VI razred

- duina (m) metar

1 mm =0.001 m 1cm=0,01m
1 dm = 0.1m 1km=1000m
- povrina ( m 2 ) metar kvadratni
1mm 2 = 0.000001m 2 1cm 2 = 0.0001m 2
1dm 2 = 0.01m 2 1km 2 = 1000000m 2
-zapremina ( m 3 ) metar kubni
1mm 3 = 0.000000001m 2 1cm 2 = 0.000001m 2
1dm 2 = 0.001m 2 1km 2 = 1000000000m 2
1l = 1dm 3 1l = 1000ml
1ml = 1cm 3

- masa (kg) kilogram

1g = 0.001kg 1t = 1000kg
- vreme (s) sekund
1ms = 0.001s 1 min = 60 s
1h = 60 min = 3600 s 1D = 24h

m
Brzina
s
s s
v = , v - brzina, s- put, t- vreme s = vt t=
t v
Srednja brzina
s
v sr = u , su - ukupan put preen za vreme tu .
tu
Sila (N)
1N=1000mN 1N=0,001 kN
Teina tela
m
Q = mg , g = 9,81 , m -masa tela
s
kg m
Gustina tela 3 = , m-masa tela, V- zapremina tela
m V
g kg kg g
1 3 = 1000 3 1 3 = 0,001 3
cm m m cm

1N
Pritisak 1Pa = 2 Paskal
1m
F
p= F-sila S- povrina na kojoj deluje sila F
S
F
F = pS S=
p
1kPa=1000Pa 1MPa=1000000Pa
Hidrostatiki pritisak
m
p = gh - gustina tenosti, g = 9,81 , h visina tenosti
s
p p
= h=
gh g
Sila potiska
m
Fp = Vg - gustina tenosti, g = 9,81 , V zapremina potopljenog tela
s
Fp Fp
= V =
Vg g
Fizika VII

m
Ubrzanje 2
s
v
a= a-ubrzanje, v - apsolutna vrednost promene brzine, t-vreme
t
Drugi Njutnov zakon F = ma

Ravnomerno promenljivo pravolinijsko kretanje

- brzina pri ubtzanom(usporenom) kretanju v = v0 at
at 2
- preeni put pri ubtzanom(usporenom) kretanju s = v0 t
2
v0 -poetna brzina, a ubrzanje, t vreme, s preeni put

Kretanje pod uticajem Zemljine tee

- slobodni pad
trenutna brzina v = gt
gt 2
preeni put h=
2
- vertikalni hitac nanie
trenutna brzina v = v0 + gt
gt 2
preeni put h = v0 t +
2
- vertikalni hitac vie
trenutna brzina v = v0 gt
gt 2
preeni put h = v0 t
2
m
v0 -poetna brzina, g = 9,81 gravitaciono ubrzanje, t vreme, h preeni put (visina)
s2
Trenje
Ftr = Fn = mg
-koeficijent trenja, Fn = mg - normalna sila

Ravnotea
-moment sile
M=Fd, F- sila, d- krak sile
-Sila potiska
Fp = 0Vg 0 -gustina tenosti (gasa)
V zapremina potopljenog dela tela
m
g = 9,81 2 gravitaciono ubrzanje
s
Rad i energija
-mehaniki rad (J) dul
A = Fs F-sila, s preeni put
-snaga (W) vat
A
P=
t
-kinetika energija (J)
mv 2
Ek = m-masa tela, v brzina tela
2
-potencijalna energija
m
E p = mgh m-masa tela, g = 9,81 , h visina na kojoj se telo nalazi
s2
-Mehanika energija
E = E p + Ek
-stepen korisnog dejstva
A P
= k = k Ak -koristan rad, Au -uloeni rad, Pk -korisna snaga,
Au Pu
Pu -uloena snaga
Toplotne pojave
veza izmeu Kelvinove i Celzijusove temperaturne skale
1 1
T = t + 273 K t = T 273 C
C K
koliina toplote koja se troi pri zagrevanju tela od T1 do T2
Q = mc (T2 T1 )
koliina toplote koja se oslobodi pri hlaenju od T1 do T2
Q = mc (T1 T2 )
m- masa tela, c- specifini toplotni kapacitet
VIII razred

Oscilacije
Frekvencija oscilovanja
u 1
= = , n broj oscilacija za vreme t, T period oscilovanja (vreme trajanja jedne
t T
oscilacije)
Matematiko klatno
l m
T = 2 , l duina klatna (m), g = 9,81 2
g s
Talasi
Talasna duina
v
= vT = , v brzina talasa, - frekvencija talasa, T- period oscilovanja.

Odbijanje i prelamanje svetlosti
r
inja daljina sfernog ogledala: f = , r poluprenik krivine ogledala
2
1 1 1
Jednaina sfernog ogledala: = + , p udaljenost predmeta od temena ogledala, l
f p l
udaljenost lika od temena ogledala
L l
Uveanje ogledala: u = = , L veliina lika, P veliina predmeta
P p
c
Apsolutni indeks prelamanja sredine: n = 0 , c0 - brzina svetlosti u vakuumu, c brzina
c
svetlosti u toj sredini
c n
Relativni indeks prelamanja: n 2,1 = 1 = 2 , c1 - brzina svetlosti u prvoj sredini, c2 -
c2 n1
brzina svetlosti u drugoj sredini, n 2,1 - indeks prelamanja druge sredine u odnosu na prvu sredinu
1 1 1
Jednaina tankog soiva: = + , p udaljenost predmeta od centra soiva, l
f p l
udaljenost lika od centra soiva
1
Optika jaina: D =
f
d
Uveanje lupe: u = , d daljina jasnog vida i iznosi 0,25m
f
ld
Uveanje mikroskopa: u = uob uok = , uob - oveanje objektiva, uok - oveanje
f ob f ok
okulara, l- duina mikroskopske cevi, d daljina jasnog vida
Konstrukcija likova:
Elektrino polje
q1q2
Kulonov zakon: F = k , F - sila uzajamnog delovanja, q1 i q2 - koliine
r2
naelektrisanja, r udaljenost takastih naelektrisanja, k konstanta
E
Jaina elektrinog polja: E = , F- sila kojom polje deluje na naelektrisanje q, q-
q
koliina naelektrisanja tela na koje deluje sila F
Ep
Potencijal elektrinog polja: = , E p - elektrostatika potencijalna energija, q
q
koliina probnog naelektrisanja
Elektrini napon: U = 1 2 , U napon izmeu dve take u elektrinom polju, 1 i 2 -
elektrostatiki potencijal u takama polja 1 i 2

Rad homogenog elektrinog polja: A = Fd , F- elektrina sila, d rastojanje poetnog i

krajnjeg pooloaja naelektrisanog tela
Rad elektrinog polja: A = qU , q- koliina naelektrisanja nad kojim se vri rad, U- napon
izmeu poetnog i krajnjeg poloaja naelektrisanja
q
Elektrostatiki kapacitet usamljenog provodnika: C = , q-koliina naelektrisanja na

provodniku, - elektrini potencijal provodnika
q
Elektrini kapacitet kondenzatora: C = , q- koliina naelektrisanja na svakoj od ploa,
U
U- napon izmeu ploa
U
Jaina homogenog elektrinog polja u prostoru izmeu ploa kondenzatora: E = , U
d
napon izmeu ploa, d rastojanje izmeu ploa.
Vezivanje kondenzatora:
paralelno: C e = C1 + C 2 + L + C n
 1 1 1 1
redno: = + +L+
C e C1 C 2 Cn
Elektrina struja

q
Jaina elektrine struje: I = , q koliina naelektrisanja koja protekne kroz popreni
t
presek provodnika za vreme t.
l
Elektrini otpor provodnika: R = , -specifini otpor provodnika, l duina
S
provodnika, S popreni presek provodnika.
U
Omov zakon za deo strujnog kola: I = , I- jaina struje kroz provodnik, R otpor
R
provodnika, U napon na krajevima provodnika.
E
Omov zakon za celo strujno kolo: I = , I jaina struje u kolu, E elektromotorna
R+r
sila izvora struje, R otpor u spoljanjem delu kola, r unutranji otpor izvora.
Redno vezivanje otpornika: Re = R1 + R2 + L Rn , Re - ekvivalentni otpor veze,
R1 , R2 , L Rn - otpori ptpornika koji su u vezi.
1 1 1 1
Paralelno vezivanje otpornika: = + +L .
Re R1 R2 Re

Rad elektrine struje: A = UIt , U - napon na krajevima dela kola, I jaina struje kroz
deo kola, t vreme proticanja struje.
U2
Snaga elektrine struje: P = UI = RI 2 = .
R
Dulov zakon: Q = I 2 Rt , Q koliina toplote koja se oslobaa u provodniku, I jaina
struje u provodniku, R elektrini otpor provodnika, t vreme proticanja struje.

Magnetno polje

Fluks homogenog magnetnog polja: = BS , - broj linija magnetnog polja kroz neku
normalnu povrinu, B intenzitet vektora indukcije homogenog magnetnog polja, S normalna
povrina koja obuhvata linije magnetnog polja.