Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
OMAR CHADAD
2015
Exercice 3 :
1 On a : u (1) 1 , u ( X ) X 1 , u ( X ) X 2 X , u ( X ) X 3 X
1
0
donc Mat (u )
0
Bc
1 0 0
1 2 0
0 1 3
0 0 1
tel que :
u ( P1 ) 1 , u ( P2 ) X , u ( P3 ) X , u ( P4 ) X
P1 1
P X 1
2
aprs calcule on trouve :
P3 X 2 X
P4 X 3 X 6 X 6
Exercice 4 :
1 Soit ( p, q ) 1, n , on a :
2
n
n
n
et (i, j ) 1, n avec i j , on a :
2 Soient a
3 Soit i 1, n on a :
0
1
0
1
telle que : B bi , j
1 i , j n
donc
OMAR CHADAD
ainsi BM
1i , j n
TD : Matrices
bi , j Eij M
bi , j MEij M
1i , j n
1i , j n
bi , j Eij MB
1i , j n
Mn
telle que : A M n
, AM MA
Soit (k , l ) 1, n , on a :
2
Ekl M MEkl
mi , j Ekl Eij
mi , j i ,l Ek , j
1i , j n
1i , j n
n
j 1
i 1
1i , j n
mi , j Eij Ekl
1i , j n
mi , j k , j Eil
ml , j Ek , j mi ,k Ei ,l
n
j 1
j l
i 1
ik
ml ,l mk ,k Ek ,l ml , j Ek , j mi ,k Ei ,l 0
ml ,l mk ,k 0
j l ml , j 0
i k mi ,k 0
clc : (i, j ) 1, n avec i j : mi ,i m j , j
2
d ' o M I n
et mi , j 0
0
0
n
r
,
r
n
r
,
n
d ' o
P, Q GLn
tel que : A PJ r Q
r
r
r
or J r Eii
i 1
: AX 0
x1
Posons X et I xi / i 1, n , xi 0 puisque X 0 alors I or I est fini
x
n
donc I admet un plus grand lment note x j on a AX 0 donc AX j 0 c d :
n
i 1
i 1
i j
a j ,i xi 0 donc a j , j x j a j ,i xi alors
a j, j x j
i 1
i j
i 1
i j
i 1
i j
a j ,i xi a j ,i xi a j ,i x j
OMAR CHADAD
ainsi
TD : Matrices
n
j
j
a j , j a j ,i Absurde !
a j ,i
a j, j x j x j
# car x 0 donc x 0
i 1
i j
i 1
i j
Exercice 9 :
1, 2 Voir Exercice 4
3 Soit M mi , j
1i , j n
MEkk Ekk M
i, j
1i , j n
i, j
MEkk Ekk M
Ekk Eij
1i , j n
Eij Ekk
i, j
k , j Eik
1i , j n
i, j
k ,i Ekj
1i , j n
i 1
j 1
mi ,k Eik mk , j Ekj
n
i 1
ik
j 1
j k
i 1
ik
j 1
j k
mi ,k Eik mk , j Ekj 0
i k : mi ,k 0
j k : mk , j 0
clc : i, j 1, n : i j mi , j 0
d ' o M mi ,i 1i n
i 1
j 1
On a : MA mi ,i Eii a j , j E jj
mi ,i a j , j Eii E jj
1i , j n
i 1
j 1
ai ,i m j , j Eii E jj
1i , j n
ai ,i m j , j i , j Eij ai ,i mi ,i Eii
i 1
1i , j n
. CQFD
4 Soit M mi , j
1i , j n
de M n
i 1
1i , j n
mi ,i a j , j i , j Eij mi ,i ai ,i Eii
une matrice qui commute avec toutes les matrices triangulaires suprieures
1i , j n
On : MA mk ,k Ekk
k 1
i, j
1i , j n
Eij
1 k ,i , j n
mk ,k ai , j Ekk Eij
1k ,i , j n
mk ,k ai , j k ,i Ekj
a Eij
i ,i i , j
1i , j n
OMAR CHADAD
TD : Matrices
ai , j Eij mk ,k Ekk
k 1
1i , j n
d ' o
a Eij
j, j i, j
1i , j n
ai , j mk ,k Eij Ekk
1k ,i , j n
mk ,k ai , j k , j Eik
1k ,i , j n
m
1i , j n
a Eij
i ,i i , j
1i , j n
ainsi i, j 1, n :
2
Inversement toute matrcie scalaire commute avec toutes les matrices triangulaires suprieures
de M n
Exercice 11 :
1 On a dim En n 1 et card ( B ') n 1 donc il suffit de dmontre que B ' est libre
n
Soit 0 ,..., n
tel que :
P
k 0
Pour j 0 , on a :
n
P X
k 0
k 0
nk
k 0
i 0
n nk
0
n 0
(1) 0 (# k i 0 k i 0)
0
alors 0 0
nk
k j 1 i 0
i
nk
(1)i X k i 0
nk
i 0
i 0
1
Cn01
Cn
Cn2
Cn11
ainsi PB B '
(1) n C n (1) n 1 C n 1
n
n 1
k
k
nk
On a : X X (1 X X )
0
n
nk
C
i 0
i
nk
X i (1 X ) n k i
0
C0
a Eij
j, j i, j
OMAR CHADAD
TD : Matrices
nk
Cni k X k i (1 X )n ( k i )
i 0
n
Cni kk X i (1 X ) n i
i k
donc PB ' B
Cn0
Cn1
Cn01
Cn2
Cn11
Cnn
Cnn11
0
C0
est de la forme
g :M n
Tr AM
Mthode1:
En considrant M n
Alors d ' aprs thorme de Frchet Riesz (caractrisation des formes linaires )
g L M n
, , ! M M n , A M n : g A Tr AM
Mthode 2:
On considre l ' application
: Mn
M
Soit M mi , j M n
i, j
L M n ,
avec A M n
: g M A Tr AM
g M
telle que M 0 L M n
i.e g M 0 L M n
or on a
E ji M E ji
1 p , q n
m p ,q E pq
1 p , q n
m p ,q E ji E pq
d ' o Tr E ji M Tr mi ,q E jq mi , j 0
q 1
1 p , q n
m p , q i , p E jq mi , q E jq
q 1
dim L M n ,
alors est un isomorphisme d ' o g L M n , , ! M M n : g g M d ' o le rsultat
2 Montrons que pour la forme linaire f la matrice M est scalaire # M 1 f i.e f g M
Soit A, B M n , on a
f ( AB ) f ( BA) donc g M ( AB) g M ( BA)
Alors Tr ABM Tr BAM Tr MAB Tr AMB
Tr MAB AMB 0
Tr MA AM B 0
Ainsi M 0 M n
OMAR CHADAD
TD : Matrices
g MA AM B 0
g MA AM 0 L M n
MA AM 0
MA AM 0 ( est injective )
MA AM
Ceci vrai pour toute A M n
Alors M
donc f ( A) g M ( A) Tr ( AM ) Tr ( A)
clc :
f Tr
Soient E un e.v avec dim E n et f L E ayant meme matrice dans toutes les bases de E et B une
base de E. Posons M Mat f
B
On sait que toute matrice de passage est inversible , montrons la rciproque , i.e si P est inversible alors P
est une matrice de passage entre deux bases de E
On considre l ' application : L E M n
g L E : g 0 M n
g Mat g
B
g 0M
Mat
B
ainsi g transforme toute base de E en une base de E alors g B est une base , donc on peut crire
P PB g B
Soient B ' et B " deux bases de E , on a Mat f PB " B ' Mat f PB ' B " or on a
B"
Mat f Mat f M
B'
B"
B'
donc M commute avec toutes les matrices de passages des bases de E et donc d ' aprs ce qui prcede M
commute avec toutes les matrices inversibles
OMAR CHADAD
TD : Matrices
Mat f I n avec
B
donc M
Exercice 20 :
Voir Exercice 12
Bonne chance