeeLeefcekeâ ieCemeòeekeâ meceepeeheemetveÛe DemeeJeer Demes Jeešles. DeeÙe&-DeveeÙe& peerlepeslÙeebÛee mebIe<e&, heg{s
ÙeeÛe peerlepeslÙeebÛÙee mebkeâjele GYeer jeefn}s}er Deehe}er mebmke=âleer Jewefokeâ Oecee&efJe®æ }{Ceeje ÛeeJee&keâ Demees DeLeJee lÙeeveblejÛes ieewlece yegæ,
JeOe&ceeve ceneJeerj Ùeebveer kesâ}s}s leòJe%eeveelcekeâ mebIe<e& SKeeÅee DeMJeIees<eeves hekeâ[}s}e Demes} Je lej lesLetvener oef}le jbieYetceerÛÙee efJemLeeefheleebÛÙee
jbieYetceerÛee DeejbYe DeeheCe ceeveeÙe}e keâeÙe njkeâle Deens. efJemLeeefheleebÛes meeefnlÙe, jbieYetceer DeeÙe&-DeveeÙe& mebIe<ee&le efpebkeâCeeN]Ùee DeeÙeeËveer o[hetve
šekeâ}er, Demes mejU OeeshešheCes Oe¤ve Ûee}}es lejer ØeeÛeerve keâeUÛÙee veešŸeMeeŒeebÛÙee GodieelÙeeÛee oeKe}e heenCÙeemeejKee Deens. ØeeÛeerve
keâeUeleuÙee Yejlecegveer}e efnbogmLeeveer veešŸeMeeŒeeÛee pevceoelee ceeve}s peeles. lÙeeves DeeheuÙee veešŸeMeeŒee}e heeÛeJee Jeso cnš}s Deens. ne heeÛeJee
Jeso ØeeÛeerve keâeUer Metõebvee Jeso mebßeeJÙe vemeuÙeecegUs ceer efvecee&Ce kesâ}e Demes Yejlecegveerves cnš}s Deens. JÙeeme cegveeRveerner DemesÛe keâenermes cnš}s
Deens. JÙeemeebhes#ee ce}e YejlecegveerÛes cnCeCes DeefOekeâ mhe° Jeešles. meJe& JeeefCe&keâebmee"er lÙeeves Deehe}s Meem$e (Jeso) jÛeuÙeeves cnš}s Deens. mebmke=âle
meeefnlÙeele}e DeefYepeeleJeeo DeepeÛÙee DeeOegefvekeâ mecekeâe}erve efnbogmLeeveer meeefnlÙeeÛÙee keâ}eJeeÅeebÛee cet}eOeej ceeve}e peelees. ØeeÛeerve mebmke=âleerle
meeefnlÙeeleer} efoiiepe veeškeâkeâejebÛee meboYe& leheeme}e lej lÙeele Yeeme DeeefCe Metõkeâ ns efkeâceeve DeLee&ves DeJewefokeâebÛÙee meebmke=âeflekeâheCeeves ØeYeeefJele
Pee}s}s Jeešleele. Yeemeeves DeeheuÙee veeškeâele heejbheefjkeâ veeboerefMeJeeÙe met$eOeeje}e keâLeeJemlet meebieCÙeemee"er jbiecebÛeeJej GYes kesâ}s, lej Metõkeâeves
DeeheuÙee ce=ÛÚkeâefškeâeble leUeieeUeleuÙee ceeCemee}ener veešŸemebefnlesle iegbHeâCÙeeÛeer efkeâceÙee Jewefokeâ Oecee&Ûes mleesce Jeepeleieepele Demeleeveener kesâ}er.
Ùee ØeeÛeerve cegveeRÛÙee veešŸeefJe<eÙekeâ peeefCeJee JÙeehekeâ ceeveuÙee heeefnpesle. oef}le veeškeâkeâejeves DeeheuÙee he#eeÛee DeejbYe ØeeÛeerveele MeesOeCÙeeÛee
ØeÙeeme keâjeÙe}e njkeâle veener. ogheejWveer pemee peesefleyeebÛÙee keâeUele}e efJeot<ekeâ hekeâ[tve DeepeÛÙee jbiecebÛeeJej GYee kesâ}e DemeeÛe ØeÙeeme lÙeebveer
ØeeÛeerve keâeUeleuÙee DeeheuÙee jbieYetceerÛee MeesOe IesCÙeemee"er kesâ}e lej leesner keâewlegkeâ keâjCeejeÛe Demes}. Yejleeves DeeheuÙee heeÛeJÙee JesoemebyebOeer pes
meebefiele}s les heenCÙeemeejKes Deens -
ÙeesÓÙeb YeieJelee mecÙeied«ebefLeÙees Jesomebefcele:
veešŸeJeso: keâLeb yeÇÇÿeveveglheVe: keâmÙe Jee ke=âles
ve Jeso JÙeJenejesÓÙeb mebßeeJÙe: Metõ-peeefle<eg
lemceeled me=pee hejb Jesob hebÛeceb meeJe&JeefCe&keâced OecÙe&ced DeOÙe& ÙeMemÙeb Ûe
meesheosMeb memeb«enced
YeefJele<ÙeleMed Ûe }eskeâmÙe meJe& - keâcee&vegoMe&keâced
meJe& - MeeŒeeLe& mebheVeb meJe& - efMeuhe - ØeJele&keâced
veešŸeeKÙeb hebÛeceb Jesob me-Feflenemeb keâjescÙed Denced
GÅee ØeYeekeâj ogheejWveer DeeÙe& - DeveeÙe& mebkeâj mebmke=âleerÛee meceLe&keâ Yejlecegveer veeškeâeletve jbieefJe}e lej jefmekeâebvee vekeäkeâerÛe DeeJe[s}!
o

214
 je°^JeeoeÛeer mebkeâuhevee DeeefCe ceneje°^
je°^, jepÙe ner SkeâeÛe Yeewieesef}keâ mebkeâuhevesÛeer Gheheòeer nesÙe. ÙegjesefheÙeve osMeeble je°^Jeeo ner mebkeâuhevee ØeLecele: ®pe}er. veblej peieeleer}
DevÙe osMeeble leer hemej}er. ner mebkeâuhevee leÙeej JneÙe}e ÙegjesheÛÙee Feflenemeele heeÛeMes Je<ex peeJeer }eie}er. Deeheehemeeleer} Ùegæs, Dee›eâceCe DeeefCe
hejosMeer MekeäleeRÛee Debleie&le JÙeJenejele nmle#eshe. Skeâe yeepetves Oeeefce&keâ keWâõ Deme}suÙee jesceÛee nmle#eshe lej ogmeNÙee yeepetves Mespeejer Deme}suÙee
je°^ebkeâ[tve Dee}s}s Dee›eâceCe Ùee nuuÙeeÛÙee ØekeâejeefJe®æ efvecee&Ce Pee}suÙee jepekeâerÙe [eJehesÛeeletve DeeefCe jepeveerleerletve je°^JeeoeÛÙee keâuhevesÛee
GoÙe Pee}e. ner je°^erÙe YeeJevee Â{ keâjCÙeemee"er peieYej leòJe%eeveeheemetve DeefYepeele keâ}ebÛee - meJe&Ûe ceeOÙeceebÛee Jeehej keâjCÙeele Dee}e.
pece&ve leòJe%e nsies} Ùeeveer lej je°^Jeeo Ùee mebkeâuheves}e DeeOÙeeeflcekeâ SkeâelcelesÛee opee& efo}e Deens. Oeeefce&keâ nmle#eshe DeeefCe hejmhej Ùegæ Ùee
keâejCeebcegUs Ùegjesheele je°^Jeeo ner mebkeâuhevee efJekeâefmele Pee}er.
lÙeeveblej Ùegjesheele meeceüepÙes GYeer jeefn}er. Ùee meeceüepÙeJeeoer osMeebÛÙee nuuÙeeletve yeÛeeJeCÙeemee"er Deelcemebj#eCeeÛÙee Gefö°eheesšer iewjÙegjesefheÙeve
osMeeblener je°^JeeoeÛÙee mebkeâuhevesÛee GoÙe Pee}e. ogmeNÙee ceneÙegæeveblej lej Ùee mebkeâuheves}e ØeÛeb[Ûe JeeJe eflemeNÙee peieeleer} je°^eblener efceUe}e.
me}ie ØeosMe, }eskeâYee<ee, DeJee&Ûeerve Yeeb[Je}oejer, DeeefLe&keâ menpeerJeve, je°^erÙe mebmke=âleer, efleÛeer Deefmcelee peheCeejer je°^erÙe YeeJevee Ùee
meJe& IeškeâebÛee }eYe pÙee }eskeâmecetne}e, meceepee}e Ssefleneefmekeâ efJekeâemeecegUs neslees, lÙeebvee je°^ ner mebIešvee yeveJelee Ùesles. DeeheuÙeekeâ[ÛÙee
je°^JeeoeÛÙee keâuhevesÛee efJekeâeme›eâce heeefn}e keâer, Deepe efnbogmLeeveer je°^Jeeoe}e Oecee&efOeef‰le je°^JeeoeÛÙee mebkeâuhevesves peer DeeJneves peieYej
GYeer kesâ}er Deensle. ÙeeefJe<eÙeerÛeer ÛeÛee& DeeheuÙeekeâ[ÛÙee lÙee jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛÙee DeYÙeemekeâebveer meskeäÙeg}@efjPece iewjmeskeäÙeg}@efjPeceÛÙee JewÛeeefjkeâ
ieeWOeUele he[tve šeU}er Deens. pÙee meeceüepÙeJeeoer ceneMekeäleeRveer peie heeoe›eâeble keâjCÙeeÛÙee mheOexletve je°^Jeeoer mebkeâuhevee Ùeeletve peieeÛeer megškeâe
ke⤠heeefn}er DeeefCe GYes peie Deeblejje°^erÙe peeefCeJeebkeâ[s vesCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e les meJe& heenCÙeemeejKes Deens.
DeeheuÙee meceepeele meeleMes Je<eeËhetJeea %eevesMJej ceeT}eRveer `ns efJeMJeefÛe ceePes Iej' Ùee mebkeâuhevesÛeer ceveg<Ùepeeleer}e oer#ee osT heeefn}er, ÙeeÛee
Deepe DeÛebyee Jeešlees. Kejs lej pÙee}e efveKeU je°^Jeeo cnCetve mebyeesOe}s peeles lees ceneje°^osMeer keâmee Je=efæbiele nesle ies}e ns heenCÙeemeejKes
Deens. mejbpeeceer JÙeJemLesÛÙee ›etâj hekeâ[erÛÙee keâeUele YetØeosMeeÛÙee cnCepes jepÙe je°^eÛÙee meercee kegâÛekeâeceer "jJele %eevesMJej ceeG}er `hemeeÙeoeve'
meejKeer he=LJeerJejÛÙee ceeCemeebÛÙee YeuÙeeÛeer ØeeLe&vee Depejecej ØeeLe&vee ef}ntve peeleele lesJne ceNneš ceg}gKeele DeKeb[ YeejleJe<ee&le jepee DeeefCe lÙeeÛes
jepÙe, Deelee DeepeÛÙee Yee<esle lÙee}e je°^ cnCeeÙeÛes keâer efJeefMe° ØeosMe DeLeJee YetYeeie ns "jJeeJes }eies}. meeleMes - Dee"Mes Je<eeËhetJeea ÙeJeveer
Dee›eâceCee}e leeW[ osCeeje ceje"er ceg}gKe lÙee ceg}gKeele}er ceje"ceesUer peerJeveeÛÙee mebIe<ee&le iegble}s}er meeceevÙe ceeCemes, hejkeâerÙe Dee›eâceCe, jepekeâerÙe
mejbpeeceMeenerÛee mejoej ojkeâoejMeenerÛee ÚU menve keâjle JeemleJee}e meeceesjer peeCeejer pevelee, efleÛeer nesCeejer ÚUJeCetkeâ ceeG}er}e [eÛele
DemeeJeer DeeefCe cnCetve efkebâie DeeefCe lÙeeÛes efkebâie[ce, lÙeeJej GYee jenCeeje leLeekeâefLele je°^Jeeo ÙeeefJe<eÙeer meJe&meeceevÙeebvee DeemLee vemeeJeer. Demees -
ceneje°^ele SkeâesefCemeeJÙee MelekeâeÛÙee DeejbYeer jepekeâerÙe G}Leehee}LeerÛÙee keâeUele pes Ie[}s efleLetve DeeheCe meg®Jeele kesâ}er. DeeheuÙeekeâ[s je°^Jeeoer
YeeJevesÛee efkebâJee mebkeâuhevesÛee keâmee efJekeâeme nesle ies}e ns keâUt Mekeâles! hesMeJÙeebÛes jepÙe 1818 ceOÙes ies}s. Ùeeveblej 1849 }e meeleejÛeer ieeoer ies}er.
1854 ceOÙes veeiehetjÛÙee YeesmeuÙeebÛes jepÙe ies}s. veblej iJeeunsj, Fbotj, ye[esoe ner ceje"er meeceüepÙeeletve efvecee&Ce Pee}s}er jepÙes ÙeLeekeâeU
mebmLeeveele ¤heebleefjle Pee}er, jepekeâerÙe DeLee&ves leer [gye}erÛe cnCee. Jejheebieer lÙeebÛes jepeJebMeer JewYeJe lesJe{sÛe efMeu}keâ jeefn}s. 1857ÛÙee
jepesjpeJee[ŸeebÛÙee G"eJeele hesMeJes, PeeMeerÛeer jeCeer, leelÙee šeshes FlÙeeoer jepes efyeÇefšMeebefJe®æ }{}s. Ùee G"eJeeÛes #es$e ceneje°^eyeensj efou}erÛÙee
keWâõeYeesJeleer nesles. pegvÙee heejbheeefjkeâ Mees<ekeâ DeeefCe Jeefj‰ Jeiee&ÛÙee jepekeâejCeeÛeer met$ebner hetJeea efou}erÛÙee leKleeMeer iegble}s}er nesleer. 1857
ceOÙes Ùee meJeeËJej ØeeCeIeelekeâ nu}e Pee}e DeeefCe lÙeeletve veJÙee jepekeâerÙe Mekeäleer GoÙee}e DeeuÙee. lÙee cegbyeF&, keâes}keâelÙeeÛÙee GhešmegbYe veJÙee
Menjer mebmke=âleerletve GYÙee jeefnuÙee. efJeMes<ele: keâes}keâelee cegbyeF&le}e JÙeeheejer Jeie&, Fb«epeebÛÙee efMe#eCe - heæleerÛee HeâeÙeoe IesTve megefMeef#ele
Pee}s}e SleösMeerÙe Jeie& lÙeeÛÙee peeefCeJesletve DeeheuÙeekeâ[ÛÙee je°^JeeoeÛÙee GoÙeeÛeer meg®Jeele Pee}er. meg®Jeeleer}e Ùee yeo}eÛes Øeefleefyebye je°^erÙe
jepekeâejCeele efomet }eie}s. 1810 les 46 peebYeskeâj, 1823 les 92 }eskeâefnleJeeoer ns cegbyeF&Ûes jepekeâerÙe heg{ejer lej efÛeheUtCekeâj, efšUkeâ,
215
Deeiejkeâj ns hegCÙeele}s heg{ejer, JÙeeheejer cegbyeF& Je efyeveJÙeeheejer megefMeef#ele ceneje°^ Demee DebleefJe&jesOe lesJne neslee. efÛeheUtCekeâjebmeejKes heg{ejer pegvÙee
mebmke=âleerÛÙee meeceüepÙeeÛÙee efJeÛeej je°^Jeeo Ùee veJÙee mebkeâuhevesMeer pees[le hejbleg pegves ceje"er jepÙekeâlex, lÙeebÛeer GÛÛeJeieeaÙe mebmke=âleer cee$e Ùee meJe&
je°^JeeoeÛÙee mebkeâuhevesheemetve otj nesleer. ceje"er yengpeve meceepeeheemetvener ner je°^Jeeoer ÛeUJeU legš}s}er nesleer. Ùee megefMeef#eleebÛee je°^Jeeo lemee
nJesle lejbieCeejeÛe neslee. ceneje°^erÙe je°^JeeÅeebÛee, lÙee JesUer Pee}suÙee Meslekeâjer Jeiee&Ûee efyeÇefšMeebefJejesOeer }{ŸeeMeer mebyebOe veJnlee ner kesâJe{er efJeefÛe$e
iees°! FlekesâÛe veJns lej heg{s 1826 les 1884 ceOÙes jeceesMÙeebÛes G"eJe Pee}s. 1830 les 1846 keâesUŸeebÛes G"eJe Pee}s. 1875 ceOÙes
MeslekeâNÙeebÛes meeJekeâejerefJe®æÛes G"eJe lej 1878 ceOÙes JeemegosJe yeUJebleebveer Øepeemeòeekeâ yeb[ GYes kesâ}s nesles, Ùee meJeeËheemetve je°^JeeoeÛeer
mebkeâuhevee efvecee&Ce keâjCeeje DeeefCe JeeefIeCeerÛes otOe hÙeeÙe}s}e megefMeef#ele Jeie& leòJele: De}ieÛe jeefn}e neslee. FlekesâÛe veJns lej cegbyeF&leer} JÙeeheejer
jepekeâejCeeMeer lees mecejme nesT Mekeâ}e veener. je°^erÙelJe, JÙeefkeälemJeeleb$Ùe megOeejCee FlÙeeoer iees°eRefJe<eÙeer efJeÛeej keâjCeeje ne megefMeef#ele Jeie&
peesefleyee HegâuÙeebmeejKÙee meceepemegOeejkeâebveer kesâ}suÙee iees°eRveener efKepeieCeleerle Oejle veJnlee.
DeeÙe}Ë[, hees}b[, Fš}er Jeiewjs je°^ebÛÙee je°^Jeeoer keâuhevesÛÙee efJekeâemee}e efleLeuÙee megefMeef#eleebÛÙee YeeJevesletve meg®Jeele Pee}er. DeeceÛÙeekeâ[sner
leer Pee}er, heCe leer meJeËkeâ<e JÙeehekeâ veJnleer. 1848 ÛÙee megceejeme cegbyeF& - hegCÙeekeâ[uÙee efJeÉeveebveer kesâ}s}s }sKeve heeefn}s, lej ceneje°^ele
lÙeeÛeer pe[CeIe[Ce keâMeer Pee}er les DeeheCee}e keâUtve ÙesF&}. Ùee megefMeef#eleebÛÙee peeefCeJesletve Dee}s}e je°^Jeeo efveJJeU ØeeLeefcekeâ DeJemLesceOe}e
neslee. Skeâje°^Jeeo, yengje°^Jeeo, Oecee&efOeef‰le je°^Jeeo DeMeer lÙeeÛeer hejmhejefJejesOeer ceeb[Ceer nesleer. efÛeheUtCekeâj, }eskeâefnleJeeoer, Meb. o. peeJe[skeâj,
Feflenemekeâej Deehešs, ve. efÛeb. kesâUkeâj, FeflenemeeÛeeÙe& jepeJee[s, }eskeâvesles DeCes DeeefCe je°^Jeeoemee"er keâece keâjCeejs efšUkeâebmeejKes heg{ejer Ùee
meJeeËÛes efJeÛeej DeeefCe }sKeve heeefn}s keâer, Jejer} iees°er DeeheCee}e efometve Ùesleele.
DeeheuÙeekeâ[s je°^JeeoeÛeer mebkeâuhevee KeNÙee DeLee&ves efyeÇefšMe Debce} meg¤ PeeuÙeeveblejÛe meg¤ Pee}er. lÙeehetJeea yebiee}, ceneje°^, hebpeeye
FlÙeeoer efJeefJeOe ef"keâeCeer efvecee&Ce Pee}suÙee megefMeef#ele Jeiee&ves peer keâener efJeÛeejcebLeves Ûee}Je}er, leer Ùee je°^JeeoeÛÙee mebkeâuhevee efJekeâeme›eâcee}e
Jee{JeCeejer nesleer.
o

216
 pevelesvesÛe Suieej hegkeâej}e heeefnpes
veJÙee DeeefLe&keâ OeesjCeebÛÙee meceLe&keâ Deme}suÙee DeLe&lep%e leLee efJeÛeejJebleebveer Deveg<ebefiekeâ DeLee&ves cees"s mJehvejbpeve, peieYejÛÙee Meesef<ele,
heeref[le, keâ°keâjer meceepeeÛÙee ceeLeer ceejCÙeeÛee meelelÙeeves ØeÙelve kesâ}e. ies}er oesve oMekesâ ns meceLe&keâ meebiele Dee}s keâer, peie DeceÙee&o JewefMJekeâ
mece=æerÛÙee hetJe&mebOÙesJej ÙesTve "she}s Deens. Deelee Ùeeheg{s peieele mLewÙe& DeeefCe Meebleer veebouÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. peele, Jeie&, JebMe, Oece&,
osMe, hejbheje DeeefCe Jeie&mebIe<e& ÙeebÛee Deble nesF&}. JemeenleJeeo efve meeceüepÙeJeeoeÛÙee ÙegæeÛee Deble nesF&}, og:Ke Jesovee Mees<eCeeves «emle Deme}suÙee
FeflenemeeÛee Deble nesF&} Ùeemee"er Ùeef#eCeerÛeer keâeb[er cnCepes veJes DeeefLe&keâ OeesjCe. peeieeflekeâerkeâjCe - GoejerkeâjCe - KeemeieerkeâjCe Ùee ef$emet$eerletve
veJes peie pevceeme ÙesF&}. DeLee&le ne DeeMeeJeeoÛe Deepe Keesše "j}e Deens.
keWâõele veJJeoÛÙee oMekeâele vejefmebn jeJeebÛÙee vesle=lJeeKee}er keâeB«esme mejkeâej nesles. lÙeebÛÙee heeefjhelÙeeveblej keWâõele Deš}efyenejer JeepehesÙeer
ÙeebÛÙee vesle=lJeeKee}er Sve. [er. S. Ûes mejkeâej meòee¤{ nesles. lÙeeveblej hegvne ÙetheerSÛes mejkeâej [e@. ceveceesnve efmebieebÛÙee vesle=lJeeKee}er meòee¤{
Pee}s. Ùee mejkeâejebveer Deehe}e keâeÙe&keâe} Jeepeleieepele cees"Ÿee Glmeeneves hetCe& kesâ}e. Jej veceto kesâ}suÙee cegkeäle yeepeej DeLe&JÙeJemLesÛee mJeerkeâej
keâ¤ve osMeeÛÙee ØeieleerÛee Jesie 8-9 škeäkeäÙeebheÙeËle vesT heeefn}e, heCe Ùee efJekeâemeJesieeÛÙee OegceMÛe›eâerle keâ°keâjer, Meesef<ele meceepe, Meslekeâjer,
keâemlekeâejer meceepe, ieeJeiee[Ÿeeleer} keâe¤vee¤ meceepe ieeJee- Menjeleer} mebIešerle kegâMe} keâeceieej cee$e osMeesOe[er}e }eie}e. ÙeehetJeeaÛÙee
keâuÙeeCekeâejer jepÙeeÛÙee - peveefnleeÛÙee meJe& Ùeespevee OegUer}e efceUtve heejbheefjkeâ GÅeesie - Úesšs }Ieg GÅeesie, Úesše GÅeesiekeâlee&, peerJeveeJeMÙekeâ
JemletbÛeer efJe›eâer keâjCeeje Úesše JÙeeheejer ce=lÙeghesÛeele De[keâ}e. DeebleoxMeerÙe, hejosMeerÙe, yengje°^erÙe cekeälesoej GÅeesieheleeRÛes veJÙee keâe@heexjsš GÅeesieebceOÙes
¤heeblej Pee}s. GoenjCe ÅeeÙeÛesÛe Demes} lej keâeceieej keâ°keâNÙeebveer, Yetefceheg$eebveer pÙee cegbyeF& ceneveiejerÛes JewYeJe jÛe}s, efle}e osMeeÛeer JÙeeheejer
jepeOeeveer yeveefJe}s, peieeÛÙee vekeâeMeele Ùee DeLee&vesÛe ns Menj pÙee keâeceieejJeiee&cegUs GYes jeefn}s, lÙeeceOÙes efiejCeer keâeceieej neslee, lÙeeÛee efJeOJebme
keâjerle šskeämešeF&}Ûee Oeboe mejkeâejer DeeMeerJee&oeves ve° keâ¤ve ceeefHeâÙee efyeu[jebÛes DeefOejepÙe GYes jeefn}s. ÙeeÛeerÛe hegvejeJe=òeer jepÙeeleer} DeeefCe
osMeYejeleer} ÚesšŸee-cees"Ÿee Menjeble, Kes[Ÿeeble kesâ}er ies}er. cees"Ÿee Jeleerves efyeu[j, ceeefHeâÙee, meòee jepekeâejCÙeebveer pegveer cegbyeF& cees[tve lÙeeef"keâeCeer
DeekeâeMeÛegbyeer še@Jeme& Deme}s}er veJeerve cegbyeF& GYeer keâjCÙeeÛes keâece Ûee}efJe}s. veJes efmebieehetj, neBiekeâeBie, vÙetÙee@ke&â Ùee cegbyeF&le GYes jeefn}s. kegâ"s
Deens efleLes keâ°keâjer, Meesef<ele, kegâMe}-DekegâMe} keâeceieej ceje"er ceeCetme, Yetefceheg$e,neleeJej pÙeeÛes heesš lees peiet heenCeeje meeceevÙe ceeCetme? pÙee
JejUer YeeÙeKeUe meelejmlee efJeYeeieele ns še@Jej GYes jeefn}s efleLe}s Ghejeskeäle Jeiee&le}s }eskeâ Ùee Menjeletve nekeâ}}s ies}s. jeefn}s Demeles lejer
hegvne lÙee veJÙee ieieveÛegbyeer Fceejleerle meoefvekeâe efJekeâle IesTve jenCÙeeFlekeâer lÙeebÛeer Sshele Deens keâeÙe? peerJevemebIe<e&Ûe SJe{e šeskeâeÛee Deens keâer
efpeLes neleeleeW[eÛeer iee" cegefMkeâ}erves Ie[les efleLes legšhegbpÙee keâceeF&le Deieoer ceOÙeceJeieeaÙe ceeCemeeÛÙee keâceeF&le ner meoefvekeâe efceUCes MekeäÙe veJnles.
npeej heeÛeMes Je<ex ieYe&ßeercebleebkeâ[s Jes"efyeieejer keâ¤vener Ùee meoefvekesâceOÙes iejerye ceeCetme peeTve jent Mekeâle veener. veekeäÙeeveekeäÙeeJej GYeej}s peeCeejs
cee@}, lÙeebveer Jemleer}e }eietve Deme}suÙee Yeepeeryeepeejele Deehe}er Yeepeer efJeketâ heenCeeNÙee iejerye yeehe[Ÿee ceeleeYeefieveeRvee Ùee veJÙee DeeefLe&keâ
OeesjCeebveer DeeheeheuÙee peeiesJe¤ve G"Jetve osMeesOe[er}e }eJeCÙeeÛes <e[dÙeb$e jÛe}s. DeVeheeCÙeeÛeer iejpe YeeieefJeCeeNÙee efJe›esâlÙeebÛes efMejkeâeCe kesâ}s.
Menj jmles, JemlÙee Ùee Ghejeskeäle ieefjyeebveer DeeheuÙee GojefveJee&neÛee OeboeheeCeer keâ¤ve keâ}befkeâle kesâuÙee. keâÛeje-ogieËOeer ÙeebÛes {erie jÛe}s.
cee@} mebmke=âleer, še@Jej mebmke=âleer ÙeslesÙe. ØelÙe#e-DeØelÙe#eheCes mJeeieleeÛÙee heešŸee efJejesOekeâebveerner }eJeuÙee. veJÙee DeeefLe&keâ OeesjCeebÛee }eYe
leUeieeUeleer} ceeCemeebheÙeËle heesnesÛes}, heCe Demes Ie[}s veener. Ie[le veener. Kejs lej ÙetheerSÛÙee heefnuÙee šce&ceOe}s oner, otOe, }esCeer-cet"Yej
Oeveoeb[iÙeebveerÛe keâOeer GIe[heCes, keâOeer Ûees¤ve Keeu}s. ÙetheerS mejkeâej heefnuÙee šce&ceOÙes ÙeeÛe Jeiee&mee"er keâeceeme Dee}s DeeefCe Deelee ogmeNÙee
šce&ceOÙes ieievee}e efYe[}s}er ceneieeF&-efJekeâemeojeÛÙee Je=æerheeÙeer Ùee osMeeÛÙee keâ°keâjer Meesef<ele peveles}e, yengpeve meceepee}e Jes"erme OejCÙeeÛes
keâejmLeeve efJeÅeceeve mejkeâejves [e@. ceveceesnve efmebieebÛÙee vesle=lJeeKee}er jÛe}s. ef[Pes} ojJee{ kesâ}er. Iejiegleer FbOeveele keâheele keâ¤ve hejosMeer
kebâhevÙeebvee peerJeveeJeMÙekeâ JemletbÛÙee efJe›eâerÛee "skeâe Øeoeve keâ¤ve heeefn}e. SHeâ. [er. DeeÙe.ÛÙee DeóenemeeheeÙeer Jee@}ceeš&meejKÙee Decesefjkeâve kebâheveer
peerJeveeJeMÙekeâ JemletbÛÙee efJe›eâermee"er cegkeäleoej GIe[t heeefn}s. ns meJe& ke=âlÙe-OeesjCe Ùee osMeeleer} peveles}e peieCes cegMkeâer} keâjCÙeemee"er hegkeâej}s
Deens. ØelÙe#e-DeØelÙe#ejerlÙee ÙesvekesâveØekeâejsCe veJÙee DeeefLe&keâ OeesjCeebÛeer hee"jeKeCe keâjCeejs he#e mebIešveener Deelee Ghejleer PeeuÙeemeejKÙee keWâõ
mejkeâejÛÙee Ùee veJÙee efveCe&ÙeeefJe®æ }{Ces DeeJeMÙekeâ Demeleevee meskeäÙeg}j-iewjmeskeäÙeg}j jepekeâerÙe YetefcekeâebÛes Dee«en Dee[ Dee}s. Iejiegleer FbOeveele
keâheele, ef[Pes}ÛÙee ojele Jee{ DeeefCe SHeâ[erDeeÙevegmeej hejosMeer cnCeCÙeehes#ee Kegö DecesefjkesâleÛe efoJeeUKeesjerle heesnesÛe}suÙee DeeefCe mJele:ÛÙee
veHeäÙeemee"er pevelesÛes jkeäle Mees<eCeeNÙee kebâheveer}e efkeâjkeâesU peerJeveeJeMÙekeâ JemletbÛÙee efJe›eâerÛee "skeâe osCÙeeÛee efveCe&Ùe IesCes ÙeebmeejKee peveleeõesn
ogmeje veener. Deehe}e efveCe&Ùe heg{s jsšCÙeemee"er Deuheceleele ies}s}s [e@. ceveceesnve efmebieebÛes mejkeâej Deehe}er meòee efškeâJeCÙeemee"er Oe[he[le Deens.
cecelee ye@vepeeAvee heeef"byee keâe{tve IesleuÙeeveblej yeens¤ve heeef"byee osCeeNÙee mehee, yemehee ÙeebÛeer leUer Deelee keWâõ mejkeâej GÛe}le Deens. heCe lÙee
efleIeebceOÙes meKÙe nesT Mekeâle veener. DecesefjkeâeØeCeerle veJÙee JemeenleJeeoeÛee KejsÛe cegkeâeye}e keâjeÙeÛee Demes} lej meJe& [eJÙee, GpeJÙee efJejesOeer
he#eebveer Skeâ$e ÙesCes nsÛe DeeJeMÙekeâ Deens. meJe& jepekeâerÙe he#eebÛÙee veslÙeebJej Demes Skeâ$e ÙesCÙeemee"er pevelesves o[heCe DeeCeeÙe}e nJes. Demes Ie[}s
veener lej ne osMe hegvne DeeefLe&keâ oemÙeele peKe[}e peeF&}. veJÙee DeeefLe&keâ oemÙeeÛee cegkeâeye}e keâjeÙeÛee Demes} lej Deelee pevelesvesÛe Suieej
hegkeâej}e heeefnpes. jepekeâerÙe yesefo}erÛÙee JeeleeJejCeele Deelee peveleeÛe DeeMesÛee efkeâjCe "js}.
o

217
 Keeb[skeâjebÛee mJehvejbpeveJeeo, kegâmegcee«epeebÛee GoejceleJeeo!
hejbhejeJeeoer, GoejceleJeeoer, megOeejCeeJeeoer, Øeefleieeceer, [eJes, GpeJes DeMee efJeefJeOe heeMJe&YetceerJej 1930 mee}eveblej ceje"er Jee*dceÙeele Heâ[kesâ -
Keeb[ks eâjebÛes Ùegie DeJelej}s. keâ}smee"er keâ}e, peerJeveemee"er keâ}e Demes mhe° Jeeo Jee*dceÙeerve ÛeUJeUerle Pee}s. Heâ[kesâ DeeveboJeeoer - Keeb[ks eâj DeeoMe&Jeeoer,
OÙesÙeJeeoer - oef}leebÛÙee Gæeje}e, ceOÙeceJeiee&ÛÙee efJekeâemee}e DeeefCe meeceeefpekeâ Øeieleer}e hees<ekeâ "jleer} DeMee leòJeebÛeer Gefö°s Keeb[skeâjebÛÙee
}sKeveeceeies nesleer. Kees}Jej efJeÛeej kesâuÙeeveblej lÙeebÛee OÙesÙeJeeoeÛee keâ} DeeoMe&Jeeoekeâ[s ieceveMeer} Pee}s}e efomelees. Keeb[skeâjebÛÙee keâLee, keâeobyeNÙeebÛes
veeÙekeâ JÙeeJeneefjkeâ heeleUerÛÙee peerJevemeb«eeceele DeÙeMemJeer PeeuÙeeÛes efomeleele. lÙeebvee Jee. ce. peesMeebmeejKeer melÙeefÛeefkeâlmesÛeer newme pe[}s}er efomeles.
efleves lÙeebvee Skeâe DeLee&ves nslegØeOeeve yeveefJe}s. ßeercebleeÛÙee nekesâ}e Dees osTve pevceeÛee pees[eroej ve efveJe[lee Œeerves Heâkeäle ùoÙeeÛÙee nekesâ}e Dees ÅeeJeer
(ùoÙeeÛeer nekeâ). MenjeÛeer megOeejCee keâ¤ve osMeeÛeer GVeleer keâjCes ne keâebÛevece=ie Deens. Kes[er megOeej}er lej osMe megOeejs} (keâebÛevece=ie). GÅeeÛes veJes peie
megKeer JneÙeÛes Demes} lej peerJeveele Yeesie, lÙeeie, keâeJÙe DeeefCe ke=âleer, yegæer DeeefCe YeeJevee ÙeebÛÙeele megboj cesU he[}e heeefnpes (›eâeQÛeJeOe)... DeMee Øekeâejs
lÙeebveer DeeheuÙee keâLee - keâeobyeNÙeeble efJeÛeejhejlJes iegbHeâCe kesâ}er Deens. Keeb[skeâjebÛÙee meeefnlÙeeÛeer efÛeefkeâlmee DeeheCee}e DeeoMe&Jeeoer cetuÙeeheÙeËle DeeCetve
mees[les. peerJeve ØelÙe#e keâmes Deens, lÙeehes#ee keâmes DemeeJes ne lÙeebÛee DeeoMe&Jeeo ns mJehvejbpeve Demeles. Keeb[skeâjebveer ceOÙece Jeiee&leer} mJehvejbpeve efo}s.
nefjYeeT Deehešs, ceecee Jejsjkeâj, Jee. ce. peesMeer peerJeveeÛÙee JeemleJee}e peemle efYe[}s}s efomeleele. nefjYeeTbÛee ceOÙeceJeie& nUtnUt megOeejCeeJeeoeÛee
hegjmkeâej keâ¤ve meveelevelJeeÛÙee efJejesOeele GYee jenCeeje efomelees. Keeb[skeâjebÛee ceOÙeceJeie& mJehvejbpeveeÛÙee °erves ogyeUe nesle peeCeeje efomelees. MesJešer
Deieeflekeâ hejeYetleeÛes Deßet {eUleevee efomelees. Ùeele Gefö°ebmee"er Keeb[skeâjebÛÙee ef}KeeCeele Gheje Pee}s}e efomelees. Keeb[skeâjer hejbhejs}e Deeiejkeâj Je
}eskeâefnleJeeoer, Hegâ}s les Deebyes[keâj, Deebyes[keâj les ceekeäme& mJehvejbpeveecegUs veerš mheMe&leener Dee}s veener. kegâmegcee«epe `efJeMeeKee'Ùee heefnuÙee
keâefJeleemeb«enele efomeleele. efJeMeeKeeÛeer ØemleeJevee Keeb[skeâjebveer ef}efn}er. efleÛee MesJeš keâjleevee les cnCeleele, Jee*dceÙeerve cetuÙeebÛee keâeLÙeeketâš
keâjCeejs, Ùee meb«enele nJes lesJe{s oes<e keâe{esle. MeskeämeefheÙejÛes oesveMes šerkeâekeâej JeeÛetve nu}erÛes ceje"er Jee*dceÙe efve:meòJe Deens Demee Dee›eâesMe
keâjCeejs ØeeOÙeehekeâ Ùee meb«eneefJe<eÙeer keâenerner cnCeesle. jefmekeâ ceneje°^erÙe pevelee keâeJÙehebLeeleuÙee heg{uÙee ØeJeemeelener Kee}er} DeesUer ieele jene,
DeMeer kegâmegcee«epeebvee efJevebleer keâjer} -
keâesšŸeJeOeer peieele peerJeeCet peieleer
Deved cejleer
peMeer leer ieJeleeÛeer heeleer
veeefJekeâ Deecner hejbleg efHeâjlees meele veYeebKee}er
efveefce&leer veJeef#eeflepes heg{leer
Ûe}e GYeeje MegYeü efMe[s ner ieJee&ves Jejleer
keâLee Ùee KegUŸee meeieje}e
Deveble DeecegÛeer OÙesÙeemekeäleer Deveble Deved DeeMee
efkeâveeje leg}e heeceje}e
Keeb[skeâjebÛÙee mJehvejbpeveJeeoeÛee Jeejmee kegâmegcee«epeebveer efkeâleer Iesle}e, ÙeeÛeer Jee*dceÙeerve efÛeefkeâlmee nJeer lesJe{er keâjlee ÙesF&}, hejbleg kegâmegcee«epe
Keeb[skeâjebÛÙee GòejoeefÙelJee}e meebYeeUerle heg{er} meJe& keâefJeeflekeâ DeeefCe }sKekeâerÙe DeefYeJÙekeäleerle GoejceleJeeoer PeeuÙeeÛes MesJešheÙeËle efomeleele.
`efJeMeeKee'leer} lÙeebÛeer meeceeefpekeâ peeefCeJesÛeer keâefJelee lÙeebÛÙee GoejceleJeeoeÛes GoenjCe nesT Mekeâles. DeeheuÙee `menevegYetleer' Ùee keâefJelesle les
cnCeleele,
GYes YeJeleer Øeemeeo ieieveYesoer
heLeer }eskeâebÛeer nesÙe oeš ieoea
ØeYee oerheebÛeer Hegâ}s DeblejeUer
oew}leerÛeer veerle Ûee}les efoJeeUer
Ùee heefnuÙee keâ[JÙeeveblej jmlÙeele Yeerkeâ ceeieCeeNÙee DehebieeÛes JeCe&ve keâ¤ve MesJešÛÙee keâ[JÙeele cnCeleele,
cnCes jenerve oerve Skeâ ceer GheeMeer
heefj }eYet os oesve Ieeme ÙeeMeer
Ûee}t }eies lees oerveyebOet Jeeš
DeeefCe OeefvekeâebÛeer Jeenves heLeele
peele nesleer leer DeeheguÙee veeoele
keâesCeer Skeâ meùoÙe ceeCetme YegkesâuÙee DehebieeÛÙee DeeWpeUerle pes šekeâlees efleLes keâJeer lešmLe nesTve lÙee IešvesÛes JeCe&ve keâjlees - DehebieeÛÙee
DeeWpeUerle lees mJele: efKeMeele}s DeeheuÙee ßeceeves efceUJe}s}s keâener šekeâleevee efomele veener. Skeâe ùoÙeYesokeâ ÂMÙe GYes keâjlees DeeefCe keâJeer
lešmLe nesTve ÂMÙe efšhelees. menevegYetleer Demees Je Meesef<ele - Mees<ekeâebÛee mebIe<e& efšheCeejer Demees, Deefn vekegâ} keâefJelee Demees, Skeâe oerIe& lešmLelesves
218
kegâmegcee«epeebvee yeebOeuÙeeÛee melele DeeheuÙee}e ÂMÙe nJee}e efceUlees. heefjefmLeleerÛes efoioMe&ve kesâ}s peeles. GoejceleJeeoer ceeCemeeÛÙee pÙee ceÙee&oe
Demeleele. lÙee kegâmegcee«epe DeeheuÙee keâefJelesle meebietve peeleele DeeefCe Keeb[skeâjebÛÙee mJehvejbpeveeMeer efJeveemeeÙeeme pees[}s peeleele. ne meJe& hejkeâeÙee
ØeJesMeeÛee lešmLelesÛee DevegYeJe lÙeebÛÙee DeKesjÛÙee keâefJelesheÙeËle Ùeslees. Ùee lešmLeles}e ceeveJeleeJeeoer yew"keâ Deens. leerner ÙegšesefheÙeveÛe.
kesâMeJemegleebÛÙee keâeUeheemetve lees 1960 heÙeËle ceje"er keâefJelesJej jesceBefšefmePeceÛee ØeYeeJe jeefn}e. Ùee kesâMeJemegleer meb%esleuÙee jesceBefšefmePece}e
ceje"er ceeleerleuÙee jesceBefšefmePeceÛes Yeeve osCÙeeÛes keâece kegâmegcee«epeebÛÙee keâefJelesves kesâ}s. kegâmegcee«epeebÛÙee keâeJÙeeefYeJÙekeäleerle}e jesceBefšefmePece
Nnesš@efjkeâleskeâ[s ve peelee lees lÙeebÛÙee keâeJÙeØeJeenele meceepeJeeoer peeefCeJeskeâ[s peeleevee efomelees. ns lÙeebÛes ceje"er keâefJelesleer} keâle&=lJe oef}le meeefnlÙe
Demees Jee ceekeäme&Jeeoer meeefnlÙe ÙeebÛÙeeMeer lÙeebvee pees[tve peeles. ÙeeÛe peeefCeJesves lÙeebvee mJeeleb$Ùe - }{Ÿeelener KesÛe}s. mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee Deeboes}veelener
les menYeeieer nesT Mekeâ}s. Deebyes[keâjebveer Ûee}efJe}suÙee Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäle}{Ÿeeleer} keâeUejece cebefojeÛÙee melÙee«eneÛes vesle=lJe pÙee oeoemeensye
ieeÙekeâJee[ebveer kesâ}s lÙeebÛÙeeMeer lÙeebÛes $e+CeevegyebOe pees[}s ies}s. meeJejkeâj, keâJeer ieesefJebo DeeefCe kegâmegcee«epe, oeoemeensye ieeÙekeâJee[ ner veeefMekeâÛÙee
ceeleerletve ceje"er meeefnlÙe DeeefCe meceepeØeJeene}e efceUe}s}er De}ewefkeâkeâ jlvesÛe nesle. DeeÙeg<ÙeeÛÙee MesJešer kegâmegcee«epeebÛeer keâefJelee iet{Jeeoekeâ[s
JeU}s}er Deme}er lejer efleÛes DeefOe‰eve meceepeJeeoer jesceBefšefmePeceÛesÛe jeefn}s.
o

219
220
 veeieveeLeDeCCeebvee DeefYeJeeove keâjleevee...
ieg{erhee[JÙeeÛÙee hetJe&mebOÙes}e ›eâebefleJeerj veeieveeLeDeCCee veeÙekeâJe[er Ùeebveer cegbyeF&ÛÙee }er}eJeleer ®iCee}Ùeele GheeÛej Iesle Demeleevee JeÙeeÛÙee
92 JÙee Je<eea Deehe}e osn "sJe}e. les keâe}JeMe Pee}s veenerle. les Deehe}er peerJeveÙee$ee mebheJetve keâe}eleerle Pee}s nsÛe Kejs. veeieveeLeDeCCee Demeesle,
efkeâmeveJeerj Demeesle, Jemebleoeoe heešer} DeLeJee ØeeflemejkeâejÛÙee ›eâebeflekeâejer Deeboes}veele Menero Pee}s}s ceneve ›eâebeflekeâejkeâ DeLeJee ØeeflemejkeâejÛes cegKÙe
›eâebefleefmebn veevee heešer}, mee#eele DeeceÛÙee efhe{ermee"er lejer ›eâebeflekeâejkeâ DeeKÙeeefÙekeâe nesles. Ùee ›eâebeflekeâejkeâebveer peg}ceer efyeÇefšMe meòesefJe®æ peer meeleeje,
meebie}er, keâesunehetj Deeoer ef"keâeCeÛÙee Yeewieesef}keâ hebÛe›eâesMeerle efvekeâjeÛeer efyeÇefšMeebefJe®æ Pegbpe efo}er leer osMee}e }}eceYetle DeMeerÛe nesleer. ner Pegbpe
cnCepes efyeÇefšMeebefJe®æÛes yengpeve meceepeeves Meslekeâjer - keâ°keâjer Jeiee&ves GYeej}s}s DeeefCe MesJešheÙeËle hejeefpele ve Pee}s}s Demes ceneve yeb[ nesles. ceneve
G"eJe neslee. lÙee}e Ghejeskeäle hebÛe›eâesMeerleuÙee meeceevÙepeveebÛee vegmelee heeef"byee veJnlee, lej lÙeele meeceevÙepeveebÛeener menYeeie neslee. pevemeeceevÙeebveer Ùee
Øeeflemejkeâej¤heer Deeboes}vee}e DeeheuÙee yees}erYee<esle `he$eer mejkeâej' cnš}s. Heâej «esš keâuhevee nesleer Øeeflemejkeâej}e he$eer mejkeâej cnCeCÙeeÛeer; peg}ceer
efyeÇefšMe DeefOekeâeNÙeebvee neleer }eie}suÙee efyeÇefšMe Debce}oejebvee ns mejkeâej `peMee yew}e}e Meslekeâjer he$Ùee "eskeâlees' lemee he$Ùee ns ›eâebeflekeâejkeâ mejkeâej
"eskeâles, DeMeer DeeKÙeeefÙekeâe Ùee ›eâebeflekeâejkeâ heefJe$e ØeosMeele hemej}s}er nesleer. veeieveeLeDeCCee Ùee ØeeflemejkeâejÛes DelÙeble cenòJeeÛes efMe}soej nesles,
cnš}s lej veevee heeš}ebÛes GpeJes nele, cnš}s lej he$eer mejkeâejÛes DeeOeejmlebYe. lÙeebÛes ›eâebeflekeâejkeâ Ûeefj$e, lÙee Ûeefj$eeleuÙee MeewÙee&ves Yej}suÙee Iešvee,
lÙeebÛÙee keâle&=lJeeheg{s DeeheCeeme DeeheesDeehe velecemlekeâ JneÙe}e }eJeleele. Øeeflemejkeâejele}s meJe& ›eâebeflekeâejkeâ meeleejÛÙee hebÛe›eâesMeerle meceepeheefjJele&veeÛÙee
Ùee vee lÙee mJe¤heeves keâeÙe&jle Demeleele. kegâCeer efMe#eCeeÛÙee Øemeejele iegble}s}s, kegâCeer peeleerÙe efJe<ecelee lees[CÙeemee"er melÙeMeesOekeâer keâeÙee&le iegble}s}s,
kegâCeer MeslekeâNÙeebÛÙee efheUJeCegkeâerefJe®æ meeJekeâejMeenerefJe®æ JÙetnjÛevee ke⤠}eie}s}s. 8 Dee@iemšÛÙee ieebOeeRÛÙee DeeosMeeves meMeŒe ›eâebeflekeâejkeâ ÛeUJeU
GYeejleele. ØecegKe Demeleele veevee heešer}, meeLeeroej Demeleele peer. [er. }e[, jeceYeeT }e[, ye[xceemlej, heeb[tceemlej, keâeMeerveeLe osMecegKe, JeeÙe.
meer. heešer}, GceeMebkeâj heb[Ÿee, ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe, OeeW[erjece ceeUer, ceeOeJejeJe peeOeJe, heeb[t yeesješs, Jemebleoeoe heešer}, ÙeMeJeblejeJe ieeÙekeâJee[,
leeF& heešer}, yeehet keâÛejs, efkeâmeveJeerj lemesÛe Flej DeeefCe ›eâebefleJeerj veeieveeLe veeÙekeâJe[er. DeejbYe neslees meMeŒe ›eâebeflekeâejkeâebÛÙee Yetefceiele ÛeUJeUer}e
Ùee ØeeflemejkeâejÛÙee keâeÙe&keâlÙeeËÛes DeOÙe#e Demeleele efkeâmeveJeerj. Ùee ØeeflemejkeâejÛÙee ÛeUJeUerÛee $e+CeevegyebOe Deme}s}e JemebleoeoebÛee ieš 8 Dee@iemš
1942 les 7 ces 1946 Ùee leerve Je<eeËÛÙee keâe}Keb[ele ØeeflemejkeâejÛÙee mewvÙeeves pes keâener keâeÙe& mJeeleb$ÙeØeehleermee"er kesâ}s les Feflenemeele megJeCe&
- De#ejebveer ef}efnCÙeemeejKes Deens.
veeieveeLeDeCCee veeÙekeâJe[er mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerÛÙee heeMJe&YetceerJej efJeOeevemeYesJej efveJe[tve peeleele 1957 mee}er. lÙeebÛÙeeveblej hegvne
1985 mee}er efveJe[tve Ùesleele. meòee jepekeâejCeeÛee ne meboYe& mees[lee lÙeebÛee peerJe meòesle jce}e veener. mJeeleb$Ùeesòej keâeUele}er ceneje°^ele}er meòee
Demees Jee osMeele}er, meJe&meeceevÙe ceeCemeebmee"er megjepÙe efvecee&Ce ke⤠Mekeâ}er veener. veeieveeLeDeCCeebveer ØemLeeefhele jepekeâejCee}e mees[efÛeúer osle DeeheuÙee
hebÛe›eâesMeerle DeeefCe keâener DebMeer jepÙeelener keâ°keâjer Meesef<eleebÛeer, oef}leebÛÙee GlLeeveeÛeer, meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee DeLee&Ûeer ÛeUJeU Gòej DeeÙeg<Ùeele
GYeer keâjCÙeeÛee Deešeskeâeš ØeÙelve kesâ}e. lÙeeletveÛe ceie mJele:ÛÙee YeesJelee}ÛÙee hebÛe›eâesMeerle efJeOeeÙekeâ keâeceeÛee ØeÙeeme ke⤠heeefn}e. MeslekeâNÙeebÛes
efnle KeNÙee DeLee&ves pehele meceepeJeeoer mebkeâuhevee cetle&¤he keâjCÙeemee"er lÙeebveer ÙesLes efMekeâmle kesâ}er. jepÙeeleer} cegKÙe jepÙekeâlex ÙeLeekeâeU Pee}s.
veeieveeLeDeCCeemeejKÙeebveer keâeB«esmeslej meecÙeJeeoer jepekeâejCeeÛee ceeie& leesner keâe@. Sme. kesâ. ef}ceÙesØeCeerle }e} efveMeeCe he#eeÛee ceeie& mJeerkeâej}e Demes
Deme}s lejer lÙeebÛÙee jÛeveelcekeâ keâecee}e meecÙeJeeoer efJeÛeejOeejsÛeer yew"keâ nesleer. Deieoer De}erkeâ[s lÙeebvee Deebyes[keâjer leòJeefmeæebleebefJe<eÙeer DeemLee Jeešt
}eie}er nesleer. peeefleØeLee lees[uÙeeefMeJeeÙe JeieeaÙe }{e yeUkeâš nesCeej veener. lÙeeefMeJeeÙe efnbogmLeeveele keâ°keâNÙeebÛeer meJe&nejeÛeer ›eâebleer MekeäÙe veener,
ne DevegYeJeer efve<keâ<e& lÙeebÛÙee mJemJeeOÙeeÙeeletveÛe Dee}s}e. Yetefceiele ÛeUJeUerheemetveÛe DeeheuÙee keâce&Yetceerle veeieveeLeDeCCeebÛee Flekeâe ojeje Demes keâer
meceepeefJeIeelekeâ Mekeäleer lÙeebvee ÛeUeÛeUe keâehele Demes. MeŒemebYeej meebYeeUle lÙeebÛeer legHeâeveer mesvesleer} }<keâjer Øeeflecee Deepener [esUŸeebheg{tve n}le
veener. peer }<keâjer o}s lÙeebveer GYeer kesâ}er lÙeele}e lÙeebÛee Je peer. [er. }e[ebÛee heg{ekeâej DevevÙemeeOeejCe neslee. lÙeebveer GYeej}suÙee mewvÙeele
5000 mewefvekeâ, 250 ke@âhšve nesles. heesef}meebÛÙee ne}Ûee}eRÛeer ceeefnleer efceUJeCes, ØeeflemejkeâejÛÙee vÙeeÙeoeveØemebieer GheefmLele jenCes, YetceerieleebÛeer
he$es - efvejeshe heesnesÛeJeCes, SKeeos ›eâebeflekeâejkeâ ke=âlÙe keâjCÙeemee"er hebÛe›eâesMeerle DeeefCe hebÛe›eâesMeeryeensj Deme}suÙee menkeâeNÙeebvee lJeefjle Skeâ$e keâjCes, meJe&
«esšÛe cnš}s heeefnpes. lÙeebÛÙeele}e GlmHetâle&heCee, meleke&âlee DeeefCe mebIešveelcekeâ yeebOeCeer JeeKeeCeeJeer lesJe{er Lees[erÛe cnCeeJeer }eies}. SKeeÅee hees}erme
mšsMeveeJej nu}e ØekeâjCe Demees Jee «eeceerCeebÛÙee efnleemee"er }eBieceeÛe& keâe{Ces, Ûe›eâeJetve šekeâCeejs nesles. Ghejeskeäle hebÛe›eâesMeerleuÙee ojes[sKeesjebveener
DeCCeebÛeer - DeCCeebÛÙee he$eermejkeâejÛeer onMele Demes. OegUŸeeÛÙee Keefpevee }gšerÛeer Iešvee lej DeeheuÙee}e DeJeekedâ keâ¤ve mees[les. veeieveeLeDeCCee
Demeesle DeLeJee DeeheuÙee menkeâeNÙeebmen leg®bie Heâes[tve 22 petve 1943 ÛÙee Iešvesleer} Jemebleoeoe heešer} Demeesle DeLeJee lÙeebÛes menkeâejer;
Ùee he}eÙeveeÛÙee JesUer oeoe heesef}meebÛÙee ieesUeryeejele peKeceer Pee}s. ieesUer JemebleoeoebÛÙee KeebÅeeletve Deejheej Pee}er. pÙee efkeâuuÙeele oeoe Je
oeoebÛÙee menkeâeNÙeebvee [ebye}s}s lesLetve heesef}meebÛÙee neleeleer} yebogkeâe efnmekeâeJetve efkeâuuÙee}e }eietve Deme}suÙee Kebokeâele G[Ÿee IesleuÙee. Yej
yeepeejeletve JeejCee, ke=â<CesÛee efkeâveeje Ùee ›eâebeflekeâejkeâebveer iee"}e. veÅeebvee megmeeš hetj Dee}s}e. leMee heeCÙeele G[Ÿee Iesleevee Pee[ePeg[heebÛee
DeeOeej IesleuÙeeveblejner yeUer peeCeejs oeoebÛes menkeâejer. Skeâe Pee[eÛee DeeßeÙe Iesle}s}s Jemebleoeoe peKeceer peeÙeyeboer nesTve Deškeâ nesleele. ne
meeje Leje&j veeieveeLeDeCCee, oeoebÛÙee efhe{erves ›eâebeflekeâejkeâ efhe{erves DevegYeJe}s}e. Ùee DevegYeJeeÛÙee ceneveeÙekeâe}e veeieveeLeDeCCeebvee DeefYeJeeove
keâjleevee DeeheuÙee}eÛe Keefpe} JneÙe}e nesles. efkeâleer Leesj JeejMeeÛes DeeheCe Oeveer Deenesle. mJejepÙeeÛes megjepÙe keâjCÙeeÛes pes ›eâebeflekeâejkeâebÛes mJehve
nesles lÙeemee"er DeeheCe lejer keâeÙe keâjCeej Deenesle? keâer lesÛe MesJešer ØehebÛe ceer", efcejÛeer, Yeekeâjer... o
221
 meensye hejle Ùee...
Jeerme-hebÛeJeerme }eKe Meeskeâekegâ} ceeCemeebveer meeßegveÙeveebveer efMeJemesveeØecegKeebvee DeKesjÛee efvejeshe iesuÙee jefJeJeejer efMeJeleerLee&Jej efo}e. lÙee efÛelesÛÙee
pJee}ebveer efMeJemesveeØecegKeebÛes heeefLe&Je DeeheuÙee keâJesle Iesleevee #eCeYej ce}e lejer Demee Yeeme Pee}e keâer, Devebleele efJe}erve JneÙe}e efveIee}suÙee
DeMeeefjjer ¤he IesT }eie}suÙee lÙeebÛÙee heeefLe&JeeJej DeekeâeMeeletve megiebefOele Hegâ}ebÛeer Je=°er nesle Deens. iebOeJe&, efkeâVej megmJejele JeeÅeebÛÙee iepejele
efMeJemesveeØecegKeebÛÙee mJeiee&jesnCeeÛes mJeeiele ieerle ieele Deensle. Skeâe ceneÙeesæŸeeÛÙee heeefLe&JeeJej mJeiee&letve heg<heJe=°er nesle Deens. SKeeÅee heewjeefCekeâ
efÛe$ehešeleer} ns ÂMÙe veener. efMeJemesveeØecegKe Devebleele efJe}erve nesleevee, efJeJnU Pee}suÙee ÚesšŸee keâefJeefce$eeÛÙee Deble:keâjCeeletve Dee}s}s ns og:Keo
Meyo Deensle. efMeJemesveeØecegKeebÛeer DeeefCe ceePeer cew$eer Ie[Jetve DeeCe}er leer Deefve®æ hegveJe&met Ùee ceePÙee pÙes‰ efce$eeves DeeefCe ceePÙee heefnuÙee
keâefJeleemeb«eneÛÙee ØekeâeMekeâeves. Deefve®æ hegveJe&met - veejeÙeCe Dee"Je}s - Deecne efce$eebÛes }e[kesâ veevee Deepe nÙeele veenerle. efMeJemesvee - oef}le heBLej
Ùeele}e mebIe<e& šeUeJee Ùeemee"er efÛekeäkeâej Oe[he[}s. efMeJemesveeØecegKe DeeefCe ceer Demee ne $e+CeevegyebOe pees[}e ies}e. heefnuÙee YesšerleÛe DeeceÛeer JesJn}WiLe
pegU}er. cew$eer leMeer jepekeâerÙe DeLee&Ûeer veJnleerÛe. DeeceÛÙee oesIeebÛÙeener mJeYeeJeecegUs leer meJee&Lee&ves efškeâ}er. legš}er veener. ceie Ùee vee lÙee
Øemebieeves yeeUemeensyeebmeesyele YesšCes nesF&. heejbheeefjkeâ leceeMeekeâ}sle meJe&ßes‰ Jeiemeceüeš Deme}s}s oeot Fbogjerkeâj ÙeebÛÙee meeleeje - meebie}erÛÙee
heefjmejele leceeMee Heâ[ ieepele Demeleevee efJejesOekeâebveer keâveeleer}eÛe Deeie }eJe}er. jkeäleeÛes heeCeer keâ¤ve oeot cee®leer Fbogjerkeâjmen MebkeâjjeJe
efMeJeCeskeâj Ùeebveer ne Heâ[ GYee kesâ}e neslee. leesÛe Deeieerle peUtve Keekeâ Pee}e DeeefCe veelÙeeves ceePes ceecee }eieCeejs oesIes MesJešer jmlÙeeJej Dee}s.
heBLejÛÙee pe[CeIe[CeerÛee lees keâeU. JejUer obie}erveblej lej Deecne heBLejJeeuÙeebÛÙee efnbot Oece&MeeŒeeJejer} šerkesâcegUs heBLejÛeer MeeKee efpeLes efpeLes
Deens DeLeJee leer GIe[CÙeeÛee keâeÙe&›eâce Demes efleLes efleLes efMeJemesvee - heBLej Ùeele šeskeâeÛee mebIe<e&, ceejeceeNÙee nesle. DeeceÛÙee efMeJejeUheCee}ener
Deble vemes. ne meJe& efJeleg°eÛee Yeeie efMeJemesveeØecegKeebÛÙee Yesšerves mebhe}e ies}e. heg{s efj[umeÛÙee meboYee&le lelkeâe}erve cegKÙeceb$eer MebkeâjjeJe ÛeJneCe
ÙeebÛÙee efveJeememLeeveer yeeUemeensye DeeefCe Deecner Deebyes[keâjJeeoer meblehle ceb[Uer Ùeele mecePeeslee Pee}e. lees yeeUemeensyeebveer meeceeefpekeâ efnleeÛes
Yeeve "sJetve heg{ekeâej IesTve KeguÙee ceveeves kesâ}e. YeerceMekeäleer-efMeJeMekeäleer Ùeele mebIe<e& JneJee Demes lÙeebvee heBLejÛÙee pevceeDeieesojner Jeešle veJnles
DeeefCe heBLej DeefmlelJeele DeeuÙeeveblejner. cee$e GYÙee peieeJej jeie Deme}suÙee DeeefCe [eskeäÙeele jeKe Iee}tve Iesle}suÙee Deecne}e Deebyes[keâjer
ÛeUJeUerÛÙee meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee DeLee&ves Iesle}s}er Deehe}erÛe Yetefcekeâe ÙeesiÙe Jeešle nesleer. efkeâleerlejer iees°er DeeceÛÙee Ie[t heenCeeNÙee
cew$eerÛÙee Dee[ ÙesT MekeâCeeNÙee neslÙee, hejbleg Deecner oesIeebveer SkeâceskeâebÛeer ùoÙes SkeâceskeâebpeJeU ceeskeâUer kesâ}er, DeeefCe lÙeeletve hegve:MÛe
efMeJeMekeäleer - YeerceMekeäleer Skeâef$ele ÙesTve DevÙeeÙe - DelÙeeÛeejeÛee, Mees<eCeeefJe®æÛee cegkeâeye}e keâjeJee Ùee celeeMeer mencele Pee}es. yeeUemeensye
KegVeme "sJeCeejs vesles veJnles. lÙeebÛÙeeFlekeâe efce$eebJej DeeefCe Me$etJejner Øesce keâjCeeje ogmeje jepekeâejCeer ceer heeefn}e veener. Ùee Deieesoj ef}efn}suÙee
JeekeäÙeele}e Me$et ne Meyo ceer hegvne ef}efnlees. efce$eebvees, yeeUemeensyeebÛÙee Debeflece Ùee$esle efkeâleerlejer lÙeebÛÙee efJejesOeer celeceleeblejeÛeer cenevegYeeJe
ceeCemes, JÙekeäleer, mebIešvee, jepekeâerÙe he#eeÛes heg{ejer meeceer} Pee}s. lÙeeJe¤ve lejer legcne}e ns keâU}s Demes} keâer, yeeUemeensye KeNÙee DeLee&ves
DepeeleMe$et nesles.
Jej oeot FbogjerkeâjebÛÙee Heâ[eÛee cegöe ceer DeOe&Ješ mees[}e. oeotves Deehe}er keâneCeer ce}e Iejer ÙesTve meebefiele}er. lÙee}e hewMeebÛeer iejpe nesleer
hegvne Heâ[ GYee keâjCÙeemee"er. Deecner ogyeUs neslees. meebieeÙeÛeer iees° DeMeer, keâer ceer le[keâ G"}es, `ceeleesßeer'Jej oeot Fbogjerkeâjebvee IesTve ies}es.
ceer lÙeebÛÙeemekeâš DeeuÙeeÛes Deele keâU}s. yeeUemeensyeebveer yew"keâerÛÙee Kees}erle Deecneme yees}eJe}s. oeotÛeer Meeskeâebeflekeâe lÙeebveer Sskeâ}er. les keâenermes
õJe}s. meensye Deele ies}s. hejle yeensj Dee}s. oeoeyeebÛÙee neleele Ye}s Leesj}s heg[kesâ efo}s. heVeeme npeejebÛÙee DeemeheemeÛeer leer jkeäkeâce efkeâceeve {es}kebâ,
legCelegCeb, neceexefveÙece DeeefCe veJes hees<eeKe Jeiewjs IesCÙeeFlehele cees"er. oeoebveer hegvne Heâ[ meg¤ kesâ}e. iee{JeeÛÙee }ie>eÛee Jeie. DeMeeÛe Skeâe
keâeÙe&›eâcee}e meensye Dee}s DeeefCe efnbot efceLmeJej DeeOeej}s}e lees Jeie, lÙeele}s cegKÙe hee$e meeJeUŸee kegbâYeej Ùeeme Skeâ meeOet mJeiee&le IesTve peelees,
mJeiee&le FbõeÛee ojyeej Yej}s}e, he=LJeerle}eJej}e ne ceeCetme ceeCetmeer vepejsves osJeebÛÙee jbie}er}e heenlees. efvejeMe neslees. lÙeebÛÙeeJej šerkeâeefšhheCeer
keâjlees. lÙeeleuÙee nceKeeme nmeCÙeeÛÙee Iešveebvee meensye De#ejMe: oeo osle nmele. oeoeyeeÛe veenerle, Deveskeâ og:efKeleebvee yeeUemeensyeebveer ceole
kesâ}er. lÙeebÛeer mebKÙee efkeâlÙeskeâ }eKeebÛeer Demes}. Deveskeâebveer heesšeheeCÙee}e }eJe}s. DeveskeâebJejer} DevÙeeÙe, DelÙeeÛeej otj keâ¤ve lÙeebvee DeeOeej
osCeejs efMeJemesveeØecegKe ÙeebÛes Ûeefj$e Ùee DeLee&ves mebhe=keäle Deens. JeÙeeÛÙee 86JÙee Je<eea meensyeebveer osn "sJe}e. iesuÙee jefJeJeejer lÙeebÛee osn hebÛelJeele
efJe}ervener Pee}e. hejbleg lÙeebÛee }{JeÙÙesheCee, lÙeebÛÙee efkeâleerlejer Dee"JeCeer ceePÙeemeejKÙee lÙeebÛÙee ÚesšŸee efce$eeme efJemejlee ÙesCeej veenerle. Ùee
ÚesšŸeeMee meojele lÙeebÛÙee - ceePÙee $e+CeevegyebOeeyeö} efkeâleer ef}nt? lÙeebÛÙee mJeemLÙeeÛÙee yeelecÙee Ùesle neslÙee. ceeleesßeerJejer} ieoea, Jner}
ÛesDejJej yeme}s}e ceer leer ieoea }ebIet MekeâCÙeemee"er efHeâš veJnlees. DeblÙeÙee$eslener meeceer} neslee Dee}s veener. efJeJnU ceveeves lÙeebÛes Debeflece oMe&ve
otjoMe&veJejÛe heenele nUnUle neslees... yeeUemeensyeebÛes efnboglJe keâce&keâeb[er veJnles. les ØeyeesOevekeâejebÛee Jeejmee Ûee}efJeCeejs nesles. lÙeebÛÙee Debeflece
meceÙeer ceer Gheefve<eoele}e ne leòJe%eeveelcekeâ Gleeje JeeÛetve mJele:Ûes meeblJeve ke⤠heenele neslees. DeblÙeÙee$esle pees šenes efMeJemewefvekeâebveer Heâes[}e
DeeefCe Meeskeâekegâ} nesTve peer nekeâ les meensyeebvee ceejle nesles lÙee nekesâle ceePeener DeeJeepe meeceer} DemeuÙeeÛes ce}e peeCeJe}s, `meensye hejle Ùee!'
veefÛekesâleeves Ùecee}e efJeÛeej}s, `ceveg<Ùe cesuÙeeJej keâeÙe nesles? lees Deefpeyeele mebhetve peelees keâer efMeu}keâ Gjlees?' Gòej osleevee Ùece Dee{sJes{s Ieslees.
veefÛekesâle cee$e lÙeeÛeer hee" mees[le veener. vew<ee le#exCe ceeflejeheves$ee - Demes cnCele DeKesj Ùece Gòej oslees, `Deelcee keâOeer pevceeme Ùesle veener DeLeJee
cejle veener. lees DecekeäÙee lecekeäÙeeheemetve efvecee&Ce Pee}e Demes cnCelee Ùesle veener. lees Depevcee Deens, efvelÙe MeeMJele Deens. MejerjeJej DeeIeele
kesâuÙeeves lees efJeveeMe heeJele veener.' o

222
 ›eâebleerÛÙee ieYee&le Øeefle›eâebleerÛee pevce .
›eâebleerÛÙee ieYee&le Øeefle›eâebleerÛeer yeerpes meeceeJe}s}er Demeleele ns veJÙeeves meebieeÙe}e heeefnpes Demes veener. øeWâÛe ›eâebleerves peg}gceMeenerÛes peesKe[
Pegiee¤ve efo}s Kejs, heCe Skeâe je$eerle Iesle}suÙee efveCe&Ùeebvee, "jeJeebvee keâeÙeÅeeÛeer ceevÙelee efceUs} lesJne Kejs. Ùee °erves ØeefleefveOeer meYesÛÙee
meomÙeebvee mebMeÙe Jeešt }eie}e. Skeâe je$eerle meYeeie=neves Iesle}suÙee efveCe&ÙeeÛee ØeYeeJe pevelesJej he[Ceej DeMeer DeeMee ØeefleefveOeer meYes}e Jeešle
nesleer. Ùee meomÙeebleÛe oesve leš, ieš he[}s. Skeâe ieše}e ›eâebleercegUs pes meceepeefnleemee"er Øeehle keâjlee Dee}s les efškeâJetve "sJeCes cenòJeeÛes
Jeešle nesles, lej ogmeNÙee ieše}e ›eâebleercegUs ieleJewYeJeeÛeer YegjU he[}er nesleer. Ùee DeblejefJe&jesOeeleÛe Øeefle›eâebleerÛeer yeerpes meeceeJe}s}er nesleer Ùeele
cee$e Mebkeâe veener. øeWâÛe ›eâebleerves GodIeesef<ele kesâ}suÙee peenerjveecÙee Deieesoj 4 Dee@iemšÛÙee "jeJeeJej ceevÙelesÛes efMekeäkeâeceesle&ye jepeeves keâjCes
DeeJeMÙekeâ nesles. hejbleg jepee Ùeemee"er DeUcešUce keâjlees. ›eâebleer o[hetve šekeâCÙeemee"er <e[dÙeb$e lÙeeves jÛe}s Deens. Jnmee&ÙeceOÙes Ùeemee"er jepeeves
mewvÙeeÛeer peceJeepeceJe Ûee}efJe}er Deens. Ùee Skeâe yeeleceervesÛe pevelee meblehle Pee}er DeeefCe jmlÙeeJej Glej}er. lÙeele efŒeÙeebÛee YejCee DeefOekeâ
neslee. Deecne}e KeeÙe}e DeVe Åee, DeMee Iees<eCee keâjerle ne ›eâebeflekeâejkeâ keâeefHeâ}e 6 Dee@keäšesyej}e jepeJee[Ÿeele Iegme}e. lÙeeves jepeejeCeerÛee
leeyee IesTve he@efjme}e ves}s DeeefCe efle}esjerÛÙee jepeJee[Ÿeele [ebyetve šekeâ}s. SKeeÅee kewâÅeemeejKeer JeeieCetkeâ Ùee oechelÙee}e efo}er ies}er. 16
Dee@keäšesyej}e }gF& DeeefCe je°^erÙe meYee he@efjme}e Dee}er. meYesÛes yengmebKÙe meYeemeo «eeceerCe Yeeieeleer} nesles. he@efjmeceOeuÙee Menjer JeeleeJejCeeÛee
Kethe heefjCeece Pee}e. ›eâebleerÛes vesles he@efjmeceOe}sÛe nesles. ceeveJeer nkeäkeâebÛee peenerjveecee ÙeeÛe heeMJe&YetceerJej 27 Dee@iemš 1789 jespeer je°^erÙe
meYesves cnCepes Iešvee meefceleerves peenerj kesâ}e, ns ceer ceeieÛÙee mlebYeele ef}efn}s nesles; hejbleg IešvesÛee cee$e Gu}sKe kesâ}e veJnlee. Iešvee meefceleerves
1791 mee}er jepÙeIešvee leÙeej kesâ}er. leer pÙee oesve DelÙeble cenòJeeÛÙee leòJeebJej DeeOeeefjle nesleer leer ÙesCesØeceeCes - 1) jepÙeeÛeer meeJe&Yeewce
meòee peveleskeâ[s DemeeJeer. 2) meòesÛes keWâõerkeâjCe osMeeÛÙee pevelesÛÙee efnleeÛes DemeeJes. lÙeemee"er keâeÙe&keâejer ceb[U, keâeÙeos ceb[U, vÙeeÙeheef}keâe
DeeoerÛes mebIešve JneJes. les meòee efJeYeepeveeÛÙee efmeæebleevegmeej efve iejpesvegmeej DemeeJes. Ùee meJee&le $egšer jeefn}er leer ner keâer, mejkeâej cnCetveÛeer
jÛevee jepesMeener mJe¤heeÛeerÛe jeefn}er. jepÙeeÛÙee nkeäkeâebJej ieoe Dee}er pe¤j, heCe lÙee}e Ùee Iešvesves vekeâejefOekeâej yene} kesâ}e.
Iešvesves Skeâerkeâ[s lÙeeÛes nkeäkeâ jö kesâ}s efve ogmejerkeâ[s vekeâejefOekeâej osTve pevemeòesves kesâ}suÙee keâeÙeÅeebÛeer Debce}yepeeJeCeer jesKeCÙeeÛeer lÙeeÛÙee
neleer Mekeäleer efo}er. ne ieeHeâer}heCee ›eâebeflekeâejkeâebÛÙee meòes}e YeesJeCeeje neslee. jepee efJeefOeceb[Ueves mebcele kesâ}s}e keâeÙeoe Debce}yepeeJeCeerÛÙee
°erves jesKet Mekeâle neslee. Skeâ veJesÛe $eebie[s GYes jeefn}s.
veJeerve Iešvesvegmeej je°^erÙe meYesÛeermegæe hegve&jÛevee keâjCÙeemee"er Dee}er. 745 meYeemeo Deme}s}er je°^erÙe meYee keâeÙeosceb[U, lÙeebÛeer oesve Je<ee&Ûeer
Deme}s}er cegole, efveJe[Cegkeâerkeâefjlee veeieefjkeâebÛes meef›eâÙe-efveef<›eâÙe Demes he[}s}s oesve efJeYeeie, Ùeele meef›eâÙe veeieefjkeâebÛes JeÙe 25 Je<ex. leerve efoJemeebÛÙee
JesleveeFlekeâe DeeÙekeâj YejCeejs DeeefCe je°^erÙe j#ekeâ o}ele Je veiejheeef}kesâÛÙee Jenerle veeJes veeWoJe}s}s veeieefjkeâ Ùeele Ùesle. meef›eâÙe veeieefjkeâ oj MebYej
veeieefjkeâebmee"er Skeâ efveJee&Ûekeâ efveJe[tve osle Demes. pÙeeÛÙeekeâ[s mJele:Ûeer cee}ceòee Demes} Je pees DeeÙekeâj Yejle Demes} DemeeÛe veeieefjkeâ efveJee&Ûekeâ nesT
Mekeâle Demes. efveJe[Cetkeâ celeoejmebIee}e Skeâ [shÙegšer efveJe[CÙeeÛee DeefOekeâej neslee. DeeÙekeâjeheesšer 54 øeBâkeâ YejCeeje cee}ceòeeOeejkeâ meef›eâÙe veeieefjkeâ
`[shÙegšer' nesT Mekeâle Demes. efJeefOeceb[Ue}e keâeÙeos keâjCÙeeÛee DeefOekeâej yene} keâjCÙeele Dee}e. cee$e les yejKeemle keâjCÙeeÛee DeefOekeâej jepee}e
efo}e ies}e veener. Ùegæ efkebâJee MeeblelesÛeer Iees<eCee efJeefOeceb[UeÛÙee ceevÙelesefMeJeeÙe keâjlee Ùesle veJnleer. vÙeeÙeheef}kesâlener Iešvesves yeo} kesâ}s.
vÙeeÙee}Ùeemeceesj meJe& veeieefjkeâ meceeve Demes peenerj keâjCÙeele Dee}s. je°^erÙe meYesves Ûee}efJe}s}s ns keâece DelÙeble keâ"erCe nesles. lÙeele øeâevmeÛeer DeeefLe&keâ
efmLeleer {emeUt }eie}er nesleer. DeMee JesUer ÛeÛe&Ûeer cee}ceòee pehle keâjCÙeele ÙeeJeer Demee "jeJe leeef}jeB Ùee Skeâe efyeÇeheves je<š^erÙe meYesle ceeb[}e. lÙee}e
›eâebleerÛee Skeâ heg{ejer efcejeyeesves Devegceesove osTve lees "jeJe 22 celeebveer cebpetj Pee}e. DeeMÛeÙe& Demes keâer, 3 veesJnWyej 1785 jespeer Iešvee ceb[Ueves
ÛeÛe&ÛÙee cee}ceòesÛes je°^erÙeerkeâjCe kesâ}s. ner ÛeÛexmeÛe jepÙe›eâebleerÛÙee efJejesOeele DeeIee[erJej nesleer. je°^erÙe meYesves ÛeÛe&ÛÙee JÙeJenejele megOeejCee kesâuÙee,
heCe Oeeefce&keâ mJeeleb$Ùee}e DeYeÙe efo}s. lÙeeÛeer Iees<eCee kesâ}er. FlekesâÛe veJns lej OeceexheosMekeâebkeâefjlee veeiejer Iešveener kesâ}er. Je<ee&vegJe<ex jepÙeeJej
DebkegâMe "sJeCeejer Oece&meòee DeKesj jepeeÛÙee Debefkeâle "sJeCÙeeÛes keâece je°^erÙe meYesves Ùee OeceexheosMekeâeÛÙee veeiejer IešvesÉejs kesâ}s DeeefCe OeceexheosMekeâe}e
Ùee IešvesMeer Skeâefve‰ jenCÙeeÛeer MeheLe osJeJetve mekeäleer kesâ}er. oesve le=leerÙeebMe OeceexheosMekeâebveer MeheLe IesCÙeeme vekeâej efo}e. lÙeebvee ye[leHe&â
keâjCÙeele Dee}s. Ùee OeceexheosMekeâeÛÙee Demeblees<eeletveÛe Øeefle›eâebleermee"er <e[dÙeb$es jÛe}er peeT }eie}er. ns meJe& Ie[sheÙeËle heeshe meneJee heeÙeme iehhe
jeefn}e. OeceexheosMekeâeÛÙee Demeblees<eecegUs lÙeeÛÙeele Oeeefj°Ÿe efvecee&Ce nesTve lees øeâevmeceOÙes Pee}suÙee jepÙe›eâebleerÛÙee efJe®æ penjer šerkeâe keâ¤
}eie}e. SJe{s keâ¤ve lees Leebye}e veener lej OeceexheosMekeâ Je Deehe}s DeefOekeâej ieceeJe}s}s mejbpeeceer mejoej, ojkeâoej, GcejeJe ÙeebÛeer lÙeeves
Skeâpetš Ie[Jetve DeeCetve øeWâÛe ›eâebeflekeâejkeâebÛÙee efJejesOeele GYes jenCÙeeÛeer efnbcele kesâ}er. ÙeeÛe heeMJe&YetceerJej je°^erÙe meYesves }eskeâebvee Oeeefce&keâ mJeeleb$Ùe
yene} kesâ}s. ÛeÛe& Deelee SKeeÅee iešeÛeer cee}ceòee ve jenlee Deece pevelesÛeer Pee}er. je°^erÙe meYesves Ùeemeesyele meeceeefpekeâ megOeejCeebveener ØeeOeevÙe
efo}s. pegveer mejbpeeceer JÙeJemLee cees[tve øeâevmeceOÙes pevelesÛes meeJe&YeewcelJe mLeeheve kesâ}s. je°^erÙe meYesves veJÙee jepekeâerÙe Meemeve - JÙeJemLesmee"er,
}eskeâMeenermee"er mce=eflemlebYe GYeej}e. meJeeËmee"er keâeÙeoe DeeefCe keâj meceeve DemeuÙeeÛes Deehe}s OÙesÙener peenerj kesâ}s. øeâevmeÛÙee ›eâebleerÛeer ner
peveefnleeÛeer Ghe}yOeer ° }eieeJeer DeMeerÛe ceeve}er heeefnpes. ÙeeÛe heeMJe&YetceerJej je°^erÙe meYesÛÙee keâeÙee&leer} $egšerner heenCes DeeJeMÙekeâ Deens. Ùee
meJe& yeeyeer Je lÙeeveblejÛÙee jepekeâerÙe G}Leehee}Leer mecepetve IesleuÙee lejÛe DeeheuÙee}e øeâevmeÛÙee ›eâebleerefJe®æÛeer Øeefleef›eâÙee, øeâevmeÛeer Øeefle›eâebleer
keâe Pee}er ns mecepeCeej veener. je°^erÙe meYesÛÙee keâeÙee&leer} $egšer Kee}er}ØeceeCes - je°^erÙe meYesves øeâevmeÛÙee pevelesceOÙes nkeäkeâeÛÙee peenerjveecÙeeÉejs
223
FlekeäÙee DeeMeeDeekeâeb#ee GbÛeeJeuÙee keâer IešvesÉejs lÙeeÛeer hetle&lee keâjCes efJeefOeceb[UeÛÙee leekeâoeryeensjÛes, DeefOekeâejeyeensjÛes nesles. meef›eâÙe - efveef<›eâÙe
Demee veeieefjkeâeble YesoYeeJe efvecee&Ce keâ¤ve je°^erÙe meYesves peenerjveecÙeeÛeeÛe Yebie kesâ}e neslee. lÙeeceOÙes meeceeefpekeâ mecelesÛee yeUer ies}e Je hetJeeaÛÙee
efJeMes<eeefOekeâejer Jeiee&Ûeer peeiee DeeCeKeer veJÙee efJeMes<eeefOekeâejebveer Iesle}er. MeemeveeÛes DeefOekeâeNÙeebJej}s efveÙeb$eCe mebhe}s. DeelÙebeflekeâ efJekeWâõerkeâjCeeÛes OeesjCe
DeJe}befyeuÙeecegUs keâejYeejele efMeefLe}heCee Dee}e. efJeefOeceb[U, keâeÙe&ceb[U efJeYekeäle keâjCÙeele Dee}s. efveJe[CegkeâebÉejs vÙeeÙeeOeerMeebÛeer efveJe[ nesCes
keâ"erCe Pee}s. efveJe[tve Dee}s}s efve:he#eheeleer efveJee[e ke⤠Mekeâleele. jepÙeeÛes efveÙeb$eCe, OeceexheosMekeâemee"erÛeer veeiejer Iešvee Oece&YekeäleebceOÙes leCeeJe
efvecee&Ce keâjCeejer "j}er. Skeâoe efveJe[tve Dee}s}e veeieefjkeâ hegvne efveJe[Cegkeâerme Dehee$e "jefJe}e ies}e. lÙeecegUs hegve:MÛe lÙeeÛÙee DevegYeJeeÛee }eYe
meceepee}e efceUt Mekesâvee. je°^erÙe meYesves ceOÙeJeieeaÙeebÛÙee efnlemebyebOee}e Je JeÛe&mJee}e Jeejsceehe Gòespeve efo}s DeeefCe pevemeeceevÙeeÛes efnle heeÙeoUer
leg[Jet heeefn}s. meeceevÙe pevelee, Meslekeâjer, keâeceieej, keâ°keâjer, Meesef<ele ÙeebÛÙee efnleekeâ[s og}&#e kesâ}s. ÙeeÛee JneÙeÛee leesÛe heefjCeece Pee}e.
lÙeele je°^erÙe meYesÛÙee keâejYeeNÙeebceOÙes ØeMeemekeâerÙe DevegYeJeeÛÙee Je keâeÙeosefJe<eÙekeâ peeefCeJesÛÙee GefCeJee neslÙee. lÙeecegUs IešvesÉejs je°^erÙe meYes}e
jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ mecemÙee mees[efJeCÙeele DeheÙeMe Dee}s. meceepeele ØeÛeb[ KeUyeU ceepe}er. ieeWOeUeÛes, mebMeÙeeÛes JeeleeJejCe
Ùeeletve pevelesÛeer DemJemLelee efMeiesme heesnesÛe}er. ne meJe& Øekeâej Dejepekeâe}e efveceb$eCe osCeeje "j}e DeeefCe ÙeeÛe Dejepekeâeletve MesJešer Øeefle›eâebleer
GodYeJe}er. øeâevmeceOeuÙee Øeefle›eâebleerÛee Deceeveg<e efnbœe DevegYeJe ceeCemeeleuÙee efJeOeeÙekeâles}e, mepe&veMeer}les}e ve° keâjCeeje "j}e. heg{ÛÙeeme "sÛe
ceeieÛee MeneCee yeveefJeCeejer øeâevmeÛeer ›eâebleer, Øeefle›eâebleer ceeveJeer peerJeveeleer} pJe}ble DeeKÙeeefÙekeâeÛe nesleer, DeeefCe Deepener Deens!
o

224
 ceneheg®<eeÛÙee ceneveeefÙekesâÛeer Meeskeâebeflekeâe
Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleer - meb«eeceeÛes SkeâcesJe vesles hejcehetpÙe [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes peerJeveÛeefj$e Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleer} meeve - Leesj
keâeÙe&keâlÙeeËÛÙee }sKeer heefJe$e mLeeveer Deens. Ùee peerJeveÛeefj$eeÛes cees} keâeÙe JeCee&Jes! Deecner peeleer efvecet&}veemee"er, Jeie&efJe<ecelesÛÙee Debleemee"er cewoeveele
"ekeâ}es, ne meJe& mHetâefle&oeÙeer keâefjMcee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee peerJeveÛeefj$eeÛeeÛe cnš}e heeefnpes. yeeyeemeensye Deebyes[keâj, oeoemeensye ieeÙekeâJee[
DeeefCe YewÙeemeensye Deebyes[keâj DeeceÛÙee DeeojmLeeveer Deensle. ceelee jceeF& yeeyeemeensyeebÛÙee hetJee&Oee&leer} DeeÙeg<Ùeele menÛeeefjCeer neslÙee. lÙeebveer Yeesie}suÙee
Deheej keâ°Kemlee, ØelÙe#e-DeØelÙe#ejerlÙee Deehe}s meJe&mJe heCee}e }eJetve [e@. yeeyeemeensyeebÛÙee keâeÙee&me lÙeebveer }eJe}s}e neleYeej DeLeJee efo}s}s
Ùeesieoeve SKeeoe keâjbše ceeCetmeÛe veekeâejer}. ceelee jceeF&ÛÙee osnebleeveblej yeeyeemeensyeebÛes DeeÙeg<Ùe meeJe¤ve OejCeeNÙee lÙeebÛÙee efÉleerÙe helveer ceeF&meensye
Deebyes[keâjÛe neslÙee. JÙeJemeeÙeeves [e@keäšj. leerme - ÛeeUermeÛÙee Melekeâele SceyeeryeerSme JewÅekeâerÙe heoJeer efceUefJeCes ÙesjeieyeeUŸeeÛes keâece veener.
pÙee #eCeer yeeyeemeensyeebmee"er DeeefCe lÙeebÛÙee keâeÙe&Gefö°ebmee"er peieCÙeeÛee efveCe&Ùe lÙeebveer Iesle}e lees oef}leebÛÙee YeeiÙeeÛee efoJeme cnš}e heeefnpes.
yeeyeemeensyeebÛÙee ceneve keâeÙee&le keâme}sner efJeIve ÙesT veÙes cnCetve JÙeeOeeRveer «emle DemeCeeNÙee, Depees[ DemeCeeNÙee Deebyes[keâjebMeer lÙee }ie> keâ¤ve
ceeskeâUŸee PeeuÙee. mJele:Ûes meJe& DeeÙeg<Ùe yeeyeemeensyeebÛÙee ÛejCeer keâeÙeceÛes meceefhe&le keâ¤ve šekeâ}s. ceeF& DeeefCe [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee
keâneCeerle}e he$eeshe$eer cepekegâjeÛee keâener meboYe& FLes efouÙeeJeeÛetve jenJele veener. yeeyeemeensyeebveer ceeFËvee he$e ef}efn}s les Demes -
`owJeer Ùeesie lej DeensÛe. lees owJeer Ùeesie vemelee lej keâes"s keâe"sJee[ele JeeJejlee DemeCeejer Me¤ DeeefCe keâes"s jepekeâejCeeÛÙee YeesJeNÙeele iešebieUŸee
Keele Deme}s}e efleÛee jepee ÙeebÛeer Yesš keâMeer Pee}er Demeleer? heCe ne Ùeesie DeelcewkeäÙe Ùeesie Deens Demesner cnš}s heeefnpes. Skeâe peerJeelcÙeeves ogmeNÙee
peerJeelcÙeeme heeefn}s. meceeveMeer} DeesUKe}s DeeefCe efce"er ceej}er. ner efce"er keâOeerlejer megšs} keâe? ce=lÙetefMeJeeÙe ner efce"er keâesCeer mees[Jet MekeâCeej
veener DeMeer jepeeÛeer Kee$eer Deens', DeeefCe Pee}sner DemesÛe. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee helveer - ceneheg®<eeÛeer ceneveeefÙekeâe yeeyeemeensyeebÛÙee
efveJee&Ceeveblej Ùee ceneveeefÙekesâÛee pees Meeskeâeble Deble Pee}e lÙeeÛes og:Ke Deepener ceePÙee Gjele meeÛetve Deens. ceeF&, [e@keäšj yeeyeemeensye Deebyes[keâjebmee"er
KejbÛe legcner legceÛÙee efpeboieeveerÛeer jeKejebieesUer keâ¤ve Iesle}erle. efkeâleer menve kesâ}ble legcner? pÙee ceeCemeeJej legcner efveJÙee&pe Øesce kesâ}ble lÙeeÛÙee
heMÛeele lÙeeÛÙee DevegÙeeÙeebveer legceÛÙeeMeer ›etâj Jeeietve efnbœelesÛee, ke=âleIvelesÛee Deceeveg<e vecegvee hesMe kesâ}e. ceeF&, legcner legceÛÙee jepee}e efJe<e Iee}tve
ceej}s Demee Deejeshe Ùee keâjbšŸeebveer keâ¤ve legceÛÙee GJe&efjle DeeÙeg<Ùeele legceÛee DeveefvJele ÚU kesâ}e. lÙeele legceÛee Deble Pee}e. meJe& efvecetšheCes
menve kesâ}ble. legcner yeÇÇeÿeCe kegâUeleer} DeLeJee meerkesâheer. keâesCe kegâ"s kegâ"uÙee peeleerle pevcee}e ÙesCeej ns pevcee}e ÙesCeeNÙeebÛÙee neleer Lees[sÛe Deens!
ßes‰ peeleerle pevce IesTve mebmkeâej IesTve efJeÅeeefJeYetef<ele nesTve Deebyes[keâjebÛÙee DeeÙeg<Ùee}e osoerhÙeceeve yeveefJeCÙeele ceeF& legceÛeener Jeeše Deens.
legcner yeewæ Oece&oer#esmee"er efJekeâ}ebie yeeyeemeensyeebvee Meefkeäleœeesle hegjefJe}e DeeefCe lÙeebÛÙeemeesyele legcner keâe<eeÙeJeŒes ceveeheemetve heefjOeeve keâ¤ve yeewæ
Oece& mJeerkeâej}e. heCe ceeF&, Ùee ke=âlÙeeheesšer legceÛÙee JeešŸee}e Dee}er efveYe&lme&vee, És<e DeeefCe efpeJebleheCeer efJešbyevee. heMÛeeòeeheoiOe cnCetve Deecner
legceÛÙee Ûeebieg}heCeeÛeer hejleHesâ[ lesJneÛe ke⤠Meketâ. legceÛÙee jepeeÛÙee mce=leer DeJeMes<eeMespeejer cnCepes ÛewlÙeYetceerJej legceÛeer meceeOeer mevceeveeves yeebOet
lesJneÛe DeeceÛÙee ke=âleIveheCeeÛee Deble nesF&}. ceeF&, legceÛeer legceÛÙee Meyoeble Deme}s}er kewâefHeâÙele Kee}er GodOe=le kesâuÙeeefMeJeeÙe jenJele veener. ceeF&,
legcner ns meJe& }heefJe}sle. ceer cee$e ner kewâefHeâÙele Kee}er meeJe&ef$ekeâ keâjCÙeeÛee iegvne keâjlees Deens. ceeF&, Ùeemee"er legcner Åee} leer efMe#ee ce}e
cebpetj Deens. legcner ef}efn}s, `[e@. Deebyes[keâj cnCepes mJeÛÚ meeJe&peefvekeâ peerJeveeÛes cetefle&ceble DeeoMe& nesles. DeeceÛÙee peerJeveele o[JeCÙeemeejKeb
keâenerner veJnleb. [e@. Deebyes[keâjebÛÙee heefjefveJee&Ceeveblej jepekeâejCeele Deebyess[keâj kegâšgbgyeerÙeebÛeer De[ieU vekeâes cnCetve lelkeâe}erve oef}le veslÙeebveer
ÙeMeJeble Je ceePÙeele peeCeerJehetJe&keâ ojer efvecee&Ce kesâ}er DeeefCe ÙeMeJeble}e yeewæ cenemebIeeÛes DeOÙe#eheo osTve lÙee}e oewjs Je Oece&keâejCe keâjCÙeele
JÙemle "sJe}s, lej ogmejerkeâ[s ceePÙeeefJe®æ oef}le meceepeele heæleMeerjheCes efJe<ehesjCeer keâ¤ve [e@. Deebyes[keâjebÛÙee ce=lÙetefJe<eÙeer mebMeÙeeÛes kegâYeeb[
jÛe}s. jepekeâerÙe nsletmee"er Je vesle=lJeeÛÙee cenlJeekeâeb#esheesšer ceeCemes efkeâleer nerve heeleUer iee"t Mekeâleele ÙeeÛee hegjeJee cnCepes ns meejs kegâYeeb[ nesles.
DeMee Øekeâejs oef}le meceepeele lemesÛe Deecne ceeÙe}skeâeble Ùeespeveeyeæ jerleerves ojer efvecee&Ce keâjCÙeeÛes melkeâeÙe& keâener efnlemebyebefOeleebveer heej hee[}s.
pesCeskeâ¤ve Deebyes[keâjebvee DeefYeØesle Deme}suÙee jepekeâerÙe ØeJeeneletve ceer DeeheesDeehe yeensj Hesâkeâ}s peeJes. lÙeemee"erÛe ne meeje Deešeefheše neslee.
keâewšgbefyekeâ DeeefCe jepekeâerÙe °erves ns Heâej JeeF&š Pee}s. lÙeecegUsÛe meceepeeÛeer Jeeleenle Pee}er Demes ceePes cele Deens.
Deebyes[keâjebÛÙee ce=lÙetÛeer ÛeewkeâMeer keâjeJeer, DeMeer ceeieCeer efnlemebyebOeer oef}le veslÙeebveer kesâ}er. lÙeeØeceeCes mejkeâejves ÛeewkeâMeer kesâ}er DeeefCe ie=nceb$eer
heb. ieesefJebo Jeu}Ye heble Ùeebveer 26 veesJnWyej 1957 jespeer efveJesove keâ¤ve Deebyes[keâjebÛee ce=lÙet meJe&meeceevÙe efmLeleerle DeeefCe vewmeefie&keâjerlÙee Pee}e Demes
}eskeâmeYesle peenerj kesâ}s heCe lejerner jepekeâerÙe nsletves Je vesle=lJeeÛÙee cenòJeekeâeb#esves Øesefjle Pee}suÙee Ùee veslÙeebÛes leeyetle Leb[ Pee}s veenerle. mebMeÙeemheo
ce=lÙet Je ÛeewkeâMeer efjheesš& ner jskeâe[& DeOetveceOetve JeepeefJeCes lÙeebvee lÙeebÛÙee jepekeâerÙe DeefmlelJeemee"er DeheefjneÙe& nesTve yeme}s. [e@. Deebyes[keâjebÛÙee
DeepeejheCeele lÙeebvee ÙeesiÙe leer hetCe& efJeßeebleer efceUeJeer cnCetve Øemebieer pÙee heg{eNÙeebvee ceer lÙeebÛeer Yesš IesT efoueer veener lÙee heg{eNÙeebveer Deebyes[keâjebÛÙee
heefjefveJee&Ceeveblej ceePÙeeJej Ye}lesme}les Deejeshe keâ¤ve ce}e meceepeeletve G"Jetve }eJeCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. Demes keâjCÙeeÛee heg{eNÙeebÛee keâeÙe [eJe
neslee ns mecepeCes Heâejmes keâ"erCe veener. Demes keâjCÙeeÛes SkeâcesJe keâejCe cnCepes Deebyes[keâjebveblej meceepeeÛes meJeeËieerCe Je meJe&meeceevÙe vesle=lJe DeeheesDeehe
ceePÙeekeâ[sÛe Dee}s Demeles. heg{eNÙeebÛÙee DeheØeÛeejeves Deebyes[keâjer pevelesÛes ceePÙeeefJe<eÙeerÛes cele keâ}gef<ele Pee}s nesles, ns keâesCeerner veekeâejCeej veener.
heCe Demes keâ¤ve pevelesves ceePÙeeJej DevÙeeÙe lej kesâ}eÛe, hejbleg DeeheuÙee GæejkeâlÙee& Leesj melheg®<eeÛee [e@. Deebyes[keâjebÛeener Ieesj DeJeceeve kesâ}e.'
o

225
 heeheeÛee Ie[e Ye¤ }eie}e
efnbogmLeeveer ®heÙeeÛÙee DeJecetuÙeveeves DeeheuÙee osMeelener Deelee DeeefLe&keâ Deefj°eÛeer Iebše Jeepet }eie}er Deens. [e@}jÛeer efkebâcele DeeheuÙee
osMeeÛÙee JÙeeheej GefoceeÛÙee yeepeejhes"sle SkeâeSkeâer keâMeer Jee{t }eie}er DeeefCe ®heÙeeÛes DeJecetuÙeve nesT }eie}s. Yejcemeeš DeeÙeele DeeefCe
hejkeâerÙe Yeeb[Je}oejebvee DeeheuÙee osMeele DeeefLe&keâ iegbleJeCetkeâ keâjCÙeeÛeer FÛÚe nesT veÙes, pÙeebveer leer kesâ}er lÙeebveer DeeheuÙee iegbleJeCegkeâermekeâš
keâe{lee heeÙe IÙeeJee ÙeecegUs DeeheuÙee Ûe}veeÛÙee iebieepeUer}e neojs yemeCÙeeFlekeâer heefjefmLeleer efvecee&Ce Pee}er Deens. [e@. ceveceesnve efmebie DeeefCe
lÙeebÛÙee mejkeâejceOe}s DeLe&ceb$eer Deelee ÙesT Ieele}suÙee mebYeeJÙe DeeefLe&keâ Deefj°eefJe<eÙeer yees}t }eie}s Deensle. Dee"Je[eYejele ®heÙeeÛee YeeJe Ieme¤ve
lees Skeâe [e@}jÛÙee Øeefle 56 ®heÙes JneJee, ner meJe& heefjefmLeleer veJJeoÛÙee oMekeâeheemetve mJeerkeâej}suÙee veJÙee DeeefLe&keâ OeesjCeebÛeer heefjCeleer
mecepe}er heeefnpes. DeeefLe&keâ mebkeâš DeeheuÙee osMeeÛÙee ceeLÙeeJej IeeWieeJeles Deens DeeefCe ce=iepeUeceeies OeeJetve Lekeâ}s}s ÙetheerSÛes keâejYeejer ÙeeefJe<eÙeer
Kejs yees}Ces šeUleensle. iesuÙee oesve-De[erÛe oMekeâeble keWâõele Deveskeâ DeeIee[erÛeer mejkeâejs Dee}er. lÙeele keâOeer YeepeheØeCeerle DeeefCe keâOeer keâeB«esmeØeCeerle
DeeIee[erÛeer mejkeâejs nesleer}. Deelee lej keWâõele keâeB«esmeØeCeerle ÙetheerS veeJeeÛÙee DeeIee[erÛes mejkeâej meòee¤{ Deens. Ùee oesve-De[erÛe oMekeâeble
mJeerkeâej}suÙee veJÙee mejkeâejÛÙee ieUŸeeYeesJeleer DeeJeU}e peeJee DeeefCe lÙeeÛeer efkebâcele ÙetheerSÛÙee mejkeâej}e ceespeeJeer }eieeJeer ne Ùee mejkeâejves
peveleeefJejesOeer OeesjCeebÛee kesâ}s}e hegjmkeâej nesÙe. DeepeÛes hebleØeOeeve veJJeoÛÙee oMekeâele keâeB«esmeØeCeerle mejkeâejceOÙes DeLe&ceb$eer nesles. lÙeeDeieesoj
efnbogmLeeveer DeLe&JÙeJemLesÛee heeÙee GKe[tve šekeâCÙeeÛes keâece keâUmee}e heesnesÛe}s. ÙeehetJeea pÙee vesn¤ he@šve&cegUs osMeeÛÙee efJekeâemeeÛee heeÙee
Ieele}e ies}e lees he@šve&Ûe cees[tve lees[tve šekeâCÙeele Dee}e. ne he@šve& neslee Keemeieer DeewÅeesefiekeâ #es$e ± meeceeefpekeâ GÅeesie #es$e efceUtve
yeveefJe}s}er osMeeÛeer mebefceße DeeefLe&keâ veerleer. Ùee DeeefLe&keâ veerleer}eÛe keâeÙeceÛeer efle}ebpe}er osCÙeeÛeer keâeB«espeer jepekeâejCÙeebvee iejpe Jeešt }eie}er.
[e@. ceveceesnve efmebie DeLe&ceb$eer DemeuÙeeheemetve veJÙee DeeefLe&keâ OeesjCeebÛee cnCepes KeemeieerkeâjCe, GoejerkeâjCe DeeefCe peeieeflekeâerkeâjCe ÙeebÛee
Oej}s}e Dee«en lÙee}e pevelesÛÙee YeuÙeemee"er meceefhe&le jepekeâejCe keâjCeejs efJejesOekeâ heg{ejer DeeefCe he#e lÙee JesUer keâ[e[tve efJejesOe keâjerle nesles.
hejbleg [e@. ceveceesnveebÛÙee mebceesnveeves keâeB«esmeefMeJeeÙeÛeer jepekeâerÙe DeeIee[er keâ¤ve meòesle Dee}s}er efJejesOeer mejkeâejsner yeeefOele Pee}er. keâe}heÙeËle veJes
DeeefLe&keâ OeesjCeÛe keâmes yejesyej Deens, ns meebieCÙeemee"er meòeeOeejer DeeefCe efJejesOekeâ (keâener efJejesOeer he#e, vesles mees[lee) ÙeebÛÙeele Dencenefcekeâe
}eie}er nesleer. hejbleg iesuÙee Dee"Je[Ÿeele Ùee OeesjCeeÛÙee og<heefjCeeceeÛee cenemHeâesš Pee}e DeeefCe Kee[keâve veJÙee DeeefLe&keâ OeesjCeeÛeer Ûe{}s}er
oe¤ ÙetheerSÛÙee keâejYeeNÙeebÛÙee [eskeäÙeeletve Gle¤ }eie}er. hejbleg veJÙee DeeefLe&keâ OeesjCeebÛee hegjmkeâej keâjCeeNÙee efJejesOekeâebÛes keâeÙe Pee}s ns
ieg}omlÙeeleÛe jeefn}s. DeekeâefmcekeâjerlÙee ®heÙeeÛes DeJecetuÙeve Pee}s les meg®Jeeleer}e 54/55®heÙes FLeheÙeËle Iemej}s. DeepeÛÙee MesDej yeepeejeleer}
G}e{e}er heenlee les Deelee 56 ®heÙes Flekesâ Pee}s Deens. Skeâ [e@}j}e 56 ®heÙes. veJÙee DeeefLe&keâ OeesjCeebcegUs DeeÙeele-efveÙee&leefJe<eÙekeâ pekeâeleer
DeeefCe lelmeceÛes keâeÙeos mew} nesTve DeeheuÙee osMeeÛÙee heojer cee$e he[}s ®heÙeebÛes DeJecetuÙeve. veJÙee DeeefLe&keâ OeesjCeecegUs Deehe}er hejkeâerÙe
Ûe}veeÛeer iebieepeUer DeyeeefOele Deens, DeMee iewjmecepeele Deehe}s keWâõeleer} jepÙekeâlex jeefn}s. iewjmecepe cnCeCÙeehes#ee ieeHeâer} jeefn}s. Ùee
ieeHeâer}heCeecegUs Deeblejje°^erÙe JÙeeheejeletve Deehe}er nesCeejer heerÚsneš meleke&â DemeCeeNÙee [e@. ceveceesnve efmebieebÛÙeener }#eele Dee}er vemeeJeer? Deieoer
efmLeleØe%eemeejKes ceewve›ele yeeUietve [e@. ceveceesnve efmebie Deehe}s mejkeâej Ûee}efJeCÙeele [esUs Peeketâve ieke&â nesles cnCeeÙeÛes keâeÙe? 2003 les
2004 ceOÙes hejkeâerÙe JÙeeheejeleer} letš 14.3 Deype [e@}jÛeer nesleer. leer 2009 les 2010 ceOÙes 100 Deype [e@}jÛee heu}e iee"tve
109.6 Deype [e@}j Pee}er. 2010 les 2011 mee}er ceeÛe&DeKesj leer }tš 185 Deype [e@}j Flekeâer Deens. lÙee heeMJe&YetceerJej Deehe}e
hejkeâerÙe Ûe}veeÛee mee"e 295 Deype [e@}j Flekeâe Deens. ne mee"e DeeefCe efJeosMeer JÙeeheejeleer} SketâCe letš ner lee[tve heeefn}er lej Ùee Heâjkeâeletve
keâUtve Dee}s}s JeemleJe YeÙeeJen cnš}s heeefnpes. efnbogmLeeveÛÙee SketâCe je°^erÙe GlheVeeMeer efleÛeer leg}vee kesâ}er lej ns mhe° keâUles keâer, DeeheCe,
Deehe}e osMe efJeosMeer JÙeeheejele - DeeÙeeleerleÛe De[ketâve he[}e. efveÙee&le GÅeesie JÙeeheejele keâceer he[}e. lÙeecegUs pes vekeâes JneÙe}e heeefnpes lesÛe
vescekesâ Ie[les Deens. DeKesj ner iebieepeUer mebhes} DeeefCe ceesjejpeerÛÙee keâeUele pees hejkeâerÙe Ûe}veeÛee ØeMve DeÛeevekeâ efvecee&Ce Pee}e Deieoer leMeerÛe
YeÙeeJen heefjefmLeleer efvecee&Ce nesF&}. efnbogmLeeveer ®heÙeeÛÙee DeJecetuÙevee}e lesJneheemetveÛe KeNÙee DeLee&ves meg®Jeele Pee}er. ns Deepener efJemejlee Ùesle

226
veener. ner letš Ye¤ve keâe{CÙeemee"er keâjeJeÙeeÛÙee F}epeebÛeer GheeÙeebÛeer Yetefcekeâe efveYeeJeCÙeehetJeeaÛe ÙetheerSÛes mejkeâej efoJemeWefoJeme peveleeefJejesOeer
efnleeÛÙee Yetefcekeâe IesTve ieeUele ®lele Ûee}}s Deens. 2011 les 2012 Ùee Je<ee&leer} efnbogmLeeveÛee efveÙee&le JÙeeheej 300 Deype [e@}j Flekeâe
Pee}e DeeefCe DeeÙeele KeÛe& 485 Deype [e@}j Flekeâe. Ùee DeeÙeeleerle 150 Deype [e@}j Flekeâer DeeÙeele les}, hesš^esef}ÙecepevÙe Glheeoves
DeeoeRÛee KeÛe& Deens. meesves-Ûeeboer DeeÙeeleerÛee 60 Deype [e@}jÛee. Ùee oesvner JemletbÛÙee JÙeeheejeÛeer DeeÙeele 210 [e@}jÛeer Deens, cnCepes SketâCe
DeeÙeeleerÛÙee 43.3 škeäkesâ Flekeâer. les}-vewmeefie&keâ meeOeves Skeâe yeepet}e, GÛÛe leb$e%eeve, meeOevemeece«eer Ùeb$es, GhekeâjCes Skeâe yeepet}e. DeeheuÙee
osMeeÛÙee Glheeove #ecelesle Jee{ nesTve DeeÙeeleerÛÙee KeÛee&}e keâeÙe heÙee&Ùe osT MekeâCeej? DeewÅeesefiekeâ efJekeâemeele DeeÙeele cenòJeeÛeer. ogmejerkeâ[s
JesieUsÛe efÛe$e Deens. keâe kegâCeeme "eTkeâ, hejkeâerÙe Yeeb[Je}oejebveener efnbogmLeeveJejuÙee ÙesT Ieele}suÙee DeeefLe&keâ ceboerÛeer Ûeent} }eie}s}er DemeeJeer.
ns hejkeâerÙe Yeeb[Je}oej Deelee Ùee osMeeleer} Deehe}er iegbleJeCetkeâ keâe{tve IesTve heU keâe{t }eie}sÙele. ns pes meJe& Ie[les Deens les veJÙee DeeefLe&keâ
OeesjCeebÛÙee šeskeâeÛÙee Deenejer iesuÙeecegUs. Ùee legšerÛÙee heeMJe&YetceerJej ceneieeF& DeekeâeMee}e efYe[}er Deens. DeMee JesUer ÙetheerS mejkeâejÛÙee ogmeNÙee
FefvebieÛÙee leerve Je<eeËÛÙee keâejYeejeÛee DenJee} [e@. ceveceesnve mejkeâejves ÙetheerSÛÙee Ieškeâ he#eveslÙeebÛÙee GheefmLeleerle Øeefmeæ keâ¤ve DeeheuÙee
keâejYeejeÛeer Deelcemebleg°er efoieble ke⤠heeefn}er. Ùee Deelcemebleg°lesÛÙee pJeeUe G"CÙeeDeieesojÛe [e@. ceveceesnve efmebieebÛÙee mejkeâejves hesš^es}ÛÙee ojele
mee[smeele ®heÙeebveer DeekeâefmcekeâheCes Jee{ keâ¤ve osMeele n}keâu}esU ceepeefJe}e Deens DeeefCe pevelesÛÙee ne}-Dehes°eble DeefOekeâ Yej šekeâ}er Deens.
veJÙee DeeefLe&keâ OeesjCeecegUs Ùee osMeeleer} keâ°keâjer, Meesef<ele ceeCetme, oef}le, YeškeâeefJecegkeäle, DeeefoJeemeer, Úesše Meslekeâjer, Meslecepetj, Yetefcenerve,
mebIeefšle Deme}s}e keâeceieej osMeesOe[er}e }eie}e. lÙeele Ye[keâlÙee Deeieerle hesš^es}Ûes oj Jee{Jetve Demes hesš^es} Deesle}s. ÙetheerS mejkeâejÛÙee heeheebÛee
Ie[e Yejle DeeuÙeeÛeerÛe ner Iešvee Deens. hesš^es}ÛÙee ojJee{erefJe®æ omlegjKegö ÙetheerSleuÙee Ieškeâ he#eveslÙeebveer ØelÙe#e-DeØelÙe#e efJejesOe
oMe&efJe}e Deens. ner Øeefleef›eâÙee Deepe vee GÅee ÙetheerS mejkeâej}e meòesJe¤ve Kee}er KesÛeCÙeemee"er peer Deveskeâ keâejCes Demeleer} lÙeeceOÙes Skeâ keâejCe
"js}. mejkeâejves DeieesojÛÙee Sve. [er.ÛÙee mejkeâejves hesš^es} kebâhevÙeebvee hesš^es}Ûes YeeJe "jefJeCÙeeÛes mJeeleb$Ùe efo}s nesles. les veekeâe¤ve YeeJe
"jefJeCÙeeÛes keâece ÙetheerSves mJele:keâ[s Iesle}s. Iesle}s lej lesLes peveefnlee}e ØeeOeevÙe osTve JeeieCes cenòJeeÛes nesles. les cee$e šeU}s. Deelee lÙeeÛeer
efkebâcele ÙetheerSÛÙee mejkeâej}e ceespeeJeerÛe }eies}. keWâõeleer} ÙetheerSÛes mejkeâej meòeeÛÙegle nesCÙeeÛÙee ceeiee&ves Ûee}}s Deens. lÙee}e Deelee hejcesMJejner
JeeÛeJet MekeâCeej veener.
o

227
 Oece&keâ}n : keâener meboYe&
Jewefokeâ Oece& - hejbhejeble ßeerceodYeeieJele, efJe<CeghegjeCe, Deefie>hegjeCe, JeeÙeghegjeCe, YeefJe<ÙehegjeCe, ef}biehegjeCe, JejenhegjeCe FlÙeeoer «ebLeebceOÙes
YeieJeeve efJe<CetÛÙee efJeefJeOeeJeleejebhewkeâer cnCepes oMeeJeleejebhewkeâer veJeJee efkebâJee SkeâefJemeeJÙee DeJeleejeceOÙes 20 Jee DeJeleej yegæeme ceeve}s Deens.
Deveskeâ pewve «ebLeebceOÙes DeeefMJeve Megkeä} oMeceer efJepeÙeeoMeceer ner yegæeÛÙee pevceeÛeer efleLeer meebefiele}er Deens. yeewæ Oece&«ebLeele ner pevceefleLeer JewMeeKe
Megæ heewefCe&cee DemeuÙeeÛes cnš}s peeles. JewMeeKe Megæ heewefCe&ces}eÛe yegæe}e yegælJe cnCepes efoJÙe %eeve Øeehle Pee}s DeeefCe yegæeÛes efveJee&Cener
ÙeeÛe efoJeMeer Pee}s.
yegæhetJe& keâeUer ceieOe, keâesme}, Jelme, keâeMeer, DeJebleer ner jepemeòesÛeer (monarchy) keWâõmLeeves jeefn}er. Ùeehewkeâer keâesme} Je ceieOe
jepÙeebleer} jepÙemeòeebceOÙes meelelÙeeves mebIe<e& Ûee}t Demes. Jewefokeâ Oecee&ÛÙee mebefnlee Je Gheefve<eos Ùeeleer} oesve DeJemLee mebhetve cnCepes %eevekeâeb[eÛeer
DeJemLee mebhetve keâce&keâeb[, Ùe%eÙeeie, JeCee&ßeceYeso ÙeeveblejÛeer heleveeJemLee Â{cet} nesT }eie}s}er nesleer. Jewefokeâ DeeefCe lelmece osJeosJeleebvee
ØemeVe keâjCÙeemee"er, DeeheCeeme megKeceÙe peerJeve Øeehle JneJes Ùeemee"er, lÙee JesUÛÙee meceepeeleer} ceeCemes Ùe%eÙeeieele efveceie> nesleer. yegæeÛÙee hetJeea
Gheefve<eoebÛes, DeÉwle leòJe%eeve, hebÛeje$eeÛes Éwle leòJe%eeve, keâefhe}eÛes efvejerMJejJeeoer meebKÙecele lÙee JesUÛÙee efJeÉledpeveebÛÙee JewÛeeefjkeâ cebLeveeÛes
efJe<eÙe nesles. yeÇÇeÿeCeerkeâjCe PeeuÙeecegUs Ùe%eÙeeie DeeefCe hegjesefnleMeener ÙeebÛes DeJe[byej ceepe}s DeeefCe Jewefokeâ Oecee&Ûes DeefOe‰eve ceveg<ÙekeWâõ Gj}s
veener. ÙeeÛe keâeUele Oece& mebkeâuheveebÛÙee DeLee&ves meceepeele 62 ØekeâejÛes efYeVe leNnsÛes Oece&Jeeo ¤{ nesles. yegæ pewve ÙeebÛÙee GoÙeeceeie}er ner
heeMJe&Yetceer vepejsDee[ keâjlee ÙesCeej veener. kegâ"}e Oece& meJe&$e meceepeele Øemeej heeJeeÙeÛee Demes} lej lÙee Oecee&me jepeeßeÙe DemeCes DeeJeMÙekeâ
Deens. Ùee keâeUeleuÙee Jewefokeâ Oecee&ÛÙee heerÚsnešerÛee meboYe& keâUtve IesleuÙeeJejÛe Jewefokeâ Oecee&Jejer} yeewæOecee&Ûeer heÙee&Ùeer Øeefleef›eâÙee mecepetve Ieslee
ÙesF&}. yegælJe Øeehle PeeuÙeeveblej leLeeiele ieewlece yegæeves mece«e JeeoefJeJeeo Oece&ÛeÛee&le Deehe}s cele ceeb[tve mJele:Ûee Oece& efJeÛeejele lÙee JesUÛÙee
ieCemeòeekeâ meceepe Je mejbpeeceer meceepe ÙeebÛÙee meerceejs<esJej peiele DemeCeeNÙee meceepeele Â{cet} kesâ}e. peJeUpeJeU efnbogmLeeveele leerveMes Je<eeËntve
DeefOekeâ keâeU yeewæ Oece&efJeÛeejeÛee yees}yee}e neslee. JesUesJesUer efceUe}suÙee jepeeßeÙeeveblej lees jepeeßeÙe Kebef[le Pee}e DeeefCe }iesÛe yeewæ Oece&
hejeYetle Pee}e, Demes mejUmeesš ÙeeyeeyeleÛes efÛe$e veener. Jewefokeâ Oecee&}e cnCepes yeÇÇeÿeCeer Oecee&}e hegve:MÛe Ûeebie}s efoJeme Dee}s. les kesâJeU Flej
Oece&JesòÙeebÛÙee leòJe%eeveeÛÙee Keb[ve-ceb[veeÛÙee JÙeemeheer"eÛee DeeOeej IesTve hejepeÙe kesâ}e cnCetve Heâkeäle veJns lej jepeeßeÙe hegve:MÛe Ghejeskeäle Oecee&}e
efceUeuÙeecegUs yeewæ Oecee&Ûeer heerÚsneš Pee}er. Ùee keâejCeemeesyele efYe#etmebIeeves yegæ efMekeâJeCegkeâerÛee efJeheÙee&me keâ¤ve yegæebÛÙee cetU efMekeâJeCegkeâer}e
efle}ebpe}er efo}er. efYe#et mebIeele veJÙeeves Yejleer Pee}suÙee hejbleg yeÇÇeÿeCeer Oecee&le Jee{}suÙee cenevegYeJeebveer yeewæ Oecee&}e Flej OeceeËmeejKesÛe heejbheefjkeâ
Oecee&Ûes mJe¤he osCÙeeÛes ØeÙelve kesâ}s. ÙeeÛe ojcÙeeve yeewæ Oecee&Jej yeÇÇeÿeCeer Oecee&ves Skeâe DeLeea ns Dee›eâceCeÛe kesâ}s. meceüeš DeMeeskeâeÛÙee keâeUer
yeewæ Oecee&Ûeer YejYeješ Pee}er DeeefCe Jewefokeâ cnCeCÙeeSsJepeer yeÇÇeÿeCeer Oecee&Ûeer heerÚsneš Pee}er. MesJešer ner heefjefmLeleer yeÇÇeÿeCeer Oece&JesòÙeebveer yeo}}er.
leer meceüeš DeMeeskeâeÛÙee JebMeeleer} ef¡emlehetJe& ogmeNÙee Melekeâele jepÙe keâjle Deme}suÙee ye=nõLe ceewÙee&Ûee JeOe keâ¤ve mesveeheleer heg<Ùeefce$e Me=bie Ùeeves
lÙeeÛee JeOe keâ¤ve ceewÙee&Ûes jepÙe yeUkeâeJeuÙeeveblej leerveMes Je<eeËÛÙee yeewæ jepeJešerle Jewefokeâ Oecee&}e heÙee&Ùe osCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e ies}e, lÙeeÛeer
ner heefjCeleer nesleer. ieghleebÛÙee keâeUele Jewefokeâ Oecee&}e cnCepes yeÇÇeÿeCeer Oecee&}e DeeßeÙe efceUe}e. Jewefokeâ Oecee&}e jepeeßeÙe osCeeNÙee jepeebmeesyele
kewâkeâ #eef$eÙe Je ntCe jepeebveerner yeewæ Oecee&Ûee GÛÚso ceeb[}e. ßeeJemleerÛee jepee efJe›eâceeefolÙe Demes}, yebiee}Ûee MeMeebkeâ, keâeMceerjÛee efceefnjkegâ},
n<e& keâ}<e, pee}ewYe, DeefYecevÙet efkeâVej ieesvebo DeeefCe yebiee}Ûes mesve jepes ÙeebÛÙee keâeUele ÛewlÙemlethe, efJenej, yegæcetleea ÙeebÛee veeMe kesâ}e ies}e.
efYe#etbÛes efMejkeâeCe Pee}s. efLejerieve Ùee leeefceUer yeÇÇeÿeCeOeceea meceLe&keâeves F. me. meneMesÛÙee megceejeme ceogje ÙesLes Dee" npeej leeefceUer pewve DeeefCe
yegefæ° DevegÙeeÙeebvee megUeJej Ûe{Je}s. keâebÛeerhegjce ÙesLeer} hes¤ce} DeeefCe Flej osJee}Ùeebleer} leeefceUer yebOet Je pewveebÛee pees ÚU Pee}e lees lÙee
osJee Ùeeleer} efYebleerJej keâesj}s}e, efÛeleej}s}e efomelees. ÙeeDeieesoj efceveB[j, keâefve<keâ, n<e&JeOe&veeves meeleJeenveebveer, F#Jeekeâhee} FlÙeeoer kegâUebveer yeewæ
Oecee&}e jepeeßeÙe efo}e, hejbleg DeeheuÙee osMeele hejmhejefJejesOeer OeceeaÙeebÛeer keâòe} kesâuÙeeÛeer GoenjCes veenerle. efnbot Oece& meefn<CeglesÛÙee keâejCeebveer
pewve, yeewæ, ÛeeJee&keâ Deeoer veeefmlekeâ leòJe%eeves GoÙeeme Dee}er. hejbleg F. me. heeÛeJÙee Melekeâele cee$e Ùee meefn<CeglesÛee }eshe nesleevee efomelees.
FeflenemeeÛÙee oeKeuÙeeÛeer ieleweflenemeeleuÙee iees°er leheemeuÙeeves DeepeÛÙee DeeOegefvekeâ meceepee}e lemee keâenerÛe HeâeÙeoe vemelees. ielewefleneme Gkeâ¤ve
keâe{Ceejer Je=òeer cnCepes meceepe Nneme heeJeuÙeeÛes }#eCe Demes}, Demes vÙeeÙecetleea jeve[s Ùeebveer cnš}s Deens. les Skeâebieer Deens. DeeheuÙeekeâ[er}
Debleie&le Oece&keâ}necegUs DeeheuÙee mebmke=âleerÛes vegkeâmeeve Pee}s veener, cee$e Kejs vegkeâmeeve hejkeâerÙe cegme}ceeve Dee›eâcekeâebveer Ùee osMeeJej kesâ}suÙee
Dee›eâceCeebcegUsÛe Pee}s}s Deens.
yeewæ Oece& Nneme heeJe}e lees cegKÙele: cegm}erce Dee›eâcekeâebÛÙee efnbœeheCeecegUs, DekeâjeJÙee Melekeâele efnbogmLeeveeJej Pee}suÙee Fm}eceer Dee›eâceCeecegUs
Ùee Dee›eâcekeâebveer yegæ efJenejs, efJeÅeeheer"s DeeefCe mebIe ÙeebÛee efJeOJebme kesâ}e. hejJeeÛÙee DeHeâieeefCeefmLele leeef}yeeveer jepeJešerle leeef}yeevÙeebveer [eWiejele
keâesj}suÙee hee<eeCe¤heer yegæeÛÙee hegleUŸeeÛÙee ef"keâNÙee ef"keâNÙee kesâuÙee. DeMeeÛe efJeOJebmekeâ Je=òeerves efnbogmLeeveeleer} yeewæ Oece&mebmke=âleerves efvecee&Ce
kesâ}suÙee JeemletbÛeener Fm}eefcekeâ Dee›eâcekeâebveer efJeOJebme kesâ}e. lÙeeÛee Fefleneme efJemejCes MekeäÙe veener.
o

228
 ne lej yeewefækeâ peeie=leerÛee heefjCeece
øeWâÛe meceepeJÙeJemLee keâenerMeer iegbleeiegbleerÛeer Je JewefJeOÙehetCe& DeMeer nesleer. mejbpeeceMeener, hejekeâesšerÛeer efJe<ecelee DeeefCe efJeMes<eeefOekeâej ÙeeJej DeeOeej}s}er
nesleer. øeWâÛe meceepe cegKÙele: leerve JeieeËveer yeve}e neslee. les Deveg›eâces ÙesCesØeceeCes - 1) GcejeJe 2) Oece&ieg¤ DeeefCe 3) meeceevÙe pevelee DeMeer lÙeeÛeer
jÛevee nesleer. Ùeele GcejeJe Jeiee&}e Je Oece&ieg¤bvee efJeMes<e meJe}leer DeeefCe DeefOekeâej nesles. ceOÙeceJeie& DeeefCe Deefle efvece>Jeie& pÙeeÛee Gu}sKe eflemejer Fmšsš
kesâ}e peelees lÙee meeceevÙe pevelesÛee efJeYeeie Ùeeme kegâ"sner efJeMes<e DeefOekeâej veJnles. Ùee DemeuÙee YesoYeeJeÙegkeäle meceepeele SkeâceskeâebefJe<eÙeer meodYeeJevee
veJnleer. SkeâceskeâebØeefle DeefJeMJeeme Je mebMeÙeeÛes JeeleeJejCe nesles. efJeMes<eeefOekeâej Øeehle Deme}s}s }eskeâ lÙeebÛes ØeceeCe Skeâ škeäkeäÙeentve DeefOekeâ veJnles.
jepÙe›eâebleerJesUer øeWâÛeebÛeer }eskeâmebKÙee De[erÛe keâesšer Flekeâer nesleer. lÙeele OeceexheosMekeâebÛeer mebKÙee hebOeje }eKeebÛÙee Deemeheeme nesleer, lej GcejeJe Jeiee&Ûeer
}eskeâmebKÙee Ùeentve keâceer cnCepes Ûeewoe }eKe nesleer. Flekeâer keâceer mebKÙee Deme}s}e ne efJeMes<eeefOekeâej Øeehle Pee}s}e GÛÛe Jeie& cee$e Gj}suÙee }eskeâmebKÙesÛÙee
Skeâ škeäkeâemegæe veJnlee. osMeeleer} SketâCe cee}ceòeshewkeâer peJeUheeme Skeâ hebÛeceebMe cee}ceòee Ùee cet"Yej GÛÛe Jeiee&keâ[s nesleer. Ùee oesvner JeieeËJej keâesCelesner
keâj }eo}s}s veJnles, cee$e keâjeÛÙee DeesPÙeeKee}er meeceevÙe pevelee Yej[tve efveIee}er nesleer. Ùee meeceevÙe peveles}e Ghejeskeäle efJeMes<eeefOekeâej Øeehle Pee}s}s
Jeie& ÚUle nesles. efheUle nesles. meeceevÙe pevelesceOÙes Ùee cet"Yej Jeiee&efJe<eÙeer Demeblees<eeÛeer YeeJevee nesleer. øeâevmeÛÙee jepesMeenerleer} jepÙekeâlÙeeËveer ner
meceepeeleer} efJe<ece ojer efcešefJeCÙeeSsJepeer leer Jee{t efo}er. ceOÙeceJeiee&}e, meeceevÙe peveles}e vÙeeÙe JeeieCetkeâ ceeveØeefle‰e efo}er ies}er Demeleer lej ne
yengmebKÙe meceepe ›eâebleermee"er GÅegkeäle Pee}e vemelee. ner yengmebKÙe pevelee jesceve ke@âLee@ef}keâ mebØeoeÙeeÛeer nesleer. lÙeecegUs DeLee&le Ùee meceepeele jesceve ke@âLe@ef}keâ
ÛeÛe& Ùee mebmLesÛes cees"s ØemLe nesles. ÛeÛe&Ûeer cee}ceòee DeeefCe Ùeb$eCee osMeJÙeeheer nesleer. ¤{ervegmeej cnCee DeLeJee ØeLesvegmeej ner ÛeÛe&Ûeer cee}ceòee DeeefCe mebmLee
hetCe&le: keâjcegkeäle nesleer. Ùee mebmLes}e Øeehle Pee}s}s DeefOekeâej, jepesMeener Ùee mebmLesheg{s helkeâj}s}er MejCeeieleer efleÛes JeÛe&mJe efmeæ keâjerle nesles. Ùee}e
meceeblej meòee cnCee nJes lej DeLeJee jepÙeebleie&le Deme}s}er jepÙemeòee, efpeÛee DebkegâMe øeâevmeÛÙee jepesMeenerJej keâeÙece neslee. ÛeÛe&keâ[s Deme}s}er Deceehe
mebheòeer, Ssefnkeâ SsMJeÙe& ÙeecegUs Oecee&Ûee Øemeej efve‰sves meceefhe&le YeeJevesves keâjCeejs Oece&ieg¤Ûe jepesMeenerleer} jepeebmeejKes efJe}emeer peerJeve peiet }eie}s.
ns Oece&ieg¤bÛes efJeefOeefve<esOeMetvÙe JeeieCes meeceevÙe pevelesÛÙeener vepejsletve megšt Mekeâ}s veener. ÛeÛe&ÛÙee Ùee Oeeefce&keâ mebmLesÛÙee lÙee mebmLesleer} Oece&ØeÛeejkeâebÛes
Oece&efJeOeer, keâce&keâeb[ keâjCeeNÙeebÛesÛe Pee}s}s DeOe:heleve meeceevÙe peveles}e menve Pee}s veener. lÙeebveer Ùee mebmLes}e yeoveece "jefJe}s. De"jeJÙee
Melekeâele Ùee mebmLesÛeer }eskeâefØeÙeleeÛe De#ejMe: Ieš}er.
øeâevmeceOeer} GcejeJeeblener DeeefLe&keâ meceevelee veJnleer. lÙeebÛÙeelener ØeÛeb[ ßeerceble, veececee$e ßeerceble, iejerye Ùee meb%esle cees[Ceejer nesleer. GcejeJe
Jeiee&leer} ne DeeefLe&keâ°Ÿee Yeso Demetvener mejmekeâš meJe&Ûe GcejeJe meeceevÙe pevelesÛeer Je MeslekeâNÙeebÛeer efheUJeCetkeâ keâjerle Demele. Ùee Kee}ÛÙee
Jeiee&Jej ns GcejeJe DevÙeeÙe keâjerle Demele. DelÙeeÛeej keâjerle Demele. Ùee GcejeJe Jeiee&ÛÙee cegpeesjerefJe®æ meeceevÙe pevelee hesštve G"}s}er nesleer. Kejs
lej De"jeJes Melekeâ Ùee GcejeJe Jeiee&ÛÙee hegve®lLeeveeÛÙee °erves cenòJeeÛes Demes nesles. yegjJeeB IejeCÙeeleer} jepÙeebveer Ùee GcejeJe Jeiee&ÛÙee neleeleer}
meòee SkeâeLeea keâe{tve Iesle}er nesleer leer lÙeebvee hejle efceUefJeCÙeeÛeer ÙeeÛe keâeUele DeeJeMÙekeâlee Jeešle nesleer.
øeWâÛe meceepeele}s ns JeieeakeâjCe DeefOekeâ mhe°heCes keâUtve IÙeeÙeÛes Demes} lej meeceevÙe Jeiee&Ûes øeâevmeÛÙee }eskeâmebKÙesceOe}s yengmebKÙeelJeeÛes mLeeve
}#eele IÙeeÙe}e nJes. øeâevmeÛÙee SketâCe }eskeâmebKÙeshewkeâer meeceevÙe pevelee peJeUheeme ÛeewNÙeeCCeJe škeäkeäÙeebFlekeâer lesJne nesleer. efle}e vee efJeMes<eeefOekeâej
nesles vee meJe}leer, vee ØeMeemeveele, mewvÙeele cenòJeeÛeer heos. keâeceieej, Meslekeâjer, keâe¤vee¤ Jeie& cnCetveÛe lees JeeJejle neslee. efheUuÙee ies}suÙee
MeslekeâNÙeebÛee cees"e oesmle neÛe Jeie& neslee. ceOÙeceJeieeaÙeeble pÙeeÛee meceeJesMe kesâ}e peeÙeÛee lÙeele meeJekeâej, JÙeeJemeeefÙekeâ, efMe#ekeâ, Jekeâer},
[e@keäšj, keâ}ekeâej, MeemekeâerÙe veeskeâjoej Jeie& Deeoer Ieškeâ nesles. Ùee Jeiee&Ûes GÅeesieOebos, JÙeeheej - JÙeJemeeÙe heent peelee ne Jeie& keâ°keâjer Jeiee&le
cees[le veJnlee. GÛÛe ØeMeemekeâerÙe heoeJej Ùee Jeiee&Ûeer JeCeea veJnleer. Ùee Kee}ÛÙee meJe& MeemekeâerÙe heoebJej Ùee ceOÙeceJeieeaÙeebÛeer vesceCetkeâ nesle Demes.
Ùee ceOÙeceJeiee&le KeoKeoCeeje ÙeeefJe<eÙeerÛee Demeblees<e ›eâebleerÛee Jevner ÛesleJeCeeje "j}e Ùeele efleUcee$e Mebkeâe veener. Ùee Jeiee&me Ghejeskeäle JÙeJemLesle
JejÛes Je cenòJeeÛes mLeeve efceUefJeCÙeeefJe<eÙeer cenòJeekeâeb#ee efvecee&Ce Pee}er nesleer.
øeWâÛe meceepe JeebefMekeâ GÛÛeveerÛelesJej DeeOeej}s}e neslee. ÙeeleuÙee GcejeJe Jeiee&ves ceOÙece Jeiee&Ûeer keâeW[er keâ¤ve lÙeeÛeer ner cenòJeekeâeb#ee Skeâe DeLeea
heeÙeoUer efÛej[tve šekeâ}er. ceOÙece Jeiee&le Deme}s}s kegâMee«e yegefæceòesÛes }eskeâ pes %eeveØeehleerÛÙee DeLee&ves heefjhetCe& nesles, megefMeef#ele Ùee meb%esle cees[Ceejs
nesles. ßeerceble nesles lejer lÙeebÛeer cenòJeekeâeb#ee hetCe& keâjlee ÙesT Mekeâle veJnleer. Ùeele}e cegKÙe De[mej GcejeJe Jeie&Ûe neslees ns ceOÙeceJeiee&}e keâUtve Ûegkeâ}s
nesles. Ùee DemeuÙee efJe<eceleehetCe& meceepeeÛÙee DeeOeejeJejÛe øeâevmeceOe}er mejbpeeceMeener efšketâve nesleer. efle}e ve° kesâuÙeeefMeJeeÙe ceOÙeceJeiee&}e Deehe}s
cevemegyes, cenòJeekeâeb#ee hegjer keâjlee ÙesCeej veener ÙeeÛeer peeCeerJe øeWâÛe ›eâebleerhetJeea Pee}s}er nesleer. Ùee Jeiee&}e jepekeâerÙe mebmLeebJej JeÛe&mJe ieepeefJeCÙeeÛeer
FÛÚe nesleer. lÙeemee"er lÙeebvee nJes nesles lÙeebÛÙee efnleeÛes keâjCeejs Meemeve, ceOÙeceJeie& yegefæpeerJeer Jeiee&le cees[Ceeje, meeceeefpekeâ DeeefLe&keâ efJe<ecelesJej
ceele ke⤠heenCeeje, Ùeele ceOÙeceJeiee&leer} JÙeeheej Goerce keâjCeeje Jeie&ner ÙeeÛe peeefCeJesves heÚe[}suee neslee. lÙeeÛeer JÙeeheej JeeefCepÙeele nesCeejer
YejYeješ GcejeJeebÛÙee [esUŸeebJej Ùesle nesleer. Ùee mecetneÛeer ßeercebleer }#eCeerÙe Demeleevee lÙee}ener jepekeâerÙe JÙeJemLesle ceevecejeleyeeÛÙee DeLee&ves
cenòJe veJnles. keâeceieej MeslekeâNÙeebyeö} keâeÙe meebieCeej, lÙeebÛeer heefjefmLeleer n}eKeerÛeer nesleer.
Ùee meeceeefpekeâ heefjefmLeleerÛÙee heeMJe&YetceerJej DelÙeble JeeF&š iees° nesleer leer øeâevmeÛÙee DeeefLe&keâ JÙeJemLesÛeer oÙeveerÙe efmLeleer. jepÙekeâlÙeeËÛes, mejoej
- GcejeJeebÛes efJe}emeer peieCes, lÙeemee"er pevelesJej }eo}s}er keâjheæleer, JesUesJesUer MeemeveeÛes ÛegkeâCeejs DeeefLe&keâ OeesjCe, jepeeÛes JÙeefkeäleiele GlheVe
DeeefCe jepÙeeÛes cnCepes osMeeÛes SketâCe GlheVe Skeâef$ele keâ¤vener øeâevmeÛeer efJemkeâš}s}er DeeefLe&keâ Ie[er DeeefCe jepeeÛee ceveceeveer keâejYeej lemesÛe DeeefLe&keâ
229
GOeUheóer Ùeeves jepemeòee DeeefCe osMeÛe efoJeeUKeesjerle efveIee}e. lÙeeÛeer ØelÙe#e efkebâcele cee$e meeceevÙe peveles}e, ceOÙeceJeiee&}e Meslekeâjer-keâeceieej Jeiee&}e
ÛegkeâJeeJeer }eiele nesleer.
mejbpeeceer peesKe[ele De[ketâve he[}s}e øeWâÛe meceepe ØeyeesOeve ÙegieecegUs peeie=le Pee}e. Jej veceto kesâ}suÙee peveDemeblees<ee}e Øeeslmeenve, efoMee
efoioMe&ve Pee}s les efJeÛeejJeble }sKekeâebkeâ[tve. Kejs lej De"jeJes Melekeâ Ùee °erves yeewefækeâ peeie=leerÛesÛe Melekeâ nesles. Ùee peeie=leerletve øeWâÛe ›eâebleer hemejJe}er.
peieYejeÛÙee heeref[le Meesef<eleebmee"er leer efoMee osCeejer "j}er. cee@vlesmkeäÙet Jne@ulesDej, ®mees, efoosjes, kesâmves, legieex, o De}Wyej Deeoer cenevegYeJeebveer
yeewefækeâ peeiejCe IeeleuÙeecegUsÛe }eskeâebceOÙes mJeleb$eheCes efJeÛeej keâjCÙeeÛeer #ecelee efvecee&Ce Pee}er. GoejceleJeeoeletve DeeoMe& meceepeeÛeer, megOeejkeâeÛÙee
Yetefcekesâletve veJee ceeCetme Ie[efJeCÙeeÛeer efkeâceÙee Pee}er. øeWâÛe meceepe lÙeecegUsÛe hejbhejeiele efJeÛeejebÛÙee peesKe[eletve mJele:Ûeer øeWâÛe ›eâebleerÛÙee ¤heeves
keâener keâeU megškeâe ke⤠Mekeâ}e!
o

230
 ve#e}eRÛÙee DeelceefÛebleveemee"er Lees[smes...
ie[efÛejes}erle ve#e}eRveer Ûee}efJe}s}er DehenjCe ceesnerce meÛÛee ceekeäme&JeeoerÛe veener lej ceeDeesJeeoer Deme}suÙee, jepekeâerÙejerlÙee peeie=le DeeefCe
meceefhe&le DeeÙeg<Ùe peieCeeNÙee efnbogmLeeveeleer} GjuÙeemegjuÙee cet"Yej-meceepemeòeeJeeoer ceeCemeebveener vekeäkeâerÛe keä}sMe osCeejer cnš}er heeefnpes.
ve#e}eRÛÙee efvecet&}veemee"er veJes [eJehesÛe meòee¤{ebÛÙee [eskeäÙeele Lewceeve Iee}tvener ns meòee¤{ ve#e}eRÛÙee heg{s nleye} "juÙeeÛeer Deveskeâ GoenjCes
DeeheCeeme ØelÙeÙeeme Ùesle Deensle. ve#e}erÛÙee MeesOeceesefncesle keâeceer Dee}s}s hees}erme megj#eeo}eÛes peJeeve DeLeJee ve#e}«emle Yeeieebleer} Jes"erme Oej}s
peeCeejs meeceevÙe peve efoJemeWefoJeme ve#e}eRÛÙee vejmebnejeÛes yeUer "jleevee efomele Deensle. jepÙeeleer}, osMeeleer} meòeeOeejer he#e mebJesoveMeer} veeieefjkeâ,
efvejeieme meJe&neje meceepe, keâ°keâjer, Meesef<ele pevelee DeeefCe ie[efÛejes}ermeejKÙee efveef<eæ jepÙeebÛÙee meerceeJeleea pebie}ele keâeÙe&jle Deme}s}s ve#e}er Demeesle
DeLeJee mejkeâej oesvner yeepetbÛee vejmebnej šeUtve jepekeâerÙe mebJeeo meeOeCÙeeme kegâCeer ceOÙemLe Gj}sÛe veener Demes efomeles. pÙee jepÙeebceOÙes ceOÙemLe Deensle
lÙeebÛee MeyoebJej, lÙeebveer efo}suÙee DeeMJeemeveeJej efJeMJeeme "sJeeÙe}e ceveg<ÙemebnejeÛee SkeâcesJe ceeie&Ûe efMeu}keâ Gj}e Demes mecepeCeejs ve#e}er leÙeej
veenerle. ve#e}«emle YetØeosMeele}s cetU jefnJeemeer ceie les DeeefoJeemeer Demeesle DeLeJee Yetceerheg$e, keâener kesâ}s DeeefCe kesâ}s veener lejermegæe lÙeebÛÙeeJej DebkegâMe
ve#e}eRÛee Deens. peCet šebieleer le}Jeej, peCet cejCeeÛee nelees[e [eskeäÙeeJej keâeÙece }škeâ}s}e. mJele:Jej, mJele:ÛÙee kegâšgbyeeJej pes pes iegojles les kegâ"s
meebieeÙeÛeer meesÙe veener. nefmleobleer ceveesNÙeele DeeefCe megj#esÛÙee keâJeÛekegbâ[}ele yeme}s}s meòeeOeejer ceb$eer-meb$eer, Keemeoej, Deeceoej, Ûekeäkeâ Ùee Yeeieele}s
}eskeâØeefleefveOeermegæe Ùee JeeoUmeÂMÙe heefjefmLeleerletve DeeheuÙee ØeeCeebÛeer yeepeer }eJetve ceeie& keâe{eÙe}e leÙeej veenerle. ve#e}eRveer oesve ceeCemes ceej}er
lÙeebÛÙee yeouÙeele Ûeej ve#e}er ceejCÙeeÛeer mheOee& pevemeeceevÙeebÛÙee peerefJeleebÛes, cee}ceòesÛes mebj#eCe keâjCÙeeÛÙee Yetefcekesâletve Ûee}t Deens.
KejbÛe Deepe ie[efÛejes}erÛÙee pebie}ele}s ve#e}Jeeoer - lÙeebÛÙee "eÙeer ceeCegmekeâerÛee DebMeÛe Gj}e veener Demes mecepeeÙeÛes keâeÙe? keâer oesvner
yeepetbveer `efšš Heâe@j š@š' Ûee}}s Deens? ns meJe& cevee}e Ùeelevee osCeejs Deens. meJe&neje Meesef<ele pevelesÛeer meòee mLeeheve keâjeÙe}e efveIee}s}s YeeJeveeMetvÙe
nesleeÙele keâeÙe? ØemLeeefhele JÙeJemLesves efo}s}s DeeJneve lÙeebvee Demes ›eâewÙee&ÛÙee efoMesves IesTve efveIee}s Deens keâeÙe? ve#e}JeeoeRÛÙee leòJe%eeveeÛee
pevceoelee Ûee¤ cegPegceoej, ceekeäme&Jeeoer, ceeDeesÛÙee leòJe%eeveeJejleer lÙeeÛeer efve‰e, lÙee efve‰smeesyele Dee}s}er mJeeYeeefJekeâ veweflekeâlee, ÛeeUerme-hevveeme
Je<eeËveblej cetU ve#e}JeeoeÛÙee Gefö°e}e ve ceevelee cesš^espesefvekeâ efmešerleer}, ceneveiejeleer} mebIeefšle iegvnsieejermeejKeer Deveskeâ iešeiešeble efJeKegj}s}er
Mes<e ve#e}Jeeoer ÛeUJeU, lÙee ÛeUJeUerÛes vesles, cnesjkesâ, DevegÙeeÙeer efJehejerle Jeeiet }eieleele lesJne jepekeâerÙe leòJe%eeveeSsJepeer, YetefcekesâSsJepeer
Heâkeäle meg[eÛes jepekeâejCe efMeu}keâ jenles. ÙeeÛeer Keble Ùee ÛeUJeUerÛÙee keâeÙe&keâlÙeeËvee ve JeešCes cnCepes pÙee leòJe%eeveeÛee les GodIees<e keâjleele
lÙeeÛeer ØeleejCee keâjCes veJns keâeÙe? efnbogmLeeveele Dee@keäšesyej ›eâebleerÛes mketâ} DeLeJee ceeDeesÛÙee ÛeerveceOeer} }eBieceeÛe&ceOetve hemeJe}s}s efÛeveer ›eâebleerÛes
mketâ} ner oesvner mketâume lÙeebÛes Â{eÛeeÙe& Ùee osMeele meJee&nejebÛeer meòee mLeeefhele keâjCeejer ›eâebleer ke⤠Mekeâ}s veenerle. ÙeeÛes DeelceefÛebleve Ûee¤
cegPegceoejeÛÙee heefnuÙee ve#e}er efhe{ervesner kesâ}s veener DeeefCe ÛeeUerme-hevveeme Je<eeËveblej cetU ÛeUJeUerletve efJeYeeefpele nesTve npeej iešleš efvecee&Ce
keâ¤ve Gj}er megj}er Mes<e ve#e}er ÛeUJeU Ûee}efJeCeejs Ûee}t efhe{erleer} keâeÙe&keâlexner DeelceefÛebleve leÙeej keâjeÙe}e leÙeej veenerle. ceeDeesveblej
[Wieves Ûeerve}e GoejceleJeeoer veJeYeeb[Je}MeenerÛÙee oeJeCeer}e yeebOetve efÛeveer }eskeâebÛeer ceeveefmekeâleeÛe yeo}tve šekeâ}er. ÙeeÛee MeesOe efnbogmLeeveele}s
ve#e}er keâeÙe&keâlex keâe Iesle veenerle? ns DeelceefÛebleve lÙeebvee veenkeâ efnbmeeÛeejeheemetve JeeÛeJes} DeeefCe osMeele meJe&neje›eâebleer keâjCÙeeÛÙee °erves
KeNÙee ceeiee&Ûee MeesOe IÙeeÙe}e °er osF&}. meòee yebogkeâerÛÙee veUerletve pevce heeJeles ns ceeDeesÛÙee js[yegkeâeleer} JeekeäÙe efnbogmLeeveele }e} ›eâebleer
Ie[Jetve DeeCeCÙeeÛÙee °erves DeheÙeMeer "j}s ÙeeÛes keâejCe Ùee osMeeleer} meceepe peeefleØeLesves «eeme}e Deens. ner peeefleØeLee lees[CÙeeÛes MeeŒe vee
ceeDeesÛÙee js[yegkeâele Deens vee mš@ef}ve efkebâJee ceekeäme&-DeBieumeÛÙee }e} efmeæebleele. pÙee osMeeleer} meceepe DeepeÛÙee Ùegieelener efveccee Yeeb[Je}oejer,
efveccee mejbpeeceer Deens efleLes meceepemeòeeJeeoer ›eâebleer}e }e} ›eâebleer}e efkeâleer JeeJe DemeCeej? jepekeâerÙe efMe#eCeeletve, jepekeâerÙe }{Ÿeeletve Ùee
osMee}e mece«e Meesef<ele oef}le meceepe, meJe&neje meceepe, peeleerÛÙee ye@efjkesâ[dme GodOJemle keâ¤ve JeieeaÙe peeefCeJesÛÙee DeLee&ves SkeâmebOe nesle veener.
meerheerDeeÙeJee}s Demeesle DeLeJee meerheerSceS}Jee}s Demeesle, lÙeebÛÙeekeâ[s keâeÙe&›eâce DeeefCe JewÛeeefjkeâ OeejeÛe veener. ›eâebleer }{Ÿeele, meMeŒe mebIe<ee&le
peeleer DeeheesDeehe efJeleUtve efJeKe¤ve peeleer} Demes lÙeebÛÙeekeâ[s kegâ"}s meeOeve, efmeæeble veenerle. peeleerÛÙee meercee Dees}eb[tve JeieeaÙe peeefCeJesves
peeie=le PeeuÙeeefMeJeeÙe heg{s ›eâebleerÛÙee, }e} ›eâebleerÛÙee efoMesves keâener keâjCesÛe veener. yebogkeâerÛÙee Oeekeâeves Pegb[heCÙeeÛÙee o[heMeenerves FLes ›eâebleer
nesT Mekesâ} DeMeer heefjefmLeleer veener.
Deepe ve#e}er ÛeUJeU DeeheuÙee efJeÛeej efmeæebleeheemetve Yejkeâš}er Deens. Demes lÙeebÛÙee SKeeÅee menevegYetleeroejebveer cnš}s lejer lÙee}e cejCeeÛeer
efMe#ee "es"eJeCeejs Kejs ve#e}Jeeoer Demet Mekeâleer} keâeÙe? Ûee¤ cegPegceoej, veeieYet<eCe hešveeF&keâ ÙeebÛÙee Meeskeâebeflekesâheemetve DeepeÛes ve#e}er keâener
Oe[e IesCeej Deensle keâer veenerle? Ûeerve ›eâebleerÛeer keâLee Ùee osMeeleuÙee meJe&nejebvee ÛesleJet Mekeâ}er veener. efleÛeer veeboer pÙeebveer Ùee Keb[ØeeÙe osMeele
ieeT heeefn}er les Skeâ lej šeskeâeÛes }gbhesve Jeiee&Ûes ØeefleefveOeer nesles DeLeJee GÛÛe-ceOÙece, ceOÙece-keâefve‰ Jeiee&letve Dee}s}s DeefYepeve cnCee DeLeJee
Ûeerve ›eâebleerÛÙee jesceBefškeâheCeeves YeejeJe}s}s }eskeâ nesles.
pÙee ceeDeesJeeoeÛee DeeoMe& efnbogmLeeveeleer} ve#e}Jeeo ÛeUJeUerletve Dee}suÙee heg{eNÙeebvee neslee lees DeeoMe& Ùee ÛeUJeUerÛÙee heefnuÙeeÛe
efhe{ermeesyele Demleeme ies}e. ceeDeesÛÙee keâcÙegefvemš ›eâebleerheemetve cnCepes Dee@keäšesyej 1949 mee}eheemetve lees 1978 mee}eheÙeËle lesLetve 1989 ÛÙee
petve ceefnvÙeeceOÙes ÛeerveÛÙee }e} jepeJešerves efleveecesve Ûeewkeâele efJeÅeeLÙeeËJej kesâ}suÙee ieesUeryeejeheÙeËle cegKÙele: 2005 mee}er ÛeerveÛeer DeLe&JÙeJemLee

231
peeieeflekeâ yeepeejeMeer Skeâ¤he PeeuÙeeheÙeËleÛee ÛeerveÛee yeo}lee Fefleneme efnbogmLeeveele vekeâes lÙee OegceMÛe›eâerle De[keâ}suÙee Hegâšerj efJeIeefšle
ve#e}JeeoeRÛÙee iešelešeleer} veslÙeebvee Deepe JeeÛeeJeemee Jeešle veener. lees lÙeebveer vekeäkeâerÛe JeeÛe}e lej les Deepe pÙee vekeâes lÙee ceeiee&ves Ûee}}s Deensle,
Gefö°ebheemetve efJeÛeef}le Pee}s Deensle, lÙeeheemetve mJele:}e JeeÛeJet Mekeâleer}. efnbogmLeeveÛÙee vekeâes lÙee efoMeenerve keâejJeeÙeeble iegble}suÙee ve#e}JeeÅeebvee
Deelcehejer#eCeeves keâoeefÛele peeie ÙesT Mekesâ}. iesuÙee 60-61 Je<ee&le Ùeebielmes veoerletve efÛekeäkeâej heeCeer Jeentve ies}s Deens. DeßetbÛeer heerleveoer
Deveskeâoe jkeäleeves }e} nesTve ies}er Deens. ceeDeesves ›eâebleerÛes jefMeÙeve cee@[s} Hesâketâve Meslekeâjer keWâefõle ›eâebleer ÛeerveceOÙes kesâ}er. efleÛeer DeKesj mhesMe}
Fkeâe@vee@efcekeâ PeesveceOÙes Pee}er. mkeâeÙe m›e@âheme& Fceejleer, hebÛeleejebefkeâle Peieceieeš, yeepeej, n<eexuneme ÛeerveÛÙee }e} meòeeOeeNÙeebveener cegkeäleyeepeejer
Yeeb[Je}MeenerheÙeËle IesTve Dee}e. ÙeeÛee DeLe& ve#e}JeeÅeebveer }eJe}e lej yejs nesF&}.
o

232
 peeieeflekeâerkeâjCeeÛee HeâeÙeoe mebheVe je°^ebveeÛe!
DeejesheerÛÙee efhebpeNÙeele Deepe ÙetheerS mejkeâejÛes hebleØeOeeve [e@. ceveceesnve efmebie Deensle. Decesefjkeâve Oeeefpe&Ces DeeefCJekeâ Tpee& OeesjCe
lÙeebveer DeeheuÙee DeeIee[er mejkeâejeleer} menYeeieer jepekeâerÙe he#eebÛÙee OegefjCeebvee ve pegceevelee pesJne jeyeefJe}s nesles, lesJne lÙeebÛÙee mejkeâejceOetve
[eJes - GpeJes meecÙeJeeoer he#e yeensj he[}s. hejJeeÛÙee ceneieeF& Jee{efJeCÙeeÛÙee Iejiegleer ie@meceOÙes keâheele keâjCÙeeÛÙee lemesÛe SHeâ[erDeeÙeÛes
OeesjCe mJeerkeâejCÙeeÛÙee keâejCes peceoie>erÛeer ceg}ieer MeesYeeJeer DeMee le=Cecet}ÛÙee DeOÙe#ee cecelee ye@vepeea Ùeebveer ÙetheerSÛÙee mejkeâejeleer} menYeeie
keâe{tve Iesle}e. keWâõele pesJne Deš}efyenejer JeepehesÙeer ÙeebÛÙee vesle=òJeeKee}er je°^erÙe ceesÛee&Ûes mejkeâej nesles lÙee mejkeâejves vejefmebnjeJeebÛÙee
mejkeâejves efMejesOeeÙe& ceeve}s}er veJeer DeeefLe&keâ OeesjCes keâejCe vemeleeveener ØeceeCe ceeve}s. Ùee je°^erÙe ceesÛee&leer} mejkeâejceOÙes efJeòeceb$eer Deme}suÙee
DeLe&ceb$Ùeebveer cnCepes ÙeMeJeble efmevnebveer ÙeeÛe OeesjCeebÛee hee"hegjeJee kesâ}e. ner OeesjCes «ee¢e ceevetve JekeäleJÙe kesâ}er keâer, osMe cenemeòee nesCÙeeÛÙee
°erves JeešÛee} keâjle Deens. FlekesâÛe veJns lej DecesefjkesâÛÙee oewNÙeeJej Deme}suÙee hebleØeOeeve JeepehesÙeer Ùeebveer lÙee JesUer Decesefjkeâve keâeB«esme
he#eeÛÙee mebmeoerÙe me$eele yees}leevee cnš}s nesles keâer, iesuÙee one Je<ee&le DeeceÛÙee osMeeves 6.5 škeäkesâ Flekeâe efJekeâeme oj iee"uÙeecegUs Ùee
mheOexleer} peieeleer} one osMeebceOÙes Deecner DeeIee[erJej Deenesle. je°^erÙe ceesÛee&ÛÙee mejkeâej}e DeefOekeâ keâeU meòee YeesieCÙeeme efceUe}er Demeleer
lej Ùee veJÙee DeeefLe&keâ OeesjCeeÛes og<heefjCeece lÙeebÛÙee veslÙeebvee keâUtve Dee}s Demeles. Deepe ÙeeÛe efJekeâeme ojeÛee DeefYeefveJesMe IesTve [e@.
ceveceesnve efmebieebÛes mejkeâej osMee}e DeeefLe&keâ mLewÙee&ÛÙee efoMesves pevelesÛÙee IejeJe¤ve veebiej efHeâjJele efveIee}s Deens. Ùee}e keâeÙe cnCeeJes? veJÙee
DeeefLe&keâ mLewÙee&ÛÙee OeesjCeebveer DeeheuÙee osMeeÛÙee DeLe&JÙeJemLesJej DeeefCe Meesef<ele, keâ°keâjer yengmebKÙee Deme}suÙee pevelesJej Deefve° heefjCeece
keâjle megš}s Deens. ns Deefve° heefjCeece vekeäkeâer keâeÙe Deensle ns peveles}e mhe° keâUCes Deepe DeeJeMÙekeâ Deens. peeieeflekeâerkeâjCe DeeefCe Deehe}e
osMe ÙeebJejÛee heefjCeece mhe° kesâuÙeeefMeJeeÙe peveles}e Ùee OeesjCeeefJe®æ DeeJeepe G"Jelee ÙesCeej veener. DeeheCe peje ceeies peeT cnCepes DeeheuÙee}e
11 mehšWyej 1990 mee}er DecesefjkesâÛes DeOÙe#e Deme}suÙee meerefveÙej pee@pe& yegMeves keâeÙe JekeäleJÙe kesâ}s ns heenCÙeemeejKes Deens. lÙeebveerÛe veJÙee
peeieeflekeâ DeLe&JÙeJemLesÛeer keâuhevee ceeb[tve efJekeâmeveMeer} osMeebvee mebceesefnle ke⤠heeefn}s nesles. DeeheCe efveefMÛeleheCes veJÙee Ùegieele ØeJesMe keâjle Deenesle.
Skeâ Demes Ùegie keâer, pÙeeceOÙes Yejhetj mebOeer Deensle Je eflelekesâÛe Oeeskesâner Deensle. DeeheCe efÛejmLeeÙeer Meebleer efceUefJe}er veener, hejbleg SkeâerkeâjCeeÛÙee
Mekeäleer hetJeeahes#ee peemle leekeâoJeeve PeeuÙee Deensle.
meerefveÙej pee@pe&Ûes lÙee JesUÛes JekeäleJÙe ÙeeÛee ØelÙeÙe Deelee DeeheCee}e Ùeslees Deens. lÙeebÛÙee cnCeCÙeeØeceeCes peieeleer} meJe& osMe leekeâoJeeve JneÙe}e
nJes nesles, heCe les lemes Pee}er veenerle.
YeeweflekeâJeeo DeeefCe peeieeflekeâerkeâjCeecegUs heefjJele&veeÛÙee Jesieele Jee{ Pee}er ns Kejs. leLeeefhe peeieeflekeâerkeâjCeeletve pÙee Dehes#ee efvecee&Ce PeeuÙee
neslÙee lÙee cee$e Heâes} "juÙee Deensle. peerJeve meeshes DeeefCe cegkeäle keâjCÙeele peeieeflekeâerkeâjCeeme ÙeMe efceUe}s veener DeeefCe lÙeeletve DeeefLe&keâ
efJekeâemeemee"er cepeyetle Je efmLej heeÙeener efvecee&Ce nesT Mekeâ}e veener.
efnbogmLeeveJejer} peeieeflekeâerkeâjCeeÛes og<heefjCeece [e@. ngketâceÛebo pewve DeeefCe [e@. ke=â<CeÛebõ ceeLegj Ùeebveer `DeeOegefvekeâ peieeÛee Fefleneme' Ùee
hegmlekeâele veceto kesâ}s Deensle. ns GodOe=le kesâuÙeeefMeJeeÙe jenJele veener.
mJeeefYeceevee}e Oekeäkeâe : peeieeflekeâerkeâjCeeves Deveskeâ osMeebÛee DeeheuÙee meeceeefpekeâ Gefö°ebmee"er keâece keâjCÙeeÛÙee mJeeleb$ÙeeÛee DeefOekeâej
efnjeJetve Iesle}e Deens. efnbogmLeeveele Skesâ keâeUer meceepeeleer} meJee&le heooef}le Je ogye&} IeškeâebÛÙee efJekeâemeeJej Yej efo}e peele neslee. heCe Deepe
efnbogmLeevevesner meye}ebÛÙee DeefmlelJeeÛes leòJe mJeerkeâej}s Deens.
ieefjyeerÛes peeieeflekeâerkeâjCe : cegkeäle yeepeejhes", efveÙee&leØeOeeve DeLe&JÙeJemLee, jÛeveelcekeâ megOeejCee ÙeebmeejKes cees"cees"s Je Deekeâ<e&keâ Meyo pejer
peeieeflekeâerkeâjCeeÛes hegjmkeâlex Jeehejle Deme}s lejer ØelÙe#eele Demes efomeles keâer, efJekeâemeeÛes peeieeflekeâerkeâjCe ve neslee Heâkeäle ieefjyeerÛes peeieeflekeâerkeâjCe
nesle Deens. Yeeb[Je}, leb$e%eeve, vewmeefie&keâ meeOevemebheòeer DeeefCe otjmebheke&â meeOeves ÙeebÛÙee peesjeJej peieeJej DeefOejepÙe ieepeefJeCes cnCepes peeieeflekeâerkeâjCe
Demee DeLe& keâe{}e peele Deens.
iejerye }eskeâ DeefOekeâ iejerye nesle Deensle : cegkeäle yeepeejhes"sÛÙee mebmke=âleercegUs Heâkeäle ÛewveerÛÙee JemletbÛÙee DeeÙeeleerÛee ceeie& ceeskeâUe Pee}e
Deens. Ùee Jemletbkeâ[s Heâkeäle ßeerceble Je GÛÛe ceOÙeceJeieeaÙe }eskeâ Deekeâef<e&le nesleele. Ùee DeeÙeele OeesjCeecegUs osMeebleie&le mJeosMeer GÅeesie YejeYej yebo
nesle Deensle DeeefCe yeskeâejer Jee{le Deens. hejkeâerÙe Yeeb[Je}eÛÙee cegkeäle iegbleJeCegkeâercegUs DeeheuÙee MesleerJejner hejkeâerÙe osMeebÛes efveÙeb$eCe ÙesT Mekeâ}s.
DeÅeeheheÙeËle Ùee peeieeflekeâerkeâjCeeves ieefjyeer, yeskeâejer, DeeefLe&keâ Demeceevelee Ùee iees°er Jee{uÙee Deensle. lÙeecegUs JÙeeheej, GÅeesieebceOÙes ceboer Pee}er Deens.
yeepeejhes"sheemetve iejerye otjÛe : yeepeejhes"sJej meOÙee Øeefmeæer ceeOÙeces Je peeefnjeleerÛes JeÛe&mJe Deens. GlheeoveeÛee hegjJe"e Jee{Jetve ceeieCeer
efvecee&Ce keâjCes DeeheuÙee DeeefLe&keâ OeesjCeele Dehesef#ele Demeles. iegbleJeCegkeâerÛee cegkeäle ØeJeen, cegkeäle JÙeeheej DeeefCe cegkeäle mheOee& ÙeebcegUs osMeebleie&le
yeepeejhes"s}e Oeeskeâe efvecee&Ce Pee}e Deens. efnbogmLeeveves osMeebleie&le ceeieCeerceOÙes Jeehej keâ¤ve osMeebleie&le JÙeeheej DeefOekeâ yeUkeâš kesâ}e veener, lej
efnbogmLeeve keâOeerner cenemeòee nesT MekeâCeej veener Ùee iees°erkeâ[s [esUsPeekeâ keâjlee ÙesCeej veener. heCe Ùee ceeieCeerle Jee{ keâMeer keâjeJeer? efvelÙeeheÙeesieer
JemletbÛÙee efkeâceleerÛe FlekeäÙee Jee{uÙee Deensle keâer, iejerye DeeefCe ceOÙece Jeiee&leer} }eskeâebvee yeÛele keâ¤ve DeeheuÙee osMeele leÙeej nesCeejer Glheeoves
Kejsoer keâjCes MekeäÙe nesle veener.
ÛebieUJeeo ner Deehe}er mebmke=âleer veJns! : peeieeflekeâerjCeecegUs kesâJeU DeeheuÙee DeLe&JÙeJemLes}eÛe neojs yeme}s}s vemetve lÙeecegUs meceepeele Skeâ
Demee Jeie& efvecee&Ce Pee}e Deens keâer, pÙeeÛÙee cet}Yetle mebkeâuhevee DeeefCe OeejCee Ùee DeeheuÙee mebmke=âleerMeer efceUlÙee pegUlÙee veenerle DeeefCe ne
233
Jeie& lÙeeÛeer meeceeefpekeâ peyeeyeoejerner heej hee[le veener. ÛebieUJeeo mebmke=âleerceOÙes SKeeÅee JÙekeäleerves keâeÙe DeeefCe efkeâleer efceUefJe}s Deens ÙeeJe¤ve
lÙeeÛeer Øeefle‰e ceespe}er peeles DeeefCe pemepemee ne Jeie& Jee{le peelees lemelemee mebhetCe& meceepe {emeUle peelees. meceepecetuÙes yeo}leele DeeefCe iejerye
Je keâefve‰ ceOÙeceJeieeaÙeebceOÙes Demeblees<e Jee{erme }eielees.
o

Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛeer Úesšer osCeieer

oef}le meeefnlÙe DeefYeJÙekeäleer}e heeef"byee osCÙeeÛee ØeMve Dee}e lesJne efvece&U ceveeves kegâmegcee«epe DeeceÛÙee hee"erMeer veJnles. oef}le
meeefnlÙeeefJe<keâejehes#ee, oef}le meeefnlÙeehes#ee lÙeebveer ceekeäme&Jeeoer [eJÙee }sKekeâebÛeerÛe cegKÙele: hee"jeKeCe kesâ}er. ceje"er meeefnlÙeeleer} jesceBefškeâ SpeÛes
kegâmegcee«epe De«eCeer nesles. hejbleg lÙeebveer oef}le meeefnlÙe DeefYeJÙekeäleer}e, DeeefJe<keâeje}e cees"Ÿee keâ°eves oeo efo}er. oef}le meeefnlÙe DeefYeJÙekeäleerÛee
Heâej Kee}ÛÙee mlejeÛee meg°og° ceeveg<eheCeeÛee DevegYeJe-megYeeef<eleJepee meeefnlÙeefveefce&leer keâjCeeNÙee keâe}JeMe heg. }. osMeheeb[WÛes Kejs lej keâewlegkeâ
keâjeÙe}e nJes. lÙeebveer ceePÙeemekeâš oÙee heJeej, yeeyetjeJe yeeieg} ÙeebÛÙee meeefneflÙekeâ DevegYetleer}e mecepetve IesCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. ceePÙee `iees}heer"e'
meb«eneves meoeefMeJehes"er efnbot keâe@}veer-KešeJeJee[er DeefYepeele meeefneflÙekeâ efcejemeoejerÛeer De#ejMe: leejebyeU G[Jetve efo}er nesleer. ceje"er DeefYepeveer
meejmJeleebÛes-ØemLeeefheleebÛes, hejbhejeJeeÅeebÛes cenekeâJeer ie. efo. cee[ietUkeâj Ùeebveer `iees}heer"e'ÛÙee ØekeâeMeveeveblej Deehe}s cele JÙekeäle kesâ}s nesles. les
Demes - `jmeeU veeceosJeeÛee keâeU mebhetve {meeU veeceosJeeÛee keâeU meg¤ Pee}e.' Ùee cenekeâJeer}e hejmhej YeeFËveer cnCepes heg. }. osMeheeb[s Ùeebveer
Gòej osTve oef}le meeefnlÙe DeefYeJÙekeäleerÛeer hee"jeKeCe kesâ}er nesleer.
pÙee Jeiee&}e, meceepee}e peeleer-ØeLesÛÙee veeJeeKee}er heeÛe npeej Je<eeËntve DeefOekeâ keâeU meòee, mebheòeer, %eeveeheemetve DeeefCe meeefnlÙe mepe&veeheemetve
JebefÛele kesâ}s nessles lÙeebvee Yeeb[Je}er }eskeâMeenerves ceeCetmeheCeeÛee nkeäkeâ Yeesielee-Yeesielee meJe& leNnsÛÙee efheUJeCegkeâerefJe®æ les GYes jeefn}s. DeeheuÙee
JÙeLee, Ùeelevee, ÚU, efMe#eCeeÛes Oeveer PeeuÙeeveblej lÙee}e Meyoyeæ ke⤠}eie}s. Ùee veJÙee DeefYeJÙekeäleerves ceje"er Yee<esÛÙee SsMJeÙee&le KeNÙee DeLee&ves
Yej Ieele}er. veJee ceveg<ÙeefnlekeWâõer DevegYeJe meeefnlÙeele De}ewefkeâkeâ Demee neslee. lÙeeÛeer Jee*dceÙeerve cenòelee DeeefCe ceieotj meeefneflÙekeâ cetuÙeebÛÙee
DeLee&ves Deehe}er meJe& FbefõÙes Keg}er "sJeCeeNÙee heg}bvee lees veJee Jeeš}e Ùeele iewj keâenerÛe veJnles. oef}le meeefnlÙeeves ØemLeeefhele meeefnlÙeeÛÙee ceÙee&oe
DeeefCe lÙeeÛee DeJewefMJekeâheCee DeOeesjsefKele keâ¤ve oeKeJe}e Ùeele Mebkeâe veener.
›eâebleer - Øeefle›eâebleer hejmhejebvee Úso osCeejer ceeveJeer le=<CesÛeer oesve ¤hes Deensle. lÙeele}s ›eâebleerÛes ¤he ceeCemeeÛes meJeËkeâ<e Mees<eCe LeebyeJeCÙeeÛes Deens.
ceekeäme&}e nsÛe DeefYeØesle nesles. ceekeäme&JeeoeÛÙee keâener ceÙee&oe }#eele ve Ieslee lÙeeÛeer heesLeerefve‰ebveer kesâ}s}er JeieeaÙe efJeM}s<eCes DeeefCe lÙeeyejngketâce peieYej
GYeej}s}er Jeie&}{ŸeeÛeer meceerkeâjCes ÙeecegUs ce¤ Ieele}suÙee meeceüepÙeMeener}e leelhegjles yeU osTve ies}er. lÙeecegUs ceekeäme&JeeoeÛee leelhegjlee hejeYeJe
nesleevee efomelees Deens. heCe lees hejeYeJe GÅeeÛÙee Debeflece efJepeÙeeÛeer ce}e lejer veeboer Jeešles. meeceüepÙeMeenermeceesj MejCeeieleer helkeâjCeeNÙee DeeheuÙeeleuÙee
GoejceleJeeoer, DeJemejJeeoer, yegefæcebleebÛÙee YeuÙeeyegNÙee keâcee&Ûee, Heâ}ßegleerÛee ne hejeYeJe Deens. Ùee DemeuÙee efvejeMesÛÙee peeefCeJesJej leòJe%eeveeÛee Deble
nesle vemelees. ceveg<Ùe peesheÙeËle mepeie efpe%eemesves peiele jenlees leesheÙeËle ceeveJeeÛÙee YeefJeleJÙeeÛeer efÛeblee JeenCeejs leòJe%eeve cejle vemeles. leòJe%eeve ns ceeveJeer
peerJeveeÛÙee jÛeveelcekeâlesÛeer DeeÅe ØesjCee Deens. cnCetve leer ceeveJeer cetuÙeebvee Je=efæbiele keâjCeejer me=peveeÛeer Mekeäleer nesleer. meeefnlÙeeÛÙee ÛeUJeUerkeâ[s ceer
ÙeeÛe DeeMeeJeeoeves heenlees. ceje"er meeefnlÙeeleer} DeefleefveÙelekeâeef}keâebÛeer ÛeUJeU, oef}le meeefnlÙe, «eeceerCe meeefnlÙe, ceekeäme&Jeeoer meeefnlÙe, DeeefoJeemeer,
YeškeäÙeeefJecegkeäleebÛes meeefnlÙe ner ceje"er Yee<esleer} DeefJeYeepÙe Øeiele Debies Deensle. Ùee efJeefJeOe meeefnlÙe mebØeoeÙeebveer ceje"er Yee<es}e DeefOekeâ mece=æ kesâ}s.
ÙeesiÙe ceeiee&Jej DeeCe}s. JÙekeäleer cejles - efleÛÙee Jeiee&Ûee efJeÛeej cejle veener. ÙeeÛee ØelÙeÙe ceje"er meeefnlÙeeÛÙee mee[smeeleMes Je<eeËÛÙee Feflenemeekeâ[s heeefn}s
keâer DeeheCee}e Ùeslees. Ùeele pÙee}e DeeheCe }ef}le Jee*dceÙe cnCelees les ØemLeeefheleebÛes, efmLeleerJeeÅeebÛes, hejbhejeJeeÅeebÛes meeefnlÙe nesÙe. Deepe FLes YejCeejs
meeefnlÙe mebces}ve cee$e lÙee JeefnJeešerleer} meeefnlÙe mebces}veehes#ee hetCe&le: JesieUs Deens. jepekeâerÙe DeeefCe ØesjCeebÛee keâeÙece mJeerkeâej keâjCÙeeÛee he#e OejCeejs.
vegmeleer MeyoevesÛe veJns lej Yeeweflekeâ DeeefJe<keâejeves Øeefleme=°er efvecee&Ce keâjCeejs legcner JeieeaÙe peeefCeJesves Yej}s}s peesefleyee HegâuÙeebÛÙee Yee<esle meebieeÙeÛes Pee}s lej
De#ejMe: `efveefce&keâ'Ûe Deenele! ceekeäme&ÛÙee cnCeCÙeeØeceeCes ceeveJe peeleerÛee Fefleneme ne Jeie&}{ŸeeÛeeÛe Fefleneme Deens. Mees<ekeâ-Meesef<ele ne mebIe<e& meveeleve
Deens. les SkeâceskeâebÛÙee efJejesOeele GYes jenleele. mebIe<e& keâjleele. }{leele. Ùee meeceeefpekeâ mebIe<ee&ÛÙee Øeef›eâÙesle veJes Jeie&, veJes efnlemebyebOe leÙeej nesleele.
GlheeovemeeOeves yeo}leele. veJeer DeLe&JÙeJemLee efvecee&Ce nesles. veJee meceepe Ie[lees, šesUerØeOeeve meceepe Deeefoce meceepeJeeoer meceepe, mejbpeeceer Yeeb[Je}oejer
meceepe, meceepeJeeoer meceepe ns ceveg<ÙepeeleerÛÙee efJekeâeme›eâceebÛes šhhes Deensle. ceveg<Ùe peeleerÛee veeiejer mebmke=âleerÛee Fefleneme one npeej Je<eeËFlekeâe
pegvee Deens. Deehe}er ner mebmke=âleer heeÛe npeej Je<eeËFlekeâer pegveer Deens. Jewefokeâ-DeJewefokeâ oesvner Debieeves leer mebJeefOe&le nesle ÙesLeheÙeËle Dee}er. efleÛÙeele}e
JewÛeeefjkeâ mebIe<e& Jeie&ÙegæÛe cnš}s heeefnpes. Deehe}e ßesCeeryeæ meceepe peeleerØeOeeve DeÅeeefhe jeefn}e. efyeÇefšMe jepeJeš ÙesF&heÙeËle Œeer, MetõeefleMetõe}e
%eevemebheeoveeÛee, JesoeOÙeÙeveeÛee DeefOekeâej veJnlee. ÙeeÛee heefjCeecener keâ}emeeefnlÙeeÛÙee DeefYeJÙekeäleerJej Øekeâ<ee&ves Pee}s}e efometve Ùeslees. efyeÇefšMeebÛeer
jepeJeš DeeheuÙeekeâ[s JewÛeeefjkeâlesÛee DeejbYekeâeU "j}er. %eeveeÛeer, efMe#eCeeÛeer oejs yengpeve meceepeemee"er, MetõeefleMetõebmee"er Keg}er Pee}er. Yeeb[Je}er
}eskeâMeener mJeeleb$ÙeeÛÙee hevveeme Je<eeËle efMeef#eleheCeeÛÙee DeLee&ves eflemejer, ÛeewLeer efhe{er GYeer jeefn}er. Deepe leer keâ}e-meeefnlÙeele DeefYeJÙekeäle meceepee}e
efceUe}s}er ner ÚesšerMeer osCeieer Deens. meble ceb[UeRÛÙee veblej ØemLeeefhele meeefnlÙecetuÙeebÛÙee hejkeâesšebJej ceje"erle 20 JÙee MelekeâeÛÙee meneJÙee
oMekeâeveblej heefnuÙeeboe peesjoej nu}e }IegefveÙelekeâeef}keâeJeeuÙeebveer Ûe{Je}e. hejbleg les nu}e lesJneÛe ke⤠Mekeâ}s pesJne ÙeehetJeea jepee jececeesnve
je@Ùe, Hegâ}s, Deeiejkeâj, Meent cenejepe, ØeyeesOevekeâej DeeefCe ØeecegKÙeeves [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj Ùeebveer JewÛeeefjkeâ, meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee
DeLee&ves peceerve leÙeej keâ¤ve "sJe}er. o
234
 Kejs meble veeceosJe keâesCeles?
legefPeÙee meòewves Jesoebefme yees}Ces ~
metÙee&efme Ûee}Ces legefPeÙee yeUs ~
Ssmee let meceLe& yeÇÇÿeeb[eÛee Oeveer ~
Jece& ns peeCeesefve MejCe Dee}es ~~
cesIeebveer Je<ee&Jes heJe&leer yewmeeJes ~
JeeÙegves efnb[eJes meòee legPeer ~~
meJe&efn YetleebÛes DeesPes he=LJeerJejer ~
efJenjs heeCÙeeJejer Dee%ee legPeer ~
DeekeâeMeer heeskeâU Yetleeb «eemeer keâeU ~
pesJne osmeer yeU legPes leÙee~
veecee cnCes keâener ne}svee meeÛeej ~
ØeYet let efveOee&j heeb[gjbiee~

iet{eLee&Ûes veeceosJeeÛÙee ieeLesle DeYebie keäJeefÛele meehe[leer}. efJeú}e}e DeeUefJeleevee veeceosJeeves GieeÛe leeefòJekeâ cebLeveeÛee ye[speeJe ceepeefJe}e
veener. %eevesMJej ceeT}erves Jeejkeâjer mebØeoeÙee}e leòJe%eeveeÛeer yew"keâ efo}er. leerner DeÉwleer MeebkeâjYee<Ùeke=âle. ieerlesleer} leòJe%eeve lÙeebveer DeeCe}s
Øeeke=âleele meeceevÙe peveebmee"er Demes cnš}s peeles. %eeveesyeeÛeer %eevesMJejer leer nerÛe. Ùee %eevesMJejerleer} Yee<ee Øeeke=âle Demetvener leer DeefYepeveer mJe¤heeÛeerÛe
nesleer DeeefCe Deens. Deepener YeuÙeeYeuÙeebvee %eevesMJejerleuÙee DeesJÙeebÛee DeLe& }eJeleevee efMekeâmle keâjeJeer }eieles, efleLes %eeveesyeejeÙeeÛÙee Dece=leevegYeJe,
ÛeebieosJe heeme°er DeeefCe DevÙe ef}KeeCeeefJe<eÙeer yees}eÙe}eÛe vekeâes! ceeT}erÛes DeeefCe lÙeebÛÙee YeeJeb[ebÛes GYes DeeÙeg<Ùe ceeleeefhelÙeebÛÙee Meeskeâeble
MesJeševes PeekeâesUCÙeehes#ee DeefOekeâ mepe&veMeer} Tpexves GpeUtve efveIee}s.
ner meJe& YeeJeb[s nleye}, DeveeLe, DeeF&yeeheeÛes ceeLÙeeJej}s Ú$e njJeuÙeeveblej Pee}er veenerle. leMeer mJele:}e mecepelener veJnleer. Demes nesCÙeeheemetve
lÙeebveer mJele:}e keâeÙece Ùee YeeJevesheemetve De}ie "sJe}s. DeeÙeg<ÙeYej les ceelece keâjle yeme}s veenerle. %eeveesyeebveer lej Ùeentve DeefOekeâ JesieUs JeeieCes kesâ}s.
pÙee Oece&ceeleË[ebveer DeeF&yeeheeÛes peieCes ve° kesâ}s lÙeebÛÙeeØeefle efJeKeej ceveele ve "sJelee, Deens lÙee JÙeJemLesle %eeveesyeebveer Deehe}s DeefOekeâejlJe
mLeeefhele kesâ}s. ceneje°^osMeer ceNneš }eskeâer lÙeebveer efJemkeâUerle Pee}suÙee Oece&OeejCeebvee JewÛeeefjkeâ DeefOe‰eve osT kesâ}s. ns DeefOe‰eve osleevee
lÙeebveer peer mJeOecee&ÛÙee heejbheefjkeâlesÛeer keâeme Oej}er, ¤{ JÙeJemLee ØeceeCe ceevetve ØeÛeef}le meceepeJÙeJemLes}e Oekeäkeâe ve }eJelee, meeceeefpekeâ
YesoYeeJeeefJe<eÙeer ve yees}lee, ke=âleer ve keâjlee pees mekeâ}Oece& meebiet heeefn}e, MetõeefleMetõ, Œeer Ùeebvee Jeejkeâjer mebØeoeÙeele meeceer} keâjCÙeemee"er pees
YeefkeäleÙeesie meebefiele}e lees Skeâe DeLeea mJehvejbpeveelcekeâ neslee. %eeveesyeebÛÙee leg}vesle cee$e veeceosJe DeMee leòJe%eeveeÛÙee peefš} mecemÙeeble De[keâ}s
veenerle. DeYebieeÛeer efveefce&leer mees[lee veeceosJeebÛÙee KeelÙeeJej Oece& leòJe efÛebleveeÛÙee }sKeveeÛeer veeWo veener. efJeú}eMeer lÙeeÛes leeoelcÙe heeJeCes Skeâebieer
veener. efJeú}eÛÙee Yekeäleerle leu}erve nesleevee ¤{er, hejbheje, meceepeJÙeJemLee ÙeeJej lÙeeves yeesš "sJe}sÛe keâer! jmlÙeele Yesš}suÙee efvejeOeej peveer}e
veeceosJeebveer DeeOeej osTve pees efJeú}ceeie& oeefJe}e efkebâJee ÛeesKeesyeeÛÙee cejCeeveblej lÙeeÛÙee DemLeer heb{jhegjer DeeCetve lÙee ceneÉejemeceesjÛÙee
peeiesle oHeâvetve leerJej ÛeesKeesyeebÛeer heeÙejer GYeej}er. veeceosJeebÛes ns Oeeefj°Ÿe Flej meblepeveeble veenerÛe veener. ØelÙe#eele pes Glejle veener, lÙeemee"er
Skeâ ceveesnj mJehvejbpekeâ ØelÙeskeâ mebleeves DevegYeJe}s, hejbleg JeemleJee}e meeceesjs peeCes peemleerle peemle veeceosJeebkeâ[tve Pee}s. ceeveJeer DeeÙeg<Ùeekeâ[s
mejUmeesš heenCeejs veeceosJe Ùeebvee mebmke=âleerÛÙee efcejemeoejebveer DeeefCe Jeejkeâjer mebØeoeÙeeleuÙee DeefYepeveerJe=òeer peeieefJeCeeNÙee cet"Yejebveer De[eCeer
cnCetve mebyeesOe}s les cevee}e keä}sMe osCeejs Demes ke=âlÙe Deens. YeeieJeleeÛeer heleekeâe mebhetCe& YeejleJe<ee&le lÙeeves vegmeleer efcejJe}er veener lej Â{ kesâ}er,
lÙee veeceosJeebÛes keâewlegkeâ Deepener neleÛes jeKetveÛe kesâ}s peeles. Deelee lej yees}eÙe}eÛe vekeâes. pÙee Jeejkeâjer mebØeoeÙeele}e JeeJej yengpeve, Meesef<ele,
keâ°keâjer, Meslekeâjer meceepeeÛee Demetvener lÙeebÛÙeele peele YesoYeeJe }Ùee}e Iee}efJeCÙeemee"erÛeer peeCeerJe Je=efæbiele nesleevee efomele veener. Dee"Mes
Je<eeËÛes JeÙe Deens Jeejkeâjer mebØeoeÙeeÛes DeeefCe keâeU Deens efJe%eeveefve‰ mebmke=âleerÛee. keâe}eveg¤he Jeejkeâjer mebØeoeÙeeÛÙee leòJe%eeveele heefjJele&ve nesCes
DešU Demeleevee GodIees<e cee$e ceOÙeÙegieerve Oece& leòJe%eeveeÛÙee DeJe[byejeÛee. Jeejkeâjer mebØeoeÙeeÛÙee DeepeÛÙee efhe{erle veeceosJeebÛes GòejoeefÙelJe
peheCeeje kegâCeer veener. G}š veeceosJe Ûeeefj$ÙeeÛes nveve keâjCeejer ØeJe=òeerÛe Gpeeiej nesleevee efomeles Deens. veeceosJeebÛÙee Ûeefj$eemebyebOeer Deveskeâ Jeeobie
ceepeefJeCeejs DeepeÛÙee Jeejkeâjer mebØeoeÙeele keâener leLeekeâefLele leòJeJesòes DeensleÛe keâer! veeceosJeeves Melekeâesšer DeYebie jÛeCÙeeÛeer Øeefle%ee kesâ}er nesleer.
lÙeele kesâJeU 2500 DeYebie veeceosJeeÛÙee veeJes Dee{Uleele. yeekeâerÛes DeeheuÙee veeceosJeentve efYeVe Deme}suÙee efJe<Cegoeme veecÙeeÛee lemesÛe ÙeMeJeble
veecÙeeÛee Gu}sKe Deens. cnCepes SketâCe veeceosJe efkeâleer OejeÙeÛes leerve keâer Ûeej? %eeveesyeebÛee Keje veeceosJe efJe"esyeeÛee Jes[eefhemee veeceosJe keâesCe? ns
DeKesj [e@. je. efÛeb. {sjWveer oeKeJeeÙeÛes. SketâCe meJe& veeceosJeebÛeer LeóeÛe Ûee}}er Deens peCet. ceneje°^ meejmJelekeâejebveer Ùee ØeJeeoeefJe<eÙeer kesâ}s}e
De#ejer Tneheesn Kee}er}ØeceeCes -
`efJe<Cegoeme veecee' DeeheuÙee veeceosJeebntve efYeVe "jlees. Deehe}s veeceosJe mJele:Ûee Gu}sKe `efJe<Cegoeme' Demee keäJeefÛele keâjleele. `efJe<Cegoeme veecee'
235
ne Mekesâ 1500ÛÙee megceejeme Skeâ keâJeer Demetve lees DeeheCeeme veecee efMebhÙeeheemetve DeesUKeCÙeekeâefjlee `efJe<Cegoeme' cnCeefJelees. lÙeeÛes ns veeJe meeefYeØeeÙe
Deens. G}š veeceosJe mJele:me `efJe<Cegoeme' ner meb%ee efJeMes<eveeceeÛÙee DeefYeØeeÙeeves keâOeerÛe }eJeerle veenerle. veeceosJe Je efJe<Cegoeme veecee Ùee oesve keâJeeRÛÙee
ke=âleeRÛeer DeMeer keâener efKeÛe[er Úeheer} ieeLeebletve Pee}er Deens, keâer lÙeeletve efveJe[ keâjCes keâ"erCeÛe JneJes. lejerner keâuhevesÛeer yenej, YeeJevesÛeer Kees}er,
Yee<esÛee meeOesheCee DeeefCe Meyo¤heebÛes ØeeÛeervelJe Ùee Ûeej JewefMe°ŸeebcegUs veeceosJeebÛeer Demme} ke=âleer keâesCeleer les DepeceeefJelee ÙesF&}. efJe<Cegoeme
veecÙeeme ketâšelcekeâ jÛevesÛeer DeeJe[ yejerÛe efomeles. DeeheuÙee veeceosJeebme leer cegUerÛe veener. lÙeebÛeer jÛevee ÙesLetve lesLeJej meeOeer DeeefCe mejU Demetve
les JewefÛe$ÙeeÛÙee efkebâJee Ûecelke=âleerÛÙee Yejerme he[}s}s keâes"s efomele veenerle. DeLee&le ieeLeebletve Úehe}s}er `cegbieer JÙee}er efMebieer Pee}er...' ÙeemeejKeer
ketâš veeceosJeke=âle veJnsle, ns efveefMÛele Úeheer} ieeLeeble DeeCeKeer oesve veeceosJe Demetve lÙeeleer} Skeâ mJele:me kesâJeU `veeceosJe' lej ogmeje `veecee
ÙeMeJeble' cnCeefJelees. ns meJe& keâJeer %eeveesyeebÛeer Gmeveer Ssš DeeCeleele ns Kejs; heCe lÙeebÛÙee ùoÙeeMeer les SkeâpeerJe Pee}s}s vemeuÙeecegUs ne meebOee
veerš pegUle veener. G}š oesve peJeefUkesâÛeer mejesJejs GÛebyeUtve Skeâceskeâeble efcemeUeJeerle leMeer efmLeleer DeeheuÙee veeceosJeebÛeer DeeefCe %eeveosJeeÛeer nesles.
lÙeebÛes Meyo, lÙeebÛÙee keâuhevee, lÙeebÛes °eble meJe& keâener meejKes Deens. `ùoÙee ùoÙe Skeâ' nesCÙeeÛee Øekeâej %eeveosJe - veeceosJeeble Pee}e Je oesve
[esUme Deejmes hejmhejebmeejKes "sJeeJes lÙeeØeceeCes Ùee oesve meblekeâJeeRÛeer DeJemLee Pee}er. Ùee DeJemLesle}e `veeceosJe' ne Keje %eeveesyeeÛee veeceosJe
Deens. Ùee veeceosJeemee"er efJeú}ner lewÙeJej}e Deens -
GYee efJešsJejer YekeäleebÛee kewâJeejer~
YesšeJeÙee GYeejer oesvner yee¢ee ~
veecee cnCes leÙee YekeäleebÛÙee DeeJe[er ~
YesšeJeÙee keâ[e[er GYee "s}e ~
efJeú}ner Yekeäleebmee"er ne Demee Deele& Pee}s}e Deens.
o

236
 `«esme'mee"er oesve Meyo...
ceje"er meeefnlÙeele cegKÙele: oesve ØeJeen Deensle. Skeâ keâ}eJeeÅeebÛee, ogmeje peerJeveJeeoer DeefYeJÙekeäleerJeeuÙeebÛee. «esme heefnuÙee ØeJeeneleer}
cnCepes keâ}eJeeÅeebÛÙee DeLee&le meeQoÙe&JeeÅeebÛÙee ØeJeeneletve Meer<e&mLeebceOeer} Meer<e&mLe, Gòegbie ØeefleYesÛes keâJeer nesles. Ùee ØeJeeneleer} šerkeâekeâejebveer DeeefCe
DeemJeeokeâ cenevegYeJeebveer «esmeÛÙee keâefJeles}e ogyeexOe cnCetve og}&#eCÙeeÛee Deešeskeâeš ØeÙelve kesâ}e, hejbleg lees Ùee ceneYeeieebÛÙee Debie}š DeeuÙeeÛesner
Deelee efmeæ Pee}s Deens. Deieoer peerJeveefve‰JeeuÙeebveener pejer les Me$eghe#eeleer} Deme}s lejermegæe «esmeÛeer keâefJelee lÙeebveener cevemJeer YeeJe}er ÙeeÛeer
keâyeg}er efo}er Deens. «esme Ùeebveer Deehe}e osn "sJeuÙeeveblej keâener ceeleyyej DeemJeeokeâ šerkeâekeâejebveer keâJeer cnCetve «esmeÛes cees"sheCe ceevÙe kesâ}s}s
veener. cejCeesòejner lÙeebveer «esmeÛÙee keâefJelee DeefYeJÙekeäleer}e ceveeheemetve ceevÙelee osCÙeeÛes cenodkeâeÙe& kesâ}s veener. «esme ÙeebÛeer keâefJelee `mebceesnve'
keâjCeejer nesleer, Demes efMekeäkeâeceesle&ye Ùee ceb[UeRveer keâjeJes, ÙeeÛes Jew<ecÙe Jeešles. «esme ns Gòejkeâe}erve meeQoÙe&Jeeoer keâJeer nesles DeeefCe Ùee Gòejkeâe}erve
meeQoÙe&Jeeoer ØeJeeneÛeer «esme ÙeebÛÙee cejCeeves meebielee nesF&} DeMeerner Øeefleef›eâÙee lÙeebÛÙee efhe{erÛÙee veblejÛÙee efJejesOeer iešeleer} keâJeeRveer efo}er. Ùeele
Kejs lej veJe}eÛee Yeeie keâenerÛe veener. «esme Ùeebveer ner Deme}er Øeeflehe#eeÛeer DeeefCe mJekeâerÙe he#eeleer} šerkeâekeâejebÛeer šerkeâe heÛeJele Deehe}e keâefJeeflekeâ
ØehebÛe GYeej}e. lÙeebÛÙee keâefJeeflekeâ DeeefJe<keâej Jes}t heenlee heenlee ieieveeJesjer ies}e Ùeele Mebkeâe veener. mhe° yees}eÙeÛesÛe Pee}s lej Jee*dceÙeerve
DeLee&ves «esme jesceBefškeâ meebØeoeÙeele cees[Ceejs ØeefleYeeMee}er keâJeer nesles. DelÙeble Skeâebeflekeâ peerJeve efÛebleveeletve mebhe=keäle Pee}s}er lÙeebÛeer mepe&veMeer},
mebJesoveMeer} keâefJeeflekeâ DeefYeJe=òeer keâeÙece DeiecÙeeÛÙee DevegYeJee}e Meyoyeæ keâjerle ies}er. Kejs lej ns jesceBefškeâ keâJeer keâ}eJebleeÛes JÙeJeÛÚsokeâ }#eCe
ceeve}s peeles. ceje"erleer} KeNÙee DeLee&Ûee efoiiepe jesceBefškeâ keâJeer keâesCe, Demee ØeMve ce}e kegâCeer kesâ}e lej ceer Heâkeäle «esme ÙeebÛesÛe veeJe IesF&ve.
DeeheuÙeekeâ[s jesceBefšefmePece, mepe&veMeer} OeejCesÛee mLeeÙeerYeeJe DemeCeejs keâJeer / }sKekeâ / keâ}eJeble efšbie}erÛee efJe<eÙe "jleele. lÙeeÛes
keâejCe Ùee šerkeâekeâejebvee jesceBefšefmePece Jee*dceÙeerve JeeoOeejCesÛÙee GoÙeeÛeer keâejCes ceenerle vemeleele. Ùegjesheele 18JÙee, 19JÙee MelekeâeÛÙee hetJee&Oee&le
keâ}e-meeefnlÙeeÛÙee #es$eele jesceBefšefmePeceÛes cnCepes ceje"erle pÙee}e mJeÛÚboleeJeeo cnš}s peeles lÙeeÛeer peesjoej }eš Dee}er. lÙee}e lelkeâe}erve
jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ Ie[ecees[eRÛeer heeMJe&Yetceer nesleer. øeWâÛe jepÙe›eâebleerletve DeeefCe lelhetJeea DeewÅeesefiekeâ ›eâebleerletve jepekeâerÙe mJeeleb$ÙeeÛes pes veJes DeeoMe&
pevemeeceevÙeebmee"er peerJevesefö° "¤ }eie}s, ØemLeeefhele nesT }eie}s lÙeeletve mJeÛÚboleeJeeoeÛeer pe[CeIe[Ce Pee}er. lelhetJeea cnCepes ØeyeesOevekeâeUele
keâ}emeeefnlÙe peeefCeJee, jepesMeener, Deceerj GcejeJeebÛÙee JewYeJeMee}er veJns, heleveMeer} peerJeveeYeesJeleer IegšceUle jeefn}er. efle}e ceeBšsmkeäÙet, Jne@}šsDej,
®meesmeejKÙee leòJe%eebveer Ùee ØeYeeJeeletve cegkeäle keâjCÙeeÛee efJeÛeej meebefiele}e. jepÙe - Oece&meòeebÛeer efÛeefkeâlmee keâ¤ve efMe#eCeeÛeer, %eevemebheeoveeÛeer ceewef}keâlee
DeeefCe efvemeiee&leer} meeOesheCee Ùeekeâ[s }eskeâebÛes }#e JesOe}s. pevemeeceevÙeeble efJe%eeve DeeefCe meeceeefpekeâ MeeŒes ÙeebÛÙeeefJe<eÙeerÛes Deekeâ<e&Ce Je DeemLee Jee{erme
}eie}er. ceeCemes cnCepes jepÙeMeemeve Je ÛeÛee&ØeCeerle Oece&meòee ÙeebÛÙee neleeleer} keâUmet$eer yeeng}s vemetve Ghejeskeäle Ùeb$eCeebÛeer Ûeekesâ vemetve lÙee mJeleb$eheCes
efJeÛeej ke⤠MekeâCeeNÙee Mekeäleer Deensle. jesceBefšefmePeceves ceeveJeer mJeeleb$ÙeeÛee, JÙekeäleer mece°erÛÙee mJeeleb$ÙeeÛee, DeefYeJÙekeäleer mJeeleb$ÙeeÛee Dee«en Oej}e
Je ceeCemeeÛÙee efJeJeskeâe}e mepe&veMeer}lesÛee }ieece Iee}CeeNÙee Oece&meòee, jepÙemeòee Ùeebvee ogyeUe keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. Kejs lej mJeÛÚboleeJeeoeÛeer
ner Ùegjesheeleer} ÛeUJeU Skeâe DeLeea ceeveJeer nkeäkeâeÛeer mJeeleb$ÙeeÛeer ÛeUJeUÛe nesleer. ner ÛeUJeU lÙee JesUÛÙee keâ}eJeble meeefneflÙekeâebveer efoieble kesâ}er.
mJeÛÚbo efKevvelesÛeer ieeCeer ef}efnCeeje yeeÙejve Demees pÙeeves «eerkeâ mJeeleb$ÙeÙegæele Yeeie Iesle}e neslee lej megOeejCeeJeeoer Mes}er DeeheuÙee hee@efceLeerÙeme
DeveyeeTb[ keâeJÙeele mJeeleb$ÙeeÛee efJe<eÙe neleeUle neslee. Ùegjesheeleer} efÛe$ekeâejebÛes mJeÛÚboleeJeeoeÛÙee °erves Ùeesieoeve Heâej ieepe}s. lÙeebveer efveefce&}suÙee
Øeleerkeâelcekeâ efÛe$eebcegUs lej lÙeebvee leg®biener heeneJee }eie}e neslee DeeefCe Mes}ermeejKÙee}e lej hejeieboe JneJes }eie}s nesles. mJeÛÚboleeJeeoer }sKekeâ,
keâ}eJebleebÛes meYeesJelee}ÛÙee peerJeveeMeer veeles nesles. }eskeâpeerJeveeefJe<eÙeer lÙeebvee DeemLee nesleer. ÙeeefMeJeeÙe ne keâ}eJeble meeefneflÙekeâ efvemeie&me=°erlener
ceeveJeer peerJeveeÛes meej Oegb[eUerle jeefn}e. Je[&mJeLe&heemetve Mes}erheÙeËle, efkeâšmedheemetve šve&j Ùee efÛe$ekeâejeheÙeËleÛes meboYe& heeefn}s lej Ssefleneefmekeâ
DeodYegle jcÙelesMeer Ùee keâeUeleuÙee me=pevekeâejebÛes veeles mhe° nesles. mkeâe@šÛeer FeflenemeØesceeÛeer °er, peerJeveeefJe<eÙeerÛeer Deemekeäleer, iet{ DeeflebefõÙe ØeJe=òeerÛes
efÛe$eCe, iešsÛee HeâeTmš Demes} DeLeJee efJeuÙece y}skeâÛeer efÛe$es, keâeJÙeefveefce&leer ØesjCeebÛee MeesOe mJekeâe}eÛÙee he}erkeâ[s peeTve IesCÙeeÛeer Je=òeer,
DeefYepeeleJeeoer keâ}ehejbheje Pegiee¤ve osCÙeeÛeer yeb[Keesjer Ùegjesheeleer} jesceBefškeâ keâJeer - }sKekeâ - keâ}eJebleebveer kesâ}er; efÛe$ekeâejebveer jbiekeâceeaveer kesâ}er,
lÙeeÛee meeÅeble Fefleneme heenCÙeemeejKee Deens.
ceje"er Yee<esle Ùee meebØeoeÙeeÛeer meg¤Jeele Meenerj keâeUeheemetve Pee}er, Demes meeefnlÙe #es$eele}s efJeÛeejJeble cnCeleele. hejbleg Ùee Meenerjebveer ceeveJeer
mJeeleb$ÙeeÛee lejer Dee«en kegâ"s Oej}s}e efomelees. pewmes Les heefjefmLeleerÛes les Yeeš nesles. efnbogmLeeveele efyeÇefšMeebÛeer meòee mLeeheve PeeuÙeeveblejÛe peer JewÛeeefjkeâ
peeiejCeeÛeer }eš ceje"er efJeMJeelener heesnesÛe}er lÙeecegUs Oece&, jepemeòee, Fefleneme ÙeebÛeer ceerceebmee Pee}er. DeeiejkeâjebÛee megOeejCeeJeeo, HegâuÙeebÛeer
peeleerDebleemee"er, yeÇÇeÿeCeer Oecee&ÛÙee heeefjhelÙeemee"er pÙee Oecee&ves leUeieeUeleuÙee DeeefCe ceOÙece peeleerleuÙee }eskeâebÛes mJeeleb$ÙeÛe efnjeJetve Iesle}s nesles.
peeleerØeLes}e yeUkeâšer efo}er nesleer, efleÛÙee Debleemee"er peeiejCe Ieele}s. ne veJee hegve®ppeerJeve keâeU cnCeeÙeÛee keâer ØeyeesOevekeâeU keâenerner Demees, ceje"er
meeefnlÙeeleer} DeeOegefvekeâ keâJeer kesâMeJemegleebÛeer keâefJeleeefYeJÙekeäleer ner jesceBefšefmePeceÛÙee meb%esleer} nesleer. DeepeÛÙee efhe{erleer} keâJeer - }sKekeâ - meeceeefpekeâ
GòejoeefÙelJeeÛÙee DeLee&ves kesâMeJemegleebÛes efkeâleer $e+Ce ceeveleele? ne Skeâ Gòej ve efceUCeeje ØeMve cnš}e heeefnpes. jesceBefšefmePece cnCepes Heâkeäle ÙeewJevemeg}Ye,
Me=ib eej YeeJeveebÛee DeeefJe<keâej veener, DeLeJee Œeer-heg®<e mebyebOeeÛeer he=Lekeâlee vÙeeneUCeejer peeCeerJe veener . ceeveJeer peerJevee}e DeeefCe ÛejeÛeje}e, lelemebyebOeerÛÙee
veelÙee}e DeelÙebeflekeâ mebJesoveeJeeoer Jee*dceÙeerve °erves mheMe& keâjCeejer leer efJeÛeejOeeje Deens. ner efJeÛeejOeeje mebmke=âle meeefnlÙeeleer} DeefYepeeleJeeoe}e
veekeâejCeejer Deens. DeeheuÙeekeâ[uÙee jesceBefšefmePece keâJeer keâ}eJebleebÛee yeepe mebmke=âle DeefYepeeleeÛÙee Ú$eÚeÙesÛes cenòJe meebieCeeje pesJne Demelees lesJne lÙee}e
237
jesceBefšefmePece keâU}eÛe veener DemesÛe cnCeeJes }eies}. mebmke=âle meeefnlÙeDeefOeef‰le meeQoÙe&°er ner cet"Yej DeefYepeveebÛeer °er cnš}er heeefnpes. `«esme'
Ùee ßes‰ jesceBefškeâ keâefJeJeÙee&}e Ùee hejbhejsle {keâ}lee ÙesCeej veener. SJe{er lÙeebÛeer keâefJelee yenghes[er pejer leer DeelÙebeflekeâ JÙeefkeäleefve‰ peeefCeJesÛeer
Deme}er lejermegæe Ùee DeefYepeveebÛÙee meeQoÙe&Jeeoer meebØeoeÙeele efleÛee meceeJesMe keâjlee ÙesCeej veener. «esmeves DeeheuÙee keâuheveeMekeäleer}e meeJe&Yeewce
mJeleb$e ceeve}s Deens.
«esme ns DelÙeble efJeÛe#eCe mJeeOÙeeÙeer keâJeer nesles. lÙeebvee Yee<esÛÙee, osMeeÛÙee Yeewieesef}keâ DeeefCe lelmece ceÙee&oe yenghes[er DevegYeJe IesCÙeemee"er
De[mej nesle veenerle cnCetve jesce@efCškeâ meb%esleer} JewefMJekeâ keâJeer nesCÙeeÛee Ûecelkeâejner lÙeebÛÙee yeeyeleerle Ie[t Mekeâ}e. DeeheuÙeekeâ[uÙee keâ}eJeeoer
cet"Yej efcejemeoejebveer «esmeÛÙee keâefJelesJej ogyeexOelesÛee efMekeäkeâe cee¤ve efle}e veieCÙe "jJeCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. ceje"er De#ejJee*dceÙeele ÙeeefJe<eÙeer
DelÙeeOegefvekeâ peeiejCe Iee}CeeNÙeebveerner Flej hetJe&metjer Deme}suÙee jesce@efCškeâ keâJeermeejKeerÛe Nn@šefjkeâ heæleerÛeer keâefJelee `«esme'veer ef}efn}er ns cnCes
og°heCeeÛes Deens. keâJeer DeeheuÙee GcesoJeejerÛÙee keâeUele hetJe&metjerÛes yeesš Oe¤ve Ûee}lees. lÙee keâeUele Nn@šefjkeâ heæleerÛeer keâefJelee «esme ÙeebÛÙeekeâ[tve
ef}efn}er ies}er Demes} lej ne Deejeshe lÙeebÛÙeemee"er #ecÙe mecepe}e heeefnpes. «esmeÛeer keâefJelee ce}e DelÙeble mebJesoveMeer} DeeefCe GlmHetâle& Jeešles.
JÙeefkeäleceòJeeleer} veefLebievesme, DeefmlelJeeÛee vee@efMeÙee DeeefCe les DeefmlelJe De%eele Mekeäleerle meeceeJeCÙeeÛeer ØeJe=òeer ce}e «esme ÙeebÛÙeeceOÙes efomeles.
lÙeebÛÙee keâefJelesÛeer MeyokeâUe, MeyojÛevee DeeefCe meJee&le cenòJeeÛes cnCepes JÙeekegâUlee ce}e yeeÙeye}meejKeer Jeešles. meJe& Oece&«ebLe Ùee peCet keâefJeleeÛe
Deensle, Demes ceePes cele Deens. Ùeele yeeÙeye} meJe& opee&ÛÙee cetuÙeebÛÙee ceeveJeer mebJesoveebÛee DeefleGÛÛe heefjheekeâ Deens. «esmeÛÙee keâefJelesves yeeÙeye}Ûeer
leer JÙeekegâUlee hekeâ[}s}er Deens.'
o

238
 ›eâebleerÛee ceeie& lesJneÛe Keg}e nesF&}
yemlej - Úòeermeie[ ÙesLeer} `ve#e}er efnbmeeÛeejeves GYee osMe neo¤ve ies}e Deens' Jeiewjs ns JeekeäÙe GodieejefÛevnebefkeâle JeešeJes Demes JeemleJeeÛes
oMe&ve Ie[efJeCeejs veener. neo¤ve peeCes Ùee MeyoeÛee DeLe& MeyoMe: IÙeeÙe}e ies}es lej JesieUsÛe DevegYeJeeme Ùesles. oesve-Ûeej efoJeme keWâõeleer}
meòeeOeejer DeeefCe efJejesOekeâ DeeheeheuÙee hejerves Ùee IešvesÛee efve<esOe keâ¤ve osMeeJej YeÙebkeâj mebkeâš keâesmeUuÙeeÛee oMe&veer Deej[eDeesj[e keâjerle
nesles. oesve efoJemeebveer cee$e Ùee oesvner he#eebÛes ceneYeeie DeeheeheuÙee owvebefove keâeceele ceie> nesTve ies}s. hebleØeOeeve peheeveÛÙee oewNÙeeJej ies}s. osMeeÛes
ie=nceb$eer Ùee Iešvesveblej lelkeâeU osMeele ÙesCÙeeSsJepeer DeeheuÙee oewNÙeeJej ceMieg} nesles. meesefveÙee ieebOeer hegvne DeeheuÙee ie{erle peeTve yemeuÙee.
lÙeebÛÙee jepeheg$eeves og<keâeUer ØeosMeeÛÙee oewNÙeeJej ketâÛe kesâ}s. efJejesOeer he#e heg{eNÙeebveer, veslÙeebveer ve#e}erÛÙee efJe®æ ceesÛexyeebOeCeerÛeer Yee<ee keâ¤ve
meJeeËveer he#eYeso efJeme¤ve Ùee ve#e}er mebkeâšeÛee cegkeâeye}e keâjeÙe}e heeefnpes, DeMeer JekeäleJÙes DeepeleeieeÙele Ûee}t "sJe}erÙele DeeefCe otj yemlejÛÙee
ceeDeesJeeoer Yeeieele ve#euÙeebÛÙee Jes"er}e Oej}s}s DeeefoJeemeer veJÙee MeemekeâerÙe }<keâjer-efvece}<keâjer keâejJeeF&}e keâmes meeceesjs peeÙeÛes Ùee SkeâeÛe
YeeJevesves YeÙeYeerle nesTve yemlejÛÙee pebie}ele peerJe }heefJeCÙeeÛeer Oe[he[ keâjleensle. Fkeâ[s Dee[ eflekeâ[s efJenerj. peUlÙee HegâHeâešŸeeletve DeeieerÛÙee
Ye#ÙemLeeveer peeÙeÛes Ùeeves neo¤ve ies}er Deensle. mee"meòejÛÙee oMekeâele Ûee¤ cegPegceoejeÛÙee vesle=òJeeKee}er mLeeheve Pee}s}er ve#e}Jeeoer ÛeUJeU
efn}e ÛeeUerme-hebÛesÛeeUerme Je<ex G}štve ies}er Deensle. Ùee ÛeeUerme Je<eeËle leer Nneme heeJe}er Deens. DeMee JesUer osMeeÛÙee SketâCe #es$eHeâUeÛÙee
23.5 škeäkesâ Jeve#es$eele ceeDeesJeeoer ns veJes veeJe OeejCe keâ¤ve leer hemej}er Deens. Ùee #es$eele Deepe ceeDeesJeeÅeebÛeer ngketâcele ØemLeeefhele Pee}er Deens.
232 efpeuns ceeDeesJeeÅeebÛÙee keâejJeeF&ves «emle DeeefCe meb$emle Deensle. Jeie&mebIe<ee&Ûeer Yee<ee keâjerle pevelesÛeer menevegYetleer efceUefJeCÙeeÛÙee ØeÙeemeele Ùee
ÛeUJeUerves DeeefoJeemeer pevelesÛeer DeeefCe pebie}«emle ßecepeerJeer Jeiee&Ûeer Meeskeâebeflekeâe kesâ}er Deens. pebie}efmLele DeeefoJeemeer pevelesves celeoeveeJej yeefn<keâej
šekeâCÙeeÛeer peyejomleer keâjCes, kegâCeeJejner heesef}me KeyejsheCeeÛee Deejeshe "sJetve lÙee}e osnevle efMe#ee osCes, efo}s}s DeeosMe ve heeUCeeNÙeebÛeer
yeesšs lees[Ces, nele keâeheCes, mejkeâejer Fceejleer GodOJemle keâjCes, osMeeÛee je°^OJepe peeUCes, Skeâ vee npeej iees°er ceeDeesJeeÅeebÛÙee keâejJeeF&«emle
efvelÙevesceeves Ie[}suÙee Ssketâ Ùesleensle. Ûee®oeves mLeeheve kesâ}s}er ÛeUJeU ner DeMeer veJnleer. efle}e efoJÙe heefjceeCe DeeefCe ceneve Gefö° nesles. les
Gefö° nesles meJe&neje Jeiee&Ûeer DeefOemeòee efnbogmLeeveele mLeeheve keâjCÙeeÛes. lÙeemee"er lÙeebveer ØeceeCe ceeve}s nesles Jeie&Ùegæ DeLee&le Jeie&Me$egefJe®æ }{}e
peeCeeje meMeŒe }{e. Ûee¤ cegPegceoejebÛÙee Debleeveblej pÙeebveer kegâCeer ve#e}JeeoeÛÙee veeJes ÛeUJeU Ûee}efJe}er leer Deehe}er efJeÛeejmejCeerÛe njJetve
yeme}erÙele. efleLes JewÛeeefjkeâ DeefOe‰eveÛe ve° Pee}sÙe.
Deepe ceeDeesJeeoer ÛeUJeU osMeeÛÙee pÙee efJeJeef#ele #es$eHeâUele keâeÙe&jle Deens, efleÛÙeekeâ[s heeefn}s keâer ieBiemšj ceeefHeâÙeebvee DeefYeØesle Deme}suÙee
iegvnsieejer keâejJeeÙeebhes#ee ner ÛeUJeU JesieUer veener Demes Jeešles. Demes pes Deejeshe oessvner keâcÙegefvemš he#eebÛÙee veslÙeebkeâ[tve DeepeÛÙee ceeDeesJeeÅeebefJe<eÙeer
kesâ}s peeleele lÙeele leLÙe veener Demes keâesCeer Oee[meeves cnCet Mekeâlees keâeÙe? meJe&nejebÛeer DeefOemeòee efnbogmLeeveele mLeeheve keâjeÙe}e efveIee}suÙee
Jeie&ÙegæJeeoer keâcÙegefvemš mebIešvesÛeer ner DeMeer Meeskeâebeflekeâe JneJeer keâeÙe? Ûee¤ cegPegceoej pÙee efmeef}ieg[er Deeoer yebiee}ÛÙee heefjmejele keâeÙe&jle nesles,
lÙee heefjmejeleer} meJe& keâeÙe&keâlÙeeËÛÙee DeeMee heu}efJele PeeuÙee, hejbleg meermeerScemegæe DeKesj meerheerDeeÙeÛÙee ceeiee&ves cnCepes megOeejCeeJeeoer ceeiee&ves
Ûee}t }eie}er, cnCepes Jeie&Ùegæ ve keâjlee heermeHegâ} š^ebPeerMeveves Yeeb[Je}er }eskeâMeener JÙeJemLesleer} efveJe[Cetkeâ heæleerÛÙee ceeiee&ves meòee efceUJeeÙeÛeer,
Ùee OeesjCeekeâ[s Pegketâ }eie}er. ve#e}JeeoermeejKÙee ÚesšŸee Yeewieesef}keâ heefjmejeleer} mebLeeUŸeebvee mebIeefšle keâ¤ve lÙeebÛÙee Oeveg<ÙeyeeCe YeeuÙeemen
mejbpeeceoejeefJe®æ peceerveoej DeeefCe Yeeb[Je}oejebefJe®æ Ùegæ hegkeâej}s leer Ûee¤ cegPegceoej}e DeefYeØesle Deme}suÙee ÚesšŸee Jeie&ÙegæeÛeer jbieerle lee}erce
nesleer. heenlee heenlee ieeJeekeâ[tve yebiee}ÛÙee jepeOeeveerheÙeËle lesLetve efJeefJeOe jepÙeeble ve#e}Jeeoer ÛeUJeU hemej}er. keâ°keâjer, ßecepeerJeer DeeefCe
hesšer yegPJee& Jeiee&leer} lejCeeryeeb[ heesjs ÛeUJeUerle meeceer} Pee}er. meceefhe&le DeeÙeg<Ùe heCee}e }eJetve ies}er lÙeeÛee Fefleneme Deens. hejbleg neÛe Ûee¤
cegPegceoej, efnbogmLeeveele meMeŒe ›eâebleer PeeuÙeeefMeJeeÙe efnbogmLeeve meJe&nejeJeiee&Ûeer DeefOemeòee mLeeheve nesCeej veener cnCeCeeje, DeeÙeg<ÙeeÛÙee mebOeerkeâeUele
keWâõ mejkeâej, jepÙe mejkeâejÛÙee ve#e}Jeeo efJejesOeer keâejJeeF&le yeUer ies}e. lÙeeÛÙee heMÛeele cee$e lÙeeves ceveesefvele kesâ}s}s meJe&nejebÛÙee ›eâebleerÛes
ceveesjLe OegUer}e efceUe}s DeeefCe lÙeeveblejÛeer ve#e}Jeeoer ÛeUJeU efJeÛeejmejCeer njJe}s}erÛe ÛeUJeU Pee}er. KejsÛe efnbogmLeeveele meecÙeJeeoe}e
ceie les mecevJeÙeJeeoer Demeesle DeLeJee keâ[Jes Deefle[eJes, lÙeebvee FLes DeepeJej ÙeMe keâe efceUe}s veener? lÙeebveer GYeej}s}s }{s keâOeer lÙeeÛes ¤heeblej
}eskeâ}{Ÿeele lÙeebvee keâjlee Dee}sÛe veener. meecÙeJeeoer ›eâebleerÛes jefMeÙeve cee@[s} vekeâes. efÛeveer cee@[s} nJes. heCe Deepe 20 JÙee Melekeâele pÙee
osMeele meecÙeJeeoer ›eâeblÙee PeeuÙee lees jefMeÙee Demees DeLeJee Ûeerve ns oesvner osMe efleLe}s jepÙekeâlex meecÙeJeeoer efJeÛeej - efmeæeblee}e cet"ceeleer
osTve Yeeb[Je}MeenerØeCeerle yeepee¤ JÙeJemLesMeer pees[}s ies}sle lÙeebveerÛe DeeheuÙee ›eâebleerefmeæebleeÛeer Le[ieer jÛetve meecÙeJeeoer efmeæebleeÛee hejeYeJe
kesâ}e Deens. efnbogmLeeveele peeefleØeLee ne meJe&neje›eâebleerÛÙee Jeešsle}e De[mej Deens. Je<ee&vegJe<ex keâeceieejebÛÙee š^s[ ÙegefveÙeve Ûee}Jetve keâcÙegefvemšebvee
peeleerpeeleerle Jeeš}suÙee keâeceieejebvee, MeslekeâNÙeebvee Skeâe Jeiee&le yeebOelee Dee}s veener. Skeâe efJeefMe° peele Jeie&mecetne}e G"eJee}e leÙeej kesâ}s
cnCepes efnbogmLeeve meJe&nejebÛeer ›eâebleer Demes mecepeCes Leesj jesceBefškeâheCee Deens. Deebyes[keâjebÛÙee vesle=lJeeKee}er Pee}suÙee Demhe=MÙe cegkeäleerÛÙee }{Ÿee}e
ve° keâjeÙeÛes. lÙeeÛe Deebyes[keâjer meceepeele ÙesTve ›eâebleerÛÙee iehhee ceejeÙeÛÙee. Deeefce<es oeKeJetve efvej#ejebvee De[ÛeCeerle DeeCeeÙeÛes? DeeceÛes lej
cnCeCes Demes Deens keâer, jefMeÙeve, ÛeerveÛeer ›eâebleer ÙeLeekeâe} yeeo nesT }eie}er. Deelee les cee@[s} FLes Ûee}Ceej keâmes? KejsÛe Ùee osMeele pevelesÛeer
meòee ÙeeÙeÛeer Demes} lej ve#e}er Demeesle DeLeJee Flej meecÙeJeeoer lÙeebveer Deehe}er heejbheefjkeâ meceerkeâjCes veekeâe¤ve ns ceevÙe kesâ}s heeefnpes keâer,
efnbogmLeeveele nesCeeNÙee ›eâebleerÛÙee De«eYeeieer Deme}suÙee Meslekeâjer Demees DeLeJee keâeceieej Ùee oesIeebÛeener meÛÛee efce$e oef}le PeeuÙeeefMeJeeÙe FLes
›eâebleerÛe nesT MekeâCeej veener. Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛes meeceeefpekeâ }eskeâMeenerle ¤heeblej nesF&} lesJneÛe ›eâebleerÛee ceeie& Keg}e nesF&}. o

239
 lees megefove kesâJne GieJes}!
`mJeeleb$Ùe' Ùee eflevee#ejer MeyoeÛeer JÙeeKÙee Ie[erIe[er keâjeJeer Flekeâe Deehe}e meceepe De[eCeer veener. Iešvesleer} efJeYeeie leerveceOeer} cet}Yetle
DeefOekeâejebÛÙee efJeJejCeemebyebOeer pees DevegÛÚso Deens, Ùee DeefOekeâejeÛee DeeheuÙee efnlemebyebOeevegmeej DevJeÙeeLe& }eJeCeejs ceneYeeie DeeheuÙee meceepeele
efyeveOeeskeâ JeeJejleevee efomeleele. ns lÙeebÛes ce«etj JeeieCes oef}le - Meesef<eleebÛÙee Deefmceles}e Oekeäkeâe }eJeCeejs Demeles, ÙeeÛee DevegYeJe DeeheuÙeemee"er
lejer veJeerve veener. peÙehetj Deeblejje°^erÙe meeefnlÙe ceneslmeJeele Yeü°eÛeejemebyebOeerÛÙee heefjÛeÛexle Yeeie IesTve yees}leevee Skeâ leLeekeâefLele meceepeMeeŒeer
Je }sKekeâ veboer Ùeebveer peer cegkeäleeHeâUs GOeU}er DeeefCe JÙeemeheer"eJe¤ve peenerjjerlÙee meebefiele}s keâer, osMeeleer} Yeü°eÛeejeÛÙee ØekeâjCee}e
DevegmetefÛele peeleer-peceeleer Je DevÙe ceeieemeJeieeaÙe meceepeÛe peyeeyeoej Deens. Deelee Ùee}e keâeÙe cnCeeJes? lÙeebÛÙee hee"erjeKÙeebveer cee$e lÙeebÛeer
ner efšheCeer DeefYeJÙeeqkeälemJeeleb$ÙeeÛee Yeeie Deens Demee Deesj[e Ûee}efJe}e Deens. Ùee ØekeâjCeele meJee&le peemle ce}e DeeMÛeÙe& Jeešles les peÙehetj
Deeblejje°^erÙe meeefnlÙe ceneslmeJe ieepelee "sJeCÙeemee"er vekeâes lÙee iees°er keâe DeeJepet&ve keâjeJÙee }eieleele? iesuÙee Je<eea lÙeebveer peeieeflekeâ
keâerleeaÛes }sKekeâ me}ceeve jMoer Ùeebvee Deecebef$ele kesâ}s nesles efJeMes<e heefjmebJeeoemee"er; hejbleg ceneslmeJeeÛÙee DeeÙeespekeâebefJe®æ cegefm}ceebÛÙee Skeâe
ieševes jCekebâove meg¤ kesâ}s nesles. lÙeebÛeer Skeâ Oecekeâer ceneslmeJeeÛÙee DeeÙeespekeâebvee neojJetve ies}er. KejsÛe ner ceneslmeJeeÛes DeeÙeespeve keâjCeej
ceb[Uer Oece&efvejhes#e efJeÛeejebÛeer Demeleer lej lÙeebveer kegâ"uÙeener heefjefmLeleerle me}ceeve jMoer}e JÙeemeheer"eJej DeeCe}s Demeles. heCe SJe{er efnbcele
lÙeebÛÙeele veJnleer nsÛe Kejs! Deelee Ùee hejeYeJeeÛes Gós keâe{CÙeemee"er cegöecentve veboermeejKÙee meceepeõesner efJeÛeejJebleebvee Yeü°eÛeejeefJejesOeer
heefjÛeÛexle yees}eÙe}e }eJele. oef}le ceeieemeJeieeaÙe meceepeeÛÙee Deefmceles}e cegöecentve ef[JeÛeCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e Deens. JeemleefJekeâ Yeü°eÛeej
keâjCÙeemee"er veeskeâjMeenerleuÙee ceeskeäÙeeÛÙee peeiee lejer Ùee oef}le ceeieemeJeieeaÙe meceepeeÛÙee neleele DemeeÙe}e nJÙee neslÙee. lÙee peeiee
Deensle GÛÛeefJeÅeeefJeYetef<ele efMe#eCeeÛeer efcejemeoejer Deme}suÙee cet"Yej peeleßes‰ ceeCemeebÛÙee neleer. heCe ns melÙe cegöecentve vepejsDee[ keâ¤ve
Yeü°eÛeeje}e cee$e oef}le ceeieemeJeieeaÙe meceepeÛe cegKÙele: peyeeyeoej Deens Demes peeCeerJehetJe&keâ cnCetve KeNÙee Yeü°eÛeeNÙeebvee hee"erMeer Iee}eÙeÛes,
neÛe GösMe veboer ÙeebÛÙee JekeäleJÙeeÛee DemeeJee. hejbleg ns JekeäleJÙe efve:he#eheeleer DemeuÙeeÛee DeeJe DeeCeeÙeÛee. Deehe}s cnCeCesÛe heg{s jsšCÙeemee"er
DeefYeJÙeefkeälemJeeleb$ÙeeÛÙee, Yee<eCemJeeleb$ÙeeÛÙee mebefJeOeeveelcekeâ DeefOekeâejeÛee }eYe IÙeeÙeÛee, ne oebefYekeâheCee ner ceb[Uer keâMeer keâeÙe keâ¤
Mekeâleele? ØemLeeefhele JÙeJemLesle}e jepekeâejCeer Demees, DeLeJee ØeMeemeveele}e DeefOekeâejer lÙeeves kesâ}s}e JewÙeefkeälekeâ Yeü°eÛeej ne peele
Oece&DeLee&ves ØeeefleefveefOekeâ keâmee nesT Mekeâlees? DeKKeerÛÙee DeKKeer peele Yeü°eÛeejele iegble}er Demes cnCeeÙeÛes keâeÙe? oef}le Demees Jee oef}leslej
jepekeâejCeer DeLeJee meceepeOegefjCe keâejYeejer DeeheuÙee heoeÛee og®heÙeesie keâ¤ve MeemekeâerÙe Ùeespeveeble}e, keâeÙe&›eâceeble}e hewmee }gštve vesleele,
n[he keâjleele. lÙeebvee lÙeebÛÙee peelemeceepeeves keâOeer heeef"byee efouÙeeÛes SsefkeâJeele veener. kegâ"}ener meceepe Yeü°eÛeeNÙeebvee hee"erMeer Iee}le veener.
meòesÛÙee jepekeâejCeele Yeü°eÛeejer Deme}suÙee oef}le jepekeâejCeer ceeCemeebvee oef}le meceepeeves efveoex<eer "jJeuÙeeÛee DeepeJejÛee Fefleneme veener.
Deepe DeeheuÙee osMeele peele, Jeie&, Øeeble, Yee<ee ÙeebÛÙee KeesšŸee DeefYeefveJesMeecegUs osMeele DejepekeâleemeÂMÙe heefjefmLeleer efvecee&Ce Pee}er Deens,
DeeefCe DeMee JesUer mebefJeOeeveeves DeeheuÙee veeieefjkeâebvee yene} kesâ}s}s mJeeleb$ÙeeÛes DeefOekeâej cele}yeer, mJeeLeea ceb[Uer Ùee efJeefJeOe mJeeleb$ÙeebÛÙee
efvejbkegâMe JÙeeKÙee keâ¤ve mJewj mJeeleb$ÙeeÛeer ceeieCeer keâjle Deensle. ns mJewj mJeeleb$Ùe cnCepes KejerKegjer }eskeâMeener Demes les YeemeJele Deensle. Ùee
mJewj mJeeleb$ÙeeÛeer ceeieCeer keâjCeeje Jeie& kegâ"}e Deens? pÙee}e oesve JesUÛÙee jespeerjesšerÛeer efÛeblee veener, pees megKekeâj Jeiee&ÛÙee, me#ece Jeiee&ÛÙee
JÙeeKÙesle yemelees, pees DeeheuÙee Yeeb[Je}er }eskeâMeener JÙeJemLesÛee meJee&efOekeâ HeâeÙeoe GÛe}lees, mJele:Ûee mJeeLe& DeeefCe lÙeemee"er meJe&neje Jeiee&ÛÙee
ØelÙe#e-DeØelÙe#e Mees<eCeeme keâejCeerYetle "jlees lees Jeie&; ceie lees GÛÛe ceOÙece Jeiee&Ûee Demelees. veeskeâjMeenerleer} ceeskeäÙeeÛÙee peeiee Yet<eefJeCeeje
Demelees. GÅeesieheleer cekeälesoej Yeeb[Je}oej Demelees. Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛÙee yeepeejhes"sle}e o}e} Demelees. %eeveeÛeer efJeÅeeheer"s Ûee}efJeCeeje
ceneYeeie Demelees. JÙeeJemeeefÙekeâ yegefæpeerJeer Jeie&ner FLes De«eYeeieer Deensle. peÙehetj meeefnlÙe ceneslmeJeele DevegmetefÛele peeleer-peceeleer, DevÙe
ceeieemeJeieeaÙe meceepeeÛÙee veeJeeves iejU DeeskeâCeejs veboer ÙeeÛe ke@âšsiejerle efJeÛeejJeble Deensle. Kejs lej Skeâ meÛÛee efJeÛeejJeble cnCetve lÙeebveer Deehe}er
Øe%ee efJeOeeÙekeâ keâeceeme cetle& ¤he osCÙeemee"er Jeehej}er heeefnpes. Deepe peeefleØeLesves, DeeefLe&keâ efJe<ecelesves meebmke=âeflekeâ Deefmcelee DeJecetuÙeveeves Deehe}e
meceepe heesKej}e Deens. DeMee JesUer Ùee Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛes meeceeefpekeâ }eskeâMeenerle ¤heeblej keâ¤ve Yeü°eÛeejeheemetve lees peeefleØeLesheÙeËleÛÙee meJe&
De[mejebvee cet"ceeleer osCes DeeJeMÙekeâ Deens. les ve keâjlee yespeyeeyeoej efJeOeeves keâ¤ve meceepeele keâ}n hemejs} DeMeerÛe efJeÛeejJeble cnCetve ke=âleer
keâjle jenCes MeneCeheCeeÛes cnCeeÙeÛes keâeÙe? veboerveer oef}le ceeieemeJeieeaÙe meceepeeyeö} kesâ}s}s JekeäleJÙe osMeebleie&le ÙeeoJeer}e efveceb$eCe osCeejs
Deens. Demes Demeleevee lÙeebÛes hee"erjeKes lÙeebvee DeefYeJÙeefkeälemJeeleb$ÙeeÛes Øeleerkeâ mecepeleele Ùee}e keâeÙe cnCeeJes?
osMeefnle, meceepeefnle, keâeÙeoe megJÙeJemLee, meYÙelee DeeefCe veweflekeâ cetuÙes DeyeeefOele jeKeCÙeemee"er DeeheuÙee mebefJeOeeveeves veeieefjkeâebvee mJeeleb$ÙeeÛes
DeefOekeâej yene} kesâ}sle, les efvejbkegâMe DeeefCe mJewjeÛeejer heæleerÛes veenerle. meceepekeâ}n, Oece&keâ}n ceepeJetve osMeeleer} mebmke=âleer DeeefCe ceeveJeer
cetuÙeb Ùeebvee le[e peeF&} DeMee leNnsÛeer DeefYeJÙeefkeälemJeeleb$ÙeeÛeer, Yee<eCe mJeeleb$ÙeeÛeer DeeheuÙee mebefJeOeeveele JÙeeKÙee veener. veboer mebØeoeÙeemeejKÙeebvee
DeeefCe lÙeebÛÙee hee"erjeKÙeebvee ns melÙe kesâJne Gcepes}? pÙee efoJeMeer Gcepes} lees osMeeÛÙee efnleeÛÙee °erves megefove cnš}e heeefnpes.
o

240
 ner efoJeeUer megKeeÛeer peeJees!
Deehe}e meceepe `kebâheesefPeš keâuÛej' ceOetve Je=efæbiele DeeefCe efJekeâeme heeJele Dee}e Deens. veevee peeleer DeeefCe peieeleer} ØecegKe GheOeceeËveer yeve}s}e
Deehe}e meceepe Deveskeâlesle Skeâlee Ùee DeefOe‰eveeJej GYee Deens. DeeÙe&-DeveeÙeeËÛee mebkeâj nesCÙeeÛÙee keâeUeheemetve lees DeepeÛÙee DeeOegefvekeâ keâeUeheÙeËle
cnCepes Jele&ceevekeâeUeheÙeËle ne meceepe efoJemeWefoJeme Je=efæbiele nesle jeefn}e. efhe{Ÿeeefhe{ŸeebleuÙee DeblejeJej Deehe}er mebefceße mebmke=âleer keâeÙece ceele
keâjerle Dee}er. jepekeâejCeele, meceepekeâejCeele Deepener DeeheCe `pevejsMeve ie@he' DevegYeJelees DeeefCe lÙeecegUs veJeer efhe{er Je pegveer efhe{er Ùeele}e
efJemebJeeoer mJej keâeÙece DeeheuÙee}e meb$emle keâjlees. otj°erÛes meceepekeâejCeer, jepekeâejCeer DeeheuÙee jepekeâerÙe he#e, mebIešveebÛÙee DeefmlelJeemee"er
keâeÙece peeie=le jenleele Demes efÛe$e DeeheuÙeekeâ[s veener. lÙeecegUs efhe{Ÿee oj efhe{Ÿee jepekeâerÙe Gefö°ebÛÙee °erves veJeer efhe{er, pegveer efhe{er Ùeele
cenod Deblej efvecee&Ce nesles. meleke&â jentve pÙee he#eeÛes keâejYeejer ÙesCeeNÙee veJÙee DevegÙeeÙeebÛes efMe#eCe keâjerle jenleele lesÛe jepekeâerÙe he#e Deepe
jepekeâejCeeÛÙee cewoeveele DeeJneveelcekeâ Yetefcekeâe pevelesÛÙee efnleeÛÙee °erves heej hee[t Mekeâleele. Deepe Demes `hee@efPeefšJn' efÛe$e veener. Ye}sYe}s efoiiepe
}{eT he#e pevejsMeve ie@hecegUs ÛeUJeUerÛÙee DeeefCe DevegÙeeÙeebÛÙee heeef"byÙeeÛÙee DeLee&ves }Ùeeme ies}s Deensle. }Ùeeme peeCeeNÙee he#eebceOÙes meJee&le
peemle YejCee hegjesieeceer [eJÙee he#eebÛee Deens. je°^erÙe }{Ÿeeleer} Ùee he#eeÛÙee keâener mebmLeehekeâebÛeer DeeefCe veslÙeebÛeer Yetefcekeâe lÙeeieeÛeer DeeefCe
mecehe&heCeeÛeer jeefn}er. mJeeleb$ÙeeÛee }{e Ûee}efJeCeeNÙee keâeB«esme he#eehes#ee Ùee ›eâebeflekeâejkeâebÛeer Yetefcekeâe }{eT jeefn}er. keâeB«esmeÛeer Yetefcekeâe cee$e
efJemeeJÙee Melekeâele DemleeÛÙee efoMeves Ûee}}suÙee efyeÇefšMe meeceüepÙeMeenerÛÙee keâejYeeNÙeeyejesyej mecesšeÛeer jeefn}er. cnCetveÛe [eJÙee he#eebÛes
keâ[Jes vesles cnCele jeefn}s keâer, Deecner mebIe<e& keâ¤ve mJeeleb$Ùe efceUefJe}s veener, lej efyeÇefšMe meeceüepÙeJeeÅeebheg{s PeesUer heme¤ve efceUefJe}s.
lÙeecegUs Deensjs DeeefCe veenerjs Jeiee&le}s DebleefJe&jesOe lemesÛe jentve DeeceÛes mJeeleb$Ùe heg{s yeeefOele Pee}s. Lees[keäÙeele, Ùee osMeele oef}le, Meesef<ele,
heeref[leebÛes Deebyes[keâjer mebefJeOeevee}e DeefYeØesle Deme}s}s jepÙe DeLeJee meòee ÙesT Mekeâ}er veener. mJeeleb$ÙeeÛÙee Øeehleerveblej leLeekeâefLele [eJÙeebveer
les [eJes Demetvemegæe ceer lÙeebÛÙeeyeeyele ne leLeekeâefLele Meyo Jeehejlees, keâejCe efJeÛeej efmeæebleeleÛe les SJe{s De[ketâve ies}s keâer, FLeuÙee meceLe&
meceepeeÛes Ûeeefj$Ùe meeceeefpekeâ DeLee&ves peeCetve IesCes lÙeebvee cenòJeeÛes Jeeš}s veener. lÙeebvee cenòJeeÛes Jeeš}s les Ûeerve, keäÙetyeeÛÙee ›eâebleerÛes ngyesntye
DevegkeâjCe ÙesLes keâjCes. keâeneRveer lej 1942ÛÙee `Ûe}s peeJe'ÛÙee Deeboes}veeJej yeefn<keâej šekeâ}e. SJe{sÛe keâMee}e Ùee hesšlÙee Deeboes}veele
meecÙeJeeoer efJeÛeejebÛÙee Demetvener pÙee De®Cee DemeHeâDe}eRveer OJepe GYeejCÙeeÛÙee keâe"erJej Ûe{tve OJepener Heâ[keâeJe}e ns keâyet} kesâ}s heeefnpes. Ùee
je°^erÙe Deeboes}veeÛes vesle=lJe pÙee cenelcee ieebOeeRkeâ[s nesles les DeeOegefvekeâ efJeÛeejefmeæebleeÛÙee DeLee&ves hejbhejsves meveeleveer nesles. mJeeleb$ÙeeÛee }{e mecemle
efnbogmLeeveer pevelesves yeg}bo kesâ}e. lÙeele}s hetJee&mhe=MÙe DeLeJee efnbogleslejebvee ieebOeeRÛes meveelevelJe hešle veJnles. ogmejs Demes keâer, les Jeie&mebIe<e&, jkeäleheele
ÙeebÛÙee efJe®æ nesles cnCepes Jeie&mecevJeÙeJeeoer nesles. ØeeÛeerve keâeUeheemetve Ûee}le Dee}s}er mJeÙebhetCe& «eeceerCe JÙeJemLee ÙeeÛes les meceLe&ve keâjerle.
peieeleer} meJe& Keb[ebleer} ßecepeerJeer Jeiee&ÛÙee ßeceeÛes, lÙeeves GYÙee kesâ}suÙee mebheòeer-SsJepeebÛeer }tš keâ¤veÛe DeeOegefvekeâ efyeÇefšMe meeceüepÙeMeener
ye}Jeòej Pee}er nesleer. efyeÇefšMe meeceüepÙeMeener DeeefLe&keâjerlÙee ØeyeU Pee}er leer KeNÙee DeLee&ves F&mš Fbef[Ùee kebâheveerÛÙee veblej efyeÇšveceOÙes meòesJej
Deme}suÙee jeCeerÛÙee mejkeâejves efnbogmLeeve}e Deehe}er Jemeenle yeveJeuÙeeveblej. pÙee efnbogmLeeveele melejeJÙee-De"jeJÙee MelekeâeÛee meesvÙeeÛee Oetj
DeKeb[ JeeNÙeeÛÙee lee}eJej veeÛele neslee lÙee meJe& meesvÙeeÛeer }Ùe}tš jeCeerÛÙee yeejefiejebveer keâ¤ve ves}er. FLeuÙee 560 mebmLeeefvekeâebÛÙee jbiejsuÙeebveer
pevelesmee"er, Meslekeâjer efkeâmeeve, keâe¤vee¤ De}glesoej, ye}glesoej ÙeebÛÙeemee"er meòee jeyeefJeCÙeeSsJepeer Ùee pevelesÛeer }Ùe}tš keâ¤veÛe Deehe}s efJe}emeer
peerJeve Ûee}t "sJe}s. ceeWie}, legke&â Dee›eâcekeâebmeceesj veebieer šekeâ}er. FLes mebmLeeefvekeâ, ceesie}ebÛÙee neleer Deme}suÙee keâes}keâelee, efou}erle meòee
keâejYeej DemeeÛe jbiecene}ele jentve kesâuÙeecegUs efyeÇefšMe mewvÙeeheg{s lÙeebÛeer [eU efMepe}er veener. 1857ÛÙee mJeeleb$ÙeÙegæele SleösMeerÙe mebmLeeefvekeâ
Je ›eâebeflekeâejkeâ Ùeebvee DeÙeheMe DeeuÙeecegUs heenlee heenlee efyeÇefšMe Heâewpeebveer efnbogmLeeve DeeheuÙee leeyÙeele Iesle}e. DeKesj efkeâmeeve, keâeceieejebÛÙee,
oef}leebÛÙee mJeeleb$Ùe}{Ÿeeleer} menYeeieecegUs osMe oer[Mes Je<eeËveer mJeleb$e Pee}e. Skeâ cee$e Kejs, efnbogmLeeveer mJeeleb$ÙeeÛÙee }{Ÿeele cenelcee ieebOeeRveer
MeesOetve keâe{}s}s melÙee«eneÛes DeŒe DeHeâ}eletve nesles. keâesCee}e hešes ve hešes efyeÇefšMe meeceüepÙeMeener Ùee Dem$eeheg{s nj}er lej ne mJeeleb$ÙeeÛÙee,
heejleb$ÙeeÛÙee keâeUeÛee Fefleneme ceer Ssve efoJeeUerle ceeb[}e, ÙeeÛes keâejCe iees[Oees[ Keeleevee efpeJeeÛeer efoJeeUer keâjleevee Deehe}e osMe hejle
heejleb$Ùeele peeCeej veener ÙeeÛeer o#elee jepekeâejCeeefJe<eÙeer Goemeerve Deme}suÙee, jepekeâejCeeÛee vee@efMeÙee Deme}suÙee veJÙee efhe{erves Iesle}er heeefnpes.
DeepeÛes mebieCekeâerÙe yeepee¤ DeeÙeg<Ùe nsÛe Kejs DeeÙeg<Ùe veener. peie peJeU Dee}sÙe. %eeveeÛÙee DeLee&ves meJe& ojJeepes Keg}s PeeuÙeeÛes DeeheCe cnCelees,
heCe ner meJe& Øeieleer keâ¤vener peeieeflekeâ Yeeb[Je}Meener cnCepes Decesefjkeâve meeceüepÙeMeener peieeleer} Meesef<eleebÛes, oef}le, heeref[leebÛes Mees<eCe keâjerleÛe
Deens. Deecne}e mebieCekeâerÙe Øeieleer meeceeefpekeâ yeebefOe}keâerheemetve, meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ, meebmke=âeflekeâ mecelee ØemLeeefhele keâjCÙeeheemetve De[JeCeej
veener ÙeeÛeer o#elee IÙeeÙe}e nJeer. mJeeleb$Ùee}e 64-65 Je<ex Pee}er. ceje"erleer} jesceBefškeâ keâefJelesÛes meeceeefpekeâ yeebefOe}keâer DemeCeejs DeOJeÙe&t
kegâmegcee«epe Ùeebveer DeeheuÙee Skeâe keâefJelesle cnš}sÛe Deens keâer,
GYeer Yekeäleer Øeemeeo ieieveYesoer, heLeer }eskeâebÛeer nesÙe oeš ieoea
ØeYeeoerheebÛeer Hegâ}s DeblejeUer, oew}leerÛeer veerle Ûee}les efoJeeUer
kegâmegcee«epeebvee DeefYeØesle Deme}s}e keâ°keâjer meeceevÙe, Meesef<ele ceeCetme Deepe keâeÙe ne} meesmele Deens ns meebieeÙe}e heeefnpesÛe Demes veener.
DeefmlelJeele Deme}s}s peJeUheeme meJe& jepekeâerÙe he#e KegÛeeaØeehleerÛÙee jepekeâejCeele iegble}sÙele DeeefCe pevelee og:Ke, keâ°, oeefjõŸe, Mees<eCe, De%eeve
ÙeebÛÙeeMeer Peie[les Deens. Ùee Peie[CeeNÙee osMeeÛes JewYeJe Jee{efJeCeeNÙee ceeCemee}e ner efoJeeUerosKeer} megKeeÛeer peeJees Demes cnšuÙeeefMeJeeÙe jenJele
veener!' o

241
 meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUer}e mebpeerJeveer
meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle cnCepes Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle ies}er heVeeme-mee" Je<ex keâeÙe&jle Deme}s}s DeeefCe De«eCeer Deme}s}s DeeceÛes
pÙes‰ efJeÛeejJeble, efce$e meJe&ßeer efJe}emejeJe JeeIemeensye ÙeebÛÙee JeÙee}e 75 Je<ex nesleeÙele. JeÙeeÛes 75 Jes Je<ex cnCepes Dece=le ceneslmeJeer Je<e&. Ùee
Dece=le ceneslmeJeer Je<ee&efveefceòe efJe}emejeJeebvee DeeefCe lÙeebÛÙee ›eâebeflekeâejkeâ menÛejer DeeÙeg<Ùeceleer G<eeleeFËvee MegYesÛÚe osleevee ce}e ceveeheemetve Deevebo
nesle Deens. Ùee GYeÙeleebÛeer Hegâ}s, Deebyes[keâjer efJeÛeej, efmeæeble ÙeeJej efveJÙee&pe efve‰e DeeefCe ßeæe Deens. Ùeele keâe[erÛeerner DeefleMeÙeeskeäleer veener!
oesIesner efJeÅeeefJeYetef<ele nesTve efJeÅeeheer"ele DeOÙeehekeâ cnCetve keâeÙe&jle nesles. ÙeeÛe JÙeJemeeÙeele les Demeles lej lÙeebvee megKesvewJe peerJeve JÙeleerle keâjlee
Dee}s Demeles. hejbleg ne megKeeÛee mebmeej veekeâe¤ve lÙeebveer meeceeefpekeâ yeebefOe}keâermee"er Ke[lejeÛee ceeie& lÙeeie DeeefCe mecehe&CeeÛee ceeie& mJeerkeâe¤ve
pees DeeoMe& Deecne keâeÙe&keâlÙeeËheg{s "sJe}e lees «esšÛe cnš}e heeefnpes. Ùee GYeÙeleebÛÙee SketâCe keâeceekeâ[s heeefn}s keâer, Deehemetkeâ velecemlekeâ JneÙe}e
nesles. ÛeUJeU DeefOekeâ ieefleceeve keâjCÙeemee"er efjÛeepe& PeeuÙeemeejKes Jeešles.
SWMeerÛÙee oMekeâele JeeIeebveer meg¤ kesâ}s}er `megieeJee' veeJeeÛeer ØekeâeMeve mebmLee DeeefCe lÙeeÛe veeJeeves lÙeebveer meg¤ kesâ}s}s efveÙelekeâeef}keâ ÙeeceeHe&âle
oef}le-heeref[le- Meesef<eleebÛÙee ÛeUJeUer}e DeefOekeâ ØeJeCe keâjCÙeemee"er [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee efveJee&Ceesòej keâeUele pes peeiejCe Ieele}s lÙee}e
lees[ veener. ceje"erleer} heejbheefjkeâ efveÙelekeâeef}kesâ, ØekeâeMeves Ûee}efJeCeejs ceneYeeie ns keâeÙece DeefYepeve Jeiee&le}sÛe jeefn}s. lÙeebÛÙee De#ejJee*dceÙeeÛÙee
mebkeâuhevee keâ}eJeeoer DeeefCe ceveesjbpeveJeeoer hejbhejebvee Â{cet} keâjCeeNÙee neslÙee. ÙeeÛe peeleßes‰er, JeCe&ßes‰ cet"Yej DeefYepeve Jeiee&ves ceje"er meeefnlÙe
mebmke=âleerle DeeefCe meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUer}e keâeÙece megg®bie }eJeCÙeeÛes keâece kesâ}s. ›eâebefleyee HegâuÙeebÛÙee melÙeMeesOekeâer ÛeUJeUerheemetve
lees Deebyes[keâjebÛes vesle=lJe }eYe}suÙee Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeheÙeËle nsÛe keâece Ùee cet"Yej Jeiee&ves kesâ}s. DeKesj ceje"erleer} DeeOegefvekeâ keâJeeRveer
lÙee Øeefleketâ} keâeUele Hegbâkeâ}suÙee legleejerÛee efJepeÙe Pee}e. meeceeefpekeâ GòejoeefÙelJeeÛes Yeeve Deme}suÙee meceepe heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerÛee efJepeÙe
Pee}e. yeefn<ke=âle efnbogmLeeveele}e cetkeâveeÙekeâ Deehe}e cegkesâheCee mees[tve Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleerÛee õ°e DeefOeveeÙekeâ Pee}e. cegefkeäle keâesCe heLes? DeMeer
efmebniepe&vee keâ¤ve lÙeeves hetJee&mhe=MÙee}e meòee, mebheòeer, %eeveeheemetve, ceeveJeer DeefOekeâejeheemetve leer JebefÛele "sJeCeeNÙee JÙeJemLesJej nu}e Ûe{efJe}e.
Demhe=MÙeebÛÙee oemÙeeÛes cetU Oece&¤{er, hejbheje, efJeke=âleer mebmke=âleer ÙeebÛÙee Deceeveg<e keâeÙeoskeâevet Deens. peeefleØeLesle DeeefCe cet"Yejebveer efvecee&Ce kesâ}suÙee
DeeefLe&keâ, meebmke=âeflekeâ efJe<ecelesle Deens. Ùee efJe<eceles}e iee[tve šekeâCÙeeÛes mJehve lÙeeves heeefn}s. cegKÙe ØeJeeneJej Dee¤{ nesTve mJeleb$e meeJe&Yeewce
osMeeÛes keâeÙeoeceb$eer yevetve mebefJeOeeveeÛee keâUmeeOÙeeÙe ef}ntve peeleer-Jeie&JÙeJemLesÛee Deble ke⤠heeefn}e. [e@. yeeyeemeensyeebÛÙee vesle=lJeeKee}er}
Demhe=MÙeebÛee cegefkeälemeb«eece Debeflece šhhÙeele ÙeMeefmeæermee"er ØeJesMe}e DemeleeveeÛe keâeUeves Iee}e Ieele}e DeeefCe DeeceÛÙee cegefkeäleoelÙeeÛes - [e@.
yeeyeemeensye Deebyes[keâj ÙeebÛes ceneefveJee&Ce Pee}s. mJeeleb$Ùe ÛeUJeUerÛÙee vesn¤-ieebOeer-Jeu}YeYeeF& hešs} Ùee Meer<e&mLe veslÙeebvee mJeeleb$ÙeeÛÙee Ssve
jCeele jesKetve ØeMve efJeÛeejCeejs ›eâebeflekeâejkeâ vesles yeeyeemeensye Deebyes[keâj KeNÙee DeLee&ves mJeleb$e meeJe&Yeewce osMeeÛes mebefJeOeeve ef}efnCÙeeÛes cenodkeâeÙe&
yeeyeemeensyeebÛÙee neletve Ie[}s. One man, One vote DeeefCe One value ns met$e oef}le, Meesef<ele heeref[le ceeCemee}e peieCÙeeÛeer leekeâo
osle jeefn}s. DeLee&le, Iešvee meefceleerleuÙee `pewmes Les' JeeÅeebcegUs Ùee osMeele meeceeefpekeâ }eskeâMeener efvecee&Ce nesCÙeeSsJepeer Yeeb[Je}er }eskeâMeener
efvecee&Ce Pee}er. lÙeecegUs peeefleØeLesÛee, Jeie&JÙeJemLesÛee mecetU Deble nesCÙeeÛes [e@. yeeyeemeensyeebÛes mJehve DeOegjs jeefn}s. IešvesÛee Debce} meg¤ Pee}e.
cevegmce=leerÛee Debce} mebhe}e. peele keâener DebMeer meeceeefpekeâ JÙeJenejeletve }ghle PeeuÙeeÛee ØelÙeÙe Dee}e; hejbleg peeleoeb[iÙeebÛÙee, Oeveoeb[iÙeebÛÙee
ceveele, Iejeoejele, GÅeesieOebÅeele, meceepeele leer DeÂMÙeheCes Â{ nesle ies}er. keWâõele pÙeebÛeer neleer mJeeleb$ÙeeveblejÛeer DeJÙeenle meòee nesleer lesÛe
keâÛeKeeT efveIee}s. efnbot keâes[ efye}eÛÙee Deveg<ebieeves IešveekeâejebveeÛe mebmeosyeensj "sJeCÙeeÛes keâece meòeeOeejer Jeiee&ves kesâ}s.
yeeyeemeensyeebÛÙee heMÛeele lÙeebÛÙee mecekeâe}erveebveer, menkeâeNÙeebveer mebIe<ee&Ûee ›eâebeflekeâejkeâ ceeie& veekeâe¤ve meòee meewosyeepeer}e yeUer he[tve JewOeeefvekeâ,
mebmeoerÙe jepekeâejCe ØeceeCe ceevetve Deensjs Jeiee&Ûes ØeefleefveefOelJe keâjCeeNÙee leLeekeâefLele jepekeâerÙe he#eebheg{s MejCeeieleer helkeâj}er DeeefCe yeeyeemeensyeebveer ceveesefvele
kesâ}s}s peeefleDebleeÛes, Jeie&DebleeÛes, efceMeve Dehegjs jeefn}s. ns efceMeve hegve:MÛe meg¤ nesCÙeeÛÙee °erves oef}le he@vLejmeejKÙee ÛeUJeUeRveer peeiej Iee}t heeefn}e.
leerner DeheÙeMeer efJeYeepeveecegUs Ùee efceMevehetleeaÛÙee ÛeUJeUer}e ieleer osCÙeeme efve<ØeYe "j}er. Ùee efceMevehetleeamee"er `megieeJee'Ûes DeOJeÙet& Deme}suÙee
efJe}eme JeeIeebveer DeeheuÙee efveÙelekeâeef}keâemeesyele pees ØekeâeMeve mebmLesÛee ØeÙeesie meg¤ keâ¤ve ØekeâeMekeâ cnCetve efceMevehetleeaÛÙee DeLee&ves pegUCeer JneJeer,
ÛeUJeUerÛes hegve:MÛe OeMgJeerkeâjCe JneJes, Ùeemee"er DeLekeâ }{e meg¤ kesâ}e lees efJe}esYeveerÙe cnš}e heeefnpes. Deepe jespeer lÙeebÛÙee ØekeâeMeve mebmLesves ØekeâeefMele
kesâ}s}er hegmlekesâ DeeefCe Ye}sLeesj}s efJeÛeejcebLeve Ie[Jetve DeeCeCeejs «ebLe heeefn}s keâer DeÛebefyele JneÙe}e nesles. Deebyes[keâj ÛeUJeUerle cnCepes meeceeefpekeâ
heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee efveJee&CeecegUs pees hee@pe Dee}e neslee lees otj keâjCÙeeÛes keâece JeeIeebÛÙee megieeJee mebØeoeÙeeves kesâ}s.
Kejs lej meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerme veJÙeeves mebpeerJeveer osCeejs ns JeeIeebÛes keâece cnCepes SkeâefJemeeJÙee Melekeâele}e veJee jsvessmeevmeÛe Deens.
ceePes DeeefCe JeeIeebÛes meeceeefpekeâ jepekeâerÙe meb%esÛes ketâU Deebyes[keâjebÛÙee meb%esÛes Deens. lÙeeÛeer meg®Jeele je°^ mesJee o}eheemetve Pee}er, meceepeJeeoer
he#eeÛÙee ÛeUJeUerheemetve Pee}er Demes ceer ceevelees. DeepeÛÙee Ie[er}e meceepeJeeoer ÛeUJeUÛe mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛÙee Deenejer peeTve mebhe}er leer
Deepe Skeâe efJeefMe° ceÙee&osle DeJeMes<e cnCetve Gj}er. `megieeJee'ves DeeheuÙee ØeyeesOeveeves hegvne efpeJeble keâjCÙeeÛee mleglÙe ØeÙeeme kesâ}e. JeeIeebveer,
lÙeebÛÙee helveerves meeceeefpekeâ GòejoeefÙelJeeÛes Yeeve "sJetve meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUer}e hegve:MÛe mebpeerJeveer `megieeJee' ceeHe&âle hegjefJe}er. Ùeemee"er
lÙeebveer meesme}suÙee PeUe, Keeu}suÙee Kemlee efkeâjkeâesU veenerle. lÙeeie pÙee}e cnCeleele, lees lÙeeie ÛeUJeUermee"er Ùee oechelÙeeves kesâ}e Deens.
o

242
 cegpeesjer : DeefYepeveebÛÙee Jee*dceÙeerve DeefOemeòesÛeer
efnbogmLeeveer meeefnlÙe Demees Jee De}erkeâ[Ûes mee[smeeleMes Je<eeËÛes ceje"er meeefnlÙe Demees, les JesomebefnlesÛÙee, mce=eflehegjeCeebÛÙee DeeefCe ceneYeejle
- jeceeÙeCeeÛÙee DeeJelee&leÛe efYejefYejle jeefn}s. heeefCeveeRÛes JÙeekeâjCeMeeŒe, mebmke=âle meeefnlÙeele}e DeefYepeeleJeeo, cees#e-cegkeäleer DeÉwle Jesoebleele
iegjHeâšle jeefn}s DeeefCe veblej jesceBefšefmePece Je ÙegjesheerÙe DeefYepeeleJeeoer meeefnlÙe mebkeâuheveeble De[keâ}s.
12 JÙee MelekeâeÛÙee GòejeOee&le %eevesMJejebÛÙeener heVeeme Je<ex DeeOeer cenevegYeeJeeves ceje"er Yee<esÛee heeÙee jÛe}e. meeceevÙe ceeCemee}e De«eYeeieer
"sJetve lÙeeves DeefYeJÙekeäleer kesâ}er.
}erUeÛeefj$e, met$ehee", ®efkeäceCeer mJeÙebJej, efMeMeghee} JeOe, $e+efæhetj JeCe&ve, me¢eeõer JeCe&ve, JeœenjCe ns mehle«ebLe cenevegYeeJeebÛes Jee*dceÙe,
ieesefJeboØeYet, Ûe›eâOej, veeceosJeeÛeeÙe& mebmke=âle lep%e Demetvener cenevegYeeJeebÛes Jee*dceÙe ceje"erÛe Deens. pes cenevegYeJeebÛes Pee}s lesÛe cegkegbâojepe Je lesÛe
%eevesMJejebÛesner Pee}s. lÙeebvee ØemLeeefheleebveer JesUerÛe ceevÙelee efo}er veener. cegkegbâojepeeÛee efJeJeskeâefmebOet, cenevegYeeJeebÛes }erUeÛeefj$e DeeefCe %eevesMJejebÛeer
%eevesMJejer ne ceje"er Jee*dceÙeeÛee cenòJeeÛee šhhee neslee.
hebef[le kesâMeJeosÙee,
legceÛÙee Demceele keâmceeled ceer vesveesiee~~
ÙesCes ceeefPeÙes mJeeceerÛee meeceevÙe heefjJee¤ ~
veeieJes} iee, cepeMeer Ûe›eâOej efve¤he}er
ceNnešer efleÙeemeer hegmee ~~
cenevegYeeJe hebLee}e, lÙeeÛÙee DeefYeJÙekeäleer}e, meebmke=âeflekeâ cekeälesoejer pÙee DeefYepeveebÛÙee neleele nesleer lÙeebveer lÙee}e ceevÙelee efo}er veener.
cenevegYeeJeeÛÙee yeeyeleerle les pemes og°heCes Jeeie}s lemesÛe les cegkegbâojepeebÛÙee Je %eevesMJejebÛÙee yeeyeleerle Jeeie}s.
`Deelee efJeMJeelcekesâ osJes ~
ÙesCes Jee*dÙe%es lees<eeJes ~
lees<etveer cepe ÅeeJes ~ hemeeÙeoeve ~~'
hemeeÙeoeve ns %eeveesyee ceeT}erÛÙee lÙeeieeÛeer, mecehe&CeeÛeer JewefMJekeâ ØeeLe&vee Deens. efleÛeer peerJeIesCeer ›etâj Leóe Ùee DeefYepeveebveerÛe kesâ}er veener keâeÙe?
veeceosJe, ÛeesKeesyee, keâce&cesUe, yebkeâesyee, vejnjer meesveej, meeJelee ceeUer, cegkeäleeF&, peveeyeeF&, legkeâejece, jeceoeme meeNÙeebÛeeÛe Gheceo& DeefYepeveebÛÙee mebmke=âleerves
kesâ}e. hew"CeÛÙee yeÇÇÿeJe=boeves %eevesMJejebÛee, lÙeebÛÙee YeeJeb[ebÛee ÚU kesâ}e. Ûe›eâOeje}e lej jepÙemeòesÛÙee meeneÙÙeeves osnob[eÛeer efMe#ee kesâ}er. legkeâesyee}e
Jewkegbâ"e}e hee"Je}s. oef}le meeefneflÙekeâ Demees Jee ceekeäme&Jeeoer, meceepeJeeoer meeefneflÙekeâ, DeeheuÙee hegjesieeceer [eJesheCeeÛee obYe efJeme¤ve Ùeekeâ[s
heenele veenerle. efJejesOeefJekeâemeJeeoeÛes efJnpeve mJeerkeâej}s}s ne meeefneflÙekeâ cenekeâeJÙeÙegieerve efceLÙeemener veekeâejlees DeeefCe meblemeeefnlÙee}ener cees[erle
keâe{lees. lÙeeÛes ns JeeieCes lÙeeÛÙee yeebefOe}keâer}e Oe¤ve veener.
mebleebÛÙee veblej Dee}suÙee Jeeceve hebef[le, ceesjesheble, jIegveeLe hebef[le, efJeú} veeiesMe meecejepe Ùee hebef[le keâJeeRveer mebmke=âle meeefnlÙeele}e
DeefYepeeleJeeo ceje"er Yee<esJej Je meeefnlÙeeJej }eotve "sJe}e. ns DeesPes ceje"erÛÙee osneJe¤ve Depetvener Kee}er GlejeÙe}e leÙeej veener.
}IegefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebÛee nu}e meeefnlÙecetuÙe yeo}eFlehele ceÙee&efole neslee, heCe lÙeeÛÙee heg{Ûes keâece oef}le meeefnlÙeeves kesâ}s. meJeËkeâ<e
DeeefCe meeJe&ef$ekeâ yeo}eÛes lÙeeÛes Gefö° Deens. Ùeemee"er efoMee-efoioMe&veeÛes keâece keâeceieejJeieeaÙe ÛeUJeUerÛÙee peeefCeJee mJeerkeâejCeeNÙee neleeÛÙee
yeesšebJej ceespelee ÙesCeeNÙee [eJÙee hegjesieeceer }sKekeâ, keâJeeRveer DeOetve ceOetve kesâ}s.
Meenerj DecejMesKe, DeCCeeYeeT mee"s Ùee peveJeeoer keâJeeRyejesyejÛe MejoÛebõ, cegefkeäleyeesOe, ceecee Jejsjkeâj, cee[Kees}keâj, kegâmegcee«epe, veejeÙeCe
megJex, yeeyetjeJe yeeiet}, efJe. me. Keeb[skeâj, MebkeâjjeJe Kejele ÙeebÛÙeeheemetve les efMeJejece osJe}keâj, Øemeeo meeJeble, ceše}s, cesŒeer DeeoeRheÙeËle Ùee efYeVe
efYeVe keâJeer, }sKekeâebveer keâeceieejJeieeaÙe peeefCeJesves DeeheeheuÙee kegâJeleervegmeej meeefnlÙeele ef}efn}s. keâener oMekesâ ceje"er meeefnlÙeeÛeer keâeW[er Hegâš}er.
Deepe yejsÛe heeCeer Jeentve ies}s Deens. hegvne `Ùesjs ceePÙee ceeieuÙee' nesT }eie}s.
iePe}ebÛÙee JeeefIeCeerJej veJns lej cnMeerJej yemetve JewoYeeaÙe ÛeebieosJe megjsMe Yeš ceje"er meeefnlÙeele hegve®ppeerJeveJeeoeÛes hegvne nb[eYej otOe
Iee}eÙe}e efveIee}s Deensle. DeefYepeeleJeeoeÛÙee DeeJele&veele cnCepes ne@efve&ceve meke&â}YeesJeleerÛe ne ÛeebieosJe JeUmee Iee}lees Deens. Ùee js[ŸeeÛÙee
DeeefCe lÙeeÛÙee hee"erJej yeme}suÙeebÛÙee hee"erle keâeceieej meeefneflÙekeâebveer Glke=â° meeefnlÙeefveefce&leer keâ¤ve KeNÙee DeLee&ves OeesheešŸee Iee}eÙe}e nJÙeele.
Deepe SketâCeÛe ceje"er meeefnlÙe JÙeefkeäleJeeoer efve‰sves #eerCe Pee}s}s Deens. lÙeeÛee Deelcee Heâkeäle `ceer'MeerÛe leõthe nesCeej Deens. `Deecner' Ûes,
meeceeefpekeâ og:KeeÛes lÙee}e JeeJe[s Deens. ceeCemeeÛÙee DeefmlelJee}e, cevee}e, efJeÛeeje}e les DeLe&nerve ceeveles. pevce-ce=lÙet-keâce&-hegvepe&vce Ùeeveblej
keâeÙe Ùee Yeerleerves les efheJeUsOeccekeâ he[}s Deens. peieCÙeeÛeer Mekeäleer, osJeeÛee Je mebefÛeleeÛee keâew}, ce=lÙetveblejÛee hegvepe&vce DeeefCe Deelcee Ùeeves ceje"er
}sKekeâebÛeer oÙeveerÙe DeJemLee Pee}er Deens. ns oÙeveerÙe }sKekeâ efyeÇefšMeebveer efvecee&Ce kesâ}suÙee veeskeâjMeenerÛes DehelÙe, ceOÙeceJeie& Ùeeletve Dee}s Deensle.
o

243
 meJeexÛÛe vÙeeÙee}Ùeeves vescekesâ keâeÙe meeOe}s?
DeeheuÙee osMeeleer} vÙeeÙeheeef}keâe mJele:Ûe mebefJeOeeveeÛÙee mebefnles}e meg®bie }eJele Deensle keâer keâeÙe DeMeer Mebkeâe De}erkeâ[s ÙesT }eie}er
Deens. vÙeeÙee}Ùes, vÙeeÙee}Ùeeleer} Keb[heer"s, lÙee heer"ebÛes vÙeeÙeeOeerMe, lÙeebÛes he@ves}, keWâõ Meemeve DeeefCe jepÙe Ùeeble}s mebyebOe, JÙekeäleerÛes cet}Yetle
DeefOekeâej DeeefCe keWâõ Meemeve - meJe&meeceevÙe veeieefjkeâebÛes DeefOekeâej, keâle&JÙes DeeefCe ØeMeemeve, ØeMeemeve Ûee}efJeCeejer veeskeâjMeener, pevelesves efveJe[}s}s
keâeÙe&keâejer ceb[U cnCepes cebef$eceb[U Ùee meJeeËÛÙee DeefOekeâejebÛÙee mebefJeOeeveelcekeâ ceÙee&oe, ÙeebÛeer šeskeâeÛeer cees[lees[ vÙeeÙeheef}kesâves Ûee}efJe}er Deens.
Ùee osMeeleuÙee yengpeve meceepeeÛeer, oef}le - Meesef<ele Jeiee&Ûeer DeeheuÙee mebefJeOeeveeves efveefce&}s}er ØeefleefveefOekeâ }eskeâMeener peerJeveeOeej Deens. efle}eÛe
meg®bie }eJeCÙeeÛeer Je=òeer 1977 les 1997 Ùee oesve oMekeâeble [eJÙee - GpeJÙeebÛÙee DeeIee[ŸeebÛes, ØeeefleefveefOekeâ }eskeâMeenerÛÙee mebefnles}eÛe heeÙeoUer
leg[efJeCeeNÙeebÛes mejkeâej keWâõele keâener keâeU meòesJej DeeuÙeecegUs Ghejeskeäle ØeJe=òeer Jee{}er. DeMee Ùee ØeJe=òeerÛes jepÙekeâlex DeeefCe lÙeebÛes DevegÙeeÙeer DeeheuÙee
mebefJeOeeveeÛÙee efJejesOeer keâejJeeÙee keâjCÙeeme OepeeJet }eie}s. Ùeele Heâkeäle JewOeeefvekeâ mebmeoerÙe jepekeâejCeele}er ceb[Uer DeeIee[erJej veenerle, lej vÙeeÙeheeef}kesâle
cenòJeeÛÙee peeiee Yet<eefJeCeejsner Deensle. jepekeâejCeer ceb[Uer meòeeOeejer nesCÙeemee"er peer <e[Ùeb$es DeepeJej jÛele Dee}er lÙeebÛÙee keâejJeeÙeebÛee Heâškeâe
meJe&meeOeejCe Meesef<ele, oef}le peveles}e, efleÛÙee efnlemebyebOee}e Lesš yemetvener ner pevelee Meeblee jeefn}er, lÙeeÛes keâejCe leer osMeeleuÙee SketâCe efyeIe[}suÙee
jepekeâerÙe meeceeefpekeâ heefjefmLeleerÛee heefjheekeâ Deens. ÙeecegUs pevelee DeepeleeieeÙele keâvHeäÙetpe nesle jeefn}er. Deelee KeNÙee DeLee&ves ØeeefleefveefOekeâ }eskeâMeener
Â{cet} keâjCÙeemee"er SkeâcesJe ngkegâceeJej mebefnlee Deme}suÙee efnbogmLeeveÛÙee DeeOegefvekeâ mebefJeOeeveeÛÙee yeÛeeJeemee"er cewoeveele Gle¤ve mebefJeOeeveeÛÙee
Me$egefJe®æ efveCee&Ùekeâ }{CÙeeÛeer JesU Dee}er Deens.
iesuÙee Meg›eâJeejer vÙeeÙee}ÙeeÛÙee Skeâe efveCe&Ùeeves mebefJeOeeveeÛÙee cetU mebefnles}eÛe Oekeäkeâe }eieCÙeeÛeer Yeerleer Jeešles. ceje"erleer} keâener owefvekeâebveer
peeCeerJehetJe&keâ Ùee `efveCe&Ùee}e meJeexÛÛe vÙeeÙee}ÙeeÛee ›eâebeflekeâejer efvekeâe}' cnCetve vÙeeÙeeOeerMeebÛeer hee" Leesheš}er Deens. vÙeeÙee}Ùeeves meeJe&ef$ekeâ leLee
efJeefOeceb[U DeLeJee mLeeefvekeâ mJejepÙe mebmLeebÛÙee efveJe[Cegkeâeble GYÙee Deme}suÙee meJe&Ûe GcesoJeejebvee veekeâejCÙeeÛee efJeMes<e DeefOekeâej celeoejebvee
osTve šekeâ}e. ne DeefOekeâej cnCepes meJe&Ûe GcesoJeejebvee cele ve osCÙeeÛee, veekeâejCÙeeÛee DeefOekeâej, `Jnsšes'Ûee DeefOekeâej. Demee efveCe&Ùe keâe efo}e,
lej cnCes efJeÅeceeve jepekeâerÙe he#eebÛes ceie les he#e meòeeOeejer Demeesle DeLeJee lÙeebveer Kee}er KesÛetve efveJe[CegkeâebÉejs Deehe}er meòee DeeCeeÙe}e efveIee}s}s
efJejesOekeâ jepekeâerÙe he#e Demeesle, Deehe}eÛe GcesoJeej efveJe[tve ÙesCÙeemee"er ns he#e, Ùee he#eebÛes heg{ejer meece, ob[, Yeso Ùee keäèhlÙee Jeehe¤ve
DeeheuÙeeÛe he#eebÛÙee yeengye}eRvee efveJe[tve DeeCeCÙeemee"er ØeÙeeme keâjleele. Ùee DemeuÙee ØeJe=òeercegUs DeeheuÙee }eskeâMeenerÛes DeOe:heleve DeepeJej
nesle Dee}s. Ùee ØeJe=òeer}e heeÙeyebo Iee}CÙeemee"er cnCetveÛee ne vekeâejefOekeâej peveles}e yene} kesâ}e Deens. NOTA (none of the above) Ûes
yešCe Deelee Ùee efveCe&ÙeecegUs celeoeveÙeb$eeJej Ùeeheg{s "sJe}s}s Demes}, Kejs lej Ùee efveCe&ÙeeÛeer Deepe iejpe nesleer keâeÙe? ne efveCe&Ùe mebefJeOeeveeÛÙee
kegâ"uÙee efJeÛeejefmeæebleeMeer Fceeve jeKeCeeje Deens? lees Øeeflemebmeo GYee ke⤠heenCeeje Deens keâer IešveeÛe veekeâejeÙe}e efveIee}s}e Deens? mejkeâej
keâmes Ûee}JeeJes, keâmes Ûee}Jet veÙes ns meebieCÙeeÛeeÛe veJns, lej }<keâjeves, lÙeeleuÙee efveCe&Ùe IesCeeNÙee Ùeb$eCesves, mebj#eCeceb$Ùeeves jCeebieCeeJej keâmes
}{eJes, jCeebieCeeyeensj keâeÙe keâjeJes, peccet-keâeMceerjÛÙee mecemÙesJej keâeÙe lees[iee keâe{eJee - keâe{t veÙes, efJeÅeeheer" keâmes Ûee}JeeJes, keâmes Ûee}Jet
veÙes. Deej#eCe Demhe=MÙeebvee Ùeeheg{s ÅeeJes keâer osT veÙes, Demes Skeâ vee npeej mecemÙee mees[efJeCÙeeÛes lees[ies vÙeeÙee}Ùeebveer peveefnle ÙeeefÛekeâebÛÙee
efveefceòeeves osle jeneJesle, DeMeer meOÙee efmLeleer Deens.
543 mebmLeeveeble efJeYeeie}s}e mJeeleb$ÙehetJeeaÛee Deehe}e osMe mJeeleb$Ùeesòej keâeUele mebefJeOeeve meYesves efvecee&Ce kesâ}suÙee mebefJeOeeveecegUs DeKeb[ cnCetve
meebOe}e ies}e. lÙeeÛes mebIejepÙe efvecee&Ce Pee}s. ns mebIejepÙeÛe pÙee cet"Yej Jeiee&ÛÙee cet"Yej peeleßes‰, Oeveoeb[iÙee Jeiee&ÛÙee cekeälesoej Yeeb[Je}oejebÛÙee
[esUŸeebJej Dee}s Deens, lÙeebvee les kegâ"uÙeener heefjefmLeleerle cees[tve šeketâve hetJeeaÛes mebmLeeveer ØeosMe Ùee osMeele efvecee&Ce keâ¤ve hejbhejeJeeÅeebÛes, peeleerÙeJeeÅeebÛes,
efmLeefleJeeÅeebÛes, cevegmce=leerJeeÅeebÛes ÛeesÛe}s hegjs keâjeÙeÛesle. meomeodefJeJeskeâyegæerÛee DeeefCe JewOeeefvekeâ veweflekeâlesÛÙee leòJeebÛee efJeÛeej - DeeÛeej keâ¤ve Deecne}e
hegvne ne osMe kegâ"uÙeener MekeäleerÛee ieg}ece nesleevee, ceeb[ef}keâ nesleevee Ùeeheg{s heeneÙeÛee veener. Ùee osMeeleer} ØeeefleefveefOekeâ }eskeâMeener efpeJeble jentve
Deeiesceeies mebefJeOeevee}e KeNÙee DeLee&ves DeefYeØesle Deme}suÙee jepekeâerÙe }eskeâMeenerhee"eshee" DeeefLe&keâ DeeefCe meeceeefpekeâ }eskeâMeener osMeele Â{cet}
nesleevee heeneÙeÛeer Deens. pevelesÛÙee Ùee KeNÙeeKegNÙee FÛÚs}eÛe meg®bie }eJeCeeje keâe}Ûee meJeexÛÛe vÙeeÙee}ÙeeÛee efveCe&Ùe Deens. vekeâejeefOekeâej
efJeefole keâ¤ve meJeexÛÛe vÙeeÙee}Ùeeves keâeÙe meeOe}s? SjJeermegæe pes celeoeveeyeeyele vekeâejelcekeâ Âef°keâesveeÛes nesles lÙeebvee celeoeveeÛeer mekeäleer kegâ"s
nesleer? Lees[keäÙeele, ne vekeâejelcekeâ DeefOekeâej ÂMÙe - DeÂMÙe mJe¤heele mebefJeOeeveeves DeeefCe efveJe[Cetkeâ Ùeb$eCesves ceevÙeÛe kesâ}e neslee. Deelee vescekesâ
celeoeveÙeb$eeJej - mebieCekeâeJej vekeâejeefOekeâejeÛes yešCe efveJe[Cetkeâ Ùeb$eCes}e }eJeeÙe}e Yeeie hee[tve vÙeeÙee}Ùe lÙee Ùeb$eCesJejner DebkegâMe "sJet heenles
Deens keâe? ne efveCe&Ùe keâMeemee"er lej meceepekebâškeâ mebmeoerÙe jepekeâejCeeletve yeensj jeneJesle cnCetve! Ùee yešveeves ne Ûecelkeâej nesF&} ns meJeexÛÛe
vÙeeÙee}Ùee}e Jeešles les lÙeebÛes Yeeye[sheCe Deens, keâer DeeCeKeer keâener? ne ØeMve meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerJej efJeMJeeme Deme}suÙee Deecne
ceb[UeRvee he[}s}e Deens. DeeceÛeer mhe° Yetefcekeâe Deens, meJeexÛÛe vÙeeÙee}ÙeeÛee efveCe&Ùe mebefJeOeeveeÛÙee mebefnles}e Oekeäkeâe }eJeCeej Deens. peeie¤keâ
veeieefjkeâebveer ÙeeJej DeeJeepe G"Je}e heeefnpes.
o

244
 yeeyegjeJe yeeieg}ebÛÙee heeÛeJÙee mce=efleefoveeefveefceòe
iesuÙee Dee"Je[Ÿeele ceje"er meeefnlÙeeleer} efoiiepe meeefneflÙekeâ yeeyegjeJe yeeiet} ÙeebÛee heeÛeJee mce=efleefove lÙeebÛÙee ÛeenlÙeebÛÙee DeeefCe meeefnlÙe
jefmekeâebÛÙee GheefmLeleerle heej he[}e. Ùee mce=efleefoveeÛÙee efveefceòeeves yeeyegjeJeebÛÙee veeJes mLeeefhele Pee}suÙee Øeefle‰eveeves Skeâ heefjmebJeeoner DeeÙeesefpele
kesâ}e neslee. heefjmebJeeoeÛee efJe<eÙe neslee, `yengpeveebÛes DeyeÇÇeÿeCeerkeâjCe DeeefCe meeceeefpekeâ Yeeve.' DeefJeveeMe [esUme Ùeebveer Deehe}e cegöe keâenermee
keâ[JÙee ([eJÙee) DeeefJeYee&Jeele ceeb[CÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. efJe<eÙee}e Deveg}#etve ceerner Ùee heefjmebJeeoele Deehe}s cele ØeoefMe&le kesâ}s cnCee, DeLeJee
ceeb[}s les DeepeÛÙee yeo}}suÙee JeemleJeeÛes Yeeve "sJetve ceeb[}s. DeyeÇÇeÿeCeerkeâjCeeÛeer ÛeUJeU ›eâebefleJeerj peesefleyee HegâuÙeebheemetve meg¤ Pee}er. lÙeeÛes
melÙeMeesOekeâer efJeÛeej lÙee ÛeUJeUerÛes JewÛeeefjkeâ DeefOe‰eve nesles. peesefleyeebheemetve mHetâleea IesTve Ú$eheleer Meent cenejepeebÛÙee vesle=lJeeKee}er yeÇÇeÿeCeslejebÛeer
ÛeUJeU meg¤ Pee}er. Ú$eheleeRÛÙee heMÛeele one-Jeerme Je<eeËveer efleÛes efJe}erveerkeâjCe efnbogmLeeveer mJeeleb$ÙeeÛeer ÛeUJeU Ûee}efJeCeeNÙee keâeB«esme he#eele
kesâMeJejeJe pesOes Deeoer yeÇÇeÿeCeslej heg{eNÙeebÛÙee vesle=lJeeKee}er Pee}s. Kejs lej DeyeÇÇeÿeCeerkeâjCeeÛÙee meb%ee KeNÙee DeLee&ves peheuÙee lÙee [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâjebveer meg¤ kesâ}suÙee Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleerÛÙee meb«eceeves DeeefCe DeyeÇÇeÿeCeerkeâjCeeÛee keâUme jÛe}e ies}e lees DeeheuÙee meeJe&Yeewce mJeleb$e osMeeves
Deebyes[keâjØeCeerle mebefJeOeeveeÛee mJeerkeâej kesâ}e lesJne. lÙee mebefJeOeeveevegmeej osMeeÛee, meceepeeÛee keâejYeej Ûee}efJeCÙeeme meg®Jeele kesâ}er, lesJneheemetve
DeyeÇÇeÿeCeerkeâjCeeÛÙee ÛeUJeUerÛeer iejpe Gj}er veener. DeeheuÙee mebefJeOeeveeves peele, Oece&, Jeie&, ef}bie, Yeso ÙeeJej ceele keâ¤ve osMeeÛÙee veeieefjkeâebÛeer
mejU JÙeeKÙee keâ¤ve peele, Oece&, YesoeÛes DebleefJe&jesOe Skeâe DeLeea mebheg°eleÛe DeeCe}s Deensle; hejbleg Ùee mebefJeOeeveeleuÙee mebefnlesÛeer Debce}yepeeJeCeer
keâjCÙeeyeeyele meòeeOeejer Jeie& keâeÙece kegâÛejeF& keâjle DeeuÙeecegUs ns DebleefJe&jesOe mJeeleb$Ùeesòej keâeUele Jee{leÛe jeefn}s. veevee meceepe mecetn, veevee
Oece&, hees<eeKe, Yee<ee, peieCÙee-cejCÙeeÛes efJeYekeäle mebmkeâej IesTve peieCeeje, lÙeebvee Skeâe met$eele yeebOeCÙeeÛeer efkeâceÙee DeeheuÙee mebefJeOeeveeves kesâ}er.
yeÇÇeÿeCe-DeyeÇÇeÿeCe ns Éwle mebefJeOeeveeves mebheJe}s DeeefCe veJee ceeCetme, veJÙee osMeeÛee veeieefjkeâ meceLe&heCes meeceeefpekeâ GòejoeefÙelJeeÛeer Yetefcekeâe efveYeeJes}
DeMeer heefjefmLeleer mebefJeOeeveeÛÙee DeeMeÙeeves mLeeefhele ke⤠heeefn}er. hejbleg jepÙekeâlÙeeËÛÙee veekeâlexheCeecegUs peeleOece&, meceepeYeso Deepe lemesÛe jeefn}s,
veJns hejkeâesšer}e vesCÙeeÛes keâece meòeemJeeLee&heesšer jepÙekeâlex keâjerle Dee}s Deensle. mJeeleb$Ùeeveblejner Ùee osMeele Dee"Mes ØecegKe peeleer, mene npeej
Ghepeeleer Ùeebveer meceepe efJeYeeefpele jeneJee ÙeemeejKes ogozJe les keâesCeles? mJeeleb$ÙeeÛÙee Ûeewme°-heeme° Je<eeËle leUeieeUeleer} ceeCemee}e, oef}le
Meesef<ele ceeCemee}e mebefJeOeeveeves cet}Yetle DeefOekeâej Øeehle keâ¤ve efo}s. peieCÙeeÛeer mebOeer efo}er. peeefleØeLesves, JeCe&JÙeJemLesves efÛej[}e ies}s}e
ceeCetme lÙeeÛÙeele ØeeCe Hegbâkeâ}e peeTve lees mevceeveeves peiet }eie}e. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee DeLee&ves Heâej heg{Ûee ØeJeeme keâjCÙeeme mebefJeOeeveeves
peeefleØeLesÛee yeUer "j}suÙee ceeCemee}e leekeâo efo}er. mebefJeOeeveehetJeeaÛee meceepe DeeefCe mebefJeOeeveesòej efnbogmLeeveer meceepe ÙeeojcÙeeve Pee}s}s meceepe
heefjJele&ve }#eCeerÙe veener Demes keâesCe cnCes}? GoenjCeemee"erÛe yees}eÙeÛes Pee}s lej efyeÇefšMekeâe}erve cegbyeF& Øeebleele, meceepeele Yešpeer-MesšpeeRÛes
ØeeyeuÙe nesles. efÉYeeef<ekeâ jepÙeele DeeefCe ceneje°^ jepÙeeÛÙee mLeehevesveblej ner heefjeqmLeleer yeo}tve yeÇÇeÿeCeslej meceepe meòesÛee iee[e neketâ }eie}e.
mebefJeOeeveeves yeÇÇeÿeCeslej meceepee}e efo}s}er efMe#eCeeÛeer, %eeve mebheeove keâjCÙeeÛeer mebOeer, Mekeäleer SJe{er cees"er nesleer keâer, peeleJeCe& ßes‰lJeeÛÙee
DenbYeeJeeves heÚe[}suÙee ceeCemeeÛÙee efcejemeoejerÛee mebefJeOeeveeves hejeYeJe kesâ}e. Ùee cet"YejebÛes efJeMes<e DeefOekeâej keâe{tve IesTve lÙeebveener oef}le
Meesef<eleebÛÙee hebkeäleerle GYes keâjCÙeeÛes DevegMeemeve jeyeJe}s. ns DevegMeemeve jeyeefJeleevee cee$e Meemlee Deehehej YeeJeeves, mJeeLee&ves Jeeielees Deens. Kejs lej Ùee
MeemlÙee Jeiee&}e DeejesheerÛÙee efhebpeNÙeele Deepe GYes keâjCÙeeSsJepeer ielekeâeUeleer} OegCeer OegCÙeele meceepe heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerMeer yeebOeer} Deme}s}s
}eskeâner vegmlÙee Yeeveie[er GheefmLele keâ¤ve mebefJeOeeveeves meebOet heeefn}s}er meeceeefpekeâ Skeâpetš efn}eÛe meg®bie }eJeCÙeeÛee ØeÙelve keâjleele lesJne
JeeF&š Jeešleb. peesefleyee HegâuÙeebÛes, [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes efkeâleerlejer keâeÙe&keâlex yeÇÇeÿeCe peeleerletve Dee}s}s lÙeebÛes menkeâejer nesles. cene[ÛÙee
ÛeJeoej leUŸeeÛÙee meb«eeceeÛeer Ùeemee"er Dee"JeCe keâ¤ve ÅeeÙe}eÛe heeefnpes Demes veener. hesš}suÙee nesceele, cevegmce=leerÛes Skesâkeâ heeve neleer GbÛe
Oe¤ve Deeieerle PeeskeâCeejs menœeyegæs, efÛe$es, efšheCeerme, yeÇÇeÿeCe meceepeeletveÛe Dee}s}s nesles. yeÇÇeÿeCe meceepee}e Oece&ob[ meòescegUs efceUe}s}er
efcejemeoejer lÙeebveer efyeIe[}s}s yeÇÇeÿeCe JesieUs DeeefCe meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛee OÙeeme Iesle}s}s yeÇÇeÿeCe lÙeentve JesieUs. meceepe FeflenemeeÛee Ùeemee"er
oeKe}e ÅeeÙe}eÛe heeefnpes Demes veener. Deepe yeÇÇeÿeCeebÛes veeskeâjMeenerle}s ØeeyeuÙe mebheg°ele ÙesCÙeeFlekesâ DeyeÇÇeÿeCeer yengpeveer meceepeeÛes Mew#eefCekeâ
veJns, lej meòee«enCe keâ¤ve leer Ûee}efJeCÙeeÛes JeÛe&mJe Jee{}s Deens. ceneje°^ele}e yengpeve meceepe, ceje"e meceepe DeeefCe DevÙe ceeieemeJeieeaÙe
Ùeebveer yeve}s}e mebefJeOeeveeleuÙee lejlegoervegmeej ne meceepe mebKÙesves cees"e cnCetve efJeefOeceb[Uelener lÙeebÛeer leekeâo cees"er. efÉYeeef<ekeâebÛeer, cegbyeF&
ØeebleeÛeer iees° efJeme¤ve Heâkeäle ceneje°^ jepÙe mLeeheve Pee}s}eÛe keâeU efJeÛeejele Iesle}e lej meòee keâesCeeÛÙee neleele nesleer-Deens? leer Deens
yengpeveebÛÙee neleele. Deelee neÛe yengpeve meceepe yeÇÇeÿeCeemeejKee JeeieeÙe}e }eie}e lej keâesCeeÛÙee leeW[ekeâ[s heeneÙeÛes? leUeieeUeleer} oef}le,
Meesef<ele ceeCemeeves DeepeÛes yeÇÇeÿeCeebÛes nesCeejs efJemLeeheve efve mLe}eblej heenCÙeemeejKes Deens. Deepener efMe#eCeeÛeer cekeälesoejer yeÇÇeÿeCeebkeâ[s Deens.
keâejCe npeejes Je<eeËheemetve Ùee °erves efJeMes<e DeefOekeâej Ùee meceepe mecetneves Yeesie}s. lÙeeÛeer cekeälesoejer Skeâoce Lees[erÛe mebheg°ele ÙesCeej? heCe Ùee
heeMJe&YetceerJej DeepeÛeer yeÇÇeÿeCeebceOeer} efMekeâ}s}er, meJej}s}er efhe{er efle}e Deelee hejosMeeÛes Deekeâ<e&Ce Deens. efle}e efme}erkeâe@ve Jn@}erÛes Deekeâ<e&Ce
Deens. Ùee osMeele jenCÙeehes#ee efle}e Ùegjeshe-DecesefjkesâÛeer Dees{ Deens. keâeUeves kegâ"uÙee kegâ"s Ùee mebmke=âleerÛÙee efcejemeoejebvee DeeCetve mees[}s.
ogmejerkeâ[s yengpeveebÛÙee neleele meòee Demeleele peeleJeie&DebleeÛeer }{eF& cee$e Leebye}s}er Deens. efJeefOeceb[Uele, mebmesole Deelee peeefleØeLesÛes mleesce ceepet
}eie}s Deens. ÙeMeeefJe<eÙeer keâesCe yees}Ceej? keâe}keâefLele yeeyegjeJe yeeiet} oef}le, Meesef<ele Jeiee&ÛÙee DeefOemeòesÛes mJehve heenCeejs }sKekeâ nesles. heCe
Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeer Ùee °erves nesCeejer DeeiesketâÛe cee$e Deepe Leebye}s}er Deens. ner ÛeUJeU cetU Gefö°eheemetve Yejkeâš}s}er Deens. yeeyegjeJeebveer
DeeheuÙee }sKeCeerÉejs Ùee ÛeUJeUer}e keâeÙece Debeflece OÙesÙehetleeaÛeer peeCeerJe keâ¤ve osCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. o

245
 efveefceòe oef}le heBLejÛÙee JeOee&heve efoveeÛes
oef}le heBLej mebIešvee 9 peg}w jespeer 41 JÙee Je<ee&le heoehe&Ce keâjle Deens. Ùee efveefceòeeves mebIešvesÛÙee ØecegKe keâeÙe&keâlÙeeËveer cegbyeF& oef}le
heBLej mebIešvesÛee 41 Jee JeOee&heve efove meesnUe jJeeRõ veešŸecebefoj, ØeYeeosJeer ÙesLes meepeje keâjCÙeeÛes "jefJe}s Deens. Ùee meesnUŸeeÛes GodIeešve
ie=nceb$eer megMeer}kegâceej efMebos keâjCeej Deensle. Flejner ceevÙeJej Ùee JesUer GheefmLele Demeleer}Ûe. Kejs lej DeepeÛÙee Ke[lej heefjefmLeleerle SKeeoer
he#e mebIešvee, lÙeelener meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerMeer yeebOeer} Deme}s}er oef}le heBLejmeejKeer Deebyes[keâjer meb%esÛeer mebIešvee efšketâve jenles
(leerner meJe& leNnsÛÙee meeOevemeeceg«eerÛee DeYeeJe Demeleevee) ns Skeâ DeeMÛeÙe& cnš}s heeefnpes. Ùee osMeele mJeeleb$Ùeeveblej pes jepekeâerÙe he#e, mebIešvee
mLeeefhelÙee iesuÙee, DeefmlelJeele DeeuÙee lÙeebvee meJne&ÙeJn} - efjJneÙeJn}ÛÙee °erves keâOeerÛe De[ÛeCeer DeeuÙee veenerle. Deieoer meceepeJeeoer,
meceepemeòeeJeeoer, megOeejCeeJeeoer, pene}-ceJeeU jepekeâerÙe mebIešvee keâe}eveg¤he efve heefjeqmLeleerveg¤he Jee{le jeefnuÙee. pÙeebveer peveefnleekeâ[s cnCepes
oef}le Meesef<ele, heeref[le meceepeeÛÙee efnleekeâ[s hee" efHeâjJe}er les he#e DeeefCe lÙee he#e mebIešvee keâeUeÛÙee DeesIeele veeceMes<e PeeuÙee. cee$e efJeefJeOe #es$eeble
keâeÙe&jle Deme}suÙee keâeceieej mebIešvee DeeefCe lÙeebÛÙee Jeie&CeerJej lemesÛe DeeheuÙee Gefö°ebmee"er jepekeâerÙe he#emebIešveebvee jeyeefJeCeeNÙee Yeeb[Je}oej
Je mejbpeeceoejebÛÙee osCeiÙeebÛÙee DeeOeejs keâener he#e Je<ee&vegJe<ex efpeJeble jeefn}s. keâe}eblejeves meòeeOeejer he#e yeve}s. Ùee heeMJe&YetceerJej oef}le
heBLejmeejKeer mebIešvee efpeJeble jenCÙeeÛÙee °erves keâeceieej mebIešvee mLeeheCÙeeme nleye} "j}er DeeefCe menevegYetleeroejebÛÙee oÙesmener heejKeer jeefn}er.
oef}le heBLejmeejKeer mebIešvee hetJee&mhe=MÙeebÛÙee GVeÙeveemee"er mLeeefhele Pee}er nesleer. peeefleØeLescegUs npeejes Je<eË meòee - mebheòeer, efJeefOeceb[Us,
mebmeo Ùeeheemetve JebefÛele "sJe}suÙee Demhe=MÙeebÛeer mebIešvee nesleer DeeefCe efleÛeb Gefö° [e@keäšj yeeyeemeensye Deebyes[keâjebvee DeefYeØesle Deme}suÙee oef}le
Meesef<ele heeref[le meJe&neje meceepeeÛeer meòee Ùee osMeele mLeeheve keâjCÙeeÛes nesles. lÙee mebIešves}e DeeefCe mebIešvee veslÙeebvee š^s[ ÙegefveÙeve mLeeheCÙeeme
lÙeeÛÙee Demhe=MÙeesVeÙeveeÛeer yeebefOe}keâer Dee[ Dee}er. Demhe=MÙe meceepeeletve pevceeme Dee}s}e, Jee{}s}e veslee keâeceieej veslee yeveCes SjJeer keâ"erCeÛe
keâejCe Demhe=MÙeslej meJeCe& keâeceieej Ùee Demhe=MÙe keâeÙe&keâlÙeeËveer Ûee}efJe}suÙee ÙegefveÙeveceOÙes meeceer} nesleÛe vemes. lees mJele:}e JejÛÙee peeleerÛee
mecepetve, lÙee Demhe=MÙe veslÙeeyeö}, keâeceieejeyeö} yeeš Oejle Demes. keâcÙegefvemš he#eele, meceepeJeeoer he#eele Deme}s}s Demhe=MÙe keâeÙe&keâlex lÙeebveener
veslee cnCetve Deehe}er peele Ûees¤veÛe mJehe#eeÛÙee mebIešvee Ûee}JeeJÙee }eiele. ceer mJele: heBLejDeieesoj pee@pe& HeâveeËef[meebÛÙee ÙegefveÙeveceOÙes keâece
kesâ}s, hejbleg heg{ejheCeeÛÙee mheOexle pÙeebÛÙee neleele ÙegefveÙeveÛee keâejYeej neslee les DeJecetuÙeve keâjerle jeefn}ss. kegâ"}erner meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee
ÛeUJeUerMeer yeebOe}s}er mebIešvee Ûee}efJeCes cnCepes mee#eele efJemleJeeJe¤ve Ûee}Ces nesÙe. kegâCeer lÙee}e DeefmeOeeje›ele cnCepes le}JeejerÛÙee Oeejoej
heelÙeeJe¤ve Ûee}Ces cnCeleele. kegâCeer mee#eele IejeJejÛe veJns lej osneJejner legUMeerhe$e "sJetve mebIešvesÛes keâece keâjCes cnCeleele. oef}le heBLejÛeer
ÛeUJeU Deecner meJe& YeerceevegÙeeÙeeRveer DeepeJej Ûee}efJe}er leer [eskeäÙee}e keâHeâve yeebOetveÛe. efleÛee Ye}e Leesj}e Fefleneme Deens. Ssve ceneje°^eÛÙee
mLeehevesveblej pÙee oesve mebIešveebÛeer mLeehevee Pee}er lÙeele Skeâ Deens efMeJemesvee, ogmejer Deens oef}le heBLej. ceneje°^ jepÙeeÛÙee mLeehevesÛee }{e
keâeceieej, Meslecepetj, Œeer oef}le Jeiee&ves jkeäle meeb[tve Ûee}efJe}e DeeefCe efÉYeeef<ekeâ mebheJetve ceneje°^eÛes jepÙe veJes KejsKegjs keâ°keâjer meJe&neje Jeiee&Ûes
jepÙe mLeehet heeefn}s. vescekeâer lÙeeÛe Jeiee&Ûeer meòee Deieoer 1957 mee}er mebÙegkeäle ceneje°^eÛee }{e Ûee}t Demeleevee ÙesT Mekeâ}er veener. yengcelee}e
Lees[ŸeeMee celeebÛeer DeeCeKeer iejpe nesleer. keâeB«esmeer <e[dÙeb$eer jepekeâejCeecegUs meòee ÙesT Mekeâ}er veener. jepÙe mLeehevesveblej 1962 ÛÙee efveJe[Cegkeâerlener
ns Ie[}s. Ùee heeMJe&YetceerJej pees oef}le Meesef<ele heeref[le meceepeeÛee lespeesYebie Pee}e les efveefceòe Ùee oesvner mebIešveebÛÙee mLeehevesceeieÛeer keâejCes
Deensle. keâ°keâjer Jeiee&Ûes DeeJneve ceneje°^ele, keâeB«esmeÛÙee jepÙekeâlÙeeËveer meece, ob[, Yeso veerleerÛee DeJe}bye keâ¤ve cees[tve keâe{}s. lÙeeletve oef}le
he#e mebIešveener megšuÙee veenerle. efMeJemesvesÛÙee mLeehevesveblej mene Je<eeËveer oef}le heBLejÛeer mLeehevee Pee}er. keâener keâeU Ùee oesvner mebIešvee Deehemeele
}{uÙee, heCe Ùeele pej meg®Jeeleerheemetve meKÙe Demeles lej ceneje°^eÛÙee jepekeâejCeeÛes efÛe$e Deepe Deens lÙeentve DeefOekeâ JesieUs Demeles. Deebyes[keâjebÛÙee
ceneefveJee&Ceeveblej peJeUpeJeU 14-15 Je<eeËveer Deebyes[keâjebÛÙee ÛeUJeUerÛes cenòJe keâeB«esmeJeeuÙeebvee hešt }eie}s DeeefCe ceie ceneje°^eÛes heefn}s cegKÙeceb$eer
ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe Je [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj ÙeebÛes GpeJes nele Deme}s}s keâce&Jeerj oeoemeensye ieeÙekeâJee[ ÙeebÛÙeele meeceeefpekeâ DeefyeÇejCeeÛes efveefceòe
keâ¤ve jepekeâerÙe Ùegleer Pee}er. heCe lÙee Ùegleerletve oef}le meceepeeÛÙee efnleeÛÙee °erves pes efve<heVe JneÙe}e nJes nesles les Pee}s veener. lÙeeveblej cee$e DeKKeer
Deebyes[keâjer ÛeUJeU, efJeYeepeve nesTve meòee meewosyeepeerÛÙee jepekeâejCeele iegbletve Nneme heeJe}er. ner NnemeesvcegKe DeJemLee ÛeUJeUerÛÙee °erves mebheJetve
oef}le heBLejves hegvne Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle mebpeerJeveer Ye¤ve [e@. yeeyeemeensyeebÛes pes efceMeve DehetCe& jeefn}s les hetCe& keâjCÙeemee"er efpeJeehee[ ØeÙelve kesâ}s,
hejbleg efle}ener HegâšerÛee Heâškeâe yeme}e. mebIešvesDebleie&le Deme}suÙee cet}leòJeJeeÅeebveer ÛeUJeUerÛÙee JÙeehekeâ Gefö°e}eÛe meg®bie }eJetve ner ÛeUJeU mebkegâefÛele
keâ¤ve šekeâ}er. Skeâe peeleerÛeer Deens ns Ieesef<ele keâ¤ve Ùee ÛeUJeUerceeHe&âle nesCeejs mecemle Demhe=MÙe meceepeeÛes SkeâmebOe nesCÙeeÛes mJehveÛe lees[tve šekeâ}s.
Demhe=MÙeebceOe}er Demhe=MÙelee DeeefCe Deble&efJe&jesOe mebheCÙeeSsJepeer les lemesÛe "sJet FefÛÚ}s. ÙeeefJe®æ peenerjveeceeØeCeerle oef}le heBLejves Yetefcekeâe IesTve
meeceeefpekeâ efJe<ecelesmeesyele DeeefLe&keâ, meebmke=âeflekeâ efJe<ecelee veenerMeer keâjCÙeeÛeer jepekeâerÙe Yetefcekeâe Iesle}er. oef}le, oef}leslej Meesef<ele heeref[le meceepe
ÙeebÛeer hees}eoer Skeâpetš ke⤠heeefn}er. Deebyes[keâjebvee DeefYeØesle Deme}s}er peeleer - Jeie& DebleeÛeer }{eF& efpebketâ heeefn}er. hejbleg JesUesJesUer mebkeâšs,
Øeefleketâ} heefjefmLeleer efvecee&Ce nesle jeefn}er. lÙeecegUs FLes yeeyeemeensyeebvee DeefYeØesle Deme}s}er meeceeefpekeâ }eskeâMeener mLeeheve nesTve oef}le Meesef<ele
meceepeeÛes jepÙe mLeeheve nesT Mekeâ}s veener. Yeeb[Je}er }eskeâMeener Meemeve JÙeJemLesSsJepeer KeNÙee DeLee&Ûeer }eskeâmevcegKe }eskeâMeener mLeeheve nesT
Mekeâ}er veener. 41 JÙee Je<ee&le heoehe&Ce keâjleevee Ùee meJe& ieeflejesOeeJej oef}le heBLejves Ùeeheg{s ceele keâjCÙeeÛee meJeËkeâ<e ›eâebleerÛee keâeÙe&›eâce neleer
IÙeeÙe}e nJee. meÛÛes meceefhe&le DeeÙeg<Ùe mebIešvesmee"er peiet heenCeeNÙee keâeÙe&keâlÙeeËvee veJÙeeves mHetâleea efo}er heeefnpes. JeOee&heve efove meesnUŸeeÛÙee
cebÛeeJe¤ve vescekesâ ns Ie[eJes DeMeer Dehes#ee kesâ}er lej iewj "¤ veÙes! o

246
 Decesefjkeâe meerefjÙee}e GodOJemle keâe ke⤠heenles?
meerefjÙeeceOeer} jepekeâerÙe G}Leehee}Leerves efnbmeelcekeâ šeskeâ iee"}s Deens. meòeeOeejer DeeefCe yeb[Keesj ÙeebÛÙee OegceMÛe›eâerletve pees ceeveJeer mebnej
Ie[lees Deens lÙeeÛee peieeleer} meJe& ceeveJeleeJeeÅeebveer efJejesOe keâjeÙe}e nJee.
meerefjÙeele Ûee}}s}er meòeeOeejer DeeefCe yeb[Keesj ÙeebÛÙeeceOe}er hejmhejefJejesOeer OegceMÛe›eâer DelÙeble peyeeyeoejerves mecepetve IÙeeÙe}e nJeer. kegâ"uÙeener
heefjefmLeleerle, meerefjÙeeÛes efJeÅeceeve DeOÙe#e Demeeo Ùeebvee heoYeü° keâjCes Fbšjve@Meve} keâcÙegefvešerves cnCepes Ùegjeshe - DecesefjkesâÛÙee jepÙekeâlÙeeËveer "jefJe}s
Deens, veJns lÙeebÛes lej nsÛe OÙesÙe jeefn}s Deens. lÙeele veJeerve keâener veener. Ùee}e DeheJeeo Deens lees DeepeÛÙee Ie[er}e Heâkeäle jefMeÙeeÛee. efnbogmLeeveÛeer
Yetefcekeâe JesieUer cnCepes leLeekeâefLele De}ieleeJeeoeÛeer Deens. keâe}ner Ùee OeesjCeebveer meeceüepÙeJeeoer MekeäleeRÛes keâenerÛe Jeekeâ[s Pee}s veJnles DeeefCe
Deelee lej Jeekeâ[s nesCÙeeÛee ØeMveÛe GodYeJele veener. Decesefjkeâe efnbogmLeeve}e Deehe}e he#eOej cnCetve ie=nerle Oe¤ve Ûee}}er Deens.
jenlee jeefn}e lees ØeMve DeepeÛÙee efJeÅeceeve jefMeÙeve jepÙekeâlÙeeËÛee cnCeCÙeehes#ee je°^eOÙe#e efcemšj hegleerve ÙeebÛÙee YetefcekesâÛee. YetlekeâeUele jefMeÙee
ceneMekeäleer cnCetve Decesefjkeâve cenemeòesJej DebkegâMe "sJeCeejer nesleer. peieeÛÙee keâuÙeeCee jefMeÙeeÛÙee meòeeOeejer efJeYetleer! DemesÛe efÛe$e hetJeea nesles. efmekeäÙegefjšer
keâewefvme} Demees DeLeJee ÙegveesÛÙee cenemeYesleer} Ùegjeshe, DecesefjkesâÛeer oeoeefiejer, DejsjeJeer Demees, jefMeÙee Jesšes hee@Jej Jeehe¤ve efleÛee jmlee jesKele Demes.
Deelee Demes efÛe$e veener. meesefJeSle efJeIešveeveblej jefMeÙee Ùee °erves efve<ØeYe Pee}e Deens. meesefJeSleÛÙee YejeÛÙee keâeUele kesâ. peer. yeer. Ûes ØecegKe Deme}s}s
hegleerve Deepe eflemeNÙeeboe efJeIeefšle jefMeÙeeÛes DeOÙe#e Pee}s Deensle. megbYe peUe}e heCe heerU cee$e lemeeÛe Deens. lÙeecegUs les DeOetve ceOetve heejbheefjkeâ
keâcÙegefvemšebmeejKes JeeieCÙeeÛee ØeÙelve keâjleele. Decesefjkeâe-ÙegjesheÛeer DeepeÛÙee meerefjÙeeefJe®æÛeer veerleer }he}s}er veener. leerJej hegleerve Deemet[
Dees{CÙeeÛee ØeÙelve keâjleele. hejbleg Deemeg[e}e Deelee heeefnuÙeemeejKeer `uee} Oeej' jeefn}s}er veener. les mee#eelkeâej PeeuÙeeØeceeCes keâOeer keâOeer
meerefjÙeeÛÙee meòeeOeeNÙeebÛeer yeepet Iesleele. keâe} FœeeÙe}ves DecesefjkesâÛÙee `yeerneFË[ o keâš&ve' Øeeslmeenveeves meerefjÙeeJej efcemeeF&}Ûes nu}s kesâ}s. lÙee}e
efJejesOe oMe&efJe}e hegleerveves, keâ¤ve meJe¤ve DeeheCe lÙee ieeJeÛesÛe veener Demes veblej Decesefjkessâves peenerj kesâ}s.
meerefjÙeemeboYee&leer} veešes Demees, efmekeäÙegefjšer keâewefvme} Demees DeLeJee ÙegveesÛeer keâejYeejer ceb[Uer, Deeblejje°^erÙe efveÙeceebÛes Gu}bIeve keâ¤ve vejmebnej
ke⤠veÙes DeMeer ieefYe&le Oecekeâer Deepe lejer heeskeâU cnš}er heeefnpes. hegleerve Ùeebvee DeOetve ceOetve DeeheCe keâcÙegefvemš neslees ÙeeÛes DeeJepet&ve mcejCe nesles DeeefCe
ceie keâener peeieeflekeâ ØeMveebyeeyele les yees}IesJe[s keâe nesF&vee, Yetefcekeâe Iesleevee efomeleensle 3 mehšWyej 2013 jespeer Decesefjkeâe DeeefCe lÙeebÛee menÙeesieer
osMe FœeeÙe} Ùeebveer meerefjÙeeJej meJe& Deeblejje°^erÙe keâeÙeos OeeyÙeeJej yemeJetve efcemeeF&} [eie}s. lÙeeJej hegleerve Ùeebveer keâenermee Dee#eshe Iesle}e. ÙeemebyebOeer
lÙeebveer Decesefjkeâe DeeefCe FœeeÙe} Ùeebvee FMeeje efo}e keâer, DeMee keâejJeeF&Ûes iebYeerj heefjCeece nesleer} Jeiewjs. Decesefjkeâve je°^eOÙe#e yejekeâ Deesyeecee Ùeebveer
JÙeehekeâ mewefvekeâer keâejJeeF& meerefjÙeeefJe®æ Ûee}efJe}er DemeuÙeeÛes cnš}s Deens. meerefjÙeeÛee ØeMve ne Heâkeäle meerefjÙeeMeer meerefcele veener, lej ÙeeDeieesojÛÙee
ef}efyeÙee DeeefCe FjekeâceOeer} ieleIešveebÛee Je lÙeeleer} Decesefjkeâe, veešes DeeefCe lÙeeÛeyejesyej ÙegveeÙešs[ vesMeve DeeefCe efmekeäÙegefjšer keâewefvme}
ÙeebÛÙee keâeUŸee keâjlegleerÛee lÙee}e meboYe& Deens. meerefjÙeeleer} DeepeÛÙee Ie[ecees[eRMeer Deens. GoenjCeÛe IÙeeÙeÛes Pee}s lej FjekeâceOeer} Decesefjkeâe
DeeefCe veešesÛÙee }<keâjer keâejJeeF&Ûee meboYe& DeeheuÙee}e }#eele IÙeeJee }eies}. pemes Fjekeâ DeeefCe ef}efyeÙee ÙeebÛÙeeJej, efJeMes<ele: lÙee JesUÛÙee
jepÙeØecegKeebJej Deejeshe "sJetve lÙeebÛee Keelcee kesâ}e DeeefCe Ùee oesvner ef"keâeCeer ÙeeoJeer}e KeleheeCeer Ieele}s. JeemleefJekeâ kesâ}s}s Deejeshe efmeæ Pee}s
veenerle. ceeveJeer mebnejeÛeer DeeefCJekeâ DeeefCe leodJele jemeeÙeefvekeâ efJe<eejer DeeÙegOes FjekeâceOÙes Deensle DeeefCe meöeceveer mebJeefOe&le kesâ}er Deensle. Ùee
Deejesheele leLÙe keâenerÛe veJnles. lejer ceeF&š Fpe jeF&š Ùee meeceüepÙeJeeoer YetefcekesâÛÙee F&efhmeleemee"er Decesefjkesâves FjekeâÛee meöecemekeâš meJe&veeMe kesâ}e.
leerÛe iele ef}efyeÙeeÛeer osKeer} keâjCÙeele Dee}er. JeemleefJekeâ Decesefjkeâe DeeefCe veešesceOÙes cees[CeeNÙee osMeebÛee nslet ne Keefvepe les}eMeer
efveieef[le neslee ns Deelee GIe[ iegefhele Deens, heCe lÙeeÛeyejesyej DeeCeKeer Skeâe iees°erÛeer oKe} IesCes pe®jerÛes Deens. leer cnCepes meöece ngmesveves
[e@}jSsJepeer ÙegjesÛÙee ceeOÙeceeletve Keefvepe les}eÛee JÙeeheej peieeMeer keâ¤ve heeefn}e. lÙeecegUs peieeleer} [e@}jÛes ØeeyeuÙe OeeskeäÙeele Dee}s Je
DecesefjkesâÛÙee JeÛe&mJee}e Oekeäkeâe yeme}e. cnCetve lÙeeÛee keâeše keâe{}e ies}e. FjekeâmebyebOeele}er lÙee JesUÛeer pee@pe& yegMeÛeer Yee<ee Deelee yejekeâ
DeesyeeceeÛÙee leeW[er peMeerÛÙee leMeer Dee}er Deens. yejekeâ DeesyeeceevesosKeer} keâve&} ie[eHeâerheemetve lÙeeÛÙee osMeeleuÙee peveles}e, peieeleer} }eskeâMeener}e
ØeÛeb[ Oeeskeâe Deens, Demes meebietve ie[eHeâerÛee Keelcee kesâ}e. meöece ngmesve Je ie[eHeâer ÙeebÛÙeeefJe®æÛÙee yeb[Keesjebvee meceLe&ve osTve }<keâjer
yeU hegjJetve Fjekeâ, ef}efyeÙeele Decesefjkesâves Deehe}s JeÛe&mJe ØemLeeefhele kesâ}s. ke⤠heeefn}s. Deelee lÙeeÛe JeÛe&mJeeÛÙee heesšer meerefjÙeeJejosKeer}
veešesceeHe&âle lemesÛe efmekeäÙegefjšer keâewefvme} Je ÙegveesÛÙee ceeHe&âle Decesefjkeâe }<keâjer keâejJeeF& ke⤠FefÛÚle Deens. Ùee }sKeele ce}e vee meöece
ngmesveÛes GoeòeerkeâjCe keâjeÙeÛes Deens vee ie[eHeâerÛes : hejbleg lÙeebveer lÙeebÛÙee }<keâjer jepeJešerle cegKÙele: ie[eHeâerÛÙee jepeJešerle }eskeâkeâuÙeeCe
MeemeveeÛee me#ece ØeÙeesie kesâ}e neslee ns efJeme¤ve Ûee}Ceej veener. keâve&} ie[eHeâerÛÙee jepeJešerle meJe& Jeiee&mee"er Jeerpe ceesHeâle nesleer. efleLes
keâpee&Jej JÙeepe veJnles. keâeÙeÅeeves kegâ"}sner keâpe& efPejes hemeXšvesÛe ÅeeJes }eiele nesles. efveJeeme DeLeJee efveJeeje meJeeËÛee nkeäkeâ lÙeeves ceevÙe kesâ}e
neslee. lemesÛe GÛÛe opee&Ûes efMe#eCe DeeefCe DeejesiÙe mesJee ceesHeâle Ghe}yOe nesleer. veJeerve }ive Pee}suÙee pees[hÙeebmee"er 50 npeej Decesefjkeâve [e@}me& lÙeeves
Ùeespevee DeeKetve osT kesâ}s. Demes Demeleevee Decesejf kesâves lÙee}e ef}efyeÙeeleer} pevelesÛee Me$et cd nCetve Ieese<f ele keâe kesâ}s? lÙeeÛes Kejs keâejCe - ie[eHeâerves - [e@}j
lemesÛe Ùegjes}e Pegiee¤ve Deeeføeâkeâve ieesu[ efoveej Ùee Ûe}veeÛeer Iees<eCee kesâ}er nesleer Je Deeeføeâkeâe Keb[eleer} meJe& osMeebveer Ùee Ûe}veeÛÙee ceeOÙeceeletve
peieeMeer JÙeJenej keâjeJee, DeMeer Yetefcekeâe Iesle}er nesleer. Lees[keäÙeele, ÙeeÛee DeLe& SJe{eÛe, peieeleer} Decesefjkeâve DeeefCe ÙegjesheerÙe Yeeb[Je}Meener
osMeebÛÙee DeLe&JÙeJemLes}e DeeefCe JeÛe&mJee}e DeeJneve efo}s ies}s nesles. Deelee lÙeeÛe Sefhemees[Ûeer hegvejeJe=òeer meerefjÙeeceOÙes Decesefjkeâe ke⤠heenele Deens!
o
247
 cegkeâeyeuÙeeves ØeMve megšs} keâeÙe?
yemlej-Úòeermeie[ ÙesLeer} ve#e}er nlÙeekeâeb[eveblej efou}erle Yej}suÙee Debleie&le megj#eemebyebOeerÛÙee, efJeefJeOe jepÙeebleer} cegKÙeceb$ÙeebÛÙee Jeeef<e&keâ
heefj<eosle hebleØeOeeveebveer kesâ}s}s iebYeerj JekeäleJÙe keâesCee}ener vepejsDee[ keâjlee ÙesCeej veener. yemlej - Úòeermeie[ ÙesLeer} nlÙeekeâeb[eÛee mejkeâejer
heeleUerJej Ùee heefj<eosle lÙeebveer efve<esOe keâ¤ve cnš}s keâer, `}eskeâMeenerle ve#e}er efnbmeeÛeeje}e Deefpeyeele mLeeve veener. osMeeJej Dees{Je}suÙee
ceeDeesJeeÅeebÛÙee DeelÙebeflekeâ iebYeerj mebkeâšebÛee cegkeâeye}e keâjCÙeemee"er keWâõ Je jepÙe mejkeâejebveer Skeâ$e ØeÙelve keâjCÙeeÛeer iejpe Deens.' heg{s les Demesner
cnCee}s keâer, `onMeleJeeo, peeleerÙe efnbmeeÛeej (ÙesLes Oeeefce&keâ DeefYeefveJesMeeletve Pee}suÙee efnbmeeÛeejeÛee Gu}sKe veener) [eJÙee iešebÛee DeeflejskeâJeeo
Ùee meieUŸeebefJe<eÙeer mebkegâefÛele, jepekeâerÙe Je mewæebeflekeâ heeleUerÛÙee heg{s peeTve mece«e efJeÛeej keâjCÙeeÛeer JesU Dee}er Deens, Ùee meJeeËÛee Øeeflekeâej
keâjCÙeemee"er jepÙeebveer "esme GheeÙe megÛeJeeJesle. lemesÛe Ùee keâ[JÙee DeeJneveebÛee meecevee keâjCÙeemee"er jepekeâerÙe he#eebmen meceepeeleer} meJe& iešebveer
je°^efnlee}e meJee&efOekeâ ØeeOeevÙe osle Skeâ$e ÙeeJes.'
DeeheuÙee efJeÅeceeve ceeJeU hebleØeOeeveebÛes ns DeeJeenve efJeefJeOe jepÙeebleer} cegKÙeceb$Ùeebveer efkeâleer ieebYeerÙee&ves Iesle}s Demes} DeeefCe efkeâleer peCeebÛeer
Ghejeskeäle DeeJeenveevegmeej osMeele GodYeJe}suÙee [eJÙee iešebÛÙee Ùee Deeflejskeâer mebkeâše}e leeW[ osCÙeeÛeer, cegkeâeye}e keâjCÙeeÛeer ceveeheemetve leÙeejer Demes},
ns heg{er} keâeUÛe "jJes}. [eJÙee keâ[JÙee Deeflejskeâer meecÙeJeeoer iešeÛÙee cnCepes Ûee¤ cegPegceoej DeeefCe lÙeeÛÙee menkeâeNÙeebveer mLeeheve kesâ}suÙee CPI
(M.L.) ieševes ve#e}Jee[erleer} DeeefoJeemeer, MeslekeâNÙeebÛÙee G"eJee}e meg®Jeele kesâuÙeeheemetve keWâõ mejkeâej DeeefCe mebyebefOele jepÙe mejkeâejs cegkeâeyeuÙeeÛeer
Yee<ee keâjle Dee}s, hejbleg Ùee mebkeâšeJej keâOeer ceele keâjleeÛe Dee}er veener. [eJes keâ[Jes Deeflejskeâer jepekeâejCeer ns DeeheuÙee osMeeÛes veeieefjkeâ, Iešvesves lÙeebvee
yene} kesâ}s}s cet}Yetle DeefOekeâej Ùee cegkeâeyeuÙeeÛÙee keâejJeeF&le keâeÙece Dee[ Dee}s. Yeeb[Je}er }eskeâMeenerle mejbpeeceoej, cekeälesoej, Yeeb[Je}oej DeeefCe
meeceüepÙeJeeoer Deeblejje°^erÙe Mekeäleer ÙeebÛesÛe MeemeveeJej ØeeyeuÙe Demeles. lÙeecegUs meceepeeleer} keâ°keâjer, oef}le, Meesef<ele meceepeeÛÙee efnleeÛes mebJeOe&ve
Yeeb[Je}er }eskeâMeener Meemeve - mebmLesÛee hegjmkeâej keâjCeeNÙee jepÙekeâlÙeeËkeâ[tve keâOeerÛe nesle veener. DeMeer Ùee [eJÙee iešebÛeer OeejCee Deens. cee$e cetUÛee
keâcÙegefvemš he#e Jeie&Ùegæe}e šeUtve mebmeoerÙe ceeiee&ves meJe&nejebÛeer meòee Yeeb[Je}er }eskeâMeenerle DeeCelee ÙesT Mekeâles Demes ceevet }eie}e. les lesJneÛe Ie[}s
pesJne Deeblejje°^erÙe jepekeâejCeele mš@ef}veheJe& mebhetve jefMeÙeve jepÙekeâlee& cnCetve KegMÛesJnÛes Deeieceve Pee}s. efnbogmLeeveeleuÙee Ùee meecÙeJeeoer iešeÛes
vesle=lJe keâe@ceüs[ YeeF& ßeerheeo Dece=le [ebies, jepesMJej jeJe, heer. meer. peesMeer Deeoer keâjle nesles. ÙeeÛe [ebiÙeebveer meesefJeSle jefMeÙee - efnbogmLeeve Ùeebveer cew$eer
Ie[Jetve DeeCe}er. ne cew$eerheJee&Ûee keâeU cnCepes Fbefoje ieebOeeRÛÙee GYejlÙee meòeejepekeâejCeeÛee keâeU. Fbefoje ieebOeeRÛes efheleepeer hebef[le vesn¤ osMeeÛes
heefn}s hebleØeOeeve. leeW[er meceepeJeeoeÛeer Yee<ee DeeefCe ØelÙe#eele cee$e keâOeer meeceüepÙeMeener osMeebÛÙee keâÛÚefhe }eieCes, lej keâOeer meceepeJeeoeÛee pehe
keâjCes DemesÛe lÙeebÛes OeesjCe jeefn}s. lÙeebvee Ùee osMeele efveCee&Ùekeâ meceepeJeeo DeeCeCÙeeÛÙee °erves Yetefcekeâe IesleeÛe Dee}er veener. FbefojepeeRveener Ùee
osMeele meceepeJeeoer DeeefLe&keâ OÙesÙeOeesjCes Dece}ele DeeCelee Dee}er veenerle. meecÙeJeeoer OÙesÙeOeesjCes lej HeâejÛe otjÛeer cnš}er heeefnpesle. FbefojepeeRÛÙee
jepekeâejCee}e cetUÛÙee keâcÙegefvemš he#eeves cnCepes jefMeÙeveOeeefpe&CÙee he#eeves DeceÙee&o menkeâeÙe&Ûe kesâ}s. jefMeÙee - efnbogmLeeve cew$eerÛee het} pÙeebveer
efou}erMJejebvee yeebOetve efo}e les [ebies MesJešer meecÙeJeeÅeebÛÙee heesLeerefve‰ YetefcekesâÛÙee °erves megOeejCeeJeeoer "j}s. ve#e}Jeeoer ÛeUJeU meJe& yebiee}
jepÙeele hemej}er. meceepeeÛes ceevÙeJej Lejner efleÛes meceLe&ve ke⤠}eie}s. Deieoer DeefYepeveer Jeie&megæe. efce[}keä}eme DeeefCe lÙeebÛeer MeeUekeâe@}speeble
efMekeâCeejer heesjs ceeDeesÛÙee js[yegkeâeÛes efmeæeble efMejesOeeÙe& ceevetve ve#e}Jeeoer ÛeUJeUerle meeceer} Pee}er. neleele MeŒes IesTve Jeie&ÙegæeÛÙee
ÚesšŸeecees"Ÿee Ûekeâcekeâer yebiee} jepÙeelener KesUt }eie}er. lesJne meer.heer.Sce.ÛÙee jepÙeele lÙeebvee efÛej[CÙeeÛes keâece meer.heer.Sce.ÛÙee jepeJešerves kesâ}sÛe
keâer. yebiee} meerheerSceÛeer jepeJeš, keWâõele keâeB«esmeÛeer; heCe Deeflejskeâer [eJÙee efnbmeeÛeejeÛee mebIeefšle cegkeâeye}e keâOeerÛe Skeâ$e kesâ}e ies}e veener.
Deepe efJeÅeceeve hebleØeOeeve ve#e}eRÛÙee efJe®æ Skeâef$ele }{CÙeeÛeer Yee<ee keâjleensle. efpeLes efpeLes keâeB«esmeÛes jepÙe Deens, leer Ùee DeeJeenve Yee<es}e
ceeve [es}Jeleer}, heCe ØelÙe#eele keâener keâjleer} Demes veener. efpeLes efJejesOeer he#eebÛÙee jepeJešer Deensle (DeMeer peer leerve - Ûeej jepÙes Deensle)
lÙeebÛÙee cegKÙeceb$Ùeebveer hebleØeOeeveebÛÙee Ùee DeeJeenveebJej ØeMveefÛevn efvecee&Ce kesâ}s. Deeflejskeâer keâejJeeÙeebvee DeeUe Iee}CÙeemee"er pÙee efJeefJeOe
lejlegoer keâeÙeÅeevegmeej kesâuÙee, ceie lÙee ceeskeäkeâemeejKÙee iees°er Demeesle DeLeJee lÙeentve peemle heefjCeeceer keâejJeeÙee, lÙee}e Ùee megj#ee meefceleerle
SkeâcegKeeves Ùee heefj<eosves ceevÙelee efo}er veener. ner Pee}er ve#e}Jeeoer efJejesOeer cegkeâeyeuÙeeÛeer iees°, hejbleg yees[es }@C[, DeemeececeOÙes keâeÙe
Ûee}}s Deens? lesLes lej mejmekeâš Ùee osMeeleer} veeieefjkeâebÛeer keâòe} keâjCeeNÙee DeeflejskeäÙeebÛeer onMele Deens. keâeefMcejele Ùeehes#ee JesieUs veener.
lesLes lej DeeceÛee je°^OJepener Deecner Heâ[keâJet Mekeâle veener. `26/11' Ie[Jetve Oeeefce&keâ heekeâ onMeleJeeÅeebveer Ûeej - heeÛe efoJeme cegbyeF&
ceneveiejele nenekeâej ceepeefJe}e. Oeeefce&keâ onMeleJeeoeÛeer iees° mees[tve osT, hejbleg [eJÙee Deeflejskeâer iešebMeer DeepeJej yees}Ceer kesâ}er ies}er.
šsye} še@keâner Pee}s. Ùeeletve keâenerÛe keâmes efve<heVe nesle veener. Úòeermeie[ceOeer} Iešvesveblej lej Deelee nerner MekeäÙelee veener. hebleØeOeeveebveer
meebefiele}s, IešvesÛÙee keâ#esDebleie&le Deecner ceeDeesJeeÅeebMeer yees}eÙe}e leÙeej Deenesle cnCepes keâeÙe? DeeceÛes efJeÅeceeve ie=nceb$eer megMeer}kegâceej
efMebos DeieesojÛÙee ie=nceb$Ùeehes#ee Ùee ØeMveekeâ[s meeceeefpekeâ ØeMve cnCetve heenele nesles. MesJešer lÙeebveener nleye} JneJes }eie}s. megj#ee ØeMveehes#ee
efJeÅeceeve ÙetheerSÛÙee mejkeâejÛee ogmeNÙee šhhÙeeleer} keâejYeej DelÙeble {emeU}s}e jeefn}e. lÙeecegUsÛe Debleie&le megj#esÛee ØeMve Demee DeOeeblejer
}eWyekeâUle he[}e Deens. Úòeermeie[ceOeer} Iešvee ner DeepeÛeer. lÙeeDeieesoj Meskeâ[es Iešvee Ie[uÙee, lÙeeÛes keâeÙe Pee}s? nlÙeekeâeb[eÛÙee Iešvee
Ie[uÙee keâer $eeiÙeeves yees}lees. Heâewpee hee"Jee. Keelcee keâje. KejbÛe lÙeevesner ner mecemÙee megšs} keâeÙe? meòeemebheòeerÛÙee DeeJele&veele meehe[}s}er
DeeceÛeer }eskeâMeener DeeefCe jepÙekeâleea ceb[Uer Deepe G«eJeeoer nesle Deensle. yebogkeâerÛee cegkeâeye}e yebogkeâerves keâ¤ve ner mecemÙee efcešs}? keâeÙeosMeerj
SvekeâeTbšj, yeskeâeÙeosMeerj SvekeâeTbšj. mebJeeoemee"er efKe[keâer Keg}er "sJe}er lej ve#e}eRÛeer mecemÙee megšs} keâeÙe?' o

248
 osMe JeeÛeefJeCes Deelee DeeheuÙee neleer!
Deeieeceer meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cetkeâ DeeefCe lÙeeÛe ojcÙeeve nesT Ieele}suÙee efJeOeevemeYee efveJe[Cegkeâe Ùeemee"er meJe& jepekeâerÙe he#e Deeleeheemetve keâecee}e
}eie}s Deensle. cee$e ÙeeceOÙes }eskeâMeener efJeÛeej, JÙeJenej DeeefCe efmeæeble ÙeeJej KejerKegjer ßeæe DeeefCe efve‰e Deme}s}s DeeefCe yeebefOe}keâer Deme}s}s
Kejs he#e efkeâleer ne lemee ØeMveÛe Deens. efkebâyengvee, efveJe[Cetkeâ DeeÙeesieeÛeer ceevÙelee efceUefJeCÙeemee"er meeoj kesâ}s}s peenerjveeces ns keâener he#eebÛÙee
yeeyeleerle `yees}eÛeerÛe keâ{er yees}eÛeeÛe Yeele' ÙeeÛe mJe¤heeÛes Demeleele. he#eeÛeer OeesjCes peenerj keâjeÙeÛeer JesieUer, peer efveJe[Cetkeâ DeeÙeesieeves ceevÙe
kesâ}s}er Demeleele, heCe ØelÙe#e cee$e JeeieeÙeÛes vescekesâ ÙeeG}š.
Menjer DeeefCe «eeceerCe he#eebÛeer Gefö°s he#eebÛÙee ÛeUJeUerle DeeÙeesieeheg{s ceevÙe kesâ}suÙee vescekeäÙee YetefcekesâÛÙee efJe®æ Demeleele. he#eerÙe ÛeUJeUerÛÙee
keâeUele Demes keâener he#e Deens keâer, pes DeeÙeesiee}e keâyet} kesâ}suÙee vescekeäÙee efJe®æ šeskeâeÛeer Yetefcekeâe Iesleele. keâejCe Ùee JesieJesieUŸee jepekeâerÙe
mebkeâuheveebMeer ns Demes Deveeefke&âmš he#e pees[}s peeleele. G}š DelÙeeOegefvekeâ jepÙe Meemeve cees[Ceejs pes `FPece' Deensle les `FPece' DejepekeâJeeÅeebheemetve
veePeer He@âefmemš efJeÛeejebheÙeËle heesnesÛe}s}s Demeleele. Oeeefce&keâ onMeleJeeoeheÙeËle heesnesÛe}s}s Demeleele. efkeâceeve cegUele}er OeejCee lÙeebÛeer leMeer Demeles.
ner KeoKeo lÙeebÛÙee JesieJesieUŸee jepekeâerÙe ke=âlÙeebletve, lÙeebÛÙee he#eerÙe ÚghÙee DepeW[Ÿeeletve efometve Ùesles. Kejb lej ceeveJeer meceepeeÛÙee Gl›eâebleerÛee
Fefleneme 50-60 }eKe Je<eeËntve DeefOekeâ Deens. DeeefoceeveJe iegnsletve yeensj he[}e. heg{s lÙeeves lÙeeÛÙee peerJeveeÛeer JeešÛee} meg¤ kesâ}er. lÙeeves
DeVeOeevÙeeÛee MeesOe }eJe}e. lÙeeves meecegoeefÙekeâ efMekeâej keâjCes Leebye}s. Deie>erÛee MeesOe Deieesoj }eie}e neslee. ceebmeenej keâÛÛee KeeCÙeehes#ee Yeepetve
efkebâJee efMepeJetve Ûeebie}e }eielees ns keâU}s. ceie ns Demes OeevÙe osCeejs peefceveerÛes legkeâ[s les DeeheuÙee šesUerÛÙee leeyÙeele osT }eie}s.
peveeJejs lemesÛe DeeheuÙee peefceveerÛÙee ceMeeieleermee"er }ekeâ[er DeeefCe oie[er DeJepeejebÛee GheÙeesie ceeveJe ke⤠}eie}e. heenlee heenlee,
Gl›eâebleerÛee Fefleneme ceeveJeeves Ie[Je}e. ceele=meòeekeâ šesUerØeOeeve meceepe ceeies he[}e. heg®<emeòeekeâ meceepe GojefveJee&nemee"er Oe[he[t }eie}e.
keâener efoJemeebveer DeeheuÙee šesUŸeeble megmet$elee DemeeJeer, lÙeeÛee JÙeJenej veerš Ûee}eJee cnCetve nUtnUt lees ceesveekeâea cnCepes jepÙe mebmLee
efvecee&Ce ke⤠}eie}e. lÙeeÛes DeieesojÛes ceele=meòeekeâ peerJeve ØeeLeefcekeâ (efØeefceefšJn keâcÙegefvePeceÛes) nesles. lÙeeveblej ceeCemeeves ceeies JeUtve heeefn}sÛe
veener. keâOeer oesve heeJe}s ceeies keâOeer Ûeej heeJe}s heg{s DeMeer lÙeeÛeer oew[ meg¤ Pee}er. cenòJeekeâeb#eebÛÙee hetle&lesmee"er keâener ye}ob[ mJeeLeea ceeCemes
DeeheuÙee neleele}er ob[meòee jeyeJet }eie}er. Keemeieer cee}ceòesÛee GoÙe Pee}e. he@efjme keâcÙetveveblej øeWâÛe jepÙe›eâebleerÛÙee heeMJe&YetceerJej Deece keâ°keâjer
ceeCemeeÛÙee jepekeâejCee}e JeeJe efceUt }eie}e. Ùegjesheeleer} ØeyeesOeveeÛee Øemeej, leodveblej meceepeJeeoer efJeÛeejOeejebÛee GoÙe, efveJJeU meceepeJeeoeÛÙee
keâuhevesveblej ceekeäme&Jeeoer meceepeJeeoeÛÙee keâuhevee, Heâmš& Fbšjve@Meve} meceepeJeeoeÛee efJekeâeme, øeWâÛe meceepeJeeo, pece&veceOeer} meceepeJeeo,
Fbi}b[ceOeer} meceepeJeeo, jefMeÙeeleer} meceepeJeeo, meskebâ[ Fbšjve@Meve}heÙeËleÛee Gl›eâebleJeeo, je°^JeeoeÛee GoÙe, leodveblejÛee GoejceleJeeo,
leodveblejÛee je°^Jeeo, }eskeâMeener efnbmekeâ je°^JeeoeÛee GoÙe les DeepeÛÙee #eCeeheÙeËle ceeCemeeves efvecee&Ce kesâ}s} jepÙeMeeŒe, meòeeMeeŒe. 1848 Ûeer
øeWâÛe jepÙe›eâebleer, 1917 Ûeer jefMeÙeve jepÙe›eâebleer, PeejMeenerÛee Demle, 1917 ceOeer} yeesuMesefJekeâ ›eâebleer He@âefmemš Øeefle›eâebleer FLeheemetve DeeleeÛÙee
peieeÛÙee SkeâeshÙeeÛÙee cnCepes i}esye}eÙePesMeveÛÙee jepekeâejCeeheÙeËle... Ùegjeshe DecesefjkesâceOÙes 18 JÙee, 19 JÙee Melekeâele ceesveekeâea mebkeâuhevesleer}
ngketâceMeenerÛee efve<esOe keâjCeeNÙee yeewefækeâ ÛeUJeUerceOetve je°^JeeoeÛee GoÙe Pee}e. Ùee meJe& heeMJe&YetceerJej legcne}e Deecne}e DeeMÛeÙee&Ûee Oekeäkeâe
osF&} Demes ceesie}Meener, efvepeeceMeener, Deeefo}Meener ÙeebÛÙeeMeer škeäkeâj osle Skeâ veJes }eskeâefnleeÛes jepÙe jÙelesÛee jepee efMeJeepeer cenejepeebveer efvecee&Ce
keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. De#ejMe: Ûe›eâeJetve šekeâCeejer ner iees° Deens. ÙegjesheeleuÙee je°^Jeeoeveblej ÙegjesheeleuÙee GoejceleJeeoeÛeer meg®Jeele. keâenermee
meeceeefpekeâ vÙeeÙeemee"er Deóneme. keâenermee mecelesmee"er Deóneme! Ùee meJe& heeMJe&YetceerJej Ú$eheleer efMeJejeÙeebÛes cees"sheCe }hele veener. Fb«epeebveer
keâes}keâeòÙeeÛeer JeKeej mLeeheve keâ¤ve heg{s ceesie}ebÛee hejeYeJe kesâ}e. efnbogmLeeveeleer} 560 mebmLeeefvekeâebvee veeceesnjce kesâ}s DeeefCe oer[Mes Je<ex efnbogmLeeveeJej
meòee ieepeJe}er. 1947 ceOÙes efyeÇefšMe ÙesLetve Ûee}les Pee}s. osMe mJeleb$e Pee}e. mebefJeOeeveeves Deehe}e mJeleb$e meeJe&Yeewce osMe SkeâmebOe kesâ}e. DeeheuÙee
DebieJeUCeer veJnleer Demee veJeerve }eskeâMeener Meemeve mebmLesÛee efJeÛeej DeeheCe mJeerkeâej}e. cee$e mJeeleb$ÙeeÛÙee 64-65 Je<eeËveblej Skeâe efveyeËOeeves yeebOetve
"sJe}s}e Deehe}e osMe lees[CÙeeÛes keâece keâener jepekeâerÙe he#e keâjerle Deensle. DeMee heeMJe&YetceerJej }eskeâebveer }eskeâebmee"er Deme}s}e osMe ÙeesiÙe leNnsves
efškeâefJeCÙeemee"er efveJe[Cetkeâ ceeOÙece neÛe Skeâ heÙee&Ùe Gjlees. lÙeecegUsÛe Deeieeceer efveJe[Cegkeâerle ne osMe legšCeej veener, DeMeer Yetefcekeâe }eskeâebveer yepeeJe}er
heeefnpes. DeepeÛÙee meceepeeÛes JÙeJeÛÚsokeâ }#eCe jepekeâejCe Deens. 80 ÛÙee oMekeâeveblej DeefmlelJeele Dee}s}e veJeerve ceOÙeceJeie& mJeeLee&le Flekeâe iegble}e
Deens keâer lÙee}e mJele:he}erkeâ[s keâenerner efomele veener DeeefCe pees Meesef<ele, keâ°keâjer oef}le Jeie& Ùee osMeeÛÙee SkeâmebOelesmee"er efJeMJeemeen& neslee
leesner Ùee meJe& jepekeâerÙe ieeWOeUele SJe{e ieebie¤ve ies}e Deens keâer lÙee}e osMe efškeâefJeCÙeeÛÙee DeLee&ves Yetefcekeâe yepeeJeCes Je keâle&JÙe heej hee[Ces
keâ"erCe nesTve yeme}s Deens.
keâe}keâefLele Pee}s}s DeeceÛes pÙes‰ efce$e efMeJemesveeØecegKe yeeUemeensye "ekeâjs ÙeebÛÙee je°^JeeoeÛeer mebkeâuhevee peveefnlekeâejer je°^JeeoeÛeer nesleer.
les nÙeele Demeleevee cnCee}s nesles keâer, `ne osMe DejepekeâeÛÙee Gbyej"ŸeeJej GYee Deens.' lÙeebveer JÙekeäle kesâ}s}er Mebkeâe efkeâleer cece&«eener nesleer ns
meebieeÙe}e heeefnpes Demes veener. peele, Oece&, Yee<ee, Øeeble ÙeebÛÙee DeefYeefveJesMeeÛÙee jepekeâejCeeceOÙes meJe&Ûe jepekeâerÙe he#e Ùee vee lÙee keâejCeer iegbletve
he[}s}s Deensle. ner heefjefmLeleer yeeUemeensyeebvee efomele nesleer. osMeele keâOeerner ÙeeoJeer meg¤ nesT Mekeâles. efle}e efJejesOe keâjCÙeemee"er meJeeËveer meleke&â
jeefn}s heeefnpes. osMe JeeÛeefJeCes Deelee DeeheuÙeeÛe neleer Deens.

249
 kegâ"s Deens hegjesieeceer ceneje°^?
[e@. vejWõ oeYees}keâj - meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerleer} Skeâ De«eieCÙe vesles. vesles cnCeCÙeehes#ee lÙeebvee Pegbpee¤ ef›eâÙeeMeer} ÛeUJeUs, cegKÙe
keâeÙe&keâlex cnCeCesÛe DeefOekeâ meÙegefkeälekeâ nesÙe. ies}er ÛeeUerme Je<ex lÙeebveer DebOeßeæe efvecet&}veemee"er DeefYeÙeeve Ûee}efJe}s. meeleeje - hegCÙeemeejKÙee hegjesieeceer
ÛeUJeUerÛes keWâõ Deme}suÙee Ùee Menjeheemetve lees ceneje°^eleer} peJeUpeJeU ÛeeUerme npeejebntve DeefOekeâ Deme}suÙee ieeJeebheÙeËle lÙeebÛeer ÛeUJeU hemej}er.
lÙeeÛes cegKÙe keâejCe cnCepes Ùee ÛeUJeUerÛÙee Gefö°emee"er lÙeebveer meceefhe&le DeeÙeg<Ùe peietve ceneje°^eleuÙee meeceeefpekeâ ÛeUJeUer}e DeefOekeâ ieefleceeve
keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e.
[e@. oeYees}keâj ns KeNÙee DeLee&ves meeceeefpekeâ megOeejkeâ nesles. meeceeefpekeâ megOeejCeebÛee efJeÛeej mJele:ÛÙee kegâšgbyeevesner mJeerkeâejeJee DeMeer peeCeerJehetJe&keâ
Yetefcekeâe lÙeebveer yepeeJe}er. SjJeer ceer DeMeer Deveskeâ ÛeUJeUerleer} cenveerÙe ceeCemes heeefn}er keâer, leer mJele: hegjesieeefcelJe peheCeejer, meeceeefpekeâ GòejoeefÙelJeeÛeer
Yetefcekeâe IesCeejer; lÙeemee"er keâ° IesCeeNÙeebÛes kegâšgbye cee$e vescekesâ ÙeeefJe®æ efJeÛeejebÛes DemeeÙeÛes ÙeemebyebOeer SKeeÅeeves efÛeefkeâlmekeâ Je efpe%eemetheCeeves Ùee cenveerÙe
ceeCemee}e efJeÛeej}s lej lÙeeves cees"e DeeefJeYee&Je DeeCetve meebieeJes keâer, Ùee °erves ceePÙee kegâšgbyeeves keâeÙe keâjeJes, ke⤠veÙes ÙeeÛes mJeeleb$Ùe lÙeebvee Deens.
ceePÙee YetefcekesâMeer les mecejme vemeleer} DeLeJee lÙeebvee leer ceevÙe vemes} lej lemes JeeieCÙeeÛee lÙeebÛee DeefOekeâej ceer ceevÙe keâjlees. [e@. oeYees}keâj DeMeer
ogšhheer Yetefcekeâe IesCeej veJnles. [e@. oeYees}keâjebÛÙee mece«e peerJeve Ûeefj$eeÛee Dee}sKe mee#eele mece°er}e efJeOeeÙekeâ õ°sheCee osCeeje Deens. je°^mesJee o}eves
lÙeebvee ceeveJÙeeÛeer efo}s}er oer#ee, Ùeeletve Ie[}s}s lÙeebÛes JÙeefkeäleceòJe, keâyeñermeejKÙee KesUele lÙeebveer efceUefJe}s}s veeJe, peerJeveekeâ[s efKe}e[tJe=òeerves
heenCÙeeÛee lÙeebÛee Âef°keâesve, nmele nmele Øeefleketâ} heefjefmLeleerJej ceele keâ¤ve Deehe}s efceMeve ÙeMemJeer keâjCÙeemee"er ØeÙelveebÛeer hejekeâe‰e keâjCÙeeÛeer
DeefYeJe=òeer, meeceeefpekeâ ÛeUJeUerleuÙee keâeÙe&keâlÙeeËvee FvmheeÙej keâjCeejer nesleer. lÙeebveer GYeej}s}er efveCee&Ùekeâ }{eF& efjmkeâerÛe nesleer. DebOeßeæe efvecet&}ve
meefceleerÛÙee Jeleerves lÙeebveer Oece&ceeleË[ {eWieeryegJee ÙeebÛÙeeefJe®æ Ùegæ hegkeâej}s. ÛeejMeshes#eener DeefOekeâ {eWieer yegJeebÛÙee YeeWotefiejerÛee heoe&HeâeMe kesâ}e. lÙeecegUs
lÙeebÛÙeeJej Deveskeâoe peerJeIesCes nu}s Pee}s. efMebieCeehegjeleer} lÙeebÛÙeeJej Pee}suee nu}e Demees DeLeJee Dekeâes}e efpeu¢eeleer} keâeUs HeâemeCes Demees, oeYees}keâj
Ùee Øemebieebveer keâOeerÛe efJeÛeef}le Pee}s veenerle DeeefCe efvejeMe nesTve lÙeebveer Deehe}s keâeÙe&ner LeebyeefJe}s veener. oeYees}keâj efJe%eeveefOeef‰le }eskeâMeenerÛes
hegjmkeâlex nesles. lÙeebvee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer ceveesefvele kesâ}suÙee meeceeefpekeâ }eskeâMeenerÛÙee ØemLeehevesÛeer DeefOekeâ Dees{ nesleer. DebOeßeæe efvecet&}ve
meefceleerÛes keâeÙe& kesâJeU DebOeßeæebvee heeÙeyebo Iee}Ces SJe{ŸeehegjlesÛe ceÙee&efole veJnles. DebOeßeæe efvecet&}veeÛÙee ÛeUJeUerÛÙee efvekeâ[erletve les Oece&efÛeefkeâlmeskeâ[s
JeU}s. lÙeeveblej Oece&efvejhes#eJeeoekeâ[s DeeefCe MesJešer ceeveJeleeJeeoekeâ[s. ßeæebpe}er JeenCeeNÙee Deveskeâ veslesieCeebveer DeeefCe lÙeebÛÙee mebhekeâe&le Dee}suÙee
efJeefJeOe heg{ejer, keâeÙe&keâlÙeeËveer les mecevJeÙeJeeoer nesles Demes keâe cnCeeJes les ce}e Depetvener veerš keâU}s}s veener. lÙeebÛÙee ÛeUJeUerÛes Gefö° mhe° nesles.
DeeheuÙee osMeeleuÙee mebefceße meceepe mecetne}e DelÙeeOegefvekeâ yeveJeCes, Oece&mebmke=âleer hejbheje DeeefCe lÙeeletve Dee}s}s keâce&keâeb[, keâe}yee¢e iees°er ÙeeÛee
lÙeeie keâjCÙeemee"er ØeJeCe keâjCes ner ef›eâÙee pe}o ieleerves nesCeejer veener. SKeeÅee jepekeâerÙe he#eeves DeeheuÙee F&efhmeleebmee"er ÛeUJeU GYeejeJeer DeeefCe }iesÛe
efle}e ÙeMe ÙeeJes, Ùee keâesšerle}s yeepee¤ keâece oeYees}keâjebÛes veJnles.
les peeCele nesles keâer, DeeheuÙee meeJe&Yeewce mJeeleb$ÙeeÛeer 67 Je<ex G}štve iesuÙeeveblejner Deehe}e meceepe ceOÙeÙegieeleuÙee ceeveefmekeâlesleÛe De[ketâve
he[}e Deens. lÙeeÛeer Oece& ob[ Mees<eCeeletve cegkeälelee keâjeÙeÛeer Demes} lej yeo} Oeerjeves Iesle}s heeefnpesle. peieele}s heeÛe-mene cegKÙe Oece& Je mene
npeej Ghepeeleer DeeefCe Dee"Mes cegKÙe peeleer Ùeele efnbogmLeeveer meceepe Jeeš}e Deens. Oece&, mebmke=âleer, hejbheje ÙeebÛÙee Mees<eCeeletve DeeefCe oemÙeeletve
Ùee ceeCemeeÛeer megškeâe keâjeÙeÛeer Demes} DeeefCe Yeeb[Je}er }eskeâMeener yeebefOe}keâerÛes mejkeâej Demes} lej - Skeâ IeeJe oesve legkeâ[s Demes Jeeielee ÙesCeej
veener. cnCetve ns keâener mecevJeÙeeves Jeeie}s Demeleer} lees lÙeebÛee mLeeÙeerYeeJe Deens, Demee efve<keâ<e& keâe{Ces iewj cnš}s heeefnpes.
Deehe}e mebefceße meceepe peeleerefJeefnle, JeCe&efJeefnle nesTve OeceeËOeheCeeheemetve yeensj he[tve mJeeleb$Ùeele mecelesÛeer HeâUs ÛeeKet }eies}. hegjesieeceer
ceneje°^eÛeer oeYees}keâjebÛÙee nlÙescegUs keâOeerner Ye¤ve ve ÙesCeejer DeMeer neveer Pee}er Deens. ceneje°^eÛeer neveer Pee}er ns melÙe Deens, heCe hegjesieeceer
ceneje°^ kegâ"s Deens? ceneje°^ keâeÙece DeLee&ves hegjesieeceer keâOeer neslee? %eeveesyeejeÙee}e DeeefCe lÙeeÛÙee YeeJeb[ebvee DeveeLe keâ¤ve mees[Ceeje Oece&ceeleË[
ceneje°^. legkeâesyeeÛee yeUer IesCeeje DeeefCe lÙeeÛeer ieeLee FbõeÙeCeerle yeg[efJeCeeje ceneje°^. ÛeesKeesyee}e efJeú} cebefojeÛÙee heeÙejerKee}er efÚvetve ceejCeeje
ceneje°^ lesJnener ØeefleieeceerÛe neslee. Deeiejkeâj, Hegâ}s, Deebyes[keâj ns }{}s. ceneje°^eves keâOeer lÙeebÛee efJeÛeej meeJe&peefvekeâ menceleer IesTve mJeerkeâej}e?
Deelee DeJee&Ûeerve ceneje°^ele efyeÇefšMe jepÙekeâlex nesles cnCetveÛe meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUer}e DeYeÙe efceUe}s. Deelee SleösMeerÙeebÛes jepÙe
Deens, heCe peelekeâ}n, Oece&keâ}n Ûee}tÛe Deensle. Oece&ceeleË[ebÛÙee cegpeesjerheg{s meòeeOeejer Pegkeâle Deensle. lÙeebveer JesUesJesUer meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee
ÛeUJeUerÛeer hee"jeKeCe kesâ}er Demeleer lej Deepe yengpeve meceepe, leUeieeUeleer} Meesef<ele heeref[le Jeie& Oece&, mebmke=âleer hejbhejsÛÙee Mees<eCeeÛee yeUer
"j}e vemelee.
o

250
 ...Ùesjs ceePÙee ceeieuÙee!
nt efpebleeDeesÛÙee veblej ÛeerveÛÙee meòeemLeeveer Dee}s}s veJes meòeeOeerMe efpebleeDees mejkeâejhes#ee JesieUs veenerle. ÛeerveÛÙee veJeefveJee&efÛele DeOÙe#eeefJe<eÙeer Deepe
ef}efnCÙeeÛeer iejpe veener; hejbleg ÛeerveÛÙee veJÙee hebleØeOeeveeves jepeMekeâšeÛeer met$es mJeerkeâejuÙeeveblej DeeheuÙee heefnuÙeeÛe hejosMe oewNÙeemee"er efnbogmLeeveÛeer
efveJe[ keâjeJeer ns lÙeebÛes JeeieCes DeeMÛeÙe&keâejkeâ cnCeeJes }eies}! Ûeerveves iesuÙee oesve-leerve ceefnvÙeebheemetve efnbogmLeeve nöerle IegmeCÙeeÛeer efMejpeesjer Ûee}efJe}er
Demeleevee, efnbogmLeeveves Ùee IegmeKeesjerefJe®æ veejepeerÛes Keef}les hee"JeCes meg¤ kesâ}s nesles. Ùee IegmeKeesjerefJe<eÙeerÛee ÙetheerSÛÙee mejkeâejÛee : DeLee&le
efnbogmLeeveer hebleØeOeeveebÛee ceveceesnveer efmLeleØe%eheCee osMeeleer} efJejesOeer he#eebÛÙee OegefjCeebvee yeesÛele neslee. lÙeebveer ÙeeefJe<eÙeer peenerj Deesj[ meg¤ keâ¤ve
DeeheuÙee osMeØesceeÛeer Úeve peeefnjele Ûee}efJe}er DemeleeveeÛe Ûeerveves efnbogmLeeve - Ûeerve mejnöerJejer} }<keâjer DeeieeTheCee LeebyeJetve DeeheCe keâenerÛe kesâ}s
veener Demes ØeoMe&ve kesâ}s. cnCeleele vee - keâ¤ve meJe¤ve veeceeefvejeUe! Ùee DeeieUerkeâlesÛÙee heeMJe&YetceerJej 19 ces jespeer ogheejer leerveÛÙee megceejeme
ÛeerveÛes veJes hebleØeOeeve }er kesâefkeäJeÙeebie ÙeebÛes efnbogmLeeveÛÙee jepeOeeveerle Deeieceve Pee}s DeeefCe pegves peeT Åee cejCee}eiegveer... Demes cnCele veJÙeeÛes
mJeeiele keâjCÙeele ÙetheerSÛes keâejYeejer iegble}s.
keâcÙegefvemš ÛeerveÛÙee veJÙee hebleØeOeeveebÛÙee mJeeieleemee"er FÛÚe Demees vemees keWâõ mejkeâej}e }e} keâehexš DebLejeJes }eie}s. ÛeerveÛes veJes hebleØeOeeve
efnbogmLeeveer efncee}ÙeeÛÙee ØeosMeeleer} veeieefjkeâebÛÙee ÛesnNÙeemeejKes efomeCeejs. heg{s keâenermes vesheeUermegæe nmeleÛe ÙepeceeveeÛÙee Iejer Dee}s. lÙeebÛÙee ÛesnNÙeeJej
Ûeerve-efnbogmLeeve leCeeJeeÛÙee keâmeuÙeeÛe js<ee efomele veJnlÙee. nmeNÙee ÛesnNÙeeves Yeejomle megšeyegšeÛÙee ceglmeöer hees<eeKeele efnbogmLeeveÛÙee peefceveerJej
GlejuÙee GlejuÙee efnbogmLeeveer keâejYeeNÙeebÛÙee Yesšeriee"erle peenerjheCes lÙeebveer JekeäleJÙe kesâ}s keâer, ``efnbogmLeeve - Ûeerve ns Mespeejer osMe DeeefMeÙee lemesÛe mebhetCe&
peieemee"er Jejoeve Demetve oesvner osMeebveer Meeblelesves, hejmhej menkeâeÙee&ves Skeâ$e ÙesCÙeeÛeer iejpe Deens.'' ÛeerveÛÙee veJÙee hebleØeOeeveeves DeeheuÙee heefnuÙee hejosMe
oewNÙeele efnbogmLeeveÛeer efveJe[ keâ¤ve Ûeerve - efnbogmLeeve cew$eerÛee veJee DeOÙeeÙe ef}efnCÙeeÛee DeeOeerÛe cevemegyee jÛe}e DemeeJee? lÙeebÛes GhejeskeäleÛes mejU
meeOÙee Meyoele}s JekeäleJÙe Ûeerve-efnbogmLeeveÛÙee leCeeJehetJe& mebyebOeeJej DeeefCe jepekeâerÙe efnlemebyebOeeJej keâenermes ceeleer šekeâCeejs nesles keâeÙe? 1962ÛÙee
efÛeveer - efnbogmLeeveer ÙegæeÛÙee keâ[t Dee"JeCeeRvee iee[tve šekeâCeejs nesles keâeÙe? Ûeerve-efnbogmLeeve ÙegæeveblejÛÙee eflemeNÙee-ÛeewLÙee efhe{erle}s ÛeerveÛes
veJes hebleØeOeeve Deensle. DeeheuÙee hetJe&megjeRÛÙee efÛeveer jepekeâejCÙeebÛÙee Jele&CegkeâerefJe<eÙeer lÙeebvee keâenerÛe ceenerle vemes} keâeÙe? Ûeerve-efnbogmLeeve cew$eerÛee
DeeefCe Deehemeer ÙegæeÛee Fefleneme KejsÛe les efJeme¤ve veJee DeOÙeeÙe ef}efnCÙeemee"erÛe efnbogmLeeveele Dee}s Deensle keâeÙe?
50-60ÛÙee oMekeâeleer} meecÙeJeeoer Ûeerve heg{er} keâeUele meceepemeòeeJeeoer Ûeerve cnCetve Gj}e veener. heenlee heenlee Yeeb[Je}MeenerÛee hegjmkeâlee&
Pee}e. heCe Ùee meJe& efmLelÙeblejele ÛeerveÛes yeo}le ies}s}s meJe&Ûe meòeeOeerMe efnbogmLeeve}e heeCÙeeleÛe heenele nesles. efnboer-efÛeveer YeeF& YeeFËÛÙee Iees<eCee osTvener
efleyesš ØeMveeJe¤ve DeeefCe meerceejs<esJejer} ceÙee&oe Dees}eb[tve Ûeerveves efnbogmLeeveMeer 1962 mee}er Ùegæ kesâ}sÛe keâer! DeeoMe&Jeeoer YetefcekesâcegUs vesn¤bveer
ÛeerveÛeer keâeÙece hee"jeKeCe keâ¤vener ÛeerveÛee jepÙekeâlee& Jeie& peerJeveoeve osCeeNÙee ceeCemee}eÛe meeheeves G}štve ÛeeJeeJes Demee vesn¤ DeeefCe efnbogmLeeve osMe
ÙeebÛÙeeMeer Jeeie}e! vesn¤bÛÙee YetefcekesâcegUs DeepeleeieeÙele lÙeeÛeer efkebâcele ceespeeJeer }eiele Deens. 62 ÛÙee ÙegæeÛeer SkeâleHeâea Ùegæyeboer peenerj keâ¤vener
1962 ceOÙes }[eKe efJeYeeieele veJÙee }<keâjer ÛeewkeäÙee GYeejleÛe jeefn}e. lÙeeletve Ûeerveves efve}&<keâj šehetner mees[}e veener. 1966 veblej lej Ûeerveves
ognsjer veerleerÛee Jeehej meg¤ kesâ}e. Ûeerve - efnbogmLeeve me}esKÙeeÛes mebyebOe megOee¤ Demes cnCele cnCele heeefkeâmleeve}e efnbogmLeeveefJe®æ Ye[keâeJeerle jeefn}e.
F&MeevÙe efnbogmLeeveeleer} efcePees veeiee yeb[Keesjebvee MeŒeebÛeer ceole keâjle Gòespeve osle jeefn}e. efnbogmLeeve - heeefkeâmleeveÛÙee Ùegæele heeefkeâmleeveÛeer
yeepet Iesle jeefn}e. 1976 veblej efnbogmLeeveÛÙee le[pees[Jeeoer Yetefcekesâ}e Ûeerve efkebâefÛelemee Øeeflemeeo osT }eie}e. oesvnerkeâ[}s jepeotle efMe°ceb[Us
Skeâceskeâebvee Yesšle jeefn}er; hejbleg 1962 ÛÙee ÙegækeâeUele 45,00 Ûeewjme efkeâ}esceeršjÛee pees ØeosMe Ûeerveves yeUkeâeJe}e Deens lees DeÅeehener
efnbogmLeeve}e hejle kesâ}e veener. LOC meercee lebšs DeepeÛÙee #eCeeheÙeËle DeefveefCe&leÛe "sJeCÙeele Ûeerveves DeepeJej OevÙelee ceeve}er. ÛeerveÛes veJes hebleØeOeeve
DeeefCe lÙeebÛes mejkeâej ns meJe& pegves DeeefCe leLee ÙeLeekeâeU GodYeJe}s}s veJes lebšs efcešJet Mekeâleer} keâeÙe? keâer lesÛe vesnceerÛes Ùes js ceePÙee ceeieuÙee?
efou}er cegkeäkeâeceer oesvner osMeeble JÙeeheejefJe<eÙekeâ meele - Dee" keâjej keâ¤ve ÛeerveÛes hebleØeOeeve cetU ØeMveebvee yeie} osle cegbyeF&le Dee}s Deensle.
efnbogmLeeve-Ûeerve Ùee oesvner osMeebceOeer} JÙeeheejefJe<eÙekeâ G}e{e}er Jee{efJeCÙeeÛÙee °erves ns Dee" keâjej cenòJeeÛes Deensle. JÙeeheejJe=æermee"er oesvner
osMeebveer meeceeefpekeâ iešeÛeer mLeehevee keâjCÙeeÛee efveCe&Ùe Iesle}e Deens. oesvner iešebkeâ[tve JÙeeheeje}e Øeeslmeenve osCÙeeÛes keâece nesCeej Demetve oesIeebÛÙee
JÙeeheejeÛeer G}e{e} mJeleb$eheCes MebYej-MebYej Deype efkeâceeve jenCeej Deens. hejje°^ JÙeJenej KeelÙeeMeer Pee}suÙee keâjejevegmeej kewâ}eme ceeveme mejesJej
Ùee$eskeâ¤bmee"er Ûeervekeâ[tve JeeÙej}sme efmecekeâe[& Deeoer megefJeOee meJe}leer efouÙee peeCeej Deensle. meercee Yeeieele Meeblelee jeKeCÙeemee"er efJeMes<e ØeefleefveOeer
vesceCeej Deensle. yeÇÇÿeheg$esJej Ûeerve peer OejCes yeebOetve les heeCeer Kee}er efnbogmLeeve}e efceUCÙeeefJe<eÙekeâÛÙee keâjejceoejele Ûeghheer meeOele Deens, DeieesojÛe
meercee ØeMve meecebpemÙe jeKeCÙeeÛes oesvner yeepet Skeâceskeâebvee leLeekeâefLele DeeMJemle ke⤠heenleeÙele. heCe lÙeeJej lees[iee keâener Ùee JesUer keâe{}e veener.
DejsefyeÙeve veeF&škeâe}erve JÙeeheejer yevetve peCet ÛeerveÛes veJes hebleØeOeeve efnbogmLeeveÛÙee oewNÙeeJej Dee}s Deensle. cegbyeF&le les peeefleJeble JÙeeheeNÙeemeejKes keâOeer
ÛeWyej Dee@Heâ keâe@ceme&ÛÙee cebÛeeJej efomeuÙeemeejKes Jeešleele. keâOeer šeše GÅeesieeÛÙee veJÙee Jeejmeoejemeesyele šešeÛÙee mebmLesle peeTve nmelecegKe ceeref[Ùee}e
Heâesšes osleevee efomeleele. ÛeerveÛes ns veJes hebleØeOeeve ceeDeesÛÙee osMeeletve Dee}sÙele Demes JeešleÛe veenerle. ÛeerveÛes hebleØeOeeve veJns lej les ce}e
ÛeerveÛÙee yengje°^erÙe kebâheveerÛes DeOÙe#eÛe Jeešleele. ÛeerveÛes meòeeOeerMe yeepee¤ jepekeâejCeeÛÙee SJe{s Deenejer ies}sÙele keâer, keâesCes Skesâ keâeUer Ûeerve
meecÙeJeeoer neslee ner Deepe DeeheCee}e DeeKÙeeefÙekeâe JeešeJeer!
o

251
 efce$eebvees, ieeJeiee[ŸeebÛeer mebmke=âleer efpeJeble "sJee!
heew<e heewefCe&cee Pee}er keâer «eeceerCe Yeeieeleer} megKesvewJe efoJemeebvee meg®Jeele nesles. lemes meerceesu}bIeveeÛÙee efoJemeeheemetveÛe cnCee DeLeJee leodveblej
keâeheCeerÛee Skeâe ceesmeceeÛee nbieece meg¤ neslees. heeJemeeUer {ieeU kegbâo JeeleeJejCe efveJej}s}s Demeles. efvejYeü DeekeâeMeele }KKe Gpes[ Ye¤ve
jenlees. Meslekeâjer, De}glesoej, ye}glesoej megieerÛes efoJeme meg¤ Pee}s cnCetve Deeveboele Demeleele. ieeJekeâerÛeer keâeces keâjCeeNÙee cnejeheesjebÛes, ceelebieebÛes
oeefjõŸeeÛes efoJeme mebhe}s}s Demeleele.
heew<e heewefCe&cesveblej «eeceerCe peerJeveele - ieeJeiee[Ÿeele DeeveboeÛÙee efoJemeebvee meg®Jeele nesles. cnCepes G®meeÛes, pe$esÛes efoJeme meg¤ nesleele. Ke[lej
keâ° keâ¤ve, Ieece ieeUtve keâeUŸee DeeF&Ûeer ketâme cnCepes ceeleer megiebefOele keâjCeejs Meslekeâjer T®me, pe$esÛÙee leÙeejerle ceie> nesleele. newMeer Meslekeâjer
DeeheuÙee efveJe[keâ, Ûelegj ieg}ece yew}ebvee - ceie lÙeele efKeu}ejs Demeleer}, ns[s Demeleer} Je megjleer Jee vegmeles Demme} DeešerJe osnmeyeebOÙeeÛes
ieeJe"er Deeb[er} ieesNns Jeiewjs lej lÙeebvee yeoece, efhemlee KeeT Iee}tve pe$esle heUCeeNÙee iee[Ÿeebvee Dees{CÙeemee"er meceLe& JneJes Ùeemee"er Ke[er
lee}erce efo}er peeles. DebOesjer efo}er peeles. heUleevee DeeheuÙee iee[Ÿeeves Mee} ceej}sÛe heeefnpes. heg{s heUCeejer Iees[er peer jsmekeâesme&ÛÙeener Iees[Ÿeehes#ee
DeefOekeâ heUCeejer DeeefCe mecebpeme DemeeJeer. efkeâleer cevemJeer efÛe$e Demeleb les. Ieešeletve Iees[erceeies heUCeeNÙee yew}iee[ŸeeÛes veeceÛebo iee[Ÿee}e ÙeMe
efceUt veÙes cnCetve pÙeebÛÙee cee}keâerÛee lees iee[e Demelees lÙeebÛes efnleMe$et IeešeÛÙee ieoeale }hetve yemeleele. heUCeeNÙee yew}ebÛÙee pees[erJej les hesšlee
Heâšekeâe Hesâketâve lÙee heUlÙee peveeJejebvee efyeLejJeleele. pesCeskeâ¤ve lÙee DemeeceerÛÙee iee[Ÿeeves leer yew}iee[ŸeebÛeer MeÙeËle efpebketâve vesT veÙes. iee[e
heUleevee heenCeejs leNnsleNnsÛes Øes#ekeâ, kegâCeer Deeveboeves iee[e peJeU Dee}e keâer yesYeeve nesTve GYes jentve ngÙex cnCele DeekeâeMeYesoer DeejesUer
"eskeâCeej. kegâCeer lÙee heUCeeNÙee Ûeekeâesjerle peJeU heUle Dee}suÙee DeeefCe lÙee}e Dees}eb[tve heg{s peeCeeNÙee OeeJelÙee yew}ebÛÙee hee"erJej `oeo'
osCÙeeÛeer Leehe ceejCeej. meeje Øekeâej peerJeIesCee Demes, efjmkeâer Demes. heCe lÙee peie[dJÙeeU DeeveboeÛÙee heg{s mJele:Ûes ØeeCe veieCÙe Jeešle.
ceePes 11-12 Je<eeËÛes DeeÙeg<Ùe cnCepes mejmegbos JneÙe}e meg®Jeele nesCÙeeÛÙee DeeÙeg<ÙeeheÙeËle ceer ieeJeiee[Ÿeele DeeF&meesyele ieeJeiee[ŸeeÛeer
keâeces keâjerle peie}es Deens. ceer Deveskeâoe cnš}s Deens keâer, ceePes yee}heCe Demhe=MÙeebÛÙee Meeheeves Demes peUtve ies}s. heCe lÙee peefUleele nesUer
meCeeÛÙee, efMeceiÙeeÛÙee DeeefCe pe$esÛÙee DeMee keâener Iešvee Deensle keâer ce}e lÙee peefUleeÛee efJemej he[eÙe}e }eJeleele. DeeceÛeb ieeJe jepeieg¤veiej
lee}gkeäÙeeleer}. lÙee}e hetJeea Kes[ cnCele. ›eâebeflekeâejkeâ jepeieg¤ ÙeebÛes Yeercee veoerÛÙee keâe"Ûes Iej Depetvener yeens¤ve Meeyetle efomeles. Deepener mJeeleb$Ùe
Demetve heejleb$Ùeele DemeuÙeemeejKes Jeešles. ›eâebefleJeerj jepeieg¤bÛes les Iej ceePÙee efvejeMes}e lees[CÙeeFlekeâer GYeejer osles. Deelee ÛeeUerme - hebÛesÛeeUerme
Je<ex ceer cegbyeF& ceneveiejele Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle}e Skeâ De@efkeäšefJemš cnCetve keâece keâjlees. heCe Deepener ceePÙee ieeJeÛeer hebÛe›eâesMeer ceePÙee ùoÙeele
DeMeerÛe efnjJeer šbÛe DemeuÙeemeejKeer Jeešles. Demhe=MÙe Demeleer} Jee lÙee JesUÛee meJe&meeOeejCe Meslekeâjer lÙeeÛesner DeeÙeg<Ùe og:KeJesoveebveer Yej}s}s
nesles. ceePÙee ieeJee}e }eietve ceePes DeepeesU Deens. keâvesjmej ns lÙee ieeJeeÛes veeJe. megØeefmeæ ÙeceeF& osJeerÛes les mLeU. Deelee veJÙee efhe{erleuÙee
keâejYeeNÙeebveer lÙee osJemLeeveeÛes yeÇÇeÿeCeerkeâjCe keâ¤ve šekeâ}s. lÙeeÛee pees Demme} ceele=meòeekeâer yeepe neslee lees Deelee JesoJeekeäÙeeves JesoJee*dceÙeeletve
Dee}suÙee keâce&keâeb[eves heej yeo}tve ies}e. ÙeceeF&ÛÙee pe$esÛÙee efoJeMeer Ûegketâve efleLes ies}es keâer ÙeceeF& ceePÙee MeslekeâNÙeebÛeer ceeÙe lÙee efoJeMeer lesLetve
efveIetve ies}s}er ce}e Jeešles. efleÛÙee cebefojele Deepe ØeMemle ieeYeeNÙeele efleÛes Yeeweflekeâ ¤he ce}e Jem$eØeeJejCeeves Je=Lee mepeefJeuÙeemeejKes Jeešles.
vescekesâ osJeerÛÙee mejU °ermeceesj ØeebieCeele hetJeea nesce neslee. lÙeele Deengleer (yekeâNÙeeÛeer) efo}er peeÙeÛeer. lees Deelee yegpeJetve šekeâ}s}e Deens. lÙee
nesceeÛÙee ef"keâeCeer Heâkeäle efveMeeCeer efMeu}keâ Deens. lÙee peeiesJej cebefojeleuÙee efhebheU Je=#eeÛeer JeeUkeâer Dees}er heeves Flemlele: hemej}s}er, oerveeJeeCÙee
DeJemLesle efomeleele. ØeJesMeÉejeletve Deele ØeJesMe}es keâer, oerveJeeCeer heeves Skeâe Jesoves}e DeeCeKeer ieefnjer yeveJeleele.
Deepe cees"Ÿee PeheešŸeeves ieeJeiee[ŸeeÛes Menjele ¤heeblej nesT }eie}s Deens. jsšJe[er, Kejheg[erÛÙee JeeHeâieeJe iegUeCeerÛee JeekeâUJee[erÛee hes"heejieeJe
me¢eeõerÛÙee heJe&lejebiesle}e megUkeâe, JeekeâUJee[erleer} IeUF& - ceneosJe MebkeâjeÛes heJe&leeÛÙee MesJešÛÙee efMeKejeJej}s cebefoj. lesLes efJemeeJe}s}e veerUkebâ"er
YeesUe meebye. ieUŸeeleer} lÙeeÛee osKeCee veeie, peCet DeeheuÙeekeâ[s Skeâškeâ heenCeeje, Kee}er cebefojeÛÙee hetJexkeâ[er} heJe&leeÛÙee IeUF&le ieo& keâjJeboeÛeer
peeUer DeeefCe JeenCeeje heeCÙeeÛee PegUtPegUt Peje, Deemeheeme o[tve yeme}s}s JeeIe IeUF& Glejle Kee}er peeÙeÛes. hejleerÛÙee JesUs}e nesCeejer oceÚekeâ.
pe$esÛÙee efoJeMeer iee[er pebghetve JeekeâUJee[erÛÙee ceneosJeeÛÙee oMe&vee}e peeÙeÛeb. efleLes Yeb[eje keâjeÙeÛee cnCepes heeÛe Heâefkeâjebvee pesJet Jeiewjs Iee}eÙeÛeb. FLes
heeÛe Heâkeäle veeJee}e. DeeF&Je[er} ce}e meebieeÙeÛes Dejs Deecne}e cet}yeeU veJnleb. lesJne Deecner Ùee ceneosJee}e meekeâ[b Ieele}b DeeefCe ceie let Pee}eme.
legPÙeeveblej ceg}ieer. Skeâ ceg}iee. ceePeer ner oesvner YeeJeb[b meeLeerÛÙee jesieele oieeJe}er. ceer Skeâše YeCebie jeefn}es. Ske⚟ee ceg}eÛes Jee{Ces efkeâleer
keä}sMeoeÙekeâ Deens cnCetve meebiet? ceie ceer Úeve Úeve kegâ$eer heeUle Dee}es. SkeâeÛeb veeJe efheuÙee, SkeâeÛeb veeJe Úiegveer. legcne}e DeeMÛeÙe& Jeešs}.
DeeceÛÙee iees"Ÿeele}er meJe& peveeJejs efJeketâve šekeâuÙeeveblej DeeceÛes Iej Jee[iee KeeÙe}e G"eÙeÛes. ceie meesyeleer}e JeeIeemeejKeer ner kegâ$eer. ceePeb meJe&
}neveheCe Deelejbieer, nWoNÙee ceg}eÛeb jeefn}b. ceePee ieeJe, lemesÛe Mespeejer} DeepeesU lesLeuÙee ceeCemeebvee ceePeer onMele Demes. ceer keâOeer keâeÙe
keâjerve ÙeeÛee lÙeebvee Deboepe vemes. DeeoJeU keâe{}er keâer ceie yeeYeUerÛÙee Heâeskeâeves DeeF& Heâes[tve keâe{er. DeLeJee neleer }eie}es veener lej vesce Oe¤ve
Demee Mes}keâe oie[ ce}e ceejer keâer ceePÙee [eskeäÙeeletve YeUYeU jkeäleeÛeer Oeej megš}s}er Demes. efce$eebvees, ÛeeUerme Je<ex ieeJeeheemetve legštvener ceer
ieeJe ceePÙee ùoÙeele efpeJeble "sJele Dee}es. cegbyeF&le efveõe Iesle Demesve lÙeeÛe JesUer ceer ieeJeÛÙee hebÛe›eâesMeerle je$eer efveMeeÛejer keâjerle Demes. ieeJeÛeer
ßeercebleer ceer Depetve pehetve "sJe}erÙe DeeefCe Deelee lej Keemeieer GÅeesieOebÅeebveer, keâejKeevÙeebveer ieeJeesieeJeÛeer hebÛe›eâesMeer neslÙeeÛeer veJnleer JneÙe}e
}eie}er. SceDeeÙe[ermeer heej ceePÙee ieeJeeheÙeËle ÙesTve heesnesÛe}er. ceePÙee Jemleer}e }eietve JeenCeejer JesU veoerceOetve ies}er lej efJekeâš nmele
252
Demeles ceePÙeekeâ[b heentve. lej ieeJeÛÙee ßeercebleerÛes meJee&le cees"s }#eCe cnCepes G¤me DeeefCe pe$ee. pe$esleuÙee yew}iee[ŸeebÛÙee MeÙe&leer. vescekeâer Deepe
vÙeeÙeheef}kesâves lÙeeJej yeboer Iee}t heeefn}er. ceePÙee Yeeieele}s Keemeoej lÙeeefJe®æ Deelee }{eF& keâjleensle. iesuÙee JesUer lÙeebveer keâesše&}e veceefJe}s
nesles. Deelee hegvne keâesšeËÛee nmle#eshe. veeiejer peerJeveele mejkeâej, ØeMeemevesner nmle#eshe ke⤠}eie}er Deensle. keâesCeer ceeLesefHe⤠GÛÛeJeieeaÙeebÛÙee
peeefCeJesle }neveÛee cees"e Pee}s}e peveÙeeefÛekesâÉejs ieeJeÛeer `ßeercebleer' efnjeJetve IesT heenlees Deens. lÙee}e Keemeoej Dee{UjeJe heeš}ebmeejKes
Skeâekeâer Pegbpe osleeÙele. hegCes hebÛe›eâesMeerleer} Gòejskeâ[s jenCeeNÙee jefnJeeMeebvees, lÙeebÛÙee ceeies GYes jene DeeefCe ieeJeiee[ŸeebÛeer Deehe}er mebmke=âleer
efpeJeble "sJee. peces} vee ns legcne}e?
o

253
 Deelee oef}le Meesef<ele peveleeÛe osMee}e JeeÛeJes}!
keWâõele pÙeebÛeer meòee Demeles lÙeebÛÙee heeÛe Je<eeËÛÙee meòeekeâeUele efkeâceeve oesve JesUe lejer meòeeOeeNÙeebvee je°^erÙe Skeâelcelee heefj<eo (Sve.DeeÙe.meer.)
YejJeeJeer }eieles. iesuÙee meesceJeejer DeMeerÛe heefj<eo keWâõerÙe ie=nceb$eer megMeer}kegâceej efMebos Ùeebveer yees}eJe}er nesleer.
meòejÛÙee oMekeâeheemetve DeeheuÙee osMeele Yee<ee, Øeeble, peele, Oecee&Ûes keâ}n efoJemeWefoJeme Jee{leensle. Ùee Dejepekeâe}e Øeeslmeenve osCÙeeÛee
ØeÙelve HegâšerjleeJeeoer Mekeäleerkeâ[tve keâeÙece nesle Demelees. hegvne DeMee Deeboes}veeÉejs DeeheuÙee jepekeâerÙe efJejesOekeâebvee meòeeYeü° keâjCÙeeÛeer <e[dÙeb$esner
jÛe}er peeleele, Dece}ele DeeCeCÙeeÛes ØeÙelve nesleele. Deepe lej ne jesie SJe{e Hewâ}eJe}e Deens keâer lees mebefJeOeeveeves Ieele}suÙee Ùee °erÛÙee
ceÙee&oener lees[tve peelees. cegPeHeäHeâj veiejÛeer peeleerÙe cnCee DeLeJee Oeeefce&keâ obie}, leer meg¤ nesCÙeemee"er efkeâjkeâesU keâejCeeÛes efveefceòe nesles.
ceg}eÙeceefmebieebÛÙee meceepeJeeoer heešeaÛeer meòee Gòej ØeosMeele Dee}er. lÙeeDeieesoj ceeÙeeJeleerÛeer nesleer. ceie leer keâMeeves peeF&}? lej DeJewOeeefvekeâ ceeie&
DeeefCe lÙeemee"erÛes efnve <e[dÙeb$e ÙeecegUs peeF&}. JeemleefJekeâ ceg}eÙeceefmebieebvee efveJe[CegkeâerÛÙee ceeOÙeceeletve hejeYetle keâjeÙe}e nJes. lÙeemee"er efJejesOeer
he#eveslÙeebveer mJehe#eeÛes yeU vemes} lej jepekeâerÙe efJeÛeej efmeæebleevegmeej Skeâef$ele ÙesTve jepekeâerÙe DeeIee[er GYee¤ve mehee DeeefCe ceg}eÙeceefmebieebÛÙee
he#ee}e meòeeYeü° kesâ}s heeefnpes. heCe lemes nesle veener. cegPeHeäHeâj veiej Deieesoj ÙeeÛe mJe¤heeÛeer jceCeefmebieeÛÙee jepÙeeleer} obie}, lÙeeDeieesoj DeebOeM
ØeosMeeleer} obie}, keâeMceerjceOeer} obie} lej efkeâleer DeÛeevekeâ efkeâjkeâesU keâejCeebveer hesš}er. ns FLes veceto keâjeÙe}e nJes keâeÙe? Ùee obie}erceeieÛes
he#e heg{ejer SkeâeÛe he#eeÛes veenerle. meJe&Ûe he#eebÛes Deensle. JewOe ceeiee&ves efJejesOekeâebÛeer meòee les Iee}JeCeej veenerle. meòeeOeeNÙeebvee vegmeles les pe}er}
keâ¤ve Leebyele veenerle, Øemebieer IeeleheeleeheÙeËle efJejesOekeâebÛeer, Demebleg°ebÛeer cepe} peeles. SJe{sÛe keâMee}e keWâõele pÙeebÛeer meòee Demeles lÙeebveer vesce}s}s
lÙeebÛes yeejieerj SJe{Ÿee DeJewOeeefvekeâ GÛeeheleer keâjle Demeleele keâer Ùee osMeele Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛes jepÙe Deens keâer ngketâceMeener, }<keâjMeenerÛes
meceLe&ve keâjCeeNÙeebÛes Deens nsÛe keâUle veener. jepÙeele keWâõeleer} meòeeOeejer he#eeÛes jepÙe vemes} DeeefCe efJejesOeer he#eeÛes jepÙe Demes} lej kegâ"uÙee
lejer efkeâjkeâesU obie} DeLeJee keâeÙeoe - megJÙeJemLee Ùeebvee Oekeäkeâe }eJeCeeNÙee meceepekebâškeâer GheodJÙeebÛÙee keâejJeeÙeebÛes efveefceòe keâ¤ve jepÙeeleer}
vÙeeÙe megJÙeJemLesÛeer heefjefmLeleer heej {emeU}er Demee efjheesš& efou}er}e hee"Jetve jepÙeeleer} mejkeâej yejKeemleerÛeer efMeHeâejme jepÙehee} keâjCeej. Ùee
jepÙehee}ebÛeer yeebefOe}keâer Kejs cnCepes mebefJeOeeveeÛÙee Gefö°eMeer DemeeÙe}e nJeer. heCe lÙeebÛeer yeebefOe}keâer pÙee meòeeOeejer (keWâõeleer}) he#eeves lÙeebvee
jepÙehee}heo efo}s}s Demeles lÙee keWâõeleer} meòeeOeeNÙeebMeer Demeles. Deepe keâeÙe lej Gòej ØeosMeeleuÙee meheeÛeer meòee yejKeemle keâje cnCeCeej.
GÅee keâeÙe lej jceCeefmebieebÛeer Je ceOÙe ØeosMeÛeer meòee yejKeemle keâje Demes cnCeCeej. vegmelÙee yejKeemleerÛÙee efMeHeâejMeeRÛee ieoejesU Ûee}t Deens.
cnCeleele vee jepeYeJeveeÛÙee efYebleer meeNÙee lÙee efyeÇefšMeebveer DeieesojÛe SJe{Ÿee GbÛe DeeefCe oie[er mJe¤heeÛÙee yeebOetve "sJe}suÙee Deensle keâer lÙeeletve
jepeYeJeveeleuÙee Deele}s keâejveeces yeensj he[Ces veener.
meesceJeejÛÙee je°^erÙe Skeâelcelee heefj<eosceOÙes DeeceÛÙee ceewveer hebleØeOeeveebveer Ûeebie}e `mees}es'Ûee mJej }eJe}e neslee. les keâoeefÛele heesšefle[keâerves yees}le
DemeeJesle. peeleerÙe me}esKee keâeÙece "sJeCes ns Skeâ cees"s DeeJneve DemeuÙeeÛes veceto keâ¤ve hebleØeOeeve cnCee}s keâer, efveOece&JeeoeÛee Oeeiee ve° keâjCÙeeÛee
ØeÙelve keâener Ieškeâ JeejbJeej keâjerle Demetve lÙeebvee JesUerÛe LeebyeefJeCes DeeJeMÙekeâ Deens. keâeB«esme he#eeÛÙee efveOeceeaJeeoeÛÙee yeebefOe}keâerefJe<eÙeer yees}CÙeeÛeer
ner peeiee veener. lÙeebÛee efveOeceeaJeeo GYÙee peiee}e ceenerle Deens. lÙeebÛes jesceBefškeâheCeosKeer}. iesuÙee Je<ee&le Gòej ØeosMe, Deemeece, peccet-keâeMceerjceOeer}
efkeâMleJee[ceOÙes peeleerÙe obie}er PeeuÙee Deensle. Jee{lee peeleerÙe leCeeJe Je efnbmeeÛeej osMeeÛÙee Skeâles}e yeeOee DeeCele Deens. Gòej ØeosMeele Skeâ cees"er
Iešvee peeleerÙe obie}erÛes keâejCe keâMeer yevet Mekeâles Demee meJee} keâjleevee les cnCee}s keâer, peeleerÙe leCeeJe Je efnbmeeÛeej hemejefJeCeeNÙeebvee jesKe}s heeefnpes.
keâeÙeoe Je megJÙeJemLee keâeÙece "sJeCÙeeÛeer peyeeyeoejer jepÙe mejkeâej šeUt Mekeâle veener. obie}er hemejefJeCeeNÙee MekeäleeRvee jesKe}sÛe heeefnpes. Ùee keâeceer
iejpe he[uÙeeme keWâõ mejkeâej jepÙeeÛÙee ceoleer}e OeeJetve peeF&}. efveJe[CegkeâebÛÙee efJepeÙeemee"er jepekeâerÙe he#eebveer DeMee IešveebÛes GoeòeerkeâjCe ke⤠veÙes.
lÙeeves keâesCee}eÛe HeâeÙeoe nesCeej veener. Demes jepekeâerÙe he#e, JÙekeäleer oes<eer Dee{U}s lej lÙeebÛÙeeJej keâ"esj keâejJeeF& Pee}er heeefnpes. ceefn}ebJej nesCeejs
DelÙeeÛeej, lÙeebÛÙee megjef#elelesÛee ØeMve Ùeener ØeMvee}e lÙeebveer leeW[ Heâes[}s. DemeuÙee heefj<eoeble efJeefJeOe he#eebÛes hebleØeOeeve DeepeJej yees}}s lesÛe efJeÅeceeve
hebleØeOeeve Ûeekeâesjeryeæ yees}}s, osMeele obie}er ceepeefJeCeeNÙeebefJe®æ keâ[keâeleer} keâ[keâ Meemeve, efMe#ee meJe& he#eebÛes meeJe&cele IesTve keâjCÙeeÛeer JesU
Dee}er Deens. lÙeebÛÙeeJej meeceeefpekeâ yeefn<keâej šekeâ}e peeJee. lÙee °erves vegmeles keâeÙeos keâ¤ve YeeieCeej veener lej mebefJeOeeveeÛeer mebefnlee efleÛesner hee}ve
keâešskeâesjheCes keâjeÙe}e nJes. veenerlej ne osMe DejepekeâeÛÙee efoMesves JeešÛee} ke⤠}eie}e Deens Ùeele cee$e leerUcee$e Mebkeâe veener. ØelÙeskeâ ef"keâeCeer
GodYeJeCeejer obie}, lÙeemee"er Jeehej}s peeCeejs }<keâj, Skeâ efoJeme ÙeeÛe }<keâjer keâejJeeÙeebletve SKeeoe }<keâjMene hewoe Pee}e lej kegâCee}e peyeeyeoej
OejeÙeÛes? meesceJeejÛÙee efoJeMeer Ùee heefj<eosÛee ieepeeJeepee Pee}e efve methener Jeepe}s. heCe obie}er mebheefJeCÙeemee"er keâeÙe GheeÙe Ùeespe}s? Kejs lej Deelee oef}le
Meesef<ele peveles}eÛe Ùee °erves peyeeyeoejer jepÙekeâlÙeeËveer ÅeeÙe}e nJeer. ØeefleyebOekeâ keâejJeeÙeebmee"er efle}e Ùee Ùeespeveeble mejkeâejves meeceer} keâ¤ve IÙeeJes.
o

254
 nUnU keâjCÙeeefMeJeeÙe
DeeheuÙee neleer keâeÙe Deens?
yemlej - Úòeermeie[ÛÙee ve#e}er nuuÙeele 27 keâeB«esmeer keâeÙe&keâlex ceej}s ies}s nesles. 34 }eskeâ peyej peKeceer nesles. Ùee peKeceeRle ceOÙe ØeosMeÛes
ceepeer cegKÙeceb$eer, ceepeer keWâõerÙe ceb$eer efJeÅeeÛejCe Megkeä}e nsner nesles. JeÙeeÛÙee 84 JÙee Je<eea OegJeebOeej ieesUeryeejeÛÙee nuuÙeele les meehe[}s. lÙeebvee
iegjieebJe, efou}er ÙesLeer} `cesoeblee' ne@efmheš}ceOÙes GheÛeejeLe& ves}s. cee$e lesLes lÙeebÛes leerve efoJemeebhetJeea efveOeve Pee}s. efJeÅeeÛejCe, lÙeebÛes Deepeesyee, Je[er},
YeeT Ùee jepekeâejCeeleuÙee ye[Ÿee Demeeceer neslÙee. mJeeleb$ÙeeÛÙee ÛeUJeUerle Yeeie Iesle}s}s efJeÅeeÛejCe ÙeebÛes kegâšgbye nesles. DeLee&led Ùee jepekeâerÙe JeejMeeÛee
veececee$e DeeOeej mees[lee meòesÛÙee jepekeâejCeele efJeÅeeÛejCe ns mJekeâle=&lJeeves heg{s Dee}s nesles. keâeB«esmeceOeuÙee De«eCeer heg{eNÙeeble lÙeebÛeer ieCevee nesle Demes.
mJeYeeJeeves ceveg<ÙeJesuneU. leUeieeUeleuÙee meceepeeefJe<eÙeer ceveeheemetve DeemLee nesleer. Demhe=MÙe meceepeeleer} efJeefJeOe peeleer, DevegmetefÛele peceeleer, lÙeele}s
}neve-cees"s keâeÙe&keâlex, keâejYeejer ÙeebÛÙeeMeer lÙeebÛes }eiesyeebOes Demele.
ceOÙe ØeosMeÛÙee cegKÙe jepekeâerÙe ØeJeenele pemes Depeg&veefmebie cenòJeeÛeer Demeeceer nesles lemes efJeÅeeÛejCe Megkeä}ener Skeâ Demeeceer nesles. Fbefoje
ieebOeeRÛÙee hebleØeOeevekeâerÛÙee keâeUele lÙeebÛÙee jepekeâerÙe keâle&=lJee}e yenj Dee}e. Skeâe DeLee&ves cees"s nesCÙeeÛeer FbefojepeeRveer lÙeebvee mebOeer efo}er. ceOÙe
ØeosMeele}s pes keâ}emeeefnlÙeeÛes, osMeheeleUerJejer} `Yeejle YeJeve' veeJeeÛes keWâõ GYeej}s ies}s DeeefCe mJeeefceveeLeveheemetve Leesj keâJeer, GÛÛe meveoer
DeefOekeâejer DeMeeskeâ JeepehesÙeer ÙeebÛÙee leeyÙeele osTve, osMeYejeÛÙee efnbogmLeeveer Yee<eebleuÙee }sKekeâ, keâJeer, meeefneflÙekeâebvee, efÛe$ekeâej DeeefCe efMeuhekeâej
Ùeebvee IesTve, meeefnlÙeeÛÙee #es$eele mepe&veMeer}lesÛes DeeefCe efveefce&leercetuÙeeefOeef‰le DeefYeJÙekeäleerÛeer peer DeeOegefvekeâ meceeblej ÛeUJeU Ûee}efJe}er ies}er,
lÙee ÛeUJeUerÛes keâe}keâefLele Depeg&veefmebieebveblejÛes efJeÅeeÛejCe Megkeä}e cenòJeeÛes hee"erjeKes nesles. Ssve DeeCeeryeeCeerÛÙee keâeUele les veYeesJeeCeer ceeefnleer
ØemeejCeceb$eer nesles. y}@keâ De@C[ JneF&šÛee šerJner lÙee JesUer DeefmlelJeele Dee}e. lÙeeDeieesoj cenòJeeÛÙee MeemekeâerÙe ef"keâeCeerÛe otjefÛe$eJeeCeer
mebÛe Demes. heg{s jbieerle šerJnerÛes ÙeLeekeâeU Ùegie DeJelej}s. keâeB«esmeceOeuÙee efoiiepeebÛÙee FbefojepeeRveer cegmekeäÙee yeebOeuÙee. lÙee JesUÛÙee efmebef[kesâš}e
veeceesnjce keâ¤ve FbefojepeeRÛÙee vesle=lJeeKee}er} Fbef[kesâš ieše}e, lÙeeÛÙee FbefojeØeCeerle jepekeâejCee}e }eskeâebheÙeËle heesnesÛeefJeCÙeeÛes keâece ceeefnleer
DeeefCe ØemeejCeceb$eer, veYeesJeeCeer ceb$eer cnCetve efJeÅeeÛejCe Ùeebveer kesâ}s.
Fbefoje ieebOeeRveer Decesefjkeâve meeceüepÙeJeeoeÛÙee efJe®æ Iesle}suÙee YetefcekesâcegUs DeeceÛÙee mebIešvesvesner DeeCeeryeeCeer}e heeef"byee osT kesâ}e neslee. mebIešvesÛee
lÙee JesUÛee DeOÙe#e }efleHeâ Keeefškeâ DeeefCe ceer heeef"byÙeemee"er efou}erle ies}es neslees. ceOÙemLe keâmes keâesCeer veJnles. Heâkeäle lÙee JesUÛes cegbyeF& keâeB«esmeÛes
DeOÙe#e jpeveer hešs} Ùeebvee Deecner ÙeeefJe<eÙeer yees}}es neslees. heCe efou}erle iesuÙeeveblej jpeveerYeeFËvee MeesOeCes Deecne}e keâ"erCe JeešeÙe}e }eie}s. efou}erle
lÙee JesUer ceje"er ceeCemeemee"er nkeäkeâeÛes mLeeve nesles les ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCemeensye. ceer DeeefCe }efleHeâ lÙeebÛee heòee efceUJetve lÙeebÛÙee yebieuÙeeJej ies}es.
efÛeúer hee"Je}er. meensye yeensjÛÙee ne@}ceOÙes yeme}s nesles. lÙeebveer Deecne}e }iesÛe yees}eJe}s. lÙeebveer DeeceÛes nmele mJeeiele kesâ}s. Deecner lÙeebvee efou}erle
ÙesCÙeeÛes keâejCe meebefiele}s. meensye cnCee}s, `Dejs yeeyeebvees, FbefojepeeRkeâ[s ce}e IesTve pee} lej legceÛes keâece nesCeej veener. lÙeebÛÙee YetefcekesâMeer ceer
mencele veener. cnCetve FLes mJemLeefÛeòe yeme}esÙe. ceePÙee ceOÙemLeerves legceÛes keâece efyeIe[tve peeF&}.' DeeceÛes yees}Ces Ûee}t DemeleeveeÛe efMe[efMe[erle
yeebOee Deme}s}s GbÛe efJeÅeeÛejCe Deele ØeJesMeles Pee}s. meensyeebÛes oMe&ve IesTve lÙeebÛÙee yeepet}e yeme}s. Deecner otjÛÙee peeieer neslees. lÙee oesIeebÛes yees}Ces
DeešesheuÙeeveblej cees"Ÿee meensyeebveer DeeceÛeer DeesUKe keâ¤ve efo}er. cees"s meensye efJeÅeeÛejCe Ùeebvee cnCee}s, `Fvekeâes ce@[ce mes efce}e efoefpeS~' DeeceÛes keâece
lÙeebveer efJeÅeeÛejCe}e meebefiele}s. meensyeebÛee Meyo efJeÅeeÛejCe ÙeebÛÙeemee"er mej DeeBKeeWhejÛe neslee. lÙeebveer efleLes ØeebpeUheCes meebefiele}s, `meenye cesjs ieg¤
nw~ yenesle meejer yeeleW ceQ meenye mes ner meerKee ntB~' efJeÅeeÛejCe Ùeebveer Deecne}e meesyele Iesle}s. les cnCee}s, `keâ} Deehe yee®Deepeer mes efceef}S, ceQ Gvekeâes
meye yeleelee ntB~' ogmeNÙee efoJeMeer Deecner osJekeâeble yee®DeebÛÙee ojyeejele npeej Pee}es. DeeceÛÙee YesšerÛes keâejCe meebefiele}s. Lees[Ÿee JesUeves yemeeÙe}e
meebietve les Deecne}e meeTLe y}e@keâ ÙesLes IesTve ies}s. FbefojepeeRÛÙee keâeÙee&}Ùeele. efleLes jpeveer hešs}, Ûebõpeerle ÙeeoJe, vebefoveer melheLeer Deeoer ceb[Uer
yeme}er nesleer. Deecne}e heg{s yees}eJetve yemeeÙe}e Heâcee&Je}s ies}s. ce@[cekeâ[s Deecner DeeceÛee YesšerÛee nslet yees}tve šekeâ}e. DeeCeeryeeCeerÛÙee heeef"byÙeeÛes he$e
lÙeebÛÙee neleele efo}s. lÙeeveblej efÛekeäkeâej ØeMve yeeFËveer Deecne}e efJeÛeej}s. DeKesj efJeÅeeÛejCe efleLes Dee}s. lÙeebÛÙee leeyÙeele he$e osle lÙee cnCeeuÙee,
Deehe Ùen meeyekesâ meeLe peeF&S, lÙeebÛÙee Deieesoj efkeâleerlejer le›eâejer Deecner jepÙeeleuÙee keâeB«esmeer meòeeOeeNÙeebefJe®æ ce@[cekeâ[s kesâ}suÙee. JejUer obie},
YeeieJele peeOeJe pÙee ceesÛee&le Menero Pee}e lÙeeÛeer meJe& ceeefnleer ce@[ce}e Deecner efo}er. DeeceÛÙeeJej, mebIešvesJej Deme}suÙee KešuÙeebyeö} yees}lees.
ce@[ce cnCee}er, legcner cegbyeF&}e peeF&heÙeËle les jö nesCÙeeÛÙee °erves ceer cegKÙeceb$Ùeebvee meebieles, Demes cnCetve lÙeebveer DeeceÛeer hee"JeCeer kesâ}er. efJeÅeeÛejCe
lÙeebÛÙee keâeÙee&}Ùeele IesTve Dee}s. lÙee y}@keâ De@C[ JneF&š šerJnerJej DeeceÛee heeef"byee Øemeeefjle Pee}e. efou}erle peeleevee cees"e ØeÙeeme keâjeJee }eie}e
neslee. hejleleevee Deeveboele hejle}es. efou}er}e pesJne pesJne peeCes nesle Demes lesJne ceer DeeJepet&ve lÙeebvee Yesšle Demes.
efJeÅeeÛejCe mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛes, Yeeb[Je}er }eskeâMeener JÙeJemLesÛes Kebos hegjmkeâlex nesles. Yeeb[Je}er }eskeâMeener veeJee}e }eskeâkeâuÙeeCekeâejer Deens.
efle}e oerveoef}leebÛÙee - Meesef<eleebÛÙee mee"er jeyeJeeÙeÛes Demes} lej meòesÛÙee jepekeâejCeele FbefojepeeRmeejKeer ceeCemes DeefOekeâ nJeerle, ns lÙeebÛes cele keâeÙece
jeefn}s. keWâõ mejkeâejele Demeleevee ie=nceb$eerheoeheemetve les mebj#eCe, efJeòe, hejje°^ Keeles ÙeebmeejKeer cenòJeeÛeer Keeleer ÙeebÛes ceb$eer cnCetve lÙeebveer keâece kesâ}s.
ØeMeemeveeJej lÙeebÛeer hekeâ[ Demes. Skeâ yegefæceble jepekeâejCeer DemeeÛe lÙeebÛee JeeJej Demes. FbefojepeeRveblej vejefmebn jeJeebÛÙee mejkeâejele, jepeerJe ieebOeeRÛÙee
mejkeâejele cenòJeeÛes ceb$eer nesles. Deuheceleele Dee}s}s vejefmebnebÛes mejkeâej JeeÛeJeCÙeeÛeer efkeâceÙee mebmeoerÙe ceb$eer cnCetve lÙeebveer kesâ}er nesleer. DeeCeeryeeCeerÛÙee

255
keâeUele efkeâMeesj kegâceej keâeB«esmeÛÙee keâeÙe&›eâceele ieeÙe}e veener cnCetve jse[f Dees - šerJnerJej JeepeCeeNÙee lÙeeÛÙee ieeCÙeeJej yeboer DeeCeCeejs efJeÅeeÛejCe, Deceefjle
veenšeÛÙee `efkeâmmee kegâmeea keâe' Ùee efÛe$ehešeÛeer efjUs veenermes keâjCeejs efJeÅeeÛejCe ns lÙee keâeUele Jeeo«emle "j}s. Úòeermeie[ jepÙeeÛÙee efveefce&leerveblej lÙee
jepÙeeÛes cegKÙeceb$eer nesCÙeeÛee nkeâoej cnCetve Kejs lej lÙeebÛeeÛe vebyej }eieeÙe}e nJee neslee. hejbleg lÙeebÛÙeeSsJepeer Deefpele peesieer ÙeebÛÙee neleer Úòeermeie[Ûee
Yej meesheJe}e ies}e. lÙeecegUs efJeÅeeÛejCe keâeB«esmeceOetve yeensj he[}s. lÙeebveer lÙeebÛee he#e keâe{}e. heg{s lees Mejo heJeejebÛÙee je°^Jeeoer he#eele efJe}erve kesâ}e.
heJeejebÛes DeeefCe lÙeebÛes JewÛeeefjkeâ DeLee&ves Skeâ$e jenCes pece}s veener. hegvne les 2004 mee}er keâeB«esmeceOÙes hejle}s. efou}erle ceePÙeeyeö}
cecelJe Deme}s}er leerve ceeCemes nesleer. Skeâ efJeÅeeÛejCe, ogmejs ßeerkeâeble Jecee& (efnboerle}s cees"s keâJeer DeeefCe jepekeâejCeer, FbefojepeeRÛes efvekeâšJeleea-
keâeB«esme he#eeÛes mejefÛešCeerme) DeeefCe eflemejs keâefJeJeÙe& DeMeeskeâ JeepehesÙeer. Ùee efleIeebyejesyej meeefnlÙeeheemetve jepekeâejCeeheÙeËle je°^erÙe - Deeblejje°^erÙe
jepekeâejCeeyeö} - Jee*dceÙeerve - jepekeâejCeele ÙesCeeNÙee veJÙee veJÙee iees°eRyeö}, hegmlekeâebyeö} ÛeÛee& keâjeÙe}e DeeJe[le Demes. mJeieeaÙe Deevebo
efceUs. ce}e 2004 mee}er meeefnlÙe DekeâeoceerÛee hegjmkeâej efceUe}e. DekeâeoceerÛÙee 50 JÙee JeOee&heveefoveer efnbogmLeeveeleuÙee meJe& Yee<eebletve ceePeer
efveJe[ Pee}er. hebleØeOeeveebÛÙee nmles lees efJe%eeve YeJeveele ceer mJeerkeâej}e. lÙee keâeÙe&›eâcee}e efJeÅeeÛejCe GheefmLele nesles. cnš}s, Iejer Ùee. lÙee
JesUer Iejer peeCes pece}s veener. leer lÙeebÛÙeeMeer Pee}s}er MesJešÛeer Yesš. hejJee lÙeebvee cesoebleele GheÛeejemee"er "sJe}s}s. Yesštve ÙesCÙeeÛeer FÛÚe nesleer.
pece}s veener DeeefCe Deepe lÙeebÛÙee ce=lÙetÛeer yeeleceer. nUnU keâjCÙeeefMeJeeÙe DeeheuÙeepeJeU ogmejs keâeÙe Deens?
o

256
 lÙeeÛes Dekeâe}er peeCes efpeJnejer }eie}s Deens
ceveesnj OeerJeej}e MesJešÛee efvejeshe osCÙeemee"er GheefmLele jenCes pece}s veJnles ce}e. efjheefy}keâve he#eeÛee oef#eCe cegbyeF&Ûee DeOÙe#e meesvee
keâebyeUs Ùeeves cee$e pesjyebo keâjeJes lemes ce}e ceveesnjÛÙee pe}oeve efJeOeerÛÙee keâeÙe&›eâcee}e peeCes Yeeie hee[}s. efjheefy}keâve he#eeÛee heoeefOekeâejer
PeeuÙeeveblejner lÙeeÛÙeele}e ÛeUJeUŸee heBLej keâeÙe&keâlee& Depetve efJePe}s}e veJnlee. jeceYeeT Dee"Je}Wveer meòee jepekeâejCeemee"er heBLejÛes efjheefy}keâve
heešeale ¤heeblej kesâ}s ns meJeeËveeÛe "eTkeâ Deens. meòee jepekeâejCeemee"er Mejo heJeejebveer jeceYeeTbvee De}ieo GÛe}tve Break efo}e.
efj[umeÛÙee }{eF&ÛÙee heeMJe&YetceerJej SkeâmebOe Pee}suÙee Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e Skeâe DeLeea heeÙeyebo Iee}CÙeemee"er jeceoemeebefMeJeeÙeÛes
efjheefy}keâve heg{ejer heJeejebmee"er meesF&mkeâj veJnles. DeKesj meòesÛes heeCeer ÛeeKeeÙe}e efve peesKeeÙe}e jeceYeeTbvee mebOeer efceUe}er DeeefCe lÙee
mebOeerletve les Skeâoe ceneje°^ele Hegâ}hespe ceb$eer, oesveleerveoe keWâõele Keemeoej Pee}s. jeceYeeTbÛee mJeYeeJe Øemebieer efYe[mle. lÙeebÛÙee Ùee jepekeâerÙe
mLeeveeÛee hegjshetj HeâeÙeoe jepekeâejCeekeâ[s GojefveJee&neÛÙee YeeJevesves heenCeeNÙee keâeÙe&keâlÙeeËveer DeepeleeieeÙele keâ¤ve Iesle}e. veslÙeele}s Leb[ nesle
peeCeejs jmeeÙeve pÙee keâeÙe&keâlÙeeËvee ceevÙe veener lÙeele ceveesnj OeerJeej ne Skeâ }{JeÙÙee keâeÙe&keâlee& neslee. jeceoemeeÛÙee he#eele ÙesCÙeeDeieesoj
lees [e@. yeeyeemeensyeebÛes veelet ØekeâeMe Deebyes[keâj ÙeebÛÙee YeeefjheceOÙes-keâecee"erhegje efJeYeeieeleer} ÛeUJeUŸee keâeÙe&keâlee& cnCetve meeceer} Pee}e
neslee. YeeefjheÛÙee ceb[UeRveer ceveesnjÛÙee Oe[e[eryeepe JeeieCÙeeÛee efÛekeäkeâej HeâeÙeoe keâ¤ve Iesle}e. lÙeeÛee GheÙeesie keâ¤ve lÙee}e otj kesâ}s.
lÙee efJeYeeieele Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleuÙee ogmeNÙee he#e mebIešveebvee Ùee Yeeieele efHeâjketâ ve osCÙeeFlekeâe ceveesnj OeerJeej meleke&â Demes. jenlee
jeefn}er heBLejÛeer iees°. ÙeeÛe heefjmejeleer} {esjÛeeUerleer} DevÙeeÙeeÛeer Ûee[ DemeCeeNÙee Je efmeæeLe&veiej, yeehešer jes[ ÙesLeer} Deebyes[keâjer
}{JeÙÙee keâeÙe&keâlÙeeËÛeer meeLe Deme}suÙee keâeÙe&keâlÙeeËcegUs Skeâe efveCee&Ùekeâ #eCeer oef}le heBLejÛeer mLeehevee Pee}er. heBLejcegUs ogHeâUer ceepeuÙeeveblejner
mLeeefvekeâ keâeÙe&keâlex heBLej cnCetveÛe `šHeâ'heCes JeeJejle nesles. ceveesnjÛes lÙeebÛÙeeMeer $e+CeevegyebOeeÛes veeles nesles. ceveesnj OeerJeejmeejKeeÛe veJeJÙee ieu}erleer}
ceveesnj meesveeJeCes keâójhebLeer heBLej neslee. veJeJÙee ieu}erleer} heBLejÛeer ÚeJeCeer Ye}leer ye}ob[ Je Øeefmeæ nesleer. peesmesHeâ cekeâeb[e, efJekeâeme yevemees[s
(}byet), yešj efJe}eme GyeeUs, jLeercenejLeer keâeÙe&keâlex heBLejceOÙes nesles. Ùee Yeeieele}s mebIeefšle iegvnsieej DeeefCe meJe&meeceevÙe peveebvee $eeme osCeejs
meceepekebâškeâ lÙeebÛÙeeJej Ùee heBLej ieBieÛee JeÛekeâ neslee. peesmesHeâ cekeâeb[e Ùee keâecee"erhegNÙeeÛÙee hebÛe›eâesMeerleer} efnje neslee. heejbheefjkeâ DeLee&Ûee hetJeer&Ûee
Leesj ceJee}er cees"e oeoe. hejbleg heBLejÛÙee ÛeUJeUercegUs lees keâeÙe&keâlee& Pee}e. cekeâeb[e}e Ùee efJeYeeieeleer} he"eCe ieBie Demees DeLeJee lÙeebÛeer Me$et
ieBie, oyekeâle Demes. Ùee efJeYeeieeleer} keâecee"er Demees DeLeJee ceneje°^ele}s efnbot - ceje"er, cekeâeb[e meJeeËÛee }e[keâe neslee. lees Gòece keâyeñerheóÒ neslee.
jsJepeeryegJee [esUme yeeyeemeensyeebmee"er DeeojCeerÙe. Ùee Yeeieele - ÙeeÛe veener lej mebhetCe& cegbyeF& ØeebleeleuÙee cenòJeeÛÙee meYeebÛes DeOÙe#emLeeve jsJepeer
yegJee Yet<eJele. lÙeebÛÙeeveblej lees ceeve meesjšs yegJee, ce[kesâyegJee (JejUerJee}s) Ùeebvee Demes. Ùee Yeeieele}s meKeejece ojesUs Jemleeo. Ùee ef"keâeCeeleuÙee
DemeeneÙÙe ÛelegLe& ßesCeerle cees[CeeNÙee JesMÙeebvee Oecee&cegUs osJeoemeer, cegjUer JneJes }eie}s DeeefCe DeKesj keâecee"erhegNÙeeÛÙee js[}eF&š SefjÙeele
peieCÙeemee"er jeneJes }eie}s. Ùee Yeeieele}er heefn}Jeeve ceb[Uer lÙeebÛÙee lee}ceer, Yepeveer ceb[Uer, veeškeâ leceeMeeJee}er ceb[Uer, neleeJej jespeieej
pÙeebÛee DeMeer keâ°keâjer ceb[Uer. efiejCeerle}s keâeceieej, ieesoerle keâece keâjCeejs meJe& yeeyeemeensyeebÛÙee ÛeUJeUerÛes hee"erjeKes nesles. ÛeUJeUerÛee heeÙee
yeeyeemeensyeebvee meeLe osTve Ieele}e. cekeâeb[e Ùee meJee&}e Jeeefkeâye neslee. 80-90 ÛÙee oMekeâeceOÙes Ùee Yeeieeleer} ieefCekeâebÛeer oef}le heBLejves ÙegefveÙeve
mLeehetve Ùee ieefCekeâebÛÙee ØeMveebvee JeeÛee Heâes[CÙeeÛes keâece kesâ}s. yeeyeemeensyeebÛÙee meg®JeeleerÛÙee ÛeUJeUer pÙee jsJepeer yegJeepeer lÙeebvee meeLe nesleer,
les lÙee Yeeieele ieefCekeâebÛes heg{ejer nesles. lesJne keâenermes oeoe Ùee meb%esle lÙeebÛes keâle&=lJe cees[s. Deepe ne keâecee"erhegje efJeYeeie Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛee
yee}sefkeâu}e cnCetve Gj}e veener. keâejCe Ùee oef#eCe cegbyeF&letve cees"Ÿee mebKÙesves oef}le meceepeeÛes mLe}eblej Pee}s.
keâecee"erhegje hebÛe›eâesMeerÛeer heefjmeercee. pes. pes. ne@efmheš}Ûee, oeJeCeerÛee keâejKeevÙeeÛee jes[ lesLetve meg¤ nesF&. Dee@hesje neTmeheÙeËle peeF&. lees
DeepeÛÙee ogiee&ceelee GÅeeveeheÙeËleÛee Yeeie hetJeea lÙee}e ieeb[gyeieerÛee cnCele. lÙeeveblej heer}e neTme cnCepes h}s neTme, iees}heer"e [bkeâvejes[,
veUyeepeej, iees} osTU, KesleJee[er les «e@Cš jes[Ûeer De}erkeâ[}er peceerve Deeuøesâ[ leepe šekeâerpeÛee veekeâe, Dejye ieu}er, keâecee"erhegNÙeeÛÙee 14
JÙee ieuuÙee. lÙeele keâener JesMÙee JÙeJemeeÙe, heefMÛeces}e Heâesjeme jes[, yes}emeerme jes[, Gòejs}e oie[ÛeeU, heg{s kesâ[er kebâheveer, heg{s meejJeerÛee Ûeewkeâ,
keâekeâe kegâJee efJeYeeie, vesyej neTme Ùee efJeYeeieele cegKÙele: Úesšs-cees"s GÅeesie, neleGÅeesie Ûee}efJeCeejs, pÙeebvee mcee@} Fb[mš^erpe cnCelee ÙesF&}.
cnCepes Deepener keâecee"erhegNÙeekeâ[s pes heeefn}s peeles les kegâeflmele YeeJevesves. keâejCe lesLes keâener ieuuÙeeble kegbâšCeKeeves Deensle. SJe{e efJeJeef#ele Yeeie
mees[}e lej keâecee"erhegje oef}le Meesef<ele Jeiee&Ûeer Jemleer Deens. Deelee ne heefjmej hejØeebleerÙe ceb[UeRveer SJe{e Kejeye keâ¤ve šekeâ}eÙe keâer, Ûee}leevee
heesšele GcekeâuÙeeefMeJeeÙe jenele veener. DeMee heefjefmLeleerle pes pes oef}le oef}leJemlÙeeble efšketâve Deensle, lesLe}er meJe& mepeie ceeCemes, peerJeveeMeer
}{eF& keâjle peieCeejs keâener keâeÙe&keâlex cnCetve JeeJejleensle. efve‰sves keâece keâjleensle. peerJeveceeie& efyeIe[tve peeJee DeMeer meJe& leNnsÛeer Øe}esYeves Ùee
Yeeieele keâeÙe&keâlÙeeËvee keâJesle IesT MekeâCeejer ÙesLes Deensle. pes pes efMekeâ}s, cees"Ÿee veeskeâNÙee efceUJeles Pee}s, lÙeebveer Jemleer yeo}}er. pÙeebkeâ[s ns
veJnles les efleLesÛe jeefn}s. lÙeebÛÙeele Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛee keâeÙe&keâlee& nesTve meYeesJelee}Ûes meejs yeo}CÙeeÛeer cenòJeekeâeb#ee peeie=le Pee}er. lÙeebÛee
peerJe Demetve efkeâleer cees"e DemeCeej? megKe}epeer mš^erš 70 les 80ÛÙee oMekeâele mceieef}bieÛeer yeepeejhes" nesleer. ceie SDejkebâef[MeC[ ceekexâš,
ceveer<e ceekexâš Deeoer, ÙegmetHeâ hešs}, cemleeve, keâjerce }e}e - veblejÛeer Dee}s}er mebIeefšle iegvnsieejebÛeer efhe{er ÙeebÛÙee Yeg}Yeg}ÙÙeele Deebyes[keâjer
keâeÙe&keâlex De[keâ}s veenerle les kesâJeU heBLejcegUs. Deehe}e he#e, mebIešvesÛeer - veslÙeebÛeer kegâJele Demees vemees - Ùee DemeuÙeeÛe cees[keäÙee lees[keäÙee
mebIešvesÛÙee Éejs he#eveslÙeebÛÙee Glmeeefnle keâjCeeNÙee Yee<eCeecegUs Ùee keâecee"erhegNÙeeleÛe jentve pÙeebvee vejkeâeÛes ¤heeblej mJeiee&le keâjeÙeÛes DeMeer Deeme
}eie}s}er nesleer, lÙee keâeÙe&keâlÙeeËle ceveesnj OeerJeej GÛÛe ›eâceebkeâ heškeâeJeCeeje keâeÙe&keâlee& neslee. o

257
 keâeÙe&keâlÙee&}e Mekeäleer osCeejer `menkeâej veiejer'
efnbogmLeeveer mJeeleb$Ùe}{ŸeeÛes vesle=lJe Debeflece ÛejCeele pÙee ieebOeerpeeRveer kesâ}s lÙee ieebOeerpeeRvee mJeeleb$ÙeØeehleerveblej keâeB«esme he#eeves meòee«enCe
ke⤠veÙes, pevemesJesÛesÛe keâeÙe& keâjeJes Demes Jeešle nesles. cee$e lemes Pee}s veener. osMee}e mJeeleb$Ùe efceUe}s. mJeleb$e efnbogmLeeveÛes mejkeâej keâejYeej
ke⤠}eie}s, heCe mJeeleb$Ùeemee"er ØeeCe heCee}e }eJeCeeNÙee, efyeÇefšMeebÛÙee }e"Ÿee-keâe"Ÿee KeeCeeNÙee, ieesUŸee Pes}CeeNÙee, leg®bieJeeme YeesieCeeNÙee
meeNÙeebÛeeÛe Yeüceefvejeme mJeeleb$ÙeeÛÙee heefnuÙee šhhÙeeleÛe Pee}e.
mJeeleb$ÙeeØeehleerveblej Ùee osMeele `jecejepÙe' ÙesF&} Demes lÙeebvee Jeešle nesles. heCe ns JeešCes lÙeebÛÙee DeÛeevekeâ newleelcÙeemeejKesÛe keâe}keâefLele
peen}s. cenelcee ieebOeeRveer pÙee hebef[le vesn¤bvee Deehe}s GòejeefOekeâejer cnCetve ceevÙe kesâ}s nesles les hebef[lepeer DeeOegefvekeâ jepekeâerÙe leòJe%eeve efJeÛeejebÛes,
MeemeveeÛes hegjmkeâlex nesles. meceepeJeeoer meceepeefJeÛeejOeejsJej lÙeebÛeer DeceÙee&o ßeæe nesleer. lÙeebvee Ùee osMeele jecejepÙe veJns lej meceepeJeeoer leòJeevegmeej
oef}le Meesef<eleebÛes jepÙe mLeeheve keâjeÙeÛes nesles. hejbleg ØelÙe#e Ie[}s G}šsÛe. FLes oef}le Meesef<eleebÛÙee keâuÙeeCekeâejer jepÙeeÛeer MeemeveJÙeJemLee efvecee&Ce
nesCÙeeSsJepeer Yeeb[Je}er }eskeâMeener MeemeveJÙeJemLee Â{cet} Pee}er. oef}le Meesef<eleebÛÙee GæejeÛee peenerjveecee pÙee meeJe&Yeewce mJeleb$e osMeeÛÙee mebefJeOeevee}e
ceeve}s peeÙeÛes lees peenerjveeceener efJeefOeceb[U, mebmeosÛÙee efveÙeceebveer yebefomle keâ¤ve DeKesj efJeHeâ} "jefJe}e ies}e. Ùee meJe& Ie[ecees[er ØelÙe#e
mJeeleb$Ùe}{Ÿeele neleÛes ve jeKetve Yeeie IesCeeNÙee ›eâebefleJeerjebvee, mJeeleb$ÙeÙeesæŸeebvee efkeâleer keä}sMeoeÙekeâ "juÙee Demeleer} ÙeeÛeer vegmeleer keâuheveeosKeer}
DeeheuÙee cevee}e keä}sMe osTve peeles. Ùee meJe& DevegYeJeebletve mJeeleb$Ùemesveeveer YeeTmeensye Leesjele THe&â oeoe ns keâmes leeJetvemeg}eKetve efveIee}s ÙeeÛeer
lespemJeer keâneCeer lÙeebÛÙee mJekeâefLele }sKeveeletve DeeheCeeme JeeÛeeJeÙeeme efceUles. Dece=lecebLeve, Dece=leieeLee ns YeeTmeensyeebÛes vegmeles Ûeefj$e veener, les
mJeeleb$ÙehetJe& keâeUele DeeefCe mJeeleb$Ùeesòej keâeUele DeeÙeg<ÙeeÛÙee mebIe<ee&le iegble}suÙee meeceevÙe peveebÛesner ØesjCeeoeÙeer Ûeefj$e Deens. Deveskeâ mJeeleb$Ùe -
mesveeveeRÛÙee keâneCÙee DeMeeÛe efÛeòeJesOekeâ Demeleele. Demes cnCetve ner oesvner hegmlekesâ JeeÛetve yeepet}e "sJelee ÙesCÙeemeejKeer veenerle. Ùee hegmlekeâeble}e
DevegYeJe - KeNÙee osMeefnleJeeoer, meceepe heefjJele&veemee"er yeebOeer} Deme}suÙee keâeÙe&keâlÙeeËmee"er [esUŸeele Debpeve IeeleuÙeeÛÙee peeefCeJesÛee Deens.
MeeUkeâjer JeÙeeleÛe les yesÛeeUermeÛÙee ÛeUJeUerkeâ[s Deekeâef<e&}s ies}s. mJeeleb$ÙeÙeesæe cnCetve leg®bieJeemener Ie[}e. mJeeleb$ÙeØeehleerveblej je°^erÙe
}{ŸeeÛes vesle=lJe keâjCeeNÙee keâeB«esme he#eeefJe<eÙeer lÙeebÛÙee ceveele mebosn efvecee&Ce Pee}e DeeefCe les DeKesj [eJÙee efJeÛeejOeejsÛÙee he#eebkeâ[s Pegkeâ}s.
cenelcee ieebOeeRÛÙee cnCeCÙeeØeceeCes osMeele jecejepÙe DeeCeCÙeele vesn¤bÛÙee cnCeCÙeeØeceeCes oef}le Meesef<eleebÛes meceepeJeeoeÛes jepÙe DeeCeCÙeele keâeB«esme
DeheÙeMeer "j}s. ne DevegYeJe YeeTmeensye Leesjeleebmee"er veJÙee heÙee&Ùeekeâ[s IesTve peeCeeje neslee. les Yeüceefvejeme Pee}suÙee mJeeleb$ÙemesveeveeRØeceeCes
jepekeâejCeeheemetve, meceepekeâejCeeheemetve Deef}hle ve neslee, efJepeveJeemeele ve peelee peveÛeUJeUerÛÙee De«eYeeieer jentve keâOeer GIe[heCes, keâOeer
Yetefceiele jentve les meceepemeòeeJeeoer [eJÙee he#eebÛÙee vesle=lJeeKee}er heÙee&Ùe MeesOele jeefn}s DeeefCe ceie lÙeebÛÙeener }#eele Dee}s, [eJes he#ener lÙeebÛÙee
ceveele}s F&efhmele Heâ}õthe nesT osCÙeeme me#ece veenerle. Dee}e efoJeme cee@mkeâes, yeerefpebiekeâ[s }#e }eJetve yeme}s}s [eJes he#e keâeB«esme he#eeÛÙee
cnCeCÙeehes#ee je°^erÙe meYesÛÙee Dee[tve DeeheeheuÙee efJeÛeejOeejebÛÙee Debce}yepeeJeCeermee"er Oe[he[le nesles. mJeeleb$ÙeØeehleerveblej ceie lÙeebveer ne je°^erÙe
meòesÛee Mesušj Pegiee¤ve mJeleb$eheCes [eJes he#e cnCetve GIe[heCes keâece ke⤠heeefn}s. hejbleg meJe&nejebÛeer DeefOemeòee efnbogmLeeveele DeeCeCÙeemee"er
ns he#e ogyeUs "¤ }eie}sle. ÙeeÛes Yeeve YeeTmeensye Leesjele DeeefCe lÙeebÛÙee meÛÛee menkeâeNÙeebvee DeeuÙeecegUs YeeTmeensye lelkeâeU menkeâejeÛÙee
ÛeUJeUerkeâ[s JeU}s. hetJe&megjeRÛÙee [eJÙee vesle=lJeeÛee Gæej keâjerle yemeCÙeeSsJepeer lÙeebveer Ùee ÛeUJeUerceeHe&âle mebiecevesj menkeâejer meeKej keâejKeevee
Ke[lej heefjefmLeleerle GYee¤ve ke=â<eer-DeewÅeesefiekeâ meb%esÛes keâejKeeves GYee¤ve jÛeveelcekeâ keâeceeÛee [eWiej GYee kesâ}e. Ùeemee"er }eb[er}yee[er kesâ}er
veener. Megæ Ûeeefj$ÙeeÛee DeeefCe veweflekeâ cetuÙeebÛÙee Deóneme Ùeemee"er ØeceeCe ceeve}e. keâejKeevÙeeÛes meYeemeo Deme}suÙee MeslekeâNÙeebÛes keâmeuÙeener leNnsÛes
Mees<eCe nesT efo}s veener. Gmee}e Demees DeLeJee ke=â<eer DeewÅeesefiekeâ Glheeovee}e DeefOekeâ YeeJe efceUeJesle Ùeemee"erÛe jeyeCes. ns jeyeleevee ieeJeiee[Ÿeeleer}
Flej keâ°keâjer Jeiee&Jej DevÙeeÙe nesCeej veener, Mees<eCe nesCeej veener ÙeeÛeer o#elee IesCes. DeKesjÛÙee MJeemeeheÙeËle meceepeJeeoer efJeÛeejOeejsJejer}
efJeMJeeme {Ut ve osCes. [eJÙee he#eeletve yeensj he[uÙeeveblej GYeej}suÙee menkeâejer mebmLeebmee"er, keâeÙece yeU efceUefJeCÙeemee"er keâeB«esmeÛÙee efJeÅeceeve
jepekeâejCee}e ÙeesiÙe efleLes ÙeesiÙe keâejCeebmee"er heeef"byee efo}e; hejbleg lÙee he#eeÛÙee neleele}s les `Jesheve' keâOeer Pee}s veenerle. menkeâejcen<eea efJeú}
jeJe efJeKes - heešer}, ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe, Øemebieer OevebpeÙejeJe iee[ieerU ÙeebÛÙee Úe$eÚeÙesÛee }eYe G"Jele Deehe}b menkeâejer mebmLeeyeU, meeceLÙe&
GYes kesâ}s. vegmeles GYes kesâ}s veener lej mece°erÛÙee efnleemee"er je$ebefove jeye}s. YeeTmeensye KeNÙee DeLee&ves DelÙeeOegefvekeâ efJeÛeejebÛes keâce&Ùeesieer nesles.
npeejes keâeÙe&keâlÙeeËÛee menkeâejer ÛeUJeUerle}e OÙesÙeJeeoer DevegÙeeÙeer Jeie& Deepe mebiecevesjÛÙee hebÛe›eâesMeerle ÚesšŸee MeslekeâNÙeeheemetve lees GmeeÛes heerkeâ
IesCeeNÙee MeslekeâNÙeeheÙeËle, MeslecepegjebheÙeËle DeefmlelJeemee"er }{CeeNÙee Jeiee&Ûee, keâe¤vee¤ Jeiee&Ûee Deepe peerJeveeOeej Pee}s}e Deens. keâ[t heeš}ebmeejKes
pÙes‰ DevegYeJeer vesles - jeJemeensye efMeboWmeejKes De°DeJeOeeveeÛes Yeeve Deme}s}s Je[er}Oeejs yegefæceeve vesles YeeTmeensyeebveer GYeej}suÙee menkeâejer ÛeUJeUerÛes
ceeie&oMe&keâ Deensle DeeefCe De@[. ceeOeJejeJe keâeleJe[WmeejKes DeeIee[erJej jentve efve‰sves vesle=lJe keâjCeejs vesles Deensle. lesLeer} yebpej YetceerJej Meslekeâjer,
Yetefcenerve, keâ°keâjer oef}le DeeefoJeemeer ÙeebÛes efnlemebyebOe peheCeejer `menkeâej veiejer' GYeer jenCes DešUÛe nesles. YeeTmeensye Leesjeleebveer ceveesveerle kesâ}s}er Ùee
hebÛe›eâesMeerleer} keâ°keâNÙeebÛeer Øeefleme=°er KeNÙee meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe keâeÙe&keâlÙee&}e leekeâo osCeejer DeMeer Deens. YeeTmeensyeebÛÙee le=leerÙe mce=efleefove meYes}e
ØecegKe heengCee cnCetve GheefmLele jentve ce}ener ne DevegYeJe Ieslee Dee}e.
o

258
 Deelee keâeÙe keâjeÙeÛeb yegJee!
kesâJne kesâJne ce=lÙeghetJe& $eemeevesner ceeCetme peerJeveeMee mees[tve oslees. ceePÙeeyeeyele cee$e vesnceer ÙeeG}š nesle Dee}s Deens. ceer mee#eele leerve-Ûeej
JesUe lejer ce=lÙetMeer Pegbpele lÙeeJej ceele keâjle Dee}es. Ùee JesUer ce=lÙetveb Úevehewkeâer iee"}s}b. ceer je$ebefoJeme [e@keäšjkeâ[s peeCeeje. peJeUpeJeU Je<e&-
oer[ Je<ex heesšeletve Dee@keâuš y}[ Jeenle nesles. SJe{erlesJe{er Mebkeâe IesCeeje DeeefCe [e@keäšjebvee meleeJetve mees[Ceeje ceer. lÙeecegUs ceePÙee le›eâejerkeâ[s
lÙeebveer keâOeer ieebYeerÙee&ves heeefn}s veener. keâoeefÛele Je<e& - oer[ Je<eeËhetJeea [e@keäšjebveer ieebYeerÙee&ves heentve keâener šsmš keâjeÙe}e meebefieleuÙee DemelÙee lej
ce=lÙetMeer Pegbpe efvejblej Ûee}t Demeles lÙeele Keb[ he[}e Demelee.
ce=lÙetosJelee ÙeceeÛÙee ¤heeves js[ŸeeJej yemetve mJeiee&letve Kee}er Glejles DeeefCe Deehe}s Ùecejepe pÙeeÛes efoJeme Yej}s}s Demeleele DeMeebJej heeMe šeketâve
celÙe& }eskeâebleuÙee ceeCemeebvee GÛe}leele. les DeeheuÙee meeJepee}e DeeheuÙeeheg{b yemeJetve DeLeJee hee"erceeies DeeheuÙee}e yemeJetve F&efhmele mLeUer IesTve
peeleele. `efceLme'ØeceeCes (cnCepes hegjeCe keâLesvegmeej) DeeheuÙee efceLme meJe& peieele ce}e «esš Jeešleele. pevce, efJekeâeme DeeefCe }Ùe DeMeer ner meeKeUer
Deens. efle}e DeeheuÙee Oece&MeeŒeebveer Úevehewkeâer leòJe%eeve DeeefCe efmeæeble Ùeele Demes ieesJe}s Deens keâer ce=lÙetÛes keâenerÛe Jeešt veÙes. SjJeer ceeCetme pevcee}e
Ùeslees. Jee{lees DeeefCe DeKesj cejlees. cesuÙeeveblej heg{s keâeÙe Ie[les ns keâes[s cee$e DeÅeehener efJe%eevee}e G}ie[}s}s veener. ce}e Dee"Jeles, ceePes ceecee oeot
Fbogjerkeâj - MebkeâjjeJe efMeJeCeskeâj heejbheeefjkeâ efLeSšjele SJe{s DeefYepeele keâece keâ¤ve ies}s keâer efJeÛeejlee meesÙe veener. `efceúe jeCeerÛÙee' «esš Jeieeveblej lÙeebveer
meeJeUŸee kegbâYeej veeJeeÛee nefjyee Je[ieeJekeâjebÛÙee ßes‰ }sKeCeerletve Glej}s}e ieepe}s}e heejbheeefjkeâ Jeie ceje"er jbieYetceerJej meeoj keâ¤ve DeKKÙee ceje"er
jbieYetceerÛeer FYeüle Jee{efJeCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e lees De}ewefkeâkeâ DemeeÛe neslee. oeoyee DeeefCe DeeceÛÙee ceeceer ØeYee efMeJeCeskeâj ÙeebÛeer DeeOegefvekeâ efLeSšjÛÙee
keâeUele, cnCeleele leMeer DeMeer kesâefcemš^er pecetve Dee}er keâer efJeÛeejlee meesÙe veener. heej oeoyeeÛÙee npejpeyeeyeerheCeeÛeer, osneÛÙee }JeÛeerkeâheCeeÛeer leg}vee
mee#eele Ûee}ea Ûe@h}erveMeer nesT }eie}er.
š^@ef[Meve} efLeSšjÛÙee Øeieleermee"er GYÙee DeeÙeg<ÙeeÛes JeeUJeCe keâjCeeNÙee ceOegkeâj vesjeUŸeebÛÙee ceeleesßeer DeeefCe vesjeUs meensye Ùeebveer efm›eâhšJej
Demes mebmkeâej kesâ}s nesles keâer, lees Jeie peieYejeÛÙee jbiecebÛeeJej meeoj keâjCÙeemee"er oeoesyeemen MebkeâjjeJe efMeJeCeskeâj ÙeebÛÙeemen vesjeUs meensye pes Ùee veJÙee
mebmkeâeefjle keâ}eke=âleerÛes HeâeÙeveevmej nesles lÙeebveer ves}e. MesJešer MesJešer JÙeJenejecegUs ns pecetve Dee}s}s meejs GOeU}s ies}s. lÙeeÛes mhe° keâejCe oeotceeceeÛes
DeeefCe MebkeâjceeceeÛes DeJÙeJenejerheCe "j}s. keâecÙetÛeer DeeCeKeer kegâCee efJemeeJÙee Melekeâeleer} keâeobyejer he=LJeerle}eJejer} efpeJeble ceeCemee}e mJeiee&Ûee
DevegYeJe osCeejer. leermegæe efHeâkeäkeâer Jeešs. lÙee JesUer Keb[esyeeÛÙee hee}er}e oeoyeeÛee leceeMee meeoj nesleeveeÛe ØeeflemheOeeËÛÙee iegb[ebkeâjJeer keâveeleermen peeU}e
ies}e. efJeheVeeJemLesle oeoyee Fkeâ[s eflekeâ[s efHeâjle nesles. Skeâ efoJeme les Ûekeäkeâ Keb[eUŸeentve efveIetve ceer DeeefCe Mebkeâj DeeJemejerkeâj ceecee pÙee {esjÛeeUerle
jenle neslees efleLes YeuÙee mekeâeUer Dee}s. lÙee JesUer heBLejner peesjele nesleer. Deecner efMeJemesvesJejner šerkeâe keâjerle Demet, cee$e yeeUemeensye "ekeâjs mJele: SJe{s
Deesheve neš& nesles keâer $e+CeevegyebOe kesâJne pegU}s nsner keâUle vemes. DeMeeÛe Skeâe meYesle ceePÙeele DeeefCe yeeUemeensyeeble megmebJeeo meg¤ Pee}e. nesle jeefn}e.
DeeceÛeer oesmleer pevceYejeÛeer Pee}er. celeYeso Demetvener Deecner pevceYejeÛes efce$e Pee}es. ceePÙee ogKeuÙee - KegheuÙee}e ceePÙee ceoleer}e yeeUemeensye ÙeeÙeÛes.
Deieoer SKeeÅee meYesle lÙeebÛÙeeJej šerkeâe kesâuÙeeveblejner. ÙeeÛe oesmleerÛÙee heeMJe&YetceerJej oeoyee efJeheVeeJemLesle YesšeÙe}e Dee}e. cnCee}e, `YeeÛeeyee,
yeeUemeensye ceole keâjleer} keâeÙe?' ceer ceeieÛeeheg{Ûee efJeÛeej ve keâjlee mejU `ceeleesßeer' Jej Heâesve }eJe}e. yeeUemeensye cnCee}s, oeoyee}e IesTve Ùes.
ceer lÙee}e IesTve meensyeebÛÙee meceesj yeme}es. meensyeebveer efJeÛeejhetme kesâ}er DeeefCe oeoyee}e DeeOeej efo}e. oeoyee hegvne Heâ[ GYeejCÙeeÛÙee keâecee}e
}eie}e. veblej Heâ[ meg¤ner Pee}e. oeoyeeves yeeUemeensyeebvee Skeâe ØeÙeesiee}e Deecebef$ele kesâ}s nesles. yeeUemeensye JeieeÛÙee KesUe}e GheefmLele jeefn}s.
yeeUemeensyeebveer heejbheeefjkeâ keâ}eJebleebÛÙee DeefYeJÙekeäleer mJeeleb$ÙeeJej keâOeer šeÛe DeeCe}er veener. G}š lÙeebÛÙee efvejbkegâMe mJeeleb$ÙeeÛes les hee"erjeKes nesles.
IejeJej legUMeerhe$e "sJeCeeNÙee ÛeUJeUerle ceer efkeâceeve 40-45 Je<ex meÛÛee keâeÙe&keâlee& cnCetve JeeJej}es. hewMeebÛÙee ceeies keâOeer }
eie}es veener. hewMeebÛÙee ceeies }eie}es Demelees lej ceePee jefnJeemeÛe DeOeesefJeMJeele 40 Je<ee&ntve DeefOekeâ keâeU neslee. ceer Øe}esYeve Demetvener
JesieUŸee Jeešsves ies}es veener. Deepe DeeÙeg<ÙeeÛÙee mebOÙeekeâeUer `ceeÙemLesefveÙee «e@Jnerpe' meejKÙee Deepeejeves $emle Deens. }eKeeWle SKeeÅee}
e ne Deepeej pe[lees. lÙeeves ceveg<Ùe efJekeâ}ebie neslees. lÙeele Deelee ke@âvmejmeejKee ogmeje iebYeerj Deepeej GodYeJe}e. lÙeeJej GheeÙe keâjeÙe}
e De[LeUs Ùesleele. meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlÙeeËkeâ[s kegâ"s Demeleele yeKKeU hewmes. ceer DeeÙeg<ÙeYej ÛeUJeU kesâ}er DeeefCe efÛeceCee - efÛeceCeermeejKee
efÛeceCeÛeeje DeeCetve Iej Ûee}efJe}s. Deepe ceer MeeskeâebeflekesâÛÙee JeešsJej Dee}es Deens. š^eršceWš keâjeÙe}eÛe 15-16 }eKeebÛee KeÛe& Deens.
heCe DeeÙeg<ÙeYej efce$e pees[CÙeeÛesÛe keâece kesâuÙeeves Deveskeâ efce$e, meeceeefpekeâ mebmLee, jepekeâerÙe he#e ce}e ceole keâjeÙe}e OeeJe}s Deensle.
lÙeele efce$eJeÙe& megMeer}kegâceej efMebos, GæJe "ekeâjs, DeeceÛes keâe}JeMe efce$e jepeejece yeeyet heešer} ÙeebÛes megheg$e peÙeble heešer} ceoleer}e OeeJe}
s. Flejner Deveskeâ Deensle lÙeebÛesner DeeYeej. Meenerj DecejMesKe keâ}e ØeyeesefOeveerves ceePÙee ceoleermee"er ceevÙeJejebÛee keâeÙe&›eâce }eJe}e. ceefu}keâe
vekeâes cnCele Demeleevee veevee Yee}sjeJe Ùee ceePÙee ceOeuÙee keâeUele efyeu[j JÙeJemeeÙeele efmLejmLeeJej Pee}suÙee efce$eevesner ceole kesâ}er. meJeeËle
cenòJeeÛeer iees°, efJeÅeceeve cegKÙeceb$Ùeebveer ceePÙee DeepeejeÛee meJe& KeÛe& GÛe}CÙeeÛeer Iees<eCee kesâ}er, hejbleg Ûeej-mee[sÛeej }eKeebÛee Ûeskeâ lÙeebÛÙee
veeskeâjMenebveer hee"efJeuÙeeveblej iee[er kegâ"slejer Leebye}er. Deelee Ùee ce=lÙegMeÙÙesJe¤ve he=LJeerjepeebvee iee"t keâmee? ogmeNÙeebvee hee"efJelees, heCe lÙeebÛeer
oeo Iesle}er peele veener. ceePee meKKee ceeJemeYeeT je°^Jeeoerle Deens. lÙeeves hegCes MenjeÛes DeOÙe#eheo Yet<eJetve DeeefCe hegCes ceneveiejheeef}kesâle
je°^JeeoerÛeer meòee DeeCetve lees Deeceoej Pee}e. Oe[he[lees Deens, j[lees Deens. heCe efYe[mle mJeYeeJeecegUs lees Depetve Deeceoejkeâerle leÙeej JneÙe}e lÙee}e
JesU Deens. leesheÙeËle ceePee Deepeej Jeeš heener} Demes Jeešle veenerle. ceePes Dee@hejsMeve peJeUpeJeU Ûeej leeme Ûee}CÙeeFlekesâ cees"s Deens. lÙeele
ceeÙemLesefveÙeecegUs Hegâ} De@vesmLesefMeÙee osCes MekeäÙe veener. ceePÙeeJej GheÛeej keâjCeejs meyebOe he@ve} Oe[he[les Deens, heCe Ùee Flej De[ÛeCeerÛeb
259
 jepÙekeâlÙeeËÛes yesie[er je°^Øesce
ÙeboeÛÙee mee"esòejer mJeeleb$Ùe efoveeÛÙee meesnUŸeeefJe<eÙeer jepÙekeâlÙeeËvee Heâej DeemLee veJnleer ÙeeÛeer ÚesšerMeer ÛegCetkeâ ceneje°^eleer} jepÙekeâlÙeeËveer
9 Dee@iemšÛÙee ›eâebefleefoveer Goemeerve Jeeietve oeKeefJe}er Deens. efnbogmLeeveÛÙee mJeeleb$Ùe}{Ÿeele 9 Dee@iemš Ùee efoJemee}e DevevÙemeeOeejCe cenòJe Demeles.
ÙeeÛes hee}ve cegKÙele: jepÙeeleuÙee cegKÙeceb$Ùeebveer Je lÙeebÛÙee keâeB«esme he#e DeeefCe heoeefOekeâeNÙeebveer kesâ}s veener. Je<ee&vegJe<ex 9 Dee@iemšÛÙee efoJeMeer ieesJeeef}Ùee
šBkeâÛÙee ›eâebeflemlebYee}e, ngleelcee mceejkeâe}e DeefYeJeeove keâjCÙeeÛee heeÙeb[e neslee. je°^YekeäleerÛÙee YeeJevesves lees efveYeeJe}e ies}e. Ùee JesUer cee$e ner
hejbheje heeU}er ies}er veener. cegKÙeceb$eer MenjeleuÙeeÛe DeuhemebKÙeekeâebÛÙee Øeefmeæ `DeØeefmeæ' Jemleerle FHeäleej heešeaÛÙee cespeJeeveerle ceMieg} nesles.
ceneje°^ jepÙeeÛes efJeÅeceeve cegKÙeceb$eer he=LJeerjepe ÛeJneCemeensye Demes keâmes DeßeæsÙe efveIee}s keâer lÙeebveer 9 Dee@iemš}e ieesJeef}Ùee šBkeâ cewoeveeleuÙee
›eâebeflemlebYeeheg{s velecemlekeâ nesTve 67 Je<ex efškeâ}suÙee DeeceÛÙee meeJe&Yeewce mJeeleb$Ùee}e ceeveJebovee osT veÙes?
`mJeÛÚ Øeefleces'mee"er je$ebefoJeme peeie=le jenCeeNÙee DeeefCe JeeJejCeeNÙee efJeÅeceeve cegKÙeceb$Ùeebvee mJeeleb$Ùe Je=efæbiele jeneJes Ùeemee"er kesâuÙee
peeCeeNÙee ØeeLe&vesÛeer - ceeefieleuÙee peeCeeNÙee ogJÙeebÛeer iejpe Jeešle vemeeJeer. mJeeleb$Ùeemee"er pÙee }eKeeWveer Deehe}s yeef}oeve efo}s, IejeJej legUMeerhe$e
"sJetve pes nmele HeâemeeJej Ûe{}s lÙeebÛÙeecegUsÛe mJeeleb$Ùe DeeheuÙee}e, DeeheuÙee osMee}e efceUe}s ns jepÙekeâlÙeeËvee meebieeÙe}e nJes keâeÙe?
1885 mee}er mLeeheve Pee}suÙee DeeheuÙee osMeeleer} je°^erÙe meYesves 20 JÙee MelekeâeÛÙee heefnuÙee oMekeâele mJeeleb$ÙeØeehleermee"er }eskeâceevÙe
efšUkeâebÛÙee vesle=lJeeKee}er mJeeleb$ÙeeÛee }{e KeNÙee DeLee&ves GYeej}e. lÙeebÛÙee efveOeveesòej lÙeeÛeer yeeie[esj cenelcee ieebOeeRveer meebYeeUtve ner ÛeUJeU
Kes[Ÿeehee[ŸeeheÙeËle heesnesÛeefJe}er. keâeceieej, Meslekeâjer, oef}le, Meesef<ele DeeefCe JÙeefkeälekeWâõer ›eâebeflekeâejkeâlJe Ùee meJeeËcegUs mJeeleb$ÙeeÛÙee }{ŸeeÛes
}eskeâ}{Ÿeele ¤heeblej Pee}s DeeefCe MesJešer efyeÇefšMe meeceüepÙeJeeÅeebvee SleösMeerÙeebÛÙee neleele Ùee osMeeÛee keâejYeej osCÙeeefMeJeeÙe heÙee&ÙeÛe Gj}e
veener. efnbogmLeeve mJeleb$e meeJe&Yeewce osMe cnCetve DeefmlelJeele Dee}e. 15 Dee@iemš, 1947 jespeer DeeefCe ÙeeÛe efoJeMeer KeNÙee DeLee&ves peieYej
hemej}suÙee efyeÇefšMe meeceüepÙeeJej}e metÙe& keâeÙeceÛee ceeJeU}e. 14 Deeie@mš, 1947 ÛÙee je$eer osMeeÛÙee heefnuÙee je°^erÙe mejkeâejÛes hebleØeOeeve
Pee}suÙee hebef[le peJeenj}e} vesn¤bveer Ùee mJeeleb$Ùe«enCeeÛÙee GoÙeeÛe}er pes ùoÙee}e nele Iee}Ceejs Yee<eCe }eKeeWÛÙee meYesheg{s efo}s les Deepener
meÛÛÙee osMeYekeäleeÛÙee keâeveele iegbpele jenles.
mJeeleb$ÙeØeehleerÛee efoJeme DeecegÛÙee DeeÙeg<Ùeele Gpee[}e lees 9 Dee@iemš, 1942 jespeer efnbogmLeeveer pevelesves pees mJeeleb$ÙeeÛee }{e `keâjWies
Ùee cejWies' DeMee Iees<eCee keâ¤ve DeefOekeâ ieefleceeve kesâ}e lÙeecegUs ieesJeeef}Ùee šBkeâ cewoeveele eflejbiee Heâ[keâeJetve DeeheuÙee meeJe&Yeewce mJeeleb$ÙeeÛeer
Éener meJe&$e kesâ}er leer cegbyeF& ceneveiejeleuÙee keâeceieejebveer, ceOÙeceJeieeaÙe lemesÛe meJe& peele Jeiee&ÛÙee mJeeleb$ÙeÙeesæŸeebveer. 8 Dee@iemš, 1942 jespeer
cenelcee ieebOeeRveer DeeefCe je°^erÙe meYesves efyeÇefšMeebvee `Úes[es Yeejle' Ûee DeeosMe osleeÛe osMeYej mebheeÛee, melÙee«eneÛee, efveoMe&ve, IesjeJees, ceesÛex,
Deeie[eWye GmeU}e. mJeeleb$Ùekeâeb#eer peveles}e ieesUeryeejeÛes efMekeâej JneJes }eie}s. ieesJeeef}Ùee šBkeâ cewoeve lej mee#eele jCeYetceer Pee}s}s nesles.
cegbyeF&leer} Deeboes}veeÛÙee G«elesÛes JeCe&ve keâjleevee cegbyeF& F}eKÙeeÛÙee ieJnve&jebveer DeeheuÙee DenJee}ele cnš}s Deens.
Menjeleer} Skeâner keâehe[ efiejCeer efkebâJee keâejKeevee Ûee}t veJnlee. yeer.yeer.meer.DeeÙe. Je peer. DeeÙe. heer. jsuJes Jeke&âMee@heceOeer} keâeceieej mebheeJej ies}s
nesles. šeÙej Heâes[tve yemesme efvekeâeceer keâjCÙeele DeeuÙee neslÙee. MeeUe-keâe@}spes Deesme he[}er nesleer. ØeÛeb[ peceeJe jmlÙeebJe¤ve heesef}meebvee ve Ieeyejlee
mewjeJewje OeeJele neslee. jmlÙeebJej meJe&$e De[LeUs GYeejCÙeele Dee}s nesles. meJe& yeepeejhes"eble njleeU nesles. }<keâjesheÙeesieer keâehe[eÛes Skeâ ieesoece
Yemcemeele kesâ}s ies}s nesles. `šeFcme' Je=òehe$eeÛes keâeieoeÛes keâes"ej peeUtve šekeâ}s ies}s nesles.
cegbyeF&le kesâMejer mee[Ÿee heefjOeeve kesâ}suÙee npeejes ceefn}e efcejJeCegkeâerves ÛeewheešerJej meYesmee"er peele neslÙee. ieesNÙee }<keâjer mewefvekeâebÛÙee legkeâ[erves
lÙeebÛeer efcejJeCetkeâ De[efJe}er. heCe lÙeeÛeer heJee& ve keâjlee lÙee efŒeÙee heg{s peeT }eieuÙee. Lees[ŸeeÛe JesUele peeoe }<keâjer kegâcekeâ lesLes ÙesTve
Le[keâ}er. lÙeebveer Ùee efve:MeŒe efŒeÙeebJej ceMeerveievmeceOetve ieesUŸeebÛee Je<ee&Je meg¤ kesâ}e. keâener efŒeÙee peeieÛÙee peeieer "ej PeeuÙee. keâener peKeceer
nesTve jkeäleeÛÙee LeejesUŸeele he[uÙee heCe efcejJeCetkeâ Leebye}er veener.
DeMee Ùee OegceMÛe›eâerletve ›eâebefleJeerjebievee De®Cee DemeHeâ De}erÛee mewvÙeÛecet heg{s mejmeeJelees. #eCeeOee&le OJepeeÛÙee keâe"erJej les ieesUeryeejeÛÙee
ceeNÙeeÛeer efÛeblee ve keâjlee mejmej Ûe{leele DeeefCe eflejbiee Heâ[keâJeleele. meejs ÂMÙe Deepener DebieeJej jesceebÛe G"efJeCeejs. cegoe&[eÛÙee Debieelener
mJeeefYeceeve, Deeie hesšJeCeeje 9 Dee@iemš efove MeneroebÛÙee ›eâebeflemlebYee}e DeefYeJeeove keâjCÙeeÛee efove! cnCepes DeeceÛÙee cegKÙeceb$Ùeebvee DeeefCe ceneje°^
ØeosMe keâeB«esme}e Ùeemee"er JesUÛe efceUe}e veener. Ùee JeeieCÙee}e keâeÙe cnCeeJes? ke=âle%eheCee keâer ke=âleIveheCee? osMeeÛÙee ieu}erheemetve efou}erheÙeËle
meòee efškeâJeCÙeeÛÙee [eJehesÛeele keâškeâejmLeeveele ceive Deme}s}er meòeeOeejer ceb[Uer. efkeâleer DeeefCe keâeÙe yees}eJes lÙeebÛÙee mebJesoveenerveheCeeyeö}.
15 Dee@iemš, 26 peevesJeejer ns meJe& je°^erÙe meCeebÛes efoJeme meglekeâeefove cnCetve heeUCeeNÙee meòeeOeeNÙeebvee keâme}er Ghecee ÅeeJeer? ns oesvner efoJeme
DeefleGlmeeneves ÙeehetJeea heeU}s peeÙeÛes. PeW[eJebove, ØeYeeleHesâNÙee, mJeeleb$ÙeeÛes DeKeb[ peeiejCe, Deelee lesner mebhe}s. Deelee Gj}s Heâkeäle meeshemkeâej.
ØeMeemekeâerÙe FceejleerJej kebâ$eešoejebceeHe&âle kesâ}er peeCeejer efJepesÛeer jes<eCeeF&. Deelee leerosKeer} efÛeveer efoJÙeebveer YeieYeieerle JneÙe}e }eie}er. meefÛeJee}Ùe,
hebleØeOeeveebÛes je°^heleeRÛes efveJeememLeeve, cegKÙeceb$ÙeebÛes, ceb$ÙeebÛes mejkeâejer meove. vee efleLes Glmeen, vee ÙesCeeNÙee peeCeeNÙee peveles}e, vee }e[t-efpe}syeer,
vee iees[Oees[. meJe& keâ[JešheCeeÛee JÙeJenej.
o

260
 ne osMe Deeheg}e Deens cnCetve...
`Meemevekeâleea' peceele nesCÙeeÛÙee veeoele Deepe Deebyes[keâjer meceepe, lÙeeÛes jepekeâerÙe he#e, heg{ejer, mebIešvee SJe{Ÿee JeenJele Ûee}uÙee Deensle
keâer lÙeecegUs oef}leebÛÙee DeefmlelJeeÛÙee °erves, YeefJeleJÙeeÛÙee °erves cees"s ØeMveefÛevn GYes jeefn}s Deens. keâesCee}e ef[JeÛeeJes, keâesCee}e oes<eer "jJeeJes
Ùeemee"er ceer Ghejeskeäle JeeieCÙeemebyebOeerÛes efJeJejCe keâjle Deens Demes keâesCeer mecepet veÙes. efyeÇefšMekeâe}erve efnbogmLeeveele ØelÙe#e Ghejeskeäle ceeieCeer DeeefCe
lÙeemee"er jepekeâerÙe ÛeUJeU [e@. yeeyeemeensyeebveer meelelÙeeves kesâ}er efkebâJee lÙeebvee keâjeJeer }eie}er. mJeeleb$Ùeesòej keâeUele cee$e Meemevekeâleea peceele
nesCÙeeÛÙee °erves efJeefOeceb[U, mebmeo ÙeeJej oef}le ceeCemeeves efveJe[tve peeJes, YeefJeleJÙeeÛÙee °erves peeJes Ùeemee"er lÙeebveer mebefJeOeeveele lejlegoer
keâ¤ve "sJeuÙee. lÙeecegUs DeepeJej Ghejeskeäle jepÙekeâejYeej Ûee}efJeCeeNÙee mebmLeebceOÙes oef}le meceepeeleer} he#e, heg{eNÙeebvee Ùee meceepeeÛes ØeefleefveefOelJe
keâjlee Dee}s. FlekesâÛe keâeÙe jepÙe DeeefCe keWâõ mejkeâejÛÙee cebef$eceb[Ueble lÙeebÛee DeepeJej meceeJesMe nesle Dee}e. ceie hegve:MÛe efyeÇefšMekeâe}erve
mJele: [e@. Deebyes[keâjebveerÛe kesâ}suÙee ÛeUJeUerÛeer hegvejeJe=òeer keâMee}e? MeemekeâerÙe veeskeâjerle DeeefCe efMe#eCeele pes Deej#eCe oef}le ceeCemeeÛÙee
Ssefnkeâ Glkeâ<ee&mee"er efo}s ies}s lÙeemeesyeleÛe jeKeerJe peeieebÛÙee mebkeâuhevesvegmeej efJeefOeceb[Uele, mebmesole oef}le meceepeeÛes ØeefleefveefOelJe keâjCÙeeÛesner
mebefJeOeeveeÉejs DeefOekeâej efo}s. ns DeefOekeâej Øeehle keâjCÙeemee"er, efveJe[CegkeâerÛÙee efjbieCeele GlejCÙeehetJeea jepekeâerÙe OeMgJeerkeâjCe efveefMÛele keâ¤ve
ÙeMemJeer nesCes cenòJeeÛes Demeleevee efyeÇefšMekeâe}erve Ghejeskeäle ceeieCeermee"er ceeies peeJes keâMeekeâefjlee? Deepe jepekeâerÙe DeefOekeâejØeehleermee"er, jepekeâerÙe
meòeeØeehleermee"er ÙeesiÙe pegUCeer keâjCes DeeJeMÙekeâ Demeleevee, JewOeeefvekeâ DeeefCe mebefJeOeeveelcekeâ lejleto Ghe}yOe Demeleevee, YetlekeâeUeleuÙee Iees<eCeebÛeer
hegvne jJebLe keâjCes ns MeneCeheCeeÛes mecepeeÙeÛes keâeÙe?
jepekeâerÙe he#eebÛes SkeâcesJe Gefö° oef}leesæejeÛes vemelesÛe cegUer. keâeB«esme he#e mece«e pevelesmee"er DemeuÙeeÛes YeemeJelees. oef}le Meesef<eleebÛÙee YeuÙeeÛes
efveJe[Cetkeâ peenerjveeces ØelÙeskeâ efveJe[Cegkeâerle Kej[le Demelees. efveJe[Cetkeâ efvekeâe}ebleer yengcele efceUe}s lej mJele:Ûes mejkeâej mLeeheve keâjlees. heCe mejkeâejÛee
DepeW[e cee$e SkeâcesJe oef}le GæejeÛee vemelees. SJe{sÛe keâMee}e lees oef}leslej oef}le Meesef<eleebÛÙee YeuÙeeÛeener vemelees. lees Demelees hejbhejeJeeÅeebÛee,
peeleerÙeJeeÅeebÛee, Deensjs Jeiee&Ûee, mejbpeeceoejebÛee, cekeälesoej, Yeeb[Je}oejebÛee DeeefCe Deelee keâe@heexjšs JeeuÙeebÛee. Ùee he#eekeâ[tve ÙegleerÛÙee ceeOÙeceebletve oef}leebvee
ØeefleefveefOelJe efo}s peeles pes oef}le meceepeeÛÙee meJeeËieerCe Gæeje}e HeâeÙeÅeeÛes vemeles. mJele:}e efveOeceea cnCeCeeje, meceepeJeeoeÛÙee Iees<eCee osCeeje, Ûeewme°
Je<eeËÛÙee efveJe[CegkeâerÛÙee jepekeâejCeele leeJetve meg}eKetve efveIee}s}e keâeB«esme he#e mecemle oef}le Meesef<ele meceepeeÛes YeefJeleJÙe Ie[efJeCÙeemee"er mebhetCe&le: jeyele
vemelees. pÙee oef}le he#e heg{eNÙeebMeer lÙeebÛeer Ùegleer nesles, lÙeebÛÙee heojelener meòesÛee efnmmee Heâej he[lees Demes nesle veener. DeeefCe ceie Ùee keâeB«esme - oef}le
he#e mebIešvee Ùegleerletve keâenerÛe meeOe}s veener ÙeeÛee DevegYeJe heojer IesTve oef}leebvee keâeB«esmeÛeer Jeefkeâ}er keâjle efHeâjeJes }eieles. lemes Pee}s veener lej
leLeekeâefLele meòesletve yeensj Hesâkeâ}s peeCÙeeÛeer efmLeleer DešU nesTve yemeles. pÙee he#eebÛes he#eerÙe Ûeefj$e keâeB«esme he#eemeejKesÛe Demeles lÙeebÛeener DevegYeJe
oef}leebmee"er DemeeÛe Demelees. Gj}s}e [eJee he#e jepekeâejCeeÛÙee yeeyeleerle lej Depetve Ùeehes#ee JesieUerÛe leNne. Ûeewme° Je<eeËÛÙee osMeeleer}
meeJe&Yeewce mJeleb$e meòeejepekeâejCeeÛÙee heš}eJej Ùee [eJÙeebÛeer mebKÙee veieCÙe Demeles. keâejCe pevelesle keâ°keâjer - oef}le Meesef<ele pevelesle ÙeebÛes
mLeeveÛe Gj}s}s vemeles. osMeeJejÛÙee jepekeâejCeeJej}e ÙeebÛee ØeYeeJe ÙeslÙee Ûeewme° Je<eeËle mebhetve ies}e Deens. keâesCes Skesâ keâeUer G"lee yemelee
cee@mkeâesÛÙee DeeosMeeÛeer Jeeš heeneJeer }eies. Deelee lees he#e yeerepf ebieÛÙee DeeosMeeÛeer Jeeš heenlees. pÙeebveer Deehe}s peenerjveeces me[Jetve šekeâ}s. JeieeaÙe peeefCeJelesÛÙee
ÛeUJeUer-mebIe<e& }{Ces mees[}s. SleösMeerÙe oef}le Meesef<ele meceepeeÛÙee ÛeUJeUerMeer cegöeceÛe ÙeebÛes veeles efnjJetve "sJe}s}s vemeles. Deebyes[keâjebmeejKÙee
ceneveeÙekeâeÛÙee vesle=òJeeKee}er }{lee ies}s}e Demhe=MÙecegkeäleerÛee }{e Ùeeyeö} keâe[erÛesner Øesce Ùee hegjesieeceer he#e heg{eNÙeebvee DeepeIe[er}e Deefpeyeele veener.
efveJe[Cetkeâ FÛÚgkeâ oef}le he#e mebIešveebÛeer Meeskeâebeflekeâe nesTve peeles. efyeÇefšMekeâe}erve Meemevekeâleea peceele nesCesner veener DeeefCe mJeeleb$Ùeesòej efnbogmLeeveele
jeKeerJe peeiesÛÙee lejlegoervegmeej meòeeØeehleerÛes Oeveerner nesCes veener. KejsÛe efveJe[Cegkeâe ve }{efJelee oef}le meceepee}e Deehe}s YeefJeleJÙe Ie[efJelee ÙesCeej
veener keâe? ÙeeÛee efJeÛeej Deepe Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleer} keâesCeerner ke⤠MekeâCÙeeÛÙee cet[ceOÙes veenerle. Meemevekeâleea peceele nesCÙee}e DeeJneve efceUe}s.
mJeeleb$Ùeesòej efnbogmLeeveele meòeeØeehleerner veener. mebefJeOeeveeves DeefOekeâej osTvener ner DeMeer heefjefmLeleer. jepekeâerÙe Deefmcelee oeKeJeeJeer lej
Kewj}ebpeermeejKeer Iešvee Dees{Jetve IÙeeJeer. Kewj}ebpeerÛÙee Deceeveg<e Iešvesveblej jespe Kewj}ebpeer Ie[leÛe Deens. Hegâ}s, Deebyes[keâjebÛÙee veeJeeves keâejYeej
nekeâCeejs jepÙeeleer} keâeB«esme, je°^JeeoerÛes mejkeâej cee$e ns DevÙeeÙe, DelÙeeÛeej, ceeÙeYeefieveeRÛÙee FppeleerÛes efOeb[Je[s LeebyeefJeCÙeeme ye}Jeòej veener.
Kewj}ebpeerÛÙee Iešvesheemetve jepÙeele ojskeâ efoJeMeer oef}leebJej DelÙeeÛeej DevÙeeÙe Ie[leensle. Ùee osMeeJej Demhe=MÙeesæejkeâ [e@. Deebyes[keâjebveer Kejs Øesce
kesâ}s. lÙeebÛeer osMeYekeäleer DeefOekeâ Kejer nesleer cnCetve lÙeebveer DeeheuÙee DeeÙeg<Ùeele HegâefšjlesÛeer Yetefcekeâe keâOeer Iesle}er veener. veenerlej heeefkeâmleevehetJeeaÛe
oef}lemleeve efvecee&Ce Pee}s Demeles. Deepe owvebefove oef}leebJej Ie[}s}s DevÙeeÙe, DelÙeeÛeej heenlee nleye} nesCeeje oef}le meceepe Skeâ efoJeme
Suieej hegkeâe¤ve mJeleb$e oef}lemleeve ceeiet }eie}e lej DeIeefšleÛe Ie[s}. oef}le heBLejceOÙesner DeMee De}ieleeJeeoer ØeJe=òeer neslÙee. hejbleg lÙeebvee
lÙee keâeUer Demes De}ieleeJeeoer oef}le jepekeâejCe keâjCÙeele ÙeMe Dee}s veener. keâejCe DeeceÛÙeemeejKes meÛÛes Deebyes[keâjJeeoer lÙeebÛÙee heg{Ÿeele
DeeJneveemeceesj GYes nesles. Deepe nerÛe efpeö DeeceÛÙeele Deens. DeeceÛes Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleer} mecemle le®CeeF&}e cnCepes DeepeÛÙee efhe{er}e
meebieCes Deens keâer, Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleuÙee he#e mebIešveebÛeer Meeskeâebeflekeâe }#eele IesTve, lÙeebÛÙee ceÙee&oe DeesUKetve lÙeebÛÙee }gšhegšerÛÙee
}{eF&ÛÙee Jeuieveeble ve De[keâlee DevÙeeÙe, DelÙeeÛeejeÛÙee cewoeveele Gle¤ve mJele: cegkeâeye}e keâje. heBLejmeejKeer hegve:MÛe `šerš Dee@Heâ š@š' DeMeer
Yetefcekeâe IesleuÙeeefMeJeeÙe DelÙeeÛeej LeebyeCeej veenerle. hegvne heBLej yevetve DeefmcelesÛee peeiej Iee}e. ne osMe Deeheg}e Deens. GÅeener Deeheg}eÛe jenCeej
Deens. peelÙeebOeebÛeer ieÙe ke⤠vekeâe. mejkeâej DevÙeeÙe, DelÙeeÛeej LeebyeJes} Ùee Yeg}Yeg}wÙeele De[ketâ vekeâe. Demes Ie[}s lejÛe DelÙeeÛeej Leebyeleer}.'
o
261
 meeceeefpekeâ Skeâpetš heefj<eosÛÙee efveefceòeeves...
efJeÅeceeve jepekeâerÙe he#e DeeefCe meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerÛes Gefö° Deme}suÙee meeceeefpekeâ mebmLee DeeheuÙee cetU Feflekeâle&JÙeeheemetve ogjeJe}suÙee
efomeleensle. meceepeeÛes pJe}ble ØeMve, lÙeebÛÙee mees[JeCegkeâerÛeer "skesâoejer peCet Ùee mebIešveebveer Ùee Ie[er}e mJeÙebmesJeer mebIešveebkeâ[s meesheefJe}s}er efomeles.
mJeÙebmesJeer mebIešveebleHexâ Ûee}}s}s meceepeheefjJele&veeÛes keâece Heâe@jsve Hebâef[bieJej DeJe}byetve Demeles ns Deelee iegefhele jeefn}s}s veener. keâener mJeÙebmesJeer
efoiiepe mebIešveebÛes ceneYeeie ce}e Deepener ceenerle Deensle keâer lÙeebÛee Skeâ heeÙe osMeeÛÙee heeref[le - Meesef<ele pevelesÛÙee peefceveeRJej }škeâ}s}e
efomelees, lej ogmeje heeÙe 24 leeme efJeceeveele. cnCepes nJesleÛe JeeJejleevee efomelees. Ùee heeMJe&YetceerJej 6 ceeÛe& jespeer meeÙebkeâeUer mebheVe Pee}s}er
meeceeefpekeâ Skeâpetš heefj<eo yeepee¤ mJeÙebmesJeer mebmLeebÛÙee leg}vesle npeejes hešeRveer meceepeefnleoMeea nesleer. Kejs lej ner Keg}er heefj<eo nesleer. lÙeecegUs
veslÙeebÛÙee heæleerves pemes Ùee heefj<eoebÛes keâecekeâepe Jeeo-ÛeÛee& Ùee}e Devegme¤ve Ûee}les lÙee}e ner heefj<eo DeheJeeo nesleer.
Ùee heefj<eosle meeceer} Pee}s}s jepÙeeÛes cenmet}ceb$eer lemesÛe efJeefJeOe meceepemecetn IeškeâebÛes ØeefleefveOeer DeeefCe pÙee oef}le heBLej mebIešvesves ner
heefj<eo DeeÙeesefpele kesâ}er nesleer efleÛes ØecegKe keâejYeejer. meieUŸeebveerÛe DeeheeheuÙee jepekeâerÙe YetefcekeâebÛes yegjKes yeepet}e Gle¤ve "sJetve Ùee heefj<eos}e
DeefYeØesle Deme}suÙee meceepeeÛÙee keâener pJe}ble ØeMveebÛeer oerIe&keâeU veJns DeesPejleer keâe nesF&vee, ieebYeerÙee&ves ÛeÛee& kesâ}er. Ùee heefj<eosle yeens¤ve
Dee}suÙee mebIešvee ØeefleefveOeeahes#ee mLeeefvekeâ pevelesÛee cees"e menYeeie neslee. lÙeelener Ûet} DeeefCe cet} Ùee meebmeeefjkeâ jiee[Ÿeele je$ebefoJeme heesUle
jenCeeNÙee ceeleeYeefieveeRÛee heg®<eebhes#ee DeefOekeâ menYeeie neslee. SjJner DemeuÙee heefj<eoebmee"er }eskeâebvee hewmes osTve hekeâ[tve DeeCeCÙeeÛes keâece
De}erkeâ[ÛÙee keâeUele jepekeâerÙe he#e, heg{ejer keâjleele. lÙee heeMJe&YetceerJej 6 ceeÛe&ÛÙee jceeyeeF&veiejele mebhevve Pee}suÙee meeceeefpekeâ Skeâpetš heefj<eosÛes
cenòJe meeceeefpekeâ peeefCeJesÛÙee DeLee&ves DeefOekeâ }#eCeerÙe cnš}s heeefnpes.
Deebyes[keâjer ÛeUJeU Kejs lej mecemle oef}le Meesef<ele keâ°keâNÙeebÛeer ÛeUJeU. heCe peJeUpeJeU oesve oMekeâebntve DeefOekeâ keâeU Ùee ceelee jceeyeeF&
keâe@}veer}e SkeâpeeleerÙe jepekeâejCeeÛee Deñe keâener }eskeâebveer yeveefJeCÙeeÛee efnCekeâme ØeÙelve kesâ}e neslee. Ùee heefj<eosle jceeyeeF& keâe@}veerle Deebyes[keâjer
pevelee mebkegâefÛele peelekeâes<eeÛÙee jepekeâejCeeletve yeensj he[leevee Deepe efomeles Deens. ceepeer ceb$eer jcesMe yeeieJes lemesÛe efMeJemesvesÛes yeeyegjeJe ceeves ÙeebÛÙee
GlmHetâle& Yee<eCeebvee efceUCeeje Øeeflemeeo Demhe=MÙe meceepeeleer} efJeefJeOe peele Ieškeâ YeefJe<Ùeele Skeâ$e ÙesCÙeeÛÙee °erves cenòJeeÛee neslee. mecemle
oef}leebÛeer Skeâpetš keâjCÙeeÛeer efvekeâ[ Ùee meeceeefpekeâ Skeâpetš heefj<eosle menYeeieer nesCeeNÙee Deecne meJeeËveeÛe cenòJeeÛeer Jeešle nesleer.
efkeâceeve meeceeefpekeâ ØeMveebvee Deeheehe}s he#e cele DeeefCe celeeblejs yeepet}e mee¤ve keâece keâjCÙeeÛeer DeeMJeemeves ceePÙeemekeâš jcesMe yeeieJesmeensye
lemesÛe yeeyetjeJe ceevesmeensye, [e@. [eWiejieeJekeâj DeeefCe Depeg&ve [ebieUsmeensye Ùee meJeeËveer peenerj kesâ}er DeeefCe heefj<eosÛes GodIeeškeâ cnCetve
GheefmLele Deme}suÙee yeeUemeensye Leesjele Ùeebveer SkeâpegšerÛÙee Iees<eCes}e Deehe}e DeeefCe DeeheuÙee mejkeâejÛee heeef"byee keâeÙece jener} Demes
peenerjner keâ¤ve šekeâ}s. Kejs lej 2014 mee}ÛÙee meeJe&ef$ekeâ efveJe[CegkeâerÛes JesOe meJe&Ûe jepekeâerÙe he#eebvee }eie}s Demelee heBLej mebIešvee
cee$e meeceeefpekeâ Skeâpegšermee"er Keg}er heefj<eo IesTve Suieej hegkeâejle Deens. ner yeeye cenòJeeÛeer ceeveeÙe}e nJeer. Ùee heefj<eosÛÙee hetJe&mebOÙes}e
ve#e}Jeeoer ÛeUJeUerÛÙee veJÙee ne}Ûee}erÛeer ceeefnleer osCeejer yeeleceer Jele&ceevehe$eeble Úehetve Dee}er. efleÛee meboYe& osle ceer cnš}s nesles keâer,
peeefleØeLee lees[uÙeeefMeJeeÙe kegâ"uÙeener [eJÙee he#eebvee Deehe}s jepekeâerÙe F&efhmele meeOÙe keâjlee ÙesCeej veener. keâ[Jes keâcÙegefvemš Deme}s}er
ve#e}Jeeoer ÛeUJeUmegæe kesâJeU Jeie&Ùegæ DeeefCe efnbmeeÛeej Ùee ceeiee&ves Ùee osMeele oef}le Meesef<eleebÛes jepÙe DeeCet MekeâCeej veener. [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâjebveer Jeie&Ùegæ DeeefCe lÙeeletve Ie[Ceeje jkeäleheele, efnbmeeÛeej ÙeebÛee keâeÙece efve<esOeÛe kesâ}e. hejbleg lÙeebveer [eJes leòJe%eeve veekeâej}s veener.
ve#e}Jeeoer Demeesle, heejbheefjkeâ keâcÙegefvemš he#e Demees DeLeJee ceekeäme&Jeeoer keâcÙegefvemš he#e Ùee osMeele lÙeebveer heermeHegâ} š^@efvPeMeveÛeerÛe heæleer
DeJe}befye}er heeefnpes. heCe lÙeeDeieesoj peeefleØeLee lees[CÙeeÛes cenlkeâece lÙeebvee keâjeJes }eies}. meeceeefpekeâ Skeâpetš heefj<eo DeeÙeesefpele keâjCÙeeÛeer
oef}le heBLej mebIešvesÛeer ner Deebyes[keâjer Yetefcekeâe [eJÙee jepekeâerÙe DeeflejskeäÙeebefJe<eÙeer Deepener Deens. meòee oef}le Meesef<eleebmee"er nJeer vee? ceie leer
yebogkeâerÛÙee veUerletve keâMee}e pevce heeJeeÙe}e nJeer? yebogkeâerÛÙee veUerhes#ee ye@}sš heshejÉejs ØemLeeefhele nesCeejer keâ°keâNÙeebÛeer meòee ner meceepeeÛÙee
efnleeÛÙee °erves Ùee osMeele DeefOekeâ cenòJeeÛeer Deens.
meJe& peeleer, Oece&, JebMe, meeceeefpekeâ mecetneleer} m$eer-heg®<eebveer Skeâ$e ÙesTve meeceeefpekeâ heefjefmLeleerÛes DeJe}eskeâve keâ¤ve DeeheuÙee}e «eemeCeeNÙee
Mees<eCe, oeefjõŸe, De%eeve, peg}tce, peeleOece& ØeebleeÛee Je=Lee DeefYeceeve, osMeeleer} HegâšerjleeJeeoer MekeäleeRÛÙee keâejJeeÙee, Oeeefce&keâ onMeleJeeo Ùeeheemetve
mJele:Ûeer megškeâe keâ¤ve IÙeeÙe}e nJeer. Deehe}er vewmeefie&keâ Deefmcelee lespe:hegbpe keâjeÙe}e nJeer. Ùeele ŒeerJeie& DeeIee[erJej heeefnpes. DevegmetefÛele peeleer
- peceeleerÛes, yengpeve meceepeeÛes Mees<eCe DeeefCe oeefjõerkeâjCe LeebyeJeeÙe}e nJes. lÙeeletve JeešŸee}e ÙesCeejs KeÛÛeerkeâjCe ve° keâjeÙe}e nJes. `mesPe'ÛÙee
veeJeeves Yetefceheg$eebvee efveJee&efmele ve keâjlee, onMeleJeeÅeebJej DebkegâMe "sJeCes, mebmeo-efJeefOeceb[U Ùeebvee pevemeeceevÙeebÛÙee efnleeÛÙee °erves jeyeefJeCes,
keâeÙe&keâejer cebef$eceb[U, veeskeâjMeener, vÙeeÙeJÙeJemLee, Deieoer hees}erme Keeles, }<keâjmegæe osMeefnlee}e, meceepeefnlee}e yeebOetve šekeâCes, kegâCeer kegâCeeÛÙee
KeelÙeele, DeefOekeâejele nmle#eshe ve keâjCes, ßeefcekeâebÛÙee nelee}e jespeieej Ghe}yOe keâ¤ve osCes, mebIeefšle keâeceieej, ke=â<eer Glheeoves keâjCeeje Meslekeâjer
efJemLeeefhele nesCeej veener ÙeeÛeer o#elee IesCes, Deieoer hejje°^erÙe OeesjCeeheemetve meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ efJe<ecelee ve° keâjCes, mebefceße mebmke=âleer mecepetve
IesCes, efleÛÙee mebJeOe&veemee"er JeeJe osCes ns ØeMve lesJneÛe megšt Mekeâleer} pesJne meeceeefpekeâ SkeâpegšerÛee DeYeeJe ve° nesF&}. efnbogmLeeveer meceepe Dee"
ØecegKe peeleer, mene npeej Ghepeeleer Ùeele efJeYeeie}e Deens. ner efJeYeeieCeerÛe ve° keâ¤ve SkeâmebOe meceepe efvecee&Ce keâjCes ner keâeUeÛeer iejpe Deens
DeeefCe cnCetveÛe meeceeefpekeâ SkeâpegšerÛee ØeÙeeme DešU "jlees Deens. jceeyeeF&veiejeleer} ner heefj<eo DeepeÛÙee DejepekeâmeÂMe heefjefmLeleerle meeceeefpekeâ
DeLee&ves Gpes[eÛes keâece keâjCeejer Deens Ùeele Mebkeâe veener. o

262
 ÛeebieuÙee keâeceeÛeerner efkebâcele ceespeeJeer }eieles keâOeer keâOeer!
DeeCeeryeeCeer}e heeef"byee efouÙeecegUs ›eâebeflekeâejkeâ }{ŸeeÛÙee °erves peer Yetefcekeâe DeeceÛÙee peenerjveeceeØeCeerle heBLejÛeer nesleer, efleÛes MesJešer
mecesšeÛÙee jepekeâejCeele heefjJele&ve Pee}s. efJeÅeceeve hebleØeOeeve FbefojepeeRvee Yesštve keâenerMee oerIe& ÛeÛexDebleer Deecner lÙeebvee }sKeer heeef"byee efo}e.
lÙeebveerner Skeâe efJeefMe° keâeieoeJej DeeceÛÙee me¢ee IesTve mJele:Ûeerner lÙeeJej mener keâ¤ve lees keâeieo mJele:ÛÙee ohlejele "sJetve Iesle}e. ceer PeeuÙee
ØekeâjCeeves Deefpeyeele YeebyeeJetve ies}es veJnlees efkebâJee ce}e mJele:}e leer jepekeâerÙe DeelcenlÙeener Jeešle veJnleer. Deeblejje°^erÙe jepekeâejCeele FbefojepeeRveer
Iesle}s}er Yetefcekeâe DeeefCe meeceüepÙeJeeoer DecesefjkesâmekeâšÛÙee jepÙekeâlÙeeËefJe®æ GIe[heCes Iesle}s}er Yetefcekeâe ce}e DeeJe[}er nesleer.
osMeebleie&le - meeJekeâejMeenerheemetve meJe&meeceevÙeebÛeer megškeâe nesCÙeemee"er lÙeebveer kesâ}s}er keâejJeeF&. lÙeeÛeØeceeCes keâeUeyeepeejJee}s, mceie}me&, ceeefHeâÙee,
DeeefLe&keâ iegvnsieejebvee oeKeefJe}s}er leg®bieeÛeer nJee, DejepekeâJeeÅeebÛeener DeMeeÛe heæleerves kesâ}s}e yeboesyemle, mebmLeeefvekeâebÛes leveKes keâeÙeceÛes yebo keâjCes,
yeBkeâebÛes je°^erÙeerkeâjCe keâjCes... DeMeer Skeâ vee npeej OeesjCes. lÙeebveer Deeblejje°^erÙe jepekeâejCeele De}ielesÛes Iesle}s}s OeesjCener «esš nesles. keâeceieejebheemetve,
Meslekeâjer - oef}leebheÙeËle meJeeËvee FbefojepeeRÛÙee YetefcekesâcegUs DeeOeej Jeeš}e neslee. lÙeebveer jepÙekeâlÙee& cnCetve meòejÛÙee oMekeâele keâeÙee&efvJele kesâ}s}er OeesjCes
meJe&meeceevÙeebvee SJe{er DeeOeej osCeejer nesleer keâer yees}eÙeÛeer meesÙe veener. DeveskeâebÛÙee HeâeškeäÙee mebmeejeleer} ÛeerpeJemlet ieneCe he[}suÙee. lÙeele peceervepegce}ener
Dee}e. heCe FbefojepeeRÛÙee Skeâe DeeosMeeves meeJekeâejebÛÙee JÙeJenejeÛeer Keesšer yee[s šješje Heâe[tve šekeâ}er ies}er. pevelesves meeJekeâejeefJe®æ mJele:Ûe veblej
ÛeUJeU GYeej}er. Fbeof jepeeRveer DeefJekeâmeveMeer} osMeeleer} jepekeâerÙe Oegejf Ceebmeesyele kesâ}s}s SkeâpegšerÛÙee meòeejepekeâejCeeÛes OeMgJeerkeâjCe, cenemeòeebvee efo}s}e
Men, lÙeebÛee penebyeepeheCee, efJejesOekeâebMeer mejU mejU oesve nele keâjCÙeeÛeer Oe[e[er ce}e SJe{er YeeJetve ies}er keâer, ceer lÙeebÛÙeeJej Ûekeäkeâ Skeâ
oerIe& keâefJeleeÛe ef}ntve šekeâ}er. keâefJelee Øekeâejeleer} lees Jees[ keâeJÙeeÛee Øekeâej ceer neleeU}e neslee. ceje"erle efle}e GösefMekeâe cnš}s lejer njkeâle
veener. keâefJelesle FbefojepeeRÛÙee meJe&meeceevÙeebÛÙee GæejeÛÙee jepekeâejCee}e ceer Meyoyeæ kesâ}s nesles.
lÙee JesUer DejepekeâJeeoer efJejesOeer ØeJeene}e nJÙee Deme}suÙee meJebie mJeeleb$ÙeeÛee FbefojepeeRveer mebkeâesÛe kesâ}e. Jele&ceevehe$eeJej efveyeËOe }eo}s. veenkeâ
efJejesOekeâebvee keâejCeeefMeJeeÙe [ebye}s DeMee ØeÛeejeÛeer ieesyesumeer jeU meJe&$e G[e}er nesleer. lÙee JesUer ceer DeeefCe ceePÙeeMeer efvekeâšJeleea Deme}suÙee keâeÙe&keâlÙeeËveer
Iesle}s}er Yetefcekeâe DeeceÛÙeeleuÙee leLeekeâefLele jesceBefškeâ keâeÙe&keâlÙeeËvee DeeJe[}er veJnleer. lÙeebÛÙeele}s keâener peCe FbefojeefJejesOeer o}ele meeceer} nesTve
leg®bieele ies}s nesles. peÙeØekeâeMe veejeÙeCe SkesâkeâeUÛes meÛÛes meceepeJeeoer. mJeeleb$Ùemewefvekeâ cnCetve lÙeebÛeer lÙeeieeÛeer cenleer, hejbheje DeKesj DeMee heæleerves
Kebef[le Pee}er keâer, les hees}erme o}e}ener DeeheuÙee Jeefj‰ebÛes DeeosMe ve heeUCÙeeÛes DeeJeenve keâ¤ve }eie}s. hees}erme KeelÙeeleuÙee Demebleg°ebvee lÙeebveer
mJele:ÛÙee DeeCeeryeeCeerefJejesOeer ceesefnceslener meeceer} nesCÙeeÛes, SKeeÅee meYesle }<keâje}ener FbefojepeeRÛÙee jepeJešerefJe®æ GYes jenCÙeeÛes DeeJeenve les keâjle
nesles. lÙee JesUer Skeâ meÛÛee Deebyes[keâjJeeoer cnCetve Ùee }{eF&le ceePee he#e (OeesjCeelcekeâ) Yetefcekeâe efveJe[Ces DeheefjneÙe& nesles. pÙee}e ØeÛeef}le meòee
DeeefCe meòeeefJejesOeer jepekeâejCe keâUle veJnles; lÙeeefJe<eÙeer DeeheCe keâeÙe yees}Ceej? heCe Deecner DeeCeeryeeCeerÛÙee keâeUele ÙeesiÙe Yetefcekeâe Iesle}er. efou}erntve
hejleuÙeeveblej ceer heefn}s keâece kesâ}s les Deecner `DeeCeeryeeCeer Ûetkeâ keâer yejesyej' Demee heefjmebJeeo `yeewæ hebÛeeÙele meefceleer' Ùee ye}ob[ Deebyes[keâjer mebIešvesÛÙee
YeesF&Jee[e ÙesLeer} keâeÙee&}Ùeele Iesle}e neslee. Ùee heefjmebJeeoe}e mebyeesefOele keâjeJes cnCetve Deecner oesIee ceevÙeJejebvee yees}eJe}s nesles. lÙeehewkeâer Skeâ nesles.
yeeyeemeensyeebÛes megheg$e YeÙÙeemeensye Deebyes[keâj DeeefCe ogmejs nesles jepÙeeÛes efJeOeer Je vÙeeÙeceb$eer efMeJejepe heešer} (}eletjkeâj). lÙeebÛee keâeÙeÅeeÛee Je mebefJeOeeveeÛee
iee{e DeYÙeeme neslee. YeÙÙeemeensyeebÛee he#e pÙee IeveMÙeece leUJeškeâj, Deej. peer. ®kesâ, megceblejeJe ieeÙekeâJee[ DeeoeRÛee neslee leer ceb[Uer DeeCeeryeeCeer}e
heeef"byee osCÙeeÛÙee cet[ceOÙes nesleer. YeÙÙeemeensyeebMeer Deieesoj ÛeÛee& kesâuÙeeveblejÛe lÙeebvee Ùee heefjmebJeeoele mevceeveveerÙe Jekeälee cnCetve efvecebef$ele kesâ}s.
keâe kegâCeeme "eTkeâ, les Fbefoje ieebOeer DeeefCe lÙeebÛeer Yetefcekeâe ÙeeefJe®æ SJe{s keâ[Jes yees}}s keâer lees DeKKee heefjmebJeeo GOeU}e iesuÙeemeejKes
Jeešle nesles. DeMee meYee GOeUCÙeeÛee ceer Deveskeâ JesUe DevegYeJe ÙeehetJeea Iesle}e neslee. ceer mebÙece jeKetve YeÙÙeemeensyeebveblej ceeF&keâ neleele IesTve
YeÙÙeemeensye hejKe[ yees}}s Ùeeyeö} lÙeebÛes DeefYevebove kesâ}s. veblej efMeJejepe heešer} ns ÙeeefJe®æÛeer Kejer yeepet ßeeslÙeebmeceesj ceeb[leer}, Demes
cnCetve efMeJejepe heeš}ebÛÙee neleele ceeF&keâ efo}e. lÙee JesUer efMeJejepe heešer} SJe{s «esš yees}}s keâer, meceesjÛee Jekeälee FbefojeceÙe nesTve ies}e.
JÙeefkeälemJeeleb$ÙeeÛee, Yee<eCe DeeefCe ØeÛeej-Øemeej DeeefCe DeefYeJÙekeäleer mJeeleb$ÙeeÛee Iešveelcekeâ DeLe& DeeheCe lebleesleble Iesle}e lejer cet}Yetle
DeefOekeâejele mJeeleb$ÙeeÛÙee JÙeeKÙesle cees[CeeNÙee Ùee yeeyeer veerš }#eele IÙeeÙe}e nJÙeele. Iešvesves DeeheuÙee}e efo}s}s mebÛeejmJeeleb$Ùe Demees,
}sKeve, DeLeJee DeefYeJÙekeäleerÛes mJeeleb$Ùe Demees, les efvejbkegâMe ØekeâejÛes efo}s}s veener. les efJeJeef#ele ceÙee&osheÙeËleÛes Deens. mJeeleb$ÙeeÛÙee nkeäkeâeÛeer kegâCeer
iewjJÙeeKÙee keâjle Demes} lej meÛÛes Deebyes[keâjJeeoer cnCetve DeeheCe lÙee}e efJejesOe keâjeÙe}e nJee.
Iešveekeâejebveer Ùee osMeeÛeer mebmke=âleer, hejbheje, Yeeweflekeâ, DeeOÙeeeflcekeâ mJeeleb$ÙeeefJe<eÙeer meKees} DeYÙeeme keâ¤veÛe IešvesÛÙee cet}Yetle
DeefOekeâejemeesyele ns efJeJeef#ele ceÙee&oebÛes yebOevener Ieele}s. lesÛe pej cees[}s ies}s Demeles lej Ûeewme° - heeme° Je<ex pÙee Iešvesyejngketâce Ùee osMeeÛee
SkeâmebOeheCes keâejYeej nekeâ}e ies}e lÙee}e yeeOee Dee}er Demeleer DeeefCe cees"Ÿee efceveleJeejerves 560 mebmLeeveebÛee efJe}Ùe keâ¤ve DeeefCe mebefceße
meceepeeÛeer Skeâef$ele ceesUer yeebOetve ne osMe Iešveekeâejebveer mebefJeOeeveeÉejs SkeâmebOe kesâ}e leesÛe HegâefšjleeJeeÅeebÛÙee jepekeâerÙe keâejJeeÙeebcegUs Hegâštve
peeCÙeeÛÙee ceeiee&Jej ÙesTve heesnesÛe}e Demelee DeeefCe ceie ce}e ceenerle veener, FlejebÛes keâeÙe vegkeâmeeve Pee}s Demeles; hejbleg pÙee oef}le hetJee&mhe=MÙee}e
mebefJeOeeveeves ceeCetmeheCeeÛes DeefOekeâej efo}s, lÙeeÛes vegkeâmeeve Pee}s Demeles. pevelee he#eeÛÙee jepeJešerle Pee}sner lemes. lÙeeÛe keâeUele heg{s meeJe&ef$ekeâ
efveJe[Cegkeâe DeeuÙeeveblej pevelee he#eeves YeÙÙeemeensyeebvee }eskeâmeYesmee"er pevelee he#eeÛee DeefOeke=âle GcesoJeej cnCetvener GcesoJeejer efo}er veener. MesJešer
YeÙÙeemeensyeebveer yeewæebÛÙee meJe}leeRÛee ØeMve IesTve GcesoJeejer }{efJe}er, hejbleg les he[}s DeeefCe lÙeebÛee IeveMÙeece leUJeškeâj DeeoeRÛee efjheefy}keâve
he#ener ÙeLeekeâeU DeeCeeryeeCeerÛee hegjmkeâlee& Pee}e neslee. o

263
 Deepe YeieJeeve yegæ Demeles lej!.
yegæieÙesleer} yee@cyemHeâesš ceeef}keâe ØekeâjCee}e Skeâ ceefnvÙeentve DeefOekeâ keâeU Pee}e Deens. peieeleer} ØelÙeskeâ Oecee&Ûes Skeâ cegKÙe heefJe$e mLeU
Demeles. lesLetve lÙee Oecee&Ûes Oece&heer" Ûee}Je}s peeles. yegæieÙee ns peeieeflekeâ yeewæOeceeaÙeebÛes Oece&heer"Ûe Deens. yegæ Oece& peieeleer} pÙee pÙee osMeeble
ØecegKe Oece& cnCetve DeefOe‰eve heeJe}e, lÙee lÙee osMeeleer} jepÙekeâlÙeeËveer, meceepeOegefjCeebveer Je Oece&JesòÙeebveer Deeheehe}er `yegæefJenejs' ieÙesle GYeej}er
Deensle. YeieJeeve yegæebÛÙee efMekeâJeCegkeâerÛes Oe[s efiejJeCÙeemee"er jepÙeeleer} efpe%eemet DevegÙeeÙeer Ùee heefJe$e Yetceerle ÙesTve yegæ Oece& oMe&veMeeŒeeÛÙee
mJeeOÙeeÙeeÛÙee DeLee&ves mebMeesOeve DeOÙeÙeve DeeheeheuÙee hejerves, DeeheeheuÙee osMeeves GYeej}suÙee efJenejeletve keâjle Demeleele. Ùee heefjmeje}e heÙe&šve
mLeU cnCetve lÙeeÛee ceer DeJeceeve ke⤠FefÛÚle veener. ne heefjmej peieeleer} Meesef<ele heeref[leebvee `Deòe oerhe YeJe' keâ¤ve mees[Ceeje Deens.
peieYejÛÙee efJeefJeOe osMeebleer} yegæ DevegÙeeÙeebÛee ÙesLes jeyelee Deens. Ùee jeyelÙeeletve YeJÙe ØeceeCeele hejosMeer Ûe}ve- yeesOeieÙesleer} yegæefJenejeÛee
keâejYeej heenCeeNÙee meefceleer}e cnCepes Øeefle‰evee}e Øeehle nesles. peieYejeletve yegæefJenejeÛÙee efJekeâemeemee"er mJeeOÙeeÙe DeOÙeeheve Deeoer nsletbmee"er hejkeâerÙe
Ûe}veeÛÙee ¤heeves ØeÛeb[ cees"Ÿee jkeâcesÛÙee osCeiÙee hee"efJeuÙee peeleele. De}erkeâ[uÙee keâeUele ØemLeeefhele je°^erÙe jepekeâerÙe he#eebÛÙee DeeefCe meeceeefpekeâ
Øeefle‰eveÛÙee veekeâlexheCeecegUs osMeeleer} Sve. peer. Dees. ØeCeerle cnCepes mesJeeYeeJeer mebmLeebÛÙee meceepekeâejCee}e, jepekeâejCee}e pÙee Heâe@jsve Hebâef[biecegUs
Tle Dee}e Deens DeMee mJe¤heeÛee ne Ghejeskeäle efveOeer veener. Skeâe Goeòe nsletves Øesefjle nesTve yegæeÛÙee cetU efMekeâJeCegkeâerÛee peieYej Øemeej JneJee Ùeemee"er
Ùee osCeiÙee Deensle. yeesOeieÙesleer} yegæefJenejeÛee keâejYeej heenCeejs keâejYeejer efkeâleer efve:mJeeLeea Je=òeerves Ùee osCeiÙeebletve cetU nslet meeOÙe keâjleele ns Deepe
mecepeeÙe}e ceeie& veener. yegæefJenejeÛee keâejYeej heenCeeNÙee Øeefle‰eveceOÙes Øeefle‰eveeleuÙee meomÙeebhewkeâer efvecces meYeemeo efnbogOeceeaÙe Deensle. mJele:ÛÙee
Oece&efve‰e pehele ner ceb[Uer Ùee yegæefJenejeceeHe&âle yegæ efJeÛeej leòJe%eeveemee"er ÙesLes Keheleevee efomeleele ns DeeMÛeÙe&keâejkeâ Deens! Ùee Øeefle‰eveeJej cegKÙe
ØeMeemekeâ efyenej Meemeve DeLeJee keWâõ mejkeâej ÙeebÛÙee mebceleerves vesce}e peelees. leesner peJeUheeme efnboglJe meb%esÛÙee peeefCeJesÛee DemeCÙeeÛee DeØelÙe#ejerlÙee
Deóeneme jeyeefJe}e peelees. Kejs lej yegæ Oece& DeeefCe efnbot Oece& Ùeele}e DeveeefoyebOeÛe Ùee DemeuÙee jÛevescegUs efmeæ nesleevee efomelees. Ùee Øeefle‰eveeÛÙee
keâeÙe&keâeefjCeerleer} efnbogOeceeaÙe keâejYeejer ceb[Uer, yegæ leòJe%eeveeÛes yeÇÇeÿeCeer Oecee&le ¤heeblej keâjleevee FLes efomeleele keâeÙe? yegæ Oecee&Jej efve‰e Deme}suÙee
heefj›eepekeâeÛÙee ceveele; veJeyegeæ f mš DevegÙeeÙeebÛÙee ceveele DeepeJej DeMee Mebkeâe DeeuÙee veJnlÙee, hejbleg iesuÙee oer[-oesve oMekeâebheemetve cee$e keâener yegæOeceeaÙe
efYeKKetieCe mebIeeÛÙee ceveele Demes veenkeâ ØeMve GYes jent }eie}sÙele. lÙeebvee Demes Jeešles keâer, Ùee Øeefle‰eveeceOÙes efnbogOeceeaÙe keâejYeejer DemeuÙeecegUs
yegæ Oece& efMekeâJeCetkeâ DeeefCe ØeeLe&vee mLeUele}s keâce&keâeb[ ÙeeJej hegjesefnle Oecee&Ûes ØeeyeuÙe jenles. ne yeesOeerefJenej leeefòJekeâ DeLee&ves efveKeU yegæ efJeÛeej
efMekeâJeCegkeâerÛes ceveeheemetve mebJeOe&ve DeeefCe mebj#eCe nesF&} Demee nJee; Oecee&ÛÙee #es$eelener Demee DeehehejYeeJeeÛee nslet ceveele "sJetve pesJne yegæ Oece&Jesòesner Jeeiet
}eieleele lesJne DeÛebefyele JneÙe}e nesles.
Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleer ceesÛee&le [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer efnbot Oecee&Ûee lÙeeie keâ¤ve yegæ Oecee&Ûee mJeerkeâej keâ¤ve hegvne yegæ Oece&
efnbogmLeeveele ØemLeeefhele kesâ}e. Ùee meJe& G}Leehee}Leerle Ûeebie}s DeeefCe JeeF&š Ie[}s Demes Oe¤ve Ûee}}es lejer Skeâ cee$e mhe° Pee}s. Jewefokeâ
Oecee&ves Ùee Oecee&Ûes heejbheefjkeâ Oecee&le cnCepes efnbot Oecee&le ¤heeblej PeeuÙeeveblej yegæeÛee meceeJesMe efnbot Oecee&ÛÙee DeJeleej keâuhevesleuÙee oneJÙee
DeJeleejele meceeJesMe kesâ}e ies}e. yegæ F&MJejefJenerve Yeeweflekeâ leòJe%eeveeÛee hegjmkeâlee&, lees ÛewlevÙeJeeoeÛÙee efJejesOeele Demes. yegæ Oecee&le}s efJeÉpeve
ÛeÛee& keâ¤ve JemlegefmLeleer veekeâejleele. ceie lÙeeÛes he[meeo Ûekeäkeâ yeesOeieÙesle yee@cyemHeâesš PeeuÙeeyejesyej Jewefokeâ Oece& cnCepes efnbot Oece& efJe®æ yegæ
Oece& ne leLeekeâefLele ØeeÛeerve Oece& mebIe<e& DeepeÛÙee keâeUele GYes keâjCÙeele MeneCeheCe kegâ"}s? efnbot Oecee&Ûeer meceer#ee Deebyes[keâjebveer kesâ}er. lÙeebveer
keâe}yee¢e iees°er Hesâketâve ceveg<Ùee}e keWâefõYetle ceeveeJes cnCetve Iešvesle meJe& OeceeËvee DeeheeheuÙee ØemeejeÛes, keâce&keâeb[eÛes DeefOekeâej efo}s. lÙeebveer efnbot
Oecee&}ener les efo}s. mebefJeOeeve lejlegoer keâjleevee les efnbot Oecee&Meer met[yegæerves Jeeie}s veenerle. G}š lÙeebveer OeceeËlejner ÙeeÛe ceeleerle pevcee}e Dee}s}e
Oece& mJeerkeâe¤ve kesâ}s. ØelÙeskeâ Oecee&ves DeeheuÙee Oecee&ÛÙee leòJe%eeveeÛee Øemeej keâjeJee, heCe ogmeNÙee Oecee&Jej kegâjIees[er ve keâjlee, Oece& keâ}n ve
ceepeJelee lÙee lÙee Oecee&ÛÙee DevegÙeeÙeebveer, keâejYeeNÙeebveer JeeieeJes, Demes Deebyes[keâjebÛes cele nesles. yegæieÙesleer} yee@cyemHeâesš ØekeâjCeeveblej cee$e osMeYej
pes efve<esOeeÛes ceesÛex efveIee}s lÙee ceesÛee&leuÙee meJebie heg{eNÙeebveer ceeieCeer kesâ}er keâer, yeessOeieÙesÛee keâejYeej heenCeeNÙee Øeefle‰eveebceOetve efnbogOeceeaÙe
keâejYeeNÙeebvee JeieUe DeeefCe lees keâejYeej yeewæ OeceeaÙeebÛÙee neleele Åee. Deepe yegæ Demeles lej vekeäkeâerÛe lÙeebveer DeMeer ceeieCeer ceevÙe kesâ}er
vemeleer. yegæ Oece& Jewefokeâ Oecee&Jej}er ØeYeeJeer Øeefleef›eâÙee Deens. Jewefokeâ Oece& yegæ Oecee&Ûeer peveveer Deens. Jewefokeâ Oecee&ÛÙee Oece&ceeleË[ebveer Skesâ keâeUer
yegæ Oecee&Ûeer efveYe&lme&vee kesâ}er Demes}, heCe DeepeÛes efnbot Oece&ceeleË[ lÙeebÛÙee Oece& leòJe%eeveevegmeej keâe nesF&vee, DeKesj yegæeÛee $e+CeevegyebOe ceevet
}eie}s Deensle. DeMee JesUer ne $e+CeevegyebOe lees[CÙeeÛeer Yee<ee yegæevegÙeeÙeebveer keâjCes efkeâlehele MeneCeheCeeÛes "js}? yeesOeerefJenejeÛÙee keâejYeejele
efnbot Oece&efve‰ Demeleer} lej Demet osle. yegæ leòJe%eeveeÛee les Dehe}ehe keâjleele keâeÙe? Deehe}e ceneÙeeveer mebØeoeÙe Ùee Dehe}eheeÛee yeUer DeensÛe.
efnbot Oecee&le}eÛe veJns lej peieYejeleer} Oecee&ÛÙee DeJeleej keâuhevee, ¤{er -hejbheje-mebmke=âleer mJeerkeâe¤ve yeve}s}e ceneÙeeveer mebØeoeÙe Skeâe DeLeea
Jewefokeâ Oecee&ÛeerÛe DeeJe=òeer cnš}er heeefnpes. cegUeleuÙee F&MJejefJenerve Oece&leòJe%eeveeÛeer YesoJeeoer °er lÙeele veener. lÙeecegUs yeesOeerefJenejeleuÙee IešvesÛee
efve<esOe keâjleevee veJÙee Jeeoe}e leeW[ Heâes[t veÙes. yeesOeerefJenej yeewæ mebmLeebkeâ[s meesheJe}e lej lÙeeJej Deeflejskeâer ceeLesefHe⤠nu}s keâjCeejÛe veenerle
ÙeeÛeer MeeMJeleer ner ceb[Uer lejer osT Mekeâleer} keâeÙe? yegæ nÙeele Demeles lej les cnCee}s Demeles, Úeve Demet osle keâer, ceePÙee hetJee&ßeceer Oecee&ÛÙee
DevegÙeeÙeebkeâ[s yeesOeerefJenejeÛee keâejYeej! yegæeÛÙee cetU efMekeâJeCegkeâerÛes mebJeOe&ve Ùeele Deme}s}s efYekeäKet mebIe lejer kegâ"s keâešskeâesjheCes keâjleensle?
Oece&#es$eelener iešyeepeer ceepeJeerle iewj Jeeiet }eie}sÙele. o

264
 Denes YeeT, heÙee&Ùe meebiee!..
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer oef}leebvee jepekeâerÙe nkeäkeâ Øeehle JneJesle Ùeekeâefjlee efyeÇefšMekeâe}erve efnbogmLeeveele DeeefCe mJeeleb$Ùeeveblej SleösMeerÙe
meòeeOeejer efnbogmLeeveele pÙee JewOeeefvekeâ lejlegoer keâ¤ve "sJeuÙeele lÙeele oef}leebmee"er jepekeâerÙe Deej#eCe ner lejleto DelÙeble cenòJeeÛeer ceeve}er
peeles. mJeeleb$Ùeesòej meeJe&Yeewce efnbogmLeeveeleer} SleösMeerÙeebÛÙee meòes}e 64-65 Je<ex G}štve iesuÙeeveblejner jepekeâerÙe nkeäkeâØeehleerÛÙee °erves pes
ÙeMe efceUeÙe}e nJes les DeepeleeieeÙele efceUe}s}s veener. pÙee}e Ùee °erves yessefveefHeâš cnCelee ÙesF&} Demes efveKee}me yesefveefHeâš oef}le meceepee}e
efceUe}s}s veener ner cees"er Meekeâebeflekeâe Deens. ÙeeÛes cegKÙele: keâejCe Ùee osMeeleer} meòeeOeejer DeeefCe efJejesOekeâ DeMeer Yetefcekeâe yepeeJeCeejs oesvnerner
yeepetbÛes je°^erÙe heeleUerJejer} he#e nesÙe.
meeJe&Yeewce mJeleb$e efnbogmLeeveele - efnbogmLeeveer mebefJeOeeveeÉejs peer oef}leebÛÙee efJekeâemeemee"er jepekeâerÙe, Mew#eefCekeâ, veeskeâjerefJe<eÙekeâ Deej#eCeeÛeer lejleto
kesâ}er Deens lÙeebÛee keâe}Keb[ efJeJeef#ele meceÙeeheÙeËleÛee cnCepes one Je<ex Flekeâe DemeeJee, Demee efJeÛeej mee#eele [e@. yeeyeemeensyeebÛee megæe neslee. hejbleg
ner cegole keWâõele DeJÙeenle ves}er. keâeB«esmeveblej keWâõele JesUesJesUer meòesJej Dee}suÙee DeeIee[erÛÙee mejkeâejebveermegæe keâeB«esmeÛÙeeÛe YetefcekesâÛeer jer Dees{}er.
meòeeOeejer - efJejesOekeâ ÙeebÛÙee jepekeâejCee}e ÙeecegUs HeâeÙeoe nesleÛe Dee}e. hejbleg ØelÙe#e Ùee jepekeâerÙe Deej#eCeeÛee HeâeÙeoe KeNÙee DeLee&ves oef}leebvee
nesT Mekeâ}e veener. DeepeJej ns jepekeâerÙe Deej#eCe oef}le meceepee}e jepekeâerÙe nkeäkeâ Øeehle keâ¤ve osCÙeeÛes Deej#eCe nesles. Deepe mJeeleb$ÙeeÛÙee 64
Je<eeËveblejner oef}le meceepe oef}leebÛes ØeefleefveefOelJe, efJeefOeceb[U, mebmeosle oef}le ceeCemeeves keâ¤ve Ùee nkeäkeâeheemetve JebefÛele Deens. ØeeosefMekeâ he#e Demees,
lelmece he#e Demees DeLeJee je°^erÙe heeleUerJejÛes ye}Jeòej pegveeš he#e jepekeâerÙe jeKeerJe peeieebÛÙee Ùee lejlegoerÛee les HeâeÙeoe G"Jeleele. DeeheuÙee he#eeleHexâ
les DeeheuÙee oef}le keâeÙe&keâlÙee&}e efveJe[Cegkeâer}e GYes keâ¤ve Ùee jeKeerJe peeiesJej Deehe}s ØeefleefveOeer cnCetve efveJe[tve DeeCeleele DeeefCe ceie MesJešer Ùee
ØeefleefveOeerÉejs cee$e oef}leesæejeÛÙee jepekeâerÙe nkeäkeâeÛes DeJecetuÙeve keâjerle jenleele. jepekeâerÙe nkeäkeâØeehleermee"er }{Je}s}er ner jepekeâerÙe Deej#eCeeÛeer
jeKeerJe peeiee efleLes ØeefleefveefOelJe keâjleevee cee$e ne efveJe[tve Dee}s}e ØeefleefveOeer 100 škeäkesâ oef}leebmee"er lÙeeÛee HeâeÙeoe keâ¤ve osle veener, jeyele veener.
lÙeebÛÙeemee"er lÙeeÛÙee he#eeÛee efveJe[Cetkeâ peenerjveecee DeeefCe lÙeeÛee meeJe&ef$ekeâ DepeW[e cenòJeeÛee Demelees. oef}leebÛes jepekeâerÙe ØeefleefveefOelJe Ùee efveJe[tve
Dee}suÙee he#ee}e oef}le efnleehes#ee he#eerÙe efnleemee"er JeehejCes DeefOekeâ ßesÙemkeâj Jeešles. keâoeefÛele Ùee š^@pes[ercegUs kegâCeer JÙekeäleer oef}leebvee jepekeâerÙe
Deej#eCe vekeâes Demes megÛeJeerle Demeleer} lej leer metÛevee DeelceIeele mecepeeÙe}e nJeer. DeMee metÛekeâ JÙekeäleeRvee jepekeâerÙe Deej#eCe efceUefJeCÙeemee"er
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebvee efkeâleer ØeÙeeme keâjeJee }eie}e, keâ° meesmeeJes }eie}s ÙeeÛeer keâuhevee Ùee metÛeveekeâej ceneYeeieebvee vemeeJeer.
1919 mee}er efyeÇefšMe mejkeâejves peeleerÙe efveJee[e peenerj kesâ}e. lÙeeÛeer heefjCeleer meeÙeceve keâefceMeveÛÙee leerve heefj<eoe efyeÇefšMe jepÙekeâlÙeeËveer
Fbi}b[}e IesTve efJeefJeOe peeleheele mecetnebvee jepekeâerÙe nkeäkeâ osCÙeeÛes peenerj kesâ}s. ÙeeÛevegmeej efyeÇefšMe mejkeâejves yees}efJe}suÙee ogmeNÙee iees}cespe
heefj<eosle peeleerÙe ØeefleefveefOelJeeÛee ØeMve GheefmLele Pee}e Demeleevee keâeB«esmeÛes ØeefleefveOeer ce. ieebOeer Ùeebveer lÙee}e keâmetve efJejesOe kesâ}e. Ùee ØeMveeJej
mebyebefOele he#eeÛes Skeâcele nesT Mekeâ}s veener lej efyeÇefšMe mejkeâej}e Deehe}e efveCe&Ùe ÅeeJee }eies}, Demee FMeeje lÙee JesUer osCÙeele Dee}e neslee.
lÙeeØeceeCes efyeÇefšMe mejkeâejÛes cegKÙeceb$eer j@cmes ce@keä[esveu[ Ùeebveer Ghejeskeäle peenerj kesâ}suÙee peeleerÙe efveJee[Ÿeeves ÙesjJe[e leg®bieele Deme}s}s cenelcee
ieebOeer ns Ye[ketâve G"}s. lÙeebvee efyeÇefšMeebÛeer ner Je=òeer kegâefš} veerleerÛee [eJe Jeeš}er. efyeÇefšMe mecemle efnboer meceepeele Hetâš hee[leensle, DeMeer YeeJevee
keâ¤ve IesTve ÙeeefJe®æ lÙeebveer ØeeCeebeflekeâ Ghees<eCe meg¤ kesâ}s. Ùee Ghees<eCeeÛes cegKÙe keâejCe nesles Ghejeskeäle heefj<eosle [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer
oef}leebmee"er lÙee JesUÛÙee efyeÇefšMekeâe}erve efnbogmLeeveele mJeleb$e celeoejmebIeeÛeer ceeieCeer kesâ}er nesleer. peenerj kesâ}suÙee peeleerÙe efveJee[Ÿeehes#ee Ùee
efveJee[ŸeeÛÙee DeeOeejeves [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer mJeleb$e celeoejmebIeeÛeer kesâ}s}er ceeieCeer cenelcee ieebOeeRvee DeefOekeâ [eÛe}er. cenelcee ieebOeeRÛÙee
SketâCeÛe jepekeâerÙe Yetefcekesâ}e Skeâe DeLeea Deebyes[keâjebveer mJeleb$e celeoej mebIeeÛeer ceeieCeer keâ¤ve DeeJneveÛe efo}s nesles. Ùee mebIe<ee&Ûeer DeKesj mecesšele,
le[pees[erle Pee}er. Ùee}eÛe hegCes keâjej cnCeleele. Deebyes[keâjebveer DeeheuÙee šeskeâeÛÙee Yetefcekesâ}e cegj[ Iee}tve oef}le meceepeeÛes, oef}le ÛeUJeUerÛes
vegkeâmeeve nesT veÙes cnCetve Ùee keâjejeJej ØecegKe mener kesâ}er DeeefCe menerÉejs Øeebeflekeâ keâeÙeosceb[Uele jeKeerJe peeieebÛes Deej#eCe oef}leebvee efceUe}s.
le[pees[erletve pes jepekeâerÙe Deej#eCe oef}leebvee Øeehle Pee}s lÙeeJej DeeheuÙee mJeleb$e meeJe&Yeewce osMeeÛÙee mebefJeOeeveevesner ceevÙelesÛeer cegõe GcešefJe}er.
Deepe SJe{Ÿee Je<ee&veblej mJeeleb$Ùeesòej efnbogmLeeveele Ùee Deej#eCeeÛes keâeÙe Pee}s? ØelÙe#eele oef}leebvee jepekeâerÙe nkeäkeâ Øeehleermee"er Ùeeletve efkeâleer ÙeMe
efceUe}s ne mebyebefOeleebÛee ØeMve DemeleeveeÛe Deebyes[keâjer kegâšgbyeerÙeebleer} kegâCeerlejer cenveerÙe ceeCemeeves G"eJes DeeefCe les Deej#eCe veekeâejeÙe}e efveIeeJes
Ùee}e keâeÙe cnCeeJes? ns Deej#eCe veekeâej}s DeeefCe KeguÙee celeoejmebIeeletve oef}le ceeCetme ØeefleefveOeer cnCetve efJeefOeceb[UeJej efveJe[tve DeeCeeÙeÛee
Demes} lej lees nceKeeme efveJe[tve ÙesCÙeeÛeer je°^erÙe DeeefCe lelmece he#e MeeMJeleer osleer} keâeÙe? yejb ns Deej#eCe legcner veekeâejle Demeleevee lÙee}e
heÙee&Ùe keâeÙe lesner meebiee.
o

265
 yeerpe Debkegâj}s... jeshe Jee{}s.
DeeceÛes efce$e megOeejkeâ Dees}Jes ns ØeefleYeeJeble Heâesšes«eeHeâj DeeefCe ke@âcesjeceve Deensle. lÙeebÛes DeeÙeg<Ùe cnCepes Skeâ Ye}e Leesj}e mebIe<e& Deens. meeceevÙe
keâ°keâjer kegâšgbyeele pevce}s}s megOeejkeâ JÙeeJemeeefÙekeâ Heâesšes«eeHeâj cnCetve Fb«epeer, ceje"erÛÙee ceevÙeJej owefvekeâeble jceceeCe DemeleeveeÛe lÙeebvee peeCeJe}s}er
efkeä}keâ keâjCeeNÙee DeeheuÙee yeesšele DeeefCe vepejsle keâ}elcekeâ peeot Demeleevee DeeheCe heesšeLeea cnCetve `GojefveJee&nemee"er veeskeâjer' keâe keâjerle yeme}esÙe?
megOeejkeâÛÙee GhejleerÛee lees #eCe lÙee}e øeâer }evmej Heâesšes«eeHeâj cnCetve GlmHetâle& keâ¤ve ies}e. veeskeâjer keâjerle Demeleeveener megOeejkeâves vegmelÙee heešŸee
šekeâCÙeeÛes keâece kesâ}s veener. lÙee}e lÙeeÛÙee keâeÙee&}Ùeekeâ[tve pÙee DemeeF&veceWš efceUeÙeÛÙee lÙee hetCe& keâjCÙeeemee"er lees efpeJeeÛes jeve keâjeÙeÛee. kegâ"uÙeener
he#e mebIešvesÛÙee ÛeUJeUer efšheeÙe}e megOeejkeâ efleLes ies}e veener Demes Pee}s veener. oef}le - Meesef<ele meceepeeJej JÙeJemLesves kesâ}s}e DelÙeeÛeej Demees DeLeJee
Meemeveeves kesâ}s}e peg}tce, megOeejkeâ lÙeebÛeer kewâefHeâÙele DeeheuÙee ke@âcesNÙeele DeMeer yebo keâjeÙeÛee keâer lees Skeâe DeefYepeele [e@keäÙegceWšjerÛee `cee}cemee}e'
"jeJee. `cee}cemee}e' ne Meyo legcner Ûeerhe DeLee&ves IesT vekeâe.
ceešgbiee }syej ke@âche, jceeyeeF& Deebyes[keâj keâe@}veer, Ieeškeâeshej : efmeæeLe& keâe@}veer. ÛeWyetj : Ûekeäkeâ osJeveej, š^e@cyesÛÙee keâòe}KeevÙeeleer} JÙeLee -
Jesoveebvee JeeÛee hees[Ceeje. SJe{sÛe veener lej keâecee"erhegNÙeeleer} Oece&hejbheje, ¤{erÛÙee yeUer "j}suÙee DemeneÙÙe eflejmke=âle veejer Demeesle, lÙeebÛÙeeJej nesCeejs
heesef}meer DelÙeeÛeej, lÙee Yeeieele}s oeoeYeeF& ceb[Uer, }eskeâØeefleefveOeer, js[}eF&š SefjÙeeleuÙee DemeneÙÙe veejeRÛÙee ØelÙe#e-DeØelÙe#e efheUJeCegkeâer}e
megOeejkeâÛÙee ke@âcesNÙeeves mebÙegefkeälekeâ ke@âhMeve osTve JeeÛee Heâes[}er veener Demes keâOeerÛe Pee}s veener.
hejJee lÙeeves cegbyeF& ceneveiejheeef}kesâÛÙee meHeâeF& keâeceieejebJej Skeâ cees"s HeâesšesmesMeve kesâ}s. lÙeeves cegbyeF&leer} efJeefJeOe meHeâeF& keâeceieejebÛÙee
mebmeejeleer} og:Ke - oo& lej efšhe}sÛe heCe Skeâe keâUerÛÙee ØeMvee}e lÙeeves JeeÛee Heâes[tve ceneveiejheeef}kesâÛÙee ØeMeemevee}e De#ejMe: neojJetve
mees[}s. lees keâUerÛee ØeMve cnCepes, lÙeeves iešejele Gle¤ve lÙeeleer} meeÛe}sheCe, IeeCe otj keâjCeeNÙee keâeceieejebÛÙee JÙeLee - Jesoveebvee JeeÛee
Heâes[}er. leer mebhetCe& hegmlekeâ¤heeves keâneCeer Heâesšesmeefnle Øeefmeæ keâ¤ve Skeâ cees"e omleSsJepe DeeheuÙeeheÙeËle heesnesÛeefJe}e. efkeâleer YeÙeeCe peerJeve
Deens Ùee [^svespe Jeke&âjebÛes. Je<ee&vegJe<ex ceneveiejheeef}kesâÛÙee mecemÙee mees[efJeCÙeele iegble}suÙee š^s[ ÙegefveÙeveÛÙee heg{eNÙeebÛÙee }#eele ÙesF&} Demee lÙeebÛee
veekeâlexheCee oeKeJetve efo}e. [^svespe meHeâeF& keâeceieej, lÙeeÛÙee peerJeveeÛee, DeejesiÙeeÛee, lÙeeÛÙee Iejeoejeleer} heefjefmLeleerÛee. lÙee}e pees cesnveleevee
efo}e peelees lÙeeÛee heoe&HeâeMe kesâ}e. ceer oef}le heBLej mebIešvee mLeeheve keâjCÙeehetJeea ceneveiejheeef}kesâÛÙee keâeceieejebÛes lemesÛe yesmš DeeefCe š@keämeercesve
ÙegefveÙeveÛes efoiiepe vesles, meceefhe&le DeeÙeg<Ùe peieCeejs, keâeÙe&keâlÙeeËÛes lÙeelener keâeceieej veslÙeebÛes DeeÙeg<Ùe keâmes mejU DeeefCe meeOes lÙeeieceÙe DemeeJes
ÙeeÛes Øeleerkeâ Deme}s}s meeLeer pee@pe& HeâveeËef[me ÙeebÛÙeeyejesyej keâece kesâ}s. lÙeebÛes 204, Ûeveea jes[Ûes keâeÙee&}Ùe. lÙee keâeÙee&}Ùeele yemetve ÙegefveÙeveÛÙee
keâeÙe&keâlÙeeËvee ÙeesiÙe Dee%ee DeeefCe metÛevee osCeejs ceOeg ob[Jeles ÙeebÛes yebOet yeeU ob[Jeles, DeCCee meeves, efoiebyej meeleJe - pee@pe&Ûes ns meeLeeroej. lÙeebÛes
DeeÙeg<Ùener pee@pe&meejKesÛe lÙeeieceÙe. pee@pe&yejesyej keâece keâjleevee Jeemet jcesMe meceLe&, }efleHeâ Keeefškeâ, keâce}ekeâj megYesoej - ÙegefveÙeveceÙe Pee}es
neslees. lesJneheemetve [^svespe keâeceieejebÛÙee Meeskeâebeflekeâe ce}e JÙeeketâU keâjerle neslÙee. MesJešer Ùee Meeskeâebeflekesâ}e megOeejkeâÛÙee ke@âcesNÙeeves JeeÛee Heâes[}er.
ns hegmlekeâ ØekeâeMeve he$ekeâej mebIeele Pee}s. ceer ØecegKe Jekeälee cnCetve efleLes npej neslees. hegmlekeâ neleele he[uÙeeveblej DeOeeMeemeejKes ceer heeveeceeietve
heeve G}ie[le neslees. iešejele Glej}suÙee keâeceieejebÛeer ÂMÙes heentve ceePeer celeer Kegbš}er nesleer. DeeheCe meJe& ¢etceveyeerFËie peheCeejer ceeCemes -
DeeheCeeYeesJeleer Deme}suÙee, DeeheCee}e Jes{tve yeme}suÙee peieeÛee DeeheuÙee}e SjJeer iebOener vemelees. SJe{er keâeUeÛÙee DeesIeele peerJevemebIe<ee&le iegble}s}er
ceeCemes mebJesoveenerve Pee}s}er Deensle. JÙeeJemeeefÙekeâ he$ekeâej, lesner Fbefi}Me ceeref[Ùeele}s. lÙeebÛeer efkeâleer Lesjb Demeleele. Deelee lej SKeeÅeeÛÙee
peg}gcee}e JeeÛee Heâes[eÙeÛeer Demes} DeeefCe kegâCeer peg}tce«emle JÙekeäleer Demes} DeeefCe lÙeeves cnš}s keâer ceole keâj, lej De#ejMe: lÙeeÛÙeekeâ[tve
Ye}lÙeeme}lÙee Dehes#ee kesâuÙee peeleele. megOeejkeâ Ùee IeeCeerheemetve Depetvener otj Deens. lÙeeÛeer Yeücebleer Ûee}t Deens. Deepe kegâ"s lej peÙehetj. GÅee
kegâ"s lej lee[esyeeÛÙee pebie}ele, hejJee kegâ"s lej js[}eF&š SefjÙeeleuÙee yeeÙekeâebÛeer ieeNneCeer DeeheuÙee ke@âcesNÙeeves efšheCÙeele ieke&â. efpeLes peeF&}
lÙee meeceeefpekeâ heÙee&JejCeemeejKee megOeejkeâ nesTve peelees. keâener ceefnvÙeehetJeea lees Deeeføeâkeâe Keb[eleer} efJeefJeOe osMeebceOÙes lÙee osMeeleer} pebie}ebceOÙes
Deehe}e ke@âcesje IesTve les pebie} efÛelee¤ve cegbyeF&le Dee}e. lÙeeves efleLeuÙee mebmke=âleerÛes, ceeCemeebÛes DeeefCe JeeF&u[ }eF&HeâÛes pes efÛe$eerkeâjCe kesâ}s les
«esš nesles. cegbyeF&leÛe lÙeeÛes ns ØeoMe&ve Yej}s nesles. kegâ"uÙee lejer keâe@vmÙeg}sšÛes ØecegKe GodIeeškeâ nesles.
keâener Je<ee&hetJeeaÛeer Dee"JeCe : efnbogmLeeveer JebMeeÛes, Fbi}b[ceOÙes mLeeefÙekeâ Pee}s}s meeceeefpekeâ efÛeblevehej }sKeve keâjCeejs Jner. Sme. veeÙehee@}
efnbogmLeeve Yesšerme Dee}s nesles. lÙeebveer lÙeebÛÙee `LeeTpeb[ cÙegefšveerpe' Ùee peieØeefmeæ «ebLeele ceePeer DeeefCe ceePeer helveer ceef}keâe DecejMesKe efnÛeer
ceg}eKele IesTve Úehe}er nesleer. Deieoer lÙeeÛe ojcÙeeve ceer keâecee"erhegNÙeeleer} keâefve‰ JesMÙeebÛÙee og:Keooe&}e JeeÛee Heâes[Ceeje ceesÛee& keâe{}e neslee.
Oece&, ¤{er hejbhejebveer Ùee DemeneÙÙe eflejmke=âle efŒeÙeebvee vejkeâele DeeCetve mees[}s nesles. Jner. Sme. veeÙehee@}ves lÙee ceesÛee&}e mebyeesOeeJes cnCetve lÙee}e
heeÛeejCe kesâ}s. lees DeeuÙeeJej DeKKee Fbefi}Me ceeref[Ùee lÙeeÛÙeekeâ[s OeeJetve ies}e. MebYej - oesveMes ke@âcesjeceve, Ûe@ves}Jee}s lees keâeÙe cnCelees les
efšheeÙe}e lÙeeÛÙeekeâ[s ies}s. lej lees meJe& JesMÙeebÛee ceenew} heentve ne ie[er ce}e Ye}lesme}les yees}le lesLetve Ûee}lee Pee}e. ceesÛee& mebheuÙeeJej
lÙee}e ceer SJe{er Hewâ}eJej Iesle}s keâer lÙeeves mee#eele ob[Jele Ieele}s Je ceePeer ceeHeâer ceeefiele}er. ne Øekeâej lÙee JesUer ceer Skeâe Je=òehe$eele ef}ntve
lÙeeÛeer npesjer Iesle}er nesleer. Heâesšes«eeHeâjceOÙes megOeejkeâ neslee. lees cnCee}e, {meeUmeensye, ne Heâjkeâ Deens legceÛÙee DeeefCe lÙeeÛÙee JeeieCÙeele.
lÙeebÛes efJe<eÙe GÛÛeYeütbmee"er Deensle. megOeejkeâÛee Deelee efMe<ÙeJeie& Jee{lees Deens. lÙeeÛeerÛe yeebefOe}keâer IesTve les keâeÙe&jle Deensle. mece°erÛÙee JÙeLee
Jesoveebvee JeeÛee Heâes[CÙeele iegble}s Deensle. ÙeeJej ceer keâeÙe yees}Ceej? DeeOeer yeerpe Skeâ}s, yeerpe Debkegâj}s, jeshe Jee{}s SJe{sÛe ceer cnCesve!
o
266
 yeessmšve yee@cyenuuÙeeÛÙee efveefceòeeves....
`yeesmšve' Menjeleer} ce@jsLee@ve mheOexÛÙee Debeflece šhhÙeele onMeleJeeÅeebveer lÙee heefjmejele "sJe}suÙee mHeâesškeâebÛee mHeâesš Ie[Jetve Deveskeâ efvejhejeOÙeebÛes
yeUer Iesle}s. vejYe#ekeâ JeeIeeÛÙee keâLee DeeheCe Deveskeâ Sskeâlees, hejbleg ceeveJeer ¤heele}s onMeleJeeoer, vejYe#ekeâ JeeIe, vejYe#ekeâ peveeJejebhes#ee YeÙeevekeâ
Deensle, Ùeele leerUcee$ener Mebkeâe veener. `9/11/2001' DeeefCe `26/11' Ùee cees"Ÿee onMeleJeeÅeebÛÙee nuuÙeeveblej peer nleye} heefjefmLeleer IešveemLeUer
efvecee&Ce Pee}er nesleer efleÛeerÛe hegvejeJe=òeer yeesmšveÛÙee Iešveslener ØelÙeÙeeme Dee}er. nerÛe eqmLeleer yebieUg¤ÛÙee YeepeheÛÙee keâeÙee&}Ùeemeceesj Pee}suÙee
yee@cyenuuÙeecegUs GodYeJe}er Deens. vÙetÙee@ke&âÛÙee efšdJeve še@JejJejer} nuuÙeeveblej Decesefjkesâves cegm}erce onMeleJeeÅeebÛÙee efveoe&}veemee"er ceesefncee DeeKetve
DeeefCe onMeleJeeÅeebveer JÙeehle Deme}suÙee efJeefJeOe osMeebleer} JemlÙeebJej nu}s keâ¤vener ns KetBKeej onMeleJeeoer hejeYetle nesleevee efomele veenerle.
Oece&efvejhes#elesÛee meesme Deme}s}er SkesâkeâeUÛeer Decesefjkeâe MeerleÙegæeÛÙee keâeUeheemetve peieeleer} SkeâcesJe cenemeòee nesCÙeemee"er DeeefCe cenemeòee
PeeuÙeeveblej Deehe}s cenemeòeeheo efškeâefJeCÙeemee"er peieeÛÙee ØeebieCeele pees jepekeâejCeeÛee ›etâj KesU KesUle Dee}er, Deehe}s DeJJe} opee&Ûes mLeeve
efškeâefJeCÙeemee"er <e[dÙeb$es jÛele Dee}er, peeieeflekeâ Yeeb[Je}MeenerÛes cnCepes DelÙeeOegefvekeâ meeceüepÙeMeenerÛes vesle=lJe keâjle Dee}er, lÙee DecesefjkesâÛÙee
Deeflejskeâer cenòJeekeâeb#esves vegmeles Decesefjkesâ}eÛe veJns lej GYÙee peiee}e Oeeefce&keâ onMeleJeeoeÛÙee leeW[er efo}s Deens. peie Deepe efJeveeMeeÛÙee šeskeâeJej
ÙesTve "she}s Deens les kesâJeU DecesefjkesâÛÙee <e[dÙeb$eer jepekeâejCeecegUs.
SsbMeer - veJJeoerÛÙee oMekeâele jefMeÙeeÛÙee DeeMeerJee&oeves DeHeâieeefCemleeveele meecÙeJeeoer vepeeryegu}eÛeer keâcÙegefvemš jepeJeš nesleer. leer GKe[tve
šekeâCÙeemee"er efleLeuÙee keâ[JÙee cegm}erce Oece&Jeeoer mebIešvee, jepekeâerÙe he#e DeHeâieeefCemleeveele keâeÙe&jle nesles. vepeeryegu}eÛÙee hee"jeKeCeermee"er
jefMeÙeeves lesJne }e} mewvÙe DeHeâieeefCemleeveele Oee[}s nesles. Deelee vepeeryegu}e Ùee mewvÙeceoleerÛÙee yeUeJej efšketâve jeefnuÙeeveblej ceeiesheg{s DeeefMeÙee
Keb[ele keâcÙegefvePeceÛee Hewâ}eJe nesTve lÙeeletve meòesJej Dee}suÙee keâcÙegefvemš jepeJešer Decesefjkesâ}e DeeJneve "jleer}. cnCetve DeHeâieeefCemleeveeletve
jefMeÙeveebvee nekeâ}CÙeemee"er Decesefjkeâe cegm}erce Oece&Jeeoer mebIešveebÛee DevegveÙe keâjles. lÙeebÛeer efJeMJeemeen&lee Øeehle keâ¤ve lÙeebvee }<keâjer MeŒeeŒeebÛeer
jmeo yescee}tce heesnesÛeefJeles. Ùeemee"er meewoer DejsefyeÙeeleuÙee DeypeeOeerMe }eosveÛeer ceole IesTve }<keâjer efMe#eCeeÛeer keWâõs GYee¤ve Deece DeHeâieeCeer
veJns lej peieeleer} cegm}erce Oece&JeeÅeebvee ÛesleJetve, lÙeebvee }<keâjer efMe#eCe osTve MeŒeeŒes, meeOevemeece«eer osTve DeHeâieeCeÛÙee jCeele hee"efJeles.
}e} mewvÙe, DeHeâieeCeer mewvÙe Skeâe yeepet}e, ogmeNÙee yeepet}e cegpeeefnöerve DeeefCe OeceeËOeUs DeHeâieeCeer - DecesefjkeâveØeCeerle yeb[Keesj DeeefCe Decesefjkeâve
ogmeNÙee yeepet}e. ÙeeoJeer Ùegæ DecesefjkesâÛÙee DeeMeerJee&oeves šeskeâe}e heesnesÛe}s.
lÙeeÛe ojcÙeeve jefMeÙeeÛÙee jepekeâejCeele meJexmeJee& Pee}s}e ieesyee&ÛesJn lÙeeÛee i}emeveesmle DeeefCe hesefjŒeeÙekeâe efmeæeble, Decesefjkeâve meeceüepÙeMeenerÛÙee
meceesj ieesyee&ÛesJnves helkeâj}s}er MejCeeieleer, jefMeÙeeleuÙee }e} DevegMeemeveeves G"Je}s}s efveyeËOe, DeeheCe keâmes veJÙee peieeÛes ceefmene Deenesle,
peeieeflekeâ Meeblelesmee"er Oe[he[Ceejs Jeiewjs Demes cnCele ieesyee&ÛesJnves MeeblelesÛes veesyes} heeefjleesef<ekeâ efceUJetve veblej DeHeâieeefCemleeveeletve keâe{tve Iesle}s
jefMeÙeve mewvÙe, Ùee meJe& ke=âlÙeebveer DeHeâieeefCemleeveele Øeefle›eâebleer ÙeMemJeer Pee}er DeeefCe }eosveØeCeerle leeef}yeeveeRÛÙee neleele cnCepes DeebOeUŸee
Fm}eefcekeâ Oece&JeeÅeebÛÙee neleele DeHeâieeCe hetCe&le: DecesefjkesâÛÙee mebieveceleeves ieesyee&ÛesJnves efo}s. ÙeeÛee JneÙeÛee leesÛe heefjCeece Pee}e. neleheeÙe yeebOetve
vepeeryegu}e}e je°^eOÙe#eebÛÙee YeJeveeletve pesjyebo keâ¤ve Yej Ûeewkeâele DeeCetve efve<heCe& Je=#eeÛÙee Heâeboer}e }škeâJetve HeâeMeer efo}s.
DecesefjkesâÛee peÙe Pee}e heCe heg{s DecesefjkesâÛÙee cegUeJej nsÛe DeHeâieeCeer Øeefle›eâebeflekeâejkeâ G"}s. DecesefjkesâÛeer ogšhheer OeesjCes keâUCÙeeFlekesâ
jepekeâerÙe MeneCeheCe Decesefjkeâve meeceüepÙeJeeoer <e[dÙeb$eveerleerves Ùee leeef}yeeveeRveener Øeoeve kesâ}s. vepeeryegu}eÛÙee leeJe[erletve mees[Jetve Iesle}s}s
DeHeâieeCe Ùee Oece&Jeeoer leeef}yeeveeRvee DecesefjkesâÛÙee leeyÙeele osCes hejJe[Ceejs veJnles. DecesefjkesâcegUs }eskeâMeener Oece&efvejhes#e efJeÛeejebÛeer }eieCe Pee}er
lej DeeheuÙee cegUeJej ÙesF&}, ÙeeÛeer peeCeerJe DemeuÙeeves DecesefjkesâefJe®æner Ùee Øeefle›eâebeflekeâejkeâebveer Ùegæ Ús[}s. Ùee Ùegæeletve efšdJeve še@JejÛÙee
nuuÙeeÛee keâš jÛe}e ies}e. npeejes Œeer heg®<eebÛee yeUer IesTve Oece&Jes[Ÿee DeHeâieeCÙeebveer efšdJeve še@Jej peceerveoesmle kesâuÙeeveblej Decesefjkesâ}e keâU}s
keâer, DeeheCe jefMeÙee}e veeceesnjce keâjCÙeemee"er Jeehej}s}s `DeŒe' DeeheuÙeeJejÛe G}š}s Deens. DeHeâieeCeJÙeehle leeef}yeevÙeebJej }<keâjer keâejJeeF&
keâ¤ve Decesefjkesâves }eskeâMeenerJeeoer ceeCemeeÛeer meòeemLeeveer efveÙegkeäleer keâ¤ve peJeUheeme heeÛe - one Je<ex DeHeâieeCe osMeeÛee jepÙekeâejYeej nekeâ}e,
heCe Deelee leerÛe Decesefjkeâe cegm}erce Oeeefce&keâ onMeleJeeoeheg{s nele šskeâleevee efomelesÙe.
keâener ceefnvÙeebveer Decesefjkeâve mewvÙe Deesyeecee keâe{tve IesCeej Deensle DeHeâieeCeceOetve. Decesefjkeâer <e[dÙeb$eer jepekeâejCeeÛeer kesâJe{er ner veeceg<keâer?
leeef}yeeveeRJej}e DebkegâMe keâe{tve IesleuÙeeveblej leeef}yeeveeRvee Gmeble efceUs} DeeefCe yeesmšveÛÙee nuuÙeeveblej Decesefjkesâle meJe&$e Demes nu}s keâjCÙeele,
keâš keâjCÙeele leeef}yeeveer jceleer}. Deepe pejer leeef}yeeveer DeeefCe Decesefjkeâe Ùeele mecesš nesCes veener. Ùee heefjefmLeleerle Decesefjkesâ}e ceole keâjCeejs
meòeeOeejer cegm}erce peieleele oesve ceneYeeie nesles, mJele:mee"er Decesefjkesâves pesJne Jeeš}s lesJne lÙeebÛee Jeehejner keâ¤ve Iesle}e. Ùee ceneYeeieehewkeâer Skeâ
neslee meöece DeeefCe ogmeje ie[eHeâer. lÙeebÛÙeeJej peieeÛÙee MeeblelesÛee Yebie keâjCÙeeÛee Deejeshe "sJetve lÙeebÛÙeekeâ[s Deme}suÙee veme}suÙee DeCJem$e Mem$eebÛeer
Keesšer keâneCeer jÛetve Decesefjkesâves pÙee ›etâj heæleerves lÙeebvee Deu}eÛÙee Iejer hee"efJe}s, lÙeebÛes hee"erjeKes keâeÙece DecesefjkesâÛÙee efJejesOeeleÛe jenleer}.
Deepe DeKKes cegm}erce peie Decesefjkesâ}e heeCÙeele heenles Deens. Decesefjkeâe osMe lÙeebvee Fm}eceÛee Me$et Jeešlees. Ùee cegm}erce peieeÛes celeheefjJele&ve
keâjCes Deepe lejer DecesefjkesâÛÙee neleer veener. Flej osKeer} kegâCeeÛÙee neleer veener. DeeheuÙee meeceüepÙekeâeb#eer cenòJeekeâeb#esheeÙeer keâOeer Ùee osMee}e neleeMeer
Oej, keâOeer lÙee osMee}e neleeMeer Oej, ner Decesefjkeâve jepÙekeâlÙeeËÛeer DeelceIeelekeâer Je=òeerÛe efleÛÙee Meeskeâebeflekesâ}e peyeeyeoej Deens, Demes cnš}s
lej Keesšs "¤ veÙes! cee$e DecesefjkesâÛÙee heeheeÛeer efMe#ee peiee}ener YeesieeJeer }eieles ns efkeâleer YeÙebkeâj? o

267
 vesumeve ceb[s}ebvee n@šmed Dee@Heâ!
JeCe& (jbie) Yeso, JebMeYesoeÛes MeŒe Jeehe¤ve JemeenleJeeo meeceüepÙekeâeb#eer ÙegjesefheÙeve osMeebveer Deeeføeâkeâe Keb[ele DeeheuÙee Jemeenleer mLeehetve
Deeeføeâkeâe Keb[eleer} ie[iebpe Yeeweflekeâ mebheòeerÛes DeeefCe efleLeuÙee Yetefceheg$eebvee, cet}le: yengmebKÙeekeâ Deme}suÙee keâeUŸee ceeCemeebvee oemÙeeÛÙee yes[Ÿeele
peKe[tve lÙeebÛes Deceeveg<e Mees<eCe kesâ}s. lÙeeÛee Fefleneme mewleeveer ›eâewÙee&ves Yej}s}e Demee Deens.
DeeefMeÙee Keb[ Demees, ceOÙehetJe&, Deeeføeâkeâe Keb[ Demees DeLeJee ogmeNÙee ceneÙegæeveblej mJeeleb$ÙeeÛÙee ÛeUJeUeRvee GlmHetâle& GOeeCe DeeuÙeeveblej
JemeenleJeeoeefJe®æ, meeceüepÙeJeeoeefJe®æ Pee}s}s G"eJe Demeesle DeLeJee pÙee efyeÇefšMeer meeceüepÙeeJej metÙe& keâOeerÛe ceeJeUCeej veener Demee obYe ceveer
yeeUieCeeNÙee efyeÇefšMe meeceüepÙekeâeb#eer meòeeOeeNÙeebÛee meeceüepÙeJeeo Demees, lees DeKesj ogmeNÙee ceneÙegæeveblej peieYej hejeYetle Pee}e. lÙeebveer mLeehevee
kesâ}suÙee JemeenleerefJe®æ G"eJe Pee}s. ØelÙeskeâ ef"keâeCeer mJeeleb$ÙeeÛes }{s GYes jeefn}s. Ùee mJeeleb$Ùe }{ŸeeÛÙee ÛeUJeUerle Deeeføeâkeâe Keb[ele}s
Úesšscees"s osMe DeeIee[erJej jeefn}s. Deeeføeâkeâe Keb[eleer} ØelÙeskeâ mJeeleb$Ùe}{e ne ceeveJeer mJeeleb$ÙeeÛÙee DeeefCe ceeveJeeleuÙee cet}Yetle meodiegCeebvee
ye}Jeòej keâjCÙeeÛee }{e neslee Ùeele leerUcee$e Mebkeâe veener. Ùee meJe& }{Ÿeele DelÙeble cenòJeeÛee }{e cnCepes oef#eCe Deeeføeâkesâleer} mJeeleb$ÙeeÛee
}{e nesÙe.
efJemeeJÙee MelekeâeÛÙee MesJešer oef#eCe Deeeføeâkesâleer} mJeeleb$Ùe ÙeesæŸeebÛÙee DeLekeâ mebIe<ee&veblej cet"Yej ieesNÙeebÛÙee ›etâj meòesÛee MesJeš nesTve
keâeUŸeebÛeer meòee oef#eCe Deeeføeâkesâle ØemLeeefhele Pee}er. mJeleb$e meeJe&Yeewce oef#eCe DeeeføeâkesâÛÙee keâeUŸeebÛÙee meòesÛee heefn}e DeOÙe#e nesCÙeeÛee ceeve
ceneve ›eâebeflekeâejkeâ mJeeleb$ÙeÙeesæe vesumeve ceb[s}ebvee efceUe}e. lÙeebÛes GYes DeeÙeg<Ùe cnCepes keâeUŸee ceeCemeebÛÙee mJeeleb$ÙeØeehleermee"erÛes peie*dJÙeeU
ceneÙegæÛe nesles. keâeUŸeebÛÙee mJeeleb$Ùeemee"er DeeÙeg<Ùeeleer} cegKÙe GcesoerÛeer 27-28 Je<ex Ke[lej leg®bieJeeme Yeesietve pejener nej ve ceevelee ceb[s}e
Ùeebveer menkeâeNÙeebÛÙee Demeerce lÙeeieecegUs Deeveboeves leg®bieJeeme Yeesie}e. menkeâeNÙeebÛÙee yeef}oeveecegUsÛe les oef#eCe Deeeføeâkesâ}e meeJe&Yeewce mJeleb$e
ke⤠Mekeâ}s.
oer[-oesve oMekesâ Deelee oef#eCe Deeeføeâkeâe keâeUŸeebÛeer meòee Deme}s}e osMe cnCetve ieewjJeeves YeefJe<Ùeekeâ[s JeešÛee} keâjle Deens. Flej
mJeeleb$ÙeÙeesæŸeebFlekesâÛe efkebâJee lÙeentve DeefOekeâ Ùee mJeeleb$Ùe}{ŸeeÛes ßesÙe ÅeeÙeÛes Demes} lej ceb[s}ebÛÙee õ°Ÿee ›eâebeflekeâejkeâheCee}eÛe ÅeeJes }eies}. Ùee
mJeeleb$Ùe}{Ÿeeleer} lÙeebÛes De«emLeeve Gòegbie DeeefCe Meer<e&mLe Deens. mJeeleb$ÙeÙeesæe cnCetve lÙeebveer peer Deeeføeâkesâleer} cet"Yej ieesNÙeebÛÙee ye}ob[ meòesefJe®æ
Pegbpe efo}er lÙee PegbpeerÛee De°eJeOeeveer Fefleneme ceb[s}ebveer DeeheuÙee `}eBie Jee@keâ št øeâer[ce' Ùee DeelceÛeefj$eelcekeâ hegmlekeâele Meyoyeæ kesâ}e Deens. Ùee
hegmlekeâeÛes Skesâkeâ heeve JeeÛeleevee DeeefCe heeveeJejer} Skesâkeâ DeesU ceveele Deehemetkeâ mee"efJeleevee DebieeJej De#ejMe: keâeše Ùeslees. mJeeleb$ÙeeÛee }{e efkeâleer
pJe}ppene} DeeefCe meceefhe&le DeeÙeg<Ùe peieeÙe}e }eJeCeeje Demelees, mJeeleb$Ùe}{e cnCepes Yeelegkeâ}erÛee KesU vemelees Demes meebieCeeje ne DevegYeJe Deens.
mJeeleb$Ùe}{e cnCepes ÙesjeieyeeUŸeeÛes keâece veener DemesÛe meebieCeejs vesumeve ceb[s}ebÛes DeeÙeg<Ùe Deens. 18 peg}w 2013 }e Ùee ›eâebeflekeâejkeâ veslÙeeves
JeÙeeÛÙee 95 JÙee Je<ee&le heoehe&Ce kesâ}s Deens. Ùee 95 JÙee Jee{efoJeMeer vesumeve ceb[s}ebÛÙee ›eâebeflekeâejkeâ peerJevee}e DeefYeJeeove keâjCÙeemee"er mebÙegkeäle
je°^mebIeeves YejieÛÛe keâeÙe&›eâce DeeKe}e. ceepeer Decesefjkeâve je°^eOÙe#e efye} efkeä}bšve GheefmLele jeefn}s nesles. lemesÛe DeefYeJeeove keâjCÙeemee"er mebieerlekeâej
n@j pe@keämeve nsner Ùee meceejbYeele menYeeieer Pee}s nesles. Ùee meceejbYeele cegKÙe GheefmLeleer nesleer ceb[s}ebÛÙee efpeJe}ie efce$eeÛeer cnCepes efce. DeB[^Ÿet
c}ebiespeer ÙeebÛeer. oef#eCe Deeeføeâkesâleer} Leesj efÛe$ekeâej pee@ve Ùeebveer Ùee Øemebieeefveefceòe heeÛe ceeršj }ebyeer - ®boer Deme}suÙee lew}efÛe$eele ceb[s}ebÛes
DeeÙeg<Ùe efÛeef$ele kesâ}s Deens.
Fkeâ[s cegbyeF&lener }eskeâJee*dceÙe ie=n Ùee ØekeâeMeveeves lÙeebÛÙee DeelceÛeefj$eeÛee ceje"er DevegJeeo hegmlekeâ¤heeves Úehetve Ùee ceneve mJeeleb$ÙeÙeesæŸeeÛes
›eâebeflekeâejkeâ DeeÙeg<Ùe ceje"er ceeCemeebheÙeËle heesnesÛeefJeCÙeeÛes melkeâeÙe& kesâ}s Deens. ceb[s}ebÛÙee Ùee DeelceÛeefj$eeÛes DevegJeeokeâ Deensle DeMeeskeâ ceeskeâeMeer. ns
DeelceÛeefj$e Fb«epeerle pesJne Øeefmeæ Pee}s lesJne lÙeebÛÙee Skegâ}lÙee Skeâe efÛejbpeerJeeves les DeeheuÙee Jeef[}ebvee DevegJeeefole keâjeÙe}e meebefiele}s. ceb[s}ebÛÙee
Ûeefj$eeÛee DevegJeeo keâmee Pee}e ns heeneÙe}e Deepe lÙeebÛee heg$e nÙeele veener. ceg}eÛes og:Ke ÚeleerJej oie[ "sJetve lÙeebveer ner ceb[s}ebÛÙee DeelceÛeefj$eeÛeer
ieeLee ceje"er ceeCemeeheÙeËle heesnesÛeefJe}er. leer ØelÙeskeâ mebJesoveMeer} ceje"er ceeCemeeves JeeÛe}erÛe heeefnpes. mJeeleb$ÙeeÛee }{e ne heesjKesU vemelees. les kesâJe{s
cees"s Deefie>efoJÙe Demeles, ns pes ceb[s}ebveer DeeheuÙee DeelceÛeefj$eeÉejs meebefiele}s les ceje"er ceeCemeeheÙeËle heesnesÛeefJeCÙeeÛes keâece DeMeeskeâ ceeskeâeMeer Ùeebveer kesâ}s.
lÙeeyeö} lÙeebvee OevÙeJeeo efouÙeeefMeJeeÙe jenJele veener. ceb[} s e DeeheuÙee ceeÙeosMeer jenlÙee Menjer oJeeKeevÙeele ce=lÙegMeÙÙesJejner cejCeeMeer Pegpb e osle Deensle.
lÙee Pegbpeerle les efpebkeâleer} DeMeer DeeheCe ØeeLe&vee ke⤠Ùee. ceb[s}ebÛÙee meJe& peerJeveemebyebOeer DeLeJee Deeeføeâkeâe Keb[eleer} ÚesšŸeecees"Ÿee osMeebÛÙee mJeeleb$ÙeeÛÙee
ÛeUJeUer peeCetve IÙeeÙeÛÙee Demeleer} lej Deeeføeâkeâe Keb[ leerveMes-ÛeejMes Je<eeËheemetve keâeÙe neslee ns mecepetve IÙeeJes }eies}. peieeÛÙee jepekeâejCeele DeeefCe
ceeveJecegkeäleerÛÙee JemeenleJeeoer }{Ÿeele GoÙeesvcegKe Deeeføeâkesâleer} pevelesves peer Pegbpe efo}er, leer ceeveJepeeleer}e De#ejMe: }}eceYetle "j}er cnš}er heeefnpes.
Deieoer SkeâesefCemeeJÙee MelekeâeÛÙee DeKesjerheÙeËle Ùee Deeeføeâkeâe Keb[e}e Dark Continet cnš}s peeÙeÛes. cnCepes `keâeUs De%eele Keb[.' ceb[s}ebmeejKÙee
Deeeføeâkeâe Keb[eleer} mJeeleb$ÙeÙeesæŸeebveer DeKesj lÙeebÛes ¤heeblej Inlight Ment cnCepes Gpes[eÛee Keb[ Ùeele kesâ}s Deens. letlee&me vesumeve ceb[s}e Ùeebvee
n@šmed Dee@Heâ! ceb[s}ebveer DeepeJej meJe&Ûe Øeefleketâ} heefjefmLeleerJej ceele kesâuÙeeÛee Fefleneme Deens. ÙesT Ieele}suÙee ce=lÙetJejner les ceele keâjleer}!
o

268
 MesJešer ns efoJeemJehveÛe keâer?
meJe&Ûe jepekeâerÙe he#eebvee 2014 mee}ÛÙee meeJe&ef$ekeâ efveJe[CegkeâerÛes JesOe }eie}s Deensle. }eskeâmeYeskeâefjlee DeeheeheuÙee he#eeÛes kegâ"}s GcesoJeej
ÅeeÙeÛes, ÅeeÙeÛes veenerle ÙeeÛeer Ke}yeles peesjele Ûee}t Deensle. keâener he#eebveer lej SJe{er cepe} ceej}er keâer, lÙeebveer }eskeâmeYessÛes GcesoJeej efveefMÛele
keâ¤ve šekeâ}s. keâeneRveer hebleØeOeeveheoeÛes GcesoJeejner peenerj kesâ}s. DeeheuÙee meeJe&Yeewce mJeeleb$Ùee}e 65-66 Je<ex nesle Dee}er lejerner oef}le
Meesef<ele meceepe meJee&Lee&ves meb$emle Deens. Ieece ieeUtve, jkeäleeÛes heeCeer keâ¤ve keâ°keâNÙee}e oesve JesUÛeer Yeepeer - Yeekeâjer veMeerye nesF&vee. ceneieeF&ves
keânj kesâ}e Deens. yeskeâejerves veJeer efhe{er DeKKeerÛÙee DeKKeer ieejo keâ¤ve šekeâ}erÙe. Oeveoeb[iÙee peeleoeb[iÙeebveer Deece pevelesÛes DeeefLe&keâ, Yeeweflekeâ
Mees<eCe Ûee}efJe}s Deens. oef}le Meesef<eleebvee nkeäkeâeÛes Glheeove meeOeve veener. cekeälesoej, Yeeb[Je}oej, ceeefHeâÙee, efyeu[j, keâe@heexjsšJee}s SJe{s cegpeesj
Pee}s Deensle keâer lÙeebveer Deehe}s Øeiele osMe nesCÙeeÛes mJehveÛe OegUer}e efceUefJe}s Deens. lÙeele 1990 mee}eheemetve DeeheCe peeieeflekeâerkeâjCeeÛes pet
ceevesJej }eotve Iesle}s}s, ogmejerkeâ[s OeceeËOe onMeleJeeoeves, Deeflejskeâer jepekeâerÙe he#e mebIešveebveer yee@cyemHeâesš, IeeleheeleeÛeer og<ke=âlÙes keâ¤ve osMeele
nenekeâej ceepeefJe}e Deens. meJe&Ûe ÙeeoJeermeÂMe - pevekeâ}n ceepe}s}s. peele - Oece&keâ}n ceepe}s Deensle. osMeÛe meJe&veeMeeÛÙee keâ[s}esšeJej
osMeeÛÙee ogMceveebveer heesnesÛeefJe}s}e Deens DeeefCe jepÙekeâlex megKeemeervelesÛes DeeÙeg<Ùe kebâ"le Deensle.
DeeheuÙee osMeele meeJe&Yeewce pevejepÙe ieCejepÙe Deens. mebefJeOeeveeÛÙee ØeemleeefJekesâle Ùee oesve MeyoebceOetve nsÛe efJeefole nesles keâer, pevelee nerÛe
FLeuÙee mebhetCe& jepÙemeòesÛee cetU œeesle Deens. osMee}e mJeeleb$Ùe efceUCÙeehetJeea hejkeâerÙe jepÙemeòesves megOeejCee, keâeÙeos efvecee&Ce keâ¤vener lÙee keâeÙeÅeele
cnCeeJes lemes peveefnleeÛes keâenerÛe leòJe veJnles. DeeheuÙee mJeleb$e meeJe&Yeewce osMeeves }eskeâMeener Meemeve JÙeJemLee Ûee}efJeCÙeemee"er mJele:Ûes mebefJeOeeve
efvecee&Ce kesâ}s. ÙeeÛe mebefJeOeeveeves GÛÛejJeele Ieesef<ele kesâ}s keâer, Ùee osMeeÛeer pevelee Ùee osMeeÛeer mJele:Ûeer cegKelÙeej Deens. Deecner mebefJeOeeveeÉejs osMe
DeKeb[ keâ¤ve mJele:Ûes ieCejepÙe efveefce&}s Deens. les mebIejepÙener Deens. Ùee ieCejepÙeeÛeer, mebIejepÙeeÛeer meJe&ßes‰ meòee pevelesÛÙeeÛe neleer jener}.
leer keâesCee}e JebMehejbhejsves yene} kesâ}er peeCeej veener. lÙeemee"er Øeew{ celeoejebÛÙee celeoeveeves efveJe[Cegkeâe nesleer} DeeefCe lees peveceleeÛee keâew}
efmeæ nesF&}, pÙee he#ee}e yengcele efceUs} lees pevelesÛee mesJekeâ cnCetve Meemeve mebmLee Ûee}Jeer}. heCe ØelÙe#eele keâeÙe Pee}s ns iesuÙee 65-66
Je<eeËle meebieeÙe}eÛe nJes Demes veener.
keWâõele Ûeej oMekesâ DeJÙeenle keâeB«esmeÛeer meòee nesleer. hebef[le vesn¤, Fbefoje ieebOeer ÙeebÛee keâeU mecelee, mJeeleb$Ùe, meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ vÙeeÙe
Ùee meb%esÛeer yeebefOe}keâer ceeveCeeje neslee. veblej pes Ie[le Dee}s les DeeheuÙee peve}eskeâMeener Meemeve mebmLes}e hetjkeâ keâer ceejkeâ ns "jJeeJes }eies}.
DeeIee[ŸeebÛeer mejkeâejs, DeeÙeejece ieÙeejece jepekeâejCe, ÙeglÙeebÛes jepekeâejCe efkeâleer Heâ}õthe nesles? DeeheuÙee osMeeves 1950 mee}er Iesle}suÙee
keâuÙeeCekeâejer jepÙeeÛee efveCe&Ùe, 1955 mee}er mJeerkeâej}s}er efceße DeLe&JÙeJemLee (meeJe&peefvekeâ GÅeesie - Keemeieer GÅeesie ÙeebÛeer mebefnlee) meesyele
meceepeJeeoer meceepejÛevesÛee Dee«en vesn¤ cee@[s}. lÙeeveblejÛes Fbefoje ieebOeeRÛes ieefjyeer nšeJeÛes jepekeâejCe, lÙeeveblejÛÙee DeeIee[ŸeebÛes peveefnle yees}IesJe[s
jepekeâejCe. hebÛeeÙele jepe, Yetefcenerve Meslecepetj, DeeefoJeemeer oef}le ÙeebÛÙeemee"erÛeer GlheeoveeÛeer meeOeves, GÅeesie, mebj#eCe, Mesleer, efmebÛeve Skeâ vee
npeej iees°er. ogye&} Ieškeâebmee"erÛÙee Ùeespevee, Demhe=MÙeebmee"erÛeer Deej#eCes, efnbotbÛÙee JÙeefkeäleiele keâeÙeÅeele megOeejCee, meJeeËmee"er meceeve keâeÙeoe,
Deeblejje°^erÙe hebÛeMeer} OeesjCe Deeoer ceeie&oMe&keâ leòJeebvegmeej Ùee osMeele meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ }eskeâMeener DeJelejeÙe}e nJeer nesleer. Kegö mebefJeOeevekeâejebveer
Ùeentve DeeoMe& DeMeer DeeefLe&keâ }eskeâMeener ØemLeeefhele nesF&} Demes cnš}s nesles. keâejCe efveJJeU Øeew{ celeoeveeves Heâkeäle jepekeâerÙe }eskeâMeener DeJelejs}.
meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ }eskeâMeener ØemLeeefhele JneÙe}e nJeer nesleer. heCe Iešvesleer} ceeie&oMe&keâ leòJeebvee ef$eMebketâ yeveefJeCÙeeÛes keâece jepÙekeâlÙeeËveer kesâ}s.
mebefJeOeeveeÛee peenerjveecee, ceeveJÙeeÛeer meveo DeeefCe ceeie&oMe&ve leòJeebcegUs lÙee}e ÙesCeejer DeelceefveYe&jlee meJeeËÛeeÛe IeesU Pee}e. ceeie&oMe&keâ leòJes
ef$eMebketâ "jefJeuÙeecegUs mJeeLeea, yespeyeeyeoej, ceeÙeeJeer jepekeâlÙeeËÛeer Skeâe DeLeea meöer meg¤ Pee}er. Skeâerkeâ[s efveJe[CegkeâebceOÙes DeeMJeemeveeÛee Yeüecekeâ
Yeg}Yeg}wÙee efvecee&Ce keâjeÙeÛee, efveJe[Cetkeâ DeeuÙeeveblej meesF&mkeâjheCes peveles}e efo}s}er DeeMJeemeves efJemejeÙeÛeer. efnbogmLeeveele DeeefLe&keâ mecelee, ØelÙeskeâe}e
keâece, efMe#eCe, ßeceeÛee ÙeesiÙe ceesyeo}e, meceeve mebOeer Ùee keâuÙeeCekeâejer mebefnlescegUs efceUCeej nesleer. mJeeLeea jepÙekeâlÙeeËveer Ùee mebefnles}eÛe meg®bie }eJe}e.
DeeheuÙee osMeeÛee hebleØeOeeve DeKesj SJe{e keâes[iee neslees keâer, Heâkeäle lees jepÙekeâejYeej mJele:ÛÙee he#eemee"er Ûee}Jelees. Deelee lej jepÙekeâlÙeeËyeö}
ve yees}}s}sÛe yejs. cee$e Depetvener ceveele DeeMesÛee efkeâjCe peeieleesÛe Deens.
2014 ceOeer} efveJe[Cegkeâerle SKeeoe hetJee&mhe=MÙe meceepee}e mece°erÛes Yeeve Deme}s}e jepekeâejCeer osMeeÛÙee hebleØeOeevekeâerÛÙee efmebnemeveeJej
yemeeJee DeMeer mJehves leMeer efoJemeeÛeer ce}ener he[leele. heCe leer Kejer Lees[erÛe nesleele? peeleoeb[ies, Oeveoeb[ies, Deensjs Jeiee&ÛesÛe ØeefleefveefOelJe keâjCeejs
Jeepeleieepele DeeleeheÙeËle efmebnemeveeJej yemele Dee}s Deensle. Deelee legceÛÙee DeeceÛÙee efnleemee"er Deehe}s meJe&mJe heCee}e }eJeCeeNÙee hebleØeOeeveebÛÙee
MeesOee}e ceePÙeemeejKee Heâeškeâe keâJeerner Demelees.
keâe}ÛeerÛe iees° IÙee. ke@âvmejÛÙee jesieeJej F}epe keâjCÙeemee"er yee@cyes ne@efmheš}ceOÙes oeKe} Pee}es DeeefCe je$eer Heâej GefMejeves Peeshe }eie}er.
2014 ÛÙee efveJe[Cegkeâerle Skeâe hetJee&mhe=MÙe ceeCemeeÛeer hebleØeOeeve cnCetve efveJe[ PeeuÙeeÛes mJehve ceer heenele neslees. lesJe{Ÿeele veme&ves nekeâ ceej}er
DeeefCe les mJehve legš}s. DeLee&le ceer pes mJehve Peeshesle heenele neslees les ØelÙe#eele efoJeemJehveÛe nesles keâer! keâJeeRÛeer mJehves Kejer nesleeleÛe Demes veener.
nes vee?
o

269
 GòejeKeb[eleer} leyeenerves mejkeâejÛes efheleU GIe[s!
peieYejÛÙee YeefJe<ÙeJesòÙeebveer JesUesJesUer peieyeg[erÛÙee YeefJe<ÙeIees<eCee keâ¤vener peie DeepeJej yeg[e}s veener. efJeefJeOe Oecee&ÛÙee ßeæeUt }eskeâebveer keâOeer
osJe, keâOeer `iee@[' }e, keâOeer keâOeer Deu}e}e - keâOeer ceesPesme}e Ùee Iees<eCeebÛÙee ojcÙeeve efJeJnU nesTve meeo Iee}le DeeheeheuÙee Oecee&leer} osJekeâuheves}e
MejCe peeCes hemeble kesâ}s. ns MejCe peeCeejs hejekeâesšerÛes veceü, DeefmlelJe, ßeæeUt, keâ[Jes keâce&keâeb[Jeeoer, DeOÙeelceJeeoer Demes Demeleele. osJe DeeefCe
osJeeÛes MeeŒe efMejesOeeLe& ceeveCeejs. lÙeebveer osJee}e Ieele}suÙee meekeâ[ŸeecegUs ØelÙeskeâ JesUer peie yeg[CÙeeSsJepeer JeeÛe}s DeMeer lÙeebÛeer ceeveefmekeâlee
Demeles. peie[dJÙeeU Øe}Ùe, peieyeg[er Skeâ megboj keâuhevee DemeeJeer. YeefJe<Ùe Jele&efJeCeeNÙee hebÛeebiÙeebÛeer, efJe%eeveefve‰ veeefmlekeâ ceeCemee}e, F&MJejnerve
ceeCemee}e peie yeg[CÙeeSsJepeer JeeÛe}s ÙeeÛes DeeMÛeÙe& Jeeš}s veener. efvemeiee&leuÙee Deveekeâ}veerÙe MekeäleeRÛee pesJne keâeshe nesF&}, me=°er ÛejeÛej
veenermes keâjCeeje keâeshe pesJne nesF&} lesJne nesT osle. pevcee}e Dee}s}e kegâCeer Decejheóe IesTve pevcee}e Dee}s}e vemelees. pevce cnš}e keâer ce=lÙet
DešU Deens. ceveg<Ùecee$e pevceeme ÙesCÙeehetJeea ns peie nesles, veJnles ÙeeÛes mebJeeoer ceneÙegæ DeeefmlekeâeceOÙes - veeefmlekeâeceOÙes ceveg<Ùepeele MesleerØeOeeve
peerJeve peieCÙeeDeieesojheemetve nesle Dee}s. hetJe&megjer ceveg<Ùepeeleerves peie}s}s Ùeelet Ùegie hetCe&le: ve efJemejlee lÙeeletve GodYeJe}suÙee Oece&mebkeâuhevee,
mLeeheve Pee}s}s Oece& DeeefCe Oece&Jesòes, peie kegâ"uÙee efveÙeceebvegmeej Ûee}les ns MeesOeCÙeeÛeer lÙeebÛeer Oe[he[, DeKesj ns peie F&MJejeves efvecee&Ce kesâuÙeeÛee
ØelÙeskeâ Oece&mebmLeehekeâeÛee oeJee DeeefCe Denbkeâej, `efyeieyeBie' ves Heâes[}e lejer efJe%eeve leb$e%eevee}e peieeÛes meJe&Ûe efveÙece keâUCes keâ"erCe. osJe Deens,
osJe veener, ceveg<ÙepeeleerÛÙee DebleeheÙeËle ns Yeeb[Ce DemesÛe Ûee}tÛe jenCeej! GòejeKeb[eleer} vejmebnejer heeJemeeÛes leeb[Je heeefnuÙeeveblej DeeheuÙee}e
DeeheuÙee #egõ ceÛÚjheCeeÛeer peeCeerJe DeefOekeâ PeeuÙeeefMeJeeÙe jenele veener. mecegõcebLeveeleer} efJe<e efheCeeje, Ke}ebÛes, kebâškeâebÛes efveoe&}ve keâjCeeje,
eflemeje [esUe GIe[tve JeeF&šebÛee meJe&veeMe keâjCeeje, DeeheuÙee ØeeCemeKeerÛÙee cejCeeves KeJeUtve G"}s}e, ®õeJeleej OeejCe keâ¤ve leeb[Je keâjCeeje,
ieUŸeele De}bkeâej cnCetve osKeCÙee veeiee}e Iee}tve JeeJejCeeje DeeefCe Depeye MeŒes DeeefCe ef$eMet} neleer IesTve JeeJejCeeje, Meeble JewJeeefnkeâ peerJeve
GheYeessieleevee DeeheuÙee veboerJej DeemevemLe nesTve peie hee}Les Iee}Ceeje, DeJekeâeMeeletve Kee}er °er šeketâve ieesjieefjyeebÛÙee De[erDe[ÛeCeer}e OeeJetve
peeCeeje, kegâCeer keâener cnCeesle - Mebkeâj ceneosJe, Yees}eveeLe DeeefCe Depetve npeejes veeJeebveer DeesUKe}e peeCeeje kewâ}emeheleer GòejeKeb[eleuÙee ®õ
heeTmekeâeshee}e jesKet Mekeâ}e veener. keâe kegâCeeme "eTkeâ, lÙeeÛÙee pešsle Deme}s}er iebiee cegkeäle nesTve meJe& hee$eeYeesJeleerÛes ÛejeÛej heesšele IesTve
megmeeš hegjeÛes ceneØe}Ùe heeCeer nesTve Jeent }eie}er. osJe ceneosJe yeg[e}e. ieUŸeeYeesJeleer megmeeš heeCeer. peCet efMejÛÚso keâjCeejs! heeCÙeeÛeer le}JeejÛe
peCet! iebiees$eer, ùef<ekesâMe, kesâoejveeLe, yeõerveeLe, ceeCemeebÛeer Jemleer, Iejsoejs, peceerve, Fceejleer, ne@šs}, cee@ume, Oece&MeeUe, yeepeejhes"e heòÙeemeejKÙee
keâesmeUuÙee. iebiee veoer efkeâleer menve keâjCeej? DeeheuÙee meeJe&Yeewce mJeleb$e osMeele iesuÙee Ûeewme° Je<eeËle Oeeefce&keâ, DeOeeefce&keâ, veeefmlekeâ-Deveeefmlekeâ,
mewleeveer, osJeiegCeer ceeCemeebveer efleÛes hee$eÛe ie{tU keâ¤ve šekeâ}s nesles. ces}s}er kegâ$eer - ceebpejs, ceeCemeebÛeer me[}s}er Øesles Ùeebveer efvece&U iebiesÛes heejoMeea
hee$e Kejeye keâ¤ve šekeâ}s nesles DeeefCe efleÛÙee oesvner leerjebJej peieCeejer ceeCemes efleÛeer efJešbyevee keâ¤ve hegvne veeceeefvejeUer. kegâ"s Meemeve veener.
DevegMeemeve veener. meJe& cele}yÙeebÛee JeeJej. iebiesJej Øekeâuhe GYes keâjeÙeÛes. MeemeveeleuÙee ceb$Ùeebheemetve lees efkeâveeNÙeeJej JemlÙee. ieeJeiee[Ÿeeleer}
iegb[ebheÙeËle iebies}e Jes"erme Oe¤ve efleÛeer Fppele }gš}er. ieebpee DeHetâÛeer Mesleer efhekeâJe / oe¤ÛÙee YeóŸee hesšJe, KetveKejeyee keâj, Oeeefce&keâ keâ}n
hesšJe, meeOet, cenble lejer kegâ"s ceeies nesles? efJeÅeceeve keWâõ mejkeâejÛeer ogmejer eflemejer šce& osMe Ûee}efJeCÙeeÛeer. efJeefJeOe he#emebIe<e& efkebâJee Skeâe he#ee}e
yengcele veener. mejkeâej Demetve meJe&$e DejepekeâmeÂMe heefjefmLeleer. JneÙeÛes lesÛe Pee}s. Decegkeâ osJeer}e, kewâ}emeheleer mLeevee}e Yesšer}e ies}s}er YekeäleieCe
ceb[Uer mee" - meòej npeejebntve DeefOekeâ lÙeebÛeer mebKÙee. Fkeâ[s oer[Mes ceeCemes ies}er, eflekeâ[s oesve npeej ies}er. jmles, ceneceeie& GKe[tve ies}s.
veoerefkeâveeNÙeebJejer} Meskeâ[es Iejs, Fceejleer Jeentve iesuÙee. iebiesveblej Ùecegvesves keânj kesâ}e. heeCeer efou}erle efMe¤ }eie}s. ns DeeefmlekeâebÛÙee osJee, efou}er}e
JeeÛeJe. efou}erÛÙee jepÙekeâlÙeeËyeö} DeeceÛes keâener cnCeCes veener. peieCÙeemee"er Denesje$e šeÛee Ieemetve cejCeeN]ÙeebÛÙee Øeefle lejer oÙee oeKeJe! Ûegkeâ}b
Demes} ceeHeâer os. iesuÙee Deveskeâ Je<eeËheemetve osMeele FLesefleLes og<keâeU. hepe&vÙeosJee}e DeeUJeCes, MÙeecee cesIe os, heeCeer os, lej Demes ns heeCeer osCes?
ceveg<ÙepeeleerÛee efveJeËMe keâjCes. osJee, ceeCemeeves leg}e pevceeme Ieele}s. lÙeeÛe ceeCemeebJej met[ GieJeleesme keâeÙe? ÙeboeÛee ceevmetve heeJemeeÛee ne efooej
oeKeJetve ies}e. heCe efkeâlÙeskeâ Je<ex peieeleuÙee meJe& Keb[eble, Keb[eleuÙee osMeeble Demes Øe}Ùe, Glheele Ûee}t Deensle. heeTme keâesmeUCes, {ieHegâšer
DeLeJee yeHe&â efJeleUCes, veevee veeJes OeejCe kesâ}s}er JeeoUs. Ùeeletve peheeve megš}e veener. Decesefjkeâe, Ûeerve, Ùegjeshe, Deelee efnbogmLeeveele nsÛe Lewceeve.
®õeJeleej OeejCe keâjCeeNÙee MebkeâjeÛeermegæe ieÙe kesâ}er veener. 1962 ÛÙee efÛeveer - efnbogmLeeveer Ùegæeheemetve Ûeerve }er}Ùee efncee}ÙeeÛÙee ogie&ce
yeHeâe&U DejCÙeYeesj ØeosMeele efpeLes jevešer peveeJejner peeCÙeeme OepeeJele veener efleLes efleLes efÛeveer mejkeâej, lÙeebÛes }<keâj oUCeJeUCeeÛÙee Ùeb$eCee
GYeejles. pÙee heJe&leØeeÙejepeerÛÙee heÙee&JejCeele MJeeme IesCesner ceeCemeebmee"er keâ"erCe efleLes ØeeCeJeeÙet Yejhetj Deme}suÙee YetØeosMeeleuÙee ceeCemeebmeejKes
JeeieCes Ûeerve}e peceles. efnbogmLeeveer ØeosMeele IegmeKeesjer keâjCes, heeCÙeeÛÙee œeesle hekeâ[tve peie[dJÙeeU OejCe Øekeâuhe GYeejCes. efncee}ÙeeÛÙee
keâ[skeâheejerle pevceeme Dee}suÙee veoerveeuÙeebvee mJeeYeeefJekeâjerlÙee efnbogmLeeveÛÙee YetØeosMeeletve megmeeš Jeenle peeCÙeeÛeer Dees{. hetJexÛÙee Dejyeer mecegõele
efJe}erve nesTve heenCeeNÙee iebiee, Ùecegvee, De}keâveboe DeeefCe Ùee ef"keâeCeÛÙee cees"slece veÅee. lÙeebvee De[Jetve mJele:ÛÙee ngkegâceele "sJet heenCeejs efÛeveer.
lÙeebÛeer ogo&cÙe cenòJeekeâeb#ee - efnbogmLeeveer YetØeosMe }ešCÙeeÛeer }e}mee. ce@keâceesnve jsKee veekeâejCÙeeÛeer efnbcele DeeefCe DeeceÛes keâeÙe? DeeceÛÙee
ØeosMeele Ke[lej peeieer }<keâjer leU GYeejCÙeeÛeer efÛevÙeebÛeer Oecekeâ jesKeCÙeemee"er keâjeJeÙeeÛeer ØeeflejesOe Ùeespevee DeeceÛÙee keWâõ mejkeâejkeâ[s cee$e
veener. mejkeâej meeOevemeece«eer osle veener DeMeer Deesj[ keâjle mesveeefOekeâejer Deehe}er peyeeyeoejer ogmeNÙeeÛÙee DebieeJej Hesâketâ heenleele. Ûeerve Ùee iebiee,
ÙecegvesÛÙee pevceoelÙee efncee}ÙeeÛÙee ogie&ce YeeieeÛÙee Jej ceele keâ¤ve efncee}ÙeeJej leeyee efceUJeleele DeeefCe Deecner Ùee leg}vesle mebkeâškeâe}erve
JÙeJemLee keâjCÙeemener vee}eÙekeâ "jlees. ns meejs DeeheuÙee}e Deelcehejer#eCe keâjeJeÙeeme }eJeCeejs veener keâe? o

270
 keâmeeye - DeHeâPe}ÛÙee HeâeMeerÛeer keâle&JÙekeâ"esjlee
DeeCeKeer oesve efoJemeebveer mebmeosÛes DeefOeJesMeve meg¤ nesle Deens. Ùee Deboepehe$ekeâerÙe DeefOeJesMeveeÛÙee keâeUele mebmeosle meòeeOeejer DeeefCe efJejesOekeâ ÙeebÛÙeele}e
mebIe<e&, mebIe<e& veJns Pegbpe GYÙee osMeeleer} veeieefjkeâebveer vekeâes Demeleeveener heenCes Yeeie he[les. Deboepehe$ekeâ peenerj PeeuÙeeveblej lÙeeJejer} efJejesOekeâebÛeer
Dee#esheen& Yee<eCes, metÛevee ÙeebÛÙee ieoejesUele mebmeosÛee Debleie&le Iegceš ogceogcetve peelees. ne meJe& Øemebie vescesefÛe Ùeslees ceie heeJemeeUe cnCee, GvneUe
cnCee DeLeJee efnJeeUe ÙeemeejKeeÛe Demelees. heCe Ùee Deboepehe$ekeâerÙe DeefOeJesMeveele Depetve Skeâ meecevee heeneÙe}e efceUCeej Deens lees efJejesOekeâ
DeeefCe efJeÅeceeve ie=nceb$eer ÙeebÛÙeeleuÙee megboeshemebgoerÛee. Ùee DemeeJeOe #eCeer keWâõ mejkeâejceOeer} efJeÅeceeve ie=nceb$eer megMeer}kegâceej efMebos Ùeebveer `YeieJee
onMeleJeeo' veeJeeves Skeâ Øeefleef›eâÙeeJeeoer JekeäleJÙe kesâ}s efve meÛÛÙee je°^ØesceeRÛee jes<e Dees{Jetve Iesle}e. Kejs lej meòee jepekeâejCeele efMebos SJe{s
meeJeOeheCes JekeäleJÙe keâjCeejs DeeefCe jepekeâerÙe Yee<Ùe, ke=âleer keâjCeejs jepekeâejCeer Demeleeveemegæe Ghejeskeäle JekeäleJÙe lÙeebÛÙee cegKeeletve yeensj he[Ces
ÙeeÛee DeÛebyee Jeešlees. neleer hegjeJee DeeuÙeeefMeJeeÙe SKeeÅee iees°erefJe<eÙeer, IešvesefJe<eÙeer efMebos yees}le veenerle. ceie ÙeeÛe JesUer Demes Øeefleef›eâÙeeJeeoer
meJebie JekeäleJÙe lÙeebÛÙee leeW[tve yeensj keâe he[eJes? jepekeâejCeele GlejCÙeehetJeea les Jekeâer} nesles. lÙee Deieesoj hees}erme DeefOekeâejer. lÙeebveer `YeieJee
onMeleJeeo' ÙeeefJe<eÙeer leeW[er Yee<Ùe keâjCÙeeSsJepeer YeieJee onMeleJeeoer leÙeej keâjCeeNÙee SKeeÅee ke@âcheJej Oee[ šekeâ}er Demeleer lej DeefOekeâ ÙeesiÙe
"j}s Demeles. efveJJeU nJesle leerj ceejCes keâener Kejs veener.
Ùee meJebie JekeäleJÙeeÛÙee heeMJe&YetceerJej efMebos Ùeebveer cenecenerce je°^heleer ØeCeJe cegKepeeAveer Depece} keâmeeye DeeefCe veblej DeHeâPe} ieg¤ ÙeebÛes oÙesÛes
Depe& HesâšeUuÙeeveblej Ùee oesIeebÛÙee HeâeMeerÛeer keâle&JÙekeâ"esjheCes kesâ}s}er Debce}yepeeJeCeer keâewlegkeâemheo DeMeer Deens. Deepe efMeJemesveeØecegKe yeeUemeensye
"ekeâjs Ùeebveer DeeheuÙee Ùee efce$ee}e `YeieJee onMeleJeeo' Ùee JekeäleJÙeeyeö} vekeäkeâerÛe Peehe}s Demeles DeeefCe Ùee PeeheCÙeeÛÙee veblej keâmeeye, ieg¤ Ùeebvee
HeâemeeJej Ûe{efJeCÙeeÛes keâece kesâ}s Ùeeyeö} efMeboWÛÙee hee"erJej MeeyyeemekeâerÛeer Leehener ceej}er Demeleer. `Ùee mece ne' ns Heâkeäle yeeUemeensye "ekeâjsÛe Demet
Mekeâleele. lÙeebÛes DeeheuÙeele vemeCes cevee}e keä}sMe osles. ÙeehetJeea Deveskeâ oef}le ceb[Uer jepekeâejCeele De«emLeeveer nesleer. Deelee jepekeâejCÙeebefJe<eÙeer yees}eJes
DeMeer lÙeebÛeer keâle&JÙekeâ"esj ke=âlÙes veenerle.
keâle&JÙekeâ"esj JeeieCÙeeÛÙee YeeJevesÛee ceer FLes cegöece nesTve Gu}sKe kesâ}e lees megMeer}kegâceejebvee [esUŸeebmeceesj "sJetve. efJeÅeceeve je°^heleeRveer Depece}
keâmeeye, DeHeâPe} ieg¤ ÙeebÛes oÙesÛes Depe& HesâšeUuÙeeveblej heg{er} keâeÙe&Jeener pÙee efnceleerves megMeer}kegâceej efMeboWveer kesâ}er leer ke=âleer meeOeermegOeer veener.
SjJeer meòee jepekeâejCeele jceceeCe nesCeeje lÙeebÛÙeele}e jepekeâejCeer DeeheCe DevegYeJe}eÛe neslee. ie=nceb$eer PeeuÙeeveblej onMeleJeeÅeebÛÙee HeâeMeerÛee efveCe&Ùe
megMeer}kegâceej Iesleer} Demes kegâCeer meebefiele}s Demeles lej yengleskeâebveer cnš}s Demeles keâer, lÙee #ecelesÛes nesCÙeemee"er lÙeebvee Kethe cesnvele keâjeJeer
}eies} Jeiewjs. Kejs lej DeMee vekeâejelcekeâ heæleerves kegâCeer megMeer}kegâceejebÛÙee meòee jepekeâejCeeÛee hejeceMe& Iesle Demeleer} lej lÙee JÙekeäleerÛes JeeieCes
peeleerÙe DenbYeeJe nesÙe DeLeJee megMeer}kegâceej efMebos veeJeeÛes meJee&Lee&ves keâeÙe jmeeÙeve Deens ÙeeÛÙeeMeer les Jeekeâerye nesCÙeemee"er }eÙekeâÛe vemeeJesle. efkeâleer
Øeefleketâ} heefjefmLeleerJej ceele keâjerle megMeer}kegâceej efMebosmeensye oef}le Demetvener meòee jepekeâejCeeheÙeËle heesnesÛe}s. vegmeles heesnesÛe}s veenerle lej jepÙeeÛÙee
heeleUerJej oer[ oesve - leerve oMekesâ De«eYeeieer jeefn}s. keWâõerÙe cebef$eceb[Uele Deelee cees"cees"Ÿee peyeeyeoejerÛeer cebef$eheos lÙeebveer meebYeeU}er. cegKÙeceb$eer
cnCetve jepÙeeÛes Mekeâš nekeâ}s DeeefCe DeKesj keWâõ meòesÛÙee jepekeâejCeeMeer pees[}s peeTve keWâõerÙe ceb$eer Pee}s. SjJeer mejUmeesš. lÙeebvee iee@[Heâeoj
veener. Mejo heJeej lÙeebÛes mecekeâe}erve. keâeB«esmeÛes heoeefOekeâejer Je efce$e. lÙeebveer efMeboWvee oesmleerÛee nele efo}e. oef}le Meesef<eleebefJe<eÙeer DevevÙemeeOeejCe
efMebos meensyeebÛeer yeebefOe}keâer, jepekeâejCeeÛÙee Oeye[iÙeele Deehe}s De°ewØenj efmcelenemÙe peheCeeje, meceesjÛÙee}ener FvmheeÙej keâjCeeje, lÙeebÛÙeeFlekeâe
}Jnsye} jepekeâejCeer efnbogmLeeveÛÙee jepekeâejCeele ceer lejer ogmeje heeefn}e veener. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle DeeceÛÙeemeejKÙee npeejes
keâeÙe&keâlÙeeËvee megMeer}kegâceej efMeboWÛee DeeOeej Jeešlees. keâeÙe&keâlÙeeËÛÙee De[erDe[ÛeCeer}e, og:Kee}e Skeâoe ceenerle he[}s keâer DeeheuÙee DebieeJejÛÙee
cebef$eheoeÛes DeJe[byej Pegiee¤ve efMebosmeensye lÙee heeref[le keâeÙe&keâlÙeeËheÙeËle heesnÛeCeeje. MeŒeef›eâÙesmee"er Demees DeLeJee GheÛeejemee"er De[}s}e, lÙee
keâeÙe&keâlÙee&}e les ceole keâjCeej. npeejes Dee[uÙeeve[uÙeebmee"er OeeJetve peeCÙeeÛeer lÙeebÛeer DebieYetle DeefYeJe=òeer Deens. peer keâener ceole kesâ}er, OeeJeheU
kesâ}er, keâOeer efleÛes Yeeb[Je} megMeer}kegâceejebveer kesâ}s}s ceePÙee SsefkeâJeele veener. megMeer}kegâceej efMebos vegmeles meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlÙeeËÛesÛe hee}keâ veenerle,
keâ}eJebleebÛes, meeefneqlÙekeâebÛes, iegCeerpeveebÛes, efJeÉeveebÛes les KejsÛe efce$e Deensle. hee}keâ Deensle. DeepeÛÙee meòee jepekeâejCeele DeMeer ceeCemes neleeÛÙee
yeesšebJej ceespeCÙeeFlekeâerner veenerle. Jemebleoeoe heešer}, efMeJemesveeØecegKe yeeUemeensye "ekeâjs Ùee keâe}peÙeer LeesjebÛeener Ùee iees°ermee"er Gu}sKe
kesâuÙeeefMeJeeÙe jenJele veener. Demees. ef}efnCÙeeÛÙee DeesIeele kegâ"}ener efJe<eÙe ceer kegâ"sner IesTve peelees. heCe efMebosmeensyeeb"eÙeerÛee ceveg<ÙeJesuneUheCee
meebefieleuÙeeefMeJeeÙe ce}e yejs Jeešle veener. Ùee mJeYeeJeeÛÙee heeMJe&YetceerJejer} lÙeebÛes jepekeâejCe pesJe{s keâesce}, mJehveeUt ØeJe=òeerÛes, lesJe{sÛe Øemebieer
ceglmeöerheCeeÛes, heefjhekeäJe ieebYeerÙee&Ûes, keâle&JÙekeâ"esjheCeeÛesmegæe Deens. Lees[keäÙeele, De°hew}t OeešCeerÛes Deens. lÙeebÛÙeeDeieesoj ie=nceb$eer heer. efÛeobyejce
nesles. lÙeebvee Ùee heoeÛes efMeJeOeveg<Ùe hes}}sÛe veener. heer. efÛeobyejce ÙeebÛÙeeDeieesoj efMeJejepe heešer} nesles. lÙeebvee lej DeeheuÙee hejeršIe[eryeepe
jepekeâejCeeÛeer keâeUpeer Demes. lÙeecegUs les efMeJeOeveg<ÙeeÛeer meeOeer ØelÙebÛeener Dees{t Mekeâ}s veenerle. megMeer}kegâceejebÛeer ner meòeejepekeâejCeeleer} lejkeäkeâer
ceneje°^eleuÙee Oeveoeb[iÙee, peeleoeb[iÙee keâeB«esmeer jLeercenejLeeRvee vekeäkeâerÛe [eÛele Demes}.
o

271
 Jeeje veme}suÙee ef"keâeCeÛee efoJee Heâ[Heâ[le veener!..
Skeâerkeâ[s cegbyeF&Ûes `MeebIeeÙe' cees"Ÿee ieleerves nesle Deens lej ogmejerkeâ[s hegCes Menjner keâele šeketâve cegbyeF&ÛÙee Jeešsves jebiet }eie}s Deens. pegvÙeeveJÙeeÛee
mebiece het} cnCepes hegCes Depetvener pegvÙee Fefleneme hejbhejsle iegble}s}s efomeles. hegCÙeele Depetvener DeefYepeveebÛeer meebmke=âeflekeâ efcejemeoejer Ûee}t Deens.
hegCÙeeleer} efJeÅeceeve jepekeâejCeer meòeeOeeNÙeebveeosKeer} leer cees[tve keâe{lee Dee}er veener. hesMeJÙeebÛes hegCes, peesefleyee Hegâ}WÛes hegCes, yeÇÇeÿeCeslejebÛÙee
ÛeUJeUerÛes hegCes, Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eecee}e ØeeOeevÙe osCeejs hegCes - keâesCee}e FÛÚe Demees Jee vemees, les yeo}le Ûee}}s Deens. lejermegæe mebmke=âleer,
hejbheje Ùeeletve hegCes Depetve 100 škeäkesâ yeensj he[}s}s veener. hegCÙeele Deepener meYeemebces}ves nesleele. Hegâ}s, efšUkeâ, Deeiejkeâj, jeve[s, ieesKe}s
ÙeebÛÙee JesUer DeMee meYee - mebJeeo ieepele. hegCÙeele DeOetveceOetve ns Demes Ie[le jenles. melkeâejcetleeAvee Mee}, ßeerHeâU osTve, hegCesjer heie[er osTve
ieewjefJeles. hegCesjer heie[er hesMeJÙeebÛeer. peesefleyee Hegâ}WÛÙee heie[erJej Øesce keâjCeeNÙeebvee leer Ûee}le veener. Ùee oesIeebntve legkeâejeceebÛeer heie[er JesieUer. efleÛee
Ûeenlee yengpeve meceepeÛe Demelees. keâener keâJeer - }sKekeâ meceepeefÛeblekeâ legkeâesyeeÛÙee DeYebieele obie}s}s. lÙeebvee legkeâesyeeÛeer heie[erner DeeJe[les. ceer Ùee
hegCesjer heie[ŸeebJej keâe Iemej}es ÙeeÛes legcne}e DeeMÛeÙe& Jeešs}. heCe lÙee}e ceePee F}epe veJnlee. hegCes ceneveiejheeef}kesâves ÙeeÛe Je<eea meg¤ kesâ}s}e
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛee veeJeeÛee hegjmkeâej ce}e efo}e. lees DeepeJejÛÙee meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle pes ceer Lees[sHeâej keâece kesâ}s DeeefCe
De#ejJee*dceÙeelener pes Ye}syegjs ef}efn}s lÙee keâejCes ne melkeâej vegmelee ceePÙee veeJeeÛÙee iegCe-DeJeiegCeebvee oeo osCÙeehegjlee ceÙee&efole veJnlee, lej Ûekeäkeâ
ceneveiejheeef}kesâves ce}e Ùee hegjmkeâejeheesšer 1 }eKe 11 npeej 111 ®heÙes ner jkeäkeâce Øeoeve kesâ}er. lÙeele}s 50 npeej ceer og<keâeU heeref[leebvee osTve
šekeâ}s. Ie[erYej keâe nesF&vee, }#eeOeerMe PeeuÙeemeejKes Jeeš}s. heCe ÛeUJeUerle keâece keâjleevee hewMeebmee"er ceer keâOeerÛe keâece kesâ}s veener. oef}le heBLejÛÙee
veeJeeves pesJne Deecner cnCepes ceer, pe. efJe. heJeej, YeeF& mebieejs, Depeg&ve [ebieUs, jeJemeensye keâmeyes, jeceoeme meejsšs DeeoeRveer ÛeUJeU meg¤ kesâ}er DeeefCe
Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee Debeflece heJee&le meeceer} Pee}es, Deebyes[keâjebÛes Dehegjs jeefn}s}s efceMeve heBLej ÛeUJeUerÛÙee ¤heeves hegjs keâjCÙeeme Oe[he[t }eie}es.
}eKee}eKeebÛÙee mebKÙesves meYee, ceesÛex, Deeboes}ves nesle jeefn}er, hejbleg Ùeemee"er hewMeebÛeer lepeJeerpe Deecne}e keâjeJeer }eiele veJnleer. mJeÙebmHetâleeaves }eskeâ
Deeboes}veemee"er heojÛes hewmes KeÛe&le. DeepeJej ÛeUJeUerle keâece keâjleevee ie[iebpe hewmes neleer Dee}s - ies}s GojefveJee&nemee"er. lesner }ie> kesâuÙeeveblej
kegâšgbyeemee"er Lees[sHeâej KeÛe& keâ¤ve keâeÙe&keâlÙeeËvee keâece keâjleevee menpe meg}Ye JneJes lÙeemee"er ceer KeÛe& kesâ}s. Deieoer lÙeebÛÙee keâewšgbefyekeâ KeÛee&heemetve les
lÙeebÛÙee heBš-Meš&heÙeËleÛÙee iees°er ceer lÙeebvee osle Demes. Deelee Jner}ÛesDejJe¤ve OeeJeheU keâjlees, heCe hegmlekeâebÛeer ÙesCeejer ceeveOeves DeLeJee menevegYetleeroejebveer
osT kesâ}s}er ceole - neleÛes ve jeKelee ceer keâeÙe&keâlÙeeËJej KeÛe& keâjerle Dee}es. Deepener lesÛe Ûee}t Deens. heCe ÙeeÛeer keâoj keâeÙe&keâlÙeeËvee keäJeefÛele keâjeJeerMeer
Jeešles. hewmes KeÛe& ve keâjCeeNÙee, keâeÙe&keâlÙeeËÛÙee megKeog:Keele OeeJetve ve ÙesCeeNÙee, melele Keesšs yees}tve ieesyesumemeejKes JeeieCeeNÙee DeeefCe mece°erÛÙee
YeuÙeeÛee DeeJe DeeCeCeeNÙee ÛeUJeUerleer} oebefYekeâ heg{eNÙeebvee Deebyes[keâjer pevelee [eskeäÙeeJej Iesleevee efomeles. keâesCes Skesâ keâeUer yegpeeaheeJe KeeCeejs Deelee
heeÛe-one keâesšeRÛÙee Iejele jenleele. ceer Deens efleLesÛe Deens. Heâjkeâ SJe{eÛe keâer {esj ÛeeU mees[tve ceer 10 škeäkesâ Ùeespevesleer} IejeheÙeËle heesnesÛe}es,
Demee ceePÙeemeejKÙeeÛee hegCes ceneveiejheeef}kesâves melkeâej kesâ}e. 18 ceeÛe& 2013 jespeer meeÙebkeâeUer yee}iebOeJe& jbiecebeof jele GheefmLele Deme}suÙee ceePÙee npeejes
ÛeenlÙeebmeesyele hesMeJesØeCeerle hegCesjer heie[er pej Ùee JesUer ceePÙee [eskeäÙeeJej Iee}CÙeele Dee}er Demeleer lej ceer leer [eskeäÙeele Iee}Ces veceüheCes veekeâej}s Demeles.
cee$e legkeâesyeejeÙeebÛeer heie[er ceePÙee efMejeJej "sJetve cenekeâJeeRÛeener cenekeâJeer Deme}suÙee legkeâesyeeMeer peeCelee DepeeCelee keâe nesF&vee, hegCes ceneveiejheeef}kesâves
ceePee $e+CeevegyebOe pees[tve šekeâ}e. hegCes ceneveiejheeef}kesâÛes efJeÅeceeve }eskeâØeefleefveOeer, meefÛeJe DeeefCe DeefOekeâejer lemesÛe ceneheewj, Gheceneheewj ÙeebÛee
ceer $e+Ceer Deens. cegbyeF&ntve Jeekeâ[ceeiex hegCÙeele efMejleevee hegCÙee}e Deelee MeebIeeÙeÛeer }eieCe PeeuÙeemeejKeer Jeeš}er. ØeeLeefcekeâ MeeUsÛeer keâener Je<ex
hegCÙeeÛÙee veeveehes"sleer} ceneveiejheeef}kesâÛÙee MeeUsle neslees. hegjmkeâej meYesle ceePes ØeÛeb[ keâewlegkeâ nesle nesles. ceer meodiegCeebÛee veKeefMeKeevle hegleUe
veener. DeJeiegCener ce}e DeeJe[leele, keâoeefÛele leer ceePÙee meeefnlÙe DeefYeJÙekeäleerÛeer mHetâleea DemeeJeer. meJe&Ûe Keesšbveešb, DeeoMe& ef}efnCeeNÙeehewkeâer ceer
veener. ceer ceeCemeeleuÙee DeOece me=°er}ener mheMe& keâjCeeje keâJeer }sKekeâ Deens DeeefCe cnCetveÛe }eskeâØeefleefveOeerÉejs hegCes ceneveiejheeef}kesâÛee keâejYeej
Ûee}efJeCeeNÙeebvee ceePeer keâefJelee, ceePes keâece YeeJe}s DemeeJes. hegCÙeele hesMeJeeF&Ûeer meebmke=âeflekeâ efcejemeoejer hegCÙeeleer} meeefnlÙe heefj<eossÛÙee Éejs
efškeâefJeCeejs meeefneflÙekeâ hesMeJes Ùeebvee ceePee ceneveiejheeef}kesâves kesâ}s}e melkeâej DeeefCe efo}s}e hegjmkeâej vekeäkeâerÛe DeeJe[}e vemes}. keâeUeØeceeCes
hegCes yeo}}s. 1818 mee}er SleösMeerÙe mewefvekeâebÛeer ceole IesTve efyeÇefšMeebveer hesMeJesMeener yeg[efJe}er. meeceüepÙeJeeoer Fb«epeebÛee Debce} meg¤ Pee}e
DeeefCe oef}le Meesef<eleebÛÙee GlLeeveeÛÙee Jeeše ceeskeâUŸee PeeuÙee. melÙeMeesOekeâer ÛeUJeU hegCÙeeleÛe GYeer jeefn}er. veblejÛeer yeÇÇeÿeCeslejebÛeer ÛeUJeUner
hegCÙeeleÛe GYeer jeefn}er. 1818 les 2013 hegCes Deelee SKeeÅee peeleOecee&Ûes Gj}s veener. lÙeeÛes MeebIeeÙe nesF&} keâer neBiekeâeBie ns ceer meebiele
yemeCeej veener, hejbleg hegCes Deelee keâe@mcee@hee@ef}šve nesle DemeuÙeeÛes ce}e peeCeJeles Deens. hegCÙeeÛee ne yeo} DeeheuÙee osMeeÛÙee mebefJeOeeveeves efvecee&Ce
kesâ}suÙee mebIejepÙee}e vekeäkeâerÛe yeUkeâšer osCeeje "jCeej Deens. ceje"er keâefJelesle jJeerefkeâjCe ceb[UeÛes Skeâ heJe& nesles. ÙeeÛe keâeUele}s keâJeer ceeOeJe
pÙegef}Ùeve ÙeebÛÙee keâefJelesÛeer Ùee ef"keâeCeer ce}e Dee"JeCe nesles. `keâeÙeoe heeUe ieleerÛee, keâeU ceeies }eie}e, Leebye}e lees mebhe}e' ceePee melkeâej
keâjCeejer hegCes ceneveiejer yeo}CÙeeÛeer efÛevns Deelee mhe° efomeleensle. Deelee hegCÙeele ØeeCe DemeuÙeemeejKeb JeešlebÙe. Jeeje KesUlees Demeb JeešlebÙe.
ns KejbÙe vee, keâer ceePÙeeÛe Kee}er} keâefJelesleuÙee DeesUeRØeceeCes hegCÙeeÛeer iele Pee}s}er Deens.
ÙeLee oerhees efveJeelemLees, ve*ieles meeshecee mce=lee (Jeeje veme}suÙee ef"keâeCeÛee efoJee Heâ[Heâ[le veener)
ceevÙeJej JekeälÙeebÛÙee veblej ceer hegjmkeâeje}e Gòej osCeejs Yee<eCe kesâ}s. DeepeÛes ceneje°^eÛes efJeÅeceeve jepekeâejCe pÙee peeleJeiee&ÛÙee obYeele De[keâ}s
lÙeeletve ceneje°^eÛeer megškeâe PeeuÙeeefMeJeeÙe peeefleØeLee mebJeefOe&le keâjCeeNÙee veJemejbpeeceoejebÛee hejeYeJe nesCeej veener ns ceer DeeJepet&ve meebefiele}s.
lÙeeÛeer cee$e oKe} GheefmLeleebveer Iesle}s}er ce}e peeCeJe}er. o

272
 Ùee Deceeveg<eles}e keâeÙe cnCeeJes?
GòejeKeb[eleer} vewmeefie&keâ Gõskeâeves peer }eKe - oesve }eKe ceeCemes cejCeeÛÙee oejer Hesâkeâ}er ies}er lÙeeletve efkeâleer ceeCemes JeeÛe}er, Skeâe DeLeea
OeejeleerLeea he[}er, lÙeebÛeer mebKÙee jepÙe mejkeâej}e efveefMÛele meebielee Ùesle veener DeeefCe Deeheòeerkeâe}erve peer JÙeJemLee mebkeâš«emleebÛeer mees[JeCetkeâ
Dee" efoJemeebntve DeefOekeâ keâeU keâjles Deens, lÙee JÙeJemLesÛÙee met$eOeejebveener ÙeeefJe<eÙeer efveefMÛele ceeefnleer meebielee Ùesle veener. GòejeKeb[ele}s ce=lÙetÛes
leeb[Je heentve efnbogmLeeveÛÙee meJe& Øeebleebleer} ceeCemes nUnUuÙeeefMeJeeÙe jeefn}er veenerle. }<keâj, efvece}<keâj, lÙeebÛes peJeeve, DeefOekeâejer Ùeebveer peerJe
OeeskeäÙeele Iee}tve npeejes YeeefJekeâ lemesÛe mLeeefvekeâ veeieefjkeâebÛes ØeeCe JeeÛeefJe}s. ogie&ce veÅee, oNÙeeKeesNÙeeble, Ieveoeš pebie}, heJe&leceeLÙeeJej SketâCe
Skeâ jmles [eWiejemeejKes Oemetve ies}s}s. oUCeJeUCe mees[eÛe vegmeles Deepetyeepet}e heenCÙeeÛes Oee[me kesâ}s lej Ûekeäkeâ ce=lÙetÛÙee oe{sle peeJes DeMee
heefjefmLeleerle Ùee peJeeveebveer `jsmkeäÙet Dee@hejsMeve' ÙeMemJeer kesâ}s.
Deelee Dee" - one efoJemeebveblej pes }eskeâ DeeheuÙee Deehlepeveeble hejle}sle lÙeebÛÙee keâeUpee}e keâehele peeCeeNÙee keâneCÙeebveer keâesCeerner nbyej[e
Heâes[uÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. Ùeceeves nenekeâej kesâ}e. GòejeKeb[eleuÙee osJemLeeveeÛÙee heefjmejele oie[e}e heePej HegâšeÙe}ener osJeeves oie[ veerš "sJe}e
veener. lÙee}e pesjyebo kesâ}suÙee iegvnsieejemeejKes heeCÙeeÛÙee }eW{Ÿeemeesyele Jeentve ves}.s lejerner mebkeâšele meehe[}s}er, mee#eele ce=lÙetÛee DevegYeJe IesTve Dee}s}er
ceeCemes Deßet hegmetve meebieleensle `Deecner hejle kewâ}emeveeLe}e YesšeÙe}e peeCeej. hegvne ÛeejOeeceÛeer Ùee$ee keâjCeej!' DeeefmlekeâlesÛÙee Jeešsves efveIee}s}er
keâener ceeCemes hejle eflekeâ[s efHeâjkeâCeej veener cnCeleele. osJe - osJeeJej}e lÙeebÛee efJeMJeeme lÙee}eÛe le[e ies}e. Ùee meJe& ce=lÙetÛÙee ieoejesUele
JeeF&š Ie[}s les vekeâ}er meeOet, yewjeieer, cenbleebÛes JeeieCes. keâener veeiejer vejeOeceebÛes JeeieCes. ce=lÙegcegKeer he[}suÙee Œeer - heg®<eebÛÙee DebieeJej}s oeefieves
}gyee[CÙeemee"er lÙeebveer ce=leosneÛeer kesâ}s}er efJešbyevee ceeCemeeJej nu}e keâ¤ve KeeCeeje }eb[iee, JeeIe, efmebn lejer yeje cnCeCÙeeÛeer heeUer Dee}er.
mebkeâš«emleebvee megjef#ele mLeUer vesleevee keâener meeOegmeble DeeheuÙeepeJeUer} yeesÛekeâer mees[eÙe}e leÙeej veJnles. DeKesj }<keâjeÛÙee ceeCemeebvee mebMeÙe
Dee}e leer yeesÛekeâer lÙeebveer leeyÙeele IesTve Kees}tve heeefn}er lej Deele nejerves jÛe}suÙee veesše. efJemLeeefhele Pee}s}er Iejsoejs, lÙeebÛÙee DeJeMes<eele meehe[}s}er
jeskeâ[ Ùee meeOetbveer }eš}er. ns meJe& hewmes cnCes lÙeebvee meehe[}s. meehe[}s Demes cnCeeJes lej lÙeebÛes ÙegefkeäleJeeo ceeCetmeheCeeJej}e efJeMJeemeÛe G[eJee Demes
nesles. cejCeejs ies}s heCe lÙeebÛÙeepeJeU, Deemeheeme he[}s}e ne meJe& SsJepe Deecner GÛe}}e vemelee lej ceeleerle iee[}e ies}e Demelee. meeOet - cenbleebÛÙee
šesUŸee Ùee ÛeejOeeceeÛÙee hebÛe›eâesMeerle Je<ee&vegJe<ex F&MJejeÛee, melÙeeÛee MeesOe IesCÙeele cnCes iegble}suÙee Deensle. lÙeebÛeer leheMÛeÙee&, ceeCemeebÛes og:Ke - Ssefnkeâ
DeeefCe DeeOÙeeeqlcekeâmegæe, otj keâjCÙeemee"er efkeâleerlejer DeOÙeelceeÛeer keWâõs Ùee heefjmejeleer} GYeej}s}er. peie, peieeÛee efveÙeblee Ùeemeesyele mJele:Ûee DeelceMeesOe,
Oece&MeeŒeeÛee mJeeOÙeeÙe Deme}s}er, YeieJeer JeŒes heefjOeeve kesâ}s}er, peše Jee{efJe}s}er, DebieeJej Yemce Heâemetve Ieesj DeIeesjer leheMÛeÙee& keâjCeejer meeOegmeble
ceb[Uer SJe{er ›etâj, Deemekeäleerves Yej}s}er, jeiee}esYeeves heÚe[}s}er keâMeer Demet Mekeâleele? osJe DeeefCe Yekeäle ÙeeceOÙes ceOÙemLe cnCetve keâce&keâeb[er o}e}er
keâjCeejer, osJeeÛeer }skeâjs cnCetve JeeieCeejer ner ceeCemes SJe{er ›etâj keâe JneJeerle? Jeso, Gheefve<eos, mce=leer jÛeCeejs, yeÇÇeÿeCekesâ, DeejCÙekesâ jÛeCeejs,
efnbogmLeeveer leòJe%eeveeÛeer Skeâ ie[iebpe hejbheje pÙee efncee}ÙeeÛÙee kegâMeerle jentve efve:mebie nesTve efvecee&Ce keâjCeejs Oece&MeeŒe. jÛevesÛÙee °erves npeejes
Je<ex Ùeesieoeve keâjCeejs efJeÉpeVe, $e+<eer kegâ"s DeeefCe lÙeebÛee hesnjeJe DebieeJej heefjOeeve keâ¤ve mewleeveemeejKes JeeieCeejs leesleÙee meeOegmeble kegâ"s?
kesâJeU jepekeâejCeeÛÙee #es$eeleÛe leesleÙee oebefYekeâ }eskeâ Deensle Demes meceepeefÛeblekeâ mecepeleele, hejbleg DeeefmlekeâebÛee yegjKee heebIe¤ve pes Oece&MeeŒeeÛes
keâece kesâuÙeeÛee osKeeJee keâjerle leerLe&mLeUebletve ojes[sKeesjer keâ¤ve efHeâjleele lÙeebvee leerLe&mLeeveer Oece&MeeŒeebÛÙee DeYÙeemeeÛÙee MeeUe Ûee}efJeCeeNÙee
meÛÛee $e+<eer -cenbleebveer jesKe}s heeefnpes. Oecee&Ûeer efJešbyevee ns vekeâ}er meeOet ojjespe keâjerle Deensle. Menj, ieeJe-Kes[Ÿeeletve iegvnsieej cnCetve le[erheej
Pee}s}s iegb[ meeOet Je mebvÙeeMeeÛee JesMe heebIe¤ve Oecee&}eÛe keâceerheCee DeeCele Deensle. iebiees$eerheemetve les keâeMeer, nefjÉejheÙeËle Deieoer oef#eCesleuÙee
efle®heleer cebefojeheÙeËle JeeJejleensle lÙeebvee Oece&JesòÙeebveer, Oece&keâejYeeNÙeebveer leeboUeÛÙee Ke[ŸeemeejKes JesÛetve otj cnCepes Oece&MeeŒe, Oece&#es$e ÙeeÛÙee
heefjmejeletve Hesâkeâ}s heeefnpes. Oece&MeeŒeeÛee DeYÙeeme keâjCÙeeÛeer yeleeJeCeer keâjerle leerLe&mLeUeÛÙee heefjmeje}e JÙeehetve jenCeejer ner iegvnsieej ceeCemes.
peÙe Yees}s cnCele Glheòeer, efmLeleer, }Ùe Ùee osJeleebÛeer hetpee keâjCÙeeÛeer yeleeJeCeer keâjle. efÛe}erce, ieebpee, Dece}er õJÙeeÛes mesJeve keâ¤ve Oece&#es$es
jepejesme efJešeUle Deensle. Ùeebvee meÛÛee Oece&OegefjCeebveer jesKeCes Deepe DeeJeMÙekeâ Deens. DeeceÛeer mebmke=âleer, hejbheje pÙee efnbogmLeeveer leòJe%eeveeJej
GYeer Deens lÙee Deeefmlekeâ, veeefmlekeâ leòJe%eeveeÛee heeÛeheesÛe Ùee vekeâ}er meeOetbvee veener. lÙeebvee jepekeâejCeer DeeheuÙee jepekeâejCeemee"er mewvÙe cnCetve
Jeehejleele. iegb[, ceeefHeâÙee DeeheuÙee keâejJeeÙeebmee"er, OeboeheeCÙeemee"er Jeehejleele. mceieef}bie, Dece}er heoeLeeËÛes JemletbÛes Jenve keâjefJeCÙeemee"er
Jeehejleele. Oece&Jem$es, mebvÙeeme Oecee&Ûeer Jem$es DebieeJej heefjOeeve keâ¤ve ns vekeâ}er meeOet efnbogmLeeveÛÙee meJe& Oece&#es$eebletve JeeJejleensle.
GòejeKeb[ele nenekeâej Pee}e. Meskeâ[es, npeejes ceeCemes ce=lÙeggcegKeer he[}er. De[keâ}suÙee 80 npeejebJej }eskeâebÛeer megškeâe }<keâj, efvece}<keâjeÛÙee
peJeeveebveer mJele: ce=lÙetme meeceesjs peele kesâ}er. Depetvener les Denesje$e PešleeÙele. jepekeâejCeer, meòeeOeejer ÙesTve lÙeebÛee newme}e Jee{efJeCÙeeSsJepeer Deehe}sÛe
jepekeâejCe keâjCÙeemee"er hejmhejebMeer, efJejesOekeâebMeer PegbpeleeÙele. Ùee Demceeveer mebkeâšeÛee cegkeâeye}e keâjCÙeemee"er Skeâ$e ÙesCÙeeSsJepeer DeeheuÙee he#eerÙe
Yetefcekesâle FLes JeeJejleele. }epe JeešeJeer Demee ne Øekeâej. npeejes, }eKeeWveer peerJe ieceeJe}s Demeleer}. vescekeâe Deekeâ[e keâUs}Ûe Demes veener. mejkeâejer
Deekeâ[s Kejs vemeleele ns DeepeJej DeeheCe DevegYeJeleÛe Dee}es. lesJne GòejeKeb[eleer} ce=lÙetÛee Keje Deekeâ[e keâUCes keâ"erCe. Deekeâ[e keâU}e
lejer DeeheCe keâeÙe keâjCeej? Heâkeäle nUnUle yemeCeej. kegâ"uÙeener Dehes#esefMeJeeÙe kesâJeU osMeYeeJevee DeeefCe keâle&JÙeYeeJevesves npeejes heeref[leebÛeer
megKe¤he megškeâe keâjCeejs DeeceÛes peJeeve kegâ"s DeeefCe lesLeer} ce=leosnebÛeer efJešbyevee keâ¤ve lÙeeJejer} oeefieves, GodOJemle FceejleerceOeer} jeskeâ[, SsJepe
}gšCeejs vekeâ}er meeOet kegâ"s? Ùee vekeâ}er meeOetbÛÙee Ùee Deceeveg<eles}e keâeÙe cnCeeJes? o

273
 yegæ cnCee}s - Ùes DeeefCe heene cnCepes keâeÙe?
GÅee omeNÙee}e cnCepes meerceesu}bIeveeÛÙee efoJeMeer Deebyes[keâjer OeceeËleje}e leyye} 57 Je<ex nesleer}. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer DeeheuÙee
DevegÙeeÙeebvee efnbogmLeeveer leòJe%eeveeÛÙee Ûeekeâesjerleer}Ûe yegæoMe&veeÛee veeiehetj cegkeäkeâeceer mJeerkeâej keâjeÙe}e }eJe}e. Deebyes[keâjebveer hetJee&ßeceerÛÙee
Oecee&ÛÙee keâce&keâeb[eletve DeeefCe keâce&efJeheekeâeÛÙee efmeæebleeletve Demhe=MÙe meceepeeÛeer megškeâe keâ¤ve lÙee meceepee}e yeU efo}s. ns yeU cnCepes mee#eele
Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eecee}e efo}s}s Leesj õ°sheCeÛe nesles. Deebyes[keâjer OeceeËlej ns meg[eJej yesle}s}s veJnles ns Deepe veJÙeeves meebieCÙeeÛeer iejpe
veener. efnbot Oecee&leuÙee ceeCemeeÛes ceeCetmeheCe efnjeJetve IesCeeNÙee veerefleefveÙeceebÛeer meceer#ee keâjle ns meJe& veerefleefveÙece keâe}yee¢e Pee}s Deensle. Oece&JesòÙeebveer
Ùee meJe& iees°er lÙepetve efnbot Oecee&Ûeer hegvej&Ûevee keâ¤ve lees Oece& DeefOekeâ ceveg<ÙeØeJeCe keâjeJee ne Deebyes[keâjebÛee Demhe=MÙeesÉejeÛÙee Deeboes}veeÛee
nslet neslee. cnCetve lÙeebveer OeceeËlejeÛeer Iees<eCee kesâ}er. 1935 mee}er ÙesJeuÙeeÛÙee cegkeäkeâeceer OeceeËlejeÛeer Iees<eCee hegjer keâjCÙeemee"er lÙeebveer heefj<eo
Iesle}er. 20/25 Je<ex Jeeš heeefn}er. hejbleg efnbot Oece&ceeleË[, Oece&Jesòes, Oecee&Ûes efcejemeoej yeo}}s veenerle cnCetve lÙeebveer efnbogmLeeveer leòJe%eeveeÛÙee
ØeJeeneleer} yegæOece& mJeerkeâe¤ve Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eecee}e veJes lespe DeeefCe Mekeäleer efo}er.
Oece& ceeCemeemee"er DemeeJee, Oecee&mee"er ceeCetme veJns, ner lÙeebÛÙee OeceeËlejeÛeer Iees<eCee peesheÙeËle ceeveJeer peele Ùee he=LJeerle}eJej Deens leesheÙeËle keâOeerÛe
yeeo nesCeej veener. OeceeËlejeves Demhe=MÙe ceeCemeeÛes vegmeles DeeOÙeeeflcekeâ DeLee&ves veJns, lej Yeeweflekeâ GVeÙeveeÛÙee DeLee&vesner pes meJeËkeâ<e heefjJele&ve nesCeej
nesles les KejsÛe Pee}s keâer veener, ÙeeÛee Dee{eJee IesCÙeeÛeer Deepe OeceeËlejerle veJeyegæ DevegÙeeÙeebvee DeeefCe keâejYeeNÙeebvee DeeJeMÙekeâlee Jeešle veener. ÙeeleÛe
Ùee OeceeËlejeÛÙee ÙeMeeheÙeMeeÛes Gòej o[}s}s ce}e lejer efomeles Deens. yegæoMe&ve mJeerkeâejCes cnCepes efnbogOecee&ÛÙee keâce&efJeheekeâeÛÙee efmeæebleeletve megškeâe
nesCes. DeMeer megškeâe keâ¤ve IesCÙeemee"er vegmelÙee veeefmlekeâheCeeÛeer veJns lej peerJeveekeâ[s heenCÙeeÛeer mecÙekeâ °er DemeCes cenòJeeÛes Deens. ner mecÙekeâ °er
Demhe=MÙeebÛÙee cnCeCÙeehes#ee Deebyes[keâjebÛÙee DevegÙeeÙeebvee }eYe}er Kejer, heCe leer peerJeveeÛejCeele keâeÙee&efvJele Pee}er veener. Ùee °erves meòeeJevve Je<eeËÛee
keâe}Keb[ leheeme}e lej vekeâejelcekeâÛe Gòej Deepe DeeheuÙee neleer Ùesles. 57 Je<ex OeceeËleje}e Pee}er cnCepes keâe}ØeJeeneÛes heeCeer efkeâleer [eskeäÙeeJe¤ve
Jeentve ies}s ÙeeÛee efnMeesyeÛe ve kesâ}s}e yeje. heCe pes yegæoMe&ve Deebyes[keâjebveer Skeâe «esš HesâpeceOÙes Demhe=MÙe meb«eeceeleer} DeeheuÙee DevegÙeeÙeebvee efo}s
les Deepe efJeHeâ} nesleevee mhe° efomeles Deens. Deebyes[keâjebveer mJeerkeâej}s}s DeeefCe DeeheuÙee DevegÙeeÙeebvee yene} kesâ}s}s yegæoMe&ve vegmeles JesoØeeceeCÙe
veekeâejCeejs veeefmlekeâebÛes leòJe%eeve veener. les šeskeâeÛes efve efmLeleerJeeoer veener. les peerJevee}e ieefleceeve DeeefCe ØeJeener keâjCeejs Deens. ogje«ener Skeâe šeskeâe}e,
Deeflejskeâer keâ[JesheCe ogmeNÙee šeskeâe}e, Demee Oece&eJf eÛeej efmeæeble leLeeieleeves Hesâketâve efo}e. lees JÙeJenejJeeoer neslee cnCetve lÙeeves peerJevee}e hetjkeâ Deme}s}e,
ieleevegieeflekeâlee veekeâejCeeje, Sefkeämš^efcemšheCee veekeâejCeeje ceOe}eÛe mecÙekeâ °er Deme}s}e efJeÛeej ceveg<Ùepeeleer}e Øeoeve kesâ}e. lÙeeÛee Oecce
DeeOÙeeeflcekeâ GvveÙeveemee"er veener. Ùee peieeÛee keâlee& keâjefJelee keâesCe? lÙeeÛÙee MeesOeeÛeer lÙee}e iejpe Jeeš}er veener. ns peie, ner me=°er pÙeeJej Ûee}les lÙeeÛes
De@keäÙegjsš efveÙece MeesOeCÙeeÛee leLeeiele yegæeves DeeÙeg<ÙeYej efJeÛeej kesâ}e DeeefCe cnCetve lÙeeÛes leòJe%eeve vegmeles YeeweflekeâJeeoer Âef°keâesveeÛes GòejoeefÙelJe
ceeveCeejs veJnles lej lÙee Âef°keâesvee}e DeeheuÙee leòJe%eeveeÛee heeÙee ceeveCeejs nesles. cnCetveÛe les ØelÙe#eJeeoer, DevegYeJeJeeoer "j}s. lÙeeÛee Oece& ceeCemeeÛÙee
efheUJeCegkeâereJf e<eÙeer, Mees<eCeeefJe<eÙeer Yee<Ùe keâjCeeje Oece& Pee}e. vegmeles Yee<Ùe keâjCeejeÛe veener, lej ceveg<Ùecee$eeÛeer efheUJeCetkeâ efve Mees<eCe LeebyeefJeCeeje "j}e.
yegæslej Oece& leòJe%eeve ns cees#e hegvepe&vceeÛÙee keâuhevesJej DeeOeej}s}s Deens. yegæeÛes cee$e ceveg<Ùecee$eeÛes og:Ke veenermes keâjCes Ùee õ°sheCeeJej DeeOeej}s}s
Deens. Ûeej DeeÙe&melÙe, De°ebefiekeâ ceeie&, hebÛemkebâOe, yeeje DeJÙeeke=âles, ØeeflelÙemeceglheeoeÛee cet}Yetle efmeæeble DeeefCe DeKesj Ùee meJeeËhes#eener DeefOekeâ
JeemleJeJeeoer Jemlegefve‰s}e mebJeefOe&le keâjCeeje lÙeeÛee efveJee&CeeÛee meJe&ßes‰ efmeæeble - meJe&meeOeejCe Øe›eepekeâe}e mecepes} DeMee Yee<esle yegæ DeeefCe
lÙeeÛee Oecce Ùee JÙeemebiehetCe& efÛeefkeâlmekeâ Oece&«ebLeele Demee efJeefole kesâ}e Deens. heCe lees Deepe peerJevemebIe<ee&le ceive Deme}suÙee DevegÙeeÙee}e hes}Jele
veener. Ùee Oecee&Ûes leòJe%eeve mejU meeshÙee Yee<esle efJeM}sef<ele keâjCeeje Deepe efYe#egieCe Jeie& veener, pees keâener Deens lees Ùee Oece&mebØeoeÙee}e ceneÙeeveer
Oece& mebØeoeÙeeÛÙee keâce&keâeb[eÛÙee keâÛeešŸeele {keâ}Ceeje Deens. Kejs lej Mees<eCeeefJe®æÛeer meceLe&heCes }{eF& keâjCÙeeme leekeâo ÙesCeeje Deebyes[keâjer
leLeeieleeÛÙee efveJee&Ceeveblej heefnuÙee mebieerleerveblej yegæeÛes leòJe%eeve pÙee oesve mebØeoeÙeeble efJeYeeie}s lÙeele}e ceneÙeeve veJns nerveÙeeveele}e DeeÅe
efJeÛeej Deebyes[keâjer yegæoMe&veeÛee heeÙee Deens. Ùee ceeb[CeercegUs peeieeflekeâ yeewæ cenemeYesle yeeyeemeensyeebvee `yeb[Keesj' cnCetve efnCeJeCÙeeÛesner heefnuÙee
HesâpeceOÙes Oee[me kesâ}s nesles. Deepe GYes peie Deebyes[keâjer yegæoMe&vee}eÛe heeef"byee osleevee efomeles Deens DeeefCe Deecner veJeOeceeËleefjle cee$e Ùee meJee&}e
hee" oeKeJetve ye@keâ št he@Jnsef}Ùeve keâjlees Deenesle. hegvne lÙeeefpe}suÙee hetJee&ßeceerÛÙee Oece&keâuheveeble, osJeosJeleebÛÙee Ûe›eâele iegjHeâš}s peeleesÙe.
yegæe}e DevegYeJeJeeoer ØelÙe#elJeJeeoerÛe cnš}s heeefnpes. IešveebÛÙee De° DeeOeejmet$eeÛee MeesOe IesCÙeeSsJepeer lÙee Iešvee Je lÙeeÛee ›eâce %eeveeÛee
Debeflece efJe<eÙe ceeve}e heeefnpes. heCe ns ceeveCes Phenomenalist meejKes Deens. meJe& DeefvelÙe Deens nsÛe cele SWefõÙe DevegYeJeeme Ùesles. cnCetve
peieeÛes meJe& peefš} DemeCes, JeešCes ns DevegYeJeJeeoeÛÙee SWefõÙe ØelÙeÙeeJej efve<keâef<e&le kesâ}s heeefnpes. Ùeemee"er yegefæJeeomegæe #eefCekeâ DevegYetleerÛÙee
DeeOeejs efvelÙeleòJe MeesOe heenlees DeeefCe cnCetveÛe ØeleerlÙe meceglheeoeÛee efmeæeble ØelÙe#e efve‰sves Gkeâ}le peelees. ns nesles cnCetve les Ie[les Demee
efveÙele›eâceÛe ØelÙe#e DevegYeJeeme Ùeslees. yegæeves DeeheuÙee Oecee&me `Sefnheefmmekeâ Oecce' cnš}s Deens. cnCepes `Ùes DeeefCe hene' leNnsÛee ne Oece& Deens.
pes [esUŸeebvee efomes}, DevegYeJeeme ÙesF&}, peieCÙeeme hetjkeâ nesF&} Demes leòJe%eeve cnCepes yegæ leòJe%eeve nesÙe. Deepe Demes efJeJesÛeve keâ¤ve meebieCeejs
Oecce DeYÙeemekeâÛe Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle vemeuÙeemeejKes Pee}s Deensle. lÙeecegUs Deebyes[keâjer ÛeUJeUÛe ieeWOeUele meehe[uÙeeÛes Deepe efomeles Deens.
o

274
 megMeer}kegâceejebÛee jepemebvÙeeme .
keâener efoJemeebhetJeea DeeheuÙee celeoejmebIeeleer} Skeâe meYesle keWâõerÙe ie=nceb$eer megMeer}kegâceej efMebos Ùeebveer DeÛeevekeâ jepekeâejCeeletve efveJe=òeer peenerj
keâ¤ve lÙeebÛÙee ÛeenlÙeebvee Je keâeÙe&keâlÙeeËveeÛe veJns, lej efJejesOekeâebveener Oekeäkeâe efo}e. efMebos ÙeebÛÙee efveCe&Ùeeves ceer lej Heâej og:Keer Pee}es. ceePÙee
og:KeeÛes keâejCener lemes JewÙeefkeälekeâ veener. DeepeÛÙee Ie[er}e efnbogmLeeveÛÙee jepekeâejCeele KeNÙee DeLee&ves oef}le Meesef<eleebefJe<eÙeer yeebefOe}keâer DemeCeeNÙee
jepekeâejCÙeebhewkeâer megMeer}kegâceej lemes SkeâcesJe Deensle.
mee" - heeme°eJÙee Je<ee&le Deehe}e mJeleb$e meeJe&Yeewce osMe ØeJesMe keâjerle Deens. Iešvee heefj<eosleuÙee 292 cenevegYeeJeebÛÙee DeLekeâ cebLeveeletve DeeheuÙee
mJeleb$e meeJe&Yeewce osMeeÛes mebefJeOeeve Ie[le ies}s. Ùee mebefJeOeeveeÛÙee }sKeve cemegÅeeÛes DeOÙe#e nesles, Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäle}{ŸeeÛes SkeâcesJe vesles Deme}s}s
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj. Iešvee heefj<eosle Jeeobie Iee}Ceejs efmLeefleJeeoer Demeesle, meveeleveer Demeesle DeLeJee }eskeâMeener Meemeve ØeCee}erleer}
JÙeefkeäleieefCekeâ efvejbkegâMe mJeeleb$Ùe YeesieCeejs, DeeflemebJesoveMeer} }eskeâMeenerÛes hegjmkeâlex Demeesle, ØemLeeefhele [eJÙee efJeÛeejebÛÙee he#eveslÙeebveer Iešvee
meefceleerJej yeefn<keâej šeketâve Ùee osMeeÛes Deleesveele vegkeâmeeve lej kesâ}sÛe, heCe lÙee}e F}epe veJnlee.
}eskeâceevÙe efšUkeâebÛÙee ceneefveJee&Ceeveblej - mJeeleb$Ùe ÛeUJeUerÛes vesle=lJe cenelcee ieebOeerkeâ[s Dee}s. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj DeeefCe
lÙeebÛÙeele DešU mebIe<e& Pee}e. efyeÇefšMe mejkeâejves keâcÙegve} De@Jee@[& peenerj kesâuÙeeveblej Fbi}b[ceOÙes Iesle}suÙee iees}cespe heefj<eosceOÙes efJeefJeOe
peele - mecetn Oecee&ÛÙee veslÙeebvee yees}eJetve efnbogmLeeveele meJe&meceeJesMekeâ meòee keâMeer DemeeJeer ÙeeÛee Deboepe Iesle}e. leer kegâCeemee"er DemeeJeer, mJeeleb$Ùe
YeeJevesÛeer Ùee ceb[UeRle efkeâleer peeie=leer Pee}erÙe, lÙeeÛes JeemleJe peeCetve IesT heeefn}s. iees}cespe heefj<eosÛÙee ogmeNÙee me$eele Deebyes[keâjebveer DeeheCe
Demhe=MÙeebÛes KejsKegjs ØeefleefveOeer Deenesle ns efyeÇefšMe meòeeOeeNÙeebvee Ke[meeJetve meebefiele}s. lÙee}e keâejCe nesles Demhe=MÙeebÛÙee Ssefnkeâ GVeleermee"er
jepekeâerÙe nkeäkeâeÛÙee lejlegoeRÛÙee ceeieCeerÛes. Ùee heefj<eosle Deebyes[keâjebveer mJeleb$e celeoejmebIeeÛeer ceeieCeer kesâ}er DeeefCe efnbogmLeeveÛÙee mJeeleb$ÙeeÛÙee
ÛeUJeUerÛÙee Feflenemeeleer} meJee&le cees"e DebleefJe&jesOe peieemeceesj Dee}e. Skeâe DeLeea Demhe=MÙeebÛÙee $e+CeevegyebOeemebyebOeeves ieebOeerpeer Ghejs "j}s.
ieebOeerpeer Ghees<eCee}e yeme}s lej Deebyes[keâjebveerner peerJevemecehe&CeeÛeer Yetefcekeâe peenerjheCes Iesle}er. mJeeleb$ÙeeÛeer ÛeUJeU cenelcee ieebOeer - Deebyes[keâj
mebIe<ee&cegUs ieeflejesOeele De[ketâve he[Ceej Deens meJe&$e efÛe$e. Deebyes[keâjebvee mJeleb$e celeoejmebIeeefMeJeeÙe oef}leebÛes Ye}s nesCeej veener ns keâUle
nesles DeeefCe Ùee mebIe<ee&le oesvner HeâUeRÛÙee mecevJeÙeJeeÅeebveer ØeÙelveebÛeer hejekeâe‰e keâ¤ve hegCes keâjej Ie[Jetve DeeCe}e. mJeleb$e celeoejmebIeehes#ee
jeKeerJe celeoejmebIeeÛÙee cegöŸeeJej ieebOeer - Deebyes[keâj ceeb[Je}er Pee}er. mJeleb$e meeJe&Yeewce osMeele jeKeerJe celeoejmebIeeÛÙee DeeOeejs jepÙeeÛÙee
efJeefOeceb[Uele, osMeeÛÙee mebmeosle oef}le Jeiee&}e ieebOeer-Deebyes[keâj mecePeeslÙeeves cnCepes hegCes keâjejeves pes peeieebÛes ØeceeCe "jefJe}s lÙeeÛÙee DeeOeejs
oef}leebÛes ØeefleefveefOelJe keâjCÙeeÛeer mebOeer efo}er. Deebyes[keâjebÛÙee heMÛeele Heâej Lees[Ÿee oef}le }eskeâØeefleefveOeeRvee jepÙeeÛÙee efJeefOeceb[Uele keWâõeÛÙee
mebmeosle - keâeÙeosceb[Uele Ùee mebOeerÛeb meesveb keâjCeb pece}b. Demes }{Ceejs oef}le ØeefleefveOeer meeJe&Yeewce mJeleb$e osMeele Deebyes[keâjebÛÙee heMÛeele
HeâejÛe keâceer cnCepes neleeÛÙee yeesšebJej ceespeCÙeeFlekesâner veenerle. Ùee DeieesojÛe Demes vesles Deelee keâe}keâefLele Pee}s. lÙeebÛÙee Ùeesieoeveeyeö}
HeâejÛe hee@efPeefšJn yees}lee ÙesCeej veener. keâejCe lÙeele}s keâener meòee meewosyeepeerÛÙee DeeefCe je°^erÙe he#eeÛÙee De}esš Øesceele yenkeâle ies}s.
leer Skeâ Meeskeâebeflekeâe Deens.
oef}leebÛÙee °erves efJeÅeceeve keâeUele DeepeÛÙee Ie[er}e osMeeÛÙee jepekeâejCeele SKeeoe jeceefJe}eme heemeJeeve, SKeeoer yensve ceeÙeeJeleer ÙeebÛÙee pees[er}e
pÙeebÛes DeefYeceeveeves veeJe IÙeeJes les Deensle Heâkeäle megMeer}kegâceej efMebosmeensye. mees}ehetjÛÙee {esj ieu}erleuÙee {esj meceepeeÛÙee kegâšgbyeeÛÙee keâneCeerleer}
cegKÙe JÙekeäleer cnCepes megMeer}kegâceej efMebosmeensye. efhelÙeeÛes Ú$e njhe}suÙee oie[tÛeer - Oe[he[Ÿee oie[tÛeer keâneCeer, Øeefleketâ} heefjefmLeleerJej ceele keâjerle
je$ebefoJeme keâ° -Kemlee Keele peerJevemebIe<e& keâjerle efMe#eCe Iesle peerJevee}e Jes{t heenCeeNÙee keâeUesKee}e efÛejle, ØekeâeMeeÛeer Jeeš Ûee}Ceeje, DeeheuÙee
Demhe=MÙe peieCÙee}e mecÙekeâ %eeveeÛes De}bke=âle keâ¤ve efJeÅeeefJeYetef<ele PeeuÙeeveblej mebOeer efceUleeÛe jepekeâejCeele GlejCeeje, heenlee heenlee meòeeOeejer
he#eele}e ØecegKe veslee yeve}s}e, ceb$eer yevetve mece°erÛÙee efnleemee"er jeyeCeeje DeeefCe jeyeleevee %eeveeÛeer keâeme ve mees[Ceeje, peeleerÛÙee keâes<eeletve yeensj
he[tve oef}le - oef}leslejeble $e+CeevegyebOeeÛee het} GYeejCeeje, Mew}er meewcÙe Jeešs} jepekeâejCeeÛeer lÙeebÛÙee, heCe cegpeesj jepÙekeâlÙeeËJejner DebkegâMe "sJeCeeje
DeeefCe meJee&le cenòJeeÛeer iees° cnCepes [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebvee - Demhe=MÙeebÛee KejeKegje cegefkeäleoelee ceeveCeeje, lÙeebÛÙeeJej De{U efve‰e "sJeCeeje,
megMeer}kegâceejebmeejKee ogmeje oef}le heg{ejer Deepe lejer kegâCeer veener. oef}le ceeCemeebÛÙee oef}le ÛeUJeUerÛeer Deleesveele neveer oef}leebceOeuÙee DebleefJe&jesOeecegUs,
Demhe=MÙeebceOeuÙee Demhe=MÙelescegUs Pee}s}er. ceelebiee}e keâe}Ûee cenej DeeefCe DeepeÛee veJeyeewæ, Demhe=MÙe ceevelees. {esj meceepee}e otj "sJelees. Ùee efleIeebvee
Ûece&keâej pegceeveerle veenerle. megMeer}kegâceej lÙee}e DeheJeeo Deensle. mece«e oef}le meceepeeves SkeâmebOe JneJes Demes meebieCeejs megMeer}kegâceej. SkeâmebOe Pee}suÙee
oef}le meceepeeÛes Demhe=MÙeslej Meesef<ele meceepeeMeer, meodefJeJeskeâer mhe=MÙe cenevegYeJeeMeer $e+CeevegyebOe pees[}e lej Deehe}s cnCepes oef}leebÛes peeefleØeLes}e yeUer
he[Ces Leebyes}. megMeer}kegâceejebÛÙee YetefcekesâÛeer Deepe osMee}e oef}le-oef}leslej meceepee}e iejpe Deens. DeeefCe ner Yetefcekeâe lÙeebveer Deelcemeele kesâ}er Hegâ}s
- Deebyes[keâjer efJeÛeej efmeæebleeletve. efMebosmeensye, legcner oef}leebÛÙee efnleeÛÙee DeLee&ves DeeMesÛee efkeâjCe Deenele. jepekeâerÙe mebvÙeemeeÛeer Yetefcekeâe mees[tve hegvne
jepekeâejCeeÛÙee cewoeveele Gleje. meòesle Demees Jee meòesyeensj, efJeOeevemeYesle Demees Jee mebmeosle, cebef$eceb[UeÛÙee yew"keâerle Demees Jee mJehe#eeÛÙee meYeemebces}veele,
kegâšgyb eele Demees Jee ceesÛee&le, ieeCÙeebÛÙee cewHeâ}erle Demees Jee meeefnlÙe mebces}veele, meYesÛÙee cewoeveele Demees Jee }eskeâeble oef}le Meese<f eleebeJf e<eÙeerÛeer yeebeOf e}keâer pejener
ve efJemejCeeje megMeer}kegâceejebmeejKee ogmeje jepekeâejCeer ce}e lejer ceenerle veener. ve[uÙee - De[uÙeebmee"er OeeJeCeejs, Ûeebie}s keâece kesâ}s lej keâewlegkeâ keâjCeejs
megMeer}kegâceej oef}le Meesef<eleebÛÙee kegâšgbyeebÛes ce}e ØecegKeÛe Jeešleele. legcner efveJe=òeerÛeer Iees<eCee keâme}er keâjleenele? o

275
 kegâ"s yeeyeemeensye Deebyes[keâj DeeefCe kegâ"s Deecner?
yeesOeieÙee ÙesLeer} meeKeUer yee@cyemHeâesšØekeâjCeer leheeme Ùeb$eCeebÛÙee neleer DeÅeehener keâesCelesÛe "esme Oeeiesoesjs }eie}s}s vemeleevee, Fbef[Ùeve cegpeeefnöerve
Ùee Fm}eefcekeâ onMeleJeeoer mebIešvesves, Ùee IešvesÛeer peyeeyeoejer mJeerkeâej}er Deens. cee$e Deelee leheeme Ùeb$eCeebveer keâvHeäÙetpe ceve:efmLeleerle ner yeeleceer ceevÙe
kesâ}er Deens. pej peyeeyeoejer cegpeeefnöerveves mJeerkeâej}er nesleer DeeefCe leer leheeme Ùeb$eCesÛÙee }#eelener Dee}er nesleer, ceie ns peenerj keâjeÙe}e leheeme Ùeb$eCes}e
SJe{s efoJeme keâe }eieeJes? Ùee IešvesÛÙee veblej keâeB«esmeÛes Skeâ ØeJekeäles mejefÛešCeerme Ùeebveer ceeref[Ùee}e ceg}eKele osTve vejWõ ceesoer (cegKÙeceb$eer iegpejele)
ÙeebÛÙeeJej Skeâe JekeäleJÙeeÛÙee nJee}e osTve Ye}leeÛe mebMeÙe JÙekeäle kesâ}e neslee. efyenejceOÙes efveleerMekegâceejebÛÙee mejkeâejele Yeeieeroejer keâjCeeNÙee Yeepehe}e
efveleerMekegâceejebveer yeensjÛee ojJeepee oeKeefJe}e. keâejCe nesles vejWõ ceesoeRvee Yeepeheves Sve[erSÛee YeeJeer hebleØeOeeve Ieesef<ele kesâuÙeeÛes. efveleerMekegâceej,
Mejo ÙeeoJeebÛee jepekeâerÙe he#e mebÙegkeäle pevelee o} ne cegm}erceebÛÙee DevegÙeeÙeeJej keâener DebMeer Jee{}s}e. efyenejele cegm}erce celeoejmebIeeÛeer leekeâo
cees"er Deens. Sve[erSÛes hebleØeOeeve ceesoer Deme}s lej DeuhemebKÙeekeâebÛee nceoo& Deme}s}e pes[erÙet Ùee}e YeefJe<Ùeele cegm}erce celeoejebÛee heeef"byee
efceUCes ogjeheemle nesF&}. ÙeecegUs peJeUheeme Jeermeskeâ Je<eeËÛeer oesmleer efveleerMekegâceejebveer - Mejo ÙeeoJeebveer lees[tve šekeâ}er.
osMeeleer} jepekeâerÙe he#e heg{eNÙeebvee, Ùee osMeele efoJemeWefoJeme cees"Ÿee ieleerves Hewâ}eJele Ûee}CeeNÙee onMeleJeeÅeebÛee DeeefCe lÙeebÛÙee efnbmeeÛeejer
ke=âlÙeeÛee cegkeâeye}e Skeâ$e ÙesTve keâjeJeemee Jeešt veÙes ns ogozJe cnCeeJes }eies}. Oeeefce&keâ, jepekeâerÙe, Øeebeflekeâ, peeleer, Jeie& DeefYeefveefJeMesÛÙee Deenejer
peeTve Ùee osMeeleer} cet"Yej ceeLesefHe⤠DeeheuÙee onMeleJeeoer efnbmeeÛeejer ke=âlÙeebÉejs pes Dejepekeâ Ùee osMeele hemejJet heenleele lÙeebÛÙeeMeer efveCee&Ùekeâer
}{eF& keâ¤ve lÙeebÛee Keelcee keâjCes DeeJeMÙekeâ Demeleevee SkeâceskeâebJej jepekeâerÙe nsletheesšer ogieeCÙee Pee[Ces ÙeeÛÙeeFlekesâ yespeyeeyeoej JeeieCes jepekeâerÙe
he#e heg{eNÙeebÛes Deepe lejer ogmejs veener. yegæieÙesle yee@cyemHeâesš keâjCeejs heUtve ies}s. megjef#ele mLeUer }hetvener yeme}s. jepÙe DeeefCe keWâõ oesvner
mejkeâejeleuÙee Ùeb$eCeebvee DeÅeehener lÙee DeejesheeRvee hekeâ[CÙeele ÙeMe Dee}s veener. yeesOeieÙesleer} onMeleJeeÅeebÛee yee@cyemHeâesšebÛee ne nu}e Oeeefce&keâ
mLeUebJej}e heefn}e nu}e veener. ÙeehetJeea Deveskeâ efnbot cebefojebJej lemesÛe ef¡eMÛeve ÛeÛe&Jej DeeefCe ceefMeoerJej, efMeKeebÛÙee ieg®ÉejebJej onMeleJeeÅeebveer
DemesÛe nu}s kesâuÙeeÛÙee Iešvee Ie[uÙee Deensle. DeMee JesUer veevee peeleeRle, veevee OeceeËle efJeYeeie}suÙee DeeheuÙee mebefceße efnbogmLeeveer meceepeeves
Deeheehemeeleer} Úesšs-cees"s #egõ keâ}n LeebyeJetve meesMe} mee@ef}[@efjšer cnCepes meceepeeÛeer hees}eoer Skeâpetš jeKe}er heeefnpes. vescekesâ ÙeeÛe mee@ef}[@efjšer}e
jepekeâerÙe heg{ejer meg®bie }eJetve DeeheeheuÙee mebkegâefÛele jepekeâejCee}e KeleheeCeer Iee}tve keâ}n Jee{efJeCÙeemee"er keâejCeerYetle nesleele, ce}e
lej ns ke=âlÙe onMeleJeeÅeebÛÙee efnbmeeÛeejer ke=âlÙeentve cees"s meceepekebâškeâer ke=âlÙeÛe Jeešles.
yeesOeieÙesÛÙee onMeleJeeoer nuuÙeeveblej yeewæ meceepeeleer} Deveskeâ }eskeâ he@efvekeâ Pee}s}s efomeleensle. Kejslej DemeuÙee nuuÙeebÛee cegkeâeye}e keâjeÙe}e
nJee Demes} lej efJeJeskeâ Meeyetle "sJetve meJe& meceepee}e Ùee nuuÙeeefJe®æ peeie=le keâ¤ve onMeleJeeoeÛee veeÙeveeš keâjCÙeemee"er }{}s heeefnpes. ner
peyeeyeoejer šeUtve DeeceÛÙeeleuÙee keâener ceneYeeieebveer DeMeer ceeieCeer kesâ}er keâer, cnCes yeesOeieÙee heefjmejeÛeer mebj#eCeeÛeer peyeeyeoejer efnbot Øeefle‰eve
Ûee}efJeCeeNÙeebkeâ[s DemeuÙeecegUs ne nu}e Pee}e. Deelee Ùee lekeâe&}e keâeÙe cnCeeJes? ØeeÛeerve ceieOe, le#eefMe}e, kegâMeerveej efve Oece&MeeUe ne meJe&
heefjmej yegæeÛÙee Øe%eeØekeâeMeeves GpeUtve efveIee}s}e. ns heefJe$e mLeU peieeleer} meJe& og:efKeleebÛeer og:Keeletve megškeâe keâ¤ve ceeveJeer og:Kes , Mees<eCe,
meJe& leNnsÛÙee keâ}nebvee, mebIe<ee&}e cet"ceeleer osTve ceeveJeer efJekeâemeeÛÙee, Øe%esÛÙee efJekeâemeeÛÙee Gefö°ebvee meHeâ}lesÛÙee °erves ieleer efceUeJeer cnCetve
peieeleÛe Meebleer ØemLeeefhele keâjCÙeeÛee mebosMe osCeejs Deens. DelÙeble DeeveboeÛeer iees° Ùee yegæieÙesleer} yee@cyemHeâesševeblej Ie[tve Dee}er. meJe& OeceeËÛes
Oece&ieg¤, DevegÙeeÙeer, keâejYeejer Skeâ$e pecetve DeeheeheuÙee Oecee&ÛÙee ØeeLe&vee cnCele yeesOeieÙesleer} onMeleJeeoer nuuÙeeÛee efve<esOe keâjleensle. Kejslej
ns meJe& Oece& keâejYeeNÙeebÛes JeeieCes cele}yeer jepekeâejCÙeebÛÙee [esUŸeeble Debpeve Iee}Ceejs "jeJes.
ceneje°^eÛÙee efJeÅeceeve mejkeâejele ceb$eer Deme}suÙee efveleerve jeTle ÙeebÛeer yegæ Oecee&Jejer} Skeâ yegæevegÙeeÙeer cnCetve efveJÙee&pe ßeæe peiepeenerj
Deens. hejbleg lesner Ùee Iešvesves mebÙece jeKet Mekeâ}s veenerle. yeesOeieÙesleer} nu}e yeesOeieÙesÛes efJeMJemle Deme}suÙee efnbot Øeefle‰eveÛÙee keâejYeejeÛÙee
efve<keâeUpeerheCeecegUs Pee}e Demes lÙeebÛes cnCeCes Deens. lÙeebveer ceeieCeer ner kesâ}er keâer keWâõ Meemeveeves ns mLeU yeewæOeceeaÙe mebmLeebkeâ[s megheto& keâjeJes.
Ùee lekeâe&}e keâeÙe cnCeeJes? GÅee legceÛÙeekeâ[s ns megheto& kesâ}s lej onMeleJeeoer nu}eÛe keâjCeej veener ÙeeÛeer MeeMJeleer efveleerve jeTle lejer osT
Mekeâleele keâeÙe? Jewefokeâ Oecee&efJe®æÛeer Øeefleef›eâÙee cnCepes lÙeeÛe š^@keâceOetve pevceeme Dee}s}e yegæOece&. Deieoer yegæebveermegæe lÙeebÛÙee mecekeâe}erve
62/63 Oece&mebØeoeÙeebMeer mebIe<e& keâ¤ve ceveg<ÙekeWâõer yegæOece& mLeeheve kesâ}e. ceejeceeNÙee keâ¤ve Jewefokeâ Oecee&ÛÙee DevegÙeeÙeebÛee efve:heele keâ¤ve
lees mLeeheve kesâ}e veener. Jewjeves Jewj Jee{les cnCeCeeje, Ùegæeves ceveg<ÙepeeleerÛee veeMe nesF&} cnCeCeeje, DeJeIÙee ceveg<Ùeeme DeekeâeMee}e ieJemeCeer
Iee}CÙeeme DeJemej efceUe}e, cnCetve meeceeefpekeâ - jepekeâerÙe mLewÙe& MeebleerÛÙee mebosMeeÉejs osCeeje Deebyes[keâjer yegæ Deehehej yegæerves JeeieeÙe}e
ve efMekeâJeCeeje Demee Deens. npeejes Je<ex hetJee&mhe=MÙe meceepee}e heejbheefjkeâ Jewefokeâ Oecee&Ûee efJeheÙee&me keâ¤ve ieg}eceefiejerle [ebye}s nesles. hejbleg
lÙee hejbhejeJeeÅeebefJe®æ met[yegæerves ve JeeieCeeje, lÙeebÛÙeele ceeveefmekeâ yeo} Ie[Jetve yegæeves Deehe}s efJeÛeej ØemLeeefhele kesâ}s. ce}e yeeyeemeensyeebÛes
KejsÛe keâewlegkeâ Jeešles. pÙee heejbheefjkeâ efnbot Oecee&Ûeer meceer#ee keâ¤ve lÙeebveer Oecee&leer} ceveg<Ùe efJekeâemeeÛÙee Dee[ ÙesCeeNÙee leòJeeefJe®æ mebIe<e& kesâ}e
lesÛe yeeyeemeensye Iešvee ef}efnleevee efJeJeskeâeves, peyeeyeoejerves Jeeieleele. efnbot Oecee&ves ÚU}s cnCetve IešvesÛÙee cet}Yetle DeefOekeâejeÛÙee meb%esletve efnbot
Oecee&}e ieeUtve šekeâle veenerle, lej Flej OeceeËØeceeCes efnbot Oecee&}ener les DeeheuÙee Oece&ØemeejeÛes DeefOekeâej osleele. DeyeeefOele "sJeleele. efnbotÛe veJns
lej efnbogmLeeveele Deme}suÙee Deveskeâ OeceeËvee, Oece&ieg¤bvee DeeefCe lÙeebÛÙee Oece&heer"ebvee les Ùee cet}Yetle DeefOekeâejele meeceeJetve Iesleele. Deš Heâkeäle
SkeâÛe : leer cnCepes Skeâe Oecee&ves ogmeNÙee Oecee&Jej kegâjIees[er keâ¤ve Oece&keâ}n ceepeJelee keâecee veÙes. KejsÛe kegâ"s yeeyeemeensye DeeefCe kegâ"s Deecner
keâjbšs - Deecne}e yeeyeemeensyener keâUle veenerle DeeefCe lÙeebÛee yegæOecce DeeefCe lÙeeÛes yegæoMe&vemegæe! o

276
 yejs Pee}s, Deesyeeceebvee MeneCeheCe megÛe}s!
yejekeâ DeesyeeceebÛÙee ¤heeves Decesefjkeâve meeceüepÙeMeener}e ØeLecele:Ûe MJesleslej cnCepes ke=â<CeJeieeaÙe (y}@keâ) je°^eOÙe#e }eYe}e. }eskeâleebef$ekeâ
MeemeveJÙeJemLesÛee cnCepes Domocratic State Power ØecegKe cnCepes je°^eOÙe#e DeLeJee je°^heleer. DecesefjkesâÛeer }eskeâleebef$ekeâ (}eskeâMeener ne
Meyo ceer FLes cegöece Jeehejle veener.) MeemeveJÙeJemLee, Decesefjkeâe je°^ pevceeme ÙesTve leerve Melekesâ }esš}er lejer efleÛes DeÅeehener }eskeâMeenerceOÙes
cnCepes }eskeâebveer }eskeâebmee"er Ûee}Je}suÙee }eskeâMeener MeemeveeceOÙes ¤heeblej Pee}s}s veener. DeeheuÙeemeejKeer peeefleØeLee DeeefCe meele-Dee"
npeej peeleer Decesefjkesâle veenerle. DeepeÛÙee Ie[er}e peieeleuÙee meJe& JebMeebÛes }eskeâ Decesefjkesâle jenleele pe¤j, heCe les Ghejs JeešeJesle Demes
Decesefjkesâheemetve pevcepeele legš}s}s Deensle. peieCÙeemee"er Ûeekeâjceeveer cnCetve Decesefjkesâle Dee}s}s DeLeJee ßeceeÛeer keâeces keâjCÙeemee"er peieeÛÙee
efJeefJeOe keâeveekeâesheNÙeeletve jepÙekeâlÙee& Decesefjkeâve meceepekebâškeâebveer ieg}ece cnCetve DeeCe}s}s }eKees peCe Deensle. Decesefjkeâve ØeosMeeleer} Jemeeneflekeâ
Fefleneme heenCÙeemeejKee Deens. ÙegjesheeleuÙee efJeefJeOe ÚesšŸeecees"Ÿee osMeebletve le[erheej kesâ}suÙee ceeCemeebveer DecesefjkesâÛÙee YetceerJejer} cetUÛes vesefšJn
- jefnJeemeer Deme}suÙee js[ Fbef[Ùeve ÙeebÛÙee keâòe}er kesâuÙee. heesleg&ieerpe, efyeÇšve, øeâevme, ne@}b[, Fš}er Deeoer osMeebveerner ÙeeÛe heæleerves Decesefjkeâe
Keb[ele DeeheeheuÙee Jemeenleer GYÙee kesâuÙee. Ùee Jemeenleer, lÙeebÛee keâejYeej ÙeLeekeâeU jepÙekeâlex cnCetve JemeenleJee}s ke⤠}eie}s. cetUÛÙeebÛÙee
mebmke=âleerÛee veeÙeveeš ke⤠}eie}s. js[ Fbef[Ùeveebmeesyele JemeenleJeeuÙeebveer Deeeføeâkeâe DeeefCe DeeefMeÙee Keb[eletve ieg}eceebÛeerner DeeÙeele kesâ}er. Ùee
ieg}eceebÛÙee ßeceeletve, Ieeceeletve, jkeäleeletve DecesefjkesâÛes JewYeJe GYes jeefn}s. osMe cnCetve keâe}hejJee pevceeme Dee}s}er Decesefjkeâe DeeefCe leerveMes Je<eeËveer
peeieeflekeâ Yeeb[Je}MeenerÛeer meJexmeJee& Pee}er. Decesefjkesâle Deens leer ceveg<ÙekeWâõer Meemeve mebmLee. heCe leer Heâkeäle veeJeemee"er. efleLes yegPJee& [scee@›eâmeer Deens.
DemeuÙee DecesefjkesâÛee je°^heleer efve«ees JebMeeÛee (mebefceße) ceeCetme neslees ns vekeäkeâerÛe efcej@keâ} Deens. Deesyeecee je°^heleer Pee}s. ÙegieevegÙegies o[he}suÙee
keâeUŸeebÛÙee, JeCe&JebMeJeeoeÛes yeUer "j}suÙee MJesleslej lemesÛe Meesef<ele meceepeeÛÙee DeeMee GbÛeeJeuÙee. heCe cnCeleele vee, megbYe peUe}e lejer
heerU lemeeÛe Deens. Decesefjkeâve Meemeve JÙeJemLesÛee heerU lemeeÛe Deens. leer peesheÙeËle cet"Yej Oeveoeb[iÙeebÛÙee, JebMe, JeCe&ßes‰ebÛÙee neleele
Deens leesheÙeËle efleÛeer DeefYeJe=òeer ner Yeeb[Je}erÛe DemeCeej. efJemeeJÙee Melekeâele Yeeb[Je}Meener cejCeej nesleer, hejbleg efle}e peeieeflekeâerkeâjCeeÛÙee
OeesjCeebveer peerJeoeve efceUe}s. lÙeecegUs hegvne lesÛe Ùesjs ceePÙee ceeieuÙee. MeŒeebÛee JÙeeheej keâ¤ve peieYej Ùegæs hesšJetve vekeâes Deme}suÙee
osMeeleer} jepÙekeâlÙee&}e <e[dÙeb$e jÛetve, meòeeYeü° keâ¤ve Øemebieer lÙeeÛeer nlÙee keâ¤ve Decesefjkeâe Deehe}s peeieeflekeâ ØeeyeuÙe meelelÙeeves efmeæ keâjle jenles.
DeesyeeceebÛeer ogmejer šce& Deens je°^heleer cnCetve. hejbleg Ùee mebJesoveMeer} ceeCemeeÛes keâmes ceebpej keâ¤ve šekeâ}s ns keâeÙe meebieeÙe}e nJes? keâeUŸeebÛes GlLeeve,
efJekeâeme meeceüepÙeMeenerÛÙee ohlejele efJe}Ùe heeJe}s. pemes efÛešjves G[CeeNÙee MeeF&Ûee Jeehej keâ¤ve meceesjÛÙee}e Ûeskeâ (hewMeebÛee) ÅeeJee DeeefCe lees JešsheÙeËle
lÙee keâeieoeJejer} De#ejs G[tve peeJeerle. efve«ees JebMeeÛee Demetve osKeer} OÙesÙeJeeoerheCes Deesyeeceebvee Deehe}er je°^heleer heoeÛeer keâejkeâero& jeyeJelee Dee}er
veener. heenlee heenlee Skeâe Fveesmebš jepÙekeâlÙeeËÛes }yee[ Decesefjkeâve jepÙekeâlÙee&le ¤heeblej Pee}s. pÙegefveÙej yegMe ns keâeÙe ke@âjskeäšj nesles? Decesefjkeâve
jepÙekeâejYeejele}s les GYÙee peieeves DevegYeJe}s. Ùee ceeCemeeves cegm}erce onMeleJeeoe}e KeleheeCeer Ieele}s, Jee{Je}s. meJe& mebnejkeâ MeŒes Deieoer meesefJnSle
Heâes[CÙeeÛÙee Iešvesheemetve lees DeHeâieeCeheÙeËle Skeâe HesâpeceOÙes cegm}erce onMeleJeeoe}e hegjefJe}er. efšdJeve še@JejÛÙee nuuÙeeveblej Decesefjkesâ}e keâU}s DeeheCe
keâeÙe Demleveerle efJemleJe pehetve "sJe}e neslee. Deelee meerefjÙeeÛÙee ØeMveer DeesyeeceeosKeer} DecesefjkesâÛÙee heejbheefjkeâ jepÙekeâlÙeeËmeejKes Jeeiet }eie}s Deensle.
keâejCe meJe& Deeblejje°^erÙe DeeefCe je°^mebIeeÛes efveÙece OeeyÙeeJej yemeJetve meerefjÙeeJej nu}e keâjeÙe}e Deesyeecee efveIee}s nesles; hejbleg Decesefjkeâve pevelesvesÛe
lÙeeefJejesOeer efveoMe&ves kesâ}er. jefMeÙeeves keâejJeeF&me Dee#eshe Iesle}e. peer - 20 ceOeer} cegpeesj meeceüepÙeJeeoer je°^ DeeefCe lÙeebÛes jepÙekeâlex Ùee keâejJeeF&mee"er
DeesyeeceebÛÙee hee"erMeer GYes jeefn}s. Decesefjkeâve keâeB«esmeÛes cee¤vecegšketâve Ùee keâejJeeF&mee"er meceLe&ve efceUJet heeefn}s Deesyeeceebveer, heCe ceie lÙeebÛÙee }#eele
Dee}s ner keâejJeeF& DeeheCe kesâ}er lej Deehe}sner nele efJemleJeeves heesUleer}. keâoeefÛele Ùee keâejJeeF&ÛÙee heeMJe&YetceerÛee GheÙeesie kesâ}e peeTve peieeÛÙee
meJe&veeMeeme šhe}suÙee efJeOJebmekeâ Mekeäleer eflemejs ceneÙegæ hesšJeleer}. Demees. yejs Pee}s GefMeje keâe nesF&vee Deesyeeceebvee Dekeäkeâ} Dee}er. cnCetve lÙeebveer
keâejJeeF& mLeefiele "sJe}er. DeeceÛes lej cele Deens Deelee lÙeebveer Decesefjkeâve }<keâjer DeefOekeâeNÙeebÛÙee DeeefCe meerDeeÙeSÛÙee lee}eJej Ûee}tve Gj}emegj}e
jepÙekeâejYeej ke⤠veÙes. meeceüepÙeMene cnCetve Deehe}s Meer<e&mLeeve keâeÙece "sJeCÙeemee"er DeLeJee DeefJekeâmeveMeer} osMeebÛes Yeeweflekeâ Mees<eCe keâjCÙeemee"er
Ùegæeceeietve Ùegæs hesšJele jeneJes ns Decesefjkeâve meòesÛes heejbheefjkeâ keâece DeepeJej Ûee}le Deens. 1950 mee}Ûes keâesefjÙeeÛes Ùegæ, mee"ÛÙee oMekeâele}s
efJnSleveece Ùegæ, lÙeeveblejÛeer DeHeâieeCeceOeer} DecesefjkesâÛeer ÙegæKeesjer, leeef}yeeveeRvee KeleheeCeer Decesefjkesâves Ieele}s. les OeceeËOe leeef}yeeveer DecesefjkesâÛÙee
meJe&veeMeemee"er Oe[he[t }eieuÙeeveblej Decesefjkesâ}e MeneCeheCe megÛe}s. DeHeâieeCeveblej Fjekeâ, ef}efyeÙee lÙeeDeieesoj meòej - SWMeerÛÙee oMekeâele
FjeCeMeer keâ}eieleer ns meJe& keâMeeÛes Åeeslekeâ Deens? DecesefjkesâÛeer meJe& DeLe&JÙeJemLee Ùee ÙegæesvceeoeJejÛe heesme}s}er Deens ns meg%eeme meebieCes ve }ies.
peieeJej efvejbkegâMe jepÙe nJes Deens Decesefjkesâ}e. les SJe{s menpeemenpeer efceUCeej veener nsÛe cegm}erce onMeleJeeÅeebveer Decesefjkesâ}e oeKeJetve efo}s.
Decesefjkesâves T"metš Deelee cegm}erce osMeebÛÙee ceeies }eiet veÙes. Ùee ceb[UeRÛee OeceeËOeheCee Skeâ efoJeme DecesefjkesâcegUs peieÛe GodOJemle keâ¤ve šekesâ}.
yejss Pee}s. Deesyeeceebveer }<keâjer keâejJeeF& LeebyeJe}er. '
o

277
 meeefnlÙe mebØeoeÙe efveefce&leerÛes jnešiee[ies
ØeeÛeerve Jee*dceÙeeJej DeefYepeveebÛeer DeefOemeòee nesleer. leme}erÛe meòee ne ceOÙeceJeieeaÙe }sKekeâ DeeOegefvekeâ meeefnlÙeeJej Ûee}Jet heenlees Deens. heCe
keâeUeÛee ceefncee DeieeOe Deens. Deelee ns MekeäÙe veener.
ßeefcekeâ, Meesef<ele, heeref[le, oef}leebveer Ie[Je}s}er ceeveJeer mebmke=âleer Ieve heoeLee&meejKeer efÛejbpeerJeer veener. efleÛÙeele keâeceieej efJeMJe, ßeefcekeâebÛes efJeMJe,
Deensjs Jeiee&Ûes efJeMJe pemes Deens lemes les }gbhesve, Øees}sleejeRvee ÚUCeejs ceeefHeâÙee ieBiemšj mebmke=âleerÛes DeOeesefJeMJener Deens. Ùee Meeefhele efJeMJeele js[}eF&š
SefjÙeeheemetve meJe& keâener Deens. lÙeele ke@âefmevees, heye, het} DeeefCe kesâye} mebmke=âleerÛes keâuÛejner Deens. Deepe Meesef<ele ßeefcekeâebÛÙee, oef}leebÛÙee ojskeâ efhe{erÛeer
DeefYeJÙekeäleer DeeefCe heefjkeâuhevee Ùeebveer Deepe ns meejs De}bke=âle nesle peeles. peerCe& Hesâketâve efo}s peeles. veJes mJeerkeâej}s peeles. heCe ns veJes mJeerkeâejleevee
efleÛÙee peerJeveesefö°e}e DeeefCe efnlee}e yeeOee ÙesCeej Demes} lej lÙeeÛeener leer efJeÛeej keâjles. DeebOeUŸee DeeefLe&keâ veerefleJeeoeÛee metj keâe{tve mebmke=âleerÛÙee
yeo}CeeNÙee mebkeâuhevee jesKelee ÙesCeej veenerle. hejbleg lÙeecegUs keâeceieej Jeiee&ÛesÛe DeefmlelJe ve° nesCeej Demes} lej Ùee yeo}emee"er veJes heÙee&Ùe MeesOeeÙe}e
nJesle. ØeejbeYf ekeâ DeJemLee (FefveefMeÙe} kebâef[Mevme) efJeefJeOe Øeef›eâÙesle}e ØeeflejesOekeâ Ieškeâ Demelees. keâeceieej ÛeUJeU KejbÛe Ùee DeJemLesheÙeËle Deepe heesnesÛe}er
Deens keâeÙe? hejbheje DeeefCe DeeOegefvekeâlee Ùeele}e Peie[e DešU Demelees. ne DešUheCee ßeefcekeâ Jeiee&}eÛe efJemLeeefhele keâjCeej Demes} lej lees
jesKeCes DeeefCe ßeefcekeâ Jeiee&Ûee DeeefCe lÙeeÛÙee jepekeâejCeeÛee yeÛeeJe keâjCes ner meJe&mJeer mejkeâejÛeer peyeeyeoejer Deens.
efiejCeer OebÅeele Dee@šescesMeve Dee}s. jesyees Dee}s. lÙeeveblej Jejkeâ[ cetuÙeeÛÙee nJÙeemeeheeÙeer lees Oeboe Yeeb[Je}oejebveer cees[erle keâe{}e. Deelee
mebieCekeâeÛes Ùegie GÅeesieOebÅeele GlheeoveeÛes veJeerve leb$e DeJe}byetve DeJelej}s Deens. DeeheuÙeekeâ[}s Yeeb[Je}oej Ùee veJÙee Glheeove leb$eeÛes hegjmkeâlex Deensle.
pe[ GÅeesieOebÅeeleer} mebIeefšle DeeefCe je°^erÙe Yeeb[Je}oejer DeeefCe ÚesšŸee OebÅeeleer} DemebIeefšle keâeceieejner efJemLeeefhele nesTve jmlÙeeJej Hesâkeâ}s peeCeej
Deensle. peie meeceüepÙeMeenerÛÙee DeLee&ves meeJe&Yeewce nesCeej DemeuÙeeÛes ogefMÛevn efomele Deens. Skeâ Deeblejje°^erÙe Yee<ee, Skeâ Deeblejje°^erÙe Ûe}ve, SkeâeÛe
JÙekeäleer}e Deveskeâ je°^ebÛes veeieefjkeâlJe, heemeheesš& DemeCeej Deens. yengje°^erÙe kebâhevÙeebÛes peeUs peieYej efJeCe}s peeF&}. DeKKes peie cet"Yej Yeeb[Je}oejebÛÙee
ceg"erle peeF&}. 21 JÙee Melekeâele SkeâeÛe kebâheveerle keâece keâjCeejs heeÛe }eskeâ JesieJesieUŸee Keb[eleer} DeeheuÙee kebâhevÙee kegâ"uÙee lejer Keb[eleer}
SkeâeÛe Iejele yemetve Ûee}Jeleer}. SJe{s Ie[tvener 2/3 peie GheeMeer šeÛee Ieemele peieCÙeeÛeer Oe[he[ keâjerle jener}. lÙee JesUÛÙee cet"Yej ÛebieUJeeoer
}eskeâebÛÙee, Yeeb[Je}oejebÛÙee G°ŸeeJej GJe&efjle peie peiele jener}. Ùegjeshe - Decesefjkesâle ceOÙeceJeie& meeceüepÙeMeener DeefOeef‰le Oeefvekeâ Jeie& Demes}
DeeefCe Gj}suÙee peieele ieefjyeer. 21 JÙee Melekeâele}s ns mebYeeJÙe efÛe$eÛe ce}e YeÙeYeerle keâ¤ve mees[les Deens. DeeheCe meJe& }sKekeâ - keâJeer Ùee}e
keâmes meeceesjs peeCeej Deenesle ne ØeMveÛe cenòJeeÛee Deens.
peieeleuÙee pÙee lÙee osMeeble mebmeoerÙe }eskeâMeenerÛÙee mebkeâuhevee efJekeâefmele nesle iesuÙee lÙee mebkeâuhevee keâ°keâjer, heooef}leebÛes meJeËkeâ<e Mees<eCe keâ¤ve
Yeeb[Je}Meener}e ye}ob[ keâjle iesuÙee. peieYejele }eskeâMee¢ee FLes ÙesTve Leebye}suÙee Deensle. Ùee ØeMvee}e DeeheCe meJe& }sKekeâ - keâJeer keâmes meeceesjs
peeCeej Deenesle? ceeveJeer nkeäkeâemee"er Ûee}}suÙee ÛeUJeUer DeeefCe ceeCemeeÛee Deelcemevceeve efškeâJetve "sJeCeeNÙee ÛeUJeUer ÙeeÛes Yeeve pÙee JewefMJekeâ
Jee*dceÙeeletve DeeheuÙeeheÙeËle ÙesT Mekeâles, lÙeeefJe<eÙeer ceje"er meeefnlÙe }sKekeâebÛeer De%eeveer jenCÙeeÛeer hejbheje jeefn}er Deens. Ùee Melekeâele}s DeeefCe
veblejÛesner Jee*dceÙeerve Jeeo Ùeeheemetve ceje"er meeefneflÙekeâ DeveefYe%e Demelees. Decesefjkesâleer} }{eT, keâeUŸee efve«ees meeefneflÙekeâeleer} ceemkeâce Skeämeheemetve
pescme yee@u[efJeve, yee@yeer meer}, pee@pe& peesveeLeve, Deefcejer yejerkeâe, ¢et vÙetšve, ef}je@Ùe peesvmeheÙeËle DeeefCe jbiekeâceeaceOeer} Ùesæej cee@ves, keä}eso cee@@vesš,
jsvJee@j, yeÇÇefpe}s, efmeme}s, mesPeeve, oiee, meje, leg}gPe}es$es, Jn@ve iee@ie, «eesie@ce Jee*dceÙeerve°Ÿee keâecÙet, mee$e&, ce}ecex, yeÇÇslee, ceeÙekeâesJnmkeâer, iee@keâea,
ceebos}mleece DeeoeRÛÙee jbie DeeefCe De#ej DeefYeJÙekeäleerves JewefMJekeâ Jee*dceÙeerve peeCeerJe ØeieuYe kesâ}er Deens DeeefCe ÙeeÛe peeefCeJesves peieeleuÙee }sKekeâebvee
leekeâo efo}er. °er efo}er. lÙee yeUeJej Ùee ceb[UeRveer meJe& leNnsÛÙee Mees<eCee}e efJejesOe kesâ}e. ceie leer ceneÙegæs Demeesle keâer MeerleÙegæs. veePeerPece ved
He@âefmePeceÛeener Deble les ke⤠Mekeâ}s. ner meJe& hegCÙeeF& IesTve DeeheCe meJe& SkeâefJemeeJÙee Melekeâe}e meeceesjs peeCeej Deenesle keâeÙe? keâer osMeerÙelesÛÙee
efkebâJee heesmš cee@[efve&PeceÛÙee JeebPe iehhee efnbogmLeeveer ceveg<Ùe cnCetve Deehe}s peelÙeeÛe JeweqMJekeâlesMeer Deme}s}s veeles lees[tve šekeâCeej Deenesle?
osMeerÙeleeJeeÅeebvee efyeÇefšMe meeceüepÙeMeenerves ceje"er meeefnlÙeeÛeer keâMeer neveer kesâ}er ns meebielee Ùesles. lejer Ùee osMeerÙeleeJeeÅeebveer oef}le meeefnlÙeeÛÙee
ÛeUJeUer}e DeeefCe DeefYeJÙekeäleer}e o[heCÙeeÛes keâeceÛe kesâ}s DeeefCe osMeerÙeleeJeeoer cnCepes osMeerÙe meeceüepÙeJeeoer yeve}s. heesmš cee@[efve&Peceyeö}
keâeÙe yees}Ceej? lÙeeÛÙee Yeg}Yeg}wÙeele DeeheCe De[keâlee keâecee veÙes. ØemLeeefhele, DeØemLeeefhele ne Peie[e meveeleve Deens. ØemLeeefheleebÛÙee efJe®æ
Deepe yeb[ hegkeâejCeejs GÅeeÛes ØemLeeefhele Demeleele. ceveg<ÙepeerJeveeÛÙee meJe& #es$eeble ne Peie[e meelelÙeeves Ûee}}s}e Demelees. ceie les #es$e jepekeâejCeeÛes
Demees Jee efJe%eeveeÛes. keâ}e-meeefnlÙeeÛes #es$ener Ùee}e DeheJeeo veener. ØemLeeefhele efJe®æ DeØemLeeefhele ne Peie[e Flej #es$eebhes#ee keâ}e-meeefnlÙe
#es$eeleÛe DeefOekeâ DeeefCe meelelÙeeves Ûee}}s}e Demelees. meeefnlÙeele veJee mebØeoeÙe pevceeme Ùeslees, Jee{lees, efJekeâeme heeJelees. lÙeele keâener keâeUeves
JewiegCÙes efvecee&Ce nesleele. lÙee JewiegCÙeebÛee efoJemeWefoJeme Deeflejskeâ nesle peelees. ceie lÙeeefJe®æ Øeefleef›eâÙee Gcešt }eieleele. heg{s lÙeeÛe DeheefjneÙe&
keâejCeeletve veJeerve mebØeoeÙe pevceeme Ùeslees. meeefnlÙe mebØeoeÙe efveefce&leerÛes ns vesnceerÛesÛe (peerJeveeÛÙee Flej DebieebØeceeCes) efHeâjle jenCeejs jnešiee[ies
ceveg<Ùe peeleerÛÙee DebleeheÙeËle DemesÛe Ûee}t jenCeej keâe? Deecne}e DeeceÛes keâ}e, meeefnlÙe, meeQoÙe&MeeŒe ØemLeeefhele keâjeÙeÛes Deens. DeeceÛeer o[he}er
ies}s}er me=°er hegvne Gpeeiej keâjeÙeÛeer Deens. Ùeemee"er mebmke=âleer, Fefleneme, hejbheje DeeefCe ØemLeeefhele Jee*dceÙe ÙeeÛeer meceer#ee keâjCeej Deenesle.
keâe}yee¢e les Hesâketâve osCeej Deenesle. DeepeÛes Øeefle›eâebleerÛes Ùegie Deens. SC[ Dee@Heâ DeeÙe[e@}e@peerÛeer Éener efHeâjJeCeeNÙee keâebieeJeeKeesjebÛÙee Leesyee[erle
}ieeJeCÙeemee"er lejer DeeceÛÙee }{eTheCee}e peheCeejer DeeceÛÙee meb%esÛeer meeefnlÙe mebces}ves Yej}er peeJeerle. o

278
meJe& keâener mece°ermee"er
Yeeie -2

279
280
 mece<šerÛes Yeeve njJet }eie}s}er meeefnlÙe ÛeUJeU
ceje"er meeefnlÙeeÛÙee meeÛe}sheCeeefJe®æÛee meceLe& õ°e ne GÛÛeej oef}le meeefnlÙeeÛÙee DeefYeJÙekeäleerÛee Deens. Deepe nerÛe DeefYeJÙekeäleer
mepe&veMeer}lesleer} efJeOeeÙekeâ õ°sheCe mebheJetve, DeieeflekeâlesÛÙee ielexle iešebieUŸee Keeleevee efomeles Deens. Demhe=MÙeebÛÙee YeeUeJejuÙee efveÙeleerÛÙee
MeeheeefJe®æÛes De#ej Jee*dceÙeeletve DeefYeJÙekeäle Pee}s}s efJe}#eCe yeb[, cnCepes oef}le meeefnlÙe. DeefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebveer ØemLeeefhele Jee*dceÙeerve
cetuÙeebJej, hejekeâesšerÛee nu}e Ûe{efJe}e vemelee, lej oef}le meeefnlÙeeÛee ceeie& efkeâleermee ceeskeâUe Pee}e Demelee? ef}šd} ce@ieefPeveÛÙee Deieesoj
meceepeJeeoer-ceekeäme&Jeeoer neleeÛÙee yeesšeJej ceespeleener ÙesCeej veenerle, SJe{sner keâJeer-}sKekeâ ØemLeeefheleebÛÙee ie{erJej nu}e Ûe{Jet Mekeâ}s veJnles.
jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛee lÙeebÛee Dee«en mees[lee, De#ej Jee*dceÙeele les Heâej keâener ke⤠Mekeâ}s veenerle. [eJÙee meceer#ekeâebveer cee$e ceekeäme&JeeoeÛes
meeQoÙe&Meem$e [eskeäÙeeJej IesTve SkesâkeâeUer efJenbiece ve=lÙe kesâ}s, les DeefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebvee DeeefCe oef}le meeefnlÙeJeeuÙeebvee, DeeheuÙee [eJÙee
Mew}erleer} Mes}keäÙee efMeJÙee neme[le! DeefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebÛÙee ÛeUJeUer}e jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛeer yeebOeer}keâer veJnleer ns Kejs Deme}s lejer
meble mebØeoeÙeeves ceje"er meeefnlÙeele pes keâece kesâ}s, lÙeeÛee keâe}megmebiele Øeiele Oeeiee hekeâ[tve DeefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebveer mee"erÛÙee oMekeâele
ÙesUkeâesšÛe cnš}e. peeleheeleefJejefnle DeefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebÛeer ÛeUJeU DeÅeeefhe efškeâeJe OejeÙe}e nJeer nesleer, heCe efleÛÙeelener {gÑeÛeeÙe&
leÙeej PeeuÙeecegUs leer efJemkeâš}er ies}er DeeefCe efJejece heeJe}er. oef}le meeefnlÙeeÛeer ÛeUJeUner Deelee lÙeeÛe ceeiee&ves peele Deens. oef}le
meeefnlÙeele Deelee vegmeles {gÑeÛeeÙe&Ûe leÙeej Pee}s veenerle, lej }gbiesmegbiesner efvecee&Ce Pee}s. Ùee }gbiÙeemegbiÙeebÛÙee meJebie meeefnlÙe efveefce&leercegUs
oef}le meeefnlÙe Lees[ŸeeÛe DeJeOeerle JewiegCÙeebveer pepe&j nesTve ies}s Deens. oef}le meeefnlÙeeÛeer JewÛeeefjkeâ Yetceer mekeâme Demetve, efveefce&leerÛÙee
DeeefJe<keâeje}e ØeieuYeleskeâ[s IesTve peeCeejer nesleer. efleLes Demes keâe Ie[eJes? ÙeeÛes keâejCe oef}le meeefnlÙeelener jeÙeJeUebÛes heerkeâ Gob[ Pee}s
Deens. GoenjCeemee"er onepeCe Iesle}s, lej Ùee onebhewkeâer Ûeej-mene keâJeer-}sKekeâ meeefnlÙeeÛÙee veeJeeves heešŸee šekeâCeejs Demeleele. kegâCeer š }e š, Heâ }e
Heâ pees[tve keâefJelee ef}efnleele. kegâCeer ÛeNneš JeUeJes lemes keâLee-keâeobyeNÙee ef}nerle jenleele. Jee*dceÙeerve YegjUlesÛÙee Yeeye[sheCeeÛeer efKeu}er ce}e
G[JeeÙeÛeer veener, heCe oef}le meeefnlÙeelener Jee*dceÙeerve efveefce&leerÛÙee veeJeeKee}er pes meJebie ef}efn}s peeles, Ùeekeâ[s ce}e og}&#e keâjeJesmes Jeešle
veener. oef}leslej }sKekeâ-keâJeeRhes#ee Jee*dceÙeerve ceieogjeÛÙee DeLee&ves oef}le meeefneflÙekeâebveer npeejes heeJe}s heg{s DemeeJes SJe{sÛe ceePes cnCeCes Deens. ns
heg{s DemeCes oef}le meeefnlÙeeÛeer DeeÙe[Wefššer Deens. ÙeeÛee DeLe& ef}nt FefÛÚCeeNÙee oef}le meeefneflÙekeâebveer ØemLeeefheleebÛÙee meeQoÙe&Meem$eeÛeer heejeÙeCes
keâjeJeerle DeeefCe ceieÛe ef}neJes Demes ceePes cnCeCes veener. Jee*dceÙeerve efveefce&leerÛÙee #es$eele}s meJe&Ûe De[mej oef}le meeefnlÙeeves Pegiee¤ve efouÙeecegUsÛe
les DeeheuÙee DebieYetle efveefce&leerletve veJeer Jee*dceÙeerve cetuÙes, meeQoÙe&, Mew}er DeeefCe DeeMeÙe ØemLeeefheleebntve JesieUs ceje"er meeefnlÙee}e osT Mekeâ}s.
ØemLeeefheleebÛÙee mebkesâleevegmeej keâJeer-}sKekeâ }eKeeletve SkeâoeÛe Demelees. DeMee owJeerkeâjCeeJej oef}le meeefneflÙekeâebÛee efJeMJeeme veener.
ceePee lej DemeuÙee owJeerkeâjCeeJej Deefpeyeele efJeMJeeme veener. keâe}meehes#elesÛes Yeeve Deme}s}s Deecner meJe& }eskeâ }ef}le keâ}e meeefnlÙe efveefce&leerÛÙee
JÙeJeneje}e meJebie mecepetve ef}nerle veener yeme}es. ieebYeerÙee&ves DeeefCe peyeeyeoejerves keâeUeÛeer heeJe}s DeesUKetve ef}nerle jeefn}es. ceePÙee Ùee MeyoØehebÛeeÛeer
onMele veJÙee oceeÛÙee }sKekeâebveer IesCÙeeÛeer iejpe veener. lÙeebveer Ùee onMeleerkeâ[s hee" keâ¤ve mekeâme ef}nerle jeneJes. ceje"er meeefnlÙeeÛeer meeleMes
Je<eeËÛeer hejbheje, Fefleneme leheeme}e; lej SjJeermegæe neleeÛÙee yeesšebJej ceespeCÙeeFlekesâÛe }sKekeâ-keâJeer, Jee*dceÙeerve cetuÙes ØelÙe#e-DeØelÙe#ejerlÙee
peheleevee meehe[leer}. ceje"er meeefnlÙeelener yeekeâer meieUer KeeieesjYejleer DeensÛe. Hegâ}s-Deebyes[keâjebÛee efJeÛeej, oef}le meeefnlÙeeÛes DeefOe‰eve pemes
Deens, lemes lÙee}e veJes jepekeâerÙe leòJe%eeve, peeieeflekeâ leòJe%eeve ÙeebÛesner JeeJe[s veener. De}erkeâ[uÙee mee[sleerve oMekeâeble YeJÙe heefjceeCes oef}le
meeefnlÙeeves iee"}er pe¤j. lÙee °erves mepe&veMeer} Jee*dceÙeerve ØeJeemener kesâ}e. lejermegæe Skeâ-oesve }sKekeâ, keâJeer mees[lee oef}le meeefnlÙeele pÙeebÛes
veeJe mepe&vecetuÙeeÛÙee DeLee&ves IÙeeJes Demes }sKekeâ-keâJeer ogceeaUÛe cnš}s heeefnpesle. ØemLeeefheleebÛÙee Jee*dceÙeerve hejbhejsves Dece=leeMeer hewpee efpebkeâCÙeeÛeer
keâeÙece Yee<ee kesâ}er; hejbleg ner hewpe efpebkeâ}er DeefveÙelekeâeef}keâebÛÙee DeeefCe oef}le meeefnlÙeeleuÙee ceeleyyej }sKekeâ-keâJeeRveer Aesthetic or Literary
judgement Ùee leLeekeâefLele cetuÙeebÛÙee Deveg<ebieeves meeefnlÙeeÛeer ÛeUJeU ceespeCÙeeÛeer DeeheuÙeekeâ[s og° heæle Deens. meeefneflÙekeâ cetuÙeeÛÙee DeeefCe
JewÛeeefjkeâ ØeieuYelesÛÙee DeLee&ves, GòejoeefÙelJeeÛÙee yeebOeer}keâerÛÙee DeLee&ves meeefnlÙeeÛee JesOe IesCÙeeÛeer DeeheuÙeekeâ[s heæle veener. efJemeeJÙee Melekeâeleer}
Leesj efÛeblekeâ mee$e& cnCelees keâer, Jee*dceÙeeÛes mJe¤he meceepe "jJelees. Sceer} Pees}emeejKee }sKekeâ lej Ùeeheg{s peeTve efJeOeeve keâjlees. meeefnlÙeeÛÙee
cegUeMeer lÙee}e leòJe%eeveeÛes ØeMve efveieef[le Pee}s}s efomeleele. meeefnlÙe, keâ}e, Jeeo mebkeâuhevesÛÙee °erves }sKekeâerÙe efhe{ŸeebÛee keâe}Keb[ Je<e&-oesve
Je<ex, keâOeer oMekeâeÛee lej keâOeer keâe}eleerle Demelees.
oef}le meeefnlÙee}e keâe}eleerle nesCÙeeÛeerÛe mekeâme Jee*dceÙeerve Yetceer Deens. lejer efleLes jeÙeJeUebÛeer pe$ee Yejle jeneJeer Ùee}e keâeÙe cnCeeJes? oef}le
meeefnlÙeele hegjesieeceer cnCeefJeCeeNÙee meeefneflÙekeâeble pes ØeJele&keâeÛee jes} Deoe keâjleele lesÛe DeMee pe$eebvee Øeeslmeenve osleele. ÙesF&} lÙee veJeesefole keâJeer-
}sKekeâebÛÙee hegmlekeâebvee ØemleeJevee ef}ntve les ne pe$esÛee jesie Jee{Jeleele. ØemleeJevee ceeieCeeNÙee }sKekeâ-keâJeer ÙeebÛÙee meeefneflÙekeâ ceieogjekeâ[s [esUsPeekeâ
keâ¤ve, ner ceb[Uer ØemleeJevee ef}ntve meJebie ef}efnCeeNÙeebvee hee"erMeer Iee}leele. Ùeeceeies DeeheuÙee mebØeoeÙeeÛeer DeeefCe DevegÙeeÙeebÛeer mebKÙee Jee{efJeCÙeeÛeer
Ùee ØeJele&keâebÛeer Yetefcekeâe Demeles. oef}le meeefnlÙeeÛes mJele:}e ØeJele&keâ mecepeCeejs cene%eeveer Ùee meJebielesle hetCe& iegjHeâštve ies}s}s Deepe efomeleele. lÙeebveer
Øeeslmeeefnle kesâ}s}er Jee*dceÙeerve meJebielee lÙeebveener meeefnlÙe efveefce&leerÛÙee DeLee&ves Keg[tkeâ keâ¤ve peeles ÙeeÛes Ùee cenevegYeJeebvee keâenerÛe Jeešle veener.
DeveeÙe& - õefJe[ Yee<ee, mebmke=âleerletve ÂiieesÛej Pee}s}e Deeefoce DeefYepeeleJeeo veekeâe¤ve mebmke=âle Yee<esletve Dee}s}e DeefYepeeleJeeo peheCeejs DeeheuÙeekeâ[}s
ØemLeeefhele ÙegjesheerÙe mebb%esle}e Yeü° jesceBefšPece mJeerkeâe¤ve ceje"er meeefnlÙee}e og°Ûe›eâele DeÅeeefhe Yej[tve keâe{leensle. Ùee ØemLeeefheleebÛÙee meesyele Deelee oef}le
281
meeefnlÙe ØeJele&keâebveer heesme}s}er Jee*dceÙeerve meJebieleener lesÛe keâece keâjles Deens. %eevesMJej, legkeâejece, yeefnCeeyeeFËveblej mee"ÛÙee oMekeâeleuÙee meeefneflÙekeâ ceieotj
Deme}suÙee }sKekeâ-keâJeeRveer, ceie les ef}šd} ce@ieefPeveJee}s Demeesle, oef}le meeefnlÙeJee}s DeLeJee «eeceerCe }sKekeâ DeLeJee melÙekeâLeeJee}s Jee lÙeeyeensj}s
DeLeJee Yeeye[s ceekeäme&Jeeoer, Ùee meJeeËveener DeÅeeefhe ceeveJeer JeemleJeekeâ[s ceje"er meeefnlÙee}e 100 škeäkesâ veslee Dee}s veener. efJeJeef#ele heeleUer
Dees}eb[CÙeeÛÙee he}erkeâ[s Ùee ceje"er }sKekeâ-keâJeeRvee keâe peelee Dee}s veener? DeeOegefvekeâ peeefCeJesle}e meeefnlÙe JÙeJenej DevegYeJeeefOeef‰le Demelees. Ùee
DevegYeJe IesCÙeeÛÙee efJeefJeOe leNne lej Depetve DeeheuÙeekeâ[s veekeâejuÙee peele vemeeJÙeele? iesuÙee 50 Je<eeËle Kee}ÛÙee peeleerJeiee&ceOÙes mee#ejlesÛes ØeceeCe
Jee{}s. meesyele DeefYeJÙekeäleerÛesner peele, Oece&, Yee<ee, Øeeble, mebmke=âleer ÙeebÛeer JewefMe°Ÿes veJÙee DeefYeJÙekeäleer}e Demhe=MÙe vemeeJeerle? <e[defJekeâejebÛes Deejesn,
DeJejesn, ieb[, obYe, És<e peesheemeCeeje DeeheuÙeekeâ[}e meceepe ner Demhe=MÙelee veJÙee DeefYeJÙekeäleerJej }eolees. ØemLeeefhele - pÙeebÛes [esUs ceesefleefyebot Pee}s}s
veJÙee DeefYeJÙekeäleerle}s melÙeced efMeJeced megbojced lÙeebvee efomeleÛe veener. oef}le meeefnlÙeele}er meJebieleener Deepe lÙeeÛe efoMesves Dee}er Deens, Demes Ie[erYej
Jeeštve jenles. ØemLeeefheleebvee DemelÙeeÛee, DeefMeJeeÛee, kegâ¤heeÛee efve veJejmeeleer} yeerYelmeheCeeÛee vee@efMeÙee Deens. Deelee Ùee vee@efMeÙeeÛee ieb[ oef}le
meeefnlÙener peheleevee efomeles Deens. Jee*dceÙeerve efveefce&leerÛÙee peeefCeJeebÛes mepeieheCe ceeveJeer efJeMegæ mebJesoveebveer Gl›eâeble nesle peeles. ÙeeJej}e efJeMJeeme oef}le
meeefnlÙeeÛee FlekeäÙeeleÛe keâe G[eJee? ceje"er meeefnlÙeele meg°-og°lesÛÙee DeLee&ves, megboj-kegâ¤helesÛÙee DeLee&ves, M}er}-DeM}er}lesÛÙee DeLee&ves DeepeJej
efveefce&leer Pee}er, heCe leer DeuheÛe "jeJeer DeMeer Deens.
meeQoÙe&Jeeo, DeefYepeeleJeeo, iet{Jeeo, jesceBešf Pece, JeemleJeJeeo, oeoeJeeo, DeefleJeemleJeJeeo, DeefYeJÙeefkeäleJeeo, DeefmlelJeJeeo, ceekeäme&Jeeo, Heâe@cee&e} f Pece,
¤heJeeo, mebjÛeveeJeeo, ceveesefJeM}s<eCeelcekeâ meeefnlÙeefveefce&leer DeeheuÙeekeâ[s Pee}erÛe veener Demes veener. YeeT heeOÙes, vescee[s, meoevebo jsies, efo}erhe
efÛe$es, De®Ce keâesunškeâj, cevÙee Deeskeâ, megJex, yeeyetjeJe yeeiet}, oÙee heJeej, Øee. kesâMeJe cesßeece Ùeebvee keâJeer cnCetve, }sKekeâ cnCetve ef}efn}s.
lÙeele}s yejsÛemes Skeâ-oesve hegmlekeâeble mebhe}s. efÛe$ekeâ}sle efhekeâemees, mesPeeve JeeoeÛÙee DeeefCe ØeÙeesieeÛÙee DeLee&ves De°hew}t nesles, keâe}eleerle nesles.
mJeÛÚboJeeoeÛeer, JeemleJeJeeoeÛeer, IeveJeeoeÛeer, DeefYepeeleJeeoeÛeer, DeefleJeemleJeJeeoeÛeer meJe& }#eCes lÙeebÛÙeele meehe[}er. ceje"er meeefneflÙekeâeble
DeMeer mepe&veMeer}lesÛÙee DeLee&ves GoenjCes veenerle. oef}le meeefnlÙeele leer MekeäÙelee nesleer, lej lesÛe Deelee meJebielesves «eemetve ies}s Deens. DeeOegefvekeâ
peerJeveeleer} }Ùe, ieleer, melÙe ÙeebÛeer Ie[Ce keâjCeeje efveCee&Ùekeâ Ieškeâ efJe%eeve efve leb$e%eeveeÛÙee meJe&JÙeeheer DebleefJe&jesOeeÛÙee ØeYeeJeeletve meeefnlÙe
efveefce&leer}e yeU oslees. ns yeU veekeâejCÙeeÛes meOÙee meJe&$e Ûee}t Deens. DeeOegefvekeâ ner ØeJe=òeerJeeÛekeâ meb%ee Deens. leer }sKekeâ, keâ}eJebleebÛeer JewefMe°ŸeMew}er
DeeMeÙe metefÛele keâjles. YetlekeâeUeÛes, hejbhejsÛes peesKe[ Pegiee¤ve leer mJele:ÛÙee keâeUeMeer, meeceeefpekeâ Ie[ecees[erMeer, efJeÛeejmejCeerMeer leeoelcÙe heeJeles.
mJeÛÚboJeeoeÛÙee hejmhejefJejesOeeÛes šeskeâ Decetle&Jeeoekeâ[s peeles, lej Decetle&JeeoeÛes Deeefoce Øeeiewefleneefmekeâ keâ}e peeefCeJeebkeâ[s peeles. Ùee Øeef›eâÙee
Ùegjeshe - Decesefjkesâkeâ[s meelelÙeeves Ie[le jeefnuÙee.
DeeOegefvekeâ mebmke=âleerÛeer Øeot<eCes, ceneÙegæs, lÙeebÛÙee DeeefCJekeâ FÛÚebÛee keâu}esU, GheYeeskeäleleeJeeo efve yeepeejhes"ebÛÙee mheOeeËÛeer, heye, jsmše@jbš,
yeÇÇe@Les}Ûeer veeie[er mebmke=âleer - meeheeves keâele šekeâeJeer Demes meelelÙeeves Ie[les Deens meceepeele. lÙeele}e JewjeCeheCee ceeveJeer JeemleJeekeâ[s DeefOekeâ
Pegketâve jenlees. ceveg<ÙelJe peheCÙeemee"er efleLes }ef}le keâ}e DeeefCe JewefMJekeâ Jee*dceÙeeÛÙee ÛeUJeUer neleele nele Iee}tve Ie[le he[le Demeleele. Ùee
GlLeeveeÛes peenerjveeces efleLes SKeeoe keâJeer ef}efnlees, SKeeoe efÛe$ekeâej ef}efnlees. DeeheuÙeekeâ[s ns Ie[leevee efomele veener. meeefnlÙe-keâ}e-Øeef›eâÙee
ØeÙeesieebÛes GiecemLeeve keâOeer jefMeÙee Demeles, keâOeer pece&veer, keâOeer øeâevme, «eerkeâ-jesceve mebmke=âleerletve efMeuheeÛÙee Debieeves, keâOeer Ùegjesheeleer} Flej
osMe efÛe$ekeâ}e DeeefCe keâefJelesÛÙee Debieeves FbØesMeefvePece, efmebyee@ef}Pece, efmebLesefšPece, Heâe@efJePece, keäÙegefyePece, HeäÙegÛeefjPece keâjle keâjle yeewneTmeheÙeËle
heesnesÛelees. lÙeele hee@he Deeš& Pe@he DeeefCe j@he Deeš& meJe& Dee}s. hejbhejeJeeÅeebcegUs ceje"er meeefnlÙeele ns Ie[t Mekeâ}s veener. hejbheje lees[CeeNÙee oef}le
meeefnlÙeele ns Ie[CÙeeÛeer DeefOekeâ MekeäÙelee nesleer, heCe ner MekeäÙelee veekeâe¤ve oef}le meeefnlÙeevesner mJele:Ûe efvecee&Ce kesâ}s}s meesJeUs pehe}s.
oef}le meeefnlÙeele}er keâe}Ûeer hetJe&Deš, vekeâej, efJeõesn, efJe%eeve nesles. Ùee meb%esÛÙee DeLee&ves KejsÛe oef}le meeefnlÙeeves efkeâleer JeešÛee} kesâ}er? oef}le
meeefnlÙeeleuÙee vekeâejeves efJeOeeÙekeâles}e Deelcemeele kesâ}s veener. efJeõesn ner Hesâpe Demeles. lÙeeveblej veJes jÛeCÙeeÛee, Ie[efJeCÙeeÛee meesme heg{s ÙeeÙe}e
nJee. Jew%eeefvekeâ DeLee&ves oef}le meeefnlÙee}e Dehešt[sš neslee Dee}s veener. Gefö°ebÛeer ner efJemebJeeefolelee oef}le meeefnlÙeeÛÙee meJebie efveefce&leerletveÛe Dee}er.
efle}e kegâCeer Ûeehe}s veener vee efOekeäkeâej}s. efJe%eeveeÛee Dee«en Oejlee Oejlee oef}le meeefneflÙekeâ hegvne iet{Jeeoekeâ[s, De%esÙeleskeâ[s DeeefCe DeÂMÙe
keâce&eJf eheekeâeÛÙee DeefYeJÙekeäleerkeâ[s Pegkeâ}s. mecelee-yebOeglee DeeceÛÙee keâ}eke=âleerÛee heeÙee Deens Demes cnCele, oef}le meeefnlÙe mJele:vesÛe efvecee&Ce kesâ}suÙee veJÙee
cet}leòJeJeeoele De[ketâve he[}s. ne cet}leòJeJeeo meeceeefpekeâ-jepekeâerÙe mebkegâefÛelelesletve Dee}e Deens. efveefce&leermepe&veehes#ee vegmeles leeefòJekeâ Yee<Ùekeâej nesCes
oef}le }sKekeâ-keâJeeRvee DeeJe[t }eie}s. lÙeebvee Yetle-Jele&ceeve-YeefJe<Ùe ÙeeceOeuÙee metj-yeomegjebÛeer efmebHeâveer yeveJelee Dee}er veener. DeeOegefvekeâlesÛÙee veeJeeKee}er
pegvÙee Dekeâ}sves oef}le meeefneflÙekeâebvee hegvne Peeketâve šekeâ}s. JÙekeäleer, mece°er, me=°er, <e[defJekeâej, Jeeo, leòJe%eeve ÙeebÛee keWâõefyebot ceeCetme Demelees. yeefnceg&Ke,
Debleceg&Ke peeefCeJeele neÛe ceeCetme heejbheefjkeâ meeefnlÙe efveefce&leerletve Jepee nesleevee efomelees Deens. oef}le meeefnlÙeele Deelee ner Jepeeyeekeâer meg¤ Pee}er Deens.
ceeCemeele}s meJe& meg°-og° mJeerkeâejCÙeeÛeer leekeâo Deme}s}s oef}le meeefnlÙe Deelee efleÛÙeekeâ[s hee" efHeâjJeleevee efomeleensle. ceeveJeer peerJeveeÛee me=°er,
<e[defJekeâejebÛee meJe& Fefleneme, Iešvee lÙee}e DeelceØelÙeÙeeÛÙee peeefCeJeskeâ[s efJekeâefmele keâjerle heg{s vesCes DeeleeMee pecele veener. ner mece«e DeefYeJÙekeäleerle}er
JeebPe heefj<ke=âlee, efleÛÙee YeesJelee}Ûes DebOeejeves ceeKe}s}s peie, oef}le meeefneflÙekeâ DeeleeMee yeo}CÙeeÛeer FÛÚe yeeUiele veenerle. ÙeeÛee JneÙeÛee leesÛe
heefjCeece Pee}e. oef}le meeefnlÙe hegvne hejbhejeJeeÅeebmeejKes veJÙee peeefCeJeebvee peerCe&Jeeoer yeveJet }eie}s Deens. leòJe%eeveeÛÙee DeLee&vesner DeefYepeeleJeeo,
DeOÙeelceJeeo, DeÉwleJesoeble ÛewlevÙeJeeo Ùeeble hegvne iegjHeâšt }eie}s Deensle. ns Ie[}s Deelceefve‰scegUs, mece°erÛes Yeeve njJetve yemeuÙeecegUs, ner
hegvekeâeX[er oef}le meeefneflÙekeâ lees[t Mekeâleer} keâeÙe? o

282
 ce=lÙetveblejÛe ceje"er ceeCemee}e JÙekeäleerÛes cees"sheCe keâUles
iesuÙee Je<ee&ÛÙee ‘Ùegieeblej’ÛÙee efoJeeUer Debkeâele }. me. keâejKeeefvemeebveer keâcÙegefvemš he#ee}e 75 Je<ex hetCe& Pee}er, ÙeeefJe<eÙeerÛee Dee{eJee IesTve
keâcÙegefvemš ÛeUJeUerÛÙee Glkeâ<ee&Ûeer DeeefCe NnemeeÛeer veeWo Iesle}er Kejer, hejbleg NnemeeÛeer keâejCes les "UkeâheCes ef}nt Mekeâ}s veenerle.
iesuÙee efoJeeUer}e ‘Ùegieeblej’ÛÙee Debkeâele 75 Je<eeËÛÙee keâcÙegefvemš heešeaÛee Dee{eJee Iesle}e. hejbleg lÙeele melÙeeÛee Dehe}ehe neslee. hebef[le
jeng} meebke=âlÙeeÙeve, Oecee&vebo keâesmebyeer, meenerj }gefOeÙeeveJeer, mejoej peeHeâjer, kewâHeâer DeePeceer, peeB efvemmeej DeKlej, F&mcele ÛegieleeF&, ke=â<CeÛeboj,
Decej MesKe, DeCCee YeeT, ye}jepe meneveer, S. kesâ. nveie}, Mew}Wõ Ùeebveer he#ee}e efo}s}s meebmke=âeflekeâ ÛeUJeUerÛes Ùeesieoeve ÙeeÛes veerš
cetuÙeceeheve kesâ}s veener.
FhšeÛeer (Fbef[Ùeve heerheume efLeSšj DemeesefmeSMeve) mLeehevee keâcÙegefvemš heešeaves 1943 mee}er kesâ}er. }eskeâveešŸe cebÛe, pevelesÛÙee efJeMes<ele: keâ°keâjer
pevelesÛÙee DeeMee – Deekeâeb#eebvee heu}efJele keâ¤ve pevepeeie=leer keâ¤ve peveles}e JeieeaÙe }{ŸeebÛÙee ÛeUJeUerle menYeeieer nesCÙeele Øeeslmeeefnle keâjCeejer
meebmke=âeflekeâ ÛeUJeU nesleer. leer keâe cees[tve he[}er? ÙeeÛee JesOe keâejKeeefvemeebveer Iesle}e veener. FhšeÛeer Skeâ MeeKee 1944 mee}er mLeeheve kesâ}s}s }e}
yeeJeše keâ}eheLekeâ nesles. lÙee keâ}eheLekeâeÛes ØeJele&keâ - Meenerj Decej MesKe, DeCCeeYeeT mee"s, ieJneCekeâj Ùeebveer JeieeaÙe ÛeUJeUerle, mJeeleb$Ùe Deeboes}veele,
keâeceieej-keâ°keâNÙeebÛÙee Deeboes}veele,mJeeleb$Ùeeveblej Pee}suÙee Yee<eeJej ØeeblejÛevesÛÙee Deeboes}veele - ceie les Deeboes}ve mebÙegkeäle ceneje°^ ÛeUJeUerÛes Demees
DeLeJee ieesJeecegkeäleerÛes Deeboes}ve Demees - Ùee Meeefnjer ef$ecetleeaves les Jevner ÛesleJeeJee lemes ÛesleJe}s, meJe&$e kesâ}s, pevelesle ves}s. Ùee ef$ecetleea MeeefnjebÛeerner
Meeskeâebeflekeâe keâcÙegefvemš heešeaÛÙee vesle=lJeeves keâMeer kesâ}er ns keâejKeeefvemeebveer meebieCÙeeÛes šeU}s. keâcÙegefvemš he#eeÛÙee Jeefj‰ vesle=lJeeves JeieeaÙe peeefCeJesÛeer
yeebOeer}keâer Deme}s}s keâ}eJeble DeeefCe meJe&nejentve DeefOekeâ meJe&neje Deme}s}e, Demhe=MÙe meceepe Ùeebvee keâOeer DeeheuÙee jepekeâejCeele efnMesyeeleÛe Oej}s
veener. FlekesâÛe veJns lej he#eeheemetve, he#eeves GYeej}suÙee }eskeâ}{Ÿeebheemetve efJeÛeejJeble, yegefæJeble Jeiee&}e peeCeerJehetJe&keâ otj "sJetve mebhetCe& ÛeUJeUerÛee
DeelceIeele Ie[Jetve DeeCe}e. 75 Je<eeËveblej keâcÙegefvemš he#eeÛes Meshetšner efMeu}keâ jent veÙes - meelelÙeeÛÙee jepekeâerÙe Ûegkeâe DeeefCe }sKekeâ keâ}eJeble,
yegefæceble ÙeebÛÙee JewÛeeefjkeâ mJeeleb$ÙeeJej keâeÙece DebkegâMe "sJeCes ÙeecegUs keâcÙegefvemš he#e veJns lej ÛeUJeUner efkeâceeve ceneje°^ jepÙeeletve lejer vesmleveeyetle
Pee}er. Ùee vesmleveeyetle nesCÙeeletve meebmke=âeflekeâ DeeIee[erJej pes keâece keâjle nesles lÙeebÛÙee Jeešs}e pes vewjeMÙe Dee}s DeeefCe lÙeebÛes DeeÙeg<Ùener GodOJemle
nesTve ies}s Ùeeyeö} efÛekeäkeâej yees}CÙeemeejKes DeeefCe ef}efnCÙeemeejKes Deens. he#eefMemleerÛee ye[iee oeKeJetve keâcÙegefvemš he#eeves pÙee }sKekeâ-keâ}eJebleebvee
efve<keâeefmele kesâ}s lÙeeÛeer Ùeeoer cees"er Deens. he#eeÛÙee Ùee JeeieCÙeecegUs efo. kesâ. yes[skeâj, ØeYeekeâj GOJe&js<es, De. je. keâeceleebmeejKes 24 yegefæceble 1952
mee}er he#e mees[tve ies}s. lÙeeÛes Jew<ecÙe kegâCee}eÛe veJnles. keâcÙegefvemš he#eeÛes SkeâeÛes oesve, oesveeÛes Ûeej nesCÙeeDeieesojÛe Decej MesKe, ieJneCekeâj,
DeCCeeYeeT mee"s Ùeebveener DeMeerÛe og°heCeeÛeer JeeieCetkeâ efo}er nesleer. JeieeaÙe }{Ÿeeveblejner meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle DeeefCe }eskeâeboes}veele
vesle=lJeeves keâOeerÛe Ùee keâ}eJebleebvee, }sKekeâ keâJeeRvee meceeblej JeeieCetkeâ efo}er veener. YeeF& [ebies Demeesle, yeer. šer. jCeefoJes. MeeyeemekeâerÛeer hee"erJej Leehe
jepekeâerÙe Gefö°ehegjleerÛe šekeâ}er lÙeebveer. jepekeâerÙe nslet mebhe}s keâer legcner keâesCe? Deecner keâesCe? DeMeer $eÙemLeeÛeer JeeieCetkeâ he#evesle=lJeeves keâeÙece
keâ}eJeble-}sKekeâebvee efo}er. }sKekeâ-keâ}eJebleebvee efve<keâeefmele keâ¤ve lÙeebÛÙeeJej efJepeveJeeme }eoCeejs he#evesle=lJe ÙeeJej ceele kesâ}er leer DeCCeeYeeT,
Decej MesKeebveer. oesIesner keâ}ekeâej cevemJeer nesles, peeefleJeble nesles, lÙee oesIeebveener SkeâceskeâebÛÙee keâ}eiegCeebÛeer heejKe nesleer. Skeâ cees"s }sKekeâ nesles, lej
ogmejs ØeÛeb[ cees"s hejHeâe@efceËie Deeefš&mš. oesIesner «eeceerCe ceneje°^eletve Yeekeâjer DeeefCe ÛeUJeUerÛÙee MeesOeele ceneveiejele Dee}s. JeešsieeJeÛes DeCCeeYeeT,
yeeMeeaÛes Decej MesKe og<keâeUer Yeeieeletve Dee}s}s. DevveheeCÙeemee"er JebefÛele Deme}s}er, mebIe<e& keâjCeejer mece°er, lÙee mece°erle}s DeeheCe Skeâ Deenesle
ner peeCeerJe iee"erme yeebOetve DeeheeheuÙee ØeeosefMekeâlesÛÙee ceeleerÛee iebOe, leekeâo meesyele IesTve ns ÉÙe cegbyeF&meejKÙee ceneveiejele heesnesÛe}s DeeefCe JeieeaÙe
ÛeUJeUerMeerner ÙeLeekeâeU pees[}s ies}s. Heâkeäle pees[}s ies}s veenerle, lej DeeheuÙeeleuÙee keâ}eiegCeebveer lÙee ÛeUJeUer}e lÙeebveer efÉiegefCele keâ¤vener mees[}s.
}e} yeeJeše keâ}eheLekeâ lÙeeÛeer mee#e nesleer. Debleie&le keâ}n DeeefCe hejmhejefJejesOeer OeesjCeebveer keâcÙegefvemš heešea Hegâš}er. keâ}eheLekeâner lÙeele mebhe}s.
Decej MesKeebveer Deehe}er hejHeâe@efceËieÛeer iees° heg{s Ûee}tÛe "sJe}er. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee, }eskeâpeeiejCeeÛÙee ÛeUJeUer}e lÙeebveer he#ee}e mees[efÛeúer
efouÙeeveblejner yeebOetve Iesle}s. mJele:ÛÙee veeJeeves keâ}eheLekeâ mLeeheve keâ¤ve les keâ°keâjer heooef}leJeiee&mee"er peeiejCe DeeÙeg<ÙeeÛÙee DeKesjheÙeËle Iee}le
jeefn}s. DeCCeeYeeTbveer mJele:}e }sKeveemee"er Jeentve Iesle}s. keâ°keâjerJeiee&Ûeer yeebOeer}keâer, Ùee Jeiee&ÛÙee meledØeJe=òeerefJe<eÙeer Deekeâ<e&Ce, lÙeebÛÙee }sKevee}e
YeeJegkeâlee osTve ies}s. DeeMeeJeeoer Dee›eâcekeâlee DeeefCe keâesce}lee meJe&nejeJeiee&}e lÙeebÛÙee De#ej Jee*dceÙeeves efo}er. DeCCeeYeeTbveer ef}neÙeÛes,
Decej MesKeebveer ieeTve lÙeeÛes meeojerkeâjCe keâjeÙeÛes. ‘keâece keâ¤ve efiejCeerle Lekeâ}er js : ceePeer cee}ve keâeceeveb megkeâ}er js’ ner Úkeäkeâ[ DeCCeeYeeTbveerner
meeoj kesâ}er, hejbleg Decej MesKeebmeejKeer peeve DeesleCes lÙeebÛÙeekeâ[tve JneÙeÛes veener. cegbyeF&ÛÙee }eJeCeerleer} cegbyeF&le}s mJeieleeÛes Deeieblegkeâ DemeCes
DeCCeeYeeTbveer efšhe}s. Decej MesKeebveer meeoj keâ¤ve lÙeele}s efceLÙeeheCe (mJele:ÛÙee DeefmlelJeeÛes) DeOeesjsefKele keâ¤ve mees[}s.
‘DeeOeerÛe ieoea FLes yeskeâejebÛeer
ceg[ÅeeJej he[eJeer cet"Yej ceeleer
DeMeerÛe iele Pee}er DeecegÛeer
DeCCeeYeeTbveer iele ef}efn}er. efle}e JeemleJe Decej MesKeebveer efo}s. JeieeaÙe yeebOeer}keâerheesšer Ùee oesIeebveer Deeheehe}s Ùeesieoeve efo}s. veerpe megKeYeJeeÛes
yeef}oeve efo}s. Ùee oesIeebveer DeeheuÙee keâ}sÛee, keâ}eiegCeebÛee yeepeej ceeb[}e veener. DeeheuÙee Meeefnjer keâ}sÛee JÙeeheej kesâ}e veener. pes keâener kesâ}s
}eskeâkeâuÙeeCeemee"er, }eskeâpeeie=leermee"er, }eskeâebÛes peerJeve megKekeâj JneJes cnCetve. lÙeebÛeer }eskeâveešŸes, veJes leceeMes mece°erÛÙee peeie=leermee"er nesles. hewmes
Keesšer Øeefle‰e efceUefJeCÙeemee"er veJnles. Ùee oesIeebÛes mecekeâe}erve Meenerj ceevemevceeve efceUefJeCÙeemee"er MeemekeâerÙe oeJeCeer}e yeebOe}s ies}s keâeÙece.
283
lÙeeletve lÙeebveer Deehe}s ceevemevceeve, Øeefle‰e ÛelegYeg&pe kesâuÙee keâeÙece. Ùee JÙeeJeneefjkeâ ÛeelegÙeeËvee Decej MesKe, DeCCeeYeeTbveer keâeÙece }eLee[}s.
lÙeebÛeer }eskeâveešŸes, heesJee[s, }sKeve, ieeÙeve meòeeOeeNÙeebÛÙee mlegleermee"er, meesÙeermee"er keâOeerÛe veJnles. les keâOeerner mejkeâejer Meenerj, }sKekeâ, keâJeer
cnCetve jeye}s veenerle. jeye}s les pevelesmee"er peveleskeâefjlee. les keâece keâjle jeefn}s pevepeeie=leerÛes; kegâ"uÙeener HeâUeÛeer Dehes#ee ve Oejlee. les keâce&Ùeesieer
nesles. keâ}emeeefnlÙeeÉejs meeceeefpekeâ heefjJele&ve Ie[t Mekeâles. jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ Gefö°eØele peveles}e veslee Ùesles, DeMeer lÙeebÛeer OeejCee nesleer. lÙeebveer
Deehe}s keâ}emeeefnlÙe }eskeâjbpeveemee"er, hewMeemee"er keâOeerÛe jeyeJe}s veener. ceveele DeeCe}s Demeles lej les megKeeves hebÛeleejebefkeâle Ieeme DeeÙeg<ÙeeÛÙee
MesJešeheÙeËle Keele yeme}s Demeles. oesIeebÛÙeener DeeÙeg<Ùeele, ØehebÛeele ceeb[er "esketâve pesJeCeemee"er efveJeeble yeme}sÙele. megKeeves ®Ûekeâj pesJeCeeJej nele
ceejleensle Demes Øemebie veenerleÛe. yeebOeer}keâerheesšer ÙesCeejer efJehevveeJemLee oesIeebveerner hejkeâesšerÛeer menve keâ¤ve mece°ermee"er pes kesâ}s, Yeesie}s lÙee}e
lees[ veener. keâcÙegefvemš he#eeves kesâ}suÙee lespeesYebieecegUs DeCCeeYeeTbvee vewjeMÙesves iee"}s. MesJešer les JÙemeveeOeerve Pee}s. Decej MesKeebveer cee$e Ùee
he#eke=âlÙee}e Øeeflepeyeeye osTve mJele:}e meeJej}s. he#eeefMeJeeÙener mece°erÛes, jepekeâerÙe Gefö°eÛes keâece keâjlee Ùesles ns lÙeebveer oeKeJetve efo}s.
‘‘ceer peieele SkeâoeÛe pevcee}e Dee}es DeeefCe ØelÙeskeâ peCe SkeâoeÛe pevcee}e Ùeslees ÙeeJej ceePee hetCe& efJeMJeeme Deens. cejCe Dee}s lej }eKees
}eskeâebheg{s ieeleevee, leejmehlekeâer mJej }eJeleevee ÙeeJes DeMeer FÛÚe Deens. heCe ceeCemeeÛÙee meJe& FÛÚe meHeâ} nesleeleÛe Demesner veener. heCe ceer DeefYeceeveeves
cnCesve keâer, ceePes peerJeve ceer DelÙeble ÙeMemJeerjerlÙee peie}es DeeefCe peeleeveeheCe lÙee efJepeÙeeÛee Deevebo yejesyej IesTve peele Deens. peie ns Heâej megboj
Deens.’’ Meenerj Decej MesKeebvee cejCener lÙeebveer Dehesef#e}suÙeeØeceeCes efceUe}s. DeeheuÙee keâ}eheLekeâemen mees}ehetj efpeu¢eeÛÙee oewNÙeeJej Demeleevee les
keâ}eheLekeâeÛeer iee[er G}šuÙeecegUs DeheIeeleer efveOeve heeJe}s. 29 Dee@iemš 1969 jespeer. Skeâe keâeJÙeelcekeâ vÙeeÙeemee"er DeCCeeYeeT, Decej MesKeebveer
Deehe}s yeef}oeve efo}s. Decej MesKe }eskeâebmee"er ieeleevee cejCee}e meeceesjs ies}s. Ùee oesIeebveer ceje"er meeefnlÙee}e, }eskeâkeâ}s}e pes Ùeesieoeve efo}s lÙee}e
keâ}emeeefnlÙeeÛÙee Feflenemeele lees[ veener. DeeheuÙeekeâ[}er Meeefnjer hejbheje, Me=bieej DeeefCe JeerjjmeeÛÙee Dee}sKeele meòeeOeeNÙeebÛes, Oeveoeb[iÙeebÛes jbpeve
keâjCÙeemee"er jeye}er. Ùeele}s efceLÙeeheCe mhe° PeeuÙeeveblej Ùee hejbhejsle}s Meenerj MesJešer DeOÙeelceekeâ[s Pegkeâ}s. ØeYeekeâj, meieveYeeT, hejMegjece,
peesMeer, ceesjesheble, Ûekeäkeâ heús yeehetjeJeebheÙeËle nsÛe Ie[le jeefn}s.
‘megboje ceveeceOeer Yej}er peje veener "j}er’ ner }eJeCeer Demees, DeLeJee ‘hejveej heóŸeeÛeer Oeej Ieele keâjer efpeJee’ ner }eJeCeer Demees Ùee lÙee
efJeefMe° keâeUeÛÙee yeebOeer}keäÙee mJeerkeâejCeeNÙee neslÙee. ØeYeekeâjÛeer Me=bieeefjkeâ }eJeCeer Deepener legceÛes Ûeefj$e ÛeeUJeles. ‘®bo ÚeleerJej ieWo peCet ieg}eye
yenjeceOÙes Hegâ}leer.’ ‘Jemeble keâeUer keâUs keâesJeUs lemes legPes peesyeve Hegâ}leer, Me=bieeefjkeâ }eJeCÙeeveblej ‘IeveMÙeece megboje’meejKÙee Øeemeeefokeâ }eJeCÙeener
Meeefnjer hejbhejsves efouÙee DeeefCe hejcesMJejemee"er šenes Heâes[CeeNÙee DeeOÙeeeflcekeâ }eJeCÙeener efouÙee. ‘nšeleševes heše jbieJetveer peše OejerMeer keâe
efMejer, ce"eÛeer G"e"sJe keâe keâjer, ieUŸeele Iee}tveer legUMeerÛeer }ekeâ[s, leer keâeÙe YeeJee}e otj keâjleer}, ceekeâ[s : yeensj oeefJeleer Deele nefjMe
Jeekeâ[s, Decej MesKe, DeCCeeYeeTbÛeer hejbheje Ùeehes#ee JesieUer efve DelÙeeOegefvekeâ nesleer.
osJeeÛeer les KetCe Dee}er pÙeeÛÙee Ieje lÙeeÛÙee he[s efÛeje - ceveg<ÙeheCee.
ceveg<ÙeheCeeÛee mee#eelkeâej Ie[efJeCeejer lÙeebÛeer meeefnlÙe hejbheje nesleer. DeeheuÙee}e meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe yeo} nJeeÙe. lees DeeÙelee efceUCeej veener.
lÙeemee"er }{eJes }eies}. Everything is fair in Love & War Ùee cnCeer}e lÙeebveer meesMees hee@ef}efškeäme ner meb%ee pees[}er. oesIesner meJe&neje nesles.
Skeâekeâ[s DeeJeepe neslee. Skeâekeâ[s DeeJeepeeefMeJeeÙeÛeer Meyomebheoe. Ùee oesIeebÛÙee cesUŸeeletve JeieeaÙe yeebOeer}keâer mJeerkeâejuÙeeves meebmke=âeflekeâ nlÙeej leÙeej
Pee}s. meJe&nejebÛÙee meebmke=âeflekeâ ÛeUJeUer}e Ûelegjœe JeieeaÙe peeCeerJe DeefmcelesÛeer peeCeerJe keâ¤ve osCÙeemee"er lÙeebÛÙeeleuÙee keâ}eiegCeebveer mJele:Ûeer, keâ}sÛeer,
meceepeeÛeer DeelceJebÛevee keâjCÙeele OevÙelee ceeve}er veener. les GYes jeefn}s DeeheuÙee keâ}emeeefnlÙe }eJeCeer, heesJee[e, veJes leceeMes IesTve Deensjs
Jeiee&Ûee hejeYeJe keâjCÙeemee"er. lÙeebÛÙee Ùee peieodJÙeeU peeefCeJesves lÙeebvee peeefleJeble }eskeâMeenerj keâ¤ve mees[}s. lÙeebÛÙee Meeefnjer DeefYeJÙekeäleerves
lÙeebvee peerJeveeÛes DeielÙe efo}s. Meyo DeeefCe DeeJeepeeÉejs mebJesovee efo}er. veJÙee ÙegieeÛee veJee ceeCetme Ie[efJeCÙeeÛeer leekeâo efo}er. Ùee veJÙee
ceeCemeeble lÙeebÛÙeemee"er DeeIee[erJej neslee oef}le, heooef}le, Meslekeâjer, keâeceieej, Yetefcenerve Meslecepetj, DeeefoJeemeer keâefve‰ ceOÙeceJeie& DeeefCe meesyele
mece°erÛÙee veJÙee DeefmcelesÛes Yeeve. keâeceieejebÛÙee mebhe }{Ÿeele keâeceieejebvee Øeeslmeeefnle keâjCeejer lÙeebÛeer keâJeves keâesCee}ener efJemejlee ÙesCeej veenerle.
‘SkeâpegšerÛee veslee Pee}e keâeceieej lewÙeej
yeo}eÙee js ogefveÙee meejer ogceogce}er }}keâej’
efkebâJee - ‘megš}e Oeesše meeÛÙeeJe¤ve meeÛÙee yebo keâ¤ve : Oeesšb meceob IesTve cewoeveer Dee}e }{e }{eÙee}e lÙee De[JeeÙee}e Úeleer Deme}b
lej Ùee!’ efkebâJee MeslekeâNÙeebvee veJee eflemeje [esUe yene} keâjCeejs ieerle Demees pemes
peÙe peÙe jeceke=â<Ce jepee jeceke=â<Ce njer,
ieoe Ûe›eâ Deved ef$eMetU Pee}er pegveer legPeer DeJepeejs
MebKe, [ce¤ DeeJeepe ÙesF&vee "sJe yeepet}e meejs
DeCCeeYeeTbveer De#ej Jee*dceÙeele De}ewefkeâkeâ Ie[efJe}s. Decej MesKeebveerner keâefJelesÛÙee Debieeves ØeÛeb[ ef}efn}s. Decejieerles, keâ}Me, Oejleerceelee
FlÙeeoeRÛes lÙeebÛes keâefJelee }sKeve keâefJelesÛÙee DeLee&ves meceer#ekeâebvee Deesye[Oeesye[ Jeeš}s, heCe lÙeele KeNÙee DeLee&ves Glkeâšlee nesleer. Deele}e
DeeJeepe neslee. pes ØelÙe#eele peielees lesÛe lÙeebveer keâefJelesle ef}efn}s. DeCCeeYeeTbveer DeeheuÙee keâLee-keâeobyeNÙeeble lesÛe ef}efn}s. Ùeele oesIeebÛeer leg}vee
ce}e keâjeJeÙeeÛeer veener. oesIeebÛesner cees"sheCe [esUŸeeble YejCeejs nesles. lÙeebÛÙee nÙeeleerle lÙeebÛÙee cees"sheCeeÛeer heeJeleer lÙeebvee efo}er ies}er veener.
leer efceUe}er cejCeesòej. ceje"er ceeCemeele Ùeeyeeyele cees"e oes<e Deens. lees }iesÛe kegâCee}e cees"s cnCele veener. ceeCetme cees"e nesCÙeemee"er ØeLecele:
lees cejeJee }eielees, ceie les lÙeebÛÙee cees"sheCeeÛeer keâyeg}er osleele. o
284
 Meesef<eleebÛÙee og:Kee}e JeeÛee Heâes[Ceejs leerve Meenerj
Got& Yee<esceOÙes Skeâ JeekeâdØeÛeej Deens, ‘Fvmeeve cejlee nw : }sefkeâve Gmekeâe efkeâjoej veneR cejlee.’ ‘peve heUYej cnCeleer} neÙe neÙe’ Ùee Meyoeble
ceeCemeeÛÙee cejCeeÛeer Jemlegefve‰ DeeMeÙelee keâefJeJeÙe& Yee. je. leebyeWveer meebefiele}er Deme}er lejer cejCeeNÙee ceeCemee}e meceepe efJemejleesÛe Demes veener. Deieoer
ce¤ve peeCeeNÙee meeceevÙeleuÙee meecevÙee ceeCemeeefJe<eÙeerner keâJeer, Yee. je. leebyeWÛÙee heg{s peeTve ef}efnleele, ‘vesefkeâÙeeB? ®meJeeF&ÙeeB : Deehekesâ heerÚs Ûe}sieer
Deehekeâer hejÚeF&ÙeeB:’ cnCepesÛe cesuÙeeveblejner ceeCemeeÛÙee YeuÙeeyegNÙee meeceeefpekeâ DeeefCe lelmece ÙeesieoeveeÛeerner ÛeÛee& meceepe keâjerle jenlees. ns Ùeesieoeve
cejCeeNÙeeÛÙee keâcee&Meer pees[}s peeles. meJe&Ûe Oece&«ebLeeble Ùee vee lÙee Debieeves ns keâce& meebefiele}s Deens. cejCeeNÙee JÙekeäleerÛÙee efpeJebleheCeerÛÙee keâcee&Ûeer ÛeÛee& leer
cesuÙeeveblej meceepe keâjle jenlees. Meenerj Decej MesKe, DeCCeeYeeT mee"s, ieJneCekeâj ner Meeefnjer ef$ecetleea Deepe nÙeele veener. efleÛÙeener Meeefnjer ÙeesieoeveeÛes
peeiejCe meceepe DeÅeeefhe Iee}leesÛe Deens. 1969 mee}ÛÙee Skeâ leejKes}e DeCCeeYeeTbÛes oerIe& Deepeejeves cegbyeF&le efveOeve Pee}s. 29 Dee@iemš 69 }e
mees}ehetj efpeu¢eeÛÙee oewNÙeeJej DeeheuÙee keâ}eheLekeâemen peeleevee Decej MesKe ceesšej DeheIeeleele DeeheuÙee Skeâe meeLeeroejemen cejCe heeJe}s.
mebÙegkeäle ceneje°^ ÛeUJeUerÛes ye}e{Ÿe vesles DeeÛeeÙe& De$es ÙeeÛe ojcÙeeve ies}s. Ùee efleIeebveblej Kethe GefMeje ieJneCekeâj ies}s.
Decej MesKe, DeCCeeYeeT, ieJneCekeâj ner Meeefnjer ef$ecetleea. ceje"er peveles}e DeeefCe meJe&neje ÛeUJeUer}e keâeUeves DeeefCe keâcÙegefvemš he#eeves efo}s}er
Devecees} osCeieer nesleer. lÙeebÛÙee Meeefnjer ØeefleYes}e keâcÙegefvemš he#eeves JeieeaÙe peeefCeJesÛeer Oeej efo}er ns Kejs Deme}s lejer DeeheuÙee Meeefnjer DeefYeJÙekeäleerÛes
nlÙeej Ùee efleIeebveer pÙee keâewMeuÙeeves peveMe$etJej Ûee}efJe}s, peveMe$etbÛee Lejkeâehe G[Jetve efo}e DeeefCe lÙeebÛes efmebnemeve neojJetve šekeâ}s lÙee}e lees[ veener.
mJeeleb$Ùe}{ŸeeÛÙee Debeflece šhhÙeele, mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerle, ieesJeecegkeäleer Deeboes}veele, keâeceieej-MeslekeâNÙeebÛÙee, heooef}leebÛÙee ÛeUJeUerle
De«eYeeieer jentve Ùee ef$ecetleeaves Yeeb[Je}oej, peceerveoej, meeJekeâej, meecebleMene DeeefCe efmLeefleJeeoer Ùee meJeeËÛes ØeefleefveefOelJe keâjCeeNÙee mejkeâejefJe®æ
peer Pegbpe efo}er efleÛÙee lespeeves leUeieeUeleer} pevelee efohetve ies}er, peveÛeUJeUerle Dees{}er ies}er. Ùee ef$ecetleeaves ØemLeeefhele JÙeJemLesefJe®æ }{CÙeeme
pevelesme yeU efo}s. }e} yeeJeše keâ}eheLekeâ Ùee Meeefnjer ef$ecetleeaÛeer efveefce&leer nesleer. Jeie&peeie=leerÛeer, pevepeeie=leerÛeer efJe}#eCe keâeceefiejer Ùee heLekeâeves
mJeeleb$ÙehetJe& DeeefCe mJeeleb$Ùeesòej keâeUele kesâ}er leer Feflenemeele megJeCee&#ejebveer ef}neJeer }eies}. Jej veceto kesâ}suÙee keâe}Keb[ele [eJÙee he#e heg{eNÙeebmeesyele
peveÛeUJeUerle Yeeie IesTve Ùee Meeefnjer ef$ecetleeaves ceje"er ceeCemeebÛeer DeeefCe keâ°keâNÙeebÛeer Deefmcelee ØepJeef}le kesâ}er, veJns leer Flejebhes#ee DeefOekeâ ÛesleefJe}er.
jepekeâerÙe cele}yeemee"er kegâCeer Ùee ef$ecetleeAvee Ùee keâeceefiejerÛes ßesÙe osJees DeLeJee ve osJeesle, ceje"er ceeCemeebveer cee$e ns ßesÙe lÙeebvee efpeJebleheCeerÛe osTve
šekeâ}s nesles! ceePeer efhe{er mJeeleb$Ùe efceUeuÙeeveblej pevceeme Dee}s}er. efnbogmLeeveer mJeeleb$ÙeeÛee osoerhÙeceeve }{e; efpeÛÙee meeceüepÙeeJej metÙe& keâOeer ceeJeUle
veJnlee lÙee peieele hemej}suÙee efyeÇefšMe meeceüepÙeMeenerMeer ›eâebefleJeerjebveer, mJeeleb$Ùemewefvekeâebveer efo}s}er keâ[Jeer }{le, heefjCeeceer mJeerkeâej}s}s HeâemeeJej}s
cejCe. lÙee cejCeeves hesštve G"}s}er pevelee, mJeeleb$ÙeeÛÙee meb«eeceele efleves Iesle}s}er G[er, efyeÇefšMeMeenerMeer efleves efo}s}er efveCee&Ùekeâ Pegbpe, Ùeemee"er
osMeYekeäleebveer DeeheuÙee ØeeCeeÛeer efo}s}er Deengleer, kesâ}s}s mecehe&Ce, OÙesÙeeves lÙeeieeves Yeej}s}e, ceblej}s}e lees heefJe$e keâeU heenCÙeeÛes, DevegYeJeCÙeeÛes
efoJeme ceePÙee efhe{erÛÙee JeešŸeeme Dee}s veenerle. hejbleg lÙee DevegYeJeeÛes ØelÙeblej ceePÙee efhe{er}e mebÙegkeäle ceneje°^ ÛeUJeUerÛÙee ¤heeves efceUe}s
ns efJemejlee Ùesle veener. mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerÛes DeeÅe vesle=lJe ØeyeesOevekeâej "ekeâjs, mesveeheleer yeeheš, DeeÛeeÙe& De$es, ceeOeJejeJe yeeie}, ‘ØeYeele’keâej
keâes"ejer Ùee hebÛejlveebveer kesâ}s. Ùee Yeejomle yegpegieeËvee ßeerheeo Dece=le [ebies, Smesce peesMeer, keâce&Jeerj oeoemeensye ieeÙekeâJee[, veevee heešer} Ùee jepekeâerÙe
he#eheg{eNÙeebveer meeLe efo}er. lÙeebveerner Ùee yegpegieeËÛÙee KeebÅee}e Keeboe }eJetve mebÙegkeäle ceneje°^ ÛeUJeUerÛÙee vesle=lJeeÛeer Oegje Jeeefn}er. Ùee ÛeUJeUerÛee ØeÛeej
leUeieeUeleer} MesJešÛÙee ceeCemeeheÙeËle heesnesÛeefJeCÙeeÛes keâece Decej MesKe, DeCCeeYeeT, ieJneCekeâj Ùee Meeefnjer ef$ecetleeaves kesâ}s. ÛeUJeUerÛes hevveeme
škeäkesâ ÙeMe jLeercenejLeer heg{eNÙeebÛes DeeefCe hevveeme škeäkesâ ÙeMe Ùee ef$ecetleeAÛÙee Meeefnjer yeg}bo DeeJeepeeÛes nesles. lÙeebveer Ieele}suÙee Meeefnjer peeiejCeecegUsÛe
pevelesÛes meJe& mlej mebÙegkeäle ceneje°^ ÛeUJeUerle Glej}s. ceneje°^ jepÙeeÛÙee efveefce&leermee"er mecemle ceje"er ceeCemeeves pÙeele keâeceieej, MeslekeâNÙeebmeesyele
ceOÙeceJeie&ner DeeIee[erJej neslee - 1946 mee}eheemetve 1 ces 1960 heÙeËle šeskeâeÛes Deeboes}ve kesâ}s. Ùee Deeboes}veele 104 peCe ngleelces Pee}s.
ngleelcÙeebÛÙee yeef}oeveeletve, ceje"er pevelesÛÙee Denefve&Me mebIe<ee&letve ceneje°^ jepÙe mLeeheve Pee}s. vesn¤bÛee, keâeB«esme he#eeÛee DeeefCe Yeeb[Je}MenebÛee
ceneje°^ jepÙe efveefce&leerme efJejesOe neslee. Ùee efJejesOeeÛes efnbœe heeMeJeer vesle=lJe ceesjejpeerYeeF& osmeeF& Ùeebveer kesâ}s. mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUer}e DeejbYeer
MebkeâjjeJe osJe, keâekeâemeensye iee[ieerU ÙeebmeejKÙee ceeleyyej heg{eNÙeebveer meeLe efo}er. ÛeUJeU Ssve Yejele DeeuÙeeveblej cee$e keâeB«esmeßes‰eRÛÙee oyeeJeecegUs
keâÛe KeeTve ceeIeej Iesle}er. Ùee keâÛeKeeTheCeeÛÙee heeMJe&YetceerJej YeeTmeensye efnjs, vejJeCes DeeefCe keâeB«esmeÛÙee keWâõerÙe ceb[Uerle DeLe&ceb$eer Deme}s}s
meer. [er. osMecegKe mebÙegkeäle ceneje°^ ÛeUJeUerÛes hegjmkeâlex DemeuÙeecegUs G"tve efome}s. osMecegKeebveer lej jepeerveecee osTve meòeener lÙeepe}er. ÙeMeJeblejeJe
ÛeJneCeebveer lej mebÙegkeäle ceneje°^eÛee keâ}Me cegKÙeceb$eer cnCetve ceneje°^ele DeeCesheÙeËle ceesjejpeerYeeFËÛeeÛe he#e GÛe}tve Oej}e neslee. vesn¤ DeeefCe keâeB«esme he#ee}e
ceje"er pevelesves mebÙegkeäle ceneje°^eÛeer osoerhÙeceeve ÛeUJeU keâ¤ve veeceesnjce kesâ}s. Ùee ÛeUJeUerÛÙee ef"CeieerÛes JeCeJÙeele ¤heeblej Meeefnjer ef$ecetleeavesÛe kesâ}s
ÙeeÛes efJemcejCe kegâCee}eÛe nesCeej veener.
ceneje°^ jepÙeeÛÙee efveefce&leer}e Deepe 40 Je<ex nesTve ies}er Deensle. Ùee ÛeeUerme Je<eeËle mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee efveefce&leerceeieÛes Gefö°Ûe meòeeOeeNÙeebcegUs
DeeheCe njJetve yeme}es Deenesle. meceepeJeeoer efnbogmLeeveele meceepeJeeoer ceneje°^ mebÙegkeäle ceneje°^eÛeer ÛeUJeU Ûee}efJeCeeNÙee [eJÙee he#e mebIešveebvee nJee
neslee. meòeeOeejer keâeB«esmeJeeuÙeebveer Ùee heeMJe&YetceerJej meceepeJeeoeÛÙee Heâkeäle Jeuievee kesâuÙee. lÙeebvee meceepeJeeoer ceneje°^ vekeâes neslee. Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛeer
hee"jeKeCe keâ¤ve lÙeebvee jepÙeele DeeefCe osMeele leLeekeâefLele keâuÙeeCekeâejer jepÙe ØemLeeefhele keâjeÙeÛes nesles les lÙeebveer kesâ}sner. neleeleer} meòesÛee og®heÙeesie
keâ¤ve lÙeebveer [eJÙee he#emebIešveebJej nu}s Ûe{efJe}s. meJe&neje Jeiee&Ûes, [eJÙee he#eebÛes DeeJneve lÙeebveer hees}erme, }<keâjer Je vÙeeÙee}ÙeeÛes yeU Jeehe¤ve
285
cees[tve keâe{}s, Ùee ÛeeUerme Je<eeËle. ÙeecegUs [eJes he#e efve<ØeYe Pee}s DeeefCe lÙeeletveÛe lÙeebÛeer Ùee jepÙeele Meeskeâebeflekeâe Pee}er. Ùee MeeskeâebeflekesâÛee Deefve°
heefjCeece pevelesÛes Meenerj DeeefCe lÙeeÛÙee MeeefnjerJejner Deefve° Pee}s. mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUeRveblej DeCCeeYeeT [eJÙee ÛeUJeUerheemetve ogjeJe}s.
lÙeebveer mJele:}e meeefnlÙeefveefce&leer}e Jeentve Iesle}s. 1962 mee}ÛÙee ÛeerveÛÙee efnbogmLeeveeJejer} Dee›eâceCeeÛes meceLe&ve keâcÙegefvemš he#eeves lÙeebÛÙee
OeesjCeemee"er jeyeefJeuÙeecegUs Decej MesKener keâcÙegefvemš he#eeÛee jepeerveecee osTve [eJÙee ÛeUJeUerletve Deef}hle Pee}s. ieJneCekeâj efleLes MesJešheÙeËle
jeefn}s heCe Ùee oesve meeLeeroejebefMeJeeÙe Demetve vemeuÙeemeejKesÛe. Decej MesKe [eJÙee ÛeUJeUerletve De}ie Pee}s Kejs hejbleg DeKesjÛee MJeeme
IesF&heÙeËle les keâcÙegefvemš cnCetveÛe peie}s. Debieerkeâej}s}s Jeie&peeie=leerÛes keâece keâjlee keâjleeÛe lÙeebÛes DeheIeeleer efveOeve Pee}s. Deehe}e ieeJeiee[e
mees[tve GojefveJee&nemee"er cegbyeF&heÙeËle DeeefCe keâcÙegefvemš ÛeUJeUerheÙeËle DeCCeeYeeT, Decej MesKe keâmes Dee}s ÙeeÛee Ûeefj$e Fefleneme ùoÙe efheUJeštve
šekeâCeeje Demee Deens. yeeheeÛes yeesš Oe¤ve JeešsieeJentve heeÙeer cepe}-ojcepe} keâjle efceUe}s les keâece keâjle, Deieoer Keb[eUŸeeleer} yeesieos
KeCeCÙeeheemetveÛes keâece DeCCeeYeeTbveer kesâ}s. cegbyeF& ceneveiejele DeeuÙeeveblej }syej ke@âcheele}s lÙeebÛes DeeÙeg<Ùe, ceesjyeeiesleer} efiejCeerle mebheHeâes[Ÿee
keâeceieej cnCetve Pee}s}e lÙeebÛee ØeJesMe, veblej keâcÙegefvemš heešea}e ÙesTve efceUCes. meJe&$e lÙeebÛes peieCes, ùoÙeeÛee }Ûekeâe lees[tve keâe{eJes Demes Deens.
Jeie&mebIe<ee&ÛÙee jCeebieCeeJej Ùee efleIeener MeeefnjebÛes peerJeve Ie[}s DeeefCe lÙeebÛÙee MeeefnjerÛee efheb[ner ÙeeJej heesme}e ies}e. Jeie&mebIe<ee&ÛÙee ØeÛeejemee"er
DeCCeeYeeTbveer 16 leceeMes ef}efn}s les heejbheefjkeâ leceeMeentve JesieUs nesles. ‘Dekeâ}sÛeer iees°’, ‘MesšpeeRÛes F}skeäMeve’, ‘yeskeâeÙeosMeerj’, ‘ceePeer
cegbyeF&’, ‘cetkeâefcejJeCetkeâ’ ns leceeMes DeefYepeele cnš}s heeefnpesle. mš@ef}veiee[&Ûee heesJee[e, cegbyeF&Ûeer }eJeCeer, ‘ceePeer cewvee’ DeeefCe [e@. Deebyes[keâjebJej
ef}efn}s}s, ieewjJeieerle Depejecej cnš}er heeefnpesle. keâcÙegefvemš he#eele DeCCeeYeeT meecÙeJeeoer pemes Pee}s lemesÛe lÙeeveblej DeelceØekeâšerkeâjCeeÛes
ceeOÙece ieceeJeuÙeeveblej DeCCeeYeeTbvee Jee*dceÙeeÛes Jes[ }eie}s. keâe}eblejeves meecÙeJeeoeÛÙee yeeyeleerle Yeüceefvejeme PeeuÙeecegUs lÙeebÛÙee peerJeveele
JewHeâuÙener Dee}s. lÙeeveblejÛeer lÙeebÛeer Jee*dceÙeefveefce&leer ØesceeÛÙee heejbheefjkeâ ef$ekeâesCeeÛeer meg°og° jecejeJeCe ÙegæeÛeer keâLeemet$es IesTve DeefYeJÙekeäle Pee}er.
DeCCeeYeeTbveer 32 keâeobyeNÙee ef}efnuÙee. DeCCeeYeeT, Decej MesKe DeeefCe ieJneCekeâj ns efleIesner veJÙee leceeMeeÛes }eskeâveešŸe Ùee veJeerve ØekeâejÛÙee
peveeMeÙeer leceeMeeÛes efvecee&les nesles. HegâuÙeebÛÙee melÙeMeesOekeâ ÛeUJeUerves, Deebyes[keâjer ÛeUJeUerves meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerÛÙee ØeÛeejemee"er
pe}mes kesâ}s. Ùee pe}Meebveblej Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle ieeÙeve heešeaÛee peceevee Dee}e, hejbleg DeCCeeYeeT mee"s, Decej MesKe, ieJneCekeâjebÛeer
}eskeâveešŸeb Ùeehes#eener meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerÛÙee °erves DeefOekeâ ØeYeeJeer "j}er. Decej MesKeebveer ØeecegKÙeeves keâJeves jÛe}er, keâefJelee
ef}efnuÙee. lÙeebÛeer ‘Decejieerles’, ‘OejCeerceelee’ DeeefCe ‘keâ}Me’ ns keâeJÙemeb«en, ieJneCekeâjebÛee ‘mJeiee&leer} yeeleceeroej’ ne Jeie veJemeeefnlÙeeÛÙee
ØeYeeJeer keâeUe}ener DeeJneve osCeeje "j}e. Ùee efleIeener MeeefnjebÛÙee De#ejefveefce&leerves oef}le, heeref[le, Meesef<ele meceepeeÛÙee og:Kee}e JeeÛee Heâes[}er.
ns og:Ke veenermes keâjCÙeeÛee Jeie&mebIe<ee&Ûee ngkeâceer ceeie& oeKeefJe}e. nmleerobleer ceveesNÙeele JeeJejCeeNÙee ceOÙeceJeieeaÙe peeefCeJesÛÙee }sKekeâebÛÙee cekeälesoejer}e
Kejer Ûehejekeâ nesleer. lÙeebÛeer JeieeaÙe peeCeerJe JÙeehekeâ DeeefCe [esUme nesleer. les mJele: ØeLece je°^Jeeoer nesles DeeefCe veblej Deeblejje°^erÙeJeeoer nesles.
je°^Jeeoemeesyele lÙeebÛeer ØeeosefMekeâ Deefmceleener hejekeâesšerÛeer nesleer. pÙee ceeleerle DeeheCe pevce}es, Jee{}es lÙee ceeleerMeer efleÛÙee hejbheje DeeefCe mebmke=âleerMeer
lÙeebveer Deehe}s $e+CeevegyebOe efoJemeWefoJeme DeefOekeâ Â{Ûe kesâ}s. JeCe&-Jeie&-Oecee&ÛÙee he}erkeâ[s peeTve lÙeebveer veJÙee peieeÛes mJehve heeefn}s. lÙeecegUs
lÙeebÛeer Meeefnjer keâJeves DeeefCe keâefJelee Ùeebvee Demme} ceeleerÛee iebOe neslee. efveoeve mJeeleb$ÙeØeehleerveblej les KeNÙee mebIe jepÙeeÛes mJehve heenele nesles.
Decej MesKeebÛes ceneje°^ieerle DeefYeceeveeves Yej}s}s, FeflenemeeÛeer heeves jkeäleeves ef}efn}s}er, veener js Jeiee&}e mHetâleea osCeejs, Mekeäleer osCeejs.
ceneje°^eÛee, yengpeveebÛÙee osJeleebÛee, efMeJeÚ$eheleeRÛee lÙeebÛee meceepeJeeoer heesJee[ener DemeeÛe DeeefCe GOeceefmebieebÛeener heesJee[e. nmele HeâemeeJej
peeCeeNÙee Fb«epeebvee DeeJneve osCeeNÙee ›eâebeflekeâejkeâeÛee, keâeceieej MeslekeâNÙeebÛÙee ØeyeesOeveemee"er ef}efn}s}s. o

}eskeâMeenerjebÛeer
ieepe}s}er ef$ecetleea
DeCCee YeeT mee"s
Meeefnj Decej MesKe
Meeefnj ieJneCekeâj

286
 ØemLeeefheleebÛes peie efleÛes iegvnsÛe ceespele yemes}!
efoJebiele omÙegkeâvÙee Hegâ}ve Skeâe veJÙee cenekeâeJÙeeÛeer veeefÙekeâeÛe nesleer. efleÛes DeeÙeg<Ùe cnCepes mee#eele cenekeâeJÙeÛe nesÙe. Demhe=MÙe peeleerle pevcee}e
DeeuÙeecegUs Pee}s}e ÚU, YeesieeJÙee }eie}suÙee Ùeelevee DeeefCe Deheceeve Ùeebveer efle}e efnbmesÛÙee ceeiee&Jej DeeCetve mees[}s. meg[eves hesš}s}er mee#eele
JÙekeäleer legcner keâOeer heeefn}er Deens keâeÙe? ye}elkeâej, ÚU, Deheceeve ÙeebÛee yeUer "juÙeeveblej Hegâ}ve meg[eves hesštve G"}er. Ùee met[YeeJevesheesšerÛe leer
ÛebyeUÛÙee omÙegYetceerÛeer [eketâjeCeer Pee}er. Depeg&veefmebie, ceg}eÙeceefmebie ÙeebmeejKÙee jepekeâejCÙeebveer efle}e oeKeefJe}suÙee menevegYetleerves DeeefCe DeeOeejeves leer
efnbmesÛee DeeefCe meg[eÛee ceeie& mees[tve ceeIeejer efHeâj}er. efleÛes ns ceeIeejer efHeâjCes, Ghejleerletve keâer heMÛeeòeeheoiOelesletve nesles ÙeeÛes efJeM}s<eCe ef›eâefcevee@}e@peerÛÙee
DeYÙeemekeâebveer, heeheefYe¤ heeb{jhesMeebveer DeeefCe ØemLeeefhele cekeälesoejebveer KegMee} keâjle yemeeJes. Hegâ}ve efnbmesÛÙee ceeiee&Je¤ve ceeIeejer efHeâj}er leer efJepeveJeemeele
peeCÙeemee"er veJns DeLeJee Deelcemegjef#elelesÛÙee efyeUele }hetve yemeCÙeemee"er veJns, lej pÙee JÙeJemLesves efle}e veeieJe}s, lÙee Deceeveg<e JÙeJemLesefJe®æ DeefJejle
mebIe<e& keâjCÙeemee"er. Ùee veJÙee mee#eelkeâejeves efleÛee keâeÙeehee}š Pee}e. SkesâkeâeUÛeer ÛebyeUÛÙee omÙegYetceerleer} efleÛeer onMele, efpeÛÙee vegmelÙee veeJeeves
efleÛÙeeJej DelÙeeÛeej keâjCeeNÙeebÛÙee keâeUpeeJej Lejkeâehe G[eÙeÛee leer omÙegkeâvÙee Hegâ}ve mebmeoerÙe jepekeâejCeele mebOeer efceUleeÛe Keemeoejner nesTve ies}er.
KeemeoejkeâerÛeer ner efleÛeer ogmejer šce& nesleer. ÛebyeUÛÙee omÙegYetceerle [eketâÛes peerJeve peieleevee JeejbJeej efle}e ce=lÙetMeer Pegbpe ÅeeJeer }eie}er. Ùee Pegbpeerle,
mebIe<ee&le leer ce=lÙet heeJe}er Demeleer lej efleÛÙee cejCeeÛes og:Ke kegâCee}eÛe Pee}s vemeles. leer KeNÙee DeLee&ves yeo}uÙeeveblej efleÛÙee YetlekeâeUeves, YetlekeâeUele
efleÛÙeekeâ[tve ceej Keeu}suÙee-ogKeeJe}suÙee kegâCee meceepekebâškeâeves osMeeÛÙee jepeOeeveerle efoJemee{JeUŸee efleÛÙee KeemeoejkeâerÛÙee efveJeememLeeveemeceesjÛe
efleÛee yeUer IÙeeJee Ùee}e efveÙeleer cnCet veÙes lej keâeÙe cnCeeJes? Hegâ}ve osMeeleuÙee meJeexÛÛe meYeeie=nele}er }eskeâØeefleefveOeer nesleer. efleÛes KeemeoejkeâerÛes Iej
mebmeo YeJeveeheemetve 1 efkeâ}esceeršj DeblejeÛÙee Deele nesles. megjef#elelesÛÙee DeLee&ves pÙee efJeYeeieele megj#ee JÙeJemLesÛee Ke[e heneje neslee, lÙee heneNÙeeleÛe
meceepekebâškeâebveer hegâ}veÛeer yesojkeâejheCes nlÙee kesâ}er. hegâ}veÛÙee Ùee Kegveeves efmeæ Pee}s keâer }eskeâØeefleefveOeermee"er Deelee jepeOeeveer megjef#ele veener.
hegâ}veÛÙee nlÙesveblej meòeeOeejer megj#ee JÙeJemLesÛÙee DeLee&ves Deelee meejJeemeejJe keâjle yeme}sle. hegâ}veÛÙee nlÙesveblej Ùee nlÙeekeâeb[eÛÙee meKees} ÛeewkeâMeerÛes
DeeosMe osTve, ie=nceb$eer hegvne nele Pešketâve ceeskeâUs Pee}s Deensle. hegâ}veÛeer nlÙee jepekeâerÙe JewcevemÙeeletve Pee}er, Iejiegleer Yeeb[Ceeletve Pee}er keâer efleÛÙee
hetJee&Ùeg<ÙeeleuÙee keâener ke=âlÙeebÛee yeouee IesCÙeeheesšer Peeueer. ns Deepe GIe[ nesCes keâ"erCe Deens. jepeOeeveerleuÙee hees}erme Ùeb$eCesyeö} ve yees}}s}s yejs.
DekeâeÙe&#ece efouueer hees}erme hegâ}veÛÙee nlÙeekeâeb[eÛee Ú[e efkeâleer efoJemeeble ueeJet Mekeâleerue ne mebMeesOeveeÛee efJe<eÙe Deens. ueeue efkeâuuÙeeleuÙee mewefvekeâer
ÚeJeCeerJejerue DeeflejskeäÙeebÛee nuuÙeebÛee DeepeJej efouueer heesueerme veerš MeesOe IesT Mekeâues veenerle, efleLes Keemeoej HegâueveÛÙee nlÙesÛes lÙeebvee keâeÙe he[}s?
efnboer Yeeef<ekeâ Øeebleele}s meJe& hees}erme GÛÛeeefOekeâejer JejÛÙee peeleerleuÙee obYeele JeeJejCeejs. pevceeves oef}le Deme}suÙee, SkesâkeâeUer [eketâ Deme}suÙee DeeefCe
MesJešer efnbmesÛee ceeie& lÙeeietve mebmeoerÙe jepekeâejCeele meJeexÛÛe meYeeie=neÛeer }eskeâØeefleefveOeer Pee}suÙee hegâ}veyeö} lÙeebvee ceveeheemetve Øesce Lees[sÛe DemeCeej?
lÙeele hegâ}ve ceg}eÙeceefmebieebÛeer DevegÙeeÙeer Demeuesueer. keWâõeleerue jepÙekeâlÙeeËÛes DeeefCe cegueeÙeceefmebieebÛÙee he#eeÛes meehee-cegbietmeemeejKes Jewj GYÙee peiee}e
ceenerle Deens. hegâ}veÛeer nlÙee yegOeJeejer Pee}er. oesve efoJeme mebmeosÛes keâecekeâepe mLeefielener "sJeCÙeele Dee}s. hegâ}veÛÙee nlÙesefveefceòe ceg}eÙeceefmebieeÛÙee
he#eeves Gòej ØeosMeele hegkeâej}suÙee yebo}ener efnbmekeâ JeUCe }eietve lÙeele SkeâpeCe "ej, meelepeCe peKeceer Pee}s. hegâ}veÛÙee KegveeÛee leheeme keâjCÙeemee"er
leerve jepÙeebceOÙes hees}erme hee"efJeCÙeele Dee}s Deensle. ieg®Jeejer meeÙebkeâeUer 4 Jee. hegâ}veosJeerÛÙee heleerves hegâ}veÛÙee heeefLe&Jeeme efcePee&hetjÛÙee iebieeleerjer Deiveer
efo}e lesJne meceepeJeeoer he#eeÛes npeejes keâeÙe&keâlex `hegâ}veosJeer Decej jnsb’ ÛÙee Iees<eCee osle nesles. meceepeJeeoer he#eeÛes DeOÙe#e ceg}eÙeceefmebie, mejefÛešCeerme
Decejefmebie, hegâ}veÛeer DeeF& ceg}eosJeer Je leerve yeefnCeer DeblÙemebmkeâejeJesUer npej nesles. ceg}eÙeceefmebie DeeefCe hegâ}veÛes heleer Gcesoefmebie hegâ}veÛee ce=leosn
efouueerntve efJeceeveeves IesTve JeejeCemeerÛÙee efJeceeveleUeJej Glej}s, lesJne npeejes keâeÙe&keâlex JÙeefLele Deble:keâjCeeves hegâ}veÛÙee heeefLe&JeeÛeer Jeeš heenle nesles.
hegâ}ebveer mepeefJe}suÙee Jn@veJej hegâ}veÛes heeefLe&Je "sJe}s ies}s. npeejes keâeÙe&keâlex Je heeÛeMes Jeenveebmeefnle hegâ}veÛeer DeblÙeÙee$ee efcePee&hetjkeâ[s jJeevee Pee}er.
efouueerle ceevÙeJejebveer efle}e ßeæebpe}er Jeeefn}er. je°^heleeRveer he$eeÉejs Meeskeâ JÙekeäle kesâ}e. hebleØeOeeveebveer ØelÙe#e heeefLe&JeeJej heg<heÛe›eâ Jeentve ßeæebpe}er
Jeeefn}er. }eskeâmeYesle meYeeheleer peer. Sce.meer yee}Ùeesieer Ùeebveer MeeskeâØemleeJe ceeb[}e. hegâ}veÛÙee mebIe<e&Meer} DeeefCe MesJešer Deejheej yeo}tve ies}suÙee
peerJevee}e Meeefyokeâ DeefYeJeeove kesâ}s. meeceeefpekeâ DevÙeeÙeeefJejesOeele }{CeeNÙee Demee GuuesKe keâ¤ve hegâ}veÛÙee mebIe<e&ceÙe peerJevee}e lÙeebveer DeLe&
Øeehle keâ¤ve efo}e. cejCeesòej keâe nesF&vee. DeKesj hegâ}veÛes jepekeâerÙe owJeleerkeâjCe Pee}s. Ùee owJeleerkeâjCeeÛes Jew<ecÙe JeešCeeje meceepe, DeeheuÙeekeâ[uee
ØemLeeefhele meceepeÛe Demelees. les hegâ}veÛÙee SketâCe DeeÙeg<Ùeekeâ[s efve:he#eheeleerheCes keâOeerÛe heent MekeâCeej veenerle. ÛebyeUÛeer omÙegYetceer les mebmeosheÙeËleÛee
efleÛÙee peerJeveeÛee keâuheveeleerle Lejej ØeJeeme les keâOeerÛe mecepetve IesCeej veenerle.
peeleer ØeLesves «eeme}s}e Gòej ØeosMe, GÛÛe peeleerJeiee&ÛÙee ØeYeeJeeKee}er JeeJejCeeje pee}esve efpeune. pee}esve efpeunŸeeleer} ieg®keâehetJeea ieeJeer ceuueen
Ùee oef}le peeleerle pevceeme Dee}s}er hegâ}ve, heg{s yee}JeOet Pee}s}er hegâ}ve, DeOes[ heg®<eeMeer }eie}s}s efleÛes }ive, Meeefjjerkeâ-ceeveefmekeâ ÚU. lÙee}e
kebâšeUtve lej ceensjer Dee}er DeeefCe veblej iegvnsieejer efJeMJeeMeer pees[}er ies}er. [eketâ }e}ejece-ßeerjece ÙeebÛÙee šesUerleer} efJe›eâce ceuueeMeer efleÛes pe[}s}s
mebyebOe. Skeâe ojes[ŸeeØekeâjCeer efle}e Pee}s}er Deškeâ Je efMe#ee. 1980 ceOÙes efJe›eâceÛee Pee}s}e Ketve, yenceeF& ieeJeÛÙee "ekegâjebÛÙee DelÙeeÛeejebÛeer
Ye#Ùe Pee}s}er hegâ}ve MesJešer meg[eiveerves hesštve G"}er. efleves mJele:Ûeer šesUer efvecee&Ce keâ¤ve hesâyeÇÇgJeejer 1981 ceOÙes yenceeF& ieeJeele peeTve efleÛÙeeJej
DelÙeeÛeej keâjCeeNÙee 23 ceb[UerÛeer nlÙee kesâueer. yenceeF&ÛÙee nlÙeekeâeb[eves efle}e ÛebyeUÛÙee omÙetYetceerÛeer jeCeer ner GheeOeer efceUe}er. peieele ns
nlÙeekeâeb[ ieepe}s. lÙee nlÙeekeâeb[ele}s efleÛes meeLeeroej nesles jece DeJeleej, yeeyee cegmlekeâerce DeeefCe ceeveefmebie. cegmlekeâerce heesef}meebkeâ[tve ceej}e ies}e

287
DeeefCe lÙee šesUerÛes vesle=lJe Hegâ}vekeâ[s Dee}s. ceOÙe ØeosMeÛes cegKÙeceb$eer Depeg&veefmebie Demeleevee Hegâ}ve DeeefCe efleÛÙee meeLeeroejebveer 12 HesâyeÇÇgJeejer 1983
jespeer Deelcemecehe&Ce kesâ}s. ceOÙe ØeosMe, jepemLeeve, Gòej ØeosMe ÙesLes Deveskeâ Ketve, ojes[s, }gše}gšerÛes iegvns Hegâ}veÛÙee veeJeeJej oeKe} Pee}s. lÙeeleer}
55 iegvns Heâkeäle Gòej ØeosMeeleer}Ûe nesles. efleÛÙee kegâšgbyee}e Jes"erme OejuÙeecegUs efleves Deelcemecehe&Ce kesâ}s. Ùee meesnUŸeeÛee Jele&ceeveer Je=òeevle Depetve
ce}e Dee"Jelees. cenelcee ieebOeeRÛÙee ÚeÙeeefÛe$eeheg{s Hegâ}veosJeerves DeeheuÙee meeLeeroejebmen Kee}er "sJe}suÙee yebogkeâe, veblej cegKÙeceb$ÙeebÛÙee heeÙee he[Ces,
ns meJe& efÛe$ehešeleuÙeemeejKes JeešeJes Demes ÂMÙe nesles. Hegâ}veÛÙee keâener Dešer Depeg&veefmebie mejkeâejves ceevÙe kesâuÙee neslÙee. Hegâ}veves pevce"shesÛeer efMe#ee,
iJeeunsjeleuÙee leg®bieele 11 Je<ex Yeesie}er. Gòej ØeosMeÛÙee vÙeeÙee}Ùeebveer 110 JesUe Jee@jbš yepeeJetvener ceOÙe ØeosMe mejkeâejÛÙee nmle#esheecegUs Hegâ}ve
megjef#ele jeefn}er. keâke&âjesieeÛeer ®iCe DemeuÙeecegUs heg{s efleÛeer hee"JeCeer eflenejÛÙee leg®bieele Pee}er. Deepeej yeUeJeuÙeecegUs he@jes}Jej efleÛeer megškeâe Pee}er.
les 1994 mee} DemeeJes. leg®bieeletve megškeâe PeeuÙeeveblej efleves GcesoefmebieeMeer }ive kesâ}s. lesJne Gòej ØeosMeÛes cegKÙeceb$eer Demeleevee ceg}eÙeceefmebieebveer
efleÛÙeeJejÛes meJe& Keš}s ceeIeejer IesTve efleÛeer cegkeälelee kesâ}er. cegpeHeäHeâj veiej }eskeâmeYee celeoejmebIeeletve Hegâ}ve}e meheeleHexâ eflekeâerš efo}s DeeefCe Hegâ}ve
jepekeâerÙe DeLee&ves ØekeâeMePeesleele Dee}er. Ùee keâeUele Hegâ}veves ‘Skeâ}JÙe mesvee’ mLeeheve keâ¤ve jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ keâecee}e meg®Jeele kesâ}s}er nesleer.
ceb[} DeeÙeesieeÛÙee jepekeâerÙe JeeleeJejCeeÛee lees keâeU neslee. Gòej ØeosMeele 1996 mee}er Ùee DeeheuÙee jepekeâerÙe DeLee&ÛÙee yeefnCeer}e ceg}eÙeceefmebieebveer
efcePee&hetj }eskeâmeYee celeoejmebIeeletve efveJe[tve DeeCe}s. Ùee celeoejmebIeeletve ogmeNÙee šce&}ener Hegâ}ve efveJe[tve Dee}er. Hegâ}veÛee ne meJe& DeuheheefjÛeÙe
ÛebyeUÛÙee omÙegYetceerheemetve meg¤ Pee}e. mebmeosheÙeËle ÙesTve lÙeeÛeer meceehleerner efleÛÙee nlÙeekeâeb[eves Pee}er. megØeefmeæ efoioMe&keâ MesKej keâhetjves DeeheuÙee
‘yeBef[š keäJeerve’ Ùee efÛe$ehešele Heâkeäle efleÛes ÛebyeUÛes DeeÙeg<Ùe efÛe$eyeæ kesâ}s Deens. lÙeeheg{er} efleÛee mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛee ØeJeeme DeeefCe mJemeceepeeÛÙee
GæejeÛee }{e MesKej keâhetj}e YeeJes}Ûe Demes veener. ‘yeBef[š keäJeerve’ efÛe$eheš keâe{tve MesKej keâhetjves efleÛÙee iegvnsieejer peerJeveeÛes GoeòeerkeâjCe kesâ}s. lÙee
peerJeveeÛee lÙeeie keâ¤ve efleves pes mevceeveeÛes, mJe-GæejeÛes, mJe-meceepeeÛÙee GæejeÛes DeeÙeg<Ùe meg¤ kesâ}s nesles DeeefCe lÙee mebIe<ee&le keâener DebMeer ÙeMener
efceUefJe}s nesles les efleÛes DeeÙeg<Ùe MesKej keâhetj efÛe$eyeæ ke⤠Mekesâ} keâeÙe? Depeg&veefmebieebheemetve ceg}eÙeceefmebie, jeceefJe}eme heemeJeeveheÙeËleÛÙee jepekeâerÙe
veslÙeebveer efle}e mevceeiee&keâ[s DeeCeCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. leer Dee}erner, yeo}le heg{s. Deehe}s GJe&efjle DeeÙeg<Ùe efleves meceepekeâejCee}e, jepekeâejCee}e
Jeentve Iesle}s DemeleeveeÛe ielekeâeUÛÙee ke=âlÙeebveer efleÛee yeUer Iesle}e keâer keâeÙe? efnbmesleÛe ceePee pevce Pee}e DeeefCe efnbmesleÛe ceer cejCeej’ DeMeer keâyeg}er
efleÛeer Ûeefj$ekeâej cee}e mesvekeâ[s Hegâ}veves pejer efo}er nesleer; lejer Hegâ}ve efnbmeeÛeej keâjerle Demeleevee cejCe heeJe}er veener. efnbmeeÛeejeÛee, efnbmesÛee
lÙeeie kesâuÙeeveblej, DeefnbmeeJeeoer PeeuÙeeveblej Hegâ}veÛeer nlÙee Pee}er.
DehejeOe efJe%eeve DeeefCe ob[ mebefnlee ÙeebÛÙee keâeUevegmeej JÙeeKÙee kesâuÙee peeleele. Ùee efJeefMe° heæleerÛÙee DeYÙeemeeÛeer heæleer 20JÙee Melekeâele
Mee@ veeJeeÛÙee efMekeâeieesleer} ceeCemeeves kesâ}er. Ùee heæleerves Hegâ}veÛÙee DeeÙeg<Ùee}e DeeheCe vÙeeÙe osT MekeâCeej veener. DeeÛeeÙe& efJeveesyee YeeJesWveer
ÛebyeUÛÙee omÙegYetceerle heoÙee$ee keâe{tve ojes[sKeesjebÛes meecetefnkeâ ùoÙeheefjJele&ve Ie[Jetve DeeCeCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e neslee. lÙeeletve oMe&veer ÙeMe lÙeebvee
Heâejmes efceUe}s veJnles. leesÛe Oeeiee hekeâ[tve Depeg&veefmebie, ceg}eÙeceefmebie, heemeJeeve Ùeebveer Hegâ}veÛÙee yeeyeleerle ØeÙeesie kesâ}e. lees ÙeMemJeer Pee}e.
efJeveesyeebÛÙee efMeHeâejmeercegUs lÙee JesUÛÙee keWâõ-jepÙe mejkeâejves ojes[sKeesjebÛÙee HeâeMeerÛÙee efMe#ee jö keâ¤ve pevce"shesÛÙee efMe#esle lÙeeÛes ¤heeblej kesâ}s.
Hegâ}veÛes iegvns efmeæ JneÙeÛes nesles. les vÙeeÙee}Ùeele DeÅeeefhe he[tveÛe Deensle. osnob[eÛeer efMe#ee osCÙeehes#ee heMÛeeòeeheoiOe Ùeelevee iegvnsieejebvee
YeesieeÙe}e }eJetve lÙeebÛes heefjJele&ve Ie[Jetve DeeCeCÙeeÛeer efJeveesyeebÛeer heæleer nesleer. Hegâ}ve lÙeeÛe heMÛeeòeeheoiOelesletve leeJetvemeg}eKetve ÙeesiÙe ceeiee&}e
efveIee}s}er; hejbleg ÛebyeUÛÙee omÙegYetceerÛÙee vÙeeÙeheæleer}e Hegâ}veceOeer} ne yeo} ceevÙe veJnlee. omÙegYetceerÛeer vÙeeÙeheæleer peMeeme lemes JeeieCÙeeÛÙee
heæleerÛeer. pÙee ieesUerves Ketve kesâ}e lÙee ieesUerves ØeeflemheOÙee&}e Ùecemeovee}e hee"JeeÙeÛes. Hegâ}veÛeer nlÙeener ÙeeÛe vÙeeÙeeves kesâ}er DemeeJeer? keâece,
›eâesOe, }esYe, ceo, ceesn, celmej Ùee <e[defJekeâejebveer ceeCetme Ie[}e peelees. efJe<ecelee, peg}tce, DelÙeeÛeej ÙeeKee}er Yej[}e ies}e, keâer lÙeeÛÙeele}er
Deeefoce iegvnsieejer GÛebyeUtve Jej Ùesles. peieeÛÙee DehejeOeefJeMJeele ÛebyeUÛeer omÙegYetceer Kethe JejÛee vebyej heškeâeJetve yeme}er Deens. mejbpeeceMeener
heæleer, peeleer ØeLee, Demhe=MÙe, meJeCe&, peceerveoej, Yetoeme ne DeeblejefJejesOe ÛebyeUÛÙee omÙegYetceerle}e. yeÇÇeÿeCe, jepehetle, "eketâj, peceerveoej, Ûeceej
DeeefCe lÙeeKee}er} Deveskeâ DevegmetefÛele peeleer; Ùeele}e mebIe<e&, ÛebyeUÛÙee omÙegYetceer}e veJee veener. Ùee mebIe<ee&letve ojes[sKeesj-[eketâ efvecee&Ce nesleele.
ÛebyeU efnbogmLeeveeleuÙee meesUe heefJe$e veÅeebhewkeâer Skeâ. Gòejs}e efncee}Ùe, oef#eCes}e efJebOÙe. efleves efvecee&Ce kesâ}suÙee heJe&lemeejCeerletve leer Jeenles.
efleÛÙee GleejeÛee hetJe& Yeeie MeesCe veoer nesTve heešCÙee}e iebies}e ÙesTve efceUlees. Gj}suee heefMÛece Yeeie ÛebyeU DeeefCe GheveÅeebÛee. efJebOÙeeleer}
ceeUJee, ceeUJÙeeleer} ceeb[tpeJeUer} ogie&ce ef"keâeCeer efleÛee Giece neslees DeeefCe Gòej ØeosMeeleer} FšeJÙeeleer} cegjeoiebpe ÙesLes Ùecegvesle efleÛee MesJeš
neslees. ÛebyeU 500 les 550 cew} Jeenle peeles. ceOÙe ØeosMe, jepemLeeve, Gòej ØeosMe Ùeebvee keâeheerle leer Jeenles. ne heefjmej [eketbâÛeer Meeefhele
Yetceer. Hegâ}vener ÙesLe}erÛe. heefjefmLeleerÛe ÙesLes [eketbâvee Ie[Jeles. Jeeuceerkeâer Demees Jee Debieg}ercee}, Gceepeer veeF&keâ Demees Jee lebšŸee efYeu} DeLeJee
›eâebefleefmebn veevee heešer} - DehejeOeer efJeMJeeleuÙee Ùee efceLme Deensle. pemee heefMÛeceskeâ[er} osMeele je@yeerve nt[. ÛebyeUÛÙee omÙegYetceerleer} keâener
[eketâ Ùee efceLme}e MeesYeeJesle Demes nesles. Kes[e je"es[Ûee ceeveefmebie, veeiejÛee }eKeveefmebie, ceesjsvee ieeJeÛÙee }ivemeceejbYeeletve vele&keâer hegleUer}e
heUJetve vesCeeje meg}leeve, keâu}e, Dece=le}e}, "eketâj pevejs}efmebie, njefye}eme efkeâješ, peesjeJej efmebie, ieCesMe efmebie, ieg}yenej, Ûebõe DeeefCe
lÙeeveblejÛÙee efhe{erle}er Hegâ}ve. ÛebyeUÛÙee omÙegYetceerleer} DeepeJejÛÙee [eketbâhes#ee npeejeshešeRveer JesieUer Deme}s}er, efnbmesÛee ceeie& ceveeheemetve efOekeäkeâe¤ve
DeefnbmesÛÙee ceeiee&ves Ûee}Ceejer, ØemLeeefheleebefJe®æ }eskeâ}{e GYee ke⤠ceeieCeejer. SJe{s yeo}tvener efnbmesÛee Ûe›eâJÙetn efle}e }ebIelee Dee}e veener.
Hegâ}veÛee Deble keâef}Ùegieeleer} mebJesoveMeer} cenekeâeJÙeeÛee MesJeš nesÙe. efleves mLeeheve kesâ}suÙee Skeâ}JÙe mesvesletveÛe kegâCeerlejer }eskeâkeâJeer heg{s ÙesF&}
DeeefCe efleÛÙeeJej cenekeâeJÙe ef}ntve ceeskeâUe nesF&}.
ØemLeeefheleebÛes peie cee$e efleÛes iegvnsÛe ceespele yemes}! o
288
 Deelceonvee}e efveIee}s}e ‘heeie}yeeyee’ Deens lejer keâesCe?
[e@. Deebyes[keâjebÛÙee ceneheefjefveJee&CeeÛÙee OekeäkeäÙeeletve Deepener Deebyes[keâjer meceepe yeensj he[}s}e veener. efJeoerCe& Deble:keâjCeeves Deepe lees ns
ceneheefjefveJee&Ce DevegYeJelees Deens. ceneheefjefveJee&Ceeveblejner peieodJÙeeU leekeâoerves meJe& oef}le Meesef<eleebvee JÙeehetve jeefn}s}s jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ
JÙeefkeäleceòJe peieele SkeâcesJe "j}s, les Heâkeäle yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛesÛe.
Ùee peieodJÙeeU keâle=&lJee}e DeeheuÙeeleer} DeefYepeele ØeefleYesves Meyoyeæ keâjCeejs iegpejeleer Yee<esleer} }eskeâkeâJeer Deensle F&MJejYeeF& efMeJejece ßeerceeUer
THe&â Oece&yebOet heeie}yeeyee. Ùee heeie}yeeyeebveer jceeyeeF& nlÙeekeâeb[e}e peyeeyeoej DemeCeeNÙee hees}erme efvejer#ekeâ ceveesnj keâoce}e ye[leHe&â keâjCÙeeÛÙee
ceeieCeermee"er Je lÙeeJej meoes<e ceveg<ÙeJeOeeÛee Keš}e efJeÅeceeve ceneje°^ mejkeâejves Ûee}JeeJee Ùeemee"er Deelceonve keâjCÙeeÛee ceneje°^ mejkeâej}e
FMeeje osTve meJeeËveeÛe Ûeefkeâle kesâ}s Deens. heeie}yeeyeebÛee ne FMeeje-Oekeäkeâe kegâCee}e Jes[eÛeej Jeešs}; hejbleg Ùeeceeies lÙeebÛeer peeppJeuÙe Yeerceefve‰e
Demetve Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛes GòejoeefÙelJe Jeešs} leer efkebâcele ceespetve pehele jenCÙeeÛeer ØeeceeefCekeâ ØeJe=òeer Deens. DeepeÛÙee Ie[er}e heeie}yeeyeebÛes JeÙe
meòej-yeneòej Je<eeËÛes Deens. iegpejele jepÙeeleer} cesnmeeCee efpeu¢eeleer} Ûeevemcee lee}gkeäÙeeÛÙee ieeJeÛes heeie}yeeyee DeeefCe lÙeebÛes kegâšgbye cetUÛes jefnJeemeer
nesles. lÙeebÛee pevce ÙeeÛe ieeJeÛee. iegpejelesleer} Demhe=MÙe meceepeeleer} yeejesš Ùee peeleerÛes les Deensle. lÙeebÛÙee peeleerÛee Gu}sKe Ùeemee"er cegöece
kesâ}e, keâejCe Deepener iegpejelesleer} mecemle Demhe=MÙe meceepee}e šeskeâeÛÙee meeceeefpekeâ DevÙeeÙee}e DeeefCe meJeCeeËÛÙee És<ee}e meeceesjs peeJes }eieles.
iegpejelesle ceneje°^ jepÙeeÛÙee leg}vesle meeceeefpekeâ efmLeleer megOeejCÙeeÛÙee DeLee&ves leMeer veieCÙeÛe Deens. meJeCeeËÛÙee jeiee}esYee}e DeeefCe peg}cee}e
leeW[ osle, iegpejelesleer} oef}le meceepe Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛes GòejoeefÙelJe GjeMeer pehele mJeeefYeceeveeves peiet FefÛÚleesÙe. lÙee mJeeefYeceeveeÛes Kebos hegjmkeâlex
veJns, lej lees mJeeefYeceeve ØemLeeefhele keâjeÙe}e efveIee}s}s efveOe[Ÿee ÚeleerÛes }{JeÙÙes, pes pes Deensle lÙee mecemle }{JeÙÙeebÛes mee#eele pJe}ble ¤he, cnCepes
heeie}yeeyee nsÛe nesle. iegpejeleceOeer} Demhe=MÙe meceepeele ØecegKe keâejYeejer Demhe=MÙe peeleer Deensle - JeCekeâj, Ûeceej, mesvecee, vee[erÙee, ne[er-lÙeele
meJee&le efveke=â° mecepe}s peeles lesLeer} Yebieer meceepee}e. Ùee meJe& peeleeRle Deepener jesšeryesšer JÙeJenej nesle veener. Pee}eÛe lej lÙeeÛeer GoenjCes neleeÛÙee
yeesšeJej ceespeCÙeeFlekeâerner veenerle. heeie}yeeyee pÙee yeejesš peeleerle}s Deensle ner peele Deens Demhe=MÙeebceOeuÙee JeCekeâj Ûeceej Ùee ØecegKe peeleeRÛeer. Yeeš
mlegleerhee"keâ Ùee oesvner peeleeRÛeer JebMeeJeUer keâefJelesÉejs peleve keâjCÙeeÛes keâece yeejesš peeleerle}s }eskeâ keâjleele. lÙee yeouÙeele lÙeebÛee GojefveJee&n Ûee}lees.
DeeheuÙeekeâ[s jeÙejbo ner peele Deens. YeškeäÙee peeleerle cees[Ceejer Demhe=MÙe. ns jeÙejbo hetJee&ßeceerÛÙee cenej meceepeeÛesÛe Yeeš mlegleerhee"keâ mecepe}s
peele. cenejebÛeer JebMeeJeUer keâJeveeÉejs yeejesšeØeceeCes ner jeÙejbo peelener DeepeleeieeÙele peleve keâjle Dee}er Deens. Ùee peeleerefveneÙe JÙeJemeeÙee}e
kebâšeUtve heeie}yeeyee JeÙeeÛÙee ÛeewoeJÙee Je<eea Iejeletve heUtve ies}s, les Lesš heesnesÛe}s ceneje°^eleer} $ÙebyekesâMJej}e. efleLes peeTve lÙeebveer JeÙeeÛÙee
ÛeewoeJÙee Je<eea yeÇÇefÿeefiejer-keâew}eefiejerÛÙee heJe&leele veeLehebLeeves Deeßece GYeej}suÙee MebkeâjyeeyeebÛes efMe<ÙelJe helkeâ¤ve veeLehebLeebÛeer oer#ee Iesle}er.
DepeeCelesheCeerÛe, leòJe%eeveeÛeer efpe%eemee, le=<Cee ÙeeÛee DevegYeJe IesCÙeeÛes les JeÙener veJnles. efJeMJeeÛeer Glheòeer, lÙeeÛee efJemleej, lÙeeÛee efvecee&lee,
lÙee efvecee&lÙeeÛes ceveg<ÙepeerJeveeÛes ØeÙeespeve, efJeMJeeleer} ceveg<ÙeeÛes mLeeve, lÙeeÛes keâle&JÙe. Ùee efJeMJeele DeeheCe Heâej #egõ-ogyeUs Deenesle. efvemeie&
ceveg<ÙepeerJeve, lÙeeÛes megKeog:Ke efJekeâej, <e[defJekeâej, pevce-ce=lÙet, efveÙeleer, keâce&, hegvepe&vce Ùee meJeeËÛes ØeMve meeOet, yewjeieer nesCÙeemee"er pÙeebvee
he[leele, les ØeMve oer#ee Iesleevee heeie}yeeyeebvee he[}s}s veJnles. Skeâe meCekeâerle les Iej mees[tve yeensj he[}s DeeefCe $ÙebyekesâMJej}e heesnesÛetve veeLehebLeer
Pee}s. DeÉwle Jesoeble, MewCe-Jew<CeJe DeeefCe Ûe›eâOejeÛee cenevegYeJe hebLe peeCetve IesCÙeeFlehele les mepeiener veJnles. DeeheuÙeekeâ[uÙee DeOÙeelceeÛÙee
#es$eeleer} veeLehebLeerÙeebÛeer DeeefCe veblej Dee}suÙee cenevegYeeJe hebLeerÙeebÛeer peer Ieesj efJešbyevee Jew<CeJe hebLeerÙeebveer DeeefCe Jeejkeâjer meceepeevesner kesâ}er
Deens, lÙeeÛeerner peeCeerJe DemeCÙeeÛÙee efmLeleerle veeLehebLeer nesCeejs heeie}yeeyee veJnles. hebLe mJeerkeâej}e DeeefCe hebLeele}e keâce&keâeb[eÛee Yeeie peeCetve
IesCÙeehe}erkeâ[s lÙeebÛÙee heojele $ÙebyekesâMJej cegkeäkeâeceer keâenerÛe he[}s veener. veeLeeÛÙee Deelce%eeveeÛeener mheMe& lÙeebÛÙee ieg¤ves heeie}yeeyeebvee keâjefJeuee
veener. ``pÙeeÛÙeecegUs ØeeCÙeeuee ÛewlevÙe Øeehle nesles lees efvejekeâej Deelcee ne veeefYeÛe›eâele Jeeme keâjlees Je lees MetvÙeeefßele Demelees. MetvÙe ns menpe,
DevegYeJe, hejce, Deleerle Ùee Ûeej ØekeâejÛesÛe Demeles. efveõeJemLesle, cejCeeveblej Deelcee MetvÙeeceOÙes efJeueerve neslees. ceveeJej ÛebõeÛes, DeelcÙeeJej metÙee&Ûes,
MetvÙeeJej keâeueeÛes DeefOehelÙe Demeles. Ùee meJe& veeLehebLeeÛÙee JewÛeeefjkeâ yew"keâerheemetve heeieueyeeyeebvee peeCeerJehetJe&keâ otj "sJeCÙeeÛes keâece MebkeâjyeeyeebÛÙee
Deeßeceele Pee}s. veeLehebLeeÛÙee oer#esle yeeyeebÛÙee Dee"JeCeerle jeefn}s veeLehebLeer keâeveHeâešs DeeefCe lÙeebÛee nšÙeesie DeeefCe lÙeebÛes De°eJejCeced. meesyele
Jes"efyeieej efYe#eebosner mekeälecepegjer, ieebpee-efÛe}ceerÛee peerJeIesCee Oetj DeeefCe ceb$eleb$e pešeJes<eOeejer YeieJes YeieYeieerleheCe. yeeyeebveer ns meJe& menve kesâ}s.
veeLehebLeele ÙesTve yeeyeebvee keâesj[s hee<eeCe "sJe}s ies}s. Deepener lÙeebvee Jeešles, DeeheuÙeeyeeyeleerle Mebkeâjyeeyeebveer DeMeer JeeieCetkeâ keâe kesâ}er? leòJe%eeve
efMekeâefJeCÙeeSsJepeer vekeâes vekeâes leer keâeces keâe keâ¤ve Iesle}er?
veeLehebLe peeleheele ve ceeveCeeje. Ùee veeLehebLeelener pes JeešŸee}e Dee}s les keâšt DevegYeJe Iesle cepe}ojcepe} keâjle heeie}yeeyee meeOetÛÙee Jes<eele DeeefCe
$ÙebyekesâMJejeÛÙee DevegYeJeeveblej DeOÙeelce peeCetve IesCÙeeÛÙee peeie=le Pee}suÙee peeefCeJesÛÙee kewâHeâele les YeejleYej YeüceCe keâjle jeefn}s. meesyele Skeâ PeesUer,
Ke[eJee DeeefCe neleele Kehhej, efÛeceše. veeLehebLeer Pee}s lesJne mJeeleb$ÙeeÛee }{e Ssve Yejele neslee. heeie}yeeyeebvee ceer lÙeebÛeer ceg}eKele Iesleevee cnš}s,
JeÙeeÛÙee ÛeewoeJÙee Je<eea heUtve veeLehebLeer nesCÙeehes#ee DeeheCe mJeeleb$Ùe}{ŸeeÛÙee ÛeUJeUerle keâe ies}e veenerle? lesJne GefÉive nesTve cnCee}s,
‘‘Dejs yeeyee, mJeeleb$Ùe}{e pÙee cenelcee ieebOeeRÛÙee vesle=lJeeKee}er efšUkeâebveblej Pee}e, lÙeeÛes keWâõ meeyejceleer DeeßeceeceOÙes. iegpejelesle hejekeâesšerÛeer
Demhe=MÙelee nesleer. mJeeleb$Ùe}{Ÿeele}s mesveeveer Ùee ØeMveekeâ[s DeelceerÙelesves heenle veJnles. Deebyes[keâj efJe®æ ieebOeer Yeeb[CeeÛee heefjheekeâ.
Ùee }{ŸeecegUs Demhe=MÙe meceepe Deef}hle jenCÙeele Pee}e. hejbleg Skeâ iegpejeleer cnCetve meebielees, iegpejelesle hejekeâesšerÛeer Demhe=MÙelee nesleer
289
DeeefCe Deepener Deens. mJeeleb$Ùe ÛeUJeUerle peeCÙeeÛeer keâuheveener keâjCes lÙee keâeUele ceePÙeemeejKÙee Deveskeâebveener MekeäÙe Pee}s veener’’ heeie}yeeyee
48 mee}er meJe& meeOetheCeeÛee keâ[t-iees[ DevegYeJe IesTve Iejer hejle}s. Iejeheemetve ogjeJe}s}e ceg}iee hejle Iejer DeeuÙeeÛee Deevebo DeeÙeyeeheeves
meepeje kesâ}e. FlekesâÛe veJns, lej lÙeeÛes }ivener Gjketâve Iesle}s. heeie}yeeyee Skeâ mebvÙeemeer meeOet Demee ie=nmLeeßeceer nesTve ies}e. Yeškebâleerle
keâeÙe efceUe}s? Skeâ cevee}e efJecevemkeâ keâjCeejer DeMeeble oerIe& heeskeâUer. Ùee heeskeâUerves peieCÙeeÛee lÙeebÛee meJe& Deevebo efnjeJetve Iesle}e ies}e.
[e@. yeeyeemeensyeebÛÙee ceneheefjefveJee&CeeheÙeËle yeejesškeâerÛee cnbpes JeCekeâj-Ûeceej mlegleerÛee Oeboe keâmeeyemee keâjle heeie}yeeyeebveer mJele:Ûee ØehebÛe
Ûee}efJe}e. Ùee ØehebÛeeÛÙee Ûe›eâele ceg}eyeeUebveener pevce efo}e. meele-Dee" ceg}eyeeUebÛes efhele=lJe ÙeebÛÙeekeâ[s peeles. DeepeÛÙee Ie[er}e Ùeehewkeâer oesve
heg$e DeeefCe Skeâ ceg}ieerÛe nÙeele Deensle. Ùeehewkeâer cees"e heg$e veeiemesve peeceveiej}e efnboerÛee ØeeOÙeehekeâ Deens. ogmeje ceg}iee DeMeeskeâ mebieerleeÛee
Meewkeâerve Deens. lees heeie}yeeyeebvee ieeCÙeeÛeer DeeefCe JeeÅeebÛeer meeLe keâjerle yeeheeyejesyejÛe Yeškebâleer keâjlees Deens. IejØehebÛeehes#ee meceepeØehebÛe
heeie}yeeyeebvee veblejÛÙee DeeÙeg<Ùeele vesnceer cenòJeeÛee Jeešle Dee}e lees 1956 mee}er yeeyeemeensyeebÛes efveJee&Ce Pee}s lÙee efoJemeeheemetve.
keâ}es}ieeJeer jecepeerYeeF& cesIeJee}ÛÙee DeOÙe#elesKee}er yeeyeemeensyeebvee ßeæebpe}er JeenCÙeemee"er MeeskeâmeYee Yej}er. leer MeeskeâmeYee heentve heeie}
yeeyee ØeYeeefJele Pee}s DeeefCe lÙeebveer Yeerceoer#ee lÙee efoJemeeheemetve mJeerkeâe¤ve Jeef[}ebÛÙee meebieCÙeeJe¤ve pegveeie[}e peeTve yeehet cetUoeme
Ùee keâój Deebyes[keâjJeeÅeeÛÙee ceeie&oMe&veeKee}er, Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle heoehe&Ce kesâ}s. keâeÙe&keâlee& cnCetveÛe veJns lej Ùee efJeÛeejeÛes ØeÛeejkeâ
nesCÙeemee"er heg{s Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeer yeejesškeâer lÙeebveer meg¤ kesâ}er DeeefCe ÙesLetveÛe heeie}yeeyeebÛÙee ÛeUJeUermee"erÛÙee meceefhe&le DeeÙeg<Ùee}e
meg®Jeele Pee}er MeeskeâieeCÙeeves -
oerve oef}lees iejeryeeW keâe oelee meneje peye ieÙee~
Gme jespemes nce iejeryeeW keâe Oeve Jees hÙeej }gš ieÙee~
KJeeefnMe veneR Jekeäle keâer-ve Ûeenlee ntB cee}espej
F&MJej mes kegâÚ cele}ye vener~ Kego F&MJej nes yeeyee letce
heeie}yeeyee Yeerce veece hej-heeie}yeeyee ceQ~~
veJÙee meceepeeÛÙee efveefce&leermee"er heeie}yeeyeebÛes DeeÙeg<Ùe Deebyes[keâj ÛeUJeUerleer} efjheefy}keâve he#e mebIešveebMeer pees[}s ies}s-meeOegefiejerÛee
DevegYeJe Ùeemee"er GheÙeesieer he[}e. Je<ee&letve oesve-Ûeej efoJeme Ûegketâve Iejer heeie}yeeyee peeleele. mebmeej-ØehebÛeeÛes leeW[ heenleele. hegvne Yeškebâleer
meg¤. jeng} meebke=âlÙeeÙeveeheemetve lees Deevebo keâewmeuÙeeÙeveheÙeËle, yegæOece&, lÙeeÛes Oece&«ebLe, leòJe%eeve-yegæieeLee les heej efme}esve DeeefCe hetJexkeâ[er}
osMeeleer} yeewæ leòJe%eeveeÛeer meJe& hejbheje, hebLe Ùee meJeeËMeer Deletš veeles Ùee heeie}yeeyee veeJeeÛÙee ceeCemeeves, DeeheuÙee yeejesškeâerMeer pees[tve Skeâ
ØeÛeb[ keâeJÙeefveefce&leer keâ¤ve "sJe}er Deens. lÙee}e mebieerleMeem$eeÛeerner pees[ osTve lÙeeves Deebyes[keâjer }{ŸeeÛeer pJee}ecegKeerÛeer Jes} Deheej keâ°,
cesnvele IesTve ieievee}e efYe[Je}er Deens.
cesjs YeercejeJeves meyekeâes peieekeâj Úes[ efoÙee
nces efceševesJee}eW keâes Yeerceves efcešekesâ Úes[ efoÙee
meesvee Lee vee Ûeeboer Leer nce lees Les kebâiee}
Skeâ legcner YeercejeJepeer keâj efoÙee nceW cee}ecee} -
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee DeeYeeUe}e ieJemeCeer Iee}CeeNÙee keâle=&lJee}e keâeJÙeele yeæ keâjCeeje ne iegpejeleer keâJeer, jeng} meebke=âlÙeeÙeveÛÙee
Iegccekeâ[ mJeeceerhes#ee DeefOekeâ ceeveJeerÙe DeeefCe ØelÙeskeâ Meesef<ele, oef}le, og:Keer efpeJee}e ØesjCee, leekeâo osCeeje Demee cnš}e heeefnpes. meJe& leòJe%eeves
efnbot, ef¡eMÛeve, Fm}ece oMe&ves lÙeeÛeer leeW[hee" Deensle. Ùee lep%eheCeeÛee ieJe& lÙee}e veener DeeefCe ieb[ner. ns %eeve Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e DeefOekeâ
efJeOeeÙekeâ °er osCÙeemee"er heeie}yeeyee Deepe Jeehejleensle. Skeâ ieeJe mees[tve ogmejs ieeJe, Skeâ Menj mees[tve ogmejs Menj, veÅee, vee}s, heJe&le,
pece}s lej jepeceeiee&veer, pece}s lej jsuJes, ceesšejiee[erves Jeenves efceUe}er veenerle lej heeÙeer- [e@. yeeyeemeensyeebÛeer hegmlekesâ, yeeyeemeensyeebJej}er hegmlekesâ
ÙeeÛeerner efJe›eâer keâjle efHeâjle jenleele. }eskeâeble efcemeUleele, yees}leele. ÛeUJeUerleuÙee megKeog:KeeÛeer ÛeÛee& keâjleele. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleuÙee
HegâšeHegâšeryeö} oes<eeRvee oes<ener osleele. heCe lÙeebÛeer šerkeâe efveJÙee&pe Demeles.
Ùee JesUÛÙee cegyb eF&ÛÙee cegkeäkeâeceele heeie}yeeyee Dee}s. ieg[b Js eej DeeÙeesie veeiehetj efJeOeevemeYesle ceeb[uÙeeveblej jceeyeeF& nlÙeekeâeb[e}e peyeeyeoej Deme}suÙee
heesef}meebJej iegb[sJeej DeeÙeesieeves "hekeâe "sJe}e. ieesUeryeej keâjCeeNÙee ceveesnj keâoce Ùee hees}erme DeefOekeâeNÙee}e oes<eer "jJe}s. lÙee}e ye[leHe&â keâjeJes,
efMe#ee keâjeJeer Ùeemee"er heeie}yeeyee Meskeâ[es heBLejmeefnle cegKÙeceb$eer, GhecegKÙeceb$eer ÙeebÛeer iee[er De[Jetve Ùee keâejCeemee"er Deelceonve keâjCeej Deensle. yeeyee
›eâebeflekeâejkeâ Deebyes[keâjJeeoer Deensle. les Deehe}er Øeefle%ee hegjer keâjCÙeehetJeeaÛe efJeÅeceeve mejkeâejves GefÛele keâejJeeF& keâ¤ve Skeâe Deebyes[keâjJeeoer }eskeâkeâJeer}e
JeeÛeJeeJes, DeMeer mejkeâejkeâ[s ceeieCeer DeeheCe kesâ}er lej Ûetkeâ "¤ veÙes. yeefn<ke=âle efnlekeâeefjCeerÛÙee mLeehevesheemetve lees cene[ÛÙee ÛeJeoej leUŸeeÛee
melÙee«en, keâeUejece cebefojeÛee melÙee«en, mJeleb$e cepetj he#eeÛeer, Mes[Ÿegu[ keâemš Hesâ[jsMeve lemesÛe efjheefy}keâve he#e Je yeewæ OeceeËlejeÛeer
ÛeUJeU Ùee meJeeËle iegpejeleer Demhe=MÙe meceepeeÛee efmebneÛee Jeeše DeeefCe menkeâej jeefn}e. iegpejeleer Demhe=MÙe meceepeeÛes Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e
Deme}s}s Ùeesieoeve, lÙeeÛeer Meyoeble efkebâcele keâjlee ÙesCeej veener. [e@. yeeyeemeensyeebÛÙee nÙeeleerheemetve lees lÙeebÛÙee efveJee&CeeheÙeËle lÙeebÛÙee
efveJee&Ceesòej keâeUeheemetve lees oef}le heBLejÛÙee ÛeUJeUerheÙeËle iegpejeleer Demhe=MÙe meceepe Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle keâeÙece DeeIee[erJej jeefn}e.
Ùee DeeIee[erleuÙee npeejes keâeÙe&keâlÙeeËÛeer veeJes FLes GodOe=le keâjlee ÙesCes peeiesDeYeeJeer DeMekeäÙe Deme}s lejer lÙeebÛÙee keâle=&lJee}e ceveeheemetve
veJns, lej ùoÙeeheemetve DeeheCe ‘peÙe Yeerce’ keâjCes ce}e lejer DeeJeMÙekeâ Jeešles. ne peÙe Yeerce keâjleevee pÙeebÛeer veeJes Dee«eneves DeeJeMÙekeâ
290
IÙeeÙe}eÛe nJeer lÙeele ieesefJebopeerYeeF& hejceej, kesâMeJepeer jCeÚes[peer JeeIes}e, meeceble veevepeer ceejJee[er, efpepeeYeeF& cegUpeer je"es[, veeveepeer
ceejJee[er, [e@. heg®<eesòece mees}bkeâer pes 1924-25 mee}eheemetve Demhe=MÙeesæejeÛes keâece keâjle nesles lÙeebveer 1927 mee}er oer ef[Øesm[
keä}eme DemeesefmeSMeveÛeer mLeeheveener kesâ}er nesleer. iees}cespe heefj<eos}e efveIee}suÙee yeeyeemeensyeebÛÙee cegbyeF&leer} iegpejeleer Demhe=MÙe meceepeeves
melkeâej kesâuÙeeÛes oeKe}s Deveskeâ Deensle. lÙeele [e@. mees}bkeâer ØecegKe nesles. lemesÛe cegbyeF&le}e iegpejeleer $e+<eer meceepener DeeIee[erJej neslee.
28-10-1930 jespeer efpepeeYeeF& je"es[ÛÙee vesle=lJeeKee}er yeeyeemeensyeebvee Demes ceevehe$e Dehe&Ce keâjCÙeele Dee}s. 4-11-1932 jespeer
Jee}heeKee[er ÙesLeer} cesIeJee} meceepeeves ÙeeÛe OeleeaJej yeeyeemeensyeebvee ceevehe$e efo}s.
[e@. yeeyeemeensyeebÛÙee vesle=lJeeKee}er Ûee}}suÙee Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleer}{ŸeeJej DeeefCe Demhe=MÙeesæejeÛÙee keâeÙee&Jej pÙee iegpejeleer Demhe=MÙe meceepeeÛeer
efveleeble ßeæe nesleer DeeefCe pÙeebveer Ùee ÛeUJeUerle ØelÙe#e menYeeie IesTve cenòJeeÛeer Yetefcekeâe yepeeJe}er lÙeele efnjpeerYeeF& hešs}, Jee}peerYeeF& yeesjerÛee, peer.
šer.hejceej, jeCeeYeeF& cekeâJeevee (Mes[Ÿegu[ keâemš FcØetJnceWš š^mšÛes meYeemeo nesles.) yeeyeemeensyeebÛÙee }{Ÿeeleer} DeeIee[erÛes mesveeveer nesles. Ùee mesveeveer
ceOÙes KeercepeerYeeF& cegUpeerYeeF& je"es[ pes veiejmesJekeâner nesles - les Deepeejer he[}s Demeleevee yeeyeemeensye ne@efmheš}ceOÙes lÙeebÛeer efJeÛeejhetme keâjeÙe}e
efvelÙevesceeves peele. nerjpeerYeeF& hešs} yeeyeemeensyeebveer mLeeheve kesâ}suÙee Mes[Ÿegu[ keâemš Hesâ[jsMeveÛes ØecegKe keâeÙe&keâlex Je veiejmesJekeâ nesles. iegpejeleer
Demhe=MÙe keâeÙe&keâlÙeeËÛee Ye}e Leesj}e mebÛe meg®JeeleerheemetveÛe yeeyeemeensyeebvee efceUe}e. peer. šer. hejceejebvee yeeyeemeensyeebÛeer ‘he[ÚeÙee’ cnš}s peeles.
Ùee meJe& cegbyeF&-hegCÙeeleuÙee iegpejeleer Demhe=MÙe meceepeeves Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛes }esCe meg®JeeleerheemetveÛe iegpejele jepÙeele ves}s. ØelÙe#e iegpejele jepÙeeceOÙes
keâece keâjCeeNÙeebÛeer Ùeeoer SJe{er cees"er Deens keâer, lÙeebÛee omleSsJepe mebMeesOeve keâjCÙeeFlekeâe Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee °erves cenòJeeÛee Deens. jsJeeYeeF&
hejceej, Jeer. šer. hejceej, keâebefle}e} Sce. je"es[ (keâ}es}), megboj}e} Sce. hešs} (ye[esoe), jecepeerYeeF& Sce. hejceej (Denceoeyeeo), Decejefmebn
JeeIe[ (meewje°^), heer.Sce.hešCeer (Denceoeyeeo), GkeâeYeeF&, cegUpeerYeeF& Yeiele (Denceoeyeeo), oepeerYeeF& cegUpeerYeeF& Yeiele (Denceoeyeeo), Úieve}e}
HeâkeâerjYeeF& PeJesjer (megjle), ieesJeOe&ve cekeâJeeCee, veejeÙeCeYeeF& Deej. ÛeewneCe, yee}gYeeF& hejceej, jceCe}e} hejceej, [gbiejYeeF& hejceej, peÙeMebkeâj Mecee&,
S}.peer. hejceej Ùeebveer MeskeâeheÛeer mLeehevee Jner.šer. hejceejÛÙee Iejer iegpejelesle 7-10-1951 mee}er kesâ}er. yeeyeemeensyeebÛee melkeâejner lÙeeÛe ojcÙeeve
iegpejeleceOÙes DeeÙeesefpele kesâ}e neslee. lÙeemee"er mJeeiele meefceleerner kesâ}er nesleer. lÙee melkeâeje}e Øeke=âleer DemJeemLÙeecegUs yeeyeemeensye peeT Mekeâ}s
veenerle. lÙeebveer DeeheuÙee efÉleerÙe helveer ceeF&meensye Ùeebvee hee"efJe}s. efnbot keâes[ efye} mebmeosle DeeCeCÙeemee"er yeeyeemeensyeebveer Dee«en OejCÙeeÛee lees keâeU
neslee-1952ÛÙee efveJe[CegkeâerÛÙee lemesÛe efJeOeevemeYee, efpeune heefj<eoe efveJe[CegkeâerÛÙee °ervesner Ùee oewNÙeele ceeF&meensyeebveer iegpejelesleer} keâeÙe&keâlÙeeËvee
ceeie&oMe&ve kesâ}s nesles. heg{s 1958 mee}er peer.šer. hejceej ieg®peeRÛÙee vesle=lJeeKee}er efjheefy}keâve he#eeÛeer mLeehevee Pee}er. lÙee mLeehevesle}s ØecegKe hejceej
ieg®peer DeeefCe GheØecegKe nesles Jner. šer. hejceej. mejefÛešCeerme nesles keâjMeveoeme hejceej (Sce.heer.), }#ceCeYeeF& YebKeefjÙee, menmeefÛeJe De@[. veejeÙeCeYeeF&
meesUbkeâer DeeefCe keâeÙe&keâefjCeerÛÙee keâejYeej meefceleerle nesles 15 meomÙe. efjheefy}keâve he#eeÛÙee Deeboes}veele Ùee }eskeâebÛÙee vesle=lJeeKee}er iegpejelesleer} Demhe=MÙe
meceepeeves cees"Ÿee mebKÙesves JesUesJesUer menYeeieer nesTve Deebyes[keâjer ÛeUJeU DeKKÙee iegpejele jepÙeele hemejJe}er. Ùee meesyele yeewæOece& ØemeejeÛesner Deeboes}ve
Ûee}efJe}s. ceneje°^eleer} efjheefy}keâve ÛeUJeUerÛÙee HeâešeHegâšerÛee Meehe iegpejeleceOeer} Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e ÙeLeekeâeU YeesieeJee }eie}e.
efjheefy}keâve Hegâšerj jepekeâejCee}e kebâšeU}suÙee iegpejeleceOeer} veJÙee efhe{erleer} Demhe=MÙe keâeÙe&keâlÙeeËveer heg{s heBLejÛeer ÛeUJeUner iegpejelesle
ves}er. heBLejÛÙeener HegâšerÛeer PeU iegpejelesleer} Deebyes[keâjer Deeboes}veeves DevegYeJe}er. Ùee meJe& ÛeUJeUerkeâ[s DelÙeble DeelceerÙelesves heenCeeje, lÙeele}s
efJeOeeÙekeâ lesJe{sÛe heg{s IesTve peeCeeje Ùee ÛeUJeUerÛee mee#eeroej Deme}s}e 70 Je<eeËÛee heeie}yeeyee Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛes ØecegKe keWâõ Deme}suÙee,
cegbyeF& ceneveiejemee"er megheefjefÛele Deens. JeÙeeÛÙee meòejeJÙee Je<eeaner Deebyes[keâjer ÛeUJeUermee"er meJe&mJe heCee}e }eJetve keâeÙe& keâjCÙeeÛeer ogo&cÙe
FÛÚe, efveef<›eâÙelesleuÙee efveef<›eâÙe keâeÙe&keâlÙee&}e ØesjCee osTve peeles. Ùee TpexÛes veeJe heeie}yeeyee Deens.
o

291
 mejoej keâneB nw cewefHeâ} ceW?
Got& meeefnlÙeeleer} Øeeieeflekeâ efJeÛeejeÛes keâJeer-cen<eea De}er mejoej peeHeâjer ÙeebÛes JeÙeeÛÙee 86JÙee Je<eea efveJee&Ce Pee}s. DeeÙeg<ÙeeÛÙee DeKesjerme
ogOe&j jesieeMeer Pegbpe osleÛe les ce=lÙet}e meeceesjs ies}s. FlejebmeejKes keâJeer}e, efJeMes<ele: ›eâebeflekeâejkeâ keâJeer}e ce=lÙetÛes YeÙe Jeešle vemeeJes. peeHeâjermeensyeebÛÙee
yeeyeleerlener DemesÛe keâenermes nesles. ceje"erleer} jesce@efvškeâ SpeceOeer} Leesj keâJeer ieesefJebo Ùeebveer ce=lÙetefJe<eÙeer DeeheuÙee Skeâe keâefJelesle - keâefJeeflekeâ Yee<Ùe
keâ¤ve "sJe}s Deens! keâJeer DeeefCe ce=lÙet ÙeeÛes DeÉwle lÙeebvee YeeJe}s nesles DeeefCe cnCetveÛe ce=lÙetÛÙee Iešves}e lÙeebveer me=peveeÛÙee hegve®lLeeveeÛeer Ghecee efo}er.
ce=lÙetÛÙee Iešvesle lÙeebvee DebkegâjCeejs veJes yeerpe efome}s. ce=lÙetveblej Deehe}s DeeÙeg<Ùe DeefOekeâ megboj nesCeej, veJee Jemeble yenjCeej Demes lÙeebveer keâefJelesle
meebietve ce=lÙetÛes yeent heme¤ve cevemJeer mJeeieleÛe kesâ}s nesles. keâJeer ieesefJeboebmeejKes peeHeâjermeensyeebveener Deehe}s cejCe me=peveeÛes hegve®lLeeveÛe Jeeš}s
DemeeJes. veJns, lÙeebÛee Jee*dceÙeerve efheb[ner ÙeeÛe peeefCeJesleer} neslee.
peeHeâjermeensyeebÛÙee efveJee&Ceeveblej meJe&Ûe Yee<eebleer} owefvekeâebveer lÙeebÛÙee cejCeeÛes peeiejCe Ieele}s. Gòej ØeosMeeleer} ye}jecehetj-}Keveew heefjmejele
Keeveoeveer kegâšgbyeele lÙeebÛee pevce keâmee Pee}e, efMe#eCe keâmes Pee}s, lÙeebÛes DeeÙeg<ÙeeÛes meJe& yeejerkeâmeejerkeâ meboYe& owefvekeâebveer efo}s. lÙeebÛes SketâCe
‘}eF&Heâ mkesâÛe’ meeoj kesâ}s. mJeeleb$Ùe ÛeUJeUerle, keâcÙegefvemš ÛeUJeUerle les menYeeieer Pee}s, leg®bieele ies}s, efMe#ee YeesieuÙee, Øeeieeflekeâ Got&
}sKekeâebÛÙee mebIešvesle lÙeebveer Kethe keâece kesâ}s. jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛÙee yeebefOe}keâerletve lÙeebveer Debeflecele: meeefnlÙee}e hetCe&le: mJele:}e Jeentve Iesle}s.
Deveskeâ hejosMeJeeNÙee kesâuÙee. %eeveheer"emekeâš 21ÛÙee Deemeheeme cenòJeeÛes hegjmkeâej lÙeebvee Ùee keâeUele keâmes efceUe}s ns meJe& ØemeejceeOÙeceebveer
legceÛÙeeheÙeËle heesnesÛeefJe}s. lÙeebÛee jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ, meebmke=âeflekeâ, meeefneflÙekeâ pe[CeIe[CeerÛee Dee}sKener meebefiele}e. Got& DeeefCe
mecekeâe}erve efnbogmLeeveer meeefnlÙeele}s lÙeebÛes mLeevener DeOeesjsefKele kesâ}s. lÙeebÛÙee Ùee mLeeveeÛeerÛe ÛeÛee& DeeheCener keâjCes DeheefjneÙe& "jles. pÙee cegm}erce
DeuhemebKÙeekeâ meceepeeletve les Dee}s lÙee meceepeeÛÙee heejbheefjkeâ cet}leòJeJeeoer ceenew}eÛes - heÙee&JejCe heej keâ¤ve leer Øeeieeflekeâ jepekeâerÙe efJeÛeejebÛeer
DeeefCe leòJeefÛeblekeâ Jee*dceÙeerve efJeÛeejOeejsÛeer Oegje cejsheÙeËle keâmes Jeenle jeefn}s, ns meJe& DeeheCe SskeâuÙee - JeeÛeuÙeeveblej peeHeâjermeensyeebyeö}
Ûee Deehe}e Deeoj DeeCeKeerveÛe efÉiegefCele neslees. lÙeebÛÙee Øeeieeflekeâ efJeÛeejebÛÙee veeršvesškeäÙee ØehebÛeeÛeer megKeog:Kes kegâšgbyeerÙe, Deehlepeve mJele:Ûee
DeuhemebKÙe meceepe Ùee meJeeËÛeer veeU lÙeebveer meJe&nejeJeiee&ÛÙee keâeceieej Jeiee&ÛÙee - oef}le, heeref[le, Meesef<ele Jeiee&ÛÙee GlLeeveeÛÙee ÛeUJeUerMeer -
meJeËkeâ<e heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerMeer pees[}s}er nesleer. jefMeÙeeleÛe keâcÙegefvePeceÛÙee meòesÛes heleve PeeuÙeeveblej peieYejÛÙee ceekeäme&JeeÅeebceOÙes vewjeMÙe
Dee}s. ÛeUJeUs - }sKekeâ - keâJeer - efJeÛeejJeble keâeÙe&keâlex cees[tve he[}s. peeHeâjermeensyeebÛÙee yeeyeleerle meecÙeJeeoeÛeer yew"keâ DeeefCe yeebefOe}keâer lÙeebÛÙee
JeeCeer, }sKeCeer}e, DeefYeJÙekeäleer}e DeeefCe efJeÛeejOeejs}ener nesleer. cnCetveÛe jefMeÙeeÛÙee he[Pe[erveblej peieYej keâcÙegefvePeceÛeer efJeMes<ele: eflemeNÙee
peieeleer} nesT }eie}s}er heerÚsneš Ùeebveer les JÙeefLele Pee}s. cee$e MesJešheÙeËle efvejeMe ve neslee DeeMeeJeeoerÛe jeefn}s. ceePÙee °erves keâcÙegefvePeceÛÙee
yeebefOe}keâermeesyele Ùee osMeeJej, Ùee osMeeÛÙee ceeleerJej DeeefCe cegKÙe ØeJeenele (DeuhemebKÙe meceepeeÛeer efveÙeleer meeJe}ermeejKeer meesyele Demetvener) les DeeheuÙee
meeefnlÙeeÉejs meeceer} nesTve mece°erÛÙee De«eYeeieer jeefn}s. lÙeebÛÙee Ùee keâeceefiejerJej cee$e lÙeebÛÙee šerkeâekeâejebveer DeeefCe ØeMebmekeâebveerner ØekeâeMe šekeâ}e
veener, ÙeeÛes ce}e lejer JeeF&š Jeešles. keâefJelee - veeškeâ - keâLee - JewÛeeefjkeâ ef}KeeCe pes lÙeebveer kesâ}s lÙeemeesyele JewefMJekeâ keâeUeleuÙee ceneve
}sKekeâ-keâJeeRÛÙee keâefJelee}sKeveeÛes DevegJeeo kesâ}s. Got& Yee<esleer} ceerj-ieeef}ye Je Fkeâyee} Ùee efoiiepe keâJeeRÛÙee keâefJeleebÛes mJele:ÛÙee vepejsletve hetCe&
mebkeâ}ve keâ¤ve lÙeeme ØemleeJevee Yetefcekeâe ef}ntve Ùee osMeeÛÙee cegKÙe mebmke=âleerÛeer veeU cegKÙe ØeJeeneMeer lÙeebveer Got& meeefnlÙeeÛeer pees[tve šekeâ}er.
Ùee Got&leer} efoiiepe keâJeeRÛÙee keâefJeleebvee veJee DevJeÙeeLe& efo}e. efÛebleveeheemetve lees lÙeeleer} jesce@efvškeâ keâefJelesleer} JÙeeketâU ceeveJeer veeles lÙeebveer
mhe° keâ¤ve lÙeeleuÙee DeefYeJÙekeäleeRÛee DeefYepeeleheCee hegvne meebefiele}e. ÙeeefMeJeeÙe lÙeebveer keâyeerj, ceerjeyeeF& ÙeebÛÙeener keâefJelee hegvemeËkeâef}le kesâuÙee.
lÙee oesvner hegmlekeâebvee peeHeâjermeensyeebveer ef}efn}suÙee ØemleeJevee - Jeso Gheefve<eo - ÛewlevÙeJeeo, pe[Jeeo - iet{Jeeo - MebkeâjeÛeeÙeeËÛee DeÉwleJeeo
- MebkeâjeÛeeÙeeËveblejÛes DeÉwleeJee}s veblejÛÙee efhe{erÛes Yee<Ùe, efnbot efceLme - efMeJe heeJe&leer, iebiee pecegvee, heeÛe npeej Je<eeËheemetve Ûee}le Dee}suÙee
pe[pebyeeU mebmke=âleerÛes JewYeJe Deehe}ener JewÛeeefjkeâ Jeejmee DemeuÙeeÛes oMe&ve Ùee Skeâe ØemleeJeveebletve keâ¤ve efo}s. DeuhemebKÙe meceepeeletve Dee}s}s
}sKekeâ heenlee heenlee ‘yeeÙeme’ nesleele Je cespee@efjšerMeer, mece°erMeer lÙeebÛes pecesveemes nesles. peeHeâjermeensyeebÛes cee$e lemes Pee}s veener. les mJele:Ûe
mebkegâefÛele keâes<eeÛÙee DeuhemebKÙe meceepeeÛÙee OeceeËOe peeefCeJesletve menpe yeensj keâmes Hesâkeâ}s ies}s ÙeeÛee DeÛebyee Jeešlees.
Got& ne legkeâea Meyo Deens. lÙeeÛee DeLe& Deens }<keâj. 11JÙee Melekeâeheemetve ceOÙe-hetJe& DeeefMeÙeekeâ[er} ÙeJeveer Dee›eâceCeebkeâ[tve efnob mg LeeveJej Dee›eâceCes
nesle jeefn}er. Ùee Dee›eâceCeeleer} MesJešÛes ceesie}ebÛes Dee›eâceCe keâ}keâòee, efou}er, DeeefCe oef#eCeskeâ[er} cegefm}ce Deeefo}Mee¢ee, efvepeeceMee¢ee ÙeebÛes
meeceüepÙe efou}er, keâ}keâòeeefmLele jepÙekeâejYeejeÛeer Yee<ee Heâejmeer mebmke=âle, efvecve Dejyeer jeefn}er. meJe&meeceevÙe ceeCemeeÛeer Ke[er yees}erMeer efveieef[le Deme}s}er
Øeeke=âle Yee<ee Ùee meJeeËletve Got& Yee<ee Giece heeJe}er. efleÛeer pe[CeIe[Ce keâMeer Pee}er ns Deveskeâ ØemleeJevee, Yetefcekeâe, }sKe Ùeeletve peeHeâjermeensyeebveer
oeKeJetve efo}s. efnbot efceLme, jeceeÙeCe-ceneYeejle, cenekeâeJÙe keâeef}oeme YeJeYetleerheemetve les legUMeeroeme, metjoeme, keâyeerj, ceerjeyeeF&heÙeËle meJe& keâener pes Ùee
osMeeÛÙee mebmke=âleer meeefnlÙeeÛes Deens les Got& Yee<esves DeeheuÙeele Iesle}s. Got& Yee<ee meJee&Lee&ves keâe@mceeshe@ef}šve DemeuÙeeÛes peeHeâjermeensyeebveer JesUesJesUer DeeheuÙee
ef}KeeCeeÉejs G}ie[tve oeKeefJe}s. SjJeer Got&Ûee GodGiece-efJekeâeme DeeheCee}e keâU}eÛe vemelee. ÛeejMes-heeÛeMes Je<eeËhetJeea Decesefjkeâe veeJeeÛee osMe
peieeÛÙee vekeâeMeeJejÛe pevce}e veJnlee Deieoer leMeerÛe keâLee Got& Yee<esÛeer Deens.
Got& meeefnlÙeeÛee keâefJelesÛÙee Debieeves heeÙee pÙee ceerj meewoe Ùeebveer Ieele}e lÙeebÛÙeeveblejÛes DeeefleMe veeefMeKe ÙeebÛee Skeâ keâe}Keb[. lÙeeveblej ieeef}ye,
peewkeâ, oeie lÙeeveblej Demeiej Heâeleer efpeiej, lÙeeveblej Fkeâyee} peesMe, lÙeeveblej efHeâjekeâ, Hewâpe Denceo Hewâpe, mejoej peeHeâjer, ceiotce ceesefnöerve, cepeepe
292
}KeveJeer, ceesF&ve ngmesve pepyeer, kewâHeâer Deepeceer, cepe¤n meguleevehegjer, Jeeceskeâ peesvehegjer, hejJesPe Meeefnoer, meenerj }gefOeÙeeveer, Denceo veoerce keâeMceer,
yeekeâjcesnoer ner MesJešÛeer keâener Øeeieeflekeâ efJeÛeejOeejCee yeebOeer}keâer mJeerkeâejCeejer cnCepes ceekeäme&Jeeoer. Ùee ceekeäme&Jeeoer efhe{erves Got& meeefnlÙee}e meeceeefpekeâ
heefjJele&veeÛeer efoMee osTve lÙee meeefnlÙee}eÛe meceepemevcegKe yeveefJe}s. Deepe ceekeäme&Jeeoer [eJÙee ÛeUJeUerÛee mebefOekeâeU Deens. Øeeieeflekeâ Got& meeefnlÙeeÛeer
nö Dees}eb[tve mJele:}e cee@[ve& cnCeefJeCeeNÙee }sKekeâ-keâJeeRÛeer efhe{er Got& meeefnlÙeele ØemLeeefhele Pee}er. leerceOÙes Jenero DeKeej, Keef}} G} jsnceeve
DeePeceer, Depeerpe keâewOeer - peHeâj ieesjKehegjer cenceo De}Jeer - MenjÙeej, yeMeerj yeõ, pegyesj efjPeJeer, efveoe Heâepe}er yeeveer ns Ùesleele. yeekeâj cesnoermeejKee
ceekeäme&Jeeoerner ogmeNÙee Debieeves heg{s ÙesTve Ùee cee@[veeËceOÙes yemet ceeiele. Got& keâefJelesleer} ceekeäme&Jeeoer Øeeieeflekeâ efJeÛeejeÛee keâe}Keb[, lÙeeÛÙee ceÙee&oe
Ùee cee@[ve& efhe{erves meebietve lÙeehes#ee DeefOekeâ JesieUs osCÙeeÛee DeefYeefveJesMe peesheeme}e Deens. ceekeäme&Jeeoer keâJeerÛÙee Flekesâ efkebâJee keâekeâCeYej mejme
keâece pÙee ke=â<CeÛeboj, cebšes, jepeWojefmebie yesoer, F&mcele ÛegieleeF& FlÙeeoeRveer kesâ}s, lÙeebÛÙee leg}vesle cee@[ve& efhe{erleer} ieÅe Got& }sKekeâ keâceerÛe
he[}s}s efomeleensle. Deepe Got& meeefnlÙeele MeceMetj jnsceeve Heâe®keâer, Øees. ieesheerÛebo veejbie, JeeefjMe Deu}Jeer ÙeebmeejKes ceevÙeJej šerkeâekeâej Deensle.
Ùee meJe& šerkeâekeâejebÛÙee °erves veJÙee Got& keâefJelesMeerner veeles ceekeäme&Jeeoer Øeeieeflekeâ meeefnlÙeeleer} efhe{erMeer pees[Ceejs pÙeebvee KeNÙee DeLee&ves cee@[ve&
cnCelee ÙesF&}, iesuÙee efhe{erleer} Demetvemegæe les Heâkeäle peeHeâjermeensye Deensle, Demes Ùee šerkeâekeâejebÛes cnCeCes Deens. cee@[ve& efhe{erleuÙee keâJeeRveener
peeHeâjermeensye DeeheuÙeeleuesÛe Jeešues cnCeCÙeehes#ee cee@[ve& keâJeer cnCetve les peeHeâjermeensyeebvee veekeâe¤ Mekeâ}s veenerle. 1962 veblej Got& keâefJelesÛee
ceekeäme&Jeeoer he@šve& yeo}}e peeTve Fvkeâ}eyeer keâefJelesÛee mebefOekeâeU efvecee&Ce Pee}e. peeHeâjermeensyeebÛÙee yeeyeleerle cee$e DeheÙeMe Dee}s veener. veJÙee
efhe{er}e les vegmeles YeeJe}s veenerle efleÛÙeener keWâõmLeeveer les jeefn}s. ‘cesje meHeâj’ veeJeeÛÙee lÙeebÛÙee DelÙeble ieepe}suÙee keâefJelesves Got& cee@[ve& keâefJeleslener
lÙeebvee De{UmLeeve efceUJetve efo}s.
mejoej keâneb nw cenefHeâ} ceW~ nj Ûeerpe Yeg}e oer peeSieer~ ÙeeoeW kesâ nmeer ‘yetle Keeves mes~ nj Ûeerpe G"e oer peeSieer~ efHeâj keâesF& veneR Ùen hegÚsiee~
mejoej keâneb nw cenefHeâ} ceW~ }sefkeâve ceQ Ùeneb efHeâj DeeTbiee~ yeÛÛeeW kesâ onves mes yees}tbiee~ efÛeñerÙeeW kesâ pegyee mes ieeTbiee~ peye yeerpe nmeWies Oejleer ceW
Deewj keâeshe}s Deheveer Gbie}er mes~ ceQ heòeer heòeer~ keâ}er keâ}er~ Deheveer DeebKeW efHeâj Kees}tbiee~ mej meype nLes}er hej }skeâj~ Meyevece kesâ keâlejs lees }gbiee~
ceQ jbiesefnvee Denb}s ie]pee}~ Deboe]pes megKeveyeve peeTbiee~ Oejleer keâer megvenjer meye veefoÙeeB~ DeekeâeMe keâer efve}er meye efPe}s~ nmleer mes cesjer Yej peeSbieer
Deewj meeje peceevee osKesiee~ nj efkeâmmee cesje DeHeâmeevee nw~ nj DeeefMekeâ nw mejoej Ùeneb nj ceeMegkeâe meg}leevee nw~’
Got&leer} lejkeäkeâer hemebo keâefJelesleer} GÛÛe heeleUerJejer} ner peeHeâjermeensyeebÛeer keâefJelee. efleves Got& meeefnlÙeele veJÙee efhe{erÛÙee pe}Mee cegMeeÙeNÙeelener
OegceeketâU Ieele}e. kesâJeU Ùee SkeâeÛe keâefJelesves lÙeebvee cee@[ve& Got& keâefJelesvesner DeeheCeeceOÙes GÛÛe ef"keâeCeer De{U mLeeve efo}s.
hejJeePe (Gñeve) Ùee lÙeebÛÙee heefnuÙee meb«eneveblej Ketve keâe }efkeâj, veÙeer ogefveÙee keâes me}ece, Deceve keâe efmeleeje, SefMeÙee peeie G"e, helLej
keâer efoJeej, Skeâ KJeeye Deewj hewjenves Menj, }nt hegkeâejlee ns lÙeebÛes Skeâehes#ee Skeâ ßes‰ keâefJeleemeb«en. lÙeele}s efJe<eÙe DeÚgles. }epeJeeye vepce DeeefCe
veicÙeeleer} veeškeâerÙe Mew}er Skeâe meJeexÛÛe ßes‰ opee&Ûee Meenekeâej peeHeâjermeensyeebvee yeveJetve ies}er. lejkeäkeâer hemebo Dejye, }Keveew keâer heeÛe jeles, hewiebyejeves
megKeve, Fkeâyee} DeleeMeer, ceerj ieeef}ye ÙeebÛÙee MeeÙejerÛes mebkeâ}ve peieYejÛÙee Yee<eeble Pee}s}s. Ùee meJe& hegmlekeâebÛes DevegJeeo efnbogmLeeveÛÙee 14 Yee<eebceOÙes
DevegJeeefole nesCÙeeÛes YeeiÙe lÙeebÛÙee keâefJeles}e }eYe}s. les lÙee keâefJelesleer} GlmHetâle& DeeMeÙe, Mew}er DeeefCe meeQoÙee&Ûeer °er ÙeecegUs. ceekeäme&Jeeoer Demetvener
lÙeebÛeer keâefJelee keâOeerÛe ØeÛeejkeâer OJepee KeebÅeeJe¤ve JeeefnuÙeemeejKeer Jeeš}er veener. keâ}eJeeÅeebÛÙeener cegmkeâšele ceejeJeer SJe{er lÙeebÛeer keâefJelee ØeÙeesieMeer}
nesleer. keâJeer, MeeÙej cnCetveÛeer peeHeâjermeensyeebÛeer nwefmeÙele yengefheb[er nesleer. ›eâebeflekeâejkeâ, mJeeleb$Ùe ÛeUJeUerle}e mewefvekeâ (cegpeeefnos Deepeeoer), Skeâ
Dee}esÛekeâ (veekeâero) Skeâ efJeÛeejJeble (cegHeâkeâerj), Skeâ he$ekeâej (pevee&ef}mš) ner peeHeâjer meensyeebÛeerÛe yengefJeOe¤hes - lÙeebÛÙeeleuÙee keâJeerves meJeeËJej ceele
keâ¤ve Got& meeefnlÙeeleer} oerIe& keâe}Keb[Ûe ceble¤ve šekeâ}e. Fkeâyee}, ØesceÛebo, šeieesj ÙeebÛeer JewÛeeefjkeâ hejbheje peeHeâjermeensyeebveer mJeerkeâe¤ve leer Je=efæbiele
kesâ}er. lÙeebÛÙee DeefYeJÙekeäleeRÛee efme}efme}e efÛebleveeÛÙee JÙeehekeâ JÙeeceesnele}e neslee. meeceeefpekeâ heefjJele&ve ns efleÛes Gefö° nesles. Got&le pÙee}e peceeef}Ùeeveer
efJeMeoeve cnCeleele les lÙeebÛÙee "eÙeer nesles. leòJe%eeveelcekeâ efJeÛeejOeeje! meeQoÙe&Meem$eeÛes Yeeve (SmLesefškeâ mesvme) mecÙekeâ mekeâejelcekeâ °er ÙeecegUs lÙeebveer
vegmelÙee Got& keâefJeles}eÛe veener lej ceeCemeeÛÙee peieCÙee}ener veJeer Tpee&, veJee DeLe& Øeehle keâ¤ve efo}e. lÙeebÛÙee keâefJelesle peelÙeeÛe peesMe neslee. ceeCetme
ne lÙeebÛÙee meeefnlÙeele keWâõmLeeveer keâeÙece jeefn}e. lÙeeÛes nesle jenCeejs Mees<eCe! lÙeeÛeer Øeieleer! lÙeeÛes efJe<ecelesves cegPeg&ve peeCes, ceeCemee ceeCemeeleer}
peeleerOecee&leer} Yeele=YeeJeeÛes DeeefCe efÛejbleve megKemece=æer DeeefCe MeebleerÛes meeceeefpekeâ heÙee&JejCe DeeheuÙee keâefJelesÉejs peeHeâjermeensyeebveer efvecee&Ce ke⤠heeefn}s.
lÙeecegUs lÙeebÛÙee keâefJelesÛee efJe<eÙe ›eâebleerner Pee}e. Gl›eâebleerner Pee}e. pes pes ceeveJeer pes pes Ye}syegjs lÙeebvee les efJe<eÙener keâOeer Ie=CeCeerÙe Jeeš}s veenerle.
‘Deeyees Keekeâes yeeo keâe peneb yengle nmeerve nw~ Deiej keâesF& yeefnMle (pevvele) nw lees yeme Ùener peceerve nw~’ ÙeeÛes Yeeve lÙeebveer melele "sJe}s. ceeCemeeÛes
ßecepeerJeer Deehe}s nele veJes peie GYes keâjCeejs. lÙeebveer lÙee neleeÛes ieeCes cegkeälekebâ"eves ieeÙe}s. ‘Fve neleeW keâer lekeâjerce keâjes’ Fve neleeW keâes leeefpece
keâjes~ ogefveÙee keâes Ûe}evesJee}s nw~ Fve nele keâes lemeef}ce keâjes~ ns peeHeâjermeensyeebveer "emetve meebefiele}s. veÙeer ogefveÙee keâes me}ece ns meecÙeJeeoeÛes
mLeU heenCeejs peeHeâjermeensyeebÛes ¤hekeâ keâeJÙe. lÙeeÛee keWâõefyebotner ceveg<Ùe DeeefCe ceveg<Ùepeele DeeefCe efleÛÙeele nesT Ieele}s}s heefjJele&ve Ùeele jeefn}e.
nce FvmeeefveÙele kesâ peceeves kesâ ceewmece pees yeo}les jns nQ Deewj yeo}s jnWies~ pees veS Hetâ} meeLe }eles jns nw Deewj }eles jnWies - peeHeâjermeensye ceeCemeeÛes
Ye}s JneJes Ùee ceewmeceeÛÙee (nbieeceeÛÙee) keâeÙece Øeleer#esle jeefn}s DeeefCe cnCetveÛe Deceve keâe efmeleeje Ùee DeesUerlener les cnCetve ies}s - ojKe Hetâ} Hetâ}
yenej Deeoceer kesâ Jeemles - lÙeebÛÙee meJe& keâefJeleemeb«eneleer} DeJelejCes ÅeeJeerle lesJe{er Lees[erÛe "jleer}. efnbogmLeeve - heeefkeâmleeveÛÙee HeâeUCeerJej lÙeebveer
ef}efn}s}er mejno keâefJelee oesvner osMeebleer} jepÙekeâlÙeeËÛÙee DeeefCe yesoer} meòeeOeeNÙeebÛÙee [esUŸeele Debpeve Iee}Ceejer Deens DeeefCe oesvnerkeâ[uÙee
pevelesÛÙee ceveeleer} hejmhejebefJe<eÙeer mee"}s}s És<e, celmej DeeefCe efJe<e Hesâketâve ÅeeÙe}e Yeeie hee[Ceejer DeMeer keâefJelee Deens.
‘Fmeer mejno hes keâ} [gyeeÙee metjpe neskesâ oes legkeâ[s Fmeer mejno hes keâ} peKceer ngF& megyens Deepeeoer Ùen mejno Ketve keâer DeMkeâeW keâer DeeneW keâer
293
MejejeW keâer peneb yeesF& Yeer veHeâjle Deewj le}Jeejs GieeF& Leer~ Ùen mejno pees }ng heerleer nw Deewj Mees}s Gie}eleer nw~ nceejer Keekeâ kesâ efmeves hes veeieve yeve
kesâ Ûe}leer nw~ mepee kesâ, pebie kesâ nlÙeej cewoeves efvekeâ}leer nw~ ceQ mejno hes keâye mes cegblepej ntb megyes Heâjoe keâe Ùen mejno Hegâ}eW keâer KegMyeeW keâer jbiees}er
yenejeW keâer Oevekeâer lejn nbmeleer veoerÙeeW keâer lejn ye}Keeleer~ Jeleve kesâ Deejpetb hej peguHeâ kesâ ceeefveo }njeleer cenkeâleer peieceieeleer Skeâ ogunve keâer ceeBie
keâer efmebotj kesâ pees yee}eW keâes oes efnmmees ceW leKeefmece keâjleer nw ceiej efmebogj keâer le}Jeej mes mebo} keâer Gbie}er mes Jees efove DeeS Deebmet neskesâ veHeâjle
efo} mes Jen peeS, Jees efove DeeS Ùen mejno yeesme S }ye yeve kesâ jn peeS~’
peeHeâjermeensyeebveer mejno Ùee keâefJelesceeHe&âle kesâ}s}s DeeJeenve Deepe Heâ}oeÙeer "jleevee efomele veener. GÅee keâoeefÛele Demee ÙesF&} keâer, ns Skeâe osMeeÛes
Pee}s}s oesve legkeâ[s meebOe}s peeleer}. Skeâ KJeeye Deewj ceOeer} keâefJelesle ßece keâjCeeje Skeâ ceeCetme veJeer JewYeJeeÛeer Jes¤U Deefpeb"e efvecee&Ce keâ¤ve peeF&},
Demee DeeMeeJeeo meebieCeejer peeHeâjermeensyeebÛeer Got& keâefJelee efleves mecekeâe}erve YeejleerÙe meeefnlÙener mece=æ keâjCÙeele neleYeej }eJe}e. peeHeâjermeensyeebÛÙee
efveJee&Ceesòej Got&leer} ‘Fefvkeâ}eye’ veeJeeÛÙee owefvekeâeves lÙeebvee Got& keâefJelesÛee DeeKejer ceesie} DeMeer Ghecee osTve ßeæebpe}er Jeeefn}er leer Ghecee ce}e lejer
peeHeâjermeensyeebÛÙee keâeUeleer} DeefYeJÙekeäleerÛee Deheceeve keâjCÙeemeejKeer Jeeš}er. efHeâjkeâe hejmleerle De[keâ}suÙee Ùee owefvekeâeÛÙee mebheeokeâeÛÙee cetKe&heCee}e
keâeÙe cnCeeJes?
o

294
 ØemLeeefheleebhes#ee JesieUs heg. }.
ceje"er meejmJeleebmee"erÛe veJns lej mecemle ceje"er ceeCemeebmee"er heg}Ûb es efveJee&Ce Deme¢e cnš}s heeefnpes. leerve efoJeme nesTve ies}Ùs ele lÙeebÛÙee efveJee&Cee}e.
lÙeebÛes efveJee&Ce ce}e lejer Demes efpeJnejer }eie}s Deens. Leesj jepekeâejCeer, Leesj Demeeceer, Leesj keâ}eJeble ies}e, keâer heshejJee}s Deehe}s vesnceerÛes DeewheÛeeefjkeâ
meeshemkeâej Gjketâve Iesle Demeleele. heg} ies}s DeeefCe yeNÙeeÛe heshejJeeuÙeebveer ce}ener Øeefleef›eâÙee efJeÛeej}er. heg}bÛÙee efveJee&CeeJej ceer keâeÙe Øeefleef›eâÙee osCeej
DeeefCe ceePee lees keâeÙe DeefOekeâej? heg} ceePÙee JeieeaÙe Âef°keâesveehes#ee Heâej Leesj nesles. JeieeaÙe peeefCeJesletve De#ej Jee*dceÙeekeâ[s heenCeeNÙee ceePÙeemeejKÙee}e
heg} YeeJe}s ns ceePÙeeyeeyeleerle lejer Keesšs veener. heg}bÛÙee efveJee&CeeJej ceer MeeskeâØeefleef›eâÙee JÙekeäle kesâ}er. Deveskeâ ceevÙeJejebmeesyele leer ‘}eskeâmeòee’le Úehetve
Dee}er - ‘‘ceje"er Jee*dceÙeele heg}bÛee efJeveeso ne Skeâe efJeefMe° ßesCeerÛee lemesÛe DeefYe®Ûeermebhevve "j}e. Ùee efJeveesoeves JeeÛekeâe}e mJele:keâ[s lešmLeheCes
heeneÙe}e efMekeâJe}s. ne efJeveeso yeerYelme jme efvecee&Ce keâjCeeje veJnlee. Ùee MelekeâeÛÙee GòejeOee&le ceje"er meceepeele pees veJeerve ceOÙeceJeie& efvecee&Ce Pee}e
lÙeeÛeer DeesUKe heg}bÛÙee meeefnlÙeeves hešJetve efo}er. Ùee ceOÙeceJeieeaÙe mebmke=âleerÛeer pe[CeIe[Ce, lÙeeleer} cepesoej efJemebieleer lÙeebveer DeeheuÙee efJeveesoeceeHe&âle
hesMe kesâ}er. heg}bÛes cees"sheCe Demes keâer DeeheuÙee JeieeaÙe peeefCeJesÛes DeecejCe meeefnlÙe efvecee&Ce keâjleevee, lÙeebveer mJele:Ûesner efJeveesoeÛÙee Debieeves meceer#eCe
kesâ}s. lÙeecegUs lÙeebÛee efJeveeso efJeJeef#ele mece°erJej Yee<Ùe keâjCeeje "j}e. Ùee Yee<Ùee}e ceeCegmekeâerÛee mheMe& neslee. ceje"er De#ej Jee*dceÙeele heg}bÛeer Ùee
°erÛeer keâeceefiejer Depees[ Deens!’’ Øeefleef›eâÙee osTve ceer ceeskeâUe Pee}es, heCe heg} iesuÙeeves ceveele peer yeejerkeâMeer ®Ke®Ke ce}e ÚUle jeefn}er efleÛeb
keâejCe keâeÙe? heg}bÛÙee meJe& meeefnlÙeke=âleer, veešŸeke=âleer DeeefCe lÙee Deveg<ebieeves kesâ}s}e lÙeebÛee hejHeâe@ce&vmener heeefn}e keâer lÙeebÛÙeeceOeuÙee Skeâe DeeOegefvekeâ
cetefle&YebpekeâeÛee mee#eelkeâej JeeÛeCeeNÙee}e, lÙeebÛee Skeâhee$eer ØeÙeesie heenCeeNÙee}e keâeÙece JneÙeÛee. keâoeefÛele ÙeeÛe iegCeOecee&letve les oef}le meeefnlÙeeÛÙee
ÛeUJeUerÛes, Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛes DeeheuÙee GòejeÙeg<Ùeele Kebos hee"erjeKes Pee}s DemeeJesle! yeeyegjeJe yeeiet}, oÙee heJeej, [e@. iebieeOej heeveleeJeCes,
Øee. kesâMeJe cesßeece DeeefCe MesJešer ÙeMeJeble ceveesnj DeeefCe veblejÛes efkeâlÙeskeâ peCe ÙeebÛÙeeMeer heg}bÛee Ieó $e+CeevegyebOe pees[}e ies}e neslee. Ùee $e+CeevegyebOeele
ceer cee$e Dees{}e ies}es veener. Ùee}e keâejCeerYetle Iešveener DeMeerÛe Ie[}er. lÙeecegUs ceer heg}bÛÙee $e+CeevegyebOee}e heejKee Pee}es. ceePÙee heefnuÙee
keâefJeleemeb«eneves ØemLeeefhele ceje"er meejmJeleebvee neojJetve mees[}s nesles. lÙee JesUÛeer Dee"JeCe Ùee Deveg<ebieeves ce}e FLes efouÙeeefMeJeeÙe jenJele veener.
‘iees}efhe"e’ Ùee keâefJeleemeb«eneÛÙee Øeefmeæerveblej ØemLeeefhele meeefneflÙekeâ šerkeâekeâejebÛeer Ye}eryegjer Øeefleef›eâÙee Gcešle nesleer. Leesj ieerlekeâej
ie. efo. cee[iegUkeâjebveer lej ‘iees}efhe"e’Jej keâ[Jeer Øeefleef›eâÙee osTve ce}e efnCekeâme "jJet heeefn}s nesles. jmeeU veeceosJeeÛee keâeU mebhetve {meeU veeceosJeeÛee
Jee*dceÙeerve keâeU meg¤ PeeuÙeeÛeer Deesj[ ieefoceebveer kesâ}er nesleer. ieefoceebÛÙee šerkeâeefšheCeerÛeer oKe} IÙeeJeer Demes DeeceÛÙee meeefneflÙekeâ heefjJeeje}e
Deefpeyeele Jeeš}s veener. hejbleg ieefoceebvee heg}bveerÛe hejmhej Gòej osTve ‘iees}efhe"e’ Ùee keâefJeleemeb«eneÛes Jee*dceÙeerve cetuÙe peenerjheCes lesJne meebefiele}s nesles.
Ùee Iešvesveblej leerveskeâ Je<eeËveer ceer ceePÙee menkeâeNÙeebmen hegCÙeele heg}bvee YesšeÙe}e ies}es neslees. hegCÙeele heg} IejerÛe nesles. megveerleeyeeFËveer les Iejele Demetvener
ce}e Yesšt efo}s veener. ce}e Heâej JeeF&š Jeeš}s DeeefCe ceie ceer keâOeerÛe heg}bvee YesšCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e veener. Deieoer lÙeebÛes efveJee&Ce nesF&heÙeËle. ceePÙee
Deveskeâ efvekeâšJeleea oef}le meeefneflÙekeâ efce$eebÛes peeCes-ÙesCes heg}bkeâ[s Demes. lÙeebÛÙee Yesšerle keâOeerlejer ceePee Gu}sKe DemeuÙeeÛes lÙee efce$eebkeâ[tve ce}e keâUle
Demes. ceer GieeÛe ceveele De{er Oe¤ve MesJešheÙeËle heg}bvee Yesšt Mekeâ}es veener. heg} iesuÙeeJej ner ®Ke®KeÛe ce}e Deepe KeeT }eie}er Deens. KejbÛe heg}
lÙee JesUer ce}e keâe Yesšt Mekeâ}s veenerle? les yeÇÇeÿeCÙeeÛes meesJeUsDeesJeUs peheCeejs veJnles. meeefneflÙekeâ mhe=MÙeemhe=MÙelee DeeefCe efMeJeeefMeJe ceeveCeejs veJnles.
lejermegæe les lÙee JesUer ce}e keâe Yesšt Mekeâ}s veenerle ÙeeÛes Jew<ecÙe ce}e Deepe lejer Heâej Jeešles Deens. cejCeeDeieesojÛÙee lÙeebÛÙee DeepeejheCeeÛÙee yeelecÙee
Ssketâve GieeÛe ie}ye}uÙeemeejKes ce}e JneÙeÛes. JeešeÙeÛes, Deelee Skeâoe heg}bvee YesšeJes. Øeke=âeflemJeemLÙeeÛÙee keâeUele heg}bÛeer Yesš Pee}er Demeleer lej ceer
lÙeebvee ce}e lesJne Yesš keâe veekeâej}er, ns efJeÛee¤ Mekeâ}es Demelees. heg}bveer ce}e Yesš veekeâej}er heCe ceePÙee Jee*dceÙeerve keâle=&lJeeÛeer keâOeer ØeleejCee kesâ}er
veener. ce}e veekeâejuÙee ies}suÙee YesšerÛee ceer ceePÙee heæleerves Deepe DevJeÙeeLe& mecepet Mekeâlees.
ceer heg}bvee pesJne YesšeÙe}e ies}es lees keâeU DeeCeeryeeCeerÛee neslee. ceer DeeCeeryeeCeerÛee meceLe&keâ Deme}suÙee }sKekeâ-keâJeeRhewkeâer Skeâ neslees. keâoeefÛele
lÙee JesUer ÙeeÛe keâejCeemee"er heg}bveer ceePeer Yesš veekeâej}er DemeeJeer. heg} lÙee JesUer DeeCeeryeeCeerefJejesOeer ÛeUJeUerÛes Jee*dceÙeerve vesles DeeefCe ØeJekeäles nesles.
lÙeeJesUer heg}bveer ce}e Yesš veekeâej}er ÙeeÛee šeskeâeÛee jeie ceer Oej}e veener. heCe heg}bJejer} ceePee lesJneheemetveÛee ®meJee keâeÙece jeefn}e. DeeCeeryeeCeerefJe®æ
pes pevepeeiejCe pesJne Ieele}s ies}s lesJne lÙee peeiejCeele heg} DeeIee[erJej nesles. lÙeeveblej Pee}suÙee efveJe[Cegkeâeble keâeB«esmeÛee hejeYeJe Pee}e. pevelee
he#eeÛeer jepeJeš keWâõele meòesJej Dee}er DeeefCe heg{s lees he#e Hegâštve meòesJe¤ve heeÙeGleejner Pee}e. heg} pevelee he#eeÛÙee heg{uÙee iees°erle kegâ"sÛe veJnles.
les jepekeâejCeeheemetveÛe Deef}hle Pee}s. keâoeefÛele lÙeebvee Ùee meJe& iees°eRÛee vee@efMeÙee Dee}e DemeeJee. lÙeeveblej les mJele:ÛÙeeÛe veešŸe DeeefCe
meeefnlÙeefJeMJeele jcetve ies}s. heg} JÙeefkeälemJeeleb$ÙeeÛes, efveJÙee&pe-efvejbkegâMe }eskeâMeener JÙeJemLesÛes Kebos hegjmkeâlex nesles. lÙeebveer PeesefšbieMeener}e, mecetneÛÙee
ngketâceMeener}e keâOeerÛe Yeerkeâ Ieele}er veener. DeeheuÙee meJeËkeâ<e kegâJeleerves les efleÛÙeeJej DeKesjheÙeËle Øenej keâjle jeefn}s. ceneje°^ jepÙeeleer} 95
mee}ÛÙee meòeeblejeveblejner heg} Deehe}er Øeefleef›eâÙee JÙekeäle keâjle jeefn}s. lÙeebvee efMeJemesvee-YeepeheÛÙee mejkeâejves efo}s}e ‘ceneje°^ Yet<eCe’ ne efkeâleeye
mJeerkeâejleeveener lÙeebveer ÙegleerÛÙee keâejYeejeyeö} Deehe}er šeskeâeÛeer efJejesOeer Øeefleef›eâÙee efo}er. heg}bvee JÙeefkeälemJeeleb$ÙeeÛeer Pee}s}er ieUÛesheer Deefpeyeele
DeeJe[le veJnleer. heg}bveer ce}e Yesš lÙee JesUer veekeâej}er lÙeeceeiesner nsÛe keâejCe DemeeJes. meeefneflÙekeâ Demeesle Jee jepekeâejCeer, ceeCemes cees"er Pee}er
keâer leer Keesšer Keesšer Jeeiet }eieleele. cees"er Pee}er keâer ner ceeCemes mJele:yeö} ØeeceeefCekeâ vemeleele. Øeefle‰sÛeer Keesšer PeUeUer Ûe{Jetve leer Keesšs
Keesšs mJele:yeö}ner yees}le jenleele. heg} Ùee}e DeheJeeo nesles. heg} DeeheuÙee meeefneflÙekeâ celeebMeer, DeefYeJÙekeäleerMeer keâeÙece ØeeceeefCekeâ jeefn}s.
‘yešešŸeeÛÙee ÛeeUer’Ûee Skeâhee$eer ØeÙeesie ceje"erleer}Ûe veJns lej YeejleerÙe mecekeâe}erve jbieYetceerJejer} cenòJeeÛee Ûecelkeâej neslee. ogmeNÙee
295
ceneÙegæeveblej peeieeflekeâ jepekeâejCe, DeLe&keâejCe Jesieeves yeo}tve ies}s. GlheeoveeÛÙee meeOeveeble DeeefCe efnlemebyebOeeble šeskeâeÛes yeo} Pee}s DeeefCe ÙeeletveÛe
ceeCemeeÛes DeeÙeg<Ùe ef$eMebketâ yeveefJeCeejer Deceeveg<e ceneveiejer mebmke=âleer GoÙeeme Dee}er. Ùee ceneveiejer heÙee&JejCeeletveÛe ÛeeU mebmke=âleer pevceeme Deeueer. lÙee
ÛeeU mebmke=âleerleer} ceeCemeebÛÙee peerJeveeÛeer kegâlejDees{, jeie}esYe, Deevebo Ùee meJeeËÛeer DeefYeJÙekeäleer ‘yešešŸeeÛeer ÛeeU’ ne Skeâhee$eer ØeÙeesie neslee. ‘yešešŸeeÛeer
ÛeeU’ efiejieeJe - oeoj Ùee ceOÙeceJeieeaÙe ÛeeU mebmke=âleerÛes efJeoejkeâ oMe&ve Ie[efJeCeejer. heg}bÛeer ØeefleYee kesâJeU ÙeeÛe Jeleg&Uele efHeâjle jeefn}er, Demes cnCeCes
ce}e meÙegefkeälekeâ Jeešle veener. yeÇÇsKleÛÙee ‘LeMer hesveer Dee@hesje’Ûes ceje"erle lÙeebveer ‘leerve hewMeebÛee leceeMee’ cnCetve ¤heeblej keâ¤ve [e@. peyyeej hešs}ebceeHe&âle
ceje"er jbieYetceerJej DeeCe}s. ÙeeceeHe&âle lÙeebveer ceneveiejer DeOeesefJeMJee}ener DeeheuÙee ØeefleYesÉejs mheMe& kesâ}e. heg}bveer mJewj ¤heebleefjle kesâ}s}er meJe&
veeškesâ, ceie les Mesheer Demees, o Fvmheskeäšj pevej} Demees, ye@jsšmed Dee@Heâ efJehees} mš^erš Demees Jee Deesef[heme lÙeebÛÙee meJe& efYevve Øeke=âleer DeeefCe
DeeMeÙee}e lÙeebveer ceje"er mebmke=âleerÛee DeeefJe<keâej yene} kesâ}e. Ùee ¤heebleefjle veeškeâebletve lÙeebveer JewefMJekeâ, meebmke=âeflekeâ osJeeCeIesJeeCe keâ¤ve ceje"er
jbieYetceer}e ØeieuYe yeveefJe}s. ‘LeMer hesveer Dee@hesje’le}e Jeie&mebIe<e& Demees Jee ‘efheice@ef}Ùeve’ ceOe}e Jeie&mecevJeÙe Ùee efJeefJeOe osMeebJejÛÙee keâ}eke=âleerle}e
ceeCetme, DeeheuÙeekeâ[ÛÙee ceeCemeebmeejKeeÛe heg}bvee Jeeš}e. ceeCemeeÛes <e[defJekeâej, jeie}esYe, meòee}e}mee, meòesves efheÛetve peeCes meieUerkeâ[s meejKesÛe
Demeles. lÙee}e osMeeÛÙee mejnöerÛes yebOeve vemeles. peieeÛÙee Skeâe šeskeâeheemetve ogmeNÙee šeskeâeheÙeËle ceeCetme meejKeeÛe Demelees. ns heg}bveer DeeheuÙee
¤heebleefjle veeškeâebletve leer›elesves meebefiele}s. heg}bÛeer veeškesâ, Skeâebefkeâkeâe, mebefnlee Demeesle Jee ØeJeemeJeCe&ves, JÙeefkeäleefÛe$es, lÙeele}s leòJeceerceebmekeâ
heejoMeea ceeveJeer efvejer#eCe DeeefCe cece&Yesoer efJeveeso JewefMJekeâ Jee*dceÙeerve peeefCeJesMeer veeU pees[tve peeCeejs nesles. ceOÙeceJeieeaÙe DeefYeJÙekeäleerÛÙee
lÙeebÛÙee ef}KeeCeeÛÙee ceÙee&oe lÙeecegUs cees[tve he[uÙee DeeefCe lÙeebÛÙee Jee*dceÙeerve DeefYeJÙekeäleer}e menpeielÙee ceeveJeleeJeeoeÛes DeefOe‰eve efceUtve
peeF&. heg}bMeer $e+CeevegyebOe pees[}e ies}e veener ÙeeÛeer ®Ke®Ke ce}e lejer keâeÙece jener}. heg} meceepeJeeoer efJeÛeejebÛes, Jemlegefve‰ Âef°keâesve Deme}s}s
}sKekeâ nesles. lÙeebÛÙee DeeÛeej DeeefCe efJeÛeejele leHeâeJele veJnleer. peele-heele, Oece&, DebOeßeæe, osJe, keâce&keâeb[ Ùeehe}erkeâ[s peeTve heg}bveer Deehe}er
Jee*dceÙeerve °er peesheeme}er nesleer. ÙeecegUsÛe oef}le meeefnlÙeeÛÙee ÛeUJeUerÛes les Kebos meceLe&keâ MesJešheÙeËle jeefn}s. Meesef<ele, og:Keer ceeCemeebvee
heg}bÛeer vegmeleer keâesj[er menevegYetleer vemes. og:Keer ceeCemee}e og:Keeletve yeensj keâe{eJes, lÙeebvee lÙeebÛÙee heeÙeeJej GYes keâjeJes, lÙeemee"er lÙeebvee ceole
keâjeJeer. heg}bveer efkeâlÙeskeâ oef}le meeefneflÙekeâebvee GYes keâjCÙeemee"er ØelÙe#e ceole kesâuÙeeÛeer GoenjCes ce}e ceenerle Deensle.
[e@. peyyeej hešs} Ùeebveer pÙee Deveskeâ ceevÙeJejebJej [e@keäÙegceWšjerpe yeveefJeuÙeele lÙeele kegâmegcee«epe, leke&âleerLe& }#ceCeMeem$eer peesMeer DeeefCe heg}ner
Deensle. ‘heg} Je=òeevle’ Ùee [e@keäÙegceWšjerceOÙes oef}le meeefnlÙeeyeö} heg} pes yees}}s Deensle les mecemle oef}le meceepee}e YeeJeuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener.
oef}le meeefnlÙeecegUs ieeJekegâmeeyeensjÛes peie ns heefnuÙeeboe peiee}e efomet }eie}s DeeefCe }#eele Demes Dee}s keâer DeeheuÙeeheemetve oesve efceefvešebÛÙee DeblejeJej
Deme}s}s ns JesMeeryeensjÛe jenCeeNÙeebÛes peie efkeâleer YeÙebkeâj Deens les. Mejerjele OecevÙee DeeefCe jkeäleJeeefnvÙee JesieJesieUŸee DemeuÙee lejer lÙee DeeheuÙee
MejerjeleÛe Demeleele vee! oef}le meeefnlÙener Deehe}s DemesÛe DeefJeYeepÙe DebieÛe DeeheCe mecepe}s heeefnpes. npeejes Je<ex Deecner Ùee meceepeeJej DelÙeeÛeej
keâjle Dee}es. lÙee}e otj "sJele DeeefCe JeeF&š JeeieJele Dee}es. ns ceeCegmekeâer}e Oe¤ve vemeuÙeeÛeer Keble peyyeejÛÙee [e@keäÙegceWšjerle heg}bveer osTve mecemle
oef}leJeiee&Meer mJele:}e menpeielÙee pees[tve šekeâ}s Deens. ÙeeÛe [e@keäÙegceWšjerle Skeâe ef"keâeCeer ceje"Jee[e efJeÅeeheer"eÛÙee veeceeblejeefJe<eÙeer heg} yees}tve ies}s.
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes veeJe SKeeÅee efJeÅeeheer"e}e ÅeeÙeÛes lej ØemLeeefheleebveer efkeâleer keâentj ceepeJeeJee! nenekeâej keâjeJee! Dejs, lees kesâJe{e cees"e
ceeCetme neslee. peieeleuÙee kegâ"uÙeener efJeÉeveeÛÙee ceeb[er}e ceeb[er }eJetve yemeCÙeeÛeer lÙeeÛeer yeewefækeâ leekeâo nesleer. ceie DemeuÙee ceeCemeeÛes efJeÅeeheer"e}e
veeJe ÅeeÙeÛes veener lej ceie kegâCeeÛes ÅeeÙeÛes, Demee meJee}ner lÙeebveer DeeheuÙee ceg}eKeleerle kesâ}e. heg} keâeÙece oef}le ÛeUJeUerÛÙee yeepetves GYes jeefn}s.
lÙeebÛes ns GYes jenCes DeefYeefveJes<eer DeeefCe cele}yeer veJnles. lÙeeceeies oef}le, Meesef<eleebØeleer lÙeebÛeer Deme}s}er yeebOeer}keâer nesleer. heg} iesuÙeeveblej heg}bÛÙee
keâener Dee"JeCeer Øee. kesâMeJe cesßeece Ùeebveer meebefieleuÙee. heg} vegmeles ceeCemeebMeer $e+CeevegyebOe pees[tve Leebyele vemele. lÙee lÙee ceeCemeebÛÙee kegâšgbyeeÛee les Skeâ
Yeeie nesTve peele. heeveleeJeCes DeeefCe heg}bÛeer efveJÙee&pe cew$eer. heeveleeJeCÙeebÛÙee heefnuÙee ceg}erÛeb veeJe heg}bveerÛe efo}s. oÙee heJeej Demeesle, vee. OeeW. ceneveesj
Demeesle, heg}bveer meJeeËJejÛe ceveeheemetve Øesce kesâ}s. heg}bceOÙes peelÙeeÛe iegCe«eenkeâlee nesleer. yee. Ye. yeesjkeâj, ce{xkeâj ÙeebÛÙee keâefJeleeble les pemes jce}s lemesÛe
lÙeebveer ceneveesj, oÙee heJeej ÙeebÛÙeener keâeJÙe}sKeveeÛes keâewlegkeâ kesâ}s. heús yeehetjeJe, YeeT Heâkeäkeâ[ner heg}bÛes DeeJe[les nesles. lÙeebÛeer DeefYe®Ûeer efJeefMe°
Jeleg&Uele Iegcele jeefn}er veener. Meem$eerÙe mebieerleeÛee lÙeebvee meesme neslee. yee}iebOeJe&, kegâceejiebOeJe&, efkeâMeesjer DeeceesCekeâj, Yeercemesve peesMeer ns lÙeebÛes pemes
DeeJe[les nesles leMeeÛe ÙecegveeyeeF& JeeF&keâj, megbojeyeeF& Ùee yew"keâerÛÙee }eJeCÙee ieeCeeNÙeener lÙeebÛÙee DeeJe[lÙee neslÙee. lÙeebÛÙee }eJeCÙeeblener Meem$eerÙe
mebieerleeÛÙee peeiee Deensle ns meebieCeejs heg} ØemLeeefheleebhes#ee JesieUs Jee*dceÙeerve veešŸekeâceea nesles. SJe{sÛe veJns, lej Jeiemeceüeš oeot Fbogjerkeâj Ùeebvee veešŸekeâ}e
DekeâeoceerÛes heeefjleesef<ekeâner heg. }b. cegUsÛe efceUe}s nesles. heejbheefjkeâ }eskeâkeâ}e Je leceeMee keâ}eJebleebyeeyele lÙeebvee efJeMes<e DeelceerÙelee JeešeÙeÛeer.
leceeMee keâ}eJebleeyeeyele meeceeefpekeâ mebmLeebceOÙes menevegYetleerÛee Âef°keâesve efvecee&Ce PeeuÙeeÛes ßesÙener heg. }b.veeÛe ÅeeJes }eies}. leceeMeeleer} ‘meeWiee[Ÿee’
lÙeebvee YeeJeeÙeÛee. lÙeebÛÙee efJeog<ekeâeÛes cetU meeWiee[Ÿeele Deens.
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes ceneheefjefveJee&Ce PeeuÙeeveblej lÙeebÛÙee DeblÙeÙee$esÛes DeekeâeMeJeeCeerJej pes mecee}esÛeve lÙee JesUer kesâ}s ies}s les heg}bveer
kesâ}s nesles. heejbheefjkeâ jbieYetceer Demees, oef}le meeefnlÙeeÛeer ÛeUJeU Demees Jee Deebyes[keâjer ÛeUJeU, heg} keâeÙece efleÛÙee hee"erMeer GYes jeefn}s.
heg} FLes ØemLeeefheleebmeejKes keâOeer Jeeie}sÛe veenerle. heg}bÛÙee $e+CeevegyebOee}e ceer heejKee Pee}es. lees pees[}e ies}e Demelee lej... DeOeesefJeMJeele}er
DeÅeehener nÙeele Deme}s}er ‘yešešŸeeÛeer ÛeeU’... efleÛee heefjÛeÙe lÙeebveer keâ¤ve Iesle}e Demelee. heús yeehetjeJe - heJeUer - heejbheefjkeâ jbieYetceerÛes
efJeMJe Ùee yešešŸeeÛÙee ÛeeUerle Ie[}s - cees[}s les heg}bveer DeeheuÙee ØeefleYesves heg}efkeâle vekeäkeâerÛe keâ¤ve šekeâ}s Demeles.
o

296
 ØeyeesOevekeâej : Skeâ õ°s meceepemegOeejkeâ
leerve-Skeâ, efoJemeebhetJeea ØeyeesOevekeâej "ekeâjs ÙeebÛeer hegCÙeefleLeer meJe&$e meepejer keâjCÙeele Dee}er. ØeyeesOevekeâej meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee De«eCeer
efoiiepe nesles. cenelcee Hegâ}s, Deebyes[keâj, }eskeâefnleJeeoer Deeiejkeâj Ùeele Hegâ}s-Deebyes[keâjebÛÙee meesyele Deeojeves veeJe IÙeeÙe}eÛe nJes Demes
efJe}esYeveerÙe meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛes keâece DeeIee[erJej jentve ØeyeesOevekeâejebveer kesâ}s. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛeer hejbheje oer[Mes Je<eeËÛeer Deens. efleÛÙee
Debeflece šhhÙeeleer} JewÛeeefjkeâ ØeJekeäles ØeyeesOevekeâej ÙeebveeÛe ceeveeÙe}e nJes. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee keâ#esleer} yeÇÇeÿeCeslej ÛeUJeUerÛes, efJeMes<ele:
efleÛÙee GòejeOee&Ûes yeewefækeâ vesle=lJe ØeyeesOevekeâejebveer pes kesâ}s, les meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee Feflenemeele megJeCee&#ejebveer veeWoefJe}s ies}s Deens.
melÙeMeesOekeâ meceepeeveblejÛeer yeÇÇeÿeCeslej ÛeUJeU, efleÛÙee JewÛeeefjkeâ meb%ee, ÛeelegJe&CÙee&efOeef‰le meveeleve Oecee&Ûes Øeefleieeceer mJe¤he, yeÇÇeÿeCeer JeÛe&mJeeves
«emle Deme}s}er JeCe&peeleer JÙeJemLee, meeceeefpekeâ Mees<eCeeJej DeeOeeefjle efleÛeer jÛevee, efnbot Oece&Meem$e «ebLeeleer} meeceeefpekeâ DeJejesOeeÛeer mebefnlee, osJeosJelee,
lÙeemee"er keâjeJeer }eieCeejer keâce&keâeb[s ÙeebJej šerkeâeefšheCeer DeeefCe mebMeesOeve, keâe}yee¢e iees°eRJej Øenej keâ¤ve peeÛekeâ ¤{er-hejbheje ve° keâjCÙeemee"er
yeÇÇeÿeCeslej ÛeUJeUerves cet}ieeceer keâeÙe& kesâ}s. keâesunehetj mebmLeeveeÛes Meent Ú$eheleer cenejepe, cenelcee Hegâ}WÛÙee veblej Ùee ÛeUJeUerÛes heg{ejer nesles.
Skeâ Leesj meeceeefpekeâ ›eâebeflekeâejkeâ cnCetve Deepe lÙeebÛeer hetpee yeebOe}er peeles. lej DeMee Ú$eheleeRveener JewÛeeefjkeâ ceeie&oMe&keâ meu}s pÙeebveer efve:mhe=nheCes efo}s,
kegâ"uÙeener Deeefce<ee}e yeUer ve he[lee efpeLes Meent cenejepeebÛes Ûegkeâ}s efleLes lÙeebvee HeâškeâejCÙeeme ceeies-heg{s ve heenCeejs ØeyeesOevekeâej, [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâjebÛÙee ÛeUJeUer}e ceveeheemetve ceevÙelee osCeejs, yeeyeemeensyeebÛÙee hee"erMeer DeeefCe meesyele jenCeejs ØeyeesOevekeâej KeNÙee DeLee&ves ke=âefleMeer} meceepemegOeejkeâ
nesles. lÙeebÛÙee heMÛeele lÙeebÛee JewÛeeefjkeâ Jeejmee kegâCee}eÛe hes}uÙeeÛes efomele veener. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleer} ceePÙee DeeefCe ceePÙeeveblejÛÙee efhe{er}e
ØeyeesOevekeâejebefJe<eÙeer Deeoj Jeešlees. ØeyeesOevekeâejebvee oef}le keâ°keâNÙeebÛÙee, yeÇÇeÿeCeslejebÛÙee ÛeUJeUerÛeer vegmeleer menevegYetleer veJnleer lej lÙee ÛeUJeUerleer},
}{Ÿeeleer} les De«eCeer yegefæceble vesles nesles. efnbot yeÇÇeÿeCeer mebmke=âleerÛee cece&Yesoer obYemHeâesš lÙeebÛÙeeFlekeâe meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerleer}
ogmeNÙee kegâCeer }sKekeâeves DeepeJej lejer kesâ}s}e veener. lÙeemee"er keâjeJes }eieCeejs mebMeesOeve, DeYÙeeme, vÙeeefÙekeâ veerefleceòee ØeyeesOevekeâejebFlekeâer lÙeebÛÙee
mecekeâe}erveeblener meehe[le veener. efnbogmLeeveÛee ØeeÛeerve Fefleneme yeÇÇeÿeCe - yeÇÇeÿeCeslej mebIe<ee&Ûee Fefleneme nesÙe, Demes meceerkeâjCe melÙeMeesOekeâ meceepeeÛÙee
ÛeUJeUerÛes DeOJeÙet&, cenelcee Hegâ}s Ùeebveer ceeb[}s. Metõ-DeefleMetõebÛes he#e IesTve pes ØeeÛeerve keâeUeheemetve #eef$eÙe nesles, }{JeÙÙes meòeeOeejer nesles; hejbleg
lÙeebvee DeeÙeeËveer cnCepesÛe yeÇÇeÿeCeebÛÙee hetJe&peebveer keâhešer, ceeÙeeJeer <e[dÙeb$es jÛetve heenlee heenlee ieg}ece kesâ}s, Demes Øeefleheeove Hegâ}WÛÙee SketâCe ef}KeeCeeÛes
nesles. yeÇÇeÿeCeer mebmke=âleerves JesoebÛes mleesce ceepeJetve peeotceb$e efJeÅesÛÙee meeKeUerves meceepee}e peKe[yebo keâ¤ve šekeâ}s. Deehe}s Kejs mJe¤he meceepee}e keâUt
veÙes cnCetve, lÙeebveer yeÇÇeÿeCeslejebvee Jeso he"CeeÛeer yeboer keâ¤ve, De%eeveebOekeâejeÛÙee ielexle npeejes Je<ex }esštve lÙeebvee ceeveJeer DeefOekeâej veekeâe¤ve lÙeebÛÙeeJej
ieg}eceer }eo}er, DeMeer ceeb[Ceer cenelcee Hegâ}WÛeer nesleer. Ùee ceeb[Ceer}e mebMeesOeveelcekeâ Deme}s}e Meem$eMegæ DeeOeej Hegâ}Whes#eener oesve keâekeâCes DeefOekeâ
ØeyeesOevekeâejebÛÙee ef}KeeCeele meehe[lees. yeÇÇeÿeCeer cekeälesoejerJej Hegâ}Wveer kesâ}s}e JewÛeeefjkeâ nu}e MeyoeÛÙee DeLee&ves meewcÙe JeešeJee Flekeâe keâ"esj, HeâškeâU
DeeefCe melÙeevJes<eer nu}e yeÇÇeÿeCe mebmke=âleerJej GòejeOee&leuÙee yeÇÇeÿeCeslejebÛÙee ÛeUJeUerle Heâkeäle ØeyeesOevekeâejebveerÛe Ûe{Je}e. lÙeebÛÙee leke&âMegæ mebMeesOekeâ
}sKeCeerves yeÇÇeÿeCeer mebmke=âleerÛee pees cece&Yesoer obYemHeâesš kesâ}e, lÙee}e meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle DevevÙemeeOeejCe Demes cenòJe Deens. Hegâ}s
-Deebyes[keâjebÛÙee JewÛeeefjkeâ hejbhejsÛee, jecemJeeceer veeÙekeâjebÛÙee JewÛeeefjkeâ hejbhejsÛee KeNÙee DeLee&ves JewÛeeefjkeâ Jeejmee ØeyeesOevekeâejebveerÛe Ûee}efJe}e.
meu}eceme}leermee"er, ceeie&oMe&veemee"er Deebyes[keâjebveener ØeyeesOevekeâej cenòJeeÛes efce$e Jeeš}s, les lÙeebÛÙee cet}ieeceer meceepemegOeejCesÛÙee OÙesÙeebveer Øesejf le Pee}suÙee
ef}KeeCeecegUs efpeLes Deebyes[keâjebvee ØeyeesOevekeâej SJe{s YeeJe}s efleLes ogpeebÛeer keâeÙe keâLee! ØeyeesOevekeâejebveer meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee nsletves efnbot Oece&Meem$eeÛeer
DeeefCe meceepeMeem$eeÛeer efJemeeJÙee MelekeâeÛÙee hetJee&Oee&le kesâ}s}er Meem$eMegæ efÛeefkeâlmee Deepener DebOeßeæsves - Deieeflekeâlesves cees[tve he[}suÙee le®Ce efhe{er}e
ceeie&oMe&keâ "jeJeer DeMeerÛe Deens. cenelcee Hegâ}s, }eskeâefnleJeeoer Deeiejkeâj ÙeebÛÙee meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ef}KeeCeeÛee mebmkeâej lÙeebÛÙee ›eâebeflekeâejkeâ
ke=âefleMeer}lesÛee mJeerkeâej ØeyeesOevekeâejebveer ceveeheemetve kesâ}e. Ùeeyeeyele les vegmeles JeeÛeeUJeerj veJnles. ke=âefleJeerj nesles DeeefCe cnCetveÛe DeeÙeg<ÙeeÛÙee MesJešÛÙee
#eCeeheÙeËle, lÙeebveer meceepeeleer} Deefve° iees°eRefJe®æ, Oeeefce&keâ DevÙeeÙeeefJe®æ yeb[Keesjer kesâ}er. lÙeebveer GYes DeeÙeg<Ùe meeceeefpekeâ ÛeUJeUermee"er JÙeleerle
kesâ}s. les vegmeles ‘ØeyeesOeve’ meehleeefnkeâeÛes mebheeokeâ, cee}keâ veJnles, lej Skeâ YeefJe<ÙeeÛee DeeefCe YetlekeâeUeÛee meeceeefpekeâ vÙeeÙeeÛÙee yeepetves JesOe IesCeejs
õ°s heg{ejer nesles. lÙeebveer ‘ØeyeesOeve’ meehleeefnkeâeÛÙee ceeOÙeceeletve, ef}KeeCeeletve ceje"er Je=òehe$eme=°erÛÙee ØeyeesOeveeÛee heeÙee Ieele}e. kesâJeU lÙeebÛes ns SkeâÛe
keâle=&lJe }#eele Iesle}s lejer les DeYetlehetJe& "jeJes Demes Deens. ØeyeesOeve he$eeÛes Mem$e lÙeebveer meveelevÙeebJej, hejbhejeJeeÅeebJej pÙee ØeefleYesves DeeefCe kegâMe}lesves
Ûee}Jetve lÙeebvee veeceesnjce kesâ}s, meveeleveer efnboglJeJeeÅeebÛes lÙeebveer yegjKes Heâe[}s, yeÇÇeÿeCeJeeÅeebvee heUlee YegF& Lees[er kesâ}er. Ùee meJe& lÙeebÛÙee keâeÙee&}e
meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle DeelÙebeflekeâ cenòJeeÛes mLeeve Deens. les ke=âefleMeer} he$ekeâej nesles. yeÇÇeÿeCeslejebÛeer ÛeUJeU JeCe&efJeÉs<eeÛeer vemetve leer
meeceeefpekeâ mecelee ØemLeeefhele keâjCeejer ÛeUJeU Deens, ns "eceheCes lÙeebÛÙee keâeUele meebieCeejs mJele: ØeyeesOevekeâej SkeâcesJe nesle. Ùee ÛeUJeUerÛÙee
Debeflece šhhÙeeÛes vesle=lJe Flejebmeesyele lÙeebveerner kesâ}s. heg{s ceje"e, peeleerÛÙee DeefYeefveJes<eeÛeer efJeke=âleer Ùee ÛeUJeUerle efMejuÙeeveblej efle}e, peeleerÙeJeeoer
mebgkegâefÛele mebefOemeeOetheCeeÛes ¤he DeeuÙeeveblej, lÙeebveer Ùee ÛeUJeUerletve Debie keâe{tve Iesle}s. ne meJe& Fefleneme DeepeÛÙee efhe{er}ener ceeie&oMe&keâ
"jCeeje Demee Deens. Deepe pÙeebvee meeceeefpekeâ vÙeeÙeeÛeer ÛeUJeU Ûee}JeeÙeÛeer Deens lÙeebvee ØeyeesOevekeâejebÛes JewÛeeefjkeâ ef}KeeCe DeeefCe lÙeebÛeerÛe
ÛeUJeUerleer} ke=âefleMeer}lee, ceeie&oMe&keâ "juÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener.
Hegâ}s-Deebyes[keâjebÛee Jeejmee pehele lÙeebveer yeÇÇeÿeCeer meeefnlÙe mebmke=âleerJej, hejbhejsJej nu}s Ûe{efJe}s. 1) osJeUebÛee Oece& DeeefCe OeceeËÛeer osJeUs,
2) keâesob[eÛee šCelkeâej DeeefCe Yeejle Fefleneme mebMeesOekeâ ceb[Ueme G}š me}eceer, 3) efYe#egkeâMeenerÛes yeb[ DeeefCe «eeceCÙeebÛee meeÅeble Fefleneme
297
DeLee&le veeskeâjMeenerÛes Jes[ DeLeJee ‘DebyeeyeeF&Ûee veeÙeše’ ns ØeyeesOevekeâejebÛes ØeyeesOeve he$eele}s ef}KeeCe, meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerleer}
Decej ef}KeeCe cnš}s heeefnpes. "ekeâjer Yee<ee, "ekeâjer Heâškeâe keâeÙe Demelees, ns peeCetve IÙeeÙeÛes Demes} lej; ns ef}KeeCe meeceeefpekeâ ÛeUJeUerleer}
keâeÙe&keâlÙeeËveer DeJeMÙe JeeÛe}s heeefnpes. ØeyeesOevekeâejebÛes SketâCeÛe ef}KeeCe meebmke=âeflekeâ, meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe, Ssefleneefmekeâ veleõ°lesJej Øenej
DeeefCe šerkeâe keâjCeejs Deens. Ùee ef}KeeCeeves meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUer}e DeefOekeâ yeU efceUe}s ns keâesCee}eÛe veekeâejlee Ùesle veener.
ØeyeesOevekeâejebveer ns ef}KeeCe kesâ}s les efnbot Oecee&leer} yeÇÇeÿeCeer je#emeer ¤{er-hejbhejebefJe®æ pÙee ceeCemee}e ceeCetme cnCetve peiet osle veJnlÙee. ceeveJeer
GlLeeveele}e ne De[mej otj kesâuÙeeefMeJeeÙe peeleerØeLee DeeefCe leer meesyele Dee}s}s oemÙe otj keâjlee ÙesCeej veener. ns peeCetve les keâ[Jes megOeejkeâ
yeve}s. lÙee}e meeceeefpekeâ meboYe& Deensle. Ssve GcesoerÛÙee keâeUele lÙeebvee peeCeJe}s, le®Ce efnbot efJeOeJeebÛÙee kesâMeJeheveemeejKÙee ¤{er, lÙeeleer}
›eâewÙe& DeeefCe efm$eÙeebÛeer kesâ}er peeCeejer efveYe&lme&vee, efJeOeJeebÛÙee hegveefJe&Jeeneme yeboer pÙee efnbot Oece&JÙeJemLesle Deens lees Oece& ceePee Deme}e, lejer lees
meceepeØeieleerÛÙee Dee[ Ùeslees. Dee[ ÙesCeeNÙee DeMee Oecee&}e Úeš}s heeefnpes.lÙeeefJe®æ GYes jeefn}s heeefnpes. yees}CÙeehes#ee lÙeeefJe®æ ke=âleer kesâ}er
heeefnpes. ØeyeesOevekeâejebveer DeeheuÙee nÙeeleYej ke=âleerves oeKeJetve efo}s. ‘ceePeer peerJeveieeLee’ Ùee DeelceÛeefj$eele kesâMeJeheve kesâ}suÙee Skeâe megefJeÅe
Je=æsÛÙee ØesleeÛÙee efJešbyevesÛeer keâneCeer, lÙeebveer peer Meyoyeæ kesâ}er Deens leer JeeÛeleevee DebieeJej keâeše DeeuÙeeefMeJeeÙe jenle veener. efÛe$ehešme=°erÛee
heeÙee Iee}Ceejs Oegbef[jepe ieesefJebo HeâeUkesâ ÙeebÛÙee Je=æ Jeefnveer cnCepes efieefjpeeyeeF& HeâeUkesâ JeejuÙeeJej lÙeebÛes ÛeewHesâj ÛešÛeš kesâMeJeheve keâ¤ve,
ceieÛe onve keâjCÙeele Dee}s. keâe lej peUieeJeÛes YešefYe#egkesâ Øeslee}e ceb$eeiveer ÅeeÙe}e leÙeej veJnles. ÙeeÛeer veeWo ØeyeesOevekeâejebveer keâ[JÙee Meyoeble
IesTve YešefYe#egkeâer efveo&ÙelesefJe®æ keâ[keâ Meyoeble efve<esOe kesâ}e Deens. ØeyeesOevekeâej meceepemegOeejkeâ nesles, hejbleg lÙeebÛee JewÛeeefjkeâ heeÙee veeefmlekeâ
megOeejkeâeÛee neslee. lÙeebÛÙee helveer meew. jceeyeeF& Dekeâe}er efveOeve heeJeuÙee lej lÙeebÛes DeewOJe& - owefnkeâ efJeOeer,meglekeâ, ßeeæner lÙeebveer kesâ}s veener.
ØeyeesOevekeâej DemeuÙee keâce&keâeb[eÛÙee efJejesOeele nesles.
efYe#egkeâMeener yeÇÇeÿeCÙeecegUs peeleerØeLee efškeâ}er DeeefCe peeÛekeâ Pee}er. meceepeeleer} Demhe=MÙe Jeie& DeeefCe Demhe=MÙelee efve iees$eb efvecee&Ce kesâ}er.
ÙeemebyebOeer ØeyeesOevekeâejebveer "esme ef}KeeCe kesâ}s, ke=âleerner kesâ}er. lÙeeÛes meboYe& FLes lÙeebÛÙeeÛe Meyoeble efouÙeeefMeJeeÙe jenJele veener. ‘‘Demhe=MÙeebÛeer
iees° keâMee}e? yeÇÇeÿeCeslejebveerner yeÇÇeÿeCeebkeâ[tve efMeJeeefMeJeer, DeveskeâcegKeer Deheceeveemheo JeeieCetkeâ menve keâjeJeer }eiele Demes. yeÇÇeÿeCesleje}e Deieoer
keâeÙemLe ØeYetmeejKÙee mebmke=âleerves, efMe#eCe, DeeÛeejefJeÛeejeves mecelees} DemeCeeNÙee ceb[UeRvee keâOeer keâeUer yeÇÇeÿeCeekeâ[s pesJeCeeÛee Øemebie Dee}e lej
lÙeebÛeer heeves, yeÇÇeÿeCe hebieleerheemetve }ebye otj Kee}ÛÙee DeesšerJej ceeb[}er peele Demele DeeefCe Jee{CÙeeÛes heoeLe& GbÛeeJe¤ve šekeâCÙeele Ùesle Demele.
Deme}s Deveskeâ DevegYeJe ceer mJele: Iesle}s Deensle. Demhe=MÙeebÛÙee cebefoj ØeJesMeeÛeer keâLee keâeÙe, heCe efkeâlÙeskeâ osJeUeble yeÇÇeÿeCeslejebveener keâ[keâ
ceppeeJe Demes. 1920 mee}er cegbyeF&Ûes keâener owJe%e vejmeesyeeÛÙee Jee[er}e oMe&veemee"er ies}s nesles. efleLeuÙee ye[JÙeebveer lÙeebvee ieeYeeNÙeele peeCÙee}e
keâ[Jee efJejesOe kesâ}e. FlekesâÛe veJns lej lees Jeeo cegöŸeeJe¤ve iegöŸeebJej peeTve, owJe%e ceb[UeRvee ye[JÙeebveer ØeeCeebeflekeâ ye[efJe}s. ye[JÙeebvee meßece
keâejeJeemeeÛeer efMe#ee Pee}er. Ùee KešuÙeele owJe%e efHeâÙee&oeRveer Ssefleneefmekeâ hegjeJee cnCetve ‘«eeceCÙeebÛee meeÅeble Fefleneme’ ne ceePee «ebLe oeKe}
kesâ}e neslee. lees DeeOeejYetle efve efJeMJemeveerÙe cnCetve vÙeeÙeeOeerMeebveer ceevÙe kesâ}e neslee. ceePee efheb[ jepekeâejCeer vemetve meceepekeâejCeer, meeceeefpekeâ
Gl›eâebleerefMeJeeÙe jepekeâejCeer ›eâebleer Heâes} ne ceePee ceveesceve ®pe}s}e efmeæeble keâeÙece Deens.’’
ØeyeesOevekeâejebÛÙee ØelÙeskeâ cece&Yesoer ef}KeeCee}e lÙee lÙee JesUÛes meeceeefpekeâ meboYe& Deensle. lÙeebÛee Jee*dceÙeerve DeeefCe jepekeâerÙe efheb[
meceepemegOeejkeâeÛeeÛe neslee. DebyeeyeeF&Ûee veeÙeše, ne }sKe lÙeebveer ef}efn}e. lÙee }sKeemeesyele lÙeebveer lÙee JesUer keâesunehetjÛÙee DebyeeyeeF&ÛÙee cebefojele
keâener ceje"e peeleerÛÙee ceg}ebveer, vegmelee ieeYeeje Dees}eb[}e cnCetve keâeÙe ienyepe Pee}e ÙeeÛes JeCe&ve kesâ}s Deens. Ùee JeCe&veele lÙeebveer SketâCeÛe
¤{er-hejbhejsefJe®æ peer JewÛeeefjkeâ Deeie Deeskeâ}er, leer Deeie Deepener GjuÙeemegjuÙee peeleerØeLesÛÙee Debleemee"er DeepeÛÙee meceepeheefjJele&veeleer}
}{Ÿeeleer}, keâeÙe&keâlÙeeËveer Deelcemeele keâ¤ve JeehejeÙe}e nJeer.
jepesMeener: efYe#egkeâMeener ner ceeveJe meceepeeJejer} DelÙeble og° mebkeâšs Deensle. Ùee efJe<eÙeeJej lesJne ØeyeesOevekeâejebveer hegCÙee}e pes JÙeeKÙeeve efo}s lÙee
JÙeeKÙeeveele les lesJne cnCee}s nesles keâer, ceer pej JneF&meje@Ùe Pee}es lej ØeLece Ùee osMeeleer} meieUer osJe-osJeUs, ceefMeoer, ÛeÛe& peceerveoesmle keâ¤ve šekeâerve.
oe¤ efheTve ceeCemeeÛee efpelekeâe DeOe:heele neslees lÙeeÛÙee Meleheš DeOe:heele efYe#egkeâMeener, hegjeCeebveer efve osJeUebveer kesâ}s}e Deens Demes ØeyeesOevekeâejebveer
DeeheuÙee DeelceÛeefj$eele veeWoefJe}s Deens. ØeyeesOevekeâej meeceeefpekeâ megOeejCesÛÙee DeLee&ves ke=âefleMeer} nesles Demes ceer Jej cnš}s lÙeeÛes cenòJeeÛes GoenjCe
FLes osCes ce}e DeeJeMÙekeâ Jeešles. lÙeebÛee MeyomeboYe& ØeyeesOevekeâejebÛÙee peerJeveieeLesle Deens. 1926 mee}ÛÙee oeojÛÙee ieCesMeeslmeJeele Demhe=MÙeebvee otj
"sJeCÙeeÛÙee <e[dÙeb$eeJe¤ve lebie JeeleeJejCe efvecee&Ce Pee}s. ØeyeesOevekeâejebveer DeeheuÙee mJeÙebmesJekeâebvee yejesyej IesTve mebÛee}keâebvee FMeeje efo}e, ‘‘Deepe
pej DeeceÛÙee Demhe=MÙe efnbot yeebOeJeebvee ieCesMehetpeveeÛee nkeäkeâ leerve JeepesheÙeËle osCÙeeÛee MeneCeheCee peeJeUs keâefcešerves oeKeefJe}e veener lej ceer mJele:
ner ieCesMeeÛeer cetleea Heâes[tve šekeâerve.’’ ØeyeesOevekeâejebveer Ùee ieCesMeeslmeJeeleer} meveelevÙeebvee Je"CeerJej DeeCeCÙeemee"er ke=âleerner keâ¤ve oeKeefJe}er.
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebvee IesTveÛe Skeâe Demhe=MÙeeÛÙee nmles Ùee ceb[heeleer} ieCeheleerÛeer hetpee ØeyeesOevekeâejebveer keâjJetve Iesle}er.
ØeyeesOevekeâej peeÛekeâ Oece&¤{er hejbhejsÛÙee efJejesOeele Kebyeerj GYes jeefn}s. DeeÙeg<ÙeeÛÙee DebleeheÙeËle les Ùee Yetefcekesâheemetve otj ies}s veenerle. lÙeebÛeer ner
¤{erYebpekeâleeÛe lÙeebvee Deebyes[keâjer ÛeUJeUeRveener pees[tve ies}er. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj DeeefCe ØeyeesOevekeâejebÛes JewÛeeefjkeâ veeles ÙeecegUsÛe pees[}s
ies}s DeeefCe lÙeebÛes JewÙeefkeälekeâ $e+CeevegyebOeele heefjJele&vener Pee}s. heg{s keâOeerlejer lÙeebÛÙee $e+CeevegyebOeeefJe<eÙeer ceer meefJemlej ef}nerve, letle& SJe{sÛe!
o

298
 efJepeÙee jepeeOÙe#e : m$eerÛÙee Deebleefjkeâ og:KeeJej yeesš "sJeCeeNÙee keâLeekeâej
veJÙee Melekeâele, veJÙee menœekeâele DeefKe} YeejleerÙe ceje"er meeefnlÙe mebces}veeÛÙee DeOÙe#ee nesCÙeeÛee ceeve efJepeÙeeyeeF& jepeeOÙe#eebvee efceUe}e,
ns SkeâeDeLeea Úeve Pee}s. m$eer }seKf ekesâves meeefnlÙe mebces}veeÛes DeOÙe#e nesCes, ceje"er meejmJeleeble ns DeØetheÛe cnCeeÙe}e nJes. ojJe<eea heg®<e }sKeketâb veer meeefnlÙe
mebces}veeÛes DeOÙe#e nesCes ns Yet<eCeeJen veener. efveJe[CegkeâerÛes jepekeâejCe keâ¤ve DeOÙe#e efveJe[CeeNÙee ceje"er meeefnlÙe mebIešveebveener DeMeer ceOetveceOetve
megyegæer megÛeles ns vemes Lees[kesâ. efJepeÙeeyeeF& ceje"er meeefnlÙe mebces}veeÛÙee DeOÙe#ee PeeuÙee, lÙee lÙeebÛÙee Jee*dceÙeerve keâle=&lJeeves. ceOeuÙee keâeUele Jee*dceÙeerve
keâle=&lJeehes#ee meeefneflÙekeâ GÛeeheleer keâjCeeNÙee heg®<eer ceb[UeRÛeer meeefnlÙe mebces}veeÛÙee DeOÙe#eheoer JeCeea }eie}s}er DeeheCe heeefn}er Deens. ceeJeUles DeOÙe#e
Ùe. efo. Heâ[kesâ Leesj mebMeesOekeâ DeeefCe meceepeefÛeblekeâ lejer nesles. meeefnlÙe mebIešveebvee neleeMeer Oe¤ve ÙeehetJeea DemeeefneflÙekeâ ceb[UeRveer, meeefnlÙe mebces}veeÛes
DeOÙe#eheo Yet<eefJe}s nesles. yeNÙeeÛeMee meeefneflÙekeâ mebIešvee, pÙeebvee meeefnlÙe mebces}veeÛee DeOÙe#e efveJe[CÙeeÛes DeefOekeâej Deensle lÙee leöve heg®<eer meb%ee
peheCeeNÙee Deensle. Ùee heeMJe&YetceerJej m$eer }sefKekeâe meeefnlÙe mebces}veeÛes DeOÙe#e nesCes ns DeØetheÛe ceeveeÙe}e nJes. efJepeÙeeyeeFËvee veJÙee Melekeâele, veJÙee
menœekeâele DeOÙe#e nesCÙeeÛee ceeve efceUe}e. lÙeebÛes Ùeemee"er ceveeheemetve DeefYevebove keâjeÙe}e nJes. lÙeeÛes keâejCener lemesÛe Deens. lÙeebveer DeeheuÙee
DeepeJejÛÙee Jee*dceÙeerve keâejkeâeroeale, Jee*dceÙe JÙeJenejele keâLee}sKeve, meceer#ee, GheÙeesefpele meceer#ee Ùee meJeeËÛeer neleeUCeer DeelÙebeflekeâ ieebYeerÙee&ves kesâ}er.
efJeMes<ele: lÙeebveer ce{xkeâjebÛÙee keâefJeleebÛee ieebYeerÙee&ves kesâ}s}e DeYÙeeme DeeefCe lÙeebÛÙeeefJe<eÙeer ceeb[}s}er keâefJeeflekeâ meceerkeâjCes, veJÙee meeefneflÙekeâ efhe{er}ener
ceeie&oMe&keâ "jeJeerle DeMeerÛe Deensle. heejoMe&keâ, ceveesefJeM}s<eCeelcekeâ keâLee, ‘m$eer’}e keWâõmLeeveer "sJetve lÙeebveer DeepeJej keâLee ØeecegKÙeeves ef}efnuÙee.
lÙeecegUs veJekeâLeekeâejebÛÙee Ùeeoerle lÙeebvee De«e›eâceeÛes mLeeve Øeehle Pee}s. heg. Yee. YeeJes, iebieeOej iee[ieerU, DejefJebo ieesKe}s Ùee veJekeâLeekeâejebÛÙee
heefnuÙee efhe{erveblej meoevebo jsies, ßeer. oe. heeveJe}keâj, efo. yee. ceeskeâeMeer,
efÛe. $Ùeb. Keevees}keâj Ùee meJeeËÛÙee ØeYeeJeer keâLee}sKeveebletve m$eerceveeÛee megš}s}e Yeeie, m$eerceveeÛes yeejerkeâmeejerkeâ kebâieesjs Ùeebvee efJepeÙeeyeeFËÛÙee
keâLee}sKeveeves mheMe& kesâ}e. lÙeeÛes keâLee}sKeve Ùee DeLee&ves }#eCeerÙe DemesÛe Deens. m$eerÛÙee efkeâMeesjeJemLesleer} DeeefCe lee®CÙeeleer} pÙee iegbleeiegbleerÛÙee iebYeerj
mecemÙee Demeleele lÙee keâLesletve lÙeebveer DeefYeJÙekeäle keâ¤ve lÙeebvee Ûeebie}e vÙeeÙe efo}e. efJepeÙeeyeeFËÛeer ÙeeyeeyeleÛeer keâLee neleeUCeer DeeefCe DeefYeJÙekeäleer,
DeelÙebeflekeâ lej} cnš}er heeefnpes. lÙeebÛes SketâCeÛe keâLee}sKeve Ùee DeLee&ves metÛekeâ Demes Deens. Øemebie Hegâ}efJeCÙeehes#ee ceeveefmekeâ efJeM}s<eCeekeâ[s
lÙeebÛÙee keâLee}sKeveeÛee keâ} Deens. ÙeecegUsÛe lÙeebvee veJekeâLeekeâejebÛÙee ogmeNÙee heJee&le cenòJeeÛes mLeeve efceUe}s. ceje"erleer} ØemLeeefhele Leesj meceer#ekeâ
Jee. }. kegâ}keâCeea 1958 mee}er cee}JeCe meeefnlÙe mebces}veeÛÙee keâLee MeeKesÛes DeOÙe#e nesles. lÙeebveer 58 mee}eheÙeËleÛÙee m$eer }sKekeâebveer ef}efn}suÙee
keâLeebÛee Dee{eJee IesTve cnš}s nesles keâer, efm$eÙeebveerosKeer} heg®<eer }sKekeâebÛÙee leg}vesle meeÛesyebo keâLeeÛe ef}efnuÙee. 1958 heemetve lees DeepeheÙeËle m$eer
keâLee}sKeveeÛee Dee{eJee Iesle}e lej Jee}bÛÙee Ùee cnCeCÙee}e cee$e DeheJeeo "juÙee, efJepeÙee jepeeOÙe#e, keâce} osmeeF&, JemegOee heešer} Ùee m$eer
}sefKekeâe. lÙee efleIeerner DeMee SkeâceskeâeRvee mecekeâe}erve Deensle. Ùee leerve }sefKekeâeble keâce} osmeeF& ÙeebÛes uesKeve lemesÛe me#ece DeeefCe ceespekesâÛe. keâceue
osmeeF& DeeefCe JemegOeeyeeF&hes#ee efJepeÙeeyeeFËveer DeefOekeâ keâLeeuesKeve kesâues. JemegOeeyeeFËÛÙee DeeefCe efJepeÙeeyeeFËÛÙee uesKeveeÛeer leguevee keâjCes ceuee ÙeesiÙe
Jeešle veener. heCe keâceue osmeeF& DeeefCe efJepeÙeeyeeFËÛeer leguevee kesâueer lej Demes efometve Ùesles, keâer keâLeeuesKeveeÛee efJemleej DeeefCe efJepeÙeeyeeFËkeâ[tve
DeefOekeâ PeeuÙeecegUs les lÙeeÛÙee cetU cegöŸeeheemetve, }#eCeerÙelesheemetve {Ules Deens keâer keâeÙe Demes Jeešles. veJÙee ceje"er meceer#ekeâebveer Deelee lÙeebÛes
mece«e keâLee}sKeve veJÙeeves leheemeeÙe}e nJes Demes ce}e Jeešles. [e@. Yee}Ûebõ Heâ[kesâ Ùeebveer meceepeefÛeblekeâeÛÙee Debieeves ceje"er meeefnlÙe meceer#ee
}sKeve kesâ}s. ceje"er }sefKekeâe efÛeblee DeeefCe efÛebleve Ùee DeeheuÙee «ebLeele lÙeebveer efJepeÙeeyeeFËÛÙee mece«e keâLee}sKeveeÛee JesOe IesTve lÙeebÛÙeeJej "hekeâe
"sJe}e Deens. lÙeele les cnCeleele keâer, efJepeÙeeyeeFËÛÙee keâLeebÛes mJe¤he leheemele Demeleevee, Deveskeâ efJeÛeej ceveele Ùesleele. lÙeebÛeer keâLee nUtnUt
hekeâ[ IesF&veeMeer Pee}er Deens. DeOeeblej, efJeosner Ùee keâLeemeb«enebvee peer }#eCeerÙelee Deens leer DevÙe keâLeemeb«enebvee veener. ‘SskeâerÙe DevegYeJeebvee’ keâLee¤he
efceUeuÙeeÛeer peeCeerJe Deveskeâ keâLeebceOetve nesles. ogmeNÙeeÛee DevegYeJe DeeheuÙee DevegYeJeeÛee DeefJeYeepÙe Yeeie nesCes DeeJeMÙekeâ Demeles; DevÙeLee newMeer
ceg}erØeceeCes Skesâkeâ DevegYeJe JesÛeeÙeÛee DeeefCe lÙeeÛeer newmesves ceeU iegbHetâve, ieUŸeele Iee}eÙeÛeer Demee Øekeâej efJepeÙeeyeeFËÛÙee }sKeveeÛee Pee}e Deens,
Demee metj [e@. Heâ[keWâveer }eJe}e Deens.
DeOeeblej, efoJes, DeveesUKeer, efJeosner, heejbyÙee, Dekeâefuhele, keâceeve, }@efC[bie, GIe[ceerš, meceeblej, GòejeOe& ns efJepeÙeeyeeFËÛes ØecegKe keâLeemeb«en.
keâLee}sKeveeefMeJeeÙe lÙeebveer }ef}le }sKevener kesâ}s. keâobye, mJeÛÚbo, DeJeleerYeJeleer ns lÙeebÛes }ef}le }sKemeb«en. yee. meer. ce{xkeâjebÛeer keâefJeleemJe¤he
DeeefCe meboYe& ne efÉKeb[elcekeâ meceer#ee«ebLe. Yee. je. leebyes, Deefve}, je. ßeer. peesie, kegâmegcee«epe, Jemeble yeeheš, heg. efMe. jsies, Jemeble Deeyeepeer [nekesâ,
vee. OeeW. ceneveesj, veeceosJe {meeU FlÙeeoer keâJeer DeeefCe lÙeebÛÙee keâefJeleemeb«enebJej efJepeÙeeyeeFËveer 62 les 78 Ùee keâeUele meceer#eelcekeâ }sKe ef}efn}s.
efJeÅee ØekeâeMeveÛÙee ‘keâefJeleejleer’ Ùee hegmlekeâele les meb«eefnle kesâ}s Deensle. Kejs lej efJepeÙeeyeeFËveer iesuÙee DeOe&Melekeâeleer} ceje"er keâeJÙeeÛes kesâ}s}s ns
efmebneJe}eskeâve Deens. hejbleg Ùee hegmlekeâe}e ef}efn}suÙee ØemleeJevesle lÙeebveer Demee efmebneJe}eskeâve keâjCÙeeÛee Deeheuee nslet veener, Demes cnšues Deens.
lemes keâesCeles Ssefleneefmekeâ met$e Ùeele MeesOet veÙes. Demes lÙeebveer DeeheuÙee ØemleeJevesle Dee«eneves cnš}s Deens. keâeJÙeeÛÙee Øeebleele Skeâ JeeÛekeâ cnCetve
ceer cegkeäleheCes efHeâj}s. veJÙee Jeeše MeesOele jeefn}s. keâener pegvÙee Jeešebkeâ[s hegve:hegvne JeUle jeefn}s. keâener ef"keâeCeer jWieeU}s lÙee ØeJeemeeÛeer peCet
ner DeelcekeâLee Deens, Demes lÙeebveer ‘keâefJeleejleer’ Ùee keâJeeRJejer} }sKekeâebÛÙee hegmlekeâele cnš}s Deens. les ce}e ceeveYeeJeer Jeešles. keâefJeleejleerceOeer}
efJeefJeOe keâJeeRÛÙee keâeJÙeeÛeer efJepeÙeeyeeFËveer kesâ}s}er DeemJeeokeâ meceer#ee cevemJeer cnš}er heeefnpes. Ùee hegmlekeâeÛÙee ØeemleeefJekeâele lÙeebveer Skesâ ef"keâeCeer
ef}efn}s Deens keâer -
299
 DeMee efJemebieleerÛeer peyeeyeoejer meJe&mJeer keâeUeJej šeketâ veÙes. SKeeÅee keâJeerlener lÙee efJemebieleer Demeleele. lÙeeÛÙee ef"keâeCeer SkeâeÛe JesUer hejmhejebMeer
Heâej megmebiele veme}s}er JewefMe°Ÿes iegCÙeeieesefJeboeves Skeâ$e veebot Mekeâleele. lÙeecegUs lÙeeÛeer keâefJelee JeeÛekeâe}e DeefOekeâ cees"s DeeJneve osles. ceveeJej DeefOekeâ
leer›eheCes "meles. keâefJelee GceeUŸeeves, efve}xheheCeeves JeeÛeCeeNÙee ceePÙeemeejKÙee JeeÛekeâeyeeyelener ns Kejs DemeeJes. lÙeeÛeer ¤Ûeer lÙeeÛÙee menpe Øeefleef›eâÙee,
SKeeÅee leke&âyeæ Ûeewkeâšerle ceeJeCes DeMekeäÙe Demeles. keâejCe lÙeeÛeer efve‰e Demeles. leer keâeJÙeeÛeer efkebâJee efJeefMe° keâefJelesMeer, SKeeÅee leòJeeMeer efkebâJee ØeCee}erMeer
veJns. DeØelÙe#eheCes SKeeoer Yetefcekeâe leÙeej nesle Demes}ner. keâejCe keâefJelesmebyebOeerÛÙee Ùee efve‰sceeies, Øesceeceeies, keâefJelesmebbyebOeerÛÙee Kees}Jej ®pe}suÙee
Dee"JeCeer, DeeJe[erefveJe[er leg}vee Demeleele - keâefJelee JeeÛeleevee peeCeJe}suÙee JesieJesieUŸee keâeJÙeefJe<eÙekeâ ØeMveebÛee DeYÙeemener Demelees. Ùee meieUŸeecegUs
lÙeeÛeer efJeefMe° leNnsves pe[CeIe[Ce Pee}s}er Demeles. ceePÙeener yeeyeleerle nsÛe Ie[}s DemeCeej. keâefJeleskeâ[s heenCÙeeÛÙee DeeheuÙee °erÛeer efJepeÙeeyeeFËveer
ner DeMeer ØeebpeU keâyeg}er efouÙeecegUs iesuÙee DeOe&Melekeâeleer} keâJeeRÛÙee keâeJÙeeÛeer lÙeebveer kesâ}s}er meceer#ee ner heefjhetCe& Jeešle veener. keâefJelee meceer#esÛÙee
DeLee&ves efJepeÙeeyeeFËveer Skeâe DeLee&ves heejbheefjkeâÛe Âef°keâesve yeeUieuÙeecegUs lÙeebvee mee"esòej DeefveÙelekeâeef}keâeleer} keâJeer DeeefCe keâefJelee - oef}le keâJeer
DeeefCe keâefJelee efJeMes<eeLee&ves YeeJe}er veener. ceer DeefveÙelekeâeef}keâeleer} DeeefCe oef}le meeefnlÙeeleer} ÛeUJeUerÛee Skeâ Ieškeâ. ceePÙeener keâefJelesJej
ef}efnCÙeeÛes Oee[me efJepeÙeeyeeFËveer kesâ}s. hejbleg leer lÙeebvee Deveekeâ}veerÙe DeeefCe ogyeexOe Jeeš}er. DeepeJejÛÙee heejbheefjkeâ keâefJeeflekeâ mebkesâle meb%eebÛÙee
he}erkeâ[er} ceePÙee keâefJelesÛeer me=peve Øeef›eâÙee DemeuÙeecegUs efJepeÙeeyeeFËÛeer efleÛÙeeJej Yee<Ùe keâjCÙeeÛeer De[ÛeCe Pee}er. keâefJeleskeâ[s heenCÙeeÛee
heejbheefjkeâ Âef°keâesve efJepeÙeeyeeFËÛee DemeuÙeecegUs Deveekeâ}veerÙe, ogyeexOelesÛee efMekeäkeâe cee¤ve ceeskeâUŸee PeeuÙee neslÙee. ceePÙee efkebâJee Flej oef}le
keâJeeRÛÙee DeefveÙelekeâeef}keâebleer} keâJeeRÛÙee YeeJeefJeMJeeheemetve DeeefCe YeeJeefJeMJeeÛÙee meeceeefpekeâ heÙee&JejCeeheemetve efJepeÙeeyeeF& lesJnener keâesmees cew}
otj neslÙee. Deepener keâoeefÛele lÙee leMeeÛe DemeeJÙeele. ‘keâefJeleejleer’ veblej lÙeebveer Flej oef}le keâJeeRJej cenòJeeÛÙee keâJeeRvee DeefveÙelekeâeef}keâebleer}
(ef}šer} ce@iesPeerveÛÙee ÛeUJeUerleer}) cenòJeebÛÙee keâJeeRJej peeCeerJehetJe&keâ ef}efnCÙeeÛes šeU}s DemeeJes. lÙeebveer vee ÙeMeJeble ceveesnj, kesâMeJe
cesßeece, $Ùeb. ye. mehekeâeUs, Yegpebie cesßeeceebJej ef}efn}s vee legUMeer hejye, cevÙee Deeskeâ, meleerMe keâeUmeskeâj, Ûebõkeâeble heešer}, vescee[s
FlÙeeoeRJej ef}efn}s. keâefJeleejleer hegmlekeâeÛÙee MesJešer lÙeebveer, yeebOeer}keâer DeeefCe ceje"er keâefJelee ÙeebÛeer ÛeÛee& keâjCeejs ØekeâjCe ef}efn}s
Deens. hejbleg ÙeeefJe<eÙeerÛeer mJele:Ûeer mhe° celeb-Øeefleef›eâÙee lÙee }sKeele efJepeÙeeyeeF& osT MekeâuÙee veenerle. meeefnlÙeeÛÙee keâLee-keâefJelesÛee
ieebYeerÙee&ves DeYÙeeme DeeefCe meceer#ee keâjCeeNÙee efJepeÙeeyeeFËkeâ[tve Demes keâe Ie[eJes? Skeâlej lÙeebveer mhe<š keâ}eJeeÅeebÛee he#e lejer IÙeeJee
efkebâJee yeebOeer}keâerJeeuÙeebÛee lejer he#e IÙeeJee. yeebOe}keâerÛÙee efJe<eÙeer efJepeÙeeyeeFËÛeer ieg[erieg[er Yetefcekeâe Deens. efJepeÙeeyeeF& leMee ceewpe hee@hÙeg}j
mebØeoeÙeeleer} }sefKekeâe. lÙeebÛÙee }sKeveeÛee yeepe heeefn}e keâer lÙeebveer ceewpe cnCetve - hee@hÙeg}j JneÙeÛes cnCetve }sKeve kesâ}s veener. ceewpe DeeefCe hee@hÙeg}j
ØekeâeMeveeves pehe}s}er keâ}eJeeoer DeuJeej Yetecf ekeâeÛe lÙeebveer DeeheuÙee ef}KeeCeeletve DeepeJej efveYeeJe}er. ÙeeÛeer peenerj keâuhevee cee$e keâefJeleejleerÛÙee MesJešÛÙee
ØekeâjCeele lÙee ke⤠MekeâuÙee veenerle. ceewpe hee@hÙeg}jÛÙee meb%esves efJepeÙeeyeeFËvee DeeheuÙee keâLee}sKeveebÛÙee peeefCeJeslener efJeJeef#ele ef"keâeCeerÛe [ebyetve "sJe}s.
lÙeebÛÙee Ùee ceÙee&oebefJe<eÙeer Yee}Ûebõ Heâ[keWâveer Iesle}s}s Dee#eshe menpeemenpeer yeeo "jJelee ÙesCeejs veenerle. m$eer-heg®<e MejerjefJe<eÙekeâ veelÙeeÛee
MeesOe-osnOecee&Ûee efJeÛeej-osneÛeer Deemekeäleer - keâecepeerJeveeÛeer Deemekeäleer - ceeCemeeÛÙee osneÛes iet{ - efm$eÙeebÛÙee m$eerefJe<eÙekeâ mecemÙee - efleÛes
ieYee&jheCe Skeâe osnele efkeâleer jme efkeâleer iebOe - osneÛes JesieJesieUs mheMe& - Yeesieleevee FbefõÙes Dehegjer he[leele. YeesieeleÛe Deevebo - YeesieeleÛe
heg®<eosneÛee mebkeâesÛe - efJeefJeOe keâLeebleer} Gleejs Heâ[keWâveer osTve - osnOecee&Ûee efJeÛeej efJepeÙeeyeeFËÛÙee keâLee}sKeveebleer} Obsession Deens
Demes cnš}s Deens. lÙeebÛÙee keâLee}sKeveeÛee ØeJeeme 1955 heemetve Ûee}}s}e Deens. SKeeÅee Deejece yememeejKee, DeMeer yeesÛekeâ Øeefleef›eâÙee
efJepeÙeeyeeFËÛÙee keâLee}sKeveeJej Heâ[keWâveer kesâ}er Deens. m$eer-heg®<eebÛÙee ceeveefmekeâ og:KeeÛes cetU }Qefiekeâ Dele=hlelesle Deens. keâeceefJekeâeje}e Me$et
}sKetve Ûee}le veener. DevÙeLee ceeCemeeÛÙee megKeeÛeer vegmeleer ceeleer nesles. m$eer-heg®<e mebyebOeeÛes SJe{sÛe Skeâ ¤he Demeles Demes cee$e veener, Demes
efJepeÙeeyeeFËÛÙee keâLeebÛÙee Deveg<ebieeves Øeefleef›eâÙee osle }Qefiekeâ Dele=hleerÛeer Je }Qefiekeâ efJeke=âleerÛeer Ye[keâ Yeer<eCe ÂMÙes efÛeef$ele keâjCÙeeÛee "hekeâe
efJepeÙeeyeeFËÛÙee keâLeebJej "sJetve Heâ[kesâ ceeskeâUs Pee}s. efJepeÙeeyeeFËÛÙee keâLeebÛes efJeMJe heeb{jhesMee megKeJemlet kegâšgbyeeÛes Deens. Demes cnš}s les ce}e
efJepeÙeeyeeFËJej DevÙeeÙe keâjCeejs Jeeš}s. ceewpe, hee@hÙeg}j hegjmke=âle Jee*dceÙeerve YetefcekesâÛee efOekeäkeâej keâjCeeNÙee mebØeoeÙeeleer} ceer Deme}es lejer
efJepeÙeeyeeFËÛÙee keâLee}sKevee}e SJe{Ÿee Kee}ÛÙee heeleUerJej Heâ[keWâveer DeeCe}s lesner ce}e Kejs Jeešle veener. hegjesieeceer }sKekeâ meceer#ekeâner keâOeer
keâOeer DeeheuÙee ogje«ene}e efÛekeâštve yemeleele. efJepeÙeeyeeFËÛÙee keâLee}sKeveeÛee efJeÛeej keâjleevee Heâ[keWâveer lÙeebÛee Jeie& lesJe{e }#eele "sJe}e.
JeemleefJekeâ m$eer YeeJeefJeMJeeÛÙee DeeefCe ceveesefJeMJeeÛÙee ÉbÉeÛeer keâLee ceje"erle efJepeÙeeyeeFËveer Oee[meeves ef}efn}er. hegjesieeceer DeLeJee Øeefleieeceer
Ùee oesvnerner }sKeefvekeâ hejbhejskeâ[tve m$eer}e ceje"er Jee*dceÙeele ogÙÙece "jefJe}s ies}s. lÙee meJee&}e veekeâejle - m$eerÛes peie efJepeÙeeyeeFËveer ceje"er
meeefnlÙeele DeeheuÙee keâLesÉejs DeeCe}s ner lÙeebÛeer keâeceefiejer SsefleneefmekeâÛe cnCeeÙe}e nJeer. efkeâceeve lÙeebÛeer ner keâeceefiejer }#eele IesTve lÙeebÛÙee
keâLee}sKeveeÛes efve:he#eheeleerheCes hegvne cetuÙeceeheve JneJes. efJepeÙeeyeeFËvee ceer ceje"erleer} Skeâ Oee[meer keâLee}sefKekeâe cnCetveÛe ceevelees. neÛe
Oee[meerheCee FboesjÛÙee meeefnlÙe mebces}veele lÙeebveer oeKeJetve ceje"er meeefnlÙeeÛÙee meb%ee DeeefCe ceÙee&oe mhe°heCes meebieeJÙeele. lÙeebÛÙee Dekeâeoefcekeâ
keâeceecegUs-mebMeesOeveecegUs lÙeebÛÙee }sKevee}e efJeefMe° leNnsÛÙee HegâšheóŸee }eJeuÙee peeleele. Ùee DekeâeoceerheCeeÛÙee yeensj ÙesTve lÙeebveer Jee*dceÙeerve
mecemÙeebÛeerner ÛeÛee& FboesjÛÙee meeefnlÙe mebces}veele kesâ}er lej JewefMJekeâ Jee*dceÙeeÛÙee leg}vesle Deehe}s ceje"er meeefnlÙe kegâ"s Deens; ÙeeÛee MeesOe Ieslee
ÙesF&}. lÙeebÛeer ner Dekeâeoefcekeâ °erÛe ceje"er meeefnlÙeeleer} veJÙee peeefCeJee, ØesjCee Ùeekeâ[s lÙeebvee hee" efHeâjJeeÙe}e }eJeles.
‘DeOeeblej’heemetve les ‘meceeblej’ heÙeËleÛÙee efJepeÙeeyeeFËÛÙee meJe& keâLeebceOe}er m$eer hee$es ceOÙeceJeieeaÙe keâ#esleer} Deme}er, lejer meJe& JeieeËleer} efm$eÙeebÛÙee
megKeog:KeeÛes ØeefleefveefOelJe leer menpeheCes keâjleele. efJeMes<ele: ceOÙeceJeieeaÙe peeefCeJesÛeer ceÙee&oe Demetvener Ùee hee$eebÛÙee pe[CeIe[Ceerkeâ[s GhejesefOekeâ

300
Debieeves peeTve cece&Yesoer Úsoner efJepeÙeeyeeF& Iesleele. Ùee Úsoemeesyele SketâCeÛe m$eerÛÙee Deebleefjkeâ og:KeeJej yeesš "sJeleele DeeefCe lÙeecegUs ceOÙeceJeieeaÙeÛe
keâeÙe oef}le keâ°keâjer Lejeleer} JeeÛekeâe}ener, SketâCeÛe m$eerlJeeyeö} keâ®Cee JeešeJeer, SJe{s lÙee hee$eebMeer JeeÛekeâe}e leeoelcÙe keâ¤ve mees[leele.
DeeOegefvekeâ efm$eÙeebÛÙee DeblejbieeÛeer, DevegYeJeeÛeer - peieCÙee-cejCÙeeÛÙee ÉbÉeÛeer ØeeefleefveefOekeâ keâLee 60 veblejÛÙee oMekeâele efJepeÙeeyeeF&Ûe ef}nt MekeâuÙee.
osn ceveeÛes, meeceeefpekeâ heÙee&JejCeeÛes, JÙekeäleer DeeefCe mece°erÛes Deebleefjkeâ ÉbÉ Ùee keâLeebveer ceceeËeflekeâ heæleerves DeeheuÙee DeefYeJÙekeäleerle hekeâ[}s
Deens. Ùee ceOÙeceJeieeaÙe m$eerhee$eebÛÙee cevee-DeeÙeg<Ùeele peer JeeoUs G"}er leer JeemleJelesÛÙee DeeefCe m$eer-heg®<e mebyebOeeleuÙee leCeeJeeletve efvecee&Ce Pee}s}er
Deensle DeeefCe cnCetveÛe ne leCeeJe ceOÙeceJeieeaÙe peeefCeJeshegjleeÛe ceÙee&efole jenele veener. efJepeÙeeyeeFËÛÙee keâLee heenlee heenlee m$eer peeefCeJesÛÙee
DeLee&ves ØeeefleefveefOekeâ nesTve peeleele. o

melÙeMeesOekeâ efJeÛeejebÛee Jeejmeoej ‘keâeceieej veslee’

keâle=&lJeJeeve ceeCemeeÛes Dekeâe}er efveOeve nesCes, ner Skeâ meeceeefpekeâ efnleeÛÙee °erves neveerÛe Demeles. ceveesnj HeâeUkesâ ceeceemeensye ÙeebÛes Dekeâe}er efveOeve
ÙeeÛe meb%esle}s mecepeeÙe}e nJes. HeâeUkesâceecee-ceneje°^eÛes efMeuhekeâej efoJebiele }eskeâvesles Jemebleoeoe heeš}ebÛes cesngCes DeeefCe Meeef}veerleeF& heešer} ÙeebÛes ceOe}s
yebOet. meòesÛÙee jepekeâejCeeleer} Jemebleoeoe - Meeef}veerleeF& heešer} ns peyejomle oechelÙe. Ùee oechelÙeeÛÙee meeefvveOÙeele pes pes Dee}s les meceepeele Øeefleef‰le
heeJe}s. oeoe-leeFËÛÙee heefjmemheMee&ves mevceeveeÛÙee ef"keâeCeer heesnesÛe}s. Ùee oesIee GYeÙeleebÛee DeeMeerJee&o ceeLÙeeJej IesTve, HeâeUkesâceecee jepekeâejCeele
DeeefCe meceepekeâejCeele ØeJesMeles Pee}s nesles lejer les veeJee¤heeme Dee}s les mJekeâle=&lJeeves. veeJee¤heeme ÙesCÙeeceeies ceeceebÛes Deheej keâ°, DeYÙeemet Je=òeer
DeeefCe hejekeâesšerÛeer meeceeefpekeâ yeebOeer}keâer keâejCeerYetle nesleer. meJe&meeceevÙe ceeCemeeÛÙee YeuÙeeÛes neleer kebâkeâCe yeebOetve, ceecee DeeÙeg<ÙeeÛÙee DeKesjheÙeËle
Deheej keâ° meesmele jeye}s. ce=lÙetves DeÛeevekeâ lÙeebÛÙeeJej Iee}e Ieele}e vemelee, lej mece°erÛÙee GlLeevehetleeamee"er ceeceebveer Gòegbie efMeKej iee"tve
meJeeËveeÛe DeeMÛeÙe&Ûeefkeâle keâ¤ve mees[}s Demeles. leve, ceve, Oeve DeeefCe meJe&meeceevÙeebØeleer mecehe&CeeÛeer Yetefcekeâe IesTve, ceeceemeensye oeoe-leeFËkeâ[tve
meeceeefpekeâ keâeceeÛee yeÇÇskeâ efceUleeÛe ieesjiejerye ceeCemeebmee"er keâeÙe& keâjerle jeefn}s.
HeâeUkesâceeceebÛee pevce 1 peevesJeejer 1947 jespeer meeleeje efpeu¢eeleer} hee[Uer ieeJeeleer} melÙeMeesOekeâ meceepeeÛes vesles pÙeesleerjeJe HeâeUkesâ ÙeebÛÙee
kegâšgbyeele Pee}e. pÙeesleerjeJe, efJeÛeejs ieg®peer, peieoeUs, jLeercenejLeer ceb[Uer GòejeOee&leuÙee melÙeMeesOekeâer ÛeUJeUerÛes Ùee heefjmejeleer} ceevÙeJej vesles nesles.
pÙeesleerjeJe ns mebÙegkeäle kegâšgbyeele Jee{}s}s. ceecee pÙeesleerjeJeebÛÙee 12 ceg}ebhewkeâer DeefOekeâ }e[kesâ. %eeveeÛÙee mebJeOe&veeÛeer yeÇÇeÿeCeslej ÛeUJeUerÛeer hejbheje
DeeefCe Keeveoeveer efMemlener pÙeesleerjeJeebÛÙee Iejele nesleer. Deheefjefcele ceeÙesÛÙee meeJe}erle DeeefCe }e[ele ceecee Jee{}s les efMemle DeeefCe mebmkeâej IesTveÛe.
melÙeMeesOekeâ meceepeeÛes DeOJeÙet& pÙeesleerjeJe Hegâ}s, ns meeceeefpekeâ ›eâebleerÛes DeeÅe pevekeâ. MetõeefleMetõ meceepe, lÙeebÛee Gæej efMe#eCeevesÛe nesT Mekeâlees
DeMeer lÙeebÛeer OeejCee nesleer. cnCetve lÙeebveer DeeheuÙee meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerÛee heeÙee-MetõeefleMetõebvee efMe#eCeeÛeer mebOeer Ghe}yOe keâ¤ve
jÛe}e. ‘efJeÅesefJevee ceefle ies}er ceefleefJevee ieleer’ ne pÙeesleeryee Hegâ}WÛee °eble DeYebie }#eele IesTve, DeeheuÙee ceg}eyeeUebvee GÛÛe efMe#eCe pÙeesleerjeJe
HeâeUkeWâveer efo}s. melÙeMeesOekeâer JewÛeeefjkeâ Jeejmee IesTve ceveesnj HeâeUkesâceeceebveerner efMeJeepeer efJeÅeeheer"eletve yeer.S.Ûeer heoJeer IesTve 1969 mee}er cegbyeF&
iee"}er DeeefCe les oeoebÛÙee meeefvveOÙeele Dee}s. oeoe lÙeeJesUer ØeebeflekeâÛes DeOÙe#e nesles. heg{s les cebef$eceb[Uele ies}s. lÙeeveblej Ûeej JesUe cegKÙeceb$eer Pee}s.
Ùee meJe& keâeUele ceveesnjceecee lÙeebÛes Keemeieer meefÛeJe jeefn}s. oeoe }eskeâvesles. lÙeebÛee pevemebheke&â peieodJÙeeU. lees efškeâJetve "sJeCes, Je=efæbiele keâjCes
ns cenòJeeÛes keâece ceeceebveer efve‰sves kesâ}s. yenerCe Meeef}veerleeF& heešer} ceeceebÛes mHetâe|lemLeeve nesles. oeoebÛÙee jepekeâejCeeÛee efve meeceeefpekeâ keâejCeebÛee menkeâejer
ÛeUJeUerÛÙee keâeceeÛee JÙeehe ØeÛeb[. lÙeeleuÙee meJe& efyekeâš mecemÙee DeeefCe Ke[lej Øemebie Ùee meJeeËvee ceveesnjceecee mJemeeceLÙee&ves meeceesjs ies}s. he[s}
les keâece, keâ° les oeoe-leeFËJej Deme}suÙee efve‰scegUs keâjerle jeefn}s. oeoebÛÙee mesJesle DemeleeveeÛe lÙeebveer cegbyeF& efJeÅeeheer"eÛes keâeÙeosefJe<eÙekeâ efMe#eCe
IesCÙeeÛes ØeÙelve kesâ}s. Ùee ojcÙeeve lÙeebveer keâeceieej keâuÙeeCeefJe<eÙekeâ Sce.S}.[yuÙet. ner heoJeerner efceUJetve, mJele:ÛÙee efJeOeeÙekeâ keâecee}e meg®Jeele kesâ}er.
leeF& oeoebÛÙee keâle=&lJeeceeies meceLe& GYÙee neslÙee. oeoe DeeefCe leeFËÛes ceecee meceLe&keâ efnlemebJeOe&keâ nesles.
leeF&-oeoebmeesyele lÙeebveer meceepekeâejCeeÛeer, jepekeâejCeeÛeer Je meebmke=âeflekeâ ÛeUJeUerÛÙee GlLeeveeÛeer oer#ee Iesle}er DeeefCe ÙeesiÙe JesU ÙesleeÛe
lÙeebveer efJeOeeÙekeâ, jÛeveelcekeâ keâecee}e meg®Jeele kesâ}er. keâeB«esmeer meòesÛÙee jepekeâejCeele oeoe-leeFËmeesyele De«eYeeieer jentve, mece°erÛÙee efnleeÛÙee
°erves ceeceebveer mJele:}e Ie[Jetve Iesle}s nesles. lÙeeDeieesoj lÙeebÛÙee kegâšgbyeele melÙeMeesOekeâer JewÛeeefjkeâ hejbhejscegUs lÙeebveer mJele:ÛÙee DeejbYe}suÙee
efJeOeeÙekeâ keâecee}e DeefOe‰eve Øeehle keâ¤ve Iesle}sÛe nesles. Meslekeâjer, Meslecepetj, oef}le, ogye&} Ieškeâ Ùee meJeeËØeleer efveJÙee&pe Øesce ceeceebÛÙee JewÛeeefjkeâ
pe[CeIe[Ceerle keWâõmLeeveer nesles. lÙeecegUs efJeOeeÙekeâ keâece keâjleeveener lÙeebveer peele-Oecee&he}erkeâ[s peeTve YejerJe keâece kesâ}s. Ùee efJeOeeÙekeâ keâeceeÛes
cegKÙe }#Ùe menkeâej ÛeUJeU lÙeebÛÙeemee"er Pee}er. 1974-75 mee}er leeFËveer mLeeheve kesâ}suÙee }#ceer kebâPÙegceme& keâes-Dee@he. meesmeeÙešerÛes les
ce@vesefpebie [eÙejskeäšj nesles. 1972 mee}er leeFËveerÛe mLeeheve kesâ}suÙee efpepeeT Øeefle‰eveÛes ceecee mejefÛešCeerme nesles. keâeÙe&ceive DemeleeveeÛe ceeceebvee
efve:mhe=n, efve:mJeeLeea menkeâejer }eYe}s. Ùee menkeâeNÙeeble De@[. JemeblejeJe metÙe&JebMeer, YeieJeevejeJe oeoe ceeskeâeMeer, efveYe&Ùeefmebie, SkeâveeLe yeebo},
oMejLe ceOet kegbâše, ceveesnj vejs, YeeTjeJe heešer} FlÙeeoer ceeleyyej keâeÙe&keâlex ceeceebÛes menkeâejer nesles. ‘"sefJe}s Devebles lewmesÛeer jeneJes’ Ùee Je=òeerÛes

301
ceecee veJnles. efJeOeeÙekeâ keâeceeÛÙee efJeJeef#ele ceÙee&osleÛe De[ketâve he[Ces lÙeebÛÙee ØeJe=òeer}e ve ceeveJeCÙeemeejKes nesles. DeeheuÙee keâeÙee&Ûee JÙeehe
efoJemeWefoJeme Jee{JeCÙeeÛeer lÙeebÛeer cenòJeekeâeb#ee DeeefCe OÙesÙeemekeäleer cees"er nesleer. DeeefCe cnCetveÛe 1982 mee}er lÙeebveer YeieJeevejeJe ceeskeâeMeer,
yeeyegjeJe heesšs, SkeâveeLe yeebo} DeeefCe heg<heeleeF& hešs} ÙeebÛÙee menkeâeÙee&ves ef[}eF&} jes[ efÛebÛeheeskeâUer, hejU, }esDej hejU Ùee keâeceieej Jemleerle
keâeceieejebvee peieCÙeeme efo}emee osCeejer, GYeejer osCeejer keâeceieejJeiee&Ûes efnle }#eele IesTve ‘Meeef}veer menkeâejer yeBkesâ’Ûeer mLeehevee kesâ}er.
meg®Jeeleer}e heeÛe }eKeebÛÙee YeeieYeeb[Je}eJej GYeej}s}er ner yeBkeâ, Deepe efleves menkeâejer yeBkesâÛÙee ceeef}kesâle De«emLeeveer veeJe efceUefJe}s Deens.
oef}le, ogye&} Ieškeâ, keâeceieej, keâ°keâjer Ùee meJeeËvee Ùee yeBkesâves }eYeebefkeâle keâ¤ve mees[}s. De[uÙeeve[uÙee, Mees<euÙee ies}suÙee ØeeceeefCekeâ
ceeCemeebvee DeeÙeg<Ùeele meceLe&heCes GYes jenCÙeeme, GojefveJee&nemee"er GÅeesie - JÙeJemeeÙe keâjCÙeeme ner yeBkeâ mee¢e keâjles. Deepe Ùee yeBkesâÛeer Jeeef<e&keâ
G}e{e} 20-25 keâesšeRntve DeefOekeâ Deens. efiejCeer keâeceieejebÛÙee ceOÙeJemleerle ner yeBkeâ Deens. HesâyeÇÇgJeejer-ceeÛe& 1981 ceOÙes efiejCeer keâeceieejebÛÙee
keâcÙegefvemš ÙegefveÙeve}e Men osTve, oòee meeceble Ùeebveer efiejCeer keâeceieejeble DeeheuÙee ÙegefveÙeveÛes ØemLe efvecee&Ce kesâ}s. Skeâe efiejCeerle ØeeflemheOeea
keâcÙegefvemš ÙegefveÙeveJej ceele keâ¤ve, lÙeebveer heieejJee{er efceUJetve IesleuÙee. ne ne cnCelee ner yeeleceer meJe& efiejCeer keâeceieejebheÙeËle heesnesÛe}er. keâeceieej
#es$eele Deveeefke&âmš heæleerves keâece keâjCeeNÙee oòee meecebleebveer, efiejCeer keâeceieejebvee Deehe}smes keâ¤ve yeesveme, ceneieeF&, cetU heieejele Jee{ FlÙeeoer
ØeMveebJej ve mebheCeeje mebhe hegkeâej}e. lees mebhe DeÅeehener Ûee}tÛe Deens. oòee meecebleebÛeer oesve Je<eeËhetJeea nlÙee nesTve ies}er heCe ne mebhe DeÅeeefhe
Ûee}tÛe Deens. Ùee mebheeves efiejCeer keâeceieejebvee osMeesOe[er}e }eJe}s. õ°s keâeceieej heg{ejer mebhe kesâJne keâjeJee, lees efkeâleer leeCeeJee DeeefCe lees ceeies
kesâJne IÙeeJee Ùeele Jeekeâyedieej Demeleele. keâeceieej ÛeUJeUerves DejepekeâerÙe Mew}erÛÙee ieb[eves heÚe[}suÙee oòee meecebleebvee, efiejCeer keâeceieejebÛÙee
mebheele õ°Ÿee heg{eNÙeemeejKes Jeeielee Dee}s veener. JneÙeÛes lesÛe Pee}s. lÙeebveer kegâCeeMeerner yees}Ceer ve keâjCÙeeÛeer Dee[ceg"er Yetefcekeâe IesTve mebhe
Ûee}t "sJe}e. SJe{sÛe keâ¤ve les Leebye}s veenerle, lej Ûekeäkeâ efiejCeer keâeceieejebvee lÙeebveer Deehe}e keâeceOeboe mees[tve ieeJeer peeÙeÛee DeeosMe efo}e.
JneÙeÛes lesÛe Pee}s. mebhe Ûee}t jeefn}e, heCe efiejCeeryeensj keâeceieejebÛeer ÛeUJeU Ûee}t jeefn}er veener. efiejCeer cee}keâebvee nsÛe nJes nesles. efiejCeer
cee}keâebvee DeMee heæleerÛee mebhe nJee neslee. lees oòee meecebleebveer Ie[Jetve DeeCe}e. efiejCeerÛÙee OebÅeele efiejCeer cee}keâebvee Deelee veHeâe efomele veJnlee.
lÙeecegUs lÙeebvee Ùee mebheeÛÙee efveefceòeeves, ne Oeboe cees[erle keâe{CÙeeÛeer DeeÙeleer mebOeer efceUe}er. oòee meecebleebÛÙee oeoeefiejerÛes efveefceòe keâ¤ve
mekeâ-meeÙeHeâveÛÙee KesUer KesUtve lÙeebvee ne Oeboe yebo keâjeÙeÛee neslee DeLeJee pÙeebvee MekeäÙe nesles, lÙeebvee lees ogmeNÙee jepÙeele vÙeeÙeÛee neslee.
lÙeemee"er lÙeebvee efiejCÙee DeeefCe efiejCÙeebÛÙee peefceveer efJekeâeÙeÛÙee neslÙee. lÙee ef"keâeCeer Yejhetj veHeâe osCeejer yeepeej mebkegâ}s, efveJeeme mebkegâ}s GYee¤ve
DeefOekeâ kegâyesj JneÙeÛes nesles. mejkeâejÛeer veJeer DeeefLe&keâ OeesjCesner efiejCeer cee}keâebvee hetjkeâÛe nesleer. ie@š keâjej, Keg}er yeepeejhes", veeCesefveOeer, efJeMJe
yeBkeâ DeeefCe meeceüepÙeJeeoer osMeebÛee DevegveÙe Ùee}e Jeeš ceeskeâUer keâ¤ve osCeejer Yee<ee keâjCeeNÙee veJeerve efiejCeer cee}keâebÛÙee efhe{erves, Ùee mebheeÛes
efveefceòe keâ¤ve De#ejMe: efiejCeer Oeboe cees[erle keâe{}e. efiejCeer keâeceieej efJemLeeefhele Pee}e jepÙeeleer} DeepeÛÙee }eskeâMeener DeeIee[erÛÙee efJeÅeceeve
mejkeâejves lej Deelee efiejCeer cee}keâebvee peefceveer efJekeâCÙeeÛee efveCe&Ùe IesTve DeeefCe hejJeeveieer osTve, efiejCeer OebÅeeÛee DebleÛe Ie[Jetve DeeCe}e Deens.
oòee meecebleebveer hegkeâej}s}e mebhe leer›e nesle DemeleeveeÛe Meeef}veer yeBkesâÛes mebmLeehekeâ ceveesnjceecee mejkeâejOeeefpe&CÙee je°^erÙe efce} cepeotj mebIeeÛes
1983 mee}er mejefÛešCeerme Pee}s nesles. meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlÙeeËÛee lÙeebÛee cetUÛee efheb[ DemeuÙeecegUs lÙeebveer Jeeleenle nesT Ieele}suÙee efiejCeer
keâeceieejebvee hegvne GYes keâjCÙeemee"er Oe[he[ kesâ}er. cee}keâOeeefpe&CesheCeecegUs efiejCeer keâeceieejeble je°^erÙe efce} cepeotj mebIeeÛeer hele veJnleer. je°^erÙe
efce} cepeotj mebIee}e efiejCeer keâeceieej Deehe}e Me$et ceevele nesles. mejefÛešCeerme PeeuÙeeveblej ceveesnjceeceebveer Ùee mebIeeÛee keâeÙeehee}š Ie[Jetve
DeeCe}e. mebIe DeeefCe efiejCeer keâeceieej ÙeeceOÙes pees hees}eoer he[oe neslee, lees lees[tve šekeâ}e. ceeceebveer DeeheuÙee menkeâejer ÛeUJeUerÛÙee DeeOeejeves
nUtnUt efJemLeeefhele Pee}suÙee efiejCeer keâeceieejebvee GYeejer efo}er. je. efce. ce. mebIe yeerDeejDeeÙe ceevÙeleeØeehle neslee. keâeceieejõesner YetefcekesâcegUs
keâeceieejebceOÙes lÙee}e hele veJnleer. ceeceebveer mebIeeÛeer keâeceieejõesner Yetefcekeâe mebIee}e mees[eÙe}e }eJetve, hegvne efiejCeer keâeceieejebvee GYes keâjCÙeeÛee
ØeÙelve kesâ}e. Ùee ØeÙelveele Flej iees°erØeceeCes lÙeebÛÙee Meeef}veer menkeâejer yeBkesâÛeener efmebneÛee Jeeše neslee. Deepe ceeceener veenerle DeeefCe meeceblener.
mebhe DeÅeehe Ûee}tÛe Deens. oòee meecebleebmeejKee DemeeÛe mebhe keâe@. yeer. šer. jCeefoJeWveer 1936 mee}er efiejCeer keâeceieejebÛee kesâ}e neslee. les ce¤ve
efkeâlÙeskeâ Je<ex }esš}s Deme}er lejer, lÙeebveer hegkeâej}s}e mebhe DeÅeehe keâesCeerÛe Iesle}s}e veener. ceeceebÛÙee keâeÙee&ÛÙee ¤heeves Deepe Meeef}veer yeBkeâ
YeieJeevejeJe ceeskeâeMeeRÛÙee vesle=òJeeKeeueer keâeÙe&jle Deens. efiejCeieeJeeleerue efJemLeeefhele PeeuesuÙee keâeceieejebvee peieCÙeemee"er ceole keâjerle Deens. Meeefueveer
yeBkesâÛÙee mLeehevesefMeJeeÙe 1984 mee}er ceecee oeojÛÙee pevelee menkeâejer yeBkesâÛesner DeOÙe#e nesles. 1989 mee}er les cegbyeF& efpeune ceOÙeJeleea yeBkesâÛes
DeOÙe#e Pee}s. Ùee meJe& efJeòeerÙe mebmLeebceOeer} ceeceebÛeer keâeceefiejer heer[erle, Meesef<ele, oef}le, keâ°keâjer ceeCemeebvee peieCÙeeÛeer GYeejer osCÙeeÛeer nesleer.
ceecee Flejner efkeâleerlejer meeceeefpekeâ mebmLeebÛes, ›eâer[e mebmLeebÛes heoeefOekeâejer lee}erce mebIeeheemetve les keâyeñer mebIeeÛÙee mebIešveebheÙeËle cenòJeeÛeer heos
ceeceebveer mJeerkeâej}er. KesUe[tbmee"er lÙeebveer pes efJeOeeÙekeâ keâece keâ¤ve "sJe}s, les menkeâejer ÛeUJeUerleer} keâeceehes#eener peemle mhe=nCeerÙe Demes nesles.
Ùee meJe& keâeceemeesyele ceeceebveer Mew#eefCekeâ #es$eelener keâeÙe& meg¤ kesâ}s les efMe#eCemeceüeš nesTve yengpeve meceepeeÛÙee efJeÅeeLÙeeËvee }gšCÙeemee"er veJns
lej lÙeebvee heeÙeeJej GYes keâjCÙeemee"er nesles. meeÙeve ÙesLes lÙeebveer Jemebleoeoe Øeefle‰eveceehe&âle FbefpeveerÙeefjbie keâe@}spe meg¤ keâ¤ve, yengpeve meceepeeleer}
efJeÅeeLÙeeËvee leb$eefMe#eCeeÛeer meesÙe Ghe}yOe keâ¤ve efo}er. Deepe Ùee mebmLesÛee keâejYeej YejYeješerme Dee}e Deens. lÙeeÛes keâece ceeceebÛes efve‰eJeble
menkeâejer ceeskeâeMeeroeoeÛe heenleele. keâeceieejebÛes ØeefleefveOeer cnCetve Fbšjve@Meve} }syej Dee@ie&veeÙePesMeveÛÙee Skeâe heefj<eos}e 30 ces 1988 jespeer
Fbškeâves ceeceebvee efpeefveJne}e hee"efJe}s nesles. DeeÙe. S}.Dees. mebIešvee keâeceieejebÛes efnlemebyebOe peheCeejer peeieeflekeâ mebIešvee nesÙe. 1920 ÛÙee
ojcÙeeve }erie vesMeveÛÙee meesyele efleÛeer GYeejCeer Pee}er. 1948 mee}er cnCepes ogmeNÙee ceneÙegæeveblej efleÛes ¤he yeo}}s. Deelee keâeceieejebÛÙee
efnleeÛÙee °erves pes keâeÙeos yeveleele les ÙesLetveÛe kesâ}s peeleele. peieeleuÙee ØelÙeskeâ osMeeleer} mejkeâejebvee les yebOevekeâejkeâ Demeleele. peieeleer}
302
efJekeâefmele - DeefJekeâefmele osMe efleÛes meYeemeo Deensle. cee}keâ, mejkeâej, keâeceieej ner ef$emlejerÙe jÛevee Ùee mebmLesÛeer Deens. Ùee mebmLesÛÙee heefj<eos}e
npej jentve jespeieej nceerÛÙee heefjmebJeeoele ceeceebveer pes JewÛeeefjkeâ JekeäleJÙe keâ¤ve, Ùee keâeÙee&ÛÙee mJe¤heeÛeer ÛeÛee& kesâ}er. lÙeebveer kesâ}suÙee efMeheâejMeer
ÛeÛee&me$eeves mJeerkeâejuÙee. lÙee ceeceebÛÙee DeYÙeemet Je=òeer}e oeo osCeeNÙee neslÙee. DeeÙeS}DeesceOÙes 1988 mee}er keWâõ mejkeâejÛÙee ØeefleefveOeer
ceb[Uele efpeefveJnele pes keâece ceeceebveer kesâ}s les keâewlegkeâemheo Demes nesles. keâeceieejJeiee&efJe<eÙeer, efJeMes<ele: efiejCeer keâeceieejebefJe<eÙeerÛeer lÙeebÛeer leUceU
lÙee ef"keâeCeer lÙeebveer JÙekeäle keâ¤ve }#e JesOetve Iesle}s nesles. efJeOeeÙekeâ keâeceeÛee DeeefCe jÛeveelcekeâ keâeceeÛee ØeÛeb[ [eWiej, ceeceebveer DeuheeJeOeerle
jÛetve "sJe}e. Menjer DeeefCe «eeceerCe pevelee oesIeebÛÙeemee"er ceecee Peš}s. ÙeecegUsÛe lÙeebÛeer ceneje°^eÛÙee efJeefOeceb[Uelener Deeceoej cnCetve efveÙegkeäleer
Pee}er. efJeefOeceb[Uele keâeceieejebÛÙee ØeMveeheemetve les ›eâer[e mebmLeebÛÙee ØeMveeheÙeËle, MeslekeâNÙeebÛÙee ØeMveeheemetve les menkeâejer ÛeUJeUerÛÙee ØeMveebÛÙee
mees[JeCegkeâerheÙeËle }#eCeerÙe keâece ceeceebveer kesâ}s. ce=lÙetves pej lÙeebvee iee"}s vemeles, lej jepekeâejCeehes#ee keâeceieej #es$eele Skeâ õ°e veslee nesCÙeeÛes
YeeiÙe ceeceebvee }eYe}s Demeles.
o

je. je. efo. heg. efÛe$eWÛÙee Skeâme°erefveefceòe

peieele}er ÙeÛÛeÙeeJele keâeJÙeme=°er Deehe}erMeer keâ¤ve, veJns lej mee#eele DevegYeJetve, Yeesie Yeesietve DeeceÛes keâefJeefce$e je. je. efo}erhe efÛe$es
Ùeebveer peeieeflekeâ keâefJelesle keâJeer cnCetve mJele:mee"er meesheeve efvecee&Ce keâ¤ve "sJe}e Deens. lÙeebÛÙee SketâCeÛe keâefJeleebleer} ogyeexOe veme}suÙee
leLeekeâefLele ogyeexOelesÛee ceeieesJee IesTve,lÙeebÛÙee keâJeerheCee}e yeeOÙelee DeeCeCÙeeÛee Kešešeshe, ceje"er meeefnlÙeeleer} yeNÙeeÛe yegpegieeËveer kesâ}e
Deens. lÙeele keâener Je<eeËhetJeea efveJele&}s}s efo}erheÛes DeeefCe ceePes Ieefve‰ efce$e meoevebo jsies Deensle efve efo}erheÛes efJeÅeeheer"erÙe peerJeveele}s efMe#ekeâ
keâJeer efJeboe keâjboerkeâj nsmegæe DeeIee[erJej Deensle
yeNÙeeÛe keâefJelee keâUle veenerle, hejbleg lÙee Meyo›eâer[ener Jeešle veenerle. ner keâefJelee yeepet}e šekeâlee Ùesle veener DeeefCe leer DeeheuÙee}e
hes}Jelener veener Demee DeefYeØeeÙe meotves keâeÙece efo}erheÛÙee keâefJelesJej efo}e. meotÛÙee DeefYeØeeÙeeheg{s peeTve efJeboeveer lej efo}erheÛÙee keâefJelesJej cnš}er
lej efcemkeâer} cnš}er lej iebYeerj DeMeer Øeefleef›eâÙee JÙekeäle kesâ}erÙe leer DeMeer-
meb«en DeodYegle Deens, heCe DeodYegle ne Meyo eflelekeâemee Keje veJns. legPee meb«en DeodYegle veJns Yetle Deens. hebÛe ceneYetleebhewkeâer Skeâ. ce}e lees mecepe}e
veener cnCepes SKeeÅee ÛeebieuÙee meceer#ekeâe}e mecepelees lÙee DeLee&ves mecepe}e veener. heCe YeeJe}e, cevemJeer YeeJe}e.
meot jsies -efJeboe keâjboerkeâjebÛÙee Ùee efo}erheÛÙee keâefJelesJejuÙee Øeefleef›eâÙee lÙeebÛÙee ceieogjeØeceeCes ØeeceeefCekeâ mecepetÙee; hejbleg ØemLeeefhele ceje"er meceer#ekeâebveer
efo}erheÛÙee keâefJeleebÛeer keâOeer leUer veerš Yej}er veener vee lÙeeÛÙee keâefJeleebÛÙee veeJeeves lÙeebveer ÙesUkeâesš cnš}e. vee }biej lees[}e. les efo}erheyeeyele vesnceerÛe
mebYeüceele jeefn}s Jee hetJe&«enotef<ele. DeeheuÙee keâeUeleer} kegâUebÛee Jee ÚeJeCÙeebÛee les efo}erheÛÙee keâefJeles}e efvekeâ<e }eJeCÙeemee"er Oe[he[}s; heCe efo}erhe
lÙeebÛÙee Jee*dceÙeerve peeefCeJesÛÙee mejnöerhe}erkeâ[}er osMeer Deeblejje°^erÙe meercee heej keâ¤ve efoiebleceÙe Pee}suee. keâefJelesÛÙee DeLee&ves Ùee meceer#ekeâe}e efo}erhe
cnCepes keâes[s nesTve ies}e. lÙeeÛeer SketâCe keâefJelee ceneYeejleeleer} veJns, lej ceneefJeMJeeleer} ‘ceÙemeYee’ Ùee meceer#ekeâebmee"er nesTve ies}er. lÙeele}s
heeCeer kegâ"}s, peceerve kegâ"}er peesKeCes Depetvener Ùee meceer#ekeâebvee pece}s}s veener.
efJeÅeeheer"eÛes keâefJeleemJeeoeÛes veebiej pÙeebveer ceje"er meeefnlÙeeJej melele efheâjJe}s DeeefCe lÙeemeesyele meeefneflÙekeâ cetuÙener pÙeebveer cee¤ve šekeâ}s lÙee
ceje"erleer} meceer#ekeâebyeö} pesJe{s yee}eJes lesJe{s Deehe}sÛe leeW[ keâeUs nesles. ceje"er meceer#ee keâesUMeeÛee Yeej jÛeles. lÙeebveer Deehe}er keâeJÙemeeefnlÙeeÛÙee
DeefYe®ÛeerÛeer meJe&$e FbefõÙes DeMeer keâeUer keâ¤ve šekeâ}er Deensle. lÙeebÛes nJee}s osTve IesTve, leer DeYÙeemetve efo}erheÛeer keâefJelee efpe%eemetbvee keâOeerÛe
mejUjerlÙee keâUCeej veener. 60 veblejÛÙee ceje"er meeefnlÙeeleer} keâefJeeflekeâ efhe{erleer} meJeeËiemegboj meJeexòece keâJeer cnCetve DeeheuÙee mecekeâe}erveebveener
YeeJeCeeje pees kegâCeer Deens lees efo}erheÛe, Demes cnš}s lej DeeieeTheCeeÛes "¤ veÙes. ceje"erle pÙeeÛes lÙeeÛes cees"sheCe pÙeeÛÙee lÙeeÛÙee heojele Iee}CÙeeÛeer
Jee*dceÙeerve hejbheje veener. ns legkeâejecee}e DeeefCe %eevesMJeje}ener pÙeebveer Me$etØeceeCes ÚU}s, les efo}erhe efÛe$esÛÙee keâefJeles}ener vÙeeÙe osle vemeleele. DeeefCe
SKeeÅee ieeJekegâmeeyeens¤ve ceneveiejele DeeuesuÙee ØeÛÚVe DeeÙeg<Ùe peieCeeNÙee veeceosJe {meeUebveener mecepetve Iesle vemeleele. meeefnlÙeele}s ns efcejemeoej
hebkeäleerØehebÛeemee"er efm›eâefvebie ceMeerve IesTve ØelÙeskeâ keâJeer- }sKekeâeÛeer ogue&#eCes MeesOeCÙeele ceie> Demeleele. neleer ueeieuesuÙee ye}Meeueer keâJeer-}sKekeâe}e
veevee ØeÙegòeäÙee efve Jee*dceÙeerve ÙegefkeäleJeeo Ùeespetve cees[erle keâe{leele. cees[erle keâe{CÙeeÛeer ÙeebÛeer mšeFuener Deheâ}eletve Demeles. pees kegâCeer cees"e
keâJeer-}sKekeâ Deens lÙee}e les keâOeer mejU ceevÙelee osCÙeele OevÙeleeÛe ceevele veenerle. Me$etÛee keâeše keâe{eJee lemee les ye}Mee}er keâJeer-}sKekeâeÛee veevee GheeOeer efve
mebkesâle heefjCeece }eJetve keâeše keâe{leele. les pece}s veener keâer Ùee keâJeer- }sKekeâebÛÙee hetJe&megjeRÛÙee Jee*dceÙeerve keâle&=lJeeÛee hee{e JeeÛetve, hetJe&megjerÛeer
hejbheje Ûee}efJeCeeje cnCetve ogÙÙece "jJetve ceeskeâUs nesleele. mee"esòejer keâJeeRÛÙee ojesyemle efhe{er}e DeeefCe lÙee efhe{erleer} keâJeeRvee DeMeeÛe heæleerves yeeo
"jefJeCÙeeÛeer, ner Ieeš mšeF} mejU, jcÙe DeMeerÛe Demeles. kesâMeJemegle, ce{xkeâj DeeOegefvekeâ keâefJelesÛes ØeJele&keâ ÙeebÛÙee °erves Demeleele. ceie lÙeeÛÙeeveblej
Dee}suÙee ye}Mee}er keâJeeRvee kesâMeJemegle, ce{xkeâjebÛÙee ceeheeves ceepeCeej. lÙeele ceie veejeÙeCe megJex, De®Ce keâes}škeâj, efo}erhe efÛe$es, veeceosJe {meeUner

303
Demeleele. veejeÙeCe megJexvee ogmeje kesâMeJemegle cnš}s, keâer keâefJeeflekeâ Debieeves DeOe&efvej#ej Deme}s}s megJex keâewlegketâve peeleele. mJele:}e kegâ"s "sJet DeeefCe kegâ"s
vekeâes Demes lÙeebvee nesTve peeles. ner ngjU lÙeebvee ØemLeeefheleebÛÙee jebiesle vesTve yemeJeles. meeefneflÙekeâ cekeälesoejebÛÙee jebiesle}s, ceie megJex MesJešÛes Jemleeo
nesTve peeleele. ceòesâoejebÛÙee ceevÙelescegUs les Deeheueer meJe& keâefJeeflekeâ mepe&veeÛeer FbefõÙes yebo keâ¤ve Iesleele. ogmeje ce{xkeâj cnCetve megJexmeejKeerÛe efÛe$eWÛeerner
Jeeš }eJet heenleele. ceie efÛe$es neleer }eiele veener cnš}s, keâer lÙeebÛÙeeJej oggyeexOelesÛee efMekeäkeâe cee¤ve lÙeebvee cees[erle keâe{t heenleele. efÛe$es lej JemleeoebÛesner
Jemleeo efveIeleele. les legkeâejece, %eevesMJejeheemetve lees efJemeeJÙee MelekeâeheÙeËleÛÙee meJe& JewefMJekeâ keâJeeRveer hejbheje mJeerkeâe¤ve, lÙee hetJee&ßeceerÛes DeeefCe
mecekeâe}eRveeÛesner GòejoeefÙelJe mJeerkeâe¤ve, keâJeer cnCetve mJele:}e Ie[Jeleele, cees[leele DeeefCe peieodJÙeehekeâ DeLee&ves mJele:}e DeefYeJÙekeälemegæe keâjleele.
Ùee DeefYeJÙekeäleerÛÙee JÙeJeOeeveeves lÙeebÛeer keWâõs Yee<esÛÙee,osMeeÛÙee, ceveg<Ùe peeleerÛÙee DeeefCe me=°erÛÙeener mejnöeRvee mheMe&tve Dees}eb[tve SketâCe yeÇÇÿeeb[eÛesÛe "eJe
Iesle jenleele. mebIe<ee&Meer} DeelceYeeveeÛÙee osMeerefJeosMeer leòJe%eeveeÛÙee heMeghe#eer DeekeâeMehe=LJeer «enleeNÙeebÛÙee ceveg<Ùe DeeefCe efJeMJeeÛÙee %eeve-efJe%eeveeÛÙee
DeeefCe meJe& DeJemLee lÙeeÛÙee veevee keâUe DevegYeJeleele. Megõ efJe%eeveeÛÙee DeeefCe jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛÙee ceÙee&oe keâUuÙeeveblejÛÙee efoieble heeskeâUer}e
keâefJelesÛee metj, OJeveer, iebOe, mheMe& osTve DeefYeJÙekeäleeRÛee hebÛemkebâo GYeejleele. efo}erhe efÛe$es keâJeer cnCetve keâUeÙeÛee Demes}, lej meJe& JÙeeefceßelesÛeer
Debieesheebies ÛeeÛehetve, DeefYe®Ûeer mebJeefOe&le keâjeÙe}e nJeer. ceveg<ÙepeeleerÛee veeiejer Fefleneme, me=°erÛÙee efJe%eeveeÛÙee ceeOÙeceeves G}ie[le Deme}s}e
JÙeJenej-Gl›eâeble DeJemLee ceeCemeeÛeer DeeefCe me=°erÛeer peeCetve IesTve Ùee mece«e %eeveeJej efo}erheÛeer keâefJelee mebÙegkeäle Gpes[ DeeefCe keâeUesKeemekeâš GYeer Deens.
efle}e DeOÙeelceeÛesner heoj Deensle DeeefCe Gl›eâeble nesle peeCeeNÙee YeeJevee-MejerjMeem$eer efJe%eeveeÛes Yeeweflekeâ pe[Meer} DeefOe‰evesner Deensle. efÛe$ÙeebÛÙee Ùee
SketâCe mepe&veMeer} DeelceYeeveeÛes keâefJeeflekeâ DehetJe& jbie¤he - mebJesoveeÛÙee ØeyeU Ieškeâemeesyele [eefJe&veÛeener Gl›eâebleJeeo meebietve peeleele- keâJeerefJe<eÙeeRÛes
efo}erheÛes Yee<Ùe legceÛÙeele}s mebÛesleves}e ÛesleefJeCeejs "jles -

keâejCe keâJeer cnCepes megmebmke=âle MJeeheo, MeshešerJej efvemeiee&Ûeer mepe&jer.

lÙeeÛeer ceppee Flejebhes#ee Yepe&jer,
JÙeekeâjCeehes#eener pe}o lÙeebÛe ef›eâÙeeheo
lÙeeves }eJeeJee Jemletbvee }Ue
MeyoebÛee keâe{eJee ieUe
GieeÛeeÛe lÙeebvee }eJeeJee ceUe
YeeJeveebÛee hejpeeJee efJeUe
efkebâJee
yeensjÛes peie ceePÙee Éeje Jeentve peeleb Yee<esle : ojcÙeeve
keâOeerlejer GÛÛeej}suÙee MeyoebÛeer De#ejs nesleele -
meheeš keâeieoeJej keâeUerYeesj equeheer efmLejeJeles. lÙeeveblej ceePee
keâesCeleeÛe mee#eele mebyebOe vemelees keâefJelesMeer -
yeensjÛÙee peieeÛes keâceeJe}suÙee mJeYee<esle Jenve keâ¤ve lÙeeÛeer keâefJelee kesâuÙeeveblej efÛe$es lešmLe nesleele. keâener keâeU DeeefCe ceie Ùee yeensjÛÙee
peieeMeer pees[}s}s Deele}s peiener les keâefJelesletve meebiele megšleele.

les Deele}s peie ceePebner veener lÙeeÛebner veener. Deveskeâ

DeeleuÙee peieeÛeb efceUtve Pee}bÙe les peie pÙee peieeyeensj Deecner
keâesCeerner peeT Mekeâle veener DeeefCe lÙeele Deecner SkeâšsÛe efnb[le
Demelees. Goeme, Skeâe Deveekeâ}veerÙe heeMeJeer Debieele pemee
keâeW[}s}e Demelees. Skeâe eflelekeäÙeeÛe ogyeexOe DeelcÙeeÛee DeveeJej
ØekeâeMe.

efÛe$ÙeebÛes Yeeef<ekeâ DeOÙeelce Demes iet{jcÙelesÛes Deens. lÙee}e cees#eeÛeer DeeefCe cees#eeleuÙee keâeUesKe DeeefCe Gpes[eÛeer Dees{ Deens. ner Dees{Ûe
lÙeebvee efMeJeMekeäleerÛÙee meb%espeJeU DeeCetve mees[les DeeefCe ceie efÛe$es keâefJelesle}e Ûecelkeâej nesTve yemeleele. mJele:Ûes DeeefCe mece°erÛes DeeefCe me=°erÛesner
pewefJekeâ Ûe›eâ m$eer-heg®<e mebyebOeeÛÙee Debieeves DevegYeJeleele - Deele}s yeensjÛes peieeÛes cebLeve Iee}tve, mJele:Ûes keâefJeeflekeâ Ûeefj$e DeefYeJÙekeäle keâjleele.
Ùee ef›eâÙesle F&MJej veMJejlesÛÙee, MeeMJele DeMeeMJeleeÛÙee meJe& meercee Skeâceskeâeble efcemeUtve mepe&veebÛee veJee De}ewefkeâkeâ DeeefJe<keâej Meyoeletve ceeb[leele.
GYes peie GYes DeeÙeg<Ùe m$eer-heg®<e mebyebOeebÛÙee Deele&lesves DevegYeJeCeejs efÛe$es ueQefiekeâ DevegYeJeeleer} efJe}#eCe iet{jcÙee}e JÙekeäle keâ¤ve peeleele.
ceer vegkeâlesÛe meoeflemeeJÙee Je<ee&le heoehe&Ce kesâ}b nesleb
legPes [esUs cee$e let yebo "sJe}s neslesme
legPeb Debie GIe[CÙeeÛÙee #eCeeheemetve Lesš ceer

304
 Deele Deele&heCes keâesmeUsheÙeËle
Flekeâe Skeâše Flekeâe otj Flekeâe Glkeâš
Flekeâe yesJeejMeer yeve}es neslees ceer
ce}e Jeešles ceePes kesâmemegæe lesJneÛe heeb{js Pee}s-
efleÛÙee DeeieerÛÙee heejbyÙeeJej metj Iesle
ceePÙee PeeskeäÙeeves ef}efn}er peeieespeeie De#ejb
MejerjeÛÙee Jeleg&Ueletve Peshe Iesle...
lÙee meele efm$eÙee FbõOeveg<ÙeemeejKÙee
Deelee SkeâÛe heeb{jeMegYeü ØekeâeMe Deensle
keâoeefÛele leer Skeâ m$eer Deens
efkebâJee SkeâeÛe m$eerceOe}er heg®<emegæe
lÙee meele efm$eÙee pÙeebÛeb Debie ceer MeesOe}b
pÙeebÛeb ceve ceer Oegb[}b efjkeâecee nesTve
mJele:ÛÙee owefnkeâ Deeeflcekeâ DevegYeJeeÛes efÛe$es Demes efceLÙekeâele DecetleeakeâjCe MeesOeleele- lÙeebÛÙee MekeäleerÛeer ØeeLe&vee mepe&veMeer}lesÛÙee mebJesoves}e
Gpeeiej keâjCeejer Deens. efMeJeMekeäleer m$eerlJe heg®<elJeeÛes efyebye-Øeefleefyebye lÙeele}e efvejekeâej keâeUesKe efÛe$eWÛÙee keâefJeleeJekeâeMeele melele Gpes[eÛeener
hee"}eie keâjle jenlees.
ojjespe pevceYej IÙeeJee }eielees
ceeCemeeÛee pevce
efyevemeeJe}erÛÙee hejcesMJejeÛÙee DehetJe& he[ÚeÙesle
mJele:Ûee Gpes[ nesTve G"eJeb }eieleb
mJele:meejKÙeebÛes Deekeâej DeesUKeeJes }eieleele
lespeeÛÙee vegmelÙee Ûeeng}erle Ùee Gpes[eÛes yeesš Oe¤ve pees %eevesMJej legkeâejece
DeeefCe Keb[esyeeheÙeËle heesnesÛelees
njJe}s pesLes %eeveosJe legkeâejece
efleLesÛe ce}e legcner ÅeeJee hetCe&efJejece.
efkebâJee
ceer ceesjemeejKee GIe[lees
Skeâe MelekeâeÛÙee og:KeeÛee efhemeeje
DeeefCe Lew Lew veeÛelees
ceePÙee šenes SJe{Ÿee efveUsheCeele
Deeveboeves PeUeUtve
Keb[esyee efJe"esyee
ne mebmeejeSJe{e SkeâmebIe Ke[keâ yevelees ceePes cetU osTU.
efJeefJeOe ceve:Øeef›eâÙesletve DeefmlelJeeÛes Pee}s}s Deekeâ}ve efÛe$es Keb[esyee keâefJelesÛÙee MesJešÛÙee ÛejCeele Demes menpe hekeâ[tve peeleele.
legPÙee heeÙeeÛee Debie"e
vesnceerÛe efomeeÙeÛee ieJeleele ÛejCeeNÙee
njCeeÛÙee leeW[emeejKee
heeUCÙeele DemeuÙeeheemetve
DeeefCe šeUMeer} keâmee let
heejOÙeeÛee yeeCe
DeceesIe
yeÇÇÿeeb[eletve leeCe}s}e keâeÙece-
lÙeeÛÙee meJe& keâefJeleemeb«enele ce}e lÙeeÛÙee SketâCe keâefJelee ›eâceebkeâ 1 ceOeer} keâefJelee DeefOekeâ YeeJeuÙee. keâefJelesÛÙee ØelÙeskeâ DeesUerle Yee<esÛes veebiej
DeYeÙeejCÙeÛe efo}erhe hesjle megšlees. osMe -efJeosMeer ceeCemeebÛes jbie-¤he, hesnjeJe, Yee<ee, lelJe%eeves, cevesefJeM}s<eCes, ØeeLe&veemLeUs, lÙeele}er keâce&keâeb[s,
Oece&¤{er-hejbheje, osJeosJelee Øesef<ele,lÙeebÛes meCe-GlmeJe, cees[CeeNÙee jepesMee¢ee, Ie[CeeNÙee ueeskeâMee¢ee, }<keâjer ngketâceMee¢ee JemeenleJeeoeÛeer ieg}ece
je°^s, JemeenleJeeoeefJe®æÛes G"eJe, yeeÙeye}, kegâjeCe, PeWoeDemlee, Jeso-Gheefve<eos, ieerlee, Oecceheo, yegæ DeeefCe JeOe&ceeve efo}erheÛÙee Yee<esle keâeÙe veener?
MeskeämeefheÙej, še@}mše@Ùe, Fyemesve DeeefCe yeskesâš, ceeÙekeâesJemkeâer, efve®oe, heePe DeeefCe efjukesâ, oskeâele& Demesue efkebâJee ceekeäme& nsiesue, efkeâkes&âieeo& efkebâJee efvelMes,
305
efnšuejÛeer efveYe&lme&vee Demes} efve mš@}erveÛeerner, }sefveveÛes ce=le Yej}s}s MeJener. ceeÙee DeeefCe Fvekeâe mebmke=âleerÛeer he[Pe[ Demes}, DeeefCe FefpehleÛÙee
efhej@efce[Ûeerner he[Pe[ Demes}. heefn}s ogmejs ceneÙegæ Demes}, DeCegmheâesš DeeefCe lÙeeveblejÛes mebmeie&pevÙe jesie Demeleer}. ceenerceÛÙee DeebšerÛes iegòes
Demeleer} efkebâJee iees}efhe"Ÿeeleer} kegbâšCeKeeves efkebâJee Keej-oeb[Ÿeeleer} keâesUCeer, keâeUŸee, ieg}ece efve«ees PeePe mebieerle Demes} DeeefCe yeeKeÛeer
efmecheâveer Demes}. efMekeâeiees DeeÙeesJeeceOe}s cee@šs} Demes} efkebâJee lÙee ne@šs}eleuÙee Goeme Kees}erle}e efveJee&efmele efÛeveer ceg}eryejesyejÛee meceeiece
Demes}. efMekeâeieesÛÙee jmlÙeeletve, DeeÙeesJeeÛÙee jmlÙeeletve yeheâe&Ûes Lej heej keâjerle, efkebâJee he@efmeefheâkeâ cenemeeiej efkebâJee keâeUe-leebye[e mecegõ
efkebâJee mehlemJejele}b efnbogmLeeveer mebieerle lÙeeÛes <e[dpe $e+<eYe DeeefCe cee}kebâme. efo}erheÛÙee Yee<esÛes DeveIe[ heesle, Demes DeeefoDebleeÛee DeeefCe
DeblejeUeÛee "eJe IesCes. lÙeele %eeve Demeles, efJe%eeve Demeles, mebmke=âleer Demeles. oMe&ve efoioMe&ve Demeles. Deesmeb[Ceejs keâejbpes DeeefCe pJee}ecegKeer
Demelees. OejCeerkebâhe Demeleele. oeefjõŸejs<esKee}er peieCeejs eflemejs peiener Demeles. efo}erheÛeer Yee<ee Ùee meJeeËvee heesšele Iesle hegjeÛÙee heeCÙeemeejKeer
megmeeš, ØelÙeskeâ Jemletpeelee}e efieUle megšles. ce}e lej leer DeefOekeâeefOekeâ meesmeešŸeeves veeiejerJeeoUer nesle Dee}s}er Jeešles. efleÛeer Skeâ DeJemLee
efo}erheÛÙee SketâCe keâefJelesle Deelee hetCe& Pee}s}er Jeešles. Ùeeheg{s efo}erhe DeefOekeâ Øeeke=âleekeâ[s, KeNÙee veceüheCeekeâ[s, KeNÙee JewefÕekeâ jebie[sheCeekeâ[s,
KeNÙee ueeskeâmebieerleekeâ[s, KeNÙee Keb[esyeeÛÙee Oeveiejekeâ[s legkeâesyeeÛÙee KeNÙee efJeMJeekeâ[s ØeÛeeef}le Ghecee-Gheceeve, Øeeflecee, Ùecekeâ, DevegØeehle
hesâketâve pegveer ve KeNÙee }eskeâYee<eskeâ[s JeUs}. lÙeeÛÙee Ùee keâefJeeflekeâ DeJeleejeÛÙee ceer Øeleer#esle Deens. veener lej efo}erhener vesnceerÛesÛe Yee<esÛes oUCe
Iee}le yemes}. Skeâme°erveblej lÙeeÛÙee keâefJelesle Demes Ie[t veÙes.
o

ieg}eceebvee hebKe osCeeje MeÇeÙeyej

peieeleer} meJe&Ûe osMeebleer} meeefnlÙe #es$eele Skeâ DeMeeskeâ JeepehesÙeer DeeefCe MebYej Ûebõkeâeble heešer} meheâeF&ves JeeJejle Demeleele. yeef}&veÛee Deeblejje°^erÙe
meeefnlÙe ceneslmeJe Ùee}e DeheJeeo neslee, lees G}efjÛe MeÇeÙeyej Ùee cegKÙe efveceb$ekeâecegU.s G}efjÛe}e Ùee ceneslmeJeeÛeer keâuhevee megÛe}er leer 1998 mee}ÛÙee
Ùesj}eiebve Ùee ieeJeele Pee}suÙee keâefJemebces}veecegUs. lees Skeâ ÚesšsKeeveer ceneslmeJeÛe neslee Demes MeÇeÙeyejÛes cnCeCes, mebkeâuhevee leÙeej Pee}er DeeefCe
leer cetle&¤he Iesle ies}er. ceneslmeJe Deeblejje°^erÙeÛe DemeeJee Demes MeÇeÙeyejves "jefJe}s nesles. peiee}e keâceerlekeâceer ceenerle Deme}suÙee DeeefCe veme}suÙeemegæe
keâJeer}sKekeâebvee peieeleer} efJeefJeOe Yee<eebceOetve ØeefleefveOeer cnCetve Deecebef$ele keâjeÙeÛes. lÙeebÛÙee meeefneflÙekeâ ke=âleeRÛee mebJesovee#ece DevegYeJe ceneslmeJeeleer}
jefmekeâebvee cegkeäleheCes IesT ÅeeÙeÛee. ne ceneslmeJe cnCepes yeef}&veJeemeerÙeebÛÙee Keg}sheCeeÛee, menveMeer}lesÛee DeeefCe DeefleLÙeMeer}lesÛee ØeceeCe "jeJee,
Demee Dee«en MeÇeÙeyejÛee neslee. Ùee ceneslmeJeeleer} efJeefJeOe meeefneflÙekeâebÛÙee jÛeveebÛes JeeÛeve, lÙeeveblej nesCeeNÙee ÛeÛee&, heengCes, mLeeefvekeâ veeieefjkeâ,
DevegJeeokeâej ÙeebÛes SkeâceskeâebMeer nesCeejs mebJeeo lÙee Deveg<ebieeves lÙee lÙee osMeeleer} meeceeefpekeâ -jepekeâerÙe-meebmke=âeflekeâ JeemleJe DeeefCe mebIe<e& mecepetve
IÙeeJee. lÙeeJej heefjMeer}ve JneJes. yeef}&veceOÙes pece&ve DeeefCe hejosMeer Demes Kethe }sKekeâ JeemleJÙeeme DemeeJesle. ‘yeef}&ve Mees o Heäue@ie o heesSsš^er’
Demes keâefJeleeceÙe JeeleeJejCe JneJes, yeef}&veceOeer} veeiejer peerJeve DeefOekeâ ØeefleYee, keâ}e, meeefnlÙe ÙeeÉejs mece=æ JneJes DeeefCe GueefjÛe MeÇeÙeyejcegUs
ns meJe& Ie[}s Ùee ceneslmeJeele. Ùee ceneslmeJeefveefceòe MeÇeÙeyejves 99 keâJeer-}sKekeâebÛÙee keâefJelee DeeefCe ieÅe GleeNÙeebÛÙee cepekegâjeÛee meb«en ØekeâeefMele
kesâ}e, Ùee meb«ene}e pes oesve Meyo MeÇeÙeyejves ef}efn}s Deensle lÙeeJe¤ve lÙeeÛeer meeefnlÙejefmekeâ cnCetveÛeer GÛÛe DeefYe®Ûeer }#eele ÙesTve peeles.
yeesefmveÙeve }sKekeâ [sefJn[ keâjmeve ÙeebÛÙee ‘Fvne@keäÙegSMeve’ [eÙejerceOeer} 1992 les 1995 ÛÙee G}Leehee}Leer, meeje ÙesJnesÛeer efveefce&leer -peiee}e
Gheceeve keâmes "j}s. peieeleer} efJeefJeOe osMeebleer} ceeCemeebÛes Ûesnjs Skeâ$e peeCetve }es}keâeceOeer} ØekeâeMeeÛes #eerCe efkeâjCener heenCÙeeÛeer mebOeer
MeÇeÙeyejves GYÙee yeef}&ve}e efo}er. peeieeflekeâerkeâjCeeÛÙee Ùee ÙegieeceOÙes efJeefJeOe Yee<ee, mebmke=âleerÛeer DeefYeJÙekeäleer, efleÛÙeeleer} me=peMeer}lee DeeefCe
veeJeervÙehetCe&lee ÙeebÛee megmebJeeo cnCepes MeÇeÙeyejØeCeerle ceneslmeJeeÛes heâef}le nesÙe. pÙee ØeosMeele, pÙee osMeele efveefce&leer#ece menpeerJeve OeeskeäÙeele Deens
efkebâJee DeMekeäÙe kesâ}s peeles lÙee}e efo}emee osCeeje ne MeÇeÙeyejÛee Deeblejje°^erÙe meeefnlÙe ceneslmeJe neslee.
lÙeele peieYejeletve Dee}suÙee }sKekeâ -keâJeeRÛÙee hegmlekeâebÛeer-pevceleejKesÛeer, hegjmkeâejeÛeer, jenlÙee ef"keâeCeebÛeer vegmeleer veeWo veJnleer, lej lÙeebÛÙee
peerJeveevegYeJeeÛeer, Mew}erÛeer, efJeÛeejebÛeer Øeef›eâÙee ÙeebÛeer DeesUKe nesT Mekesâ} DeMeerner De@vLee@}e@peer nesleer. ceneslmeJe neslee. keâeÙe veJnles lÙeele? Keb[ebÛeer,
Yee<eebÛeer, hejbhejebÛeer, mJeYeeJeebÛeer], Mew}erÛeer DeesUKe nesleer. MeyoebÉejs peieeÛee mebJeeo meeOeCÙeeÛee ØeÙelve neslee. lÙeele cegbyeF&Ûes efJeoejkeâ efÛe$eCe nesles.
efheâef}heeF&veÛÙee keâ°keâjer keâesUŸeebÛes peerJeve nesles. KegveeÛes DeeefCe cejCeeÛes efÛe$eCe nesles. veJJeoeRÛÙee oMekeâeleer} vÙetÙee@ke&âceOe}e Gboerj DeeefCe lÙeeÛee Mespeejer
ÙeebÛes meKees} efÛe$eCe nesles. oef#eCe Decesefjkeâe - Deeeføeâkeâe JebMeYeso , ceOÙe-hetJe& DeeefMeÙee, ngketâceMeener jJeeb[e,Ùegieeb[e DeeefCe ÛesÛevÙee yeesefmveÙeeleer} ie=nÙegæs
meJe& keâener nesles. m$eer Âef°keâesve, meceef}bieer, efJeefYeVe ef}bieer Mees<eCe nesles. meebmke=âeflekeâ Dee›eâceCe nesles. mejlÙee JeÙeeÛes Øeefleefyebye nesles. ØeeefCemeb«ene}Ùeeleer}
nòeerÛÙee efhebpeNÙeeyeensj meg¤ Pee}suÙee ØescekeâneCeerÛes efÛe$eCe nesles. GhenemeeÛes DeeefCe SkeâekeâerheCeeÛes efÛe$eCe nesles. efPecyeeyJesceOeer} veJeerve DeeJeepe neslee.
yeef}&veceOe}e efJepeveJeeme neslee. šewjBšesceOeer} }sKekeâ nesles, keâeUŸeebÛÙee }sKekeâ, }sefKekeâe neslÙee. ÛeerveÛeer nöheej kesâ}s}er }sefKekeâe nesleer. iÙeesLes DeeefCe
keä}eF&mš ÙeebÛÙee meeefnlÙe efJeÛeejebÛes oMe&ve nesles. yee}meeefnlÙe nesles. cejCee}e neleeUCes nesles. og:Keeletve Øesce keâmes pevceles ÙeeÛes efÛe$eCe nesles. ieg}eceebvee
hebKe keâmes hegâšleele ÙeeÛes JeCe&ve nesles. celmej, És<e nesles -Je[er} DeeheuÙee ceg}e}e DeJekeâeMe mecepeeJetve meebielees lÙeeÛes efÛe$eCe nesles. ÛeerveÛÙee Skegâ}lÙee
Skeâ ceg}eÛes peerJeveeefJe<eÙeerÛes efJeÛeej nesles. meesUeJÙee Melekeâeleer} šeF&ce šves}/JesUsÛÙee yeesieÅeeÛes efÛe$eCe nesles. Øeieleer-DeOeesieleer Øesce DeeefCe
306
megowJe Ùee meJeeËÛÙee DeeveboeÛes efÛe$eCe nesles. MeÇeÙeyejØeCeerle Deeblejje°^erÙe ceneslmeJe Kethe De[LeUs heej keâ¤ve - Mebkeâe šerkeâekeâejebvee Dees}eb[tve ne
Demee Deblejbieele peeTve yeme}e.
G}efjÛe MeÇeÙeyej - JÙeJemeeÙeeves Deeefke&âšskeäš Deens. jefMeÙeve Yee<esÛee efve jepÙe MeemeveeÛee SkesâkeâeUer lees efMe#ekeâ neslee. efhešj JneF&me
Øeefle‰eveeÛee YetlehetJe& DeefOekeâejer, JewefMJekeâ meeefnlÙeeves YeejeJe}s}e. meeefnlÙeeefJe<eÙeer ØeÛeb[ Øesce, DeemLee Deme}s}e OÙesÙeJes[e yeef}&vekeâj nesÙe. lÙeeÛÙee
Ske⚟eeÛÙee OÙeemeeves yeef}&veÛee Deeblejje°^erÙe meeefnlÙe ceneslmeJe meHeâ} Pee}e. pece&veerle efJeMes<e cnCepes pece&veceOÙes Jee*dceÙe mees[tve Deveskeâ ceneslmeJe
meelelÙeeves nesle Dee}s Deensle. lÙeele efÛe$eheš-veešŸe -mebieerle ÙeebmeejKes ceneslmeJe cenòJeeÛes Deensle. keâeUŸeebÛÙee peePe mebieerleeheemetve leer efnbogmLeeveer
DeefYepeele mebieerleeheÙeËle meJe& Dee}s. SjJeer yeef}&veceOÙes Jee*dceÙeeÛes Demes Deeblejje°^erÙe ceneslmeJe Yejle veJnles. MeÇeÙeyejves heg{ekeâej IesTve mJele:ÛÙee
yeUeJej Deme}e Deeblejje°^erÙe heeleUerJejer} meeefneflÙekeâ ceneslmeJe IesTve oeKeefJe}e DeeefCe lÙee}e hetJe& mJe¤hener efo}s les Ùee veJÙee MelekeâeÛÙee
menœekeâeÛÙeemeg®Jeeleer}e ne ceneslmeJe IesCÙeeceeies yeef}&ve Menje}e ÙegjesheÛeer meebmke=âeflekeâ jepeOeeveer yeveefJeCÙeeÛeer cenòJeekeâeb#ee Deens. DeepeJej efleLes
Jee*dceÙe ceneslmeJe nesle veJnles. lÙeecegUs yeef}&ve KeNÙee DeLee&ves ÙegjesheÛeer meebmke=âeflekeâ jepeOeeveer nesT Mekeâ}er veJnleer. MeÇeÙeyejÛÙee vÙeemeecegUs
ne Ûecelkeâej Ie[}e DeeefCe Deelee Ùeeheg{s ojJe<eea ne ceneslmeJe yeef}&veceOÙes MeÇeÙeyej YejJele jenCeej Deens. MeÇeÙeyejÛes Ùeeheg{er} ÙeMeeheÙeMe Kejs
cnš}s lej yeef}&veceOeer} jepekeâejCeer, meceepekeâejCeer, meeefneflÙekeâ }eskeâebJej DeJe}byetve Deens. ns }eskeâ MeÇeÙeyej}e efkeâleer GheÙeesieer he[leele DeeefCe
ceole keâjleele ns DeeheCee}e YeefJe<ÙekeâeUeleÛe keâUt Mekesâ}. MeÇeÙeyejmeejKeer iegCeer ceeCemes peieeleer} ØelÙeskeâ Yee<esle, mebmke=âleerle DemeeJeerle. Deepe
peiee}e lÙeebÛeer DeeJeMÙekeâlee Deens. meòee, mheOee&, ÙeeoJeer DeeefCe mebIe<e& Ùeele ceeCegmekeâer njJele Ûee}}erÙe. peie hegvne ceeCegmekeâerves - ceeCegmekeâerÛeer
peeCeerJe DeeefCe Yeele=YeeJeeves Skeâelce nesCÙeemee"er MeÇeÙeyej DeeefCe DemeuÙee ceneslmeJeeÛeer Deepelejer iejpe Deens. yeef}&ve ceneslmeJe Ie[Jetve DeeCe}s}er
MeÇeÙeyejÛeer mebmLee Øeefle‰eve peieele}s SkeâcesJe mebmLee Øeefle‰eve veener.
hesve Ùee }sKekeâebÛÙee mebIešvesmeejKÙee Deveskeâ meeefneflÙekeâ mebmLee Øeefle‰eves peieele Deensle. heCe leer jepekeâejCeeves yejyeš}er Deensle. DeLeJee
mJeeLeea Dehecele}yeeves [eieeU}s}er Deensle. MeÇeÙeyejves Iesle}s}e ceneslmeJe DeeefCe Øeefle‰eve Ùee Oeleeale}s veJnles. ceer DeeefCe efo}erhe efÛe$es -ceje"er
keâefJelesÛee ogJee Ùee ceneslmeJeele peeieeflekeâ keâefJelesMeer pees[t Mekeâ}es les MeÇeÙeyejÛÙee ceeOÙeceeletveÛe SjJeer Deecne}e ns SJe{s menpeemenpeer MekeäÙe
veJnles. yeef}&ve ceneslmeJeele meeceer} nesTve Deecner peer keâener keâeceefiejer ke⤠Mekeâ}es leer cegbyeF&leer} Fb«epeer owefvekeâeble mlebYe}sKeveeÛÙee ¤heeves
jleerye Iee}CeeNÙee meer megjsvõjmeejKÙee Le[&iesM[ keâJeerÛÙee [esUŸeebJej Dee}er. SjJeer DeeheuÙeekeâ[uÙee Fb«epeer he$ekeâejebyeö} ve yees}}s}s keâer,
lÙeebÛee meceepe kegâ"}e, osMe kegâ"}e, lÙeebÛeer Yee<ee kegâ"}er, lÙeebÛeer mebmke=âleer-hejbheje kegâ"}er, lÙeebÛes Deehlepeve kegâ"}s, ÙeeÛeer veeU legš}s}s }eskeâ
cnCepes DeeheuÙeekeâ[}s SleösMeerÙe Fb«epeer he$ekeâej. ns neÙeyeÇÇt neÙeefyeÇ[ heerkeâ DeeheuÙee ceeleerle}s veener ns SleösMeerÙe he$ekeâej cnCepes DemKeef}le
DekeäkeâjceeMeer }eskeâ Deveewjme; meeefneflÙekeâ efo}erheves pÙetjer cnCetve Ùee yeef}&ve ceneslmeJeemee"er ceePeer efMeheâejme kesâ}er cnCetve ÙeebÛÙee heesšele ogKe}s Jeiewjs.
efo}erheves ceePÙeemeesyele peieeleer} Flejner oesve }sKekeâebÛeer efMeheâejme kesâ}er ns lÙeebvee efome}s veener. pÙee ceneje°^ jepÙeeÛÙee jepeOeeveerle-cegbyeF&le
ner ceeCemes he$ekeâej cnCetve JeeJejle lÙee jepÙeeleuÙee Yee<esle DeeefCe meeefnlÙeele keâeÙe Ûee}}s Deens? efnbogmLeeveer mecekeâe}erve meeefnlÙeele lÙeebÛes keâeÙe
mLeeve Deens? lÙee mLeeveeble efo}erhe efÛe$es, veeceosJe {meeU ÙeebmeejKÙeebÛes keâeÙe efJeMes<e cenòJe Deens? ns iee{Je SleösMeerÙe megjsvõemeejKÙee Fbefi}Me
he$ekeâejebvee keâUle veener. lÙeebÛÙeeyeö} ve yees}}sueb DeefOekeâ yejb pÙee DeeheuÙee mlebYe}sKeveeletve ns }eskeâ Deehe}s De%eeve heepeUle Demeleele. lÙeebvee
keâesCe keâeÙe keâjCeej? meer. heer. megjWvõÛeer 15 petve 2001ÛÙee ‘cegbyeF& šeFcme’ÛÙee mleYeb}sKeveele ceePÙeeefJe<eÙeerÛeer efšheCeer ÙeeÛe De%eeveeleer}
Deens, efo}erhe efÛe$es DeeefCe ceer vekeäkeâerÛe efce$e Deenesle, hebjleg Jee*dceÙeerve ceieotj Deme}s}s ØeefleYesÛÙee DeLee&vesner Deecner }eÙekeâ efce$e efveJe[lees. Ùee
°erves vee}eÙekeâ efce$eebÛeer efMeheâejme efo}erhener kegâ"uÙee ceneslmeJeemee"er DeepeJej keâjle Dee}e veener. DeeefCe DeMeer efMeheâejme keâjCÙeeÛeer mebOeer ce}e
efceUe}er, lej ceerner Demes meeefneflÙekeâ ØeefleYesÛÙee DeLee&ves vee}eÙekeâ efce$eebÛeer efveJe[ keâjCeej veener megjsvojmeejKÙee DeOex nUkegbâ[ veme}suÙee DeeefCe
lejerner efheJeUs nesCeeNÙee Fb«epeeU}suÙee ceeCemee}e keâesCe Dekeäkeâ} efMekeâefJeCeej? DeeheuÙee}e lejer lesJe{e JesU veener. lÙeebÛÙee meeefneflÙekeâheCeeJej
yeesš "sJe}s keâer pes GIe[s he[leele. cegUele lÙeebÛee peerJe yeejerkeâ Demelees, Fb«epeer Ùesles cnCetve efšJeefšJeleele.
ceer DeeefCe efo}erhe efÛe$es }sKevee}e meg®Jeele kesâuÙeeheemetve }gbhesve neslees. SJe{er Je<ex G}š}er DeÅeehe }gbhesveÛe Deenesle. DeeceÛÙeekeâ[s ØemLeeefhele
JÙeJemLesÛeer meeOeves, Mem$es veenerle. MeÇeÙeyejves Ùee ceneslmeJeeÛÙee efveefceòeeves leer Deecne}e osT kesâ}er. Fb«epeer ØemeejceeOÙeceebveer megheeNÙee IesTve -osTve
DeeceÛÙeeJej nu}s Ûe{JeeJesle ÙeeÛes Deecne}e veeJeervÙe veener. Deecner ØeefleYessÛÙee peesjeJej meeefnlÙeele efškeâeJe Oe¤ve Deenesle. ØeefleYee DeeceÛee cetU Oece&
Deens. DeeceÛÙee keâefJelee pece&veerle heesnesÛeeÙe}e -}esLeej}glÚs Ùee pece&ve DevegJeeokeâe}e -DevegJeeo keâjCÙeemee"er Ûeej Je<ex }eie}er. nsefvebie mšsiecÙeg}j
veeJeeÛÙee cÙegefvekeâJeemeer ceeCemeeves ceje"er mebmke=âleerÛÙee Deekeâ<e&CeeheeÙeer cegbyeF&Jej ‘efØeÙekeâj Yegkesâ}e je#eme’ cnCetve 45 efceefvešebÛee }Iegheš yeveJe}e. efo}erhe
lÙeeÛee menefoioMe&keâ efve mebefnleekeâej neslee. ceer lÙeebvee ceole kesâ}er. nsefvebieves ‘cegbyeF& Skeâ efJeješ veiejerÛÙee Øeeflecee’ ns hegmlekeâ keâe{}s,lÙeele efo}erheÛÙee,
ceePÙee keâefJelee DeeefCe nsefvebieves keâe{}s}er ÚeÙeeefÛe$es nesleer. ies}er Ûeej Je<ex les hegmlekeâ pece&ve JeeÛekeâebvee Deekeâef<e&le keâjles Deens. Ùee meJe& iees°eRcegUs
efo}erhe}e ceneslmeJeeÛee pÙegjer JneÙeÛeer DeeefCe ce}e efvecebef$ele }sKekeâ JneÙeÛeer mebOeer efceUe}er.
MeÇeÙeyej JÙeeJemeeefÙekeâ meeefnlÙeØesceer veener. lees meeefnlÙeeØele ßeæe Deme}s}e DeeefCe meeefnlÙe JÙeJeneje}e heefJe$e ceeveCeeje ceeCetme Deens.
Devexmš ceeBos}, nye&š ceejkeäÙetpe Debleesve «eeceMeerÛee lees efMe<Ùe DeeefCe DevegÙeeÙeer Deens. 30 Je<eeËheemetve lÙeeÛeer [eJÙee efJeÛeejmejCeerMeer yeebOeer}keâer
Deens. jefMeÙeeÛÙee leg}vesle lÙeeÛÙeemee"er «eeceMeerÛeer Fšeef}Ùeve keâcÙegefvemš heešea lÙeeÛes jepekeâerÙe oM°sheCe Jee{efJeCÙeemee"er ceoleveerme "j}er.
ceekeäme&ØeceeCes jefMeÙeelener 1917}e ›eâebleer Pee}er veener. leer DehegjerÛe jeefn}er leer Deve[sJn}he ›eâebleer nesleer. «eeceMeerÛÙee leg¤bieeleuÙeeb veeWoJe¢ee,

307
ÙeeJej MeeÙeyejÛee meeefnlÙe DeefYe®ÛeerÛee efheb[ heesme}e Deens. pece&ve les efnbogmLeeve les keâveskeäMeve DeeheCe «eeceMeerÛÙee meeefnlÙeecegUs pees[t Mekeâ}es.
lÙeeves ÙegjesheÛÙee [eJÙee jepekeâejCeeefJe<eÙeer ef}efn}s lemes efnbogmLeeveefJe<eÙeerner ef}efn}s. leòJe%eeve, jepekeâejCe, mebmke=âleer mees keâe@u[ [eJÙeebÛeerÛe vemeles
leer FlejebÛeerner Demeles. jefMeÙee keâesmeU}e keâer DeeceÛÙeekeâ[}s [eJes j[le yemeleele, ceer lemeuÙee meesMe} [sceesef›eâšebhewkeâer veener, ns MeÇeÙeyejÛes
cnCeCes DeeheuÙee}e hešles. ceekeäme& «eeceMeer Ùeeble DeblejefJejesOe neslee. lÙeebÛes efve<keâ<e& pegUle veJnles. ceekeäme&ÛÙee cetU efJeÛeejeMeer megmebiele jefMeÙeeÛeer
›eâebleer veJnleer. ngketâceMeenerÛÙee Keesšej[sheCeeJej ›eâebleer GYeejlee Ùesle veener. ›eâebleerÛee heeÙee meJe& }eskeâebvee mJeeleb$Ùe osCes DeeefCe les JÙekeäle keâjlee
ÙeeJes ne Demelees.
mš@ef}ve, ke@âmš^esves }eskeâebÛÙee mJeeleb$ÙeeÛes ieerle ieeCeeNÙee }sKekeâ -keâJeeRveeÛe nöheej kesâ}s. ceePÙee DeeÙeg<Ùeele}er Jeerme Je<ex ner ÂMÙes ceer heeefn}er
DeeefCe ceer meebmke=âeflekeâ iees°eRkeâ[s JeU}es. meebmke=âeflekeâ iees°erÛe Kejs heefjJele&ve DeeefCe ›eâebleer Ie[Jet Mekeâleele. ies}s MelekeâeYej pece&veerÛee Fefleneme JeeF&š
Ie[le Dee}e; lees Fefleneme hegvne veJÙeeves jÛeCÙeeÛeer Deecne pece&vekeâjebvee iesuÙee oMekeâele mebOeer efceUe}er Deens. FLe}er pevelee Depetve he@âefmePeceÛÙee
cee@[s}heg{s peele veener. efnš}j meòesJej ÙesCÙeehetJeea Skeâ Je<e& Deieesoj peer heefjefmLeleer nesleer leMeerÛe Deeleener Deens. jJeeb[e-Ùegieeb[e, ÛesÛevÙee, yeesefmveÙee
He@âefmePeceÛes veJeerve cee@[s} Ie[Jet heenleele, oef#eCe DeeefØeâkeâe Demees- oef#eCe Decesefjkeâe, ceOÙe hetJe& Demees, Ùegjeshe -DeeefMeÙee peiee}e heâkeäle Deelee
}sKekeâ -keâJeerÛe JeeÛeJet Mekeâleele. keâeve, [esUs, Dees" GIe[s "sJetve peieekeâ[s heenCeeje ceer ceeCetme Deens. meJe& FbefõÙes GIe[er "sJetve ceer YeesJelee}ÛÙee
ÛeewhesâjeÛee JesOe Ieslees. keâeUŸee, efheJeUŸee, ieesNÙee -efveceieesNÙee [esUŸeebveer peie heent Mekeâlees. ner heenCÙeeÛeer Mekeäleer meeefneflÙekeâÛe osT Mekeâleele.
cnCetve ceer ne Deeblejje°^erÙe meeefnlÙe ceneslmeJe yeef}&ve}e IesT Mekeâ}es. MeÇeÙeyejÛeer ner Jee*dceÙeekeâ[s heenCÙeeÛeer °er keâesCee}ener DeeJe[s} Ùeele
MebkeâeÛe veener.
o

308
 DeCCeeYeeT mee"WÛÙee peÙebleerefveefceòe..
‘oef}le meeefnlÙe ÛeUJeUerÛÙee FceuÙeeÛee heeÙee DeCCeeYeeT mee"s Ùeebveer jefÛe}e’, Demes ceer cnš}s lej ceePes ns efJeOeeve oef}le meeefnlÙeeÛÙee
ÛeUJeUerÛeer Oegje JeenCeeNÙee DeeefCe Yee<Ùekeâej nesCÙeeÛee DeeJe DeeCeCeeNÙee }sKeketbâvee DeeJe[Ceej veener. DeCCeeYeeT mee"WÛÙee yeeyeeleerle ceer pes Jej
cnš}s les ef$eJeej melÙeÛe nesÙe. ØemLeeefhele Jee*dceÙeerve cetuÙeebÛee meJeËkeâ<e keâme DevegmÙetle Deme}s}er lÙeebÛeer ‘heâefkeâje’ keâeobyejer. efleÛÙee kewâefheâÙeleerle
DeCCeeYeeTbveer cnš}s Deens keâer, ‘ØeefleYes}e JeemleJeeÛeer iejpe Demeles leÉleÛe keâuheves}ener peerJeveeÛes hebKe }eYeCes DeeJeMÙekeâ Demeles DeeefCe
DevegYetleer}e menevegYetleerÛeer pees[ vemes} lej DeeheCe keâe ef}efnlees ÙeeÛee heòee }eieCes MekeäÙe veener.’
DeeheuÙee heVeeme Je<eeËÛÙee DeeÙeg<Ùeele DeCCeeYeeTbveer 13 }eskeâveešŸe leceeMee, 13 keâLeemeb«en, 35 keâeobyeNÙee, 3 veeškesâ, 1 Meeefnjer hegmlekeâ,
ØeJeemeJeCe&ve, 7 efÛe$eheš keâLee DeeefCe 15 Øeefmeæ heesJee[s DeMeer ie[iebpe meeefnlÙemebheoe efveefce&leer lÙeebÛÙee keâLee-keâeobyejermeejKÙee }sKeveeÛes meeceeefpekeâ,
DeeefLe&keâ, jepekeâerÙe, meebmke=âeflekeâ heÙee&JejCe 19 JÙee MelekeâeÛÙee keâeUele}s cnCepes mJeeleb$ÙehetJe& keâeUele}s pemes Deens lemes GJe&efjle }sKeve mJeeleb$Ùeesòej
keâeUeleer} meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ, jepekeâerÙe, meebmke=âeflekeâ efJe<eÙe heÙee&JejCeele Ie[}s}s Deens. 19 Je 20 JÙee MelekeâeÛÙee mejnöeRvee meeOeCeeNÙee
meeceeefpekeâ JeemleJeeÛeer DeeefCe meebmke=âeflekeâ heÙee&JejCeeÛeer lÙeebÛÙee ef}KeeCee}e heeMJe&Yetceer Deens. DeCCeeYeeT Jee*dceÙeerve efMeJeeefMeJeerÛÙee he}erkeâ[s peeTve
De#ejJee*dceÙe efvecee&Ce keâjCeejs, oef}le, Meesef<eleebÛÙee meJeËkeâ<e cegkeäleermee"er ØelÙe#e ÛeUJeUerle menYeeieer nesTve }sKeve keâjCeeNÙee oef}le meeefnlÙeeÛÙee
heefnuÙee hesâpeceOe}s ØecegKe }sKekeâ nesles. DeeceÛÙee heefnuÙee efhe{erleuÙee }sKekeâebmeejKes meJe& megefJeOee DeeefCe Iešveelcekeâ cet}Yetle DeefOekeâejeÛÙee Demhe=MÙe
cnCetve efceUe}suÙee meveoe DeeefCe lejlegoer Yeesietve, ieeJeiee[Ÿeeletve efJemLeeefhele nesTve Sme. šer. jsuJesiee[erle yemetve ceneveiejekeâ[s Dee}s}s }sKekeâ
les veJnles. efnbot Oece&Meem$eeÛee Demhe=MÙe cnCetve keâheeUeJej jsKeeš}suÙee keâce&efJeheekeâeÛÙee MeeheeÛee yeUer "¤ve DeeefCe DeeheuÙee ceelee-efhelÙeebmeesyele DešU
Pee}s cnCetve efJemLeeefhele nesTve JeešsieeJe les cegbyeF& Demee heeÙeer ØeJeeme keâ¤ve les cegbyeF& ceneveiejele heesšele}er Deeie efJePeJeCÙeemee"er Dee}s. Ùee cegbyeF&vesÛe
lÙeebvee meceepekeâejCeeÛÙee, jepekeâejCeeÛÙee yeebOeer}keâerÛeer oer#ee efo}er. cegbyeF&le ØeJesMe kesâuÙeeveblejÛeer lÙeebÛÙee kegâšgbyeeÛeer JeCeJeCe, hejJe[ DeeefCe veblej
YeeÙeKeUŸeeÛÙee keâeceieej Jemleerle}s yekeâe} Iej MeesOetve lÙeebÛÙee ceneveiejer peerJevee}e Pee}s}e ØeejbYe DeeefCe peieCÙeeÛee mebIe<e& Deepener DeeheuÙee keâeUpee}e
Iejs hee[tve peelees. JewefMJekeâ Jee*dceÙeele pÙee ce@efkeäPece iee@keâeaÛes mLeeve De«eYeeieer Deens lÙeebÛes GYes DeeÙeg<Ùe mebIe<eeËveer Yej}s}s nesles. peerJeveeÛÙee mebIe<e&
MeeUsleÛe lÙeebÛeer De#ej DeesUKe Pee}er DeeefCe ceie lÙeebveer mJele:ÛÙee DeefYeJÙekeäleerÛes peie[dJÙeeU ‘ceePes efJeÅeeheer"’ efvecee&Ce keâ¤ve 20 Ùee Melekeâeleer}
ØemLeeefhele Jee*dceÙeerve efJeMJee}e DeeJneveÛe efo}s nesles. iee@keâea DeCCeeYeeTbÛeer leg}vee keâjCes ÙeesiÙe veme}s lejer DeCCeeYeeTbÛes Ke[lej peerJeve DeeefCe lÙeebÛeer
Jee*dceÙeerve DeefYeJÙekeäleer iee@keâeaÛes meecÙe oMe&JeCeejerÛe cnš}er heeefnpes. iee@keâeaÛÙee keâ}emeeefnlÙeeÛee JÙeJenej pÙee ceekeäme&JeeoeÛÙee yeebefOe}keâerves efÉiegefCele
DeeefCe De}bke=âle, DeeefJe<ke=âle Pee}s}e efomelees, lÙeeÛe ceUJeešsves ceje"er ØemLeeefhele meejmJeleebÛeer heJee& ve keâjlee DeCCeeYeeTbveerner Jee*dceÙeerve ceeie&›eâceCe kesâ}s
Deens. ceekeäme&JeeoeÛÙee yeebefOe}keâerves lÙeebÛÙee meeefnlÙe DeefYeJÙekeäleer}e Keje DeLe& efceUJetve efo}e. lÙee DeefYeJÙekeäleer}e Je=efæbiele keâjCÙeemee"er ceekeäme&,
}sefveve ner peeieeflekeâ keâeceieejebÛÙee ÛeUJeUeRletve DeeefCe Deeblejje°^erÙe meceepemeòeeJeeoer ÛeUJeUerletve }eYe}s}er ßeæemLeeves lÙeebÛÙee Jee*dceÙeerve peeefCeJee
ØeieuYe keâjCeejer "jueer. leerÛe meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle DeefÉleerÙe Demeuesueer efMeJeepeer cenejepe, cenelcee Hegâues, Meent cenejepe, [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâj ner SleösMeerÙe ßeæemLeeves lÙeebÛÙee DeefYeJÙekeäleerÛes DeefOe‰eve PeeuÙeecegUs lÙeebÛÙee meeefneflÙekeâ DeefYeJÙekeäleer}e DeeefLe&keâ efJe<ecelee lees[CÙeeÛÙee
meesyele meeceeefpekeâ efJe<ecelee lees[CÙeeÛesner Gefö° osTve ies}er. kegâCeer ceeveesle ve ceeveesle, Deepe ceekeäme&Jeeo Jee Deebyes[keâjJeeo ÙeebÛes OeMgJeerkeâjCe keâ¤ve
peeleerDebleeÛÙee, Jeie&DebleeÛÙee }{eF&Ûeer ceeb[Ceer meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle}s pes OegjerCe keâjleensle, lÙee meJeeËÛÙee Deieesoj Ùee OeMgJeerkeâjCeeÛeer
mebkeâuhevee DeCCeeYeeT mee"WveerÛe ceeb[}er nesleer. Ùee mebkeâuhevesÛÙee ßesÙeeÛes Oeveer JneÙe}e Deepe DeCCeeYeeT DeeheuÙeele veenerle ÙeeÛes og:Ke nesles. lÙeebÛÙee
efveJee&Cee}e 30 Je<ex G}štve ies}erle. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee, jepekeâerÙe meebmke=âeflekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle keâeÙe&jle DemeCeeNÙee ØelÙeskeâ keâeÙe&keâlÙee&}e
DeCCeeYeeT nÙeele vemeuÙeeÛeer GCeerJe Yeemeles.
ØemLeeefhele ceje"er Jee*dceÙeerve meceer#esves DeeefCe efle}e efJejesOe keâjCeeNÙee DeØemLeeefheleebÛÙee Jee*dceÙeerve meceer#esvesner, pÙeele oefuele Jee*dceÙeerve
ÛeUJeUerÛeer meceer#ee keâjCesner Dee}s. keâOeer DeCCeeYeeTbÛÙee Jeie&nerve, JeCe&nerve meeefneflÙekeâ DeefYeJÙekeäleer}e ceveeheemetve oeo, ceevÙelee efo}er veener.
veJÙee meeefneflÙekeâ peeefCeJee DeeefCe ØesjCee mJeerkeâejCÙeeÛes ßesÙe Ske⚟eevesÛe GhešCÙeeÛÙee nJÙeemeeheesšer oef}le meeefnlÙeeÛÙee ÛeUJeUerÛÙee keâener
ØeJele&keâebveer Ùee°erves DeCCeeYeeTbvee ceeieeme "jJetve lÙeebÛeer meeefneflÙekeâ DeefYeJÙekeäleer cnCepes jecejeJeCe heešeale}er Ùegæs nesle Demes cnš}s Deens.
DeCCeeYeeTbÛÙee DeefYeJÙekeäleer És<eeves heÚe[}s}er ner ceb[Uer, lÙeebÛÙeeefJe<eÙeer DeefOekeâ ve yees}}s}sÛe yejs.
DeCCeeYeeTbÛÙee keâLeemeb«enele KegUbJee[er Demes} Jee yejyeeÅee kebâpeejer DeLeJee efÛejeieveiejÛeer Yegles DeeefCe keâeobyejerle JeejCesÛÙee KeesNÙeele, heâefkeâje
Demes} Jee DeeJe[er Jee efÛe$ee keâeobyejer. keâesCe cnCelees lÙeele DeeOegefvekeâ Jee*dceÙeerve cetuÙes veenerle. oesmleeJnmkeâer les keâecÙeg DeLeJee mee$e& DeeefCe ceejkeäÙetpe,
efJe. me. Keeb[skeâj les YeeT heeOÙes, yeeyegjeJe yeeiet} ÙeebÛÙee keâLee Je keâeobyejerÛÙee mebjÛevesÛee DelÙeeOegefvekeâ yeepe DeCCeeYeeTbveer mJeerkeâej}e vemes},
heCe lÙeebveer DeeheuÙee keâeobyejer, keâLesle meeceeefpekeâ JeemleJeeÛee JesOe IesTve ceeCemeeÛÙee <e[defJekeâejebÛee mebIe<e& DeeheuÙee meeefneflÙekeâ, DeefYeJÙekeäleerle
iegCeelcekeâjerlÙee hekeâ[}e Deens. lÙeebÛÙee keâLee-keâeobyejerÛeer Yee<eeMew}er , mebjÛevee heejbheejerkeâ Demes} heCe leer DeeOegefvekeâlesle}ener Úso osCeejer DeMeerÛe
Deens. lÙeebÛÙee keâLee-keâeobyeNÙeebÛee DeeMeÙe vegmelee DeeOegefvekeâ veener, ØemLeeefhele «eeceerCe meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ JÙeJemLee DeeefCe meebmke=âeflekeâ efJe<ecelee DeeefCe
Yeeb[Je}oejer DeLe&JÙeJemLee DeeefCe Yeeb[Je}er }eskeâMeenerle ceeCemeeÛes nesCeejs Mees<eCe ÙeeefJe®æ lÙeebÛes keâLee-keâeobyejerÛes veeÙekeâ efvekeâjeves }{le jeefn}s.
lÙeebÛÙee heeÙeeKee}er keâ"esj JeemleJeeÛeer Yetceer Deens. lÙeebveer MenjeleuÙee keâeceieejebÛes, Yegkesâkebâiee}ebÛes pemes peerJeve DevegYeJe}s lemesÛe ieeJeiee[Ÿeele}s
309
-Yetefcenerve, YeškeäÙee DeeefoJeemeer Demhe=MÙeebÛesner ve°ÛeÙe& DevegYeJe}s nesles. DeCCeeYeeTbÛes DevegYeJeefJeMJe mebhe=keäle nesles. DeLe&mejbpeeceer, DeLe&Yeeb[Je}er
«eeceerCe DeeefCe Menjer heÙee&JejCe, lÙeebÛeer mebmke=âleer mebkesâle, ceveesjÛevee, efheUJeCetkeâ, oceveveerleer DeeefCe Mees<eCe pemes efomeles lemes, lÙeebÛÙee meebmke=âeflekeâ
pe[CeIe[CeeRÛÙee mee}bke=âleheCeeves lÙeebveer DeeheuÙee keâeobyeNÙeebletve hekeâ[tve lÙee}e efJeOeeÙekeâleskeâ[s vesues. DeCCeeYeeTbÛÙee Ùee ke=âleercegUsÛe lÙeebvee DeeheCe
les DeeOegefvekeâ veenerle Demes cnCeCeej Demet lej lees keâjbšsheCee "js}. ceekeäme& Sbieume-hegâ}s, Meent-Deebyes[keâjebÛÙee efJeÛeejebveer Yeej}s}s DeCCeeYeeT meeefneflÙekeâ
yeebefOe}keâerÛÙee DeLee&ves yeeJeVekeâMeer meesves nesles. keâLee -keâeobyeNÙeebhes#ee lÙeebveer DeeheuÙee Meeefnjer Jee*dceÙee}e mebjÛevesÛÙee DeLee&ves DeeOegefvekeâlee Øeoeve kesâ}er.
heejbheefjkeâ veešŸe, keâ}e ÙeebÛeer cees[lees[ keâ¤ve lÙeele veJeerve DeeMeÙe DeeefCe jÛeveener ØemLeeefhele kesâ}er. lÙeebÛes heesJee[s, }eJeCÙee DeeefCe heejbheefjkeâlee
veekeâe¤ve DeeOegefvekeâ leb$eeves ef}efn}s Deensle. heejbheefjkeâ keâ}ebceOeuÙee jbpeveleeJeeo, yeerYelmeleeJeeo veekeâe¤ve lÙeebveer lÙeele JeieeaÙe DeeMeÙe Yej}e. KeNÙee
osMeYekeäleeÛee je°^Jeeo, KeNÙee keâeceieejeÛee Deeblejje°^erÙeJeeo, meecebleMeener, mebjpeeceMeener, Yeeb[Je}Meener DeeefCe meeceüepÙeMeener ÙeebÛÙee DebleeÛee DeeMeÙe
lÙeebveer lÙeebÛÙee }eJeCÙee -heesJee[s JeieeËvee efo}e. meJeËkeâ<e Mees<eCeeefJe®æÛÙee }{eF&mee"er lÙeebveer Deeheuee Meeefnjer DeeefJe<keâej Jeehej}e. lÙeebveer DeeheuÙee
Meeefnjer}e Jeerjjmeemeesyele Jeie&ÙegæØeJeCener kesâ}s. leceeMee Ùee heejbheefjkeâ keâ}s}e Me=bieejØeOeeve DeeMeÙe hesâketâve osTve leceeMeebÛes DeeOegefvekeâerkeâjCe keâ¤ve lÙee}e
meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUeRMeer jepekeâerÙe, meebmke=âeflekeâ, DeeefLe&keâ efJe<ecelesefJeCeer meb%esMeer, ›eâebleerMeer leeolcÙe JneÙe}e Yeeie hee[ues. }eskeâefMe#eCe
meeceeefpekeâ ØeyeesOeve lÙeeÉejs keâjerle lÙeebveer leceeMeeleer} meJee} - peyeeyee}e Jeie&ÙegæeÛes ¤he efo}s. leceeMeeleer} heejbheefjkeâ meeWiee[ŸeeÛes ¤heeblej keâeceieej
Meslekeâjer Yetefcenerve keâ°keâNÙeebÛÙee peeCeerJelesle keâ¤ve lÙee}e ›eâebefleØeJeCe kesâ}s DeeefCe ÙeeÛecegUs lÙeebÛeer Deehe}s ieCe heejbheefjkeâ heæleerves ef}efnCes šeU}s.
lÙeebÛes ieCe F&MeJemleJeveeSsJepeer, ieCesMemleJeveeSsJepeer je°^Jeerj, osMeYekeäle, ngleelces Ùeebvee DeelÙebeflekeâ Deeojeves ceeveeÛee cegpeje keâjCeejs Demes ef}efn}s-
ØeLece ceeÙeYetÛÙee ÛejCee
Ú$eheleer efMeJeyee ÛejCee
mcejesveer ieelees keâJevee ~~Oeg~~
DeCCeeYeeTbveer ef}efn}s}er YetheeUer Demees Jee ceneje°^ieerle DeLeJee keâeceieej MeslekeâNÙeebÛeer ieeCeer, oef}le Meesef<eleebÛeer ieeCeer, mleeef}ve«ee[Ûee heesJee[e
Demees Jee yeef}&veÛee, cegbyeF&Ûeer }eJeCeer Demees Jee mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerJej}er ‘ceePeer cewvee ieeJeeJej jeefn}er’ ner }eJeCeer Demees DeLeJee ‘Tve he[}s
hewâvee yeeF& yeebie[er cewvee’ner }eJeCeer Demees keâeceieej, keâ°keâjer, oef}le, Meesef<eleebÛÙee }{Ÿeele}e ‘Suieej’ DeCCeeYeeTbÛeer Meeefnjer nesleer. DeCCeeYeeTbÛÙee
Meeefnjerletve, }eskeâveešŸeeletve veJes Ùegie ceneje°^ele meg¤ Pee}s nesles. MeeefnjebÛÙee heefj<eoe DeeefCe heejbheefjkeâ }eskeâkeâ}eÛÙee mebmLee ØemLeeefheleebÛÙee DeeefCe
De@ke@â[efcekeâebÛÙee oeJeCeer}e yeebOetve IesCeeNÙeebveer DeCCeeYeeTbÛÙee ceeiee&ves Deehe}er JeešÛee} keâjeJeer. ØemLeeefhele ceje"er meceer#ekeâebveer DeCCeeYeeTbvee JeeUerle
šekeâCÙeeÛes Ieesj heehe kesâues ueIegefveÙelekeâeefuekeâJeeuÙeebveer DeCCeeYeeTbÛeer oKe}Ûe Iesle}er veener. oef}le meeefnlÙeeÛÙee meceer#ekeâ DeeefCe }sKekeâ keâJeeRveerner
DeCCeeYeeTbvee JeeUerle šeketâve oef}le meeefneflÙekeâebÛÙee ÛeUJeUerÛes ØeJele&keâ ceeveCÙeeÛes veekeâej}s. Demhe=MÙeebÛÙee meeceeefpekeâ peerJeveeleer} Demhe=MÙeebceOe}s
}sKekeâ cnCetve DeCCeeYeeTbÛÙeener ceeLeer Demhe=MÙelee oef}le meeefneflÙekeâebveer ceej}er. DeCCeeYeeT ceebie, DeeheCe ceebieslej neÛe ieb[ Ùeeceeies Deens. lemes
vemes} lej pÙee DeCCeeYeeTbveer FLeuÙee meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ, meebmke=âeflekeâ, jepekeâerÙe efheUJeCegkeâerefJe®æ ob[ Leesheštve ef}KeeCe kesâ}s lÙee ef}KeeCeeÛes
GòejoeefÙelJe oef}le meeefneflÙekeâebveer efvejesieerheCes mJeerkeâej}s Demeles. DeCCeeYeeT vegmeles meeefneflÙekeâ veJnles. les meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe }{Ÿeele}s mewefvekeâ
nesles. mJeeleb$ÙeeÛee }{e Demes} Jee mebÙegkeäle ceneje°^eÛee }{e Jee keâcÙegefvemš heešeaÛÙee ÛeUJeUer Jee meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUer. DeCCeeYeeT
lÙeele}s meef›eâÙe ØecegKe keâeÙe&keâlex nesles. ceie lÙeebvee Demes JeeUerle keâe šekeâ}s ies}s? 1996 mee}er Deemeejece ieeÙekeâJee[ Ùeebveer }eskeâMeenerj leLee
}eskeâ}sKekeâ DeCCeeYeeT mee"s meboYe&«ebLe mebheeefole kesâ}e. meeefneflÙekeâ ceevÙeJejebÛes DeCCeeYeeTbJejer} }sKe lÙeele mebheeefole kesâ}s Deensle. efpe%eemetheCes les
hegmlekeâ ceer JeeÛetve keâe{}s. lÙeele}s yeeyegjeJe yeeiet} DeeefCe oef}le efJeÛeejJeble jeJemeensye keâmeyes ÙeebÛes DeCCeeYeeTbJejer} }sKe JeeÛetve ceer efvejeMe Pee}es.
DeCCeeYeeTbÛÙee meeefnlÙeeyeö} Ûeej Ye}s-yegjs Meyoner lÙeebveer ef}efnCÙeeÛes šeU}s. Ùee DemeuÙee oef}le meeefnlÙeeÛÙee ÛeUJeUerleer} OegefjCeebkeâ[tve
DeCCeeYeeTbÛeer Ghes#ee nesles efleLes FlejebefJe<eÙeer keâeÙe yees}eJes! yeeyegjeJe lej DeCCeeYeeTbÛÙee oef}le meeefnlÙe ÛeUJeUerÛes kegâ"}sÛe ßesÙe ÅeeÙe}e
DeepeheÙeËle leÙeej veenerle, lÙeebveer Demes kesâ}s lej oef}le meeefnlÙeeÛÙee pevekeâlJeeÛes lÙeebÛes mJele:Ûes ßesÙe njJe}s peeCeej Ùee Yeerleerves yeeyegjeJe Demes
Jeeieleensle. DeCCeeYeeT DeeefCe yeeyegjeJeebÛeer leg}vee Jee*dceÙeerve DeefYeJÙekeäleerÛÙee DeLee&ves Deepe nesCes pe®jerÛes Deens. DeCCeeYeeTbvee oesmleeJnmkeâer
neslee Dee}s vemes}. heCe yeeyegjeJeebvee oesmleeJnmkeâerÛÙee heg{s kegâ"s peelee Dee}s? yeeyegjeJe efJemeeJÙee MelekeâeleuÙee heefnuÙee DeLee&leuÙeeÛe Jee*dceÙeerve
peeefCeJeele ieke&â Deensle. yeeyegjeJeebveer DeCCeeYeeTbÛÙee yeeyeleerle}er efJe. me. Keeb[skeâjebÛeer DeeefCe efJeb.oe. keâjboerkeâjebÛeer šerkeâe ceevÙe kesâ}s}er efomeles.
‘heâkeâerje’ keâeobyejerÛÙee ØemleeJevesle ner keâeobyejer IeškeâebÛeer ceeef}keâe Jeešles. keâeobyejerÛee Øesjkeâ YeeieeÛee Gu}sKe keâ¤ve Keeb[skeâj cnCee}s,
Ùee keâeobyejerle}s keâeUeÛes efÛe$e efkeâleerner Ûeebie}s Deme}s lejer les Ssefleneefmekeâ DeeefCe meenmeØeOeeve Deens. Demes efJe<eÙe meebieCÙeele mJeeleb$Ùeeveblej
eflelekesâmes mJeejmÙe jeefn}s veener. Kejs lej Keeb[skeâjebveer DeeheuÙee DeeÙeg<Ùeele JeemleJeeMeer ve efYe[lee ÙegjesefheÙeve jesceBefškeâ Âef°keâesve IesTve ef}efn}s.
lÙeebveer heewjefCekeâ DeeefCe Ssefleneefmekeâ keâLeevekeâebveener mheMe& kesâ}e neslee. Keeb[skeâjevee JeCe&Ùegæ keâjCeeje DeeefCe mejbpeeceer Mees<eCee}e lees[Ceeje
Demhe=MÙe heâefkeâje keâmee DeeJe[s}! Keeb[skeâjebveer DeeheuÙee keâener keâeobyeNÙeeble Demhe=MÙelesÛeener efJe<eÙe neleeU}e, heCe lees GheÛeejÛe neslee DeeefCe
menevegYetleerJej DeeOeej}s}e.
Meenerj DeCCeeYeeT mee"s, Meenerj Decej MesKe mce=leer ieewjJe efJeMes<eebkeâele DeCCeeYeeT mee"s : Skeâ efÛebleve, Demee Úesše }sKe keâjboerkeâjebveer
ef}efn}e. lÙeele MesJešer lÙeebveer cnš}s keâer DeCCeeYeeTbÛÙee ØeefleYes}e peerJeveeÛee Jesie neslee. lÙeebÛÙee Yee<esÛeer cegU ceeleerle nesleer. me=peveMeer}les}e
meeLe osCeeje neslee. Flekesâ Demetvener efÛejbleve Jee*dceÙeerve cetuÙe lÙeebÛÙee efveefce&leeruee ueeYeues Deens; Demes ce}e Jeešle veener. keâjboerkeâjebÛÙee Ùee šerkesâ}
e keâeÙe cnCeeJes! keâjboerkeâj ÙeebÛes peerJeve JÙeehekeâ nesles Demes ceer lejer cnCeCeej veener. pÙeebveer DeeÙeg<ÙeeÛeer mecepe DeeuÙeeveblej ØeeOÙeehekeâerÛÙee heešŸee
310
efJeÅeeheer"eÛÙee Gefkeâj[ŸeeJej šekeâCÙeeÛes keâece keâjerle Deehe}er Jee*dceÙeerve peeCeerJe JÙeehekeâ kesâueer DeeefCe DeeÙeg<ÙeeÛÙee DebleeÛÙee JesUer Jeie&mecevJeÙe
meeOetve Jee*dceÙeerve efveefce&leer mJele:Ûe kesâ}er; lÙeebvee DeCCeeYeeT keâe}ner keâU}e veJnlee DeeefCe GÅeener keâUCeej veener.
2 ceeÛe& 1958 jespeer Pee}suÙee oef}le meeefnlÙe mebces}veele GodIeešvehej Yee<eCeele DeCCeeYeeT cnCee}s nesles keâer, ‘‘ceeveJee}e lÙeeÛÙee
yee¢e heefjefmLeleerletve JejÛÙee heeleUerJej vesCÙeeÛee ØeÙelve keâjCes, lÙee}e keâceerheCee DeeCeCeeNÙee JeemleJe peieeÛÙee yebOeveeletve cegkeäle keâjCes DeeefCe let
ieg}ece veenerme, let JeemleJe peieeÛee Oeveer Deensme. let peieeÛee efvecee&lee Deensme, Demee mee#eelkeâej keâ¤ve osCes Jee*dceÙeeÛes Kejs JewefMe°Ÿe Deens. Ùee
DeLee&ves ns Jee*dceÙe meowJe ›eâebeflekeâejkeâÛe Demeles.’’ DeCCeeYeeTbÛÙee meeefnlÙeeÛee keWâõefyebot ceeCetme neslee. lÙeebveer lÙee ceeCemeeÛÙee meJe& <e*ddefJekeâejebÛes
oMe&ve Gefö°, heMÛeeleehe DeeMeeefvejeMee ÙeebÛes cet}ieeceer oMe&ve DeeheuÙee keâLeekeâeobyeNÙee, Meeefnjer Jee*dceÙeeletve cet}ieeceer DeLee&ves Ie[efJe}s. Skeâe
Pee[eKee}er leerve oie[ebÛeer Ûet} keâ¤ve DeVe efMepeJetve DeeheuÙee oesve ceg}ebvee DeeefCe yeeÙekeâes}e peieefJeCeeje oef}le, lÙeebÛeer mebmeej keâjCÙeeÛeer
heefJe$e FÛÚe, keâgšgbyemebmLesJejÛee lÙeebÛee ve {UCeeje efJeMJeeme kegâšgbyeJÙeJemLeeÛe Yeeb[Je}oejer peieeves Pee[eKee}er nekeâ}tve efo}s}er. lÙeeÛeer keâejCes
MeesOeCÙeeÛeer - lÙee kebâiee}eÛes peerJeve Meyoyeæ keâjCÙeeÛeer DeCCeeYeeTbÛeer Jee*dceÙeerve peeCeerJe oef}le-Meesef<ele GVeÙeveeMeer yeebOeuesueer Deens DeeefCe
cnCetveÛe Skeâe meeefnlÙe mebcesueveeÛÙee meceepeeÛÙee Yee<eCeele lÙeebveer cnš}s, ‘ner he=LJeer Mes<eeÛÙee cemlekeâeJej lej}s}er vemetve oef}leebÛÙee leUneleeJej
lej}s}er Deens’, ceje"erleer} Skeâe keâLesÛee meboYe& lÙeebveer DeeheuÙee Yee<eCeele DeOeesjsefKele kesâ}e neslee.
12 Je<eeËÛÙee ceg}erÛes yeeskeäÙeeJej Øesce yeme}s DeeefCe Deehe}er keâeceJeemevee lÙeeves le=hle keâjeJeer cnCetve leer Ûeñer hesâ[les DeMee keâLeekeâeje}e
keâeÙe cnCeeJes, Demee meJee} keâ¤ve lÙeebveer DemeuÙee DeefYeJÙekeäleerÛeer efveboe kesâ}er Deens. DeCCeeYeeTbÛeer ner efveboe ÙeesiÙeÛe veJnleer keâeÙe?
ceveesefJeM}s<eCeeÛÙee veeJeeKee}er keâeÙe keâeÙe ef}efn}s peeJes ÙeeÛesner Yeeve meeefneflÙekeâebveer "sJeeJes Ùee DeCCeeYeeTbÛÙee cnCeCÙeele JeeJeies les keâeÙe Deens?
o

311
 oeoe! De[eCÙeeÛes meJe& DemesÛe Demeles !!
Fefleneme ielekeâe}eÛes mebef#ehle Ûeefj$eÛe Demeles. pÙegef[efMeÙeme y}eFb[vesme Fefleneme }sKekeâeÛÙee "eÙeer vemes} lej mebef#ehleeÛÙee ceÙee&oe Demetvener
ielekeâe}eÛes meJe& meboYe& DeeheuÙeeheÙeËle ÙesTve heesnesÛeleele. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäle}{Ÿeele DeeheCe efMekeâ}es
keâer peieÛe Fefleneme Ie[efJeles. pevelesÛÙee iejpesletve meceepe yeo}lees. Glheeove meeOeveeble DeeefCe Glheeove efnlemebyebOeeble yeo} Pee}e keâer meeceeefpekeâ
heefjJele&ve DešU nesTve yemeles. Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäle}{ŸeeÛee Fefleneme heejbheefjkeâ °erÛÙee Feflenemekeâejebveer efvejesieerheCes veeWoJe}s}e veener. pevelee
Fefleneme Ie[Jeles. pevelesuee ceneheg®<e Ie[Jeleele. ceneheg®<eeuee heefjefmLeleer Ie[Jeles. Fefleneme DeeefCe ceneheg¤<e oesIeebveener Ie[JeCeejs keâe}Ûe›eâ
meeceeefpekeâ ØeJeeneMeer pees[}s}s Demeles.
Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäle}{ŸeeÛee Fefleneme DeepeJej kegâCeerÛe meJe& meboYe& }#eele IesTve ef}efnuÙeeÛes ceePÙee lejer JeeÛeveele veener. [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâj Deecne Demhe=MÙeebvee hejcesMJejentvener cees"s Jeešleele. lÙeebveer DeejbYe}suÙee DeeefCe MesJešele ves}suÙee Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceecegUs
DeeceÛeer peeleerØeLesÛÙee oemÙeeletve cegkeälelee nesT Mekeâ}er. ceeveJeer cet}Yetle DeefOekeâejeheemetve meòee, mebheòeer, Øeefle‰e %eeveeheemetve npeejes Je<ex JebefÛele
Deme}s}e DeeceÛee Demhe=MÙe meceepe lÙee}e Ùee meJe&mJeeÛes Oeveer [e@. yeeyeemeensyeebveer ØemLeeefheleebMeer šeskeâeÛee mebIe<e& keâ¤ve yeveefJe}s. Deecnemee"er les
ceneheg®<e, Ùegieheg®<e, hejcesMJej DeeefCe hejcesMJejentve DeefOekeâ keâener DemesÛe Deensle. keâe}ØeJeenele ojskeâ efhe{ervegmeej ceneheg®<eeyeö}ÛÙee ßeæe yeo}le
jenleele. ceneheg®<eeÛÙee ceneheefjefveJee&Ceeveblejner lÙeebveer kesâ}suÙee, ve kesâ}suÙee ÛegkeâebÛeer meeOekeâyeeOekeâ ÛeÛee& keâ¤ve meceepe lÙeebÛes GòejoeefÙelJe
peeieJele jenlees. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj Ùee meJe& meb%eebhe}erkeâ[Ûes Demhe=MÙeebÛÙee °erves GòegbiemLeeveer Deme}s}s lÙeebÛes Gæejkeâ vesles nesle. Demhe=MÙe
}{Ÿeeleer} DeeefCe Demhe=MÙe ceeCemeeleer} [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes Deme}s}s De{U mLeeve kegâCeerÛe efnjeJetve IesCeej veener. lejermegæe Ùee
Gòegbie GbÛeerÛÙee DeeceÛÙee GæejkeâlÙee&meesyele mevceeveeves pÙeebÛes veeJe IÙeeJes Demes Ùee GæejkeâlÙee&Ûes Skeâ menkeâejer keâce&Jeerj oeoemeensye ieeÙekeâJee[
ns nesle. [e@. yeeyeemeensyeebÛÙee ceneheefjefveJee&Ceeveblej Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle, Demhe=MÙeebÛÙee ÛeUJeUerle oeoemeensye ieeÙekeâJee[ebFlekeäÙee GbÛeerÛes ogmejs
heg{ejer kegâCeerÛe Pee}s veenerle. DeepeÛÙee efhe{erlener lÙeebÛeer GbÛeer iee"Ceejs ogmejs kegâCeer veener. ojJe<eea ceer [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes GòejoeefÙelJe
peeieefJeCÙeemee"er Dee@keäšesyej -ef[meWyej Ùee keâe}eJeOeerle Skeâ keâefJelee ØeeceeefCekeâheCes ef}nerle Demelees. 1995 mee}er [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebJej
ceer DeMeerÛe Skeâ keâefJelee ef}efn}er Deens. efleÛee MesJešÛee Yeeie GodOe=le keâjCÙeeÛeer FÛÚe ce}e FLes DeeJejlee Ùesle veener.
legPÙee KeebÅeeJej nele "sJeCÙeeFlekesâ cees"sheCe vekeâes Deens ce}e.
ce}e DeeJe[les legPes Skegâ}les Skeâ }e[kesâ cet} JneÙe}e
PeeshesÛes meeWie Iesle}s}s mejkeâej ies}s Deens efyeveOeemle Peeshetve
ceePes iejerye yeeheg[s }eskeâ jeyetve }epe jeKeleele peieCÙeeÛeer
ceeCemes DeMeer Deelee yegæerÛÙee heeleUerJej GIe[er he[t }eie}erÙele
DeeefCe ceer Pee}es Deens legPÙee ceeleerÛeer Øeefle‰e ieeCeeje Meenerj
ceer legPee DeeefCe legPÙee MelekeâeÛee Suieej cnCelees
pÙeebvee yesF&ceeve JneÙeÛes Demes} lÙeebvee KegMee} nesT Åee.
ceePÙeehegjles keâehejemeejKes Úeve peUtve legPes veeJe efoiebleele ieepeJeerve.
Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäle}{Ÿeele DeeheuÙeeme keâle=&lJeeves [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes ceveeheemetve vesle=lJe mJeerkeâe¤ve DevevÙemeeOeejCe mLeeve
oeoemeensye ieeÙekeâJee[ebveer Øeehle keâ¤ve Iesle}s nesles. lÙeebÛÙee keâle=&lJeeÛeer DeeefCe ÙeesieoeveeÛeer ØelÙe#e oKe} [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveerÛe
ceveeheemetve IesleuÙeeÛeer Deveskeâ GoenjCes Deensle 1937 mee}er omlegjKegö [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveerÛe DeeheuÙee DevegÙeeÙeebvee mebyeesOele cnš}s
keâer, ‘‘legcner ceePee vesnceer peÙepeÙekeâej keâjlee, ceePÙee keâle=&lJeeÛes iees[Jes ieelee, ceePÙee keâle&yeieejerÛeer leejerheâ keâjlee, ce}e legceÛee veslee mecepelee,
heCe ceer ØelÙe#eele Demes keâenerÛe keâeÙe& kesâ}s veener. ceer ceePeer veeskeâjer meebYeeUtve pesJe{s peces} lesJe{sÛe meeJe&peefvekeâ keâeÙe& keâjlees DeeefCe meeJe&peefvekeâ
keâeÙe& keâjlees cnCetve legcneme heâkeäle efJeÛeej oslees. efJeÛeej keâesCeerner osF&ue. MeeŒe meebieCes lemes Heâejmes DeJeIe[ keâeÙe& vemeles. heCe efJeÛeej DeeÛejCeele
GlejJeCes, Meem$ee}e JÙeJenejeÛeer pees[ osCes nsÛe keâeÙe& ØelÙe#e keâeÙe& Demeles Je les keâjCes DelÙeble efyekeâš Demeles. efkeâleerlejer mebkeâšebvee leeW[ ÅeeJes
}eieles, keâeefÙekeâ, JeeefÛekeâ,ceeveefmekeâ, DelÙeeÛeej menve keâjeJes }eieleele. ceeveneveer SJe{er nesles keâer lÙeeÛeer Meyoeble Je mebKÙesle ieCeleerÛe keâjlee
Ùesle veener. keâeUejece melÙee«eneÛÙee JesUer ne ceePee YeeTjeJe ieeÙekeâJee[ Ùee ØelÙeskeâ keâmeesšerJej MebYej vebyejer meesvÙeemeejKee Glej}e Deens. ns meesves
DeefleMeÙe Megæ Deens. meJe& ØekeâejÛÙee Deeieerletve les leeJetvemegg}eKetve pemesÛÙee lemes les Megæ jeefn}s Deens. lesJne legceÛee Keje veslee neÛe Deens. neÛe
ceePee GpeJee nele Deens.’’ [e@ yeeyeemeensyeebveer oeoemeensyeebÛÙee keâle&=lJee}e DeeheuÙee nÙeeleerle oeo efo}er. ÙeeÛee iewjheâeÙeoe cee$e oeoemeensyeebveer keâOeer
Iesle}e veener. DeKesjÛee MJeeme IesF&heÙeËle les [e@. yeeyeemeensyeebÛes ke=âefleMeer} DevegÙeeÙeerÛe jeefn}s DeeefCe yeeyeemeensye lÙeebÛÙeemee"er õ°s vesles jeefn}s.
yeeyeemeensyeebÛÙee heMÛeelener oeoemeensyeebveer ne $e+CeevegyebOe lemeeÛe "sJe}e. keâle&=lJeeÛÙee DeLee&ves [e@. yeeyeemeensyeebÛÙee KeebÅeeJej nele "sJeCÙeeFlekesâ les
cees"s nesles, hejbleg lÙeebveer keâOeer Deehe}er heeÙejer mees[}er veener, ceÙee&oe mees[}er veener. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj lÙeebÛÙeemee"er keâeÙece vesles jeefn}s.
[e@. yeeyeemeensyeebÛeer ÛeUJeU DeeefCe efJeÛeej lÙeebÛÙee heMÛeele leUeieeUeleer} meJe&meeceevÙe ceeCemeeheÙeËle heesnesÛeefJeCÙeeÛes keâece oeoemeensyeebveerÛe kesâ}s.
Kes[eshee[Ÿeeble leer ÛeUJeU oeoemeensyeebveerÛe vesTve heesnesÛeefJe}er. DeeheuÙee ceje"er DeefMe}eÛeer 302 ÛÙee iegv¢eeÛeer kesâme Ûee}efJeCÙeemee"er
312
yeeyeemeensye 1926 mee}er veeefMekeâ}e ies}s. Ùee Yesšerle lÙeebveer pÙee Demhe=MÙe efJeÅeeLÙeeËÛÙee Jemeefleie=neÛes oeoemeensye ieeÙekeâJee[ DeOeer#ekeâ
nesles lÙee Jemeefleie=ne}e [e@. yeeyeemeensyeebveer Skesâ efoJeMeer Yesš efo}er. oeoemeensye ieeÙekeâJee[ebMeer $e+CeevegbyeOe pees[}s. 1926mee} oeoemeensye
ieeÙekeâJee[ebÛÙee DeeÙeg<Ùeele ›eâebleer Ie[Jetve ies}s. les yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes menkeâejer cnCetve De«eYeeieer jeefn}s. 1926 les 1956 ne meJe&
keâe}Keb[ Ùee ieg®efMe<ÙeebÛÙee keâle=&lJeeves hegefvele Pee}s}e. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleer}{ŸeeÛes DeOJeÙet& nesles, lej lÙeebveer Ûee}efJe}suÙee
Ùee }{ŸeeÛes oeoemeensye ieeÙekeâJee[ mesveeheleer nesles, cene[ÛÙee ÛeJeoej leUŸeeÛee melÙee«en Demees DeLeJee keâeUejece cebefojeÛee melÙee«en,
cegKes[Ûee melÙee«en Demees Jee ÙesJeuÙeeÛÙee meYesle kesâ}s}er OeceeËlejeÛeer Iees<eCee, mJeleb$e cepetj he#eeÛes jepekeâejCe Demees Jee Mes. keâe. hesâ. jepekeâejCe,
Oecceoer#esÛeer ke=âleer Demees Jee efnbot keâes[ efye}eÛÙee keâejCeeJe¤ve keWâõ mejkeâejÛee yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer jepeerveecee ÅeeÙeÛee Iesle}s}e efveCe&Ùe
Demees, oeoemeensye [e@. yeeyeemeensyeebÛes Ùee meJe& Ie[ecees[eRle DeefJeYeepÙe Debie nesles. lÙeebvee yeeyeemeensyeebÛeer meeJe}er DeMeer Ghecee osCesner meÙegefkeälekeâ
nesCeej veener. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle ieg¤-efMe<ÙeeÛes Demes DeÉwle ogmejs veener.
yeeyeemeensyeebÛÙee ceneheefjefveJee&CeeÛÙee OekeäkeäÙeeves oeoemeensye cees[tve he[}s nesles. Øee. Deej. [er. Yeb[ejs Ùeebveer [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee efÉleerÙe
helveerÛee lees[iee megÛeefJe}e neslee. hejbleg lÙee JesUÛÙee yengleebMeer ceevÙeJej heg{eNÙeebvee lees hemeble he[}e veener. Mebkeâjevebo Meem$eerheemetve lees oeoemeensye
®heJeleWheÙeËle meJe&peCe Ùee lees[iÙeeÛÙee efJe®æ nesles. GòejeefOekeâejer heo yeeyeemeensyeebÛÙeeÛe kegâšgbyeele peeJes DeMeer oeoemeensyeebÛeer FÛÚe nesleer. oeoemeensyeebveer
YeÙÙeemeensyeebÛee lees[iee megÛeefJe}e, heCe lees yeekeâerÛÙee heg{eNÙeebveer mJeerkeâej}e veener. Ùee [sLe}e@keâceOetve Øesemf e[erÙeced keâuhevee heg{s Dee}er. lÙeeletveÛe efjheefy}keâve
he#eeÛee pevce Pee}e. Ùee efjheefy}keâve he#eeÛÙee mLeehevesÛes meJe& ßesÙe oeoemeensyeebveeÛe peeles. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle oesve hee@ef}efškeâ}
mketâume DeefmlelJeele Dee}er. Ùee oesve mketâumeceOeuÙee jepekeâerÙe neCeeceeNÙeebÛee Fefleneme meJe&ßegle Deens. Skeâ nesles hegCes mketâ}, ogmejs nesles veeefMekeâ mketâ},
hegCes mketâ} DeefnuÙee DeeßeceeÛee De@ke@â[efcekeâ šÛe neslee. Ùee mketâ}ceOetve Deej. Deej. YeesUs, MebkeâjjeJe Kejele, ßeerOej ef[KeUs, peer. yeer. ceeves, yeer. meer.
keâebyeUs, oeoemeensye ®heJeles, DeeJeUsyeeyet heg{s Dee}s. veeefMekeâ mketâ}Ûes vesle=lJe DeveeÙeemes oeoemeensyeebÛes jeefn}s. ye@efjmšj KeesyeÇÇeie[s, oòee keâóerheemetve
DeepeÛÙee ieJeF&heÙeËleÛeer meerefveÙej - pÙegefveÙej heg{ejer ceb[Uer Ùee mketâ}ceOÙes Ie[}er. hegCes mketâ}ÛÙee ceb[UeRvee hegmlekeâer efkeâ[s cnCetve mebyeesOe}s peeÙeÛes.
vemelee Jeeo Iee}tve lÙeebveer Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee efJeYeepevee}e keâeÙece KeleheeCeer Ieele}s. Ùee ceb[UeRvee Decesefjkeâve [@v[er cnCet mebyeesOe}s peeÙeÛes.
megšeefMeJeeÙe Iee}eÙeÛes veener. yegšeefMeJeeÙe Ûee}eÙeÛes veener, DeMeer Ùee ceb[UeRÛÙee jepekeâejCeeÛeer jerle nesleer. heeue&ceWšjer efmemšerce Fpe yesmš heâe@j ieJnvceXš
ner yeeyeemeensyeebÛeer Gkeäleer Ùee ceb[UeRvee yeeyeemeensyeebÛÙee heMÛeele ÛeUJeUerÛÙee hegâšermee"er Jeehej}er. mJele:Ûee yeewefækeâ ieb[ peesheemeCÙeemee"er Jeehej}er.
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee efveJee&Ceeveblej Mes. keâe. hesâ[jsMeve mebheg°ele Dee}e. lÙeeÛÙee peeieer 3 Dee@keäšesyej 1957 jespeer efjheefy}keâve he#e
DeefmlelJeele Dee}e. lÙee}e hesâ[j} mJe¤he ÙesCÙeehetJeeaÛe Skeâ Je<ee&veblej lees yejKeemle nesTve lÙeeÛes efJeYeepeve Pee}s. og®mleer veeog®mle iešele
lees efJeYeeie}e ies}e. oeoemeensyeebÛes efveJee&Ce nesF&heÙeËle ner heefjefmLeleer keâeÙece jeefn}er. hejbleg og®mlÙeebÛÙee leg}vesle peer keâeceefiejer oeoemeensye keâ¤
Mekeâ}s. Demhe=MÙeesæejeÛÙee °erves leer og®mleevee keâOeerÛe pece}er veener. oeoemeensyeebveer [e@. yeeyeemeensyeebÛÙee JÙeehekeâ efmeæebleeJej DeeOeeefjle }eskeâmeYee
efJeefOeceb[U ÙeebÛÙee Deele DeeefCe yeensj Demhe=MÙeesæejeÛes keâece kesâ}s. mebÙegkeäle ceneje°^ }{ŸeeÛÙee ÛeUJeUerheemetve lees YetefcenerveebÛÙee melÙee«eneheÙeËle
lees keâeB«esme he#eeÛÙee ÙegleerheÙeËle pes pes jepekeâejCe oeoemeensyeebveer kesâ}s lÙeeÛeer meb%ee mebkegâefÛele veJnleer. JÙeehekeâ DeeefCe mecemle keâ°keâjer Jeiee&ÛÙee
cegKÙe ØeJeeneMeer Demhe=MÙeebÛÙee ÛeUJeUer}e pees[Ceejer DeMeer nesleer. oeoemeensyeebÛes jepekeâejCe kesâJeU peeleerØeLee lees[CÙeehegjlesÛe ceÙee&efole veJnles.
heooef}le Jeiee&Ûeer veener js Jeiee&Ûeer Skeâpetš yeebOeCes lÙee jepekeâejCee}e pemes DeefYehesMle nesles lemesÛe Yeeweflekeâ Mees<eCee}e ve° keâjCÙeeÛesner Gefö°
lÙeebÛÙee jepekeâejCeeÛes nesles. meebmke=âeflekeâ yeo}, DeeefLe&keâ efJe<ecelee veenerMeer keâjCes ns lÙeebÛÙee jepekeâejCeeÛes Gefö° nesles. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle
DeeefCe jepekeâejCeele oeoemeensye ieeÙekeâJee[ebFlekesâ Yeeve DemeCeeje veslee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveblej ogmeje kegâCeerÛe Pee}e veener DeeefCe Ùeeheg{s
nesCesner veener. 71 mee}er lÙeebÛes ceneheefjefveJee&Ce Pee}s. oeoemeensyeebÛÙee JÙeehekeâ meb%ee DeepeleieeÙele efjheeefy}keâve jepekeâejCeeves, Deebyes[keâjer
ÛeUJeUerves ve mJeerkeâejuÙeecegUs leer DeOe:heeflele Pee}er Deens. Ùee DeOe:heleveeletve cegkeäle JneÙeÛes Demes} lej oeoemeensye ieeÙekeâJee[ebÛeer JÙeehekeâ
meb%ee mJeerkeâejeÙe}e nJeer. lÙeebÛes mcejCe keâjleevee Skeâe keâefJelesle ceer cnš}s nesles keâer-
`mebmeoner keâescespet Mekeâ}er veener, legPÙeeleuÙee jevehegâ}ebvee
oeoe, De[eCÙeeÛeb meJe& DemebÛe Demeleb- efkeâleer DeeJneveelcekeâ nesleb peie legPÙeemee"er
let «eeme¤šÛee heg{ejer nesleeme cnCetve Lekeâ}e veenerme peefceveerÛes Deu}Keefvejbpeve ÛesleJele ies}eme
jeveele}sÛe veenerle lej peerJeveele}sner DeefYepeveebÛes
leCe veebie¤ve šekeâ}sme,veJÙee Debkegâjebvee MJeeme IÙeeÙe}e menpe peeiee keâ¤ve efo}erme
legPÙee peefceveerÛesÛe keâewlegkeâ keâMee}e? let jeveeÛÙee heeKejebveener YeerceeÙeve efMekeâJe}sme, ØekeâeMe DeeefCe
nJesmener peÙeYeerce yees}eÙe}e efMekeâJe}sme, pJee}ecegKeer Yesotve let Deefmceles}e Ie[Je}sme
ns Yetkeâ -leneve efJemejCeeNÙee Demhe=MÙeebÛÙee meb«eeceeleer} peneByeepe ÙeesæŸee
Deelee ØelÙeskeâ ceg}e}e mJehveele efomeleesme let legPÙeeÛe iejerye IejÛee ietU- MeWieoeCÙeeÛee Kegjekeâ legPes Meneieero&
Glej}s Deensle jCeebieCeele, oeoe - peeleerJeiee&Ûee Deble Deelee otj veener'
peeleerDebleeÛeer }{eF& Depetve yeekeâer Deens. leer oeoemeensye ieeÙekeâJee[ ÙeebÛÙee
JÙeehekeâ jepekeâejCeevesÛe }{lee ÙesF&}. oeoemeensye Ùee °erves DeepeÛÙee Demhe=MÙeebÛÙee veJÙee efhe{er}e oerhemlebYeemeejKes Deensle. o

313
 peÙeosJe ieeÙekeâJee[Ûeer iees°
De@[. peÙeosJe ieeÙekeâJee[ ns Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleer} Ùee efhe{erleer} ceevÙeJej DeeefCe iegCeer , yegefæceeve keâeÙe&keâlex Deensle. mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛÙee
Deekeâ<e&CeeheeÙeer DeeefCe JewÙeefkeälekeâ keâejCeecegUs oef}le heBLej mebIešvesletveÛe les yeensj he[}s Je lÙeebveer ØekeâeMe Deebyes[keâjebÛeer keâeme Oe¤ve 1983
heemetve lees keâe}ÛÙee efJeOeevemeYesÛÙee efveJe[CegkeâerheÙeËle cnCepes peJeUpeJeU 17 Je<ex ØekeâeMe Deebyes[keâjebÛÙee jepekeâejCeeÛeer hee}Keer JeenCÙeeÛes keâece
vesševes kesâ}s. ØekeâeMe Deebyes[keâjebÛeer hee}Keer JeenCeejs Skeâ YeesF& DeMeer GheeOeer lÙeebÛÙee ØeeflemheOeea efvekeâšJeleeaÙeebveer lÙeebvee JesUesJesUer efouÙeecegUs ceerner
ne Meyo DeieesojÛÙee JeekeäÙeele Jeehej}e ÙeeÛes og:Ke ce}ener nesle Deens. heCe JemlegefmLeleer meebieeÙeÛeer Demes} lej Ùee meebieCÙee}e ogmeje heÙee&Ùe veener.
peÙeosJe ieeÙekeâJee[ heBLejceOÙes Demeleevee efve:mJeeLeea, efve‰eJeble cnCetve megØeefmeæ nesless. Ùee Ie[er}e ØekeâeMe Deebyes[keâj DeeefCe lÙeebÛÙeeceOÙes jepekeâerÙe
osCÙee -IesCÙeeJe¤ve (ÛeebieuÙee DeLee&ves) efJeleg° Dee}s DeeefCe les ØekeâeMe Deebyes[keâjebÛÙee jepekeâerÙe he#eeletve efveOee&jhetJe&keâ yeensj he[}s DeeefCe lÙeebÛÙeeJej
ØekeâeMeeÛÙee iešeletve mJeeLeea DemeuÙeeÛeer efškeâe nesle Deens. lÙeebÛes yeensj he[Ces keâewlegkeâemheo Deme}s lejer Ùee lÙeebÛÙee yeensj he[CÙee}e heâej GMeerj Pee}e
Demes Deecne}e Jeešles les mJeÙebYet kegâMee«e yegæerÛes keâeÙe&keâlex Deensle. ies}er 17 Je<ex ØekeâeMe Deebyes[keâjer jepekeâejCeeÛÙee DeeefCe meefvveOÙe menJeemeeÛÙee
ieoejesUele ieeÙekeâJee[ebÛeer kegâÛebyeCee nesle nesleer. hejbleg lÙeebÛÙee leeW[tve keâOeer yeÇÇ efveIele veJnlee. ØekeâeMe Deebyes[keâjebÛÙee jepekeâejCeeÛeer Mew}er
SkeâÛee}keâevegJeleear Deens. efleLes Flej yegefæceeve kegâJeleeryeepe keâeÙe&keâlÙeeËvee keâe[erÛeener JeeJe vemelees ns melÙe, Deelee Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle ØelÙeskeâe}e keâU}s
Deens. peÙeosJe ieeÙekeâJee[ebÛeer efleLes leer›e kegâÛebyeCee nesle nesleer. hejbleg DeeheuÙee heojele mebmeoerÙe jepekeâejCeele}s kegâ"}s lejer cenòJeeÛes heo ØekeâeMe
Deebyes[keâjebÛÙee DeeefMeJee&oeves he[s} DeMeer MesJešheÙeËle les DeeMee Oe¤ve nesles. hejbleg ØekeâeMe Deebyes[keâjebveer peÙeosJe ieeÙekeâJee[ebÛÙee Ùee DeeMesÛÙee neleeJej
vesnceer jepekeâejCeeÛÙee legjerÛe efouÙee. lÙeebÛÙee Dehes#es}e JeešeCÙeeÛÙee De#elee }eJetve Deebyes[keâjebveer keâeÙece Jeešs}e }eJe}s DeeefCe DeKesj peÙeosJe
ieeÙekeâJee[ebvee Gcepe}s keâer ØekeâeMe Deebyes[keâjebveer Deeheueer peeCeerJehetJe&keâ kegâÛebyeCee DeeefCe keâeW[er kesâueer. ØekeâeMe Deebyes[keâjebvee DeeheuÙeehes#ee ngMeej,
ØeeceeefCekeâ keâeÙe&keâlee& Ûee}le veener. peÙeosJe ieeÙekeâJee[ebÛee ØekeâeMe Deebyes[keâjebÛÙee jepekeâejCee}e ceole keâjCÙeeÛee DeeefCe lÙeebÛÙee efvekeâšJeleea peeCÙeeÛee
nslet ØeLeceoMe&veer lejer ØeeceeefCekeâ DeeefCe meÛÛee keâeÙe&keâlÙee&Ûee neslee. heBLej mees[uÙeeveblej ØelÙeskeâ efjheefy}keâve he#eeÛÙee peenerj meYeebletve les meebiele keâer,
heBLejÛes mebmLeehekeâ veeceosJe {meeU ceePes ceeJemeYeeT Deensle. hejbleg Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeer Gefö°hetleea keâjCÙeemee"er ceer ØekeâeMe Deebyes[keâjebkeâ[s JeU}es.
ÙeemebyebOeer lÙeebveer DeeceÛÙee ceeJeMeer}e cnCepes lÙeebÛÙee ceeleesßeer}e efJeÛeej}s -‘‘DeeF&, ceer keâeÙe keâ¤? Skeâe yeepet}e ceeJemeYeeT Deens, ogmeNÙee yeepet}e
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛee veelet !’’ lej DeeF&vesÛe ne hesÛe mees[Je}e. DeeF& peÙeosJe ieeÙekeâJee[ebvee cnCee}er keâer, ‘‘let ØekeâeMe Deebyes[keâjebyejesyejÛe pee.’’
DeeceÛÙee ceeJeMeerÛeer Ùeeceeies YeeJevee nesleer, leer [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee Øeefle GòejoeefÙelJe efveYeeJeCÙeeÛeer. ceeJeMeerves pes peÙeosJevee megÛeefJe}s
lÙeeÛee ceer keâOeer jeie Oej}e veener. ceePeer meg®JeeleerÛeer meJe& hejJejerMe efleÛÙeeÛe osKejsKeerKee}er Pee}s}er. keâekeâe, ceecee, ceeJeMÙee, Ûeg}lescee}les,
otjÛes-peJeUÛes DeMee meJeeËÛes efceUtve Skeâ cees"s kegâšgbye ceeJeMeer}e DeefYeØesle nesles. Ùee kegâšgbyeeleueer leer ØecegKeÛe ieCeueer peeÙeÛeer. efleÛeer Ùee cees"Ÿee
heefjJeejeleerue meJeeËJej ØeÛeb[ ceeÙee nesleer. efleÛÙee ceeÙesÛee ueeYe ceueener Peeuee neslee. ceeÙe cejeJeer ceeJeMeer GjeJeer DemesÛe efleÛes JeeieCes DeecneØeleer
nesles. peÙeosJeves kegâ"s peeJes DeeefCe kegâ"s peeT veÙes ÙeeÛee efveCe&Ùe efleves efouee, ceer lees efMejmeeJebÅe ceeveuee. ceer $e+CeevegyebOeeMeer yeebOeer} neslees. hejbleg
peÙeosJe ieeÙekeâJee[ DeeefCe ceer Demes Deblej jepekeâejCeemee"er peÙeosJeves keâeÙece jeKe}s. peÙeosJeeØeleer ceePÙee YeeJevee keâeÙece efJeOeeÙekeâ mJe¤heeÛÙee
DevegveÙeerr DeMee jeefnuÙee. DeeceÛÙee meJe& veele}ieeble GÛÛe efMe#eCeeÛee }eYe Iesle}s}e lees ØeLece neslee. cees"Ÿee keâ°eves-mebIe<ee&ves ns efMe#eCe ceeJeMeerÛÙee
cenòJeekeâeb#eer mJeYeeJeecegUs lees Øeehle ke⤠Mekeâ}e neslee. DeeceÛes keâekeâe cnCepes peÙeosJe ÙeebÛes Je[er} cee®leer meyeepeer ieeÙekeâJee[ ns Deebyes[keâjer
ÛeUJeUerÛÙee heefnuÙee heâUerle efMeef#ele keâeÙe&keâlex, [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes efvekeâšJeleea, yeefn<ke=âle efnlekeâejCeerÛÙee mLeehevesheemetve cene[ÛÙee
ÛeJeoej leUŸeeÛÙee mebIe<eeheÙeËle DeeefCe lÙeeveblej mJeleb$e cepetj he#eeÛÙee DeeefCe veblej Mes[Ÿegu[ keâemš hesâ[jsMeveÛÙee jepekeâejCeeheÙeËle keâeÙe&jle jeefn}s}s.
lÙeebÛÙee Dekeâe}er efveOeveeves peÙeosJeebÛes kegâšgbye cnCeCÙeehes#ee Deecne meJe& heefjJeejeÛes Ye}sLeesj}s kegâšgbye DeveeLe Pee}s}s. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee
Debieeves DeeceÛÙee keâekeâebÛes keâle&=lJe cees"s nesles. les DeeceÛÙee YeuÙeeLeesjuÙee heefjJeejeleer} ÚesšŸee ceg}eheemetve cees"Ÿee JÙekeäleerheÙeËle meJeeËÛes DeeojCeerÙe
nesles. jsuJesceOÙes cegbyeF&le keâejketâve nesles. jepeie=neÛÙee yeepet}eÛe lÙeebÛes efveJeememLeeve Demes. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj pesJne pesJne cegbyeF&le Demele
lesJne lesJne lÙeebÛÙee menJeemeeÛee hejermemheMe& lÙeebvee nesle Demes. les yeeyeemeensyeebÛÙee meeefVeOÙeeÛee Deevebo, DevegYeJe Iesle. lÙeebÛes menkeâejer cnCetve
efveJÙee&peheCes lÙee JesUer ÛeUJeUerle JeeJejle. mesJeeefveJe=òeerveblej les hegCÙeele ceesoerKeevÙeele menkegâšgbye mLeeefÙekeâ Pee}s. Úesše-cees"e mJele:Ûee GÅeesiener
meg¤ kesâ}e. lÙeeleÛe megKeeves kegâšgbyeeuee peielee ÙesF&} SJe{s SsMJeÙe&ner efvecee&Ce kesâ}s. hejbleg lÙeebveer DeeefCe ceeJeMeerves mJeerkeâej}suÙee cees"Ÿee heefjJeejeÛeer
les keâeÙe keâeUpeer Iesle ! peJeUÛÙee, otjÛÙee veele}ieebvee De[erve[er}e OeeJetve peele. me{U neleeves ceole keâjerle. ÛeUJeUermee"er hewmee KeÛe& keâjerle.
DelÙeble meceeOeeveeves DeeefCe OÙesÙeJeeoeves DeeÙeg<Ùe peiele Demeleevee DeÛeevekeâ lÙeebÛes efveOeve Pee}s. kegâšgbyeeÛee keWâõefyeot {U}e DeeefCe kegâšgbye cees[tve
he[}s. ceeJeMeerves meJe& efJeketâve mJele:Ûes ieeJe ceg}eyeeUebmen iee"}s.
kegâšgbyeeÛÙee mebÙegkeäle peefceveerletve JeešŸee}e Dee}suÙee peefceveerÛeer YeeJeebÛÙee DeeefCe mejmegbÅee ceg}ebÛÙee menkeâeÙee&ves ceMeeiele keâ¤ve leer Flej ceg}ebÛee
meebYeeU keâjle jeefn}er. lÙeebvee mebmkeâej#ecejerlÙee Jee{Jele jeefn}er. cees"Ÿee veCebosÛÙee ceg}e}e cnCepes DeevebojeJe DeesJneUebvee efleves cees"er ceg}ieer efo}er.
hegCÙeele les yeebOekeâece KeelÙeele veeskeâjer keâjle. peÙeosJe, peÙeosJehes#ee cees"e Jemeble, lÙeehes#ee cees"e YeeT Meebleejece ns cesJnCÙeeÛÙee DeeßeÙee}e ies}s.
veeskeâjer-Oeboe keâjle efMekeâ}s. MesJešer peÙeosJe YeeJeb[eble}sner MeW[sheâU. lÙee}e les hegCÙeele IesTve ies}s. YeeT DeeefCe cesngCee DeevebojeJe, yenerCe meg}esÛevee,
YeeTÛeer helveer DebpeveeyeeF& Ùeebveer Deheefjefcele keâ° keâ¤ve peÙeosJe}e GÛÛeefJeÅeeefJeYetef<ele kesâ}s. peÙeosJener yegefæceeve DeeefCe mkeâe@}j neslee. lees DeeÙeg<Ùeele
314
meceLe&heCes GYee jeefn}e. Je[er}ebveblej cees[tve he[}suÙee kegâšgbyee}e lÙeevesner GYes keâjCÙeemee"er neleYeej }eJe}e. peerJeveeÛeer }{eF& }{le DemeleeveeÛe lees
heBLejÛÙee ÛeUJeUerle Dees{}e ies}e DeeefCe heefnuÙee heâUerleer} DeeIee[erÛee cenòJeeÛee keâeÙe&keâlee& Pee}e. ceer lÙeeÛÙeehes#ee oesve-Ûeej Je<eeËveer }neve Deens.
ceePÙee ØeeLeefcekeâ efMe#eCeeÛÙee ojcÙeeve lÙeeÛÙeepeJeU ceer neslees. Deecne meJe& YeeJeb[ebÛee lees }e[keâe Demes lÙee JesUer. ceePee lej lees lÙee JesUer DeeÙeef[Ùe}
neslee. lees keâefJelee ef}neÙeÛee. lÙeeÛÙee keâefJelee Ssketâve DeeefCe JeeÛetve ceer keâefJelee ef}neÙe}e }eie}es. heg{s lees keâefJelesle ceeies he[}e. ceer heg{s ies}es.
GÛÛe efMe#eCee}e ceer efJevcegKe Pee}es. heg{s ØemebiehejlJes ÛeUJeUerle he[}es. lÙee ÛeUJeUerÛee ØecegKener Pee}es. peÙeosJe}e ceePes keâewlegkeâ Jeeš}s.
lesJne lees mejkeâejer veeskeâjerle neslee. meeceeefpekeâ ÛeUJeUerÛÙee Dees{ercegUs lÙeeves veeskeâjerÛee lÙeeie kesâ}e DeeefCe lees heBLejÛÙee ÛeUJeUerle Dee}e.
heBLej mebIešves}e mebIešveelcekeâ leekeâo osCÙeemee"er DeeefCe JewÛeeefjkeâ ceole osCÙeemee"er Kehe}ener. Skeâe efkeâjkeâesU Keemeieer keâejCeeJe¤ve lÙeeÛes
-ceePes keâ[ekeäÙeeÛes Yeeb[Ces Pee}s DeeefCe lÙee 82/83 mee}ÛÙee ØekeâeMeesoÙeeves lees ØeYeeefJele nesTve Depe&gve [ebieUWÛÙee ØeÙelveecegUs ØekeâeMeÛÙee
jepekeâejCeeMeer pees[uee iesuee. ØekeâeMeuee jepekeâejCeele Øeefle‰e efceUJetve osCÙeemee"er lÙeevesnerr FlejebØeceeCes DeLekeâ keâece kesâ}s. veebos[Ûes OeveJes,
DekeâesuÙeeÛes }bkesâMJej, mebYeepeerveiejÛes efve:mhe=n efve‰eJeble keâeÙe&keâlex DeeefCe lÙeebÛes keâ° ØekeâeMe}e jepekeâejCeele cees"s keâ¤ve ies}s. ØekeâeMe}e mebmeoerÙe
jepekeâejCeelener cenòJeeÛes heo efceUJetve osCÙeeÛes ßesÙe Ùee }eskeâebkeâ[s peeles. hejbleg ØekeâeMeves Ùee meJe& ceeleyyej keâeÙe&keâlÙeeb&Ûee ÙeLesÛÚ GheÙeesie keâ¤ve,
lÙeebvee efMe[ermeejKee Jeehej keâ¤ve DeKesj Ùee meJeeËvee mJele:ÛÙee SkeâÛee}keâevegJeleear jepekeâejCeeÛÙee mšeF&uecegUs cele}yeemee"er hesâketâve efo}s. OeveJes,
}bkesâMJej ÙeebÛÙeeJej vekeâes vekeâes les Deejeshe "sJetve ØekeâeMeves lÙeebÛÙee he#eeletve nekeâ}tve lÙeebÛeer Meeskeâebeflekeâe kesâ}er. SJe{s meJe& ØekeâeMemee"er keâ¤vener
DeMeer ØeleejCee Ùee }eskeâebÛÙee JeešŸeeme Dee}er. lÙeebÛeer efve‰sÛeer keâoj kesâ}er veener. lÙeebÛeer Meeskeâebeflekeâe nesTve lÙee MeeskeâebeflekesâleÛe lÙeebÛee Deble
Pee}e. hejJeeÛÙee efJeOeevemeYesÛÙee efveJe[Cegkeâerle peÙeosJe}e ØekeâeMe Deebyes[keâjebveer peeCeerJehetJe&keâ eflekeâerš efceUt efo}s veener Ùee keâejCeemee"er peÙeosJe
DeKesj ØekeâeMeheemetve otj Pee}e. iesuÙee 17 Je<eeËle Deecner meKKes ceeJemeYeeT Demetvener peÙeosJe keâOeer ceePÙeeMeer veerš yees}t-Jeeiet Mekeâ}e veener.
efjheyueerkeâve he#eeÛes ØemLeeefhele iešyeepeerÛes jepekeâejCe hetJeeaner meKKÙee YeeJeeYeeJeeble efJele=° DeeCetve kegâšgbye heâes[le jeefnuÙeeÛee ielesefleneme Deens.
lÙeeÛee keâšt DevegYeJe ceePÙeener JeešŸeeuee peÙeosJeÛÙee jepekeâerÙe meb›eâceCeecegUs Deeuee. Deepe peÙeosJe ØekeâeMemeesyele veener ÙeeÛes ceuee yejs Jeešles.
lÙeeÛeer De@[. OeveJes, }bkesâMJejmeejKeer Meeskeâebeflekeâe Pee}er veener efkebâJee DeefJeveeMe ceneleskeâjebmeejKee ØekeâeMeÛee he#e mees[tve jeceoeme Dee"Je}Wkeâ[s
lees peeT Mekeâ}e veener. ØekeâeMeÛÙee jepekeâejCeeÛeer efÛekeäkeâej Deb[erefheu}er ceenerle Demetvener, lees ØekeâeMeJej Ùee #eCeeheÙeËle legštve he[}e veener.
ØekeâeMe keâeÙe&keâlÙeeËÛeer keâMeer keâeW[er keâjlees ÙeeefJe<eÙeer DeÅeehe yees}}e veener. Kejs lej peÙeosJeÛes keâewlegkeâ keâjeJes keâer ke⤠veÙes les ce}ener
keâUle veener. Ssve efveJe[CegkeâerÛÙee keâeUele DeeheCe peÙeosJe ieeÙekeâJee[ebvee eflekeâerš keâe osT Mekeâ}es veener ÙeeÛes peenerj ot<eCe JekeäleJÙe ØekeâeMeves kesâ}s
nesles Je peÙeosJeJej šerkeâe kesâ}er. lÙeeJej peÙeosJeves efÛe[tve Øeefleef›eâÙee efo}er nesleer keâer, ‘ØekeâeMe Deebyes[keâjebveer mJele:ÛÙee IejeJej KegMee} meesvÙeeÛeer keâew}s
Ûe{JeeJeerle hejbleg ceePÙeemeejKÙee iejerye keâeÙe&keâlÙeeËÛÙee IejeJej MesCeeÛÙee ieesJeNÙee Leehet veÙesle! peÙeosJe ns JekeäleJÙe mee#eele ØekeâeMeÛÙee jepekeâejCeeJej
ØekeâeMe hee[Ceejs nesles. hejbleg ceeref[Ùeeves lÙee JesUer lÙeeÛÙee JekeäleJÙeeÛeer efJeMes<e oKe} Iesle}er veener.
heBLej mees[}er, mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛÙee nJÙeemeeheeÙeer ØekeâeMeÛeer meeLe kesâ}er. heojele keâenerÛe he[}s veener. DeKesj ØekeâeMe}e mees[tve peÙeosJe
yeensj he[tve meOÙee DeelceefÛebleveele ie{tve ies}e Deens. efJecevemkeâ nesTve lÙeeves ‘mebefJeOeeve meYesle Deebyes[keâj’ veeJeeÛes Ye}scees"s hegmlekeâ ef}efn}s Deens.
Iešvee meefceleer mLeeheve PeeuÙeeheemetve leer Iešvee leÙeej PeeuÙeeveblej osMee}e megheto& keâjCÙeeheÙeËleÛee cenòJeeÛee keâe}Keb[ lÙeeves Ùee hegmlekeâele veceto kesâ}e
Deens. Iešvesleer} cenòJeeÛeer heVeeme keâ}ces IesTve lÙeeefJe<eÙeer Iešvee heefj<eosle Pee}s}er ÛeÛee& lÙeeves Ùee hegmlekeâeÛÙee ¤heeves ceje"erle DeeCe}er Deens.
Iešvee meefceleerle}er ÛeÛee& ÙeehetJeea Deveskeâ }eskeâebveer ceje"erle Yee<eebleefjle kesâ}er Deens. peÙeosJeves cee$e keâeÙe&keâlÙeeËÛÙee Debieeves Ùee ÛeÛexÛes heefjMeer}ve DeeheuÙee
hegmlekeâele kesâ}s Deens. keWâõ mejkeâejves IešvesÛes hegvejeJe}eskeâve keâjCÙeemee"er meefceleer efvecee&Ce kesâuÙeeveblej pees efJejesOekeâebveer ienpeye ceeb[}e lÙee ienpeyeehes#ee
peÙeosJeÛes ns hegmlekeâ JesieUs Deens. hejbleg Iešveskeâ[s heenCÙeeÛee Âef°keâesve heejbheefjkeâ efjheefy}keâve keâeÙe&keâlÙee&meejKee lÙeeÛeener Deens. Ùee hegmlekeâeÛÙee
efveefceòeeves Iešvesleer} DeYeeJeeyeö} keâe}yee¢e DeeefCe keâe}megmebiele iees°eRyeö} lÙeeves ef}neÙe}e nJes nesles les lÙee}e pece}s veener. IešvesÛeer ceewef}keâ
jÛevee cnCepes keâeÙe? cet}Yetle DeefOekeâej DeeefCe ceeie&oMe&keâ leòJes Ùeele}e DeeblejefJejesOe vÙeeÙee}Ùe DeeefCe mebmeo Iešvee Ùeele meeJe&Yeewce keâesCe, mebIejepÙe
hesâ[j} keâer Ùegefvešjer Deens. DeMee Skeâ vee npeej ØeMveebvee peÙeosJe Ùee hegmlekeâele mheMe& ke⤠Mekeâle neslee. heCe leesner efJejesOeer ØeJeenele Jeenle iesuee.
hegmlekeâeÛee meceejeshe lÙeeves Iešvee heefj<eosleerue [e@. yeeyeemeensye Deebyes[]keâjebÛÙee DeKesjÛÙee Yee<eCeeves kesâuee, heCe peÙeosJeves lÙee Yee<eCeeleuee DeeMeÙe
cee$e DeeheuÙee hegmlekeâele ÙesT efouee veener. IešvesÛÙee efveefce&leerle DeeheuÙeeefMeJeeÙe kegâCeekegâCeeÛee Jeeše Deens ns yeeyeemeensyeebveer Ùee Yee<eCeele meebefieleues.
jepekeâerÙe }eskeâMeenerÛes ¤heeblej meeceeefpekeâ }eskeâMeenerle kesâuÙeeefMeJeeÙe IešvesÛes efmeæevle DeeefCe JÙeJenej meheâU nesCeej veenerle Ùee yeeyeemeensyeebÛÙee
cnCeCÙeekeâ[s peÙeosJeves DeeheuÙee hegmlekeâele og}&#e kesâ}s. Ùeele}er leheâeJele keâceer keâjCÙeemee"er keâeÙe keâjeÙe}e nJes ns meebieCÙeeÛeer mebOeer peÙeosJeves Iesle}er
veener. Deebyes[keâjebÛÙee Yee<eCeele}s pee@ve mšgDeš& DeeefCe pesheâjmeveÛÙee megYeeef<eleebÛeer GoenjCes ÙeeJej }#e keWâefõle keâ¤ve peÙeosJeves ns hegmlekeâ ef}efn}s
Demeles, lej les lÙee}e DeefOekeâ cees"s keâ¤ve ies}s Demeles. heejbheefjkeâ efjheefy}keâve keâeÙe&keâlee& ceOeuÙee keâeUele peÙeosJe yevetve ies}e. lÙeecegUs ns
hegmlekeâ lÙeebÛÙee kegâMee«e yegæer}e meepesmes Demes ef}efn}s ies}s veener.
o

315
 lÙeeÛes DeekeâeMe ‘meeje’ves JÙeehe}s Deens...
DeeheuÙeekeâ[s jefMeÙee, Ûeerve, keäÙegyee, legke&â, FjeCemeejKeer keâJeer-}sKekeâebvee nöheej keâjCÙeeÛeer hejbheje veener. meòeeOeeNÙeebÛÙee efmebnemevee}ener meg¤bie
}eJeCeejs DeeheuÙeekeâ[er} }sKekeâ-keâJeer KegMene} Demeleele. ceeiesheg{s meòeeOeeNÙeebkeâ[tve mevceeefvelener nesleele. MeemevemebmLee DeeefCe Ùee }sKekeâ-keâJeeRÛeer
yeb[Keesjer Demee mebIe<e& Deme}e lejer Deehe}er ØemLeeefhele MeemevemebmLee Úevehewkeâer Demes }sKe Je keâefJelee DeeheuÙee heesšele menpe meeceeJetve Iesles. Ùee}e
DeheJeeo Fbefoje ieebOeeRÛeer DeeCeeryeeCeerØeCeerle jepeJeš. Ùee keâeUele yeNÙeeÛeMee [eJÙee efJeÛeejeÛÙee keâJeer-}sKekeâebvee osMe mees[tve peeCes Yeeie he[}s. meOÙee
yeef}&veceOÙes mLeeefÙekeâ Pee}s}e le®Ce hebpeeyeer keâJeer jepeefJeboj ne lÙeehewkeâer Skeâ. hebpeeyeceOeer} keâhetjLeUe mebmLeeve ns lÙeeÛes cetUÛes ieeJe. lÙeeÛee pevce
1956mee}Ûee. Je[er} mejoej keâce&efmebie "skesâoej, DeeF& iÙeeveer keâewj meeOJeer, Ûeej YeeT, leerve yeefnCeer, Skeâ YeeT [e@keäšj, Skeâ DeeÙeheerSme DeefOekeâejer,
Skeâ yenerCe veešŸe ÛeUJeUerleer} ceevÙeJej DeefYeves$eer, oesve yeefnCeeRÛeer }iveb Pee}s}er, Skeâ YeeT Iejoej meebYeeUCeeje, jepeefJebojÛes kegâšgbye cnCepes
SkeâeDeLeea megKeer heefjJeej. jepeefJeboj keâe@}speÛeer heeÙejer Ûe{}e DeeefCe efJeÅeeLeea ÛeUJeUerle Dees{}e ies}e. ØeeLeefcekeâ efMe#eCe Iesle DemeleeveeÛe lÙee}e
meeefnlÙeeÛeer iees[er }eie}er. JeÙeeÛÙee 18JÙee Je<eea lÙeeves keâefJelee }sKevee}e meg¤Jeele kesâ}er. 1973 mee}er lÙeeÛÙee keâe@}speceOeuÙee meeLeeroejebmen
lÙeeves The Rag veeJeeÛes hebpeeyeer-Fb«epeer DeefveÙelekeâeef}keâ keâe{}s. [er. Sme. pemehee} lÙeeÛee mebheeokeâ neslee DeeefCe jepeefJeboj meneÙÙekeâ mebheeokeâ.
}e}e njoÙeeU keä}ye lÙee JesUer keâhetjLeUŸeeleer} yegefæJebleebÛee Deñe neslee. efleLes pegvÙeeyejesyej veJÙee efhe{erleer} }sKekeâebÛÙee yeewefækeâ ceejeceeNÙee Ûee}le.
‘Hints for self culture’ ns njoÙeeUebÛes hegmlekeâ jepeefJebojÛÙee efhe{erÛes Skeâe DeLeea yeeÙeye}Ûe nesles. Ssve DeeCeeryeeCeerÛÙee leeW[eJej jepeefJebojÛee heefn}e
keâefJeleemeb«en ‘jele }byeer efpeboieer’ Øeefmeæ Pee}e DeeefCe hebpeeyeer meeefnlÙe #es$eele veJÙee efhe{erÛes ceveesiele meebieCeejer leer meeefnlÙeke=âleer "j}er. ve#e}JeeoeÛee
efJeÛeej hebpeeyeheÙeËle heesnesÛe}e. lÙeeÛeer mee#e ne keâefJeleemeb«en neslee. jepeefJebojÛÙee keâefJelesÛes ns JewefMe°Ÿe nesles keâer, efvej#ejebveeosKeer} leer YeeJetve ies}er.
lÙeeves iesÙeheæleerÛeer DeeOegefvekeâ keâefJelee ef}efn}er. efle}e mebieerlener lees ÅeeÙeÛee; Ssve DeeCeeryeeCeerÛÙee keâeUele }e} efkeâuuÙeeJej YejJeuÙee ies}suÙee je°^erÙe
keâJeer mebces}veele lÙee}e efvecebef$ele keâJeer cnCetve keâefJelee JeeÛeveeÛeer mebOeer efceUe}er DeeefCe DeeCeeryeeCeerefJejesOeer keâefJelee ieeTve lÙeeves DeeÙeespekeâebÛeerÛe ieesÛeer
kesâ}er. keâefJeles}e Jevmeceesj efceUe}e; hejbleg DeeÙeespekeâebveer heg{s JeeÛet efo}s veener. hebpeeyeer le Sce. efheâ}. keâjlee ØeJesMe efceUsheÙeËle jepeefJeboj mšg[bš
ÛeUJeUerle}e ceevÙeJej heg{ejer nesTve ies}e. hebpeeye mejkeâejves efJeÅeeLÙeeËØeleer Ûee}efJe}suÙee oceveveerleerÛÙee efJejesOeele jepeefJebojves ceesÛee& mebIeefšle kesâ}e.
lees ieepe}e. jepeefJeboj DeeefCe lÙeeÛÙee menkeâeNÙeebJej ceeDeesFmš cnCetve hebpeeye heesef}meebveer efMekeäkeâeceesle&ye kesâ}s. jepeefJeboj}e oesve Je<e&s leg®bieele [ebye}s.
leg®bieeletve yeensj Dee}e lej hees}erme DeeefCe efJeÅeeLÙeeËÛÙee Pee}suÙee Skeâe Ûekeâcekeâerle lÙeeÛes oesve meeLeeroej heesef}meebveer cee¤ve šekeâ}s. jepeefJebojÛÙee
IejÛÙeebÛeer FÛÚe nesleer keâer lÙeeves Ùee DemeuÙee G}e{e}er ve keâjlee Ûewveerle DeeÙeg<Ùe Iee}JeeJes. IejÛÙeebÛes cnCeCes jepeefJeboj}e heš}s veener DeeefCe
lÙeeves Ieje}e jecejece "esketâve peccet-keâefMcejeleer} DeeheuÙee mvesnŸeebkeâ[s peeCes hemeble kesâ}s. heesef}meebÛee memesefceje ÛegkeâefJeCÙeemee"er lÙee}e ns meJe& keâjeJes
}eieuess. peccet-keâeMceerjceOÙes jentve lÙeeves Sce. efheâ}. kesâ}s DeeefCe hejosMeieceveeÛÙee Deekeâ<e&CeeheeÙeer lees veele}ieebceehe&âle yeef}&ve}e heesnesÛe}e. yeef}&ve}e
heesnesÛesheÙeËle Deehe}s veMeerye DepeceeJeCÙeemee"er lees 45 osMeeble efheâjle jeefn}e. MesJešer yeef}&veceOÙes jenCeeNÙee veele}ieeves lÙee}e yeef}&veJee}e yeveefJe}s.
Ùee ojcÙeeve lÙeeves pece&ve Yee<ee DemKeef}le efMeketâve Iesle}er. yeef}&veÛÙee Skeâe efJeÅeeheer"ele lÙeeves Ph.D }e ØeJesMe efceUefJe}e. ‘efÛevn efJe%eeve’ pÙee}e
Semiotics cnCeleele. lees lÙeele lep%e Pee}e. efMekeâle DemeleeveeÛe ÙegefveJnefme&šerceOÙes efMekeâJet }eie}e. ÙeeÛe ojcÙeeve pece&veceOÙes keâefJelee ke⤠}eie}e.
Fbefi}Me-Decesefjkeâve meeefnlÙeele DeeefCe Yee<ee efJe%eeveele ÙeeÛe ojcÙeeve lÙeeves heoJeer efceUefJe}er. mJele:}e Mew#eefCekeâ DeLee&ves Ie[Jele DemeleeveeÛe lees
yeef}&ve meeefnlÙe heefj<eosÛee ogmeje DeOÙe#e yeve}e. DeepeÛÙee Ie[er}e jepeefJebojÛes pece&ve Yee<esleer} mene keâefJeleemeb«en ieepeleensle. yeef}&ve jepÙeeÛee
meeefnlÙe hegjmkeâej lÙee}e 1989 mee}er efceUe}e. jepeefJeboj Deelee pece&ve Yee<esleer} jepekeâJeer Deens.
1988-89 mee}er Diplomatic Immunity efceUtve lÙee}e hetJe& pece&veerle peeTve hetJe&-heefMÛece }sKekeâebÛeer heefj<eo IesCÙeeÛeer mebOeer efceUe}er. lÙee
heefj<eosle Yee<eCe keâjleevee lees cnCee}e keâer, heg{er} keâener efoJemeeble yeef}&ve}e efJeYeeieCeejer efYeble keâesmeUtve hetJe&-heefMÛece pece&veer Skeâ nesleer}. ner heefj<eo
SkeâerkeâjCeeÛeer peeCeerJe Jee{efJeCeejerÛe "j}er Deens DeeefCe Pee}sner lemesÛe Ûekeäkeâ keâener ceefnvÙeebveer efYeble he[tve pece&veerÛÙee SkeâerkeâjCee}e meg®Jeele Pee}er.
heg{s Skeâerke=âle pece&veerÛee Debceue meg¤ Peeuee, lesJne pece&ve mejkeâejÛÙee ÛeebieuÙee }sKekeâebÛÙee Ùeeoerle jepeefJebojÛes veeJe Iesle}s ies}s. meebmke=âeflekeâ ceb$Ùeeves
ØelÙe#e lÙeeÛÙee Iejer peeTve lÙeeÛÙee JekeäleJÙeeÛes keâewlegkeâner kesâ}s. ØeeOÙeehekeâebÛeer veeskeâjer megšuÙeeveblej jepeefJebojves øeâer}evmej jeÙešj cnCetve DeeÙeg<Ùee}e
meg®Jeele kesâ}er. Deepe lees veeJee¤heeme Dee}e Deens DeeefCe meeefnlÙeeJej lÙeeÛee GojefveJee&n Ûee}lees. iewjÙegjesefheÙeve }sKekeâ-keâJeervee efJeefJeOe Keb[ebletve
yees}eJeCes-lÙeebÛÙee heefj<eoe-ÛeÛee& Ie[Jetve DeeCeCes, lÙeebÛÙee meeefnlÙe ke=âleerÛes pece&ve Yee<esle, Fb«epeer Yee<esletve DevegJeeo keâjCes. pece&ve Yee<esle lÙeebÛeer
hegmlekesâ ÚeheCes, cees"Ÿee Deeveboeves ns keâece jepeefJeboj DeepeheÙeËle keâjerle jeefn}e Deens. lÙeeÛÙee Ùee meeefnlÙe ÛeUJeUŸee mJeYeeJeecegUs yeef}&veÛÙee
pece&ve meeefnlÙe Jeleg&UeleÛe veJns lej Deeblejje°^erÙe meeefnlÙe #es$eeleÛe lÙeeÛes veeJe Iesle}s peeles. pece&veerle nesCeeNÙee hesâeqmšJn} Dee@heâ Fbef[Ùeemee"er
jepeefJebojves efÛekeäkeâej keâ° Iesle}s. 1992-95 Ùee keâeUele lees yeef}&veÛÙee House of world culture Ûee meef›eâÙe keâeÙe&keâlee& Pee}e. iegbšj
«eememeejKÙee }sKekeâebveer pece&veerleer} Neo Nazi efJe®æ peer ÛeUJeU ÛeeueefJe}er lÙee ÛeUJeUerle jepeefJeboj cenòJeeÛee keâeÙe&keâlee& jeefn}e.
Initiative Courage Against Violence Against Foreigners veeJeeÛÙee DeeIee[erle JeebefMekeâ mebIe<e& šeUCeeNÙee ÛeUJeUerle jepeefJeboj
DeepeleeieeÙele keâeÙe&jle Deens. vÙetDees veePeeRÛÙee keâeUŸee Ùeeoerle lÙeeÛes veeJe heâej JejÛÙee ef"keâeCeer Deens. jepeefJeboj yeef}&veceOÙes jentve pece&ve
}sKekeâ -keâJeeRÛeer ÙegefveÙeve Ûee}Jelees. efleÛee lees meef›eâÙe keâeÙe&keâlee& Deens. Pen Ùee peeieeflekeâ }sKekeâ mebIešvesÛee lees pece&veerleer} meomÙe Demetve
ies}er leerve Je<ex efJeefJeOe osMeebletve efveJee&efmele kesâ}suÙee }sKekeâebvee vÙeeÙe osCÙeeÛÙee meefceleerÛee lees ØecegKe Deens. lÙeebÛeer nöheejer jö keâjCÙeeheemetve
316
lÙeebvee leg®bieeletve mees[efJeCÙeeheÙeËleÛÙee ÛeUJeUerle lees DeeIee[erJej Deens [svceeke&â, cesefkeämekeâes, Fmlebyeg}, ceBÛesmšj DeeefCe Fef[ve yeie& Ùee
ef"keâeCeer Pen Ûes ØeefleefveefOelJe lÙeeves kesâ}s. 1995 mee}er Literatur Vor Ort Ùee pece&ve DeBvLee}e@peerle lÙeeÛÙee keâefJelee «ebefLele PeeuÙee.
1996 mee}er lÙeeÛes ‘Mitlesebuch Aphaia’ ns hegmlekeâ Dee}s. 1997 mee}er ‘Spvren der wurzein yeesvemeeF&Fhe Deeš&ves lÙee}e
mevceeefvele kesâ}s. mhesveceOÙesner lÙeeÛÙee keâefJelee Yee<eebleefjle PeeuÙee. 1997 mee}er Poet Laureat of Pheinsberg Ùee cnCepes YetlehetJe&
ØeefMeÙeeÛee mevceeve efceUe}e. NneF&veyeie& mšer}es, NneF&veyeie& NneÙemees[erpeheemetve Ufer der zeit Ùee keâefJeleemeb«eneheÙeËle lees DeepeJej ef}nerle
jeefn}e. yeef}&veÛÙee Deeblejje°^erÙe meeefnlÙe ceneslmeJeele lees Skeâ heengCÙeebÛeer osKeYee} keâjCÙeemee"er vesce}e ies}s}e }sKekeâ neslee. vescekesâ efo}erhe
efÛe$es ÙeebÛes hee}keâlJe lÙeeÛÙeekeâ[s Dee}s}s, heCe efo}erheÛÙee JÙemle OeeJeheUerle efo}erhe lÙeeÛÙee JeešŸee}e Dee}eÛe veener. efo}erheves ce}e
meebYeeUCÙeeÛeer peyeeyeoejer DeØelÙe#ejerlÙee jepeefJebojkeâ[s meesheefJe}er. lemes jerlemej ceneslmeJeJeeuÙeebveer ceePÙeemee"er øeWâÛe keâJeer-pees pece&veceOÙes mLeeefvekeâ
Deme}suÙee De@}sveefjJnerF&jer vesce}s nesles; hejbleg ceer Je efo}erhe heefMÛece yeef}&veceOÙes ne@šs}ele jenele neslees. lees hetJe& yeef}&veceOÙes ceneslmeJeeÛÙee keâeUele
keâeceeJej peele Demes. lÙeeÛÙeekeâ[s meeÙekeâ}efMeJeeÙe mJele:Ûes Jeenve veJnles. ceePeer osKeYee} keâjCÙeeme ÙesCÙeemee"er lÙeeÛeer oceÚekeâ JneÙeÛeer. MesJešer
De@}sve}e ceer meebefiele}s, let GieeÛe OeeJeheU ke⤠vekeâesme. jepeefJeboj ceePÙeemee"er JesU osleesÙe. jepeefJebojÛeer DeeefCe DeeceÛeer ieóer pecetve ies}er. ceneslmeJeeÛes
keâecekeâepe veme}s, keâer jepeefJeboj mJele:ÛÙee ÚesšsKeeveer hÙetpees keâejceOetve mebhetCe& yeef}&ve efheâjJele jener. yeef}&ve MenjeÛes Ûeefj$e ce}e Lees[sheâej keâUt Mekeâ}s,
les jepeefJebojcegUs. jepeefJebojves yeef}&ve Menje}e Jes{tve šekeâ}suÙee veoerÛee heefjmej efheâ®ve oeKeefJe}e. mebhetCe& yeef}&ve Menj efJemeskeâ leUŸeebveer mepe}s
Deens. lÙeele}er oesve leUer lÙeeves oeKeefJe}er. ogmeNÙee ceneÙegæeveblej yeef}&veceOÙes GYeejuÙee ies}suÙee øeâer ÙegefveJnefme&šerÛee heefjmej efheâ¤ve oeKeefJe}e.
mee}bke=âleeÛes yeef}&ve Menj oeKeefJe}s. yeef}&veÛes DeOeesefJeMJe DeeefCe je$eerÛes peie oeKeefJe}s. lÙeeÛÙee OeeJelÙee Ûe}leefÛe$e Øeeflecee, Depetvener efJemejlee Ùesle
veener. jepeefJebojves oeKeefJe}suÙee hebpeeyeer ne@š} s ele Deecner ogheej -mebOÙeekeâeUÛes pesJeCe Iesle}s. ceneslmeJeJeeuÙeebveer jenCÙeeÛeer DeeefCe mekeâeUÛÙee veeMlÙeeÛeer
meesÙe kesâ}s}er. ne@šs}ner mekeâeUer oneveblej, jsmše@jbš yebo JneÙeÛes. ceie lesLes keâenerÛe efceUeÙeÛes veener. ogheejÛes Ûeneheeve, pesJeCe, mebOÙeekeâeUÛes pesJeCe,
ceneslmeJeeÛÙee DeeÙeespekeâebÛeer Jeeš heeneÙe}e }eJeeÙeÛes. jepeefJeboj YesšuÙeecegUs ne ØeMve megš}e. øeâer}evmej }sKekeâ Demetvener lÙeeves DeeceÛeer pesJeCeeÛeer
leejebyeU nesT efo}er veener. efo}erhemekeâš Deecne efvecebef$eleebvee Skeâoe lÙeeves pebieer heešea efo}er. lÙeecegUs DeeceÛee Skeâ keâeÙe&›eâce Deecne}e ÛegkeâJeeJee
}eie}e neslee. lÙeeveblej efo}erhe mJele:ÛÙee keâeceele Demes. ceer DeeefLe&keâ n}eKeerle keâmeeyemee iegpejeCe keâjCeeje }sKekeâ. pece&ve jepeefJeboj lÙeeÛes efjšj
}B[Jesie 2 jmlÙeeJejÛes Iej, cnCepes DeeheuÙeekeâ[uÙee GÛÛe ceOÙeceJeieeaÙe ceeCemeeÛÙee Ieje}e }epeJeer} Demes nesles. IejeÛÙee meJe& efYebleeRvee hegmlekeâeÛeer
keâheešs efÛekeâšJe}s}er, efkeâÛeveceOÙes hegmlekesâ veenerle. yeekeâer IejÛee meeOee keâeshejener hegmlekeâebveer Ye¤ve keâe{}s}e. ÚesšsKeeveer efoJeeCeKeevÙeele lÙeeÛes
}sKeveeÛes šsye}, keâe@chÙegšj DeeefCe DevÙe meeceg«eer, vneCeerIejekeâ[s peeCÙeehetJeea lÙeeÛes oe¤ "sJeCÙeeÛes keâheeš nesles. lÙee keâheešeJej Ûee}le peeCeeNÙee
mee$e&Ûee hee"ceesje heâesšes }eJe}s}e neslee. peieeleuÙee DeeefCe pece&veceOeuÙee efJeefJeOe ØekeâejÛÙee JeeFvme DeeefCe ef}keâjÛee mee"e ceesnele hee[le neslee.
[e@keäšjÛÙee DeeosMeecegUs lÙeekeâ[s Ûees¤ve heenCÙeehe}erkeâ[s ceer keâenerÛe ke⤠Mekeâ}es veener.
jepeefJeboj yeef}&vekeâj Pee}e, hejbleg lÙeele}e efnbogmLeeveer ceeCetme Depetve efpeJeble Deens. yeef}&veceOÙes jentve lÙeeves efnbogmLeeve DeeefCe hebpeeye DeeheuÙee
ùoÙeele efpeJeble "sJeuee Deens. efnbogmLeeveÛÙee jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ heefjefmLeleerJejer} efJeefJeOe ØekeâejÛeer DeeefCe DelÙeeOegefvekeâ vegkeâleerÛe Øeefmeæ Pee}s}er
hegmlekesâ ceer lÙeeÛÙee meb«enele heeefn}er. Deebyes[keâjebheemetve MeewjerheÙeËle, jeOeeke=â<CeveÛÙee leòJe%eeveeÛÙee hegmlekeâeheemetve ke=â<CecetleeaheÙeËle, efnboer, hebpeeyeer
ieeCÙeebÛesner lemesÛe peieeleer} peJeUheeme 60/70 osMeebleer} ieeCeer jepeefJebojÛÙee meb«enele Deensle. hebpeeyeÛee Yeebie[e jepeefJebojÛÙee ¤heeves yeef}&ve ve=lÙeele
DeYeübefMele Pee}s}e ceer peJeUtve heeefn}e. jepeefJebojÛÙee DeeF&Je[}ebÛes osKeCes heesš^xš lÙeeÛÙee DeYÙeeefmekesâle keâced efoJeeCeKeevÙeele }eJe}s}s Deens. DeeF&
vegkeâleerÛe Jeej}s}er, DeeF&ÛÙee Dee"JeCeerves lÙeeÛes [esUs Ye¤ve Deeuesues. ce}e jeneJe}s veener. let hejle hebpeeye}e keâe Ùesle veenerme? efnbogmLeeve}e hejle Ùes,
lees nme}e. cnCee}e, ‘‘YeÙÙee-hegjer ogefveÙeener cesje Iej nw, cesje hebpeeye, cesje efnbogmLeeve, cesjs ef}S Gme ceW ner keäÙee nw!
ceQ keâneR Yeer peeT cesje Ketve lees efnbogmLeeveer jnsiee’’ lÙeeÛÙee Ùee JekeäleJÙeeves ceueeÛe ieueyeuÙeemeejKes Peeues. lÙeeÛÙee efce$e-cewef$eCeerÛee efJe<eÙe keâe{uee.
ueive keâe keâjerle veenerme Jeiewjs cnšues, lej lÙeeves Skeâ keâneCeerÛe meebietve šekeâueer. ‘‘peye ceQ yeefue&veJeemeer yevee leye Skeâ uesefmyeÙeve ue[keâer cesjs efheÚs
ueieer, Meeoer keâjes keânves ueieer -keâF& efove meeLe jns ~ uesefkeâve efnbogmLeeveer mebmkeâej cegPes jeskeâ jnlee Lee ~ DeKesj cewves Gme keâes vee keân efoÙee ~ yengle
megboj pece&ve ue[keâer Leer Jees Gme kesâ yeeo Skeâ mhe@efveMe De@keäšjsme DeefYeves$eer cegPes efceueer nw~ peuo ner nce Meeoer keâjWies ~ uesefkeâve efokeäkeâle Ssmeer nw efkeâ Jees
øeâerueevmej De@keäšjsme nw ~ yeeefme&ueesvee ces efLeSšj De@keäšerJeerpe ceW nw~ 15 efove kesâ yeeo Ùeneb Deeleer nw ! nce veÙee mebmeej yemeeves kesâ KJeeye osKeles nw ~
uesefkeâve Gmekeâe keânvee nw ceQ yeeefme&ueesvee ces Dee kesâ jns ~ lees cegPes pece&ve jnvee hemebo nw ~ ceQ pece&ve cesjs efueS keâce&Yetceer nw ~ ceQ pece&ve vener Úes[vee
Ûeenlee’’ jepeefJeboj DeeefCe lÙeeÛeer yeeefme&ueesveele veešŸe#es$eele JeeJejCeejer ØesÙemeer ‘meeje’ veJÙee mebmeejeÛeer mJehves heenleeÙele. oesIeebÛÙee ueiveeÛee
Ùeesie kesâJne pegUtve ÙesF&ue, ns oesIeebveener ceenerle veener; hejbleg meejeÛes DeeÙeg<Ùe DeepeÛÙee Ie[eruee jepeefJebojves JÙeeheues Deens. DeeefCe jepeefJebojÛes
DeekeâeMe meejeves JÙeeheues Deens. ojjespe je$eer 12 veblej les SkeâceskeâebÛes #escekegâMeue heâesveÉejs efJeÛeejle Demeleele. ceePÙee yeefue&veceOeuÙee one
efoJemeebÛÙee cegkeäkeâeceele Deveskeâ JesUe meejeMeer yeesueleevee jepeefJebojuee ceer Sskeâues Deens. Skeâe YeeJeJÙeeketâU Øesefcekeâ keâeÙe Demelees, les yeefue&veceOÙes
ceer heent Mekeâuees, Øesce mebJeeoemee"er DeeefCe efJeueemeemee"er; npeejes cewueebÛes Deblej, De[mej nesT Mekeâle veener, nsÛe Kejs.
o

317
 Deeblejje°^erÙe meeefnlÙe ceneslmeJe,
yeefue&ve DeeefCe Deecner
Deeblejje°^erÙe meeefnlÙe ceneslmeJe yeefue&ve Ùeele menYeeieer nesCeejs Deecner oesveÛe YeejleerÙe uesKekeâ Denesle-Skeâ ceer, ogmeje efoueerhe efÛe$es - ceneslmeJeeÛee
Skeâ pÙegjer. DeeceÛÙee Â<šerves meceehleerÛÙee DeLee&ves ceneslmeJe MesJešÛÙee šhÙeele Deeuee Deens. keWâõ DeeefCe jepÙe mejkeâejÛÙee ceoleerefMeJeeÙe Deecner
yeefue&veceOÙes heesnesÛeuees. ceePes DeepeejheCe ue#eele IesTve hewmes peJeU DemeeJesle cnCetve efoueerheves jepÙe mejkeâejÛÙee meebmke=âeflekeâ ceb$Ùeebkeâ[s osCeieer
ceeefieleueer nesleer. ceb$Ùeebveer MesJešheÙeËle keâenerÛe kesâues veener. DeeceÛeer hebÛeeF&le keâ¤ve šekeâueer. MesJešer ceerÛe OeeJeheU keâ¤ve cegKÙeceb$eer efJeueemejeJeebvee
iee"tve ne efJe<eÙe keâe{uee. SsveJesUer cegKÙeceb$eer hebâ[eletve lÙeebveer 25 npeejebÛee Ûeskeâ DeefOekeâeNÙeebceehe&âle osTve DeeceÛeer yeesUJeCe keâ¤ve les meesefveÙee
ieebOeeRÛÙee ceneje°^eleerue ØeÛeej meYeebvee efveIetve iesues. leer legšhegbpeer ceole cee$e hejle keâjeÙeÛeer nesleer, heCe efJeueemejeJe veJnles. MesJešer MesJešÛÙee
efoJeMeer peJeUÛÙee keâeÙe&keâlÙee&uee lees Ûeskeâ hejle keâjeÙeuee meebietve yeefue&veÛee ceeie& Oejuee. meebmke=âeflekeâ keâeceemee"er DeepeJej pes pes uesKekeâ-keâueekeâej
DeMee Deeblejje°^erÙe mebcesueveele ÙeehetJeea iesues nesles lÙeebvee ueeKe ueeKe-oesve oesve ueeKe ®heÙes DeeheuÙee jepÙe mejkeâejves efouÙeeÛeer veeWo ceePÙeekeâ[s
Deens, ceer lej De#ejMe: Dehebie DeJemLesleuee Demetve cegKÙeceb$Ùeebveer ÅeeÙeÛes cnCetve hebÛeJeerme npeej ®heÙes osTve Skeâ Øekeâejs keâJeer/uesKekeâ cnCetve
ceePeer efšbieue DehebieeØele kesâueer nesleer. Yeeb[eÙeuee JesU veJnlee DeeefCe JesU neslee lej efJeueemejeJe osMecegKe cegbyeF&le veJnles.
efoueerhe efÛe$es (pÙegjer) DeeefCe ceer Deecner oesIes uesKekeâ-keâJeer mJele:ÛÙee Jee*dceÙeerve keâle=&lJeeÛÙee DeeefCe kegâJeleerÛÙee peesjeJej yeefue&veceOÙes yeesueeJeuess
iesuesues ueeskeâ Deenesle. DeeheuÙeekeâ[uÙee Demee Deecebef$ele kesâuÙee iesuesuÙee uesKekeâ-keâJeeRÛeer DeLeJee meeceeefpekeâ efJeÛeejJebleebÛeer Yeueer Leesjueer ieesÛeer nesles.
DeMee ceneslmeJeemee"er lÙeebvee pesJne heeÛeejCe kesâues peeles lesJne les Dee[eKes yeebOetve ØeJeemeeÛes Gefö° DeeefCe efveÙeespeve keâjleele. ns Gefö° efveÙeespeve Demeles.
pÙee osMeele peeÙeÛes lÙee osMeeÛeer meebieesheebie ceeefnleer efceUJeCes, meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe peceuÙeeme meebmke=âeflekeâ Fefleneme ÙeeÛeer leeW[DeesUKe keâ¤ve IesCes,
ne Demee meJe&meeOeejCe nslet Ùee ceb[UeRÛee Demelees. iesueer 20 ntve DeefOekeâ Je<es& efoueerhe efÛe$es DeMee ceneslmeJeele npesjer ueeJetve Deeuesuee ceePee efce$e,
Deecner oesIeebveer "jJeues veener lejermegæe Demes efveÙeespeve DeeefCe Gefö° yeefue&veÛÙee meeefnlÙe ceneslmeJeele DeeceÛÙee meeceerue nesCÙeeceeies veJnles. Deecner
DeeceÛÙee Jee*dceÙeerve keâle&=lJeeÉejs efJeMes<ele: keâefJeleebÉejs Ùee ceneslmeJeeJej ØeYeeJe hee[eÙeuee yeefue&veuee Deeuees DeeefCe KejbÛe meebieeÙeuee Deevebo Jeešlees keâer,
Ùeele Deecner ÙeMemJeer Peeuees 15 petveuee je$eer ceePes keâefJelee JeeÛeve Flej Deieme meejpeesves (Fb[esÛeeÙevee), ¢etieess iees (DepeXefšvee ce@efkeämekeâes)
ÙeebÛÙeemeesyele Peeues. efoueerheÛes 16 petveuee ogheejer 4 Jeepelee keâepet keâes MeerjeÙeMeer (peheeve), FMeejekegâmee ([ŸegF&Meue@C[) ÙeebÛÙeemeesyele Peeues.
ne@ue neslee oesvner keâefJelee JeeÛeveeÛee Sophien Festsaal Ûee. Deecner keâefJelee JeeÛeveeÛee keâeÙe&›eâce ØeceeCeehes#ee peemle ieepeJetve šekeâuee.
peieYejeletve DeeuesuÙee efvecebef$eleebhewkeâer efoueerheuee lej Deveskeâ Je<eeËheemetve hejosMeer keâJeer DeesUKele nesles. ceer heefnuÙeeboeÛe DeMee Deeblejje°^erÙe ceneslmeJeele
Yeeie IesTve, meJeeËÛesÛe pÙeele ØeecegKÙeeves DeeÙeespekeâebÛesner ue#e JesOetve IesT Mekeâuees. keâeÙe&›eâceeveblejÛÙee ÛeÛee&me$eele Deecne oesIeebveener efpe%eemetbveer
DeeheuÙee osMeeefJe<eÙeer, mebmke=âleerefJe<eÙeer, jepekeâejCe DeeefCe ceje"er Yee<esefJe<eÙeer Deveskeâ ØeMve efJeÛeejues. Deecner lÙeebÛeer Gòejs osTve Deeheuee osMe,
jepÙe, Yee<ee ÙeebÛee ØeYeeJe lÙeebÛÙeeJej hee[t Mekeâuees. Deelee oesveÛe efoJeme jeefnuesle ne ceneslmeJe jerlemej mebheCÙeeÛee. Øeew{ uesKekeâ-keâJeeRmee"erÛee ne
ceneslmeJe veblej mebhesue. lees mebheCÙeehetJeeaÛe yeeuemeeefnlÙe ceneslmeJeeÛeer meg®Jeele Peeueer Deens. nener yeeue ceneslmeJe heg{erue one efoJeme yeefue&veceOÙes
ÛeeueCeej Deens. heefnuÙee šhhÙeeleerue uesKekeâ-keâJeer hejleerÛÙee ØeJeemeeuee efveIeeues Deensle. DeepeÛÙee MenjeÛÙee meebmke=âeflekeâ ceb$eerCeyeeFËveer Deecne
meJeeËvee DeeheuÙee meebmke=âeflekeâ keâeÙe&›eâceele yeesueeJetve efvejesheeÛee heengCeÛeej efouee Deens. Ùee #eCeeheÙeËle meJeeËÛes ue#Ùe Deecner PeeueesÛe Deenesle. cees"e
efLeMefuebie hee@Fbš ceePÙeemee"er ns ue#Ùe Peeues Deens. lÙeeleÛe jesueb[ yesÙej veeJeeÛÙee efoueerheÛÙee ØekeâeMekeâ efce$eebveer efoueerheÛee pece&ve Yee<esleerue ÚesšsKeeveer
keâefJeleemeb«en Øeefmeæ keâ¤ve, Ùee ceneslmeJeeleuÙee DeeceÛÙee menYeeieeuee DeefOekeâ efÉiegefCele keâ¤ve mees[ues Deens. Ùee ØekeâeMeveeÛee keâeÙe&›eâce Fb[es
-pece&ve meesmeeÙešerceehe&âle mebheVe Peeuee. DeeheuÙee jepeotleeleerue meebmke=âeflekeâ De@šWÛeeruee Pekeâ cee¤ve Ùee keâeÙe&›eâceeÛes mebÛeeueve keâjeJes ueeieues. SjJeer
DeeheuÙee efnbogmLeeveer otleeJeemeeuee Ùee ceneslmeJeeÛes keâenerÛe he[ues veJnles.23 petveuee mebOÙeekeâeUer hegvne efoueerheÛÙee Je ceePÙee keâefJelee JeeÛeveeÛee
keâeÙe&›eâce ÙeeÛe ef"keâeCeer Deens. Ùee ceneslmeJeeuee efveIeCÙeehetJeea keWâõerÙe ceb$eer ceveesnj peesMeer ÙeebÛÙeeMeer efoueerhe ceePÙeeyeeyele yeesueuee neslee. otleeJeemeeves
DeeceÛÙee menYeeieeefJe<eÙeer meeOeer oKeuener Iesleueer veener. DeeceÛeer oKeue-keâeUpeer DeeÙeespekeâebveer Iesleueer. efoueerheÛÙee ØekeâeMekeâeves Iesleueer. iesueer
20 Je<ex pece&veerle jenCeeNÙee, pece&veceÙe PeeuesuÙee, SkesâkeâeUer hebpeeyeele ›eâebeflekeâejkeâ jepekeâejCe keâjCeeNÙee DeeefCe meOÙee yeefue&veceOÙes meeefneflÙekeâ
PeeuesuÙee jepeefJeboj veeJeeÛÙee hebpeeyeer keâJeerves Iesleueer. yeefue&veheemetve npeej cewue otj DemeuesuÙee cÙegefvekeâÛÙee nsefvebie mšsiecÙeguej veeJeeÛÙee DeeceÛÙee
efce$eeves pece&veerle ÙesTve keâeÙe nJes -vekeâes efJeÛeejhetme keâ¤ve meesyele jentve keâeUpeer Iesleueer. Ûeejskeâ Je<eeËhetJeea nsefvebieves cegbyeF& MenjeJej [e@keäÙegceWšjer
yeveefJeueer nesleer. lÙeele efoueerheÛÙee DeeefCe ceePÙee keâefJelee cegbyeF&Ûes ueeF&heâmkesâÛe keâjleevee lÙeeves keâe{uesuÙee heâesšeWmen hegmlekeâ¤heeves Øeefmeæ kesâuÙee
neslÙee. Deeheuee osMe mees[tve Ùesleevee Lees[erMeer ceveele keâeueJeekeâeueJe Peeueer nesleer. osMeeyeensj jentve DeeheCeeuee Õeeme Ieslee ÙesF&ue keâer veener Ùeeyeöue
ceer meeMebkeâ nesleer, hejbleg keâefJelesÛÙee yeebOeeruekeâerheesšer ceer ner ue{eF& efpebkeâueer. iesues 8 efoJeme ceveeuee nesce efmekeâvesme (Home sickness) efMeJeuee
veener. heenlee heenlee yeefue&ve ceePÙeemee"er efnbogmLeeveceÙe- ceneje°^ceÙe-cegbyeF&ceÙe nesTve iesues. pÙee ‘yeieesše’ veeJeeÛÙee ne@šsueele Deecner Glejuees lÙee
ne@šsueÛee le®Ce pÙet ce@vespej lej DeeceÛÙee ØesceeleÛe he[uee Deens. Deecneuee kegâ"s "sJet kegâ"s vekeâes Demes lÙeeuee Peeues Deens. peieeleuÙee oesve vebyejÛÙee
ceneie[Ÿee DeeefCe ßeerceble Menjeleerue jepejmlÙeeuee cnCepes kegâjhegâjmšbj[@ceÛÙee veeJeeÛÙee jmlÙeeuee ›eâe@me keâjCeeNÙee Fuegšj<mš^mes mš^eršJej ns ne@šsue
Deens. SkesâkeâeUÛeer pÙetbÛeer ner Deheeš&ceWš nesleer. veePeeRveer efleÛÙeeleerue pÙetbÛee ÚU kesâuee. veePeeRÛÙee meebmke=âeflekeâ DeefOekeâeNÙeeves efleLes Deeheues keâeÙee&ueÙener
318
GYeejues nesles. ÙeeÛe ne@šsueele lÙeebveer newMeer ÚeÙeeefÛe$ekeâej yeeF&uee "ej ceejues. Deelee leer pÙee cepeuÙeeJej jenle nesleer efleLes ke@âcesNÙeeÛes ueeF&š efleves
pemes ueeJetve "sJeues nesles; les efleves keâe{uesuÙee ÚeÙeeefÛe$eebmen cescejer cnCetve pehetve ceeb[ues; "sJeues Deensle. FeflenemeeMeer efveieef[le DemeuesuÙee yeieesše
ne@šsueves Deecneuee YeejeJetve mees[ues.
pesJne Deecner 14 leejKesuee 6 Jeepelee cegbyeF&ÛÙee efJeceeveleUeJe¤ve K LM ÛÙee efJeceeveeves yeefue&veuee efveIeeuees neslees lesJne cet[ keâenermee
veJn&me neslee. meesyele efoueerheÛeer helveer efJepet Jeefnveer nesleer. Deecne oesIeebefMeJeeÙe ceePee uent Keecekeâj veeJeeÛee efce$e mJeKeÛee&ves ceePeer DeefOekeâ keâeUpeer
IesCÙeemee"er DeeceÛÙeeyejesyej Deeuee neslee. lees SDej Fbef[Ùeele «eeefheâkeäme Deeefš&mš cnCetve veeskeâjeruee Deens. keâeueÛe lees hejleuee efJnmee mebheuee cnCetve.
heefnuee efoJeme ceuee Dee"Jelees. 8~~ leemeebveblej DeeceÛes efJeceeve De@cemšj[@ceuee Glejues. heg{s Úesšs efJeceeve IesTve yeefue&veuee peeÙeÛes nesles. oesve leeme
De@cemšj[@ceuee Øeleer#ee keâjeJeer ueeieueer. heeÛe Jeepelee efJeceeveele yemeuees. pece&veerÛÙee šsieuee efJeceeveleUeJej heesnesÛeuees, lesJne 12~~ leemeebÛee ØeJeeme Peeuee
neslee. ØeJeemeeuee meg®Jeele keâjCÙeeDeeOeer DeieesojÛes ÛeesJeerme leeme ØeJeeme leÙeejermee"er peeietve keâe{ues nesles. DeKesj cegkeäkeâeceeJej heesnesÛeuees. DeeÙeespeveeleuÙee
keâeÙe&keâlÙeeËveer cevemJeer mJeeiele keâ¤ve ne@šsueJej vesues, efleLes vegkeâleeÛe DecesefjkesâÛee oewje Deešhetve efoueerhe Deeuee neslee. lÙeele ceePeer keâhe[ŸeeÛeer ye@ie
efJeceeveleUeJej ieeÙeye Peeueer nesleer. meeceeve Jeentve vesCeeNÙee heóŸeeJej leer DeeueerÛe veener. efJepet Jeefnveer lÙeemee"er efJeceeleUeJej keâener keâeU Leebyeueer
nesleer. efleves le›eâej veeWoefJeueer DeeefCe leer cegkeäkeâeceeÛÙee mLeUer Deecneuee ÙesTve efceUeueer. DeeÙeespekeâ keâeÙe&keâlÙeeËveer ceie Deecne meJeeËvee GodIeešveeÛÙee
keâeÙe&›eâceekeâ[s vesues. Jee@keämeJe@ieÛÙee GbÛeer iee[erle yemetve Deecner keâeÙe&›eâcemLeUer iesuees. DeeOegefvekeâ Demeuesueer leer pece&veceOeerue ØeKÙeele yeBkeâ nesleer. efleÛee
yee¢e osKeeJee - pece&ve heejbheefjkeâ mLeeheveshes#ee JesieUe ue#eele jeneJee Demee. heCe vesnceerÛÙee pece&ve FceejleermeejKee JeešeJee Demee. ef[peer yeBkeâ Fye&š DeeefCe
JewyešojcÙeeve yeefue&veÛeer efYeble nesleer lÙee yeÇÇeb[veyeie& iesšJej Deens. YeJÙe ojJeepeeletve Deele iesuees. efyeefu[bieÛÙee ogYeUkeäÙeele mebhetCe& keâeÛesves ce{efJeuesuee
ne@ue neslee. ojJeepeeletve Deelee Deeues keâer oeojeves Jej Ûe{le peeÙeÛes. lees ne@ue cnCepes keâeÛesves yebefomle. heCe yeens¤ve heenCeeNÙee ceeCemeeuee Deeleues
meJe& efomeCeeje Demee. lÙeele mejU peelee Ùesle veJnles cnCetve oeojeves Jej peeÙeÛes DeeefCe hegvne Keeueer Gle¤ve Deeuees keâer vescekesâ cebÛeeÛÙee hee"er
ÙeeÙeÛes. MesJešer Keeueer Gle¤ve hetJexkeâ[s peeTve ØeJesMeuees DeeefCe Deemevee¤{ Peeuees. oeojeJej Demeleevee Keeuetve ne@ueÛes ueeskeâ Deecneuee heenle nesles.
ne@ueceOÙes DeemevemLe PeeuÙeecegUs Deelee Deecner lÙeebÛÙeeleerueÛe nesTve iesuees.
ceneslmeJeeÛee cegKÙe ØeJele&keâ GueefjÛe MeÇeÙeyej, lÙeebÛes mJeeielehej Yee<eCe ieepeues. mhee@vmej DemeuesuÙee [er. peer. yeBkesâÛes DeOÙe#e [e@. Øesâef[^keâ
efmesvešj, [e@. mšesuePeer DecesefjkeâeeqmLele meefJe&Ùeve keâJeer, Ûeeume& efmeefcekeâ Jeòesâ nesles. GodIeešveeÛes cegKÙe Deekeâ<e&Ce veesyesue hegjmkeâej efceUeuesuÙee veeoerce
iees[eaJej (meeTLe DeeØeâerkeâe) Ùee uesefKekeâe neslÙee. MesJešer lÙee DeeuÙee. lÙeebÛÙee uesKeveebÛes JewefMe°Ÿe JebMeefJeYekeäleerkeâjCeeuee efJejesOe ns Deens. oef#eCe
DeeeføeâkesâÛÙee keâeUŸeebÛÙee mJeeleb$Ùeue{Ÿeeuee lÙeebveer keâeÙece heeef"byee efouee neslee. keâeUŸeebÛes Deeeføeâkesâle jepÙe DeeuÙeeveblejner lÙeebÛÙee hegmlekeâeJej yeboer
DeeCeeJeer Demes ØeÙelve Peeues nesles. lÙeebveer Yee<eCe ve keâjlee DeeheuÙee JesieJesieUŸee hegmlekeâebleerue keâeUŸeebÛÙee efJe<eÙeerÛes Gleejs JeeÛetve Ùee keâeÙe&›eâceeuee GbÛeer
efoueer. JeemleefJekeâ, yeefue&veceOÙes efMejleevee heefnuÙee DeeefCe ogmeNÙee ceneÙegæeceOÙes keWâõefyebot Demeuesuee pece&veer DeeefCe cegKÙele: ceneslmeJeeÛes yeefue&ve Menj,
lÙeeÛes hetJe&-heef§ece efJeYeepeve GDR. FDR DeeefCe yeefue&veuee efJeYeeieCeejer efYeble ÙeeÛÙeemeejKÙee KegCeener kegâ"s efomeuÙee veenerle. yeefue&veÛes hegvne SkeâerkeâjCe
PeeuÙeeveblej pece&veerÛee keâeÙeeheeueš nesTve iesuesuee. ceneÙegæeÛÙee DeeefCe yeefue&ve efJeYeeieCeerÛÙee meJe& KegCee hegmetve 11 Je<ex Peeuesueer. pece&ve MenjeÛee hetCe&
keâeÙeeheeueš PeeuÙeeveblej Ùee ceneslmeJeeÛÙee efveefceleeves yeefue&veceOÙes Deeuesuees ceer Ûeefkeâle nesTve iesuees neslees. ceer Deelee cegbyeF&keâj jeefnuees veJnlees. yeefue&veJeemeer
Peeuees neslees. kegâjHegâjmšj[ceÛÙee jepeheLeeJejerue Yeejer ne@šsueele jenCeeje, ßeercebleebÛÙee Jemleerleuee yeefue&vekeâj! keâebš, nsiesue, ceekeäme&, yeÇÇsKleÛÙee menJeemeeves
hegefvele Peeuesues yeefue&ve Menj! ßeæsheesšer-Ûeejskeâ efoJemeebveer jepeefJebojÛÙee JeeÛeveeÛÙee efveefceòeeves yeÇÇsKleÛÙee Iejeuee Yesš'efoueer. les Iej Deelee meebmke=âeflekeâ
keWâõ Peeues Deens. jepeefJebojves mebÛeeueve kesâuesuee keâeÙe&›eâce yeÇÇsKleÛÙee lÙee meebmke=âeflekeâ ÚesšsKeeveer Iejele heeefnuee, Sskeâuee Iejele legkeâea keâJeer peheâj
mesše@keâ, Cello Jeeokeâ mee@efveLesš ÙeebÛeer pegieueyeboer Ssketâve YeejeJetve iesuees. keâeÙe&›eâceeveblej efleLesÛe Deelee DemeuesuÙee cegbyeF&leerue he=LJeer efLeSšjceOÙes Deens
leMee ÚesšsKeeveer ne@šsueele lÙee meJeeËmeesyele Ûene heerle yemeuees, ceveele veevee ØeMveebveer ieeWOeU G[Jetve efouesuee. yeÇÇsKleÛÙee uesKeve keâlJe&=lJeeÛÙee Dee"JeCeer
Ùesle neslÙee. pece&veerÛÙee SkeâerkeâjCeeveblej yeoueuesues yeefue&ve ceePÙee [eskeäÙeele IeesUle neslees. DeebõsÙee efmecePesve Ùee House of world Culture ceOÙes
keâe@e|[vesšj DemeuesuÙee yeeF&uee peer hetJe& pece&veerle heeefnuÙeeheemetve jenle Deeueer DeeefCe keâe@cesM[ nesleer- efleuee ØeMve kesâuee, hegve&keâerkeâjCeeves keâeÙe meeOeues?
efleves hegve&keâerkeâjCe DeheÙeMeer "juÙeeves meebefieleues. neÛe ØeMve peheâjuee kesâuee. lees heef§ece pece&veerle jenlees. lees cnCeeuee, Kejs SkeâerkeâjCe nesCÙeeÛeer
MekeäÙelee nesleer, hejbleg les Peeues veener. hetJe& pece&veerle jenCeeNÙee Cello Jeeokeâeuee efJeÛeejues, lees cnCeeuee, heef§ecesves hegJexuee efceUeues. peheâj DeeefCe meesveer
oesIeebveer cee$e keâyetue kesâues keâer ceuee meeefnlÙeeÛÙee °erves ef#eeflepe efJemleejues Kejs, hejbleg-hetJe&-heef§ece yeefue&ve ns Jewj lemesÛe jeefnues. Ùee efleIeebÛÙee veblej
ne@šsue ÛeeueefJeCeeNÙee DeeefCe vegkeâlÙeeÛe JeÙeele DeeuesuÙee Fvesme Gjyeeye Ùee Jesš^smeuee efJeÛeejues lesJne ueepetve leer cnCeeueer. yeefue&veÛeer efYeble he[tve SkeâerkeâjCe
Peeues lesJne ceer ueneve nesles. leer DeeceÛÙee heMMveeÛes Gòej osTve otj iesueer lesJne jepeefJeboj cnCeeuee, Jees yeleeleer veneR nw ~ Gme kesâ efheÚs keâesF& yeele nw ~
ceer cnCeeuees, cnCepes keâeÙe? lej lees cnCeeuee, leer heef§ece yeefue&veceOÙes jenles Kejer? heCe efleÛee efØeÙekeâj hetJe& yeefue&veceOeuee DemeeJee. efyeueeÛes hewmes
IÙeeÙeuee pesJne leer hegvne DeeceÛÙeepeJeU Deeueer lesJne efleuee Deecner nsÛe keâejCe efJeÛeejues leer ueepeueer, nmeueer DeeefCe cnCeeueer, nesÙe ceePee efØeÙekeâj
hetJe& pece&veerueeÛe Deens. MesJešer jepeefJebojveer meebefieleues, lees meOÙee yeefue&veÛee veeieefjkeâ Demetve pece&veÛee jepekeâJeer Deens. lÙeeÛÙee heeÛe keâefJeleemeb«enebveer
lÙeeuee ns mLeeve efceUJetve efoues. lÙeeuee efJeÛeejues lesJne lees Kesoeves cnCeeuee, ‘YeÙÙee efoJeej Deewj hekeäkeâer ngF&, efmehe&â hekeäkeâerner vener heefnues mes
Deewj GbÛeer Ûe{ ieÙeer, Ùee ceneslmeJeele meeefceue PeeuÙeecegUs DeeefCe DeeceÛÙee DeieeGKeesj efpe%emescegUs ns Demes yeefue&veÛes Delejbie DeeceÛÙeemee"er
Kegues nesT ueeieues Deens. DeeheCe efpe%eemeeKeesj Demelees. yeensjÛÙee osMeebÛÙee yeeyeleerle DeeheuÙee osMeeleerue, jepÙeeleerue Skebâoj JeemleJeeyeöue cee$e
DeveefYe%e KejÛe meebiet, efJeosMeeefJe<eÙeerÛeer Deeheueer ÛeewkeâMeerKeesjer JeeF&š. o
319
 mJehveebheueerkeâ[Ûes yeefue&ve DeeefCe
Ie[erYejÛes Dejepekeâ!
legcner ‘jesce’ uee iesuee Demeeue lej legceÛÙee Skeâ iees° ue#eele ÙeeÙeuee njkeâle vemeeJeer. DeKKeb jesce Menj DeeefCe jesceve ceeCetme Jele&ceevekeâeUele
peieleÛe veener, Demes #eCeeOee&le legcneuee keâUtve Ûegkeâles, jesceve ceeCemeb YeefJe<ÙeeÛee JesOe efkeâleer Iesleele ne ceuee lejer Ùe#eØeMve Jeešlees. YeefJe<Ùeekeâ[s
hee" efhejJetve leer Úeve YetlekeâeUele JeeJejle Demeleele, efmePej, De@Cšesveer, yeÇÇtšme, jesceve meeceüepÙe efve lÙeeÛeer heeue&ceWš. DeeOegefvekeâ jesceve ceeCemeb
heÙe&škeâ heengCÙeebmee"er ojjespe efpeJeble keâjleele. je$e Peeueer keâer ne keâeueKeb[ hegvne ce¤ve peelees ogmeNÙee mekeâeUer efpeJeble nesCÙeemee"er.
jesceve ceeCetme DeeheuÙeeMeer keâenerner meebieleevee-yeesueleevee lÙeeÛÙee yeesueCÙeeÛee DeejbYe F. me. hetJeea, FLeb Decegkeâ Ie[ueb efve lecegkeâ Ie[ueb,
DemeeÛe yeesuele jenlees DeeefCe FeflenemeeÛeb Le[ieb nesTve lees peielees. jesceve DeeheuÙeener ceveeuee kegâjle[t ueeieleb,pece&ve osMeeÛÙee yeeyeleerle cee$e
Demmeb Ie[le veener. hegve&keâerkeâjCeehetJeeaÛÙee oesvner pece&veer DeeefCe veblejÛeer pece&veer ieleseflenemeeleueer Le[ieer peleve keâjleevee efomele veener. DeeOegefvekeâ
pece&veerÛÙee Feflenemeele pÙee efyemceeke&âÛes veeJe megJeCee&#ejebveer efueefnues iesues; lÙeeÛÙee ÛeeCee#e jepeveereflekegâMeue ogo&cÙe DeelceefJeÕeemeeves 1871 heÙeËle
peer ceesueeÛeer keâeceefiejer kesâueer, lÙeecegUs Dee@efmš^Ùeve JeÛe&mJeeKeeueer efÛej[uÙee iesuesuÙee jepekeâerÙe, DeeefLe&keâ°Ÿee ogYebieuesuÙee DeeefCe MelekeâevegMelekesâ
ogyeUŸee jeefnuesuÙee pece&veerÛes lesJne SkeâerkeâjCe nesTve meeJe&Yeewce, meeceLÙe&Meeueer meeceüepÙeele ¤heeblej Peeues nesles. 25 pece&ve jepÙes DeeefCe
øeBâkeâøegâšÛÙee keâjejevegmeej efceUefJeuesues veJeerve Øeeble ns efyemceeke&âÛÙee yesojkeâej keâle&=lJeeÛes, jepeveweflekeâ Oetle&lesÛes HeâU nesles. 1871 ceOÙes pece&veerÛÙee
SkeâerkeâjCeemeesyele ØeefMeÙeeÛee jepee heefnuee efJeefueÙece Skeâerke=âle pece&veerÛee meceüeš Peeuee DeeefCe lÙee je°^eÛee heefnuee Ûeevmeuej efyemceeke&â Peeuee.
pece&ve mebIejepÙeeÛee heeÙee Ùee oesIeebveer Ieeleuee. pece&ve mebIejepÙeeÛeer efJeefOeefJe<eÙekeâ meòee keWâõ mejkeâejÛÙee keâeÙeosceb[Uele nesleer. yegb[smš@ie-jeF&mše@ie
-efÉ«ener keâeÙeosceb[U nesles. pÙeele Ieškeâ jepÙeebÛes Je lÙee lÙee jepeebveer, jepeØecegKeebveer efveÙegkeäle kesâuesues ØeefleefveOeer Demele. lÙeeuee yebg[smš@ie cnCele.
keâefve‰ meYeeie=nele cnCepes jeF&Memš@ieceOÙes ueeskeâmebKÙesÛÙee ØeceeCeele pevelesves efveJe[uesues ØeefleefveOeer Demele. les ieghle celeoeveeves heeÛe Je<eeËkeâefjlee
efveJe[ues peele. meceüeš DeeefCe Ûe@vmeuej ÙeebÛeer meòeemheOee& kewâmej ogmeje efJeefueÙece DeeefCe efyemceeke&â ÙeebÛÙee ¤heeves pece&veerves DevegYeJeueer. lesJneheemetve
heefnuÙee, ogmeNÙee ceneÙegæeheÙeËle cnCepes efnšueÛÙee heleveeheÙeËle. efnšuejÛÙee heleveeheemetve lees DeepeÛÙee efJeÅeceeve hegveS&keâerke=âle pece&veÛÙee «esne[&
ßee@[j Ùee veJeesefole je°^eOÙe#eebheÙeËle pece&veerÛÙee jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ, meebmke=âeflekeâ, DeeefLe&keâ peerJeveele pÙee GueLeeheeueLeer PeeuÙee lÙeeÛes Le[ies
ve GYeejlee ieleseflenemee"er peeiee mees[tve pece&ve ceeCetme ieleseflenemeeheemetve Heâej heg{s iesuee Deens. heefnuÙee-ogmeNÙee ceneÙegæele DeeefCe MeerleÙegæele
pece&veer cees[tve he[uee neslee, Demes Feflenemelep%e efueefnleele. lÙeeÛee yeeT pece&ve pevelee keâjle yemeueer veener. jeKesletve efHeâefvekeäme he#Ùeeves G[eJes, ns
ogmeNÙee ceneÙegæeÛÙee MesJešer cees[tvelees[tve iesuesuÙee peheeveuee peceues DeeefCe veblej peheeventve DeefOekeâ peceues les pece&veeruee. pece&veerÛee ne yeoue ceer
DevegYeJeuee Deeblejje°^erÙe meeefnlÙe ceneslmeJe yeefue&veÛÙee ¤heeves. pece&ve ieleseflenemeeÛes ce{s Gkeâ¤ve DeeefCe lÙeeÛes Le[ies jÛetve j[le yemeuee veener.
iesuÙee Skeâ oMekeâentve DeefOekeâ keâeU mebhetCe& ÙegjesheÛe yeoueleesÙe. ÙeslÙee peevesJeejerle SkeâmebOe ÙegjesheÛes Ùegjes [e@uej veeJeeÛes veeCes Ûeueveele Ùesles Deens.
ÙegjesheÛeer leÙeejer Peeueer Deens DeeefCe leeueerce meg¤ Deens cenemeòesuee ‘Ûeskeâ osCÙeeÛeer’. Ùeele pece&ve pÙee ØeieleerÛÙee ieleerves heg{s Ûeeueuee Deens,
keâoeefÛele GÅee SkeâmebOe ÙegjesheÛes vesle=lJe lÙeeÛÙeekeâ[s Demesue. pece&veÛÙee Re-UnificafionÛÙee veblej ‘yeefue&ve’ Skeâerke=âle pece&veerÛeer jepeOeeveer
Peeueer. efleÛÙeemee"er yegb[smš@ie - jeF&Memš@ie nerÛe ueeskeâmeYesÛeer Jeemlet jeefnueer. 1999ÛÙee SefØeueceOÙes Ùee JeemletÛeer veJÙeeves og®mleer-hegveyeeËOeCeer
Peeueer. Deepener ner Jeemlet pece&veerÛeer DeeefCe jepeOeeveer yeefue&veÛeer Land Mark "jueer Deens.
pÙee ne@šsue yeieesšeceOÙes Deecner Glejuees neslees lÙeeÛee ceeuekeâ pÙeeskeâerce efjMeceevener ceuee yejs JeešeJes cnCetve OeeJeheU keâjerle neslee. efjMeceeve
yeieesšeÛee ceeuekeâ DeeefCe ce@vespejner Deens. 1976 meeueer yeieesše lÙeeÛÙee leeyÙeele Deeues. lÙeehetJeea ogmeNÙeekeâ[s nesles. 1964 meeueehetJeea les jenCÙeeÛes
Deheeš&ceWš nesles. efnšuejÛÙee veePeeRcegUs Ùee JeemletÛÙee ceeuekeâebvee hejeieboe JneJes ueeieues nesles. les keâesuebyeesÛÙee jepeOeeveerle cnCepes yeieesše Menjele
DeeßeÙeeuee iesues nesles. ogmeNÙee ceneÙegæeÛÙee meceehleerveblej les hejleues.hejleues les Ùee JeemletÛes ne@šsueele ¤heeblej keâjCÙeemee"erÛe. yeieesše veeJe Ùee
meJe& GueLeeheeueLeerletve Deeues. efjMeceeveÛÙee Jeef[ueebveer les heg{s Iesleues. Deepe efjMeceeveves Ùee meJe& ÚUeÛÙee iees°er ne@šsueÛÙee Skeâe cepeuÙeeJej mce=leer
cnCetve pehetve "sJeuÙeeÙele. Jemlet DeeefCe he$e¤heeves Iešvee keâeue›eâceeÛÙee veeWoerves. lej Demee ne yeieesšeÛee efjMeceeve yeefue&ve meeefnlÙe ceneslmeJeeÛee
sponsor neslee. 30 efoJemeebmee"er lÙeeves ceneslmeJeeuee ns ne@šsue efoues. efjMeceeve keâOeer keâeUer efnbogmLeeveele ÙesCÙeemee"er cegntle& MeesOelees Deens.
Ùee Je<eeaÛÙee ef[meWyejuee efnbogmLeeveele lees ÙesCeej Deens. lÙeeÛes DeefleLÙe Ûeebieues keâjlee ÙeeJes Ùeemee"er DeeleeheemetveÛe ceer leÙeejeruee ueeieuees Deens.
yeefue&ve DeepeÛÙee Ie[eruee vegmeles Ssefleneefmekeâkeâeueerve Menj cnCetve jeefnues veener. õ°sheCeeves YeefJe<ÙeeÛee JesOe IesTve Jele&ceeveele Øeiele DeLee&ves
peieCeejs yeefue&ve. peeieeflekeâ opee&Ûes Menj yeveues Deens. lÙeeÛÙee Ûeleg:meercee 883 Jeie& efkeâueesceeršjves Jes{uÙee iesuÙeeÙele. kesâJeU Ùee #es$eHeâUecegUsmegæe
yeefue&ve pece&veÛes SkeâcesJe cees"s Menj Peeues Deens. heef§ece yeefue&ve 480 efkeâueesceeršjÛes, hetJe& yeefue&ve 403 efkeâueesceeršjÛes. Gòej oef#eCe 38
efkeâueesceeršj, hetJe&-heef§ece 45 efkeâueesceeršj. Deveskeâ heeke&â, iee[&ve, ueskeäme Ùeebveer efceUtve yeefue&veÛee 40 škeäkesâ ØeJesMe JÙeeheuee Deens. efnjJeerkebâÛe
Je=#eJevejeF&, heeCÙeeÛes keâeueJes, lÙeele 35 mkeäJesDej ceeršjÛes pebieue heeke&â yeefue&veÛÙee heesšele meeceeJeues Deens. SJesue DeeefCe <hejs Ùee oesve veÅeebveer
mece=æ kesâues Deens. yeefue&ve cegUele Jemeues les 1237 ceOÙes. les lesJne DeepeÛÙee Ie[eruee yeÇÇsKleÛes Iej efpeLes efomeles, lÙee heefjmejele nesles. nUtnUt
ieeJe ceneieeJe Peeues. ogmeNÙee ceneÙegæeheÙeËle yeefue&ve ceneveiej nesTve iesues nesles. ogmejs ceneÙegæ meg¤ nesCÙeehetJeea 43 ueeKe lÙeeÛeer ueeskeâmebKÙee
nesleer. Ùegæmeceehleerveblej leer 28 ueeKeebheÙeËle Keeueer Iemejueer nesleer. hetJe&-heef§ece pece&veerÛÙee meòee mheOexle 1961 meeueer Ùee MenjeÛes efYeble GYee¤ve
320
oesve legkeâ[s hee[ues iesues. 1987 meeueer 750 Jee Jeeef<e&keâ ceneslmeJe yeefue&veves meepeje kesâuee. lesJne hetJe& yeefue&veÛeer ueeskeâmebKÙee 18 ueeKe nesleer,
heef§ece yeefue&veÛeer 22 ueeKe, Deepe yeefue&veÛeer SketâCe ueeskeâmebKÙee 50 ueeKeebheÙeËle heesnesÛeueer. lÙeebÛÙeele efJeosMeer 12 škeäkesâ Deensle. Ùee efJeosMeeRceOÙes
mee[sleerve ueeKe legkeâea Deensle DeeefCe Heâkeäle 5 npeej efnbogmLeeveer ueeskeâ Deensle. yeefue&ve MenjeÛeer Jee{ DeewÅeesefiekeâ efJekeâemeeMeer pees[uesueer Deens.
1850-1870 yeefue&veÛÙee DeewÅeesefiekeâ ›eâebleerÛee efMeKej keâeU neslee. lÙeeletve veJes keâejKeeves Deeues. ueeskeâ GIe[ŸeeJej PeesheeÙeÛes, keâejKeeveoejer
GYeer jeefnuÙeeyejesyej lÙeebÛÙee efveJeemeeÛee ØeMve megšuee. Yee[Ÿeeves jenles Iej efceUJeCÙeeÛeer ØeLee lesJneheemetve peer meg¤ Peeueer leer DeÅeehe Deens.
18 peevesJeejer 1871 uee yeefue&ve, pece&ve meeceüepÙeeÛeer jepeOeeveer yeveues. lesJneheemetve peeieeflekeâ Menj cnCetve les Ie[t ueeieues. yeBkeâe DeeuÙee,
GÅeesieOebos Deeues. meesyele Social Democratic Party meejKes he#e Deeuesle. 1873, 1881, 1902, 1905, 1916-17,
18-19, 20 heeCeerhegjJe"e, otjOJeveer, Jeerpe, š^ecme- jsuJes heesmš, cesef[keâue efjmeÛe& meWšj, 1817 ceOÙes yeefue&ve ÙegefveJnefme&šer yeveueer. MeeŒeerÙe
mebieerle, keâuee-veeškeâ, efJe%eeve ÙeeÛes yeefue&ve Ùee keâeueKeb[ele keWâõ yeveues. heefnuÙee ceneÙegæele yeefue&ve keâesmeUues nesles. yeÇÇs[Ûes jsMeefvebie nesles lesJne
9 veesJnWyej 1918 jespeer ›eâebleer Peeueer. ogmeNÙee efJeuÙeceuee heUtve peeJes ueeieues. efyemceeke&âÛee keâeše pÙee efJeuÙeceves keâe{uee lÙeeÛÙee veefMeyeer ns
Deeues. Ùee ›eâebleerveblej SPDÛee cegKÙe øesâ[efjkeâ Fyeš& pece&veerÛee Ûeevmeuej Peeuee.
[eJÙee efJeÛeejeÛÙee jepekeâejCÙeebveer Ùee heeÕe&YetceerÛee DeeOeej IesTve meesMe@efuemš efjheefyuekeâveÛeer Iees<eCee kesâueer. lÙeeÛeer mLeehevee 30 ef[meWyej
1918 Ûeer. lÙeeceeies pece&ve keâcÙegefvemš heešea nesleer. 1920 meeueer GpeJÙeebveer efjheefyuekeâve keâesmeUefJeCÙeemee"er ØeÙelve kesâues. Ùeele 42 ueeskeâ
cejCe heeJeues. 3 ueeKe ueeskeâ yeskeâej Peeues. 1923 ceOÙes DeeefLe&keâ ceboer Deeueer. 1 npeej keâjes[ ceeke&âÛes cetuÙe Skeâ ceeke&â Peeues. 1928
meeueer KeNÙee DeLee&ves yeefue&ve peeieeflekeâ Menj yeveues. Ùegjeshe Keb[eleerue ye[s Menj Deens. GÅeesieMeerue yeefue&veÛÙee ueeskeâmebKÙeshewkeâer 46 škeäkesâ ueeskeâ
keâeceieej nesles, lesJne 1924 ceOÙes yeefue&veÛee efJeceeveleU GYeejuee iesuee. 1926 yeefue&ve Trade Fair Center keWâõ yeveues. lÙeeDeieesoj
1923 uee yeefue&ve jsef[Dees meg¤ Peeuee neslee. ne meJe& keâeU yeefue&veÛee megJeCe&keâeU mecepeuee peelees. 1929 meeueer meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cegkeâeble
efnšueÛÙee veePeer he#eeuee 13 meeršdme efceUeuÙee. mejemejerÛÙee Yee<esle 10 škeäkesâ celes efceUeueer DeeefCe efnšuejÛÙee jepekeâejCeeÛee GoÙe Peeuee.
Jee{leer yeskeâejer; oeefjõŸe ÙeeJejerue Fueepe meebietve efnšuejÛÙee veePeer heešeaves Deeheuee DevegÙeeÙeer Jeie& Jee{efJeuee. 30 peevesJeejer 1933 meeueer
pece&veerle veePeer meòesJej Deeues. yeefue&veÛÙee veeieefjkeâebÛee Ùeele cees"e Jeeše neslee.
efnšuejÛeer Fefleßeer pÙee hetJe& pece&veerves efJeMes<ele: hetJe& yeefue&veves kesâueer efleLesÛe hegvne vÙet veePeeRÛeer mebIešvee pevceeme ÙeeJeer ne Feflenemeeves
kesâuesuee ›etâj efJeveesoÛe nesÙe.1920 mee}er yeefue&ve Menj meebmke=âeflekeâ DeLee&ves pes keWâõ yeveues les DeepeleeieeÙele lemesÛe Deens. 1836 meeue
Dee"Jeues keâer yeefue&veceOÙes DeYÙeemeele iegbie Peeuesues keâeue& ceekeäme&, øesâ[efjkeâ Sbieume Dee"Jeleele. keâeÙeoe DeeefCe leòJe%eeveeÛee DeYÙeeme ner ceb[Uer
lesJne keâjerle nesleer. DeepeÛes yeefue&ve DeewÅeesefiekeâ, Mew#eefCekeâ, meebmke=âeflekeâ keWâõ Peeues Deens. Ske⚟ee yeefue&veceOÙes DeepeÛÙee Ie[eruee 500
ntve DeefOekeâ Øeefmeæ uesKekeâ, keâJeer jenleele. yeefue&ve Jesue hueB[ keâ¤ve Jee{Jeuesues Menj heeÛe-mene cepeuÙeebhes#ee peemle cepeues vemeuesuÙee
DeeKeerJe, jsKeerJe Fceejleer jmlÙeebÛÙee ogleHeâe&, JeeNÙeeÛÙee PegUkesâueener OetU efceUCeej veener, efleLes Fkeâ[s-eflekeâ[sntve vÙeeÙeuee. efMemleerves
DeeKeuesues jmles, HegâšheeLe. HetâšheeLeJe¤veÛe meeÙekeâuemJeejebvee DeeKetve efouesuee ceeie&. efmeiveueÛeer efMemle heeUCeejs JeenveÛeeuekeâ DeeefCe jnoejer.
jmlÙeeÛÙee ogleHeâe& GbÛeer ogkeâeves, ne@šsue heye, yeej ke@âefmevees. je$eer 8 JeepeuÙeeveblej ogkeâeves yebo. ne@šsue cee$e je$eer oesve JeepesheÙeËle GIe[er -
je$eerÛÙee yeefue&ve Menjeletve JeeJejCeeNÙee Œeer-heg®<eebÛee efJeueesYeveerÙe IeesUkeâe ceuee YeeJeuee. heefMe&Ùeve jeCeerÛee jepeJee[e, efhekeâemeesÛes cÙegefPeÙece,
Dee@hesje efLeSšme&, DeeÙeceskeäme efLeSšjÛee heefjmej DeeefCe ØeecegKÙeeves Erotic museum, lÙeeleuÙee Sex Shops (beateuhse)
Ùee cÙegefPeÙececeOÙes Sex DeeefCe lust mebyebOeerÛÙee iees°er heeneÙeuee efceUeuÙee. ueQefiekeâ le=hleermee"erÛeer ke=âef$ece DeeÙegOes efJekeâCeejer ogkeâeves heentve
#eCeYej efkeâUme Jeešueer, heCe pece&veÛÙee yeefue&veÛÙee ceeCemeebvee leer efvelÙeeÛeer DeeefCe iejpesÛeer iees° Jeešle nesleer. 23 petveÛÙee mekeâeUer
Skeâe IeveIeesj DeeJeepeeves ceer peeiee Peeuees, leNnsleNnsÛes ie[ie[eš keâjCeejs JeeÅeebÛes DeeJeepe. Ie[erYej Jeešues, MenjeJej yee@cyeHesâkeâer efJeceeves
yee@cye Hesâkeâleensle. MesJešer keâUues keâer, meceefuebieer, efJeefYeVe efuebieer ies ueeskeâebÛeer efcejJeCetkeâ YeuÙee mekeâeUerÛe Menjeletve efveIeeuesueer Deens. efkeâmš^esHeâj mš^eršÛee
efoJeme meepeje keâjCÙeemee"er yeefue&veÛÙee jepejmlÙeeJej ueeKees ueeskeâ Ùee efcejJecegkeâerle nesles. mebhetCe& ÙegjesheeleuÙee cegKÙe Menjele ner efcejJeCetkeâ efveIeles.
me@veøeâeefvmemkeâes, vÙetÙee@ke&â, ueb[ve, De@cemšj[@ce, yeefue&ve ner cegKÙe keWâõs ies, uesefmyeÙeve, nescees ueeskeâebÛeer Peeueer Deensle. efcejJeCetkeâ, š^keäme Jeenves,
JeenveeJej Dee@kexâmš^e, efÛe$eefJeefÛe$e heesMeeKe keâ¤ve veeie[ŸeebÛeer ner efcejJeCetkeâ Ûeeueuesueer peuuees<e keâjerle. GYes meeuebke=âle yeefue&ve, peerJe ceg"erle Oe¤ve
JeeJejleevee lÙee efoJeMeer ceer heeefnues. 28 petve 1969 jespeer vÙetÙee@ke&âÛÙee «eerveJeerÛe ieeJeele meceefuebieer DeeefCe heesueerme Ùeele ceejeceejer Peeueer. lÙeele
keâener nescees ueeskeâ cesues lesJneheemetve, ne efoJeme heeUleele. Ùegjesheele 70-80ÛÙee oMekeâele meceefuebieeRÛÙee ueiveeuee ceevÙelee efJeefOeceb[Ueves efoueer.
pece&veerle ne keâeÙeoe 1979 meeueer mebcele Peeuee. uesefmyeÙeve, ies, nescees ÙeebÛeer ueives Deelee efleLes Ie[leele. ef¡emšesHeâj mš^er[-[s Ùee DeMee ueeskeâebÛee
Deefmcelee efoJeme nesÙe. ne meJe& Øekeâej heentve ceePes [eskesâ keâener keâeU megVe nesTve iesues. Ie[erYej Jeešues Ùegjeshe DejepekeâeÛÙee efoMesves Ûeeueues Deens,
heCe JeemleJe lemes veener. ueeskeâ DeeefCe Meemeve mebmLee Ùeele megmebJeeoer veeles Deens. uee@. DeeefCe Dee@[&j mšsš DeeefCe peveleener heeUleele. DeeheuÙee
nkeäkeâebÛÙee ceÙee&oebÛes ns oesvner Ieškeâ GuuebIeve keâjerle veenerle. JÙekeäleerJej DevÙeeÙe Peeuee lej keâesše&ceeHe&âle oeo ceeieCes; nJes-vekeâes les mejkeâej
yeoueCÙeemee"er efveJe[CegkeâerÛeer Jeeš ueeskeâ heenleele. meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cegkeâeble vekeâes Demeuesueer meòee yeoueleele. yeeÙekeâes meòeeOeejer he#eeÛeer meomÙe
Demesue lej veJeje efJejesOeer he#eeÛee keâeÙe&keâlee& Demelees. efJejesOekeâ-meòeeOeejer Skeâe ieeskegâUele megKesvewJe veeboleevee efomeleele. keâejCe pece&veer ueeskeâebÛÙee
keâle&JÙe efMemleerÛes DeeefCe MeemevemebmLesÛÙee keâeÙeÅeebÛes jepÙe Deens. mJehveelener heent MekeâCeej veener lÙee lÙee iees°er ceer yeefue&veceOÙes heeefnuÙee. yeefue&veuee
ef$eJeej meueece! o
321
 je°^heleeRveer DeefOekeâ "emetve yeesueeÙeuee nJes nesles!
keâejieerue mebIe<ee&leerue JeerjebÛee ieewjJe lemesÛe osMeeuee Jes"erme OejCeeNÙee onMeleJeeoeÛee yeercees[ keâjCÙeeÛee Â{efve§eÙe keâ¤ve, osMeeÛee megJeCe&
ceneslmeJeer Øepeemeòeekeâefove Glmeenele heej hee[uee Demeuee lejer, peccet efJeYeeieele DeeflejskeäÙeebveer efleIeebÛeer nlÙee keâ¤ve Ùee meesnUŸeeuee ieeueyeesš
ueeJeuesÛe. ØepeemeòeekeâefoveeÛÙee meesnUŸeeJej Deemeeceeleerue Dee" Deeflejskeâer mebIešveebveer 18 leemeebÛee meeJe&ef$ekeâ yebo keâ¤ve, vÙet yeeWieeF efpeu¢eeleerue
Skeâe ogie&ce Kes[Ÿeele GuHeâe DeeflejskeäÙeebveer efleIeepeCeebvee ieesUŸee Ieeuetve "ej ceejues, lej keâeefMcejer DeeflejskeäÙeebveer peccetleerue DeePeeo mšsef[ÙeceJej,
MeemekeâerÙe mlejeJej meepeNÙee nesCeeNÙee ØepeemeòeekeâefoveeÛÙee meesnUŸeeJej DeefiveyeeCeebÛee Je<ee&Je kesâuee. ne Je<ee&Je nesle Demeleevee efouueerÛÙee jepeheLeeJej
vesnceerÛÙee ØeLesØeceeCes, je°^heleeRÛÙee Je hejkeâerÙe heengCÙeebÛÙee GheefmLeleerle ØepeemeòeekeâefoveeÛee megJeCe& ceneslmeJeer meesnUe heej he[le neslee. keâejieerueÛÙee
Ùegæele Jeerjieleer Øeehle PeeuesuÙee mewefvekeâebvee cejCeesòej JeerjÛe›esâ Øeoeve keâjCÙeele Deeueer. lÙee JesUer GheefmLele pevemecegoeÙeeÛÙee [esUŸeebletve Deßet
DeesIeUle nesles. ØepeemeòeekeâeÛee meceejbYe DeešesheuÙeeveblej vesnceerØeceeCes ue<keâjer DeeÙegOeebveer mepeJeuesueer Jeenves, osMeeÛÙee efJeefJeOe #es$eeble Peeuesueer
Øeieleer oMe&efJeCeejs ØeoMe&veerÙe jLe, efJeefJeOe jepÙeebleerue efJeMess<ele: efouueerefmLele efJeÅeeLÙeeËveer kesâuesues meebmke=âeflekeâ keâeÙe&›eâce, osMeeleerue meebmke=âeflekeâ
DeeefCe meeceeefpekeâ mebefceße SkeâelcelesÛes Ie[Jeuesues oMe&ve, efJeefJeOe jepÙeebleues ØeoMe&veerÙe jLe DeeefCe mewefvekeâer mebÛeueve DeeefCe ØeecegKÙeeves keâejieerueÛÙee
efJepeÙeeuee mevceeefvele keâjCeeje ØecegKe jLe, Ùee meJeeËÛes MeesYeeÙee$esle ¤heeblej nesTve ØepeemeòeekeâeÛÙee megJeCe& ceneslmeJeeÛeer meebielee jepeheLeeJej Peeueer.
hebleØeOeeve, mebj#eCeceb$eer FlÙeeoer cebef$eceb[Ueleues ceevÙeJej Ùee meesnUŸeele De«eYeeieer nesles DeeefCe Ùee meesnUŸeemee"er DeeJepe&tve efvecebef$ele kesâuesues
veeÙepesefjÙeeÛes DeOÙe#e, DeesuÙet mesietue Deesyeemeevpees nsner ØecegKe heengCes cnCetve GheefmLele nesles. ØepeemeòeekeâefoveeÛÙee megJeCe& ceneslmeJeer meesnUŸeeÛes
mebÛeueve yeIeCÙeemee"er npeejes ueeskeâebÛeener peceeJe GheefmLele neslee. GheefmLeleebJej meesnUŸeeÛÙee DeejbYeerÛe nsefuekeâe@hšjceOetve iegueeyeheg<heebÛeer Je=°er
keâjCÙeele Deeueer. efJeÅeeLÙeeËveer Glmeenele meeoj kesâuesuÙee meebmke=âeflekeâ keâeÙe&›eâceeÛee meboYe& mees[uee lej leMeer Ùee meesnUŸeele peeve veJnleer, Glmeen
veJnlee Demes cnšues lejer Ûetkeâ "¤ veÙes.
meesnUŸeehetJeea Dee"Je[eYej Deieesoj ne efJeYeeie ue<keâjebÛÙee Ùeb$eCesves Je heesefuemeebveer leeyÙeele IesTve megjef#elelesÛÙee °erves efJebÛe¤ve keâe{uee
neslee. ØepeemeòeekeâefoveeÛee meesnUe efveefJe&Ive heej hee[CÙeemee"er lewveele kesâuesues ue<keâjer peJeeve, heesueerme DeeefCe ieghleÛej ÙeebÛee keâ[skeâesš yeboesyemle
GheefmLeleebÛes ue#e JesOetve Iesle neslee. meesnUŸeele keâeUsyesjs Ie[t veÙes, DeMeer pevemecegoeÙeeleuÙee ØelÙeskeâ ceeCemeeÛÙee ceveele Yeerleer nesleer. Lees[keäÙeele,
peerJe ceg"erle Oe¤veÛe ne meesnUe GheefmLeleebvee heeneJee ueeieuee. otjoMe&veJe¤ve Lesš Øe#esefhele Peeuesuee ne meesnUe osMeeleerue mecemle veeieefjkeâner heenle
nesles. lÙeebÛeer DeJemLee jepeheLeeJej GheefmLele DemeuesuÙee veeieefjkeâebntve JesieUer veJnleer. osMeYej meepeNÙee nesCeeNÙee ØepeemeòeekeâeÛÙee meesnUŸeeJej,
heeefkeâmleeveer onMeleJeeoeÛes meeJeš hemejues nesles. Dee"Je[ŸeehetJeea ieghleÛejebveer keWâõs DeeefCe jepÙe mejkeâejebvee efouesuÙee meleke&âlesÛÙee FMeeNÙeecegUs ner
Yeerleer osMeYej hemejueer nesleer. keâeMceerjheemetve keâvÙeekegâceejerheÙeËle kegâ"sner onMeleJeeoer Deeflejskeâer Ieeleheele Ie[Jetve DeeCeleerue Demes Jeešle nesles. ‘Ketve,
efnbmeeÛeej nesleerue Demes Jeešle nesles; hejbleg heesueerme, mewvÙeoue DeeefCe efveceue<keâjer oueeves Keeme heLekesâ GYee¤ve, osMeYejeleerue megj#eeJÙeJemLee Ùee
efoJeMeer ÛeesKe "sJeuÙeecegUs DeveLe& Ie[uee veener. SketâCe js[ De@ueš&ÛÙee onMeleerKeeueer DeeheuÙeeuee ØepeemeòeekeâeÛee megJeCe& ceneslmeJe meepeje keâjeJee
ueeieuee, ÙeemeejKes og:Ke meÛÛee je°^JeeÅeeuee ogmejs veener.
je°^heleer, hebleØeOeeve, mebj#eCeceb$eer, efvecebef$ele heengCes Ùee ØecegKeebvee efouueerleerue jepeheLeeJej mebj#eCe keâeÛesÛÙee Deele jentve, ØepeemeòeekeâefoveeÛee
meesnUe heej hee[eJee ueeieuee. DeeheuÙee ceeÙeosMeele DeeheuÙee mejkeâejeleerue cenoddJÙekeäleeRvee mebj#ekeâ keâeÛesÛÙee Dee[ jentve osMeeÛee Øepeemeòeekeâefove
meepeje keâjeJee ueeielees, Ùeehes#ee Ûeer[ DeeCeCeejer ogmejer iees° kegâ"ueer Demet Mekesâue! OeceeËOe cenòJeekeâeb#esÛÙee le=hleermee"er Göece nesTve heeefkeâmleeve
DeeheuÙee osMeeuee ojjespe veJeveJes DeeJneve osTve onMeleerKeeueer "sJet heenle Deens. heeefkeâmleeveÛes ns meg[eJej DeeOeejuesues keâhešer [eJehesÛe DeeefCe
lÙeeceeieÛeer Göece YÙee[ Je=òeer, DeeceÛes jepÙekeâlex efÛej[tve šekeâCeej Deensle keâer veener; ns Ùeeheg{erue keâeUÛe "jJeerue. osMeeÛeer HeâeUCeer PeeuÙeeheemetve
lees DeepeÛÙee #eCeeheÙeËle, heeefkeâmleeve efnbogmLeeveuee melele heeCÙeele heenle Deeuee. lÙeeÛÙeeMeer Jewj keâjle Deeuee Deens. GIe[ ue{eF&le, jCecewoeveele
heeefkeâmleeveÛee efnbogmLeevemeceesj efškeâeJe ueeiele veener. lÙeeuee hejeYeJe helkeâjeJee ueeielees. ceie Ùee hejeYeJeeÛes Gós onMeleJeeoer Deeflejskeâer mebIešveebvee
neleeMeer Oe¤ve heeefkeâmleeve keâe{t FefÛÚlees. keâejieerueÛÙee efJepeÙeeveblej heeefkeâmleeveÛÙee veeceo& FÛÚsÛeer keâeW[er keâjCes DeeheuÙee keWâõ mejkeâejueener
peceuÙeeÛes efomele veener. js[ De@ueš&ÛÙee onMeleerKeeueer DeeCeKeer efkeâleer efoJeme DeeheuÙee osMeeves DeeefCe osMeeleerue veeieefjkeâebveer peiele jeneJes, ns
Skeâoe efJeÅeceeve meòeeOeejer jepÙekeâlÙeeËveer meebietve šekeâeJes. Yeepehe DeeefCe efce$ehe#eebÛÙee mejkeâejÛÙee DeieesojÛeerner keWâõeleerue mejkeâejs ÙeeÛe onMelepevÙe
heefjefmLeleerle osMeeJej jepÙe keâjerle nesleer. lÙeeletve [eJÙee je°^erÙe DeeIee[erÛeer mejkeâejs, keâeB«esmeÛeer mejkeâejsner megšueer veenerle. Deelee Yeepehe-efce$ehe#eebÛes
mejkeâej ÙeeÛe onMelepevÙe heefjefmLeleerle osMeeÛee keâejYeej nekeâle Deens. heeefkeâmleeveÛes ÙegækeâebMeer DeeJneve efÛej[tve keâe{CÙeemee"er, mecemle je°^
DeeefCe je°^eleerue pevelee Skeâ Peeueer heeefnpes. lemes je°^eleerue jepekeâerÙe he#ener Ùee ØeMveeJej Skeâ$e JneÙeuee nJesle. heeefkeâmleeveer ue<keâjeves keâhešer
keâejJeeÙee keâ¤ve mebj#ekeâjsKee Deesueeb[tve keâejieerueceOÙes peyejomleerves ØeJesMe keâ¤ve, keâejieerueÛes Ùegæ DeeheuÙeeJej ueeoues. lÙeeuee peyejomle ØelÙegòej
keWâõeleerue mejkeâejves Øeefleue<keâjer keâejJeeF& keâ¤ve efoues. IegmeKeesj heeefkeâmleevÙeebvee keâejieerueceOÙes hejeYetle keâ¤ve pesjyebo kesâues, DevÙeebvee efhešeUtve
ueeJeues; hejbleg keâejieerueÛÙee ue{eF&yeöue DeeefCe efJepeÙeeyeöue keWâõefJejesOeer he#eebveer efJeÅeceeve mejkeâejÛes keâewlegkeâ keâjCÙeeSsJepeer, lÙeeJej šerkeâe DeeefCe
meceer#ee keâ¤ve JesieUe metj ueeJeuee. keâejieerueÛÙee efJepeÙeeÛes heesmšceesšxce keâ¤ve DeeheCe DeeefCe Deeheuee he#e keâmee JesieUe jepekeâerÙe ceglmeöer
Deens, ns YeemeJeCÙeeÛes ØeÙelve kesâues. heeefkeâmleeve Demees Je Ûeerve DeLeJee mejnöerJejerue Flej Mespeejer je°^s, DeeheuÙee osMeeÛÙee DeefmlelJeeuee Oekeäkeâe
322
ueeJeCÙeeÛÙee keâejJeeÙee lÙeebÛÙeekeâ[tve pesJne nesleerue lÙee lÙee JesUer osMeeleerue meJe&Ûe jepekeâerÙe he#eebveer Deeheues Deeheehemeeleerue celeYeso efJeme¤ve
Ùee keâejJeeÙeebÛee Skeâ$e ÙesTve cegkeâeyeuee keâjeÙeuee nJee. keWâõele Demeuesues ceie les kegâ"suesner mejkeâej Demees, lÙeeÛÙee hee"erceeies Ùee keâejCeemee"er
meJe& leekeâo SkeâJeštve GYes jeneÙeuee nJes. heCe Demes nesleevee efomele veener. keâejieerueÛÙee efveefceòeeves osMeeleerue efJejesOeer he#eebÛes oesve Ûesnjs GIe[s
Peeues. Yeepehe DeeefCe efce$ehe#eebÛÙee mejkeâejves keâejieerue Ùegæ mJele:ntve Dees{Jetve Iesleues. Demesner DekeâuesÛes leejs keâener ØecegKe efJejesOeer he#eebveer
keâejieerueÛÙee Øemebieer lees[ues. efJejesOekeâebÛeer ner Demeueer veleõ° YetefcekeâeÛe heeefkeâmleeveÛee efnbogmLeeveefJejesOeer nesmeuee Jee{Jeles, ns meg%eebme meebieeÙeuee
nJes Demes veener. osMeeÛÙee megjef#elelesÛÙee °erves, meeJe&YeewcelJeeÛÙee DeKeb[lesÛÙee °erves efJeÅeceeve mejkeâejÛÙee meesyele efJejesOeer jepekeâerÙe heg{eNÙeebveerner
Deeheueer Yetefcekeâe, efkeâleer ÙeesiÙe DeeefCe DeÙeesiÙe ÙeeÛes Deelcehejer#eCe keâ¤ve osMeefnleemee"er Skeâef$ele DeeuÙeeefMeJeeÙe osMe Ùeeheg{s megjef#ele jenCes
veener. Deepe osMeYej heeefkeâmleevehegjmke=âle hemejuesuÙee onMeleJeeoeuee efÛej[tve šekeâeÙeÛes Demesue lej efkeâceeve ÙeeÛe ØeMveeJej lejer jepekeâerÙe he#eebÛeer
Yetefcekeâe DemeeÙeuee nJeer. keWâõeleerue meòee DeeheuÙee neleeletve iesueer, keâer je°^eÛÙee megjef#elelesefJe<eÙeer Deeheueer peyeeyeoejer mebheueer Demes mecepeCeejs
efJejesOeer he#e DeeefCe lÙeebÛeer ceeveefmekeâlee efJeke=âle veJns, lej Ie=Cee JeešeJeer DeMeerÛe cnšueer heeefnpes. osMeeleueer meòee DeeheCe ieceeJetve yemeuees, ceie
jepÙeeleerue ieuueeryeesUeleerue meòee efceUefJeCÙeemee"er efJejesOeer he#e efJeefJeOe Deefve° leòJeebMeer le[pees[ keâjleele. ner Deefve°leeÛe OeceeËOe, peelÙebOe
DeuhemebKÙe cetueleòJeJeeoeMeer le[pees[ keâjCeejer Demeles. Ùee le[pees[erletve les ieuueeryeesUeleerue meòee efceUJeleele. ner meòee efceUJeCÙeeÛes DeÂMÙe
efnlemebyebOe ØelÙe#e-DeØelÙe#ejerlÙee osMeele hemejuesuÙee onMeleJeeÅeebÛÙee keâejJeeÙeebvee neleYeej ueeJeleele. efJeceeve DehenjCeele heeefkeâmleeveÛee nele
Deens Jee veener, ÙeemebyebOeer efJejesOeer he#eebÛeer mhe° Yetefcekeâe keâOeerÛe JÙekeäle nesle veener. efJejesOekeâ DemeuÙee Iešveslener jepekeâejCe KesUle jenleele. Ùee
DehenjCeeÛÙee oes<eebÛes Keehej keWâõeleerue efJeÅeceeve mejkeâejÛÙee ceeLeer Heâes[tve ceeskeâUs nesleele. DehenjCekeâlÙeeËÛes ueeiesyeebOes heej cegbyeF&leuÙee ceeefHeâÙee
jepekeâerÙe he#eeheÙeËle heesnesÛeleele; hejbleg lÙeeefJejesOeer leLeekeâefLele je°^JeeoerheCeeÛee DeeJe DeeCele efJejesOeer he#eeÛes veslesner yeÇÇ keâe{eÙeueener leÙeej vemeleele.
efleLes lÙeebÛÙee leLeekeâefLele Oece&efvejhes#e Denbieb[ Dee[ Ùeslees. efJeÅeceeve keWâõeleerue mejkeâej Oece&efvejhes#e veener. DeeheCe, Deeheuee he#e keâmee Oece&efvejhes#e
Deens Ùee mee#eelkeâejer YetefcekesâÛÙee he[ÅeeDee[ DeØelÙe#ejerlÙee onMeleJeeoeuee KeleheeCeer Ieeuelees ÙeeÛes Yeevener efJejesOekeâebvee DeeefCe lÙeebÛÙee jepekeâerÙe
he#eheg{eNÙeebvee jenle veener.
keâeefMcejer Deeflejskeâer heeefkeâmleeveÛÙee hee"yeUeÛÙee peesjeJej efnbogmLeeveefJe®æ pesneo hegkeâejleele. heeefkeâmleeve keâOeer Ûeerve, keâOeer Decesefjkeâe
ÙeebÛÙeeMeer meešsueesšs keâ¤ve, keâjejceoej keâ¤ve efnbogmLeeveuee ÙegæeÛes DeeJneve melele osle jenlees. mebj#ekeâ mejnöer Deesueeb[tve efnbogmLeeveJej
nuues keâjCÙeeÛes <e[ddÙeb$e jeyeJele Demelees. ns keâUtvener efJejesOekeâ heeefkeâmleeveefJe®æ mhe° Yetefcekeâe Iesleevee efomele veener. ns meJe& keâMeeÛes ue#eCe
Deens? efJejesOeer he#eebÛÙee meÛÛee je°^YekeäleerÛes keâer je°^õesneÛes? efJeceeve DehenjCe ØekeâjCeele keâeueheÙeËle Decesefjkeâe DeeefCe DecesefjkesâÛes DeOÙe#e efyeue
keäueeRšve heekeâuee oes<e osle nesles. cee$e Ssve ØepeemeòeekeâefoveeÛÙee efoJeMeer ‘efyeue keäueeRšve’ Ùeebveer efJeceeve DehenjCeele heeefkeâmleeveÛee nele DemeuÙeeÛee
hegjeJee DeeheuÙee efveoMe&veele Deeuee veener, Demes cnšues. ÙeeceeieÛes jepekeâejCe efJeÅeceeve keWâõ mejkeâej DeeefCe efJejesOeer jepekeâerÙe he#e heg{ejer Ùeebveer
lejer DeesUKetve osMeeÛÙee mebj#ekeâ efnleemee"er Skeâef$ele ÙesCÙeeÛee keâeÙe&›eâce mebÙegkeälejerlÙee DeeKeeÙeuee nJee. efnbogmLeeveves keâcee&heeÛÙee (oueeF& ueecee)
jepekeâerÙe DeeßeÙeemebyebOeer vegmeles cele JÙekeäle kesâues, lejer Ûeerve DeeheuÙee osMeeuee OecekeâeJelees, Oe[e efMekeâefJeCÙeeÛeer Yee<ee yeesuelees. Ùeeceeies heeefkeâmleeve,
Decesefjkeâe DeeefCe Ûeerve ÙeebÛÙeeceOÙes veJeervejerlÙee efvecee&Ce Peeuesuee efnlemebyebOe Deens. ne efnlemebyebOe efnbogmLeeveÛÙee meeJe&YeewcelJeeJej kesâJnener nuuee
ke⤠Mekeâlees. ne nuuee hejleJetve ueeJeCÙeemee"er keWâõeleerue efJeÅeceeve mejkeâejves megmeppe DemeeÙeuee nJes DeeefCe Ùee megmeppelesmee"er keWâõeleerue yeU
Jee{JeCÙeemee"er efJejesOeer he#eevesner leekeâo ÅeeÙeuee nJeer, Deeheues jepekeâerÙe celeYeso efJeme¤ve Demes Ie[ues, lej DeeheuÙee osMeeÛÙee meeJe&YeewcelJeeuee
Mespeejerue je°^ebkeâ[tve Demeuesuee Oeeskeâe DeeheCe cees[tve keâe{t Meketâ. meercesJej DeMeer ÙegæpevÙe heefjefmLeleer Demeleevee keWâõ mejkeâej, je°^heleer DeeefCe
efJejesOekeâ ÙeebÛÙeele SkeâJeekeäÙelee efomele veener. je°^heleeRveer ØepeemeòeekeâefoveeÛÙee efoJeMeer keWâõ mejkeâej DeeefCe DeeheuÙeele IešvesÛÙee HesâjjÛevesyeeyele
Demeuesues celeYeso peenerj kesâues Deensle. Kejs lej ns celeYeso Deepe peenerj keâjCÙeeÛeer DeeJeMÙekeâlee nesleer keâeÙe? DeeefCe keWâõeleerue mejkeâejueener
leele[erves Iešvesle Hesâjyeoue keâjCÙeeÛeer DeeJeMÙekeâlee Jeešles keâeÙe? Kejs lej Demeues ØeMve osMeele MeeblelesÛee Debceue meg¤ Demelees lÙee JesUer
mees[JeeÙeÛes Demeleele. ns efJeÅeceeve mejkeâejuee meceLe&heCes kegâCeerlejer meebieeÙeuee nJes. kegâCeerlejer cnCeCÙeehes#ee je°^heleeRveerÛe meebieeÙeuee nJes. ns
meebieCÙeeSsJepeer je°^heleeRveer ne ØeMveÛe JesMeerJej šebietve DeeheuÙee peyeeyeoejeruee šeUues Deens. heeefkeâmleeve keâMeeÛesner efveefceòe keâ¤ve efnbogmLeeveMeer
Ùegæ keâjCÙeeÛÙee ceve:efmLeleerle Deepe JeeJejlees Deens. pevejue cegMej&Heâves heeefkeâmleeveeleerue ueeskeâMeener jepeJešerÛee Deble keâ¤ve ue<keâjer jepeJeš hegvne
ØemLeeefhele kesâuÙeeveblej heeefkeâmleeveuee ÙegæpJej Ûe{uee Deens. Ùee ÙegæpJejeÛÙee yeboesyemleemee"er keWâõ mejkeâejuee je°^heleeRveer vesnceerhes#ee DeefOekeâ
peesjoej metÛevee keâ¤ve leekeâero efoueer Demeleer, lej leer DeepeÛÙee Ie[eruee peemle meÙegefkeälekeâ "jueer Demeleer. IešvesÛÙee HesâjyeoueeefJe<eÙeerÛes je°^heleeRÛes
cele Deelee osMeeuee keâUuesÛe Deens. heCe Ùee cele JÙekeäle keâjCÙeeÛÙee Deieesoj lÙeebveer ØepeemeòeekeâefoveeÛÙee megJeCe& ceneslmeJeeefveefceòe osMeeuee GösMetve
kesâuesues Yee<eCener efJejesOeeYeemeeves Yejuesues Deens. peieeleerue meJee&le peemle efJeÉeve-efJeÅeemegMeesefYele ceeCemes efnbogmLeeveele Deensle cnCetve DeefYeceeve
yeeUieeÙeÛee, keâer peieeleerue meJee&le megKeer ceOÙeceJeie& efnbogmLeeveele Deens cnCetve mebleg° jeneJes? Skeâe yeepetuee ßeerceble, lÙeebÛÙee pesJeCeeJeUer
DeeefCe heešŸee&, lej ogmeNÙee yeepetuee kegâhees<eCeeves cejCeejer cegues, pevelee ÙeebÛeer Keble JeešeÙeuee vekeâes keâe, Demes ØeMve ÙeehetJeeaÛÙee je°^heleeRveer
keäJeefÛele efJeÛeejues Demeleerue. efJeÅeceeve je°^heleeRÛes Ùeeyeeyele vekeäkeâerÛes keâewlegkeâ keâjeÙeuee nJes. osMeeleerue meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ, meebmke=âeflekeâ DeeefCe
jepekeâerÙemegæe Ie[ecees[eRJej je°^heleeRmeejKÙee ueeskeâMeener MeemevemebmLesleerue ØecegKe JÙekeäleerves yeesueues heefnpes. heCe ner meJe& leNnsÛeer efJe<ecelee meJeËkeâ<e
yeoueeefMeJeeÙe, ›eâebleerefMeJeeÙe ve° nesCeej veener. DeeheuÙee mebmeoerÙe ØeCeeueerÛÙee ceÙee&oe Deensle. Iešvesle mecelesÛÙee meJeËkeâ<e lejlegoer Demetve heVeeme
Je<eeËle Deeheues, DeeheuÙee osMeeÛÙee efJekeâemeeÛes keâeÙe efÛe$e jeefnues? cet"Yej ‘Deensjs’ Jeie& DeefOekeâ yeueob[ nesle iesuee. ‘veenerjs’ Jeie& DeefOekeâ
ogyeUe nesTve nleyeue Peeuee. legštve iesuee. ÙeeÛes Yeeve "sJetve je°^heleeRveer yeesueeÙeuee nJes nesles, heCe les yeesueues veenerle. Demes yeesueCes meeshes Deens,

323
lÙeeØeceeCes JeeieCes DeeefCe ›eâebleer keâjeÙeuee cewoeveele GlejCes keâ"erCe Deens. ns meJe& ceenerle Demetvener je°^heleer efJejesOeelcekeâ yeesueues. lÙeebÛÙee Ùee
ØepeemeòeekeâefoveeÛÙee Yee<eCeeves mevemeveešerner efvecee&Ce Peeueer. heCe ne efJejesOeeYeeme JÙekeäle keâjCÙeeÛeer megJesU vekeäkeâer DeepeÛeer veJnleer. keWâõeleerue
keâeB«esmeÛeer meòee [eJÙee DeeIee[erÛÙee neleele iesuÙeeveblej kesâ.Deej. veejeÙeCeve lesJne Gheje°^heleer nesles. [eJÙee DeeIee[erÛÙee meòee peeTve Yeepehe
efce$ehe#eebÛeer meòee DeeuÙeeveblej les heeÙeb[ŸeeØeceeCes je°^heleer Peeues. SjJeer efoueesefoceeKeeves les heejbheefjkeâ keâeB«esmeceveÛe Deensle DeeefCe nesles. je°^heleer
PeeuÙeeveblej he#eerÙe yeebOeeruekeâer efJeme¤ve efve:mhe=n DeeefCe efve:he#eheeleer JneÙeÛes Demeles. Yeepehe DeeefCe lÙeebÛÙee efce$ehe#eebefJe<eÙeer lÙeebÛeer peer celes
Demeleerue leer mebmeosves DeeKetve efouesuÙee YetefcekesâletveÛe JÙekeäle JneÙeuee nJeerle. je°^heleeRÛes Ghejeskeäle Yee<eCe efve:he#eheeleer mebmeoerÙe mebÙeceeÛes veener,
ns Kesoeves cnCeeJes ueeieles. DeeheuÙee osMeele meeceeefpekeâ, meebmke=âeflekeâ, DeeefLe&keâ efJe<ecelee ØeecegKÙeeves keWâõele DeJÙeenle oerIe&keâeU meòee YeesieCeeNÙee
keâeB«esmecegUs efvecee&Ce Peeueer. lÙeeÛee Fefleneme meJeeËvee ceenerle Deens. DeeheuÙee Yee<eCeele je°^heleeRveer ÙeeJejner yeesš "sJeeÙe}e nJes nesles. les lÙeebvee
pece}s veener. meerceejs<esJej ÙegæpevÙe heefjefmLeleer Demeleevee osMeeleer} Debleie&le ØeMveebyeö} Deehe}s cele JÙekeäle keâ¤ve efJeMes<e keâeÙe meeOe}s,
ns je°^heleeRvee efJeÛeejCÙeeÛeer DeeheuÙeekeâ[s meesÙe veener. DeOÙe#eerÙe heæleer DeeCeCÙeeÛee YeepeheÛee [eJe DemeeJee. lees meHeâ} Pee}e lej IešvesÛÙee
cet}Yetle {eÛeeJej DeeIeele nesF&} Demes ceevetve, je°^heleer Hesâjyeo}eÛÙee cegöŸeebJej yees}}s Demeleer} lej lÙeele JeeJeies keâener veener. heCe je°^heleer ns
meejs keâener "emetve yees}}s, lej DeefOekeâ ÙeesiÙe "j}s Demeles.
o

324
 ‘he©eßeer’ hegjmkeâej mJeerkeâejleevee Ùeelevee!.
keWâõ mejkeâejÛee ‘he©e’ hegjmkeâej mevceeve meceejesn mee}eyeeoeØeceeCes Ùeboener je°^heleer YeJeveele jepeefMe°eÛeejeÛÙee keâ[Ÿee efMejmlÙeele cebieUJeejer
heej he[}e. ‘he©eefJeYet<eCe’, ‘he©eYet<eCe’ DeeefCe ‘he©eßeer’ Ùee hegjmkeâejebveer efJeefJeOe #es$eebleer} 62 keâle&yeieej JÙekeäleeRvee mevceeefvele keâjCÙeeÛes mejkeâejer
hegCÙekeâce& DeJeIÙee 31 efceefvešeble GjkeâjCÙeele Dee}s. Flekeâe DeewheÛeeefjkeâ, efvepeeaJe DeeefCe efveefJe&keâej meceejbYe ceePÙee JeÙeeÛÙee 49 Je<eeËle ceer lejer heeefn}s}e
veJnlee. Ùee DeLee&ves lees meceejbYe KejesKejÛe mebmcejCeerÙe cnCeeJee }eies}!
efmekeäÙegefjšerÛeer Ûeewkeâš Dees}eb[tve, megj#ee leheemeefvemee}e Pee[ePe[leer osTve ceer ceePes keâefJeefce$e meleerMe keâeUmeskeâj, Øee. kesâMeJe cesßeece,
ce}e efhele=leguÙe Deme}s}s peebyegJeblejeJe Oeesšs DeeefCe [e@. heer. šer ieeÙekeâJee[ ÙeebÛÙeemeceJesle je°^heleer YeJeveeÛÙee DeMeeskeâe ne@}ceOÙes heesnesÛe}es.
mevceevecetleeAÛÙee jebiesleer} ceePÙee DeemeveeJej peeTve yeme}es. ceePee Deemeve ›eâceebkeâ 39 neslee. lees heenlee ceer DeeefCe ceePÙeemeesyele Dee}suÙee
efnleefÛeblekeâebveer JesUsÛee efnMesye meg¤ kesâ}e. SketâCe mevceevecetleea nesles 62. ØelÙeskeâemee"er mejemejer 3 efceefvešs Oej}er lejer leerve leemeebÛÙee Jej JesU
menpe }eieCeej neslee. Deecner efÛeblesle neslees. cee$e je°^heleer YeJeveeleer} keâ[JÙee jepeefMe°eÛeejeves DeJeIÙee DeOÙee& leemeele lees meceejbYe heej hee[tve,
DeeceÛeer eEÛelee Heâes} "jJe}er.
je°^heleeRÛes Deeieceve nesCÙeeDeeOeer hebleØeOeeve Deš}efyenejer JeepehesÙeer, keWâõ mejkeâejceOeer} ceevÙeJej ceb$eer, keâeB«esmeÛÙee DeOÙe#ee meesefveÙee ieebOeer ner
meieUer ceb[Uer meceejbYeele mLeeveeheVe Pee}er. Deelee Øeleer#ee nesleer leer Heâkeäle je°^heleeRÛeer. efyeiet} Jeepe}s. Debiej#ekeâebÛÙee Ke[Ÿee Ûee}lÙee leeueceerle je°^heleer
kesâ. Deej. veejeÙeCeve ÙeebÛes Deeieceve Pee}s. les DeemevemLe Pee}s. JeeÅeJe=boeves je°^ieerleeÛÙee Ûee}erJej lee} OejleeÛe, DeKKes meYeeie=n GYes jeefn}s, GlmHetâle&lee
veJnleer. efleLes pJe}ble je°^ØesceeÛeer Tceea kegâ"tve DemeCeej? JeeÅeJe=bo LeebyeleeÛe meieUspeCe hegvne mLeeveeheVe Pee}s. DeeheuÙee JÙeJemLesceOÙes ‘je°^heleer’
ne iegUeÛee ieCeheleer Demelees Demee meeJe&ef$ekeâ mecepe Deens, heCe lÙeeÛes mee#eele oMe&ve Deecne}e veblejÛÙee keâeÙe&›eâceele Ie[}s.
meg®Jeeleer}e keWâõerÙe ie=nmeefÛeJe yeer.heer. eEmeie Ùeebveer ØeemleeefJekeâele JewOeeefvekeâ mebkesâleevegmeej keâeÙe&›eâcee}e je°^heleeRÛeer Devegceleer IesTve keâeÙe&›eâce heg{s
meg¤ kesâ}e. mevceevecetleeAÛeer veeJes, ie=nmeefÛeJe ›eâceJeejerves Ieesef<ele keâ¤ve lÙeebvee efvecebef$ele keâjerle nesles. mevceevecetleeAveer hegjmkeâej mJeerkeâejleevee DeeheuÙee
mLeeveeheemetve je°^heleeRheÙeËle keâmes peeÙeÛes ÙeeÛeer jbieerle lee}erce DeeouÙee efoJeMeerÛe Pee}er nesleer. lÙee lee}ceer}e ceer veJnlees. heCe ceePÙee DeeOeer hegjmkeâej
IesCeeNÙeebÛes je°^heleeRkeâ[s ‘peeCes’ heentve ceer lÙeebÛes DevegkeâjCe kesâ}s. Ùee meieUŸee keâeÙe&›eâceele je°^heleer Flekesâ ceKKe Je efveefJe&keâej nesles. keâer lÙeebÛeer lÙee
JesUsÛeer efmLeleer meebieeÙe}e Meyo Dehegjs he[leele. veeskeâjMenebÛÙee metÛeveeyejngketâce je°^heleer Ùeebef$ekeâheCes G"le nesles-yemele nesles, hegjmkeâejeÛÙee ceevekeâNÙeebvee
ØeceeCehe$e osle nesles. lÙeele kegâ"sner GlmHetâle&lee veJnleer. efveoeve lÙee #eCee}e lejer ceePeer je°^heleeRkeâ[tve efpeJeble ceeCemeemeejKeer ùoÙemheMeea Deeheg}keâerÛeer
Dehes#ee nesleer. mevceeefveleebvee DeeheCe keâMeemee"er yees}eJe}s, je°^emee"er lÙeebveer efo}suÙee keâceer-peemle Ùeesieoeveeyeö} DeeheuÙee}e keâeÙe Jeešles, ÙeeefJe<eÙeer
je°^heleeRveer keâener yees}eJes ner Dehes#ee Devee"eÙeer veJnleer; hejbleg je°^heleeRveer Ûekeâej Meyoner keâe{}e veener. lÙeebveer ØelÙeskeâ mevceeefveleeÛes JÙeefkeäleMe:
keâewlegkeâ keâjeÙe}e nJes nesles Demes keâesCeerner cnCeCeej veener. lejerner SketâCeÛe meieUŸee mevceeefveleebvee GösMetve lÙeebveer oesve JeekeäÙes GÛÛeej}er Demeleer, lej
}eskeâMeenerÛes keâeve legš}s}s iee{Je ces}s vemeles. lemesÛe mevceeefveleebvee ke=âleeLe& PeeuÙeemeejKes Jeeš}s Demeles, heCe je°^heleeRveer keâojoeveerlener kebâpeg<eer
oeKeJe}er.
je°^heleer YeJeveele heej he[le Deme}suÙee lÙee mevceeve meceejbYeekeâ[s ceer DeeCeKeer Skeâe JesieUŸee °erves heenle neslees. lÙeecegUs lÙee meceejbYeeyeeyele
Heâepeer} Dehes#ee yeeUieCÙeeÛee Yeeye[sheCee ceePÙeekeâ[tve Ie[}e. pÙee efoJeMeer ne meceejbYe neslee leer leejerKe nesleer 23 ceeÛe&. DeeheuÙee osMeemee"er,
mJeeleb$Ùeemee"er efyeÇefšMe DeefOekeâeNÙeebÛes ceg[os hee[tve nmele HeâemeeJej }škeâ}suÙee YeieleefmebieÛee lÙee efoJeMeer mce=efleefove neslee. YeieleefmebieebmeejKÙee
›eâebeflekeâejkeâebÛÙee newleelcÙeecegUs, mJeleb$e Pee}suÙee Ùee osMeeÛeer ceeve DeeheuÙee keâle&yeieejerves GVele kesâ}s}s Deveskeâ veeceJeble lÙee efoJeMeer mevceeefvele
nesCeej nesles. Ùee heeMJe&YetceercegUs ceePes ùoÙe JesieUŸeeÛe YeeJeveebveer Ye¤ve ies}s nesles. ke=âle%elesves YeieleefmebieebÛÙee mce=leer peeieJeuÙee peeCÙeeÛÙee #eCeeÛeer
ceer meceejbYeele Øeleer#ee keâjerle neslees. heCe efleLes lej YeieleefmebieebÛee lÙee efoJeMeer mce=efleefove DemeuÙeeÛes keâesCeeÛÙeeÛe OÙeeveerceveer veJnles. Yeepehe lej
T"metš je°^JeeoeÛÙee iehhee ceejCeeje he#e. Ùee he#eeÛes hebleØeOeeve Deš}efyenejer JeepehesÙeer mee#eele npej nesles, heCe lÙeebveemegæe YeieleeEmeieebÛeer efJemce=leer
Pee}s}er nesleer. lÙee DeewheÛeeefjkeâ, efvepeeaJe Je efveefJe&keâej meceejbYeeves ce}e Pee}suÙee ceeveefmekeâ ÙeeleveebceOÙes YeieleefmebieebÛÙee efJemcejCeeves YejÛe Ieele}er.
Deehe}er }eskeâMeener oeMe&efvekeâ Øeesšeskeâe@} Je leLeekeâefLele mebkesâle peheCÙeeÛÙee Deónemeeheesšer efkeâleer efoJeme DeMeer mebJesoveeMetvÙe jenCeej?
lÙee efoJeMeer je°^heleeRÛee efveefJe&keâej-ceKKe Ûesnje heentve neÛe ØeMve ce}e meleeJet }eie}e Deens. veeskeâjMenebÛÙee metÛeveeyejngketâce ‘T"yeMee’
keâe{CeeNÙee Je lÙeebveer DeeKetve efo}suÙee Ûeewkeâesve-<eškeâesveele Ùeebef$ekeâheCes, efvepeeaJe ceveeves JeeJejCeeNÙee je°^heleeRÛÙee DeMee Jele&veecegUs DeeheCe
}eskeâMeenerÛeer peeveÛe keâe{tve Ieslees Deenesle. heCe lÙeeÛeer }epe vee hetJeeaÛÙee hebleØeOeeveebvee Jeeš}er Je DeeleeÛÙeener hebleØeOeeveebvee. je°^heleer ne
osMeeÛee vegmelee DeeÅe veeieefjkeâ veJns, lej je°^ØecegKe Demelees. heCe veeskeâjMenebÛÙee metÛevee Je Øeesšeskeâe@}ÛÙee mebkesâleebÛes heLÙeheeCeer peheleevee lÙeebÛeer
DeJemLee, keâUmet$eer yeeng}erÛÙee heg{Ûeer nesTve peeles. ns he©e hegjmkeâej mevceeveeJesUer peJeUtve heeefn}s. mevceeefveleebMeer yees}Ces lej otjÛe, heCe
Gmeves nmeeÙe}ener je°^heleeRÛeer peCet yeboerÛe DemeeJeer Demes Jeeš}s. lÙeebÛÙee iegUiegUerle MeeUer«eeceer ÛesnNÙeeJejÛeer Skeâner js<ee Deble:keâjCeyejngketâce
n}leevee efome}er veener. Deehe}s je°^heleer YeJeve peieele}s meJee&le cees"s je°^heleer YeJeve Deens. DecesefjkesâÛes JneF&š neTmener lÙeeheg{s Kegpes Deens.
mJeiee&leer} veboveJevee}e }epeefJeCeejs efoJeeCeKeeves DeeefCe ojyeej ve ceespelee ÙesF&} FlekeäÙee mebKÙesves efleLes mepe}s}s Deensle. lÙeeÛes DeJee{JÙe
mLeehelÙe, mebiecejJejeÛeer peceerve, lÙee meJeeËvee hes}tve OejCeejs DeJee{JÙe Keebye Je lÙeeojcÙeeve Jeeme keâjCeejer mceMeeveMeeblelee keâesCee}ener Jes[b
325
ke⤠Mekeâles, je°^heleer, lÙeebÛes veeskeâjÛeekeâj, }Jeepecee SJe{e ØeÛeb[ Demelees keâer, Feflenemeeleer} keâesCelÙeener meceüešebMeer leg}vee nesT Mekeâle
veener. je°^heleeRÛÙee efoceleer}e megKeemeervelesÛeer osJelee De°ewØenj lelhej Demeles. Ùee megKeemeervelesves Je megj#esves je°^heleeRÛeer pevelesMeer Heâejkeâle keâ¤ve
šekeâ}s}er Deens. osMeele}e meJe&meeceevÙe ceeCetme je°^heleer}e YesšCes DeMekeäÙe Deens. je°^heleer YeJeveeÛÙee nefmleobleer kewâoKeevÙeele JeeJejCeeNÙee
je°^heleeRvee lÙee heoeJe¤ve Kee}er GlejsheÙeËle, osMeeleer} pevelesÛÙee megKeog:KeeÛeer keâe[ercee$e keâuhevee vemeles. je°^heleeRveer pevelesheemetve Flekesâ
Deef}hle, mebJesoveenerve Je efvepeeaJe hegleUŸeemeejKes yeveCes KejesKejÛe DeeJeMÙekeâ Deens keâeÙe? je°heleeRveer DeeheuÙeele}e ceeCetme efpeJeble "sJetve JeeieeÙe}e
heeefnpes, yees}eÙe}e heeefnpes, keâejYeej keâjeÙe}e heeefnpes. veeskeâjMeeneRveer ef}ntve efo}s}s Yee<eCeÛe mebmeosle JeeÛetve oeKeJeCÙeeheÙeËle "erkeâ Deens, hejbleg
Flej owvebefove JÙeJenejele mJeÙebefveCe&Ùeeves JeeieCÙeeme keâenerÛe njkeâle vemeeJeer. heCe je°^heleeRveer keâesCee}e YesšeÙeÛes, keâesCee}e veener Ùeeyeeyelener lÙeebvee
mJeÙebefveCe&ÙeeÛes mJeeleb$Ùe veener. veeskeâjMene meebieleer} lÙee}eÛe Yesšleele. les heentve Deehe}e je°^heleer cnCepes veeskeâjMenebveer yeveJe}s}e mebJesoveeMetvÙe
‘jesyees’ Deens Demes Jeešles. lÙee}e vee FLe}e Meslecepetj efomele, vee FLe}e efiejCeer keâeceieej lÙee}e vee FLe}er Gheemeceej, og:Ke-oeefjõŸe efomesle vee
ceneieeF&ÛÙee Ye[keâlÙee pJee}e. efiejerkebâojele kegâhees<eCeecegUs ce=lÙegcegKeer he[Ceeje DeeefoJeemeer je°^heleeRÛÙee ieeJeerner veener. Ùee meieUŸee iees°eRefJe<eÙeer
je°^heleer keäJeefÛeleÛe keâener yees}}s lej lesner cebef$eceb[Ueves Je hebleØeOeeveebveer Jee jepÙehee}ebveer efo}suÙee ceeefnleerJejÛe. Deehe}s je°^heleer FLeuÙee
pevelesÛÙee megKeog:KeeMeer mecejme nesCÙeeFlehele mebJesovee#ece keâOeer nesleer} keâeÙe? efpeJeble ceeCemeemeejKes Ûee}tyees}t }eieleer} keâeÙe? ns peesheÙeËle
Ie[le veener leesheÙeËle keâ}e, meeefnlÙe Jeiewjs iees°eRyeö} keâojoeveerÛeer iees° lej otjÛe mecepeeÙe}e nJeer.
‘he©eßeer’ hegjmkeâej mJeerkeâejCÙeeÛÙee meceejbYeele ceer KetheÛe YeeJeefvekeâ Pee}es neslees, heCe ceePee lees Yeeye[sheCee "j}e. je°^heleer YeJeve veeJeeÛÙee
Depeœe-cenekeâeÙe keâeW[Jee[Ÿeeleer} lees yebeof Jeeve YeeJeveeMetvÙe ceveeves meJeeËvee hegjmkeâej osle DemeuÙeeÛes heeefnuÙeeveblej ce}ener efleLes kewâÅeemeejKes Jeeštve iegocejeÙe}e
Pee}s ‘he©eßeer’ hegjmkeâejeÛÙee KeesšŸee Øeefle‰sÛeer, obYeeÛeer Ûe{}s}er ceePeer veMee Kee[keâved Glej}er! lÙee efvepeeaJe meceejbYeeefJe®æ Deesj[tve G"eJes,
yeb[ keâjeJes, MeefnoebÛes efJemcejCe Pee}suÙee je°^heleer - hebleØeOeeveebvee ‘DeeOeer Yeieleefmebieebvee DeefYeJeeove keâje’ Demes megveJeeJes, Demes ce}e ceveesceve
Jeešle nesles; heCe keâe keâesCeeme "eTkeâ, lÙee keâeW[Jee[ŸeeÛee heefjCeece DemeeJee, efleLeuÙee mceMeeveMeeblelesves les yeU ceePÙeekeâ[tve efnjeJetve Iesle}s.
he©e hegjmkeâej meceejbYe Menero YeieleefmebieebÛÙee kegâyee&veerÛeer Ùeeo jeKetve lÙee}e DeefYeJeeove keâ¤ve meg¤ Pee}e Demelee, lej lÙee meceejbYeeÛeer
Meeve DeefOekeâÛe Jee{}er Demeleer. heCe lemes Ie[}s veener. Kejs lej ceePesÛe Ûegkeâ}s. efpeJeble ceeCetmener efpeLes ‘jesyees’meejKee mebJesoveenerve - YeeJeveeMetvÙe
yevetve peelees lÙee ef"keâeCeer MeefnoebØeleer ke=âle%elee jeKeeÙe}e ‘mce=leer’ Meeyetle jenCÙeeÛeer Dehes#ee ceer yeeUie}er keâMeer?
he©eßeerÛÙee efveefceòeeves ceer iees}efhe"Ÿeeheemetve je°^heleer YeJeveeheÙeËle heesnesÛe}es. lÙee mevceeveeceeies ceje"er meeefnlÙeele}s ceePesner keâener Ye}syegjs Ùeesieoeve
Deens ns efveefMÛele, hejbleg je°^heleer YeJeveele}e efJe<eCCe DevegYeJe heenlee. lees hegjmkeâej mJeerkeâejeÙe}e ies}es vemelees lej keâener efyeIe[}s vemeles Demes Deele
Jeešles Deens. he©e mevceeve keâmes DeeefCe keâOeer efceUleele, keâesCeeÛÙee efMeHeâejMeerJe¤ve efceUleele ns ce}e ceenerle nesles. keâejCe lemes hegjmkeâej ‘efceUJe}s}s’
ce}e Deveskeâ peCe ceenerle Deensle. lÙeeleuÙee keâeneRÛeer DeeheeheuÙee #es$eele}er keâeceefiejer lej DeieoerÛe veieCÙe Deens. lÙeebÛÙee leg}vesle ceePeer meeefnlÙe#es$eele}er
keâeceefiejer efkeâleerlejer hešerves mejme nesleer. heCe lejerner ce}e ne mevceeve keâoeefhe efceUt MekeâCeej veener ÙeeÛeer ce}e Kee$eer nesleer. keâejCe lÙee hegjmkeâejemee"er
meJe& ØeLece }eÛeej nesCÙeeÛeer leÙeejer Je peyejomle efMeHeâejMeerÛeer iejpe Demeles. ceePes DeeleeheÙeËle 7 keâefJeleemeb«en, 2 keâeobyeNÙee, 3 efÛebleveelcekeâ
}sKemeb«en, efveÙelekeâeef}keâebÛÙee mebheeoveeyejesyejÛe Je=òehe$eebletve mlebYe}sKeve melele meg¤Ûe Deens. hejbleg meeefneflÙekeâ KeelÙeeJej Heâkeäle SKeeÅeeÛe hegmlekeâeÛeer
veeWo Deme}suÙeebveemegæe ‘he©eßeer’ ÙeehetJeea efceUeuÙeeÛee Fefleneme Deens. lÙee leg}vesle ceePes meeefnlÙeeÛes Yeeb[Je} efkeâleerlejer hešerves cees"s nesles. heCe
leLeekeâefLele hegjmkeâejemee"er ceePeer efMeHeâejme keâjCÙeeÛeer FÛÚe, jepekeâerÙe efmeæevleeÛÙee obYeele De[keâ}suÙee [eJÙee he#eeÛÙee mebÙegkeäle DeeIee[er}e
keâOeer Pee}er veener Deved keâeB«esme jepÙekeâlÙeeËveener Pee}er veener. efMeJeeÙe lÙeemee"er ceerner mJele:ntve ØeÙelve keâOeerÛe kesâ}s veenerle.
melÙe keâe }heJeeÙeÛes?
meeOeejCe Ûeej ceefnvÙeebhetJeeaÛeer iees°.
DeeceÛes pÙes‰ Je DeeojCeerÙe efce$e efMeJemesveeØecegKe ßeer. yeeUemeensye "ekeâjs Ùeebveer ceePÙeekeâ[s DeÛeevekeâ ‘yeeÙees[sše’ ceeefiele}e. keâMeemee"er nJee,
ns ceer lÙeebvee efJeÛeej}s veener Deved lÙeebveerner ce}e meebefiele}s veener. 25 peevesJeejerÛÙee ceOÙeje$eer ie=nceb$eer }e}ke=â<Ce De[JeeCeer Je ie=nmeefÛeJeebveer hee"efJe}suÙee
leeje efceUeuÙee. efMeJemesveeØecegKeebveer ceePÙeekeâ[tve ‘yeeÙees[sše’ keâe Iesle}e neslee ÙeeÛes jnmÙe lesJne ce}e keâU}s. ‘YeejleerÙe meeefnlÙe kesâ #es$e ceW
efJeefMe° mesJee keâer ceevÙelee mJe¤he je°^heleerpeer Deehekeâes ‘he©eßeer’ mes mevceeefvele keâjles nw~ cesjer Deesj mes neefo&keâ yeOeeF&~’ Demee cepeketâj De[JeeCeer
Je ie=nmeefÛeJeebÛÙee leejsle neslee. efMeJeeÙe ce}e ‘he©eßeer’ hegjmkeâej Ieesef<ele PeeuÙeeÛes Je=òe ogmeNÙee efoJeMeer Je=òehe$eebletve PeUkeâ}s. ne hegjmkeâej ce}e
efMeJemesveeØecegKeebveer hejmhejheCes kesâ}suÙee efMeHeâejmeercegUs efceUe}eÙe, ns keWâõ mejkeâejÛÙee leejsveblej keâU}s}s jnmÙe peenerjheCes meebieeÙe}e ce}e
mebkeâesÛe JeešCÙeeÛes keâenerÛe keâejCe veener. G}š ceer Ye}eyegje keâmee keâe Demesvee, ceePÙeeleer} iegCe-DeJeiegCeebÛeer keâoj efMeJemesveeØecegKeebveer kesâ}er
lÙeeyeö} ceer lÙeebÛee ke=âle%eÛe jenerve.
ce}e ‘he©eßeer’ efceUeuÙeeveblej keâener heesšogKÙeebveer iejU Deeskeâ}er Deens. lÙeebÛeer ceer Ssmeer keâer lewmeer ke⤠Mekeâlees ÙeeÛeer lÙeebveener hegjshetj keâuhevee
Deens. heCe vemelÙee Jeeoele Meefkeäleheele ve keâjCÙeeÛes ceer "jJe}s Deens ns lÙee heesšogKÙeebveer Deehe}s YeeiÙe mecepeeJes. ce}e cee$e Skeâe iees°erÛee vesnceerÛe
ieJe& Jeešs}, lees cnCepes hegjmkeâejemee"er efMeHeâejMeerÛÙee MeesOeele ceOÙemLeebvee meesyele IesTve, ieu}er les efou}er DeMeer FlejebmeejKeer JeCeJeCe, Yeškebâleer
ceePÙee veefMeyeer Dee}er veener. ÙeeÛes meejs ßesÙe efve:mebMeÙe efMeJemesveeØecegKeebÛÙee keâojoeveer}e Deens. lÙeecegUsÛe ceer ‘he©eßeer’ hegjmkeâejeves ‘De}bke=âle’
Pee}es Deens. heesšogKÙeebÛÙee keâengjeheeÙeer les ‘melÙe’ ceer }heJeCeej veener Deved keâoeefhe veekeâejCeejner veener. ceie heesšogKes efkeâleerner Deesj[ keâjesle!
o
326
 DeecegÛÙee keâefJe kegâUe yees}t }eies} iee
ØemLeeefhele, DeØemLeeefhele ne Peie[e meveeleve Deens. ØemLeeefheleebÛÙee efJe®æ Deepe yeb[ hegkeâejCeejs GÅeeÛes ØemLeeefhele Demeleele. ceveg<ÙepeerJeveeÛÙee
meJe& #es$eeble ne Peie[e meelelÙeeves Ûee}}s}e Demelees. ceie les #es$e jepekeâejCeeÛes Demees Jee efJe%eeveeÛes. keâ}e-meeefnlÙeeÛes #es$ener Ùee}e DeheJeeo
veener. ØemLeeefhele efJe®æ DeØemLeeefhele ne Peie[e Flej #es$eebhes#ee keâ}e-meeefnlÙe #es$eeleÛe DeefOekeâ DeeefCe meelelÙeeves Ûee}}s}e Demelees. keâe}Ûee
DeØemLeeefhele mebØeoeÙe, GÅeeÛee ØemLeeefhele mebØeoeÙe Demelees. keâ}e-meeefnlÙeeÛÙee #es$eele keâesCeleener SKeeoe mebØeoeÙe DeyeeefOeleheCes efÛejkeâe} veebole
vemelees. meeefnlÙeele veJee mebØeoeÙe pevceeme Ùeslees, Jee{lees, efJekeâeme heeJelees. lÙeele keâener keâeUeves JewiegCÙes efvecee&Ce nesleele. lÙee JewiegCÙeebÛee efoJemeWefoJeme
Deeflejskeâ nesle peelees. ceie lÙeeefJe®æ Øeefleef›eâÙee Gcešt }eieleele. heg{s lÙeeÛe DeheefjneÙe& keâejCeeletve veJeerve mebØeoeÙe pevceeme Ùeslees. meeefnlÙe mebØeoeÙe
efveefce&leerÛes ns vesnceerÛesÛe (peerJeveeÛÙee Flej DebieebØeceeCes) efHeâjle jenCeejs jnešiee[ies 72JÙee ØemLeeefheleebÛÙee ceje"er meeefnlÙe mebces}vee}e efJejesOe
keâjCeeNÙee efJeõesner DeeefCe mekeâ} meeefneflÙekeâebÛÙee DeeÙeespekeâebvee vekeäkeâerÛe ceeefnleer DemeCeej! 72JÙee ØemLeeefheleebÛÙee meeefnlÙe mebces}vee}e heefjCeeceMetvÙe
efJejesOe keâjle ner oesvner mebces}ves meg¤ Pee}er DeeefCe mebhetvener ies}er. ØemLeeefheleebÛes meeefnlÙe mebces}ve vesnceerØeceeCes Jeepeleieepele heej he[le Deens. Ùee
heej he[CÙeele Jee*ceÙeerve ØeeCe veener, ns meg%eeme meebieCes ve }ies. pegves efškeâJetve OejCÙeeÛee FLes Deóneme Deens. veJÙee}e ve mJeerkeâejCÙeeÛee FLes
obYe Deens. mekeâ} DeeefCe efJeõesner meeefnlÙe mebces}veele menYeeie IesCeejs DeeefCe DeeÙeespekeâner Jej efJeJejCe kesâuÙeeØeceeCes efkeâleer ØemLeeefhele De$emLeeefhele,
efkeâleer yeb[Keesj efkeâleer pegveer Jee*dceÙeerve peeCeerJe lÙeeietve veJÙeeÛee mJeerkeâej keâjCeejs, Ùee Jeeoele cee$e ce}e he[eÙeÛes veener. lejermegæe veJÙee-pegvÙeeÛeer
Hetâšheóer Ùee meJeeËvee }eJe}er lej veJÙee meeefnlÙe peeefCeJeebÛee DeeefCe meeefneflÙekeâ cetuÙeebÛee Deóneme keâjCeejer DeeheuÙee meeefnlÙe efveefce&leerle; lÙeeÛeer
DeefYeJÙekeäleer keâjCeejer yeb[Keesj meeefneflÙekeâ ceb[Uer neleeÛÙee yeesšeJej ceespeeÙe}ener Ùeele meehe[Ceej veenerle. Ùee oesvner yeb[Keesj meeefnlÙe
mebces}veebÛÙee DeeÙeespeveeceeies Deehe}s vesnceerÛesÛe ÙeMemJeer hegjesieeceer (hegÛÚieeceer veJns) }sKekeâ-keâJeer Deensle, pes DeeheuÙee GYÙee DeeÙeg<Ùeele keâOeer
cegKeekeâ[sner ies}s veenerle DeeefCe hegÛÚekeâ[sner. Yeeef<ekeâ ke=âleerÛÙee DeLee&ves Jee*dceÙeerve ke=âleerÛÙee Øeeieeflekeâ DeLee&ves peeieÛesner n}le veenerle.
peveleepeveeo&veeÛÙee cevee}e DeeefCe DeefYeJÙekeäleer}e ›eâebeflekeâejkeâ Meyo peeefCeJeebveener ne}Jele veenerle. kegâ"uÙeeÛe DeLee&ves ner ceb[Uer Kemlee Keele
veenerle DeeefCe lÙeeiener keâjle veenerle. Ùeele}er yejerÛeMeer ceb[Uer ceOÙeceJeieeaÙe peeefCeJeebveer heÚe[}s}er. ogmeNÙeeÛÙee lej mees[eÛe heCe mJele:ÛÙeener
keâeheuÙee keâjbieUerJej cegleleevee keâe-ketâ keâjCeejer. ner oesvner meeefnlÙe mebces}ves efJejesOeeÛee efheheeCeermetj }eJetve Ie[}er. heCe lÙeebÛee mhee@vmej keâesCe ns
Depetvener ieg}omlÙeeleÛe Deens Demes veener! he[ÅeeDee[ }he}suÙee yees}efJelÙee OevÙeeÛÙee FMeeNÙeeJej cnš}s lej DeØemLeeefhele DeeefCe vekeäkeâer
cnš}s lej ØemLeeefheleÛe Pee}suÙee keâ}ce keâmeeÙeebveer #eerCe DeeJeepeele ner mebces}ves heej hee[ueer. Ùee meJe& ke=âlÙeeves cegbyeF& Menjele Ûeeuet DemeuesuÙee
meeefnlÙe mebcesueveeÛee yeeuener yeekeâe ner oesvner mebcesueves DeeefCe mebcesueves DeeÙeesefpele keâjCeejs ke⤠Mekeâ}s veenerle. peveleepeveeo&veeÛeer npesjer Ùee
mebces}vee}e Flekeâer nesleer keâer, DeeÙeespekeâebhewkeâer heg<hee YeeJes ÙeebÛes keâejYeejer ßeerÙegle YeeJes DeeefCe jlveekeâj celekeâjeRÛÙee meew.ner GheefmLele neslÙee keâer
veJnlÙee ÙeeÛeer Mebkeâe JeešeJeer! mekeâU MeyoeÛee DeLe& mecemle Demee Deens. lees ceje"erÛee DeeOegefvekeâ keâJeer peesleeryee HegâuÙeebheemetve meg¤ neslees. efJeõesn
ne meveeleve Meyo Deens. keâ}e-meeefnlÙeeÛÙee #es$eele lees yeb[KeesjerÛÙee DeefYeJÙekeäleerÛes ceeOÙece yevelees. ner yeb[Keesjer Ùee oesvner mebces}veeble efkeâleer nesleer
DeeefCe ÙeeÛes DeeÙeespekeâ DeeÙeg<ÙeYej Ùee yeb[KeesjeMeer efkeâleer yeebOeer} nesles? ner yeebOeer}keâer DeeefCe yeb[Keesjer ceePÙeemeejKÙee}e lejer yesie[erÛe Jeešles.
Ùee oesvner meeefnlÙe mebces}veeble efJeÛeejcebLeve Pee}s les Deeveg<ebefiekeâ meebØeoeefÙekeâ jepekeâejCeeefJe<eÙeer. ns jepekeâejCeer meòesJej cegUele Dee}s les }eskeâMeener
ceeiee&ves, keâ}e meeefnlÙeeÛÙee Debieeves Jee*dceÙeerve heÙee&JejCeele Ùee meebØeoeefÙekeâ meòee jepekeâejCeeves DeeCeeryeeCeer DeeCe}er, Demes Ùee mekeâ} efJeõesner
meeefnlÙe mebces}ve DeeÙeespekeâebÛes cnCeCes Deens. Kejs lej Demes ÙeebÛes cnCeCes Demes} lej Ùeemee"er jepekeâerÙe ke=âleerJe¤ve lÙeeÛee efJejesOe JneÙe}e nJee.
ne efJejesOe keâjCÙeeÛeer leekeâo lÙeebÛeer veener. keâejCe pevelee lÙeebÛÙeeceeies jepekeâerÙe Yee<esÛÙee DeLee&ves veener. hejbleg Ùee DeLee&ves cebLeve-ÛeÛee& iebYeerjheCes
Ùee mebces}veele PeeuÙeeÛes kegâ"sÛe Øeefmeæ Pee}s veener. Ùee oesvner mebces}veebÛÙee Úeheer} Yetefcekeâe ceePÙee neleele Deensle DeeefCe lÙee ceer ieebYeerÙee&ves
JeeÛetve keâe{uÙee Deensle. lÙee JeeÛeuÙeeveblej Ùee }eskeâebÛeer YetefcekeâeÛe ce}e DeefOekeâ mebefoiOe, mebMeÙeemheo Jeešt }eie}er Deens. Ùee
DeeÙeespekeâebceOe}s yejsÛemes keâcÙegefvemš DeeefCe keâenermes meesMeeef}mš Deensle. meesMeeef}mš keâcÙegefvemšebvee keâòe}Keesj DeeefCe ngketâceMeen cnCele Dee}s
Deensle. keâcÙegefvePeceÛÙee MeemevemebmLes}e cnCepes ef[keäšsšj Dee@Heâ Øees}sšsefjÙeve}e DeeefCe efleÛÙee mebkeâuheves}e ngketâceMeenerÛeer pevceoe$eerÛe
meesMeeef}mšebveer ceeve}er keâeÙe? efnš}jhes#ee mš@ef}ve peemle heeMeJeer mewleeve neslee cnCeCeejs meesMeeef}mš veJnles keâeÙe? DeeÙeespekeâeleuÙee omlegjKeö
heg<hee YeeJesÛe ÙeemebyebOeer DeefOekeâ Keg}emee ke⤠Mekeâleele. keâejCe lÙee nleØeYe meceepeJeeoer jepekeâejCeeleuÙee DeeefCe meebmke=âeflekeâ keâejCeeleuÙee
ef›eâÙeeMeer} keâeÙe&keâlÙee& Deensle. jepekeâerÙe meeefnlÙe #es$eele}e veeiejer DeefOekeâejeÛee meebØeoeefÙekeâ jepekeâejCÙeebveer kesâ}s}e DeefOekeâ mebkeâesÛe peeCeJelees.
jenlee jeefn}s keâcÙegefvemšebÛes. lÙeebvee Yeeb[Je}er }eskeâMeener DeeefCe lÙee }eskeâMeenerves efo}suÙee DeefYeJÙekeäleer mJeeleb$ÙeeÛee Pee}s}e, ve Pee}s}e mebkeâesÛe
meebmke=âeflekeâ DeeCeeryeeCeer keâe JeešeJeer? keâ}e-meeefnlÙeeefJe<eÙeerÛeer meJe&neje o=°er peer iee@keâea, h}sKeesvesJn, }sefveve, ceeDeesheÙeËleÛeer keâeÙe nesleer DeeefCe
veJnleer ÙeeÛeer jJebLe Ùee mekeâ} efJeõesner meeefnlÙeeÛÙee DeeÙeespeveeceeies Deme}suÙee keâcÙegefvemšebveer hejle keâjeJeer. MeemevemebmLee DeeefCe meeefnlÙe ÙeebÛes
DevevÙemeeOeejCe mebyebOe lÙeeves leheemeeJes. iee@keâeaÛÙee mecekeâe}erve-ceebos}smleeceÛeb keâeÙe Pee}b? Deieoer hejJeeheÙeËle keâcÙegefvemš meesuPesefvelMeerve efJejesOe
keâjlees cnCetve, megceej Jee*dceÙeerve kegâJeleerÛee meesuPesefvelMeerve ÙeeÛÙeeyeö} Ùee ceb[UeRveer keâeÙe Yetefcekeâe Iesle}er? me}ceeve jMoer DeeefCe lemeef}cee
vemejerve meebØeoeefÙekeâ jepekeâejCÙeeÛÙee }#Ùe "¤ve, lÙeebÛee ÚU Pee}e lÙeeyeö} Ùee ceneYeeieebveer keâeÙe kesâ}s? keâ}emeeefnlÙe }sKeketâ peeefCeJee Ùee
mJele:ÛÙee Yee<eshegjlÙee ceÙee&efole vemeleele. lÙee yengYee<eer, yengosMeer, Deeblejje°^erÙe Demeleele. [eJes hegjesieeceer keâer hegÛÚieeceer }sKekeâ cnCetve, Ùee
327
ceb[UeRveer SjJeer keâeÙe meeefneflÙekeâ ke=âlÙes kesâ}er? meeefnlÙeeleuÙee veJÙee peeefCeJeebvee eEkeâJee ØeJeenebvee Deehe}er ceekeäme&JeeoeÛeer Hetâšheóer mees[tve efkeâleer
oeo efo}er? ceje"er meeefnlÙeele oef}le meeefnlÙeekeâ[tve Dee}s}er efJeõesner keâefJelee DeeefCe oef}le meeefnlÙemegæe Ùee}e Ùee keâcÙegefvemš meeefneflÙekeâebveer
efkeâleer ceveceeskeâUer ceevÙelee efo}er? F&MJejermeòee, owJeJeeo, Oece&, ¤{er, hejbheje, ÛeelegJe&CÙe& ÛeewkeâšerÛee obYe, DeeefLe&keâ-meeceeefpekeâ Mees<eCe ÙeeefJe®æÛee
jesKe"eskeâ DeeJeepe DeeefCe }{e meeefnlÙeeleuÙee ØemLeeefheleebÛÙee cetuÙeebefJe®æ efo}e ies}e. lÙee}e lej Ùee #eCeeheÙeËle keâcÙegefvemšebveer keâOeer ceevÙelee
efo}er veener. oef}le meeefnlÙeele}s pes ceekeäme&Jeeoer veJnles, lÙeebÛÙeeefJe<eÙeer lej iejU DeeskeâCÙeeJÙeefleefjkeäle Ùee ceb[UeRveer, ogmejs keâeÙe kesâ}s les lÙeebveer
meebieeJes, jepekeâejCeele Deebyes[keâj DeeefCe Deebyes[keâjebÛÙee ÛeUJeUer}e efJejesOe kesâ}e. 52 mee}er keâcÙegefvemš jepekeâejCe Yejele nesles. jepekeâejCeele
keâcÙegefvemšebÛee peesj DeeefCe OÙesÙeJeeoerheCee neslee. lÙee JesUer Deebyes[keâjmeejKÙeebvee efveJe[tve osT vekeâeÛeer ke=âleer keâjCeejs keâcÙegefvemš, jepekeâejCeeÛes
DeeefCe meebmke=âeflekeâerkeâjCeeÛes OegjerCeeoer veJnles keâeÙe? efJeJeef#ele meebmke=âeflekeâ ceekeäme&JeeÅeebÛee ne efmeæevle Deens. Deelee les yeo}}s Demeleer} lej ns
megefÛevn cnCeeÙe}e nJes. Skebâoj, keâcÙegefvemš keâ}e-meeefnlÙeeÛee JÙeJenej ceekeäme&JeeoeÛÙee efmeæevleeMeerÛe pees[}s}e Demelees. lÙeebÛeer heesLeerefve‰leeÛe,
keâ}e-meeefnlÙeeÛÙee #es$ee}ener }eJe}er peeles. ner lÙeebÛeer Hetâšheóer meebmke=âeflekeâ DeeCeeryeeCeerÛe Deens. Ùee meeefneflÙekeâebhewkeâer kegâCeer ieesyee&ÛesJn meeefneflÙekeâ
heeleUerJej nesle Demes}, lej Deehe}er keâener njkeâle veener. nes ieesyee&ÛesJn meeefneflÙekeâ heÙee&JejCeele Deehe}sner iegCe GOeUCeej lÙeebÛee Dee#eshe DeeheCe
keâe IÙeeJee? Deehe}e efmeæevle mees[tve keâcÙegefvemšebveer keâOeer, meeefnlÙeeleuÙee veJÙee ØeJeene}e ceveeheemetve oeo efouÙeeÛes GoenjCe veener. ØemLeeefhele
meeefneflÙekeâ cetuÙeeefJe®æ oef}le meeefnlÙeeDeieesoj KeNÙee DeLee&ves pÙee }IegefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebveer yeb[ kesâ}s les yeb[ meeefneflÙekeâ peeefCeJesÛÙee DeLee&ves
oef}le meeefnlÙeeÛÙee leg}vesle JÙeehekeâ veJnles. heCe lÙee yeb[e}e efheJeUs yeb[ cnCeCÙeeÛeer ogyeg&æer Ùee keâcÙegefvemšebÛeerÛe nesleer. ceekeäme&Jeeoer }sKekeâ
keâJeer keâjleer} lesÛe Kejs mepe&veMeer} meeefnlÙe. ogmejs meeefneflÙekeâ efkeâleerner efpeefveÙeme Demeesle, les meeefneflÙekeâ veJnles; ne obYe, meebmke=âeflekeâ oeoeefiejerletveÛe
Dee}s}e veener keâeÙe? meebØeoeefÙekeâ meebmke=âeflekeâ oeoeefiejer-meceepemeòeeJeeoer meebmke=âeflekeâ oeoeefiejer ÙeebÛeer leg}vee peeCekeâejebveerÛe keâjeJeer. heoje}e
Keej KeeTve, eEkeâcele ceespetve meeefnlÙeele DeeefCe jepekeâejCeelener veJes efveefce&Ceejs Ùee mekeâ} efJeõesner DeeÙeespekeâebceOÙes ce}e lejer kegâCeer efomele veener.
‘Deelee efJeMJeelcekesâ osJes
lesCes JeeiedÙe%es lees<eeJes
lees<eesveer cepe ÅeeJes
hemeeÙeoeve ns’
ner DeMeer lÙeeceeieÛeer, veJeefveefce&leerÛeer mebkeâuheveener mekeâ} efJeõesner cnCeefJeCeeNÙeebvee efkeâleer pece}er Deens? lÙeebveer mJele: efvecee&Ce kesâ}suÙee obYeele,
meeefneflÙekeâ DeeCeeryeeCeerle lesner iegbletve he[}s veenerle keâeÙe? JeefnJeešerle}s ceje"er meeefnlÙe mebces}ve ns ØemLeeefheleebÛesÛe jeefn}s Deens. les efmLeefleJeeoer,
hejbhejeJeeoer Deens, nesles. pÙeebveer %eevesMJejer}ener vee keâOeer JesUsJej ceevÙelee efo}er, vee lÙee DeieesojÛÙee cegkegbâojepee}e, lÙeebveer vee legkeâesyee}e JesUerÛe
mJeerkeâej}s vee ÛeesKeesyee, veeceosJe DeeefCe veeceosJeeÛÙee peveeyeeF&}e, vee ‘Ùecegvee heÙe&švee’ÛÙee yeeyee he©epeer cegUWvee. efJeYeeJeleer efMe¤jkeâj, DeCCeeYeeT
mee"s, kesâMeJe cesßeece, veeceosJe {meeUebvee, YeeT heeOÙes, De®Ce keâes}škeâjebvee ceje"erle}e DeeOegefvekeâ keâJeer cnCetveÛe ßesÙe, vee lÙeebveer peesleeryee Hegâ}Wvee
efo}s. %eevesMJejebÛee mecekeâe}erve efkebâJee lÙeener Deieesoj cenevegYeeJe hebLe neslee. lÙeeves ceje"erÛee heeÙee jefÛe}e. ceje"erle ef}efnCÙeeÛee efve«en 12JÙee
Melekeâele heefnuÙeeboe lÙeebveer kesâ}e.
‘legceÛÙee Demceele, keâmceele ceer vesCeesiee
ÙesCes ceeefPeÙes mJeeceerÛee meeceevÙe heefjJee¤
veeieJes} iee
cepeMeer ßeer Ûe›eâOejs keâefLe}er ceje"er
leer ÙesÛeer hetmee’
meeceevÙe ceeCemee}e, peveles}e De«eYeeieer "sJetve peer DeefYeJÙekeäleer ceje"er 12 JÙee Melekeâeheemetve KeNÙee DeLee&ves Pee}er efle}e ØemLeeefheleebveer keâOeer
oeo efo}er veener. mebleebÛÙee veblej Dee}suÙee Jeeceve hebef[le, ceesjesheble, jIegveeLe hebef[le, efJeú} veeiesMe meecejepe Ùee hebef[leer keâJeeRveer mebmke=âle meeefnlÙeele}e
DeefYepeeleJeeo ceje"erletve DeeCetve ceje"er meeefnlÙeeJej }eotve "sJe}e. ns }eo}s}s DeesPes ceje"erÛÙee osneJe¤ve Depetve Kee}er GlejeÙe}e leÙeej veener. ce}e
Ùee ef"keâeCeer jeceosJe ÙeeoJeÛÙee ceje"er jepÙeeÛeer DeeefCe lÙeeÛÙee ojyeejeleer} ve=efmebn, MeuÙe, vejWõeÛeer Dee"JeCe ÙesLes nesles Deens. Ùeele}e vejWõ ne heg{s
Leesj keâJeer Pee}e. ve=eEmen MeuÙekeâefJelee keâjCeeNÙeebÛes YeeJeeÛes lÙeeves DevegkeâjCe keâ¤ve ®efkeäceCeer mJeÙebJej ceje"er Yee<esle ef}efn}s. lÙee JesUÛÙee meeefneflÙekeâ
cetuÙeebveer SJe{s Ùegkeäle nesles keâer, les SskeâuÙeeveblej jeceosJe ÙeeoJeves ner ke=âleer DeeheCe kesâ}er, jepeeves ef}efn}er cnCetve meebiesve. lÙeebveer ne «ebLe vejWõekeâ[s
efJekeâle ceeefiele}e. mJele:Ûes veeJe }eJeCÙeemee"er FÙes «ebLeerÛee DeYebieg cepe ÅeeJee. peslegefkeâ DeesJÙee eflelegkesâ Deemet DeeefCe meesveškeäkesâ DeesJeeefU Iee}erve.
jeceosJeeves oeKeefJe}suÙee Deeefce<ee}e vejWõ Yeg}}e veener. lÙeeves jeceosJee}e meebefiele}s keâer, ceer Demes keâjCes cnCepes ceePÙee keâJeer kegâUe}e yeóe
}eJeCes. vejWõ cnCelees, ‘‘vee jepes nes ÙesCes DeecegÛÙee keâefJe kegâUe yees}t }eies} iee’’ vejWõebveer DeeheuÙee DeefYeJÙekeäleerÛeer efJe›eâer kesâ}er veener. vejWõebÛeer
yeb[Keesjer DeJee&Ûeerve ceje"er meeefnlÙeeleer} yeb[Keesjeble Deepe lejer meehe[Ces keâ"erCe, yeb[Keesjer lÙeebpekeâ[s Deens. legce }{es, nce keâhe[s mebYee}les nw,
Deewj Jees keâhe[s ogmejs kesâ veneR nceejs Kego kesâ nw~ ®efkeäceCeer mJeÙebJej cegUele 1800 DeesJÙeebÛes nesles. vejWõ jepee}e vekeâej osTve Iejer hejle}e.
DeeefCe eflevner YeeJeebveer mJeÙebJejeÛÙee jepeeheemetve Ûees¤ve vekeâ}e keâjJeuÙee. lÙee efMeu}keâ Gj}suÙee vekeâ}e, Deepe 867 DeesJÙeebFlekeäÙeeÛe Deensle.
ØemLeeefheleebveer legkeâejece yeg[efJe}e. Deepe lÙeebvee vee De®Ce keâes}škeâj yeg[efJelee Ùesle, vee veeceosJe {meeU. Yeeb[Je}er oef}le, Meesef<ele peveles}e
DeefYeJÙekeäleerÛes DeefOekeâej efo}s Deensle. mee#eele hejcesMJej Kee}er Glej}e lejer, les Ùeeheg{s efÚCetve Iesle}s peeCeej veenerle. ØemLeeefheleebÛÙee meeefnlÙe
328
mebces}veele Ùeemee"er efJejesOe keâjCÙeeÛeer iejpe veener. lÙeeÛeer peeieener oeKeJetve osCÙeeÛeer iejpe veener. les meveeleveer efmLeefleJeeoer Deensle DeeefCe les
lemesÛe jenCeej. DeefKe} YeejleerÙe ceje"er meeefnlÙe ceneceb[U efmLeefleJeeoer Deens. lÙeeÛÙeeMeer efveieef[le Pee}suÙee meeefnlÙe heefj<eo, hegCes; meeefnlÙe
mebIe, cegbyeF&; Gppewve meeefnlÙe meYee, DeebOeM ØeosMe ceje"er meeefnlÙe heefj<eo, efJeoYe& mebmLee iewjmeeefneflÙekeâ ceb[UeRÛÙee neleele Deensle. lÙeebveer
efMeHeâejme kesâ}s}s meeefnlÙe mebces}veeÛes DeOÙe#e, keäJeefÛele meeefneflÙekeâ Demeleele. efveJe=òe MeemekeâerÙe DeefOekeâejer, Ûeeš&[& DekeâeTbšbš DeeefCe JÙeeheejer
ÙeebÛee YejCee Ùee meeefneflÙekeâ mebmLeebceOÙes Deens. DemeuÙee meeefneflÙekeâ mebmLeebveer ceevÙelee efo}s}e meeefnlÙe ceje"er mebces}veeÛee DeOÙe#e Demelees. pes
ceje"er mebces}ve ÙeeÛe iewjmeeefneflÙekeâ }eskeâebveer yees}eefJe}s}s Demeles lÙeeÛÙeeefJe<eÙeer Kejer meeefneflÙekeâ yeebOeer}keâer DemeCeeNÙeebveer keâe Deej[eDeesj[
keâjeJeer? ner cenemebIeJee}er ceb[Uer hejbhejsÛeer Yeebie hÙee}s}er Deensle. lÙeebÛee obYe Ùee ØemLeeefheleebÛÙee meeefnlÙe, mebces}veevee JÙeehetve jeefn}s}e Deens,
veJns lÙeebÛes heesšheeCeerner Ùee meeefnlÙe JÙeJenejeJej Ûee}le Demeles. DemeuÙee heesšYe¤bÛÙee efJe®æ KeNÙee meeefneflÙekeâ yeb[Keesjebveer Ûegvee Iee}tve
efMeceiee keâ¤ve Deehe}e DecetuÙe JesU KeÛeea keâe Iee}eJee? mekeâ} efJeõesner meeefnlÙeJeeuÙeebvee ceer cnCelees, DeeheCee}e Ùee ØemLeeefheleebvee KejbÛe
heÙee&Ùe ÅeeÙeÛee keâeÙe? ns ØemLeeefhele meeefnlÙe mebces}ve DeeefCe les Ie[JeCeejs Deehe}s kegâCeerÛe veenerle. ceie DeeheuÙee}e Deehe}s JeešCeeNÙee, Ùee}e
heÙee&Ùe MeesOeCeeNÙee }eskeâebvee legcner lejer efkeâleer Skeâ$e ke⤠Mekeâ}ele? Ùee ØemLeeefheleebÛÙee mebces}veeÛes mJeeieleeOÙe#e cegKÙeceb$eer ceveesnj peesMeer nesles.
les heeÙeGleej nesles. lÙeebÛÙee efleLes ÙesCÙee}e ÙeebÛee efJejesOe. ns meJe& veešŸe ceeUŸeeÛeer cekeâe DeeefCe keâesu¢eeÛes Yeeb[Ce ÙeemeejKes mecepe}s heeefnpes.
mJele:}e hegjesieeceer cnCeefJeCeejs vee keâOeer ØemLeeefheleebÛÙee efJe®æ DeeIee[er yeebOeleele, vee Skeâ$e Ùesleele. Skeâ$e Dee}s lej Denbkeâej DeeefCe obYeeÛÙee
cemleerle SkeâceskeâebMeer keâ}eieleer keâjle yemeleele. meeOee Jee*dceÙeerve Yeüele=YeeJener les efvecee&Ce ke⤠Mekeâle veenerle. meebmke=âeflekeâ }{eF& efpeLes keâjeÙeÛeer
efleLetve heUtve peeleele. DemeuÙee leLeekeâefLele efJeõesner mekeâ} meeefneflÙekeâebvee keâeÙe cnCeeJes? ØemLeeefheleebMeer Skeâe DeLee&ves mebyebefOele Deme}suÙee
Ùe. efo. Heâ[kesâ, kesâ. pe. hegjesefnle ÙeebÛee ØemLeeefhele meeefnlÙe mebces}veeJej}e yeefn<keâej mecepet Mekeâlees. heCe pes mebces}ve Ie[efJeCeejs Deehe}s veenerle
lÙeebvee vekeâes les ØeMve efJeÛee¤ve leLeekeâefLele efJeõesn mekeâ} meeefnlÙeJeeuÙeebveer keâeÙe meeOe}s? Ùee meJe& mebces}ve Oeebo}erle veejeÙeCe megJeXveer hegkeâej}s}e
yeefn<keâej ceePÙeemeejKÙee}e nemÙeemheo Jeešlees. ØemLeeefheleebÛes meJe& meesheeve mevceeveeves megJex DeepeheÙeËle Ûe{le jeefn}s. vescekeâer DeeleeÛe kegâ"s lÙeeÛÙeemee"er
ceeMeer efMebkeâ}er? efJeõesner mekeâ} meeefnlÙe mebces}ve DeeÙeesefpele keâjCeeNÙeeble Deveskeâ peCe lej ÙeeÛe megJex ceemlejebÛÙee Jeešsves peeCeejs Deensle.
meebmke=âeflekeâ DeeCeeryeeCeer DemeuÙeeÛes peenerj keâ¤ve pÙee 14 }sKekeâ–keâJeeRveer DeeefCe ØekeâeMekeâebveer pes he$ekeâ keâe{}s les megceej yegæerÛes Åeeslekeâ nesles.
pÙee jeceoeme YeškeâUebveer ØekeâeMekeâ cnCetve ceje"er Yee<esÛeer Deleesveele neveer keâjJe}er lÙeebÛeerner mener Ùee he$ekeâeJej nesleer. DemeuÙee iegvnsieejebÛÙee
ieUŸeele ieUe Iee}tve DeeefCe metj efceUJetve keâeÙe meeOe}s ns mekeâ} efJeõesner meeefnlÙeJeeuÙeebvee efJeÛeej}s heeefnpes.
o

329
 ceje"er Jee*dceÙeele}s meceepeJeeoer jesceBefšefmePeceÛes Ùegie mebhe}s
keâJeer kegâmegcee«epeebÛee heefn}e keâefJeleemeb«en ‘efJeMeeKee’ 1942 mee}er Øeefmeæ Pee}e. lÙeeveblej mJeeleb$Ùe}{Ÿeeleer} ‘Ûe}s peeJe’ÛÙee heJee&}e,
mene ceefnvÙeebveer meg®Jeele kesâ}er. osMeeleer} meeceeefpekeâ cnCeCÙeehes#ee jepekeâerÙe peerJeveeJej cenelcee ieebOeeRÛee meowJe ØeYeeJe neslee. ieebOeer ÙegieeÛeer leer
leUheleer ceOÙeevn nesleer. Ùee ceOÙeevnerÛÙee ØeYeeJeUerle ceeCemeeÛes meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe veJns lej meebmke=âeflekeâ peerJevener PeekeâesUuÙeeÛes efomeles. Øemlegle
ef"keâeCeer ce. ieebOeeRÛÙee peerJeveefJe<eÙekeâ Âef°keâesveeÛes mJe¤he meebieCÙeeÛes šeUtve, omlegjKegö cenelcee ieebOeeRvee De#ejJee*dceÙeeyeö} cnCee DeLeJee
}ef}le meeefnlÙeeyeö} cnCee keâeÙe Jeešle nesles ns heenCÙeemeejKes Deens. peerJeveeÛÙee efJeefJeOeeefJe<keâejeefJe<eÙeer mepeie Deme}s}s ieebOeer ÙeebÛes SketâCe
meJeeËieerCe Ûeefj$e DeYÙeemeuÙeeveblej Demes efometve Ùesles keâer, lÙeebvee meeefnlÙeeefJe<eÙeer DeemLee veJnleer. meeefnlÙe ns keâeuheefvekeâ cnCetve, Skeâe DeLeea les
DemelÙe Demeles, DeMeer melÙeeÛee Dee«en OejCeeNÙee Ùee cenelcÙeeÛeer OeejCee nesleer. }ef}le Jee*dceÙeehes#ee ieebOeeRpeeRvee JewÛeeefjkeâ efveyebOe Jee*dceÙeeÛes
Deekeâ<e&Ce nesles. DeemLee nesleer. FeflenemeeÛeeÙe& jepeJee[s, efMeJejece ceneosJe hejebpehes ieebOeerJeeoeÛes mJeerkeâejkeâlex Pee}s. les mee} 1920 Ûes meeOeejCele:
Oej}s peeles. ‘veJeekeâeU’keâej ke=â<Ceepeer ØeYeekeâj Keeef[}keâj Ùeebveer lÙeehetJeeaÛe }eskeâceevÙe efšUkeâebÛee jepekeâerÙe OÙesÙeJeeo mJeerkeâej}e neslee. lÙeebveerner
DeeheuÙee De«e}sKeeletve ieebOeerJeeoeÛee hegjmkeâej kesâ}e neslee. ieebOeer ÙegieeÛee efJeÛeej keâjleevee meebmke=âeflekeâ Ie[ecees[erÛÙee meboYee&le efnbot-cegm}erce Jeeo,
yeÇÇeÿeCe-yeÇÇeÿeCeslej Jeeo, mhe=MÙe-Demhe=MÙe JeeoeÛee DeheefjneÙe&heCes efJeÛeej keâjeJee }eielees, lÙeeÛe JesUer ceOÙeceJeieeaÙeebÛÙee ceveesJe=òeerÛeener efšUkeâebÛes
ceneefveJee&Ce PeeuÙeeveblejner 10 Je<ex ceneje°^eÛÙee jepekeâejCeeJej efšUkeâebÛÙee pene} jepekeâejCeeÛee ØeYeeJe jeefn}e. efšUkeâ pÙee efoJeMeer ies}s
lÙeeÛe efoJeMeer DemenkeâejeÛeer Iees<eCee ieebOeerpeeRvee kesâ}er nesleer.20 les 42 ne peJeUpeJeU 22 Je<eeËÛee keâeU Jee*dceÙeerve heÙee&JejCeeÛÙee °erves
heenCÙeemeejKee Deens. Ùee keâeUele meeceeefpekeâ ØeieleerÛee Skeâ ‘[^eÙeefJnbie Heâesme&’ cnCetve ceOÙeceJeiee&Ûeer Ssefleneefmekeâ Yetefcekeâe ve° nesTve ceOÙeceJeiee&Ûes
JeÛe&mJe mebheg°ele ÙesTve lees Goemeerve yevet }eie}e neslee. lÙeele}e ‘[^eÙeefJnbie Heâesme&’ner }eshe heeJet }eie}e neslee DeeefCe lÙeeves Jee*dceÙeeÛes mJe¤hener
yeo}}s. keâeJÙe ÙeMemes DeLe&ke=âles JÙeJenej efJebos - ceccešeÛeer ner ØeÙeespeveebÛeer Deveskeâlee. mekeâ}ØeÙeespeve YeeweflekeâYetle Jee*dceÙeerve ‘DeeuneoeefJe<eÙeerÛeer’
ns lÙeebÛes cnCeCes. SKeeÅee Jeiee&Ûee [^eÙeefJnbie Heâesme& yeo}lees lesJne lÙeeÛee keâ}ehe#ener yeo}lees. meeefnlÙe ns ceveesefJeveesoemee"er Demeles Demes
ceeveuÙeeveblejner; peerJeoMe&ve, GodyeesOeve, Deeveboefvee|celeer DeMeer ef$eefJeOe ØeÙeespeveebÛeer meb%ee 1920 hetJeeaÛÙee Jee*dceÙeeves peeCeerJehetJe&keâ mJeerkeâej}er
nesleer. lÙeecegUs meeceeefpekeâ ØeyeesOeveeÛes DeefOe‰eve, Jee*dceÙee}e Øeehle PeeuÙeeÛes efomele Deme}s lejer lÙeeveblej Jee*dceÙeerve #es$eele vesle=lJe keâjCeeNÙee
ceOÙeceJeiee&Ûeer Jee*dceÙeekeâ[s heenCÙeeÛeer Â<šer yeo}}er. }ef}le-}ef}leslej DeMeer Jee*dceÙeerve efJeYeeieCeer nesTve keâLee, keâeobyejer, veeškeâ, keâeJÙe
Ùeebvee }ef}le Jee*dceÙe ne mebkesâle ¤{ Pee}e DeeefCe Ùee Jee*dceÙeeÛes SkeâcesJe ØeÙeespeve Deieoer Ûekeäkeâ 1960 heÙeËle Deevebo osCes FlegkesâÛe ceÙee&efole
jeefn}s. 1930 hetJeea je°^erÙe ÛeUJeU Ûee}efJeCeeNÙee je<š^erÙe keâeB«esmeceOÙes yeÇÇeÿeCe Jeiee&Ûes ceOÙeceJeiee&Ûes ØeeyeuÙe nesles. yeÇÇeÿeCeslejebÛeer ÛeUJeU
Ûee}efJe}suÙee kesâMeJejeJe pesOÙeebveer keâeB«esmeceOÙes ØeJesMe kesâuÙeeveblej Oe¤ }eiesheCeeÛeer DeJemLee ØeeyeuÙe Deme}suÙee Jeiee&Ûeer Pee}er. keâeB«esme cesve mš^erce
Deme}er lejer efle}e Deebyes[keâjebÛÙee vesle=lJeeKee}er Ûee}Je}suÙee Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeÛes keâeÙece DeeJneve jeefn}s. yeÇÇeÿeCeJeiee&ceOÙes De«eYeeieer
Deme}suÙee efšUkeâ ØeJeeneves lÙeebÛÙee efveOeveeveblej je°^erÙe keâeB«esmeheemetve Heâejkeâle IesTve veJee meebØeoeefÙekeâ jepekeâejCeeÛee ceeie& mJeerkeâeje}e. Jee*dceÙeerve
heÙee&JejCee}e Demee meeceeefpekeâ heÙee&JejCeeÛeener Úso jeefnuee. Ùee heÙee&JejCeeuee ue#eCeerÙe yeveJeues 17ÛÙee jefMeÙeeÛÙee meceepemeòeeJeeoer ›eâebleerves. efleÛeer
heUJeeš leÙeej kesâueer øeWâÛe jepÙe›eâebleerves. Ùee peieele Ie[tve iesuesuÙee DeheefjneÙe& ›eâebleerÛee heefjCeece peieYejeleerue osMeebÛÙee meeceeefpekeâ, meebmke=âeflekeâ,
jepekeâerÙe heÙee&JejCeeJej nesle jeefnuee. ceje"er meeefnlÙe lÙeeletve ØeYeeJeMetvÙe jent Mekeâues veener. lÙee meeceeefpekeâ ØeMveeuee heefnuÙee ceneÙegæeveblej
Ûeeuevee efceUeueer. ogmeNÙee ceneÙegæeveblej DeefKeue peieeuee Yeer<eCe JeemleJeeuee meeceesjs peeJes ueeieues. Ùee meJeeËÛee heefjCeece Jee*dceÙeerve heÙee&JejCeeJej
Peeuesuee efomelees. hejbhejeJeeoer, GoejceleJeeoer, megOeejCeeJeeoer, Øeefleieeceer [eJes, GpeJes efJeÛeejebÛes GYes-Dee[Jes Úso ÙeeÛÙee heeÕe&YetceerJej 1930
meeueeveblej Heâ[kesâ-Keeb[skeâjebÛes ceje"er Jee*dceÙeele Ùegie DeJelejues.
o

330
 kesâlekeâjebÛÙee mecepegleermee"er Leess[smes DeJeeblej
DeeceÛes [eJes efce$e kegâceej kesâlekeâj ow. ‘ceneje°^ šeFcme’Ûes cegKÙe mebheeokeâ PeeuÙeeheemetve oj leerve-Ûeej ceefnvÙeebveer, keâener vee keâener efveefceòeeves
Deebyes[keâjer ÛeUJeUerJej keâekeâmheMeeaÙe heæleerves uesKe efuentve, SkeâoeÛes hegCÙekeâce& Gjketâve Iesleues Demes mecepetve Debie Pešketâve hegvne yeepetuee nesleele.
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee 109 JÙee peÙebleerefveefceòe DeMeeÛe heæleerÛee G[lee uesKe efuentve, les hegvne DeeheuÙee [eJÙeeheCeeÛÙee heojele
Lees[smes hegCÙe yeebOetve ceeskeâUs{ekeâUs Peeues. Ùee uesKeelener lÙeebveer ceePÙeemeejKÙee Deßeehe Deebyes[keâjJeeÅeeJej oesve Meyo efuentve ceePÙeeJejerue jeie
JÙekeäle kesâuee. kesâlekeâj ceePes uebieesšerefce$e veenerle. les ceePes mecekeâeueerve DeeefCe Lees[sHeâej meceefJeÛeejer Deensle DeeefCe les mJele: mejmegbos PeeuÙeeheemetve
DeepeleeieeÙele Ûeej DeeCÙeeÛes [eJÙee he#eebÛes meYeemeo ve neslee [eJÙee hegjesieeceer jepekeâejCeemee"er keâece keâjerle Deeues Deensle. lÙeebÛes ns [eJes mketâue
nesles DeeefCe Deens. efoJebiele keâcÙegefvemš he#eeMeer ÙeLeekeâeU Heâejkeâle IesTve veJepeerJeve mebIešvesheemetve ueeue efveMeeCe he#eeheÙeËle kesâuesuÙee peieoddJÙeeU
[eJÙee ØeJeemeeÛÙee efveefceòeeves JesUesJesUer pÙee Yetefcekeâe IesleuesuÙee lÙeebÛes efve<keâ<e& Deepe JeeÛeues keâer Deeheues ceveesjbpeve PeeuÙeeefMeJeeÙe jenle veener.
Deefle[eJÙee jepekeâejCeeÛÙee meceLe&veeheemetve les Jeie&mecevJeÙeeÛÙee YetefcekesâheÙeËleÛee veJepeerJeve les ueeue efveMeeCe ne Skeâ [eJee JewÛeeefjkeâ ØeJeeme Deens.
Deepe ueeue efveMeeCe he#e cnšuee, keâer Oeveoeb[iÙee meOeve MeslekeâNÙeebÛes ØeefleefveOeerlJe keâjCeeje [eJee he#e DemesÛe keâcÙegefvemš Jele&gUele yeesueues
peeles. kesâlekeâjebÛes JewÛeeefjkeâ GòejoeefÙelJe lÙeeÛe ØeJeemeeÛÙee Ú$eÚeÙesleues Deens. SjJner vee les ef[keâemš Peeues vee ef[keäueeme. keâcÙegefvemšebÛÙee Yee<esle
yeesueeÙeÛes Peeues lej Ùeemee"er meJe&mebieheefjlÙeeie keâjeJee ueeielees. kesâlekeâjebveer keâcÙegefvemš yeebOeeruekeâermee"er Demee [eÙejskeäš meJe&mebieheefjlÙeeie kesâuesuee
veener. [eJeer ceb[Uer DeOe&mejbpeeceer, DeOe&Yeeb[Jeueoejer Demes DeepeÛÙee meebmke=âeflekeâ-meeceeefpekeâ peerJeveeÛÙee DeJemLesÛes JeCe&ve keâjleele, lemesÛe JeCe&ve
kegâceej kesâlekeâjebÛÙee JewÛeeefjkeâ ceieogjeefJe<eÙeer keâjCÙeeÛee ceuee ceesn neslees. DeOex [eJes-DeOex GpeJes efJeÛeejJeble cnCepes DeeceÛes efce$e kegâceej kesâlekeâj.
keâcÙegefvemšebÛÙee Yee<esle lÙeebvee hesšeryegPJee& DeMeer efMeJeer neme[tve Deecner DeeceÛÙeeJej kesâuesuÙee šerkesâÛes Gós keâe{t Mekeâle veener. les pÙee heæleerves
Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee MeeskeâebeflekesâÛes efÛe$e JeCe&ve keâjleele, les JeemleJeJeeoer vemeles SJe{sÛe meebieCÙeemee"er Deecner ne uesKe efuenerle Deenesle.
oefuele heBLeme&ÛÙee mLeehevesuee ØeecegKÙeeves oesve jepekeâerÙe he#eebveer ceole kesâueer. JewÛeeefjkeâ DeeefCe hewMeeheeCÙeeÛeer veJns lej menevegYetleer DeeefCe Øeeslmeenve
osCÙeeÛeer. lÙeele pee@pe& HeâveeËef[meebÛee lÙee JesUÛee meceepeJeeoer ieš DeeefCe ogmeje kegâceej kesâlekeâj pÙeebÛes JewÛeeefjkeâ GòejoeefÙelJe ceeveleele lees ueeue
efveMeeCe he#e neslee. kegâceej kesâlekeâj lesJne ueeue efveMeeCe he#eeÛÙee keâe"ekeâe"eves Ûeeuele nesles, keâer cegKÙe ØeJeenele heesnle nesles ns Deelee Dee"Jele
veener. heCe lesJneheemetveÛes les DeeceÛes efce$e Deensle. jepekeâerÙe ØeJeenemeesyele keâuee-meeefnlÙe #es$eelener les JeeJejle JeeJejle Yeeb[JeueoejebÛÙee owefvekeâebÛes,
‘ceneje°^ šeFcme’Ûes Deepe les efJeÅeceeve mebheeokeâ Peeues Deensle. lÙeebÛÙee DeieesojÛes mebheeokeâ JÙeemebieer, melÙeevJes<eer hejbleg GpeJes hegjesieeceer (Øeefleieeceer
veJns) DemeuÙeeÛeer ÛeÛee& lesJne [eJÙee jepekeâejCÙeebÛÙee Jeleg&Uele Demes. kegâceej kesâlekeâj lÙeebÛÙee leguevesle lemes [eJesÛe cnšues heeefnpesle. ceer lÙeebvee
Ùee#eCeer lesJe{ŸeeÛe DeLee&ves [eJes ceevelees. ØelÙe#e ÛeUJeUerle keâece ve keâjlee, Heâeru[ Jeke&â ve keâjlee, pes ÛeUJeUerÛes JewÛeeefjkeâ vesle=lJe ke⤠heenleele
Deieoer DemeeÛe keâenermee Øekeâej kegâceej kesâlekeâjebÛÙee SketâCe jepekeâerÙe õ°sheCeeÛÙee yeeyeleerle Peeuesuee Deens. DeMee heæleerÛÙee ceb[UeRvee ÛeUJeUerÛes
Deble&efJe&jesOe Deble&ØeJeen ÙeeÛÙeeMeer keâenerÛe osCes-IesCes vemeles. ner ceb[Uer JewÛeeefjkeâ ce"eefOeheleer nesTve ØelÙeskeâ yeeyeleerle ceie Ghejs Yee<Ùe ke⤠ueeieleele.
kegâceej kesâlekeâj veeJeeÛÙee ceePÙee efce$eeÛÙee yeeyeleerle vescekesâ nsÛe Peeuesues Deens. cnCetve lÙeebvee [eJeer hegjesieeceer ÛeUJeU cees[tve keâe{Ceeje mejbpeeceer
meecebleer DeeefCe peeleerÙeJeeoer efJeÛeejebÛes keâeÙece Jenve keâjCeeje keâeB«esme he#e hegjesieeceer Jeešlees. peeieeflekeâerkeâjCeeÛeer, KeguÙee yeepeejhes"sÛÙee JeeleeJejCeeÛeer
Deeheues leLeekeâefLele [eJesheCe mees[tve ØeMebmee keâjeJeerMeer Jeešles. ÙeeÛe ceeiee&ves ceie les meJe&Ûe IešveebefJe<eÙeer Deeheueer Øeefleef›eâÙee JÙekeäle keâjerle peeleele.
Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee yeeyeleerle lÙeebveer JeemleJeJeeoer efÛebleve keâ¤ve ‘ceneje°^ šeFcme’ÛÙee De«euesKeele keâOeer peyeeyeoejerves efueefnues veener. Ùee
ÛeUJeUerÛeer Meeskeâebeflekeâe keâMeecegUs Peeueer ns MeesOele veenerle. veJee heÙee&Ùe megÛeJele veenerle. megÛeefJeuee lej lees keâeB«esmeyejesyej mecemle Deebyes[keâjer
pevelesves peeJes Ùee heæleerÛee Demelees. kegâceejÛÙee [eJesheCeeÛeer iebcele ner DeMeer Ùee heæleerJej GYeer Deens.
ceer keâeuener meÛÛee Deebyes[keâjJeeoer neslees, Deepener Deens DeeefCe YeefJe<Ùeelener jenerve. Deebyes[keâjJeeo ns ceePÙeemee"er DeefmeOeeje›ele Deens. hejbleg
ns DeefmeOeeje›ele mebkegâefÛeleheCeeÛÙee jepekeâejCeeJej, meceepekeâejCeeJej DeeOeejuesues veener. keâeB«esmeves [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛee DeeefCe Deebyes[keâjer
ÛeUJeUerÛee keâmee lespeesYebie kesâuee ÙeeÛee Yeueecees"e Fefleneme Deens. kesâlekeâj keâeB«esmeefJe<eÙeer Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee Deveg<ebieeves efueefnleevee ne
Feflenemener ueheJetve "sJeleele. YeejleerÙe jepekeâejCeeleerue JeefkeËâie keäueemeÛeer Ûe@ueWpe - [eJes hegjesieeceer DeeefCe oefuele jepekeâejCener - keâeB«esmevesÛe
meelelÙeeves cees[erle keâe{uÙeeÛee Fefleneme Deens. Deepe keâeB«esme oefueleebefJe<eÙeer, Deebyes[keâjer ÛeUJeUerefJe<eÙeer, [eJÙee hegjesieeceer he#eebefJe<eÙeer DeemLesves,
Øesceeves yeesueles. Ùee meJe& he#e DeeefCe ÛeUJeUeruee peJeU ke⤠ceeieles. lÙeeceeies keâeB«esmeÛee DeMegæ nslet DemeeÛe Deens keâer, Deeheueer iesuesueer meòee
hejle efceUefJeCÙeemee"er Ùee meJeeËÛeer ceole JneJeer. hegvne meòee Deeueer keâer let keâesCe? DeeefCe ceer keâesCe?
keâcÙegefvemš cnCetve - lÙeelener leLeekeâefLele keâcÙegefvemš cnCetve - efMeJemesvesJejerue kesâlekeâjebÛee jeie ceer mecepet Mekeâlees. heCe Ùee jeieeheesšer les pes
ÛegkeâerÛes, YeeJeveeØeOeeve nesTve efve<keâ<e& keâe{leele, les ceuee lejer hešle veenerle. ceer Deepe efMeJemesvesyejesyej oesmleer kesâueer leer meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛes
JÙeehekeâ ue#Ùe "sJetve - kegâCeeuee hešes ve hešes - efMeJemesvesuee ceer Deepe yengpeve meceepeeÛee Ùee jepÙeehegjlee lejer he#e ceevelees. efMeJemesvee keâeuener
Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee efJe®æ veJnleer DeeefCe Deebyes[keâjebÛÙeener efJe®æ veJnleer. keâeB«esme he#eeÛÙee DeeefCe efMeJemesvesÛÙee oesmleerÛeener hetJexefleneme
Deens. Deepe lÙee Feflenemeeuee cet"ceeleer osTve efMeJemesvee Heâej heg{s Deeueer Deens. ieleseflenemeeleuÙee kesâuesuÙee jepekeâerÙe ÛegkeâebÛee jeie, kegâceej kesâlekeâj
Deepe [tKe OejeJee lemee ceveele "sJele Demeleerue, lej ØeMveÛe Gjle veener. DeepeÛÙee jepekeâejCeeÛes meebØeoeefÙekeâ mJe¤he kesâJeU efMeJemesvescegUs efvecee&Ce
331
Peeues veener. lÙeeÛeer cegKÙe pevceoe$eer keâeB«esme he#e Deens. lÙeeefJe<eÙeer efJeJejCe keâ¤ve veenkeâ Ùee uesKeeÛeer peeiee ceer JÙeehet heenle veener. cenejslej meJe&
Demhe=MÙe meceepe yengmebKÙesves efMeJemesvesle Deens. keâefve‰ ceOÙeceJeie& DeeefCe keâeceieejJeie&ner efMeJemesvesÛee hee"erjeKee Deens. «eeceerCe Yeeieeleerue Úesše
Meslekeâjer, keâe¤vee¤ yeueglesoej Jeie&ner efMeJemesvesÛee hee"erjeKee Deens. mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUercegUs lÙee JesUer ceneje°^eleuee cegKÙe jepekeâerÙe
ØeJeenele [eJes hegjesieeceer he#e nesles. Deepe efMeJemesvesÛeer leerÛe DeJemLee Deens. ne cegKÙe ØeJeen peeleerDebleeÛÙee ue{eF&mee"er keâener ke⤠Mekeâlees, DeMeer
ceePeer OeejCee DemeuÙeecegUs ceer efMeJemesvesyejesyej ÙeeÛe Gefö°eves oesmleer kesâueer. jepekeâerÙe meewosyeepeer kesâueer veener, vee ceer efMeJemesvesÛÙee Skeâe hewMeeÛee
efcebOee Deens. Deebyes[keâjer ÛeUJeU JÙeehekeâ JneJeer, ne 1972 heemetve Iesleuesuee OÙeeme DeeefCe Yetefcekeâe ceePeer Deepener keâeÙece Deens. Ùee YetefcekesâÛÙee
hetle&lesmee"er efMeJemesvee DeepeÛÙee meboYee&le Yetefcekeâe Iesle, IesT Mekeâles DeMeer ceePeer OeejCee Deens. ÙeeÛe keâejCeecegUs ceer efMeJemesvesyejesyej Deens,
efMeJemesvesyejesyej meeceeefpekeâ Gefö°ebmee"er oesmleer kesâueer keâer, ceer Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee efJejesOekeâebÛÙee ÛeUJeUerÛÙee hebkeäleerle peeTve yemelees, Demes
Keesšs efuentve kesâlekeâj keâeÙe meeOeleele lesÛe ceuee keâUle veener? ceer efMeJemesvesyejesyej Deens Yeepeheyejesyej veener DeeefCe GÅee yeouelÙee heefjefmLeleerle
meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee Gefö°ebÛÙee DeLee&ves Yeepeheyejesyej iesuees, lej kegâceej kesâlekeâjebvee JeeF&š keâe JeešeJes? GoejerkeâjCeeÛes DeeefCe DeeefLe&keâ
megOeejCeebÛes heJe& pÙee vejefmebn jeJeebveer DeeefCe keâeB«esmeves kesâues lÙeebÛes SkesâkeâeUer ØemeejceeOÙeceeleues ØeJeòesâheCee kegâceej kesâlekeâjebveerner kesâues Deens. les
vejefmebn jeJe DeeefCe lÙee JesUÛeer keâeB«esme Úgheer YeepeheJeeueerÛe nesleer. Deeleener DeOetveceOetve JewÛeeefjkeâ hee"jeKeCe kegâceej kesâlekeâj Mejo heJeejebmeejKÙee
efyeueboj jepekeâejCÙeeÛeer keâjerle Demeleele. lÙee Mejo heJeejebÛes Úghes GpeJes DeeefCe peeleerÙe jepekeâejCe ÙeeefJe<eÙeer kegâceej keâOeer efve:he#eheeleer efuenerle
veenerle. heJeejebÛee hegueesoÛee ØeÙeesie GpeJÙee Øeefleieeceer pevemebIeeuee IesTve hetJeea ceneje°^ele Peeuee. Fbefoje ieebOeer DeeefCe Mejo heJeej ÙeebceOeuee
Deble&efJejesOe kegâceejves keâOeer DeeheuÙee uesKeveele DeOeesjsefKele kesâuee veener. Deepe keâeB«esme Heâes[tve, jepÙeele leLeekeâefLele Skeâe he#eeÛes Skeâ$eerkeâjCe keâ¤ve
DeeIee[erÛes mejkeâej Mejo heJeejebveer DeeCeues lÙeeÛee cetueeOeej cetueleòJeJeeoer ceeefHeâÙee cegmueerce jepekeâejCeer Deensle. lÙeeefJe<eÙeer kegâceej kesâlekeâj efuenerle
veenerle. cetueleòJeJeeoer cegmueerce heg{eNÙeebhes#ee cegmueerce meceepeeuee heg{s IesTve peeCÙeeÛeer leekeâo pÙee efJeÅeceeve jepÙe cebef$eceb[Uele DemeuesuÙee ngmesve
oueJeeFËkeâ[s Deens lÙeebvee heJeejebveer Ùee DeLee&ves efnjes yeveefJeuÙeeÛes kegâ"s efomele veener. kegâceejves ‘ceneje°^ šeFcme’ceOetve meebØeoeefÙekeâ DeeefCe hegjesieeceer
jepeekeâejCeeÛÙee Deveg<ebieeves DeepeJej pes uesKeve kesâues les SkeâleHeâea Jeešles; meJeeËieerCe Debieeves efJeÛeej keâ¤ve efve<keâ<e& keâe{CÙeeÛeer kesâlekeâjebÛeer cegUele
heæle veener. lÙeecegUs Skeâ ØekeâejÛee GhejsheCee lÙeebÛÙee efueKeeCeele Ghepele ÙesTve peelees. SKeeÅee efJe<eÙeemebyebOeer lÙeebÛeer Demeuesueer DeemLee DeeefCe
Øescener ÙeeÛe heæleerves GhejsheCee OeejCe keâjles. DeepeÛÙee Deebyes[keâjer ÛeUJeUerefJe<eÙeer efueefnleevee ÙeeÛe Ûegkeâe les keâjleele. Ùee ÛeUJeUerÛes Kejs
vegkeâmeeve pÙeebveer kesâuesues Demeles lÙeebvee les oes<e osCÙeeme OepeeJele veenerle.
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes peeleerDebleeÛes Je Jeie&DebleeÛes mJehve Deepe hegjs keâjCes, ns DeepeÛÙee Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛes Gefö° Deens. Ùee
°erves Ùee ÛeUJeUerleerue ceb[Uer kegâ"s Deensle? kegâceej ÙeeÛee Dee{eJee keâe Iesle veener? pÙeebveer Deebyes[keâjer ÛeUJeU mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛÙee
oeJeCeeruee yeebOetve lÙee ÛeUJeUeruee Skeâe peeleerÛes mJe¤he efoues lÙeebvee kegâceej oes<e osle veener. Demhe=MÙeebceOeerue Demhe=MÙelee ve° keâ¤ve Demhe=MÙeebÛeer
heesueeoer jepekeâerÙe Skeâpetš keâesCe efvecee&Ce nesT osle veenerle? leer Skeâpetš cegKÙe ØeJeeneMeer pees[uÙeeefMeJeeÙe peeleerDebleeuee meg®Jeele nesCeej veener. ns
keâesCe nesT osle veener? oefuele Meesef<eleebÛÙee SkeâpegšerÛee yeeyeemeensyeebÛee efmeæevle Ùee Jeiee&ÛÙee meJeËkeâ<e cegkeäleerÛÙee Gefö°eÛee neslee. Ùee Gefö°ebÛÙee
pegUCeerleues De[mej keâesCe ÙeeJej keâOeer kegâceejves DeeheuÙee uesKeveeletve yeesš "sJeuesues veener.
Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle Yeeweflekeâ Mees<eCeeefJe®æÛes ue{s GYee¤ ve osCeejs keâesCe? Demhe=MÙeebceOeueer Demhe=MÙelee ve° ke⤠ve ceeieCeejs keâesCe?
Demhe=MÙeebceOeerue Demhe=MÙelee npeejes Je<ex Ûeeuele Deeueer. yeeyeemeensyeebÛÙee nÙeeleerlener leer nesleer DeeefCe lÙeebÛÙee efveJee&Ceeveblejner leer jeefnueer ÙeeÛes cegKÙe keâejCe
keâeB«esme he#e. lÙeebveer Pees[eHeâes[eÛeer veerleer Jeehe¤ve DeeheuÙee meòeeefheheemet jepekeâejCeemee"er Demhe=MÙelesÛee Jeehej vesnceer keâ¤ve Iesleuee. Demhe=MÙeebceOeueer
Demhe=MÙelee efškeâCÙeeÛes cegKÙe ogmejs keâejCe -Deebyes[keâjer ÛeUJeUerves [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebvee DeefYeØesle Demeuesuee oefuele-Meese<f eleebÛee JÙeehekeâ he#e GYee
kesâuee veener. DeepeÛÙee efJeefJeOe iešelešeble efJeYeeieuesuee efjheefyuekeâve he#e peeefleJeble SkeâpeeleerÛÙee peveeOeejeJej DeeOeejuesuee Deens. kegâceejves ceePÙeemeejKÙee
ÚesšŸee keâeÙe&keâlÙee&Jej efueefnCÙeehes#ee ÙeeJej efueneJes. hejbleg kegâceejuee Demes Kejs efueefnCÙeeÛes JeeJe[s Deens.1972 meeueer heBLejÛÙee mLeehevesheemetve
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee JÙeehekeâ YetefcekesâÛee ceer Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle Dee«en Oejle Deeuees DeeefCe keâecener keâjle Deeuees. heBLej mecemle
Demhe=MÙeebÛÙee DeeefCe Meesef<eleJeiee&ÛÙee GlLeeveeÛeer ÛeUJeU nesCÙeemee"er Oe[he[le jeefnuees. ceePee Úesšemee ØeÙelve ÙeMemJeer nesT efouee veener. pÙee
mebkegâefÛele keâce&" Deebyes[keâjJeeÅeebveer nesT efoues veener lÙeebvee kegâceejves keâOeer yeesue ueeJeuee veener. Demhe=MÙe DemeCes cnCepes DeuhemebKÙe DemeCes. ner
DeuhemebKÙee Meesef<ele meceepeeÛÙee yejesyej oesmleer kesâuÙeeefMeJeeÙe mebheCeej veener, Demes cnCeCeeNÙee Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle 70-80 ÛÙee oMekeâeleuee
ceerÛe neslees. keâcÙegefvemš cnCetve pÙee JesUer ceePeer efveYe&lme&vee kesâueer lÙeebvee kegâceejves keâOeer yeesue ueeJeuÙeeÛes ceuee Dee"Jele veener. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛee
JÙeehekeâ Oeeiee Oe¤ve, Deepe ceer efMeJemesvesyejesyej meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee DeLee&ves keâener ke⤠ceeielees, lesner kegâceejuee DeeJe[le veener. kegâceejÛeb
cee$e ceePÙeeJej Kejb Øesce Deens. efMeJemesvesyejesyej ceer iesuees ns meejKeb lÙeeuee [eÛeleb DeeefCe cnCetveÛe lees DeeheuÙee ‘ceneje°^ šeFcme’ÛÙee uesKeele Ùee
vee lÙee efveefceòeeves, ceePÙeeJej OeeshešŸee Ieeuele Demelees. DeMee heæleerves Øesce JÙekeäle keâjCÙeeÛeer kegâceejÛeer heæleer keâewlegkeâemheoÛe cnšueer heeefnpes.
Deepe jepekeâejCeeÛes meJe& meboYe& yeoueues Deensle. [eJeb kegâCeeuee cnCeeJeb GpeJeb kegâCeeuee cnCeeJeb, ÙeeleuÙee meercee hegmeuÙee iesuÙee Deensle. [eJÙee
he#eeÛes ›eâebeflekeâejkeâlJe kesâJneÛe mebheg°ele ÙesTve lesner mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛÙee oeJeCeeruee yeebOeues iesues Deensle. meòee nsÛe [eJÙeebmee"er ue#Ùe JneJes ns
SkeâeDeLeea ueebÛÚveÛe Deens. pÙeebvee keâ°keâjer Jeiee&Ûeer DeefOemeòee DeeCeeÙeÛeer nesleer lÙeebÛes Demes keâe JneJes? ÙeeJej kesâlekeâjebveer $eesškeâ ve efueefnlee SkeâmebOe
Demeb lejer efueneÙeuee nJeb. ns efueefnleevee meòesÛÙee jepekeâejCeeÛes veJes meboYe&ner lÙeeves ue#eele IÙeeJesle. Demes Peeues lej lÙeebÛee efMeJemesvee-Yeepeheekeâ[s
heenCÙeeÛee heejbheefjkeâ [eJee Âef°keâesvener yeouesue. Deeblejje°^erÙe jepekeâejCeele jefMeÙee keâesmeUuÙeeheemetve veJÙee DeeefLe&keâ GoejerkeâjCeeÛÙee mebkeâuhevesheÙeËleÛee
332
Dee{eJee IesTve, kesâlekeâj veJeer ceeb[Ceer DeOetveceOetve keâjleevee efomelees. je°^erÙe jepekeâejCeeleues yeoueles meboYe& ue#eele IessTve cee$e lees pegveerÛe ceeb[Ceer keâjlees.
ner ceeb[Ceer heesefLeefve‰slesMeer yeebOeuesueer Demeles. [eJÙee hegjesieecÙeebÛÙee keâjCeer DeeefCe keâLeveer osMeeÛÙee jepekeâejCeele keâeÙe Heâjkeâ Peeues? DeeceÛÙee jepÙeele
oer[Mes Je<eeËÛeer hegjesieeceer, meeceeefpekeâ efJeÛeejebÛeer hejbheje Deens. Ùee hejbhejsÛee keâcÙegefvemšebveer-ceekeäme&JeeÅeebveer efkeâleer Deeye jeKeuee. [ebies Demeleerue,
Scesce peesMeer Demeleerue, lÙeebveer 100 škeäkesâ keâOeer Deebyes[keâjebvee heeef"byee efouee veener DeeefCe lÙeebÛÙee ÛeUJeUerueener peeleerDebleeÛeer ÛeUJeU
mebyeesOetve efleÛÙeeMeer keâOeer $e+CeevegyebOe pees[uee veener. Deepe pees[uee lesJne JesU efveIetve iesuesueer Deens. [eJes DeepeÛÙee jepekeâejCeele efve<ØeYe Deensle
DeeefCe meceepeeJej lÙeebÛeer hekeâ[ veener. osMeeleerue keâeceieejJeie& hetCe& lÙeebÛÙee meesyele veener DeeefCe Meslekeâjerner. Deeblejje°^erÙe meceepeJeeoer-meecÙeJeeoer
ÛeUJeUerJej kegâceej Yee<Ùe keâjlees. ceie osMeeleerue yeouelÙee jepekeâejCeeyeöueÛe heesefLeefve‰lee keâe? efnbot cetueleòJeJeeÅeebvee šerkesâÛes ue#Ùe "jefJeCeeje
kegâceej cegmueerce ceeefHeâÙee cetueleòJeJeeoer mebIešvee Ùeeyeöue yeesuele veener. Ùee osMeele yengmebKÙeekeâ Deensle. lÙeebÛeer ceeveefmekeâlee ue#eele IesTve efMeJemesvee
DeeheuÙee je°^Jeeoer YetefcekesâMeer ner yengmebKÙe ceeveefmekeâlee pees[t ceeieles - ÙegkeälÙee DeeefCe [eJehesÛe jepekeâejCeele DešU Demeleele. efMeJemesvesÛÙee
[eJehesÛeeÛee Yeeie efnboglJe Demesue lej lÙeele JeeJeies les keâeÙe? Oecee&ves efnbot Demeuesues peeefleJeble keâcÙegefvemšner Deeheues efnbot jerefleefjJeepe, hejbheje,
keâce&keâeb[ Ùeeletve ve megšuesues ceuee ceenerle Deensle. lÙeebÛÙee meesMe@efuePece, lÙeebÛee meskeäÙegue@efjPece yeensjÛÙeebmee"er Demelees. GbyeNÙeeÛÙee Deele, Iejele
ogmejsÛe Demeles. meceepeelener JeeJejleevee DeeheuÙeeÛe peeleerMeer lÙeebÛes jesšeryesšer JÙeJenej Demeleele. [ebies, Smesce peesMÙeebveer efmeæebvleemee"er DeeheuÙee
ueskeâeryeeUeRÛeer ueives keâOeer cegmeueceeveebMeer, Demhe=MÙeebMeer ueeJeuÙeeÛes ceuee lejer Dee"Jele veener. lÙeebÛÙee Iejele DeeefCe MegYecebieue keâeÙeeËle lÙeebÛÙee
peeleerÛee osJe DeeefCe peeleerÛeer ›eleJewkeâuÙes DemeleeleÛe. efnbogmLeeveer keâcÙegefvemš Ùeelener ceneje°^eleerue keâcÙegefvemš keâOeer meJeeËieerCe DeLee&ves yeouele
veenerle. lÙeeÛee Skeâ DeblemLe Yeeie mJele:ÛÙee peeleerMeer, Oecee&Meer pees[uesuee Demelees. kegâceejves Ùee meJeeËJej efueefnCÙeeÛeer Depetvener iejpe Deens.
veeceosJe {meeUJej efueefnCes lÙeeuee menpe peceles ÙeeJej efueefnCes cee$e pecele veener! keâcÙegefvemšebÛee yeeuesefkeâuuee ueeueyeeie YeieJee keâe Peeuee? ÙeeÛes
Gòej kegâceejves lejer MeesOeeJes. Iešvesyeöue lÙeeves efueneJes Ùee Iešvee meefceleerJej keâcÙegefvemšebveer yeefn<keâej šekeâuee. kegâceejmeejKÙeebvee Iešvesyeöue Øesce
keâe JeešeJes? keâcÙegefvemš cnCetve mJele:ÛÙee efJeÛeejeMeer ØeleejCee keâjCes kegâCeeueener DeeJe[le DemeeJes!
o

333
 DeeÙe&-DeveeÙe& owJeleebÛee JeCe&mebkeâj
F&Õej keâuhevesÛee Deble, F&Õej keâuhevesveblejÛes peie ns DeepeÛÙee DeeOegefvekeâ meceepeeÛes JÙeJeÛÚsokeâ ue#eCe Deens. %eeve, efJe%eeve, leb$e leb$e%eeveeÛee pemee
PeheešŸeeves efJemleej nesle peeleesÙe lemelemee osJe, osJeeÛes MeeŒe Ùeebheemetve ceeCetme Heâejkeâle Ieslees Deens. peie heeef§eceelÙe DeeefCe heewJee&lÙe Ùee oesve efJeefYeVe
JewÛeeefjkeâ hejbhejeble efJeYeeieues Deens. lÙeele legueveelcekeâ°Ÿee DeeheuÙee osMeeÛee DeeefCe mebmke=âleerÛee efheb[ efJeMes<e keâ¤ve DeOÙeelceefJeÅesÛÙee hejbhejsves mebhe=keäle
Peeuesuee efomelees. lÙeecegUs Ùee DeLee&ves lÙeeÛeer heejbheeefjkeâlee Kethe DeheefjJele&veerÙe Deens. DeeheuÙee Oecee&lcekeâ, leòJekeâejCeele, DeeÛeej-efJeÛeejele cegKÙele:
Éwle Demetve, DeeheuÙeekeâ[uee yengleebMeer meceepe DeepeÛÙee DeeOegefvekeâ leòJeefÛebleveelcekeâ heÙee&JejCeeheemetve Kethe ceeies Deens. ØeYegmeòee, veMeerye, keâce&efJeheekeâeÛee
efmeæevle Ùeeheemetve lÙeecegUs lÙeeÛeer megškeâe veener. hebÛeebie DeeefCe cegntle& heentveÛe DeeheuÙeekeâ[uÙee ob[meòeener DeepeÛÙee peieeÛÙee mheOexle hejceeCet hejer#eCe
keâjCeej DeeefCe DeCJeŒeebÛeer ÛeeÛeCeer IesCeej. ØeYegmeòee, veMeerye Ùeele JeeJejCeej Deeheuee meceepe Ùee meJeeËcegUs DeefOekeâ meefn<Cet cnCeCÙeeSsJepeer meesefMekeâ
nesTve iesuee Deens. DevÙeeÙeeÛee Øeeflekeâej keâjCÙeeÛeer, yee¢e Dee›eâceCeeÛee Øeeflekeâej keâjCÙeeÛeer lÙeeÛeer #ecelee SketâCe DeLee&ves Goemeerve Demeles. lÙeeletve
lÙeeÛee mJele:yeöue Denbieb[ keâ[Jee yevetve lees HegâšerjheCeeuee yeUer he[tve owJeJeeoeÛÙee Deenejer peelees. 1924 meeueer yeš^eË[ jmesueves efJeueøesâ[ JesueeHeâÛÙee
‘o mheerefjÛÙegDeue yesefmeme Dee@Heâ [scee@›eâmeer.’ Ùee hegmlekeâeuee ØemleeJevee efueefnleevee heeef§eceelÙe mebbmke=âleerÛeer Ûeej JewefMe°Ÿes veceto kesâueer Deensle. Yeeweflekeâ
efJeÅee-Ùeb$ekeâuee, ueeskeâmeòee DeeefCe keâce&Mekeäleer ner Ûeej ue#eCes heeef§eceelÙe leòJeefÛebleveelcekeâ hejbhejsÛeer lÙeebveer meebefieleueer. ÙeecegUs heeef§eceelÙe peie
ØeieefleheLeeJej iesues Deens. DeeheCe DeOÙeelce efJeÅesle De[keâ}es. heeefMÛeceelÙe }eskeâ YeeweflekeâefJeÅesÛes mJeerkeâejles Oeveer Pee}s. F&MJejer keâuhevesÛee Deble
DeeefCe F&MJejeveblejÛes peie ketâce&ieleerves DeeheuÙeekeâ[}e meceepe Deepe mJeerkeâejCeeje efomelees Deens. F&MJej DeeefCe F&MJejeveblejÛes peie mJeerkeâejleevee
Deehe}e Deuhemee DeeOegefvekeâ meceepe Yeeweflekeâ efJeÅesle iegbleleevee efomele Deme}e lejer yengmebKÙe meceepe Ùee mebkeâuheeletve otj Deens. %eeve, efJe%eeve,
leb$e%eeve, ueeskeâmeòee lÙeeÛÙeemee"er DeJeIe[Ûe PeeuÙee Deensle. Ùee efJeMJeeÛee keâlee& kegâCeer Deens keâer veener? ne Ùe#eØeMve Deepener lÙeeÛÙeemee"er
DešU Pee}e Deens. DeeheuÙeekeâ[uÙee leLeekeâefLele meskeäÙeg}jJeeÅeebvee ‘efnbot mebmke=âleer’ cnCeCes ne Meyo DeeJe[le veener. ns meskeäÙeg}jJeeoer SjJner
DeeOegefvekeâ Demeleele Demesner veener. lÙeebÛÙeemee"er veJns, hejbleg mebmke=âleer Gu}sKeeÛÙee ef}efnCÙee-yees}CÙeemee"er JÙeehekeâ meb%ee cnCetve eEnot ne Meyo
DešUÛe nesTve yemelees. lÙeevegmeej ef}neÙeÛes Pee}s lej Deehe}er efnbot mebmke=âleer SkeâÛe F&MJej, SkeâÛe Øesef<ele, SkeâÛe Oece&«ebLe ceeveCeejer DeMeer
Skeâelce mebmke=âleer veener. efleÛee iegCeoes<e cnCetve veJns lej ns efleÛes Keeme JewefMe°Ÿe Deens. cnCetve efnbot mebmke=âleer ‘efnbot’ Ùee veeJeeKee}er JeeJejCeeje
DeveskeâefJeOe mebmke=âleerÛee mecegÛÛeÙe Deens. Ùee mebmke=âleerÛÙee hejbheje efYeVeÛe veJns lej hejmhej efJejesOeerner Deensle. efnbot veeJe OeejCe kesâuÙeeveblejner
lÙeebÛes JesieUsheCe ve° nesle veener. DeeheuÙee Ùee mebmke=âleerle JesieJesieUŸee leòJeebÛee hegjmkeâej keâjCeejs hebLe, mebØeoeÙe Deensle. Ùee meJeeËÛee DebleYee&Je
efnbot mebmke=âleerleÛe neslees. Ùee mebmke=âleerle F&MJejJeeoer Deensle, DeveerMJejJeeoer Deensle. Éwleer Deensle, DeÉwleer Deensle, Jewefokeâ Deensle. DeJewefokeâ
Deensle. Ùee meJeeËÛeer GheemÙe owJeles efYeVe Deensle. lÙeebÛÙee DeeÛeejheæleer efve leòJe%eeves efYeVe Deensle. Ùee meJe& hebLeebÛes, ØeJeenebÛes cee$e Skeâe
yeeyeleerle ØeecegKÙeeves Skeâcele Deens. heg®<eeÛes megKe ns meeOÙe Demetve Œeer ns Ùee megKeeÛes meeOeve Deens. Œeer}e DeeheuÙee mebmke=âleerle ogÙÙeceÛe ceeve}s
ies}s Deens. ŒeerÛÙee DeefmlelJeeÛee mJeleb$eheCes efJeÛeej keâjCÙeeÛee ØeMve DeeheuÙeekeâ[uÙee mebmke=âleer j#ekeâebvee cenòJeeÛee Jeešle veme}e lejer Ùee
efJeÛeemejCeer}e Úso osCeeje Skeâe #eerCe ØeJeeneÛee DeheJeeo Deens. Ùee ØeJeeneÛee mebyebOe SkesâkeâeUer DeeheuÙee osMeele DelÙeble ØeYeeJeer Deme}suÙee
ceele=meòeekeâ heæleerMeer pees[}e ies}e Deens. heg®<emeòeekeâ DeeÙe& DeeheuÙee osMeele ÙesCÙeehetJeea ÙesLes efmLejeJe}suÙee DeveeÙeeËceOÙes ceele=meòeekeâ
heæleer ¤{ nesleer. leòJe%eeve DeeefCe ceeveJeJebMeMeeŒeeÛee mebMeesOekeâ ceeMe&} ÙeeÛee Ùee °erÛee efve<keâ<e& Deelee peJeUheeme meJe&ceevÙe Pee}s}e
Deens. efmebOetheemetve les veeF&}heÙeËleÛÙee ØeosMeele SkesâkeâeUer ceele=meòeekeâ meceepeJÙeJemLee nesleer. ns cele Deelee efJeÉeveebveer mJeerkeâej}s veener.
ceeveJeer mebmke=âleerÛÙee efJekeâemeeÛee Skeâ šhhee Demee neslee keâer, DehelÙeefveefce&leerÛÙee Øeef›eâÙesceOÙes heg®<eeÛes keâener mLeeve Demeles, ns ceeCemee}e
ceenerleÛe veJnles. lÙeecegUs Œeer lÙeeÛÙeemee"er De}ewefkeâkeâ nesleer. DehelÙeefvee|celeerÛes meeceLÙe& Deme}s}er osJeleeÛe Deens Demes les mecepele Dee}s. ns
meeceLÙe& he=LJeerÛÙee "eÙeerner lÙee}e ØelÙeÙeeme Ùesle nesles. efMeJeeÙe MesleerÛeener MeesOe ŒeervesÛe }eJe}e neslee. lÙeecegUs lÙee keâeUele he=LJeerØeceeCesÛe
Œeer}ener ceenelcÙe Øeehle Pee}s nesles. DeeÙeeËÛeer ke=âef<eJe} mebmke=âleer ÙesLes meJe&$e PeeuÙeeveblej ŒeerÛes ns ceenelcÙe mebheg°ele Dee}s. ceele=meòeekeâ
heæleerÛee Deble. heg®<emeòeekeâ heæleerÛee ceeveJeer efJekeâemeeÛÙee šhhÙeele}e GoÙe. ye@keâesHesâve efyeøeâeB ÙeemeejKÙee mebMeesOekeâebveer DemebKÙe hegjeJes osTve
Ùee °erves Deehe}s efmeæevle ceeveJeJebMe MeeŒeele ¤{ kesâ}s Deensle. heg®<emeòeekeâ DeeÙeeËÛes efnbogmLeeveele Deeieceve PeeuÙeeveblej ÙesLeer} ceele=meòeekeâ
DeveeÙeeËyejesyej lÙeebÛes mebiej DeeefCe mebkeâj Pee}s. DeeÙe& pesles Pee}s DeeefCe DeveeÙe& efpele. DeeÙeeËÛes Dee›eâceCe SJe{Ÿee ØeÛeb[ mJe¤heeÛes nesles keâer
DeveeÙe& efiejerkebâojele heUtve ies}s. Yeškesâ peerJeve lÙeebÛÙee veefMeyeer Dee}s. ceeCetme Yeškeâe Pee}e keâer Demebmke=âle neslees cnCeleele. DeeÙeeËveer DeeheuÙee
Jewefokeâ Jee*dceÙeele pees DeesPejlee Gu}sKe DeveeÙeeËÛee kesâ}e Deens, lÙeeletve DeveeÙeeËÛÙee SkesâkeâeUÛÙee efJekeâefmele mebmke=âleerÛee DeeheCeeme keâmeeyemee
yeesOe neslees. DeveeÙeeËvee Demegj mebyeesOeCeejer DeeÙeeËÛeer Jewefokeâ mebmke=âleer, DeeÙe& SkesâkeâeUÛes Yeškeâle jenCeejs, ieeshee}ve keâjCeejs, efmebOetÛÙee leerjer
efmLejeJe}s DeeefCe les pesles cnCetve DeveeÙeeËveer lÙeebvee mJeerkeâej}s. Ùeele ceele=meòeekeâ DeveeÙeeËÛee hejeYeJe nesTve efhele=meòeekeâ DeeÙeeËÛee efJepeÙe Pee}e.
Ùee oesIeebÛÙee mebkeâjeletve heg{}er mebmke=âleer Ie[le jeefn}er. heeÛe npeej Je<eeËveblejÛee efleÛee SkeâmebOe DeeefJe<keâej efJe}#eCeÛe cnš}e heeefnpes.
keâe}heemetve veJeje$eeslmeJeeÛeer meg®Jeele Pee}er. ogiee&ceelesÛeer Øeefle‰ehevee nesTve Iešner yeme}s. Œeer owJelee}e keWâõ ceevetve Deehe}e DeepeÛee
yengmebKÙeekeâ meceepe efleÛee GlmeJe GlmeJe meepeje keâjlees. ns lÙeeÛes JeeieCes ØelÙe#e-DeØelÙe#ejerlÙee ceele=meòeekeâ hejbhejs}e pees[tve jenCÙeeÛes veJns keâeÙe?
heeÛe npeej Je<ex G}štve iesuÙeeveblej Deelee DeveeÙe&-DeeÙe& Demee Yeso keâjle jenCes efkeâlehele ÙeesiÙe? DeeheCener keâeUeÛÙee DeesIeele }eskeâmeòeekeâ heæleer
334
mJeerkeâejuÙeeveblej pes meJe&JÙeeheer heefjJele&ve meceepeele Ie[t }eie}s Deens efleLes YesoeYesoebÛes DeJe}#eCe Devee"eÙeerÛe cnš}s heeefnpes. Jewefokeâ-DeJewefokeâ
mebmke=âleerÛeer DeepeÛeer SkeâmebOelee, leòJe%eeve, osJe-Oece&, keâce&keâeb[ meJe&Ûe DeLee&ves SkeâmebOe Pee}er Deens. DeeÙee&ÛÙee Jewefokeâ Jee*dceÙeele}s $e+iJesoeveer
efvee|ce}s}s 33 keâesšer osJe DeeheuÙee mebmke=âleerÛÙee DeefYeJÙekeäleerÛee Skeâ Yeeie Deensle. lÙeeÛes GlmeJe keâce&keâeb[ lemes DešUÛe cnš}s heeefnpesle. keâesšer
cnCepes Øekeâej. meJe&meeceevÙe efvej#ej ceeCetme keâesšer}e mebKÙeeMeeœeeÛÙee DeLee&ves }#eele Ieslees. Ùee lesnleerme keâesšer mebKÙesle Deelee DeeÙe&-DeveeÙe& Ùee
oesvnerkeâ[uÙee osJekeâuhevee DeeefCe osJe Deensle, GheemÙe owJeles Deensle.
peieeleer} kegâ"uÙeener osMeeleer}, Yee<esleer} Dee<e&keâeJÙeebÛee keâe}Keb[ efveefMÛele meebieCes efÛeefkeâlmekeâ efJeæeveebveener DeepeJej pece}s veener.
jeceeÙeCe-ceneYeejle ner DeeheuÙee mebmke=âleerle efvecee&Ce Pee}s}er Dee<e&keâeJÙeb Deensle. jeceeÙeCe F.me.hetJeea 5000 Je<ex ef}efn}s DemeeJes DeeefCe ceneYeejle
F.me. hetJeea 3000 Je<ex ef}efn}s ies}s DemeeJes Demee keâÙeeme DeYÙeemekeâ yeebOeleele. jeceeÙeCeeÛÙee mecekeâe}erve «eerkeâ osMeele nescej veeJeeÛee cenekeâJeer
nesTve ies}e. Fef}Ùe[, Deesef[meer ner lÙeeves ef}efn}s}er oesve cenekeâeJÙes. lÙeeÛÙee keâLeemet$eele DeeefCe jeceeÙeCeeÛÙee keâLeemet$eele meecÙe DemeuÙeeÛes
cnš}s peeles. jeceeÙeCe nescejÛÙeeÛe meeefnlÙeke=âleerÛeer Øeefleke=âleer DeeheuÙeekeâ[uÙee Deefle efJeÉeve ceb[UeRvee Jeešles. Kejs lej Dee<e&keâeJÙe ØeeÛeerve meceepeeÛeer
mebmke=âleer, jerleerefjJeepe, Oecee&ÛejCe ÙeebÛee omleSsJepe Demelees. jeceeÙeCe, ceneYeejle, DeeÙe&, DeveeÙe& mebmke=âleerÛeer DeefYeJÙekeäleer Deens keâeÙe ÙeeÛeerner
ÛeÛee& kesâ}er peeles. keâenerner Demees. ØeeÛeerve ceeveJeer mebmke=âleer peeCetve IesCÙeemee"er Dee<e&keâeJÙes cenòJeeÛeerÛe ceeveeÙe}e nJeerle.
F.me. hetJe& 2500 les 1000 ne Jewefokeâ mebefnlee, yeÇÇeÿeCe«ebLe, Gheefve<eoebÛee keâe}Keb[ mecepe}e peelees. F.me. het. 800 les 300 efve®keäle,
ßeewle met$es, ie=nmet$es, Oece&met$es, De°eOÙeeÙeer FlÙeeoer «ebLeebÛee ogmeje keâe}Keb[ ceeve}e peelees. F.me. hetJe& 300 les F.me. 300 ne keâeU keâewefšuÙeeÛes
DeLe&MeeŒe, cevegmce=leer, Ùee%eJeukeäÙemce=leer, veejomce=leer ÙeebÛee eflemeje keâe}Keb[ Oejuee peelees. F. me. 300 les 900 mce=leer DeeefCe hegjeCeeÛee ÛeewLee
keâeueKeb[ ceeve}e peelees. hetJee&heej hejbhejsØeceeCes DeeheuÙeekeâ[s cegKÙe 18 hegjeCes DeeefCe 18 GhehegjeCes Deensle. yeÇÇÿe, he©e efJe<Cet, JeeÙet, YeeieJele,
veejoerÙe, ceekeËâ[sÙe, Deeie>sÙe, YeefJe<Ùe, yeÇÇÿe JewJele&, ef}bie, Jejen, mkebâo, Jeeceve, ketâce&, celmÙe, ie®[, yeÇÇÿeeo FlÙeeoer Œeer owJeleebÛeer efveefce&leer
meJee&efOekeâ Ùee hegjeCeebkeâ[tve Peeuesueer Deens. veJeje$eeslmeJeeleueer ogiee& ceekeËâ[sÙe hegjeCeeÛeer efvee|celeer cnš}er peeles. ceele=meòee ne ØeeÛeerve efnbogmLeeveeleer}
ieCepeerJeer meceepejÛevesÛee cenòJeeÛee efJeMes<e Deens. DeepeÛÙeener meceepeele ieCepeerJeer meceepeeÛes DeJeMes<e Dee{Uleele. lÙeele ŒeerØeOeeve ›eleebÛes DeeÛejCe
osJeer peieobyee, jsCegkeâe Ùee Œeer osJeleebÛee mebyebOe ØeeÛeerve keâeUele DeefmlelJeele Deme}suÙee ceele=meòesMeerÛe Deens. Ùee ØeeÛeerve meceepeele Œeer}e cenòJeeÛes
mLeeve nesles. efleÛÙee Ùee mLeeveeÛes ¤heeblej efle}e GheemÙe owJele yeveefJeCÙeele Pee}s. Ùee ŒeerØeOeeve meceepeeÛes DeJeMes<e ceesnbpeesojes, n[hhee (pes meOÙee
heeefkeâmleeveele Deens), }esLe} (iegpejele), [eÙeceeyeeo (ceOÙe ØeosMe) ÙeebÛÙee 1924 mee}eheemetve kesâuÙee peeCeeNÙee GlKeveveele meehe[}s Deens.
DeeheuÙee leòJe%eeveMeeœeele ÛewlevÙeJeeo, pe[Jeeo Ùee cegKÙe efJeÛeejOeeje Deensle. DeeheuÙee mebmke=âleerÛÙee leòJeefÛebleveeÛes Ùee efJeÛeejOeeje cegKÙe DeefOe‰eve
Deensle. meebKÙe ØeecegKÙeeves pe[Jeeoer leòJeefÛebleveeÛÙee heeleUerJej meebKÙeebveer efJeMJeeÛes DeeefoleòJe heg®<e vemetve Œeer Deens ne efJeÛeej ØeLecele:
ceeb[}e. leebef$ekeâebveer JeeceeÛeejeÛÙee ¤heeves Œeer leòJeeÛeer Gheemevee kesâ}er. lesJneheemetve MekeäleerefMeJeeÙe efMeJe cnCepes ÛewlevÙeeefMeJeeÙe kegâ[er Demes
ceeve}s peeT }eie}s. Jewefokeâ DeeÙeeËÛÙee osJelee ØeecegKÙeeves heg®<e osJelee Deensle. heg®<eØeOeeve mebmke=âleerleÛe lÙeebÛee efJekeâeme Pee}e. Œeer osJeleebÛes
DeefOe‰eve cee$e ceele=meòeekeâeleÛe ØeecegKÙeeves Pee}s. DeeheuÙee ØeeÛeerve Jee*dceÙeeleer} Gu}sefKe}s}e osJe - oeveJeeceOe}e DeeÙe&-DeveeÙeeËceOe}e mebIe<e&
efJe}#eCe JeefCe&}s}e Deens. Mebkeâj ne DeveeÙeeËÛee osJe Deens. lÙee}e Jewefokeâ ØeJeenele DeeCeCes DeeÙe& osJeebvee DešU Pee}s. yeÇÇÿeosJeeves Deehe}er veele
o#eØepeeheleerÛeer keâvÙee Gcee Mebkeâje}e osTve ne mebIe<e& efcešJet heeefn}e. o#ee}e ne mebyebOe MesJešheÙeËle ceevÙe veJnlee. Gcesves MebkeâjeÛeer DeejeOevee
keâ¤ve Mebkeâje}e Jej}s. o#eeves Skeâe Ùe%eeÛÙee JesUer Gcee DeeefCe Mebkeâje}e yees}eJe}s veener. lÙeebÛee heeCeGleeje kesâ}e. mJeeefYeceeveer Gces}e ne
Deheceeve menve Pee}e veener. efleves o#eeÛÙee Ùe%eele G[er Iesle}er. Mebkeâjeves o#eeÛes cegb[kesâ G[efJe}s DeeefCe lÙeeÛÙee Ùe%eeÛee efJeOJebme kesâ}e. osJeebÛÙee
efJevebleerJe¤ve Mebkeâjeves ce=le o#ee}e yeeskeâ[eÛes cegb[kesâ pees[tve efpeJeble kesâ}s. o#ee}e Deehe}er Ûetkeâ Gcepe}er DeeefCe lÙeeves MebkeâjeÛeer DeejeOevee keâ¤ve
lÙee}e efJeefOeJele nefJeYee&ie Dehe&Ce kesâ}e. Mebkeâj DeeÙe& osJekegâ}ele meceeefJe° Pee}e. Jesoebleer} ®õeÛeer peeiee lÙeeves Iesle}er. DeeÙe&-DeveeÙe&
osJekegâ}ebÛÙee mebkeâjeÛeer ner keâLee De}ewefkeâkeâ ØeefleYesÛee vecegvee Deens. osJekegâ}ele mecesš Pee}, heCe o#eÙe%eele cejCe heeJe}s}er Gcee efpeJeble nesT
Mekeâ}er veener. efleÛes keâ}sJej IesTve Mebkeâj Flemlele: JeCeJeCe Yešketâ }eie}e. Mebkeâje}e mebleehe DeveeJej nesT }eie}e. Ùee mebleeheeheemetve lees DeJeIes
efJeMJe peeUtve šekeâer} ner Yeerleer efJe<Cet}e JeešuÙeecegUs lÙeeves DeeheuÙee keâjbieUerJej efJemeeJe}suÙee megoMe&ve Ûe›eâeÛee ceeje keâ¤ve MebkeâjeÛÙee
KeebÅeeJejer} GcesÛÙee keâ}sJejeÛes De}ieo legkeâ[s kesâ}s. efleÛÙee osneÛes efpeLes efpeLes legkeâ[s he[}s lÙeeletve osJeerÛeer cnCepesÛe DeeefoMekeäleerÛeer SkeâeJeVe
heer"s efvecee&Ce Pee}er. GcesÛes KeebÅeeJejer} keâ}sJej ve° PeeuÙeeveblej MebkeâjeÛÙee og:KeeJesie ceeJeU}e. heg{s lees kewâ}emeele efveIetve ies}e. lees yewjeieer
yeÇÇÿeÛeejer ¤heele hetJeeaheemetve ogie&ce efncee}Ùeele jenele nesleeÛe. osJeebÛÙee ØesjCesves Gcesves efncee}ÙeeÛÙee heesšer heeJe&leerÛÙee ¤heeves pevce Iesle}e. efleves
GcesØeceeCesÛe Ke[lej lehemÙee keâ¤ve Mebkeâje}e Jej}s. GcesÛes veJes ¤he heeJe&leer efJe}#eCe ¤heJeleer, keâ}eJeleer, mebYee<eCeÛelegj Demes. DeeheuÙee G«e
mebleeheer YeesUŸee veJeNÙeeÛes ceve efpebkeâCÙeemee"er efleves pes pes kesâ}s les meJe& ceveeÛeer efJe}#eCe hekeâ[ IesCeejs Deens. Mebkeâj ne meJe&meeceevÙeebÛee osJe Deens.
heeJe&leer meJe&meeceevÙeebÛes megKeog:Ke peeCeCeejer Deens. T"yeme efÛe[Ceeje, ®meCeeje, mceMeeveele peeCeeje, leNnsJeeF&keâ JeeieCeeje, YetleefheMeeÛÛe
DeeefoieCeele JeeJejCeeje efJeef#ehle Mebkeâj lÙeebÛee heg$e veboer, JeerjYeõ, heeJe&leerves cnCepes Gcesves Ùee meJeeËJejÛe meJe&mJe Peesketâve Øesce kesâ}s. leer meJee&Lee&ves
MebkeâjeMeer Skeâ¤he Peeueer. meejerheešeheemetve ve=lÙeeheÙeËle meJe&Ûe ueerueeble efleves Mebkeâje}e meesyele kesâ}er. ®° nesTve lehemÙee keâjerle yeme}suÙee
Mebkeâje}e efJeefJeOe ¤hes IesTve Gcesves cnCepesÛe heeJe&leerves keâeÙece JeMe kesâ}s. DeOe&veejervešsMJej heeJe&leer MebkeâjeÛes DeefYevve ¤he Deens. heeJe&leer mJeÙebYet
Mekeäleer yevele DemeleeveeÛe ceefn<eemegjeÛee GoÙe Pee}e. Ke[lej leheMÛeÙexcegUs yeÇÇÿeosJe DeeefCe Mebkeâjeves lÙee}e Jej efo}e neslee. osJe, oeveJe, ceeveJe
Ùeehewkeâer kegâCeekeâ[tveÛe ce=lÙet ÙesCeej veener, ns Jejoeve lÙeeves Ùee oesIeebkeâ[tve ceeietve Iesle}s nesles. lees SJe{e Gvceòe Pee}e keâer, Fbõ}eskeâ lÙeeves
335
efpebkeâ}e. osJeebvee veeskeâj yeveefJe}s. iebOeJe&-Dehmejebvee oeme, oemÙee yeveJetve mees[}s. lÙeeves osJeebÛeer mebheòeer njCe kesâ}er. JejoeveecegUs yeÇÇÿee, Fbõ,
efJe<Cet, Mebkeâjner lÙeebÛes efveoe&}ve ke⤠Mekeâle veJnles. MebkeâjeÛÙee meebieCÙeeJe¤ve osJeebveer lÙeeÛÙee efveoe&}veemee"er heeJe&leer}e efJevebleer kesâ}er. Mebkeâjeves
Je mecemle osJeebveer efle}e DeceesIe lespe Je MeŒes-DeeÙegOes efo}er. Ûeb[ØekeâeMeeves cebef[le Pee}suÙee heeJe&leerves DeeheuÙee osneletve }{CeeNÙee efŒeÙeebÛes
mewvÙeo} leÙeej kesâ}s efve ceefn<eemegjeJej Ûee}tve ies}er DeeefCe lÙeeÛee JeOe kesâ}e. heeJe&leerÛee ne Ûeb[eJeleej cnCepesÛe ogiee&Jeleej nesÙe. hegjeCeele Ùee
DeJeleejeÛes JeCe&ve pes JeefCe&}s Deens les De}ewefkeâkeâ Demes Deens. lesJneheemetve DeJeIÙee yeÇÇÿeeb[ebÛee ØeefleheeU keâjCeejer osJelee cnCetve efleÛeer Øeeflecee GYeer
jeefn}er. leer DeeefoMekeäleer "j}er. efleÛeer veevee ¤hes Dee}er. ceefn<eemegj Demegj neslee. lÙeeÛes DeOex Debie ceeCemeeÛes, DeOex Debie js[ŸeeÛes. efJeefJeOe ¤hes
IesCÙeeÛeer lÙeeÛÙeekeâ[s ceeÙeeJeer Mekeäleer nesleer. heeJe&leerÛÙee ogiee&¤heeJej YeeU}e, lÙeeves efle}e JeMe keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. heefjCeeceer IeveIeesj Ùegæ
nesTve lees heeJe&leerÛÙee-ogiexÛÙee neletve ceej}e ies}e. ogiee&JeleejeÛeer keâLee DeMeer. DeeÙe&-DeveeÙe& osJekegâ}eÛÙee JeCe&mebkeâjeÛeer keâLee Deens. ogiee&JeleejeÛÙee
JesUer heeJe&leerÛÙee osneletve pÙee }{JeÙÙee efŒeÙee pevce heeJeuÙee lÙee keâeef}keâe, nefmecee, ceeef}veer, ye=n}er, DeeÙee&, he}mle, Jewefcelee Ùeebvee ceele=keâer
cnš}s peeles. lÙeebveer ceefn<eemegjeÛee JeOe keâjCÙeeme heeJe&leer}e cnCepes ogiex}e meneÙÙe kesâ}s. Ùee meneÙÙeYetle osJeer efJe›eâeU yeerYelme ¤hes
Deme}suÙee jewõ¤he OeejCe keâjCeeNÙee je#emeebÛes IešeIeše jkeäle ØeeMeve keâjCeeNÙee, lÙeebÛÙee cemlekeâebÛÙee ceeUe ieUŸeele Iee}tve efnb[CeeNÙee, JeOe
kesâ}suÙee je#emeebÛÙee neleeheeÙeebÛes De}bkeâej osneJej OeejCe keâjCeeNÙee, efJekeâš nemÙe keâjCeeNÙee, lÙeebÛÙee ce=le MejerjeJej LeÙeLeÙee veeÛeCeeNÙee.
ceefn<eemegjeves ØeeLe&vee kesâuÙeecegUs ogiexves lÙeeÛes ØeeCe DeeheuÙeele meeceeJetve Iesle}s. ØeeÛeerve keâeUeheemetve ogiee& hegpe}er peeles. veJeje$eeslmeJe ne efleÛÙeemee"er
ØeeÛeerve keâeUeheemetve heejbheefjkeâ DeLee&ves Ûee}le Dee}suee. Ùee GlmeJeele IešmLeehevee keâ¤ve efleÛeer hetpee kesâ}er peeles. Ùee hetpesÛes keâce&keâeb[ Deveeiej,
Deeefoce ke=âef<eJe} mebmke=âleerceOeer} me=peve hetpesMeer mebyebefOele Deens. ogiexÛeer keâLee DeeÙe&-DeveeÙe& osJeleebÛee mebkeâj Ie[efJeCeejer Deens.
o

336
 efJe%eeve DeeefCe DebOeeNÙee Kees}erleer} keâeUs ceebpej
ceeveJe DeeefCe me=°er Ùeeble}s Deblej keâceer JneJes, ceveg<ÙepeeleerÛes peerJeve DeefOekeâ mece=æ JneJes, megjef#ele JneJes Ùeemee"er ceveg<Ùe DeefJejle mebIe<e&
keâjlees Deens. Ùee mebIe<ee&Ûeer DeefYeJÙekeäleer efJe%eeveeÛÙee MeesOeeletve Ùegkeäle nesles Deens. Ùee °erves ns menœekeâ GÛÛeebkeâ iee"CeejsÛe cnš}s heeefnpes.
Ùee menœekeâeJej pÙee MeeŒe%eebveer DeeefCe efJeÛeejJebleebveer Deehe}e "mee GcešJe}e Deens lÙeeÛeer vegkeâleerÛe veebso heeMÛeeòÙe je°^ebleer} owefvekeâebveer
DeeefCe efveÙelekeâeef}keâebveer Iesle}er Deens. lÙeele }eskeâebvee DelÙeeefOekeâ YeeJeCeeNÙee 4-5 MeeŒe%eebÛeer, efJeÛeejJebleebÛeer veeJes meJex#eCe IesTve peenerj kesâ}er
Deensle. lÙeele DeeÙePe@keâ vÙetšve, Ûee}&med [eefJe&ve, Deuyeš& DeeFvmšeFve, efmeiceb[ øeâeF&[ DeeefCe keâe}& ceekeäme& ns hebÛekeâ Deens. eqmeiceb[ øeâeF&[
DeeefCe keâeue& ceekeäme& ÙeebÛes Ùeesieoeve efJe%eeve MeeKesuee hetjkeâ Demes Deens. øeâeF&[Ûee efJe<eÙe ceevemeMeeŒeeÛee Deens DeeefCe keâeue& ceekeäme&Ûee jepekeâejCe
DeeefCe DeLe&MeeŒeeÛee Deens. DeepeÛÙee Ùee efhe{ervesner Deble:keâjCeeheemetve DeefYeJeeove keâjeJes Demes ns ÙegieØeJele&keâ hebÛekeâ Deens.
ceeCetme Ùee Deheâeš efJeMJeeÛee keWâõefyebot Deepe lejer Pee}e Deens. ceeveJeslej ØeeCÙeebmeejKee lees yeenŸe heefjefmLeleerJej DeJe}byetve veener. yeer ®pe}er keâer
efle}e Debkegâj hegâšlees. DebkegâjeÛes jeshešŸeele ¤heeblej nesles. jeshešŸeeÛes Pee[ele, Debkegâj, jeshešs, Pee[ mJele:ÛÙee Jee{ermee"er DeVeheeCeer MeesOeCÙeemee"er Oe[he[
keâjleele. lÙeebÛeer ner Oe[he[ ceÙee&efoleÛe Demeles. lÙeeheg{s lÙeebÛes DeefmlelJe Kegbšles. JevemheleerØeceeCesÛe ceeveJeslej ØeeCeerner heefjefmLeleerJej DeJe}byetve Deensle.
ceeCemeeÛes cee$e Ùee oesIebehes#ee JesieUs JewefMe°Ÿe Deens. mJele:ÛÙee Jee{ermee"er, efJekeâemeemee"er, GojefveJee&nemee"er DeeefCe DeefmlelJeemee"er lees efvemeiee&Jej ceele
keâ¤ve DeeheuÙee iejpee YeeieJelees. DeeheuÙee}e nJes les efceUJelees. Ùee }{eF&Ûes SkeâcesJe meeOeve Deens lÙeeÛes GlheeoveeÛes meeOeve. lÙeele melele yeo}
nesle jenleele DeeefCe lÙee ›eâceele ceveg<Ùepeelener efJekeâefmele nesle jenles. ceeCemeeÛee ne efJekeâeme ›eâce nsies}, ceekeäme&, Sbieume DeeefCe }sefveveves Ssefleneefmekeâ
YeeweflekeâJeeoeÛÙee meb%esvegmeej veerš ceeb[}e Deens. lÙee}e ielÙeelcekeâ YeeweflekeâJeeoeÛeerner pees[ efo}er Deens. Ssefleneefmekeâ YeeweflekeâJeeoeÛes heefjceeCe ceeCemeeÛee
efJekeâeme›eâce meebieles. ielÙeelcekeâ YeeweflekeâJeeoeÛes lelJe%eeve pes Ùee }eskeâebÛÙee hetJeea leòJe%eeveeÛÙee DeeefCe efJe%eeveeÛÙee #es$eele Deieesojheemetve ØemLeeefhele Pee}s
nesles lÙeeÛee DevJeÙeeLe& }eJeCÙeeÛes Oeeefj°Ÿe Ùee ceekeäme&Jeeoer ceb[Uerveer meJeeËDeieesoj kesâ}s, Ùeele Mebkeâe IÙeeÙe}e JeeJe veener. ielÙeelcekeâ YeeweflekeâJeeo
ieefleMeeŒeeÛes efJe%eeveÛe Deens. efJeJejCe keâjCÙeeÛee Deóeneme Ùeemee"erÛe keâer, ØeeCÙeebhes#ee ceveg<Ùe DeefOekeâ JewefMe°ŸehetCe& Deens. lej Demee ne SketâCe ceeCetme.
lÙeeves efvemeiee&Jej ceele keâjerle efvecee&Ce kesâ}s}er Øeefleme=°er De}ewefkeâkeâehes#ee DeefOekeâ De}ewefkesâkeâ DeMeer Deens. ceveg<Ùe efvemeiee&Jej ceele keâjlees. efvemeiee&le
DeeefCe mJele: yeoue Ie[Jetve DeeCelees ceeCemeeÛee efJekeâemeJeeo kesâJeU efvemeiee&ÛÙee Ie[ecees[eRJej DeJe}byetve veener. meJe&mJeeÛes %eeve keâ¤ve IesCÙeeÛeer Øe%ee,
yegæer ne efJeMes<e DeJeÙeJe, FbefõÙe lÙeeÛÙeeheeMeer Deens DeeefCe cnCetveÛe ceeCemeeÛÙee efJekeâeme ›eâcee}e yegefænerve ØeeCÙeeÛes meJe& efveÙece DeeefCe }#eCes
}eiet he[le veenerle DeeefCe cnCetveÛe ceeCemeeves efJeMJeeÛeer JÙeJemLee DeeheuÙee yegæerÛÙee peesjeJej, efJe%eeveeÛÙee Debieeves mecepetve IesCÙeemee"er DeefJejle mebIe<e&
Ûee}efJe}e Deens. Oece&MeeŒeebveer Ùee efJeMJee}e SketâCeÛe Deveekeâ}veerÙe DeeefCe YeJÙeefoJÙe De}ewefkeâkeâ ceeveJeerÙe veešŸe cnš}s Deens. Ùee me=°erÛee keâlee&keâjefJelee
keâesCe Demes ØeMveefÛevn GYes kesâ}s Deens. ceveg<Ùeeves efJe%eeveeÛÙee DeeOeejeves ns keâes[s G}ie[CÙeeÛee hetCe& veJns DeuhemeeÛe ØeÙelve DeÅeeheheÙeËle kesâ}e
Deens. cenemheâesšeletve ¤{ efJeMJe pevceeme Dee}s. DeefleØeÛeb[ Jesieeves efJemlee¤ }eie}s. Ûeej ye}ebÛee DeeefCe DeCegkeâCeebÛee iecÙe KesU cnCepes DeceÙee&o
efJeMJe - les meheeš Deens keâer Je›eâ, yebo Deens keâer Keg}s, efyebogJele jerleerves lÙeeÛee Deble nesF&} keâer yeÇÇÿee-efJe<Ceg- censMe Ùee ef$ecetleeAÛeer vesceCetkeâ
efJeMJeefveefce&leerleer} GlheòeerefmLeleer, }Ùe (mebnej) Ùeemee"er PeeuÙeeÛÙee keâLee Deensle.
meebKÙeebÛÙee leòJe%eeveele efJeMJeefveefce&leerÛee Skeâ efmeæevle Deens. efJeMJe me=°er GlheòeerÛÙee yeeÙeye}, kegâjeCe, PeWoeJesmleeceOeuÙee Ùee °erves
efceLmener heenCÙeemeeKÙee Deensle. lÙeeÛeer ÛeÛee& FLes keâ¤ve efJe<eÙee}e FLes heâešs heâes[tve Deepe lejer šeUtÙee. lej DemeuÙee efJeMJeJÙeJemLesceOÙes
ceeCemeeÛes Deeieceve keâMeemee"er? ceeveJeefveefce&leermee"er ner JÙeJemLee nesleer keâeÙe? ceeCemeeefMeJeeÙe yegefæceeve Ùee peieele ogmejs keâesCeer veener keâeÙe? ns
efJeMJe SkeâšsÛe Deens keâeÙe keâer Ùeehes#ee ogmejs efJeMJe Deens keâeÙe? ogmejs efJeMJe efve ogmejer he=LJeer Deens keâeÙe? DeekeâeMeiebiee Ùee efJeMJeele Deens.
hej«en Deensle. efleLesner ceeveJeemeejKeer Øeiele mebmke=âleer Deens keâer lÙeentve DeefOekeâ Øeiele me=°er Deens. DeJekeâeMe DeeefCe metÙe&ceb[Uele DeeefCe he=LJeerÛÙee
heesšele keâeÙe keâeÙe o[}s Deens, he=LJeerÛÙee heÙee&JejCeehe}erkeâ[s DeekeâeMe DeeefCe ceeCemee}e peieefJeCeejs JeeÙet Demes Skeâ veJns, DeieefCele ØeMve
ceeCetme efJe%eeveeÛÙee DeeOeejeves mees[Jet heenlees Deens. Keiees}MeeŒe, YetieYe&MeeŒe, peerJeMeeŒe, ceeveJeMeeŒe, MejerjMeeŒe, jmeeÙeveMeeŒe, one }eKe
Je<eeËÛee ØeieleerÛee ceeveJeer Dee}sKe efJeMJeme=°erJÙeJemLesÛee meessyele ceeCetme Deepe peeCetve Ieslees Deens. Ùee menœekeâele Ùee °erves mebMeesOeveeÛes, efJe%eeveeÛes
keâece Depetvener ceveg<Ùe efJeme¤ Mekeâle veener. lÙeele [eefJe&ve, vÙetšve, DeeFvmšeF&ve Deensle. lÙeebÛeer ner Oe[he[ DebOeeNÙee Kees}erle keâeUs ceebpej
MeesOeCes DeMee efvejeMesÛeer veener. DebOeejele }he}s}e Gpes[eÛee met#ce keâCe MeesOetve lÙeebveer Gpes[eÛÙee efoMesves peiee}e vesCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e Deens.
Ûee}&med [eefJe&veÛes mebMeesOeve Jevemheleer Je ØeeefCepeeleer keâMee efvecee&Ce PeeuÙee efve efJekeâefmele PeeuÙee ÙeeJej keWâefõle nesles. lÙeeÛÙee mebMeesOeveecegUs
efJe%eeveeÛÙee veJÙee Ùegiee}e meg®Jeele Pee}er. Ùee efJeMJeeÛÙee DeeefCe peerJeme=°erefJe<eÙeer Deme}s}er DebOeßeæe ve° nesTve efleÛeer peeiee MeeŒeerÙe veelÙeeves
(efJe%eeve) Iesle}er. efJe%eeveefve‰sÛeer ÛeUJeU lÙeeÛÙee mebMeesOeveeveblej DeefOekeâ ØeyeU Pee}er. lÙeeÛÙee Gl›eâebleerJeeoeÛee DeeOeej IesTve ogmejerkeâ[s
meòeeefheheemet ceeCemes ceeCemeele DeefOekeâ YesoeYeso ke⤠}eie}er. pees ØeyeU lÙee}e peieCÙeeÛee DeefOekeâej Deens. pees ogye&U lees efJeveeMe heeJeCeej Deens.
peerJeme=°erÛÙee jnmÙeeÛee G}ie[e [eefJe&veves kesâ}e. me=°erefveÙeceeÛes lÙeeves efve<keâ<e& keâe{}s. ns efve<keâ<e& keâener ceeCemeebvee efvejeMeeJeeoekeâ[s vesleele.
efveÙeceevegmeejÛe meJe& keâener Ie[Ceej Deens lej ceeCemeeves efJeMes<e Oe[he[ keâMee}e keâjeÙe}e nJeer?
ef¡emleer Oece&«ebLe yeeÙeye}eleer} JeekeäÙeevegmeej God said ''Let there be light, and there was light'' ÙeeØeceeCes me=°erÛeer Gheòeer Pee}er veener.
me=°erle ØeeCÙeebÛÙee DeeefCe JevemheleeRÛÙee pÙee }#eeJeOeer peeleer Dee{Uleele lÙeebÛÙee Glheòeerle Skeâ met$e ieesJe}s}s Demeles. ÙeeÛee mee#eelkeâej [eefJe&ve}e
337
efyeÇefšMe veewo}eÛÙee vekeâeMes og®mle keâ¤ve IesCÙeemee"er peieØeJeemeeuee iesuesuÙee efyeieue veeJeeÛÙee yeesšerJe¤ve peerJeMeeŒe%e cnCetve peieYeüceCe keâjleevee Pee}e
DeeefCe 1885 ceOÙes lÙeeves ''The Origine of species'' ne «ebLe ef}efn}e DeeefCe Gl›eâebleerMeeŒeeÛeer ØeCee}er peieemeceesj "sJeCeeje heefn}e
MeeŒe%e cnCetve pevceeme Dee}e. lÙeeÛÙee mebMeesOeveeves KeUyeU G[e}er. Deveskeâ Dee#eshe, šerkeâe, Øeeflešerkeâe ÙeeÛÙeeJej Pee}er. Oece&hebef[leebkeâ[tve
efJeMes<ele: ef¡emleer Oece&hebef[leebkeâ[tve lÙeeÛÙee Ùee mebMeesOevee}e leer›e efJejesOe Pee}e DeeefCe keâener keâeU lÙeeÛee ÚUner lÙeebveer kesâ}e. yeeÙeye}ceOÙes
meebefiele}s}s me=°erefveefce&leerÛes meceerkeâjCeÛe lÙeeÛÙee mebMeesOeveeves cees[erle efveIee}s. meyebOe me=°er SkeâeSkeâer ve neslee nUtnUt SkeâhesMeerÙe peerJeeheemetve
ØeeefCeme=°erÛeer Gl›eâebleeJejÛe Gl›eâebleer Pee}er. ØeeefCecee$eebvee peieCÙemee"er Peie[eJes }eieles. lÙeeble yeef}‰ lees efšketâve jenlees. ogye&ue ve° neslees.
lÙeeÛÙee Gl›eâebefleJeeoeJej šeskeâeÛeer šerkeâe Pee}er, heCe efJe%eeveeÛee heeÙee efmLej nesCÙeeme ÙeeÛÙee Ùee efmeæevleebÛeer ceolener Pee}er. lÙeebÛÙeeveblej Deveskeâ
MeeŒe%eebveer DeeheuÙee mebMeesOeveemee"er lÙeeÛee hegjmkeâejner kesâ}e. lÙeele Lees[Ÿeeheâej og®mlÙee nesTve lees meJe&meeceevÙener Pee}e. DeeOegefvekeâ efJe%eeve
MeeŒeeJej ÙeeÛÙee efmeæevleeÛee Pee}s}e heefjCeece DeÅeehe hegme}e ies}e veener. G}š veJeveJÙee mebMeesOeveemee"er lees mhetâefle&oeÙeer "jlees Deens. `PegDee@}e@peer
Dee@heâ efo Jne@Spe Dee@heâ efo efyeie}’(1740),
efo heâefš&}eÙePesMeve Dee@heâ Dee@efÛe&{med (1862), efo JnsefjSMeve Dee@heâ h}eCšmed De@C[ De@efveceumed Deve[escesefmškesâMeve (1867) ner hegmlekesâ
efJe%eeveeÛÙee ÛeUJeUer}e Deepener «enCeerÙe Deensle. Deesefjpeve Dee@heâ mhesefmepe Øekeâ<ee&ves ieepe}s lÙeeÛes 1871 Ûes `efo ef[meWš Dee@heâ ce@ve' Ùee iebMLeeves
peerJeMeeŒee}eÛe heeÙeeJej GYes kesâ}s. Ùee iebMLeele lÙeeves ceeCemeebÛee mebyebOe efÛebheebPeer ceekeâ[s peer Ûeleg<heeo ØeeCÙeebheemetve efvecee&Ce Pee}er Demes ceeve}
s peeles; lÙeebÛÙeeMeer lÙeeves }eJe}e. ceeCetme ceekeâ[eÛee JebMe DeeefCe ceekeâ[ ceeCemeeÛee hetJe&pe. peerJepeeleeRÛeer Glheòeer Yeeweflekeâ efveÙeceevegmeej Pee}er ns
meebieCeeje [eefJe&ve ceveg<ÙeeÛee efJeÛeejœeesle DeefOekeâ ØeieuYe keâjlees. Oece&MeeŒe, ¤{er, hejbheje, DebOeßeæe Ùeebvee Oeg[keâeJetve Ûee}&med [eefJe&ve vegmelÙee
`Fbi}b[' }eÛe veJns lej GYÙee peiee}e peerJeMeeŒe%e cnCetve JeboveerÙe "j}e. `melÙe lesÛe meebiesve' Ùeemee"er efJe<eeÛee hÙee}e ØeeMetve mee@›esâšerme nmele
cejCee}e meeceesje ies}e. Oece&MeeŒe heb[erle DeeefCe meveelevÙeevee Jew%eeefvekeâebveer vesnceerÛe DeeJneve osTve ceeveJepeeleer}e ØeieleerÛÙee ceeiee&vess heg{s ves}s.
[eefJe&vener ÙeeÛe hejbhejsle}e neslee. lÙeeÛeener keâener keâeU Oece&ceeleË[ebkeâ[tve ÚU Pee}e. hejbleg 73 JÙee Je<eea mebhe=keäle mebMeesOekeâeÛes DeeÙeg<Ùe peietve
Leketâve lees cejCe heeJe}e. Gl›eâebleJeeoeÛee efmeæevle lees ceveg<ÙepeeleerÛÙee õ°sheCeemee"er he=LJeerJej mees[tve ies}e. JevemheleeRheemetve les oie[ -efJešebheÙeËle,
SkeâhesMeer ØeeCÙeebheemetve les ceemes, yes[tkeâ heeCÙeeletve yeensj he[tve mejhešCeeNÙee ØeeCÙeebheÙeËle [eÙeveesmeesme&heemetve Ûeleg<heeo, efÉ<heeo ØeeCÙeeheemetve
ceeCemeeheÙeËle lÙeeves efJeM}sef<ele kesâ}s}er efJekeâeme efmeæevleeÛeer Me=bKe}e lÙeeÛÙee efJekeâeme efmeæevleevegmeej [^eÙeesefheskesâLeme Ùee memleve ØeeCÙeebÛÙee leerve
Ghepeeleer efvecee&Ce PeeuÙee. [^eÙeesefheLeskeâmeÛÙee oer[-oesveMes meWefšceeršjÛÙee Deekeâejeheemetve leesieesefj}e efÛebheebPeerÛÙee heeÛeMes - meneMes IevemeWefšceeršjÛÙee
ceWotheÙeËle lees ceeCemeeÛÙee hebOejeMes oesve-npeej IešmeWefšceeršjÛÙee ceeCemeebÛeer efmLelÙeblejs keâMeer Pee}er ÙeeÛes DeJeMes<e veerš meehe[le veenerle.
DeeefoceeveJeeÛÙee efmLelÙeblej hegjeJes osTve (Origin of species) ef}ntve peerJeme=°erÛee efmeæevle ceeb[Ceeje [eefJe&ve hegjeJes osle veener - lÙeeÛÙee
Gl›eâeble Jeeoele SJe{eÛe oes<e Deens. (MISING LINKS) lÙee}e meeOelee Dee}er veener. efo ef[meWš Dee@heâ ce@ve ne lÙeeÛee iebMLe °erves (Origin
of species) Flekeâe hegjeJÙeeÛÙee DeLee&ves oes<ejefnle veener. efJe%eeveeÛÙee ÛeUJeUerves lesJe{e lÙeeÛee oes<e yeepet}e "sJetve lÙee}e ceveeheemetve ceevÙelee
efo}er. Ûee}&med [eefJe&ve DeeefCe efJekeâemeJeeo Ùeele ØeMve GYes jeefn}s. veJns kesâ}s ies}s. ØeeCÙeeble meceeblej ØeeCeer Deensle. pemes ceebpej, jeveceebpej,
JeeIe, efyeyeUŸee, efmebn, nJeeheeCeer, G<Ce, meceMeerlees<Ce keâefšyebOe -JeeUJebš - ieJeleeU ØeosMe, [eWiejceeU DeeefCe DeYeÙeejCÙe ØeeCÙeebmee"er
JewefMe°ŸehetCe& "j}s. ceeCemee}e kegâ"sner "sJee. ceeCemee}e efJeefMe° JewefMe°ŸeebÛeer ceÙee&oe veener. ØeeCÙeebvee oele, veKes, efMebies mebj#eCeemee"er Deensle.
efvemeiee&leÛe lÙeeÛÙee osneMeer DeeÙegOes pees[}er ies}er Deensle. ceeCetme yegæerÛÙee peesjeJej leer leÙeej keâjlees. Ghepele DeeÙeg<ÙeeÛeer meesÙe lÙee}e veener.
le=Ceenejer, heâ}enejer, keâerškeâenejer, ceebmeenejer DeMeer Deveskeâ }#eCes ceeCemeeÛeer veenerle. Yetkeâ MeceefJeCÙeemee"er ceeveefmekeâ mebleg}ve efyeIe[}s lejÛe
lees vejYe#ekeâ nesT Mekeâlees. ØeeCÙeeble DeeefCe ceeCemeeble Øepeeslheeoveele leheâeJele Deens. ØeeCÙeebÛee mKe}veeÛee DeeefCe jefle›eâer[sÛee efJeefMe° nbieece
Demelees. ceeCemeeÛe ØepeveveeÛes keâece Ûee}tÛe Demeles. Ùee (mising links) efkeâleerner oeKeJelee Ùesleer}. lÙeecegUs Ûee}&med [eefJe&veÛes cenòJe keâceer nesle
veener. lÙeeÛÙee Gl›eâebleJeeoeÛÙee efmeæevleeves efJe%eevee}e yeU efo}s. `Sefjkeâ Jnerve [erefvekesâve' Ùee mJeerme mebMeesOekeâeves efJe%eeveeÛÙee efJeefJeOe MeebKeebleer}
mebMeesOeveeJej yeesš "sJetve Demes ØeMve GYes kesâ}s Deensle. lÙeeÛÙee Øeke=âleer}e efpe%eemesÛÙee efJe%eeveeÛeer Skeâ MeeKee cnš}s lej keâenerÛe efyeIe[le veener.
Ùee DeMee Debieg}erefveoxMeeves vee vÙetšve yeeo nesle vee Deieoer Ùee MelekeâeleuÙee ceOÙeblejeÛee Deuyeš& DeeFvemšeF&ve. vÙetšve lemee [eefJe&veÛÙee DeieesojÛee
lÙeeves ieg®lJeekeâ<e&CeeÛee efmeæevle ceebb[}e - New Theory of Light & Colour ØekeâeMe DeeefCe jbiemebieleerÛee efmeæevle ceeb[}e. ieefleMeeŒeele}s
cenòJeeÛes leerve efmeæevle ye}Jeòej kesâ}s. lÙeeÛee lejbieleerÛee efmeæevlener lemeeÛe mepe&veMeer} neslee. ieefCeleele lÙeeves efÉheeo efmeæevleeÛee GheÙeesie
kesâ}e. met#ce keâ}eefJe<eÙeerÛes mebMeesOeve kesâ}s. meeÙeye}erPeMeer lÙeeÛes celeYeso Pee}s. Keiees}MeeŒe ieefleMeeŒeele}s lÙeeÛes mebMeesOeve efJe%eevee}e Ùeesieoeve
cnš}s heeefnpes. lÙeeÛee «ebLe pÙee}e efØeefvmeefheÙee Ùee veeJeeves mebyeesOeues peeles, DeepeÛÙee efhe{erleuÙee veJÙee ceeCemeeueener JeeÛeeJeemee Jeešlees ÙeeÛee
Deevebo Jeešlees. ceje"erle vÙetšveÛee efØeefvmeefheÙee lejer veerš Yee<eebleefjle nesJetve ÙeeJee - 1921 mee}er heoeLe& efJe%eeveMeeŒeeleer} mebMeesOeveeyeö}
DeeFvmšeFve}e veesyes} efceUe}s. DeeFvmšeF&ve efJe%eeveeÛÙee ÛeUJeUerleer} cew}eÛee oie[ Deens. Demee cew}eÛee oie[ cnCeCÙeeÛeer ØeLee DeeheuÙee
ceje"er Yee<esle Deens. DeeFvmšeFveÛÙeeÛe Ùee meceerkeâjCeeJej DeeOeeefjle peieele}e efnjesefMeceeJej šekeâ}e ies}s}e DeCegyee@cye yeveJe}e ies}e. DeeheuÙee
mebMeesOeveeÛÙee lehee}e Demes efnbmesÛes DeeefCe ›eâewÙee&Ûes heâU DecesefjkesâÛÙee meòeeefheheemetbveer DeeCe}s ns heentve DeeFvmšeFveÛes noÙe heâešuÙeeefMeJeeÙe
jeefn}s veener. efo ceerefvebie Dee@heâ efj}sšerefJnšer FJnesuÙetMeve Dee@heâ efheâefpekeäme - DeeGš Dee@heâ ceeÙe }@šj FmeWme ns lÙeeÛes Øeefmeæ «ebLe DeeheuÙee
Yee<esle veenerle. Ùee menœekeâele}s mecekeâe}erve De#ejJee*dceÙe DeeheuÙee Yee<esle veener. Ùee menœekeâele}s mecekeâe}erve De#ejJee*dceÙe Demees Jee efJe%eeveeÛes
MeesOe, ceje"er Yee<esle leelkeâeU ÙesCes lejer Deepe DeMekeäÙe Deens. peieeÛÙee oUCeJeUCeeÛeer DeeefCe megmebJeeoeÛeer Deeblejje°^erÙe Yee<ee Ùee DeLee&ves Fb«epeer
338
Deens efkebâJee Jew%eeefvekeâebÛeer cetU Yee<ee keâUCes keâ"erCe Demeles. DeeheuÙeemee"er leer keâUCes keâ"erCe Demeles. DeeheuÙeemee"er lÙee keâUCÙeemee"erÛeer Ùeb$eCee
DeeheuÙee Yee<esle veener... efnjesefMeceeÛÙee DeCegpJee}eletve keâeÙeehee}š nesTve Meebleerotle nesTve Jew%eeefvekeâ DeeFvmšeFve Ùee menœekeâeÛeener ceevekeâjer
Deens. vegmelee cenòJeeÛee veener DeeflecenlJeeÛee. Yeeb[Je}MeenerÛeer meJeexÛÛe DeJemLee meeceüepÙeMeener efleÛes vesle=lJe DeMee Decesefjkesâkeâ[s Deens. DecesefjkesâÛeer
meeceüepÙeMeener o}e}erJej, keâefceMeveJej GYeer Deens. mJele:ÛÙee osMee}e JeeÛeefJeCÙeemee"er efleLeuÙee jepÙekeâlÙeeËveer peeieeflekeâerkeâjCeeÛeer ÛeUJeU
mJele:JejÛes DeeefLe&keâ Deefj° šeUCÙeemee"er DeeefCe DeefJekeâefmele je°^eJej JemeenleJeeo }eoCÙeemee"er Ûee}efJe}er Deens. DecesefjkesâÛes efJe%eeveeÛes mebMeesOeve
Ùee veJeerve efheUJeCegkeâermee"er Deens. DeeefCJekeâ MeŒeebmeesyele #esheCeeœes peerJepebletbÛeer Deœes, Ùegæele Jeehejle Deens. Decesefjkeâe ceeveJeJebMeeÛÙee YeuÙeemee"er
efJe%eeveeÛÙee hee"erMeer GYeer veener. efJe%eeve efle}e nJes Deens mJele:Ûeer cenemeòee efškeâJetve OejCÙeemee"er. cenemeòesÛÙee mheOexletve jefMeÙee ieUtve he[}e.
efJeYeeefpele Pee}e. efJe%eeveeÛÙee #es$eele efJeMes<e keâ¤ve DeJekeâeMeeleuÙee keâ#esÛÙee ØeÙeesieele Decesefjkesâ}e jefMeÙee `šheâ heâeFš' keâjle neslee - efJeYeepeveecegUs
DeeefCe DeeefLe&keâ Deefj°ecegUs jefMeÙee}e DeeheuÙee DeJekeâeMeeleer} ØeÙeesieMeeUebceOe}s Jew%eeefvekeâ hejle ceeÙeosMeer yees}JeeJes }eie}s. KeÛe& Peshele veener
cnCetve leer DeJekeâeMe ØeÙeesieMeeUeÛe ve° keâjeJeer }eie}er. YeefJe<Ùeele efJe%eeveeÛeer Øeieleer he=LJeerJejÛÙee keâesCelÙee osMeeÛÙee jepekeâejCeeÛÙee Debefkeâle
Demes} ns keâeUÛe "jJes}, heCe DeefOekeâ ØeÙeesieemee"er }eieCeejer DeeefLe&keâ lejleto Ùeeheg{s cenemeòee DemeuÙee}e hejJe[s} Demes efÛe$e Deepe lejer
veener. Decesefjkeâve ceeCemeeves ÛebõeJej heeT} GcešefJeuÙeeveblej Heâej keâener DeJekeâeMeele peeTve kesâ}s Deens Demes efÛe$e Deepe lejer veener. Decesefjkeâe
DeeefCJekeâerkeâjCeeÛÙee efveefce&leerle iegble}erÙe DeeefCe DeeefLe&keâ Deefj°eÛÙee DeeefCe JeebefMekeâ ÙeeoJeerÛÙee Ûe›eâele meehe[}er Deens.
DecesefjkesâefMeJeeÙeÛes peie ner MeŒes IÙeeÙe}e meyeU veener. efJe%eeveeÛee og®heÙeesie Ùeeheg{sner meòeekeâjCeemee"er kesâ}e peeF&}; hejbleg lÙeecegUs efJe%eeveeÛeer
ÛeUJeU heg{s vesCeejs DeeefCe veJes MeesOe }eJeCeejs Ùegieheg®<e pevcele jenleer} DeeefCe ceveg<ÙeeÛÙee efnleemee"er keâefjMcee keâjle jenleer}. efJeveeMeeÛÙee
ceÙee&oe cnCepes Kees}erle}e keâeUe DebOeej DeeefCe MeesOe cnCepes lÙee Kees}erle keâeUb ceebpej Demeb mecepeCeejs pes efpe%eemet Deensle lÙeebvee efJe%eeveeÛee
Gpes[ veerš efome}s}e veener. efome}e lejer lees lÙeebÛÙee Øe%es}e DeeefCe Deble:keâjCee}e veerš efYe[}s}e veener. nÙeele Deme}s}s DeeefCe veme}s}s
Jew%eeefvekeâ DemeuÙee ceveYeÙeebvee #ecee keâjlees. efJeMJeeÛes jnmÙe mecepetve IesCÙeemee"er 40 Je<ex DeeFvmšeFveves mebMeesOeve kesâ}s. lÙeeÛeer Grand
Unification Ûeer theory DeMeerÛe Deens DeeefCe vÙetšveÛeener ieg®lJeekeâ<e&CeeÛee MeesOener lesJe{eÛe cenlJeeÛee Deens.
o

339
 heesheÛes JeeieCes ef¡emleer veerefleceòesle ve yemeCeejs!
keâ@Leef}keâ ef¡emleebÛes meJeexÛÛe Oece&ieg¤ heeshe pee@ve hee@} (efÉleerÙe) efnbogmLeeve osMeeÛee leerve efoJemeebÛee oewje Deešhetve pee@efpe&Ùeeceeiex DeeheuÙee
efmešerleer} ce"ekeâ[s hegvne hejle}s. OeceeËlejeÛÙee ØeMveeJe¤ve Ùee oewNÙeeÛÙee efJejesOeele mebIe heefjJeejeves Iesle}s}er Dee›eâcekeâ Yetefcekeâe DeeefCe meòee¤{
Yeepeheves efle}e efJejesOe keâ¤ve heeshe pee@ve hee@} ÙeebÛee oewje Meeblelesle heej he[}e. ÙeeÛes meJe& ßesÙe hebleØeOeeve Deš}efyenejer JeepehesÙeer, ie=nceb$eer
}e}ke=â<Ce De[JeeCeer Ùeebvee efo}s heeefnpes. Ùee oewNÙeele efnbogmLeeveeleer} Oeeefce&keâ meefn<Ceglesyeö} heeshe Ùeebveer meceeOeeve JÙekeäle kesâ}s. Oecee&-Oecee&le
Yeüele=YeeJe DeeefCe megmebJeeo Jee{efJeCÙeeJej Yej osTve OeceeËlejeÛesner lÙeebveer mhe° meceLe&ve kesâ}s. efouueerleer} efJe%eeve YeJeveele Pee}suÙee Deeblejßeæe
heefj<eosle lÙeebveer peenerjheCes OeceeËlejeÛeer yeepet IesTve, Oece&cele ve hešuÙeeme lÙee Oecee&Ûee lÙeeie keâjCes, ne ceeCemeeÛee cet}Yetle DeefOekeâej Deens,
Demesner Dee«eneves Øeefleheeove kesâ}s. ÙeeefMeJeeÙe lÙeebveer ke@âLeef}keâ meceepeeheg{er} DeeJneveebÛee efJeÛeej keâjCÙeemee"er DeeefMeÙeeleer} ef¡emleer Oece&ØeÛeejekeâebÛeer
cenlJeeÛeer yew"keâner Iesle}er. ieebOeeRÛÙee meceeOeermeesyele yegæeÛÙee keâce&Yetceer ieÙes}e DeeÅe MbekeâjeÛÙee efJeefJeOe DeefOe‰eveebvee lÙeebveer Yesšer efouÙee DemelÙee,
lej les DeefOekeâ meÙegefkeälekeâ Pee}s Demeles. ogmeNÙee efoJeMeer Oecee&efJe<eÙeer lÙeebÛee DeeojYeeJener JÙekeäle Pee}e Demelee.ÙesCeejs menœekeâ DeeefMeÙee Keb[ele
ef¡emleeÛee mebosMe ®peefJeCeejs Demes}, Demes peenerj keâ¤ve les Jn@efškeâve}e hejle ies}s. ef¡eMÛeve efceMevejer «e@nce mšsvme DeeefCe lÙeebÛeer oesve keâesJeUer
ceg}s Ùeebvee Deesefjmeele efpeJeble peeUtve nlÙee keâjCÙeele Dee}er. Ùeeyeö} Ùee oewNÙeele heeshe hee@} Ùeebveer yeÇÇner keâe{}e veener. heesleg&ieerpe ke@âLeef}keâebveer
400 Je<eeËhetJeea ieesJÙeele kesâ}suÙee efnbogOeceeaÙeebÛÙee OeceeËlejeÛee DeeefCe FefvkeäJeefPeMeveÛÙee DelÙeeÛeejeÛee mebIe heefjJeeje}e peeyeÛe efJeÛeejlee Dee}e
veener. JeepehesÙeer mejkeâejves heesheÛee ne oewje ÙeMemJeer nesCÙeemee"er, pes mebÙeceer DeeefCe jepÙekeâlex lÙeebÛÙeeJej vekeäkeâerÛe KetMe Pee}s Demeleer}.
`efLeDee@›e@âefškeâ mšsš' Oecee&efOeef‰le jepekeâejCe keâjCeeNÙeebvee DeeefCe leLeekeâefLele Oece&efvejhes#eJeeÅeebveener kebsâõele meòee efceUeuÙeeveblej ØelÙe#eele DeeCeCes
DeeefCe lÙee}e efJejesOe keâjCes, SketâCe meceepeeÛes mJe¤he heenlee Deepe lejer DeeheuÙee osMeele peceCes MekeäÙe veener. meòesmee"er Yeepehener DeeheuÙee
Oecee&efOeef‰le jepekeâejCeeheemetve otj peeleevee efomelees Deens. YeepeheÛee ne yeo} DeOeesjsefKele keâjeJee DemeeÛe Deens. Ùeeheg{s efce$ehe#eebefMeJeeÙe keWâõele
yengcele efceUeuÙeeveblejner YeepeheÛeer DeMeerÛe DeJemLee Demes}. osMeeleer} efJeefJeOe OeceeËle DeeefCe peeleeRle efJeYeeie}suÙee meceepeeÛes DeebleefJe&jesOe DeeefCe
Deeblejje°^erÙe jepekeâejCeeÛee oyeeJe Yeepehe Demees Jee DevÙe keâesCeer he#e, lÙeebÛÙeeJej keâeÙeceÛe DemeCeej. lÙeecegUs Oeeefce&keâ DeeefCe efveKeU Oece&efvejhes#e
JeeieCes kebbsâõeleer} meòeeOeeNÙeebkeâ[tve nesCes DeMekeäÙeÛe DemeeJes. ne meJe& heefjCeece kebâheesefpeškeâuÛejÛee DeeefCe mebefceße meceepeeÛee cnCeeÙe}e nJee.
Oecee&efOe‰erle jepekeâejCeeefJe<eÙeerÛee oes<e Deepe heâkeäle mebIe heefjJeeje}eÛe osCÙeeÛeer DeeheuÙeekeâ[s heæleer Deens. JemeenleJeeoer keâe}Keb[eleer} meeceeefpekeâ,
meebmke=âeflekeâ, Oeeefce&keâ #es$eele nesCeeNÙee nmle#esheeefJe®æ Øeefleef›eâÙee GcešuÙeeÛee Fefleneme Deens. pevelesÛÙee meJe& leNnsÛÙee ßeæebJej ÙeeÛee heefjCeece
Pee}s}e efometve Ùeslees. ceie lees kegâšgbye mebmLesleer} JeejmeenkeäkeâeÛee ØeMve Demees Jee efJeJeenmebyebOeeÛee, lÙeeyeeyele nesCeeNÙee keâeÙeosMeerj nmle#eshee}e
SleösMeerÙeebkeâ[tve efJejesOeÛe Pee}e. lesJne Oece&ßeæe DeeefCe meceepeheæleer Ùeele}s DeeblejmebyebOe }#eele IesTveÛe OeceeËOelesÛes efveoeve kesâ}s heeefnpes.
efJeMes<ele: DeeefMeÙeele JemeenleJeeoer meeceeefpekeâ, meebmke=âeflekeâ nmle#esheebvee efJejesOe keâjCÙeeÛeer ØesjCee Oece&ßeæe nerÛe nesleer. ne efJejesOe mecetn heeleUerJej,
mLeeefvekeâ heeleUerJej veblej ØeebleerÙe Je je°^erÙe heeleUerJej Yej[uÙee ies}suÙee meJe&Ûe meceepeeves kesâ}e. ner meJe& heefjefmLeleer }#eele IesTveÛe DeepeÛÙeener
Oecee&efOeef‰le jepekeâejCeeÛes efJeM}s<eCe JneÙe}e nJes. DeeheuÙee osMeele 19 JÙee MelekeâeÛÙee ceeLÙeeJej ceõeme Øeebleele }skeäme}e@keâer keâeÙeÅee}e efJejesOe
Pee}e. ef¡emleer Oece& mJeerkeâej}suÙeebvee Ùee keâeÙeÅeeves cee}ceòesÛee nkeäkeâ osT kesâ}e neslee. ÙeeefJe®æ Deeboes}ve Pee}s, les cegbyeF&, yebiee} Øeebleele
hemej}s. Ùee DemeuÙee IešveebletveÛe peceeleerÛÙee jepekeâejCeeÛeer efveefce&leer Pee}er. meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe Je ØeMeemekeâerÙe GheeÙeÙeespeveebmee"er Skeâ `Ieškeâ'
cnCetve JemeenleJeeoer jepeJešerves Oecee&}e ceevÙelee efo}er nesleer. lÙeeÛÙeeletveÛe yengmebKÙeekeâebÛÙee DeeefCe DeuhemebKÙeekeâebÛÙee Oeeefce&keâ peceeleer -jepekeâejCeeÛeer
meg®Jeele Pee}er. mJeleb$e celeoejmebIeeÛeer efveefce&leer ÙeeÛe heefjefmLeleerÛeer osve nesleer. mJeeleb$ÙeeÛee }{e }{efJeCeeNÙee YeejleerÙe je°^erÙe keâeB«esme ÛeUJeUervesner
DeejbYeeheemetve Oeeefce&keâ peceeleerÙe Âef°keâesve yeeUie}e. keâeB«esmeÛeer mLeehevee PeeuÙee PeeuÙee ieesJebMe nlÙeeyeboerÛee "jeJe ÛeÛexmee"er IesCÙeele Dee}e
neslee. cegm}erce veeieefjkeâebÛÙee ØeefleefveOeeRveer efJejesOe kesâuÙeecegUs lees šeUCÙeele Dee}e. Oecee&efOeef‰le Deveskeâ mecemÙee DeeefCe ØeMve keâeB«esmeves DeeheuÙee
heš}eJej JesUesJesUer Iesle}s. ce}yeej yeb[ Demees, ceesheuÙeebÛee Jes[eÛeej, efKe}eheleerÛÙee ÛeUJeUer}e ieebOeeRveer heeef"byee osCes Demees Jee ogmeNÙee
iees}cespe heefj<eosle cegme}ceeveebvee Pegkeâles ceehe osTve, Dehe=MÙeebÛÙee efJeMes<e efceUt Ieele}suÙee nkeäkeâebvee Je meJe}leeRvee efJejesOe keâjCes Demees, keâcÙegve}
De@Jee[&heemetve osMeeÛeer heâeUCeer nesF&heÙeËleÛes je°^erÙe }{ŸeeÛes vesle=lJe keâjCeeNÙee keâeBiesMmeÛes jepekeâejCe, Oece&ßeæe DeeefCe peceeleJeeoekeâ[s keâeÙece
Pegkeâ}s}sÛe nesles. keâeB«esmeÛÙee efnbot - cegm}erce SskeäÙeeÛÙee mebkeâuhevesvesÛe oesvner yeepetbkeâ[er} mebkegâefÛele Oece&Jeeo DeeefCe peceeleJeeo Jee{efJe}e. meesjšer
meesceveeLeeÛÙee cebefojeÛee keâeB«esmeer peerCeexæej Demees Jee Fbefoje ieebOeerØeCeerle megJeCe&cebefojele}s yuÙet mšejÛes Dee@hejsMeve Jee yeeyejerÛes šeUs GIe[CÙeeÛes
jepeerJe ieebOeeRÛes jepekeâejCe, keâeB«esmeer Oece&efvejhes#eJeeoeÛÙee Dee[tve keâeB«esmeer peceeleJeeo mJeeleb$ÙeehetJeea DeeefCe mJeeleb$Ùeeveblej keâeÙece keâeÙe&jle jeefn}e.
95 mee}eheÙeËleÛes keâeB«esmeer vejefmebneÛes jepekeâejCener ÙeeÛe hejbhejsle}s veJnles Demes keâesCe cnCes}? ceie Deelee mebIe heefjJeejeleuÙee Dee›eâcekeâ
mebIešveebveeÛe yeesue keâe ueeJeeÙeÛee! Deepe mebIe heefjJeejeleuÙee keâener mebIešvee Feflenemeele Pee}suÙee Ûegkeâe og®mle keâjCÙeele iebgleuÙee Deensle. mebIe
heefjJeejeÛes Meer<e&mLeeve Yeepehe Deens. leLeekeâefLele Oece&efvejhes#eJeeÅeebkeâ[tve kebbsâõele ÙeehetJeea oesveoe meòesJej Dee}s}s YeepeheÛes mejkeâej lÙeebveer
keâesmeUJe}s. heefnuÙeeboe efkebâefÛelemener yengcele veJnles. ogmeNÙeeboe Skeâe celeeves Yeepehee}e meòee ieceJeeJeer }eie}er. oesvner JesUe meòesJej peeleevee
YeepeheÛee DepeW[e Oecee&efOeef‰le jepekeâejCeeÛee neslee. cee$e vegkeâlÙeeÛe nesTve ies}suÙee ceOÙeeJeOeer efveJe[CegkeâerhetJeea efce$ehe#eebmekeâš je°^erÙe }eskeâMeener
DeeIee[er efvecee&Ce keâ¤ve DeeefCe Oecee&efOeef‰le jepekeâejCeeÛee DepeW[e otj "sJetve Yeepeheeves efveJe[Cegkeâe }{Jetve yengcele efceUJetve eflemeNÙeeboe meòee
340
efceUJe}er. heeÛe Je<eeËÛee meòeekeâeU efveefJeIveheCes Yeepehee}e heej keâjlee ÙeeJee DeeefCe pevelesÛes peerJevecejCeeÛes ØeMve DeeefCe Deeblejje°^erÙe ØeMve lÙeebveer
mees[JeeJesle SJe{e efveJeeble JesU GJe&efjle mebIe heefjJeejeleuÙee mebIešveebveer meòee¤{ Yeepehee}e efceUt ÅeeJee. meòee efceUeuÙeeveblejner vemeles hesÛe efvecee&Ce
keâ¤ve Yeepehee}e De[ÛeCeerle DeeCet veÙes. Feflenemeeleer} Ûegkeâe og®mle keâjCÙeeÛes jepekeâejCe keâeÙece heâ}oeÙeer DemelesÛe Demes veener. leer Skeâ hesâpe
nesleer, leer mebhe}er Demes jepekeâejCeeleuÙee meg%eebveener Jeešles. Fefleneme ner Ie[tve ies}s}er Iešvee Demeles. Fefleneme Yetlekeâe}eOeerve
Pee}e keâer lÙee}e `ce=le' ceevetve meceepeeves heg{s peeÙeÛes Demeles. onMeleerÛÙee peesjeJej pees meceepe Feflenemeele}er ces}s}er ce{er Gke⤠}eielees. lees
meceepe NnemeesvcegKe meceepe nesÙe, Demes vÙeeÙecetleea ceneosJe ieesefJebo jeve[s Ùeebveer cnš}s nesles. lÙeele}s leLÙe Deelee kebsâõele Yeepehee}e yengcele efceUtve
meòee efceUeuÙeeveblej lejer mebIe heefjJeejeves DeesUKeeJes.Feflenemeele peslÙeekeâ[tve kesâ}s}e osJeosJeUebÛee efJeOJebme kesâJeU Oeeefce&keâlesves Øesefjle nesTve
kesâ}s}s ke=âlÙe vemeles, lej lÙee efJeOJebmeeceeies peslÙeeÛes ßes‰lJe ØemLeeefhele keâjCÙeeÛeer mewleeveer cenòJeekeâeb#ee lÙeeceeies Demeles. Mekeâ -ntCeebveer nsÛe
kesâ}s. Fb«epe, [Ûe DeeefCe heesleg&ieerpeebveener DeeheuÙee osMeele lesÛe kesâ}s. JemeenleJeeÅeebÛes DeeheuÙee osMeeJej Dee›eâceCe nesCÙeehetJeea SleösMeerÙeebÛÙee Deveskeâ
mebmLeeveele DeeefCe jepÙeeble Deehe}e osMe Jeeš}e neslee. lÙeebÛÙeelener meòeemebIe<e& - }{eÙee PeeuÙee, kegâCeer ceeb[ef}keâ Pee}s, kegâCeer efpebkeâ}s efnbogmLeeveer
Demeleeveener lÙeebveerner hejmhejebÛeer osJeosJeUs efJeOJebme}er. keâeneRveer lej mebheòeerÛÙee }gšermee"er mJele:Ûeerner osJeUs heâes[}er. kesâJeU OeceeËlejemee"erÛe
osJeUs heâes[}er ies}erle Demes veener. lÙeeceeies meòee ØemLeeefhele keâjCÙeemee"er Flejner keâejCes Deensle. efyeÇefšMe Feflenemekeâejebveer efnbogmLeeveÛÙee FeflenemeeÛeer
peer oesve keâe}Keb[eble efJeYeeieCeer kesâ}er Deens, leer efJeYeeieCeerÛe Skeâebieer nesleer. FeflenemeeÛes efnbot keâe}Keb[ F.me. het 1000 les 1200 Ûee keâeU.
cegmueerce keâe}Keb[ F. me. 1200 les efyeÇšerMe ØemLeeefhele nesF&heÙeËleÛee keâeU DeeefCe eflemeje keâe}Keb[ ef¡emleer efyeÇefšMeebÛee DeeefCe heesle=&ieerpeebÛee
keâeU. FeflenemeeÛeer ceeb[CeerÛe efpeLes efJeke=âle keâ¤ve šekeâ}er, efleLes Flej iees°eRyeö} yees}eÙe}eÛe vekeâes. Feflenemeele pesles cnCetve DeeheuÙee hetJe&peebJej
DeeheuÙee 800 Je<eeËÛÙee jepeJešerle cegme}ceeve jepÙekeâlÙeeËveer pes DelÙeeÛeej kesâ}s, lÙeeÛeer hejbheje keâener DebMeer 150 Je<ex osMeeJej jepÙe keâjCeeNÙee
Fb«epeebveerner Ûee}Je}er DeeefCe 400 Je<eeËntve DeefOekeâ keâeU ieesJÙeele heesleg&ieerpeebveerner ÛeeueefJeueer. Ùee DelÙeeÛeeje}e ØelÙegòej cnCetve DeepeÛÙee
efhe{er}e met[ IesCÙeeÛÙee Øeefleef›eâÙesle iegbleJetve "sJeCes, osMeefnlee}e DeeefCe Øeieleer}ener yeeOee DeeCeCeejs Deens. Pee}s ies}s iebies}e efceUe}s cnCetve ns
DelÙeeÛeej efJeme¤ve pee Demes meebieCes yejs veener. heCe ØelÙeskeâ mebJesoveMeerue ceeCemeeves Ùee DelÙeeÛeejeÛee efve<esOe keâjeÙeuee DeeefCe veeWoJeeÙeuee heeefnpes.
ne efve<esOe Gõskeâ cee$e efnbmesÛee vemeeJee. jkeäleheeleeletve DeeefCe efnbmeeÛeejeletve Feflenemeele}e DelÙeeÛeej Oegle}e peeleesÛe Demes veener. efnbogmLeeveÛeer
mebmke=âleer JewefMJekeâ DeeefCe meeJe&Yeeweflekeâ meceeJesMekeâlee DeeefCe Oeeefce&keâ meefn<CeglesJej DeeOeej}er Deens. efleÛes GòejeefOekeâejer efnbot, yeewæ, pewveOeceeaÙener
Deensle DeeefCe Deehe}er OeceeËOelee efJeme¤ heenCeejs ef¡eMÛeve DeeefCe cegmueercener efleÛes Jeejmeoej nesT Mekeâleele. heCe Demes nesleevee efomele veener.
Ùeele efveYe&Ùe meceepeeheemetve lees Oece&yeæ meceepeeheÙeËle meJe&Ûe OeceeËveer ceeveJeer meceepeeÛÙee efJekeâemeele cenòJeeÛeer Yetefcekeâe yepeeJe}s}er Deens.
ceeCemee}e megmebmke=âle yeveefJeCÙeeÛes keâece Skeâe šhhÙeele Oecee&vesÛe kesâ}s. DeepeÛes yejsÛemes Oece& DebOeßeæe«emle nesleevee efomeleensle. Oece& cnCepes
DebOeßeæe veJns. Oecee&ves keâener keâeU ceveg<Ùepeeleer}e ØeieleerÛÙee ceeiee&ves heg{s DeeCe}sÛe nesles. je°^JeeoeÛÙee mebkeâuheeveblej Oece& ceeies he[}e. meJe&Oece&
cenekeâeJÙesÛe nesleer. lÙeeÛes mebmLeehekeâ õ°sÛe nesles. meceepeeÛeer efJeOeeÙekeâ jÛevee keâjCeejs jÛeveekeâej DeeefCe cenekeâJeer nesles. Ùee Oece&mebmLeehekeâebhewkeâer
ÙesMet ef¡emlee}e lÙeebÛÙeeÛe meveeleveer pevelesves megUeJej Ûe{efJe}s. DeeÅeMebkeâjeÛeeÙeeËÛee Yeejle Je<ee&le ÚU kesâ}e. ÛeeJee&keâ, yegæ, ceneJeerje}e DeeefCe
%eevesMJej, legkeâejece, keâyeerj, ceerjeyeeF&}e ÚU}s. meJe& OeceeËle ÚUeÛÙee iees°er veenerle Demes keâesCe cnCes}? ke@âLeef}keâ Oece& keâe}ner Ùeeheemetve
Deef}hle veJnles. ef¡emleer Oecee&leer} efJeefJeOe cele DeeefCe mebØeoeÙe ef¡emleer Oece&ceeleË[ebveerner efÛej[uÙeeÛee Fefleneme Deens. ef¡emleeÛee Debble Ie[Jetve
DeeCeuÙeeveblej DeeefCe F&meeF& meeOet-meble ÙeebÛee yeUer IesleuÙeeveblej, ef¡emleer hejbheje meg¤ Pee}er. pÙeebveer yeef}oeve kesâ}s, ÚU menve keâjCes DeeefCe
Oece&celeemee"er ngleelcee nesCes Ùeeletve ef¡emleer ce"ebÛeer mLeehevee (monasteries) Pee}er. meve 312 ceOÙes jesceve meceüeš keâewmšWšeFve Ùeeves
ÙesMetveblej 300- 400 Je<eeËveer ef¡emleer Oecee&}e jepeeßeÙe efouÙeeveblej ef¡emleerOece& Jee{t }eie}e. jesceÛee efyeMehe DeeefCe hetJe& ÙegjesheÛee hesefš^Ùeekeâ
ØemLeeefhele Pee}e. meve 800 mee}er Ûee}&cesve jepeeÛÙee keâejefkeâoer&le jesceÛeer meòee mLeeheve Pee}er. 1054 mee}ele jesceÛee Oecee&OÙe#e DeeefCe
keâeBmšveefšveeshee}Ûee Oecee&OÙe#e Ùeele Jeeo meg¤ nesTve, Oece& yeefn<ke=âleerÛeer hejbheje meg¤ Pee}er. pece&ve mebIeeleer} heg{}er ke@âLeef}keâ Øeesmšsmšbš mebØeoeÙe
- øeâevmeceOeuee pee@ve keâeefuJeve jesceve ke@âLeefuekeâ ÛeÛe&, «eerkeâ Dee@Lex[e@keäme ÛeÛe& DeeefCe jepesMeenŸeeble}er Yeeb[Ces, nes}erheâeojÛÙee mebkeâuhevee DeeefCe
keâe@}spe Dee@heâ keâeef[&veume ÙeebÛee Oecee&eflejskeâ. Jn@efškeâve efmešerÛee jefnJeemeer heeshe DeeefCe JemeenleJeeoemeesyele lÙeeÛes GYeej}s}s Oeeefce&keâ meeceüepÙe
ÙesMetÛÙee efMekeâJeCegkeâervegmeej Deefpeyeele GYes jeefn}s veJnles. `FefvkeäJeefPeMeve' - meejKeer <e[dÙeb$eCee GYee¤veÛe leer GYeer jeefn}er. Ùee FefvkeäJeefPeMeve
Ùeb$eCesvesÛe peesve Dee@heâ Deeke&â}e heeKeb[er "jJetve efpeJeble peeU}s. ke@âLeef}keâebÛÙee Ùee DeefOeke=âle ÚUÙeb$eCesves Ùegjeshe -Decesefjkeâener Yej[tve keâe{}er
DeeefCe Jemeeneflekeâ osMeeleer} pevelesJejner DelÙeeÛeej keâ¤ve OeceeËlejs Ie[efJe}er. heeshe veJeJee «esiejer Ùeeves F. meve 1231 ceOÙes heeKeb[er }eskeâebÛee
yeboesyemle keâjCÙeemee"er Ùee FefvkeäJeefPeMeveÛeer mLeehevee kesâ}er. JÙeefkeälemJeeleb$ÙeeÛee DeeefCe efYeVe celeeÛee Deeoj Ùee FefvkeäJeefPeMeveves keâOeer kesâ}e veener.
eflevesÛe js[ Fbef[ÙeeÛeer mebmke=âleer, lÙeeÛeØeceeCes peieeleer} DeefleØeeÛeerve ceeÙee DeeefCe DeeÙePesefškeâ mebmke=âleer ve° kesâ}er. Decesefjkesâleer} efve«eesÛee ÚU
kesâ}e. 1966 mee}er ner ÚUÙeb$eCee jesceve ke@âLeef}keâ ÛeÛe&ves ceeies Iesle}er. ieesJÙeeleer} 400 Je<eeËhetJeeaÛee DelÙeeÛeej ÙeeÛe FefvkeäJeefPeMeveÛee neslee.
oÙee, #ecee, Meebleer, keâ®CesÛee Oece& cnCetve ef¡emleeÛeer heefjYee<ee meebefiele}er peeles. heCe peieeÛÙee jepekeâejCeele Ùee °erves cenlJeeÛeer Yetefcekeâe ef¡emleer
hejbhejsves efveYeeJe}s}er efomele veener. heefn}s ceneÙegæ Demees, ogmejs ceneÙegæ, efnjesefMecee veeieemeekeâerJej Decesefjkeâveebveer šekeâ}s}e yee@cye Demees Jee
efJnSleveece-DecesefjkesâÛe Ùegæ, Fjekeâ, `FœeeÙe}' DeeefCe Deelee Decesefjkeâe FjekeâceOe}s Ùegæ, yeesefmveÙeele}e, keâesmeesJeesle}e efnbmeeÛeej Demees Jee
ÙeeoJeer, les LeebyeefJeCÙeeÛeer efveCee&Ùekeâ Yetefcekeâe Jn@efškeâve efmešerle jenCeeNÙee peeieeflekeâ jesceve ke@âLeef}keâebÛÙee Oece&ieg¤}e yepeeJelee Dee}s}er veener.
OeceeËlejehegjlee ceeveJeer cet}Yetle DeefOekeâej DeeefCe Flej JesUer lÙeeefJe<eÙeer yees}eÙeÛes veener ns ef¡emleer veerefleceòeslener ve yemeCeejs Demes Deens. o
341
 Oece&ØeÛeejkeâeÛÙee yegjKÙeeDee[Ûes ef}bieefhemeeš !
Deebyes[keâjer pevelesÛeer yegæeÛÙee Oecee&JejÛeer Je lees Oecce efle}e osCeeNÙee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj ÙeebÛÙeeJejÛeer ßeæe Demeerce DeeefCe Jeeoeleerle
Deens. Ùee ßeæemLeeveebvee keâesCeerner Oekeäkeâe }eJeCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e lej Deebyes[keâjer pevelee ØeeCeehe&Cee}e meowJe efmeæ Demeles ns DeKKÙee osMeeves Deveskeâoe
heeefn}s}s Deens. hejbleg [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj ÙeebÛÙee ØeefleceeYebpeveeÛÙee Je lÙeebÛÙee yegæ OecceeÛes efJe[byeve keâjCÙeeÛÙee leerve ceefnvÙeebhetJeea Pee}suÙee
Skeâe mebleehepevekeâ Øekeâejeyeö} Deebyes[keâjer pevelee Depetvener DeveefYe%eÛe Deens. DeLee&le,Ùeele De%e,YeesUŸee-Yeeye[Ÿee pevelesÛee oes<e keâenerÛe veener. oes<e
ÅeeÙeÛee Pee}eÛe lej oef}le meceepeele efJeÛeejJeble, meeefneflÙekeâ Je vesles cnCetve efcejJeCeeNÙeebvee ÅeeJee }eies}. keâejCe lÙee mebleehepevekeâ Øekeâejeveblejner
les cetie efieUtve yeme}s}s Deensle!
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj DeeefCe lÙeebÛÙee yegæ OecceeÛÙee yeeyeleerle efJeheÙe&mle Je yeoveeceerkeâejkeâ ef}KeeCe ef[mebsyejÛÙee DeKesjer}e o meb[s šeFcme
Dee@heâ Fbef[ÙeeceOÙes Øeefmeæ Pee}s Deens. efJeMes<e cnCepes, les ef}KeeCe efnbogmLeeveele efceMeveNÙeebÛÙee lees[erÛee yegæ Oecce ØeÛeej keâjerle DemeuÙeeÛes heâmeJes efÛe$e
GYes keâjCeeNÙee, $ew}eskeäÙe yeewæ cenemebIeeÛes mebmLeehekeâ mebIejef#ele ÙeebÛee menkeâejer Deveeieefjkeâ }eskeâefce$e Ùeeves kesâ}s Deens. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj ÙeebÛes
OeceeËlej heâme}s ; yeewæ Oecee&Ûeer ÛeUJeU mebhe}er, Demes cnCeCeeje }eskeâefce$e lesJe{ŸeeJejÛe Leebye}e veener, lej SefØe} ceefnvÙeele lÙeeves hegCÙeele JÙeeKÙeeves
Pees[tve yeeyeemeensyeebvee peenerjheCes ot<eCes efo}er. lÙeeyeö} Ùee }eskeâefce$eeÛeer meÛÛee Deebyes[keâjer pevelesves iee{JeeJej yemeJetve, ieUŸeele KesšjebÛeer ceeU
Iee}tve efOeb[ keâe{eÙe}e nJeer.
mebIejef#ele ÙeebÛÙee DeeefOehelÙeeKee}er $ew}eskeäÙe yeewæ cenemebIe efnbogmLeeveele keâeÙe&jle Demetve yengpeve efnleeÙe mebIe Je keâ®Cee Øeefle‰eve DeMee lÙeebÛÙee
efJeefJeOeebieer GheMeeKee Deensle. $ew}eskeäÙe cenemebIeeves heejbheefjkeâ yegæ leòJe%eeveeleuÙee ceneÙeeveer mebØeoeÙeeÛeer efJeke=âle hesâjceeb[Ceer keâ¤ve lÙeeÛee ØeÛeej
Ûee}Je}e Deens. DeeOÙeeeflcekeâ GlLeeveeÛes efveefceòe keâ¤ve OÙeevemeeOevee keâecepeerJevee}e DeefveJeeÙe& ceevetve yegæeÛÙee leòJe%eevee}eÛe efvekeâe}ele keâe{CÙeeÛes veerÛe
ke=âlÙe $ew}eskeäÙe cenemebIe keâjerle Deens. hebÛeMeer}, ef$eMejCe, Ûeej DeeÙe& melÙes, De°ebefiekeâ ceeie&, ØeeflelÙe meceglheeo DeeefCe efveJee&Ce ne yegæ leòJe%eeveeleer}
Ûe{lee mewæeefvlekeâ meesheeve. ÙeeÛeer $ew}eskeäÙe cenemebIeeÛÙee JewÛeeefjkeâ mebefnlesle cee$e kegâ"sner oKe} IesleuÙeeÛes efomele veener. DeMJeIees<eeves ef}efn}suÙee
`}ef}le efJemleej' Ùee yegæÛeefj$eeheemetve les ef$eefheškeâele cees[CeeNÙee De[leerme «ebLemebYeejele meebefiele}suÙee yegæeÛÙee efMekeâJeCegkeâer}e $ew}eskeäÙe cenemebIeeÛÙee
efÛebleveelcekeâ yew"keâerle kegâ"sner peeiee veener. Yeeweflekeâ Demees keâer DeeOÙeeeflcekeâ, }ewefkeâkeâ Demees Jee Deueewefkeâkeâ Ùee meJe& og:KeeÛes cetU le=<Cee Deens. ner le=<Cee
<e[defJekeâejebÛes mebleg}ve efyeIe[uÙeeJejÛe pevceles. leer le=<Cee cet"YejebÛÙee neleele meòee, mebheòeer keWâefõle PeeuÙeeveblej Skeâ ¤he IesTve Ùesles. osJe, Oece&MeeŒeeÛÙee
Je keâce&keâeb[eÛÙee hebef[le-hegjesefnleebveer kesâ}suÙee DeeflejskeâebcegUs pÙee cegkeäleer DeeefCe cees#eebÛÙee Debeflece meercesJej ceeCetme heesnesÛeCes DeMekeäÙe nesles lesJne,
leer le=<Cee DeefOekeâÛe Yeer<eCe-yeerYelme ¤he OeejCe keâjles. ns heeKeb[ meJe& Oece&mebmLeehekeâebJej meJe& OeceeËle meg¤ PeeuÙeeÛee DevegYeJe DeepeleeieeÙele peie
IesleÛe Deens. $ew}eskeäÙe cenemebIe Ùee DevegYeJeeÛee JÙeefYeÛeejer DeefJe<keâej Deens. Ùee cenemebIeeÛee yeewæ Je leòJe%eeveeleer} efJekeâeme›eâceeMeer keâe[erÛeener mebyebOe
lej veenerÛe; hejbleg yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee yegæ leòJe%eeveeleer} veJÙee °erÛeer DeeefCe ÙeesieoeveeÛeer hegCÙeeF& iee"erMeer yeebOeCÙeeÛes veeškeâ keâ¤ve,
GYÙee peieele OecceØeÛeejkeâ cnCetve les JeeJejle Deensle. lÙeebÛes JeeJejCesÛe mebMeÙeemheo Je Ie=Ceemheo Deens. Deebyes[keâjer leòJe%eevee}e Deeblejje°^erÙe
heeleUerJej ÛeUJeUerÛÙee ¤heeves vesCÙeeÛee $ew}eskeäÙe cenemebIeeÛee keâeÙe&›eâce DepeyeÛe cnš}e heeefnpes. Ùee cenemebIeeÛÙee efMekeâJeCegkeâerle OÙeevemeeOeves}e
efJeMes<e cenòJe Demetve, lÙeele heejbiele nesCÙeemee"er $ew}eskeäÙeeÛÙeeÛe keâcÙegefvešer veeJeeÛÙee keâce&keâeb[eletve Gheemekeâe}e, heefj›eepekeâe}e Jee oer#ee FÛÚgkeâe}e
DeefiveefoJÙe keâ¤ve peeJes }eieles. keâcÙegefvešerÛÙee DeJemLesle Dee}suÙee OecceyeebOeJe Œeer-heg®<eebvee ieše-ieševes, heCe `Skeâ$e' mekeäleerves "sJeues peeles.
lÙee OecceyeebOeJeebÛÙee ceveele efJeJeenmebmLee, kegâšgbyemebmLee Ùee efJe<eÙeer efMemeejer efvecee&Ce nesF&}, Demes `$ew}eskeäÙe' mebmkeâej Ie[Je}s peeleele. ns mebmkeâej
ogmejs -eflemejs keâener vemetve meceef}bieer mebYeesie DeeefCe efJeefYeVeef}bieer mebYeesieeÛeer DeKbe[ keâeceMeeUeÛe Demeles. Ùee `keâcÙegefvešer'le ns efJeke=âle keâecepeerJeve
keâjJetve Iesle}s peeles. lesner DeeOÙeeeflcekeâ cees#e-cegkeäleer efceUefJeCÙeeÛÙee Je le=<Cee MeceefJeCÙeeÛÙee veeJeeKee}er! lÙee keâcÙegefvešerle menYeeieer Pee}suÙee
Gheemekeâe}e ueQefiekeâ ÚUe}e meeceesjs peeJes }eieles. lÙeeÛÙee keâneCÙee `$ew}eskeäÙe'Ûee mebmLeehekeâ mebIejef#ele pees efyeÇšveÛee jefnJeemeer Deens, efleLeuÙeeÛe
Jele&ceevehe$eebletve Øeefmeæ Pee}suÙee Deensle.
Kegö mebIejef#ele ÙeebÛÙee }Qefiekeâ JeeceeÛeejeÛee heoe&heâeMe }b[veÛÙee `ieeef[&Ùeve'ves 27 Dee@keäšesyej 1997 ÛÙee Debkeâele kesâ}e Deens. lÙeeÛes
Meer<e&keâÛe `o [eke&â meeF&[ Dee@heâ Fve}eFšceWš' Demes yees}kesâ Deens. ce@[}erve yesefšbie Ùeebveer lees }sKe ef}efn}s}e Deens. ce@LÙet veeJeeÛee Skeâ le®Ce
Dee@keämeheâ[& efJeÅeeheer"eÛee heoJeerOej neslee. 1980 mee}er lees JÙeeJemeeefÙekeâ DeYÙeeme›eâce mees[tve $ew}eskeäÙe cenemebIeele meeceer} Pee}e. DeKesj lÙee}e
DeelcenlÙee keâjeJeer }eie}er. meceef}bieer mebYeesieemee"er lÙeeÛÙeeJej $ew}eskeäÙeeceOÙes Pee}suÙee DelÙeeÛeejebÛeer keâneCeer megVe keâ¤ve šekeâCeejer Deens. $ew}eskeäÙe
cenemebIeele meeceer} Pee}suÙee ceeke&â [ve}e@he Ùeeves meebefiele}s}er mJele:Ûeer keâneCeer, mebIejef#ele ÙeebÛÙee }Qefiekeâ JeeceeÛeejeJej PeiePeieerle ØekeâeMe šekeâles.
ne mebIejef#ele cegUele}e Fbi}b[Ûee. lÙeeÛes veeJe [sefveme efheâef}he S[Je[& ef}bieJet[ Demes Deens. meOÙee JeÙeeÛeer hebÛeenòejer iee"}s}e ne Fmece
ogmeNÙee ceneÙegæeJesUer mewvÙeele mekeäleerves Yejleer kesâ}e ies}s}e lees, efleLes JeeÙej}sme Dee@hejsšj cnCetve keâece keâjerle neslee. 1942 mee}er lÙeeÛes
efnbogmLeeveele Deeieceve Pee}s. lÙeeveblej les meg›ele ye@vepeea veeJeeÛÙee ceeCemeeÛÙee menJeemeele nesles. ye@vepeea meOÙee mebIejef#ele ÙeebÛÙee $ew}eskeäÙeeceOÙes
yegæjef#ele Ùee veeJeeves JeeJejlees. keâ}keâòÙeebÛÙee `ceneyeesOeer' heef$ekesâÛee lees mebheeokeâ neslee. mebIejef#ele Ùeeves cenemLeJeerj ÛebõceCeer ÙeebÛÙeekeâ[tve
ßeeceCesj oer#ee IesleuÙeeÛes cnš}s peeles. 1950 mee}er lees efYe#et PeeuÙeeÛes meebieCÙeele Ùesles. lÙee JesUer lÙeebÛes JeemleJÙe heefMÛece yebiee}ceOeer}
keâe@}ervekeâeBie ÙesLeer} efieÙeeveJeOe&ve efJenejele nesles. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebheemetve DeeheCe ØesjCee IesleuÙeeÛeer DeeefCe lÙeebÛÙee OecceeÛee peieYej
342
Øemeej keâjCÙeeÛeer, lÙeeves kesâ}s}er yeleeJeCeer ns efveJJeU {eWie nesles. 1964 mee}er les GIe[ Pee}s. yee®Dee veeJeeÛÙee ceg}eMeer meceef}bieer
mebyebOeemee"er lÙeeves kesâ}s}e ØeÙelve lÙee JesUer Gpes[ele Dee}e neslee. yee®DeeÛes kegâšgbye Keeveoeveer DeeefCe ßeerceble nesles. les mebIejef#eleeefJe®æ
keâesše&le Kešuee oeKeue keâjCeej nesles. Deeheues efyebie hegâš}s, ns ØekeâjCe DeeheuÙeeJej Deelee MeskeâCeej, Ùee Yeerleerves mebIejef#eleeves keâuekeâòÙeeletve
heU keâe{tve Lesš Fbiueb[ iee"ues. Jew<eefÙekeâ le=<Cesheesšer mebIejef#eleeÛes SJe{s DeOe:heleve Pee}s, ÙeeÛeer ®Ke®Ke lÙee}e Jeešle DemeuÙeecegUs; lÙeeves
DeeheuÙee hejerves ØeeÙeefMÛeòe IesCÙeeÛee KeesšeKeesše ØeÙelvener efometve Ùeslees. lees ØeÙelve cnCepes 1967 ceOÙes lÙeeves `øesâ[med Dee@heâ Jesmšve& Dee@[&j'
Ùee mebIešvesÛeer mLeehevee kesâ}er. lÙeeceOÙes yegæeÛeer efMekeâJeCetkeâ, efJeMes<ele: efleyesšerÙeve yegæoMe&ve lÙeebÛes keâce&keâeb[, ›eleJewkeâuÙe ÙeeÛeer DeeheuÙee}e
nJeer leMeer veleõ° ceeb[Ceer keâ¤ve lÙeeves yegæ leòJe%eeveeÛes veeJe Iesle Deehe}e veJee mebØeoeÙe meg¤ kesâ}e. Ùee mebØeoeÙeeleer} lÙeeÛee Skeâ menkeâejer
pesjsceer ieg[er cnCepes Deveeieefjkeâ }eskeâefce$e. ne 1978 mee}er efnbogmLeeveele Dee}e. yeeyeemeensyeebÛes OeccekeâeÙe& heg{s vesCÙeeÛee yeneCee keâ¤ve
keâeMeeÙeJeŒe heefjOeeve keâ¤ve Ùee yeneöjeves OecceØemeejemee"er Deehe}s DeeÙeg<Ùe meceefhe&le kesâuÙeeÛee DeeJe DeeCe}e. ÙeeÛe }eskeâefce$eeves 1980 mee}er
ueQefiekeâ ogjeÛeejer mebIejef#elee}e efnbogmLeeveele hegvne mevceeveeves DeeCe}s. lees lesJe{ŸeeleÛe Leebye}e veener. lÙeeves $ew}eskeäÙe yeewæ cenemebIe meneÙÙekeâ ieCe ner
mebmLee mLeeheve kesâ}er. ieg¤hes#ee Ûes}e meJeeF&, Demes cnCeleele lÙeeØeceeCes ne Deveeieefjkeâ ueeskeâefce$e meJeeF& efveIee}e. lÙeeves DebieeJej efÛeJejs OeejCe keâ¤ve
OecceØeÛeej (?) keâjerle DemeleeveeÛe, hegCÙeeleer} Deebyes[keâj meesmeeÙešerceOeer} Skeâe ceefn}sMeer ØesceefJeJeen kesâ}e! lÙeeDeieesoj ogmeNÙee Skeâe OecceYeefieveerJej
Deehe}er ceesefnveer Ûee}Je}er nesleer. heCe efleves lÙee}e oeo efo}er veener. 1984 mee}er mebmeejmLe Pee}suÙee Ùee ceneYeeieeves keâeMeeÙeJeŒe veblej hesâketâve efo}er.
efJeMes<e cnCepes, efJeJeeefnle PeeuÙeeveblejner Deveweflekeâ mebyeOeeÛÙee iees°er lÙeeves Ûee}tÛe "sJeuÙeeÛeer ÛeÛee&, hegCÙeeleer} yeewæ pevelesle SskeâeÙe}e efceUles. Ùee
}eskeâefce$ee}e efnbogmLeeveÛes veeieefjkeâlJe osCÙeeÛes mejkeâejves 1991 mee}er "jJe}s nesles; hejbleg lÙeeves les mJeerkeâej}s veener.
Fbi}b[ceOÙes ÙeeÛe }eskeâefce$eeÛeer ‘S[ heâe@j Fbef[Ùee’ Ùee veeJeeÛeer mebmLee Deens. efleLeuÙee keâeÙeÅeevegmeej Oecee&oeÙe mebmLesÛee opee& lÙee mebmLes}e Deens.
efnbogmLeeveeleer} Demhe=MÙe meceepee}e, yeewæebvee DeeefLe&keâ ceole keâjCÙeeÛÙee veeJes peieYejeletve hewmee ieesUe keâjCÙeeÛee hejJeevee lÙeecegUs lÙee}e efceUe}e
Deens. Ùee GkeâU}suÙee hewMeeletve 40 škeäkesâ jkeäkeâce Fbi}b[ceOeer} lÙeeÛÙee mebIešveebmee"er Je 60 škeäkesâ jkeäkeâce efnbogmLeeveceOÙes KeÛe& kesâuÙeeÛes
lees oeKeJelees. Ùee KeÛee&letve mebIejef#ele Je }eskeâefce$eeÛÙee ÙesLeer} mebmLee Ûee}leele. lÙee efveOeerletve efnbogmLeeveeleer} efJeefJeOe jepÙeeble Jemeefleie=ns,
efMeJeCeJeie&, Øeew{ mee#ejlee Jeie& Demes Ghe›eâce Ûee}leele DeeefCe meeceeefpekeâ Je DeejesiÙe mesJee peveles}e osle DemeuÙeeÛes YeemeJe}s peeles. Ùeemee"er
keâesšŸeJeOeer ®heÙes DeLe&meeneÙÙe peieYejeletve ieesUe kesâ}s peeles; hejbleg Demes Demeleeveener lÙeebÛÙee mebmLeebceOeer} keâce&ÛeeNÙeeÛeer Mees<eCeeÛeer le›eâej Deens.
peeye efJeÛeejCeeNÙee Meskeâ[es OecceyeebOeJeebÛeer, $ew}eskeäÙeves DeeheuÙee mebmLeebceOetve nkeâe}heóer kesâ}er Deens. }eskeâefce$eeves DeeheuÙee yeeÙekeâesÛÙee veeJeeJej
Deceehe mebheòeer peceJe}er Deens. hegCÙeeleer} Ke[keâer yeepeej ÙesLeer} ke@âveje yeBkesâle lÙeeÛes ‘keâ®Cee š^mš’ veeJeeves Keeles Deens. lej hejosMeer Ûe}ve
efleLeuÙeeÛe ‘Lee@ceme kegâkeâ’ Ùee hegCes ke@âcheeleer} Dee@efHeâmeeletve yeo}tve Iesle}s peeles.
$ew}eskeäÙe cenemebIe Je lÙeeÛÙee Yeüele=mebIešveebÛes ns iewjJÙeJenej lemesÛe mebIejef#ele-}eskeâefce$e ÙeebÛee JeeceeÛeej Ùee}e cew$esCeveeLe keâce}yeesOeer, megYeleea,
JejØeYe, MeekeäÙeefce$e, pÙeeseflehee, Oece&mebjef#ele, ßeerce}e, [e@. peerJekeâ, cepetJeerj, Dece=leyeesOeer, Jeekesâlet, he©e›epe, he©emegjer, iegCecesIee, Dee}eskeâ, ßeerceesjs,
megJee, ceneceleer, pÙeesOej, jlveemeeiej, efJeveeso ceesjs, efceef}bo megOecce ÙeebÛeer meeLe Deens. ne meJe& Fefleneme heeefnuÙeeveblej yeeyeemeensye Deebyes[keâj
Ùeebvee DeefYeØesle Deme}s}e yegæ, lÙeeÛee Oece& DeeefCe mebIeeMeer $ew}eskeäÙe cenemebIeeÛeer, Deefpeyeele yeebefOe}keâer veener Demes mhe° nesles. yeewæoMe&veele}
e yeeyeemeensyeebÛee Âef°keâesve, DeYÙeeme vemeuÙeecegUs; meJe&meeceevÙeebvee keâUle veener. ÙeeÛeeÛe HeâeÙeoe G"Jetve $ew}eskeäÙe cenemebIeeves, }Qefiekeâ DeveeÛeej
efnbogmLeeveele Hewâ}eJeCÙeeÛes veerÛe keâece, OecceØemeejeÛÙee veeJeeKee}er Ûee}efJe}s Deens. Ùee ‘$ew}eskeäÙe’JeeuÙeebvee yeewæyeebOeJe efMe#ee keâjCeej keâer veener?
o

343
 Deebyes[keâjer OeceeËlejeÛee ‘[eJÙeeb’vee ve keâU}s}e DevJeÙeeLe&
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj Ùeebveer Ie[Jetve DeeCe}s}s OeceeËlej ner efJemeeJÙee Melekeâeleer} ceneve peeieeflekeâ Iešvee nesleer. OeceeËlejeveblej oer[skeâ
ceefnvÙeeveblej lÙeebÛes ceneheefjefveJee&Ce Pee}s. yeeyeemeensyeebvee DeefOekeâ DeeÙeg<Ùe }eYe}s Demeles lej lÙeebveer Ùeespe}s}s keâeÙe& hetCe&lJeeme heesnesÛe}s}s
DeeheCeeme efome}s Demeles. lÙeebÛÙee veblej DevegÙeeÙeebvee ns DeefmeOeeje ›ele hes}Je}s veener. meewosyeepeerÛÙee DeeefCe HeâešeHegâšerÛÙee mebmeoerÙe DeeefCe lelmece
jepekeâejCeele Oecee&}e Dees{tve Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleer} Oece&keâejCeelener HegâšerÛeer yeerpes jesJe}er. Ùee HegâšerÛÙee IeeCeerÛeer ÛeÛee& ÙeeÛe mlebYeeletve ceer
Deveskeâoe kesâ}er Deens. lÙeeÛe IeeCeerÛes JeCe&ve Deepe hegvne keâjCes ÙeesiÙe nesCeej veener. yeeyeemeensyeebÛÙee OeceeËlejeÛes cetU Gefö° peeleerØeLee DeeefCe
Demhe=MÙelee ve° keâjCÙeeÛes nesles. lÙeebÛÙee heMÛeele OeceeËlejeÛÙee 43 Je<eeËÛÙee keâe}Keb[ele keâeÙe Pee}s Deens. OeceeËlej keâ¤vener yeeyeemeensyeebvee
DeefYeØesle Deme}s}s Gefö° meHeâ} Pee}s keâeÙe? ÙeeÛes Gòej yengleebMeer veener DemesÛe ÅeeJes }eies}. keâejCe OeceeËlejeÛes cegKÙe Gefö° peeleerØeLee DeeefCe
Demhe=MÙelee ÙeebÛÙee efve:heeleeÛes nesles. yeeyeemeensyeebÛÙee ceneheefjefveJee&Cee}e 43 Je<ex G}štve iesuÙeeveblejner DeeheuÙee osMeele, meceepeele peeleerØeLee,
Demhe=MÙelee efšketâveÛe Deens. yeeyeemeensyeebÛÙee Dekeâe}er ceneheefjefveJee&CeecegUs Ùee OeceeËlejeÛÙee Gefö°ebÛeer hetle&lee nesT Mekeâ}er veener. leer hetle&lee
keâjCÙeeÛeer peyeeyeoejer veJÙee efhe{erves mJeerkeâej}s}er efomele veener. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleer} veJeer efhe{er heg{eNÙeebÛÙee veekeâlexheCeecegUs JewHeâuÙe«emle
nesTve lespeesYebieeÛeer efMe#ee Yeesiele peerJeve kebâ"les Deens. Ùee ceeveefmekeâ heeskeâUercegUs ner veJeer efhe{er Deebyes[keâjebÛÙee OeccekeâejCeeheemetve npeejes keâesme
otj Ûee}}er Deens. Deepe 99 škeäkesâ oef}le meceepe Ssefnkeâ megKe, iejpee, efMe#eCeeheemetve JebefÛele Deens. lÙeeÛÙee peerJeveeleer} Ssefnkeâ DeeefCe
DeeOÙeeeflcekeâ heeskeâUer Deebyes[keâjebÛes OeccekeâejCeÛe Ye¤ve keâe{t Mekeâles. ÙeeÛeer peeCeerJe Ùee veJÙee efhe{er}e nesCes ner keâeUeÛeer iejpe Deens. efjheefy}keâve
he#eeÛÙee HeâešeHegâšerÛÙee jepekeâejCee}e kebâšeUtve veJÙee efhe{erleer} yejsÛemes le®Ce leLeekeâefLele [eJÙee jepekeâerÙe he#eebkeâ[s Pegkeâ}s}s efomeleele. kegâCeer
meceepeJeeoer he#eekeâ[s peeleevee efomelees, kegâCeer [eJÙee-GpeJÙee DeeefCe Deeflejskeâer keâcÙegefvemš he#eebkeâ[s peeleevee Dee{Ulees. DeMee he#eebkeâ[s PegkeâCes
cnCepes heefjefmLeleer}e hee" oeKeJeCes Demes Deens. Ùee veJÙee efhe{erÛeer he}eÙeveJeeoeheemetve megškeâe PeeuÙeeefMeJeeÙe Deebyes[keâjebÛes OeceeËlejeÛes Gefö°
hetCe& nesT MekeâCeej veener. [eJÙee hegjesieeceer he#eebÛÙee ceevÙeJej heg{eNÙeebvee (Ùee ceevÙeJejeble}s yejsÛemes Deelee kewâ}emeJeemeer Pee}s Deensle) [e@.
yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛeer OeceeËlejeÛeer ke=âleer keâOeerÛe ceveeheemetve DeeJe[}s}er veJnleer DeeefCe yeeyeemeensyeebÛÙee OeceeËlejeÛÙee ÛeUJeUer}e lÙeebveer keâOeerÛe
heeef"byeener efo}e veener. lÙeebÛes ÙeemebyebOeerÛes cnCeCes Demes nesles keâer, [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj ns DeeOegefvekeâ õ°s, meceepeefÛeblekeâ Demeleevee Oecee&keâ[s
keâmes JeU}s? yeeyeemeensyeebÛeer Â{ efve‰e }eskeâMeenerÛÙee mebkeâuhevesJej DeeefCe efleÛee DebieYetle DeeefJe<keâej Deme}suÙee GoejceleJeeoeJej nesleer. Ùee
}eskeâMeener GoejceleJeeoeÛee DeeOeej efJe%eeveefve‰e nesleer. ceie yeeyeemeensye Oecee&ÛÙee Yeeveie[erle keâMee}e he[}s? Demes Ùee [eJÙee ceb[UeRÛes cnCeCes
keâe}ner nesles DeeefCe Deepener Deens. [eJÙeebÛes ns ie=nerleÛe ceekeäme&ÛÙee Oece&efJe<eÙekeâ leeefke&âkeâ met$eeJej DeeOeeefjle Deens.
‘Oece&mebmLee GÛÛe Oeefvekeâ Jeiee&ÛÙee, meòeeOeejer Jeiee&ÛÙee efnlemebyebOeeletve efJekeâefmele nesle ies}er Deens. Mees<ekeâ-Meesef<ele keâuhevee cnCepes
mJeeYeeefJekeâ peerJeveÛe Demes JeešeJes cnCetve Oecee&ves osJee}e DeeOeej efo}e. Oece& cnCepes yengpeve meceepee}e veMesle "sJeCeejer DeHetâÛeer ieesUer’,
Demes ceekeäme&ves ef}ntve "sJe}s. Ùee met$eevesner Deebyes[keâjebÛÙee met$eekeâ[s [eJes efvejesieer °erves heent Mekeâ}s veenerle. OeceeËlejeÛÙee Deieesoj 20 Je<ex
cegbyeF& F}eKee ceneheefj<eo 30 les 31 ces 1936 mee}er cegbyeF& cegkeäkeâeceer YejJetve OeceeËlejeÛee keâew} mecemle oef}le meceepeekeâ[tve Iesleevee
yeeyeemeensyeebveer pes Ssefleneefmekeâ Yee<eCe kesâ}s les Ùee [eJÙee ceb[UeRveer ceveeheemetve JeeÛetve keâe{eJes. ‘cegefkeäle keâesve heLes’ Ùee veeJeeves les Øeefmeæ
Deens. les JeeÛe}s lej [eJesner Deebyes[keâjebÛÙee OeceeËlejeÛes meceLe&ve kesâuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veenerle. yeeyeemeensyeebvee Demhe=MÙeesæejeÛÙee ÛeUJeUerle
Oecee&Ûeer DeeJeMÙekeâlee Jeeš}er. lÙeebÛee efheb[ Oeeefce&keâ neslee cnCetve veJns lej pees meceepe Ssefnkeâ DeeefCe DeeOÙeeeflcekeâ Ùee oesvnerner megKeebheemetve
JÙeJemLesves npeejes Je<ex JebefÛele "sJetve cees[tve šekeâ}e neslee, lÙee}e peieCÙeeÛeer GYeejerÛe veJnleer. ner peieCÙeeÛeer OeejCee Oece&Ûe osT Mekeâlees.
Oece& yeeyeemeensyeebvee Ùee °erves ÙeesiÙe ceeOÙece Jeeš}s cnCetve lÙeebvee Demhe=MÙeesæejeÛÙee ÛeUJeUerle Oecee&}e DevevÙemeeOeejCe cenòJe efo}s.
ceveg<Ùe kesâJeU YeekeâjerJej peiele veener, lÙee}e ceve Deens. cevee}e efJeÛeejebÛes KeeÅe heeefnpes. Oece& ceveg<ÙeeÛÙee ùoÙeele DeeMee efvecee&Ce keâjlees.
lÙee}e keâeÙe& keâjCÙeeme ØeJe=òe keâjlees. efnbot Oecee&ves Demhe=MÙe ceeCemee}e oemÙeeÛÙee yes[Ÿeeble peKe[tve šekeâ}s nesles. lÙee peesKe[eletve cegkeäle
nesCÙeemee"er Oece& yeo}CÙeeÛeer DeeJeMÙekeâlee Deebyes[keâjebvee Jeeš}er. veeiehetj cegkeäkeâeceer Oecceoer#esÛÙee DeeouÙee efoJeMeer cnCepes 13 Dee@keäšesyej
1956 jespeer meeÙebkeâeUer he$ekeâej heefj<eo IesTve yeeyeemeensyeebveer meebefiele}s nesles keâer, YeieJeeve yegæeves peer Oece&leòJes GheosMe}er Deensle leerÛe
ceer heeUCeej Deens. nerveÙeeve, ceneÙeeve Ùee yeewæ Oecee&leer} hebLeeheemetve ceer ceePÙee }eskeâebvee Deef}hle "sJeCeej Deens. ceePee yeewæ Oece& Skeâ ØekeâejÛee veJeyeewæ
Oece& efkebâJee veJeÙeeve Deens. Deecner ceveg<ÙeheCe efceUefJeCÙeeÛee ØeÙelve keâjerle Deenesle. ceer Skeâoe Demhe=MÙeebÛÙee ØeMveebmebyebOeer ieebOeerpeeRMeer ÛeÛee& keâjleevee
cnCee}es neslees keâer, Demhe=MÙelesÛÙee ØeMveemebyebOeer legceÛÙeeMeer celeYeso Deme}s lejer JesU ÙesF&} lesJne ceer Ùee osMee}e keâceerlekeâceer Oeeskeâe Deme}s}e Demee
ceeie& mJeerkeâejerve. ceer yeewæ Oece& mJeerkeâe¤ve Ùee osMeeÛes peemleerlepeemle efnle meeOele Deens. keâejCe yeewæ Oece& efnbogmLeeveer mebmke=âleerÛee Skeâ Yeeie Deens. Ùee
osMeeÛeer mebmke=âleer, Fefleneme, hejbheje Ùeebvee Oeeskeâe heesnesÛeCeej veener ÙeeÛeer ceer Keyejoejer Iesle}er Deens. oef}leJeieeaÙeebvee Yeekeâjerhes#ee Øeefle‰e DeefOekeâ hemeble
Deens. DeeceÛÙee OeceeËlejeves nsÛe meeOe}s peeCeej Deens. }eKees DevegÙeeÙeebmen efJepeÙeeoMeceerÛÙee megcegntlee&Jej yeeyeemeensyeebveer Oeceexu}bIeve kesâ}s. lÙeeceeieÛes
cegKÙe met$e [eJÙee ÛeUJeUerves keâOeerÛe peeCetve Iesle}s veener. Yeeweflekeâ megKes efceUeuÙeeveblejner ceveg<ÙeeÛÙee ceveele heeskeâUer efvecee&Ce nesles. leer efceUe}er
veener lej ceveg<ÙeeÛes peerJeveÛe heeskeâUerves Ye¤ve peeles. Demhe=MÙe ceeCemeeÛes efhe{Ÿeeved efhe{ŸeebÛes meeceeefpekeâ peerJeve Ùee efjkeälelesves Yej}s}s nesles cnCetve leer
Iee}efJeCÙeemee"er Skeâe Oecee&Ûee lÙeeie keâ¤ve ogmeNÙee Oecee&Ûee mJeerkeâej Deebyes[keâjebveer DeeheuÙee meceepee}e keâjeÙe}e }eJe}e. efnob t Oecee&le Demeleevee Ùee oef}le
344
ceeCemeeÛÙee JeešŸee}e meJee&le Kee}Ûes, efveke=â° leNnsÛes keâce&keâeb[ Dee}s nesles. Ùee keâce&keâeb[ecegUs DeeefCe efnbot Oecee&leer} keâce&efJeheekeâeÛÙee efmeæevleecegUs
oef}le Demhe=MÙe meceepeeÛeer ØeÛeb[ neveer Pee}er nesleer. lees meceepe cees[tve he[}e neslee. Broken man Pee}e neslee. lÙeeÛeer ceeveJeer DeefOekeâejebÛeer
peeCeerJener ve° Pee}er nesleer. 1924 heemetve 56 heÙeËle Demhe=MÙeebÛee leer›elej cegefkeäle}{e yeeyeemeensyeebveer }{efJe}e. ne }{e }{efJeleevee pees
DeYeeJe DeeefCe GCeerJe Demhe=MÙe ceeCemeeble lÙeebvee peeCeJe}er leer cegK]Ùele: ner nesleer keâer, keâce&keâeb[ebÛÙee DeeefCe keâce&efJeheekeâeÛÙee efmeæevleecegUs oef}le
Demhe=MÙe ceeCetme Yeeweflekeâ Mees<eCeeefJe®æÛeer }{eF& efveCee&Ùekeâer }{t Mekeâle veJnlee. ner }{eF& efveCee&Ùekeâer keâjCÙeemee"erÛe
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer OeceeËlejeÛee ceeie& mJeerkeâej}e neslee. Yeeweflekeâ meceepeJÙeJemLes}e DeefOekeâ hetjkeâ nesT MekeâCeeje yegæerefJeÛeejkeâ
Deebyes[keâjebvee mJeerkeâejCes DeefOekeâ ÙeesiÙe Jeeš}s. DeeÙe&, Mekeâ, ntCe ÙeebÛes Dee›eâceCe, Dee"JÙee Melekeâele Dee}s}s cegme}ceeve, oneJÙee Melekeâele
MebkeâjeÛeeÙee&ves kesâ}s}er DeÉwleJesoebÛeer ceeb[Ceer ÙeecegUs yeewæ Oece& }eshe heeJe}e neslee lees 1200 Je<eeËveblej yeeyeemeensyeebveer hegvne Ùee osMeele ØemLeeefhele
kesâ}e. Deepe peieele yegæ Oecee&Ûes 38 mebØeoeÙe Deensle. Ùee mebØeoeÙeebhes#ee Deebyes[keâjebÛee yegæ Oece& veJns, yegæ Oecce hetCe&le: JesieUe Deens. Deebyes[keâjebÛes
yegæ leòJe%eeve DeMeeMJelesJej, DeveelceJeeoeJej, F&MJejefJenervelesJej GYes Deens. les kegâ"uÙeener iees°er keâeÙece efmLej ceevele veener. Ùee meJe& JewÛeeefjkeâ
ceeb[Ceerletve yegæeves Deehe}e efJejesOeer efJekeâemeJeeo, meehes#e YeeweflekeâJeeo meebefiele}e, lees Deebyes[keâjebÛÙee yegæÙeeveeÛee JewÛeeefjkeâ DeeOeej Pee}e. ne
Deebyes[keâjer yegæÙeeve lemee meceepeJeeÅeebvee, ceekeäme&JeeÅeebvee peJeUÛee cnš}e heeefnpes. ceekeäme&JeeoeÛÙee yew"keâer}e efJejesOe efJekeâemeJeeoeÛes DeefOe‰eve
Deens. Deebyes[keâjebÛÙeener Oece&efJeÛeejele les Deens. ceie Deebyes[keâjebÛÙee Oeeefce&keâ DemeCÙeeJej Ùee [eJÙee ceb[UeRÛes Dee#eshe keâe?
Deelee DeeheuÙee osMeele mebmeoerÙe }eskeâMeener hetCe& heefjefÛele Pee}er Deens. DelÙeeOegefvekeâ }eskeâMeenerÛee efJeÛeej Deieoer De}erkeâ[ÛÙee cnCepes oesve-leerve
MelekeâebheemetveÛee Deens. yegæeves lÙeeÛes metleesJeeÛe DeeheuÙee mebIeeceOÙes kesâ}s nesles. yegæ mebIeeceOÙes cele, celeheef$ekeâe, celeoeve, efJejesOe keâjCÙeeÛee DeefOekeâej,
vekeâejeefOekeâej, mLeieve ØemleeJe Deeoer ØeLee ØeÛeef}le neslÙee. lÙee ØeLee lelkeâe}erve ieCejepÙeebleer} ieCemeYesÛÙee JÙeJenejeletve Dee}suÙee neslÙee. Deebyes[keâjebÛÙee
OecceefJeÛeejeble ÙeeÛesÛe Øeefleefyebye Deens. Deebyes[keâjer meb%esÛes yegæleòJe%eeve Ûeej DeeÙe& melÙe De°ebefiekeâ ceeie&, ØeeflelÙe meceglheeo, hebÛemkebâo DeeefCe efveJee&Ce Ùee
mebkeâuhevee DeeheuÙee lekeâe&Jej heejKetve IesCÙeeÛes Deens. cnCetveÛe lÙeebveer DeeheuÙee yegæ Oecee&}e yegæOecce DeMeer veJeer meb%ee efo}er. DeeheuÙee Oecee&}e lÙeebveer
Oece& mebyeesOe}s veener, lej Oecce Demes mebyeesOe}s. Oece& MeyoeÛee ØeÛeef}le DeLe& pÙeeÛÙee Ùeesieeves DeYÙegoÙe Je cees#e ÙeebÛeer Øeehleer nesles lees Oece&. DeYÙegoÙe
cnCepes mebmeejeleer} Glkeâ<e&. Demhe=MÙelescegUs DeYÙegoÙeeÛee ceeie& yebo Pee}e neslee. efve:ßesÙeme cee$e meJeeËmee"er ceeskeâUs "sJe}s ies}s nesles. osJeeJej ßeæe,
DeelcÙeeÛÙee DeefmlelJeemebyebOeer efJeMJeeme, ØeeLe&veeefJeOeer, Ùe%eÙeeie, FlÙeeoeRveer osJee}e Øemevve keâjCes cnCepes Oece&. Deebyes[keâjebÛee yegæ pÙee}e Oecce cnCetve
mebyeesOe}e lees OeceeËheemetve cet}le: efYevve Deens. lÙeeÛÙee Oeccekeâuhevesle Øe%ee DeeefCe keâ®CesÛes DeefÉleerÙe Demes efceßeCe Deens. ÙeecegUs Oecee&ÛÙee mebkeâuheves}e
DeefOekeâ ceeveJeerÙe yeveefJe}s peeJes. Deebyes[keâjebÛeer Oeccemebkeâuhevee ner DeMeer ceeveJeleeJeeoeMeer pees[}er ies}erÙe. lÙeeÛee DevJeÙeeLe& [eJes DeÅeehener veerš
}eJet Mekeâ}s veenerle. lÙeecegUs Deebyes[keâjebÛÙee OeceeËlejeÛÙee ÛeUJeUerJej lÙeebveer melele šerkeâeÛe kesâ}er. ner šerkeâe keâjleevee peieekeâ[s lÙeebveer [esUmeheCes
heeefn}s}s veener. pÙee jefMeÙeeÛee efveOeceeaje°^ cnCetve [eJÙeebvee DeefYeceeve neslee lesLe}e keâcÙegefvePece keâ[JÙee cegme}ceeveebveer cees[}e. Ùegjeshe, Decesefjkesâle
}eskeâMeenermeesyele ef¡eMÛeve Oecee&Ûes DeJe[byej Deens. DeeefMeÙee DeeefCe DevÙe Keb[eleer} Oecee&efOeef‰le cegm}erce je°^ebefJe<eÙeer yees}eÙeÛeeÛe vekeâes. Ûeerve
keâcÙegefvemš Demetve ceeDeesÛÙee DeeefCe yegæeÛÙee efJeÛeejebÛes efleLes ØeeyeuÙe Deens. pece&ve DeeefCe øeâevme FLesner MeemevemebmLeshes#eener Oecee&}e peemle cenòJe
Deens. Deeeføeâkeâe Keb[eÛeerner Ùeeheemetve megškeâe veener. efJe%eeveeÛÙee Øeieleerves Oecee&}e ogÙÙece "jefJeCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e Deme}e lejer heÙee&Ùe cee$e efo}s}e
veener. G}š efJe%eevee}eosKeer} ceÙee&oe Deensle. Deebyes[keâjebveer OeceeËlej kesâ}s lesJne oef}le meceepeele MebYej škeäkesâ De%eeve nesles. Deepe les 80
škeäkeäÙeebFlekesâ Deens. peieelener De%eeve Deepener DeensÛe. lÙeecegUs lÙeebvee peieCÙeeÛeer OeejCee Oece&Ûe osT Mekeâlees. lÙee}e efve®heÙeesieer "jefJeleeÛe
ÙesCeej veener. ceie efve:ßesÙemeeÛÙee DeLee&ves Deebyes[keâjebveer Oece& mJeerkeâej}e lÙeeyeö} [eJÙeebÛee Dee#eshe keâe DemeeJee?
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee heMÛeele Deebyes[keâjebÛes JewÛeeefjkeâ DeefOe‰eve lÙeebveer efvecee&Ce kesâ}suÙee Oecce ÛeUJeUer}e jeefn}s}s veener. ne
oes<e Deebyes[keâjmeensyeebÛee vemetve lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebÛee DeeefCe yeeyeemeensyeebÛes JewÛeeefjkeâ GòejoeefÙelJe efveYeeJeCÙeeÛes veeškeâ keâjCeeNÙee heg{eNÙeebÛee Deens.
lÙeecegUs DebOeejkeâes"[erletve Je<ee&vegJe<eeËveblej yeensj he[}suÙee ceeCemeebmeejKeer Deebyes[keâjer pevelesÛeer DeJemLee DeMeer Pee}er Deens. metÙee&ÛÙee lespeeves,
yeeyeemeensyeebÛÙee efJeÛeejebveer lÙeebÛes [esUs efohe}s Deensle. lÙeebvee yeeyeemeensyeebÛÙee leLeeieleeÛee Deòeoerhe YeJeeÛee ØekeâeMe hes}le veener. yeeyeemeensyeebveblejÛÙee
OecceOegefjCeebveer ceepeJe}suÙee JewÛeeefjkeâ ieeWOeUecegUs Deebyes[keâjer pevelee ieebie¤ve ies}er Deens. efleves OeceeËlejeveblej ‘ye@keâ št he@Jnsef}Ùeve’ Ûee}efJe}s
Deens. veJÙee efhe{erves [eJÙeebÛÙee Deenejer ve peelee yeeyeemeensyeebÛeer OecceÛeUJeU Ûee}efJeCÙeemee"er Deepe keâefšyeæ JneÙe}e nJes. Demes Ie[}s lejÛe
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes veJeOecceÙeeve peveceevemeele ®pet Mekesâ}.
o

345
 ‘cevegmce=leer’onve : keâes}erle keâesCeeÛÙee neleele oslee?
Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäle}{Ÿeele cene[ÛÙee ÛeJeoej leUŸeeÛÙee melÙee«ene}e DevevÙemeeOeejCe cenòJe Deens. 19 Je 20 ceeÛe& 1927 lemesÛe
25-26 ef[meWyej 1927 DeMee oesve šhhÙeeble ne melÙee«en [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee vesle=lJeeKee}er kesâ}e ies}e. heefnuÙee šhhÙeeleer}
cene[ele DeeÙeesefpele kesâ}suÙee kegâ}eyee efpeune yeefn<ke=âle efnlekeâeefjCeerÛÙee meYesÛeer meebielee DeeheuÙee npeejes DevegÙeeÙeebmen Demhe=MÙeebvee yeboer Deme}suÙee
cene[ÛÙee ÛeJeoej leUŸeeÛes heeCeer ØeeMetve yeeyeemeensyeebveer kesâ}er. DeeheuÙee Demhe=MÙe menkeâeNÙeebefMeJeeÙe DeveblejeJe efÛe$es, yeehetjeJe peesMeer, OeeefjÙee,
legUpeejece efce"e, megjyee efšheCeermeebmeejKÙee ke=âefleMeer} mhe=MÙe heg{eNÙeebveerner Ùee melÙee«enele Yeeie IesTve yeeyeemeensyeebveer GYeej}suÙee Demhe=MÙeebÛÙee
cegefkeäle}{Ÿeele DecetuÙe Ùeesieoeve efo}s. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee Feflenemeele Ùee cenevegYeJeebÛeer veeJes megJeCee&#ejele pe¤j ef}efn}er peeleer} Ùeele
Mebkeâe veener.
yeboer lees[tve ÛeJeoej leUŸeeÛes heeCeer ØeeMeve kesâ}s cnCetve cene[eleuÙee Oece&ceeleË[ebveer Ùee heefj<eosÛÙee ceb[heele peeTve melÙee«eneRJej efveIe=&Ce nu}e
kesâ}e. Ùee nuuÙeeletve yeeÙekeâe-ceg}sner JeeÛe}er veenerle. melÙee«eneRmee"er pesLes pesJeCe leÙeej keâjCÙeele Ùesle nesles lesLes peeTve mJeÙebheekeäÙeebvee peerJeIesCeer
ceejneCe kesâ}er ies}er. mJeÙebheekeâeves Yej}suÙee Yeeb[ŸeebÛeer lees[Heâes[ keâjCÙeele Dee}er. efMepeJe}s}s Devve Hesâkeâ}s ies}s. Devveele ceeleer keâe}JeCÙeele Dee}er.
Meskeâ[espeCeebvee peyej ceejneCe keâjCÙeele Dee}er. iebYeerj ogKeeheleer Pee}suÙeebvee oJeeKeevÙeele oeKe} keâjCÙeele Dee}s. heeCeer efheCÙeeÛee Deehe}e veeiejer
nkeäkeâ yepeeJeCÙeemee"er SJe{s jkeäle meeb[Jetve lÙeebÛeer efkebâcele Demhe=MÙeebvee ceespeeJeer }eie}er. yeeyeemeensyeebveer Ùee iebYeerj nuuÙee}e GÛÛe OewÙee&ves leeW[ osTve,
peelÙebOeebveer efo}suÙee peKecee, DeeheuÙee og° Jele&Cegkeâerves ogKeeJe}s}er ùoÙes IesTve melÙee«ener ceb[Uer DeeheeheuÙee ieeJeer, Menjer ceeveJeer mJeeleb$ÙeeÛÙee
Iees<eCee keâjerle hejle ies}er. veblej Oece&ceeleË[ebveer Oece&efJeOeer keâ¤ve Ùee Demhe=MÙeebÛÙee mheMee&ves lÙeebÛÙee }sKeer yeeš}suÙee ÛeJeoej leUŸeeceOÙes, hegvne hebÛeieJÙe
šeketâve, les heeJeve keâ¤ve Iesle}s. mhe=MÙeebÛÙee Ùee DeceeveJeer JeeieCÙeeÛee DeeefCe DenbkeâejeÛee efOekeäkeâej cegbyeF&le lÙee JesUer meer.kesâ. yees}WÛÙee DeOÙe#elesKee}er
‘efve<esOemeYee’ IesTve ØeyeesOevekeâej "ekeâjWveerner kesâ}e. Demhe=MÙeebmee"er lÙee JesUÛÙee efJeefOeceb[Ueves Keg}s kesâ}s}s ÛeJeoej leUs 4 Dee@iemš 1927
jespeer cene[ veiejheeef}kesâves Skeâe "jeJeevJeÙes Keg}s PeeuÙeeÛee lÙeebÛee hetJeeaÛee "jeJener ceeies Iesle}e DeeefCe lÙeecegUsÛe 25-26 ef[meWyej 1927
jespeer yeeyeemeensyeebvee hegvne melÙee«en keâjeJee }eie}e. Ùee ogmeNÙee šhhÙeeleer} melÙee«ene}e 25 ef[meWyej 1927 ne efoJeme efnbogmLeeveÛÙee
Feflenemeele meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee DeLee&ves megJeCee&#ejele ef}efn}e ies}e Deens. Ùee efoJemeeÛÙee je$eer Demhe=MÙe mebvÙeeMeeÛÙee neletve cevegmce=leerÛes onve
kesâ}s ies}s. lÙee efoJeMeer [e@. yeeyeemeensyeebveer pegveer mce=leer peeUtve efnbot meceepeeÛÙee meeceeefpekeâ hegvej&Ûeves}e GheÙeesieer he[s} DeMee veJÙee mce=leerÛeer
ceeieCeer ØeLecele: kesâ}er. cevegmce=leer ner ef$eJeefCe&keâebÛÙee nkeäkeâebÛee peenerjveecee neslee. cnCetveÛe efleÛeer nesUer keâjCÙeele Dee}er. ner nesUer Øeleerkeâelcekeâ
nesleer. Demhe=MÙeebÛÙee ieeNneCÙeebkeâ[s, og:Ke, oeefjõŸe DeeefCe ne}Dehes°^ebkeâ[s, lÙeebÛÙee DeJeceeefvele kesâuÙee ies}suÙee DeeÙeg<Ùeekeâ[s, lÙeebvee ceeveJe
cnCetve veekeâej}suÙee lÙeebÛÙee nkeäkeâebkeâ[s mhe=MÙe efnbotbÛes }#e JesOetve lÙeebveer les hejle yene} keâjeJesle, Ùeemee"er ns efoJÙe leUneleeJej efMej IesTve,
yeeyeemeensye DeeefCe lÙeebÛÙee mhe=MÙeemhe=MÙe menkeâeNÙeebveer kesâ}s. meeceeefpekeâ ieg}eceefiejerÛes GÛÛeešve keâjCÙeeÛeer ner heefn}er ke=âleer nesleer.
Deepe Ùee Iešves}e peJeUpeJeU 72 Je<ex G}štve ies}erÙele. Ùee 72 Je<eeËle efÛekeäkeâej G}Leehee}Leer PeeuÙee. mJeeleb$ÙehetJe& keâeUele}er
Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäle}{ŸeeÛeer ›eâebeflekeâejkeâ ner meg®Jeele mJeeleb$Ùeesòej keâeUele mJeleb$e YeejleeÛes keâeÙeosceb$eer PeeuÙeeveblej Ùee osMeeÛeer Iešvee ef}ntve Ùee
cegefkeäle}{ŸeeÛeer ÛeUJeU yeeyeemeensyeebveer ieieveeme efYe[Je}er. Deelee Demhe=MÙelesÛee Heâe@ce&ner yeo}}e Deens. Ùee osMeeÛÙee meceepekeâejCeele, meebmke=âeflekeâ
keâeÙee&le Demhe=MÙe ceeCetme De«eieeceer Deens. DeeheuÙee nkeäkeâeyeö}, DeeheuÙee Yeeweflekeâ Mees<eCeeyeö} lees hejekeâesšerÛee peeie=le Deens. peeleerefJenerve,
Jeie&efJenerve meceepeeÛeer yeeyeemeensyeebvee DeefYeØesle Deme}s}er mJehves, hetCe& keâjCÙeeÛeer peyeeyeoejer keâeUevesÛe lÙeeÛÙeeJej šekeâ}er Deens. Demhe=MÙe veJns,
lej mhe=MÙe Meesef<ele heeref[leebÛeer Skeâpetš keâ¤ve meJe& leNnsÛÙee Mees<eCeeefJe®æ }{tve meeceeefpekeâ }eskeâMeener ye}Jeòej keâjCÙeeÛeer lÙeeÛeer veweflekeâ
peyeeyeoejer lÙeeves hes}eÙe}e nJeer. cegKÙe ØeJeenele jentve lÙeeves Mees<eCeeefJe®æÛÙee Debeflece }{eF&}e DeeefCe leer efpebkeâCÙeemee"er cewoeveele GlejeÙe}e
nJes. mecemle Demhe=MÙeebÛeer, mecemle Meesef<eleebÛeer Skeâpetš lÙeemee"er lÙeeves keâjeÙe}e nJeer. ¤{erÛÙee hejbheje DeeefCe Oece&MeeŒener keâe}yee¢e "j}s Deens.
efnbot Oece&MeeŒeebÛeer efÛeefkeâlmee pÙee Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäle}{Ÿeemee"er, meeceeefpekeâ ieg}eceefiejer ve° keâjCÙeemee"er yeeyeemeensyeebveer kesâ}er nesleer efleÛes
Gefö°ner Deepe meceepeeÛÙee Âef°heLeele Deens. DeMee JesUer meceepeeÛÙee cegKÙe ØeJeeneJej Demhe=MÙe, oef}le ceeCemeeÛee ØeYeeJe DemeCes DeeJeMÙekeâ Deens.
neÛe ceeCetme pej DeeheuÙee keâes<eele jentve DeØelÙe#ejerlÙee peeleerØeLes}e yeeyeemeensyeebÛes veeJe IesTve yeUkeâšer osle Demes} lej les keâjbšsheCeeÛesÛe
cnCeeJes }eies}. DeepeÛÙee Ie[er}e [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebvee DeefYeØesle Deme}suÙee ceneve Gefö°ebheÙeËle Demhe=MÙe meceepee}e keâe heesnesÛelee Ùesle
veener, ÙeeÛee Dee{eJee IesCes DeeJeMÙekeâ Deens. Demhe=MÙeebceOe}er Demhe=MÙelee DeeheCe Depetvener efcešJet Mekeâ}es veener ÙeeÛeer Keble mJele:}e Deebyes[keâjJeeoer
cnCeefJeCeeNÙeebvee Jeešle veener. meesefMeÙe} nece&veeruee keâcÙegveue nece&veer Úso osles. meceepeeleer} meebØeoeefÙekeâ Je=òeer efoJemeWefoJeme pÙee keâejCeebcegUs
yeUeJeles Deens, lÙeeefJe®æÛeer }{eF& Demhe=MÙe-mhe=MÙe Ske⚟ee-ogke⚟eeves }{t Mekeâle veenerle. mJeeleb$ÙeeÛÙee cele}yeer jepekeâejCeecegUs efoMeenerve,
Deeflejskeâer nesleevee efomeles Deens. SkeâpeeleerÛÙee DeefYeefveJes<eele leer De[ketâve he[}er Deens. ne ieeflejesOe SJe{ŸeehegjleeÛe veener. pÙee efnbogOece&MeeŒeebÛeer
efÛeefkeâlmee meeceeefpekeâ GlLeeveeÛee De[mej cees[CÙeemee"er Deebyes[keâjebveer kesâ}er, Deepe lÙeeÛÙee hegvejeJe=òeerÛeer iejpe Deens, Demes mecepeCeejer ceb[Uer,
oef}le ÛeUJeUerle Deepener Deensle! lÙeebÛÙee nsletbyeö} Mebkeâe ÙeeJeer DeMeer Jele&Cetkeâ, kesâJne kesâJne ner ceb[Uer ke⤠}eieles. Kejslej mhe=MÙe-Demhe=MÙe
ÙeebÛÙeele}e Yeüele=YeeJe ØemLeeefhele keâjCÙeeÛee ne keâeU. cnCetve lej DeMee JÙeehekeâ meb%esÛÙee jepekeâerÙe he#eeÛeer DeeJeMÙekeâlee yeeyeemeensyeebvee DeeheuÙee
Gòej DeeÙeg<Ùeele Jeešle nesleer. peeefleJebMe, ef}bieYeso Dees}eb[tve Skeâe efheUuÙee iesuesuÙee Jeiee&ÛÙee meb%esle, meJe& heeref[le Meesef<eleebvee Skeâ$e DeeCet Mekesâ}
346
lemee jepekeâerÙe he#e lÙeebvee DeefYeØesle neslee. lÙeebÛÙee heMÛeele DeMee leNnsÛee jepekeâerÙe he#e GYeejCÙeeme lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebvee DeÅeehener ÙeMe efceUe}s}s
veener. lÙeeÛes ØecegKe keâejCe cnCepes Ùee DevegÙeeÙeebÛÙee Deeflejskeâer-SkeâpeeleerÙe mebkegâefÛele Je=òeervesÛe lÙeebvee efoMeenervelesÛÙee ceeiee&Jej DeeCetve mees[}s.
Ùee efoMeenervelescegUsÛe Deepe DeeJeMÙekeâlee vemeleevee keâener ceneYeeie hegvne cevegmce=leerÛÙee onveeÛee ceeLesefHeâ¤heCee 20 ceeÛe&meejKÙee ›eâebeflekeâejkeâ
efoJemeeÛeer mce=leer peheleevee keâjleele. ner Je=òeer yeeyeemeensyeebvee DeefYeØesle Deme}suÙee, mhe=MÙeemhe=MÙe Meesef<eleebÛÙee Skeâpegšer}e efKeb[ej hee[t Mekeâles.
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveblej leyye} 72 Je<eeËveer oef}le ÛeUJeUerleer} ieeWOeU}s}s keâener ceneYeeie, cevegmce=leerÛes hegvne onve keâjeÙe}e efveIee}s
Deensle. ner ceb[Uer He@âMeveyeepeÛe cnš}er heeefnpesle. yeeyeemeensyeebveer ÛeUJeUerle peeleerØeLee lees[CÙeemee"er, meceepeele mecelee efvecee&Ce keâjCÙeemee"er
pes [eJehesÛe DeeKe}s Je ÛeUJeUer kesâuÙee lÙeeÛeer heefjCeleer, Deepe oef}le ceeCetme meJee&Lee&ves meceLe& nesCÙeele Pee}er. lees ceeveJeer nkeäkeâeÛee nkeâoejner Pee}e.
Deepe meebmke=âeflekeâ, jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ, Mew#eefCekeâ DeMee meJe& #es$eeble lees ØecegKe Ieškeâ yeve}e Deens. mece°erves vesle=lJe keâjCÙeeÛeer Oecekeâ
lÙeebÛÙeele Dee}er Deens. Kejs lej ner hegCÙeeF& hee"erMeer IesTve heg{s peeCes DeeJeMÙekeâ Deens. lÙeemee"er ieleseflenemeeÛeer hegvejeJe=òeer keâjCÙeeÛee meesme vemeeJee.
efnbogOecee&Ûeer efÛeefkeâlmee keâjCes ns yeeyeemeensyeebveeÛe MeesYet Mekeâles. Deved lÙee keâeUer les DeeJeMÙekeâner nesles. lÙeebÛes cevegmce=leer peeUCes ns meeceeefpekeâ
ieg}eceefiejerÛÙee yes[Ÿee lees[CÙeemee"er nesles. lÙeebvee DeefYeØesle Deme}s}e meeceeefpekeâ yeo} Deepe Ie[}s}eÛe veener, Demes keâmes cnCelee ÙesF&}? keâejCe
lÙeeletve yeeyeemeensyeebÛeer ÛeUJeUÛe DeÙeMemJeer "jJeuÙeemeejKes nesF&}.
Oece&efÛeefkeâlmee keâjeÙeÛeer Demes} lej pees Oece& mees[}e lÙeeÛeerÛe efÛeefkeâlmee keâ¤ve YeeieCeej veener. meJe& OeceeËyeeyele leesÛe Âef°keâesve DemeeÙe}e
nJee. yeewæ Oece&ner lÙee}e DeheJeeo "¤ Mekeâle veener. kegâjeCeele}s DeeefCe PeWoDeJesmleele}s keâeÙe keâe}yee¢e Deens DeeefCe veener ns meebieCÙeeÛeerner
kegâJele DeeheuÙeele DemeeÙe}e nJeer. JesomebefnlesÛÙee DeieesojÛee $e+le meceepe keâeÙe neslee? Jesoebies DeeefCe Jesoevle keâMee}e cnCeleele? JewefokeâehetJeeaÛes
DeJewefokeâ keâeÙe? ÛeeJee&keâ DeeefCe lÙeeÛes }eskeâeÙele, JeOe&ceeve ceneJeerj DeeefCe yegæ lemesÛe MesJešer yeeyeemeensye Ùee Deveg<ebieeves keâeÙe cnCee}s, les pejener
ve DeYÙeemelee; kesâJeU melele mJemle Øeefmeæermee"er Oece&«ebLe peeUCeeNÙee ceeLesefHeâ¤bvee Deelee meg%e oef}le pevelesves DeeJejeÙe}e nJes.
yeeyeemeensyeebveer ef}efn}s}er Iešvee osMeeves pÙee efoJeMeer mJeerkeâej}er lÙeeÛe efoJeMeer meeceeefpekeâ Yeüele=YeeJeeÛeer ØemLeehevee nesCÙeemee"er, Oece&efvejhes#elesÛeer
meb%eener mJeerkeâej}er ies}er; osMeeleer} meJe& OeceeaÙeebvee Deeheehe}s Oecee&ÛejCe keâjCÙeeÛee efJeefMe° ceÙee&osheÙeËle Iešveeoòe DeefOekeâej Øeehle Pee}e.
yeeyeemeensyeebvee DeefYeØesle Deme}s}er Oece&efÛeefkeâlmesÛeer heefn}er HesâPe FLes mebheles. Deelee ogmeNÙee HesâPeceOÙes Oecee&Ûeer peeiee, lÙeebveer efo}suÙee mebefJeOeeveeves
Iesle}er Deens. lÙee mebefJeOeevee}e pes cet}leòJeJeeoer DeeJneve osle Demeleer}, ceie les keâesCelÙeener OeceeËÛes Demeesle, lÙeebvee jesKeCÙeemee"er keâeÙeos Ghe}yOe
Deensle. lÙeebÛeer Debce}yepeeJeCeer nesle vemes} lej lÙeemee"er }eskeâÛeUJeU GYeejCÙeeÛeener ceeie& Keg}e Deens. lees ve DeJe}byelee cet}leòJeJeeÅeebÛÙee
heLÙeeJej he[s} Demes, efJejesOekeâebÛes Oece&«ebLe peeUCÙeemeejKes DeelceIeelekeâer ceeie& DevegmejCes MeneCeheCeeÛes veener.
lÙeeleÛe cevegmce=leer peeUeÙe}e efveIee}suÙeebvee cevegmce=leerÛee Feflenememegæe veerš "eTkeâ vemelees. oef}leebvee meeceeefpekeâ ieg}eceefiejerÛÙee oemÙeele
peKe[Ceejer ner og° mebefnlee DeeheuÙee}e ceevÙe DemeuÙeeÛes keâesCeleener MeneCee efnbot ceeCetme Deepe cnCele veener. efnbot Oece&MeeŒeevegmeej, yeÇÇÿeosJeeÛÙee
Skeâe Je<ee&le 14 cevet nesleele.
ØelÙeskeâ cevet 71 ceneÙegies Demeleele. meOÙee 27 ceneÙegies mebhe}er Demetve 28 Jes ceneÙegie Ûee}t Deens. DeúeefJemeeJÙee ceneÙegieeleer} 17 }#e
28 npeej Je<eeËÛes melÙeÙegie Pee}s Demes ceeve}s peeles; hejbleg Kejs lej Ùee melÙegieeÛeer meg®Jeele 72 Je<eeËhetJeea meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛeer iejpe cnCetve
cevegmce=leerÛes onve keâ¤ve yeeyeemeensyeebveer kesâ}er Demes cnšuÙeeme DeefleMeÙeeskeäleer "¤ veÙes. efnbogmLeeveele lesJneheemetve megOeejCesÛes Je melÙeeÛes veJes Ùegie
DeJelej}s. peeie=leerÛes ef#eeflepener meeceeefpekeâ megOeejCeebveer heej kesâ}s Deens. meeceeefpekeâ DeejesiÙeemee"er Ùee megOeejCee DeeJeMÙekeâ veenerle Demes keâesCe
cnCes}? veJee meceepe keâeUeÛÙee SsjCeerJej Ie[lees Deens. Deelee kegâ"uÙeener Oece&«ebLeeÛÙee onveeÛeer DeeJeMÙekeâlee Gj}s}er veener.
cevegmce=leerÛÙee onveeÛeer ke=âleer hegvne ke⤠FefÛÚCeeNÙeebveer cevegmce=leer [esUŸeeKee}tve Iee}CÙeeÛeer lemeoer Iesle}er Demes} Demes ce}e Jeešle veener.
cevegmce=leer cevegÛÙee ‘Ye=iet’ veeJeeÛÙee yeÇÇeÿeCÙe«emle DevegÙeeÙeeves ef}efn}s}er Deens Demes ceeve}s peeles. efnbogmLeeveeleuÙee F.me. hetJe& 321 ceOÙes Ûebõieghle ceewÙe&
ieeoerJej yeme}e. lÙeeveblej megceejs meJeeMes Je<ex lÙeeÛeer jepeJeš Ûee}}er. lÙee JebMeeleer} yeÇÇnõòe veeJeeÛÙee jepeeves, heg<Ùeefce$e veeJeeÛÙee yeÇÇeÿeCee}e mesveeheleer
vesce}s. Ùee mesveeheleerves mewvÙeele keâškeâejmLeeves kesâ}er DeeefCe F.me. hetJe& 187 ceOÙes Skeâoe jepee mewvÙeeÛeer heenCeer keâjerle Demeleevee, lÙeeÛeer nlÙee keâ¤ve
meòee nmleiele kesâ}er. Ùeeefveefceòeeves yeÇÇeÿeCeebÛÙee neleer meebmke=âeflekeâ, Oeeefce&keâ meòesyejesyejÛe jepekeâerÙe meòeener Dee}er. Ùee meòesves mebhetCe& yeÇÇeÿeCe meceepeeÛes
efnle meeOeCÙeemee"er kesâJeU yeÇÇeÿeCeebÛes keâuÙeeCe keâjCÙeeÛes OeesjCes DeJe}byeues. lÙee}e Oece&MeeŒeeÛee DeeOeej osCÙeemee"er ‘cevegmce=leer’ ne «ebLe efvecee&Ce kesâ}e
ies}e. heCe lees Deelee keâe}yee¢e Pee}e Deens.
Deepe meeceeefpekeâ heÙee&JejCeeÛÙee meJeËkeâ<e DeLee&ves Ùee MelekeâeÛÙee GòejeOee&Ûee Dee{eJee Iesleuee lej Metõ-DeefleMetõebceOÙes mJele:ÛÙee nkeäkeâebyeö} Dee}s}er
peeie=leer, lÙeeletve GYes jeefn}s}s }{s DeeefCe lÙeeÛe peeefCeJesletve Dee}s}e yeÇÇeÿeCÙe-yeÇÇeÿeCeslejebÛee meeceeefpekeâ mebIe<e& ÙeeÛeer heefjCeleer, Deepe yeÇÇeÿeCeebÛeer
DeefOemeòee keâes}ce[CÙeele Pee}er Deens. peerJeveeÛÙee meJe& Debieele Deelee yeÇÇeÿeCeslejebÛesÛe JeÛe&mJe ØemLeeefhele nesles Deens. keâeUevesÛe cevegmce=leerÛeer DeMeer
jeKejebieesUer kesâ}er Deens. DeMee JesUer leer veenkeâ hegvne peeUtve, cet}leòJeJeeÅeebÛÙee neleele DeeÙelesÛe keâes}erle osCÙeeÛes GheoddJÙeehe keâMeemee"er?
o

347
 YeeF& mebieejs DeeefCe lÙeebÛÙee DeblÙeÙee$esleer} keâener ‘efieOee[s’
Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeer Pee}s}er keâeW[er Heâes[CÙeeÛeer #ecelee Deme}suÙee heg{eNÙeeble YeeF& mebieejsÛeer ieCevee DeeheuÙee}e keâjeJeer }eies}. lees
le[Heâoej ØecegKe keâeÙe&keâlee& Je vesleener neslee. lÙeeÛÙee efveOeveeÛes og:Ke ce}e DeeÙeg<ÙeeÛÙee DebleeheÙeËle meleeJele jener}. 1972 heemetve Deecner oesIesner
SkeâceskeâebÛÙee Keepeieer Je meeJe&peefvekeâ DeeÙeg<ÙeeÛes mee#eeroej neslees. efjheefy}keâve Je Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee heg{eNÙeeble pemee És<e-celmej DeeefCe
hejekeâesšerÛes leòJenerve celeYeso Demeleele, lemes DeeceÛÙee oesIeeble keâOeerÛe veJnles. YeeF& ceePes HeâeFË[ neslee Je ceer YeeF&Ûee HeâeFË[ neslees. ÛeUJeUerÛÙee
DeLee&ves ‘ceer’ ‘let’ÛÙee peeieer, Deecner ne Meyo Jeehej}e lej JeeJeiee "¤ veÙes. SkeâceskeâebMeer JeeieCÙeeefJe<eÙeerÛÙee efkeâjkeâesU le›eâejer DeeefCe kegâjyegjer
DeeceÛÙeele keâOeerceOeer ogjeJee efvecee&Ce ke⤠peele. cee$e DeeceÛÙeele}e ogjeJee keâener keâeUehegjleeÛe Demes. hegveYexšerle lees DeeheesDeehe efceštve peeÙeÛee.
Deecner oesIesner SkeâeÛe kegâšgbyeeleer} meomÙeemeejKes keâeÙece Jeeie}es,
efveJÙee&pe Jeeie}es DeeefCe SkeâceskeâebÛÙee megKe-og:KeeÛes Yeeieeroejner Pee}es. keâOeer Skeâceskeâebmee"er j[}es lej keâOeer nme}esner. YeeF& JeÙeeves
ceePÙeehes#ee Skeâ-oesve Je<eeËveer cees"e neslee. heCe JeÙeeves }neve Demetve ceePee lÙeeÛÙeeJej JejÛe<cee neslee. keâOeer Ûegkeâ}sceekeâ}s lej ceer lÙee}e Peeheerle
Demes. ceePÙee PeeheCÙeeÛes lÙee}e keâOeerÛe DeeCeKeej JeešuÙeeÛes peeCeJe}s veener. ‘ceebpejhee"’ DeMeer "sJeCeerle}er lÙeeÛeer efMeJeer neme[tve, lees ceePes
PeeheCes ceevÙe keâjerle Demes. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee heejbheefjkeâ meewosyeepe jepekeâejCeeÛeer Deecne oesIeebveener PeU heesnesÛe}er. DeeceÛÙee oesIeebÛeerner
jepekeâerÙe efnMeesyeeÛÙee DeLee&ves keâeÙece neveerÛe nesle jeefn}er. Demhe=MÙeebÛee cegefkeäle}{e [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer pesLes DeeCetve mees[}e lesLetve heg{s
DeeleeÛÙee efhe{erves, meceepeeves peeÙe}e nJes. Ùeeheg{s peeCÙeele ieeflejesOe Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle mebmeoerÙe jepekeâejCe keâjCeeNÙee meewosyeepe heg{eNÙeebveer
kesâ}e. ne De[mej otj kesâuÙeeefMeJeeÙe Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e YeefJeleJÙe veener, DeMeer OeejCee YeeF&Ûeerner nesleer DeeefCe ceePeerner. YeeF& iesuÙeeveblej Ùee
}{eF&le ceer lejer Skeâše he[}es Deens. heCe ÙeeÛe efJeÛeejeÛes DeeceÛes SkesâkeâeUÛes efce$e; jepee {e}s, pe. efJe. heJeej Depetvener efjheefy}keâve he#eeÛÙee
hegvej&Ûevesle De[ketâve he[}s}s Deensle. Ùee iees°erves ce}e YeeF&ÛÙee efveOeveeves Pee}suÙee og:Keele YejÛe he[}er Deens.
ÛeUJeUerle keâece keâjleevee iegCeoes<eeÛes Oeveer YeeF& DeeefCe ceerner neslees. DemeuÙee ØekeâejÛes iegCeoes<e lÙeeÛÙeele nesles, ceePÙeelener Deensle. DeeceÛÙee
oesIeeleuÙee GefCeJeebÛeer ÛeÛee& Deecner JesUesJesUer kesâ}s}erner nesleer. ce}e lej neleÛes jeKetve keâOeerÛe Jeeielee Dee}s veener. ceePÙee Jele&CegkeâerÛeer Ùee DeLee&ves Keg}er
efkeâleeye nesleer. YeeF& cee$e lÙee Deveg<ebieeves Jeeieleevee MeLeeaÛeer keâmejle keâjeÙeÛee. ce}e Ùeemee"er lÙeeÛee jeiener ÙeeÙeÛee; hejbleg lees jeie Deecne oesIeebvee,
Skeâceskeâebheemetve keâOeerÛe lees[t Mekeâ}e veener. YeeF&ÛÙee hesnjeJeeÛeer Skeâ efJeefMe° mšeF&} nesleer. heeb{je MegYeü heeÙepecee, lÙeeJej keâe@}j veme}suÙee ieUeyebo
ÛeeÙeveerpe efmeukeâÛee meoje, yeesšele yegæeÛÙee Øeeflecesves ce{Je}s}er Debie"er, ieUŸeele yeejerkeâ heesleerÛeer meesvemeeKeUer, DeOe& Menjer-DeOe& «eeceerCe YeeF&Ûes cetUÛes
jekeâš ieJneUjbieer oMe&veer JÙeefkeäleceòJe, YeeF&}e DeefOekeâÛe megboj keâjer. Ùee meJeeËcegUs YeeF& ÛeejÛeewIeele G"tve efomes. lÙeeÛeer yees}CÙeeÛee}CÙeeÛeer }keâye
}#e JesOetve IÙeeÙeÛeer. otj Ûee}le peeCeejer lÙeeÛeer cetleea menpe DeesUKelee ÙeeÙeÛeer. ØelÙeskeâ Yesšerle YeeF&Ûeer ceer efšbie} keâjeÙeÛees. YeeF&Ûes KÙee}er-iewjKÙee}er
JeeieCes ceePÙee lÙeeÛÙee Yesšerle}e Skeâ ÛeÛexÛee efJe<eÙe Demes. Deens les veener DeeefCe veener ns Deens, Demes oesvner Debieeves JeeieCes, YeeF&}e menpe pecetve
peeF&. YeeF& Je ceer Skeâ$e Dee}es keâer keâOeerlejer ceer lÙee}e ceePeer ‘Meše&efJe<eÙeerÛee leke&â’ veeJeeÛeer keâefJelee cnCetve oeKeJeerle Demes,
efve:MejerjeÛÙee ieeÙejeveele Jew<eefÙekeâlesÛee JeUt jJebLe keâjlees
meeOÙee }Jebiesvesner Deehe}s leeW[ Yeepeles
efve DeeheuÙee}e ØekeâeMeeÛeer Yeerleer Jeešles.
ceeCemeeves Demet veÙes OegleuÙee leeboUemeejKes mJeÛÚ
lÙeeÛÙee MejerjeJej DemeeJesle keâener [eie. lÙeeves heojeÛÙee iee"er}e yeebOeeJes Lees[smes heehe.
keâefJelee SskeâuÙeeveblej YeeF& efveJÙee&pe nmeeÙeÛee. neÛe efveJÙee&peheCee YeeF&ÛÙee DeeefCe ceePÙee oesmleerle}e ogJee neslee.
meJe&ßeer pe. efJe. heJeej, jeceoeme meesjšs DeeefCe {esj ÛeeUerleer} heBLejÛÙee mLeehevesveblejÛes DeeceÛes DevÙe meeLeeroej, MenjYej efHeâjleer ØeÛeejHesâjer
keâe{eÙeÛees, cesieeHeâesveJej JemlÙee-JemlÙeebletve Yee<eCes keâjerle efHeâjle DemeeÙeÛees. DemeuÙee heefnuÙee ØeÛeejHesâjerleÛe YeeF& Deecne}e ÙesTve efceUe}e. lÙeeÛÙee
ÛeeUerle lÙeeÛÙee Iejemeceesj Deecner Yee<eCes "eskeâ}er. YeeF&ves Deecne}e oeo efo}er. peJeU ÙesTve neleele}e ceeF&keâ IesTve lÙeevesner YeeJeveeØeOeeve Yee<eCe
keâ¤ve, Deecne}e DeJeekedâ keâ¤ve mees[}s. Deecner heg{s lÙee}e ØeÛeejHesâjerletve }Jn}sve}e IesTve ies}es. lÙee JesUer meesyele lÙeeÛes meeLeeroej ieesheeU
Hegâ}heieej, oeoeYeeT meeUJes, yegJee ceeUJes, ceveesnj DebkegâMe, efMejmeeš Jeiewjs nesles. }Jn}sveÛeer ØeÛeejHesâjer YeeF&men Deecner efpebkeâ}er. heBLejÛÙee DeMee Deehemetkeâ
ØeJesMeeDeeOeer, YeeF& keâeB«esmeÛes efšefhekeâ} vesles yeer. [er. Pegšs ÙeebÛee keâeÙe&keâlee& neslee, heCe heBLej ØeJesMeeveblej lÙeeves hejle keâOeerner keâeB«esmekeâ[s JeUtve heeefn}s
veener. ÙeeÛe JesUer [e@. veejeÙeCe ieeÙekeâJee[Ûes efjheefy}keâve ›eâebleer o} pevceeme Dee}s. YeeF&}e les DeeheuÙee mebIešvesle Dees{t heenele nesles, heCe YeeF&ves
heBLej hemeble kesâ}s. }Jn}sveÛÙee lÙee ØeÛeejHesâjerveblej }Jn}sveceOÙesÛe veblej Deecner keâener le®CeebÛÙee Dee«eneJe¤ve yew"keâ }eJe}er nesleer. leer GOeUtve
}eJeCÙeeÛee [eJe ØemLeeefhele efjheefy}keâve he#eeÛÙee mLeeefvekeâ heg{eNÙeebveer jÛe}e neslee, heCe efleLes DeefJeveeMe ceneleskeâj Deecne}e efceUeuÙeecegUs, lÙee
Yeeieele heBLejÛee efMejkeâeJe nesT Mekeâ}e. lÙee JesUer pe.efJe. šsef}Heâesve efveiececeOÙes keâejketâve neslee. Deelee lees yeBkeâ Dee@Heâ Fbef[Ùeele cees"Ÿee heoeJej
Deens. lej DeJeer efjPeJn& yeBkesâle Jeiewjs... heg{s ‘YeeF&-DeJeer’Ûeer FeflenemeØeefmeæer ceMentj pees[er pece}er.
jepee {e}s DeeceÛÙeele lemee Heâej GefMeje Dee}e; ‘meeOevee’ceOÙes ‘keâeUe mJeeleb$Ùeefove’ veeJeeÛee }sKe ef}efnuÙeevebblej DeeefCe ceeÙeyeehe mejkeâejves
lÙeeÛÙeeJej Keš}e YejuÙeeveblej. Deecner jepeeÛeer yeepet IesleuÙeeveblej peJeUheeme 7-8 ceefnvÙeebveblej lees heBLejceOÙes Dee}e. lÙeeÛÙee heBLejØeJesMee}ener
348
pe.efJe. DeeefCe ceePeer lÙeeÛÙeeMeer Jee*dceÙeerve keâejCeebcegUs Deme}s}er oesmleer keâejCeerYetle "j}er nesleer. heBLejÛÙee Deieesoj, Fboehetj yeeJe[ŸeeÛÙee
ØekeâjCeeveblej; efmeæeLe& ne@mšs}ceOe}er jepee {e}s, YeieJeeve Pejskeâj, Jemeble keâebyeUs, efÛeblee peeJeUs, DeblÙee yeÛÚeJe DeeefCe ceer ‘oef}le ÙegJekeâ
DeeIee[er’ mLeeheve kesâ}er nesleer. lÙee DeeIee[erÛÙee heefnuÙee ceesÛee&le Ùeg›eâebo, meceepeJeeoer ÙegJepeve meYesÛes ØecegKe keâeÙe&keâlexner nesles. les cnCepes ngmesve
o}JeeF&, Mecee hebef[le (Deelee leer ngmesveÛeer yeeÙekeâes Deens.), Mew}e meelehegles, keâce}ekeâj megYesoej, }eflekeâ Keeefškeâ, jcesMe peesMeer DeeefCe Skeâ}e
Ûe}es js YeeT leesjmeskeâj, ceePÙee efMeJejeU Yee<eCeebcegUs ngmesveÛÙee meebieCÙeeJe¤ve oef}le ÙegJekeâ DeeIee[erletve ceer heBLejÛeer ØeecegKÙeeves mLeehevee kesâ}er.
heBLejÛÙee mLeehevesÛes ßesÙe Deepe kegâCeerner Iesleele, heCe heBLejÛÙee mLeehevesÛÙee Øeef›eâÙesle YeeF&ner Skeâ neslee, ns ceevÙe keâjeÙe}e heBLejceOeer}Ûe keâener
ceb[Uer Depetvener keâeketâ keâjleele.
JejUerÛÙee obie}erveblej heBLej peieKÙeele Pee}er. lÙee obie}erle jepee {e}s}e Pee}s}er ceejneCe DeeefCe Deškeâ lÙee}e heBLejÛee ØecegKe heg{ejer keâ¤ve
ies}er. lÙeeÛÙee megškesâmee"er ‘Yetefceiele’ jentve ceer, pe.efJe., YeeF&, DeJeerves mebIeefšle kesâ}s}e ceesÛee& efJemejlee ve ÙesT MekeâCeejer Iešvee nesleer. lÙee ceesÛee&leÛe
YeeieJele peeOeJe ner yeUer ies}e. jepee DeeceÛÙeeceOÙes yeNÙeehewkeâer efMekeâ}s}e, Jee*dceÙe šerkeâe}sKe ef}efnCeeje. lÙeecegUs DeYÙeemet DeMeer lÙeeÛeer Øeeflecee
Ùee keâeUele leÙeej Pee}er. DeeceÛÙee peenerj meYee, efveoMe&ves, IesjeJe Ûee}t DemeeÙeÛes. FlekesâÛe veener, lej pÙee ef"keâeCeer oef}leebJej DevÙeeÙe JneÙeÛes,
efleLes peeTve DevÙeeÙe keâjCeeNÙeebJej pejye yemeefJeCÙeemee"er heBLeme& peeÙeÛes. YeeF&ner lÙeele DeeIee[erJej DemeeÙeÛee. heejbheefjkeâ efjheefy}keâve vesle=lJee}e Deecner
os OejCeer "eÙe keâ¤ve mees[}s nesles. Ûe{lÙee YeepeCeerÛeer Yee<eCes meYesÛÙee DeeÙeespekeâebveer ØeemleeefJekeâ kesâuÙeeveblej heefnuÙeeboe pe.efJe., yees}s veblej DeefJe-YeeF&,
ceer DeeefCe jepee. meYesÛee Ûe{}s}e heeje lÙeeÛÙee Yee<eCeeves hegvne ÙeeÙeÛee; hejbleg lÙeeÛes JÙekeäleJÙe cegöece mevemeveešer efvecee&Ce keâ¤ve Je meceepeefÛebleveeÛÙee
efÛeefkeâlmekeâeÛee DeeJe DeeCeCeejs Demes. YeeF&}e, ce}e, DeJeer}e Yee<eCes Ûeebie}er pecele. pe.efJe. ceOÙeuÙee heóerle kegâ"slejer cees[le Demes. heg{s Yeeb[CeeÛes Skeâ
efveefceòe DeeceÛÙee Yee<eCeeÛeer ner ›eâceJeejer "j}er. Lees[keäÙeele Skeâ keâer keâcÙegefvemš, yegefæmš keâer mecemle Demhe=MÙe Ùee efvejLe&keâ Jeeoele heBLej meehe[}er.
Deecne meJeeËÛÙee DeeefCe efJeMes<ele: jepeeÛÙee DeelÙebeflekeâ DeeoMe&Jeeoer DenbkeâejecegUs DeeefCe ceeCetmeIeeCÙee mJeYeeJeecegUs heBLej Hegâš}er. veeiehetjÛÙee cegkeäkeâeceer
jepee DeeefCe ceb[UeRveer yees}eJe}suÙee heBLejÛÙee ØeLece DeefOeJesMeveele ceePÙeeJej keâcÙegefvemš DemeuÙeeÛee Deejeshe keâ¤ve, ce}e mebIešvesletve keâe{tve šekeâCÙeele
jepee ÙeMemJeer Pee}e. Deelee ne ielekeâeU ceer heenlees lesJne ce}e lejer nmet Ùesles. efjheefy}keâve SskeäÙeeÛÙee oesvner Øeef›eâÙesle DeeefCe lÙeehetJeea Pee}suÙee
jer[umeÛÙee Jeeoele [eJes-GpeJes Deeflejskeâer keâcÙegefvemš nesles. {e}s meYee, Deeboes}veele lÙeebÛÙee ceeb[er}e ceeb[er }eJetve yemes. Deepe lees Deebyes[keâjØeCeerle
efjheefyuekeâve he#eeÛÙee Hegâšerj iešeÛee veslee Deens. ØekeâeMe Deebyes[keâj DeeefCe lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebvee keâcÙegefvemšebÛeer Deefpeyeele De@}peea veener. keâe}ner
De@}peea veJnleer DeeefCe Deepener veener. ØekeâeMeÛeer keâcÙegefvemšebefJe<eÙeerÛe veJns, lej Deelee Yeepeheeyeö}ner meefn<Cet Yetefcekeâe DemeuÙeeÛes cnš}s peeles.
jepeeves lÙee JesUer ceer keâcÙegefvemš DemeuÙeeÛee yeeT keâ¤ve heBLej Heâes[tve keâeÙe meeOe}s? heBLejÛÙee ÛeUJeUerle jepee mJeÙebYet neslee. mJeÙebmHetâle&
neslee. Deepe lej lees ÛejCeoemeeÛÙee Yetefcekesâle JeeJejleesÙe. ÙeeÛes lÙeeÛee meÛÛee oesmle cnCetve ce}e lejer DeelÙebeflekeâ og:Ke Jeešles. heBLejÛes efJeYeepeve
šeUCÙeemee"er YeeF&, pe.efJe. DeeefCe ceer, ce}e Jeešles lÙee JesUer meesyele DeJeerner DemeeJee. Skeâe je$eer iees}efhe"ŸeeÛÙee Skeâe ne@šs}ele DeeceÛeer
yew"keâ Pee}er. jepee}e mecepeJeeJes. ceer peemle leehet veÙes. jepeeves Sskeâ}s veener lej lÙeeÛÙeeefMeJeeÙe heBLej heg{s Ûee}JeeJeer. Ùee yew"keâerle YeeF& neslee.
yew"keâerveblej Deecner DeeheeheuÙee Iejer efveIetve ies}es. heCe ogmeNÙee efoJeMeer G"tve heenlees lej YeeF&mekeâš meJe&peCe jepeemeesyele ies}s}s nesles! ceer
Úevehewkeâer Skeâše he[}es. Ùee SkeâšsheCeele}s ceePes meesyeleer jeefn}s keâe@ceüs[ Depeg&ve [ebieUs, yeeU Kewjcees[s, }efleHeâ Keeefškeâ, De@[. megveer} efoIes,
peÙeosJe ieeÙekeâJee[, S}.[er. Yeesme}s, Deefve} keâebyeUs Jeiewjs... jepeele DeeefCe ceePÙeele Kejs Yeeb[Ce }eJe}s ‘ceveesnj’ meehleeefnkeâeleer} DeeceÛÙee
ceg}eKeleerves DeeefCe oebefYekeâ meceepeJeeoer heg{ejer [e@. yeeyee Dee{eJe Ùeeves. jepeeÛee lÙee JesUer keâeÙe&›eâce neslee, lees cnCepes ceePee meceepeeleer} Deme}s}e
ØeYeeJe ve° keâjCes. lÙeemee"er peenerj meYee, yew"keâe lÙeeves ceneje°^Yej IesleuÙee. keâcÙegefvemš heešeaÛee Ûeej oer[keäÙeebÛee meYeemeo veme}suÙee ce}e Je
keâcÙegefvemš he#eebvee keâener Je<ex lÙeeves heesš Ye¤ve efMeJÙee neme[uÙee. Ùeemee"er lÙeeves pe.efJe., DeJeer DeeefCe YeeF&Ûeener ceePÙeeefJe®æ nlÙeejemeejKee
Jeehej kesâ}e. lejerner ceer DeeefCe ceePeer heBLej efpeJebleÛe neslees. lÙee DemetÙesheesšer heg{s jepeevesner Deehe}e heBLej ieš yejKeemle keâ¤ve ceeme cetJnceWš
mLeeheueer. jepeeÛee ne efveCe&Ùe DeJeer, YeeF&uee hemeble he[uee veener. lÙeebÛÙeemeejKÙee celeeÛes De®Ce keâebyeUs, iebieeOej iee[s, MesJeieeJekeâj, Sme. Sce.
ØeOeeve nesles. lÙeebveer heBLejheg{s ‘YeejleerÙe’ ne Meyo }eJetve jepeeÛee ieš heg{s Ûee}efJe}e.
jepeeÛee keâejketâve keâce efMeheeF& veJns, lej ohlejer jeceoeme Dee"Je}s ne lÙee veJeerve heBLejÛee ÙeLeekeâeU heg{ejer Pee}e! Deepe pÙee jeceoeme Dee"Je}sÛes
mleesce Deebyes[keâj ÛeUJeUerle lÙeeÛÙee yeepeejyegCeiÙee DevegÙeeÙeebveer ceepeJe}s Deensle, lees jeceoeme Dee"Je}s heBLejÛÙee efJeYeepeveeheÙeËle heBLejÛee kegâCeer veJnlee.
Deme}eÛe lej neslee Heâkeäle jepee {e}sÛeer ‘PeesUer’ meebYeeUCeeje! jepeeÛÙee mJeYeeJeecegUs Ùee IešvesÛÙee DeieesojÛe YeeF&, DeJeer jepeeheemetve otj Pee}s nesles.
jepeevesner lÙeebvee ot<eCes }eJetve otj }esš}s nesles. veJejefÛele heBLejceOÙes DeJeer, YeeF& peeT Mekeâ}s veenerle. keâejCe lÙeebÛÙee ceveele pÙegefveDej-meerefveDejheCeeÛee
ieb[ neslee. DeeheCe meerefveÙej Deenesle, vesles Deenesle, ogÙÙece opee&ÛÙee De®Ce keâebyeUs, Dee"Je}syejesyej peeÙeÛes veener, DeMeer Yetefcekeâe Iesle les yeepet}e Pee}s.
YeeF& jepeekeâ[s Demeleevee jepeeÛÙee efJeÛeejemeejKee yees}eÙeÛee, JeeieeÙeÛee. ceePÙee }iveeveblej ceer YeeF&ÛÙeeÛe efJeYeeieele menkegâšgbye jenCÙeeme iesuÙeecegUs
kegâ"svee kegâ"s jmlÙeele, ne@šs}ele lÙeeÛeer efve ceePeer iee" he[s. lÙee JesUer Skeâceskeâebvee Iee}tve, hee[tve yees}le Demet. efMeJÙeener osle Demet. ceejeceejerheÙeËle
ØekeâjCe peeÙeÛes, heCe Deecner SkeâceskeâebJej keâOeerÛe nele šekeâ}e veener. cee$e YeeF& mees[lee, yeNÙeeÛe }eskeâebvee kegâ"uÙee vee kegâ"uÙee keâejCeecegUs ceePÙeekeâ[tve
Øemeeo efceUe}s}e neslee. YeeF&Ûes efheCes lesner ieeJe"er YeÙeevekeâ mJe¤heeÛes nesles. Deefleefjkeäle oe¤ hÙeeÙeuÙeecegUs YeeF&Ûee ‘PeesUCee’ nesF&, lÙee}e GÛe}tve
Iejer vÙeeJes }eies. keâeceeJe¤ve/ yeerheeršerÛÙee veeskeâjerJe¤ve Iejer Dee}e keâer YeeF& mejU yeej iee"le Demes. leemevedleeme lees Gj}e JesU DeeheuÙee "jeefJekeâ
mlegeflehee"keâebmeceJesle yeejceOÙes Iee}Jeerle Demes. keâOeer ceerner Yeeb[Ces Demetvener lÙeeÛÙee meesyeleer}e yemes. keâJeb[Uerner nesle. ÙeeÛe ojcÙeeveÛee Skeâ efkeâmmee
Dee"Jelees. DeeCeeryeeCeer}e ceer heeef"byee efouÙeeveblej veejeÙeCe Dee"Je}Wveer efMeJemesveeØecegKe yeeUemeensye "ekeâjWÛeer ceePeer oesmleer keâ¤ve efo}er nesleer. Skesâ
349
efoJeMeer ceer Je YeeF& hÙeeÙeuÙee DeJemLesle lÙeebÛÙee Iejer ies}es. ceePÙee Peg}leer ceveesjer heentve yeeUemeensyeebveer lÙee efoJemeeheemetve ceePeer oe¤[Ÿeele ieCevee kesâ}er.
lÙee efoJeMeer Yejhetj hÙee}s}e YeeF&, Fkeâ[seflekeâ[s Peeskeâ peele DemeuÙeeves Heâej yees}}e veener. Deecner yeeUemeensyeebÛÙee Iejeletve yeensj Dee}es lesJne heesš
YejYe¤ve nme}es. YeeF& KetMe neslee. yeeUemeensyeebveer lÙee}e oe¤[Ÿee mecepe}s veJnles. Ùee ceÅeheeveeÛÙee DeeceÛÙee oesmleeRletve hejle YeeF& jepekeâerÙe°Ÿee
ceePÙeemeesyele heBLejceOÙes Dee}e, heCe ceOeuÙee keâeUele YeeF&ves pes keâeÙe&keâlex peceJe}s nesles lÙee kebâhet}e YeeF&Ûes DeeefCe ceePes hegvne Skeâef$ele ÙesCes Keghe}s.
ne 77-78/80-81 Ûee keâeU neslee. DeeceÛeer pees[er hejle Hegâš}er. leer Heâes[CÙeeceeies ØeecegKÙeeves DeJeer DemeeJee. ceOÙeceJeieeaÙe ceeCemeemeejKeer
Ûees¤ve }hetve yeerDej efheCeeNÙee DeJeerÛÙee heeb{jhesMeer ceÙee&oesòece DeeoMee&ves YeeF&}e, keâener keâeU meejemeej efJeÛeej keâjCÙeeÛeer yegæerÛe megÛet efo}er veener.
lees YeeF&}e ÛegkeâerÛes meu}s osle yenkeâeJele ies}e. ÙeeÛe keâeUele ce}e ceeÙemLesefveÙee «e@JnerpeÛÙee ogOe&j Deepeejeves iee"}s nesles. YeeF& lesJne ceePÙeekeâ[sÛe
neslee. ceer GheÛeejeLe& ne@efmheš}ele neslees. Skesâ efoJeMeer mebieejs Jeefnveer ceePÙee helveerkeâ[s cnCepes ceef}keâekeâ[s Dee}er. YeeF&Ûes DeeefCe efleÛes keâ[ekeäÙeeÛes Yeeb[Ce
PeeuÙeeÛes ceef}kesâ}e meebefiele}s. heej leešelegšerheÙeËle JeefnveerÛes DeeefCe YeeF&Ûes ØekeâjCe Deeues nesles. ceefuekesâves le[pees[ meeOeueer. Jeefnveer}e mecepeeJe}s.
Jeefnveer lÙee keâeUele YeeF&Jej Heâej jeieeJeuÙee neslÙee. Ùee ØekeâjCeeceeies ceer DemeeJee Demee YeeF&Ûee Deboepe neslee.
Ùee iewjmecepeecegUs YeeF& ne@efmheš}ele ce}e Oeerj ÅeeÙe}ener Dee}e veener. Skeâoe DeeuÙeeÛes Dee"Jeles; hejbleg veblej lÙeeves ceePÙeekeâ[s {gbketâvener
heeefn}s veener. ÙeeÛe keâeUele ocee DeeefCe ceeveefmekeâ leeCe Ùeeves YeeF& Deepeejer he[}e neslee. GheÛeejeveblej lees hejle leepeeleJeevee nesTve, KeNÙee
DeLee&ves mebIešvesÛÙee keâecee}e }eie}e. DeeceÛes keâewšgbefyekeâ mebyebOe Ieó nesles. ceePes keâener Ûegkeâ}s lej YeeF& ce}ener Ûeeheerle Demes. ceer ceeceeÛÙee
ceg}erMeer }ive ve keâjlee ØesceefJeJeen kesâuÙeecegUs DeeF& ceePÙeeJej melele jeieeJe}s}er Demes. Skeâe meYes}e otj ieeJeer ies}es Demeleevee ceePee Ketve
heBLejÛÙee HeâešeHegâšerle meceesjÛÙeebveer kesâ}e, DeMeer DeHeâJee DeeF&heÙeËle heesnesÛeuÙeecegUs ceePeer DeeF& cevees®iCe Pee}er. leer meejKÙee le›eâejer YeeF&keâ[s
keâjs. keâOeer Je[er}ner Iejekeâ[s ceer og}&#e keâjlees Ùee keâejCeemee"er Yeeb[le. les YeeF& Iejer Dee}e keâer lÙeeÛÙeekeâ[s le›eâej keâjerle. YeeF& lÙeebÛÙeemeceesj
ceuee efÛekeäkeâej oce osle Demes. ne veeueeÙekeâ Deens meeuee, Demes cnCetve lÙeebÛÙeemeceesj ceuee ceejuÙeeÛes veeškeâ keâjer. YeeF& DeeefCe efJeMes<ele: ceer
lemes oesIesner kebâiee}ebÛes ØeefleefveOeer; ÛeUJeU keâ¤ve, peieCÙeemee"er Deecne}e Heâej Oe[he[ keâjeJeer }eies. JÙeJeefmLele ÛeesNÙeeceeNÙee keâ¤ve peielee
Ùesles, ner ‘keâ}e’ lesJne YeeF&}e DeeefCe ce}ener DeJeiele veJnleer. DeeceÛeer Dees{eleeCe JneÙeÛeer. De[erve[er}e Deecner Skeâceskeâebkeâ[s OeeJeeÙeÛees.
Demes} lej Skeâceskeâebvee ceole keâjeÙeÛees. YeeF&hes#ee Jeefnveerkeâ[s ceePeer ceeieCeer Demes. Jeefnveer peceJe}suÙee hewMeeletve ceePee ØeMve mees[Jeerle.
Jeefnveerves heBLejÛÙee ÛeUJeUermee"er efÛekeäkeâej Kemlee KeeuuÙee. ne}Dehes°e menve kesâuÙee. heCe le›eâejer keâOeer kesâuÙee veenerle, efleves keâeÙece YeeF&}e
yeUÛe efo}s ÛeUJeU keâjCÙeemee"er. YeeF& pesJne pesJne ceePÙeemeesyele jeefn}e, lÙee keâeUele pesJne pesJne ceePÙeekeâ[s hewmes Ùesle lÙeeÛÙeele}e
efveccee efnmmee YeeF&}e ÅeeÙe}e ce}e vesnceerÛe DeeJe[}s. YeeF&Ûeer DeeefCe ceePeer DeMeer cew$eer, ceePÙeener efvekeâšJeleea keâeÙe&keâlÙeeËvee lÙee JesUer
DeeJe[le vemes. peÙeosJe ieeÙekeâJee[ Deepe pees ØekeâeMe Deebyes[keâjebkeâ[s Deens, lees ceePee meKKee ceeJemeYeeT. ceePÙee iešeÛee ØecegKe vesleener
neslee. S}. [er. Yeesme}s, efJepeÙe peeOeJe DeeefCe }efleHeâ Keeefškeâ pees ÙeLeekeâeU ceePÙee mebIešvesÛee DeOÙe#e Pee}e neslee. YeeF&ves ce}e {e}s-
{meeU Yeeb[Ceele meeLe efo}er veener, ÙeeÛee jeie les YeeF&Jej GieeÛeÛe keâe{le. YeeF& 83-87 Ùee Ûeej Je<eeËÛÙee keâeUele MesCeJeerJee[erle}e
ieeJe"er }sefveve, veerUkebâ"eJn Keeef[}esJnmkeâer Ùeebveer mLeeheve kesâ}suÙee Øe@efkeäškeâ} meesMe@ef}Pece øebâšceOÙes meeceer} Pee}e neslee. ÙeeÛe keâeUele JeieeaÙe
peeefCeJesves Øesefjle nesTve, YeeF&ves pes keâece kesâ}s les efš^ceW[me nesles. heg{s Ùee ieeJe"er }sefveveves megjsMe veiemexkeâj veeJeeÛÙee megceej yegæerÛÙee ceeCemee}e peJeU
kesâuÙeecegUs, YeeF& meesMe@ef}Pece øebâšceOetve yeensj he[}e. lÙeeveblej KeNÙee DeLee&ves ceePÙeemeesyele Dee}e. Deecner hegvne heBLej peesjele yeebOeCÙeeme meg¤ keâjleeÛe,
efjheefy}keâve SskeäÙeeÛeer Øeef›eâÙee meg¤ Pee}er. Deecner lÙee Øeef›eâÙesle Dees{}es ies}es. lÙee SskeäÙeeletve JesU heentve ØekeâeMe Deebyes[keâj, je. meg. ieJeF&, jepee {e}s,
keâJee[s heUtve ies}s. Gj}es ceer, YeeF& DeeefCe jeceoeme Dee"Je}WÛee kebâhet. DeeceÛÙee efJeYeeefpele iešeÛeer efveJe[Cegkeâerle keâeB«esmeMeer Ùegleer Pee}er. Ùee ceOeuÙee
keâeUele veeceeblejeÛÙee ØeMveeJej jeceoemeves keâeB«esmeMeer Iejesyee keâ¤ve "sJe}e neslee. lÙeeÛeer yeef#emeer efveJe[Cegkeâerveblej Mejo heJeejebveer lÙee}e efo}er. lees ceb$eer
Pee}e. lÙeeÛÙee ceb$eer nesCÙeele YeeF& DeeefCe ceePeener Jeeše neslee. Deecner efJejesOe kesâ}e Demelee lej ogmeje keâesCeer ceb$eer Pee}e Demelee. ceb$eer PeeuÙeeveblej
jeceoemeeves oef}leebÛÙee peerJevecejCeeÛes ØeMve mees[efJeCÙeemee"er keâenerÛe kesâ}s veener. ceer lÙee efjheefy}keâve he#eeletve yeensj he[}es. YeeF& cee$e efleLesÛe jeefn}e.
YeeF&}e Ùes[e iegbiee keâjCÙeemee"er, Dee"Je}Wveer keâyepeer keâ}g<eer megceble ieeÙekeâJee[ Ùee ceeCemee}e YeeF&ceeies mees[}s nesles. Ùee mJeeLeea, {eWieer ceeCemeeÛÙee
peeUŸeele YeeF& De[keâ}e. lÙee}e Jeešs, Deepe veener lej GÅee DeeheuÙee iegCeeÛeer keâoj nesF&}. DeeheuÙee}e Deeceoejkeâer, Keemeoejkeâer DeLeJee
cenòJeeÛes heo efceUs}. JewOeeefvekeâ jepekeâejCeele DeeheCe oef}le efnleeÛes keâece keâ¤. heCe lemes nesT Mekeâ}s veener. mJeeLeea keâškeâejmLeeveer jeceoemeeves
YeeF&}e De}ie hee[}s. lÙeeletve heg{s jeceoemeJej veejepe Deme}suÙee šer. Sce. keâebyeUWÛeer Je lÙeeÛeer oesmleer pece}er. oesIeebveer hejle veJee he#e keâe{}e
DeeefCe efjheefy}keâve he#eeÛÙee ogmeNÙee SskeäÙeele meeceer} PeeuÙeecegUs lÙeebvee lees yejKeemle keâjeJee }eie}e. lÙee he#eeÛee DeOÙe#e šer. Sce. neslee.
efjheefy}keâve Skeâerke=âle he#eeÛÙee DeOÙe#e ceb[UeJej peeCÙeeÛee ØeMve GYee jeefn}e lesJne šer. Sce. keâebyeUsves YeeF&}e keâeW[erle hekeâ[}s Je mJele:Ûeer JeCeea
YeeF&Ûee peyejomleerves neskeâej IesTve DeOÙe#e ceb[UeJej }eJe}er. DeOÙe#e ceb[U DeefmlelJeele ÙesCÙeehetJeea ceer DeeefCe YeeF&ves he#eebleie&le ngketâceMenebvee
Men efo}e neslee. DeOÙe#e ceb[Uele YeeF& vemeuÙeecegUs ceer Skeâše he[}es. Dee"JÙee keâer veJeJÙee meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cegkeâeble ceer Skeâerke=âle he#eele neslees.
ceePeer DeJemLee ef$eMebketâmeejKeer keâjCÙeemee"er; ieJeF&, Dee"Je}s DeeefCe keâener DeLee&ves ØekeâeMe Ùeebveer keâejmLeeves kesâ}er. leer menve ve PeeuÙeecegUs ceerner
SskeäÙeeletve yeensj he[}es. ceePÙeeveblej he#eebleie&le efveJe[CegkeâebÛÙee efveefceòeeves ØekeâeMe yeensj he[}e. lÙeeves mJele:Ûee he#e mLeeheve kesâ}e. }eskeâmeYee
efveJe[Cegkeâerle ieJeF&, jeceoeme, keâJee[s ÙeebÛeer le[pees[ Pee}er, heCe Ùee keâeUele YeeF&keâ[s kegâCeerÛe }#e efo}s veener. G}š lÙeeÛeer keâeW[er kesâ}er
DeeefCe lÙeecegUs YeeF&}e efjheefy}keâve [scee@›esâefškeâ veeJeeÛee veJee he#e mLeeheve keâjeJee }eie}e.
cees"er JewÛeeefjkeâ kegâJele Demeleevee YeeF& efjheefy}keâve he#eeÛÙee SkeâpeeleerÙe jepekeâerÙe ceeveefmekeâlesle De[ketâve he[}e. ceePÙeemeejKes lÙee}e yeensj
350
he[lee Dee}s veener. cevegmce=leerÛÙee onveemee"er lÙeeÛe ceeveefmekeâlesletve lees cene[}e ies}e DeeefCe Deehe}s DeeÙeg<Ùe mebheJetve yeme}e. lÙeeÛeer jepekeâerÙe
Meeskeâebeflekeâe pÙeebveer kesâ}er lÙeeÛe njeceKeesjebveer DeblÙeÙee$esle ‘ceneveeÙekeâ’ JneÙe}e efveIee}suÙee YeeF&ÛÙee keâle&=lJee}e keâ}befkeâle keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e.
[er keâcheespeÛÙee DeJemLesleer} lÙeeÛee ce=leosn MekeäÙe eflelekeäÙee }Jekeâj, efÛelesÛÙee mJeeOeerve keâjCes iejpesÛes nesles. heCe lÙee ceneYeeieebveer efveJJeU
mJele:}e efcejefJeCÙeemee"er YeeF&ÛÙee MeJee}e Jes"er}e Oej}s. DeblÙeÙee$ee veenkeâ keâener leeme }ebyeefJe}er. oeoj - ØeYeeosJeer Yeeieele DeblÙeÙee$es JesUer
Ie[}suÙee DevegefÛele Øekeâejebvee, lÙeebÛes DeblÙeÙee$ee }ebyeefJeCesÛe keâejCeerYetle "j}s.
YeeF&}e pÙeebveer jepekeâerÙe°Ÿee mebheefJe}s, lÙeebveerÛe DeblÙeÙee$esle lÙeeÛÙee heeefLe&JeeÛee leeyee IesTve YeeF&}e DeeheuÙee yeepee¤ he#eeÛeer ceevÙelee
yene} kesâ}er. Kegveehes#ee jepekeâerÙe KegveeÛee iegvne ne DeefOekeâ efveboveerÙe Demelees. ‘ieBiemšj’ DeeheuÙee mJeeLee&mee"er DeeheuÙeeÛe menkeâeNÙeeÛee Keg}sDeece
Ketve keâ¤ve, ces}suÙee ceeCemeeÛÙee ØesleÙee$esle pemes mevceeveeves meeceer} nesTve efcejJeleele, lemesÛe YeeFËÛÙeener DeblÙeÙee$esle Ie[}s. ne meeje leceeMee
ceer efJeoerCe& Deble:keâjCeeves mceMeeveele otj Skeâe keâesheNÙeele GYee jentve heenele neslees. YeeF&ÛÙee heeefLe&Jee}emegæe ÚUeÙe}e keâceer ve keâjCeeNÙeebvee
efieOee[ebÛeerÛe Ghecee ÅeeJeer }eies}.
Demhe=MÙeebÛee }{e Deepe ÙesLeJej efveefJe&IveheCes ÙesT Mekeâ}e, lÙeeÛes keâejCe lÙee }{ŸeeÛes vesle=lJe keâjCeejs [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj
ns JeCe&cegkeäle-Jeie&cegkeäle nesles. Ùee meb%esheÙeËle heesnesÛeCeejs pes Lees[sHeâej keâeÙe&keâlex Deepe Deensle, lÙeele}e YeeF& neslee. Deepe efjheefy}ve he#eeÛes
(pees yeeyeemeensyeebveer mLeeheveÛe kesâ}e veJnlee) leerve lesje-veT yeeje Ùee efieOee[ebveer kesâ}s Deens. DeeheeheuÙee Ûeg}er Deelee hejle JesieJesieUŸee ceeb[uÙee
Deensle. lÙee ØelÙeskeâeÛÙee Ûeg}er}e efJemleJe Deelee yeens¤ve, ogmejerkeâ[tve Ùeslees. efjheefy}keâve ÛeUJeU lÙee GheNÙee efJemleJeele peUtve Keekeâ nesles
Deens. cnCetveÛe Deepe YeeF&meejKÙeebÛeer ÛeUJeUer}e iejpe nesleer. ÛeUJeUerle keâece keâjleevee Ùee keâecee}e mJeeOÙeeÙeeÛeer pees[ DeeefCe meejemeej
efJeJeskeâeÛeer pees[ efo}er Demeleer, lej YeeF& jepekeâerÙe°Ÿee efMeKejeJejÛe heesnesÛe}e Demelee.
o

351
 osMe Je mece°erÛÙee efnleekeâ[s og}&#e keâjCeeNÙee ceeveJeeefOekeâej ÛeUJeUer
26 petve 1945 jespeer ‘mebÙegkeäle je°^mebIe’ DeLee&le ‘Ùegvees’ ner Deeblejje°^erÙe mebIešvee DeefmlelJeele Dee}er. efleÛÙee meveosle 111 keâ}ces Demetve leer
19 ØekeâjCeeble «ebefLele keâjCÙeele Dee}er Deensle. lÙeehetJeeaÛÙee heefnuÙee ceneÙegæeÛÙee heeMJe&YetceerJej efvecee&Ce Pee}suÙee je°^mebIeeÛÙee FefleßeerÛÙee keâejCeeÛeer
FLes DeeheCee}e ÛeÛee& keâjeÙeÛeer veener. heCe je°^mebIeeÛes mebÙegkeäle je°^mebIeele pes ¤heeblej Pee}s, lÙeeceeies je°^mebIeeÛÙee efveefce&leerÛes Gefö°, pÙee Deefve° ceeieeËveer
ye}ob[ nesT ceeieCeeNÙee je°^ebveerÛe heeÙeoUer leg[efJe}s nesles Je je°^e je°^eleer} keâ}n DeeefCe peeieeflekeâ Meeblelee Ùee keâuheves}eÛe heeÙeoUer leg[efJe}s
nesles. lej DemeuÙee je°^mebIešvesÛÙee meefJJemeeJÙee JeOee&heve efoveer mebÙegkeäle je°^mebIeeÛÙee cenemeYesÛeer heefn}er yew"keâ nesTve, jerlemej
je°^mebIeeÛeer meceehleer keâjCÙeele ÙesTve, je°^mebIeeÛes ceOÙeJeleea keâeÙee&}Ùe ogmeNÙee ceneÙegæele efJeJeef#ele keâeU oesmle je°^eble meeceer} ve
nesT Mekeâ}suÙee, Decesefjkeâe osMeeleer} vÙetÙee@ke&â ÙesLes Leeš}s ies}s. mebÙegkeäle je°^mebIeeÛeer Gefö°s DeeefCe leòJes ceeveJeer meceepeeÛÙee YeeJeer
efhe{ŸeebÛeer ÙegæeÛÙee Meeheeheemetve keâeÙece cegkeälelee JneJeer. peeieeflekeâ Meeblelee DeeefCe megjef#elelee efškeâeJeer. lÙee megjef#elelesÛee keWâõefyebot
ØeecegKÙeeves JÙekeäleer-ceeCetme DemeeJee. Ùee nsletÛes keâeÙe Pee}s ns Deepe kegâCeer efJeÛee¤ veÙes. mebÙegkeäle je°^mebIeeleer} keâeÙecemJe¤heer meomÙe
Deme}s}s je°^s DeeefCe Ùee meomÙelJeele Je=æer nesCes DeeefCe keâheele ÙeeÛee KesU cnCepes peeieeflekeâ jepekeâejCeeleer} meòee}e}mesÛee
KesU nesÙe. keâOeer efyeÇšveves-øeâevmeves, keâOeer pece&veer lej keâOeer Decesefjkesâves, keâOeer peheeve-Ûeerve-jefMeÙeeves mebÙegkeäle je°^eÛeer mebIešvee DeeheuÙee meòee
cenòJeekeâeb#esmee"er Jeehe¤ve je°^e -je°^eleer} keâ}n veJns lej ceeCemee-ceeCemeeleer} JeebefMekeâ, Oeeefce&keâ, JeCe&-peele keâ}ne}e KeleheeCeerÛe Ieele}s. Ùee
keâ}necegUs peieeÛÙee meJe& Keb[eble ceepe}s}e efnbmeeÛeej DeeefCe ceveg<Ùe peeleerÛeer Pee}s}er ve=Mebme keâòe}, ceeCetmeheCeeÛeer efkeâUme ÙeeJeer DeMeerÛe cnš}er
heeefnpes. Yee<ee, Oece&, JebMe efkebâJee ef}bie DeMee keâejCeebveer ceeCemee-ceeCemeele keâesCeleener YesoYeeJe ve keâjlee, meJeeËkeâefjlee cet}Yetle mJeeleb$ÙeeÛeer nceer efceUJetve
osTve ceeveJeer nkeäkeâeÛeer peheCetkeâ Je mevceeve keâjCes DeMeer mebÙegkeäle je°^ebÛeer Gefö°s nesleer. lÙeebÛÙee hetle&lesmee"er jepekeâerÙe, DeeefLe&keâ, meeceeefpekeâ heefjefmLeleer
efvecee&Ce keâ¤ve DeLeJee keâes"sner Dee›eâceCe PeeuÙeeme lÙeeefJe®æ megj#ee heefj<eosÛÙee DeeosMeevegmeej meecetefnkeâ keâeÙe&Jeener DeeJeMÙekeâlee JeešuÙeeme }<keâjer
keâejJeeF&- keâjCes, ner keâejJeeF& JeieUlee je°^ebÛÙee ØeeosefMekeâ DeKeb[lJeeefJe®æ, jepekeâerÙe mJeeleb$ÙeeefJe®æ keâOeerner }<keâjer yeUeÛee Jeehej keâjCeej veener,
DeMeer keâyeg}er meomÙe je°^eves osCes DeeefCe leer Dece}ele DeeCeCes. peeieeflekeâ Meeblelee, megjef#elelee efškeâefJeCÙeemee"er keâjejceoej ØeJesMe, je°^e je°^eble keâjCes
efkebâJee mebIešvee mLeeheCÙeeme cegYee osCes ne mebÙegkeäle je°^mebIešvesÛÙee meveosÛee ‘yesme’ neslee. meeJe&Yeewce je°^ebÛÙee Debleie&le JÙeJemLesle nmle#eshe ve keâjCes,
mebÙegkeäle je°^mebIešvesmee"er yebOevekeâejer nesles. heCe mebÙegkeäle je°^mebIešvesÛÙee Ùee Gefö°ebvee cenemeòeeceOeer} meòeemebIe<e& Je MeerleÙegæ ÙeecegUs njleeU Heâeme}e
ies}e. DecesefjkesâmeejKÙee ye}ob[ osMeeves keâeÙeceÛe je°^mebIešvesÛee Jeehej mJele:Ûes efnlemebyebOe peheCÙeemee"er kesâ}e. lÙeeletve efvecee&Ce Pee}s}e leCeeJe
Je mebIe<ee&cegUs GYes peie meJe& leNnsÛÙee keâ}nebÛes yeUer "j}s DeeefCe ceie peieYej JeebefMekeâ - JeCe&És<e - Oece&-peeleer keâ}nebÛes efnbmeeÛeej DeeefCe
ceeveJeer keâòe}erÛes og° JeeleeJejCe heme¤ve ceeveJeer peeleerÛÙee DeefmlelJee}eÛe Oeeskeâe efvecee&Ce Pee}e. DeeefLe&keâ, meeceeefpekeâ, meebmke=âeflekeâ, jepekeâerÙe
efJe<ecelesmeesyele osMeebleie&le Deeblejje°^erÙe heeleUerJej ceeveJeer nkeäkeâebJejÛe ieoe Dee}er DeeefCe cnCetveÛe ceeveJeeefOekeâejeÛÙee ÛeUJeUer Ùee heefjefmLeleerletve
efJeefJeOe osMeeble Deeblejje°^erÙe heeleUerJej efvecee&Ce PeeuÙee. Deepe ceeveJeeefOekeâejeÛÙee ÛeUJeUer, lÙeebveer GYeej}s}e mebIe<e& efve<ØeYe nesleevee efomelees. lÙeeÛes
cetU mebÙegkeäle je°^mebIešvesÛÙee DeheÙeMeele meehe[les. Kejs lej Demes keâe JneJes? meecÙeJeeoer ngketâceMeener Demees Jee }<keâjer ngketâceMeener, efleLes ceeveJeer
nkeäkeâeÛee pemee mebkeâesÛe nesleevee efome}e DeeefCe ceeveJeer peerefJelee}e Oeeskeâe efvecee&Ce Pee}e Deieoer lemeeÛe efkebâJee lÙeehes#ee DeefOekeâ }eskeâMeenerJeeoer
osMe je°^ele ceeveJeer nkeäkeâeÛee IešveehejlJes mebkeâesÛe nesleevee efomet }eie}e DeeefCe ceeveJeer peerefJelee}ener Oeeskeâe heesnesÛet }eie}e.
DeeheuÙee osMeeÛÙee IešvesÛÙee 21 JÙee keâ}ceele peerefJeleeÛee nkeäkeâ mebJeefOe&le DeeefCe mebjef#ele kesâ}e Deens. mJeeleb$Ùe efceUeuÙeeheemetve les
DeepeleeieeÙele oef}le, heeref[le, meeceeefpekeâ - jepekeâerÙe Gefö°ebveer Øesefjle nesTve DeeefCe vÙeeÙeJÙeJemLee keâ#esÛÙee yeensj peeTve jepekeâerÙe Gefö°hetleeamee"er
keâece keâjCeeNÙee JÙekeäleeRvee Ùee nkeäkeâe}e keâeÙece JebefÛele jeneJes }eie}s. ne keâeUekegâó Fefleneme hegve:hegvne JeeÛeeJee Ùee celeeÛes DeeheCe lejer Demet
veÙes? Demhe=MÙe cegkeäleerÛes Deeboes}ve, keâeceieej, Meslekeâjer, Meslecepetj ÙeebÛes JeejbJeej efÛej[}s ies}s}s Deeboes}ve, Meesef<ele-heeref[le Jeiee&ÛÙee efÛej[uÙee
iesuesuÙee ÛeUJeUer, Ùee efJe<eÙeerÛeer Keble; DeeheuÙeekeâ[uÙee hevveeme Je<eeËleer} jepÙe DeeefCe keWâõeleer} meòeeOeeNÙeebvee keâOeer Jeeš}er veener. DeeheuÙeekeâ[s
oesve-De[erÛe oMekeâebhetJeea ceeveJeer DeefOekeâejebÛeer ÛeUJeU jepekeâerÙe Gefö°ebveer Øesefjle nesTve meg¤ Pee}er, heCe leer DeÅeehe MewMeJeeJemLesle Deens.
ØeecegKÙeeves ogmeNÙee ceneÙegæeÛes yeUer "j}suÙee osMeele-efJeMes<ele: heeef§eceelÙe osMeeble - ceeveJeer DeefOekeâejeÛÙee ÛeUJeUer mebJesoveMeerue efJeÛeejJeble,
uesKekeâ, keâJeer, vÙeeÙe heeefuekesâle keâece keâjCeeNÙee JÙekeäleer Ùeebveer meg¤ pe¤j kesâuÙee; hejbleg Ùee ÛeUJeUeRÛeer heefMÛeceer osMeebÛeer OeejCee JÙekeäleerhegjleerÛe
keWâefõle jeefn}er. JÙekeäleeRÛes cet}Yetle DeefOekeâej DeeefCe peerefJeleeÛÙee mebj#eCeeefJe<eÙeerÛee DeefOekeâej Ùee}e JÙekeäleer DeLeJee meòee Ùeebveer DeeJneve efo}s keâer
Ùee ceeveJeer DeefOekeâejebÛes Gu}bIeve Pee}s Demes heeefMÛeceelÙe osMeeleer} ceeveJeer DeefOekeâejebÛÙee ÛeUJeUer Ûee}efJeCeeNÙeebÛes cnCeCes Deens. oef}le,
Meesef<ele, Glheeref[le Jeiee&ÛÙee ÛeUJeUer cee$e Ùee meb%esle DebleYet&le kesâuÙee peele veenerle. DeeheuÙee nkeäkeâ mebj#eCeemee"er Ùee Jeiee&ves meg¤ kesâ}s}e mebIe<e&
ÙeeÛeer hee"jeKeCe keâjleevee peieYejÛÙee ceeveJeer DeefOekeâejeÛÙee ÛeUJeUer keäJeefÛele efomeleele. ceeveJeer DeefOekeâejebÛÙee ÛeUJeUerÛÙee °erves 1928
mee}er pÙee vesn¤bveer mepeielee oeKeefJe}er lÙeeÛe vesn¤bveer mJeeleb$Ùeeveblej keâeB«esmeer jepekeâejCee}e DeeJneve "j}suÙee [eJÙee efJeÛeejebÛÙee ÛeUJeUer
DeeefCe he#eebJej yeboer Ieele}er nesleer. mJeeleb$Ùeesòej keâeUele 1952 Je 1954 mee} pes [e@. }esefnÙeebÛÙee ÛeUJeUerves ieepe}s nesles lÙee }esefnÙeebvee
pesjyebo keâ¤ve, vesn¤bveer DeeheuÙee oesieuÙee veerleerÛes oMe&ve Ie[efJe}s nesles. 62 ÛÙee Ûeerve-efnbogmLeeve Ùegæeheemetve les 69 mee}er ve#e}Jeeoer ÛeUJeUer
efÛej[tve keâeÙe&keâlÙeeËÛes efMejkeâeCe keâjsheÙeËleÛeer cepe} mJeeleb$Ùeesòej keâeUeleuÙee keWâõeleer} DeeefCe jepÙeeleer} meòeeOeeNÙeebveer iee"}er. heefMÛece yebiee},
DeebOeü, hebpeeyeheemetve Lesš ceneje°^eheÙeËle ne jepekeâerÙe Ghemeie& Pee}e. ceeveJeer DeefOekeâeje}e efÛej[CÙeeÛes OeesjCe mJeerkeâej}s ies}s. DeefKe} efnbogmLeeveer

352
heeleUerJej ÙeeefJe®æ efJeefJeOe mebmLee mLeeheCÙeelener DeeuÙee, heCe lÙee meòes}e DeeJneve osT MekeâuÙee veenerle. }eskeâMeener cetuÙes OeeskeäÙeele DeeCeCeejer
keWâõ, meòee efnÛÙeeefJe®æ ØeLece peeCeerJe, peÙeØekeâeMe veejeÙeCe, leejkegbâ[Wvee Pee}er Kejer, heCe Ùee peeefCeJesletve ØelÙe#e ceeveJeer DeefOekeâejebÛeer peheCetkeâ
keâjCÙeemee"er mebIešvee mLeehe}er ies}er leer DeeCeeryeeCeerÛÙeeÛe keâe}Keb[ele. 42 JÙee Iešvee og®mleerÛÙee heeMJe&YetceerJej Ùee heefjefmLeleerletve heer.Ùet.
meer.S}.[er.Deej. mebIešvesÛeer mLeehevee Pee}er. vÙeeÙecetleea leejkegbâ[s efleÛes DeOÙe#e nesles DeeefCe efJeÅeceeve Gheje°^heleer ke=â<Cekeâeble efleÛes heoeefOekeâejer
nesles. Ùee mebIešvesceeieer} ØesjCee peÙeØekeâeMe veejeÙeCe, DeeÛeeÙe& ke=âhe}eveer, vÙeeÙeefJeOeer lep%e, meceepeefÛeblekeâ efve yegefæceble }sKekeâ, keâJeer,
keâ}eJebleebÛeer nesleer. Ùee mebIešvesÛÙee keâeÙe&meefceleerle [eJÙee }eskeâMeenerJeeoer he#e mebIešvesÛes ØeefleefveOeer nesles. DeeefCeyeeCeerÛes efveefceòe nesTve pevceeme
Dee}s}er ner mebIešvee, pevelee he#eeÛeerner SkeâeDeLeea pevceoe$eer nesleer. 77 ÛÙee efveJe[Cegkeâerle keâeB«esme he#eeÛee hejeYeJe Pee}e. Fbefoje ieebOeer DeeefCe
lÙeebÛes DeeCeeryeeCeerHesâce jepekeâejCe hejeYetle Pee}s. pevelee he#eeÛeer jepeJeš keWâõele meòesJej Dee}er. efleves cet}Yetle DeefOekeâejeÛee mebkeâesÛe keâjCeeNÙee
42 JÙee Iešves}e jö kesâ}s. ceeref[Ùee-he$ekeâeefjlesJej}e DebkegâMe G"Jetve DeekeâeMeJeeCeer, otjoMe&ve Ùeebvee mejkeâejer efveÙeb$eCeeletve cegkeäle keâjCÙeeÛeer
Iees<eCee keâ¤ve, ceeveJeer DeefOekeâejeÛÙee mebj#eCeeÛÙee DeLee&Ûes keâenermes Oeeefj°Ÿe oeKeefJe}s Kejs; hejbleg Deeheehemeeleer} keâ}necegUs 27 ceefnvÙeebveblej
pevelee he#eeÛes keWâõeleer} mejkeâej keâesmeU}s DeeefCe hegvne Fbefoje ieebOeer DeeefCe lÙeebÛee he#e meòesJej Dee}e. heg{s pevelee he#eeÛes SkeâeÛes oesve-oesveeÛes
Ûeej he#e Pee}s DeeefCe peÙeØekeâeMeebÛes DeeCeeryeeCeerefJe®æÛÙee jepekeâejCeeÛes heJe& mebhe}s DeeefCe lÙeebÛes meceLe&ve Deme}s}er heer.Ùet.meer.S}.[er.Deej. ner
}eskeâMeener DeefOekeâejebÛes mebJeOe&ve keâjCeejer mebIešveener efJemkeâUerle Pee}er. lÙeeveblej heerheume ÙegefveÙeve Heâe@j efmeefJn} ef}yešeape - heer.Ùet.meer.S}. - ner
leejkegbâ[s - De®Ce Meewjer ÙeebÛÙee vesle=lJeeKee}er ogmejer mebIešvee meg¤ Pee}er. 12 Dee@keäšesyej 1980 jespeer 1982, 84, 86, 88, 90,
92, 94 mee}eheÙeËle leer keâeÙe&jle jeefn}er. keâOeer De®Ce Meewjer, keâOeer jpeveer keâes"ejer, keâOeer jepeWõ meÛÛej, efo}erhe mJeeceer, ÙeMehee}, efÚyyej
ÙeebmeejKes efleÛes heoeefOekeâejer nesle jeefn}s. meòee jepekeâejCeeÛÙee nslethe}erkeâ[s peeTve, ceeveJeer DeefOekeâejebÛÙee peheCegkeâerÛÙee ÛeUJeUerÛes efJeMes<e keâeÙe&
Ùee mebmLes}e keâjlee Dee}s veener. Deepe efleÛes DeefmlelJe DemeuÙee-vemeuÙeemeejKesÛe Deens. jepekeâerÙe nsletbveer Øesefjle nesTve pes jepekeâerÙe DeeefCe lelmece
DenJee} lÙeebveer Øeefmeæ kesâ}s, lÙee DenJee}ecegUs osMeeleer} keâener efJeIešveJeeoer ÛeUJeUeRÛes meceLe&ve keâjCÙeele Dee}s. keâener Deeflejskeâer mebIešveebvee
KeleheeCeerner Ieele}s ies}s. ØelÙeskeâ Je<eea peÙeØekeâeMe veejeÙeCeebÛÙee mcejCeeLe& Jeeef<e&keâ keâeÙe&›eâce kesâ}s ies}s. ceevÙeJejebÛeer Yee<eCes, ceeveJeer DeefOekeâejebÛÙee
peheCegkeâermee"er }sKeve keâjCeejs he$ekeâej, Ùeebvee yeef#emes osCes DeeefCe Skeâ legšhebgpes cegKehe$e Ûee}efJeCes SJe{sÛe keâece heerÙetmeerS}Ûes jeefn}s. Deepe Ùee
ÛeUJeUerle}s De®Ce Meewjer keWâõele ceb$eer Deensle. lÙeebveer keâeÙece heeU}s}er jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛeer mhe=MÙe-Demhe=MÙelee lÙeebÛÙee hetJe&«enotef<ele
yeebefOe}keâerJej ØekeâeMe hee[les. Ùee heerÙetmeerS}Ûes meceLe&keâ efoiiepe nesles. lÙeele Smesce peesMeer, YeJeeveer Øemeeo efceße, efveJe=òe vÙeeÙecetleea ke=â<Ce DeÙÙej,
ceeJeUbkeâj, keâhet&jer "eketâj, jece pes"ce}eveer, ieewjer Iees<e, veeveer hee}KeerJee}e, yesie, Meen, ceveceesnve ÛeewOejer, efmeæjepe {[{e, ieesefJebo osMeheeb[s,
DeeÛeeÙe& jececetleea, Sme. jeOeeke=â<Ceve, jepeceesnve ieebOeer, veÙeveleeje menie}, ceOet ef}ceÙes, ØeerefleMe Ûeboe, Sme.Sve. efmebn, meblees<e jeCee, GceeMebkeâj
peesMeerr, efJepeÙe leW[g}keâj, efiejerMe keâvee&[, Ùet. Deej. Deveblecetleea, Ûees. jeceemJeeceer, ogiee& YeeieJele, Kegboefiejs, JeerjWõkegâceej YeóeÛeeÙe&, oÙeeke=â<Ce,
mees}er meesjeyepeer, JeelmÙeeÙeve, Jner. Jner. pee@ve, DeMeeskeâ osmeeF&, Sce. S. }efleHeâe De}t omletj, kegâ}oerhe veeÙej, meer. peer. kesâ. jsñer, Sce. Sce.
Lee@ceme, Sme. meneÙe, Mebkeâj iegneefveÙeesieer, mJeeceer DeefiveJesMe, ye}jepe hegjer, megceble ogyes FlÙeeoer nesles. Ùee meJeeËÛeer jepekeâerÙe yeebOeer}keâer, heer.
Ùet.meer.S}.meer. JÙeehekeâ ke⤠Mekeâ}er veener. heer.Ùet.meer.S}.meer.veblej heer.Ùet.[er.Deej. heerheume ÙegefveÙeve Heâe@j [scee@›esâefškeâ jeF&šmed ner ieesefJebo cegKeesjerÛeer
mebIešvee heg{s Dee}er. vebefolee nkeâmej, DejefJebo yeesme, megyyee jeJe, megjsMe Jewo ns lÙeeÛes ØeCesle jeefn}s. še[e keâeÙeoe jö keâjCÙeeheemetve les
heesef}meer DelÙeeÛeejebheÙeËleÛÙee ÚUebvee lÙeebveer JeeÛee Heâes[}er; hejbleg JeieeaÙe DeeefCe JeCeeaÙe }{Ÿee}e, lÙeebveer ceeveJeer DeefOekeâejeÛeer ÛeUJeU cnCetve
keâOeerÛe ceevÙelee efo}er veener. efJeMes<e keâ¤ve vÙeeÙeheeef}kesâle keâece keâjCeeNÙee efoiiepeebveer Ùee ÛeUJeUerle heg{ekeâejner Iesleevee efome}e. vÙeeÙee}ÙeeÛÙee
heeleUerJej ne mebIe<e& Jej veceto kesâ}suÙee cenevegYeeJeeÛÙee menkeâeÙee&ves ves}ener lÙeebveer, hejbleg lÙeeletve IešvesÛÙee 21 JÙee keâ}ceeÛeer keâeÙeceÛe yetpe
jeKeCÙeeÛes keâece kesâ}sÛe Demes veener. Fbi}b[ceOeer} 1216 Ûeer ce@iveeÛeeše&Ûeer ÛeUJeU Demees Jee 1688 mee}er jepÙekeâlÙeeËvee nšefJeCÙeeÛeer meb%ee
Demees 1776 ceOeuÙee Decesefjkeâve mJeeleb$Ùe Ùegæeleer} efye} Dee@Heâ jeF&šÛeer mebkeâuhevee Demees, 1785 mee}ÛÙee øeWâÛe ›eâebleerÛee peenerjveecee DeeefCe
Decesefjkeâe-Fbi}b[ FlÙeeoeRmeejKÙee osMeebleer} }eskeâMeener jepeJešerÛÙee Iešvee Ùee meJeeËceOeuÙee leòJeebÛeer GÛe}Keesjer kesâuÙeeÛee DeefYeefveJesMe heer.Ùet.
meer.S}.ves kesâ}e Keje; heCe ceeveJeer DeefOekeâejeÛÙee ÛeUJeUerÛÙee Je=æermee"er ner mebIešvee Heâejmes keâener ke⤠Mekeâ}er veener. heer.Ùet.meer.S}. Demees
Jee heerÙet[erDeej, meJeexÛÛe vÙeeÙee}ÙeeÛÙee heeleUerJej ceeveJeer mebIe<ee&Ûeer ÛeUJeU ves}er Kejer, hejbleg heesef}meebveer kesâ}suÙee DelÙeeÛeejeÛes, leg®bieeleer}
ÚUeÛes, meòeeOeeNÙeebÛÙee oceve veerleerÛes oMe&ve Ie[efJeCes SJe{sÛe cenledkeâeÙe& lÙeeletve meeOe}s ies}s. Jeie&, JeCe& ÛeUJeUerÛÙee °erves cee$e Ùee mebIešveebkeâ[tve
efnleeJen Demes keâenerÛe Ie[}s veener. keâejCe ceeveJeer DeefOekeâejebÛeer lÙeebveer GYeej}s}er ÛeUJeU lÙeebvee nJÙee lÙee mebmeoerÙe jepekeâejCeele ØeJesMe
keâjCÙeehegjleerÛe nesleer. Deelee lej keWâõ mejkeâejvesÛe heg{ekeâej IesTve ceeveJeer DeefOekeâejeÛee DeeÙeesie mLeeheve keâ¤ve ner ÛeUJeUÛe meòeeOeeNÙeebÛÙee
oeJeCeer}e yeebOetve šekeâ}er. Ùee DeeÙeesieeMeer pees[}e ies}s}e DeuhemebKÙeekeâ DeeÙeesie, je°^erÙe ceefn}e DeeÙeesie, DevegmetefÛele peeleer-pevepeeleeRÛee
DeeÙeesie, Ùee DeeÙeesieeÛes meomÙe DeeefCe DeOÙe#e DeeheeheuÙee jepekeâerÙe efnlemebyebOeebÛesÛe jepekeâejCe Ùee DeeÙeesieeceeHe&âle KesUleensle. Ùeeletve Ùee ceb[UeRÛes
SJe{s DeOe:heleve Pee}s keâer, osMeeÛes efJeIešve keâjCeeNÙee JÙekeäleer DeeefCe ÛeUJeUeRvee meesÙeervegmeej ceeveJeer DeefOekeâejebÛÙee peheCegkeâerÛes efveefceòe keâ¤ve
hee"erMeer Ieele}s ies}s. keâeMceerjÛee ØeMve, veeiee}BC[Ûee ØeMve, Keef}mleeveÛee ØeMve ÙeeÛeer {U{Uerle GoenjCes Deensle. DeeheuÙeekeâ[s mebIešveebveer
osMeefJeIeelekeâ mebIešveebefJe<eÙeerÛeer Yetefcekeâe peenerj keâjeÙe}e nJeer. DeepeÛÙee Ie[er}e Ùee ÛeUJeUer meceepekebâškeâebÛÙee efveoe&}veeefJe®æer mebIe<e& GYee
ke⤠heenleele. mece°er}e meceepekebâškeâebveer heesnÛeefJe}s}e GheõJe lÙeebvee efomele veener. meceepekebâškeâ Demeesle DeLeJee osMeeefJeIeelekeâ Mekeäleer, lÙeebÛÙee
peerefJeleeÛeer keâeUpeer Ùee mebIešveebvee }eie}er Deens. osMe DeeefCe mece°erÛes efnle cee$e Ùee mebIešveebvee efomele veener. o
353
 Decesefjkeâe, jefMeÙee DeeefCe efnbogmLeeve ÙeebÛÙee cew$eerÛee ef$ekeâesCe
keâener ceefnvÙeebhetJeea peieeleer} oesve je°^ØecegKeebveer efnbogmLeeve}e Yesšer efouÙee. heefn}er Yesš DecesefjkesâÛes ceeJeUles DeOÙe#e efye} efkeä}bšve ÙeebÛeer DeeefCe
ogmejer Yesš jefMeÙeeÛes veJeefveJee&efÛele DeOÙe#e J}eefoceerj hegleerve ÙeebÛeer. Ùee oesvner YesšeRojcÙeeve hebleØeOeeve Deš}efyenejer JeepehesÙeer DecesefjkesâÛee oewje keâ¤ve
Deehe}e ogKeje ieg[Iee IesTve, ceeÙeosMeer megKe¤he hejle}s. Ùee meJe& SkeâceskeâebÛÙee Yesšer efnbogmLeeveÛÙee hejje°^veerleerÛÙee °erves DeeefCe efJeMes<e keâ¤ve
osMeeÛÙee mebj#eCeelcekeâlesÛÙee °erves cenòJeeÛÙee ceeveeÙe}e nJÙeele. jefMeÙeeÛes je°^eOÙe#e Ùesuleefmeve pes ØeecegKÙeeves DecesefjkeâeOeeefpe&Ces nesles, vegmeles DemesÛe
veenerle les DecesefjkesâÛÙee lee}eJej veeÛeleÛe efJeYeeefpele meesefJnSleÛes jefMeÙeele meele Je<ex jepÙe Ûee}Jele nesles. lÙeebÛÙee meele Je<eeËÛÙee jepeJešerle meesefJnSle
jefMeÙee veJns, Deelee meesefJnSle mebhetve iesuÙeeveblej Gj}s}e jefMeÙee DeeefCe efnbogmLeeveÛÙee cew$eerle Ke[e he[tve leer ogYebieCÙeeØele heesnesÛe}er nesleer. ÙeeG}š
vesn¤bheemetve Fbefoje ieebOeeRheÙeËle efnbogmLeeve-DecesefjkesâÛes leehe}s}s mebyebOe Lees[sHeâej jepeerJe ieebOeer, vejefmebn jeJe ÙeebÛÙee hebleØeOeevekeâerÛÙee keâeUele Heâkeäle
meke=âöMe&veer megOeejuÙeemeejKes Jeešle nesles; les KeNÙee DeLee&ves megOeej}s}s heeneÙe}e efceUe}s Yeepehee DeeefCe efce$ehe#eebÛeer keWâõele meòee DeeuÙeeveblej.
efkeä}bšveÛeer efnbogmLeeveYesš, JeepehesÙeeRÛeer DecesefjkeâeYesš Decesefjkeâe DeeefCe efnbogmLeeve ÙeebÛes mebyebOe megOeejCÙeeleÛe keâejCeerYetle "j}er veener, lej les heg{er}
efkeâlÙeskeâ Je<ex megÂ{ DeeefCe DeyeeefOele jenleer} DeMeer Decesefjkeâve - efnbogmLeeve cew$eerÛeer Ùee Yesšerle heggveyeeËOeCeer keâjCÙeele Dee}er. hejbleg leb$e%eeve, JÙeeheej,
}<keâjefJe<eÙekeâ efkeâjkeâesU keâjejceoej mees[lee osMe megjef#elelesÛÙee °erves Ùee hegveIe&efšle cew$eerletve keâener "esme Ie[}s veener. Ùee meJe& Yesšer-ØeefleYesšerÛÙee
keâeUele keWâõeleer} meòeeOeeNÙeebkeâ[tve Demes efÛe$e GYes keâjCÙeele Dee}s nesles keâer Deelee efnbogmLeeve}e Decesefjkeâe mees[tve cew$eermee"er Flej kegâ"uÙeeÛe
osMeeÛeer iejpe jeefn}s}er veener. ceeleyyejer Gj}s}er veener. peieeceOÙes meOÙee SkeâcesJe cenemeòee DecesefjkeâeÛe Gj}er Demetve peeieeflekeâ jepekeâejCeele
efšketâve jeneÙeÛes Demes} DeeefCe DeeheuÙee osMee}e cenòJeeÛÙee mLeeveeheÙeËle vÙeeÙeÛes Demes} lej Deelee SkeâcesJe heÙee&Ùe DecesefjkeâeÛe Deens. efnbogmLeeveves
peieeyejesyej meJe& JÙeJenej Ùeeheg{s DecesefjkesâceeHe&âleÛe kesâ}s heeefnpesle, Demee metj keWâõeleer} meòeeOeeNÙeebveer }eJe}e. DecesefjkesâÛee ØeYeeJe Deme}suÙee
Ûe}vemebmLee cnCepes peeieeflekeâ yeBkeâ DeeefCe Deeblejje°^erÙe veeCesefveOeer pÙee keâener meJe}leer hejkeâerÙe Yeeb[Jeueemee"er DeeheuÙee osMeekeâ[s ceeieleensle
lÙee meeNÙee meJeueleer De«e›eâceeves Decesefjkesâ}eÛe DeeheCe ÅeeJÙeele Demee efJeÛeejØeJeen, efou}erleer} meòee keWâõeÛee jeefn}e. Ùee yeouÙeele pÙee keâener
ceeHeâkeâ Dehes#ee efnbogmLeeveves yeeUieuÙee neslÙee lÙee Decesefjkesâkeâ[tve hegNÙee PeeuÙee veenerle.
Ùeehewkeâer meJee&le cenòJeeÛeer Dehes#ee cnCepes heeefkeâmleeveJej o[heCe DeeCetve Decesefjkesâves keâeefMcejeleer} onMeleJeeo LeebyeJeeJee. Deepe DeeefCJekeâOeejer
je°^ebÛÙee Ùeeoerle, efnbogmLeevehee"eshee" heeefkeâmleevener De«eYeeieer Dee}s}e Deens. ces 1998 ÛÙee DeCegyee@cyemHeâesševeblej efnbogmLeeveves DeCJeŒeerkeâjCeeÛes
OeesjCe mhe° DeJe}befye}s. lÙeeÛeer Øeefleef›eâÙee cnCetve Ùee DeCJeŒe mheOexle heeefkeâmleevener Glej}e. keâejieer} meercee mebIe<ee&}e Ùee efnbogmLeeve-heeefkeâmleeve
DeCJeŒe mheOexÛeer heeMJe&Yetceer Deens. efnbogmLeeve DeeefCe heeefkeâmleeve ÙeeceOe}e pegvee mebIe<e& veJÙeeves GHeâeUtve ÙesTve DeCJeŒemebneje}e efveceb$eCe efceUtve
keâOeerner DeCJeŒeÙegæ oesIeeble hesš IesT Mekesâ}. DeMee efmLeleerle Ùee oesvner osMeebÛeer DeeefLe&keâ heefjefmLeleer [yeIeeF&}e Dee}s}er Deens. keâpe&yeepeejerheCee,
Yeü°eÛeej, yeskeâejer, oeefjõŸe, ceneieeF& Ùeebveer oesvnerkeâ[er} pevelee meblehle Deens. heeefkeâmleeveÛes oj[esF& Glhevve 490 [e@}me& Flekesâ Deens, lej
efnbogmLeeveeleer} 390 [e@}me& Flekesâ keâceer Deens. ceeveJeer efJekeâeme efveoxMeebkeâeceOÙes peieeleer} 174 osMeeble heeefkeâmleeveÛee 138 Jee ›eâceebkeâ
}eielees. efnbogmLeeveÛee 135 Jee vebyej Deens. oesvnerkeâ[uÙee osMeeble efvej#ejlee, kegâhees<eCe, jesiejeF& FlÙeeoer ØeMve Yes[meeJeleele. DeCJeŒeerkeâjCeeÛÙee
YeejeKee}er oesvner osMe efoJeeUKeesjerkeâ[s Ûee}}s Deensle. Ùee DeCJeŒe mheOexDeieesojheemetve efnbogmLeeveÛee Jeeef<e&keâ Deboepehe$ekeâele 13 škeäkesâ }<keâjer
KeÛe& neslee. DeCJeŒeerkeâjCeecegUs Ùeele npeej keâesšeRÛÙee ØeceeCeele Jee{ nesle jenCeej. DeCJeŒe mheOexmee"er megmeppe Ùeb$eCee GYeer keâjCÙeekeâefjlee
DeCJeŒe meppelesÛÙee yeeje Je<ex cegoleerÛÙee Ùeespeves}e megceejs 40,000 keâesšer ®heÙes KeÛe& Dehesef#ele Deens. peerJeveeJeMÙekeâ iejpeebmee"er Deboepehe$ekeâele
DeeheuÙee osMeele heeÛe škeäkesâner lejleto veener. veJeerve DeeefLe&keâ OeesjCe mJeerkeâejuÙeecegUs efJekeâemee}e keâe$eerÛe yemeCÙeeFlekeâer MeemekeâerÙe efveOeerle keâheele
Pee}er Deens. Ùee heeMJe&YetceerJej oesvner osMeebÛes }<keâjer KeÛee&Ûes Deekeâ[s heenCÙeemeejKes Deensle. 97 ÛÙee peveieCevesØeceeCes efnbogmLeeveÛeer }eskeâmebKÙee
9662 }eKe Flekeâer Deens, lej heeefkeâmleeveÛeer 1308 }eKe Deens. efnbogmLeeveÛes mesvee o} 11.80 }eKe Deens, heeefkeâmleeveÛes 5.4 }eKe.
efvece}<keâjer o} efnbogmLeeveÛes 19 }eKe Deens, heekeâÛes 1.44 }eKe. JeeÙego}eÛes ØeceeCe efnbogmLeeve npeejele 140, lej heeefkeâmleeveÛes 45,
veewoue efnbogmLeeveÛes 55, lej heeefkeâmleeveÛes 52, efnbogmLeeveÛee mebj#eCe KeÛe& 990 keâesšer [e@}j Flekeâe Deens lej heeefkeâmleeveÛee 320 keâesšer
[e@}me&. lÙeeÛes je°^erÙe GlhevveeMeer efnbogmLeeveÛes }<keâjer KeÛee&Ûes ØeceeCe 3.3 škeäkesâ lej heeefkeâmleeveÛes 5.8 škeäkesâ Demes Deens.
efnbogmLeeveÛes hejkeâerÙe keâpee&Ûes je°^erÙe GlhevveeMeer 27 škeäkesâ ØeceeCe Deens, lej heeefkeâmleeveÛes 52 škeäkesâ. keâpe&Hesâ[erÛÙee nhlÙeeÛes efveÙee&leerMeer
ØeceeCe efnbogmLeeveÛes 24 škeäkesâ lej heeefkeâmleeveÛes 27 škeäkesâ Flekesâ Deens. hejkeâerÙe iebieepeUer heeefkeâmleeveÛee 102 keâesšer [e@}me& Deens, lej
efnbogmLeeveÛeer 2734 keâesšer [e@}me& Deens. Ùee leg}lesve efnbogmLeeveÛeer DeeefLe&keâ JÙeJemLee Yekeäkeâce DemeuÙeeÛee oeJee kesâ}e peelees. hejbleg Ùee iebieepeUerleer}
"sJeer DeefveJeemeer efnbogmLeeveerÙeebÛÙee Je hejkeâerÙe iegbleJeCetkeâoejebÛÙee Deensle. Ùeele Deuhe cegoleerÛÙee jkeâcee cees"Ÿee ØeceeCeele Deensle. jepekeâerÙe DemLewÙe&
efvecee&Ce Pee}s lej iegbleJeCetkeâoej, "sJeeroej ne hewmee keâe{tve Iesleer}. lees keâOeerner keâe{tve Iesle}e peeF&}.
DecesefjkesâMeer hegveIe&efšle kesâ}s}er cew$eer heeefn}er keâer Ùee heefjefmLeleerle efJeMes<e DeeefLe&keâ keâjejceoej oesvner mejkeâejebceOÙes Pee}s}s veenerle.
efkeä}bšveÛÙee efnbogmLeeve oewNÙeele, JeepehesÙeeRÛÙee Decesefjkeâve oewNÙeele oesvnerkeâ[ÛÙee Keemeieer GÅeesieheleer DeeefCe Yeeb[Je}oejebceOÙes peemleerlepeemle
DeeefLe&keâ JÙeeheej Gefö°ebÛes keâjej Pee}s. efnbogmLeeve-DecesefjkesâÛÙee hegvecez$eer ceer}veele. DecesefjkesâÛÙee Dee«eneheeÙeer JeepehesÙeeRveer }enesj yeme Ùee$ee oesvner
osMeeble}s mebyebOe megOeejCÙeemee"er kesâ}er, hejbleg lÙeeÛeer heefjCeleer keâejieer}ÛÙee mebIe<ee&le Pee}er. 1962 ÛÙee Ûeerve-efnbogmLeeve mebIe<ee&Ûes oesIeebceOeer}

354
oesmleer legš}er. Ûeerveves heeefkeâmleeveMeer cew$eerÛes mebyebOe pees[tve lÙeebvee }<keâjer leb$e%eeveeheemetve, meeceg«eerheemetve lees JÙeeheej-GÅeesieeheÙeËle DeepeJej ceole
kesâ}er. heeefkeâmleeveÛÙee DeeefCJekeâ keâeÙe&›eâceeble ÛeerveÛeer DecesefjkesâØeceeCesÛe cegKÙe Yetefcekeâe Deens. DecesefjkesâÛee heeefkeâmleeveÛÙee efveefce&leerheemetve
heeefkeâmleeve}e heeef"byee jeefn}e. DeeivesÙe DeeefMeÙeeleer} heeefkeâmleeve DecesefjkesâÛee keâeÙece }<keâjer leUÛe jeefn}e. Ùee yeouÙeele Decesefjkesâves
heeefkeâmleeve}e efnbogmLeeveefJejesOeele meJe&Ûe yeeyeleerle meJeeF& meppe nesCÙeele ceole kesâ}er. peervee, ef}Ùeekeâle De}er, Yegòees, yesvePeerj Yegòees, veJeePe MejerHeâ
ÙeebÛes meòeekeâejkeâeroeaÛes DeheJeeo mees[lee heeefkeâmleeveÛeer meòee keâeÙece }<keâj DeeefCe }<keâjer DeefOekeâeNÙeebÛÙee neleele jeefn}er. ns mesveeefOekeâejer Heâkeäle
DecesefjkesâÛÙee Je meewoer DejsefyeÙeebÛÙeeÛe jepÙekeâlÙeeËÛes Sskeâleele. ogmeNÙee ceneÙegæele lej Deeblejje°^erÙe jepekeâejCeeÛeer veJÙeeves ceeb[Ceer Pee}er. peieeÛeener
vekeâeMee yeo}}e. jefMeÙee – Decesefjkeâe Ùee cenemeòeebÛÙee meòeemheOexle DeeefMeÙeelener Ie[ecees[er PeeuÙee. heefMÛece DeeefMeÙeeleer} cegm}erce je°^ele he@ve
Fm}eceÛeer OeejCee Je=efæbiele nesCÙeeSsJepeer cegefm}ce je°^ele cenemeòesÛÙee meòeemheOexÛes heefjCeece nesTve Hetâš he[}s}er efome}er. DeeivesÙe DeeefMeÙeele
keâener Je<ex ce}sefMeÙee – Fb[esvesefMeÙeele Ùegæ Ûee}}s. he. heeefkeâmleeveÛÙee }<keâjer DelÙeeÛeejecegUs 71 mee}er yeebie}eosMeÛeer efveefce&leer Pee}er. Fefpehle-
ef}efyeÙee, meerefjÙee-Fjekeâ, FjeCe DeMeer Ùegæs Pee}er. cenemeòeebceOe}er mheOee& mebheuÙeecegUs hejle he@ve Fm}eceerPeceÛÙee °erves pegUJeepegUJe Fm}eceer
cegu}eJeeoer jepÙekeâlÙeeËveer Deelee Ûee}Je}s}er efomeles Deens. heeefkeâmleeveÛee }<keâjMene DeepeheÙeËle DecesefjkesâÛÙee jepekeâerÙe cenòJeekeâeb#esJej efvecee&Ce
nesle DeeefCe efšketâve jeefn}e. efPeÙeebÛÙee efveOeveeMeer DecesefjkesâÛee mebyebOe pees[}e ies}e neslee. efPeÙee Decesefjkesâuee [esF&pe[ PeeuÙeeÛes efÛe$e lÙee JesUer
efome}s. Deepe hejJesPe cegMej&Heâ veJeePe MejerHeâ}e kewâosle [ebyetve }<keâjer meòeeOeejer yeve}e Deens, heCe lÙeeefJe®æ Decesefjkesâves kegâ"}erner hetjkeâ DeeefCe
efJejesOeer "esme Yetefcekeâe Iesle}s}er veener. efPeÙeebÛÙee DeheIeeleer ce=lÙetMeer lÙee JesUer Skeâ keâLee pees[}er ies}er nesleer. peeceeleer} cegme}ceeveebÛes heefJe$e
mLeU keâeyee Ùeele Decesefjkesâves Deehe}s nmlekeâ IegmeJetve Skeâ keâejmLeeve jÛe}s. ÙeeÛes efveefceòe efPeÙeeves keâ¤ve heekeâ jepeOeeveerleer} Decesefjkeâve otleeJeeme
peeU}e neslee Je otleeJeemeeleer} Decesefjkeâve efŒeÙeebÛeer DeeheuÙee }<keâjer mewefvekeâebceeHe&âle efJešbyevee kesâ}er nesleer lÙee JesUerner FjeCe, DeHeâieeefCemleeve
Ùeeble jkeäle}ebefÛÚle jepekeâejCe KeoKeole nesles. lÙeele DeHeâieeefCemleeveÛeer yeepet heekeâÛes Ssketâve Decesefjkesâves Iesle}er nesleer. DeHeâieeefCemleeveele meesefJnSle
Heâewpe GlejleeÛe, efPeÙee hegjmke=âle OeceeËOe DeHetâ JÙeeheejer pes leeef}yeeveÛes DeefOe‰eve nesles lÙeebvee Decesefjkesâves yeU efo}s. keâeefMcejele Deelee lesÛe
DeeheCee}e ÚUleeÙesle. ÙeeÛe leeef}yeevÙeebveer keâeefMcejele efMeKeebÛeer keâòe} keâ¤ve efkeä}bšveÛÙee efnbogmLeeveer oewNÙee}e keâ}bkeâ }eJeCÙeeÛee ØeÙelve
kesâ}e. hejbleg efkeä}bšveveer cee$e lejerner heeefkeâmleeve}e "esme oes<e efo}e veener. Decesefjkeâve ceeref[Ùeeves lej ner keâòe} efnbogmLeeveer megj#ee o}evesÛe kesâuÙeeÛee
mebMeÙe JÙekeäle kesâ}e neslee. lÙeebÛÙee oewNÙeeves osMeefnleeÛÙee, mebj#eCeeÛÙee °erves lemes efJeMes<e keâenerÛe meeOÙe Pee}s veener. Ùee oewNÙeele efkeâjkeâesU
ogieeCÙee lÙeebveer heeefkeâmleeveJej Pee[uÙee. heeefkeâmleeveefJe<eÙeer DeeheCeeme efJeMes<e Øesce Gj}s veener Demes metefÛele kesâ}s. heCe Ùeeceeies Kejs keâejCe
efnbogmLeeveefJe<eÙeerÛes Øesce vemetve leeef}yeeveÛeer Decesefjkesâ}e Deme}s}er Yeerleer ns nesÙe. DeHeâieeefCemleeveeletve meesefJnSle HeâewpeebÛeer GÛe}yeebie[er PeeuÙeeveblej
Decesefjkesâ}e heeefkeâmleeveÛÙee cew$eerÛeer iejpe efJeMes<e Jeešle veJnleer. DeHeâieeCeer DeeflejskeäÙeebvee heeefkeâmleeveÛes hee"yeU Deens ner iees° Decesefjkesâves }#eele
"sJe}er. }eosveves Decesefjkesâle pes yee@cyemHeâesš Ie[Jetve DeeCe}s lÙeele heeefkeâmleeveÛÙee hee"yeUeÛeener menYeeie nesleeÛe. Decesefjkesâleer} DeeefCe heefMÛeceelÙe
je°^ebleer} cegm}erce Deeflejskeâer ÛeeUŸeebÛee Giece DeHeâieeefCemleeveeleer} leeef}yeeveer iegneble Deens. Ùee iegne heeefkeâmleeveÛÙee DeeMeerJee&oeves onMeleJeeoer
keâejJeeÙeebmee"er meppe PeeuÙee Deensle. heeefkeâmleeveer efkeâveeNÙeevepeerkeâ GYÙee Deme}suÙee Decesefjkeâve ÙegæveewkeâebJe¤ve Ùee iegnebJej ›etâPe efcemeeF&}ves ceeje
keâjCÙeeÛee ØeÙelve Decesefjkesâves kesâ}e, hejbleg heekeâ }<keâjMeneveer ner DeHeâieeCeer onMeleJeeoer ie{er GoddOJemle keâjeÙe}e ceveeheemetve ceole kesâ}er veener.
G}š veejepeerÛe JÙekeäle keâ¤ve heeefkeâmleeveer pevelesle DecesefjkeâeefJejesOeer Demeblees<e Hewâ}eJeCÙeeme Gòespeve efo}s. Ùee keâejCeecegUs Kejs lej efkeä}bšve
DeeefCe Decesefjkeâe heeefkeâmleeveJej Kehhee Pee}er. efkeä}bšveveer heeefkeâmleeve}e OeeJeleer Yesš efo}er. keâener efkeâjkeâesU keâjejceoej }<keâjMeneMeer kesâ}s,
hejbleg lesner Skeâoce heeefkeâmleeveÛee mebyebOe legšt veÙes Ùeemee"er. efyeve }eosveÛÙee iegnebJej efJeceeveeletve šsnUCeer keâjeÙe}ener }<keâjer efJeceeveebÛÙee GñeCeemee"er
Deehe}s leU Decesefjkesâ}e heekeâ }<keâjMeneves JeehejeÙe}e efo}s veenerle. DecesefjkesâÛeer heekeâefJe®æÛeer veejepeer Ùee heeefkeâmleeveÛÙee }<keâjer DeefOekeâeNÙeebÛÙee
GöeceheCeeefJe<eÙeer Deens, efnbogmLeeveÛÙee Øesceeheesšer veener. OeceeËOe heeefkeâmleevÙeebceeHe&âle DeefleOeceeËOe meewoer DejsefyeÙeeJej ØeYeeJe hee[CÙeeÛÙee ceve:efmLeleerle
Decesefjkeâe Deepe Deens. ceOÙe DeeefMeÙeeleer} hetJeeaÛÙee meesefJnSle jefMeÙeeceOeer}, cegm}erce Oeeefce&keâ je°^ebJej hekeâ[ "sJeCÙeeÛes }#Ùe DecesefjkesâÛes Deens.
keâPeekeâmleeve, Gpyesefkeâmleeve, leeefpekeâmleeve, cegke&âcesve FlÙeeoeRceOeer} Keefvepe les}ebÛÙee mee"ŸeebJej DecesefjkesâÛes }#e Deens. ÛeerveÛÙee cegm}erce Yeeef<ekeâ
efmeefkeâÙeebie ØeebleeJejner DecesefjkesâÛes }#e Deens. ÙeeJej Decesefjkeâve les} Yeeb[Je}oejebÛee [esUe Deens. ceeiesheg{s Ùee JÙeeheejemee"er Decesefjkesâ}e ØeJesMe
efceUs} cnCetve Deepe Decesefjkeâe heeefkeâmleeve, DeHeâieeefCemleeve, ceOÙe DeeefMeÙeeleer} OeceeËOeebMeer ogmejerkeâ[s pegUJetve Iesleevee efomeles. cegm}erce OeceeËOe
onMeleJeeÅeebefJe®æ Heâkeäle yees}les. yees}uÙeeØeceeCes Yetefcekeâe cee$e Iesle veener. Ùee meJe& heeMJe&YetceerJej hegleerveÛÙee Yesšerves cee$e efnbogmLeeve-jefMeÙee cew$eer
peer ÙesuleefmeveÛÙee keâeUele Kebef[le Pee}er nesleer efle}e hegvne pees[tve šekeâ}s Je meOÙee efce$eeÛeer Deehe}er heejbheefjkeâ Yetefcekeâe hegleerveceeHe&âle jefMeÙeeves
hegvne Je=efæbiele kesâ}er. ÙesuleefmevehetJe& meesefJnSle- efnbogmLeeve cew$eerves efnbogmLeeveÛÙee meeJe&peefvekeâ GÅeesie #es$eeÛÙee GYeejCeerme ceole kesâ}er nesleer. }<keâjer
meeneÙÙe leb$e%eeveeheemetve }<keâjer meeceg«eerheÙeËle efve:mebkeâesÛeheCes hegjefJe}s nesles. Deehe}s }<keâj yeUkeâš keâjCÙeeme neleYeej }eJe}e neslee. keâeMceerj,
ieesJee cegkeäleer, yeebie}eosMe cegkeäleer Ùee meJe& ØeMveeble mebÙegkeäle je°^mebIe DeeefCe je°^mebIeeyeensj Kebyeerj jepekeâerÙe heeef"byee efo}e. Deef}hle je°^ebÛÙee
ÛeUJeUer}e yeU efo}s. DeeefCJekeâ keâeÙe&›eâcee}e ceole kesâ}er. ns meJe& Ie[}s efveYexU cew$eerletve. Ùee cew$eerle ies}er meele Je<ex Keb[ he[}e neslee. hegleerve
Yesšerves leer hegvne hetJe&Jele meg¤ Pee}er. jefMeÙeeÛÙee efJeIešveeveblej peer veJeerve heefjefmLeleer leÙeej Pee}er lÙeeletve ns mebyebOe megOeejCÙeemee"er, Skeâceskeâebvee
hegvne peJeU DeeCeCÙeemee"er hegleerveÛeer Yesš Heâ}oeÙeer "j}er Deens. o

355
 DeeefCJekeâerkeâjCeeÛeer DeheefjneÙe&lee DeeefCe efnbogmLeeve
YeepeheeÛÙee vesle=lJeeKee}er} je°^erÙe }eskeâMeener DeeIee[er mejkeâejves 11 Je 13 ces 1998 jespeer DeCegyee@cye ÛeeÛeCeer mHeâesš kesâ}s. heeefkeâmleeveves
28 Je 30 ces jespeer DeCegyee@cye ÛeeÛeCeer mHeâesš keâ¤ve lÙee}e ØelÙegòej efo}s. oesvner osMeebveer DeCJeŒemeppe yeveJeCÙeeÛes OeesjCe DeJe}byetve efnbogmLeeveer
GheKeb[eleer} MeebleleeÛe OeeskeäÙeele DeeCe}er Je Ùee GheKeb[eJej DeCegmebnejeÛeer šebieleer le}Jeej "sJe}er Deens, Demes DeCJeŒecegkeäleerÛee Dee«en OejCeeNÙee
meceepeefÛeblekeâebÛes cnCeCes Deens. Kejb lej efnbogmLeeve-heeefkeâmleeve Ùeele}er DeCJeŒemeppelee DeeefCe mheOee& DeheefjneÙe& veJnleer keâeÙe? SefØe} 99ceOÙes
JeepehesÙeer mejkeâej hejeYetle PeeuÙeeves efveJe[Cegkeâe nesTve Dee@keäšesyej 99 ceOÙes Yeepehe DeeefCe efce$ehe#eebÛÙee DeeIee[erÛes mejkeâej meòesJej Dee}s. 12
Dee@keäšesyej}e heeefkeâmleeveceOÙes }<keâjer G"eJe nesTve veJeePe MejerHeâ ÙeebÛeer }eskeâMeener jepeJeš Demlebiele heeJe}er. efnbogmLeeveele IegmeKeesjer keâjCeeNÙee
heeefkeâmleeveer keâjJeeÙeebvee Tle Dee}e. YeepeheÛÙee DeCJeŒeerkeâjCeeÛÙee OeesjCeeÛeer ner heeMJe&Yetceer. 15 ceeÛe& 1999 jespeer hebleØeOeeve JeepehesÙeeRveer
}eskeâmeYesle oeJee kesâ}e neslee keâer, efnbogmLeevepeJeU DeCegyee@cye Deens. Ùee Skeâe peeefCeJesves heeefkeâmleeve efnbogmLeeveefJe®æ }<keâjer meenme DeeefCe Deeflejskeâer
keâejJeeÙee keâjCÙeeÛes mees[tve osF&}. JeepehesÙeeRveer DeeefCJekeâerkeâjCeeÛee keâeÙe&›eâce heg{s jsš}e. heeefkeâmleeveer IegmeKeesj DeeefCe keâeefMcejer Deeflejskeâer ÙeebÛes leU
GoddOJemle keâjleevee efnbogmLeeveer }<keâjeleer} DeefOekeâejer DeeefCe mewefvekeâ Deepener OeejeleerLeea he[leeÙeleÛe; heekeâ}e }<keâjer meenmeeheemetve hejeJe=òe DeLeJee
ØeeflejesOe keâjCÙeeme DeCJeŒeerkeâjCeeÛee keâeÙe&›eâce Hegâmekeâe yeej "¤ }eie}eÙe. G}š heeefkeâmleeveer keâejJeeÙeebvee peesj Ûe{tve heeefkeâmleeve efnbogmLeeveuee
DeeJneve osleesÙe. keâener ner keâ¤ve efnbogmLeeveÛeer DeeieUerkeâ keâe{eÙeÛeer DeeefCe Ùegæeuee leeW[ Heâes[eÙeÛes DeMeer DeškeâU heeefkeâmleeveer }<keâjer jepÙekeâlÙeeËÛeer
Deens. Demes Pee}s lej heeefkeâmleeveÛÙee yeepetves keâeMceerjÛee ØeMve peieeÛÙee jepekeâerÙe heš}eJej vesCÙeeme heeefkeâmleeve}e DeefOekeâ meeshes nesF&}. neleeÛÙee
yeesšebJejner ceespeeÙe}e keâceer he[CeeNÙee heeefkeâmleeveÛÙee }eskeâMeener jepeJešerefJe®æ }<keâjMene DeeefCe lÙeebÛÙee jepeJešer ÙeebÛÙeeleuÙee Debleie&le mebIe<ee&cegUs
heeefkeâmleeveele keâeÙece jepekeâerÙe DeefmLejlee jeefn}er DeeefCe lÙeecegUs lÙeebÛeer DeeefLe&keâ JÙeJemLeener [yeIeeF&}e Dee}er. lejer heeefkeâmleeve mJele:}e DeCJeŒemeppe
keâmes keâjles DeeefCe efnbogmLeeveÛÙee mheOexle keâmes Glejles, ÙeeÛes Gòej meeshes Deens. 1947 heemetve DeepeheÙeËleÛeer heekeâ-Decesefjkeâe cew$eer Je 1959 heemetve
Ûeerve, meesefJnSle ÙegefveÙeve Ùeele}s celeYeso Jee{t }eieuÙeeJej DeeefCe heg{s 1962 ÛÙee Ùegæeves efnbogmLeeve-ÛeerveÛeer cew$eer legšuÙeeJej heekeâves ÛeerveMeer
cew$eer kesâueer. 1962 mee}er Ûeerve-heekeâ Ùeeble meerceejs<esJe¤ve JeešeIeešer meg¤ nesTve 1963 mee}er lÙeebÛeer cew$eer Pee}er. Ùee cew$eerletve osJeeCeIesJeeCe,
oUCeJeUCe, Ûeerve-heekeâ JÙeeheej Jee{}e. Ûeervekeâ[tve }<keâjer ceole heekeâ}e efceUe}er. 1965 ÛÙee efnbogmLeeve-heekeâ Ùegæeveblej keâener keâeU DecesefjkesâÛeer
}<keâjer ceole LeebyeuÙeeves heeefkeâmleeve ÛeerveJej DeefOekeâ DeJe}byetve jeefn}e. 1976 ceOÙes Ûeerve-heekeâceOÙes leb$eefJe%eeve menkeâeÙee&Ûee keâjej Pee}e.
heeefkeâmleeveÛÙee efveefce&leerÛee heeÙee cegm}erce OeceeËOelee Demeleeveener heeefkeâmleeve}e keâcÙegefvemš ÛeerveÛes JeeJe[s Jeeš}s veener. heeefkeâmleeveves keâe}hejlJes
Deehe}s mJele:Ûes jepekeâerÙe, DeeefLe&keâ efnlemebyebOe }#eele IesTve ÛeerveMeer cew$eer Jee{efJe}er. Yeepehe DeeefCe efce$ehe#eebÛes mejkeâej keWâõele DeeuÙeeveblej
efnbogmLeeveÛÙee mebj#eCeceb$Ùeeves ÛeerveJej šerkeâeŒe mees[}s. Ùee ÛeervevesÛe ØeecegKÙeeves heekeâÛÙee DeeefCJekeâerkeâjCee}e ceole kesâ}er. Decesefjkesâves efnjesefMeceeJej
DeCegyee@cye šekeâ}e lesJne ceeDees-lmes-legbie Ùegveeve Øeebleele neslee. 1949 mee}er ceeDeesves ÛeerveceOÙes keâcÙegefvemš ›eâebleer Ie[Jetve DeeCe}er. ÙeeleÛe Je<eea
meesefJnSle ÙegefveÙeveves DeCegyee@cye mHeâesš kesâ}e neslee. 1950 mee}er meesefJnSle jefMeÙeeMeer DeeefCJekeâ keâjej Ûeerveves kesâ}e. DeejbYeer ÛeerveÛeer Yetefcekeâe
DeCJeŒeyeboerÛeer nesleer. Decesefjkesâves ner yeboer Oeg[keâeJeuÙeecegUs 53 mee}er keâesefjÙee DeeefCe 54 mee}er efJnSleveece}e DeCegyee@cyeÛeer Oecekeâer osTve
lewJeeveceOÙes DeeefCJekeâ leU GIe[uÙeecegUs Ûeerveves DeeefCJekeâ keâeÙe&›eâce neleer Iesle}e. 1954 mee}er meesefJnSle jefMeÙeeÛeer ceole IesTve Ûeerveves DeeefCJekeâ
leb$e%eeve IesTve DeCegJeerpe keWâõs GYee¤ve DeeefCJekeâ #es$eele DeeIee[er ceej}er. heg{s 1959 ceOÙes meesefJnSle cew$eer legš}er DeeefCe ÛeerveÛeer ceolener yebo
Pee}er; hejbleg mJele:ÛÙee leekeâoerJej Ûeerveves 1964 ceOÙes DeCegyee@cye ÛeeÛeCeer DeeefCe 1967 mee}er neÙe[^espeve yee@cye ÛeeÛeCeer mHeâesš keâ¤ve DeeefCJekeâ
mheOexle Ûeerve Glej}s. ÛeerveÛes ceeb[ef}keâlJe heekeâves mJeerkeâejuÙeecegUs DeeefCJekeâ keâeÙe&›eâce DeeIee[ermee"er heeefkeâmleeve}e Ûeerveves me{U neleeves ceole
kesâ}er. }neve-cees"Ÿee heuuÙeebÛeer #esheCeeŒes, DeCJeŒemeppe heeCeyeg[Ÿee, DeJekeâeMeÙeeves, DelÙeeOegefvekeâ mebieCekeâ Ùeb$eCee Ûeerveves efJekeâefmele kesâ}er. Ûeervekeâ[s
DeepeÛÙee Ie[er}e 450 DeCegyee@cye DeeefCe efJeefJeOe heuuÙeebÛeer #esheCeeŒes Deensle. jefMeÙeeÛÙee ceoleerves efnbogmLeeveves DeeefCJekeâ keâeÙe&›eâce 1948 ceOÙes
meg¤ kesâ}e. heeefkeâmleeveves 1962 mee}er lÙeeÛeer pegUJeepegUJe keâ¤ve heeefn}er. Fbefoje ieebOeeRveer 74 mee}er DeeheuÙee jepekeâerÙe ØeeflemheOÙeeËJej ceele
keâjCÙeemee"er DeCegyee@cye ÛeeÛeCÙee kesâuÙee. heeefkeâmleeveves ÙeeÛes efveefceòe keâ¤ve DeeefCJekeâ keâeÙe&›eâcee}e ØeejbYe kesâ}e. DeCegyee@cyeÛÙeeefoMesves efnbogmLeeveves
1958 mee}er heeT} GÛe}}s. heeefkeâmleeve}e 74 mee}eheÙeËle Jeeš heeneJeer }eie}er DeeefCe DeCegyee@cye ÛeeÛeCÙeebÛee mHeâesš keâjCÙeemee"er 1998
heÙeËle LeebyeeJes }eie}s. Ûeerve-heeefkeâmleeve Ùee oesvner meerceeJeleea osMeebJej }#e "sJeCÙeemee"er mJemebj#eCeemee"er efnbogmLeeve DeeefCJekeâ mheOexle GlejuÙeeÛee
nJee}e efJeÅeceeve keWâõ mejkeâejves efo}e Deens. lees mebÙegefkeälekeâ veener Demes keâesCe cnCes}? 6 Dee@iemš 1945 Je 9 Dee@iemš 1945 ns oesve efoJeme
ceeveJeer Feflenemeele}s keâeUskegâó efoJeme Deensle. ogmeNÙee ceneÙegæele pece&veerÛÙee hee[eJeeveblej peheeve MejCeeieleer helkeâjle Demeleevee, peieeJej Deehe}s
JeÛe&mJe ØemLeeefhele keâjCÙeemee"er Decesefjkesâves efnjesefMecee-veeieemeekeâerJej 6 DeeefCe 9 Dee@iemš 45 jespeer ›eâceeves DeCegyee@cye šekeâ}s. lÙeeves efnjesefMeceeleer}
3.5 }eKe }eskeâmebKÙeshewkeâer 2 }eKe }eskeâ Je veeieemeekeâerleer} 2.7 }eKe }eskeâmebKÙeshewkeâer 1.4 }eKe }eskeâebÛes yeUer Iesle}s. Ùee mHeâesševeblej
GoddYeJe}suÙee efkeâjCeeslmeieea Glheeleeves, lÙeeveblejner npeejes }eskeâebÛes yeUer Iesle}s. peceerve, nJee, heeCeer, Jevemheleer efkeâjCeeslmeiee&ves otef<ele keâ¤ve
Deeheodd«emleebÛÙee efhe{Ÿee-oj-efhe{Ÿee JÙebieeÛeer DeeefCe keâke&âjesieeÛeer efMekeâej nesle jeefnuÙee. efnjesefMecee-veeieemeekeâerle}e Decesefjkeâve vejmebnej efnš}j}ener
}epeJeer} Demee neslee. peie heeoe›eâeble keâjCÙeeÛÙee cenòJeekeâeb#esheesšer efnš}jves 1 mehšWyej 1935 jespeer ogmejs ceneÙegæ hegkeâejuÙeeJej 26
mehšWyej}e DeCegJew%eeefvekeâebvee, pÙeele ef}Pes ceeF&švej, Dee@uces eføeâMe, neve Je mš^emeceve Ùee pece&ve MeeŒe%eebÛÙee DeCegmebMeesOeveeJej ÙegjsefveÙece 235Ûee
DeCetJej vÙetš^e@vmeÛee ceeje keâ¤ve efJeYeepeve keâjlee Ùesles Demes mebMeesOeve DeeOeejuesues nesles. DeMeemeejKÙee MeeŒe%eebvee }<keâjer ngkeâceleerKee}er DeeCetve
356
ÙegjsefveÙece meesmeeÙešer mLeeheve keâ¤ve pece&ve DeCegyee@cye Øekeâuhe GYeejCÙeeÛes cevemegyes jÛe}s pÙeemee"er yeesj, Heâceea, ef}Ùees efMe}e[&meejKÙeebÛes mebMeesOeve
Jeehej}s ies}s. yesefupeÙece efpebkeâuÙeeveblej keâebieesletve Ùegjesheele DeeCe}suÙee ÙegjsefveÙecehewkeâer 1200 šve ÙegjsefveÙece leeyÙeele IesTve, efnš}jves Deehe}e
Øekeâuhe GYeej}e neslee. Ùee ØekeâuheeÛee ØecegKe pece&ve DeCegMeeŒe neÙePesveyeie& neslee. Ùee Øekeâuheeleer} DeCegMeeŒe%eebveer efnš}jÛÙee Deceeveg<eheCeecegUs
Debeflece Gefö° meHeâ} kesâ}er veener. Ùee Øekeâuheeleer} keâener MeeŒe%e DecesefjkesâÛÙee DeeßeÙee}e ies}s, pÙeele yeesj, efMe}e[& ØecegKe Deensle. lÙeebveer pece&ve
Øekeâuhee}e heÙee&Ùe cnCetve Decesefjkeâve vesle=lJeeKee}er ce@ven@šveÛee DeCegyee@cye Øekeâuhe GYee keâjCÙeemee"er lÙee JesUÛes DeOÙe#e ®PeJesuš Ùeebvee ieU
Ieele}er. nslet ne keâer efnš}jÛÙee Deieesoj DeCegyee@cye Decesefjkesâves yeveJetve efnš}jÛÙee DeCegyee@cyeÛee ØeefleyebOe keâ¤ve peieeÛee mebnej šeUeJee. 1942
mee}er ne Øekeâuhe GYee jeefn}e. lÙeeletveÛe efnjesefMecee, veeieemeekeâerJej šekeâuÙee iesuesuÙee DeCegyee@cyeÛeer efveefce&leer Pee}er. efnš}jJej DebkegâMe "sJeCÙeemee"er
ce@ven@šveÛee Øekeâuhe GYeej}e neslee. efnš}j veeceesnjce Pee}e. lÙee}e DeCegyee@cye efveefce&leeryeeyele lÙeeÛesÛe MeeŒe%e MesJešheÙeËle ÛekeâJele jeefnues. pece&veerves
DeCegyee@cye yeveJe}eÛe veener. ÙeeÛee efveJee&Ue heefnuÙee Decesefjkeâve mewefvekeâebÛÙee legkeâ[ermeesyele pece&ve DeeIee[erJej ies}suÙee «eeGb[efmceš Ùee Yeeweflekeâ MeeŒe%eebveer
MeesOeleheemeeDebleer efo}e. Decesefjkesâves Ùee meJe& heefjefmLeleerÛee HeâeÙeoe peieeJej mJele:Ûes JeÛe&mJe "sJeCÙeemee"er Iesle}e. ce@ven@šve Øekeâuheeleer} DeCegyee@cyeÛee
iewjJeehej kesâ}e. ogmeNÙee ceneÙegæeveblej jefMeÙee Je Decesefjkesâle DeeefCJekeâ mheOee& }eie}er. keâcÙegefvemš jefMeÙeeÛÙee peieeleer} keâcÙegefvemš je°^ebÛÙee
veeÙeveešemee"er Decesefjkesâves Deehe}e DeeefCJekeâ keâeÙe&›eâce efJekeâefmele kesâ}e. ÛeBie kesâ Meskeâves Decesefjkeâve Ùegleer}e hejeYetle keâ¤ve 1949 jespeer ÛeerveceOÙes
keâcÙegefvemš ›eâebleer kesâ}er. Gòej keâesefjÙee}e Decesefjkesâves ceole kesâ}er. 1950 mee}er keâesefjÙeeJej Dee›eâceCe keâ¤ve 1953 heÙeËle keâesefjÙeele Ùegæ
Ûee}efJe}s. efJnSleveeceÛÙee cegkeäleer}{Ÿeeble øeWâÛeebÛee hejeYeJe Gòej efJnSleveeceves kesâ}e. lees keâcÙegefvemš Pee}e. 1964 ceOÙes efJnSleveeceJejÛe Decesefjkesâves
Dee›eâceCe kesâ}s. ØeoerIe& keâeU Ùegæ Ûee}}s. Decesefjkesâ}e ceeIeej IÙeeJeer }eie}er. 1975 mee}er efJnSleveece KeNÙee DeLee&ves mJeleb$e DeeefCe SkeâmebOe
Pee}e. 69 les 75 Ùee keâeUele kebâyeesef[Ùee }eDeesmeJej Decesefjkesâves Dee›eâceCe kesâ}s. }@efšve Decesefjkesâle 1947 heemetve nmle#eshe Ûee}efJe}eÛe neslee.
}eskeâjepeJešerle }eskeâ}{s efÛej[tve Decesefjkesâves DeeheuÙee MeŒeeŒe efJe›eâerÛee Oeboe peieYej kesâ}e. Decesefjkesâle Kejs Yeeb[Je}oej MeŒeeŒeebÛes Glheeove
keâjCeejs keâejKeeveoejÛe Deensle. lÙeebÛÙee Jejkeâ[ veHeäÙeemee"er Decesefjkesâves GYes peie Jes"erme Oej}s. hes®iJes, keâesmšeefjkeâe, heesšexefjkeâe, iJeešscee}e,
[esefceefveÙece efjheefy}keâ, efÛe}er, efvekeâejeiegDee, keäÙegyee, Deeeføeâkesâleer} Pewjs, Debiees}e, ceesPeebefyekeâ, FefLeDeesefheÙee; DeeefMeÙeele pee@[&ve, }syeveeveceOÙes
Decesefjkesâves nmle#eshe keâ¤ve ngketâceMeener, OeceeËOe, jepesMeener jepeJešeRvee ØemebieeshejlJes neleeMeer Oej}s. heefMÛece DeeefMeÙeelener neÛe KesU Decesefjkeâe Deepener
KesUles. FjeCe}e oeyeCÙeemee"er keâOeer FjekeâMeer oesmleer keâjles. meewoer DejsefyeÙee}e KetMe keâjCÙeemee"er FjekeâMeer }{les. efnbogmLeeveer GheKeb[ele
keâe}heÙeËle Decesefjkesâves heekeâÛeer yeepet Iesle}er. Deepe Ûeerve}e Men osCÙeemee"er Decesefjkeâe efnbogmLeeveÛeer yeepet Iesles. efnbogmLeeve-heekeâ DeeefCJekeâ mheOex}e ner
meJe& heeMJe&Yetceer Deens. Deepe Deceeveg<elesÛes efJeOJebmekeâ peiemebnejeÛes ogmejs veeJe DeeefCJekeâerkeâjCe ns Deens. DeCegyee@cye mHeâesšebÛeer efJeOJebmekeâ Mekeäleer,
efleÛÙeeletve efvecee&Ce nesCeejs DeeieerÛes Lewceeve DeeefCe efJeOJebmekeâ JeeoU, lÙee JeeoUeÛee Oetj, keâeye&ve [eÙe Dee@keämeeF&[, keâeye&ve ceesvee@keämeeF&[, lÙeeÛes
G<Ce Ûeškesâ DeeefCe ceeCemeeÛee osn DeeefCe lJeÛee peeUCeejs heefjCeece, FceejleerÛÙee Fceejleer peceerveoesmle nesCes, peceervener veeheerkeâ nesCes, pewefJekeâeJej
efkeâjCeeslmeiee&Ûes Yeer<eCe heefjCeece nesTve ceveg<Ùemebnej Ie[tve IesCes. pÙeeletve Jevemheleer, Flej ØeeefCecee$e, nJee, heeCeerner megšt veÙesle. efJe-efkeâjCeeÛÙee
mebhekeâe&cegUs osneleer} hesMeer ce¤ve peeCes; pevegkeâerÙe mebosMeyejngketâce [er.Sve.S.ceOeer} hesMeeRÛee peerJeve›eâce "jlees. lÙeeceOÙes heefjJele&ve Ie[tve hesMeerleer}
DeefveÙebef$ele Jee{ nesCes, keâke&âjesie nesCes, jkeäleeÛee keâke&âjesie nesCes; HegâhHegâmes, LeeÙeje@F&[, mleve, Deele[s, osneÛÙee kegâ"uÙeener FbefõÙeebvee keâke&âjesie nesCes;
Je<ee&vegJe<ex efhe{Ÿee-oj-efhe{Ÿee ne heefjCeece efškeâCes; MejerjeÛeer jesieØeeflekeâejkeâMekeäleer ve° nesCes; DeCegyee@cyeÛÙee mHeâesševeblej ceveg<Ùepeeleer}e efnjesefMecee
- veeieemeekeâerle ns meJe& DevegYeJeeJes }eie}s. pevegkeâerÙe Oeeskeâe, heÙee&JejCeeÛee Oeeskeâe, DeeefLe&keâ JÙeJemLesJej heefjCeece nesTve leer YeejYetle nesCes, ns meJe&
Ie[les. DeeefCJekeâerkeâjCeeÛÙee efoMesves DeheefjneÙe& keâejCeecegUs Ûee}}e Deens. Oece& ne heeefkeâmleeveÛÙee efveefce&leerÛee heeÙee Deens. heeefkeâmleeveeleer} }<keâjer
DeeefCe veeiejer meòeeOeeNÙeebÛes jepekeâejCe efnbogmLeeveÛÙee És<eeJejÛe DeeOeej}s}s Deens. DeepeÛÙee Ie[er}e oesvner osMe DeCJeŒemeppe Pee}s}s DemeuÙeecegUs
oesIeebceOeer} JeeleeJejCe DeefOekeâÛe leeCeleCeeJeeÛes DeeefCe mebMeÙe«emlelesÛes yeve}s Deens. lÙeele je$ebefoJeme efnbogmLeeveÛeer DeeieUerkeâ keâjCÙeele heekeâÛeer
meÅeefmLele }<keâjer jepeJeš iegble}er Deens. lÙee}e DeeUe Iee}CÙeemee"er DeeheuÙee osMeekeâ[tve DeCJeŒe mees[}s ies}s DeLeJee KegveMeerheCeeves heeefkeâmleeveves
ne ceeie& DeJe}bye}e lej? efnbogmLeeveer GheKeb[ele DeCJeŒe Ùegæ hesšuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. mebÙeceeÛee yeebOe Hegâštve DeLeJee iewjmecepeeves pejer ner
#esheCeeŒes mees[}er ies}er, lej oesvnerkeâ[}er ØecegKe Menjs pÙeele efou}er, keâ}keâòee, cegbyeF&, hegCes, }Keveew, }enesj, keâjeÛeer, Fm}eceeyeeo yesefÛejeKe
nesTve peeleer}. #esheCeeŒeemee"er efnbogmLeeve-heeefkeâmleeve Deblej kesâJeU oesve-Ûeej efceefvešebÛes Deens. mebieCekeâele}e efyeIee[ DeLeJee ceeveJeer Ûetkeâner DeCJeŒe
megšCÙeeme keâejCeerYetle "¤ Mekesâue. Decesefjkeâe-jefMeÙeeceOeuÙee DeCJeŒe mheOee& keâeUele 1977-1984 ceOÙes DecesefjkesâÛÙee hetJe&metÛevee Ùeb$eCesves ÛegkeâerÛes
mebosMe npeejes JesUe efo}s nesles. lÙeecegUs jefMeÙee}e }#Ùe yeveJetve #esheCeeŒes meppe keâjCÙeele Dee}er nesleer. jefMeÙeevesner Øeefle leÙeejer kesâ}er nesleer.
Ûetkeâ }#eele ÙesleeÛe leer megOeej}er peeTve DeCJeŒe DeheIeele šU}e ies}e. efnbogmLeeve-heeefkeâmleeve Ùeele DeCJeŒe mebIe<ee&}e leeW[ Hegâš}s lej lÙeeÛes
heefjCeece oesIeebveener YeesieeJes }eieleer}. heeefkeâmleeve}e Ùee heefjCeeceer Deefpeyeele Yeerleer Jeešle veener. les cemleerle Deensle. ies}er 48 Je<ex efnbogmLeeveves
DeCJeŒeyeboerÛeer, DeCJeŒecegkeäleerÛeer ÛeUJeU Ûee}efJe}er nesleer. Deepe leer heeefkeâmleeveÛÙee og°heCeecegUs efnbogmLeeve}e mees[eJeer }eietve DeeefCJekeâerkeâjCeeÛee
ceeie& helkeâjeJee }eie}e Deens. peieeleer} 5 je°^ebJej yeesš "sJeCÙeele efnbogmLeeve meeršeryeeršerÛÙee Gefö°ebyeö} mebMeÙe JÙekeäle keâ¤ve meeršeryeeršerÛee keâjej
cnCepes 67 hetJeea DeeefCJekeâerkeâjCe keâjCeeNÙee cet"Yej je°^ebvee Ùee keâjejeletve metš osCes Je lÙeebvee DeeefCJekeâ keâeÙe&›eâce melele Ûee}t "sJeCÙeeme cegYee osCes
nesles, Demes Heâkeäle efnbogmLeeveÛe DeepeJej "emetve meebiele Dee}e. mJele:Ûe Deelee DeeefCJekeâerkeâjCeeÛes heeT} GÛe}uÙeecegUs lees ns "emetve meebieCÙeeÛee
DeefOekeâej lej ieceeJetve yemeCeej veener? meeršeryeeršerÛÙee keâjejeJej JeepehesÙeeRveer mener kesâ}er veener, ns Ûeebie}s Deme}s lejer DeeefCJekeâerkeâjCeeÛÙee YetefcekesâcegUs
Ùee meJee&}e Úso iesuÙeeÛeer šerkeâe JeepehesÙeeRJej keâjCeejs Deepener keâjleeleÛe. DeeefCJekeâerkeâjCeeÛeer DeheefjneÙe&lee Demes }eskeâ mecepetve IesCÙeeÛÙee ceve:efmLeleerle
veenerle. o

357
 Deyogu}ebÛeer ceeieCeer keâeefMcejer DeeflejskeäÙeebhes#eener DeefOekeâ OeeskeâeoeÙekeâ
[e@. Deyogu}e ÙeebÛÙee vesle=lJeeKee}er} meòeeOeejer he#eeves hegvemJee&ÙeòelesÛÙee ceeieCeerÛee "jeJe keâeMceerj efJeOeevemeYesle mebcele keâ¤ve mebmeosle lees
hegvne ÛeÛexle DeeCeCÙeemee"er DeefJeJeskeâer heeT} GÛe}tve, Deepe lejer Skeâe DeLeea mJele:Ûes nmes keâ¤ve Iesle}s Deens. DeeheuÙee osMee}e keâeMceerjÛÙee
mJeeÙeòelesÛeer ner ceeieCeer veJeer veener. mJeeÙeòelesÛÙee Ùee mebkeâuhevesÛes met$e heg{er}ØeceeCes nessles: mebj#eCe, hejje°^veerleer JÙeJenej DeeefCe oUCeJeUCe ns
efJe<eÙe keWâõ mejkeâejÛÙee DeKelÙeejerle DemeeJesle. yeekeâer meJe& JÙeJenejeÛes DeefOekeâej keâeMceerj jepÙee}e DemeeJesle. jepÙeeÛÙee cegKÙeceb$Ùee}e Jeefpejs
DeePece cnCepes hebleØeOeeve Demes mebyeesOeeJes. jepÙeeÛÙee JewOeeefvekeâ heoer lÙeeÛeer hebleØeOeeve cnCetveÛe vesceCetkeâ DemeeJeer. jepÙehee}e}e efjÙeemeles meoj
cnCepes DeOÙe#e cnCeeJes. je°^erÙe efveJe[Cetkeâ DeeÙeesieeves peccet-keâeMceerjceOeer} efveJe[Cegkeâe Ieslee keâecee veÙesle. Debleie&le JÙeJemLee efvecee&Ce keâ¤ve
efveJe[CegkeâebÛes keâecekeâepe heener}. jepÙeeleer} GÛÛe vÙeeÙee}ÙeeÛÙee efvekeâe}eJej meJeexÛÛe vÙeeÙee}Ùeele oeo ceeielee ÙesCeej veener. mebmeosle peccet-
keâeMceerj jepÙeeefJe<eÙeer Iešveeog®mleer keâjlee ÙesCeej veener. hejkeâerÙe Dee›eâceCeeÛÙee JesUer peccet-keâeMceerjÛeer efJeOeevemeYee pees efveCe&Ùe IesF&} lees efveCe&Ùe
keWâõ mejkeâej}e yebOevekeâejkeâ jener}. mJeeÙeòelee meefceleerÛÙee DenJee}eleer} ner Gefö°s heeefn}er, keâer ns mhe° nesTve peeles keâer Heâkeäle keâeieoeshe$eer
veeJee}e peccet-keâeMceerj jepÙe efnbogmLeeveele jenCeej. keWâõerÙe meòesÛee kegâ"ueeÛe DebkegâMe mJele:Jej jent ve oslee keâeMceerj Skeâ mJeleb$e je°^ cnCetve
JeeJejCÙeeÛeer GösMemebefnlee Ùee mJeeÙeòelesÛÙee mebkeâuhevesle Deens. mehšWyej 1996 ceOÙes [e@. Heâe®keâ Deyogu}ebÛeer ve@Meve} keâe@vHeâjvme yengceleeves
meòesJej Dee}er. lesJneheemetve lees Deepe ne mJeeÙeòelesÛee "jeJe efJeOeevemeYesle mebcele keâ¤ve IesF&heÙeËle [e@. Heâe®keâ Deyogu}e DemeuÙee mJeeÙeòelesmebyebOeer
Ûekeâej Meyoner yees}}s veJnles. Mesjs keâeMceerj MesKe Deyogu}e ÙeebÛes efveOeve 1982 mee}er PeeuÙeeveblej IejeCesMeenerÛÙee hejbhejsvegmeej
[e@. Heâe®keâ Deyogu}e MesKe Deyogu}ebÛes GòejeefOekeâejer yeve}s, 1953 Je 1965 DeMeer oesve JesUe DeyoguueebÛÙee efveKee}me mJeeÙeòelee ceeieCeerÛÙee
keâejJeeÙeebcegUs keWâõ mejkeâej}e lÙeebvee Deškeâ keâjeJeer }eie}er nesleer. lÙeecegUs 15 Je<ex lÙeebvee keâejeJeemeele Iee}JeeJeer }eie}er. osMeele Fbefoje
ieebOeeRveer }eiet kesâ}suÙee DeeCeeryeeCeerÛÙee heeMJe&YetceerJej 1977 mee}er efveJe[Cegkeâe nesTve keWâõeletve keâeB«esmeÛeer meòee ies}er DeeefCe keWâõele pevelee
he#eeÛeer jepeJeš meòesJej Dee}er. lÙeeveblej peccet-keâeMceerj jepÙeele efJeOeevemeYesÛeer efveJe[Cetkeâ Pee}er. ner efveJe[Cetkeâ KeNÙee DeLee&ves DeYetlehetJe&Ûe
cnš}er heeefnpes. keWâõeves kegâ"uÙeener leNnsÛee nmle#eshe ve keâjlee ner efveJe[Cetkeâ KeNÙee DeLee&ves mJeleb$e Je efve:he#eheeleerheCes nesT efo}er. ÙeehetJeeaÛÙee
keâeB«esme mejkeâejves DeMee efveYe&Ùe efveJe[Cegkeâe keâeefMcejele nesT efouÙee veJnlÙee. Ùee efveJe[Cegkeâeble keâeB«esme he#eeÛes efnle peheCÙeeÛeerÛe OeesjCes keâeB«esmeÛeer
mejkeâejs Iesle Demele DeeefCe efveJe[Cegkeâeble Deeflejskeâer nmle#eshe keâ¤ve ceveceeveer keâ¤ve DebkegâMe "sJet heenle. Ùee JesUer cee$e Demes Pee}s veener DeeefCe
MesKe Deyogu}ebÛeer ve@Meve} keâe@vHeâjvme peJeUheeme 25 Je<eeËveer KeNÙee DeLee&ves keâeMceerj jepÙeele meòesJej Dee}er. Ùee JesUÛÙee keWâõ mejkeâejÛÙee
Jele&CegkeâercegUs keâeefMcejeleer} efmLeleer meJe&meeceevÙe nesCÙeeÛeer MekeäÙelee efvecee&Ce Pee}er nesleer. YeepeheeÛee ceele=he#e pevemebIe pevelee mejkeâejÛee Ieškeâhe#e
neslee. Ùee pevemebIeeÛee Iešvesleer} keâeMceerjefJe<eÙekeâ Deme}suÙee 370 JÙee keâ}cee}e efJejesOe Demeleeveener Ùee JesUer Ùee keâ}ceeÛÙee meceLe&veeÛeer
Yetefcekeâe lÙee}e keWâõ mejkeâejÛÙee keâeMceerjefJe<eÙekeâ veJÙee OeesjCeecegUs IÙeeJeer }eie}er. 1982 mee}er MesKe Deyogu}ebÛÙee efveOeveeveblej keâeefMcejele
hegvne 1983 mee}er efJeOeevemeYesÛÙee efveJe[Cegkeâe PeeuÙee. meskeäÙeg}jheCeeÛee oeJee keâjleevee keâeB«esme he#e Fbefoje ieebOeeRÛÙee vesle=lJeeKee}er Oeeefce&keâ
DeefYeefveJesMe IesTve Ùee efveJe[Cegkeâeble Glej}e. yengcele ve efceUeuÙeecegUs MesKe Deyogu}ebÛes GòejeefOekeâejer Pee}suÙee [e@. Heâe¤keâ Deyogu}ebMeer lÙeebvee
le[pees[ keâjeJeer }eie}er. keâeB«esme-ve@Meveue keâe@vHeâjvmeÛes mejkeâej keâeefMcejele Deeues. ÙeeojcÙeeve veesJnWyejceOÙes Fbefojele ieebOeeRÛeer nlÙee Pee}er. Fbefoje
ieebOeeRveerÛe peieceesnve ÙeebÛÙee meuuÙeevegmeej Heâe®keâ Deyogu}ebÛes mejkeâej hee[}s. Fbefoje ieebOeeRveblej jepeerJe ieebOeer meòesJej Dee}s. lÙeebveer hebpeeye ØeMve
mees[efJeCÙeemee"er }eWieesJee} ÙeebÛÙeeMeer mecePeeslee kesâ}e lemee keâeMceerjØeMveer Heâe¤keâ Deyogu}ebMeerner mecePeeslee kesâ}e. lÙeeletve keâeB«esme-ve@Meve}
keâe@vHeâjvme ÙeebÛÙee ÙegleerÛes mejkeâej Dee}s. Heâe®keâ Deyogu}e Ùee ÙegleerÛes cegKÙeceb$eer nesles. Ùee ÙegleercegUs ve@Meve} keâe@vHeâjvmeÛes DeefmlelJe keâeMceerjÛÙee
jepekeâejCeele veececee$e jeefn}s. efou}er DeeefCe ßeerveiejceOÙes keâeB«esmeÛes ØeeyeuÙe nesles. Ùee ØeeyeuÙeeÛeer heefjCeleer keâeefMcejele HegâšerjleeJeeoer Mekeäleer ØeyeU
nesCÙeele Pee}er. 1987 mee}er keâeMceerj jepÙeeÛeer efmLeleer ØeceeCeehes#ee peemle efyeIe[tve iesueer. lÙeeleÛe efJeOeevemeYesÛeer efveJe[Cetkeâ Peeueer. Heâe®keâ-
jepeerJe ieebOeer Ùegleerves efveJe[Cegkeâerle iewjØekeâej kesâuÙeecegUs keâeefMcejeleerue efmLeleer DeefOekeâÛe efyeIe[}er. ØeÛeb[ celeeves efveJe[tve ÙesCeeNÙee GcesoJeejebveener
hejeYetle cnCetve Ieesef<ele kesâ}s ies}s. lÙeeletveÛe keâeefMcejeleuÙee Deeflejskeâer MekeäleeRvee peesj Ûe{}e. jepeerJe-Heâe®keâ Ùegleer efve<ØeYe Pee}er. ÙeeojcÙeeve
pevelee o}eÛeer meòee keWâõele Dee}er. keâeMceerjÛeer mecemÙee lÙeebveer keâeB«esme he#eemeejKeerÛe neleeU}er. pevelee o}eÛÙee jepeJešerleÛe peieceesnve keâeMceerjÛes
jepÙehee} nesles. jepeerJe ieebOeeRÛÙee ce=lÙetveblej keWâõele keâeB«esmeÛeer meòee Dee}er. leesheÙeËle keâeMceerj mecemÙesves G«e mJe¤he OeejCe kesâ}s nesles. Ùee
efyeIe[}suÙee heeMJe&YetceerJejÛe 96 mee}er yengcele efceUJetve Heâe®keâ Deyogu}ebÛeer meòee keâeefMcejele Dee}er. keâeB«esmeÛÙee 95 mee}ÛÙee heleveeveblej
[eJÙee DeeIee[erÛes mejkeâej Demees Jee DeeleeÛes Yeepehe DeeefCe efce$ehe#eebÛÙee DeeIee[erÛes mejkeâej, Heâe®keâ DeyoguueebÛÙee keâeMceerjefJe<eÙekeâ mebkegâefÛele
DejepekeâJeeoer YetefcekesâJej les DebkegâMe "sJet Mekeâ}s veener. keâeMceerj mecemÙesÛÙee efveJeejCeemee"er JeepehesÙeer mejkeâejÛÙee ie=nceb$ee}Ùeeves ngefjÙele
keâe@vHeâjvmeÛÙee }eskeâebMeer Heâe®keâ Deyogu}e Ùeebvee efJeMJeemeele ve Ieslee yees}Ceer kesâuÙeecegUs DeeefCe ies}s Je<e& - mene ceefnves keâeMceerj mejkeâejves
[ebye}s}s Kelejveekeâ Deeflejskeâer keWâõ mejkeâejves hejmhej mees[tve osCÙeeÛes DeeosMe efouÙeecegUs Heâe®keâ Deyogu}ebÛes DeeefCe lÙeebÛÙee mejkeâejÛes keâeefMcejele
jepekeâerÙe DeefmlelJe Demetve vemeuÙeemeejKes Pee}s nesles. Ùee meJe& iees°eRcegUs efÛe[tve [e@. Heâe®keâ Deyogu}ebveer mJeeÙeòelesÛÙee hetCe& ceeieCeerÛee "jeJe
efJeOeevemeYesle yengceleeves mebcele keâ¤ve Skeâ Øekeâejs JeepehesÙeer mejkeâejJejer} Deehe}e jeie DeMee heæleerves JÙekeäle kesâ}e Deens. Ùee keâeMceerj efJeOeevemeYesle
mebcele kesâ}suÙee "jeJeeÛeer ÛeÛee& mebmeosle nesCeej veener. leer HesâšeU}er peeF&}, DeMeer Iees<eCee YeepeheÛÙee DeOÙe#eebveer DeeefCe ØeJekeälÙeevesner kesâ}er
Deens. keWâõeleer} meòesle Ieškeâhe#e Deme}suÙee efMeJemesvesves lej Heâe®keâ DeyoguueebÛes mejkeâej keWâõeves mJeeÙeòelesÛÙee "jeJeeÛÙee heeMJe&YetceerJej yejKeemle
358
keâjCÙeeÛeer Yetefcekeâe Iesle}er Deens. hebleØeOeeve JeepehesÙeer hejosMeoewje Deešeshetve hejleuÙeeveblej, ÙeeefJe<eÙeer keâeÙe Yetefcekeâe Iesleele leer heenCÙeemeejKes
Demes}. letlee&me Heâe®keâ Deyogu}ebÛÙee DeefJeJeskeâer JeeieCÙeecegUs efJeÅeceeve keWâõ mejkeâejÛÙee DeefmlelJee}eÛe DeeJneve efouÙeemeejKes Jeešles Deens. Heâe®keâ
DeyoguueebÛÙee mJeeÙeòelesÛÙee hegvecee&ieCeerÛÙee ØeMveeJej keWâõeleer} Flej Ieškeâhe#ener veejepe Pee}s Deensle. lÙeebÛeer cepe} Yeepehee mejkeâejÛee heeef"byee
keâe{tve IesCÙeeFlekeâer ies}er lej keWâõele Yeepehee DeeefCe efce$ehe#eebÛes mejkeâej keâesmeUuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. Heâe®keâ Deyogu}ebÛÙee mejkeâejves
kesâ}suÙee hegvemJee&ÙeòelesÛÙee JewOeeefvekeâ "jeJeeÛes keâme}sÛe osCes-IesCes keâeefMcejeleer} peveles}e Je keâeefMcejeleer} Hegâšerj MekeäleeRvee veener. MesKe
Deyogu}e DeeefCe lÙeebÛes jepekeâejCe oesIeebÛÙeener efKepeieCeleerle Deepe veener. keâeMceerjceOe}s Deeflejskeâer DeeefCe keâeefMcejÛeer 80 škeäkesâ }eskeâmebKÙee
Deme}s}er cegm}erce pevelee ÙeebÛeer ceeieCeer keâeMceerjÛÙee mJeeleb$ÙeeÛeer Deens. lÙeebvee mJeeÙeòelee vekeâes, mJeeleb$Ùe nJes Deens. Heâe®keâ Deyogu}ebÛÙee Ùee
mJeeÙeòelesÛÙee ceeieCeercegUs Ùee }eskeâebvee osMeefJejesOeer keâejJeeÙeebmee"er DeØelÙe#ejerlÙee DeefOekeâ yeU efceUtve ies}s Deens.
Heâe®keâ Deyogu}ebÛÙee mJeeÙeòelesÛÙee ceeieCeerves 53 hetJeeaÛÙee mJeeÙeòelesÛÙee ceÙee&oener Dees}eb[uÙee Deensle. lÙeebveer Oecee&ÛÙee DeeOeejeJej keâeMceerj
KeesNÙeeÛeer efJeYeeieCeer megÛeJe}erÙe. peccet, GOecehetj, keâLegmleeve ÙesLes efnbotbÛeer yengmebKÙee Deens. lÙee}e eEnot ØeosMe cnCeeJes. oesñe, hetbÚ, jepeewjer Ùee}e
cegm}erce ØeosMe mebyeesOeeJes. }[eKe, }sn}e yeewæ ØeosMe, lej keâejieer}}e cegm}erce ØeosMe. 1947 veblej Heâe®keâ Deyog}e keâeMceerjÛeer ner DeMeer Oecee&eOf eef<"le
efJeYeeieCeer ke⤠ceeieleensle. [e@. Heâe®keâ Deyogu}ebÛes ns meJe& ke=âlÙe je°^eÙr e Skeâelceles}e Oekeäkeâe }eJeCeejs nesÙe. Decesejf kesâle ies}er 36 Je<ex mLeeefÙekeâ Deme}suÙee
Heâe®keâ keâ"Jeejer veeJeeÛÙee ceeCemeeves keâeMceerj mš[er «egheÛÙee veeJeeKee}er pees DenJee} leÙeej kesâ}e neslee lÙeeÛee DeeOeej [e@. Heâe®keâ Deyogu}ebÛÙee
mJeeÙeòelesÛÙee ceeieCeer}e Deens. Ùee veJÙee Jeeoe}e keâ"JeejerÛÙee ¤heeves DecesefjkesâvesÛe Ûee}vee efo}er, Demes cnš}s lej Ûetkeâ "jJet veÙes. meòesJej DeeuÙeeheemetve
ies}er Ûeej Je<ex mJeeÙeòelesÛÙee cegöŸeebJej Ûekeâej Meyo ve keâe{CeeNÙee Deyogu}ebveer DeMee heæleerÛes efnCekeâme jepekeâejCe KesUeJes Ùeeceeies Kejs keâejCe Deens
les ogmejsÛe. peccet-keâeMceerjÛÙee efveJe[Cegkeâe Je<e&Yejeves ÙesCeej Deensle. Heâe®keâ Deyogu}e meòesJej DeeuÙeeveblej lÙeebveer keâeMceerjmee"er DeeefCe keâeMceerjÛÙee
pevelesmee"er keâenerÛe keâece kesâ}s veener. mJeeÙeòelesÛÙee ceeieCeerÛÙee kesâ}suÙee "jeJeeÛes Yeeb[Je} IesTve GÅeeÛÙee nesT Ieele}suÙee efveJe[Cegkeâer}e Heâe®keâ
Deyogu}e meeceesjs peeT FefÛÚleele. ngejf Ùele keâe@vHeâjvme DeeefCe Deeflejskeâer mebIešvee Ùeebvee Men osCÙeemee"er kesâ}s}e ne meJe& Kešešeshe GÅee Heâe®keâ Deyogu}ebvee
HeâeÙeosMeerj "js}Ûe Demes veener. keâeMceerjceOÙes DeeheuÙeeÛe Ss<eejeceer jepekeâejCeecegUs les Deeieblegkeâ "¤ve ies}s Deensle. Deyogu}e heefjJeejeves keâeMceerj
mecemÙesÛeer Yeerleer oeKeJetve vesnceerÛe keWâõ mejkeâejMeer meòee-meewosyeepeerÛes jepekeâejCe kesâ}s. Ùee jepekeâejCeeÛeer meg®Jeele MesKe Deyogu}ebveer kesâ}er. lÙeeJej
keâUme Deelee mJeeÙeòelesÛeer ceeieCeer keâ¤ve Heâe®keâ Deyogu}ebveer Ûe{Je}e. Heâe®keâ Deyogu}ebÛeer DeepeÛeer hetCe& mJeeÙeòelesÛeer ceeieCeer DeJÙeJeneÙe& Demetve
YetlekeâeUele iee[}s ies}s}s ce{s Gkeâ¤ve ceelece keâjCÙeeÛeer Deens. Ùee ceeieCeerves keâeefMcejer DeeflejskeäÙeebhes#eener peemle Oeeskeâe osMeeÛÙee Skeâelceles}e
efvecee&Ce Pee}e Deens. [e@. Heâe®keâ Deyogu}ebÛÙee mJeeÙeòelesÛÙee ceeieCeerJej ie=nceb$eer De[JeeCeeRveer mJeeÙeòelee osCÙeeme njkeâle vemeeJeer, Demes
peenerjheCes cnš}s Deens. heCe Ùee cnCeCÙeeceeieÛes keâeMceerj mecemÙee mees[efJeCÙeeefJe<eÙeerÛes lÙeebÛes [eJehesÛe keâeÙe, ns cee$e meebefiele}s veener. Heâe®keâ
Deyogu}ebmeejKeeÛe mJeeÙeòelesefJe<eÙeerÛee Jej veceto kesâ}s}e Âef°keâesve De[JeeCeeRÛee Demes} lej lÙeeletve efJeMes<e keâenerÛe meeOe}s peeCeej veener.
hebef[le vesn¤bveer 1953 mee}er Mesjs keâeMceerj MesKe Deyogu}ebvee leg®bieJeemeele šekeâ}s. leesheÙeËle MesKe Deyogu}ebÛeer Yetefcekeâe efnbogmLeeveÛÙee efveKee}me
efnleeÛÙee °erves ÙeesiÙe nesleer. he@jeceeTbš hee@Jej Deme}suÙee efyeÇšveves efnbogmLeeveÛeer meòee mees[tve peele osMeeÛes heeefkeâmleeve-efnbogmLeeve Demes oesve legkeâ[s
kesâ}s. Ùee veJeefvee|cele [e@cesefveÙeve osMeebleer} kegâ"uÙeener Skeâe osMeele mJesÛÚsves keâeMceerj mebmLeeveeves meeceer} JneJes Demes efyeÇšveves megÛeefJe}s. efnbot Demetvener
keâeMceerjÛes mebmLeeefvekeâ nefjeEmen ÙeebÛeer ØeLeceoMe&veer FÛÚe efnbogmLeeveele meeceer} nesCÙeeÛeer veJnleer. HeâeUCeer PeeuÙee PeeuÙee heeefkeâmleeveves keâeMceerjJej
}<keâjer Dee›eâceCe kesâuÙeecegUs Deieeflekeâlesves nefjeEmene}e Deehe}s mebmLeeve efnbogmLeeveele meeceer} keâjeJes }eie}s. 26 peevesJeejer 1950 mee}er IešvesÛee
Debce} meg¤ PeeuÙeeveblejÛe Ùee ceÙee&efole meeceer} nesCÙeeJej, KeNÙee DeLee&ves efMekeäkeâeceesle&ye Pee}s. Ùee meeefce}ermee"er IešvesÛÙee 21 JÙee Yeeieele 370 JÙee
keâ}ceeÛeer lejleto keâ¤ve keâeMceerj}e mJeeÙeòeleeØeOeeve efJeMes<e opee& efo}e ies}e. nefjefmebneÛÙee leg}vesle KeNÙee DeLee&ves MesKe
Deyogu}ebveerÛe keâeefMcejer pevelesÛeer efnbogmLeeveele meeceer} nesCÙeeÛeer ceeveefmekeâ leÙeejer kesâ}er nesleer. 953 mee}eheÙeËle Deyogu}ebvee HegâšerjlesÛÙee
YeeJevesves «eeme}s veJnles. lÙeebÛee }eskeâMeener efveOeceeaheCeeJej Ùee keâeUele efJeMJeeme neslee. 1936 les 1942 ÙeeojcÙeeve Ùee °erves
lÙeebveer kesâ}suÙee ÛeUJeUer osMeefnleeÛÙee neslÙee. mJeeleb$ÙeeÛee }{e }{Ceejs keâeB«esme DeeefCe vesn¤bmeejKes vesles lÙeebÛes DeeoMe& nesles DeeefCe
lÙeebÛÙeeMeer Ieefve‰ mebyebOe. HeâeUCeerveblej peerveeves ieU šeketâvener les lÙeele De[keâ}s veenerle. 1939 mee}er lÙeebveer cegm}erce keâe@vHeâjvmeÛes
ve@Meve} keâe@vHeâjvmeceOÙes ¤heeblej keâ¤ve efnbogmLeeveÛÙee meeJe&YeewcelJeeÛÙee leòJee}e–ØeJeene}e yeUkeâšer osCÙeeÛes keâece kesâ}s nesles. vesn¤bveer heeefkeâmleeveÛÙee
keâejJeeÙeebcegUs keâeMceerjÛee ØeMve je°^mebIeele ves}e lesJneheemetve keâeMceerjÛeer mecemÙee efyekeâš ¤he OeejCe keâjerle jeefn}er leer DeÅeeheheÙeËle peveceleeÛee
keâew} IesTve. keâeMceerjÛeer pevelee efnbogmLeeve DeLeJee heeefkeâmleeveele KeNÙee DeLee&ves meeceer} nesT Mekeâles, efle}e Deecner jesKeCeej veener Ùee vesn¤bÛÙee
YetefcekesâcegUsÛe keâeefMcejele HegâšerÛeer yeerpes hesj}er ies}er. Ùee yeerpeeÛee Deepe Yemceemegj Pee}e Deens. 1952-53 mee}eveblej MesKe Deyogu}ebvee veerš
JeeieJe}s ies}s veener. lÙeebÛÙeeefJe<eÙeerÛÙee veeskeâjMeenerves kesâ}suÙee le›eâejer «ee¢e Oe¤ve vesn¤ MesKe Deyogu}ebJej KeHeâe Pee}s. MesKe Deyogu}ener
lÙeeveblej keâeMceerjÛÙee meebØeoeefÙekeâ jepekeâejCee}e yeUer he[}s. lÙee JesUer lÙeebveer peerveebkeâ[s OeeJe IesTve vesn¤bÛee jes<e Dees{Jetve Iesle}e neslee. 1953
heemetve 1982 heÙeËle. 1983 heemetve Ûekeäkeâ 1991 heÙeËle efnbogmLeeveÛÙee keWâõ mejkeâejvesner keâeMceerjÛÙee peefš} nesle peeCeeNÙee mecemÙes}e hee"
oeKeefJe}er. }<keâj DeeefCe veeskeâjMene ÙeebÛÙeeceeHe&âle keâeefMcejer pevelesÛÙee FÛÚeDeekeâeb#eebÛes oceve kesâ}s. 370 keâ}eceehee"eshee" 356 Je 360
keâ}ceevJeÙes keâeMceerjÛÙee Debleie&le keâejYeejele {JeUe{JeU kesâ}er. keâeMceerj mecemÙesÛes cetU keâeB«esmeer jepekeâejCÙeebÛeerÛe Øeefleef›eâÙee cnš}er heeefnpes.
[e@. Heâe®keâ Deyogu}e Ùeebveer DeeheuÙee Jeef[}ebveer 1953 mee}er keâeMceerjefJe<eÙeer Iesle}suÙee efJeIešveJeeoer YetefcekesâÛeeÛe Deepe hegjmkeâej kesâ}e Deens.
mJeeÙeòelesÛÙee ceeieCeerÛeer lÙeebÛeer DeepeÛeer ke=âleer osMeefJeIeelekeâÛe cnš}er heeefnpes. o
359
 mJeleb$e keâeMceerjhes#ee mJeeÙeòe keâeMceerj yeje!
keâeMceerjÛes efJeÅeceeve cegKÙeceb$eer Heâe®keâ Deyogu}e mJele:Ûe mejkeâej pÙee heæleerves Ûee}efJeleele lÙee ‘njHeâveceew}e’ mšeF&}yeö} les meJeeËveeÛe heefjefÛele
Deensle. keâeefMcejer DeeflejskeäÙeebÛÙee keâejJeeF&cegUs keâeMceerj peUles Deens. Heâe®keâ Deyogu}e DeeheuÙee jbiejef}Ùee efjÙeemeleer peerJeveheæleerle De[ketâve he[}ss
Deensle. veesJnWyejheemetve keâeefMcejele keâ[keâ Leb[er}e meg®Jeele Pee}er. Ùee ceesmeceele hetCe& ceefnveeYej keâeefMcejele Iee}efJe}e Demes cnCeCes Oee[meeÛes "js}!
lÙeebÛee Skeâ heeÙe keâeefMcejele lej ogmeje heeÙe }b[ve, efmJelPe}Ë[ DeeefCe Decesefjkesâle Demelees. GbšeJe¤ve MesUŸee nekeâCÙeeÛeer cnCe DeeheuÙee}e ceenerle
Deens, heCe efJeceeve ØeJeeme ceefnveesvedceefnves keâ¤ve mejkeâej Ûee}efJeCeeNÙee efJe<eÙeerÛeer cnCe DeÅeehe ceje"er Yee<esle Dee}er veener. lej Demes ns njHeâveceew}e
Heâe®keâ Deyogu}e Deeflejskeâer oieeHeâškeâe keâjleer} Ùee Yeerleerheesšer nsef}keâe@hšjves ceb$ee}Ùeele peeleele. Iej les ceb$ee}Ùe Ùee efJeceeveØeJeemeeyeö} lÙeebvee efJeÛeej}s
lej les cnCeleele, ce}e FlekeäÙeele keâyejerle peeÙeÛes veener cnCetve Demes ceb$ee}Ùeele peeCes Yeeie he[les. keâeMceerj jepÙe efyekeâš DeeefLe&keâ efmLeleerle
Deepe Deens. ogmeNÙee yeepet}e 15 keâesšer ®heÙes KeÛe& keâ¤ve Deyogu}e mJele:ÛÙee KesUeÛÙee newmesKeelej ieesuHeâ cewoeve yeebOetve Iesleele, jepÙeemee"er
cnCepes mJele:mee"er keâener keâesšer ®heÙeebÛes veJes efJeceeve Kejsoer keâjleele. jepÙe DeeefLe&keâ [yeIeeF&}e Dee}s}s Demeleevee ogmejerkeâ[s MesKe Deyogu}e
mejkeâejer hewMeeÛeer GOeUCe keâjle Deensle. jepÙeeleer} oUCeJeUCe Ùeb$eCee keâeefMcejer DeeflejskeäÙeebveer keâesmeUJetve šekeâ}er. lÙeele vesnceerÛÙee vewmeefie&keâ
DeeheòeerÛeener Yeeie Deens. heeTme, yeHe&â efJeleUCes, keâ[s keâesmeUCes ÙeebmeejKÙee iees°er Deensle. peccet-keâeMceerj jepÙeeleer} ogie&ce Yeeieebvee pees[Ceejs
ÛeejMesntve DeefOekeâ het} #eefle«emle Deensle. hegvne meòesJej ÙesTve Heâe®keâ Deyogu}ebvee Ûeej Je<ex Pee}er. lÙeehewkeâer 130 heg}ebÛeerÛe les [eie[gpeer
ke⤠Mekeâ}s. 828 MeeUe DeeflejskeäÙeebveer peeUuÙee mejkeâej lÙeeleer} ÛeejMesÛÙee DeemeheemeÛe MeeUe hegvne yeebOet Mekeâ}s. peer efmLeleer MeeUebÛeer
lÙeentve DeefOekeâ JeeF&š efmLeleer mejkeâejves Ûee}efJe}suÙee meeJe&peefvekeâ oJeeKeevÙeebÛeer. oer[Mes-oer[Mes, oesveMes-oesveMes yes[med pÙee oJeeKeevÙeele Deensle
efleLes GheÛeejemee"er peerJeveeJeMÙekeâ Deew<eOes veenerle. JewÅekeâerÙe GhekeâjCes veenerle. peerJe ceg"erle Oe¤ve JeeJejCeeNÙee ne@efmheš}eleer} keâce&Ûeejer Jeiee&}e
JesUsJej heieejner veener. ne@efmheš}}e meeOeer cees[keâerlees[keâer DecyÙeg}vmener veener. DeeflejskeäÙeebÛÙee nuuÙeele peKeceer Pee}suÙeebvee JesUerÛe GheÛeejeLe&
oJeeKeevÙeele veslee Ùesle veener. keâmesyemes GheÛeej Pee}suÙeebvee Iejer hejleCÙeemee"er Jeenve meeOeve veener. DeeflejskeäÙeebÛÙee keâejJeeÙeebveer «emle Pee}suÙee
keâeefMcejele meJe&meeceevÙe ceeCetme Deepe [eUjesšer}e ceesleeo Pee}e Deens. ogmejerkeâ[s Deehe}e cene} yeebOetve Iesleevee ne hewmee Deyogu}ebveer DeeCe}e
kegâ"tve, DeMeer JekeäleJÙes meJe&meeceevÙe ceeCemes keâjleele. jesce peUle Deens DeeefCe efvejes efHeâ[} JeepeJelees Deens. Ùee OeleeaÛee keâejYeej keâeefMcejele
njHeâveceew}e Heâe®keâ Deyogu}e ÙeebÛee Ûee}t Deens. lÙeele ceefnvÙeentve DeefOekeâ keâeU ceneieeF& YeòÙeemee"er ØeMeemeveeleer} keâce&ÛeeNÙeebÛee mebhe Ûee}t Deens.
Heâe®keâ Deyogu}e -jepeerJe ieebOeer keâjej veerš heeU}e ies}e veener Demee Deejeshe keâ¤ve Deyogu}ebÛes mejkeâej keWâõeleer} keâeB«esme meòesves 1984
mee}er yejKeemle keâ¤ve efleLes lÙeebÛÙee cesJnCÙeeÛes cnCepes ieg}ece cegncceo Meen ÙeeÛes keâ"hegleUer mejkeâej mLeeheve kesâ}s. Ùeeceeies peieceesnve nesles.
lÙeebveer megÛeefJeuÙeeveblej Fbefoje ieebOeeRveer Meenvee keâeMceerjÛÙee cegKÙeceb$eerheoeÛÙee ieeoerJej yemeefJe}s. Heâe®keâÛÙee ieÛÚbleercegUs keâeefMcejer DeeflejskeäÙeebÛÙee
keâejJeeÙeebvee peesj Dee}e. meòeeYeü° PeeuÙeeveblej Heâe®keâ keâeMceerj mees[tve }b[ve}e ies}s. Heâe®keâves efJeMJeemeIeele kesâ}e Demes lesJne keâeefMcejer peveles}e
Jeešle nesles. Heâe®keâves keâeMceerj}e jentve lÙee JesUer keWâõeÛÙee og° JÙeJenejeefJe®æ }{eÙe}e nJes nesles. Demes keâeefMcejer pevelesÛes cnCeCes nesles.
ogKeeJe}suÙee Heâe®keâcegUs keâeefMcejele G«eJeeo Jee{}e Demes lÙee JesUer peeCekeâejebkeâ[tve cnš}s peeÙeÛes. Fbi}b[ceOÙes yemetve les efnbogmLeeve mejkeâejÛÙee
meehelveYeeJeeÛÙee veerleerefJe®æ ceOetveceOetve yees}le Demele. Heâe®keâÛÙee heUhegšsheCeeÛÙee jepekeâejCeeÛee lees keâeU }eskeâ Deelee efJemej}s Deensle.
keâeefMcejele ÙesTve mebhetCe& mJeeÙeòelesÛÙee cegöŸeeJej 1996 meeueÛeer efveJe[Cetkeâ eEpeketâve Heâe®keâ Deyoguuee cegKÙeceb$eer Peeues. Ùee ojcÙeeve [eJÙee
DeeIee[erÛÙee keWâõeleer} mejkeâejMeer lÙeebÛes meKÙe pece}s. les mejkeâej peeTve YeepeheÛes DeeefCe efce$ehe#eebÛes mejkeâej Dee}s. lÙeebÛÙeeMeer lÙeeÛes pece}s.
hejbleg pÙee cegöŸeeJej Heâe®keâves efveJe[Cegkeâe eEpekeâuÙee lÙeeÛeer Deelee Dee"JeCe nesTve lÙeebveer keWâõekeâ[s keâeMceerj}e mebhetCe& mJeeÙeòelee osCÙeeÛeer ceeieCeer
kesâ}er Deens. meOÙee Heâe®keâceOÙes DeeefCe keWâõ mejkeâejceOÙes ÙeemebyebOeer kegâjyegjer Ûee}t Deensle. Heâe®keâÛee DeepeÛee mJeeÙeòelesÛee veeje - keâeefMcejer
DeeflejskeäÙeebvee Men osCÙeeÛee Skeâ [eJe Ùeehes#ee lÙeeÛee ogmeje nslet veener. Deepe keâeefMcejer pevelesJej Heâe®keâÛeer hekeâ[ veener. DeeflejskeäÙeebÛeer Deens. Ùee
DeeflejskeäÙeebvee keâeefMcejÛeer mJeeÙeòelee vekeâes Deens. lÙeebvee keâeefMcej mJeleb$e Pee}s}e nJee Deens. keâeMceerjÛes DeyeeefOele mJeeleb$Ùe efceUefJeCÙeemee"er
lÙeebveer onMeleJeeoeÛee ceeie& mJeerkeâej}e. lÙeeÛee Øeeflekeâej keâjCÙeeme Deepe keâeefMcejele}s Heâe®keâÛes mejkeâej ogyeUs "j}s Deens. Heâe®keâves mebhetCe&
mJeeÙeòelesÛeer ceeieCeer DeMeer efyeIe[uÙee heefjefmLeleerle keâjeJeer ÙeeÛes DeeMÛeÙe& keWâõ mejkeâej}e Jeešle Deens. mebhetCe& mJeeÙeòelesÛeer ceeieCeer cnCepes
1952 ÛÙee Deieesoj keâeMceerj}e efJeefMe° opee& osTve peer jepekeâerÙe JÙeJemLee efvecee&Ce kesâ}er nesleer leer hegvne DeefmlelJeele DeeCeeJeer? 1952
ÛÙee Deieesoj peccet-keâeefMcejele mJele:Ûeer jepÙeIešvee nesleer. Ùee Iešvesvegmeej keâeMceerjÛee jepÙekeâejYeej Ûee}le Demes. mebj#eCe, hejje°^ OeesjCe DeeefCe
oUCeJeUCe Ùee yeeyeer keWâõ mejkeâejves heeneÙeÛÙee; jepÙeeves yeekeâerÛee meJe& JÙeJenej keâjeÙeÛee. Kejs lej Deepe Ùee mebhetCe& mJeeÙeòelesÛÙee keâuheveshes#eener
peemle DeefOekeâej Heâe®keâ GheYeesieleeÙele. lejerner mebhetCe& mJeeÙeòelesÛeer ceeieCeer Heâe®keâ keâe keâjleele? peeCekeâejebÛÙee celes ner ceeieCeer keâ¤ve keWâõekeâ[tve
peemleerlepeemle DeeefLe&keâ ceole keâeMceerjkeâefjlee efceUJeeÙeÛeer Deens. Ùee mJeeÙeòelesÛÙee ceeieCeerceeies kesâJeU DeeefLe&keâ ceole efceUefJeCÙeeÛeeÛe nslet Heâe®keâÛee
Demes} lej Dee{sJes{s ve Ieslee keWâõ mejkeâejves Heâe®keâ mejkeâej}e DeeefLe&keâ ceole keâ¤ve Deeheehemeeleer} les{ LeebyeJeeJeer. Heâe®keâÛÙee GOeUŸee
keâejYeejecegUs DeeefLe&keâ De[ÛeCeerle Dee}s}s keâeMceerj jepÙe JeeÛeJeeJes. 1996 mee}er meòesJej DeeuÙee DeeuÙee Heâe®keâves keWâõ Meemeveekeâ[s 3000
keâesšer ®heÙeebÛeer ceeieCeer kesâ}er nesleer. keWâõ mejkeâejves 815 keâesšer ®heÙeebÛesÛe DeeMJeemeve efo}s. ØelÙe#e keâeMceerj}e efkeâleer ®heÙes efo}s ns peenerj
kesâ}s veener. 1998 mee}er lej keWâõeves Heâe®keâ}eÛe DeeosMe efo}e keâer, efyeIe[}er jepÙeeÛeer DeeefLe&keâ Ie[er veerš keâjCÙeemee"er lÙeebveerÛe efveOeer
360
GYeejCÙeemee"er ØeÙelve keâjeJee. heÙe& š ve JÙeJemeeÙeeÛeer veJeer Ùees p evee DeeKet v e ne ef v eOeer GYeejCÙeemee"er Heâe®keâves ØeÙelve
kesâ}e DeeefCe keâejieer} Ùegæ meg¤ PeeuÙeecegUs efveOeer GYeejCÙeeÛeer ner ceesnerce ceeies he[}er. Deepe mebhetCe& peccet-keâeMceerj jepÙe DeeflejskeäÙeebÛÙee
HegâšerjleeJeeoer keâejJeeÙeebÛes pemes yeUer "j}s Deens lemes Ùee DeeefLe&keâ ogjJemLesÛesner yeUer "j}s Deens. je°^heleer jepeJeš pesJne keâeefMcejele }eiet nesleer
lesJneheemetve efJeMes<e keâpee&Ûee yeespee keâeMceerj}e DeeheuÙee ceeLÙeeJe¤ve JeenJee }eielees Deens. lÙeele ØelÙeskeâ Je<eea 700 keâesšer ®heÙeebÛeer Yej he[les
Deens. ner meJe& keâpe&Hesâ[ keâjCÙeeme Deepe jepÙe Meemeve ogyeUs Deens. jepÙe MeemeveeÛÙee eflepeesjerle Ke[Ke[eš Deens. keâeMceerjÛee cegKÙe JÙeJemeeÙe
heÙe&šve Je MesleerÛee. ogmeje JÙeJemeeÙe Deens lees DelÙeble DeuheMee }ekeâ[eÛÙee JeKeejerheemetve lees ieeef}ÛeeÛÙee keâejKeevÙeeheÙeËle. GÅeesie #es$e Je DevÙe
pe[ GÅeesie GYeejCeerme keâeMceerj keâe}ner ogyeUs nesles DeeefCe Deepener ogyeUs Deens. Kejslej meJe& veerefleefveÙece OeeyÙeeJej yemeJetve keâeMceerj}e keWâõeves
leele[erves DeeefLe&keâ ceole ÅeeJeer. ner ceole osleevee Heâe®keâ Deyogu}ebÛÙee GOeUheóer mJeYeeJeeJejner efveÙeb$eCe DeeCeeJes. keWâõ mejkeâej Deepe lejer
Heâe®keâ}e efvece&U ceveeves ceole keâjCÙeeÛÙee ceve:efmLeleerle efomele veener. Heâe®keâÛÙee ceveceeveer veekeâlexheCeeÛÙee jepÙekeâejYeejeÛes Yeeb[Je} keâ¤ve les
Heâe®keâ}e nšJet heenleensle. DeepeÛÙee Ie[er}e Heâe®keâ}e Ùee heæleerves nšefJe}s lej les Deeieerle les} DeesleuÙeemeejKes nesF&}. Heâe®keâves kesâ}suÙee
mJeeÙeòelesÛÙee ceeieCeerÛes Yeeb[Je} keâ¤ve keWâõeleer} YeepeheØeCeerle mejkeâejves DeeheuÙee ceoleerÛee nele DeeKe[lee IesT veÙes. Heâe®keâceOÙes efkeâleer oes<e
Deme}s lejer keâeMceerj jepÙe efnbogmLeeveÛes DeefJeYeepÙe Debie Deens Demes mecepeJeCeejs les SkeâcesJe keâeefMcejer jepekeâejCeer Deensle. keâeMceerj jepÙe
efnbogmLeeveÛÙee meesyele jeneJes Ùeemee"er Jeešs} leer eEkeâcele ceespeCÙeeÛeer lÙeebÛeer Je lÙeebÛÙee kegâšgbyeeÛeer, he#eeÛeer DeeefCe keâeÙe&keâlÙeeËÛeer leÙeejer Deens.
Heâe®keâÛÙee DeJeiegCeebkeâ[s og}&#e keâ¤ve keWâõeleer} YeepeheØeCeerle mejkeâejves keâeMceerj}e DeeefLe&keâ ceole osTve Heâe®keâÛeer hee"jeKeCe keâjCes DeepeÛÙee
Ie[er}e jepekeâerÙe DeLee&ves MeneCeheCeeÛes "js}. Heâe®keâner neleÛee ies}e lej ogmejs kegâCeer Ùee DeLee&ves keWâõ mejkeâej}e efceUCeej veener DeeefCe
efceUe}s lejer lÙeeÛeer hekeâ[ keâeefMcejer pevelesJej efkeâleer Demes} nener ØeMve efvecee&Ce PeeuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. keâeMceerj mecemÙesves DelÙeble Ieelekeâ
JeUCe Iesle}s Deens. keâeMceerj ØeMve mees[efJeCÙeeÛeer YeepeheeÛeer heejbheefjkeâ heæle Deens heCe lÙee heæleerves keâeMceerj ØeMve megšCeej veener. 370 Jes
keâ}ce jö keâjCÙeeÛeer ceeieCeer meòesJej vemeleeveener Yeepeheves kesâ}er Je Deepener meòesJej DeeuÙeeJej leerÛe Yetefcekeâe YeepeheÛeer Deens. YeepeheÛes ßes‰ieCe
DeÅeehener keâeMceerjØeMveer yeo}}s veenerle. keâeMceerjceOÙes Deepe SkeâeDeLeea keWâõ mejkeâejves DeeCeeryeeCeerÛe DeeCe}er Deens. heeefkeâmleeve hegjmke=âle keâeefMcejer
DeeflejskeäÙeebÛÙee onMeleJeeoer keâejJeeÙeebÛee yeercees[ keâjCÙeemee"er keâeefMcejele lewveele kesâ}sÛe Deens. }<keâj DeeefCe efvece}<keâjer o}s keâeefMcejele lewveele
kesâ}er vemeleer lej Deepe keâeefMcejeleer} owvebefove JÙeJenejner onMeleJeeÅeebveer veerš Ûee}t efo}s vemeles. DeeefCe Heâe¤keâ DeyoguueebÛes mejkeâejner veerš
Ûeeueues vemeles. Lees[keäÙeele Heâe®keâ DeeefCe keWâõ mejkeâej oesIeebveener SkeâceskeâebÛeer ceole nJeerÛe. keâeMceerj jepÙe DeeefCe keWâõ mejkeâej Ùeele}e ogJee MesKe
Deyogu}e ÙeebÛes kegâšgbye keâeÙece jeefn}s. Ùee ogJÙeeÛes ØeefleefveefOelJe Heâe®keâ Deyogu}e keâjleensle. lÙeebÛÙeeveblej lÙeebÛee ceg}iee keâjCeej ns DeepeÛe GIe[
Pee}s. YeepeheØeCeerle mejkeâejÛÙee cew$eerletve lÙeebÛeener ceg}iee mebmeosle efveJe[tve ies}e. keWâõ mejkeâej}e mebmeosle Heâe®keâ Deyogu}ebÛÙee Keemeoejebveer
heeef"byee efo}e. ceie jepekeâerÙe les{ keâMeemee"er? MesKe Deyogu}e heefjJeejeves keâeMceerjØeMveer keWâõ mejkeâej}e kesâ}s}s meeneÙÙe kegâ"uÙeener
meòeeOeeNÙee}e vepejsDee[ keâjlee ve ÙesCÙeemeejKes Demes Deens. Deef}ie[ efJeÅeeheer"eletve 1931 mee}er efJeÅeeefJeYetef<ele nesTve Deyogu}e keâeefMcejele
hejle}s. lÙeebveer cenejepee nefjeEmeieebÛÙee mejbpeeceer Mees<eCeeefJe®æ MeslekeâNÙeebÛeer ÛeUJeU GYeej}er. 36 les 42 mee}ÛÙee ÛeUJeUer GYee¤ve lÙeebveer
efnbogmLeeveÛÙee mJeeleb$Ùe}{Ÿee}e}ee ceole kesâ}er. mebmLeeveer keâejYeej mebhetve }eskeâMeener keâejYeej efnbogmLeeveele ÙeeJee, keâeMceerj efnbogmLeeveÛee DeefJeYeepÙe
Yeeie DemeeJee Ùeemee"er Lees[erHeâej ÛegkeâerÛeer Iesle}er ies}s}er OeesjCes og}&ef#elee MesKe Deyogu}eves efnbogmLeeve}e meeLeÛe efo}er. 1953 mee}er HegâšerjlesÛÙee
YeeJevesves «eeme}suÙee Deyog}ebvee vesn¤bveer keâejeJeemeele šeketâve 11 Je<ex leg®bieele [ebyetve "sJe}s Je veblej cegkeäle keâ¤ve ieeoerJej yemeJe}s. MesKe
Deyogu}e heefjJeejeÛee ne Fefleneme heenCÙeemeejKee Deens. efnbogmLeeveÛÙee ØesceeÛee $e+CeevegyebOe Deyogu}e heefjJeejeves pehe}e. Heâe®keâner lees $e+CeevegyebOe
lees[t FefÛÚle veenerle. keâeMceerjÛÙee mecemÙesves ienve ¤he OeejCe kesâ}s. YeepeheÛÙee meebØeoeefÙekeâ heæleerves les mees[efJeCÙeeÛes keâece YeepeheØeCeerle keWâõ
mejkeâejves ve keâjCÙeele efnbogmLeeveÛeeÛe HeâeÙeoe Deens. keâeMceerj mecemÙee HeâeUCeermeesyele meg¤ Pee}er. keâeMceerjÛee jepee efnbot Demetvener lÙeeves
meg®Jeeleer}e keâeMceerj efnbogmLeeveceOÙes efJe}erve keâjCÙeeme efJejesOe kesâ}e. DeHeâefjoer šesUŸeebceeHe&âle heeefkeâmleeveves pesJne keâeefMcejele IegmeKeesjer kesâ}er
lesJne 26 Dee@keäšesyej 1947 jespeer lÙeeves ieJnve&j pevej}ebkeâ[s keâeMceerj efnbogmLeeveele meeceer} keâjCÙeeÛee ØemleeJe hee"efJe}e. Ùee ØemleeJee}e 27
Dee@keäšesyej jespeer ceevÙelee efceUe}er, heCe Ùee meJe& Yeeveie[erle heeefkeâmleeveves Dee›eâceCe keâ¤ve 30 škeäkesâ keâeMceerj heeoe›eâeble keâ¤ve šekeâ}e.
Gj}s}e efnbogmLeeveele jeefn}e. 47 les 49 ojcÙeeve keâener keâejCe vemeleevee vesn¤bveer ne ØeMve je°^mebIeele vesTve lees efkeâÛekeâš keâ¤ve "sJe}e.
vesn¤bÛÙeeÛe jepeJešerle keâeMceerj}e 370 keâ}ce }eiet keâjCÙeele Dee}s. lÙeebÛÙeeveblej lÙee keâ}ceeÛeer cees[lees[ keâ¤ve keâeMceerj}e efJeMes<e opee&
Deens eEkeâJee veener DeMee heæleerÛee lÙeeÛee GheÙeesie keâ¤ve šekeâ}e. Ùee heeMJe&YetceerJej mebhetCe& mJeeÙeòelesÛeer ceeieCeer keâ¤ve Heâe®keâ Deyogu}e
HegâšerjleeJeeÅeebvee DeØelÙe#e ceole keâjle Demeleer} lÙeebvee JesUerÛe DeeJejCÙeemee"er lÙeebÛÙee Flej ceeieCÙee ceevÙe keâ¤ve ceeskeâUs nesCes ns keâOeerner
efnbogmLeeveÛÙee °erves HeâeÙeosMeerj "jCeejsÛe Deens. keâeMceerj Deepe DeeheuÙee osMeeÛes DeefJeYeepÙe Debie yevetve jeefn}e Deens ÙeeÛes meJe& ßesÙe }<keâjeÛes
Deens, les jepÙekeâlÙeeËÛes veener. 47 heemetve DeepeleeieeÙele jepÙekeâlÙeeËveer efnbogmLeeveer pevelee Je keâeefMcejer pevelee Ùeele jepekeâerÙe DeLee&ves DeeefCe leeefke&âkeâ
DeLee&vesmegæe YeeJeefvekeâ, ceeveefmekeâ veeles efvecee&Ce keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e veener. DeeheuÙee osMeeÛes ceb$eer meb$eer, hebleØeOeeve je°^heleer hejosMeele peeleele.
hejosMeele ies}s keâer lÙeebveeÛe DeeJepet&ve meebieeJes }eieles keâer, keâeMceerj efnbogmLeeveÛes DeefJeYeepÙe Debie Deens cnCetve. SjJner ØelÙe#eele JeemleJe ogmejsÛe
Demeles. efnbogmLeeveer jepÙekeâlÙeeËÛÙee peeÛee}e kebâšeUtve nUtnUt keâeefMcejer pevelee onMeleJeeÅeebÛÙee leeJe[erle keâMeer ies}er ÙeeÛee Fefleneme JeeF&š Deens.
Deepe yengmebKÙeekeâ keâeefMcejer pevelee mJeleb$e keâeMceerjÛÙee ceeieCeerkeâ[s JeUleevee efomeles Deens. efle}e jesKeCÙeemee"er Heâe®keâ Deyogu}ebveer mJeeÙeòelesÛeer
ceeieCeer kesâ}er Demes} lej lÙeele JeeJeies keâener veener. DeeefCe ÙeehetJeea DeeheCe keâeMceerj}e mJeeÙeòelee efo}erÛe nesleer. o
361
 DeKesj onMeleJeeoeefJe®æÛeer }{eF& Ske⚟eevesÛe }{eÙeÛeer Demeles!
onMeleJeeo ne DeÂMÙe Yemceemegj Deens. GYes peie Ùee Yemceemegjeves Jes"erme Oej}s Deens. ogmeNÙee ceneÙegæele efnš}jÛÙee ¤heeves jepÙe
onMeleJeeoeÛes mewleeveer mJe¤he GYÙee peieeves DevegYeJe}s. efnš}j DeeefCe lÙeeÛes jkeäleefheheemet DeefOekeâejer ns Meem$eMegæ heæleerÛes efnbmeeÛeejer, onMeleJeeoer
nesles. efyeiejpece&veebÛee, efJeMes<ele: pÙetÛee keâeše keâe{CÙeemee"er lÙeebveer pevenlÙesÛes (Mass Killings) ve=Mebme leb$e efvecee&Ce kesâ}s nesles. efkeâlÙeskeâ
}eKeebntve DeefOekeâ kesâ}suÙee pÙetbÛÙee keâòe}er Ùee leb$eeÛee Yeeie neslee. lÙeeÛÙee ÚUÚeJeCÙeeble m$eer-heg®<e-ceg}s Yeer<eCe heæleerves ceej}er ies}er. ie@me
ÛeWyejÛeer lÙeeÛeer heæle YeuÙeecees"Ÿee yebefomle DeeJeejele ie@me mees[tve efJejesOekeâebvee, veeJe[lÙeebvee lÙeele peerJe IegmecešJetve ceejCes, efnš}jÛÙee jepÙe
onMeleJeeoeÛes DeefJeYeepÙe Debie nesles. efnš}jÛÙee onMeleJeeoeveblejÛee meecÙeJeeoer onMeleJeeoner mebJesoveMeer} ceeCemeeves efve<esOe keâjeJee DemeeÛe
neslee. jefMeÙeele Øees}sleejer ef[šskeäšjefMehe/keâeceieejJeiee&Ûeer DeefOemeòee }sefveveÛÙee vesle=lJeeKee}er ØemLeeefhele PeeuÙeeveblej }sefveveves veJeerve DeeefLe&keâ OeesjCe
(N.E.P.) Dece}ele DeeCeleevee npeejes ceeCemeebvee ieesUŸee Iee}tve "ej kesâ}s nesles. }eKees }eskeâebÛee Ûeskeâe veeJeeÛÙee ieghlensj mebIešvesÉejs ÚU
kesâ}e neslee. efJejesOekeâebÛeer mewyesefjÙeeleer} ÚUÚeJeCÙeeble jJeeveieer keâ¤ve, lÙeebvee Yej[tve keâe{}s nesles. mš@ef}veÛÙee keâejkeâeroeale lej Ùee meJeeËÛee
keâUme Pee}e. mš@ef}veÛÙee onMeleJeeoeÛes mJe¤hener SJe{s efnbmekeâ DeeefCe efkeâUmeJeeCes nesles keâer lÙeeÛÙeeveblej meòesJej Dee}suÙee ›egâMÛesJnves
}sefveveÛÙee Mespeejer hegj}s}s mš@ef}veÛes Øesle Gkeâ¤ve lÙeeÛeer efJešbyevee kesâ}er nesleer. jepÙe onMeleJeeoeÛes ceeDees lmes legbieÛes leb$ener DeHeâ}eletveÛe nesles.
efJejesOekeâebÛee keâeše keâe{leevee mJe:he#eeÛes MegæerkeâjCe keâjleevee ceeDees mš@ef}veÛÙeener Ûeej heeJe}s heg{s neslee. ve#e}JeeÅeebheemetve lees GuHeâeÛÙee
keâejJeeÙeeheÙeËle ceeDees lmes legbieÛeer JeÛeves onMeleJeeÅeebvee keâeÙece Deekeâef<e&le keâjle jeefn}er. Power begets through the barrel of the gun.
ceeDeesveblej efHeâ[s} kewâmš^es DeeefCe Ûes ieJnsje Ùeebveer jepÙe onMeleJeeoe}e ceeDeesÛeer ØesjCee IesTve ieefveceer keâeJÙeeÛes veJes leb$e Øeoeve kesâ}s. Skeâ
jepÙeJÙeJemLee yeo}}er. ogmejer lÙee ef"keâeCeer Dee}er keâer efleÛÙeemeesyele Skeâe onMeleJeeoeÛeer meceehleer nesTve ogmeje onMeleJeeo lÙeeÛeer peeiee Ieslees.
ogmeNÙee ceneÙegæele JemeenleJeeoeÛee Deble Pee}e. F&mš Fbef[pe yesšeJejer} øeWâÛeebÛes DeeefCe pÙeebÛes meeceüepÙe mebheg°ele Dee}s lÙeele peheeveer onMeleJeeoeÛeener
MesJeš Pee}e. ogmeNÙee ceneÙegæeveblej peieeÛÙee vekeâeMeeÛeer DeeefCe efJeefJeOe jepeJešeRÛeer HesâjjÛevee Pee}er. keâener ef"keâeCeer }eskeâebvee nJÙee lÙee jepeJešer
DeeuÙee. keâener ef"keâeCeer }eskeâefJejesOeer jepeJešer DeeuÙee. Ùee meJeeËÛeer Øeefleef›eâÙee JewÙeefkeälekeâ jepekeâerÙe onMeleJeeoeÛÙee ÛeUJeUerle nesTve 1960
heemetve Deeblejje°^erÙe heeleUerJej onMeleJeeÅeebÛÙee keâejJeeÙee meg¤ PeeuÙee. Ùee keâejJeeÙeeble meeceer} Deme}suÙee he@}sefmšveer cegkeäleer mebIešvesÛÙee Debleie&le
Deme}s}er y}@keâ mehšWyej mebIešvee Demees, Fše}erleer} js[efyeÇies[ Demees, efkebâJee peheeveÛeer js[ Deeceea, Ùee Fbi}b[eleer} DeeÙeefjMe efjheefy}keâve Deeceea,
efkebâJee yesoj cesve ne@Heâ mebIešvee Demees. Fš}er-mhesve-øeWâÛe meerceejs<esle keâeÙe&jle Deme}s}er mebIešvee Demees. Jee he@}sefmšveer cegkeäleer }eskeâefØeÙe DeeIee[er!
Ùee peieYejÛÙee onMeleJeeoer mebIešvee, efJeMes<ele: heerS}Dees Ùee keâ[JÙee ieše}e, lemesÛe onMeleJeeÅeebÛee ieg¤ ceefjies}e keâe}exme Ùee}e heeef"byee
osCeeje ef}efyeÙeeÛee ie[eHeâer Demees. Ùee meJeeËÛÙee keâejJeeÙee heeefnuÙee keâer Deeblejje°^erÙe onMeleJeeoeÛee pees Ûesnje DeeheuÙeemeceesj mhe° neslees lÙeeletve
Deveskeâ iegbleeiegbleerÛes ØeMve efvecee&Ce efvecee&Ce nesleevee efomeleele. 60 les 90 Ùee leerve oMekeâeble Jej veceto kesâ}suÙee efJeefJeOe mebIešvee GoÙeeme DeeuÙee.
ÙeLeekeâeU cees[tvener iesuÙee. lÙeebÛeer peeiee veblej DevÙe veeJes OeejCe kesâ}suÙee mebIešveebveer Iesle}er. lÙeele He@âefmemš efJeÛeejebvee ØeeOeevÙe osCeeNÙee [eJÙee
meecÙeJeeoer efJeÛeejebÛeer hee"jeKeCe keâjCeeNÙee peMee Deensle, leMee Oeeefce&keâ keâójheCeeJej DeeOeej}suÙeener mebIešveener Deensle. lÙeeÛes Skeâ šeskeâ
FjeCeÛÙee KeescesveerÛes Demeles, ogmejs šeskeâ }eosveÛÙee veeJeeJej veeWo}s peeles. jepekeâerÙe onMeleJeeoer mebIešveeble KeNÙee DeLee&ves peeieeflekeâ Øeefle‰e DeeefCe
mebÙegkeäle je°^mebIeeÛeer ceevÙelee efceUJe}er leer Ùeemej DejeHeâleÛÙee ‘he@}sefmšveer cegkeäleer mebIešves’ves. Deeblejje°^erÙe onMeleJeeoeÛÙee heeMJe&YetceerJejÛe ceOÙe-hetJe&
DeeefCe DeeefMeÙee efJeMes<ele: efnbogmLeeveele jepekeâerÙe Gefö°ebmeesyele Oeeefce&keâ Gefö°ebÛeer hetle&lee keâjCÙeemee"erner onMeleJeeoer mebIešvee efvecee&Ce PeeuÙee
DeeefCe lÙeebveer efnbogmLeeveÛÙee SketâCeÛe JÙeJemLes}e neojs osCÙeeÛes keâece Ûee}efJe}s Deens. Dee@hejsMeve yuÙet mšejveblej hebpeeyeele GoÙeeme Dee}s}e
efMeKeermleer onMeleJeeo : lÙeeÛee Gõskeâ Deepe }eshe heeJe}s}e efomele Deme}e, lejer 31ntve DeefOekeâ onMeleJeeoer iešeble lÙeeÛes efJeYeepeve nesTve,
DeeheeheuÙee hejerves ns ieš DeeheuÙee osMeele keâeÙe&jle Deensle. DeefKe} YeejleerÙe MeerKe efJeÅeeLeea cenemebIe, Kee}mee keâceeb[es Heâesme&, yeyyej Kee}mee,
efYebõveJee}s šeÙeiej Heâesme& ÙeebÛÙee keâejJeeÙeebvee DeeUe Iee}CÙeeme keWâõ DeeefCe jepÙe mejkeâejebvee ÙeMe Ùesleevee efomele Deme}s lejer efMeKeermleer onMeleJeeo
mebhe}e Demes cnCeCes Oee[meeÛes nesF&}. efMeKeermleer onMeleJeeo keâeefMcejer - Deemeeceer onMeleJeeo Ùeele}s DeÂMÙe $e+CeevegyebOe }he}s}s Deepe lejer
efomele veenerle. keâe}ÛÙee Fbef[Ùeve SDej}eFvme DeeÙemeerDeeÙe 184ÛÙee DehenjCeeceeies Heâej Kees}ele peeTve efJeÛeej kesâ}e lej ne $e+CeevegyebOeÛe
DeÂMÙe mJe¤heele keâeÙe&jle neslee Demesner efometve ÙesF&}. keâeefMcejer onMeleJeeoe}e 1947 mee}eheemetve heeefkeâmleeveves meJe& leNnsÛes yeU hegjefJe}s.
47 mee}er heeefkeâmleeveves keâeMceerjJej Dee›eâceCe kesâuÙeeveblej keâeMceerjÛeerner HeâeUCeer nesTve lÙeeÛes oesve Yeeie Pee}s. keâeMceerj Keesjs, peccet, }[eKe
efnbogmLeeveele keâe}eblejeves efJe}erve Pee}s. GJe&efjle Yeeie heeefkeâmleeveÛÙee leeyÙeele jeefn}e. lÙee}e heerDeeskesâ cnCepes heekeâJÙeehle keâeMceerj cnCeleele.
peccet-keâeMceerj DeeheuÙee mebIejepÙeeleer} Skeâ jepÙe yeve}s. keâeMceerjceOÙes yengmebKÙeekeâ cegm}erce meceepe DemeuÙeeves, lemesÛe efnbogmLeeveÛeer HeâeUCeer
Oeeefce&keâ leòJeebJej PeeuÙeeÛes efveefceòe keâ¤ve peccet-keâeMceerj ne meJe& Yeeie heeefkeâmleeveele meeceer} keâjCÙeeÛee [eJe 1947 mee}eheemetve heeefkeâmleeveves
jÛe}e Deens. Ùeemee"er heeefkeâmleeveele meeJe&cele DeeIee[er mLeeheve keâjCÙeele ÙesTve, keâeefMcejele heeefkeâmleeveves onMeleJeeoer keâejJeeÙee DeeheuÙee
vesle=lJeeKee}er meg¤ kesâuÙee. J.K.N.L.I. Ùee onMeleJeeoer mebIešvesheemetve De} Heâlesn veeJeeÛÙee mebIešvesheÙeËle Deepe keâeefMcejele 40 ntve DeefOekeâ
onMeleJeeoer ieš keâeÙe&jle Deensle. DeÙetye Keeve, Ùee¢ee Keeve, efPeÙee G} nkeâ ÙeebÛeer jepeJeš Demees, yesvePeerj Yegòees ÙeebÛeer jepeJeš Demees, veJeePe
MejerHeâveblejÛeer cegMe&jHeâ ÙeebÛeer jepeJeš Demees, heeefkeâmleeveves efMeKeermleer onMeleJeeÅeebheemetve keâeefMcejer onMeleJeeÅeebheÙeËle meJeeËveeÛe ØeefMe#eCe Je Mem$es
362
DeeefCe hewmee hegjefJe}e Deens. Deelee Ùee keâeceemee"er heeefkeâmleeveÛÙee ceoleer}e DeHeâieeCeeleer} leeef}yeeveÛeer jepeJešner meesyele DeensÛe. DeeÙe.meer.DeeÙe.
- 184Ûes DehenjCe keâjCeejs DehenjCekeâlex MesJešer heekeâÛÙee DeeßeÙee}e ies}s. heeefkeâmleevevesÛe lÙeebvee Øeeslmeenve efo}s DeeefCe les heeefkeâmleeveerner
nesles. meJe& hegjeJee efceUeuÙeeveblej hebleØeOeeve Deš}efyenejer JeepehesÙeer Ùeebveer peieeleer} ØecegKe je°^s, mebÙegkeäle je°^ mebIešvee Je efJeMes<ele: Decesefjkeâe
Ùeebveer heeefkeâmleeve}e onMeleJeeoer je°^ Ieesef<ele keâjeJes cnCetve Dee«en Oej}e Deens. JeepehesÙeeRÛÙee Ùee DeeJeenvee}e peieeleuÙee ye}Jeeve je°^ebveer,
lemesÛe eflemeNÙee peieeleuÙee je°^ebveermegæe Øeeflemeeo efo}s}e veener. DecesefjkesâefJe<eÙeer lej yees}eÙe}eÛe vekeâes. oesve oMekeâebntve DeefOekeâ keâeU Decesefjkeâe
heeefkeâmleeveÛÙee DevegveÙeele iegble}er Deens. leer heeefkeâmleeveeleer} Deehe}e }<keâjer leU Meeyetle "sJetve DeeefMeÙeeleer} efnbogmLeeve, Ûeerve Ùee nesT
Ieele}suÙee cenemeòee ÙeebJej DebkegâMe "sJeCÙeemee"er nJeer Deens. Decesefjkesâ}e Deme}s}s jefMeÙeve cenemeòesÛes DeeJneve jefMeÙeeÛes efJeYeepeve nesTve mebheg°ele
DeeuÙeeveblej - Decesefjkesâves efnbogmLeeve DeeefCe Ûeerve ÙeebÛeer Oeemleer Iesle}s}er Deens. Keef}mleeveer onMeleJeeoeheemetve keâeefMcejer onMeleJeeoeheÙeËle
mebIešveebÛÙee keâejJeeÙeebveer 1980 mee}eheemetve efnbœe, G«e, ¤he OeejCe kesâ}s. lÙee meJeeËÛeer hee"jeKeCe heeefMÛeceelÙe je°^ebleer} Decesefjkeâe, pece&veer,
ke@âve[e, efyeÇšve FlÙeeoer osMeebveer ØelÙe#e - DeØelÙe#ejerlÙee kesâ}er. ›etâj Deeflejskeâer onMeleJeeÅeebvee JesUesJesUer DeeßeÙe osTve, Mem$eem$e DeeefCe DeeefLe&keâ
meeneÙÙe osTve efnbogmLeeveÛeer keâeW[er keâjCÙeeÛes [eJe jÛe}s. Ùee meeceüepÙekeâeb#eer efJekeâefmele osMeebvee efnbogmLeeve Deehe}er Jemeenle JneJee, ceeb[ef}keâ
JneJee Demes Jeešles. KegveeÛes DeeefCe YeÙebkeâj iegv¢eeÛes Deejeshe pÙeebÛÙeeJej Deensle, Demes onMeleJeeoer Ùee veceto kesâ}suÙee osMeeletve GpeU ceeLÙeeves
efHeâjleensle. lÙeebÛÙeeJej efnbogmLeeveele Keš}s Yej}s}s Deensle. Ùee DeejesheeRvee leeyÙeele osCÙeeÛeer ceeieCeer JesUesJesUer efnbogmLeeveer mejkeâejs keâ¤vener ns
osMe Ùee YeÙebkeâj DeejesheeRvee efnbogmLeeveÛÙee leeyÙeele osle veenerle. ner heeefMÛeceelÙe je°^s DeÂMÙejerlÙee efnbogmLeeveMeer Jewj Oe¤ve Deensle. lÙeecegUsÛe
‘heeefkeâmleeve ns onMeleJeeoer je°^ Deens’ Demes Ieesef<ele keâjCÙeeÛÙee Dee«eneÛes hebleØeOeeve JeepehesÙeer ÙeebÛes DeeJeenve Ùee je°^ebveer Skeâe DeLeea lešmLelee
Oe¤ve efPe[keâej}s Deens. Yeepehe DeeefCe lÙeeÛÙee efce$ehe#eebÛes mejkeâej meòesJej DeeuÙeeheemetve, hejje°^veerleer mebefoiOe DeeefCe Oejmees[erÛeer jeefn}er.
keâejieer}ÛÙee }{eF&ÛÙee heeMJe&YetceerJejÛe efnbogmLeeveÛÙee mebj#eCeceb$Ùeebveer ÛeerveefJe<eÙeer vekeâes les Godieej keâe{tve Ûeervener efnbogmLeeveÛee Me$etÛe Deens, Demes
cnCetve Ûeerve-efnbogmLeeveÛes megOeejle Deme}s}s mebyebOe efyeIe[Jetve Iesle}s. lemee Ûeerve Deehe}e efce$ener KeNÙee DeLee&ves keâOeerÛe veJnlee. heeefkeâmleeve lej
ne[JewNÙeeÛÙee Yetefcekesâle Deens. DeeheCe DeCegmHeâesš keâ¤ve DeCJem$emeppe PeeuÙeeÛes oeKeefJe}s keâer lÙeehee"eshee" heeefkeâmleevener DeCegmHeâesš keâ¤ve,
DeeheuÙee}e DeeJneve osCÙeeÛÙee jebiesle GYee jenlees. Ûeerve}e ogKeeJeCÙeeceeies mebj#eCeceb$ÙeebÛeer Je=Lee DeškeâU nesleer keâer, lÙeecegUs Decesefjkeâe efnbogmLeeveMeer
oesmleerÛee nele ceveeheemetve heg{s keâjer}, heCe Demes Ie[}s veener. DeeÙe.meer.DeeÙe. 184 efJeceeveeÛÙee DehenjCeeÛÙee ojcÙeeve DecesefjkesâÛee
efnbogmLeeveefJe<eÙeerÛee Âef°keâesvener mhe° Pee}e. peJeUheeme heeefMÛeceelÙe je°^b DeeheuÙee osMeeÛÙee efJejesOeeleÛe Yetefcekeâe Iesleevee efomeleensle.
Deeblejje°^erÙe onMeleJeeÅeebÛÙee DeepeJejÛÙee keâejJeeÙee heenlee mebhetCe& peie mebIeefšle nesTve lÙeeefJe®æ GYes jeefnuÙeeÛes efÛe$e DeepeJej
lejer heg{s Dee}s veener. lÙeeÛes ØecegKe keâejCe ns jeefn}s keâer, meòeemheOexÛeer Ûegjme efJekeâefmele osMeeble keâeÙece jeefn}er. keâve&} ie[eHeâer Ùeemej
DejeHeâleÛÙee heerS}Dees}e ceole keâjlees les Decesefjkeâe DeeefCe heeefMÛeceelÙe je°^ebvee onMele Iee}CÙeemee"er, DejeHeâleyeö} JeepehesÙeer mejkeâejÛÙeener
ceveele meewneoe&ÛeerÛe YeeJevee Demeles. keâOeerlejer MeerKe onMeleJeeÅeebÛee DevegveÙe keâeB«esmeves kesâ}s}e Demelees, keâOeer DevÙe he#eebveerner DevegveÙe
kesâ}s}e Demelees. Lees[keäÙeele peieeleer} keâeÙe&jle DemeCeeNÙee efJeefJeOe onMeleJeeoer iešebvee heeef"byee osCes, ve osCes ØelÙeskeâ je°^eÛÙee meòeekeâeb#eer
cele}yeeJej DeJe}byetve Demeles. Decesefjkeâe pÙee Gefö°emee"er efnbogmLeeve}e ceole ve keâjlee heeefkeâmleeve}e ceole keâjles, heeefkeâmleeveÛÙee heg{ekeâejeves
efnbogmLeeveele onMeleJeeoer keâejJeeÙee Ie[efJeuÙee peeleele ÙeeceeieÛes cele}ye JeepehesÙeer mejkeâej Deepener DeesUKele veenerle DeeefCe cnCetveÛe GYÙee
peieeves Skeâ$e ÙesTve onMeleJeeoeÛee cegkeâeye}e keâjeJee ns les Yeeye[sheCeeves peiee}e meebieleensle. ne Yeeye[sheCee jesceBefškeâÛe veJns keâeÙe? mebhetCe&
peie DeeefCe peieele}s osMe Skeâ$e ÙesTve onMeleJeeoeÛee cegkeâeye}e keâjCeejÛe veenerle. Ùee onMeleJeeoer keâejJeeÙee keâener osMeebÛÙee heLÙeeJej
Demeleele. keâener osMeebÛÙee vemeleele. Ùeele}e Heâjkeâ keâUCes ceglmeöerheCeeefMeJeeÙe MekeäÙe vemeles. 1960 veblejÛÙee heerSueDees DeeefCe Ùegjesheeleer}
pene} onMeleJeeoer ieš ÙeebÛÙee Ùegjesheeleer} efveIe=&Ce keâejJeeÙeebÛee Fefleneme heeefn}e lej pes hejmhejefJejesOeer Demeleele. lÙeebÛÙeele meenÛeÙe& DeeefCe
osJeeCeIesJeeCener nesles. les meceeve Gefö°emee"er Skeâ$ener Ùesleele. DejyeebÛee heeef"byee Deme}s}er PLO DeeefCe FjeCÙeebÛeer cegppeenero ÙeebÛes meKÙe nesT
Mekeâles. lemesÛe Fš}erleer} js[ efyeÇies[ DeeefCe pece&veerleer} yesojce@vene@Heâ DeeefCe peheeveÛeer js[ Deeceea SkeâceskeâebÛÙee mebhekeâe&le Dee}s}er Demeleele.
FœeeÙe}Ûee yeWpeeefceve vesleevÙeent Ùee veslÙeeves ef}efn}suÙee 'Terrorism how west can win' Ùee hegmlekeâele efJemeeJÙee MelekeâeleuÙee GòejeOee&leer}
Deeblejje°^erÙe onMeleJeeoer mebIešveebÛÙee keâejJeeÙeebÛee hejeceMe& IesTve GpeJeer je°^s DeeefCe Decesefjkeâe ÙeebÛÙeeØeceeCes meecÙeJeeoer je°^s DeeefCe Fm}eefcekeâ
Dejye pene}Jeeo ÙeebÛes meešs}esšsner Deeblejje°^erÙe onMeleJeeoe}e keâmes KeleheeCeer Iee}les les efJeefole kesâ}s Deens. Ùee Deefve° Ùegleerves SkesâkeâeUer
onMeleJeeoe}e mewæeefvlekeâ ØesjCee efo}er DeeefCe DeeefLe&keâ-Mem$eem$eerÙe hee"yeU osTve GÛÛe OÙesÙeeÛeer leLeekeâefLele mebkeâuheveener yene} kesâ}er Deens.
Yeeb[Je}er }eskeâMeener jepÙeeefJe®æ, meeceüepÙeMeener jepÙeeefJe®æ, JemeenleJeeoeefJe®æ Ùee Ùegleerves }{CÙeeme hee"yeU pemes efo}s lemesÛe Ùee Yeeb[Je}er }eskeâMeener
GpeJÙee ieševes meesefJnSle DeeefCe lÙeebÛÙee efce$eebefJe®æ }{CeeNÙee GpeJÙee onMeleJeeoer iešemener Øeeslmeenve efouÙeeÛes hegmlekeâele cnš}s Deens. jefMeÙee Deepe
keâesmeU}e ns pejer Kejs Deme}s lejer SkesâkeâeUer meesefJnÙele jefMeÙeeves Gòej keâesefjÙee, ceOÙe-hetJexleer} ef}efyeÙee, FjeCe, meerefjÙee, oef#eCe peheeve FlÙeeoer
osMeebvee onMeleJeeoemee"er Gòespevener efo}s. ns meJe& meboYe& heeefn}s lej onMeleJeeoeefJe®æ YeefJe<Ùeele peie Skeâ$e ÙesTve }{s} Ùee cnCeCÙeele keâenerÛe
leLÙe Gjle veener. Ùee heeMJe&YetceerJej hebleØeOeeve JeepehesÙeeRveer onMeleJeeoeefJe®æ }{CÙeeme peieeleer} je°^ebvee kesâ}ss}s DeeJeenve }škesâÛe "jles.
mJele:ÛÙee osMeeleer} onMeleJeeoeefJe®æ ØelÙeskeâ osMee}e mJele:Ûe kebâyej keâmetve }{uÙeeefMeJeeÙe ielÙeblej vemeles. efnbogmLeeveeleer} onMeleJeeoeMeer
DeeheuÙee osMee}e Ske⚟eevesÛe mebIe<e& keâ¤ve lees cees[tve keâe{eJee }eies}. heCe hebleØeOeeve JeepehesÙeer Ùeebvee ns keâesCe meebies}? DeeefCe meebefiele}s
lejer lÙeebvee ns hešs} Demes veener! o
363
 keâeMceerjÛeer efn]Heâepele Deelee JeepehesÙeeRveer keâ¤ve oeKeJeeJeer!
keWâõerÙe cebef$eceb[Ueves keâeMceerjÛÙee mebhetCe& mJeeÙeòelesÛÙee hegvecee&ieCeerÛee "jeJe HesâšeUtve }eJe}e, ÙeeÛes meJe& ßesÙe efMeJemesveeØecegKe
ßeer. yeeUemeensye "ekeâjWveeÛe ÅeeJes }eie}s. Heâe®keâ Deyogu}ebÛÙee Ùee osMeefJeIeelekeâ ke=âlÙeeefJe®æ YeepeheeØeCeerle keWâõ mejkeâejele meeceer} Demetvener
efMeJemesvesves yeeUemeensyeebÛÙee vesle=lJeeKee}er DeeJeepe G"efJe}e. Heâe®keâÛes keâeefMcejeleer} osMeõesner mejkeâej leelkeâeU yejKeemle keâjeJes, DeMeer ceeieCeer
yeeUemeensyeebveer keWâõ mejkeâejkeâ[s keâjleeÛe Heâe®keâÛÙee ke=âlÙeeefJe®æ osMeYej leer›e Gõskeâ pevelesves Øekeâš kesâ}e. osMeØesceeRveer osMeYej peceeJeepeceeJeeves
Skeâ$e ÙesTve, Heâe®keâÛÙee hegleUŸeeÛes onve keâ¤ve Deehe}er Øeefleef›eâÙee veeWoJe}er. keâeMceerj}e efnbogmLeeveheemetve lees[CÙeeÛeer kegâ"}erner ke=âleer Ùee osMeeÛeer
pevelee menve keâjCÙeeÛÙee ceve:efmLeleerle Deepe veener ns Deelee lejer keWâõ mejkeâejÛÙee }#eele ÙeeÙe}e De[ÛeCe vemeeJeer.
hebleØeOeeve hejosMe oewNÙeeJej peeCÙeehetJeea mJeeÙeòelesÛÙee ÛeÛexÛeer ceeieCeer peccet-keâeMceerj efJeefOeceb[Uele ÛeefÛe&}er peeCeej DemeuÙeeÛes hebleØeOeeveebvee
Yesštve Heâe®keâveer megÛeefJe}s nesles. DeMeer ÛeÛee& keâjCesner Deefve° Deens. lÙeecegUs DeØelÙe#ejerlÙee keâeefMcejeleer} HegâšerjleeJeeoer MekeäleeRvee Øeeslmeenve
efceUles ns "eTkeâ Demetvener JeepehesÙeer Heâe®keâ Deyogu}ebvee DeeJe¤ Mekeâ}s veenerle.
[esUs efceÛeefceÛÙee ÛesnNÙeeves iees[ efmcele Je Heâe®keâ Deyogu}ebMeer nmleeboes}ve keâ¤veÛe hebleØeOeeve hejosMe oewNÙeeJej ies}.s hejle}s lesJne Heâe®keâveer DeeheuÙee
mJeeÙeòelesÛÙee ceeieCeerÛee hegjevee Meewkeâ hegje keâ¤ve Iesle}e neslee. keâeMceerj efJeefOeceb[UeÉejs ÛeÛee& veJns lej Ûekeäkeâ "jeJeÛe heeme keâ¤ve Iesle}e neslee. hejleerÛÙee
ØeJeemeele efJeceeveeleÛe he$ekeâej heefj<eo IesTve lÙeeJej hebleØeOeeveebveer Øeefleef›eâÙee JÙekeäle kesâ}er keâer, Heâe®keâÛeer mJeeÙeòelesÛeer ceeieCeer Iešveeyee¢e veener. Heâe®keâvee
Deme}er keä}erve efÛeš osTve hebleØeOeeveebveer keâeÙe meeOe}s? keâeMceerj efJeefOeceb[UeÛÙee Ùee "jeJeeJej keWâõerÙe ie=nceb$eer, keâeÙeosceb$eer, mebj#eCeceb$eer, meJeeËveerÛe
efkeâceeve DeLee&ves keâe nesF&vee hejmhejebvee Men-keâešMen osle Øeefleef›eâÙee efouÙee. mebj#eCeceb$eer lej Heâe®keâ Deyogu}ebmeesyele leeceerUvee[tle Skeâe heefj<eos}ener
nmeleKesUle ies}s. ÙeehetJeeaÛÙee mejkeâejebveer keWâõ-jepÙemebyebOeele jepÙeebÛÙee Deefmcelee efÛej[CÙeeÛes heehe kesâ}s. lÙeecegUs meòesÛes efJekeWâõerkeâjCe nesT Mekeâ}s
veener. cnCetve Øeebeflekeâ he#e ÛeUJeUeRvee DeYeÙe osCÙeeÛeer Yetefcekeâe YeepeheeÛeer Demes}; hejbleg lÙeemee"er HegâšerjleeJeeoer MekeäleeRyejesyej meešs}esšs keâjCes efkeâleer
megmebiele mecepeeJes? DeeÙemeer 184 Ùee Fbef[Ùeve SDej}eFvmeÛÙee efJeceeveeÛÙee DehenjCeeheemetve je°^erÙe, Deeblejje°^erÙe heeleUerJejer} onMeleJeeo efveheštve
keâe{CÙeeÛeer Yee<ee keâjCeejs YeepeheØeCeerle mejkeâej DeeefCe lÙeebÛes heg{ejer ÙeebÛes JeeieCes, Ùee ØeMveeJej ogšhheerheCeeÛes Deens. keâeMceerj Demees Jee DevÙe kegâ"}sner
jepÙe, osMeeÛÙee efJeIešvee}ener lÙeebÛes jepekeâejCe Deeceb$eCe osle Demes} lej lÙeeefJe®æ De[JeeCeer, JeepehesÙeer Ùeebveer GYes jeefn}s heeefnpes.
keâeMceerjÛÙee mJeeÙeòelesÛÙee ceeieCeerÛes KetU DeepeÛes veener. efleÛÙee hegvecee&ieCeerÛes KetU hetJeeaÛes Deens. Ùee ceeieCeerÛes Kejs pevekeâlJe keâeMceerjÛes
mebmLeeefvekeâ cenejepee nefjefmebnekeâ[s peeles. efnbogmLeeveMeer meeefce}erkeâjCeeÛee keâjej keâjleevee lÙeevesÛe ner lepeefJepe keâ¤ve Iesle}er. efnbogmLeeve-heeefkeâmleeve DeMeer
DeeheuÙee osMeeÛeer HeâeUCeer keâ¤ve efyeÇefšMeebveer DeeheuÙeeÛe mJeeleb$ÙeeÛeer Yeerkeâ DeeheuÙee heojele šekeâ}er. HegâšerjlesÛeer efyepes jesJetve osMe DeKebef[le Demeleevee
562 mebmLeeves nesleer. lÙeeleer} yengmebKÙe efnbogmLeeveele meeceer} Pee}er, GJe&efjle heeefkeâmleeveele ies}er. nwojeyeeoÛÙee efvepeeceeves, pegveeie[ÛÙee mebmLeeefvekeâeves,
keâeMceerjÛÙee nefjefmebneves efnbogmLeeveele meeceer} nesCÙeeme KeUKeU kesâ}er. Ùee leervehewkeâer nwojeyeeo, pegveeie[ÛÙee mebmLeeveebefJe®æ keWâõ mejkeâej}e }<keâjer
DeeefCe heesef}meer keâejJeeF& keâ¤veÛe lÙeebÛee efJejesOe cees[tve keâe{eJee }eie}e. nefjefmebne}e cee$e Ùeeyeeyele {er} efo}er ies}er. nefjefmebneÛes hetJe&pe keâeMceerjÛes
cenejepee keâmes Pee}s, ÙeeÛes JeCe&ve Ùee }sKeeÛÙee DeKesjerme ceer kesâ}s Deens. lÙeeÛee meboYe& ceOÙesÛe osCes cegöece šeU}s Deens. 1846 heemetve keâeMceerj
KeesNÙeele nefjefmebneÛÙee [esiejeMeenerÛee Debce} meg¤ Pee}e. lees 47 heÙeËle efškeâ}e. DeeheuÙee keâejYeejemee"er Ùee keâe}Keb[ele 28 efoJeeCe vesce}s ies}s.
efoJeeCeheo cnCepes peJeUheeme hebleØeOeeveheo. nefjefmebneÛee cegKÙe efoJeeCe keâekeâ ne efnbogmLeeveÛÙee efJejesOeer DeeefCe heeefkeâmleeve}e Devegketâ} efyeÇefšMeOeee|peCee
ceeCetme neslee. lÙeeves DeeheuÙee keâejkeâeroeale jepesMeenerle jepes DeeheuÙee Øepeepeveebvee ÚU DeeefCe efheUJeCetkeâ keâjleele, leer meJe& heæleer keâeefMcejele jeyeefJe}er
nesleer. keâeMceerj Ieešerle yengmebKÙe Deme}suÙee cegm}erce peveles}e lÙeeves DeveefvJele ÚU}s. lÙeecegUs nefjefmebneefJe®æ ner pevelee keâeÙece
jeefn}er. MesKe Deyogu}ebÛÙee vesle=lJeeKee}er leer mJeeleb$ÙeeÛÙee Deeboes}veelener Dees{}er ies}er DeeefCe mebmLeeefvekeâ jepeJešerÛÙee DelÙeeÛeejeefJe®æ
GYeer jeefn}er. efnbogmLeeveele meeceer} Pee}es lej keâeefMcejer pevelesÛÙee ceeveefmekeâlescegUs MesKe Deyogu}ebÛÙee neleele meòee peeF&},DeMeer Yeerleer
keâekeâves nefjefmebneÛÙee ceveele Ieele}er. keâeMceerjÛes jsefme[Wš efJeuøesâ[ Jesye ÙeebÛÙeeceeHe&âle keâekeâves Jne@FmejeÙe}e efnbogmLeeveele meeceer} nesCÙeeÛee
cevemegyee keâUefJe}e neslee. Jesyeves Jne@FmejeÙeÛee meefÛeJe S}. «eerHeâve Ùee}e keâUefJe}s nesles keâer, keWâõ mejkeâejÛes keâeMceerjÛÙee Øeleer efJeÉs<ehetCe&
OeesjCe Demes}. DeeheuÙee efyeÇefšMe meòesÛee Debce} keâe{tve IesleuÙeeveblej cenejepee DeeheuÙee keâeMceerj}e mJeleb$e "sJet FefÛÚleele. efyeÇefšMe keâceeb[jÛes
Keemeieer meefÛeJe pes heg{s heeefkeâmleeveer }<keâjeÛes GÛÛe DeefOekeâejer Pee}s les cespej pevej} Meenero cegncceo Ùeebveer ef}efn}suÙee ‘ef[Peemšjmed
šdJeerF}eFš’ hegmlekeâelener jeceÛebõ keâekeâ ÙeeÛeer ØeMebmee kesâ}er Deens. keâekeâÛÙee meuuÙeecegUsÛe cenejepee nefjefmebn 1946 les 1947 Ùee
keâeUele efpeveebÛÙee peeUŸeele De[ketâve he[}e neslee. DeKesj cenejepeeves keâekeâÛee meu}e ceeve}e veener. keâejCe keâeMceerj efmJelPe}Ë[meejKes
mJeleb$e jepÙe keâjCÙeeÛeer lÙeebÛeer FÛÚe nesleer. nefjefmebneÛee cegKÙe efJejesOe MesKe Deyogu}e DeeefCe lÙeebÛÙee Deieesoj cegm}erce keâe@vHeâjvme DeeefCe
efleÛesÛe veblej veeceeblej ve@Meve} keâe@vHeâjvme Pee}s efle}e neslee. keâeB«esme he#eeÛes DeeefCe vesn¤bÛes $e+CeevegyebOe Deehe}s F&efhmele meeOÙe ke⤠osCeej
veenerle, Ùee meJe& YeerleerletveÛe 14 Dee@iemš 1947 jespeer nefjefmebneves heeefkeâmleeve mejkeâejMeer ‘mšB[efmš} he@keâj’ (pewmes Les efmLeleer keâjej) kesâ}e
neslee. 15 Dee@iemš 1947 heemetve 27 Dee@keäšesyej 1947 heÙeËle peccet-keâeMceerj mebmLeeve mJeleb$eÛe jeefn}s. 12 Dee@keäšesyej jespeer lej
mebmLeeveeÛes GheefoJeeCe jeÙeyeneotj ye$ee Ùeebveer JekeäleJÙe kesâ}s nesles keâer, Deecner efnbogmLeeve-heeefkeâmleeve oesIeebMeerner cew$eerhetCe& mebyebOe "sJet FefÛÚlees.
DeeceÛeer efnbogmLeeve-heeefkeâmleeve Ùeeleer} kegâ"uÙeener osMeele meeceer} nesCÙeeÛeer FÛÚe veener. cenejepee keâeMceerj}e hetJexkeâ[er} efmJelPe}Ë[ yeveJet
364
FefÛÚle neslee. Demes je°^ pes efye}ketâ} lešmLe jener}. heÙe&šveeÛee pees cegKÙe JÙeJemeeÙe lees Deecner keâjle jent. efnbogmLeeve, heeefkeâmleeve, efleyesš,
jefMeÙee, DeHeâieeefCemleeve, efmekeäÙeebie DeeefCe Ûeerve ÙeebÛÙee meercee keâeMceerjYeesJeleer Deensle. Deecne}e je°^mebIeeÛes mebj#eCe Demes}. efmJelPe}Ë[Ûes
mJehve DeKesjerme heeefkeâmleeveÛÙee keâeMceerjJejer} }<keâjer Dee›eâceCeeves cenejepee}e mees[eJes }eie}s Je efnbogmLeeveele Deieeflekeâ nesTve meeceer} JneJes
}eie}s. ÙeeDeieesoj ÙeeÛeer meefJemlej ÛeÛee& DeeheCe kesâ}s}er DeensÛe. heeefkeâmleeveÛÙee keâeMceerjJejer} }<keâjer Dee›eâceCeeves nefjefmebn ieYe&ieUerle Pee}e.
lÙeeves ceeIeej Iesle}er. MesKe Deyogu}ebÛÙee vesle=lJeeKee}er efnbogmLeeveer mewvÙe keâeMceerjÛÙee ceoleer}e ÙesF&heÙeËle heeefkeâmleeveer }<keâjeefJe®æ keâeefMcejer
pevelee }{}er. lÙee pevelesÛÙee FÛÚsvegmeejÛe Ùee meJe& Ie[ecees[erveblej MesKe Deyogu}ebÛÙee ve@Meve} keâe@vHeâjvmeÛes mejkeâej keâeefMcejele meòee¤{
Pee}s. MesKe Deyogu}e keâeMceerjÛes heefn}s hebleØeOeeve Pee}s DeeefCe cenejepeebÛes JebMepe efjpeWš Pee}s.
1950 ceOÙes efnbogmLeeve mejkeâejves DebMekeâe}erve DeeefCe meb›eâceCekeâe}erve ØeeJeOeeveeheesšer 370Jes keâ}ce }eiet keâ¤ve keâeMceerj}e efJeMes<e opee& efo}e
Je keâeMceerj efnbogmLeeveer jepÙemebIeeÛÙee DeKelÙeejerle DeeCe}s ies}s. jepÙeeÛÙee mebyebOeeefJe<eÙeer 370 keâ}ceeleer} ‘Ke’ÛÙee GheDevegÛÚsoeØeceeCes mhe° kesâ}s
nesles keâer, jepÙe mejkeâej cnCepes 5 ceeÛe& 1948 jespeer peccet-keâeMceerjÛÙee cenejepeeves meeefce}erkeâjCeeÛeer kesâ}s}er Iees<eCee. je°^heleeRveer mebmLeeefvekeâeÛÙee
mebmLeevee}e jepÙeeÛee opee& efo}e. nUtnUt Ùee mhe°erkeâjCeeÛee DeLe& keâe}hejlJes yeo}}e ies}e. 12 petve 1952 jespeer jepÙeeÛÙee Iešves}e efJejesOe
nesTve cenejepeeÛÙee MeemeveeÛÙee peeieer efJeOeevemeYee efvecee&Ce keâjCÙeele Dee}er. meoj S efjÙeemele vesceCÙeeÛeer meesÙe kesâ}er ies}er. 19 veesJnWyej 1952
jespeer ÙegJejepe keâjCeefmebn efjpeWšSsJepeer meoj S efjÙeemele yeve}s. 1964 mee}er efnbogmLeeveÛÙee je°^heleeRveer meoj S efjÙeemeleÛÙee peeieer jepÙehee}
efveÙegkeäleer megÛeefJe}er. 10 SefØe} 1964 jespeer 6Jeer Iešvee og®mleer keâ¤ve ner efveÙegkeäleer mJeerkeâej}er ies}er DeeefCe lesJneheemetve keâeMceerjÛee meoj
S efjÙeemele jepÙehee} Pee}e Je hebleØeOeeve Ùee}e cegKÙeceb$eer mecepe}s peeT }eie}s. 370JÙee keâ}ceeØeceeCes efnbogmLeeveele keâeMceerjÛes Pee}s}s
efJe}erveerkeâjCe Ùeeme keâeÙeosMeerj ¤he Dee}s. lÙee efJe}erveerkeâjCeeÛÙee keâjejeletveÛe peccet-keâeMceerj jepÙeeÛeer mJeleb$e Iešvee DeefmlelJeele Dee}er nesleer.
leer mebIejepÙeeÛÙee Iešves}e hetjkeâ DemeuÙeeves je°^heleeRÛes yebOeve jepÙeeves ceevÙe kesâ}s nesles. jepÙeheeleUerJejer} Iešvee meefceleerÛes keâecekeâepe 31
Dee@keäšesyej 1951 jespeer meg¤ Pee}s. ieg}ece cencceo meeefokeâ efleÛes DeOÙe#e nesles DeeefCe 75 DevÙe meomÙe Ùee meefceleerle nesles. 17 veesJnWyej
1956 jespeer jepÙeIešvee efveefce&leerÛes keâece hetCe& Pee}s DeeefCe leer yejKeemle Pee}er. ØeMve FLes Demee he[lees keâer, ne meJe& Øekeâej efnbogmLeeve mejkeâejves
keâe nesT efo}e? Ùee meJe& heefjefmLeleervesÛe keâeMceerj mecemÙes}e pevce efo}e. leer mecemÙee Deepe Yemceemegj yevetve GYÙee osMee}e ÚUles Deens. IešvesÛÙee
keâeMceerjefJe<eÙekeâ lejlegoervegmeej keâeMceerjÛee keâejYeej keâeÙe&heeef}keâe DeeefCe mebmeosÛÙee DeKelÙeejerle Dee}e. Deieesoj efceUe}ss}s efvejbkegâMe mJeeleb$Ùe
efnjeJetve IesleuÙeeÛeer YeeJevee, MesKe Deyogu}ebÛeer Pee}er Je lÙeebveer keWâõeletve HegâšCÙeeÛeer Yee<ee kesâ}er. efjpeWš keâjCeefmebneÛÙee efMeHeâejMeervegmeej vesn¤bveer
Deyogu}ebÛes mejkeâej yejKeemle keâ¤ve lÙeebvee 1953 mee}er vepejkewâosle šekeâ}s. vesn¤ keâeMceerjÛÙee DeeefCe MesKe Deyogu}ebÛÙee Øeleer "ece OeesjCes
Iesle vemele. 1958 DeeefCe 64 mee}er lÙeebveer Deyogu}ebvee cegkeäle kesâ}s. 1962 mee}er keâecejepe Ùeespevesvegmeej ieg}ece cencceo Ùee}e jepeerveecee
ÅeeÙe}e }eJe}e.
SefØe} 1964 mee}er vesn¤bveer MesKe Deyogu}ebvee leg®bieeletve mees[}s nesles. keâeMceerjÛee ØeMve mees[efJeCÙeemee"er oesIeeble megmebJeeoner meg¤
Pee}e neslee. keâeMceerj mecemÙesle efnbogmLeeve-heeefkeâmleeve ns oesve he#e cenòJeeÛes Deensle. vesn¤bMeer yees}Ceer Ûee}t DemeleeveeÛe MesKe Deyogu}e DeÙetye
KeeveMeer ÛeÛee& keâjCÙeemee"er heeefkeâmleeveele ies}s. MesKe Deyogu}e heeefkeâmleeveele DemeleeveeÛe vesn¤ keâe}JeMe Pee}s. vesn¤bÛÙee cejCeeves keâeMceerj
ØeMve mees[efJeCÙeeÛeer MekeäÙeleener mebhetve ies}er. MesKe Deyogu}e Je DeÙetye Keeve ÙeebÛÙee ÛeÛexÛee meboYe& heenlee efnbogmLeeve-heekeâ ÙeebÛee cenemebIe yeveJetve
keâeMceerjÛee ØeMve mees[efJeCÙeeÛeer keâuhevee MesKe Deyogu}ebÛeer nesleer. Demee cenemebIe vesn¤bvee DeefYeØesle veJnlee, hejbleg vesn¤ Demeles lej keâoeefÛele
Deyogu}ebÛeer keâuhevee lÙeebvee DeeJe[}er Demeleer. 1947 mee}ÛÙee keâeMceerjJejer} heeefkeâmleeveer }<keâjeÛÙee Dee›eâceCeecegUs vesn¤bveer keâeMceerjÛee ØeMve
Ùegveesle vesTve keâeMceerj pevelesÛÙee meeJe&celeeÛeer Yetefcekeâener mJeerkeâej}er nesleer. Ùee YetefcekesâcegUsÛe keâeMceerj mecemÙee DeefOekeâ keâ"erCe nesTve ies}er nesleer.
MesKe Deyogu}ebÛÙee Jejer} ØeÙelveebcegUs keâeMceerj ØeMve megšCÙeeÛeer MekeäÙelee nesleer leer vesn¤bÛÙee cejCeecegUs ceeJeU}er. vesn¤bveblej keâeMceerjÛee ØeMve
mees[efJeCÙeeme hebleØeOeeve }e}yeneotj Meem$eer vesn¤bÛÙee leg}vesle ogye&} "j}s. heeefkeâmleeveJe¤ve hejleuÙeeveblej MesKe Deyogu}e keâeMceerj ØeMveeÛÙee
mees[JeCegkeâermee"er peveceleeÛÙee keâew}eÛeer ceeieCeer GIe[GIe[ ke⤠}eie}s. lÙeecegUs lesJne meòesJej Deme}s}s ieg}ece cencceo meeefokeâ ÙeebÛes mejkeâej
nleye} nesTve ÚesšŸee-cees"Ÿee ØeMveele keWâõ mejkeâejves nmle#eshe keâjCÙeeÛee Dee«en les Oe¤ }eie}s. Lees[keäÙeele les jepÙe Ûee}efJeCÙeemee"er keWâõ
mejkeâejJejÛe efYemle "sJet }eie}s.
Ùee ojcÙeeve Deehe}er yeepet ceeb[CÙeemee"er MesKe Deyogu}ebveer hejosMe oewje kesâ}e neslee. DeupesefjÙeele oewNÙeeJej Demeleevee ÛeerveÛes hebleØeOeeve
Ûeew Sve }eÙe ÙeebÛeer lÙeebveer Yesš Iesle}er. Ûeerve-efnob mg LeeveÛÙee ÙegæeveblejÛÙee heeMJe&YetceerJej ÛeerveÛÙee hebleØeOeeveebvee MesKe Deyogu}ebveer YesšCes keWâõ mejkeâej}e ®Ûe}s
veener. Ûeew Sve }eÙeves keâeMceerj ØeMve megšCÙeemee"er keâeefMcejer pevelesÛee DeelceefveCe&ÙeeÛee DeefOekeâej ØeceeCe Oej}e neslee. 8 ces 1965 jespeer, MesKe
Deyogu}ebÛÙee keâejJeeÙeebveer meb$emle nesTve keWâõ mejkeâejves lÙeebvee Deškesâle šekeâ}s. 26 ces jespeer ÙeeefJe®æ keâeMceerj pevelesves meeJe&peefvekeâ mJe¤heele Demeblees<e
Øekeâš keâjeÙe}e meg®Jeele kesâ}er. keâeMceerj ØeMve Oemeeme }eJeCÙeeÛeer Deyogu}ebÛeer kegâJele vepejsDee[ keâ¤ve lesJneheemetve keâeB«esmeves IešvesÛeer efJeefJeOe keâ}ces
keâeMceerj}e }eiet keâ¤ve MesKe Deyogu}ebÛee DeeefCe keâeefMcejer pevelesÛee Deelcemevceeve keâeÙeceÛee OegUerme efceUefJe}e. }e}yeneotj Meem$eeRÛÙee efveOeveeveblej
Fbefoje ieebOeer hebleØeOeeve PeeuÙee. 1966 mee}er lÙeebveer keâeMceerjÛee oewje keâ¤ve DeeheuÙee keâeB«esmeer jepekeâejCee}e keâeefMcejele ØemLeeefhele keâjCÙeeÛee ØeÙelve
kesâ}e. keâeB«esmeefMeJeeÙe keâeefMcejele DevÙe he#e jepekeâejCe keâ¤Ûe MekeâCeej veenerle, DeMeer oheexkeäleer keâ¤ve lÙeebveer keâeB«esmeÛeer ngketâceMeenerÛe keâeMceerjJej
}eo}er. 67 mee}er Pee}suÙee efveJe[Cegkeâeble lÙeebveer MesKe Deyogu}ebÛeer veekeâeyeboer keâ¤ve lÙeebvee Je lÙeebÛÙee he#ee}e efveJe[Cegkeâerheemetve otj "sJe}s
nesles. MesKe Deyogu}ebÛes h}sefyemeerš øebâš oesve peeieener }{Jet Mekeâ}s veener. FbefojepeeRveer lÙeeJejner yeboer DeeCe}er.
365
 ceeÛe& 1972 ceOeer} efJeOeevemeYee efveJe[Cegkeâeble ceerj keâemeerceÛÙee vesle=lJeeKee}er keâeB«esmeves keâeefMcejele Oeg[ietme Ieele}e. Ùee JesUer MesKe Deyogu}ebveer
Deehe}e heefJe$ee yeo}}e DeeefCe 1947 mee}er keâeMceerjÛes efnbogmLeeveele pes efJe}erveerkeâjCe Pee}s lÙeeme DeeJneve osCÙeeÛeer ce}e FÛÚe veener.
keâeefMcejele meeJe&cele IesCÙeeÛeer ceePeer peer ceeieCeer Deens lÙeeSsJepeer ogmeje heÙee&Ùe megÛeefJe}e ies}e lej ceer lÙeeÛee mJeerkeâej keâjerve. keâeMceerj}e
}eiet kesâ}suÙee 370JÙeee keâ}ceele megÛeefJeuÙeevegmeej keâeMceerj jepÙe DeeefCe keWâõ mejkeâej ÙeebÛes mebyebOe megÂ{ JneJesle. 1953 mee}er mebIejepÙeeÛÙee
SkeâerkeâjCeemee"er efo}s}s ÛegkeâerÛes DeeosMe ceeies Iesle}s peeJesle, MesKe Deyogu}ebÛÙee Ùee JekeäleJÙeeveblejÛe keWâõ mejkeâej DeeefCe MesKe Deyogu}ebceOÙes ÛeÛex}e
4 veesJnWyej 1974 jespeer meg®Jeele Pee}er. HesâyeÇÇgJeejer 1975 ceOÙes Fbefoje ieebOeer Je MesKe Deyogu}e ÙeebÛÙeeceOÙes keâjej Pee}e. Ùee keâjejevegmeej
MesKe Deyogu}ebveer Deehe}e keâeMceerjÛÙee hetCe& mJeeÙeòelesÛee Dee«en mees[tve efo}e. yeeheeves kesâ}suÙee keâjeje}e [eJe}tve Deepe Heâe®keâ Deyogu}ebveer
keâeMceerj efJeefOeceb[Uele mJeeÙeòelesÛee "jeJe mebcele keâ¤ve yeeheeÛeer Gj}ermegj}er hegCÙeeF&ner GOeUtve šekeâ}er. hejle 1953Ûeer hetJe&efmLeleer Heâe®keâ
Deyogu}ebvee Ùee mJeeÙeòelesÛÙee "jeJeevegmeej nJeer Deens. Heâe®keâ Deyogu}ebÛes ns Ie[ŸeeUeÛes keâešs ceeies efHeâjJeCes MebYej škeäkesâ osMeõesnerheCeeÛes mecepe}s
heeefnpes. Heâe®keâ Deyogu}ebÛeer mJeeÙeòelesÛeer ceeieCeer keWâõerÙe cebef$eceb[Ueves efnbogmLeeveer oyeeJeecegUs Deepe efPe[keâej}er Deens, hejbleg mebmeosle kegâCeer ÛeÛee&
kesâ}er lej ÛeÛexÛee ceeie& Keg}e "sJe}e Deens. keâeefMcejele yengmebKÙee cegme}ceeveebÛeer Deens. ne ›eâeÙešsefjÙee vesn¤ DeeheuÙee celeemee"er }eJele yeme}s.
les Feflenemelep%e nesles. efnbogmLeeveÛee ØeeÛeerve Fefleneme lÙeebveer DeYÙeeme}e neslee. ceie keâeMceerjÛee DeefYepeele ØeeÛeerve Fefleneme les keâmes efJemej}s?
JeepehesÙeer mejkeâejner lÙeeÛe ceeiee&ves Ûee}}s nesles. ØeeÛeerve Feflenemeele keâeMceerj keâOeer meJe&meòeemebhevve mJeleb$e jepÙe veJnles. efmekebâojeÛÙee Dee›eâceCeeJesUer
les heesjmeeÛÙee DeOeerve nesles. le#eefMe}e DeeefCe heesjKehetj GodOJemle PeeuÙeeveblej keâeMceerjÛee meebmke=âeflekeâ keWâõ cnCetve GoÙe Pee}e. MewJe, yeewæ, pewve
leòJe%eeve DeeefCe keâ}ebvee lesLes DeeßeÙe efceUe}e. Yeewieesef}keâ°Ÿee ogie&ce DeeefCe efveefJe&Ive ØeosMe DeMeer KÙeeleer keâeMceerjÛeer nesleer. lÙeecegUs cewoeveer
F}ekeäÙeeleer} $e+<eer-cegveer keâeefMcejele ÙesTve DeeheuÙee OÙeeve-efÛebleve-meeOevee keâjle. ner efJeÉeve ceb[Uer keâeMceerj}e Deehe}s keâeÙece keâeÙe&#es$e yeveJele
jeefn}er. efnbogmLeeveer meceüešebÛÙee DeOeerve keâeMceerj keâeÙeceÛe jeefn}s. ceewÙe& meeceüepÙeeÛÙee DeOeervener keâeMceerj nesles. DeMeeskeâeÛee mlebYe DeeefCe efMe}e}sKeele
ÙeeÛes hegjeJes efceUleele. ieghle meeceüepÙeeÛÙee meerceener keâeMceerj}e efYe[uÙee neslÙee. DeMeeskeâeves yeewæ Oece& mJeerkeâejuÙeeveblej keâeefMcejele yeewæ Oecee&Ûee
Øemeej Pee}e. DeMeeskeâevesÛe MewJe Oecee&Ûesner j#eCe keâeefMcejele kesâ}s. lÙeeves keâeefMcejeleer} efMeJeYetlesMJej cebefojele hetpeeDeÛee& kesâuÙeeÛes meboYe& Deensle.
lÙeevesÛe keâeefMcejele efMeJecebefojeÛeer mLeehevee kesâ}er nesleer. keâunCeÛÙee jepelejbefieCeerceOÙes ÙeeÛee Gu}sKe Deens. DekeâjeJÙee Melekeâele keâeMceerjÛÙee
n<e&osJe jepeeves ns cebefoj }gšuÙeeÛes efJemle=le JeCe&ve Ùee jepelejbefieCeerle Deens. cebefojeleer} Oeve }gšCÙeemee"er lÙeeves osJeesmheeškeâ veecekeâ DeefOekeâejer
vesce}s nesles. n<e&osJeeÛÙee kegâke=âlÙeeÛeer efveboe jepelejbefieCeerceOÙes Deens. keâunCeves cencceoeves kesâ}suÙee Dee›eâceCee}ener Meyoyeæ kesâ}s Deens. lÙeeves
n<e&osJee}e leg®<keâ (legke&â) cnš}s Deens. ns leg®<keâ c}xÛÚebhes#ee og° Demeleele, Demes keâunCeÛes cnCeCes Deens. F. me. het. meeleJÙee Melekeâele n<ee&ÛÙee
meeceüepÙeeÛee efJe}Ùe Pee}e DeeefCe efnbogmLeeveele ÚesšŸee ÚesšŸee jepÙeebÛee GoÙe Pee}e. lÙee JesUer keâeMceerj jepÙener DeefmlelJeele DemeeJes. lÙeeÛeer mJeleb$e
jepÙeJÙeJemLee DemeeJeer. efnbogmLeeveJej cegme}ceeveebÛeer Dee›eâceCes meg¤ PeeuÙeeveblej keâeyet}, kebâonej, DeHeâieeefCemleeveÛÙee MeemevekeâlÙeeËveer Dee›eâceCes
kesâ}er. n<e&osJeeÛÙee DelÙeeÛeeje}e kebâšeU}s}er efnbogmLeeveer pevelee ÙeeletveÛe Ùee MeemekeâebÛÙee DeeOeerve Pee}er DemeeJeer. Ùee pevelesÛes heg{s OeceeËlejner Pee}s.
hebpeeye, efou}erle ceesie}ebÛeer meòee mLeeheve PeeuÙeeveblej Ùee}e DeefOekeâ ieleer Dee}er. efou}erefmLele Ss<eDeejeceer ceesie}ebcegUs keâeMceerjÛee efJekeâeme Pee}e.
cenejepee jCeefpeleves Deehe}s meeceüepÙe efmLejmLeeJej kesâuÙeeveblej keâeMceerjÛesner DeeefOehelÙe lÙeeÛÙeekeâ[s Dee}s. jCeefpeleefmebneÛÙee ce=lÙetveblej les efyeÇefšMeebÛes
ceeb[ef}keâlJe helkeâjCeeNÙee }enesj ojyeejÛÙee mJeeOeerve Pee}s. heefnuÙee MeerKe Ùegæele efMeKeebÛee hejepeÙe Pee}e. lÙeebvee YejheeF&ÛÙee ¤heele Fb«epeebvee
cees"er jkeäkeâce ÅeeJeer }eie}er. leer jkeäkeâce YejeÙe}e cenejepee jCeefpeleefmebnekeâ[s veJnleer. lÙeeÛÙee vejsMe ieg}e}efmebn veeJeeÛÙee megYesoejeves leer jkeäkeâce
Yej}er Je }enesj ojyeejeÛÙee leeyÙeeletve keâeMceerj DeeheuÙee leeyÙeele Iesle}s. nefjefmebn ne keâeMceerjÛee mebmLeeefvekeâ Ùee ieg}eueefmebneÛee JebMepe nesÙe.
ne meJe& Fefleneme vesn¤ efJeme¤veÛe ies}s. keâeMceerj cegUeletve cegme}ceeveebÛes veJnsÛe. cegmeueceeveer Dee›eâceCeeveblej keâeMceerj KeesNÙeele cegmeueceeveebÛes
ØeYeglJe DeeefCe mebKÙeeyeU nUtnUt Jee{le ies}s. vesn¤ Demees Jee JeepehesÙeer, Ùee jepÙekeâlÙeeËvee ns melÙe keâmes keâUCeej? keâeMceerj ØeeÛeerve keâeUerner
efnbogmLeeveÛes DeefJeYeepÙe Debie nesles DeeefCe Deeleener Deens. lÙeeÛeer efnHeâepele vesn¤bvee keâjlee Dee}er veener, JeepehesÙeeRveer leer keâ¤ve oeKeJeeJeer.
y}@keâces} keâjCeeNÙee Heâe®keâÛÙee cegmekeäÙee DeeJeUeJÙeele.
o

366
 JeepehesÙeerpeer, heeefkeâmleeveÛeer KegceKegceer efpejJeeÛe!
efveÙeb$eCe js<esJej Pee}suÙee leCeeJe«emle heefjefmLeleer}e YeejleÛe peyeeyeoej DemeuÙeeÛee Deejeshe heeefkeâmleeveer hebleØeOeeve veJeePe MejerHeâ Ùeebveer keâ¤ve
DeeheuÙee oesieuÙee veerleerÛes hegvne ØeoMe&ve kesâ}s Deens. veJeePe MejerHeâ SJe{sÛe yees}tve Leebyele veenerle, lej Yeejleeves oesve Je<eeËhetJeea meg¤ kesâ}s}er
efÉhe#eerÙe Meeblelee Øeef›eâÙee YeejleevesÛe OeeskeäÙeele DeeCe}er DemeuÙeeÛee Deejeshener kesâ}e. heekeâ-Yeejle Meeblelee cew$eerÛÙee SkeâleHeâea Heâepeer} Øesceele he[tve
JeepehesÙeeRÛÙee keâeceÛe}eT mejkeâejves Ùee meJe& heefjefmLeleerlener heekeâÛÙee DevegveÙeeÛeer veerleer DeJe}befyeuÙeecegUs DeeheuÙee osMeeleer} pevelee ogKeeJe}er
Deens. Skeâ ceefnvÙeentve DeefOekeâ keâeU }esš}e. keâejieer}, õeme, yeše}erkeâ Ùee ogie&ce #es$eebletve IegmeKeesjebvee nekeâ}tve }eJeCes, }<keâje}e DeÅeehener
pece}s veener. Skeâerkeâ[s keâejieer} #es$eeletve IegmeKeesjebvee nekeâ}leevee 31 IegmeKeesjebvee Ùecemeoveer hee"JeuÙeeÛee oeJee pÙee JesUer DeeheuÙee }<keâjekeâ[tve
efve keWâõeleer} keâeceÛe}eT mejkeâejkeâ[tve nesle DemeleeveeÛe DeeheuÙee mewvÙeeleer} mene peJeeveebvee ØeeCeeme cegkeâeJes }eie}s Deens.
lÙeele }sHeäšvebš keâve&} efJeMJeveeLe DeeefCe ke@âhšve heer. Jner. efJe›eâce ÙeebmeejKÙee GÛÛeeefOekeâeNÙeebÛee meceeJesMe Deens. keâejieer}ceOeuÙee }<keâjer
keâejJeeÙeebvee peieYejele DeeheCee}e keâmee heeef"byee efceUle Deens, ns DeeheuÙee mejkeâejer he#eekeâ[tve ieepeeJeepee keâjle meebefiele}s peeles. ne meJe& heeef"byee
heeefkeâmleeveÛÙee Dee›eâcekeâ Je=òeer}e DeeJej Iee}CÙeeme Deepe lejer DemeceLe& Deens. pesJne ces ceefnvÙeeheemetve IegmeKeesj Jejer} veceto kesâ}suÙee #es$eeble IegmeKeesjer
keâjle nesles lesJne meòeeOeeNÙeebØeceeCes DeeheuÙeekeâ[}e ceeref[Ùeener Peeshe}s}e neslee. }<keâjeves Ùee heeefkeâmleeveer Dee›eâceCeeÛeer metÛevee mejkeâej}e Deveskeâ JesUe
osTvener mejkeâej Yeejle-}enesj Ùee$esÛÙee iegCeiegCeele obietve ies}s nesles. ØelÙe#eele pesJne Deehe}er }<keâjer efJeceeves heekeâ hee[t }eie}s, lesJne mejkeâej DeeefCe
he$ekeâejebvee peeie Dee}er. mejkeâejves JesUerÛe keâ[Jeer Yetefcekeâe IesTve IegmeKeesjebvee efhešeUCÙeemee"er }<keâje}e meJe& leNnsÛeer keâejJeeF& ke⤠osCÙeeÛes DeeosMe
ÅeeÙe}e nJes nesles. lÙeele vemelee efJejesOe Pee}e. heeefkeâmleeveves ÙeehetJeea kesâ}suÙee oesvner Dee›eâceCeebÛÙee JesUer efoJebiele Fbefoje ieebOeeRveer DeeefCe veblej jepeerJe
ieebOeeRveer DeeheuÙee hebleØeOeevekeâerÛÙee keâeUele peer heeefkeâmleeveÛÙee Dee›eâceer FÛÚebvee GodOJemle DeeefCe efve<ØeYe keâjCÙeeÛeer Yetefcekeâe yepeeJe}er nesleer lÙeebÛÙee
leg}vesle JeepehesÙeer mejkeâej keâceer he[}s. JeepehesÙeer Deehe}er meercee Dees}eb[tve Yeejle yemeves heeefkeâmleeveele heesnesÛe}s lÙee JesUer lÙeebÛes mJeeiele keâjeÙe}e
heekeâÛÙee }<keâjeÛes eflevnerner mesveeØecegKe peeCeerJehetJe&keâ iewjnpej jeefn}s. Dee}s mJeeieleeme Heâkeäle veJeepe MejerHeâ DeeefCe lÙeebÛes mebj#eCeceb$eer DeeefCe Kegö
Keg<ecemkeâjs hejje°^ceb$eer. JeepehesÙeer heekeâ-Yeejle Yeüele=lJeeÛeer iePe} ieele keâjeÛeerle heesnesÛe}s lÙeeÛe JesUer veJeepe MejerHeâ ÙeebÛÙee menceleerves keâejieer}
#es$eeble IegmeKeesj IegmeefJeCÙeeÛes keâece meg¤ Pee}s nesles. efveÙeb$eCe js<ee Dees}eb[tve DeeheuÙee ØeosMeeleuÙee ogie&ceeleuÙee ogie&ce mLeUer ns IegmeKeesj Ùegæmeeceg«eer
IesTve heesnesÛe}s; Ùee YeeieeJej šsnUCeer keâjCeejs mewefvekeâ lesJne heesnesÛe}s, pesJne Ùee IegmeKeesjebveer lÙee lÙee ef"keâeCeer heg{er} keâejJeeF&mee"er leUner
GYeej}s nesles. DeeÙeg<ÙeYej je°^JeeoeÛÙee veeJeeves jepekeâejCe keâjCeejs JeepehesÙeer DeeefCe lÙeebÛÙee pevemebIeeheemetve lees YeejleerÙe pevelee he#eeheÙeËleÛee he#e
SJe{e DebOeejele keâmee jent Mekeâlees? DeeheuÙee osMeeMeer heekeâves kesâ}suÙee Dee›eâceCe DeeefCe ÙegæeefJe<eÙeer JeepehesÙeeRveer keâ[Jeer šerkeâe-efšhheCeer kesâuÙeeÛee
Fefleneme, Deepe lÙeebÛÙeeÛe heekeâÛÙee SkeâleHeâea ØesceecegUs hegme}e peele Deens. heekeâefJe<eÙeer Yeepehee}e SkeâeSkeâer Øesce Dee}s lÙeeÛes SkeâcesJe keâejCe ce}e
lejer Jeešles les SkeâÛe. JeepehesÙeeRÛÙee he#eeÛes DeefOe‰eve keâeÙece JÙeeheejerJeiee&Ûes efnlemebyebOe peheCÙeeÛesner jeefn}s. heekeâ cew$eer JeepehesÙeeRvee nJeer Ùee
JÙeeheeNÙeebvee heekeâMeer JÙeeheejGoerce keâ¤ve Deceehe mebheòeer efceUeJeer cnCetve. oesvner osMeeble}e ØemLeeefhele JÙeeheejerJeie& ÙeeÛemee"er cew$eer Ûeenlees Deens.
JeepehesÙeeRÛÙee cew$eerÛes Gefö° DeeefCe heekeâØesce ÙeeÛÙeehes#ee JesieUe DeLe& DeeheCee}e lejer keâe{Ces pecele veener.
ØesceeÛÙee PegšŸee mebkeâuhevee JeepehesÙeeRveer Pegiee¤ve heeefkeâmleeveÛeer KegceKegceer peesjeÛee oCekeâe osTve efpejJeeJeer, Demes osMeeleuÙee meeceevÙeeleuÙee
meeceevÙe ceeCemee}e Jeešles Deens. keâejieer}ceOÙes Iegme}suÙee IegmeKeesjebvee nekeâ}tve }eJeCÙeele Deehe}s }<keâj Skeâerkeâ[s iegble}s DemeleeveeÛe,
mebj#eCeceb$ÙeebÛeer vekeâes vekeâes leer JekeäleJÙes Ùesleensle. Ùee JekeäleJÙeecegUs JeepehesÙeer mejkeâejefJe<eÙeerÛes pevelesÛÙee ceveele Deme}s}s Øescener keâceer nesle Deens.
mejkeâej he#eekeâ[tveÛe Skeâoe meebefiele}s peeles, ÙegæpevÙe heefjefmLeleer Deens. SJe{s meJe& nesle Demeleevee Ùee IegmeKeesjebÛÙee ceeies DeeÙeSmeDeeÙeÛee nele
veener, Demes mejkeâej DeeefCe mebj#eCeceb$eerner cnCeleele Ùee}e keâeÙe cnCeeJes?
meeOes cegbyeF&ÛÙee YeW[eryeepeejele Kegó Pee}s lej DeeÙeSmeDeeÙeÛee mebyebOe DemeuÙeeÛee oeJee keâjCeejs JeepehesÙeer lÙeebÛes he#eOej efve efce$ehe#e keâejieer}ÛÙee
IegmeKeesjerceeies DeeÙeSmeDeeÙe veener Demes cnCeleele ÙeeFlekesâ ogmejs ÛegkeâerÛes keâeÙe Demet Mekesâ}. HeâeUCeerheemetve heekeâÛee keâeÙe&›eâce DeeefCe heekeâÛes meJe& jepekeâejCe
YeejleÉs<eeJej DeeOeej}s}s Deens. YeejleeefJejesOeer iejU Deeskeâle Deeskeâle, Deepe heekeâ ÙeehetJeeaÛÙee oesvner heekeâ-Yeejle Ùegæeble ceej KeeuuÙeeveblej keâejefie}ele
IegmeKeesjer keâjerheÙeËle heg{s Dee}s. ØesceeÛeer Pegšer Yee<ee JeepehesÙeer mejkeâejves efPe[keâe¤ve heekeâ}e Oe[e efMekeâJeeÙe}e nJee. efyeÇefšMeebÛÙee kegâefš} veerleercegUs
osMeeÛeer HeâeUCeer Pee}er. Yeejle-heeefkeâmleeve Demes osMeeÛes legkeâ[s he[}s. YeejleeÛÙee YetceerÛes legkeâ[s keâ¤ve keâesšŸeJeOeeRÛeer ceves DeeefCe mebmeej GodOJemle keâ¤ve
efyeÇefšMe DeeheuÙee ceeÙeosMeer hejle}s. keâeÙeceÛes Deeie }eJetve Pegbpe, És<e, met[eÛes jepekeâejCe Ùee oesvner osMeebkeâ[tve keâeÙece KesU}s peeJes, DeMeer DeeKeCeer
keâ¤ve les ceeÙeosMeer ies}s; ns efJemejlee ve ÙesCÙeemeejKes Deens. ÛeervemeejKee SkesâkeâeUÛee YeejleeÛee ye}e{Ÿe efce$e Deepe heeefkeâmleeveÛÙee YeejleeefJejesOeer
keâejJeeÙeebvee he[ÅeeDee[tve yeU osle Deens. SJe{s iegvns heekeâves keâ¤vener Decesefjkesâves keâeÙece lÙeeÛeer yeepet Iesle}er. DeeefLe&keâ ceoleerheemetve }<keâjer efJeceeves
DeeefCe nlÙeejs Ùeebheemetve lees DeCegyee@cyeÛÙee ÛeeÛeCeerheÙeËleÛes DecesefjkesâÛes heekeâ}e Deme}s}s Ùeesieoeve efJemejlee ve ÙesCÙeemeejKes Deens. DeÙetye Keeve meòesJej
DeeuÙeeveblej lÙeebÛÙee }<keâjer keâeUŸee jepeJešercegUs yeebie}eosMe heeefkeâmleeveeletve Oece& Hesâketâve Hegâštve efveIee}e. cegefpeyetj jnsceeve ÙeebÛÙee DeeJeeceer }erie}e
ÙeesiÙe JesUer Fbefoje ieebOeeRveer ÙeeoJeerÛÙee }{eF&le ceole kesâ}er. yeebie}eosMe efvecee&Ce Pee}e. Fbefoje ieebOeeRcegUs heeefkeâmleeveÛÙee kegâefš} veerleer}e lÙee
JesUer Gòej efo}s ies}s. lÙeeÛeer Kegvveme DeÅeehener heekeâÛÙee jepÙekeâlÙeeËvee Deens. lÙee JesUer Fbefoje ieebOeeRveer cees"Ÿee ceglmeöerheCes heefjefmLeleer neleeU}er
nesleer. jefMeÙeeMeer 20 Je<eeËÛee cew$eer keâjej keâ¤ve Deeblejje°^erÙe jepekeâejCeele Ûeerve-Decesefjkesâ}e Men efo}e neslee. Deepe leesÛe meeceLÙe&Mee}er jefMeÙee
367
keâesmeUtve iesuÙeecegUs heeefkeâmleeveÛÙee YeejleeefJejesOeer keâejJeeÙeebvee peesj Dee}e Deens. yeebie}e ØeMve DeeJeekeäÙeeyeensj peeleeÛe heekeâves YeejleeefJe®æ
Ùegæ hegkeâej}s nesles. peveeye Yegòees lÙee JesUer YeejleeMeer Skeâ npeej Je<ex }{CÙeeÛeer Yee<ee yees}le nesles. Deecner ieJele KeeTve jent heCe De@šceyee@cye
yeveJet, DeMeer lÙeebÛeer oheexkeäleer nesleer. Deepe De@šceyee@cye yeveefJeCÙeeÛes ns Gefö° veJeepe MejerHeâ ÙeebÛÙee vesle=lJeeKee}er heekeâves hetCe& kesâuÙeecegUs lÙeebÛÙee
met[yegæerves GÛe} Keeu}er Deens. cegKeele cew$eerÛeer Yee<ee, ùoÙeele met[ IesCÙeeÛeer FÛÚe DeMeer leNne veJeepe MejerHeâ ÙeebÛeer Deens. Deepe heeefkeâmleeveele
ÙeeoJeermeÂMe heefjefmLeleer Deens. veJeepe MejerHeâ ÙeebÛÙee keâejkeâeroeale DeeefCe lÙeehetJeeaÛÙee yesvePeerjÛÙeener keâejkeâeroeale nerÛe heefjefmLeleer heeefkeâmleeveele nesleer.
heekeâÛeer IegmeKeesjer DeepeÛeer veener. 1948 mee}erÛe IegmeKeesjebÛÙee ØeÛeb[ Heâewpee heeefkeâmleeveves keâeefMcejele Oee[tve keâeMceerj efieUbke=âle keâjCÙeeÛes <e[dÙeb$e
jÛe}s nesles. DeeheuÙee }<keâjeves lÙeeJesUer heje›eâceeÛeer MeLe& kesâ}er cnCetve Deepe DeeheuÙee leeyÙeele pesJe{s keâeMceerj Deens lesJe{s lejer jeefn}s. ßeerveiejner
}<keâjeves ÙeesiÙe Yetefcekeâe yepeeJe}er vemeleer lej heeefkeâmleeveele ies}s Demeles. ßeerveiej JeeÛe}s Kejs hejbleg keâeMceerjÛÙee heefMÛece YeeieeÛee legkeâ[e heekeâJÙeehle’
keâeMceerj Pee}e. keâeMceerjÛeer ner peKece, Deepe DeeheuÙee osMeJeemeerÙeebÛÙee ùoÙeele Demetve YeUYeUle Deens. keâeMceerj mebmLeeve YeejleerÙe mebIejepÙeele
efJe}erve nesleeveeÛe Yejhetj [eJehesÛe }{Je}s ies}s. keâeMceerjÛee DeeleeÛee ØeMve efÛeIeUeÙe}e ceepeer cenejepe (keâeMceerjÛee mebmLeeefvekeâ) Je MesKe
Deyogu}e DeeefCe hebef[le vesn¤bÛÙee mejkeâejÛes keâeMceerjefJe<eÙeerÛes lesJneÛes OeesjCe peyeeyeoej Deens. Deepe heefjefmLeleer DeMeer Deens keâer Deehe}e cetUÛee
keâeMceerjÛee Yeeie heekeâves JÙeehe}e Deens DeeefCe GJe&efjle DeeheuÙee leeyÙeele Deme}s}e Yeeiener lees efieUbke=âle keâjeÙe}e ceeielees Deens. Ùee GJe&efjle
keâeMceerj}e cegkeäle keâjCeeNÙee ef}yejsMeve øebâš efkebâJee DeeÙeSmeDeeÙeÛÙee keâejJeeÙeebvee DeepeheÙeËle heeefkeâmleeveeleer} }<keâjer jepeJeš Demees efkebâJee
}eskeâMeenerJeeoer mejkeâej, ngketâceMene Demees efkebâJee hebleØeOeeve Ùee meJeeËÛee meef›eâÙe heeef"byee jeefn}e Deens.
keâeefMcejer ØeMveeÛee GheÙeesie heekeâ meòeeOeerMe KegMeerves Deehe}er meòee Ûee}efJeCÙeemee"er keâjle Dee}s. ef}Ùeekeâle De}er, DeÙetye Keeve,
Ùee¢ee Keeve, Yegòees, efPeÙee, yesvePeerj DeeefCe Deelee veJeepe MejerHeâner lÙeeÛe jmlÙeeves efveIee}e Deens. Ùee meJeeËÛeer keâeMceerjefJe<eÙeerÛeer keâejJeeF& DeeefCe
Yetefcekeâe meejKeerÛe Deeflejskeâer DeeefCe efnbogmLeeve}e heeCÙeele heenCeejer jeefn}er. ns jepÙekeâlex vegmeleer leeW[Ûeer JeeHeâ oJe[tve mJemLe yemele veenerle. ÙeehetJeea
1948 mee}er DeeefCe 65 mee}er YeejleeJej nu}s keâ¤ve, keâeefMcejele IegmeCÙeeÛes og:meenme kesâ}s. DeeleeÛes veJeepe MejerHeâ keâeMceerjÛÙee ØeMveeÛes
efveefceòe keâ¤ve YeejleeMeer Ùegæ KesUCÙeeÛeer Yee<ee keâjleele. Yee<eeÛe keâ¤ve Leebyele veenerle lej keâeieeUerner keâe{leele. keâejieer}Ûeer heekeâ IegmeKeesjer ÙeeÛe
ØekeâejÛeer Deens. Deepe oesvner osMe DeCJem$e, DeCegyee@cyeOeejer Deensle. GÅee Ùegæ hesš}s DeeefCe DeefJeJeskeâer heeefkeâmleeveer jepekeâejCÙeebveer, meòeeOeeNÙeebveer
lÙee nlÙeejebÛee Jeehej kesâ}e lej Yeejleeleer} }#eJeOeer }eskeâ peUtve Keekeâ nesleer} DeeefCe ØeosMener heerkeâheeCÙeemee"er ÙeesiÙe jenCeej veenerle, ÙeeÛeer
iebYeerj peeCeerJe JeepehesÙeer mejkeâej IesF&} lej yejs nesF&}. Ùegæe}e leeW[ Hegâš}s lej Deehe}e osMe Yeejer vekeäkeâerÛe he[s} Ùee °erves peMeeme lemes
Gòej ÅeeÙe}e leLeekeâefLele Yeejle-heekeâ cew$eerÛÙee mebkeâuhevescegUs JeepehesÙeer mejkeâejÛeer leÙeejer veener. Ùegæ nesF&} lesJne nesF&}, Deepe lejer keâejieer}
Ûeer IegmeKeesjer kesâuÙeeveblej ÛeesjeÛÙee G}šŸee yeeWyee Ùee vÙeeÙeeØeceeCes YeejleeefJejesOeer ØeÛeej keâjCÙeele, veJeePe MejerHeâ Ùeebveer DeeIee[er ceej}er Deens.
JeepehesÙeerpeer, keâmeuÙee Yeejle-heekeâ cew$eerÛÙee iehhee ceejlee efve heekeâÛee DevegveÙe keâjlee. G"e DeeefCe Ùee IegmeKeesjer}e peyejomle Gòej osTve
hegvne heekeâ IegmeKeesjer keâjCÙeeme OepeeJeCeej veener DeMee heæleerves lÙeebÛes kebâyej[s cees[e, DeMeer pevelesÛeerÛe ceeieCeer Deens. JeepehesÙeerpeer, pevelesÛeer
ceeieCeer hegjer keâje DeeefCe DeeheuÙee osMeeÛeer }epe jeKee.

368
 efJeceeve DehenjCe, Fm}eceer onMeleJeeo DeeefCe leeef}yeeveÛee Keje Ûesnje
Fbef[Ùeve SDej}eFvmeÛÙee efJeceeveeÛes DehenjCe veešŸe Deelee mebheg°ele Dee}s Deme}s lejer, Ùee veešŸeeÛÙee he[ÅeeDee[ peeTve, leeef}yeeveves
meJe& peieeÛes }#e DeeheuÙeekeâ[s JesOetve Iesle}s Deens.JeešeIeešerÛeer heeÛeJeer Hesâjer efHeâmekeâš}er lÙeecegUs JeešeIeešer keâe} ceOÙeje$eer LeebyeuÙee neslÙee;
hejbleg leeef}yeeveves DeeheuÙee j#ekeâebÛee Jes{e efJeceeveeYeesJeleer IeeleuÙeeveblej DeeefCe jCeiee[e Je efJeceeveJesOeer ieve meppe kesâuÙeeveblej DehenjCekeâlÙeeËveer
JeešeIeešerÛeer yees}Ceer hegvne meg¤ kesâ}er efkebâJee meg¤ kesâuÙeeÛes veeškeâ lejer kesâ}s. Ùee yees}CÙeeÛee megKeevle Pee}e Deme}e lejer Ùee Deveg<ebieeves
leeef}yeeveÛee Keje Ûesnje Ùee Iešvesle efomet }eie}e Deens. DeHeâieeefCemleeveeleer} keâcÙegefvemš jepeJešer}e jefMeÙeeves ceole kesâ}er nesleer lees jefMeÙee
efnbogmLeeveÛee efce$e DeeefCe hee"erjeKeener neslee. jefMeÙee keâesmeUuÙeeveblejner cew$eer DeeefCe hee"jeKeCe efJeIeefšle jefMeÙeeves DeeefCe efnbogmLeeveves Ûee}t
"sJe}er ns leeef}yeeve DeÅeeefhe efJemej}s}s veener. Deelee lej kebâonejeleer} oesve efoJemeebÛÙee Iešvee DeeefCe lÙeeleer} leeef}yeeveÛÙee jepeJešerleer} Yetefcekeâe
heeefnuÙee lej DeeheuÙee Gefö°hetleeamee"er ceveg<Ùe¤heer meeJepe, onMeleJeeÅeebveer DeeheuÙee leeyÙeele Iesle}s keâer, les lÙee Iešveshegjles efnbmeeÛeejeÛee Je
ce=lÙet}ener }epeJes}, Demee KesU les ceeCemeeÛÙee efpeJeeMeer keâjerle jenleele. DeeefMeÙeehegjles yees}eÙeÛes Pee}s lej Ùee [eskesâ Jej keâe{}suÙee onMeleJeeoer
ÛeUJeUeRveer efnbogmLeeveÛes JesUesJesUer DelÙeeefOekeâ vegkeâmeeve kesâ}s Deens. efnbogmLeeveele ceepe}suÙee onMeleJeeoer ÛeUJeUer Decesefjkesâves keâeÙece jepekeâerÙe
DeeMeerJee&o efo}suÙee, heeefkeâmleeveeleer} }<keâjer DeeefCe }eskeâMeener oesvnerner jepeJešeRveer hegjmke=âle kesâuÙeeÛeer ceeefnleer Deelee }he}s}er veener.
veefpeyegu}eÛÙee vesle=lJeeKee}er DeHeâieeefCemleeveeleer} keâcÙegefvemš jepeJeš keâener Je<eeËhetJeea heeefkeâmleeveÛÙee ceoleerves Decesefjkesâves keâesmeUJetve DeeefCe
keâcÙegefvemš DeHeâieeCeer jepeJešer}e ceole keâjCeeNÙee jefMeÙee}e, veeceg<keâerÛes OeesjCe mJeerkeâejeÙe}e }eJetve DeHeâieeCeer-}<keâjer šesUŸeeble Je onMeleJeeoer
iešeble ÙeeoJeer Ie[Jetve DeeCetve, hetCe& DeHeâieeCeer osMeÛe heesKe¤ve šekeâ}e. keâOeer cemetoÛÙee šesUŸeebÛeer lej keâOeer DevÙe efJejesOeer šesUŸeebÛeer meòee
Demes DeHeâieeCeer šesUerØeOeeve }<keâjer meòesÛes efÛe$e jeefn}s. meOÙee DeHeâieeCeer }<keâjeÛeer meòee leeef}yeeveÛÙee Oeeefce&keâ }<keâjer šesUerÛÙee neleele Deens.
onMeleJeeo ne YÙee[heCeeÛee iegvne Deens. efJeJeskeâer ceeCemeeves Ùee iegv¢eeÛeer Je iegvnsieejebÛeer pesJe{er efveboe keâjeJeer ns keâceerÛe "jles. GYes peie heefnuÙee
ceneÙegæeheemetve les Ùee efJemeeJÙee MelekeâeÛÙee DeKesjheÙeËleÛÙee onMeleJeeoer keâejJeeÙeebveer meb$emle Pee}s}s Deens. peieeleer} kegâ"uÙeener osMeeleer}
ceeCemeebÛee onMeleJeeÅeebveer yeUer Iesle}suÙee vegmelÙee Iešvee Dee"JeuÙee lejer ceWot Je ceve yeefOej nesTve peeles. pÙee efnbmeeÛeejeÛÙee peesjeJej onMeleJeeoer
Ieeleheeleer Je jkeäleheeleer keâejJeeÙee keâ¤ve Deehe}s Gefö° Øeehle ke⤠FefÛÚleele lÙee FlekeäÙee Deceeveg<e Demeleele, keâer lÙeeÛes efJeM}s<eCe keâjCÙeeyeensjÛes
Demeles. DeeÙemeer 184 Ùee Fbef[Ùeve SDej}eFvmeÛÙee efJeceeveeÛes DeeflejskeäÙeebveer DehenjCe keâ¤ve MesJešer Deheùle efJeceeveemeesyele leeef}yeeveÛÙee
DeeMeerJee&oeves DeHeâieeefCemleeveele leU "eskeâ}e. Ùee ojcÙeeve efJeceeveeleuÙee ØeJeeMeebÛÙee efpeJeeMeer kesâ}s}e ›etâj KesU ies}s Dee" efoJeme efJeefJeOe
ceeOÙeceebÉejs osMeeleer} mecemle veeieefjkeâebveer DevegYeJe}e Deens. vegmelee DevegYeJe IesTve les Leebye}s veenerle, lej onMeleJeeoer DeeflejskeäÙeebyeö} lÙeebÛÙee
ceveele hejekeâesšerÛeer Ie=Cee Je eflejmkeâejner efvecee&Ce Pee}e Deens. Ùee Ie=CesÛee, OeieOeielÙee GõskeâeÛee mHeâesš keâOeerner nesT Mekeâlees. leeef}yeeveÛes
efnbogmLeeveefJe®æÛes heeleeUÙeb$eer [eJehesÛe mhe° efometve ÙesT }eie}s Deensle. ÙeeÛe heeMJe&YetceerJej efJeceeve DehenjCeeÛee keâš, pÙee cegbyeF&le efMepe}e
lÙeeÛeer ceeefnleerner keWâõerÙe ieghleÛej Ùeb$eCesves DeveefOeke=âleheCes keâe nesF&vee Jele&ceevehe$eebvee hegjJe}er Deens. DehenjCeeÛee ne keâš ‘njkeâle-G}-Devmeej’
Ùee mebIešvesves jÛe}e Demetve, lÙee}e leeef}yeeve mejkeâejÛee heeef"byee DemeuÙeeÛeer ceeefnleerner, Ùee Ùeb$eCesveer efceUJe}er Deens. oesve ceefnvÙeebheemetve ne
keâš jÛeuÙeeÛeer ceeefnleer Ùee Ùeb$eCesves GIe[ kesâ}er. ‘njkeâle-G}-Devmeej’ÛÙee veslÙeebÛeer megškeâe keâjCes, cegbyeF&-efou}erleer} jepekeâerÙe veslÙeebÛeer nlÙee
Ie[Jetve DeeCeCes ne Ùee keâšeleer} Skeâ Yeeie neslee. DehenjCekeâlÙeeËveer efJeceeveeÛes DehenjCe Je lÙeeleer} ØeJeeMeebvee ØeoerIe& keâeU Dees}erme "sJeCÙeeÛeer
meJe&Ûe leÙeejer hetJeeaheemetveÛe Ùeespe}er nesleer. Deheùle efJeceeve G}šmeg}š ØeJeeme keâ¤ve kebâonej}e MesJešer ves}s. DehenjCekeâlÙeeËveer kebâonej ns
hetJe&efveÙeesefpele iebleJÙemLeeve efveJe[}s nesles ns lej Deelee }he}s}s veener. Demes Demeleeveener Dees}erme "sJe}suÙee ØeJeeMeebvee ceole keâjCÙeeÛes pes veeškeâ
veerefleceòesÛee DeeJe DeeCetve leeef}yeeveves kesâ}s Deens lÙee ›etâj ketâšveerleer}e keâeÙe cnCeeJes? heeefkeâmleeveÛes DeeefCe leeef}yeeveÛes jepekeâerÙe efnlemebyebOe
hejekeâesšerÛÙee peJeUerkeâerle}s Deensle. heeefkeâmleeve}e keâejieer}ÛÙee Ùegæele hejeYeJe helkeâjeJee }eie}e. ÙeeÛee yeo}e IesCÙeeÛeer heeefkeâmleeveÛeer FÛÚe,
Ùee efJeceeve DehenjCeeÛÙee ØekeâjCeele peeCeJeuÙeeefMeJeeÙe jenle veener. Ùee ØekeâjCeele ÙegveesÛÙee ØeefleefveOeeRveer efvekeâe}er ceOÙemLeer keâjCÙeeSsJepeer, peer
JejJejÛeer Yetefcekeâe yepeeJeCeeNÙee leeef}yeeveves Skeâe yeepet}e DehenjCekeâlÙeeËvee meJe& leNnsÛes mebj#eCe ØelÙe#e-DeØelÙe#ejerlÙee efo}s Deens; lej ogmeNÙee
yeepet}e DeeheCe Ùee ØekeâjCeele vÙetš^} Demetve lÙeele ceeveJeer Âef°keâesveeletve nmle#eshe efkebâJee ceole keâjlees Deenesle, Demes YeemeefJe}s Deens. ne ÛelegjeF&Ûee
›etâj ketâšveereflekeâ KesU efnbogmLeeveÛÙee jepÙekeâlÙeeËÛÙee }#eele ÙesTvener, lÙeebvee DeeheuÙee efvejhejeOe Deesef}meebÛÙee efveefJe&Ive megškesâmee"er ceeIeej IÙeeJeer
}eie}er Deens. DehenjCekeâeb[ mebheuÙeeveblej Deehe}s keWâõ mejkeâej Ùee meJe& ØekeâjCeeÛee Ú[e }eJetve YeefJe<Ùeele oes<eeRefJe®æ DeeefCe oes<eeRvee ceole
keâjCeeNÙeebefJe®æ keâeÙe Yetefcekeâe Iesles, ns heenCÙeemeejKes Demes}. Ùee DehenjCe ØekeâjCeeves Deehe}e osMe DeeefCe DeeheuÙee osMeeleer} jepÙekeâlex meJe&Ûe
leNnsÛÙee megjef#elelesÛÙee mebyebOeele keâeÙece efve<keâeUpeerÛe Demeleele, nsÛe efmeæ kesâ}s Deens. meleke&âlesÛÙee vegmelÙee Iees<eCee keâ¤ve mJemebj#eCeeÛes keâJeÛe
kegâ"uÙeener osMee}e Ùee heæleerves yeUkeâš keâjlee Ùesle veener, nsner DeeheuÙee jepÙekeâlÙeeËvee Deelee pevelesvesÛe Ke[meeJetve meebieeÙe}e nJes. Ùee
DehenjCeeletve Dee}suÙee Deceeveg<elesÛee DevegYeJe DeeheuÙee osMee}e veJeerve veener. DeeÙemeer 184 efJeceeve DehenjCeeÛÙee efveefceòeeves ÙeehetJeea onMeleJeeÅeebveer
DeeheuÙee osMeeMeer kesâ}s}er ›etâj JeeieCetkeâ DeeefCe Ieeleheeleer Iešvee DeÅeehener efJemejlee Ùesle veenerle. Ùeele}er ceneYeÙeevekeâ onMeleJeeoeÛeer Iešvee Deens
23 petve 1985 jespeer šesjebšesntve cegbyeF&keâ[s GñeCeceeiee&ves ceeÙeosMeer hejleleevee ns efJeceeve DeeflejskeäÙeebveer efJeceeveele "sJe}suÙee šeFceyee@cyeves G[Jetve
lÙeeÛÙee ef"keâNÙee ef"keâNÙee kesâuÙee. Ùee efJeceeveele Skebâoj 329 ØeJeemeer nesles. DeeÙe}Ë[ÛÙee efkeâveeNÙeepeJeU 31,000 Hetâš GbÛeerJej nJesle
369
DemeleeveeÛe efJeceeveele mHeâesš Pee}e. efve<heehe 329 heg®<e-efm$eÙee-ceg}s ÙeebÛee Demee ›etâjjerlÙee yeUer DeeflejskeäÙeebveer Iesle}e. mHeâesševeblej efJeceeveeÛes
Je ceeveJeer osneÛes MeleefJeoerCe& DeJeÙeJe-DeJeMes<e Kee}er} mecegõeÛÙee heeCÙeele hemej}s nesles. lÙeele ceg}ebÛeer KesUCeer, ceveiešer Ie[ŸeeUs, heesMeeKe,
ce=leebÛes efJeefJeOe leNnsÛes meeceeve yeUer ies}suÙee ce=leebÛÙee jkeäleemeesyele mecegõhe=‰eJej lejbiele nesles. keâefve<keâeÛeer Dee"JeCe Deepener DebieeJej Menejs
DeeCeles. efnbogmLeeveer mejkeâejves vesce}suÙee vÙee. ke=âhee} DeeÙeesieeves meJe& Ghe}yOe hegjeJÙeebÛee GheÙeesie keâ¤ve HeâeF}yebo kesâ}s. Ùee IeeleheeleeÛeer
peyeeyeoejer oMecesMe jsefpeceWš DeeefCe keâeMceerj cegkeäleer DeeIee[erves mJeerkeâe¤ve efnbogmLeeveer pevelesÛÙee DeeflejskeäÙeebveer kesâ}suÙee peKecesJej hegvne ceer"Ûe
ÛeesU}s nesles. efnbogmLeeveer efJeceevee}e GIe[ GIe[ Ieeleheele keâjCÙeeÛes heefn}s GoenjCe 1955 mee}er Ie[}s. ‘keâeMceerj efØevmesme’ Ùee efnbogmLeeveer
efJeceeveele yee@cyemHeâesš nesTve les mecegõele keâesmeUefJe}s ies}s. ne šeFceyee@cye neBiekeâeBieceOÙes "sJe}e ies}e neslee. yeeb[gbie heefj<eosmee"er ÛeerveÛes hebleØeOeeve
Ùee efJeceeveeves heefj<eos}e peeCeej nesles. ÙeeveblejÛeer efJeceeve DehenjCeeÛeer Iešvee 5 ces 1981 mee}er Ie[}er. Ùee efJeceeveeves ceepeer hebleØeOeeve Fbefoje
ieebOeer ØeJeeme keâjCeej neslÙee. efJeceeveeleer} kesâyeume kegâCeerlejer keâehe}suÙee Dee{UuÙeecegUs lÙeebveer ØeJeeme jö kesâ}e Je IeeleheeleeÛeer Iešvee šU}er.
heCe pÙee}e DehenjCeeÛeer Iešvee cnCeeJeer }eies}, leer heefn}er Iešvee DeeheuÙee osMeele heeefkeâmleevÙeebveer 30 peevesJeejer 1971 jespeer Ie[Jetve
DeeCe}er. iebiee veeJeeÛes Heâe@keâj øeWâ[efMehe peeleerÛes efJeceeve (SDej Fbef[Ùee) oesve meMem$e heeefkeâmleevÙeebveer heUJetve }enesj}e ves}s nesles. Ùee efJeceeve
DehenjCekeâlÙeeËÛeer veeJes DeuleeHeâ kegâjsMeer DeeefCe nMeerce kegâjsMeer DeMeer nesleer. 30 ØeJeemeer Je efJeceeve keâce&ÛeeNÙeebÛeer megškeâe kesâuÙeeveblej Ùee
onMeleJeeÅeebveer efJeceeve hesšJetve efo}s. keâener efceefvešeble lÙeeÛeer jeKejebieesUer Pee}er leer }eKees otjoMe&keâebveer heeefn}er. Ùeeveblej 24 ef[meWyej 1974
jespeer ÙegjesheÛÙee ØeJeemeeJej efveIee}suÙee SDej Fbef[ÙeeÛÙee pesš efJeceeveeÛes DehenjCe Pee}s. lÙeeÛeØeceeCes efou}erntve cegbyeF&}e efveIee}suÙee yeesFËie 737
efJeceeveeÛes peÙehetj}e DehenjCe keâ¤ve, les 10 mehšWyej 1978 jespeer }enesj}e peyejomleerves GlejefJeCÙeele Dee}s. Keef}mleeveer onMeleJeeÅeebveer
mehšWyej 1981 Je Dee@iemš 1984 jespeer SDej Fbef[ÙeeÛÙee ØeJeemeer efJeceeveebÛes DehenjCe keâ¤ve ÙeeÛe heæleerves, }enesjÛÙee efJeceeveleUeJej les
GlejefJe}s nesles. Ùeele megowJeeves kegâ"uÙeener ØeJeeMeeÛee yeUer ies}e veener vee kegâCeer lÙeele peKeceer Pee}s. DeejesheeRvee leeye[leesye heeefkeâmleeveer jepeJešerves
hekeâ[tve Keš}e Yej}e, heCe DeejesheeRvee efMe#ee cee$e "es"eJe}er veener. heeefkeâmleeveves Ùeeyeeyele Ûee}{keâ} Ûee}efJe}er. 1986 mee}er keâjeÛeer ÙesLetve
he@veDe@ceÛes Decesefjkeâve efJeceeve he@}sefmšveer onMeleJeeÅeebveer heUefJe}s nesles. lÙee Iešvesle 29 efnbogmLeeveer "ej Je 100 peKeceer Pee}s nesles. efJeceeve
DehenjCeeÛÙee peeieeflekeâ IešveebÛee }#eJesOeer keâe}Keb[ 63-75ÛÙee ojcÙeeveÛee Deens. 75 heemetve lees DeepeleeieeÙele peieYejÛÙee osMeebleer}
efJeceeveebÛeer DehenjCes, peieeleer} efJeefJeOe onMeleJeeoer Deeflejskeâer mebIešveebveer kesâ}s}er Dee{U}er. lÙeele øeâevme, Decesefjkeâe, pece&ve FlÙeeoer efJekeâefmele
je°^ebÛÙee efJeceeveebÛeer DehenjCes DeeefCe efJeceeveeÛÙee Ieeleheeleer Iešveener Deensle. lÙeeletve DeefJekeâefmele Deef}hle je°^sner megš}s}er veenerle. ceie les Dejye
FœeeÙe}er, he@}smšeFve Jee Deeeføeâkeâe DeeheuÙee DeeefCe DeHeâieeCÙeeÛÙee leeef}yeeve mejkeâejÛes jepekeâerÙe mebyebOe heenlee, mejkeâejner lemes Ùee ØekeâjCeele
nleye}Ûe cnš}s heeefnpes. kebâonejÛÙee YetceerJej keâ[keâ Ùeespevee DeeKetve DehenjCekeâlÙeeËvee veeceesnjce keâjlee ÙesCes MekeäÙe veJnles. FLes mebÙele ceveesJew%eeefvekeâ
[eJehesÛeebÛeer heæleer Jeehe¤vener efnbogmLeeve DeeheuÙee osMeeleer} Deheùle Deesef}meebÛeer megškeâe ke⤠Mekeâ}e Demelee ne efJeMJeemener iewjÛe cnš}e
heeefnpes. DecesefjkeâeØeCeerle Ùegvees peieeleer} ye}e{Ÿe heeefMÛeceelÙe DeeefCe eflemeNÙee peieeleer} DeeefCe Deef}hle je°^ebleer}ner je°^ DeeefCe Ùee je°^ebleer}
mejkeâejs DeeefCe lÙeebÛes ØecegKe Ùee meJeeËveerÛe Ùee ØekeâjCeer lešmLelee DeeefCe ceewve mJeerkeâej}s. efnbogmLeeve}e ne DevegYeJe veJee cnš}e heeefnpes. onMeleJeeoer
DeeefCe Deeflejskeâer ÙeebÛÙeeefJejesOeer JesUerÛe keâ"esj keâejJeeÙee ve kesâuÙeecegUs, ns Demes veeceg<keâerÛes DehenjCe DeeheuÙee osMeeÛÙee JeešŸee}e Dee}s.
}eskeâMeener osMeeleÛe onMeleJeeo Jee{lees. onMeleJeeoer ceie kegâ"uÙeener leNnsÛee cegKeJeše IesCeejs Demeesle, jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛes cegKeJešs heefjOeeve
keâ¤ve onMeleJeeoer keâejJeeÙee keâjCeejs jepekeâejCeer DeeefCe lÙeebÛee onMeleJeeo Deepe DeeheuÙee osMeele ceeies he[}e Deens. DeuhemebKÙeekeâ DeefmcelesÛÙee
onMeleJeeoeves DeeheuÙeekeâ[s G«e ¤he OeejCe kesâ}s Deens. lÙeeceeies ØeecegKÙeeves heeefkeâmleeve DeeefCe Flej cegm}erce Oecee&efOeef‰le je°^ebÛee nele Deens.
ies}s Melekeâ lej Ùee DeuhemebKÙeekeâ onMeleJeeoeÛÙee osMeefJejesOeer DeeefCe peveleeefJejesOeer keâejJeeÙeebveer, efnbmeeÛeejebveer keâ}befkeâle nesTve ies}s Deens. lÙee
meJe& ke=âlÙeebÛee DevJeÙeeLe& }eJe}e lej Skeâ met$e }#eele Ùesles les Demes, ‘Lee@šmed Dee@Heâ heeefkeâmleeve’ Ùee «ebLeele heeefkeâmleeve efveefce&leerefJe<eÙekeâ efJeJesÛeve
keâjleevee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer he@ve Fm}eceÛee DeeheuÙee osMee}e DeeefCe peiee}e Oeeskeâe DemeuÙeeÛeer Yeerleer JÙekeäle kesâ}er nesleer. Deepe
DeeefMeÙee Keb[eleer} Je efnbogmLeeveeleer} cegm}erce DeuhemebKÙeekeâebÛÙee onMeleJeeoer keâejJeeÙee heenlee ÙeeÛeer ØeÛeerleer ÙesT }eieles. DeeÙemeer184
DehenjCe ØekeâjCeeves ner ØeÛeerleer DeefOekeâ mhe° Pee}er Deens. kebâonejele MesJešÛÙee šhhÙeele Deceeveg<e Yeer<eCe veešŸe Ûee}t nesles, les LeebyeefJeCÙeemee"er
DeeefMeÙeeleer} DeeefCe peieeleer} kegâ"}sÛe cegm}erce je°^ heg{s Ùesle veener. cegm}erce DeuhemebKÙeekeâ onMeleJeeoeÛee Heâškeâe pÙee Decesefjkesâ}e DeeefCe
Ùegjeshe Je heeefMÛeceelÙe je°^ebvee yeme}e, lesner Ùee ØekeâjCeele nmle#eshe keâjeÙe}e leÙeej veJnles. lÙeeleÛe Deehe}e Mespeejer Ûeervener Ùee ØekeâjCeer lešmLe
jeefn}e.Deeblejje°^erÙe onMeleJeeoeÛee ØeejbYe 1960 mee}eheemetve Pee}e Demes ceeve}s peeles. Deeblejje°^erÙe onMeleJeeo jepekeâerÙe ›eâebeflemebkeâuheveebMeer
DeefOekeâlej yeebOe}s}e neslee. DeupesefjÙeeÛee øeBâšPe Hesâvee@ve, pece&veerÛee nye&š& ceekeäÙe&pet DeeefCe JnsvesPegS}eÛee ceefjies}e keâe}exme Deens. Ûes iesJnejebvee
lÙeele efHeâ[s} ke@âmš^es DeeefCe he@}smleeF&veer cegkeäleer DeeIee[erÛee veslee Ùeemej DejeHeâle ÙeebÛeener meceeJesMe keâjeJee }eies}. ceekeäme& }sefveveÛÙee leòJe%eeveeheemetve
ceeDeesÛÙee ieefveceer keâeJÙeeÛÙee, jepekeâerÙe leb$eeÛÙee }{eF&heÙeËleÛÙee efJeÛeejebÛes Øeefleefyebye he[}s Deens. ÙeeleuÙee GpeJÙee mebIešvee efnš}jÛÙeener efJeÛeejeÛes
Jenve keâjCeeNÙee neslÙee. FjeCÙeebÛeer cegpeeefno, Fš}erÛee js[ efyeÇies[, pece&veerÛee yeso} cesvene@keâ, peheeveÛeer js[ Deeceea ÙeebÛÙee leg}vesle DeeÙemeer
184ÛÙee DehenjCekeâlÙeeËÛeer onMeleJeeoer mebIešvee Heâej Kee}ÛÙee heeleUerJejÛeer Deens. øeBâkeâ ke@âhej, jsveešes kegâefme&Dees, Gef}&keâ cesvene@keâ, Dee@ef[^Ùeme
yesoj, pesjer De@[cme Ùee onMeleJeeÅeebÛeer heeleUer DehenjCekeâlÙee& onMeleJeeÅeebvee keâOeerÛe iee"lee ÙesCeej veener. efnbogmLeeveÛes jepekeâerÙe ØeefleefveefOelJe
keâjCeeNÙee jJeeRõ cne$es ÙeebÛes yeefceËien@ceJe¤ve DehenjCe keâ¤ve nlÙee keâ¤ve lÙeebÛes Øesle jmlÙeele šekeâ}s nesles, ns Deepener efJemejlee Ùesle veener.
o

370
 OeieOeielee Fb[esvesefMeÙee DeeefCe DeeheCe
SkesâkeâeUer DeHeâieeCe DeeheuÙee osMeeÛee efnmmee neslee lees hegMletbveer heenlee heenlee }eštve lÙee}e efnjJee jbie efo}e. Deehe}s [eJes lÙee jbieeyeö}
ner yees}Ceej veenerle, DeHeâieeCe DeeflejskeäÙeebyeö}ner yees}Ceej veenerle DeeefCe DeHeâieeefCemleeveele Ûee}}suÙee cegm}erce efm$eÙeebÛÙee ÚUeyeö}ner
yees}Ceej veenerle. ne oes<e meòee Ûee}efJeCeeNÙee DeeefCe meòesheemetve JebefÛele Deme}suÙee [eJÙee-GpeJÙee DeeflejskeäÙeebÛee Deens. ÙeebÛÙee meòeemheOexle pevelesÛeer
keâMeer mepeielee ce¤ve ies}s}er Demeles. ceie ÙegjesheeleuÙee ÛesÛevÙeeefJe®æ jefMeÙee, Ùegieesm}esefJnÙeeefJe®æ yeesefmveÙee, DeuyeeefveÙee-š^evmeefmeef}efJnÙee
ØeebleeÛÙee meercesefJe<eÙeer ¤ceeefveÙeeefJe®æ nbiesjer, meeÙeØeme yesšeÛÙee cegöŸeeJe¤ve legke&âmleeveefJe®æ «eerme, ÙegjesefheÙeve keâcÙegefvešerceOÙes legke&âmleeve}e ØeJesMe
ÅeeÙeÛee keâer veener? cesefkeämekeâes, DecesefjkesâÛee DeeefLe&keâ mebIe efJe®æ ÙegjesefheÙeve keâcÙegefvešer. DeeefMeÙeele efnbogmLeeveefJe®æ heeefkeâmleeve, ef}efyeÙeeefJe®æ
Fefpehle, ef}efyeÙee efJe®æ Úe[. Úe[ÛÙee Yetceerle ÙegjsefveÙeceÛee mee"e Yejhetj ÙegjsefveÙece DeCegyee@cye yeveefJeCÙeemee"er DeeJeMÙekeâ, Ùeekeâefjlee Yeeb[Ce.
FjeCe-Fjekeâ Ùegæ cnCee Yeeb[Ce cnCee, meOÙee Leb[ Deens. heCe megoeveÛÙee oef#eCeskeâ[uÙee yeb[eUeRvee FefLeDeesefheÙee ceole keâjles. keâejCe megoeveÛÙee
oef#eCesle keâe@keâefškeâ ef¡eMÛeve Deensle. Ùee jevešer ef¡eMÛeveebvee cegm}erce yeveefJeCÙeemee"er FefLeDeesefheÙee oef#eCe megoeveceOeuÙee yeb[eUer}e Øeeslmeenve
oslees. meewoer DejsefyeÙee ÙescesveceOe}er ÙeeoJeer, ÙegveeÙešs[ Dejye Deefcejele DeeefCe lÙeebÛeer ÚesšŸee-cees"Ÿee cegm}erce je°^eJej}er hekeâ[, meewoer DejsefyeÙeeÛee
heeefkeâmleeveJejer} ØeYeeJe. Deeeføeâkeâe Keb[eleer} jJeeb[e-yeg®b[er Ùeele}er ÙeeoJeer, leglMeer DeeefCe nglet ÙeebÛÙeeleuÙee keâòe}er, meesceeef}ÙeeÛee ceeveJeefveefce&le
og<keâeU DeeefCe ceWPIeefyekeâceOe}er vewmeefie&keâ Deeheòeer ‘hejog:Ke Meerle}’ cnCetve Ùee meJe& G}Leehee}Leeryeö} DeeheCe Goemeerve Demelees. Ûeerve, heeefkeâmleeveves
DeeheuÙee meerces}e Oekeäkeâe }eJeuÙeeveblej DeeefCe DeeheuÙee mejkeâejves ÙeeÛee ienpeye kesâuÙeeveblej ceie Deehe}s }#e Ùeekeâ[s peeles. DeeheuÙee osMeeves
50 les 60ÛÙee oMekeâele heg{ekeâej IesTve Deef}hleJeeoeÛeer eflemeNÙee peieeÛeer ÛeUJeU GYeej}er nesleer. leer cees[}er. efleÛes DeJeMes<ener kegâ"s
efMeu}keâ veenerle. efleÛes omleSsJepe keâener Je<eeËhetJeea efou}erleer} lespeyeneotj meØet neTmeceOeer} Fbef[Ùeve keâewefvme} Heâe@j Jeu[& DeHesâDeme&ÛÙee keâÛesjerle
HeâeF}yebo nesTve OetU Keele he[}s nesles. Deelee keâeU SJe{e yeo}}e keâer leer keâÛesjerner ef"keâeCeeJej veener DeeefCe Deef}hle je°^ebÛeer DeeefCe eflemeNÙee
peieeÛeer ÛeUJeUner ef"keâeCeeJej veener. Yeeb[Je}oejer, meeceüepÙeJeeoer oesvneRÛÙee }<keâjer ieesšele meeceer} ve nesCeeNÙee osMeebÛÙee Deef}hle je°^s DeeefCe
eflemejs peie Ùee oesve ÛeUJeUer efve<ØeYe nesTve iesuÙee 20JÙee Melekeâeves JemeenleJeeo ceeleercees} nesleevee heeefn}e. 21JÙee Melekeâele cet"Yej efJekeâefmele
je°^s, pÙeele Decesefjkeâe, pece&veer, øeâevme, Fbi}b[ DeeIee[erJej Demeleer}. efJekeâmeveMeer} je°^ebvee keâOeer Mem$eebÛÙee, }<keâjer yeUeÛÙee peesjeJej, DeeefLe&keâ
yeUeÛÙee peesjeJej ieg}ece yeveefJeCÙeemee"er, oemÙeeble peKe[CÙeemee"er JemeenleJeeo mebheuÙeeveblejÛeer ner veJeer DeJemLee. efJekeâefmele osMeebleer} jepÙekeâlex
DeeefCe lÙeebÛÙee heeef"byÙeeves efkebâJee hejmhejebÛÙee menkeâeÙee&ves keâeÙe&jle Deme}s}s peieeleer} Yeeb[Je}oej nsÛe meJeeËle }yee[ Ieškeâ Deensle. jepÙekeâlÙeeËÛÙee
cesnjyeeveerves Deecner Mem$eebÛes Glheeove keâ¤. legcner KegMee} SkeâceskeâebÛes ceg[os hee[e. ns ceg[os je°^eleer} ÙeeoJeerletve DeLeJee je°^eje°^ebleer} meòeemheOexletve
meerceeJeeoeJe¤ve he[esle efkebâJee JeCe& DeeefCe JebMeJeeoeJe¤ve he[esle. SkeâefJemeeJÙee Melekeâele KegMee} Jeie& ne Yeeb[Je}oej Deens DeeefCe jepÙekeâlee& Jeie&
lÙeeÛes efnlemebyebOe peheCeeje Demelees. efJemeeJÙee MelekeâeÛÙee hetJe&Oee&le He@âMeve cnCetve jepekeâejCeele Glej}s}e heeb{jhesMee Jeie& Deepe jepekeâejCeele
ØeYeeJenerve "¤ve lees DeeheuÙee heesšeheeCÙeeÛÙee GÅeesiee}e }eie}e Deens. pÙeebvee oef}le, Meesef<ele Jeiee&ÛÙee meJeËkeâ<e oemÙeeefJe®æ Mees<eCeeefJe®æ
}{tve ›eâebleer keâjeÙeÛeer nesleer lÙee ›eâebeflekeâejkeâ he#eveslÙeebÛeer DeJemLee ›eâebleerÛÙee yeepeejele lejer DeMeer Pee}er. ne JeekeâdØeÛeej keâe@ceüs[
keâNne[keâj Ùee efce$eekeâ[tve ceer GÛe}}e Deens. }eskeâ Deelee heesšeheeCÙeeÛÙee ØeMveeJej }{le veenerle, Yeeweflekeâ Mees<eCeeefJe®æ ceneieeF&efJe®æ
oeefjõŸeeefJe®æ Skeâ$e ÙesTve }{le veenerle, JeCe&, JebMemeerceeJeleea Jeeoemee"er peele, hebLe, Oecee&ÛÙee DeefYeefveJes<eemee"er ØeecegKÙeeves les jmlÙeeJej ÙesTve
}{leele. he"[eryeepe heejbheeefjkeâ jepekeâejCeeÛÙee keâuhevesÛÙee he}erkeâ[er} meJe&meeceevÙeebceOeer} ne yeo} heeefkeâmleeve, ÛeerveÛÙee ne}Ûee}eRefJe<eÙeerÛe
peeie=le Demelees. Flej iees°eRyeö} Goemeerve Demelees. Deboceeve yesšebhe}erkeâ[ÛÙee Fb[esvesefMeÙeele keâeÙe Ûee}}s Deens ÙeeÛeer oKe}ner IÙeeÙe}e DeeheCe
leÙeej vemelees. pÙee Fb[esvesefMeÙeeÛÙee yeeb[gbie Menjele Deef}hleleeJeeoer je°^ebÛeer 54 mee}er heefj<eo Pee}er lÙee heefj<eosÛee Ùepeceeve lÙee JesUer Fb[esvesefMeÙee
neslee. Deepe Fb[esvesefMeÙee meòeemheOexÛÙee ÙeeoJeerves efKeUefKeUe nesleesÙe. ne KesU KesUCeeNÙeebefJe®æ lesLeer} Deece pevelee GYeer jenCÙeeSsJepeer Oece&És<eele
DeeefCe DeuhemebKÙeÉs<eeheesšer efnbmeeÛeejeÛee KesU KesUCÙeele iegble}er Deens. ne KesU Deepe vee GÅee mebhes}. Ùee KesUeceeie}s yees}efJeles Oeveer
peieele}s Mem$eem$eebÛÙee keâejKeevÙeebÛes cee}keâ Demeleer}. Ùee keâejKeevÙeebÛeer hee"jeKeCe keâjCeejs jepekeâejCeerner Demeleer}. Ùeeyeö} lÙeebvee keâesCeer
hekeâ[t MekeâCeej veener DeeefCe mepeener megveeJet MekeâCeej veenerle. lÙeeletveÛe lÙeebÛÙee neleeleer} keâ"hegleUs jepekeâejCeer Fb[esvesefMeÙee}e hegvne meeJe¤ve
Ùee oeb[iÙeebÛÙee nmlekeâeÛÙee Ùeeoerle peeTve yemeleer}. Deieesoj Demes nmlekeâ Fb[esvesefMeÙeele neslesÛe. Ùee DemeuÙeeÛe Fb[esvesefMeÙeeleuÙee jepÙekeâlÙeeËveer
DeeheuÙee osMeeleuÙee Deboceeve yesšeJej oeJee kesâ}e neslee. heeefkeâmleeveØeceeCesÛe Fb[esvesefMeÙeeÛeer }<keâjer jepeJeš efnbogmLeeveÛes efnlemebyebOe OeeskeäÙeele DeeCet
Mekeâles DeeefCe ns hegCÙekeâce& keâ¤ve heeMÛeeòÙeebÛeer cepeea mebheeove ke⤠Mekeâles DeeefCe cnCetveÛe Fb[esvesefMeÙeeleer} meòeemebIe<ee&keâ[s, G}Leehee}LeerÛÙee
Iešveebkeâ[s DeeheuÙee osMeeleer} meòeeOeejer jepÙekeâlÙeeËveer }#e ÅeeÙe}e nJes. Demes }#e osleevee Deepelejer les efomele veenerle. 20 ceeÛe&}e DeeheuÙee
osMeeÛÙee oewNÙeeJejÙesCeeNÙee efkeä}bšve ÙeebÛÙee leÙeejerle Deehe}s jepÙekeâlex iegbletve he[}sÙele. Fb[esvesefMeÙeeÛeer DeeefCe Deehe}er mebmke=âleer Ùeele lemeb Heâejmeb
Deblej hetJeea Jeešle veJnleb. yenemee cnCepes Yee<ee. yenemee Fb[esvesefMeÙee. efleLeuÙee ceeCemeebÛeer veeJes mebmke=âleØeÛegj DeeefCe pÙee Deveskeâ yesšebveer Fb[esvesefMeÙee
Ie[}s lÙeebÛeer veeJesner Ùee °erves }#eele IesCÙeemeejKeer Deensle. peeJee-megcee$ee-keâef}ceeveleele. (yesefve&Dees), meg}eJesMeer (mesef}yesme), FefjÙeve peeÙee
(Jesmšve& vÙetefieveer), yee}er efleceesj (}esšes) - DeMeer npeejes ÚesšŸee ÚesšŸee yesšebÛeer mebmke=âlepeef[le veeJes. Fb[esvesefMeÙeeÛee jepekeâerÙe $e+CeevegyebOe
vesn¤bveblej keâesCelÙeeÛe keWâõeleer} keâesCelÙeeÛe meòeeOeeNÙee}e veerš pees[lee Dee}e veener. yeeb[gbie heefj<eosle ÛeeT Sve }eÙeves meecÙeJeeoer ceglmeösefiejervegmeej
vesn¤bÛeer ieesÛeer keâ¤ve heefj<eosle ÛeerveÛee ØeYeeJe hee[}e. heefj<eosle Dejye ØeefleefveOeeRMeer vesn¤bvee DebOeejele "sJetve keâeUpeerhetJe&keâ oesmleer kesâ}er.
371
lewJeevehes#eener FœeeÙe}Ûeer efveefce&leer Je efle}e heeef"byee ner yeeye heeefMÛeceelÙe meòeebÛÙee yesiegceeve }g[yeg[erÛes peemle Oe[Oe[erle GoenjCe DemeuÙeeÛes
Øe#eesYekeâ efJeOeeve keâ¤ve heeefkeâmleeveMeerner iegheÛethe cew$eerÛes mebyebOe ØemLeeefhele kesâ}s. lÙeecegUs heg{s Deef}hleleeJeeoer je°^ebÛÙee ÛeUJeUer}ener
JesieUs JeUCe efceUe}s DeeefCe [eJÙee-GpeJÙee meòeebheemetve otj jenCeeNÙee je°^ebvee Deeblejje°^erÙe efJeMJeemeen&lee DeeefCe meodYeeJevee Ùeebvee cegkeâeJes
}eie}s. Deepe peieeÛÙee jepekeâejCeele eflemeNÙee peieeÛeer ner mebkeâuhevee cees[tve he[}er DeeefCe Deef}hleleeJeeoer je°^ebÛeer ÛeUJeUner mebhetve ies}er. Ùee
meJeeËÛÙee iees[-keâ[t Dee"JeCeer jepekeâerÙe ÛeefJe&leÛeJe&Ceemee"er, jJebLeermee"er Deelee GjuÙeele. yeeb[gbie heefj<eosmee"er heg{ekeâej IesCeeje mJeeleb$Ùemesveeveer
megkeâeveexÛee Fb[esvesefMeÙeener Deepe Deecet}e«e yeo}tve mebkegâefÛele jepekeâejCeele De[ketâve ies}eÙe. 300 Je<ex [Ûe (ne@}b[ÛÙee) meeceüepÙeJeeoer JÙeeheeNÙeebÛeer
Fb[esvesefMeÙeele Jemeenle nesleer. efnbmeeÛeej lesJneheemetve heefjefÛele Deens. Ùee [Ûeebveea yeesvee ÙesLeer} Fb[esvesefMeÙeeleer} Fb«epe mheOe&keâ JÙeeheeNÙeebÛeer keâòe}
kesâ}er nesleer. lÙeeveblej Fb[esvesefMeÙeele Fb«epe keâeÙece efve<ØeYe "j}s. jyej, keâLeer}, Keefvepe les} ÙeebÛÙee yeUeJej 19JÙee Melekeâele Fb[esvesefMeÙee
DeewÅeesefiekeâ DeLee&ves YejYeješer}e Dee}e neslee. heCe Ùee meJeeËÛee HeâeÙeoe [ÛeebveerÛe Iesle}e. heg{s 1942 heemetve Ûeej Je<ex peheevÙeebveer leeyÙeele
"sJe}e. [eJÙee DeeefCe lesLeer} Øeeieeflekeâ MekeäleerÛÙee G"eJeecegUs Deeboes}vee}e meg®Jeele Pee}er. meeceüepÙeJeeoer [Ûe DeeefCe FlejebÛeer nkeâe}heóer
nesTve megkeâeveexÛÙee neleer SkeâmebOe Fb[esvesefMeÙeeÛeer meòee Dee}er. megkeâeveeXveer Fb[esvesefMeÙeeÛee heeÙee Iee}CÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. 1965-68 mee}er
megkeâeveeXÛÙee jepekeâejCeeÛee Deble nesTve ›eâesveerÛes jepekeâejCe keâjCeeNÙee megneleeXÛeer meòee Dee}er. meeceLÙe&Jeeve Fb[esvesefMeÙeve keâcÙegefvemš he#eeves Ûeerve
Je megkeâeveex ÙeebÛeer yeepet IesleuÙeecegUs lÙeebÛÙee }<keâjeves }eKeeWÛeer keâòe} kesâ}er Je lÙeebvee ÚUÚeJeCÙeeble [ebye}s. meòeeOeejer megneleex Ùeebveer ceie
IejeCesMeener Je Deehe}s efheóÒ ÙeebÛÙee ceoleerves Fb[esvesefMeÙeeÛee hejje°^erÙe JÙeeheej, GÅeesieOebos leeyÙeele IesTve šekeâ}s Je je°^eÛÙee mebheòeerÛeer yesmegceej
}tš kesâ}er. efJekeâemeemee"er DeeJeMÙekeâ lÙee keâesCelÙeener MeemekeâerÙe mebmLee GYÙee jent veÙesle Flekeâe Yeü°eÛeej Je yepeyepehegjer ceepe}er. Ùeeyeeyele oef#eCe
keâesefjÙee efkebâJee lewJeeve ÙeebmeejKÙee keâcÙegefvemšefJejesOeer, hejbleg Jew%eeefvekeâ leLee leb$e°Ÿee Øeiele osMeebhes#ee Deieoer JesieUerÛe heefjefmLeleer nesleer. DeeÙeele
Yeeb[Je}eÛÙee yeUeJej mLeeJej cee}ceòesÛes GÅeesie keâener keâeU yejmele Dee}s. cnCetve lewJeeve, oef#eCe keâesefjÙeeÛÙee pees[ervesÛe Fb[esvesefMeÙeve Ùeebveener
DeeefMeÙee JeeIe cnCeCÙeele ÙesT }eie}s. hejbleg ne yeg[yeg[e HegâšleeÛe efometve Dee}s keâer, oef#eCe keâesefjÙee DeeefCe lewJeeve nsÛe Heâkeäle JeeIe Deensle.
cee$e Fb[esvesefMeÙee, LeeÙe}b[ ns osMe Heâkeäle ceebpejsÛe Deensle. ne DeeefLe&keâ hesÛeØemebie ÙesleeÛe Fb[esvesefMeÙeeceOeer} pevelesÛÙee Demeblees<ee}e JebMeÉs<eeÛes
JeUCe osCes meòeeOeerMeebvee YeeieÛe nesles. ojcÙeeveÛÙee keâeUele Decesefjkeâe-ceeDees efo}peceeF&Ûes Øeefleefyebye cnCetve Fb[esvesefMeÙeelener megneleex Je efÛeveer
JÙeeheejer ÙeebÛes Ûeebie}s metle pece}s nesles. cnCetve yeUerÛee yekeâje keâjeÙe}e ef¡eMÛeve ÙeesiÙe "j}s. lÙee}e ogmejsner Skeâ keâejCe Deens. Fb[esvesefMeÙeeÛÙee
hetJe& meerceshe}erkeâ[s hetJe& efleceesj veeJeeÛes yesš Deens. efleLes heesleg&ieerpe Yeeef<ekeâ ef¡eMÛeveebÛeer ØeÛeb[ yengmebKÙee Deens. efÛe$e Lees[smes DeeheuÙee ieesJÙeemeejKes
Deens. Ùee Øeeblee}e mJeleb$e osMe cnCetve heeMÛeeòÙeebveer ceevÙelee efo}erner Demeleer, hejbleg lesLeer} les} mebheòeerJej je°^Jeeoer heesleg&ieerpe Yeeef<ekeâ oeJee
meebieleer} DeMeer Yeerleer JeešleeÛe DeeefCe heesleg&ieerpe meeceüepÙe keâesmeUleeÛe heeMÛeeòÙeebveer megneleex}e les yesš-hetJe& efleceesj-mJeejer keâ¤ve leeyÙeele
IÙeeÙe}e meebefiele}s. Ùeele MespeejÛeer Dee@mš^sef}Ùeener meeceer} Pee}er; hejbleg JemeenleJeeÅeebÛee nmlekeâ megneleexefJe®æ - ieg}ece heesleg&ieerpe Yeeef<ekeâ
ef¡eMÛeveebveer oerIe&keâeU efÛekeâešerves mebIe<e& kesâ}e lesJne Deelee ceeveYeeJeer heeMÛeeòÙe hegvne SkeâJeej hetJe& efleceesj yesšeJej }eskeâMeener mLeeheve keâjeÙeÛÙee
iees[ iees[ iees°er ke⤠}eie}s Deensle. ojcÙeeve Fb[esvesefMeÙeele Ûee}}s}s ef¡eMÛeveebÛÙee keâòe}erÛes me$e hetJe& efleceesj yesšeJejner efveÙee&le Pee}s Deens.
megneleeXÛee 98 ceOÙes hee[eJe PeeuÙeeheemetve Fb[esvesefMeÙee}e efnbmeeÛeejeves «eeme}s Deens. Mee}gketâ Demesn, meg}eJes}er, heehegDee nsner Øeeble Ùeeletve
megš}s veenerle. Ùeeheg{s yee}er DeeefCe pekeâelee&ner }#Ùe "js}. Ùee efnbmeeÛeejecegUs DeeefLe&keâ Deefj°ele meehe[}s}e Fb[esvesefMeÙee DeefOekeâ ieeUele peeTve
mJele:Ûee heÙe&šveeÛee ngketâceer Oeboener njJetve yemes}. hejkeâerÙe Ûe}ve efceUCÙeeÛÙee °erves ne Oeboe Fb[esvesefMeÙee}ener DeeJeMÙekeâ Deens DeeefCe neslee.
megneleeXveer leyye} leerme Je<ex Fb[esvesefMeÙeeJej meòee ieepeefJe}er. jepekeâerÙe o[heMeener, Yeü°eÛeej, }gše}tš ns lÙeeÛÙee jepeJešerÛes JewefMe°Ÿe nesles.
}eskeâ lÙee}e kebâšeU}s. lÙeebveer megneleex}e Hesâketâve Jenero}e meòesJej DeeCe}s; hejbleg lÙeebÛÙee }eskeâMeener MeemeveeÛes Debie Deme}suÙee }<keâjeleer}
keâener iešebvee lÙeeÛeer jepeJeš vekeâes Deens. cnCetve Fb[esvesefMeÙeele les Oeeefce&keâ efJeÉs<eeJej DeeOeej}suÙee obie}eRvee DeØelÙe#e ceole keâjleensle. Ùee
efJejesOekeâebÛee yeercees[ keâjCÙeemee"er Fb[esvesefMeÙeeÛes efoJebiele mebmLeehekeâ megkeâeveeXØeceeCes [eJehesÛe Jeehe¤ve DeeheuÙee efJe®æÛee }<keâjer ØeYeeJe cees[erle
keâe{leensle. veJÙee Je<ee&Ûeer meg®Jeele Fb[esvesefMeÙeve Ûe}veeÛÙee Iemejiegb[erves Pee}er. efÛevÙeebefJe®æ nu}s Jee{}s. megneleeXÛee peeJeF& pevej} ØeyeesJees
meeefyeÙeevlees Ùeebveer efÛevÙeebefJe®æÛÙee YeeJevee DeeCeKeer Ye[keâeJeuÙee FLe}e hewmee ns efÛeveer JÙeeheejer hejosMeele vesleele cnCetve les osMeeÛes Me$et Deensle
Demee ØeÛeej kesâ}e. 10 ceeÛe& 98}e megneleexÛeer meeleJÙeeboe heeÛe Je<eeËmee"er efveÙegkeäleer keâjCÙeele Dee}er. megneleeXÛÙee cebef$eceb[Uele lÙeebÛeer keâvÙee
DeeefCe efce$eebÛee meceeJesMe neslee. megneleex}e yeo}ele mJeejmÙe veJnles. yeouÙeemee"er efJeÅeeLeea }{Ÿeele Glej}e. lÙee}e ceOÙeceJeiee&ves DeeefCe }<keâjeleer}
yeo} FefÛÚCeeNÙee keâener efJeYeeieeves meeLe efo}er. megneleexÛÙee jepeJešerle yesheòee kesâ}suÙee efJejesOeer keâeÙe&keâlÙeeËyeö} pevelesves DeeefCe lÙeebÛÙee kegâšgbyeeves
efJeÛeejCee kesâ}er. keâeW$eeme mebIešvesÛÙee vesle=lJeeKee}er pevelee Skeâ$e ÙesTve DehenjCe, DelÙeeÛeej, ÚUCetkeâ, efJeveeÛeewkeâMeer kewâo FlÙeeoeRJej meJe&ØeLece
efheÙetme }eefmš^veespe Ùeebveer ØekeâeMe šekeâ}e DeeefCe lÙeeletve lÙee JesUÛÙee }<keâjer pevej} Deme}suÙee megneleeXÛÙee peeJeÙeeÛes cnCepes ØeyeesJeesÛes Yeeb[s
Hegâš}s. megneleex keâmee meòeeÛÙetle Pee}e. meòeeÛÙetle nesleeÛe GheeOÙe#e cnCetve Deme}suÙee n@yeeryeerkeâ[s lÙeeves meòee keâMeer megheto& kesâ}er. Fb[esvesefMeÙeve
pevelesves n@yeeryeer}e Hesâketâve Jeefnoer}e keâmes DeeCe}s ÙeeÛee meJe& Fefleneme FbšjvesšJej Deepe Ghe}yOe Deens. meòeeYeesieele ceMiet} Deme}suÙee
meòeeOeeNÙeebvee-jepekeâejCÙeebvee efpeLes mJele:ÛÙee osMeeleer} meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe, meebmke=âeflekeâ G}Leehee}LeeRvee cenòJe ÅeeJesmes Jeešle veener efleLes
Fb[esvesefMeÙeener lÙeebÛÙee }sKeer veieCÙeÛe cnš}er heeefnpes. Kegö jepekeâejCÙeebÛeer ner DeJemLee efpeLes Deens efleLes peveleskeâ[tve keâeÙe Dehes#ee "sJeeJeer
DeeefCe efle}e oes<e keâeÙe ÅeeJee? Fb[esvesefMeÙeeØeceeCes peieYej meJe& Keb[ebleer} osMeeble G}Leehee}Leer DeeefCe mebIe<e& Ûee}t Deensle. lÙeeÛes yeUer peesheÙeËle
DeeheCe "jCeej veener leesheÙeËle DeeheCe DemeuÙee Iešveebheemetve Deef}hleÛe jenCeej. o
372
 FœeeÙe}er pÙetbÛeer Jele&Cetkeâ ceesPesmeÛÙee efMekeâJeCegkeâerefJe®æÛe!
leerve-Ûeej Dee"Je[ŸeebhetJeea FœeeÙe}Ûes oesve JeešÛegkeâej mewefvekeâ ØeefleyebOe Deme}suÙee he@}sefmšveer efJeYeeieeleer} jeceu}eÛÙee ÚeJeCeerle Iegme}s
DeeefCe Øeefleef›eâÙee peer JneÙeÛeer leerÛe Pee}er. meblehle he@}sefmšveer veeieefjkeâebveer lÙee mewefvekeâebvee Yeesmeketâve "ej kesâ}s. "ej keâ¤ve lÙeebÛes ce=leosn FœeeÙe}er
nöerle efJešbyevee keâ¤ve Hesâketâve efo}s. Ùee Iešvesves hegvne he@}sefmšveer-FœeeÙe}er mebIe<ee&}e leeW[ Hegâš}s. ne mebIe<e& SJe{e hesš}e, keâer DeepeheÙeËle 165
he@}sefmšveer Dejye ceej}s ies}s lÙeeÛÙee leg}vesle Heâkeäle 10 FœeeÙe}er, lesner mewefvekeâ ceej}s ies}s. ne mebIe<e& efkeâleer keâeU Ûee}s} ns meebielee Ùesle veme}s, lejer
vegkeâlesÛe he@}sefmšveer ve@Meve} De@Lee@efjšerÛes vesles Ùeemej DejeHeâle DeeefCe FœeeÙe}Ûes hebleØeOeeve Ùesngo yejwkeâ ne mebIe<e& }Jekeâj efcešefJeCÙeeÛÙee ceve:efmLeleerle
DemeuÙeeÛes meer.Sve.Sve. otjefÛe$eJeeefnveerves DeeheuÙee Deeblejje°^erÙe yeelecÙeeble meebefiele}s. Kejs lej ner mebIe<ee&Ûeer ef"Ceieer Ùesngo yejwkeâ Ùeebvee FÛÚe Demeleer,
lej les lesJneÛe efJePeJet Mekeâ}s Demeles. heCe les keâjCÙeeves les DeefOekeâ De[ÛeCeerle Dee}s Demeles. he@}sefmšveeRÛÙee G"eJeecegUs FœeeÙe}er mebmeosleer} yejwkeâebÛes
yengcele Ieštve meòee ieceeJeCÙeeÛeer heeUer lÙeebÛÙeeJej Dee}er nesleer. DeieesojÛÙee Deuheceleele Deme}suÙee lÙeebÛÙee mejkeâej}e meòee ieceJeeJeer }eieCeej
nesleer. lÙeebveer FœeeÙe}er mebmeosle he@}sefmšveer G"eJeeefJe®æ keâejJeeF& keâjCÙeeÛee keâ"esj heefJe$ee IesleuÙeecegUs lÙeebÛes mejkeâej yeÛeeJe}s. yejwkeâebveer ÙeeÛe JesUer
he@}sefmšveebÛÙee efJejesOeele šeskeâeÛeer Yetefcekeâe IesCeeNÙee ef}keäÙeg[ he#eeÛÙee keâ[JÙee veslÙeeyejesyej - SefjÙe} Meejesveyejesyej-le[pees[ keâ¤ve mejkeâej
Ûee}efJeCÙeeÛee ØeÙelve keâ¤ve heeefn}e. hejbleg Meejesveveer lÙeebvee Øeeflemeeo efo}e veener. Ùee meJe& JeeleeJejCeele FœeeÙe}er }<keâj DeeefCe ieePeeheóerleer} efveJee&efmele
he@}sefmšveer veeieefjkeâ, Ùeele OegceMÛe›eâer Ûee}tÛe nesleer. FœeeÙe}Ûes Yeto}ØecegKe Ùeebveer FœeeÙe}er mesveeo}ØecegKeebvee meebefiele}s keâer, Ùeeheg{s Deecner heg{ekeâej
IesTve he@}smšsefveÙeve veeieefjkeâebvee "esketâve keâe{t. les DeeieUerkeâ keâjesle ve keâjesle, lÙeebÛee meceeÛeej Iesle}e peeF&}. pee@[&ve veoerÛÙee heefjmejeleer}
pesefjkeâesmeejKÙee cenòJeeÛÙee Menjeleer} pÙet JemlÙeebYeesJeleer, he@}sefmšveer DejyeebÛee ieje[e he[uÙeeveblejner Deecner iehhe keâe yemeeJes?
ef›eâÙee-Øeefleef›eâÙee efoJemeWefoJeme G«e ¤he OeejCe ke⤠}eieuÙee Deensle. jkeäleheeleer efnbmekeâ mebIe<ee&le ieePeeheóer peUt }eie}er Deens. FœeeÙe}er
Ùegæefve<Ceele efÛe}Keleer, jCeiee[Ÿee, ceesšejiee[Ÿee he@}sefmšveer veeieefjkeâebJej DeboeOegbo ieesUeryeej keâjleensle. Dee"Je[ŸeehetJeea MeeblelesÛeer yees}Ceer
yejwkeâebveer mLeefiele kesâ}er nesleer. ieePeeheóerle}e mebIe<e& DeefOekeâ G«e ¤he OeejCe ke⤠}eieuÙeecegUs, les Deelee hegvne MeeblelesÛeer yees}Ceer keâjCÙeeme
leÙeej DemeuÙeeÛes, otjefÛe$eJeeCeerJej meebiet }eie}s Deensle. FœeeÙe}er mewefvekeâebÛÙee nuuÙeeÛee Øeeflekeâej he@}sefmšveer pevelee Heâkeäle oie[eves keâjles
Deens. Ùee veJÙee mebIe<ee&le he@}sefmšveer veeieefjkeâÛe peemle cejCe heeJe}s lÙeeÛes keâejCe ns nesÙe. mebIe<e& DemeeÛe hesšle jeefn}e lej he@}sefmšveer veeieefjkeâ
FœeeÙe}er mewefvekeâebÛee nu}e keâmee jesKeCeej? ogmeNÙee ceneÙegæele pece&veebveer Jeemee& Menj jCeiee[s, leesHeâebveer, yee@cyeHesâkeâer efJeceeveebveer yesefÛejeKe keâ¤ve
šekeâ}s nesles. efve:Mem$e he@}sefmšveeRvee DeeefCe he@}smšeFve}e yesefÛejeKe keâjCÙeeÛeer Yee<ee FœeeÙe}er }<keâj keâjles Deens. Decesefjkeâe Ùee efÛeIeU}suÙee
heefjefmLeleerle, FœeeÙe}}e LeebyeJeeÙe}e heg{s Ùesle veener; Ùeele meJe& keâener Dee}s. Ùee G"eJeehetJeea efye} efkeä}bšve Ùeebveer he@}sefmšveer-FœeeÙe} ÙeebÛÙeeleer}
mebIe<e&-leCeeJe efcešefJeCÙeemee"er Deehe}s Jepeve KeÛeea keâ¤ve, Ùeemej DejeHeâle DeeefCe yejwkeâvee Skeâ$e yemeefJe}s nesles. Deelee les Ûethe keâe Deensle?
FœeeÙe}-he@}sefmšveer veJÙee mebIe<ee&ves vegmeleer heefMÛece DeeefMeÙeeÛeerÛe veener, lej peieeÛeerner Meeblelee OeeskeäÙeele ÙesT Ieele}er Deens. keWâõele DecesefjkeâveØesceer
YeepeheeÛeer meòee Deens. FœeeÙe} veeJeeÛes je°^ DeefmlelJeele DeeuÙeeheemetve DeeheuÙee osMeeves he@}sefmšveeRÛeer yeepet Iesle}er. Deelee Yeepehee keâeÙe keâjCeej,
Ùeekeâ[s meJeeËÛesÛe }#e }eie}s Deens.
ogmeNÙee ceneÙegæeveblej peeieeflekeâ jepekeâejCeeÛes efÛe$e hee}š}s. JemeenleefJejesOeer ÛeUJeUeRvee peesj Ûe{}e. ÙegjesheerÙe JemeenleJeeoer je°^ebÛes meeceüepÙe
keâesmeUtve he[}s. DeeefMeÙee, Deeeføeâkeâe Keb[ebleer} osMe heejleb$ÙeeÛÙee peesKe[eletve cegkeäle Pee}s. jepesMeener efJe}Ùee}e iesuÙee. lÙee ef"keâeCeer }eskeâmeòeekeâ
jepeJešer DeeuÙee. Decesefjkeâe-jefMeÙee Ùee ye}e{Ÿe je°^ebÛÙee meòeemebIe<ee&letve peieeÛÙee jepekeâejCeeÛeer ceeb[Ceer nesT }eie}er. lÙeeletveÛe MeerleÙegæe}e ØeejbYe
Pee}e. ogmeNÙee ceneÙegæeveblej 14 ces 1948 jespeer mebÙegkeäle je°^mebIeeves efyeÇefšMe DeeefOehelÙeeKee}er} he@}smšeF&ve osMeeÛeer HeâeUCeer kesâ}er. ner HeâeUCeer
DecesefjkesâÛÙee mebieveceleeves Pee}er. peieeleer} meJe&Ûe Dejyeebvee mebÙegkeäle je°^mebIeeÛee ne efveCe&Ùe ceevÙe Pee}e veener. Ùee HeâeUCeerletve pÙetbÛes SkeâcesJe je°^
FœeeÙe} pevceeme Dee}s, heCe lÙeecegUs he@}sefmšveer Dejye osMeeOe[eruee ueeieues. efveJee&efmele nesTve MespeejÛÙee Dejye je°^ebÛÙee DeeßeÙeeuee ueeKees he@uesefmšveer
DeeefCe pÙetceOe}e mebIe<e& ne efJemeeJÙee Melekeâele}e veener. lees oesve npeej Je<eeËFlekeâe ØeeÛeerve Deens. ÙesMet ef¡emleeÛes Ûeefj$e, keâle=&lJe DeeefCe ce=lÙet pÙee
ØeosMeele Ie[}e lÙee ØeosMee}e, lesJnener he@}smšeF&ve osMe cnCetve mebyeesOe}s peeÙeÛes. ner he@}sefmšveer Yetceer ef¡emleer, Fm}eceer, pÙet Ùee eflevner OeceeaÙeebÛeer
heefJe$e Yetceer lesJneheemetve nesleer. lesJneheemetve Ùee efleIeeble mebIe<e& DeeefCe leCeeJe neslee. FœeeÙe} je°^ DeefmlelJeele DeeuÙeecegUs ØeeÛeerve he@}smšeF&veÛeer HeâeUCeer
Pee}er. heefMÛecesme YetceOÙe mecegõ, oef#eCesme meerveeF& JeeUJebš DeeefCe DeekeâeyeeÛes DeeKeele, hetJexme pee@[&ve, Gòejsme }syevee@ve DeMee FœeeÙe}ÛÙee Ûeleg:meercee
Deensle. yeeÙeye}ele JeefCe&}s}s pes®me}sce-he@}smšeF&veÛeer jepeOeeveer nesleer. he@}smšerveÛÙee HeâeUCeercegUs lÙeeÛee DeOee& Yeeie pee@[&vekeâ[s ies}e. ieePeeheóerÛÙee
¤heeves keâenermee pee@[&ve}e }eietve Deme}suÙee ogYeeUiÙeele he@}smšeF&ve Gj}e. Ùeemej DejeHeâleÛee Deelee he@}smšeF&ve neÛe. ÙesMetÛÙee keâeUer SkeâmebOe
he@}smšerveceOÙes Gòeceesòece õe#es, Kepetj, veevee HeâUs, ient, F. OeevÙe efhekeâefJe}s peeF&, ceW{heeUerÛee Oeboe keâ¤ve, }eskeâj efJeCetve }eskeâ GojefveJee&n
keâjle. lÙee JesUÛÙee he@}smšeF&veceOÙes ceefÛÚceejerÛeener Oeboe Ûee}s. heefMÛeceskeâ[er} «eerme, Fše}er Ùee meeceüepÙeebMeer Dejye je°^, Fefpehle, efnbogmLeeve
osMeeMeer JÙeeheej, oUCeJeUCe Ûee}s. ÙesMetÛÙee pevceeheemetve he@}smšeF&ve}e Deeblejje°^erÙe cenòJe nesles. pes®me}sce, peeHeâe, vePeefjLe, meerPesefjÙee Ùee
Menjebvee cenòJe nesles. lÙee JesUÛee he@}smšerveceOe}e mebIe<e& jkeäle}ebefÛÚle veJnlee. SjJner keâe@mceeshee@ef}šve JeeleeJejCe ØeeÛeerve he@}smšeF&veÛes nesles.
FœeeÙe}ÛÙee pevceeveblej efJeYeeefpele he@}smšeF&veÛes JeeUJebš Gj}s. FœeeÙe}ÛÙee JeešŸee}e Dee}suÙee JeeUJebšeÛes Decesefjkeâe, efyeÇšve Ùee cenemeòeebÛÙee
DeeefLe&keâ meeneÙÙeecegUs }<keâjer DeeefCe leb$e%eeveeÛÙee meeneÙÙeecegUs pÙetbveer veboveJeve keâ¤ve šekeâ}s. ns veboveJeve GYes jeefn}s he@}sefmšveer DejyeebÛÙee
373
ngleelcÙeeJej.
FœeeÙe} je°^ cnCetve DeefmlelJeele DeeuÙeeveblej pÙet DeeefCe he@}smšeFveebceOÙes Ûeej cees"er Ùegæs Pee}er. heefn}s Ùegæ 1948Ûes, ogmejs
56Ûes, eflemejs 1967 Ûes, ÛeewLes 1973 Ûes. he@}smšeF&veÛÙee HeâeUCeerÛee efveCe&Ùe ceevÙe ve PeeuÙeecegUs Fefpehle, Fjekeâ, pee@[&ve, meerefjÙee Je
}syevee@ve Ùee Dejye je°^ebveer Skeâ$e ÙesTve FœeeÙe}Jej nu}e kesâ}e neslee. efyeÇšve-DecesefjkesâÛÙee oyeeJeecegUs 7 peevesJeejer 1949 jespeer ÙegæefJejece
Pee}e; hejbleg FœeeÙe}ves Dejye je°^ebÛee efceUtve 50 škeäkesâ ØeosMe, mJele:ÛÙee osMee}e pees[tve šekeâ}e. Dejye-FœeeÙe}ÛÙee heefnuÙee Ùegæele
FefpehleÛÙee mewvÙeele iecee} Deyos} veemesj heeÙeoU yešeef}ÙeveÛee DeefOekeâejer neslee. FefpehleÛes jepes Heâe®keâ ÙeebÛÙee keâÛeKeeT OeesjCeecegUs Ùegæele
DejyeebÛee hejeYeJe Pee}e DeMeer lÙeeÛeer YeeJevee nesleer. 1940 heemetve lees FefpehleÛÙee DeefmcelesÛeer cenleer DeeheuÙee }<keâjer ØeyeesefOeveerleer}
efce$eebvee meebiele Demes. 1945 mee}er lÙeeves mesveeefOekeâeNÙeebÛeerÛe ieghle mebIešvee yeebOe}er nesleer. 23 peg}w 1952 jespeer }<keâjer yeb[ keâ¤ve
lÙeeves FefpehleÛes jepes Heâe®keâ}e meòeeÛÙegle kesâ}s. lÙee ef"keâeCeer pevej} cenbceo veeieerye ÙeebÛeer vesceCetkeâ kesâ}er. veeieerye veeceOeejer neslee. meòee
ØelÙe#e veemesjÛÙee neleer nesleer. 1954 ceOÙes efnleMe$etbveer veemesjÛÙee KegveeÛee ØeÙelve kesâ}e. lÙeeÛes efveefceòe keâ¤ve lÙeeves veeieerye}e meòesJe¤ve otj
keâ¤ve FefpehleÛeer meòee efceUefJe}er. lees FefpehleÛÙee meòesJej DemeleeveeÛe lÙeeves megSPe keâe}JÙeeÛes je°^erÙeerkeâjCe keâ¤ve lÙee keâe}JÙeeletve pee-Ùes
keâjCeeNÙee meeceüepÙeJeeoer je°^ebÛÙee oUCeJeUCee}e DeeefCe JÙeeheeje}e heeÙeyebo Ieele}e. lÙeecegUs Fbi}b[, øeâevme ns osMe ogKeeJe}s peeTve lÙeebveer
FœeeÙe}}e yejesyej IesTve FefpehleMeer Ùegæ kesâ}s. FefpehleÛÙee ceoleer}e Flej Dejye je°^s OeeJetve Dee}er. Decesefjkeâe DeeefCe mebÙegkeäle je°^mebIeeves
nmle#eshe kesâuÙeecegUs Ùegæ Leebye}s. Dejyeebveer Ùee Ùegæele ceej Keeu}e, heCe eflevner DeeIee[ŸeebJej }{eJes }eieuÙeecegUs ns Ie[}s Demes veemesjves
meebefiele}s. Ùee ØekeâjCeele veemesjÛeer Øeeflecee Dejye peieleele GbÛeeJe}er. veemesj meeceüepÙeJeeoer osMeeÛee, Ùegjeshe heeefMÛeceelÙe osMeebÛee keâ[Jee efJejesOekeâ
neslee. jefMeÙeeÛes meJe& leNnsÛes meeneÙÙe IesTve lÙeeves FefpehleÛes DeeefCe Flej Dejye je°^ebÛes DeeOegefvekeâerkeâjCe kesâ}s. GÅeesieeÛee heeÙee Ieele}e.
Iees[ŸeeJej yemetve neleele le}Jeej IesTve ceg}gKeefiejer keâjCeeNÙee Dejyeebvee, }{eF&Ûes veJes }<keâjer leb$e%eeve efceUJetve efo}s. veemesj
Deef}hle je°^ebÛÙee ÛeUJeUerÛee vesn¤, megkeâeveex, efššes, yesveJes}e, DevkegâceeØeceeCes De«eieCÙe heg{ejer neslee. mšeef}veveblej jefMeÙeele meòesJej
Dee}suÙee ¡egMÛesJnves, lÙee}e meJe& leer ceole keâ¤ve heefMÛece DeeefMeÙeeÛÙee jepekeâejCeele heeÙe jesJetve Decesefjkesâ}e Men efo}e neslee. 1967ÛÙee
Ùegæele Dejyeebvee ceej KeeJee }eie}e. 73ÛÙee Ùegæele lÙeebÛeer Heâòes Pee}er. ¡egMÛesJn, vesn¤, efššes, megkeâeveex Ùee jepekeâejCÙeebÛÙee YejYeješerÛee ne
keâeU. 64}e vesn¤ ies}s. lÙeeÛÙeeveblej ¡eggMÛesJn meòeeÛÙegle Pee}s. 70-80ÛÙee oMekeâele veemesjÛesner jepekeâejCe mebhe}s.
Deef}hle je°^ebÛeer ÛeUJeU efve<ØeYe Pee}er DeeefCe DecesefjkeâveOeeefpe&CÙee FœeeÙe}Ûes Oeeefj°Ÿe Jee{}s. Dejye HeâešeHegâšerÛee HeâeÙeoe IesTve
Decesefjkeâe FœeeÙe}ÛÙee ceeies keâeÙece Yekeäkeâce GYeer jeefn}er. FœeeÙe} DeeefCe heeefkeâmleeveÛÙee efveefce&leerle ØeLece efyeÇefšMe DeeefCe veblej Decesefjkeâe
oesIeebveerner ceole kesâ}er leer ceOÙe-hetJexleer} Keefvepe les}eÛÙee GÅeesieeJej [esUe "sJetve. cegm}erce DeeefCe pÙet Ùee oesIeebÛÙeener OeceeËOelesÛee hejmhej
JesieUe Fefleneme Deme}e, lejer mJeosMeer DeeefCe meeceeefpekeâ megOeejCee Ùeebvee Úso peeF&} DeMeer Yetefcekeâe oesIeebveener efyeÇšve-Decesefjkesâves keâjeÙe}e
}eJe}er. 1956 veblej ceOÙehetJexÛÙee jepekeâejCeele {JeUe{JeU keâjCÙeeÛes meeceLÙe& efyeÇefšMeebceOÙes jeefn}s veener. lÙeeÛeer peeiee Decesefjkesâves Iesle}er.
DeeheuÙee jepekeâerÙe cele}yeemee"er Decesefjkesâves heefMÛece DeeefMeÙeeleer} OeceeËOe jepeJešeRMeerner meešs}esšs kesâ}s. peeiesDeYeeJeer lÙee FLes meefJemlej meebieCes
DeMekeäÙe Deens. heeefkeâmleeve-DecesefjkesâÛes JÙeefYeÛeejer Øesce ÙeeÛee DevegYeJe DeeheCe lej Iesle}eÛe Deens. hejJee efkeä}bšveves ns ØescemebyebOe ceÙee&efole kesâ}s.
lÙeeveblej FœeeÙe}-he@}smšeF&ve ÙeebÛÙee mecePeeslÙeemee"er heeT} GÛe}}s. Decesefjkeâe SkeâeSkeâer MeebefleotleeÛeer Yetefcekeâe keâe ke⤠}eie}er? cenemeòee
cnCetve peer DejsjeJeer peieeJej Decesefjkesâves kesâ}er, lÙeemee"er peieeÛÙee jepekeâejCeele ÙegæKeesj pegieej KesU}e, lees Debie}š DeeuÙeecegUs Decesefjkeâve
yeepeejhes"e GÅeesvcegKe peheeve, pece&ve, Ûeerve Ùee veJÙee DeeefLe&keâ cenemeòeebveer keâeyeerpe kesâuÙee. ner heefjefmLeleer yeo}efJeCÙeemee"er Decesefjkeâe peieele Meebleer
ØemLeeefhele keâjCÙeeÛes veeškeâ KesUt }eie}er Deens.
ogmeNÙee ceneÙegæeveblejÛÙee efJemeeJÙee MelekeâeÛÙee GòejeOee&le Decesefjkesâves keâeÙece peeieeflekeâ MeeblelesÛÙee ceeLÙeeJej šebieleer le}Jeej "sJe}er nesleer.
DeCJem$e mheOee& DeešeskeäÙeele DeeCeCÙeemee"er ¡egMÛesJn-DeeÙemesve ne@Jej ÙeebÛes Skeâcele Pee}s, lesJne Decesefjkeâve Mem$eesÅeesieeves lÙeeefJe®æ ienpeye keâ¤ve,
DeeblejKeb[erÙe #esheCeem$es DeeefCe leer efvecee&Ce keâjCeeNÙee Mem$eesÅeesie kebâhevÙeebÛÙee cee}keâebveer, Decesejf kesâÛÙee meòes}e JeekeâefJe}s nesles. Deejceejer leesHeâe, oe¤ieesUe,
yee@cyeHesâkeâer efJeceeves, DeCet leb$e%eeve DeeheuÙee ieesšeleer} je°^ebvee Decesefjkesâves hegjJetve, ÙegæeÛes peeieeflekeâ Deefivekegbâ[ hesšJele "sJe}s nesles. efJnSleveeceÛes Ùegæ,
keâesefjÙeele}e nmle#eshe, Deeeføeâkeâe, DeeefMeÙee DeeefCe Ùegjesheeleer} JemeenleJeeoeÛÙee ÛeUJeUer efÛej[Ces, lÙeeefJe®æ ØeeflekeâejJeeÙee keâ¤ve DeeheuÙee}e hetjkeâ
DemeCeejer meòee DeeCeCes. Deepe meJe& keâener Decesefjkeâe efJeme¤ve ies}er Deens. }<keâjer F&efhmeleemee"er pÙee FœeeÙe}}e }<keâjer meeneÙÙeeheemetve DeeefLe&keâ
meeneÙÙeeheÙeËle ceole Decesefjkesâves kesâ}er Deepe lÙeeÛe FœeeÙe}}e Decesefjkeâe DeeJeUt heenle Deens. FœeeÙe}-DecesefjkesâÛÙee DeOÙe#eebveer efMe°eF& keâ¤vener
he@}es mf šveeReJf e®æÛeer }{eF& LeebyeJele veener, Ùeeceeies yeehe mes yesše meJeeF& ne efveÙece Deens. Deepe Decesejf kesâ}e Dejye-FœeeÙe}erle mecesš nJee Deens. Gj}emegj}e
DejyemLeeveeleer} les} GÅeesie, lÙeeJej megšle Ûee}}s}er Decesefjkeâer hekeâ[ hegvne Decesefjkesâ}e Ieó keâjeÙeÛeer Deens DeeefCe FœeeÙe} Deepe keâejCe vemeleevee
Fjsme hesš}s Deens. FœeeÙe} osMeeÛÙee efveefce&leercegUs }eKees he@}sefmšveebvee mJele:ÛÙeeÛe Yetceerle efveJee&efmele JneJes }eie}s. lÙeeletve 1964 mee}er he@}sefmšveer
cegkeäleer mebIešvesÛeer mLeehevee Pee}er. meg®Jeeleer}e Denceo Meg›eâer Ùee mebIešvesÛee ØecegKe neslee. FœeeÙe}ÛÙee mebIe<ee&le kegâ"}s [eJehesÛe JeehejeJesle, ieefveceer leb$e
JeehejeJes Ùeeyeeyele celeYeso nesTve, lÙeeÛeer lÙee heoeJe¤ve GÛe}yeebie[er Pee}er. 1967ÛÙee Dejye-FœeeÙe}ÛÙee Ùegæele Dejyeebvee ceej KeeJee }eie}e.
lÙee DeheÙeMee}e Meg›eâerner keâejCeerYetle neslee. Meg›eâerÛÙee peeieer DejeHeâle pees De}Heâleen iešeÛee veslee neslee, lÙeeÛÙeekeâ[s he@}sefmšveer cegkeäleer mebIešvesÛes vesle=lJe
Dee}s. lesJneheemetve lÙeeves he@}sefmšveerÛÙee osMeefveefce&leerÛes mJehve GjeMeer yeeUie}s. lÙeemee"er lÙeeves ›eâebeflekeâejkeâ mJeeleb$ÙeØesceer je°^ebÛee heeef"byee efceUJe}e.
DejeHeâle ØecegKe PeeuÙeeheemetve DeepeheÙeËle pes keâece DejeHeâleÛÙee he@}sefmšveer cegkeäleer mebIešvesves kesâ}s lÙee}e ›eâebeflekeâejkeâebÛÙee Feflenemeele lees[ veener.
374
DejeHeâle cegUsÛe 1993 mee}er Decesefjkeâve hegjmke=âle FœeeÙe}-he@}smšeF&veer keâjej Pee}e. Ùee keâjejevegmeej ieePeeheóerle he@}smšerveerÙeveebvee Debleie&le
mJeeÙeòe MeemeveeÛeer hejJeeveieer efceUe}er. Ùee Meemevee}e he@uesmšeF&ve ve@Meveue De@Lee@efjšer cnCeleele. Ùee Meemeveeuee Heâkeäle heesef}meer Ùeb$eCeeÛe
GYeejCÙeeÛeer hejJeeveieer efo}er ies}er. mJemebj#eCeemee"er }<keâj DeeefCe }<keâjer meeceLÙe& GYes keâjCÙeeme lÙeebvee cegYee veener. Ùee keâjejeceeies DeÂMÙe
mJe¤heele DecesefjkesâvesÛe Yetefcekeâe yepeeJe}er. DejeHeâle}e GÅee }<keâj GYeejeÙe}e hejJeeveieer efo}er lej DeepeJej lÙeeves ieefveceer onMeleJeeoer keâejJeeÙeebveer
he@}sefmšveer ÛeUJeU Ûee}efJe}er lees GÅee DeeJnevener osT keâjlees DeeheuÙee meòes}e DeeefCe Yeejerner he[t Mekeâlees, ÙeeÛeer Yeerleer Decesefjkesâ}e Jeešles.
Ùeemej DejeHeâle}e mJele:Ûes he@}smšeF&ve je°^ efvecee&Ce keâjeÙeÛes Deens. lÙeeves peieeleuÙee DeefJekeâefmele je°^ebÛee DeeefCe ceeveJeer mJeeleb$ÙeeÛÙee cetuÙeebÛee
Deeye jeKeCeeNÙee je°^ebÛeener heeef"byee efceUefJe}e Deens. GlejlÙee keâeUele }epeskeâepesmee"er Decesefjkeâener Deelee Ùeemej}e peJeU ke⤠}eie}er Deens.
Ùeemej DeeefCe lÙeeÛeer he@}smšeF&ve cegkeäleer mebIešvee OeceeËOeJeeoer veener. efnbogmLeeveÛes DeeefCe lÙeeÛes jepekeâerÙe meKÙe oesve Melekeâebntve DeefOekeâ Deens.
GÅee FœeeÙe}ves mebIe<ee&letve ceeIeej Iesle}er veener, lej keWâõele}s Yeepehe mejkeâej lÙeeefJe®æ Yetefcekeâe IesCeej keâer veener ns Ùeeheg{Ûee keâeUÛe "jJes}.
efnbogmLeeveer pevelesves cee$e veeieJeCetkeâ Pee}suÙee he@}sefmšveer ÛeUJeUer}e veweflekeâ hee"yeU keâenerner keâ¤ve ÅeeÙe}eÛe nJes.
efvekeämeve DecesefjkesâÛes DeOÙe#e Demeleevee 1974 mee}er hejje°^ceb$eer nsvjer efkeâefmebpej Ùeebveer Fefpehle, meerefjÙee, }syevee@ve Deeoer Dejye osMeebÛee oewje
keâ¤ve Dejye-FœeeÙe} ÙegæeÛeer meceehleer kesâ}er nesleer. efkeä}bšvevee lesJe{er cepe} Deepener iee"lee Dee}er veener. Dejye-FœeeÙe} mebyebOe efyeIe[CÙeeÛeer
meg®Jeele leMeer KeNÙee DeLee&ves 1919 veblej efkebâJee ogmeNÙee ceneÙegæeÛÙee meceehleerveblej Pee}er. 1917ÛÙee ef[meWyejceOÙes efyeÇefšMe Heâewpeebveer pes®me}sce
legkeâeËheemetve efpebketâve mebhetCe& he@}smšeF&ve efyeÇefšMe Dece}eKee}er DeeCe}s. lÙeeDeieesoj pÙetbÛee DeefYeefveJesMe ÛesleJeCeejer efPeDeesefvePeceÛeer ÛeUJeU [sefJn[ yesve
iegefjJeve Ûee}Jele neslee. les mee} DemeeJes 1906Ûes DeeefCe lÙeeÛes JeÙe 19 Je<eeËÛes. he@}sefmšveer Yetceerle peeTve lÙeeves De[eCeer pÙet MeslekeâNÙeeble peeie=leer
Ie[Jetve DeeCe}er. Ùee peeie=leerÛee heefjCeece cnCetve heg{s 1917 mee}er [e@. JeeF&Peceeve Ùee pÙet mebMeesOekeâeves pÙet meceepeeÛeer Yetefcekeâe efyeÇefšMe meòeeOeeNÙeebheg{s
ceeb[tve pÙetbvee mJeleb$e je°^ nJes ÙeeÛee ØemleeJe ceeb[}e. hejje°^ceb$eer yeeuHeâerjMeer lÙeebveer yees}Ceer kesâ}er. 1920, 1921, 1935, 1937 Ùee
mee}eleuÙee Dejye pÙetbÛÙee mebIe<ee&ÛÙee Me=bKe}e FœeeÙe}ÛÙee efveefce&leerceeies neslÙee. 60 }eKe pÙetbÛeer keâòe} efnš}jves ogmeNÙee ceneÙegæele kesâ}er nesleer.
pÙetbvee peieeleer} [eJÙee-GpeJÙee cenemeòeebÛeer menevegYetleer nesleer. FœeeÙe}ÛÙee efveefce&leer}e mšeef}vevesner ceevÙelee efo}er nesleer ns efJemejlee Ùesle veener. efJemeeJÙee
Melekeâele}s Dejye-FœeeÙe}er pÙetbÛes Yeeb[Ce keâceer he[eJes. DejyeebÛÙee leg}vesle ÙesMet ef¡emleeheemetve he@}smšeF&veceOeuÙee jesceveebÛÙee jepeJešerves DeeheuÙee
jepekeâerÙe ØeefleefveOeerceeHe&âle ÚU}s nesles. nsjeso veeJeeÛee ØeefleefveOeer - pees ns}sefvekeâ JebMeeÛee neslee, lÙeeves pÙetbveeÛe pÙetbÛÙee ceeÙeYetceerle ÚU}s. heefnuÙee
Melekeâele jesceve yeeoMene š@efmešmeves pÙetbÛÙee efveIe=&Ce keâòe}er kesâuÙee. lesJne pes Deehe}er heefJe$e Yetceer mees[tve, peieYej efJemLeeefhele nesTve meeJekeâejerÛee Oeboe
keâjle Yeškeâle jeefn}s. Ùegjeshe-Decesefjkeâe, efkebâyengvee jefMeÙee ner lÙeebÛeer DeeßeÙemLeeves nesleer. pes®me}sceceOeer} oemÙeeheemetve efnš}jÛÙee ÚUÚeJeCÙeeheÙeËle,
pÙetbÛÙee keâòe}KeevÙeeheÙeËle pÙetbvee YeesieeJes pes }eie}s les pÙet he@}sefmšveebÛÙee Øeleer Ûeebie}er Jele&Cetkeâ keâe keâjle veenerle, ÙeeÛes DeeMÛeÙe&Ûe Jeešles! FœeeÙe}
je°^ cnCetve pevceeme Dee}s. [e@. JeeF&Peceeve lÙeeÛee DeOÙe#e Pee}e. lesJneheemetve FœeeÙe}ÛÙee vesle=lJeeJej ceeleyyej pÙet ceb[Uer mLeeveehevve nesTve
ies}er, pÙeele ceesMes Mesjsveheemetve ceesMes oeÙeeve ieesu[ cesÙejheÙeËleÛes heg{ejer cees[leele. lÙeebveerner he@}smšeFveer DejyeebefJe®æ meefn<CeglesÛeer Yetefcekeâe Iesle}er
veener. Deelee efyeÇefšMe, DecesefjkesâÛÙee SkeâcesJe hee"yeUecegUs yejwkeâÛeer jepeJešner he@}sefmšveeRvee ÚUles Deens. pÙee pÙetbvee ceesPesmeves pesnesJee10 Dee%ee
efMekeâJetve Ie[efJe}s, ceeveJeer oemÙeeefJe®æ }{eÙe}e efMekeâJe}s, lesÛe pÙet he@}sefmšveeRvee oemÙeele peKe[t heenleele. DeepeÛÙee FœeeÙe}er pÙetbÛes JeeieCes,
ceesPesmeÛÙee efMekeâJeCegkeâerefJe®æÛe nesle Deens.
o

375
 ßeer}bkesâleer} JeebefMekeâ mecemÙesÛee efle{e DeeefCe Fefleneme
efmebn}erefJe®æ leeefceUer cnCepesÛe efmebn}er efJe®æ efnbogmLeeveer ne mebIe<e& DeepeÛee veener DeeefCe efyeÇefšMeebveer ßeer}bkesâletve [Ûeebvee nekeâ}tve Deehe}er
meòee ØemLeeefhele kesâ}er lesJneheemetveÛeener veener. ßeer}bkesâleer} efmebn}eRÛee heewjeefCekeâ-Ssefleneefmekeâ «ebLe ‘ceneJesme’ Ùeele veceto kesâuÙeeØeceeCes ßeer}bkesâÛee
jepee osJeveeceefØeÙe DeMeeskeâ neÛe mecepe}e peelees. lÙeeDeieesoj ßeer}bkesâle efmebn}er DeeefCe efnbogmLeeveer JebMeeÛes }eskeâ SkeâceskeâebMeer }{eÙee keâjerle, keâOeer
meòeeOeerMe, keâOeer meòeeYeü° Demee peÙe-hejepeÙeeÛee Fefleneme les peiele Dee}s.
DeMeeskeâeÛÙee efMe}e}sKeele ‘cenejepe’ Ùee MeyoeÛee Gu}sKe veener. ßeer}bkesâÛee ØeeÛeerve Fefleneme DeYÙeeme}e Demelee Demes efometve Ùesles keâer - F. me.
hetJe& eflemeNÙee Melekeâele efmebn}er vejsMe mJele:}e ‘cenejepe’ mebyeesOet }eie}s. efmebn}er jepesMeenerle (ceesveekeâea) mesveeheleer ns ØeOeeveheo Demes. lÙeeÛÙeeveblej
YeeC[jeieeefjkeâ DeLeJee keâes<eeOÙe#e ns heo Demes. jepÙeeÛÙee GòejeefOekeâeNÙee}e ‘veiej iegefòekeâ’ mebyeesOe}s peeÙeÛes. jepÙeeÛeer meJeËkeâ<e megj#ee lÙeeÛÙeekeâ[s
meesheefJe}s}er Demes. jepÙeeÛee keâejYeej megjUerle Ûee}CÙeemee"er Ùee heoeefMeJeeÙe Flej cenòJeeÛÙee heoeJej jepeeÛe (vejsMe) DeeheuÙee efvekeâšJeleeaÙeebÛeer
efveÙegkeäleer keâjerle Demes. mesveeheleer mewvÙeo}eÛeer JÙeJemLee heenle Demes. mewvÙe lÙeeÛÙee DeKelÙeejerle Demes. cene}sKekeâ veeiejer JÙeJemLee meebYeeUerle
Demes. mJeeYeeefJekeâle: jepÙe Ûee}efJeCÙeemee"er jepÙeeÛeer heefj<eoner Demes. efpeÛÙee DeOÙe#ee}e efmebn}erle ‘meneheleer’ cnCetve mebyeesOe}s peeF&. DeeheuÙee
efnbot hegjeCeele DeeefCe jeceeÙeCeele ßeer}bkeâe meesvÙeeÛeer DemeuÙeeÛes JeCe&ve Deens.
JeemleJeele ßeer}bkesâÛes Éerhekeâuhe oie[, [eWiej-oNÙee, veÅee-vee}s mecegõeves Jes{}s}s yesšÛe nesles. jepeeÛes SsMJeÙe& DeeefCe efJe}eme pÙee
jepeJee[Ÿeele Ûee}le lÙeeÛeer keâener yeebOeCeer-OeešCeer megJeCee&Ûeer Demes. Ùeehes#ee JesieUer DeKKeer meesvÙeeÛeer ßeer}bkeâe veJnleer. meesUeJÙee MelekeâeÛÙee
DeejbYeeheÙeËle efnbogmLeeveer veeieefjkeâebÛes DeeefCe Dee›eâcekeâ meòeekeâeb#eer efnbogmLeeveer jepeebÛes Ùee Éerhekeâuhevee keâeÙece DeeJneve jeefnues. meesUeJÙee MelekeâeÛÙee
DeejbYeeheÙeËle efmebn} Éerhe cnCepes ßeer}bkeâe peer keâener nesleer les SkeâeDeLeea efnbogmLeeveÛeerÛe osCeieer ceeveeÙe}e nJeer. efnbogmLeeveeleer} Ûees}, heeC[Ÿe,
oceer} Ùee jepeIejeCÙeebveer efmebn}eRMeer JesUesJesUer }{tve DeeheuÙee jepesMee¢ee mLeeheve kesâuÙee DeeefCe efmebn}er ÉerhemecetneJej jepÙener JesUesJesUer kesâ}s.
Ùee Éerhekeâuheeyeensjer} Dee›eâcekeâ efnbogmLeeveer jepeebÛee mebOeer efceUleeÛe efmebn}er jepekeâejCeer DeeefCe Øemebieer pevelesletve, mewefvekeâer hesMeeletve
Dee}suÙee cenòJeekeâeb#eer }eskeâebveer mebIeefšle nesTve hejeYeJe kesâuÙeeÛee Fefleneme Deens. ØeeÛeerve efmebn}er ÉerheeÛee Gu}sKe efnbogmLeeveer
Jee*dceÙeeleer} keâewefšuÙeeÛÙee DeLe&Meem$eelener meehe[lees. efmebn}er Yee<esÛÙee ef}efKele Feflenemeele F. me. hetJe& meneJÙee Melekeâele Gòej
efnbogmLeeveeletve ies}suÙee efmebn} (efmebn) veeJeeÛÙee ceeCemeeves ns Éerhe JemeJeuÙeeÛee Gu}sKe Deens. Ùee Gòej efnbogmLeeveer ceeCemeeÛes veeJe
efmebn} keâe he[}s ÙeeÛeer hegjeCekeâLee Deens. ner hegjeCekeâLee efmebn}er Yee<esleer} ØeeÛeervelece Ssefleneefmekeâ ceneJesme «ebLeele meehe[les. pemes hetJeea
yebieosMeeÛÙee yebieveiejerle yebie jepee jepÙe keâjerle neslee. lÙee}e Skeâ jepekeâvÙee nesleer. mJeÛÚbo peerJeveeÛÙee DeemekeäleerheeÙeer efleves Deehe}s
Iej lÙeeefpe}s DeeefCe Skeâe yespeele meodie=nmLeeyejesyej leer ceieOeekeâ[s efveIee}er. efMekeâejermee"er lÙee ÉerhekeâuheeJej JeeJejCeeNÙee efmebneves efle}e heeefn}s. lees efleÛÙeeJej
ceesefnle Pee}e DeeefCe leer lÙeeÛÙee menJeemeele ies}er. lÙeeÛÙeeheemetve efle}e pegUs Pee}s. Skeâ ceg}iee, Skeâ ceg}ieer. ceg}eÛes veeJe efleves efmebnyeent "sJe}s. ceg}erÛes
veeJe efmebnmeerJe}er. }eš osMeeÛÙee veiejele ns pegUs Skeâceskeâebmee"er oebchelÙe Pee}s. efmebnyeentÛeer jeCeer efmebnmeerJe}er Pee}er. les jepÙe ke⤠}eie}s. ÙeeÛe
pees[hÙeeves efJepeÙe veeJeeÛÙee heg$ejlveeme DeeefCe lÙeeÛÙee YeeJeeme pevce efo}e. heg{s lees cees"e PeeuÙeeJej jepeeves efJepeÙe DeeefCe lÙeeÛÙee 700 meeLeeroejebvee
jepÙeeyeensj Iee}Jetve efo}s. efmebnyeent-efmebnmeerJe}erÛee ne jepekegâceej heg$e leeceüJeCeea mLeUeJej pÙee efoJeMeer ØeJesMelee Pee}e lÙee efoJeMeer kegâMeerveiejele YeieJeeve
yegæeÛes heefjefveJee&Ce Pee}s nesles. Ùee hegjeCekeâLesÛee ceefLeleeLe& FlekeâeÛe, efJepeÙe, lÙeeÛes DeeF&-Je[er} efmebnyeent efmebnmeerJe}er ÙeebÛee hetJe&pe efmebn veeJeeÛee ceveg<Ùe
neslee. lÙeeÛÙee veeJeeJe¤veÛe efmebnÉerheeÛes efmebn} Éerhe cnCetve veecekeâjCe Pee}s. }bkesâle heesnesÛeuÙeeJej eEmen}er heefjJeejeleer} efJepeÙeves Skeâe Ùeef#eCeer}e
Deehe}er YeeÙee& yeveefJe}s DeeefCe jeCeer kesâ}s. keâener keâeUeveblej lÙeeves mJele:mee"er efÉleerÙe helveer cnCetve ceLegje cnCepes DeeleeÛÙee ceogje ÙesLeer} jepekeâvÙesMeer
efÉleerÙe efJeJeen kesâ}e. efJepeÙe}e efnbogmLeeveer helveerheemetve heg$ejlveeÛee }eYe Pee}e veener lesJne efmebnhegjeletve lÙeeves heeC[gJeemegosJe veeJeeÛÙee DeeheuÙee YeeÛÙee}e
ieeoerJej yemeJetve ßeer}bkesâÛee lÙee}e Deehe}s GòejeefOekeâejer yeveefJe}s.
efnbogmLeeve-efmebn ÉerheeÛee meòeemheOexÛee ØeeÛeerve Fefleneme peeiesDeYeeJeer Ùee mlebYeele veceto keâjCes cegUele keâ"erCeÛe Deens, heCe efnbogmLeeve DeeefCe
ßeer}bkesâÛes meešs}esšs ns Demes F. me. hetJeeaheemetveÛe Deensle. efnbogmLeeveÛÙee ØeosMeeJej keâOeer efmebn}er jepÙeebveer Dee›eâceCe kesâ}s, lej keâOeer efnbogmLeeveer ØeosMeeleer}
jepeebveer ßeer}bkesâJej Dee›eâceCe kesâ}s. Deepe ßeer}bkeâe ner DeMeer Ùee hejmhejefJe®æ DeeefCe efvekeâšJeleeaÙe $e+CeevegyebOeeletve GYeer jeefn}er, ns MeneCÙee ceeCemeeme
meebieeÙe}eÛe nJes Demes veener. JÙeeheejeÛÙee nsletves mecegõheÙe&šve keâjCeejer heesleg&ieerpeer veewkeâe F.me. 1505 mee}er Ûegketâve efmebn}ÉerheeÛÙee efkeâveeNÙee}e }eie}er
DeeefCe ÙeLeekeâeU heesleg&ieerpeebveer Deehe}er Jemeenle ßeer}bkesâle GYeej}er. efmebn}Éerhe lesJne leerve efJeYeeieeble efJeYeeie}s}s nesles. Skeâ mecegõ lešJeleea efJeYeeie,
keâesós ogmeje, Gòejskeâ[er} peeHeâvee eflemeje. cenevegJej, ceneveiej, ke@âC[er ns efJeYeeie heesleg&ieerpeebveer mJele:ÛÙee keâypeele DeeCe}s. heesleg&ieerpeebÛÙee hee"eshee"
cemeeuÙeeÛÙee JÙeeheejeÛÙee }e}mesves [Ûener Ùee yesšeJej Dee}s. lÙee oesIeeble mebIe<e& Pee}s. lÙeele heesleg&ieerpeebvee hejeYeJe helkeâjeJee }eie}e. Ùee }{eF&le
pÙee efmebn}er jepeebveer [Ûeebvee ceole kesâ}er lÙeebÛÙeeÛe cegUeJej [Ûe G"}s. [ÛeebÛÙee meòeekeâeUeleÛe øeWâÛe, Fb«epe Ùeebveer efmebn}ÉerheeJej JÙeeheejGefoceeÛÙee
Gefö°emee"er heoehe&Ce kesâ}s. [Ûe heesleg&ieerpeebÛÙee Jemeenleer DeeefCe mebIe<e& efmebn}Éerheele GYes jeefn}s. efnbogmLeeveele øeWâÛe DeeefCe Fb«epe ÙeebÛÙeele Jemeenleer
JemeefJeCÙeemee"er mebIe<e& nesleeÛe. Fb«epeebveer efnbogmLeeveele heoehe&Ce kesâ}s. JÙeeheejGefoceeÛÙee Gefö°emee"er lÙeebvee efmebn} ÉerheemeejKes ceeskeäÙeeÛes yeboj DeeheuÙee
neleele nJes nesles. efnbogmLeeveeleer} JÙeeheeNÙeebÛÙee megj#esmee"er pÙeecegUs heefMÛeceer efkeâveeNÙeeJej Deehe}s JeÛe&mJe lÙeebvee keâeÙece jeKelee ÙesT Mekeâle nesles DeeefCe
yebiee}ÛÙee Kee[erletve pee-Ùes keâjlee Ùesle nesleer. 1769 HesâyeÇÇgJeejerÛÙee 16 leejKes}e [Ûeebveer efmebn}ÉerheeJejer} Deehe}er meJe& meòee Fb«epeebvee nmleebleefjle
376
kesâ}er. 1948 mee}er efmebn}Éerhee}e Jemeeneflekeâ mJejepÙe Fb«epeebveer efo}s. leesheÙeËle efmebn}ÉerheeJej Fb«epeebÛeer meòee jeefn}er. [Ûe-heesleg&ieerpeebÛÙee
leg}vesle Fb«epe GpeJes "j}s.
efyeÇšveÛÙee jeCeerves 1829 mee}er efJeef}Ùece keâes}yegkeâ}e Deehe}e cegKÙe ieJnve&j cnCetve efmebn}ÉerheeJej Oee[}e DeeefCe lÙeeves efmebn}Éerheele megOeejCee
keâjlee keâjlee ke@âC[er ØeosMeeleer} MeslekeâNÙeebÛeerner efheUJeCetkeâ kesâ}er. lÙeeletve 1848Ûes Fb«epeefJejesOeer yeb[ Pee}s. les yeb[ cees[tve keâe{}s ies}s. lÙeeletveÛe
efmebn}ÉerheeJej }eskeâMeener Meemeve Ùeb$eCesÛeer meg®Jeele Pee}er. ef$eefmebn} mLeUeJej Fb«epeebÛeer SkeâÚ$eer meòee efvecee&Ce nesTve mebÙegkeäle efmebn} je°^-ßeer}bkeâe
GoÙeeme Dee}s. efmebn}ÉerheeÛes cegKÙe heerkeâ leeboUeÛes DeeefCe cemeeuÙeeÛÙee heoeLeeËÛes. lÙeele jyejeÛÙee Pee[eÛes ceUs, Ûene-keâe@HeâerÛes ceUs, efyeÇešf Me veeieefjkeâebÛÙee
leeyÙeele Dee}s. efleLes jeyeCÙeemee"er efnbogmLeeveeletve efJeMes<ele: leeceerUvee[tceOetve cepetj cees"Ÿee mebKÙesves efyeÇefšMeebveer DeeCetve efmebn}Éerheele lÙeebÛes hegveJe&meve
kesâ}s. keâeceeme pegbhe}s. leeefceUeRÛee efmebn}ÉerheeJejer} ØeJesMe F. me. hetJeeaheemetveÛee Deme}e lejer "esme ØeJesMe efyeÇefšMe keâeUeleuÙee efyeÇefšMeebÛÙee efmebn}Éerheele
heefn}er efveJe[Cetkeâ efyeÇefšMeebÛÙee DeKelÙeejerle 1931 mee}er, ogmejer 1937}e efveJe[Cetkeâ Pee}er. efmebn}ÉerheeJejer} Fb«epeer jepeJešerÛeer ogye&}lee
lÙeebÛÙee ogšhheer veerleercegUs Pee}er. mejkeâejÛee cees"e efnmmee efyeÇšveÛes GòejoeefÙelJe ceevele jeefn}e. ogmeNÙee efnMMeeÛeer yeebOeer}keâer efmebn}er pevelesÛeer
nesleer. mees}yejer keâefceMeveves 1945 mee}er pees DenJee} leÙeej kesâ}e DeeefCe efMeHeâejMeer kesâuÙee lÙeevegmeej efmebn}ÉerheeJej MeemevemebmLee keâeÙe&jle
Pee}er. lÙee JesUer efmebn}Éerheele leerve ØecegKe jepekeâerÙe he#e DeefmlelJeele nesles - 1) cepeotj heešea, 2) keâcÙegefvemš heešea DeeefCe
3) uebkeâe mecemeceepe heešea. Heâej oerIe& keâeUeveblej [er. Sme. mesveeveeÙekeâeÛÙee vesle=lJeeKeeueer ÙegveeÙešs[ ve@Meveue heešea ßeeruebkesâÛÙee jepekeâejCeele
Glejueer - mehšWyej 1947 meeueer efveJe[Cegkeâe PeeuÙee DeeefCe ueeskeâmeYesÛÙee 42 peeiee ÙegveeÙešs[ ve@Meveue heešeaves efpebkeâuÙee. [er. Sme. mesveeveeÙekeâ
ßeeruebkesâÛes heefnues DeOÙe#e Peeues. mesveeveeÙekeâebÛÙee ØeÙelveeletveÛe efmebnueÉerheeuee efyeÇefšMe meeceüepÙeeÛÙee Debleie&le mJeeÙeòe Jemeeneflekeâ opee& ÅeeJee, DeMeer
lepeJeerpe keâjCÙeele Deeueer. 4 HesâyeÇÇgJeejer 1948 jespeer efyeÇefšMe keâe@ceveJesuLeÛee jepÙeceb[ueÛee Skeâ meomÙe efmebnueÉerhe Peeues. efmebnueÉerheeÛÙee,
ßeeruebkesâÛÙee hejeOeervelesÛee Fefleneme ne DeMee heæleerÛÙee Ûeej MelekeâebÛee Deens.
efmebnueÉerhe mJeleb$e Peeues. ÛeejMes Je<eeËÛÙee Jeemeeneflekeâ ÚUeveblej, Mees<eCeeveblej mJeleb$e efmebnueÉerheÛÙee jepeveerleerÛÙee DeeefCe ØeMeemeveeÛÙee
FeflenemeeÛee DeejbYe ne DeMee heæleerves Peeuee. mesveeveeÙekeâebÛeer jepeveerleer meJe& peeleer mecetnIeškeâebMeer meejKes mebyebOe "sJeCÙeeÛeer nesleer, hejbleg ØelÙe#eele
cee$e JesieUsÛe Ie[le nesles. efyeÇefšMe DeeefCe heeef§eceelÙeebÛÙee Øeleer mesveeveeÙekeâebÛeer leer Yetefcekeâe DevegveÙeeÛeer nesleer. ogmeNÙee ceneÙegæele Fb«epeebÛee
veeefJekeâmLeU ef$ekeâesheceuesuee neslee DeeefCe JeeÙegmesveemLeU keâšgveeÙekeâ ÙesLes neslee. lÙeeÛes pemesÛÙee lemes mebJeOe&ve mesveeveeÙekeâebveer DeeheuÙee jepeJešerle
kesâues. mesveeveeÙekeâebÛÙee keâejkeâeroealeÛe mJeeOeervelee Øeehle PeeuesuÙee jepÙeebvee DeeefLe&keâ mebjÛevesle cenòJeeÛes mLeeve efceUeues. 1950 meeueÛÙee
keâe@ceveJesuLe meomÙe DemeuesuÙee hejje°^ ceb$ÙeebÛÙee yew"keâerle cenòJeeÛes efveCe&Ùe Peeues. lÙeele DeefJekeâefmele je°^ebvee efJekeâefmele je°^ebveer ceole keâjeJeer
Demes megÛeefJeues iesues. lÙeeletve keâesuebyees hue@ve pevceeme Deeuee. 1952 meeueer mesveeveeÙekeâebÛee Dekeâeueer ce=lÙet Peeuee.
lÙeebÛÙeeveblejÛe mesveeveeÙekeâebÛee heg$e [s[ues mesveeveeÙekeâ DeOÙe#e Peeuee. lÙeeÛÙee keâeUele lÙeeves leeboUeÛÙee Kejsoerle keâheele kesâueer. lÙeeletve
ßeeruebkeâeYej njleeU, ceesÛex, yebo heeUues iesues. GlmHetâle& peveDeeboesueves Peeueer. [s[ues mesveveeÙekeâÛÙee mejkeâejves DeeboesuekeâebJej ieesUeryeej kesâuee. lÙeele
Deveskeâ ueeskeâ ceejues iesues. lÙeele [s[ues mesveeveeÙekeâÛes MejerjmJeemLÙener efyeIe[ues. lÙeeves DeeheuÙee hebleØeOeeveheoeÛee jepeerveecee efouee. lÙeeÛÙee peeieer
keâesleeJeues Deeues. lÙeebÛee jepÙekeâejYeej hetJe&megjeRÛÙee jepÙekeâlÙeeËhes#ee JesieUe veJnlee. keâesleeJeues heeef§eceelÙeOeeefpe&Cee neslee. lÙeeÛÙeeÛe keâeUele ßeeruebkeâe
efkebâJee efmebnueÉerhe mebÙegkeäle je°^mebIeeÛes meomÙe yeveues. 1932 meeueeheemetve lees Ùee #eCeeheÙeËle ÙetSveheerÛe meòesÛÙee jepekeâejCeele efmebnueÉerheele cegKÙe
nesleer. lÙeeletveÛe efJejesOekeâeble Demeblees<e efvecee&Ce Peeuee. ÙetSveheerÛÙee jepeJešerle jepÙekeâejYeejeÛeer Yee<ee FbefiueMe yeveueer. efJejesOekeâebÛes cnCeCes nesles keâer,
mJejepÙe DeeuÙeeveblej efmebnueer Yee<ee jepÙekeâejYeejeÛeer Yee<ee JneJeer, heCe lemes Ie[ues veener. efmebnueÉerheele yengmebKÙe yegefæmš nesles. hejbleg keâesleeJeueWÛÙee
keâeUeheÙeËle meceepeele JeÛe&mJe DeeefCe mevceeve ef¡e§eve DeuhemebKÙeekeâebÛes jeKeues iesues. efpekeâ[s heeneJes eflekeâ[s jesceve ke@âLeefuekeâebÛÙee MeeUe, yegæ
Oece&, yegefæmš pevelee ÙeebÛes DeJecetuÙeve, mejkeâejer veeskeâjerle ØeeyeuÙe jesceve ke@âLee@efuekeâebÛes Ùee meJeeËÛeer heefjCeleer keâesleJeeueWefJe®æÛÙee peveDemeblees<eele
Peeueer. meve 1956 meeueer mejpeele keâesleeJeuesves heeue&ceWš yejKeemle kesâueer. ces 1956 meeueer efveJe[Cegkeâe IesleuÙee DeeefCe Yeb[ejveeÙekesâÛÙee
ßeeruebkeâe øeâer[ce heešeaÛes DeeefCe efce$ehe#eebÛes mejkeâej lÙeeveblej meòesJej Deeues. meòesle Yeeieeroejer efHeâ}erhe iegCeJeOe&vesÛÙee mecemeceepe heešeaÛeer DeeefCe
Dehe#eebÛeer nesleer. lÙeele oesve ceekeäme&Jeeoer he#ener nesles. Sce. F&. heer. cenejepe Skeâmele hesjYeghet Ùee veeJeeKeeueer DeeIee[er keâ¤ve Yeb[ejveeÙekesâves
meòee efceUefJeueer nesleer. heCe mejkeâejeleues Ieškeâhe#e DeeheuÙeeÛe mejkeâejefJe®æ Deeboesueve ke⤠ueeieues. Yeb[ejveeÙekesâves efveJe[Cegkeâerle pevelesuee
efouesueer DeefYeJeÛeveebÛeer lÙeecegUs heefjhetle&lee keâjCÙeeme De[ÛeCeer efvecee&Ce PeeuÙee. lÙeebÛÙee mejkeâejeleerue GpeJÙee Mekeäleer mebIeefšle nesTve [eJÙeebvee
Yeb[ejveeÙekesâves mesšye@keâ ÅeeJee, Demee Dee«en lÙeebveer kesâuee. efHeâ}erhe iegCeJeOe&vesÛeer lÙeebveer cebef$eceb[Ueletve nkeâeueheóer keâjCÙeeme Yeb[ejveeÙekesâuee Yeeie
hee[ues. Yeb[ejveeÙekesâÛes mejkeâej lÙeecegUs peemle keâeU meòesJej jent Mekeâues veener. Yeb[ejveeÙekesâÛÙee keâeUeleÛe yeme meefJn&meÛes je°^erÙeerkeâjCe Peeues.
keâesuebyees yebojeleerue DeeÙeele-efveÙee&leerÛeer JÙeJemLee mejkeâejer ceneceb[Uebkeâ[s megheto& kesâueer iesueer. he@[er ue@C[ efyeue DeeCetve Meslecepegjebvee mebj#eCe efoues
iesues. hejbleg [eJÙee-GpeJÙeebÛÙee DeeblejefJejesOeecegUs les mejkeâej efškeâCes keâ"erCe Peeues. Yeb[ejveeÙekesâÛÙee efJejesOekeâebveer leLeekeâefLele yeewæ efYe#etbkeâ[tve
Yeb[ejveeÙekesâÛeer nlÙee Ie[Jetve DeeCeueer. 1959 meeueer mebmeo yejKeemle keâjCÙeele Deeueer. 60 meeueer efveJe[Cegkeâe PeeuÙee. [s[ueer mesveeveeÙekeâeÛeer
heešea hegvne meòesJej Deeueer. efveJe[Cegkeâe nesF&heÙeËle onveeÙekeâ Ùeeves hebleØeOeeve ceb$eerheo meebYeeUues. mesveeveeÙekeâeuee yengcele veJnles. pescelesce 50
peeiee lÙeebvee efceUeuÙee neslÙee. efJejesOekeâebÛeer ceole IesTve mejkeâej keâmesyemes mLeeheues, heCe efJeÕeemeoMe&keâ "jeJeeÛÙee JesUer 61 efJejesOeer 86 celes
he[tve [s[ues mejkeâejuee jepeerveecee ÅeeJee ueeieuee. veblej PeeuesuÙee efveJe[Cegkeâeble efoJebiele Yeb[ejveeÙekesâÛeer heešea efveJe[tve Deeueer. ßeeruebkeâe øeâer[ce
heešeauee yengcele efceUeues. kegâ"uÙeener meYeeie=neÛes meomÙe vemeleevee Yeb[ejveeÙekesâÛeer efJeOeJee helveer cnCetve he#eeÛÙee ßes‰eRveer hebleØeOeeve cnCetve lÙeebÛeer
377
efveJe[ kesâueer. ßeerceleer Yeb[ejveeÙekesâ Ùeebveer efveJe[Cetkeâ ØeÛeejmeYesle menYeeieer nesTve ØeÛeej kesâuee neslee. lÙeecegUs efveJe[Cegkeâerle efJejesOekeâebÛee hejeYeJe
Peeuee. 60 les 64 DeMeer Ûeej Je<ex Yeb[ejveeÙekeWâveer meòee Yeesieueer. lÙeebÛÙee keâeUeleÛe Fb«epe - Decesefjkeâve hesš^esue kebâhevÙeebÛes je°^erÙeerkeâjCe Peeues.
ef¡e§eveebÛÙee neleele DemeuesuÙee yengmebKÙeekeâ MeeUebÛes mejkeâejerkeâjCe Peeues. efmebnueÉerheele efmebnueer DeeefCe efnbot meceepeele cnCepes leeefceUeRceOÙes
Demeuesueer ojer otj keâjCÙeemee"er efnbogmLeeveÛes hebleØeOeeve ueeueyeneotj MeeŒeer ÙeebÛÙeeMeer ÛeÛee& kesâueer. efmebnueer efJe®æ leeefceUer cnCepes efnbogmLeeveer
ÙeeceOeuee leCeeJe mebheJeCÙeemee"er heeJeues GÛeueueer iesueer. [eJÙee he#eeÛÙee heg{eNÙeebvee Yeb[ejveeÙekesâves peJeU kesâuÙeecegUs lÙeebÛÙee he#eeÛee Gheveslee
meer. heer. efmeuJee efJejesOekeâebvee peeTve efceUeuee DeeefCe Yeb[ejveeÙekeWâÛes mejkeâej keâesmeUues. 1965 meeueer efveJe[Cegkeâe PeeuÙee. [s[ues mesveeveeÙekeâÛÙee
he#eeves 66 peeiee efpebkeâuÙee. efJejesOekeâebMeerner neleefceUefJeCeer keâ¤ve [s[uesves mejkeâej mLeeheues. [s[ues ÙeecegUs eflemeNÙeeboe DeOÙe#e Peeues. hejbleg
lÙeebÛÙee mejkeâejvesner eEmenueer DeeefCe leeefceUerceOeuee mebIe<e& mebheJeuee veener. 71 meeueer ßeeruebkesâle efJeÅeeLÙeeËÛes yeb[ Peeues. les Øees meesMe@efuemš nesles.
efmeefjceeDees yebojveeÙekesâ hegvne meòesJej DeeuÙee. ßeeruebkesâÛeer Fkeâe@vee@ceer ceUsJeeuÙeebJej DeeOeeefjle nesleer. meesMe@efuemš DeeefLe&keâ keâeÙe&›eâce Deceueele DeeCetve
yebojveeÙekesâves ceUsJeeuÙeebJej DebkegâMe "sJeuee. 1977 meeueer pÙegefueÙeš peÙeJeOe&ves DeOÙe#e Peeues. lÙeebveer Yeb[ejveeÙekeWâÛÙee megOeejCee jö keâ¤ve
DeeefLe&keâ GoejerkeâjCeeÛes heJe& meg¤ kesâues. lÙeeves 82 meeueer meeJe&cele IesTve heeue&ceWš mLeefiele keâ¤ve 1989 heÙeËle Yeesieueer. 1988 ceOÙes lÙeeves
efmejerceeDees Yeb[ejveeÙekeWâyejesyej DemeuesuÙee Øesceoemeeuee Heâes[tve keâeÙe&keâejer DeOÙe#e yeveefJeues nesles. lees je°^eOÙe#e Peeuee.
Ùee oesIeebÛÙee keâeUeleÛe ßeeruebkeâe DeeefCe efnbogmLeeve Ùeele keâjej nesTve jepeerJe ieebOeeRveer leeefceUeRÛee meMeŒe Gõskeâ o[heCÙeemee"er ßeeruebkesâle Meebeflemesvee
hee"efJeueer. leeefceUer JeeIeebveer 91 meeueer meòeeYeü° jepeerJe ieebOeeRÛee yeUer ßeer hesjbyeotj ÙesLes Iesleuee. 1 ces 93 meeueer jepeerJe ieebOeeRØeceeCes megmeeF&[
yee@cyeÉejsÛe ØesceoemeebÛeer nlÙee leeefceUer JeeIeebveer kesâueer. efmejerceeDees Yeb[ejveeÙekesâÛeer keâvÙee Ûebefõkeâe kegâceejlegbiesveer JesieUer heešea mLeeheve keâ¤ve
cegmueerce jepekeâerÙe he#eebÛeer ceole IesTve 19 Dee@iemš 1994 ceOÙes mejkeâej mLeeheve kesâues. DeeheuÙee DeepeJejÛÙee keâeÙe&keâeUele JesUesJesUer ue<keâjer
keâejJeeÙee keâ¤ve leeefceUer JeeIeebÛes ØeeyeuÙe cees[tve keâe{CÙeeÛes ØeÙelve kesâues. hejJeeÛÙee je°^eOÙe#eheoeÛÙee meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cegkeâeble Ûebefõkeâe kegâceejlegbieWJej
ØeeCeIeelekeâ nuuee kesâuÙeecegUs lÙee meòesJej keâeÙece jeefnuÙee DeeefCe lÙeebveer leeefceUeRefJe®æÛÙee ue<keâjer keâejJeeÙeebÛee peesj Jee{efJeuee. ef[meWyej 99uee
leeefceUeRÛÙee ØeJekeälÙeeves peenerj keâ¤ve šekeâues keâer peeHeâvÙeeletve ßeeruebkesâle mewvÙe efhešeUtve ueeJeCeej, leeefceUer JeeIeebveer DeeheuÙee Iees<eCesØeceeCes
SefueHebâše hesefvePeguee mejheeme kesâuÙeecegUs DeeefCe ßeeruebkesâÛÙee ÛeeUerme npeej mewefvekeâebvee keâeW[erle hekeâ[tve lÙeebÛes efMejkeâeCe ÛeeueefJeuÙeecegUs Ûebefõkeâe
kegâceejlegbiesveer efnbogmLeeve/heeefkeâmleeve DeeefCe FŒeeÙeueuee ceoleerÛeer nekeâ efoueer. Ùee nekesâuee jepeerJe ieebOeer keâjejeÛeer heefjCeleer ue#eele IesTve JeepehesÙeer
mejkeâejves Øeeflemeeo ve oslee ner ceoe&Ûeer Yetefcekeâe Iesleueer. heeefkeâmleevevesner MeŒeceole ßeeruebkesâuee osT kesâueer; hejbleg ue<keâj hee"efJeCÙeeme DemeceLe&lee
JÙekeäle kesâueer. FŒeeÙeue cee$e ßeeruebkesâÛÙee ceoleermee"er ue<keâjer mewefvekeâebmen jCeebieCeele Glejueer Deens. FŒeeÙeueÛeer yee@cyej efJeceeves leeefceUer JeeIeebÛes
ue<keâjerleU GodOJemle keâjCÙeele ieke&â Deensle. leeefceUer JeeIeebveer efKeb[erle iee"uesuÙee ßeeruebkesâÛÙee mewefvekeâebÛes peerJeve OeeskeäÙeele Deens, lÙeebÛeer megškeâe
nesF&ueÛe ns Deepe meebieCes keâ"erCe Deens. heengCÙeeÛÙee ceoleerves efJebÛet ceejCes Ùee leòJeevegmeej Ûebefõkeâe kegâceejlegbieWveer FŒeeÙeueÛeer ceole Iesleueer Deens. heCe
lÙeele lÙee efkeâleer ÙeMemJeer nesCeej ns Deepe meebielee ÙesCeej veener. ßeeruebkesâÛes SskeäÙe efšketâve JeebefMekeâ mecemÙesJej lees[iee efveIeeJee Ùeemee"er vesn¤bheemetve
Fbefoje ieebOeer, jepeerJe ieebOeeRheÙeËle meJeeËveer ßeeruebkesâuee menkeâeÙe& kesâues. YeepeheØeCeerle keWâõ mejkeâejves lÙeeletve Debie keâe keâe{ues, YeepeheÛeer Yetefcekeâe
DeeheuÙeener osMeefnleeÛeer Deens keâe, ns he[leeUtve heenCes DeeJeMÙekeâ Peeues Deens! lÙeeÛeer ÛeÛee& heg{s keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens.
o

378
 ``Dee yewue cegPes ceej!'' cnCee DeLeJee cnCet vekeâe yewue DebieeJej ÙesCeejÛe !.
JeebefMekeâ mecemÙesves ßeeruebkesâÛÙee Skeâelcelesuee keâeÙece DeeJneve efouesues Deens. mJeeleb$ÙehetJe& keâeUele DeeefCe mJeeleb$Ùeesòej keâeUele ßeeruebkeâe ogYebie heeJet
veÙes Ùeemee"er efnbogmLeeveÛÙee jepÙekeâlÙeeËveer keâeÙece `JeebefMekeâ Ùegæele' ßeeruebkesâÛee he#e Iesleuee Deens. petve 95 ceOÙes leeefceUer JeeIeebMeer ke⤠heeefnuesuÙee
MeebleleehetCe& JeešeIeešer efJeHeâue PeeuÙeeveblej, peeHeâveeJej peJeUheeme keâypee IesCeeNÙee leeefceUer JeeIeebvee efhešeUtve ueeJeCÙeele, ßeeruebkesâÛÙee DeOÙe#ee
kegâceejlegbieebÛÙee mewvÙeeme ÙeMe Øeehle Peeues nesles. ceguuewefleJetÛÙee hejepeÙeeÛes Gós Skeâe Dee"Je[Ÿeeveblej peguew 96 ceOÙes ßeeruebkeâve mewvÙeeves Dee@hejsMeve
`mele peÙe' leeefceUer JeeIeebefJe®æ meg¤ keâ¤ve peeHeâveekeâ[s peeCeeje S-1 ceneceeie& ÙeeJej leeyee efceUefJeuee neslee. Dee@keäšesyej 98 ceOÙes Devemeerefpebie Jesume
- 2 ner ØeeflenuuÙeeÛeer Ùeespevee DeeKetve, leeefceUer JeeIeebveer ßeeruebkeâve mewvÙeeJej efveCee&Ùekeâ nuuee keâ¤ve efkeâefueveesÛÛeerJej Deeheues efveÙeb$eCe ØemLeeefhele
kesâues nesles.
peeHeâveeJej hetCe& leeyee efceUefJeCÙeemee"er leeefceUer JeeIeebveer `Devemeerefpebie 3' ner ue<keâjer Ùeespevee 99ÛÙee cesceOÙes DeeKetve 27 SefØeue 2000 jespeer
peeHeâveeJej efveÙeb$eCe "sJeuesuÙee ßeeruebkesâÛÙee mewvÙeeuee Ies¤ve, GYÙee peieeuee DeÛebefyele keâ¤ve šekeâues. `SefueHebâše heeme' leeefceUer JeeIeebveer keâypee keâ¤ve
ßeeruebkesâÛÙee 2500 npeej mewefvekeâebÛeer keâeW[er keâ¤ve šekeâueer. vegmeleer keâeW[erÛe veJns, lej lÙeebÛeer DeVeheeCeer, MeŒeeŒeebÛeer jmeoner cees[tve šekeâueer. Ùee
efveCee&Ùekeâer nuuÙeebveer Ûebefõkeâe kegâceejlegbiee DeeefCe lÙeebÛes mejkeâej neo¤ve iesues Deens. ÙeslÙee Dee@iemšceOÙes ßeeruebkesâÛÙee meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cegkeâe nesT IeeleuÙeele.
DeMee ef›eâefškeâue JesUsuee peeHeâvee he[ues, lej ßeeruebkesâÛÙee meòesÛÙee jepekeâejCeeletve Ûebefõkeâe kegâceejlegbiee DeeefCe lÙeebÛee he#e ÙeebÛes jepekeâerÙe GÛÛeešve
PeeuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. peeHeâveele leeefceUeRveer efceUefJeuesuÙee efJepeÙeeves Ûebefõkeâe kegâceejlegbiee nyeketâve iesuÙeele. peeHeâveeÛÙee DeeIee[erJej ßeeruebkeâve
mewvÙeeÛes leeefceUer JeeIeebveer efMejkeâeCe ÛeeueefJeues Deens. ßeeruebkesâle peeÙeuee Éej Demeuesues SefueHebâše heeme ßeeruebkesâÛÙee °erves DeelÙebeflekeâ cenòJeeÛes nesles.
ØeJesMeÉejeÛeerÛe keâeW[er keâ¤ve DeeheuÙee DeelceIeelekeâer mewvÙeoueeceeHe&âle leeefceUer JeeIeebveer efJepeÙeßeer efceUJeueer. 1995 ÛÙee ces ceefnvÙeele peeHeâvee mees[tve
leeefceUer JeeIeebvee JeVeerÛÙee pebieueele heUeJes ueeieues nesles. lÙeeÛee yeouee Ùee efJepeÙeßeerves leeefceUer JeeIeebveer Iesleuee. leeefceUer JeeIeebmee"er peeHeâvee keâeuener
Øeefle‰sÛes nesles DeeefCe Deepe lej les ØeeefleefveefOekeâ efJepeÙeemee"er Øeefle‰sÛes Deens. DeeheuÙee ØeeflemheOeea leeefceUer yeb[Keesj iešeÛee yeercees[ keâ¤ve 1987 ÛÙee
keâjejevegmeej efnbogmLeeveer mewvÙeeves peeHeâvee SuešeršerF&ÛÙee neletve IesTve, hegvne ßeeruebkesâkeâ[s megheto& kesâues nesles les 90 meeueer leeefceUer JeeIeebveer hejle
efceUefJeues. 95 meeueer Jej veceto kesâuÙeeØeceeCes kegâceejlegbieebÛÙee mewvÙeeves hejle peeHeâveeletve leeefceUer JeeIeebvee efhešeUues. meg[eves Oe[e[tve hesštve
G"uesuÙee Ùee meJe& IešveebÛee yeouee SuešeršerF&ves hegvne Iesleuee.
peeHeâvÙeele 25 npeej ßeeruebkeâve mewvÙeeÛeer keâeW[er keâ¤ve lÙeebvee cejCeeÛÙee ef"keâeCeer DeeCetve "sJeues Deens. Ûebefõkeâe kegâceejlegbieebmee"er ner meJe&
veeceg<keâer Deme¢e Peeueer DeeefCe cnCetveÛe lÙeebveer ØeecegKÙeeves ceoleermee"er efnbogmLeeveuee meeo Ieeleueer. jepeerJe ieebOeeRÛÙee jepeJešerle kesâuesuÙee Meebleer
keâjejeÛeer heefjCeleer ue#eele IesTve JeepehesÙeer mejkeâejves kegâceejlegbieebÛÙee meeosuee Øeeflemeeo osCÙeeÛes GIe[heCes veekeâejues. ßeeruebkesâle hegve§e eEnogmLeeveer
mewvÙe ve hee"efJeCÙeeÛee efveCe&Ùe Iesleuee. GJe&efjle peer keâener ceole ke⤠leer ceeveJeer Âef°keâesveeletve ßeeruebkesâuee keâjCÙeeÛes JekeäleJÙe JeepehesÙeeRveer DeeefCe
hejje°^ceb$eer pemeJeble efmebie Ùeebveer kesâues Demeues lejer les mebefoiOe Deens. keâMeeÛesner meesÙejmeglekeâ vemeuesues efnbogmLeeveÛes mebj#eCeceb$eer pee@pe& HeâveeËef[me
Ùeebveer lej JeepehesÙeer, pemeJeble efmebie ÙeebÛÙee Ûekeäkeâ efJejesOeer šeskeâeÛeer - ßeeruebkesâÛÙee ceoleeruee Deefpeyeele mewvÙe Oee[Ceej veener, DeMeer Dee[ceg"er
Yetefcekeâe IesTve, JeepehesÙeeRveeÛe Ûeskeâ efouee Deens. Deepe lejer JeepehesÙeer mejkeâejmee"er ßeeruebkesâÛÙee ceoleerÛee ØeMve `Oejues lej ÛeeJeles, mees[ues lej
heUles' meejKee nesTve iesuee Deens. lÙeecegUs efnbogmLeeveer GheKeb[ele jepekeâerÙe meceleesueÛe {UCÙeeÛeer heefjefmLeleer efvecee&Ce nesTve yemeueer Deens.
Ùee {Ue{Uerle JeepehesÙeer mejkeâejuee meg®bie ueeieCeej veener. ÙeeÛeer keâesCe MeeÕeleer osT Mekesâue? meòesJej vemeuÙeeheemetve JeepehesÙeeRÛÙee he#eeÛeer
hebpeeyeer DeeflejskeäÙeebvee Je leeefceUer JeeIeebveener menevegYetleer nesleer. keâeMceerjÛes onMeleJeeoer mees[lee! onMeleJeeo, osMeeleuee Demees Jee Deeblejje°^erÙe
heeleUerJejerue, JeepehesÙeeRÛÙee he#eeÛeer ÙeemebyebOeerÛeer Yetefcekeâe keâeneRvee DebieeMeer IesCÙeeÛeer DemeuÙeecegUs ßeeruebkesâÛÙee ØeMveeyeeyelener JeepehesÙeer mejkeâejÛeer
ieesÛeer Peeueer Deens. Deepe lej JeepehesÙeer GpeU ceeLÙeeves ßeeruebkesâmee"er keâenerÛe ke⤠FefÛÚle veenerle. lÙeebÛeer lÙeemebyebOeerÛeer cet" Peekeâuesueer Deens.
1953 ÛÙee peveieCevesØeceeCes ßeeruebkesâÛeer ueeskeâmebKÙee 80 ueeKe 97 npeej 850 nesleer. lÙeele yeewæ 52 ueeKe 9 npeej 436, efnbot
16 ueeKe 10 npeej 561, ef¡e§eve 7 ueeKe 24 npeej 416, cegefmuece 5 ueeKe 41 npeej 506 DeeefCe DevÙe 11 npeej 928
DeMeer Oece&efveneÙe mebKÙee nesleer. DeepeÛÙee Ie[eruee ßeeruebkesâÛeer SketâCe mebKÙee 1 keâesšer 85 ueeKe Demetve lÙeele vegmeles leeceerU JebMeeÛes ueeskeâ
50 ueeKe Flekesâ Deensle. lÙeele ßeeruebkeâve leeefceUeRÛeer mebKÙee SketâCe ueeskeâmebKÙesÛÙee 12.7 škeäkesâ Deens. efnbogmLeeveer JebMeeÛes leeceerU 5.5
škeäkesâ Flekesâ Deensle. ßeeruebkesâÛÙee mJeeleb$ÙeehetJeea DeeefCe veblej Ùee leeefceUeRvee ßeeruebkesâves keâeÙece ogÙÙece veeieefjkeâebÛeer JeeieCetkeâ efoueer. ßeeruebkesâÛÙee
jepekeâejCeele pÙee JebMeeÛes JeÛe&mJe Deens lees efmebnueer šeskeâeÛee Demeefn<Cet efyeÇefšMe Deeceoeveerheemetve jeefnuee. ßeeruebkesâÛÙee meJe&Ûe mejkeâejebveer leeefceUer
peceeleerefJe®æ pes DevÙeeÙeer OeesjCe mJeerkeâejues lÙeeletveÛe leeefceUer onMeleJeeoeÛee pevce Peeuee. ßeeruebkesâÛÙee mJeeleb$ÙehetJe& keâeUele pes cenòJe leeefceUeRvee
nesles les mJeeleb$Ùeesòej keâeUele veenermes keâjCÙeeÛee ØeÙelve meJe&Ûe ßeeruebkeâve mejkeâejebveer kesâuee. efMe#eCe #es$eele, ØeMeemeveele, keâejKeevÙeele, yeBkeâe
DeeefCe efJeòeerÙe mebmLeeble DeeefCe peerJeveeÛÙee Flej Debieeble keâle&yeieej DemeuesuÙee leeefceUer ceeCemeebÛeer veekesâyeboer kesâueer. veeieefjkeâlJe yeneue keâjCÙeele
meg®Jeeleerme vekeâej efoueeÛe efouee, heCe meeOesmegOes ceeveJeer nkeäkeâmegæe veekeâejues. 1970 meeueer Standardisation Ûee keâeÙeoe keâ¤ve, leeefceUer
efJeÅeeLÙeeËvee GÛÛe efMe#eCeeheemetve JebefÛele keâjCÙeeÛeener [eJe jÛeuee. lÙeeletveÛe Federation of Tamil Students leeceerU ceveeJej hesjeJeF& Ùee
›eâebeflekeâejkeâ efJeÅeeLeea mebIešvesÛeer mLeehevee Peeueer. LeebieogjeF&, kegâóerceveer ØeYeekeâjve ns SkesâkeâeUer Ùee mebIešvesÛes meomÙe nesles. keâ[JÙee, ue{eT,
379
meMeŒe mebIešveebÛeer pevceoe$eer ner mebIešvee ceeveueer peeles. leeefceUer JeeIe ÙeeÛe mebIešvesÛes DehelÙe. lÙeeleerue ØelÙeskeâeves DeeheeheuÙee meMeŒe šesUŸee
mLeeheve kesâuÙee. Ùee šesUŸeebÛeer Deeheehemeeleerue jkeälejbefpele ÙeeoJeer DeeefCe mheOee& ne mJeleb$e efJe<eÙe ceer keâOeerlejer Ùee mlebYeeletve JeeÛekeâebÛÙee ceeefnleermee"er
efuenerve. lÙee DeeheehemeeleuÙee ceejeceeNÙee SJe{Ÿee efnbŒe, Deceeveg<e Deensle keâer lÙeebÛÙeeleuÙee heeMeJeer onMeleJeeoer Je=òeerÛeer efkeâUme ÙeeJeer. 1960
meeueeheemetve yengmebKÙe efmebnueeRveer leeefceUeRJej kesâuesuÙee efnbŒe Dee›eâceCeeÛeer ner Øeefleef#ehle ef›eâÙee mecepeueer heeefnpes. JeJesóer ogjeF& ns Ùee meMeŒe
mebIešveebÛes keWâõ nesles. meJe& ØeeflemheOÙeeËÛee Keelecee keâ¤ve ßeeruebkesâleÛe veJns lej efnbogmLeeveele DeeefCe peieYej ØeYeekeâjveÛeer mebIešvee efJeKegjueer.
ueb[veefmLele SuešeršerF&Ûeer jepeveweflekeâ keâÛesjer DeeefCe efleÛÙee ØeJekeälÙeebvee DeeheCe otjJeeefnvÙeebJe¤ve, ØemeejceeOÙeceebletve JeeÛelees, heenlees. efnbogmLeeve-
ßeeruebkeâe Meebleer keâjejeÛÙee JesUer Ùee mebIešvesÛeer meomÙemebKÙee one npeej Flekeâer nesleer. Ske⚟ee peeHeâvee Menjele lÙeebÛes heeÛe npeej ØeefMeef#ele
leeefceUer JeeIe nesles. Deepe peieYejeleerue šeskeâeÛeer Deeflejskeâer mebIešvee cnCetve peieYej efleÛes peeUs hemejues Deens. De@všve yeeueer mebIece, øeâeefvmeme
Fuekeâve, efoueerhe Ùeesieer, Sme. megyeÇÇceCÙece, Sme. efoueerheve - Skeâehes#ee Skeâ meJe&Ûe ØeÛeb[ kegâJeleerÛes vesles nesles. lÙeeleerue keâener ce=lÙet heeJeuesle.
efJeMeeue leeceerU je°^eÛes mJehve - Deeheues F&efhmele meeOÙe keâjCÙeemee"er kegâ"ueerner mJele:ÛÙee ØeeCeeÛeerner efkebâcele osTve ieUŸeele meeÙeveeF&[ÛÙee
heg[Ÿee yeebOetve SuešeršerF&Ûes JeeIe keâ[Jes yevetve Peie[leensle. DeeheuÙee OÙesÙeeÛÙee Dee[ DeeuesuÙee mJekeâerÙeebÛesner efMejkeâeCe les keâjleensle. šsuees
DeeefCe SuešeršerF&ceOeuee mebIe<e& Demees, ßeeruebkeâve mewvÙe DeeefCe SuešeršerF&ceOeuee mebIe<e& Demees DeLeJee YetlekeâeUeleerue Meebleer keâjejeleerue efnbogmLeeveer
mewvÙeeMeer kesâuesueer ue{le Demees - ceveg<ÙeheCeeJejÛee efJeÕeeme G[eJee Demes meenme, ›eâewÙe&, SuešeršerF&ÛÙee "eÙeer meeceeJeues Deens. SkesâkeâeUer
Øee. efvelÙeevebove DeeefCe efvece&ueevebove ns oesIes jepekeâerÙe [eJehesÛeeÛeer DeeKeCeer keâjle. Deelee veJÙeeveJÙee ueeskeâebveer [eJehesÛeeÛes mebkeâš mJeerkeâejues Deens.
SuešeršerF&Ûee ue<keâjer efJeYeeie, ØeMeemeve efJeYeeie DeeefCe Øeefmeæer efJeYeeie onMeleer keâejJeeÙeebFlekeâeÛe keâ[Jee DeeefCe kegâefšue Deens, efnbogmLeeveÛÙee
oef#eCeefmLele jepÙeebleues SuešeršerÛes yemleeve DeeefCe ØeefMe#eCe keWâõ ÙeeJej Deveskeâ ØemeejceeOÙeceebveer ÙeehetJeea ØekeâeMe šekeâuee Deens. SuešeršerF&Ûes cetU
efnbogmLeeveelener megjef#ele ®peues les õcegkeâÛÙee leeefceUer DeefYeefveJesMeeheesšer. keâ®CeeefveOeer Demees keâer keWâõ mejkeâejeleerue oef#eCeskeâ[erue Ieškeâhe#eeÛes
vesles, SuešeršerF&Ûee $e+CeevegyebOe Demee Je=efæbiele nesle iesuesuee. oef#eCesleerue jepÙeebleerue Jeenletkeâ Ùeb$eCee Deepe hetCe&le: SuešeršerF&ÛÙee meceLe&keâebÛÙee
leeyÙeele Deens ns cnšues lej Ûetkeâ "¤ veÙes. oef#eCeslej jepÙeeble MeemeveeÛÙee Keemeieer kebâhevÙee DeeefCe DevÙe #es$eele SuešeršerF&Ûes menevegYetleeroej
GÛÛe DeefOekeâejheoeJej Deensle. keâeefMcejeleuee Deeflejskeâer keâeMceerjyeensj keäJeefÛele Deens. SuešeršerF&Ûes ØeefleefveOeer lej efnbogmLeeveYej Deensle. DeeheuÙee
mebIešvesÛee KeÛe& ÛeeueefJeCÙeemee"er yeBkeâebJej ojes[s IeeueCÙeeheemetve Oeveoeb[iÙeebvee Jes"erme OejCeejer SuešeršerF&, Deelee yeeuÙeeJemLesle jeefnueer veener.
peieYejÛÙee onMeleJeeoer mebIešveebMeer DeeefCe onMeleJeeoeuee hee"erMeer IeeueCeeNÙee mebIešveebMeer efleÛes $e+CeevegyebOe ØemLeeefhele Peeues Deensle. heef§ece
pece&veer, Decesefjkeâe, øeâevme, ke@âve[eefmLele DeefveJeemeer leeefceUer SuešeršerF&mee"er MeŒeeŒe, hewmee ieesUe keâjleele. SuešeršerF&Ûee ue{e Demee efveCee&Ùekeâer
pJeuepeneue Deens. lÙeeuee JeebefMekeâ DelÙeeÛeejeÛeer heeÕe&Yetceer Deens. ßeeruebkesâleerue leeefceUeRJej yengmebKÙe ßeeruebkeâve efmebnueeRveer DelÙeeÛeej kesâues.
lÙeeuee peieeÛÙee Feflenemeele lees[ veener leMeer lÙee DelÙeeÛeejeefJe®æ ue{tve les efveJeejCÙeemee"er SuešeršerF&ves pÙee keâener keâejJeeÙee kesâuÙee lÙeeueener
peieeÛÙee Feflenemeele lees[ veener. vÙetš^ue ceeCemeeves SuešeršerF&ÛÙee yeepetves GYes jeneÙeÛes keâer ßeeruebkesâÛÙee, ne ØeMve SJe{e meeshee veener. leesÛe
ØeMve JeepehesÙeeRÛÙee mejkeâejueener he[uee Deens Ùeele Ûetkeâ leer keâeÙe! ceeveJelesÛÙee Âef°keâesveeletve efnbogmLeeve mejkeâej ceole keâjCeej keâer keâesCeeuee?
SuešeršerF&uee keâer ßeeruebkesâuee? ceole keâMee mJe¤heeÛeer Demesue? ßeeruebkesâleerue JeebefMekeâ mecemÙesves efnbogmLeeveÛÙee keWâõ mejkeâejuee SkeâeDeLeea [sLe
uee@keâÛe Ieeleuee Deens. efve:he#eheeleer ceeCetme ßeeruebkesâuee oes<e osF&ue keâer SuešeršerF&uee? ßeeruebkesâÛeer JeebefMekeâ mecemÙee ve megšCeeNÙee keâes[ŸeemeejKeer
Deens. keâes[s megšues lej les legcneuee KeeCeej, veener megšues lejer les legceÛÙee ceeveiegšerJej yemetve ÚUCeej. SuešeršerF&Ûeer FueceÛeer keâuhevee efnbogmLeeveÛÙee
oef#eCesleerue jepÙeebvee efnbogmLeeveheemetve lees[Ceejer Deens. YeefJe<Ùeele ns efJeYeepeve nesCeej ÙeeÛeer leer›elej ue#eCes DeepeÛe efomeleensle. efnbogmLeeveÛÙee
oef#eCesleerue jepÙeebÛes jepekeâejCe-meceepekeâejCe keâeue yeÇÇeÿeCeslej ÛeUJeUerletve Giece heeJeues. jecemJeeceer veeÙekeâjebmeejKes õeefJe[er JebMeeÛes meceepemegOeejkeâ
DeeefCe lÙeebÛeer šeskeâeÛeer efnbot Oece&efJejesOeer osJeosJeleebefJejesOeer mebkeâuhevee heg{s õcegkeâves GÛeueueer. oef#eCesle jecejepÙeeleerue jece nerjes veener lej lees
uebkeâeheleer jeJeCe nerjes Deens. ne meebmke=âeflekeâ - JeebefMekeâ DeefYeefveJesMe keWâõ mejkeâejele meeceerue DemeuesuÙee meJe& oeef#eCeelÙe he#eebÛÙee jepekeâejCeeÛee
heeÙe Deens. peepJeuÙe efnboglJe peheCeeNÙee JeepehesÙeeRveer DeeefCe JeepehesÙeeRÛÙee mejkeâejves lÙeebÛÙeeMeer meòesmee"er meešsueesšs kesâues Deens. heCe ne õeefJe[er
FPece osMeeÛeer Deepe vee GÅees Mekeâues kesâuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. meJe& jepÙeeble cenòJeeÛÙee ef"keâeCeer õefJeef[Ùeve ceeCemes Jemeueer Deensle. les veekeâner
oeyeleerue, leeW[ner. jepekeâejCeemee"er efouesueer `yepeeJe hegbieer, nšeJe uegbieer' ner Iees<eCee DeeefCe lÙeemee"er kesâuesueer ÛeUJeU ÙeebÛee efJemej OegefjCeebvee
he[uee Demesue, heCe osMeefJeIeškeâ Mekeäleer efce$eeÛÙee ¤heele DeeheuÙeeÛe keâveJešeruee ÙesTve yemeueerÙe. YeefJe<ÙeeleuÙee efJeIešveeÛÙee peeefCeJesves meleke&â
nesTve meòesÛes jepekeâejCe pecele vemeues, lejer meÛÛee je°^Jeeoer he#e mebIešveebvee meòeshes#ee osMeefnle cenòJeeÛes ceeveeJes ueeiesue. leeceerU JeeIeebvee ceole
keâjeÙeÛeer keâer uebkesâuee, ner keâmeesšer "jJeeJeer ueeiesue.
efnbogmLeeveÛÙee keWâõeleerue jepÙekeâlÙeeËÛeer hejbheje ßeeruebkesâuee ceole keâjCÙeeÛÙee he#eeÛeer jeefnueer Deens. lÙeemee"er hejje°^ OeesjCeeletve Deeuesueer
jepekeâerÙe veerefleceòee DeeefCe leeefòJekeâ Yetefcekeâener cenòJeeÛeer "jueer Deens. efnbogmLeeve DeeefCe ßeeruebkeâe ÙeebÛes jepekeâerÙe mebyebOe ceele=YeeJeeÛes jeefnues.
Oece& DeeefCe JeebefMekeâ DeefYeefveJesMeemee"er efnbogmLeeveÛÙee jepÙekeâlÙeeËveer les keâOeerÛe lees[ues veenerle DeeefCe lešmLener "sJeues veenerle. ßeeruebkesâÛes ØeLece
je°^heleer mesveeveeÙekeâeÛÙee keâeUele vesn¤bveer efmebnueer-leeefceUer ØeMveele JeešeIeešer kesâuÙee. veblejÛÙee keâesleueeJelesÛÙee keâejkeâeroealener vesn¤ Ùee ØeMveeJej
yeesueues. ne yeesueCÙeeÛee ØecegKe keâeueKeb[ 1953 DeeefCe 64 meeueÛee Deens. 1956 meeueer Skeâmele peeeflekeâ hes®Yegvet he#eeÛes (ÙegveeÙešs[
ve@Meveue heešea) mejkeâej hejeefpele nesCÙeehetJeea lÙeeves efnbogmLeeve mejkeâejkeâ[s leerve ØecegKe ceeieCÙee kesâuÙee neslÙee, lÙee ceevÙener kesâuÙee veenerle DeeefCe
efnbogmLeeve mejkeâejves veekeâejuÙeener veenerle. efnbogmLeeveer JebMeeÛÙee leeceerU veeieefjkeâebÛes JeÙe 55 PeeuÙeeveblej lÙeeuee mJeosMeer hee"efJeCÙeeÛes ÛegkeâerÛes
380
OeesjCe ßeeruebkesâves Iesleues lÙeeueener efJejesOe kesâuee iesuee veener. JeebefMekeâ mecemÙesMeer DešU mebyebOe efnbogmLeeveÛee jeefnuee. vesn¤ lÙee yeesueCÙeelener
Goej OeesjCeevegmeej yeesuele. `uebkesâleerue leeceerU efnbogmLeeveÛes veeieefjkeâlJe FefÛÚle Demeleerue lej lÙeebÛes mJeeiele' Demes cnCeCeejs vesn¤ ßeeruebkesâuee
keâOeer oeyet Mekeâues veenerle. 1964 meeueer efmeefjceeDees yebojveeÙekesâ DeeefCe ueeueyeneotj MeeŒeer ÙeebÛÙeeleuee keâjej, peefceveerJej Gle¤ve kesâuÙeemeejKee
Jeešle neslee. MeeŒeer keâeueJeMe Peeues DeeefCe lÙeebÛes ßeeruebkesâyeöueÛes JeemleJeJeeoer OeesjCener keâeueJeMe Peeues. MeeŒeerpeeRÛÙee veblej Fbefoje ieebOeeRveer
hebpeeyeer DeeflejskeäÙeebmeejKes leeefceUer onMeleJeeoeueener ieeWpeejues. lÙeebÛÙee Ùee ieeWpeejCÙeeÛeer efMe#ee lÙeebveener YeesieeJeer ueeieueer. Fbefoje ieebOeeRÛÙee veblej
meòesJej DeeuesuÙee jepeerJe ieebOeeRveer mejU ßeeruebkesâuee ceole keâ¤ve Meebleer keâjej kesâuee Je ßeeruebkesâÛÙee yeepetves peeHeâvÙeele Gle¤ve efnbogmLeeveer mewvÙeeÛes
nele leeefceUer JebMeeÛÙee jkeäleeves Ye¤ve Iesleues. jepeerJe ieebOeerÛee lÙeele yeUer iesuee. onMeleJeeoeÛÙee efJejesOeer SJe{er efkebâcele ceespeeJeer ueeieueer jepeerJe
ieebOeeRvee. onMeleJeeoefJejesOeer Deeblejje°^erÙe ÛeUJeUerle jepeerJeÛes yeefueoeve cenòJeeÛes nesles? JeepehesÙeeRÛes mejkeâej lej vesn¤-MeeŒeeRÛÙee ceeiee&vesner
ßeeruebkesâmebyebOeer OeesjCe DeeKeeÙeuee leÙeej veener. jepeerJepeeRÛes DeefmeOeeje ›ele lej lÙeebvee hesueJeCeejÛe veener. JeepehesÙeer keâj keâšeJej "sJetve Jeeš heenle
Deensle, ßeeruebkesâletve HesâkeâuÙee peeCeeNÙee meesvÙeeÛÙee efJešsÛeer! ner Jeerš ØeYeekeâjve HesâkeâCeej keâer Ûebefõkeâe kegâceejlegbiee? Jeerš Hesâkeâueer lej ns efJe"esyeemeejKes
peeieÛes nueCeej keâeÙe? leeefceUer onMeleJeeoeÛÙee Deveg<ebieeves oenkeâ efnboglJeeÛes lej JeepehesÙeer mJehve heenele veenerle? lÙeebÛeer ßeeruebkesâyeeyeleÛeer
lešmLelee keâMeeletve GodYeJeueerÙe? efnboglJeeÛeer osMeerÙe DeeefCe DeeblejosMeerÙe mebkeâuhevee leeefceUer JeeIe mJeerkeâejleerue keâeÙe? ceie lÙeebÛÙee õeefJe[er
efJeMeeue je°^eÛes DeeefCe efleÛÙee efnboglJeefJejesOeer hejbhejsÛes keâeÙe? SketâCe - ßeeruebkesâÛee ØeMve DeeJeenve kesâues, Yetefcekeâe kesâueer ve kesâueer lejer DebieeJej
ÙesCÙeemeejKee Deens. Dee yewue cegPes ceej Demes veener cnšues lejer yewue DebieeJej ÙesCeejÛe Deens. efmebnueer leeefceUeRvee DeeheuÙee cegKÙe ØeJeenele meeceerue
keâjeÙeuee leÙeej veenerle. leeefceUer cegKÙe ØeJeenele peeÙeuee leÙeej veenerle. ßeeruebkesâÛee ØeMve DeÕelLeecÙeeÛÙee peKecesmeejKee efÛeIeUle jenCeej Deens.
Ùeeleuee DeÕelLeecee, ßeeruebkesâÛee Demesue keâer efnbogmLeeveÛee?
o

381
 eqÛeveer ceeefHeâÙee DeeefCe ÛeerveÛeer ›eâebleer
1959 ceOÙes Ûeej efÛeveer ceeefHeâÙee neBiekeâeBieceOetve efvejefvejeUŸee hesMeeÛÙee efveefceòeeves Ùegjesheele iesues. lÙeeÛe JesUer ÛeerveceOeerue lÙeebÛes iegvnsieejerÛes
jskeâe@[&ner Ùegjesheele hee"efJeCÙeele Deeues. Jejerue efÛeveer ceeefHeâÙee `ieerve heBie efš^Ùee[ meesmeeÙešer' veeJeeÛÙee iegvnsieejer mebIešvesÛes meomÙe nesles. ÙegjesheceOÙes
DeeuÙeeJej cee$e les `efLeve yues[ ieBie'Ùee veeJeeves JeeJe¤ ueeieues. efmebieehetjceOeerue efš^Ùee[ meesmeeÙešerÛÙee keâejJeeÙeebÛeer ceeefnleerner Ùegjesheele heesnesÛeueer nesleer.
ojcÙeeveÛÙee Jeerme Je<eeËÛÙee keâeueeJeOeerle efš^Ùee[ meesmeeÙešerÛe DeefmlelJeele vemeuÙeeÛes Fbšjheesueves peenerj kesâues. FbšjheesueÛee ØecegKe jsceb[ kesâC[e@ue Ùeeme
cee$e efš^Ùee[ meesmeeÙešer mebheuÙeeÛes ceevÙe veJnles. 1979 heemetve efÛeveer ueeskeâ cees"Ÿee mebKÙesves Ùegjeshe - Decesefjkesâle ÙesT ueeieues. ÙeeÛe Je<eea nsje@F&ve
ÚghÙee jerleerves cees"Ÿee ØeceeCeele Ùegjesheele efJekeâues peele DemeuÙeeÛes efveoMe&veeme ÙesT ueeieues. meenefpekeâÛe cees"Ÿee Oee[er he[tve, efkeâlÙeskeâ keâesšeRÛes nsje@Fve
hekeâ[ues iesues. DeHetâJej jemeeÙeefvekeâ Øeef›eâÙee keâ¤ve lÙeeheemetve nsje@Fve ne Deeflepeneue Je Deefleceeokeâ heoeLe& leÙeej keâjCÙeele Ùeslees, nsner Deelee mhe° Peeues
nesles. oef#eCe - hetJe& DeeefMeÙeeceOetve uesyeeveve, FjeCe, heeefkeâmleeve, DeHeâieeefCemleeve, legke&âmleeve les ceskeämeerkeâes DeeefCe lesLetve nsje@F&ve Ùegjeshe - Decesefjkesâle
ÛeesjšŸee ceeiee&ves DeeÙeele kesâues peele nesles. 1979 ÛÙee peevesJeejerle FjeCeÛee Mene meòeeYeü° PeeuÙeeveblej FjeCeceOetve nsje@FveÛeer cees"Ÿee ØeceeCeele efveÙee&le
nesT ueeieueer. FjeCeceOÙes meJe&$e nsje@FveÛee Øemeej PeeuÙeeveblej DeÙeeleguuee Keescesveerves lJeefjle nsje@FveJej yeboer Ieeleueer. 1971 ÛÙee ef[meWyejceOeerue
ner Iešvee Deens. Ùegjeshe-Decesefjkesâle ÙesCeeNÙee SketâCe nsje@Fvehewkeâer efveccÙeehes#ee DeefOekeâ ceeue Ske⚟ee ÛeerveceOetve Ùesle neslee. FbšjheesueØecegKe jsceb[
kesâC[e@ueveer Ùee nsje@FveÛÙee JÙeeheejeÛee yeboesyemle keâjCÙeeÛee Ûebie yeebOeuee. lÙeemee"er mkeâe@šueb[ Ùee[&ceOeerue Skeâ DeefOekeâejer SefjJee jeF&š - ne lÙeeÛee
pegvee efce$e neslee. ÙeeÛes menkeâeÙe& lÙeeme Ûeebieues efceUeues. lÙee oesIeebveer nsje@FveÛÙee MeesOeeLe& Deveskeâ osMeebÛee oewje kesâuee. neBiekeâeBieÛee heesueermeØecegKe
je@Ùe nsvjer ÙeeÛeer Yesš cenòJeeÛeer "¤vener jsceb[ kesâC[e@ueuee nsje@Fveyeeyele keâenerner GheÙegkeäle DeMeer ceeefnleer efceUeueerÛe veener. leLeeefhe jsceb[ kesâC[e@ue
efvejeMe PeeueeÛe veener. lÙeeves Deeheues ØeÙelve meg¤Ûe "sJeues. DeMee JesUerÛe efš^Ùee[ meesmeeÙešerÛÙee leerve meomÙeebÛeer lÙeeuee ceeefnleer efceUeueer. lÙeebhewkeâer Skeâ
ne@ueb[ceOeerue Deve& nsce ÙesLeerue leg®bieele neslee. ogmeje neBiekeâeBie ÙesLeerue ne@šsueele Je eflemeje šesj@Cšes ÙesLeerue ne@šsueele ogmeNÙeeÛe veeJeeves JeeJejle
neslee. lÙeebÛeer DeefOekeâ ÛeewkeâMeer keâjlee Demes efometve Deeues keâer, efš^Ùee[Ûes meomÙe kesâJeU neBiekeâeBieceOÙesÛe iegvnsieejer keâjerle nesles Demes vemetve les
peieeleerue Deveskeâ efJekeâefmele osMeebletve nsje@FveÛee Ûeesjše JÙeeheej keâjerle Demetve lÙeebÛes peeUs yejsÛe efJemleejuesues nesles. vesojueB[, yesefupeÙece, «esš
efyeÇšve, mhesve, heef§ece pece&veer FlÙeeoer je°^eble lej nsje@FveÛeer hegjJe"e keWâõs DemeuÙeeÛes efmeæ Peeues.
Ûeerve ne DeefleØeÛeb[ osMe Demetve lÙeeÛeer ueeskeâmebKÙeener DevÙe keâesCelÙeener osMeeÛÙee ueeskeâmebKÙesÛÙee ceeveeves DeefleØeÛeb[ Deens. ÛeerveÛes YeJÙe
mJe¤heÛe Flekesâ cees"s Deens keâer Ûeerveyeöue efveef§ele Demes keâenerÛe yeesuelee Ùesle veener. øeâevme, pece&veer efkebâJee Fbiueb[ØeceeCes lÙeebÛÙee je°^erÙelJeeÛes
cetuÙeceeheve keâjCesner keâ"erCe Deens.
ÛeerveÛeer je°^erÙe Yee<ee `ceB[eefjve' ner Demeueer lejer efJeMeeue ÛeerveceOÙes efkeâlÙeskeâ JebMeebÛes ueeskeâ jenle Demetve lÙeebÛÙee Yee<ee, mebmke=âleer Je
DeeÛeejefJeÛeej Skeâceskeâebheemetve efvejeUs Deensle. lejerner ns efÛeveer Deensle ns cee$e Kejs.
efÛeveer Øepeemeòeekeâele SketâCe SkeâesCeleerme jepÙes (State) Deensle. nJeeceevener meJe&$e meejKes veener. keâMeiejmeejKÙee Yeeieele DeJeIee Ûeej FbÛe
heeTme he[lees, lej neBiekeâeBieceOÙes hebÛÙeeSWMeer FbÛe heeTme he[lees.
heeef§eceelÙe Ûeerveyeeyele pesJne efJeÛeej keâjleele lesJne Heâkeäle oesveÛe jepÙes [esUŸeebmeceesj Ùesleele Je leer cnCepes keäJeebiešgbie DeeefCe Hegâkesâve,
oef#eCeskeâ[erue ner oesve ØecegKe jepÙes nesles. Decee@Ùe, mJeešes, kegâFËieÛeesJe DeeefCe neBiekeâeBie ner Ûeej jepÙes kesâJeU DevÙe osMeebletve DeeuesuÙee ueeskeâebveerÛe
HegâueefJeueer Deensle. lejerner les mJele:ueeÛe efÛeveerÛe mecepeleele.
ÙeeÛe heeÕe&YetceerJej `efš^Ùee['Ûee efJeÛeej keâjeJee ueeiesue. lÙeeÛee Fefleneme MeesOeeJee ueeiesue. oesve ceele=Yetceer lÙeebvee Deensle. Skeâ Kegö Ûeerve
DeeefCe ogmejer cnCepes pÙee osMeebletve les ÛeerveceOÙes Deeues lees lÙeebÛee cetUÛee osMe.
ceeefHeâÙee ne Meyo efmeefmeueerceOeerue heeuesceex ÙesLeerue iÙegmesheer ce@efPeveerves ØeLece meg¤ kesâuee. 1860 ceOÙes FšueerceOetve hejkeâerÙe meòeeOeerMeebvee
IeeueJetve osCÙeemee"er ce@efPeveerves pees meMeŒe ue{e GYee kesâuee lees FšueerÛÙee mJeeleb$Ùeemee"er Je je°^erÙelJeemee"er. lÙeeÛe JesUer Hegâkesâve ØeebleeceOÙes
melejeJÙee Melekeâele ceebÛet jepeJešerme efJejesOe keâ¤ve leer meòee neCetve hee[CÙeemee"er pees ue{e meg¤ Peeuee lÙee JesUer efš^Ùee[ meesmeeÙešer DeefmlelJeele
Deeueer. keâejCe ceebÛetyejesyej yeeyexefjÙeve šesUŸeebMeerosKeerue efš^Ùee[ ue{le nesles. efš^Ùee[medveer yeeyexefjÙeve šesUŸee Je ceebÛet ueeskeâebvee peieØeefmeæ efÛeveer
efYebleerÛÙee heueerkeâ[s heUJetve ueeJeues Je 1644 ceOÙes lÙeebveer meòesJej DemeuesuÙee efcebie jepeJešerÛee hejeYeJe kesâuee Je efcebie meceüešeuee IeeueJetve
osTve efš^Ùee[veer Deeheueer Ûeer Fbie jepeJeš mLeeheve kesâueer. lÙee JesUer heefnueer ÛeeUerme Je<ex hesefkebâie ner Deeheueer jepeOeeveer kesâueer. ceebÛetbveer ceie
Gòej ÛeerveceOÙes Deeheuee pece yemeefJeuee, hejbleg oef#eCeskeâ[s cee$e lÙeebvee efš^Ùee[veer melele efJejesOeÛe kesâueele. heefnueer efš^Ùee[ meesmeeÙešer ner meMeŒe
ueeskeâebÛeer nesleer. 1674 ceOÙes yeewæ efYe#etbÛÙee efJenejebÛeer Hegâkesâve Øeebleele HegâÛeex ÙesLes mLeehevee Peeueer. efš^Ùee[ jepeJešerves ceebÛet jepeJešeruee melele
keâ[Jee efJejesOe kesâuee. lÙeemee"er yeewæ efYe#et ns megmebmke=âle lej neslesÛe, heCe ceebÛetheemetve mJemebj#eCe keâjCÙeemee"er lÙeebveer Meejerefjkeâ cesnvele Iesleueer Je
lÙeeletveÛe kegbâie Hetâ Ùee DeefYeveJe mebj#eCe keâuesÛee ØeLeceÛe GoÙe Peeuee. efš^Ùee[ ueeskeâ Deepener kegbâie HetâceOÙes lejyespe Deensle.
1978 ÛÙee Dee@keäšesyejceOÙes neBiekeâeBieceOÙes Skeâe ne@šsueceOÙes ceePeer Skeâe efš^Ùee[Meer Yesš Peeueer. lees kegbâie Hetâ mhesMeeefuemš neslee. lees cees"Ÿee
DeefYeceeveeves ceuee cnCeeuee keâer, lees lÙeeÛÙee meesmeeÙešeruee (yegæ mebIe) meJee&le peemle ceeve oslees. `js heesue' DeLeJee SveHeâesme&j DemesÛe ceer lÙeebvee
mecepelees. cnCetveÛe Deecner kegbâie Hetâ ØelÙeskeâ peCe efMekeâle Demelees. lees lÙeeÛee DeeefLe&keâ ØeMve mees[efJeCÙeemee"er. efJeefJeOe efHeâuceceOÙes kegbâie Hetâ Ùee
382
DeefYeveJe mebj#eCe keâuesÛee ØeLeceÛe GoÙe Peeuee.
ceer pesJne ceePÙee lÙee ne@šsueÛÙee ¤ceceOÙes lÙeeÛÙeemee"er oe¤Ûeer yeešueer ceeieJeueer lesJne lÙeeves DelÙeble Deekeâ<e&keâ Je ØeYeeJeer `ce@efÛemkeâes'Ûes
[eJe keâ¤ve oeKeefJeues. lemesÛe kegbâie HetâÛÙee peesjeJej oe¤ÛÙee yeešuÙeebÛeer OeeletÛeer PeekeâCes kesâJeU oeleebveer lees[tve keâe{lees. les lÙeeÛes DeÛeeš meeceLÙe&
Je kegbâie HetâÛeer Øeieleer yeIetve ceer lej LekeäkeâÛe Peeuees.
leLeeefhe kegbâie Hetâ ner efJeÅee yeIetve efJenejeÛes mebj#eCe keâjCÙeeme lesJe{er hegjsMeer veJnleer. HegâÛÙeewYeesJeleer OeeskeäÙeeÛes JeeoU G"t heenle nesles. heUJetve
ueeJeuesuÙee hetJeeaÛÙee Ûeer Fbie Ùee meceüeševes yegæ efJenej GodOJemle keâjCÙeemee"er HegâÛÙeewJej meMeŒe Heâewpee hee"efJeuÙee. Skeâ yeewæ efYe#et efHeâletj Peeuee.
meJe& yeewæ efYe#etbÛeer nlÙee keâjCÙeele Deeueer. kesâJeU De"je efYe#et lesJe{s heUtve iesuÙeeves efpeJeble jeefnues. heUtve iesuÙeecegUs JeeÛeues.
Ùee heeÛe efYe#etbveeÛe ßesÙe peeles keâer lÙeebveer Iees<eCee efoueer keâer, Ûeer Fbie meceüešeuee GueLetve hee[e DeeefCe efcebie jepeJeš hegvne ØemLeeefhele keâje.
lÙee JesUer `he=LJeerJejÛee mJeie&' veeJeeÛeer Skeâ ieghle mebIešvee, nbie-cee@ve efkebâJee nbie ueerie (heefnuÙeeÛe efcebie meceüešeÛes veeJe nbie nesles) DeeefCe efš^Ùee[
meesmeeÙešer Ùee leerve mebIešvee Skeâef$ele DeeuÙee. Skeâ ef$ekeâesCe ns meceeve efÛevn lÙeebveer OeesjCe kesâues Je mJeie&, he=LJeer Je ceeCetme Ùee cetU efÛeveer leerve
mebkeâuhevee lÙeebveer mJeerkeâejuÙee.
Ùee leerve mebIešveebveer ÛeerveÛÙee Feflenemeele HeâejÛe cenòJehetCe& Je ØeoerIe& keâeÙe& kesâues. keâeÙeÅeeheemetve DeefOekeâejer Deeheues DeefOekeâej efnmekeâeJetve
Iesleele. leerve ieghle mebIešveebheemetve ueeskeâ Deeheues DeefOekeâej Iesleele, DeMeer hegjeleve efÛeveer cnCe Deens. cee$e heg{s efš^Ùee[ meesmeeÙešer pesJe{er Meefkeäleceeve
yeveueer lesJe{Ÿee DevÙe oesve mebIešvee yeveuÙee veenerle. ÙeeÛe GuuesKe efÛeveer Feflenemeele keâjCÙeele Deeuee Deens. efš^Ùee[ ueeskeâebveer cees"Ÿee MeewÙee&ves
ceebÛet meceüešefJe®æ G"eJe kesâuee DeeefCe lÙeebÛeer jepeJeš Je yebOeves Pegiee¤ve ueeJeueer.
Ùee eflevner mebIešveebÛes DevegÙeeÙeer ns KeNÙee DeLee&ves SkeâceskeâebÛes yebOet nesles. ieghle MeheLee, meebkesâeflekeâ Skeâlee DeeefCe jkeäleeÛÙee ceerueveemee"er
meebmke=âeflekeâ keâeÙe&›eâce ÙeeÉejs les SkeâceskeâebMeer yeebOeues iesues nesles. les Kejs yebOeglJe heeUerle Demele DeeefCe les yebOeglJe heeUCÙeeceeies lÙeebvee mJeeleb$ÙeeÛee
OÙeeme neslee. heCe ÙeeÛeyejesyej lÙeebÛÙee Ùee peerJeveeuee Skeâ keâeUerkegâó yeepet nesleer, Demes ØeesHesâmej mš@veHeâes[& Sce. ueeÙeceve Ùeebveer DeeheuÙee `ÛeeÙeveerpe
Decesefjkeâvme' Ùee hegmlekeâele efuentve "sJeues Deens. les DeeheuÙee hegmlekeâele heg{s veceto keâ¤ve "sJeleele keâer, Ùee eflevner mebIešveebÛes DevegÙeeÙeer mJeeleb$Ùe
efØeÙe lemesÛe mJewj DeeefCe meenmeer nesles. cnCetveÛe les Skeâceskeâebvee Men osCÙeemee"er Jeešsue lÙee GheeÙeebÛee DeJeuebye keâjerle. pegieej, ojes[sKeesjer,
JesMÙeeJÙeJemeeÙe ner lÙeebÛeer Keeme Deekeâ<e&Ces nesleer. Ûeerveyeensj DemeuesuÙee efÛeveer ueeskeâebJej lÙeebÛes ØelÙe#e-DeØelÙe#e ØeYeglJe nesles. lÙeebÛee SkeâceskeâebJej
efJeÕeeme keâOeerner veJnlee. lÙeecegUs Meslekeâjer, keâeceieej, keâce&Ûeejer Ùeebveer yeskeâeÙeoe JeeieCÙeemee"er mebIešvee mLeeheve keâjCÙeeÛes ØeÙelve meg¤ kesâues.
lÙeeletveÛe heg{s Deveweflekeâ, Dejepekeâ DeeefCe meJe&$e ieeWOeU efvecee&Ce nesT ueeieuee. iegvnsieejeruee Tle Deeuee DeMee JesUer eflevner mebIešveebveer Ùee
ieeWOeUeme DeeUe IeeueCÙeeÛeer efMekeâmle kesâueer.
1842 ceOÙes efyeÇefšMeebveer ÙeeÛe ieeWOeUeÛee HeâeÙeoe IesTve neBiekeâeBie ÙesLes ›eâeTve keâe@ueveer GYeejueer Je efjJnj heue& Ùee veeJeeves leer heg{s Øeefmeæ
Peeueer. neBiekeâeBie ns keäJeebiešgbie jepÙeeÛes ogmejs ØeJesMeÉej cnCetve DeesUKeues peeF&. ÙesLesner efš^Ùee[ meesmeeÙešerÛes DeefmlelJe Je keâeÙe& neslesÛe. meenefpekeâÛe
efyeÇefšMeebvee mLeeefvekeâ pevelesÛÙee efJejesOeele leeW[ ÅeeJes ueeieues. neBiekeâeBie Ùee efš^Ùee[ÛÙee DevegÙeeÙeebÛeer megheerkeâ Yetceer nesleer.
1845 ceOÙes cnCepes efyeÇefšMeebÛeer meòee meg¤ PeeuÙeeheemetve leerveÛe Je<eeËveer efš^Ùee[ meesmeeÙešeruee yeskeâeÙeoe cnCetve Ieesef<ele keâjCÙeele Deeues Je
ner Øeef›eâÙee DeepeleeieeÙele meg¤ Deens.
Ùee Ie[ecees[eRcegUs eflevner mebIešveebÛÙee DevegÙeeÙeebceOÙes ÛeueefyeÛeue meg¤ Peeueer. oyeeJe, oeefjõŸe DeeefCe efyeÇefšMeebveer DeeCeuesueer yeboer ÙeecegUs
lÙeebveer oef#eCe-hetJe& DeeefMeÙeeletve heueeÙeve kesâues Je DecesefjkesâÛee heef§ece efkeâveeje Je ke@âve[e ÙesLes ÙesTve Oe[keâues. DeMee JesUerner lÙeebveer Deeheueer
og<ke=âlÙes cee$e mees[ueer veenerle.
ÙeemeboYee&le efJnkeäšj peer DeeefCe yeÇÇsš [er ye@jer ns DeeheuÙee `ueeBiešeFce ke@âefueHeâesve&' Ùee hegmlekeâele efueefnleele keâer, SkesâkeâeUer keäJeebiešgbieceOÙes DelÙeble
ØeYeeJeMeeueer DemeuesuÙee Ùee ieghle mebIešveebveer 1851 les 64 Ùee keâeUele šsÙeefhebie yeb[eUerÛes vesle=lJe keâjleevee `js[ šefye&ve DehejeÙeefPebie' Demes veeJe Iesleues.
1854 les 64 Ùee keâeUele heue& efjJnj šsuše heefjmejele G"eJe kesâuee. leLeeefhe lÙeebÛee hee[eJe PeeuÙeeJej šsÙeefhebie yeb[Keesj DeeefCe efš^Ùee[Ûes meomÙe
Ùeebveer ceie yeskeâeÙeosMeerj keâejJeeÙee meg¤ kesâuÙee. lÙeele ÛeeÛesefiejer Je mceieefuebieÛee ØeecegKÙeeves meceeJesMe neslee. keâener peCe Decesefjkesâle heUtve iesues Je lesLes
Ûeer kegbâie šebie Ùee veeJeeves efš^Ùee[ÛÙee MeeKee meg¤ kesâuÙee. 1850 ÛÙee ojcÙeeve Ûeer kegbâie šebieÛÙee keâejJeeÙee efJemkeâUerle PeeuÙee Je les DeeheehemeeleÛe
Peie[t ueeieues. yeskeâeÙeosMeerj Oebos meg¤ Demeleeveener Ûeer kegbâie šebieves Deeheues jepekeâerÙe keâeÙe& meg¤ "sJeues DeeefCe Deeblejje°^erÙe yeb[KeesjebÛes peeUs
lÙeebveer leÙeej kesâues.
1911 ceOÙes ceebÛet ueeskeâebvee DeKesj meòeeYeü° keâjCÙeele Deeues DeeefCe heeef§eceelÙe mebmke=âleerle leÙeej PeeuesuÙee [e@. meve Ùele mesve Ùeeves efÛeveer
Øepeemeòeekeâ mLeeheve kesâuÙeeÛeer Iees<eCee kesâueer. meve Ùele mesveÛes Ûeefj$e efueefnCeeje nsje@u[ efMeøeâe@ve Ùeeves cnšues Deens keâer, meve Ùele mesvesves pejer
efš^Ùee[vee IeeueJetve efoues Demeues lejer lÙeebvee hetpÙe DemeuesuÙee `js[ heesuee'Ûee lÙeeves DeeojÛe kesâuee. meenefpekeâÛe Ûeerveyeensj DevÙe osMeeble pesJe{s
efš^Ùee[ ueeskeâ nesles lÙeebveer meve Ùele mesveÛes DeefYeveboveÛe kesâues DeeefCe ÛeerveceOeerue DeeheuÙee meJe& keWâõebÛee leeyee lÙeeÛÙeekeâ[s efouee. veJeerve efÛeveer
Øepeemeòeekeâemee"er ueeieCeeje hewmee, lÙee veesšeosKeerue me@veøeâeefvmekeâesÛÙee ÛeeÙevee šeTveceOÙesÛe Úehetve IesCÙeele DeeuÙee. Ùeemee"er Ûeer kegbâie šebie ÙeeÛes
DeeMeerJee&oner meve Ùele mesveves Iesleues.
1912 ÛÙee 15 HesâyeÇÇgJeejer jespeer meve Ùele mesveves veeveefkebâieceOeerue efcebie efJenejeme Yesš efoueer DeeefCe lesLetve lÙeeves peenerj kesâues keâer, ceebÛet
meceüešeuee heoÛÙegle keâjCÙeele Deeues Deens. efš^Ùee[ mebIešvesÛÙee °erves DelÙeble DeeJeMÙekeâ Je Ûeebieueer Iešvee nesleer. efš^Ùee[Ûeer DeepeJejÛeer meJe&
383
ÛeUJeU kesâJeU ÙeeÛe #eCeemee"er Oe[he[le nesleer Je DeKesj meve Ùele mesvecegUs keâe nesF&vee heCe les OÙesÙe meeOÙe Peeues.
DeMee Øekeâejs efš^Ùee[Ûes ueeskeâ ØelÙe#e-DeØelÙe#e jerleerves meòeeOeejer yeveues. heCe meòesyejesyejÛe Yeü°eÛeejner Ùeslees. lÙeevegmeej efš^Ùee[ ueeskeâner
Yeü°eÛeejer yeveues DeeefCe lÙeecegUsÛe lÙeebÛÙeeleueer cetUÛeer iegvnsieejer DeefOekeâÛe Jee{le iesueer.
meve Ùele mesveveblej lÙeeÛee Jeejmee ÛeBie kewâ Meskeâ neosKeerue efš^Ùee[ meomÙe neslee. ÛeBie kewâ Meskeâves keâcÙegefvemš ceeDees lmes legbieMeer ØeoerIe& keâeU
mebIe<e& kesâuee. lÙee JesUer efš^Ùee[ meesmeeÙešervesÛe lÙeeuee meeneÙÙe kesâues, hewmee hegjefJeuee Je lÙeeuee yeueJeeve kesâues, heCe DeKesj ceeDees lmes legbieÛÙee
heg{s ÛeBie kesâ Meskeâuee nej KeeJeer ueeieueer.
neBiekeâeBieceOeerue FbšjheesueÛee Skeâ le®Ce DeefOekeâejer pee@ve cee@efjme Ùeeves meebefieleues keâer, peMeer ÛeBie kewâ MeskeâÛeer meòee Jee{le iesueer leMeer efš^Ùee[Ûeer
Mekeäleerner Jee{le iesueer. ÛeBieves efš^Ùee[Ûee DeeheuÙee jepÙekeâejYeejele Ûeebieuee GheÙeesie keâ¤ve Iesleuee.
lÙeehewkeâer Skeâ DelÙeble Øeefmeæ Demes efš^Ùee[Ûes keâeÙe& Feflenemeele veceto kesâues iesues Deens. 1927 ÛÙee SefØeueceOÙes MeebIeeÙeÛÙee keâcÙegefvemšebÛÙee
keâeceieej ÙegefveÙeveÛÙee ueeskeâebÛeer efš^Ùee[ÛÙee ueeskeâebveer Skeâ efoJemeeleÛe keâòeue kesâueer. ÛeBie kewâ Meskeâ Deelee veJÙee mejkeâejÛÙee (KMT)ØecegKe yeveuee
neslee. meve Ùele mesve DeeceeAÛee keâceeb[j Peeuee DeeefCe Deeheues mejkeâej Gòejsle mLeeheve keâjCÙeemee"er lÙeeves ketâÛe kesâues. MeebIeeÙeÛee hee[eJee keâjCes
lÙeebÛÙee °erves DelÙeble cenòJeeÛes nesles. Ùee MeebIeeÙe Menjele «eerve heBie (efš^Ùee[ÛeeÛe Skeâ Yeeie) Ùee mebIešvesÛes JeÛe&mJe nesles. (ner «eerve heBie heg{s
1963 ceOÙes DelÙeble OeeskeâeoeÙekeâ mebIešvee cnCetve Fbšjheesueves Ieesef<ele kesâueer.) lÙee mebIešvesÛee ØecegKe št Ùesn MeWie veeJeeÛee og° KeueveeÙekeâ
neslee. lees DeHetâÛÙee peieleele DelÙeble cenòJeeÛee yee@me cnCetve kegâØeefmeæ neslee. ÛeBie kewâ Meskeâves lÙee štÛeer Yesš Iesleueer DeeefCe lÙee Yesšerle pes "jues
lÙeevegmeej 1927 ÛÙee 12 SefØeue jespeer štÛÙee vesle=lJeeKeeueer «eerve heBieÛÙeele DemebKÙe "ieebveer SkeâeSkeâer keâcÙegefvemšebÛÙee yeeuesefkeâuuÙeeJej nuuee
kesâuee Je ØeÛeb[ jkeäleheele Ie[Jetve DeeCeuee. meeNÙee uesyej ÙegefveÙeveÛes kesâJeU Skeâe efoJemeeleÛe JeešesUs kesâues les ÙeeÛe «eerve heBieves Je lÙeebÛee veslee št
Ùeeves. cnCetveÛe ner Iešvee `keâeUerkegâó' cnCetve ÛeerveÛÙee Feflenemeele veeWoueer iesueer Deens.
Ùee jkeälejbefpele nuuÙeeÛes ye#eerme cnCetve ÛeBie kesâ Meskeâves KetMe nesT štuee mejkeâejer efveÙeceevegmeej cespej pevejueÛee ngöe yeneue keâ¤ve DeeheuÙee
je°^erÙe mesvesle oeKeue keâ¤ve Iesleues. SJe{sÛe veJns lej lees pÙee DeHetâ OebÅeeleuee yee@me neslee lÙeeyeöue ÛeBie kesâ MeskeâÛÙee ÛeeÙeveeÛee `DeesefheÙece
efkebâie' cnCetve efkeâleeye peenerj keâ¤ve lÙeeÛÙee DeJewOe OebÅeeme Øeefle‰e Øeehle keâ¤ve efoueer. št Ùeeuee DeefOeke=âlejerlÙee kesâ. Sce. šer. DeeceeaceOÙes cespej
pevejueÛee ngöe osCÙeele Deeuee. lemesÛe lÙeeuee `DeesefheÙece efkebâie' ne opee& osTve lÙeeÛes DeJewOe Oebos meg¤ "sJeCÙeeÛeer meJeuele yeneue keâjCÙeele
Deeueer. ÛeBie kewâ Meskeâ Ùeeves DeeheuÙee DeefOekeâejele ner meejer cesnjyeeveer štmeejKÙee KeueveeÙekeâeJej kesâueer.
o

384
 Ûeerveheemetvener efnbogmLeeveves meeJeOe DemeeÙeuee nJes
Decesefjkeâve Ghe«eneÛeer vepej ÛegkeâJetve heesKejCe ÙesLes DeCegmHeâesš Ie[efJeCÙeeÛee keâeÙe&›eâce Skeâoe veJns oesveoe hebleØeOeeve JeepehesÙeeRÛÙee mejkeâejves
Ie[Jetve DeeCeuee DeeefCe lÙeeuee heeefkeâmleeveÛÙee ÙegæKeesj veJeePe MejerHeâves Decesefjkeâe DeeefCe ÛeerveÛeer ceole IesTve DeeJneve cnCetve heeefkeâmleeveele
DeCegmHeâesš Ie[Jetve DeeCeuee. lÙeeveblejÛeer heeefkeâmleeveÛeer keâejieerueceOeerue IegmeKeesjer, lÙeeefJe®æ DeeheuÙee ue<keâjeves kesâuesueer keâejJeeF&, leerle efceUeuesuee
efJepeÙe Ùeemee"er DeeheuÙee osMeeuee DeeefCe ue<keâjeuee ØeÛeb[ efkebâcele ceespeeJeer ueeieueer. keâejieerueØeMveer meJe& peieeves DeeheuÙee osMeeÛÙee yeepetves keâewue
efouee. heeefkeâmleeveÛeer keâeW[er Peeueer. efJeMes<ele: heeefkeâmleeveer keâejieerueÛÙee IegmeKeesjerefJe®æ mhe° Yetefcekeâe celeueyeemee"er keâe nesF&vee Decesefjkesâves Iesleueer.
ÛeerveÛeer cee$e Yetefcekeâe Ùeeyeeyeleerle Deele Skeâ yeensj Skeâ DeMeer jeefnueer.
1962 ÛÙee Ùegæeheemetve DeeheuÙee osMeeÛes Je ÛeerveÛes mebyebOe lemes JejJejÛes Deensle. DecesefjkesâÛÙee DeeefLe&keâ GoejerkeâjCeeÛÙee mebceesnve peeUele
De[ketâve Ûeerve DeeefMeÙeeceOeueer cenemeòee yeveCÙeeÛeer #ecelee Demeuesues Deens. FeflenemehetJe& keâeUeheemetve lees DeepeÛÙee DeeefCJekeâ ÙegæeheÙeËleÛeer Ùee
oesvner osMeebÛeer Øeieleer Skeâceskeâebvee Úso osCeejer DeMeerÛe Deens. oesIeener osMeebvee npeejes Je<eeËÛÙee Ûeeuele DeeuesuÙee ueeskeâmebmke=âleerÛee peepJeuÙe Jeejmeener
Deens. DecesefjkesâÛÙee meòeeØeYeglJeeuee DeeJneve efnbogmLeeve DeeefCe Ûeerve nesT Mekeâlees. DeeheuÙee osMeehegjles yeesueeÙeÛes peesKe[ peeieeflekeâerkeâjCeeÛÙee
veeJeeKeeueer mJeerkeâejuÙeecegUs Ùee DeeJneveeletve lemes yeeo Peeuees. hejbleg Ûeerve Deepener DeeJneveeÛÙee YetefcekesâleÛe Deens. F&MeevÙe efnbogmLeeveÛee 1962
meeueer IeMeele Ieeleuesuee YetYeeie DeeheCe DeÅeehener hejle efceUJet Mekeâuees veener. lÙee Deieesoj 1959 meeueer ÛeerveÛÙee ue<keâjeves efleyesš leeyÙeele
IesleuesuesÛe nesles. lÙee heeÕe&YetceerJejÛe lÙee JesUÛes efÛeveer hebleØeOeeve ÛeeT Sve ueeÙe efnbogmLeeve Yesšeruee ÙesTve iesues nesles. efÛeveer Dee›eâceCeeveblej ner
heefjefmLeleer yeoueueer. efpeÙeebie Pesceerve ÛeerveÛes DeOÙe#e nesF&heÙeËle ÛeerveMeer Deeheues mebyebOe leCeeJeeÛesÛe jeefnues. PesceerveÛÙee efnbogmLeeve Yesšerveblej lÙeele
efJeMes<e Heâjkeâ he[uee veener. 62 ÛÙee Dee›eâceCeecegUs cetU ce@keâce@nesve meerceejs<ee hegmetve ØelÙe#e `efveÙeb$eCe js<ee' nerÛe DeYeÙehe#eer meerceejs<ee "jJeueer
iesueer. Deepe Ùee js<esÛÙee ogleHeâe& oesvnerner osMeebÛes mewvÙe meppe Deens. osJesieew[ebÛÙee hebleØeOeevekeâerÛÙee keâeUele pÙee 15 je°^ebÛÙee heefj<eosle Ûeerve meeceerue
Peeuee neslee lÙeeÛÙee efMe°ceb[UeÛeer lÙee JesUÛeer DejsjeJeer, DeeheuÙee efMe°ceb[Uele efleyesšer ØeefleefveOeeRÛee efMejkeâeJe; efleyesšer ØeefleefveOeer lÙeeceOÙes
vemeeJesle, Demes DeeheuÙee osMeeÛes cnCeCes nesles. keâejCe DeeheCe oueeF& ueecee DeeefCe lÙeeÛes ÛeerveÛes efveJee&efmele kesâuesues mejkeâej ÙeeÛes hee"erjeKes neslees.
efleyesšÛee ØeMve je°^mebIeeÛÙee hešueeJej "sJeCÙeelener DeeheuÙee osMeeÛee heg{ekeâej neslee. keâejieerueceOeerue heekeâ IegmeKeesjerefJe<eÙeer Ûeerveves OeesjCe `vejes
Jee kegbâpejes Jee' uee MeesYesue Demes Iesleues. cnšues lej efnbogmLeeveuee heeef"byee cnšues lej efnbogmLeeveuee heeef"byee veener. iesueer meòeeJeerme Je<ex Ûeerve DeeefCe
DeeheuÙeeleues mebyebOe heeefnpes lemes efveJeUues veenerle. Ùeeceeies ØeLece DeeefMeÙeeleueer DeeefCe veblej peieeleueer cenemeòee yeveCÙeeÛeer mJehves Ûeerve meelelÙeeves
heenlees Deens. lÙeeves leMeer heeJeuesner GÛeueueer Deensle. Ùee °erves - Decesefjkeâe - Ûeerve, efnbogmLeeve-Decesefjkeâe Ùeebleues mebyebOe ue#eele IesTve efve<keâ<e&
keâe{ues heeefnpesle. cnCetve Deeblejje°^erÙe jepekeâejCeeleerue yesjerpe-JepeeyeekeâerÛeer ieefCeles DeYÙeemeeÙeuee heeefnpesle. Ûeerveves Decesefjkesâuee Men osCÙeeÛÙee
nsletkeâefjlee efnbogmLeevekeâ[s hÙeeos cnCetve DeepeJej heeefnues Deens. PesceerveÛeer efnbogmLeeve Yesš lÙeemee"erÛe nesleer.
ceeDees-lmes-legbie Ùeebveer 1949 meeueer mejbpeeceer ÛeerveceOÙes ueeue ›eâebleer Ie[Jetve DeeCetve keâcÙegefvemšebÛeer jepeJeš mLeehetve Decesefjkesâuee peyejomle
neoje DeeefCe DeeJneve efoues nesles. lesJneheemetve Ûeerveuee DeefOeke=âle mJeleb$e osMe cnCetve ceevÙelee osCÙeeÛes Decesefjkesâves melele šeUues. Gueš Heâeceexmeeleerue
(lewJeeve) ÛÙee ÛeBie kewâ MeskeâÛÙee hejeieboe mejkeâejuee ÛeerveÛes DeefOeke=âle mejkeâej cnCetve Ieesef<ele kesâues nesles. ÙeeÛe heeÕe&YetceerJej ceeDeesÛÙee jepeJešerle
heesueeoer he[ÅeeDee[ mJeÙebkeâ°eÛÙee peesjeJej veJeje°^ GYeejCeerÛes keâece ÛeerveceOÙes Peeues. ceeDeesves eflemeNÙee peieeleerue mebkeâuhevesuee Â{ lej kesâuesÛe,
heCe Yeeb[Jeueoejer osMeebvee keâOeerÛe efHeâjketâ efoues veJnles. yeeb[gbieÛÙee heefj<eosÛes heb. vesn¤ DeeefCe ceeDees ØeJele&keâ nesles. ceeDeesØeceeCesÛe vesn¤ner
JemeenleJeeoeÛÙee, Yeeb[JeueMeener je°^ebÛÙee cnCepes efJekeâefmele je°^ebÛÙee efJe®æ nesles. DeØeiele je°^ebveer hejmhej menkeâejeÛee ceeie& Oe¤veÛe Deeheueer
Øeieleer nesT Mekeâles; Yeeb[JeueMeener osMeeÛÙee keâÛÚheer ueeietve veener. DeMeer OeejCee lÙee JesUer oesIeebÛeerner nesleer. vesn¤bveblej DeeuesuÙee Fbefoje ieebOeeRÛee
DeheJeeo JeieUlee yeekeâerÛÙee keâeB«esmeÛÙee hebleØeOeeveebveer eflemeNÙee peieeÛeer ÛeUJeU efve<heMYe nesCÙeeÛeerÛe OeesjCes jeyeefJeueer efkebâJee leer ÛeUJeU cees"er
keâjCÙeeÛeer lÙeebÛeer kegâJele veJnleer. yeeb[gbie heefj<eosÛeer cegntle&ces{ pÙee JesUer jesJeueer iesueer nesleer lÙee JesUer Ûeerve meYeesJeleeueÛÙee osMeele veešŸehetCe&
Ie[ecees[er Ie[le neslÙee. keâesefjÙee, efJnSleveece, kebâyeesef[Ùee Ùee osMeeble ÛeervecegUs meecÙeJeeoeÛes Deekeâ<e&Ce efvecee&Ce Peeues nesles. les Jee{ues lej DeeefMeÙeeÛee
efveccÙeentve DeefOekeâ Yeeie keâcÙegefvemš nesF&ue DeeefCe keâcÙegefvemš jepeJešerÛÙee ØeYeeJeeKeeueer peeF&ue. Ùee Yeerleerheesšer Decesefjkesâves Ùee osMeeleerue keâUmeg$eer
mejkeâejebvee DeeefCe lesLeuÙee ue<keâjMenebvee neleeMeer Oe¤ve DecesefjkesâÛÙee Heâewpee lÙee osMeele IegmeJetve keâejJeeÙee kesâuÙee. DecesefjkesâÛÙee Ùee ue<keâjer
keâejJeeÙeebcegUs keâesefjÙee, efJnSleveece ÙeebÛÙee HeâeUCÙee PeeuÙee. ogmeNÙee ceneÙegæehes#ee efJnSleveececeOeuÙee Decesefjkesâves kesâuesuee vejmebnej Yeer<eCe
DeeefCe Deceeveg<e neslee. yeeb[gbieÛÙee heefj<eosceOeerue efnbogmLeeveÛÙee Jee{lÙee ØeYeeJeecegUs DeeefMeÙeeleerue cenemeòee nesCÙeeÛÙee DeeheuÙee cenòJeekeâeb#esuee
yeeOee ÙesCeej, Demes Jeeštve Ûeerveves 62 meeueer DeeheuÙeeJej Dee›eâceCe kesâues nesles DeeefCe efnbogmLeeveÛeer yeepet IesCeeNÙee jefMeÙeeuee DeeJneve efoues nesles.
DeeefMeÙeeleuee yejeÛe cees"e Yeeie meesefJeSle ÙegefveÙeveves lesJne JÙeeheuee neslee. Deeheues JeÛe&mJe efmeæ keâjCÙeemee"er, DeeheuÙee meeceLÙeeËÛeer ÛegCetkeâ
oeKeefJeCÙeemee"er jefMeÙeeÛeer kegâjehele keâe{tve oesvner osMeebleues mebyebOe Ûeerveves lees[ues nesles. Ùee oesve meecÙeJeeoer osMeebleuÙee leCeeJeeves Decesefjkeâe njKetve
iesueer nesleer. jefMeÙee-DecesefjkesâÛÙee MeerleÙegæeleuÙee keâeUele Ûeervekeâ[s Decesefjkesâves keâeÙece hÙeeÅeeÛÙee vepejsletve heeefnues. ÛeerveÛee Jeehej lÙee °erves
nesCÙeemee"er ÛeerveMeer cew$eer kesâueer. je°^mebIeele Ûeerveuee meceeefJe° keâjCÙeemee"er efnbogmLeevemen Deveskeâ ueeskeâMeenerJeeoer je°^ebveer 49 heemetve ØeÙelve
kesâues nesles. hejbleg Decesefjkesâves ÙeehetJeea vekeâejeefOekeâej Jeehe¤ve les neCetve he[ues nesles DeeefCe 1972 meeueer cenemeòesÛÙee KesUemee"er Decesefjkesâves
385
Ûeervemee"er je°^mebIeeÛeer oejs GIe[er kesâueer. jefMeÙeeÛÙee efJeIešveeveblej Decesefjkeâe-jefMeÙee ÙeebceOeues MeerleÙegæner mebheues. peeieeflekeâ jepekeâejCeeÛes jbiener
yeoueues DeeefCe lÙeeveblej cegkeäle yeepeejhes" DeeefCe Kegueer DeLe&JÙeJemLee Ùee ceb$eeYeesJeleer GYes peie keWâefõle nesTve hejmhejebvee Men osle cenemeòesÛeer
mJehves heent ueeieues. Decesefjkesâves DeeheuÙee ØeeflemheOÙeeËvee ÙeehetJeea mebheefJeuesÛe nesles. lÙeebvee mebheefJeCÙeemee"er pÙee ÛeerveÛee hÙeeos cnCetve Decesefjkesâves
Jeehej kesâuee lees ÛeerveÛe Deepe Decesefjkesâueener DeeJneve Peeuee Deens. ceeDeesÛÙee jepekeâerÙe Demleeveblej Ûeerveves DeeheuÙee heejbheefjkeâ meceepemeòeeJeeoeÛÙee
heefjkeâuhevesleerue DeLe&JÙeJemLesÛee ogje«en mees[tve cegkeäle yeepeejhes"sÛeer keâeme Oejueer. pegveer DeLe&JÙeJemLee keâesmeUtve DeveLe& Ie[t veÙes cnCetve Ûeerveves Keeme
DeeefLe&keâ efJeYeeie efvecee&Ce keâ¤ve hejkeâerÙe Yeeb[Jeueeuee osMeele ÙesCÙeeÛeer cegYee efoueer. Yeeb[Jeueer osMeeleues JÙeJemLeeheve, leb$e%eeve Ùeemee"er Deeheueer
oejs Kegueer kesâueer. Mesvemesve, PegneF&, MeeCšew, efkeäueDeecesve ns heefjmej Ùee ØeÙeesieeÛeer ØecegKe keâce&Yetceer Ûeerveves yeveJeueer. 1997 meeueer neBiekeâeBie
yesšner efyeÇefšMeebkeâ[tve hejle Iesleues. Ùee meJe& ef"keâeCeer efJeosMeer Yeeb[Jeueoejebvee DeeJeMÙekeâ lÙee meJe& meesÙeermegefJeOee Ûeerveves GheueyOe keâ¤ve efouÙee.
lÙeeJej efveÙeb$eCe "sJetve DeeheuÙee efnleemee"er jeyeefJeuÙee. lÙeecegUs Decesefjkesâmen hee§eeòÙe yengje°^erÙe kebâhevÙee Ûeervekeâ[s Deeke=â° PeeuÙee. keâÛÛee ceeue
DeeefCe mJemle ßece ner Ùee kebâhevÙeebÛeer iejpe nesleer. Ûeerveves leer hegjJeueer. lÙeecegUs Ûeerveuee hejkeâerÙe Ûeueve YejIeesme efceUtve jespeieejeÛeer efveefce&leer nesTve
meJJee Deype ueeskeâmebKÙesleerue keâener ceeCemeebvee jespeieej GheueyOe Peeuee. Ùee cegkeäle DeewÅeesefiekeâ ØeÙeesieYetceerkeâ[s mebhetCe& ÛeerveceOeerue le¤Ce Deeke=â°
Peeuee. YejIeesme heieej osCeeNÙee veeskeâNÙeebÛÙee Deeefce<eeves lees ÙesLes ieesUe Peeuee. ÛeerveÛeer ÙeehetJeea DeLe&JÙeJemLee ke=âef<eØeOeeve nesleer. 70 škeäkeäÙeebntve
DeefOekeâ ueeskeâebvee jespeieej «eeceerCe ÛeerveceOetve efceUle Deeuesuee neslee. ÛeebielmekeäÙeebieÛes Keesjs DeeefCe YeeleeÛeer Mesleer ns ÛeerveÛes JewefMe°Ÿe nesles. hejkeâerÙe
Yeeb[Jeueoejebvee Deeheueer oejs ceeskeâUer kesâuÙeecegUs yengje°^erÙe kebâhevÙee ÛeerveceOÙes keâeÙe&jle PeeuÙee. Ùee yengje°^erÙe kebâhevÙeebkeâ[s ÛeerveceOeuee Meslekeâjer
keâeceieej cnCetve mLeueebleefjle Peeuee. MeslekeâNÙeebÛes peerJeve DeefOekeâ keâ°eÛes Peeues nesles; lÙee leguevesle yengje°^erÙe kebâhevÙeebleerue veeskeâjer menpe efceUles
DeeefCe keâceer keâ°oeÙekeâ. Mesleer #es$eeletve PeeuesuÙee mLeueeblejecegUs ÛeerveÛÙee DeVeOeevÙe GlheeoveeJej efJehejerle heefjCeece Peeuee. DeVeOeevÙeeÛeer letš
Ye¤ve keâe{CÙeemee"er Ûeerve Deepener yeens¤ve OeevÙe Kejsoer keâjlees.
efÛeveer megefMeef#eleebmee"er Decesefjkeâe Ùee keâeUele peyejomle Deekeâ<e&Ce Jeešle nesleer. lÙeebÛeer ueeskeâMeener heæleer, cegkeäle DeLe&JÙeJemLee ÙeebÛes Deekeâ<e&Ce
nesles. lÙeeÛee Deelee Yeüceefvejeme nesT ueeieuee. Ûeerveves cegkeäle yeepeejhes"sÛee HeâeÙeoe G"Jetve DeeefLe&keâ DeelceefveYe&jlesÛeer heefjmeercee iee"ueer. lÙeeceeieues Fbefiele
Demes nesles keâer DeeheuÙee yeepeejhes"sle efJeosMeer ceeueeuee hetCe& ceeskeâUs jeve efoues veJnles. Ûeerveuee heeefnpes leesÛe DeeefCe lesJe{eÛe ceeue lees DeeheuÙee DešerJej
IÙeeÙeÛee. lÙeecegUs hejkeâerÙe Ûeueveeuee ÛeerveÛeer oejs GIe[ueer, heCe efJeosMeer ceeueeÛee ÛeerveceOÙes efMejkeâeJe nesCÙeeJej efveÙeb$eCe jeefnues. Decesefjkesâle ÛeerveÛÙee
opexoej Je leguevesves mJemle DemeuesuÙee ceeueeuee Yejhetj ceeieCeer nesleer. DecesefjkesâÛeer ÛeerveyejesyejÛÙee heefnuÙee šhhÙeeleerue JÙeeheejeÛeer letš 4.7 Deype
[e@ueme& SJe{er ØeÛeb[ nesleer. ÛeerveØeceeCesÛe Ùee ojcÙeeve peheeveMeer kesâuesuÙee JÙeeheejelener Decesefjkesâves ceej Keeuuee. ner meJe& peeieeflekeâ JÙeeheejeleerue
DecesefjkesâÛeer DeeefLe&keâ heerÚsneš ogmeNÙeeboe DeOÙe#e cnCetve efyeue efkeäuebšve efveJe[tve ÙesF&heÙeËle ÛeeuetÛe jeefnueer. ogmeNÙeeboe efyeue efkeäuebšve efveJe[tve
ÙesF&heÙeËle efleÙeevecesveÛÙee nlÙeekeâeb[eÛes efveefceòe keâ¤ve Ûeerveyeeyele efkeäuebšve lee"j Demecebpeme OeesjCe Iesle nesles. Deepe ne lee"jheCee cees[tve iesuee.
lewJeeveÛÙee ØeMveeJej oef#eCe ÛeerveÛÙee mecegõele Deeheues veeefJekeâ Deejceej IegmeefJeCeejer Decesefjkeâe Ûeerveves JÙeeheejer efnlemebyebOe lees[CÙeeÛeer Yee<ee kesâuÙeecegUs
Ûeerveuee MejCe iesueer. Ûeerveves Decesefjkesâkeâ[tve keâe@chÙegšj mee@HeäšJesDej DeeefCe ef[mkeâ DeeÙeele keâ¤ve lÙeeÛÙee vekeâuee keâ¤ve, les leb$e%eeve mJeerkeâe¤ve
mJele:ÛÙee osMeele lÙeeÛes Glheeove meg¤ kesâues. Ûeerve peeieeflekeâ JÙeeheej mebIešvesle Deefuehle jeefnuÙeecegUs Jejerue GlheeoveeÛÙee heWšbšJejuÙee lÙeeÛÙee
nkeäkeâeJej ieoe Deeueer. yeesFËiemeejKÙee efJeceeve kebâhevÙeebMeer kesâuesues JÙeJenej Decesefjkesâuee Men osCÙeemee"er Ûeerveves jö keâ¤ve ogmeNÙee kebâheveerkeâ[tve
efJeceeves Iesleueer. keâehe[eÛÙee JÙeeheejele DeeÙeeleerÛÙee keâesšŸeeÛÙee ceÙee&oe Ûeerveves GOeUtve ueeJeuÙee DeeefCe Deeheues Jee{erJe keâehe[ Flej osMeebceeHe&âle
Decesefjkesâle efJekeâues. Ùeemee"er Decesefjkesâves Ûeerveuee ob[ efouee lej Ûeerveves Decesefjkesâleueer efveÙee&le LeebyeefJeCÙeeÛeer Yee<ee kesâueer. Decesefjkesâkeâ[tve Ûeerve ke=â<eer
Glheeoves Je ceÅe DeeÙeele keâjlees. DeeefLe&keâ DeeIee[erJej Ûeerveuee LeesheefJeCÙeele Decesefjkeâe Deepe DeheÙeMeer "jueer Deens. cnCetve vekeâes vekeâes lÙee iees°erle
Ûeerveuee Kees[e IeeueCÙeeÛee Decesefjkesâkeâ[tve ØeÙelve neslees. Dee@efueeqchekeâ mheOee& ÛeerveceOÙes YejefJeCÙeemee"er Ûeerveves Deeceb$eCe efoues. Decesefjkeâves 2000
meeueÛeer mheOee& Dee@mš^sefueÙeeÛÙee efme[veerceOÙes keâjCÙeeÛee Ieeš Ieeleuee. Ûeerve-DecesefjkesâÛes mebyebOe Deepe Demes hejmhejebvee Úso osCeejs Deensle. Deelee
lej Ûeerveuee peeieeflekeâ JÙeeheejer mebIešvesle ØeJesMe efceUCÙeeme Heâejmes De[LeUs veenerle. Ùee mebIešvesle Ûeerve meeceerue Peeuee lej lees DeeefLe&keâ Mekeäleer
yevesue. iesuÙee oMekeâele ÛeerveÛee efveÙee&le JÙeeheej Ûeewhešerves Jee{uee. lÙeele Jesieeves Jee{ nesles Deens. peeieeflekeâ JÙeeheej mebIešvesleuee ÛeerveÛee ØeJesMe
Decesefjkesâuee Men "jsue. mebIešvesÛÙee efveÙeceevegmeej meerceeMegukeâeleerue meJeueleerner Decesefjkesâkeâ[tve Ûeerve GkeâUerue. efnbogmLeeveves DeCJeŒe ÛeeÛeCeerÛÙee
yeboer keâjejeJej mener kesâueer veener. meöeceves DecesefjkesâÛÙee cegpeesjeruee efOekeäkeâejues. Ûeerveves heeefkeâmleeve-FjeCeuee DeCegleb$e%eeve DeeefCe MeŒeeŒeebÛeer ceole
kesâueer. Ùee SketâCe heefjefmLeleerÛee heefjCeece Decesefjkesâves efnbogmLeeveÛeer yeepet Iesleueer lÙeeceeies ÛeerveÛeer DecesefjkeâeefJe®æÛeer oeoeefiejerÛe keâejCeerYetle Deens.
Ûeervevesner ÙeeefJe<eÙeer Yetefcekeâe Iesleueer, heCe he[ÅeeDee[ ue<keâjer MeŒeeŒeebÛeer heekeâuee ceoleÛe keâ¤ve Ûeerve peieele cenemeòee nesCÙeeÛeer mJehves heenlees
Deens. DeeefMeÙeele efnbogmLeeveJej DebkegâMe "sJeCÙeeÛes lÙeeÛes OeesjCe Deens. Ûeerveheemetve DeeheuÙee osMeeves vesnceer meeJeOeefiejerÛe yeeUieueer heeefnpes.
o

386
 efJemleejJeeoer ÛeerveÛes DeeJneve jesKeues heeefnpes
mJele:uee meecÙeJeeoer cnCeJetve IesCeeje Ûeerve Deepe lejer veeJeehegjlee `meecÙeJeeoer' osMe cnCetve Gjuee Deens. keâcÙegefvemš efJeÛeejmejCeerÛee peenerjveecee
ohlejele iegb[eUtve Ûeerveves De[ieUerle Hesâketâve efouee Deens. ÛeerveÛÙee keâcÙegefvemš ›eâebleerÛee Fefleneme FLes hegvne veceto keâjle veener. heCe pÙee DecesefjkesâefJe<eÙeer
DeeefCe efleÛÙee meeceüepÙeJeeoer cenòJeekeâeb#esefJe<eÙeer šeskeâeÛeer Ie=Cee ÛeerveÛÙee keâcÙegefvemš ›eâebleerÛee De«eCeer ceeDees Ùeeuee nesleer lÙee ceeDeesÛÙee ce=lÙetveblej
lÙeeÛÙee efJeÛeejebveeÛe veblejÛÙee efÛeveer meòeeOeeNÙeebveer cet"ceeleer osTve ceeDeesÛÙee efJeÛeejebÛÙee menevegYetleeroejebÛÙee IejeoejebJe¤vener veebiej efHeâjJeuee Deens.
ceeDeesÛÙee helveerÛesner DeeefCe keâój DevegÙeeÙeebÛesner efOeb[Je[s lÙeebveer keâe{ues ns meJeeËvee %eele Deens. cegkeäle yeepeejhes"sÛÙee DeefYeuee<esheesšer ceeDeesveblejÛes
jepÙekeâlex DecesefjkesâÛÙee peeieeflekeâerkeâjCeeÛÙee mebceesnvepeeueele De[ketâve Deepe Decesefjkeâve meeceüepÙeMeenerÛeeÛe Skeâ efnmmee yevetve iesuesle. lÙeecegUs lÙeeÛÙee
efJemleejJeeoer keâejJeeÙeener Jee{uÙeele. peeieeflekeâ ceòesâoej Yeeb[JeueMeenerÛeer oesmleer ceeDeesves DeeheuÙee nÙeeleerle veekeâejueer pejer nesleer lejer Mespeejerue
osMeebÛÙee yeeyeleerle Demeefn<Cet OeesjCe mJeerkeâe¤ve lÙeebÛÙeeJej Dee›eâceCe keâ¤ve lÙeebÛes ØeosMe ueešCÙeeÛes JeeF&š ke=âlÙe ceeDeesÛÙeeÛe nÙeeleerle meg¤ Peeues
nesles. 1959 meeueer efleyesšceOÙes Deeheueer ueeue mesvee IegmeJetve ceeDeesves efleyesš heeoe›eâeble kesâuee. Ûeerveves 20 Dee@keäšesyej 1962 jespeer DeeheuÙee
osMeeJej DeÛeevekeâ Dee›eâceCe keâ¤ve lÙeeÛes Gós keâe{tve heeefnues. SjJeer hebef[le vesn¤bveer vesnceer Deeblejje°^erÙe jepekeâejCeele ÛeerveÛeer JeefkeâueerÛe kesâueer
nesleer, leer Jeefkeâueer DeMeer HeâUeme Deeueer. Ùee Dee›eâceCeehetJeea yejsÛe efoJeme Deieesoj ÛeerveÛes hebleØeOeeve ÛeewÙeveueeÙe Yeejleele ÙesTve iesues nesles. lÙee
JesUer vesn¤bveer eflejbieer ieeefueÛee DebLe¤ve lÙeebÛes mJeeiele kesâues nesles. `efÛeveer efnboer YeeF& - YeeF&' ner peieodKÙeele Iees<eCee lÙee JesUÛeerÛe. leer 62
meeueer Ûeerveves kesâuesuÙee Dee›eâceCeeveblej Hegâmekeâer "jueer.
20 Dee@keäšesyej 1962 jespeer meeÙeb. 4.30 Jee. Ûeerveves mJele:ntve efnbogmLeeveÛeer Demeuesueer heejbheefjkeâ cew$eer lees[tve šekeâueer. vesn¤bÛÙee
`hebÛeMeerue'ÛÙee DeeefCe MeebleerhetCe& menDeefmlelJeeÛÙee YeeJeveelcekeâ Deeblejje°^erÙe OeesjCeeuee Ûeerveves efnbogmLeeveJej Dee›eâceCe keâ¤ve Ûehejekeâ ueeJeueer.
lesJne Gòej hetJe& meercee ue[eKe Ùee efnbogmLeeveer ØeosMeeJej Dee›eâceCe kesâues. ns Dee›eâceCe pesJne Peeues lesJne Deeheues ue<keâj Ùegæemee"er peÙÙele leÙeejerle
veJnles. vesn¤bÛÙee ÛeerveØesceeheesšer ue<keâjeueener Jeešle nesles, keâer Ûeerve efnbogmLeeveJej nuuee keâjCeej veener, heCe ue<keâjeÛee keâÙeeme ÛegkeâerÛee "juee.
yesmeeJeOe Demeleevee ceeDeesÛÙee ueeue mesvesves efnbogmLeeveJej nuuee Ûe{efJeuee. vesHeâe heefjmejeleerue ue<keâjer ÛeewkeäÙeener Ûeerveves leeyÙeele IesleuÙee. lesJne
Deeheueer heeÛeJeer peeš yešeefueÙeve Ùee #es$eele efJeKegjuÙeecegUs oewueleyesie DeesuoÛeer ue<keâjer Ûeewkeâerner ieceJeeJeer ueeieueer. vesHeâe heefjmejeleerue Yeeiener
efouee; hejbleg ÙegæmLeUeÛÙee hetJexkeâ[erue ceesÛee&ÛÙee #es$eele Deeheues ue<keâj nleyeue "jues. lÙeecegUs vesHeâeÛÙee mejnöerJejÛes JeeueieeWiener ÛeerveÛÙee leeyÙeele
iesues. efnbogmLeeveer mewvÙeeves JeerjßeerhetCe& Pegbpe efoueer; hejbleg efÛeveer mewefvekeâebÛÙee DebieeJej ÙesCeeNÙee cees"Ÿee mebKÙeeyeUecegUs mewvÙeeuee ceeIeej IÙeeJeer ueeiele
Demes. Depetve keâener keâeU DemesÛe Ûeeuet jeefnues Demeles lej DeemeeceheÙeËle efÛeveer ÙesTve Le[keâues Demeles. Ùeeveblej cees"Ÿee mebKÙesves DebieeJej ÙesCeeNÙee
efÛeveer mewvÙeeuee LeebyeefJeCÙeeÛes [eJehesÛe DeeheuÙee ue<keâjeves DeeKetve ue<keâjer efJeceeveeletve heeÙeoU ef[efJnpeve GlejJetve lesJeebieÛÙee De#ejsKesJej GYeer
keâ¤ve ÙesCeeNÙee efÛeveer mewefvekeâebvee jesKeues.
Debyeeueekeâ[erue Yetoueeuee Gòej yebieeueÛÙee ieesÙesjkeâeše ÙesLes efveÙegkeäle keâ¤ve oesve efyeÇies[ jbefieÙee heefjmejele DeeefCe oesve efyeÇies[ keâeefueheeWie
veeLeguee Yeeieele efÛevÙeebvee jesKeCÙeemee"er efveÙegkeäle kesâuÙee iesuÙee. DeemeeceÛÙee MesJešÛÙee šeskeâeJej efoyeÇÇtie{ ÙesLes Deeheuee ue<keâjer leU GYee kesâuee.
efÛeveer mewvÙeeÛeer SJe{er cees"er keâeW[er keâ¤vener vesHeâele hejepeÙe helkeâjeJee ueeieuee. efÛeveer nuuesKeesj ue<keâjeves 18 veesJnWyejuee mesue heJe&le DeeefCe
19 veesJnWyejuee yeesceef[uee ÙeebJej keâypee efceUefJeuee. ÛeerveÛeer ÛeewLeer keâesDej DeeheuÙee lespehetj ÙesLeerue ue<keâjer leUeheemetve ÛeeUerme efkeâueesceeršjJej
ÙesTve "sheueer nesleer. ÛeerveÛÙee DeÛeevekeâ Dee›eâceCeecegUs Deeheues ue<keâj lÙeeÛee veerš meecevee ke⤠Mekeâues veJnles. meJee&Lee&ves ÛeerveÛÙee leguevesle
ceveg<Ùeneveerheemetve lees YetKeb[ ÛeerveÛÙee leeyÙeele peeF&heÙeËleÛeer neveer DeeheueerÛe Peeueer. Ùeeuee keâejCe vesn¤bÛes ÛeerveefJe<eÙeerÛes DevegveÙeeÛes OeesjCe. vesn¤
mejkeâejkeâ[tve DeeefCe lÙeeJesUÛÙee mebj#eCeceb$Ùeebkeâ[tve Dee›eâceCeeÛeer DeieesojÛe oKeue Iesleueer iesueer veener. hebleØeOeeve vesn¤ DeeefCe mebj#eCeceb$eer ke=â<Ce
cesveve ÙeebÛÙee ÛegkeâerÛÙee OeesjCeecegUs ÙegæefJejece PeeuÙeeveblej 24,000 npeej Jeie& efkeâ. ceer. ØeosMe Ûeerveves efieUbke=âle kesâuee. DeeheuÙee mebmeosle
iesuesuee ØeosMe vesn¤ mejkeâej lÙee JesUer Ûeervekeâ[tve hejle efceUJet Mekeâues veener. Deeheues F&efhmele meeOÙe PeeuÙeeveblej 21 veesJnWyej 1962 meeueer
Ûeerveves SkeâleHeâea ÙegæefJejeceeÛeer Iees<eCee kesâueer. Ùegæ#es$eeletve lÙeeves 1 ef[meWyejuee Deeheues mewvÙe hejle ceeIeejer Iesleues. vesHeâeÛes ØeMeemeve 21 peevesJeejer
1963 uee DeeheuÙee leeyÙeele Deeues Demeues lejer Ùee Ùegæele ieceeJeuesuee YetØeosMe DeÅeehe ÛeerveÛÙeeÛe leeyÙeele Deens. Ûeerve- efnbogmLeeveÛÙee meercesÛee
ØeMve DeÅeehener megšuesuee veener. efJeMes<e keâ¤ve 70 meeueeheÙeËle Ûeerve Ùee meercee Yeeieele melele kegâjyegjer keâe{tve efnbogmLeeveebJej Dee›eâceCe keâjle
jeefnuee. Deieoer DeepeheÙeËlener ÛeerveÛee GheõJe Leebyeuesuee veener.
1962 ÛÙee Ùegæele ÛeerveÛeer peer mejMeer Peeueer lÙeeÛes cegKÙe keâejCe DeeheuÙee ue<keâjehes#ee lÙeebÛeer ue<keâjer nlÙeejs DeefOekeâ DeeOegevf ekeâ nesleer. lÙeeÛeØeceeCes
heJe&leerÙe #es$eele ue{eF&Ûee lÙeebvee mejeJe neslee DeeefCe efleyesšceeiex MeŒeeŒeebÛee Lesš hegjJe"e Ûeerve DeeheuÙee ue<keâjeuee keâjCÙeele ÙeMemJeer Peeuee. 1962 ÛÙee
ue{eF&ves DeeheuÙee osMeeuee veJee ue<keâjer Oe[eÛe efouee. kesâJeU Yeewieesefuekeâ De[LeUs ØeyeU Me$etuee De[Jet Mekeâle veenerle. Ûeerve-efnbogmLeeve Ùegæ
pÙee ogie&ce Yeeieele Peeues lÙee YeeieeÛes ogie&ceheCe ÛeerveÛÙee ue<keâjeves menpe heej kesâues nesles. vesn¤bmeejKes Deeheues jepÙekeâlex Ûeerve-efnbogmLeeve Ùegæ
nesF&heÙeËle ns ceevele nesles keâer Ûeerve efnceeueÙe Deesueeb[tve keâOeerÛe DeeheuÙeeJej Dee›eâceCe ke⤠MekeâCeej veener .
Ûeerve DeeefCe efnbogmLeeve ÙeebÛÙee ue{eF&le jefMeÙee lešmLe jeefnuee. Decesefjkeâe, efyeÇšve DeeefCe DevÙe osMeebveer DebMele: efnbogmLeeveÛeer yeepet Iesleueer;
hejbleg leerner ceveeheemetve veener. Deepe megj#esÛÙee °erves Ûeerveuee jesKeCÙeemee"er Deeheues ue<keâj me#ece Deens. ieghleÛej DeeefCe mebÛeej JÙeJemLee keâeÙe&jle
387
Deens. hegvne Ûeerveves Dee›eâceCe kesâues lej lÙeeuee cetBnlees[ peyeeye osCÙeeÛesner ÙegækegâMeue [eJehesÛe, DeeheuÙee ue<keâjeves hejeYeJeeÛeer ceerceebmee keâ¤ve
DeeKeues Deensle. JeeÙegmesvesÛee 45 mkeäJee[^ventve DeefOekeâ leeb[e meercee j#eCeemee"er lewveele Deens. DeekeâeMeerÙe megj#ee °erJej j[ej Ùeb$eCee efveÙeb$eCe
"sJeles Deens. hejbleg efJeÕeemeIeelekeâer ÛeerveJej efJeÕeeme "sJeeJee DeMeer heefjefmLeleer Deepener veener. heeefkeâmleeveÛes efnbogmLeeveJejerue keâejieerueceOeues Dee›eâceCe
Ùee hee"erceeies ÛeerveÛesner Øeeslmeenve neslesÛe. ÛeerveÛes DeeefCe DeeheuÙee osMeeÛes mebyebOe oMe&veer megOeejleevee efomeleensle. vegkeâlÙeeÛe keâener efoJemeebhetJeea ÛeerveÛÙee
cenveerÙe jepekeâerÙe Demeeceerves DeeheuÙee osMeeuee Yesš efoueer Demeueer lejer ÛeerveJej efJeÕeeme kegâCeer "sJeeJee? Dee@keäšesyej 1913 les peguew 1914
Ùee keâeÙe&keâeueele efyeÇefšMeer DeeefOehelÙeeKeeueer efnbogmLeeve - Ûeerve - efleyesš ÙeebÛÙeeleueer ce@keâceesnve js<ee DeeKetve efveef§ele Peeueer nesleer. ce@keâceesnve js<ee
Deepe Ûeerve ceeveeÙeuee veener. veJes [eJehesÛe jÛetve ner js<eeÛe jö nesCÙeemee"er efnbogmLeeveJej o[heCe DeeCeCÙeeÛes ÛeerveÛÙee veJÙee jepÙekeâlÙeeËveer ØeÙelve
ÛeeueefJeues Deensle. ce@keâceesnve js<esSJepeer ueeFve Dee@Heâ kebâš^esue - `efveÙeb$eCe js<ee' Ûeerveuee DeeheuÙee ceveemeejKeer nJeer Deens. JeepehesÙeer mejkeâej ÛeerveÛÙee
Ùee jÛeuesuÙee veJÙee <e[dÙeb$eele meehe[Ceej veener, ns ÛeerveefJe<eÙeerÛes mebj#eCeceb$eer pee@pe& HeâveeËef[me ÙeebÛeer Deueerkeâ[erue JekeäleJÙes JeeÛeuÙeeJej DeeefCe
SskeâuÙeeveblej lejer Jeešles Deens. efnbogmLeeveves ÛeerveÛÙee <e[Ùeb$eeÛÙee Dee«eneuee yeUer he[tve efveÙeb$eCe js<esuee ceevÙelee efoueer lej lees meJee&le JeeF&š efoJeme
Demesue. Ùee ceevÙelescegUs Ûeerveves efieUbke=âle kesâuesuee Deeheuee ØeosMe hegvne DeeheuÙee osMeeme keâOeerÛe hejle efceUCeej veener. efmeceuee keâvJnsvMeveceOÙes
ceevÙe kesâuesueer ce@keâceesnve js<ee Ûeerve yeouetve šekeâlees lÙeeceeies lÙeeÛeer kegâefšue KesUer Deens. efnbogmLeeveÛes ÛeerveÛÙee efveÙeb$eCe js<esÛee Dee«en ceevÙe
kesâuee lej GÅee Ûeerve De®CeeÛeue ØeosMeeJejner Deeheuee nkeäkeâ meebefieleuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. ce@keâceesnve js<ee JÙeeJeneefjkeâjerlÙee DeeheuÙee osMeeuee
HeâeÙeosMeerj "jCeejer Deens. veJeer efveÙeb$eCe js<ee Deefpeyeele HeâeÙeÅeeÛeer veener. ce@keâceesnve js<escegUs efleyesšÛeener yejeÛemee ØeosMe DeeheuÙee leeyÙeele Deeuee
DeeefCe YeejleeÛee keâener ØeosMe efleyesšÛÙee leeyÙeele iesuee. efnceeueÙeeÛÙee ogie&ce ØeosMeeJe¤ve veÅeeveeuÙeebÛee Yeewieesefuekeâ ØeJeen `Jee@šj jes[' heeCÙeeÛeer
efoMee ÙeeJej DeeOeeefjle DeeKeueer iesueer nesleer. lÙeecegUs YeefJe<Ùeele efleyesš Ûeerve- efnbogmLeeve ÙeebÛÙeeceOÙes keâueeieleer nesCes šUCeej nesles. heCe Ûeerveves
lÙee js<esÛee Deeoj keâOeerÛe kesâuee veener. Ùee DeveeojeÛee Yeeie cnCepes Ûeerveves efnbogmLeeveeJej kesâuesues Dee›eâceCe nesÙe. ÛeerveÛee mebkegâefÛele meecÙeJeeo
DeeheuÙee heejbheefjkeâ efce$eeÛÙee cegUeJej keâmee G"uee ns DeeheCe 1962 meeueer DevegYeJeuesues Deens.
ÛeerveÛÙee keâeJesyeepeheCeeuee efoJebiele hebleØeOeeve ueeueyeneotj MeeŒeer Ùeebveer yejesyej DeesUKeues nesles DeeefCe cnCetveÛe 1965 meeueer lÙeebveer
efleyesšÛÙee ÛeerveefJejesOeer cegkeäleer Deeboesueveeuee heeef"byee efouee neslee. lÙeebveer efleyesšÛÙee efveJee&efmele mejkeâejuee ceevÙelee osTve oueeF& ueecee Ùeebvee efleyesšÛes
jepekeâerÙe ØeefleefveOeer cnCetve opee& osTve DeeßeÙener efouee neslee. Ùeemee"er Skeâ YeJÙe meceejbYener MeeŒeerpeeRveer DeeKeuee neslee; hejbleg lÙeebÛÙee Dekeâeueer
efveOeveecegUs lees meceejbYe nesT Mekeâuee veener. MeeŒeerpeeRveblej hebleØeOeeve PeeuesuÙee Fbefoje ieebOeeRveer efleyesšÛÙee cegkeäleer Deeboesueveeuee heeef"byee efouee.
leerÛe Yetefcekeâe JeepehesÙeer mejkeâejÛeerner Deepe efomeles Deens, heCe leer veerš keâeÙee&efvJele nesleevee efomele veener. oueeF& ueecee DeeefCe efleyesšer MejCeeLeea
ÙeebÛÙeeefJe<eÙeerÛeer DeelceerÙelee mejkeâejves DeefOekeâ mhe° keâjeÙeuee nJeer. Deepe lejer Demes nesleevee efomele veener. mebj#eCeceb$Ùeebveer ÛeerveÛÙee Dee›eâcekeâ
Je=òeerÛeer efveboe keâjeÙeÛeer DeeefCe JeepehesÙeer, pemeJeble efmebie Ùeebveer ÛeerveÛÙee jepÙekeâlÙeeËÛÙee JÙeeheejeÛÙee DeLeJee DevÙe efce<eemee"er ogmejerkeâ[s DevegveÙe
keâjeÙeÛee, ns osMeefnleeÛÙee °erves JeeF&šÛe veJns lej IeelekeâÛe cnšues heeefnpes. Ûeerveves efleyesš efieUbke=âle kesâuee. efnbogmLeeveÛÙee mejnöerÛeener ueÛekeâe
lees[uee. lees meJe& ØeosMe Ûeerveves lÙee lÙee osMeeuee hejle keâjeJee ÙeeÛee Dee«en JeepehesÙeer mejkeâej Deepe lejer Oejleevee efomele veener.
ÛeerveÛeer jCeveerleer DeeefCe ketâšveerleer uehetve jeefnueer veener. Ùegjeshe - Decesefjkesâheemetve heeef§eceelÙe osMeebveer keâejieerueceOeerue heeefkeâmleeveer Dee›eâceCeeÛeer
efveboe keâ¤ve efnbogmLeeveÛeer yeepet Iesleueer. Ûeerveves cee$e Ùee Øemebieer peenerj lešmLelesÛeer Yetefcekeâe IesTve Deeletve heeefkeâmleeveuee Gòepesve efoues. ue<keâjer
ceoleerÛesner keâjejceoej ieghleheCes kesâues. Mespeejer je°^ cnCetve Ûeerveyejesyej mebyebOe efJeÅeceeve mejkeâejves pe¤j megOeejeJesle, heCe DeeheuÙee mJeeleb$ÙeeÛeer
efkebâcele osTve DeeefCe ÛeerveÛes ceeb[efuekeâlJe helkeâ¤ve veJns, lej Ûeerveuee meceLe& Mespeejer je°^eÛes DeeJneve keâeÙece "sJetveÛe megOeejeJesle. ner Yetefcekeâe
Iesleueer lejÛe Ûeerve DeeheuÙee osMeekeâ[s meelelÙeeves Jeekeâ[Ÿee vepejsves heenCÙeeÛes mees[tve osF&ue.
o

388
 ceneje<š^ Oecee&Ûeer mebkeâuhevee DeeefCe Feflenemekeâej
ceneje°^ jepÙeeÛeer mLeehevee nesTve Ûeej oMekesâ mebhele Deeueer Deensle. mebÙegkeäle ceneje°^ jepÙeeÛÙee cetU mebkeâuhevesle DebleYet&le Demeuesues yesUieeJe,
keâejJeej, efveheeCeer ns ceje"er Yeeef<ekeâ ØeosMe DeÅeehener keWâõ mejkeâejÛÙee ceneje°^És°Ÿee OeesjCeebcegUs ceneje°^ele meeceerue nesT Mekeâues veenerle.
vegkeâlÙeeÛe yesUieeJe cegkeäkeâeceer mebheVe PeeuesuÙee DeefKeue YeejleerÙe ceje"er meeefnlÙe mebcesueveele ne efJe<eÙe meercee ØeMveeÛÙee Deveg<ebieeves ÛeefÛe&uee iesuee.
Ùee mebcesueveeuee ceneje°^ jepÙeeÛes efJeÅeceeve cegKÙeceb$eer DeeefCe lÙeebÛes hebšj GheefmLele nesles cnCeleele! iesueer ÛeeUerme Je<ex ceneje°^eheemetve legšuesuÙee
ueeKees yesUieeJekeâjebÛes ®ove lÙeebÛÙee keâeveer he[tvener les DeÅeehe Ùee ØeMveemebyebOeer cetie efieUtve yemeues Deensle. jepeOeeveer cegbyeF&le hejleuÙeeveblej les
KegÛÙeeËÛÙee Dees{eDees{erle DeeefCe ceejeceeNÙeeble iegbletve iesues Deensle.
ueeskeâMeener DeeIee[erÛÙee ceneje°^ mejkeâejeleerue Skeâ Ieškeâhe#e lÙeebÛÙee Debleie&le HeâešeHegâšerÛÙee MekeäÙeleebcegUs efJeueemejeJe osMecegKeebÛÙee
efmebnemeveeuee Oeeskeâe efvecee&Ce Peeuee Deens. Mejo heJeejke=âle je°^Jeeoer keâeB«esme HegâšerjlesÛÙee Gbyej"ŸeeJej GYeer Deens. meOÙee lejer Hegâšerj iešeleerue
Deeceoejebvee cebef$eceb[U efJemleejele meeceerue keâ¤ve IesCÙeeÛes DeeÕeemeve efoues iesuÙeecegUs efJeueemejeJeebÛÙee mejkeâejuee letle& lejer peerJeoeve efceUeues
Deens. Jej veceto kesâuesuÙee ØeMveebyeeyele efJeueemejeJe cetie efieUtve yemeuesÙele, les Ùee efvecee&Ce PeeuesuÙee heefjefmLeleercegUs veJns. hetJeea keâeB«esmeÛes nesTve
iesuesues Deveskeâ cegKÙeceb$eer Demeesle Jee efJeueemejeJe les iehhe yemeleele. lÙeeÛes keâejCe DeepeJej keâeB«esme he#eeves IesleuesuÙee ceneje°^õesner Yetefcekesâle DeeefCe
jepekeâejCeele Deens. efJeueemejeJeebÛes ÙeeyeeyeleÛes cetie efieUtve yemeCes ÙeeÛe Yetefcekesâuee DeeefCe jepekeâejCeeuee Oe¤ve Deens.
ceneje°^ jepÙeeÛÙee mJeleb$e ceeieCeeruee DeeefCe ÛeUJeUeruee vesn¤, mejoej hešsue, ieesefJebo JeuueYe heble ÙeebÛee DeejbYeeheemetve ØeKej efJejesOe
neslee. Ùee ØeKej efJejesOeeÛes vesle=òJe mebÙegkeäle ceneje°^ ÛeUJeUerÛÙee efJejesOeele ceesjejpeerYeeF& osmeeFËveer kesâues. ceesjejpeerYeeF& osmeeF& ØeLece cegbyeF& ØeebleeÛes
cegKÙeceb$eer nesles. ceneje°^eÛÙee jepekeâejCeele ÙeLeekeâeU veevee keäèhlÙee keâ¤ve, <e[dÙeb$es jÛetve ceeleyyej "juesues ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe, me. keâe. heešerue
Ùeebveer mebÙegkeäle ceneje°^eÛeer ÛeUJeU cees[tve šekeâCÙeemee"er meJe&leeshejer meeneÙÙe ceesjejpeer osmeeFËvee kesâues nesles. heVeeme / mee"ÛÙee oMekeâele pevceeme
DeeuesuÙee efhe{eruee Ùeeleues Heâejmes keâener "eTkeâ veener - heg{s Ùee efhe{erleerue jepekeâejCeer OegjerCe ceb[Uer lej, ÙeMeJeblejeJeebvee nerjesÛe ceeveleensle.
ceneje°^ jepÙe pevceeme Deeues les ceneje°^eleerue leceece keâeceieej, Meslekeâjer, oefuele, ceOÙeceJeie& ÙeebÛÙee lÙeeie DeeefCe yeefueoeveecegUs, cegbyeF&men
ceneje°^emee"er ner pevelee - mesveeheleer yeeheš, ØeyeesOevekeâej "ekeâjs, Smesce peesMeer, keâe@. Sme. S. [ebies, DeeÛeeÙe& De$es, ›eâebefleefmebn veevee heešerue,
oeoemeensye ieeÙekeâJee[, keâe@. ueeuepeer heW[mes, Dehhee heW[mes, GæJejeJe heešerue, oòee osMecegKe DeeefCe Meenerj DecejMesKe ÙeebÛÙee vesle=lJeeKeeueer
vejeOece ceesjejpeeRÛÙee heeMeJeer jepÙemeòesefJe®æ jCeebieCeele Gle¤ve efveCee&ÙekeâjerlÙee ue{ueer. Ùee peveeboesueveecegUsÛe ceneje°^ jepÙeeÛeer mLeehevee Peeueer.
ceneje°^ jepÙe DeefmlelJeele Deeues. Ùee ceneje°^emee"er pÙee 105 ngleelcÙeebveer Deeheues yeefueoeve efoues. ceesÛee&, IesjeJe Deeboesueveele ngleelcee Peeues.
ieesUŸee ueeietve npeejesheCe peKeceer Peeues. keâener iebYeerj FpeebcegUs keâeÙeceÛes Dehebie Peeues. keâener Ùee Deeboesueveele GodOJemle Peeues. 60 veblej pevceeme
DeeuesuÙee Ùee efhe{eruee Ùeeleues keâenerÛe ceenerle veener. mebÙegkeäle ue{e ceje"er ceeCemeeÛÙee Demeerce lÙeeieeÛee, DeeefCe OÙesÙeJeeoer jepekeâejCeeÛeeÛee
neslee. mebÙegkeäle ceneje°^ ue{ŸeeÛÙee ÛeUJeUerÛes vesle=lJe keâjCeejs cenejLeer mehlekeâ Deepe nÙeele veenerle. lÙeeleues yejsÛemes MejerjeLee&ves keâeueJeMe Peeues
Deensle. lÙeebÛÙee keâle&=lJeeJej keâeÙeceÛee he[oe hee[CÙeeÛes keâece ceneje°^ mLeehevesveblej keâeB«esmeÛÙee jepekeâejCeeves kesâues. ceneje°^eMeer ieöejer pÙee
ÙeMeJeblejeJeebveer kesâueer, lÙeebÛÙee ieöejerÛes ye#eerme cnCetve keâeB«esme ßes‰eRveer lÙeebvee veJeefveefce&le ceneje°^eÛes heefnues cegKÙeceb$eerheo efoues. ÙeMeJeblejeJeebvee pemes
[eskeäÙeeJej Iesleues, lemes me. keâe. heešueebveener keâeB«esme ßes‰eRveer [eskeäÙeeJej IesTve Ùee SkesâkeâeUÛÙee cegbyeF& veeceÛebo oeoeuee, Yeeb[Jeueoej JÙeeheejer,
ßeercebleJeiee&ÛÙee oueeueeuee, keWâõerÙe cebef$eceb[Uele Iesleues. ns oesIesner meòesÛÙee jepekeâejCeele Debeflece meceÙeer efve<ØeYe nesTve efJekeâueebie efmLeleerle efveOeve
heeJeues. lÙeebÛÙee meceeOeerJej efoJeeyeòeer ojjespe peeUueer peeles cnCeleele, heCe leer Ùee ›eâebeflekeâejkeâ peveleskeâ[tve veener lej lÙeebÛeer ceW{jb PeeuesuÙee
cet"Yej jepekeâejCÙeebkeâ[tve. ceneje°^eÛÙee ceeleerMeer peer yesF&ceeveer Ùee ÉÙeeRveer kesâueer lees Fefleneme keâeUŸee De#ejeves meefÉJeskeâer Feflenemekeâejebveer Ùeeheg{s
lejer efueneÙeuee nJee. vesn¤bÛÙee DeeefCe ceesjejpeeRÛÙee DeeMeerJee&oeves meòesÛÙee jepekeâejCeele [eJehesÛe <e[dÙeb$e jÛetve ÙeMeJeblejeJe cees"s heg{ejer Peeues.
DeeOegefvekeâ ceneje°^eÛee efMeuhekeâej DeMeer GheeOeer lÙeebvee osTve jepekeâejCeeleues yeepeejyegCeies lÙeebÛÙee nÙeeleerleÛe lÙeebÛeer hetpee yeebOet ueeieues. Deelee
Ùee hetpeekeâjer yeepeejyegCeiÙeebÛes heerkeâ, ceneje°^eÛÙee heefJe$e Yetceerle leCeemeejKes meJe&$e hemejues Deens.
mebÙegkeäle ceneje°^eÛee ue{e Ssve peesceele Demeleevee HeâuešCeuee lÙeeefJejesOeer ØeefleceesÛee&Ûeer yeebOeCeer keâjCÙeemee"er ÙeMeJeblejeJeebveer yew"keâ IesTve
DeeheuÙee DevegÙeeÙeebvee meebefieleues keâer, `ceneje°^ehes#ee vesn¤ cees"s Deensle.' cnCetve Ùee ÛeUJeUerÛÙee "ece efJejesOeele GYes jeefnues heeefnpes. ÙeMeJeblejeJeebÛesÛe
DevegkeâjCe keâ¤ve me. keâe. heešeruener lesJne iejU Deeskeâues. ns lÙee JesUÛÙee ceneje°^eves heeefnues, Sskeâues Deens. `heeÛe Je<ex veener heeÛe npeej Je<exner
veener lej ÙeeJeÛÛebõ efoJeekeâjew cegbyeF& ceneje°^euee efceUCeej veener.' Ùee meJe& mebÙegkeäle ceneje°^ ÛeUJeUerleerue KeueveeÙekeâebÛÙee Úelee[ŸeeJej yemetve
keâeceieej, Meslekeâjer, oefuele ceOÙeceJeie& Ùeebveer pJeuepeneue mebIe<e& keâ¤ve cegbyeF&men ceneje°^ efceUefJeuee. ceneje°^ mLeehevesheemetve meeefnlÙe mebmke=âleer
ceb[U keâeB«esme meòeeOeejer ÛeeueJeleensle. lÙeebveer mebÙegkeäle ceneje°^ ÛeUJeUerÛee Fefleneme DeepeleeieeÙele efve:he#eheeleerheCes ÚeheCÙeeÛes Oee[me kesâues veener .
keâeB«esme meòesJej veJnleer leesheÙeËle Meeefyokeâ DeLee&ves keâe nesF&vee leòJeeÛÙee iees°er keâjeÙeÛÙee, 1920 meeueÛÙee DeeheuÙee Iešvesle keâeB«esmeves Yee<eeJeej
ØeeblejÛevesÛee cegöe meceeefJe° kesâuee. mJeeleb$ÙeØeehleerveblej keâeB«esmeves Yee<eeJeej Øeeble efvecee&Ce keâjCÙeeÛee efveCe&Ùe Iesleuee, hejbleg osMe mJeleb$e PeeuÙeeveblej
Ùee efveCe&ÙeeÛÙee Dee[ efnlemebyebOeebÛes jepekeâejCe Deeues. vesn¤, JeuueYeYeeF& hešsue ÙeebÛÙee cenòJeekeâeb#eer jepekeâejCeecegUs cenelcee ieebOeer De[ieUerle
Hesâkeâues iesues DeeefCe 1948 meeueer lÙeebÛee Ketvener Peeuee. mejbpeeceoej, ceòesâoej Yeeb[JeueoejebÛÙee DevegveÙeebÛes veblej keâeB«esmeÛes jepekeâejCe cees"Ÿee
389
ieleerves meg¤ Peeues. lÙeeJej DebkegâMe "sJeCeeje kegâCeer Gjuee veener. Yee<eeJeej ØeeblejÛevesuee efnlemebyebOeebÛÙee o[heCeecegUs meòeeOeerMe vesn¤bveer efJejesOe
kesâuee, hejbleg ÙeeÛe vesn¤bveer keâeB«esmeÛÙee Iešvesle Yee<eeJeej ØeeblejÛevesÛÙee efveefce&leerÛee cegöe Dee«eneves meceeefJe° keâjeÙeuee keâeB«esmeuee Yeeie hee[ues nesles.
Yeeef<ekeâ hegvej&ÛevesÛee efJeÛeej keâjCÙeemee"er, vesn¤ keâefceMeve keâeB«esmeves vesceues nesles. 1928 meeueer Ùee vesn¤ keâefceMeveves Yee<eeJeej ØeeblejÛevesÛee
hegjmkeâej kesâuee neslee. heefnuÙee oej keâefceMeveves Yee<eeJeej ØeeblejÛevesÛÙee efJe®æ keâewue efouÙeecegUs vesn¤ Demes DeceveOehekeäÙee yeoueues. Yeeef<ekeâ
ØeebleeÛeer ceeieCeer mebkegâefÛele, ØeeosefMekeâleeJeeoer Demetve efleÛÙeeheg{s osMeele ÙeeoJeer ceepesue, jkeäleheele nesF&ue Demes efve<keâ<e& oej keâefceMeveves keâe{ues
DeeefCe meceepeJeeoer meceepejÛevesÛes mJehve heenCeejs ÙegjesheerÙeve vesn¤ PeškeäÙeele Deeheues leòJe mees[tve Yee<eeJeej ØeeblejÛevesÛÙee cegöŸeeJej yeoueues.
efJeMeeue DeebOeM, mebÙegkeäle keâvee&škeâ, SskeäÙeJeeoer kesâjU DeMee Yeeef<ekeâ jepÙeebÛÙee ceeieCÙeebØeceeCes mebÙegkeäle ceneje°^eÛeerner ceeieCeer mJeeleb$ÙehetJeeaÛÙee
ÛeeUerme Je<eeËntve DeefOekeâ pegveer nesleer. 1917 meeueer heóeYeermeerleejeceÙÙeebveer DeebOeM ØeosMeÛeer ceeieCeer kesâueer nesleer, lesJne lÙeebÛeer Leóe keâjCÙeele
Deeueer nesleer. les efšUkeâebvee Yesšues. efšUkeâebveer lÙeebvee heeef"byee efouee. efšUkeâ SJe{sÛe keâ¤ve Leebyeues veenerle lej lÙeebveer 1919 meeueer keâeB«esme
[scee@›e@âefškeâ he#eeÛÙee peenerjveecÙeele 10 Jes keâuece Yee<eeJeej ØeeblejÛevesÛes Ieeleues nesles. 1921 ÛÙee veeiehetjceOeerue keâeB«esme DeefOeJesMeveele cenelcee
ieebOeeRveer mJele: Yee<eeJeej Øeeble jÛevesÛee "jeJe ceeb[uee neslee. lesJne ceesjejpeer osmeeF& efyeÇefšMeebÛÙee veeskeâjerle nesles DeeefCe cegbyeF&Ûes oeoe me. keâe. heešerue
`›eâe@efvekeâue' owefvekeâeÛes Jeelee&nj nesles. ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe lesJne meòesÛÙee jepekeâejCeeÛeer GcesoJeejer keâjerle nesles. ceOÙe Øeebleeletve ceje"er Yeeef<ekeâ mJeleb$e
JeNne[ JesieUe keâe{eJee Demee "jeJe 1 Dee@keäšesyej 38 jespeer ye@. jecejeJe osMecegKeebveer ceeb[uee neslee. cegbyeF&men mebÙegkeäle ceneje°^ JneJee ÙeeÛeer yeerpes
1938-1948ÛÙee Iešveeble meehe[leele. mJeleb$e JeNne[ÛÙee ceeieCeerhee"eshee" 15 Dee@keäšesyej 1938 jespeer mJeeleb$ÙeJeerj meeJejkeâjebveer cegbyeF&le
YejuesuÙee ceje"er meeefnlÙe mebcesueveele DeOÙe#e cnCetve ceje"er Yeeef<ekeâebÛee ØeosMe efvecee&Ce JneJee Demee "jeJe ceeb[uee neslee. lÙeeÛÙee keâeÙe&Jeenermee"er
28 peevesJeejer 1940 meeueer cegbyeF&le mebÙegkeäle ceneje°^ meYesÛeer mLeeheveener kesâueer nesleer. mJeleb$e efJeoYee&Ûee "jeJe veeiehetj efJeOeevemeYesle ceeb[Ceejs
ye@. jecejeJe osMecegKe Ùee meYesÛes DeOÙe#e Peeues. mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee mebkeâuhevesÛee MeyoØeÙeesie lesJneheemetve ØeÛeefuele Peeuee. ÙeeÛe mebÙegkeäle ceneje°^
meYesves 24 ces 1940 jespeer ceneje°^ SkeâerkeâjCe heefj<eo YejefJeueer. cenecenesheeOÙeeÙe oòees Jeeceve heesleoej Ùee heefj<eosÛes mJeeieleeOÙe#e nesles. [e@.
leg. pe. kesâoej DeOÙe#e nesles. 12 ces 1946 jespeer yesUieeJe ÙesLes YejuesuÙee meeefnlÙe mebcesueveele, DeOÙe#e ie. $Ùeb. cee[Keesuekeâj Ùeebveer mebÙegkeäle
ceneje°^eÛÙee efveefce&leerÛee efJemle=le "jeJe ceeb[uee neslee. lÙeele nwojeyeeo mebmLeeveeleerue ceje"Jee[e, heesleg&ieerpe DeceueeKeeueerue ieesceblekeâ, veeiehetj
efJeoYee&Ûee meJe& Yeeie, cegbyeF&men GJe&efjle ceneje°^ ÙeebÛee mhe° GuuesdKe neslee. lÙeemee"erÛe MebkeâjjeJe osJeebÛÙee DeOÙe#elesKeeueer mebÙegkeäle ceneje°^
heefj<eosÛeer mLeehevee Peeueer nesleer. osMe mJeleb$e PeeuÙeeÛee Deevebo mJeeleb$ÙeeÛÙee KeguÙee JeeleeJejCeele ueeskeâ megKeeÛes MJeemeefve:MJeeme Iesle DemeleeveeÛe
oej keâefceMeveves Jej veceto kesâuÙeeØeceeCes - Yee<eeJeej ØeeblejÛevesefJe<eÙeer ÛegkeâerÛes efveCe&Ùe
keâe{tve ueeskeâebÛÙee DeeveboeJej heeCeer Deesleues nesles. 1948 meeueer oej keâefceMeveÛee
efve<esOe keâjCeejs he$ekeâ mesveeheleer yeeheš Ùeebveer keâe{ues. Ùee oej keâefceveMevesÛe ceje"er
ueeskeâ lej ielekeâeueele JeeJejCeejs - mejbpeeceer Dee›eâcekeâ Je=òeerÛes DemeuÙeeÛes lÙeebÛee
mJeleb$e Øeeble efvecee&Ce keâjCÙeeves osMeeuee Oeeskeâe efvecee&Ce nesF&ue, Demes DeeheuÙee 13
ef[meWyej 1948 ÛÙee DenJeeueele cnšues nesles. Ùee DenJeeueeÛee efve<esOe keâjCÙeemee"er
30 peevesJeejer 1949 jespeer melÙee«en keâjCÙeeÛes metleesJeeÛe mesveeheleer yeehešebveer kesâues
DeeefCe lÙee efoJemeebheemetve mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ke=âefleMeerue ue{Ÿeeuee meg®Jeele Peeueer.
o

390
 Yee<eeJeej ØeeblejÛevee DeeefCe yeeyeemeensye
mJeleb$e efJeoYe& jepÙeeÛee cebieuekeâueMe efouueerÕejebkeâ[tve heefjefmLeleer hetjkeâ Demeleeveener pÙee keâeB«esmeer jepekeâejCÙeebveer lees DeeCeuee veener. mJeleb$e
efJeoYee&Meer ieöejer keâ¤ve pes heefnuÙee DeeefCe ogmeNÙee šhhÙeeleerue mJeleb$e efJeoYee&ÛÙee ÛeUJeUerÛes ceejskeâjer Peeues lÙeebÛesÛe jepekeâerÙe Jeejmeoej Deepe
hegvne mJeleb$e efJeoYee&Ûeer ceeieCeer ke⤠ueeieues Deensle. oeoemeensye Keehe[x, jecejeJe osMecegKe, Deieoer ueeskeâveeÙekeâ yeehetmeensye DeeefCe mJeeleb$Ùemesveeveer
yeÇÇerpeueeue efyeÙeeCeer Ùeebveer kesâuesueer mJeleb$e efJeoYee&Ûeer ÛeUJeU MesšŸeeYešŸeeÛeer nesleer, Demes cnšues peeÙeÛes. efleuee KeNÙee DeLee&ves yengpeve meceepeeÛeer
ÛeUJeU peebyegJeblejeJe OeesšWveer yeveJeueer. Kejs lej ner ÛeUJeU MesšŸeeYešŸeeÛeer veJns lej OeesšŸeebÛeer nesleer. Oeesšs Deepe nesT ueeieuesuÙee mJeleb$e
efJeoYee&ÛÙee ceeieCeermebyebOeer ceewveer yeveues Deensle, Demee lÙeebÛÙeeJej kegâCeer Deejeshe keâjleerue; hejbleg mebÙegkeäle ceneje°^ele ieöej keâeB«esmeJeeuÙeebveer DeeheuÙee
jepekeâerÙe celeueyeemee"er meeceerue nesCÙeeÛee jepekeâerÙe efveCe&Ùe Iesleuee DeeefCe heg{s OeessšWveer kesâuesuÙee mJeleb$e efJeoYee&ÛÙee ›eâebeflekeâejkeâ ÛeUJeUeruee
o[heCÙeeÛes heehe kesâues. lÙeebveeÛe mJeleb$e efJeoYee&ÛÙee ceeieCeerÛes jeve efnjJes Deens mecepetve kebâ" HegâšeJee ns cepesMeerjÛe veJns keâeÙe? OeesšWveer veJÙeeves
kesâuÙee peeCeeNÙee mJeleb$e efJeoYee&ÛÙee ceeieCeermebyebOeer ceewve›ele OeejCe kesâues Deens. DeKebef[le ceneje°^eÛÙee cegKÙeceb$eerheoemee"er osJe heeCÙeele šeketâve
yemeuesuÙee jCeefpele osMecegKe DeeefCe kebâheveerves kesâuesueer mJeleb$e efJeoYee&Ûeer ceeieCeer DeeefCe Ùee ceeieCeerDee[ ueheuesuee lÙeebÛee celeueyeer nslet OeesšWvee
keâUle DemeeJee cnCetve les iehhe yemeues Deensle. mJeleb$e efJeoYeeËÛeer ÛeUJeU YeeT peebyegJeblejeJe Ùeebveer pesJne hejekeâesšeruee vesTve heesnesÛeJeueer nesleer
lÙee JesUÛeer lÙeebÛeer Yetefcekeâe DeelÙebeflekeâ heejoMeea DeeefCe leke&âmegmebiele nesleer. Deepe Oeesšs Ûethe Deensle, Demes cnšues peeles. lÙeeceeiesner lemesÛe leòJeefve‰
keâejCe DemeeJes. Oeesšs DeeefCe OeesšWÛes jepekeâejCe yeepee¤ ceeCemeeÛes veener. mJeleb$e efJeoYee&Ûeer ceeieCeer keâjCeeNÙee heefnuÙee šhhÙeeleerue yeueob[
heg{eNÙeebhes#ee les meJee&Lee&ves DeefOekeâ ›eâebeflekeâejkeâ DeeefCe jepekeâerÙe veerefleceòesÛes DeefOe‰eve Demeuesues heg{ejer, lÙee JesUer ogmeNÙee šhhÙeeleerue mJeleb$e
efJeoYee&Ûeer ÛeUJeU ÛeeueJele nesles. Ùee oesvner šhhÙeebleerue heg{eNÙeebÛÙee leguevesle Deepe efJeoYee&Ûeer ceeieCeer keâjCeejs jepekeâejCeer veJns meòeekeâejCeer
meJebie jepekeâerÙe Ûeeefj$ÙeeÛes veJnsle keâeÙe? Ùee veJÙee efJeoYe&JeeÅeebÛÙee meesyele DeKebef[le ceneje°^eÛÙee eflevner - Ûeejner efjheefyuekeâve iešebveer mJeleb$e
efJeoYee&ÛÙee ceeieCeerle Deeheuee metj efceUefJeuee Deens. Ùee veJÙee mJeleb$e efJeoYee&ÛÙee meesyele peeleevee lÙeebveer mJeleb$e efJeoYee&efJe<eÙeerÛes [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâjebÛes mebÙegkeäle ceneje°^ jepÙe DeefmlelJeele ÙesCÙeehetJeeaÛes cele «ee¢e Oejues Deens. Yee<eeJeej ØeeblejÛevesÛÙee ÛeUJeUeRvee peesj Ûe{uÙeeveblej keWâõ
mejkeâejves pees jepÙe hegvej&Ûevee DeeÙeesie vesceuee neslee, lÙeebveer kesâuesuÙee efMeHeâejmeer ÙeeJejÛeer Øeefleef›eâÙee cnCetve lÙeebveer `efuebefiJeefmškeâ mšsšdme' veeJeeÛeer
hegefmlekeâe efuentve Yeeef<ekeâ jepÙes pÙee keâejCeemee"er DeeJeMÙekeâ Deensle lÙeeÛeer meeOekeâyeeOekeâ ÛeÛee& kesâueer nesleer. ueeskeâMeenerÛee ceeie& megkeâj JneJee,
meebmke=âeflekeâ, Yeeef<ekeâ leCeeJe otj JneJesle Ùeemee"er Ùee hegefmlekesâletve lÙeebveer efoMee efoioMe&ve kesâues nesles. mJeleb$e jepÙe DeeefCe mJeleb$e je°^ Ùeeleerue
meercee Oetmej Demeleele Ùeemee"er lÙeebveer efJeOeeÙekeâ metÛeveener kesâuÙee neslÙee. keâener heLÙeheeCeerner meebefieleues nesles. Yeeef<ekeâ leòJeeJej DeeOeejuesues jepÙe
efJeòeerÙe°Ÿee mJeÙebhetCe& DemeeJes, DevÙeLee keWâõeÛÙee cenmetue KeelÙeeuee lÙeeÛee Yeej JeeneJee ueeiesue. Deelee jepÙeeÛeer peeleJeej Ie[Cener lÙeebvee
cenòJeeÛeer Jeešle nesleer. Yeeef<ekeâ jepÙe efvecee&Ce nesleevee yengmebKÙe mhe=MÙe peeleeRÛee peguetce oefueleebvee meesmeeJee ueeiet veÙes Demes lÙeebvee Jeešs. mebÙegkeäle
ceneje°^ DeefmlelJeele ÙesTve ÛeeUerme Je<ex Peeueer. Jeefj‰ jepekeâejCeer peeleeRkeâ[tve iesueer ÛeeUerme Je<ex mecemle oefuele o[heuee iesuÙeeÛes efÛe$e DeeheCeeuee
efometve DeeuesÛe. veJÙee efJeoYe& jepÙeele ner peguetce o[heMeener oefueleebÛÙee JeešŸeeuee ÙesCeej veener ÙeeÛeer nceer veJes mhe=MÙe efJeoYe&Jeeoer jepekeâejCeer
osT Mekeâleerue keâeÙe? veJÙee efJeoYe& jepÙeele oefuele meceepeeÛes meòesÛÙeener DeLee&ves keâeÙe mLeeve Demesue. `efuebefiJeefmškeâ mšsšmed' hegefmlekesâle efnboer
Yeeef<ekeâ jepÙeeÛes legkeâ[s keâjeJesle Demes yeeyeemeensyeebveer megÛeefJeues nesles. Gòej ØeosMeeÛeer leerve, efyenejÛeer oesve DeeefCe ceOÙe ØeosMeeÛeer oesve jepÙes
keâjeJeerle Demee lees[iee lÙeebveer lÙee JesUer megÛeefJeuee neslee. Deelee DeMeer jepÙesner DeefmlelJeele Deeueer Deensle. lÙeebÛeer Peeuesueer efJeYeeieCeer JÙeJeneÙe&
Deens keâer veener ÙeeÛes leke&âMegæ Yetefcekesâletve kegâ"uÙeeÛe jepekeâejCÙeeves cebLeve kesâuessues efomele veener. Ùee efJeYeeieCÙee Heâkeäle YeeJevesÛÙee DeeOeejeJej
jeefnuÙee. Ùee hegefmlekesâle veceto kesâuÙeeØeceeCes Skeâef$ele efnboer jepÙeebvee pemee lÙeebÛee efJejesOe neslee lemeeÛe Skeâef$ele ceneje°^eueener lÙee JesUer lÙeebÛee
efJejesOe neslee. ceneje°^eÛeer leerve JesieJesUŸee jepÙeeble efJeYeeieCeer JneJeer Demes lÙeebÛes lÙee JesUer cnCeCes nesles. cegbyeF& JesieUer DemeeJeer, efJeoYe& JesieUe
DemeeJee Je GJe&efjle ceneje°^ JesieUe Ùee mebkeâefuhele efJeYeeieCeerÛÙee ceeies SkeâmebOe ceneje°^eleerue yengmebKÙe GÛÛe peeleer Demhe=MÙeebvee o[heleele DeMeer
lÙeebÛeer lÙee JesUer YeeJevee nesleer. Ùee o[heMeeneruee heÙee&Ùe cnCetve lÙeebvee lÙee JesUer SkeâmebOe ceneje°^eÛes efJeYeepeve nJes nesles. mebÙegkeäle ceneje°^
ÛeUJeU DeeefCe ceneje°^ jepÙeefveefce&leer meefceleerves kesâuesuee leer›e mebIe<e& heeefnuÙeeveblej cee$e lÙeebveer Deeheueer ner metÛevee ceeIeejer Iesleueer. vegmeleer ceeIeejerÛe
veJns lej DeeheuÙee Mes[Ÿegu[ keâemš he#e veslÙeebveener Ùee ÛeUJeUerle Yeeie IÙeeÙeuee lÙeebveer ueeJeues; [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj nÙeele Demeles lej
lÙeebveer mJeleb$e efJeoYee&ÛÙee nesCeeNÙee veJÙee ceeieCeeruee mebceleer efoueer Demeleer keâeÙe? DeeJeUsyeeyetbÛee meboYe& mees[lee Pee[tve meJe& oefuele heg{ejer lÙeele
ØeecegKÙeeves ye@. jepeeYeeT KeesyeÇÇeie[s mebÙegkeäle ceneje°^Jeeoer nesles - MesJešheÙeËle les ceneje°^Jeeoer jeefnues. jepÙeeleerue Ûeejner legkeâ[Ÿeeble Jee{uesuÙee
efjheefyuekeâve iešebveer veJe-mJeleb$e efJeoYe&JeeÅeebvee Deepe efouesuee heeef"byee efkeâleer meÙegeqkeälekeâ cnCeeJee? Yee<eeJeej ØeeblejÛevesÛÙee hegefmlekesâDeieesoj lej
yeeyeemeensyeebveer Yee<eeJeej ØeeblejÛevesuee meelelÙeeves efJejesOe oMe&efJeuee neslee. Yee<esÛÙee leòJeeJej keâeB«esme he#eeÛÙee IešvesÛeer hegvej&Ûevee kesâuÙeeyeöue lÙee
JesUer [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer ieebOeerpeeRJej peer keâ[Jeer šerkeâe kesâueer Deens leer Øeefmeæ Deens. Yee<eeJeej ØeeblejÛevesÛes leòJe ieebOeerpeeRÛee GoÙe
nesCÙeehetJeeaÛe keâeB«esmeves mJeerkeâejues nesles. lÙeele lÙeebÛes Kejs efvecee&les mJeeleb$Ùeue{ŸeeÛes Kejs DeOJeÙet& ueeskeâceevÙe efšUkeâ nesles. ueeskeâceevÙe efšUkeâebÛee
meeceeefpekeâ GlLeeveeuee keâ[Jee efJejesOe neslee. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee DeLee&ves, peeleer ØeLee lees[CÙeeÛÙee DeLee&ves peeleerÙe ßesCeerletve oefueleebJej kesâuee
peeCeeje DelÙeeÛeej (DeeOeer jepekeâerÙe megOeejCee veblej meeceeefpekeâ megOeejCee) ÙeeefJe<eÙeer efšUkeâebÛeer veekeâlexheCeeÛeer Yetefcekeâe nesleer. efšUkeâebÛee he#e
391
Yee<esÛÙee DeeOeejeJej lÙee JesUer keâeÙe& keâjerle Demes. efšUkeâ DeeefCe Deebyes[keâj DeMeer leguevee keâjCes ÙeesiÙe veener; hejbleg efšUkeâebveblej keâeB«esmeÛes meJexmeJee&
PeeuesuÙee ieebOeerpeeRvee meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛee OÙeeme IesleuesuÙee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛee keâeÙece efJejesOe jeefnuee. FlekesâÛe veJns lej mJeeleb$Ùeesòej
keâeUele SleösMeerÙe mejkeâejebveer peer ieebOeerpeeRÛÙee «eecehebÛeeÙele jepÙeeÛeer keâuhevee Deceueele DeeCeCÙeemee"er ØeÙelve kesâues lÙee «eecehebÛeeÙeleerÛÙee
mebkeâuhevesuee [e@. yeeyeemeensyeebÛee efJejesOe neslee. efJejesOeeceeies mhe° keâejCe Demes nesles. jepÙekeâejYeejeÛes #es$e, meòee, efJekeWâõerkeâjCeeÛes #es$e pesJe{s peemle
kesâues peeF&ue lesJe{e peemle peguetce oefueleebJej nesle jeefnue DeMeer Yetefcekeâe Ùee efJejesOeeceeies mhe° keâejCe Demes nesles. «eecehebÛeeÙeleerÛÙee mebkeâuhevesle
peeleer GHeâeUtve Ùesleele. GÛÛeYeüt peeleeRÛeer yengmebKÙe ieeJeheeleUerJej DeuhemebKÙe DemeuesuÙee oefueleebÛÙee DeefmlelJeeueeÛe neveer heesnesÛeefJeCeejer Demeles.
Deepe efvecee&Ce nesCeeNÙee ÚesšŸee jepÙeebceOÙesner peeleer DeMeeÛe GHeâeUtve ÙesCeej veenerle keâMeeJe¤ve? DeeefCe yengmebKÙe GÛÛeYeüt peeleer DeuhemebKÙe
he[uesuÙee oefueleebJej DelÙeeÛeej keâjCeej veenerle keâMeeJe¤ve? leke&âMegæ efJeÛeejeuee ceÙee&oe vemeleele. GÅee mJeleb$e efJeoYe& jepÙe DeefmlelJeele Deeues
lej lÙeele meJe&Ûe DeLee&ves meòesheemetve DeeefLe&keâ ueeYeeheÙeËle otj DemeuesuÙee oefueleebÛÙee heojele keâeÙe he[t Mekesâue. DeepeÛes meòesÛes jepekeâejCe yeepee¤
DeeefCe JÙeefYeÛeejer Deens. YetlekeâeUeleues jepekeâejCeer efkeâceeve DeLee&ves oefuele GlLeeveeÛeer ueepeskeâepes keâe nesF&vee yeebOeeruekeâer helkeâjerle. veJÙee efJeoYee&ÛÙee
ceeieCeerÛes efnjes JneÙeuee efveIeeuesues jCeefpele osMecegKe ÙeebÛee oefueleebkeâ[s heenCÙeeÛee keâeÙe Âef°keâesve Demesue? efJeoYee&le meJee&le cees"er mebKÙee oefuele
meceepeeÛeer, efJeMes<ele: Deebyes[keâjer meceepeeÛeer Deens. GÅee efJeoYe& jepÙe efvecee&Ce Peeues lej lÙeeÛee cegKÙeceb$eer oefuele ceeCemeeuee jCeefpele osMecegKe
yeveJet MekeâCeej Deensle keâeÙe? ceneje°^eÛÙee efJeoYee&efJe®æ GJe&efjle ceneje°^ DeMee veJÙee HeâeUCeeruee leeW[ mJeleb$e efJeoYee&ÛÙee veJÙee ceeieCeercegUs
Hegâšle Deens. Ùee HeâeUCeeruee Jejerue meJe& efJeJejCe kesâuÙeeveblej Deebyes[keâjJeeoer jepekeâerÙe he#e heg{eNÙeebveer heeef"byee osCes efkeâleer meÙegefkeälekeâ Demesue?
DeeÙeg<ÙeeÛÙee MesJešer SkeâmebOe ceneje°^eÛeer Yetefcekeâe Deebyes[keâjebveer Iesleueer. lÙee YetefcekesâÛes keâeÙe? Ùee yeeyeemeensyeebveer peeleer ØeLesletve Deeuesueer heeÛe
npeej Je<eeËÛeer iegueeceer mebIe<e& keâ¤ve lees[tve šekeâueer. oefuele ceeCemeeÛes Oece&MeeŒekeâce&, efJekeâemeeÛÙee DeeOeejeves GÛÛe peeleeRveer efnjeJetve vesuesues cetueYetle
DeefOekeâej hegvne efceUJetve efoues. mJeleb$e efnbogmLeeveele IešvesÉejs oefuele ceeCemeeuee cetU ØeJeenele DeeCetve mees[ues, meòeemebheòeer, Øeefle‰e, %eeveeÛes
Oeveer yeveJeues, mJeleb$e efnbogmLeeveele heeÙeeJej GYes kesâues, peveeJejebhes#ee efveke=â° DeeÙeg<Ùe oefueleebÛÙee ceeLeer JÙeJemLesves ceejues nesles lÙeebÛes DeefOe‰eveÛe
Deebyes[keâjebveer ve° kesâues DeeefCe mJeleb$e efnbogmLeeveeleerue meceLe& oefuele ceeCetme Deekeâejeuee Ieeleuee. ÚesšŸee jepÙeeÛÙee Deveg<ebieeves hegvne lÙeeuee Ùee
ve°ÛeÙexÛÙee vejkeâele {keâueCes ÙeesiÙe Deens keâe? SkeâmebOe ceneje°^ hegvne ogYebie nesleevee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj ceevÙe ke⤠Mekeâues Demeles keâe?
meòesÛÙee efJekeWâõerkeâjCeemee"er Úesšer jepÙes, meòesÛÙee efJekeWâõerkeâjCeemee"er «eecehebÛeeÙeleer DeeefCe «eece jepÙe, meòesÛÙee mebkegâefÛele keâ#esle oefuele DeefOekeâ
mebKÙesÛÙee DeLee&ves DeuhemebKÙe nesTve peeleele, mke@âš[& nesTve peeleele. Demes mke@âš[& nesTve iesues keâer les GÛÛe peeleeRÛÙee DeefmcelesÛes yeUer "jleele.
SkeâmebOe ceneje°^ele pesLes peguetce menve keâjeJee ueeielees lesLes DeefOekeâ ÚesšŸee #es$eele Ùee pegueceeuee ceÙee&oeÛe vemeleele. DeepeÛÙee jepekeâejCeele ieebOeerner
veenerle, vesn¤ner veenerle. DeepeÛÙee ceneje°^eÛÙee jepekeâejCeele, efJeMes<ele: meòesÛÙee jepekeâejCeele peeleer DenbYeeie peheCeejs GÛÛeYeüt meòeekeâejCeer
Deensle. lÙeebÛÙee jepekeâerÙe cenòJeekeâeb#ee yengpeve meceepeeuee efJeMes<ele: oefuele meceepeeuee efheUtve DeeefCe lÙeebÛes Mees<eCe keâ¤ve meòee YeesieCeeNÙee
Demeleele. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj SkeâmebOe ceneje°^eÛÙee yeepetÛes Peeues nesles. lÙeeceeies kesâJeU Yeeef<ekeâ SkeâmebOelee SJe{sÛe met$e veJnles. Hesâ[jue
mšsšmedÛeer lÙeebÛeer mebkeâuhevee lÙeebÛÙee GòejeÙeg<ÙeeleerueÛe veJnleer. efleÛee hegjmkeâej lÙeebveer leerme-ÛeeUermeÛÙee oMekeâeble kesâuee neslee. `Lee@šmed Dee@Heâ
heeefkeâmleeve' Ùee hegmlekeâele lÙeebveer osMeeÛes Yee<esÛÙee DeeOeejeJej Jeerme legkeâ[s keâjCeeNÙee keâeB«esmeÛÙee ÙeespevesÛee DeeefCe jepekeâejCeeÛee GhenemehetJe&
GuuesKe kesâuee neslee. osMeeÛÙee SkeâmebOelesÛÙee °erves osMeeuee Iešvee Øeoeve keâjleevee Iešvee'heefj<eosleerue lÙeebÛeer osMeefnleeÛeer Yee<eCes efJeoYe&Jeeoer
efjheefyuekeâve heg{ejer OÙeeveele Iesleerue keâeÙe? Yee<ee Øeeble peeleOecee&ÛÙee DeefYeefveJesMeeÛes DeeJneve Deepe osMeeÛeer SkeâmebOeleeÛe efpeLes cees[eJeÙeeuee efveIeeues
Deensle - Mespeejerue heeefkeâmleeve - ÛeervemeejKeer je°^s efnbogmLeeveÛes legkeâ[s JneJesle Ùeemee"er je$ebefoJeme keâeÙe&jle Deensle. DeMee JesUer mJele:uee
Deebyes[keâjJeeoer cnCeefJeCeeNÙeebveer efJeIešveJeeoer ØeJe=òeerÛÙee meesyele DemeeÙeuee nJes keâer lÙee ØeJe=òeerÛÙee efJe®æ DemeeÙeuee nJes ÙeeÛes Yeeve efjheefyuekeâve
heg{eNÙeebvee vemeues lejer efjheefyuekeâve pevelesuee efJeMes<ele: Deebyes[keâjer pevelesuee DemeeÙeuee nJes. ÙeeÛee DeLe& mJeleb$e efJeoYee&ÛÙee veJÙee ceeieCeeruee efJejesOe
keâjeÙeuee nJee Demes Oe¤ve ner pevelee Ûeeueueer veener lejer ner veJÙee efJeoYee&Ûeer KesUer keâe DeeefCe keâMeemee"er Deens ÙeeÛee efJejesOe efleves pe¤j keâjeÙeuee
nJee. DeepeÛÙee efJeoYe&JeeÅeebÛeer ceeieCeer efJeoYee&uee DeeefLe&keâ DeelceefveYe&j keâjCÙeemee"er DemeeJeer - vemeeJeer Ùee cegöŸeemee"er veener. Deepe efJeoYee&le
mJeleb$e mes›esâšefjSš Deens. ceneje°^eÛÙee ogmeNÙee jepeOeeveerÛee opee& Deens. mJeleb$e neÙekeâesše&Ûes yeWÛe Deens. Lees[keäÙeele efJeoYe& meòee efJekeWâõerkeâjCeeÛÙee
DeLee&ves mJeleb$e efJeoYe& nesCes meesÙeerÛes Deens, Demes efJeoYe&JeeÅeebÛes cnCeCes Deens; hejbleg Ùee meJeeËcegUs DeeefLe&keâ efJe<ecelee, meeceeefpekeâ efJe<ecelee peeCeej
Deens keâeÙe? neÛe Keje ØeMve Deebyes[keâjJeeÅeebmee"er cenòJeeÛee DemeeÙeuee nJee. efJeoYee&Ûee efJekeâeme keâe Peeuee veener. pe[ GÅeesieOebÅeebheemetve lej
DeepeÛÙee peeieeflekeâerkeâjCeeletve DeeuesuÙee veJeGÅeesieer mebmke=âleerheemetve efJeoYee&le keâeÙe Deeues, keâeÙe Deeues veener. efJeoYee&uee cegbyeF&meejKes meeiejer yeboj
veener cnCetve lesLes DeewÅeesefiekeâerkeâjCe nesT Mekeâues veener. ne meJe& Gneheesn Deecne Deebyes[keâjJeeÅeebÛÙee °erves ogÙÙece DemeeÙeuee nJee. DeepeÛÙee
ceneje°^ele meeceerue PeeuesuÙee efJeoYee&lener oefuele meceepeeÛÙee efnleeÛÙee °erves keâeÙe Deens DeeefCe GÅee efJeoYe& jepÙe efvecee&Ce Peeues lej oefueleebÛÙee
neleele keâeÙe jenerue. SjJeer efJeoYe& jepÙe DeeefLe&keâ°Ÿeener mJeÙebYet DemeuÙeeÛes veJeefJeoYe&JeeÅeebkeâ[tve meebefieleues peeles. efJeoYee&le 25 FbÛeebhes#ee peemle
heeTme he[lees. efJeoYee&Ûeer peceerve keâeUerYeesj, keâmeoej DeeefCe efhekeâemee"er GJe&efjle ceneje°^ehes#ee peemle efveefce&leer#ece Deens. mJeleb$e efJeoYe& jepÙe
efvecee&Ce JneJes les Heâkeäle meòesÛÙee efJekeWâõerkeâjCeemee"er. Ùee efJekeWâõerkeâjCeeÛee keWâõefyebot Deebyes[keâjer ceeCetme, oefuele ceeCetme, keâ°keâjer Yetefcenerve,
Meslecepetj, keâemlekeâej vemesue lej meJee&le peemle JewHeâuÙe ceneje°^ ogYebie nesCÙeeves Ùee yengpeveebÛÙee JeešŸeeuee ÙesF&ue. mJeleb$e efJeoYee&ÛÙee ceeieCeeruee
heeef"byee osCes ne heesjKesU veJns. Deepe ceneje°^ ogYebiesue, GÅee efJeoYe& ogYebieCeej veener keâMeeJe¤ve!
o

392
 vesn¤bÛee ceneje°^És<e ceje"er pevelesÛÙee efnmekeäÙeecegUsÛe ceeJeUuee!
peÙehetj ÙesLes ef[meWyej 1948 ceOÙes keâeB«esmeÛes DeefOeJesMeve Yejues. lÙeebveer oej keâefceMeveÛee DenJeeue HesâšeUuee, heCe vesn¤, hešsue, heóeYeeRÛeer
Skeâ meefceleer vescetve Deeieerle lesue Deesleues. Ùee meefceleerves 5 SefØeue 1949 jespeer cegbyeF& JeieUtve ceneje°^ jepÙeeÛÙee efveefce&leerÛeer efMeHeâejme kesâueer
nesleer. lesJne MebkeâjjeJe osJeebÛÙee leeyÙeele mebÙegkeäle ceneje°^ heefj<eo nesleer. he#eefMemle DeeefCe vesn¤-hešsueebÛÙee oyeeJeeheg{s osJe lesJne Ûethe jeefnues.
mesveeheleer yeehešebveer YeeTmeensye efnjWmeejKÙee Øeebeflekeâ keâefcešerÛes DeOÙe#e DemeuesuÙee ceeleyyejebvee vesn¤bveer Deeheueer Yetefcekeâe mees[CÙeemee"er Yeeie
hee[eJes, Demes DeeJeenve kesâues nesles. vesn¤ Yetefcekeâe yeouele vemeleerue lej DeeheuÙeemeejKÙee keâeB«esmepeveebveer lÙeeie keâjeJee Demesner cnšues. efleuee oeo
Heâkeäle [e@. vejJeCes Ùeebveer efoueer. 1949 les 1955 mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee Deeboesueveeuee efMeefLeuelee Deeueer nesleer. cegbyeF& Menjele ØeÛeejHesâjer keâe{tve
mesveeheleer yeehešebveer nUtnUt JeeleeJejCe efvecee&Ce keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâuee neslee DeeefCe ueeuepeer heW[meWmeesyele efcejpesheemetve keâejJeejheÙeËle oewje keâ¤ve,
mebÙegkeäle ceneje°^efveefce&leerÛeer Yetefcekeâe ueeskeâebheÙeËle heesnesÛeJeueer nesleer. 1952 ceOÙes DeebOeM jepÙeeÛÙee efveefce&leermee"er heer. šer. jeceuet Ùeebveer Ghees<eCe
keâ¤ve ØeeCeengleer efouÙeecegUs Ye[keâe G[euee. vesn¤-hešsueebÛes mejkeâej De[ÛeCeerle Deeues. lÙeebveer Dee{ŸeleeKeesj Yetefcekeâe mees[tve DeebOeMÛÙee efveefce&leeruee
mebceleer efoueer. 1953 meeueer Yeeef<ekeâ jepÙeebÛÙee ØeMveebÛee HesâjefJeÛeej keâjCÙeemee"er Heâepeue Deueer keâefceMeve vesceCÙeele Deeues. Ùee keâefceMeveves
Dee@keäšesyej 1955 ceOÙes DeeheuÙee efMeHeâejmeer Øeefmeæ kesâuÙee. nwojeyeeo jepÙeeÛÙee Yee<eeJeej efJeYeepeveeÛeer metÛevee kesâueer. kesâJeU jepÙeefveefce&leerÛeer
efMeHeâejme kesâueer. hetJeeaÛÙee cegbyeF& jepÙeeleerue Ûeej keâeve[er Yeeef<ekeâ efpeuns pees[tve, cnwmetj, keâvee&škeâ Ùee keâVe[ Yeeef<ekeâ jepÙeeÛeer efveefce&leer megÛeefJeueer
DeeefCe veJÙee cegbyeF& jepÙeeceOÙes keâÛÚ, meewje°^, iegpejele ÙeebÛÙeemen cegbyeF&, heef§ece ceneje°^, ceje"Jee[e efJeYeeieeÛee DebleYee&Je lÙeele kesâuee. efJeoYee&Ûes
mJeleb$e jepÙe yeveefJeCÙeeÛee Ieeš Ieeleuee. keâefceMeve cegbyeF&, iegpejeleceOeerue ceje"slej iešeÛÙee o[heCeeuee yeUer he[ues nesles. keâefceMeveÛÙee efMeHeâejMeeRle
veJÙee keâeÙeosceb[Uele ceje"er DeeefCe iegpejeleer yeesueCeeNÙeebÛee meceleesue meeOeCÙeele Deeuee neslee. efÉYeeef<ekeâebÛeer cegntle&ces{ DeMeer jesJeueer nesleer.
ceneje°^eÛee jemle nkeäkeâ keâefceMeveves [eJeueuÙeecegUs 18 veesJnWyej 1955 ceOÙes cegbyeF& Menjele ØeÛeb[ efveoMe&ves Peeueer. 12 veesJnWyej 55 jespeer
efMeJeepeer heeke&âÛÙee peenerj meYesle mesveeheleer yeehešebÛee Jee{efoJeme meepeje keâjCÙeele Deeuee. Ùee meYesÛes DeOÙe#emLeeve MebkeâjjeJe osJeebkeâ[s nesles DeeefCe
ØecegKe Jeòesâ ØeyeesOevekeâej "ekeâjs nessles. lÙeebÛÙee lespemJeer Yee<eCeeves DeeyeeueJe=æebÛÙee Mejerjele YeerceyeU mebÛeejues. efoveebkeâ 18 veesJnWyejÛÙee ceesÛee&le
les efometvener Deeues. 15 veesJnWyej jespeer Smesce peesMeeRveer efMeJeepeer heeke&âJej keâeceieej mebIešveebÛeer mebÙegkeäle heefj<eo IesTve Ùee efveoMe&veele keâeceieej
Jeiee&mener GlejefJeues nesles. 1955ÛÙee peevesJeejerle keWâõekeâ[tve ef$ejepÙeeÛeer Ùeespevee ceeb[ueer iesueer. efJeoYe&- ceje"Jee[Ÿeemeefnle ceneje°^, meewje°^,
keâÛÚmen iegpejele DeeefCe cegbyeF&Ûes mJeleb$e jepÙe DeMeer Ùeespevee ceeb[ueer iesueer. heefjefmLeleer mHeâesškeâ yeveueer. ceneje°^Yej GlmHetâle& mebhe- njleeU Ie[tve
Deeues. 6 efoJeme cegbyeF&men ceneje°^ele heesueerme Je meeceevÙe pevelee ÙeebÛÙeele efvekeâjeÛÙee Ûekeâcekeâer Pe[uÙee. ef$ejepÙe efveefce&leerÛÙee "jeJeeuee efJeOeevemeYesle
heeef"byee efouee peeCeej neslee. 21 veesJnWyej 1955 jespeer Heäueesje HeâeTbšve ÙesLes ceesjejpeerYeeF&Ûes heesueerme Je pevelee Ùeele Ûekeâcekeâ Pe[ueer. peceeJeeJej
heesefuemeebveer ieesUeryeej keâ¤ve 16 peCeebvee "ej kesâues. lÙeeÛes ceneje°^Yej he[meeo Gcešues. heesueerme DeeefCe pevelee Ùeele Ieceemeeve ue{eF& ÛeeuetÛe
jeefnueer. MebkeâjjeJe osJe Ùee meJe& Ie[ecees[erle keâeB«esme ßes‰eRÛÙee oyeeJeeheg{s efve<ØeYe Peeues nesles. ef$ejepÙeeÛeer Ùeespevee peenerj PeeuÙeeveblej cegbyeF&ÛÙee
ØeMveeJej efÛebleeceCe osMecegKeebveer jepeerveecee efouee neslee. lÙeebÛÙeehee"eshee" [e@. vejJeCeWveer jepÙe cebef$eceb[UeÛee jepeerveecee efouee. YeeTmeensye efnjWveer
keâeÙece keâÛe KeeTve, mebÙegkeäle ceneje°^ ue{Ÿeeuee hee"Ûe oeKeefJeueer. ceecee osJeefiejerkeâj, MebkeâjjeJe osJe, YeeTmeensye efnjs ÙeebÛee mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee
ÛeUJeUerkeâ[s Demeuesuee Dees{e lÙeeÛes efveefceòe keâ¤ve ÙeMeJeblejeJeebveer lÙeebÛee jepekeâejCeeletve keâešeÛe keâe{uee. 10 peevesJeejer 1956 jespeer MebkeâjjeJe
osJe ceesjejpeer mejkeâejves kesâuesuÙee Deceeveg<e ieesUeryeejeÛÙee efve<esOeeLe& Ghees<eCeeuee yemeues DeeefCe efleLesÛe lÙeebÛeer mebÙegkeäle ceneje°^ heefj<eo mebhetve iesueer.
Ùee heeÕe&YetceerJej mebÙegkeäle ceneje°^ meefceleer pevceeuee Deeueer. efleÛes mejefÛešCeerme Smesce peesMeer nesles DeeefCe efveJe[Cetkeâ meefceleerÛes DeOÙe#e Sme. S.
[ebies. peevesJeejer 1956 ceOÙes mebÙegkeäle ceneje°^eÛee ue{e efMeKejeJej heesnesÛeuee. cegbyeF&, yesUieeJe, veeefMekeâ FlÙeeoer ef"keâeCeer 105 DeeboesuekeâebÛee
ØeeCe ceesjejpeer osmeeF&ÛÙee mejkeâejves Iesleuee. mebÙegkeäle ceneje°^eÛee ue{e osoerhÙeceeve Demee ue{e neslee. lÙee ue{ŸeeÛÙee mce=leer ÛeeUuÙee lejer DebieeJej
keâeše GYee jenlees. ceje"er ceeCemeeÛeer DeMeer Skeâpetš hetJeea keâOeerner keâeUeves heeefnueer veJnleer DeeefCe heg{s heeefnueerner veener. SmesceÛeer veweflekeâ Mekeäleer,
ueeskeâvesles [ebieWÛes ceglmeöer [eJehesÛe, DeeheuÙee De°hewuet uesKeCeer DeeefCe JeeCeerves Ùee ue{Ÿeeuee DeeÛeeÙe& De$eWveer efouesues ØeueÙebkeâejer lespe:hegbpe yeU.
DecejMesKeebÛeer DeeheuÙee ieeCÙeeves peeie=le kesâuesueer ceje"er Deefmcelee DeeefCe lÙee DeefmcelesÛes peveeboesueveele Peeuesues ¤heeblej Fefleneme keâOeerÛe efJemejCeej
veener. SkeâmebOe keâcÙegefvemš he#e, Øepee meceepeJeeoer he#e, Meslekeâjer keâeceieej he#e, Mes[Ÿegu[ keâemš Hesâ[jsMeve, [eJÙee he#eebÛeer Peeuesueer Skeâpetš,
efleÛÙee vesle=lJeeKeeueer Skeâ$e Peeuesueer keâeceieej, Meslekeâjer, oefuele ceOÙeceJeieeaÙe pevelee ÙeebÛÙeecegUs mebÙegkeäle ceneje°^eÛeer ÛeUJeU ÙeMemJeer Peeueer.
ceesjejpeeruee meòeeÛÙegle JneJes ueeieues. cegbyeF& Øeeble efJeueÙeeuee peeTve efÉYeeef<ekeâ pevceeme Deeues. efÉYeeef<ekeâ mebhetve ceneje°^ jepÙeeÛeer mLeehevee Peeueer.
ne meeje Fefleneme mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerÛÙee heeÕe&YetceerJej Ie[uee. o[heMeenerÛÙee GheeÙeebveer mebÙegkeäle ceneje°^eÛeer ÛeUJeU oyele veener cnCetve
Dee@keäšesyej 1956 meeueer efJeMeeue efÉYeeef<ekeâ jepÙeeÛeer Iees<eCee keâ¤ve ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeebvee cegKÙeceb$eer kesâues. 1957 ÛÙee efveJe[Cegkeâerle mebÙegkeäle
ceneje°^ meefceleerle Yeeie Iesleuee. heef§ece ceneje°^emeejKÙee keâeB«esmeÛÙee yeeuesefkeâuuÙeelener keâeB«esmeÛee OegJJee G[euee. heCe meefceleerÛeer meòee ÙesT Mekeâueer
veener. DeesPejles yengcele keâeB«esmeuee efceUeues. lÙeebÛeer meòee efÉYeeef<ekeâ ceneje°^ jepÙeele Deeueer. Ùee meòesÛÙee De«eYeeieer ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe jeefnues.
keâeB«esmeßes‰eRÛÙee keâeÙece DevegveÙeeÛes ÙeMeJeblejeJeebvee ns efceUeuesues HeâU nesles. 1930 meeueer le®Ce Demeleevee ÙeMeJeblejeJeebveer keâeB«esme ØeJesMe kesâuee.
1946 meeueeheemetve les ceesjejpeer osmeeFËÛes efJeÕeemet menkeâejer Peeues. ÙeeÛe keâejCeecegUs lÙeebvee ceesjejpeeRveer DeeheuÙee cebef$eceb[Uele Iesleues nesles. ÙeeÛe
393
ÙeMeJeblejeJeebveer mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee Deeboesueveeuee Men osCÙeemee"er 1957 meeueer efMeJeepeer cenejepeebÛÙee hegleUŸeeÛes DeveeJejCe vesn¤bÛÙee nmles
keâjefJeues nesles. mebÙegkeäle ceneje°^ meefceleerÛÙee DevegÙeeÙeebveer vesn¤bvee Deeheueer leekeâo DeeefCe efnmekeâe oeKeefJeuÙeecegUs vesnb¤Ûee ceneje°^És<e ceeJeUuee.
Ùee pJeuepeneue DeeboesueveecegUsÛe, lÙeebveer cegbyeF&men ceneje°^ jepÙe mLeehevesme ceevÙelee efoueer, keâeÙe&Jeener kesâueer. ÙeMeJeblejeJeebMeer meuueecemeuele
keâ¤ve vesn¤bveer ceneje°^ mLeehevesÛee efoJeme 1 SefØeue 60 ne Oejuee neslee. [ebieWvee ÙeeÛee megieeJee ueeieleeÛe les le[keâ vesn¤bkeâ[s iesues. lÙeebvee
Yesštve cnCeeues - Deecneuee SefØeue Hetâue keâjleeÙe keâeÙe? ceneje°^ jepÙe mLeehevesuee ne efoJeme ÙeesiÙe veener. MeneCÙeebvee cetKe& yeveefJeCÙeeÛee ne
peeieeflekeâ efoJeme lÙee efoJeMeer legcner veJÙee jepÙeeÛeer ieg{er GYeejCeej keâeÙe? vesn¤ ÙeeJej nmeues DeeefCe lÙeebveer 1 ces ner ceneje°^ jepÙe mLeehevesÛeer
leejerKe ceevÙe kesâueer. ceneje°^ jepÙe mLeehevesÛee keâueMe efouueerntve cegbyeF&le DeeCeCÙeeÛee DeeefJeYee&Je ÙeMeJeblejeJeebveer kesâuee; hejbleg lÙee ßesÙeeÛee Keje
Oeveer ceje"er pevelee nesleer. ÙeMeJeblejeJe lej keâeB«esme ßes‰eRÛes meebiekeâeces DeeefCe ngpejs nesles. Heäueesje HeâeTbšveuee pes ngleelcÙeebÛeer mceejkeâ GYes jeefnues,
keâeceieej - MeslekeâNÙeebÛes Skeâpetš Øeeflecee meekeâej Peeueer lÙeeÛes ßesÙener [ebieWveeÛe nesles. ÙeMeJeblejeJe Ùee meJe& GueLeeheeueLeerle veieCÙeÛe mecepeues
heeefnpesle.
Ùee ÛeUJeUerÛes `ceneYeejle' Ie[tve iesues lÙee iees°eruee Deelee 40 Je<ex Gueštve iesueer Deensle. Ùee ÛeUJeUerÛÙee heeÕe&YetceerJejÛe 57 meeueÛÙee
meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cegkeâe PeeuÙee. efJeOeevemeYee, ueeskeâmeYee Ùee oesvnerner efveJe[Cegkeâeble mebÙegkeäle ceneje°^ meefceleeruee efJeoYe&, ceje"Jee[e JeieUlee DevÙe
ef"keâeCeer yengcele efceUeues. lÙeecegUs ceneje°^ele meefceleerÛes jepÙe ÙesT Mekeâues veener. ceneje°^ jepÙeeÛeer mLeehevee 1 ces 60 jespeer keâMeer Peeueer ns
Jej veceto kesâues DeensÛe. hejbleg Deieoer MesJešÛÙee #eCeeheÙeËle mJeleb$e efJeoYee&Ûeer ceeieCeer keâjCeejer ceb[Uer ceneje°^ele meeceerue JneÙeuee leÙeej veJnleer.
mebÙegkeäle ceneje°^euee Ùee ceb[UeRÛÙee mekeäle efJejesOe neslee. cee[Keesuekeâjebveer 1946 meeueer mebÙegkeäle ceneje°^eÛeer ceeieCeer kesâuÙeeheemetve ceneefJeoYee&ÛÙee
ÛeUJeUerves peesj Oejuee neslee lees 60 meeueeheÙeËle lemeeÛe neslee. yeehetmeensye DeCeWheemetve hebpeeyejeJe osMecegKeebheÙeËle, keâVeceJeejebheemetve efJeoYe&kesâmejer
efyeÇpeueeue efyeÙeeCeerheÙeËle, ceoveueeue ieesheeU De«eJeeueebheÙeËle meJe&Ûe ceb[Uer mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee efJejesOeer nesles. ceneje°^ jepÙeele efJeoYee&ves meeceerue
nesCÙeemee"er vesn¤bvee JewoYe&Jeeoer ceb[UerÛeer yew"keâ IesTve lÙeebÛÙee veekeâogNÙee keâe{eJÙee ueeieuÙee neslÙee. vesn¤bÛÙee efMe°eF&cegUs DeKesj efJeoYe&JeeÅeebveer
Deeheueer mJeleb$e efJeoYee&Ûeer ceeieCeer mees[tve efoueer DeeefCe efJeoYe&, ceje"Jee[e, keâeskeâCe, heef§ece ceneje°^ jepÙe DeefmlelJeele Deeues. efJeoYe&JeeÅeebÛÙee
De[sueleóÒheCeeÛeer Skeâ Dee"JeCener Ùeeefveefceòeeves FLes veceto keâjeJeerMeer Jeešles leer DeMeer :
8 Dee@iemš 1947 jespeer MebkeâjjeJe osJe, Mes<ejeJe JeeveKes[s, cee. ßeer. DeCes, heb{jerveeLe heešerue, hebpeeyejeJe osMecegKe, hetveceÛebo jekeâe,
ßeerceVeejeÙeCe De«eJeeue, jecejeJe osMecegKe, oe. efJe. ieesKeues, je. iee[ieerU, efyeÇpeueeue efyeÙeeCeer, ieesheeUjeJe Kes[keâj, o. Jee. heesleoej, Øeefceuee Deeskeâ,
ie. $Ùeb. cee[Keesuekeâj, peer. Deej. kegâuekeâCeea ÙeebÛÙee efJeoYee&leerue DekeâesuÙeele oesve efoJeme JeešeIeešer nesTve keâjej Peeuee neslee. keâjejeÛee efJe<eÙe
ceneje°^eMeer pees[ues peeCeejs GheØeeble DeeefCe lÙeebÛÙee DeefOekeâejeyeeyele neslee. hetJeeaheemetve efyeÙeeCeeRveer mJeleb$e efJeoYee&Ûeer ceeieCeer kesâuesueer nesleer. keWâõ
mejkeâejves leer 15 Dee@iemšhetJeea ceevÙe kesâueer veener lej mJeeleb$ÙeefoveeÛÙee keâeÙe&›eâceeJej yeefn<keâej IeeueCÙeeÛeer Je JeNne[ cnCepes efJeoYe& mJeleb$e Peeuee
DemeuÙeeÛeer Iees<eCee keâjCÙeeÛeer Oecekeâer efyeÙeeCeeRveer keWâõ mejkeâejuee efoueer nesleer. efyeÙeeCeeRveer kesâuesuÙee JekeäleJÙeeÛes Je=òe JeeÛetve mejoej hešsueebveer lÙeebvee
8 Dee@iemšuee leej hee"Jetve Peeheues nesles DeeefCe efouueerle leeye[leesye yeesueeJeues. hešsueebveer leejsÉejs efyeÙeeCeeRvee efouesuÙee oceeÛeer cee$ee ueeiet he[ueer
DeeefCe lÙeebveer mJeeleb$ÙeefoveeÛÙee keâeÙe&›eâceeJejerue yeefn<keâejner ceeies Iesleuee DeeefCe mJeleb$e efJeoYee&Ûeer ceeieCeerner keâener keâeU lenketâye "sJeueer nesleer.
ceneje°^ jepÙe DeefmlelJeele DeeuÙeeJej ÙeMeJeblejeJeebveblej keâVeceJeej cegKÙeceb$eer Peeues DeeefCe ceove ieesheeU De«eJeeueebmeejKes Deveskeâ mJeleb$e efJeoYe&Jeeoerner
ceneje°^ jepÙeeÛes ceb$eer Peeues. keâVeceJeejebveblej heg{s JemeblejeJe veeF&keâ cegKÙeceb$eer Peeues. lÙeebveer GCeerhegjer 12 Je<ex cegKÙeceb$eer cnCetve ceneje°^eÛeer meòee
Yeesieueer. JemeblejeJe veeF&keâ meòesJej iesuÙeeheemetve DeepeheÙeËle meJe& Fefleneme pevelesuee %eele Deens. mJeleb$e efJeoYee&Ûeer ceeieCeer DeOetveceOetve leLeekeâefLele
efJeoYe&Jeeoer Depetvener keâ¤ve ceneje°^eÛÙee DeepeÛÙeener cebef$eceb[Uele mJele:Ûeer nJeer leMeer JeCeea ueeJetve Iesleele. lÙeeÛeer ÛeÛee& Deepe keâjeJeÙeeÛeer
iejpe veener. mebÙegkeäle ceneje°^ jepÙe pÙeebÛÙeecegUs DeefmlelJeele Deeues lÙeebÛeer ceeefnleer 60 veblejÛÙee efhe{erueener veener DeeefCe lÙeeveblejÛÙeener efhe{eruee
veener. YeefJe<Ùeeleerue efhe{Ÿeebmee"er mebÙegkeäle ceneje°^ ue{ŸeeÛee Fefleneme efve:he#eheeleerheCes efueefnCes Deepe lejer DeielÙeeÛes Peeues Deens. ceneje°^ jepÙe
mLeehevesÛÙee JesUer ÙeeÛe ÛeUJeUerletve ueeskeâebÛÙee hewMeeJej meg¤ kesâuesuÙee owefvekeâ `ceje"e' lej `ceneje°^ jepÙe'Ùee ceLeUŸeeKeeueer DeeÛeeÙe& De$eWveer
uesKe efuentve ceje"er ceeCemeeÛÙee ue{eTheCeeuee DeefYeJeeove kesâues. Ùee uesKeele lÙeebveer cnšues keâer, ``DeKesj ceneje°^ jepÙe Deeues. cegbyeF& jepeOeeveer
Demeuesues heef§ece ceneje°^eÛes, ceneefJeoYee&Ûes Deved ceje"Jee[ŸeeÛes mebÙegkeäle ceneje°^ jepÙe MesJešer Deeues. YeejleeÛÙee mJeeleb$ÙeeJej Ieeuee Deeuee keâer
ceneje°^eleerue ceeCemes KeJeUtve G"leele, Demes efJeue#eCe pJeuepeneue jmeeÙeve ceneje°^eÛÙee ceeleerle DeeefCe ceje"er ceeCemeebÛÙee jkeäleele Yejues Deens.
ceesieueebÛeer DeeefCe Fb«epeebÛeer meòee Ùee osMeeletve GKe[tve šekeâCÙeeÛee peieodJÙeeU ØeÙelve ØeLecele: ceneje°^eleÛe JneJee ns DeodYegle veJns keâeÙe?
mJeeleb$ÙeeÛee Fefleneme cnCepes ceneje°^eÛÙee heje›eâceeÛee Fefleneme Deens. ceneje°^ mJeeleb$Ùeemee"er ue{Ceeje - cejCeeje osMe Deens. DevÙeeÙe DeeefCe
Deheceeve ceneje°^ keâeue$eÙeer menve keâjCeej veener. ÙeeueeÛe ceje"er yeeCee, efpeö meeNÙee ceje"er FeflenemeeceOÙes SKeeÅee efJeÅeguuelesÛÙee Deefie>js<esmeejKeer
Peieceieles Deens. lÙeeÛee osoerhÙeceeve ØelÙeÙe mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee meb«eeceele Yejhetj Deeuee.'' mebÙegkeäle ceneje°^ ue{Ÿeeleerue Skeâ mesveeveer DeeÛeeÙe&
De$es ÙeebÛes ns JeCe&ve keâesCe keâjbše ceje"er ceeCetme efJeme¤ Mekesâue? mebÙegkeäle ceneje°^ ÛeUJeUerÛee ue{e Demee owefohÙeceeve DeeefCe ceblejuesuee neslee.
o

394
 ueeskeâMeener JÙeJemLee Meehe keâer Jejoeve?

SkeâesefCemeeJÙee Melekeâele ueeskeâMeener MeemeveJÙeJemLee ceveg<Ùepeeleeruee jepekeâerÙe JÙeJenejemee"er SkeâcesJe Jejoeve Jeešle nesleer. efJemeeJÙee Melekeâeleerue
DebleemeceÙeer leer JÙeJemLee Deelee ceveg<Ùepeeleermee"er Meehe "jueer Deens. vegmelÙee ueeskeâMeener MeemeveJÙeJemLesueeÛe veener lej pÙee efJemeeJÙee Melekeâele
meceepeJeeoer MeemevemebmLee, meceepemeòeeJeeoer MeemevemebmLee ceveg<ÙepeeleerÛÙee efJekeâemeemee"er "esme heÙee&Ùe Jeešle neslÙee, lÙeener MeemevemebmLesÛÙee Øekeâejebvee;
ceveg<Ùepeeleerves Ùee MelekeâeÛÙee mebOeerkeâeueele yeeo "jefJeues Deens. ceeCetme DeeefCe ceveg<Ùepeele ve Gueie[Ceejs keâes[s, efleÛÙee DeejbYeeheemetve les DeepeheÙeËle
keâeÙece jeefnues. ceeCemeeÛÙee cetueYetle ogie&gCeebJej - le=<CesJej Deew<eOe veener. lÙeeuee efkeâleerner YejYe¤ve Oevemebheòeer, megefJeOee, megKe efceUtÅeele lÙeele lees
meceeOeeve ceevesue Demes veener. DeefJejle Deefleefjkeäle megKeemeervelesÛee lÙeeÛee MeesOe Ûeeuet jenlees. Deepe lees pes GYeejlees lÙeele lees GÅee GefCeJee DevegYeJetve
les cees[tvener šekeâlees. Ie[efJeCes - efyeIe[efJeCes oesvnerner lÙeeÛÙeemee"er menpe DeeefCe mJeeYeeefJekeâ Demeles. ceeCemeeÛes Øeiele pewefJekeâ ¤he ceesefnle keâ¤ve
šekeâCeejs Demeues lejer lÙeevesÛe efvecee&Ce kesâuesuÙee ØeMveebveer, lÙeeÛeerÛe ceveg<Ùe]peele keâeÙece De[ÛeCeerle Deeuesueer Demeles. efleÛÙee DeefmlelJeeuee keâeÙece
OeeskeâeÛe Demelees. DeepeJej ceeCemeeves efvemeiee&Jej, yee¢e peieeJej Dee›eâceCe keâ¤ve pes ÙeMe mebheeove kesâues Deens les DeueewefkeâkeâeÛÙee DeefOe‰eveeuee
Oekeäkeâe osCeejs mecepeues heeefnpes. yegefæØeeceeCÙeeÛeer, efJe%eeveeÛeer pees[ osTve lÙeeves he=LJeerJej keâeÙece veboveJeve GYes kesâues DeeefCe lÙeeÛÙee iewjJeepeJeer
le=<Cesves les keâeÙeceÛe GodOJemle kesâues. DeeOegefvekeâ MeemevemebmLeebÛÙee Ie[Ceer-cees[CeerÛes lÙeeÛes ke=âlÙe ÙeeÛe iewjJeepeJeer le=<Cesletve Deeuesues Deens. leesÛe
SKeeoer JÙeJemLee efvecee&Ce keâjlees DeeefCe leesÛe Yeü° keâjlees. ceveg<ÙeeÛÙee Ùee ogieg&CeebJej Deew<eOe veenerÛe cegUer.
Skeâerkeâ[s ceeveJeer mebmke=âleer GYee¤ve hejcemeòesÛÙee nJÙeemeeheesšer Gjuesues peie keâeÙece Jes"erme Oejues Deens DeeefCe ÙeeÛecegUs iejerye-ßeerceble, Mees<ekeâ-
Meesef<ele, keâeceieej - Yeeb[Jeueoej, yengmebKÙeekeâ DeuhemebKÙeekeâ Jemeeneflekeâ - meeceüepÙeJeeoer, efJekeâefmele - efJekeâmeveMeerue Ùeeble ceeveJepeele DeeefCe peie
ogYebietve iesues Deens. Ùee MelekeâeleuÙee ceeCemeeves oesve ceneÙegæs DeeefCe lÙeeveblejÛeer MeerleÙegæs DevegYeJeuÙeeveblejner lÙeeÛeer le=<Cesletve, heeMeJeerheCeeletve
DeÅeeefhe megškeâe Peeueer veener. one npeej Je<ee&Flekeâer lÙeeÛeer veeiejer mebmke=âleer. ceeCetme meg®Jeeleeruee pesLetve efveIeeuee lesLes Depetve GYee DemeuÙeemeejKee
Jeešlees Deens. DeeheuÙeekeâ[s G"lee-yemelee Ùegjeshe - Decesefjkesâleerue `meÛeesš' ueeskeâMeenerÛeer GoenjCes melele efoueer peeleele. efleÛÙeeleuÙee keâuÙeeCekeâejer
jepÙeeÛÙee (JesuHesâDej mšsš) mebkeâuheveebÛee GoesGoesner kesâuee peelees. hejbleg Demeueer ueeskeâMeener ØelÙe#eele Ùegjeshe-Decesefjkesâle lejer ÙeMemJeer Peeueer
Deens keâeÙe? JÙeefkeälemJeeleb$Ùeeheemetve lees JÙekeäleerÛÙee megKemece=æerÛÙee keWâefõYetle mebkeâuhevesheÙeËleÛee ueeskeâMeenerÛee ØeJeeme ceveg<Ùepeeleermee"er meJe&megKesvewJe
Demee "juesuee SketâCe DeLee&ves efomele veener. peieeleuÙee pÙee pÙee osMeele mebmeoerÙe ueeskeâMeenerÛÙee mebkeâuhevee efJekeâefmele nesle iesuÙee, lÙee keâuhevee
melele Yeeb[JeueMeenerJej DeJeuebyetve efleuee hetjkeâÛe nesle jeefnuÙee. ueeskeâMeener DeLe&JÙeJemLesÛee cetueYetle heeÙee Yeeb[JeueoejerÛe jeefnuee. efleÛÙee
DebleefJe&jesOeemekeâš veHeäÙeeÛee oj efškeâefJeCÙeemee"er Jejkeâ[ cetuÙeeÛee oj pesJe{Ÿee Jesieeves Jee{eÙeeÛeer iejpe Demeles, DeMee JesUsme efheUJeCegkeâerÛee
oj Jee{JeCÙeemee"er Heâej cees"Ÿee ßeceeÛeer Glheeokeâlee Jee{efJeCÙeeÛeer iejpe efvecee&Ce nesles DeeefCe lÙeeletveÛe leebef$ekeâ ›eâebleerÛÙee meceepeeÛeer efveefce&leer
nesles. peieYejeÛÙee ueeskeâMeener Ùee šhhÙeeJej ÙesTve LeebyeuÙee Deensle. lÙeebÛÙee DeeefLe&keâ {eÛÙeeÛee heeÙee Jejkeâ[ cetuÙe DeeefCe mheOee& ne Deens DeeefCe
ÙeecegUs cees"e ceemee ÚesšŸee ceeCemeeuee efieUle jenlees. Ùeeletve Meesef<eleebÛÙee keâ°keâjer keâeceieejebÛÙee ÛeUJeUerÛee, meJe&nejeÛÙee ÛeUJeUerÛee hejeYeJe
nesle jenlees. Ùeele MeemekeâerÙe Yeeb[JeueMeenerÛee GoÙe nesle jenlees. MeemekeâerÙe Yeeb[JeueMeenerÛeer DeJemLee cnCepes leLeekeâefLele keâuÙeeCekeâejer jepÙeeÛeer
keâuhevee nesÙe. DeeheuÙee osMeeleueer ueeskeâMeener ner ÙeeÛe De[ÛeCeerÛÙee ef"keâeCeer ÙesTve efve<ØeYe "jle Deens. efleÛÙee efve<ØeYelesÛeer keâejCes Flejner
Deensle. efuebie, JebMe, peele, Oece&, Yee<ee, Øeeble, Yeso nerner Deensle. DeeheuÙee ueeskeâMeeneruee JeeÛeJet Mekesâue, Demee Deelee DeheefjneÙe& heÙee&Ùe DeeheuÙee
osMeeleerue jepekeâejCÙeebveer MeesOeeÙeuee nJee.
heVeeme Je<ex Gueštve iesuÙeeveblejner DeeheuÙeekeâ[ueer ueeskeâMeener ÙeMemJeer Peeueer veener. me=peveMeerue ueeskeâceveeÛÙee DeYeeJeeÛes, peeleerYeso-Oece&YesoeÛÙee
YeeJevesÛes, Jee{leer pevemebKÙee DeeefCe oeefjõŸeeÛes, Yeü°eÛeej, Deveweflekeâ veerefleceòesÛes, DeeheCe mJeerkeâejuesuÙee DeeefLe&keâ {eÛÙeeÛes, keâeUeyeepeejeÛes,
cetueYetle DeefOekeâejebÛes, DeuhemebKÙeekeâ yengmebKÙeekeâebÛÙee obYeeÛes, keWâõ Meemeve - jepÙe Meemeve ÙeebÛÙee DeefOekeâejeÛes, veeskeâjMeenerÛÙee Denbie[lesÛes,
efJeefJeOe jepekeâerÙe he#e pevceeme ÙesCÙeeÛes Je lÙeebÛÙee efJeIešveebÛes JeemleJe, DeeheuÙee ueeskeâMeeneruee De#ejMe: ceejkeâ "jle Deens. IešvesÉejs jepekeâerÙe
ueeskeâMeener DeeheuÙeekeâ[s Deceuelee Deeueer, hejbleg efleÛÙeemeesyele meeceeefpekeâ - DeeefLe&keâ mecelee ve DeeuÙeecegUs leer DeÙeMemJeer "jueer. Iešveeefveefce&leerÛÙee
JesUsme DeeheuÙeekeâ[uÙee meesMeeefuemš keâcÙegefvemšebveer ÛeÛexJej efve<esOe keâ¤ve yeefn<keâej šekeâuee. DeeheuÙeekeâ[uÙee keâcÙegefvemšebvee keâeceieejJeiee&ÛÙee
ngketâceMeenerJej DeeOeejuesueer Iešvee nJeer nesleer, lej meceepeJeeÅeebvee `Keemeieer' ceeueceòesÛes je°^erÙeerkeâjCe ve keâjlee leer nJeer nesleer. lÙeeÛeyejesyej
cetueYetle DeefOekeâejner DeyeeefOele nJes nesles. Iešveeefveefce&leerÛÙee JesUer ner ceb[Uer Deefuehle jeefnueer vemeleer lej IešvesÛes mJe¤he DeefOekeâ JÙeehekeâ Peeues
Demeles, ÙeeÛee meboYe& Iešvee meefceleerÛÙee meceejesheeÛÙee Yee<eCeele [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer efouee neslee. meeceeefpekeâ - DeeefLe&keâ Gefö°s meHeâue
nesCÙeemee"er pÙee mebmeoerÙe veweflekeâlesÛee Dee«en Iešveekeâejebveer Oe¤ve ›eâebleerÛes, IeeleheeleeÛes, efnbmesÛes DemeveoMeerj ceeie& JepÙe& "jJetvener Deeheueer
ueeskeâMeener efJeHeâue keâe "jueer ÙeeÛee MeesOe IesCes DeeJeMÙekeâ Deens.
1967 meeueeheemetve DeeheuÙeekeâ[uÙee mebmeoerÙe jepekeâejCeele DeeÙeejece-ieÙeejece, efoÙeejece - efueÙeejece ØeJe=òeerves Oeg[ietme IeeueeÙeuee meg®Jeele
kesâueer. Deepe lej Ùee ØeJe=òeerves keâUme iee"uee Deens.
jepÙe DeeefCe keWâõeleerue efJeÅeceeve mejkeâejves keâesmeUeÙeÛeer efleLes Deeheues efnlemebyebOe peheCeejer mejkeâejs veJÙeeves mLeeheve keâjeÙeÛeer. JÙeefkeäleiele
395
mJeeLee&mee"er DeefJeÕeemeeÛee "jeJe DeeCeeÙeÛee, DeJewOe ceeiee&ves cebef$eceb[Uele efMejeÙeÛes, efJeOeevemeYesÛes - ueeskeâmeYesÛes meomÙe nesCÙeemee"er GÛeeheleer
keâjeÙeÛÙee, Deceehe hewMeebÛee efJeMes<ele: keâeUŸee hewMeeÛee Jeehej keâjeÙeÛee Ùee og°Ûe›eâeletve jepekeâejCeeleues jLeer-cenejLeer megšt veÙesle? meòee DeeefCe
meewosyeepeerÛÙee Ùee JewiegCÙeecegUs DeeheuÙee ueeskeâMeenerÛes DeefOe‰eve efJekeâueebie nesTve kegâpele he[ues Deens. vescekeâe ÙeeÛe JesUer JÙekeäleer mece°erÛee
meodmeodefJeJeskeâ ueeshe nesTve leerner ØeJeenheeflele Peeueer Deens. Ùee og° ØeJe=òeerJej DebkegâMe "sJeCÙeeÛes õ°s YeeveÛe Deepe lejer pevelee njJetve yemeueerÙe.
YeejleerÙe mebefJeOeeveeves mebIejepÙe efvecee&Ce kesâues, hejbleg efmLej mejkeâej jenCÙeemee"er efJeMes<ele: ef$eMebketâ ueeskeâmeYee, efJeOeevemeYee DeeuÙeeveblej peer
Meeskeâebeflekeâe nesles, efleuee DeeUe IeeueCÙeemee"er keâenerÛe heÙee&Ùe megÛeefJeues veenerle. DeeheuÙeekeâ[s ner meJe& peyeeyeoejer heenCÙeeÛes keâece hebleØeOeeveebJej
mebefJeOeeveeves meesheefJeueer. Ùee peyeeyeoejerletve og° ØeJe=òeeRvee JeeJe efceUle iesuee. SkeâeefOekeâej Je=òeer, SkeâeefOekeâejMeener yeUeJeCÙeeÛÙee MekeäÙelee efvecee&Ce
PeeuÙee. ÙeeÛee DevegYeJe hebÛeenòej meeueer DeeheuÙee osMeeves Iesleueener Deens. meogme° meeueeveblej ns meJe& DeeheuÙeekeâ[s Ie[les Deens. Deeheueer Iešvee
jepÙeheæleer, nkeäkeâ DeeefCe keâle&JÙe ÙeebÛes efceßeCe Deens. pevelesves keâesCeeÛee DeefOekeâej ceevÙe keâjeÙeÛee, keâesCeleer keâle&JÙes keâjeÙeÛeer, JÙeefkeälemecetneves
keâesCelÙee Debeflece leòJeeyeöue efve‰e yeeUieeÙeÛeer Ùee meJeeËÛeeÛe IeesU Peeuee Deens. ÙeeletveÛe DemeveoMeerj ceeiee&Ûee DeJeuebye nesle jenlees Deens.
Kejs lej ne ceeie& DejepekeâeÛes keâeÙe&keâejer ceb[U (cebef$eceb[U), veeskeâjMeener, vÙeeÙemebmLee, ue<keâj lÙeebÛÙee JÙeJenejeleueer cetuÙes; nóe«ener met$eeble
yeebOeuesueer vemetve ns DeheÙeMe DeeheuÙeeuee Deeues. efve<esOeelcekeâ, vekeâejelcekeâ, efJeOJebmekeâ jepekeâerÙe ke=âlÙes keâ¤ve Deepe ueeskeâMeenerÛeer mebjÛeveeÛe
lees[ueer peelesÙe. ns meJe& jesKeCÙeeÛeer peyeeyeoejer meceLe& je°^erÙe heeleUerJejuÙee he#eebÛeer Deens. je°^erÙe he#eÛe Deepe lejer ÛegkeâerÛÙee ceeiee&ves mebmeoerÙe
jepekeâejCe keâjleevee efomeleensle. DeeheuÙeekeâ[erue ueeskeâMeener JÙeJemLesÛes meJe& peemle JewiegCÙe SkeâÛe Deens. Ùee JÙeJemLesÛÙee ceeOÙeceeletve meòesJej ÙesCeeNÙee
he#eebvee yengceleebJej - efJeMes<ele: Jnesš yeBkesâJej [esUe "sJetveÛe Deeheuee jepekeâerÙe JÙeJenej keâjeJee ueeielees. he#e DeeefCe he#eeÛes vesles Ùee keâejCeecegUs
meg°og° oesvnerner ØeJe=òeeRvee neskeâej osle jenleele. DeuhemebKÙeekeâebÛee DevegveÙe Ùeemee"erÛe Demelees. Oeveoeb[iÙee keâeUsyeepeejJeeuÙeebÛeener mebmeoerÙe
jepekeâejCeeleerue nmle#eshe DeeefCe efMejkeâeJe les jesKet Mekeâle veenerle. DeOÙe#eerÙe ueeskeâMeener (Øesefme[sefvMeÙeue [scee@›esâmeer) Demees DeLeJee neTme Dee@Heâ uee@[&
heæleerÛeer ueeskeâMeener Demees, Ùee oesvnerner mebkeâuhevee, og° ØeJe=òeeRvee DeeUe Ieeuet Mekeâle veenerle. Decesefjkeâve DeOÙe#eerÙe ueeskeâMeenerÛes Heâefuele GYÙee
peieeÛes Mees<eCe keâjCeejer meJeexÛÛe meeceüepÙeMeener Deens. øeâevmekeâ[ueer DeOÙe#eerÙe heæleer ueeskeâMeener meceepemeòeeJeeoekeâ[s Pegkeâuesueer Jeešueer lejer
ieeWOeU efvecee&Ce keâjCeejer Deens. ner DeOÙe#eerÙe heæleer JÙeefkeälehetpesJej DeeOeeefjle Deens. efleÛÙeele efleÛes hegjmkeâlex Yetlekeâeueerve Jeerjhetpekeâlee MeesOeleele.
Decesefjkeâe, øeâevmekeâ[uÙee oesvner DeOÙe#eerÙe ueeskeâMeener SkeâeÛe veeCÙeeÛÙee oesve yeepet Deensle. oesvner yeepetbÛes DeOÙe#e ef[›eâer DeeefCe Deeef[&vevme
jeyeJeleele. ve@Meveue DemeWyueer DeeefCe efmevesšÛee ØeÙeesie ÙesT IeeleuesuÙee DeOÙe#eerÙe heæleerves DeeheuÙeekeâ[s jeyeefJeuee iesuee lej lÙeeletve peeleoeb[ies,
Oeveoeb[ies DeefOekeâ ØeyeU nesleerue DeeefCe DeeheCe meeceevÙe ueeskeâ ØelÙe#e-DeØelÙe#e efveJe[CegkeâebÛÙee mJehveele melele lejbiele jent. DeefJeÕeemeeÛÙee
"jeJeebvee, jepekeâerÙe hesÛeØemebieebvee, hegve:hegvne ÙesCeeNÙee efveJe[Cegkeâebvee DeeefCe meesmeeJÙee ueeieCeeNÙee lÙeeÛÙee KeÛee&uee meeceevÙe pevelesuee hegve: hegvne
meeceesjs peeJes ueeieCeej. Deeheueer Iešvee ÙeeJej lees[iee Deens, Demes cnšues peeles. leer pevceeuee Ùesle DemeleeveeÛe efleÛÙeele oesve npeej ÛeejMes $Ùeenòej
og®mlÙee PeeuÙee. leer keâeÙe&jle PeeuÙeeveblej peJeUheeme Meskeâ[es og®mlÙee DeepeheÙeËle PeeuÙee. hejbleg Ùee og®mlÙee JeejbJeej PeeuÙee lej mebefJeOeeveeÛeer
cetU mebjÛeveeÛe cees[tve he[sue, DeMeer veenkeâ Deesj[ keâjCeeje Deõ°e Skeâ he#e melele Ùeeuee efJejesOe keâjlees Deens. Iešvee pesJne efvecee&Ce keâjCÙeele
Deeueer leer lesJneÛÙee efhe{erÛeer heVeeme Je<ex Gueštve iesueerÙele. Ùee heVeeme Je<eeËle peer JewiegCÙes DeeheuÙee ueeskeâMeener MeemeveJÙeJemLesle efvecee&Ce Peeueer
Deensle leer ve° keâjeÙeÛeer Demeleerue lej DeeheCeeuee mebefJeOeeveeÛÙee keâeueyee¢e mebkeâuheveebÛeener hegveefJe&Ûeej keâjeJee ueeieCeej Deens. ne hegveefJe&Ûeej
nesCÙeeme FLes yeboer nesCeej Demesue lej DeeheuÙee ueeskeâMeenerÛes YeefJeleJÙe OeeskeäÙeele DeeuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. DeepeheÙeËleÛÙee DeeheuÙee ueeskeâMeener
JÙeJenejeÛeer ÛeÛee& nesCes Deepe DeheefjneÙe& Peeues Deens.
o

396
 mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛÙee yeepeejeÛee efJepeÙe Demees!
Deeheehemeeleerue ueeLeeUŸeebcegUs DeÅeehener heÙee&Ùeer mejkeâej osT Mekeâues veenerle. vee veJee efJekeâuhe osT Mekeâues. JeepehesÙeer mejkeâejuee meòesJe¤ve
Keeueer KesÛeCÙeeÛÙee ke=âlÙeeÛes Øemeej ceeOÙeceebveer YeuelesÛe GoeòeerkeâjCe kesâues Deens. efJejesOekeâebÛÙee Ùee ke=âlÙeeuee lÙeebveer meebØeoeefÙekeâ efJe®æ Oece&efvejhes#e
MekeäleerceOeuee DešU mebIe<e& cnšues. lej keâeneRvee ns ke=âlÙe cnCepes Oece&efvejhes#e MekeäleerÛee efJepeÙe Jeešuee. efMeJemesvee-Yeepehee efce$ehe#eebÛes mejkeâej
keWâõele lesje ceefnves meòee¤{ nesles. Ùee lesje ceefnvÙeebÛÙee keâejkeâeroeale Ûekeäkeâ Yeepeheeuee DeefYeØesle Demeuesueb meebØeoeefÙekeâ jepekeâejCeerheCener Ùee
mejkeâejÛÙee ke=âlÙeele kegâ"s Dee{Uueb veener. meJe&meceeJesMekeâ meJe& meceepeeuee meesyele IesTve lesje ceefnves JeepesheÙeeRÛÙee mejkeâejves keâewlegkeâemheo keâece
meg¤ kesâues. lÙeebÛÙee lesje ceefnvÙeebÛÙee keâeUele vee osMeele kegâ"s peeleer-peeleerceOÙes lebšsyeKes[s Peeues vee meebØeoeefÙekeâ obies Peeues. DeeIee[erÛes mejkeâejer
Demetvener leejsJejÛeer keâmejle keâjerle JeepehesÙeer mejkeâejves peemleerpeemle mebmeoerÙe veerefleceòee meebYeeUtve mejkeâej ÛeeueefJeues. Ùee leguevesle efJejesOekeâebÛÙee
Oece&efvejhes#elesÛee obYe GIe[eÛe he[uee, Demes cnšues lej JeeJeies "¤ veÙes. Yeepehe DeeefCe lÙeebÛÙee efce$ehe#eebÛes mejkeâej yengmebKÙeekeâebÛÙee meebØeoeefÙekeâlesuee
keâJeÛekegbâ[ues osleele, Demes cnCele cnCele, DeuhemebKÙeekeâebÛÙee keâ[JÙee cetueleòJeJeeoeuee [eJes-GpeJes keâcÙegefvemš Demeesle Jee ueeuet - cegueeÙecemeejKes
hee"erMeer Ieeleues veenerle keâeÙe? Deepe peieele neleeÛÙee yeesšeJej ceespeCÙeeFlekesâÛe osMe ueeskeâMeenerJeeoer Deensle. ueeskeâMeenerÛeer pevceoe$eer Fbiueb[
lemesÛe øeâevme, Ùegjesheeleerue keâener osMe, efnbogmLeeve Ùee osMeebleÛe ueeskeâMeener MeemevemebmLee Deens. Yeejle mees[lee Ùee osMeebÛÙee ueeskeâMeenerÛÙee
cetuÙemebJeOe&veemee"er DeeoMe& jeefnuee ogmeNÙee ceneÙegæeveblej DeeefCe jefMeÙeeÛÙee efJeIešveeveblej SkeâcesJe cenemeòee PeeuesuÙee meeceüepÙeJeeoer DecesefjkesâÛee.
Decesefjkeâe peieeleuÙee cet"Yej osMeebÛÙee ueeskeâMeener DeeoMee&mee"er Øeleerkeâ nesTve yemeueer Deens. ueeskeâMeenerÛes ceele=lJe-efhele=lJe DecesefjkesâhetJeea Fbiueb[keâ[s
peele nesles. Deelee Decesefjkeâe lÙee ueeskeâMeenerÛee Deepeesyeener nesT heenle Deens. ner Deepeesyee nesT heenCeejer Decesefjkeâe efkeâleer DeJeiegCeer Deens, les
leLeekeâefLele ueeskeâMeenerJeeÅeebveer heenCÙeemeejKes Deens.
Decesefjkeâe DeeefCe ueeskeâMeener, ueeskeâMeener DeeefCe Decesefjkeâe keâeÙe ieew[yebieeue Deens ns Yeeye[Ÿee ueeskeâMeenerJeeÅeebveer Skeâoe leheemetve IÙeeÙeuee
nJes. JÙekeäleer DeeefCe jepÙe, mece°er DeeefCe MeemevemebmLee ÙeebÛee meblegefuele $e+CeevegyebOe DecesefjkesâÛÙee ueeskeâMeenerle Deepe lejer kegâ"s Gjuesuee veener.
DecesefjkesâÛÙee ceele=uÙe-efhele=uÙe Yetceerle cnCepes Fbiueb[ceOÙes lej leer NnemeesvcegKe Deens. Kejyeesheleer DemeuesueeÛe ceneYeeie Decesefjkesâle DeOÙe#e cnCetve
efveJe[tve Ùeslees. Dejyeesheleer DemeuesueeÛe ceneYeeie Fbiueb[Ûee hebleØeOeeve nesle Demelees. ieefjyeeuee, keâHeâuuekeâeuee Decesefjkesâle DeOÙe#e neslee Ùesle veener,
vee Fbiueb[ele hebleØeOeeve. Ùee oesIeebÛÙeener cebef$eceb[Ueleues meomÙe Oeveoeb[iÙeebÛes iegueece Demeleele. Decesefjkesâle meòesJej keâOeer efjheefyuekeâve he#e Ùeslees,
keâOeer [scee@›esâefškeâ. Fbiueb[ele keâOeer ngpetjhe#e meòesJej Demelees lej keâOeer lÙeeÛee meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cegkeâerle hee[eJe keâ¤ve cepetj he#e meòesJej Ùeslees.
Ùee oMe&veer efÉhe#eerÙe jepekeâejCeeÛÙee Dee[ efJeefJeOe he#emebIešvee jepekeâejCeele keâeÙe&jle Demeleele. oesvnerkeâ[uÙeener mebmeosle Ùeeleueer keâener ceb[Uer
efveJe[tve Ùesleele; hejbleg lÙeeÛÙee meòesÛÙee jepekeâejCeeleuee ØeYeeJe veieCÙe Demelees. pees keâener Demelees lees kebâ"eUer Ûegvee Ieeuetve efMeceiee keâjCÙeehegjlee
Demelees. DecesefjkesâÛee DeOÙe#e, Fbiueb[Ûee hebleØeOeeve lÙee osMeeleues Oeveoeb[ies efJeMes<ele: ceeefHeâÙeeÛe efveJe[tve DeeCeleele. lÙee ceeefHeâÙeebÛes efnlemebyebOe
Ùee oesvner osMeebleues meòee¤{ he#e pehele Demeleele. øeWâÛe jepÙe›eâebleerheemetve les DeepeheÙeËle pÙee pÙee efJeÛeejJebleebveer DeeefCe peieeleuÙee jepekeâejCeeÛee
Fefleneme pÙeebveer pÙeebveer Ie[efJeuee Deens, lÙee meJeeËÛeeÛe Ùee oesvnerner osMeebvee efJemej he[uesuee Deens.
peieeleues meJee&le cees"s iegvnsieej ceeefHeâÙee, Oeveoeb[ies DecesefjkesâleuÙee DeeefCe Fbiueb[eleuÙee jepekeâejCeele De«eYeeieer Deensle. MeŒeeŒeebÛes keâejKeeves,
Oebos lÙeebÛes Demeleele. yengje°^erÙe kebâhevÙee lÙeebÛÙeeÛe Demeleele. lÙeebÛÙee veHeäÙeemee"er MeŒeeŒe mheOee& DeeefCe DeefJekeâefmele osMeeÛeer uetš kesâueer peeles.
Decesefjkesâleuee DeOÙe#e peieJeCes DeeefCe ceejCes lej ceeefHeâÙeebÛÙee, Oeveoeb[iÙeebÛÙee DeeefCe hejbhejeJeeÅeebÛÙee neleele Demeles. Meesef<eleemee"er, ieefjyeebmee"er,
DeuhemebKÙeekeâebmee"er KeeueÛÙee JeCee&leerue ueeskeâebmee"er Ùee DeOÙe#eeves Pegkeâles ceehe efoues keâer ner lemkeâj, keâmeeF& ceb[Uer lÙeeuee Ùecemeoveeme hee"efJeleele.
JeCe&mebIe<ee&uee efJejesOe keâjCeeje ueeskeâMeener cetuÙeebÛee Keje hegjmkeâej keâ¤ve keâeUŸeebÛeer yeepet IesCeeje DeyeÇÇence efuebkeâve pÙee keâejCeeves Decesefjkesâle
ceeefHeâÙee Oeveoeb[iÙee ceeLesefHeâ¤bÛÙee neletve ceejuee peelees. ieesjiejerye ceeCemeebÛeerÛe yeepet IesleuÙeecegUs veener lej DeefJekeâefmele osMeebÛeer yeepet Iesleueer lejer
DeOÙe#eebÛee, hebleØeOeeveebÛee yeUer Fbiueb[ - Decesefjkesâle Iesleuee peelees; lej DemeuÙee Fbiueb[ - Decesefjkesâuee DeeheuÙeekeâ[ueer efJejesOekeâ ceb[Uer DeeoMe&
DeeefCe ueeskeâMeenerÛes Øeleerkeâ ceeveleele. JeepehesÙeer mejkeâejves Ùee ØeleerkeâebÛÙee veekeâeJej efšÛÛetve heesKejCe DeCegmHeâesš Ie[efJeues les menve ve PeeuÙeecegUs
les mejkeâej keâesmeUJeCÙeemee"er Ùee efnbogmLeeveefJejesOeer osMeebveer osJe heeCÙeele Ieeleues. DeeheuÙee osMeeJej meBkeäMevme ueeoues. JeepehesÙeer mejkeâejves lÙeeuee
Yeerkeâ Ieeleueer veener. lÙee heeÕe&YetceerJej efJejesOekeâebveer Ssve DeLe&mebkeâuheerÙe DeefOeJesMeveeÛÙee leeW[eJej peÙeueefueleeuee Hetâme osTve JeepehesÙeer mejkeâejÛee
heeef"byee keâe{eÙeuee ueeJetve mejkeâej keâesmeUJetve osMeele hesÛeØemebie efvecee&Ce kesâuee.
Decesefjkeâe Demees Jee Fbiueb[ DeLeJee Deeheuee osMe, Debeflecele: meebmeoerÙe ueeskeâMeener ner efÉhe#eerÙe ueeskeâMeenerkeâ[s peele Demeles DeeefCe MesJešer
leer efleLesÛe efmLej nesles. DeeheuÙee osMeelener NnemeesvcegKe Øeef›eâÙee JeepehesÙeer mejkeâej keâesmeUJetve meg¤ Peeueer Deens. YeeieJele ØekeâjCeeÛes efveefceòe
keâ¤ve mebj#eCeceb$eer pee@pe& HeâveeËef[meebvee cebef$eceb[Ueletve keâe{CÙeeÛee Dee«en peÙeueefuelee OejeÙeuee ueeJetve peer KesUer efJeMes<ele: keâeB«esme he#eeves DeeefCe
leLeekeâefLele meceepeJeeoer ueeuet-cegueeÙeceefmebie Ùeebveer megyeÇÇÿeCÙece mJeeceeruee neleeMeer Oe¤ve kesâueer leer Ie=CeemheoÛe cnšueer heeefnpes. oesvner keâcÙegefvemš
DeeefCe meceepeJeeoer Ùeeleuee DebleefJe&jesOe peiepeenerj Deens, heCe pes cegueeÙeceefmebie, ueeuetØemeeo, pee@pe& HeâveeËef[meebveener DeeheuÙee jepekeâejCeeleues ieg¤
cnCeleele lees pee@pe& KeNÙee DeLee&ves [e@. jececeveesnj ueesefnÙeebÛÙee ceeiee&ves ÛeeueuÙeeÛes lÙeebvee keâUt veÙes, Ùeeuee ogozJeÛe cnCeeJes ueeiesue. efMeJemesvee
- Yeepehe efce$ehe#e Skeâe yeepetuee lej keâeB«esme, je°^erÙe ceesÛee&, [eJes-GpeJes keâcÙegefvemš ogmeNÙee yeepetuee. DeeheuÙeekeâ[s meg¤ PeeuesuÙee efÉhe#eerÙe
397
ueeskeâMeenerleerue ns oesve peyeeyeoej Ieškeâ he#e Skeâceskeâebmeceesj GYes "ekeâues Deensle. DeeefLe&keâ efJeÛeejebJej, ØeyebOeeJej pemee Fbiueb[ - Decesefjkesâleerue
efÉhe#eerÙe heæleerle Heâejmee Heâjkeâ vemelees lemee Ùee oesvner iešeble jepekeâerÙe lep%eebvee Heâejmee Heâjkeâ Dee{Ule veener. Heâjkeâ DemeeueeÛe lej lees
keâeveecee$esÛee cnCeeJee ueeiesue. lej DemeuÙee heæleerÛÙee mebmeoerÙe ueeskeâMeenerle iegCeebyejesyej oes<eÛe peemle ØeKej Demeleele DeeefCe ns oes<eÛe ØeecegKÙeeves
keâeÙee&efvJele nesleele. DemeuÙee DeJemLesle Oeveoeb[iÙeebÛee cegpeesjheCee Jee{le peelees. lees ØeYeeJeer neslees. lÙee cegpeesjheCeeves «emle DemeuesuÙeebÛÙee neleer
efÉhe#eerÙe ueeskeâMeenerÛes YeefJeleJÙe meehe[uesuess Demeles. lÙeecegUs kegâCeeÛes mejkeâej keâesmeUJeeÙeÛes, kegâCeeÛes DeeCeeÙeÛes Ùee meòeemheOexle ueeskeâØeefleefveOeer
Dees{ues peeleele. ueneve-cees"s ueeskeâØeefleefveOeerr DeMee JesUsme efJe›eâerme leÙeej Demeleele. iesues heeÛe-mene efoJeme Kejsoer-efJe›eâerÛee ne Ie=Ceemheo KesU
Deeheuee GYee osMe DevegYeJelees Deens. peveØeefleefveOeer Deeceoej, Keemeoej yeepeejele efJe›eâermee"er GYes Deensle. veener cnCeeÙeuee keâener DeheJeeo Demeleele
heCe les Heâkeäle DeheJeeoÛe Demeleele. kesâJeU ¤{eLee&ves, efveÙece efmeæ keâjCÙeemee"er.
Ùee heeÕe&YetceerJej ueeskeâMeener veereflecetuÙeebÛee DeeefCe DeeoMeeËÛee GuuesKe Mejo heJeej, ueeuet, cegueeÙeceves keâjeJee DeeefCe ne Dee›eâesMe Yeeb[Jeueer
ueeskeâMeenerÛes keâener osCes-IesCes vemeuesuÙee [eJÙee-GpeJÙee keâcÙegefvemšebvee YeeJeeJee, ner DeeheuÙee mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛeer Meeskeâebeflekeâe veJns keâeÙe?
JeepehesÙeer mejkeâej hee[lee Deenele, KegMeeue hee[e; heCe ns Keemeoej efJekeâle IesTve hee[CÙeeÛes keâece, ÙeeJej veceto kesâuesuÙee veleõ°ebkeâ[tve nesles
Deens, Ùeeuee keâeÙe cnCeeJes? efJeÕeemeoMe&keâ "jeJeeÛÙee DeeouÙee je$eer keâebefMejeceeÛeer yemehee celeoeve keâjCeej veener cnCeles; ogmeNÙee efoJeMeer mejkeâej
he[uÙeeJej DeeefCe celeceespeCeer PeeuÙeeJej DeeheuÙee yeekeâeJe¤ve (DeeheuÙee osMeeleuee meJeeËle ßeerceble Ûeesj ceeCetme) Mejo heJeej G"tve ceeÙeeJeleerÛes
DeefYevebove keâjeÙeuee OeeJelees. DeefYevebove keâjlees. keâebefMejece-ceeÙeeJeleerÛÙee KeemeoejebÛee Skeâe je$eerle efueueeJe Peeuesuee Demelees. efJekeâle IesCeeje
Mejo heJeej KetMe Demelees. Mejo heJeejebÛÙee jepekeâerÙe keâejkeâeroeaÛee DeejbYe Dee"Jeuee lej lÙeebÛÙee DeeefCe lÙeebÛÙee kegâšgbyeerÙeebkeâ[s keâheoeakeâner lesJne
veJnleer. Deepe les Kejyeesheleer Deensle. ueeskeâ cnCeleele, lÙeebÛee hewmee efmJeme yeBkesâle Deens. kegâCeer cnCeleele, Fbiueb[-Decesefjkesâle Deens. kegâCeer cnCeleele
efmebieehetjceOÙes. ceuee Dee"Jeles, Mejo heJeejebÛÙee Ùee DeeefLe&keâ Guee{eueerÛeer ÛeewkeâMeer MebkeâjjeJe ÛeJneCe cegKÙeceb$eer Demeleevee lÙeebveer keâener keâeU
kesâueer nesleer; hejbleg keâeB«esme ßes‰eRveer oyeeJe DeeCeuÙeecegUs lÙee JesUsuee leer Leebyeueer. keâeB«esmeMeer oieeyeepeer keâ¤ve ceneje°^ele hegueesoÛee ØeÙeesie Mejo
heJeejebveer keâ¤ve, keâener keâeU Deeheuee meceepeJeeoer keâeB«esmeÛee meJeleemegYee Deueie "sJeuee neslee. heg{s meòesefMeJeeÙe efJejesOeele jenCes DeMekeäÙe PeeuÙeecegUs
Mejo heJeej jepeerJe ieebOeeRvee MejCe iesues. lÙeebÛes yeesš Oe¤ve les mJeie=ner hejleues DeeefCe lÙeebÛÙee DeeefLe&keâ heeheeJej peeCeerJehetJe&keâ he[oe hee[CÙeele
Deeuee. ueeuet cegueeÙeceefmebieeÛes ceeefHeâÙee keâeUsyeepeejer jepekeâejCe Mejo heJeejebÛÙee FlekesâÛe yeueJeòej, OevemebÛeÙeer Deens. Ùee keâeUeyeepeejeÛÙee hewMeeÛÙee
peesjeJej Deelee les JeepehesÙeer mejkeâej keâesmeUefJeuÙeeveblej veJee efJekeâuhe ÅeeÙeuee ceeieleensle. vee kegâCeer lÙeebÛeer ÛeewkeâMeer keâjle, vee ueeskeâ Ùeeyeöue
peeie=le Deensle. DeeheuÙeemeejKÙee kebâieeueeÛÙee DebieeJej Ûegketâve pejer Yejpejer JeŒe Deeues, lej ueeskeâ Ûeewkeâme nesleele. ceie Oevee{Ÿe jepekeâejCÙeebÛes
Oevee{Ÿe nesCÙeeÛes jnmÙe pevelee keâe peeCetve Iesle veener? DemeuÙee ueeskeâebÛÙee yeeyeleerle DeeheuÙeekeâ[ues meòee¤{ hebleØeOeeve DeeefCe je°^heleerner cetie
efieUtve yemeleele. Fb«epeerle Skeâ cnCe Deens - jepee keâOeer Ûetkeâ keâjerle vemelees. Deeheues je°^heleerner SkeâeLeea jepesÛe! Fbiueb[ÛÙee jeCeerÛes Jeejmeoej
Iešveeoòe heoeefOekeâejer!! ceebpetj otOe efheleevee [esUs Peeketâve Iesles. efleuee yeekeâer keâener efomele veener. lemesÛe Flejebvee heCe keâener efomele vemeeJes. JeepehesÙeer
mejkeâej keâesmeUuÙeeveblej Deeheues je°^heleer otOe efheCeeNÙee ceebpejemeejKes Jeeieues. ceebpej ceejues keâer keâeMeeruee peeJes ueeieles. meesvÙeeÛeer ceebpej keâ¤ve
iebieehe&Ce keâjeJeer ueeieles. Deecner efnbogmLeeveer pevelee keâeMeeruee peeCÙeeÛÙeener DeJemLesle veener Deenesle. meesvÙeeÛeer ceebpej keâjCÙeeÛÙee DeJemLeslener
veener Deenesle. Deecner yeepee¤ jepekeâejCÙeebveer Jes"erme Oejuesues ueeskeâ Deenesle. pemee je°^heleer leMeer pevelee DeMeer cnCeCÙeeÛeer JesU DeeceÛÙeeJej
Deeueer Deens. peÙeueefueleeves heeef"byee keâe{tve IesleuÙeecegUs JeepehesÙeer mejkeâej keâesmeUues. lÙeebÛÙeele DeeefCe efJejesOekeâeble efJeÕeemeoMe&keâ "jeJeele Skeâe
celeeÛee Heâjkeâ neslee. Ùee meJe& ØekeâjCeele je°^heleeRveer mebmeoerÙe ueeskeâMeenerÛeer FYeüle meebYeeUtve JeeieeÙeuee nJes. Ùee meJe& ØekeâjCeele lÙeebÛeer Yetefcekeâe
mebefoiOe jepekeâejCÙeeÛeer efomeueer. lÙeebveer efJeÕeemeoMe&keâ "jeJe JeepehesÙeeRvee IÙeeÙeuee ueeJetve Deeheueer keâejkeâero& keâuebefkeâle kesâueer. Ùeeyeöue mebefJeOeeveeves
peer ueeskeâmeYee-jepÙemeYee ÛeeueefJeCÙeemee"er efveÙeeceeJeueer kesâuesueer Deens, efleÛee DeYÙeeme mebmeosle ÙesCeeNÙee meJe&Ûe ØeefleefveOeeRvee Demelees. De#ejMe$et
Keemeoejner meebieesJeebieerves Ùee efveÙeceeØeceeCes Jeeielees, ceie je°^heleeRveeÛe ns keâe keâUt veÙes? efveÙeceeØeceeCesÛe DeefJeÕeeme ØemleeJe DeeCeCÙeeÛee DeefOekeâej
efJejesOekeâebÛee Demelees. lees efØeefJnuespener Demelees ns OÙeeveele ve Ieslee, kesâ. Deej. veejeÙeCeve Ùeebveer DeeheuÙee efJeMes<eeefOekeâejeÛee (efØeefJnuespeÛee) Yebie
kesâuee Deens. Demeues Øemebie efJeÕeveeLe Øeleehe efmebieebÛes DeeefCe ÛebõMesKejebÛes mejkeâej keâesmeUleeveener GodYeJeues nesles. lÙeeJesUÛes DeOÙe#e mebÙeceeves
Jeeieues. JeepehesÙeer mejkeâej keâesmeUefJeCÙeeÛes peÙeueefueleeÛÙee ceeOÙeceeletve ke=âlÙe keâjJetve IesCeeje megyeÇÇÿeCÙece mJeeceer Ùee Ie[eruee ÛebõemJeeceerÛÙee meJe&
Øeefle‰eveebÛee ØecegKe Deens DeeefCe efce$e Deens. lÙee megyeÇÇÿeCÙece mJeeceeruee cebgyeF& DeeefCe ceneje°^ele meÛÛÙee ueeskeâMeenerJeeÅeebveer heeTue šekeâeÙeuee
DeškeâeJe kesâuee heeefnpes. ueeskeâebÛes #ee$elespe mebheues veener, ns Ùee yeepee¤ jepekeâejCÙeebvee oeKeJetve ÅeeÙeuee nJes. Deepe Ùee yeepeejyegCeiÙeebÛÙee Øeebeflekeâ
he#eJe=òeeruee DeeheuÙee mebmeoerÙe jepekeâejCeele YeuelesÛe cenòJe Deeues Deens. Ùee ceb[UeRÛee ueeskeâMeenerÛÙee veJns, lej Yeeb[Jeueer ueeskeâMeenerÛÙee cetueieeceer
efmeæebleeMeer leòJe%eeveeMeer, DeeoMeeËMeer ogjevJeÙeevesner mebyebOe Gjuee veener. Ùee Øeebeflekeâ he#eebÛÙee leguevesle je°^erÙe heeleUerJejues he#ener ogye&U "jues
Deensle. lÙeebvee meòeekeâeb#eer jepekeâejCeeves heÚe[ues Deens. meJe& ueeskeâMeener cetuÙes, veerefleceòee OeeyÙeeJej yemeJetve ns meòeemee"ceejerÛes-meòee-meósyeepeejeÛes
jepekeâejCe KesUleensle. Ùeeletve Deeblejje°^erÙe jepekeâejCe keâjCeejs ceekeäme&Jeeoer he#ener megšt Mekeâues veenerle. lÙeebveer DeeheuÙee efmeæebleeuee Øeebeflekeâ
he#eebÛÙee heeleUerJej DeeCetve mees[ues Deens. les Jeie&Ùegæ efJemejues. ceòesâoej, Yeeb[Jeueoej, lÙeebÛÙee jepekeâejCeeuee efJejesOe keâjCes efJemejues. ÙeeÛe
he#eebveer keâeB«esme he#eeÛeer Yeeb[Jeueoej, peeleerÙeJeeoer cnCetve melele mebYeeJevee kesâueer nesleer. Deepe keâeB«esme Ùee keâcÙegefvemšebvee hegjesieeceer ›eâebeflekeâejkeâ
DeeefCe DemeebØeoeefÙekeâ Jeešles Deens. ceekeäme&ÛÙee efveÙeceeØeceeCes Ùeebvee keâ°keâNÙeebÛes jepÙe Ùee osMeele DeeCeCes peceues veener. DeeefCe Keemeoej Kejsoer-
efJe›eâerÛÙeener yeepeejele mJele:uee DeeefCe mJele:ÛÙee he#eeueener efJeketâ ueeieues Deensle. o
398
 DeebOeUŸeeÛÙee keâe"erÛes GòejeefOekeâejer
YeÙÙeemeensye Deebyes[keâjebÛee heVeemeeJee Jee{efoJeme keâce&Jeerj oeoemeensye ieeÙekeâJee[ebÛÙee vesle=òJeeKeeueer keâeceieej cewoeve, hejU ÙesLes meepeje
keâjCÙeele Deeuee neslee. Ùee keâeÙe&›eâceele oeoemeensyeebveer [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee kegâšgbyeeMeer pees[uÙee iesuesuÙee ceeÙesÛÙee jsMeceer yebOeeÛee
ØelÙeÙe efouee neslee. YeÙÙeemeensye ceePÙeemeejKÙee DeebOeUŸeeÛeer keâe"er Deensle, Demes lesJne Godieejues nesles. Deepe ns oesIesner cenevegYeJe nÙeele veenerle.
oeoemeensye 71 meeueer efveJee&Ce heeJeues. lÙeeveblej mene Je<eeËveer YeÙÙeemeensye iesues. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee efJeIešveeÛÙee Skeâe OJepeele YeÙÙeemeensyeebÛes
heeefLe&Je mevceeveeves Deebyes[keâjer pevelesves MesJešÛÙee cegkeäkeâeceeuee vesues. yeeheeÛÙee MeJeeuee Deie>er osCÙeeÛeer hejbheje Depetvener Deebyes[keâjer meceepeele Deens.
YeÙÙeeÛÙee pÙes‰ cegueeves YeÙÙeeuee Ye[eie>er efouee. lÙee efoJemeeheemetve [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer efvecee&Ce kesâuesuÙee meceeefpekeâ, Oeeefce&keâ mebmLee
JeejmeehejlJes oeoemeensye ieeÙekeâJee[, GheMÙeece ieg®peer, hejceej ieg®peer, [er. peer. peeOeJe DeeefCe meesyele YeÙÙeemeensye Ùeebveer meebYeeUle DeeCeuesuÙee
neslÙee. YeÙÙeemeensyeebÛÙee efveOeveeveblej lÙee mJele:ÛÙee leeyÙeele hejle efceUJeCÙeemee"er YeÙÙeemeensyeebÛÙee kegâšgbyeerÙebele Dencenefcekeâe ueeieueer. Deepe Ùee
Dencenefcekesâves YeÙÙeemeensyeebÛes heg$e DeeefCe mebmLee meebYeeUCeejs ueeskeâ Ùeele mebIe<ee&Ûeer ef"Ceieer he[ueer Deens. Ùee ef"Ceieerves SJe{s G«e ¤he OeejCe kesâues
Deens keâer lÙeele mebhetCe& Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeer hegCÙeeF&Ûe Kelece nesCÙeeÛeer JesU ÙesTve "sheueer Deens. YeÙÙeemeensyeebÛes pÙes‰ heg$e Deepe efJeYeeefpele
efjheefyuekeâve he#eeÛÙee MeeKesÛes Skeâ vesles DeeefCe Keemeoej Deensle. Ùee mebIe<ee&leues les Skeâ he#eOej DeeheuÙee ceeleesßeeRmeceJesle Deensle. yeewæ cenemeYesÛee
leeyee DeeheuÙee kegâšgbyeekeâ[s jeneJee Ùeemee"er yeewæ cenemeYesÛes Ùee kegâšgbyeeJÙeefleefjkeäleÛes efJeÕemle ÙeebÛÙeele Je<ee&vegJe<ex YeÙÙeemeensyeebÛÙee efveOeveeveblej
ceeuekeâermee"er ue{eF& Peeueer. keâesš&keâÛesNÙee PeeuÙee. Ùee ue{eF&leuee ØekeâeMe Deebyes[keâj DeeefCe lÙeebÛÙee ceeleesßeerÛee ØecegKe efJejesOekeâ vegkeâleeÛe cejCe
heeJeuÙeecegUs yeewæ cenemeYesÛes meJexmeJee& nesCÙeeÛee ceeie& Ùee ceeÙeueskeâjebmee"er megkeâj nesTve iesuee. yeewæ cenemeYesÛeer ue{eF& DeMee heæleerves efpebkeâuÙeeveblej
Ùee ceeÙeueskeâjebÛes Mes[Ÿegu[ keâemš FcØegJnceWš š^mš, yeewæpeve hebÛeeÙele meefceleer Ùee mebmLeebkeâ[s ue#e ueeieCes DeesIeeves DeeuesÛe.
Deepe yeewæpeve hebÛeeÙele meefceleer Ùee Mew#eefCekeâ, meeceeefpekeâ, meebmke=âeflekeâ mebmLesÛeer efveJe[Cetkeâ Øeef›eâÙee Ûeeuet Deens. ner mebmLee Deebyes[keâjer
ÛeUJeUerÛÙee jepekeâejCeeÛeer yeerpeYetle mebmLee Deens. leerner DeeheuÙee leeyÙeele ÙeeJeer Ùeemee"er YeÙÙeemeensyeebveblej Ùee meJe& mebmLeeÛes GòeejeefOekeâejer
nesT FefÛÚCeeNÙee lÙeebÛÙee kegâšgbyeerÙeebveer keâ[Jes ØeÙelve ÛeeueefJeues Deensle. Ùee ØeÙelveebÛeer heefjCeleer MesJešer ceejeceejerle nesle DemeuÙeeÛes efomele
Deens. mebmLesÛÙee YeesF&Jee[e ÙesLeerue cegKÙe keâeÙee&ueÙeele efveJe[Cetkeâ Øeef›eâÙesuee jeyeefJeCÙeemee"er Deepeer-ceepeer heoeefOekeâeNÙeebveer keâecekeâepe ÛeeueefJeues
Deens. Deepe jespeer Ùee mebmLesÛes mejefÛešCeerme Deensle Deej. peer. ®kesâ. hetJeea meYeeheleer nesles. Deebyes[keâjer ÛeUJeUeRuee Deeheues hetCe& DeeÙeg<Ùe meceefhe&le
kesâuesues JeÙeesJe=æ vesles IeveMÙeece leUJeškeâjmeensye. mejefÛešCeerme Deensle. Øee. jceekeâeble ÙeeoJe, Keefpeveoej Deensle [er. Deej. ceesjs, efÛešCeerme
Deensle vee. ue. ceesjs, jcesMe ieeÙekeâJee[ FlÙeeoer. ner meJe& ceb[Uer YeÙÙeemeensyeebÛeer DeelÙebeflekeâ efvekeâšJeleea mecepeueer peeleele. Deveg<ebefiekeâ DeLee&ves
YeÙÙeemeensyeebveblejÛÙee GòejeefOekeâeNÙeebÛeer ner efvekeâšJeleeaÛe ceb[Uer Deensle, Demes cnšues lej DemeÙegefkeälekeâ "¤ veÙes. Deepe Ùee ceb[UeRÛÙee neleele
peer mebmLee Deens leerJej hetCe& ceeuekeâer efceUJeCÙeemee"er YeÙÙeemeensyeebÛÙee veblejÛÙee JeejmeebÛeer Oe[he[ Ûeeuet Deens! Ùee Oe[he[erletve 4 HesâyeÇÇgJeejer
1999 jespeer efkeâjkeâesU keâejCeebJe¤ve - efveJe[Cetkeâ GcesoJeejeRÛes Depe& hetCe& ve YejuÙeecegUs, efveJe[CegkeâerÛÙee Øeef›eâÙesÛes keâece heenCeeNÙee DeeefCe Depe&
oeKeue keâ¤ve IesCeeNÙee [er. Deej. ceesjs - vee. ue. ceesjs, jcesMe ieeÙekeâJee[ Ùee JeÙeesJe=æ heoeefOekeâeNÙeebveer Depe& Fvkebâefhueš DemeuÙeecegUs DeevebojeJe
Deebyes[keâjebÛÙee (YeÙÙeemeensyeebÛes heg$e) Skeâe keâeÙe&keâlÙee&Ûee Depe& hegvne veerš Ye¤ve DeeCeCÙeeÛeer metÛevee kesâueer. pÙee ceeCemeeuee ner metÛevee kesâueer
lÙeeves DeevebojeJeebvee SkeâeÛes oesve meebefieleues. DeevebojeJe lÙeeÛe efoJeMeer 8 ~~ Jeepelee DeeheuÙee menkeâeNÙeebmen Ùee keâeÙee&ueÙeele Deeues Je lÙeebveer
Ùee JeÙeesJe=æ heoeefOekeâeNÙeebvee iebYeerj mJe¤heeÛeer ceejPees[ kesâueer. lÙeeletve 60 Je<eeËÛes Je=æ [er. Deej. ceesjsner megšues veenerle. Ùee meJe& ØekeâjCeer
mebyebefOele heesueerme "eCÙeele iegvne veeWoefJeuee iesuee Deens. Ùee ØekeâjCeeÛes mebhetCe& Deebyes[keâjer meceepeele leer›e he[meeo Gcešues Demetve, yeewæ hebÛeeÙele
meefceleerÛÙee JeÙeesJe=æ heoeefOekeâeNÙeebvee iebYeerj mJe¤heeÛeer ceejneCe PeeuÙeeÛÙee efJe®æ mebhetCe& keâeskeâCeeleerue Deebyes[keâjer meceepeele veejepeer hemejueer
Deens. Ùee mebmLesÛee leeyee YeÙÙeemeensyeebveblej meJexmeJee& nesT ceeieCeeNÙee GòejeefOekeâeNÙeebvee heeefnpes Demesue lej lÙeebveer meveoMeerj ceeiee&ves efceUJeeJee,
Demes meceepeeleerue ØelÙeskeâeÛes cnCeCes Deens. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee kegâšgbyeeleerue ueeskeâÛe DeMee KeeueÛÙee heeleUerJej Gle¤ve ceejeceejer
keâjleele, ÙeeÛes mecemle keâeskeâCeeleerue yeewæ meceepeeuee og:Ke Peeues Deens. GÅeeÛÙee efveJe[Cegkeâerle GòejeefOekeâejer nesT FefÛÚCeeNÙeebvee keâenerÛe yesefveefHeâš
efceUCeej veener. mJele:ÛÙee neleeves mJele:ÛÙee heeÙeeJej OeeW[e cee¤ve IesCeeNÙee Ùee GòejeefOekeâeNÙeebÛÙee cenòJeekeâeb#esuee keâeÙe cnCeeJes? 25 ces
1941 meeueer Ùee mebmLesÛes veeJe nesles cenej %eeleer hebÛeeÙele. 56 meeueer yeewæpeve hebÛeeÙele meefceleer Demes keâjCÙeele Deeues. Ùee mebmLesÛes heefnues
meYeeheleer [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj mJele: nesles. veblej' Yeelevekeâj ns nesles. yeeyeemeensyeebÛÙee ceneheefjefveJee&Ceeveblej Yeelevekeâj ns Ùee mebmLesÛes ØecegKe
Peeues. YeelevekeâjebÛÙee efveOeveeveblej yeer. yeer. peeOeJe. 1968 meeueer Ùee mebmLesÛÙee keâejYeejele ieeWOeU Peeuee DeeefCe ceie YeÙÙeemeensye, IeveMÙeece
leUJeškeâj DeeoeRkeâ[s Ùee mebmLesÛes vesle=lJe Deeues. Øeefleketâue heefjefmLeleeruee DeeefCe efjheefyuekeâve he#eeÛÙee Hegâšerj jepekeâejCeeuee leeW[ osle Deepe ner
mebmLee meceLe&heCes mJele:ÛÙee heeÙeebJej GYeer Deens leer DeepeÛÙee ceevÙeJej heoeefOekeâeNÙeebcegUs. YeÙÙeemeensyeebÛÙee GòejeefOekeâeNÙeebkeâ[tve Deepe efleuee «enCe
ueeieuÙeeÛes ÂMÙe Deebyes[keâjer ceveeuee og:Keerkeâ°er keâjCeejs Demes cnCeeJes ueeiesue.
DeMeeÛe DemeveoMeerj ceeiee&ves Mes[Ÿegu[ keâemš FcØegJnceWšÛee leeyee IesCÙeemee"er Deefleefjkeäle cenòJeekeâeb#esves heÚe[uesues nsÛe GòejeefOekeâejer keâeÙe&jle
DemeuÙeeÛes efomeles Deens. Ùee mebmLesÛes mebmLeehekeâ DeOÙe#e [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj nsÛe nesles DeeefCe efJeÕemleebceOÙes oewuelejeJe iegueepeer peeOeJe,
ieCehele ceneosJe peeOeJe THe&â ce[kesâyegJee, ieesefJeboYeeF& hejceej, hee. vee. jepeYeespe DeeefCe ceeveo meefÛeJe GheMÙeece ieg®peer ns yeeyeemeensyeebÛes efpeJeeYeeJeeÛes
399
keâeÙe&keâlex nesles. Ùee š^mšÛeerÛe mLeehevee `Fceejle Hebâ[' Ùee veeJeeKeeueer 1938 meeueer omlegjKegö yeeyeemeensyeebveer kesâueer nesleer. 1944 meeueer lÙeeÛes
JejerueØeceeCes Mes[Ÿegu[ keâemš FcØegJnceWš š^mš Demes veecekeâjCe keâjCÙeele Deeues. heg{s Fb«epeebÛÙee jepeJešerle JneFmejeÙeÛÙee mejkeâejceOÙes yeeyeemeensye
Deebyes[keâj keâeceieejceb$eer cnCetve efveJe[ues iesuÙeeveblej yeeyeemeensyeebveer Ùee mebmLesÛee keâejYeej DeeheuÙee menkeâeNÙeebkeâ[s meesheefJeuee. mJeeleb$Ùeesòej keâeUele
ueiesÛe vesn¤bÛÙee mejkeâejele keâeÙeosceb$eer PeeuÙeecegUs 52 meeueer jepeerveecee osTve Ùee mejkeâejeletve yeensj he[sheÙeËle JÙeefkeäleMe: yeeyeemeensyeebvee Ùee
mebmLeskeâ[s ue#e oslee Deeues veJnles. lÙeebÛes Jej meebefieleuesues menkeâejer Ùee mebmLesÛee keâejYeej heenle nesles. ne keâejYeej heenleevee Ùee efoiiepe menkeâeNÙeebveer
YeÙÙeemeensyeebvee yeeyeemeensyeebÛes heg$e cnCetve meeceerue keâ¤ve Iesleues nesles. Ùee š^mšÛÙee peefceveerJejÛe yeeyeemeensyeebveer ØesmeÛeer Fceejle Skeâe yeepetuee
yeebOeueer nesleer, GJe&efjle ceeskeâUŸee peeieer DeveefOeke=âle Yee[ske⤠Deeues YeÙÙeemeensyeebcegUs, Demes lÙee JesUÛÙee heoeefOekeâeNÙeebÛes cnCeCes nesles. 1954
meeueer Deefle›eâceCe keâjCeeNÙeebefJe®æ yeeyeemeensyeebveer keâesše&le kesâme šekeâueer. lÙeebÛes ceneheefjefveJee&Ce nesF&heÙeËle ns Deefle›eâceCe keâjCeejs yeensj he[t
Mekeâues veenerle. Deieoer keâeuehejJeeheÙeËle ÙeebÛÙeeleues yejsÛemes ueeskeâ Depetvener Ùee peeiesJej efÛekeâštve Deensle. ceOeuÙee keâeUele Ùee mebmLesÛee keâejYeej
heer. šer. yeesjeUsmeensyeebkeâ[s Deeuee neslee. meojerue ef"keâeCeer yeeyeemeensye Deebyes[keâjebvee Dehesef#ele DemeuesuÙee mebkeâefuhele FceejleerÛÙee GYeejCeermee"er
lÙeebveer ØeÙelve kesâues. mšsš yeBkeâ oeoj MeeKeskeâ[s Ùee š^mšÛeer peceerve ieneCe šeketâve lÙeebveer FceejleyeebOeCeermee"er 2~~ ueeKeebÛes keâpe& Iesleues nesles.
heg{s Ùee keâpee&Ûeer jkeäkeâce 12 ueeKeebheÙeËle iesueer. efoJeeCeer keâesše&le oeJee yeBkesâkeâ[tve ueeJeuee iesuee. keâesš& efjefmeJnj Ùee mebmLesÛÙee ceeueceòesJej
yemeefJeCÙeeheÙeËleÛeer JesU Deeueer; hejbleg Ùee mebmLesÛÙee meOÙeeÛÙee heoeefOekeâeNÙeebveer mebmLee JeeÛeefJeCÙeemee"er Deešeskeâeš ØeÙelve kesâues. Ùee ØeÙelveeÛee Yeeie
cnCetve Skeâe kesâšefjbie keâeBš^@keäšjuee ceeveOeve osCÙeeÛÙee yeesueerJej ueie>efJeOeermee"er efjkeäle peeiee JeehejCÙeemee"er osCÙeele Deeueer. Ùee DeeuesuÙee hewMeeletve
meOÙeeÛÙee heoeefOekeâeNÙeebveer Ùee mebmLesJejÛes meJe& keâpe& Hesâ[CÙeele ÙeMe efceUJeues. FlekesâÛe veJns lej Deefle›eâceCe keâjCeejs DeeefCe peeiee yeUkeâeJet
ceeieCeejs yejÛesmes ueeskeâ, nekeâuetve ueeJeCÙeelener les ÙeMemJeer Peeues. yeešueerJeeuee-ÛeneJeeuee, ieghlee meeshe, ieghlee ne@šsue Deeoer nskesâKeesj Deefle›eâceCe
keâjCeeNÙeebefJe®æ kesâefmeme oeKeue keâ¤ve les Kešuesner efpebkeâCÙeemee"er meOÙeeÛÙee heoeefOekeâeNÙeebveer ÙeMe efceUefJeues DemeleeveeÛe, YeÙÙeemeensyeebveblejÛÙee
GòejeefOekeâeNÙeebveer <e[dÙeb$e jÛetve oyeeJe - onMele oeKeJetve Ùee heoeefOekeâeNÙeebvee pesjerme DeeCeues Deens. keâeBš^@keäšjkeâ[tve efceUeuesuÙee ceeveOeveeletve
Fceejle GYeejCeerÛes keâece heefnuÙee ceeUŸeeheÙeËle kesâues. heg{s yeebOekeâecehetle&lesmee"er efJeÅeceeve heoeefOekeâeNÙeebÛeer Oe[he[ Ûeeuet DemeleeveeÛe lÙeebvee pesjyebo
keâjCÙeeÛes GòejeefOekeâeNÙeebveer "jJetve - heoeefOekeâeNÙeebefJe®æ Oecee&oeÙe DeeÙegkeäleebkeâ[s KeesšŸeeveešŸee le›eâejer keâ¤ve, Yeü°eÛeejeÛes Deejeshe keâ¤ve
Ùee mebmLesÛee leeyee efceUefJeCÙeemee"er Kešheš ÛeeueefJeueer Deens. mebmLesÛÙee leeyÙeeleerue oesve KeesuÙee Ùee GòejeefOekeâeNÙeebveer peyejomleerves yeUkeâeefJeuÙee
Deensle. meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ GVeÙeveeÛÙee ÛeUJeUeruee DeefOekeâ keâeÙe&ØeJeCe keâjCÙeemee"er FcØegJnceWšÛeer (š^mšÛeer) mLeehevee yeeyeemeensyeebveer kesâueer nesleer.
Ùee mebmLesÛes Ùee #eCeeheÙeËle GòejeefOekeâejer ceb[Uer keâesCeerÛe vemeleevee mJele: leeyee efceUefJeCÙeeÛÙee F&<exsheesšer Ùee mebmLesueener cees[tve-lees[tve šekeâCÙeeheÙeËle
Deeues Deensle. Deepe Ùee mebmLesÛes Keefpeveoej Deensle. DeveblejeJe GheMÙeece, meefÛeJe Deensle DeemeJeejs DeeefCe meomÙe Deensle peer. [er. peeOeJeebmeejKes
mesJeeefveJe=òe GÛÛe MeemekeâerÙe DeefOekeâejer, Ùee meJe& ceb[UeRveer Denesje$e keâ° Ghemetve ner mebmLee DeeefCe Fceejle hetCe& GYeejCeerÛeer efpeö heCeeuee ueeJeueer
Deens; hejbleg YeÙÙeemeensyeebveblejÛÙee GòejeefOekeâeNÙeebveer lÙeebvee meUes keâer heUes keâ¤ve mees[ues Deens. Deepe peerJe ceg"erle Oe¤ve les yeeyeemeensyeebÛÙee
mebkeâuhevesyejngketâce meoj mebmLee GYee¤ FefÛÚleele. lÙee °erves heeÙeeYejCeer DeeefCe lÙeeJej Fceejle GYeejCeerÛesner keâece meg¤ Peeues Deens; hejbleg
GòejeefOekeâeNÙeebveer Ieeleuesuee Kees[e Deepe lÙeebÛeer veekesâyeboer ke⤠ueeieuee Deens.
YeÙÙeemeensye Deebyes[keâjer pevelesÛes ceevÙeJej jepekegâceej nesles. pevelesvesner lÙeebÛÙeeJej lÙeebÛÙee iegCeoes<eemeefnle yesnö Øesce kesâues. DeeheuÙee efhelÙeeÛeer
GbÛeer iee"CÙeeFlekesâ cees"sheCe efceUefJeCÙeeÛes YeÙÙeemeensyeebveer mJele:ntveÛe veekeâejues. metÙee&Ûes JebMepe nener $e+CeevegyebOe lÙeebveer efveJe[uesuÙee meJe&meeceevÙe
peerJeveheæleermee"er keâOeer Yeeb[Jeue cnCetve Jeehejuee veener DeeefCe Ùee Yeeb[Jeueemee"er keâOeer Deebyes[keâjer pevelesuee Jes"erme Oejues veener, ÚUues veener.
Deepe lÙeebÛÙee he§eele cee$e YeÙÙeemeensyeebÛes Jeejmeoej Ùee ceeiee&ves peeTve ueeskeâebvee ÚUleensle, ÙeeefJe®æ le›eâej keâes"s keâjeÙeÛeer?
meJe&mJeeÛee lÙeeie keâ¤ve yeeyeemeensyeebveer Demhe=MÙe meceepeeÛee Gæej kesâuee - Demhe=MÙe meceepeeÛes ve°ÛeÙe& mebheJetve DeeÙeg<ÙeeÛee keâeÙeeheeueš
kesâuee. lÙeebÛes ns Ghekeâej - oefuele meceepeeÛÙee heg{erue npeejes efhe{Ÿee mevceeveeves efcejJele jenleerue. yeeyeemeensyeebÛÙee keâle&=lJeeÛeer ner hegCÙeeF& iewjJeepeJeer
jepekeâerÙe DeeefCe lelmece cenòJeekeâeb#esheesšer lÙeebÛÙee GòejeefOekeâeNÙeebveer Ùee heæleerves mebheg°ele DeeCet veÙes, DeMeer Dehes#ee Deebyes[keâjer peveslesves ceveele
Oejueer lej leer Heâesue "¤ veÙes.
o

400
 jepekeâerÙe mLewÙe& : meJe&Ûe he#eebvee Deelcehejer#eCeeÛeer iejpe

vescesefÛe Ùeslees heeJemeeUe leMee vescesefÛe Ùesleer efveJe[Cegkeâe Deelee jeefnuÙee veenerle. efvemeiee&Ûes $e+legÛe›eâ efyeIe[ues efleLes ceeCemeebÛesner peerJeveÛe›eâ
efyeIe[ues lej Dee§eÙe& JeešeÙeuee vekeâes!
ceeCemeebÛee one npeej Je<eeËÛÙee veeiejer Feflenemeeves FmeJeer meveeÛeer mebkeâuhevee meg¤ kesâuÙeeheemetve Jeerme Melekesâ ueesšueerÙele. efkeâlÙeskeâ ›eâeblÙee,
efkeâlÙeskeâ Glheele Ie[tvener ceeCemeeÛeer owvÙeJemLee, lÙeeÛÙee <e[defJekeâejeÛes ueebÛÚve mebhele veener. ogefjle keâceer nesle veener. lÙeeÛes nesCeejs Mees<eCe-
efheUJeCetkeâ DeÅeeefhe efšketâveÛe Deens. lÙeeÛes oeefjõŸe, yeskeâejer, Deieoer lÙeeÛeer Øeieleerner lÙeeueeÛe Keele megšueerÙe. DeeOegefvekeâ Ùegieeleerue ceeveJeeves cnšues
lej he=LJeerJejÛe Øeefleme=°er efvecee&Ce kesâueer DeeefCe cnšuee lej vejkeâner. pÙee øeWâÛe jepÙe›eâebleerÛÙee ÙeMeeheÙeMeeletve je°^Jeeo pevceeuee Deeuee, Yeeb[Jeueer
ueeskeâMeener GoÙeeme Deeueer Je veblej efJekeâeme heeJetve efleÛes meJeexÛÛe meeceüepÙeMeenerle Ùee MelekeâeÛÙee DeKesjerme ¤heeblej Peeues, leerner NnemeesvcegKe nesle
Ûeeueueer Deens. jepekeâerÙe leòJe%eeveelener ceeCemeeves efÛekeäkeâej Øeieleer kesâueer.
jepemebmLee ceesveekeâeaheemetve lees meeceüepÙeMeenerheÙeËleÛee Fefleneme DeeefCe Ùee ojcÙeeve Ie[le-cees[le jeefnuesueer ueeskeâMeener, ceeveJeer og:efmLeleeruee
mJeeleb$ÙeeÛÙee efvejbkegâMe memesnesuehešerme LeebyeJet Mekeâueer veener. ceeCemeeÛeer mebkeâuheMekeäleer DeÛeeš jeefnueer. lÙeeves DeeheuÙee efpe%eemet Øe%esÛÙee peesjeJej
keâeÙe keâjeÙeÛes yeekeâer "sJeues! F&Õejer meòesuee lÙeeves DeeJneve efoues. jepesMee¢ee veeceMes<e kesâuÙee. meeceüepÙeMeener Keeueer Dees{ueer. Yeeb[Jeueer ueeskeâMeener
keâuhevesÛee [esueeje keâOeerÛe cees[tve šekeâuee. JemeenleJeeoeefJe®æ ceeCetme efvejLe&keâ ue{uee. pevelesÛÙee mebkeâuheMekeäleerletve MeemevemebmLee Ie[le jeefnuÙee,
cees[le jeefnuÙee. meJe&meeceevÙeebÛeer FÛÚeMekeäleer meJee&lcekeâ Mekeäleer Peeueer. efJepesheemetve efJe%eeveheÙeËle, MesCeeheemetve KeleeheÙeËle, efkeâlÙeskeâ ØeyeesOeveebveer DeeefCe
MeesOeebveer DeepeÛes peie ceeCemeeves Ie[efJeues. ceeCemeeves GYeer kesâuesueer Øeefleme=°er osJeevesner DeÛebefyele JneJeer DeMeer Deens. he=LJeerÛÙee YetYeiee&Ûee "eJe IesCeeje
ceeCetme, ÛebõeJej, ieg¤, cebieUeJej Jemeenleer keâ¤ve jenCÙeeÛes mJehve heenCeeje ceeCetme, efJe%eeve, leòJe%eeve DeeefCe hejeleòJeeÛÙee meercee efoiebleeuee
efYe[JeCeeje ceeCetme, SJe{b meJe& keâ¤vener og:KeerÛe Deens. Øeeble, peele, Yee<ee, Oece&, JebMe, osMe ÙeeleuÙee És<e, celmej, ueeuemee, ceejeceeNÙeeble
lees iegbleuee Deens. efJemeeJÙee MelekeâeÛÙee DebleemeceÙeerÛe peie ns Demes meJe&veeMeeÛÙee ef"keâeCeer ÙesTve Leebyeues Deens. ceeCemeeÛÙee Øeieleermee"er efvecee&Ce
Peeuesueer meJe&Ûe leòJe%eeves cees[tve he[leensle. GYes peie ceeveJeer Mees<eCeele, mebnejele iegbleuÙeeÛes DeeheCe heenlees Deenesle. DejepekeâeÛes, onMeleJeeoeÛes,
ogmeNÙee JÙekeäleerves, mecetneuee; je°^euee vesmleveeyetle keâjCÙeeÛes ke=âlÙe keâjCÙeele GYes peie iegbleues Deens. ceeCemeeÛÙee DeepeJejÛÙee Gl›eâebleheCeeÛeer
Heâueefve<heòeer ner DeMeer veweflekeâ Deefj°ele meehe[uesueer. lÙeeÛes veweflekeâ DeefOe‰eveÛe njJeuesues. ns peeieeflekeâ, meeceeefpekeâ heÙee&JejCe meesyele IesTveÛe
DeeheCener lesjeJÙee ueeskeâmeYesÛÙee ceOÙeeJeOeer efveJe[Cegkeâebvee meeceesjs iesuees. ØemLeeefhele je°^erÙe he#e-Øeebeflekeâ he#e, peele, Oece&, Yee<eeÛÙee DeefYeefveJesMeele
iegbleuesuÙee mebIešvee, lÙeebÛÙee DeeIee[Ÿee DeeefCe lÙeebÛes vesles, GcesoJeej iesuÙee ÛeesJeerme efoJemeeble DeeheCe lÙeebÛee ØeÛeej Ssketâve megVe Peeuees. DeeheuÙee
iewjJeepeJeer cenòJeekeâeb#esmee"er pÙee he#eveslÙeebveer DeeheuÙeener mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛee KesU keâ¤ve šekeâuee DeeefCe osMeele jepekeâerÙe DemLewÙe& efvecee&Ce
kesâues lÙeebÛesner celeueyeer efJeÛeej Ssketâve IesCÙeeÛeer JesU celeoejebJej Deeueer. meeceeefpekeâ GòejoeefÙelJeeÛes Yeeve Demeuesues, je°^efnleemee"er meJe&mJeeÛee
lÙeeie keâjCeejs GcesoJeej Ùee ÛeesJeerme efoJemeeble keäJeefÛele celeoejebvee efomeues Demeleerue. DeepeÛÙee meòeeOeejer DeeefCe meòeeefJejesOeer jepekeâejCeele
mJeeleb$ÙeeÛÙee ue{ŸeeÛeer, meeceeefpekeâ GòejoeefÙelJeeÛÙee ue{ŸeeÛeer hegCÙeeF& iee"erme Demeuesuee keâesCeerner GcesoJeej efveJe[CegkeâebÛÙee efjbieCeele veener. Ùeeuee
DeheJeeo Ske⚟ee Dešueefyenejer JeepehesÙeeRÛee. efveJe[CegkeâerÛÙee efjbieCeele Glejuesuee lÙeebÛee he#e DeeefCe lÙeebÛÙee he#eeÛes efce$ehe#e ÙeebÛeer DeeIee[er Skeâe
yeepetuee - Ùee DeeIee[erÛÙee efJe®æ GYee "ekeâuesuee efJeYeeefpele keâeB«esme he#e DeeefCe lÙeebÛÙee meesyele Demeuesues leLeekeâefLele [eJes DeeefCe meeceeefpekeâ
heefjJele&veeÛee Dee«en OejCeejs efkeâjkeâesU he#e, efveJe[Cetkeâ ØeÛeejeceOeueer lÙeebÛeer pegieueyeboer osMeefnleemee"er keâener veJes Ie[Jet Mekesâue, Demes keâener
ØeÛeejele celeoejebvee efomeues veener.
keâeB«esmeer jepekeâejCeeleues oeoeYeeF& veJejespeer, efšUkeâ, cenelcee ieebOeer, vesn¤ ÙeebÛes efJeÛeej DeeefCe efmeæeble keâOeerÛe mebheuesues. Ùee keâeB«esmeyejesyej
DeeIee[er keâ¤ve efveJe[CegkeâerÛÙee efjbieCeele Glejuesues [eJes-GpeJes keâcÙegefvemš DeeefCe efJeYeeefpele efjheefyuekeâve he#e ÙeebÛÙee leòJeÛÙegleeryeöue ve yeesueuesuesÛe
yejs. efveJe[Cetkeâ ØeÛeejeÛÙee Oegce§e›eâerle Yeepehee DeeefCe efce$ehe#eeÛÙee je°^erÙe DeeIee[eRveer keâener DebMeer celeoejeÛeer hekeâ[ Iesleueer. Ùee DeeIee[erÛes
meJexmeJee& vesle=lJe pÙee Dešueefyenejer JeepehesÙeeRkeâ[s Deeues les meJe& efJejesOeer he#e DeeIee[erÛÙee leguevesle Ùee osMeeleerue celeoejebveer pevelesuee mebmeoerÙe
jepekeâejCeeÛÙee veerefleceòesÛes Øeleerkeâ Jeešues. keâeB«esme DeeefCe lÙeeÛeer yeepet IesCeeNÙee leLeekeâefLele [eJÙee he#emebIešveebveer JeepehesÙeeRÛÙee vesle=òJeeKeeueer
Ûeeueuesues Yeepehee DeeefCe lÙeebÛÙee efce$ehe#eebÛes mejkeâej keâener keâejCe vemeleevee keâesmeUJeues ÙeeceeieÛes celeueyeer jepekeâejCe pevelesuee DeeefCe celeoejebvee
keâUtve Ûegkeâues Deens. efveJe[CegkeâerÛes efvekeâeue pesJne peenerj nesleerue lesJne Yeepehee-efce$ehe#e ÙeebÛeer DeeIee[er efJepeÙeer Peeuesueer DeeheCeeuee vekeäkeâerÛe
efomesue. keWâõele Yeepehee-efce$ehe#eebÛes mejkeâej ÙesF&ue DeeefCe jepÙeele efMeJemesvee - Yeepehee ÙegleerÛes. ne efveJe[tve ÙesCÙeepeeCÙeeÛee Yeeie mees[lee SketâCeÛe
Ùee efveJe[CegkeâerÛÙee ØeÛeejele peveefnleemee"er DeeefCe osMeefnleemee"er pes cegös ÛeefÛe&ues peeCes cenòJeeÛes nesles les ÛeefÛe&ues iesuesÛe veenerle.
mJeeleb$ÙeeÛeer heVeeme Je<ex Gueštve iesuÙeeveblejner DeÅeeefhe Deeheueer pevelee Skeâelce SkeâmebOe veener. hejÛe›eâ Deeues keâer Deeheehemeeleues peeleerOece&
YesoeÛes De[mej otj keâ¤ve pevelee leelhegjleer Skeâ$e Ùesles. hejÛe›eâeÛee cegkeâeyeuee ke⤠FefÛÚCeeNÙee mejkeâejÛÙee hee"erMeerner GYeer jenles. leerner leelhegjleer.
heeefkeâmleeve - efnbogmLeeve, Ûeerve - efnbogmLeeve Ùegæeheemetve lees keâejieerueÛÙee ÙegæeheÙeËle DeeheCe ne DevegYeJe Iesleuee Deens. meeceeefpekeâ efJe<ecelesÛee ØeMve,
DeeefLe&keâ efJe<ecelesÛee ØeMve, meebmke=âeflekeâ Yeüele=lJeeÛee ØeMve, lelkeâeueerve DeLee&ves vegmeles efmLej mejkeâej ÙesTve megšCeejs veenerle. Ùeemee"er mejkeâej he#e nesT
401
FefÛÚCeeNÙeekeâ[s "esme keâeÙe&›eâce DemeCes DeeJeMÙekeâ Deens. efveJe[Cegkeâerle GlejuesuÙee meJe&Ûe he#eebÛes peenerjveeces Ùee ØeMveebÛÙee mees[JeCegkeâerÛee DeYeeJe
Demeuesues nesles. JesUesJesUer efveJe[Cegkeâe KesUtve keâceeJeuesueer lÙee peenerjveecÙeeleueer Yee<ee nesleer. Yeü°eÛeejeefJe<eÙeerÛÙee cegöŸeebÛesner Ùee peenerjveecÙeele
DeesPejles GuuesKe nesles, heCe les GuuesKe Yeü°eÛeej keâMeecegUs neslees ÙeeÛee MeesOe IesCÙeemee"er DehegjsÛe nesles. Yeü°eÛeejeÛeer pevceoe$eer keâesCe? Ùee
cegöŸeeJej meJe&Ûe he#e DeeefCe lÙeebÛes peenerjveeces ØekeâeMe šeketâ Mekeâues veenerle. vesn¤bheemetve lees JeepesheÙeeRheÙeËle DeeheuÙeekeâ[s mebefceße DeLe&JÙeJemLee
Ûeeuele Deeueer Deens. Ùee DeLe&JÙeJemLesle meeJe&peefvekeâ Je Keemeieer DeewÅeesefiekeâ #es$e DeMee oesvner mebkeâuhevee DevegmÙetle Deensle. jepeerJe ieebOeer, vejefmebn
jeJeebÛÙee hebleØeOeevekeâerÛÙee keâeUele ÙeeleuÙee meeJe&peefvekeâ #es$eeÛÙee mebkeâuheveebÛee Deble Peeuee. lÙeelener lÙeebveer peeieeflekeâerkeâjCeeÛÙee DeeefCe DeeefLe&keâ
GoejerkeâjCeeÛÙee meb%ee mJeerkeâe¤ve DeeheuÙee DeLe&JÙeJemLesves iegblee DeefOekeâÛe Jee{Jetve "sJeuee. Deepe DeeheuÙee osMeeÛeer cnCetve DeLe&JÙeJemLee Deens,
lÙeele pevelesÛÙee efnleeuee mLeeve veener. Ùee DeLe&JÙeJemLesves mebJeefOe&le kesâuesues Keemeieer #es$e DeeefCe lÙeeleues GÅeesieOebos Jejkeâ[ veHeäÙeele meJe&Ûe Glheeoveeble
iegbleuesues. DeeheuÙee DeLe&JÙeJemLesle Demes Jejkeâ[ cetuÙe efvecee&Ce keâjCeeNÙee JÙeJemLesuee; meJe& leNnsÛÙee megefJeOee, meJeueleer, mebOeer efouÙee. ceie lÙee
je@ cešsefjÙeueÛÙee Demeesle, Jeerpe-heeCÙeeÛÙee DeLeJee DeeÙeeleer-efveÙee&leerÛÙee, lÙeeletve peveefnle meeOeCes keâmes MekeäÙe Deens? Jejkeâ[ cetuÙe ns DeeceÛÙee
DeLe&JÙeJemLesÛes DehelÙe Deens. Kejs lej ns DehelÙeÛe Yeü°eÛeejeme keâejCeerYetle Deens. Ùeemee"er DeeceÛeer heejbheeefjkeâ DeLe&JÙeJemLee, efpeuee Yeeb[Jeueer
DeLe&JÙeJemLeeÛe cnšues heeefnpes efleÛeer peveleeefYecegKe hegvej&Ûevee keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens. DeMeer hegvej&Ûevee Peeueer lejÛe Yeü°eÛeej mebheg°ele ÙesCeej
Deens. efveJe[CegkeâerÛÙee efjbieCeele GlejuesuÙee he#eebÛÙee peenerjveecÙeele vescekeâe Ùee iees°erÛee DeYeeJe jeefnuee. ÙeeÛeer ÛeÛee& vee Yeepehee efce$eDeeIee[erves
kesâueer vee keâeB«esmeÛÙee DeeIee[erves.
jepekeâerÙe mLewÙe& – DemLewÙee&efJe<eÙeer Ùee oesvner he#eOejebÛÙee peenerjveecÙeele veerš JesOe Iesleuesuee efomele veenerle. Yeepehe efce$ehe#eebÛÙee leguevesle
Ùee cegöŸeeJej yeesueCÙeeÛee meJee&efOekeâej efJejesOekeâebveer ieceeJeuesuee Deens. efveJe[CegkeâerÛÙee cebÛeeJej jepekeâerÙe mLewÙee&Ûeer Yee<ee keâjCeeje meesefveÙee ieebOeeRÛee
FšeefueÙeve keâeB«esme he#e Demees Jee Mejo heJeejebÛee ieuueeryeesUeleuee je°^Jeeoer, Ùee oesvnerueener keâeB«esmeÛÙee ueeiesyeebOÙeebveer osMeele jepekeâerÙe DemLewÙe&
efvecee&Ce keâjCÙeeÛeer hejbheje ÛeeueefJeueer. pevelee he#eeÛes mejkeâej, lÙeeveblejÛes ÛejCeefmebie, ÙeMeJeblejeJe mejkeâej, ÛebõMesKejebÛes mejkeâej, Jner. heer.
efmebie, osJesieew[e, iegpejeue ÙeebÛes mejkeâej kegâCeer kegâCeer hee[ues ÙeeÛee Fefleneme meJe&ßegle Deens. Ùee mejkeâejÛÙee hee[ehee[erle Deveg<ebieeves keâOeer Yeepehener
efomelees, keâOeer keâebefMejeceebÛee yemehee DeeefCe cegueeÙeceefmebieeÛee mehee DeeefCe [eJes, GpeJes keâcÙegefvemš efomeleele.
efveJe[Cegkeâerle ÛeefÛe&uee peeCeeje jepekeâerÙe mLewÙee&Ûee cegöe Kejs lej meJe&Ûe he#eebmee"er Deelcehejer#eCeeÛee cegöe neslee. Ùee meJe&Ûe he#eebveer
Deelcehejer#eCe keâjCÙeeÛes DeeheuÙee peenerjveecÙeele šeUuesues efomeles. osMeeÛÙee mebj#eCeeefJe<eÙeerÛes OeesjCe, hejje°^eefJe<eÙeerÛes OeesjCe ÙeeÛeer veerš ÛeÛee&,
efveJe[Cetkeâ ØeÛeejeÛÙee Oegce§e›eâerle ceevÙeJej he#eebkeâ[tvener Peeueer veener. meeceeefpekeâ vÙeeÙeeyeöue Demees Jee Meesef<ele, heeref[le meceepeeyeöue, ceie lÙeele
keâeceieej, Meslekeâjer, Úesšs Yeeb[Jeueoej, Úesšs Meslekeâjer, Yetefcenerve, Meslecepetj, «eeceerCe keâejeieerj ÙeebÛÙee ØeMveebefJe<eÙeer DeeefCe ceneveiejer peerJeveeÛÙee
mecemÙesefJe<eÙeer ieebYeerÙee&ves ÛeÛee& efveJe[Cegkeâerle GlejuesuÙee meòeeOeejer DeeefCe efJejesOeer he#eebveer kesâueer veener. ØelÙeskeâ ØeMveeJej lÙeebveer Fueepe DeeheeheuÙee
peenerjveecÙeele megÛeefJeuee lees efvepeeaJe DeLee&ves, lÙeele vee ØeeCe neslee vee veJesheCe. meJe&Ûe he#eebÛes peenerjveeces DeeefCe peenerjveecÙeeleerue keâeÙe&›eâce
"eskeâUsyeepe cnCeeJes DemesÛe nesles. pevelesÛes Mees<eCe, pevelesÛes oeefjõŸe, yeskeâejer, meebØeoeefÙekeâ Yeeb[Ces, osMe DeeefCe pevelesÛes efnle DeeefCe efJekeâemeeÛes
ØeMve ÙeeefJe<eÙeerÛeer efJeefJeOe he#eebÛeer peenerjveeceer Yetefcekeâe JejJejÛeer efveJe[Cetkeâ ØeÛeejele efometve Deeueer DeeefCe ÙeecegUsÛe efveJe[CegkeâerÛÙee heefnuÙee
šhhÙeele celeoeve keâjleevee pevelesle Glmeen veJnlee - ogmeNÙee šhhÙeelener lees efomesue Demes veener.
15 Dee@iemš 1947 jespeer Deeheuee osMe mJeleb$e Peeuee. DeeheuÙee meeJe&Yeewce osMeeÛÙee jepÙeIešvesleerue lejlegoerveblej 1952 meeueer heefnuÙeeboe
DeeheuÙee osMeele ueeskeâmeYesÛÙee DeeefCe efJeOeevemeYesÛÙee efveJe[Cegkeâe PeeuÙee. lesJneheemetve DeepeheÙeËleÛÙee efveJe[CegkeâebheÙeËle ueeskeâMeenerØeCeeueer DeeheuÙee
osMeele keâeÙe&jle jeefnueer. ueeskeâMeeneruee heVeeme Je<ex nesle Deeueer Deensle. Ùee heVeeme Je<eeËle jepekeâejCeeleuee OÙesÙeJeeoerheCee mebheg°ele Deeuee. KeNÙee
DeLee&ves pevelesÛes efnle meeOet MekeâCeejs ueeskeâmeòeekeâ DeeheuÙeekeâ[s DeÅeehener keâe efvecee&Ce nesT Mekeâues veener, ÙeeÛee MeesOe Deeheues DeepeÛes mebmeoerÙe
jepekeâejCe DeeefCe Ùee jepekeâejCeeleues he#e-heg{ejer IÙeeÙeuee leÙeej veenerle. ogmeNÙee ceneÙegæele peUtve Keekeâ Peeuesuee peheeve efHeâefvekeäme he#ÙeemeejKee
hegvne efpeJeble nesTve Jej G"lees. 'DeeheuÙeekeâ[s cee$e ueeskeâMeenerÛÙee heVeeme Je<eeËle keâener veJeerve Ie[leevee efomele veener. DeeheuÙee osMeeÛÙee efnleemee"er,
DeeheuÙee pevelesÛÙee efnleemee"er ueeskeâMeenerØeCeeueer Jejoeve "jueer Deens keâer Meehe, ÙeeÛeerner yesjerpe-Jepeeyeekeâer keâjCÙeeÛÙee ceve:efmLeleerle efJeÅeceeve
jepekeâejCeeleues he#e DeeefCe heg{ejer Deepe lejer Dee{Ule veenerle. Ùee meJe& iees°eRÛes Øeefleefyebye Ùee ceOÙeeJeOeer efveJe[Cegkeâerle he[ues Deens. ueeskeâebÛÙee
peeefCeJesÛÙee DeLee&ves pes he#e meòesJej Ùesleerue, ceie les keWâõ Demees Jee jepÙe, lÙeebveer Ùeeheg{s lejer Ùee meJe& ØeMveebefJe<eÙeer mepeielee oeKeJetve veJeerve heÙee&Ùe
IÙeeÙeuee nJee. keWâõele YeepeheÛes mejkeâej ÙesF&ue. ceneje°^ele efMeJemesvee-Yeepehee ÙegleerÛes mejkeâej; heCe ns meJe& heÙee&Ùe keâener keâeUehegjlesÛe pevelesÛÙee
°erves Demeleerue keâeÙe? keâeB«esmeÛes jepÙeeleues 35 Je<eeËÛes jepekeâejCe Je osMeeleues 45 Je<eeËÛes jepekeâejCe keâOeerÛe KeNÙee DeLee&ves peveefnleeÛes veJnles.
keâeB«esmeÛÙee veekeâlexheCeeÛÙee heeÕe&YetceerJej Yeepehee-efMeJemessvesÛee heÙee&Ùe pevelee Ùee JesUer mJeerkeâejerue DeeefCe keâeÙecener keâjerue. heCe lÙeemee"er meòesJej
DeeuÙeeveblej Ùegleerves pevelesÛes meJe&Ûe ØeMve efnjerjerves mees[JeeÙeuee nJesle.
o

402
 Iešvesleerue Hesâjyeoue DeeefCe efmLeleerJeeoer keâce&"!
DeeheuÙee osMeeÛeer Iešvee F&ÕejØeCeerle vemetve ceveg<ÙeØeCeerle Deens. keâeueyee¢e iees°er keâe{tve šekeâCes, megmebiele iees°er leerle DebleYet&le nesCes ÙeeÛeer
meesÙe IešveekeâejebveerÛe Iešvesle keâ¤ve "sJeueer Deens. Iešvesleerue 368 Jee DevegÛÚso Ùeemee"erÛe Deens. peieeleuÙee efJeefJeOe osMeebÛÙee Iešvesle
Iešveeog®mleerefJe<eÙeer peer heæleer Deens lÙee meJeeËhes#ee DeefOekeâ Ûeebieueer Iešveeog®mleerÛeer heæleer DeeheuÙee Iešvesle DebleYet&le Deens. (Procedure of
amendment) DeeheuÙee Iešvesleerue Iešveeog®mleerÛeer ner heæle DeefÉleerÙe DeeefCe JewefMe°ŸehetCe& DeMeerÛe Deens. DeeheuÙee Iešvesuee Iešveeog®mleerÛÙee
DeLee&ves hetCe&le: lee"jner cnCelee ÙesCeej veener DeeefCe ueJeefÛekeâner. Ùee oesvner ØekeâejÛee DeeheuÙee Iešvesle SJe{e GefÛele cesU-meceleesue meeOeuee Deens
keâer lÙeecegUs IešvesÛÙee efMeuhekeâejebÛÙee õ°sheCeeuee oeo ÅeeJeer ueeieles. ceeLesefHe⤠jepÙekeâlex keWâõele meòesJej Deeues lejer IešvesÛÙee HesâjyeoueeÛÙee DeLee&ves
lÙeebvee ceveceeveer keâjlee ÙesCeej veener. efleÛeer cegUeyejngketâce mebjÛevee lees[tve šekeâlee ÙesCeej veener. Ùee °erves DevegÛÚso 368 ceOeueer Meyomebefnlee
heenCÙeemeejKeer Deens. efleÛee ceje"er DevegJeeo Keeueer GodOe=le kesâuÙeeefMeJeeÙe jenJele veener.
Yeeie 20 Jee mebefJeOeeveeÛes efJeMeesOeve
368 (1) Ùee mebefJeOeeveele keâenerner Demeues lejer mebmeosuee DeeheuÙee mebefJeOeeÙeer MekeäleerÛee Jeehej keâ¤ve Ùee mebefJeOeeveeÛee keâesCeleener GheyebOe
Ùee DevegÛÚsoele Ieeuetve efouesuÙee keâeÙe&heæleervegmeej DeefOekeâ Yej Ieeuetve Hesâjyeoue efkebâJee efvejmeve keâ¤ve lÙee ¤heele efJeMeesefOele keâjlee ÙesF&ue.
2) (2) Ùee mebefJeOeeveeÛÙee efJeMeesOeveeÛes metleesJeeÛe mebmeosÛÙee oesneWhewkeâer keâesCelÙeener meYeeie=nele lÙee ØeÙeespeveekeâefjlee efJeOesÙekeâ Øeme=le keâ¤veÛe
keâjlee ÙesF&ue. pesJne ns efJeOesÙekeâ ØelÙeskeâ meYeeie=nele lÙee meYeeie=neÛÙee SketâCe mebKÙesÛÙee yengceleeves Je lÙee meYeeie=neÛÙee GheefmLele DemeuesuÙee Je
celeoeve keâjCeeNÙee meomÙeebhewkeâer efkeâceeve oesve le=leerÙeebMe FlekeäÙee meomÙeebÛÙee yengceleeves les heeefjle nesF&ue. 3 (les je°^heleeruee meeoj kesâues peeF&ue
DeeefCe lees lÙee efJeOesÙekeâeme Deeheueer Devegceleer osF&ue, DeeefCe leodveblej) mebefJeOeeveyejngketâce efJeMeesefOele jenerue, hejbleg Ûeej Demes efJeMeesOeve ns -
(keâ) DevegÛÚso 54, DevegÛÚso 55, DevegÛÚso 73, DevegÛÚso 162 efkebâJee DevegÛÚso 141 DeLeJee
(Ke) 5 JÙee YeeieeceOeerue 1 ues ØekeâjCe DeLeJee
(ie) meeleJÙee DevegmeÛeerle DemeuesuÙeebhewkeâer keâesCeleerner metÛeer DeLeJee
(Ie) jepÙeeÛes mebmeosleerue ØeefleefveefOelJe DeLeJee
([) Ùee DevegÛÚsoeÛes GheyebOe keâjCeejs efJeOesÙekeâ je°^heleeruee meeoj keâjCÙeehetJeea les mebMeesOeve DemeuesuÙee jepÙeebhewkeâer efkeâceeve efveccÙee jepÙeebÛÙee
efJeOeeve ceb[Uebveer heeefjle kesâuesuÙee leMeeÛe DeeMeÙeeÛÙee "jeJeebÉejs lÙee efJeOeeve ceb[Uebkeâ[tve Devegmebcele nesCesner DeeJeMÙekeâ Demesue.
1 (3) DevegÛÚso 13 ceOeerue keâesCeleerner iees° Ùee DevegÛÚsoeKeeueer kesâuesuÙee keâesCelÙeener efJeMeesOeveeuee ueeiet DemeCeej veener.
2 (4) Ùee mebefJeOeeveeceOÙes (3 NÙee YeeieeÛÙee GhemebyebOeermegæe) Ùee DevegÛÚsoeKeeueer kesâuesues efkebâJee lemes cnCetve kesâuesues keâesCelesner efJeMeesOeve
ceie les mebefJeOeeve (yesÛeeUerme efJeMeesOeve) DeefOeefveÙece 1976 keâuece 55 ÙeeÛÙee ØeejbYeehetJeea kesâuesues Demees Jee veblej kesâuesues Demees) keâesCelÙeener
vÙeeÙeeueÙeele keâesCelÙeener keâejCeeJe¤ve ØeMveemheo keâjlee ÙesCeej veener.
(5) MebkeâeefvejmeveeLe& ÙeeÉejs Demes Ieesef<ele keâjCÙeele Ùesle Deens keâer, Ùee mebefJeOeeveeÛÙee mebyebOeeceOÙes DeefOekeâ Yej Ieeuetve lÙeele Hesâjyeoue keâ¤ve
efkebâJee les efvejefmele keâ¤ve lÙeebÛes efJeMeesOeve keâjCÙeeyeeyele Ùee DevegÛÚsoemee"er mebmeosuee DemeuesuÙee mebefJeOeeveeÛÙee MekeäleerJej keâesCelÙeener ØekeâejÛeer
ceÙee&oe DemeCeej veener.
SketâCe Iešvee og®mleer DeLeJee Iešvesle Hesâjyeoue keâjCÙeeÛeer JÙeJemLee DeeheuÙee IešvesÛÙee efMeuhekeâejebveer keâ¤ve "sJeueer Deens. Demes mhe°
Demeleeveener Iešvesle Hesâjyeoue ke⤠vekeâe Demes cnCeCeeNÙee jepekeâerÙe he#e mebIešvee, lÙeebÛes heg{ejer Ùeebvee De[eCeÛeesšÛe cnšues heeefnpes. efJeÅeceeve
keWâõ mejkeâejves IešvesÛÙee DeJeueeskeâveeLe& meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeele lep%e mesJeeefveJe=òe JÙekeäleerÛÙee DeOÙe#elesKeeueer meefceleer vesceuÙeeÛes peenerj kesâuÙeeveblej
Ùee De[eCeÛeesš efJejesOekeâebveer ceneje°^ jepÙeeÛÙee jepeOeeveerle DeeefCe jepÙeeÛÙee keâener Yeeieele pees efnbmeelcekeâ GÛÚeo efJejesOe keâjCÙeemee"er ceeb[uee,
lÙee Je=òeeruee De[eCeÛeesšheCee cnCet veÙes lej keâeÙe cnCeeJes? keWâõeves vegmeleer DeJeueeskeâveeLe& meefceleer efvecee&Ce keâjCÙeeÛeer Iees<eCee kesâueer Deens. Ùee
meefceleerJejerue lep%e meomÙeebÛeer DeÅeeefhe efveÙegkeäleer JneÙeÛeer Deens DeeefCe ner efveÙegkeäleer PeeuÙeeveblej efJe<eÙeheef$ekeâener Ùee HesâjyeoueeÛÙee °erves efveef§ele
JneÙeÛeer Deens. ÙeehetJeeaÛe ne efJejesOekeâebÛee ienpeye mJele:ÛÙee jepekeâerÙe Hebâ[eÛÙee hetle&lesmee"er veJnlee keâeÙe? lÙeeÛes Gòej nesÙe DemesÛe ÅeeJes ueeiesue.
Ùee efJejesOekeâebveer hesšefJeuesues Deeboesueve cetU GösMe yeepetuee "sJetve vekeâes lÙee ceeiee&ves kesâues iesues. les vegmeles ÛegkeâerÛÙee ceeiee&ves kesâueer veener lej lÙeeÛeer
heefjCeleer meceepe-meceepeele JewcevemÙe hesšsue DeMee leNnsves Peeueer. ÙeeÛe Deeboesueveele osMeeÛes ceeveefyebot Demeuesues DeeefCe [e@. yeeyeemeensyeebvee DeeefCe
ÙeebÛÙee ieg¤bvee, cenelcee HegâuÙeebvee DeeojCeerÙe DemeuesuÙee Ú$eheleer efMeJejeÙeebÛÙee hegleUŸeeÛeer efJešbyevee Peeueer. meesyele [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj,
cenelcee Hegâues ÙeebÛÙee Øeefleceener heeÙeoUer leg[efJeuÙee lej Ùee DemeuÙee De[eCeÛeesš efJejesOekeâebÛeer IešvesÛÙee Hesâjyeoueeme efJejesOe keâjCÙeeÛeer ner
DeefYeveJe heæle kegâ"ueer?ner DeefYeveJe heæle efJeke=âle [eskeäÙeeÛeerÛe cnšueer heefnpes. keWâõeves IešvesÛÙee hegvejeJeueeskeâveeLe& vesceuesuÙee meefceleeruee efJejesOe
keâjeÙeÛee neslee lej Iešvesves meebefieleuesuÙee mebmeoerÙe ceeiee&ves keâe veener kesâuee? Hesâjyeoueeuee efJejesOe keâjeÙeÛee Deens vee lej Deepe mebmeosle meJe&Ûe
he#eebÛes efveJe[tve Deeuesues oefuele Keemeoej 100 ntve DeefOekeâ Deensle. lÙeeefMeJeeÙe [eJÙee hegjesieeceerheCeeÛee šWYee efcejJeCeejsner [eJÙee he#eebÛes
Keemeoej mebmeosle Deensle DeeefCe FšeefueÙeve keâeB«esme DeeefCe je°^Jeeoer keâeB«esme ÙeebÛesner Keemeoej Deensle. efcemšj Dee"JeueWveer Ùee meJeeËvee mebIeefšle
keâ¤ve HesâjyeoueeefJe®æ DeeJeepe G"efJeuee Demelee lej lÙeebÛes IešvesÛee Deeoj keâjCeeNÙee ØelÙeskeâ MeneCÙeemegjlÙee ceeCemeeves keâewlegkeâÛe kesâues Demeles.
403
mebmeosle DeeJeepe G"Jetve keâener meeOele veener lej hebleØeOeeveebkeâ[s efMe°ceb[U IesTve peeCÙeeÛeer meesÙe lÙeebÛÙeemee"er GheueyOe Deens. efleLesner ceeie&
efveIele vemesue lej MesJešer je°^heleeRkeâ[sner peelee ÙesF&ue. DeeheuÙee IešvesÉejs heeÛe Je<eeËmee"er DeeheuÙee efveJee&Ûeve heæleerves efveJe[ues peeCeejs DeeheuÙee
osMeeÛes je°^heleer DeeheuÙee osMeeÛes veeceOeejer ØecegKe Demeleele. les ØeOeeveceb$ÙeeÛeer DeeefCe keWâõerÙe ceb$ÙeebÛeer vesceCetkeâ keâjleele. cebef$eceb[Ueves mebmeosle
efJeÕeeme ieceeJeuÙeeme les meòee¤{ mejkeâejuee yejKeemle ke⤠Mekeâleele. SJe{sÛe veJns lej mebmeosÛes efvecve meYeeie=nner yejKeemle keâjCÙeeÛes Ùeebvee
DeefOekeâej Demeleele. lÙeemee"er lÙeebvee Iešvesves keâener efJeMes<eeefOekeâejner efouesues Deensle. DeeheuÙee DeefOekeâejeÛee iewjJeehej je°^heleeRveer kesâuee lej lÙeebvee
Iešvesves efveef§ele kesâuesuÙee ceneefYeÙeesieeÉejs heoYeü° keâjlee Ùesles. SketâCe Iešvesves IešvesÛee Hesâjyeoue Demees Jee je°^heleeRÛes mLeeve, ÙeeefJe<eÙeer efJeOeer
vÙeeÙeMeeŒeeÛÙee met#ceeeflemet#ce heeleUerJej Gle¤ve lÙeeÛee efJeÛeej kesâuesuee Deens. IešvesÛes efMeuhekeâej keâeÙeoshebef[le DemeuÙeecegUs lejepetÛÙee cnCepes
meJeËkeâ<e efJeJeskeâeÛÙee keâešŸeeJej leesuetve-ceehetve IešvesÛeer Meyomebefnlee efueefnueer - meb%eebÛeer Ùeespevee kesâueer. efJeOeer vÙeeÙeMeeŒeeÛÙee pÙeebvee iebOener
veener lÙeebvee IešvesÛeer mebjÛevee DelÙebeflekeâ efkeäue° DeeefCe yeespe[ JeešCes lej mees[eÛe, heCe Iešvesle keâeÙe meebefieleues Deens nsner keâUCes keâ"erCeÛe!
Iešveekeâejebmeceesj Demeuesues heVeeme Je<ee&hetJeeaÛes mJe¤he efkeäue° DeeefCe iegbleeiegbleerÛes nesles. lÙeecegUs Ùee ØeMveeJej Iešvesle lees[iee keâe{CÙeeÛes lÙeebÛes
mJe¤hener mhe° nesles. kegâ"uÙeeÛe ØeMveeÛÙee Deveg<ebieeves Mebkesâuee peeiee jenCeej veener DeMeer meefJemlej ceeb[Ceer DeeheuÙee IešvesÛeer Deens. Iešvee
cemegÅeeÛes DeOÙe#e yeeyeemeensye DeeefCe Ùee meefceleerÛes 8-10 Flej meomÙe, Iešvee meefceleerÛes 271 meomÙe, Iešvee meefceleerÛes DeOÙe#e [e@. jepeWõ
Øemeeo Ùeebveer 46 les 49 DeMeer leerve Je<ex Deefleßece IesTve (Meejerefjkeâ DeeefCe yeewefækeâmegæe) Iešvee leÙeej kesâueer. IešvesÛee meefJemlej Fefleneme
efce. Dee"JeueWvee ceenerle DemeCes mebYeJele veener. Dee"Jeues oefuele jepekeâejCeeleerue Mejo heJeejebveer DeeMeerJee&o efouesues DeeefCe ceie ÙeebÛÙee veefMeyeeuee
efMebie Hegâšuesues YeeiÙeJeeve jepekeâejCeer Deensle. ÛeUJeUerle ÙesCÙeehetJeea DeeefCe ÛeUJeUerle DeeuÙeeveblej vee lÙeebveer keâOeer jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ
leòJe%eeveeÛee DeYÙeeme kesâuee, vee ieebYeerÙee&ves [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee «ebLeebÛes heefjMeerueve kesâues. meòeeceleueyeeÛes, mJeeLee&Ûes jepekeâejCe keâjle
jenCes ne lÙeebÛee meJeeËieerCe mJeeOÙeeÙeÛe (DeYÙeemeÛe). lÙeeÛÙee jepekeâejCeeÛeer Mewueer efLeuuej DeeefCe yee<keâU efJeveesoer mJe¤heeÛeer Deens. IešvesÛÙee
nesT IeeleuesuÙee Hesâjyeoueeuee efkebâJee hegvejeJeueeskeâveeuee efJejesOe keâjCÙeeÛeer ngkeäkeâer lÙeebvee ÙeeÛe Je=òeerletve DeeueerDeens. leerve ceefnvÙeebhetJeea jepÙeele meòesJej
DeeuesuÙee FšeefueÙeve keâeB«esme ± Mejo heJeejebÛeer je°^Jeeoer keâeB«esme peerCe&MeerCe& Peeuesues DeJeMes<ecebef[le [eJes he#e DeeefCe cegmueerce cetueleòJeJeeoeÛeer
hee"jeKeCe keâjCeeje cegueeÙeceefmebieebÛee meceepeJeeoer he#e, efJeIeefšle efjheefyuekeâve he#eeÛÙee oesve-Ûeej MeeKee pÙeele Dee"JeueWÛeener he#e cees[lees. Ùee
DeeIee[erÛÙee Ieškeâhe#eebveer IešvesÛÙee HesâjyeoueeefJe<eÙeer DeÅeeefhe lejer veerš Yetefcekeâe Iesleuesueer efomele veener. Hesâjyeoueeuee efJejesOe keâjCÙeeÛes metleesJeeÛe
FšeefueÙeve keâeB«esmeÛÙee DeOÙe#ee meesefveÙee ieebOeer Ùeebveer vegkeâlesÛe efouueer ÙesLes kesâues. Mejo heJeej HesâjyeoueeefJe<eÙeer keâeUpeerhetJe&keâ $eesškeâ yeesueleevee
efomeleensle. SketâCe heJeejebÛes ÙeeefJe<eÙeer ceewveÛe Deens. Dee"Jeuesner jepÙeeleerue meòee¤{ DeeIee[er meesyele IesTve Hesâjyeoueemee"er jmlÙeele Glejues
Demeles lej les DeefOekeâ MeesYetve efomeues Demeles. heCe DemeuÙee meecegoeefÙekeâ ke=âleerÛes lÙeebvee vesnceerÛe JeeJe[s Demeles. efjheefyuekeâve he#eehegjlesÛe yeesueeÙeÛes
Peeues lej Keemeoej ØekeâeMe Deebyes[keâj, YetlehetJe& Keemeoej je. meg. ieJeF& ÙeebÛes he#e Dee"JeueWÛÙee ceeiee&ves Hesâjyeoue keâjCÙeemee"er jmlÙeele Glejleerue
ns mebYeJele veener. les oesIesner Dee"JeueWhes#ee heefjhekeäJe Deensle.
IešvesÛÙee nesT IeeleuesuÙee hegvejeJeueeskeâveeÛÙee DeLee&ves efJeÅeceeve je°^heleeRveer 51 JÙee Øepeemeòeekeâefoveer Deeheueer mebefoiOe Øeefleef›eâÙee JÙekeäle
kesâueer, leer Iešvesves DeeKetve efouesuÙee mebmeoerÙe veerefleceòesuee Oe¤ve veJnleer. efJeJeef#ele efJeMes<eeefOekeâej je°^heleeRvee Demeleele. Ùee DeeOeejs lÙeebveer leer
Øeefleef›eâÙee efoueer DemeeJeer. Ùee Øeefleef›eâÙescegUs je°^heleer vÙetš^ue DemeuÙeeÛes efomele veener. les cegUeleues keâeB«esme he#eeÛes. he#eerÙe YetefcekesâcegUs les Øeefleef›eâÙee
osTve yemeues. DeeheuÙee Iešvesves mebmeo meeJe&Yeewce ceeveueer Deens. Ùee mebmLesÛÙee oesve le=leerÙeebMe meYeemeoebÛee heeef"byee efceUefJeuÙeeveblejÛe mejkeâej
DeefmlelJeele Ùesles. mejkeâejuee Iešvesle Hesâjyeoue keâjCÙeemee"er Deieesoj je°^heleeRvee efJeÛeejeJes ueeiele veener. efJeMeesOeve efJeOesÙekeâ mJe¤heele mejkeâej
je°^heleeRvee meeoj keâjles. veblej les ÙeesiÙe-DeÙeesiÙe "jefJeCÙeeÛee DeefOekeâej je°^heleeRvee Øeehle neslees. efJeOesÙekeâ veekeâejues lej mebmeo les hegvne je°^heleeRkeâ[s
HesâjefJeÛeejemee"er hee"efJeles. ner DeMeer ØeoerIe& keâmejle efJeMeesOeveeÛeer Demeles. ceie je°^heleer ceOÙesÛe Øeefleef›eâÙee osles keâe Peeues?
IešvesÛes efMeuhekeâej [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer osMeele Iešvee Øeoeve keâjleevee cnšues nesles keâer, ner Iešvee ceePÙee efhe{erÛeer DeefYeJÙekeäleer
Deens. keâeUeØeceeCes efleÛÙeele Hesâjyeoue keâjCÙeeÛeer JÙeJemLee Iešvee meefceleerves DeeOeer keâ¤ve "sJeueerÙe. Iešvee efkeâleerner Ûeebieueer Demeueer leer efleÛeer
DebceueyepeeJeCeer keâjCeejs Ûeebieues nJesle, jepekeâejCeele JÙeefkeälehetpee vemeeJeer. pevelesves DeMee ceneheg®<e šeFhe JÙekeäleeRÛÙee "eÙeer DeeheuÙee ßeæe Jeent
veÙesle. lÙeeletve ngketâceMeenerÛee Giece nesTve IešvesÛee [esueeje DeeefCe ueeskeâMeener MeemeveØeCeeueer keâesmeUtve peeF&ue. meewosyeepeerÛÙee jepekeâejCeele
iegbleuesues oefuele jepekeâejCeer, Deelee lÙeebvee Deebyes[keâjmeensyeebÛÙee JekeäleJÙeeÛee keâeÙece efJemej he[uee Deens.
Ùee meJe& SketâCe efJeJejCeeÛee ceefLeleeLe& SJe{eÛe keâer Hesâjyeoueeuee DeškeâeJe veener. Hesâjyeoue DeeheuÙee IešvesvesÛe DeheefjneÙe& "jefJeues Deensle.
les keâjeÙeÛes veenerle, Demes cnCeCes cetKe&heCeeÛes Deens. Jes[sheCeeÛes Deens.
keâeB«esmeÛÙee jepeJešerle 42 JÙee Iešveeog®mleermeejKÙee IešvesÛÙee cetU mebjÛevesuee Oekeäkeâe ueeJeCeejs Hesâjyeoue Peeues. mebmeo meeJe&Yeewce Deens.
lÙee ef"keâeCeer je°^heleer heæle DeeCeCÙeeÛee keâeB«esmekeâ[tve ØeÙelve Peeuee. ne meJe& Fefleneme IešvesÛÙee hegvejeJeueeskeâveeÛÙee Deveg<ebieeves ns hegvejeJeueeskeâve
vekeâes cnCeCeejs heeneÙeuee leÙeej veenerle. IešvesÛeer meJeeËle peemle cees[lees[ DeeefCe Hesâjyeoue keâeB«esmeÛÙee jepeJešerle Peeueer.
peeleerefJejefnle Jeie&efJejefnle meceepe efvecee&Ce keâjCÙeeÛes mJehve IešveekeâejebÛes nesles. mJeeleb$ÙeeÛÙee heVeeme Je<eeËle IešvesÛee Debceue meg¤ PeeuÙeeheemetve
DeepeheÙeËle ns mJehve meekeâej nesT Mekeâues veener. mJehve meekeâej nesT Mekeâle veener leesheÙeËle megÂ{ ueeskeâMeenerÛeer Dehes#ee keâesCe ke⤠Mekesâue? megÂ{
ueeskeâmevcegKe ueeskeâMeenerkeâ[s osMeeves JeešÛeeue keâjeÙeÛeer Demesue lej IešvesÛes hegveJejeueeskeâve JÙekeäleer DeeefCe mece°eruee hetjkeâ DemeuesuÙee IešvesÛÙee
cetU {eÛÙeeJej DeeIeele keâjCeejs vemeeJes. o
404
 Fefleneme neslee eflekeâ[sÛe jenlees, hejbleg...
oesve legkeâ[Ÿeeble JeešuÙee iesuesuÙee DeeheuÙee jepÙeeleerue keâeB«esmeves leLeekeâefLele [eJÙee jepekeâerÙe he#eebMeer veeceYeõ Ùegleer keâ¤ve iesuesueer meòee hegvne
efceUefJeueer Kejer, hejbleg lÙeebÛÙee heejbheefjkeâ Yetefcekeâe Deefpeyeele Heâjkeâ he[uee veener. "sÛe KeeTvener ceneje°^eleerue meòeeOeejer keâeB«esmeJeeues megOeejues veenerle.
oefuele, keâ°keâjer DeuhemebKÙe Jeiee&Ûes Mees<eCe keâjCÙeeÛes hetJee&heej OeesjCe Ùee keâeB«esmeJeeuÙee meòeeOeeNÙeebveer keâeÙece ÛeeuetÛe "sJeues Deens. SkeâmebOelesÛÙee DeLee&ves
leervelesje DeeefCe veTyeeje PeeuesuÙee efjheefyuekeâve he#eebveer DeeefCe oesvner keâcÙegefvemš, mehee, pevelee oue DeeefCe cegmueerce ceeefHeâÙeebÛee yesme DemeuesuÙee me. hee. ves.
Ùegleer keâ¤ve meòee efceUefJeCÙeeme Ùee oesvner keâeB«esmeJeeuÙeebvee ceole keâ¤vener keâener HeâeÙeoe Peeuee veener. oesvner keâeB«esmeJeeuÙeebveer oefuele keâ°keâjer
Jeiee&uee ÚUCÙeeÛes OeesjCe Deeleener Ûeeuet "sJeues Deens. Ùee OeesjCeecegUs meJee&le peemle veeceg<keâer meòesle meeceerue PeeuesuÙee efÛebOeesšŸeeOeejer efjheefyuekeâve
he#eebÛÙee efJeefJeOe iešeleševeblej DeefOekeâ Dees{Jeueer Deens. DeeceoejebÛeer yengmebKÙee efJeefOeceb[Uele Demeleevee DeeefCe efJeefOeceb[Ueleerue DeepeÛÙee meomÙeeble
`ceje"e' DeeceoejebÛee DeefOekeâ YejCee DemeuÙeecegUs, keâeB«esmeÛÙee hetJe&hejbheej Ûeeuele DeeuesuÙee peeleoeb[ies, Oeveoeb[iesheCeele pejener Heâjkeâ he[uee
veener. meòesJej DeeuÙee DeeuÙee lÙeebveer heefnuee nuuee kesâuee lees cenej JeleveeÛÙee peefceveeRJej. mJeeleb$Ùeesòej keâeUele meJe& leNnsÛeer ceveiešMeener
keâ¤ve Ùee peefceveer «eeceerCe YeeieeleuÙee `ceje"e' jepekeâejCÙeebveer DeeefCe lÙeebÛÙee Jeejmeoejebveer ueešt heeefnuÙee neslÙee. hetJeeaÛÙee keâeB«esmeer jepeJešeRÛeer
ceole IesTve ueešuÙeener. nmleeblejner kesâues, hejbleg cenej JeleveemebyebOeer DemeuesuÙee peyej keâeÙeÅeecegUs lÙee peefceveer menpeemenpeer lÙeebvee efieUbke=âle
keâjlee Ùesle veJnlÙee. lÙeemee"er Je<ee&vegJe<ex keâejmLeeves keâjeJeer ueeieleele. ceie kegâ"s veececee$e ÙeMe ns Demeues nmleeblej ke⤠ceeieCeeNÙeebvee veJns,
peefceveer efnmekeâeJetve IesCeeNÙeebvee Ùesle Demes. oesvner keâeB«esme cegKÙe Ieškeâ DemeuesuÙee efJeÅeceeve DeeIee[erÛÙee mejkeâejves ner iees° ue#eele IesTve DeeheuÙee
jepekeâejCeeÛee peveeOeej DemeuesuÙee Ùee ceveiešMenebvee cenej JeleveeÛÙee peefceveermebyebOeer veJeerve keâeÙeoe keâ¤ve Oeveoeb[iÙee, peeleoeb[iÙeebvee Ùee
peefceveer efnmekeâeJetve IesCÙeeÛeer KeguueceKeguuee hejJeeveieerÛe osTve šekeâueer. meòesle keâeB«esmeer cesnjyeeveerves meeceerue DemeuesuÙee efjheefyuekeâve heg{eNÙeebveer
efJeÅeceeve mejkeâej ÛeeueefJeCeeNÙee ceje"eØeCeerle keâeB«esme he#eeÛes Me<hener Jeekeâ[s kesâues veener. kegâ$ÙeeÛÙee nW[kegâUemeejKes ns ØekeâjCe De[ketâve he[ues
DemeleeveeÛe hegvne veJeerve DeeIeele keâeB«esmeØeCeerle efJeÅeceeve mejkeâejves oefuele «eeceerCe pevelesJej kesâuee Deens. 73 JÙee Iešvee og®mleerÛes efveefceòe keâ¤ve
mLeeefvekeâ mJejepÙe mebmLeebkeâ[s, jepÙe mejkeâejkeâ[s DemeuesuÙee 116 Ùeespevee DeÛeevekeâ jepemLeehevesheemetve efJeefJeOe KeelÙeebleHexâ jeyeJele DemeleeveeÛe
Deepe DeÛeevekeâ efpeune heefj<eo DeeefCe lelmece mebmLeebkeâ[s Jeie& kesâuÙee Deensle. osMeeÛÙee heefnuÙee hebÛeJeeef<e&keâ ÙeespevesÛÙee DeejeKe[Ÿeele hebÛeeÙele
jepÙe mLeehevesÛÙee mebkeâuhevesÛee meceeJesMe keâ¤ve Ùee mLeeefvekeâ mebmLeebvee meòesÛÙee jepekeâejCeele yeUkeâšer efoueer leer celehesšerÛÙee jepekeâejCeeJej ue#e
"sJetve. DeepeJej Ùee mebmLee «eeceerCe Yeeieeleerue pevelesÛeer celes keâeB«esme he#eeuee efceUJetve osCÙeele Jeekeâyeieej jeefnuÙee Ùeemee"er Ùee mebmLeebceeHe&âle
meòeeefheheemet keâeB«esmeJeeuÙeebveer «eeceerCe jepekeâejCeer heesU Ùee mLeeveerkeâ mJejepÙe mebmLeebceeHe&âle DeepeJej heesmeues. ceneje°^ efveefce&leer nesTvener oefuele
keâ°keâNÙeebÛes Yeues nesT Mekeâues veener. efveJe[CegkeâerÛÙee jepekeâejCeele jepÙeeÛÙee SketâCe ueeskeâmebKÙesle 36 škeäkesâ ueeskeâmebKÙee DemeuesuÙee ceje"e
peeleerkeâ[s Ùee mebmLeebÛes ØeYeglJe jeefnues. JneÙeÛes lesÛe Peeues. mLeeefvekeâ mJejepÙe mebmLee Yeü°eÛeejer DeeefCe jepekeâejCeeÛÙee keâškeâejmLeeveeÛeer keWâõs Peeueer.
Ùee mebmLeeceeHe&âle «eeceerCe jepekeâerÙe iegb[ heesmeues iesues les meòesJej keâeÙece [esUe "sJetve. ceneje°^eleerue DeepeJejÛÙee efpeune heefj<eoebÛÙee DeeefCe mLeeefvekeâ
mJejepÙe mebmLeebÛÙee keâejYeejeÛes cetuÙeceeheve kesâues lej meeceeefpekeâ vÙeeÙeeÛÙee meboYee&le DeepeJej efvejeMesefMeJeeÙe DeeheuÙee neleer DevÙe keâenerÛe he[uesues
veener. Skeâlej Ùee mebmLee pÙee OegefjCeebkeâ[tve ÛeeueefJeuÙee peele Deensle lÙeebvee mebmLeebceeHe&âle efJekeWâõerkeâjCeeÛeer mebkeâuhevee Deceueele DeeCeCÙeeÛeer yeeyeÛe
veerš keâUueer veener DeeefCe keâUueer Demeueer lejer Ùee mebmLeebÛee GheÙeesie «eeceerCe iejerye ogye&ue Ieškeâebvee DeeefCe oefuele JeieeËvee efÛej[CÙeemee"erÛe kesâuee
iesuee. hebÛeeÙele meefcelÙeebÛes, efpeune heefj<eoebÛes DeepeÛes ØeefleefveOeer GÅeeÛes Deeceoej, Keemeoej Demeleele - ceb$eerheoeJej lÙeebÛee [esUe Demelees. ns
ÙeMe efceUJeCÙeemee"er lÙeebveer mLeeefvekeâ mJejepÙe mebmLeebvee Mees<eCÙee o[heMeenerÛes DeepeJej keWâõ yeveefJeues. heefjCeece JneÙeÛee leesÛe Peeuee. yengmebKÙe
«eeceerCe ogye&ue meceepe efJemLeeefhele nesTve Menjekeâ[s peerJevecejCeeÛee ØeMve mees[JeCÙeemee"er heUtve iesuee. 95 škeäkesâ «eeceerCe meceepe keâeB«esmeer
jepekeâejCÙeebveer efJemLeeefhele keâ¤ve «eeceerCe #es$eeleuÙee veJeßeerceble peeleoeb[iÙee, Oeveoeb[iÙee 5 škeäkesâ ueeskeâebkeâ[s «eeceerCe DeLe&JÙeJemLesÛÙee vee[Ÿee
keWâefõle keâ¤ve šekeâuÙee. meòesÛes efJekeWâõerkeâjCe cnCepes Kes[Ÿeehee[Ÿeeleerue leUeÛÙee ceeCemeeuee efJekeâemeeÛeer ÅeeJeÙeeÛeer mebOeer. ceie Demes Gueš efÛe$e
keâe Peeues? efJekeWâõerkeâjCeeÛeer mebkeâuhevee Godieejle mLeeefvekeâ mJejepÙe mebmLeebveer, keâ°keâjer «eeceerCe pevelesÛes Mees<eCe kesâues. Ùee heejbheefjkeâ Mees<eCeeuee
jepÙe mejkeâejves Deepe DeeheuÙeekeâ[erue 116 Ùeespevee efpeune heefj<eoebkeâ[s megheto& keâ¤ve jerlemej yeU osTve šekeâues Deens.
73 JÙee Iešveeog®mleervegmeej ceneje°^ jepÙeeleerue keâener efJeYeeieebleerue 116 ÙeespeveebÛes efo. 2 Dee@keäšesyej 2000 heemetve nmleebleefjle keâjCÙeeÛee
Meemeveeves efveCe&Ùe Iesleuesuee Deens. lÙeeceOÙes SketâCe 14 efJeYeeieebÛee meceeJesMe Deens. meoj Ùeespevee nmleebleefjle keâjleevee jepÙe Meemeveekeâ[erue 29531
keâce&Ûeejer efpeune heefj<eoskeâ[s Jeie& kesâues peeCeej Deensle. lÙeecegUs jepÙe Meemeveekeâ[erue keâce&ÛeeNÙeebceOÙes Skeâ ØekeâejÛes YeÙe Je Demeblees<eeÛeer YeeJevee
efvecee&Ce Peeuesueer Deens. keâejCe Ùee ØekeâjCeer nmleebleefjle nesCeeNÙee keâce&ÛeeNÙeebÛÙee mesJeeMeleea keâMee jenCeej Deensle? lÙeebÛÙee pÙes‰lee, heoesVelÙee
Ùeeyeeyele keâesCelesner efkeäueDej efhekeäÛej osCÙeele Deeuesues veener. lÙeecegUs SketâCe keâce&ÛeejerJe=bo nJeeueefoue Peeuesues Deensle.
Ùee Deveg<ebieeves Demesner efveoMe&veeme Deeuesues Deens keâer, MeemeveeÛÙee eflepeesjerle Ke[Ke[eš DemeuÙeecegUs jepÙe Meemeveekeâ[erue meOÙee efjkeäle
Demeuesueer heos keâeÙecemJe¤heer mebheg°ele DeeCeueer peeCeej Deensle. lÙeecegUs keâce&Ûeejer - DeefOekeâejer heoesVeleerheemetve JebefÛele jenCeej Deens. ceneje°^
MeemeveeÛÙee meeceevÙe ØeMeemeve efJeYeeieeÛÙee 1 ceeÛe& 2000 ÛÙee Meemeve efveCe&Ùeevegmeej ceneje°^ MeemeveeÛÙee KeelÙeeleerue keâesCeleerner efjkeäle heos
YejCÙeele ÙesT veÙesle, Demes DeeosMe keâe{ues Deensle. lÙeecegUs efjkeäle heos YejCÙeeJej efveyeËOe Deensle. Ùee JÙeefleefjkeäle 25 škeäkeäÙeebhes#ee DeefOekeâ heos
405
Deefleefjkeäle "jJetve (mejhueme) leer mebheg°ele DeeCeeJeerle Demes MeemeveeÛes DeeosMe Deensle. lÙeevegmeej meefÛeJe mlejeJe¤ve keâeÙe&Jeener meg¤ Deens. ceneje°^
Meemeveekeâ[erue efJeYeeieele efj›egâšceWš yebo Deens. lÙeecegUs yesjespeieejele DeefOekeâeefOekeâ Yej he[les Deens. Meemeve Skeâerkeâ[s cnCeles, yesjespeieejerÛee ØeMve
šhhÙeešhhÙeeves keâceer keâjeJee, ns MeemeveeÛes OeesjCe hejbleg, Jejerue efveyeËOeebcegUs MeemeveeÛÙee cetU OeesjCeeme efleueebpeueer osCÙeele Deeuesueer Deens.
mJeeleb$Ùeesòej keâeUele meòeeOeejer keâeB«esmeJeeuÙeebveer osMeeleerue DeeefCe jepÙeeleerue heejbheefjkeâ peceerveoejer ve° kesâueer. hejbleg menkeâejeÛÙee ÛeUJeUerceeHe&âle
leer hegvne veJÙee ¤heele ØemLeeefhele kesâueer. ner veJeer peceerveoejkeâer ØemLeeefhele nesT Mekeâueer mLeeefvekeâ mJejepÙe mebmLeebcegUs. lÙeecegUsÛe «eeceerCe pevelesÛee
Gæej nesT Mekeâuee veener. «eeceerCe pevelesÛÙee heeCÙeeÛÙee ØeMveeJe¤ve lees oefuele DeeefCe efŒeÙeebÛÙee GæejeÛÙee mebkeâuheveebveer Øesefjle DemeuesuÙee
ÙeespeveebheÙeËle pÙee pÙee Ùeespevee efJeÅeceeve Meemeveeves Deepe Jeie& kesâuÙeele lÙeeletve meeceeefpekeâ vÙeeÙeeÛes Gefö° meHeâue nesF&ue ÙeeÛeer nceer keâeÙe?
mJeÙebhetCe& «eece mJejepÙeeÛeer keâuhevee mJeeleb$ÙehetJe& keâeUele ieebOeeRveer ceeb[ueer. mJeeleb$Ùeesòej keâeUele meòeemLeeveer ØecegKe DemeuesuÙee ieebOeerpeeRÛÙee
DevegÙeeÙeebveer leer heesmeueer. Ùee keâuhevesuee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛee efJejesOe neslee. MeemeveeÛee cegKÙe Ieškeâ Kes[s Oe¤ veÙes, JÙekeäleeruee OejeJes
Ùeemee"er lÙeebveer `Jeve ce@ve-Jeve Jnesš-Jeve Jn@uÙet'Ûeer efLeDejer ceeb[ueer. lÙeeceeies [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛee mhe° nslet neslee meeceeefpekeâ vÙeeÙeeÛÙee
DebceueyepeeJeCeerÛee. Kes[er lÙeebvee peeleerÙe ßes‰lJeeÛÙee Denbkeâejeves Yejuesueer [yekeâer Jeešle. Kes[er cnCepes peeleerÙelee, mebkeâesÛelee, mebkeâerCe&lee,
«eeceerCe Yeeieele pÙee GÛÛeYeüt ceje"e peeleerÛeer yengmebKÙee Deens, lÙeecegUs lÙeebÛeer ob[sueer Deens. mJeeleb$ÙeeÛÙee heVeeme Je<eeËle mLeeefvekeâ mJejepÙe
mebmLeebceeHe&âle ÙeeÛe ob[sueerÛee DevegYeJe meceepeeuee Deeuee. mLeeefvekeâ mJejepÙe mebmLee keâOeerÛe meòesÛÙee efJekeWâõerkeâjCeeÛeer keWâõs nesT Mekeâueer veenerle.
DeepeJej «eeceerCe peieÛe Guešs Peeues Deens. pÙee JesUer mLeeefvekeâ mJejepÙe mebmLeebÛÙee mebkeâuhevee ceeb[uÙee peele, lÙee JesUer osMeeleerue DeeefCe
jepÙeeleerue SketâCe ueeskeâmebKÙeshewkeâer 70 škeäkesâ pevelee Kes[Ÿeele jenele Demes. keâeB«esmeÛÙee Mees<eCeeefOeef‰le GuešŸee keâeUpeeÛÙee jepekeâejCeecegUs ner
pevelee efJemLeeefhele Peeueer Deens. Deepe «eeceerCe ueeskeâmebKÙee 30 škeäkeäÙeebJej ÙesTve heesnesÛeueer Deens. 40 škeäkesâ pevelee efJemLeeefhele kesâuÙeecegUs
efpekeâ[s heesš YejCÙeemee"er Deemeje efceUs lÙee lÙee Menjekeâ[s efveIetve iesueer Deens. DeMee efmLeleerle 116 Ùeespevee efJeÅeceeve ueeskeâMeener DeeIee[erÛÙee
mejkeâejves efpeune heefj<eoebkeâ[s, mLeeefvekeâ mJejepÙe mebmLeebkeâ[s JeUefJeCes MeneCeheCeeÛes veener. keâeB«esmeÛÙee Mees<eCeefOeef‰le jepekeâejCeeÛes «eeceerCe DehelÙe
cnCepes ke=â<eer DeewÅeesefiekeâ efveefce&le veJe«eeceerCe ßeerceble Jeie&! pÙeeÛee mLeeÙeer efJekeâeme menkeâejeÛÙee ÛeUJeUerletve keâeB«esmeves Ie[Jetve DeeCetve yengmebKÙe
«eeceerCe pevelesuee efJemLeeefhele keâ¤ve mees[ues. Deepe lÙeeÛe Jeiee&ÛÙee neleele Ùee ÙeespeveebÛee hewmee efouee peeCeej Deens DeeefCe lÙeebÛÙee veJeßeercebleerle
veJÙeeves Yej IeeueCÙeele Deeueer Deens. DeewÅeesefiekeâ, ›eâebleerveblej peieYejÛÙee Menjer DeeefCe «eeceerCe pevelesceOÙes DeeefLe&keâ°Ÿee meeceeefpekeâ, meebmke=âeflekeâ
DeeefCe jepekeâerÙe°Ÿee leHeâeJele efvecee&Ce Peeueer Deens. ueeskeâmebKÙesÛes peieYej efJemLeeheve Peeues Deens. «eeceerCe pevelesuee Je<ee&ÛÙee 365 efoJemeebhewkeâer
90 efoJemeÛe mJele:Ûee GojefveJee&n keâjCÙeemee"er keâece efceUles. Flej keâeUele Yegkesâuee keâeW[e, efvepesuee OeeW[e DeMeer efleÛeer DeJemLee Deens. ogmejs
Demes keâer, Menjele Deeues keâer Deeheueer peeleheele kegâCeer efJeÛeejle veener. efJemLeeefhele neleebvee keâecener efceUles DeeefCe GojefveJee&n neslees. «eeceerCe
Yeeieeleerue Demhe=MÙe, cenej, ceebie, ÛeebYeej Menjele Ùesleele. veJee heesšeheeCÙeeÛee GÅeesie mJeerkeâejleele. meeJe&peefvekeâ ef"keâeCeer efyeveOeemle JeejJeleele,
meeJe&peefvekeâ ne@šsueele Keeleele–efheleele, GbÛeer heesMeeKe Ieeuetve mevceeveeves efcejJeleele. Kes[Ÿeele Deepener Ùee °erves yejs efÛe$e veener. Demhe=MÙe DemeCÙeeÛeer
efveÙeleer Kes[Ÿeele oefuele pevelesuee Ùee mLeeefvekeâ mJejepÙe mebmLeebceeHe&âle ÚUle Demeles. keâeB«esmeÛÙee jepekeâejCeeves mJeeleb$Ùeesòej keâeUele cenejJee[s,
ceebieJee[s, Iesóer efvecee&Ce kesâues. ceie Ùee Jeiee&ÛÙee vee[Ÿee mejkeâejkeâ[tve keâe{tve «eeceerCe YeeieeleuÙee jepekeâerÙe iegb[ebkeâ[s meesheJeeÙeÛÙee? lÙeebvee Yeü°eÛeej
ke⤠osCÙeeme, lÙeebÛÙee mebheòeerle Yej IeeueCÙeemee"er GÛÛeYeüt peeleerÛÙee ie{Ÿee heesmeuesues jepÙeeleerue ueeskeâMeener DeeIee[erÛes mejkeâej Deens cnCetve
lÙeebveer 116 Ùeespevee mLeeefvekeâ mJejepÙe mebmLeebkeâ[s Jeie& kesâuÙee. he=LJeerJejuÙee ceeCemeebÛeer DeepeÛÙee Ie[eruee 600 keâesšer ueeskeâmebKÙee Deens.
Ùeehewkeâer 100 keâesšer ueeskeâmebKÙee Ùee DeeheuÙee osMeeÛeerÛe Deens. Ùee ueeskeâmebKÙesÛÙee leguevesle Ùee peieeleerue MeslepeefceveerÛÙee Heâkeäle oesve škeäkesâ
peceerveÛe keâmeCÙeeueeÙekeâ DeeheuÙeekeâ[s Deens. ceneje°^eÛeer ueeskeâmebKÙee DeepeÛÙee Ie[eruee mee[sveT keâesšer Deens. lÙeele ØeecegKÙeeves oefuele Je DevÙe
ceeieemeJeieeaÙe Meslekeâjer cees[leele. ceneje°^ele efkeâleer ieUerle Mesleer keâjCÙeeueeÙekeâ peceerve Deens DeeefCe leer kegâCeeÛÙee neleele ieesUe Peeueer Deens,
ÙeeÛes Gòej cet"Yej Oeveoeb[Ÿee, peeleoeb[Ÿee Je ßeerceble Jeiee&keâ[s leer Deens Demes Deens. DeeheuÙee osMeeleueer cegUeleueer jÛevee peeleerDeefOeef‰le Deens.
efleuee lees[CÙeeÛes keâece keâeB«esmeer jepekeâejCÙeebveer keâOeerÛe kesâues veener. Deepe peeleermeceesj meòesÛÙee ceeOÙeceeletve yeUkeâšer ÙesCeeNÙee keâeB«esmeMeer Iejesyee
oefuele he#e heg{eNÙeebÛee Deens. lÙeebvee kegâCeer ÙeeÛee peeye efJeÛeejueeÛe veener. Fefleneme neslee eflekeâ[s jenlees. ceekeäme&ves keâeÙe cnšues, ieebOeerpeeRveer keâeÙe
cnšues, Deebyes[keâjebveer keâeÙe cnšues, pÙeebÛÙee efveOeveeveblej peie heg{s iesues, peieeÛes meboYe& yeoueues, lejerner Deecner ceeieCeer meboYee&leÛe De[ketâve
he[uees Deenesle. hejbleg leòJeeefOeef‰le jepekeâerÙe keâeÙe&keâlex Deepe meceepeeletve ueeshe heeJeues Deensle. Ùee °erves meJÙeemeeÛeer kegâCeerÛe veener. meJÙemeeÛeer
GpeJÙee neleeves pes keâece keâjleele lesÛe keâece [eJÙee neleeves keâjleele. keâeB«esmeÛÙee jepekeâejCeele DeMee meJÙemeeÛeeRÛee jeyelee Deens. DeeheuÙeekeâ[erue
meceepeJeeÅeebÛes cee@[sue, Decesefjkeâe Jee Decesefjkesâleerue ueeskeâMeener Meemeve JÙeJemLee keâeÙece jeefnueer. SkeâesefCemeeJÙee Melekeâele DeueskeämeerÙe o ueeskeâJnerÙe
ne efJeÛeejJeble nesTve iesuee. lÙeeves Decesefjkeâve ceeCemeeuee nesces FkeäJeeefueme cnCetve mebyeesOeues. lÙeeÛe øeâevmeceOÙes efJemeeJÙee Melekeâele megF& [gcees
efJeÛeejJeble efvecee&Ce Peeuee. lÙeeves efnbogmLeeveer ceeCemeeuee me@[^es - neÙejefkeâkeâme& ner Ghecee efoueer. Ùee GhecesÛee DeLe& neslees Glejlee ceeCetme - ner
Glejleer YeepeCeer DeeheuÙee osMeele mJeeleb$Ùeesòej keâeUele keâeB«esmeÛÙee jepekeâejCeeves ØemLeeefhele kesâueer. pÙee je°^erÙe ÛeUJeUerÛes Yeeb[Jeue keâ¤ve keâeB«esme
DeepeheÙeËle meòesÛee KesU KesUle Deens, je°^erÙe ÛeUJeUerle DeeheuÙee osMeeleerue ueeskeâ keâeB«esme vesle=lJeeKeeueer efyeÇefšMeebefJe®æ }{ues les Deeheeheues
peeleOece& efJeme¤ve veJns lej les pehetveÛe. lÙeecegUs mJeeleb$Ùeesòej keâeUelener keâener Oeeefce&keâ YesoYeeJe lemesÛe jeefnues. meceepeeÛes Fbefš«esMeve keâOeerÛe nesT
efoues veener keâeB«esmeJeeuÙeebveer. o

406
 osMeeÛee efJekeâeme ueeskeâmebKÙeeJee{erves KejesKejÛe Kegbšlees keâeÙe?
Decesefjkesâves [bkesâue ØemleeJeeÉejs efnbogmLeeveJej DeKesj peeieeflekeâerkeâjCe ueeouesÛe. ns peeieeflekeâerkeâjCe Ùee vee lÙee mJe¤heele efnbogmLeeveÛÙee
jepÙekeâlÙeeËveer ueeotve IesleuÙeecegUs Mesleer, GÅeesie, DeeÙeele-efveÙee&le, JÙeeheej, iegbleJeCetkeâ, keâpe&, hejkeâerÙe ÛeueveeÛeer De[ÛeCe Deens. meercee Megukeâ,
MesleerefJe<eÙekeâ Devegoeves, hesšbš FlÙeeoer efJe<eÙeeRÛes mJeeleb$Ùe pevelesuee ieceeJeeJes ueeieues Deens. Ùee iegueeceefiejerÛeer JeŒesØeeJejCes efoJebiele hebleØeOeeve jepeerJe
ieebOeer, ceepeer hebleØeOeeve vejefmebn jeJe Ùeebveer mJele: DebieeJej Dees{tve Iesleueer DeeefCe GYÙee osMeeuee DeeefLe&keâ heejleb$ÙeeÛÙee Me=bKeuesle peKe[tve osMeeuee
iegueece yeveefJeCÙeeÛes Deeheues heehekeâce& Gjketâve Iesleues. vejefmebn jeJeebveblej DeeuesuÙee [eJÙee DeeIee[erÛÙee mejkeâejves, Ùee oesIeebÛeer jer Dees{ueer DeeefCe
Deelee leer keWâõeleerue YeepeheeØeCeerle mejkeâejves Ùee iegueeceefiejerÛÙee ceeLÙeeJej efyeue efkeäuebšveÛÙee efnbogmLeeveer oewNÙeele Gmevee cegkegâš Ûe{Jetve Iesleuee.
efMeefLeueerkeâjCeeÛÙee veeJeeKeeueer peeieeflekeâ JÙeeheej Je Yeeb[Jeue ÙeebÛes efveÙeb$eCe DecesefjkesâÛÙee JeÛe&mJeeKeeueer iesues. yengje°^erÙe kebâhevÙeebvee peieeÛeer uetš
keâjCÙeeÛeer mJewj mebOeer osCÙeemee"er Ùee peeieeflekeâerkeâjCeeÛÙee Deieesoj osMeeleerue Jee{lÙee ueeskeâmebKÙesuee DeeUe IeeueCÙeeÛÙee Decesefjkesâuee efnbogmLeeveves
efouesuÙee JeÛeveeves DecesefjkesâÛÙee meeheUŸeele De[keâJetve IesleuesÛe nesles. 11 peguew 2000 jespeer Ùee meeheUŸeele De[keâCÙeeÛee Jee{efoJeme peeieeflekeâ
ueeskeâmebKÙee efove meepeje keâ¤ve DeeheuÙee keWâõ mejkeâejves DeeefCe efJeefJeOe jepÙeebveer Decesefjkeâve Øesce hegvne Je=efæbiele kesâues.
Decesefjkeâve }eskeâmebKÙeelep%e, efleÛÙee hee@hÙeguesMeve keâewefvmeueÛes meuueeieej DeeefCe Heâes[& je@keâHesâuej HeâeTb[sMeveÛes keâejYeejer ÙeebÛÙee o[heCeeKeeueer
Deeheues Meemevekeâlex Decesefjkesâves DeeheuÙeeJej ueeouesues ueeskeâmebKÙeeJee{eruee DeeUe IeeueCÙeeÛes OeesjCe 1951 meeueeheemetve jeyeJele Deeues Deensle.
iesueer 50 Je<ex Decesefjkeâe DeeefCe efleÛÙee ieesšele Demeuesueer meeceüepÙeJeeoer je°^s peieeleerue efJeMes<ele: eflemeNÙee peieeleerue ueeskeâmebKÙeeJee{erÛÙee YeÙeieb[eves
heÚe[uesueer Deensle. eflemeNÙee peieeleerue Jee{leer ueeskeâmebKÙee Ùee je°^emee"er [eskesâogKeer Peeueer Deens. keâeueheÙeËle Ùee Yeeb[Jeueer meeceüepÙeMeener je°^ebvee
keâcÙegefvePeceÛes YeÙe Jeešle nesles. peieeleerue keâcÙegefvemš jepeJešer DeeheuÙee keâcee&ves veeceMes<e nesT ueeieuÙeeveblej Ùee ye[Ÿee je°^ebÛes ue#Ùe eflemeNÙee
peieeleerue ueeskeâmebKÙeeJee{ ns Peeues Deens. oeefjõŸe, og<keâeU Ùee mecemÙeebÛes JeebefMekeâ DeeefCe Oeeefce&keâ mebIe<ee&Ûesner keâejCe ueeskeâmebKÙeeJee{ ns Deens,
Demee Yeüce ner ye[er je°^s peeCeerJehetJe&keâ hemejJetve peieeleuÙee keâ°keâjer - ßeefcekeâ pevelesÛeer HeâmeJeCetkeâ keâjerle Deensle. Ùee HeâmeJeCegkeâeruee Decesefjkesâves
ueeskeâmebKÙeeJee{eruee DeešeskeäÙeele DeeCeCÙeeÛes Ieeuetve efouesues OeesjCe jeyeJetve Deeheues jepÙekeâlex meceLe&ve osle Deensle. eflemeNÙee peieeleuÙee DeeefCe
DeeheuÙeener osMeeleuÙee oeefjõŸeeÛes Kejs cetU Yeeb[Jeueer DeLe&JÙeJemLee, efleÛes Glheeove efnlemebyebOe, Ùee efnlemebyebOeeletve cet"Yej Yeeb[JeueoejebÛÙee neleer
keWâefõle Peeuesueer GlheeoveeÛeer meeOeves ns Deens. Jejkeâ[ cetuÙeeJej heesmeuee peeCeeje yeeb[ietU Yeeb[Jeueoejer Jeie& peieeÛes kesâuesues, keâjle Demeuesues Mees<eCe
ueheefJeCÙeemee"er ueeskeâmebKÙeeJee{eruee ue#Ùe "jJetve, peieeleerue ßeefcekeâ-Meesef<eleJeiee&Ûes ue#e ogmejerkeâ[s JesOet ceeielees Deens. DeeheuÙee jepÙekeâlÙeeËveer
yegæer ieneCe šeketâve Ùee HeâmeJeCegkeâeruee keâe YegueeJes les keâUle veener. ueeskeâmebKÙeeJee{ efveÙeb$eCeeÛee keâeÙe&›eâce DeeheCe Decesefjkesâkeâ[tve Iesleuee veener.
veeCesefveOeerÛÙee DeeosMeeØeceeCes DeeheCe lees jeyeJet ueeieuees. lÙeemee"er peveoj Keeueer DeeCeCÙeemee"er DeeheuÙee jepÙekeâlÙeeËveer keâeÙe&›eâce DeeKetve lÙeeÛeer
DebceueyepeeJeCeer 1951 heemetve meg¤ kesâueer. peveoj ne meeceeefpekeâ-DeeefLe&keâ heefjefmLeleerJej DeJeuebyetve Demelees lÙeekeâ[s ogue&#e keâ¤ve mebleleerefveÙeceveeÛeer
efvejesOe, uethe, keâe@hej šer DeeefCe MesJešer vemeyeboer ner ke=âef$ece meeOeves pevelesÛÙee DeelceØeefle‰suee Deheceeefvele keâ¤ve pevelesJej keâ"esjheCes ueeoueer
iesueer. peeieeflekeâ Yeeb[JeueMeener JÙeJemLee heg®<eØeOeeve Deens. DeeheuÙeekeâ[erue Yeeb[Jeueer ueeskeâMeener JÙeJemLeener efleÛeerÛe Øeefle®he Deens. Deeheuee
meceepener heg®<eØeOeeve Deens. mebleleerefveÙeceve keâeÙe&›eâceeÛÙee veeJeeKeeueer DeeheuÙeekeâ[erue ŒeerJeie& ØeecegKÙeeves Yej[uee iesuee DeeefCe Deepener Yej[uee
peelees. efŒeÙeebÛÙee cetueYetle nkeäkeâebÛeer heeÙeceuueer keâ¤ve mebleleerefveÙeceveeÛee keâeÙe&›eâce DeIeesjer heæleerves DeeheuÙee MeemevekeâlÙeeËveer DeepeJej jeyeefJeuee.
mebleleerefveÙeceveeÛÙee keâeÙe&›eâceeÛeer ØeÙeesieMeeUe cnCetve ŒeerJeiee&keâ[s heeefnues iesues. lÙeebÛÙee DeejesiÙeeÛeer DeeefCe mJeemLÙeeÛeer Kejer efÛeblee MeemevekeâlÙeeËveerÛe
keâOeerÛe kesâueer veener. mebleleerefveÙeceveeÛÙee veeJeeKeeueer lÙeebveer ŒeerJeiee&Ûee ÚU kesâuee. Ùee keâeÙe&›eâceele Dehesef#ele peveveoj keâOeerÛe Keeueer Deeuee veener.
GÛÛeYeüt Jeiee&Ûee vecegvesoej ØeefleefveOeer mebpeÙe ieebOeer ÙeebÛÙee heg{ekeâejeves 1975 les 77 Ùee DeeCeeryeeCeerÛÙee keâeUele mekeäleerÛeer vemeyeboer kesâueer iesueer.
62 ueeKe ueeskeâ Ùee mekeäleerÛÙee ceveeefJe®æ yeUer "jues. DeeCeeryeeCeer G"uÙeeveblej lees DeepeheeJeslees vemeyeboerÛee Deekeâ[e oesve ueeKeebFlekeâe Keeueer
Iemejuee Deens. Deelee vemeyeboermee"er heg®<eebÛeer leÙeejer vemeles, ceie efŒeÙeebvee Jes"erme Oejues peeles. ieYe&OeejCesheemetve lÙeebÛeer megškeâe nesCÙeemee"er ne
keâeÙe&›eâce pÙee kegâšgbyemJeemLÙe ceb$eeueÙeeÛÙee heg{ekeâejeves jeyeefJeuee peelees les efŒeÙeebJej Ghekeâej keâjCÙeeÛeer Keesšer yeleeJeCeer keâjles DeeefCe Ùee keâeÙe&›eâceeÛÙee
veeJeeKeeueer efŒeÙeebÛee kesâuesuee ÚU ueheefJeles. Decesefjkeâve meuueeieej lÙeebÛes efnbogmLeeveer yeesueefJeles Oeveer mebieveceleeves, veeCesefveOeerÛÙee 1991 meeueÛÙee
DeeosMeevegmeej mš^keäÛejue De@[pesmšceWš Øees«e@ce USAID ceeHe&âle jeyeJeleele. ieYe&jesOeveeÛes ØeÙeesie efŒeÙeebJej keâjerle Deeues Deensle. vee@jhueBš ne Ieelekeâ
ØeÙeesie efŒeÙeebJej neslees. [shees ØeesJnsjemeejKeer Ieelekeâ FbpekeäMeves efŒeÙeebvee IÙeeÙeuee Yeeie hee[leele. [e@mkeâe@Ûe meeru[ veeJeeÛes Decesefjkesâves yeepeejele
DeeCeuesues uethe 1971 heemetve DeeheuÙeekeâ[s Jeehejues iesues. Ùee uethecegUs ieYee&MeÙeeÛÙee megpesÛÙee Deepeejeves efJeke=âle ieYe&OeejCee DeeefCe DevÙe JÙeeOeeRveer
efŒeÙee nwjeCe PeeuÙee. Decesefjkeâve S[leHexâ uethe DeeheuÙee mejkeâejves meJeueleerÛÙee ojeves efJekeâle IesTve ner veewyele Dees{Jetve Iesleueer. uetheÛÙee efJejesOeecegUs
keâe@hej šer, leebyeerÛee ØeÙeesie efŒeÙeebJej nesT ueeieuee. lÙeecegUs ueeKees efŒeÙee $emle PeeuÙee. Decesefjkeâve yeveeJešerÛeer ieYe&efvejesOeveeÛeer Deew<eOes, ieesUŸee
efŒeÙeebveer IesleuÙeecegUs veevee JÙeeOeeRveer lÙeebvee heÚe[ues. Mejerjeleerue peerJevemeòJes, Mejerjeleerue keâ ye 6 Je Heâe@efuekeâ De@efme[ keâceer nesTve efŒeÙee DeefOekeâ
De@efveefcekeâ PeeuÙee. FbpeskeäMevecegUs ceeefmekeâ heeUerle efJeke=âlÙee leÙeej PeeuÙee. [eskesâogKeer, Ûekeäkeâj, heesšogKeer, MesJešer Ùee Deew<eOeebÛee heefjCeece ueeKees
efŒeÙeebvee ieYee&MeÙeeÛÙee ke@âvmejheÙeËle heesnesÛeJelee Peeuee. vee@jhueBš ne ieYe&efvejesOeveeÛee Øekeâej lej ›etâjÛe neslee. efŒeÙeebÛÙee ob[eceOÙes MeŒeef›eâÙee keâ¤ve
heeÛe ieesUŸee yemeJeeÙeÛÙee. lÙeecegUs heeÛe Je<ex ieYe&efvejesOeve nesles, Demes meebefieleues peeÙeÛes. Ùee DeIeesjer ke=âlÙeeves jkeäleefYemejCeeÛes, ùoÙeeÛes DeeefCe ceeefmekeâ
407
heeUer DeeefCe ceeveefmekeâ leCeeJeeÛes efJekeâej efŒeÙeebvee pe[ues. ueeskeâmebKÙee osMeefJekeâemeeÛee Me$et Deens, Demee ØeÛeej keâ¤ve Decesefjkesâves efnbogmLeeveuee
mebleleerefveÙeceveeÛÙee cnCepesÛe ueeskeâmebKÙeeJee{eruee DeeUe IeeueCÙeeÛÙee keâeÙe&›eâceeuee pees[ues. KejsÛe ueeskeâmebKÙeeJee{erves osMeeÛee efJekeâeme Leebyelees keâeÙe?
kegâšgbye efveÙeespeveeÛÙee Gefö°hetleeamee"er pevelesÛÙee ueeskeâMeener nkeäkeâeJej Ieeuee IeeueCeejer efJeOesÙekesâosKeerue jepÙe DeeefCe keWâõ mejkeâejves 94
heemetve efJeefOeceb[UeÉejs mebcele keâ¤ve DeeheuÙee DeotjoMeea OeesjCeebÛes oMe&ve Ie[efJeues. Úesšs kegâšgbye vemesue lej efveJe[CegkeâerJej yeboer DeeCeueer.
DeeheuÙee jepÙe mejkeâejves DeMee leNnsÛes efJeOesÙekeâ 1995 meeueer efpeune heefj<eo DeeefCe hebÛeeÙele meefcelÙeebÛÙee efveJe[Cegkeâeble FÛÚgkeâ GcesoJeejeuee
pÙeeÛes kegâšgbye Úesšs vemesue lÙeeuee DeškeâeJe keâjCÙeemee"er mebcele kesâues. 1998 ceOÙes ueeskeâmeYeslener DeMee heæleerÛeer efJeOesÙekesâ DeeCeueer iesueer.
mekeäleerves vemeyeboer keâjCes, Skeâentve DeefOekeâ cetue nesT osCeej veener ÙeeÛes mejkeâejer veeskeâjerleerue keâce&ÛeeNÙeebvee MeheLehe$e ÅeeÙeuee Yeeie hee[Ces, Demes
ØemleeJe Ùee efJeOesÙekeâele Deensle. oesveebntve DeefOekeâ cegues DemeuÙeeme kegâšgbyeeuee keâpe& veener. veeskeâjer veener, jsMeve veener, efveJe[Cegkeâerle GcesoJeejer veener,
DeMeer mekeäleer Deepe keWâõ mejkeâej pevelesJej keâjle Deens. ne meJe& DecesefjkesâÛÙee oyeeJeeÛÙee Øeleehe cnšuee heeefnpes. osMeeleerue yeskeâejerÛes keâejCener
ueeskeâmebKÙeeJee{ DemeuÙeeÛes YeemeefJeues peeles. 1985 les 91 meeueer DeeefLe&keâ Jee{ Jeeef<e&keâ 6-7 škeäkesâ ojeves Peeueer. hejbleg ßeceMekeäleer efJeketâve
peerJeve ceeieCeeNÙee JÙekeäleeRÛÙee Jee{erÛee oj cee$e 2 škeäkesâ "sJeuee iesuee. DeeefLe&keâ Jee{, ceÙee&efole Yeeb[JeueØeCeerle heæleerves kesâuÙeecegUs mebIeefšle
keâeceieej #es$eeleerue jespeieej Leebyeuee. lÙeecegUs megefMeef#ele yeskeâejebÛeerner Ûe›eâJee{erves mebKÙee Jee{ueer. 1998 meeueer osMeeleerue ueeskeâmebKÙee 96 keâesšer
nesleer. lÙeeceOÙes keâ°keâNÙeebÛeer mebKÙee 35 keâesšer nesleer. lesJne 3.7 keâesšer yeskeâej nesles. GojefveJee&neÛeer meeOeves vemeuÙeecegUs Yetefcenerve Meslecepegjebvee
jespeieej GheueyOe vemeuÙeecegUs DeOe&yeskeâejebÛeer mebKÙee 8 keâesšer nesleer. yeeuekeâeceieejebÛeer mebKÙee 5 keâesšer. JeÙeeÛÙee 5-6 Je<eeËheemetve Ùee cegueebvee
Jes"erme Oejues peeles. keâesšŸeJeOeer ueeskeâebJej mekeäleerÛeer yeskeâejer, keâjes[es cegueebJej jeyeCÙeeÛeer mekeäleer ns DeeheuÙee veHesâyeepe Yeeb[Jeueer DeLe&JÙeJemLesÛes
Heâefuele Deens. peeieeflekeâerkeâjCe, KeemeieerkeâjCe ns efJeÕe veeCesefveOeerÛes OeesjCe mJeerkeâejuÙeecegUs mebIeefšle keâeceieej #es$eeleerue keâeceieejebÛeer keâheele Peeueer.
ne meJe& mebieCekeâerkeâjCeeÛee heefjCeece cnšuee heeefnpes. yengje°^erÙe kebâhevÙeebÛÙee Dee›eâceCeecegUs mebIeefšle keâeceieejÛe efJemLeeefhele nesCÙeeÛÙee ceeiee&Jej
Hesâkeâuee iesuee Demes veener, lej «eeceerCe YeeieeleuÙee ÚesšŸee MeslekeâNÙeeheemetve Meslecepetj Yetefcenerveeheemetve meJe&Ûe efJemLeeefhele nesCÙeeÛÙee hebLeeuee
ueeieues. ueIegGÅeesieeÛes efoJeeUs efveIeeues. cenemeeiejer #es$eeleerue 71 ueeKe ceÛÚerceejebÛee heejbheeefjkeâ JÙeJemeeÙener yengje°^erÙe kebâhevÙeebÛÙee Dee›eâceCeecegUs
OeeskeäÙeele Deeuee. keâeceieejkeâheele DeeefCe efJemLeeheveeJej DebkegâMe ÙeecegUs yeepeejele ceboer Deeueer. lÙeecegUs yeskeâejer DeekeâeMeeuee efYe[ueer. efvej#ej,
DeOe&efMeef#ele, megefMeef#ele kegâCeerÛe Ùee yeskeâejerletve Deepe megšle veener. Jee{lÙee yeskeâejerle Deveweflekeâ OebÅeebvee Øeeslmeenve efoues, ceneveiejs JesMÙeeJÙeJemeeÙe,
ÛeesNÙeeceeNÙee, ieBiemšj, ceeefHeâÙeebveer JÙeehetve iesueer. veJes DeeefLe&keâ OeesjCe keâeUeyeepeej, meósyeepe, Yeü°eÛeejer Ùeebvee meJe& jeve ceeskeâUs keâ¤ve osCeejs
"jues. Deveglheeokeâ OebÅeeÛeer lespeer Deeueer. Glheeokeâ OebÅeele ceboer, jespeieejele efoJemeWefoJeme Ieš nesle Ûeeueueer. ÙeeletveÛe hejkeâerÙe Yeeb[Jeueeuee
DeeJeenve kesâues iesues. hejkeâerÙe Yeeb[Jeueoej Ùesleele lesJne lesLeerue vÙeeÙe jespeieej cee¤ve šekeâleele. efvemeie&, Yeeweflekeâ mebheòeerÛee veeMe keâ¤ve Jeejsceehe
veHeâe efceUJeleele. Ùee osMeeleerue mebheòeer uegštve vesleele. Yeeb[Jeueoejer keWâõerkeâjCe Je peeieeflekeâerkeâjCeeuee yeUer he[uesues jepÙekeâlex cee$e Ùee meJeeËÛee
oes<e ueeskeâmebKÙeeJee{erme osleele!
1991 meeueer DeeheuÙee osMeeÛeer ueeskeâmebKÙee 84.6 keâesšer nesleer. lÙee ueeskeâmebKÙesle 74 škeäkesâ ueeskeâmebKÙee «eeceerCe efJeYeeieeleueer nesleer.
ner yengmebKÙe «eeceerCe pevelee MesleerJej DeJeuebyetve nesleer. MesleerJej DeJeuebyetve DemeuesuÙee 70 škeäkesâ kegâšgbyeekeâ[s cee$e SketâCe peefceveerÛÙee 15 škeäkesâÛe
peceerve nesleer. Ùee 70 škeäkesâ Meslekeâjer pevelesletve 20 škeäkesâ pevelee keâeÙece Yetefcenerve jeefnueer. ÙeeÛÙee Gueš «eeceerCe Yeeieeleerue 70 škeäkesâ
peceerve Kes[Ÿeehee[Ÿeeleerue 16 škeäkesâ Oeveoeb[Ÿee meOeveMeerue kegâšgbyeeÛÙee leeyÙeele jeefnueer. peefceveerÛes vÙeeÙÙe Jeešhe, MesleerÛee meceleesue efJekeâeme,
ke=â<eer DeewÅeesefiekeâ veerleerÛeer meJe&JÙeehekeâ meb%ee, lÙeeletve ueneve-ueneve DeekeâejeÛÙee veeiejer keWâõebÛeer efveefce&leer ve keâjlee «eeceerCe pevelesÛeer Meeskeâebeflekeâe
kesâueer Je ceneveiejer DeewÅeesefiekeâ keWâõerkeâjCeeme DeeU IeeueCÙeeÛes šeUues. lÙeecegUs veeiejer mecemÙee DeeOeerÛe peefšue nesTve iesuÙee. cegbyeF&meejKÙee
DeewÅeesefiekeâ ceneveiejele SketâCe ueeskeâmebKÙesÛÙee 50 škeäkeäÙeebntve DeefOekeâ ßeefcekeâ - oefuele pevelee Peeshe[heóerceOetve jenles. mJemle Iej Ùeespevee
Demees Jee Peeshe[heóer megOeejCee Jee efleÛÙee DeejesiÙeefJe<eÙekeâ mecemÙee Demees Jee veeiejer megefJeOeebÛÙee mecemÙee, jepÙekeâlÙeeËveer Ùee pevelesÛee kegâ"ueeÛe
ØeMve ve mees[efJelee cet"Yej Oeveoeb[iÙee Jeiee&ÛesÛe efnlemebyebOe peheues. Kes[Ÿeelener nerÛe efmLeleer jeefnueer. 3 škeäkesâ meOeve Meslekeâjer yeeieeF&leoejebÛesÛe
efnlemebyebOe peheues iesues. ceneje°^eleuÙee 40 npeej ieeJeebceOeueer keâ°keâjer pevelee efheCÙeeÛÙee heeCÙeemee"er MesleerÛes yeer-efyeÙeeCes, DeJepeejs, Keles, Jeerpe
Ùeemee"er Dee›eâesMe keâjerle jeefnueer. efleuee JebefÛele "sJeues iesues. ÚesšŸee MeslekeâNÙeebÛÙee YeuÙeeÛÙee meJe& Ùeespevee heeskeâU efveIeeuÙee. lÙee ÙeespeveebÛeener
HeâeÙeoe «eeceerCe OeveOeeb[iÙeebveer GÛeueuee. Mesleer efmebÛeveemee"er Jeehejues peeCeejs 60 škeäkesâ heeCeer ceneje°^eleerue 3 škeäkesâ meOeve MeslekeâNÙeebveerÛe
keâeÙece Jeehejues. Ùee heeCÙeeJej, Ùee efmebÛeveeÛÙee ÙeespeveebJej ÙeeÛe Jeiee&Ûes DeeefOehelÙe jeefnues. ÙeeÛe Jeiee&Ûes jepÙeeÛÙee mejkeâejJejner ØeeyeuÙe Deens.
Menjeleerue Demeesle Je «eeceerCe Yeeieeleues iejerye, lÙeebvee JeeueerÛe Gjuee veener. Dee¤-vee¤-keâe¤bÛeerner Ùeehes#ee JesieUer DeJemLee veener. mebheòeerÛeer
DeceÙee&o keWâõerkeâjCe, ÙesCeeNÙee GlheVeeÛeer efJe<ece DevÙeeÙÙeer JeešCeer ÙeecegUs Ùee osMeeleerue Skeâ le=leerÙeebMe DeefOekeâ pevelee oeefjõŸejs<esKeeueer peieles
Deens. GJe&efjle oesve le=leerÙeebMehewkeâer 80 škeäkesâ pevelee ieefjyeerÛÙee KeeF&le ueesšueer iesueer Deens. osMeeleerue GheueyOe meeOevemeeceg«eer ue#eele Ieslee veerš
meceepemevcegKe DeeefLe&keâ OeesjCes jeyeJeueer iesueer, lemesÛe efJeÕeyeBkeâ DeeefCe veeCesefveOeer Decesefjkeâe DeeefCe peer 7 je°^ebveer GYeejuesuÙee meeheUŸeele De[ketâve
he[CÙeeÛes JesUerÛe šeUues lej 150 keâesšer ueeskeâmebKÙesÛeener Yeej Deeheuee osMe Je<ee&vegJe<ex Jeent Mekesâue. 1925 meeueer Ske⚟ee DecesefjkesâÛes je°^erÙe
GlheVe 7100 Deype [e@ueme& cnCepes 25,000 Deype ®heÙes SJe{s nesles. lÙeeÛÙee leguevesle efJekeâmeveMeerue osMeeÛÙee JÙeeKÙesle cees[CeeNÙee 124
osMeebÛes GlheVe kesâJeU 4745 Deype [e@ueme&Ûes Deens. lÙeele Deeheuee osMener cees[lees.
17 JÙee MelekeâeÛÙee DeejbYeeheÙeËle ÙegjesheceOÙes ßeceØeOeeve DeLe&JÙeJemLee nesleer. DeewÅeesefiekeâ ›eâebleerveblej lÙeele GueLeeheeueLe Peeueer. mebmeoerÙe
keâeÙeÅeebÛee DeeOeej IesTve Deens js Jeiee&ves meceepeeÛÙee peefceveer ueešuÙee. Ùee peefceveerÛeer kegbâheCe yeboerves 1750 heemetveÛe MeslekeâNÙeebÛeer GojefveJee&neÛeer

408
meeOeves efÚveeJeueer iesueer. Ùegjesheeleuee Meslekeâjer osMeesOe[eruee ueeieuee. Deens js Jeie& DeefOekeâ ßeerceble Peeuee. yeskeâejer Ùee Devewmeefie&keâ ef›eâÙesletve Deeueer
leer vewmeefie&keâ Deens ÙeeÛes meceLe&ve keâjCÙeemee"er ceeuLemeÛee ueeskeâmebKÙeeJee{erÛee Pegše mebyebOe pees[tve ÛegkeâerÛes efve<keâ<e& ØemLeeefhele keâ¤ve heeefnues.
Ùee ceeuLemeves 1798 ceOÙes meebefieleues keâer, ueeskeâmebKÙee Ûe›eâJee{erves Jee{les (1,2,4,8) DeMeer, lej Mesleer Glheeove mejU Jee{erves Jee{les
(1,2,3,4) ÙeeJej efveÙeb$eCe kesâues veener lej DeVeOeevÙeeÛeer ÛeCeÛeCe efvecee&Ce nesCeej. lÙeeletve oeefjõŸe, og<keâeU, iegvnsieejer, efnbmeeÛeej, ceneÙegæs
nesCeej. efvemeie&efveÙeceevegmeej oeefjõŸe DešU ceeveCeeje ceeuLeme ÙeeÛÙee efmeæebleeuee MeeŒeerÙe heeÙee veener. De[erÛe - leerve Melekesâ, ceeuLemeÛÙee
efmeæebleeuee nesTve iesueer Deensle. peieeÛeer ueÙeuetš keâjCÙeemee"er Je Deeheueer ßeercebleer DeyeeefOele "sJeCÙeemee"er Decesefjkesâves Je peer 7 ceOeuÙee
ye[Ÿee efJekeâefmele je°^ebveer ceeuLemeÛÙee efmeæebleeuee veJes ¤he efoues Deens. he=LJeerJejÛeer meeOevemebheòeer ueeskeâmebKÙeeJee{ercegUs Dehegjer he[CÙeeÛee Oeeskeâe
GodYeJeuee Deens, DeMeer Deesj[ Ùee je°^ebveer ÛeeueefJeueer Deens. 1968 meeueer hee@ue Snefue&Ûe Ùee Decesefjkeâve ceeCemeeves Population Bomb ns
hegmlekeâ efuentve ceeuLemeÛÙee efmeæebleeuee veJeerve cegKeJeše Ûe{Jeuee. Ùee «ebLeeleerue DeJeemleJe ie=efnles Je mebieCekeâerÙe Øee¤hes ÛegkeâerÛeer Deensle. Ùee
hegmlekeâeleuÙee efve<keâ<ee&Jej Beyond limit ns cesnespe veeJeeÛÙee ceeCemeeves hegmlekeâ efuentve ueeskeâmebKÙesuee DeeUe IeeueCes, Ùeemeesyele efvemeie&mebheòeer
heeCÙeeheemetve TpexheÙeËleÛee Jeehej ÙeesiÙe keâjCes, ÛebieUJeeoer - GheYeesiÙeJeeoer OeesjCes yeouetve meceepeeÛÙee iejpesFlekeâer Ùee meJeeËÛeer GheÙeesefielee mebJeefOe&le
keâjCes, pÙeeletve efÛejbpeerJe meceepeeÛeer efveefce&leer nesT Mekesâue Demes Jele&ve keâjCes ns Dee«eneves ceeb[ues Deens. Yeeb[Jeueer DeLe&JÙeJemLee DemeuesuÙee
osMeele yeskeâejerÛee oj DeeefLe&keâ lespeer - ceboerÛÙee ueešsJej JejKeeueer nesleer. leer yeskeâejer 15 škeäkeäÙeebntve Deepe DeefOekeâ Deens. ueeskeâmebKÙeeJee{ercegUs
yeskeâejer Jee{les ns meceerkeâjCe Keesšs Deens. Ùegjesheeleerue yengleebMeer efJekeâefmele je°^ebveer ueeskeâmebKÙeeJee{ LeebyeJeueer Deens. Demes Demetvener efleLes yeskeâejer
Jee{ueer. ÙeeÛes ØecegKe keâejCe lÙeebÛÙee Yeeb[JeueMeener DeLe&JÙeJemLesle Deens. Yeeb[JeueMeener DeLe&JÙeJemLee, Yeeb[JeueMeener leb$e%eeve, leebef$ekeâ
efJekeâeme DeeefCe lÙeebÛes DebleefJe&jesOe Ùeeletve yeskeâejer efvecee&Ce nesles. GlheeoveJee{ nesTve jespeieej Iešle Deens ÙeeÛeer efÛeblee pÙee mebÙegkeäle je°^
mebIešvesuee Jeešles lÙeeÛes keâejCe Kejslej 1960 heemetve DeewÅeesefiekeâ osMeebletve Jee{uesues Ùeebef$ekeâerkeâjCe - mebieCekeâerkeâjCe ns Deens. keâeceieejJeiee&Ûeer keâheele
lÙeeletve Peeueer Deens. ns keâUtvener ve keâUuÙeemeejKes mebÙegkeäle je°^ mebIešvesÛes OegjerCe Jeeieleele les kesâJeU DecesefjkesâÛÙee ÛebieUJeeoer neÙešskeâ cegpeesj mebmke=âleeruee
yeueJeòej keâjCÙeemee"er, peieeleuÙee 20 škeäkesâ ueeskeâebÛÙee neleele peieeleerue 83 škeäkesâ Glheeove keWâefõle Peeues Deens. peieeleerue 80 škeäkesâ pevelesuee
Ùee 20 škeäkeäÙeebveer Jes"erme Oejues Deens. Ùee 20 škeäkeäÙeebleerue Mesleer #es$eele DeeefCe DeewÅeesefiekeâ #es$eele Ùeebef$ekeâerkeâjCe keâ¤ve peieeleerue 80 škeäkesâ
pevelesÛÙee peerJeveceeveeÛes ØeMve efvecee&Ce kesâues Deensle.
ÛebieUJeeoer, Ss<eDeejeceer peerJeveeÛÙee nJÙeemeeheeÙeer Decesefjkesâleerue 27 keâesšer pevelee pesJe{Ÿee mebheòeerÛeer OegUOeeCe keâjles lesJe{Ÿee mebheòeerle
267 keâesšer pevelee Ûeebieues peerJeve peiet Mekesâue. DeeheuÙee efJeÕeeÛÙee vekeâeMeeJejerue ueeskeâYeejeÛÙee legueveshes#ee npeejes hešerves Decesefjkeâe HeâeÙeoe
G"Jeles Deens. meeceüepÙekeâeb#eer Ùegjes-Decesefjkesâvess GheueyOe peefceveerhewkeâer keâener he[erkeâ "sJeueer peeles. efleÛÙeeJej ueeieJe[ Peeueer lej 2020 meeueeheÙeËle
peieeleerue pevelesuee DeVeeÛeer keâeUpeer keâjCÙeeÛes keâejCeÛe GjCeej veener. 7.5 Deype Flekeâer ueeskeâmebKÙee peieeÛeer nesF&heÙeËle peie efveOee&mle peiet Mekesâue.
pesvesefškeâ DeefYeÙeebef$ekeâer GòeermebJeOe&ves, JevemheleerpevÙe Glheeoves ÙeeÉejs GojefveJee&neÛee ØeMve mees[JeCÙeele Deepe ceole nesles Deens. efvemeie&mebheòeermeesyele
meeiejer mebheòeerÛeer Yej he[les Deens. efJekeâefmele je°^ebveer DeeheuÙee mebj#eCe KeÛee&le keâheele kesâueer lej peieeleerue 50 keâesšer ceeCemes Gheemeceejerletve
yeÛeeJeueer peeleerue. Deepe DecesefjkesâÛee mebj#eCe KeÛe& 30 npeej keâesšeRntve DeefOekeâ Deens. Fbiueb[, øeâevme, pece&veer, peheeve, Fšueer ÙeebÛee 20 npeej
keâesšeRntve DeefOekeâ Deens. 1995 meeueer peieeÛeer ueeskeâmebKÙee 593 keâesšer nesleer. efJekeâefmele osMeebÛÙee meeceüepÙeJeeoer cenòJeekeâeb#escegUs lÙeeleueer
32 škeäkesâ pevelee oeefjõŸejs<esKeeueer {keâueueer iesueer. GJe&efjle pevelee Yegkesâkebâieeue Peeueer. efvemeie&mebheòeerÛeer ueÙeuetš keâ¤ve, ÛebieUJeeoer DeeÙeg<Ùe
peieCeejer Decesefjkeâe, ueeskeâmebKÙeeJee{eruee DeeUe DeeheuÙee mJele:ÛÙee osMeele keâešskeâesjheCes Ieeueleevee efomele veener. Deeheueer meeceüepÙekeâeb#eer FÛÚe
Heâueõthe keâjCÙeemee"er, yengje°^erÙe kebâhevÙeebÛes efnlemebyebOe peheCÙeemee"er Decesefjkeâe ueeskeâmebKÙeeJee{eryeöue kesâJeU yeesueles. o

409
 jeKeerJe peeiee, meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙe DeeefCe ueeskeâceeveme
jeKeerJe peeieebÛÙee lejlegoer IešvesÛes efMeuhekeâej [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj ÙeebÛÙeecegUs cetle&¤he heeJeuÙee DeeefCe lÙeebveerÛe vÙeeÙeheeefuekesâÛÙee
mebjÛevesÛeerner Iešvee meefceleerle meeOekeâyeeOekeâ ÛeÛee& keâ¤ve mLeeheveener kesâueer, heCe vÙeeÙeheeefuekeâe DeeheuÙee mebmeoerÙe ØeCeeueerÛÙee MeemevemebmLesle meeJe&Yeewce
veener. meeJe&Yeewce Deens, DeeheuÙee osMeeleerue oefuele keâ°keâjer yengmebKÙeekeâ pevelee DeeefCe lÙee pevelesÛes ØeefleefveefOelJe keâjCeejs ueeskeâØeefleefveOeer, ceie
SketâCe vÙeeÙeheeefuekeâe Demees Jee GÛÛe - meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙe lÙeebvee DeeKetve efouesuÙee efJe<eÙeeheueerkeâ[s peeTve, les peeleer - peeleerleerue mebIe<ee&uee
DeeefCe Ùegæeuee leeW[ Heâes[CeeNÙee mecemÙesJej, lÙeeÛee meJeeËieerCe yeepetves efJeÛeej ve keâjlee, Skeâebieer efveCe&Ùe osleele.
ÙeeÛe ceefnvÙeele heoJÙegòej efMe#eCeeleerue meghej mhesMeeefuešerpe pÙee mJeeleb$ÙeeÛÙee heVeeme Je<eeËle oefueleebmee"er jeKeerJe cnCetve keâOeerÛe efouÙee iesuÙee
veJnlÙee, lÙee ve efouesuÙee jeKeerJe mhesMeeefuešerpe meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves veekeâejuÙee DeeefCe Dee"Je[ŸeehetJeea ye{lÙeebleues Deej#eCe LeebyeefJeCÙeeÛeener
efveCe&Ùe efouee. Kejs lej keâeÙeÅeemeceesj `meJe&Ûe meejKes' Ùee megYeeef<eleeuee Deeheues DeefOe‰eve ceeveCeejer vÙeeÙeheeefuekeâe efJeMes<ele: GÛÛe DeeefCe meJeexÛÛe
vÙeeÙeeueÙe vÙeeÙe osleevee cee$e iejerye ogye&ueebÛÙee yeepetves menmee vÙeeÙe osleevee efomele veener. jeKeerJe peeiee pÙee KeeueÛÙee mlejeleerue, DeefleMetõ
Demhe=MÙe peeleer DeeefCe peceeleeRÛÙee DeYÙegoÙeemee"er efouÙee iesuÙee, lÙeeÛes cegKÙe Gefö° ue#eele ve IesleeÛe SkeâleHeâea efveCe&Ùe vÙeeÙeheefuekeâe osle Deens.
jeKeerJe peeieebÛÙee ØeMveeJej ÙeehetJeea DemesÛe SkeâleHeâea efveCe&Ùe efoues iesues. meneveer efJe®æ Yeejle mejkeâej, Deej. kesâ. meyejJeeue efJe®æ hebpeeye
mejkeâej, Jeerjheeueefmebn efJe®æ Yeejle mejkeâej, heesmš «e@pÙegSš Fefvmš. Dee@Heâ cesef[keâue SpÙegkesâMeve De@C[ efjmeÛe&, Ûebefoie[ efJe®æ Hesâkeâušer
DemeesefmeSMeve Ùeeleues meJe& efveCe&Ùe meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves Deej#eCeeÛÙee efJejesOeer efoues. meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeÛeer DevegmetefÛele peeleer-peceeleerÛÙee
ceeieemeJeieeaÙeebÛÙee efnleeefJe®æÛeer Yetefcekeâe ner DeepeÛeer veener. efleÛeer hejbheje oerIe&keâeueerve Deens. Jejerue efveCe&Ùeeves Ùee MelekeâeÛÙee Deblekeâeueer leer
hegvne leMeerÛe efveYeeJeueer iesueer. jeKeerJe peeieebÛÙee lejlegoerefJe<eÙekeâÛee heVeeme Je<eeËÛee Dee{eJee ve IesleeÛe Ùee °erves JemlegefmLeleerÛes heefjMeerueve ve
keâjleeÛe, Jej veceto kesâuesues efveCe&Ùe efoues. vÙeeÙeeueÙeeÛÙee Deeoj keâjCes, ve keâjCes ne pÙeeÛÙee lÙeeÛÙee efnlemebyebOeeÛee DeeefCe kegâJeleerÛee ØeMve Deens.
meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeÛÙee Keb[heer"eÛÙee Jejerue efveCe&ÙeeefJe¤æ efjJ¢et efheefšMeve keâ¤ve oeo ceeielee ÙesT Mekeâles. efleLes vÙeeÙeeueÙeeÛee DeebOeUe lejepet
DeeheuÙeeefJe®æ iesuee lej vÙeeÙeefveJee[e keâjCÙeemee"er pevelesÛes ØeefleefveefOelJe keâjCeejer meeJe&Yeewce mebmeo DeensÛe. efleLesner vÙeeÙe efceUCeej vemesue lej
ceie DevegmetefÛele peeleer-peceeleeRÛÙee DeYÙegoÙeeÛÙee °erves les keâeUs heJe&Ûe "jsue. oefuele - ceeieemeJeieeaÙe efnleeefJe®æÛeer vÙeeÙeheeefuekesâÛeer DeeieUerkeâ
hetJe&«enotef<ele YetefcekesâÛeer Deens.
Iešvesle 15/4 keâuece veJnles. meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves ceeieemeJeiee&mee"er kesâuesuÙee lejlegoer jö "jJeuÙee lesJne lÙee efceUJeCÙeemee"er Iešvesle Jejerue
keâuece IeeueeJes ueeiesue. Ùeemee"er Iešvesle heefnueer og®mleer 51 ceOÙes keâjCÙeele Deeueer. 16/4 Ùee keâueceele jeKeerJe peeieebÛÙee lejlegoer veceto Deensle.
ceeieemeJeiee&ueener Keeme meJeuele osCÙeele Deeueer. heCe ceeieemeJeie& keâesCe ÙeeÛeer JÙeeKÙee lÙeele efoueer iesueer veener. Ùeemee"er IešvesÛÙee 340 keâueceevJeÙes
Ùee keâeceemee"er je°^heleeRvee DeeÙeesie vescelee Ùeslees. meeceeefpekeâ°Ÿee, Mew#eefCekeâ°Ÿee ceeieemeJeieeaÙe keâesCe Deensle ns "jefJelee Ùesles. lÙeeÛÙee Øeieleermee"er GheeÙe
Ùeespelee Ùesleele. megØeefmeæ ieebOeerJeeoer keâekeâe keâeuesuekeâjebÛÙee DeOÙe#elesKeeueer 1953 meeueer heefnuee ceeieemeJeieeaÙe DeeÙeesie mLeeheve keâjCÙeele Deeuee.
Ùee DeeÙeesieeves 1955 meeueer DenJeeue meeoj kesâuee. peceerveOeejCeeefJe<eÙekeâ JÙeehekeâ megOeejCee, «eeceerCe jÛevesle yeoue, Yetoeve, heMethewoeme,
peveeJejebÛee efJecee, «eeceerCe IejyeebOeCeer, kegâšerjesÅeesie, DeejesiÙe, heeCeerhegjJe"e, Øeew{ efMe#eCe, veeskeâjYejleerle jeKeerJe peeiee, efMe#eCeele megOeejCee F.
efMeHeâejmeer megÛeefJeuÙee. efŒeÙeebvee ceeieemeJeieeaÙe mecepeCÙeele ÙeeJes, leebef$ekeâ Oebos efMe#eCeele 70 škeäkesâ peeiee jeKeerJe "sJeCÙeele ÙeeJÙeele, MeemekeâerÙe
veeskeâjerle pÙee mJejepÙe mebmLeeble, heefnuÙee Jeiee&le 25 škeäkesâ, ogmeNÙee Jeiee&le 30 škeäkesâ, eflemeNÙee Jeiee&le 40 škeäkesâ jeKeerJe peeiee "sJeCÙeele
ÙeeJÙeele. DeMee efMeHeâejMeeRveer Yejuesuee DeeÙeesieeÛee DenJeeue ne SkeâceleeÛee veJnlee. 11 meYeemeoebhewkeâer heeÛe meomÙeebveer celeefYeVelee oMe&efJeueer.
leerve peCeebveer peele ne efvekeâ<e DeeCet veÙes Demes megÛeefJeues. peeleerJej jeKeerJe peeiee "sJeeÙeuee efJejesOe oMe&efJeuee neslee. keâeuesuekeâjebveer Ùee DenJeeueeuee
celeefYeVelee efšhheCeer pees[ueer veener. Gueš yengceleeÛÙee efMeHeâejmeerJej mener keâ¤ve DenJeeue meeoj keâjleevee DeOÙe#eebÛes cele cnCetve 30 heeveer
ueebyeueÛekeâ efveJesove keâ¤ve pees[tve meJe& efMeHeâejMeeRvee efJejesOe kesâuee. efMe#eCeele pes ceeieemeuesues Deensle, lÙeebÛÙee ceeieemeuesheCeeÛes lesÛe peyeeyeoej
Deensle. lÙeebÛee $eeme Flejebvee osCes ÙeesiÙe veener. efMe#eCeemee"er lÙeebveer ØeÙelve keâjeJesle. Flej meceepeeuee $eeme vekeâes. lÙeebvee veeskeâNÙeeble jeKeerJe peeiee
"jJeeJeÙeeme ueeJeuÙee. jeKeerJe peeieebÛÙee lejlegoer pÙeebÛes cetU Gefö° oefuele - ceeieemeJeieeaÙeebÛÙee DeYÙegoÙeeÛes nesles, oefuele meceepeeÛÙee heeÛe -
one škeäkeäÙeebÛeer efveKeeueme Øeieleer keâjCÙeemee"er jeKeerJe peeieebÛÙee lejlegoer nceKeeme Gefö°ehetleeaÛee jepeceeie& neslee. keâeB«esmeÛÙee jepekeâejCeeves lÙeeuee
heefnuÙeeÛe HesâpeceOÙes heebiegUiee[e yeveJetve šekeâues. jeKeerJe peeieebÛÙee cegoleerle meòeeceleueyeemee"er oefueleebÛeer Skeâieúe celes [esUŸeemeceesj "sJetve
melele Jee{ keâ¤ve oefuele meceepeeuee lÙeeÛeer meJeËkeâ<e efJekeâemeeÛeer Ùeespevee jeyeefJeCÙeeSsJepeer heebiegUiee[ŸeeJej efJemebyetve "sJeues iesues. mJeeleb$ÙeeÛÙee Ùee
DeOe&MelekeâeÛÙee MesJešeme Ùee heebiegUiee[Ÿeeuee Oe¤ve keâmeeyemee oefuele ceeCetme mJele:Ûee DeYÙegoÙe keâjerle ÙesLeheÙeËle Deeuee. leesÛe lÙeeuee jeKeerJe
peeieebÛÙee heVeeme Je<eeËÛÙee DebceueyepeeJeCeerÛeer JemlegefmLeleer ue#eele ve Ieslee efJejesOekeâebÛÙee Yetefcekesâletve heg{s Ùeslees Deens. jeKeerJe peeiee lennÙeele
MelekeâevegMelekesâ oefueleebvee vekeâesÛe Deensle, hejbleg oefueleslejebÛÙee yejesyej ÙesCÙeeheÙeËle lejer lÙee nJÙee Deensle. heVeeme Je<ee&le ns efJe<ece Deblej jeKeerJe
peeieebÛÙee lejlegoeRcegUs mebheg°ele Deeues Deens keâeÙe?
oefuele meceepe oefueleslejebÛÙee mlejeheÙeËle ÙesTve heesnesÛeuee Deens keâeÙe? heeÛe npeejebntve DeefOekeâ Je<ex meòeemebheòeer, %eeveeheemetve JebefÛele "sJeuesuee
oefuele-ceeieemeJeieeaÙe ceeCetme, Ùee jeKeerJe peeieebÛÙee lejlegoeRÛÙee yeUeJej efkeâleer Øeieleer meeOet Mekeâuee? lÙeeÛeer De@keäÙegjsš Deekeâ[sJeejer keâeÙe?
410
efve:he#eheeleer, hetJe&«enotef<eleheCee mees[tve one Je<eeËÛee JeemleJeJeeoer Dee{eJee ve IesleeÛe, meòeeOeeNÙeebveer Jnesš yeBkesâJej vepej "sJetve jeKeerJe peeieebÛeer
cegole JesUesJesUer Jee{Jeueer. ner Jee{Jeueer peeCeejer cegoleJee{ jemle Deens keâer iewjjemle, ns Deece meceepeeuee meòeeOeejer Jeiee&ves ØelÙeskeâ cegoleJee{erÛÙee
JesUer veerš mecepeeJetve meebefieleues veener.
iesuÙee heVeeme Je<eeËle Yeeb[JeueMeenerÛÙee heæleerves osMeeÛee efJekeâeme keâjCÙeele Deeuee. lÙeecegUs meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ lÙeeÛeyejesyej meebmke=âeflekeâ
efJe<ecelee nesTve meceepeJÙeJemLesÛee meJeeËieeves Demeceeve efJekeâeme Peeuee. keâeÙeÅeemeceesj meJeeËvee meceeve uesKeCeejer Fb«epeer jepeJeš, efMe#eCe leb$e%eeve DeeefCe
oUCeJeUCeeÛÙee JÙeJemLesmeesyele efleves DeeCeuesues DeewÅeesefiekeâerkeâjCe Ùeeletve meceepe peeie=leer nesTve YeejleeÛee mJeeleb$Ùeue{e Je Demhe=MÙeebÛee nkeäkeâue{e
GYee jeefnuee. efyeÇefšMe iesues, SleösMeerÙeebÛes jepÙe Deeues. yeekeâerÛÙee meJeeËieerCe efJekeâemeeuee, cetueYetle nkeäkeâeuee DeeefCe mJeeleb$Ùeeuee peheCeejer mebmeoerÙe
heæle mJeerkeâejueer. Ùee meJe& keâejCeebÛee peeleerØeLesJej heefjCeece Peeuee. Demhe=MÙelesÛes ¤hener yeoueues. DeeOegefvekeâ megOeejCeebveer peeleermebmLesJej heefjCeece
keâ¤ve keâener yeoue Ie[Jetve DeeCeues lejer peeleermebmLesÛee heeÙee cee$e cetU lemeeÛe jeefnuee. efveJe[CegkeâeRÛÙee jepekeâejCeele peeleermebmLesuee DeefOekeâ cenòJe
Deeues. ØelÙeskeâ peele ne lÙee celeoejeÛee ieúe cnCetve JÙeJenej meòesÛÙee jepekeâejCeele nesle jeefnuee. jepÙeejepÙeeleerue meòee Ùee keâesCelÙee peeleer Skeâ$e
DeeuÙeeJej efkebâJee efJejesOeer iesuÙeeJej DeeheCeeuee efceUt Mekeâles, ÙeeÛes efnMesye yeebOeues peeT ueeieues. Ùee og°Ûe›eâeletve megškeâe oefueleebÛeer veener DeeefCe
meJeCee&Ûeerner veener. mJeeleb$ÙeeÛÙee heVeeme Je<eeËle peele DeefOekeâ Â{cetue nesle iesueer. DeeheuÙee osMeele mJeeleb$Ùe Deeues. Yeeb[Jeueer ueeskeâMeener Deeueer.
mejbpeeceer Yeeb[Jeueer DeMeer DeOeeblejer DeJemLee DeeheuÙee meceepeeÛeer Peeueer lÙeecegUs heejbheefjkeâ peeleerØeLesÛee veeÙeveeš nesT Mekeâuee veener DeeefCe efpeLes
100 škeäkesâ Yeeb[Jeueer efJekeâeme Peeuee lÙeeves leUeieeUeletve mebhetCe& meceepe {JeUtve efveIeeuee veener. peveDeeboesueveeletve, ØeyeesOeveeletve Yeeb[Jeueer
efnlemebyebOe mLeeefhele Peeues veenerle. les meòeeOeeNÙeebkeâ[tve Yeeb[Jeueer ueeskeâMeenerÛÙee MeemeveeceeHe&âle DeecemeceepeeJej Lesš ueeoues iesues. DeeheuÙee osMeeleerue
Yeeb[JeueMeenerÛÙee heesšeleÛe peeleerØeLesuee Yeeweflekeâ DeefOe‰eve efceUeues. peeleerpeeleeRceOeerue meebheefòekeâ efmLeleer Mew#eefCekeâ, meebmke=âeflekeâ leHeâeJele keâeÙece
jeefnueer. jesšeryesšer JÙeJenejele peeleerYeso keâešskeâesjheCes heeUues iesues. Yeeb[Jeueer ØeeefleefveefOekeâ ueeskeâMeenerÛee DeeheCe mJeerkeâej kesâuÙeeveblej peeleerÙe
Skeâieúe celeebÛÙee meeheUŸeele Deeheuee meceepe meehe[le iesuee. efhe{Ÿeeved efhe{Ÿee pes DeeheuÙee Debefkeâle jeefnues les DeeheuÙee yejesyejerves Deepe Jeeieleele,
nkeäkeâ ceeieleele ns GÛÛeYeüt peeleer meceepeeuee Deepener Kegheles Deens. DeeheuÙee yengmebKÙe meJeCe& meceepeeves DeÅeehener meceleeefOeef‰le cetuÙeebÛee mJeerkeâej
kesâuee veener. ÙeeGueš oefueleeble mJele:Ûes efnlemebyebOe pehelee pehelee mebj#ekeâ peeleerÙeJeeo Â{cetue keâjCÙeeÛeer ØeJe=òeer yeUeJeueer. ne DebleefJe&jesOeÛe
meeceeefpekeâ, meebmke=âeflekeâ, jepekeâerÙe Skeâelce meeOeCÙeeme efJejesOe keâjlees.
DeeheuÙee osMeeÛÙee IešvesÛeer efveefce&leer Leesj osMeYekeäleebveer Je meceepemegOeejCesÛÙee OÙesÙeeves Øesefjle DemeuesuÙeebveer kesâueer DemeuÙeecegUs lÙeebÛÙee
meodnsletbyeöue Mebkeâe IesCes ns Deepe keâjbšsheCeeÛes "jsue. keâeueheÙeËle efJeÅeeueÙeerve - ceneefJeÅeeueÙeerve Mew#eefCekeâ ØeJesMeemebyebOeerÛÙee DeeosMeebvee vÙeeÙeeueÙeele
peeTve, efjš Depee&vJeÙes ØeecegKÙeeves DeeJneve efoues peele nesles. Deelee jeKeerJe peeiee efJejesOekeâebÛes ue#Ùe MeemekeâerÙe mesJeeefJe<eÙekeâ DeeosMe ns Peeues
Deens. Ùee ue#ÙeeÛÙee ceeies DeeheuÙee osMeeleuÙee meòeekeâeb#eer meceepeefnleehes#ee jepekeâerÙe mJeeLe& jeKeerJe peeieebÛÙee lejlegoerÛÙee cegUeJej keâmee G"uee
Deens, ÙeeÛeer mebÙele ÛeÛee& ceer kesâueer nesleer. lÙeeveblejner efMeuuekeâ jeefnuesuÙee cenòJeeÛÙee cegöŸeebÛeer ÛeÛee& keâjCes meceepeefnleeÛÙee °erves ceuee lejer
DeeJeMÙekeâ Jeešles.
MeemekeâerÙe mesJesleerue DevegmetefÛele peeleer-peceeleer DeeefCe Flej ceeieemeJeieeaÙe ÙeebÛes ye{leerleerue Deej#eCe jö keâjCÙeeÛee efveCe&Ùe, [e@. S.
Sme. Deevebo, kesâ. JÙebkeâšmJeeceer, pes. yeer. hešveeF&keâ, Sme. heer. kegâ[t&keâj, Sce. peieVeeLejeJe ÙeebÛÙee Keb[heer"eves efouee. lees pe[pebyeeU
efveCe&Ùe JeeÛetve keâe{uÙeeveblej ceePeer lejer DeMeer OeejCee Peeueer keâer, ne efveCe&Ùe mesJee vÙeeÙeMeeŒeeuee (meefJn&me peg[erMe Øeg[bšmed) Oe¤ve veener.
Deefpeleefmebie De@C[ Deome& Jnmexme mšsš Dee@Heâ hebpeeye De@C[ Deome& Ùee KešuÙeemebyebOeerÛee Jej veceto kesâuesuÙee Keb[heer"eves efouesuee efveCe&Ùe,
Iešvesves kesâuesuÙee jeKeerJe peeieeefJe<eÙekeâ lejlegoeRÛÙee mebkeâuhevesueeÛe meg®bie ueeJeCeeje Demee Deens. jeKeerJe peeieeefJejesOeele DeeefCe meceLe&keâ Demee
mebIe<e& 1950 meeueeheemetveÛe Ûeeuet Deens. Ùee mebIe<ee&Ûeer efveiesefšJn yeepetÛe 16 mehšWyejÛÙee Ùee efvekeâeueele Øekeâ<ee&ves Keb[heer"eves efouesuee
efveCe&Ùe, Iešvesves kesâuesuÙee jeKeerJe peeieeefJejesOeele DeeefCe meceLe&keâ Demee mebIe<e& 1950 meeueeheemetveÛe Ûeeuet Deens. Ùee mebIe<ee&Ûeer efveiesefšJn
yeepetÛe 16 mehšWyejÛÙee Ùee efvekeâeueele Øekeâ<ee&ves Keb[heer"eves GÛeueuesueer efomeles. ceeieemeJeieeaÙeebÛÙee ye{leermee"er IešvesceOÙes kesâuesueer 52 Jeer
og®mleerÛeer cees[erle keâe{ueer iesueer Deens. Ùee efvekeâeueemee"er DeepeJejÛes jeKeerJe peeiee efJeOesÙekeâeÛes 31 Kešues leheemetve Keb[heer"eves pes efve<keâ<e&
keâe{ues, les 16 (4 De) DeeefCe 14 Ùee keâueceebveeÛe DeeJneve osCeejs Deensle. GÅee Ùee efveCe&ÙeeefJe®æ oeo ceeieCÙeemee"er kegâCeer ØeÙelve kesâuee
DeeefCe lees Heâueõthe Peeuee lej keâe@efvmššŸetMeve yeWÛe Heâe@ce& YejeJes ueeiesue. lÙee yeWÛevesner Jejerue Keb[heer"eÛee efveCe&Ùe ie=nerle Oe¤ve 14 (4 De)
DeeefCe 14ueeÛe cees[erle keâe{ues, lej DeYÙegoÙeeheemetve Depetvener otj DemeuesuÙee oefuele ceeieemeJeieeaÙeebveer vÙeeÙe ceeieCÙeemee"er peeÙeÛes kegâ"s?
lÙeemee"er efJeÅeceeve mejkeâejÛeer mebmeo Deens. mebmeo DeeefCe mejkeâejner mJeeLeea jepekeâejCeeÛÙee DeOe:heeflele efÛeKeueele De[keâuÙeeÛee DevegYeJe, GYee
osMe Ieslees Deens. efleLesner GHeâješe vÙeeÙe efceUeuee, lej lees osMeefnleemee"er ceejkeâ "jsue DeeefCe cnCetveÛe jeKeerJe peeieeefJejesOekeâ DeeefCe meceLe&keâ
Ùee oesvner he#eebkeâ[erue osMeefnleeÛes DeeefCe meceepeefnleeÛes Yeeve "sJeCeeNÙee meppeveebveer Skeâ$e yemetve Ùeeletve vÙeeÙeeueÙeeÛÙee DeeefCe MeemeveeÛÙee, Deieoer
mebmeosÛÙee keâ#esÛÙee yeensj peeTve DeeheuÙee meodefJeJeskeâer yegæeruee Devegme¤ve ne hesšt Ieeleuesuee mebIe<e& efcešJeuee heeefnpes. len veJns heCe oesvner yeepetbveer
Skeâceleeuee ÙesTve Ùee ØekeâjCeer le[pees[ kesâueer heeefnpes.
Ùee °erves Iešvee meefceleerleerue ÛeÛexleerue [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee Yee<eCeeleerue Skeâ cegöe cee$e Deepener ue#eCeerÙe Jeešlees. DeuhemebKÙe
ne Meyo ceie lees Oeeefce&keâ DeLee&ves Demees Jee meeceeefpekeâ DeLee&ves. Iešvee meefceleerleuÙee Skeâe ÛeÛexle Deebyes[keâj cnCeeues nesles keâer, ``DeuhemebKÙeekeâebÛes
DeefmlelJe Deens. ns DeuhemebKÙe Skeâ efJemHeâesš Mekeäleer Deens. leer pej Hegâšueer lej lÙeeves MeemeveeÛÙee DeeefCe IešvesÛÙeener DeefOe‰eveeuee Oekeäkeâe heesnesÛesue.
les cees[erle efveIesue. DeuhemebKÙeekeâebÛes DeefmlelJe yengmebKÙeebkeâebÛÙee meodmeodefJeJeskeâyegæerJej DeJeuebyetve Deens. DeuhemebKÙe Deeheues DeuhemebKÙeheCe keâeÙece
411
mebJeefOe&le keâjleerue DeLeJee yengmebKÙeekeâ meceepeele efJeueerve nesleerue. ns meJe& pes keâener Deens ns yengmebKÙeekeâebÛÙee Jele&veeJej DeJeuebyetve Deens. Deehehej
YesoYeeJeeÛeer veberleer, yengmebKÙeekeâ meceepeeves lÙeepeueer lej DeuhemebKÙeekeâebÛes mJeleb$e DeefmlelJe jenCeej veener. DeuhemebKÙe meceepe yengmebKÙe meceepeele
efJeueerve nesTve, osMeeÛÙee pevelesÛee SkeâmebOe Yeeie yevetve peeF&ue.''
iesuÙee heVeeme Je<eeËÛes meòeekeâeb#eer jepekeâejCe Ùee °erves DeheÙeMeer "jues Deens. ns DeheÙeMe cees[tve keâe{CÙeemee"er oefuele-meJeCe& Ùee oesvner
he#eebkeâ[erue meodmeodefJeJeskeâ meeceeefpekeâ OegefjCeebveer, DeuhemebKÙe - yengmebKÙe Ùeeleueer ojer efcešefJeCÙeemee"er heg{ekeâej IÙeeÙeuee nJes, ke=âleer keâjeÙeuee
nJeer. Ùee ke=âleerÛee Yeeie cnCetve efJeOeeÙekeâ megmebJeeoÛe ceePÙee °erves cenòJeeÛee Deens. jeKeerJe peeieeefJejesOekeâ Je jeKeerJe peeieeefJe<eÙekeâ keâppes ue#eele
IÙeeÙeuee nJee, jeKeerJe peeieemeceLe&keâebÛÙee Dee«ener cegöŸeebÛeer ÛeÛee& nesCes Deepe meceepeefnleeÛÙee °erves DeefOekeâ iejpesÛes Peeues Deens. jeKeerJe peeiee
efJejesOekeâebÛÙee oefuele ceeieemeJeieeaÙeebvee iegCeJellee vemeleevee, MeemekeâerÙe mesJesle cenòJeeÛeer GÛÛeheos efceUleele DeeefCe heVeeme - hemleerme škeäkesâ ceeke&â
Demetvener, Flejebvee [eJeuetve Mew#eefCekeâ ØeJesMe efceUlees. Demee ØeJesMe DevÙeeÙekeâejkeâ Deens Jeiewjs Jeiewjs.
DeepeÛÙee Ie[eruee oefuele ceeieemeJeieeaÙeebleÛe Mew#eefCekeâ ØeJesMeemee"er mheOee& Ûeeueuesueer efomeles. Deueerkeâ[erue heeÛe-one Je<eeËleuÙee Ùee efJe<eÙeerÛee
Dee{eJee Iesleuee lej DeefYeÙeebef$ekeâer Demees Jee JewÅekeâerÙe ceneefJeÅeeueÙeeleuee ØeJesMe, oefuele ceeieemeJeieeaÙeebÛes ØeceeCe 75 les 95 škeäkeäÙeebheÙeËle ÙesTve
heesnesÛeues Deens. veeheeme PeeuesuÙee oefuele ceeieemeJeieeaÙe efJeÅeeLÙeeËuee Jejerue efMe#eCeemee"er ØeJesMe efouÙeeÛes ceuee lejer Dee{Ule veener. ner Mew#eefCekeâ
ØeJesMeeefJe<eÙeerÛeer JemlegefmLeleer ØelÙeskeâ ceneefJeÅeeueÙeeÛÙee peyeeyeoej DeefOekeâeNÙeeves meJeeËÛÙee ceeefnleermee"er GheueyOe keâjeÙeuee nJeer. DeMeer ceeefnleer
GheueyOe Peeueer lej jeKeerJe peeieeefJejesOekeâebÛee yejeÛemee jes<e keâceer nesT Mekesâue. ØeJesMeebÛeer Ùeb$eCee pes jeyeJeleele, les cegöece ner ceeefnleer o[hetve,
Deeieerle lesue DeesleCÙeeÛes keâece keâjleele.
ceuee lejer ner ÛeÛee& jeKeerJe peeieeefJejesOekeâ DeeefCe meceLe&keâ ÙeebÛÙeeleuÙee Jeeoeuee yeepetuee "sJetve cetueYetle cegöŸeekeâ[s vÙeeJeerMeer Jeešles. veevee
Oece&, veevee peeleeRveer Ùegkeäle Demeuesuee Deeheuee mebkeâefjle meceepe, lÙeeleues efJeefMe° ieš, mecetn ÙeebÛeer yeewefækeâ kegâJele DeeefCe iegCeJeòee heejKeCÙeeÛeer;
DeeheuÙeekeâ[s ¤{ hejbheje, GÛÛe DeeefCe veerÛe peeleerleuÙee efvekeâ<eeÛeer Deens. GÛÛe peeleerleuÙee cnšuee keâer lees meJee&Lee&ves meceLe& mecepeuee peelees.
iegCeJeòeslener lees GpeJee DeeefCe yegefæceòeslener lees GpeJee ieCeuee peelees. ns ceuee lejer DeebOeUsheCeeÛes Jeešles. pewefJekeâMeeŒeeÛee DeeOeej IesTvener kegâCeer
DemeuesuÙee, vemeuesuÙee iegCeJeòesÛes meeJe&ef$ekeâ meceerkeâjCe ceeb[le Demeleerue lej les DevÙeeÙekeâejkeâ "jsue. iegCeJeòee DeevegJebefMekeâ veener. lemes Demeles
lej oefuele meceepeele Jeeuceerkeâerner leÙeej Peeuee vemelee DeeefCe JÙeeme DeeefCe Deebyes[keâjner. Heâej ieleseflenemeele ceeies peeÙeuee vekeâes. iegCeJeòee DeeefCe
yegefæceòee, peeleOece& DeevegJebefMekeâlesJej DeJeuebyetve veener. meJe& leNnsÛÙee megKemeesÙeer meJeueleerÛeer GheueyOelee veekeâejuÙeeveblejner KeeueÛÙee Jeiee&leerue
meceepeeleerue ceeCemes iegCeJeòesÛÙee, yegefæceòesÛÙee keâmeesšerle Glejleele. jeKeerJe peeieebÛÙee kegâ"uÙeener meJeueleer ve Ieslee Deebyes[keâj cees"s Peeues les
lÙeebÛÙee keâle&=lJeecegUs. jeKeerJe peeieebÛÙee meceLe&keâebveer Ùee °erves Deebyes[keâjebÛes GoenjCe [esUŸeebheg{s "sJetveÛe yegefæceòesÛÙee, iegCeJeòesÛÙee keâmeesšerle
GlejeÙeuee nJes. Deepe peie oUCeJeUCe DeeefCe efJe%eeveeÛÙee Gl›eâebleerves DelÙeeefOekeâ meeshes Peeues Deens, peJeU Deeues Deens. peeieeflekeâerkeâjCeeÛÙee DeeefCe
veJÙee mebieCekeâerÙe Ghe«ener heÙee&JejCeeves mebhetCe& ceeveJepeeleerueener mheOexÛes DeeJneve efoues Deens. Ùee mheOexle efšketâve jeneÙeÛes Demesue, lej iegCeJeòesÛÙee
keâmeesšeruee ØelÙeskeâeves GlejeÙeuee nJes. oefuele ceeieemeJeieeaÙe meceepeeleues jepekeâejCeer DeeefCe OegjerCe Ùeebveerner peele-nkeäkeâ mebj#eCeeÛes DeebOeUs jepekeâejCe
yeepetuee "sJeCes, DeepeÛes mheOexÛes Ùegie DeesUKetve DeeheuÙee meceepeeleerue ceeCemeeuee; iegCeJeòesÛÙee keâmeesšerle GlejCÙeeÛeer efMekeâJeCe IÙeeÙeuee nJeer.
oefuele ceeieemeJeieeaÙe efJeÅeeLÙeeËle iegCeJeòeeÛe vemeles ne jeKeerJe peeieeefJejesOekeâebÛee Dee#eshe, ceuee keâeÙece Je=Lee Jeešle Deeuee Deens. GÛÛeYeüt
peeleoeb[iÙee efJeÅeeLÙeeËkeâ[sÛe iegCeJeòee Demeles. Demes meeJe&ef$ekeâ efJeOeeve ceuee lejer oefueleebÛee Deheceeve keâjCeejs Jeešles. efJeveeDevegoeve DeefYeÙeebef$ekeâer JewÅekeâerÙe
ceneefJeÅeeueÙeebceOeerue ÙeeleuÙee one škeäkesâ peeiee ce@vespeceWš ueeKees ®heÙes IesTve Yejle Demeles. lÙeele ØeJesMe IesCeeNÙeebÛeer jebie Oeveoeb[iÙee, peeleoeb[iÙee
meceepeeletve DeeuesuÙee, iegCeJeòee vemeuesuÙee efJeÅeeLÙeeËÛeer Demeles, ns ue#eele DeeCetve ÅeeÙeueeÛe nJes Demes veener. ceePee ØeMve SJe{eÛe Deens keâer iegCeJeòee
peeleOecee&Jej DeJeuebyetve veener DeeefCe efleÛÙee ceòesâoejerJej iegCeJeòesÛÙee leLeekeâefLele Dee«eneÛee yeeT MeemekeâerÙe veeskeâNÙeeble meeceerue DemeuesuÙee oefuele
ceeieemeJeieeaÙe keâce&ÛeeNÙeemebyebOeerner kesâuee peelees. jeKeerJe peeiee lejlegoerletve MeemekeâerÙe mesJesle Deeuesues meJe& oefuele ceeieemeJeieeaÙe keâce&Ûeejer efveyeg&æ Demeleele,
Demee Dee#eshe Iesleuee peelees. ne Dee#eshe GÛÛeYeüt peeefleieb[eletve Deeuesuee ceuee Jeešlees. oefuele ceeieemeJeieeaÙeebvee keâceer iegCeeJej [e@keäšj, FbefpeveerDej nesT
efoues lej meceepeeuee Ûeebieues [e@keäšj ueeYeCeej veenerle. jesieer hešeheš cejleerue DeeefCe FbefpeveerDejebcegUs Fceejleer, OejCes, jmles hešeheš he[leerue, GKe[ues
peeleerue, Kejs lej DeefYeÙeebef$ekeâer Demees Jee JewÅekeâerÙe efMe#eCe, Heâej efcevelekeejerves lÙeeleuÙee heoJÙee oefuele ceeieemeJeieeaÙeebÛÙee heojele he[leele. hejer#esÛeer
Ùeb$eCee pÙee GÛÛeYeüt peeleeRÛÙee neleele Demeles les oefuele ceeieemeJeieeaÙeebÛeer Deefie>hejer#eeÛe Ùee °erves keâeÙece Iesle jenleele. Ùee Keešerkeâ hejer#ekeâebÛÙee neletve
ogyeUe ceekeäme& ve efceUCeeje efJeÅeeLeea megšuÙeeÛes, efkeâjkeâesUner GoenjCe meehe[Ces keâ"erCe. JewÅekeâerÙe MeeKesuee iesuesuÙee oefuele efJeÅeeLÙeeËÛeer heeme nesCÙeeÛeer
mebKÙee veieCÙe Demeles. lÙeeÛes ØeecegKÙeeves keâejCe ceuee Dee{Utve Deeuesues Skeâ ØekeâjCe ceuee FLes cegöece meebieeJesmes Jeešles. ceveesnj peesMeer cegKÙeceb$eer
Demeleevee yeer. pes. JewÅekeâerÙe ceneefJeÅeeueÙeele Dee@vejjer mepe&veebÛÙee peeiee YejeJeÙeeÛÙee neslÙee. meJe& leNnsÛeer iegCeJeòee Demeuesuee Skeâe efjkeäle peeiesmee"er
[e@.heer. šer. ieeÙekeâJee[, hegCes ÙeebÛeer peesMeeRveer efMeHeâejme keâ¤vener ieeÙekeâJee[ebvee leer peeiee ve efceUlee iegCeJeòesle lÙeebÛÙeehes#ee DeefOekeâ efveke=â°
DemeuesuÙee GÛÛe peeleerÛÙee mepe&veÛeer JewÅekeâerÙe ØeMeemeveeves vesceCetkeâ kesâueer. mepe&veeÛÙee peeiee Demeesle Jee DeefYeÙeebef$ekeâer MeemekeâerÙe ØeMeemeveeleuÙee
lÙee peeiee iegCeJeòee DemeuesuÙee oefueleebvee, ceeieemeJeieeaÙeebvee efceUCÙeemee"er ØeÛeb[ Peie[e Deepener keâjeJee ueeielees.
Deej#eCeeyeensj jeefnuesuÙee mee[sleerve škeäkesâ yeÇÇeÿeCe DeeefCe 12 škeäkesâ GÛÛeYeüt ceje"e peeleerÛee ceer Deieesoj GuuesKe kesâuee Deens. ne GuuesKe
keâjleevee ceer mJele: DeelÙebeflekeâ og:Keer Peeuees neslees. ceer mJele:uee Deebyes[keâjJeeoer cnCeJelees. ceePÙee Deebyes[keâjJeeoer DemeCÙeeÛes heefnues ue#eCe ceer
lejer ns ceevelees keâer DeMee heæleerÛee peeleerÛee GuuesKe keâjCes iewj Deens. ceuee mJele:uee lejer les DeeJe[le veener. hejbleg JemlegefmLeleer ceeb[CÙeemee"er
412
Demes GuuesKe veeFueepeeves keâjeJes ueeieleele. ceer Deebyes[keâjJeeoer cnCetve kegâ"uÙeener peeleerÛÙee efJe®æ veener. ceer yeÇÇeÿeCeebÛÙee efJejesOeer veener. GÛÛeYeüt
peeleerieb[eJej DeeOeejuesuÙee yeÇÇeÿeCeeÛÙee efJejesOeer ceer Deens neÛe ›eâeÙešsefjÙee GÛÛeYeüt ceje"e peeleerieb[eyeöuener ceePee Deens. oer[Mes Je<eeËÛÙee meeceeefpekeâ
heefjJele&veeÛeer hejbheje DeeheuÙee meceepeeuee Deens. veJÙee efhe{erleues Deecner meJe& oefuele ceeieemeJeieeaÙe ueeskeâebveer KeNÙee DeLee&ves mJele:ner peeleerieb[eÛÙee
yeensj ÙesCes ceuee DeeJeMÙekeâ Jeešles Deens. DeepeÛes oefueleebÛes jepekeâejCe, meceepekeâejCe GÛÛeYeüt peeleerØeceeCesÛe peeleerÙe ieb[ele efYejefYejCeejs ceuee
peeCeJele Deens. jeKeerJe peeieeefJejesOekeâ DeeefCe meceLe&keâ ÙeebÛÙeele mevceeveveerÙe le[pees[ osMeefnleemee"er, meceepeefnleemee"er Ie[JeeÙeÛeer Demesue; lej
peeleerÙe ieb[eÛÙee yeensj, oesvnerner he#eebkeâ[erue ueeskeâebveer he[eÙeuee nJes.
mJeeleb$ÙeeÛÙee heVeeme Je<eeËÛee Fefleneme DeeefCe lÙeeÛes meeceeefpekeâ heÙee&JejCe ÙeeÛeeÛe efJeÛeej keâjeÙeuee nJee. ceer oefuele Deens. lÙeemee"er
YetlekeâeUele heeÛe npeej Je<ex meòee, mebheòeer, %eeveeheemetve ceuee JebefÛele "sJeues iesues ÙeeÛee Fefleneme hegve:hegvne GieeUCÙeeÛeer ceuee lejer iejpe Jeešle
veener. cenekeâeJÙekeâeU DeeefCe jeceeÙeCe cenekeâeJÙeeleerue MebyegkeâeÛee jeceeves kesâuesuee JeOe, ceneYeejleeleerue õesCeeÛeeÙee&ves SkeâueJÙeeÛee keâe{tve Iesleuesuee
Debie"e ÙeeÛee Fefleneme ceePÙee efhe{erves Ùeeheg{s GieeUle yemeCes ÙeesiÙe JeešCeej veener. efMe#eCe #es$eeheemetve mejkeâejer veeskeâjerheÙeËle DeuhemebKÙeekeâ
GÛÛeYeüt peeleeRÛeer ceòesâoejer mebheg°ele DeeCeeÙeÛeer Demesue lej oefuele ceeieemeJeieeaÙeebveer iegCeJeòesÛÙee mheOexle Gle¤ve GÛÛe heos DeeefCe GÛÛe efMe#eCener
nemeerue kesâues heeefnpes. oefueleebceOeerue pÙee kegâšgbyeebÛÙee JÙekeäleer efMeketâvemeJe¤ve GÛÛe heoeme heesnesÛeuÙee lÙeebÛÙee cegueeyeeUebmee"er Ùeeheg{s jeKeerJe
peeieebÛee Dee«en jenlee keâecee veÙes. je. met. ieJeF&, megMeeruekegâceej efMebos, ue#ceCe {esyeUs FlÙeeoeRÛÙee cegueeyeeUebveer jeKeerJe peeieebÛee HeâeÙeoe ve
Ieslee efMe#eCe IÙeeJes. GÛÛe heoeme heesnesÛeeJes. iesuÙee heVeeme Je<eeËle GÛÛe efMe#eCe IesTve DeeefLe&keâ DeeefCe meeceeefpekeâ mlej pÙeebÛee GbÛeeJeuee Deens,
lÙeebveer mJele:ntveÛe Deej#eCe veekeâejues lej jeKeerJe peeieebefJejesOekeâebÛes Dee#eshe keâceer nesleerue.
mee[sleerve škeäkesâ yeÇÇeÿeCeeuee efMe#eCeeÛÙee ceòesâoejerÛeer hejbheje Deens. lÙeebÛÙee ueeskeâmebKÙesÛÙee ceeveeves ØeMeemeveele lÙeebÛes ØeceeCe 75 škeäkeäÙeebntve
DeefOekeâ Deens. 12 škeäkesâ GÛÛeYeüt ceje"ener 4.5 škeäkesâ ØeceeCeele Deens. Gjuesuee GÛÛeYeüt ceje"e - meeKejmeceüeš Deens. menkeâej, efMe#eCemeceüeš
Deens. GJe&efjle meceepe DeeefLe&keâ, meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe, meebmke=âeflekeâ efheUJeCegkeâerÛee yeUer "juee Deens. lÙeele iejerye ceje"e Deeuee DeeefCe Deeiejer,
Yeb[ejerner Deeuee. DevegmetefÛele peeleerpeceeleerÛee DeeefCe YeškeäÙee efJecegkeäleeÛeener ceeCetme Deeuee. GÛÛeYeüt peeleerkeâ[tve Dee#esheeÛes yeesš ve GÛeuelee
lÙeebÛÙeemee"er Deej#eCe "sJeues peeCes, ÙeeleÛe meJeeËÛes efnle meeceeJeues Deens. Ùee meJeeËceOÙes osMe DeeefCe meceepener Ùeslees.
o

413
 Ûece&keâej meceepe DeeefCe lÙeeÛeer Meeskeâebeflekeâe
mJeeleb$ÙeeÛes DeOe&Melekeâ Gueštve iesuÙeeveblejner DeeheuÙeekeâ[uÙee Yeeb[Jeueer ueeskeâMeenerÛes meeceeefpekeâ ueeskeâMeenerle ¤heeblej ve nesT MekeâuÙeecegUs
Demhe=MÙe meceepeeÛeer meJeËkeâ<e Mees<eCeeletve cegkeälelee nesT Mekeâueer veener. Demhe=MÙe meceepeemee"er Yeeb[Jeueer ueeskeâMeener Jejoeve DeeefCe Meehe oesvner
"jueer. Ùee JÙeJemLesle Skeâerkeâ[s Demhe=MÙe meceepeeÛeer meeceeefpekeâ efJe<ecelesletve megškeâe nesCÙeeme ceole Peeueer lej ogmejerkeâ[s Demhe=MÙe meceepe
DeeefLe&keâ efJe<ecelesÛee yeUer Peeuee. Skeâerkeâ[s Oece&, ¤{er, hejbheje, peeleerØeLesves ueeouesues oemÙe legšues lej ogmejerkeâ[s peeleeroòe GlheeoveeÛes meeOeve
efÚveeJeues iesues. meòee, mebheòeer, Øeefle‰e, cetueYetle ceeveJeer DeefOekeâejebÛee Oeveer keâener DebMeer Demhe=MÙe meceepe Ùee Yeeb[Jeueer ueeskeâMeenerle pe¤j
Peeuee. lÙeeÛÙee oesve - leerve efhe{Ÿee efMekeâuÙee - meJejuÙee. jeKeerJe peeieebÛÙee lejlegoeRveer lÙeebvee veeskeâjer -OebÅeebÛÙee mebOeer - meJeueleerner efceUeuÙee,
hejbleg les GlheeovemeeOeveeÛes Oeveer nesT Mekeâues veenerle. mJeeleb$Ùeesòej keâeUeleerue keâeB«esmeer meòee¤{ebveer Demhe=MÙeebceOeerue Demhe=MÙelesÛee Jeehej keâ¤ve
mJele:Ûeer meòee efškeâefJeCÙeemee"er Demhe=MÙe meceepeeuee keâeÙece efJeYeeefpele "sJeues. meeceeefpekeâ oemÙeeefJe®æÛÙee ue{eF&mee"erÛe veJns lej jepekeâerÙe
celeueyeemee"erner Demhe=MÙe meceepe Skeâ$e ÙesT MekeâCeej veener DeMeerner lepeJeerpe keâ¤ve "sJeueer. jeKeerJe peeieebÛÙee lejlegoeRveer Demhe=MÙeebÛee meJeËkeâ<e
Gæej nesT Mekeâuee veener. Demhe=MÙe meceepeeleuÙee cet"YejebÛee lÙeecegUs heesšeheeCÙeeÛee ØeMve JejJej megšleevee efomeuee. hejbleg yengmebKÙeekeâ Demhe=MÙe
meceepe ne efJemLeeefheleÛe jeefnuee. 91 meeueer DeeheuÙee osMeeves cegkeäle DeLe&JÙeJemLesÛee DeJeuebye kesâuee. lÙeecegUs lej Demhe=MÙeebÛeer DeefOekeâ ogjJemLee
Peeueer. Ùee veJÙee DeLe&JÙeJemLesÛee heeÙee peeieeflekeâerkeâjCe, GoejerkeâjCe DeeefCe KeemeieerkeâjCe ne jeefnuee. Ùee heeÙeeYetle $eÙeerves Demhe=MÙe meceepeeÛeer
ef$eMebketântvener DeefOekeâ JeeF&š DeJemLee DeepeÛÙee Ie[eruee keâ¤ve mees[ueer Deens. hetJee&ßeceerÛes cenej DeeleeÛes yeewæ, ceelebie, Ûece&keâej ÙeebÛÙee DeeefLe&keâ
ogjJemLesuee Deepe lej DebleÛe Gjuee veener. mecemle Demhe=MÙeebÛÙee og:efmLeleerÛeer efÛe$es Deepe YeÙeeJen Deensle. Demhe=MÙe peeleer mecetneceOÙes cenòJeeÛee
Ieškeâ Ûece&keâej peeleerÛee Deens. Deepener efleÛeer DeeefLe&keâ ogjJemLee DeJeueesefkeâueer lej kegâCeerner og:Keer DeeefCe iebYeerj PeeuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener.
Ûece&keâej meceepeeÛeer ner DeJemLee ceie lÙeehes#ee KeeueÛÙee Demhe=MÙe peeleeRÛeer keâeÙe Demet Mekesâue ÙeeÛeer keâuheveeÛe kesâuesueer yejer.
Ûece&keâej meceepeeÛeer DeeheuÙee jepÙeeleerue DeepeÛeer SketâCe ueeskeâmebKÙee 40 ueeKeebntve DeefOekeâ veener. lÙeeÛee peeleeroòe heejbheefjkeâ ÛeceexÅeesie
ke=â<eer JÙeJemLesMeer pees[uee iesuee neslee. meOeve MeslekeâNÙeebÛÙee efnlemebJeOe&veemee"er keâeB«esmeer jepeJešerves DeeheuÙee jepÙeele nefjle›eâebleer, Õesle›eâebleer
MesleerJÙeJemeeÙeele Ie[Jetve DeeCeCÙeemee"er meòee Jeehejueer. MesleerÛÙee ceMeeieleermee"er DeeOegefvekeâ leb$e%eeve DeeCeues. ÙeeÛee heefnuee Heâškeâe Ûece&keâej
meceepeeuee yemeuee. cees"Ÿee efceveleJeejerves ÙeehetJeea Deeheuee heejbheefjkeâ JÙeJemeeÙe keâ¤ve lees Deeheueer iegpejeCe keâjle neslee. heCe ns efmLelÙeblej Ie[tve
Deeues. heejbheefjkeâ JÙeJemeeÙe neleer DemeuÙeecegUs GojefveJee&neÛeer efÛeblee veJnleer. efceUCeejs yeuegles DeeefCe yeueglÙeeÛee ceesyeouee mJeeleb$Ùeeveblej veieoer
hewMeelener efceUle Demes, lÙeecegUs cegueeyeeUebvee efMe#eCe osCes DeeJeMÙekeâ Jeešle veJnles. 60 ÛÙee Deieesoj Ûece&keâej meceepeeÛes SketâCe Demhe=MÙe
peeleeRceOÙes efMe#eCeeÛes ØeceeCe heeefnues lej DeeheCener efyeÛeketâve iesuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. lÙeecegUs MeemekeâerÙe veeskeâjerle lÙeebÛes ØeceeCener hetJee&ßeceerÛÙee
cenejebhes#ee keâceerÛe nesles. lÙeecegUs jeKeerJe peeieebÛee efnmmeener lÙeeuee lÙeeÛÙee ueeskeâmebKÙesÛÙee ØeceeCeele peJeUheeme 70-80 ÛÙee oMekeâeheÙeËle veerš
efceUt Mekeâuesuee veener. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer meg¤ kesâuesuÙee Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleerue{Ÿeele DeejbYeeuee Ûece&keâej meceepe meeceerue ve neslee
lešmLe jeefnuÙeecegUs Ùee meceepeele heeefnpes lesJe{e efMe#eCeeÛee Øemeej nesT Mekeâuee veener. ceneje°^ jepÙeeÛÙee mLeehevesveblej 14 Je<eeËveer cnCepes
1974 meeueer Ûece&keâej meceepeeÛÙee efJekeâemeeÛes Gefö° DeOeesjsefKele keâ¤ve keâeB«esmeer meòeeOeeNÙeebveer Ûecees&Åeesie efJekeâeme ceneceb[UeÛeer mLeehevee keâ¤ve
Ûece&keâej meceepeeÛÙee efJekeâemeeueeÛe [eJeueCÙeeÛes cenodheehe kesâues. Ùee ceneceb[UeÛeer jÛevee DeeefCe Gefö°Ûe Demes "sJeues iesues keâer lÙeele kegâ"s Ûece&keâej
meceepe DeeefCe lÙeeÛee efJekeâeme Ùeebvee cenòJe jeefnues veener. meceepekeâuÙeeCe KeelÙeekeâ[s Jeie& ve keâjlee les peeCeerJehetJe&keâ GÅeesie KeelÙeeuee pees[ues
iesues. Ùee ceneceb[Uemee"er Demeuesueer Jeeef<e&keâ lejleto leerve keâesšeRhes#ee peemle veJnleer. lÙeecegUs ns ceb[U efvecee&Ce nesTvener Ûece&keâej meceepeeÛee
ÛeceexÅeesie YejYeješeruee ÙesT Mekeâuee veener. Ùee ceb[UeÛÙee keâpe& ÙeespeveebÛee HeâeÙeoe IesTve Ûece&keâej meceepeeÛee ÛeceexÅeesie YejYeješeruee ÙesT Mekeâuee
veener. Ùee ceb[UeÛÙee keâpe& ÙeespeveebÛee HeâeÙeoe IesTve Ûece&keâej meceepeeleerue npeejskeâ ceeCemesmegæe Deeheuee mJele:Ûee Ûece&kegâefšjesÅeesiener Jee{Jet Mekeâueer
veenerle. ceb[UeÛeer legšhegbpeer DeeefLe&keâ ceole Ûece&keâej meceepeeÛÙee efJekeâemeeuee ØeefleketâueÛe jeefnueer. ceb[UeÛes ØeMeemeve - ceb[UeceeHe&âle kesâuee peeCeeje
ÛeceexÅeesie Ùeele Dee[les - oueeue ÙeebÛes HeâeJeues. Ûece&keâejslej cegmueerce, efmebOeer ÛeceexÅeesieer Yeeb[Jeueoejebveer Ùee ceb[UeÛeer DeeefLe&keâ lejleto KeeTve
šekeâueer. efMeJemesvee - Yeepehee ÙegleerÛes mejkeâej DeeuÙeeveblej ceneje°^erÙe Ûece&keâej mebIešvesÛÙee ceeieCeervegmeej Ùee ceneceb[UeÛes 1 peguew 1996 jespeer
veeceeblej keâjCÙeele Deeues. ÛeceexÅeesiele hegjles leerve keâesšeRÛÙee Guee{eueerÛes ns ceb[U. Ùeele `Ûece&keâej' ne Meyo meceeefJe° keâjCÙeele Deeuee. ceneje°^erÙe
Ûece&keâej mebIešvesÛÙee DebkegâMe keâeve[smeejKÙee le[Heâoej veslÙeebÛÙee Dee«ener ceeieCeercegUs veJejefÛele ÛeceexÅeesie Je Ûece&keâej efJekeâeme ceneceb[U GÅeesie
KeelÙeekeâ[tve lees[tve meceepekeâuÙeeCe KeelÙeeuee Ùegleer mejkeâejves pees[ues. lesJe{sÛe keâ¤ve Ùegleer mejkeâej Leebyeues veener lej lÙeebveer hetJeeaÛeer leerve-mee[sleerve
keâesšeRÛÙee DeeefLe&keâ lejlegoerle Jee{ keâ¤ve leer 50 keâesšer Flekeâer kesâueer. ÛeceexÅeesieeMeer mebyebOe ÙesCeeNÙee ÛeebYeej, ceelebie, {esj, Jeunej, ceesÛeer,
keâšeF& Ùee Demhe=MÙe peeleeRvee Deelee GÅeesie GYee¤ve DeelceefveYe&j nesCÙeemee"er veJeer mebOeer efceUeueer. ÛeceexÅeesieele veJeerve leb$e%eeve DeeuÙeeveblej veJeer
mebOeer efceUeueer. ÛeceexÅeesieele veJeerve leb$e%eeve DeeuÙeeveblej ne heejbheefjkeâ JÙeJemeeÙe keâjCeeje Ûece&keâej Ùee GÅeesieeletve yeensj Hesâkeâuee iesuee neslee. lesLes
JÙeeJemeeefÙekeâ Ûece&keâejslej Yeeb[Jeueoejebveer efMejkeâeJe keâ¤ve ne GÅeesie yeUkeâeJetve veHeäÙeeÛÙee oeJeCeeruee yeebOeuee neslee. peesheÙeËle veJeerve leb$e%eeveeÛee
Ùee GÅeesieele efMejkeâeJe Peeuee veJnlee leesheÙeËle heejbheefjkeâ heæleerves ne JÙeJemeeÙe keâjCÙeeÛee cekeälee Ûece&keâej meceepeekeâ[s neslee. lÙeeves Je<ee&vegJe<ex ner
ietIeeCe - ogieËOeer menve keâjle ne JÙeJemeeÙe peleve kesâuee neslee. lÙeeueeÛe Ùee OebosJeeFkeâebveer yesJeejme "jJetve Ùee OebÅeeletve lÙeeÛes GÛÛeešve keâjefJeues
414
nesles, pÙeeÛeer efMe#ee DeepeleeieeÙele Ûece&keâej meceepeeuee YeesieeJeer ueeiele Deens. pÙee keâeB«esme jepÙekeâlÙeeËveer menkeâejeÛÙee DeeefCe meeKej keâejKeevÙeeÛÙee
ÛeUJeUerÛee heeÙee Ieeleuee lÙeebÛÙee ceje"e obYeeves Ûece&keâej meceepeeÛÙee efJekeâemeeuee keâeÙeceÛee Kees[lee Ieeleuee. ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeebvee - Jemebleoeoe
heešueebvee DeeefCe ceje"e jepekeâejCeer Mejo heJeejebvee Ûece&keâej meceepeeÛee meJeeËieerCe efJekeâeme Ie[Jetve DeeCeCÙeeÛeer efvekeâ[ Jeešueer veener. leMeer
leer lÙeebvee Jeešueer Demeleer lej lÙeebveer SKeeoe meeKej keâejKeevee keâceer keâ¤ve lÙee meeKej keâejKeevÙeeÛÙee GYeejCeeruee ueeieCeejs efkeâceeve 50 keâesšer
®heÙes ÛeceexÅeesie ceneceb[Uekeâ[s efHeâjefJeues Demeles. SketâCe keâeÙe lej oefuele Demhe=MÙeeefJe<eÙeerÛes keâeB«esmeer jepekeâejCÙeebÛes Øesce Ùegleer mejkeâej meòesJej
ÙesCÙeehetJeear yesie[er nesles DeeefCe Deeleener les lemesÛe Deens. Ùee keâeB«esmeer jepÙekeâlÙeeËcegUsÛe Ûece&keâej meceepeeuee efJemLeeefhele nesCÙeeÛeer JesU Deeueer. vegmeleer
JesU Deeueer veener lej Ùee meceepeeÛÙee neleeleerue ÛeceexÅeesie Yeeb[JeueoejebÛÙee neleele iesuee. muee@šj neTmeÛeer (keâòeueKeevÙeeÛeer) ceòesâoejer pÙee
cegmueerce meceepeekeâ[s nesleer lÙeebveerÛe ÛeceexÅeesieeleerue veJÙee leb$e%eeveeÛee DeeefCe meeOeveebÛee Jeehej keâ¤ve ne GÅeesie DeeheuÙee neleele keWâefõle keâ¤ve
šekeâuee. ns veJes leb$e%eeve Ùee GÅeesieele IegmeCÙeehetJeea Ûece&keâej meceepe heejbheefjkeâ heæleerves (ye@keâš@efvebie) Ûeece[s keâceefJeCes, lÙeeJej Øeef›eâÙee keâjCes ns
keâece keâjle Demes. Ùee heejbheefjkeâ š@efvebieuee Úso Ùee GÅeesieele IegmeuesuÙee Ùee cet"Yej veJÙee Yeeb[Jeueoejebveer kesâefcekeâue š@efvebie cnCetve De@šesce@efškeâ
ceefMevejer DeeCetve efouee Je lÙee OebÅeeJej hetCe& keâypee efceUefJeuee. efJnefpešsyeue š@efvebieÛÙee SsJepeer DelÙeeOegefvekeâ leb$e%eeveeves heefjhetCe& DemeuesuÙee
š@veefjpe GYÙee kesâuÙee. lÙeeceOÙes keâele[ŸeeJej ØeeLeefcekeâ Øeef›eâÙee keâjCeejer ÛegveKe[erÛeer Øeef›eâÙeener ceeies he[ueer. keâele[s keâceeJeCes, jbieJeCes meejs
ceeies he[ues. MesefJebie, HeäuesefMebie DeeheuÙee nmlekeâewMeuÙeeves Ùeb$eeefMeJeeÙe Ûeece[ŸeeJej Øeef›eâÙee Ûece&keâej keâjle Demes, les veJÙee Ùeb$eecegUs ceeies he[ues.
Deelee meJe& keâener Ùeb$eeÉejs nesles. He@âšmedÛes hemeXšspe heenCes, MesefJebie, HeäuesefMebie, keâueefjbie, Øeesmesefmebie, Ûeece[ŸeeÛee Úso IesCes, lÙeeÛeer DeblejlJeÛee
efJeueie keâjCes, lÙeeÛeer pee[er DeeefCe ke@âuejerpe heenCes meJe& keâener Ùeb$eeÛÙee meeneÙÙeeves nesT ueeieues. ÛeceexÅeesieeleues neÙešskeâ pece&veer, Fšueer, øeâevme,
ueb[ve Ùee osMeebkeâ[tve DeeÙeele nesT ueeieues. Dehhej uesoj, meesue uesoj, uesoj ieg[med, uesoj ieejceWš DelÙeeOegefvekeâheCes Ùee JÙeJemeeÙeele cet"Yej
Yeeb[Jeueoejebveer ØemLeeefhele kesâues. Øee@[keäMeve keâe@mš DeeefCe veHeâe Ùee Jeleg&Uele ne GÅeesie DeepeleeieeÙele iejiejle jeefnuee Deens. keâjskeäš[s«eve
(meer. peer.), yekeâ uesoj, lÙeeleueer efJeefJeOelee DeeefCe meveceeÙekeâešÛe Ùee PebPeeJeeleele Ûece&keâej cees[tve iesuee. neleeÛÙee yeesšeJej ceespeCÙeeFlekeäÙee
heejbheefjkeâ š@vejerpe pÙee Ûece&keâejebkeâ[s neslÙee lÙee ve° PeeuÙee. lÙeeves leÙeej kesâuesuÙee keâele[Ÿeeuee 10/15 ®heÙeebÛeener YeeJe mJemleeF&ÛÙee keâeUele
veJnlee. Yeeb[Jeueoej veJÙee leb$eeves keâceefJeues}s keâele[s Deepe 32 ®heÙeebheemetve 100-150 ®heÙes Øeefle ÛeewjmeHetâš ojeves efJekeâlees Deens. efJemLeeefhele
Peeuesuee Ûece&keâej heesšeÛeer Deeie efJePeefJeCÙeemee"er DeeheuÙee kegâJeleervegmeej heeo$eeCes, yeneCee, yetš yeebOeCÙeemee"er les veeFueepeeves efJekeâle Ieslees Deens.
les Ûeece[s efJekeâle IesTve yeebOeuesueer heeo$eeCes cee$e "eskeâ YeeJeeves efkeâjkeâesU veJns veeFueepeeves efJekeâlees Deens. efJekeâle IesCeejs DelÙeeOegefvekeâ š@vejerpe
GYes keâjCeejs Yeeb[Jeueoej DeeefCe lÙeebÛes De[lesÛe Demeleele. efue[keâe@ceØeCeerle š@vejerpe meeleeNÙeele Ûeeuet Deens. leer heejbheefjkeâÛe Deens. leÙeej nesCeeNÙee
ceeueeuee yeepeejhes" veener. efleÛes efieNneF&keâ ceneje°^eleues leg®bie Deensle. ØeecegKÙeeves meeleeNÙeele meesue uesoj leÙeej nesles. OegUs, keâesunehetj, OeejeJeerleuÙee
Ûece&keâejebÛÙee š@vejerpe ve° PeeuÙee. Gjueer Heâkeäle Peesve uesoj Fb[mš^er. meesueehetj, DebyejveeLe, mebYeepeerveiej, hew"Ceele - uesoj Fb[mš^er mebkegâueeÛÙeener
ØeeÙeJnsš efueefcešs[ kebâhevÙee nesTve iesuÙee. «eeceerCe Yeeieele DelÙeuhe ye@keâš@vejerpe kegâ"s meehe[leele. ceie les meeleeje, HeâuešCe, peeceKes[, veebos[
Demesue. muee@šj neTme pÙee cegmeueceeveebÛÙee neleer Deens lesÛe veJÙee š@vejerpe GYeejleele. Deceehe hewmee ÛeceexÅeesie keâ¤ve efceUJeleele. ÛeceexÅeesieeÛes
ceekexâš ÙeeÛe ueeskeâebÛÙee neleele. Ûeece[s Ûece&keâejeuee efJekeâeÙeÛes, lÙeeves yeveefJeuesues heeo$eeCeeÛes pees[ 100/200 ®heÙeeble Kejsoer keâjeÙeÛes lÙeeuee
yeeše, cesš^es, meeršer yeÇÇB[ ueeJetve les oesve npeej ®heÙeebvee efJekeâeÙeÛes. Ûece&keâej meceepeeÛÙee Mees<eCeeuee ceÙee&oeÛe veener. DeMeer ceÙee&oe mejkeâej ÛeeueJet
Mekeâues veener. ceneje°^ele jespe 200 keâesšer ®heÙeebÛes Ûeece[s efvecee&Ce nesles. lÙeeÛee Jeehej ceneje°^ele Heâkeäle 20 keâesšer FlekeâeÛe neslees. Gjuesues
keâele[s keâevehetj, keâuekeâòee, ceõeme, Dee«ee ÙesLeerue cegmueerce 60 škeäkesâ Yeeb[Jeueoej Kejeroleele DeeefCe Oeboe keâjleele. ceneje°^eleuee Ûece&keâej
mebleehele, ÛejHeâ[le ns meJe& veefMeyeeÛes KesU Meemeveeves ogue&#e kesâuÙeecegUs menve keâjlees, heenle yemelees. Ûece&keâej meceepeeÛeer ner meJe& ogjJemLee
ue#eele IesTve iesuÙee heeÛe Je<eeËheemetve ceneje°^erÙe Ûece&keâej mebIešvee ner heefjefmLeleer yeoueCÙeemee"er Ûece&keâej meceepeeuee mebIeefšle keâ¤ve lÙeeÛeer
Deefmcelee DeeefCe keâeBefHeâ[vme jÛeveelcekeâ keâeceeÉejs Je=efæbiele keâjle Deens. DeeJeMÙekeâ efleLes mebIe<e&ner keâjlees Deens. efJemLeeefhele PeeuesuÙee Ûece&keâej
meceepeeuee Meemeveeves lÙeeÛeer ÛeceexÅeesieeleerue kegâMeue keâeceieej cnCetve veeWo IesTve lÙeeuee DelÙeeOegefvekeâ leb$e%eeve Yeeb[Jeue osTve ØeefMeef#ele keâjeJes
cnCetve ØeÙelve keâjles Deens. neleeleueer iesuesueer ÛeceexÅeesieeÛeer yeepeejhes"ner lÙeeuee efceUJetve ÅeeJeer Demee lÙeebÛee Meemeveekeâ[s Dee«en Deens. Ûece&keâej
meceepeeÛes meJex#eCe keâ¤ve lÙeeleuÙee efJemLeeefheleebÛeer DeeefCe yeskeâejebÛeer meesÙe ueeJeeJeer, lÙeebÛes ØeMve mees[JeeJesle Demeener Dee«en Meemeveekeâ[s Ùee
mebIešvesÛee Deens. mebhetCe& ceneje°^ele Kes[Ÿeehee[Ÿeeheemetve lees MenjeleuÙee HetâšheeLeheÙeËle heejbheeefjkeâ JÙeJemeeÙe keâ¤ve iešF& keâeceieejebvee mejkeâejves
nkeäkeâeÛeer peeiee GheueyOe keâ¤ve efoueer heeefnpes. Kes[Ÿeele GojefveJee&n nesle veener cnCetve cees"Ÿee mebKÙesves Menjekeâ[s mLeueebleefjle nesCeeje Ûece&keâej
Menjele ÙesTvener cejCeÙeelevee Yeesielees Deens. Menjekeâ[s ieeJe mees[tve Ùeslee Ùesle veener lees neleeleuee heejbheeefjkeâ JÙeJemeeÙe iesuÙeecegUs GojefveJee&nemee"er
MeslecepegjebÛes efpeCes peielees Deens. Ûece&keâejeuee Flej Demhe=MÙe peeleeRØeceeCes JeleveeÛÙee peefceveer veenerle. lÙeecegUs DeuheMeer Mesleerner lees ke⤠Mekeâle
veener. Ûece&keâej meceepeeleues ØemLeeefhele jepekeâejCeer DeeefCe vesles peeleerÛÙee yeUeJej meòesÛee ueeYe G"Jele keâeÙece Deeues Deensle. hejbleg Ûece&keâej meceepeeÛes
hejbhejsves DeeefCe JÙeJemLessves ueeouesues ve°ÛeÙe& FÛÚe Demetvener les otj ke⤠Mekeâle veenerle. Ùeemee"er JÙeehekeâ jepekeâerÙe ue{eF& keâjCÙeeÛeer iejpe Deens.
ner ue{eF& mecemle Demhe=MÙe meceepeeÛes Skeâ Debie yevetve ue{Ces DeeJeMÙekeâ Deens. lesJneÛe Ûece&keâej meceepeeÛes Mees<eCe DeeefCe efheUJeCetkeâ Leebyet Mekesâue.
Demee efoJeme - DeMeer mekeâeU Ûece&keâejeÛÙee DeeÙeg<Ùeele GieJesue lees YeeiÙeeÛee #eCe cnCeeJee ueeiesue. o

415
 ne lej ßeefcekeâebÛÙee mebmke=âleerJejuee nuuee
ceneje°^ jepÙe keâeceieej keâuÙeeCe ceb[Ueves efoveebkeâ 5, 6, 7 petve Ùee ojcÙeeve DeeÙeesefpele kesâuesues meeefnlÙe mebcesueve keâeceieejebÛÙee DeeefCe
keâeceieej ÛeUJeUerÛÙee cenòJeeÛÙee ØeMveebÛeer ÛeÛee& keâ¤ve mebheues.
Ùegleer mejkeâejÛeer keâeceieejJeiee&efJe<eÙeerÛeer yeebOeuekeâer Ghejer veJnleer, ns Ùee mebcesueveele Øekeâ<ee&ves efometve Deeues. keâeceieej #es$eele ÙesT Ieeleuesueer
kebâ$eešheæleer Meemeveeves heg{ekeâej IesTve LeebyeJeueer heeefnpes DeeefCe heÙee&Ùeer heæleerÛee efJeÛeej heejbheefjkeâ heæle Deesueeb[tve kesâuee heeefnpes. ÙeeefMeJeeÙe
ceefnuee keâeceieejebÛes ØeMve DeeefCe keâeceieej cnCetve lÙeebÛeer Keemeieer ueIegGÅeesieele nesCeejer efheUJeCetkeâ LeebyeJetve heg®<e keâeceieejebØeceeCesÛe lÙeebÛÙeekeâ[s
heeefnues heeefnpes. ÙeemeejKes ue#eCeerÙe efJeÛeej efJeefJeOe heefjmebJeeoeble lep%e ceevÙeJejebveer ceeb[tve, Meemeveeves Ùeeheg{s keâeceieejebÛeer DeefOekeâeefOekeâ yeebOeeruekeâer
mJeerkeâe¤ve keâeceieejebÛÙee efnleeÛÙee °erves DeewÅeesefiekeâ Je keâeceieejefJe<eÙekeâ OeesjCe jeyeJeues heeefnpes, Demesner Dee«eneves megÛeJeues iesues. Ùee mebcesueveeÛee
DeOÙe#e cnCetve ceer ceePeer keâeceieejJeiee&efJe<eÙeerÛeer pJeueble yeebOeeruekeâerr "sJetve ceePÙee Yee<eCeeletve ÙeesiÙe Yetefcekeâe ceeb[ueer. FlekesâÛe veJns lej keâeceieej
jepekeâejCeeÛeer Je ÛeUJeUerÛeer Ùee MelekeâeÛÙee mebOeerkeâeueele Peeuesueer Meeskeâebeflekeâe, lÙeeÛee JesOe IesTve veJes heÙee&Ùe, efJeMes<ele: Meemeveeveb IÙeeJeÙeeÛeer
Yettefcekeâe efnÛes Skeâ Úesše meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlee& cnCetve efoMeeefoioMe&vener kesâues. Ùee meJe& ØekeâjCeeveblej ÙegleerÛes mejkeâej, lÙeeÛee GJe&efjle keâeU ue#eele
Ieslee, les keâeceieejebmee"er keâmes keâece ke⤠Mekesâue, ns keâeUÛe "jJesue.
DeewÅeesefiekeâ #es$eeJej Dee@šesefceMeve, jesyees DeeefCe mebieCekeâeÛÙee ceeOÙeceeletve ÙesCeejs veJeerve Glheeoveleb$e mebIeefšle Je DemebIeefšle keâeceieejebvee
DeeefCe «eeceerCe Yeeieeleerue efvecve keâeceieejebvee efJemLeeefhele keâ¤ve lÙeebvee osMeesOe[eruee ueeJeCeej Deens, ÙeeÛeener iebYeerj FMeeje ceer ceePÙee Yee<eCeeletve
keâeceieej mebcesueve DeeÙeesefpele keâjCeeNÙee jepÙe mejkeâejuee efouee. Ùee mebcesueveele efnefjjerves cegKÙeceb$eer, GhecegKÙeceb$eer, keâeceieejceb$eer, keâeceieej jepÙeceb$eer
Ùeebveer Yeeie IesTve DeeheuÙee mejkeâejÛeer yeebOeeruekeâer keâeceieejJeiee&Meer Deens, ns pejer oeKeJetve efoues Demeues; lejer keâeceieejJeiee&Ûeer Deved ÛeUJeUerÛeer
Peeuesueer Meesskeâebeflekeâe hegvne nesCeej veener DeeefCe veJeerve Glheeoveleb$eecegUs DeKKee keâeceieejJeie& efJemLeeefhele nesCeej veener ÙeeefJe<eÙeerÛeer `Depe&' Ùee
cenevegYeeJeebÛÙee Yee<eCeeletve pesJe{er JÙekeäle JneÙeuee heeefnpes nesleer, lesJe{er leer Ùee mebcesueveØemebieer kesâuesuÙee Yee<eCeele Peeueer veener.
YeefJe<Ùeele efJemLeeefhele nesCeeNÙee keâeceieejebÛeer efÛeblee mejkeâejves JeenCes mejkeâejÛÙee efnleeÛes DeefOekeâ "jsue. ÙegleerÛes mejkeâej Ùee °erves ÙeesiÙe
Yetefcekeâe yepeeJesue Demee DeeMeeJeeo JÙekeäle keâjCÙeeheueerkeâ[s DeeheuÙee neleele keâeÙe Deens? Ùee keâeceieej meeefnlÙe mebcesueveeÛeer oKeue, ceje"erleerue
ceevÙeJej owefvekeâebveer pesJe{er IÙeeÙeuee nJeer nesleer lesJe{er Iesleueer veener. pÙeebveer kegâCeer Iesleueer lÙeebveer Ùee mebcesueveele vesnceerØeceeCes És<ecetuekeâ YeeJevesletve
jepekeâerÙe jbie MeesOeCÙeeÛee ØeÙelve kesâuee. mJele:uee hegjesieeceer cnCeefJeCeeNÙee keâener owefvekeâebÛÙee mebheeokeâebveer lej Ùee mebcesueveeJej yeefn<keâej šeketâve
DeeheuÙee uesKeCeerÉejs šerkeâe efkebâJee mlegleerner keâjCÙeeÛes šeUues. ceje"er ceeref[ÙeeÛeer keâeceieejJeiee&efJe<eÙeerÛeer Ghejer yeebOeeruekeâer Ùee efveefceòeeves, lÙeebveer
peeCeerJehetJe&keâ JÙekeäleÛe kesâuÙeeÛes efomeles Deens.
Ùee mebcesueveeÛÙee meebielee meceejesheeÛÙee Øemebieerner ceer ieebYeerÙee&ves ceePes efJeÛeej JÙekeäle kesâues. lÙeeÛee Je=òeeblener veerš osCÙeeÛes šeUCÙeele Deeues.
GÅeesieOebÅeeleerue Glheeove meeOeve DeeefCe leb$e yeoueues keâer, vegmeleer Jejheebieer DeLe&JÙeJemLeeÛe yeouele veener lej DeewÅeesefiekeâ #es$eeÛes DeefOe‰evener yeoueles
DeeefCe meesyele meceepeeÛÙee keâ°keâNÙeebÛÙee meebmke=âeflekeâ JÙeJemLesJej nuuee neslees, ÙeeÛeerner ÛeÛee& ceer ceePÙee meebielee meceejesheeÛÙee Yee<eCeele kesâueer.
ßeefcekeâ Jeiee&ves iesuÙee oesve oMekeâebheemetve GYeer kesâuesueer mebmke=âleer cees[t oslee keâecee veÙes. keâeueyee¢e DeeefCe keâeuemee¢e ner heefjceeCes ueeJeuÙeeveblejner
ner mebmke=âleer efškeâueer peeJeer, Demes ceer ceePÙee Yee<eCeele Dee«eneves ceeb[ues. mebmke=âleer IeveheoeLee&meejKeer efÛejbpeerJe iees° vemeles. leer Skeâ øesâce Demeles.
pegves, peerCe& leer Hesâkeâles. veJes pes pes Deens, leer mJeerkeâejles, ÙeeÛee GuuesKe pejer ceer kesâuee neslee lejermegæe DeepeJej ßeefcekeâebveer Deeheueer peer mebmke=âleer
GYeer kesâueer leer cees[t oslee keâecee veÙes Demes ceer Dee«eneves ceeb[ues. meeceeefpekeâ yeoueekeâ[s ceer Fb[sefkeäšJn °erves heenle Demeuees lejer ef[šjefceefvePeceÛÙee
DeebOeUŸee DeeefLe&keâ veerefleJeeoeÛÙee nóeheeÙeer ner oesve Melekesâ keâeceieejebveer GYeer kesâuesueer mebmke=âleer ceer lejer cees[t ÅeeÙeuee leÙeej veener. ÉbÉelcekeâ
ieleerleòJeeÛÙee meb%ee meceepe keâeuehejlJes mJeerkeâe¤ve mJele:ntve Deehemetkeâ heg{s peelees. FefveefMeDeue kebâef[Mevme cnCepes ØeejbefYekeâ DeJemLee, efJekeâeme
Øeef›eâÙesleuee ieeflejesOekeâ Demelees. ner Øeef›eâÙee heg{s peeleevee hejbheje DeeefCe DeeOegefvekeâlesÛee Peie[e meceepeemee"er DešU nesTve yemelees. heCe Ùee
DešUheCeeletve ßeefcekeâ Jeie& DeeefCe lÙeebÛeer mebmke=âleer keâesmeUtve he[lee keâecee veÙes. meceepeeÛÙee meJe& Ieškeâebhes#ee ns heenCÙeeÛeer peyeeyeoejer KeNÙee
DeLee&ves MeemeveeÛeer Demeles. keâeÙe ce¤ ÅeeÙeÛes DeeefCe keâeÙe efškeâJeeÙeÛes ns mejkeâejves heeefnues heeefnpes.
Dee@šescesMeve, jesyeess, mebieCekeâecegUs veJes Glheeoveleb$e Deeues. lÙeeves efiejCeer Oeboener cees[tve keâe{uee DeeefCe efiejCeer keâeceieejebÛÙee mebmke=âleerJejner nuuee
Ûe{efJeuee. osMeeleerue heefnueer keâehe[ efiejCeer Fb«epeebÛÙee jepeJešerle keâuekeâòÙeeuee ngieUer veoerÛÙee keâe"eJej meg¤ Peeueer. `yeesyejer keâe@šve efceue' Demes
efleÛes veeJe nesles. Skeâe Fb«epeer ceeCemeeves leer meg¤ kesâueer nesleer. lÙeeveblej cegbyeF& Menjele 1854 meeueer keâeJemepeer oeJej veeJeeÛÙee heejMeer JÙeeheejeves
yee@cyes efmheefvebie De@C[ efJeeqJnbie efceume meg¤ kesâueer; lesJneheemetve lees Deepe efiejCeer Oeboe cees[erle efveIesheÙeËle Fefleneme DeeheuÙee meceepeeuee og:Keer
keâjCeeje Demee Deens. 1924 les 74 heÙeËle efiejCeer keâeceieejebÛes vesle=òJe [ebies - efvecekeâjebveer kesâues. lÙeeveblej cenelcee ieebOeerØeCeerle Jeie&mecevJeÙeeÛeer
Yetefcekeâe yepeeJeCeeNÙee keâeceieej mebIešveebkeâ[s efiejCeer keâeceieej JeUuee DeeefCe keâeceieej OebÅeele DejepekeâJeeo DeeCet FefÛÚCeeNÙee oòee meeceble ÙeebÛÙee
ÙegefveÙeveÛÙee og°Ûe›eâele De[ketâve DeeheuÙee owoerhÙeceeve ÛeUJeUermekeâš cees[tve iesuee. ns lÙeeÛes cees[tve peeCes pÙeebÛeer meodmeodefJeJeskeâyegæer peeie=le Deens
DeMee JÙekeäleer DeeefCe meeceeefpekeâ Ieškeâebvee ÙeeleveeoeÙekeâ cnšues heeefnpes. pÙee efiejCeer keâeceieejebveer mJeeleb$Ùeue{ŸeeÛÙeener Je mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙeener
ÛeUJeUerle menYeeieer nesle, DeeheuÙee osMeeÛÙee efJeefJeOe GÅeesieOebÅeeleerue keâeceieej ÛeUJeUerÛee heeÙee Ieeleuee DeeefCe Deepe ceneje°^eÛeer jepeOeeveer
416
DemeuesuÙee Ùee cegbyeF& Menjeuee, DeeheuÙee jepeOeeveerÛee DeeefCe osMeeÛÙee GÅeesie jepeOeeveerÛee opee& efceUJetve efouee, lÙeeÛeer Meeskeâebeflekeâe keâeUpeeuee
Ieesj hee[Ceejer Deens.
efiejieeJeeleuee ceOÙeceJeie& DeeefCe efiejCeieeJeeleuee keâ°keâjerJeie& pÙeele ØeecegKÙeeves ceje"er meceepe jenle neslee, lees cegbyeF&yeensj nekeâueuee peeTve
efleLes ceje"slej Oeveoeb[iÙee Flej ØeebleerÙeebÛee jefnJeemeer DeeefCe JeeJej meg¤ Peeuee. Deepe efiejieeJeeleuÙee MeeUener ceje"er cegues veenerle cnCetve Deesme
he[tve yebo nesT ueeieuÙee Deensle. Ùee heeheeuee keâeB«esme, efyeiej keâeB«esmeer DeeefCe DeeleeÛes ÙegleerÛesner mejkeâej peyeeyeoej veJns keâeÙe? pes efiejieeJeÛes
Peeues lÙeentve DeefOekeâ ieleerves efiejCeieeJeeÛeer DeeefCe lÙeeleuÙee ceje"er ceeCemeebÛeer Jeeleenele Peeueer. efiejCeer keâeceieejebÛee DeeefCe lÙeeÛÙee mebmke=âleerÛee
lespeesceÙe peceevee efJemejlee ve ÙesCÙeemeejKee Demee Deens. efiejCeieeJeeÛeer Jeeleenele keâMeer Peeueer ns heenCÙeemeejKes Deens. efiejCeer ceeuekeâebveer Jejkeâ[
veHeâe efceUle veener cnCetve ne Oeboe cees[tve šekeâuee. efiejCeer ceeuekeâebveer Deieesoj efiejCeer keâeceieejebvee DeveeJeMÙekeâ cnCetve Iejer yemeefJeues. veHeâe efceUle
veener cnCetve ceie Oebos yebo kesâues. ceie efiejCeerÛÙee peefceveer efJe›eâerme keâe{uÙee. ceie lÙeeJej JÙeeheejer, efveJeemeer mebkegâues GYee¤ve Deceehe mebheòeer mejkeâej
DeeefCe ieBiemšjebÛÙee ceoleerves efceUefJeueer. ner meJe& Meeskeâebeflekeâe heenCÙeemeejKeer Deens. GoenjCe cnCetve DeeheCe meg®Jeele hetJeeaÛÙee efiejCeieeJeeleerue
oeoeefiejerÛes DeeefCe efleÛÙee yeouelÙee DeJemLesÛes mJe¤he Ùeeheemetve ke⤠Ùee. Ùee oeoeefiejerÛes ceeefHeâÙeeble, ieBiemšjele keâmes ¤heeblej Peeues DeeefCe lÙeeves
efyeu[j mebmke=âleerÛes Dee›eâceCe efiejCeieeJeele DeeCeCÙeeme keâMeer ceole kesâueer, leer mebmke=âleer oef#eCe - ceOÙe cegbyeF&heemetve efJeefJeOe Gheveiejele keâMeer heesÛeueer
ns heenCÙeemeejKes Deens. 1960 meeueÛÙee keâeB«esmeer cegKÙeceb$ÙeebÛee ye@keâyes jskeäuecesMeveceOeerue 70 keâesšeRÛee Yeü°eÛeej lÙee mebmke=âleerÛes DeefOe‰eve nesles.
hetJeea efiejCeieeJeele oeoe DeeefCe lÙeeÛeer oeoeefiejer Ùeeuee meceepemesJesÛeer yew"keâ nesleer. leeueceer ÛeeueJeCes, keâmejleermee"er JÙeeÙeeceMeeUe ÛeeueJeCes,
GlmeJe DeeefCe meebmke=âeflekeâ cesUeJes ÛeeueJeCes, Demes oeoe lÙee JesUÛÙee meceepekeâejCeeÛee, jepekeâejCeeÛee Yeeie Demele. mJeeleb$Ùeue{e Demees efkebâJee
keâeceieejebÛeer ÛeUJeU, oeoeefiejer keâjCeejs ueeskeâ ÛeUJeUerle efomele. ef[ueeF&[ jes[ÛÙee ceespesme oeoeves uee[ ceemlejebÛee Ketve kesâuÙeeheemetve les efJeúue
ÛeJneCeebÛÙee KegveeheÙeËle cnCepes hee@efueefškeâue ›eâeFceheemetve ieBiemšjÛÙee ›eâeFceheÙeËle efiejCeieeJe keâmee yeoueuee ÙeeÛee ne Fefleneme Deens.
uee[ ceemlejebÛÙee Kegveeheemetve oeoe ueeskeâebÛeer, nlÙeejbner yeoueueer. hetJeeaÛes oeoeueeskeâ Jemleeo hewueJeeve Demele. uee"Ÿee keâe"Ÿee, pebefyeÙee ÛeeueJele,
lÙeeÛeer peeiee Ûeeketâ, megNÙee, ieghlÙee; leueJeejeRveer Iesleueer. hejJee efiejCeieeJeele efJeúue ÛeJneCeeÛee Ketve Peeuee. oeoeefiejer ieBiemšefjPececeOÙes yeoueueer.
yeòeerme yeesDej efjJne@uJnjheemetve Skesâ - 47, Skesâ - 56 heÙeËle yeoueuesueer oeoeefiejerÛeer nlÙeejb efiejCeieeJeeves heeefnueer. heejbheefjkeâ efLeSšme& -
efmevesceemeesyele efiejCeieeJeele ieepeueer. heejbheefjkeâ efLeSšme&Ûee cenòJeeÛee Yeeie cnCepes `oMeeJeleej' DeeefCe lÙeeÛeer DeefYeJÙekeäleer FLes ieepeueer. ÙeeletveÛe
megneme Yeeueskeâj, jepee ceÙeskeâj, oeoe keâeW[kesâ ÙeebmeejKes ceeleyyej veš Je Deelceejece heešerue, efJeveeÙekeâ heešerue ÙeebmeejKes uesKekeâ, efiejCeieeJeeletveÛe
keâeceieej jbieYetceer - meeefnlÙeeuee efceUeues.
ueeskeâMeenerj Decej MesKe, DeCCeeYeeT mee"s, ieJneCekeâj ÙeebÛÙee ueeue yeeJeše keâueeheLekeâeves ueeskeâkeâuee DeeefCe meceepeØeyeesOeve Ùee oesvner
iees°eRÛee megboj cesU meeOetve keâeceieej, keâ°keâNÙeebÛÙee ogKeNÙee vee[erJej DeÛetkeâ yeesš Deieesoj "sJeues nesles. Meenerj meeyeUs, Meenerj Keecekeâj, Meenerj
heeb[gjbie JeveceeUer F. Deveskeâ Meeefnjebveer efiejCeieeJeeleuÙee keâ°keâjer - keâeceieejJeiee&Ûeer og:KeeÛeer ueeJeCeer ieele lÙeebÛes ØeMve peieemeceesj ceeb[ues.
efiejCeieeJeeletve cees"s nesTve iesuesues Deeblejje°^erÙe keâerleeaÛes oesve ceneve heg{ejer nesles. efiejCeieeJe ner lÙeebÛeer keâce&Yetceerner nesleer. cejsheÙeËle lÙeebveer
efiejCeieeJeeMeer $e+CeevegyebOe lees[uee veener. lÙeehewkeâer Skeâ nesles oefueleebÛes efoefiJepeÙeer vesles [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj, ogmejs nesles keâe@. [ebies.
efiejCeieeJeele yeoueuesuÙee ÚesšŸee - cees"Ÿee hejbheje meebieCeejs ueeskeâner Deensle. lÙeebhewkeâer Skeâ ßeerOej uee[. keâe@. peer. Sue. jsñer, iegueeyejeJe ieCeeÛeeÙe&,
417
heeškeâj, yeehetjeJe peieleehe ns nesles. [ebies - efvecekeâjebveblejÛeer efiejCeer keâeceieejebÛÙee ÛeUJeUerleueer ogmejer efhe{er... Sme. peer. heeškeâj, leebyeerškeâj,
yeehetjeJe veeF&keâ, [er. [er. jeCes, peueeuegöerve yegKeejer, cencceo Meenero, jIegveeLe Iee[er, Ie[Meer, efpeyeJee Deelceejece jeTle ns efiejCeer keâeceieejebÛeer
ÛeUJeU ÛeeueJeCeejs heg{ejer nesles. Deelee meskebâ[ jBkeâ veener. meJe& SkeâKeebyeer lebyet. ceneieeF&Yeòee, yeesveme, DeeefLe&keâ ceeieCÙeebÛÙee ceueceueer keâhe[Ÿeele
ÛeUJeU yeebOetve šekeâuesueer. FbefpeveerÙeefjbie OebÅeeleues, hesš^esefueÙece OebÅeeleues meJe& GYess - Dee[Jes Oeeies ÙeeÛe efiejCeieeJeentvener iesuesle. efiejCeieeJe
Hegâues - Deebyes[keâjebÛee, efiejCeieeJe [ebies - efvecekeâjebÛee, efiejCeieeJe - efMeJemesveeØecegKe yeeUemeensye "ekeâjWÛee.
efiejCeieeJeeleerue le®Ce efhe{er veeFš mketâue MeeUe - keâe@uespeele efMeketâvener efleÛeer DeJemLee ef$eMebketâmeejKeer Deepe Deens. Oe[ leer keâeceieej veener
efve heeb{jhesMeer, yeskeâejebÛeer Heâewpe IesTve Deepe Ùee heeÕe&YetceerJej efleuee peieeJes ueeiele Deens. efiejCeer keâeceieej, lÙeebÛeer keâeceieej ÛeUJeU DeeefCe
lÙeebveer GYeer kesâuesueer mebmke=âleer keâMeer cees[le iesueer lÙeeÛee mebef#ehle Je=òeeble -
ÙeeÛe heeÕe&YetceerJej «eeceerCe ßeefcekeâebÛeerner mebmke=âleer keâMeer cees[t ueeieueer Deens nsner heenCÙeemeejKes Deens. 60 les 80 Ùee oesve oMelekeâeble
«eeceerCe peerJeveeÛes pes DeefOe‰eve Meslekeâer JÙeJemeeÙe ÙeeceOÙes nefjle›eâebleerÛes Ùegie DeJelejues. Ùeeletve menkeâejeÛeer meeKej keâejKeevÙeebÛeer ÛeUJeU GYeer
jeefnueer. Kejsoer - efJe›eâer mebIeeheemetve lees meeKej keâejKeevÙeebheÙeËle - «eecehebÛeeÙeleheemetve lees efJeOeevemeYee, ueeskeâmeYeebÛÙee ueeskeâØeefleefveOeerheÙeËle, ueeskeâue
yees[eËÛÙee MeeUsÛes ¤heeblej efpeune heefj<eoebÛÙee MeeUeble nesCÙeeheemetve [e@. helebiejeJe keâoce, [e@. [er. JeeÙe. heešerue, oòee cesIes, keâceueefkeâMeesj
keâoce Ùee efMe#eCemeceüešebheÙeËle. Jeerpe DeeefCe OejCeeÛÙee heeCÙeeves keâeÙeeheeueš nesTve ieeJeiee[e yeouetve iesuee. SkesâkeâeUer Pebhej - heesuekeäÙeele
JeeJejCeeNÙee MeeUkeâjer heesjer, keâemeesšŸeeleuÙee uegie[Ÿeeveblej ieesue heeleU vesmet ueeieuesuÙee keâe@uespekeâvÙee - peerveÛÙee he@Cšer DeeefCe šer Meše&le
JeeJejleensle. MesleerÛÙee ceMeeieleerÛes leb$e yeouetve les DelÙeeOegefvekeâ Peeues Deens. yewue veenerle, ceesše veenerle, efJeefnjerJej Fbefpeve. Fbefpevemeesyele meWefõÙe
Keles, lÙee meesyele mebkeâefjle efyeÙeeCes. veebiejb iesueer. kegâUJeb iesueer, efleLes š^@keäšj Deeues. Deelee ieeJeele oeCÙeeÛes ogkeâeve veener. efleLes efkeâjeCee Yegmeej
ceeueeÛes mšesDeme& DeJelejues. Dehevee yeepeejner Deeues. ceebpejheešeÛÙee Meš& - OeeslejebÛee peceevee mebheuee. heef§ecesleerue keâeTyee@Ùe Deeues. «esiejer he@keâ,
osJeevebo DeeefCe veblejÛes Meen¤Ke Keeve, meueceeve Keeve ÙeebÛes hesnjeJe DeeefCe veeÛe Deeues. ieeJeiee[ŸeeleuÙee cenòJeeÛÙee ef"keâeCeer Smešer mš@C[,
yeepeejhes"e DeeefCe veekeäÙeeJej, yeerDej yeej, jsmše@jbš Deeueer. hebpeeyÙeeÛes {eyes, G[hÙeebÛeer ogkeâeves Deeueer. kesâyeue keâuÛej DeeefCe yuÙet efHeâucemedÛeer
Keemeieer efLeSšjs Deeueer. heejbheefjkeâ leceeMee, peuemee ÙeebÛes efmevescee ke@âche nesTve iesues. GjuesuÙee mebieerle yeeNÙeebÛes efLeSšjs, YešejKeeves DeeefCe
ceÅes DeesleCeeNÙee ueueveebveer mepetve iesues. pesJne pesJne JesU efceUlees lesJne lesJne ceer ieeJeer peelees. keâener keâeU ieeJeer jentve ceneveiejer peerJeveeves
DeeÙeg<Ùeele efvecee&Ce kesâuesues efjlesheCe veenermes keâ¤ve hejlelees. ceePÙee yeeueheCeer newmee, cebpegUe DeeheuÙee kesâmeebvee efMekesâkeâeF& ueeJetve mJeÛÚ keâjerle.
Mee[tÛeer ceeleer ueeJetve keâhe[s Oetle. Deelee lÙeebÛÙee cegueer, veeleer - DelÙeeOegefvekeâ Me@chet kesâmeebmee"er Jeehejleele. he@efjme, ueb[ve, vÙetÙee@ke&âceOÙes nesCeejs
hejHeäÙegcemed DeeefCe megiebOeer meeyeCe Jeehejleele. ieeJeebveerner Deelee yengje°^erÙe kebâhevÙeebÛes Glheeove mJeerkeâejues Deens. cegbyeF&letve efveIeleeveeÛe ieeJeer iesuees lej
Pekeâeme keâeWye[Ÿee - yeeskeâ[ŸeeÛÙee meeiegleerÛeer yejyeeš DeeefCe meesyele pJeejer -yeepejerÛeer Yeekeâjer Ûeg¤ve KeeCÙeeÛes "jJelees. ieeJeer peelees lej mecevJeÙemkeâ
Deehles° cnCeleele - osJee Ûeuee heeyeUeuee veenerlej Kes[uee peeT. ne@šsueele lebogjer efÛekeâve DeeefCe jesšer DeeefCe cešCe nb[er KeeT. Ûeej oMekeâele
ieeJener heej yeouetve iesuee. hetJeeaÛee ieeJe ieeJe jeefnuee veener. veÅee - veeues Oeefvekeâ MeslekeâNÙeebveer keâe"eJej Fbefpeves yemeJetve heeCÙeemekeâš Ûees¤ve
vesueer. efyeu[jebveer lÙeeleueer JeeUt vesueer. Deelee Mesleele Keesheer, Peeshe[er meehe[le veener. DeeefCe ieeJeeleuÙee JemleerJej Jee[e! Mesleele GYÙee efhekeâele
Úevehewkeâer yebieuee GYee Demelees DeeefCe Deele SDejkebâef[Mevej. «eeceerCe veJns Menjer mebmke=âleer. efhekeâeJejueer efÛeceCÙee, meeUgbkeäÙee Deelee vesnceerÛÙee
heejbheefjkeâ DeeJeepeele efÛeJeefÛeJeeš keâjle veenerle. les ef[mkeâesÛee meesuees ueeJeleele DeeefCe kegâ$eer, ceebpejer peePeÛÙee Pegcme DeeJeepeele ieUs keâe{leele.
Deelee megieer mebheueer keâer «eeceosJeleebÛÙee pe$ee, G¤me Yejle veenerle. heefnueJeeveebÛes kegâmlÙee nbieece veenerle. je$eerÛÙee pe$esleuee DeefYepeele leceeMee veener.
mekeâeUer heejeJejueer npesjerner veener. ieeJeiee[e Deelee yeoueuee. hetJeeameejKes yeueglesoejerÛes, peeleerØeLesÛes DeJe[byej veener. veJeerve jepekeâerÙe Demhe=MÙelee
heeUueer peelesÙe. Dee<ee{, ßeeJeCe, ßeeJeCeeleues heesLeerJeeÛeve veener, veeiehebÛeceerÛes DeeefCe Hegâie[Ÿee Peeskesâ veenerle. ieeJeiee[Ÿeeleueer DebieCes DeeefCe efšhetj
ÛeeboCesner Ûeesjeruee iesueer Deensle. ieeskegâUe°ceer, oefnkeâeuee veener. ieeJeeÛesner ceneveiej Peeues Deens. kesâyeue ke@âefmevees heye, hetue leeuegkeäÙee leeuegkeäÙeebheÙeËle
Deeues Deensle. kegâ"s iesueer Deeheueer leer mebmke=âleer. SkesâkeâeUÛee veebiejiešŸee Meslekeâjer (pÙeeuee veerš MesleerÛeer ceMeeiele keâjlee Ùesle veJnleer lees) Deelee
šeše-efyeuee&Meer mebOeeve meeOetve De@«ees Fb[mš^er GYeejlees Deens. veJes Menj GYeejCÙeemee"er lees Deeheues Ùeesieoeve oslees Deens. ieeJeiee[Ÿeeleerue ßeefcekeâ
mebmke=âleerJejÛee ne nuuee Menjeleerue ßeefcekeâebÛÙee mebmke=âleerJejuÙee nuuÙeemeejKeeÛe veener keâeÙe? ieBiemšj, efyeu[j, ceeefHeâÙee ÙeebÛes heerkeâ Deelee
ieeJeÛÙee keâeUŸeeYeesj peefceveerlener efheketâ ueeieues Deens. ieeJe yengje°^erÙe kebâhevÙeebÛÙee keâesefU°keâele De[ketâ ueeieues Deens. MesJešer hejbheje DeeOegefvekeâlee
Ùee Peie[Ÿeeuee DeeheCeeuee meeceesjs peeJesÛe ueeieCeej.
o

418
 keâesCe cnCelees, efšUkeâebÛee Jeejmee ieebOeerpeeRveer ÛeeueJeuee?
efKeueeHeâle ÛeUJeUerheemetve cegmueerce-efnbot mebIe<ee&Ûes heefjCeece heg{s mJeeleb$Ùeue{ŸeeÛÙee ÛeUJeUeruee melele YeesieeJes ueeieues, Ùee mebIe<ee&Ûeer heefjCeleer
DeKesj osMeeÛÙee HeâeUCeerle Peeueer. Ùee osMeeÛes oesve legkeâ[s Peeues. Skeâ heeefkeâmleeve ogmeje efnbogmleeve. mJeeleb$Ùeeuee heVeeme Je<ex PeeuÙeeveblejner ne
mebIe<e& efJePeuesuee veener. lÙeeÛes Yeesie DeeheuÙee osMeeuee DeepeleeieeÙele YeesieeJes ueeieleensle. efKeueeHeâle ÛeUJeU ner Keesšer, keâeueyee¢e nesleer. leer heg{s
DeeheesDeehe efvekeâeueele efveIeeueer. heCe Ùee ÛeUJeUeruee meJeËkeâ<e heeef"byee osTve, DeeheuÙee osMeeÛes pes Deleesveele vegkeâmeeve cenelcee ieebOeeRveer kesâues; lÙee
ieebOeerpeeRveer Ùee efKeueeHeâleerÛÙee ÛeUJeUeruee mebhetCe& heeef"byee osTve, mJeeleb$Ùeue{Ÿeeuee ieeueyeesš ueeJeues nesles. ieebOeerÙegieeÛes GoeòeerkeâjCe keâjCeejs
Deepener efve:he#eheeleer °erves Ùee ke=âlÙeeÛee efve<esOe keâjle veenerle. pÙee efšUkeâebÛee Jeejmee ieebOeerpeeRveer heg{s ÛeeueefJeuee Demes meJe&meeOeejCe cnšues
peeles, lÙee cnCeCÙeele lejer efkeâleer leLÙe nesles?
DeeheuÙee mJeeleb$ÙeeÛee ue{e cegmueerce - efnbot mebIe<ee&ves keâeÙece efJeYeepeleÛe jeefnuee. efnbot - cegmueerce SskeäÙe Ie[Jetve ne ue{e JÙeehekeâ DeeefCe
meJe&JÙeeheer keâjCÙeeÛeer °er KeNÙee DeLee&ves Heâkeäle efšUkeâebkeâ[sÛe nesleer. 1914 meeueer efšUkeâ ceb[euesÛÙee leg®bieeletve megštve Deeues DeeefCe keâeB«esmeÛes
DeeefCe je°^erÙe ue{ŸeeÛes vesle=lJe DeveeÙeemes lÙeebÛÙeekeâ[s Deeues. lÙee JesUer cegmueerce ueerieÛes vesle=lJe efšUkeâebÛes lÙee JesUer menkeâejer Demeuesues
ye@. peervee ÙeebÛÙeekeâ[s nesles. cegmueerce ueerieÛee pevceÛe cegUer cegmeueceeveebvee je°^erÙe Deeboesueveeheemetve lees[tve, lÙee DeeboesueveeefJe®æ GYes keâjCÙeemee"er
Peeuee neslee. peervee heg{s ueerieÛes DeOÙe#e PeeuÙeecegUs cegmueerce ueerie lÙee keâeUele je°^erÙe ue{ŸeeMeer pees[ueer iesueer. ye@. peervee lÙee JesUer Demmeue
je°^Jeeoer cegmeueceeve nesles. ÙeeÛe JesUer Ùegjesheele heefnues ceneÙegæ meg¤ Peeues nesles. Fb«epeebvee Ùee ceneÙegæ keâeUele mJeeleb$Ùe efceUefJeCÙeemee"er OeejsJej
OejCÙeeÛes keâece, lÙee JesUÛÙee efnbot - cegmueerce SkeâpegšerÛÙee peueen je°^erÙe Deeboesueveeves kesâues nesles. 1916 meeueer ueKeveew keâjej efšUkeâ DeeefCe
peervee ÙeebÛÙee heg{ekeâejeves Peeuee. ne ueKeveew keâjej efnbot DeeefCe cegmeueceeve ÙeebÛÙee SkeâpegšerÛes DeeefCe je°^erÙe DeeboesueveeÛÙee efnbot-cegmeueceeveebÛÙee
mebÙegkeäle ue{eF&Ûes Øeleerkeâ nesles. Ùee Skeâpegšerves efyeÇefšMe jepÙekeâlÙeeËheg{s peyejomle DeeJneve efvecee&Ce kesâues nesles. ns mebÙegkeäle DeeJneve heg{s ieebOeerpeeRÛÙee
keâeUele efKeueeHeâleÛÙee ÛeUJeUeruee ieebOeerpeeRvee heeef"byee efouÙeecegUs cees[erle efveIeeues.
ueeskeâceevÙe efšUkeâ 1 Dee@iemš 1920 jespeer efveJele&ues. lÙeeveblej je°^erÙe ÛeUJeUerÛes vesle=lJe ieebOeerpeeRkeâ[s iesues. Skeâe Je<ee&le mJejepÙe,
lÙeemee"er DemenkeâejeÛeer ÛeUJeU, meefJeveÙe keâeÙeosYebie, yeefn<keâej DeeefCe efšUkeâ mJejepÙe Hebâ[ FlÙeeoer Iees<eCee DeeefCe keâeÙe&›eâce keâ¤ve,
ieebOeerpeeRveer Deeheues vesle=òJe ØemLeeefhele keâ¤ve, efšUkeâ Ùegieeleerue heg{ejerheCe efvemlespe DeeefCe nleØeYe keâ¤ve šekeâues nesles. efšUkeâ Ùegieeleerue heg{ejer
ieebOeerpeeRvee MejCe lejer iesues DeLeJee yeepetuee Hesâkeâues peeTve efJepeveJeeme Yeesiele jeefnues. ueKeveew keâjejeÛes Skeâ efMeuhekeâej, efšUkeâebÛes Skeâ menkeâejer
ye@. peerveener Ùee otj HesâkeâuesuÙeebceOeerue Skeâ nesles. Skeâe Je<ee&le mJejepÙe efceUefJeCÙeemee"er ieebOeerpeeRÛeer DemenkeâeefjlesÛeer DeeefCe keâeÙeosYebieeÛeer ÛeUJeU
meg¤ nesleer. lÙeeÛe JesUer DeueeryebOetbÛÙee vesle=lJeeKeeueer efnbogmLeeveele efKeueeHeâleerÛeer ÛeUJeU meg¤ Peeueer nesleer. ieebOeerpeeRveer Ùee ÛeUJeUeruee mebhetCe&
heeef"byee osTve peer Ssefleneefmekeâ Ûetkeâ kesâueer leer DeeheuÙeeuee DeepeleeieeÙele YeesieeJeer ueeieles Deens. ieebOeerpeeRveer efKeueeHeâleeruee heeef"byee efouee neslee
DeeefCe lÙeeÛÙee yeouÙeele DeueeryebOet cegmeueceeveebleHexâ mJeeleb$Ùeue{ŸeeÛÙee ÛeUJeUeruee heeef"byee osCeej nesles. mJejepÙe DeeefCe efKeueeHeâle ÛeUJeU keâener
keâeU Skeâceskeâebvee hetjkeâ "jueer DeeefCe heg{s SkeâceskeâebÛeer Jewjer Peeueer. efšUkeâ Ùegieeleerue ueKeveew keâjej KeNÙee DeLee&ves efnbot - cegmeueceeve SkeâpegšerJej
DeeOeejuesuee neslee. ieebOeer Ùegieeleerue efnbot - cegmeueceeve SskeäÙe lÙee leguevesle lekeâueeot nesles. Ùee oesvner JesUsÛÙee efnbot - cegmeueceeve SskeäÙeeÛes oesvner
he#eekeâ[erue heg{ejer Ùeele Deblej nesles. peervee DeeefCe DeueeryebOet Ùeeble meceeve Demes keâener veJnles. les nesles cegmueerce peeleerÙeJeeoer ÛeUJeUerle. lÙeebÛÙee
leguevesle lesJne peervee DeefOekeâ DeeOegefvekeâ DeeefCe Oece&efvejhes#e je°^erÙe Je=òeerÛes cegmueerce heg{ejer nesles. Hegâšerj, peeleerÙe ØeJe=òeerÛÙee Fb«epeefve‰ cegmeueceeve
heg{ejerheCeeÛee hejeYeJe keâ¤ve, lÙeebveer cegmueerce ueerieÛes vesle=lJe efceUefJeues nesles. efšUkeâ - peerveeceOeuee ueKeveew keâjej DeeefCe lÙeeletve meeOeuesues
efnbot - cegmueerce SskeäÙe Oece&efvejhes#e nesles. peeleerÙeJeeoer veJnles. Ùeeveblej ieebOeer DeueeryebOetbveer meeOeuesues efKeueeHeâleerÛÙee Deveg<ebieeves efnbot - cegmueerce
SskeäÙe ns peeleerÙeJeeoer nesles.
efKeueeHeâleerÛeer ÛeUJeU ner keâeueyee¢e Oece&Jes[eJej DeeOeejuesueer nesleer. efKeueeHeâle cnCepes efKeueeHeâleerÛeer jepeJeš - KeefueHeâe cnCepes cegefmueceebÛee
peeieeflekeâ Oece&ieg¤, ne KeefueHeâe legkeâea meceepeeÛee megueleevener Demes. hejbhejsves peieeleerue cegmeueceeveebÛee leesÛe Oece&ieg¤ mecepeuee peeF&. Dejye meeceüepÙeeÛÙee
Nnemeeveblej efJepeÙeer legkeâea megueleeveeÛÙee neleer jepekeâerÙe meòee DeeefCe Oece&meòeener Deeueer. Ùee oesvner meòee meejKÙeeÛe pegueceer DeeefCe Mees<ekeâ neslÙee. Ùee
pegueceeuee DeeefCe Mees<eCeeuee yeUer he[Ceejer keâesšŸeeJeOeer ef¡emleer, pÙet - cegmueerce pevelee pÙeele 95³ cegmeueceeve nesles, Ùee pegueceer meeceüepÙeeefJe®æ
melele yeb[s nesTvener leer meòee mJeerkeâejCÙeele Deeueer nesleer. Ùee yeb[ keâjCeeNÙeebceOÙes legke&âmLeeve, DejyemLeeve, Keefo&mleeve, FjeCe, pee@efpe&Ùee, DeecexefveÙee
Ùee osMeebleerue cegmueerce pevelee nesleer. Ùegjesheele efyeÇefšMe, øeWâÛe, pece&ve, jefMeÙeve Ùee DeeOegefvekeâ meòeebÛee GoÙe PeeuÙeecegUs pegueceer legkeâea meeceüepÙeeÛee
NnemekeâeU meg¤ Peeuee. ÙeehetJeea meeceüepÙeefJe®æ cegmueerce ØepeepeveebÛeer melele yeb[s nesle jeefnueer DeeefCe heefnuÙee ceneÙegæeÛÙee keâeUele, oe®Ce
hejeYeJe PeeuÙeecegUs legkeâea meeceüepÙe cees[tve he[ues. ceneÙegæeveblej hetJe& Ùegjesheeleerue yeeukeâve osMe mJeleb$e Peeues. Gòej Deeeføeâkesâleerue DeeefCe heef§ece
DeeefMeÙeeleerue Dejye - Ùengoer ceguegKe efJepeÙeer Peeues. les Fb«epeebveer DeeefCe øeWâÛeebveer Jeeštve Iesleues DeeefCe ÙeecegUs legkeâea meeceüepÙeeÛee Nneme nesCÙeeme
meg®Jeele Peeueer DeeefCe lesJneheemetve legke&âmLeeveeÛÙee meceüeševes cnCepes KeefueHeâeves DeeheCe peieeleerue cegmeueceeveebÛee meJe&ßes‰ KeefueHeâe DemeuÙeeÛee
ienpeye meg¤ keâ¤ve DeeheCe DeuueeÛes Je lÙeeÛÙee MesJešÛÙee hewiebyejeÛes he=LJeerleueeJejerue SkeâcesJe ØeefleefveOeer DemeuÙeeÛeer nekeâešer ÛeeueefJeueer. DeeheCe
SkeâšsÛe FmueeceÛes j#eCekeâlex Deenesle. FmueeceÛÙee mebj#eCeeÛeer meJe& peyeeyeoejer DeeheuÙee Ske⚟eeJejÛe ÙesTve he[ueer Deens. Deepe ceer mebkeâšele
419
Deens cnCepes Fmueece mebkeâšele Deens. peieeleerue cegmeueceeveebveer cegmeueceeveebÛee KeefueHeâe cnCetve ceuee JeeÛeefJeCÙeemee"er (Oece&ÙegæeÛeer) efpeneoÛeer
ÛeUJeU meg¤ keâjeJeer, Demes DeeJeenve lÙeeves peieeleerue cegmeueceeveebvee kesâues. osMeesosMeerÛÙee ceefMeoeRceOetve Fceeceebveer, cegmleHeâebveer DeeefCe ceewuee-
ceewueJeeRveer Ùee efpeneokeâefjlee kegâyee&veermee"er yeebie ÅeeJeer Demee lÙeeves HeâleJee keâe{uee. Ùee HeâleJÙeecegUs peieYejeÛÙee cegmeueceeveebceOÙes KeUyeU ceepeueer.
Øe#eesYe efvecee&Ce Peeuee. ne Øe#eesYe meJe&$e meejKee veJnlee. Kegö legke&âmLeeveele kesâceeue heeMeeÛÙee vesle=lJeeKeeueer G"eJe nesTve KeefueHeâeuee meòeeÛÙegle
keâjCÙeele Deeues. ne G"eJe kesâJeU pegueceer jepeJešerefJe®æÛe veJnlee lej lÙee jepeJešeruee FmueeceÛÙee veeJeeves heeef"byee osCeeNÙee efKeueeHeâleerefJe®æ
lemesÛe ceguuee ceewueJeerefJe®æ neslee. kesâceeue heeMeeÛes yeb[Keesj menkeâejer kesâJeU jepekeâerÙe yeb[Keesj veJnles, lej Fmueece OeceeËOelesÛes efJejesOekeâ DeeefCe
Oeeefce&keâ - meeceeefpekeâ megOeejCeebÛes hegjmkeâlex nesles. mejbpeeceer jepeJešerefJe®æ DeeefCe efleuee hee"erMeer IeeueCeeNÙee Fmueeceer efKeueeHeâleerefJe®æ lÙeebÛes
yeb[ nesles. les legke&âmLeeveeleerue DeeOegefvekeâ ueeskeâMeenerÛes yeerpeejesheCe keâjCeejs ueeskeâMeenerJeeoer ue{JeÙÙes. lej DemeuÙee efKeueeHeâleerÛÙee ÛeUJeUerÛeer
hee"jeKeCe keâjCeeNÙee DeueeryebOetbMeer mecePeeslee keâ¤ve ieebOeerpeeRveer OeceeËOe cegefmueceebMeer neleefceUJeCeer keâ¤ve mJeeleb$ÙeeÛÙee ue{ŸeeueeÛe yeebOe DeeCeuee.
heg{s ner efKeueeHeâle ÛeUJeU ÛeeueefJeCeejs DeueeryebOetner oesve Je<eeËveblej mJeeleb$Ùeue{ŸeeÛÙee ÛeUJeUerletve yeensj he[ues Je lÙeebveerÛe efnbogmLeeveele cegmueerce
peeleerÙeJeeoeÛeer yeerpes jesJeueer. ieebOeeRMeer Heâejkeâle IesleuÙeeveblejÛes DeueeryebOetbÛes jepekeâejCe keâój cegmueerce peeleerÙeJeeoer Peeues.
Ùeeveblej efnbogmLeeveele melele efnbot - cegmueerce Demes obies nesle jeefnues. cegmueerce meceepe je°^erÙe ue{ŸeeÛÙee ØeJeeneletve Deueie nesTve ceguuee -
ceewueJeeRÛÙee jepekeâejCeeheeMeer pees[uee iesuee. Ùee meJe& jepekeâejCeeÛeer heefjCeleer heg{s HeâeUCeerle Peeueer.
je°^erÙe ue{ŸeebÛeer ÛeUJeU DeefOekeâ ØeYeeJeer DeeefCe ÙeMemJeer keâjCÙeemee"er efšUkeâ - ieebOeerpeeRveer Dehesef#euesues efnbot - cegmeueceeve SskeäÙe je°^erÙe
ue{ŸeeÛee Skeâ DeefJeYeepÙe Yeeie nesles. Ùee °erves efnbot - cegmueerce SskeäÙeeÛÙee Ùee oesIeebÛÙeener meb%ee leheemetve heeefnuÙee lej Ùeele ueeskeâceevÙe efšUkeâÛe
DeefOekeâ hegjesieeceer nesles DeeefCe hegjesieeceer Jeejmee ieebOeerpeeRveer lÙeebÛeer nlÙee nesF&heÙeËle keâOeerÛe hesuelee Deeuee veener. ieebOeerpeeRveer Ùee meb%esÛee hee"hegjeJee
kesâuee, heCe OeceeËOe cegmeueceeveebÛÙee jepekeâejCeeuee melele hee"erMeer IeeuetveÛe.
efKeueeHeâle ÛeUJeU Fmueece OeceeËOelesJej DeeOeejuesueer DemeuÙeecegUs cees[erle efveIeeueer. legke&âmLeeveele KeefueHeâe heoÛÙegle Peeuee. lÙeeÛeer meulevele
DeeefCe efKeueeHeâle ueÙeeuee iesueer. ÙeeÛes og:Ke lÙee JesUer DeeheuÙee osMeeleerue cegmeueceeveele leer›elesves peeCeJele nesles. ÙeehetJeea je°^erÙe ØeJeeneMeer
$e+CeevegyebOe pees[uesuee cegmeueceeve Ùee efKeueeHeâleerÛÙee ÛeUJeUercegUs Oece&Jes[eÛÙee Deenejer peeTve je°^erÙe ue{Ÿeeheemetve, lÙeeÛÙee cetU ØeJeeneheemetve otj
peele jeefnuee. ceguuee - ceewueJeer DeeefCe keâ[Jes cetueleòJeJeeoer ÙeebÛes cegmueerce meceepeele ØemLe ceepetve meceepeeÛes vesle=lJe Fb«epeOeeefpe&CÙee HegâefšjleeJeeoer
cegmueerce heg{eNÙeebÛÙee neleer iesues. Ùee heg{eNÙeebÛÙee oyeeJeeuee, onMeleeruee yeUer he[tve he[tve peerveener yeoueues DeeefCe les HeâeUCeerÛes ØecegKe efMeuhekeâej
Peeues. ieebOeerpeeRveer peerveebvee veekeâe¤ve DeeefCe Skeâekeâer hee[tve DeueeryebOetMeer peer Ùegleer keâ¤ve, efKeueeHeâleerÛÙee ÛeUJeUeruee heeef"byee efouee neslee lÙeeÛes
Gós peerveebveer DeelÙebeflekeâ HegâefšjleeJeeoer nesTve keâe{ues.

420
 Jner. Sme. veeÙehee@ue ÙeebÛeer uesKekeâerÙe DeefYeJe=òeer
Jner. Sme. veeÙehee@ue Ùeebvee veesyesue hegjmkeâej efceUeuÙeeÛeer yeeleceer Je=òeJeeefnvÙeebJej Sskeâueer DeeefCe keâenermes yejs Jeešues. `keâenermes yejs' Demes pes
ceer cnšues les ceuee PeeuesuÙee meKeso Deeveboeheesšer!
ef$eefveoeo - šesye@ieesle pevceuesues cetU efnbogmLeeveer JebMeeÛes Demeuesues GÛÛeefMe#eCeemee"er keWâefyeÇpe iee"tve ceie Fbiueb[ceOÙes mLeeefÙekeâ Peeuesues,
ef$eefveoeo efve efnbogmLeeveer meeefnlÙe mebmkeâejeheemetve lešmLe Demeuesues, uesKeefvekeâ DeLee&ves Fb«epeebntve DeefOekeâ Fb«epeeUuesues efmeænmle FbefiueMe uesKekeâ
efJeÅeeOej metjpeØemeeo THe&â Jner. Sme. veeÙehee@ue 88,89,90 ceOÙes `Fbef[Ùee - De efceefueÙeve cÙegefšveerpe' Ùee hegmlekeâeÛÙee uesKeveeefveefceòe efnbogmLeeveele
Deeues. FbefiueMe ceeref[Ùeeleerue Ûee®oòe osMeheeb[smeejKÙee ceje"er cegueebveer lÙeebvee ceePÙeeheÙeËle DeeCeues nesles DeeefCe lÙeebveer ceePeer Je ceePÙee helveerÛeer oerIe&
cegueeKele IesTve ceePÙee YeesJeleeueÛÙee meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe DeeefCe meeefneflÙekeâ heÙee&JejCeeÛeer oerIe& veeWoÛe lÙeeJesUer IesTve šekeâueer nesleer. ØemebiehejlJes
ceePÙee menkegâšgbye cegueeKeleerÛes DeKKes ØekeâjCeÛe lÙeebveer `efceefueÙeve cÙegefšveerpe' ceOÙes meeoj kesâues. efnbogmLeeve, efnbogmLeeveer meceepeeefJe<eÙeerÛes met#ce
efvejer#eCe DeeefCe JÙebie - lÙee JÙebieeletve ÙesCeejer efceefMkeâueer, lÙee efceefMkeâueerletve ØeeÛeerve-DeJee&Ûeerve Fefleneme MeesOele lÙeeÛeer mJele:ÛÙee pe[Ceeryejngketâce
Oee[meeves ceeb[Ceer keâjlee Ùee meJeeËÛeer cees[lees[ DeeheuÙee neletve nesle Deens ÙeeÛes Yeevener veeÙehee@ueÛÙee efmeænmle uesKeCeeruee jenle vemeuÙeeÛee efveJee&Ue
Deelee veeÙehee@ueuee veesyesue efceUeuÙeeveblej ÅeeÙeuee ceuee yejs Jeešle veener. Deueerkeâ[ues DeOex oMekeâ veesyesuemee"er lÙeebÛes veeJe Iesleues peeÙeÛes. hejbleg
efveJe[erÛÙee Debeflece šhhÙeele les ieeUues peeCÙeeÛeer Keble pe¤j Jeešle Demes, heCe lÙeentve DeefOekeâ Keble JeešeÙeÛeer leer lÙeebÛÙee Deeblejje°^erÙe JeeÛekeâ
ÛeenlÙeebvee. ceueener keâOeerkeâOeer JeešeÙeÛes, veeÙehee@ueveer DeeheuÙee uesKevemeboYee&mee"er keâLee-keâeobyeNÙee, ØeJeemeJeCe&veemee"er peieYej heeÙeheerš kesâueer.
Jes[ieU DeLee&ves lÙee meJeeËÛeer efkebâcele cnCetve lejer lÙeebvee veesyesue heeefjleesef<ekeâ efceUeJes. DeKesj lÙeebvee les efceUeues Ùee Je<eea. cnšueb lej ceer lÙeebÛee
Ûeenlee, cnšues lej lÙeebÛÙee uesKeveeJej yeesš "sJeCeeje, lÙeebÛÙee uesKeve DeeMeÙeeJej Dee#eshe IesT FefÛÚCeeje otjmLe efce$e. veeÙehee@uevee ceevÙelee
osCÙeeyeeyele ceePeer DeMeer ef$eMebketâ ceeveefmekeâlee peer Peeueer leer lÙeebÛÙee ef$eMebketâ uesKekeâerÙe DeefYeJe=òeerÛeer heefjCeleer DemeeJeer. veeÙehee@ue DemKeefuele FbefiueMe
uesKekeâ Deensle. lÙeebÛÙee MewueerÛÙee DeLee&ves efJemceÙekeâejer, Oekeäkeâeleb$eeÛÙee keâLee DeeefCe efve<keâ<e& legcneuee lÙeebÛÙee efueKeeCeele iegjHeâšJetve šekeâleele.
veeÙehee@ueÛee «ebLemebYeej peie[JÙeeU Deens. keâeobyeNÙeebheemetve ØeJeemeJeCe&veeheÙeËleÛÙee efJeefJeOe meeefnlÙeØekeâejebÛeer neleeUCeer lÙeebveer kesâueer pe¤j,
hejbleg lÙee meJe& uesKeveeuee meeceeefpekeâ efÛebleveeÛeerÛe Skeâ GlmHetâle& Øeefleef›eâÙee cnšues lej JeeJeies "¤ veÙes. 1998 meeueÛes Beyond Belief Demees
efkebâJee Deueerkeâ[Ûeer Half Life / 2001 Ûeer keâeobyejer Demees, Ùee ceeCemeeÛÙee uesKeve otjoefMe&lesÛee JÙeehe vegmelee lÙeebÛÙee hegmlekeâebÛeer veeJes JeeÛeueer
lejer Ùeslees. o efceefmškeâ ceemšj 1957, meHeâjepe Dee@Heâ SueefJeje 58, efceiJesue mš^erš 1959, S neTme Heâe@j efJeÕeeme 61, efcemšj mšesve
De@C[ o veeF&šmed ke@âche@efveÙeve 1963, S Heäue@ie Dee@ve o DeeÙeueb[ 1967, o efceefcekeâ cesve 1967, o uee@me Dee@he Sue[esje[es 1969,
Fve S øeâer mšsš 1979, iesjerueepe 1975, S yesW[ Fve o efjJnj 1979, HeâeF&ef[bie o meWšj 1984, o Sefveicee Dee@Heâ DeejeÙeJnue
1987, De Jes Fve o Jeu[& 1994, o efce[ue he@mespe 1962, De@C[ SefjÙee Dee@Heâ [eke&âvesme 1964, o DeesJnj›eâeT[s[ yesjeketâve De@C[
Deoj Deeefš&keâume 1972, Fbef[Ùee S Jegb[s[ efmeefJnueeÙePesMeve 1977, S keâeBiees [eÙejer 1980, o efjšve& Dee@Heâ SJne hesjeB 1980, Decebie
efo efyeefueJnme& : De@C[ Fmueeefcekeâ peveea 1981, S šve& Fve efo meeTLe 1985, Fbef[Ùee : S efceefueÙeve cÙegefšveerpe veeT 1990. Ùee meJe&
uesKeveele ØeecegKÙeeves keâeobyeNÙee, veblej Feflenemeeuee GpeeUe osCeejer DeeefCe FeflenemeeÛeer cees[lees[ keâjCeejer ØeJeemeJeCe&ves DeeefCe MesJešer efvekeâšJeleeaÙeebvee
efueefnuesues he$es. DeKeb[ veeÙehee@ueuee JeeÛeCes ns cenekeâeÙe keâece Deens.
meeefneflÙekeâebÛeer SketâCe meeefnlÙeefveefce&leer DeeefCe lÙeeÛeer DeefYeJÙekeäleer ns SkeâeLeea DeelceÛeefj$eÛe Demeles. ns DeelceÛeefj$e hejkeâeÙee ØeJesMeeves keâOeer
efÉiegefCele nesles, keâOeer Ùee meJeeËÛes Decetlee&le ¤heeblej nesles. Ùee meJe& GueLeeheeueLeerojcÙeeve uesKekeâ, meeefneflÙekeâ efve keâJeermegæe keWâõmLeeveer Demelees.
lÙeeÛÙee meJe& uesKevemeboYe& DevegYeJeeÛeer DeeefCe uesKeve yeerpeYetceerÛeer Ie[Ce $eÙemLeheCeeletve, GhejsheCeeletve Deeuesueer vemeles. Demes Ie[ues lej pes uesKekeâeÛes
cetU Deens lÙeeÛeer veeUÛe legšles. veeÙehee@ueÛÙee uesKeveeMeÙeeÛee JesOe Iesleevee peeCeJeles, ne ceeCetme mJele:Ûeer cegUb MeesOeCÙeemee"er Dee›ebâove, peieYej
JeCeJeCe keâjlees Deens, heCe ns cetU MeesOeleevee lees lÙee cegUeÛeeÛe Skeâ DeefJeYeepÙe Yeeie nesTve peele veener. lÙeeÛeer ceie cegUeMeerÛe veeU legšles.
veeÙehee@ueÛes mebhetCe& uesKeve veeU legšuesuÙee ceeCemeemeejKes Deens. lÙeecegUs veeÙehee@ue heenlee heenlee DevegYeJeeÛÙee DeLee&ves $eÙemLe, Ghejs efve Yeškesâ
nesTve peeleele. peieCÙeeÛÙee ceePÙee JÙeJeOeeveeletve keâOeer keâOeer DeJemej efceUeuee lej ceer veeÙehee@ueÛÙee uesKeveeÛeer mebieleer ieebYeerÙee&ves ueeJet heenlees.
lÙeebÛÙee uesKeveele veeÙehee@ue Heâej JeeF&š DeLee&ves Deefuehle jenleevee efomeleele. keâeb yej lÙeebÛes Demes keâe JneJes? meJe& peieekeâ[s keâOeer les meMeeÛÙee
vepejsves heenleele, keâOeer les yeefnjer memeeCÙeeÛÙee, keâOeer yeieUŸeeÛÙee OÙeevemeeOevesmeejKes, keâOeer keâekeâJe=òeerves. veeÙehee@ueÛÙee Ùee meJe& legšuesheCeeÛes meboYe&
lÙeebÛÙee mLeueebleefjle keâewšgbefyekeâ keâLesle meehe[leele. lÙeebÛes Deepeesyee ef$eefveoeoceOÙes GojefveJee&nemee"er Deeieceve keâjleele lesJneheemetve Ùee keâneCeeruee
efJeÅeeOej metjpeØekeâeMeÛÙee ¤heeves ueb[veefmLele iebleJÙe nesles. lemee ne ØeJeeme DeuheMeÙeer JeešCeeje. heCe ceeveefmekeâ heeleUerJej peie[dJÙeeU Demee
Deens. Ùee heeleUerJejerue JÙeekegâUlee Jner. Sme. vee@Ùehee@ueÛÙee uesKeveele keâOeerkeâOeer GHeâeUtve Jej Deeuesueer efomeles. ceePÙeemeejKÙee Deveskeâebvee leer
keâener keâeU efoueemee osle jenles.
veeÙehee@ueÛÙee SketâCe uesKeveekeâ[s mebMeÙeeves heenCeeje ceer Ie[erYej veeÙehee@ueÛee nesTve peelees. ceie veeÙehee@ueÛÙee DeefYeJÙekeäleerefJe<eÙeerÛe ØeMve
efJeÛee¤ ueeielees. `S neTme Heâe@j efcemšj efJeÕeeme ns efnbogmLeeveer heeMJe&YetceerJej DeeOeejuesues lÙeebÛes heefnues hegmlekeâ. lÙeeceOÙes lÙeebÛÙee Jeef[ueebÛes
DeeÙeg<Ùe DeeefCe mJele:Ûes yeeueheCe Deens. Ùee hegmlekeâeÛÙee ØekeâeMeveeveblej les efnbogmLeeveele Deeheues cetU MeesOele Deeues. MeesOeeletve - `De@ve SefjÙee
421
Dee@Heâ [eke&âvesme Deeues. lÙeeveblej `Fbef[Ùee : Jegb[s[ efmeefJnueeÙePesMeve' DeeefCe `Fbef[Ùee S efceefueÙeve cÙegefšveerpe veeT' ns Deeues. Ùee eflevner hegmlekeâeleues
uesKeve Gefö° mhe°eLee&ves DeeheuÙee hetJe&peebÛÙee ceeÙeosMeeÛee DeeefCe DeeheuÙee kegâUeÛeej mebmke=âleerÛee JesOe IesCeejs nesles. Ùee JesOeØeJeemeele veeÙehee@ueves
pees efnbogmLeeve DeeheuÙee uesKeveele hekeâ[uee lÙeeves og:Keer JneÙeuee Peeues. mJele:ÛÙee ceeÙeosMeele veeÙehee@ue Deeues les cegUele Ùee YetceerÛÙee ceeleerÛes
keâÛekeâÛetve Ûegbyeve IesCÙeemee"er veJns, DeLeJee lees keâheeUer ueeJetve Deeheuee pevce OevÙe Peeuee ns meebieCÙeemee"er veJns lej pÙee Jemeeneflekeâ heÙee&JejCeeves
lÙeebvee Ie[Jeues, uesKekeâ cnCetve lÙee Jemeeneflekeâ DeefYepeeleheCeeves Ùee meJe& MeesOeÙee$esle lÙeebÛÙeeleuÙee efnbogmLeeveer JebMeeÛee veeÙehee@ue DeeefCe lÙeebÛee
$e+CeevegyebOe cees[tve iesuee. DeeheuÙee yeehepeeÅeebÛdee ceeÙeosMe veeÙehee@ueves ie@efueJnjÛÙee vepejsves heeefnuee.
efnbogmLeeveeleerue ceeCemes veeÙehee@uevee Ùee MeesOeÙee$esle DeeheuÙeehes#ee Kegpeer Jeešueer. efueefuehegšerleerue keâjbieUermeejKÙee ceeCemeebmeejKeer, lÙeebÛes
ueebÛÚve peieCes, cejCes, oeefjõŸe, De%eeve, Œeer - heg®<e meebmke=âeflekeâ meboYe& veeÙehee@ueves peeCelÙee DepeeCelesheCeeves ie@efueJnj nesTve leheemeues. DeeheuÙee
yeehepeeÅeebÛÙee ØeeÛeerve efve DeJee&Ûeerve mebmke=âleerleerue efJeOeeÙekeâlee veeÙehee@uevee hekeâ[lee Deeueer veener. lÙeebveer hekeâ[uesues meJe& heeleUŸeebJejerue leLeekeâefLele
keâuen, Mees<eCe. Ùee meJeeËntve DeefOekeâ keâener efnbogmLeeveele Deens ns lÙeebvee efomeues veener. ceie JÙekeäleeRÛÙee keâLee, jepekeâerÙe JÙekeäleerÛÙee keâLee, keâOeer
uesKekeâ, keâueeJebleebÛÙee keâLee lÙeebveer DeeheuÙee efnbogmLeeveJejerue uesKeveele JeehejuÙee. `Decebie o efyeefueJnme&' Ùee hegmlekeâele lÙeebveer Dejyeslej Fmueeceer
osMeebvee Yesšer efouÙee. lÙeele Fb[esvesefMeÙee, heeefkeâmleeve, ceuesefMeÙee ÙeemeejKes cegmueerce osMe Deeues. Ùee osMeeleerue cegmueerce ceeveefmekeâlesÛes DeefOe‰eve
cetueleòJeJeeo MeesOeCÙeeÛee ØeÙelve kesâuee. heCe les uesKeve Jemeeneflekeâ jepeveerefle%e šerkeâekeâejemeejKes Peeues. veesyesue hegjmkeâej meefceleerÛÙee nesjeme,
Fbi[eue Ùee heoeefOekeâeNÙeeves veeÙehee@ueuee veesyesue keâe efoues lÙeebÛÙee keâejCeebveer ÙeeefJe<eÙeerÛeer ceefuueveeLeer kesâuesueer Deens.
veeÙehee@ueÛeer cepesMeerj ieesÛeer Deens. lÙeeÛÙee uesKeeleerue Yeškebâleerle lÙeeuee DeeefMeÙeeF& ceeCemes efueefuehegšmeejKeer efomeleele. Ùegjesheele iesuees keâer
ÙegjesefheÙeve ceeCemes je#emeemeejKeer efomeleele. ns meJe& Demetvener SketâCe uesKeveele veeÙehee@ue ceuee Jemeeneflekeâ ceveesJe=òeerÛes ÙegjesheerÙeOeeefpe&Ces uesKekeâÛe
Jeešues. lÙeebÛeer mJele:Ûeer DeelceJebÛevee ner DeMeer mJeuesKeveeuee «eemetve iesueer. pÙee ef$eefveoeoceOÙes lÙeebÛes yeeueheCe iesues efve keâenermes le®CeheCener
iesues lÙee ef$eefveoeoceOÙes 40 škeäkesâ efnbogmLeeveer JebMeeÛes ueeskeâ nesles. ef$eefveoeoceOÙes 1845 les 1917 heÙeËle les keâefve‰ keâeceieej cnCetve peiele
jeefnues. cetUÛes efleLeues pes keâeUs ueeskeâ nesles lÙeebÛÙeekeâ[tvener lÙeebvee DeJensuevee menve keâjeJeer ueeies. Ùee DeJensuevesÛee Skeâ Oeeiee veeÙehee@ueceOeerue
uesKekeâeuee ef$eMebketâ yeveJetve iesuee. Deepe jespeer ef$eefveoeoÛee hebleØeOeeve efnbogmLeeveer JebMeeÛee Deens. JeemegosJe heeb[s lÙeebÛes veeJe, ef$eefveoeoceOeerue les
efnbogmLeeveer JebMeeÛÙee ueeskeâebÛÙee ØeieleerÛes DeeuesKe veeÙehee@ueves uesKeveele veerš hekeâ[ues veenerle. ef$eefveoeoceOÙes ner Ie=Cee lÙeebÛÙee JeešŸeeme Deeueer. leer
ueb[veceOÙes ØehebÛe GYee¤ve lÙeebveer lees[tve šekeâueer pe¤j; hejbleg efyeÇefšMe Jemeeneflekeâ ceveesJe=òeer mJele:ÛÙee uesKeveeÛes DeefOe‰eve yeveJetve efnbogmLeeveele
uesKeve Gefö°ebmee"er lÙeebveer efJepeÙe leW[guekeâjebJej efueefnues, lÙeebÛes `efieOee[s'meejKeer veeškesâ DeeefCe lÙeeleues Deceeveg<eheCe efomeues. efMeJemesvesÛÙee
JewÛeeefjkeâ yeepeeÛee MeesOe Ieslee Ieslee les efJeúue ÛeJneCeheÙeËle heesnesÛeues DeeefCe efMeJemesvesle lÙeebvee meJe& ceeCemes yegškeâerÛe DemeeJeerle Demes Jeešues.
`efceefueÙeve cÙegefšveerpe'ceOÙes lÙeebveer ceePÙee kegâšgbyeeÛeer keâLee meeoj kesâueer. leerner Skeâe mešeÙeefjkeâ DeLee&ves - Demhe=MÙe kegâšgbyeeletve Deeuesuee ceer. ceePee
uesKekeâheCee pÙee Demhe=MÙeheCeeÛes ueebÛÚve lees[t ceeielees lÙeeuee vÙeeÙe veeÙehee@uevee oslee Deeuee veener. SkeâesefCemeeJes Melekeâ les 21 JÙee MelekeâeÛee
DeejbYe veeÙehee@ueÛÙee uesKeveeYeesJeleeueÛes Skeâe DeLee&ves meJe&LewJe heÙee&JejCe. SkeâesefCemeeJÙee Melekeâele DeeefMeÙee - Deeeføeâkeâe Keb[ele ÙegjesefheÙeveebveer
DeeheuÙee Jemeenleer GYÙee kesâuÙee. 20 JÙee Melekeâeves Ùee ÙegjesheerÙe Jemeenleer veeceMes<e keâ¤ve šekeâuÙee. 21 JÙee Melekeâele GYes peie DeeefCe peieeleerue
DeefJekeâefmele osMe - efveJe&meenleerkeâjCeemee"er ue{s osle Deensle. veeÙehee@ueves ne DeeMeÙe DeefOekeâ mhe°jerlÙee hekeâ[eÙeuee nJee neslee. DeeheuÙee uesKeveele
JebMeJeCe&YesoeÛeer De@heLeea[ veerleer lÙeebveer pÙee leer›elesves efPe[keâe¤ve šekeâeÙeuee nJeer leer lÙeebvee efPe[keâejlee Deeueer veener. ieewjJeCeeaÙe, ke=â<CeJeCeeaÙe
lÙeebÛÙee leeCeleCeeJeele JeeJejCeeje efnbogmLeeveer JebMeeÛeer veeU Demeuesuee veeÙehee@ue veeJeeÛee uesKekeâ DeeheuÙee JebMe, cetU ØeosMeeleerue ueeskeâebÛeerÛe
efceefMkeâueer keâjleevee lÙeebvee og:Ke#eCeebveer Deuebke=âle keâjleevee efomelees. JeeF&š Jeešles les ÙeeÛes - cetU efnbogmLeeveer JebMeeÛes veeÙehee@ue DemeuÙeecegUs
lÙeebvee veesyesue efceUeuÙeeÛee Deevebo Peeuee. heCe og:Ke Jeešues les Jej veceto kesâuesuÙee lÙeebÛÙee JeeieCÙeecegUs Gòejsle lÙeeÛÙee yeehepeeÅeebveer pes meesJeUs
peheues les lÙeeves efyeÇefšMeebvee efJejesOe keâ¤ve Ùegjesheele peheues. ceePeer cegueeKele `cÙegefšveerpe'ÛÙee efveefceòeeves lÙeebveer Iesleueer. lÙeeÛÙee oesve efoJemeebbveblej
ceer keâecee"erhegNÙeeleerue ieefCekeâebÛee (JesMÙeebÛee) ceesÛee& DeeÙeesefpele kesâuee neslee. veeÙehee@ueÛes meeceeefpekeâ efÛebleveeÛes uesKeve ue#eele IesTve lÙeebvee Ùee
ceesÛee&le meeceerue nesCÙeeÛes efveceb$eCe efoues nesles. ceesÛee& meg¤ nesCÙeeÛÙee Deieesoj veeÙehee@ue Deeues. les ÙesCeej cnCetve mebhetCe& FbefiueMe ceeref[Ùee DeeefCe
šsefueefJnpeve JeeefnvÙee efleLes npej neslÙee. ceesÛee&uee meg®Jeele Peeueer DeeefCe veeÙehee@ue Deeues. #eCeeOee&le nuuekeâuueesU ceepeuee. ceeref[ÙeeJeeuÙeebÛÙee
ke@âcesNÙeeÛÙee efJepee ÛecekeâuÙee. JesMÙeebÛÙee ceesÛÙee&ÛÙee heeÕe&YetceerJej veeÙehee@ueÛeer, ceePeer DeeefCe ceesÛexkeâjer JesMÙeebÛÙee heg{ejer yeeÙekeâebÛeer efÛe$es Iesleueer
iesueer. keâe kegâCeeme "eTkeâ, heeÛe - mene yeeÙekeâebveer veeÙehee@ueuee ieje[e Ieeleuee efve lÙee veeÙehee@uekeâ[s keâewlegkeâeves heent ueeieuÙee. veeÙehee@ue ÙeebÛee
Skeâekeâer cet[ iesuee. `ns keâe ØeoMe&ve' Demes cnCetve les lesLetve Deeues lemes efveIetve iesues. ceuee lÙeeÛes Heâej og:Ke Jeešues. veeÙehee@ue Ùegjesheeleerue yeÇÇesLesume
DeeefCe js[ueeF&š SefjÙee heenle Deeuesues. lÙeebvee keâecee"erhegje JesieUe Jeešuee DemeeJee. Oece& DeeefCe ¤{eRveer, osJeoemeer cnCetve, cegjUŸee cnCetve JesMÙesÛes
peerJeve pÙee efm$eÙeebÛÙee ceeLeer ceejues lÙeebÛeer efveÙeleer veeÙehee@uevee keâUeJeer Demes ceuee Jeešles nesles. hejbleg lÙeeÛeer lÙeebvee Ie=Cee Deeueer. veeÙehee@ueÛes ns
JeeieCes ceuee ceePee Je lÙee yeeÙekeâebÛee Deheceeve keâjCeej Jeešues. ceer Ûee¤keâ[s le›eâej kesâueer. ceie veeÙehee@ueves ogmeNÙee efoJeMeer ceePÙeekeâ[s ÙesTve
lÙee JeeieCÙeeyeöue ceeHeâer ceeefieleueer. ceer lÙeebvee Ùee Oece&®{erÛÙee yeUer "juesuÙee yeeÙekeâebefJe<eÙeer DeefOekeâ ceeefnleer efoueer. `cÙegefšveerpe'ceOÙes veeÙehee@ue
ÙeeefJe<eÙeer DeefOekeâ efuent Mekeâues veenerle. uesKekeâeuee DeeheuÙee mJele:Ûes DeelceÛeefj$e efve Jeie&Ûeefj$e ceenerle Demetve Ûeeuele veener. meceepemecetneÛesner
Jeie&Ûeefj$e lÙeeves heeefnues heeefnpes. 1888-89 ÛÙee efnbogmLeeve Ùee$esle veeÙehee@ueuee ns Heâej peceues Demes veener. o

422
 mecejmelee cebÛeeefJe<eÙeer Lees[smes keâener...
DeeheCeeuee, Deeheues mJeeleb$Ùe mJeeleb$ÙeJeerj meeJekeâjebÛÙee meMeŒe ÛeUJeUerÛÙee ceeHe&âle efceUeues Demeles lej keâoeefÛele mJeeleb$ÙeeÛes HeâU Deens
lÙeehes#ee DeefOekeâ Ûeebieues DeeefCe ceOegj efveIeeues Demeles. lÙeentve Deebyes[keâjebbÛÙeener ceeiee&ves efceUeues Demeles lej les Deens lÙeehes#ee meJe&meeceevÙe
heooefuele ceeCemeebvee DeefOekeâ DeeÕeemekeâ Jeešues Demeles. DeeheuÙee osMeele mJeeleb$Ùe ÙesTve peJeUpeJeU mee" Je<ex JneÙeuee Deeueer hejbleg meeceeefpekeâ
ueeskeâMeener DeÅeehener GYeer jeefnueer veener. mebefJeOeeveeÉejs ØemLeeefhele Peeueer leer Yeeb[Jeueer ueeskeâMeener. ne oes<e IešvesÛÙee uesKeve cemegÅeeÛes DeOÙe#e
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛee veener lees Deens Iešvee heefj<eosle DemeuesuÙee efnbot meveeleveer keâeB«esmeJeeuÙee ØeefleefveOeeRÛee. IešvesÛes, heefj<eosÛes DeOÙe#e Je
ns ØeefleefveOeer ÙeebcegUs Ùee osMeele Yeeb[Jeueer ueeskeâMeener ØemLeeefhele Peeueer. ›eâebeflekeâejkeâebvee DeefYeØesle Demeuesueer meòee FLes Deeueer Demeleer lej lÙeebveer ner
Yeeb[Jeueer ueeskeâMeener veekeâejueer Demeleer. oefueleebÛÙee efJeefOeceb[Ueleerue efJeMes<e ØeefleefveefOelJeeuee cenelcee ieebOeeRÛee efJejesOe neslee. lees keâeU jefMeÙeve
›eâebleerÛÙee ØeJeeneÛee neslee. mJeeleb$Ùe ue{Ÿeele keâeceieej DeeIee[erJej neslee.
hejbleg ieebOeeRvee Ùee Jeiee&Ûes DeØethe veJnles. Yeeb[JeueoejebÛes vesles cnCetve lÙeebveer keâeceieej ›eâebleerhes#ee JeieeaÙe mecevJeÙeeÛÙee mJeeleb$Ùeeuee cenòJe efoues
DeeefCe mJeeleb$Ùe DeeheCeeuee efceUeues lesner ogmeNÙee ceneÙegæele efyeÇefšMe meeceüepÙeMeener ogyeUer Peeueer cnCetve. DeeheCe cnCeCÙeehes#ee mJeeleb$ÙeeÛÙee
Debeflece šhhÙeele mJeeleb$Ùe ue{ŸeeÛes vesle=lJe cenelcee ieebOeeRkeâ[s nesles. lÙeebveer le[pees[erletve mJeeleb$Ùe mJeerkeâejues, efyeÇefšMeebveer DeeheCeeuee les efoues
osMeeÛeer efnbogmLeeve - heeefkeâmleeve DeMeer HeâeUCeer keâ¤ve. heeefkeâmleeve Dee@j heeefš&Meve Dee@Heâ Fbef[ÙeeceOeuee Deebyes[keâjebveer ceeb[uesuee he@ve FmueeefcePece
DeeefCe cegmeueceeveebÛes cetueleòJeJeeoer OeesjCe Ùeeves Deeheues mJeeleb$e pevceleeÛe keâepeUtve iesuesues. ogmeNÙee ieesuecespe heefj<eosle cenelcee ieebOeer DeeefCe
Deebyes[keâj ÙeebÛÙeeceOeuee mebIe<e& heenlee ieebOeer Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeäleue{ŸeeÛÙee mJeleb$Ùe cegefkeäleue{ŸeeÛÙee efJejesOeer nesles. vegmeles efJejesOeer veJns lej
"ece efJejesOeer. Demhe=MÙelee ÙeLeeJekeâeMe YetlekeâeUele pecee nesF&ue ns ieebOeeRÛes Yeekeâerle Keesšs "jues. keâeB«esme Oeeefpe&CÙee efnbot DevegÙeeÙeebÛeer efJeJeskeâyegæer
keâOeerÛe peeie=le Peeueer veener. DeepeleeieeÙele ieebOeerpeeRÛes ns ke=âlekeâce& oefueleebvee ve[les Deens. Ùee heeÕe&YetceerJej Deepe mecejmelee cebÛeeves ÛeeueefJeuesueer
meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛeer ÛeUJeU Demhe=MÙeebÛÙee Debeflece cegefkeälemeb«eeceeuee ceole keâjCÙeeÛÙee YeeJevesves Ûeeueuesueer Deens. mebIeheefjJeejeleerue Demeleeveener
Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeer OeejCee cegKÙe ceevetve meeceeefpekeâ vÙeeÙeeÛÙee Deeboesueveeuee yeU osCÙeeÛeer mJehveb cebÛe heenlees. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerves
mJele:ÛÙee nkeäkeâeefJe<eÙeer oefuele ceeCetme mepeie Peeuee. DeelcemevceeveeÛeer ue{eF& efpebketâve, Yeeweflekeâ megKemece=æerÛeer ue{eF& efpebketâ heenle Deens. DeelceefveYe&j
nesCÙeemee"er ue{le Deens. DeMee JesUer Ùee ue{eF&uee mecejmelee cebÛe yeU osCeej Deens keâer ne ue{eT Deebyes[keâjer mewefvekeâ lÙeeÛes yeÇÇsve Jee@efMebie keâ¤ve
mebIeeÛÙee oeJeCeeruee mecejmelee cebÛeÛÙeeÉejs yeebOet FefÛÚle Deens. efpeLes efpeLes mecejmelee cebÛe meeceeefpekeâ peeCeerJe DeLee&ves keâeÙe&›eâce DeeefCe Ghe›eâce
jeyeJele Deens lÙee lÙee heefjmejeleuÙee Deebyes[keâjer mewefvekeâebÛÙee ceveele DeMee Mebkeâe efveef§eleÛe efvecee&Ce PeeuÙee. hejbleg Ùee MebkeâebÛes efvejmeve JneJes Demes
mhe° meeceeefpekeâ yeebOeeruekeâerÛes nslet mecejmelee cebÛe peheleevee efomelees. yengmebKÙe efnbot meceepe DeeefCe oefuele meceepe Ùeele meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee
peeefCeJesÛee meslet yeebOeCÙeeÛee mecejmelee cebÛeeÛee nslet keâeUeÛÙee keâmeesšerle efkeâlehele Glejsue ns lÙeebÛÙee heg{erue keâeÙe&›eâceeletve efmeæ nesF&ue. hejbleg Deepe
cee$e yengmebKÙe eEnot meceepe DeeefCe oefuele, Deebyes[keâj meceepe Ùeeleueer efYeble GKe[tve šekeâCÙeeÛes, peeefleØeLesJej Øenej keâ¤ve mebefJeOeeveeves efvecee&Ce
kesâuesues Øepeemeòeekeâ DeefOekeâ yeueob[ nesCÙeeÛÙee °erves mecejmelee cebÛe keâeÙe&jle Deens.
mecejmelee cebÛeeves Dee«eneves meeefnlÙe mebcesueveeÛÙee DeeefCe meeceeefpekeâ heefj<eoebÛÙee efveefceòeeves Skeâoesve JesUe ceuee yeesueeJeues, Dee{sJes{s ve
Ieslee ceerner ØecegKe Jekeälee cnCetve efleLes peeTve Deebyes[keâjØeCeerle meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerÛes efJeÛeej efleLes efnefjjerves ceeb[ues. peeefleØeLee
lees[CÙeeefJe<eÙeerÛee Deebyes[keâjer efJeÛeej Deepe mecejmelee cebÛeeuee cenòJeeÛee Jeešlees, Jeešlees veJns lÙeevegmeej mecejmelee cebÛe keâeÙe&jle nesleevee efomelees.
jepekeâejCeehes#ee cebÛeeuee meeceeefpekeâ vÙeeÙeeÛeer ÛeUJeU cenòJeeÛeer Jeešles les heentve DeeefCe Ssketâve yejs Jeešles. meJe&Ûe je°^erÙe he#e DeeefCe Deebyes[keâjer
ÛeUJeUerleerue he#emegæe mebmeoerÙe jepekeâejCeele SJe{s [gbyeues Deensle. DeMee JesUer efveKeU mJe¤heele meeceeefpekeâ ÛeUJeU ÛeeueefJeCes ns DeepeÛÙee
Ie[eruee DelÙeeJeMÙekeâ Deens.
Deeheueer DeepeÛeer ueeskeâMeener Yeeb[Jeueer ueeskeâMeener Deens. efleÛes ¤heeblej meeceeefpekeâ ueeskeâMeenerle JneÙeÛes Demesue lej mebmeosyeensj, efJeefOeceb[Ueyeensj
meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛeer ÛeUJeU yeueJeòej JneÙeuee nJeer. mebefJeOeeveeleuÙee keâeÙeÅeeves cnCee DeLeJee Iešvesves keâeÙeÅeeÉejs Demhe=MÙelee iegvne "jefJeuee
hejbleg mecemle peeefleØeLee lees[tve SkeâmebOe efnbogmLeeveer meceepe DeLeJee Skeâelce pevelee efvecee&Ce PeeuÙeeefMeJeeÙe osMe cnCee DeLeJee je°^ yeueJeòej nesCeej
keâmes? jepekeâerÙe he#eebveer efnbot je°^JeeoeÛee GodIees<e keâjeJee DeLeJee efvejhes#e je°^JeeoeÛee, heCe ne je°^Jeeo pevelee KeNÙee DeLee&ves peeleerheeleerÛÙee
efYebleer hee[tve SkeâpeerJe Peeueer lejÛe Ùee mebkeâuheveebvee DeLe& cnCeeÙeÛee, `pevelee pej peeleerheeleerle Jeešueer Demesue lej Ùee osMeeuee, je°^euee YeefJe<Ùe
lejer keâeÙe DemeCeej? mebefJeOeeveeves lej Iešvesves efouesueer mJeeleb$Ùes ØelÙeskeâ peele mecetn DeeCeCeej. peeleerhegjles Yeesiele jenCeej efleLes je°^emee"er
SkeâmebOe meceepeemee"er cejCes DeLeJee peieCes keâmes nesCeej?'mecejmelee cebÛe Ùeeyeeyele Deepe mepeie nesleevee efomelees Deens. Hegâues, Deebyes[keâj, Meent
cenejepe ÙeebÛÙee ÛeUJeUerÛee Jeejmee KeebÅeeJej IesT heenlees Deens. [e@. ns[iesJeej - ieesUJeuekeâj ieg®peer Lees[keäÙeele mebIe DeeefCe mebIeØecegKe ÙeebÛes
efJeÛeej Ùee meJeeËÛeer meebie[ mecejmelee cebÛe keâMeer IeeueCeej? mecejmelee cebÛeeÛee Ùee o=°erÛee peenerjveecee Depetve lejer KeNÙee DeLee&ves efueefnuee iesuee
veener, DemesÛe cnCeeJes ueeiesue. pees peenerjveecee JeeÛetve mecejmelee cebÛe peer peeefleØeLee ve° keâjCÙeeÛeer ÛeUJeU GYeer ke⤠heenlees lÙee ÛeUJeUerle
keâmeuesner hetJe&«en ve "sJelee DeLeJee Mebkeâe ve jenlee oefuele ÛeUJeUerleuÙeener ceeCemeeuee lÙeele Yeeie IÙeeJeemee JeešeJee. Demees. Deepe mecejmelee
cebÛe veJÙee meeceeefpekeâ OeMgJeerkeâjCeemee"er ØeÙelveele Deens nsner vemes Lees[kesâ. Deepe ueeskeâMeener efJeÛeejebÛee Goes Goes keâjerle, ØelÙeskeâ je°^erÙe he#eeves
423
ceie les [eJes Demeesle DeLeJee GpeJes, DeLeJee ceOÙeceJeieeaÙe Ùee meJeeËveerÛe efJeefOeceb[Uele DeeefCe mebmeosle KeguesDeece peeefleØeLee Ieó keâjCÙeeÛes keâeÙe&
ÛeeueefJeues Deens. DeeheuÙee he#eekeâ[s SJe{s oefuele Deeceoej, Keemeoej Deensle. DeeheuÙee he#eekeâ[s SJe{s DevÙe ceeieemeJeieeaÙe DeeefCe DeeefoJeemeer
Yeškesâ efJecegkeäle ØeefleefveOeer Deensle. lÙeebÛeer yesjerpe - Jepeeyeekeâer keâjerle efJeefOeceb[Uele DeeefCe mebmeosle meòee ÛeeueefJeCeejs DeeefCe lÙeebvee efJejesOe keâjCeejs
efJejesOekeâ efJeefOeceb[U DeeefCe mebmeo Ùeele peeleerÙelesÛee jesie hemejJeerle Deensle Ùeele Mebkeâe veener. DeuhemebKÙeekeâ, yengmebKÙeekeâ, mhe=MÙe - Demhe=MÙe,
yeÇÇeÿeCe - #eef$eÙe peeleJeejer, Jeie&Jeejer efJeefOeceb[Uele DeeefCe mebmeosle ÛeeuetÛe Deens. Ùee heeÕe&YetceerJej mecejmelee cebÛe veJÙee meeceeefpekeâ OeMgJeerkeâjCeeuee
cetle& ¤he osT heenlees. lÙeeuee Deeheues Deebyes[keâjer efJeÛeejleòJe, efmeæeble pehele Deebyes[keâjer keâeÙe&keâlÙeeËveer DeefOekeâ Hegâues, Deebyes[keâjebÛÙee efJeÛeejebÛeer
oer#ee osTve keâeÙe&ØeJeCe keâjeÙeuee keâenerÛe njkeâle veener. Deebyes[keâjer efJeÛeej hetJee&mhe=MÙeebveer mJeerkeâejuee. nsÛe hetJee&mhe=MÙe SkesâkeâeUer efnbot nesles,
efnbot Oecee&leuÙee meJe& efveke=â° keâce&keâeb[eleuÙee lÙeebÛÙee Deveskeâ efhe{Ÿee FLes JeeJejuÙee. Deebyes[keâjer ÛeUJeUercegUs Ùeeletve Ùee hetJee&mhe=MÙeebÛeer cegkeälelee
Peeueer. ceeCetme cnCetve peieCÙeeÛes DeefOekeâej efceUeues. hejbleg DeÅeehe DeelceefveYe&j nesCÙeemee"erÛes GlheeoveeÛes meeOeve lÙeeuee efceUJeeÙeÛesÛe Deens.
efJeefOeceb[UeÛes, mebmeosÛes keâeÙeoskeâevet Ùeemee"er Dehegjs he[leele. lÙeemee"er peveÛeUJeUerÛeer DeeJeMÙekeâlee Deens. ner peveÛeUJeU peeleerefJejefnle,
Jeie&efJejefnle GYeejCÙeeÛÙee °erves Deebyes[keâjer ÛeUJeUner mepeie nesleevee efomeles les SkeâeLeea megue#eCe cnšues heeefnpes. ner mepeielee DeeefCe mecejmelee
cebÛe veJÙee meeceeefpekeâ OeMgJeerkeâjCeeÛeer mebkeâuhevee Ùeele meslet yeebOeCÙeeÛÙee °erves ØeÙelve JneÙeuee nJesle. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛee lespeesYebie
keâeB«esmeJeeuÙeebveer kesâuee, [eJÙee he#eebveermegæe kesâuee. [eJes he#e Deelee Deebyes[keâjebÛes veeJe Iesleele. ceneje°^ele lejer lÙeeÛes SkeâcesJe keâejCe jepÙeeÛÙee
jepÙeele les veieCÙe PeeuÙeecegUs. Demees. mecejmelee cebÛeeves iesuÙee jefJeJeejer mJeeleb$ÙeJeerj meeJekeâjØesceer mebIešveebÛÙee Jeleerves hegCÙeele [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâjebÛes Je meeJejkeâjebÛes efJeÛeej ÙeeefJe<eÙeer Øee. ve. ce. peesMeer ÙeebÛes cegKÙe Yee<eCe "sJeues nesles. DeOÙe#emLeeveer ceer mJele: lÙee keâeÙe&›eâceele
neslees. ve. ce. peesMeer Heâej meeJeOe nesTve oesIeener ceneheg®<eebÛÙee efJeÛeejebÛes Øeefleheeove keâjerle nesles. lÙeeleueer meecÙemLeUs meebiele nesles. hejbleg ns meJe&
keâece les oyekeâle keâjleevee efomele nesles. lÙeebÛes Yee<eCe mebheuÙeeveblej Ie[erYej Demes Jeešues keâer ve. ce. peesMeer HeâejÛe pehetve yeesueues. [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâj, mJeeleb$ÙeJeerj meeJejkeâj oesIesner ueeskeâesòej vesles, ceneheg®<e. lÙeebÛes efceMeve DeeefCe efJeÛeej Ùeele cenodDeblej DeensÛe. les Deblej pes Deens les
meebefieleues heeefnpes.
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj Ùee osMeeleerue mecemle Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleeRmee"er ue{ues. peeefleØeLee lees[CÙeemee"er ue{ues. DeKesj mebefJeOeeveeÛes
ØecegKe keâlex cnCetve cegKÙe ØeJeeneÛes vesle=lJener lÙeebveer kesâues. mebefJeOeeveeletve efvecee&Ce PeeuesuÙee ØepeemeòeekeâeÛes Kejslej les efvecee&les. ns Øepeemeòeekeâ
DeefOekeâ yeueob[ keâjeÙeÛes Demesue lej meeJejkeâjebÛee efveKeU je°^JeeoeÛee efJeÛeej meeJejkeâj mebØeoeÙeeves Ùee ØepeemeòeekeâeÛÙee mebj#eCeemee"er, lÙeeuee
yeueob[ keâjCÙeemee"er hegveMÛe ÛeUJeU GYee¤ve keâeÙe&jle "sJeeÙeuee nJee. Deepe Demes nesleevee efomele veener. mJeeleb$ÙeJeerj meeJejkeâjebÛÙee DeeÙeg<ÙeeÛes
leerve keâeueKeb[ he[leele. 1825 les 1910 ne keâeueKeb[ lÙeebÛÙee meMeŒe ›eâebeflekeâejkeâ keâeÙee&Ûee Deens. 1920 les 1937 ne keâeueKeb[
meceepe megOeejCesÛee DeeefCe efnbot Oece& efÛeefkeâlmesÛee Deens. 1937 les 1966 efnbogje°^JeeoeÛeer mLeehevee keâjCÙeeÛÙee jepekeâejCeeÛee Deens. Ùeele
ogmeje DeeefCe eflemeje keâeueKeb[ ÙeeefJe<eÙeer Deebyes[keâjebÛes celeYeso nesles. DeepeÛÙee Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleerue keâeÙe&keâlÙee&ueener les celeYeso mees[tve
ÅeeJesmes Jeešle veenerle.
meeJejkeâj Demhe=MÙe efveJeejCeeÛeer ÛeUJeU ke⤠heenleele. efnbot meceepeele Hetâš he[t veÙes cnCetve Deebyes[keâjebveer Demhe=MÙeebÛee cegefkeäleue{e ÛeeueefJeuee.
meJeËkeâ<e mecelesmee"er meeJejkeâjebÛÙee je°^JeeoeefJe<eÙeer lÙeebÛes mJeleb$e cele nesles. Deebyes[keâjebveer OeceeËlejeÛeer Iees<eCee kesâueer lÙee JesUer meeJejkeâjebveer
Iesleuesueer Yetefcekeâe Deebyes[keâjebvee efJejesOe oMe&efJeCeejer nesleer. hejbleg ne meJe& celeYesoeÛee Yeeie ue#eele IesTvener veJÙee meeceeefpekeâ OeMgJeerkeâjCeemee"er Ùee
oesIeener ceneheg®<eebÛes efJeÛeej, lÙeeleueer meecÙemLeUs pej mecejmelee cebÛeeuee cenòJeeÛeer Jeešle Demeleerue lej efyeIe[ues kegâ"s? Ùee oesIeener ceneheg®<eebveer
DeeheuÙee je°^emee"er pes keâ° Yeesieues, lÙeeie kesâuee lÙeeuee lees[ veener, DemesÛe cnCeeJes ueeiesue! OeceeËlejeefJe<eÙeerÛÙee celeYesoeÛeer Yetefcekeâe mees[lee
meeJejkeâj Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeÛÙee keâOeerÛe Dee[ Deeues veenerle. pemes ieebOeerpeer melele Dee[ Ùesle jeefnues. mJeleb$e celeoejmebIeeefJe®æ Demeuesues
ieebOeerpeer DeeefCe nefjpevemesJekeâ mebIe keâe{tve Demhe=MÙeebÛÙee ÛeUJeUerÛeer keâeW[er keâjCeejs ieebOeerpeer veJÙee Deebyes[keâjer efhe{erueener efJemejlee Ùesle veenerle,
ns meg%eeme meebieCes ve ueies.
o

424
 `efJeboeb'Ûeer De°oMe&veer keâefJelee
JeeOe&keäÙe ØeefleYeeJebleeÛÙee efveefce&leer#ecelesJej ceele ke⤠Mekeâle veener. ceje"erleerue Leesj keâJeer efJeboe keâjboerkeâj Ùeebvee Ûebõkeâeble heešerue, vee. OeeW.
ceneveesj Ùeebveer mebheeefole kesâuesuÙee mee"esòejer keâJeeRÛÙee ØeeefleefveefOekeâ meb«eneÛÙee ØemleeJevesle efJeboe `Nnesš@efjkeâ' keâefJelee efueefnCeejs cnCetve mebYeeJevee
kesâueerÙe. ceePÙeehegjles yeesueeÙeÛes Peeues lej pÙeeÛÙee mepe&veMeerue ØeefleYesÛeer pesJe{er Sshele leer lÙeeÛÙeeveblej ÙesCeeNÙee efhe{erleuÙee veJÙee uesKeketâ - keâJeeRveer
meebefieleueerÛe heeefnpes Demes yebOeve Lees[sÛe Deens. hejbleg meceer#esÛÙee Yee<Ùeelcekeâ Øeefleef›eâÙesle Ùee DeMee iees°er Ie[tve peeleele. keâeuemeehes#e meceer#ee
kegâ"uÙeener keâueeke=âleerÛeer nesleÛe jenCeej. lÙeecegUs ceeCemes ogKeeJeleele. legcneuee Ûeebieuee uesKekeâ - keâJeer nesCÙeemeesyele Ûeebieuee ceeCetme nesCes ner
DeeJeMÙekeâ yeeye Deens. efJeboebceOeuÙee keâeJÙeele Demmeue keâeskeâCeer ceeCetme DeepeleeieeÙele efpeboe Deens. keâeskeâCeerheCeeÛes meJe&Ûe JewefMe°Ÿe efJeboe uesKekeâ-
keâJeer DeeefCe keâener DeLeea meceer#ekeâ cnCetve IesTve JeeJejues. lÙeebveerner keâOeer kegâCeeJej kesâJnelejer šerkesâÛÙee Hewâjer Pee[uesuÙeeÛe Demeleerue, heCe ner
mecekeâeueerve uesKekeâ keâJeeRÛeer šerkeâe Je peeefleJeble meceer#ekeâeÛeer šerkeâe Ùeele peceerve - DemceeveeÛes Deblej Demeles. šerkesâÛÙee DeLee&ves meceer#ekeâ ueebietueÛeeueveele
De[keâle veener. Ûebõkeâeble heešerue, vee. OeeW. ceneveesj ÙeebÛeer efJeboebyeeyeleÛeer celes Øemebieesheele yeoueuesueer ceer Deveskeâoe heeefnueer Deensle. GoenjCeeLe&
ceje"erÛÙee SketâCe DeeOegefvekeâ efve DeeOegefvekeâesòej keâefJelesJej ÛeÛee&me$e meg¤ Deens. Jekeälee Deens Ûebõkeâeble heešerue. ØeemleefJekeâ keâjleensle vee. OeeW. ceneveesj.
lej les Ghejeskeäle meb%esÛeer šerkeâe lÙee#eCeer keâjleerue ns meebieCes keâ"erCe. otOe keâe otOe heeveer keâe heeveer keâjCes KeNÙee meceer#ekeâeuee peceles. ceveg<ÙeJesuneU
DeeefCe ceveg<ÙeIeeCÙee keâJeer-uesKekeâebvee Demes ÛeÛee&Jeleg&Uele yemetve pecelesÛe Demes veener. Ûebõkeâeble heešerue, vee. OeeW. ceneveesj Ùeele ceneveesj DeefOekeâ
YeeJeveeMeerue Je ceveg<ÙeJesuneU. Ûebõkeâeble heešueebÛeer cnCepes ÛebÅeeÛeer iees° Ùee DeLee&ves Jee¢eeleÛe cnšueer heeefnpes. Jee¢eeleheCe ns Skeâ keâueeJebleebÛeW
Debiener Demet Mekeâles. kegâCeeuee Leesj keâJeer Jeiewjs cnCelee Ùesle vemesue, hejbleg lÙeebÛÙee meeceeefpekeâ yeebefOeuekeâerÛÙee °erves lÙeebÛÙee peeefCeJee, ØesjCee
veJelee DeeefCe hejbheje ÙeebÛee Jeketâye lej DeesUKelee, meebielee ÙesT Mekeâlees. efJeboebÛeer meg®JeeleerÛeer lÙeebÛeer keâefJelee heejbheefjkeâ JeUCeeÛeer efpeuee DeeOegefvekeâ
cnCeCes Oeeefj°ŸeeÛes "jues hejbleg lÙeeveblejÛÙee DeeOegefvekeâlesuee DeeheuÙee keâefJeeflekeâ ØeefleYesÛÙee Debieeves lÙeelener meJe&meeceevÙeebÛeer meceepemeòeeJeeoeÛeer
yeebefOeuekeâer mJeerkeâe¤ve efJeboebveer efueefnuesueer keâefJelee veJÙee efhe{erleuÙee keâener ueeskeâebveer Devegmejuesueer nesleer keâe? DeeÙeg<ÙeeÛÙee Debeflece šhhÙeele jepekeâerÙe
DeeefCe meeceeefpekeâ peeefCeJesÛÙee DeLee&uee efleueebpeueer osTve Decetlee&lcekeâ efJe®efhekeâekeâ[s JeUuesues efJeboe Skeâoce DeeJe[uesuÙee De°oMe&ves Je lÙeebÛes
keâlex ÙeebpeJej keâefJelee efueefnles Peeues ns leeW[ele yeesš IeeueeÙeuee ueeJeCeejs Demes lÙeebÛes veJes JeUCe Deens, hejbleg Ùee JeUCeeves DeefOekeâ Dee§eÙe&Ûeefkeâle
neslee Ùesle veener. Meejerefjkeâ JÙeeOeeRveer efhe[uee peeCeeje ceeCemeeÛee ceWot DeeefCe JeeOe&keäÙeeves #eerCe Peeuesuee keâueeJebleebÛee ceWot Ùeele lemes meecÙe vemelesÛe.
keâueeJebleebÛee ceWot #eerCe Peeuesuee Demesue. hejbleg keâueeJeble, keâJeer, uesKekeâ, efÛe$ekeâej cnCetve lÙeebÛeer peer mepe&veMeerue DemJemLelee Deens lÙee #eerCe
ceWotJejner ceele keâjles. efJeboebÛÙee `De°oMe&ves' ne veJeerve keâeJÙemeb«en DeMee #eerCe ceWotJej ceele keâ¤ve mepe&veeuee DeeJeMÙekeâ Demeuesueer DemJemLelee
peheleevee efomelees. JeÙeeÛÙee 70-80 Ûeer meercee heej keâjCeejs keâjboerkeâj Skeâe efJeefMe° meceÙeer Deelee Ùeeheg{s keâenerÛe efueefnCeej veener Demes cnCetve
keâefJelee efueefnCÙeeÛes LeebyeefJeleele. cee$e MeyoebÛee $e+CeevegyebOe lÙeebvee Ùee Iees<eCesveblej lees[lee Deeuee veener. Iees<eCesveblejner les MeyoebMeer KesUle jeefnues.
MeyoebÛee ÛeeUe lÙeebvee ÛeeUJele De°oMe&veekeâ[s IesTve Deeuee. efJe<eÙeYeesieeÛÙee meghle peeefCeJeebvee efJe¤efhekeâebÛes jbie Øeoeve keâjCeejs efJeboe cneleejheCeeÛÙee
Skeâebleele DeKesj Deeheuee ne cneleejJesU cneleejÛeU šeFceheeme cnCele De°oMe&veekeâ[s JeUues ns DešUÛe nesles. cneleejheCeeÛee Skeâeble legcner
peenerj keâje, ke⤠vekeâe. lees efÛebleve DeeefCe OÙeeveekeâ[s JeUleesÛe. GYÙee DeeÙeg<ÙeeÛeer leer ÛeeueJeuesueer DevegYeJeefve‰ GpeUCeerÛe Demeles. ner GpeUCeer
DeKesj leòJe%eeveekeâ[s, DeOÙeelceekeâ[s, iet{ De%eeleJeemeeÛÙee ve Gueie[CeeNÙee keâes[Ÿeekeâ[s IesTve peeles. pees Skeâebleele jenlees lees megKeer Demelees.
oskeâele&ÛÙee DeeÙeg<ÙeeÛes SkesâkeâeUÛes ns JeekeäÙe. lemes efJeboebveener ueeiet he[Ceejs, heCe lÙeebÛÙee efÛebleveMeerue ceveeves lÙeebvee Skeâebleeletve yeensj Dees{tve
keâe{ues. pemes oskeâelee&ÛÙee efce$eebveer oskeâelee&uee! Ùee efÛebleveMeerue ceveeÛeer DeefYeJÙekeäleer cnCepes hee@hÙeguej ØekeâeMeveves Úeheuesuee (efJeboebÛÙee jÛeveeMewueerÛes
mleesce vemeuesuÙee) efJeboebÛÙee DekeâefJeleebÛee meb«en nesÙe. Meer<e&keâeleuÙee De°oMe&veeÛÙee MeyoeØeceeCes lÙeebveer Ùee De°oMe&veemee"er efnbogmLeeveer leòJe%eeveeleerue
Skeâ efoiiepe YeeweflekeâJeeoer cnCee DeLeJee pe[Jeeoer cnCee, ÛeeJee&keâ IesleueeÙe DeeefCe lÙeeÛÙeemeesyele heeef§eceelÙe leòJe%eeveeleerue DeJee&Ûeerve keâeUeleues
Flej meele leòJe%e Iesleues Deensle. lÙeele jsvesmeebme (keâeueKeb[, 1453 - 1690) pÙeeuee veJepeerJeve keâeueKeb[ cnCelee lees Deens leÉle - ØeyeesOeve
keâeueKeb[ (keâeU 1690 - 1781) cnCepes ueeskeâebÛÙee ceveg<Ùe mecepegleerefJe<eÙeerÛÙee efveyeËOeeÛÙee hegmlekeâeheÙeËleÛee keâeueKeb[ pees Deens lesLetve lees
keâebšÛÙee ef›eâefškeâ Dee@Heâ o hÙegDej efjpeve Ùee hegmlekeâ ØekeâeMeveeheÙeËle keâeueKeb[ nesÙe. leòJe%eeveeÛee pece&ve keâeueKeb[, pees nsiesueheÙeËle Ùeslees lees
Deens. SkeâesefCemeeJÙee MelekeâeÛes leòJe%eeveeleerue Ùee De°oMe&veeleues oMe&vekeâlex Deens DeeefCe efJemeeJÙee Melekeâeleeruemegæe keâener ceb[Uer DeensleÛe keâer?
meele DeJee&Ûeerve hee§eeòÙe oMe&ves DeeefCe Skeâ ØeeÛeerve efnbogmLeeveer oMe&ve. DeMeer hee§eeòÙe efnbogmLeeveer De°oMe&veebÛeer ceeb[Ceer Dee" DekeâefJelesle efJeboeveer
kesâueer Deens. Ùee Dee" DekeâefJeleebvee lÙeebveer DeYebieelcekeâ jÛevee cnšueer Deens. ÚboesjÛevesveer <e‰e#ejer De°keâe#ejer DeeefCe efveyebOeebÛeer Ûeeje#ejer Ùee
jÛevesle meueie kegâ"sÛe veener. efJeboebmeejKÙee ÛelegjŒe ØeÙeesieJeeoer keâJeerves Ùee De°oMe&veeÛÙee efJeJejCeemee"er DeYebieeÛes ceeOÙece keâe mJeerkeâejeJes? efJeboe
pes keâener Deensle, Jeeieleele, les pemes Deens lemesÛe Jeeieleele. lÙeebvee ÙeeÛeer peeCeerJe DemeeJeer cnCetve lÙeebveer Ùee De°oMe&ve DeekeâueveeefJe<eÙeer DeeheCeeuee
ceÙee&oe DemeuÙeeÛes DeeheuÙee ceveesieleele cnšues. vegmeles cnšuesÛe veener lej Ùee cneleejheCeeleuÙee efjkeâecešskeâ[sheCeeÛÙee ÛeUuee cneleejheCeeleerue
Skeâebleele ceveeuee efJeMegæ Deevebo osCeeje KesU cnšues. ceePee De°oMe&veeefJe<eÙeer JesieUeÛe cegöe Deens. efJeboe Ùee ØeekeâLLeveele keâe iegbleues? GieeÛe
Ùee oMe&vekeâejebÛÙee meejleòJeebÛÙee DeeOeejs les mJeleb$e ØeieuYe keâefJelee efuent Mekeâues Demeles, ke⤠Mekeâues Demeles. «eerkeâ, Dejyeer, Ùegjeshe, Decesefjkeâe,
hee§eeòÙe leòJe%e, leòJe%eeves Demeesle, lÙeebÛeer Ûeefj$e efmeæeble meebieCeejer hegmlekesâ ceje"erle Deepe lejer GheueyOe Deensle. Demes Demeleevee ØeekeâLLeveeÛee
425
ceeie& efJeboebveer keâe helkeâjuee. ogmejs Demes keâer hee§eeòÙe efkebâJee oMe&vekeâejÛe efJeboebveer peemle keâe efveJe[ues? efnbogmLeeveer leòJe%eeveeleerue Heâkeäle ÛeeJee&keâ
Iesleuee. Flejner leòJe%eeveer lÙeele Iesleues Demeles lej DeefOekeâ cepee Deeueer Demeleer. efnbogmLeeveer leòJe%eeveebveer Deeefmlekeâ <e[doMe&ves DeeefCe Gjuesueer
leerve veeefmlekeâ oMe&ves ner Ùee meele hee§eelÙe leòJe%eebmeesyele efJeboebveer Iesleueer Demeleer lej Depetve yenej Deeueer Demeleer. hejbleg DeeheCe keâesCes SkesâkeâeUer
meecÙeJeeoer neslees. meecÙeJeeo ÙeLeekeâeU mees[tve DeeÙeg<ÙeeMesJešer kegâ"uesÛe Jeeoer jeefnuees veener ÙeeÛeer Keble efJeboebvee DemeeJeer cnCetve Ùee meele hee§eelÙe
oMe&vekeâejebÛÙee pees[eruee lÙeebveer efnbogmLeeveer veJeoMe&veeletve GÛeueuee Heâkeäle ÛeeJee&keâ. DeepeÛÙee efnbogmLeeveer meebØeoeefÙekeâ, meebmke=âeflekeâ JeeleeJejCeele
DeeheCe JesieUs DeeefCe hegjesieeceer Deenesle ns oeKeefJeCÙeemee"er ne Kešešeshe veJns keâe? veJemepe&keâ Gl›eâebleerJeeoeÛee hegjmkeâlee& yeie&meeB Demesue DeLeJee
ÛewlevÙeJeeoeÛee ØeJekeälee nsiesue Demesue DeLeJee hejekeâesšerÛee veeefmlekeâ Demeuesuee, hejbleg GheÙegkeäleleeJeeoeÛes Øeefleheeove keâjCeeje DeeOegefvekeâJeeo ÙeeÛÙee
efJeefJeOe mebkeâuheveebJej nuuee Ûe{efJeCeeje efvelMes Demees, efvejerÕejJeeoer DeOeeefce&keâ osMeßes‰lJeeÛee efmeæeble ceeb[Ceeje DejepekeâJeeoer efvelMes, [eJÙeebÛÙee
Deekeâueveele pÙeeves He@âefmePeceÛee heeÙee Ieeleuee Demee leòJe%e efvelMes efJeboebÛÙee De°oMe&veeÛee efJe<eÙe Demelees. Meeshesvene@Jej keâebšÛes yeesš Oe¤ve heg{s
Deeuesues keâebšÛÙee De%esÙe, JemlegleòJeeuee efYe[Ceeje De%esÙeJeeo %eele DeeefCe Ùeeleues ÉbÉ nsiesueves veekeâejues, heCe hejbleg Meeshesvene@Jej DeeefCe efvelMesves
efyeÇefšMe DevegYeJeeoer leòJe%eeve oskeâele& efmheveeWPeebÛee kesâJeU yegefæJeeo, keâebšÛee De%esÙeJeeo DeeefCe nsiesueÛee kesâJeU efÛeÉeo ner Ûeejner leòJes veekeâejueerÙele.
mebkeâuheMekeäleerÛÙee oemÙeeletve, JeÛe&mJeeletve megškeâe, efJeceesÛeve keâ¤ve IesTve Jeemeveelcekeâ, Yeesieelcekeâ heeleUerJe¤ve yegæer, efÛebleveMeerue heeleUerJej
vesuÙeeme ceeCemeeÛee DenbYeeJe Je peerJevesÛÚe veenerMeer nesTve lÙeeuee Meebleer Je mebvÙemle Je=òeer ueeYeles. efÛebleveMeeruelee meeQoÙee&vegYetleerÛÙee peJeU Ùesles.
meeQoÙe&efJe<eÙeekeâ[s ceie les efvemeie&meeQoÙe& Demees DeLeJee ceeveJeke=âle meeQoÙe& Demees, DeeheCe efokeâdkeâeue keâeÙe&keâejCe Ùee keâesCeeletve ve heenlee meeQoÙee&mJeeo
Ieslevee JÙeeJeneefjkeâ ØeÙeespeves yeepetuee meejlees. ns DeblejkeâjebÛes De°oMe&ve efJeJesÛeve JeeÛeleevee levceÙe JneÙeuee nesles. De°oMe&veeleuee ne meeQoÙe&mJeeo
efJeboebveer Skeâ mJeleb$e oeMe&efvekeâ keâefJeleebÛÙee Debieeves meebefieleuee Demelee lej Ûecelkeâej Peeuee Demelee. hee§eelÙe leòJe%eeveele efJeefJeOelee Keesueer mece=æer
DeeefCe heebef[lÙe ØeÛeb[ Deens. F&Õej efJe%eeveeheemetve yegefæJeeoeheÙeËle, yegefæJeeoeheemetve DevegYeJeJeeoeheÙeËle, DevegYeJeJeeoeheemetve meceer#eeJeeoeheÙeËle,
leke&âMeeŒeeheemetve veerefleMeeŒeeheÙeËle, jepekeâejCeeheemetve DeefmlelJeJeeoeheÙeËle, DeefYeJÙekeäleerJeeoeheemetve efÛeodJeeo YeeweflekeâJeeoeheÙeËle npeejes iees°er Deensle
KeNÙee, hejbleg ÙeeÛeer JeeveJee DeeheuÙee efnbogmLeeveer leòJe%eeveele vemeleevee lÙeeJejuÙee ÛeeJee&keâeuee De°oMe&veele meeoj keâ¤ve efJeboebveer keâceeueÛe kesâueer
cnCeeÙeÛeer ogmejs keâeÙe? hee§eeòÙe osMeeleerue leòJe%eeveeÛes DeYÙeemekeâ melejeJÙee - De"jeJÙee Melekeâeheemetve efnbogmLeeveer leòJe%eeveeÛÙee DeYÙeemeekeâ[s
JeUues Deensle. Ùee efJeefJeOe leòJe%eeveeleerue ØeceeCeefJeÛeej DeeefCe ØecesÙe efJeÛeejeves lÙeebvee Yee¤ve šekeâues Deens. ØecesÙe cnCepes pes peeCeues peeles les,
DeLeJee pes peeCeeJeÙeeÛes Demeles les. pÙee pÙee efJe<eÙeebÛes %eeve efceUefJeCÙeeÛeer efpe%eemee ceeCemeeÛeer Deens les meJe& efJe<eÙe ceie ieJeleeÛÙee keâe[erheemetve
yeÇÇÿeeb[eheÙeËle mebkeâuhevesheÙeËle meJe& Debleyee&¢e meJe&Ûe iees°er lÙeele DeeuÙee. ØecesÙeebÛÙee leeefòJekeâ efJeÛeejeuee Jemlegceerceebmee DeLeJee meÉmlegceerceebmee
cnCeleele. heCe meÉmletÛes %eeve keâmes nesles, efleÛes efveOee&jCe keâmes keâjleele ne efJeÛeej leòJe%eebveer kesâueeÛe Deens. veenerlej ØecesÙeebÛes leòJe%eeve DeefJeMJemeveerÙe
"jues Demeles. pÙeeves heoeLee&Ûes %eeve nesles lÙeeuee ØeceeCe cnCeleele. ner ØeceeCes keâesCeleer, lÙeebvee Kejs %eeve keâmes cnCeeÙeÛes, KejsheCee keâmee DeesUKeeÙeÛee
Ùee ØeceeCe efJeÛeejebÛes Yeeve %eeveceerceebmee "jefJeles. Ùee ØeceeCe ØecesÙeeÛeer cetueieeceer ÛeÛexÛeer DeefYeJÙekeäleer cnCepes Deeheues leodoMe&ves. lÙeele Deeefmlekeâ
cnCepes JesoØeeceeCÙe ceeveCeejer. vÙeeÙe, JewMesef<ekeâ, meebKÙe, Ùeesie, hetJe&ceerceebmee, Gòejceerceebmee (Jesoeble) lej JesoØeeceeCÙe ve ceeveCeejer veeefmlekeâ cnCepes
DeJewefokeâ leòJe%eeves pÙeele ÛeeJee&keâ, pewve, yeewæ ÙeebÛee DebleYee&Je Deens. yegæoMe&veeletve hegvne JewYeeef<ekeâ, meew$eeefvlekeâ, ÙeesieeÛeej DeeefCe ceeOÙeefcekeâ
DeMeer GheÛeej yeewæ leòJe%eeves Deensle. efJeboebvee ÙeeÛee ceesn he[eÙeuee nJee neslee. efnbogmLeeveer leòJe%eeveeÛeer meg®Jeele JesokeâeueeheemetveÛeer Deens meebieleele.
mebMeesOeveeÛeer meeOeves GheueyOeercegUs JesohetJeea keâeÙe ÙeeÛeener JesOe Ieslee Ùeslees. vegmeleer Jesomebefnlee, Gheefve<eos, YeieJeodieerlee Ùee cees#eeoer leòJe%eeveefMeJeeÙe
Ssefnkeâ leòJe%eeveeÛeener ÛeeJee&keâer pewve, yegæ leòJe%eeveeÛeener peeiej efJeboebÛÙee <e[doMe&veeÛee DeefOekeâ efJe<eÙe nesT Mekeâuee Demelee.
o

426
efveJe[keâ }sKe

427
428
 [eJÙeebÛes keâeTbš[eTve DeeefCe efMeJemesveeØecegKe
efMeJemesvee mebIešvesÛee yesme -keâefve‰ ceOÙeceJeie& DeeefCe uegbhesve Øees}sšjer keäueeme DemeeÛe keâeÙece jeefnuee. pejer mesvee mecemle ceje"er ceeCemeebÛÙee
megKeog:KeeMeer mebefÛeleeMeer yeebOeuesueer nesleer lejermegæe. meceepeJeeÅeebveer DeYÙeeme efMeefyejele meceepemeòeeJeeÅeebveer mš[er meke&âueceOÙes jeyetve, pejer jepekeâerÙe
heefjhekeäJelesÛÙee °erves %eeve Øeehle keâ¤ve Iesleues nesles. cee$e Ùee oesvner he#eebÛÙee keâeÙe&keâlÙeeËveer efMeJemesvee mebIešvee, efleÛeer Debleie&le jÛevee, efleÛes
vesle=lJe, efleÛes keâeÙe&keâlex lÙeebÛeer yeebefOeuekeâer ÙeeJej šerkeâeefšheCeer keâjCÙeemee"er lÙee %eeveeÛee GheÙeesie kesâuee. Ùee oesvner he#eebÛÙee heg{eNÙeebveer lej
efMeJemesvesefJe<eÙeer peer Deeheueer celeb efve<keâ<e& ceeb[ues, Øemebieer lÙeebÛee yeeT keâ¤ve mesvesMeer Pegbpe IesCÙeeÛeener ØeÙelve kesâuee ns meejs heenCÙeemeejKes Deens.
Ùee ceb[UeRÛes efMeJemesveeefJe<eÙeerÛes efve<keâ<e& heesLeerefve‰ nesles. Demes cnšues lej DeieesÛejheCeeÛes "¤ veÙes. efMeJemesvee kegâ"uÙee Jeiee&Ûes ØeefleefveefOelJe
keâjles ÙeeÛes Deekeâueve Ùee ceb[UeRvee efMeJemesvesÛÙee keâeÙe&heæleerJe¤ve veerš keâjlee Deeues veener. cee@mkeâes yeerpeeRieÛÙee Meyoeyejngketâce ÛeeueCeejer Ùee
ceb[UeRÛeer [eskeâer. efMeJemesvesefJe<eÙeerÛes Kejs Deekeâueve keâjCÙeeme ogyeUer "jueer. Ùee ceb[UeRvee keâOeer efMeJemesvee he@âefmemš Jeešueer, keâOeer osMeer-hejosMeer
Yeeb[JeueoejebÛÙee Debefkeâle Demeuesueer mebIešvee Jeešueer, keâOeer meer.DeeÙe.S.Ûeer veeWo yegkeâeceOeueer, hes[Jeke&âj mebIešvee Jeešueer 21 JÙee MelekeâeÛÙee
heefnuÙee oMekeâele - heoehe&Ce keâjCeejer efMeJemesvee mebIešvee Je efleÛes meJexmeJee& Demeuesues efMeJemesveeØecegKe meJe&nejeJeiee&mee"er cewoeveele Gle¤ve
meòeeOeeNÙeebMeer Pegbpe IesT ueeieues. Deueerkeâ[}er Ûeej -heeÛe Je<ex Øeke=âleer DemJeemLÙeecegUs efMeJemesveeØecegKe ceeleesßeerJe¤ve DeeosMe osle nesles keâeÙe&keâlÙeeËvee.
mebIešvesuee keâeÙee&efvJele keâjle nesles. ueesCeeJeUŸeeÛÙee efMeefyejele keâeÙee&OÙe#e cnCetve GæJe "ekeâjs ÙeebÛeer efveJe[ PeeuÙeeveblej cee$e -efMeJemesveeØecegKe
jepemebvÙeeme Iesleevee pejer efomele nesles - lejer lÙeebÛes GòejoeefÙelJe ceevetve MeslekeâNÙeebÛÙee ØeMveebmee"er, Menjer keâ°keâNÙeebmee"er Flej [eJÙeebhe#eebhes#eener
DeefOekeâ meòeeOeeNÙeebMeer Pegbpe Iesleevee efomele nesles. pes [eJÙee efJejesOeer he#eebveer jepekeâejCe keâjeÙeÛes, mebIe<e& keâjeÙeÛee lÙeebÛeer peeiee Deelee efMeJemesvesves
Iesleueer. efMeJemesvee KejsÛe keâ°keâjer Meesef<ele Jeiee&Ûeer Me$et Demeleer ceòesâoej Yeeb[JeueoejebÛeer keâeÙecemJe¤heer yešerkeâ Demeleer lej Demee yeoue mesvesceOÙes
PeeueeÛe vemelee. mesvesJej heesLeerefve‰ [eJÙeebveer kesâuesueer šerkeâe ceuee lejer keâeÙece Devee"eÙeer Jeešueer. efMeJemesvee lÙeebvee he@âefmemš Jeešueer. keâOeer
efnšuejÛes DevegÙeeefÙelJe helkeâjCeejer Jeešueer. cegmeesefueveerÛee FšeefueÙeve je°^Jeeo - efnšuejÛee veePeerPece - efMeJemesvee mJeerkeâe¤ Mekeâle nesleer keâeÙe?
efkeâjkeâesU efnbmeeÛeejer Iešvee SKeeÅee he#emebIešvesÛÙee keâeÙe&keâlÙeeËÛÙee DeeefCe veslÙeebÛÙee DeeosMeevegmeej Ie[uÙee Demeleerue lej DeMee IešveebÛes efveefceòe
keâ¤ve lÙee mebIešvesuee he@âefmemš "jJelee ÙesCeej veener. he@âefmePeceÛeer mJeÙebhetCe& DeMeer DeLe&JÙeJemLee Demeles keâer GlheeoveeÛeer meJe& meeOeves he@âefmemš
jepekeâlÙeeËÛÙee keânŸeele Demeleele. GÅeesieOebos, pe[GÅeesieOebos, peeieeflekeâ JÙeeheej Ùeb$eCee lÙeebÛÙee Yeewieesefuekeâ ØeosMeeleerue lÙeebÛÙee leeyÙeele Demeleele.
efJekeâeme, Øeieleer, Glheeove, Deieoer ke=â<eerGlheeoves DeeefCe JÙeeheejmegæe keâ[JÙee je°^Jeeoer Yetefcekeâe heâueõthe keâjCÙeeÛÙee nsletves jeyeJeuÙee peeleele. ns
lesJneÛe Ie[les vegmeleer jepÙeebÛeer veJns, osMeeÛeer meJeËkeâ<e meòee SKeeÅee mebIešvesÛÙee, he#eeÛÙee neleer SkeâJešuesueer Demeles. ner meòee pÙee pJejebefkeâle
je°^Jeeoer Yetefcekesâletve efceUefJeuesueer Demeles. lÙeemee"er meeceob[Yeso meJe& neleKeb[s, <e[dÙeb$es, [eJehesÛe Jeehejuesues Demeleele. DeMee he#emebIešvee Deeheues
OÙesÙe iee"CÙeemee"er Deceeveg<e efnbmeM JeeieCetkeâ keâjleele - pevelesÛÙee keâener Ieškeâebvee Me$et keâuhetve lÙeeÛÙee JebMeefJeÛÚsoveemee"er Ùeb$eCee GYee¤ve
Ùee °erves leeefceueer keâjleele. Ùeeleues ke=â<Cee osmeeF& ÙeebÛee ce[&j keâjCes jepekeâerÙe Gefö°emee"er keâeceieej mebIešvee ÛeeueefJeCeeNÙee [eJÙee he#e mebIešveebvee
efJe®æ keâ¤ve keâeceieej #es$e DeeheuÙee keâÛÚefhe ueeJeCes. keâeceieejeble hetâš hee[Ceejs. ceeuekeâOeeefpe&Ces OeesjCe IesTve keâeceieejebÛes nkeäkeâeÛes IesCes.
GOeUtve ueeJeCes FlÙeeoer Deejeshe nesTvener keâeceieej#es$eele Oeerjs Oeerjs Deeheues ØeeyeuÙe mLeeheCes DeLeJee ceesÛee& Deeboesueveele Menjele JemlÙeeble cee@ye
meeÙekeâe@uee@peervegmeej šsjj GYee keâjCes, DeeheuÙee mebIešvesuee ØeyeU keâjle peeCes. mebIešveebleie&le efJejesOekeâebvee keâeÙeceÛes iehhe keâjCes FlÙeeoer keâejCeeves
efMeJemesvesuee he@âefmemš cnCeCes Delekeâe&ÛÙee heueerkeâ[ues Deens. he@âefmePece DeeefCe veePeerPece efkeâleer ›etâj Demelees DeeefCe lÙeeÛeer Skeâ efJeefMe° Glheeove
heæleer Demeles. osMe DeLeJee Øeeble FLes Demeuesueer DeMee efJeÛeejebÛÙee mebIešveebÛeer meòee je°^JeeoeÛeer keâ[Jeer Yejejer IesTve DeeheuÙee F&efhmelehetleeamee"er pees
YeJÙe ceeveJeer mebnej peeCeerhetJe&keâ keâjles. efnbmeM ›etâjlee DeeefCe Deceeveg<elee ÙeeJej pÙeebÛes jepekeâejCe GYes Demeles les he@âefmemš. lej Demes keâeÙe&heæleerÛes
meecÙe, efMeJemesvesÛee cegKÙe nslet neslee keâeÙe?
DeeOegefvekeâ keâeUehetJeea, hetJeeaÛÙee jesceve meeceüepÙeele MeemeveeÛeer meòeeheæleer Je DeefOekeâej ÙeebÛÙee Åeesslekeâeuee pes veeJe efoues nesles lÙeeJe¤ve
he@âefmePece ne Meyo Deeuee. Ùegæele JeehejCÙeeÛee hejMet DeeefCe lÙeeÛÙeeYeesJeleer ieesueekeâej "sJeuesuÙee meUŸee DeMee mJe¤heeÛes he@âefmePeceÛes ceevekeâ
efkebâJee efÛevn nesles. he@âefmePeceÛee GoÙe mJeeYeeefJekeâ YeeJevesÛÙee cnCeCÙeehes#ee vewmeefie&keâ YeeJevesÛÙee Gõskeâeble Peeuee Demeuee lejer lÙee Gõskeâeletve Skeâ
efJeefMe° ØeCeeueer DeeefCe MeemeveJÙeJemLee efvecee&Ce Peeueer. F.me.1860meeueeheemetve DeefmlelJeele Demeuesues Øepeemeòeekeâ FšeueerÛÙee he@âefmePececeOeuÙee
ÛeUJeUerves GKe[tve šekeâues. efMeJemesvesves jepÙeehegjleer meòee DeMee {bieeves efceUefJe}er veJnleer 1995 mee}er. ner meòee mee[sÛeej Je<ex efškeâ}er hejbleg
he@âefmePece, veePeerPeceÛÙee Iees<eCee efMeJemesveeØecegKeebveer yeemeveele iegb[eUtve DeeheuÙee meòeemLeeveer yemeefJeuesuÙee, DevegÙeeÙeer keâejYeeNÙeebvee ueeskeâMeener
heæleervesÛe keâejYeej nekeâeÙeuee ueeJeuee. vee efleLes YeieJee iee[&Ûeer heesueeoer keâJeÛe DeLeJee he[os ueeJeues DeeefCe les kegâCeeueeÛe GIe[lee ÙesCeej veener.
he[Åee Deele heeMeJeer jepekeâejCeer Ûeeuet "sJeues Demes ÙegleerÛÙee keâeUele Ie[ues veener. 1992-93 ÛÙee JesUer jecepevceYetceer yeeyejerÛÙee keâueneletve
Oeeefce&keâ obieueerÛes ueesCe mebJeOe&ve heesnesÛeues. efnbot-cegmeueceeve obiÙeeÛee DeepeJejÛee Fefleneme Demee neslee keâer Ùee hetJeea PeeuesuÙee Meskeâ[es obiÙeele
cegmueerceslejebvee yeÛeeJeelcekeâ heefJe$Ùeele peeJes SJe{e meheeštve ceej yemeuÙeeÛee Fefleneme Deens. Ùee obieueerÛÙee JesUer meòee efMeJemesvesÛeer veJnleer hejbleg
lÙee Oeeefce&keâ keâuenele peesiesÕejerleerue jeOeeyeeF&ÛÙee ÛeeUerleerue ›eâewÙe& yeensj he[ues. meJe&$e Peeuesues ceie efMeJemesvesÛes DevegÙeeÙeer DeLeJee mJele:uee
leLeekeâefLele efnbot mecepeCeeNÙee ueeskeâebveer cegefmueceebJej kegâjIees[er kesâueer. Ùee heeMeJeer efnbmeM keâueneÛes ueesCe 1995 heÙeËle efškeâues. meòee «enCe
429
kesâuÙeeveblej JeemleefJekeâ yeeUemeensye DeLeJee lÙeeÛes Ùegleer mejkeâej ÚUÚeJeCÙee GYee¤ve cegefmueceebÛee efveJeËMe keâjCÙeemee"er keâeÙe&jle veJnlÙee.
jecepevceYetceer-yeeyejerÛee keâuenner keWâõele meòesJej DemeuesuÙee keâeB«esmeuee efÛej[lee Deeuee vemelee. Gueš lÙee JesUÛes hebleØeOeeve keâener keâjle veener
cnšuÙeeJej hebleØeOeeve vejefmebn jeJeebÛÙee mejkeâejele ie=ncebb$eer Demeuesues DeeefCe lÙeebÛes hetJeeaheemetve efce$e Demeuesues MebkeâjjeJe nele ÛeesUle DeeheuÙee Iejer
yemeues nesles. heefnuÙee ceneÙegæeveblej Fšeueerle pevceeme DeeuesuÙee he@âefmePeceÛee GoÙe peveDemeblees<eeletve DeeefCe ueeskeâvewjeMÙeeletve Peeuee. Ùee he@âefmemš
mebIešvesÛes vesle=lJe cegmeesefueveerves DelÙeble ›eâewÙe&hetCe& Jeeietve kesâues. Ùee mebIešvesÛes yengleskeâ meomÙe Ùegæele Yeeie Iesuesues mewefvekeâ nesles. les yeskeâej Peeues.
GIe[ŸeeJej he[CÙeeÛeer JesU Deeueer. Ùee mewefvekeâer yeskeâejeble efnbmekeâ ØeJe=òeerÛes DelÙeble keâ[Jes je°^Jeeoer DeeefCe meeceüepÙeJeeoer ceeveefmekeâlesÛes mewefvekeâ nesles.
he@efjmeÛÙee keâjejecegUs DeeheuÙee osMeebvee leesšeÛe Peeuee. Ùeeletve lÙeebÛÙeele Ûeer[ efvecee&Ce Peeueer. ns meJe& meblehle Deelces ue<keâjMeenerJeeoer nesles. lÙeebvee
Deeheues JeÛe&mJe hegvne nJes nesles. ogmeje efJnkeäšj Fce&vÙetDeue Yeü°eÛeejer Je keâlee& jepÙekeâlee& neslee. lÙeeÛÙeecegUs FšueerÛee efJeveeMe neslees Deens DeMeer
YeeJevee Ùee mebleeheeÛeer nesleer. lÙeele keâeceieejJeie& mebIeefšle nesTve keâejKeeves, keâejKeevÙeebÛÙee ceeueceòee leeyÙeele Iesle neslee. ne meJe& jefMeÙeve ›eâebleerÛee
heefjCeece. Deelee Fšueerlener meecÙeJeeo DeJelejsue DeMeer mecepetle jepÙekeâlÙee& FšeefueÙeveeheemetve lees mejbpeeceer Jeiee&heÙeËle meJeeËÛeerÛe Peeuesueer.
lÙeeletve 1881 meeueer pece&veerves øeâevmeves šŸe=efvemeÛee leeyee Iesleuee. Fšueerves De@efyeefmeefveÙeeJej nuuee Ûe{Jeuee. hejbleg F. me. 1896 ÛÙee
DeeboesueveeÛÙee ue{eF&le FšueerÛee oe®Ce hejeYeJe Peeuee. Ùee hejeYeJeeÛes Gós keâe{CÙeemee"er he@efjmeÛÙee pevelesuee he@âefmemšebefMeJeeÙe ogmeje heÙee&Ùe
efomeuee veener. meecÙeJeeoeuee IeeyejuesuÙee GÅeespekeâebveer JÙeeJemeeefÙekeâebveer mejbpeeceoejebveer he@âefmePeceÛÙee meceLe&keâebJej DeeefLe&keâ ceoleerÛeer Kewjele Ûeeuet
"sJeueer. he@âefmePece cnCepes ceeueceòesÛee nkeäkeâ, ØeKej je°^Jeeo, ue<keâjMeener, meeceüepÙeMeener efJejesOekeâebÛeer o[heCetkeâ keâ¤ve lÙeebvee meòesefMeJeeÙe "sJetve
SkeâeÛe he#eeÛeer ngketâceMeener ØemLeeefhele keâjCes. ner he@âefmePeceÛeer lÙeebÛÙee meceLe&keâebÛeer Yetefcekeâe nesleer. DemeuÙee ngketâceMeener jepeJešerÛee pees ÙeLeekeâeue
veslee Peeuee, ØecegKe Peeuee lees cegmeesefueveer. F.me.1916 meeueer meeOee mewefvekeâ cnCetve ÙegæeJej iesuee, peKeceer nesTve hejleuÙeeveblej meecÙeJeeÅeebefJe®æ
ØeÛeej ke⤠ueeieuee. meecÙeJeeÅeebveer ÙeggækeâeUele Iesleuesueer ÙeggæefJejesOeer Yetefcekeâe Ùeebvee DeeheuÙee Je=òehe$eeletve efve<esOe veeWoJet ueeieuee. lÙee Deieesoj
neÛe cegmeesefueveer meceepeJeeoer veslee cnCetve efcejkele neslee. heg{s ceneÙegæeleuee FšeueerÛee ØeMve je°^ebÛÙee DeeIee[erleuee menYeeie, lÙeeÛess efnšuejMeerr
cew$e, cegmeesefueveer DeKesj lÙeeÛÙee he@âefmemš he#eeÛeer Gefö°s Ùee meJeeËÛÙee leguevesle efMeJemesvee mebIešvee kegâ"sÛe yemele veener. leer }gbghesve Øeesmesmemee"er
DeeefCe keâefve‰ ceOÙeceJeieeaÙeebÛeer mebIešvee nesleer. ueeskeâMeener heæleerves meòee «enCe kesâuÙeeveblej leer efškeâJeueerner iesueer veener. efMeJemesves}e Ùeemee"er
pevelesÛee keâew}Ûe ØeceeCe Jeeš}e. JeeÛekeâ nes, legcner cnCee} keâer Denes, efMeJemesvesÛÙee neleer pej osMeeÛeer meòee efceUeueer lej ns DemesÛe he@âefmemšebmeejKes
Ie[sue; Skeâ iees° keâyetue kesâueer heeefnpes leer ner keâer efMeJemesvesÛeer Yeeb[JeueMeenerOeeefpe&Ceer Yetefcekeâe keâcÙegefvemš, meceepeJeeÅeebvee efJejesOe hejbleg meceepeJeeÅeebÛÙee
meeneÙÙeeves ØeLecele: ceneveiejheeefuekesâÛÙee jepekeâejCeele keâe nesF&vee mesvee Glejueer. ne $e+CeevegyebOe efškeâuee veener lees efMeJemesveeØecegKeebkeâ[tve veJns lej
meceepeJeeÅeebveerÛe Ùeeletve Debie keâe{tve efMeJemesvesuee }gbghesve Jeiee&ÛÙee leehemeerheCeemee"er ceeskeâUs mees[ues. efnšuejefJe<eÙeer JesUesJesUer yeeUemeensyeebÛes JekeäleJÙes;
ner JekeäleJÙes kesâueer cnCepes veePeer nesles keâeÙe ceeCetme? pesJne DeeheCe keâener keâjCÙeeme nleyeue Jeešlees lesJne DeMee Deekeâ<e&CeebÛee yeUer ceeCetme "jlees.
efnšuej, cegmeesefueveer, he@âefmePece, veePeer YemceemegjebÛee Deble ÙeeÛes meboYe&, leer ØeJe=òeer vemeuesuÙee jepekeâerÙe ceeCemeebveener kesâJne kesâJne YegjU IeeueCeejer
"jles. efMeJemesvesves cegbyeF&leerue keâcÙegefvemšebÛes ØeeyeuÙe pesJne keâceer ke⤠heeefnues lesJne meceepeJeeoer KetMe nesles. efMeJemesveeØecegKeebJej efMeJemesvesÛee GheÙeesie
leerme Je<ex keâeB«esmeves DeeheuÙee jepekeâejCeemee"er keâ¤ve Iesleuee. lesJne keâeB«esmeJeeuÙeebvee efMeJemesvee he@âefmemš Jeešueer veener. he@âefmePece veePeerPececegUs
ogmejs ceneÙegæ Deceeveg<e heeMeJeerheCeeÛee GÛÛeebkeâ keâjCeejs Peeues. Yeeve-Mebkeâe veener. Ùee Ùegæele heeÛe-mene keâesšeRntve DeefOekeâ ceeCemeebÛeer keâòeue
Peeueer. JebMeMegælesÛÙee heeieueheCeemee"er efnšuejves 60 ueeKe pÙetbÛeer keâòeue kesâueer. cegues-efm$eÙee Ùeeletve megšuÙee veener. ceeCetmeheCeeJejuee efJeÕeeme
G[eJee Demes ns meJe& Deceeveg<e. yeeUemeensye, lÙeebÛeer mebIešvee ÙeebÛeer leguevee [eJÙeebveer he@âefmemšebMeer kesâueer. yeeUemeensyeeveer lÙeebÛÙee jepekeâejCeeuee
Oekeäkeâe ueeJeuee cnCetve ns lÙeebÛÙee mebIešvesMeer efveCee&Ùekeâ ue{CÙeeSsJepeer yeÛeeJeelcekeâ heefJe$Ùeele iesues. mee"-meòej Je<eeËÛes JeÙe Demeuesues keâcÙegefvemš
he#eeÛess jepekeâejCeele-yeeUemeensyeebMeer škeäkeâj IesT Mekeâle nesles. heCe pÙee efiejCeieeJeele lÙeebÛee DeeOeej pees keâeceieejhe#e neslee lÙeebÛeer heesjsyeeUsÛe
heenlee heenlee efMeJemesveeceÙe Peeueer. ns DeheÙeMe keâesCeeÛes? keâener keâjlee Ùesle veener cnCetve leeW[ ÛeeueJeCes, Dekeäkeâue heepeUCes ner jepekeâerÙe Mewueer.
peeielee pees owoerhÙeceeve keâcÙegefvemšebÛee Fefleneme neslee lÙeeuee ueepeefJeCeejer Jele&Cetkeâ keâcÙegefvemš heešeaÛÙee OegefjCeebveer kesâueer. lÙeebÛÙee leguevesle oefuele
he@vLejmeejKeer mebIešvee efMeJemesvesMeer ØeejbYeerÛÙee keâeUele ue{leevee efomeueer. he@vLejmeejKÙee Demhe=MÙeebÛÙee ÙegJee mebIešvesuee DeeefCe efleuee DeefYeØesle
Demeuesueer ÙegJeeMekeäleer }gbghesve Ùee meb%esle cees[Ceejer. efleuee oesve nele keâjCes peceues efleLes meecÙeJeeÅeebvee peceues veener keâejCe lÙeebÛee keâeceieejJeie&Ûe
ÙeLeekeâeU mesvesÛÙee hee"erMeer GYee jeefnuee. heâej leeefòJekeâ efmeæebleeÛÙee Tneheesnele ceer efMejle veener. yeeUemeensyeebÛeer mebIešvee vegmeleer Øees}sšejer
meJe&nejebÛeer nesleer Demes veener. leer ‘ceeme cetJnceWš’osKeerue nesleer. ceeme cetJnceWš cnšues keâer ceeme efnmšsefjÙee DeheefjneÙe& Demelees; heCe Ùeeuee JesieUs
JeUCe yeeUemeensyeebveer efoues. yeeUemeensyeebÛes JÙeefkeäleceòJe keâueeJebleeÛes nesles. megmebmke=âle nesles. yeÇÇeÿeCeslej ÛeUJeUeRÛee efleuee Jeejmee nesle DeeefCe
yeeUemeensyeebkeâ[s owJeer Jekeäle=lJeeÛeerr osCeieer nesleer. [eJÙeebÛÙee count down cegUs cewoeve ceeskeâUs nesles lÙeeuee keâesCe keâeÙe keâjCeej? 1995 veblej
efMeJemesvee ceeme cetJnceWšÛÙee ceÙee&oebletve yeensj he[tve jepÙeeleuÙee yengmebKÙeekeâebÛeer ØeeosefMekeâ heeleUerJejÛeer mebIešvee nesTve iesueer. hejbleg Ùeemeesyele
yeeUemeensyeebÛeer ceveg<ÙeJesuneUheCeeves pevelesÛÙee efJeefJeOe meceepe mecetnIeškeâebMeer mecetneleuÙee JÙekeäleerMeer $e+CeevegyebOe pees[ues. les lÙeeÛÙee DeblÙeÙee$esle
DeeheuÙeeuee Øekeâ<ee&ves peeCeJeuÙeeveblej DeeheCe yeeUemeensyeebvee cejCeesòejner he@âefmemšÛe cnCeCeej keâeÙe? yeeUemeensye DeKesjÛÙee heJee&le efnboglJe
peheCÙeeÛeer Yee<ee keâjle heCe lÙeebÛes efnbotlJe SJe{s meeshes keâe les cnCele pees je°^Jeeo ceevelees leesÛe efnbot. yeeUemeensyeebÛÙee SketâCe jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ
Yetefcekeâebkeâ[s heeefnues lej les Yeeb[Jeueer ueeskeâMeenerleerue GoejceleJeeÅeebmeejKesÛe ceuee Jeešleele DeeefCe efce$eebmee"er meùoÙe efMeJemesvee; oefuele heBvLej
Skeâ$e heefjefmLeleerDehelÙe. meg®Jeeleerheemetve lÙeebÛÙeele JewcevemÙe keâejCe vemeleeveeÛes efvecee&Ce Peeues. les Deecner cew$eerÉejs mebheJeues. ceePeer yeeUemeensyeebMeer
430
cew$eer peer Peeueer leerr keâener efceUJeCÙeemee"er veener. leMee leNnsÛes hee@efueefškeâue yeeiexvener Peeues veener. DeeceÛÙeele ceePÙee yeepetves Ùee cew$eerÛes Gefö°
SJe{sÛe nesles ceePÙeemee"er -yeeUemeensyeebÛÙee mebIešvesves DeeheuÙee DepeW[ŸeeJej peeefleØeLee lees[CÙeeÛee keâeÙe&›eâce IÙeeJee. yeeUemeensyeebÛÙee peeCÙeeves
Deelee ns keâece LeebyeuÙeemeejKesÛe Deens.

leUšerhe :
1) DeeheuÙeekeâ[ueer Yeeb[Jeueer ueeskeâMeener, efpeuee DeeheCe mebmeoerÙe ueeskeâMeener cnCelees leer efÉhe#eerÙe ueeskeâMeenerkeâ[s efveIeeueer Deens. Debeflecele:
mebmeoerÙe ueeskeâMeener ÙeeÛe ef"keâeCeer efmLejeJeles. ner ueeskeâMeenerÛeerr NnemeesvceggKe Øeef›eâÙeeÛe Deens. DeMee JesUsuee [eJes kegâ"ues, GpeJes kegâ"ues ns ØeMve
Oetmej nesleele, DeeefCe meeceeefpekeâ DeeefLe&keâ mecelesÛÙee ÛeUJeUeruee [sLe uee@keâ yemelees. yeeUemeensye Ùee [eJÙee-GpeJÙeeÛÙee Yeeveie[erle ve he[lee
-uegbhesve Øeesuesšejer - keâefve‰ ceOÙeceJeiee&Ûes keâener DebMeer meJe&meeceevÙe ceeCemeebÛes owvebefove og:Ke keâceer keâjCÙeemee"er DeeheuÙee mšeF&ueves jepekeâejCe
keâjle jeefnues. oefuele Meesef<ele keâ°keâNÙeebÛes Mees<eCeJÙeJemLee meòee GKe[tve šekeâCÙeemee"er ›eâebeflekeâejkeâ ceeie& DeJeuebyeCÙeeSsJepeer meg®Jeeleeruee keâeB«esmeÛes
yeesš Oe¤ve lÙeebÛÙee mebIešvesle JewOeeefvekeâ jepekeâejCeele ØeJesMe efceUefJeCes Pee}s. heg{s mebIešvesÛÙee ÛeUJeUerÛÙee peesjeJej les JewOeeefvekeâ jepekeâejCe
keâjCes Peeues heefjCeeceer ceneje°^ jepÙeele lÙeeveer oesve JesUe DeeheuÙee he#eeÛes cegKÙeceb$eer yeveefJeues DeeefCe keWâõerÙe Sve. [er. S Ûes mejkeâej Demeleevee
Skeâoe ueeskeâmeYesÛes meYeeheleerheo DeeheuÙee mebIešvesÛÙee cenòJeeÛÙee menkeâeNÙeekeâjJeer ÛeeueefJeues.
2) yeeUemeensyeebÛes owvebefove JeeÛeve keâenermes Jele&ceevehe$eer nesles, lÙeebveer les DeefOekeâ meeceeefpekeâ peeefCeJesÛÙee mJeeOÙeeÙeeves kesâues Demeles lej keâefj<cee
ke⤠Mekeâues Demeles. ceekeäme&, SbieumeJej ceeDees Ùee ceekeäme&Jeeoer efJeÛeejebÛÙee uesKeveeJej SkeâeLeea yeefn<keâej šekeâuee. hejbleg lÙeebveer øeâevPe kesâveelemeejKÙee
DeMJesleJeCe& meceepe efÛeblekeâeÛÙee JemeenleJeeoefJejesOeer meeceüepÙeJeeoefJejesOeer uesKeve efve<keâ<eeËÛee Ûegketâve DeYÙeeme kesâuee Demelee lej hesâveeveves pes cnšues les
lÙeebveer «enCe kesâues Demeles. uegbhesve Øeesuesšjermegæe keâeceieejebJeiee&FlekeâeÛe ›eâebleerkeâejkeâ nesT Mekeâlees. keâoeefÛele hesâveeve yeeUemeensyeebveer JeeÛeuee Demelee
lej JesieUsÛe keâener Ie[t Mekeâues Demeles. DeeceÛes owefvekeâ veJeekeâeUÛes mebheeokeâ efveUkebâ" Kee[eruekeâj jefMeÙeeÛee oewje keâ¤ve hejØeebleeveblej Øe@efkeäškeâue
meesMe@efuePeceÛeer ÛeUJeU ÛeeueefJeles Peeues. yeeUemeensyeebvee lÙee ÛeUJeUerefJe<eÙeer Deekeâ<e&Ce efvecee&Ce Peeues nesles ns GoenjCe SJe{ŸeeÛemee"er keâer lÙeebveer
hesâveeve}ener JeeÛeuee Demelee hejbleg lÙeebÛÙeeYeesJeleerÛeer Ûeeb[eUÛeewkeâ[er lÙeebvee keâeÙece Ies®ve yemeuesueer DemeeÙeÛeer.
o

431
 omeNÙeeÛes jepekeâerÙe meerceesu}bIeve
heâsšs yeebOeuesues ceveesnj peesMeer DeeefCe ieesheerveeLe cegb[s GYes nesles. MeheLeefJeOeerÛee mejkeâejer meesnUe DeJeIÙee one efceefvešeble Deešesheuee neslee.
jepÙeheeue [e@. heer. meer. De@ueskeäPeeb[j JÙeemeheer"eJe¤ve Keeueer Glejle nesles ...
- DeeefCe meveF&, ÛeewIe[e, {esue, leeMes, legleeNÙee ÙeebÛÙee efveveeoele ÙegleerÛee efJepeÙeeslmeJe meg¤ Peeuee neslee. efMeJemesveeØecegKe JÙeemeheer"eÛÙee
efoMesves efveIeeues nesles. efMebieb heggbâkeâueer peele nesleer. YeejleerÙe pevelee he#eeÛes DeOÙe#e ueeueke=â<Ce De[JeeCeer DeeefCe DevÙe vesles ceb[Uer lÙeebÛÙee hee"eshee"
nesleer. yeeUemeensyeebÛÙee [esUŸeebmecees¤ve iessuÙee 35-40 Je<eeËÛee Fefleneme efYejefYejle peele neslee. ‘Øeâer Øesme’ceOeueer veeskeâjer mees[tve ‘ceeefce&keâ’
meehleeefnkeâ meg¤ kesâueb, lesJne lÙeeletve heg{s ns SJe{b cees"b jepekeâejCe GYeb jenCeej Deens, ÙeeÛeer keâesCeeueeÛe meglejece keâuhevee veJnleer. heCe ceje"er
ceeCemeebJej nesCeeNÙee DevÙeeÙeekeâ[s ue#e ÅeeÙeuee ‘ceeefce&keâ’ ves meg®Jeele kesâueer DeeefCe yeIelee yeIelee JeeleeJejCe heeuešuebb. ‘ceeefce&keâ’Ûeer keâÛesjer ns
ceje"er ceeCemeebÛeb DeeMeemLeeve yeveueb DeeefCe efleLeb ieoea JneÙeuee meg®Jeele Peeueer.
efJepeÙeeslmeJeeÛÙee cesUeJÙeele JÙeemeheer"eJej yemeuesuÙee yeeUemeensyeebÛÙee ceveele Dee"JeCeeRveer keâentj GYeb kesâueb nesleb. ceOeceeMÙeebbÛeb heesU hegâšeJebb
lemeb Peeueb nesleb. veeveeefJeOe IešveebÛeb ceesnesU G"ueb nesleb DeeefCe ‘peeiesheCeerÛeb mJehve’ heenCeejs yeeUemeensye YetlekeâeUele jbietve iesues nesles...
‘ceee|cekeâ’ keâÛesjerle pecee nesT heenCeeNÙee ceje"er ceeCemeebÛee DeesIe Jee{le jeefnuee DeeefCe lÙeebÛeer mebIešvee GYeer keâjCÙeeÛee efveCe&Ùe Peeuee.
ØeyeesOevekeâejebveer veeJe efoueb DeeefCe ‘efMeJemesvee’ mLeeheve Peeueer.
leejerKe nesleer 19 petve 1966.
yeeUemeensyeebvee lees efoJeme Deieoer "UkeâheCes Dee"Jele neslee. efMeJemesveslehexâ peenerj keâjCÙeele DeeuesuÙee heâleJÙeeveb ceje"er ceeCemeebvee Yee¤ve
šekeâueb nesleb. ‘ceeefce&keâ’ keâÛesjerJej PeeuesuÙee leg[gbye ieoeale oesve npeej leòesâ leemeeYejele mebheues nesles DeeefCe ceefnveeYejele 20 npeejebJej mewefvekeâebÛeer
veeWoCeer Peeueer nesleer.
‘efMe Je mes vee’ ner Ûeej De#ejb IejeIejeble peeTve heesnesÛeueer nesleer lej ‘yeeU "ekeâjs’ ns veeJe Jele&ceevehe$eebÛÙee heefnuÙee heeveeJej efomet ueeieueb
nesleb. DeMeeleÛe omeje Deeuee DeeefCe yeeUemeensyeebveer efMeJemewefvekeâebvee meeLeeruee IesTve efMeuebieCeeÛeb meesveb uegšCÙeeÛee efveCe&Ùe Iesleuee ...
meceesj ÙegleerÛee efJepeÙeeslmeJe Deemeceble oCeeCetve šekeâerle neslee DeeefCe JÙeemeheer"eÛÙee [eJÙee yeepetme DemeuesuÙee Ú$eheleerÛÙee hegleUŸeekeâ[s
mesveeØecegKeebÛeb ue#e iesueb. efJepeÙeeoMeceerÛÙee lÙee heefnuÙee cesUeJÙeeÛÙee efoJeMeer efMeJeleerLee&Jej ne cenejepeebÛee hegleUe veJnleeÛe ... lÙee hegleUŸeemee"er
efveOeer peceefJeCÙeeÛeb keâece lesJne meg¤ Peeueb nesleb. cegbyeF&leerue De-ceje"er Oeefvekeâ Jeie& lÙee keâeceele Kees[e Ieeueerle neslee... yeeUemeensyeebvee meejb keâmeb
Deieoer ueKKe Dee"Jele nesleb...

leejerKe 30 Dee@keäšesyej 1966.

efMeJemesvesÛÙee mLeehevesveblejÛee ne heefnueeÛe cesUeJee neslee. Jele&ceevehe$eebveer lÙeeme heâejMeer keâeÙe efyeukegâueÛe hetJe&-Øeefmeæer efouesueer veJnleer. lejerner
‘ceeefce&keâ’veb iesuÙee leerve-Ûeej ceefnvÙeeble GYee kesâuesuee ceenesue mebIešvesÛÙee hee"erMeer neslee. lÙeecegUs mebOÙeekeâeUer mee[sheeÛe Jeepelee nesT IeeleuesuÙee
Ùee cesUeJÙeemee"er ogheejer ÛeejheemetveÛe, MenjeÛÙee efJeefJeOe Yeeieebletve keâeÙe&keâlex efcejJeCegkeâebveer efMeJeepeer heeke&âÛÙee efoMesveb ÙesT ueeieues nesles. ‘Ú$eheleer
efMeJeepeer cenejepe keâer peÙe!’ DeeefCe efMeJemesvesÛee peÙepeÙekeâej Demees!’ Ùee Iees<eCeebveer JeeleeJejCe ogceogcetve iesueb nesleb.
meòee«enCeeveblejÛÙee efJepeÙeeslmeJeele obie DemeuesuÙee efMeJemesvesÛÙee veslÙeebhewkeâer Skeâner peCe lÙee heefnuÙee cesUeJÙeeÛÙee JÙeemeheer"eJej veJnlee.
yeeUemeensye "ekeâjs mJele: DeLee&leÛe lÙee cesUeJÙeeÛÙee De«eYeeieer nesles DeeefCe Deehe}s yebOet ßeerkeâeble ÙeebÛÙee menkeâeÙee&ves lÙeebveer mLeeheve kesâ}suÙee
Ùee mebIešvesme DeeMeerJee&o osCÙeemee"er Ùee "ekeâjs yebOetbÛes Je[er} ØeyeesOevekeâej mJele: peeleerveb npej nesles. lÙeeefMeJeeÙe JÙeemeheer"eJej nesles DeepeÛes
keâeBiesMmeÛes vesles jecejeJe Deeefokeâ! meesyele nesles Øee. me. De. jeve[s DeeefCe De@[Jneskesâš yeUJeble ceb$eer.
efMeJemesvesÛee heefnuee-Jeefnuee omeje cesUeJee cees"Ÿee OetceOe[ekeäÙeeveb efMeJeepeer heeke&â cewoeveeJej IesCÙeeÛeer "ekeâjs ÙeebÛeer efpeö nesleer. heCe Ùee
cesUeJÙeeme ieoea nesF&ue keâer veener, DeMeer Mebkeâe lÙeebÛÙeener ceveele nesleer. efMeJeepeer heeke&âÛeb YeJÙe cewoeve efjkeâeceb jeefnueb, lej les ÂMÙe heâejÛe JeeF&š
efomesue cnCetve cees"Ÿee ÛelegjeF&veb meYesÛeb JÙeemeheer" ns cewoeveeÛÙee ceOÙeYeeieer GYeejCÙeele Deeueb nesleb. JÙeemeheer"emeceesjÛee Yeeie pejer Yej}e lejer hegjs,
DemebÛe lesJne mesveeØecegKeebvee Jeeštve ies}b DemeCeej. ieoea peceefJeCÙeemee"erÛe meYesÛÙee DeeOeer efvejefvejeUŸee JÙeeÙeeceMeeUeblehexâ keâmejleerÛes keâeÙe&›eâce
DeeÙeesefpele keâjCÙeele Deeues nesles!
heCe Kejb meebieeÙeÛeb lej Deeef›eâleÛe Ie[ueb nesleb. Meenerj meeyeUŸeebveer DeeheuÙee yeguebo DeeJeepeele ‘ceneje°^ieerle’ meg¤ kesâueb, leesheÙeËle peJeUpeJeU
meejb cewoeve ieoeaveb hegâuetve iesueb nesleb. DeeheuÙee ceggueebveer ‘ceeefce&keâ’ keâÛesjerletve GYÙee kesâuesuÙee Ùee mebIešvesuee efceUeuesuee Øeeflemeeo yeIetve ØeyeesOevekeâejebvee
Peeuesuee Deevebo lÙeebÛÙee ÛesnNÙeeJej mhe° efomele neslee.
ceneje°^euee Deepe Kejer iejpe ‘ceneje°^Jeeoe’Ûeer Deens, DeMee Meyoeble yeeUemeensyeebveer Deeheueb Yee<eCe meg¤ kesâueb DeeefCe šeUŸeebÛee SkeâÛe
keâ[keâ[eš Peeuee. Deepe ceje"er ceeCetme peeiee Peeuee Deens. Ùeeheg{s lees DevÙeeÙe menve keâjCeej veener. jepÙe mejkeâejuee ÙeeÛeer oKeue IÙeeJeerÛe ueeiesue,
Demee KeCeKeCeerle FMeeje osleeveeÛe lÙeebveer efMeJemesvesÛeb OeesjCener efJeMeo kesâueb. Deepe ceneje°^euee jepekeâejCeehes#ee meceepekeâejCeeÛeer iejpe Deens.
lÙeecegUs efMeJemesvee jepekeâejCeeheemetve otj "sJeCÙeeÛee efveCe&Ùe IesCÙeele Deeuee Deens, Deme meebieleeveeÛe lÙeebveer DeeheuÙee ‘ceeefce&keâ’ MewueerÛeer ÛegCetkeâner
432
GheefmLele pevemecegoeÙeeuee oeKeefJeueer. ‘jepekeâejCe ns iepekeâjCeemeejKeb Deens,’ Demeb yeeUemeensye cnCeeues DeeefCe meYesle SkeâÛe nMee GmeUuee.
keâesCelÙeener ØekeâejÛÙee leeefòJekeâ DeeefCe pe[pebyeeue efJeMues<eCeele De[ketâve ØeeOÙeehekeâer OeešCeerÛeer Yee<eCeb keâjCÙeeSsJepeer efcemkeâerue keâesšŸee DeeefCe
Ûešhešerle efJeveeso ÙeebÛÙee peesjeJej meYesJej hekeâ[ yemeefJeCÙeeÛeer meg®Jeele "ekeâNÙeebveer lÙee heefnuÙee cesUeJÙeeheemetveÛe kesâueer nesleer.
efMeJemesvee mLeeheve Peeueer lÙee efoJeMeerÛe Deeheueer OÙesÙe-OeesjCeb mhe° keâjCeeje Skeâ heâleJee mesveeØecegKeebveer peejer kesâuee neslee. ceneje°^
ie=nefvecee&Ce ceb[UeÛÙee Jemeenleerle ceje"er ceeCemeeuee 80 škeäkesâ peeiee efceUeuÙee heeefnpesle, lemebÛe ceje"er efueefnlee-JeeÛelee efkebâJee efkeâceeve Ûeebieueb
yeesuelee Ùesle Demesue DeMee JÙekeäleerueeÛe jepÙe mejkeâejves veeskeâNÙee ÅeeJÙeele, Ùee efMeJemesvesÛÙee oesve ØecegKe ceeieCÙee neslÙee. lÙee peenerj PeeuÙeeveblej
cegbyeF&leerue DemebKÙe DemJemLe ceje"er le®CeebÛee efMeJemesvesuee heeef"byee efceUt ueeieuee neslee .... heCe kesâJeU ‘ceje"er-ceje"er’ Demee Goes -Goes meg¤
kesâuÙeecegUs Ùee mebIešvesYeesJeleer JeeoeÛeb ceesnesUner GYeb jent heenele nesleb. meceepeJeeoer he#eeÛes pÙes‰ vesles meeLeer Sme. Sce. peesMeer Ùeebveer peenerjheCes
Ùee mebIešvesJej ØeebleerÙeJeeoeÛee DeeefCe DeeefCe peeleerÙeJeeoeÛee efMekeäkeâe ceejuee neslee. yeeUemeensyeebveer Ùee heefnuÙee cesUeJÙeeleÛe pÙee heæleerveb Smesced
peesMeerÛee meceeÛeej Iesleuee, les yeIeCÙeemeejKeb nesleb.
ceje"er ceeCemeeÛÙee vÙeeÙÙe nkeäkeâebmee"er ue{CeeNÙee efMeJemesvesmeejKÙee mebIešvesuee je°^JeeoeÛÙee veeJeeKeeueer pej Sme. Sce. peesMeer peeleerÙeJeeoer
"jJeerle Demeleerue, lej ceneje°^euee Deepe iejpe ‘je°^Jeeoe’Ûeer Deens keâer, ‘ceneje°^Jeeoe’Ûeer Ùee ØeMveeJej lÙeebveer efveJe[Cetkeâ ue{Jetve oeKeJeeJeer,
Demeb peenerj DeeJneve "ekeâjs Ùeebveer lÙeebvee efoueb. ‘ner mebIešvee peeleerÙeJeeoer veener; keâejCe ceje"er ceeCemeeMeer mebkeâškeâeUelener pees cew$eer keâjlees,
leesÛe ceje"er’, DeMeer megšmegšerle JÙeeKÙeener keâ¤ve les ceeskeâUs Peeues.
ØeyeesOevekeâej kesâMeJejeJe "ekeâjs Ùeebveer DeeheuÙee vesnceerÛÙee Mewueerle meebefieleueb keâer, DeeheuÙeeuee efMeJejeÙeebÛeb veeJe IesTve mebkeâšebMeer cegkeâeyeuee
keâjeJeÙeeÛee Deens. ceje"er jkeäle Yeü° veener, ceje"er ceeCetme ne DevÙeeÙeeMeer Peie[eÙeuee leÙeej Deens, ns Deepe legcner oeKeJetve efoueb Deens, Demeb
meebietve peceuesuÙee ueeskeâebceOÙes lÙeebveer peeie DeeCeCÙeeÛee ØeÙelve lej kesâueeÛe. efMeJeeÙe, ‘ceje"er ceeCemeebveer Deeheehemeele Yeeb[t veÙes’, Demee jemle
meuueener ØeyeesOevekeâejebveer Je[eruekeâerÛÙee veelÙeeveb efouee.
- DeeefCe MesJešer ØeyeesOevekeâej Goideejues - Flekesâ efoJeme ne yeeU, "ekeâjs kegâšgbyeerÙeebÛee neslee. Deepe ne yeeU ceer legcneuee efouee !
efMeJemesvee efPeboeyeeo’ DeMee Iees<eCeebveer cewoeve oCeeCetve iesueb nesleb... je$eer veTveblej meYee mebheueer DeeefCe ueeskeâ IejesIej efveIeeues.

ÙegleerÛÙee efJepeÙeeslmeJeele, peeiesheCeerÛeb mJehve yeIele Demeleevee DeeefCe ‘ÙegleerÛeb ns mejkeâej hee[CÙeeÛee keâesCeer ØeÙelve kesâuee lej Deeie[eWye
GmeUsue’ Demee KeCeKeCeerle FMeeje osle Demeleeveener "ekeâjs ÙeebÛÙee ceveeletve Ùee heefnuÙee cesUeJÙeeÛÙee Dee"JeCeer peele veJnlÙee.
lÙee je$eer efMeJeepeer heeke&â cewoeveeJe¤ve ueeskeâ IejesIejer peeÙeuee efveIeeues DeeefCe oeoj Yeeieeleerue keâener efJeefMe° ne@šsueebJej peceeJeeveb legheâeveer
oie[hesâkeâ kesâueer. oeoj mšsMeveJejerue hesâjerJeeuÙeebvee ceejneCe Peeueer, uegšeuetš Peeueer DeeefCe efnbmeeÛeejele peKeceer PeeuesuÙee efkeâceeve Dekeâje peCeebvee
kesâ. F&. Sce. FefmheleUele oeKeue keâjeJeb ueeieueb. efJeefJeOe Je=òehe$eebletve ner Iešvee JesieJesieUŸee Øekeâejeveb jbieefJeCÙeele Deeueer nesleer. Skeâe Je=òehe$eeveb
Úeheueb nesleb keâer, meYesveblej Iejer hejleCeeNÙee peceeJeeJej, jeve[s jes[Jejerue Skeâe ne@šsueeletve mees[e-Jee@šjÛÙee yeešuÙee hesâkeâCÙeele DeeuÙee. lemebÛe
oie[hesâkeâner Peeueer !
-DeeefCe vescekebâ keâeÙe Peeueb, Ùee meboYee&le Keelejpecee keâ¤ve IesCÙeemee"er iesuesuÙee Jeelee&njebvee heesueerme DeeÙegkeäle S. peer. jepeeOÙe#e Ùeebveer meebeif eleueb nesleb,
jefJeJeejer je$eer oeoj Yeeieele Peeuesueer oie[hesâkeâ ner efMeJemesvesÛÙee meYesveblej Peeuesueer DemeuÙeecegUs, meYesleerue Yee<eCeebMeer lÙee ØekeâejeÛee keâener mebyebOe
Deens keâeÙe, ÙeeÛeer heesueerme ÛeewkeâMeer keâjerle Deensle!
heg{erue leerme Je<eeËle DeeheCe keâeÙe keâjCeej Deenesle, ÙeeÛeer ÛegCetkeâÛe efMeJemesvesÛÙee lÙee heefnuÙee JeefnuÙee omeje cesUeJÙeeletve "ekeâjs Ùeebveer
oeKeJetve efoueer nesleer. meYesuee Peeuesueer ieoea, meYesle PeeuesuÙee Yee<eCeebÛee vetj, veblejÛeer oie[hesâkeâ, Ùee meeNÙee-meeNÙeeletve efMeJemesvee keâeÙe keâ¤
Mekesâue ÙeeÛeer ØeefÛeleer cegbyeF&keâjebvee Deeueer nesleer. lÙeeÛe JesUer heesueerme DeeÙegkeäleebveer oeKeefJeuesuÙee Jeefkeâueer ÛeelegÙee&&letve, mejkeâej heg{s Ùee mebIešvesefJe<eÙeer
keâeÙe Yetefcekeâe IesF&ue, ÙeeÛebÛe peCet oMe&ve Ie[ueb nesleb.
efMeJemesvesÛee KeNÙee DeLee&veb pevce lÙee omeje cesUeJÙeele Peeuee neslee. ceneje°^eÛÙee jepekeâerÙe ef#eeflepeeJej Skeâ veJeer Mekeäleer GoÙeeme Deeueer
nesleer. ‘kesâJeU meceepekeâejCe’ DeMeer Iees<eCee "ekeâjs Ùeebveer lÙee meYesle pe¤j kesâueer nesleer, heCe DeeheCe heg{s ‘kesâJeU jepekeâejCe’Ûe keâjCeej Deenesle,
ns lÙeebvee lejer lesJne kegâ"s "eTkeâ nesleb!

433
 ‘Oece&i}eveer DeeefCe DeeheCe’
(veeiehetj cegkeäkeâeceer OeceeËlejeÛÙee hetJe&mebOÙes}e [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer DeeheuÙee OecceeÛes keâeÙe& hetCe& keâjCÙeeÛeer peer FÛÚe JÙekeäle kesâ}er
efleÛee Deepe lÙeebÛÙeeÛe DevegÙeeÙeebvee efJemej he[}s}e Deens. lÙeebÛes ns JekeäleJÙe ceer Kee}er GodOe=le keâjle Deens. lÙeebÛÙeeÛe Meyoeble.)
‘yeewæ Oece& efve Flej Oece& Ùeele Heâjkeâ Deens. Flej Oecee&le yeo} Ie[tve Ùesle veenerle. ceveg<Ùe Je F&MJej ÙeebÛee mebyebOe les meebieleele. F&MJejeves me=°er efvecee&Ce
kesâ}er. F&MJejeves DeekeâeMe, JeeÙet, Ûebõ meJe& keâener efvecee&Ce kesâ}s. Deecnemee"er F&MJejeves keâenerner keâjeJeÙeeÛes yeekeâer "sJe}s veener. cnCetve F&MJejeme ceeveeJes,
Demes meebefiele}s peeles. ef¡emleer Oecee&ØeceeCes ce=lÙetveblej Skeâ efoJeme (Day of Judgement) efveCe&ÙeeÛee efoJeme Demelees. lÙeeØeceeCes meJe& keâener Ie[les. osJe
Je Deelcee Ùeebvee yeewæ Oecee&le peeiee veener. yegæeves meebeif ele}s : peieele meJe&$e og:Ke Deens. 90 škeäkesâ ceeCemeb og:Keeves efhe[}er Deensle. lÙee og:Keeletve efhe[}suÙee
iejerye ceeCemee}e cegkeäle keâjCes, ns yeewæ Oecee&Ûes cegKÙe keâeÙe& Deens. ceePÙeeJej pesJe{er peyeeyeoejer Deens, lesJe{er peieeleer} keâesCelÙeener ceeCemeebJej
veener. ce}e DeefOekeâ DeeÙeg<Ùe }eYeuÙeeme ceer Ùeespe}s}s keâeÙe& hetCe& keâjerve, lÙeeÛe efoJeMeer lÙeebveer DeeheuÙee he#eeleer} Mes.keâe.Hesâ.ÛÙee keâeÙe&keâlÙeeËÛeer
yew"keâ IesTve lÙeebvee Peehe}s nesles. ‘ce}e ceenerle Deens keâer legcne}e Oecee&hes#ee jepekeâejCeele peemle Glmeen Deens. hejbleg ce}e jepekeâejCeehes#ee
Oecee&le efJeMes<e jme Deens.’
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj Ùeebveer Ie[Jetve DeeCe}s}s OeceeËlej ner efJemeeJÙee Melekeâeleer} ceneve peeieeflekeâ Iešvee Deens. OeceeËlejeveblej oer[skeâ ceefnvÙeebveer
lÙeebÛes ceneheefjefveJee&Ce Pee}s. yeeyeemeensye Ùeebvee DeefOekeâ DeeÙeg<Ùe }eYe}s Demeles, lej lÙeebveer Ùeespe}s}s keâeÙe& Deepe hetCe&lJeeme heesnesÛe}s}s DeeheCeeme efome}s
Demeles. lÙeebÛÙeeveblej lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebvee lÙeebÛes DeefmeOeeje›ele hes}Je}s veener. meewosyeepeerÛÙee efve HeâešeHegâšerÛÙee mebmeoerÙe DeeefCe lelmece jepekeâejCeele
Oecee&}e Dees{tve Oece&keâejCeelener HegâšerÛeer efyepes jesJe}er ies}er. 3 Dee@keäšesyej 1957 ÛÙee cegÅeeJej veJejefÛele efjheefy}keâve he#eeÛeer Øesefmeef[Ùece Hegâštve
efjheefy}keâve he#eeÛÙee efÛejHeâUŸee PeeuÙee.
Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle meg®Jeeleer}e og®mle veeog®mle ieš he[}s. lÙeeveblej oesvnerner iešebÛes DeeCeKeerve efJeYeepeve nesleÛe jeefn}s. pÙee DeeOÙeeeflcekeâ
efve Ssefnkeâ GVeleermee"er Deebyes[keâjebveer DeeheuÙee heooef}le meceepee}e oer#ee efo}er, efleÛeeÛe efJemej lÙeebÛÙeeveblejÛÙee heg{eNÙeebvee he[}e. 13 Dee@keäšesyej
1935 jespeer ÙesJe}e (veeefMekeâ) ÙesLes OeceeËlejeÛeer Iees<eCee kesâuÙeeveblej 8 ef[meWyej 1935 jespeer yeeyeemeensyeebveer oef#eCe ceOÙe cegbyeF&leer} Heâesjeme jes[}e
}eietve Deme}suÙee {esj ÛeeUerle (DeeòeeÛeer veyeeye ÛeeU) peÙejepe YeeF& }sve Ùee efoJeMeer Yee<eCe efo}s nesles. lÙee meYesÛes DeeÙeespekeâ jepeceevÙe
jepeßeer jsJepeer yegJee [esUme nesles. lÙeeveblej lÙeebÛÙeeÛe DeOÙe#elesKee}er cegbyeF& F}eKee cenej heefj<eo 30/31 ces 1936 mee}er yees}eJetve mecemle
Demhe=MÙeebvee lÙeebveer ‘cegkeäleerkeâesve heLes’Ûee ceeie& oeKeJetve OeceeËlejeÛee keâew} Iesle}e. ‘cegkeäleerkeâesve heLes’ ne heooef}leebÛÙee Ssefnkeâ GæejeÛee peenerjveecee.
lÙeeÛÙee cet}Yetle mebkeâuhevee yeeyeemeensyeebÛÙee OeceeËlejemee"er DeefOe‰eve neslÙee. lÙee mebkeâuheveeÛe veblejÛÙee heg{eNÙeebveer OegUer}e efceUJeuÙee. yeewæpeve
meefceleerÛes OeceeËlejeveblej yeewæ cenemeYesle yeeyeemeensyeebveer ¤heeblej kesâ}s nesles. efleÛÙeeÛe efÛejHeâUŸee keâ¤ve leer iešelešele efJeYeeietve OeccekeâejCee}eÛe
meg®bie }eJe}e. Ùee yesF&ceeve jeÙeJeU heg{eNÙeebveer #egõ cenòJeekeâeb#esheeÙeer ns meJe& Ie[Je}s. Deej. [er. Yeb[ejs, yeer. meer. keâebyeUs, oeoemeensye ieeÙekeâJee[,
ye@. KeesyeÇÇeie[s Ùee ØelÙeskeâebveer Deeheehe}er JesieJesieUer Oece&mebmLee keâe{}er. kegâCeeÛeer yegæMeemeve meYee, lej kegâCeeÛeer cenemeYee. Deebyes[keâjebÛÙee
cetU nsletbÛee lespeesYebie Ùee heg{eNÙeebveer kesâ}e. Oece& mebJeOe&veeÛÙee leòJeeÛÙee iees°er lej otjÛe jeefnuÙee. Skeâe nerve ÙeeoJeerle ns heg{ejer iegbletve ies}s.
jkeäle}ebefÚle efnbmee keâjCesÛe lesJe{s lÙeebveer yeekeâer "sJe}s nesles. 71 mee}er oeoemeensye ieeÙekeâJee[ efveJele&}s. 72 mee}ele Gj}s}s heg{ejer ‘DeeTš[sšs[’
Pee}s. ceOeuÙee keâeUele heBLejÛeer SefpešsMeveÛeer ÛeUJeU Pee}er. efleves ÛeUJeUer}e meeJejCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. hejbleg efleÛÙeeceOÙesner 74 mee}eveblej
iešleš he[}s. ÙeeÛe efjheefy}keâve heg{eNÙeebveer DevegÙeeÙeebvee ef¡emleeÛes keâeske⤠yeveJetve DeeefCe lÙeebÛee Jeehej keâ¤ve Deebyes[keâjer Oece&keâejCeele efve
jepekeâejCeele Oeg[ietme Ieele}e. Ùee meJe& G}e{e}erle OeceeËlejeÛee cetU GösMe yeepet}eÛe he[}e.
DeeÙe&, Mekeâ, ntCe DeeefCe lÙeeveblej Dee}s}s 8 JÙee Melekeâele}s cegme}ceeve, lÙeeveblejÛes DeeÅe MebkeâjeÛeeÙe& ÙeebÛÙee meòee Dee›eâceCeecegUs yegæ Oece&
}eshe heeJe}e neslee. lees yeeyeemeensyeebveer 1200 Je<eeËveblej hegvne Yeejleele ØemLeeefhele kesâ}e. Deepe DeeheuÙee osMeele yeewæebÛeer peJeUheeme 10 keâesšer
}eskeâmebKÙee Deens. cees#eoelee veJns, lej ceeie&oelee cnCetve yegæeÛÙee cet}Yetle efJeÛeejebÛes DeefOe‰eve Ùee Oece&ÛeUJeUer}e DeepeÛÙee Ie[er}e Gj}s
veener. yegæeves pes veekeâej}s DeeefCe pes mJeerkeâej}s lÙeeÛeener efJemej Ùee leLeekeâefLele Oece&OegjerCeebvee he[}e Deens. Oecee&ÛÙee veeJeeJej lÙeebveer DeekeâeMeele
Heâkeäle OegjUe G[Je}e Deens. mJeie&-vejkeâ, heehe-hegCÙe, veMeerye, hetJe&pevceerÛes keâce&, hejcesMJej, Deelcee ÙeebÛes DeefmlelJe veekeâejCeejs Deebyes[keâjer meb%esÛes
yegæ leòJe%eeve, Ûeej DeeÙe&melÙe, De°ebefiekeâ ceeie&, ØeeflelÙemeceglheeo, hebÛemkebâo DeeefCe efveJee&Ce Ùee mebkeâuhevee DeeheuÙee lekeâe&Jej heejKetve IesCÙeeÛes
Deebyes[keâjebÛes JewÛeeefjkeâ OecceeefOe‰eveÛe Ùee YegjšŸee Ûeesjebveer ve° keâ¤ve šekeâ}s Deensle. Meer}, Øe%ee, keâ®Cee, veerleer, Øesce, Deefnbmee Ùee DeeÅeeOeej
veenermee keâ¤ve šekeâ}e Deens. Ùee Oece&yeg[JÙeebyeö} efkeâleer yees}eJes?
Deepe Ie[er}e peieele yegæ Oecee&Ûes 38 mebØeoeÙe Deensle. lÙeeÛes Ùee keâjbšŸeebvee %eeve veener. heefjhekeäJe, ØeefMeef#ele efYe#etmebIe veener. Gheemekeâe}e
hetCe&lJeekeâ[s IesTve peeCeejer ceOÙeJeleea Oece&keWâõb veenerle. Øemeejkeâ, Gheemekeâ Ùeebvee keâeÙee&efvJele keâjCeejer JewÛeeefjkeâ mebmLee veener. yeewæ efYekeäKet OeccekeâejCeehes#ee
jepekeâejCeeleÛe DeefOekeâ jme Iesleele. lÙeebÛÙeeyeö} meceepee}e Deehe}sheCee Jeešle veener. lÙeebÛÙee GojefveJee&neÛee ØeMve meceepe mees[Jele veener. Deebyes[keâjebÛee
veJee OecceÙeeve keâeÙe Deens, ÙeeÛeer veerš ceeefnleer Ùee yeewæ efYekeäKetbvee veener. lÙeecegUs les peveles}e lejer keâeÙe Deebyes[keâjer Oece& meebieCeej? ceeieer} heeveeJe¤ve
heg{s Ûee}eJes lemes šeketâve efo}s}e hetJee&ßeceerÛee Oece& DeeefCe lÙeeÛes keâce&keâeb[ Deebyes[keâj DevegÙeeÙeer hegvne heeUt }eie}e Deens. Deebyes[keâjebÛÙee veJÙee
OecceÙeeveeÛes leòJe%eeve lÙee}e keâUleÛe veener. efleyesš, efme}esve, hetJe&-ceOÙe DeeefMeÙeeleer} yegæmebØeoeÙeeyeö} ceeefnleer DemeCes lej HeâejÛe otj jeefn}s.
434
ns meJe& hebLe Deebyes[keâjebÛÙee veJeÙeeveele veenerle. Oece&efÛeefkeâlmesÛeer efve leeefòJekeâ yew"keâerÛeer peeCe veener. ef$eMejCe, hebÛeMeer} cnš}s, JewMeeKeer heewe|Cecee
heeUuÙee keâer mebhe}s meJe&. ceeCemee}e ceW{jemeejKes neketâve DeeCeeÙeÛes. yegæeheg{s cesCeyeòeer }eJetve, Goyeòeer }eJetve heâkeäle DeiejyeòeerÛÙee IeceIeceešele
GheemekeâeÛeer celeer Yeü° keâ¤ve šekeâeÙeÛeer. Gheemekeâe}e Jeešles pemes hetJeea efnbot osJeosJeleebheg{s DeeheCe nele pees[le neslees, veekeâ jie[le neslees,
lemes yegæeheg{s kesâ}s keâer Oece&keâeÙe& Pee}s. yegæefJenejeletve hejleleevee oevehesšerle hewmes šeketâve Deveewjme Oece&OegjerCeebvee Oeve efo}s keâer mebhe}e Deehe}e
keâeÙe&Yeeie! les JeebPe ØeHegâefu}le nesTve yegæeÛee, yeeyeemeensyeebÛee cetU GheosMe yeepet}e "sJetve efjkeäle [eskeäÙeeves hejle DeeheuÙee mebmeejele heesnesÛeleele.
Iešvesle lejlegoer keâ¤ve yeeyeemeensyeebveer jepekeâerÙe nkeäkeâebÛeer, mJeeleb$ÙeeÛeer lejleto keâ¤ve "sJe}er nesleer. Ùee mJeeleb$Ùee}e meeceeefpekeâ mJeeleb$ÙeecegUs DeLe&
ÙesCeej neslee DeeefCe ns meeceeefpekeâ mJeeleb$Ùe heooef}leebvee yegæOecceeÛÙee [esUme efJeÛeejebÛee mJeerkeâej kesâuÙeecegUs efceUCeej nesles. lÙeeceOÙes ieeflejesOe
Ye[YegbpÙee OecceOegjerCeebveer efvecee&Ce kesâ}e Deens. ÙeeceOÙes Ùes[hešele}s MesUheš jeceYeeT Dee"Je}s Ùesleele lemesÛe lÙeebÛee És<e keâjCeejs DeeefCe je$ebefoJeme
efmebieehegjer meesveeyeeLe IesCeejs je. meg. ieJeF& Ùesleele. Ùee meJee&le DeeIee[erJej yegšejCee yee@yeer DeeefCe lÙeeÛeer Deccee Deens. Ùee meJeeËveer Deebyes[keâjebÛÙee
OecceÛe›eâ ØeJele&veeÛÙee Ûe›eâeÛÙee DeeNÙeeÛe cees[tve šekeâuÙee Deensle.
ef$eefheškeâele ÙesCeejs megòeefheškeâ, efJeveÙeefheškeâ, DeefYeOecceefheškeâ Ùee efheškeâebÛeer efJeefJeOeebies efoIedefvekeâeÙe, ceefpPeceefvekeâeÙe, mebÙegkeäle efvekeâeÙe, Debiegòej
efvekeâeÙe Ùee efvekeâeÙeeble ÙesCeejer DeveskeâefJeOe megòes : efveheele : Goeve : FefleJegòekeâ, megòeefveheele, efJeceeveJelLeg, hesleJelLeg, LesjieeLee, peelekeâ, efveösMe,
heefómebefYeoeceive, Deheoeve, yegæJebme, ÛeefjÙeeefheškeâ, megòeefheškeâ ÙeebÛee efJemleej. efJeveÙe efheškeâeÛes heejeefpekeâe heeefÛeefòeÙeeoer ceneJeiie, Ûegu}Jeiie, heefjhee",
OeccemebefieCeer, efJeYebie, OeeletkeâLee hegiieu}he__eer, keâLeeJelÙeg Ùecekeâ, heóeve Ùee cet}Yetle yeewæJee*dceÙeeÛee yeeyeemeensyeebveer ieebYeerÙee&ves DeYÙeeme kesâ}e. FmeJeer
meveeÛÙee ÛeewLÙee Melekeâeleer} yegæIees<eeÛeeÙeeËÛeer ‘heeef}Ùe’ JeÛeves, DeókeâLee, DeeMJee}ÙeveeÛeer ie=¢emet$es Ùee heeef}-ceeieOeerleer} Jee*dceÙeeÛee DeYÙeeme kesâ}e.
yegæeÛÙee heefjefveJee&Ceeveblej Yej}suÙee DeeefCe lÙeeveblej Pee}suÙee Ûeej yeewæ mebefieleerÛee DeYÙeeme keâ¤ve yegæleòJe%eeveele Iegme}suÙee efJemebieleeRvee Hesâketâve
leke&âefve<", efJe%eeveefve‰ keâe}evegmeej megmebiele DeLe& }eJe}e. yegæeÛee cetU GheosMe efJeveÙeeÛÙee veT OeceeËieele MeesOe}e. Oecceheo LesjieeLee, LesjerieeLee ner meJe&
ieeLesleÛe cees[leele. yegæeveblej leerve-Ûeej Melekeâebveer Meyoyeæ Pee}s, Demes yegæIees<eeÛeeÙeeËÛes cnCeCes Deens. ns Jee*dceÙe, lÙeele Oecceheo ne }nevemee «ebLe
neslee. 112 FefleJe=òekeâebÛee meb«en DeMeeskeâeÛÙee keâeUele efve veblej DeefmlelJeele Dee}s. DeyYetleOecce, ceneJesö}, Ûet}Jesö}, metòe DeeefCe iesÙÙe -DeMeeskeâeÛee
YeeyeMe DeeefCe YeeyeÇÇt efMe}e}sKeeÛee lÙeebveer DeYÙeeme kesâ}e. }ef}le efJemleej, ceneÙeeveebÛee «ebLe, ceneÙeeveebÛee mebmLeehekeâ DeMJeIees<e. lÙeeJe¤ve peelekeâ
DešúkeâLeekeâejebveer jÛe}s}s yegæeÛes Ûeefj$e. Ùee DešúkeâLee yegæIees<eeÛÙee mecekeâe}erve heeÛeJÙee Melekeâele ef}efn}suÙee DemeeJÙeele. yegæÛeefj$e cegKÙele:
}ef}leefJemleejeÛÙee DeeOeejeJej ef}efn}s}s DemeeJes. }ef}leefJemleej FmeJeer meveeÛÙee heefnuÙee Melekeâele ef}efn}e ies}e DemeeJee. yegæeÛes heefjefveJee&Ce FmeJeer
mevehetJe& 483 JÙee mee}er Pee}s. lÙeeveblej oesve Melekeâebveer ÛebõieghleeÛes meeceüepÙe mLeeheve Pee}s. heg{s lÙeeÛee veelet DeMeeskeâeves yeewæOece& mJeerkeâej}e.
peieYej lÙeeÛee Øemeej keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. lÙeeveblej Dee}s}e cenbceo FyeÇÇ keâemece Ùeeves F.me. 712 mee}er efmebOe osMeeJej mJeejer kesâ}er. Ùee
meJe& Ie[ecees[erle heefMÛece efnbogmLeeveeletve yeewæOece& }eshe heeJe}e. yeÇÇeÿeCeer Oecee&Ûes hegvne JeÛe&mJe Jee{}s. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛee ØeeÛeerve DeeefCe
ceOÙekeâe}erve YeejleeÛee iee{e DeYÙeeme neslee. Ùee DeYÙeemeeletveÛe lÙeebveer leke&âmegmebiele yeewæ leòJe%eeveeÛee DeLe& }eJe}e, lÙeeÛeer efveefMÛeleer kesâ}er.
yegæ leòJe%eeve DeMeeMJeleeJej, DeveelceJeeoeJej, F&MJejefJeefnvelesJej GYes Deens. les kegâ"}erner iees° keâeÙece efmLej ceevele veenerle. Ùee meJe&
JewÛeeefjkeâ ceeb[Ceerletve yegæeves Deehe}e efJejesOeerefJekeâemeJeeo meehes#e YeeweflekeâJeeo meebefiele}e. kegâ"uÙeener iees°eRÛÙee oesve šeskeâebceOe}e ceOÙece ceeie& lÙeeves
Ùee JewÛeeefjkeâ ceeb[CeerÛes DeefOe‰eve "jJe}s. Deebyes[keâjebveer Ùee leeefòJekeâ yew"keâerÛeer JewÛeeefjkeâ yeebefOe}keâer mJeerkeâej}er. lÙeecegUs lÙeebveer 38 yegæ
mebØeoeÙeehes#ee JesieUe mJele:Ûee veJee OecceÙeeve mLeeheve kesâ}e. lÙeebÛes ns veJes mebMeesOeve peeieeflekeâ yeewæ heefj<eosÛÙee keâce&"ebvee DeeJe[}s veener. lÙeeÛeener
Fefleneme Deens. Deebyes[keâjebÛee yeewæOece& ßeer}bkeâe, peheeve, Ûeerve, LeeÙe}b[, yeÇÇÿeosMe Ùee meJeeËhes#ee JesieUe Deens. lÙeeÛes DeefOe‰eve keâce&keâeb[ veener.
Ùee osMee}e meebmeoerÙe }eskeâMeener veJeer veener. yegæ mebIeeceOÙes cele, celeheef$ekeâe, celeoeve, efJejesOe keâjCÙeeÛee DeefOekeâej, vekeâejeefOekeâej mLeieve ØemleeJe
Deeoer ØeLee ØeÛeef}le neslÙee. lÙee ØeLee lelkeâe}erve ieCejepÙeeleer} ieCemeYesÛÙee JÙeJenejeletve Dee}suÙee Deensle. Deebyes[keâjebÛes ns JewÛeeefjkeâ DeefOe‰eveÛe
Deelee Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e efve Oecce ÛeUJeUer}e jeefn}s veener. lÙeecegUs DebOeej keâes"[erletve Je<ee&vegJe<e&s jentve yeensj he[}suÙee ceeCemeebmeejKeer lÙeebÛÙee
DevegÙeeÙeebÛeer DeJemLee Pee}er Deens. metÙee&ÛÙee lespeeves lÙeeÛes DebOeej Keeu}s}s [esUs efohe}s peeTve, DebOeejekeâ[s hejle peeT ceeieleensle. lÙeebvee DeòeoerheYeJeeÛes
lespe hes}Jele veener. yeeyeemeensyeebÛÙee veblej yee[iÙee OecceOegjerCeebveer ceepeefJe}suÙee }ebÚveemheo JewÛeeefjkeâ ieeWOeUecegUs meJe&meeceevÙe Deebyes[keâjer pevelee ieebie¤ve
ies}er Deens. efleves Ùee meJe& Ie[ecees[eRvelej, OeceeËlejeveblej ‘ye@keâ št he@Jnsef}Ùeve’ hejle ceeIeejer efHeâjCes Ûee}efJe}s Deens. hegvne eEnot Oecee&leer} osJeosJeleebÛeer
hetpee-DeÛee&, keâce&efJeheekeâ Deelcee, hegvepe&vceeÛÙee iees°er, keâce&keâeb[ keâjCÙee}e meg®Jeele kesâ}er Deens. one yegæ DevegÙeeÙeele efkeâceeve 8 peCe Demes Jeeiet
}eie}s Deensle. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleuÙee veleõ° heg{eNÙeebvees! legceÛes vee}eÙekeâ keâle=&lJeÛe Ùee}e keâejCeerYetle Deens. legcner Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛes
heeefJe$Ùe Iee}efJe}s Deens. keâjbšŸeebvees! legcne}e [e@. yeeyeemeensyeebÛes veeJe IesCÙeeÛee DeefOekeâej veener. efceeE}o hevnele - ogmeNÙee MelekeâeleuÙee JeeÙeJÙe
mejnöerleer} efceef}bo veeJeeÛÙee «eerkeâ jepeeves yeewæefJeæeve veeiemesvee}e Oece&i}eveer keâMeecegUs Ùesles, ns efJeÛeej}s nesles. lÙeeves lÙee}e pes Gòej efo}s
lÙee GòejemeejKeerÛe Deecner meJeeËveer Deebyes[keâjebÛÙee veJÙee OecceÙeeveebÛeer DeJemLee keâ¤ve mees[}er Deens.

435
 ‘ceePee }{eT YeeT : peÙeosJe ieeÙekeâJee[’
efMemejU ieeJeeletve heg{s cegbyeF& ceneveiejele DeeÙeg<ÙeeÛÙee jsšŸeecegUs {keâ}}e ies}es. keâener keâeU ceePÙee ceeJemeYeeJeb[eÛee DeeoMe& IesTve - ceePÙee
yee}heCeeÛÙee keâeUele ceePeer ceeJeme YeeJeb[s Jeef[}ebÛes ceeLÙeeJej}s Ú$e njJeuÙeeveblej mebIe<e&Meer} DeeÙeg<Ùe hegCÙeele yeefnCeerkeâ[s peeTve peie}s,
efMekeâ}s, meJej}s. lÙeebÛeer Pegbpe ceePÙee ceeleesßeer}e (efpeÛes ceePÙee Ùee YeeJeb[ebJej Deleesveele Øesce nesles.) DelÙeble JesoveeoeÙeer DevegYeJe osle NneÙeÛeer.
efleÛÙeener Iejer cnCepes ceePÙee Iejer nesleer. cnejkeâer keâjCeeNÙee hetJee&mhe=MÙe meceepeeleer} cenejpeeleerle ceeCemeeÛes peieCes DemesÛe DešU cnCeeÙeÛes.
efleÛee Ùee yeefnCeerÛÙee }skeâjebmee"er leerUleerU peerJe legšeÙeÛee. heCe heefjefmLeleer efle}ener nleye} keâ¤ve mees[eÙeÛeer. yeefnCeerÛeer ceg}b mJele:ÛeerÛe
ceg}s DeMeer efleÛeer OeejCee. ner ceg}b efMeketâve-meJe¤ve hegCÙeele mJele:ÛÙee heeÙeeJej GYeer jeefnuÙeeÛee efleÛee Deevebo ieieveele ve ceeJeCeeje neslee.
efle}e ner ceg}s efMe#eCeeÛÙee DeLee&ves DeeoMe& nesleer. ceePÙeener ceg}eves efMekeâeJes Ùee YeeJevesves efleves ce}ener lÙeebÛÙeele hegCÙee}e Oee[}s. heCe Deecner
}e[eJe}s}s yeeU, DeeF&yeeheeÛee keäJeefÛele ogjeJeener menve ve keâjCeejs Deecner keâeÙe hegCÙeele jentve efMe#eCeeÛÙee DeLee&ves OJepee }eJe}er veener. ieeJeÛÙee
Dee"JeCeer meb$emle keâjeÙe}e }eieuÙee keâer Ûekeäkeâ MeeUe JeeNÙeeJej mees[tve ieeJeer efveIetve heUtve ies}s}es. DeeceÛee cees"e osJeiegCeer }e[keâe ceecee oie[t
osJepeer meesveeJeCes DemeeÛe hegCÙee}e ÙesTve - hegCes mšsMeveele ncee} nesTve GoejefveJee&neÛee mebIe<e& keâjle jeefn}s}e. meg®Jeeleer}e lÙeebÛes kegâšgbye lÙeebveer
hegCÙee}e DeeCe}s veJnles. YeeÛeer meg}esÛevee DeesJneU, YeeÛes peeJeF& DeevebojeJe DeesJneU, KejsÛe ns DeeceÛes DeevebojeJe mee#eele
hees}eoer heg®<e nesles. les jepekeâejCeele Demeles lej osMeeÛes heefn}s ie=nceb$eer efJeú}YeeF& hešs}ebFlekeâer vekeäkeâerÛe ceog&cekeâer ieepeJeles Pee}s Demeles. lej
efJe<eÙe hegCÙeele DeeF&ves ce}e YeeJe[ebÛÙee Deeßecee}e efMe#eCeemee"er hee"Je}s}s heCe - ce}e hegCes jeme Dee}s veener. Deieoer ieeJeele ogmejer eflemejer
Fòee efMekeâuÙeeveblej – DeefnuÙee Deeßecee}e cnCepes veevee hes"sle Deme}suÙee veT vebyejÛÙee ceneveiejheeef}kesâÛÙee MeeUsle efMekeâeÙe}e IeeleuÙeeveblej
Skesâ efoJeMeer MÙeecejeJe Ùee ceecesYeeJeemeesyele ieeJeer heUtve ies}es. DeeF&yeeheeÛee Skeâše ceg}iee cnšuÙeeveblej hetJe& Demhe=MÙe meceepeele lesJne DemeuÙee
ceg}eÛes Ye}lesÛe }e[ nesle. Deieoer cnejer Yee<esle yees}eÙeÛes Pee}s lej DemeuÙee }e[eÛes DeesIeU keâeshejeheÙeËle Ùesleele. Demee JeekeäØeÛeej Ùee Yee<esle
¤{Ûe Deens Jeiewjs - lej hegCes MeeUkeâjer JeÙeele efMe#eCeeÛÙee DeLee&ves yeebOet Mekeâ}s veener. heg{s ieeJeele ieeJeeheÙeËle Oece&oer#esÛes }esCe DeeuÙeeveblej
ieeJekeâerÛeer keâeces mebhe}er. Deme}suÙee FveeceJeie& meneÛÙee peefceveerJej YeeieCes DeMekeäÙe cebgyeF& Oej}er. cegbyeF&leer} DeOeesefJeMJe lesLetve - Sceefceume
kebâheeTb[ÛÙee Peeshe[heóerÛÙee Jemleerheemetve lees yeves kebâheeTb[ceOeer} cÙegefvmeheeušerÛÙee ÛeeUerle heesšYee[es$eer cnCetve DeeF&Jeef[}ebmeceJesle jenCes,
DeheefjneÙe& nesles cnCetve MeeUsle neÙemkegâ}ele peeCes - heg{s efMe#eCeeÛeer DeeJe[ }eie}er heCe efšveSpe Øesce ØekeâjCeecegUs ØemLeeefhele peerJeveÛe GodOJemle
Pee}s. DeeF&Jeef[}ebvee - ceePÙee YeeJeb[ebvee ÙeeÛee $eeme Pee}e. cegbyeF& hegCÙeeheemetve DeeceÛes Je[er} keâòe}KeevÙeele keâecee}e, Je=òeerves heefn}Jeeve. lÙee
DeeceÛÙee Øescehee$eemeesyele hegCÙee}e YeeJeb[ebkeâ[s Oee[}s}s hewmes osTve. - Ùee ØekeâjCeeÛee ceve:mleehe DeeceÛÙee ceeceeheemetve meJeeËveeÛe Pee}e. heCe Ùeele
ceePeer Ûetkeâ yejesyej yeepet Demes} vemes}ner - ceePee ceOe}e YeeT peÙeosJeÛÙee - JemeblejeJe pÙee}e Deecner Deeojeves yeehet cnCele Demet. lees Je DeCCee
cnCepes peÙeosJe Ùeebveer ce}e keâeÙece mecepetve IesCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. ceePeer yeepet GIe[ oesIeebveerner yees}tve ve oeKeefJelee Iesle}er. Ùee ØesceØekeâjCeeÛÙee
Deieesoj - hejle ceeOÙeefcekeâ MeeUsle Skeâ Je<e& ceer neslees leer MeeUe nesleer. vÙet Fbefi}Me mketâ} efšUkeâ jes[ ÙesLe}er. Heâej keâ°eÛes efoJeme. yeb[ iee[&ve
ÙesLes jeÙeÛeess Deecner meJe& YeebJeb[s lesLetve ce}e heeÙeheerš keâjle MeeUsle peeJes }eieeÙeÛes. Skeâe Jeie& efce$eeves - pÙeeÛee Jele&ceevehe$e šekeâCÙeeÛee JÙeJemeeÙe
neslee. lÙeeÛes Deelee ce}e Dee[veeJeÛe Dee"Jeles les Keeshe[s DemeeJes - ceefnvee one ®heÙeebJej Skeâ meeÙekeâ} lÙeeves ce}e IesTve efo}er. ceer heshej
šeketâve MeeUsle peeÙeÛees. heefn}e leeme heer.šer.Ûee DemeeÙeÛee. efoJeeCe veeJeeÛes yeÇÇeÿeCe ceemlej heeršerÛes efMe#ekeâ nesles. ceer GMeerj kesâ}e cnCetve ce}e
keâJeeÙele keâjCÙeeÛÙee šsye}eJej GYes keâjerle. ceie ogmeje ceje"erÛee leeme Demes. lÙeeÛÙeele cee$e Deevebo efceUs. ns meJe& DeCCeeÛÙee menJeemeeÛÙee mebyebefOele
ceePes peieCes DeeJepet&ve meebefiele}s DeMeemee"er keâer DeCCee ceePÙeemee"er Ùee keâeUele ceePee ‘DeeÙekeâe@ve’ neslee. - DeeÙe[e@} neslee. lÙeeJesUer DeCCee
Jeeef[Ùee keâe@}speceOÙes heefn}e keâer ogmeNÙee Je<ee&}e neslee. cenelcee Hegâ}s neÙemketâ}ceOÙes lees 11Jeer heÙeËle efMekeâ}e. lesJneheemetveÛe lees Úeve keâefJelee
ef}nerle Demes. keâe@}speele Demeleevee lej lÙeeÛÙee Øesce keâefJeleebvee Ye}leeÛe yenj Dee}s}e neslee. lees Iejele veme}e keâer ceer Ûees¤ve lÙeeÛeer leer Jener
JeeÛele Demes. ÛÙeeÙe}e DeeheuÙee}ener DeCCeemeejKÙee keâefJelee ef}efnlee DeeuÙee heeefnpes ne OÙeeme ceer lesJneheemetve Iesle}s}e. heg{s ÙeLeekeâeU ceje"er
meeefnlÙeele}e ceevÙeJej keâJeer Pee}es. efMe#eCeeÛÙee DeeJe[ercegUs heg{s cegbyeF&le yeens¤ve Sme.Sme.meer.}e yeme}es. efJeÅeeheer"erÙe efMe#eCee}e cegkeâ}es.
heCe DeCCeeÛee DeeoMe& IesTve ceer De#ejJee*dceÙeeÛes pes cenòJeeÛes mLeeve - Jee*dceÙeerve cetuÙeeÛÙee DeLee&ves pes GòegbieheCeevess keâeyeerpe kesâ}s Deens. lÙeeÛeer
ØesjCee ne ceePee YeeTÛe Deens. meòejÛÙee oMekeâeheÙeËle - hegCes, ieeJe, cegbyeF& Demee ceePee ef$ekeâesCeer peieCÙeeÛee heefjmej jeefn}e lÙeele DeCCeeÛee
cnš}s lej ceeie&oMe&keâ cnš}es lej cetkeâ Dee%ee osCeeje Leesj}sheCee ceePÙee meJe&Ûe keâecee}e Øeeslmeenve osCÙeele jeefn}e. DeeceÛes veeles YeeJeehes#ee
efce$eeÛes DeefOekeâ nesles. heCe ceÙee&oe jeKeCeejs - Deecner SkeâpeerJe neslees. SkeâceskeâebÛÙee megKeog:Keele, cnCetve lÙeeves ce}e DeeheuÙee ØesceØekeâjCeeÛÙee
hee$eebkeâ[s Øescehe$e heesnesÛeefJeCÙeeÛes keâece keâOeerÛe meesheJe}s veener. lÙeener keâeUele Deecner meceepekeâejCeeefJe<eÙeer jepekeâjCeeefJe<eÙeer meeefnlÙeeefJe<eÙeer
keâenerMeer Glmeener ÛeÛee& keâjle Demet. DeCCeeÛee hegCÙeele}e meJe& efce$eheefjJeej - yegefæJeble, ØeefleYeeJeble Jeiee&le}e Demes, }<keâjele DeefOekeâejerner
Deme}suÙee lÙeeÛÙee SkesâkeâeUÛÙee meneOÙeeÙeerr Deme}suÙee kegâyesj veeJeeÛÙee efce$eeyejesyejÛe lÙeeÛes mebyebOe eEkeâJee hegCÙeeleer} meeOevee meehleeefnkeâeÛÙee
mebØeoeÙeeÛÙee De@efkeäšefJnšerlener lÙeeÛes pegU}s}s veeles DeLeJee - pes ke=â<Cecetleea Ùee DeeOÙeeeflcekeâ, Leesj mepe&veMeer} eEÛelekeâeÛÙee DevegÙeeÙeer «egheceOÙes
menYeeieer nesCeb Depetve ce}e Dee"Jeles. Ùee «egheÛes DeeOeejmlebYe - cebieUtjkeâe kegâšgbye - lÙee kegâšgbyeeleer} meg}Yee veeJeeÛeer mebgoj DeYÙeemet ceg}ieer
Deepener ce}e Dee"Jeles. DeLeJee ceneje°^eÛÙee jepekeâejCeele efoiiepe Deme}suÙee legUMeer peeOeJeebÛÙee megheg$eebyejesyejÛes efce$eÛe Demees. les «esš nesles!
Ùee Dee"JeCeer SJe{ŸeeÛemee"er FLes veceto keâjlees keâer, peele mecegoeÙeeÛes Dees}eb[tve - mJele:}e Ie[Jele ies}s. lÙeeÛes JeeÛevener ÛeewHesâj nesles; Deieoer
436
jmes} heemetve, lÙeeves JeeÛe}s}s ce}e ceenerle Deens. lÙee keâeUele %eevekeâesMeekeâej ßeerOej JÙebkeâšsMe kesâlekeâj - DeCCeeÛee DeeoMe& nesles. DeCCee}e
keâOeer keâOeer %eevekeâesMekeâejebÛÙee }njer JeeieCÙeemeejKes JeeieCÙeeÛeer FÛÚe nesle Demes. nsner ce}e "eTkeâ Deens. ›etâjkeâcee& - efnš}jÛeer lees efveYe&lme&vee
keâjle Demes heCe - lÙeeves GYes kesâ}s}s }<keâjer meeceLÙe&, efMemle DeeefCe pece&ve MeeUkeâjer JeÙeeÛÙee ceg}eheemetve lees cees"Ÿee ceeCemeebheÙeËle lÙeeves
ÛesleefJe}s}s efJeefpeieer<egJe=òeer ÙeeÛee DeÛebyee DeCCee}e Jeešle Demes. Deekeâ<e&keâ cnCetve veJns. heg{s leesÛe DeCCee DeeefCe ceer meòej SWMeerÛÙee oMekeâele
oef}le heBLejÛÙee ÛeUJeUerÛÙee efveefceòeeves ÛeUJeU cnCetve DeefOekeâ peJeU Dee}es. hegCes heefjmejeÛes meJe& keâece lees DeeefCe Deefve} keâebyeUs, S}.[er.
Yeesme}s, De®Ce keâebyeUs, Ûebõkeâeble keâeUs, leelÙee Kejele, ceOegkeâj heevemejs Deeoer menkeâeNÙeebmeesyele heenele Demes - efMe#eCe DeeefCe peepJeuÙe
meeceeefpekeâ yeebefOe}keâer, ÛeewHesâj JeeÛeve, meJe& jepekeâerÙe leòJe%eeveebyeö}Ûeer ceeefnleer - Lees[keäÙeele lÙeeÛee DeYÙeemet eEhe[ DemeuÙeecegUs lees heenlee,
heenlee oef}le heBLejÛee ØecegKe veslee Pee}e. lees ceePÙeehes#ee JeÙeeves cees"e Deens. hejbleg oef}le heBLejÛee hebÛekeâe - hewkeâer DeeefCe mebmLeehekeâehewkeâer ceer
Skeâ DemeuÙeeves keâOeer ÛeUJeUerle ceer lÙeeÛee }neve YeeT Deens cnCetve lÙeeves ceePee keâOeer Gu}sKe kesâ}e veener DeLeJee ceePeb ÛeUJeUerÛÙee DeLee&Ûeb
efmeve@efjšerÛes mLeevener veekeâej}s veener. 1981 mee}er ce}e ceeÙemLesefveÙee veeJeeÛÙee ogOe&j jesieeves «eeme}s. SkeâeLeea efvekeâeceer kesâ}s. lesJne mejkeâejer
veeskeâjer meebYeeUtvener lÙeeves ÛeUJeUerÛeb vesle=lJe kesâ}s. hegCÙeeletve Fbefoje ieebOeeRÛee jmlee De[JeCes Demees. DeLeJee YetieebJe ÙesLeer} ceensjeme yeeUbleheCeeme
Dee}suÙee oef}le ceg}erJej lesLe}e Ûebõkeâeble HeâeUkesâ veeJeeÛÙee ceeCemeeves ye}elkeâej kesâuÙeeveblej lÙee ceg}erves peerJe efouÙeeveblej meblehle nesTve npeej-
oesve npeej keâeÙe&keâlÙeeËvee meesyele IesTve ceePÙeemen lÙee ieeJeeJej nu}e keâjCes Demees, DeLeJee mebiecevesj ÙesLeer} Skeâe yeeieeÙeleoejeves oef}le œeerÛeer
efJešbyevee kesâ}er lesJne veeMekeâeletve heeÛe-one ceesšejiee[Ÿee Ye¤ve meMeœe keâeÙe&keâlex IesTve ceer nu}eyees} kesâ}e neslee. lesJne mebiecevesj ÙesLes lees
Meemeveeves meg¤ kesâ}suÙee jespeieej nceerÛÙee keâeceeJej ØecegKe neslee. Deecner je$eer mebiecevesjceOÙes Iegme}es. efJeMes<e ceeefnleer IesCÙeemee"er lÙeeÛÙee cegkeäkeâeceeJej
ies}es. lesJne DeKKeer je$e lÙeeves Deecne}e mecepeeJe}s. legcner nu}e kesâ}e lej heg{s kegâ"}e Øemebie Ùee Yeeieeleer} oef}leebJej keâesmeUleer} ÙeeÛeer
keâuheveener efo}er. hegCÙeele MebkeâjeÛeeÙeeËÛeer meYee GOeUCes Demees DeLeJee MebkeâjeÛeeÙeeËJej pees[s HesâkeâCÙeeÛee keâeÙe&›eâce Demees. peÙeosJeves ceePeer keâeÙece
hee"jeKeCe kesâ}er. Deepeejer he[CÙeeDeieesojÛÙee ceePÙeele}e yesHeâeceheCee lÙeeves Leesj}e YeeT cnCetve keâeÙece DeekeâUCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. Ùee ceePÙee
yesHeâece JeeieCÙeecegUsÛe lees heBLej mees[tve ØekeâeMe Deebyes[keâje}e pee@Fbš Pee}e. ØekeâeMe Deebyes[keâjebÛeer jepekeâerÙe he#e mebIešvee lÙeeÛÙee meejKÙeebÛÙee
meMekeäle keâeÙe&keâlÙeeËcegUs veeJee¤heeme Dee}er. hejbleg ØekeâeMeÛÙee YeeWot jepekeâejCeecegUs lÙee}e Ssve GcesoerÛeer jepekeâerÙe cenòJeekeâeb#esÛeer Je<ex JeeÙee
Iee}eJeer }eie}er. he#e mebIešveebÛÙee ceenesueceOÙes DeeceÛeer ceve DeeefCe ceveeblejs Deecne}e SkeâceskeâebÛes YeeT cnCetve efJeYeeiet Mekeâ}er veenerle. lÙeeÛes
keâejCe DeeceÛeer cees"er DeeF& cnCepes ceePeer ceeJeMeer peveeyeeF& ceejeslejeJe ieeÙekeâJee[ - ceejeslejeJe ceePes keâekeâe - DelÙeble keâ[keâ keâle&yeieej efMemleerÛes
Demetvener DelÙeble ØesceU DeeefCe De%eeveer, efvej#ej veelÙeeieeslÙeebÛÙee YeuÙeeLeesjuÙee kegâšggbye keâefyeuÙeebvee - Deehe}s kegâšgbye ceeveCeejs -otjhejmle - YeeTyebo
veelesyebo lÙeebvee ceevÙe veJnles. lÙeecegUs YeuÙeeLeesjuÙee veelÙeeÛÙee kegâšgbyeeÛes les SkeâeLeea keâejYeejer nesles. lÙeebÛÙee Meyoe}e eEkeâcele nesleer. ØelÙeskeâ
iejpetbvee lÙeebÛes ceeie&oMe&ve DeeJeMÙekeâ Jeešle Dee}s. lÙeebÛÙee heMÛeele DeeceÛeer cees"er DeeF&. lÙeebÛes GòejoeefÙelJe ceevetve JewOeJÙeeveblejner peneByeepe
Jeeietve - meJeeËvee veeJee¤heeme DeeCe}s. Demhe=MÙeebÛee cegefkeäleceesÛee& [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee vesle=lJeeKee}er - cene[ÛÙee ÛeJeoej leUŸeeleer}
heeCeerr efheCÙeeÛÙee melÙee«eneves meg¤ Pee}e. DeeceÛes keâekeâe DeeefCe ceeJeMeer lÙee heefnuÙee melÙee«enele}s }{eT mewefvekeâ nesles. lÙeebÛÙee meesyele DeeceÛes
ceecee oie[tyegJee meesveeJeCes DeeefCe efn®yeemegæe nesles. keâekeâe cegbyeF&le peerDeeÙeheer jsuJesceOÙes mee|Jnme}e Demeleevee [e@. yeeyeemeensyeebÛee jepeie=n efveJeeme
mLeeveeÛÙee yeepet}eÛe lÙeeÛes jenles keäJeeš&me& nesles. keâOeer keâOeer [e@keäšj Deebyes[keâj YeuÙee mekeâeUer HesâjHeâškeâe ceejle. lÙeebÛÙeemeesyele keâekeâe Demele.
effve keâekeâebmeesyele DeeceÛes cees"s ceecee - Mes[Ÿegu[ keâemš FcØetceWš š^mšMeerner keâekeâe efveieef[le nesles. jepeceevÙe jepe<eea jsJepeeryegJee [esUme ÙeebÛÙeemen
les Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee heefnuÙee HeâUerle keâeÙe&jle nesles. heg{s efveJe=òeerveblej hegCÙeele ceesoerKeevÙeele Dee}s. cejCeehetJeea lÙee Jemeenleerle lÙeebÛeer
cees"er Fceejle nesleer. DeeceÛeer cees"er yenerCe MeeUsle (meg}esÛevee) yeiieerletve peeÙeÛeer. lÙeebÛÙee efveOeveeveblej ceeJeMeer kegâšgbyeemen efveceieeJee}e mLeeefÙekeâ
Pee}er. MespeejerÛe keâvesjmej veeJeeÛes ieebJe efleÛes ceensj. Meslekeâjer Deme}suÙee YeeJeebÛÙee ceoleerves efleves Mesleer keâ¤ve efnceleerves ceg}eyeeUebvee Jee{Jetve
cees"s kesâ}s. heeÛe-one Je<eeËhetJeea leerner efveJele&}er. lÙeekeâeUer peÙeosJe ØekeâeMe meesyele neslee. ceePes heBLej Skesâ heBLej Ûee}t nesles. Deieoer MeeskeâmeYeslener
Deecner he#eerÙe cebleelejs pehetvener efJeYekeäle Pee}es veener. S}. [er. Yeesme}WmeejKÙee ceeCemeevess vekeâes les JekeäleJÙe cees"Ÿee DeeF&Ûee oeKe}e osTve
kesâ}s. lÙee JekeälÙeeÛee meceeÛeej IesleÛe ceer cees"Ÿee DeeF&}e ßeæebpe}er Jeeefn}er. Deecner cees"s Pee}es meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlÙeeËÛÙee DeLee&ves - les Deebyes[keâj
meensyeebÛÙee ÛeUJeUercegUs les DeeceÛes cegefkeäleoeles - lÙeebÛes GòejoeefÙelJe DeeheuÙee}e meJe&meeceevÙe veener cnCelee ÙesCeej - heCe mebIe<e&Meer} DeeÙeg<Ùeele
ceeJeMeerves pehe}s leer DeeceÛeer oesIeebÛeerner mHetâleea jeefn}er. veJJeoÛÙee oMekeâele Deebyes[keâjer he#e mebIešvee Je SskeäÙeeÛes lekeâ}eot jepekeâejCe GYes
jeefn}s. mJeeLeea heg{eNÙeebveer lÙeeÛee HeâeÙeoe Iesle}e. Deecne oesIee YeeJeebvee lÙee mebOeerÛee HeâeÙeoe efceUe}e veener Demes IeeCesj[s JeekeäÙe ceer cnCeCeej
veener. hejbleg peÙeosJe - mebmeoerÙe JewOeeefvekeâ jepekeâejCeele mebOeer efceUeJeer Ùeemee"er lees ØeÙelveMeer} neslee. hejbleg ØekeâeMe Deebyes[keâjebÛÙee mJeeLeea
jepekeâejCeecegUs lÙeeÛes Deleesveele vegkeâmeeve Pee}s. GefMeje keâe nesF&vee. vee. Mejo heJeejebÛÙee he#eele lees meeceer} Pee}e. he#eeÛÙee hegCes MeeKesÛee
DeOÙe#ener neslee. pes he#eerÙe efnleeÛes keâece lÙeeves kesâ}s lÙeecegUs heJeejebveer lÙee}e Deeceoej kesâ}s. DeeceoejkeâerÛee peerJe kesâJe{e? Deepe oef}le meceepeeÛes
mJeeLee&Ûes ØeMve mees[efJeCÙeemee"er peÙeosJe}e meòeejepekeâejCeele meeceeJetve IÙeeÙe}e nJes nesles. heCe les DeMee JesUer Ie[Ces veener. oef}le meceepeeletve
heg{s Dee}suÙee ceeCemeebvee - efÛekeäkeâej GcesoJeejerr kesâuÙeeveblejÛe DeMeer mLeeves Øeehle nesleele. ÙeeÛÙee G}š DeMeer keâener osCeeNÙee oelÙeebÛÙee
leešeKee}er} ceebpejs Demeleele keâer lÙeebÛÙee ngpesjerefiejercegUs kegâJele vemeleevee ceb$eermeb$eer nesleele. heJeejebveer peÙeosJe}e Deeceoejkeâer meesyele ceb$eer
yeveJe}s Demeles lej - peÙeosJeves Ùee mebOeerÛes meesves keâ¤ve oeKeJe}s Demeles. oef}leebÛes ØeMve mees[efJeCÙeeÛÙee °erves veJee DeOÙeeÙe ef}efnCÙeeÛesner
Oee[me lÙeeves kesâ}s Demeles. hejbleg ØemLeeefhele jepekeâerÙe he#eele Demes Ie[Ces HeâejÛe ogjeheemle Demeles. keâenerner Demees - peÙeosJe Skeâ }{JeÙÙee
437
Deebyes[keâjer efJeÛeej efmeæebleeÛeer yeebefOe}keâer ceeveCeeje keâeÙe&keâlee& Deens. lÙee}e efceUe}s}er Deeceoejkeâerner - DeeceÛÙee efyekeâš keâeUele ceneje°^ele
Øeefleketâ} heefjefmLeleerle ceele keâjle peieCeeNÙee ceeCemeeme yeg[lÙeeme keâe[erÛee DeeOeej "js} - lÙeeÛÙee JeÙeeÛeer heeme<šer Pee}erÙe - oesveÛeej Je<eeËhetJeeaÛe
heJeejebveer peÙeosJe}e jepekeâerÙe meòeeheoeÛÙee DeLee&ves yeÇÇskeâ efo}e Demelee lej Deepe je°^JeeoerÛÙee PeW[ŸeeKee}er, cees"Ÿee mebKÙesves oef}le meceepe
SkeâJeš}s}e efome}e Demelee. peÙeosJeefJe<eÙeer ceer Ye}eLeesj}e «ebLe ef}nt Mekeâlees. SJe{s DeeceÛes peerJeve DeeceÛÙee DeeF&yeeyee, keâekeâe, ceecee meesyele
Ieó yeebOe}s}s Deens. Skeâe YeuÙeeLeesjuÙee keâeobyejerÛee efJe<eÙe Deens lees. DeeceÛÙee DeeÙeebÛeer DeeF& jeneryeeF&. Deieoer "WieCeer "gmekeâer peÙeosJekeâ[s
heeefn}s}er ce}e efleÛeer Dee"JeCe Ùesles. peÙeosJeves lÙeeÛeer Ûesnjsheóer Deepeerkeâ[tve Iesle}erÛe. SJe{er JeWOeUer keâeyee[keâ° keâjCeejer veeleJeb[emen heleJeb[eJej
peerJe šekeâCeejer Deepeer Deecne oesIeebÛÙee DeeÙeg<Ùeele Deens. DeeceÛÙee ceeceeÛee Jee[e efÛejsyeboer veJnlee heCe cees"Ÿee kegâšgbyeeÛÙee keâefyeuÙeeÛee neslee.
DeeceÛes Deepeesyee DeeF&Ûes Je[er}-OeveOeevÙeeÛes cees"s JÙeeheejer nesles. yeÇÇeÿeCee}e }epeJeer} Demes lÙeebÛes meeQoÙe& nesles. [eskeäÙeele efMevosMeener heie[er -
keâeveele meesvÙeeÛÙee efYekeâyeeUŸee, Debieele hesMeJeskeâe}erve yeepetyeboer; heeÙeele hegCesjer pees[s. peefceveer}e Ieemele les YejeYej Ûee}le. GbÛeerner ner Leesj}er
Ye[bie Demhe=MÙe Demetvener lÙeebÛÙee keâeUele }#ceer lÙeebÛÙee oejeheg{uÙee jebpeCeele heeCeer Yejle Deens Demes Jeešs ce}e. Deepeesyee Skeâ Oecee} ie=nmLe
nesles. ieeJeeleer} lee}sJeej Demeeceer nesles. heefn}Jeeve nesles. lÙeebveer mJele:Ûeer Mesleer ie[iebpe efhekeâefJe}er DeeefCe ve[uÙee De[uÙee oef}le
MeslekeâNÙee}e ceolener les keâjle Demele. yeer-efyeÙeebheemetve ceMeeieleerÛÙee DeJepeejebheÙeËle, keâe kegâCeeme "eTkeâ lÙeebvee heeCÙeele heesnlee Ùesle veJnles. lejer
ojjespeÛÙee DeebIeesUer}e les efJeefnjerÛÙee heeÙeNÙee Gle¤ve Kee}er peele DeeefCe mJele:ÛÙee }e}yegbo ieesNÙeeheeve osneJej heeCeer Iesle DeebIeesU keâjle. ceer
efJeefnjerÛÙee keâ"[ŸeeJej yemetve Deepeesyeebkeâ[s DeeMÛeÙe& Ûeefkeâle vepejsves heenele yemes. Deepee ceePee DeeJeepe Ssketâve lees Kee}tveÛe Deesj[eÙeÛee Keyejoej
Kee}er Gle¤ vekeâes. Skeâ iebcele ceeceeÛÙee heesjebmeesyele ceer efJeefnjerle DeeefCe veoerle heesneÙe}e efMekeâ}es. peÙeosJeÛÙee ieeJee}e lej Yeercee veoer Deens
Deveskeâ JesUe efJeefnjerle DeLeJee veoerle heesnleevee ceer lÙee}e heeefn}s Deens. DeeceÛee veevee cnCepes peÙeosJeehes#ee JeÙeeves cees"e ceOegkeâj veeJe lÙeeÛes.
ceeJeMeerves lÙee}e De#ej DeesUKeerheemetve otj "sJe}s. Meslekeâjer yeveJe}s - peÙeosJeÛÙee DeeefCe Flej YeeJeebÛÙee pe[CeIe[Ceerle – DeeceÛÙee yeefnCeerØeceeCes
lÙeeÛesner Ùeesieoeve Deens. pemes cees"Ÿee DeeefCe ceOeuÙee YeeJeebÛes Deens. DeeÙeg<ÙeeÛÙee mebOÙeekeâeUer peÙeosJe}e JewOeeefvekeâ jepekeâejCeeÛeer mebOeer
efceUe}er. JewOeeefvekeâ jepekeâejCeeves meJe& peerJeve cejCeeÛes ØeMve megšle veenerle lÙee}e ceÙee&oe Deensle. JewOeeefvekeâ jepekeâejCeemeesyele peÙeosJeves jmlÙeeleuÙee
}{eT jepekeâejCeele cenòJe efo}s heeefnpes, hejbleg lÙeeÛeer heešea lÙee}e De}e@Je keâjs} keâeÙe ns Skeâ cees"s ØeMveefÛevn Deens. ceePeer DeeF&, ceePÙee
ceeJeMeermeejKeer peneByeepe veJnleer. DelÙeble JeWOeUer veer ceeÙeeUt nesleer. Jes[ŸeemeejKes keâ° keâjCeejer nesleer. cees"er DeeF& cnCepes ceeJeMeer keâOeer keâOeer
efle}e Ùes[erKegUer cnCeeÙeÛeer DeeefCe ceie oesIeerner yeefnCeer nmele NneÙeÛÙee - DeeceÛes Je[er} cnCepes Yeejer jbies}. keâOeer keâOeer les DeeF&}ener pegceeveerle
vemeeÙeÛes. ceie cees"er DeeF& DeeF&}e jeieeJetve cnCeeÙeÛeer. - S ÙesJe os }#Ùee}e lÙeeÛÙeekeâ[s henelessÛe ceer. DeeceÛÙee cees"Ÿee DeeF&Ûee cees"e ojeje
ceePee yeehener efle}e Ieeyejle Demes.
omeNÙeeÛÙee efMe}ebieCee}e - DeepeesUe}e Deecner meJe& veelesJeeF&keâ pecele Demet - DeeceÛes ceecee osJehetpesveblej - ceebmeenejer vewJesÅe JeeefnuÙeeveblej
DeeceÛeer Skeâe Oeeb[esUer hebiele yemeJetve pesJeeÙe}e Jee{le - heg{s ne efjJeepe cees[tve he[}e. ceeceebvee ogyeUJee[er Dee}er. iees"Ÿeele}er ieeF&iegjs efJekeâeJeer
}eie}er. oesIee YeeJeebÛÙee Yeeb[Ceeves Skeâeves Iegces Oej}s. heCe lÙeebvee omeNÙee}e jeneJes }eie}s. peheCeejs ieeskegâU Depetve ceePÙee ceveele veeboles Deens.
lÙeeveblej oeefjõŸeebveer «eeme}s}s DeeceÛes ceecee Deecne}e Ùee meCeeJeeje}e yees}eJele. veJee keâhe[e hewmes vemeleeveener GOeejerves keâeWye[Ÿee, yekeâjs, ceemeUer
KeeT Iee}le. Deelee ieeJeele DeepeerDeepeesyeeb veenerle – ceecee-ceeceermegæe veener. DeeefCe lees Yej}s}e iepeyepe}s}e peveeJejeceeCemeebJejÛee keâefye}emegæe
veener. LeesjuÙee ceeceeÛeer ceg}s - mJeeLeea Pee}er. Oeeke⚟ee ceeceeÛeer mebmeejeÛeer Meeskeâebeflekeâe Pee}er. Oeeke⚟ee ceeceeÛee meblees<e veeJeeÛee veelet -
ieeJeekeâ[}s keâece heenlees. heCe hegCÙeele jenCeejerr cees"Ÿee ceeceeÛeer ceg}b pejener lÙee}e Øesceeves heenele veenerle. peÙeosJe Deecner YeeJeb[s keâOeerÛe Demes
Jeeie}es veener. Deecnebhewkeâer SKeeÅeeÛÙee hee"erJej kegâCeer Deepener ceej}s lej DeeheuÙee hee"erJej JeU G"uÙeeÛeer mebJesovee ceveele efvecee&Ce nesles. Deieoer
DeeheeheuÙee mebmeejele heesjeyeebUele jcetvener Deepener DeeceÛeer ner DeJemLee Deens. DeepeÛÙee Ùee keâef}ÙegieeÛÙee keâeUele ns meJe& DeefleMeÙeeskeäleer Jeešs}
kegâCee}ener! DemeeÛe efoJeeUerÛee meceÙe neslee lees - megóerle peÙeosJe efveceieeJeebntve ceePÙee ieeJee}e cnCepes hetjkeâvesjmej}e Deecne}e YesšeÙe}e
Dee}e. je$eer cee$e efveceieebJe}e cegkeäkeâecee}e Dee}e heeefnpesle Demes ceeJeMeerves lÙee}e oj[eJe}s}s. ceer lÙee}e mees[le veener cnšuÙeeJej lÙeeves ceePÙee
DeeF&Ûeer hejJeeveieer IesTve ce}e IesTve lees efveceieeJe}e efveIee}e. heeyeUntve menemee[smene}e - keâvesmejÛÙee Smešer mšB[Jej Smešer hejle}er. Deecner
oesIes YeeT efleÛÙeele Ûe{}es. Dees}eb[tve Ieeš Gle¤ve jsšJe[erÛÙee efleLes Kes[keâ[s peeCeeNÙee jmlÙeeJej Glej}es. efoJeeU meCeeÛee keâeU Demetvener
heeTme mebhe}s}e veJnlee. GlejuÙeeJej - ieÛÛe DebOeejele - Dees{Ÿee}e megmeeš heeCeer lÙee Dees{ŸeeÛÙee heeCÙeeletve Ûee}le Deecner efveceieeJeÛÙee efoMesves
ketâÛe kesâ}s. Dees{ŸeeÛÙee Skeâe ef"keâeCeer Deecner efkeâveeNÙee}e Oe¤ve Jej Dee}es. lej meJe&$e yeepejerÛÙee efhekeâebveer [Jej}s}er DebOeejele Peg}Ceejer Mesles.
lÙeeceOetve Deecner Keb[esyeeÛÙee osJeUeleer} }eF&škeâ[s henele Deboepeeves efveceieeJekeâ[s Ûee}t }eie}s. ceOetveÛe heeÙeele Kee}er keâenerlejer DeeuÙeeÛee
Yeeme JneÙeÛee. Deecner cees"Ÿee DeeF&keâ[tve Ùee heefjmejeleuÙee efle}e DevegYeJeeme Dee}s}e KeJeermeeÛÙee iees°er Sskeâ}suÙee neslÙee. ceer meejKee [eWiejeÛÙee
ceeLÙeekeâ[s heenele neslees. #eCeeOee&le [eWiejeÛÙee ceeLÙeeJej Skeâ Úesše ceeCetme efomes} DeeefCe heenelee heenelee je#emeer¤he OeejCe keâ¤ve Deecne oesIeebvee
hekeâ[s} DeMeer ceveele Mebkeâe Dee}er. keâoeefÛele peÙeosJeÛeerner leerÛe DeJemLee DemeeJeer lejer Deecner Skeâceskeâebvee Oeerj osle keâOeer Yee. je. leebyÙeeÛÙee
keâefJelee cees"Ÿee DeeJeepeele cnCele jmlee leg[Jele megmeeš Ûee}le jeefn}es. DeKesj peÙeosJeÛÙee efveceieeJeÛÙee MesleepeJeU ÙesTve heeÙeeJej yemetve.
Skeâceskeâebkeâ[s heenele jeefn}es. Deecner ØeosMe megKe¤heheCes keâefJeleebÛÙee peesjeJej Dees}eb[}e neslee. Iejer pesJne ne DeeceÛee heje›eâce DeeF&}e, cees"Ÿee
DeeF&}e keâU}e lesJne efleves DeeceÛÙee oesIeebÛeer cnCeCÙeehes#ee peÙeosJeÛeer DeefOekeâ Kej[heóer keâe{}er. Deelee Demes ceblej}s}s efpeJneUŸeeÛes efoJeme
Deecne}e hejle FÛÚe Demetvener DevegYeJeeÙe}e efceUle veenerle. o
438
 efJe}eme JeeIe ØeCeerle jsvesmeevmeÛeer meceepee}e Deepe iejpe Deens
meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle cnCepes Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle ies}er heVeeme-mee" Je<ex keâeÙe&jle Deme}s}s DeeefCe De«eCeer Deme}s}s DeeceÛes
pÙes‰ efJeÛeejJeble efce$e - meJe&ßeer efJe}emejeJe JeeIe meensye ÙeebÛÙee JeÙee}e 75 Je<ex nesleeÙele. JeÙeeÛes 75 Jes Je<ex cnCepes Dece=leceneslmeJeer Je<e&.
Ùee Dece=leceneslmeJeer Je<ee&efveefceòe, efJe}emejeJe JeeIe DeeefCe lÙeebÛÙee ›eâebeflekeâejkeâ menÛejer DeeÙeg<Ùeceleer G<eeleeFËvee MegYesÛÚe osleevee cee$e ceveeheemetve Deevebo
neslees Deens. Ùee ›eâebeflekeâejer GYeÙeleebÛeer Hegâ}s, Deebyes[keâjer efJeÛeej, efmeæeble ÙeeJej efveJÙee&pe efve‰e DeeefCe ßeæe Deens. - Ùeele keâe[erÛeerner DeefleMeÙeeskeäleer
veener! oesIesner efJeÅeeefJeYetef<ele nesTve – efJeÅeeheer"ele DeOÙeehekeâ cnCetve keâeÙe&jle nesles. ÙeeÛe JÙeJemeeÙeele les Demeles lej lÙeebvee megKesvewJe peerJeve JÙeleerle
keâjlee Dee}s Demeles. hejbleg ne megKeeÛee mebmeej veekeâe¤ve lÙeebveer meeceeefpekeâ yeebefOe}keâermee"er Ke[lejeÛee ceeie&; lÙeeie DeeefCe mecehe&CeeÛee ceeie& mJeerkeâe¤ve
pees DeeoMe& Deecne keâeÙe&keâlÙeeËheg{s "sJe}e Deens lees «esšÛe cnš}e heeefnpes. Ùee GYeÙeleebÛÙee SketâCe keâeceekeâ[s heeefn}s keâer DeehemetkeâÛe velecemlekeâ
JneÙe}e nesles. ÛeUJeU DeefOekeâ ieefleceeve keâjCÙeemee"er efjÛeepe& PeeuÙeemeejKes Jeešles.
SWMeerÛÙee oMekeâeble JeeIeebveer meg¤ kesâ}s}er - ‘megieeJee’ veeJeeÛeer ØekeâeMeve mebmLee - DeeefCe lÙeeÛe veeJeeÛes lÙeebÛes meg¤ kesâ}s}s efveÙelekeâeef}keâ
- Ùee ceeHe&âle oef}le-heeref[le Meesef<ekeâebÛÙee ÛeUJeUer}e DeefOekeâ ØeJeCe keâjCÙeemee"er [e@. yeeyeemeensye Deebye[skeâjebÛÙee efveJee&Ceesòej keâeUele pes lÙeebveer
peeiejCe Ieele}s - lÙee}e lees[ veener. ceje"erleer} heejbheefjkeâ efveÙekeâeef}kesâ DeeefCe ØekeâeMeves Ûee}efJeCeejs ceneYeeie ns keâeÙece DeefYepeve Jeiee&le}sÛe
jeefn}s. lÙeebÛÙee De#ejJee*dceÙeeÛÙee mebkeâuhevee keâ}eJeeoer DeeefCe ceveesjbpeveJeeoer hejbhejebvee Â{cet} keâjCÙeeÛÙee neslÙee. ÙeeÛe peele ßes‰, JeCe&ßes‰,
cet"Yej DeefYepeve Jeiee&ves ceje"er meeefnlÙe mebmke=âleerle DeeefCe meeceeefpekeâ ÛeUJeUerle ieleerjesOe efvecee&Ce keâ¤ve meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUer}e
keâeÙece meg®bie }eJeCÙeeÛes keâece kesâ}s. ›eâebleeryee HegâuÙeebÛÙee melÙeMeesOekeâer ÛeUJeUerheemetve lees Deebyes[keâjebÛes vesle=lJe }eYe}suÙee Demhe=MÙeebÛÙee
cegefkeälemeb«eeceeheÙeËle nsÛe leerÛe keâeces cet"Yej Jeiee&ves kesâ}s. lÙeeÛee Ye}e Leesj}e efkeâUmeJeeCee Fefleneme Deens. Deieoer meeceeefpekeâ peeefCeJesÛÙee DeLee&ves
efnbogmLeeveer meceepeele De"jeJÙee SkeâesefCemeeJÙee DeeefCe efJemeeJÙee Melekeâelemegæe pes keâener ke⤠heenele nesles lÙeebÛeer veekesâyeboer Ùee DeefYepeve Jeiee&ves
keâ¤ve heeefn}er. }eskeâefnleJeeoer Debefcece vÙeeÙecetleea jeve[s Demeesle DeLeJee Deeiejkeâj lÙeebÛÙee meceepeefnleoMe&keâ DeefYeJÙekeäleer}e efÛej[tve šekeâCÙeeÛes
Oee[me ke⤠heeefn}s. DeKesj ceje"erleer} DeeOegefvekeâ keâJeer Ùeebveer lÙee Øeefleketâ} keâeUele ØeefleieeceerkeâeUele Hegbâkeâ}suÙee legleejerÛee efJepeÙe Pee}e.
meeceeefpekeâ GòejoeefÙelJeeÛes Yeeve Deme}suÙee meceepe heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerÛee efJepeÙe Pee}e. yeefn<ke=âle Yeejleele}e cetkeâveeÙekeâ Deehe}e cegkesâheCee
mees[tve Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleerÛee õ°e DeefOeveeÙekeâ Pee}e. cegefkeälekeâesve heLes DeMeer eEmeniepe&vee keâ¤ve lÙeeves hetJee&mhe=MÙee}e meòee mebheòeer %eeveeheemettve ceeveJeer
DeefOekeâejeheemetve JebefÛele "sJeCeeNÙee JÙeJemLesJej nu}e Ûe{efJe}e. cet"Yej peeleJeCe&ßes‰ebÛÙee Oece&ob[ meòes}e DeeJneve oslee Pee}e. Demhe=MÙeeÛÙee oemÙeeÛes
cetU Oecee&mee"er hejbheje, efJeke=âle mebmke=âleer ÙeebÛee Deceeveg<e keâeÙeoskeâevet Deens. peeleerØeLesle DeeefCe cet"Yejebveer efvecee&Ce kesâ}s}e DeeefLe&keâ meebmke=âeflekeâ efJe<ecelesle
Deens. Ùee efJe<eceles}e iee[tve šekeâCÙeeÛes mJehve lÙeeves heeefn}s. Jewefokeâ Jee*dceÙe Dee<e& keâeJÙe cevemce=leer - Gheefve<eos. hegjeCes ÙeebleuÙee ceveg<Ùe efJejesOeer oMe&veeJej
yeesš "sJetve, oef}le heeref[le Meesef<eleebÛee KeNÙeeKegNÙee mJeeleb$ÙeeÛee peenerjveecee ef}efn}e. DeeheuÙee Gòej DeeÙeg<Ùeele cegKÙe ØeJeeneJej Dee¤{ nesTve mJeeleb$Ùe
meeJe&Yeewce osMeeÛes keâeÙeoeceb$eer yevetve mebefJeOeeveeÛee keâUmeeOÙeeÙe ef}ntve peeleerJeie& JÙeJemLesÛee Deble ke⤠heeefn}e. [e@. yeeyeemeensyeebÛÙee vesle=lJeeKee}er
Demhe=MÙeebÛee cegefkeälemeb«eece Debeflece šhhÙeele ÙeMeefmeOoer ØeJesMe}e DemeleeveeÛe keâeUeves Iee}e Ieele}e DeeefCe DeeceÛÙee cegefkeäleoelÙeeÛes ceneefveJee&Ce Pee}s.
mJeeleb$Ùe ÛeUJeUerÛÙee vesn¤, ieebOeer, Jeu}YeYeeF& hešs} Ùee Meer<e&mLe veslÙeebvee mJeeleb$ÙeeÛÙee SsvejCeele jesKetve ØeMve efJeÛeejCeejs, efnob mg LeeveÛÙee mJeeleb$ÙeeÛÙee
Feflenemeeleer} ›eâebeflekeâejkeâ vesles yeeyeemeensye Deebyes[keâj jLeercenejLeerÛes mJeeleb$Ùe Ùeesæs DeeefCe Demhe=MÙeesæejkeâ nesles. lÙeebveerÛe Ghejeskeäle jLeercenejLeeRvee
efJeÛeej}s - ‘ efyeÇšerMeebvee ÙesLetve nekeâ}uÙeeveblej pes SleösMeerÙeebÛes jepÙe legcner ÙesLes DeeCeeÙe}e efveIee}ele lÙeele ceePÙee meceepeeÛes keâeÙe mLeeve Demes}?’
lÙeebveer efJeÛeej}suÙee ØeMveebÛes Gòej [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebvee mJeleb$e meeJe&Yeewce osMeeÛes keâeÙeosceb$eer yeveJetve efJeÛeej}s}e mJeleb$e }{ŸeeÛee DeOJeÙegleer
osT heeefn}ss. heefjCeeceer meeJe&Yeewce mJeeleb$Ùe osMeeÛes mebefJeOeeve ef}efnCÙeeÛes cenodkeâeÙe& yeeyeemeensyeebÛÙee neletve Ie[}s. One Man, One Vote DeeefCe
One Value ns met$e oef}le Meesef<ele heeref[le ceeCemee}e peieCÙeeÛeer leekeâo osle jeefn}s. Iešvee meefceleerleuÙee pewmesLes JeekeäÙeebcegUs Ùee osMeele meeceeefpekeâ
}eskeâMeener efvecee&Ce nesCÙeeSsJepeer - Yeeb[Je}er }eskeâMeener efvecee&Ce Pee}er. lÙeecegUs peeleerØeLesÛee Jeie&JÙeJemLesÛee mecetU Deble nesCÙeeÛes [e@. yeeyeemeensyeebÛes
mJehve DeOegjs jeefn}s. IešvesÛee Debce} meg¤ Pee}e cevegmce=leerÛee Debce} mebhe}e. peele keâener DebMeer meeceeefpekeâ JÙeJenejeletve }ghle PeeuÙeeÛee ØelÙeÙe Dee}e.
hejbleg peeleoeb[iÙeebÛÙee, Oeveoeb[iÙeebÛÙee ceveele-Iejeoejele GÅeesieOebÅee}e meceepeele leer DeÂMÙeheCes Â{ nesle ies}er. keWâõele pÙeebÛÙee neleer mJeeleb$ÙeeveblejÛeer
ÛeeUerme-hebÛesÛeeUerme Je<ex DeJÙeenle meòee nesleer lesÛe meòee KeeT efveIee}s. efnbogkeâes[ efye}eÛÙee Deveg<ebieeves IešveekeâejeveeÛe mebmeosyeensj "sJeCÙeeÛes meòeeOeejer
Jeiee&ves lesÛe keâece kesâ}s. Ùee veekesâyeboerefJe®æ mebIe<e& meg¤ keâ¤ve oef}leebÛeer meòee pevelesÛeer meòee DeeCeCÙeeÛeer ÛeUJeU GYeejCes DemeleeveeÛe yeeyeemeensyeebÛes
ceneefveJee&Ce Pee}s. lÙeebÛÙee heMÛeele lÙeebveer Debeflece šhhÙeele DeeCe}s}er Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleerÛeer ÛeUJeU Leebye}er. yeeyeemeensyeebÛÙee heMÛeele lÙeebÛÙee
mecekeâeef}veebveer menkeâeNÙeebveer mebIe<ee&Ûee ›eâebeflekeâejkeâ ceeie&& veekeâe¤ve meòee meewosyeepeer}e yeUer he[tve JewOeeefvekeâ, mebmeoerÙe jepekeâejCe ØeceeCe ceevetve Deensjs
Jeiee&Ûes ØeefleefveefOelJe keâjCeeNÙee leLeekeâefLele jepekeâerÙe he#eebheg{s MejCeeieleer helkeâj}er DeeefCe yeeyeemeensyeebveer ceveesveerle kesâ}s}s peeleerDebleeÛes, Jeie&DebleeÛes
efceMeve Dehegjs jeefn}s. ns efceMeve hegveMÛe meg¤ nesCÙeeÛÙee °erves - oef}le heBLejmeejKÙee ÛeUJeUeRveer peeiej Iee}t heeefn}e. leerner Deehemeer efJeYeepeveecegUs Ùee
efceMevehetleeaÛÙee ÛeUJeUer}e ieleer osCÙeeme efve<ØeYe "j}er. Ùee efceMevehetleeamee"er megieeJeeÛÙee GOJeÙe&&t Deme}suÙee efJe}eme JeeIeebveer DeeheuÙee efveÙelekeâeef}keâemeesyele
pees ØekeâeMeve mebmLesÛee ØeÙeesie meg¤ keâ¤ve - ØekeâeMekeâ cnCetve, efceMevehetleeaÛÙee DeLee&ves pegUCeer JneJeer. ÛeUJeUerÛes hegveMÛe OeMgJeerkeâjCe JneJes
Ùeemee"er DeLekeâ }{e meg¤ kesâ}er lees efJe}esYeveerÙe cnš}e heeefnpes. Deepe jespeer - lÙeebÛÙee ØekeâeMeve mebmLesves ØekeâeefMele kesâ}s}er hegmlekesâ - DeeefCe
439
Ye}sLeesj}s efJeÛeejcebLeve Ie[Jetve DeeCeCeejs «ebLe heeefn}s keâer DeÛebefyele JneÙe}e nesles. Deebyes[keâj ÛeUJeUerle cnCepes meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee
ÛeUJeUerle [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee efveJee&CeecegUs pees hee@pe Dee}e neslee lees otj keâjCÙeeÛes heefJe$e keâece JeeIeebÛÙee megieeJee mebØeoeÙeeves kesâ}s.
Kejslej meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerme veJÙeeves mebpeerJeveer osCeejs ns JeeIeebÛes keâece cnCepes SkeâefJemeeJÙee Melekeâe}e veJee jsvesmeevmeÛe Deens.
meJe& efJeIveebJej ceele keâ¤ve JeeIeebveer megieeJeeÛÙee mLeehevesheemetve lees DeepeheÙeËle cnCepes Ùee ÛeeUerme Je<eeËÛÙee keâe}Keb[ele peJeUheeme ÛeejMes, heeÛeMes
«ebLe ØekeâeefMele kesâ}s Deensle. lÙeele}s keâener npeej heeÛeMes heeveebFlekesâ cees"s Deensle. leer pe[pebyee} - Ùee Øeefmeæ kesâ}s}e «ebLeeÛÙee veeJeekeâ[s
DeeefCe Ùeeoerkeâ[s vegmeles heeefn}s lejer DeepeÛÙee meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe, meebmke=âeflekeâ, Deee|Lekeâ efJe%eeve leb$e%eeves, lelJe%eeves mebmke=âleer meeefnlÙe Deeoer
cenòJeeÛÙee ceeveJeer efJe<eÙee}e lÙeebveer nele Ieele}s}e efomelees. ceneefJeÅee}Ùes-efJeÅeeheer"s-Oece&heer"s-keâ}emeeefnlÙeeÛÙee DekeâeocÙee Ùeele pes keâener %eeveeÛÙee
DeLee&ves Ie[le cees[le Demes}. lÙee meJeeËhes#ee ‘megieeJee’Ûes keâeÙe& cees"s Deens. megieeJee cnCepes efJeÅeeheer"eyeensjer} ye=no efve JewefMJekeâ efJeÅeeheer"Ûe
peCet - ceveg<Ùee}e keWâõmLeeveer "sJetve - pes pes lÙeeÛÙeeMeer efveie[erle Demes meJe&Ûe efJe<eÙe Ùee ØekeâeMeveeves neleeU}s Deensle. meceepemegOeej lÙeebÛÙee
OeejCee Demeesle DeLeJee jepekeâerÙe lelJe%eeveeÛÙee mebkeâuhevee; jepeMeem$e Demees DeLe&Meem$e DeLeJee ceeveJebMeMeeœe DeeefCe lÙeebÛÙeeMeer efveie[erle Deme}s}s
DeeOegefvekeâ efJe<eÙe - Deebyes[keâjJeeo ceekeäme&Jeeo Demees DeLeJee JewefMJekeâ Oece& DeeefCe lÙeebÛes efÛebleve DeOÙeelce Demees Jee Ssefleneefmekeâ YeeweflekeâJeeo
DeLeJee ÉbÉelcekeâ YeeweflekeâJeeo «eerkeâ leòJe%eeveeheemetve DeeOegefvekeâ leòJe%eeveeheemetve - ceie les heeMÛeeòÙe Yee<esÛes Demees DeLeJee heewJee&lÙe oMe&ve Meem$eeÛes
lÙeebveer Øeefmeæ kesâ}suÙee hegmlekeâebÛeer vegmeleer veeJes FLes GodOe=le kesâ}er lej ceePÙee Ùee }sKeeÛeer DeKKeer heeves Ye¤ve Nneleer}. JeeIeebveer Deebyes[keâjebÛÙee
SketâCe meeefnlÙeeÛee, efJeÛeejefmeæebleeÛee meeceeefpekeâ jepekeâerÙe }{ŸeeÛee veJÙeeves DeLe& }eJeCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e Deens. Kejslej ner megieeJeeves Úehe}s}er
Deebyes[keâjer efJeÛeej mebheosJej}er ner veJeer Yee<Ùes Deensle. DeepeJej }eskeâ cnCeeÙeÛes. Deebyes[keâjebÛÙee efJeÛeejemener mener DeLe& }eJeCeeje Yee<Ùekeâej veener.
megieeJeeves Úehe}suÙee «ebLeeletve veJes Yee<Ùekeâej MeesOeCÙeeÛee - veJns MeesOe}s ÙeeÛee ceeveJeer ØeÙelve Pee}e Deens.
yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee efveJee&CeeveblejÛeer DeepeÛeer efhe{er ner heeÛeJeer efhe{er. Deepe mevceeveeves peieles Deens. ner meJe& hegCÙeeF& yeeyeemeensyeebÛÙee
keâeÙe&keâle=&lJeeÛeer Deens. ‘efMekeâe, mebIeefšle Jne, mebIe<e& keâje’ ns yeeyeemeensyeebÛÙee ÛeUJeUerÛes Iees<eJeekeäÙe. Ùee Iees<eJeekeäÙeeÛes hee}ve keâjerle keâjerle heeÛe efhe{Ÿee
}neveeÛÙee cees"Ÿee PeeuÙee, keâlÙee& meJejlÙee PeeuÙee. ÙeeleuÙee Deebyes[keâjebÛÙee mecekeâe}erve Ú$eÚeÙesle Deme}suÙee efhe{Ÿee meeceeefpekeâ peeefCeJesves Yeej}suÙee
neslÙee. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle peerJevemebIe<e& keâjlee keâjlee - DeeheuÙee kegâJeleerØeceeCes ÛeUJeUer}e. Deebyes[keâjer }{Ÿee}e Ùeesieoeve osCeeNÙee
neslÙee. Ùee efhe{Ÿeele}er yengleebMeer ceeCemes Deehe}s meeceeefpekeâ keâle=&lJe heej hee[CÙeeÛÙee OeejsÛeer nesleer. Ùee leerve efhe{Ÿeebveblej cee$e Skeâ veJesÛe JeUCe
Deebyes[keâjer meceepeele ¤{ nesleevee efomeles. ‘efMekeâe mebIeefšle Jne, mebIe<e& keâje’ ne cet}ceb$eeves heenlee heenlee oef}le meceepe efMeketâve mJeeefYeceeveeves peiet
}eie}e. ns efpelekesâ Kejs eflelekesâÛe efMekeâuÙee meJej}suÙee Ùee meceepeeleer} ceeCemeebÛes ceOÙeceJeiee&le nesCeejs ¤heeblejner cees"s, ceOÙeceJeieeaÙe peeefCeJeebveer
Yeej}s}e ne ceeCetme. mece°er efnleeÛÙee °erves vekeâejelcekeâ Yetefcekeâe IesTve mJele:mee"er peiet }eielees, lÙee}e mecetneÛes, meceepeeÛes keâenerÛe osCes
IesCes veener DeMeer lÙeeÛeer Je=òeer nesle Ûee}}er Deens. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerle}e mewefvekeâ ner Yetefcekeâe yepeeJeCÙeeSsJepeer Ùee ÛeUJeUerMeer
Deme}s}er veeUÛe lees lees[tve šeketâ heenlees. meg®JeeleerÛÙee leerve efhe{Ÿee meeceeefpekeâ peeefCeJesves Yeej}suÙee neslÙee. lÙeebÛÙee kegâšgbyeeefJe<eÙeerÛÙee keâuhevee
mebÙegkeäle kegâšgbyeeÛÙee peeefCeJesÛÙee neslÙee. Deelee efMeketâve meJe¤ve - Pee}s G}šsÛe, lÙee}e mebÙegkeäle kegâšgbyeehewkeâer mJele:Ûeer yeeÙekeâes ceg}s SJe{Ÿee
hegjlesÛe ceÙee&efole jenCess DeeJe[les.
oef}leslej ceOÙeceJeieeaÙe ceeCemeemeejKes Jeeielees. lees efoJemeWefoJeme Deelceceive DeelcekeWâõer nesle Ûee}}eÙe. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle Deepe pees
ieleerjesOe leÙeej Pee}e Deens. lÙeeÛes cegKÙe keâejCe Ùee meceepeele DeelcekeWâefõle cnCeCÙeehes#ee mJekeWâefõle ceOÙeceJeie& efvecee&Ce PeeuÙeeves mLeefiele Pee}e Deens.
ne ceOÙeceJeie& Deebyes[keâjebÛes Dehegjs jeefn}s}s efceMeveÛe ÙeMemJeer keâjCÙeeSsJepeer - mJele:ÛÙee lešmLe Je=òeercegUs Ùee efceMeve}eÛe Úso oslees Deens DeeefCe
cnCetve keâOeer veJns leer Hegâ}s Deebyes[keâjer meb%esÛÙee keâe}pebieer ØeyeesOeveeÛeer iejpe Deepe ÛeUJeUer}e Deens. oef}leslej meceepeeleer} ØemLeeefhele Jeiee&veer
veJÙee DeeefLe&keâ OeesjCeebcegUs pees ÛebieUJeeoer peerJeve JÙeJenej mJeerkeâej}e Deens. efJe%eeve, leb$e%eeveeefOeef‰le Fbšjvesš mebmke=âleer mJeerkeâej}er Deens.
leer Heâkeäle mJele:hegjlesÛe heeneÙe}e efMekeâJeles. oef}leslej meceepeeleer} ceOÙeceJeiee&Ûes JeÙe peJeUheeme oer[MesJe<ee&Flekesâ Deens. meeceeefpekeâ DevÙeeÙe,
DelÙeeÛeejeMeer lÙee}e keâener osCesIesCes veener. peeleerØeLee-DeeefLe&keâ efJe<ecelee-ÙeebÛÙeeMeer lÙeebvee keâener osCes IesCes veener. ØemLeeefhele jepekeâlex, meòeeOeejer
Ùeehes#ee JesieUs veenerle. DeepeÛee ceesyeeF&} Fbšjvesš me@šs}eFš mebmke=âleerle}e, keâe@heexjsš GÅeesieeletve otef<ele Pee}s}e meceepeJeie& lÙeeÛeer }esYe
Øeefle}esYevess, lÙeeÛes DeeÛeejefJeÛeej, lÙeeÛÙee [eskeäÙeeleer} efmeef}keâve Jn@}er. ceeCemeeÛee efJeOeeÙekeâ jÛeveelcekeâ heeÙeeÛeeÛe Ketve hee[les. Deehehej YeeJe
ogpeeYeeJe ceeveles, cesefjš Deved cesefjšÛeer Yee<ee keâjCes, oef}le ceeCemee}e peieCÙeeÛÙee meeOevee}e JebefÛele ke⤠heenles. DeMee JesUer hegveMÛe ØeyeesOeveeÛee
ØeÙeeme meÙegefkeälekeâ "jlees.
JeeIeebveer megieeJeeÛÙee ceeOÙeceeletve ØeyeesOeveeÛÙee ÛeUJeUer}e hegve®ppeerJeve kesâ}s; ns Kejs lej efJemceÙeÛeefkeâle keâjCÙeemeejKes lÙeebÛes JeeieCes
Deens. SkeâeLeea ns DeefmeOeeje›eleÛe cnš}s heeefnpes. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle Demesner keâener oebefYekeâ Deensle keâer lÙeebvee Jeešles ØeyeesOeveeÛeer iejpe
veener. ÛeUJeUerÛeer iejpe Deens. ceerner Ùee ceveeÛee keâener keâeU neslees. hejbleg oef}le meceepeeÛes PeheešŸeeves nesCeejs ceOÙeceJeieeaÙekeâjCe Pee}s}s
heeefnuÙeeveblej - ce}ener Jeešt }eie}s keâer Depetvener ØeyeesOeveeÛeer iejpe Deens. }eskeâMeener, Yeeb[Je}er }eskeâMeener, meeceeefpekeâ }eskeâMeener Ùeele}e
Heâjkeâ DeepeÛÙee efhe{er}e keâUtve IesCÙeele jme veener. efJeefOeceb[U, mebmeos ÙeeJej Deensjs Jeiee&Ûes ØeeyeuÙe Deens ns lÙeebÛÙee ieeJeerner veener.
yeeyeemeensyeebvee IešvesÛes efMeuhekeâej ner GheeOeer meceepeeves mJeÙebmHetâleeaves efo}er; hejbleg ner Iešvee jÛevee DemeleeveeÛe Iešvee meefceleerleuÙee pewmes
Les JeeÅeebveer peer De[JeCetkeâ kesâ}er lÙeecegUs Iešvesle oef}le Meesef<ele Jeiee&ÛÙee GVeÙeveeÛÙee °erves DeYeeJe jeefn}esle. ns les mecepetveÛe Iesle veener.
Deepe yeeyeemeensye nÙeele Demeles lej jepÙekeâlÙeeËveer IešvesÛÙee memebosÛes pes JeešesUs kesâ}s les heenlee lÙeebveer mJele:Ûe IešvesÛÙee hegmlekeâe}e
mJeneleebveer Deeie }eJe}er Demeleer. Iešvesle}s DeYeeJe kegâCeecegUs jeefn}s les keâeÙe Deensle. ns keâUCÙeemee"er veJÙeeves ØeyeesOeveeÛeer iejpe Deens.

440
DeeceÛÙeele}s DeeoMe&Jeeoer leLeekeâefLele ÛeUJeU ‘efMekeâe, mebIeefšle Jne, mebIe<e& keâje’ Ùee ceb$eeves mJeÙebØekeâeMeer Pee}s. Je<ee&vegJe<ex DeebOeUs Deme}s}s
- yeeyeemeensyeebÛÙeecegUs %eeveer Pee}s. %eeve Dee}s keâer cele DeeefCe celeeblejs Dee}er. DeeceÛÙee DeepeÛÙee Deebyes[keâjer meceepeele Ùee celeceleebleje}e
peeiee veener. meeje meceepe Skeâpetš jeneJee cnCepes ceW{jemeejKee JeeieeJee. DeMeer lÙeebÛeer YeeJevee Deens. yeeyeemeensyeebÛÙee ÛeUJeUerle efvej#ej meeceevÙe
ceeCemes nesleer. lÙeebÛÙee lÙeeieeves mecehe&Ceeves Demhe=MÙeeÛeer cegefkeäleÛeUJeU efoieble Pee}er. Ùee efvej#ejebvee yeeyeemeensyeebveer De#ejebefMeJeeÙe me%eeveer kesâ}s.
lÙeeÛee ceeve jeKe}e. lÙeebÛeer Deefmcelee pehe}er. Ùee ÛeUJeUerÛÙee DeeOeejYetle ceeCemeebvee Deebyes[keâjebveer keâOeerÛe ceW{js mecepetve lÙeebvee nekeâej}s
veener. Deepe ØelÙeskeâ peCe mJeÙebØekeâeefMele nesCÙeeÛÙee DeJemLesle DemeeJee. hesš}s}s ns efoJes keâener keâeU SkeâceskeâebÛÙee pÙeesle ØekeâeMee}e MenkeâešMen
osleer}. hejbleg ner leelhegjleer DeJemLee Deens. Ùee DeJemLes}eÛe meb›eâceCeeJemLee cnš}s heeefnpes. leer mebhes}. DeeOeer mecemle Demhe=MÙeebÛes mebIešve keâer
Demhe=MÙeeleuÙee Heâkeäle SkeâeÛe peeleerÛes mebIešve lÙeebÛes Yeeve veJes ØeyeesOeve osCeejs Deens. Demhe=MÙeebceOe}er Demhe=MÙelee Iee}efJeCÙeeÛÙee °erves DeYÙeeme
IesCeejs megieeJee mebØeoeÙeeÛes ØeyeesOeve Deens. oef}le DeeefCe oef}lesJej Meesef<eleheeref[le meceepe ÙeebÛes cet}ieeceer jepekeâerÙe OeMgJeerkeâjCe PeeuÙeeefMeJeeÙe
Ùee osMeele oef}leebÛeer Meesef<eleebÛeer meòee ÙesT MekeâCeej veener. Ùee °erves megieeJeeves DeeheuÙee ØekeâeMeveeceeHe&âle efHeâeE[ie kesâ}s Deens. Ùee ØeyeesOeveeÛÙee
efMeJeeÙe JeeIeebveer pÙee meele-Dee" Mew#eefCekeâ mebmLee, Jemeefleie=ns DeeefCe meecegoeefÙekeâ MesleerÛes ÙeMemJeer ØeÙelve kesâ}s les lÙeebÛÙee jÛeveelcekeâ keâeceeÛes
cees"s Ùeesieoeve Deens; Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e meeceLÙe&Jeeve yeveefJeCÙeeÛes. Deepe Deebyes[keâjer ÛeUJeU ieleevegieeflekeâ PeeuÙeeÛes #eCeYej Jeešles. lÙeeÛes
cegKÙe keâejCe ÛeUJeUer, meesyele mebIe<ee&meesyele meceepeele jÛeveelcekeâ keâeceeÛee efJeOeeÙekeâ keâeceeÛee DeYeeJe jeefn}e cnCetve. megieeJee meebØeoeÙeeÛes ns
meJeËkeâ<e meceepeheefjJele&veeÛes Yeeve osCeejs efceMeve Deens. JeeIeebÛÙee Dece=le ceneslmeJeeÛÙee efveefceòeeves lÙeebÛes ns Ùeesieoeve keâmes De<šeJeOeeveer Deens ns
DeeheCee}e mecepetve Ieslee ÙesF&}.
ceePes DeeefCe JeeIeebÛes meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe meb%esÛes ketâU Deebyes[keâjebÛÙee meb%esÛes Deens. lÙeeÛeer meg®Jeele je°^mesJeeo}eheemetve Pee}er. meceepeJeeoer
he#eeÛÙee ÛeUJeUerheemetve Pee}er Demes ceer ceevelees. DeepeÛÙee Ie[er}e meceepeJeeoer ÛeUJeUÛe mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛÙee Deenejer peeTve mebhe}er.
leer Deepe Skeâe efJeefMe° ceÙee&osle DeJeMes<e cnCetve Gj}er. megieeJeeves DeeheuÙee ØeyeesOevee}e hegvne efpeJeble keâjCÙeeÛee mleglÙe ØeÙeeme kesâ}e. JeeIeebveer
lÙeebÛÙee helveerves meeceeefpekeâ GòejoeefÙelJeeÛes Yeeve "sJetve meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUer}e hegveMÛe mebpeerJeveer megieeJeeceeHe&âle hegjefJe}er. Ùeemee"er
lÙeebveer meesme}suÙee PeUe, Keeu}suÙee Kemlee efkeâjkeâesU veenerle. lÙeeie pÙee}e cnCeleele lees lÙeeie ÛeUJeUermee"er Ùee oechelÙeeves kesâ}e Deens.
o

441
 Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeÛes SkeâcesJe ›eâebeflekeâejkeâ
vesles. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj
Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeÛes SkeâcesJe ›eâebeflekeâejkeâ vesles. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj ÙeebÛÙee ceneheefjefveJee&Cee}e ÚheVe Je<ex nesTve ies}er. [e@keäšj
meensyeebÛes ceneefveJee&Cener DeMee JesUer Pee}s. pesJne lÙeebÛÙee vesle=lJeeKee}er Demhe=MÙeebÛee cegefkeälemeb«eece Debeflece heJee&le ØeJesMe keâjle neslee. lÙeebÛÙee heMÛeele
}iees}ie mepeie nesTve keâener keâeU lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebveer, GJe&efjle lÙeebÛÙee mecekeâe}erve Deme}suÙee lÙeebÛÙee menkeâeNÙeebveer efleÛes vesle=lJe Oee[meerheCeeves
kesâ}s hejbleg [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjeÛee JeemleJeJeeoer õ°sheCee lÙeebÛÙee "eÙeer veJnlee. yeeyeemeensyeebÛÙee heMÛeele ÙeeleuÙee keâener ceneYeeieebveer - Ùee
ÛeUJeUerÛes meJexmeJee& nesT heeefn}s DeeefCe DeKesj ner ÛeUJeU efoJemeWefoJeme ieleevegieeflekeâ nesT }eie}er. mebkeâesefÛele nesTve ogYebiet }eie}er. DeelceM}eIesle
Deekebâ" yeg[e}suÙee Ùee ÛeUJeUerÛes DeKesj HeâešeHegâšerle ®heeblej keâ¤ve šekeâ}s ies}s. SkeâeÛes oesve, oesveeÛes Ûeej Demes ieš nesTve efJeYeepeve nesle jeefn}s.
Depetve ns efJeYeepeve Ûee}tÛe Deens. ÙeeÛee JneÙeÛee leesÛe heefjCeece Pee}e ner ÛeUJeU Deehe}s cegKÙe Gefö°Ûe njJetve yeme}er. peeleerJeiee&Ûee Deble keâ¤ve
- meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ F&Jnve cet"YejebÛÙee meebmke=âeflekeâ efcejemeoejer}e Men osTve efJe<ecelee ve° keâ¤ve Ùee osMeele oef}le Meese<f eleebÛÙee GVeÙeveemee"er meeceeefpekeâ
}eskeâMeenerÛeer Øeefle‰ehevee keâjCes ns Ùee ÛeUJeUerÛes efye®o nesles. lÙeemee"er efmLeleerJeeÅeebefJe®æ, hejbhejeJeeÅeebefJe®æ peeleerÙe JeieeaÙe efJe<eceles}e
KeleheeCeer Iee}CeeNÙee Oece&meòee, ob[meòee DeeefCe Mees<ekeâebefJe®æ DeefJejle }{Ces DeeJeMÙekeâ Demelee. - le[pees[erÛes OeesjCe [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâjebveblejÛÙee heg{eNÙeebveer mJeerkeâej}s. SJe{sÛe keâ¤ve les Yeeie}s veener lej meJe&Ûe jesieebJej SkeâÛe F}epe Ùee vÙeeÙeeØeceeCes - lÙeebveer
meJeËkeâ<e Deecet}e«e yeo}eÛÙee Iees<eCee keâjle lÙeebveer ner ÛeUJeU meòee meewosyeepeerÛÙee jepekeâejCeeleÛe yeebOetve šekeâ}er. meòesefMeJeeÙe oef}
leebÛes ØeMve megšCeejÛe veenerle DeMeer mebYeeJevee keâjle les DeeheuÙee efJeYeeefpele iešelešeÛÙee yeUeJej JewOeeefvekeâ jepekeâejCe keâjCÙeemee"er Oe[he[t
}eie}s. Skeâceskeâebvee Men-keâešMen osT }eie}s. ns keâšMeneÛes jepekeâejCe MesJešer ÛeUJeUerÛÙeeÛe DebleeÛes ØecegKe keâejCe yevetve
jeefn}s. [e@. yeeyeemeensyeebÛÙee heMÛeele lÙeebÛes GòejoeefÙelJe mJeerkeâe¤ve meceefhe&le DeeÙeg<Ùe ÛeUJeUermee"er osT MekeâCeejer vesles ceb[Uer ielexle
De[ketâve MesJešer keâe}keâLeerle Pee}erner. ner efhe{er yeeyeemeensyeebÛÙee Ú$eÚeÙesKee}er jepekeâerÙe õ°sheCeeves De}bke=âle Pee}s}er nesleer. OÙesÙeJeeoer
nesleer hejbleg ÙeeÛe efhe{erleer} DeeflecenlJeekeâeb#eer ceb[UeRveer mJemJeeLee&ÛÙee jepekeâejCeeheeÙeer ÛeUJeUer}e Deepener efve:meòJe Gefö°nerve keâ¤ve
mees[}s. pÙee Deebyes[keâjer efJeÛeej oMe&veele veejer Je Meehe : GMeehe Ùee Meyoebvee peeiee veener. lÙee Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e HegâšerjlesÛÙee Meeheeves
«eeme}s Demes cnCeCÙeeÛeer heeUer efvejeieme Yeeye[e Deebyes[keâjJeeoer pevelesJej DeeCe}er. Deepener nerÛe Yeeye[er efvejeieme Deebyes[keâjer pevelee - hegveMÛe
Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeer pegUCeer JneJeer Ùeemee"er Gmcejles Deens. Øemebieer meblehle nesTve Øeefleef›eâÙeener osle Deens. hejbleg mJele:leÛe Deelceceive nesTve
ies}suÙee ÛeUJeUerleer} veJÙee efhe{erleer} heg{eNÙeebvee ÙeeÛes keâenerner meesÙejmeglekeâ veener. Skeâerkeâ[s [e@. yeeyeemeensyeebÛÙee efJeÛeej efmeæebleeÛes cenòJe
peieodJÙeeU nesT }eie}s Deens. lÙeebÛÙee vesle=lJeeÛee GòegbieheCee lÙeebÛes ceneheefjefveJee&Ce PeeuÙeeveblejner lemetYejner keâceer Pee}e veener. DeekeâeMee}e
mJekeâle=&lJeeÛÙee DeLee&ves "WieCes yeveefJeCeeje ne Demhe=MÙeebÛee veJns lej mecemle oef}leMeesef<ele pevelesÛee ceneveeÙekeâ - lÙeeves GYeej}suÙee ÛeUJeUerÛes
oMeeJeleej heeneÙe}e efpeJeble veener. veenerlej lÙeebveer ÛeUJeUerÛÙee mJekeâerÙe ceejskeâNÙeebvee pevceeÛeer Deö} Ie[efJe}er Demeleer. [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâj nÙeele nesles leesJej ÛeUJeUerleer} efvej#ej keâeÙe&keâlÙeeËÛesÛe veener lej - DeYeeJe«emle pevelesÛes les jepekeâerÙe efMe#eCe keâjle jeefn}s. leelkeâeef}keâ
DeeefCe oerIe&. °erÛes [eJehesÛener Ùee peveles}e keâUCÙeeFlekesâ jepekeâerÙe MeneCeheCe meYee, mebces}ves, Deeboes}ves yew"keâeletve lÙeebveer melele efo}s.
DeepeÛÙee veJÙee efhe{erleer} heg{eNÙeebveer cee$e Ùee pevelesÛes jepekeâerÙe efMe#eCe keâjCes peeCeerJehetJe&keâ šeU}s. [e@keäšj yeeyeemeensyeebÛÙee keâe}ele oef}le
pevelesle}s mee#ejheCe veieCÙe Demes nesles. DeMeer efvej#ej mee#ej ceeCemes ÛeUJeUermee"er leÙeej keâjCes - Deehe}s F&efhmele Gefö° Øeehle keâjCÙeemee"er
Ùee pevelesves Deehe}s Meerj leUneleeJej IesTve - meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee jepekeâerÙe nkeäkeâ Øeehle keâ¤ve IesCÙeeÛÙee jCeebieCeeble GlejCes ner efkeâceÙee
Heâkeäle Deebyes[keâjÛe ke⤠Mekeâ}s. lÙeebveer DeeheuÙee peveles}e ceW{js mecepetve keâOeerÛe nekeâej}s veener. Ùee efvej#ej meceepeeÛeer efJeMJeemeen&lee mebheeove
keâ¤ve - lÙee}e DeòeoerheYeJeeÛes Oeveer yeeyeemeensye Deebyes[keâj ke⤠Oepe}s. - ÙeeleÛe lÙeebÛes õ°sheCe mhe° nesles. heCe ns õ°sheCe meeceeefpekeâ
JeemleJeeÛes Yeeve "sJeCeejs nesles.
1935 mee}er ÙesJe}s cegkeäkeâeceer - efnbotOece& mees[tve DevÙeOece& mJeerkeâejCÙeeÛeer cnCepes OeceeËlej keâjCÙeeÛeer Iees<eCee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer -
Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeÛÙee heefnuÙeeÛe heJee&le kesâ}er DeeefCe hetle&lee Debeflece heJee&le - veeiehetj cegkeäkeâeceer DeeheuÙee }eKees DevegÙeeÙeemen yeewæ Oecee&Ûee
mJeerkeâej keâ¤ve Ùee OeceeËlejeÛÙee veblej oer[-oesve ceefnvÙeebÛÙee Deblejeves lÙeebÛes ceneheefjefveJee&Ce Pee}s. lÙeecegUs OeceeËlej keâ¤ve - Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleerÛÙee
ÛeUJeUer}e pes veJeerve heefjceeCe les osT FefÛÚle nesles. les Leebye}sÛe. Deebyes[keâjebÛÙee yejesyej lÙeebÛÙee menkeâeNÙeebveer DeeefCe meceepe DevegÙeeÙeebveer OeceeËlej kesâ}s;
hejbleg Deebyes[keâjebveblejÛÙee Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛes heg{ejerheCe meebYeeUCeeNÙeebvee ns veJes heefjceeCe ÛeUJeUer}e oslee Dee}s veener. Skeâe DeLeea ns OeceeËlejeÛes
Deeboes}ve DeLeJee yeewæOece& mJeerkeâejCÙeeÛes cetU nslet yeepet}e he[tve ns OeceeËlej mecemle Demhe=MÙeebÛÙee Skeâpegšer}e Úso osCeejs "j}s. lÙeeJesUÛee meele
keâesšer hetJee&mhe=MÙe cnCepes oef}le meceepe ceePÙeemeesyele ÙesF&} ne Deebyes[keâjebÛee DeeMeeJeeo. cetle&¤he IesT Mekeâ}e veener. Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeÛes
peieodJÙeeU Deeboes}ve [e@. yeeyeemeensyeebÛÙee vesle=lJeeKee}er GYes jentvener Ùee Deeboes}veele Demhe=MÙeebceOe}er Demhe=MÙelee cees[tve he[Ces DeeJeMÙekeâ nesles
les cees[tve he[Ces Ie[}s veener. yeeyeemeensyeebÛÙee heMÛeele Ùee OeceeËlejeÛÙee YetefcekesâÛee efJeheÙee&me peeCelee-DepeeCelee veJÙee efhe{erleer} heg{eNÙeebveer nesT efo}er.
JÙekeäleer, JÙekeäleeRceOe}er mebyebOe keâesCelÙee veweflekeâ cetuÙeebJej efveOee&efjle DemeeJesle lemesÛe JÙekeäleer DeeefCe meceepe ÙeebÛÙee hejmhej mebyebOeebvee veweflekeâ heeÙee keâmee
oslee ÙesF&}. Ùeemee"er [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebvee Demhe=MÙeebÛeer ÛeUJeU ieefleceeve keâjCÙeemee"er GheÙegkeäle Jeeš}e cnCetve lÙeebveer yegæOece& meJe&Oecee&Ûee
leew}efvekeâ DeYÙeeme keâ¤ve - Flej meJe& Øesef<eleØeCeerle OeceeËvee [eJe}tve ceeveJeer JÙeJeneje}e veweflekeâlesÛeer pees[ osTve ceeveJeer DeefYepeele ceeveJeercetuÙe

442
mebJeefOe&le keâjCeeje Oece& lÙeebveer meceepee}e efo}e. pÙee Oecee&le osJeeefOeosJe veenerle. DeJeleejeÛÙee keâuhevee veenerle. heehe, hegCÙe, mJeie& veeškeâeÛÙee keâuhevee
veenerle. veMeerye efveÙeleerÛÙee, keâce&efJeheekeâ. hegvepe&vceeÛÙee keâuhevee veenerle. lejer lees Oece& og:Ke efvejesOeveeyeö} "ece Yetefcekeâe IesCes cnCepes YeeweflekeâJeeoer Mees<ekeâ
DeeefCe Mees<eCeÛe ceeCemeeÛÙee megKeeÛÙee ØeieleerÛÙee Dee[ Ùesles. Ùee Mees<eCeeefJe®æ }{Ces [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebvee pÙee yegæeÛÙee cetU efMekeâJeCegkeâerle
oMe&veele efomeles. lÙeecegUs lÙeebveer DeeheuÙee OeceeËlejeÛÙee Iees<eCesÛÙee hetle&lesmee"er yeewæOece& cenòJeeÛee Jeeš}e. ogmejs Demes keâer - Ùee osMeeleer} ceeleerleer}
Ùee osMeeleuÙee JewÛeeefjkeâ mebIe<ee&letve Oece&efJeÛeej cebLeveeletve pevceeme Dee}s}e Jewefokeâ Oecee&efJe®æÛeer pJe}ble Øeefleef›eâÙee osCeeje. Ùe%eÙeeieeoeRvee efJejesOe keâjCeeje,
Ùe%eÙeeieele ØeeCeercee$ee}e yeUer osCeeje. hegvepe&vceeÛeer keâce&efJekeâemeeÛeer keâuhevee ceeb[Ceeje Oece&-JewefokeâOecee&Ûes DeeOegefvekeâ ¤he efnbogOece& veekeâej}e. ns OeceeËlej
ne yeewæOece& mJeerkeâej Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eecee}e DeefOekeâ yeU osF&}. veMeerye efveÙeleer veekeâe¤ve. Demhe=MÙe ceeCemee}e - mJe ceeveJeer nkeäkeâeyeö}
DeefOekeâ mepeie keâjs} - Mees<eCeebefJe®æ Yetefcekeâe IesF&} Demes Jeeš}s nesles. hejbleg lÙeebÛÙee ceneheefjefveJee&Ceeveblej Demes Ie[CÙeeSsJepeer G}š yeewæOece&
- pÙee Demhe=MÙe meceepeeÛÙee hetJee&ßeceerÛÙee cenejpeeleerÛÙee ceb[UeRveer mJeerkeâej}e. lÙeecegUs DeeheuÙee Oece& mJeeleb$Ùeeveblej veJns pÙee efnbotOeceeËle jenCes -
cenejslej Demhe=MÙepeeleeRvee Depetvener Jeešles. DeeefCe lÙee ØelÙeskeâ peeleerÛes heg{ejerheCe - nefjpeve mesJekeâ mebIeeÛÙee neleele}s DeveeÙeemes keâeB«esmeÛÙee neleele}s
yeeng}s yevetve Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eecee}eÛe Úso osCeejs "j}s. lÙeecegUs mecemle Demhe=MÙeebÛeer Skeâpetš keâ¤ve - Demhe=MÙeebÛÙee GlLeeveeÛee keâjeJeÙeeÛee
mebIe<e& lÙee}eÛe KeerU yeme}er. Kejslej ne Ùee ÛeUJeUer}e yeme}s}e [sLe }e@keâ Deens. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee veblejÛÙee heg{ejheCeeves ne [sLe
}e@keâ ve° keâjCÙeemee"er keâenerÛe ØeÙelve kesâ}s veenerle. Ùee ØeÙelveele}e meJee&le cenòJeeÛee Yeeie Demelees. Yeeweflekeâ Mees<eCeeefJe®æ meJe& Demhe=MÙe peele
mecetnebvee Oece& OeceeËlejebÛes De[mej yeepet}e "sJetve - Skeâef$eleheCes jepekeâerÙe mebIe<e& keâjeÙe}e }eJeCes. heCe Demes OeMgJeerkeâjCe veekeâejCÙeeÛeer - DeepeÛÙee
efJeYeeefpele Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleer} heg{eNÙeebÛeer vekeâejelcekeâ Yetefcekeâe Deepener leMeerÛe Deens. ÛeUJeUerleer} Deecner meJe& ceb[UeRvee JÙeemeheer"eJe¤ve -
Deebyes[keâjer ÛeUJeU JÙeehekeâ ÛeUJeU DemeuÙeeÛes meebielees heCe ØelÙe#eele DeeceÛes JeeieCes yees}Ces (jepekeâerÙe mebIe<e&) Ùee JÙeehekeâles}e cet"ceeleer osCeejs
Demeles DeeefCe DeMee heeMJe&YetceerJej DeeefCe [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes peeleerDebleebÛeer Jeie&DebleeÛeer }{eF& efpebkeâCeeNÙee Yee<ee keâ¤ve, mJele:ÛeeÛe
lespeesYebie keâ®ve Ieslees. efoJemeWefoJeme mebkegâefÛele Yetefcekeâe IesTve Deebyes[keâjer efJeÛeej efmeæeblee}e Úesšs yeveJeerle Demelees. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj
oef}le Meesef<ele meceepeeÛes õ°s ceneveeÙekeâ DemeuÙeeÛes Deecner Heâkeäle yees}le jenlees lÙee °erves cee$e DeeJeMÙekeâ Deme}s}s veJes meeceeefpekeâ OegJeerkeâjCe
cee$e šeUle Demelees. ÙeeÛe veekeâlexheCeeÛÙee heeMJe&YetceerJej Deecner YeemeJele Demelees keâer Deepe vee GÅee, Ùee osMeele jepÙeele efveUŸee PeW[ŸeeÛes jepÙe
ÙesCeej cnCetve - Ùee heg{eNÙeebÛÙee Ùee jesceBefškeâheCee}e keâeÙe cnCeeJes?
Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeÛes ceblej}s}s efoJeme DeeefCe Ùee meb«eeceeves ØemLeeefhele JÙeJemLesefJe®æ kesâ}s}e owoerhÙeceeve }{e, ÙeeÛeer mee#eeroej
Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleer} veJeer efhe{er veener lÙeecegUs pesJe{er DeemLee Ùee veJÙee efhe{er}e DemeeÙe}e nJeer lesJe{er Gj}er veener. efMekeâe, mebIeefšle Jne, mebIe<e&
keâje - Ùee ceneceb$eeves Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee leerve efhe{Ÿee De}bke=âle nesTve iesuÙee KeNÙee, hejbleg Ùeeletve cees"Ÿee mebKÙesves meceepeele ceOÙeceJeie&ner efvecee&Ce
Pee}e. Ùee veJÙee ceOÙeceJeiee&}e peeleerØeLesÛÙee PeUebÛeer ceeefnleer veener Jee DevegYeJe veener. oef}leslejebvee pes meJe&meeceevÙeheCes peieCÙeeÛes DeefOekeâej Deensle.
lesner Ùee veJÙee efhe{er}e Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceecegUs efceUe}s. hejbleg Ùee meb«eeceeefJe<eÙeer DeemLee veJÙee efhe{erleer} Ùee ceOÙeceJeiee&}e veener. DeeefCe ceie
Ie[les Demes lÙee}e efjheefy}keâve he#e Deehe}e Jeešle veener - Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee yeensjer} jepekeâerÙe he#e ÙeebÛes Deekeâ<e&Ce Ùee ceOÙeceJeiee&}e Deens.
Deebyes[keâjeefJe<eÙeer Ûeej iees°er keâener nslet ceveeMeer "sJetve yees}}s lej lÙeebvee ØekeâeMe Deebyes[keâj, jeceoeme Dee"Je}s DeeoeRhes#ee – jepe "ekeâjs cenòJeeÛes
Jeešleele. Deepe Menjeleer} Deebyes[keâjer ÛeUJeU DeMee efJe«eneÛÙee Jeešsves Ûee}leevee efomeles. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleer} DeepeÛÙee meceepee}e keâOeer
Mejo heJeej, keâOeer meesefveÙee ieebOeer Deehe}s heg{ejer Jeešleele. peieeleuÙee meJe& DeuhemebKÙeekeâebÛee GVeÙeveeÛee Fefleneme DeYÙeeme}e lej, DeKesj
DeeheeheuÙee Yeeweflekeâ ØeosMeele - cesvemšer^ceceOÙes ne meceepeefJe}erve Pee}s}e efomelees. ns cesvemš^erce lÙeebÛÙee nkeäkeâebvee ceejkeâ Deme}s lejermegæe les
cesvemš^erceheemetve De}ie jent Mekeâle veenerle. peieYej hemej}s}s ceOÙeÙegieeheemetve - 1948 heÙeËle efJeefJeOe osMeele meJne&ÙeJn} efjJneÙeJn}ÛÙee meerceejs<es}e
jentve meeJekeâejerÛee Oeboe keâ¤ve peieCeejs pÙet - pÙetF&Me Deefmcelee ogYebie ve neslee DeKesj mJele:Ûee FœeeÙe}meejKee osMe efvecee&Ce keâjleele - Ùee
osMeele}s Demhe=MÙe DeuhemebKÙe Deensle. hejbleg lÙeebvee pÙegF&MemeejKes Jeeielee ÙesCeej veener. Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeÛes Deepener meJexmeJee& Deme}suÙee
Deebyes[keâjebvee keâeÙece efnbogmLeeve Deehe}er ceele=YetceerÛe Jeeš}er. OeceeËlej lÙeebveer pe¤j kesâ}s heCe lÙeebÛes OeceeËlej Ùee osMeeÛÙee mebefceße meceepeeMeer veeles
lees[tve efnbogmLeeveer mebmke=âleeryeensj he[CÙeeÛÙee meb%esÛes veJnles. 1930-1940 ÛÙee Melekeâele [e@. yeeyeemeensyeebveer Demhe=MÙeebJej DeveefvJele nesCeeNÙee
DevÙeeÙee}e leeW[ osCÙeemee"er DeeefCe ØemLeeefhele jepekeâerÙe meeceeefpekeâ Oeee|cekeâ OegefjCeebÛÙee ob[s}er}e jesKeCÙeemee"er meshejsš mesš}ceWšÛeer Yetefcekeâe ceeb[}er
nesleer. hejbleg lÙee Yetefcekesâle}s efceLÙeeheCe lÙeebvee peeCeJeuÙeecegUs les heg{s SleÉsefMeÙeebÛÙee heefnuÙee je°^erÙe mejkeâejele cenòJeeÛeer cnCepes keâeÙeosceb$ÙeebÛeer
Yetefcekeâe efveYeeJeCÙeemee"er heg{s Dee}s. DeLee&le efleLesner jepÙekeâlex lÙeebÛee he#e DeeefCe Deensjs Jeiee&Ûeer hee"jeKeCe keâjCÙeeÛes OeesjCe ÙeecegUs Jewleeietve les
yeensj he[}s. efveefceòe pejer nesles. efnbogkeâes[ efye}eÛee vesn¤bÛÙee mejkeâejves hetCe&le: ve mJeerkeâej kesâuÙeeÛes. 1952 mee}er osMeele nesCeeNÙee heefnuÙee
meeJe&peefvekeâ efveJe[Cegkeâerle les GYes jeefn}s. hejeYetle Pee}s. 1952 Ûee leesÛe DevegYeJe meòee¤{ vesn¤ Jeu}YeYeeF& hešs}ebÛÙee keâeB«esme he#eeves meJe&
meeceob[Yeso ØekeâjCeeÛee DeJe}bye keâ¤ve [e@. yeeyeemeensyeebvee hegveMÛe jepejmlÙeeves mebmeosle ÙesT efo}s veener. lÙeecegUs meceefJeÛeejer he#eebvee yejesyej
IesTve -jepekeâerÙe }eskeâMeener Meemeve mebKÙesÛes - meeceeefpekeâ }eskeâMeener Meemeve mebmLesle ¤heeblej keâjCÙeeÛee jepekeâejCeeÛee OegJeerkeâjCeeÛeer lÙeebvee
DeeJeMÙekeâlee Jeešle DemeleeveeÛe - lÙeebÛes ceneheefjefveJee&Ce Pee}s. lÙeebÛÙee heMÛeele lÙeebÛÙee leLeekeâefLele DevegÙeeÙeebveer oef}le meceepeeÛee Leebye}s}e
iee[e heg{s Dees{tve vesCÙeemee"er meecegoeefÙekeâ vesle=lJe mebkeâuhevee jeyeJeerle. meceepeOegefjCeebÛes DeOÙe#eerÙe ceb[U efvecee&Ce keâ¤ve efjheefy}keâve he#eeÛeer 3 Dee@
keäšesyej 1957 jespeer mLeehevee kesâ}er. heg{s ne he#e yeer. meer. keâebyeUs, DeeJeUs yeeyet, oeoemeensye ®heJeless Ùee cenòJeekeâeb#eer heg{eNÙeebveer - oeoemeensye
ieeÙekeâJee[, Sce. efMeJejepe, keâe@. KeesyeÇÇeie[s DeeoeRvee veeog®mle efjheefy}keâve mebyeesOetve 3 Dee@keäšesyej 1958 jespeer ne he#e Heâes[}e. vee og®mle
443
- og®mle DeMeer efjheefy}keâve he#eeÛeer oesve Mekeâ}s Pee}er. Jej veceto kesâuÙeeØeceeCes meJeËkeâ<e ›eâebleerÛes Gefö° efJeme¤ve Ùee oesvner jepekeâerÙe mebØeoeÙeÛeer
meòee meewosyeepeerÛes jepekeâejCe keâjCÙeemee"er mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛÙee oeJeCeer}e mJele:ÛÙee iešeleše}e cnCepes veJejefÛele efjheefy}keâve he#ee}e
yeebOetve šekeâ}s. Kejslej ne he#e lÙeeÛÙee ÙeLeekeâeU DeveskeâefJeOe efÛejheâeUŸee nesTve - DeKesj mebheCÙeeÛÙee ceeiee&Jej ÙesTve "she}e lejer ne he#e [e@.
yeeyeemeensyeebveer mLeeheve kesâ}e Demee ienpeye DeepeleeieeÙele Ûee}tÛe "sJe}e - KejbÛe [e@. yeeyeemeensye Ùeebveer ne he#e mLeeheve kesâ}e Demeleevee lÙeeÛeer
DeMeer DeJemLee Pee}er vemeleer; Deebyes[keâjebÛÙee meb%esle}e DeMee jepekeâerÙe he#e veJÙeeves jÛeCÙeeSsJepeer - heejbheefjkeâ efjheefy}keâve iešleš - DeeheuÙee
peeleerefveneÙe jepekeâejCeeleÛe obie Deensle. lÙeebvee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee efceMeveÛee DeeefCe JÙeehekeâ jepekeâejCeeÛee efJemej he[}e Deens.
les veJes JÙeehekeâ jepekeâejCe lÙeeÛes OeMgJeerkeâjCe pegUJetve DeeCeCÙeeÛeer Kejer iejpe Deens. mJeeleb$Ùe meeJe&Yeewce osMeeÛÙee mebefJeOeeveeÛes efMeuhekeâej [e@.
yeeyeemeensye Deebyes[keâj nesles. Ùee mebefJeOeeveeves efvecee&Ce kesâ}suÙee mebmeosves DeeefCe vÙeeÙe heeef}kesâves mecemle Demhe=MÙeebÛÙee nkeäkeâebÛeer meveo efo}er.
keâeÙeÅeeves Demhe=MÙelee jö keâjefJe}er. hejbleg keâe}ewIeele leer DeÂMÙe mJe¤heele efpeJeble DeensÛe. mJeeleb$ÙeeÛÙee 64-65 Je<eeËÛÙee keâe}eJeOeerle - peele
Jeie& JebMeef}bie DeefYeefveJesMeeÛÙee jepekeâejCee}e hegveMÛe Øeefle‰e efceUt }eieuÙeeves vegmelÙee Demhe=MÙe Meesef<ele meceepeeÛes YeefJeleJÙe OeeskeäÙeele Dee}s
Deens Demes vemetve mebefJeOeeveeves ØemLeeefhele kesâ}s}er jepekeâerÙe }eskeâMeenerner OeeskeäÙeele Dee}er Deens. efle}e JeeÛeJeCÙeeÛes meeceLÙe& Deebyes[keâjer efJeÛeej
efmeæebleele Deens heCe -Ùee efJeÛeejebÛes GòejoeefÙelJe keâesCe hes}t Mekesâ} DeepeÛÙee Ie[er}e? Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle efjheefy}keâve Deelee Hegâšerj cnCee
nJeslej jepekeâejCe cenòJeeÛes efve me#ece nesles - keâesCes SkesâkeâeUer - Deelee lesÛe - NnemeevcegKe Jeešle Deens - lÙee}e Deepelejer Deebyes[keâjer efJeÛeej
efmeæeble hes}Ces MekeäÙe nesleevee efomele veener.
o

444
 ‘DeefmceleeoMe& - Skeâ ÛeUJeU’
Ûeej oMekeâebntve DeefOekeâ keâeU DeefmceleeoMe&ves oef}le-Meesef<eleebÛÙee meeefnlÙe ÛeUJeUerÛes õ°sheCeeves vesle=lJe kesâ}s. Kejs lej
ne meeefnlÙe-keâ}e #es$eeleer} Skeâ Ûecelkeâej cnš}e heeefnpes. DeefmceleeoMe&ves GYeej}s}er oef}le meeefnlÙeeÛeer ÛeUJeU cee$e Ùee}e
DeheJeeo "j}er. npeejes Je<ex pÙee JÙeJemLesves MetõeefleMetõ (ŒeerJeiee&mekeâš) leUeieeUeleer} oef}le meceepee}e peeleerØeLesÛÙee Me=bKe}sle peKe[tve meòee-
mebheòeer, %eeve, Øeefle‰e Ùeebheemetve JebefÛele "sJe}s, cet"Yej JeCe&ßes‰, peeleßes‰ebÛeer efcejemeoejer pÙee JÙeJemLesves mebmke=âleerves heesme}er. Oece&meòee, ob[meòee
Ùeebveer Skeâ$e ÙesTve ceeveJeeÛee pees yeUer Iesle}e lÙee JÙeJemLesefJe®æÛes yeb[ cnCepes oef}le meeefnlÙeeÛeer ÛeUJeU Deens ns veJÙeeves meebieeÙe}eÛe
heeefnpes Demes veener.
oef}le meeefnlÙeeÛÙee ÛeUJeUerÛee keâ}e-meeefnlÙeefJe<eÙekeâ efJeÛeej vegmelee ceveg<ÙekeWâõer DeeefCe SsefnkeâJeeoer veener lej veJe meceepeefvee|celeerÛee,
mepe&veeÛee efJeÛeej Deens. peeleerJeiee&Ûee Deble keâ¤ve meJe& leNnsÛÙee efJe<ecelesÛee Je ceeveJeer Mees<eCeeÛee Deble keâjCeeje efJeÛeej Deens. peeleerefJenerve,
Jeie&efJenerve, efJe<ecelee Je Mees<eCeefJenerve meceepe efvecee&Ce nesCÙeemee"er [e@. yeeyeemeensyeebvee DeeJeMÙekeâ Jeešle nesleer leer meeceeefpekeâ }eskeâMeenerÛeer veJes
Ie[efJeCeejer veJes jÛeCeejer, veJes meeceeefpekeâ ceve DeeefCe heÙee&JejCe Ie[efJeCeejer mebkeâuhevee. ner mebkeâuheveeÛe oef}le meeefnlÙeeÛes JewÛeeefjkeâ DeefOe‰eve
Deens. hejbhejsle, DebOeßeæsle, Oece&keâce&keâeb[ele DeeefCe DeeOÙeeeflcekeâ Éwleele, iet{Jeeoele, peeleJeiee&ÛÙee peesKe[ele De[keâ}suÙee efnbogmLeeveer
ceeCemee}e Ssefnkeâ DeLee&ves efvejbkegâMe cegkeäle peerJeve peieeÙe}e osCeeje DeeOegefvekeâ efJeÛeej Deens. oef}le meeefnlÙeeÛee efJeÛeej vegmelee vekeâej DeeefCe
efJeõesneÛee efJeÛeej veener. lees me[}s}s, efkeâ[}s}s pes pes meJe& keâener Deens les les Hesâketâve ÅeeÙe}e }eJeCeeje, ceveg<Ùe meceepeeÛÙee GlLeeveeÛee veweflekeâ
lemesÛe jÛeveelcekeâ ›eâebleer efJeÛeej Deens. Jeie& mebIe<ee&vesÛe meJe& ØeMve megšleer} Demes DeeheuÙee osMeele lejer Ie[t Mekeâ}s veener. peeleerØeLesves mebJeefOe&le
kesâ}s}er cet"Yej peeleßes‰ebÛeer, Oeveoeb[iÙeeÛeer, DeefYepeveebÛeer meebmke=âeflekeâ efcejemeoejer efnÛee Deble kesâuÙeeefMeJeeÙe Ùee osMeeleuÙee leUeieeUeleer}
oef}le, Meesef<eleebvee DeeefCe ‘osMe’ cnCetve Ùee osMee}emegæe YeefJeleJÙe veener. }e}mee, Jeemevee, Deemekeäleer ceeCemeeÛÙee ceveele Ieó ®le}s}er Deens.
ceeCemeeÛes ceveÛe Ùee DeLee&ves yeo}eÙe}e nJes. les meJe& jesieebÛes cetU Deens. ‘ceve’ cetuÙele: yeo}CÙeeÛee mepe&veMeer} efJeÛeej oef}le meeefnlÙeeÛee Deens.
peeleOecee&ÛÙee, osMeØeosMeeÛÙee meercee Dees}eb[tve ceeveJeeÛÙee YeuÙeeÛee efJeÛeej keâjCeeje oef}le meeefnlÙeeÛee efJeÛeej Deens. Meeblelee-mece=æer Je=efæbiele
keâjCeeje, DejCÙekeâe}e veekeâejCeeje lees megKeer peerJeveeÛee mecÙekeâ efJeÛeej Deens. meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛee lees efJeÛeej Deens. Ùee°erves keâ}e, meeefnlÙe
DeeefJe<keâeje}e Tpee& osCeeje lees efJeÛeej Deens. ieleevegieeflekeâeefJe®æ mebIe<e& keâjCeeje, efmLeleerJeeÅeebMeer, hejbhejeJeeÅeebMeer oesve nele keâjCeeje lees efJeÛeej
Deens. keâ}e, meeefnlÙe DeeefCe efveefce&leer DeMee Gefö°eÛeer Demet Mekeâles keâeÙe? ns ØeMve oef}le meeefnlÙeeÛÙee OegefjCeebvee DeeefCe }sKekeâ, keâJeer,
meceepeefÛeblekeâebvee meleeJele veenerle. oef}le meeefnlÙe meeceeefpekeâ yeebefOe}keâerÛeer meJeexÛÛe DeJemLee Deens. efleÛÙee }sKeer meeefnlÙe keâ}e, ceveesjbpeveemee"er
veener. ØemLeeefhele ceje"er meeefnlÙe pÙee mebmke=âle DeefYepeeleeJej DeepeJej heesme}s ies}s lÙee DeefYepeveer DeefYepeelee}e GKe[tve šekeâCeeje oef}le
meeefnlÙeeÛee efJeÛeej Deens. ieg®JeÙe& iebieeOej heeveleeJeCes mejebveer DeefmceleeoMe&ÛÙee ¤heeves pes DeefmeOeeje›ele efveYeeJe}s lÙee}e lees[ veener. lÙeebveer
oef}le, meeefnlÙe ÛeUJeUermee"er pes keâ° Yeesie}s, Kemlee KeeuuÙee lÙeeletveÛe oef}le meeefnlÙe DeefYeJÙekeäleerÛee Jemeble efMeyeerj Hegâ}}e. mecee|heleeÛes
DeeÙeg<Ùe peietve lÙeebveer Ùee ÛeUJeUer}e }neveeÛes cees"s kesâ}s. Deecner meJe& oef}le meeefnlÙeeÛÙee ÛeUJeUerle ceive Deme}s}s }sKekeâ, keâJeer, meeefneflÙekeâ,
meceepeeEÛelekeâ lÙeebvee n@šdmeDee@Heâ cnCelees. meeefnlÙe keâ}e, meYeemebces}ves cnš}er keâer, lÙeele Yetle, YeefJe<Ùe, Jele&ceeveeÛee Dee{eJee Iesle}e peelees.
iele mee[sÛeej oMekeâeble meeefnlÙe efveefce&leerÛÙee Debieeves leeefòJekeâ yeebefOe}keâerÛÙee Debieeves keâeÙe veJes Ie[}s, efyeIe[}s ÙeeÛee DeelceMeesOe IesCes DeeJeMÙekeâ
Deens. oef}le Ùee veecemebyeesOeveeÛeer efveJe[ [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveerÛe kesâ}er nesleer. ÙeeÛee Fefleneme DeeheCe peeCeleeÛe. lej meceepeele}e Demee
meJee&le cees"e Ieškeâmegæe Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee Feflenemeele Ke[evedKe[e peeCelees. Ùee ÛeUJeUerÛee Demee heej Kee}ÛÙee «eeme¤šÛÙee peefceveerJejuÙee
efpeJeble ceeCemeeÛÙee DeefmlelJeeJej peieCÙee-cejCÙeeÛÙee peerJevemebIe<ee&Jej Kees} heefjCeece Pee}s}e Deens, ØeYeeJe he[}s}e Deens. ne heefjCeece cnCepes
Ùeef#eCeerÛeer keâeb[er Deens. efvej#ejelener Deòeoerhe YeJeeÛeer Tpee& hesjCÙeeÛes keâece Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee œeesleeves kesâ}s Deens. DeepeÛÙee Ie[er}e
DeeheCe kesâJe{Ÿee SsMJeÙee&Ûes Oeveer Pee}esle [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveer kesâ}suÙee Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceecegUs. peje JeUtve ceeies heene vee!
efMeketâve mebIeefšle nesTve peerJevemebIe<e& keâ¤ve pÙeebveer mJele:le}s efnCekeâmeheCe }ebÛÚve Iee}Jetve šekeâ}s lÙee efMeef#eleebÛes ØeceeCe Deepe SketâCe
Demhe=MÙeebÛÙee }eskeâmebKÙesle 22 škeäkesâ Flekesâ Deens. yeekeâerÛee meceepe DeOe&efMeef#ele, efvej#ej "sJe}e ies}e ÙeeÛee oes<e jepÙekeâlÙeeËvee ÅeeÙe}e nJee.
ceje"er meeefnlÙeeÛÙee meeÛe}sheCeeefJe®æÛee meceLe& õ°e GÛÛeej oef}le meeefnlÙeeÛÙee DeefYeJÙekeäleerÛee Deens. Deepe nerÛe DeefYeJÙekeäleer mepe&veMeer}lesleer}
efJeOeeÙekeâ õ°sheCee mebheJetve, DeieeflekeâlesÛÙee ielexle iešebieUŸee Keeleevee efomeles Deens. Demhe=MÙeebÛÙee YeeUeJejuÙee efveÙeleerÛÙee MeeheeefJe®æÛes
De#ejJee*dceÙeeletve DeefYeJÙekeäle Pee}s}s efJe}#eCe yeb[ cnCepes oef}le meeefnlÙe. DeefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebveer ØemLeeefhele Jee*dceÙeerve cetuÙeebJej, hejekeâesšerÛee
nu}e Ûe{efJe}e vemelee, lej oef}le meeefnlÙeeÛee ceeie& efkeâleermee ceeskeâUe Pee}e Demelee? ef}šd} ce@ieefPeveÛÙee Deieesoj meceepeJeeoer-ceekeäme&Jeeoer
neleeÛÙee yeesšeJej ceespeleener ÙesCeej veenerle. SJe{sner keâJeer-}sKekeâ ØemLeeefheleebÛÙee ie{erJej nu}e Ûe{Jet Mekeâ}s veJnles. jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛee
lÙeebÛee Dee«en mees[lee, De#ejJee*dceÙeele les Heâej keâener ke⤠Mekeâ}s veenerle. [eJÙee meceer#ekeâebveer cee$e ceekeäme&JeeoeÛes meeQoÙe&Meeœe [eskeäÙeeJej IesTve
SkesâkeâeUer efJenbiece ve=lÙe kesâ}s, les DeefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebvee DeeefCe oef}le meeefnlÙeJeeuÙeebvee, DeeheuÙee [eJÙee Mew}erleer} Mes}keäÙee efMeJÙee neme[le!
DeefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebÛÙee ÛeUJeUer}e jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛeer yeebefOe}keâer veJnleer ns Kejs Deme}s lejer meble mebØeoeÙeeves ceje"er meeefnlÙeele pes keâece
kesâ}s, lÙeeÛee keâe}megmebiele Øeiele Oeeiee hekeâ[tve DeefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebveer mee"erÛÙee oMekeâele ÙesUkeâesšÛe cnš}e. peeleheeleefJejefnle
445
DeefveÙelekeâeef}keâeJeeuÙeebÛeer ÛeUJeU DeÅeeefhe efškeâeJe OejeÙe}e nJeer nesleer, heCe efleÛÙeelener ogÑeÛeeÙe& leÙeej PeeuÙeecegUs leer efJemkeâš}er ies}er DeeefCe
efJejece heeJe}er. oef}le meeefnlÙeeÛeer ÛeUJeUner Deelee lÙeeÛe ceeiee&ves peele Deens. oef}le meeefnlÙeele Deelee vegmeles ÂgÑeÛeeÙee&Ûe leÙeej Pee}s veenerle,
lej }bgiesmebgiesner efvecee&Ce Pee}s. Ùee }gbiÙeemegbiÙeebÛÙee meJebie meeefnlÙeefvee|celeercegUsÛe oef}le meeefnlÙe Lees[ŸeeÛe DeJeOeerle JewiegCÙeebveer pepe&j nesTve
ies}s Deens. oef}le meeefnlÙeeÛeer JewÛeeefjkeâ Yetceer mekeâme Demetve, efveefce&leerÛÙee DeeefJe<keâeje}e ØeieuYeleskeâ[s IesTve peeCeejer nesleer. efleLes Demes keâe
Ie[eJes? GoenjCeemee"er onepeCe Iesle}s, lej Ùee onebhewkeâer Ûeej-mene keâJeer-}sKekeâ meeefnlÙeeÛÙee veeJeeves heešŸee šekeâCeejs Demeleele. keâe}meehes#elesÛes
Yeeve Deme}s}s Deecner meJe& }eskeâ }ef}le keâ}e meeefnlÙe efvee|celeerÛÙee JÙeJeneje}e meJebie mecepetve ef}nerle veener yeme}es. ieebYeerÙee&ves DeeefCe peyeeyeoejerves
keâeUeÛeerr heeJe}s DeesUKetve ef}nerle jeefn}es. ceje"er meeefnlÙeeÛeer meeleMes Je<eeËÛeer hejbheje, Fefleneme leheeme}e; lej SjJeermegæe neleeÛÙee yeesšebJej
ceespeCÙeeFlekesâÛe }sKekeâ-keâJeer, Jee*dceÙeerve cetuÙes ØelÙe#e-DeØelÙe#ejerlÙee peheleevee meehe[leer}. ceje"er meeefnlÙeelener yeekeâer meieUer KeesieerjYejleer
DeensÛe. Hegâ}s-Deebyes[keâjebÛee efJeÛeej, oef}le meeefnlÙeeÛes lÙeebÛÙee Deeveg<ebefiekeâ mecÙekeâ meeefnlÙeeÛesner DeefOe‰eve pemes Deens, lemes lÙee}e veJes jepekeâerÙe
leòJe%eeve, peeieeflekeâ leòJe%eeve ÙeebÛesner JeeJe[s veener. De}erkeâ[ÛÙee mee[sleerve-Ûeej oMekeâeble YeJÙe heefjceeCes oef}le meeefnlÙeeves iee"}er pe¤j. lÙee
°erves mepe&veMeer} Jee*dceÙeerve ØeJeemener kesâ}e. lejermegæe Skeâ-oesve }sKekeâ, keâJeer mees[lee oef}le meeefnlÙeele pÙeebÛes veeJe mepe&vecetuÙeeÛÙee DeLee&ves
IÙeeJes Demes keäJeefÛele efomeleele.
kegâCeer ‘š’}e, ‘š’, ‘Heâ’}e ‘Heâ’ pees[tve keâefJelee ef}efnleele. kegâCeer ÛeNneš JeUeJes lemes keâLee-keâeobyeNÙee ef}nerle jenleele. Jee*dceÙeerve
YegjUlesÛÙee Yeeye[sheCeeÛeer efKeu}er ce}e G[JeeÙeÛeer veener, heCe oef}le meeefnlÙeelener Jee*dceÙeerve efvee|celeerÛÙee veeJeeKee}er pes meJebie ef}efn}s
peeles, Ùeekeâ[s ce}e og}&#e keâjeJesmes Jeešle veener. oef}leslej }sKekeâ-keâJeeRhes#ee Jee*dceÙeerve ceieogjeÛÙee DeLee&ves oef}le meeefneflÙekeâebveer npeejes
heeJe}s heg{s DemeeJes SJe{sÛe ceePes cnCeCes Deens. ns heg{s DemeCes oef}le meeefnlÙeeÛeer DeeÙe[Wefššer Deens. ÙeeÛee DeLe& ef}nt FefÛÚCeeNÙee
oef}le meeefneflÙekeâebveer ØemLeeefheleebÛÙee meeQoÙe&MeeœeeÛeer heejeÙeCes keâjeJeerle DeeefCe ceieÛe ef}neJes Demes ceePes cnCeCes veener. Jee*dceÙeerve efveefce&leerÛÙee
#es$eele}s meJe&Ûe De[mej oef}le meeefnlÙeeves Pegiee¤ve efouÙeecegUsÛe les DeeheuÙee DebieYetle efvee|celeerletve veJeer Jee*dceÙeerve cetuÙes, meeQoÙe&, Mew}er
DeeefCe DeeMeÙe ØemLeeefheleebntve JesieUs ceje"er meeefnlÙee}e osT Mekeâ}s. ØemLeeefheleebÛÙee mebkesâleevegmeej keâJeer-}sKekeâ }eKeeletve SKeeoeÛe Demelees.
DeMee owJeerkeâjCeeJej oef}le meeefneflÙekeâebÛee efJeMJeeme veener. Ûeebie}s }sKekeâ-keâJeer ogceeaUÛe cnš}s heeefnpesle. ØemLeeefheleebÛÙee Jee*dceÙeerve
hejbhejsves Dece=leeMeer hewpee eEpekeâCÙeeÛeer keâeÙece Yee<ee kesâ}er, hejbleg ner hewpe eEpekeâ}er DeefveÙelekeâeef}keâebÛÙee DeeefCe oef}le meeefnlÙeeleuÙee ceeleyyej
}sKekeâ-keâJeeRvee Aesthetic or Literary Judgement Ùee leLeekeâefLele cetuÙeebÛÙee Deveg<ebieeves meeefnlÙeeÛeer ÛeUJeU ceespeCÙeeÛeer DeeheuÙeekeâ[s
og° heæle Deens. meeefneflÙekeâ cetuÙeeÛÙee DeeefCe JewÛeeefjkeâ ØeieuYelesÛÙee DeLee&ves, GòejoeefÙelJeeÛÙee yeebefOe}keâerÛÙee DeLee&ves meeefnlÙeeÛee JesOe
IesCÙeeÛeer DeeheuÙeekeâ[s heæle veener. efJemeeJÙee Melekeâeleer} Leesj eEÛelekeâ mee$e& cnCelees keâer, Jee*dceÙeeÛes mJe¤he meceepe "jJelees. Sefce}
Pees}emeejKee }sKekeâ lej Ùeeheg{s peeTve efJeOeeve keâjlees. meeefnlÙeeÛÙee cegUeMeer lÙee}e leòJe%eeveeÛes ØeMve efveieef[le Pee}s}s efomeleele. leòJe%eeveeÛee
Fefleneme ceeveJeeÛÙee Gl›eâebleerÛeener Fefleneme Deens. leòJe%eeve ceeveJeer peerJeveeÛÙee mece«e DevegYeJeeÛes oMe&vener Ie[efJeles. leòJe%eeve, meeefnlÙe, keâ}e,
Jeeo mebkeâuhevesÛÙee °erves }sKekeâerÙe efhe{ŸeebÛee keâe}Keb[ Je<e&-oesve Je<ex, keâOeer oMekeâeÛee lej keâOeer keâe}eleerle Demelees. DeveeÙe&&-õefJe[ Yee<ee,
mebmke=âleerletve ÂiieesÛej Pee}s}e Deeefoce DeefYepeeleJeeo veekeâe¤ve, mebmke=âle Yee<esletve Dee}s}e DeefYepeeleJeeo peheCeejs DeeheuÙeekeâ[}s ØemLeeefhele
ÙegjesheerÙe meb%esle}e Yeü° jesceBefšPece mJeerkeâe¤ve ceje"er meeefnlÙee}e og°Ûe›eâele DeÅeeefhe Yej[tve keâe{leensle. Ùee ØemLeeefheleebÛÙee meesyele Deelee oef}le
meeefnlÙe ØeJele&keâebveer heesme}s}er Jee*dceÙeerve meJebieleener lesÛe keâece keâjles Deens. %eevesMJej, legkeâejece, }#ceeryeeF& efšUkeâebveblej, yeefnCeeyeeFËveblej
mee"ÛÙee oMekeâeleuÙee meeefneflÙekeâ ceieotj Deme}suÙee }sKekeâ-keâJeeRveer, ceie les ef}šd} ce@ieefPeveJee}s Demeesle, oef}le meeefnlÙeJee}s DeLeJee
«eeceerCe }sKekeâ DeLeJee melÙekeâLeeJee}s Jee lÙeeyeensj}s DeLeJee Yeeye[s ceekeäme&Jeeoer, Ùee meJeeËveener DeÅeeefhe ceeveJeer JeemleJeekeâ[s ceje"er
meeefnlÙee}e 100 škeäkesâ veslee Dee}s veener. efJeJeef#ele heeleUer Dees}eb[CÙeeÛÙee he}erkeâ[s Ùee ceje"er }sKekeâ-keâJeeRvee keâe peelee Dee}s veener?
DeeOegefvekeâ peeefCeJesle}e meeefnlÙeJÙeJenej DevegYeJeeefOeef‰le Demelees. Ùee DevegYeJe IesCÙeeÛÙee efJeefJeOe leNne lej Depetve DeeheuÙeekeâ[s veekeâejuÙee
peele vemeeJÙeele? iesuÙee 50 Je<eeËle Kee}ÛÙee peeleerJeiee&ceOÙes mee#ejlesÛes ØeceeCe Jee{}s. meesyele DeefYeJÙekeäleerÛesner. peele, Oece&, Yee<ee,
Øeeble, mebmke=âleer ÙeebÛeer JewefMe°Ÿes veJÙee DeefYeJÙekeäleer}e Demhe=MÙe vemeeJeerle? <e[defJekeâejebÛes Deejesn, DeJejesn, ieb[, obYe, És<e peesheemeCeeje
DeeheuÙeekeâ[}e meceepe ner Demhe=MÙelee veJÙee DeefYeJÙekeäleerJej }eolees. ØemLeeefhele - pÙeebÛes [esUs ceesefleefyebot Pee}s}s veJÙee DeefYeJÙekeäleerle}s
melÙeced efMeJeced megbojced lÙeebvee efomeleÛe veener. oef}le meeefnlÙeele}er meJebieleener Deepe lÙeeÛe efoMesves Dee}er veener, Demes Ie[erYej Jeeštve
jenles. ØemLeeefheleebvee DemelÙeeÛee, DeefMeJeeÛee, kegâ¤heeÛee efve veJejmeeleer} yeerYelmeheCeeÛee vee@efMeÙee Deens. Deelee Ùee vee@efMeÙeeÛee ieb[
oef}le meeefnlÙener peheleevee efomeles Deens. Jee*dceÙeerve efvee|celeerÛÙee peeefCeJeebÛes mepeieheCe ceeveJeer efJeMegæ mebJesoveebveer Gl›eâeble nesle peeles. ÙeeJej}e efJeMJeeme
oef}le meeefnlÙeeÛee FlekeäÙeeleÛe keâe G[eJee? ceje"er meeefnlÙeele meg°-og<šlesÛÙee DeLee&ves, megboj-kegâ¤helesÛÙee DeLee&ves, M}er}-DeMeer}}lesÛÙee DeLee&ves
DeepeJej efvee|celeer Pee}er, heCe leer DeuheÛe "jeJeer DeMeer Deens.
meeQoÙe&Jeeo, DeefYepeeleJeeo, iet{Jeeo, jesceBefšPece, JeemleJeJeeo, oeoeJeeo, DeefleJeemleJeJeeo, DeefYeJÙeefkeäleJeeo, DeefmlelJeJeeo, ceekeäme&Jeeo,
Heâe@cee&ef}Pece, ¤heJeeo, mebjÛeveeJeeo, ceveesefJeM}s<eCeelcekeâ meeefnlÙeefvee|celeer DeeheuÙeekeâ[s Pee}erÛe veener Demes veener. YeeT heeOÙes, vescee[s, meoevebo jsies,
efo}erhe efÛe$es, De®Ce keâesunškeâj, cevÙee Deeskeâ, megJex, yeeyetjeJe yeeiet}, oÙee heJeej, Øee. kesâMeJe cesßeece Ùeebveer keâJeer cnCetve, }sKekeâ cnCetve ef}efn}s. lÙeele}s
yejsÛemes Skeâ-oesve hegmlekeâeble mebhe}s. efÛe$ekeâ}sle efhekeâemees, mesPeeveJeeoeÛÙee DeeefCe ØeÙeesieeÛÙee DeLee&ves De°hew}t nesles, keâe}eleerle nesles. mJeÛÚboJeeoeÛeer,
JeemleJeJeeoeÛeer, IeveJeeoeÛeer, DeefYepeeleJeeoeÛeer, DeefleJeemleJeJeeoeÛeer meJe& }#eCes lÙeebÛÙeele meehe[}er. ceje"er meeefneflÙekeâeble DeMeer mepe&veMeer}lesÛÙee
446
DeLee&ves GoenjCes veenerle. oef}le meeefnlÙeele leer MekeäÙelee nesleer, lej lesÛe Deelee meJebielesves «eemetve ies}s Deensle. DeeheuÙee oef}leeefMeJeeÙe GJe&efjle ceeveJeer
peerJeve, Deveskeâ DebleefJe&jesOeer ØeMveebveer JÙeehe}s}s Deens lÙeeÛee mJeeOÙeeÙe DeeefCe pes pes ceeveJeeÛes Deens les les hejlJes ve ceevelee lÙee}e «enCe keâjCes
ns cenòJeeÛes Deens. DeeOegefvekeâ peerJeeveebleer} }Ùe, ieleer, melÙe ÙeebÛeer Ie[Ce keâjCeeje efveCee&Ùekeâ Ieškeâ efJe%eeve efve leb$e%eeveeÛÙee meJe&JÙeeheer DebleefJe&jesOeeÛÙee
ØeYeeJeeletve meeefnlÙeefvee|celeer}e yeU oslees. ns yeU veekeâejCÙeeÛes meOÙee meJe&$e Ûee}t Deens. DeeOegefvekeâ ner ØeJe=òeerJeeÛekeâ meb%ee Deens. leer }sKekeâ,
keâ}eJebleebÛeer JeweMf e°ŸeMew}er DeeMeÙe meteÛf ele keâjles. YetlekeâeUeÛes, hejbhejsÛes peesKe[ Pegiee¤ve leer mJele:ÛÙee keâeUeMeer, meeceeefpekeâ Ie[ecees[erMeer, efJeÛeejmejCeerMeer
leeoelcÙe heeJeles. mJeÛÚboJeeoeÛÙee hejmhejefJejesOeeÛes šeskeâ Decetle&Jeeoekeâ[s peeles, lej Decetle&JeeoeÛes Deeefoce Øeeiewefleneefmekeâ keâ}e peeefCeJeebkeâ[s peeles.
Ùee Øeef›eâÙee Ùegjeshe-Decesefjkesâkeâ[s meelelÙeeves Ie[le jeefnuÙee.
eflekeâ[ÛÙee meeefneflÙekeâ ÛeUJeUer neleele nele Iee}tve Ie[le Demeleele. lÙee GlLeeveeÛes peenerjveeces efleLes SKeeoe keâJeer ef}efnlees, SKeeoe efÛe$ekeâej
ef}efnlees. DeeheuÙeekeâ[s ns Ie[leevee efomele veener. meeefnlÙe-keâ}e-Øeef›eâÙee ØeÙeesieebÛes GiecemLeeve keâOeer jefMeÙee Demeles, keâOeer pece&veer, keâOeer øeâevme, «eerkeâ-jesceve
mebmke=âleerletve efMeuheeÛÙee Debieeves, keâOeer Ùegjesheeleer} Flej osMe efÛe$ekeâ}e DeeefCe keâefJelesÛÙee Debieeves FbØesMeefvePece, efmecyee@ef}Pece, efmebLesefšPece, Heâe@efJePece,
keäÙegefyePece, HeäÙegÛeefjPece keâjle keâjle yeewneTmeheÙeËle heesnesÛelees. lÙeele hee@he Deeš& Pe@he DeeefCe j@he Deeš& meJe& Dee}s. hejbhejeJeeÅeebcegUs ceje"er meeefnlÙeele
ns Ie[t Mekeâ}s veener. hejbheje lees[CeeNÙee oef}le meeefnlÙeele ns Ie[CÙeeÛeer DeefOekeâ MekeäÙelee nesleer, heCe ner MekeäÙelee veekeâe¤ve oef}le meeefnlÙeevesner
mJele:Ûe efvecee&Ce kesâ}s}s meesJeUs peheCÙeeme meg®Jeele kesâ}er Deens.
oef}le meeefnlÙeele}er keâe}Ûeer hetJe&Deš, vekeâej, efJeõesn, efJe%eeve nesles. Ùee meb%esÛÙee DeLee&ves KejsÛe oef}le meeefnlÙeeves efkeâleer JeešÛee} kesâ}er? oef}le
meeefnlÙeeleuÙee vekeâejeves efJeOeeÙekeâles}e Deelcemeele kesâ}s veener. efJeõesn ner Hesâpe Demeles. lÙeeveblej veJes jÛeCÙeeÛee, Ie[efJeCÙeeÛee meesme heg{s ÙeeÙe}e nJee.
Jew%eeefvekeâ DeLee&ves oef}le meeefnlÙee}e Dehešt[sš neslee Dee}s veener. Gefö°ebÛeer ner efJemebJeeefolelee oef}le meeefnlÙeeÛÙee meJebie efvee|celeerletveÛe Dee}er. efle}e
kegâCeer Ûeehe}s veener vee efOekeäkeâej}s. efJe%eeveeÛee Dee«en Oejlee Oejlee oef}le meeefneflÙekeâ hegvne iet{Jeeoekeâ[s, De%esÙeleskeâ[s DeeefCe DeÂMÙe keâce&efJeheekeâeÛÙee
DeefYeJÙekeäleerkeâ[s Pegkeâ}s. mecelee-yebOeglee DeeceÛÙee keâ}eke=âleerÛee heeÙee Deens Demes cnCele, oef}le meeefnlÙe mJele:vesÛe efvecee&Ce kesâ}suÙee veJÙee
cet}leòJeJeeoele De[ketâve he[}s. ne cet}leòJeJeeo meeceeefpekeâ-jepekeâerÙe mebkegâefÛelelesletve Dee}e Deens. efvee|celeermepe&veehes#ee vegmeles leeefòJekeâ Yee<Ùekeâej nesCes oef}le
}sKekeâ-keâJeeRvee DeeJe[t }eie}s. lÙeebvee Yetle-Jele&ceeve-YeefJe<Ùe ÙeeceOeuÙee metj-yeomegjebÛeer efmebHeâveer yeveJelee Dee}er veener. DeeOegefvekeâlesÛÙee veeJeeKee}er pegvÙee
vekeâ}sves oef}le meeefneflÙekeâebvee hegvne Peeketâve šekeâ}s. JÙekeäleer, mece°er, me=°er, <e[defJekeâej, Jeeo, leòJe%eeve ÙeebÛee keWâõefyebot ceeCetme Demelees. yeefnceg&Ke,
Debleceg&Ke peeefCeJeeble neÛe ceeCetme heejbheefjkeâ meeefnlÙeefvee|celeerletve Jepee nesleevee efomelees Deens. oef}le meeefnlÙeele Deelee ner Jepeeyeekeâer meg¤ Pee}er Deens.
ceeCemeele}s meJe& meg°-og° mJeerkeâejCÙeeÛeer leekeâo Deme}s}s oef}le meeefnlÙe Deelee efleÛÙeekeâ[s hee" efHeâjJeleevee efomeleensle. ceeveJeer peerJeveeÛee me=°er,
<e[defJekeâejebÛee meJe& Fefleneme, Iešvee lÙee}e DeelceØelÙeÙeeÛÙee peeefCeJeskeâ[s efJekeâefmele keâjerle heg{s vesCes DeeleeMee pecele veener. ner mece«e DeefYeJÙekeäleerle}er
JeebPe heefj<ke=âlee, efleÛÙee YeesJeleele}s DebOeejeves ceeKe}s}s peie, oef}le meeefneflÙekeâ DeeleeMee yeo}CÙeeÛeer FÛÚe yeeUiele veenerle. ÙeeÛee JneÙeÛee leesÛe
heefjCeece Pee}e. oef}le meeefnlÙe hegvne hejbhejeJeeÅeebmeejKes veJÙee peeefCeJeebvee peerCe&Jeeoer yeveJet }eie}s Deens. leòJe%eeveeÛÙee DeLee&vesner DeefYepeeleJeeo,
DeOÙeelceJeeo, DeÉwleJesoeble ÛewlevÙeJeeo Ùeeble hegvne iegjHeâšt }eie}s Deensle. les Ie[}s Deelceefve‰lescegUs, mece°erÛes Yeeve njJetve yemeuÙeecegUs. ner
hegvekeâeX[er oef}le meeefneflÙekeâ lees[t Mekeâleer} keâeÙe?
oef}le meeefneflÙekeâ cnCee, mecÙekeâ meeefneflÙekeâ mJele:Ûe efvecee&Ce kesâ}suÙee cet}leòJeJeeoeletve, mebkeâesÛeerheCeeletve yeensj he[t Mekeâleer}? Deecne ceb[UeRÛee
peele, JeCe&, Oece&, ¤{er, hejbheje, JebMe ÙeebÛÙee DeefYeefveJesMee}e DeeefCe obYeOeejer ßes‰lJee}e efJejesOe neslee. Deens. Ùee DeefYeefveJesMeeÛÙee, obYeeÛÙee DeeefCe
ßes‰lJeeÛÙee Deeieerle DeeceÛÙee npeejes efhe{Ÿee o[heuÙee iesuÙee. Deeieerle-Keeb[JeJeveeÛÙee Deeieerle peUtve Keekeâ kesâuÙee iesuÙee. DeeheuÙee osMeele Yeeb[Je}er
}eskeâMeenerÛee ies}er 64 Je<ex Debce} Ûee}t Deens. heCe Ghejeskeäle Jee|Ce}suÙee ceeveJeeÛÙee Me$etÛeer Depetve ie"[er DeeJeU}er ies}er veener. mJeeleb$ÙeeÛÙee
Ùee Ûeewme° Je<eeËle peeleerØeLee, Jeie&efJe<ecelee, DeeefLe&keâ, meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe, meebmke=âeflekeâ efJe<ecelee - mebefJeOeeveeÛes keâeÙeos Demetvener efšketâve Deens.
DeeceÛÙee hetJe&peebÛeer mebmke=âleer, Yee<ee, meJe& o[he}er ies}erÙe. veJÙee DeeÙe[Wšermee"er o[heuÙee ies}suÙee Yee<esÛee, mebmke=âleerÛee Deecne}e MeesOe IesCes
DešU Jeešles. DeepeÛeer ØeceeCe Yee<ee - DeheYeübefMele ceje"er, efleÛÙee pevekeâlÙeeËÛes ßesÙe mebmke=âle Yee<es}e - mebmke=âleerÛÙee efcejemeoejebveer efo}s. DeeÙe&-
DeveeÙe& efpele peslÙeeÛÙee mebIe<ee&le Deecner cetU efveJeemeeRÛeer Yee<eener o[he}er ies}er. Deepe DeeceÛÙee pevceefveneÙe Yee<esÛee DeeefJe<keâej ØeceeCeYee<eeJeeuÙee
DeefYepeveebvee menve nesle veener. DeeceÛeer Yee<ee lÙee}e ogyeexOe DeLe&Jeener Jeešle veener. Yeeb[Je}er }eskeâMeenerves %eevemeòesÛes Deecne}e j[lekeâ{le Oeveer
nesT efo}s. Demes Ie[}s vemeles lej ÙeeoJeer DešU nesleer.
mebmke=âle meeefnlÙeele}er DeefYepeeleJeeoeves ceje"er meeefnlÙee}e keâ}eJeeoer yeveefJe}s lej mJeÛÚboJeeoeves ceje"er meeefnlÙee}e GoejceleJeeoer yeveJe}s.
JeemleJeJeeoeves peerJeveJeeoer. keâJeer kegâmegcee«epeebÛee heefn}e keâefJeleemeb«en ‘efJeMeeKee’ 1942 mee}er Øeefmeæ Pee}e. lÙeeveblej mJeeleb$Ùe}{Ÿeeleer} ‘Ûe}s
peeJe’ ÛÙee heJee&}e, mene ceefnvÙeebÛeer meg®Jeele Pee}er. osMeeleer} meeceeefpekeâ cnCeCÙeehes#ee jepekeâerÙe peerJeveeJej cenelcee ieebOeeRÛee meowJe ØeYeeJe neslee.
ieebOeer ÙegieeÛeer leer leUheleer ceOÙeevn nesleer. Ùee ceOÙeevnerÛÙee ØeYeeJeUerle ceeCemeeÛes meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe veJns lej meebmke=âeflekeâ peerJevener PeekeâesUuÙeeÛes
efomeles. Øemlegle ef"keâeCeer cenelcee ieebOeeRÛÙee peerJeveefJe<eÙekeâ Âef°keâesveeÛes mJe¤he meebieCÙeeÛes šeUtve, omlegjKegö cenelcee ieebOeeRvee De#ejJee*dceÙeeyeö}
cnCee DeLeJee }ef}le meeefnlÙeeyeö} cnCee keâeÙe Jeešle nesles ns heenCÙeemeejKes Deens. peerJeveeÛÙee efJeefJeOeeefJe<keâejeefJe<eÙeer mepeie Deme}s}s ieebOeer ÙeebÛes
SketâCe meJeeËieerCe Ûeefj$e DeYÙeemeuÙeeveblej Demes efometve Ùesles keâer, lÙeebvee meeefnlÙeeefJe<eÙeer DeemLee veJnleer. meeefnlÙe ns keâeuheefvekeâ cnCetve, Skeâe DeLeea les
DemelÙe Demeles, DeMeer melÙeeÛee Dee«en OejCeeNÙee cenelcÙeeÛeer OeejCee nesleer. }ef}le Jee*dceÙeehes#ee ieebOeerpeeRvee JewÛeeefjkeâ efveyebOe Jee*dceÙeeÛes Deekeâ<e&Ce
nesles. DeemLee nesleer. FeflenemeeÛeeÙe& jepeJee[s, efMeJejece ceneosJe hejebpehes ieebOeerJeeoeÛes mJeerkeâejkeâlex Pee}s. les mee} 1920 Ûes meeOeejCele: Oej}s
447
peeles. ‘veJeekeâeU’keâej ke=â<Ceepeer ØeYeekeâj Keeef[}keâj Ùeebveer lÙeehetJeeaÛe }eskeâceevÙe efšUkeâebÛee jepekeâerÙe OÙesÙeJeeo mJeerkeâej}e neslee. lÙeebveerner DeeheuÙee
De«e}sKeeletve ieebOeerJeeoeÛee hegjmkeâej kesâ}e neslee. ieebOeerÙegieeÛee efJeÛeej keâjleevee meebmke=âeflekeâ Ie[ecees[erÛÙee meboYee&le efnbot-cegefm}ce Jeeo, yeÇÇeÿeCe-
yeÇÇeÿeCeslej Jeeo, mhe=MÙe-Demhe=MÙe JeeoeÛee DeheefjneÙe&heCes efJeÛeej keâjeJee }eielees, lÙeeÛe JesUer ceOÙeceJeieeaÙeebÛÙee ceveesJe=òeerÛeener; efšUkeâebÛes ceneefveJee&Ce
PeeuÙeeveblejner 10 Je<ex ceneje°^eÛÙee jepekeâejCeeJej efšUkeâebÛÙee pene} jepekeâejCeeÛee ØeYeeJe jeefn}e. efšUkeâ pÙee efoJeMeer ies}s lÙeeÛe efoJeMeer
DemenkeâejeÛeer Iees<eCee ieebOeerpeeRveer kesâ}er nesleer.
20 les 42 Ûee ne peJeUpeJeU 22 Je<eeËÛee keâeU Jee*dceÙeerve heÙee&JejCeeÛÙee °erves heenCÙeemeejKee Deens. Ùee keâe}ele meeceeefpekeâ ØeieleerÛee
Skeâ ‘[^eÙeefJnbie Heâesme&’ cnCetve ceOÙeceJeiee&Ûeer Ssefleneefmekeâ Yetefcekeâe ve° nesTve ceOÙeceJeiee&Ûes JeÛe&mJe mebheg°ele ÙesTve lees Goemeerve yevet }eie}e neslee.
lÙeele}e ‘[^eÙeefJnbie Heâesme&’ ner }eshe heeJet }eie}e neslee DeeefCe lÙeeves Jee*dceÙeeÛes mJe¤hener yeo}}s. keâeJÙe ÙeMemes DeLe&ke=âles JÙeJenej efJebos - ceccešeÛeer
ner ØeÙeespeveebÛeer Deveskeâlee. mekeâ}ØeÙeespeve YeeweflekeâYetle Jee*dceÙeerve ‘DeeuneoeefJe<eÙeerÛeer’ ns lÙeebÛes cnCeCes. SKeeÅee Jeiee&Ûee [^eÙeefJnbie Heâesme& yeo}lees
lesJne lÙeeÛee keâ}e#ener yeo}lees. meeefnlÙe ns ceveesefJeveesoemee"er Demeles Demes ceeveuÙeeveblejner; peerJeoMe&ve, GodyeesOeve, Deeveboefvee|celeer DeMeer efJeefJeOe
ØeÙeespeveebÛeer meb%ee 1920 hetJeeaÛÙee Jee*dceÙeeves peeCeerJehetJe&keâ mJeerkeâej}er nesleer. lÙeecegUs meeceeefpekeâ ØeyeesOeveeÛes DeefOe‰eve, Jee*dceÙee}e Øeehle
PeeuÙeeÛes efomele Deme}s lejer lÙeeveblej Jee*dceÙeerve #es$eele vesle=lJe keâjCeeNÙee ceOÙeceJeiee&Ûeer Jee*dceÙeekeâ[s heenCÙeeÛeer °er yeo}}er. }ef}le-}ef}leslej
DeMeer Jee*dceÙeerve efJeYeeieCeer nesTve keâLee, keâeobyejer, veeškeâ, keâeJÙe Ùeebvee }ef}le Jee*dceÙe ne mebkesâle ¤{ Pee}e DeeefCe Ùee Jee*dceÙeeÛes SkeâcesJe
ØeÙeespeve Deieoer Ûekeäkeâ 1960 heÙeËle Deevebo osCes FlekesâÛe ceÙee&efole jeefn}s.
1930 hetJeea je°^erÙe ÛeUJeU Ûee}efJeCeeNÙee je°^erÙe keâeB«esmeceOÙes yeÇÇeÿeCeJeiee&Ûes, ceOÙeceJeiee&Ûes ØeeyeuÙe nesles. yeÇÇeÿeCeslejebÛeer ÛeUJeU Ûee}efJe}suÙee
kesâMeJejepe pesOÙeebveer keâeB«esmeceOÙes ØeJesMe kesâuÙeeveblej Oe¤ }eiesheCeeÛeer DeJemLee ØeeyeuÙe Deme}suÙee Jeiee&Ûeer Pee}er. keâeB«esme cesve mš^erce Deme}er lejer
efle}e Deebyes[keâjebÛÙee vesle=lJeeKee}er Ûee}Je}suÙee Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeÛes keâeÙece DeeJneve jeefn}s. yeÇÇeÿeCeJeiee&ceOÙes De«eYeeieer Deme}suÙee
efšUkeâ ØeJeeneves lÙeebÛÙee efveOeveeveblej je°^erÙe keâeB«esmeheemetve Heâejkeâle IesTve veJee meebØeoeefÙekeâ jepekeâejCeeÛee ceeie& mJeerkeâej}e. Jee*dceÙeerve heÙee&JejCee}e
Demee meeceeefpekeâ heÙee&JejCeeÛeener Úso jeefn}e. Ùee heÙee&JejCee}e }#eCeerÙe yeveJe}s 17 ÛÙee jefMeÙeeÛÙee meceepemeòeeJeeoer ›eâebleerves. efleÛeer heUJeeš
leÙeej kesâ}er øeWâÛe jepÙe›eâebleerves. Ùee peieele Ie[tve ies}suÙee DeheefjneÙe& ›eâebleerÛee heefjCeece peieYejeleer} osMeebÛÙee meeceeefpekeâ, meebmke=âeflekeâ, jepekeâerÙe
heÙee&JejCeeJej nesle jeefn}e. ceje"er meeefnlÙe lÙeeletve ØeYeeJeMetvÙe jent Mekeâ}s veener. lÙee meeceeefpekeâ ØeMvee}e heefnuÙee ceneÙegæeveblej Ûee}vee efceUe}er.
ogmeNÙee ceneÙegæeveblej DeefKe} peiee}e Yeer<eCe JeemleJee}e meeceesjs peeJes }eie}s. Ùee meJeeËÛee heefjCeece Jee*dceÙeerve heÙee&JejCeeJej Pee}s}e efomelees.
pÙee Jeiee&}e meceepee}e - peeleerØeLesÛÙee veeJeeKee}er heeÛe npeej Je<eeËntve DeefOekeâ keâeU meòee-mebheòeer-%eeveeheemetve DeeefCe meeefnlÙe mepe&veeheemetve
JebefÛele kesâ}s nesles lÙeebvee Yeeb[Je}er }eskeâMeenerves ceeCetmeheCeeÛes lÙeebÛes nkeäkeâ Øeehle keâ¤ve efo}s. ceeCetmeheCeeÛee nkeäkeâ Yeesielee-Yeesielee meJe& leNnsÛÙee
efheUJeCegkeâerefJe®æ les GYes jeefn}s. DeeheuÙee JÙeLee, Ùeelevee, ÚU, efMe#eCeeÛes Oeveer PeeuÙeeveblej lÙee}e Meyoyeæ ke⤠}eie}s. Ùee veJÙee
DeefYeJÙekeäleerves ceje"er Yee<esÛÙee SsMJeÙee&le KeNÙee DeLee&ves Yej Ieele}er. veJee ceveg<ÙeefnlekeWâõer DevegYeJe meeefnlÙeele De}ewefkeâkeâ Demee neslee. lÙeeÛeer
Jee*dceÙeerve cenòelee DeeefCe ceieotj meeefneflÙekeâ cetuÙeebÛÙee DeLee&ves Deehe}er meJe& FbefõÙes Keg}er "sJeCeeNÙee heg}bvee lees veJee Jeeš}e Ùeele iewj keâenerÛe
veJnles. oef}le meeefnlÙeeves ØemLeeefhele meeefnlÙeeÛÙee ceÙee&oe DeeefCe lÙeeÛee DeJewefMJekeâheCee DeOeesjsefKele keâ¤ve oeKeJe}e Ùeele Mebkeâe veener.
20 Jes Melekeâ mebhetve peJeUheeme one-Dekeâje Je<ex Pee}er. efJemeeJÙee Melekeâe}e ceer ‘DeebOeUs Melekeâ’ cnCetve Ghecee efo}er nesleer. øeWâÛe, Decesefjkeâve
DeeefCe Deelee jefMeÙeve ›eâeblÙeebÛee Nneme Pee}s}e DeeheCe heeefn}e Deens. ceekeäme&, SbieumeÛÙee heefjkeâuhevesJej GYes jeefn}s}s eflemejs peie keâesmeU}s, lesner
heeefn}s. }sefveve, š^e@šmkeâerves eflemeNÙee peieemee"er DeefOe‰eve yeveJetve efo}s. mš@ef}veÛÙee DeelÙebeflekeâ JeieeaÙe peeefCeJesves Ùee mJehvee}e DebMele: le[e ies}e.
lÙeeveblej KegMÛesJe, ieesyee&ÛesJn, Ùes}eflmeve Ùeebveer ceekeäme&JeeoeÛeer keâyejÛe yeebOe}er. }sefveveÛeer ceg}s jCeiee[e IesTve Ûeskeâesm}eJneefkeâÙeele nu}e keâjleevee
heeefn}er. yeereEpeie efleSvecesve Ûeewkeâele ceeDeesÛÙee leòJe%eeveeÛee efJeheÙee&me keâ¤ve efÛeveer efJeÅeeLÙeeËÛee kesâ}e ies}s}e mebnej heeefn}e.
ceekeäme&ves Jeie&meòesÛes mhe°erkeâjCe kesâ}s. hejbleg nerÛe Jeie&meòee ØemLeeefhele PeeuÙeeJej efleÛes efveo&Ùeer meòesle ¤heeblej nesles, ÙeeJej lÙeeves F}epe
megÛeJe}e veener. ceekeäme&ves DeOe&melÙe MeesOetve keâe{}s, lÙeeveblejÛes DeOe&melÙe veblejÛÙee ceekeäme&JeeÅeebvee MeesOetve keâe{Ces pece}s veener; Demes ceekeäme&JeeoeÛes
efJejesOekeâ cnCeleele.
keâeceieej ÛeUJeUerÛee DeeOeej Deme}s}s ceekeäme&Ûes ns leòJe%eeve DeeefCe lÙeeJej}er šerkeâe ÙeeÛes Keb[ve JneÙe}e nJes. keâcÙegefvePececeOÙes GlheeovemeeOeveebÛeer
cee}keâer meceepeeÛeer nesles. Yeeb[Je}Meenerle leer JÙekeäleerÛÙee eEkeâJee cet"Yej Oeveoeb[iÙeebÛÙee neleer Demeles. keâcÙegefvePeceves Glheeoveleb$e Yeeb[Je}MeenerÛesÛe
GÛe}}s. ceie heg{}er hes" Yeeb[Je}MeenerÛÙee DeOeerve jeefn}er. }sefveveveb lej ‘[eÙe}sefkeäškeâ} cešsefjDeef}Pece’}e nele Iee}tve ceekeäme&ÛÙee efJeÛeeje}e ieleer
efo}er. heCe lÙeeÛÙeeheg{s pes peeCeb Deens les veblejÛÙee }eskeâebvee pece}s}b veener DeeefCe Skeâe yesmeeJeOe #eCeer GoejceleJeeoeÛÙee efÛeKe}ele De[keâuÙeeJej
jefMeÙeele Heâkeäle efveyeËOe keâe{tve Iesle}s cnCetve jefMeÙee keâesmeU}e DeeefCe meeceüepÙeMeener}e MejCe ies}e. Yeeb[Je}MeenerÛeer meJeexÛÛe DeJemLee meeceüepÙeMeener
Demeles. pÙee meeceüepÙeMeenerÛes cejCe DešU nesles efleveb DeefJekeâefmele eflemeNÙee peieeleer} osMeele neleheeÙe heme¤ve Deehe}s cejCe GÅeeJej {keâ}}s Deens.
Ùee meJe& Øeef›eâÙes}eÛe peeieeflekeâerkeâjCeeÛeer Øeef›eâÙee cnCeleele. ner Øeef›eâÙee meeceüepÙeMeenerÛÙee cegkeälekeâe}eÛÙee hegvejeieceveeÛeer veenerÙe. ›eâeÙeefmeme Dee@Heâ
ke@âefheš@ef}PeceÛÙee SkeâerkeâjCeeÛÙee yeÛeeJeelcekeâ heefJe$Ùeeletve Dee}s}er Deens. ÙeeÛe JesUer eflemeNÙee peieele}s Jew%eeefvekeâ meceepeJeeoeÛes leòJe%eeve cees[}s
peeCes DeeefCe hejeYetle nesCes DeeheCe DevegYeJelees Deenesle. ne meJe& DevegYeJe Jew%eeefvekeâ meceepeJeeoer peeefCeJeebÛÙee ceÙee&osle Deens eEkeâJee meòesÛes Mekeâš
pÙee leòJeÛÙegle }eskeâebÛÙee neleer keâcÙegefvePececeOÙesner ies}s lÙeebÛee veJÙee leÙeej Pee}suÙee Jeie&efnleeÛÙee mebyebOeecegUs ne hejeYeJe Deens, keâer pevelesÛÙee
efvekeâ[erÛÙee iejpesletve, ÙeeÛes mebMeesOeve nesCes DeeJeMÙekeâ Deens. Øeeieeflekeâ jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛÙee °erves ns Melekeâ cnš}s lej Jejoeve nesle,
448
cnš}s lej Meehe DeMeer mebYeüefcele DeJemLee ceePeer lejer nesle veener.
ceveg<Ùepeele Skeâ cepesMeerj iees° Deens. efle}e Yeeweflekeâ megKe efceUe}s veener lej efleÛÙeele Jn@keäÙetce leÙeej neslees DeeefCe leer megKes efceUeuÙeeveblejner lees
keâeÙeceÛe Demelees. ceeCemeeÛeer ner ieesÛeer ceekeäme&}e keâU}er nesleer cnCetveÛe lees mJele:}e jepekeâejCeeÛÙee leòJe%eeveele}e MesJešÛee Øesef<ele mecepele veJnlee.
‘ceePes leòJe%eeve ns Debeflece veener. #eCee#eCee}e Ùeele yeo} nesF&}.’ ÙeeyejesyejÛe ceekeäme& Demebner cnCelees keâer, Yeeb[Je}MeenerÛÙee efJekeâemeeleÛe efleÛee Deble
Deens. lÙeeves heg{s Demesner cnš}s - ‘efpeLes cet}Yetle DeewÅeesefiekeâerkeâjCe Pee}s}s Demes} efleLesÛe ›eâebleer nesF&}.’ heCe lÙeeØeceeCes Ie[}s veener. ceekeäme&ÛÙee
efmeæevleevegmeej heefMÛece Ùegjesheele ØeLece ›eâebleer JneÙe}e nJeer nesleer, heCe leer DeeOeer mejbpeeceer Deme}suÙee jefMeÙeele DeeefCe veblej ÛeerveceOÙes Pee}er. cnCepes
Yeeb[Je}Meener efJekeâefmele Pee}er veener efleLesÛe ›eâebleer Pee}er. heCe DeeheuÙeekeâ[s ceekeäme&Jeeoer Ùee meJeeËletve keâenerÛe efMekeâle veenerle. keâcÙegefvePece DeeefCe
Yeeb[Je}Meener ÙeebÛÙee jÛevesle Lees[emee Heâjkeâ Deens. ceekeäme&ves Jeie&efJenerve, MeemeveefJenerve meceepeeÛes mJehve heeefn}s les veboveJeveeleer} mJeie&megKee}ener
}epeJeCeejs nessle. ceekeäme&Ûeer ner mebkeâuhevee JÙeJenejele ÙeeÙe}e ØeoerIe& keâeU }eieCeej neslee. ceeCemeeÛeer le=<Cee DeeefCe ceeCemeebÛes <e[defJekeâej ns Ùee
mebkeâuhevesÛes ieeflejesOekeâ Deensle. meesefJeSle cees[}b, eflemejb peie cees[}b cnCepes keâeceieejJeiee&le, Jew%eeefvekeâ meceepeJeeoeÛeb leòJe%eeve mebhe}b keâeÙe?
›eâebleer-Øeefle›eâebleer hejmhejebvee Úso osCeejer ceeveJeer le=<CesÛeer oesve ¤hes Deensle; lÙeele}s ›eâebleerÛes ¤he ceeCemeeÛes meJeËkeâ<e Mees<eCe LeebyeJeCÙeeÛes Deens.
ceekeäme&}e nsÛe DeefYeØele nesles. ceekeäme&JeeoeÛÙee keâener ceÙee&oe }#eele ve Ieslee lÙeeÛeer heesLeerefve‰ebveer kesâ}s}er JeieeaÙe efJeM}s<eCes DeeefCe lÙeeyejngketâce
peieYej GYeej}s}er Jeie&}{ŸeeÛeer meceerkeâjCes ÙeecegUs ce¤ Ieele}suÙee meeceüepÙeMeener}e leelhegjles yeU osTve ies}er. lÙeecegUs ceekeäme&JeeoeÛee leelhegjlee
hejeYeJe nesleevee efomelees Deens. heCe lees hejeYeJe GÅeeÛÙee Debeflece efJepeÙeeÛeer ce}e lejer veeboer Jeešles. meeceüepÙeMeener meceesj MejCeeieleer helkeâjCeeNÙee
DeeheuÙeeleuÙee GoejceleJeeoer, DeJemejJeeoer, yegefæcebleeÛÙee YeuÙeeyegNÙee keâcee&Ûee, Heâ}ßegleerÛee ne hejeYeJe Deens. Ùee DemeuÙee efvejeMesÛÙee peeefCeJesJej
leòJe%eeveeÛee Deble nesle vemelees. ceveg<Ùe peesheÙeËle mepeie efpe%eemesves peiele jenlees leesheÙeËle ceeveJeeÛÙee YeefJeleJÙeeÛeer efÛeblee JeenCeejs leòJe%eeve cejle
vemeles. leòJe%eeve ns ceeveJeer peerJeveeÛÙee jÛeveelcekeâlesÛeer DeeÅe ØesjCee Deens.
cnCetve leer ceeveJeer cetuÙeebvee Je=efæbiele keâjCeejer me=peveeÛeer Mekeäleer nesleer. meeefnlÙeeÛÙee ÛeUJeUerkeâ[s ceer ÙeeÛe DeeMeeJeeoeves heenlees. ceje"er
meeefnlÙeeleer} DeefveÙelekeâeef}keâebÛeer ÛeUJeU, oef}le meeefnlÙe, «eeceerCe meeefnlÙe, ceekeäme&Jeeoer meeefnlÙe, DeeefoJeemeer, YeškeäÙeeefJecegkeäleebÛes meeefnlÙe
ner ceje"er Yee<esleer} DeefJeYeepÙe Øeiele Debies Deensle. Ùee efJeefJeOe meeefnlÙe mebØeoeÙeebveer ceje"er Yee<es}e DeefOekeâ mece=æ kesâ}s. ÙeesiÙe ceeiee&Jej DeeCe}s.
JÙekeäleer cejles, efleÛÙee Jeiee&Ûee efJeÛeej cejle veener. ÙeeÛee ØelÙeÙe ceje"er meeefnlÙeeÛÙee mee[smeeleMes Je<eeËÛÙee Feflenemeekeâ[s heeefn}s keâer DeeheCee}e
Ùeslees. Ùeele pÙee}e DeeheCe }ef}le Jee*dceÙe cnCelees les ØemLeeefheleebÛes, efmLeleerJeeÅeebÛes, hejbhejeJeeÅeebÛes meeefnlÙe nesÙe. Deepe FLes YejCeejs, meeefnlÙe
mebces}ve cee$e lÙee JeefnJeešerleer} meeefnlÙe mebces}veehes#ee hetCe&le: JesieUs Deens. jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ yeebefOe}keâermeesyele lÙeeves meeefneflÙekeâ cetuÙeebÛee,
veJÙee peeefCeJee DeeefCe ØesjCeebÛee keâeÙece mJeerkeâej keâjCÙeeÛee he#e Oej}e. vegmeleer MeyoevesÛe veJns lej Yeeweflekeâ DeeefJe<keâejeves Øeefleme=°er efvecee&Ce keâjCeejs
legcner JeieeaÙe peeefCeJesves Yej}s}s peesefleyee HegâuÙeebÛÙee Yee<esle meebieeÙeÛes Pee}s lej De#ejMe: ‘efvee|cekeâ’Ûe Deenele! ceekeäme&ÛÙee cnCeCÙeeØeceeCes ceeveJe
peeleerÛee Fefleneme ne Jeie&}{ŸeeÛeeÛe Fefleneme Deens. Mees<ekeâ-Meesef<ele ne mebIe<e& meveeleve Deens. ns SkeâceskeâebÛÙee efJejesOeele GYes jenleele. mebIe<e&
keâjleele, }{leele. Ùee meeceeefpekeâ mebIe<ee&ÛÙee Øeef›eâÙesle veJes Jeie&, veJes efnlemebyebOe leÙeej nesleele, GlheeovemeeOeves yeo}leele, veJeer DeLe&JÙeJemLee
efvecee&Ce nesles, veJee meceepe Ie[lees. šesUerØeOeeve meceepe, Deeefoce meecÙeJeeoer meceepe, mejbpeeceer Yeeb[Je}oejer meceepe-meceepeJeeoer-meceepemeòeeJeeoer
meceepe ns ceveg<ÙepeeleerÛÙee efJekeâeme›eâceeÛes šhhes Deensle. ceveg<Ùe peeleerÛee veeiejer mebmke=âleerÛee Fefleneme one npeej Je<eeËFlekeâe pegvee Deens.
Yee<eCeeÛÙee meg®Jeeleer}e ceer DeeheuÙee mebefceße mebmke=âleerÛee Gu}sKe kesâ}e. Deehe}er ner mebmke=âleer heeÛe npeej Je<eeËFlekeâer pegveer Deens. Jewefokeâ-
DeJewefokeâ oesvner Debieebveer leer mebJeefOe&le nesle ÙesLeheÙeËle Dee}er. efleÛÙeele}e JewÛeeefjkeâ mebIe<e& Jeie&ÙegæÛe cnš}s heeefnpes. Deehe}e ßesCeeryeæ meceepe,
peeleerØeOeeve DeÅeehener jeefn}e. efyeÇefšMe jepeJeš ÙesF&heÙeËle ÙesLes $ewJee|CekeâebÛeer meJe& #es$eele cekeälesoejer nesleer. Œeer, MetõeefleMetõe}e %eevemebheeoveeÛee,
JesoeOÙeeÙeveeÛee DeefOekeâej veJnlee. ÙeeÛee heefjCeecener keâ}emeeefnlÙeeÛÙee DeefYeJÙekeäleerJej Øekeâ<ee&ves Pee}s}e efometve Ùeslees. efyeÇefšMeebveer jepeJeš DeeheuÙeekeâ[s
JewÛeeefjkeâlesÛee DeejbYekeâeU "j}er. %eeveeÛeer, efMe#eCeeÛeer oejs yengpeve meceepeemee"er MetõeefleMetõemee"er Keg}er Pee}er. Yeeb[Je}er }eskeâMeener mJeeleb$ÙeeÛÙee
heVeeme-mee" Je<eeËle efMeef#eleheCeeÛÙee DeLee&ves eflemejer, ÛeJeLeer efhe{er GYeer jeefn}er. Deepe leer keâ}e - meeefnlÙeele DeefYeJÙekeäle nesleevee efomeles Deens.
Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛeer DeeheuÙee meceepee}e efceUe}s}er ner ÚesšerMeer osCe Deens. meble ceb[UeRÛÙeeveblej ØemLeeefhele meeefnlÙecetuÙeebÛÙee hejkeâesšeJej
ceje"er 20 JÙee MelekeâeÛÙee meneJÙee oMekeâeveblej heefnuÙeeboe peesjoej nu}e }IegefveÙelekeâeef}keâJeeuÙeebveer Ûe{Je}e. hejbleg les ne nu}e lesJneÛe
ke⤠Mekeâ}s pesJne ÙeehetJeea jepee jececeesnve je@Ùe, Hegâ}s, Deeiejkeâj, Meent cenejepe, ØeyeesOevekeâej DeeefCe ØeecegKÙeeves [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj
Ùeebveer JewÛeeefjkeâ, meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee DeLee&ves peceerve leÙeej keâ¤ve "sJe}er.
YeejleerÙe meeefnlÙe Demees Jee De}erkeâ[Ûes mee[smeeleMes Je<eeËÛes ceje"er meeefnlÙe Demees; les JesomebefnlesÛÙee, mce=eflehegjeCeebÛÙee DeeefCe ceneYeejle
jeceeÙeCeeÛÙee DeeJelee&leÛe efYejefYejle jeefn}s. heeefCeveeRÛes JÙeekeâjCeMeeœe mebmke=âle meeefnlÙeele}e DeefYepeeleJeeo, cees#e-cegkeäleer DeÉwle Jesoebleele iegjHeâšle
je¢e}s DeeefCe veblej jesceBefšPece Je ÙegjesheerÙe DeefYepeeleJeeoer meeefnlÙe mebkeâuheveeble De[keâles.
12 JÙee MelekeâeÛÙee GòejeOee&le %eevesMJejebÛÙeener heVeeme Je<ex DeeOeer cenevegYeJeeves ceje"er Yee<esÛee heeÙee jÛe}e. meeceevÙe ceeCemee}e De«eYeeieer
"sJetve lÙeeves DeefYeJÙekeäleer kesâ}er.
}erUeÛeefj$e, met$ehee", ®efkeäceCeer mJeÙebJej, efMeMeghee} JeOe, $e+æerhetj JeCe&ve, me¢eeõer JeCe&ve, JeÛÚnjCe ns mehle«ebLe cenevegYeeJeeÛes Jee*dceÙe
ieesefJeboØeYet, Ûe›eâOej, veeieosJeeÛeeÙe& mebmke=âle lep%e Demetvener cenevegYeeJeebÛes Jee*dceÙe ceje"erle Deens. pes cenevegYeeJeeÛes Pee}s lesÛe cegkegbâojepe Je lesÛe
%eevesMJejeÛesner Pee}s. lÙeebvee ØemLeeefheleebveer JesUerÛe ceevÙelee efo}er veener. cegkegbâojepeÛee efJeJeskeâefmebOeg, cenevegYeeJeeÛes }erUeÛeefj$e DeeefCe %eevesMJejebÛeer
449
%eevesMJejer ne ceje"er Jee*dceÙeeÛee cenòJeeÛee šhhee neslee.
hebef[le kesâMeJeosÙee, legceÛÙee Demceele keâmceeled ceer vesveesiee ~~
ÙesCes ceeefPeÙes mJeeceerÛee meeceevÙe heefjJee¤ ~
veeieJes} iee, cepeMeer Ûe›eâOej efve¤he}er ceNner efleÙeemeer hegmee ~~
cenevegYeJehebLee}e, lÙeeÛÙee DeefYeJÙekeäleer}e meebmke=âeflekeâ cekeälesoejer pÙeebÛÙee DeefYepeveebÛÙee neleele nesleer lÙeebveer lÙee}e ceevÙelee efo}er veener.
cenevegYeeJeeÛÙee yeeyeleerle les pemes og° Jeeie}s lemesÛe les cegkegbâojepeÛÙee Je %eevesMJejebÛÙee yeeyeleerlener Jeeie}s.
‘Deelee efJeMJeelcekesâ osJes ~
ÙesCes Jee*d Ùe%es lees<eeJes ~
lees<egveer cepe ÅeeJes ~
hemeeÙeoeve ~
hemeeÙeoeve ns %eeveesyee ceeT}eRÛÙee lÙeeieeÛeer, mecehe&CeeÛeer, JewefMJekeâ ØeeLe&vee Deens. efleÛeer peerJeIesCeer ›etâj Leóe Ùee DeefYepeveebveerÛe kesâ}er veener keâeÙe?
veeceosJe, ÛeesKeesyee, keâce&cesUe, yebkeâesyee, vejnjer meesveej, meeJelee ceeUer, cegkeäleeF&, peveeyeeF&, legkeâejece meeNÙeebÛeeÛe Gheceo& DeefYepeveebÛÙee mebmke=âleerves kesâ}e.
hew"CeÛÙee yeÇÇÿeJe=boeves %eevesMJejeÛee, lÙeebÛee YeeJeb[ebÛee ÚU kesâ}e. Ûe›eâOeje}e lej jepemeòesÛÙee meeneÙÙeeves osnob[eÛeer efMe#ee kesâ}er. legkeâesyee}e Jewkegbâ"e}e
hee"Je}s. oef}le meeefneflÙekeâ Demees Jee ceekeäme&Jeeoer meceepeJeeoer meeefneflÙekeâ DeeheuÙee hegjesieeceer [eJesheCeeÛee obYe efJeme¤ve Ùeekeâ[s heenle veenerle.
efJejesOeefJekeâemeJeeoeÛeer efJnpeve mJeerkeâej}s}s ns meeefneflÙekeâ cenekeâeJÙeÙegieerve efceLÙemener veekeâejlees DeeefCe Jewefokeâ, DeJewefokeâ mebmke=âleerÛeener veerš
DevJeÙeeLe& }eJele veener. cenevegYeeJee}e DeeefCe meble meeefnlÙee}ener cees[erle keâe{lees. lÙeeÛes ns JeeieCes yeebefOe}keâer}e Oe¤ve veener.
mebleebÛÙee veblej Dee}suÙee Jeeceve hebef[le, ceesjesheble, jIegveeLe hebef[le, efJeú} veeiesMe meecejepe Ùee hebef[le keâJeeRveer mebmke=âle meeefnlÙeele}e
DeefYepeeleJeeo ceje"er Yee<esJej Je meeefnlÙeeJej }eotve "sj}e. ns DeesPes ceje"erÛÙee osneJe¤ve Depetvener Kee}er GlejeÙe}e leÙeej veener.
}IegefveÙelekeâeef}keâeJeeuÙeebÛee nu}e meeefnlÙecetuÙe yeo}eFlehele ceÙee&efole neslee. heCe lÙeeÛÙeeheg{Ûes keâece oef}le meeefnlÙeeves kesâ}s. meJeËkeâ<e
DeeefCe meeJe&ef$ekeâ yeo}eÛes lÙeeÛes Gefö° Deens. Ùeemee"er efoMeeefoioMe&veeÛes keâece keâeceieejJeieeaÙe ÛeUJeUerÛÙee peeefCeJee mJeerkeâejCeeNÙee neleeÛÙee
yeesšeJej ceespelee ÙesCeeNÙee [eJÙee hegjesieeceer }sKekeâkeâJeeRveer DeOetveceOetve kesâ}s.
Meenerj Decej MesKe, DeCCee YeeT mee"s Ùee peveJeeoer keâJeeRyejesyejÛe MejoÛebõ cegefkeäleyeesOe, ceecee Jejsjkeâj, cee[Kees}keâj, kegâmegcee«epe, veejeÙeCe
megJex, yeeyetjeJe yeeiet}, efJe. me. Keeb[skeâj, MebkeâjjeJe Kejele ÙeebÛÙeeheemetve les efMeJejece osJe}keâj, Øemeeo meeJeble, ceše}s, cesŒeer FlÙeeoeRheÙeËle Ùee
efYeVe efYeVe keâJeer }sKekeâebveer keâeceieejJeieeaÙe peeefCeJesves DeeheeheuÙee kegâJeleervegmeej meeefnlÙeele ef}efn}s. keâener oMekesâ ceje"er meeefnlÙeeÛeer keâeW[er Hegâš}er.
Deepe yejsÛe heeCeer Jeentve ies}s Deens. heggvne ‘Ùesjs ceePÙee ceeieuÙee’ nesT }eie}s.
iepe}ebÛÙee JeeefIeCeerJej veJns lej cnMeerJej yemetve JewoYeeaÙe ÛeebieosJe mce=efleMes<e megjsMe Yeš ceje"er meeefnlÙeele hegve®ppeerJeveJeeoeÛes hegvne nb[eYej
otOe Iee}eÙe}e efveIee}e neslee. DeefYepeeleJeeoeÛÙee DeeJele&veele cnCepesÛe ne|veceve meke&â}YeesJeleerÛe ne ÛeebieosJe JeUmee Iee}le neslee. Ùee js[ŸeeÛÙee
DeeefCe lÙeeÛÙee hee"erJej yeme}suÙeebÛÙee hee"erle mecÙekeâ °erÛÙee meeefneflÙekeâebveer Glke=â° meeefnlÙeefvee|celeer keâ¤ve KeNÙee DeLee&ves OeesheešŸee Iee}eÙe}e
nJÙeele. Deepe SketâCeÛe ceje"er meeefnlÙe JÙeefkeäleJeeoer efve‰sves #eerCe Pee}s}s Deens. lÙeeÛee Deelcee Heâkeäle ‘ceer’MeerÛe leõthe nesCeeje Deens. ‘Deecner’Ûes,
meeceeefpekeâ og:KeeÛes lÙee}e JeeJe[s Deens. ceeCemeeÛÙee DeefmlelJee}e, cevee}e, efJeÛeeje}e les DeLe&nerve ceeveles. pevce-ce=lÙet-keâce&-hegvepe&vce Ùeeveblej
keâeÙe Ùee Yeerleerves les efheJeUsOeccekeâ he[}s Deens. peieCÙeeÛeer Mekeäleer, osJeeÛee Je mebefÛeleebÛee keâew}, ce=lÙetveblejÛee hegvepe&vce DeeefCe Deelcee Ùeeves ceje"er
}sKekeâebÛeer oÙeveerÙe DeJemLee Pee}er Deens. ns oÙeveerÙe }sKekeâ efyeÇefšMeebveer efvecee&Ce kesâ}suÙee veeskeâjMeenerÛes DehelÙe ceOÙeceJeie& Ùeeletve Dee}s Deensle.
ØeeÛeerve Jee*dceÙeeJej DeefYepeveebÛeer DeefOemeòee nesleer. leme}erÛe meòee ne ceOceceJeieeaÙe }sKekeâ DeeOegefvekeâ meeefnlÙeeJej Ûee}Jet heenlees Deens. heCe
keâeUeÛee ceefncee DeieeOe Deens. Deelee ns MekeäÙe veener. ÙeehetJeea ceer ceje"er meeefnlÙeele peerJe DeesJeeUtve šekeâeJes Demes legkeâejece, yeefnCeeyeeF& DeeefCe
%eevesMJej, Lees[emee kesâMeJemegle, Lees[emee ce{xkeâj mees[tve keâener veener cnš}s nesles. ‘ceePes efJeÅeeheer"’veblej megJÙeeËÛee yeepener yeepet}e he[}e Demesner
cnš}s nesles. megJex ceemlejebvee keâeceieej ÛeUJeUerleer} efmLelÙeblejs efšhelee Dee}er veenerle. efiejCeer keâeceieejebÛÙee ÛeUJeUerÛeer Fefleßeer nesCÙeeÛÙee MesJešÛÙee
šhhÙeele oòee meecebleebmeejKÙee DejepekeâJeeoer keâeceieej heg{eNÙeeÛee efiejCeer keâeceieejebÛÙee ÛeUJeUerle efMejkeâeJe Pee}e. meecebleeÛeer keâeceieej ÛeUJeU
Ûee}JeCÙeeÛeer Mew}er cee}keâ-keâeceieej Ùeele keâjej Ie[Jetve DeeCetve ÙegefveÙevemee"er škeäkesâJeejerle keâefceMeve IesCÙeeÛeer nesleer. 1924 les 1974 efiejCeer
keâeceieejebÛÙee ÛeUJeUerle keâcÙegefvemš he#eeves DeeefCe efleÛÙee efoiiepe heg{eNÙeebveer SkeâÚ$eer vesle=lJe kesâ}s nesles. lÙeeveblej Jeie&mecevJeÙeJeeoer cenelcee ieebOeer
Øesefjle je°^erÙe efce} cepeotj mebIeJee}s Deens. vesn¤bveer }eskeâMeener meceepeJeeoeÛes veeJe Iesle Jeie&mecevJeÙeJeeoeÛÙee Deenejer peele DeeheuÙee DeLe&JÙeJemLesÛee
heeÙee cenelcee ieebOeeRÛÙee oyeeJeecegUs JewiegCÙeeves Ieele}e, lÙeeÛee ne heefjCeece. lÙeeveblej ns meeceble Dee}s. lÙeebveer Skeâ oMekeâentve DeefOekeâ keâeU mebhe
Ûee}Jetve efiejCeer GÅeesieOebÅeemen efiejCeer keâeceieejebÛeer ÛeUJeUÛe cees[tve keâe{}er. meecebleebÛÙee DejepekeâJeeoer - onMeleJeeoer ØeJe=òeerÛes efveefceòe keâ¤ve
SleösMeerÙe Yeeb[Je}oej efiejCeer cee}keâebveer keâehe[OeboeÛe yebo keâ¤ve šekeâ}e. pegveeš Ùeb$emeece«eercegUs Iešle Deme}suÙee veHeäÙeeÛes leeUsyebo mejkeâej
ojyeejer hesMe keâ¤ve mejkeâejÛeer ceevÙelee IesTve efiejCeer OeboeÛe yebo kesâ}e. mekeâ-meeÙeHeâveÛÙee KesUe}e kebâšeU}s}s efiejCeercee}keâ veHeäÙeemee"er
ogmeNÙee OebÅeekeâ[s JeU}s. lÙeebveer efiejCÙeebÛeer Ùeb$eCes efJekeâ}er - keâeceieejebvee keâeceeJe¤ve keâe{tve šekeâ}s. veblej efiejCÙeebÛÙee peeiee efJeketâve mebkegâ}s,
efveJeemeer mebkegâ}s efveIee}er. lÙeebveer mebkegâ}s GYee¤ve Deceehe mebheòeer efceUefJe}er.
keâeB«esme-efyeiej keâeB«esmeer DeLeJee ÙegleerÛes mejkeâej Demes lÙee meJeeËveer Demes Ie[t efo}s. ie@š keâjej, Keg}er yeepeejhes" mheOee&, efJeMJe yeBkeâ, veeCesefveOeer,
450
peeieeflekeâ JÙeeheej mebIešvee, lÙeeletve Dee}suÙee DeeefLe&keâ GoejerkeâjCeeÛÙee mebkeâuhevee Ùeele keWâõeleer} DeeefCe jepÙeeleer} mejkeâejs De[ketâve ies}er DeeefCe
Ùeeletve keâeceieejJeiee&ÛÙee, keâ°keâjer Meesef<ele Jeiee&ÛÙee ÛeUJeUerÛÙee Nnemee}e, efleÛÙee Gefö°nerve nesCÙee}e DeeheuÙeekeâ[sner meg®Jeele Pee}er. ÙeeÛes meboYe&
megJexceemlejebvee efšhelee Dee}s veenerle. }e}yeeie keâcÙegefvemšebÛee yee}sefkeâu}e heenlee heenlee YeieJee Pee}e. lees meJe&neje Jeiee&ves kesâ}e. heesLeerefve‰ keâJeer-
}sKekeâ Ùee meJe&nejeJeiee&}e hegvne DeeheuÙeekeâ[s JeUJet MekeâCeej Deensle keâeÙe? efhe{ŸeeJej efhe{Ÿee keâcÙegefvemšebvee keâece keâjlee Dee}s veener.
efMeJemesveskeâ[s meJe&nejeJeie& Deeke=â° neslees, Ùeele}s yeo}les meboYe& DeeefCe jepekeâejCe heesLeerefvemš keâcÙegefvemšebvee keâUle veener Ùee}e keâeÙe cnCeeJes?
les Demhe=MÙeebÛÙee ÛeUJeUerMeer, Deebyes[keâjebÛÙee ÛeUJeUerMeerner veeles efvecee&Ce ke⤠Mekeâ}s veenerle.
peieeleer} Flej Yee<esleer} }sKekeâebhes#ee, JeweMf Jekeâ Jee*dceÙeeÛÙee peeefCeJesÛÙee DeLee&ves DeeheuÙee ceje"erleer} }sKekeâ meJee&le peemle De[eCeer Je ceeieeme}s}s
Deensle. peieeleuÙee }sKekeâebveer ceneÙegæe}e, JeCe&efJeÉs<ee}e, DeeefLe&keâ efJe<eceles}e DeeefCe ceeCemeeÛÙee Deeflemet#ce Mees<eCee}e keâeÙeceÛee efJejesOe kesâ}e
Je œeer cegkeäleer ÛeUJeUer}e heeef"byee efo}e. Ùee}e DeheJeeo cnCetve ceje"erle oesve-Ûeej ceekeäme&Jeeoer }sKekeâ, heeÛe-one oef}le }sKekeâ Je ef}efš}
ce@ie@efPeveJee}s... DeeefCe efo}erhe efÛe$es, De®Ce keâes}škeâj, meot jsies, Yee}Ûebõ vescee[s, cevÙee Deeskeâ, ceneveesj, ÛebÅee heešer} Ùeebveer keâefJelesle, lej
vescee[s, YeeT heeOÙes, yeeyetjeJe yeeiet}, oÙee heJeej, kesâMeJe cesßeece, oòee Yeiele, efYe. efYe. efMebos, Øe. F&. meesvekeâebyeUs, peveeo&ve JeeIeceejs, }#ceCe
ceeves, YeercejeJe efnJejeUs, }#ceCe ieeÙekeâJee[, Øesceevebo iepJeer, jeceveeLe ÛeJneCe, ØeYeekeâj ogheejs Ùeebveer ieÅe}sKeveele cees}eÛeer Yej Ieele}er. leer
ceekeäme&Jeeoer vemes} heCe DepeeCelesheCeer JeieeaÙe peeefCeJesÛÙee DebieevesÛe cees}eÛeer Ieele}er ies}er.
ßeefcekeâ, Meesef<ele, heeref[le, oef}leebveer Ie[Je}s}er ceeveJeer mebmke=âleer IeveheoeLee&meejKeer efÛejbpeerJeer veener. efleÛÙeele keâeceieejefJeMJe, ßeefcekeâebÛes
efJeMJe, Deensjs Jeiee&Ûes efJeMJe pemes Deens lemes les }gbhesve Øees}sleejeRvee ÚUCeejs, ceeefHeâÙee ieBiemšj mebmke=âleerÛes DeOeesefJeMJener Deens. Ùee Meeefhele efJeMJeele
js[}eFš SefjÙeeheemetve meJe& keâener Deens. lÙeele ke@âefmevees, heye, het} DeeefCe kesâye} mebmke=âleerÛes keâuÛejner Deens.
Deepe Meesef<ele ßeefcekeâebÛÙee, oef}leebÛÙee ojskeâ efhe{erÛeer DeefYeJÙekeäleer DeeefCe heefjkeâuhevee Ùeebveer Deepe ns meejs De}bke=âle nesle peeles. peerCe& Hesâketâve efo}s
peeles. veJes mJeerkeâej}s peeles. heCe ns veJes mJeerkeâejleevee efleÛÙee peerJeveesefö°e}e DeeefCe efnlee}e yeeOee ÙesCeej Demes} lej lÙeeÛeener leer efJeÛeej
keâjles. DeebOeUŸee DeeefLe&keâ veerefleJeeoeÛee metj keâe{tve mebmke=âleerÛÙee yeo}CeeNÙee mebkeâuhevee jesKelee ÙesCeej veenerle. hejbleg lÙeecegUs keâ°keâjer Jeiee&ÛesÛe
DeefmlelJe ve° nesCeej Demes} lej Ùee yeo}emee"er veJes heÙee&Ùe MeesOeeÙe}e nJesle. ØeejbefYekeâ DeJemLee (FefveefMeÙe} kebâef[Mevme) efJeefJeOe Øeef›eâÙesle}e
ØeeflejesOekeâ Iešle Demelees. keâeceieej, Meslekeâjer, oef}le Meesef<eleebÛeer ÛeUJeU KejbÛe Ùee DeJemLesheÙeËle Deepe heesnesÛe}er Deens keâeÙe? hejbheje DeeefCe
DeeOegefvekeâlee Ùeele}e Peie[e DešU Demelees. ne DešUheCee ßeefcekeâJeiee&}eÛe efJemLeeefhele keâjCeej Demes} lej lees jesKeCes DeeefCe ßeefcekeâ Jeiee&Ûee
DeeefCe lÙeeÛÙee jepekeâejCeeÛee yeÛeeJe keâjCes ner meJe&mJeer mejkeâejÛeer peyeeyeoejer Deens.
efiejCeerOebÅeele Dee@šescesMeve Dee}s, jesyees Dee}s. lÙeeveblej Jejkeâ[ cetuÙeeÛÙee nJÙeemeeheeÙeer lees Oeboe Yeeb[Je}oejebveer cees[erle keâe{}e. Deelee
mebieCekeâeÛes Ùegie GÅeesieOebÅeele GlheeoveeÛes veJeerve leb$e DeJe}byetve DeJelej}s Deens. DeeheuÙeekeâ[}s Yeeb[Je}oej Ùee veJÙee Glheeoveleb$eeÛes hegjmkeâlex
Deensle. pe[ GÅeesieOebÅeeleer} mebIeefšle DeeefCe je°^erÙe Yeeb[Je}oejer DeeefCe ÚesšŸee OebÅeeleer} DemebIeefšle keâeceieejner efJemLeeefhele nesTve jmlÙeeJej
Hesâkeâ}s peeCeej Deensle.
lÙeecegUs GÅeeÛes peie meeceüepÙeMeenerÛÙee DeLee&ves meeJe&Yeewce nesCeej DemeuÙeeÛes og:efMÛevn efomele Deens. Skeâ Deeblejje°^erÙe Yee<ee, Skeâ Deeblejje°^erÙe
Ûe}ve, SkeâeÛe JÙekeäleer}e Deveskeâ je°^ebÛes veeieefjkeâlJe, heemeheesš& DemeCeej Deensle. yengje°^erÙe kebâhevÙeebÛes peeUs peieYej efJeCe}s peeF&}. DeKKes peie
cet"Yej Yeeb[Je}oejebÛÙee ceg"erle peeF&}. 21 JÙee Melekeâele SkeâeÛe kebâheveerle keâece keâjCeejs heeÛe }eskeâ JesieJesieUŸee Keb[eleer} DeeheuÙee kebâhevÙee
kegâ"uÙee lejer Keb[eleer} SkeâeÛe IejeÛe yemetve Ûee}Jeleer}. SJe{s Ie[tvener 2/3 peie GheeMeer šeÛee Ieemele peieCÙeeÛeer Oe[he[ keâjerle jener}.
lÙeeJesUÛÙee cet"Yej ÛebieUJeeoer }eskeâebÛÙee Yeeb[Je}oejebÛÙee G°ŸeeJej GJe&efjle peie peiele jener}.
Ùegjeshe-Decesefjkesâle ceOÙeceJeie& meeceüepÙeMeener DeefOeef‰le Oeefvekeâ Jeie& Demes} DeeefCe Gj}suÙee peieele ieefjyeer. 21 JÙee Melekeâele}s ns mebYeeJÙe
efÛe$eÛe ce}e YeÙeYeerle keâ¤ve mees[les Deens. DeeheCe meJe& }sKekeâ - keâJeer Ùee}e keâmes meeceesjs peeCeej Deenesle ne ØeMveÛe cenòJeeÛee Deens.
Skeâerkeâ[s ceeveJeer mebmke=âleer GYee¤ve hejcemeòesÛÙee nJÙeemeeheesšer Gj}s}s peie keâeÙece Jes"erme OejCes Ûee}t Deens. iejerye-ßeerceble, Mees<ekeâ-Meesef<ele,
keâeceieej-Yeeb[Je}oej, yengmebKÙeekeâ-DeuhemebKÙeekeâ, Jemeeneflekeâ-meeceüepÙeJeeoer, efJekeâefmele-DeefJekeâmeveMeer} Ùeele ceveg<Ùepeele DeeefCe peie ogYebietve
ies}s Deens. Ùee MelekeâeleuÙee ceeCemeeves oesve ceneÙegæs DeeefCe lÙeeveblejÛeer MeerleÙegæs DevegYeJeuÙeeveblej lÙeeÛeer heeMeJeerheCeeletve, le=<Cesletve megškeâe nesT
Mekeâ}er veener. DeeheuÙeekeâ[er} Yeeb[Je}er }eskeâMeener efpe}e DeeheCe DeeheCe meebmeoerÙe }eskeâMeener cnCelees leer efÉhe#eerÙe }eskeâMeenerkeâ[s efveIee}er
Deens. Debeflecele: meebmeoerÙe }eskeâMeener ÙeeÛe ef"keâeCeer efmLejeJeles. ner }eskeâMeenerÛeer NnemeesvcegKe Øeef›eâÙeeÛe Deens. DeMee JesUs}e [eJes kegâ"}s DeeefCe
GpeJes kegâ"}s ns ØeMve Oetmej nesleele DeeefCe meeceeefpekeâ DeeefCe DeeefLe&keâ mecelesÛes Ùegie mebheles.
peieeleuÙee pÙee pÙee osMeeble mebmeoerÙe }eskeâMeenerÛÙee mebkeâuhevee efJekeâefmele nesle iesuÙee lÙee mebkeâuhevee keâ°keâjer, heooef}leebÛes meJeËkeâ<e Mees<eCe
keâ¤ve Yeeb[Je}Meener}e ye}ob[ keâjle iesuÙee. Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛee cet}Yetle heeÙee Yeeb[Je}oejerÛee Demelees. meJe& DebleefJe&jesOe }#eele IesTvener
FLes Jejkeâ[ cetuÙeeÛÙee ieleervesÛe ceeCemeeÛÙee ßeceeÛeer Je ceeCemeeÛeer efheUJeCetkeâ keâ¤ve meceepeefnleeÛes veme}s}s Glheeove kesâ}s peeles. cet}Yetle iejpee
Dees}eb[tve peeCeejs Glheeove kesâ}s peeles Je lÙeeletveÛe ÛebieUJeeoeÛeer DeeefCe cet"Yej leebef$ekeâ cekeälesoej meceepeeÛeer efvee|celeer nesles.
peieYejÛÙee }eskeâMeenŸee FLeb ÙesTve Leebye}suÙee Deensle. Ùee ØeMvee}e DeeheCe meJe& }sKekeâ-keâJeer keâmes meeceesjs peeCeej Deenesle? ceeveJeer
nkeäkeâemee"er Ûee}}suÙee ÛeUJeUer DeeefCe ceeCemeeÛee Deelcemevceeve efškeâJetve "sJeCeeNÙee ÛeUJeUer ÙeeÛes Yeeve pÙee JewefMJekeâ Jee*dceÙeeletve DeeheuÙeeheÙeËle
ÙesT Mekeâles lÙeeefJe<eÙeer ceje"er meeefnlÙe }sKekeâebÛeer De%eeveer jenCÙeeÛeer hejbheje jeefn}er Deens.
451
 Ùee Melekeâele}s DeeefCe veblejÛesner Jee*dceÙeerve Jeeo Ùeeheemetve ceje"er meeefneflÙekeâ DeveefYe%e Demelees. efjDe@ef}Pece, vÙetefjDe@ef}Pece, SefkeäPemš@efMeÙeeef}Pece,
mejj@De@ef}Pece, oeoeF&Pece, efveDeesefØeefceefšefJePece, ceekeäme&Jeeo, De@yemš@keäMeefvePece, SkeämØesMeefvePece, megØesce@efšPece, He@âvš@efmePece Demes}, Dee@he Deeš&
Je hee@he Deeš& Demes}. Decesefjkesâleer} }{eT, keâeUŸee efve«ees meeefneflÙekeâeleer} ceemkeâce Skeämeheemetve pescme yee@u[efJeve, yee@yeer meer}, pee@pe& peesveeLeve,
Deceerjer yejerkeâe, ¢et vÙetšve, ef}je@Ùe peesvmeheÙeËle DeeefCe jbiekeâceeaceOeer} Ùesæej cee@ves, keä}eso cee@vesš, jsvJee@j, yeÇÇefpe}s, efmeme}s, mesPeeve, oiee,
meje, leg}gPe}es$es, Jn@ve iee@ie, «eesie@ce Jee*dceÙeerve°Ÿee keâecÙet, mee$e& ce}ecex, yeÇÇsleeb, ceeÙekeâesJnmkeâer, iee@keâea, ceebos}mleece DeeoeRÛÙee jbie DeeefCe
De#ej DeefYeJÙekeäleerves JewefMJekeâ Jee*dceÙeerve peeCeerJe ØeieuYe kesâ}er Deens DeeefCe ÙeeÛe peeefCeJesves peieeleuÙee }sKekeâebvee leekeâo efo}er, °er efo}er.
lÙee yeUeJej Ùee ceb[UeRveer meJe& leNnsÛÙee Mees<eCee}e efJejesOe kesâ}e, ceie leer ceneÙegæs Demeesle keâer MeerleÙegæs, veePeerPece ved He@âefmePeceÛeener Deble
les ke⤠Mekeâ}s. ner meJe& hegCÙeeF& IesTve DeeheCe meJe& SkeâefJemeeJÙee Melekeâe}e meeceesjs peeCeej Deenesle keâeÙe? keâer osMeerÙelesÛÙee eEkeâJee heesmš
cee@[efve&PeceÛÙee JeebPe iehhee ceejle DeeheCe ceveg<Ùe cnCetve Deehe}s peelÙeeÛe JewefMJekeâlesMeer Deme}s}s veeles lees[tve šekeâCeej Deenesle keâeÙe? osMeerÙeJeeÅeebvee
efyeÇefšMe meeceüepÙeMeenerves ceje"er meeefnlÙeeÛeer keâMeer neveer kesâ}er ns meebielee Ùesles. lejer Ùee osMeerÙeleeJeeÅeebveer oef}le meeefnlÙeeÛÙee ÛeUJeUer}e DeeefCe
DeefYeJÙekeäleer}e o[heCÙeeÛes keâeceÛe kesâ}s DeeefCe osMeerÙeleeJeeoer cnCepes osMeerÙe meeceüepÙeJeeoer yeve}s. heesmš cee@[e|vePeceyeö} keâeÙe yees}Ceej?
lÙeeÛÙee Yeg}Yeg}ÙÙeele DeeheCe De[keâlee keâecee veÙes.
ØemLeeefhele, DeØemLeeefhele ne Peie[e meveeleve Deens. ØemLeeefheleebÛÙee efJe®æ Deepe yeb[ hegkeâejCeejs GÅeeÛes ØemLeeefhele Demeleele. ceveg<ÙepeerJeveeÛÙee
meJe& #es$eeble ne Peie[e meelelÙeeves Ûee}}s}e Demelees. ceie les #es$e jepekeâejCeeÛes Demees Jee efJe%eeveeÛes. keâ}e-meeefnlÙeeÛes #es$ener Ùee}e
DeheJeeo veener. ØemLeeefhele efJe®æ DeØemLeeefhele ne Peie[e Flej #es$eebhes#ee keâ}e-meeefnlÙe #es$eeleÛe DeefOekeâ DeeefCe meelelÙeeves Ûee}}s}e
Demelees. keâe}Ûee DeØemLeeefhele meebØeoeÙe, GÅeeÛee ØemLeeefhele meebØeoeÙe Demelees. keâ}e-meeefnlÙeeÛÙee #es$eele keâesCeleener SKeeoe mebØeoeÙe
DeyeeefOeleheCes efÛejkeâe} veebole vemelees. meeefnlÙeele veJee mebØeoeÙe pevceeme Ùeslees, Jee{lees, efJekeâeme heeJelees. lÙeele keâener keâeUeves JewiegCÙes efvecee&Ce
nesleele. lÙee JewiegCÙeebÛee efoJemeWefoJeme Deeflejskeâ nesle peelees. ceie lÙeeefJe®æ Øeefleef›eâÙee Gcešt }eieleele. heg{s lÙeeÛe DeheefjneÙe& keâejCeeletve
veJeerve mebØeoeÙe pevceeme Ùeslees. meeefnlÙe mebØeoeÙe efvee|celeerÛes ns vesnceerÛesÛe (peerJeveeÛÙee Flej DebieebØeceeCes) efHeâjle jenCeejs jnešiee[ies ceveg<Ùe
peeleerÛÙee DebleeheÙeËle DemesÛe Ûee}t jenCeej? Deepe Yej}suÙee Ùee mebces}veekeâ[s legcner DemesÛe õ°sheCeeves heene Je les DevegYeJee - DeeÙeespekeâebvee
yeU Åee. Ùee mebces}veeÛes ceer GodIeeškeâheo ÙeeÛe keâejCes mJeerkeâej}s keâer, Deecner meJe& }sKekeâ pes oef}le, Meesef<ele meceepeeletve Dee}es, lÙeebvee
veJes peie Ie[JeeÙeÛes Deens. DeeÙe&-DeveeÙee&ÛÙee efpele-peslesheCeecegUs. DeveeÙeeËÛeer cnCepes DeeceÛeer cetUYee<ee o[he}er ies}er me=°er hegvne Gpeeiej
keâjeÙeÛeer Deens. Ùeemee"er mebmke=âleer, Fefleneme, hejbheje DeeefCe ØemLeeefhele Jee*dceÙeÙeeÛeer meceer#ee keâjCeej efleÛee MeesOe IÙeeÙeÛeeÙe. DeeceÛes
keâ}e meeefnlÙe meeQoÙe&Meeœe ØemLeeefhele keâjeÙeÛes Deens. DeeceÛeer o[he}er ies}s}er Deenesle. keâe}yee¢e les Hesâketâve osCeej Deenesle.
o

452
 ‘hegvne Suieej cnCet Ùee’.
Demhe=MÙeebÛee cegefkeälemeb«eece [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee õ°Ÿee vesle=lJeeKee}er Debeflece heJee&le ØeJesMe keâjle DemeleeveeÛe, 6 ef[meWyej 1956
jespeer yeeyeemeensyeebÛes ceneefveJee&Ce Pee}s. ns ceneefveJee&Ce lemes Dekeâe}erÛe cnš}s heeefnpes. peele, Jeiee&Ûee Deble keâ¤ve osMeele mebefJeOeeveeÉejs ØemLeeefhele nesT
heenCeeNÙee - jepekeâerÙe }eskeâMeenerÛes - meeceeefpekeâ }eskeâMeenerle ¤heeblej keâ¤ve - Ùee osMeele oef}le-Meesef<eleebÛÙee FÛÚe-Deekeâe#eebÛeer-mJehveebÛeer DeeefCe
Yeeweflekeâ megKe, mece=æer, Meebleer ÙeebÛeer hetle&lee keâ¤ve KejerKegjer }eskeâMeener mLeeheve keâjCÙeeÛes - Demhe=MÙeebÛÙee cegefkeälemeb«eeceeÛes SkeâcesJe Gefö° nesCes.
Ùee meeceeefpekeâ }eskeâMeenerle JÙekeäleer DeeefCe meceepeeÛeer meJe& leNnsÛÙee Mees<eCeeletve cegkeälelee Pee}s}er Demes} DeeefCe ceeveJeercetuÙeebÛÙee veweflekeâ JÙeJenejeÛee
Deeoj kesâ}s}e Demes}. ns meJe& DeeheuÙee nÙeeleerle Ie[Jetve DeeCeCÙeeÛeer FÛÚe [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛeer nesleer. hejbleg lÙeebÛÙee ceneheefjefveJee&CeecegUs
ns efceMeve DehegjsÛe jeefn}s. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee ceneheefjefveJee&Cee}e Deelee hebÛeeJeVe-ÚhheVe Je<ex Pee}erÙele. lÙeebÛÙee heMÛeele cee$e Ùee °erves
lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebvee ›eâebeflekeâejkeâ jepekeâerÙe mebIe<e& keâ¤ve ns efceMeve hegjs keâjlee Dee}s veener. lÙeemee"er Deebyes[keâjer efJeÛeej efmeæebleeÛes õ°sheCe mJeerkeâe¤ve
- ØemLeeefhele JÙeJemLesefJe®æ, efmLeleerJeeÅeebÛes, mejbpeeceoejebÛes cekeälesoej Yeeb[Je}oejebÛes hee"erjeKes Deme}s}s Meemeve ÙeebÛÙeeMeer }{Ces DeeJeMÙekeâ nesles.
ns }{Ces Ie[}sÛe veener. yeeyeemeensyeebÛÙee heMÛeele lÙee ef}efn}suÙee mebefJeOeeveeves osMeeÛÙee meòeekeâejCeeÛee keâejYeej ‘MeemevemebmLee’ cnCetve Ûee}}e hejbleg
lÙeeletve Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛee DevegYeJe oef}le Meesef<ele meceepeeleer} veeieefjkeâebvee Dee}e. pÙee he#eebveer keWâõele DeJÙeenle meòee Yeesie}er lÙeebÛÙee ØeYeeJenerve
jepekeâejCeeveblej lÙeebÛÙee hee"eshee" keWâõele [eJÙee GpeJÙee DeeIee[eRÛeer peer mejkeâej meòesJej Dee}er lÙeebveerner ‘veener js, Jeiee&ÛÙee efnleeÛes jepekeâejCe keâjCes
šeUtve - meJeËkeâ<e Yeeweflekeâ Mees<eCeeÛes yeUer Ùee Jeiee&}e "jJe}s. Deebyes[keâjecegUs mebefJeOeeve cetle&¤he heeJe}s. mebefJeOeeveeves peeleerØeLee yeeo "jefJe}er hejbleg
ØelÙe#eele mJeeleb$ÙeeÛÙee DeepeJejÛÙee mee"-heeme° Je<eeËÛÙee DeOe&Melekeâesòej keâeUele peeleerÛes efveoe&}ve Pee}s veener. pesJe{s JneÙe}e nJes lesJe{s Pee}s veener.
heefjCeeceer Deepener osMeele mene npeej Ghepeeleer, Dee"Mes ØecegKe peeleer - meceepe-mece°er}e ÚUleensle - osMeeÛÙee SkeâmebOeles}e Úso osleeÙele - keWâõele
jepÙeele efkeâleerner me#ece mejkeâejs Demeesle - heCe Ùee mejkeâejebÛÙee OegefjCeebvee - peesheÙeËle meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe, JÙeJenejeletve DeeefCe peerJeveeletve -
Ùee peeleeRÛee yeercees[ nesF&} DeMee leNnsves jepekeâejCe, meòeekeâejCe keâjlee ÙesCeej veener. leesheÙeËle Ùee osMee}e ‘YeefJeleJÙe veener - Ùee osMeeÛÙee ØeieleerÛee
Dee}sKe’ jÛeeÙeÛee Demes} lej lÙeeÛee DeeOeej, SkeâcesJe DeeOeej oef}le-Meesef<ele- veener js Jeie& neÛe Deens. Deebyes[keâj ØeCeerle mebefJeOeeveeves mebmeo,
vÙeeÙeheeef}keâe DeeefCe }eskeâMeener MeemevemebmLes}e }eskeâefnleeÛÙee DeLee&ves DeefOekeâ keâeÙe&ØeJeCe keâjs} Ùeemee"er efveefce&}s. heCe ØelÙe#eele cee$e Ie[Ces Deens
les YeÙeevekeâÛe efJejesOeer meòeejepekeâejCe - pÙeecegUs Ùee oef}le Meesef<ele Jeiee&Ûes peieCes ogYe&j nesF&}. lÙee}e mevceeveeves ceeveJeer nkeäkeâ Øeefle‰e ÙeebÛÙee
leg}vesle - YeeweflekeâmegKes, GlheeoveeÛes meeOeve Ghe}yOe nesF&}, heCe Ie[}s G}šÛe. meeJe&Yeewce mJeleb$e 64 Je<eeËÛÙee Øepeemeòeekeâ - ner yengmebKÙe
Øepee - GojefveJee&nemee"er - peieCÙeeÛÙee cet}Yetle iees°eRmee"er Depetvener }{les Deens. mJejepÙe Dee}b : heCe lÙeeÛes ¤heeblej KeNÙee DeLee&ves -
jepÙekeâlÙee& he#eebveer megjepÙeele nesT efo}s veener. keâejCe lÙeebveer mebefJeOeeveeves Dehesef#e}s}s - jepekeâerÙe -}eskeâMeenerÛes. meeceeefpekeâ }eskeâMeenerle ¤heeblej
keâjCÙeeÛes keâle&JÙe heej hee[}s veener. Ùee JeemleJeeÛÙee heeMJe&YetceerJej [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee heMÛeele - Deebyes[keâjer meceepeeÛee cnCepes mece«e
oef}le meceepeeÛee, mecemle Demhe=MÙe meceepeeÛee efveJexOeheCes iee[e nekeâCÙeeÛes keâece - pÙeebÛÙeeJej ÙesTve he[}s. lÙeebveer mebIe<ee&ÛÙee cewoeveeletve he}eÙeve
keâ¤ve, mebhetCe& oef}le ÛeUJeU meòee meewosyeepeerÛÙee-le[pees[erÛÙee oeJeCeer}e yeebOe}s. lÙeeleÛe peer Demhe=MÙeebÛeer cegefkeäleÛeUJeU Debeflece heJee&le ÙeMe
Øeehleermee"er GlejCes DeeJeMÙekeâ nesles les Ie[}s veener. DeeÙeg<ÙeeÛÙee mebOÙeekeâeUer [e@. yeeyeemeensyeebveer yeewæOece& mJeerkeâej}e lees oef}leceeveJee}e Yeeweflekeâ
Mees<eCeeefJe®æÛeer }{eF& }{lee ÙeeJeer cnCetve vescekeâe oef}le Ùee meb%esle cees[CeeNÙee cenejslej - Demhe=MÙe meceepeeves lÙeeÛee mJeerkeâej ve kesâuÙeecegUs
Skeâ Deblee|JejesOe, Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle efvecee&Ce nesTve - Ùee ÛeUJeUer}e Ùee Deblee|JejesOeeves ØeYeeJenerve keâjCÙeeÛes keâece kesâ}s. DeepeÛÙee Ie[er}e
Ùee ieeflejesOe Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e Úso osCÙeemee"er efvecee&Ce Pee}e Deens DeLeJee Deebyes[keâjer efJeÛeej efmeæebleeefJe®æÛÙee efmLeleerJeeÅeebvee kesâ}e
Deens. lÙeebÛÙeeMeer JewÛeeefjkeâ mebIe<e& keâ¤veÛe ne Deblee|JejesOe ve° keâjlee ÙesF&}. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛeer ÛeUJeU - Deieoer [e@. meensyeebÛÙee
nÙeeleerheemetve leer keâOeerÛe mebkegâefÛele veJnleer. [e@. yeeyeemeensyeebÛÙee veeJes jepekeâerÙe he#e mebIešvee Ûee}JeCeejs cee$e Ùee mebkegâefÛele jepekeâejCee}e ØeceeCe
ceevetve mJele:ÛesÛe Iees[s oecešt }eieuÙeecegUs DeeefCe veerpeermJeeLee&Ûes Ie=Ceemheo jepekeâejCe keâjle DemeuÙeecegUs - Deepe Deebyes[keâjer ÛeUJeU hejeYetle
nesleevee efomeles Deens. Ùee JeemleJee}e peeCetve IÙeeÙe}e vesles lej mees[eÛe, heCe Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleer} meJe& meeOeejCe keâeÙe&keâlee&ner peeCetve
IÙeeÙe}e leÙeej veener.
Demes Demeleevee ÛeUJeUerÛÙee Gefö°ebÛÙee DeLee&ves Gefö°ebÛÙee DemeHeâ}lesÛÙee keâejCeebÛee JesOe IesTve les leer ve° ke⤠FefÛÚle veenerle. ÛeUJeUerle
jentve - Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e les keâcÙegve}, peceeleJeeoer ¤he osCÙeeÛee ØeÙelve DepeeCelee keâjleele. ns ke=âlÙe Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e [sLe }e@keâ
Iee}Ceejs "j}s Deens. lejermegæe jepÙeele keWâõele efveUŸee PeW[ŸeeÛes jepÙe ÙesCÙeeÛes mJehvejbpeve jbieefJe}s peeles. ceneje°^ jepÙeehegjlesÛe yees}eÙeÛes Pee}s
lej ceneje°^ Demhe=MÙe peeleerpeceeleeRÛeer mebKÙee 22 škeäkeäÙeebhes#ee DeefOekeâ veener. Deepe Ùee Demhe=MÙe peeleeRhewkeâer pÙee 6 škeäkesâ hetJee&ßeceerÛÙee cenej
cnCepes DeeleeÛÙee yeewæ meceepeeÛÙee neleele Deebyes[keâjer ÛeUJeU DemeuÙeeÛes ÂMÙe efJeefole nesles. Ùee 6 škeäkesâ }eskeâebÛÙee DeeOeejeves - Deebyes[keâjer
ÛeUJeUerÛes Gefö° hetCe& keâjlee ÙesCeej veener. Ùee hetle&lesmee"er pÙee JewOeeefvekeâ mebmeoerÙe jepekeâejCeele Ùeemee"er }{Ces DeeJeMÙekeâ Deens. ns DeeJeMÙekeâ
}{Ceb Demhe=MÙeebveer Skeâ$eheCes }{tveÛe - lÙeebÛes F&efhmele Øeehle keâjlee ÙesF&}. Ùee °erves efjheefy}keâve Demees, oef}le he@vLej Demees DeLeJee Flej
Deebyes[keâjJeeoer mebIešvee Demeesle lÙeebvee mecemle Demhe=MÙeebvee Skeâ$e keâ¤ve lÙeebÛeer hees}eoer Skeâpetš yeebOetveÛe ns F&efhmele Øeehleer keâjlee ÙesF&}.
yeeyeemeensyeebÛeer ÛeUJeU Skeâebieer he[eJeer Ùeemee"er ÙeLeekeâe} keâeB«esmeves peeleerÙeJeeoer he#eebveer <e[dÙeb$e jÛetve - yeeyeemeensyeebÛeer peer veekesâyeboer kesâ}er
453
lÙeeÛee efJemej - Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleer} Deepe lejer neslee keâecee veÙes.
1935 les 1951 mee}eheÙeËle Deebyes[keâjebveer DeeheuÙee ceveeleer} efJeÛeejebvee JeemleJeele GlejefJeCÙeemee"er efpeefkeâjerÛee mebIe<e& kesâ}e. Iešvee heefj<eosle
lÙeebveer Ùee °erves kesâ}s}e ØeÙelve DeefleMeÙe cenòJeeÛee neslee hejbleg keâeB«esmeÛÙee yengceleecegUs DeeefCe peceerveoej, Yeeb[Je}oejebÛÙee ØeefleefveOeeR keâeB«esmeceOÙes
lÙeeJesUer Jepeve DemeuÙeecegUs Kegö peJeenj}e} vesn¤bveener keâenerÛe keâjlee Dee}s veener. Yeejle Øepeemeòeekeâ PeeuÙeeveblejner yeeyeemeensyeebveer Deehe}er efÛekeâešer
mees[}s}er veJnleer. efo. 25 mehšW. 1951 jespeer YeejleerÙe mebmeosle efnbot Oecee&}e veJee mewæebeflekeâ DeeOeej osCÙeeÛee ØeÙelve yeeyeemeensyeebveer efnbot keâes[efye}
ceeb[tve kesâ}e. heb. peJeenj}e} vesn¤, heb. ùoÙeveeLe kegbâPe¤ DeeefCe keâekeâemeensye iee[ieerU ÙeebÛÙeemeejKÙee DevÙe keâeneRÛee DeheJeeo mees[}e lej Ùee efye}e}e
keâesCeeÛeener heeef"byee efceUe}e veener. Deebyes[keâjebÛÙee ÙeemebyebOeerÛÙee heefjßeceebJej DeeefCe Ùee efye}eÛÙee meeceeefpekeâ GheÙeesefielesJej yesnö KetMe nesTve vesn¤bveer
‘}eskeâmeYesves ns efye} mJeerkeâej}s veener lej ceePes mejkeâej jepeerveecee osF&}’ DeMeer Oecekeâermegæe osTve heeefn}er; hejbleg [e@. jepeWõØemeeo, MÙeeceeØemeeo
cegKepeea DeeefCe mejoej Jeu}YeYeeF& hešs} Ùee keâeB«esme ßes‰eRÛÙee efJejesOeeheg{s vesn¤bveerner nele šskeâ}s DeeefCe Ùee efye}eleer} heefn}er Ûeej keâ}ces keâMeeryeMeer
cebpetj keâ¤ve IesTve les efye} Skeâner og:Keesodieej ve keâe{lee efkebâJee og:Keeßet ve {eUlee iee[tve šekeâCÙeele Dee}s. Ùee keâe}Keb[ele Deebyes[keâjebÛeer ceveesJe=òeer
ner Ùee osMeeÛÙee cegKÙe ØeJeenele meeceer} nesCÙeeÛÙee °erves Devegketâ} Pee}s}er nesleer. hejbleg Ùee osMeeÛÙee meceepejÛevesle DeeheuÙee}e Dehesef#ele Demee yeo}
nesT Mekeâle veener, je°^erÙe vesles DeeefCe Je=òehe$es DeeheuÙeeJej šerkesâÛee Yeef[ceej keâjerle Demeleele ÙeeÛeer peeCeerJe nesleeÛe Deebyes[keâj pemes cebef$eceb[Ueletve,
Deveskeâ jepekeâerÙe keâejCeebcegUs, yeensj he[}s lemeeÛe lÙeebÛee OeceeËlejeÛee efoJemener peJeU Ùesle Ûee}}e. efnbot keâes[efye} pej YeejleerÙe mebmeosves cebpetj kesâ}s
Demeles lej keâoeefÛele OeceeËlej šU}s Demeles, hejbleg DeeheuÙee ceveeleer} efJeÛeejebvee cetle& ¤he osCÙeemee"er Deebyes[keâjebveer jepekeâerÙe ceeOÙeceeÛee ØeYeeJeer
GheÙeesie kesâ}e Demelee.
Demhe=MÙeebceOe}er Demhe=MÙelee Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle ieeflejesOe efvecee&Ce keâjle Deens. yeewæslej Demhe=MÙe pes DeÅeehener efnbot Deensle lÙeebvee Deebyes[keâjer
yegæoMe&veeÛeer YeeweflekeâleòJes veerš mecepeeJeerle Ùeemee"er keâece nesCes DeeJeMÙekeâ Deens. [e@. yeeyeemeensyeebveer ne Oece& ÛeUJeUerÛÙee Debeflece šhhÙeele Ùeemee"er
mJeerkeâej}e keâer - efnbotOecee&le Demeleevee DeeefCe pes kegâCeer Deensle les keâe} DeeefCe Deepe efnbotOecee&leer} Heâej efnCekeâme heeleUerJejÛÙee keâce&keâeb[ele De[keâ}s
nesles. lÙeebÛÙee ceOÙes DeeheCe ceveg<Ùe Deenesle - ner peeCeerJeÛe }eshe Pee}er nesleer. Deepe DeeheuÙee DeeÙeg<Ùeele pes og:Ke, oeefjõŸe, Mees<eCe Deens les ve°
keâjeÙeÛes Demes} lej YeeweflekeâJeeoer meb%esÛee, keâce&efJeheekeâeÛee efmeæeble ve ceeveCeeje, mJeie&veeškeâeÛÙee efveÙeleer veefMeyeeÛÙee, hegvepe&vceeÛÙee keâuhevee Pegiee¤ve -
}eskeâMeener leòJeebvee Tpee& osCÙeele Deebyes[keâjer yegæ Flej efnbot Deme}suÙee efkebâJee jeefn}suÙee Demhe=MÙe peeleeRvee keâUCÙeeFlekeâe - $e+CeevegyebOe leÙeej keâjeJee
}eies} kesâJeU Demhe=MÙeebveeÛe Skeâ$e keâ¤ve peeleJeiee&Ûee Deble keâjlee ÙesCeej veener. mecemle Demhe=MÙe meceepe Je mecemle Meesef<ele meceepe ÙeebÛes veJes jepekeâerÙe,
meceerkeâjCeÛe [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛes Dehegjs jeefn}s}s efceMeve hetCe& ke⤠Mekesâ}. lÙeekeâefjlee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee efJeÛeejebÛeer, jepekeâerÙe,
meeceeefpekeâ DeeefLe&keâ efJeÛeejeletve mebheVe Pee}suÙee efmeæebleeÛeer yeebefOe}keâer mJeerkeâe¤ve hegveMÛe ÛeUJeU yeebOeCeerÛes - ›eâebeflekeâejkeâ meeceeefpekeâ heefjJele&ve Ie[Jetve
DeeCeCÙeeme me#ece Deme}s}s mebIe<ee&Ûes jepekeâejCe kesâ}s heeefnpes. Demes Ie[}s veener lej pÙee}e leLeekeâefLele cesvemš^erce ceer cnCelees - lÙee Yeg}YeguewÙeele
De[ketâve Deebyes[keâjer ÛeUJeU, oef}le Meesef<eleebÛÙee Glkeâ<ee&Ûeer ÛeUJeU. osMeeÛes YeefJeleJÙe Ie[efJeCeejer ÛeUJeU heenlee heenlee mebhetve peeF&}. Deepe
[e@. yeeyeemeensyeebÛee 56Jee ceneheefjefveJee&Ce efove Deens. DeeheCe lÙeebÛes KejsÛe GòejoeefÙelJe ceevele Demet lej DeepeheemetveÛe DeMee mebIe<ee&ÛÙee jepekeâejCee}e
meg®Jeele keâjeÙe}e nJeer. vekeäkeâerÛe keâeU Deehe}e Deens. YeerceeÛee Deens. Ùee osMeele oef}leebÛeer cnCepes pevelesÛeer meòee DeeheCe DeeCeuÙeeefMeJeeÙe
jneCeej veener. vegmeles Skeâe jepÙeeleer} 6 škeäkesâ peeleer}e Skeâ$e keâ¤ve ns mJehve meekeâej nesCeej veener. Ùeemeesyele Deelee Ùeeheg{s YeeJeefvekeâ ØeMveeÛÙee
ieeWOeUele ve De[keâlee - KeNÙeeKegNÙee ÛeUJeUer}e Jeentve IesT Ùee.
o

Exit }gbhesve Øees}sleejeRÛÙee ceneveeÙekeâeÛeer

yeeUemeensyeebveblejÛee ceneje°^! DeMee DeeMeÙeeÛÙee }sKeeÛeer ceeieCeer ‘cegkeäle Meyo’ veeJeeÛes Jee*dceÙeerve ceeefmekeâ Ûee}efJeCeeNÙee ÙesMet heešer} Ùee
jeJe[Ÿee mebheeokeâeves ceePÙeekeâ[s kesâ}er DeeefCe ceer keâenermee DeJeekedâÛe Pee}es. Ùee ÙesMet heeš}e}e vekeâes vekeâes lÙee GÛeehelÙee keâjeJÙeeMee Jeešleele.
Ùeele lÙeeÛÙee efpeboeefo} mJeYeeJeeÛes oMe&ve nesles Demes cnš}s lej JeeJeies "¤ veÙes. keâ}e, meeefnlÙe DeefYeJÙekeäleerÛes peeiejCe Iee}Ceejs lÙeeÛes ‘cegkeäle
Meyo’ veeJeeÛes Jee*dceÙeerve ceeefmekeâ mebheeokeâ cnCetve lees meeceeefpekeâ yeebefOe}keâerÛes Yeeve "sJetve Ûee}Jele Demelees. meeefneflÙekeâ cet"Yej hejbhejeJeeoer
efcejemeoejeheemetve lees Ùee efcejemeoejer}e meg®bie }eJeCeeNÙee veJÙee Jee*dceÙeerve peeefCeJee-ØesjCee DeeheuÙee De#ej DeefYeJÙekeäleerletve mebJeefOe&le keâjCeeNÙee
veJÙee efhe{erleer} veJÙee yeeCÙeeÛÙee }sKekeâ keâJeeRMeer lemesÛe meceepeefÛeblekeâebMeer lÙeeÛeer JesJn}WLe pegU}s}er Deens. keâenermee jepekeâerÙe peeefCeJesÛÙee DeLee&ves
lees meceepeJeeoer JeeleeJejCeele Jee{uÙeeÛes peeCeJeles. heejbheefjkeâ meceepeJeeÅeebÛÙee ÛeUJeUerÛÙee NnemeeÛÙee heeMJe&YetceerJej Ùee efhe{erle}e cnCetve ÙesMetÛes
JeeieCes ce}e Lees[sHeâej DeeMeeoeÙekeâ Jeešles. Heâkeäle lÙeeves hegjesieeceer jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛee DeeefCe ÛeUJeUerrÛee veerš DeYÙeeme keâjeÙe}e nJeeÙe.
meceepeJeeoer efJeÛeej Demees Jee meceepemeòeeJeeoer efJeÛeej Deepe peieYej lÙeeÛeer heerÚsneš nesles Deens. heCe ner heerÚsneš keâeÙecemJe¤heer veener. šschejjer
Deens. meceepeJeeoer SkesâkeâeUer mJele:}e ceekeäme&Jeeoer cnCeJele. ceveg<Ùe ceekeäme&Jeeoer Âef°keâesve mJeerkeâejlee Pee}e keâer ceie lees Yetle-YeefJe<Ùe-Jele&ceeveekeâ[s

454
Ssefleneefmekeâ YeeweflekeâJeeoeÛÙee - ÉbÉelcekeâ/ielÙeelcekeâ YeeweflekeâJeeoeÛÙee meb%eskeâ[tve heenlees. Ùee °erves Deepe ÙesMetÛes jepekeâerÙe efMe#eCe Pee}s Demeles lej
lÙeeves Ghejeskeäle DeeMeÙee}e ie=nerle Oe¤ve yeeUemeensyeebJejÛÙee }sKeeÛeer ceeieCeer kesâ}er vemeleer. ne lÙeeÛee oes<e veener lÙeeÛee efvejeieme Yeeye[sheCee Deens.
Deepe mee#eeled yeeUemeensyeebveer mJele:ÛÙee cejCeekeâ[s keâmes heeefn}s Demeles? melÙeeÛee JesOe IesCeejs JÙebieefÛe$ekeâej DemelÙeeÛee - KeesšŸeeÛee yegjKee
Heâe[Ceejs Demeleele. cejCee}e meeceesjs peeleevee yeeUemeensyeebvee GCeshegjs 82 Je<eeËÛes DeeÙeg<Ùe }eYe}s. lÙeele}s DeOex hetJee&Ùeg<Ùe lÙeebÛÙee peerJevemebIe<ee&le ies}s,
Gj}s}s peJeUheeme mesnsÛeeUerme Je<ex lÙeebveer meceepekeâejCeele, jepekeâejCeele Iee}Je}s. lesner mebhe=keäleeLee&Ûes Demes. Deepe yeeUemeensyeebveer - Leesj
YeeJekeâJeer - keâefJeJeÙe& keâe}keâefLele Yee.je. leebyes ÙeebÛÙee keâefJelesleuÙee DeesUer GodOe=le keâ¤ve meebefiele}s Demeles –
jeceke=â<Cener Dee}s ies}s
lÙeebefJeCe peie keâe DeesmeefÛe he[}s
kegâCeer meoesefole meglekeâ Oeefj}s’
ceie keâeÙe Deškeâ}s cepeefMeJeeÙe
peve heUYej cnCeleer} neÙe keâeÙe...
Øesef<ele Demees, ceneheg®<e Demees, ceneveeÙekeâ. lÙeebÛÙee peeCÙeeves peie Leebyele veener. ceveg<ÙepeeleerÛee }eKees Je<eeËÛÙee Gl›eâebleheCeeÛee ne mLeeÙeerYeeJe
Deens. ceer vemes} lej ns nesCeej veener, ns nesCeej veener Demee Dee›eâesMe keâjle yeeUemeensye cejCee}e meeceesjs ies}s veener lej; Deehe}e GòejeefOekeâejer GæJe
"ekeâjs ÙeebÛÙee ¤heeves efveefMÛele keâ¤ve heg{uÙee efhe{erÛÙee neleele lÙeebveer efMeJemesvesÛeer yeeie[ewj meesheJetve Fn}eskeâeÛeer Ùee$ee mebheefJe}er. lÙeebÛes keâe}eleerle nesCes
DeeheCe mJeerkeâej}s heeefnpes. yeeUemeensye meJe&meeceevÙe peveebÛes ceneveeÙekeâ nesles. lÙeebÛÙee meceepekeâejCeeÛee, jepekeâejCeeÛee "mee ceje"er ceeCemeebJej Gceš}s}e
pees Deens lees menpeemenpeer }eshe heeJeCeej veener. ceje"er meceepee}e, mebmke=âleer}e DeefmcelesÛÙee DeLee&ves pes keâener ‘"ekeâjer’ Ùeesieoeve lÙeebveer efo}s
Deens les menpeemenpeer keâesCeer efnjeJetve IesCeej veener. pees meòeejepekeâejCeer ceeCemee}e pece}e veener lees keâefj<cee meòesyeensj jentve yeeUemeensyeebveer keâ¤ve
oeKeefJe}e. DeMee keâefj<cÙeeÛee DeOÙeeÙe ceveve keâ¤ve pehetve "sJeeJee Demee Deens.
pÙee mebIešvesÛes les ØecegKe nesles leer efMeJemesvee veeJeeÛeer mebIešvee 46 Je<eeËhetJeea lÙeebveer mLeeheve keâ¤ve meJe&meeceevÙe ceje"er ceeCemeeÛÙee
FÛÚe Deekeâeb#esÛÙee hetleeamee"er keâeÙe&jle "sJe}er. meòee neleele vemeleevee }eKees ceeCemeebÛes mebmeej GYeejCÙeeme lÙeebveer DeeheuÙee mebIešvesÛÙee DeeefCe
efMeJemewefvekeâebÛÙee peesjeJej neleYeej }eJe}e. jepÙeeleuÙeeÛe veebner lej jepÙeeyeensjÛÙeener vee[uÙeeefhe[}suÙee ceeCemee}e yeeUemeensyeebÛee DeeOeej Jeešs.
lÙeebÛÙee DeblÙeÙee$esle pees ÛeeUerme-heVeeme }eKeebntve DeefOekeâ meceepe }esš}e lÙeeJe¤ve ÙeeÛeer mee#e hešles.
1995 mee}er efMeJemesvescegUs efMeJemesvee-Yeepehe Ùee ÙegleerÛes ceneje°^ele jepÙe ÙesT Mekeâ}s. lÙeeJesUer ceer ef}efn}s nesles les FLes GodOe=le
kesâuÙeeefMeJeeÙe ce}e jenJele veener.
1960 mee}eheemetve ceneje°^eleer} Øeeieeflekeâ jepekeâejCeeÛÙee JÙeeefceßelesÛee yeng¤heoMeea Dee}sKe efyeIe[tve ies}e. lÙeeÛee DevJeÙeeLe& Øeeieeflekeâ
jepekeâejCÙeebveer DeÅeehener veerš }eJe}s}e veener. ne }eJeleevee ØeecegKÙeeveb efMeJemesvee DeeefCe yeeUemeensye "ekeâjs ne efJe<eÙe legcne}e [eJe}lee
ÙesCÙeemeejKee veener. efmeæebeflekeâ efJeveeso keâ¤ve ne efJe<eÙe hesâketâve osCÙeeFlekeâener meeshee veener. Ùee efJe<eÙeeÛeer ieebYeerÙee&ves ÛeÛee& nesCes DeeJeMÙekeâ Deens.
Øeeieeflekeâ jepekeâejCe pÙee iees°ercegUs ceej Keele jeefn}s, lÙeeÛes efJeM}s<eCe veJÙee efhe{ermee"er nesCes ce}e DeeJeMÙekeâ Jeešles.
yeeUemeensyeebÛÙee jepekeâerÙe ÙeMeeÛes Fbeif ele hegjesieeceer [eJÙee he#e mebIešveebÛÙee hejeYetlelesle Deens Demes Deepener ce}e Jeešles; hejbleg ns JeemleJe - Skeämh}e@Fš
keâjCes Ùeele yeeUemeensyeebÛes Kejs jepekeâerÙe ceglmeöerheCe }he}s}s nesles. lÙeebÛÙee keâle=&lJeeÛee ne keâefj<cee hejeYetle [eJÙee he#e mebIešveebÛÙee heg{eNÙeebveer
DeepeJej keâOeer keâyet} kesâuÙeeÛes ce}e ceenerle veener. G}š Ùee ceglmeösefiejer}e vekeâes vekeâes leer [eJÙee jepekeâerÙe heefjYee<esÛeer Mes}keâer efJeMes<eCes }eJetve
cees[erle keâe{CÙeeÛÙee Yeüceele Deepener [eJes Deensle Ùee}e keâeÙe cnCeeJes?
1995 mee}er }eskeâefØeÙelesÛÙee DeefleGÛÛe šeskeâeJej lesJne yeeUemeensye "ekeâjs DeeefCe lÙeebÛeer mebIešvee nesleer. DeeheuÙee heg$eeÛÙee meJebie }eskeâefØeÙelesÛÙee
JesUer ØeyeesOevekeâej nÙeele DemeeÙe}e nJes nesles. les nÙeele Demeles, lej vekeäkeâer lÙeebÛÙeele DeeefCe yeeUemeensyeebceOÙes JewÛeeefjkeâ efJeleg° Dee}s Demeles. meeceeefpekeâ
heefjJele&veeÛÙee ÛeUJeUerletve leeJetvemeg}eKetve efveIee}s}s, ØeCesles ØeyeesOevekeâej nesles. lÙeebÛÙee JewÛeeefjkeâ yeebefOe}keâerefJe<eÙeer mebMeÙe Ieslee ÙesCeej veener. Deehe}er
Ssve GcesoerÛeer Je<ex lÙeebveer yeÇÇeÿeCeslejebÛÙee ÛeUJeUerle KeÛeea Ieele}er. yeÇÇeÿeCeslejebÛÙee ÛeUJeUerleer} MesJešÛÙee efhe{erleer} vesle=lJee}e DeefmeOeeje›ele hes}Je}s
veener. Ùee ÛeUJeUerÛes ¤heeblej MesJešer ‘ceje"e keâuš’ ceOÙes Pee}s. leLeekeâefLele #eef$eÙelJeeÛee DenbYeeJe peeieJetve DeeefCe ceje"ŸeebÛÙee peeleerÛee 34 škeäkesâ
jepekeâerÙe DevegMes<e Ye¤ve keâe{CÙeemee"er, pÙee }eskeâebveer Ùee ÛeUJeUerÛee meòesÛÙee jepekeâejCeemee"er og®heÙeesie keâ¤ve Iesle}e, ÙeeÛes Jew<ecÙe DeeÙeg<ÙeeÛÙee
Debeflece meceÙeer ØeyeesOevekeâejebvee efJeMes<e nesles. Deepe lÙeebÛes ÛeUJeUerleer} mebhetCe& Ûeefj$e Ghe}yOe veener. lÙeebÛÙee cejCeesòej }eskeâvesles Pee}suÙee yeeUemeensyeebvee
les veerš ceje"er Yee<esle ‘De@pe Fš Fpe’ DeeCeeJes, Demes Jeeš}s Demeles lejer les cetU mJe¤heele DeeCeCes keâ"erCe nesles. meg°og° iees°eRÛÙee, DeeOeej DeeMeerJee&oeves
yeeUemeensye }eskeâveslesheCeeÛÙee meb%esheÙeËle heesnesÛe}s. lÙeele DemebieeMeer mebie cnCepes YeepeheMeer oesmleerner nesleerÛe. ØeyeesOevekeâejebÛes Ûeefj$e mees[eÛe hejbleg
mJele:Ûesner DeelceÛeefj$e yeeUemeensyeebvee kegâCeer ef}neÙe}e meebefiele}s Demeles lejer les ef}efnCeej veJnles. }eskeâvesles nesCÙeehetJeea lÙeebveer lemes peenerjner keâ¤ve
šekeâ}s nesles. lÙeebÛee yeewefækeâ ØeJeeme ØeyeesOevekeâejebÛÙee Yee<esleÛe meebieeÙeÛes cnCepes ° }eieeJee Demee veJnlee lejermegæe les }eskeâvesles Pee}s pe¤j, heCe
}eskeâveslesheo efceUefJeCÙeemee"er hetJeeaÛÙee }eskeâveslÙeebveer pes keâle=&lJe, lÙeeie, mece°erefJe<eÙeerÛes mecÙekeâ efJeOeeÙekeâ %eeve, JewÛeeefjkeâ yeebefOe}keâer mJeerkeâej}s}er
Demes. Ùee meJeeËheemetve yeeUemeensye Ûeej keâesme otj nesles. lejer Demes Ie[}s.
yeeUemeensyeebveer jepekeâejCeele kegâ"}sÛe jepekeâerÙe leòJe%eeve mJeerkeâej}s veener efve yeveJe}s veener. vee efmeæebleeJej DeeOeej}s}e oerIe&met$eer keâeÙe&›eâce DeeKe}e.
lejerner les }eskeâefØeÙelesÛÙee meJeexÛÛe mLeeveeJej nesles. Ùeeceeie}s ieew[yebiee} Kejs lej keâeÙe? 1985 mee}er ceje"er ceeCetme, lÙeeÛÙee GæejeÛeer Øeebeflekeâ
455
DeefmcelesÛeer Yetefcekeâe mees[tve yeeUemeensyeebveer efnbotOecee&efYeefveJesMeeÛeer Yetefcekeâe mJeerkeâej}er. lÙeeÛemeesyele meeceevÙeebÛÙee owvebefove ØeMveebJej JÙeefkeäleiele mebIešveelcekeâ
heeleUerJej les ef›eâÙee-Øeefleef›eâÙee JÙekeäle keâjle jeefn}s. meJe&meeceevÙe ceeCemeebÛÙee peerJeveeleer} ogOe&j mecemÙeebÛes efmeæebeflekeâ Ie<e&Ce les keâjle yeme}s veenerle.
[eskeäÙee}e [eskeâer Ieemetve yegæŸeebkeâele}er Deeiener efJePeJele yeme}s veenerle. efnbot-cegm}erce, oef}le-mhe=MÙe DeMee PegbpeeRmee"er lÙeebÛÙeener jepekeâejCeele peeiee
neslÙee. lÙeebÛÙee jepekeâerÙe peeefCeJesÛes efJeMJe ceOÙeceJeieeaÙe peeefCeJesletveÛe efvecee&Ce Pee}s. ØeLece efiejieeJe, oeoj veblej efiejCeieeJe. ceOeuÙee GjuÙeemegjuÙee
ceje"er ceeCemeebÛee ÙesF&} lees owvebefove Øee@y}sce, mecemÙee mees[efJeCÙeemee"er yeeUemeensyeebveer DeeheuÙee jepekeâejCeele Fefcepesš efj}erHeâ MeesOeCÙeeÛee ØeÙelve
kesâ}e. kegâ"s jsMeefvebieceOe}er }yee[er yeensj keâe{, kegâ"s les}e-[e}[ŸeeÛes [yes MeesOe, DepeiejemeejKÙee Ûee}CeeNÙee š^sveÛeer ieleer Jee{JeCÙeemee"er jsuJes
mšsMeveele OegceeketâU Iee}, ÛeekeâjceevÙeebÛÙee kegâÛebyeCes}e JeeÛee Heâes[. Deieoer 6 ef[meWyej 1992 heÙeËle yeeUemeensye DeeefCe lÙeebÛÙee mebIešvesÛee ne ØeJeeme
heenCÙeemeejKee Deens. yeeyejer hee[}er ies}er. yeeUemeensyeebÛes DevegÙeeÙeer meJeeËle heg{s nesles. leer hee[CÙeeÛeer veweflekeâ peyeeyeoejerner lÙeebveer mJeerkeâej}er. yeeyejer
hee[uÙeeveblejÛÙee cegbyeF& Menjeleer} Oeee|cekeâ obie}er, Ùee meJeeËÛee JneÙeÛee leesÛe heefjCeece Pee}e. yeeUemeensye }eskeâvesles Pee}s. les vegmeles }eskeâveslesÛe Pee}s
veenerle, lej meòeener lÙeebvee efceUe}er. JemleeoebÛÙee ceneJemleeoebvee, ceeefHeâÙeebÛÙee Meeleerjebvee DeeefCe 15/85Ûes ieefCele meebieCeeNÙee meJeeËveeÛe lÙeebveer
}esUefJe}s. Ùeeletve hegjesieeceer DeeefCe [eJes jepekeâejCeerner megš}s veenerle. leòJe%eeveeveer yeesUkegbâ[er keâ¤ve [eJes }eskeâ Yeelegkeâ}erÛee KesU KesUle lesJne
yeme}s nesles. Øeeieeflekeâ jepekeâejCeeÛÙee hejeYeJeeÛeer ner veeU 60 mee}eheÙeËle peeTve heesnesÛeles.
pÙee keâejCeeves efMeJemesvee heenlee heenlee cegbyeF& DeeefCe leodveblej ceneje°^ele ye}Jeòej mebIešvee cnCetve GYeer jeefn}er; lÙee ceeieÛeer jepekeâerÙe
heefjefmLeleer DeeheCee}e vepejsDee[ keâjlee ÙesCeej veener.
1 ces 1960 mee}er cegyb eF&men ceneje°^ mLeehevesÛee keâ}Me mebÙegkeäle ceneje°^ meefceleerÛÙee GjeÛÙee KegjeJej GYes jentve ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeebveer DeeCe}e.
mebÙegkeäle ceneje°^ mLeehevesÛÙee ceeieCeermee"er meefceleerves pees ØeoerIe& }{e efo}e neslee, lÙee meefceleer}eÛe ÙeMeJeblejeJeebveer De}ie hee[tve efleÛeer Meeskeâebeflekeâe
keâ¤ve mees[}er nesleer. ÙeMeJeblejeJe mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerÛes Ke}veeÙekeâÛe nesles. Ùee Ke}veeÙekeâevesÛe ÙeMe mJele:keâ[s, keâeB«esmekeâ[s KesÛetve DeeCe}s.
mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee }{ŸeeÛÙee keâeUele meefceleerle Deme}suÙee he#eebÛeerr leekeâo SJe{er Jee{}er nesleer keâer, keâeB«esme he#eeÛÙee meeOÙee kegâ$Ùee-ceebpeje}ener
leeW[ Jej keâ¤ve Ûee}Ces jepÙeele cegefMkeâ} Pee}s nesles. Ùee meJeeËÛeb Gób ÙeMeJeblejeJeebveer keâ}Me DeeCetve keâe{}b DeeefCe ÙeeÛe ojcÙeeve meefceleerÛeerner
hees}eoer Skeâpetš Hegâš}er. Ùee jepÙeeleuÙee [eJÙee jepekeâejCeeÛeer Meeskeâebeflekeâe ner DeMeer ÙesLetve meg¤ nesles. meefceleerle [ebies-efvecekeâj, jCeefoJes-
ef}ceÙes-peesMeer, osMecegKe ÙeebÛes ØeeyeuÙe, ØeYeglJe nesles. Ùee keâcÙegefvemšebÛee peeÛe meefceleerÛee Ieškeâhe#e Deme}suÙee Øepee meceepeJeeoer he#ee}e nesle
neslee. jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛÙee Øeke=âleerÛÙee Debieeves meceepeJeeoer he[}s lemes efkeâjkeâesU, meeefòJekeâ, ceOÙeceJeieeaÙe peeefCeJeebveer «emle Deme}s}s ef}yej}
¢egce@efvemš. Jeie&mecevJeÙeeÛeer mebefnlee peheCeejs. meefceleerle}s ØeYeeJeMee}er keâcÙegefvemš peCet keâener meòeeÛe neleer Dee}er DeMee DeeefJeYee&Jeele JeeieeÙeÛes.
meòee neleer DeeuÙeeveblej keâcÙegefvemš pes keâjleele leme}eÛe keâener JeieeaÙe peeefCeJesÛee Deeflejskeâ meefceleerleer} keâcÙegefvemšebkeâ[tve JneÙe}e }eie}e. efyeÛeejs
meceepeJeeoer he[s} HesâyeerÙeve meesmeeÙešeRMeer veeleb meebieCeejs. mej[ŸeeÛeer OeeJe kegbâheCeebheÙeËle; leMeer lÙeebÛeer OeeJe; peemleerle peemle Fbi}b[ceOeuÙee cepetj
he#eeleer} yeewefækeâeheÙeËle. Ùee DeMee Ssve Pegbpeerle Fceüs veePeÛeb ØekeâjCe Dee}b. ØemeheeJee}s DeefOekeâ YeÙekebâefhele Pee}s. meefceleerle lÙeebvee Øees}sšeefjSš
ef[keäšsšjefMehe efomet }eie}er. mš@ef}ve veer mš@ef}veÛee efnbmeeÛeej efomet }eie}e. lÙeebvee Jeeš}s Deehe}s keâhe[s, nele Ùee efnbmeeÛeejeÛÙee jkeäleeves
ceeKe}s}s Deensle. Fceüs veePe meerDeeÙeSÛee ØeefleefveOeer yevetve Øeefle›eâebleer keâjCÙeemee"er nbiesjerle ies}e neslee. hekeâ[}e ies}e. nsjefiejer keâjCeeNÙeebÛeb
DeKesj pes nesleb les lÙeeÛebner Pee}b. lÙee}e HeâemeeJej }škeâJeCes ÙeesiÙe keâer DeÙeesiÙe Ùee Deeblejje°^erÙe ØeMveeJej meefceleer Hegâš}er. Ùee Deeieerle hesš^es}
he[}b. 62ÛÙee Yeejle-Ûeerve Ùegæeves 42 meejKeer Ûetkeâ keâcÙegefvemšebveer hegvne kesâ}er. ØepeemeceepeJeeoer De#ejMe: efHeâefpekeâ}er ceWš}er meefceleerletve
yeensj he[}s. meefceleerÛÙee HegâšerJej efMekeäkeâeceesle&ye Pee}s. ceelece keâjerle, meefceleerletve yeensj he[}s}s ØepeemeceepeJeeoer he#eerÙe jepekeâejCeeÛee hegvne
veebiej Dees{le yeme}s. keâcÙegefvemšeblener [eJes-GpeJes ieš yeme}s. yeeršer jCeefoJes ÛeerveJeeoer Pee}s. YeeF& [ebies DeeefCe kebâheveer efkeâleerlejer keâeUeveblej
je°^Jeeoer keâcÙegefvemš Pee}s. meefceleer DeKeb[ jeneJeer, DeMeer ceneje°^eleer} oef}le Meesef<ele heeref[le ceje"er ceeCemeeÛeer FÛÚe nesleer. Ùee }eskesâÛÚsÛee
heesLeerefve‰ [eJÙee jepekeâejCÙeebveer ceg[oe hee[}e. meefceleerves ceje"er pevelesÛÙee yeUeJej cegbyeF&men mebÙegkeäle ceneje°^ efceUJe}e. hejbleg veJeerve ceneje°^
Ie[JeeÙeÛÙee JesUerÛe leer Hegâš}er. Deieoer nerveoerve heæleerves Hegâš}er. ceje"er ceeCemeebÛee Yeüceefvejeme Pee}e. meefceleerleer} heg{eNÙeebefJe<eÙekeâ lÙeebÛÙee
ceveele}e KeoKeoCeeje pJee}ecegKeer yeensj ÙesCÙeeÛeer Jeeš heenle neslee. efMeJemesvee Ùee DeJemLesÛes ceeOÙece Pee}er. meefceleerÛes vesle=lJe efÛelheeJeve yeÇÇeÿeCe,
meejmJele yeÇÇeÿeCe Ùee yeÇÇeÿeCeer [eJÙee heg{eNÙeebkeâ[s nesles. lÙeebveerÛe he$ekeâejebvee efo}suÙee ieeF[}eFvecegUs mebÙegkeäle ceneje°^eÛee }{e GYeejCeejs Heâkeäle
hebÛekeâÛe ØeefmeæerÛÙee Peesleele jeefn}s. Kejs lej meefceleerÛes heg{ejerheCe Ùee hebÛekeâekeâ[sÛe nesles Demes veener. Ùee hebÛekeâele DeefOekeâ keâjeJesle Demes cenejLeer
nesles. Skeâ keâce&Jeerj oeoemeensye ieeÙekeâJee[, ogmejs veevee heešer}, eflemejs Meenerj Decej MesKe. meefceleerleer} keâcÙegefvemšebÛes pes DeeÛeeÙe& De$es ØeJekeäles
nesles lÙeebÛÙee lees[erme lees[ Meenerj DecejMesKeebÛÙee ieeCÙeebÛeerner leekeâo nesleer. meefceleerves Ùee efleIeebveener Demhe=MÙe "jefJe}s. Ùee efleIeebÛÙeecegUs KeNÙee
DeLee&ves meefceleer oef}le Meesef<ele yengpeveebÛeer Pee}er nesleer. Ùee ef$ecetleea}e yegefæhegjmhej meefceleerÛÙee heg{ejheCeeletve ieeU}s nesles. mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee
}{ŸeeÛÙee jCeebieCeeÛeer ner Skeâ ÂMÙe yeepet Pee}er. ogmejer he[ÅeeDee[ keâškeâejmLeeveb keâjCÙeele iegble}er nesleer. ceneje°^eÛee keâ}Me DeeCeCeeNÙee
ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeebvee Deepe DeeOegefvekeâ ceneje°^eÛes efMeuhekeâej mecepe}s peeles. Ùee efMeuhekeâejeÛeer ‘Iej keâe Yesoer }bkeâe onve’ ner Je=òeer [esUŸeeDee[
keâjlee Ùesle veener. Ùee JesUer vesn¤bÛeer DeJemLee Lekeâle Lekeâle Ûee}CeeNÙee cneleeNÙeemeejKeer Pee}er nesleer. efnbogmLeeveÛee hebleØeOeeve nesCÙeeÛeer ceesjejpeer}e
mJehves he[le nesleer. ceesjejpeer ÙeMeJeblejeJeebÛes jepekeâerÙe ieg¤. ÙeMeJeblejeJe ceesjejpeeRÛes efMe<Ùe. lesJne cegbyeF&le šskeämšeF&}Ûee GÅeesie ØecegKe neslee.
Ùee OebÅeele}s meJe& efce}cee}keâ iegpejeleer, ceejJee[er Yeeb[Je}oej nesles. lÙeebvee cegbyeF& ceneje°^ele jenCeb efnleeÛeb Jeešle veJnleb. Ùee Yeeb[Je}oejebÛeb
ØeefleefveefOelJe ceesjejpeer keâjle nesles. efyenej, Gòej ØeosMe Ùee jepÙeebleer} KeemeoejebÛÙee yeUeJej vesn¤ hebleØeOeeve cnCetve efšketâve nesles. vesn¤bÛeer leekeâo
456
KeÛÛeer keâjCÙeemee"er ceesjejpeer}e ceneefÉYeeef<ekeâ nJes nesles. lÙeebveer ÙeMeJeblejeJeebvee neleeMeer Oej}s. ÙeeletveÛe ceesjejpeer DeeefCe ÙeMeJeblejeJeebveer mebÙegkeäle
ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUer}e efJejesOe kesâ}e. efÉYeeef<ekeâeÛes cegKÙeceb$eer Demeleevee ceesjejpeerves 105 keâeÙe&keâlÙeeËÛes yeUer Iesle}s. ÙeMeJeblejeJeebveer YeeTmeensye
efnjWmeejKÙee Fveesmebš ceeCemee}ener DeeheuÙee keâškeâejmLeeveele Dees{}s. ÙeeÛee megieeJee Fbefoje ieebOeeRvee }eieuÙeeyejesyej lÙee meleke&â PeeuÙee. Ûee}}s}e
meJe& Øekeâej lÙeebveer vesn¤bÛÙee }#eele DeeCeJe}e. vesn¤bÛee mebÙegkeäle ceneje°^eefJe<eÙeerÛee efJejesOe Ùee DeMee IešvescegUs ceeJeU}e. lÙeebveer cegbyeF&men
ceneje°^ jepÙeeÛÙee mLeeheves}e hejJeeveieer efo}er. ÙeMeJeblejeJeebvee efou}erle yees}eJetve mLeehevesÛee keâ}Me vesn¤bveer lÙeebÛÙee neleele efo}e. meesyele
ceneje°^eÛes cegKÙeceb$eerheoner. DeebOeUe ceeielees Skeâ [esUe, vesn¤ oslees oesve [esUs; vesn¤bveer ceesjejpeerÛee [eJe GOeUtve }eJe}e. 60-62 Ùee oesve
Je<eeËÛÙee cegKÙeceb$eerheoeÛÙee keâejkeâeroeale ÙeMeJeblejeJeebÛÙee neleebveer ceneje°^eleer} Øeeieeflekeâ jepekeâejCeebÛeer DeeJneves vesn¤bveer cees[tve keâe{}er. 62
mee}er ÙeMeJeblejeJe mebj#eCeceb$eer cnCetve keWâõele iesuÙeeveblej lÙeebÛeer peeiee JemeblejeJe veeF&keâebveer Ûee}Je}er. ns meJe& keâjCÙeemee"er efMeJemesvesefMeJeeÙe
ogmejs kegâ"}sÛe ngkeâceer nlÙeej Ùee ceb[UeRkeâ[s veJnles. keâeB«esmeJeeuÙeebveer 30 Je<ex efMeJemesvesÛÙee ceoleerves jepÙeele meòee Yeesie}er. DeeefCe leerÛe
efMeJemesvee pesJne keâeB«esmeÛÙee cegUeJej Dee}er lesJne leer keâeB«esmeÛÙee }sKeer Øeefleieeceer Pee}er! meefceleerÛÙee ceeOÙeceeletve Dee}s}er yeÇÇeÿeCeer keâcÙegefvemš
meesMeeef}mšebÛeer Jee\keâie Ûe@}svpe keâeB«esmeJeeuÙeebveer Ùee DeMee heæleerves cees[tve keâe{}er. veeF&keâebveblej MebkeâjjeJe, MebkeâjjeJeebveblej Jemebleoeoe, Jemebleoeoebveblej
Mejo heJeej, SkeâceskeâebÛÙee heeJe}eJej heeT} "sJetve meieUsÛe vesn¤-ÙeMeJeblejeJeebÛÙee Gefö°ebmee"er jeye}s.
meefceleerÛÙee [eJÙee-GpeJÙeebÛÙee leceeMeecegUs ØeyeesOevekeâej DebleÙee&ceer ogKeeJe}s}sÛe nesles. 13 Dee@iemš 1960 jespeer, DeeÛeeÙe& De$eWÛÙee
Jee{efoJeMeer ‘ceeefce&keâ’Ûes ØekeâeMeve Pee}s. Ùee ØekeâeMeve meceejbYee}e DeeÛeeÙe& De$es DeOÙe#e nesles, lej ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe ØecegKe heengCes. ØeyeesOevekeâejebveer
‘ceeefce&keâ’ÛÙee efveefceòeeves yeeUemeensye "ekeâjWvee GYeejer efo}er. ‘ceeefce&keâ’ÛÙee GYeejCeerle ØeyeesOevekeâejebÛee efmebneÛee Jeeše neslee. ‘ceeefce&keâ’ÛÙee ØekeâeMeve
meesnUŸee}e omlegjKegö meefceleerleer} keâcÙegefvemšebÛes ØeJekeäless DeeÛeeÙe& De$es Je mebÙegkeäle ceneje°^ ÛeUJeUerÛes ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe npej nesles. meefceleerÛÙee
Skeâe De«eieCÙe heg{eNÙeeves ‘ceeefce&keâ’ keâe{}e. ‘ceeefce&keâ’veblej mebIešvee keâe{CÙeeÛeener Fjeoe yeeUemeensye "ekeâjWÛÙee ceveer neslee, ns ÙeMeJeblejeJeebveer
DeesUKe}s. Ùee meJe& heefjefmLeleerÛee HeâeÙeoe ÙeMeJeblejeJeebmeejKÙeebveer GÛe}}e vemelee, lej veJe}Ûe cnCeeJes }eie}s. 19 petve 1966 mee}er mesvesÛeer
mLeehevee Pee}er. ÙeMeJeblejeJeebveer yeeUeÛes heeUCÙeele}s heeÙe DeieesoÛe heeefn}s nesles. keâeB«esmeer cegKÙeceb$ÙeebÛÙee meeKeUerleer} meJeeËveerÛe Ùee yeeUe}e
Jee{JeCÙeemee"er neleeÛee heeUCee DeeefCe ves$eebÛee efoJee kesâ}e, ns peeCekeâejebvee ceenerle Deens.
ÙeeÛe Je<eea meerceesu}bIeveeÛÙee efoJeMeer cnCepes omeNÙeeÛÙee efoJeMeer efMeJemesvesÛeer heefn}er peenerj meYee Pee}s}er ce}e Depetvener Dee"Jeles. ØeyeesOevekeâej
lÙee meYesÛÙee cebÛeeJej ØecegKe nesles. mJele:}e lÙee JesUer melÙeMeesOekeâ heg{ejer cnCetve mecepeCeejs jecejeJe Deeefokeâ DeeefCe lÙeebÛÙee meeJe}er}e Ieemetve
peeCeejer keâce} efJeÛeejs lemesÛe me. n. jeve[s FlÙeeoer Ùee meYesle nesles. ‘ceeefce&keâ’ves pes melele peeiejCe 5 ceefnves Ieele}s, lÙeeÛee heefjCeece }eKeeÛeer
meYee nesCÙeele Pee}e. lÙeeÛe meYesle met$emebÛee}ve keâjCeeNÙeeves yeeUemeensye "ekeâjWvee ‘efMeJemesveeØecegKe’ DeMeer heoJeer efo}er. Ùee meYesle yeeUemeensye
15-20 efceefvešbÛe yees}}s Demeleer}. lesJneheemetve les DeepeleeieeÙele les mesveeØecegKe cnCetve ØeÛeb[ ieepe}s, ieepele Dee}s. }eskeâveslesheoeJej heesnesÛe}s.
Ùee meYesle yeNÙeeÛe efJe<eÙeebvee nele Ieele}e ies}e. efÛeveer Dee›eâceCe, ke=â<Ce cesveve, meerceeØeMve, peerhe ØekeâjCe, vesn¤ mejkeâejceOeer} cegbo[eÛÙee
Yeü°eÛeejeÛes ØekeâjCe, ceje"er ceeCemeeÛes nesle peeCeejs DeJecetuÙeve DeeefCe Flej ØeebleerÙeebveer Ûee}Je}s}s Mees<eCe, meefceleerleer} ÙeeoJeerves efvejeMe Pee}suÙee
ceje"er ceeCemeebÛÙee ceveeÛeer hekeâ[ efMeJemesvesÛÙee Ùee heefnuÙeeÛe meYesves Iesle}er. ceje"er ceeCemeebÛeer vescekeâer veme hekeâ[CÙeeÛeer iees° efMeJemesvesÛÙee Ùee
heefnuÙee meYesheemetveÛe Ie[le ies}er. leer Deepener lÙeeÛe ieleerves Ûee}}er Deens. Deveskeâ G}Leehee}Leer nesTve iesuÙee. yeeUemeensye "ekeâjWÛes ceje"er
ceeCemeebÛÙee "me"meCeeNÙee vemesJej}s yeesš keâeÙece lemesÛe nesles.
8 HesâyeÇÇgJeejer 1969 jespeer efMeJemesvesves meercee }{ŸeeÛes Deeboes}ve Ús[}s. leesheÙeËle ‘ceeefce&keâ’ves melele pevepeeiejCe Ieele}s. ceeefce&keâÛÙee
pevceeheemetve lees 92-93 mee}ÛÙee obie}erÛÙee IešvesheÙeËleÛeer Je<ex, efJeleb[Jeeo DeeefCe JewÛeeefjkeâ ceejeceeNÙeebveer Yej}s}er Deensle. oeef#eCeelÙeebefJe®æ
ceeefce&keâceOetve pes }sKeve Ûee}}s nesles lÙeeefJe®æ meefceleerJeeoer De$Ùeebveer owefvekeâ ceje"Ÿeeletve peenerj šerkeâe kesâ}er. ØeyeesOevekeâejebÛÙee jeieeÛee heeje
Ûe{}e. efMeJemewefvekeâebveer De$Ùeebvee yegkeâ}tve keâe{uÙeeveblejner Glej}e veener. De$ÙeebÛÙee Dee[tve owefvekeâ ceje"e mebheeokeâerÙe ceb[Uele}s DeeÛejš efJeveeÙekeâ
YeeJes Ùee meJe& ceejeceeNÙeebvee KeleheeCeer Iee}le Demele. lÙeebveer ‘kesâMÙee "ekeâjs DeeefCe lÙeebÛeer leerve Pegkeâlee[ keâešea’ -efkebâcele Hegâškeâer keâJe[er - DeMeer
hegefmlekeâe ef}ntve "ekeâjs - De$es Jeeo efJekeâeshee}e ves}e. Ùee Iešvesves yeeUemeensyeebveer efÛe[tve ‘JejUerÛee [gkeäkeâj’ veeJeeÛes JÙebieefÛe$e keâe{}s. ne ‘JejUerÛee
[gkeäkeâj’ Kegö De$es nesles. ØeyeesOevekeâejebveer De$eWÛeer pejener ieÙe ies}er veener. lÙeebÛÙee meJe& kegâ}bie[er DeeefCe Yeeveie[er lÙeebveer yeensj keâe{uÙee.
Jevecee}eyeeFËÛes ØekeâjCe, heer. kesâ. meeJebleebÛÙee Iejeletve Jevecee}eyeeFËvee De$Ùeebveer keâMeer heUJe}er, De$es Jevecee}eyeeFËÛee keâmee ÚU keâjle, efJešeUelener
De$es Jevecee}eyeeFËvee mees[le vemele ns meJe& ‘ceeefce&keâ’ ceOetve ØeyeesOevekeâej ef}efnle Demele. ‘ceeefce&keâ’ lÙee JesUer Demes oe¤ieesUŸeebveer Yej}s}s keâes"ej
nesles. efvejeMe Pee}suÙee ceje"er cevee}e ‘ceeefce&keâ’ ne efJejbiegUeÛe neslee ne efJejbiegUeÛe neslee. [ebies jCeefoJeshes#ee De$ÙeebJej ØemeheeÛÙee heg{eNÙeebÛee jeie
neslee. Ùee jeieeÛÙee OeeiÙeeletve 68 mee}ÛÙee ceneveiejheeef}kesâÛÙee efveJe[Cegkeâermee"er mesvee-ØemeheeÛeer Ùegleer Pee}er. Ùee Ùegleer}e vee.ie.ieesjWÛee
leeW[osKe}e efJejesOe neslee. Øeefce}e ob[JeleWvee lÙeebÛÙee heg{s kesâuÙeecegUs ieesjWÛee Ûe{}s}e jeieeÛee heeje Kee}er Glej}e DeeefCe ceieÛe ceOeg ob[Jeles
DeeefCe ceb[UeRveer efMeJemesvesMeer efveefJe&IveheCes Ùegleer kesâ}er. efMeJemesvesMeer Ùegleer nesCÙeehetJeea ØemeheeJee}s keâcÙegefvemšJee}s mesves}e Øeebeflekeâ mebIešvee mecepele
nesles. Ùee efveJe[Cegkeâerle mesves}e 44 peeiee efceUeuÙee. Øemehee}e 11. Decejefnbo ceb[Uele}s yeeUemeensye "ekeâjWÛes Yee<eCe Ssketâve ßeerjece
efce}ceOe}s FbškeâÛes keâeceieej oòee meeUJeer mesvesle Dee}s les ÙeeÛe ojcÙeeve. heeefjpeele KeeveeJeUJee}s megOeerj peesMeer yeeUemeensyeebyejesyej DeeOeerheemetve
nesles. veJe}keâj, ve}eJe[s, Deehe}s Øemehee veeJeeÛes ceensj mees[tve efMeJemesvesle veeboeÙe}e Dee}s. efMeJemesvesÛeer pe[CeIe[Ce ner DeMeer Pee}er. 8 HesâyeÇÇgJeejer
1969 jespeer meercee }{e meg¤ Pee}e. Ùee }{ŸeeÛeer meg®Jeele GhehebleØeOeeve Deme}suÙee ceesjejpeer}e meerceeJeemeerÙeebÛÙee ØeMveeÛes efveJesove osCÙeeves
457
Pee}er. ceenerce}e ceesjejpeeRÛeer iee[er De[JeCÙeeÛee ØeÙelve Pee}e. ceesjejpeerves Deeboes}keâebÛÙee DebieeJej iee[er Iee}tve efveJesove ve IesleeÛe heU keâe{Ue.
Ùee ØekeâjCeeves yeeUemeensye efÛe[}s. efleLesÛe GYÙee Deme}suÙee iee[erÛÙee šheeJej Ûe{tve lÙeebveer meblehle peceeJeemeceesj Yee<eCe kesâ}s. leesÛe meblehle
peceeJe lemeeÛe yeeUemeensyeebÛÙee oeojÛÙee Iejer Dee}e. efleLesner kebâheeTb[ÛÙee Skeâe efYebleerJej GYes jentve lÙeebveer Yee<eCe kesâ}s. ‘DeeceÛes Deeboes}ve
efÛej[CÙeekeâjlee jCeiee[s DeeCeeJes }eieleer}’ yeeUemeensyeebÛes ns JeekeäÙe efkeä}keâ Pee}s. lÙeeÛe je$eer oòeepeeRveer yeboerngketâce cees[tve YeesF&Jee[e cewoeveeJej
meYee IesCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. lÙeeÛe #eCeer obie}erÛee Ye[keâe G[e}e. leerve efoJeme cegbyeF& peUle nesleer. peJeUheeme mee"Skeâ ceeCemeb ieesUeryeejele
cejCe heeJe}er. yeeUemeensye "ekeâjs, ceveesnj peesMeer, oòeepeer meeUJeer Ùee efleIeebvee Deškeâ keâ¤ve ÙesjJe[e leg®bieele "sJe}s ies}s. }eskeâebÛee Demeblees<e
neleeyeensyej peeT }eie}e. peeUheesUerÛÙee ¤heeves MenjYej heme¤ }eie}e. MesJešer ceOet cesnleebveer hegCÙee}e peeTve yeeUemeensye "ekeâjWvee
Deeboes}ve ceeies IesCÙeeÛeer efJevebleer kesâ}er. Deeboes}ve keâcÙegefvemšebÛÙee neleer peeF&}, Demes lÙeebveer "ekeâjWvee meebefiele}s. Deeboes}ve ceeies IesCÙeeÛes Heâcee&ve
lÙeebveer keâe{}s. oesve leemeeble cegbyeF& mJeÛÚ keâje. Ie[}sner lemesÛe. oesve ceefnves "ekeâjs leg®bieele nesles. lÙeebÛee Jekeâer} cee$e keâcÙegefvemš neslee. lÙeeÛes
veeJe mebIeJeer nesles. nsefyeÙeme keâe@heme&Ûee Depe& lÙeevesÛe kesâ}e. oesve ceefnvÙeebveblej efMeJemesveeØecegKe DeeefCe lÙeebÛes meeLeeroej leg®bieeletve megš}s. Ùee
obie}erÛee peveceevemeeJej Flekeâe heefjCeece Pee}e keâer heg{uÙee keâeUele pee@pe& HeâveeËef[meebÛes veeJe hegme}s peeTve cegbyeF& yeboÛes yeeoMene efMeJemesveeØecegKe
yeeUemeensye "ekeâjs Pee}s. 72 mee}er ceneveiejheeef}kesâle mesves}e 70 peeiee efceUeuÙee. lÙeeveblej DeesUerves efMeJemesvesÛes ceneheewj nesle ies}s. 75
mee}er efMeJemesvesÛee he[lee keâeU Dee}e. [e@. ieghles, ceveesnj peesMeer FlÙeeoeRveer DeblemLe yeb[eUerÛee [eJe DeeKe}e neslee. Ùee yeb[eUerÛee mHeâesš
ieghleWveer keâjeÙeÛee Demes "j}s. yeeUemeensyeebvee ÙeeÛeer kegâCekegâCe }eie}er. lÙeebveer DeeCeeryeeCeer}e heeef"byee osTve yeb[eUerÛe cees[tve keâe{}er. Ùee meJe&
ØekeâjCeele [e@. ieghleWÛÙee jepekeâejCeeÛee Keelecee Pee}e. efiejCeieeJeeletve mesves}e Deeceoej nJee neslee. De[mej otj keâjCÙeemee"er mesvesÛee YeieJee iee[&,
ke=â<Cee osmeeF&Ûee js[ iee[&, Pegbpe Pee}er. heefjCeeceer ke=â<Cee osmeeF&Ûee ce[&j Pee}e. DeeF&-yeehe keâcÙegefvemš. ceg}s cee$e efMeJemesvesle. mesves}e efiejCeieeJeele
Ùee ceg}ebveer Demes Jeepele ieepele ves}s. efiejCeieeJeeleer} š^s[ ÙegefveÙeve Ûee}JeCeejs keâcÙegefvemš cee$e Deeblejje°^erÙe YetefcekesâÛeer YepevesÛe cnCele
jeefn}s. lÙeebvee veJÙee efhe{erMeer DeeheuÙee ÛeUJeUerÛes veeles pees[lee Dee}s veener. pevejsMeve št pevejsMeve keâece ve kesâuÙeecegUs DeeheuÙee jepekeâejCeeÛee
hejeYeJe Pee}e, ns Depetvener keâcÙegefvemšebÛÙee OÙeeveele Ùesle veener. ns meJe& Ie[tve iesuÙeeveblej les He@âefmePece keâmee Ùeslees DeeefCe keâmee Ùesle veener ÙeeÛÙee
efmeæebeflekeâ ÛeÛee& Depetvener keâjleele. 42 Ûeer Ûetkeâ. 62 Ûeer Ûetkeâ. veJÙee efhe{erMeer veeleb pees[lee ve ÙesCeejs DeheÙeMe, Ùee meJe& ØekeâjCeecegUs Ùee
Menjele}s [eJes jepekeâejCe mebhe}s DeeefCe 85 heemetve les 95 heÙeËle pes meebØeoeefÙekeâ jepekeâejCe mesveskeâ[tve KesU}s ies}s lÙeeves lej [eJes jepekeâejCe
veeJee}ener Gj}s veener. mesvesÛeer 69 mee}Ûeer obie}, ke=â<Cee osmeeF&Ûee ce[&j, veblej hejJeeÛÙee efnbot-cegm}erce obie}erleer} mesvesÛee menYeeie, Ùee meJe&
iees°eRcegUs meJe&meeceevÙe ceeCemee}e mesvesÛeer melele onMeleÛe Jeešle Dee}erÙe. Ùee onMeleerle keâOeer keâceerheCee DeeuÙeeÛes mesves}e peeCeJe}s keâer leer
Deehe}e oyeeJe Jee{Jeles. oeoj-efiejieeJeele}e ceOÙeceJeie&, Menjeleer} ÛeekeâjceevÙeeJeie&, efiejCeieeJeeleer} efJemLeeefhele Pee}s}e keâeceieej DeeefCe
yeskeâejerÛes efpeCes peieCeeje lÙeeÛee ceg}iee. hejØeebleerÙeebvee nekeâ}tve osCÙeeÛeer Yee<ee. Ùee Menjeleer} GÅeesieOebÅeele}s hejØeebleerÙeeÛes DeOeesjsefKele keâ¤ve
šekeâ}s}s mLeeve. oeef#eCeelÙe DeefOekeâeNÙeebefJe®æ kesâ}s}er JeeefÛekeâ, Meeefyokeâ Deeboes}ves, veJÙee efhe{erÛÙee ceveeÛeer hekeâ[ IesCeejer "j}er. mesvesÛÙee
ÙeMeeÛes nsÛe GIe[ iegefhele Deens. 85 mee}eheemetve DeepeleeieeÙele mesvesÛee ceeveefmekeâ ØeJeeme keâmee Pee}e, ns ceer meebefiele}s Deens. ÙeeletveÛe meòeener
lÙeebvee efceUe}er Deens. De@yemÙeguÙetš cespee@efjšer vemeleeveener DeeefCe DeuheceleeÛes mejkeâej Demeleeveener Jej JeefCe&}suÙee onMeleerÛÙee peesjeJej mesvesves
heg{er} mee[sÛeej Je<ex meòee efveYeeJetve ves}er. yeeUemeensyeebveer mJele:ÛÙee heg{ejerheCeeÛes Skeâ Je}Ùe efvecee&Ce kesâ}s. meòee DeeuÙeeveblejner les cegKÙeceb$eer
nesle veenerle. DeeheuÙee ceg}e-yeeUebvee ceb$eer nesT osle veenerle. mJele:mee"er lÙeebveer }#ceCejs<ee DeeKetve Iesle}er. mejkeâejÛee heoeefOekeâejer vemeleeveener
les meòeeOeerMe Pee}s nesles. ceveesnjheble vegmeles veeJee}e cegKÙeceb$eer nesles. meòesÛee efjceesš kebâš^es} cee$e yeeUemeensyeebÛÙee neleele neslee. ceje"er
ceeCemee}e lÙeecegUs yeeUemeensyeebyeö} DeefOekeâ Deeoj Jeešt }eie}e. keâeÙe&keâlÙee&}e mee#eeled Øesce. YeuÙeeYeuÙeebvee Deepener yeeUemeensyeebÛÙee jepekeâejCeeÛes
Fbefiele meehe[le veener. yeeUemeensye meòeeefveefjÛÚ DemeuÙeecegUsÛe les ceje"er ceeCemeebmee"er }eskeâvesles Pee}s. 1995 mee}er ÙegleerÛeer meòee ceneje°^ele
ÙesT Mekeâ}er. keâejCe ceneje°^ jepÙe mLeehevesheemetve keâeB«esmeer MeneCCeJe-yÙeeCCeJe kegâUerJeeuÙeebÛes jepekeâejCe, jÙelesÛes oef}le, Meesef<ele keâ°keâjer
pevelesÛes, meJe&meeceevÙe peveebÛes Mees<eCe keâjCeejs keâeB«esmeer jepekeâejCe nesles. «eeceerCe Yeeieele lej les DeefOekeâÛe cegpeesj nesles. lÙeecegUsÛe lesJne efMeJemesvee
YeepeheeÛeer meòee jepÙeele ÙesT Mekeâ}er. jepÙeele keâeB«esmeslej meòee DeeCeCÙeeÛeer ner heefn}erÛe Iešvee. ÙeeÛes meJe& ßesÙe yeeUemeensyeebkeâ[sÛe peeles.
Yeepehee}e meòeeblejele lemes meskebâ[jer mLeeve nesles. ieebOeer nlÙesveblej DeeefCe ieebOeer nlÙeshetJeea jepekeâejCeele YeepeheeÛee hetJee&ßeceerÛee pevemebIe he#e neslee.
lÙeeÛee ceneje°^ele ØeYeeJe veieCÙe neslee ns meJeeËveeÛe efJeefole nesles. Dee@Heâ o jskeâe@[& - Kee}er} cepekegâjeÛee meboYe& [eJÙeebvee efMeJemesvesmebyebOeele
cenòJeeÛee JeešeÙeÛee? 68 mee}er ‘meerDeeÙeS’Ûes [sef}iesMeve cegbyeF&le Dee}s nesles. keâcÙegefvemšebÛÙee efJejesOeer MekeäleeRÛee DenJee} IesTve les
Decesefjkesâ}e hejle ies}s. 46 mee}er kegâjeCe veeJeeÛÙee ceeCemeeves DeMeeÛe leNnsÛee meJnx kesâuÙeeÛee Fefleneme Deens. efMeJemesvee DeeefCe yeeUemeensye
"ekeâjs ÙeebÛee pesJne pesJne efJe<eÙe [eJÙeebÛÙee ÛeÛexle efveIelees, lesJne les meboYe& lÙeebÛÙee ÛeÛexle Demeleele. mesvesÛes ÙeMeeheÙeMe ceespeCÙeeÛeer [eJÙeebÛeer ner
efmeæebleer heæleer efJeveesoerÛe cnCeeÙe}e nJeer. mesvee Jee{Ceej veener lej keâeÙe? mesveskeâ[s meJe&mJe Dehe&Ce keâjCeejs keâeÙe&keâlex Deensle. [eJÙeebkeâ[s Ùee
°erves "Ce"CeheeU Deens. lees yees}IesJe[ŸeebÛee yeepeej Deens. lÙeeves OeMgJeerkeâjCeeÛeer ieefCeleb keâMeer megšCeej? [eJÙeebÛÙee heg{ejerheCee}e Je}Ùener
veener. jefMeÙee keâesmeUuÙeecegUs Yeejleeleer} [eJÙeebÛeer ner Meeskeâebeflekeâe Pee}er. leòJe%eeves cejle vemeleele. ns Ùee ceb[UeRvee keâesCe meebieCeej? 3)
meceepeJeeÅeebveer efMeJemesvesÛÙee ¤heeves meJe&nejeÛee GlmHetâle& pevee›eâesMe peeCetve IesTve heefnuÙee HesâpeceOÙes efMeJemesves}e meeLe kesâ}er. meceepeJeeÅeebhes#ee
oesve heeJe}s heg{s peeTve cegbyeF&leuÙee ceneje°^ jepÙeeleuÙee keâcÙegefvemš heg{eNÙeebveer efMeJemesvesÛÙee GoÙeeÛes mJeeiele keâ¤ve veJes jepekeâerÙe OeMgJeerkeâjCe
Ie[Jetve DeeCe}s Demeles lej cegbyeF& ceneje°^ele keâcÙegefvemš ÛeUJeU ØeYeeJeerÛe jeefn}er Demeleer. o
458
 vee. helebiejeJe keâoce : Skeâ KecekeäÙee jepekeâejCeer

mee"ÛÙee oMekeâele hegCÙeeÛÙee jneUkeâj cebefojele DeeheuÙee meeLeeroejebmen Yeejleer efJeÅeeheer"eÛeer mLeehevee keâjCÙeekeâefjlee kesâJeU 11 ®heÙes osCeeNÙee
meYeemeoebÛÙee MeesOeele Deme}suÙee Ùee Oe[he[CeeNÙee le®Ceebveer lÙeelener lÙeebÛee cnesjkeäÙee Deme}suÙee helebiejeJeebveer DeKesj YeejleerÙe efJeÅeeheer"eÛeer efveefce&leer
keâjeJeer DeeefCe leer vegmeleer DeeefMeÙee Keb[eleÛe veJns lej lÙee mebmLesÛee peieYejele ieJeieJee JneJee. ns meJe& efJe}#eCe cnš}s heeefnpes. helebiejeJeebveer
YeejleerÙe efJeÅeeheer" mLeeefhe}s. MetvÙeeletve efJeMJe efvecee&Ce keâjCeeNÙee efveefce&keâemeejKes. nes, F&MJeje}e efveefce&keâ cnCetve mebyeesOeCeeNÙee ›eâebleeryee HegâuÙeebÛee,
Meent cenejepeebÛee, [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛee, jÙele efMe#eCe mebmLesÛes mebmLeehekeâ YeeTjeJe heeš}ebÛee Jeejmee mJeerkeâe¤ve helebiejeJe Mew#eefCekeâ
#es$eele DeJelej}s les meeceeefpekeâ peeefCeJesÛÙee heesšerÛe! Kes[Ÿeehee[Ÿeeleer} Ke[lej DeeÙeg<Ùe ÙeeJej ceele keâjle ceeleesßeer yeÙee yeeFËÛÙee DeeMeerJeeoe&ves
DeeefCe efceUe}suÙee Mekeäleer meMessleeves helebiejeJeebveer DeeheuÙee DeeÙeg<Ùeele KejsÛe efcej@keâ} GYes kesâ}s. mJele:ÛesÛe veJns lej Kes[Ÿeehee[Ÿeeleer} JÙeJemLesÛee
yeUer he[}suÙee ceeCemee}e YeejleerÙe efJeÅeeheer"eves vegmeles mee#ej veJns lej megefMeef#ele efJeÅeeefJeYetef<ele keâ¤ve mees[}s. lÙee}e DeelceesæejeÛee ØekeâeMe
oeKeefJe}e. ns keâece Hegâ}s, Meent, Deebyes[keâj, OeeW[es kesâMeJe keâJex, YeeTjeJe heešer} ÙeebÛÙee hejbhejs}e DevegmejCeejs nesles DeeefCe Deens. Ùee SkeâeÛe
Mew#eefCekeâ keâeceeves les ßes‰ cnCeefJe}s peeleer}.
1984-85 efYe}Je[er Jeebieer celeoejmebIeeletve les YejIeesme celeebveer efJeOeevemeYesJej efveJe[tve ies}s. lÙeeJesUÛÙee efJeOeevemeYee efveJe[Cegkeâerle
meJee&le DeefOekeâ celes efJeOeevemeYesÛÙee 288 Deeceoejebhewkeâer Ske⚟ee helebiejeJeebvee efceUe}er. lÙeebÛes keâewlegkeâ lÙeeJesUer keWâõ meòesleer} efoiiepe vesles
kewâ. vejefmebnjeJeebveer megæe peenerjheCes kesâ}s nesles. Deeceoejkeâer hee"eshee" cebef$eheoeÛeer Oegjener helebiejeJeebÛÙee KeebÅeeJej ÙesTve he[}er lesJneheemetve
cnCepes 1985 les 2013 mee}eheÙeËle. SJe{e ØeoerIe& keâeU les meòee jepekeâejCeele Deensle. keâeB«esme he#eele Deepe kegâCeerner OÙesÙeJeeoer yegpegie&
veslee Gj}e veener. Yeü°eÛeejeÛÙee DeeefCe DeOe:heleveeÛÙee o}o}erle keâeB«esmeÛes ceb$eer-meb$eer Deekebâ" yeg[e}s}s Deensle. mJeeleb$Ùeemee"er ØeeCeeÛeer
yeepeer }eJetve }{}s}s DeeefCe efpeJeble jeefn}s}s mJeeleb$Ùeesòej ceneje°^eÛÙee meòee jepekeâejCeele HeâejÛe Lees[s }eskeâ nesles. lÙeele Jemebleoeoe
heešer} efkeâmeveJeerme DeeoeRÛee lÙeele Gu}sKe keâjeJee }eies}. ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeeÛes lÙee keâeUele}s je@ÙeermšheCe, DeefmeOeeje ›eleele}s
veJnles. lejermegæe ÙeMeJeblejeJe mJeeleb$Ùeesòej keâeUele}s ceneje°^eÛÙee jepekeâejCeele}s 1975 mee}eheÙeËleÛes cnCepes FbefojepeeRveer DeeCeeryeeCeer
DeeCesheÙeËleÛes meJexmeJee& heg{ejer nesles. ÙeMeJeblejeJeebÛÙee jepekeâerÙe ØeJeemeeefJe<eÙeer FLes ce}e ef}neÙeÛes veener. hejbleg lÙeebÛÙee DeeMeerJee&oeves Sme.
šer. ceneceb[UeÛes meomÙelJe Øeehle PeeuÙeeveblej heeÙee}e efYebiejer }eJetve helebiejeJe ceneje°^eÛÙee «eeceerCe ieeJeiee[Ÿeebletve YeVeeš efHeâj}s.
meJe&meeceevÙe Meslekeâjer «eeceerCe keâe¤vee¤ meJe&neje Jeie& ÙeebÛÙeeMeer pees[}s ies}s les pees[}sheCe Deepe lÙeebvee meòesÛÙee jepekeâejCeele peveleemevcegKe,
}eskeâefnleJeeoer heg{ejer yeveJetve ies}.s peveleesæejeÛes kebâkeâCe lÙeebveer peelÙeeÛe neleele yeebOe}s}s lÙeecegUs cebe$f eheoeÛÙee veeoele lÙeebveer lÙeebÛÙeele}e }eskeâkeâuÙeeCekeâejer
keâeÙe&keâlee& mebhet efo}e veener. meòesÛÙee jepekeâejCeele heenlee-heenlee ceeCemes Yeü°eÛeejer Deveerelf eceeve DeOe:heleerle nesleevee efomeleele. helebiejeJeebÛes cee$e lemes Pee}s}s
veener. Deepe meòesÛÙee jepekeâejCeele OÙesÙeJeeoer jepekeâejCeer efhe{er Gj}er veener. meeceeefpekeâ GòejoeefÙelJeeÛes Yeeve "sJeCeejer ceeCemes meòesÛÙee jepekeâejCeele
veenerle. mJeeleb$ÙehetJe& keâeUele mJeeleb$Ùeemee"er pes }{}s, meceefhe&le DeeÙeg<Ùe peie}s, lÙeele}s keâener YeeiÙeJeeve mJeeleb$Ùeesòej keâeUele DeKesj meòesJej Dee}s,
hejbleg lÙeebveer meòesÛee GheÙeesie DeeefCe Jeehej jepeeÛÙee, osMeeÛÙee, meJe&meeceevÙe ceeCemeebÛÙee, keâ°keâjer oef}le Meesef<ele pevelesÛÙee YeuÙeemee"erÛe kesâ}e. Deepe
meòesÛÙee jepekeâejCeele lÙee efhe{erle}s kegâCeer Gj}s veenerle. Ùee efhe{erÛÙee veblej meòesÛÙee jepekeâejCeele peJeUheeme eflemejer-ÛeewLeer efhe{er Deepe keâeÙe&jle Deens.
efleves osMeeÛes, jepÙeeÛes, pevelesÛes Ye}s keâjCÙeeSsJepeer mJele:ÛÙeeÛe IejeoejeÛes, DeehlepeveebÛes, Deehles°ebÛes Ye}s kesâ}s - ceie meòessÛÙee ceeOÙeceeletve Ûee}t
jenles les Deme}s cele}yeeÛes, mJeeLee&Ûes, Yeü°eÛeejeÛes jepekeâejCe. veeskeâjMeener}e JeekeâJetve pevemeeceevÙeebÛes ØeMve mees[JeCeejs }eskeâvesles yeeUemeensye
osmeeF& DeepeÛÙee efhe{er}e ceenerle veenerle. keâ"esj ØeMeemekeâ DeeefCe efve<keâ}bkeâ Ûeeefj$ÙeeÛes MebkeâjjeJe ÛeJneCe ceenerle veenerle. Ùee meJeeËkeâ[tve Ûeebie}s
iegCe IesCeejs helebiejeJe, mJelJe DeeefCe Deefmcelee pehele meòesÛes jepekeâejCe keâjleele. hejbleg DeeheuÙee leòJeefve‰e kegâCeeÛÙee heeÙeoUerle cee$e Jeenle veenerle.
Deelee leòJeefve‰sÛeeÛe meJebie JÙeeheej meòeeOeejer he#eele Ûee}lees. lÙeebvee helebiejeJeebÛes mejU jepekeâejCe De[ÛeCeerÛesÛe JeešCeej. meeceevÙeele
meeceevÙe ceeCetme nesCeeje, efJeÛeejJebleele õ°sheCeeves JeeieCeeje, YegkesâuÙeebÛeer Yetkeâ peeCeCeeje, leneve}suÙeebÛeer leneve peeCeCeeje, iejpeJebleebvee ceole
keâjCeeje, De[lÙee iee[Ÿee}e OeeJelee keâjCeeje, DeeF&}e DeeF&, yeefnCeer}e yeefnCe cnCeCeeje, [esUŸeele heeCeer Deme}s}e, ieefjyeebÛee kewâJeej IesCeeje,
og:efKele heeref[le Meesef<eleebÛes ve°ÛeÙe& otj keâjCÙeemee"er Oe[he[Ceeje yengpeveebÛeer meebmke=âeflekeâ Deefmcelee peheCeeje helebiejeJe ceneje<š^eÛÙee DeepeÛÙee
meòee jepekeâejCeele}e }eskeâmeb«en efškeâJetve Deme}s}e }eskeâveslee Deensle. Yeü°eÛeejer DeOe:heeflele jepekeâejCeeheemetve les keâeÙece keâesmees cew} otj jeefn}s.
keâejCe lÙeebveer mJele:}e JÙeeJemeeefÙekeâ jepekeâejCeer nesCÙeeheemetve melele megjef#ele "sJeCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e. lÙeecegUsÛe meeceeefpekeâ GòejoeefÙelJeeÛÙee
jepekeâejCeeMeer les DeepeleeieeÙele yeebOeer}Ûe jeefn}s. Ùee °erÛeer lÙeebÛeer yeebefOe}keâer efveJÙee&pe DeeefCe mebMeÙeeleerle cnš}er heeefnpes. mJeeleb$ÙeeÛÙee
}{Ÿeele Yeeie IesCeejer mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee jepekeâejCeele DeeIee[erJej jentve }{}s}er oef}le keâeceieej MeslekeâNÙeebÛÙee YeuÙeemee"er mejkeâej DeeefCe
JÙeJemLesMeer oesve nele keâjCeejer jepekeâejCeeleer} ›eâebeflekeâejkeâ efhe{er ceeJeUtve efÛekeäkeâej keâeU }esš}e. mJeeleb$Ùeesòej keâeUeleer} Deelee-ÛeewLeer heeÛeJeer
efhe{er Deens. efleÛÙee meceesj vee kegâ"}s OÙesÙe DeLeJee Gefö°. meòesÛÙee DeeefCe efyeiej meòesÛÙee jepekeâejCeele Ùee DeefmeOeeje ›eleeÛee DeYeeJe jeefn}e.
DeMee JesUer ÙeMeJeblejeJe cnCepes cees"s meensye veenerle.
menkeâej cen<eea Jemebleoeoe heešer} veenerle, DeLe&lep%e ÙeMeJeblejeJe ceesefnles veenerle, efJejesOekeâebceOÙes Sme.Sce. [ebies veenerle, oòee osMecegKe,
459
MebkeâjjeJe ceesjs veenerle, keâce&Jeej oeoemeensye ieeÙekeâJee[ veenerle, DeeÛeeÙe& De$es veenerle, peebyetlejeJe Oeesšs veenerle, kesâMeJejeJe OeeW[ies veenerle, mebÙegkeäle
ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerle}s hebÛekeâ veenerle, pevelesÛes og:Ke JesMeerJej šebieCeejs Decej MesKe, DeCCeeYeeT mee"WmeejKes }eskeâMeenerj veenerle. DeepeÛÙee
meòesÛÙee jepekeâejCeele GvceleebÛeer meöer ceepe}s}er Deens.
ieeJe lee}gkeâe efpeune Menjeleer} meJe&meeceevÙe ceeCetme Ùee GvceleeÛÙee jepekeâejCÙeeves $emle Deens. Oeveoeb[iÙeebÛes, peele oeb[iÙeebÛes ØeeyeuÙe JewOeeefvekeâ
mebmeoerÙe jepekeâejCeele Lewceeve Iee}le Deens. pÙee efJeefOeceb[Ueletve, mebmeosletve }eskeâebÛÙee og:KeeJej lees[iee keâe{eÙeÛee lÙeebÛes Mees<eCe mebheJetve }eskeâMeener Meemeve
mebmLeebÛee peieCÙeemee"er DeeOeej MeesOeeÙeÛee Deepe lÙeeÛe efJeOeer ceb[Uele mebmeosle he#eerÙe efnleehes#ee ogmejs keâenerÛe Ie[le veener. DeMee JesUer jepÙeeÛÙee cegKÙe
meòeeheoer helebiejeJeebmeejKee KecekeäÙee jepekeâejCeer DemeeJee. heCe FLes Ie[les les G}šsÛe. De}erkeâ[ÛÙee keâeUele JeejbJeej cegKÙeceb$eer yeo}erÛÙee Iešvee meceesj
Ùesleele. efJe}emejeJe osMecegKeebveblej DeMeeskeâjeJe ÛeJneCe lÙeebÛÙee DeeoMe& jepekeâejCeeÛes efheleU GIe[s he[uÙeeveblej lÙeebÛeer cegKÙeceb$eer heoeJe¤ve Pee}s}er
ieÛÚefvle. lÙeebÛÙeeveblej lÙeebÛÙee peeieer efcemšj efkeä}ve cnCepes he=LJeerjepe ÛeJneCe Dee}s.
cegKÙeceb$eer yeo}eÛÙee ØelÙeskeâ JesUer jsmeceOÙes MeÙe&leerceOÙes helebiejeJeebÛes veebJe DeeIee[erJej jeefn}s. JesUesJesUerner les ÛeÛexle Dee}s heCe vesnceerØeceeCes
veener. DeeceÛÙeemeejKes helebiejeJeebÛes Ûeenles, helebiejeJeebvee cegKÙeceb$eerheo efceUeJes cnCetve osJe heeCÙeele šekeâleele. heCe DeepeÛes osJener SJe{s yesjnsceefo}
DeeefCe heeCeer SJe{s yeoceeMe keâer DeeceÛÙee meefoÛÚe efleLes Heâes} "jleele. ceer veeefmlekeâ Jeiewjs DemeuÙeecegUs Heâkeäle meefoÛÚs}eÛe Devegmejlees. heCe
lÙeeves helebiejeJeebÛÙee heojele cegKÙeceb$eerheo he[Ces DeefOekeâÛe ogjeheemle nesle peeles. cegKÙeceb$eerheoeÛÙee MeÙe&leerle helebiejeJe efHeâš Demeleevee Demes keâe
nesles? lÙeebvee [eJe}}s peeles.
Skeâe peeCekeâej yegpegie& keâeB«esmeJeeuÙee meÛÛÙee heg{eNÙee}e Ùee efJe<eÙeer efJeÛeej}s lej les cnCee}s, yeeyee Deelee leòJeefve‰sÛee ›eâeÙešsejf Ùee Ùee GÛÛe heoemee"er
keâeB«esme ßes‰er ie=nerle Oejle veenerle. mheOexle}e GcesoJeej pees meJee&le peemle Jejleer hesšŸee DeebyÙeeÛÙee veJns, }eKeebÛÙee keâesšer ®heÙeebÛÙee Jej heesnesÛeJelees
keâeÙece DeeefCe ßes‰eRvee DemesÛe nhles ÅeeÙeÛes keâyet} keâjlees, lÙeeÛeerÛe JeCeea cegKÙeceb$eerheoer }eieles. Ùee yegpegieeËÛes JekeäleJÙe Ssketâve Deecner mlebYeerle Pee}es. ‘F&ÛÙee
ceejer, SJe{sÛe vee ceie... meensye ceeies keâe Deensle?’ lej les cnCee}s, helebiejeJeebvee cegKÙeceb$eerheo nJes les mJekeâle=&lJeeJej, heCe Deme}s mebIe<e&Meer} keâle=&lJe
keâeB«esme ßes‰eRÛÙee }sKeerle MetvÙe Demeles. helebiejeJeebÛes mJekeâ°eves GYes jeefn}s}s SsMJeÙe& keâe veener ßes‰eRkeâ[s les heesnesÛeJele hesšŸee? efJeÛeejebleer Deecne}e
keâU}s keâer, Demes meewosyeepeerletve cegKÙeceb$eerheo efceUefJeCes helebiejeJeebvee hešle vemeeJes, Demes Demes} lej HeâejÛe Úeve. kegâCeerlejer DeepeÛÙee Ie[er}e
Demes OÙesÙeJeeoer, DeeoMe&Jeeoer jepekeâejCe pevelesÛÙee YeuÙeemee"er keâjerle jeefn}s heeefnpes. DeeheuÙee kegâJeleervegmeej, keâle=&lJeevegmeej cegKÙeceb$eer heoeÛes
oeJesoej nesT heenCeejs helebiejeJe lÙeebÛÙeeefJe<eÙeer ceveele Deme}s}e Deeoj efÉiegefCele JneJee DemesÛe lÙeebÛes JeeieCes Deens. hejbleg lÙeecegUs MesJešer
cegKÙeceb$eerheo efceUefJeCÙeeÛee ØeMve efYepele he[leesÛe. KejsÛe helebiejeJe ceneje°^eÛes cegKÙeceb$eer Pee}s lej? menkeâej cen<eea Jemebleoeoe veblejÛes les KeNÙee
DeLee&ves meJe&meeceevÙeebÛes efnle heenCeejs cegKÙeceb$eer "jleer}, heCe owJeieleer JesieUerÛe Deens. efleLes hesšŸee Dee[ Ùesleele vee? DeebyÙeeÛÙee veenerle yejb...
ÛÙeeÙe}e, Skeâ mJehvejbpeveeÛee Yeeie cnCetve ce}e Demes Jeešles keâer, DeeheCe KejbÛe ie[iebpe ßeerceble DemeeÙe}e nJes nesles. cnCepes helebiejeJeebvee
pevemeeceevÙeebÛes cegKÙeceb$eer nesCÙeemee"er Deecner DeeceÛÙee Jeleerves keâeB«esme ßes‰eRvee hesšŸee heesnesÛeJeuÙee DemelÙee, heCe keâeÙe? ogozJe. cegKÙeceb$eer
yeo}eÛÙee keâeUele efjkeâeceer megškesâme IesTve helebiejeJe efou}er}e peeleele DeeefCe kegâCee}e Yesšleele keâenerÛe keâUle veener DeeefCe hejle leerÛe megškesâme
n}Jele hejle Ùesleele. lÙeebÛes cenòJe ßes‰eRvee keâUle veener.... Demees.
keâener keâe Demesvee, helebiejeJeebÛes meòee jepekeâejCe efo «esšÛe cnš}s heeefnpes. Ùee ceePÙee meÛÛÙee efce$ee}e lÙeeÛÙee meogme‰er efveefceòe ceveeheemetve
ef$eJeej MegYesÛÚe!

460
 cew$e : heJeejebÛes DeeefCe ceePes
(keWâõerÙe ke=âef<eceb$eer DeeefCe je°^Jeeoer keâeB«esmeÛes DeOÙe#e Mejo heJeej Ùeebveer vegkeâlesÛe JeÙeeÛÙee 73 JÙee Je<ee&le heoehe&Ce kesâ}s. lÙeeefveefceòe heJeejebMeer
jepekeâerÙe-JewÛeeefjkeâ celeYeso Deme}s}s pÙes‰ keâJeer, oef}le heBLejÛes mebmLeehekeâ veeceosJe {meeU Ùeebveer jsKeeš}s}s ns JÙeefkeäleefÛe$e.)
Mejo heJeejebÛes meòee mebhe=keäle jepekeâejCe DeeheuÙeemeceesj Ie[le-efyeIe[le jeefn}s. heJeejebÛÙee Ùee jepekeâerÙe keâejkeâeroeaÛÙee - meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee
ÛeUJeUerleer} Skeâ Úesše keâeÙe&keâlee& cnCetve ceerner mee#eeroej Pee}es Deens. Ùee}e keâejCe JeÙeeÛÙee DeLee&ves ceer heJeejebvee mecekeâe}erve Deens. heJeej
ceneje°^eÛÙee jesceejesceele efYeveuÙeeÛee mee#eelkeâej lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebvee keâeÙece nesle Dee}e. Deepener les ÙeeÛe peeefCeJesle DeLeJee mecepegleerves Yeej}s}s Deensle.
heJeej ceneje°^osMeer kegâ"s veenerle? jepekeâejCeele Deensle - meeceepekeâejCeele Deensle - kegâmlÙeebÛÙee DeeKee[Ÿeele Deensle - ef›eâkesâšÛÙee met$eOeejeble Deensle
- MeslekeâNÙeebÛÙee KeUŸeele Deensle - ceUŸeele Deensle, MeslekeâNÙeebÛÙee cewoeveele Deensle - Kejsoer - efJe›eâer mebIeele Deensle - efpeune ceOÙeJeleea yeBkeâeble
Deensle - jepÙeeÛÙee menkeâejer yeBkeâeble Deensle - meeKej keâejKeevÙeeble Deensle - meeKej YeJeveele Deensle - keâeB«esmeÛÙee heoeefOekeâeNÙeeble nesles. mJele: oesve
he#e mLeeefhe}s - lÙeeÛÙee Meer<e&mLeeveer Deensle. «eecehebÛeeÙele - lee}gkeâe hebÛeeÙele - efpeune heefj<eoeble Deensle. efJeefOeceb[Uele, mebmeosle Deensle. }sKekeâ,
keâ}eJebleebÛÙee IeesUkeäÙeele Deensle. DeefYepeele leceeMeeÛÙee Heâ[ele keâewlegkeâele Deensle - ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeebÛÙee veeJes Ûee}efJe}suÙee meebmke=âeflekeâ keWâõele
Deensle - yeejeceleerÛÙee ke=â<eer mebMeesOeveeÛÙee Øekeâuheele Deensle. heJeej kegâ"s veenerle? MegefÛeYet&le nesTve YeuÙee mekeâeUer lÙeebÛÙee keâecee}e peggbheer nesles - les
mekeâeUeÛes mene Jeepe}s Demeleer} ne ®šerveÛee DeejbYe mees[}e lej efJeMes<e keâeceeefveefceòe lÙee Deieesoj G"tvener Deehe}s keâecekeâepe keâjCÙeeme yeme}s}s
legcne}e Dee{Uleer} - 24 leemeebhewkeâer peJeUheeme meJe& leeme DeeheuÙee keâeceeleÛe JÙe«e DemeeJesle heJeej? DeÛebyee Jeešlees heJeejebÛÙee SketâCe DeÛeeš
keâeÙe&#ecelesÛee - lÙeebÛÙeeceOeuÙee FbOeveMeer} TpexÛee. heJeejebÛÙee Skeâe efce$eeves lÙeebvee - lÙeebÛÙee keâeceeÛÙee Gjkeâemee"er je#emeeÛeer Ghecee efo}er. Kejs lej,
leer ce}e leöve Dehegjer Jeešles. heJeej mee#eele De}ewefkeâkeâ meJeËkeâ<e Mekeäleer SkeâJeš}s}s cenekeâeÙe heg®<e Jeešleele - kegâ"uÙee efJe<eÙeele lÙeebvee ieleer veener?
ceeveJeer peerJeveeÛÙee efJeefJeOeebieebMeer, #es$eebMeer ÙesvekesâveØekeâejs heJeejebÛee mebyebOe ÙesleesÛe - ke=â<eer, HeâUyeeiee, GÅeesie, keâ}e, meeefnlÙe, mebmke=âleer, veeškeâ, keâeJÙe,
DeeOegefvekeâ leb$e%eeve - efJe%eeve - ›eâer[e - heÙe&šve - JeeÛeve, }<keâjer MeŒeeŒeebefJe<eÙeer %eeve - Skeâ yengDeeÙeeceer heJeejebÛes jepekeâerÙe JÙeefkeäleceòJe - jmejme}s}s
- ceOegj - iees[ JeeCeerves De}bke=âle Pee}s}s. efJemebJeeoer metjner [eÙejskeäš Me$et}ener ve ogKeeJeCeeje, veceüheCeeÛeer nö heej ve keâjCeeje - heJeejebÛÙee
jepekeâejCeeÛee yeepe keâeÙece DeMJecesOeer meceüešemeejKee JeešCeeje - DeeheuÙee hejeYeJeeÛes ¤heeblej efJepeÙeele keâjCeeje - DeeheuÙee efnleMe$etbvee - DeeheuÙee
ceveeÛee, [eJehesÛeebÛee ceeiecetme ve }eiet osCeeje - meceesjÛÙee Deßeehe ceeCemee}ener heJeejebÛÙee ceveele keâeÙe Ûee}}s}s Deens, ns DeesUKeCes ogjeheemle
nesÙe. cnš}s lej heJeejebÛes meòee-jepekeâejCe - efJeOeeÙekeâlee peheCeejs - cnš}s lej GheõJeer cetuÙeeÛÙee efnleMe$etJej Yeef[ceej keâ¤ve nj}s}er yeepeer
mJele:keâ[s Dees{tve IesCeejs. heJeej ceneje°^eÛÙee jepekeâejCeeleer} efceLe Deensle, les hebÛeleb$eeleer} iees°erle Deme}s}s jepekeâerÙe ceglmeöer Deensle - meJe&
efJe<eÙeeble lÙeebvee ieleer Deens; hejbleg - ceePÙee efvejer#eCeeJe¤ve - lÙeebvee leòJe%eeveeÛÙee #es$eele efJeMes<e ieleer vemeeJeer. keâoeefÛele ne efJe<eÙe lÙeebÛÙeemee"er
JesUsÛee DeheJÙeÙe keâjCeeje DemeeJee? heJeej meele DeebOeUs DeeefCe Skeâ nòeer Ùee iees°erle}s Leesj}s iepejepe DemeeJesle - pÙeeÛÙee neleer heeÙe Dee}e
- lÙee}e heJeej heeÙeemeejKes Jeešleele - pÙeeÛÙee neleer heesš Dee}s, keâeve Dee}e, Meshetš Dee}s lÙee-lÙeeØeceeCes heJeej lÙeebÛÙeeefJe<eÙeerÛeer efpe%eemee
DemeCeeNÙeebvee Jeešleele. heJeejebveer šekeâ}s}s peveceevemeeJejer} iee¤[ - «esšÛe cnš}s heeefnpes.
Skeâ cee$e keâyet} keâjeJes }eies}. mJeeleb$Ùeesòej keâeUele meg¤ Pee}suÙee menkeâejeÛÙee ÛeUJeUerletve ceneje°^eÛÙee efJekeâemee}e (nefjle›eâebleer : MJesle›eâebleer :
veer}›eâebleer) Øeieleer}e - efMeKejekeâ[s IesTve peeCÙeeÛÙee °erves - Ûecelkeâej Ie[le jeefn}e. cegbyeF&-hegCes-veeefMekeâ-hegCes-veeefMekeâ ÙeebÛeer hebÛe›eâesMeer
Dees}eb[tve Skeâ efJekeâemeeÛee efjyeerve yesuš leÙeej Pee}e. Deelee ceneje°^eÛÙee SkeâesCeleerme - leerme efpeu¢eebletve - efJekeâemeeÛee meie& jÛe}e peele Deens.
ceneje°^eÛÙee meòee-jepekeâejCeeÛes OegjerCelJe meJee&le DeefOekeâ keâeU heefMÛece ceneje°^eleer} keâeB«esmeer jepekeâejCeekeâ[sÛe Pee}s. lÙeebÛes Deehehej YeeJeeÛes
jepekeâejCe - efJekeâemeeÛÙee DeLee&ves - efJe<eÙe YeeJeeÛes jeefn}s.
keâeskeâCe - ceje"Jee[e - efJeoYe& - Gòej ceneje°^ - Deehehej YeeJeecegUs keâesCes SkesâkeâeUer ceeieeme "j}er. lÙeeletve ef›eâÙee-Øeefleef›eâÙeebÛes meJebie
jepekeâejCe - Skeâceskeâebvee Men osCeejs - meòeeOeejer he#eeleÛe Ie[t }eie}s DeeefCe ceie kegâ"s Iees<eCee nesT }eieuÙee DevegMes<e Ye¤ve keâe{CÙeeÛÙee.
mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee mLeehevesle - pÙee JeNne[eves Deehe}s mJeeÙeòe mJeleb$e DeefmlelJe - ceneje°^ jepÙeele meeceer} nesTve - efJeOeeÙekeâ Â<šerves
mebheg°ele DeeCe}s lÙee efJeoYee&ÛÙee veefMeyeer ØeieleerÛÙee, efJekeâemeeÛÙee DeLee&ves pes JeešŸeeme Dee}s lÙee jepekeâlÙeeËÛÙee efJeoYee&ÛÙee DemetÙesheesšer Deepe
efJeoYee&}e ceneje°^eheemetve efJeIešveeÛÙee ceeiee&Jej DeeCetve mees[}s. ceneje°^eÛes heefn}s cegKÙeceb$eer ÙeMeJeblejeJe nesles, veblej keâvveceJeej (lÙeebÛÙeeveblej
pes ØeYeejer nesles efcemšj yeeUemeensye cnCepes heer. kesâ. meeJeble lÙeebÛes cegKÙeceb$ÙeebÛÙee Ùeeoerle veeJe IesCes jemle "jCeej veener.) keâvveceJeejebveblej
JemeblejeJe veeF&keâ - GCeerhegjer mee[sDekeâje - yeeje Je<ex les DeJÙeenleheCes ceneje°^eÛes cegKÙeceb$eer nesles. lÙeebveer cee$e efJeoYee&ÛÙee efJekeâemeemee"er
keâenerÛe "esme kesâ}s veener, ns }#eele IesCes DeeJeMÙekeâ Deens. cebef$eceb[Uele pees-pees ØeosMe efJe<ece efJekeâemeeÛee yeUer "j}e lÙee ØeosMeeleer}
efkebâJee efJeYeeieeleer} jepekeâejCeer ceeCemes ceneje°^eÛÙee jepekeâejCeele cebef$eceb[Uele cenòJeeÛÙee peeieer nesleer; hejbleg lÙeebÛeer #ecelee, kegâJele lÙee-
lÙee JesUÛÙee cegKÙeceb$Ùeebvee JeekeâJeCeejer veJnleer DeLeJee ke@âefyevesšceOÙes kegâmleer keâjCÙeeÛeer lÙeebÛeer leekeâo veJnleer. heefMÛece ceneje°^eleer} menkeâej
ÛeUJeUercegUs leekeâoJeeve Pee}suÙee jepekeâejCÙeebveer ceneje°^eÛÙee Flej efJeYeeieebJej Deehe}e DebkegâMe "sJetve lÙeebÛes DeJecetuÙeve, Mees<eCe kesâ}s. ÙeeÛee
Ye}ecees"e Fefleneme Deens; heCe ns meJe& Ie[tvener Deepe cees"Ÿee PeheešŸeeves «eeceerCe ceneje°^eÛes MenjerkeâjCe, DeewÅeesefiekeâerkeâjCe nesleevee efomeles
Deens. veJJeoÛÙee oMekeâele peeieeflekeâerkeâjCe - DeeefLe&keâ megOeejCee - Goej OeesjCeebvee - KeemeieerkeâjCee}e keWâõerÙe mejkeâejves efnjJee kebâoer} efo}e.
461
peeieeflekeâerkeâjCeeÛee mewleeveer efJeUKee Deelee mesPeÛÙee ¤heeves keâe@heesjxš Keemeieer GÅeesieOebÅeebÛÙee GösMeeves «eeceerCe ceneje°^eÛee efJekeâeme keâjleevee
oMe&veer efomelees Deens. Ùeeceeies cegKÙele: efou}erMJejebÛes jepekeâejCe nesles. lÙee jepekeâejCeeÛes DevegkeâjCe jepÙeeleer} jepÙekeâlÙeeËveer kesâ}s. hejkeâerÙe
Yeeb[Je}oejebvee - efJeòeerÙe mebmLeebvee ceneje°^eÛÙee keâeveekeâesheNÙeele hemejJeCÙeemee"er efou}erves ieu}erleuÙee meòee-jepÙekeâlÙeeËveer ceole kesâ}er.
ceneje°^eÛÙee leheesYetceerle Deepe efJekeâemeeÛee Fce}e GYeej}e peeleevee efomeleesÛe. Oeveoeb[iÙee, yeeveoeb[iÙee keâener ÚesšŸee MeslekeâNÙeebÛee HeâeÙeoe
mees[lee yengleebMe «eeceerCe efJemLeeefhele Jeie& Deepe os ceeÙe OejCeer "eÙe peerJeve peielees Deens. jepÙeeleuÙee Menjer peerJeveeÛeer keâneCeer Ùeehes#eener DeefOekeâ
Meeskeâeble Deens. jepÙeeÛÙee jepeOeeveerlener MeeskeâebeflekesâÛeer heefjmeercee Pee}s}er Deens. osMeele}s De[erÛeMes - leerveMes SleösMeerÙe Yeeb[Je}oej Ùeebveer Deeheehe}s
pe[ GÅeesieOebos ceneje°^ele efnjerjerves GYeej}s, FbefpeveerDeefjbie, leb$e%eeveeÛes, efJe%eeve jmeeÙeveeÛes, Deew<eOeeÛes, peerJeveeÛÙee efJeefJeOeebieebMeer efveieef[le nesT
MekeâCeejs ke=â<eer GÅeesie, yeer-efyeÙeeCes, Keles, efmebÛeveeÛeer DeeÙegOes efveefce&Ceejs, ceesšejiee[Ÿee efveefce&Ceejs, JeŒes-ØeeJejCes efveefce&Ceejs keâejKeeves efyeÇefšMekeâe}erve
Yeejleele cnCepes DeveeÙeemes ceneje°^ele GYeej}sÛe. ceneje°^ele meJee&le cees"e Oeboe šskeämešeF}Ûee neslee. Ùee meJeeËÛeer Jeeleenle meg¤ Pee}er 1980ÛÙee
oMekeâeheemetve. [e@. oòee meecebleeves yescegole hegkeâej}suÙee mebheecegUs ne Oeboe cees[erle efveIee}e. leerve-mee[sleerve }eKe keâeceieej DeeÙeg<Ùeeletve G"}s.
osMeesOe[er}e }eie}s. efiejCÙeebÛÙee efjkeâecÙee peeieer cee@} mebmke=âleer efyeu[j ceeefHeâÙeebveer GYeer kesâ}er. cegbyeF&Ûes cnCes MeebIeeÙe keâjCeej? Jee! heJeej
meensyeebÛee keâefjMcee «esšÛe cnš}e heeefnpes. DeeceÛÙeemeejKÙee Yeeye[Ÿee keâeÙe&keâlÙeeËvee Jeešle nesles, efiejCeer keâeceieej meJee&Lee&ves GoddOJemle kesâ}e peele
Demeleevee heJeej meensye heg{s keâe Dee}s veenerle ns meJe& LeebyeefJeCÙeemee"er! G}š lÙeekeâeUer je°^erÙe efce} cepeotj mebIeeÛee keâejYeej lÙeebÛÙee cepeealeer}
DeeojCeerÙe ieesefJebojeJe DeeefokeâebmeejKeer vesles ceb[Uer heenle nesleer.
meòeeOeeNÙeebveer ner DeOeesieleer LeebyeefJeCÙeemee"er keâeÙe kesâ}s? ceneje°^eÛes ke=âef<e#es$e 13 škeäkesâ FlekesâÛe efmebÛeveeKee}er DeepeJej nesles. ns 13 škeäkesâ
}bIetve heg{s efkeâleer Øeieleer Ùee °erves Pee}er. jepÙeeÛÙee megJeCe& ceneslmeJeeÛÙee Je<ee&le heg{}s oesve škeäkesâner heej keâjlee Dee}s veenerle. OejCes, keâe}Jes,
Jeerpe Øekeâuhe ÙeeefJe<eÙeerÛÙee Oe[keâ Ùeespevee efHeâpeg} JeešuÙee Demes meJe& JeeleeJejCe. heeCÙeeheemetve lees Jeerpe KeleeheÙeËle MeslekeâNÙeebÛÙee efJeefJeef#ele
iejpee YeeieefJeCÙeeÛÙee °erves JewHeâuÙe«emle DeJemLee. ceneje°^eÛÙee Yeeweflekeâ Ssefnkeâ ØeieleerÛee Dee}sKe, lÙeeÛee meJex#eCe (mejkeâejer Deekeâ[Ÿeevegmeej)
efkeâleerner vepejsle YejCeeje Demees, meJe&meeceevÙe oef}le Meesef<ele ceeCemeeÛÙee heojele lemes keâenerÛe "esme he[}s veener, Demes og:Keeves cnCeeJesmes Jeeš}s.
meeKej keâejKeevÙeebMeer, metleefiejCÙee DeeoeRMeer mebyebefOele Deme}s}s Yeeweflekeâ #es$e }eskeâpeerJeveeÛÙee keâeÙehee}šeÛÙee °erves efkeâleer ÙeMemJeer cnCeeJes?
GlheeoveeÛÙee meeOeveeÛes efkeâleer nslet meeOÙe Pee}s.
hejosMeer Yeeb[Je}oej, yengje°^erÙe kebâhevÙee, SleösMeerÙe Yeeb[Je}oej, lÙeebÛes Keemeieer GÅeesieOebos DeeheeheuÙee celeoejmebIeeÛÙee heefjmejele IesTve peeCeejs
ceneje°^eÛes jepekeâejCeer Ùeele heJeejebÛee eEmeneÛee Jeeše Deens. ÙeeÛee DeLe& Ùee celeoejmebIeeleer} ØelÙeskeâ ceeCemeeÛee efJekeâeme Pee}e Deens, Demee OejeÙeÛee
keâeÙe? Mejo heJeej ceneje°^eÛes Ûeej JesUe cegKÙeceb$eer Pee}s. DeeheuÙee cegKÙecebef$eheoeÛÙee heefnuÙee keâejkeâeroeale keWâõ mejkeâejØeceeCes jepÙe keâce&ÛeeNÙeebvee Yeòee
efceUJetve osCÙeeÛee kesâ}s}e ØeÙelve DeLeJee ÙeeÛe ojcÙeeve ceje"Jee[e efJeÅeeheer" veeceeblejeÛeer kesâ}s}er Iees<eCee DeeefCe leöve 16 Je<eeËveblej lÙeeÛeer kesâ}s}er
Debce}yepeeJeCeer. DeeheuÙee cegKÙecebef$eheoeÛÙee keâeUeÛÙee eflemeNÙee-ÛeewLÙee HesâpeceOÙes meJeCe&-oef}le Ùee peeleerÙe obie}erle 900 kegâšgbyeebÛeer Jeeleenle
PeeuÙeeveblej veeceeblejeÛÙee efveCe&ÙeeÛeer Debce}yepeeJeCeer Pee}er. DeeCeeryeeCeerÛÙee keâeUele FbefojepeeRÛÙee SkeâeefOekeâejMeenerefJe®æ heJeej jCeele Glej}s.
ÙeMeJeblejeJeebÛeer Yetefcekeâe, Lees[eHeâej efJejesOeeÛee keâeU mees[lee, Fbefoje ieebOeeRØeefle mebefoiOe YeeJeeÛeer jeefn}er. heJeejebÛes jepekeâejCener Depeye, oeoebÛes
mejkeâej hee[tve efleLes heJeejebÛeer meòee DeeCesheÙeËle les Fbefoje ieebOeeRÛÙee DeeMeerJee&oevesÛe Ûee}CeeNÙee meòee-jepekeâejCeele ceb$eer nesles. Demees Skeâ jepekeâejCeer
cnCetve ØemLeeefhele JÙeJemLee (?) Ûee}JeCÙeeleÛe heJeejebÛes jepekeâejCe OevÙelee heeJe}s. lÙeebÛes SleösMeerÙe GÅeesieheleeRMeer, hejosMeer GÅeesieheleeRMeer
}eiesyeebOes lÙeebÛÙee TpeeaYetle jepekeâejCeeÛeer mee#e Deensle. lÙeebÛes «eeceerCe Yeeieeleer} jepekeâejCe Oeveoeb[iÙee, peeleoeb[iÙeebÛÙee yeeieeÙeleer meb%esÛes
neslesÛe vee? DeensÛe vee?
heJeej keâeB«esme mees[tve meceepeJeeoer keâeB«esme Ûee}Jele nesles. jepeerJe ieebOeeRveer lÙeebvee hejle Iesle}s. heg{s les ogmeNÙee JesUsme cegKÙeceb$eer Pee}s. Heâkeäle
heJeejebcegUs ceneje°^eÛee efJekeâeme Pee}e, Demes cnCeCeejs Ûekeäkeâ DeebOeUsÛe cnš}s heeefnpes. ceneje°^eÛÙee efJekeâemeemee"er ÙeMeJeblejeJe, JemeblejeJe,
MebkeâjjeJe ÛeJneCe, Jemebleoeoe heešer} Ùee Meer<e&mLe veslÙeebÛÙee meesyele ÙeesieoeveeÛÙee DeLee&ves heJeejebÛee Jeeše efkeâleer? les DeeoMe&Jeeoer jepekeâejCe
keâjle nesles lees lÙeebÛÙee meg®JeeleerÛee keâeU neslee. ce}e DeeJe[les. ceer Decej MesKeebÛee peeJeF& PeeuÙeeveblej lÙeebÛÙee Keemeieer DeuyececeOÙes ce}e Mejo
heJeejebÛee vegkeâlesÛe Deeceoej PeeuÙeeveblejÛee Heâesšes Dee{U}e DeeefCe lÙeebÛes yebOet De@[. JemeblejeJe heJeej ns Meslekeâjer keâeceieej he#eeÛes vesles nesles,
lÙeebÛee Dee{U}e. heJeejebÛes mJehveeUt [esUs lÙee Heâesšeslener heJeejebvee DeeJejlee Dee}s veenerle. DeeheuÙee ceeleesßeerØeceeCes DeeefCe yebOegjepeeØeceeCes
efJeOeeÙekeâ [eJes he#eeÛes jepekeâejCe heJeejebvee PesheCeejs veJnles? lÙeebÛee efheb[ lemee veener. cnCetveÛe lÙeebÛes metj je@ÙeJeeoer Deme}suÙee keâeB«esmepeveebhes#ee
ÙeMeJeblejeJeebMeer pegU}s. heJeejebvee Fbefoje ieebOeeRÛÙee JeeoUer jepekeâejCeeÛes JeeJe[s nesles. meòesÛÙee jepekeâejCeele vemeuÙeeves Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleer}
ceer Fbefoje ieebOeeRÛÙee jepekeâejCeeÛee Ûeenlee neslees. FbefojepeeRÛes eflemeNÙee peieekeâ[s Decesefjkeâve meeceüepÙeMeener}e DeeJneve osCeejs jepekeâejCe ceePes
Deekeâ<e&Ce nesles. keâoeefÛele ÙeeÛe keâejCeeves heJeejebÛes-DeeceÛes cew$e efškeâ}s veener.
ceer MebkeâjjeJeebÛÙee mebevf eOe ies}es les jepeieg®veiej ÙesLes. MebkeâjjeJe ÛeJneCemeensye cegKÙeceb$eer Demeleevee Iesle}suÙee MeslekeâNÙeebÛÙee heefj<eosveblej DeeCeeryeeCeer}e
heeef"byee efouÙeecegUsÛe veJns, lej ogmejs Demes keâer heJeej JemeblejeJe veeF&keâebÛÙee mejkeâejceOÙes ie=nceb$eer Demeleevee heBLejJej peemleerle peemle Keš}s šekeâ}s
ies}s. meòeeOeeNÙeebÛeer FÛÚe nesleer heBLejÛeer ÛeUJeU keâesš&keâÛesNÙeeble De[Jetve cee¤ve šekeâCÙeeÛeer. ÙeeefJe<eÙeerÛeer iees[ le›eâej ceer Fbefoje ieebOeeRkeâ[s kesâ}er
nesleer. keâoeefÛele heJeejebÛee lÙeecegUsÛe ceePÙeeyeö} jeie efÉiegefCele Pee}e. heJeejebÛÙee DeeÙeg<Ùeeleer} hetJee&Oee&leer} OÙesÙeJeeoer jepekeâejCe ce}e DeeJe[eÙeÛes.
Ùee OÙesÙeemekeäle jepÙekeâlÙee&keâ[s mece°erÛÙee efnleeÛÙee °erÛes vekeäkeâerÛe Ûeebie}s iegCe nesles. heg{s heg{s heJeejebÛes jepekeâejCe peefš} nesle ies}s. ce}e les
462
DeÅeehener ve megšCeeNÙee keâes[ŸeemeejKes Jeešles! ne ceeCetme keâUtve IÙeeÙe}e Heâej DeJeIe[.
1999 ceOÙes ce}e Sve. [er. S.ÛÙee mejkeâejves he©eßeer efo}er. SkesâefoJeMeer Ùee ojcÙeeve ce}e heJeejmeensyeebÛes DeefYevebovehej he$e Lesš ceePÙee IejÛÙee
heòÙeeJej Dee}s. 2004 ceOÙes ce}e megJeCe& ceneslmeJeeefveefceòe meeefnlÙe DekeâeoceerÛee }eFHeâ DeefÛeJnceWš hegjmkeâej efceUe}e. meJe& YeejleerÙe Yee<eebletve
ceePeer efveJe[ Pee}er Skeâ ØeÙeesieMeer} keâJeer cnCetve. Deelee DeMeeÛe leNnsÛes heeefjleesef<ekeâ ogmeNÙee meeefneflÙekeâe}e DekeâeoceerÛÙee Meleeyoer}e efo}s peeF&}.
hebleØeOeeveebÛÙee DeeefCe mebyebefOele meebmke=âeflekeâ, Mew#eefCekeâ KeelÙeeÛÙee nmles ce}e ne peerJeve ieewjJe hegjmkeâej efJe%eeve YeJeveele efo}e ies}e; ieewjJeeÛÙee
meeshemkeâejeveblej cee$e lÙee ieoeale heJeejmeensyeebvee ceePes [esUs MeesOele nesles. les efome}s veenerle. ceie Jeeš}s, lÙeebveer he©eßeerÛÙee JesUer pemes he$e hee"Je}s
lemes hee"Jeleer}; heCe he$e Dee}sÛe veener.
iesuÙee Je<eea DeÛeevekeâ efce$eJeÙe& Leesj ieÅe}sKekeâ }#ceCe ceeves ÙeebÛes he$e Dee}s. heJeejmeensyeebÛÙee ceeleesßeerÛÙee veeJes }#ceCe ojJe<eea ÛeebieuÙee meeefneflÙekeâ
keâ}eJebleebvee, meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlÙeeËvee ns heeefjleesef<ekeâ osle Demelees. ne heeefjleesef<ekeâ efJelejCeeÛee meceejbYe ojJe<eea heJeejmeensyeebÛÙee nmlesÛe neslees. }#ceCeves
meebeif ele}s, heJeejmeensyeebÛÙee nmles legPee melkeâej nesCeej Deens. lÙeeves cegöeceÛe KeesÛekeâheCes ns meebeif ele}s. ceer melkeâeje}e ies}es. heJeejmeensyeebÛÙee nmles hegjmkeâej
Iesle}e. heJeejmeensyeebÛÙee jepekeâejCeeÛee 67 heemetveÛee peerJeveheš. lÙeeÛeer ceveele hegvne GpeUCeer Pee}er. heJeejmeensyeebveer heeefjleesef<ekeâ efo}s. mlegleerhej
Yee<eCe keâ¤ve ceePes neleÛes ve jeKelee meeefneflÙekeâ Ùeesieoeveeyeö} keâewlegkeâ kesâ}s. DeKesj ceer melkeâejcetleea cnCetve yees}}es. Skeâ ceveele}er KeoKeo, efle}ener
ceer Jeeš ceeskeâUer keâ¤ve efo}er. heJeejmeensyeebvee DeeJe[Ceejs, ve DeeJe[Ceejs Kejs yees}tve šekeâ}s. heJeejmeensye Skeâ Úevemes vesnceerÛes efmcele keâjle
ceePes Yee<eCe MesJešheÙeËle Sskeâle jeefn}s. Deelee lÙeebÛÙee Jee{efoJemeeÛÙee efveefceòeeves lÙeebvee oerIee&Ùeg<Ùe }eYeeJes, Demes ceveesceve Jeešles. DeeceÛÙee
veelÙeeÛeer ner iebcele Deens.
o

463
 jepee {euesbÛee oefuele heBLejMeer keâeÙe mebyebOe

‘oefuele heBLej’Ûes Skeâ vesles jepee {eues ÙeebÛeer oerIe& cegueeKele ‘Øenej’ÛÙee 5 cesÛÙee Debkeâele Øeefmeæ Peeueer nesleer. lÙeele lÙeebveer veeceosJe {meeU
ÙeebÛÙeeJej iebYeerj mJe¤heeÛeer šerkeâe kesâueer nesleer. lÙee šerkesâuee Gòej osCeejer ner {meeU ÙeebÛeer jesKe"eskeâ cegueeKele
jepee {e}s Ùeebveer ‘Øenej’}e vegkeâlÙeeÛe efo}suÙee cegueeKeleerle legceÛÙeeJej keâener iebYeerj Deejeshe kesâues Deensle...
cegUele lÙeebveer kesâuesuÙee Deejesheele heâejmeb keâener leLÙe veener. heCe jepeeÛeb ceePÙeeJej heâej Øesce DemeuÙeecegUs DeeefCe Deecner Skeâ$e vemeuÙeecegUs
keâoeefÛele DeeheCe keâenerlejer efceme kesâuebÙe, ns lÙeeuee peeCeJele DemeeJeb, cnCetve lees ceePÙeeJej meejKes Deejeshe keâjle DemeeJee. lÙee DeejesheeJe¤ve
Demeb efomeleb keâer, jepee {eues ns DelÙeble meoddiegCeer ie=nmLe Deensle DeeefCe veeceosJe {meeU ns DelÙeble ogieg&Ceer Deensle. kegâCeeuee Jeešsue, DeeceÛeer ner
pegieueyeboer veJeer Deens, heCe leer pegveerÛe Deens.
cnCepes ns Yeeb[Ce vescekebâ keâOeerheemetve Deens?
1970 ÛÙee oMekeâele oefuele heBLej mLeeheve kesâuÙeeJej oefuele ÛeUJeU ner yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee Gefö°eÛeer hetle&lee keâjCÙeemee"er
DemeeJeer, Ùeemee"er ceer ‘oefuele heBLej’Ûee Deóneme kesâuee. cnCetveÛe lÙee JesUer ceer Yetefcekeâe Iesleueer DeeefCe mebIešvesmee"er peenerjveecee efueefnuee. lees
efueefnuÙeeJej Deveskeâ ceevÙeJej, hegjesieeceer efce$e Jeiewjs meJeeËvee oeKeJeuee neslee. keâejCe lÙeele keâener GefCeJee jent veÙesle, cnCetve mewæebeflekeâ keâece
keâjCeeNÙee jepekeâerÙe JÙekeäleeRMeer meuueecemeuelener kesâueer.
peenerjveecee efueefnuÙeeveblej heefnuÙee šhhÙeele DeeceÛes efce$e {eues Ùeebvee keâener lÙeele Dee#esheen& Dee{Uueb veener. Skesâ efoJeMeer DeeojCeerÙe yeeyee
Dee{eJe Deeues Demelee, lÙeebvee kegâCeerlejer ne peenerjveecee oeKeJeuÙeeJej lÙeebveer cnšueb keâer, ne ceekeäme&Jeeoer peenerjveecee Deens. efleLetve Yeeb[Ceeuee
meg®Jeele Peeueer. jepee {eues cnCeeues keâer, oefueleebÛeer ÛeUJeU ner meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛeer ÛeUJeU Deens. jepekeâejCeeÛeb ceeOÙece mees[tve efleÛeer
hetle&lee nesT Mekeâles, Demeb keâenerlejer jesceBefškeâ lÙeebÛÙee [eskeäÙeele Deens. efšUkeâ-DeeiejkeâjebÛÙee JesUsuee DeeOeer meeceeefpekeâ megOeejCee DeeefCe ceie
jepekeâerÙe mJeeleb$Ùe, Demee meJeeue GheefmLele Peeuee neslee. lemeb ns Yeeb[Ce nesleb. mJeeleb$Ùeesòej keâeUele Iešvesves meJe& leNnsÛeb mebj#eCe efouÙeeveblejner
meòeeOeeNÙeebveer oefueleebÛeb pes Mees<eCe kesâueb, lÙee efJejesOeele kesâJeU DeeheCe meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛeer ÛeUJeU keâjeÙeÛeer, cnCepes keâeÙe keâjeÙeÛeb?
Demhe=MÙelee DeeheuÙee mebefJeOeeveeveb ve° kesâueer Deens DeeefCe veeieefjkeâebÛes cetueYetle DeefOekeâej efkebâJee ceeie&oMe&keâ leòJeb Deensle, Ùeele JÙekeäleer DeeefCe
mece°er Ùeele oesIeebÛÙeener GVeÙeveeÛÙee, DeefOekeâejeÛÙee DeeefCe keâle&JÙeeÛÙee iees°er efveefnle Deensle. ns meJe& Demeleevee lÙee meeJe&Yeewce mJeleb$e osMeeves
pej oefueleebvee Mees<eCeeÛeb yeUer kesâueb Demesue, lej ner ue{eF& keâMeer ue{eÙeuee heeefnpes? ØeMve Demee keâer, meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛeer ÛeUJeU Deens
DeeefCe ne hetJee&mhe=MÙe, ne JesMeeryeensjÛee ceeCetme Deens. lÙeemee"er keâener keâjeÙeÛeb Demesue lej lÙeeÛeb hejle ØeyeesOeve kesâueb heeefnpes? yeeyeemeensyeebveer,
hegâuÙeebveer SJe{b ØeyeesOeve kesâuebÙe keâer, Deelee ØeyeesOeveeÛeer iejpe Deens kegâCeeuee? Gueš mJeeleb$ÙeeÛÙee mLeehevesÛÙee jewhÙeceneslmeJeeveblejner oefueleebÛee
jepekeâerÙe he#e nesCeb, ne ceePee ‘oefuele heBLej’ÛÙee mLeehevesceeies Deóneme neslee.
‘oefuele heBLej’ÛÙee mLeehevesÛeer vescekeâer JemlegefmLeleer keâeÙe?
70ÛÙee oMekeâele Decesefjkesâleerue yue@keâ heBLejÛeer ÛeUJeU meg¤ nesleer. lÙee ÛeUJeUerÛeb Je=òe Demeuesues šeFceÛes Debkeâ jepee IesTve Ùesle Demes.
lÙeecegUs lÙeeÛeb Demeb cnCeCeb nesleb keâer, ceer les Debkeâ DeeCeues DeeefCe lÙeeefJe<eÙeer ÛeÛee& kesâueer DeeefCe legcner ner ‘heBLej’Ûeer DeeÙeef[Ùee Ûeesjueerle. ns
keâmeb MekeäÙe Deens? keâejCe veener keâOeer Ùee efJe<eÙeeJej DeeceÛeer ÛeÛee& Peeueer, veener keâOeer lees DeeceÛÙeeMeer yeesueuee. ÙeeojcÙeeve Fboehetj leeuegkeäÙeeleerue
yeeJe[ŸeeÛeb oefuele DelÙeeÛeejeÛeb ØekeâjCe Ie[ueb DeeefCe SefueÙee hes¤ceueÛee efjheesš&ner Deeuee, yeÇÇeÿeCeieeJeÛeb ØekeâjCener lÙeeÛe keâeUeleueb. ‘efmeæeLe&
efJenej’ceOÙes jepee {eues, YeieJeeve Pejskeâj, Jemeble keâebyeUs, ueefleheâ Keešerkeâ, keâeefMeveeLe legleejer, Deveble yeÛÚeJe Jeiewjs pes ueeskeâ nesles, lÙeebvee IesTve
Deecner ‘ÙegJekeâ DeeIee[er’ keâe{ueer. efleves cegKÙeceb$ÙeebÛÙee yebieuÙeeJej ceesÛee& DeeÙeesefpele kesâuee. cegKÙeceb$Ùeebvee efveJesove Jeiewjs efouÙeeJej lÙeebveer Deecneuee
meebefieleueb keâer, legcner ØelÙe#e efleLes peeTve Deecneuee efjheesš& Åee. heCe ceer DeeefCe pe. efJe. heJeej ÙeebÛeb Demeb cnCeCeb nesleb keâer, Deecner efleLes peeTve
DeeheCe mejkeâejuee efjheesš& keâMeemee"er ÅeeÙeÛee? ceie mejkeâej keâMeemee"er Deens? lÙeebÛÙeekeâ[s heesueerme Deens, ieghlensj Jeiewjs meieUer Ùeb$eCee Deens,
lesJne mejkeâejvesÛe ne efjheesš& yeveJeeÙeuee nJee. Deecne oesIeebÛeer ner Yetefcekeâe DemeuÙeecegUs jepee Jeiewjs yeeJe[Ÿeeuee iesues, lesJne lÙeebveer Deecneuee
efleLes vesuebÛe veener. ojcÙeeve pe. efJe. heJeej DeeefCe ceePÙeele ÛeÛee& nesleÛe nesleer. lÙeeveblej keâeÙe Pee}b les pe. efJe. ves DeeheuÙee hegmlekeâele ef}efn}b
Deens. efJeMes<e cnCepes, {e}s-{meeU Yeeb[Ceele pe. efJe. ves jepee}eÛe meeLe efo}er Deens. efmeæeLe& keâe@uespeÛÙee efmeæeLe& efJenej Jemeefleie=nele PeeuesuÙee
yeeJe[ŸeemeboYee&leerue yew"keâerle Deecner meYeelÙeeie kesâuee, efleLetve hejle Ùesleevee DevÙeeÙe-DelÙeeÛeej keâjCeeNÙeebvee pejye yemeJeCeejer Skeeoer Deb[j«eeGb[
ÛeUJeU GYeejeJeer, Demee efJeÛeej ceveele Deeuee DeeefCe jmlÙeeleÛe Deecneuee oefuele heBLejÛeer keâuhevee megÛeueer. jepee {euesÛee oefuele heBLejÛÙee
mLeehevesMeer keâener mebyebOe veener. Deecner lÙeeÛÙeeMeer ÙeemeboYee&le kegâ"ueerner ÛeÛee& kesâueer veener. lees lÙeeÛÙee ÙegJekeâ DeeIee[erÛeb keâece keâjle neslee. veblej
Deecner mJeeleb$ÙeeÛee jewhÙe ceneslmeJe ne keâeUe mJeeleb$Ùe efove cnCetve heeUeÙeÛeb "jJeueb., ne mebIešvesÛeeÛe efveCe&Ùe neslee. lees jepee {euesÛee efveCe&Ùe
keâOeerÛe veJnlee. DeeceÛeer mebIešvee Jee{ueer. keâejCe Deecner oefueleebÛeer meJee&efOekeâ Jemleer Demeuesuee oef#eCe cegbyeF&Ûee meieUe heefjmej efhebpetve keâe{uee.
kegâ"tve jepekeâerÙe he#eekeâ[tve cesieeheâesve DeeCe, ÙeeÛÙeekeâ[tve ns DeeCe, lÙeeÛÙeekeâ[tve les DeeCe, Demeb keâ¤ve leer Jee{Jeueer. jewhÙeceneslmeJeeÛÙee efoJeMeer
je$eer yeeje Jeepelee pees ceesÛee& keâe{uee, lÙeele DeeceÛÙeeyejesyej Flej he#eebÛÙee Dekeâje le®Ce mebIešvee neslÙee. Deecner Yesštve DeeuÙeeJej ØelÙeskeâeÛeb
464
Yee<eCe Peeueb. ceer DelÙeble keâ"esj Yee<eCe kesâueb. Deieoer JemeblejeJe veeF&keâebÛeb ueheâ[bner yeensj keâe{ueb. lesJne ngmesve oueJeeF&ves Dee#eshe Iesle, veeceosJe
{meeU Ùee DeeIee[erle Demesue, lej Deecner legcneuee ceole keâjCeej veener, DeMeer Yetefcekeâe Iesleueer. lejerner Deecner DeeceÛeer mebmLee ÛeeueJeueer. veblej
Deecner peiepeerJevejece ÙeebÛÙeeheg{s efveoMe&veb kesâueer, lesJne keâMeeuee DeeheuÙeele Yeeb[Ce, cnCetve jepee {eues ÙeebÛÙee nmles 64 ueeskeâebÛee melkeâej kesâuee.
DeMee jerleerves jepee oefuele heBLejceOÙes Deeuee, heCe heefnuÙeeheemetve lÙeeÛeer ceeveefmekeâlee ner DeMeer nesleer.
cnCepes {eueWvee legcnerÛe heBLejceOÙes DeeCeueble, Demeb legceÛeb cnCeCeb Deens?
oefuele heBLej, ceer DeeefCe pe. efJe. ves mLeeheve kesâueer, DeMeer efkeâjefkeâj JneÙeuee ueeieueer lesJne ceer pe. efJe. uee meebefieleueb keâer, oefuele heBLej
mLeeheve keâjeÙeuee pÙee ueeskeâebveer ceole kesâueer lÙeebÛee DeeheCe cesUeJee IesT Ùee. Ùee cesUeJÙeemee"er ÙegJekeâ DeeIee[erÛÙee keâesCelÙeener keâeÙe&keâlÙee&uee
Deecner JÙeefkeäleMe: Deeceb$eCe efoueb veJnleb. hejbleg pe. efJe. mekeâeUer Úefyeueoemeuee DemeuesuÙee DevÙeeÙe-DelÙeeÛeej efvecet&ueve heefj<eosmee"er iesuee neslee.
efleLes lÙeeÛeer Yesš jepeeMeer Peeueer. pe. efJe.ves jepeeuee oefuele heBLejÛÙee cesUeJÙeeuee GheefmLele jenCÙeeÛee Dee«en Oej}e. jepee}e lees cesUeJÙee}e
IesTve Deeuee. ceer Demee efJeÛeej kesâuee keâer, DeeheuÙeeuee ØeeceeefCekeâheCes ns oefueleebÛeb Mees<eCe mebheJeeÙeÛeb Deens. keâejCe ÙeeefJejesOeele lesJne mejkeâej
keâener keâjle veJnleb DeeefCe efJejesOeer he#ener nleyeue nesles. efjheefyuekeâve he#e meewosyeepeerÛÙee jepekeâejCeele De[keâuÙeeves lees keâenerÛe LeebyeJet Mekeâle veJnlee.
lesJne ns pes ueeskeâ ieesUe nesleensle les nesT os. Ùeele ceer keâeÙe JeeF&š kesâueb? mebmLeehekeâ cnCetve Deecner lÙeeÛeb veeJe veblej ueeJeueb Jeiewjs leer leöve
Keesšer iees° Deens. Deelee legcner mJele:uee yegefæJeeoer cnCeJelee vee, legceÛeer meeceeefpekeâ yeebefOe}keâer mebMeÙeeleerle Deens vee, ceie legceÛeb keâece keâeÙe?
meceepeeÛeb efJeIešve keâjCeb keâer, meceepeeuee Skeâ$e "sJeCÙeemee"er ØeÙelve keâjCeb? jepee {euesveb keâeÙe kesâueb, meeceeefpekeâ yeebefOeuekeâerÛÙee °erves lejer
keâeÙe kesâueb meebiee? lÙeebveer heg{s DeeÙeg<Ùeele veweflekeâlesÛee DeeJe DeeCeeÙeÛee, Ùeeuee keâeÙe cnCeeÙeÛeb ? ÛÙeeÙeuee Deecner legcneuee meeceeefpekeâ oer#ee
osTve Ùeele DeeCeueb. ÙegJekeâ DeeIee[erle Ùeeuee yeesuelee ÙeeÛeÛeb veener. lÙeeÛes heeÙe LejLejeÙeÛes. ceer DeeefCe DeeceÛes keâener efce$e ieceleerves lÙeeÛes heeÙe
hekeâ[tve "sJeeÙeÛees... ceer pÙee heÙee&JejCeeletve yeensj Deeuees les keâmeb nesleb? De#ejMe: vejkeâleguÙe DeeÙeg<Ùe nesleb les. lÙee vejkeâeletve yeensj he[CÙeemee"er
keâefJelee DeeefCe meeceeefpekeâ peeefCeJesletve ØeÙelve kesâues. {euesÛeb DeeefCe DeeceÛeb Yeeb[Ce nesCÙeeÛeb keâeÙe keâejCe Deens? 72 meeueeheemetve lÙeeves mebIešvee
lees[CÙeeÛÙee °ervesÛe ØeÙelve kesâues. keâejCe lees Skeâ DelÙeble šeskeâeÛee heeb{jhesMeer ceeCetme Deens. efuešue ce@ieefPeveÛÙee ÛeUJeUerle lÙeeves pes keâener
šerkeâelcekeâ, ØemLeeefheleebÛÙee efJejesOeele efueefnueb. lÙeecegUs lÙeeuee Demeb Jeešleb keâer, DeeheuÙeeFlekeâe pesvÙetFve yegefæJeeoer kegâCeerÛe veener. keâejCe Deecner
ce@efš^keâÛÙee Deele Deešesheuesuees DeeefCe lees leerve JesUe Sce. S. Peeuesuee. lÙeecegUs lÙeeuee Jeešleb, DeeheCe heâej «esš Deenesle. meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlee&
DeeefCe Skeâ efJeÅeeheer"erÙe ceeCetme Ùeele cegUele heâjkeâ Deens. Deecner cegUele Øe@efkeäškeâueceOeueer ceeCemeb Deenesle. ceuee meebiee, oefuele heBLej mLeehetve
Flekeâer Je<eË Peeueer, 74 meeueer lÙeeves mebIešvee yejKeemle kesâueer, {eues-{meeU Yeeb[Ceele lees cespee@efjšerle neslee. jepee {euesÛeer ueeFve keâjskeäš Deens
DeeefCe veeceosJe keâcÙegefvemš Deens, ve#eueJeeoer Deens cnCetve meJe& veJeyeewæ lÙeeÛÙee yeepetves nesles.
legcner ceekeäme&Jeeoer DemeuÙeeÛeb {eueWÛee Deejeshe Deens.
ceePee ØelÙe#e mebyebOe meceepeJeeoer he#eeMeer Deenss. ceer eflekeâ[tve Deeuees. ceer kegâ"ueener keâcÙegefvemš heešeaÛee Ûeej DeeCÙeeÛee ceWyej veener. peMeer
meceepeJeeoer DeeefCe ceekeäme&JeeoeefJe<eÙeer lÙeeÛeer De@hesuesMeve Deens, leMeer ceePeerner Deens DeeefCe ceueener ceePeer Yeeweflekeâ ue{eF& ue{CÙeemee"er Deebyes[keâjerPece,
cee@efkeäme&Pece efkebâJee DelÙeeOegefvekeâ cnCetve pes keâener Demesue, lÙeeÛeb keâeÙe keâjlee ÙesT Mekeâleb, Ùee efJnpeveves ceer ØeÙeesie kesâues. lees cnCelees, peenerjveecee
megveerue efoIesves efueefnuee. Dejs heCe legPÙee lÙee yeeyee Dee{eJeÛebner Deecner lÙeele Iesleueb nesleb keâer, legPÙee kegâCee kegâCee ceeCemeebÛes meu}s Iesle}s nesles
vee, megveer} efoIes ne Jekeâer} neslee. efMeJeeÙe lesJne keâe veener Demeb cnšuebme, keâer Ùeeuee efMe#ee Peeuesueer Deens, Ùeeuee keâMeeuee Ieslee? lÙeebveer
keâeÙe kesâueb, DeeheuÙee mebIešvesle nesles, DeeosMe osle nesles, Demeb keâener keâjle veJnles, Deecneuee pej ve#eueJeeoer JneÙeÛeb Demeleb lej [eÙejskeäš Peeuees
Demelees vee. Demhe=MÙeebÛee ue{e yeeyeemeensyeebÛÙee ceneefveJee&CeecegUs pÙee ef"keâeCeer ÙesTve LeebyeueeÙe, lÙeeuee [s[uee@keâ yemeueeÙe. Skeâerkeâ[s lÙeeÛÙee
mees[JeCegkeâermee"er keâece keâjCeejs Deecner ueeskeâ DeeefCe pÙeebvee ueeskeâÛeUJeUner keâjlee Deeueer veener, Demes ceeLeb efheâjJeCeejs ogmejs ueeskeâ... Deepe lÙee
ÛeUJeUerÛeb keâeÙe Yepeb PeeuebÙe les legcneuee ceeefnleerÙe? ceePee mee[t Deens, Deefveue yeJex. lÙeeÛeer DeeefCe ceePeer cew$eer leg®bieele Peeueer. cegbyeF&le heBLejÛeer
ÛeUJeU peesjele Demeleevee lees DeeceÛÙeeyejesyej efheâjeÙeÛee, lees ceekeäme&Jeeoer neslee cnCetve ceer ceekeäme&Jeeoer Peeuees keâe?
‘oefuele heBLej’ÛÙee mLeehevesmeboYee&le lÙeebveer peer hegefmlekeâe efueefnueer, lÙeeuee legcner ØeefleJeeo keâe veener kesâueele?
keâMeemee"er ØeefleJeeo keâjeÙeÛee? keâenerlejer Demeueb heeefnpes vee lÙee hegmlekeâele. veecee peenerj keâer peenerjveecee? legcner JeeÛee leer hegefmlekeâe. lÙeeJej
efueneÙeÛeb, lej Demes oesve Meyo lejer lÙee ueeÙekeâerÛes Deensle keâe hegmlekeâele? jepee {euesuee legceÛeb pes Mees<eCe ÛeeueuebÙe lÙeeJej yeesueeÙeÛeb YeeveÛe veener.
lÙeeÛÙee [eskeäÙeele leerÛe leer ØeyeesOeveeÛeer iees°. ØeyeesOeveeÛeer iees° cnCepes keâeÙe lej, pes yeeyeemeensyeebveer, hegâueWveer kesâueb. Ùee efnbot Oecee&leerue keâeueyee¢e iees°er
Deensle, lÙeeJej šerkeâe kesâueer. les hegvne efueefnCeb cnCepes yegefæJeeoer DemeCeb veener. DeMeer šerkeâe kesâuÙeeves keâeÙe Peeueb, lej oefuele heBLej yeeyeemeensyeebÛÙee
hetleeamee"er ÙeesiÙe ceeiee&ves peeCeejs nesleer, efleuee [s[uee@keâ yemeuee. veblej meòeeOeeNÙeebveer, nefjle ›eâebleerves ceepeuesuÙee jepÙekeâlÙeeËveer ceneje°^eleuÙee veslÙeebveer
les meg¤ kesâueb. lÙeeceOÙes leerve-Ûeej efhe{Ÿee ceOÙeceJeie&ner cees"Ÿee mebKÙesves DeeueeÙe. Deelee ØelÙeskeâeuee Demeb JeešeÙeuee ueeieueb, DeeheCeÛe meJee&le MeneCes,
%eeveeheemetve JebefÛele Demeuesues cnCepes yegæ Oecee&ÛÙee Yee<esle yeesueeÙeÛeb Peeueb, lej Deòe oerhe YeJe: cnCepes DeeheCeÛe mJeÙebØekeâeMeer efoJes, ÛÙeeÙe}e ns hesš}s}s
npeejes Meskeâ[es efoJes SkeâceskeâebÛÙeeÛe pÙeesleer peeUle megš}s. {e}Wveer Ùeehes#ee keâeÙe JesieUb kesâ}b? legcne}e KejÛeb Ùee mebIešvesÛeb DeeefCe veeJeeÛeb
De@hes}Meve nesleb, lej legcner mebIešvee keâe yejKeemle kesâ}er?
Ûeej-heeÛe Je<ee&le oef}le heBLej keâe hegâš}er?
hegâšeÙeÛeb keâejCe nsÛe Deens peenerjveeceeØeCeerle Deecner }eskeâebveer keâeÙe iewj kesâ}b? mJeeleb$Ùeeveblej ceeveJeer DeefOekeâej efceUeuÙeeveblej GlheeoveeÛeb
465
meeOeve efceUCebner DeeJeMÙekeâ Deens. les meeOeve efceUJeeÙeÛeb Demes} lej les jepekeâejCeeÛÙee ceeOÙeceeefMeJeeÙe efceUCeejÛe veener. legcner Jes[ŸeemeejKeb meebielee,
ns veener nesCeej, ogmejer iees° Deecner oef}le heBLej keâMeemee"er keâe{}er, lej šerš heâe@j š@š. DevÙeeÙe-DelÙeeÛeej LeebyeJeCÙeemee"er. ne DevÙeeÙe-DelÙeeÛeej
LeebyeJeCÙeemee"er meg®Jeeleer}e efpeLes oef}le DelÙeeÛeejeÛÙee Iešvee Ie[uÙee, lÙee meieUŸee ef"keâeCeer ceer ies}es, YeeF& mebieejs ies}e, pe.efJe. heJeej ies}e
ne kegâ"s ies}e ceejeceeNÙee keâjeÙe}e? cnCepes mebIešvee peer keâener Jee{ueer leer Ùee leerve-Ûeej IešveebcegUs Jee{ueer. lÙee keâeUele Deebyes[keâjer ÛeUJeU
Skeâe [s[uee@keâceOÙes De[keâueer nesleer. ner ue{ŸeeÛeer Ûeewkeâš peer heejbheefjkeâ efjheefyuekeâve heg{eNÙeebveer leÙeej kesâueer nesleer vee, leer DeBšer ceeefkeäme&Pece,
DeBšer keâcÙegefvemš, DeBšer meesMeefuemš nesleer. cegUele Demeb Deens keâer, legcner Demhe=MÙe Deenele. ÙeeÛee DeLe& legcner DeuhemebKÙe Deenele. Ùeele hejle
heesšpeeleer Deens. cnCepes efnbot Oece& mees[uesueer hetJee&ßeceerÛeer cenej peele ner veJeyeewæ Deens. Deecner veJeyeewæ meceepeeletve DeeuÙeecegUs oefuele heBLejÛÙee
mLeehevesle heg{ekeâej Iesleuee. oefuele heBLej ner heefnueer mebIešvee nesleer keâer, efpeÛÙeele yeewæslej meceepeeleerue Demhe=MÙe le®Ce Ùeele menYeeieer Peeues. Ùee
ie[Ÿeeves keâeÙe kesâueb, lej pees yegefæmš lees heBLej, Demeb peenerj kesâueb. cnCepes Ùeeves peenerjveecÙeeleerue meJe&meceeJesMekeâ leòJeeuee meg®bieÛe ueeJeuee,
lÙeecegUs DeeceÛÙeeceOÙes Demhe=MÙe meceepeeleerue pes ueeskeâ Deeues nesles les meieUs mebIešvesheemetve otj Peeues. cnCepes ner ue{eF& heefnuÙeeboe ÙeevesÛe
ceejueer. cetue pevceeuee ÙeslebÙe, GYeb jenlebÙe heeÙeeJej Demeleevee lÙeeÛes heeÙe Úešues DeeefCe Deepe kegâ"uee DeefYeefveJesMe DeeCelees? legceÛeer ueekeâ[s
mceMeeveele Ûeeueueerle, Deelee legcneuee heBLejÛes DeeheCe mebmLeehekeâ neslees, ns meebieeÙeÛeer iejpe keâe Jeešles? veeceosJe {meeUuee legcner veeueeÙekeâ
"jJeueble. veeiehetjÛÙee DeefOeJesMeveeletve yeensj keâe{ueble. Skeâe je$eer Ùeeves DeeceÛÙee ueeskeâebJej nuuee keâjeÙeuee ueeJeuee, lÙeele megveerue efoIesÛee heeÙe
legšuee. ceuee lesJne efleLes peelee Deeueb veJnleb. keâejCe ceePÙeekeâ[s hewmes veJnles. heCe lÙee je$eer ceer iesuees Demelees lej ceuee "ej ceejueb Demeleb.
ceePÙee DeeF&uee kegâCeerlejer meebefieleueb keâer, veeceosJeuee ceejueb DeeefCe efleuee Jes[ ueeieueb. lÙee Jes[sheCeeleÛe leer iesueer. DeeheCe efJeÛeejJeble Deenesle,
ÙeeÛee lÙeeuee Denbieb[ Deens. ceer lÙeeuee cnCelees keâer, let keâmeuee efJeÛeejJeble, efJeÛeejJeble Demes Demeleele keâeÙe? legcner mJele:uee yegefæmš cnCeJelee.
legcneuee ceeveJelesÛee heâej hegUkeâe Deens. heCe ceve legceÛebb Demeb efJe<eeveb Yejuesueb meeueb. jepeeuee jepekeâejCe KejbÛe keâUle Demeleb lej lÙeeves mebIešvee
lees[CÙeeÛee ØeÙelvener kesâuee vemelee. lÙeeÛÙeeFlekeâe hejbhejeJeeoer, meskeäšefjÙeve, Deebyes[keâjer efmeæebleebÛeer Jeeš }eJeCeeje ceeCetme Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle
ogmeje keâesCeer vemes}, {e}smeejKÙee efJeYeepeveJeeÅeebveer yegefæmšebvee cet}YetleJeeoekeâ[sÛe ves}b. Ùeeyeeyeleerle {e}Wvee Ùeemee"er Deefpeyeele kegâCeer ceeheâ
keâjlee keâecee veÙes. heCe lees SJe{e Yet}Yeg}ÙÙee keâjlees keâer, efnš}jÛee ieesyesume lejer yeje neslee. SJe{e IeeCesj[e ØeÛeej keâjeÙeÛee. cnCepes Keesšer
iees° MebYej JesUe yees}}er keâer, leer Kejer JeešeÙe}e }eieles. ef}š} ce@iesefPeveceOÙes Ùeeves lesJne les ef}efn}b lesJne JeešeÙeÛeb keâer, ne ›eâebeflekeâejkeâ
Deens. ÛeUJeUerle DeeuÙeeveblej lees Flekeâe ceveg<ÙeÉs°e efve ieb[eves heÚe[}s}e Pee}e keâer, lÙeeÛÙeeleer} ef›eâSMeve ces}b. ef›eâSefšJn jeÙeefšbie cnCepes
veefLebie Deens lees.
oef}le heBLejÛee legcner legceÛÙee ogkeâeveoejermee"er Jeehej kesâ}ele?
cegUele oef}le heBLejÛee DeeefCe jepee {e}sÛee lÙeeÛÙeeMeer keâeÙe mebyebOe Deens? G}š DeeceÛeb meewpevÙe cnCetve Deecner lÙee}e efleÛÙeele Iesle}b, lÙeeves
kegâ"s leer mLeeheve kesâ}erÙe? efleÛÙeemee"er lÙeeves kegâ"s keâ° Iesle}sle? veblej Deecner lÙee}e DeeceÛee efmecyee@} yeveJe}e. DeeceÛÙee ceveele pej lÙeeÛÙeemeejKee
efJeKeej Demelee, lej Deecner lÙee}e mJele:ntve mebIešvesle DeeCe}b Demeleb? lÙeeves Demee Deejeshe kesâ}eÙe keâer, ceer }eskeâebkeâ[tve nhles ieesUe keâjle Demes.
DeeceÛÙee ÛeUJeUerle keâeceJee}s keâesCe lej ns meieUsÛe. les meieUs mejkeâejer veeskeâjerle nesles. veeskeâjer veJnleer kegâCee}e, lej ce}e. heBLejÛeer mLeehevee nesCÙeehetJeea
ceer je$eheeUer}e š@keämeer Ûee}JeeÙeÛees. lÙeeveblej ceer les mees[}b. GojefveJee&neÛÙee °erves DeeceÛeer heâej JeeF&š DeJemLee nesleer. oef}le heBLejÛeer meJe& Jeie&Ceer
ner jepee {e}skeâ[s DemeeÙeÛeer. Deecne}e kegâ"s ØeJeemee}e peeÙeÛeb lejer lÙeeves keâOeer Deecne}e heeÛe hewmes efo}s veenerle. Skeâoe ceer Kethe Deepeejer neslees, lesJne
ceer lÙeeÛÙeekeâ[s hewmes ceeieeÙe}e ies}e neslees. [yee efleLesÛe neslee, cnCetve ceer [yÙeele}s hewmes ceeieeÙe}e ies}es lej lÙeeves DeheMeyo Jeehej}e. ceePÙeemeceesj
Skeâ kegâ}the he[}b nesleb, les ceer lÙeeÛÙee efoMesves efYejkeâeJe}b. les ÛegkeâJeuÙeeves lees JeeÛe}e. lÙee}e ceer mejU cnš}b, Ye[JÙee, Deecner mebIešvee keâe{}er
DeeefCe YegpebieemeejKee meieUŸee hewMeeJej let yemeCeej. lesJne DeeceÛÙee Iejer meesefJnSle }B[Ûeb ceeefmekeâ ÙeeÙeÛeb. les Deecner JeeÛeeÙeÛees veener, heCe
les keâOeer keâOeer Øemebie ÙeeÙeÛee keâer, Deecner leer jöer efJeketâve hewmes efceUJeeÙeÛees. lesJne Ùee efcemšj {e}svee Deelee keâeÙe cnCeeÙeÛeb? ceer nhles ieesUe
keâjeÙeÛees. Demeb lees cnCelees, lej lÙeeÛeb ceer meebielees legcne}e ... DeeceÛee Dejye ieu}er-efhe}eneGmeÛee heefjmej cnCepes efleLes meieUs yeskeâeÙeosMeerj
Oebos DemeeÙeÛes, ceškeâe, oe¤meejKes. efleLes Meeefno veeJeeÛee cees"e ieBiemšj neslee. ce}e Skeâoe kegâCeerlejer meebefiele}b, pee lÙeeÛÙeekeâ[tve hewmes IesTve
Ùes. lees ce}e DeesUKeeÙeÛee. ceer lÙeeÛÙeekeâ[tve hewmes IesTve Dee}es. lÙeeveblej ceer vesnceer hewmes IÙeeÙe}e lÙeeÛÙeekeâ[s peeT }eie}es. Skesâ efoJeMeer
lees ceePÙeeJej Ye[keâ}e, keäÙee let yeej yeej cesjs heeme Deelee nw... Ûe}, cew legPes meye OebosJee}eWkeâe veece yeleelee nt. ceie cegbyeF&le pesJe{s meòej-SWMeer
ieBiemšj nesles, lÙeebÛÙee meJe& šsjeršjerle}s nhles ce}e efceUeÙeÛes. Ùee iegvnsieej }eskeâebkeâ[tve nhlee ieesUe keâjeÙeÛeb ns ÙesjeieyeeUŸeeÛeb keâece veJnleb. les
Deecne}e "ej cee¤ Mekeâle nesles. heCe Deecner lÙeebveeÛe SJe{sÛe hewmes heeefnpesle cnCetve oj[eJeeÙeÛees. ns meieUs ceer ÛeUJeUermee"er Jeehej}s. ceePÙeekeâ[s
peenerjveeceeØeCeerle pes keâeÙe&keâlex nesles lÙeebÛÙee Deb[jJesDejheemetve JÙemeveebheÙeËle meieUŸeemee"er les Jeehej}s. les meieUb yesheâece DeeÙeg<Ùe nesleb. heCe Demeb
DeeÙeg<Ùe cnCepes cejCeeMeer iee" nesleer... DeeefCe Ùeeves keâOeer kegâCee}e heeÛe hewMeeÛeer ceole kesâ}er keâeÙe? G}š meieUs hewmes, Jeie&CÙee ÙeevesÛe }gšuÙee.
legcner oef}le heBLejceOÙes ve#e}Jeeo IegmeJe}ele, Demeener lÙeebÛee Deejeshe legceÛÙeeJej Deens.
ceePee pees peenerjveecee Deens, lees JeeÛee legcner. Fkeâe@vee@efcekeâ}er, meesMe}er, hee@ef}efškeâ}er les meJe& oef}le DeMeer peer Deebyes[keâjebÛÙee mJeleb$e cepetj
he#eeÛeer keâvmeshš nesleer efkebâJee efjheefy}keâve he#eeveblej peer lÙeebÛÙee [eskeäÙeele nesleer, efle}e hetjkeâ peeCeeje Deens. legcner kesâJeU Demhe=MÙeebÛÙee yeUeJej DeeefCe
lÙeeleuÙeener Skeâe peeleerÛÙee yeUeJej, efpeÛÙeele ØeeosefMekeâ YesoYeeJe Deensle, heg{eNÙeebÛes DebleefJe&jesOe Deensle, npeejes heesšpeeleer, heejbheefjkeâ efjheefyuekeâve he#e
Deens, lÙee meieUŸeebvee IesTve legceÛeb efceMeve keâmeb ÛeeueJeCeej nesleele? mebkegâefÛele nesTve. jepee {euesves pÙee efoJeMeer meebefieleueb, yegefæmš neÛe heBLej, lÙee
466
efoJeMeer ner mebIešvee hebâ[eceWšefuemš Peeueer. Kegö yegæeÛee efJeÛeej Demee veener. lÙeeÛÙee keâeUele mee"-meòej mebØeoeÙe nesles. lÙeebÛÙeele ÛeÛee& Ûeeuele. lÙeebveer
ÙeeÛÙeemeejKeb meebefieleueb nesleb keâe, neleele leueJeej IÙee, keâesCe efnbot Deeuee lej keâehee, Dejs, efnbot cespee@efjšerÛe Deens vee. Gòej DeeÙeg<Ùeeleerue Deebyes[keâj
ns oefueleebÛÙee GlLeeveeleerue Skeâ cenòJeeÛeb heJe& Deens. lÙeebveer Demeb meebefieleuebÙe keâer, Demhe=MÙeebÛeb, oefueleebÛeb YeefJeleJÙe ns meJeCeeËÛÙee meomeodefJeJeskeâyegæerJej
Deens. leer legcner peeie=le keâjCÙeeÛeb keâece legcner mees[e vee. Deecnerner kesâueb vee meg[eÛeb jepekeâejCe Ûeej Je<eË. ceejeceeNÙee, Kešues meJeeËJej DeeefCe Skeâ cees"er
les{, peMeer hegCes keâjejeÛÙee JesUer cenelcee ieebOeer DeeefCe Deebyes[keâjebceOÙes ueeieueer nesleer leMeer. lej Ùeele ns IegmeJeueb, les IegmeJeueb Demee Deejeshe ceePÙeeJej
Peeuee, heCe let ceuee keâe{uebme vee? Deelee legPee keâeÙe mebyebOe? let ceuee 74 meeueer keâe{uebme. heg{s 77 heÙeËle ÛeeueJeueerme. veblej let legPeer mebIešvee
mLeeheve kesâueerme. Deelee Deecneuee keâeÙe keâjeÙeÛeb les ke⤠vee DeeceÛÙee mebIešvesÛeb. let keâesCe meebieCeej? veweflekeâ DeefOekeâej keâeÙe leguee? Deelee ceuee
meebiee keâer, DeeceÛÙee jesce@efškeâ keâuhevee neslÙee keâer, lÙeebÛÙee neslÙee. yejb, ceer veeueeÙekeâ, heCe pÙee ueeskeâebÛÙee peerJeeJej let ceuee mebIešvesletve keâe{uebme,
les lejer jeefnues keâe legPÙeeyejesyej veblej? lÙee De®Ce keâebyeUsuee ceuee efMeJÙee ÅeeÙeuee meebieeÙeÛee, DeeceÛÙee meYee Ûee}g DemeeÙeÛÙee lesJne Yeekeâjer
DeeceÛÙee leeW[eJej hesâketâve ceejeÙeÛes DeeefCe cnCeeÙeÛes, YeekeâjerÛeb leòJe%eeve meebielee keâeÙe ceeojÛeesoebvees... De®Ce keâebyeUs, pe. efJe. heJeej, DeefJeveeMe
ceneleskeâj, YeeF& mebieejs ns meieUs mees[tve iesues lÙeeuee. cnCepes Skeâe yew"keâerle lÙeeuee keâe{tve šekeâueb Demeleb lej jeÙeJeU heerkeâ DeeuebÛe vemeleb
ns. Deecner lemeb veener kesâueb. keâejCe ceePee efJeÛeej JÙeehekeâ Deens. oefuele DeeefCe meJeCe&Meesef<ele meceepe ÙeeÛeb legcner veeleb pees[uÙeeefMeJeeÙe DeeefCe
Yeeweflekeâ ØeMveebÛeer ue{eF& keâjlee keâjlee legcner peeleerØeLee lees[CÙeeÛeb Gefö° "sJeueble lejÛe legcneuee meheâuelee efceUsue. yeeyeemeensyeebÛee GösMe keâeÙe
neslee, lej peeleerØeLee ve° keâjeÙeÛeer DeeefCe mebefJeOeeveeÛÙee Éejs FLess meeceeefpekeâ ueeskeâMeener ØemLeeefhele keâjeÙeÛeer. leer Peeueer veener. vesn¤bÛÙee heefnuÙee
mejkeâejheemetve les DeepeleeieeÙele. efvecve OeesjCeb jeyeJetve Ùee iees°er šeUuÙee. DeeceÛÙee mebIešvesle yeÇÇeÿeCeebheemetve meieUsÛe nesles. ÙeeÛÙee Gæš
mJeYeeJeecegUs les meJe& efveIetve iesues.
legcner vesnceer meesÙeerÛÙee Yetefcekeâe Ieslee, efve‰e yeouelee?
Skeâ cnCepes {eueWÛÙee efve<"e Deensle keâe? ogmejer iees°, ceer efve‰e keâOeer yeoueuÙee? pÙeeJesUer lÙeeves ceuee GodOJemle keâjeÙeÛeb "jJeueb,
lÙeeÛeer heešer& keâe{uÙeeJejner. lÙee keâeUele ceePÙee DeefmlelJeeÛee ØeMve neslee. ceer DeeCeeryeeCeerÛÙee JesUer Fbefoje ieebOeeRvee heeef"yee efouee. DeeceÛÙee
meieUŸeebJejÛes Kešues FbefojeyeeFËveerÛe ceneje°^ mejkeâejuee ceeies IÙeeÙeuee ueeJeues. DeeÙe[e@uee@efpekeâueer Fbefoje ieebOeer keâeÙe neslÙee... lÙeebÛÙeeefJe®æ
ogmeNÙee mJeeleb$ÙeeÛÙee ue{eF&Ûeer ÛeUJeU meg¤ Peeueer. efleÛeb heg{s keâeÙe Yepeb Peeueb les legcneuee "eTkeâ Deens. lÙeeletve Deecner Deepe DejepekeâeÛÙee
jepekeâerÙe JeUCeeJej Deeuees Deenesle. lÙeeJesUer DeefYeJÙeefkeälemJeeleb$Ùe iesueb, DeMeer Deesj[ Peeueer nesleer. DeeheuÙee Iešvesle JeeÛeveeÛebner mJeeleb$Ùe efJeJeef#ele
cnCepes ceÙee&efole Deens. lÙeeÛÙee heef}keâ[s iesueele keâer legceÛÙeeJej 153 Ûee Kešuee oeKeuee kesâuee peelees. Fbefoje ieebOeeRveer peeieeflekeâ meeceüepÙeJeeoeÛeb
vesle=lJe keâjCeeNÙee Decesefjkesâuee efJejesOe kesâuee neslee. eflemeNÙee peieeMeer mebyebOe "sJeuee. ns Ûeebieueb veJnleb keâe? efnbogmLeeveÛÙee jepekeâejCeele Fbefoje
ieebOeer Ùee heesueeoer heg®<e neslÙee. Fbefoje ieebOeer DeeefCe DeeceÛes [eÙejskeäš mebyebOe nesles. lÙeebveer lesJne ceuee Keemeoejkeâerner osT kesâueer nesleer. hejbleg lÙee
JesUers ceePes oesve keâeÙe&keâlesx leg®bieele nesles. lÙeecegUs leer mJeerkeâejCes ceuee ÙeesiÙe Jeešle veJnleb.
legcner efMeJemesvesmeejKÙee he#eeÛÙee JeUÛeCeeruee keâe iesueele?
ceer Deefpeyeele efMeJemesvesceOÙes iesuees veener. lees Skeâ iewjmecepe Deens. jepeeves pees ceePee lespeesYebie kesâuee neslee DeeefCe ceuee cegUeheemetve GKe[tve
šekeâCÙeeÛee ØeÙelve kesâuee neslee. lÙeeletve ceer efj[umeÛÙee ue{eF&le yeensj he[uees. hegvne ceuee ueeskeâ mJeerkeâe¤ ueeieues. efj[umeÛÙee ue{eF&le Deecner
Skeâ$e Deeuees. lÙeeveblej SskeäÙeeÛeer ue{eF& meg¤ Peeueer. meJe& leš-ieš Skeâ$e Deeues. keâeB«esmeyejesyej Ùegleer kesâueer, hejbleg meg®JeeleerueeÛe ØekeâeMe Deebyes[keâj
DeeefCe ieJeF& heUtve iesues. jeefnuees ceer DeeefCe jeceoeme Dee"Jeues. lÙeecegUs heefnuÙeeÛe ØeÙelveele pes ÙeMe efceUCeej nesleb les efceUt Mekeâueb veener.
heCe legcneuee oefuele pevelesÛee efJeÕeeme keâe keâceeJelee Deeuee veener?
efjheefy}keâve he#e yeeyeemeensyeebÛÙee nÙeeleerle mLeeheve Peeuee veener. lees pej yeeyeemeensyeebveer mLeeheve kesâuee Demelee lej lÙeele veblej peer JewiegCÙe
Deeueer leer Deeueer vemeleer. Ùee he#eeÛÙee veekeâlexheCeeÛÙee heeÕe&YetceerJej oefuele heBLej Deeueer DeeefCe Skeâ cees"Ÿee SuieejeÛeer MekeäÙelee leÙeej Peeueer nesleer.
Ùee ue{ÙeeÛee jepee {euesmeejKÙee mebkegâefÛele efJeÛeejebÛÙee, Deelceceive ceeCemeeves veeMe kesâuee. Deepe lÙeeÛeer efMe#ee YeesieleesÙe lees. Deepe lÙeeÛÙeeceeies
kegâ$eb veener. ueeskeâ Depetvener ceePÙee ceeies Deensle. 1984 heemetve ceer ogOe&j Deepeejeves «eemeuees Deens, veenerlej jeve hesšJeueb Demeleb.
heCe legceÛÙee Yeeb[Ceele oefuele pevelesÛebÛe vegkeâmeeve neslebÙe?
Ùeele vegmelÙee oefuele pevelesÛeb veener, lej meieUŸee Meesef<ele pevelesÛeb vegkeâmeeve neslebÙe. lÙeeuee efoMee osCÙeeÛeb keâece ceer ceePÙee hejerves mewæebeflekeâ
heæleerves kesâueb Deens. Demhe=MÙeleslener Skeâ peeefleØeLee Deens. ceebieeuee cenej efMeJele veener. Ùee oesIeebvee Ûece&keâej efMeJele veener. Deelee je°^erÙe he#eebveer
ØelÙeskeâ peeleerleues ÛecekesâMe Deensle les nsjuesues Deensle, lÙeebvee he#eeÛeb eflekeâerš ÅeeÙeÛeb, Deeceoej yeveJeeÙeÛeb, veenerlej efJeOeeve heefj<eosJej hee"JeeÙeÛeb,
keâener keâ¤ve meòee ÅeeÙeÛeer. cnCepes peeleerÙelee meceepeele nesleer, leer cees[CÙeemee"er veJÙee mebefJeOeeveevegmeej ÛeeueCeejer ner efJeOeevemeYee, efleLesÛe Deepe
DeeceÛes jepekeâerÙe he#e peeefleØeLee IesTve iesues Deensle. lÙeecegUs osMeeuee Deepe YeefJeleJÙe Gjuesueb veener.
o

467
 efveefceòe : jepÙemLeehevesÛÙee megJeCe& ceneslmeJeeÛes
1 ces 2010 jespeer Ùee jepÙee}e 50 Je<ex hetCe& nesleer}. cegbyeF&men mebÙegkeäle ceneje°^emee"er Pee}suÙee ÛeUJeUerle 105 ngleelces Pee}s.
lÙeebvee ceeveeÛee cegpeje keâjeÙe}eÛe nJee. Ùee Ssefleneefmekeâ mebIe<ee&le ÛeUJeUerÛes meceLe& vesle=lJe kesâ}s Øepee meceepeJeeoer he#e- Meslekeâjer keâeceieej he#e,
keâcÙegefvemš he#e DeeefCe Mes[gu[ keâemš Hesâ[jsMeve DeeefCe leodveblejÛÙee efjheefy}keâve he#eeves - Ùee ÛeUJeUerle keâesšŸeJeOeer pevelee menYeeieer nesleer.
keâeceieej Meslekeâjer, Meslecepetj Yetefcenerve oef}le DeeefoJeemeerr - keâefve‰ ceOÙeceJeie& Ùee meJeeËÛÙee lÙeeie DeeefCe mecehe&Ceeletve GYes jeefn}s. 1800
Je<ee&hetJeeaÛÙee cenejúebÛes - cnCepes ØeeÛeerve ceneje°^eÛes GòejoeefÙelJe peheCeejs, DeeOegefvekeâ ceneje°^ jepÙe - ngleelcÙee}e DeeefCe }{eT peveles}e.
hegveMÛe ceeveeÛee cegpeje - 1 ces 1960 mee}er mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee ÛeUJeUerÛes Ke}veeÙekeâ "j}suÙee keâeB«esme he#eeÛÙee Je ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeebÛÙee
neleer - ceneje°^ jepÙeeÛÙee mLeehevesÛee keâ}Me osTve vesn¤bveer ceer" ÛeesU}s nesles. vesn¤ ceneje°^ehes#ee cees"s Demes meebietve ÛeUJeUer}e efJejesOe
keâjCeejs ceneje°^eÛes efoiiepe heg{ejer ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCeÛe veJÙee ceneje°^ jepÙeeÛes cegKÙeceb$eer Pee}s. ne efveÙeleerÛee og° [eJeÛe neslee cnCeevee? lÙee
ÙeMeJeblejeJeebveer DeeheuÙee iegv¢eebÛes ØeeÙeefMÛele Iesleevee ceneje°^ jepÙeeÛÙee ØeieleerÛes [eWiej GYes keâjCÙeeÛeer peer MeheLe Iesle}er nesleer DeeefCe pÙee ceje"er
ceeCemeeÛÙee meJeeËieerCe efJekeâemeemee"er Deecner keâece ke⤠cnš}s nesles. Kejslej lÙeeletve keâeceieej, Meslekeâjer, DeeefoJeemeer, Yeškesâ, «eeceerCe ceOÙeceJeie&
ÙeebÛes keâeÙe Ye}s Pee}s? lÙeebveerÛe heg{ekeâej IesTve - menkeâejeÛeer ÛeUJeU efleÛee heeÙee jÛe}e. nefjle›eâebleer - Oeve›eâebleer veer}›eâebleerÛÙee iepe&vee
nesTve meJe&meeceevÙe keâ°keâjer ceeCemeeÛÙee DeeÙeg<Ùeele peerJevemlejele pees Dehesef#ele yeo} JneÙe}e neslee lees Pee}e veener. jepÙeeÛes ns megJeCe&ceneslmeJeer
Je<e& - Ùee iele heVeeme Je<eeËle cet"Yej Oeveoeb[iÙeebÛee-peeve oeb[iÙeeÛee efJekeâeme Pee}e. mejkeâej he#e Ûee}JeCeejs cet"Yej }eskeâ Yeeb[Je}oej,
mejbpeeceoej, veeskeâjMene lÙeebÛes o}e} ÙeebÛeeÛe HeâeÙeoe Pee}e. osMeele meceepeJeeoeÛee heeUCee ne}s} lees ceneje°^eleÛe Demes cnCeCeejs ÛeJneCe
Ùeebvee lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebveer Je jepekeâerÙe ceglmeöŸeebveer ceneje°^eÛÙee efMeuhekeâejeÛeer Ghecee efo}er Deme}er lejer lÙeele leLÙe lees efkeâleer? oef}le Meesef<ele
keâ°keâjer keâeceieej Meslekeâjer - yengpeve meceepe Deepener meòeemebheòeer heemetve JebefÛele jeefn}e Deens. Mees<ekeâ Jeiee&ves lÙeebÛee keâeÙece yeUer Iesle}e. heVeeme
Je<ex Ùee Dee›eâesMe DeeefCe DeekeâebleeÛeer Deensle.
efJeÅeceeve veJeerve efhe{er lej ceneje°^ jepÙeeÛÙee ÛeUJeUerÛee FeflenemeÛe peeCele veener. mJeeleb$Ùe ÙeesæeÛee pemee veJÙee efhe{er}e efJemej he[}eÙe. ceneje°^
jepÙeeÛÙee efveefce&leermee"er }{CeeNÙeebÛÙee lÙeeieeÛee, mecehe&CeeÛee newleelcÙeebÛee Je lÙee efhe{er}e pemee efJemej he[}e lemesÛe Deieoer ceneje°^eMeer Deehe}s
yeef}oeve osCeeNÙee ngleelcÙeebÛeener efJemej veJÙee efhe{er}eÛe veener lej ÙeLeekeâeU meòeeOeeNÙeebveener he[lees. Demes Demeleevee ceneje°^ Meemeveeves DeeÙeesefpe}suÙee
jepÙemLeehevesÛÙee megJeCe& ceneslmeJe cnCepes vegmelee DeewheÛeeefjkeâheCee Deens jepÙekeâlÙeeËÛee -Ùee megJeCe&ceneslmeJeer Je<ee&le Ùee efveiejieó, Yeü°, mJeeLeea
jepekeâejCÙeeÛee efve<esOe ceje"er ceeCemeeves veeWoJeeÙe}e nJee.
o

468
 efMeJemesvee, Yeepeheeves efjheefy}keâve he#e DeeefCe oef}le he@vLej}e oiee efo}e
DeKesj - ceneÙegleerÛÙee Ùegleer jepekeâejCeele efjheefy}keâve he#eeÛes Iees[s vne}sÛe veener. ÙegleerÛÙee cegKÙele: efMeJemesvee Je leodveblej Yeepeheeves pÙee
peeiee mees[uÙee. lÙee yeö} efjheefy}keâve he#eeÛes DeOÙe#e - DeeÙeg<Ùeceeve jeceoeme Dee"Je}s Ùeebveer peenerjheCes veejepeer JÙekeäle kesâ}er. Deelee lej
efjheefy}keâve he#eeÛÙee Deveskeâ GcesoJeejebefJe®æ efMeJemesvee-YeepeheeÛÙee keâeÙe&keâlÙeeËveer yeb[Keesjer keâ¤ve DeeefCe GcesoJeejer peenerj kesâ}er Deens. Ùee efJe<eÙeer
Ùee oesvner he#eeÛÙee Meer<e&mLe veslÙeebkeâ[s le›eâej keâ¤vener yeb[KeesjebefJe®æ keâejJeeF& keâjCÙeele Dee}er veener. ÙeeÛee DeLe& Ùee yeb[Keesjebvee ÙeeÛe veslÙeebÛes
Øeeslmeenve DemeeJes ns efmeæ nesles.
oef}le he@vLej mebIešvee efjheefy}keâve he#eeÛeer Ieškeâ mebIešvee Demetvener efleves ceeefiele}suÙee heeÛe peeiee efle}e Ùee he#eebveer mees[uÙee veenerle.
he@vLejÛÙee efnMMeeme Heâkeäle ØeYeeie 180 Je ØeYeeie 126 Ùee oesveÛe peeiee DeeuÙee. ØeYeeie 180 ceOetve MÙeece megvoj peeOeJe lej ØeYeeie 126 ceOetve
DejefJebo ceesjs ns he@vLejÛes GcesoJeej GYes Deensle. hejbleg lÙeebÛÙee efJejesOeele efMeJemesvee-YeepeheeÛes keâeÙe&keâlex GIe[heCes ØeÛeej ke⤠}eie}s Deensle. Ùee oesvner
efJeYeeieebhewkeâer ØeYeeie 180 ceOetve efMeJemesvesÛÙee GheMeeKee ØecegKee}e GYes keâjeÙeÛes Demee efvejeshe efMeJemesvesÛÙee veslÙeebveer ce}e hee"efJe}e neslee; lÙee}e ceer
vekeâej efo}e. neÛe Øekeâej ØeYeeie 226 ceOÙesner Ie[}e Deens. lesLes efJeÅeceeve Deeceoej ØekeâeMe cesnlee Ùeebveer DeeheuÙee heer.S.Ûeer cnCepes megjsMe heJeej
ÙeebÛeer JeCeea }eJet heeefn}er. ÙegleerÛÙee Ùee ØeYeeieeleer} DeefOeke=âle GcesoJeejebveer ceeIeej IÙeeJeer cnCetve lÙeebvee hewMeebÛesner Deeefce<e oeKeefJeCÙeele Dee}s. les
he@vLejÛÙee GcesoJeejebveer }eLee[}s.
ceneveiejheeef}keâe-efpeune heefj<eoebÛÙee efveJe[Cegkeâeble efMeJemesvee-Yeepeheeves, efjheefy}keâve he#eeMeer leodJele oef}le he@vLejMeer efveJe[Cetkeâ mecePeeslee kesâ}e
Je peenerj kesâ}s Deecner ner efveJe[Cetkeâ Ùegleer ‘meeceeefpekeâ DeefYemejCeemee"er kesâ}er cnCetve’ heCe ØelÙe#eele Ùee efMeJemesvee-Yeepeheeves Ùee mebkeâuhevesefJe®æ
Jeeietve efjheefy}keâve he#e Je oef}le he@vLej}e SkeâeLeea oieeÛe efo}e Deens. JesUerÛe ceneÙegleerleer} Ùee efoiiepe he#eebveer Deehe}er ogšhheer Yetefcekeâe yeo}}er
veener lej F.me. 2014 mee}ÛÙee efJeOeevemeYesÛÙee lemesÛe meeJe&ef$ekeâ efveJe[Cegkeâerle Deecner Ùegleermeesyele jenCeej veener. efMeJemesvee YeepeheeÛÙee veslÙeebveer
JesUerÛe DeeceÛÙee Ùee FMeeNÙeeÛeer oKe} IÙeeJeer.
- Deehe}e veeceosJe {meeU.
o

469
 Ûe}e, veJee Fefleneme Ie[Jet Ùee
leekeâe}e peeTve Yeeb[b }heJeCes’ DeMeer Skeâ ceje"er cnCe ØeÛeef}le Deens. DeepeÛÙee efhe{er}e efleÛee DeLe& }eieCes keâ"erCe Deens. keâejCe keâeU
Kethe yeo}}e Deens. Deepekeâe} ne@šs}ele ‘Úeme’ veeJeeÛee Øekeâej efJekeâ}e peelees. GvneUŸeele ieejJee nJee Demes} lej Menjer }eskeâ DeielÙeeves Leb[
hesÙe cnCetve Úeme efheleele. ns Úeme cnCepesÛe leekeâ! ceie leekeâe}e peeTve Yeeb[b }heJeCÙeeÛee DeLe& keâeÙe? leekeâ ne veMee DeeCeCeeje hesÙe heoeLe&
Deens keâer ogmejs keâeÙe?
pegvÙee peceevÙeele iejeryeebvee leekeâ efceUCes osKeer} ceneie nesles. Kes[ŸeeleuÙee iejeryeeJej peceerveoej meeJekeâej Goej JneÙeÛee DeeefCe leekeâ Hegâkeâš
JeešeÙeÛee. Yeerkeâ cnCetve leekeâ iee[iÙeeletve DeeCeeÙeÛes lej }epe JeešeÙeÛeer. lesJne DeMee leekeâe}e peeCeejs Yeeb[b }heJeeÙeÛes. heCe cenòJeeÛee cegöe
Demee keâer meeJekeâej-peceerveoejekeâ[s leekeâ Hegâkeâš JeešeÙe}e ÙeeÙeÛes kegâ"tve DeeefCe iejerye leekeâemee"ermegæe Demee JebefÛele keâe DemeeÙeÛee?
pÙeeÛÙee Iejer ogYeleer peveeJejs cee}keâerÛeer veenerle, lÙeebÛÙeekeâ[s otOe vemeeÙeÛes. ceie oner vemeeÙeÛes DeeefCe keâesCeekeâ[s leekeâmegæe vemeeÙeÛes. ßeerceble
meeJekeâejekeâ[s ogYeleer peveeJejs DemeeÙeÛeer. efkebâJee ner ßeercebleeIejÛeer peveeJejs iejerye mebYeeUeÙeÛes. ieeF&cnMeeRÛee oeCeeieesše, MesCeiees"e keâjCÙeeheemetve
lÙeebvee heeU}suÙee heesme}suÙee ogYelÙeeÛÙee ogOeeÛeer cee}keâer meeJekeâej peceerveoejekeâ[s! meenefpekeâÛe leÙeej nesCeejs otOe cee}keâeÛes! lÙeeheemetve nesCeejs
oner, efveIeCeejs }esCeer DeeefCe GjCeejs leekeâner cee}keâeÛesÛe DemeeÙeÛes. lÙeele}e kegâ"}ener efnmmee iejeryee}e efceUeÙeÛee lej cee}keâeves Ieele}s}er
Yeerkeâ cnCetve! cee}keâeÛes ns DeewoeÙe& keâOeer leekeâehe}erkeâ[s ies}s veener. DeeefCe ns leekeâ cnCepes lejer keâeÙe?
ogOeeÛes oner yeveJetve }esCeer keâe{uÙeeJej pees ÛeesLee Gjlees, lÙeele Yejhetj heeCeer DeesleuÙeeJej pees melJenerve heeCeÛeš heoeLe& Gjlees, les leekeâ! ogOeele}s
melÙe efkebâJee mebheòeer cnCepes }esCeer cee}keâ IesCeej DeeefCe Yeerkeâ ceeietve šekeâeJet leekeâ ieefjyee}e Hegâkeâš osCÙeeÛes DeewoeÙe& oeKeJeCeej. ogYeleer peveeJejs
meebYeeUlees iejerye, lÙeeÛes hee}ve keâjlees iejerye, otOe efvecee&Ce keâjlees iejerye! heCe lÙee ogOeeleuÙee }esCÙeeJej nkeäkeâ kegâCeeÛee? cee}keâeÛee! DeeefCe
Ieece ieeUtve, ßece keâ¤ve ogOeeÛeer mebheòeer efvecee&Ce keâjCeeNÙee iejeryeeÛee nkeäkeâ kegâ"}e? cee}keâeves cesnjyeeve nesTve Ieele}s}er leekeâeÛeer Yeerkeâ!
leekeâe}e peeTve Yeeb[s }heJeeÙeÛes keâejCe ns Flekesâ mhe° nesles. keâeU yeo}}e, meceepe yeo}}e, jÛevee DeLe&keâejCe yeo}}s heCe efhe{Ÿeevedefhe{Ÿee
iejeryeÛe jeefn}suÙee oef}leebÛÙee veefMeyeele Yeeb[s }heJetve leekeâ DeeCeeÙeÛeer JeemleefJekeâlee yeo}}er keâeÙe?
nesÙe efce$eevees,
Deepe mJeeleb$ÙeeÛÙee 55 Je<eeËveblej 14JÙee }eskeâmeYee efveJe[Cetkeâerle legceÛÙee ceePÙeemeceesj leesÛe ØeMve lesJe{eÛe iebYeerj nesTve GYee Deens. yeeyeemeensyeebveer
Deehe}er ØeieuYe yegæer heCee}e }eJetve osMee}e yene} kesâ}suÙee jepÙeIešvesÛee Debce} meg¤ PeeuÙeeveblejÛÙee 52 Je<ee&le ner MelekeâevegMelekeâebÛeer HeâmeJeCetkeâ
Leebye}er keâeÙe? hetpÙe yeeyeemeensyeebveer Ùee Keb[ØeeÙe osMeeleer} keâjes[es oef}le iejeryeebvee ogYeleer ieeÙe keâeceOesvet cnCetve peer YeejleerÙe jepÙeIešvee meesheJe}er.
efleÛÙeeJej lÙeeÛe ieefjyeebÛee DeefOekeâej ØemLeeefhele Pee}e Deens keâeÙe? keâer DeepeÛÙee SkeâefJemeeJÙee MelekeâeleosKeer} ner veJeer keâeceOesvet veJÙee, Ûesnje yeo}}suÙee
hegjesieeceer meeJekeâejeÛÙeeÛe oeJeCeer}e yeebOetve keâjes[es iejerye-oef}leebvee leekeâemee"er PegbpeJeCÙeeÛeeÛe [eJe KesU}e peelees Deens. peje [esUs GIe[tve Ùee
melÙeekeâ[s efveYe&ÙeheCes yeIeeÙeÛeer JesU DeeheuÙeeJej ÙesTve "she}er Deens.
Hegâ}s Deebyes[keâjebÛee ceneje°^ cnCetve jespe peheleehe keâjCeeNÙee keâeB«esmeheemetve leceece meskeäÙet}j he#eebheÙeËle keâesCeer lejer Skeâeves oef}leebÛee-iejeryeebÛee
otOeeleuÙee }esCÙeeJejÛee nkeäkeâ ØemLeeefhele keâjCÙeemee"er keâ° Iesle}s keâeÙe? keâer SKeeos cebef$eheo; Skeâ oesve DeeceoejkeäÙee KeemeoejkeäÙee oef}le veslÙeebvee
leekeâemeejKÙee osTve meòeeefOekeâejeÛes }esCeer ns DeeOegefvekeâ hegjesieeceer meeJekeâej }gšle jeefn}s Deensle? ceeieuÙee 25-30 Je<ee&Ûes ceneje°^eleer}
jepekeâejCe yeejkeâeF&ves DeYÙeeme}s lej ØelÙeskeâ oef}le mebIešvee, he#e, ieš Jee veslÙeebvee leekeâemee"er PegbpeJeCÙeeÛes [eJehesÛe KesU}s peeleevee efomeleer}.
1989 }eskeâmeYee efveJe[CegkeâerÛes efvekeâe} heentve Ieeyej}suÙee Mejo heJeejebveer keâeB«esmeÛes yengcele JeeÛeJeCÙeemee"er efjheefy}keâve SskeäÙeeceOÙes Hetâš
hee[}er DeeefCe efjheefy}keâve ieše}e nceKeeme he[CeeNÙee 12 peeiee efouÙee. ceie jeceoeme Dee"Je}svee efJeOeeve heefj<eosle Deeceoej Je ceb$eer kesâ}s.
heCe efJeOeevemeYesle efjheefy}keâve Deeceoej efveJe[tve ÙesCeej veener, Ùeemee"er [eJehesÛe KesU}s. meòesÛee lees} peeleevee keâeB«esme efkebâJee meskeäÙeg}j he#eebvee
vesnceer efjheefy}keâve he#e Jee oef}leebÛeer Dee"JeCe Ùesles. keâ° keâjeÙeÛes, Ieece ieeUeÙeÛee. (ogYeleer meebYeeUeÙeÛeer) ceie oef}le nJesle. heCe meòeeefOekeâej
(otOe efveIeCes) neleer Dee}e ceie lÙeeÛe efjheefy}keâve keâeÙe&keâlÙee&}e leekeâemee"er PegbpeJeeÙeÛes. 25-30 Je<ee&le Ùeehes#ee jepekeâejCe JesieUs Pee}s}s veener.
DeeefCe DeMee oef}le-efjheefy}keâve veslÙeebvee neleeMeer Oe¤ve ‘leekeâ efceUe}s cnCepes vÙeeÙe efceUe}e’ DeMeer mecepetle hemejJeCÙeeÛes GÅeesie Pee}s
Deensle. keâeieoer vÙeeÙe, keâeieoer nkeäkeâ }{JeeÙeÛes. heCe JeemleJeele nkeäkeâ efceUCeej veenerle ÙeeÛeer keâeUpeer IÙeeÙeÛeer Deme}eÛe Øekeâej nesle jeefn}e.
Skeâ GoenjCe yees}kebâ Deens.
efkeâlÙeskeâ Je<ex yeBkeâe, efJecee kebâhevÙee, DeeefLe&keâ mebmLee FLeuÙee keâce&Ûeejer mebIešvee keâcÙegefve°-meceepeJeeoer veslÙeebÛÙee neleer jeefnuÙee. heCe efleLes
oef}leebÛÙee jeKeerJe peeiee Ye¤ve keâe{CÙeeÛes keâesCeles ØeÙeeme Ùee meskeäÙeg}j veslÙeebveer kesâ}s? jeKeerJe peeieer oef}le le®CeebÛeer Yejleer JneJeer Ùeemee"er
keâOeer lÙee ÙegefveÙevmeÛeer heg{ekeâej Iesle}e neslee keâeÙe? GcesoJeej veenerÛe cnCetve efleLes meJeCeeËÛeer Yejleer nesle jeefn}er. lÙee peeiee Ye¤ve keâe{CÙeeÛes
ßesÙe kegâCee}e peeles? oef}leefJejesOeer efkebâJee cevegJeeoer, efnboglJeJeeoer cnCetve pÙee efMeJemesvesÛeer meskeäÙeg}j veslÙeebveer keâeÙece nsšeUCeer kesâ}er lÙeebveer ceje"er
oef}le le¤Ceebvee Ùee jeKeerJe peeieer YejCÙeeÛeer ceesefnce Ûee}Je}er.
efMeJemesvesle peeleheele vemeles. mLeeveerÙe }eskeâeefOekeâej meefceleerves ceje"er le¤CeebÛÙee Yejleermee"er peer ceesnerce Ûee}Je}er lÙeele cees"Ÿee ØeceeCeele jeKeerJe
peeieebJej ceje"er oef}leebÛee YejCee Pee}e. oef}leebvee vÙeeÙe efouÙeeÛes {es} efMeJemesvesves keâOeer JeepeJe}s veenerle. heCe ceje"er YejleerÛÙee veeJeeKee}er
470
lÙeebveer oef}le le¤Ceebvee lÙeebÛes nkeäkeâ efceUJetve efo}s. hejbleg lÙeeÛe yeBkeâe Je mebmLeeceOeuÙee meskeäÙeg}j keâeceieej veslÙeebvee ns keâOeer megÛe}s veener.
meeceeefpekeâ vÙeeÙe yees}CeeNÙeebvee DeMeer Yejleer keâjCÙeeÛes keâe megÛe}s veener? efMeJemesvee}e jeKeerJe peeieebÛeer efJejesOekeâ cnCetve yeoveece keâjCeeNÙeebveer
jeKeerJe peeieebJej KeNÙeeKegNÙee oef}leebÛÙee Yejleermee"er efkeâleer ØeÙeeme kesâ}s?
ner oesve yees}keâer GoenjCes Deensle. jepekeâejCeele oef}le-efjheefy}keâveebceOÙes Yeeb[Ces }eJetve mebIešvesÛes legkeâ[s keâ¤ve lÙeebvee JeehejeÙeÛes. DeeefCe
JÙeJenejer peieele jeKeerJe peeiee YejCÙeeefJe<eÙeer Goemeerve jneÙeÛes. meskeäÙeg}j hegjesieeceer he#e DeeefCe veslÙeebÛÙee meeJekeâejer Je=òeerÛee ne meCemeCeerle
hegjeJee veener keâeÙe? ne meieUe meskeäÙeg}jJeeo, hegjesieeceerlJe efkebâJee meeceeefpekeâ vÙeeÙe cnCepes hegjeCeele}er Jeebieer nesTve jeefn}er veenerle keâeÙe?
megMeer}kegâceej efMebos ceb$eer Pee}s lej oef}lee}e vÙeeÙe efouÙeeÛeer peeefnjele keâjeÙeÛeer. leekeâ Hegâkeâš JeešCÙeele}s ns DeewoeÙe& veeškeâer veener keâeÙe?
73 heemetve keâeB«esme he#eeÛeer mesJee keâjCeejs megMeer}kegâceej 78 mee}er Deeceoej Pee}suÙee efJe}emejeJeeveblej cegKÙeceb$eer yeve}s Ùee}e meeceeefpekeâ vÙeeÙe
cnCeeÙeÛee?
efce$eebvees nkeäkeâ DeeefCe Yeerkeâ Ùeele Heâej cees"er leHeâeJele Demeles. yeeyeemeensyeebveer lees Heâjkeâ lÙeebÛÙee }skeâjebvee mecepeeJeCÙeemee"er Deehe}er meieUer nÙeele
KeÛeea Ieele}er. nkeäkeâ Yeeieeroejerle Demelees. cesnjyeeveer cnCetve mees[}suÙee peeiee efkebâJee efo}s}er cebef$eheos ner Yeerkeâ Demeles. leekeâ ne nkeäkeâ vemelees. leer Heâkeäle
Yeerkeâ Demeles. nkeäkeâ }esCÙeeJej - ce}F&Jej DemeeÙe}e nJee. keâeB«esmemenerle kegâ"uÙeener he#eeves lees nkeäkeâ ceeveCÙeeÛes meewpevÙe oeKeJe}s keâeÙe? ØelÙeskeâ
meskeäÙeg}j he#eeves legceÛÙee ceePÙeekeâ[s keâOeerner Skeâ meeceevÙe YeejleerÙe veeieefjkeâ cnCetve lejer heeefn}s Deens keâeÙe? efkeâleerner iegCeJeòee efkebâJee keâle=&lJe Deme}s
lejer DeeheCe oef}le Demelees. DeeheCe yeewæ, cenej, {esj, ÛeebYeej Demelees. legceÛes ceePes mLeeve peeleervegmeej Demeles. DeeheCe meskeäÙeg}j jepekeâerÙe jÛevesle
Skeâ efoKeeJet Jemlet Demelees. DeeheuÙee}e ‘Meesheerme’ cnCetve efHeâjJe}s - ceeb[}s peeles.
keâekeâemeensye iee[ieerU, ÙeMeJeblejeJe ÛeJneCe Jee JemeblejeJe veeF&keâ Jee Mejo heJeej keâeB«esme vesles nesleele. heCe je. Oees. Yeb[ejs - Sve. Sce.
keâebyeUs oef}le veslee DemesÛe DeielÙeeves meebefiele}s peeCeej. ce=Cee} ieesjs, ceOet ob[Jeles, ØeYeekeâj mebPeefiejer, cesOee heeškeâj Ùeebvee meJeCe& yeÇÇeÿeCe vesles
Demee Gu}sKe legcner kegâ"s Sskeâ}e Deens keâeÙe? heCe De®Ce keâebyeUs pevelee o}ele ies}e lejer lÙeeÛeer ieCeleer oef}le veslee cnCetveÛe nesles. efvene}
Denceo - ngmesve o}JeeF&vee keâOeer cegm}erce veslee mebyeesOe}s peeCeej veener. heCe veeceosJe {meeU Jee jepee {e}sÛee Gu}sKe DeielÙeeves oef}le - yeewæ
cnCetve nesCeejÛe. DeeefCe ner meieUer ‘meeOeveMegefÛelee’ Heâkeäle meskeäÙeg}j he#eebkeâ[tveÛe keâMeer pehe}er peeles? he©eßeer efceUJeCeejs ceeOeJe ie[keâjer -
kegâceej kesâlekeâj ÙeebÛeer peele keâesCeer meebieCeej veener. heCe oÙee heJeej efkebâJee veeceosJe {meeUÛÙee he©eßeerÛee Gu}sKe oef}le keâJeer meebefieleuÙeeKesjerpe
nesCeej veener.
ne meskeäÙeg}sefjPeceÛee Deme}er Ûesnje Deens. YeepeheeleuÙee YeeF& efiejkeâj}e keâesCeer yeewæ veslee cnCele veener. efMeJemesvesle}s yeyevejeJe Iees}he
efkebâJee yeeUe veeboieeJekeâj ÛeebYeej vesless cnCetve mebyeesOe}s peele veenerle. lejerner lÙeebÛÙeeJej peeleerÙeJeeoeÛes jespe Deejeshe nesleele DeeefCe Deejeshe
keâjCeejs meskeäÙeg}j cee$e legceÛÙee -ceePÙee ceeLÙeeJej efvelÙevesceeves peeleerÛee efšUe }eJele jenleele. ne meskeäÙeg}j peeveJÙeele}e hegjesieeceer yeÇÇeÿeCeJeeo
DeeheCe keâOeer DeesUKeCeej Deenesle? ØelÙeskeâ efveJe[CetkeâÛe leesÛe meJee} IesTve DeeheuÙeemeceesj Ùesles. hetpÙe yeeyeemeensyeebveer DeeheuÙee neleer efo}s}er
jepÙeIešvesÛÙee DeefOekeâejeÛeer meveo ÙeeÛe hegjesieeceer yeÇÇeÿeCeebveer veJÙee Ûeele&gJeCe& Oecee&Ûes hegjeCe yeveJetve šekeâ}s. lÙeeheemetve DeeheCe keâOeer cegkeäle
nesCeej? leer jepÙeIešvee, leer meveo Ùee yeÇÇeÿeCeJeeoeheemetve cegkeäle nesF&} lÙeeÛeJesUer mecelesÛeer heneš Ùee osMeeleer} keâjes[es oef}le Je iejeryeebÛÙee
peerJeveele Gpee[Ceej Deens. lÙeemee"er meJe&ØeLece mecepegleer Je DebOeßeæebÛÙee Yeüceeletve yeensj he[eJes }eies}. hegjeCe-JesoebÛee DevJeeÙeeLe& }eJeCeeNÙeebveer
yeeyeemeensyeebÛÙee JeÛeveeÛes DeLe& meebietve DeeheuÙee ceveele heehe-hegCÙeeÛee veJee Yeüce mJeeleb$Ùeesòej keâeUele peesheeme}e lÙee YeüceeÛee YeesheUe Heâes[CÙeeÛeer
efnbcele keâjeÙe}e nJeer Deens.
legcne}e kegâ"}sner nkeäkeâ, HeâeÙeos Je vÙeeÙe ve osCeejs Mejo heJeej meskeäÙeg}j Deensle cnCetve lÙeebveeÛe heeef"byee Åee. veener efo}ele heeef"byee lej legcner
heeheer Deenele. ner heehe-hegCÙeeÛeer mecepetle yeeyeemeensyeebÛÙee efMekeâJeCetkeâerÛeer efJešbyevee veener keâeÙe? kegâCee}e heeef"byee kegâCee}e efJejesOe ns "jefJeCÙeeÛee
DeefOekeâej meskeäÙeg}j peeveJes Iee}le}suÙee yeÇÇeÿeCeebvee keâesCeer efo}e? 1985 mee}er Mejo heJeej Yeepehee}e DeeIee[erle Iesleele. 1989 mee}er Jner.
heer. efmebie lÙeeÛe YeepeheeÛee heeef"byee IesTve hebleØeOeeve nesleele. lejer les hegCÙeJeble Demeleele. 1968 mee}ele Øeefce}e ob[Jeles efMeJemesvesÛÙee heeef"byÙeeves
veiejmesefJekeâe nesleele lejer hegCÙeJebleÛe jenCeej. cee$e yeewæ-efjheefy}keâve keâeÙe&keâlÙeeËveer Yeepehee-efMeJemesveskeâ[s vegmeles heeefn}s lejer heehekeâce& nesles. Ùeehes#ee
JesieUe yeÇÇeÿeCeJeeo - Yešpeerefiejer kegâ"}er Demet Mekeâles? meskeäÙeg}j he#e - efJeÉeveebveer oef}le pevelesÛÙee ceeLeer ceej}s}s ns heehe-hegCÙeeÛes Yeüce Deepe oef}le
GlLeeveeÛee meJeeËle cees"e De[mej yeve}e Deens.
Meskeâ[es Je<ex Oece&-hegjeCeeÛÙee veeJeeKee}er pÙee oef}leebvee vÙeeÙe-nkeäkeâ veekeâej}s DeeefCe leekeâeJejÛe KegMe jneÙe}e }eJe}s. lÙeebvee Deepe
meskeäÙeg}e@efjPeceÛÙee veeJeeKee}er hegvne lemesÛe nkeäkeâ veekeâej}s peele veenerle keâeÙe? pÙee keâeB«esmeves efpeJebleheCeer hetpÙe yeeyeemeensye Deebyes[keâjebvee
efveJe[Cetkeâerle hejeYetle keâjCÙeeÛes []eJehesÛe KesU}s leerÛe keâeB«esme Deelee yeeyeemeensyeebÛes iees[Jes ieeles ner }yee[er DeeheCe DeesUKeCeej keâOeer? hevveeme
Je<ex keâeB«esmeves jepÙe kesâuÙeeJej iejerye oef}leebvee leerve efhe{Ÿeele Ûeebie}s efoJeme keâe ÙesT Mekeâ}s veenerle? hevveeme Je<ee&ÛÙee DeeefLe&keâ-DeewÅeesefiekeâ
efveÙeespeveeÛeer kegâ"}er HeâUs oef}leebvee ÛeeKeeJeeÙe}e efceUe}er Deensle? efJekeâemeeÛeer efoMeeÛe DeMeer "sJe}er ies}er keâer ceeieeme}sheCee}e mebOeer efceUs}
heCe ÙeMe efceUCeej veener. meJe}leer ÅeeÙeÛÙee heCe iegCeJeòesÛÙee mheOexletve oef}leebvee yeepet}e hee[eÙeÛes nerÛe keâeB«esmeer veerleer jeefn}er veener keâeÙe?
meceepeeÛÙee cegKÙe ØeJeenele oef}leebvee meeceer} keâ¤ve lÙee}e mheOexle ye}Jeeve yeveJeCÙeeÛee keâOeer ØeÙeeme Pee}e keâeÙe? G}š cegKÙe ØeJeeneheemetve
oef}leevee Deef}hle "sJetve lÙeeÛÙee YeÙeYeeJevesÛee keâeB«esme Je meskeäÙeg}j he#eebveer jepekeâerÙe Jeehej keâ¤ve Iesle}e. Kes[eshee[er oef}leebJej DelÙeeÛeej
keâjCeejs efMejpeesj keâeB«esmeÛes heg{ejer DeeefCe ceie lÙeeJej Hegbâkeâj Iee}Ceejsner ceb$ee}Ùeeleer} keâeB«esme ceb$eer DemeeÛe keâejYeej jeefn}s}e veener keâeÙe?
471
cejCeeÛeer Yeerleer Iee}tve efJecee kebâheveerves Oeboe keâjeJee lÙeehes#ee meskeäÙeg}j jepekeâejCeeÛeer efoMee JesieUer jeefn}er Deens keâeÙe? cejeÙeÛee lees cejleesÛe.
heCe lÙeeÛÙee ce=lÙetÛeer efkebâcele efceUCÙeeÛes DeeMJeemeve neÛe efJecÙeeÛee Oeboe Demelees. keâeB«esmeveerleer lÙeeÛe efoMesves Ûee}le jeefn}er.
Yeb[ejs ÙeebÛÙeeheemetve jeceoeme Dee"Je}sheÙeËle Deveskeâebveer keâeB«esmeMeer Iejesyee kesâuÙeecegUs oef}leebÛÙee ne}Dehes°e - DevÙeeÙe mebhe}s keâeÙe? mesvee-Yeepehee
mejkeâejÛeer keâejkeâero& DeeefCe keâeB«esme-meskeäÙeg}j DeeIee[erÛÙee ceeietve HeâjHeâšle peeJes? oesve keâeB«esmeÛÙee DeeIee[erceOetve mejkeâej yeve}s lejer DeefOekeâeefOekeâ
cebef$eheos ceje"Ÿeebveer }gš}er veenerle keâeÙe? oef}le-ceeieeme peeleeRvee pesJe{s ÙegleerÛÙee mejkeâejves ØeefleefveOeerlJe efo}s lesJe{e vÙeeÙe keâeB«esme keâOeer osT Mekeâ}er
keâeÙe? efnboglJeeÛee Oeekeâ Iee}tve, JeCe&JeÛe&mJeeÛeer Yeerleer oeKeJetve oef}le-iejeryeebvee y}@keâces} keâjCeeNÙee GÅeesiee}e jepekeâejCeele meskeäÙeg}j efJeÛeej
cnCeeÙeÛeer JesU Deepe Dee}er Deens. Ùee Yeüceeletve peesJej ceneje°^ele}e yeewæ Je oef}le yeensj he[Ceej veener leesJej lÙee}e DeeheuÙee vÙeeÙe nkeäkeâeÛÙee
efoMesves JeešÛee} keâjlee ÙesCeej veener.
Ùeele}e heefn}e De[mej hegjesieeceer yeÇÇeÿeCeJeeoeves efvecee&Ce kesâ}suÙee YeüceeÛee Deens. ogmeje De[mej }nevemeneve peeleer mecegnele oef}leebvee
efJeYeeieCÙeeÛeer keâeB«esmeer keâejmLeeve! ceebie, {esj, ÛeebYeej, yeewæ DeMee peeleer GhepeeleeRvee Skeâceskeâele PegbpeJeeÙeÛes DeeefCe lÙeebÛes mebKÙeeyeU ogye&U
Meefkeälenerve keâjCÙeeÛes [eJehesÛe DeKeb[ Ûee}t jeefn}s Deensle. ØeeosefMekeâ DeeefCe peeleerÙe heeleUerJej oef}le efheÚ[s vesles SkeâceskeâebÛÙee peJeU ÙesCeej
veenerle ÙeeÛeer keâeUpeer Iesle}er peele Demeles. lÙeemee"er ØelÙeskeâ peeleerceOeuÙee Oe[he[Ÿee JÙekeäleer}e - le®Cee}e neleer Oe¤ve lÙee}e Hetâme }eJeeÙeÛeer.
yeeJeerme škeäkesâ oef}leebvee leerve-Ûeej [Peve peeleeRÛÙee iešele {keâ}}s ceie mJeyeUeJej SKeeoe Deeceoejner lÙeebvee efveJe[tve DeeCelee Ùesle veener.
DeeheesDeeheÛe DeeefßeleeØeceeCes keâeB«esmeÛÙee efkebâJee meskeäÙeg}j he#eebÛÙee JeUÛeCeer}e peeTve he[eJes }eieles.
hebOeje Jeerme Je<eeËle meskeäÙeg}j peeleerÙeJeeoeÛÙee Ùee og°Ûe›eâeletve Flej ceeieemeJeie& peeCeerJehetJe&keâ yeensj he[}e. lÙeeletve Yeepehee-efMeJemesvee ceje"er
neleele meMekeäle Pee}s. De"jeheie[ peeleerceOe}s vesle=lJe Ùee oesve he#eele efJekeâmeerle Pee}s. lÙeebvee jepekeâejCeemenerle JesieJesieUŸee peerJeve #es$eele ØeeOeevÙe Je
DeefOekeâej efceUle ies}s. Deeiejer, Yeb[ejer, Yeškesâ, Oeveiej DeMee efJeefJeOe peeleeRvee Deehe}e DeeJeepe efceUe}e. hejbleg meJee&le peeie®keâ Demee yeeyeemeensyeebÛee
DevegÙeeÙeer ÙeeÛe ceneje°^ele Deepener hejeJe}byeer Jee DeeßeÙeer jeefn}e Deens. keâejCe lees keâeB«esmeefJe®æ yeb[ ke⤠Mekeâ}s}e veener. DeeefCe pÙeebveer meskeäÙeg}j
veeJeeÛes Deveskeâ he#eele JesieJesieUer meeWies keâe{tve keâeB«esmeefJejesOe keâjleele; les JesUesJesUer iejpesvegmeej hegvne keâeB«esmeyejesyej neleefceUJeCeer keâ¤ve meskeäÙeg}j
yeÇÇeÿeCeer meòes}e pehele jeefn}s Deensle. veenerlej veeceMes<e nesTve ies}s Deensle.
Deepe Deeie[s DeeefCe efheÚ[s DeMeer meceesjemeceesjÛeer }{eF& efveCee&Ùekeâ DeJemLesle Dee}er Demetve lÙeele meskeäÙeg}j peeveJÙeele}s hegjesieeceer yeÇÇeÿeCe
vescekesâ keâeB«esme YeesJeleer GYes Deensle lej oef}le-efheÚe[}s}s mesvee-YeepeheeÛÙee ÚeJeCeerle pece}s}s Deensle. DeMee JesUer yeeyeemeensyeebÛÙee }skeâjebÛeer
leekeâo cees}eÛeer "jCeej Deens. oef}le he@vLej vesnceerÛe yeo}lÙee Ùegiee}e efveOee&jeves meeceesjer peele jeefn}er. peeieeflekeâerkeâjCe, KeepeieerkeâjCe,
SkeâefJemeeJÙee Melekeâele DeheefjneÙe& PeeuÙeeves meceepeJeeoeÛes hegjeCe keâe}yee¢e Pee}s Demetve peieeÛÙee mheOex}e meeceesjs peeleevee leceece iejerye-oef}leebÛeer
Skeâpetš SJe{eÛe SkeâcesJe heÙee&Ùe efMeu}keâ Gj}e Deens. hegjesieeceer Jee meskeäÙeg}j he#e les DeeJneve DeesUKet Mekeâ}s}s veenerle keâer pegvÙee keâe}yee¢e
mecepetleerceOetve yeensj he[eÙe}e leÙeej veenerle. lÙeebÛÙee yejesyej peeTve ØeJeenheeflele nesCes ne DeelceIeele "jCeej Deens. lej peeleerpeeleerceOÙes efJeYeeie}suÙee
efheÚ[Ÿee-iejeryeebÛeer ›eâebleerkeâejer }{eT DeeIee[er yeve}suÙee efMeJemesvesÛÙee KeebÅee}e Keeboe }eJetve }{Ces ns Deehe}s keâle&JÙe Deens.
peieeÛeer cenemeòee yevet Ieele}suÙee Yeejleele}s oef}le-efheÚ[s-Deeefßele cnCetve veJns lej Yeeieeroej veeieefjkeâ cnCetve DeeheCe GYes jneÙe}e nJes
Deens. mJeeleb$Ùe, mecelee Je yebOetlee ne yeeyeemeensyeebÛee ceb$e meceepeeÛÙee Skeâef$ekeâjCeeletve meeOeCÙeeÛeer KejerKegjer peyeeyeoejer Deepe DeeheuÙeeJej Dee}s}er
Deens. meJe& iejerye-efheÚ[Ÿee Jeiee&Meer yebOetlJeeÛeer YeeJevee peesheemetve mecelesÛeer mLeehevee keâjeÙeÛeer lej DeeheCe heg{ekeâej IÙeeÙe}e nJee Deens. pes
DeemLesves - Deehegg}keâerves peJeU IÙeeÙe}e Glmegkeâ Deensle lÙeebÛÙeeMeer yebOetYeeJe keâjeÙeÛee keâer kesâJeU meskeäÙeg}j MeheLee Iee}tve y}@keâces} keâjleele
lÙeebvee MejCe peeTve mecepetleerÛÙee ieg}eceerle efKelehele he[eÙeÛes?
nesÙe efce$eebvees, yebOetbvees, YeefieveeRvees, Deeieeceer }eskeâmebKÙee efveJe[Cetkeâerle DeeheCe lÙeeyeö}Ûe efveCe&Ùe IÙeeÙeÛee Deens. efveMeeCÙeebJej efMekeäkeâe
ceejCÙeele nÙeele ies}er Deelee DeeheuÙee Ssefleneefmekeâ YetefcekesâJej efMekeäkeâeceesle&ye keâjCÙeeÛeer JesU Dee}er Deens. efMeJemesvee-oef}le he@vLejÛÙee cew$eerJej
efMekeäkeâeceesle&ye keâjeÙeÛee ne cegntle& cnCetveÛe efveCee&Ùekeâ Deens. pegvee Fefleneme efJeme¤ve veJee Fefleneme Ie[JeCÙeeÛee ne Øemebie Deens.
o

472
 yeeyeemeensyeebÛes mJehve meekeâejCÙeemee"er }{ŸeeÛeer hesâjceeb[Ceer keâjeJeerÛe }eies} !
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj ÙeebÛes peeleerDebleeÛes, Jeie&DebleeÛes mJehve lÙeebÛÙee nÙeeleerle hetCe& nesT Mekeâ}s veener. lÙeebÛÙee heMÛeele meceepeeÛeer Oegje
JeenCeejs vesle=lJe Dee}s les Ùee °erves kegâÛekeâeceer efveIee}s. mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛÙee vejkeâele JeUJeUCeejs efkeâ[s Ùeehes#ee JesieUer Ghecee Ùee heg{eNÙeebmee"er
ogmejer veener. Flekesâ ns heg{ejer lekeâ}eot efveIee}s ns mJehve hegjs keâjCÙeemee"er keâe}megmebiele pes õ°sheCe }eieles DeeefCe lÙeemeesyele peer JewÛeeefjkeâ yeebefOe}keâer
Je meceefhe&le FÛÚe }eieles leer FÛÚe Ùee heg{eNÙeebceOÙes keâce&Jeerj oeoemeensyeebÛee keâener keâeUeÛee DeheJeeo mees[le veJnleer. oeoemeensye ieeÙekeâJee[,
KeesyeÇÇeie[s, yeeyetpeer DeeJeUs, yeer. meer. keâebyeUs ns cenej heg{ejerÛe yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee ÛeUJeUerÛes yeeyeemeensyeebÛÙee heMÛeele meJexmeJee& yeve}s.
yeeyeemeensyeebÛee DeefYeØesle Deme}suÙee JÙeehekeâ meceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee }{ŸeeÛÙee mebkeâuhevee }#eele IesTvener Ùee vesle=lJeeves Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛes
heg{ejerheCe cenejslej meceepeeÛÙee neleele peeT efo}s veener. ÙeebÛee Ye}e Leesj}e Fefleneme Deens. ne Fefleneme efve‰eJeble, meÛÛee keâeÙe&keâlÙeeËmee"er
}ebÛÚveemheo Demee Deens. keâe}ÛeerÛe iees°. ceneheefjefveJee&Ce efoveemee"er ceePeer ceg}eKele IesCÙeemee"er Skeâ he$ekeâej ceePÙee Iejer Dee}e neslee. lÙeeves DeeheuÙee
he$ekeâemee"er ceePeer ceg}eKele Iesle}er. YeuÙeeLeesjuÙee ceg}eKeleerle lÙeeÛee ØeMve cee$e SkeâÛe neslee. Deebyes[keâjer meceepe cetU ØeJeeneheemetve De}ie he[}eÙe ns Kejs
keâeÙe? he$ekeâejeÛee ne ØeMve Ssketâve ceer lÙeeÛÙee leeW[eJej lÙeeÛeer keâerJe kesâ}er. lÙeeÛÙee ØeMveeÛee jesKe yejesyej Demetvener lees pÙee Meyoele lÙeeves De%eeveheesšer ce}e
efJeÛeej}e lees ÛegkeâerÛee neslee. pÙee}e lees Deebyes[keâjer meceepe Skeâše he[}e cnCele neslee lees Deebyes[keâjer meceepe vescekeâe keâesCe, Ùeeyeö} lees he$ekeâejÛe
DeveefYe%e neslee. ceer lÙee}e ØeefleØeMve kesâ}e. legceÛÙee ØeMveeÛes }#Ùe yejesyej Deens. heCe legcner pÙee}e Deebyes[keâjer meceepe mecepelee Deenele lees
vescekeâe keâesCelee? lÙeeÛeer JÙeeKÙee keâeÙe ns ce}e mecepe}s veener. ceePÙee ØeefleØeMvee}e lees Gòej osT Mekeâ}e veener. lÙeeÛÙee ceeefnleermee"er ceerÛe
lÙee}e mecepeeJet }eie}es. ‘‘Deebyes[keâjer meceepe Ùee meb%esle mecemle Demhe=MÙe peeleer-peceeleer cees[leele, peeleerDebleeÛeer }{eF&Ûeer peer Deebyes[keâjer
mebkeâuhevee Deens efle}e cetle& mJe¤he osT MekeâCeeje keâ°keâjer Meesef<ele meceepener lÙeele Ùeslees. lÙeele keâeceieejeheemetve MeslekeâNÙeeheÙeËle, peeleerJÙeJemLee
cees[t FefÛÚCeeNÙee GÛÛe peeleerleer} ceeCemeeheÙeËle meJe&Ûe Dee}s DeMeer Kejer Deebyes[keâjer meceepeeÛeer JÙeeKÙee Deens’’ Demes ceer lÙee}e meebefiele}s.
nerÛe JÙeeKÙee omlegjKegö yeeyeemeensyeebvee DeefYeØesle nesleer. lÙee he$ekeâeje}e peeoe ve ÚUlee ceerÛe lÙeeÛÙee ØeMveeÛeer ceeb[Ceer veerš keâ¤ve Gòej efo}s.
lees pÙee}e Deebyes[keâjer meceepe cnCele neslee lees lÙeeÛÙee °erle}e Deebyes[keâjer meceepe cnCepes hetJee&ßeceerÛee cenej meceepe DeeefCe DeeleeÛee
yeewæ meceepe. pees Deebyes[keâjer meceepeeÛee ØecegKe Ieškeâ Deens. Ùee meceepeeletve yeeyeemeensye pevcee}e Dee}s. yeeyeemeensyeebÛÙee nekesâmejMeer Ùee meceepeeves
Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleermeb«eeceele Peesketâve efo}s. keâMeeÛeerner heJee& ve keâjlee, hejbleg neÛe meceepe yeeyeemeensyeebÛÙee ceneheefjefveJee&CeeveblejÛÙee 41 Je<ee&veblej
cetU ØeJeeneheemetve De}ie he[eJee ner MeeskeâebeflekeâeÛe cnš}er heeefnpes.
keâeÙe keâejCes Deensle Ùee Skeâšs he[CÙeeÛeer? Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle yeeyeemeensyeebÛÙee DeeosMeevegmeej DeeIee[erJej }{Ceejer ner peele mJele:ÛÙeeÛe
peeleerÛÙee jepekeâejCeele De[keâuÙeecegUs vegmeleer cetU ØeJeeneheemetve De}ieÛe he[}er veener lej efleves Ùee DeeheuÙee Jele&Cegkeâerves yeeyeemeensyeebÛÙee mJehvee}ener
le[e efo}e mJele:ÛÙee peeleerÛÙee keâes<eele GYeer Deebyes[keâjer ÛeUJeU DeeefCe efmeæeble Ùee peeleerves yebo keâ¤ve šekeâ}e. Kejs lej JeeieCeb De#ecÙeÛe
Deens. Depetvener JesU ies}s}er veener. Ùee peeleeRves keâes<eeyeensj he[eÙe}e nJes.
yeeyeemeensyeebvee DeefYeØesle Deme}s}e peeleerDebleeÛee }{ener peeleer cees[CÙeeÛee Deens. peeleer cees[uÙeeveblej Skeâe meJeËkeâ<e cegkeäleerÛÙee Gefö°ebmee"er
lÙeebvee Skeâ$e keâ¤ve lÙeebÛÙeele Yeüele=YeeJe efvecee&Ce keâ¤ve jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ, DeeefLe&keâ, meebmke=âeflekeâ efJe<ecelesefJe¤æ efveCee&Ùekeâ }{eF& keâjeÙe}e }eJeCes
ns DeielÙeeÛes nesles. hejbleg ns Ie[t Mekeâ}s veener. yeeyeemeensyeebÛee efmeOoeble, leòJe%eeve ÙeeÛee heeÙee Ùee °erves JÙeehekeâ Demeleevee Demes keâe Ie[t Mekeâ}s
veener? ÙeeÛes keâejCe Ùee meJe& }{eF&ÛÙee OegMJeerkeâjCeele De«eieeceer Deme}s}er ‘cenej’ peeleÛe peeleerÙeJeeoer Pee}er.
mJele:Ûes iewj JeeieCes }heJele Ùee peeleerle}s Deecner meJe& heg{ejer Flej Demhe=MÙe peeleer-heg{ejer Ùeebvee oes<e oslees. jepekeâerÙe he#e, heg{eNÙeebvee efMeJÙee Iee}lees.
ne meJe& Øekeâej ‘keâ¤ve ies}e oe{erJee}e, hekeâ[}e efceMeerJee}e ’ DeMeele}e Deens. ns meJe& Ie[}s yeeyeemeensyeebveblejÛÙee Ùee peeleerleer} keâesCelÙee °erÛÙee
heg{eNÙeebcegUs lÙeebveer DeeheuÙee ceneve Gefö°emee"er, jepekeâerÙe }{eF&mee"er mecemle Demhe=MÙe meceepe ne Deepener heejbheeefjkeâ DeeefCe efnob Ot eceeaÙe Deens. Ùee SkeâeÛe
iees°erÛee ‘yeeT’ keâ¤ve cenej heg{eNÙeebveer Demhe=MÙeebÛÙee SkeâpegšerÛes meJe& $e+CeevegyebOeeÛes oesj keâeÙeceÛes keâehetve šekeâ}s. yeeyeemeensyeebvee GYÙee DeeÙeg<ÙeYej
Demhe=MÙeebÛÙee meJeËkeâ<e cegkeäleerÛee,GlLeeveeÛee, efJekeâemeeÛee Ùee DevegmetefÛele peeleervee meòee, mebheòeer, %eeve, Øeefle‰e ÙeebÛes cee}keâ yeveefJeCÙeeÛee OÙeeme }eie}e
neslee. mebmke=âleer, Oece&, ®{er,hejbheje ÙeebÛes yeUer "j}s}s Demhe=MÙe-m$eer, Metõ, DeefleMetõ Ùeebvee ceeveJeer DeefOekeâej efceUJetve osCÙeeÛes }#e lÙeebÛes nesles lÙee
peerJeveele heefjJele&ve Ie[efJeCÙeeÛeer lÙeebÛeer FÛÚe nesleer; heCe yeeyeemeensyeebveblejÛÙee GLeU, mebke=âefÛele Je=òeerÛÙee vesle=lJeecegUs ner FÛÚe hetCe& nesT Mekeâ}er
veener. Demhe=MÙeebÛÙee hees}eoer SkeâpegšerÛes cetle& mJe¤he yeeyeemeensyeebvee mJele:ÛÙee nÙeeleerle heeneÙe}e efceUe}s veJnles Gòej DeeÙeg<Ùeele ÙeebÛeer lÙeebvee
leer›e Keble Jeešle nesleer. lÙeebÛes ns efceMeve Deecner hetCe& kesâ}s veener ÙeeÛee heMÛeeleehe Deepener Deecne}e nesle veener. mecemle Demhe=MÙeebvee meesyele
IesTve Yeeweflekeâ Mees<eCeebefJe¤æÛes }{s Deecner GYeej}s veenerle. Demhe=MÙeebceOe}er Demhe=MÙelee npeejes Jeiee&le Ûee}le Dee}er. leer yeeyeemeensyeebÛÙee
nÙeeleerlener nesleer DeeefCe lÙeebÛÙee heMÛeele lej leer šeskeâe}e heesnÛe}er. ns Demes Deecner Ie[t efo}s ns ogoxJe Deens. lÙee}e Deecner meJe& cenej heg{ejer
DeeefCe peele peyeeyeoej Deenesle.
yeeyeemeensyeebÛÙee heMÛeele yeeyeemeensyeebÛÙee veeJes Deecner Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeer Keesšer Øeeflecee leÙeej kesâ}er. leer ØeefleceeÛe Demhe=MÙeebceOe}s
mJeeLe&, celmej, És<e, DemetÙee Jee{efJeCÙeeme keâejCeerYetle Pee}er. [e@. Deebyes[keâj meJe& oef}le Meesef<eleebÛes heg{ejer nesles. lÙeebvee Deecner Skeâe peeleerÛes
heg{ejer keâ¤ve mees[}s. yeUer lees keâeve efheUer Ùee vÙeeÙeeves Jeeietve Deecner Demhe=MÙeebÛÙee Skeâpegšer}e yeeOee DeeCe}er, Ûece&keâej meceepe DeeceÛÙeeMeer
veeleb "sJet FefÛÚle veener. ceelebie meceepe DeeceÛÙeeheemetve Deef}hle jenlees. DeecnerÛe mJele:YeesJeleer kegbâheCe IeeleuÙeecegUs ns Ie[}s. hejeÛee keâeJeUe
473
keâ¤ve Deecner DeeceÛÙee Yeele= Demhe=MÙe peeleer}e oes<e osle efheâjlees. yeeyeemeensyeebveer hegkeâej}suÙee }{Ÿeele Ùee peeleer meeceer} PeeuÙee veenerle. peeleeroòe
GlheeoveeÛes nlÙeej neleeletve efÚve}s peeF&} Ùee YeerleercegUs yeeyeemeensyeebveer cenejslej Demhe=MÙe peeleerÛes ns JeeieCes mecepetve Iesle}s. efpeLes yees}eÙeÛes
nesles efleLes les yees}}sner heCe yeeyeemeensye lesJe{Ÿee DeefOekeâejeÛes Oeveer nesles. Deecner Depetve ns meJe& Gkeâ¤ve keâe{lees. Ùee DeeceÛÙee Demhe=MÙe yeebOeJeevee
efMe#ee oslees. cenej peeleerÛes heg{ejerÛe veJns, lej keâe}Ûes MeWye[s heesjner Ùee meJe& meboYee&efMeJeeÙe Jeeo Iee}le yemeleb. heefjCeleer JneÙeÛeer leerÛe Pee}er.
Ûece&keâej meceepe peeleerÛÙee Glejb[erle cenej peeleerhes#ee ßes‰, lÙeeÛee peeleerÙe DenbYeeJe, obYe mecepet Mekeâlees; hejbleg DeeceÛÙeehes#ee peeleerØeLesvegmeej
Kee}Ûee ieCe}e ies}s}e ceelebie meceepe, lÙeeÛee lejer efJeMJeeme Deecner kegâ"s mebheeove kesâ}e? Ùee meJe& cenejslej Demhe=MÙe peeleeRveer cenej peeleerÛes
JeeieCes GIe[s hee[}s Deens. Iešvesle yeeyeemeensyeebveer mecemle oef}leebÛÙee Gæejemee"er jeKeerJe peeieebÛeer lejleto kesâ}er. heCe lÙeeÛee heâeÙeoe heâkeäle
cenej peeleerveer Iesle}e Demee Ùee peeleerÛee Deejeshe Deens. meke=âledoMe&veer ne Deejeshe mebÙegefkeälekeâ veener. lejerner lÙeele leLÙe veener Demes veener. Demhe=MÙe
peeleerceOe}er Demhe=MÙelee Jee{efJeCeejs ns Skeâ ØecegKe keâejCe Deens. ÙeeefJe<eÙeer Deecner Deejeshe keâjCeeNÙeebMeer mebJeebo meeOeeÙe}e leÙeej veenerle. legcner
lÙee šeskeâe}e lej Deecner Ùee šeskeâe}e Demes meJe& Ûee}}s Deens.
DeeheuÙeekeâ[s 1935 mee}eheemetve efJeefOeceb[Us meceLe&heCes DeefmlelJeele Dee}er; lesJneheemetve meòeeOeeNÙeebveer Demhe=MÙeebceOe}er Demhe=MÙelee mJele:ÛÙee
jepekeâerÙe nsletmee"er keâeÙece "sJeCÙeekeâefjlee heâes[e-Pees[eÛeer veerleer Jeehej}er. Deepener nsÛe leb$e Jeehej}s peeles Demes DeeheCe cenej heg{ejer cnCelees. les cnCeCes
meehes#eheCeeÛes Deens. meòeeOeejer heâes[e-Pees[eÛes jepekeâejCe keâjCeejÛe, heCe ceie les LeebyeefJeCÙeemee"er DeeheCe keâeÙe keâjlees Deenesle? DeeheCe lej peeleerÙe
keâes<e pehetve Ùee meJee&}e neleYeejÛe }eJele Deenesle. hegâ}s -Deebyes[keâjebvee DeefYeØesle Deme}s}er Metõ DeefleMetõebÛÙee meJe&keâ<e cegkeäleerÛeer ÛeUJeU pÙeebvee
Deepe ceevÙeb Deens les lejer ÙeebÛÙeemee"er keâeÙe keâjleele? [eJÙee efJejesOeer he#eeefJe<eÙeer lej yees}eÙee}eÛe vekeâes. les [eJes DeeefCe hegjesieeceer neslesÛe kegâ"s?
les Ùee °erves leLeekeâefLeleÛe nesles. keâejCe GÛÛe peeleerobYe ceeieCeeNÙee }eskeâebÛÙee neleer lÙeebÛeb vesle=lJe nesleb. lÙeebÛeb Jele&ve ‘yees}s lewmee Ûee}s’ veJnleb lej
‘yees}eÛeerÛe keâ{er, yees}eÛeeÛe Yeele’ Demeb nesleb. [eJes hegjesieeceer jepekeâejCe DeeceÛes cesvemš^erce nesles. heCe lÙee he#eeÛÙee Ghepele oes<eebcegUs les mJele:ÛÙee keâcee&ves
veeceMes<e Pee}s. [eJÙeebÛÙee heefjYee<esle pÙee}e DeeheCe meieUs meebØeoeefÙekeâ jepekeâejCe cnCelees les meebØeoeefÙekeâ jepekeâejCeer keâesCe Deensle? keâe Deensle?
Deved Deepe lÙeebveerÛe cegKÙe ØeJeeneÛeer peeiee keâMeer Iesle}er? Kejb ne Deeflemet#ce Deelceheefj#eCeeÛee Yeeie Deens. yeeyeemeensyeebÛÙee ceneheefjefveJee&CeeveblejÛÙee
Deecne meJe& Deebyes[keâjJeeÅeebheemetve [eJÙee ÛeUJeUerleuÙee he#e keâeÙe&keâlÙee&heÙeËle Deecner meJe& ‘jesceeBefškeâ’ jeefn}es. vee Deecner oef}le -Meesef<eleebÛes
YeeiÙeefJeOeeles yeve}es, vee Deecner mJele:vesner YeeiÙe yeo}}s. efpeLes keâeceieej ÛeUJeU,keâeceieej DeeefCe oef}leebÛeb veeleb efvecee&Ce ke⤠Mekeâ}s veener, efleLes
Meslekeâjer, DeeefoJeemeer, Yeškesâ DeeefCe DevÙe ceeieemeJeieeaÙeebvee Skeâe heeleUerJej DeeCet Mekeâ}es veener efleLes Deecner hegjesieeceer [eJes DemeCÙeeÛee DenbYeeJe
Peg"e "jlees, ceebpejeÛee meceeiece ne Demee SJe{gmee Demelees; hejbleg lÙeebÛeb yeeWye}Ceb ieeJeYej Demeleb. Deecne meJe& [eJÙeeÛeb DeeefCe hegjesieecÙeeÛeb lemeb
Pee}b Deens. ceer Skeâ Deebyes[keâjJeeoer cnCetve ceekeäme&, }sefveve, ceeDees, efheâ[s} ÙeebÛÙee efJeÛeejebÛee hegjmkeâlee& cnCetve mJele:Ûes Deelceheefj#eCe keâjlees DeeefCe
DeeheCe yeeyeemeensyeebÛeb mJehve meekeâej keâjCÙeeme vee}eÙekeâ "j}es cnCetve jespe mekeâeUer Leesyee[ Pees[tve Ieslees. heCe ceer lejerner lÙeele ieeWOeUtve ies}s}es
veener Ùee meJe& cees[lees[ebletve GYeb jenCÙeeÛeer ceePeer efpeö Deens. ceePee heefn}e ØeÙelve Demes}, mecemle Demhe=MÙeebÛÙee SkeâpegšerÛÙee jepekeâejCeeÛeer pegUCeer
keâjCeb. heBLej Demees Jee efjheefy}keâve he#e, DeepeheÙeËle Skeâ peeleerÛÙee heefjIeeleÛe JeeJej}s cnCetve oef}le heBLejÛÙee hegve&mLeehevesÛÙee JesUer ceer peenerj kesâ}b
keâer, ceePeer ÛeUJeU Ùeeheg{s mecemle Demhe=MÙeebÛÙee GlLeeveeÛeer Demes}, ceer Ùeeheg{s peeleerÙe jepekeâejCeele DeeefCe efleÛÙee Peg"Ÿee DeefYeefveJes<eelener De[keâCeej
veener. Deepe jepekeâejCeeÛes meJe& meboYe& yeo}}s Deensle. [eJeb kegâCee}e cnCeeJeb efve GpeJeb keägâCee}e cnCeeJeb ÙeeleuÙee meercee hegmeuÙee iesuÙee Deensle. Deepe
osMeele}b jepekeâejCe heeefn}b lej lÙeeÛeer ØeÛeerleer Ùesles. kesâJeU meòee nsÛe }#Ùe Deme}suÙee [eJÙee he#eebmee"er ns }ebÛÚveemheo Deens. hegâ}s-Deebyes[keâj,
Ú$eheleer Meent cenejepe, ØeyeesOevekeâej "ekeâjs, DeCCeeYeeT mee"s Ùee JewÛeeefjkeâ hejbhejsmeesyele pes megOeejkeâ DeeefCe pÙee megOeejCeeJeeoer ÛeUJeUerÛes ØeJele&keâ
keâener DebMeer yeÇÇeÿeCe peeleerletvener Dee}s Deensle. lÙeebÛes JewÛeeefjkeâ GòejoeefÙelJe Ùee he#eebceOÙes kegâ"s Deens? ceekeäme&heemetve Ûes-ieJnsjeheÙeËle [eJÙee OeešCeerÛeb
jepekeâejCe oef}le-Meesef<eleebÛÙee Skeâpegšermee"er Jejoeve keâe "j}b veener? Kejb lej ÙeeÛeer Gòejb MeesOeCÙeeÛeer iejpe Deens. Deecner peeleerÙeJeeoebefJe¤æ
}{CÙeeÛeer Yee<ee keâjlees, heCe ØelÙe#eele cee$e Deecner mJele:Ûe šeskeâeÛes peeleerÙeJeeoer Demelees. [ebies-Smesce peesMeeRveer DeeheuÙee }skeâeryeeUer vee keâOeer
keâeceieeje}e efouÙee vee keâOeer Demhe=MÙee}e; lÙeebÛÙee Jeie&mebIe<ee&ÛÙee keâuhevee FLeuÙee ceeleerle keâeÙeceÛe GheNÙee jeefnuÙee ! ceneje°^ehegjleb yees}eÙeÛeb Pee}b
lej mebÙegkeäle ceneje°^ ÛeUJeUerÛee owoerhÙeceeve keâeU mees[}e lej [eJÙee ÛeUJeUerÛÙee °erves Deme}s}e keâeU NnemeeÛeeÛe "j}e. pÙeebvee ns [eJes }eskeâ
meebØeoeefÙekeâ mebyeesOeleele lÙeebÛÙeeyejesyej DevÙe ceeieemeJeieeaÙe peeleele . cenej peele JeieUlee Flej meJe& Demhe=MÙe peeleerle pÙee Smesce peesMeer-[ebiesveer
keâeceieej ÛeUJeUerÛes vesle=lJe kesâ}b lees keâeceieej Jeie& peelees. SkesâkeâeUer keâcÙegefvemš Deme}s}s keâeÙe&keâlex efMeJemesvesÛes MeeKeeØecegKe, efJeYeeieØecegKe Pee}s}s
efomeleele. keâeceieejebÛee yee}sefkeâu}e Deme}s}e }e}yeeie mesvesÛee yee}sefkeâu}e yevelees. }e} PeW[e nJesle G[tve peelees. efleLes YeieJee heâ[keâlees Demeb
keâe Ie[eJeb? lej [eJÙee hegjesieecÙeebÛÙee keâjCeer DeeefCe keâLeveerceOÙes leheâeJele DemeuÙeecegUs ns Ie[}s DemeeJes Deblejeje°^erÙe keâcÙegefvemš ÛeUJeUerle
ÙegjesheerÙe osMeeÛÙee meb%esle keâeceieejJeie& ne meJe&neje "j}e. DeeceÛÙeekeâ[s Ùee keâeceieejJeiee&Ûeer hejbheje heâkeäle oer[Mes Je<ee&Ûeer Deens. lees veKeefMeKeeble
meJe&nejeJeie& Deens keâeÙe? Ùee osMeele KeNÙee DeLee&ves meJe&nejeJeie& Demhe=MÙe meceepeÛe neslee. keâcÙegefvemševeer DeeheuÙee jepekeâejCeele Ùee Jeiee&}e
efkeâlehele cenlJe efo}? ceekeäme&ves meebefieleuÙeeØeceeCes lÙee lÙee osMeele}er Yeeweflekeâ heefjefmLeleer DeesUKee DeeefCe Jeie&mebIe<ee&Ûeer pegUCeer keâje. efn pegUCeer
keâjeÙe}e Fkeâ[Ûes keâcÙegefvemš vee}eÙekeâ "j}s. keâe}yeenŸe Oece&ieg¤, hejbheje DeeefCe meebmke=âeflekeâ efJe<ecelee Ùeeyeö} ns keâOeer Ûekeâej Meyo yees}}s
veenerle. meJe&neje meceepeeÛÙee veeJeeves lÙeebveer mebOeermeeOetheCeeÛeb jepekeâejCe kesâ}b. [ebiesveer keâOeer Deebyes[keâj mecepetve Iesle}e veener. Smescedveer 100
škeäkesâ heeef"byee yeeyeemeensyeebvee keâOeer efo}e veener ns [eJÙee ÛeUJeUerÛeb efÛe$e jeefn}b. jefMeÙee keâesmeUuÙeeveblej Deecner keâcÙegefvemšebyeö} hegveefJe&Ûeej
keâjCeb DeielÙeeÛeb Jeešleb. Deeblejje°^erÙe meceepeJeeoer ÛeUJeUerJej Yee<Ùe keâjlees, ceie yeo}lÙee jepekeâejCeeÛee hegveefJe&Ûeej DeeefCe hesâjceeb[Ceer keâe
474
keâjle veener? efnbot cet}lelJeJeeÅeebvee pÙeeJesUer Deecner Jes"erme Oejlees lÙeeÛe JesUer Deecner cegefm}ce ceeefheâÙee cet}lelJeJeeÅeebvee ceeveeÛeb mLeeve oslees
ns keâMeeÛeb Ieeslekeâ Deens? DeuhemebKÙeekeâ cnCetve, Demhe=MÙe cnCetve pÙeebÛeer mebkegâefÛele DeeefCe cet}lelJeeoer Yetefcekeâe Deens, DeMee he#eheg{eNÙeebvee
yeepet}e mee¤ve oef}le-DeuhemebKÙeekeâebvee veJee heÙee&Ùe keâe osT Mekeâle veener? keâejCe DeeceÛeerner ieesÛeer Deens. Deecnermegæe DeeceÛÙeeleuÙee
cet}lelJeeoer DeeefCe peeleerÙeJeeoer DeefYeefveJesMee}e Ieó efÛekeâš}s}s Demelees. Deecner Ùee °erves efJeOeeÙekeâ Yetefcekeâe IesTve mJele:}e Deejheej yeo}le
veener. lÙeecegUsÛe Flejebvee peeleerÙeJeeoer "jJeCÙeeÛee veweflekeâ DeefOekeâej Deecner ieceeJetve yeme}es. ceePee lej 30 Je<eeËÛee DevegYeJe Deens keâer, peeleerÙeJeeoer
yees}CeejsÛe ØeKej peeleerÙeJeeoer Demeleele. Deebyes[keâjer meceepe Skeâekeâer keâe he[}e? Ùee ØeMvee}e ns meieUs meboYe& DeeefCe heeMJe&Yetceer Deens.
[eJÙee hegjesieeceer ÛeUJeUerJejÛeer šerkeâeefšheCCeer ceer Lees[er yeepet}e "sJelees keâejCe DeeceÛÙeekeâ[Ûes meieUs [eJes hegjesieeceer peeleeheele heeUCeejs DeeefCe
Oece&Jeeoer Deensle; hejbleg JejÛÙee ØeMveeÛÙee Deveg<ebieeves DeeceÛeer cenej peele Skeâekeâer he[}er leer mebkegâefÛele peeleerÙe jepekeâejCeecegUs yeeyeemeensyeebveer Ùee peceeleer}e
yegæ Oece& efo}e lees meeceeefpekeâ heefjJele&veeÛÙee }{eF&}e yeU osCÙeemee"er yeeyeemeensyeebÛee õ°e yegæ Deecner ceveeheemetve mJeerkeâej}eÛe veener; yegæ DeeefCe
yegæ leòJe%eeve Demhe=MÙeebÛÙee Skeâpegšerle}e De[mej Deens. Demeb ce}e Jeešle veener. Deecner les lelJe%eeve mJele:Ûee keâeÙeehee}š keâjCÙeemee"er Jeehej}bÛe
veener; yegæeÛeb lelJe%eeve Skeâe peeleerÛÙee GlLeeveeÛeb keâmeb Demet Mekesâ}? mecemle oef}le-Meesef<ele Jeiee&ÛÙee og:Keeyeö} yees}Ceeje Deved ceeie& MeesOeCeeje
Yeeweflekeâ yegæ Deecner Skeâe peeleerÛee kesâ}e. ne oes<e lÙee leòJe%eeveeÛee vemetve DeeceÛee Deens. yeeyeemeensyeebveer yegæ Oece& mJeerkeâej}e lees mecemle Demhe=MÙe
DeeefCe Meesef<eleebÛeb jepekeâejCe meceLe& keâjCÙeemee"er; yegæ pesJne DeeheCe mJeerkeâejlees Oece&¤{er, hejbhejebÛe keâe}yee¢e DeeJe[byej hesâketâve oslees. DeeÙe[@ef}efmškeâ
efmheefjÛÙegDe} mebkeâuhevee hesâketâve oslees. osJe DeeefCe osJeeÛeb Meem$e yegæ veekeâejlees lÙeeÛeer ner Øe%ee ‘Deòeoerhe YeJe’ nesCÙeeÛeer Deens. ceie Deecner mJele: lej
mJeÙebØekeâeefMele nesle veener. OeceeËlejeÛeer yeeyeemeensyeebÛeer mebkeâuhevee Deecner cees[erle keâe{}er Deecner ye@keâ št he@Jnsef}Ùeve Pee}es Deenesle. yegæeves cetefle&hetpee,
keâce&keâeb[ veekeâej}b DeeceÛÙeemee"er yegæ osJe Pee}e Deved lÙeeÛeb Yeeweflekeâ leòJe%eeve DeeceÛÙeemee"er keâce&keâeb[ Pee}b. Ûece&keâejebveer yeewæ Oece& mJeerkeâej}e
veener, ceelebieeveer yegæ Oece& mJeerkeâej}e veener, ÙeeÛee jeie Deecner lÙeebÛÙeeJej keâe Oejlees? Deecner lejer yeeyeemeensyeebÛeb yegæoMe&ve ceeCemee}e efmheefjÛÙegDe}
iees°erle De[keâJele veener, ceeCemee}e les Deveelce efveYe&j keâjle, yegæeÛÙeeÛe nÙeeleerle DevegÙeeÙeebmee"er Skeâ Deš nesleer-‘ceer meebielees cnCetve ceePeb leòJe%eeve
mJeerkeâe¤ vekeâe, legceÛÙee yegæer}e hešs}, °er}e lÙeeÛeer ØeÛeerleer ÙesF&}, keâeveeme ¤Ûes} Deved peieCÙee}e pes hetjkeâ "js} lejÛe les mJeerkeâeje!’ ceie
Deecner Flej Demhe=MÙe peeleeRvee ner hetJe&Deš keâe Iee}lees? cenejslej Demhe=MÙe peeleer pej efnbot Deensle lej lÙeebÛÙee ßeæe DeeefCe Oece& yeepet}e "sJetve Yeeweflekeâ
Mees<eCeeefJe¤æÛÙee }{eF&le lÙeebvee Deecne}e peJeU Ieslee ÙesCeej veener keâe? heCe lemee ØeÙelveÛe Deecner keâOeer kesâ}e veener. heejbheeefjkeâ yegæ leòJe%eeveeÛÙee
heeMJe&YetceerJej Deebyes[keâjer yegæoMe&veeÛeer °er DeeefCe ceeb[Ceer DelÙeeOegefvekeâ Deens. cnCetve lej peeieeflekeâ yeewæ cenemeYes}emegæe yeeyeemeensyeebÛee yegæ heÛe}e
veener. OeceeËlej DeeceÛÙeemee"er GlLeeveeÛeer ÛeUJeU JneÙe}e nJeer nesleer. heCe yeeyeemeensyeebveer efo}s}er °er ve mJeerkeâejuÙeecegUs Ùee GlLeevee}e DeeheCe ce=iepeU
"jJe}b Deens. jepekeâerÙe mebIe<ee&meesyele JesieJesieUŸee DeeIee[Ÿee Ûee}JeeÙeÛÙee Demeleele, lÙeemeesyele meebmke=âeflekeâ GlLeeveeÛeerner DeeIee[er Ûee}JeeÙeÛeer Demeles,
keâejCe leer Ûee}Je}er lejÛe jepekeâerÙe }{Ÿee}e yeU efceUt Mekeâleb. mebmke=âleer, hejbheje, efjJeepe yeo}CÙeemee"er mJele:}e ieleerMeem$eeÛÙee efveÙeceeØeceeCes yeo}eÙe}e
nJeb. Deecner mJele:}e keâOeer yeo}Je}b keâe? ne yeo} hees<eeKeeheemetve GlmeJe hejbheje DeeefCe leòJe%eeveeheÙeËle peelees. YeejleerÙe lelJe%eeveele}s JewÛeeefjkeâ
mebIe<e& DeeefCe lÙeele}s keâe}yee¢e efJeOeeÙekeâheCe mJeerkeâejCeej vemet lej Deecner DeebOeUsÛe cnš}s heeefnpes. [eJÙee-hegjesieeceer jepekeâejCeele ØelÙeskeâ DeebOeUer
ke=âleer ner he@âefmePeceÛeer meg®Jeele Demeles, Demes cnš}s peeles. Deebyes[keâjer meceepeeÛee Ieškeâ Deme}s}er ceePeer cenej peele he@âefmePeceÛÙee JeešsJej Deens, ÙeeÛeb
ce}e heâej JeeF&š Jeešleb. DeeceÛÙeemeesyele ÙeehetJeea DeheJeeoelcekeâ keâe nesF&vee, pes Dee}s lÙeebÛÙee heojele Deecner keâeÙe šekeâ}b? efoJebiele heeb.vee. jepeYeespe,
efYebieejefoJes DeeefCe efJeú} GceheebÛeb leepeb GoenjCe Ùee}e mee#eer Deens. DeeceÛÙee meesyele Dee}s cnCetve lÙeebvee keâesCekeâesCelÙee efoJÙee}e meeceesjb peeJeb
}eie}b ÙeeÛeer Deecne}e peeCeerJe lejer Deens keâeÙe? cenejpeele leer cegefm}ceebhes#eener keâ[Jeer cet}òJeJeeoer peceele JneÙe}e }eie}erÙe, ceie Flej Demhe=MÙe
peeleervee Deecner oes<e keâe ÅeeJee. lÙeebvee DeeceÛÙeemeesyele IesCÙeemee"er DeeceÛÙeekeâ[s keâeÙe&›eâce veener. les mesvee-Yeepehekeâ[s peeleele cnCetve lÙeebveener Deecner
peeleerÙeJeeoer "jJeCeej Demet lej DeeceÛÙee Deekeâ}veeÛeer keâerJe keâjeJeer }eies}.
ns Demeb Ie[}b lej lÙee}e DeeCeKeer Skeâ keâejCe Deens, les mebmeoerÙe jepekeâejCeeÛÙee ceÙee&oebÛeb. Ùee ceÙee&oe yeeyeemeensyeebvee peeCeJeuÙee neslÙee,
cnCetveÛe lÙeebvee oef}le-Meesef<ebleebÛÙee Skeâpegšerletve ›eâebeflekeâejer he#eeÛeer efveefce&leer keâjeÙeÛeer nesleer; hejbleg ce=lÙetves Iee}e IeeleuÙeecegUs lÙeebvee les MekeäÙe
Pee}b veener. lÙeebÛÙee ceneheefjefveJee&CeesòejerÛÙee keâeUele lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeer veslÙeebveer pees he#e efvecee&Ce kesâ}e lees he#ener yeeyeemeensyeebÛÙee mebkeâuhevesJej
ngketâce veJnlee. Deepe lej lÙeeefJe<eÙeer yees}eÙe}eÛe vekeâes. meebØeleÛee efjheefy}keâve he#e yeeyeemeensyeebveer mLeeheve kesâ}s}e vemetve lÙeebÛÙee efJeÛeejebÛeener
veener. lÙeebÛÙeeveblejÛÙee keâesCelÙee vesle=lJeeÛeb les DehelÙe Deens. heCe Deehe}s oes<e PeekeâCÙeemee"er lÙeeÛeb efhele=lJe les yeeyeemeensyeebJej }eole Deensle.
yeeyeemeensyeebÛÙee mebkeâuhevesleuÙee he#eeÛee Keje peveeOeej mecemle Demhe=MÙe pevelee Deens. Ùee osMeele Demhe=MÙe DemeCeb ns DeuhemebKÙeekeâ DemeCebÛe Deens.
ns DeuhemebKÙeekeâheCe ve° keâjCÙeemee"er yeeyeemeensyeebÛÙee mebkeâuhevesleuÙee, KeNÙeeKegNÙee efjheefy}keâve he#eeÛeer iejpe Deens. heCe DeepeÛee efjheefy}keâve
he#e keâesCelÙee vesle=lJeeÛÙee he#eerÙe meòeemheOexle iegble}e. Ùee he#eeÛÙee PeW[ŸeeKee}er Kegö cenej peeleerÛebner keâuÙeeCe nesT MekeâCeej veener. ÙegæeÛee efveÙece
Deens keâer, Me$et yeUkeâš Demes} lej ieefveceer keâeJee Jeehe¤ve lÙee}e Men osCeb; ce}e yeensj lej Me$et kegâCeer efomele veener. DeecnerÛe DeeceÛes Kejs Me$et
Deenssle. leòJe%eeveeheemetve les jepekeâejCeeÛÙee efJeÅeceeve leòJeØeCee}erheÙeËle keâeÙe keâe}yee¢e Deens efve keâeÙe keâe} mebiele Deens ns }#eele IesleuÙeeefMeJeeÙe
veJeer ceeb[Ceer keâjlee ÙesCeej veener. ner veJeer ceeb[Ceer nesle veener leesheÙeËle peeleer DebleeÛÙee efve Jeie& DebleeÛÙee }{ŸeeÛeer Kejer meg®Jeele nesCeejÛe veener.
hegâ}s-Deebyes[keâjebveer DeeefCe [eJÙee leòJe%eeveeves lÙeeÛee heeÙee Ieele}e Deens. heCe heg{s }{ŸeeÛeer iejpe Deens. lÙeemeesyeleÛe [eJÙee-GpeJÙee mebmeoerÙe
jepekeâejCeele ieeWOeUeÛÙee JeeleeJejCee}e YesoCÙeeÛeer heejbheeefjkeâ heesLeerefve‰e hesâketâve ÅeeJeer }eies}. veJÙee °erves meYeesJelee}er heeneJeb }eies}.
o

475
 Ke}veeÙekeâ veneR; veeÙekeâ ntB ceQ !
efMeJeMekeäleer DeeefCe YeerceMekeäleerÛÙee SskeäÙeeÛeer, SkeâpetšerÛeer Yee<ee ceneje°^ele oesvner yeepetbkeâ[tve vesnceerÛe nesle Demeles; heCe ØelÙe#eele cee$e
lÙee°erves DeeMJeemekeâ DeeefCe DeeMeeoeÙekeâ keâener Ie[leevee efomele veener. efMeJeMekeäleer DeeefCe YeerceMekeäleerÛÙee SkeâpegšerÛeer DeeJeenveb cnCepes Ú$eheleer
efMeJeepeer cenejepe DeeefCe [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj ÙeebÛÙee peÙebleer meceejbYeele}er efveJJeU Yee<eCeyeepeer "jle Dee}er Deens. ØelÙe#eele Ùee oesvner Mekeäleer
meoemeJe&keâeU SkeâceskeâebÛÙee efJejesOeeleÛe GYÙee "ekeâuÙeeÛeb efomeleb. Ùee heeMJe&YetceerJej, oef}le heBLejves efMeJemesvesMeer kesâ}suÙee oesmleeryeö} G}šmeg}š
ÛeÛee& Pee}er vemeleer lej veJe}! oef}le heBLej}e efnbot Oece& DeeefCe osJeosJeleebÛee efJejesOe, JejUerÛeer obie} Demee Fefleneme Deens. lÙee heeMJe&YetceerJej,
heBLejÛeer DeeleeÛeer efMeJemesvesMeer oesmleer cnCepes keâeneRvee leòJeÛÙegleer DeelceefJemebieleer Jeešs}. keâeneRvee ceePeer ner jepekeâerÙe DeelcenlÙee Jeešs}. oef}le
ÛeUJeUerleuÙee keâener "skesâoejebÛÙee vepejsle ceer ‘Ke}veeÙekeâ’ Demesve. heCe Deebyes[keâjer ÛeUJeUerleuÙee mebkegâefÛele DeeefCe Peehe[yeboebÛÙee DeejesheebÛeer
heJee& ce}e veener. keâejCe efMeJeMekeäleer DeeefCe YeerceMekeäleer Ùee ceneje°^eÛeb jepekeâerÙe YeeiÙe yeo}t MekeâCeeNÙee oesve ye}e{Ÿe Mekeäleer Deensle. heCe Ùee
oesvner MekeäleeRceOÙes efJeleg° keâeÙece "sJeCÙeeleÛe keâener jepekeâerÙe MekeäleerÛeb efnle DeeefCe YeefJeleJÙe o[}s}b Deens. efMeJemesvee DeeefCe oef}le ÙeebÛÙeele}e
hesšlee mebIe<e& lemebÛe efMeJemesvee DeeefCe Deebyes[keâjer ÛeUJeU ÙeebÛÙeele}b veeleb efJeUe-YeesheUŸeeÛeb nesCÙeeceeies lesÛe Kejb keâejCe Deens. heCe efMeJeMekeäleer
DeeefCe YeerceMekeäleer}e Deehemeele PegbpeJetve ceneje°^eJej Deveskeâ Je<eË meòee ieepeJe}suÙeebÛeer keâheškeâejmLeeve DeesUKeCÙeeSsJepeer ØemLeeefhele oef}le vesle=lJeeves
Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}e lÙeebÛeerÛe ‘Deeefßele’ yeveJe} Deens. ns efÛe$e yeo}uÙeeefMeJeeÙe oef}le ÛeUJeUerÛeb ve°ÛeÙe& DeeefCe hejeshepeerJeerheCe mebheCeej
veener. les mebheJeCÙeeÛee efJe[e ceer GÛe}}e Demetve oef}le heBLejÛeer efMeJemesvesMeer Oee[meer oesmleer lÙeemee"erÛe Deens.
meeceeefpekeâ heefjJele&veemee"er, meebmke=âeflekeâ cetuÙeebÛÙee yeo}emee"er, DeeefLe&keâ efJe<ecelee-Mees<eCee efJe®æÛÙee }{eF&mee"er, oef}le Meesef<eleebÛÙee
efJekeâemeeÛeb jepekeâejCe ÙeMemJeer keâjCÙeemee"er cet"YejebÛÙee neleele SkeâJeš}s}er meòee efJekeWâefõle keâ¤ve oef}le-Meesef<ele meceepee}e Glheeove meeOeveebÛeb
cee}keâ yeveJetve DeelceefveYe&j keâjCÙeemee"er ceneje°^ele Ùee oesve MekeäleeRÛeer Skeâpetš DeheefjneÙe& nesleer DeeefCe Deens. heCe les keâener Ie[t Mekeâ}b veener.
efMeJeMekeäleer DeeefCe YeerceMekeäleerÛÙee Ùee ogozJeecegUsÛe keâeB«esmeÛeb jepekeâerÙe YeeiÙe Je<eexved Je<ex heâUheâU}b. IeeškeâeshejÛÙee jceeyeeF& keâe@}veerle Deebyes[keâj
hegleUŸeebÛeer efJešyebvee Ie[Je}er ies}er vemeleer lej, veblej Pee}suÙee }eskeâmeYee efveJe[Cegkeâerle meesefveÙee ieebOeer ceneje°^ele heâej cees"e ‘keâefjMcee’ oeKeJet
MekeâuÙee DemelÙee, Demeb Skeâner keâeB«esmeJee}e Úeleer"eskeâheCes cnCet Mekeâle veener. SketâCe keâeÙe lej efMeJemesvee DeeefCe Deebyes[keâjer meceepe ÙeebÛÙeeleuÙee
mebIe<ee&JejÛe keâeB«esme ne he#e leietve Deens. lÙee}e DeeheuÙee mJele:ÛÙee DeefmleòJeemee"er oef}le meceepee}e YeÙeYeerle "sJeCeb, lÙeemee"er mesvee -oef}le
mebIe<e& hesšlee "sJeCeb iejpesÛeb Jeešleb. efMeJeeÙe, efMeJemesvee jepÙeele meòesJej Dee}er cnCetve keâeB«esme mesvesÛÙee efJejesOeele Deens. SjJeer keâeB«esmeves efMeJemesves}e
efJejesOe kesâuÙeeÛeb keâOeer SsefkeâJeele veener. G}š DeeheuÙee mebOeermeeOet jepekeâejCeevegmeej Øemebieer efMeJemesves}e keâeB«esmeves efMeJemesves}e efJejesOe kesâuÙeeÛeb efve
mesvesÛeer ceole IesleuÙeeÛesner GYÙee ceneje°^eves heeefn}s}b Deens. Demee keâeB«esme he#e ØemLeeefhele oef}le vesle=òJee}e DeeheuÙee meceepeeÛee ‘$eelee’ JeešeJee,
Ùeehes#ee cees"er ogmejer Meeskeâebeflekeâe Demet Mekeâle veener. DeMee efoveogyeUŸee oef}le vesle=òJeeves ce}e ‘Ke}veeÙekeâ’ "jJeuÙeeveblejÛeer efMe#ee ceer heBLej
ÛeUJeUerle ÙeehetJeeaÛe DevegYeJe}s}er Deens.
ØemLeeefhele oef}le veslÙeebveer Deebyes[keâjJeeoeÛeer lÙeebÛÙee mJeeLee&}e DeeefCe efnlemebyeOeebÛee Deveg¤he DeMeer heejbheefjle ceeb[Ceer Je Keesšer Ûeewkeâš leÙeej
keâ¤ve "sJe}er Deens. lÙee ÛeewkeâšerÛÙee yeensj peeTve efJeÛeej keâjCeeNÙee efve ceeb[CeeNÙee}e les yes}eMekeâheCes ‘Deebyes[keâjõesner’ "jJetve meceepeeletve G"Jeleele.
lÙeeÛes Yeesie efjheefy}keâve he#eeÛÙee DeeOeer heBLej ÛeUJeUerlener ceePÙee JeešŸee}e Dee}s. oef}le heBLejceOÙes oesve ieš he[}s les Deebyes[keâjJeeÅeebÛÙee leÙeej
kesâuÙee ies}suÙee KeesšŸee ÛeewkeâšercegUsÛe! heBLejceOÙes heefn}e leš neslee mebkegâefÛele, Øeefleieeceer DeeefCe keâ[JÙee mebØeoeÙeJeeÅeebÛee ne leš Ùee osMeele yengmebKÙeekeâ
Deme}suÙeebvee DeeefCe lÙeebÛÙee Oecee&}e Me$etmLeeveer ceeveeÙeÛee. lej ogmeje ‘oef}le’ ner meb%ee DevegmetefÛele peeleerhegjleer mebkegâefÛele efve ceÙee&efole ve "sJelee
JÙeJemLesÛee yeUer "j}suÙee ØelÙeskeâ Ieškeâe}e lÙee meb%esle meeceeJeCeeje, lÙeebÛeer Skeâpetš yeebOet FefÛÚCeeje ceePÙee efJeÛeejebÛee neslee. heBLej ÛeUJeUerkeâ[s ceer
DeMee JÙeehekeâ peeefCeJesletve DeeefCe Goeòe Âef°keâesveeletve heenle neslees. ns ceer lÙeeJesUer leÙeej kesâ}suÙee heBLejÛÙee peenerjveecÙeeletvener DeeheuÙee}e efomes}.
ceePÙee Yetefcekeâe; neleer Iesle}s}s ØeMve DeeefCe efo}s}s }{s oef}le ÛeUJeUerÛÙee heejbheeefjkeâ ceÙee&oebvee Yesotve peeCeejs, ÛeUJeUerÛÙee keâ#ee efJemleejCeejs nesles;
hejbleg ceePÙee lÙeeJesUÛÙee Peehe[yebo ØeeflemheOÙeeËveer Deebyes[keâjJeeoeÛÙee heejbheeefjkeâ ÛeewkeâšerÛee hegjmkeâej keâjle ceePÙee mebkeâuheveebÛee Ûegje[e keâ¤ve šekeâ}e.
‘Deebyes[keâjõesner’ "jJele ceePÙeemeejKÙee veeÙekeâe}e ÛegškeâermejMeer ‘Ke}veeÙekeâ’ "jJetve šekeâ}b. lÙee peerJeIesCÙee efMe#esheeÙeer ceePÙee JeešŸee}e Dee}suÙee
[eieCÙee-ÙeeleveebÛeb og:Ke ce}e veener. heCe lÙeeletve ÛeUJeUerÛÙee Pee}suÙee vegkeâmeeveerÛeb MeuÙe Deepevce jener}. keâ[Jeer mebØeoeÙeJeeoer Yetefcekeâe IesTve
ØemLeeefhele oef}le vesle=lJeeves Deebyes[keâjer ÛeUJeU SkeâpeeleerÙe lej yeveJe}erÛe, lÙeeÛeyejesyej meJe&meeceevÙe ceeCemeeÛes owvebefove Yeeweflekeâ-DeeefLe&keâ ØeMve
neleer IesCÙeeÛebner šeU}b. DeMee vesle=lJeeÛeer ÛeUJeU JÙeehekeâ nesCeb keâoeefhe MekeäÙe veener. efJeMes<e cnCepes, meJe&meeceevÙeebÛes owvebefove Yeeweflekeâ -DeeefLe&keâ
ØeMve neleer IesCeb cnCepes lÙeebvee Deepener Deebyes[keâjJeeoeMeer heâejkeâle Jeešles, lemes ØeÙelve keâjCeeje ‘Deebyes[keâjer’ ceeCetmener lÙeebvee keâcÙegefvemš,
meceepeJeeoer efve Ûekeäkeâ ‘Deebyes[keâjõesner’ Jeešt }eielees.oef}le heBLejÛÙee ÛeUJeUerle ceePÙeeyeeyeleerle nsÛe Ie[}b.
lÙeeJesUer keâeceieejebÛÙee mebheeefveefceòe efJejesOeer he#eebveer cegbyeF&le keâe{}suÙee ceesÛee&le ‘oef}le heBLej’ lehexâ ce}e hee"JeCÙeele Dee}b nesleb. efleLes ceer kesâ}s}b
Yee<eCe keâener Je=òehe$eebveer ‘ceer ne[eÛee keâcÙegefvemš Deens’ DeMee ceLeUŸeeKee}er Øeefmeæ kesâ}b, efMeJeeÙe, efoJebiele keâe@. ßeerheeo [ebies Ùeebveer nmleeboes}ve
keâ¤ve ceesÛee&le ceePeb mJeeiele kesâuÙeeÛeer ÚeÙeeefÛe$ebner Øeefmeæ kesâ}er. heBLejceOeuÙee Peehe[yebo keâ[JÙee mebØeoeÙeJeeÅeebvee ceer keâcÙegefvemš DemeuÙeeÛeb efmeæ
keâjeÙe}e lesJe{e hegjeJee hegjsmee "j}e ! Kejb lej, Ùee osMeeleuÙee vekeâ}er keâcÙegefvemšebJej nu}e Ûe{Jeleevee Kegö [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebveerner
476
mJele:}e ne[eceebmeeÛee keâcÙegefvemš mebyeesOe}b nesle; heCe heBLejceOeuÙee Deeflejskeâer DeeefCe ceeLesefhe⤠Deebyes[keâjJeeÅeebvee ns keâesCe lÙeeJesUer meebieCeej?
keâcÙegefvemšebÛee efMeJemesvee DeeefCe keâeB«esmeMeer mebIe<e& lÙeeJesUer efMeies}e heesnesÛe}e neslee. vescekeäÙee DeMeeJesUer ce}e ‘keâcÙegefvemš’ "jJe}b ies}b. lÙeecegUs
kesâJeU jepekeâerÙe DeeÙeg<ÙeÛe veener. lej ØelÙe#e peerJevener mebheg°ele ÙesCÙeeÛeer heefjefmLeleer ceePÙeeJej Dees{Je}er. Skeâerkeâ[s DeeheuÙeeÛe meceepeekeâ[tve
efveYe&lmevee DeeefCe ogmejerkeâ[s peerJee}e Oeeskeâe DeMee peerJeIesCÙee keâeW[erle ceer lÙeeJesUer peie}es.
oef}le heBLejÛÙee veeJeeJej efnbot Oece& DeeefCe osJe-osJeleebÛÙee efJejesOeeÛee Fefleneme veeWo Deens. lÙeeJesUer oef}leebJej Jee{}suÙee DelÙeeÛeejebÛÙee
mebleeheeÛeer leer mJeeYeeefJekeâ Øeefleef›eâÙee nesleer. cnCetve DeeceÛeer Yee<eCeb Øe#eesYekeâ "jeÙeÛeer ner iees° Kejer Deens. hejbleg Oece&, osJe-osJeleebÛeer efveYe&lme&vee
ceePÙee°erves lejer heBLej ÛeUJeUerÛeb Gefö° veJnleb. efMeJeeÙe, efveJJeU YeeJeefvekeâ ØeMve neleer IesCÙeeme ceer meg®JeeleerheemetveÛe jepeer veJnlees. jepee
{e}s Ùeebveer kesâ}suÙee YeieJeledieerlesÛÙee onveeÛÙee keâeÙe&›eâceeheemetve lÙeecegUsÛe ceer Deef}hle jeefn}es neslees. ceePÙee vesle=lJeeKee}er lÙeeDeeOeer hegCÙeele
MebkeâjeÛeeÙee&Ûeb ØeJeÛeve GOeU}b ies}b nesleb ner iees° Kejer Deens; heCe MebkeâjeÛeeÙeeËveer JeCe&JÙeJemLee Je peeefleYesoeÛee GIe[heCes hegjmkeâej Ûee}JeuÙeeyeö}
lees keâeÙe&›eâce kesâ}e ies}e. lÙeeDeeOeer MebkeâjeÛeeÙeeËvee DeeJejCÙeeÛeer jerlemej ceeieCeer Deecner mejkeâejkeâ[s kesâ}er nesleer. mejkeâejves MebkeâjeÛeeÙeeËvee DeškeâeJe
kesâ}e Demelee lej lÙeebÛee keâeÙe&›eâce GOeUCÙeeÛeer JesU DeeceÛÙeeJej Dee}er vemeleer. lesJe{Ÿee Skeâe keâeÙe&›eâceeÛee DeheJeeo JeieU}e lej Øeleerkeâelcekeâ
DeeefCe efveJJeU YeeJeefvekeâ keâeÙe&›eâce ceer peeCeerJehetJe&keâ šeU}s, lÙeeheemetve keâše#eeves otj jeefn}es, YeeJeefvekeâ ØeMveebcegUs meceepeeÛes cet}Yetle DeeefCe
efnleeMeer Lesš efveieef[le Deme}s}s ØeMve yeepet}e he[leele. efMeJeeÙe, efvejLe&keâ Deeboes}veemee"er meceepeeÛee Meefkeäleheele neslees, ns ceePeb hetJeeaheemetve
cnCeCeb nesleb ceje"Jee[e efJeÅeeheer" veeceeblejeÛÙee ØeMveeJesUerner ceer les ØeebpeUheCes ceeb[}b. vesle=lJe efškeâJeCÙeeÛeer ieefCeleb [eskeäÙeele "sJetve }eskeâevegveÙe
keâjCÙeeÛee efnMesyeerheCee oeKeJe}e veener. lÙeeheeÙeer ‘heÙee&ÙeJeeoer’ cnCetve Pee}suÙee mebYeeJeves}e leeW[ efo}b. heCe vesle=lJeeÛÙee meesmeeheeÙeer peveeOeej
efškeâJeCÙeemee"er YeeJeefvekeâ ØeMve GYes keâ¤ve meceepee}e Jes"erme Oej}b veener. lÙeehes#ee jepekeâerÙe JeveJeeme ceer ßesÙemkeâj ceeve}e. heCe Skeâ cee$e Kejb
keâer, oef}le peveles}e jepekeâerÙe ØeyeesOeveeÛeer Deepener leer›e iejpe Deens. ne meceepe Deepener efveJJeU ‘ieoea’Ûeer Yetefcekeâe yepeeJeleesÙe, ns efÛe$e efKeVe
keâjCeejb Deens. [ebsyeeNÙeeÛÙee KesUele [eWyeejer leeMee JeepeJetve #eCeeOee&le peceeJe peceJelees. efleLes pece}s}er ieoea hew-hewmee šeketâve [eWyeeNÙeeÛee ‘ieu}e’
Ye¤ve šekeâles, [eWyeejer KesU mebheJetve heesyeeje keâjlees efve efleLe}er ieoeaner #eCeele heebietve peeles. oef}le ÛeUJeUerÛeb meOÙeeÛeb efÛe$e Ùeehes#ee JesieUb veener.
oef}le heBLej}ener hegâšerves «eemeuÙeecegUs efleÛÙee veeJeeJej DeheÙeMeeÛeer veeWo Pee}er Deme}er lejer ØemLeeefhele he#eebvee ‘heÙee&Ùe’ "¤ MekeâCeejer
leer Meesef<eleebÛeb JÙeemeheer" yeve}er nesleer. Jeie&JÙeJemLee DeeefCe JeieJÙeJemLee cees[Ceejs ›eâebleerkeâejkeâ cnCepes KeNÙee DeLee&ves [eJes he#e DeeefCe DeeefLe&keâ
jepekeâerÙe o[heMeener}e yeUer he[}s}s Flej meJe& meeceeefpekeâ Ieškeâ Ùeebvee heBLejves efce$e ceeve}s nesles. lemesÛe Deehe}s Me$et keâesCe, nsmegæe peenerjveecÙeele
mhe°heCes meebefiele}b nesleb. meòee mebheòeer, Øeefle‰e, peceerveoej, Yeeb[Je}oej, meeJekeâej, lÙeebÛes efheòes DeeefCe OeceeaÙe, peeleerÙe jepekeâejCe keâjCeejs
he#e, lÙee meJeeËvee hee"erMeer Iee}Ceejb mejkeâej Ùeebvee heBLejves Me$et mecepe}b nesleb. YeeieMe: yeo} DeceevÙe keâ¤ve mebhetCe& ›eâebleerkeâejkeâ yeo}eÛee Dee«en
heBLejves Oej}e neslee. oef}le heBLej ner efveJJeU Iees<eCee veener, lej lees DeeceÛÙee ØeMveebkeâ[s heenCÙeeÛee Skeâ Âef°keâesve neslee DeeefCe les mees[JeCÙeeÛÙee
ØeÙelveeÛeer meg®Jeele nesleer. Deecne}e yeÇÇeÿeCe DeeUerle peeiee vekeâes, mebhetCe& osMeele jepÙe heeefnpes. peenerjveecÙeele}er heBLejÛeer ner Yetefcekeâe YeeJeuÙeecegUs
meceLe&ve osCeejs mecetn Jee{le nesles. heCe [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee OeceeËlejeÛee Keje ceefleleeLe& DeepeJej ve keâU}suÙee ceePÙee ØeeflemheOÙee&ÛÙee
‘Oecceefve‰e’ lÙeeJesUer GheâeUtve DeeuÙee, ‘yegefæmšÛe Keje heBLej’ DeMeer Yetefcekeâe lÙeebveer IesleuÙeecegUs heBLejkeâ[s Deekeâef<e&le Pee}s}s mecetn efyeÛekeâ}s.
lÙee mecetneleer} keâeÙe&keâlÙeeËvee ieUleer }eie}er. Deved heBLej DeebkegâefÛele heeJele ies}er.
JejUerÛeer obie} ne efMeJemesvee -heBLej mebIe<ee&Ûee keâUme "j}e. lÙee mebIe<ee&le}e ceePÙeemeejKÙee heBLejÛee mebmLeehekeâ veslee Deepe efMeJemesves}e efce$e
ceevelees. efMeJemesveener heBLej}e efce$e mecepeles. Ùee iees°erveb oef}le keâeÙe&keâlÙeeËvee DeeefCe efMeJemewefvekeâebveener DeeMÛeÙe& JeešuÙeeme veJe} veener. JejUerÛeer
obie} efkebâJee Meenero YeeieJele peeOeJeÛee Ketve Ùee IeveIeesj }{eF&le efMeJemewefvekeâ DeeefCe Yeercemewefvekeâ SkeâceskeâebMeer Pegbpe}s Kejs. heCe lÙeebvee PegbpeJeCeejs
met$eOeej eflemejsÛe nesles. efMeJemesvee DeeefCe heBLej lÙeebÛÙee [eJehesÛeebÛee yeUer "j}s. efMeJemesvee DeeefCe oef}leebceOÙes mebIe<e& hesšJetve lÙeeJej Deehe}er
jepekeâerÙe heesUer MeskeâCÙeeÛes Øekeâej Ùeeheg{s Ie[t ÅeeÙeÛes vemeleer} lej efMeJemewefvekeâebveer DeeefCe Yeercemewefvekeâebveer mepeie jeneÙe}e nJeb. efMeJemesvesMeer oesmleer
kesâuÙeeveblej ceneje°^ele peelees efleLes nerÛe iees° ceer keâUJeUtve meebiele Deens. JejUerÛÙee obie}erÛeb Kejb keâejCe ceePÙeekeâ[tve SskeâleeÛe efMeJemewefvekeâ
DeeefCe oef}le keâeÙe&keâlex DeJeekeâ nesle DemeuÙeeÛeb peeieespeeieer efomeleb.
keâcÙegefvemšebÛeer ÛeUJeU cegbyeF&le peesjele nesleer. keâeB«esmeJee}s nJee}efo} Deved ieYe&ieUerle Pee}s nesles. keâcÙegefvemšebvee Men osCÙeemee"er JeefkeËâie keä}emeÛes
Ûe@}Wpe cees[tve keâe{CÙeemee"er keâeB«esmeves mesves}e neleeMeer Oej}b nesleb. DeeceÛÙee heBLejÛeer Kejer }{eF& keâeB«esmeÛeer DeeefCe lÙeebÛÙee JeUÛeCeer}e yeme}suÙee
ØemLeeefhele efjheefy}keâve veslÙeebMeer nesleer. lÙeecegUs keâcÙegefvemšebÛÙeeheeÙeer DeeOeerÛe pesjerme Dee}suÙee keâeB«esmeveslÙeebvee lemebÛe lÙeebÛes yeie}yeÛÛes Deme}suÙee
efjheefy}keâve veslÙeebvee Deecner [eskesâogKeer "j}es nesles. lÙeeleÛe oef#eCe cegbyeF&le }eskeâmeYesÛeer heesšefveJe[Cetkeâ nesT Ieele}er nesleer. les }#eele IesTveÛe
keâeB«esme veslÙeebveer heBLej}ener efjheefy}keâve veslÙeebØeceeCesÛe ‘JeMe’keâ¤ve ‘Leb[’ keâjCÙeemee"er ÙegæheeleUerJej ØeÙelve Ûee}Je}s nesles. lÙeeJesUer ceepeer
jepÙeceb$eer De@[. Øesceevebo DeeJeUs Je [e@. yevemees[s Ùeebveer keâeB«esmevesles De@[. keâekeâemeensye ceWieos Ùeebveer YesšeÙe}e yees}JeuÙeeÛee efvejeshe lÙeebveer {e}Wvee
efo}e. lÙeebÛeer veblej Skeâ$e Yesš DeeefCe yew"keâner Pee}er. ‘legcner Demhe=MÙelesÛÙee ØeMveeJej keâece keâjCeej Deenele lej JesieUŸee heæleerves keâje. meòeeOeejer he#e
keâener oef}leefJejesOeer veener. legcne}e ceole keâjeÙeÛeer DeeceÛeer FÛÚe Deens. legceÛÙeeJejÛes Keš}s keâe{tve IesT. legcner Deecne}e heesšefveJe[Cegkeâerle ceole
keâje’ Demee ØemleeJe ceWieõs Ùeebveer lÙeeJesUer ceeb[}e. yew"keâer}e ies}s}er {e}s Jeiewjs ceb[Uer cnCee}er keâer, veecÙeeefMeJeeÙe ns Ûee}Ceej veener. yeejiesefvebie
keâjeÙeÛeb efkebâJee keâener yees}eÙeÛeb lej veeceosJe heeefnpesÛe. ceie leer ceb[Uer ceePÙeekeâ[s Dee}er lÙeeJesUer ceer keâ[Jee mejkeâejefJejesOeer neslees. ceer lÙeebvee cnCee}es,
‘legcner pes keâener keâjlee les heâej JeeF&š Deens. DeMee ke=âleerves DeeheCe mebhetve peeT.’ DeKesj }e[eriees[er }eJetve ce}ener lÙeebveer De@[. ceWieos ÙeebÛÙeeMeer
477
ÛeÛexmee"er ves}b. efleLes ceer ceWieos ÙeebÛeerÛe npesjer Iesle}er. keâekeâe, legcner keâcÙegefvemš heešea mees[tve keâeB«esmeceOÙes Dee}ele. legceÛÙee jepekeâerÙe ØeJeemeeÛeb "erkeâ
Deens. Deecner Demhe=MÙelesÛÙee ØeMveeJej keâece keâjlees. Deecne}e keâMee}e Ùee heeheele Dees{lee?’ Demee meJee} lÙeebvee kesâ}e. veblej Skesâ efoJeMeer jepee {e}s
DeeefCe heBLejceOeer} ceePes Flej menkeâejer efšUkeâ YeJeveele Mejo heJeejebÛÙee Yesšer}e iesuÙeeÛeb keâU}b. ceermegæe eflekeâ[s OeeJe Iesle}er. leer ceb[Uer ce}e
efšUkeâ YeJeveele Yesš}er. heJeej lÙeeJesUer ØeosMe keâeB«esmeÛes efÛešCeerme nesles. jepee {e}s SkeâšsÛe heJeejebvee YesšeÙe}e Deele ies}s. lÙeeJesUer ‘meewoe’ Pee}e,
Demeb ceePeb lesJneheemetve "ece cele Deens. keâejCe {e}s yeensj DeeuÙeeJej heJeejebÛÙee YesšerÛeb keâejCe ceer efJeÛeej}b. les cnCee}s, ‘heJeejebveerÛe DeeheuÙee}e
yees}eJe}b nesleb. DeeheuÙeeJejÛes Keš}s keâe{tve IesCeej Deensle. Keš}s keâe{eÙe}e legPee efJejesOe keâMee}e heeefnpes?...’ Jeiewjs lÙeeveblej jepee {e}s Deecne}e
meJeeËvee IesTve Lesš YeesF&Jee[Ÿee}e efØeefšbie Øesmekeâ[s efveIee}s. ‘oef#eCe cegbyeF&leer} }eskeâmeYee efveJe[CegkeâerJej yeefn<keâej šekeâeÙeÛeeÙe. lÙeeÛeer heeche}sšme
ÚeheeÙeÛeer Deensle,’ Demeb lÙeebveer meebefiele}b. efveJe[CegkeâerJej yeefn<keâejeÛee efveCe&Ùe lÙeebveer Ske⚟eevesÛe hejmhej IesTve šekeâ}e neslee ‘FLe}s meJeCe& DeeheuÙeeJej
yeefn<keâej šekeâleele. DeeheCe efveJe[CegkeâerJej yeefn<keâej šeketâve Deehe}er leekeâo oeKeJetve osT’ Demeb {e}s cnCee}s. efMeJeeÙe, JejUerÛÙee meYesÛÙee leÙeejermee"er
heBLejÛeer hetJeeameejKeer DeeefLe&keâ Dees{leeCe Pee}er veener. Skeâoce hewmes ÙeeÙe}e }eie}s. heech}sšmed Úehe}er ies}er. mšspener peesjoej yeebOe}b nesleb. meYesmee"er
Dee}s}er ceole kegâ"uÙee lejer me{U ‘nelee’ ves kesâ}er nesleer. ns Ûeškeâve }#eele Ùesle nesleb. oef#eCe cegbyeF&leer} heesšefveJe[Cegkeâerle keâeB«esmeÛes jecejeJe Deeefokeâ,
keâcÙegefvemš he#eeÛÙee keâe@. jesPee osMeheeb[s DeeefCe pevemebIeeÛes Jemeble hebef[le ns GcesoJeej nesles. keâeB«esmeves Deeefokeâebmee"er heBLejkeâ[s ceoleerÛeer ÙeeÛevee ÙeehetJeeaÛe
kesâ}er nesleer. lÙeecegUs JejUerÛÙee meYesmee"er heBLej}e Pee}s}er ceole keâeB«esmeefMeJeeÙe ogmeNÙee kegâCeeÛeer Demet Mekeâle veener. heCe heBLejves efveJe[CegkeâerJej
šekeâ}suÙee yeefn<keâejebletve Deehe}b F&efhmele keâener meeOele veener, ns ÛeeCee#e keâeB«esme veslÙeebÛÙee }#eele Dee}b. ceie lÙeebveer DeeheuÙeehejerves [eJehesÛe }{Je}s
efve JejUerÛÙee lÙeeÛe meYesle heBLej-efMeJemesvee obie} hesšJe}er. heBLejÛeer efMeJemesvesMeer leMeer Lesš }{eF& cegUeRÛe veJnleerÛe. heâej heâej lej heBLejÛÙee efnbot
osJe-osJeleebJejÛÙee šerkesâcegUs mesvesÛee heBLejJej jes<e neslee. keâeB«esmeves lÙeeÛee Kegyeerves Jeehej keâ¤ve Iesle}e. DeLee&le, obie} ceepeJetve YeÙeYeerle oef}leebÛeer celeb
DeeheuÙeekeâ[s JeUJeCÙeeÛee keâeB«esmeÛee [eJe JejUerle meheMes} heâme}e. heefjCeece vescekeâe G}š Pee}e. obie}erle heesU}suÙee oef}leebveer jepee {e}Wveer efo}s}e
yeefn<keâejeÛee DeeosMe Pegiee¤ve keâeB«esmeÛÙee efJejesOeele celeoeve kesâ}b. efve jecejeJe DeeefokeâebÛee hejeYeJe kesâ}e. keâcÙegefvemš he#eeÛÙee keâe@. jesPee osMeheeb[s
lÙeeJesUer efJepeÙeer PeeuÙee. JejUerÛÙee obie}erJesUer oef}leebJeej nu}s keâjCeeNÙee heesef}meebÛee DeefYeefveJesMe efMeJemewefvekeâebveener ceeies šekeâCeeje neslee.
JejUerÛÙee obie}erle meòeeOeejer keâeB«esmeÛee ‘nele’ DemeuÙeeÛee efve<keâ<e& mLeeefvekeâ oef}leebveer lÙeecegUsÛe keâe{}e neslee. keâeB«esme}e Deepener DeeheuÙee
hegveJe&meveemee"er mesvee-oef}le mebIe<e& iejpesÛee JeešleesÙe. DeMee JesUer JejUerÛÙee obie}erceeieÛeer ner heeMJe&Yetceer efMeJemewefvekeâebveer efve Yeercemewefvekeâebvee
meeJeOe ke⤠Mekesâ}, ÙeeÛeer ce}e Kee$eer Jeešles.
JejUerÛÙee obie}erveblej, cegbyeF&le efJejesOeer he#eebveer keâe{}suÙee keâeceieejebÛÙee ceesÛee&veblej ceePÙeeJej ‘keâcÙegefvemš’ DemeuÙeeÛee efMekeäkeâe ceejCÙeele Dee}e.
‘keâcÙegefvemš cnCepes Deebyes[keâjõesner’ Demeb meceerkeâjCe ceevetve ce}e De#ejMe: JeeUerle šekeâCÙeele Dee}b. lÙeeceeies jepee {e}WmeejKee Skeâkeâu}er, Peehe[yebo
ceeCetme SkeâšeÛe neslee Demeb veJns, lej ce}e keâcÙegefvemš "jJetve veblej oef}le heBLej}e meg®bie }eJeCÙeeceeies keâener meceepeJeeoer meeLeermegæe nesles. ns [e@. yeeyee
Dee{eJe Ùeebveer ceePee peenerjveecee keâcÙegefvemš DemeuÙeeÛee Ûee}Je}s}e ØeÛeej DeeefCe Deefve} DeJeÛeš Ùeebveer lÙeeJesUer ‘ceveesnj’ meehleeefnkeâele ef}efn}suÙee
}sKeeJe¤ve mhe° Pee}b nesleb. efJeMes<e cnCepes, heBLejcegUs DeeheCe efJemLeeefhele nesTve peeCeej, Ùee Yeerleerves lÙeeJesUÛeb ØemLeeefhele efjheefy}keâve vesle=lJener heBLejÛee
Keelcee keâjCÙeemee"er Deešeskeâeš ØeÙelve keâjle nesleb. {e}s Ùeebveer mebIešvesle oesve leš hee[tve heBLej heâes[CÙeemee"er šhetve yeme}suÙeebvee neleYeej }eJe}e.
lÙeeletve heBLejceOÙes heefn}er DeefOeke=âle hetâš 23 DeeefCe 24 Dee@keäšesyej 1974 jespeer he[}er. veeiehetj ÙesLes Iesle}suÙee DeefOeJesMeveele {e}s Ùeebveer ceePÙee
nkeâe}heóerÛeer Iees<eCee kesâ}er. ceer lÙeeveblej {e}s-pe. efJe. heJeej Ùeebvee heBLejceOetve nekeâ}CÙeeÛeer ceeieCeer keâjle Deehe}er mJeleb$e keâeÙe&keâeefjCeer Ieesef<ele kesâ}er.
cee$e {e}s Ùeebveer ce}e ‘keâcÙegefvemš’ mebyeesOele meJe&$e yeoveeceer Ûee}JeuÙeeves DeeceÛÙeemee"er DelÙeble Øeefleketâ} JeeleeJejCe GYeb Pee}b nesleb. keâeB«esme, efMeJemesvee
DeeefCe ØemLeeefhele efjheefy}keâve vesle=lJe meg®JeeleerheemetveÛe efJejesOeele nesles. {e}s Ùeebveer DeejbYe}suÙee yeoveeceerÛÙee ceesefncesves peveceevemeele Ieesj efveYe&lmevee
nesT }eie}er. ceePeb jepekeâerÙe DeeÙeg<ÙeÛe veener, lej ØelÙe#e peerJevemegæe OeeskeäÙeele Dee}b nesleb. lÙeeleÛe osMeele ‘DeeefCeyeeCeer’ peejer Pee}er. ‘keâcÙegefvemš’
cnCetve kesâuÙee ies}suÙee yeoveeceercegUs ce}e pesjyebo keâjCÙeeÛeer mebOeer FLeuÙee keâeB«esmeÛÙee DeeefCe ØemLeeefhele efjheefy}keâve vesle=lJee}e DeeefCeyeeCeercegUs Ûee}tve
Dee}er nesleer. ‘meJne&ÙeJn} DeeefCe efjJneÙeJn}’ Demee ØeMve ceePÙeeheg{s GYee neslee. petve 1975 ÛÙee MesJešÛÙee Dee"Je[Ÿeele efou}er}e peeTve ceer
DeeefCe ceePes menkeâejer }efleheâ Keeefškeâ Ùeebveer hebleØeOeeve Fbefoje ieebOeer ÙeebÛeer Yesš Iesle}er. keâeB«esmeeOÙe#e osJekeâeble yee¤DeebÛÙee ceoleerves Ùee Yesšerle ØeoerIe&
ÛeÛee& Pee}er. ner ÛeÛee& nesleevee ye@. jpeveer hešs}, Ûebõefpele ÙeeoJe, vebefoveer melheLeer, efJeÅeeÛejCe Megkeä}e FlÙeeoer GheefmLele nesles. DeeCeeryeeCeer}e heeef"byee
peenerj kesâ}e. ceePeer leer Yetefcekeâe Skeâe DeLee&ves ‘DeelcekeWâõer’ nesleer, ns keâyet} keâjeÙe}e ce}e }epe Jeešle veener; heCe lÙee heefJe$Ùeeceeies Skeâ efveefMÛele
DeMeer Yetefcekeâener nesleer. Yeeb[Je}Meener MeemevemebmLesle JÙeefkeälemJeeleb$ÙeeÛee mebkeâesÛe ne Devehesef#ele vemeleesÛe. lÙeecegUs JÙeefkeälemJeeleb$ÙeeÛÙee veeJeeves lÙeeJesUer
ieUe keâe{Ceejs efve ienpeye keâjCeeNÙeebefJe<eÙeer ce}e heâejMeer DeemLee Jeešle veJnleer. efMeJeeÙe, Fbefoje ieebOeeRÛÙee efJejesOeele}e G"eJe ne DecesefjkeâeOeeefpe&CÙeebÛee
neslee, Demeb ceePeb "ece cele nesleb. lÙee DeeefCeyeeCeerefJejesOeer G"eJeele Ieškeâ Deme}s}e ‘pevemebIe’Ûe Deepe YeepeheÛÙee ¤heeves DecesefjkeâeefJejesOeer heefJe$ee Iesleevee
efomele Deens. Ùee heeMJe&YetceerJej, Deecner DeeCeeryeeCeerJesUer DecesefjkeâeOeeefpe&CÙeebMeer mebie keâjCÙeeme efo}suÙee vekeâejele keâener Ûetkeâ nesleer Demeb ce}e efyeuketâ}
Jeešle veener. DeLee&le, DeeCeeryeeCeer}e heeef"byee efouÙeeves ceePÙee ‘oef}le heBLej’ JejÛeer mebYeeJÙe Deefj°b šU}er Ùeele meceeOeeve ceevetve ceer mJemLe yeme}es
veener. hebleØeOeeve Fbefoje ieebOeer ÙeebÛÙee JejonmleeÛee Jeehej oef}leebÛes ØeMve mees[Jetve IesCÙeemee"er ceneje°^ele keâ¤ve IesCÙeeÛee ceer Deešeskeâeš ØeÙelve kesâ}e.
MebkeâjjeJe ÛeJneCe lÙeeJesUer cegKÙeceb$eer nesles. hegCes efpeunŸeeleer} jepeieg¤veiej ÙesLes oef}le-Yetefcenerve-Meslecepetj Úesšs Meslekeâjer, DeeefoJeemeer ÙeebÛeer
Skeâ heefj<eo ceer heBLejlehexâ DeeÙeesefpele kesâ}er nesleer. ÛeJneCeebyejesyejÛe lÙeebÛÙee cebef$eceb[Uele}s ke=âef<eceb$eer DeeefCe cenmet}ceb$eer lÙee heefj<eos}e GheefmLele
nesles. cegKÙeceb$Ùeebveer lÙee heefj<eosveblej Fveece Jeie& - 6 (ye) ÛÙee peefceveerÛeer Skeâj peceerve cetU oef}leebvee hejle efceUe}er. heCe Deepe oef}leebÛÙee
478
celeebJej keâeB«esme}e ceneje°^ele leejCeeNÙee Mejo heJeejebveer lÙeeJej heeCeer efheâjJe}b. lÙeebÛÙee FMeeNÙeevegmeej, veiej ÙesLeer} Skeâe meOeve MeslekeâNÙeeves
MebkeâjjeJe ÛeJneCe Ùeebveer keâe{}suÙee peer. Deej. }e vÙeeÙee}Ùeele DeeJneve efo}b. Deved lees DeOÙeeosMe jö keâjCeb mejkeâej}e Yeeie hee[}b. lÙee
DeOÙeeosMeeÛeb keâeÙeÅeele ¤heeblej keâjCÙeeDeeOeerÛe ÛeJneCe ÙeebÛeer cegKÙeceb$eerheoeJe¤ve GÛe}yeebie[er Pee}er. les keWâõele ies}s. veblej cegKÙeceb$eer Pee}suÙee
Jemebleoeoe heeš}ebveer meOeve MeslekeâNÙeebÛÙee oyeeJeecegUs lees ØeMve yeemeveele yeebOetve šekeâ}e. heg{s JemebleoeoebÛÙee hee"erle Kebpeerj KeghemeCeeNÙee Mejo
heJeejebkeâ[tve lees ØeMve mees[JeCÙeeÛeer Dehes#ee yeeUieCÙeele DeLe&Ûe veJnlee.
oef}le heBLejves Fbefoje ieebOeeRvee efo}suÙee heeef"byÙeeveblej MebkeâjjeJe ÛeJneCe Ùeebveer cegKÙeceb$eer cnCetve oef}leebÛÙee cet}Yetle pJe}ble ØeMveebceOÙes }#e
Iee}Ceb meg¤ kesâ}b nesleb; heCe lÙeebÛes ØeeflemheOeea Deme}suÙee Jemebleoeoe-heJeejebvee les ¤Ûe}b vemeeJeb ÛeJneCe Ùeebvee cegKÙeceb$eerheoeJe¤ve nšJeuÙeeveblej lÙeebvee
ceje"Jee[Ÿeele cnCepes lÙeebÛÙeeÛe keâce&-pevceYetceerJe¤vener efJemLeeefhele keâjCÙeeÛee Ûebie Jemebleoeoe heeš}ebveer yeebOe}e. lÙeemee"er ceje"eJee[e efJeÅeeheer"
veeceeblejeÛee ØeMve ,Kegyeerves Jeehej}e Deved oef}leebÛes ØeMve mees[JeCÙeeÛee ØeeceeefCekeâ ØeÙelve keâjCeeNÙee MebkeâjjeJe ÛeJneCeebvee lÙeebÛÙee DeefmlelJeemee"er,
oef}leefJejesOeer, veeceeblejeefJejesOeer Yetefcekeâe IesCÙeeme cepeyetj kesâ}b. Mejo heJeej Ùeebveer cegKÙeceb$eer PeeuÙeeveblej veeceeblej "jeJe mebcele keâ¤ve Iesle}e ns KejbÙe;
heCe heJeejebÛeer lÙeeceeieÛeer Yetefcekeâe Megæ Je ØeeceeefCekeâ veJnleer. ØeeflemheOÙeeËÛee keâeše keâe{CÙeeÛeer ieefCeleb lÙeeceeies nesleer. veeceeblejeÛÙee }{Ÿeele ceie
oef}le ÛeUJeUerÛeer hebOeje Je<ex keâMeer KeÛeea he[}er ne Fefleneme lej meJeeËveeÛe "eTkeâ Deens.
DeeefCeyeeCeerÛÙee JesUer Fbefoje ieebOeer Ùeebvee heeef"byee efouÙeeveblej ‘oef}le heBLej’ ceer ceePÙeehejerves keâeÙe&jle "sJe}er nesleer. ce}e meceepeeletve
G"JeCÙeeÛÙee {e}WÛÙee keâš-keâejmLeeveebvee ceer ØelÙe#e keâeÙee&letve Gòej osTve neCetve hee[}b nesleb. ÙeecegUs lÙeebÛes ØeÙelve Demeheâ} Pee}s Deme}s
lejer cee. yeeUemeensye Depetvener DeeMeeJeeoer Deensle. ceneje°^eÛeb veJeb jepekeâerÙe heJe& meg¤ JneJeb, Ùee Dehes#esves oef}le heBLej-efMeJemesvesÛÙee
oesmleerkeâ[s les heenle Deensle. lÙeebÛeb efMeJeMekeäleer -YeerceMekeäleerÛÙee Skeâpegšerveb mJehve ceneje°^ele meekeâej}b lej mesves}e DevÙe kegâCeeMeerner Ùegleer
keâjCeb DeheefjneÙe& "jCeej veener efMeJeeÙe, Deebyes[keâjer ÛeUJeUer}ener jepekeâejCeele ceeveeÛeb heeve efceUt Mekesâ}. yeeUemeensyeebveer lÙeebÛÙee yeepetves
oesmleerÛee efveCe&Ùe IesTve šekeâ}e Deens. Deelee JesU Dee}er Deens Deebyes[keâjer pevelesves Deehe}e efveCe&Ùe IesCÙeeÛeer. ne efveCe&Ùe IesCÙeeme efyeÛekeâCÙeeÛes
keâenerÛe keâejCe veener. efjheefy}keâve vesles je. meg. ieJeF& Ùeebveer SkesâkeâeUer efMeJemesvesMeer oesmleer kesâuÙeeÛee Fefleneme Deens. lÙeeveblej oef}le
heBLejvesner mesvesMeer oesmleer kesâ}er nesleer. lej ØekeâeMe Deebyes[keâj Ùeebveer DeewjbieeyeeoÛÙee ceneheewj efveJe[Cegkeâerle Yeeefjhelehexâ mesves}e ceole kesâ}s}erÛe
Deens. veeceeblejeÛee ØeMve Øe}befyele Demeleevee jeceoeme Dee"Je}sner efMeJemesveeØecegKeebMeer cew$eermee"er Deelegj PeeuÙeeÛeb meieUŸeebveerÛe heeefn}s}b Deens.
ceie efMeJemesveeØecegKeebÛÙee nekesâ}e ‘Dees’ osTve ceePÙeemeejKÙeeves cew$eermee"er nele heg{s mejmeeJe}s lej Ûegkeâleb kegâ"s?
oef}leebÛeer Meesef<eleebÛeer meòee KeNÙee DeLee&ves ÙesCÙeemee"er efMeJeMekeäleer DeeefCe YeerceMekeäleerÛeer Skeâpetš, keâeUeÛeer iejpe Deens. heCe oef}le
meceepeeleuÙee peeleer-peeleerleer} JewOeeefvekeâ heg{ejer Je lÙeebÛeb mJeeLeea jepekeâejCe Ùee Skeâpegšer}e De[mej "jle Dee}s Deensle. oeoemeensye ieeÙekeâJee[ebÛee
meboYe& mees[lee Øee. Deej. [er. Yeb[ejs, yeer. meer. keâebyeUs, oeoemeensye ¤heJeles, ye@efjmšj jepeeYeeT KeesyeÇÇeie[s, oòee keâóer, DeeJeUsyeeyegpeer, je. meg.
ieJeF&, Sve. Sce. keâebyeUs ner heefnuÙee efhe{erle}er pegie}yeboer nesleer.ogmejer {e}s-{meeU, eflemejer jeceoeme Dee"Je}s ØekeâeMe Deebyess[keâj-peesieWõ keâJee[s
Deved Deelee ÙesT Ieele}suÙee ÛeewLÙee efhe{er}e lej Depetve veerš ÛesnjeÛe }eYe}s}e veener, heCe ner ÛeewLeer efhe{er jepekeâerÙe keâeceeÛee lelkeâeU ceesyeo}e
ceeiele Demeles. Ùee heefjefmLeleerle Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeb jepekeâerÙe YeefJeleJÙe OeeskeäÙeele Dee}b Deens. ceelebie meceepeeleer} keâe}Ûes efYebieejefoJes-yeeyegjeJe
Yeejmkeâj, DeepeÛes }#ceCe {esyeUs lej Ûece&keâej-{esj meceepeeleer} keâe}Ûes keâepejesUkeâj-
je. De. Kewjs. megMeer}kegâceej efMebos DeeefCe DeepeÛes yeyevejeJe Iees}he, DebkegâMe keâeve[s ner
meejer ceb[Uer DeeheuÙee peeleerÙe Denbieb[ele DeeefCe peeleerÙe jepekeâejCeele De[keâ}s}er
Deens. lÙeebÛeb DeeefCe Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeb meeOeb Yeüele=YeeJeeÛeb veelebner pegUtve Ùesle veener.
lesner Deehemeer efJeÉs<eeÛeb jepekeâejCe KesUle yemeleele. ceie Demhe=MÙelee-peeleerÙelee legšCeej
keâMeer? Deved oef}leebÛeer meòee ÙesCeej keâMeer? oef}le meceepeeleuÙee peeleer-peeleerÛeer ner
vesles ceb[Uer kegâCeeÛeb lejer hÙeeob yeveCÙeeleÛe OevÙelee ceevele Deensle. lÙeebÛeer ner mJeeLeea
Deuhemebleg°lee SketâCeÛe oef}le ÛeUJeUerÛÙee cegUeJej G"Ceejer Deens. ns oe¤Ce efÛe$e
yeo}CÙeeÛee DeeefCe efMeJeMekeäleer-YeerceMekeäleerÛÙee Skeâpegšerle ceneje°^eÛeb veJeb jepekeâerÙe heJe&
meg¤ keâjCÙeeÛee efveOee&j oef}le heBLejves Deelee kesâ}e Deens.

479
480
veeceosJe {meeU ÙeebÛÙeeMeer cegkeäle mebJeeo -
meleerMe keâeUmeskeâj, Øe%ee }esKeb[s

481
482
 veeceosJe {meeU ÙeebÛÙeeMeer cegkeäle mebJeeo -
meleerMe keâeUmeskeâj, Øe%ee }esKeb[s
Øe%ee }esKeb[s : keâefJeleskeâ[s JeUeJebbmeb JeešeJeb Demes }neveheCeeheemetve legceÛÙeeJej keâesCeles mebmkeâej Pee}s?
veeceosJe {meeU : cegUele Demeb Deens, keâer keâefJeleskeâ[s JeUeJeb Jeiewjs }eie}b veener. Deieoer }neveheCeeheemetve Skeâoe mJele:Ûeer ceele=Yee<ee
yees}eÙe}e efMekeâuÙeeveblej MeyoebMeer KesUCeb meg¤Ûe nesleb. ceePeb ieeJe hegCÙeeheemveb 40 efkeâ.ceer.ÛÙee Deemeheeme Deens. ns mebÙegkeäle ieeJe Deens. ceOÙes
veoer DeeefCe veoerÛÙee oesvner leerjebJej ner ieeJeb Deensle. ceePeb ieeJe hetj DeeefCe ogmejb pes ieeJe Deens lÙeeÛÙee }ieleÛeb les keâvesjmej. keâvesjmej ns ceePÙee
DeeF&Ûeb ceensj. hetj ns Jeef[}ebÛeb ieeJe. Ùee oesvner ieeJeÛeer peer Jemleer Deens leer Deepener meele npeejebÛÙeeheg{s veener. peeefleØeLesÛeb ØeÛeb[ ØemLe pÙee
«eeceerCe Yeeieele meJe&meeOeejCeheCes Demeleb DeMee ieeJeebhewkeâer DeeceÛeer ieeJeb. Oece& DeeefCe ¤{eRÛee pees DeØelÙe#ejerlÙee Demee mebmkeâej neslee lÙeeletve
efkeâceeve cenòJeeÛÙee ef"keâeCeer mhe=MÙeemhe=MÙelesÛeer yebOeveb mJeeYeeefJekeâjerlÙee DeeceÛeer ceb[Uer heeUle nesleer. «eeceerCe YeeieeleuÙee meJe& ¤{er, jerleerefjJeepe,
meCe-GlmeJe, pe$ee ÙeebceOÙes ceePÙee veele}ieebÛee De«eieeceer menYeeie DemeeÙeÛee. ÙeeKesjerpe DeeceÛes Ûeg}les, Deepeesyee, ceecee, DeeF&keâ[Ûes Deepeesyee
ÙeebÛee Skeâ pee@Fbš leceeMee neslee; heússyeehetjeJeebÛÙee heerefjDe[ÛÙee DeeOeerÛÙee efhe{erle}e. heew<e heewefCe&cee meg¤ PeeuÙeeveblej leceeMeebÛee - pe$eebÛee
nbieece meg¤ neslees. ceePee ceecee oie[t meesveeJeCes ÙeeÛÙee Heâ[ele leceeMeeÛÙee lee}ceer nesleevee ceer peJeUtve heeefnuÙee Deensle. Ùee meJe& leceeMeebleer}
cevemJeer }eJeCÙeebÛee JemleerleuÙee yeeÙekeâebJej DeØekeâš mJe¤heele heefjCeece JneÙeÛee. lÙeele ceePeer DeeF& DeeefCe ceeceer lej Glke=â° ieeCeeNÙee.
leceeMeele}er SKeeoer DeMeer }eJeCeer, keâer efpeÛeer ‘jene’ cnCepes Oetve Ûeebie}er Deens DeMeer }eJeCeer lÙee lebleesleble ieeÙeÛÙee. ceePeer DeeF& «eeceerCe
efm$eÙeebMeer mebyebefOele ef}efjkeäme cnCepes DeesJÙee, Yepeveb Jeiewjs meieUb ieeÙeÛeer. ‘ne[keâer ne[JeUe’ ceOÙes efleÛeb mJele:Ûeb Skeâ Úeve ieeCeb ceer Iesle}s}b
Deens. je$eerÛÙee JesUer Oej}s peeCeejs Hesâj, Hegâie[Ÿee, GlmeJeebÛeer ieeCeer, Ùee meieUŸee efjÛe JeeleeJejCeeÛee ceePÙeeJej ØeYeeJe he[}s}e Deens.
ceePes Deepeesyee cnCepes Jeef[}ebÛes Je[er} (jeJepeeryegJee {meeU) Glke=â° meveF&Jeeokeâ nesles. les FbotjÛÙee cenejepeebÛÙee efjmheskeäšs[ Ùeeoerle nesles.
ceePee Ûeg}lee veejeÙeCeyegJee Yepevekeâerle&ve keâjCeeje, heóerÛee neceexefveÙeceJeeokeâ, ce=obie-leye}eJeeokeâ. hetCe&heCes Jeejkeâjer Gmet}ele lÙeeveb mJele:}e
yeebOetve Iesle}s}b. lÙee}e Lesš osJeUeÛÙee ieeYeeNÙeeheÙeËle ØeJesMe DemeeÙeÛee. ogmeje Skeâ Ûeg}lee (ceveesnj {meeU) Glke=â° {es}keâer JeepeJeeÙeÛee. DeeceÛÙee
IejeCÙeele veeLehebLeeÛeer DeeefCe Jeejkeâjer mebØeoeÙeeÛeer DeMee oesvner hejbheje neslÙee. lÙeecegUb efMeJe}er}ece=leeheemetve %eevesMJejerheÙeËleÛeb JeeÛeve, efJeMes<ele: ßeeJeCe
ceefnvÙeele}b, legkeâejece %eevesMJejebÛeb keâener Demes} lej lÙee lÙee JesUer efob[er}e peeCeb, ns meieUb ce}e Dee"Jeleb. iee[iesyeeyeebÛeer keâerle&vebner ceer Sskeâ}s}er
Deensle. ieeJeiee[ŸeeÛÙee jerleerefjJeepeeceOÙes Deveskeâ iees°er neslÙee. Goe. efMeceiÙeeÛeer meeWieb efveIeCeb, Jeerj veeÛeJeCeb, heesmle ceeieCeb. ceer lesJne heefn}er ogmejerle
neslees. Deecner ceg}b heesmle ceeieeÙeÛees. ceer }gie[b vesmetve SJe{e megboj veeÛeeÙeÛees, keâer }eskeâ ce@[ JneÙeÛes. hegCes efpeu¢eeceOÙes 1957 veblej OeceeËlejeÛeer }eš
Dee}er. nUtnUt cenejkeâerÛeer keâeceb ØelÙeskeâ lee}gkeäÙeeceOÙes yebo nesle ies}er. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee Deveg<ebieeveb Deveskeâ ieeÙeveheešŸee& GYÙee jeefnuÙee.
ceer Deveskeâ pe}mess Sskeâ}s. lÙeeletveÛe ce}e Jeeš}b, keâer DeeheCener ieeCeb ef}neJeb DeeefCe eflemejerle ceer ieeCeb ef}efn}b.
meleerMe keâeUmeskeâj : ns pes let meieUb meebmke=âeflekeâ JeeleeJejCe meebefiele}bme lÙeele ef}efnCÙeeÛee Yeeie keâceer DeeefCe hejHeâe@efceËie Deeš&dmeÛee Yeeie peemle
Deens. DeeheuÙeekeâ[s Skeâ cnCe Deens. legPÙeekeâ[tveÛe ceer leer Sskeâ}er Deens keâer, ‘yeeceCeeIejer ef}JeCeb DeeefCe cenejeIejer ieeCeb,’ lej let ieeCÙeeheemetve
ef}efnCÙeeheÙeËle keâmee Dee}eme? DeeefCe legPÙee Ùee ØeJeemeele kegâCeeÛee Jeeše Deens?
{meeU : heeÛeJeerheemetve cegbyeF&leuÙee yeves kebâheeTb[ceOeuÙee MeeUsle ceer efMeketâ }eie}es. KeNÙee DeLee&veb Jee*dceÙeeÛeer iees[er ce}e yeves kebâheeTb[ÛÙee
MeeUsleuÙee veejeÙeCe Mebkeâj keâeskeâešs veeJeeÛÙee ceePÙee ceemlejebveer }eJe}er. ceje"erleuÙee ØeeÛeerve meeefnlÙeeÛÙee DeOÙeeheveele keâeskeâešs ‘ceemšjÛe’ nesles.
lÙeebveer ce}e leÙeejÛe kesâ}b. heeÛeJeerheemetve ceer keâefJelee ef}neÙe}e }eie}es DeeefCe meeleJeerheÙeËle meJe& De#ejieCeJe=òe, Úbo, peeleer, De}bkeâej ce}e
leeW[hee" nesles. ceePÙee }neveheCeeheemetveÛÙee JeešÛee}erle SskeâCeb lej meesyele neslebÛe heCe ce}e JeeÛeveeÛeer iees[er }eJetve keâefJelesmebyebOeer efoMee osTve
š^@keâJej DeeCeCÙeeÛeb keâece ceemlejebveer kesâ}b. heg{s pevelee keWâõeÛÙee meboYe&JeeÛevee}ÙeeMeer mebyebOe Dee}e DeeefCe lÙee efJeefMe° JeÙeele cenemeeiejeleÛe
DeeuÙeemeejKeb ce}e Jeeš}b.
Øe%ee : legcner lÙee JeÙeele ÚboesyeæÛe ef}efn}ble keâe meieUb? keâener efJeMes<e Dee"Jeleele keâe lÙee JeÙeele ef}efn}suÙee keâefJeleebÛes?
{meeU : ef}efjkeâ}Ûee pees peerJe Deens vee, lees DeeheuÙeekeâ[ss peieCÙeeÛes pes Keesšs mebmkeâej Deensle lÙee Fche@keäšceOetve Dee}s}e Deens. lÙee
Fche@keäšceOÙes legcner Demelee ØeeLeefcekeâ DeJemLesle. lemebÛe ceePeb Pee}b. lesJne ce}e Yee. je. leebyes, yee}keâJeer DeeJe[eÙeÛes. meeJejkeâj lej DeeceÛes
nerjesÛe. keâeskeâešs ceemlej Jew<CeJeeCeer. ceje"erÛes JÙeemebieer Deme}s lejer heejbheefjkeâÛe. Ùee meieUŸeele legceÛeb pes keâener nesleb les meJe& š^@ef[Meve} DebieevebÛe.
ef}š} ce@iePeerveÛee DeeefCe melÙekeâLesÛee mebyebOe ÙesF&heÙeËleÛÙee keâeUele ceer ØeÛeb[ ØescekeâefJelee DeeefCe efvemeie&keâefJelee ef}efnuÙee.
Øe%ee : ceie legceÛeb mJele:Ûeb efJnpeve IesTve Dee}s}er peer ‘iees}efhe"e’le}er keâefJelee Deens efleLeJej legcner keâmes Dee}ele?
{meeU : Ùee pÙee meieUŸee keâvmeshšme Deensle efJeõesn Jeiewjs lÙee 1960ÛÙee ojcÙeeve meg¤ Pee}suÙee Deensle. Jee*dceÙeeÛÙee #es$eele
JeemleJeJeeoeÛÙee veeJeeKee}er pes }sKeve keâjle nesles lÙeebvee mJele:}ener ner peeCe vemes}, keâer les efjDe@ef}efmškeâ ef}efnleeÙele. keâcÙegefvemš heešeaceOetve,
meceepeJeeoer ÛeUJeUerceOetve osKeer} pes kegâCeer Dee}s lÙeebvee osKeer} Heâej cees"b efJnpeve nesleb Demeb veener. lÙeebveer ef}neÙe}e meg®Jeele kesâ}er DeeefCe
ef}efnleevee peerJeveeleuÙee pÙee iees°er Deensle lÙee lÙeebveer ef}efnuÙee, Goe. YeeT heeOÙes. lÙeebveer FPecekeâ[s yeIetve }sKeve kesâ}s}b veener. les mšeš&
Pee}s DeeefCe ceie peerJeveeMeer mebyebefOele DemeCeeNÙee š^@keâJej Dee}s, ef}efnCÙeeletve. ceePÙee yeeyeleerle meebieeÙeÛeb Pee}b lej heejbheefjkeâ š^@keâ mees[tve ceer
483
ceePÙee š^@keâ}e Dee}es ÙeeÛeb keâejCe, ceePÙee DeeÙeg<Ùeele}e Skeâe ceg}erÛee Fefvme[vš. peeleerÙelesletve Dee}s}b ØesceYebieeÛeb oe®Ce og:Ke. lesJne ceer
ØepeemeceepeJeeoer heešeaÛee ØecegKe keâeÙe&keâlee& cnCetve keâece keâjle neslees. efleLebner Demeb }#eele Dee}b, keâer ØemLeeefhele jepekeâejCeele}s osKeer} hegjesieeceer
cnCeJeCeejs }eskeâ ns peeleerÙeJeeoerÛe Demeleele. Ùee meieUŸee heeMJe&YetceercegUb ceer Heâej efÛe[}es. meJe& DeeÙeg<ÙeÛe mebhe}b nesleb. ceie š@keämeer Ûee}JeCeb,
oe¤ efheCeb, eflekeâ[}e lees ceenew}, cegpeNÙeebÛÙee ceenew}heemetve meeOÙee JesMÙesÛÙee IejeheÙeËle, ÛejmeÛÙee DeñŸeeeheemetve oe¤ÛÙee iegòÙeeheÙeËle pes nesleb.
les ØeÛeb[Ûe nesleb. les }eFHeâ cnCepes }eFHeâÛe nesleb. ceie ceer meieUerÛe yebOeveb Hesâketâve efo}er. Je=òeeefyeòeeÛeer; meieUerÛe! pes pemeb ÙesF&} lÙeeÛeer keâefJelee
keâj. ceie "jJe}b, Deelee DeeheCe Deehe}er Mem$eb hejpe}erÛe heeefnpesle DeeefCe ceie ceer yesHeâeceheCes ef}nerle ies}es.
Skeâoe %eevemebheeoveeÛeer DeeJe[ }eie}er, keâer legcner hešeheš Jee{lee. pej legcner õ°s vemee} lej legceÛee Øee@y}sceÛe neslees. ceePee kegâ"bner
Øee@y}sce Pee}e veener. ceer meceepeJeeoer Pee}es. lÙeeÛÙeele}e Heâes}heCee }#eele DeeuÙeeJej meecÙeJeeoekeâ[s ies}es. ns keâjleevee lÙeeÛÙeemeesyele yesme
ne Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛeeÛe jeefn}e. vee@}spe ner DeMeer iees° Deens, keâer Skeâoe keâe efleveb legceÛÙee ceWotle ØeJesMe kesâ}e, keâer leer Leebyele veener.
Skeâoe keâe SKeeoe }sKekeâ Iesle}e, keâer ceer lees mebhetCe& JeeÛetve keâe{eÙeÛees. Goe. Keeb[skeâj lej meyebOe Keeb[skeâj. pes efceUs} les, Jeeós} les JeeÛele
jneÙeÛeb. ceePÙee keâefJelesÛÙee yeeyeleerle Demeb, keâer DeeheCe "jeefJekeâ JesUer ef}efn}b heeefnpes. "jeefJekeâ JesUer yeme}b heeefnpes, Demeb keâener veener. š@keämeer
Ûee}Jeleevee ceePeb Skeâ efJeefMe° ne@šs} "j}s}b nesleb. pes [eskeäÙeele Demes} les Skeâe HeâškeäÙeele ef}ntve keâe{eÙeÛeb. ceePÙee ÙeMeeÛeb iecekeâ leg}e
meebielees. ceer keâOeerÛe kegâCeeMeer keâche@jerPeve kesâ}er veener. DeeheCe keâeÙe keâjleesÙe les ÛegkeâerÛeb keâer yejesyej ÙeeÛÙeemee"er kegâCeeÛee meu}e Iesle}e veener. pes
Jeeš}b les ef}nerle ies}es. cenòJeeÛeb cnCepes mJele:ÛÙee Jeeše mJele: ÛeesKeeUCeb. DeeheCe meškeâeJetve ef}nerle jneÙeÛeb heCe ef}efnleevee peieCÙeele}s
pes Úesšs cees"s yeejkeâeJes Deensle les megšlee keâecee veÙesle. legceÛeer JÙeekegâUlee Jee{JeCeejs efJe<eÙeÛe legcne}e yees}eÙe}e }eJeleele. ceer lÙeeveb ef[mšye&
neslees DeeefCe lÙeeletve keâefJelee Ùesles.
keâeUmeskeâj : heCe JÙeekegâUlee Jee{JeCeejs pes efJe<eÙe Deensle les legPÙee DeeÙeg<Ùeele JewÙeefkeälekeâ peemle Demeleele keâer lÙee}e meeceeefpekeâ
[eÙecesvMevme peemle Demeleele?
{meeU : JÙekeäleer DeeefCe mece°er Ùee oesvner DeBie}veer ceePÙee Fefv[efJnpÙegDe} }eFHeâceOÙes SJe{Ÿee Ie[ecees[er Deensle, keâer keâefJelee ner iees°
pej ceePÙee DeeÙeg<Ùeele vemeleer lej ceer FLeheÙeËle Dee}esÛe vemelees. SKeeÅee ieBieÛee }er[j Pee}es Demelees efkebâJee SKeeÅee yeÇÇe@Les}Ûee cee}keâ, mceie}j
Pee}es Demelees. keâefJelesvebÛe ce}e FLeJej DeeCe}s}b Deens. meJee&le cenòJeeÛee mebmkeâej cnCepes Ùegjeshekeâ[Ûes cespej keâJeer; ef}š} ce@iePeerveveer ce}e
mepeie DeeefCe me%eeve kesâ}b. Jee*dceÙeerve efJnpeve ce}e lÙeevebÛe Dee}b. ceer mJele:}e efJnefkeäšce Dee@Heâ o keâemš ceeve}b, lej efJeMJeemeen&lesÛeer peeiee
peer ce}e Jeeš}er leer cnCepes ef}š} ce@iePeerve. mebYeeefJeleeÛeb peieCeb ceer keâOeerÛe mJeerkeâej}b veener. Skeâe mejUmeesš ceeCemeemeejKeb pes pes keâener
keâjlee ÙesCÙeeÛeer FÛÚe Demeles lÙeeheemetve ceer keâOeerÛe heUe}es veener. lÙeecegUs ceer SKeeÅee JesMÙesÛÙee ceg}ele FveJne@uJe[ Demelees. efleÛÙeeMeer ceePes
Ûeebie}s mvesnmebyebOe Demeleele. SKeeÅee o}e}eMeerner Demeleele. lej ceer SJe{e vÙetš^} Deens, keâer ceeCetme nerÛe leekeâo Deens ne pees mebmkeâej Deens
ceePÙeeJejÛee, lesÛe ceePeb DeefOe‰eve Deens; cnCetve ceer efÛekeäkeâej Úeve-Úeve iees°er hekeâ[t Mekeâ}es. iees}efhe"e ns lej vegmeleb Dee@yPeJexMeve Deens.
Øe%ee : legceÛÙee SketâCeÛe keâefJeeflekeâ JÙeJeneje}e ieefleceeve "sJeCeejer, melele heg{b vesCeejer DeMeer peer Øeef›eâÙee Deens lÙeele}e meJee&le cenòJeeÛee
Yeeie cnCepes legceÛeer heesef}efškeâ} keâefcešceWš. legceÛÙee Ùee jepekeâerÙe peeefCeJee efJekeâefmele nesCÙeeceeieb vescekebâ keâesCeleb heÙee&JejCe nesleb?
{meeU : ceer heesef}efškeâ} keâefcešceWš IesTve oef}le heBLej mLeeheve kesâ}er lesJne ceer meceepeJeeoer he#e DeeefCe efJeÛeejeMeer veeU lees[}er nesleer.
meceepeJeeoer he#e lÙeeÛeb efJnpeve, Fvšjve@Meve} keâe@všskeämšceOÙes kegâ"uÙee jWpe}e kegâ"b Leebye}b ns ceeefnleer Pee}s}b nesleb. ceer hejle meceepeJeeoeÛeb
veeJe Iesle}b veener heCe DeeÛeeÙe& vejWõ osJe DeeefCe }esefnÙee ÙeebÛÙeeyeö} ce}e GhepeleÛe Øesce DemeuÙeemeejKeb Deens. lÙeebveer kesâ}suÙee }sKeveeÛeener
ØeYeeJe ceePÙeeJej jeefn}e Deens. jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛÙee DeeefCe yeebOeer}keâerÛÙee °erveb ceer mJele:}e leÙeejÛe kesâ}b. Flej hegjesieeceer DeeefCe [eJes
he#e Demeleevee DevedšÛesefyeef}šerÛee ØeMve peesheÙeËle les DeeheuÙee jepekeâejCeele De«eieeceer ceevele veenerle leesheÙeËle meJe& yeekeâerÛÙee iees°er efHeâpet} Deensle
DeMeener efve<keâ<ee&}e Skeâe efJeefMe° mšspe}e 68-69 mee}er ceer Dee}es. meceepeJeeoer he#e Skeâe efJeJeef#ele Jeiee&leÛe keâece keâjlees ns peeCeJe}b.
Menjele m}ceceOÙes lÙeebÛee Peeshe[heóer mebIe DemeeÙeÛee. «eeceerCe Yeeieele }B[}sme }syejÛeer, MeslekeâNÙeebÛeer Úesšer cees"er mebIešvee, lemebÛe keâcÙegefvemšebÛeer
efkeâmeevemeYee DeMee mebIešvee neslÙee. heCe lÙee ØeeefleefveefOekeâ veJnlÙee. ÙeeÛee meJe& Je=òeeble DeeefCe Fefleneme ce}e ceeefnleer Pee}e DeeefCe GefCeJeener
ceeefnleer PeeuÙee. yeeme°Ûeb Jee@j Pee}b lesJneheemetve meòejheÙeËle ceer heesef}efškeâ} yesefmekeâ Heâej JeeÛe}b. efme}skeäšs[ }sefveve, ceeDees, ceekeäme& Jewiesjs.
ce}e ceePÙee jepekeâerÙe JÙeJeneje}e keâefcešceWš osCÙeeÛÙee °erveb Ùee meJeeËÛee HeâeÙeoe Pee}e. ‘[eÙe}sefkeäškeâ} cešsefjDeef}Pece’ ns hegmlekeâ pesJne
ceer JeeÛe}b lesJne DeeheuÙee}e peie keâU}b Demee mee#eelkeâej Pee}e. ‘MeemevemebmLee DeeefCe ›eâebleer’ ns }sefveveÛeb hegmlekeâ JeeÛe}b. Ùee meJeeËletve ceie
ØemLeeefhele jepekeâerÙe he#eebÛÙee ceÙee&oe }#eele DeeuÙee. Deehe}e Skeâ Úesšemee jepekeâerÙe he#e DemeeJee lejÛe DeeheuÙee}e keâenerlejer keâjlee ÙesF&} Demeb
JeešeÙe}e }eie}b. Yeeb[Je}er }eskeâMeenerÛeb mejkeâej keâesmeUJeuÙeeefMeJeeÙe lejCeesheeÙe veener DeeefCe lÙeeÛÙeemee"er peer pees[Ceer keâjeÙe}e }eieles leer
Skeâe efJeJeef#ele peeleerÛee he#e keâ¤ve Ûee}Ceej veener. lÙeele meJe& Meesef<ele Jeie&, DevedšÛesyeumeÛÙee meJe& yeÇÇebÛesme legcne}e DeeCeuÙee heeefnpesle. SJe{b
õ°ssheCe Dee}b nesleb vee. lÙeeletve heBLejÛee peenerjveecee Dee}e. ce}e ns "eTkeâ nesleb, keâer 101 škeäkesâ DeeceÛeer mebIešvee ceekeäme&Jeeoer veener. ceePÙee
[eskeäÙeele lÙeener JesUs}e Skeâ ØeÙeesie neslee. meJe& Jee*dceÙeerve ÛeUJeUer efkebâJee meJe& jepekeâerÙe he#eebÛes pes keâener Ûee}}s}b nesleb. pÙee keâener veJeerve
hees}jeÙePesMeveÛÙee (OeMgJeerkeâjCe) mebkeâuhevee heg{b Ùesle neslÙee lÙeeÛee Skeâ ÂMÙeDeÂMÙe Oeeiee ceePÙeele De@keäš keâjle neslee. cnCetve ceer heBLej keâe{}er
DeeefCe meg®Jeeleer}eÛe lÙee}e Yejhetj ÙeMe Dee}b. meJe& peeefleOecee&Ûes }eskeâ meg®Jeeleer}e lÙeeÛÙeele nesles. DevedšÛesyeumeÛes peJeUheeme meJe& pes cespej
ueeskeâ nesles les lÙeele nesles - Ûece&keâej, Yebieer , ceelebie Jeiewjs meieUs. ceelebie meceepe Deepe SJe{e keâe@vMeme Deens heCe meòejÛÙee ojcÙeeve ceelebie
484
meceepeeuee jepekeâerÙe°Ÿee SpÙegkesâMeve osCÙeeÛeb keâece DeeheCe kesâueb. Deelee lej lees kegâ"uÙee kegâ"b iesuee. JejUer obieue PeeuÙeeveblej meJe& [eJes he#e
heBLejkeâ[s DeeMesveb heenele nesles, keâer yeeyee [@efMebie ueeskeâ Deensle, Jeešsue leer efkebâcele ceespeCeejs Deensle. ceie lÙeebÛÙeele meceepeJeeoer ueeskeâner DeeceÛes
efmebheLeeÙePej Peeues. keâcÙegefvemš cnCeJeCeejs }eskeâner DeeceÛes efmebheLeeÙePej Peeues. Ùee meJeeËMeer DeeceÛes mebyebOe Ùesle nesles. 75 meeueer ceePÙee he#eeletve
ceuee keâe{tve šekeâueb. Skeâe HeâškeäÙeele jepee {euesveb meebefieleuebb, keâer ne ceekeäme&Jeeoer Deens DeeefCe ceekeäme&Jeeoer ueeskeâ, keâcÙegefvemš ueeskeâ ns Deebyes[keâjer
efJeÛeejeÛes ceejskeâjer Deensle. ns pegveb Feflenemeeleueb Yeeb[Ce Deens. ceekeäme&Jeeoer efJe®æ Deebyes[keâjJeeoer, Deebyes[keâj cegJnceWš Jemexme ceeefkeäme&mš cegJnceWš.
lÙeeÛee pees Fefleneme, pees SefJn[vme Deens les meieUb ceer DeYÙeemeuesueb Deens. ne DebleefJe&jesOe 38 heemetve Ûeeuet Peeuesuee Deens. lÙeeÛee pees MesJešÛee
efJnkeäšerce lees ceer Deens, Demeb ceePeb mJele:Ûeb cele Deens. 1960 veblej pesJne oefuele meeefnlÙeeÛee efJeÛeej ØeieuYeleskeâ[s keâeÙe&jle nesT ueeieuee lesJne
lÙeebveeÛe efkeâleerlejer ØeMve - GheØeMve efJeÛeejCeeNÙee, lÙeebveener Jee*dceÙeerve keâece veerš ve ke⤠osCeeNÙee ØeJe=òeer DeØelÙe#ejerlÙee Deebyes[keâjer ÛeUJeUerle
neslÙee. ceie les efjheefyuekeâve he#eeÛes ueeskeâ Demeleerue, meebmke=âeflekeâ Debieeveb keâece keâjCeejs ueeskeâ Demeleerue, yeewæ cenemeYesÛes ueeskeâ Demeleerue efkebâJee
yeewæ meeefnlÙemeYesÛes ueeskeâ Demeleerue. Fvšjve@Meveue jepekeâejCeeÛÙee keâvšWšceOÙes ceePeb DeeÙeef[Deue meer. heer. DeeÙe. jeefnueb Yeeb[Jeueer ueeskeâMeener
peleve keâ¤ve jepÙekeâejYeej keâjCeeNÙee mejkeâejyeöue ceuee efmebheLeer, DeelceerÙelee keâOeerÛe veJnleer. lejerosKeerue meJe&meeceevÙeebÛÙee peerJeveeceOÙes mejkeâej
cnCetve lÙeeÛee Skeâ ØeeogYee&Je Demelees. efveef§ele DeMeer Skeâ Mekeäleer ØelÙe#e - DeØelÙe#ejerlÙee legceÛÙee peerJeveeMeer KesU KesUles efkebâJee efveieef[le Demeles.
ns meieUb ceuee DeeÙeef[Dee@uee@peerÛÙee °erveb mhe° %eele nesleb. ceePeer mJele:Ûeer š^@efpe[er DeMeer nesleer, keâer ceuee ceePÙee mebIešvesletve keâcÙegefvemš Demee
efMekeäkeâe cee¤ve keâe{tve šekeâuÙeecegUb ceer ceeÙevee@efjšerle iesuesuees. lemee ceer keâe[& nesu[j keâcÙegefvemš veJnleesÛe. jepekeâejCeeÛee Demee efveÙece Deens
keâer meJne&ÙeJeue DeeefCe efjJneÙeJeue Demeb ÉbÉ pesJne GYeb jenleb lesJne legcner efškeâCeb, ef[HesâvmeerJn DemeCeb ns cenòJeeÛeb Demeleb. lej ceer veblej pees
heeef"byee Fbefoje ieebOeeRvee efouee les meer. heer. DeeÙeÛeb DeeÙeef[Ùeue nesleb DeeefCe j@Meveueer ceuee keâUle nesleb cnCetve. ceuee ›eâebleerÛe keâjeÙeÛeer nesleer.
mejkeâej GueLeJeeÙeÛeb nesleb. heCe leer jesceBefškeâ keâuhevee nesleer. Skeâe ÙegšesefheDeve ceeCemeeÛeer. ØeMve Demee neslee, keâer efJeJeef#ele meceepeeuee G"Jetve
›eâebleer nesle veener. pees Mees<eCeeÛÙee Øeef›eâÙesle efÛej[uee peeleesÙe Demee ceeCetme ne efjJee@uÙetMeveÛee meJee&le cees"e DeeOeej mlebYe Deens. oefuele heBLejveb
DeeCeeryeeCeeruee heeef"byee efouee lesJne uesKeer keâjejÛe Peeuee DeeceÛÙeele. keâeB«esmeÛes lelkeâeueerve DeOÙe#e osJekeâeble yee¤Dee, efmeæeLe& Mebkeâj js, ØemeejCeceb$eer
efJeÅeeÛejCe Megkeäue, Deej. kesâ. OeJeve ns meieUs efleLeb nesles. ceer Fbefoje ieebOeeRvee Yesšuees lesJne oer[ leeme ÛeÛee& Peeueer DeeceÛeer. ceer yeesueleesÙe DeeefCe
yeeF& SskeâleeÙele, jepekeâejCeeleerue meJe& efmeÛÙegSMeve, legcner keâeÙe keâece kesâueb, keâeÙe veener kesâueb, keâeÙe keâjeÙeuee heeefnpes FLeheÙeËle meieUb yeesueuees.
oefuele heBLej }eskeâMeener øesâceceOÙes keâmeb keâece keâjles les meJe& meebefiele}b yeeF& peece ØeYeeefJele PeeuÙee. Skeâ efnmš^er DeMeer nesleer keâer pes ceesÛex keâe{ues
lÙeele ceejeceeNÙeebÛeb vesle=lJe ceePÙeekeâ[s jeefnueb. ØelÙe#eele ceer ve#eueJeeoer veJnlees heCe mejkeâejÛÙee keâeieoeshe$eer DeMeer HeâeF&ue leÙeej Peeueer nesleer,
keâer veeceosJe {meeU ve#eueJeeoer Deens. yeeFËveer ceePÙeeJejÛes, heBLejJejÛes Kešues, JejUer obieueerÛÙee meboYee&leues cespej Kešues keâe{tve Iesleues. yeeF&
cnCeeÙeÛÙee, ``Deehe Ùen meye Úes[ oerefpeS Deewj Deehekeâes keäÙee ÛeeefnS yeleeFS'' heCe ceer kegâ"uebner yeeiexefvebie kesâueb veener. ceuee efieušer JeešeÙeÛeb.
ceuee ›eâebleerÛe keâjeÙeÛeer nesleer.
keâeUmeskeâj - legPeer jepekeâerÙe GueLeeheeueLe, Ûe{Gleej Ùee meieUŸeeÛee ceePÙee °erveb keäueeÙece@keämeÛee hee@Fbš cnCepes `cetKe& cneleeNÙeeves [eWiej
nueJeues' DeeefCe `DeeceÛÙee Feflenemeeleerue Skeâ DeheefjneÙe& hee$e : efØeÙeoefMe&veer' ns oesve keâefJeleemeb«en, ceePÙee °erveb `hee@efueefškeâue heesScme' pÙeebvee
cnCelee Ùesleerue Demes Deensle. Ùee oesvehewkeâer Skeâeuee cnCepes `cetKe& cneleeNÙeeves [eWiej nueJeues'uee legPeer Yetefcekeâe Deens. Deelee FlekeäÙee ceOeuÙee
Je<eeËÛÙee keâeUeveblej legPÙee lÙee Yetefcekesâle keâesCeles yeoue Peeues? meeefnlÙeefJe<eÙekeâ, meceepeefJe<eÙekeâ DeMee Debieeveb? ogmejb cnCepes, legPÙee yeeyeleerle
DeeheuÙee Skeâe peyeeyeoej efce$eeÛes Demes Godieej Deensle, keâer veeceosJe {meeU ne ceebpejermeejKee Deens, keâefJelesÛÙee #es$eele! ceebpejeruee pemeb efkeâleerner
GbÛeeJe¤ve šekeâueb lejer leer heeÙeeJejÛe he[les lemes {meeU kegâ"sner Guešsheeuešs Peeues lejer DeÛetkeâ heeÙeeJej he[leele cnCepes DeÛetkeâ Ûeebieueer keâefJelee
efueefnleele. ner DeÛetkeâ Ûeebieueer keâefJelee efueefnCÙeeÛeb legPeb pes ØeefleYesÛeb keâmeye Deens lÙee keâmeyeeÛee DeeefCe legPÙee jepekeâerÙe YetefcekesâceOeuÙee JesieJesieUŸee
š@keämeerkeämeÛee efkebâJee JesUesJesUer IesleuesuÙee heefJe$ÙeebÛee legPÙee keâefJelesle ÙesCeeje pees cesU Deens. lÙeeefJe<eÙeer DeeheCe [eršsue yeesuet.
{meeU - jepekeâerÙe DeeefCe efyeiej jepekeâerÙe keâefJelee ne Yeso ceePÙeemeceesj vemelees. ceePÙeeJej Deveskeâebveer šerkeâe kesâueer. ceer JeeÛelees JesU
efceUeuee keâer, kegâCeer keâeÙe efueefnuebÙe les. heCe SJe{b ceveeJej Iesleueb veener. ns ue#eele Deeueb, keâer Deeheueb pes ØelÙe#e peerJeve jepekeâerÙe efkebâJee
meeceeefpekeâ Øeef›eâÙesleveb peeleb lÙee DevegYeJeeÛeer keâefJelee ner ØemLeeefhele keâefJelesuee Ûeeuele veener heCe cegUele Deeheuee meyebOe heerefjDe[Ûe Demee Deens,
keâer ØemLeeefheleebÛeer keâeW[er keâ¤ve DeeheCe heg{b Ûeeueuesuees Deenesle. `cetKe& cneleeNÙeeves...' ceOeuÙee keâefJelesJej melele DeMeer šerkeâe nesles, keâer ne
heesefueefškeâue Øee@heesieb[e keâjCeeje keâJeer Deens. ceuee lemeb Jeešueb veener. Goe. lÙeeÛÙeeleuÙee Úeve Úeve keâefJelee ØesÙemeerefJe<eÙeerÛÙee, yeeÙekeâesefJe<eÙeerÛÙee,
ceeJeMeerefJe<eÙeerÛÙee, DeeF&efJe<eÙeerÛÙee keâefJelee. lees heerefjDe[ ceer hekeâ[t Mekeâuees DeeefCe lÙeeÛeer jepekeâerÙe keâefJelee Peeueer Demeb legceÛeb cnCeCeb. ceuee
Deevebo Jeešlees, keâer DeeheCe DeMeener heæleerÛÙee ÛeebieuÙee keâefJelee efuent Mekeâuees. Fbefoje ieebOeeRÛÙee meboYee&leueer `efØeÙeoefMe&veer' ceOeueer keâefJelee ner
GösefMekeâe Deens. `cetKe& cneleeNÙeeves [eWiej nueJeues' ceOeuee jHeâvesme, Ke[ye[erleheCee Ùee keâefJelesceOÙes veener. `efØeÙeoefMe&veer' ceOeues Meyo peyeeyeoejerveb
Jeehejuesues Deensle. keâefcešceWšÛÙee °erveb pÙee jepekeâerÙe ke=âlÙee Ûeeuet Demeleele lÙee ojcÙeeve ceuee keâefJelee megÛeleele efkebâJee SKeeob hegmlekeâ pej ceer
JeeÛeueb, `[eÙeuesefkeäškeâue cešsefjDeefuePece' meejKeb, lej leer ceuee keâefJeleeÛe Jeešles. yeekeâerÛÙeebveer les JeeÛeueb keâer les iebYeerj nesleele. megVe nesleele ce}e
cee$e Úeve keâefJelee megÛeles. ceer Kethe ceeefkeäme&mš efuešjsÛej JeeÛele Demeleevee lÙee ojcÙeeve ceer peer mebIešvee mLeeheve kesâueer leer Hegâue Heâe@ce&ceOÙes nesleer.
lÙee keâeUeleueb pes peieCeb Deens les `cetKe& cneleeNÙeeves [eWiej nueJeues'ceOeuÙee keâefJeleebceOÙes Deeuesueb Deens. lÙee keâefJeleebvee jepekeâerÙe keâefJelee cnCelee
ÙesF&ue, efyeiej jepekeâerÙe cnCelee ÙesF&ue. ceePÙeemeceesj Demes ef[Heâjvmesme veenerle; keâejCe ceer lÙee lÙee #eCeeuee pes peieleesÙe les les pesJne GÛebyeUtve Ùesleb
485
lesJne ceePÙeekeâ[veb Meyoyeæ kesâueb peeleb. lej ceePÙee mJele:ÛÙee ÛeUJeUerÛee ÙeesiÙe š^@keâJej DemeuesuÙee JesUÛee lees efjÛe heerefjDe[ Deens. lÙeecegUb
ceer lÙee keâefJelee peesjoej efuent Mekeâuees. lÙeeJesUer les hegmlekeâ DeeuÙeeveblej DeeheuÙeeleues pes leLeekeâefLele meeQoÙe&Jeeoer ueeskeâ Deensle lÙeebÛÙee kegâ"uÙeener
efjDe@keäMeveuee ceer keâOeer Yeerkeâ Ieeleuesueer veener . heefnueer iees° cnCepes ceje"erle ceerceebmekeâ DeeefCe peeefleJeble meceer#ekeâ efMeuuekeâÛe veenerle. hetJeeaner
veJnles. nesles les DeeheuÙee Me$eghe#eeÛes nesles. ceje"erleerue šerkeâe DeeefCe meceer#ee peeCeerJemebheVe veener. DeeheCe keâefJelee efueefnuÙeeveblej lÙeebÛÙeeefJe<eÙeer
hegvne hegvne yeesuele veener, ner DeeheCe Heâej cees"er iees° kesâueerÙe. peerJeveeleuee Skeâ DeefJeYeepÙe Yeeie pemeb pesJeCeb, Yeekeâj KeeCeb lesJe{er keâefJelee
mJeeYeeefJekeâ Demeles. lÙeecegUb GieeÛeÛe keâenerlejer KeepeJele yemeCeb, kegâ"b lejer keâenerlejer keâjCeb... ns veener.
keâeUmeskeâj - yejesyej. efueefnueb keâer mebheleb. DeeheuÙee peieCÙeeÛee lees Skeâ mJeeYeeefJekeâ Yeeie neslees. legPÙee keâeÙe efkebâJee ceePÙee keâeÙe.
{meeU - lÙeecegUb ceer yeekeâerÛÙee meJebie ÛeÛexle keâOeer mJele:uee Dees{tve Iesleueb veener. Ùee °erveb efveefce&leerÛÙee mebyebOeeveb ceer mJele:Jej efveIe&=Ce
Øesce keâjCeeNÙeebhewkeâer veener. lej Deelee let pees ØeMve efJeÛeejueeme `cetKe& cneleeNÙeeves...' ceeieÛÙee YetefcekesâÛÙee yeeyeleerle, lej Deepener ceuee leer leMeerÛe
Jeešles. ceePeb Skeâ efceMeve Deens, DeeefLe&keâ, meeceeefpekeâ, meebmke=âeflekeâ efJe<ecelesÛÙee efJe®æ, meieUŸee Mees<eCeeefJe®æ. ceePeer mJele:Ûeer keâefJelesÛÙee °erveb
Deehemetkeâ keâefcešceWš Deens. lÙee °erves pes keâener efueefnue peeleb les Deehemetkeâ. lÙeele nÙeieÙe keâjle veener. lÙee JesUÛÙee heesefueefškeâue efmeÛÙegSMeveÛee
pees Heâerue neslee lÙee HeâerueceOÙes Deecner keâece keâjle neslees. lÙee Fbšjve@Meveue keâvšsvšceOÙes Deecner Fbefoje ieebOeeRyejesyej iesuÙeecegUb ceuee leer nerjesÛe
Jeešle nesleer. ceie ceer `efØeÙeoefMe&veer...' efueefnueer. ceePÙee Heâerefuebieveb ceer pes HeäÙetÛej efleÛÙeeceOÙes hekeâ[ueb lÙeeÛÙeeØeceeCeb efleÛee Deble heCe Peeuee.
ns efJnpeve Ùesleb vee legcneuee. `efØeÙeoefMe&veer' yeeÙeyeueÛÙee mšeFueveb efueefnueer lesJne Yee<esÛee ØeMve Deeuee heCe meJe& Oece&«ebLe ns keâeJÙeÛe Deensle.
lÙeeleerue Yee<esÛeb ceuee Deekeâ<e&Ce Deens.
`efØeÙeoefMe&veer' cnCepes meceLe& GösefMekeâe Deens. ceuee Jeešleb, ceje"erceOÙes SKeeÅee jepekeâerÙe JÙekeäleerJej SJe{er Ûeebieueer GösefMekeâe vemesue. ceer
ceePÙee leeW[evebÛe ceePÙee keâefJelesyeöue yeesueCeb yejb veener heCe leer Skeâ HeâejÛe Ûeebieueer pecetve iesuesueer iees° Deens.
keâeUmeskeâj - ceePÙee ceeefnleerØeceeCes let ojJe<eea Deebyes[keâj mce=efleefoveeÛee meboYe& IesTve keâefJelee efueefnleesme. yengleskeâ Ùeener Je<eea efueefnueer DemeMeerue.
ne legPee Skeâe meyebOe Je<ee&ÛÙee keâeUeveblej hegvne yeeyeemeensyeebJej efueefnCÙeeÛee pees Øekeâej Deens lÙeeÛÙeeceOÙes legPeb lÙee lÙee keâeUeÛeb jepekeâerÙe JeeÛeve Deens
Demeb ceuee Jeešleb DeeefCe lÙee DeLee&veb legPÙee lÙee keâefJeleebvee ceer jepekeâerÙe keâefJelee cnCelees. ceePÙee °erveb legPÙee meboYee&le ceuee cenòJeeÛes JeešCeejs pes
keâJeer Deensle lÙeebleuee Skeâ meJee&le cenòJeeÛee JeešCeeje keâJeer cnCepes heeyuees ves®oe. ogmeje ceeÙekeâesJnmkeâer. yeÇÇsKle peje yeepetuee "sJeeJee ueeiesue heCe ns pes
oesve keâJeer ceuee Dee"JeleeÙele les legPÙee Øeke=âleerMeer, ceePÙeener Øeke=âleerMeer peJeUÛes Deensle. les peJeUÛes DemeCÙeeÛeer keâejCebner oesve Deensle. Skeâ cnCepes,
ns oesIesner jepekeâejCeele melele Demeues lejer lÙeebÛÙee JewÙeefkeälekeâ DeeÙeg<Ùeeyeöue les Heâej leer›eheCes yeesueleele. hegvne Deeheueer ØelÙeskeâ keâefJelee ner jepekeâerÙe
ke=âleer Deens Demeb cnCeCeeNÙeebhewkeâer les Deensle. ogmeje ceePÙeemeceesjÛee pees heš Deens lees efnboer keâefJelesÛee Deens. lÙeeÛÙeeceOÙes efJeMes<ele: OetefceuemeejKee keâJeer
Deens pees meelelÙeeveb lÙeeÛeer jepekeâerÙe Yetefcekeâe ceeb[le Demelees DeeefCe ÛeebieuÙee Øekeâejs ceeb[lees. Ùee meieUŸee heeÕe&YetceerJej legPÙee pÙee Deueerkeâ[ÛÙee keâefJelee
Deensle lÙee Skeâe JesieUŸee ØekeâejÛÙee ceeveefmekeâ efmLelÙeblejeÛÙee, lÙeeuee DeeOÙeeeflcekeâ cnCeCeb yejb veener heCe leMee ØekeâejÛee Skeâ šesve lÙeeuee ÙesleesÙe.
vegmeles Yeeweflekeâ ØeMve veenerle. YeeweflekeâeÛÙee heueerkeâ[uesner keâener ØeMve he[leele Demeb Jeešleb. ne pees Peeuesuee yeoue Deens lees ceuee mJeeieleen& Jeešlees.
ne yeoue DeeefCe `efØeÙeoe|Meveer'meejKÙee DeeOeerÛÙee keâefJelee ÙeebÛÙeeceOÙes Skeâ meelelÙe Deens DeeefCe les let meebieeJebme.
{meeU - ØeMve Demee Deens keâer, Ùee #eCeeheÙeËle Skeâ DevšÛesefyeefuešerÛÙee ØeMveeJej keâece keâjCeeje keâe@vMemevesme Demeuesuee keâeÙe&keâlee& cnCetve
ceer peieueesÙe. ØeecegKÙeeveb ceer pes keâjleesÙe les ns keâece Deens. Ùee °erveb ceer yeekeâerÛee Flej GÅeesieOeboe keâenerÛe keâjle veener. ceesÛee& keâe{Ceb, meYee IesCeb,
Deeboesueve keâjCeb Ùee meJe&Ûe iees°er ojjespe ÛeeueuesuÙee Deensle. lÙeebÛÙeeletve yeepetuee JneJeb Demeb Ùee #eCeeheÙeËle Jeešuesueb veener. ceuee Demeb Jeešleb,
keâer ner Deeheueer peyeeyeoejer Deens. pesJe{er Deeheueer kegâJele Deens leesheÙeËle DeeheCe keâjle jneÙeÛeb, veenerlej ceerr mJele:Ûe ceuee ceeHeâ keâjCeej veener;
cnCetve ceer heUtve peele veener. yeekeâerÛes meieUs heUtve iesues. ce}e jepekeâerÙejerlÙee, meeceeefpekeâ heUeheUeRÛÙee °erveb hetCe&le: GKe[tve šekeâCÙeeÛes Øemebie
Dee}s veener ceer nej ceeve}er veener; ceuee Jeešleb, keâer DeeheCe DeeheuÙee Heâeru[ceOetve heUeÙeÛeb veener DeeefCe ns "jJeuÙeecegUb MesJešheÙeËle ceer DeMeeÛe
heæleerveb mJeeYeeefJekeâ efuenerle jenCeej Deens. lÙeeuee jepekeâerÙe keâefJelee cnCe. meeceeefpekeâ keâefJelee cnCe, JÙekeäleer DeeefCe mece°er Ùee ojcÙeeveÛÙee
pesJe{Ÿee keâe@vš^ef[keäMevme Deensle keâefJelesÛÙee Debieeveb ceuee peeCeJeCeeNÙee lÙee ceer JÙekeäle keâjCeej Deens. Deelee ne ÙeesieeÙeesie cnCe efkebâJee keâener
cnCe, heCe efJemeeJÙee Melekeâeveb pes keâener efoueb, les DeeheuÙee ceje"er Yee<esueener efceUeuesueb Deens ns ceer veekeâejle veener. DeeheCe ceerve ceeFË[s[ veener.
ceer lej DeMee efJeÛeejeÛee Deens, keâer osMeeÛÙee heefjmeerceener vemeeJÙeele. mewvÙener vemeeJeb. DeeheCe peieeÛesÛe vee. peieele keâenerner Ie[leb les ceeCemeeÛÙee
YeuÙeemee"er Ie[leb DeeefCe les Ie[leevee keâener DeJejesOeheCe leÙeej nesleele vee, lÙee meJeeËJejner ceer Øesce keâjlees. lÙeecegUb ceePÙee heeÙeehegjleb heenCÙeeÛeer
ceePeer efJnpeve veener . ceeDeesyeöue ceuee DeleerJe Øesce Deens; efHeâ[sue ke@âmš^esyeöue, lÙeeÛee efce$e Ûes iesJeejyeöue, nes efÛe efcevnyeöue ceuee Øesce Deens;
ceekeäme&, }sefveve ÙeebÛÙeeyeöuener Deens. lÙee heerefjDe[ceOeues pes kegâCeer Deensle lÙeebÛÙeeyeöue Deens. Deepe peieYej Peeuesueb FvHeâcexMeve Skeämehueespeve,
iueesyeueeÙePesMevecegUb eflemeNÙee peieeJej Peeuesueb Dee›eâceCe, ns efJe<eÙe ceuee yeebOetve "sJeleele. lÙee lÙee efJe<eÙeeÛÙee ef"keâeCeer pÙee JesUer DeeheCe
keâefJeeflekeâ efjDe@keäMeve oslees lÙee JesUer keâener HeâejÛe meypesefkeäšJn Ùesleele DeeefCe keâener let pes cnCeleesÙeme leMee Fefv[efJnpÙegDe} yeekeâerÛee mece°erÛee
}{e keâjleeveener legceÛeb pes Fefv[efJnpÙegDeue Deens cnCepes JÙeekegâUlee cnCee efkebâJee le[Heâ[le jenCeb efkebâJee pees Skeâ meesme - pees Skeâ OÙeeme
ueeieuesuee Demelees DeeefCe ns nesle Demeleevee legceÛeb pes Skeâ keâewšgbefyekeâ JeeleeJejCe Deens, lÙee JeeleeJejCeeleuÙee pÙee heâeref}bipe Deensle lÙee efJeefJeOe
JÙekeäleeRÛÙee meboYee&leuÙee Deensle, cnCepes cegueiee DeeefCe ceePeb efjuesMeve, yeeÙekeâesÛeb DeeefCe ceePeb, Jeef[ueebÛeb DeeefCe ceePeb efjuesMeve, ceePes meJe&
$e+CeevegyebOeer, ceePÙee ieeJeeMeer Demeuesueb ceePeb efjuesMeve, DeØelÙe#ejerlÙee Ùee meJe& yeejerkeâmeejerkeâ iees°er ceePÙee DeeÙeg<ÙeeMeer SJe{Ÿee efveieef[le PeeuesuÙee
486
Demeleele DeeefCe lÙee ceuee ØeYeeefJele keâjleele. ogmejer iees° cnCepes, ceer keâenerÛe ueheJele veener. pes ueeskeâ heespe IesTve efueefnleele lÙeebÛeer keâefJelee
Keesšer JeešeÙeuee ueeieles DeeefCe cnCetve Deelee legcneuee efomeleb, keâer ceePÙeele keâener Jn@keäÙetcme leÙeej PeeuesuÙee Deensle. DeeefCe ceer mJele:yeöueÛe
Yee<Ùe keâjleesÙe. Jeiewjs. lej mJele:yeö} ceer ‘iees}efhe"e’heemetveÛe Yee<Ùe keâjleesÙe. lemebner keâefJelee ns DeelceÛeefj$e Demeleb; ceie leer jepekeâerÙe keâefJelee
keâe Demesvee. Deelee ceeÙekeâesJnmkeâer cnCee efkebâJee ves¤oe cnCee, lÙeebÛeb pes uesKeve Peeueb les efjDe@efuePeceÛÙee [eskeäÙeeJej heeÙe "sJetve veJns, lej lÙeeÛÙee
DeefOe‰eveeJej pees ceeefkeäPe&Pece GYee jeefnuee lÙeeletve - Jee*dceÙeerve JeeoeÛÙee °erveb DeeheuÙeekeâ[s DeMeer ÛeUJeUÛe Peeuesueer veener. keâefJeeflekeâ
DeeefCe efveefce&leerÛÙee ceeveefmekeâlesle peieCeejs veeceosJe {meeUmeejKes pes keâJeer ueeskeâ Deensle lÙeebvee Dehešg[sš jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛeer °er osCÙeeÛeb
JeeleeJejCe DeeheuÙeekeâ[s GYeb jeefnuesueb veener. efJeÅeeheer"erÙe heeleUerJejÛe lej les veenerÛe DeeefCe Jee*dceÙeerve ÛeUJeUerlener veener. keâejCe pes Úesšs
cees"s «eghe nesles lesner Deelee cees[tve he[uesues Deensle. efuešue ce@iePeerveceOÙes pes De@všer ceeefkeäme&PeceÛes Jntpe nesles les SJe{s DeebOeUs nesles, keâer lÙeebvee
keâUleÛe veJnleb, keâer ceeefkeäme&Pece ner keâeÙe iees° Deens DeeefCe Jee*dceÙeerve JÙeJenejeuee lÙeeveb keâeÙe - keâeÙe efoueb. ceer lej Deelee ceeefkeäme&PeceÛÙeener
heg{b Ûeeueuees. jefMeÙee keâesmeUuee lej leLeekeâefLele yegefæJeble cnCeleele keâer ceeCemeeÛÙee <e[defJekeâejebcegUb, ner Kejer iees° Deens. Kejer Deens heCe meehes#e
Deens. ner JÙeJemLee keâesmeUueer lÙeeuee Deveskeâ leNnsÛÙee ye@keâ«eeTb[med, lÙeele Deveskeâ leNnsÛÙee keâe@vš^ef[keäMevme Deensle. pevejsMeve šg pevejsMeve pes
yeouele peeCeb Deens, ceeeqkeäme&PeceÛeb De@veuesefmeme keâjle peeCeb Deens, ns efleLeb PeeuebÛe veener. keâejCe 1917 ÛÙee veblej efleLeb pes js[ Deeceeaveb kesâueb
efleLeb ceie ØeesuesšsefjDeve GYes jeefnues heCe JÙeJemLesÛeb mš^keäÛej cee$e lesÛe jeefnueb. keâeUeØeceeCeb hejje°^erÙe OeesjCeb Decegkeâlecegkeâ DeeefCe eflemeNÙee peieeÛÙee
vesle=lJeeÛeer peyeeyeoejer jefMeÙeeJej Deeueer nesleer. ceekeäme&uee ieJn&ceWšuesme meesmeeÙešer DeefYeØesle nesleer. Ùee Deveg<ebieeveb mšsš De@C[ hee@Jej efkebâJee mšsš De@C[
efjJne@uÙegMeve ÙeebÛee mebyebOe legcner keâmee pees[lee, keâmee ØemLeeefhele keâjlee meelelÙeeveb, ÙeeÛeb efJeMues<eCe keâmeb keâjlee, ns lÙee ceOeuÙee keâeUele jefMeÙeeleerue
OegefjCeebvee peceuesueb veener. Demeb cnCeCeejsner ueeskeâ Deensle. Ùee IešvesÛee ceePÙeeJej heefjCeece Deens. lej cegUele ceekeäme&Jeeo ne keâeUeØeceeCeb peeCeeje
Deens. lÙeeÛee pej veerš DevJeÙeeLe& ueeJeuee veener lej DeeheCeÛe DeeheuÙeeJej efveyeËOe leÙeej keâjlees DeeefCe DeeheCeÛe DeeheuÙeeuee peKe[tve Ieslees.
ne pees hejeYeJe Deens lees ceeveefmekeâ DeLee&vebner Deens. DeeCeKeer Skeâ cenòJeeÛeer iees° ner, keâer meb›eâceCeeÛÙee keâeUele ›egâ§esJnheemetveÛes ueeskeâ Heâmeues.
meeceüepÙeMeenerÛÙee leLeekeâefLele Øesceele De[ketâve he[ues. keâcÙegefvemšebveer nesT veÙes SJe{s les GoejceleJeeoer Peeues. efhemeHegâue š^eefvPekeäMevekeâ[s JeUues.
›egâ§esJnuee les YeeveÛe veJnleb heCe ieesyee&ÛesJn lej meeceüepÙeMeenerÛÙee DebefkeâleÛe Peeuee.
ceeCemeeÛeb Skeâ cepesMeerj Deens. lÙeeuee Yeeweflekeâ megKeb efceUeueer lejer lÙeebÛÙeele Jn@keäÙetce leÙeej nesles DeeefCe veener efceUeueer lejer leer DemelesÛe.
lej ner peer ceeCemeeÛeer ieesÛeer Deens vee, leer ceekeäme&ueener keâUueer nesleer. ceekeäme&veb, `ceer jepekeâerÙe leòJe%eeveeÛÙee °erveb MesJešÛee Øesef<ele Deens,’
Demeb keâOeerÛe cnšueb veener. ns Debeflece leòJe%eeve veener. #eCee#eCeeuee Ùeele [sJnueheceWš nesF&ue Demeb lÙeeveb meebefieleueb. ceekeäme&Ûeb cnCeCeb nesleb, keâer
Yeeb[JeueMeenerÛÙee efJekeâemeeleÛe efleÛee Deble Deens, efpeLeb cetueYetle DeewÅeesefiekeâerkeâjCe Peeuesueb Demesue efleLebÛe ›eâebleer nesF&ue heCe lÙeeØeceeCeb Ie[ueb veener.
ceekeäme&ÛÙee efmeæevleeØeceeCeb heef§ece Ùegjesheele ØeLece ›eâebleer JneÙeuee nJeer nesleer heCe leer DeeOeer meecÙeJeeoer DemeuesuÙee jefMeÙeele DeeefCe veblej
ÛeerveceOÙes Peeueer. cnCepes Yeeb[JeueMeener efJekeâefmele Peeueer veener efleLebÛe ›eâebleer Peeueer. heCe DeeleeÛes ceekeäme&Jeeoer Ùee meJee&letve keâenerÛe efMekeâle veenerle.
efhe{er oj efhe{er keâece keâjCÙeele ns hesšeryetPJee& vesle=lJe keâceer he[leb.
keâcÙegefvePece DeeefCe Yeeb[JeueMeener ÙeebÛÙee jÛevesle Lees[emee Heâjkeâ Deens. keâcÙegefvePececeOÙes GlheeovemeeOeveebÛeer ceeuekeâer meceepeeÛeer nesles.
Yeeb[JeueMeenerle leer JÙekeäleerÛÙee efkebâJee cet"Yej Oeveoeb[iÙeebÛÙee neleer Demeles. keâcÙegefvePeceveb Glheeoveleb$e Yeeb[JeueMeenerÛeb GÛeueueb. ceie heg{ueer hes"
Yeeb[JeueMeenerÛÙee DeOeerve jeefnueer.
uesefveveveb lej `[eÙeuesefkeäškeâue cešsefjDeefuePece'uee nele Ieeuetve ceekeäme&ÛÙee efJeÛeejeuee ieleer efoueer heCe lÙeeÛÙeeheg{b pes peeCeb Deens les veblejÛÙee
ueeskeâebvee peceuesueb veener DeeefCe Skeâe yesmeeJeOe #eCeer GoejceleJeeoeÛÙee efÛeKeueele De[keâuÙeeveblej lÙeebveer Heâkeäle efveyeËOe keâe{tve Iesleues cnCetve jefMeÙee
keâesmeUuee. lej meJee&le cenòJeeÛeer iees° ceePÙee °erveb ner Deens, keâer ne pees meJe& keâe@efvmekeäJesvme Deens yee¢e peieeleuee, lees ceuee Debleceg&Ke keâjlees
DeeefCe lÙee Debleceg&Kelesletve ceePÙee jepekeâerÙe keâefJelee Ùesleele.
DeeleeÛe let pees cenòJeeÛee ØeMve ceuee efJeÛeejueeme, keâer ns pes Fefv[efJnpÙegDeue efueefnCeb Deens les efmheefjÛÙegDe@efuePecekeâ[s peeCeb Deens keâe?
ner efmheefjÛÙegDe@efuePeceÛeer peer iees° Deens, keâer peieeceOÙes pesJe{s Ûeebieues efueefnCeejs ueeskeâ Deensle mJelJeeyeöue, les MesJešer DeOÙeelceekeâ[s JeUleele.
DeOÙeelceekeâ[s JeUleevee lÙeebÛeer yeÇÇBÛe keâMeer nesles lej Dee@šesce@efškeâueer les ÛewlevÙeJeeoeÛes hegjmkeâlex nesleele. ceer DeOÙeelceJeeoeÛee Deefpeyeele hegjmkeâlee&
veener, ceer ceePeer peer Yeeweflekeâ efJnpeve mJeerkeâejueer Deens DeeefCe lÙee °ervebosKeerue ceePeer Fefv[efJnpÙegDeue Demeuesueer peer keâefJelee Deens, ceie leer
SKeeÅee JÙekeäleeryeöue Demesue, ØesÙemeerÛeer Demesue, yeeÙekeâesefJe<eÙeerÛeer Demesue efkebâJee ceePÙeeleuÙee GueIeeueerÛeer Demesue, lej ns efJnpeve melele ceePÙeekeâ[s
Deens. Ùee °erveb ceePeer mJele:Meer mee@efue[ keâefcešceWš Deens. yegæleòJe%eeve mJeerkeâejleeveener ceer ns efJnpeve "sJeuesueb Deens. ceePÙee [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keâjefJe<eÙekeâ keâefJeleebceOÙes meJe& leNnsÛÙee leLeekeâefLele mleesceebefJe®æ ceer yeesueuesuees Deens. Goe. yeeyeemeensyeebyeöue pesJne ceer leer keâefJelee efueefnueer
keâer, ÛeejÛeewIeebmeejKee let peieueeme, yeeÙekeâesyejesyej Peesheueeme DeeefCe heesjb keâe{ueerme, lej lÙeeÛÙeecegUb ceesúb JeeoUÛe Peeueb. Kejb lej yeeyeemeensyeebveerÛe
meebefieleueb. keâer ceuee osJe ke⤠vekeâe DeeefCe ceuee lej ns Yeeve hetCe& Deens, keâer lees ceePee veslee Deens. Ùee ceeCemeecegUb keâesšŸeJeOeer ueeskeâebÛeb DeeÙeg<Ùe
yeoueueb DeeefCe lÙeeÛee ceer cejsheÙeËle GlejeF& jenerve; keâejCe ns pes peie ceePÙeeheemetve JebefÛele kesâueb nesleb mebhetCe& ceePÙee meceepeeheemetve- mece°erheemetve
Ûees¤ve vesueb nesleb, les Deecneuee yeeyeemeensyeebveer efceUJetve efoueb; vegmeleb efceUJetve efoueb veener lej lÙeeÛeb ceeuekeâner kesâueb, lej keâesCe ceeCetme lÙeebÛee
GlejeF& nesCeej veener? cnCetve ceer ojJe<eea vesceeveb yeeyeemeensyeebÛÙee meboYee&le keâefJelee efueefnlees heCe 6 ef[meWyejuee veener. lej lÙee Je<e&Yejele ceOesÛe
leer keâOeerlejer Deeuesueer Demeles. iesuÙee Je<eeaÛe ceer efueefnuesueer keâefJelee peer `Ùee meòesle peerJe jcele veener' ceOÙes Deens lÙeele leguee efomesue, jepekeâerÙe
487
keâefJelee peer Demeles, leer efJnpeve Demesue lej kegâ"uÙee uesJnueuee ceeCemeeuee vesT Mekeâles.
``efJemeeJÙee MelekeâeÛee Deble keâ¤ve
SkeâefJemeeJÙee Melekeâekeâ[s efveIeuees Deens ceer''
.....
keäueespeDehe ueeBie Mee@š
Petce Fve DeeTš
ne [Wie mÙeeÙees efhebie
Heâes[tve šekeâlees ceeDeesÛÙee veewyeleerÛes Ûeece[s
meeceüepÙeMeenerÛee Deensj
lÙeeuee hejkeâe Jeešle veener
efhe{ervegmeej yeouele peeles
ceneheg®<eeyeöueÛeer ßeæe
ceneheg®<e Yeesieleele cesuÙeeveblejner kesâuesuÙee
ve kesâuesuÙee ÛegkeâebÛeer efMe#ee
....

legPÙee KeebÅeeJej nele "sJeCÙeeFlekesâ cees"sheCe

vekeâes Deens ceuee
ceuee DeeJe[les legPes Skegâueles Skeâ uee[kesâ cetue JneÙeuee
PeeshesÛes meeWie Iesleuesues mejkeâej iesues Deens
efyeveOeemle Peeshetve
ceePes iejerye yeehe[s ueeskeâ
jeyetve ueepe jeKeleele peieCÙeeÛeer
ceeCemes keâMeer Deelee yegæerÛÙee heeleUerJej
GIe[er he[t ueeieueer Deensle.
DeeefCe ceer Peeuees Deens, legPÙee ceeleerÛeer Øeefle‰e
ieeCeeje Meenerj
ceer legPee legPÙee MelekeâeÛee Suieej cnCelees
pÙeebvee yesF&ceeve JneÙeÛes Demesue lÙeebvee KegMeeue nesT Åee
ceer ceePÙeehegjles keâehejemeejKes Úeve peUtve
legPes veeJe efoiebleele ieepeJeerve
Ùee keâefJelesle pees mebhetCe& yee¢e peieeÛee Fche@keäš Deens lÙeeÛÙeeyeöue legceÛeer efjuesMeve DeeefCe FveJne@uJeceWš vemesue lej lees ÙesCeejÛe veener. lees
Depetve keâenerlejer JesieUs meboYe& IesTve ÙesF&ue.
meJee&le cenòJeeÛee cegöe ne, keâer keâJeer mJele:ÛÙee «eesLeØeceeCeb Jee{le iesuee heeefnpes. Deelee ieesueefhe"ŸeeÛebÛe GoenjCe Deens. lÙeele efkeâleer He@âkeäšme&
Deensle : lÙeeJesUÛÙee heesefueefškeâue efmeÛÙegSMevme Deensle. ceePÙee yeekeâerÛÙeener Flej iees°er Deensle, ceer pÙee ef"keâeCeer DeeueesÙe lees ceePÙee ce@ÛÙegefjšerÛee
Yeeie Deens. Meyomegæe Deeues les Deehemetkeâ Deeues. mejU DeeefCe meeshes nesle iesues. keâejCe ceer ceePÙee «eesLeØeceeCes iesuees. `cetKe& cneleeNÙeeves [eWiej nueJeues'
DeeefCe `efØeÙeoMe&veer' ceOeuÙee keâefJelee pÙee keâeUele efueefnuÙee iesuÙee lees keâeU Heâej Yeejuesuee neslee. lÙeener JesUer keâe@vš^ef[keäMevme neslÙee. hejbleg lÙee JesUer
DeepeÛÙee keâeUeSJe{er hejeYetle ceveesJe=òeer veJnleer. keâejCe cenòJeeÛeer iees° cnCepes, lÙee keâeUele ØeÙeesie Ûeeueues nesles. keâe@vš^^ef[keäMeveÛee keâšWš keâeUeØeceeCeb
yeouelees vee js. ceePes pes meypeskeäšme Deensle efnbpe[Ÿeebyeöue, JesMÙeebyeöue, Deb[jJeu[&ÛÙee efJeÕeeyeöue lÙee efJe<eÙeer ceer `ieesueefhe"Ÿee'le yeesueueesÙe. leer
Dee@yPeJexMeveÛeer keâefJelee Deens.
`ieesueefhe"Ÿee'leueer peer mšeF&ue Deens leer ceer hejle efjheerš keâjCeejÛe veener vee! DeeefCe ceePÙeekeâ[tve ceer hegvne efjheerš Peeuees veener.
keâeUmeskeâj - legPeb ns JewefMe°ŸeÛe Deens. legPÙee ØelÙeskeâ meb«enele let heg{b iesuesuee efomeleesme.
{meeU - DeeefCe lÙeeÛee Deóenemener kesâuesuee veener. lemee kesâuee Demelee lej ueiesÛe KeesšsheCe efomeueb Demeleb. ceeCetme ner DeMeer iees° Deens,
keâer lÙeeuee efkeâleerner megKekeâejkeâ iees°er DemeuÙee lejer, lees lÙeeble GefCeJeeÛe MeesOelees. lÙeeÛÙee veer[dme Jee{leele, he@švme& yeoueleele, Mewueer yeoueles,
ceekexâš yeoueleb, ef[ceev[me yeoueleele. ns meJe& Deens les DeeheuÙeeuee peeCeJeleb vee. ceePÙee yeeÙekeâesyeöue ceePeb cele keâeÙe Ùee iees°erueemegæe meesMeue
kebâšsvš Deens. Je<e&Yej jepekeâerÙe °erveb efjheefyuekeâve he#eele GlmeeneÛeb JeeleeJejCe nesleb heCe ceuee peeCeJele nesleb, keâer ner meJe& ueeKees ceeCemeb
DeebOeUer Deensle. DeeheCe efkeâleerner [eskebâ Heâes[ueb lejer ›eâebleerÛÙee efoMesveb ÙesCeej veenerle. lÙeecegUb ceePÙee °erveb efueneÙeÛeb JeeleeJejCe neslebÛe.
488
 ``keâeUŸee keâjieesšŸeeÛÙee OeeiÙeele DeesJeuesueer legPeer Øeeflecee ceePÙeener cegueeves mJele:ÛÙee ieUŸeele yeebOetve IesleueerÙe ie[Ÿee, Deelee ceuee keâMeeÛeerÛe
efÛeblee veenerÙe.''
Demeb cnCeCeb ner kesâJe{er keâefcešceWšÛeer iees° Deens! ceer meJe& ØeÙeesie mecepetve kesâues Deensle. Goe. mJeeleb$Ùe ns keâbÛÛee iee{JeerÛeb veeJe? ceer SJe{Ÿee
efveleU DeeefCe heejoMeea ef"keâeCeer DeeueesÙe, keâer pÙeeuee ceerefvebie efkebâJee DeeMeÙe cnCeleele, lÙee DeeMeÙeeÛÙee ef"keâeCeer ceer "esme GYee jeefnuesuees Deens.
pes keâener meebieeÙeÛebÙe les cemlehewkeâer meebielees. lÙeeÛÙeemee"er DeefYeefveJesMe veener efyeuketâue!
Øe%ee - legcner mJele:uee keâesCelÙee hejbhejsleuee ceevelee?
{meeU - keâJeer cnCetve, jepekeâerÙe keâeÙe&keâlee& cnCetve YeejleerÙe leòJe%eeveeMeer heefjefÛele DemeuesuÙee `[eÙeuesefkeäškeâue cešsefjDeefuePece' JeeÛeuÙeecegUb
°er Deeuesuee. heemšceOeuÙee hee@efPeefšJn iees°er DeeefCe ceePes ¤šdme, ceie lees legkeâejece Demesue, ÛeesKeesyee Demesue, keâce&cesUe Demesue, lÙeebÛeb efJnpeve
lÙee lÙee JesUÛeb efkebâJee ceÙee&oe ue#eele IesTveosKeerue hejbheje meebieeÙeÛeer. lej ner meebielee ÙesF&ue ceuee. ceePÙee efJeÕeeuee DeefYeJÙekeäle keâjCeejer, heemš
šeFceceOeueer peer DeepeleeieeÙeleÛeer meb%ee Deens lÙee meb%esleues DeeheCe Deenesle. YetlekeâeU heeueerÛÙee MeshešemeejKee ieeUtve šekeâlee ÙesCeej veener ceuee.
Skeâ Demhe=MÙe cnCetve peesheÙeËle Demhe=MÙelesÛÙee peesKe[eletve, Meeheeletve ceePeer, ceePÙee meceepeeÛeer megškeâe nesle veener leesheÙeËle. Deelee Jee*dceÙeeÛÙee
°erveb pes FPece Deensle lÙeebÛÙee Yee<esle yeesueeÙeÛeb lej ceuee kegâ"uÙee FPececeOÙes šekeâeÙeÛeb les meceer#ekeâebvee efJeÛeeje. meesMeue keâefcešceWš ns peieCÙeeÛeb
yesefmekeâ met$e hekeâ[CeeNÙeebhewkeâer ceer Deens. ceeCemeeuee peelÙeeÛe DeeOegefvekeâlesÛeer peer Dees{ Deens leer ceuee Deens. keâuee DeeefCe ueefuele meeefnlÙeeleerue
JewÛeeefjkeâ mebØeoeÙe ceuee ceenerle Deensle. Ùee MelekeâehetJeeaÛes DeeefCe veblejÛes Jee*dceÙeerveJeeo, ceie efjDe@efuePece Demesue. vÙet efjDe@efuePece Demesue,
SefkeäPemš@efvMeÙeeefuePece Demesue, mejefjDe@efuePece Demesue, oeoeF&Pece Demesue, efveDees ØeerceerefšefJePece, ceekeäme&Jeeo, De@yemš^@keäMeefvePece, De@yemš^@keäš
SkeämØesMeefvePece, megØesce@efšPece, He@âvš@efmePece Demesue. ¢ee FPeceÛes hegmlekeâ GIe[tve ceer efueefnueb veener. yesYeeve nesTve efueefnueb. ceePÙee uesKeveele les
Demesue ÙeeÛee MeesOe meceer#ekeâebveer IÙeeJee. ceePÙee keâefJelesÛÙee mebjÛevesheemetve Deeke=âefleyebOe DeeefCe DeeMeÙe Ùee °erveb ceePeer keâefJelee keâeÙe Deens Ùee
efJe<eÙeer ceerÛe yeesueeÙeuee nJeb Demeb veener.
ceuee jbiekeâceeaefJe<eÙeer efpe%eemee Deens. jbiekeâceeaceOeerue ÙesÉej cee@ves, keäueeso cee@vesš, jsvJee@j, yeeefpeues, efmemeues, mesPeeve, oiee. meje. leguePeguees$es
Jn@ve, iee@ie, ieesie@ve Demeleerue. Jee*dceÙeerve°Ÿee ceueeceW, yeÇÇsleeB Demesue. Ùee meJeeËefJe<eÙeer ceuee efpe%eemee Deens. Decesefjkesâleerue ue{eT keâeUŸee (efve«ees)
meeefneflÙekeâeleerue ceeukeâce Skeämeheemetve pescme yee@u[efJeve, yee@yeer meerue, pee@pe& peesveeLeve, Deefcejer yejekeâe, ¢et vÙetšve, efuejeÙe peesvmeheÙeËleÛÙee meJe&
uesKekeâebÛes uesKeve ceuee DeeJe[les. lÙeebveer keâeUŸeebÛÙee ÚUJeCegkeâerÛes peerJeve Meyoyeæ kesâues. lÙeebÛeer leg®bieeleerue DeelcekeâLeves, keâLee, keâefJelee,
ueefuele Jee*dceÙeeÛÙee °erveb DelÙeble opexoej Deensle. DeeheCeebme Ùee heæleerveb efueefnlee ÙeeÙeuee nJeb. mueBie Yee<esÛÙee lÙeebveer kesâuesuÙee Jeehejeveb lej
Fb«epeer meeefnlÙeeuee veJeb ¤he efouebÙe. `meesuesoeo yeÇÇome&'veer lej ceer PeheešueesÛe iesuees neslees. ns hegmlekeâ GMeeMeer IesTveÛe ceer PeesheeÙeÛees. Deblejbieeuee
efMeJeCeejer DeeefCe peerJeveeÛeb Yee<Ùe keâjCeejer lÙeeleueer uesKeveMewueer DeHeâešÛe. lemee DeeheuÙeekeâ[ÛÙee meejKee yeekeâerÛee oefuele meeefnlÙeeÛee keâÛeje
efleLebner Deens. lejerner JeCe&És<eeefJe®æ ue{eJeÙeeme ueeskeâebvee ØeJe=òe keâjCeejs. DešerlešerÛeer Pegbpe keâjeJeÙeeme ueeJeCeejs lÙeebÛes uesKeve Deens. ceeveJeer
nkeäkeâebmee"er Ùee keâeUŸeebveer ÛeUJeUer kesâuÙee. ue<keâj, heesueerme ÙeebÛÙee yeUeJej Ùee ÛeUJeUer o[hetve šekeâCÙeele DeeuÙee lejer lÙeebveer Deelcemevceeve
efškeâJetve Oejuee. ne Deelcemevceeve JesieUŸee efJnpeveves yeeyeemeensyeebveer oefueleebvee efouee. ¢ee DeelcemevceeveeÛes Yeeve ceerner ceePÙee meeefnlÙeele "sJeues Deens.
ogmejerkeâ[b ceuee JewefÕekeâ keâueemeeefnlÙeeÛÙee efJekeâeme DeJemLee peeCeCÙeeÛeerner Dees{ Deens. he@efjmeceOeuÙee je@Ùeue DekeâeoceerÛeb keâece ceuee ceenerle Deens.
meeueeB veeJeeÛeer meb%ee ceuee ceenerle Deens. Skeâesue yeesPeele&, FbØesMeefvePece ceuee ceenerle Deens. DeeheCe %eevesÕej - legkeâejece ns meboYe& mees[ues lej Skeâoce
ce{Wkeâjebvee DelÙeeOegefvekeâ cnCelees. Kejb lej ce{xkeâjebÛeer keâefJelee DeeOegefvekeâlesÛÙee °erveb efkeâleer ÙeMemJeer Deens? ce{xkeâjebÛee yeuuÙee PeeueeÙe. Deepe lej
peieele Dee@he Deeš&Ûeer Je hee@he Deeš&Ûeer meb%ee ueefuelekeâuee DeeefCe meeefnlÙeelener efjDe@keäš nesles Deens. SkeâesefCemeeJÙee MelekeâehetJeeaÛeer keâuee - #es$eeleerue yebefoMe
Dee@ušjheerme (JesoerefÛe$es) DeeefCe øesâmkeâes (efYeefòeefÛe$es) FLeheÙeËleÛe nesleer. JewefÕekeâ keâueemeeefnlÙeeÛee efJeÛeej efveefce&leerÛÙee Debieeveb efkeâleer ØeÙeesieMeerue Peeuee
ÙeeÛes Yeeve DeeheuÙee ceje"er meeefneflÙekeâeble veener. kesâJeU Jejheebieer keâueekegâmejeruee ØeeOeevÙe efouesueb efomeleb. keâueelcekeâ DeeMeÙeIeve DeefYeJÙekeäleerSsJepeer
meeQoÙe&JeeoeÛÙee "eskeâUsyeepe keâuheveebÛebÛe DeJe[byej DeeheuÙeekeâ[s Deens. keâueeJebleeÛeb DeefYeJÙekeäleermJeeleb$Ùe, lÙeeÛÙee JÙeefkeäleceòJeeÛee efJekeâeme, lÙeeÛeer
he=Leieelcekeâlee DeeefCe hejelcelee ÙeeÛeb Yeeve keâJeer - uesKekeâ cnCetve ceePÙeeceOÙes peelÙeeÛe Deens. hejbhejeJeeÅeebÛeb Úeve Demeleb. veJÙee heeÙeJeeše
MeesOeCeeNÙee ueeskeâebvee les Heâej GefMeje mJeerkeâejleele. pÙee meeceeefpekeâ JÙeJemLesve oemÙe ueeoueb Deens leer JÙeJemLee DeeceÛeb Deeleueb Je yeensjÛeb efJeÕe
yeouet Mekeâle veener DeeefCe cnCetve Deecneuee DeeceÛÙee DeelceeefYeJÙekeäleermee"er yeb[Keesjer keâjeJeer ueeieles. ceuee Ùee meJe& heefjefmLeleerceOÙes ceePÙee
DeeOegefvekeâ °erÛeb keâefvJnkeäMeve keâjeÙeÛeb Deens. Jee*dceÙeeleues efkebâJee jepekeâejCeeleues FPece DeeheuÙee hejbhejsle ÙesCeejs veenerle ner efmLeefleefMe} hejbheje
veekeâe¤ve veJeer hejbheje mJeerkeâejueer heeefnpes. pes pes ceeveJeerÙe Deens, ceie osMeebleie&le Demees efkebâJee yeensjÛeb, les les ceer mJeerkeâejlees. ceePeb keâe@všschejjer
efLebeEkeâie DeMee JewefÕekeâ hejbhejsMeer veeleb pees[Ceejb Deens.
ceuee Heâej JeeF&š Jeešleb, keâer hejJee ueeskeâJee*dceÙeie=neveb ceje"er keâefJelesÛÙee meboYee&le Skeâ heefjmebJeeo Iesleuee neslee. pÙeebvee meeefneflÙekeâ peeCe
veener. pes efJeÅeeheer"ele heešŸee šekeâleele Demes ueeskeâ yeesueeJetve ueeskeâJee*dceÙeie=n ÛeÛee& Ie[Jetve DeeCeleb. ueeskeâJee*dceÙeie=neuee ceekeäme&JeeoeÛeb DeefOe‰eve
Deens Demeb cnšueb peeleb, ceie les Demes leLeekeâefLele keâueeJeeÅeebÛes Oebos keâe keâjleb?
pees keâesCeer ns yeesueuee lÙeeÛeer lej hejbhejeJeeÅeebMeer efvejiee" Deens. Demeues ueeskeâ meeJe&ef$ekeâ efJeOeeve keâ¤ve Jee*dceÙeerve JeeleeJejCe otef<ele keâjleele.
ceewpe mebØeoeÙeeÛÙee ueeskeâebveer DemeuÙee ueeskeâebvee yeesueeJetve ÛeÛee& Ie[Jetve DeeCeuÙeeme ceePeb keâener cnCeCeb veener. Ùee yeesueCeeNÙeebvee efJeÛeeje keâer JewefÕekeâ
Jee*dceÙe DeeOegefvekeâlesÛÙee °erveb kegâ"b Deens? DeeefCe legcner Je legceÛee `ceje"er' meesJeUe ieeb[t mebØeoeÙe kegâ"s Deens?
489
 hee@heDeeš& DeepeÛeb meeceeefpekeâ JeemleJe, lÙeeleuee ÛebieUJeeo DeeefCe Mees<eCe Ùeeuee jbieyeæ/Meyoyeæ keâjles Je efJeOeeÙekeâleskeâ[s peeles. Dee@heDeeš&
neÛe JÙeJenej DeelÙebeflekeâ šeskeâeÛÙee DeefYeJÙeefkeäleJeeoekeâ[s IesTve peeles DeeefCe lejerosKeerue les legcneuee YeeJeleb. heejbheefjkeâ keâueeJeeÅeebÛÙee meeQoÙe&Jeeoer
meeefnlÙeele Ùeeleueb Me<he lejer Deens keâeÙe? vÙetÙee@ke&âceOeerue cÙegefPeÙece Dee@Heâ cee@[ve& Deeš&ceOeerue Jee@ueerme mšerJnvmeÛeb Yee<eCe ceuee DeeJe[leb.
DeeOegefvekeâ ceeveJe DeeefCe keâuee Je meeefnlÙe ÙeebÛeb GÛÛelece veeleb MeesOeCeb ner keâeUeÛeer iejpe Deens Demeb lees cnCelees. ceuee Ùeele DeefleMeÙeeskeäleer
Jeešle veener. DeMee meJe& iees°eRÛee efJeÛeej keâjCeeje ceer keâJeer Deens. ÙeeleuÙee kegâ"uÙee FPececeOÙess ceuee šekeâeÙeÛeb les legcner "jJee. cegUele ceePÙee
keâefJelesle efJeefJeOe leNnsÛÙee jÛevesÛÙee iees°er melele JesieJesieUŸee he@šve&veb PeeuesuÙee Deensle. DeeMeÙeeÛÙee °erveb PeeuÙee Deensle, MewueerÛÙee °erveb
PeeuÙee Deensle. lÙeecegUb kegâ"ueerner Skeâ [sefHeâvesMeve keâ¤ve legcneuee ceuee kegâ"b šekeâlee ÙesF&ue ns legcner "jJeueb heeefnpes. ceuee kegâ"b šekeâlee ÙesF&ue
ÙeeÛee Ùee #eCeeheÙeËle ceer efJeÛeej kesâuesuee veener. kegâ"blejer šekeâeJeb SJe{Ÿee uesJeueJej ceer Depetve DeeuesueesÛe veener. ceuee efÛekeäkeâej Ûeebieueb efueneÙeÛebÙe.
Deelee pes keâener efueefnuebÙe lÙeeÛÙeele ceer Deefpeyeele meceeOeeveer veener.
Øe%ee - mecemle Œeer-heg®<eebÛÙee keâeceefJeueemeebvee Dehe&Ce kesâuesuÙee legceÛÙee `KesU'Ùee meb«eneefJe<eÙeer Deelee legcner yeesuee.
{meeU - `KesU'Ûeb Demeb Deens : peer Skeâ Fje@efškeâ iees° Deens leer ØelÙeskeâ ceeCemeeleÛe Deens DeeefCe leer lÙeeJesUer kesâueer; yeekeâer keâener
veener. cegUele Demeb Deens, meeceeefpekeâ yeebOeeruekeâer mJeerkeâejuÙeecegUb cnCee efkebâJee ceePeb vesÛej cnCee, DeeÙeg<Ùeeleueb meieUb efJnpeve meskeämeÛee efJeÛeej
keâjCÙeemee"er IeeueJeeJeb Ùee celeeÛee ceer Deefpeyeele veener. ceePeer meskeämekeâ[s heenCÙeeÛeer °er SJe{er mejU DeeefCe meeOeer Deens. Goe. MejerjeÛeer peer
Yetkeâ Demesue efleLeheÙeËleÛe YeekeâjerÛeer iejpe Demeles. lÙeeveblej ceer lÙee iees°erÛee efJeÛeej keâjle yemele veener. efÛeJe[lener yemele veener. lÙeeÛes yeekeâerÛes
pes heefjCeece nesleele efkebâJee nesle veenerle lÙeeyeöuener efJeÛeej keâjle veener. lÙeecegUb pÙee Fje@efškeâ mebkeâuheveebMeer `KesU' mebyebefOele Deens Demeb legcneuee
Jeešleb, lÙee JeešCÙeele keâener Heâej [shLe veener.
Øe%ee - kesâJeU `KesU' ceOÙesÛe veener, lej SketâCeÛe legceÛÙee keâefJelesle meskeämepevÙe Øeeflecee Ketheoe Ùesleele.
{meeU - veener. Deefpeyeele veener. DeeheuÙeekeâ[s heg. efMe. jsieWvee legcner kegâ"b šekeâueb, ceuee ceenerle veener. lÙeeÛeb keâeÙe Deens, Meyo legceÛÙee
jespeÛÙee JÙeJenejeleues vemeleele. ceePeb keâefJelesleueb, keâefJelesÛÙee yebOeeleueb meceerkeâjCe JesieUb Demeueb, keâer legcneuee Jeešleb, keâer ns meeueb meskeämeMeerÛe
mebyebefOele Deens. De@keäÛÙegDeueer lemeb veener. `KesU' ceOÙes Fje@efškeâÛeb pes Deens les meghejefHeâefMeDeue, meghejefHeâefMeDeue cnCeCÙeehes#ee meghejmš^keäÛejJejueb
Deens. keâeceYeeJevesÛÙee [shLeceOÙes legcner iesueele, keâer efleÛee kebâš^esue keâjCÙeeÛee efJeÛeej Ùeslees. ceePeer meesMeue keâefcešceWš DemeuÙeecegUb meskeämeÛeeosKeerue
pees efJeÛeej Deens lees DelÙeble hee@efPešerJn Deens. Skeämš^erce veener. Ùeele kegâ"blejer mecÙekeâ °erÛeeÛe Yeeie Deens. lej `KesU'keâe JesieUe Jeešuee?
efmeicebb[ øeâe@F&[ÛÙee veblej pes ØeMve ceevemeMeeŒeele GYes jeefnues les ØeMve ceevemeMeeŒeeÛÙee Debieeveb, keâecemeb%esÛÙee mebyebOeele, lÙeebJej ceer peemle efJeÛeej
kesâuee. oesve JÙekeäleeRceOÙes kesâJeU meskeäme Peeuee, keâer legceÛeb ¢etceve efjuesMeve nesleb Demeb vemeleb vee, legceÛeb efjuesMeve meskeämeefMeJeeÙe heCe Deens. lees yesme
pejer DeeheCe Oejuee lejer 24 leemeebÛeb pes ueeFHeâ Deens lÙeele yeeJeerme leeme legceÛeb les vemeleb vee. meskeämekeâ[s heenCÙeeÛeer ceePeer mJele:Ûeer efJnpeve
ner DemeuÙeecegUb Øe%eeveb keâeÙe ØeMve kesâuee, keâer legceÛÙee keâefJelesle Demeb efomeleb, keâer meskeämeÛÙee Deveg<ebieeveb peemle Øeeflecee Ùesleele; lej les meJe& Ùee
heæleerÛeb veener. šesšue veener. leMee Øeeflecee DeeuÙee Demeleerue lej lÙee øesâPesmeceOeveb DeeuÙee Deensle. Goe. `peerJeeÛeb veeJe ueJe[e "sJetve peieCeeNÙeebveer
KegMeeue peieeJeb.' Ùeeleueer peer meskeäMegDeue Øeeflecee Deens leer hejeYetle PeeuesuÙee. keâes[ieb PeeuesuÙee ceeCemeeÛeer hegCÙeekeâ[uÙee yeesueerYee<esleerue øesâPe
Deens. leer yeesueerYee<ee ceer kegâ"blejer ke@âÛe kesâueer DeeefCe leer Deeueer. øesâPesmeÛÙee Debieeveb, efceLeÛÙee DeLee&veb Demeb pes meesmeeÙešerkeâ[tve Deeuesueb Deens les
ceer ÙegefšueeF&pe kesâuesueb Deens. les MeesOele heCe yemeuesuees veener, les meehe[uesueb Deens. Goe.
``ne Demee
PeJelee peeWOeUe heeCÙeeJej
ne Demee
ÛelegjËie Ûe{lees cejCeeJej ''
`PeJelee peeWOeUe' ner peer øesâPe Deens leer meeceevÙe ueeskeâebkeâ[tveÛe ke@âÛe kesâuesueer Deens. ner Ûeej DeesUeRÛeer keâefJelee JeeÛeueer lej Jeešsue, Dejs, ns
keâeÙe Ûeeueueb Deens ÙeeÛeb? heCe lÙeeuee Skeâ ceerefvebie Deens. ns ceerefvebie IesTve pej legcner G"uee veener lej legcneuee Jeešsue, keâer veeceosJe {meeUÛÙee
keâefJelesle keâeceYeeJevee ner JejÛe{ Deens, ØeYeeJeer Deens. legcner meesMeue meboYe& IÙeeÙeuee heeefnpes. JÙekeäleer DeeefCe mece°erÛÙee efjuesMeveceOÙes meskeämeÛÙee
mebyebOeeveb veerš DeeefCe GIe[heCes efJeÛeej ve PeeuÙeeveb DeeheuÙeekeâ[s Ùee yeeyeleerle ÛegkeâerÛee mebmkeâej Deens.
Øe%ee - legceÛÙee keâefJelesle le=<CesÛeener meboYe& JeejbJeej Ùeslees, lej ner le=<Cee legceÛÙee ceeveefmekeâlesletve Deeuesueer Deens keâer yeewæ leòJe%eeveeÛÙee
ØeYeeJeeletve?
{meeU - ceePeb pes Fefv[efJnpÙegDeue ueeFHeâ Deens lÙeeÛÙeeyeöue Deelee yeesueeÙeuee njkeâle veener. ÙeewJeveeJemLee DeeuÙeeveblej pes keâener ueeskeâ
keâjleele lÙee efJeefMe° heerefjDe[ceOÙes les lÙee keâeUele ceer kesâuesueb Deens. lÙeeJesUer meesMeue keâefcešceWš veJnleer. °erÛe veJnleer. efJnpeve DeeuÙeeveblej
ceer nUtnUt lÙeeÛÙeeceOeveb hejeJe=òeve Peeuees. ŒeerosneefJe<eÙeer DeemLee DemeCeeje Demee pejer ceer Demeuees lejer Deelee mJele:uee ceÙee&oe Ieeuele Ieeuele
FLeJej Deeuesuees Deens. ceveeÛeb Demeb pes ÉbÉ Ûeeueleb vee, ne le=<CesÛeeÛe Skeâ Yeeie Deens. Depetvener SKeeÅee yeeF&efJe<eÙeer efJeÛeej keâjCeb ner le=<CeeÛe
Deens efkebâJee Demeb keâe cnCele veener, keâer Deelee yeme. DeeceÛee jepeejeCeerÛee mebmeej Deens lej FLetve heg{b keâener heCe lejerosKeerue ceuee cewef$eCeer Demet
Mekeâleele. hee"erceeieb Ùesleele. heg{b Ùesleele, keâenerlejer nesleb. vekeâes lÙee iees°er Ie[leele. ceuee Jeešleb ner le=<CeeÛe Deens.
Øe%ee - ceuee Demeb cnCeeÙeÛebÙe, keâer ner le=<Cee keâMeer Ùesles legceÛÙee keâefJelesle lej -
490
 ner le=<Cee oejesoej efHeâjCeejer..
keâOeer-mecegõ leneveuesuee.. keâOeer - ce=iele=<CesleuÙee
mecegõeÛeer ieepe Jeepele jenles DeLeebie
keâOeer Dele=hle mejhešheCeeje ØeeCe....
efkebâJee `kegâjCeebÛeer ceTceT uegmeuegMeerle efheJeUerMeej Mejerj'
legceÛÙee keâefJelesle ne pees JeejbJeej GÛÛeej Ùeslees le=<CesÛee...
JesieUŸee Debieeveb, lees ceje"er keâefJelesle efomele veener.
{meeU - ceer ÙeeÛee Heâej yeejerkeâ efJeÛeej keâjlees. Ùee #eCeeuee ceer Heâej ueesveueer Deens. Ùee ueesveueervesmeceOÙes Skeâe cegueerÛeer he$eb Deeueer. peCet
ceer efleÛee pevceespevceerÛee efØeÙekeâj. ceuee Jeešueb, ``Dejs Jee! keâeÙe Úeve DeeheuÙee SkeâšsheCeeuee mecepetve IesCeejer cegueieer Deens!'' heCe ceuee peer
meeceeefpekeâ peeCe Deens lÙeecegUb heg{b peeJeb ve peeJeb Demeb ÉbÉ ceveele GYeb jeefnueb lej Ùeeyeöue ceer yeesueCeej keâer veener? ner Skeâ le=<Cee Deens.
mecepee, ceer Deepe iee[er Iesleueer. GÅee leer iee[er ceePÙeepeJeU vemesuener. GÅee ceer HegâšheeLeJej ÙesF&ve efkebâJee Peeshe[heóerle peeF&ve. megKeemeerve
DeeÙeg<ÙeeÛÙee yeöuener efkeâceeve Skeâ mš@efyeefuešer nJeer. mš@efyeefuešer ner iees° ceePÙeekeâ[s veener. mšBfyeefuešerpe ceeieCeb DeeefCe mš@efyeefuešerpeceOÙes
De@efceefvešerpeÛee ØeeogYee&Je DemeCÙeeÛee efJeÛeej keâjCeb, nsner le=<CesÛebÛe Skeâ Debie Deens.
Øe%ee - yejsÛeoe legceÛeer keâefJelee ner ŒeermevcegKe nesTve Ùesles. Œeerkeâ[s heenCÙeeÛee legceÛee Âef°keâesve keâmee Deens?
{meeU - ceer yeeF&uee mevceeveeÛÙee ef"keâeCeer vesTve "sJeuebÙe. ceePÙee meJe& cewef$eCeer cnCet, veeefÙekeâe cnCet, lÙeebÛeb ceer Mees<eCe kesâuesueb veener.
ceuee yeeF&yeöue ceveeheemetve efjmheskeäš Deens.
Øe%ee - ceie legcner ceefuekeâe DecejMesKe ÙeebÛÙee `ceuee GodOJemle JneÙeÛebÙe' keâ[s keâmeb heeefnueble?
{meeU - Skeâ lej meeceeefpekeâ peeefCeJesÛÙee keâeÙe&keâlÙee&veb IÙeeÙeuee heeefnpes lemeb ceer menpe Iesleueb. meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlee& cnšueb, keâer les
meodiegCeeÛes hegleUs Demeleele Demee DeeheuÙeekeâ[s mecepe Demelees. Dejs, heCe lÙeeuee ceve Deens, Mejerj Deens, <e[defJekeâej Deensle. ceefuekesâveb Skeâe
jesceBefškeâ #eCeer ceePÙeeJej Øesce kesâueb lesJne leer yesYeeve nesleer. ueie>eveblej meJe& Øee@yuesce meg¤ Peeues - Yee<esÛes, mJeÙebheekeâeÛes. ns keâuÛejceOeues ef[Heâjvmesme
Deensle. Skeâe efJeefMe° #eCeer leer pesJne ce@[ nesleer lesJne Øesceele he[ueer heCe efjDe@efuešer meg¤ Peeueer lesJne efleuee menve nesF&vee. lÙeeleveb Yeeb[Ceebvee
meg®Jeele Peeueer. JÙemeveebÛÙee Deenejer peeCeb, Kethe oe¤ efheTve yeeÙekeâespeJeU iesuÙeeveblej efleuee nesCeeje $eeme ÙeeÛeener vee@efMeÙee Demet Mekeâlees. DeMee
Skeâe efJeefMe° hee@FbšJej efleveb les hegmlekeâ efueefnueb. ceePÙeemeceesjÛe efueefnueb. efuent vekeâes Demeb meebieCe ne cetKe&heCee Deens; keâejCe ceer keâefcešs[ neslees.
Mees<eCeeÛÙee Øeef›eâÙesÛÙee efJe®æ keâece keâjCeeje pej ceer Skeâ keâeÙe&keâlee& Deens, keâJeer Deens SJe{b efJnpeve "sJeCeeje, lej ns keâj efkebâJee ke⤠vekeâes
ns meebieCÙeeÛee osKeerue veweflekeâ DeefOekeâej ceuee veJnlee. ceer vÙetš^ue jeefnuees. ceer legPee veJeje Deens. ceer legPÙeeMeer keâmeb Jeeieuees? ceeCemeemeejKebÛe
Jeeieuees. let ns mecepetve IesCeb ve IesCeb ne legPee Øee@yuesce Deens. efleÛÙee keâeTbšj ceer efuent Mekeâuees Demelees, keâer leer cegueeuee mees[tve iesueer Jeiewjs...
ceefuekeâe nóer Deens. leer Depetve ueneve cegueieerÛe Deens. veJeje cnCetve efleÛes Øee@yuesce ceueener Hesâme kesâues heeefnpesle vee. Œeer - heg®<emebyebOeele ceer ns
ceevelees, keâer legcner ŒeerÛee mevceeve kesâuee heeefnpes. les keâjleevee kegâ"b efJeJeMelesÛes #eCener Demeues lej les legcner meebYeeUues heeefnpesle. ceer les heeUlees.
ceefuekesâuee ceePÙeeJe¤ve pees $eeme Peeuesuee Deens lees ceePÙeeleuÙee GefCeJeebcegUs - ceePÙeeefJe<eÙeer efleÛeb HeâeÙeveue keâeÙe cele Deens ceuee ceenerle veener
heCe leer ceePeer leekeâo Deens SJe{b Kejb.
Øe%ee - legceÛÙee keâefJelesle pes ŒeerleòJe meekeâejuesueb Deens, les kesâJeU ØesÙemeer, helveer SJe{ŸeehegjlebÛe veener lej ŒeerMeer mebyebefOele DemeuesuÙee
Deveskeâ veelÙeebMeer les efveieef[le Deens. ceie leer DeeF& Demesue, ceeJeMeer Demesue, Deepeer Demesue... DeefYemeeefjkesâÛÙee heueerkeâ[Ûeb Demeb pes Œeer¤he Deens,
FLeuÙee Mees<eCeeÛee; og:KeeÛee leer›e oen meesmeCeejb DeeefCe lÙeeletvener GYeb jenCeejb, `Ùee meòesle peerJe jcele veener'ceOeuÙee legceÛÙee DeMee keâener
keâefJeleebÛee efveoxMe keâjlee ÙesF&ue.
{meeU - yejesyej. yeeF&uee Skeämedhuee@Fš keâjCeejer peer ØeJe=òeer Deens efleÛee ceer efJejesOekeâ Deens. meJe&meeOeejCeheCes DeeheuÙeekeâ[erue pes keâueeJeeoer
Deensle les keâefJelesletve ØesceeÛeb Demeb oMe&veer ¤he oeKeJeleele, keâer les huesše@efvekeâ Deens heCe Demeb efueefnCeejs ueeskeâ Meejerefjkeâ iegvns keâjle Demeleele.
yeeÙekeâebÛeb Mees<eCe keâjleele. DeMee ueeskeâebyeöue ceuee Heâej Ie=Cee Deens. Skeâ keâefJelee ceePeer Heâej cenòJeeÛeer Deens Ùee meboYee&leueer. `cenemeòesÛee Øeoes<e'
Ùee veeJeeÛeer. kegâ"b kegâ"b ner keâefJelee peeles les yeIee.
ns Je<e& legPes neceexvme yeoueCeejs
vekeäkeâerÛe legPeener heeÙe Iemejsue efÛekeâCe ceeleerJe¤ve
DeeefCe peieYejÛÙee Deeš& ie@ueNÙeebleerue
efÛe$eebleuÙee Pee[ebJejues he#eer kegâpeyegpet ueeieleerue
lejerner ceer njJeCeej veener leguee
JeUCeeJejerue ieJeleeU Jeešsle
ne Ùegækeâeueerve vejmebnej
efÛeKeue DeeefCe ceebmeeÛeer oueoue
yee@cyeJe<ee&Jeele Ûegkeâuesueb Skeâ unevegueb
491
 DeeefCe
Dee@keäšesefJnÙees heePeÛÙee keâefJelesleueer ieg[Ies šskeâuesueer Iejb
Skeâ DeJÙeenle meòee Oe[e[le peeles hetJexkeâ[tve heef§eceskeâ[s
peer efnjJeerner veener DeeefCe ueeuener
ne Ùegækeâeueerve vejmebnej efÛeKeue Jeiewjs.... keâeBš^ef[keäMeve keâeÙe Deens? efnJeeaner veener DeeefCe ueeuener veener, ns keâeceJeemevesÛeb JeCe&ve Deens.
keâueeJeeoer pees meskeämeÛee efJeÛeej keâjleele lÙee Debieeveb DeeheCe keâOeer kesâuesuee veener. SKeeoer jWpe efkeâleer Demet Mekeâles ÙeebÛÙeeyeöueÛeb DeeheuÙeekeâ[s
veerš vee@uespe veener. efJeÅeeheer"erÙe heeleUerJejerue De@@ke@â[sefceMeve ueeskeâebveener veener DeeefCe keâefJelesle pes kegâCeer keâece keâjleele lÙeebveener veener.
keâeUmeskeâj - Deelee let legPÙee Ûeej-heeÛe mecekeâeueerve keâJeeRefJe<eÙeer yeesueeJeb - efkeâceeve ceveesnj Deeskeâ, De®Ce keâesueškeâj ÙeebÛÙeeyeöue lejer
let yeesueeJebme Demeb ceuee Jeešleb.
{meeU - De®Ce keâesueškeâj ceePee efce$e Deens, Ûeebieuee ceeCetme Deens Ûeebieueer peeCe Demeuesuee. ÛeebieuÙee keâefJeuesKekeâeÛeb ceOeuÙee keâeUele Demeb
ue#eCe ceeveueb peeÙeÛeb, keâer lÙeeuee JewefÕekeâ Jee*dceÙeeÛeb efkeâleer %eeve Deens, lÙeeveb keâeÙe JeeÛeuebÙe, efkeâleer ueeskeâ JeeÛeuesle Jeiewjs. Kejb lej keâJeerÛeer
meeefneflÙekeâ ke=âleer nsÛe lÙeeuee leheemeeÙeÛeb heefjceeCe Demeueb heeefnpes. ner meeefneflÙekeâ ke=âleer JÙekeäleer, mece°erÛÙee JÙeekegâUlesletve Ùesles. De®CeÛeer meJe&
keâefJelee pej heeefnueer lej šesšue Je›eâeskeäleerÛe Deens. FPeceÛÙee °erveb mej-efjDe@efuePeceÛÙee pÙee [sefHeâvesMevme Jee*dceÙeeleues ueeskeâ meebieleele, ceuee
Jeešleb, keâer De®CeÛÙee keâefJelesle lÙeeÛee MebYejeJee Yeeie heCe Ùesle veener. ceer Demee efJeÛeej keâjlees, keâer pÙee efJnpevebve Ùee ceeCemeeveb meg®Jeele kesâueer
lej MesJešheÙeËle, DeeÙeg<ÙeeÛÙee DebleeheÙe&le lesÛe efJnpeve "sJeCeb cnCepes Jee{ KegbšueerÛe. ueeF&HeâYej lÙeeÛe efJnpeveb lees keâmee keâeÙe ÛeeueCeej? cnCepes
peerJeveeleuÙee Skeâe efJeefMe° He@âkeäšdÛÙee efMeJeeÙe lÙeeveb yeekeâerÛeb meJe& veekeâejuesueb Deens. leer Skeâ lÙeeÛeer mšeF&ue Deens. lÙeeÛeer Skeâ efJnpeve Deens
heCe leer keâener Heâej cees"er «esš veener. lÙeeÛes yeekeâerÛes pes keâener He@âvme Deensle lemee ceer keâener lÙeeÛee He@âve veener. ceer keâener yeeyeleerle peje efJeÛe#eCeÛe
Deens. lej keâMeeletve Deeuee ne efJeÛe#eCeheCee? lej ceer Heâej «esš Deens Demeb oeKeJeCÙeemee"er veenerÛe heCe ceer Demeb heeefnuebÙe, keâer ueeF&Heâ Demeb
vemeleb vee js mejUmeesš. yewueeÛÙee cegmeb[ermeejKe keâenerlejer Heâ[kebâ efomeueb ueeue keâer OeeJeueb lÙeeÛÙeeJej, efMeJeeÙe mee"ÛÙee oMekeâeveblejÛÙee keâJeeRveer
Jeejkeâjer mebØeoeÙeeÛeb pes GoeòeerkeâjCe kesâueb lÙeeÛebner veerš efJeMues<eCe efkebâJee les mJeerkeâejCeb Ùee ceb[UeRkeâ[tve Peeuesueb veener.
lÙee JesUÛee pees heejceeefLe&keâ efJeÛeej Deens efkebâJee F&ÕejJeeoeÛee pees efJeÛeej Deens, lemeeÛe meeceeefpekeâ ueeskeâMeener JeiewjsÛee pees cegöe ceeb[uee iesuee
lÙeeÛeener mJeerkeâej Ùee ceb[UeRveer efkeâleer kesâuee? legkeâejeceeÛÙee keâe@vš^ef[keäMevme, lÙeeÛÙee ueeF&HeâceOeuÙee, lÙeeÛes ØeeflemheOeea, lÙeeÛÙee ceejeceeNÙee,
Ùee meieUŸeeceOeueb hee@efPeefšJn De®Ceveb efkeâleer Iesleueb, ceuee ceenerle veener, lej De®Ce pes meJe& meebielees, keâer lees heb{jhetjuee iesuee, Ùee$ee kesâueer,
DeeUboeruee iesuee lej lÙeeÛee lemee heefjCeece lÙeeÛÙee keâefJelesle kegâ"b DeeueeÙe? lÙeeÛÙeeleuebner pes Demeb cevemJeer hekeâ[Ceb Deens vee, les kegâ"b Deeuesueb
ceuee efomele veener. cees"e keâJeer cnCetve pej heneÙeÛeb Peeueb, lej ne cees"e Deens, lees cees"e Deens, Demeb cnCeCÙeehes#ee Ùee meJe& mee"veblejÛÙee efkebâJee
meòejveblejÛÙee keâeUeleuÙee Jee*dceÙeerve JÙeJenejeÛÙee Debieeveb keâeÙe-keâeÙe hee@efPeefšJn DeeuebÙe DeeefCe DeeheuÙee ceÙee&oe keâeÙe, ns keâUCÙeeÛeer Ûeebieueer
iees° cnCepes Deeheueer mecekeâeueerve efce$eebJej yeejerkeâ ue#e "sJeCeb. lej lemeb ceer Kethe yeejerkeâ ue#e "sJelees. efoueerheÛeb Skeâ Úeve Deens, lees mJele:uee
vee@vekeâefcešs[ cnCelees. vee@vekeâefcešs[ heesefueefškeâue DeLee&veb Deens, heCe efJeefJeOe yee¢e me=°erleueer JÙeeefceßelee lees Úeve hekeâ[lees. efo. heg. efÛe$es DeeefCe
De®Ce keâesueškeâj Ùee oesIeebceOÙes pej leguevee keâjeÙeÛeer Peeueer lej De®Ce keâesueškeâj ceuee Sueerš keäueemeÛee Jeešlees. meskeämeÛÙee DebieevebÛe peerJeveeÛee
efJeÛeej keâjCeeje Demeleeveener efoueerhe ceuee yetpJee& Jeešle veener, ØeesuesšsefjDeve Jeešlees. pesJe{er JÙeeefceßelee lÙeeÛÙee keâefJelesle meehe[les eflelekeâer De®Ce
keâesueškeâjÛÙee keâefJelesle meehe[le veener. ceuee Ùee oesIeebÛÙee leguevesle efoueerhe peemle peJeUÛee Jeešlees. lÙeeÛeer DeeefCe ceePeer cew$eer Deens cnCetve veener,
lej Yee<esÛÙee, veeoeÛÙee, ueÙeerÛÙee, DeeMeÙeeÛÙee °erveb DeeheCe keâeÙe keâeÙe ØeÙeesie ke⤠Mekeâlees ÙeeÛee "Ukeâ ØelÙeÙe lÙeeÛÙee keâefJelesletve efomelees.
lÙeeÛeer kegâJeleÛe DeeheuÙeeuee oeKeJeles, keâer ne cees"Ÿee jWpeÛee Deens. lemeb keâesueškeâjÛÙee keâefJelesle veener.
``ceQ YeeYeerkeâes yeesuee
keäÙee YeeF&meeyekesâ [Ÿetšer hes ceQ Dee peeTB?
Ye[keâ ieÙeer meeueer ''
Ùee De®CeÛÙee keâefJelesle peer š^eršceWš Deens leer keâMeer Deens, lej Œeer-heg®<emebyebOeeceOÙes Deeheuee osMe efkeâleer š^@ef[Meveue Deens, lÙeeuee ns
Oekeäkeâe osCeb Deens. efpeLeb De@keäš keâjCÙeeÛeer [eÙejskeäš iees° Deens efleLeb keâefJelesleveb keâMeeuee legcner Oekeäkeâe oslee? ceie meesMeue efjHeâe@ce& keâje vee. lej
ner Demeueer efJeefÛe$e ceeveefmekeâlee legcneuee meJe& mece°erheemetve otj vesles Demeb ceuee Jeešleb. ne ueesveueervesmeceOeuee keâJeer Deens DeeefCe ueesveueervesme Heâej
Ûecelkeâej keâjlees Demeb ceeveCeeNÙeebhewkeâer ceer veener.
ceveesnj DeeskeâceOÙes Skeâ heesš@efvMeefuešer Deens. lej leer keâMeer? lÙeeÛÙee keâefJelesletve pes JÙekeäle nesleb les ceneveiejer DeOeesefJeÕeeÛÙee Skeâe heefjmeercesJejueb
Deens. lees heg{b peeT Mekeâuee veener heCe lÙeeveb Yee<esÛÙee Debieeveb pÙee veJeerve iees°er kesâuÙee efkebâJee keâener veJeerve øesâefPeme kesâuÙee, veJeerve JeekeäÙejÛevee
kesâuÙee lÙee mebhetCe& ceneveiejeÛeb pes JeeleeJejCe Deens les efJeefole keâjleeleÛe heCe keâJeerÛeer ceeveefmekeâleener meebieleele. meJe& leNnsÛeer yebOeveb cees[tve
efJecegkeäleheCes efueefnCeeje Demee lees keâJeer neslee. lÙeeÛÙee keâefJelesÛeer jÛevee jeceoemeÛÙee Ke[e°keâemeejKeer Deens. efleuee DeeOegefvekeâlesÛeer pees[ efceUeÙeuee
nJeer nesleer. keâener keâeU lÙeeveb ceje"er keâefJelesle DeeMeÙejÛevesÛÙee Debieeveb yeje ØeÙeesie kesâuee heCe lÙeeÛeer DevegYetleer meerefcele nesleer. veblej lees mebhetCe&
š^@keâ heg{b vesCeb lÙeeuee peceueb veener. lÙeeÛÙeeleuÙee pÙee keâe@vš^ef[keäMevme Deensle lÙeener lÙeeuee PesheuÙee veenerle DeeefCe efleLeheÙeËle lÙeeÛeer Peshener
veJnleer. efkeâleer ceneveiejer heeleUŸeebJej legcner peielee DeeefCe ns peieCÙeeÛeb YeeiÙe efkeâleer ueeskeâebvee efceUleb? pej legceÛeb efJnpeve õ°b Demesue keâefJelesleueb,
492
lej legcner Heâej Úeve efuent Mekeâlee. Ùee °erveb DeeheuÙeekeâ[s lemee Heâej og<keâeU Deens. Goe. Deelee yeIe, ceOÙes Deecner heešerJeeuÙeebÛeer mebIešvee
yeebOeueer, JesMÙeebÛÙee ÙegefveÙeve ÛeeueJeuÙee, ns Deelee kegâ"uÙee LejeJejueb peieCeb Deens? Skeâ cnCepes Ùeemee"er legcner vÙetš^ue heeefnpes. keâefcešceWš ceePeer
Deens heCe vÙetš^ue Ùee DeLee&veb keâer Ùee De@šcee@efmHeâDejceOÙes legcner kegâ"b Deenele? ceesÛee& vesTve ceer lÙee JesMÙeebvee meebieerve keâer yeeÙeebvees, legcneuee
Ùee JÙeJemLesveb keâmeb veeieJeueb. heCe leer pesJne ceePÙee keâefJelesÛee efJe<eÙe nesF&ue lÙee JesUsuee ceePÙee ceveeleues pes DeeÙeef[Deume Deensle les efleÛÙee
ke@âj@keäšjÛÙee ceeLeer ceer cejCeej veener.
Deelee legUMeer hejye. lÙeeÛÙeecegUb ceuee DeesPejles, pemepemes pecesue lemes hejosMeer keâJeer, uesKekeâ JeeÛeCÙeeÛeer meJeÙe ueeieueer Deens. SkesâkeâeUer
heesefueefškeâue keâeÙe&keâlee& cnCetve lÙeeveb ueeF&Heâ mJeerkeâejueb. Deepe lees kegâ"b Deens lesner DeeheuÙee meceesj Deens. lÙeeÛÙee keâefJelesle DevegmÙetle Demee iet{Jeeo
pees SkeâveeLeeMeer efkebâJee Depetve kegâCeeMeer meeOecÙe& meebielees. ceer lÙeeÛeb Depetve veerš efJeMues<eCe keâjle veener, DeMeer iet{ heæleerÛeer keâenerlejer lÙeeÛeer
mšeF&ue lÙee keâeUele nesleer. efleÛee Skeâ Fche@keäš ceePÙeeJej DemeeÙeÛee heCe ceuee pesJne efJnpeve Deeueb vee lesJne Jeešueb ns HeâmeJeb Deens. ÙeeÛÙeele
HeâmeeÙeÛeb veener. pesJne Skeâ ÛeÛee& nesles keâefJelesÛeer, Jee*dceÙeeÛeer, efieJn DeeefCe šskeâ lÙeeJesUer keâener ueeskeâ šsvMeveKeeueer Demeleele. keâesCeerlejer oeoe
Demelees legceÛÙee «egheceOÙes mecepee, vescee[s Deeuee lej meJe& pes ueeskeâ Deensle les keâeve yeejerkeâ keâ¤ve Sskeâleerue. efo}erhe efÛe$es Dee}e lej keâeveeÛes
one keâeve keâ¤ve Sskeâleer}.Demeb Skeâ "juesueb Demeleb. keâer oeoe keâesCe Demes} lÙeeÛeb peje meerefjDeme nesTve SskeâeÙeÛe.lej DeMeer pesJne Yetefcekeâe
Ùesles vee, lesJne yeNÙeeÛeoe DeeheCe kegâ"blejer he#eheeleer neslees. ceePÙee yeeyeleerle ceer Skeâ kesâ}b, ceer keâOeer he#eheeleer veener Peeuees. legUMeerJej ceePee pees
jeie Deens lees JesieUeÛe Deens. lÙeeveb heesefueefškeâue iees°ermee"er keâece keâjeÙeuee heeefnpes DeeefCe lÙeeveb pes mJeerkeâejueb lÙeeÛÙeeletve hejeYetle nesCÙeeÛÙee
heueerkeâ[s keâenerÛe Deeueb veener. keâemšÛee pees efJeÛeej Deens lees DeeceÛÙee efuešue ce@iePeerveceOÙes veJnlee. Deelee keâemšÛee efJeÛeej keâ¤ve meeefnlÙeele
jepekeâejCe ÛeeueuebÙe. lÙeeveb keâenerlejer cees"e De@keäš keâjeJee Demeb ceuee Jeešleb. DeMeer efvekeâeshe ÛeÛee& keâjCeejs pes Ûeej - heeÛe ueeskeâ nesles lÙeeble
legUMeer neslee. legUMeer DeeefCe ceer lemeb DeeÙeg<ÙeYej yeesueleesÛe Deenesle.
ÛebÅee heešerue veeJeeÛee ceePee Skeâ efce$e Ùee ceOeuÙee keâeUele ceePÙeepeJeU Deeuee. ceePÙee Skeâ ue#eele Deeueb, keâer lÙeeÛÙee ØeeOÙeehekeâer
heeshešhebÛeerletve ceuee keâenerÛe efceUble veener. mecepee, ceer efvej#ej Deens, ceePee yegæŸeebkeâ KeeueÛÙee uesJnueÛee Deens DeeefCe ceuee pej Jee*dceÙeerve
JÙeJenej mecepetve IÙeeÙeÛee Deens lej ÛebÅee heešerue ceuee keâmeb mecepeeJesue? lees Keeueer ÙesF&ue? lej ÛebÅeeÛÙee keâefJelee pesJne lÙeeÛeb ogmejb hegmlekeâ
Deeueb `yeeÙekeâe DeeefCe Flej keâefJelee', lesJne ceuee peje lÙeeÛeer «eesLe Jeešueer heCe ner «eesLe Œeer-heg®<eebleuÙee Mees<eCeeuee JÙekeäle keâjCeejer veJnleer.
ÛebÅeeÛee yeeF&keâ[s heneCÙeeÛeer Âef°keâesve hejbhejeJeeoerÛe Deens. DeeÙeef[Dee@uee@peerÛÙee DeLee&vebosKeerue ÛebÅee ceuee ceePÙeepeJeUÛee keâOeerÛe Jeešuee veener.
keâJeer cnCetve keâefJeeflekeâ JÙeJenej DeefYeJÙekeäleerÛee. legceÛee opee& keâeÙe? legcner efvecee&Ce kesâuesues lÙeeÛes ceeheob[ keâeÙe? lÙeebÛee opee& keâeÙe? lÙeeÛeer
ÛeÛee& nesT Mekeâles heCe ns meJe& keâjleevee ceeCemeeÛeb efjuesMeve "sJeCeb, veeleb "sJeCeb cenòJeeÛeb Deens. Demes Ûeej - heeÛe ueeskeâ ceePÙeepeJeU Deensle, keâer
pÙeebÛÙee keâefJelee ceuee DeeJe[leele. Goe. legUMeer hejyeÛeer DeeJe[les, meleerMeÛÙee lej DeeJe[leeleÛe, De®Ce keâesueškeâjÛeerner keâener DebMeer DeeJe[les
heCe Deelee lees heg{b veJeb keâenerÛe efueefnle veener.
keâeUmeskeâj - ceje"erÛÙee yeensjÛes kegâCeer leguee cenòJeeÛes Jeešleele keâe? DeeJe[leele keâe?
{meeU - ceuee efnboerleues Deveskeâ keâJeer DeeJe[leele. efnboer keâefJelee DeeefCe Deeheueer keâefJelee Ùeeble Skeâ iees° efomeles, keâer jepekeâerÙe GLeU
Debieeveb efnboerceOÙes peemle efueefnueb peelebÙe. lÙeeuee [shLe veener DeeefCe DeeheuÙeekeâ[s pes Lees[bHeâej efueefnueb peelebÙe les Heâej [shLe IesTve peelebÙe Demeb
ceuee Skeâ peeCeJeuebÙe. Goe. ceekeäme&Jeeo pej legcner mejU mejU keâefJelesleb meebieeÙeuee ueeieueele lej lÙeebvee keâeÙe legcner peemle keâefcešceWšJeeues
cnCeCeej keâeÙe? ceePeer keâefcešceWš DeMeer Deens, keâer ceer heesefueefškeâue De@keäš keâjleevee peer ceePeer keâefcešceWš Deens DeeefCe meeefneflÙekeâ De@keäš
keâjleevee ceePÙee pÙee meJe& leNnsÛÙee keâe@vš^eef[keäMevme Deensle DeeefCe keâe@vš^^ef[keäMevemeceOeueer peer JÙeefceßelee, JÙeekegâUlee Deens leer ceer DeefYeJÙekeäle
keâjerve. hetJeea Demeb mš^keäÛej nesleb keâer, YeeJevee, keâuhevee, jÛevee cnšueer, keâer keâefJelee JneÙeÛeer. De@ke@â[sefcekeâ ueeskeâebÛeer leer Skeâ efJeÛeejeÛeer heæle
nesleer. YeeJevee, jÛevee, keâuhevee ± JÙekeäleer, mece°er ÙeebÛÙeeleuÙee DebleefJe&jesOe ± me=°er ± ke=âleer Ùee meJeeËceOeerue keâe@vš^^eef[keäMevme ner cenòJeeÛeer
Deensle. iesuÙee one npeej Je<eeËceOeueer peer mebmke=âleer veeJeeÛeer iees° Deens, leer IesTve ÙesCeeNÙee ceeCemeeÛeb pes ueeF&Heâ Deens. lÙeeÛÙee meJe& one
npeej keâe@vš^eef[keäMevmeÛÙee efJeÛeejeheÙeËle keâefJeeflekeâ JÙeJenejeveb peeCeb cnCepes keâefJelee, DeMeer JÙeeKÙee ceer ceevelees. cnCetve ceer Heâej øeâer Deens.
kegâ"uebner ye[&ve veener, ¤{er veenerle, kegâ"uesner mebkesâle veenerle. keâener veener. Ùee °erveb ceer kegâ"uÙee FPeceÛee, kegâ"uÙee hejbhejsÛee, ns yeekeâerÛÙee
ueeskeâebveer meebieeJeb heCe oefuele meeefnlÙeeefJe<eÙeer ceePeb ØeeceeefCekeâ cele Deens. Skeâe ve@jes keâvmeshšheueerkeâ[s lÙeebveer peeÙeuee heeefnpes. `oefuele' ne
ØeesuesšsefjDeveÛee heÙee&Ùeer Meyo Deens. kesâJe{b cees"b efJeÕe legceÛÙee neleele Ùesleb lÙee °erveb! heCe lÙee °erveb legcner keâenerÛe keâjle veener. pees KeNÙee
DeLee&veb ›eâebeflekeâejkeâ Deens. lÙee [e@. yeeyeemeensyeebvee legcner meesMeue efjHeâe@efce&mš cnCelee, ner efkeâleer ÛegkeâerÛeer iees° Deens! Fbef[Ùeve keâevšskeämš
efjJne@uÙetMeve keâjeÙeÛeb Demesue lej keâeÙe keâjeÙeuee heeefnpes ns [eJÙeebveerner pÙeebÛÙeekeâ[tve efMekeâeJeb lemes Deebyes[keâjebÛes efJeÛeej. DeMee õ°Ÿee ceeCemeeÛÙee
efJeÛeejebÛeer yeebefOeuekeâer IesTve pes ueeskeâ meeefnlÙeele DeefYeJÙekeäleer keâjleele, leer pesJne ve@jesceeFb[s[ nesles, Úesšer Úesšer nesle peeles DeeefCe yeekeâerÛes
meJe& meboYe&, peieCebefyeieCeb, meJe& keâe@vše^ef[keäMevme njJetve yemeles lesJne lÙeebÛÙeeyeöue DeeheCe yeesueCeb yejb veener. Skeâ Heâej Úeve GoenjCe Deens.
ceer Hesâvee@veÛee hegjmkeâlee& Deens. keâefve‰ uegbhesve ØeesuesšsefjSš JÙekeäleeruee pej jepekeâerÙe efMe#eCe efoueb lej lees ›eâebleerkeâejkeâ nesT Mekeâlees. JesMÙes}e
efJekeâCeeNÙee o}e}e}e osKeer} jepekeâerÙe efMe#eCe efo}b lej lees keâefcešceWš IesTve peiet Mekeâlees; lees mebefOemeeOet DemeleesÛe Demeb veener, ÙeeÛeer Heâsvee@veveb
Heâej Ûeebieueer ceeb[Ceer kesâueer Deens. let cnCeMeerue, ``ieBiemšjJeeuÙeebMeer legPeb keâmeb peceleb?'' ceer lÙee °erveb SJe{e heejoMeea Deens DeeefCe ceekeäme&JeeoeÛee
peerJeveeuee KeNÙee DeLee&veb meeceesjb peeCÙeeÛee pees keâvšsvš Deens lees ceer Iesleuesuee Deens. ceekeäme&veblejÛes keâener ueeskeâ met[eskeâcÙegefvePecekeâ[s iesues. Hesâvee@ve
493
ceuee met[eskeâcÙegefvePecekeâ[s iesuesuee Jeešle veener. ›eâeF&ceÛebosKeerue [eÙeiveessefmeme keâjleevee ceer Hesâvee@ve Jeehejuee. lÙeecegUb ceePes meJe& ieBiemšjJeeuÙeebMeer
mebyebOe Deensle. ceje"erleuee ceer SkeâcesJe uesKekeâ Demesve efkebâJee keâJeer Demesvee, keâer pees lÙeebÛÙeeyejesyej jeefnueeÙe, jkeäleMees<eCe, ceeCemeb ceejCeb DeeefCe
SJe{b PeeuÙeeveblejner lÙeebÛÙeeleuee ceeCetme efMeuuekeâ jenlees, nsner heeefnuebÙe. ns keâMeecegUb Peeueb? ceer pej Ieeyejle Demelees efkebâJee SKeeoe he#e Oe¤ve
jeefnuees Demelees lej ns vemeleb Peeueb. Deelee veejeÙeCe megJeXvee meebie vee, De®Ce ieJeUerMeer Ùee pevceele les mebyebOe efvecee&Ce ke⤠MekeâCeej veenerle. les
keâeceieej keâJeer Demetvener efÛebÛeheeskeâUermeejKÙee Yeeieele jeefnuesues Demetvener ›eâeF&ceÛeb peie lÙeebveer heeefnuesuebÛe veener. DeeefCe keâeceieejebÛÙee peieele pees
keâeUeØeceeCes yeoue nesle neslee lÙeeleues DebleefJe&jesOe lÙeebvee hekeâ[lee Deeues veenerle. ueeue PeW[ŸeeÛeb DeefOe‰eve Demeuesuee ueeueyeeie heenlee heenlee
lÙeeÛeb ¤heeblej YeieJÙee PeW[Ÿeele keâmeb nesle iesueb ns lÙeebvee hekeâ[lee Deeueb veener. les šeskeâeÛes he"[eryeepe DeeoMe&Jeeoer jeefnues DeeefCe lÙeebveer mJele:Ûeer
Mewueer hegve:hegve: efiejJeueer. lÙeebÛee `ceePes efJeÅeeheer"' JeeÛeuÙeeveblej heg{Ûes meb«en JeeÛeCÙeeÛeer iejpeÛe jenle veener. ns pes ›eâeF&ceÛeb peie [sJnuehe
Peeueb mee" - meòej veblej lÙeeÛes JesieUs Øee@yuescme Deensle. lej Ùee °erveb šesšueÛe ceje"er uesKekeâebveer ceje"er meeefnlÙeekeâ[s, peerJeveekeâ[s DeeMeeJeeoer
°erveb heenCeb DeeefCe meJeeËieeveb heenCÙeemee"er mJele:ueener leÙeej keâjCeb, Ùee meieUŸeemee"er pees mebmkeâej nJee lÙee mebmkeâejeÛee lÙeebÛÙeekeâ[s DeYeeJe
Deens. DeeheuÙee efJeefJeOe Jee*dceÙeerve ÛeUJeUerlener lees Deens.
Øe%ee - Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee meboYee&leueer legceÛeer yeebefOeuekeâer DeeefCe legceÛeer keâefJelee ÙeebÛee DevJeÙe legcner keâmee ueeJelee?
{meeU - Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee pÙee ceÙee&oe Deensle lÙeebveener legcneuee Hesâme keâjeJeb ueeielebÛe. Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛÙee meboYee&le pes keâener
legcner mJeerkeâejuesueb Deens lÙeeefJe<eÙeerÛeb legceÛeb pes cnCeCeb Deens, ØelÙe#e-DeØelÙe#ejerlÙee ner keâefcešceWšÛeer iees° Deens. leer legcner keâMeer veekeâejCeej?
Goe. -
yeesefOemeòJeeÛeb Pee[ Peguele jenleb
JeeNÙeeÛÙee uenjeryejesyej
veJÙee Je<eeËÛeb oefnJej
Demeb meeb[le jenleb cevemJeer
De°ebefiekeâeÛeb lespemJeer heeve
<e[defJekeâejebvee efÛejle peeleb
ceveele o[uesuee efJeot<ekeâ
Kees[Ÿee keâjlees heehehegCÙeeÛÙee
iegvne keâesCe keâjleb DeeefCe mepee kegâCeeuee
efoJesÛe šekeâleele jmlÙeeÛes ÛewlevÙe efheTve
DeMeer peer keâefcešceWš Deens legceÛÙee Deebleefjkeâlesletve Deeuesueer DeeefCe legcner pÙee mlejeJej keâece keâjlee, pÙee Jeiee&Meer legceÛeer yeebOeeruekeâer Deens
lÙee Jeiee&ÛÙee meeceeefpekeâ efkebâJee jepekeâerÙe GlLeeveeuee pees meboYe& Deens lees Demee keâefJelesletve Ùeslees lesJne legcner keâeÙe cnCeCeej? Dejs, ns keâMeeuee
efueefnueb? ceie mejUÛe efueneÙeÛeb, ns Decegkeâ Peeueb, lecegkeâ Peeueb. heCe Demeb nesle veener. les keâefJeeflekeâ ¤he IesTve Ùesleb. ns Ùesleevee ceer efJeÛeej keâjle
yemeuees veener. megleejkeâece kesâuesueb veener, lej keâefcešceWÛÙee mJeerkeâejuesheCeeletve lees Heâšdkeâve Deeuee DeeefCe lees Skeâe JesieUŸee uesJnueuee iesuee, lej
keâeÙe oe®Ce JeCe&ve Deens lÙeele ceePÙee efueefcešsMevmeÛeb? Deelee ÙeeÛÙeeleueb keâe@Cš^^ef[keäMeve MeyoebÛeer vepeekeâle IesTve Glmhetâle&jerlÙee Deeuesueb Deens.
SJe{er cees"er keâefcešceWš, lÙeeÛe keâeÙe keâjCeej legcner? ner keâefcešceWš kesâJe{b efJnpeve IesTve Deeuesueer Deens ceePÙee Ùee keâefJelesle -
``Flekeâe De[eCeer veenerÙe ceer
keâer ØelÙeskeâ ØeMveeÛeer Gòejb legPÙeekeâ[s ceeiet
DeKesjÛeb le=<CeeIej GodOJemle keâ¤ve ceer Ùeslees Deens
leguee meeceesje
ceer peeCelees Peeuee Deens ceePÙee ÙegieeÛee G<e:keâeue
Deelee GYeejueer peeF&ue ce=CceÙeer veiejer
efpeÛÙeele vemesue mekeälecepegjerÛee keâeUesKe
efpeÛÙeele vemesue owvebefove JesoveebÛeb ceneYeÙebkeâj efÛeIeUCeb
efJeÛÚVelesÛÙee DeeYeeUeveblej
legšuÙee lešeleš cegmekeäÙee
DeeefCe MesJešer ceePÙee ueeskeâebÛeb mJeeleb$Ùe "jueb DeyeeefOele
Deelee FLes kegâCeerÛe veener DeYeeieer
ØelÙeskeâeÛes efoJeme Demeleele ueKeueKeerle Iees[ŸeebmeejKes
ØelÙeskeâeuee Ùesle Demlees peUlÙee kesâmeebÛee Jeeme...
ceuee nesT os legPÙee meJe& ueskeâjebhes#ee DeefOekeâ megboj
Deelee cejCeeuee mee#eer MeeÕeleeÛeb heeve
494
 ceer osneÛÙee heeÙeIe[Ÿee hemejJetve
henelees Deens legPÙee Dee%esÛeer Jeeš
Deelee ner
pJeeueecegKeerrÛeer Jesue DeeCeKeer kegâ"s ueeJet?
ns Demeb pes Ùesleb vee Dee@šesce@efškeâueer leer cnCepes ØeefleYeeefyeefleYee Demeles Demeb ceuee Jeešle veener. cegUele ceeCetme ne mepe&veMeerueÛe ØeeCeer Deens.
pej lees DelÙeble JÙeekegâUheCes FvedJne@uJe Peeuee lej ner FvedJne@uJeceWš legcneuee Heâej cees"er osCeieer osTve peeles. leer Yee<esleueer Demesue, Meyoebleueer
Demesue, ØesceeÛeer Demesue, És<eeÛeerner Demesue, DeeCeKeer keâener Demesue DeeefCe lÙeecegUb legceÛÙee neletve Heâej Úeve keâece nesleb. heCe ns veeršheCes
mecepetve ve IesleuÙeeveb Deejeshe kesâues peeleele. Goe. veeceosJe {meeU keâmee ceekeäme&Jeeoer Deens, keâmee He@âefmemš, keâmee jesceBefšefmePeceMeer mebyebefOele Deens
FlÙeeoer. ns meJe& cnCeleevee legceÛÙeekeâ[s meceer#ee keâjCeejer peer JÙeJemLee ueeieles leerÛe ceje"erle veener. SJe{Ÿee leekeâoerÛee, DeefYe®Ûeer [sJnueshe
kesâuesuee, šerkesâÛee mesvme leÙeej kesâuesuee DeeefCe lÙeeÛÙeemee"er Meyo Demeuesuee šerkeâekeâej DeepeÛÙee #eCeeuee ceje"erle veener. pes kegâCeer Deensle lÙee
Deveg<ebieeveb yeesueCeejs les DeeceÛÙee efveefce&leerÛÙee #es$eele keâece keâjCeejsÛe Deensle. SKeeoe vescee[s Deens, SKeeoe Ûebõkeâeble heešerue Deens. lÙeebÛÙee
osMeerÙelesÛÙee keâuheveeosKeerue meskeäšsefjDeveheCeeÛebÛe Skeâ veJeerve ¤he Deens, ns lej ceePÙeemeejKee efvej#ej ceeCetmener meebiesue (legceÛÙee Yee<esle heoJeerOej
vemeCeb cnCepes efvej#ej DemeCebÛe vee?) Jee*dceÙeerve ÛeUJeUerle efkebâJee keâuesÛÙee ÛeUJeUerceOÙes lÙee lÙee pevejsMeveÛeer peer DeefYeJÙekeäleer Demeles, leer
keâeUeØeceeCeb yeouele peeles DeeefCe meeceeefpekeâ peerJeveeÛÙee DeefYemejCeeÛee meboYe& efleÛÙeeletve keâOeerner ve° nesle veener, Demeb ceePeb mJele:Ûeb cele Deens.
Deelee DeeheuÙeekeâ[s keâeÙe PeeuebÙe, DeeheuÙeekeâ[s Ùee °erveb keâmeueerner [sJnueheceWš veener. De@ke@â[sefcekeâ uesJnueJej ceje"er Yee<ee keâMeer efMekeâJeleele,
lej ceuee lÙeeÛee keâenerÛe DevegYeJe veener.
lej let pes ceIeeMeer cnCeeueerme vee, keâer legceÛÙee keâefJelesle ¤hekebâ Deensle, efceLekebâ Deensle, lej cegUele ceePÙee keâefJelesÛee šesšue Debieeveb efJeÛeej
keâjeÙeuee heeefnpes. veenerlej ceuee cees[erle keâe{eÙeuee keâeÙe, oesve efceefvešeble kegâCeerner cees[erle keâe{erue. Goe. Deelee ceboeefkeâveer heešerue veeJeeÛÙee
cegueerÛeer keâefJelee Deens. lÙee keâefJelesÛeb pes mš^keäÛej Deens les Œeer-heg®<emebyebOeeleuÙee oMe&veer keâvmeshšmehes#ee JesieUb Deens. Goe.
yeeÙekeâe heg®<eebÛÙee Úeheerue jeb[e
heg®<e yeeÙekeâebÛes Ye[Jes
lej ner ceePÙee ceveeleueer keâvmeshš veener. jÛevesÛÙee DeesIeeceOÙes, mš^keäÛejÛÙee DeesIeeceOÙes ceer les Iesleueb DeeefCe kegâ"b DeeCetve "sJeueb? Skeâ meesUe
Je<ee&ÛÙee cegueeruee efleÛÙee efØeÙekeâjeveb HeâmeJeuesueb Deens. Ùee DeLee&veb efleÛeb meJe&mJeÛe lees uegštve iesuesuee Deens. lej Ùee cegueeruee ceer DeeMee osleesÙe,
keâer legPeb pes ceeCetmeheCe njJeuesueb Deens efleLeb let hejle Ùes. ``efKe[keâerletve yeensj hee¢eueb, keâer veJÙee peieeÛee pevce neslees.'' keâefJelesle efMejleevee ceePeb
mš^keäÛej keâeÙe Deeueb? `heg®<e yeeÙekeâebÛes...'heCe les keâener ceePeb HeâeÙeveue veener. heCe ceuee pej ceejeÙeÛeb Demesue lej lesJe{Ÿee oesve DeesUer IesCeej
legcner, keâer ne yeIee, yeeÙekeâebvee jeb[e cnCelees DeeefCe heg®<eebvee Ye[Jes.
Øe%ee - DemebÛe nesleb yeNÙeeÛeoe. Goe. DeelcÙeemeejKeer efnbot leòJe%eeveeMeer efveieef[le keâvmeshš legceÛÙee keâefJelesle Deeueer, keâer leer Deebyes[keâjer
ÛeUJeUeruee Úso osCeejer yeeye Deens DeMeer šerkeâe kesâueer peeles.
{meeU - ceePÙee keâefJelesleuee Deelcee efkebâJee lemes pes Meyo Ùesleele les efnbot efHeâuee@mee@HeâerÛÙee Debieeveb veenerle. Deeleueb pes De@keäš Deens, pes
keâener Heâerefuebie Deens lÙeeuee ogmejb keâeÙe cnCeCeej legcner? Ùee pÙee DeyeesOe ceveeÛÙee Øeef›eâÙee Deensle DeeefCe Yee<esÛeer peer šefce&vee@uee@peer Deens lÙeeletve
les Ùesleb. DeelcÙeeÛÙee SsJepeer pej ceer ØeeCe, Deble:keâjCe Demeb cnšueb lej lÙeeÛee efjoceÛe mebhelees vee. Dejs, legcner keâJeer Deenele keâer ieÅeuesKekeâ
Deenele? ns pes Meyo Deensle Yee<esÛÙee JÙeJenejele ®{ Peeuesues les efkeâleer Debieebveer yeoueues DeeefCe jÛevesÛÙee Debieeveb les ceer efkeâleer yeoueeJesle ne ceePee
mJeeleb$ÙeeÛee ØeMve Deens. pÙeebvee efveefce&leerÛÙee efJe<eÙeer keâe[erÛeener iebOe veener DeMee iee{Jeebveer ns ØeMve GYes ke⤠veÙesle. ns Demleveerleues pes meehe
Deensle les legceÛÙeeleuesÛe ueeskeâ Demeleele DeeefCe legceÛeer ÛeUJeU peer ÙeesiÙe ef"keâeCeer efJeOeeÙekeâ efoMesveb peele Deens les efleuee ceejCÙeeÛeb keâece keâjleele.
les efleÛÙeeleuÙee DeeMeÙeeÛÙee °erveb efleÛee keâe efJeÛeej keâjle veenerle? Yeeef<ekeâ ke=âlÙeeÛÙee °erveb les ceePÙee efueKeeCeeÛee keâe efJeÛeej keâjle veenerle?
ceePÙee efueKeeCeele veeiejer Yee<esÛeer keâMeer cees[lees[ Peeuesueer Deens efkebâJee leer keâMeer keâe@mcee@hee@efuešve Peeuesueer Deens efkebâJee efleveb uegbhesve ØeesuesšsefjSšÛes
Meyo keâmes «enCe kesâuesues Deensle, DeMee ceveeuee Deevebo osCeeNÙee efkeâleerlejer iees°er ceePÙee keâefJelesle Deensle. ns ceer Deefpeyeele YeeJeefyeve "sJetve efuenerle
veener. menpe efueefnlees. ceePeb mJele:Ûeb Demeb ns Úeve Ûeeueuesueb Deens. cnCetve keâefJelesÛee efJeÛeej keâjleevee lees šesšue DebieevebÛe keâjeÙeuee heeefnpes.
heeš&JeeF&pe, MeyoJeeF&pe keâefJelesÛee efJeÛeej keâjCeb ns lÙee mebhetCe& Yeeef<ekeâ ke=âlÙeeÛee DeelceIeele keâjCeb Deens. Deelee hejle FLeb Deelcee ne Meyo Jeehejlees.
Øe%ee - legcner mJele:uee keâJeer veeJeeÛee mewefvekeâ cnCetve Iesleueb Deens. MeyoebÛee Jeehej legcneuee yebogkeâerÛÙee ieesUermeejKee meelelÙeeveb keâjlee Deeuee
Deens keâe? ner Yetefcekeâe Flej keâJeeRveer, efJeMes<ele: meJe&neje Jeiee&leerue keâJeeRveerner IÙeeJeer Demeb legcneuee Jeešleb keâe?
{meeU - MeyoebÛee Jeehej ceer yebogkeâerÛÙee ieesUermeejKee efveef§eleÛe kesâuee Deens, lees Ùee DeLee&veb, keâer ceje"erÛeb efJeÕeÛe cegUer SJe{bme, lesner ØemLeeefheleebÛeb;
lÙeebÛes mebkesâle, lÙeebÛeer Jee*dceÙeerve cetuÙeb, keâueeJeeoer °er, Jee*dceÙeerve cenòee Ùeebvee efkeâceeve ceer ceePÙee heefnuÙee hegmlekeâeheemetveÛe Oekeäkeâe ueeJeCÙeeÛeb
keâece kesâueb Deens. DeeefCe nuueeÛe neslee cees"e. mš^keäÛejÛÙee °erveb cnCepes keâesCelee Meyo DeeCeeJee, kegâ"b DeeCeeJee, ÙeeÛee keâesCeleener efJeefOeefve<esOe ceer
yeeUieuee veener. cee$e lÙeeÛÙeeceeieÛeb pes meeceeefpekeâ Gefö° Deens les ceer kegâ"bner njJetve yemeuees veener. efMeJeerosKeerue ceePÙee keâefJelesle jÛevesÛÙee DeesIeeleÛe
Ùesles DeeefCe lÙeecegUb leer DeeMeÙeeuee DelÙeble yeU osles. GoenjCeeÛe meebieeÙeÛeb Peeueb, lej pesJne `ieesueefhe"e' Deeuee lesJne ieefoceebmeejKee ceje"erleuee
Jeeefucekeâer cnCeeuee, keâer jmeeU veeceosJeebÛee keâeU mebhetve {meeU veeceosJeebÛee keâeU Deeuee Deens. ns kegâeflmele YeeJevesÛeb yeesueCeb Deens heCe meceesjÛeer
495
efjDe@efuešer veekeâejCÙeeÛeer efnbcele lÙeebÛÙeele veJnleer. Ùeeuee ceer ØeefleGòej osle yemeuees veener heCe SJe{b vekeäkeâer, keâer peerJeveeheemetve pes keâener otj
Demeb iesuesueb nesleb les ceer mJeerkeâejueb. lÙeeÛeer JÙeeefceßelee DeeefCe JÙeekegâUlee DeMeer keâener ceePÙee keâefJelesleveb GYeer jeefnueer, keâer leer "emetve YejuesuÙee
yebogkeâerÛÙee oe¤meejKeerÛe Peeueer vee! ceePÙee mJele:ÛÙee ueeF&HeâÛeer peer veer[ nesleer DeeefCe lÙee veer[uee pÙee DeefYeJÙekeäleerÛeer iejpe nesleer lÙee Jeešsveb
ceer iesuees. Ùee DeLee&veb ceuee Jeešleb, ceer pes kesâueb les lÙeeJesUer yejesyej nesleb DeeefCe Deepener efkeâleerlejer iees°er Deensle. Goe. keâefJelesÛÙee efJe<eÙeer pesJe{b
yeesueeJeb lesJe{b Lees[bÛe Deens. keâefJelesÛeer DeMeer [sefHeâvesMeve keâjlee Ùesle veener DeeefCe keâjeÙeÛeer Peeueer, lej DeeheCe keâefcešceWš "sJeuesues ueeskeâ Deenesle,
Ùee °eRveb ceer keâjlees. legceÛÙee ØeefleYesÛee DeblejeU legcneuee efHeâjJelee Deeuee heeefnpes. lej lÙee °erveb ceer efkeâleerlejer JÙeehekeâ iees° kesâueer. JÙekeäleer,
mece°er DeeefCe me=°er lÙeebÛÙeeleuÙee DebleefJe&jesOeeuee, JÙeeceesneÛÙee DeveskeâefJeOe heeleUŸeebvee IesTve peeCÙeeÛee JÙeJenej cnCepes keâefJelee. mš^keäÛejÛes
mebkesâle, leLeekeâefLele meeQoÙe&JeeoeÛÙee, keâueeJeeoeÛÙee iees°er ÙeebÛee legcner DeieesojÛe yeeT keâ¤ve "sJelee. cnCetve efuešue ce@ieefPeveÛÙee ÛeUJeUerÛÙee
JesUsuee DeeceÛeer Skeâ mejU meeOeer Iees<eCee DemeeÙeÛeer, keâer yeeyee, efJeefnjeruee heeCeer Deieesoj ueeieleb DeeefCe ceie efJenerj yeebOeueer peeles.
Øe%ee - nes, ns lej KejbÛe. DeefleMeÙe "esme DeMee DeeMeÙeeJej legceÛeer keâefJelee GYeer Deens heCe Demeb Demetvener legcner keâefJelesÛÙee ¤heeyeeyele
o#e Deenele; cnCepes Demeb, keâer MeyoebÛeb vescekebâ GheÙeespeve, ØeefleceeØeleerkebâ, efceLekebâ ÙeebÛee ÛeheKeue Jeehej; SketâCeÛe jÛevesÛÙee meboYee&le meleke&â,
mepeie Deenele. lej ÙeeefJe<eÙeer keâeÙe meebieeue legcner?
{meeU - yeebOeeruekeâer mJeerkeâejueer cnCepes keâefJelesleveb peenerjveeceeÛe meebieeJee, Ùee celeeMeer ceer Deefpeyeele mencele veener. [esUmeheCes peieleevee
ceer De@šesce@efškeâueer keâefJelee efueefnlees. ceePÙee keâefJelesÛÙee Yee<esÛeer [sefHeâvesMeve legcner keâeÙe keâjCeej? leer efceße Deens. ogozJeeveb efkebâJee megowJeeveb ceePÙee
peeefleoòe Yee<esle ceuee pes efueneÙeuee heeefnpes les ceer veener efueefnueb. ceer DekeâjeJeerheÙeËle efMekeâuees DeeefCe uesKeveeÛÙee DeLee&veb ceePÙeener JÙeJenejele
veeiejer Yee<ee Deeueer heCe ceer leerosKeerue Deens leMeerÛe "sJeuesueer veener. ceer ÙesF&ue lesÛe efuenerle iesuees. SKeeoer ØeÛeb[ obieue JneJeer efkebâJee ceejeceejer
JneJeer DeeefCe ceie ceeCetme yesYeeve mJele:uee JeeÛeJeCÙeemee"er efkebâJee nuuee keâjCÙeemee"er... DeMee JesUer lees pes keâener keâjlees les Peeuesueb Deens. obieue
nesTve iesuÙeeveblej pesJne MeebleleeceÙe ¤šerveÛeb ueeF&Heâ meg¤ nesleb lÙeeJesUer ceie legceÛÙee yeekeâerÛÙee [shLe DeeefCe Flej iees°er Ùesleele. ceePÙee MeyoebÛÙee
yeeyeleerleuee ÛeesKeboUheCee DevegYeJeeveb DeeefCe meelelÙeeveb keâefJelee efueefnCÙeecegUb Deeuesuee Deens. ÛeesKeboU cnCepes Deieoer "jJetve, keâer ne Meyo FLeb
ÛeheKeueheCes yemeuee heeefnpes, Ùee Yeeveie[erle ceer Ùee #eCeeheÙeËle iesuesuees veener. meJeeËle cenòJeeÛeb cnCepes mebJeeoelcekeâ keâefJelee efueefnCÙeeÛeer ceePeer
heæle Deens. Le[& heme&ve efkebâJee JÙeekeâjCeeÛÙee Yee<esle meJe&veece Jeiewjs pes cnCeleele lÙee heæleerveb ceer menmee efuenerle veener. ceePÙee uesKeveeceOÙes
keâenerner nesF&ue. ceer ie@jbšer osCeej veener. MebYej leNnsÛÙee jÛevee, MebYej leNnsÛÙee keâefJelee ceePÙee SkeâeÛe hegmlekeâele Demeleele. Goe. ceuee Skeâe
cegueerÛeb he$e Deeueb DeeefCe ceePeer keâefJelee meg¤ Peeueer. ceePÙee SkeâšsheCeeceOÙes Lees[e efjefueHeâ Jeešuee. keâener mebyebOe veener, keâener veener DeeefCe ceePeer
Øeef›eâÙee meg¤ Peeueer.
``DeepeheÙeËle legPÙeener efpe%eemesÛÙee heueerkeâ[Ûee ceer neslees.
vescekebâ Deepe Demeb keâmeb Peeueb?
letÛe ceePÙee ceveeÛÙee leUeceOÙes Øeefleefyebye nesTve veeÛeeÙeuee
ueeieueerme. ''
DemebÛe keâenerlejer ÙeeÙeuee ueeieueb. ceer Demee efJeÛeej kesâuee, keâer cesuesuÙee yeerpeeuee pemes Debkegâj Hegâšleele lemebÛe keâenerlejer DeeheuÙee Ùee
DeJemLesuee cnCelee ÙesF&ue. Ùee #eCeer ceer DelÙeble Skeâekeâer Deens; [s[Ûe Deens. Ùee [s[heCeeuee hejle HeâebÅee HegâšeÙeuee ueeieuÙee, DemebÛe keâenerlejer
pej ceePÙee [eskeäÙeele Deens, pej Ùee °erveb ceuee peeÙeÛeb Demesue, lej leer jesceBefškeâ keâefJelee Deens keâer efjDe@efuešerkeâ[s peelesÙe? efleÛeer Yee<ee kegâ"ueer
ÙesF&ue? ceer leguee Deelee ieBjšer veener osCeej. Depetve Ûeej efoJemeebveer ceer leguee meebiesve yeIe, keâeÙe Peeueb Ùee keâefJelesÛeb les. ceer Ùee yeeyeleerle SJe{e
ceeskeâUe Deens. efveJÙee&pe Deens. lÙeecegUb jÛevee keâOeer efueefjkeâuekeâ[s peeF&ue; keâOeer DeeCeKeer kegâ"b peeF&ue; heCe leer jHeâ efkebâJee JeeÛeveerÙe nesT veÙes
Demeb keâener nesCeej veener. let cnCeMeerue, ns keâmeb keâeÙe Peeueb Demeb? ceer Deefpeyeele jesceBefškeâ keâJeer JeeÛeuesues veenerle. Yee. je. leebyeWÛeer peer keâener
ieeCeer iegCeiegCeuees lÙeebÛeener keâener mesvme ceePÙee keâefJelesJej Deens. ceuee veblej keâUueb, keâer Deeheueb ØelÙe#e ueeF&Heâ, DeeheuÙee Jejerpe, og:Ke efkebâJee
pes keâener Deens DeeefCe ÙeeÛÙeeletve pej G"eÙeÛeb Deens lej ÙeeÛee keâener GheÙeesie veener. hejle eflekeâ[s keâOeerÛe efHeâjkeâuees veener .
ceieeMeer let pes cnCeeueerme vee, keâer legcner mewefvekeâ Deenele. ceer mewefvekeâ DeMee leNnsÛee Deens, keâer pes meJe& ¤{ mebkesâle Deensle ØesceeefJe<eÙeerÛes,
JÙeefkeäleJÙekeäleerÛÙee veelÙeeefJe<eÙeerÛes lÙeebvee lees[CÙeeÛeb keâece keâjle Demeleevee ¢etceve efyeFËie veeJeeÛeer iees° ceer kegâ"bbner ce¤ efouesueer veener.
Dee@šesce@efškeâueer keâefJelee efueefnueer peeles ceePÙeekeâ[tve, Demeb cnCeleevee kegâCeeuee lejer ßesÙe osCeb, cnCepes Deueewefkeâkeâ Mekeäleer Jeiewjs, lej lemeb Deefpeyeele
veener. ceePÙee YeeJevee JÙekeäle keâjCÙeemee"er MeyoebMeer KesUCÙeeÛeer, Meyo JeehejCÙeeÛeer peer Skeâ ceuee meJeÙe ueeieueer leer ceuee Skeâe vepeekeâleerkeâ[s
IesTve peeÙeuee ueeieueer. vepeekeâle neÛe keâjskeäš Meyo Deens. let Deelee pees ØeMve efJeÛeejueeme, ¤heo#e Jeiewjs, lej les lemeb veener. ceer cegöece keâenerÛe
kesâuesueb veener. ceie legcner keâeÙe [sefHeâvesMeve keâjCeej? leer DeMeer kesâueer heeefnpes, keâer Skeâ ÛeUJeUerleuee ceeCetme meeceeefpekeâ GòejoeefÙelJe cnCetve
efkebâJee keâJeer-keâueeJeble cnCetve veeceosJe {meeU efkeâleer [esUmeheCes peieuee?
keâeUmeskeâj - Skeâ ØeMve Demee neslee, keâer meeOeejCeheCes DeeheuÙeeuee Demeb efomeleb, keâer pÙeebÛÙee JeešŸeeuee Kethe og:Keb Deeueer Deensle,
pÙeebÛeb peieCeb meJeeËhes#ee JesieUb Deens les pesJne ieÅeuesKeveekeâ[s JeUleele lesJne heefnuÙeeboe DeelceÛeefj$eeÛÙee Heâe@ce&keâ[s JeUuesues efomeleele DeeefCe veblej
ceie les DeelceÛeefj$eele lemes mebheues}sner efomeleele. legPÙee yeeyeleerle Demeb efomeleb, keâer legPeer ieÅeuesKeveeÛeer meg®Jeele pejer keâeobyejer cnCepes `ne[keâer
ne[JeUe' efkebâJee `efveiesefšJn mhesme' efkebâJee veblejÛeb mlebYeuesKeve Ùeebveer Peeuesueer Deme}err DeeefCe Ùee meieUŸee}e DeelceÛeefj$eeÛeener DeeOeej Deens.
496
heCe let DeelceÛeefj$e ve efueefnlee keâeobyejer efkebâJee mlebYeuesKeve Demes Heâe@ce& mJeerkeâejuesme lej leguee Demeb keâe Jeeš}b? cnCepes Skeâe yeepetveb leg}e
DeelceÛeefj$e ef}efnCeb ce}e Jeešleb menpe MekeäÙe Peeueb Demeleb; ceie let Flej$e keâe JeUueeme?
{meeU - DeelceÛeefj$eÛe ceer keâefJelesletve meebielees. lÙeecegUb ceer mhesMeueer lÙeeÛÙeemee"er Skeâ mhesMeue pee[pet[ «ebLe leÙeej keâjeJee Ùee celeeÛee
Deefpeyeele veener DeeefCe ogmejer iees° cnCepes, DeelceÛeefj$e pesJne ceeCetme meebielees lesJne lÙeeÛÙeeleuÙee meg° DeeefCe og° iees°er lÙeeveb meebefieleuÙee
heeefnpesle. efleLeb ueHebâiesefiejer ke⤠veÙes Demee Jee*dceÙeerve mebmkeâej ceePÙeeJej Deens. lej ceePeb Demeb Skeâ DeeÙeg<Ùe Deens, keâer GlLeeveeMeer ceePeb peelÙeeÛe
veeleb Deens. ceePÙeeleuee JÙekeäleer cnCetve pees Peie[e Deens, mebIe<e& Deens lees mebIe<e& pej ceer legceÛÙeemeceesj ceeb[uee, lej legcneuee OekeäkeâeÛe yemesue.
legceÛee efJeÕeeme G[sue ceeCetmeheCeeJejÛee. ceeCetme SJe{e YeÙeevekeâ Demelees DeeefCe ceuee Demeb Jeešleb, keâer ceePÙeekeâ[s pÙee JeeF&š iees°er Deensle lÙee
ceer keâeue$eÙeer meebieCeej veener. keâefJelesletve ceer lÙee meebefieleuÙee Deensle efyeveOeemle. lÙeeÛÙeelener ceÙee&oe Deensle heCe Ùeeveb meesmeeÙešerueener HeâeÙeoe
veener DeeefCe ceer pÙee Jeiee&le, pÙee peeleerle DeeefCe pÙee ÛeUJeUerle keâece keâjleesÙe efleueener ÙeeÛee keâener HeâeÙeoe veener. ceePeb heefnueb efceMeve les
Deens. lÙeeheg{b Deeheueb ueeF&heâ keâeÙe Deens? meg° DeeefCe og° oesvner iees°eRletve ceer iesuesuees Deens. lÙeeÛÙeeletvener hekeäJeleskeâ[s peeCÙeeÛeb keâece ns ceePÙee
ueeF&HeâceOÙes Ie[uesueb Deens. lÙeeÛÙeeleueer efJeOeeÙekeâ yeepetÛe vegmeleer heg{b ÙeeJeer Ùee celeeÛee ceer veener DeeefCe og° yeepet ÅeeJeer lej ueeskeâebvee efkeâUmeÛe
ÙesF&ue, efMemeejer ÙesF&ue, lej ner Yeeveie[ ceer keâMeeuee keâ¤?
lej let Deelee pees ØeMve efJeÛeejueeme, keâer ceer keâeobyejerkeâ[s keâmee JeUuees, lej ceePeb yeeueheCe pÙee «eeceerCe YeeieeMeer, pÙee JÙeJemLesMeer efveieef[le nesleb
les meieUb DeefYeJÙekeäle keâjeÙeuee keâeobyejer ceuee keâefJeleshes#ee peemle peJeUÛeer Jeešueer. meJeCe& DeeefCe Demhe=MÙe Ùee oesIeebveer mJeerkeâejuesuee pees ceeveefmekeâ
hee@Fbš neslee lees ceuee kegâ"blejer ceeb[eÙeÛee neslee DeeefCe cnCetve ceer `ne[keâer ne[JeUe' efueefnueer. ÛeelegJe&CÙe&JÙemLesMeer, peeefleØeLesMeer ceeCemeeÛeb keâmeb
Deletš veeleb pees[ueb peeleb, ns ceer lÙee keâeobyejerle DeOeesjsefKele kesâueb. lÙee keâeobyejeruee vÙeeÙe efceUeuee veener.
keâeUmeskeâj - legPeb ieÅeuesKeve (DeeleeÛeb cenòJeeÛeb cnCepes DeebOeUb Melekeâ) DeeefCe keâefJelee efueefnCeb, oesvnerkeâ[s leguee meejKeeÛe Deevebo neslees
keâe? oesvnerkeâ[s Yee<ee JeehejCÙeeÛeer peer cepee Demeles lÙeeleuee Heâjkeâ keâeÙe?
{meeU - Øeespe efueefnleevee, ceie les SKeeÅee JÙekeäleerÛeb efÛe$eb Demees, efkebâJee jepekeâerÙe GueLeeheeueLeerÛeb - ceePeer Yee<ee Deveskeâ leNnsÛes DeeefJe<keâej
IesTve Ùesles. Skeâoe keâe legceÛeer jepekeâerÙe-meeceeefpekeâ yew"keâ leÙeej Demesue lej legcneuee DeMee uesKeveele Yee<esmee"er De[tve jeneJeb ueeiele veener. Goe.
`DeebOeUs Melekeâe'ceOeerue uesKeebÛeer Yee<ee. keâefcešceWšuee mJeeOÙeeÙeeÛeer pees[ efoueer DeeefCe efÛe$e mhe° Demeueb legceÛÙeemeceesj, keâer Yee<ee legceÛÙeemeceesj
veeie[er nesTveÛe Ùesles. ceenewue ne keâe@uece - DeebOeUs MelekeâceOÙes pees hegmlekeâ ®heeveb DeeueeÙe, leesner ceer DemeeÛe Skeâšekeâer efueefnuee. leer ojjespeÛÙee
owvebefove IešveebJejÛeer ceePeer Øeefleef›eâÙee nesleer. ner Øeefleef›eâÙee JÙekeäle keâjleevee ceePÙee keâefcešceWšØeceeCeb, [sJnueheceWšØeceeCeb, ceer leer JÙekeäle kesâueer.
efleLeb mJele:Ûeb cele ceeb[eÙeuee efceUeueb. keâefJelee ns Skeâ cele vemeleb. lees legceÛÙee YeeJeveebÛee efvepeer JÙeeheej Demelees. keâefJelesuee DeeheCe cele veener
cnCetve Mekeâle. leer Heâej mebefceße Deens; heCe FLeb Øeefleef›eâÙee ÅeeÙeÛeer nesleer. DeeheCe keâesCeerlejer MeneCes Deenesle DeeefCe DeeheCe Øeefleef›eâÙee osleesÙe
ÙeeÛee ceuee Deevebo Jeešuee.
Øe%ee - keâe@uece efueefnleevee legcneuee lelkeâeueervelesÛÙee keâener ceÙee&oe peeCeJeuÙee keâe?
{meeU - lelkeâeueervelesÛÙee ceÙee&oe DeMee peeCeJeuÙee, keâer Goe. mecepee, ceuee Jee*dceÙeeefJe<eÙeer efueefnCÙeeÛee ØeMve Deeuee, keâer heefnueer iees°
ceuee Fb«epeer Yee<esÛeer De[ÛeCe. mecepee, vÙet efjDe@efuePece, [erHeâe@cexMeve ÙeebJejÛeer hegmlekebâ pej ceuee heneÙeÛeer Demeleerue, lÙeebÛeer JewÛeeefjkeâ ceeb[Ceer,
yew"keâ, leòJeb peeCetve IÙeeÙeÛeer Demeleerue lej ceePÙeekeâ[s Deepe meesÙeÛe veener vee. ceePes keâesCeer efce$ener SJe{s [sJnuehe veenerle... pes Deensle les Lees[bHeâej
JeeÛeuesues. meJe&JÙeeheer meJe& DeBieueveb JeeÛeuesuee uesKekeâ ceje"erle vescee[smekeâš kegâCeer Demesue Demeb ceuee Jeešle veener. let Deelee ØeMve efJeÛeejueeme
ceÙee&oebyeöue, lej ceer ceÙee&osÛee efJeÛeejÛe keâjle veener. ceer SJe{e Úeve ceive Deens. ceÙee&oe yeekeâerÛÙeebveer MeesOeeÙeÛÙee - pes kegâCeer mJele:uee ef›eâefškeâ
meceepeleele, Yee<ÙekeâejeÛeer Yetefcekeâe Iesleele. DeeheCe efueefnle jeneÙeÛeb.
Øe%ee - keâefJelee efueefnleevee keâeÙe&keâlee& veeceosJe {meeU melele peeiee Deens, keâJeer veeceosJe {meeUJej kegâjIees[er keâjleesÙe, Demeb keâOeer nesleb keâe?
{meeU - veener. Deefpeyeele veener. keâJeer-keâeÙe&keâlee& Demee Yeso ceePÙee ef"keâeCeer veener. ns Demeb keâe nesleb? lej ns meJe& ceveeheemetve mJeerkeâejueb
vee; keâefJelJener mJeerkeâejuebÙe DeeefCe jepekeâerÙe pes Deens lesner mJeerkeâejuebÙe. ns SJe{b Skeâceskeâeble efcemeUuesueb Deens. ns meJe& meebieleevee Deefpeyeele
oebefYekeâheCee veener efkebâJee ceer Deefpeyeele Keesšb yeesuele veener, ueheJele veener. Deelee ceer FLeb yemeuees Deens. lej ceePÙee [eskeäÙeele Peeshe[heóer heefj<eo
Deens, lÙeeÛe JesUsuee vegkeâlÙeeÛe ceuee DeeuesuÙee Skeâe cegueerÛÙee he$eeJejueer keâefJeleener meg¤ Deens DeeefCe eflekeâ[s ceefuekeâe keâeÙe keâjle Demesue?
DeMeer meJe& JÙeJeOeeveb SkeâeÛe JesUsuee [eskeäÙeele Demeleele; lejer lÙeebÛee keâenerÛee $eeme nesle veener. $eeme kesâJne neslees, lej SKeeoe ceeCetme ceePÙeeheemetve
legšle Demesue, heUle Demesue, lej lÙeeÛee ceuee $eeme neslees. mejOeeshešheCes SKeeoe FPece mJeerkeâejuee, lÙeeØeceeCeb keâece keâjle jeefnuees. ÛeUJeU
yeebOele jeefnuees, DeMee leNnsÛeb JeeleeJejCe ceer pÙee meeceeefpekeâ mlejeletve Deeuees lÙee mlejele veJnleb. efleLeb heesefueefškeâue keâe@vMemevesme veJnleer. lÙeecegUb
meJe& leNnsÛÙee keâe@vš^ef[keäMevmevee leeW[ osTve ceer FLeheÙeËle Deeuesuees Deens. ueeskeâ cnCeleele, veeceosJeÛÙee jepekeâejCeeÛeb keâener Kejb veener; keâOeer
keâeÙe keâjsue, keâOeer keâeÙe keâjsue. heCe keâefJelesle lÙeeuee [eskeäÙeeJe¤ve Hesâkeâueb lejer ceebpejemeejKee heeÙeeJej Úeve GYee jenlees. meeceeefpekeâ efJe<ecelee
lees[eÙeÛeer Demesue, lej meJeËkeâ<e ›eâebleer kesâueer heeefnpes. Demeb ceuee JeešeÙeÛeb. DevedšÛesefyeef}šer veenerMeer keâjCÙeemee"er DevedšÛesyeumevee cesvemš^erceOÙess
DeeCeueb heeefnues. heCe ceePÙee meceesjÛÙee keâcÙegveue,meskeäšsefjDeve JeeleeJejCeeveb ceePee hejeYeJe kesâuesuee Deens. Deebyes[keâjebveblej heesefueefškeâue keâe@vMemevesme
vemeuesuee, heesefueefškeâue SpÙegkesâMeve vemeuesuee Demee pees Ùee efJeefMe° keâemšÛee Hesâveesefcevee efvecee&Ce Peeuee lÙeeÛee heefnuee yeUer ceer Deens. ceer Heâej
meeOeer keâuhevee ceeb[ueer, keâer DeeheCe ceeÙevee@efjšerÛes ueeskeâ Deenesle, DeuhemebKÙeekeâ Deenesle, lej DeeheuÙeeuee cesvemš^erceceOÙes iesueb heeefnpes. Deeheueb
497
cesvemš^erce, hegjesieeceer [eJeb jepekeâejCe - meceepekeâejCe lÙeeÛeeÛe efpeLeb hejeYeJe Peeuee efleLeb Deeheueer keâeÙe efmLeleer? efleLeb JÙeefkeäleiele yeesueCÙeele
keâeÙe DeLe& Deens? cesvemš^erceceOÙes peele Demeleevee Deeheueb pes ve°ÛeÙe& Deens. Demhe=MÙe cnCetve pees[uesueb, les DeeheuÙeeuee yeÇÇskeâ kesâueb heeefnpes.
Hegâues-Deebyes[keâj iesuÙeeveblej peer heg{ueer ue{eF& Deens leer meJeËkeâ<e yeoueeMeer efveieef[le DemeeJeer DeMeer mhe° JewÛeeefjkeâ OeejCee DemeCeeNÙeebhewkeâer ceer
Deens. cnCetve ceer Demeb "jJeueb, keâer heefnuÙee ØeLece mecemle Demhe=MÙeebÛeer Ùegefvešer DemeeJeer. Yeeweflekeâ Mees<eCeeÛÙee efJe®æ DemeuesuÙee peeefCeJesletve
lÙeebveer Skeâpegšermee"er ue{eF& kesâueer heeefnpes. ceekeäme&, ceeDees efkebâJee yeekeâerÛeb meJe& [eJeb leòJe%eeve pesJne ceePÙee neleele Deeueb lesJne lÙeeletve ceePÙee
Deebyes[keâjer efJeÛeejebÛÙee yeebOeeruekeâeruee Ûeeuevee efceUeueer. DevedšÛesefyeefuešer lees[Ceb, Demhe=MÙeebvee cesvemš^erceceOÙes DeeCeCeb, ns ceePeb efceMeve nesleb.
ØelÙe#e keâece keâjeÙeuee pesJne ceer meg®Jeele kesâueer DeeefCe keâeceemee"er ceer pees mlej efveJe[uee lÙeeÛÙeeleueer hetJe&megjeRÛeer peer jepekeâejCeeÛeer efhe{er nesleer
leer mebmeoerÙe jepekeâejCeele DeeOeer iegbleuesueer nesleer DeeefCe leerner meghejmš^keäÛejefMeJeeÙe. yesefmekeâ mš^keäÛejner yeoueeÙeuee nJeb, Demeb ›eâebeflekeâejer efMe#eCe
lÙeebÛÙeepeJeU veJnleb. Deeheues Jeie&Me$et MeesOetve lÙeebÛee hee[eJe keâjCeb ns lÙeebÛÙeekeâ[tve Peeueb veener. Deebyes[keâjer efJeÛeejebÛeer Skeâ øesâce lÙeebveer leÙeej
kesâueer nesleer. lÙeeÛÙeehes#ee JesieUb kegâCeer keâener kesâueb keâer lÙeebvee les Deebyes[keâjer efJeÛeejebÛes ceejskeâjer mecepeeÙeÛes. Ùee DeLee&veb ceePee lespeesYebie Peeuee.
lees PeeuÙeeveblej meJee&ÙeJnue DeeefCe efjJeeÙeJnueÛee ØeMve Ùee #eCeeheÙeËle keâeÙece jeefnuee. Deelee ceOÙes Skeâ$e ÙesCÙeeÛee ØeÙeesie Peeuee. efjheefyuekeâve
heešea Skeâ$e Deeueer heCe lejer leer meJe& ceb[Uer Ùee #eCeeheÙeËle meskeäšsefjDeve SkeâpeeleerÙe peeefCeJesÛÙee heueerkeâ[s iesuesueer veenerle. keâcÙegve@efuePeceÛee
hejeYeJe keâjeÙeÛee cnCeleele heCe lejer lÙeebÛeb jepekeâejCe ns peeleerÙeÛe Deens. Demhe=MÙeebÛÙee cegkeäleerÛee meb«eece yeeyeemeensyeebÛÙee vesle=lJeeKeeueer efJemeeJÙee
MelekeâeÛÙee ceOÙeeJej meg¤ Peeuee DeeefCe efJemeeJÙee MelekeâeÛee Deble nesCÙeehetJeea Skeâe cees"Ÿee šhhÙeeJej ÙesTve Deecner GYes jeefnuees heCe meJeËkeâ<e
Mees<eCeeÛÙee cees"Ÿee ue{eF&ceOÙes cee$e Ùeeheg{b DeeceÛeb keâeBefš^yÙetMeve jenCeej veener. DeMee leNnsÛeer jepekeâerÙe ceÙee&oe Ùee meJe& ÛeUJeUeruee he[ueer
DeeefCe ceer Ùee ÛeUJeUerÛee Skeâ efJnkeäšerce Deens. Deepe meceepeeÛe keâcÙegveue JeeleeJejCe Deens. JeefkeËâie keäueemener Deepe keâcÙegveue JneÙe}e }eie}
e Deens. lÙeeÛeeb šeskeâeÛeb Je hesšer yetPJee&keâjCe JneÙeuee ueeieuebÙe. Ùee meJe& ceÙee&oe Demeleevee ceer pes yeesueeÙeÛebÙe les yeesueuesuees Deens. heesef}efškeâume
heâeru[ceOÙes yees}}s}s Deens. keâefJelesleveb yees}}s}s Deens. meJe& iees°er meehe[leerue vee legcneuee keâefJelesle. mejUmeesšheCes efueefnueb cnCepes leer keâefcešceWš
nesles keâe? peerJeveeÛÙee Deveg<ebieeveb ÙesCeejs, peerJevemebIe<ee&le ÙesCeejs meJe& meboYe& lÙeele meehe[leele keâe? ns cenòJeeÛeb Deens vee. Ùee °erveb ceuee Jeešleb,
ceer Heâej cees"e keâefcešceWšJeeuee Deens.
#eCee#eCeeuee peie yeoueleb. he@šve& yeouelees. Lees[keäÙeele Fb[efkeäšJn efØebefmeheueÛee, ceeveJeJebMeMeeŒeeÛee, me=°erÛeener ne pees efveÙece Deens, lÙeeÛeer
peeCe DemeuesuÙee keâJeeRhewkeâer ceer Deens. lÙeecegUb FceesMeveue heeleUerJejÛÙee Deveskeâ ÚesšŸee-cees"Ÿee iees°eRÛee, YeeJeveeMeeruelesÛÙee hejekeâesšerÛÙee hejceesÛÛe
efyebotÛeener GuuesKe ceePÙee keâefJelesle Ùeslees. ceie legcner Demeb cnCeCeej keâe, keâer keâeÙe jesceBefškeâ keâefJelee efueefnlees! Demes pes Dee#eshe Iesleele lÙeebÛeer Ùee
Debieeveb mJele:Ûeer [sJnueheceWš Peeuesueer veener.
efJe%eeveeceOÙes veJeerve Øeef›eâÙee meg¤ Peeuesueer Deens, keâer Yee<esÛeb keWâõ legceÛÙee ceWotceOÙesÛe Demeleb. keâener efoJemeebveer efJe%eeve Demeb meebiesue, keâer
yeeyee, ØeefleYee-efyeefleYee ner iees° Petš Deens. peervme DeeefCe lÙeebÛÙeeletve [sJnuehe Peeuesuee yeÇÇsve, lÙee yeÇÇsveceOÙes Fkeâ[s Fkeâ[s Yee<esÛeb keWâõ Deens.
pÙeeÛÙeekeâ[s efpelekeäÙee ceWotÛÙee hesMeerÛÙee efjDe@keäMeve hee@JejHegâue Demeleerue eflelekebâ-eflelekebâ les keâeÙee&efvJele nesF&ue. ceie GÅee ne efmeæeble ÙesF&ue vee. ceer
Deefpeyeele kegâMee«e-efyeMee«e veener. ceePeer peer [sJnueheceWš Peeueer Deens FLeheÙeËle, lÙeeÛeb SJe{bÛe keâejCe, keâer peerJeveele [esUmeheCes peieleevee pÙee
veJeerve-veJeerve iees°er Deensle lÙeebÛÙeeefJe<eÙeer ceuee melele DeewlmegkeäÙe, efpe%eemee Jeešle jeefnueer. DeelceesæejeÛeb, DeelceØeleerleeruee efJekeâefmele keâjCÙeeÛeb
pes efJnpeve Deens vee, les %eeve Deens. kegâCeeuee Skeämehuee@Fš keâjCÙeemee"er oebefYekeâ keâenerlejer Heâeuelegefiejer keâjCÙeemee"er ceePÙeekeâ[s JesU veener. õ°e
cnCetve peerJeveekeâ[s õ°sheCeeveb heenCeb, peerJeveeÛÙee ieleerØeceeCeb mJele:uee Jeent osCeb, Demeb peielees Deens. lÙeecegUb pÙee pÙee ceeveJeer YeeJevee Deensle
lÙee lÙee ceePÙee keâefJelesle DeeuesuÙee Deensle.
ceePeer keâefcešceWš, ceePeb efceMeve Deepener hetCe& Peeuesueb veener. Deelee HeâejÛe Ûe@ueWefpebie Deens. meieUb keâcÙegveue jepekeâejCe meceesj DemeuÙeeveb
ceePeb efceMeve hetCe& nesCÙeemee"er DeeceÛeer efhe{er veenerÛe hegjCeej.
Øe%ee - legcneuee meieUŸeeble peemle Deevebo keâMeeveb nesles DeeefCe DeMee keâesCelÙee iees°er Deensle, keâer pÙee legcneuee ef[mšye& keâjleele?
{meeU - SKeeoe keâeÙe&keâlee& veerš Jeeieuee veener, meebefieleuesueer iees° lÙeeveb veerš kesâueer veener efkebâJee ceefuekeâe DeeefCe DeeMet - ceePÙee cegueeÛÙee
yeeyeleerle keâener Ie[ueb, keâer lÙeeveb ceuee $eeme neslees DeeefCe DeeveboeÛeb cnCeMeerue lej keâefJelee efueefnuÙeeveblej peemle Deevebo neslees, jepekeâerÙe Yee<eCe
kesâuÙeeJejner neslees, ceesÛee& keâe{uÙeeJejner neslees.
Øe%ee - legceÛÙee `DeebOeUŸee Melekebâ'Ûeer Yee<ee DeefleMeÙe mebheVe Deens. peeieeflekeâ ÛeUJeUerÛÙee meboYee&meesyele Deveskeâ ueefuelekeâueebÛes veeveeefJeOe
meboYe&ner IesTve leer Ùesles. DeLee&leÛe ÙeeÛÙeeceeieb legceÛee ØeÛeb[ JÙeemebie Deens DeeefCe ogmejerkeâ[s jepekeâejCeeleues JÙeehe... ns meieUb keâmeb meeOelee legcner?
{meeU - heesšemee"er pes ueeieleb vee lesJe{bÛe. ceePeer Heâej cees"er Dehes#ee vemeles. ceer GÅeeÛee heCe efJeÛeej kesâuesuee veener. iejpee DeeheCe heeefnpes
lesJe{Ÿee Jee{Jet Mekeâlees. heeefnpes lesJe{Ÿee keâceer ke⤠Mekeâlees. ÛebieUJeeoeÛee keâ[sueesš ne keâener ceePee DeeoMe& veener. efveÙeespeve keâjCeb ner iees°
ceePÙeele veener. Deeuee efoJeme «esš Deens.
keâeUmeskeâj - ceje"er meeefnlÙeeÛÙee meÅe:keâeueerve efmLeleerefJe<eÙeer YeejleerÙe meeefnlÙeeÛÙee heeÕe&YetceerJej efkebâJee peeieeflekeâ meeefnlÙeeÛÙee heeÕe&YetceerJej
ceje"er meeefnlÙeele pes ÛeeueuebÙe meOÙee lÙeeyeöue legPeb cnCeCeb keâeÙe?
{meeU - ceje"er meeefnlÙeele pes keâener ÛeeueuebÙe ieÅeeÛÙee °erveb les keâener Heâej cetueieeceer keâece neslebÙe Demeb ceuee Deefpeyeele Jeešle veener.
heCe keâener veeJeb Deensle. yeeyegjeJe yeeietue, YeeT heeOÙes DeMeer. YeeT heeOÙes lej iesuee efyeÛeeje. Deelee Meece ceveesnj veeJeeÛeb Skeâ veJeerve heerkeâ Deeuesueb
498
Deens. HeBâšmeer Jeiewjs lees meieUe Øekeâej. ceuee keâener les DeeJe[uesueb veener.
ceePÙee [sJnueheceWšceOÙes ceuee efJnpeve osCeeNÙeebhewkeâer pes Deveskeâ ueeskeâ Deensle lÙeeceOÙes yeeyegjeJe yeeietue ns Skeâ. ieg®-efMe<Ùe hejbheje ceer ceevele
veener heCe meJe& ›eâebleerÛÙee DeeefCe Gl›eâebleerÛÙee keâvmeshšceOeues peeieeflekeâ DeeefCe osMeerÙe pes nerjes Deensle lÙeebvee ceer efce$e ceevelees. uesefveve, ceeDees,
ceekeäme&, nes efÛeefcevn, Ûes ieJneje DeeefCe JewefÕekeâ keâueemeeefnlÙeeleues peerveerÙeme ueeskeâ ceuee DeeJe[leele. Ùee še@he ueeskeâebÛeer veeJeb ceer yeeyegjeJeebMeer pees[le
veener, heCe pÙeebveer ØeÛeb[ ØeYeeJe šeketâve Hegâues-Deebyes[keâjebmebyebOeer DevedšÛesefyeefuešerÛÙee ceÙee&oe lees[CÙeemebyebOeer efveef§ele peeCeerJe efoueer lÙeeble les Deensle.
keâefcešceWš ner jepekeâerÙe ke=âlÙeeMeer mebyebefOele Demeles DeeefCe jepekeâerÙe ke=âlÙe legcneuee, jepekeâerÙe mepeieheCeeletve Yeeef<ekeâ ke=âlÙe keâjeÙeuee ueeJeles. ceePÙee
mJele:ÛÙee [sJnueheceWšceOeuee pÙeeuee ceeie&oMe&keâ cnCelee ÙesF&ue Demee yeeyegjeJe yeeiegueebÛee DeeefCe lÙeebÛÙee uesKeveeÛee keâeueKeb[ Deens. lÙeebÛÙee `cejCe
mJemle nesle Deens'ceOÙes veJekeâLesÛÙee °erveb Deesye[Oeesye[heCee Deens. cnCepes jbOee ceejCeb Demeb megleejkeâece lÙeele veener hejbleg efjDe@efuešerÛee DeeefCe
efjDe@efuešerMeer pees[uesuÙee KeeueÛÙee Jeiee&ÛÙee ceveeÛee SJe{e met#ceJesOe lÙee keâLeebceOÙes Iesleuee neslee, keâer efleLeb jÛevesÛeb efieefcekeäme ogÙÙece "jueb DeeefCe
leer keâLee keâÛekeâve hekeâ[tve iesueer. ne Heâej cees"Ÿee kegâJeleerÛee uesKekeâ Deens. De#ejJee*dceÙeeÛÙee DeeefCe ueefuelekeâuesÛÙee °ervebosKeerue. cetJnceWšuee
ueer[ keâjCÙeeÛeer MekeäÙelee DemeuesuÙee uesKekeâebceOÙes yeeietue Deensle. lej lÙeebÛee ne pees Meehe&vesme neslee efkebâJee DeyeesOe ceveeÛee, DeyeesOe JeemleJeeÛee
JesOe IesCÙeeÛeer peer Skeâ ceeÙe›eâesmkeâesefhekeâ Tpee& lÙeebÛÙeele nesleer leer Deelee lÙeebÛÙeele JeÙehejlJes efomele veener. heCe cnCetve ceer les DeeTš[sšs[ Peeues
Deensle, Demeb ceePÙee mecekeâeueerve efce$eebmeejKeb yeesuetve lÙeebÛee DeJemeeveIeele keâjCeej veener; keâejCe ØemLeeefheleebefJe®æ oefuele meeefnlÙe veeJeeÛÙee
Jee*dceÙeerve DeefYeJÙekeäleerveb lÙee efhe{erveb pes keâener efvecee&Ce kesâuesueb Deens lÙeeuee lÙee efhe{erleuee Skeâ mewefvekeâ cnCetve efkebâJee Skeâ De@efkeäšefJnmš cnCetve
meg®bie ueeJeCÙeeÛeer ceePeer FÛÚe veener. lÙeeÛÙeeleuÙee ceuee peeCeJeuesuÙee GefCeJee DeeefCe DeYeeJe ceer ceePÙee Fefv[efJnpÙegDeue heeleUerJej ve° keâjCÙeeÛee
ØeÙelve ceePÙee Yeeef<ekeâ ke=âleerle keâjlees. Deelee yeeyegjeJe efueefnleele Demeb Sskeâlees, keâoeefÛele ceePÙee Dehes#esØeceeCeb Demesuener les....
ÙeeKesjerpe jeJemeensye keâmeyes DeeefCe iebieeOej heeveleeJeCes Je keâener DebMeer jepee {eues ÙeebÛeb JewÛeeefjkeâ uesKeve ceuee DeeJe[leb. kesâMeJe cesßeeceebÛeb
`nkeâerkeâle DeeefCe pešeÙet', Øe. F&. meesvekeâebyeUŸeebÛeb `Dee"JeCeerÛes he#eer', oÙee heJeejebÛeb `yeuegleb', lemebÛe `keâeW[Jee[e', ue#ceCe ceevÙeebÛeb `Gheje'
DeeefCe ue#ceCe ieeÙekeâJee[ebÛeb `GÛeuÙee' ner hegmlekebâner ceuee DeeJe[uesueer Deensle. ØemLeeefheleebÛÙee DeefYe®ÛeerJej JejleeCe keâjCeeje DeeefCe efJeveesoer
Debieeveb efueefnCeeje Jeeceve nesJeeU keâener JesieUb meeoj ke⤠FefÛÚlees. veeškeâeÛÙee #es$eele mebpeÙe heJeej, oòee Yeiele, Øesceevebo iepJeer mJele:ÛÙee
oefuele Jeiee&ÛÙee DeeÙe[WefššerÛÙee °erveb Deepe vee GÅee keâefj<cee ke⤠Mekeâleerue SJe{er #ecelee lÙeebÛÙee uesKeveele Deens.
ceOÙes YeeueÛebõ vescee[WÛee DeeefJe<keâej ÙesTve iesuee `keâesmeuee'. ceuee DeeJe[ueer leer keâeobyejer. ne pees DevegYeJe Deens, ieeJeekeâ[tve DeeuesuÙee
DeeefCe Mew#eefCekeâ DeLee&veb ceOÙeceJeieeaÙe PeeuesuÙee cegueeÛeer lÙeeJesUÛeer peer mJeeYeeefJekeâ Øeefleef›eâÙee lÙee Øeefleef›eâÙesÛeer leer keâeobyejer Deens. efleÛÙeele
Deveskeâ Jee*dceÙeerve iegCeOece& meehe[leele. meeQoÙe&mLeUb meehe[leele. Yee<esÛÙee Debieeveb, MewueerÛÙee Debieeveb.... keâener ueeskeâebveer `keâesmeuee'uee
ceeFue mšesve cnšuesueb Deens; lej DeeheuÙeekeâ[s cewueefyeF&ue Jeiewjs Heâej ¤{ DeLee&veb Deens. ceePeb Demeb cnCeCeb Deens, keâer uesKekeâeÛÙee peerJeveeÛÙee
pÙee hee@efPeefšJn - efveiesefšJn yeepet Deensle lÙeeÛee šesšue Deveg<ebieeveb efJeÛeej keâjeÙeÛee Peeuee lej veblej vescee[WÛeer peer keâener hegmlekebâ Deeueer lÙeeble
lees pece&, leer leekeâo efomele veener.
yejb SJe{b Úeve efuentve peeCeejs ns ueeskeâ, heCe lÙeebÛeer keâefcešceWš veener. Yeeef<ekeâ ke=âlÙe kesâueb keâer ceje"erleuÙee DeeOegefvekeâ uesKekeâeÛeb keâece
mebheleb Demeb pes vescee[s cnCeleele, les ceuee mebefoiOe, mebMeÙeemheo Jeešleb DeeefCe les mJele:Ûe keâvHeäÙegpe DemeuÙeemeejKes Jeešleele. Deecneuee Yeeef<ekeâ
ke=âlÙeeÛÙeener heueerkeâ[s peeTve ØelÙe#eele keâece keâjCeb DeeJeMÙekeâ Jeešleb. Demhe=MÙelesÛee ØeMve mees[efJeCÙeemee"er ØelÙe#eele jepekeâerÙe ke=âleerner keâjCÙeeÛeer
peyeeyeoejer meeceeefpekeâ heefjefmLeleerveb DeeceÛÙeeJej ueeoueer Deens. lÙeecegUb vescee[smeejKes ueeskeâ pes cnCeleele, les DeeceÛÙee °erveb Heâpetue Deens. vegmeleb
Yeeef<ekeâ ke=âlÙe keâ¤ve DeeceÛeb ve°ÛeÙe& mebhele veener. DeeceÛee ue{e meJeeËieerCe Deefmcelesmee"er Deens.
Ùee osMeele one npeej Yee<ee Deensle. meebmke=âeflekeâ Debieeveb efJeefJeOelee Deens. ØelÙeskeâ peeleerÛee mJeleb$e meebmke=âeflekeâ DeeefJe<keâej Deens lees vepejsDee[
keâjlee ÙesCeej veener. keâesCeleb keâuÛej Deeheueb DeeefCe keâesCeble Deeheueb veener, YeejleerÙe leòJe%eeveeleueb keâeÙe mJeerkeâejeJeb DeeefCe keâeÙe šekeâeJeb, ns ØeMve
Deensle. ÛewlevÙeJeeo, pe[Jeeo, iet{Jeeo Demee mebIe<e& YeejleerÙe leòJe%eeveele DeejbYeeheemetve Deens. Ùeeleueb DeeheuÙee Øeke=âleer}e, meeceeefpekeâ DeefOe‰eveeuee
hetjkeâ keâeÙe efveJe[eJeb ueeieleb. DeMee meJe&Ûe yeeyeleerle ieeWOeUeÛeb JeeleeJejCe ceje"er meeefnlÙeele Deens. DeMee JesUer Jee*dceÙeeÛÙee Yeeef<ekeâ ke=âlÙeeuee
JewÛeeefjkeâ DeefOe‰eve osTve keâeÙee&efvJele ke⤠Mekesâue Demeb JeeleeJejCe ceuee kegâ"bÛe efomele veener.
Deelee efoueerhemeejKee ceeCetme Deens, JewefÕekeâ Jee*dceÙeeÛeer peeCe Demeuesuee. Œeer heg®<emebyebOeeÛeer peer keâvmeshš Deens lÙee Debieeveb lees efueefnlees.
JewefÕekeâ Jee*dceÙeeÛÙee cee@[ve& keâvmeshšMeer pÙeebÛeb veeleb meebielee ÙesF&ue DeMeer oesveÛeej ceeCemeb Deensle; lÙeeble efoueerhe DeeIee[erJej Deens.
oefuele meeefnlÙeeÛÙee yeeyeleerle yeesueeÙeÛeb Peeueb lej `Gheje' Deeueb. `yeuegleb' Deeueb. `GÛeuÙee' Deeueb... ceePÙeemekeâš ceer Demee efJeÛeej keâjlees,
keâer oesve efhe{Ÿee JÙeJemLesveb Deecneuee ceeCetme yeveuÙeeveblejÛÙee efouÙee Deensle. %eeveepe&veeÛÙee DeLee&veb DeeefCe cetueYetle DeefOekeâejeÛÙeener DeLee&veb Deelee
Deecneuee DeefYeJÙekeäleerÛeer mebOeer efceUeueer Deens. efMe#eCeeÛee pemepemee Øemeej nesF&ue. pemepemee jepekeâerÙe, meeceeefpekeâ, Mew#eefCekeâ, meebmke=âeflekeâ
keâe@vMemevesme Jee{sue lemelemes KeeueÛes mlej pes oyeuesues nesles les DeefYeJÙekeäle nesT ueeieleerue. vegmeles veesce@ef[keâ š^eF&ymeÛes DevedšÛesyeume Oejues lejer
De[erÛeMes peeleer nesleele, lej ØelÙeskeâ peeleerÛeer mJele:Ûeer Skeâ Yee<ee Deens, cnCeer Deensle, HesâefmšJnueÛÙee efjÛÙegDeume Deensle. Ùee Skesâkeâ peeleer
pesJne DeefYeJÙekeäle nesT ueeieleerue vee lesJne ceje"er Yee<esleueer Dece=leemeer hewpee efpekeâCeb ner efceLe ØelÙe#eele meekeâej nesF&ue. oefuele meeefneflÙekeâebvee
Deeheuee heemš ceenerle Demelees heCe heg{Ûeer peer [sJnueheceWš Deens efleLeb les keâceer he[leele. efnbot Oece& kegâ"tve meg¤ Peeuee, keâCeeo keâesCe, MebkeâjeÛeeÙe&
keâesCe, ns leòJe%eeve kegâ"b Leebyeueb, lÙeele ieeflejesOe keâe efvecee&Ce Peeuee, ÛeeJee&keâ, ceneJeerj, yegæ Ùeebveer keâeÙe meebefieleueb, ns ceenerle vemeleb. lemebÛe
499
yegæOecce Deebyes[keâjebveer keâe mJeerkeâejuee, meebmke=âeflekeâ Debieeveb lÙeeÛÙee hee@efPeefšJn efveiesefšJn iees°er keâesCelÙee ÙeeÛeer ÛeÛee& DeeceÛÙeekeâ[s nesle veener.
Yeeef<ekeâ JÙeJenej kegâ"uÙee Debieeves Ûeeuelees ns mecepetve Iesle veenerle. Ùee meieUŸeebÛee veerš DeYÙeeme Ùee efvejefvejeUŸee KeeueÛÙee Lejebletve peeie=le
PeeuesuÙee ueeskeâebveer kesâuee heeefnpes. keâejCe les JÙeJemLesÛes yeUer DemeuesuÙee peeleeRletve heg{b Deeuesues uesKekeâ Deensle. lÙeecegUb lÙeebÛÙeeJej Heâej cees"er
veweflekeâ peyeeyeoejer Deens. lÙeebÛÙee mebmke=âleerÛee jmlee mejUmeesš veener. lees lÙeebveer veerš efvecee&Ce kesâuee heeefnpes.
Øe%ee - ceje"erleuÙee ŒeeruesKeveeefJe<eÙeer legcneuee keâeÙe Jeešleb? yeeF& cnCetve Ùee JÙeJemLesle efleÛeb pes Mees<eCe nesleb. ceie les efvejefvejeUŸee
heeleUŸeebJej nesCeejb Mees<eCe Demesue, lÙeeÛes leheMeerue efYeVe Demeleerue.... Ketheoe lej efleÛÙee DeeÙeg<Ùeele yeeF& DemeCebÛe Heâej ØeKejheCes DeOeesjsefKele
nesleb. ÙeeÛee ØelÙe#e-DeØelÙe#ejerlÙee Demee Skeâ heefjCeece-ØeYeeJe efleÛÙee DeefYeJÙekeäle nesCÙeeJej Demelees. DeMee Œeerefve‰ DevegYeJeeletve efleÛÙee uesKeveeuee
JesieUer heefjceeCeb efceUle peeleele Demeb efomeleb. legcner keâeÙe meebieeue Ùee meboYee&le?
{meeU - cegUele menve keâjCÙeeÛeer leekeâo yeeF&le ØeÛeb[ Deens. leer Heâej meesefMekeâ Deens. leer pesJne cevemJeer keâener efuentve peeles, lesJne leer
Heâej peyeeyeoejerveb efueefnles. ceje"er keâefJelesle keâJeefÙe$eerÛeb cees"b keâe@efvš^yÙegMeve Deens. cegkeäleeyeeF&-peveerheemetve ner meg®Jeele Deens. veblej yeefnCeeyeeF&
JeeÛeueer. Fbefoje meble, efueefjkeâue Debieekeâ[s peeCeejer Meeblee MesUkesâ ÙeebÛeer keâefJelee JeeÛeueer. Deueerkeâ[ÛÙee keâJeefÙe$eeRceOÙes jpeveer he®UskeâjÛeb JeeÛeueb.
legPee `Deble:mLe' JeeÛeuee. veeefMekeâÛÙee keâJeefÙe$eer mebcesueveele legPÙee ÛeebieuÙee keâefJelee SskeâuÙee.
ceefuekeâe ner keâJeefÙe$eeRceOeueer Skeâ meceLe& keâJeefÙe$eer Deens. efleÛeer keâefJelee heejoMeea Deens. DeveeÙeemes leer ceePeer helveerner Deens. ceePÙee ÛeebieuÙee
keâefJeleebvee leer oeo osles. JeeF&š Demesue lej JeeF&š cnCeles. ceefuekeâe ceuee peieCÙeeueener leekeâo osles.
Œeerveb efueefnleevee leLeekeâefLele yebOeveebÛÙee ceÙee&oe IesTve efuent veÙes. keâOeer keâOeer Demeb nesleb : Goe. keâefJelesuee Deebyes[keâjer ÛeUJeUerÛee meboYe&
Deens heCe DeefYeefveJesMe peemle Deens. DeeheuÙee Yeefieveer efnje yevemees[s DeeefCe lÙeebÛÙeemeejKÙee Deveskeâ keâJeefÙe$eeRÛÙee keâefJelesle ns efomeleb. mJele:Ûeb
mebhe=keäle DeeefCe DevegYeJemebheVe Demeb pes DeeÙeg<Ùe Deens lÙeeletve JÙekeäle nesCeb efomele veener.
meceepeefÛeblevehej ieÅeuesKeveele efŒeÙeebÛeer veeJeb IÙeeÙeÛeer cnCepes FjeJeleer keâJex, ieesotleeF& he®Uskeâj. ieerlee meeves Ùeebveer ÛebyeUÛÙee omÙeYetceerÛee
JesOe IesCeejb Ûeebieueb uesKeve kesâuebÙe. ÚeÙee oeleejÛeb SketâCe meieUb ŒeerÛÙee peeefCeJesmebyebOeerÛeb efueKeeCe DeeJe[leb. meeefveÙee, ieewjer osMeheeb[Wveer Sefueš
Jeiee&Ûeb Ùegjeshe Decesefjkesâleueb efJnpeve IesTve uesKeve kesâuebÙe. cegUele Demeb Deens, keâer ØelÙeskeâ peeleerÛeer mJele:Ûeer Skeâ Jee*dceÙeerve hejbheje Deens. lÙeecegUb
ØeeefleefveefOekeâ legcner keâeÙe keâjCeej, eflekeâ[b keâmeb peeCeej? Skeâ ue#eJesOeer DeeefJe<keâej pejer meeefveÙee - ieewjer osMeheeb[WÛÙee meeefnlÙeeÛee Demeuee lejer
¢etceve efyeFËie cnCetve pes keâener Demeleb. Gjleb lÙee DeLee&veb ceuee lÙeebÛÙee efueKeeCeele Heâej cees"Ÿee iees°er efomele veenerle. Skeâ Mees<eCe Deens, ueQefiekeâ...
lÙeebÛeer leer Øeefleef›eâÙee Deens DeeefCe leer lÙeebveer ÙegjesheerÙe cee@[ve& keâvmeshšceOetve Iesleueer Deens. SJe{bÛe. DeLee&le HeâejMee ieebYeerÙee&veb ceer lÙeebÛeb
JeeÛeuesueb veener. pes keâener JeeÛeueb lÙeeJe¤ve lÙeeÛee peerJe ueneve Deens Demeb Jeešueb. heCe ceer JeeÛelees. Deieoer meieUb keâener JeeÛelees. JeeÛeuebÛe
veener, mecekeâeueerveebÛeb, veJÙeeÛeb lej ceie keâmeb nesCeej?
keâeUmeskeâj - YeejleerÙe heeleUerJejues, efnboer - Go&tleues keâesCe DeeJe[leele?
{meeU - ieeefueyeÛÙee uesJnueÛes veener heCe Hewâpe Denceo Hewâpe, meeefnj uegefOeÙeeveJeer, peeB efvemeej DeKlej ns leekeâoerÛes Jeešleele ceuee. DeepeÛeer
Got& keâefJelee ner lÙee keâeUeleuÙee uesJnueÛeer efomele veener; ielekeâeueeleuÙee Got& š^@ef[Mevehes#eener leer peemle š^@ef[Meveue nesT ueeieueerÙe. keâejCe
DeepeÛÙee Got& keâefJelesleuee `ceeme' ne He@âkeäšjÛe njJeuesuee Deens. leer pÙee DeuhemebKÙeekeâ meceepeeÛÙee peerJeveeÛeer Yee<ee Deens, lÙee meceepeeÛes og:Ke,
oo&, Ùeelevee, š^@efpe[er, yengmebKÙeekeâebkeâ[tve nesCeejs nuues, Ùee meceepeeÛÙee DeefmlelJeeuee ØemLeeefhele keâcÙegveue jepekeâejCeeves cees[erle keâe{eÙeuee efveIeCes
ns Got&le veerš Ùesle veener. peeJeso DeKlejÛeer lejkeâMe Jeiewjs veJeer jÛevee keâejeefiejer Jeešles ceuee.
efnboerle efÛebleveeÛee yesme Demeuesueer De%esÙeÛeer keâefJelee, OetefceueÛeer `me[keâmes mebmeolekeâ' ceOeueer keâefJelee, ceekeäme&JeeoeMeer keâefcešs[ Demeuesueer,
jepekeâerÙe De@keäšÛee mJeerkeâej kesâuesueer DeeefCe iet{JeeoeÛeener JesOe IesCeejer iepeeveve ceeOeJe cegefkeäleyeesOeebÛeer keâefJelee, ns meieUs ceuee ceeveob[ Jeešleele
heCe lÙeeheg{b peeCeejs efnboerle Deepe lejer, Ûebõkeâeble osJeleeueWmeejKÙeebÛee DeheJeeo JeieUuee, lej kegâCeer efomele veenerle. efce[uekeäueemeÛee De@ØeesÛe IesTve
efueefnCeeje DeMeeskeâ JeepehesÙeermeejKee keâJeer nUtnUt lÙee uesJnueuee peeCeeje JeešleesÙe. ceer yeekeâerÛÙee Yee<eebceOeueb DevegJeeoeletveÛe JeeÛeuÙeecegUb ceuee
lÙeeJej Heâejmeb Yee<Ùe keâjlee Ùesle veener. heCe megkeâeble YeóeÛeeÙe&, peerJeveevebo oeme, Mekeäleer ÛeóesheeOÙeeÙe, peÙeble cenehee$ee, heCCeerkeâj, meerleekeâeble
cenehee$ee, jepekeâceue ÛeewOejer ÙeebÛeb uesKeve ceer JeeÛeuesueb Deens.
DeeheuÙeekeâ[s meJee&le cees"b vegkeâmeeve pes kegâCeer keâjle Demeleerue lej les Deensle %eeveheer" heeefjleesef<ekeâebÛes DeeÙeespekeâ. les ceuee Heâej megceej yegæerÛes
Jeešleele. DeeefCe DeeheuÙeekeâ[s %eeveheer" heeefjleesef<ekeâ kegâCeeuee efceUleb ÙeeJej lees «esš keâJeer "jlees efkebâJee ceeveuee peelees. Ùee %eeveheer" heeefjleesef<ekeâ
efJepeslÙeebÛeer Skeâ ieesÛeer Deens. leer DeMeer keâer DeeMeÙeeÛÙee °erveb lÙeebÛeer keâefJelee MesJešÛÙee #eCeeuee ÛewlevÙeJeeoekeâ[sÛe JeUuesueer efomeles. peCet keâeÙe
ÛewlevÙeJeeo neÛe YeejleerÙe keâvmeshšÛee ›eâeÙešsefjÙee Deens!
osMeeleuÙee meJe& Yee<eebceOÙes efJeMes<ele: %eeveheer" pÙeeuee heeefjleesef<ekebâ osleb. lÙee Ûeewoe Yee<eebceOÙes pes keâener cee@[ve& Ie[lebÙe lÙeeÛÙeeceOÙes lÙeebvee
mJeejmÙe veener. DevÙeLee lÙeebveer JesieUŸee keâJeeRvee heeefjleesef<ekebâ efoueer Demeleer.
Øe%ee - ceje"erle keâefJelesÛÙee yeeyeleerle Demeb efÛe$e efomeleb, keâer yejsÛemes keâJeer Skeâ-oesve meb«eneble mebhetve peeleele. Heâej-Heâej lej one-yeeje Je<ex
efueefnleele yeNÙeehewkeâer. heCe legcner iesueer leerme-hemleerme Je<e& Ûeebieueer keâefJelee efueefnleele meelelÙeeveb DeeefCe heg{bner efueefnCeej DeeneleÛe. keâeÙe Jeešleb
legcneuee ÙeeefJe<eÙeer?
{meeU - leguee Kejb meebiet keâe, ceer ceveeheemetve De@pe De ceeCetme cnCetve peieuees nsÛe lÙeeÛeb Gòej. yeekeâer ogmejb keâener veener.
500
 keâeUmeskeâj - legPÙee °erveb legPeer keâefJelee veeršheCes kegâCeer mecepetve Iesleueer Demeb leguee Jeešleb?
{meeU - Ùee #eCeeheÙeËle lejer Ùee °erveb kegâCeer veerš keâece kesâuebÙe ceePÙeeJej Demeb ceuee Jeešle veener. efoueerhe ceePee He@âve Deens efkebâJee
let Deensme. De®Ce keâesueškeâj keâener yeeyeleerle Deens. Ûeej-heeÛe ueeskeâ Deensle. legUMeer hejye Deens. ceePÙee keâefJelesJej veeršheCes efueneJeb DeMee
efveCe&ÙeeJej ceePÙee mecekeâeueerveebceOeues kegâCeerÛe Deeuesues veenerle. DeeefCe keâener ueeskeâebvee lej efveefceòeÛe ueeieleb. Goe. legUMeer hejye ne ceePÙee Skeâe
keâefJeeflekeâ [sJnueheceWšceOeuee, ceePÙee Ie[ecees[erleuee Heâej peJeUÛee. legUMeer/cevÙee Deeskeâ ns ceePes DeuhekeâeUeÛes jepekeâerÙe menØeJeemeer. Deecner
mheOee&ner ueeJeeÙeÛees ieceleerveb. let keâefJelee efuener, ceer heCe efueefnlees. yeIet Ùee, kegâCeeÛeer Ûeebieueer nesles. lees yeer. S., Sce. S., ÛeebieuÙee ÛeÛee& JneÙeÛÙee
DeeceÛÙee. lej lees Deelee keâeÙe cnCelees, keâer veecÙee mebefOemeeOet Deens, Dehee@ÛÙeg&efvemš Deens. Deelee ceePee Dehee@ÛÙeg&efvePece kegâ"uÙee efjDe@efuešerceOetve
DeeueeÙe? ns lÙeeuee keâUle veener, keâer veeceosJe {meeU Skeâ ›eâebeflekeâejkeâ ceeCetme neslee. 75/76 meeueer pÙeeÛeer š^@efpe[er Peeueer, JeemleJeeveb kesâueer.
ue{eF&le lees ceeÙevee@efjšerle iesuee Deens, Skeâše he[uesuee Deens. lÙee ceeCemeeÛeb og:Ke efkeâleer cees"b Deens DeeefCe keâMeecegUb Demeb Peeueb nsosKeerue
lÙeeveb peeCetve Iesleuesueb veener vee. DeeefCe ceie lees ceeCetme keâeÙe cnCelees, lej veecÙee mebefOemeeOet Deens. ceie keâMeeuee efueneÙeÛeb lÙeeÛÙee keâefJelesJej?
lÙeeÛeer keâefJeleener leMeerÛe. heCe Demeb vemeleb vee js...
keâeUmeskeâj - Deelee let peer veeJeb Iesleueerme leer meieUer keâefJelee Jeiewjs efueefnCeeNÙeebÛeer Deensle. ogmejs DeeheuÙeekeâ[s pes Deensle, Keeme
De@ke@â[sefcekeâ efMemleerveb efueefnCeejs, mewæeefvlekeâ Yetefcekeâe veerš Demeuesues pes ueeskeâ, lÙeebÛÙeehewkeâer megæe keâener ueeskeâebveer legPÙeeJej efueefnuebÙe, lÙeeble
leguee kegâCeer Demeb Jeešleb keâe?
{meeU - veener; veener keâenerÛe Deeueb veener. ceer pesJne `ieesueefhe"e' efueefnuee lesJne JesMÙeeieceve keâjeÙeÛees lej lÙee ceeveefmekeâlesÛeb les keâeÙe
keâjCeej? meboYe& Deens vee lees, ueeF&HeâÛe Deens lemeb; lÙeeÛeb les keâeÙe keâjCeej? cnCetve ØeMve Demee Deens, keâer DeeheuÙeekeâ[erue meceer#ee efkebâJee
keâefJelesJej ieebYeerÙee&veb efueefnCeejs pes ueeskeâ Deensle, les mejU veekeâemeceesj ÛeeueCeejs Deensle lÙeebÛeer IeMeCeWefõÙeb leer›e veenerle. meJe& heeleUŸeebJej keâefJelesÛeb
efJeMues<eCe keâjeJeb efkebâJee efleÛeer Jee*dceÙeerve cenòee keâeÙe Deens... ns Depetve lejer kegâCeer kesâuesueb veener.
keâeUmeskeâj - `pee@ vesves' veeJeeÛee Skeâ meeefneflÙekeâ neslee. meieUbÛe lÙeeÛeb DeeÙeg<Ùe ueewefkeâkeâ DeLee&veb yejyešuesueb Demeb nesleb. lÙeeÛÙeeJej mee$e&veb
Skeâ Heâej Ûeebieuee `meble pesves' cnCetve «ebLe efueefnuee. lej legPÙee SketâCe peieCÙeekeâ[s DeeefCe meeefneflÙeefveefce&leerkeâ[s Ùeener Øekeâejs heentve kegâCeeuee
efJeÛeej keâjlee ÙesCeb MekeäÙe Deens vee...
{meeU - keâjCeejÛe veenerle. ceje"erle leMeer š^@ef[Meve veener, DeMee heæleerveb DeeheuÙee mecekeâeueerveeJej efkebâJee heemš šsvmeceOeuÙee uesKekeâ
keâJeerJej efueefnCÙeeÛeer; keâejCe ceje"er Yee<esle SJe{er Yeeb[Ceb Deensle, keâJeb[Uer Deensle Jee*dceÙeerve JeeleeJejCeele, keâer SKeeoe ceeCetme Ûeebieuee equeefnleesÙe
lej lÙeeÛeb keâewlegkeâ keâjCeb, lÙeeÛÙee ceÙee&oe meebieCeb, SJe{e efveYexU mebbyebOe keâJeer - uesKekeâebceOÙes heCe veener DeehemeeceOÙes. meble pesvesÛÙee heæleerveb
ceePee efJeÛeej nesCeb Ùee pevceele lejer MekeäÙe veener. hegvepe&vce DeeheCe ceevele veener. kegâCeer efueefnCeej veener. efueefnCÙeemee"er efÛekeäkeâej iees°er ueeieleele.
Øe%ee - JesieJesieUŸee meebmke=âeflekeâ yesšebceOÙes DeeheCe DemeuÙeecegUb ne DeblejeÙe efvecee&Ce neslees; SketâCeÛe legceÛÙee keâefJeeflekeâ JÙeJenejeceeieÛee
pees ØeÛeb[ iegbleeiegbleerÛee ceenewue Deens lÙeeÛeb Deekeâueve keâ¤ve IesCÙeele ceOÙeceJeieeaÙe peeefCeJeebÛee De[LeUe neslees; lÙeeletve ne meebmke=âeflekeâ ogjeJee
hegmeueeÛe peele veener, Demeb keâener nesleb keâe?
{meeU - lemebner Demesue, heCe DeeheuÙeekeâ[s les JeeleeJejCeÛe veener vee. mee$eËmeejKee ceeCetme pesvesyeöue Demeb efuent Mekeâuee ne Heâej cenòJeeÛee
cegöe Deens. ÙeeÛeb keâejCe eflekeâ[s ceeCemeekeâ[s heenCÙeeÛeer JewÛeeefjkeâ hejbheje Deens. peerJeveeÛÙee JÙeJenejekeâ[s yeIeCÙeeÛeer heejoMeea °er Deens. lÙeebÛeer
efveJÙee&pe yegæer mJeYeeJeeskeäleerkeâ[s peeCeejer Deens. DeeheuÙeekeâ[erue mJeYeeJeeskeäleerkeâ[s peeCeejs ueeskeâ Goe. ceekeäme&Jeeoer - lÙeeÛeer šerkeâeefšhheCeer keâcÙegveue
DemeuesuÙee yeeU "ekeâjWmeejKeerÛe Deens. ceekeäme&Jeeoer JeeleeJejCe Demeleevee Jee*dceÙeerve DeefYeJÙekeäleerÛÙee DeLee&veb Skeâe efveyeËOeeÛÙee efJe®æ FLeb Skeâ
cees"e efjJnesuš Peeuee lej lÙeeÛÙeekeâ[s lÙeebveer keâmeb heeefnueb? Skeâe IeeCesj[Ÿee efuebieefhemeeš mebmke=âleerÛeb Øeleerkeâ cnCepes efuešdue ce@iePeerveÛeer ÛeUJeU.
ns efJeMues<eCe efpeLeb Skeâe Jee*dceÙeerve Øeefleef›eâÙesyeöue ceekeäme&JeeÅeebveer meebefieleueb les ceekeäme&JeeoerosKeerue Ùee pevceele veeceosJe {meeU «esš keâJeer Deens
Demeb cnCeCeej veenerle.
Yee<esÛeer efkeâleer yetpe jeKeueer veeceosJe {meeUveb lej lÙeemebyebOeer kegâCeer yeesueCeej veener. Yee<esÛee Skeâ Úeve Demee YegF&veUe Hegâuele peelees DeeefCe
ceveeuee Deeuneo osCeeje JesieUe ØekeâeMe Ùeslees lejer lÙee YegF&veUŸeeÛÙee oe¤Ûee ohe& ÙesleesÛe. lees veekeâele peelees heCe °eruee Úeve megKe osCeejer
DeMeer veeceosJeeÛÙee keâefJelesÛeer Yee<ee Deens ns les ceevÙeÛe keâjle veenerle.
meceesjÛÙee mecekeâeueerve keâefJeuesKekeâeJej ef›eâefšefmePece keâjeJee heCe lees keâjleevee mesuHeâ ef›eâefšefmePece heCe keâjeJee. ceer pÙee ÛeUJeUerle Deens efleÛÙee
GefCeJee heCe MeesOee. veeceosJe {meeU pes keâener Yeeef<ekeâ ke=âlÙe keâjlees lÙeeÛeer DeÂMÙe veeU FLeuÙee FeflenemeeMeer, ÛeUJeUerMeer efveieef[le Deens. lees lÙeeuee
Deesueeb[tve heg{b peelees keâer veener, Ùee Deveg<ebieeveb efJeÛeej keâjCÙeemee"er lÙee ceeCemeekeâ[s leekeâo heeefnpes, veer[ heeefnpes DeeefCe leer veer[ lÙeeÛee meesMeue
keâe@vmeMevesme efkeâleer peeie=le Deens ÙeeÛÙeeJej Deens. Ùee °erveb ceuee Ùee #eCeer lejer kegâCeer efomele veener.
Øe%ee - legceÛÙee mece«e keâefJelesletve / DevÙe uesKeveeletvener ceneveiejer mebjÛevee JeejbJeej OJeefvele nesles. oefuele peeefCeJesÛÙee legceÛÙee Yee<esle
yeesueeÙeÛeb Peeueb lej, uegbhesve ØeesuesšsefjÙeve peeefCeJesÛÙee keâJeeRvee ceneveiej ns cegkeäleerÛeb ceneÉejÛe Jeešuesueb Deens. Demeb JeešCeb DeeefCe DemeCeb, lÙeeleues
Deblee|JejesOe. leeCeleCeeJe, mebJesoveebceOeueb/Dejepekeâ DeeefCe ÙeeÛÙee cegUeMeer Demeuesueb ceneveiejeleueb peieCeb...ÙeebefJe<eÙeer legcner DeepeJej efuenerle DeeueeÙe.
ÙeeÛe meboYee&le, Deelee FLetve heg{b keâeÙe efomelebÙe legcneuee?
{meeU - DeepeJej pes keâener efueefnuebÙe lÙeeÛÙeele ceer meceeOeeveer veener. ceuee efÛekeäkeâej Ûeebieueb efueneÙeÛebÙe. ceneveiejeleuÙee pÙee meJe& yeejerkeâ-
501
meejerkeâ keâe@vš^@ef[keäMevme Deensle lÙee DeeCeeÙeÛee efJeÛeej Deens. Goe Deb[jJeu[&ceOeuÙee Gõskeâ efkebâJee meJe&meeceevÙe ceeCetme Deepe GheYeesieJeeoekeâ[s
JeU}s}e Deens. [^ipe, ceÅe, ef[mkeâes Demeb meieUb Deb[jJeu[&Ûeb efJeMJe JesieUbÛe Deens. Ùee meieUŸee keâe@vš^@ef[keäMevme mees[JeCÙeemee"er legcner Jeve
Dee@heâ o heeš&med Pee}e heeefnpes. veenerlej ÙegšesefheDeve ceeCetme DeeefCe legcner Ùeeble heâjkeâ veener.
ceePÙee keâefcešceWšyeö} efJeÛeejCeejs }eskeâ kegâ"uÙeelejer jepekeâerÙe efJeÛeejeÛes yeebOeer} Demeleele. vescekeäÙee pÙee ceePÙeeleuÙee keâe@vš^@ef[keäMevme efkebâJee
pes DevegYeJe ceuee Ùesleele les lÙeebÛÙee ue#eeleÛe Ùesle veenerle. les ceemlej nesTve yemeuesle, neleele Ú[er IesTve yemeuesle. lÙeebÛÙee Ú[eruee Ieeye¤ve
ceer keâOeerÛe DeeÙeg<Ùe peieuees veener. Skeâ [sefHeâvesMeve keâ¤ve legcneuee ceuee kegâ"b šekeâlee ÙesF&ue ns legcner "jJeueb heeefnpes. ceuee kegâ"b šekeâlee ÙesF&ue
ÙeeÛee DeepeJej Ùee #eCeeheÙeËle ceer efJeÛeej kesâuesuee veener.
ceer efJecegkeäleheCes yesYeeveheCes peieuees, keâmeueer nÙeieÙe kesâueer veener, ceejeceeNÙee keâjeÙeÛÙee lej ÛeebieuÙee kesâuÙee. keâefJelee efueneÙeuee DeeuÙee.
Skeâe meCemeCeerle ceeCemeemeejKee peieuees DeeefCe cemlehewkeâer peieuees, peieleesÙe...
o

502
ceePeer efmecee@ve o yetJne@ !

503
504
 ceePeer efmecee@ve o yetJne@ !
cegUele Deecner oesIeb SkeâceskeâebJej efvemmeerce Øesce keâjlees. ogmejer iees°, ceefu}keâeveb yee}jbieYetceerJej efÛekeäkeâej keâece kesâ}b nesleb DeeefCe heg{s
DeeefJe<keâejÛÙee Deveskeâ veeškeâebceOÙesner efleveb cenòJeeÛÙee Yetefcekeâe kesâuÙee Deensle. cee$e ceePÙeemeejKÙee Iegcekeäkeâ[ mJeeceerÛÙee Øesceele he[uÙeeveblej efle}e
Ùee meieUŸeebÛee mJeene keâjeJee }eie}e. meleerMe hegUskeâj, peÙeosJe nóbie[er, veevee heešskeâj DeeoeRyejesyej efleveb keâeceb kesâ}s}er Deensle. Deepe les Ùee
#es$eele kegâ"uÙee kegâ"s ies}s! ceePee pees }{e neslee, lÙeecegUs efle}e kegâ"sner peelee Dee}b veener. lÙee keâeUele efleveb lÙeeefJe<eÙeer Heâej Deesj[ner kesâ}er
veener. Deelee efle}e keâUleb keâer, DeeheCe Heâej keâener ieceeJe}b Deens. heCe leerner veececee$e kegâjyegj Deens.
DeeceÛeer Skeâceskeâeble Kethe iegbleeiegble Deens. ceer efle}e efceme keâjCeb Jee efleÛÙeeheemetve Skeâ efoJeme otj jenCeb ce}e pecele veener. ceePÙee meJe&
yeejerkeâmeejerkeâ iees°er leer heenles cnCetve veener; lej DeeceÛÙeeleuÙee pÙee keâener JewÛeeefjkeâ ÛeÛee& Demeleer}, yees}Ceb Demes}... pees keâener mebJeeo neslees
lees Heâej cevemJeer Demelees. lÙeele yeNÙeeÛeoe leer ceePÙeehes#ee peemle JÙeeJeneefjkeâ Demeles. Dekeâe}er Øeew{ Pee}suÙee ceeCemeemeejKeb Ghepele MeneCeheCe
ceefu}keâekeâ[s Deens.
ceer ØelÙeskeâ iees°erle mJele:}e PeesketâveÛe osle Dee}s}es Deens. lÙeeyeeyeleerle ceer keâOeerner ceeiesheg{s heeefn}s}b veener. Deepe pes keâener ceePeb Ûeej
efYebleeRÛeb Iej efomeleb, lÙeele hegmlekebâ efomeleele, KegÛÙee& - šsye}b DeeefCe Flej keâener iees°er efomeleele... ceer keâOeerlejer keâuhevee keâjlees, ner vemeleer lej?
Deehe}b IejÛe vemeleb. ceer pes efceMeve mJeerkeâej}b nesleb, lÙeele IejeoejeJej legUMeerhe$e "sJeCeb nerÛe iees° ceePÙee Heâej DeeJe[erÛeer nesleer. Deelee ce}e
keâOeer keâOeer Jeešleb, DeeÙe}e DeeheCe meeceeefpekeâ ÛeUJeUerle jentve mebmeejner Úeve kesâ}e keâer! mebIe<e& Pee}s, }{}es SkeâceskeâebMeer heCe SJe{e Úeve
mebmeej keâmee keâeÙe ke⤠Mekeâ}es? lÙeeÛeb meJe& ßesÙe ceefu}keâe}eÛe Deens. kegâCeeÛeerner ° }eieeJeer Demeb DeeceÛeb menpeerJeve Deens!
ceefu}keâeÛeer celeb Heâej mhe° Deensle. efle}e pes keâener cnCeeÙeÛebÙe les DelÙeble keâeB›eâerš DeeefCe jesKe"eskeâ Demeleb. efle}e pes DeeJe[le veener, les
leer mJeÛÚheCes meebieles. lÙeecegUs meskeämeheemetve les meeefnlÙeeheÙeËle DeeceÛeb Heâej Ûeebie}b šŸetefvebie pece}s}b Deens. lÙeecegUs DeeceÛÙeeceOÙes yeNÙeeÛeMee iees°er
hee@efPeefšJn Deensle.
ceefu}keâeÛee cees"e cesJnCee Deefve} yeJex cees"e veeškeâkeâej. lÙee}e ve#e}Jeeoer cnCetve hekeâ[}s}b nesleb. leg®bieele lÙeeÛeer Deved ceePeer oesmleer Pee}er.
lees yeensj DeeuÙeeJej ceer lÙeeÛÙeekeâ[s peeÙeÛees. lÙeeveb heg{s ÙeLeekeâe} Meenerj DecejMesKeebÛÙee cees"Ÿee ceg}erMeer }ie> kesâ}b. ceer lÙee JesUs}e lee[osJe}eÛe
je¢eÛees DeeefCe Deefve} DecejMesKeebÛÙee IejerÛe jeneÙeÛee. ceer lÙee}e efleLeb YesšeÙe}e peeÙeÛees. efleLeb ce}e ceefu}keâe YesšeÙeÛeer. DecejMesKeebÛeb
pes keâ}eheLekeâ nesleb, lÙeebÛee ojJe<eea yee@cyes meWš^}}e cees"e keâeÙe&›eâce JneÙeÛee. mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee }{ŸeeÛee ØeÛeej DecejMesKeebveer DeeheuÙee
keâ}eheLekeâeÛÙee ceeOÙeceeletve kesâ}s}e Deens. leesheÙeËle ceePeb `iees}efhe"e' ns hegmlekeâ Dee}b nesleb. lÙee}e jepÙe hegjmkeâej efceUe}e. lÙee Skeâe hegmlekeâeveb
ce}e cees"e keâJeer cnCetve ceje"er meeefnlÙeele ceevÙelee efceUJetve efo}er. Ùee yeeF&meensyener keâefJelee keâjeÙeÛÙee. lÙeecegUs DeeceÛeb SkeâceskeâebMeer yees}Ceb
neslee neslee Øesce pece}b. lesJne ceer KeNÙee DeLee&veb Øesceele he[}es. lesJne ce}e Øesce cnCepes keâeÙe Demeleb les mecepe}b.
lemeb ceePeb DeeÙeg<Ùe mJewjeÛeejer nesleb. meeceeefpekeâ ÛeUJeUerlener les ceePÙeeyejesyejÛe nesleb. Deecner }ie> kesâ}b lesJne ceefu}keâe meleje Je<eeËÛeerÛe nesleer.
lÙeele ceer Demee }Heâ[er keâjCeeje DeeefCe ceejeceeNÙee keâjCeeje! oef}le heBLejmeejKÙee mebIešvesÛee heg{ejer. yeeUemeensye "ekeâNÙeebÛÙee IejeJej Ûeej JesUe
pÙeeveb nu}e kesâ}e. ceer heg{ejer neslees, keâJeer neslees, ceePeb veeJe nesle nesleb heCe ce}e GlheVeeÛeb keâener meeOeve veJnleb. DeeefCe jenlees kegâ"b lej Dejye
ieu}erleuÙee DelÙeble IeeCe JemleerceOÙes. lÙeele DeeceÛÙee ÛeeUeRÛeer jÛevee leg®bieemeejKeer nesleer. ÙeecegUs ceefu}keâeÛÙee IejÛÙeebveer meg®Jeeleer}e DeeceÛÙee
}ie>e}e efJejesOe kesâ}e neslee. ceefu}keâeÛeer cees"er yenerCe ØesjCee. efleÛeer cew$eerCe Yekeäleer yeJex cnCee}er keâer, ceg}iee Ûeebie}e Deens heCe lÙee}e keâener
keâeceOeboe veener. lÙeecegUs }ie>e}e vekeâej efceUe}e.
ceer ceefu}keâe}e cnCee}es, `leg}e }ie> keâjeÙeÛeb vemes} lej ceer Ûee}}es.' lej leer cnCee}er, `}ie> keâjCeej lej legPÙeeMeerÛe.' DeeceÛeb }ie>
"j}b. DeeceÛeb }ie> cnCepes Jnsjer heesSefškeâ! }ie> DecejMesKeebÛÙee Iejer Pee}b. les mebÙegkeäle ceneje°^eÛÙee }{ŸeeÛeb, mJeeleb$ÙeeÛÙee }{ŸeeÛeb keWâõ nesleb.
heCe lÙeebveer Deš Ieele}er keâer, `peenerj }ie> keâjeÙeÛeb veener, Deeceb$eCeb ÅeeÙeÛeer veenerle. legceÛÙeekeâ[Ûes keâeÙe oesveÛeej }eskeâ DeeefCe DeeceÛÙeekeâ[Ûes
keâener }eskeâ...' yeeyeemeensyeebÛee hegleUe mee#eer "sJetve Deecner SkeâceskeâebÛÙee ieUŸeele nej Ieele}s. jefpemšj Jeiewjs keâener Pee}b veener. lÙeecegUs GÅee
ceefu}keâe cnCet Mekeâles keâer, DeeceÛeb }ie>Ûe Pee}s}b veener. efnbot }eskeâebÛÙee ieebOeJe&efJeJeenehes#ee DeeceÛee efJeJeen JesieUe Deens.
DeeCeKeer Skeâ iebcele meebielees. DecejMesKeebÛÙee keâ}eheLekeâeceOÙes ØesjCee Heâej megboj veeÛeeÙeÛeer. ce}e lÙee JesUs}e Demeb JeešeÙeÛeb keâer DeeheuÙee}e
yeeÙekeâes DemeeJeer lej DeMeer! efleÛÙee ceer Heâej Øesceele DemeeÙeÛees. leer ve=lÙeele Sce. S. Pee}s}er Deens. ieg¤ heeJe&leerkegâceejebÛeer leer efMe<Ùee. YeeFËÛee
DeeJeepe lej keâeÙe veekeäÙeeJej peeF&} Demee. lÙeecegUs ceePee lÙeebÛÙeekeâ[s Dees{e neslee, lej ceefu}keâeÛeb ceePee yeb[KeesjheCee, keâJeerheCee ÙeeJej Øesce
nesleb. Ùee oesve hejmhejefJejesOeer iees°eRveer Deecne}e peJeU DeeCe}b.
ceePeb hetJee&Ùeg<Ùe Deveskeâ Iešveebveer Yej}s}b nesleb, JÙemeveer nesleb. ceePÙeeJej 360 Keš}s nesles. JejUerÛee obie}erÛee Keš}e, lÙeele ceeCemeb ces}s}er.
hegCÙee}e MebkeâjeÛeeÙeeËvee pees[Ÿeeveb ceej}s}b, Fbefoje ieebOeer hegCÙee}e [er. ef}š ner heoJeer IÙeeÙe}e DeeuÙee lesJne heUJetve }eJe}b nesleb. Demeb meieUb.
lÙeele ceefu}keâeveb `ce}e GodOJemle JneÙeÛebÙe' ns hegmlekeâ ef}efn}b. lÙeecegUs ceePeer Øeeflecee yejerÛe [@cespe Pee}er. keâener }sKekeâ ceb[Uer cnCeeÙeÛeer, `ceerÛe
ceefu}keâe}e ef}neÙe}e meebefiele}bÙe.' keâeneRveer ce}e efJeÛeej}b keâer, `legcner Demeb keâmeb keâeÙe ef}nt efo}b lÙeebvee? hejJeeveieer keâMeer efo}er?' ceer lÙeebvee
cnCee}es, `Denes, leer ceePeer yeeÙekeâes Deme}er lejer efle}e mJele:Ûeer celeb Deensle. Deehe}e veJeje vee}eÙekeâ Deens keâer keâmmeeÙe ns meebieCÙeeÛee DeefOekeâej
505
efle}e Deens vee! ceer pej cee@[ve& Deens, ce}e yeekeâerÛÙee meJe& iees°er keâUleele. ceer ŒeercegkeäleerÛee hee"erjeKee Deens. Hegâ}s-Deebyes[keâjebÛee DevegÙeeÙeer mJele:}e
cnCeJetve Ieslees lej ceer efleÛee DeefOekeâej keâmee keâeÙe veekeâe¤?' lees pees DeeceÛee keâeU Deens 78ÛÙee DeemeheemeÛee, lÙeeveb DeeceÛÙee DeeÙeg<Ùeele
DeMeer Úesšer JeeoUb G"Je}er. heCe lÙeeveblejner Deecner Skeâ$eÛe jeefn}es DeeefCe jenlees Deenesle. meebieeÙeÛeb Demeb keâer, ceePÙeemeejKÙee je#emee}e
ceefu}keâeveb SJe{b yeo}}b keâer efJeÛeejlee meesÙe veener!
DeeceÛÙee DeeÙeg<Ùeele}e Skeâ keâeU DelÙeble JeeF&š neslee. lesJne meesefJeSle }B[Ûeer Iejer Yejhetj jöer ÙeeÙeÛeer, leer efJeketâve ceefu}keâe DeeceÛee
mebmeej Ûee}JeeÙeÛeer. lesJne ÛeUJeUer }eKeeÛÙee heCe peJeU hewmes veenerle DeMeer ceePeer DeJemLee nesleer. kegâ"}erner Œeer ceie leer Øesceele he[}s}er
Demees Jee vemees efle}e peieCÙeehegjlebner efceUe}b veener lej leer jenle veener. ceefu}keâeÛeb ns KejbÛe cees"b JewefMe°Ÿe Deens keâer, leer ceePÙee oeefjõŸeelener
DeefleMeÙe Deeveboeveb jeefn}er.
DeeceÛee ceg}iee DeeMet }neve Demeleevee lÙee}e DeÛeevekeâ De@š@keâ ÙeeÙeÛee. lÙeeÛes [esUs heeb{js JneÙeÛes. heCe ceePÙee Yeeveie[ercegUs
ceefu}keâe SJe{er Jewleeie}er keâer, Skeâ efoJeme efveIetveÛe ies}er. Je<e&Yej Dee}erÛe veener. ceePÙee DeeF&}e lej DeeceÛee ØesceefJeJeen ceevÙeÛe veJnlee. Fkeâ[s
Jeef[}ebveer ceePeb ogmejb }ie> keâjeÙeÛeb "jJe}b. heCe Skeâ efoJeme ceefu}keâe Dee}er YesšeÙe}e. heCe leer oejeleÛe GYeer jeefn}er. ceer efle}e cnCee}es,
`Deieb, Deele Ùes.' ceePÙee Iejer lesJne jeneÙe}e Dee}suÙee ceePÙee cewef$eCeerves heeefn}b,
`Dejs, ÙeebÛeb lej ØeÛeb[ Øesce Deens' ceie efleveb mejU ye@ie Yej}er DeeefCe leer efveIetve ies}er.
1981 heemetve ceer ceeÙemLesefveÙee «esefJemeÛee [s[}er hesMebš Deens. lÙeecegUs ceefu}keâe}e mJele:hes#eener ceePÙee efveiejeCeerkeâ[s peemle }#e ÅeeJeb }eieleb.
lÙeecegUs DeLee&leÛe efleÛÙee pÙee ef›eâSefšJn iees°er Deensle, }sKeve/keâefJelee Demeleer}, keâLee Demeleer}, lÙeebvee JesU efceUle veener, lÙeeÛeer Keble ce}e
Deens. heCe ogmeje keâener heÙee&Ùener veener.
DeeCeKeer Skeâ meebieeÙeÛeb cnCepes ceefu}keâe mJeÙebheekeâ Heâej Gòece keâjles. ceeMeebÛes heoeLe& lej DeØeefleceÛe. leer kegâ"}ener mJeÙebheekeâ Flekeâe ceve
}eJetve keâjles. lÙeecegUs les ce}e iees[Ûe Jeešleb. šsmšer. heCe DeeceÛeb }ie> Pee}b lesJne ceefu}keâe}e mJeÙebheekeâ Heâejmee Ùesle veJnlee. efle}e Yeekeâjer
keâjeÙe}e ceerÛe efMekeâJe}b. Deelee FLeheÙeËle Deecner Dee}es. ceefu}keâeveb ce}e SJe{b mebmeejer yeveJe}b keâer ÛeUJeUerheemetve lees[CÙeeÛebner keâece kesâ}b
Deens. Peesketâve osCÙeeÛee ceePee pees mJeYeeJe Deens, lÙeeJej yebOeveb Iee}CÙeeÛee efleÛee Deešeskeâeš ØeÙelve Demelees.
ceefu}keâeJej ceer `cenemeòesÛee Øeoes<e', `yeeÙekeâesmee"er' DeeefCe `ceePÙee keâeUŸeemeeJeUŸee ceeoerme' DeMee keâener keâefJeleener ef}efnuÙee Deensle.
lÙeeleuÙee `ceeoer' Ùee Meyoe}e efleveb lesJne Dee#eshener Iesle}e neslee. lÙeeJej ceePeb cnCeCeb Demeleb keâer, DeeheCe lemes peerJepebletÛe vee? efšefhekeâ}
DeLee&ves lees Meyo veener. Fvemeskeäš keâerškeâ cnCetve DeeheCe pesJne mJele:}e keâecÙet efkebâJee keâeHeäkeâemeejKeb heenlees, lÙee DeLee&Ûee lees Meyo Deens.
cee$e ns meieUb Deme}b lejer ceefu}keâe ØeefleYeeJeeve }sefKekeâe Deens. efleveb pes keâener }sKeve kesâ}b Deens, les mekeâme DeeefCe efleÛÙee mJeYeeJeemeejKeb
mhe° Je hejKe[ Deens. ŒeercegkeäleerJeeuÙee }eskeâebmeejKeer leer veener. heCe ŒeercegkeäleerÛeer leer KejerKegjer ØeefleefveOeer Deens! Œeercegkeäleer cnCepes mebyebOe mJewjeÛeej
ns efleÛÙeener [eskeäÙeele veener. leer ceePeer efmecee@ve o yetJne@ Deens. }ewefkeâkeâeLee&veb DeeceÛÙee }ie>e}e }ie> cnCelee ÙesCeej veener. cnCepes mee$e& DeeefCe
efmecee@ve o yetJne@ DeeÙeg<ÙeYej pÙee heæleerves jeefn}s, lemebÛe Ieó veeleb DeeceÛeb Deens. keâefJelesletvener ceer les meebefiele}b Deens.
(Øenej - jefJeJeej, 2 peevesJeejer 2011)
o

yeeÙekeâesmee"er
let peefve$es ceePeer, let ceePeer Tpee&
ceePÙee DebleÙee&ceerÛÙee DeekeâeMeele G[Ceejer let SkeâcesJe efÛeJeefÛeJe efÛeceCeer
ceer MeesOele jenlees mJele:}ener legPÙee meesyele
mleve DeeefCe peveWefõÙeebÛÙee ojcÙeeve
ns veeYeerKee}Ûes DecesÅe ceePÙeemee"er Pee}s Deens heefJe$e
ceerner heefJe$e nesTve Heâe[lees Oece&«ebLeeÛes SkeâSkeâ heeve
DeeefCe Demes efÛecešerle Oe¤ve JeeNÙeeJej mees[tve oslees
efkeâleer menpeielÙee Ùee heMet}e let ceeCemeele DeeCe}sme
cejCeeÛeer iees° SskeâJet vekeâesme ce}e
cesuÙeeveblej peefceveerKee}tve leg}e ceePÙeekeâ[s ÙeeÙeÛeer iejpe veener.
ceerÛe MeesOele Dee}es Deens legPÙee DeefmlelJeeÛee oJe&U efpeJeble Demeleevee
yeeÙekeâes, Ùee meeWiee{eWieeÛÙee ogefveÙesle ceer ceePÙeepeJeU
Demeesvemees, let ceePÙeepeJeU Deensme
DeeefCe ceer Skegâ}lee legPee.
(`Ùee meòesle peerJe jcele veener' Ùee keâefJeleemeb«eneletve)

506
«ebLe metÛeer
keâefJelee meb«en
iees}efhe"e : 1972
cegKe& cneleeNÙeeves [eWiej n}efJe}s : 1975
DeeceÛÙee Feflenemeeleer} Skeâ DeheefjneÙe& hee$e : efØeÙeoefMe&veer : 1976
legner FÙeòee kebâÛeer legner FÙeòee : 1981
KesU : 1983
ieeb[t yeefieÛee : 1986
Ùee meòesle peerJe jcele veener : 1995
ceer ceej}s metÙee&ÛÙee jLeeÛes meele Iees[s : 2005
ceer YeÙebkeâjebÛÙee ojJeepeele GYee Deens (efveJe[keâ keâefJelee) : mebheeove : meleerMe keâeUmeskeâj/Øe%ee oÙee heJeej : 2007
efveJee&Cee DeieesojÛeer heer[e : 2010

{meeUebÛÙee keâefJeleebÛes DevegJeeo

Namdeo Dhasal : Poet of the Underworld : Translation : Dilip Chitre
Photographs : Henning Stegmuller
nceejs Fefleneme keâej Skeâ DeheefjneÙe& Ûeefj$e : efØeÙeoefMe&veer : 1977
DevegJeeo : jleve}e} meesve«ee

keâeobyejer
ne[keâer ne[JeUe : 1981
efveiesefšJn mhesme : 1995

DevÙe ieÅe}sKeve
DeebOeUs Melekeâ : 1995
Deebyes[keâjer ÛeUJeU DeeefCe meesMeeef}mš keâcÙegefvemš : 2001
meJe& keâener mece°ermee"er :2006
yegæ Oece& DeeefCe Mes<e ØeMve

efceUe}s}s efJeMes<e hegjmkeâej

ceneje°^ jepÙe hegjmkeâej ~ iees}efhe"e ~ 1972 — ‘legner Ùeòee kebâÛeer’ - 1982-83 ~
meesefJeÙele }B[ vesn® hegjmkeâej ~ 1975-76
ceneje°^ jepÙe keâJeer kesâMeJemegle hegjmkeâej ~ 1983
he©eßeer hegjmkeâej : Yeejle mejkeâej ~ 1999
yeefnCeeyeeF& ÛeewOejer hegjmkeâej
he©eßeer menkeâejer cenef<e& efJeKes-heešer} meeefnlÙe hegjmkeâej
meeefnlÙe Dekeâeoceer megJeCe&peÙebleer : peerJeveieewjJe hegjmkeâej ~ 2005
iebieeOej iee[ieerU meeefnlÙe hegjmkeâej ~ 2006
ceejJee[er heâeGb[sMeveÛee [e@. Deebyes[keâj hegjmkeâej ~ 2010
hegCes efJeÅeeheer"eÛee peerJevemeeOevee hegjmkeâej 2010
Yeejleer efJeÅeeheer"eÛee peerJeveieewjJe hegjmkeâej 2011

507
508
 ßeer. yeeUe veeboieeJekeâj

peveeo&ve IeeÙecegkeäles, yeeUemeensye he[JeU, megjsçe kesâoejs, DejeEJeo ceesjs,

jepeve yeeJe[skeâj, mebpeÙe #eerjmeeiej, De#eÙee DeepeieebJekeâj, efceeE}o legUmekeâj,
]kegâceej heeš er} DeeefCe kesâleve yebiee}

lemesÛe ÂkedâßeeJÙe ceeOÙeceeÛes DeeYeej...