Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
2023-2024
I Dé5nitions
DÉFINITION
∀x ∈ R , f (x) = ax2 + bx + c
EXEMPLE
2
∀x ∈ R , f (x) = −3x2 + x + 1
3
f est une fonction polynôme de degré 2.
DÉFINITION
EXEMPLE
∀x ∈ R , f (x) = x2 − 2x + 1
On a :
f (1) = 12 − 2 × 1 + 1 = 0
A La forme développée
DÉFINITION
EXEMPLE
∀x ∈ R , f (x) = 5 (x2 − 2x + 1) − 4x
B La forme factorisée
PROPRIÉTÉ
EXEMPLE
On remarque que :
f (1) = 2 × 1 + 1 − 3 = 0 .
On a :
COROLLAIRE
DÉMONSTRATION
∀x ∈ R ,
f (x) = (x − a1 )(x − a2 )(x − a3 )g(x)
DÉFINITION
C La forme canonique
PROPRIÉTÉ
Avec :
−b
α=
2a
b2 − 4ac
β = f (α) = −
4a
EXEMPLE
On a donc :
−b 14
α= = =1
2a 2×7
f (α) = f (1) = 7 − 14 + 9 = 2
On peut écrire :
DÉMONSTRATION
On factorise par a
=0 :
∀x ∈ R , f (x) = a (x + x + )
b c 2
a a
b
On écrit ensuite x2 +x comme le début du
a
2
développement de (x + ) :
b
2a
∀x ∈ R ,
2 2
(x + ) = x + x + ( )
b 2 b b
2a a 2a
Donc :
∀x ∈ R ,
2 2
x2 + x = (x + ) − ( )
b b b
a 2a 2a
Ainsi :
∀x ∈ R ,
2 2
f (x) = a [(x + ) − ( ) + ]
b b c
2a 2a a
∀x ∈ R ,
2
b2
f (x) = a [(x + ) − 2 + ]
b c
2a 4a a
∀x ∈ R ,
2
b2
f (x) = a [(x + ) − 2 + 2 ]
b 4ac
2a 4a 4a
∀x ∈ R ,
2
b2 − 4ac
f (x) = a [(x + ) − ]
b
2a 4a2
2
b2 − 4ac
∀x ∈ R , f (x) = a (x + ) −
b
2a 4a
−b
En posant α = , on a :
2a
2
−b b2 − 4ac
f (α) = a ( + ) −
b
2a 2a 4a
b2 − 4ac
f (α) = −
4a
On a donc bien :
EXEMPLE
1 2 2
∀x ∈ R , g(x) = x − x+5
3 3
On factorise par le coeAcient de x2 :
1 2
∀x ∈ R , g(x) = (x − 2x + 15)
3
On écrit x2 − 2x comme le début du
développement de (x − 1)2 :
∀x ∈ R , (x − 1)2 = x2 − 2x + 1 ,
donc (x − 1)2 − 1 = x2 − 2x
Ainsi :
∀x ∈ R ,
1
g(x) = [(x − 1)2 − 1 + 15]
3
1
∀x ∈ R , g(x) = [(x − 1)2 + 14]
3
On obtient la forme canonique suivante :
1 2 14
∀x ∈ R , g(x) = (x − 1) +
3 3
DÉFINITION
Discriminant
Soit f une fonction polynôme du second degré
d'expression développée ax2 + bx + c . On appelle
discriminant de f (x) le nombre réel :
Δ = b2 − 4ac
EXEMPLE
∀x ∈ R , f (x) = 5x2 − 3x + 4 .
Δ = b2 − 4ac
Δ = (−3)2 − 4 × 5 × 4
Δ = 9 − 80
Δ = −71
DÉFINITION
EXEMPLE
(E) : (x − 1)(3x + 2) = 5
(E) ⇔ (x − 1)(3x + 2) = 5
⇔ 3x2 + 2x − 3x − 2 = 5
⇔ 3x2 − x − 7 = 0
THÉORÊME
distinctes : x1 = −b −
Δ et
2a
−b + Δ
x2 =
2a
EXEMPLE
(E) : 4x2 − 7x + 1 = 0
On a :
Δ = b2 − 4ac = (−7)2 − 4 × 4 × 1 = 49 − 16 =
−b − Δ 7 − 33
x1 = =
2a 8
−b + Δ 7 + 33
x2 = =
2a 8
DÉMONSTRATION
∀x ∈ R ,
2
b2
f (x) = a [(x + ) − 2 + ]
b c
2a 4a a
∀x ∈ R ,
2
b2 − 4ac
f (x) = a [(x + ) − ]
b
2a 4a2
2
∀x ∈ R f (x) = a [(x + ) − 2 ]
b Δ
,
2a 4a
CAS 1 Si Δ < 0
On a :
Δ<0
Ainsi :
Δ
− >0
4a2
D'où :
2
Δ
∀x ∈ R , (x + ) −
b
2
>0
2a 4a
∀x ∈ R , f (x) > 0
CAS 2 Si Δ = 0
On a :
(\Delta=0\)
On a donc bien :
2
f (x) = 0 ⇔ a (x + ) = 0
b
2a
b
f (x) = 0 ⇔ x + =0
2a
b
f (x) = 0 ⇔ x = −
2a
−b
L'équation n'admet qu'une solution : x0 =
2a
CAS 3 Si Δ > 0
∀x ∈ R ,
2 ⎡
f (x) = a [(x + ) − 2 ] = a (x +
b Δ
2a 4a ⎣ 2a
∀x ∈ R ,
f (x) = a (x + ) (x +
b Δ b Δ
− +
2a 2a 2a 2a
∀x ∈ R ,
f (x) = a (x − (− + )) (x − (−
b Δ
2a 2a 2a
∀x ∈ R ,
f (x) = a (x − ( )) (x − (
−b + Δ −b −
2a 2a
f (x) = 0 −b + Δ ou
⇔ x=
2a
−b − Δ
x=
2a
L'équation admet bien deux solutions réelles
distinctes :
−b − Δ
x1 =
2a
−b + Δ
x2 =
2a
PROPRIÉTÉ
EXEMPLE
∀x ∈ R , f (x) = 2x2 − 6x − 5
Δ = b2 − 4ac
Δ = (−6)2 − 4 × 2 × (−5)
Δ = 76
−b − Δ 6 − 76 6 − 2 19
x1 = = = =
2a 4 4
−b + Δ 6 + 76 6 + 2 19
x2 = = = =
2a 4 4
Ainsi, on peut factoriser f (x) :
∀x ∈ R ,
f (x) = 2 (x − ) (x − )
3− 19 3+ 19
2 2
PROPRIÉTÉ
−b
x1 + x2 =
a
c
x1 × x2 =
a
EXEMPLE
∀x ∈ R , f (x) = 3x2 − 9x + 6 .
−(−9)
x1 + x2 = =3
3
6
x1 × x2 = = 2
3
On obtient mentalement :
x1 = 1
x2 = 2
PROPRIÉTÉ
EXEMPLE