Vous êtes sur la page 1sur 48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Cted'Ivoire
LaCtedIvoire,enformelongueRpubliquede
CtedIvoire,estunpaysmembredelUnion
africaine.Dunesuperficiede322462km2,elleest
limiteaunordparleMalietleBurkinaFaso,
louestparleLiberiaetlaGuine,lestparle
GhanaetausudparlocanAtlantique.La
populationestestime22.671.331habitantsen
4
2014 .LaCtedIvoireapourcapitalepolitiqueet
administrativeYamoussoukroAbidjanestson
principalcentreconomique.Elleapourlangue
officiellelefranaisetpourmonnaie,lefrancCFA.
LepaysfaitpartiedelaCEDEAO.
Dabordprotectoratfranaisen1843etdevenu
coloniefranaisele10mars1893,lepaysacquiert
sonindpendancele7aot1960,souslahoulette
deFlixHouphoutBoigny,premierprsidentde
laRpublique.Lconomie,essentiellementaxe
surlaproductiondecafetdecacao,connatau
coursdesdeuxpremiresdcenniesunessor
exceptionnel,faisantdelaCtedIvoireunpays
phareenAfriquedel'Ouest.En1990,lepays
traverse,outrelacriseconomiquesurvenuela
findesannes1970etquiperdure,despriodesde
turbulenceauxplanssocialetpolitique.Ces
problmesconnaissentuneexacerbationlamort
deFlixHouphoutBoignyen1993.
5

RpubliquedeCtedIvoire

DrapeaudelaCted'Ivoire

ArmoiriesdelaCted'Ivoire

Devisenationale

Union,Discipline,Travail

Hymnenational

L'Abidjanaise
Administration

LadoptiondunenouvelleConstitution et
lorganisationdellectionprsidentiellequi,en
2000,porteaupouvoirLaurentGbagbo,napaisent
paslestensionssocialesetpolitiques,qui
conduisentaudclenchementdunecrisepolitico
militairele19septembre2002.Aprsplusieurs
accordsdepaix,lepayssengagele4mars2007,
dansunnouveauprocessusdesortiedecrisefond
surunaccordpolitiqueconcluOuagadougoule4
6
Mars2007(BurkinaFaso) .

Formedel'tat

Rpubliqueconstitutionnelle
unitaireprsidentielle

Prsidentdela
Rpublique

AlassaneOuattara

Premierministre

DanielKablanDuncan

Prsidentde
lAssemble
nationale

GuillaumeSoro

Languesofficielles

Franais

LaCtedIvoireestenvoiededveloppement,son
indicededveloppementhumainde0,457en2015
placelepaysla143epositiondespaysselonleur
IDH.

Capitale

Yamoussoukro,Abidjan
(conomique)
651N,518O(http://tools.wm
flabs.org/geohack/geohack.php?la
nguage=fr&pagename=C%C3%
B4te_d%27Ivoire&params=6.85_
N_5.3_W_)

Gographie
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

1/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Plusgrandesvilles

Abidjan,Bouak,Daloa,
Korhogo,Yamoussoukro,
SanPdro

Superficietotale

322462km2
(class69e)

Superficieeneau

1,04%

Fuseauhoraire

UTC+0(CET)

Sommaire
1 tymologieettoponymie
2 Langues
3 Gographie
3.1 Topographie
3.2 Gologie
3.3 Climat
3.4 Fauneetflore
3.5 Protectiondelenvironnement
4 Dmographie
5 Histoire
5.1 Terredemigrations
5.2 AucontactdelEurope
5.3 CrationcolonialedelaFrance
5.4 Enqutedmancipation
5.5 Contextesociopolitiquedepuis
l'indpendance
5.5.1 DesannesHouphoutBoignyla
difficilesuccession
5.5.2 Lentesortiedecrise
5.5.3 CrisepoliticomilitaireenCte
d'Ivoire(20022007)
5.5.4 lectionprsidentielleen2010et
crise
5.5.4.1 Lasituationpolitiquedepuis
2015
6 Institutionsetviepolitique
6.1 Pouvoirexcutif
6.2 Pouvoirlgislatif
6.3 Pouvoirjudiciaire
6.4 Organesconsultatifetdemdiation
6.5 Partispolitiques
7 Organisationterritoriale
7.1 Centralisationfortedcentralisation
pousse
7.2 Administrationterritorialedconcentre
7.3 Administrationterritorialedcentralise
7.4 Commune
8 conomie
8.1 conomiegnrale
8.2 Secteurs
9 ducation
9.1 Cyclesprimaireetsecondaire
9.2 Enseignementsuprieur,techniqueet
professionnel
10 Sant
10.1 Personneletinfrastructures
10.2 Impactdelacrise
11 Socit
11.1 Emploi
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

Histoire
Indpendance

DelaFrance

Date

7aot1960
Dmographie

Gentil

Ivoirien

Populationtotale
(2014)

22671331hab.
(class53e)

Densit

83hab./km2
conomie

PIBnominal(2015)

31700millionsdedollars
1
US (98e)

PIB(PPA)(2014)

34048millionsdedollarsUS
(96e)

Dettepubliquebrute Nominale:
(2015)
6393,234milliardsde
FrancCFA
2
+4,77%
Relative:
34,694%duPIB
2
5.31%
IDH(2015)
Monnaie

0,663 (moyen)(143e)
FrancCFA(XOF)
Divers

CodeISO31661

CIV,CI

DomaineInternet

.ci

Indicatif
tlphonique

+225

2/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

11.2 Conflitsfonciers,habitatet
environnement
11.3 ProblmessociauxetONG
11.4 Criminalit
11.5 Languesetviesociale
11.5.1 Delalittratureauxmonuments
11.5.2 Religion
11.5.3 Sports,mdias,loisirsetartsdu
spectacle
12 Relationsinternationales
12.1 Dnominationdupays
12.2 Relationsdiplomatiques
12.3 AveclaChinepopulaire
12.4 Ordresetdcorations
12.5 Codesinternationauxutiliss
13 Notesetrfrences
14 Voiraussi
14.1 Bibliographie
14.2 Articlesconnexes
14.3 Liensexternes

tymologieettoponymie
LadnominationdeCtedIvoireestlatraductionenfranais
dunomportugaisdeCostadoMarfimdonnparlescommerants
navigateursenrouteverslInde,quiapparatsurlesportulans
portugaislafinduXVIIesicle.Enoctobre1985le
gouvernementivoirienaexigdetouslespaysquilsutilisent,
pourdnommerofficiellementlepays,lenomenfranaisde
CtedIvoire(demaniresimilaireauxnomsdecertainspays
quinesontpastraduitscommeCostaRica,SierraLeone,etc.).
Cenomofficielscritsanstraitd'union,faisantexception,
commecertainsautresnomsdepays,auxrglesdelatypographie
franaisequiprescriventhabituellement,pourlagraphiedes
nomsdunitsadministrativesoupolitiques,destraitsdunion
entrelesdiffrentslmentsdunnomcompos,etunecapitale
tousleslments(saufarticles)cequidonneraitnormalement
CtedIvoire(voirl'articletraitd'union#Nomsdesentits
politiquesetadministratives).

CartedelaCtedIvoire.

Horsdespaysfrancophones,dontlefranaisnestpaslanguenationale,lenomdeCtedIvoireen
franaisrestedusagepurementdiplomatique,lesmdiaetlespopulationscontinuants'exprimer
usuellementdansleurspropreslangues:Elfenbeinksteenallemand,CostadoMarfimen
portugais,

BregSlonovoKostienrusse(o
Kotd'Ivouar
estunetranscriptionphontiquedunomfranais)ouenchinois(o,demme,est
unrenduphontiquedunomfranais)"Costademarfil"enespagnol.Depuis1985,lepaysadonc,dans
lespaysnonfrancophones,deuxnoms:lenomofficielenfranaissanstraitdunion,etunnom
vernaculaireselonlalangueetlesrglesdechaquepays.LaCtedIvoireestcommunmentappelela
7
terredburnie .

https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

3/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Langues
LefranaisestlalangueofficielledelaCtedIvoireetenviron
8
70%deshabitantsdupayslecomprennentetleparlent .Selon
l'OIFen2009,99%deshabitantsdelaplusgrandevilledupays
9
Abidjansaventlire,crireetparlerfranais .
Lesnoufo(276000locuteurs)etledioula(1500000locuteurs)
sontleslangueslesplusparlesdanslenord,tandisquelebaoul
(3000000locuteurs)etlebt(2500000locuteurs)sontles
langueslesplusparlesdanslesud.Dautreslanguescommele
yacouba(1183000locuteurs)etlagni(860000locuteurs)sont
aussideslanguesimportantesainsiquelegouroquiestparl
centreouestdupays.Cessixethniesellesseulesreprsentent
58,03%desIvoiriens.Nanmoins,bienquelethniedioula(en
excluantsesparents,malink,snoufo,l'hotilettrangers)ne
reprsenteque2,77%delapopulation,salangueestlaplus
utilisedanslesvillesetsurlesmarchs.Cestaussilunedes
premireslanguesdeplusieurspaysfrontaliers.

Principauxgroupeslinguistiquesdela
CtedIvoire.

Gographie
Topographie
LeterritoiredelaCte
dIvoireprsentel'aspect
d'unquadrilatre,dontle
sudoffreunefaadede
520kmsurl'ocan
10
Atlantique ,dansla
partieoccidentaledugolfe
deGuine.Lepaysest
caractrisparunrelief
peulev.Lesterressont
constituesenmajeure
partiedeplateauxet
TopographiedelaCted'Ivoire.
plaines.Louestdupays,
ReliefetvillesprincipalesdelaCte
rgionmontagneuse,
dIvoire.
prsentetoutefoisquelquesreliefsaudeldemillemtres(le
11
montNimbaculmine1752m ).Hormiscettergion,les
altitudesvarientgnralemententre100et500mtres,laplupartdesplateauxsesituantautourde200
350mtres.Ceuxciprsententdiffrentsaspects.Lesplateauxlespluslevssontrigidesdansleurs
formesainsiquedansleursmatriauxceuxdeniveauxintermdiairesontassezsouventdesformes
mousseslesplusbasprsententquanteuxunecertainerigidit,maissontconstitusdematriaux
meubles.Destenduesnormesetverticalesrigoureusementtabulairesethorizontalessontparfois
prsentesdanslesrgionsdesavanes,maisgalementsouslespetitsaccrocsdesavanesinclusesdansla
fortdense.Llmentdominantdecesplateauxestconstituparunecuirasseferrugineusevisibleen
surfacesousformededallesdeteinterouille,maisparfoisvoilesdesables,degravillonsouproduits
12
plusfins .
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire
4/48
Leseaux,quicouvrentenviron4462km2,soit1,38%delasuperficietotaledupays,sontconstituesau

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Leseaux,quicouvrentenviron4462km2,soit1,38%delasuperficietotaledupays,sontconstituesau
sudparlocan(Atlantique),leslagunesdontlesplusclbressontlescomplexesAbyTendoEhy,
Ebri,GrandLahouLaguneTadioMakeyTagba,ainsiqued'eauxmortes.Denombreuxcoursdeau
avecsouventdesdbitsextrmes,drainenttoutleterritoire.Aunombredeceuxcifigurentquatregrands
13
fleuves quisontleCavally(700km),leSassandra(650km),leBandama(1050km)etlaComo
(1160km).D'autrescoursdeauimportantssonttributairesdecesderniersouformentdesbassins
versantsindpendantsentantquefleuvesctierscommeleTabou,leNro,leSanPedro,leBolo,le
Niouniourou,leBoubo,l'Agnby,laM,laBia.cetensembles'ajoutentdesruisseauxetplusieurs
12
tenduesmarcageuses .

Gologie
Lessolsprsententlammeapparencequeceuxquelon
rencontreengrandepartieenAfriquedelOuest:ilssontsouvent
meubles,parfoisindurs,dunmatriaudontlacouleursesitue
habituellementdanslagammedesrouges,allantdelocreau
rouillesombre.Toutefois,lempreintedesmilieuxquatoriaux
surlessolsivoiriensestproportionnellementplusmarqueque
danslaquasitotalitdesterritoiresquisesituentaunorddugolfe
14
deGuine .

Gneiss,rochemtamorphique
constituantunedesgrandesfamilles
desformationscristallines.

Toutcommelerelief,lessolssontinfluencsdemaniresouvent
dterminanteparlacompositiondesroches.Lesoubassement
rocheuxdelaCtedIvoireestdiversementconstituetpresque
invisible,lexceptiondesdmescristallins.Ilestformen
quasitotalitpardesrochesdesocle,cristallinesouphylliteuses,prsentantdiversdegrsde
mtamorphisation.Lesformationscristallinesoccupentenvironlesdeuxtiersdupaysetsontsubdivises
encinqgrandesfamillesparlesgologues:lesmigmatitesetlesgneiss(anciennesrochesplutoniques,
volcaniquesousdimentairesmtamorphoses),lescharnockites(graniteshypersthne)etnorites,les
granitesbaoulquiellesmmescomprennentplusieursvaritsderoches,lacatgoriedesroches
richesenminrauxnoirs(dioritesougranodiorites)etlesgranitesdeBondoukou(frquemment
granodioritiquesmaisparfoisalcalinsgalement).Quantauxrochesphylliteuses,ellessont
essentiellementcomposesdeschistes,quidivergentenfonctiondescaractresdessdimentsoriginels
quilesontformsetdesdegrsdemtamorphismesquilsontsubis.Maisellescomprennentgalement
quelquesquartzitesetgrsquartzites.Sontassimilescettefamillelesrochescommunmentappeles
rochesvertesenCtedIvoire(mtamorphiquesmaisdoriginenonsdimentaire).Lesocleivoirien
estbordparuneminusculecouverturesdimentaireconstituesurtoutdesablesargileuxdorigine
15
continentale,dargiles,sablesetvasedoriginemarine .
Lessolsferralitiquescouvrentlamajeurepartieduterritoireivoirien.Ilssontnotammentprsentsdans
lEst,lOuest,leSud,leszonesforestireetprforestire,leszonesdesavanessoudanaisesousub
soudanaises,lesairesseptentrionales,etc.Lessolsferrugineuxtropicauxquiserencontrentsurdes
rochesgranitodesontleurextensionmajeuredansleNordEstdupays,autourdelalocalitdeBounaet
danslinterfluveentrelehautNZietlahauteComo.Lestroisderniresclassescitessontbeaucoup
plustroitementlocalisesellessontsituesentopographieaccidenteetserencontrentdansles
rgionsdebuttesduYaouretdeBondoukou,delahauteComoetdansleschanesdeslocalitsde
16
Sifi,dOumFetkro .

Climat

https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

5/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Comprisentre4et10delatitudenord,leterritoiredelaCtedIvoireestdistantdel'quateur
d'environ400kmsursesmargesmridionales,etdutropiqueduCancerdenviron1400kmsurses
frontiresseptentrionales.Leclimat,gnralementchaudethumide,constituedslorsunetransition
17
entrelquatorialetletropical .quatoriallelongdesctes,ilestsemiaridel'extrmenord.Lepays
connatengnraldesvariationsimportantesdetempratureentrelenordetlesud,maisgalementle
longdelanneenfonctiondessaisons.Lestempraturesoscillentautourde28Cenmoyenne.Deux
grandeszonesclimatiquessectoient:leclimatquatorialetleclimattropicaldesavane,luimmeplus
oumoinssec.
Leclimatsubquatorialestcaractrispardestempraturesdefaiblesamplitudesde(25C30C),un
forttauxdhumidit(de8090%)etdesprcipitationsabondantes,quiatteignentAbidjan1766mm3
etTabou2129mm3.Cettezoneconnatdeuxsaisonsschesetdeuxsaisonshumides.Lagrandesaison
sche,chaude,estentrecoupedequelquespluiesetstenddumoisdedcembreaumoisd'avril.La
petitesaisonschecouvrelesmoisd'aotetdeseptembre.Quantauxsaisonsdepluie,elles
11
s'chelonnentdemaijuilletpourlagrandeetdoctobrenovembrepourlapetite .
Leclimattropicaldesavanehumidecouvrelenorddelazoneforestiredusudetlesuddelargiondes
savanes.Lestempratures,amplitudesplusimportantes,yoscillententre14Cet33Cavecune
hygromtriede60%70%etdesprcipitationsannuellesde1200mm3Bouak.Cettergion
climatiqueconnatgalementquatresaisons:deuxsaisonssches,denovembremarsetdejuillet
11
aotetdeuxsaisonspluvieuses,dejuinoctobreetdemarsmai .
LeclimatdesavanesecconcerneprincipalementlaRgiondesSavanes.Lesamplitudesthermiques
quotidiennesetannuellesysontrelativementimportantes,delordrede20C,letauxdhumidit,
infrieurceluidusuddupays,variede40%50%.Lazoneconsidreestcaractriseparla
prsenceintermittenteentrelesmoisdedcembreetfvrierdunventfraisetsec,lharmattan.Ony
relvedeuxsaisons:lunesche,denovembrejuin,ponctueparquelquespluiesaumoisd'avril,et
lautrepluvieuse,couvrantlapriodedejuilletoctobre.Lesprcipitationsmoyennesenregistressont
de1203mmKorhogo.
RelevmtorologiquedAbidjan(Sud)
jan. fv. mars avril mai juin jui. aot sep. oct. nov. dc. anne

Mois
Tempratureminimale
moyenne(C)

23

24

21

25

25

24

24

23

22

24

24

24

21

Tempraturemaximale
moyenne(C)

31

32

32

32

31

29

28

27

28

29

31

31

27

Prcipitations(mm)

21

49

110

159 319 607 201 32


18

Source:ANAM etGeographyIQ

Diagrammeclimatique
A M J J A S

31

32

32

32

23

24

https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

21

25

31
25

69 165 149 92 1973

19

29

28

27

28

29

24

24

23

22

24

31

31

24

24

6/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

21

49 110 159 319 607 201 32

69 165 149

92

Moyennes:Temp.maxietminiCPrcipitationmm
RelevmtorologiquedeBouak(Centre)
jan. fv. mars avril mai juin jui. aot sep. oct. nov. dc. anne

Mois
Tempratureminimale
moyenne(C)

20

20

21

21

22

21

20

20

20

20

21

20

20

Tempraturemaximale
moyenne(C)

33

34

34

33

33

31

29

29

30

32

33

33

34

Prcipitations(mm)

15

44

90

134 140 141 105 109 199 128 34


18

Source:ANAM etMtoFrance

Diagrammeclimatique
A M J J A S

33

34

34

33

33

20

20

21

21

22

21

20

15

44

90 134 140 141 105 109 199 128 34

20

31

29

29

30

21

20

20

20

20 1159

20

32

33

33

20

Moyennes:Temp.maxietminiCPrcipitationmm
Odienn(Nordouest)
jan. fv. mars avril mai juin jui. aot sep. oct. nov. dc. anne

Mois
Tempratureminimale
moyenne(C)

18

18

22

23

22

21

21

21

20

20

18

16

16

Tempraturemaximale
moyenne(C)

34

35

36

35

34

31

30

29

30

31

32

33

36

Prcipitations(mm)

15

38

82

121 168 293 356 274 155 47

Source:ANAM

Diagrammeclimatique
A M J J A S

34

35

36

35

18

18

https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

22

23

34

22

16 1573

18

32

33

31

30

29

30

31

21

21

21

20

20

18
7/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

16

15

38

82 121 168 293 356 274 155 47

16

Moyennes:Temp.maxietminiCPrcipitationmm
Cesclimatsinduisentquatregrandstypesdebiomesdiffrents,queleWWFdsigneparcorgions.La
savaneouestsoudanienne,aunorddu8eparallle,recouvreprsdutiersduterritoire.Letierssuddu
paysestluichevalsurdeuxcorgions:louestlcorgiondefortsappelefortdeplainede
louestguinenainsiquaucentresudetausudestlcorgiondelafortdelestguinen,sparepar
leSassandra.Entrecesdeuxzones,lamosaquedefortsavaneguinenne,entrecoupedezones
ripariennesetdezoneshumidesaucentredupays,prsentedenombreuxpointsdefortscheassez
dense.Enoutre,lecentreouestdupaysabriteunepetitecorgiondemontagneappelefortde
montagneouestafricaine.CestroiszonessontinclusesparlaConservationInternationaldanslepoint
chauddebiodiversitdelUpperGuineanforests(littralementdel'anglaisforthauteguinenne).Il
existeaussideuxmangroves,delcorgiondemangroveguinenne,unelouestdAbidjan,
lembouchuredelaBiaetlautrelouestlembouchureduBoubo.
LeclimatdeOdienn,unevilledunordouest,estlui,influencparlaprsencedesmontagnes,la
11
pluviomtrieyestplusleveavec1491mm3etlestempraturesysontplusbasses ,quepluslest.
Lapluviomtriedecettezoneestmmede1897mm3Man.

Fauneetflore
Lecouvertvgtalsestconsidrablementmodifiaucoursdes
annes.Lepaysagedebase,constituparlesfortsdenses,
globalementsubdivisesenfortshygrophilesetforts
msophiles,occupelorigineuntiersduterritoireausudet
21
louest .Ilestcompltparlesfortsclairesousavanesarbores
ouboises,quistendentduCentreauNord,avectoutefoisde
nombreuxpointsdefortdensesche.Depetitesmangrovesen
outreexistentsurlacte.Depuislapriodecoloniale,lessurfaces
defortsdensesontconnu,parlefaitdelhomme(plantations
arbustives,exploitationsforestires),uneimportanterduction.
Lepatrimoineforestierivoirienestestimen2007
22, 23
6000000hectares
iltaitestimprsdudoubledansles
24
annes1920 .
Lafauneprsenteunerichesseparticulire,avecdenombreuses
espcesanimales(vertbrs,invertbrs,animauxaquatiqueset
parasites).Parmilesmammifres,lanimalleplusemblmatique
L'lphant,loriginedunomdu
restellphant,dontlesdfenses,constituesd'ivoire,ontjadis
pays.
tuneimportantesourcederevenus.Espceautrefoisabondante
enfortcommeensavane,llphantatintensmentchasset
braconn.Aussinesubsistetilquedanslesrservesetparcsetenquelquespointsdesfortsoilest
ctoyparlesdeuxespcesdhippopotames,celledesavanerpanduedanstoutel'Afrique,etl'espce
pygme,localiseauxfortsdupaysetduLiberiavoisin,lhylochreousangliergant,lesantilopeset
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

8/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

cphalophes,desbuffles,dessingesencorenombreux,des
rongeurs,despangolinsetdescarnivores,parmilesquelslelion,
lapanthreetlamangouste.Lesoiseaux,dontplusieurscentaines
despcesonttidentifies,embellissentlespaysages.On
trouvegalementdenombreuxreptiles(serpents,lzards,
camlons...),batraciensetpoissonsd'eaudouce,et
d'innombrablesespcesd'invertbrscommedesmollusques,
insectes(papillons,scarabes,fourmis,termites...),araigneset
scorpions,etc.Certainsanimaux,clbresdanslazoneplus
humideduSud,deviennent,limagedequelquessousespces
duChimpanzcommun,plusrares.Biendautresespcessonten
25
voiededisparition .

Protectiondelenvironnement
Lacrationet
lamnagementdesaires
protgesparticipentdela
volontdugouvernement
ivoiriendeprotger
lenvironnement,
notammentlecouvert
L'lphantestfrquemmentutilis
forestierennette
dansl'artisanatlocal.
rgressionetcertaines
espcesanimalesraresou
envoiededisparition.LeministreivoiriendelEnvironnement,
delasalubriturbaineetdudveloppementdurableassurela
miseenuvredelapolitiquedegestiondelenvironnementet
Implantationdeszonesprotgesen
desairesprotges.Desplansderintroductiondanimaux,
2008.
notammentpourlerhinocrosnoiretlagirafequiavaientdisparu
decertaineszonesonttmensbien,parexempledansla
nouvelleRservedAboukouamkro.Legouvernementdoitaussifaireface,commeailleurs,au
problmedutraficdanimauxauquel,delavisdecertainsobservateurs,unesolutionsatisfaisantena
encoreputretrouve.En2002eneffet,onarecens1554kgdivoiredanslesboutiquespourtouristes
26
dAbidjan .
27

En2008ondnombrehuitparcsnationaux etprsde300rservesnaturellesdeplusieurstypesdont
28
quinzerservesbotaniques .SixzonesprotgessontinscriteslaconventiondeRamsar,troislesont
aupatrimoinemondialdel'UNESCOetdeuxsontdesrservesdebiosphre.
Parmilesparcs,figureleParcnationaldelaComofonden1968,quicouvre1150000hectareset
500kmdepistescarrossables.Iloccupeprsduquartdelazoneforestiredupaysetestlunedesplus
grandesairesprotgesdAfrique.Yonttrecenssnotamment75000cobesdeBuffon,14000
bubales,3000hippotragues,6000buffles,1200lphants,700hippopotamesetenviron250lions,mais
leparcdelaComorenfermeaussidetrsnombreusesautresespcesdantilopescommelecphalophe,
dontsixfamillesdiffrentesonttidentifies,dessinges,deshynes,despanthres,desmangoustes,
dinnombrablesoiseaux.LeParcnationaldeTa(350000hectares),prolongaunordparlarservede
fauneduN'Zo(70000hectares),estsurtoutaxsurlaprservationdelafortprimaire(fortvierge).Un
embranchementpermetdatteindre,lintrieurdeceluici,lemontNinokouquiledomine,ainsique
29
lesderniersgantsvgtaux.LeParcnationaldelaMarahoustendsur100000hectares .

https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

9/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

LeParcnationalduMontPko(34000hectares)estsurtoutrputpoursavgtation:florede
montagneetfortprimaire.LeParcnationald'Azagnyestsituauborddelocanlembouchuredu
Bandama,sur30000hectaresessentiellementconstitusdesavanemarcageuseavecdespalmiers,o
lonpeutapercevoirdestroupeauxdlphantsetdebuffles.LarservedefauneduHautBandama
(123000hectares)couvreunezonedesavaneetabritedeslphants,desbufflesetantilopes.LeParc
nationalduMontSangb,dunesuperficiede95000hectaresestentirementsituenzonemontagneuse
(14sommetsdeplusde1000mdanslesmontsduToura)ilestgiboyeuxetabriteuneflore
particulire.LeParcdeKossou,ndelancessitderelogerlesanimauxmenacsdelanoyadeparla
montedeseauxdubarragedeKossou,s'tendsur5000hectares.LeParcnationalduBanco
(3000hectares),situauxportesdAbidjan,estunexempledefortprimaireavecdesacajous,framirs,
avodirs,niangons,espcesdevenuestrsrares.LeParcnationaldeslesEhotil,unparcmarincren
1974etsitusurlalaguneAbylEstdAbidjan,prsenteunintrtparticulierpourlesrecherches
historiquesetarchologiques.

Dmographie
Lapopulationivoirienne,commedanslaquasitotalitdes
Composition
paysendveloppement,connatunecroissancerapide.Au
culturelleenCtedIvoire
coursdesderniersrecensementseffectusen1975,1988et
30
1998,elleestchiffre6709600,10815694puis
Compositionethnique
15366672habitants.Elleestestime23202000en
Akan
42,1%
4
2012 .Cetaccroissementrapideestenpartieimputable
PeuplesvoltaquesetGur
17,6%
MandduNord
16,5%
limmigrationcontinuedepopulationstrangres.Le
Krous
11%
recensementgnraleffectuen1998rvleeneffetun
MandduSud
10%
tauxdtrangersde26%,soitplusduquartdela
Autres
2,8%
populationtotale.Cesimmigrs,enqutedemieuxtre,
31
sontattirsparledveloppementconomiquerapideetla
Religions
stabilitsocialeetpolitiquequeconnaissaitlepaysavant
Christianisme
44,1%
ledbutdescrisessociopolitiquesetmilitaires.Ils
Islam
37,5%
Croyancesafricaines
10,2%
proviennentmajoritairementdespaysvoisinsmembresde
Autres
8,2%
laCommunautconomiquedestatsdel'Afriquede
l'Ouest(CEDEAO).Malgrlacrisepoliticomilitairede
Compositionlinguistique
2002,lepayscompteencoreen2008denombreux
Franais(officiel)
trangersoriginairesdelaCEDEAOdontdesBurkinabs,
60ethnieslocales
deloinlesplusnombreux(environ2millions),des
Maliens,desGuinens,desSngalais,desLibriens,des
Ghanens.ceuxcisajoutentlesLibanoSyriensessentiellementcommerants,quelquefoisindustriels,
desAsiatiquesetdesEuropens.Lepourcentaged'trangersnaturalissestde0,6%.
Lapopulationivoirienneestenoutremultiethnique.Cinqgrandsgroupesethniques,comprenantenviron
unesoixantained'ethnies,constituentlesnationauxd'origineetsontlocalissdanslesrgionssuivantes:
aunord,legroupevoltaque(gur)ousnoufos,13%delapopulation
aunordouest,legroupemandduNordoumalink,17,2%delapopulation
louest,legroupemandduSud,8,4%
ausudouestetaucentreouest,legroupekrous,9,4%delapopulation
aucentreetl'est,legroupeakans,41,1%delapopulation.
Composed'uneforteproportiondejeunes(en1998lesjeunesdemoinsde15ansreprsentaient43%
delapopulationtotale,contre4%pourlespersonnesges),lapopulationivoirienneestingalement
rpartiesurleterritoirenational.Lesvariationss'observentd'unergionl'autre,maisgalemententre
32
zonesruralesetzonesurbaines .Audtrimentdelazonedunord,lesud,louestetlestsonteneffet,
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

10/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

enplusdestrangers,fortementpeuplsdallognesdontle
dplacementestdictparlarecherchedeterresarablesou
propicesaudveloppementdesculturesderentecommelecafet
lecacao.Letauxdepeuplementestgalementlevdansles
zonesurbanises,comptetenudelexodedespopulationsrurales
constituesenmajoritdejeunesenqutedemploi.Lacrise
dclencheenseptembre2002apoursapartacclrleclivage
entreleszonesnordetsud.Surl'ensembleduterritoireen1998,
Rpartitiondelapopulationvivanten
ladensitmoyenneestde48habitantsaukm.Enzonesud,zone
Cted'Ivoire
forestire,ellevariede53,3(rgionduBasSassandra)272,7
habitants(rgiondeslagunes)aukm.57%delapopulationvit
enmilieurural,leszonesurbainesenabritentquantelles43%.Letauxdecroissancedelapopulation
32
urbaineestvalu4,2%entre1988et1998 .En2010,letauxdecroissanceannuelledelapopulation
estde2,403%.Sontconsidrescommevillesleslocalitssemiurbainesde3000habitantsaumoins,
agglomres,dotesd'unefonctionpolitiqueetadministrativeetauseindesquelleslapopulationactive
nonagricoleestsuprieureougale50%.Surcettebase,129villessontdnombresparledernier
recensementgnraldelapopulation(1998).Abidjanresteleprincipalcentreurbainetconomiquedu
pays,avec2877948habitantsen1998.Yamoussoukro(155803habitants),Bouak(464618habitants),
Daloa(173103habitants),Korhogo(142039habitants),Gagnoa(107124habitants),Man(116657
32
habitants)etSanPdro(131800habitants),sontgalementdegrandesvilles .
Parailleurs,lepaysabriteenviron26400rfugisetdemandeursd'asileen2007,dont24200provenant
33
duLiberiaetayantfuilaguerrecivilequiyasvientre1989et2004 .En18ans,ilyaeuunetrsforte
croissancedesrfugiscaronestimeen2010lenombrederfugisdeplus17458.

Histoire
Terredemigrations
LadatedelapremireprsencehumaineenCtedIvoireest
difficilevaluercarlesossementsneseconserventpasdansle
climathumidedupays.Cependant,laprsencedefragments
d'armesetd'outillagestrsanciens(hachespoliestaillesdans
desschistes,dbrisdecuisineetdepche)dcouvertssurle
territoirenationalestinterprtecommelapossibilitdela
prsencedhommes,enassezgrandnombre,aupalolithique
34
suprieur(1500010000ans) ouauminimum,lexistence
35
surceterroir,duneculturenolithique .Lesplusanciens
habitantsconnusdelaCtedIvoireonttoutefoislaissdestraces
dissminestraverstoutleterritoire.Lespopulationsarrives
avantleXVIesiclesontaujourd'huidesgroupesminoritaires
ayantplusoumoinsbienconservl'essentieldeleurs
civilisations.CesontlesAgouaetEhotil(Aboisso),Kotrowou
36
(Fresco),Zhiri(GrandLahou)etEgaouDis(Divo) .

Pierrepoliedel'reprhistorique
trouveaupontdelaMarahouprs
deBoundiali(norddelaCte
dIvoire).
chelleencentimtres.Photoprise
auMuseThodoreMonodd'Art
africaindeDakar,auSngal.

Maislepaysestsurtoutuneterrederefugeetdemigrationqui
reoit,enprovenancedelazoneduSahel,entreleXIesicleetleXVIesicle,lesMandforestiers(Dan,
GbanetKwni)maisgalementauxXIVesicleetXVesicle,dautresgroupesvenusdunord(Ligbi,
NumuetquelquesclansMalink),cequiprovoquequelquesdplacementslimitsdepopulationsplus
anciennementtablies(KrousurlacteavantleXVesicleetSnoufo).LesXVIesicleetXVIIesicle
consacrentlarriveaunorddeplusieursclansMalinksoumanddioula(Kamagat,Keita,Binate,
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

11/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Diomand)etSnoufoetausudest,despeuplesenprovenancedelabassevalledelaVolta(Efi,
Essouma,Abour,AlladianetAvikam).Lundecesgroupesakan(Abron)sinstalledanslargionde
37
Bondoukoulestdupays .
LeXVIIIesicleconsacrelesgrandesmigrationsakan(Agni,Baoul,Ati,Abbey,bris,M'Battos,
Abidji)danslesudestetlecentredupaysainsiquecelledautresgroupesmalinks(enprovenancedes
38
rivesdelaVoltanoire)etdusuddesterritoiresactuelsduMalietduBurkinaFaso .Cesmigrationssont
causesdeconflitsentrelespopulations,maispermettentsurtoutdetisserdenombreusesalliances
39
politiquesetmatrimonialesainsiquedesparentsplaisanterie .

AucontactdelEurope
linitiativeduprinceHenrileNavigateur,lesPortugaisJoode
SantarmetPedroEscobardcouvrentlelittoralivoirienen
14701471etjusqulafinduXVIesicle,lesseulsEuropens
40
prsentssurlelittoralivoiriensontportugais .Ilsserontrejoints
lafinduXVIesicleparlesHollandais,puisauXVIIesiclepar
41, 42
lesFranaisetlesAnglais
.
En1687,deuxansaprslecodenoir,desmissionnairesetdes
Esclavesenchans.
commerantsfranaiss'installentsurlesited'Assinie,
l'extrmitestdulittoral,verslaCtedel'or,maisilsrepartenten
1705aprsavoirconstruitetoccuplefortSaintLouis,de17011704,carlecommercedesesclaves
43
contredescralesnerapportepasassez .Parmieux,lechevalierd'Amonetl'amiralJeanBaptistedu
Casse,directeurdelaCompagnieduSngal,principalesocitdelatraitengrirefranaise,
dbarquent,intresssparletraficdel'or,etsontreuslacourduroiZna.DanslerapportqueJean
BaptisteduCasseremetauxautoritsfranaises,ilinsistesurl'imprieusencessitdecrerdes
tablissementsfixesdanslargion,citanttroislieuxpourlevertroisforteresses:Assinie,Commendoet
44
45
Accra .MaislesFranaissontpluttOuidah ,lundesdeuxports,avecLagos,quiontconcentr
46
60%desdeuxmillionsd'embarquementsd'esclavesdelabaieduBnin .
IlsramnerontenFrancelejeuneprinceAniabaetsoncousinBanga,lesquelsserontprsentsauroi
deFranceLouisXIVetseconvertirontaucatholicisme(AniabaserabaptisparBossuet,vquede
Meaux).IlsdeviendrontofficiersdansleRgimentduRoi,avantderetournerIssinyvers1700.Aniaba
seraitdevenuen1704conseillerduroideQuita(actuelTogo),sefaisantappelerHannibal.Ces
Europensentretiennentdesrelationsreligieuses,parfoispolitiquesmaissurtoutcommercialesavecles
populationsdulittoralivoirien.Labondancedelivoiredonnecettepartieduterritoireafricainlenom
47
deCtedelivoire galementappele,causedesrelationsdifficilesavecleshabitants,Ctedesmal
48, 49, 50
gens
.Lecommerceconcernediversproduitstropicaux,maisilestsurtoutdominparlatraite
ngrire.Lesclaveestleproduitdesguerrestribales,lefruitdunemiseengageoulersultatdune
dcisionjudiciaire.Certainespersonnessontesclavesdenaissance,hritantainsidustatutdeleurs
51
ascendants .
LatraitengrireconstitueauXVIIIesiclelessentieldeschangesentrelespopulationsctiresetles
marchandseuropens.LaCtedIvoirequirestejusquauXIXesicle,unespacedetraitedimportance
42
moindrecomparativementauBnin ouauNigeria,subitgalementlesconsquencesngativesdu
52
phnomne danslesdiffrentessocits.Lonenregistredenombreuxmorts,unediminutiondela
natalit,larapidediffusiondpidmiesetdesfaminesquinpargnentnilessocitslignagres,niles
empiresouroyaumestablissurleterritoire.LatraitengrirestrictementinterneperdureraenCte
d'Ivoirejusqu'lafinduXIXesicle [rf.ncessaire].Lazoneforestireestlesigeparexcellencede
socitsolautoritduchefdelignagesexercegnralementauniveaudunetribu.Elleconnatune
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

12/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

mutationsocialesignificativecaractriseparlamultiplicationetledveloppementdediversesalliances
donaissentdesconfdrationstribales,claniquesourgionales.Unetellevolutiondiffredu
cheminementconstataunord,danslesdiffrentesbranchesdugroupesnoufo.Conuloriginesurun
schmaprochedessocitslignagres,legroupesnoufoseconstitueparlasuite,peupeu,en
chefferiessurlemodleduKafu(unterritoirerestreintsurlequels'exercel'autoritd'unchef:le
Faama)malinketseconsolidepourfairefacenotammentlexpansionnismedelempiredeKong.Les
autressocitsvivantaunord,maisgalementcellesducentreetdelest,seprsententdemanire
encoreplushirarchiseavecuneorganisationconforteparlerenforcementdepouvoirsmonarchiques
oulapparitiondenouvellesstructurestraditionnellesdetypetatique.CestlecasduroyaumeAbronde
Gyamandontlautoritstendsurdenombreuxpeuplesdelestduterritoire(KoulangodeNassian,
Goro,Gbin,Ligbi,Huela,AgnietDiouladeBondoukou)etquisaffranchitdupouvoirAshantien1875.
Aprsunepriodedexpansion,ceroyaumeestcependantaffaiblipardesdissensionsinternesquile
fragilisentfaceauxconqutesdeSamoryTouretlimprialismeeuropen.LeRoyaumeduSanwitire
lemeilleurpartidesesrelationsaveclextrieuretconsolidesonpouvoirsurlespeuplesdulittoraldu
sudest.
LamonarchieBaoulestdomineparlesWarboetlesFaafoujusquladislocationdesonunitaprs
1850,lorsqueplusieursgroupesseconstituentenentitsindpendantesouennouvellesconfdrations
militairesauxcontoursplusoumoinsprcis.Danslenord,lesconqurantssemultiplientmaissonttour
tourvaincusparSamoryTourquisoumetgalementtouslesroyaumes(Kong,Bouna,Koulango,
53
Gyaman...) .Cesconqutesetguerrestribalessontfortementexarcerbesparlatraitengrirequi
accentueladstructurationdessystmespolitiquesetsociauxtraditionnelsenraisonnotammentde
54
lapparitiondenouvelleshirarchiessocialesconstituespardespersonnesquelleenrichit .
LeXIXesicleapporteainsideprofondesmutationsauniveaudesorganisationssocialestraditionnelleset
lacrationdenouvellesvaleursfondessurlarichesse,quisapprcielaquantitdeproduitsdtenus
(produitsvivriers,cheptel,vtements,poudredor,armesfeu)etaunombredindividussurlesquels
lautoritestexerce.Ainsi,lesfemmes,lesenfantsetlesesclavesquidpendentdunemmepersonne
constituentpourcelleci,nonseulementdesouvriersagricolesetdesdfenseursdulignage,mais
55
galementunepossibilitdaccroissementdesalliancesaveclesautresfamilles,parlemariage .
56, 57

Labolitiondelesclavageen1815auCongrsdeVienne,raffirmeen1885auCongrsdeBerlin
,
ouvrelavoieaudveloppementdenouvellesrelationscommercialesentrelespopulationsivoirienneset
lesnouveauxacteurseuropensquifontleurapparition.Endpitduneconcurrenceanglaisetenaceet
parfoislhostilitdespopulationslocales,descomptoirsfranaissontinstallsAssinieetGrand
58
Bassam(CteduSudEst)en1843et,en1857,lefortdeDabouestdifi .

CrationcolonialedelaFrance
Aprsavoirrussiconqurircequideviendraunjourl'Algrie,aprslesquelquesconqutes
motivationscommercialesralisessousleSecondEmpire,laFranceencoreconvalescentedel'aprs
1870,l'instigationdeLonGambettaetdeJulesFerryselancedanslacolonisationdunepartie
majeuredelAfriqueoccidentaleetquatorialeetdelapninsuleindochinoise,audbutsousleprtexte
affirmdeciviliser,bienttenesprantdesdbouchsetpeuttreunjourdesgainsdecescolonies,en
ralitdavantageparrivalitaveclesautrespuissancescoloniales.CarlaFranceestprsentesurles
ctesd'Afriqueoccidentaledepuistrslongtemps.Or,laplusprenantedespuissancescolonialesdu
e
XIX sicle,laGrandeBretagne,agitdjsurleNigerinfrieur.Joindrelespossessionsfranaisesdu
golfedeGuinecellesdubasSngalviacequ'onappellel'poqueleSoudan(aujourd'hui
Sahel)paratlaparadeadquatel'entrepriseanglaisequis'annoncepartirdel'est.Maissurcette
routes'interposel'empireconstruitparlechefdeguerreSamoryTour,leplusgrandcommerant
d'esclavesdel'Afriqueoccidentale,etdontlespopulationsassujettiesservoltentlafindesannes
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

13/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

1880.Cespopulationsanimistesrefusentl'IslamimposparSamoryet
finissentparesprerleurlibrationdesFranais.Toutefois,la
mconnaissancedelarrirepaysivoirienamnentlesFranaisdouard
BoutWillaumez(18371839),PaulFleuriotdeLangle,MarcelTreich
Laplne(18871890),LouisGustaveBinger(et,dansunemoindre
mesure,lesAnglaisLonsdale(1882),Freeman(1888)etLang(1892))
59, 60
lancerdenombreusesmissionsdexploration
.Aprslasignaturede
diverstraitsdeprotectorat,undcret,le10mars1893,crelaCte
61
dIvoireentantquecoloniefranaiseautonome .LaFrancequiyest
djreprsenteparArthurVerdier(1878)puisTreichLaplne(1886)en
qualitdeRsidents,dsigneLouisGustaveBingercommeGouverneur
62
avecrsidenceGrandBassam .
Lautoritfranaisecommencesinstaurerdanslensembledupaysau
moyendunsystmedequadrillagehirarchisquicomprendles
MarcelTreichLaplne.
villages,lescantons,lessubdivisionsetlescercles.Elletablitdesliens
desubordinationtraverslinstaurationdelimptdecapitation,la
prestationgratuitedetravail(travailforc),leservicemilitaireobligatoire,lapplicationduncodede
63
lindignatetlexercicedunejusticeindigne .Poursapart,lAdministrationfranaisedoitprocder
lamiseenvaleurduterritoire,lamiseenplacedeservicessociauxdebase,garantirlalibre
64, 65
circulationdespersonnesetdesbiensenmettantuntermedfinitifloelles'exercel'esclavage
.
66
67
Larsistancelocalesexprimedslaphasedexploration (guerredeJacquevilleetdeLahouen1890 ,
68, 67
68, 67
guerredeBonouaen1894et1895
,guerreenpaysadioukrouen1897et1898
).Parisdcideune
69
guerreouverteavecSamoryen1896,quiestenfinvaincuGuouleu(Gulmou)en1898 .Quelques
annesplustard,pourasseoirrapidementetdfinitivementlautoritdelaFrancesurleterritoire,le
gouverneurGabrielAngoulvantoptepourlacclrationforcedelacolonisation:Jedsirequilny
aitdsormaisaucunehsitationsurlalignepolitiquesuivre.Cettelignedeconduitedoittreuniforme
pourtoutelaColonie.Nousavonsdeuxmoyensdelesmettreenpratique:ouattendrequenotre
influenceetnotreexempleagissentsurlespopulationsquinoussontconfiesouvouloirquela
70
civilisationmarchegrandspas,auprixduneaction...J'aichoisilesecondprocd .
Denouvellesrsistancesapparaissentnotammentdanslouest
67
67
forestier(sigedeDaloaen1906 ,sigedeManen1908 ,
67
sigedeSmienen1911) ouchezlesAkanduSud(attaques
67
despostesdAgbovilleetdAdzopen1910) .Ellessont
71, 67
longuesenpaysBaoul(18931912)
,enpaysGouro(1907
71, 67
67
1914)
etenpaysLobi(18981920) .Endpitdequelques
dfaitesfranaises,touteslesrsistancessontdfinitivement
vaincuesen1920.Leschefsdelarsistancesonttusoudports
Rpressiond'unervolteenCte
etlespertesenvieshumainessontimportantespourles
67
d'IvoireparBoutWillaumez.
populationslocales .Unenouvelleconomiesinstalle
progressivement.De19051930,desmaisonsdecommercedont
72
lesigeestenEurope(SCOA,CFAO,CCAF,Peyrissac)
sinstallentetralisentlacollectedesproduitslocauxetlcoulementdesproduitsimports.Demme,
lesEuropensencouragsparlapolitiquefranaiseetaidsparlerecrutementpourdestravauxforcs
73
danslesplantations ,dveloppentdesexploitationsagricolesprivesetnotammentdesplantationsde
cafetdecacaopartirde1930.Cesculturesdexportationsupplantenttrsrapidementlesproduitsde
cueillette(Kola,grainesdepalmes,bois,caoutchouc).Paralllement,desinfrastructuresetdes
quipementssontralisspoursoutenirlexploitationconomique.Lerseauroutiersemetenplaceet
unchemindeferestconstruitgrceaurecrutementobligatoiredesjeunes.Descolesetdespostes
mdicauxsontgalementouverts.Cependant,cetteoptiondemiseenvaleurdelacolonieestfreinede
19301935parlacriseconomique.Malgrderelseffortsdugouverneurpourredresserlconomie,
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

74

14/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

74

lessquellesdelacriserestentprsentes .LedclenchementdelaSecondeGuerremondialeaccrotles
difficultsconomiquesetfinancireslocales.Outrelimptdecapitation,lesprestationsobligatoiresse
multiplientetlespopulationsversentdesdonspourladfensedelaCtedIvoireetdelaFrance.
Maisleffortdeguerreestsurtoutmilitaireavecdesmilliersderecruesmobilisesetenvoyessurles
champsdebatailleenEuropeetenAfriqueduNord.Aprsladfaitedejuin1940,cesontdenombreux
volontairesivoiriensquisengagentauxctsdugnralCharlesdeGaulledanslaRsistance.

Enqutedmancipation
Avantlafindelaguerre19391945,lespopulationsencore
inorganisescommencentasseztimidementuneluttepour
75
lmancipationpolitique,socialeetconomique .Maispartir
de1945,enCtedIvoirecommedanstouteslescolonies
franaisesdAfrique,laviepolitiquesorganiseenprenantappui
surlaConfrencedeBrazzaville.LesIvoiriensparticipentleurs
premireslectionsmunicipales(AbidjanetGrandBassam)et
LeParlementfranaisquiaaccueilli
lgislatives,lesterritoiresdoutremerdevantdsormais,par
desdputsdeCted'Ivoire.
dcisiondelautoritcoloniale,trereprsentslAssemble
nationaleconstituantefranaise.Endpitdeloppositionde
ladministrationlocale,FlixHouphoutBoignyseportecandidatenCtedIvoiredevantlecollgedes
noncitoyens.Ildevancesonadversairedeplusdemillevoixet,audeuximetourle4novembre1945,
estludputavec12980voixsur31081suffragesexprims.lasecondeAssemblenationale
Constituante,ilestrluplusfacilementauParlementfranaisavec21099voixsur37888suffrages
76, 77
exprims
.Plusieurspartispolitiques(souventsoutenuspardessyndicats)sontcrspartirde
1946.IlssontdesimplesprolongementsdeladiversitdesformationspolitiquesdeFranceoula
concrtisationdelalibertd'initiativeslocales:PartidmocratiquedeCted'Ivoire(1946),Parti
progressistedeCtedIvoire(1947),Blocdmocratiqueburnen(1949),sectionivoiriennede
78
lInternationaleouvrire(1946),sectionivoirienneduRassemblementdupeuplefranais .La
ConstitutiondelaQuatrimeRpublique(France)etlesloisanticoloniales(suppressiondutravailforc,
suppressionduCodedel'indignatouextensiondelacitoyennetfranaise),sanschangervritablement
lesystmecoloniallocal,provoquentlafoislacolredescolonsetladceptiondespopulations
colonisesquidurcissentleurluttepourlmancipation,traversdesactionsdeplusenplusviolentes
79
conduitesparlespartispolitiques .
LaloicadreouvredenouvellesperspectivesenCtedIvoireparlintroductiondeladcentralisation,
lautonomieinternedescoloniesetlextensiondespouvoirsdesAssemblesterritoriales.Elleinstaure
galementuncollgeuniquedlecteursetlesuffrageuniversel.Lavoiesouvreainsipour
linstauration,deprimeabord,delaCommunautfrancoafricaineaprslerfrendumdu28mars1958
80
puis,parlasuite,pourlaccessiondelaCtedIvoirelasouverainetinternationalele7aot1960 .

Contextesociopolitiquedepuisl'indpendance
DesannesHouphoutBoignyladifficilesuccession
Dslindpendance,lesinstitutionsdeltativoiriensontdfiniesetorganisesparune
81, 82
Constitution
.Celleciprvoitleprincipedelasparationdespouvoirsexcutif,lgislatifet
81
judiciaire .Entre1960et1980,lestransformationspositivesdelconomieivoiriennesont
spectaculairesdanstouslesdomaines:agriculture,industrie,commerceetfinances.Ellessontlersultat
dunepolitiquequifaitjouerunrleminentltat,linvestissementprivetauxcapitauxtrangers.
Lasocitivoirienneconnataucoursdecettepriodeuneprofondemutationtraverslerelvementdu
niveaudeviedeshabitants,lesquipementssanitaires,ducatifsetsociaux,maisgalementune
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

15/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

augmentationdelapopulationavecuntauxdecroissanceannuel
moyende3,8%,lafaisantvarierde3,7millionsen196012,2
millionsdhabitantsen1988.Cependant,depuislemilieudes
annes1980,lconomiestagne,consquencedeladgradationdes
termesdel'changeaveclextrieur,delaccroissementdesdettes
deltatetderreursdegestion.Enoctobre1995,HenriKonan
Bdiremporteunecrasantemajorit(95,25%contre3,75%ou
83
4,75%pourlecandidatFrancisWodi) contreuneopposition
fragmenteetdsorganisequiappelleauboycottactif,lapremire
lectionprsidentielleorganiseaprsledcsdeFlix
84
HouphoutBoigny .Ilresserresonemprisesurlaviepolitique,
obtientassezrapidementuneamliorationdesperspectives
conomiques,unediminutiondelinflationetengagedesmesures
pourrduireladetteextrieure.
ContrairementFlixHouphoutBoigny,quiasuavecprudence
vitertoutconflitethniqueetammepermislaccsauxpostesde
lAdministrationpubliquecertainsimmigrantsvenusdepays
FlixHouphoutBoigny(1962).
voisins,HenriKonanBdimetenexergueleconceptde
85
livoirit .Livoiritestdfiniedabordcommelaffirmationdela
souverainetetdelautoritdupeupleivoirienfaceauxmenacesde
dpossessionetdassujettissement,notammentdanslesdomainesdelimmigrationoudespouvoirs
86
conomiqueetpolitique .Parlasuite,leconceptalarputationdtredestinexclurelopposant
87, 88
AlassaneDramaneOuattaradellectionprsidentielle
.Lanationalitdecedirigeantfaitainsi
lobjetdevivespolmiquesetdenombreusescontroversestantauseindelaclassepolitiquequede
lensembledelasocitivoirienne,unepartiedelapopulationluireconnaissantlanationalitivoirienne,
89
90
tandisquelautrelaluidnie .LaCoursuprmedeCtedIvoirenaputranchersurcesujet .
DesproblmesdegouvernancesontmisaujourlorsdelexcutiondeprojetsfinancsparlUnion
europenne.Enoutre,diffrentsfaits,notammentlexacerbationdestensionspolitiquesetsocialesparla
presse,lesactesdedfiancelautoritdeltatposspardesopposants,lincarcrationdeplusieurs
leadersdeloppositionpolitique,instaurentunclimatdltrequiconduitendcembre1999au
renversementdeHenriKonanBdipardessoldatsmcontents.Ceuxciplacentlattedeleurgroupe
legnralRobertGuquidevientparcefait,chefdeltatdeCtedIvoire.HenriKonanBdisexile
91
enFrance .
Lentesortiedecrise
92

Lergimeissuduputsch estmarqudurantsonphmrepouvoirpardestroublesmilitairesetcivils.
Lepouvoirmilitairerduitnanmoinslacriminalitetlacorruptionenusantdemthodesparfois
expditives.Ilfaitprocderlardactiondunenouvelleconstitutionparlespartispolitiquesetla
socitcivileetorganise,enoctobre2000,llectionprsidentielle.Denombreusescandidaturesla
prsidencedelaRpubliquedontcellesdeHenriKonanBdietdeAlassaneDramaneOuattarasont
liminesparlaCoursuprme.LegnralRobertGuquiseproclamevainqueurduscrutinestchass
pardesmanifestationsderues.Deviolentsaffrontementsopposentgalementdurantquelquesjoursdes
militantsduFPIceuxduRDR.Cestroublessesoldentparplusieursmorts.LaCoursuprmeproclame
lesrsultatsetdclarevainqueurLaurentGbagbo.Celuiciinitieunforumderconciliationnationale
puisnommeungouvernementd'unionnationale.Maisle19septembre2002,dessoldatsrebellestentent
deprendrelecontrledesvillesdAbidjan,BouaketKorhogo.Ilschouentdansleurtentativeencequi
concerneAbidjanmaissontvictorieuxdanslesdeuxautresvilles,situesrespectivementdanslecentre
etlenorddupays.RobertGuestassassindansdescirconstancesnonencorelucides.Larbellion
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

16/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

quiseprsentesouslenomMPCIcreplustardleMJPetle
MPIGOetformeaveccesdernirescomposanteslemouvement
desForcesnouvelles(FN).Iloccupeprogressivementplusdela
moitinorddupays(estime60%duterritoire),scindantainsi
leterritoireendeuxzonesgographiquesdistinctes:lesudtenu
parlesForcesarmesnationalesdeCtedIvoire(FANCI)etle
nordtenuparlesForcesarmesdesforcesnouvelles(FAFN).
LespourparlersentamsLompermettentdobtenirle17
octobre2002,unaccorddecessezlefeuquiouvrelavoiedes
ngociationssurunaccordpolitiqueentreleGouvernementetle
Soldatsdel'OprationdesNations
MPCI,souslgideduprsidentduTogo,GnassingbEyadema.
uniesenCted'Ivoire(ONUCI)
Cesngociationschouentcependantsurlesmesurespolitiques
scurisantunprimtresensible
prendre,endpitderunionsentrelesdirigeantsdelaCEDEAO
Bouak.
Kara(Togo),puisAbidjanetDakar.10000casquesbleusde
93
lONUCI dont4600soldatsfranaisdelaLicornesontplacs
eninterpositionentrelesbelligrants.Dansunenouvelleinitiative,laFranceabriteLinasMarcoussis
du15au23janvier2003,souslaprsidencedePierreMazeaud,PrsidentduConseilconstitutionnel
franais,secondparlejugesngalaisKbaMbaye,unetablerondeaveclesforcespolitiques
94
ivoiriennes etobtientlasignaturedelaccorddeLinasMarcoussis.Cetaccordprvoitlacrationdun
95
gouvernementderconciliationnationale dirigparunpremierministrenommparlePrsidentdela
Rpubliqueaprsconsultationdesautrespartispolitiques,ltablissementduncalendrierpourdes
lectionsnationalescrdiblesettransparentes,larestructurationdesforcesdedfenseetdescurit,
lorganisationduregroupementetdudsarmementdetouslesgroupesarms,lerglementdesquestions
relativeslligibilitlaprsidencedupaysetlaconditiondestrangersvivantenCtedIvoire.Un
comitdesuividelapplicationdelAccord,prsidparlONU,estinstitu.
Appliquavecbeaucoupdedifficults,lAccorddeLinas
Marcoussisestsuiviparplusieursautres,conclusenAfriqueet
misenuvreparlesgouvernementssuccessifsdeSeydouDiarra,
CharlesKonanBannyetGuillaumeSoro,nomm1erministre
lissuedelasignaturedelaccordpolitiquedeOuagadougou
concluentreceluicietLaurentGbagbo,souslgideduprsident
96, 6
burkinabBlaiseCompaor,facilitateur .
DanslegouvernementSoroIcomposde33membres,la
formationmilitaropolitiquedeceluici(lesForcesnouvellesde
Cted'Ivoire)etleFrontpopulaireivoirien(FPI),formation
politiquedontestissuleprsidentLaurentGbagbo,disposent
chacundehuitportefeuilles(lePremierministreycompris).Les
autresportefeuillessontrpartisentrediversautrespartis
politiques.Ainsi,lePartidmocratiquedeCted'Ivoire(PDCI)
endtient5,leRassemblementdesrpublicainsdeCtedIvoire
Chefsd'tatsafricainslacrmonie
(RDR)5,leMouvementdesforcesd'Avenir(MFA)un,leParti
delaflammedelapaixBouak
ivoiriendestravailleurs(PIT)un,lUniondmocratiquedeCte
d'Ivoire(UDCI)unetlUnionpourladmocratieetlapaixen
Cted'Ivoire(UDPCI)undeuxautresministressontrputsprochesduPrsidentdelaRpubliqueet
unministreestissudelasocitcivile.
Concrtement,outrelagestiondesaffairesrelevantdesescomptencestraditionnelles,legouvernement
coordonnelamiseenuvreduprocessusdesortiedecriseaumoyendeprogrammesspcifiques.Il
sagitdundispositiftechniquecomprenantnotammentleCentredecommandementintgr
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

17/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

(dsarmementdescombattants),leProgrammenationalderinsertionetderhabilitation
communautaire,leComitnationaldepilotageduredploiementdelAdministration(restaurationde
lautoritdeltatsurlensembleduterritoireetreprisedufonctionnementdesservicespublics),
lOfficenationald'identification(identificationdespopulationsetdeslecteurs)etlaCommission
lectoraleindpendante(organisationdeslections).Sileconsensussemblesedgagersurlemodede
gestionduprogrammedesortiedecrise,lesoriginesdelacriseivoiriennedemeurentunsujet
controvers.
Seloncertainesthses,lacriseivoirienneestlarsultantelafoisduncolonialismedstructurantpour
lorganisationtraditionnelle,dunimbrogliojuridiquecrparlaConstitutionivoirienne,despratiques
97
antidmocratiquesdupartiunique,duconceptdelivoiritainsiquedelacriseconomiquemondiale .
Pourdautres,lacriseconsacreetexprimeuneprofondefracturegographique,voireethniqueet
98
religieuse,entrelenordetlesuddupays .
CrisepoliticomilitaireenCted'Ivoire(20022007)
lectionprsidentielleen2010etcrise
l'issued'unelectionprsidentiellesoustension,lesdeuxcandidatsarrivsausecondtour,Laurent
99
GbagboetAlassaneOuattara,prtentsermentcommeprsidentdupays .AlassaneOuattaraat
dclarvainqueurparlaCommissionlectoraleindpendanteetareulesoutienduPremierministre
100
99
GuillaumeSoroetd'unepartie delaCommunautinternationale .LaurentGbagboatdclar
vainqueurparleConseilconstitutionneletareulesoutiendugnralPhilippeMangou,commandantde
99
l'arme .LaCted'Ivoireseretrouvealorsavecdeuxprsidentstentantdes'imposersurl'ensembledu
pays.
MaisAlassaneOuattarabnficiantdel'appuidenombreuxtatstrangers,ainsiqueceluid'instances
conomiquesetfinancirestantrgionalesqu'internationales,parvientparalyserl'conomieetasscher
101
lesfinancesdel'tativoirien,notammentleszonesencorecontrlesparLaurentGbagbo .
Cependant,cettesituationnesatisfaitaucundesprotagonistesetlesespritsfinissentpars'chaufferde
nouveau.LescombatsclatentAbidjanlafindumoisdefvrier2011entreleCommando
invisiblehostileGbagboetl'armergulire.Puis,dbutmars,latensiongagnel'ouestdupays,o
lesForcesnouvellesprennentlecontrledenouveauxterritoires.L'ensembledufrontfinitpar
s'embraserlafinmars,etlesforcesproOuattara,rebaptisesForcesrpublicainesdeCted'Ivoire
(FRCI),prennentYamoussoukro,lacapitalepolitiquedupays,le30mars.partirdecemomentl,tout
vatrsvite:lesuddupaysestconquisenquelquesheuresetlestroupesproOuattaraentrentdans
Abidjan,sansrencontrerderellersistance,etpourcause,l'armergulire,lagendarmerieetlapolice
fontdfection,abandonnentGbagbo,etserangentauctd'AlassaneOuttaradanslesFRCI,tandisque
lecommandantdel'arme,legnralMangou,dserteetserfugieavecsafamillel'ambassade
d'AfriqueduSud.LaurentGbagboetsonpouseseretranchentlaRsidenceprsidentielle,protgs
parunderniercarrdefidlesdontlaGardeRpublicainedirigparleColonelDogboBlBruno.La
RsidenceassigeparlesforcesproOuattaraadumalaccderlaRsidencemalgrplusieurs
tentative.Cependant,c'estl'assautfinalcontreledomicilequiestlancle11avrilavecl'appuidesforces
onusiennesetplussignificativementdel'armefranaisessousmandatparl'applicationdelarsolution
duConseildescuritdel'ONU.l'issuedecetteopration,LaurentGbagbo(accompagndesa
102
famille)estfaitprisonnier,puisplacentatd'arrestationl'htelduGolf .Ilaensuitettransfr
103
Koroghodanslenorddupays,oilestassignrsidence surveille(quelquesjoursplustardson
pouse,quin'apastautoriselesuivre,seraplacequantelleenrsidencesurveilleOdienn,

104

https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

18/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

104

uneautrelocalitdunordivoirien ).Depuis,LaurentGbagboestincarcrlaHayeoilattendun
procspourcrimesdeguerre.Leprocsn'apasencoreeulieutantlestractationsdesavocatset
l'instructiondudossierestdlicate.
Lasituationpolitiquedepuis2015

lasuitedesdernireslectionsprsidentiellesdu25octobre2015quilontrlupourcinqans,le
prsidentOuattaraaprocdunremaniementministrielle6janvier2016.Lactuelchefdtativoirien
souhaiteconsoliderleseffortsderconciliationnationaleetrdigerunenouvelleConstitution,quidevrait
105
tresoumiseunrfrendumen2016 .

Institutionsetviepolitique
81

Dssonaccessionlindpendance,laCtedIvoire,tatunitaire,optepourunrgimeprsidentiel .
Reconduitparladeuximerpublique,lergimeprsidentielestcaractrisparlasparationdes
pouvoirsauseindeltat:lepouvoirexcutif,lepouvoirlgislatifetlepouvoirjudiciaire.Lepaysage
institutionnelivoiriensecomposedesorganesexerantcestroispouvoirsetdautresinstitutionscomme
106
leConseilconomiqueetsocialetlemdiateurdelaRpublique .Lespartispolitiquesmarquent
galementlaviepolitiquedanslepays.

Pouvoirexcutif
Lorganechargdelexercicedupouvoirexcutif,originairement
107
monocphale,estdepuis1990 caractrisparunbicphalisme
apparent:ilasatteleprsidentdelaRpublique,chefde
ltat,etunpremierministre,chefdugouvernement.Cette
caractristique,emprunteaurgimeparlementaire,nentameen
rienlecaractreprsidentieldurgime.
LeprsidentdelaRpubliqueestluausuffrageuniverseldirect,
auscrutinmajoritairedeuxtourspourunmandatde5ansetest
106
rligibleunefois .Ilestlechefdelexcutifetestdtenteur
GuillaumeSoro,Premierministrede
exclusifdupouvoirexcutif.Ilestgarantdel'indpendance
20072012(aucentre).
nationale,del'intgritduterritoire,durespectdestraitset
accordsinternationaux.Ilestchefsuprmedesarmes,veilleau
respectdelaConstitution,assurelacontinuitdel'tat.Ensaqualitdechefdel'Administration,il
nommeauxemploiscivilsetmilitaires.LeprsidentdelaRpubliquedtientgalement,enpriodede
crise,despouvoirsexceptionnels.Encasdedcs,dedmissionoudempchementabsolu,lintrimdu
prsidentdelaRpubliqueestassurparleprsidentdelAssemblenationalepourunedurene
106
pouvantexcder90jours .
LePremierministreestnommparleprsidentdelaRpubliquedevantlequelilestresponsable,etqui
106
metfinsesfonctions .LePremierministrenedtient,auregarddelaConstitution,aucunpouvoir
excutifpropre.IlsuppleleprsidentdelaRpubliquelorsqueceluiciestabsentduterritoire.
Contrairementlapratiqueprvalantenrgimeparlementaire,lePremierministreivoiriennestpasissu
delamajoritparlementaire.Lesmembresdugouvernement,placssoussonautorit,sontnommssur
sapropositionparleprsidentdelaRpublique.Ildirigeetcoordonnel'actiondugouvernementetpeut
106
dlguercertainesdesesattributionsauxministres .

https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

108

19/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

108

L'lectionprsidentiellequis'taittenuele26octobre2000futremporteparLaurentGbagbo ,qui
restaenfonctionpendant10anssansqu'aucuneautreconsultationlectoralenaiteulieuenvuedela
dsignationduprsidentdelaRpublique.Lexercicedupouvoirexcutiftait,danscecontexte,
influencparlesaccordspolitiquesconclusdepuisledclenchementdelacrisepoliticomilitaireen
septembre2002.Danslecadredelexcutionduprogrammedesortiedecrise,desmissionsspciales
lieslarunificationdupaysetdelarme,lidentificationdespopulationsetlorganisationdes
109
lectionsfurentassignesaupremierministre .

Pouvoirlgislatif
Lorganeparlementaireinvestidupouvoirlgislatifest
106
monocamralcestlAssemblenationale ,dirigeen2016
parGuillaumeSoro.L'Assemblenationalecompteaujourdhui
225membresetcomprendunbureau,descommissions
techniquesetdesgroupesparlementaires.Lesdputsquila
composentsontlusausuffrageuniverseldirectpourunmandat
106
decinqans .LAssemblenationalevotelaloietconsent
MaisondesdputsYamoussoukro.
limpt.Elleagalement,deparlaConstitution,unpouvoirde
106
contrlesurlesactionsdelexcutif .Pourassurer
l'indpendancedel'Assemblenationalel'garddesautrespouvoirsetrenforcerlalibertdudput,
celuicibnficiedecertainsprivilgesjuridiquesquesontlesimmunits.Cesimmunitsprotgentle
dputdansl'exercicedesonmandatparlementaireenlemettantl'abridespoursuitescivilesoupnales
l'occasiondevotesouopinionsmisesparluidansl'exercicedesesfonctions.Endehorsmmede
l'exercicedesesfonctions,lespoursuitespnalesengagescontreledputpourdesfaitsqualifis
106
crimesoudlitsdoiventtreautorisesparl'Assemblenationaleoulebureaudecelleci .Les
110
dernireslectionslgislativessesonttenuesle10dcembre2000 pourleslectionsgnrales,etle
111
14janvier2001 pourlespartielles.LAssemblenationaleivoirienneestaujourdhuidirigepar
112
GuillaumeSoro .
LeParlementivoirienajouunrleparticulierdanslagestionde
lacrisepoliticomilitaireenCted'Ivoire.Endpitdela
dsapprobationafficheparlePrsidentMamadouKoulibalyvis
visdelAccorddeMarcoussis,lAssemblenationaledeCte
dIvoireaexamin,durantsessessionsordinairesetparfoislors
desessionsextraordinairesconvoquesceteffet,unesriede
domainesvissparlAccord.Autotalplusdunedouzainede
projetsdeloisonttexaminsetvotsparleParlementivoirien
danscecadre.Maislapoursuitedesonmandataprsl'expiration
deceluicis'estavreproblmatique,carauxtermesdela
RpartitiondessigesdelAssemble
Constitutionivoirienne,lespouvoirsdel'Assemblenationale
nationalepourla2elgislaturedela
expirentlafindeladeuximesessionordinairedeladernire
2eRpublique(20112016).
annedesonmandat.Leslectionsontlieuvingtjoursaumoins
etcinquantejoursauplusavantl'expirationdespouvoirsde
l'Assemblenationale.AussibienlaConstitutionivoiriennequelecodelectoralnayantpasprvule
casoleslectionsdesdputsnesetiendraientpasdanslesdlaisprescrits,lepaysadfairefaceun
videjuridiquequiasuscitunepolmiqueetdesopinionscontroversesdesacteurslocauxetnon
nationaux.
LeConseildescuritdesNationsunies(ONU)danssaRsolution1633surlaCtedIvoirenotequele
mandatdelAssemblenationaleprendfinle16dcembre2005etleGroupedetravailinternationaltire
laconclusionquecemandatnapastreprolong.Enseprononantcontrelaprolongationdes
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

20/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

mandatsparlementaireschusle16dcembre2005,leGroupedetravailinternational(GTI)amisle
113
feuauxpoudresetouvertunbrasdeferinternational,seloncertainsobservateurs .Leprsident
delaRpubliquedeCtedIvoire,aprsavoirsollicitlavisduConseilconstitutionnelsurlepointde
savoirsiledfautdlections,dlasituationdecrisequeconnatsonpays,entranaitladissolutionet
lafindespouvoirsdelAssemblenationale,aobtenulavisdecetteinstitutionselonlequellAssemble
114
nationaledemeuraitenfonctionetconservaitsespouvoirs .Endfinitive,l'Assemblenationalea
continusesactivits.

Pouvoirjudiciaire
AvantlindpendancedelaCtedIvoire,deuxordresde
juridictionscohabitent:desjuridictionsfranaisesappliquantle
droitfranaisetuneorganisationjudiciairededroitcoutumierou
local.Cettedualitestlarsultantedeladualitdelgislation,
quiellemmereposesurunedistinctiondesstatutsrgissantles
diffrentescouchesdelapopulation.Eneffet,laFranceoffre
auxressortissantsivoirienslapossibilitdeconserverunstatut
personnelparticulier,paroppositionaustatutdedroitcommun
115
reconnuauxFranaisetassimils .
PalaisdeJusticeAbidjan.
Aulendemaindelindpendance,ilestprocdunerefontede
lappareiljudiciairehritdelpoquecoloniale.Lobjectifestde
mettreenplaceuneorganisationjudiciairemoderneetadapteauxbesoinsdupays.Larorganisation
concernelerecrutement,laformationdemagistratsetauxiliairesdejustice(juges,greffiers,officiers
ministriels,avocats,huissiersdejustice,notaires,etc.),maisgalementlesstructures.Troisprincipes
gouvernentcetteoprationdemodernisation:lajusticeestrendueaunomdupeuplelesjugesnesont
soumisdanslexercicedeleursfonctionsqulautoritdelaloi,leurindpendancetantgarantieparle
116
prsidentdelaRpubliquelautoritjudiciaireestgardiennedeslibertsindividuelles .

Lesjuridictions,ainsiqueladministrationpnitentiaire,connaissentalorsplusieursvolutionspartirde
1960.Toutefois,commedansbiendesdomaines,lorganisationjudiciaireivoirienneresteencore
117, 118
influenceparledroitfranais
.Lepouvoirjudiciaireestexercprsentementpardesjuridictions
depremieretdeseconddegr,souslecontrledelaCoursuprme.LeConseilconstitutionnelforme,
106
aveclaHautecourdejustice,desjuridictionsspciales .

Organesconsultatifetdemdiation

LeConseilconomiqueetsocial.

https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

Leconseilconomiqueetsocialestunorganeconsultatifprvu
106
parlaConstitutionivoirienne .Ilassurelareprsentationdes
principalesactivitsconomiquesetsociales,favorisela
collaborationdesdiffrentescatgoriesprofessionnellesentre
ellesetcontribuellaborationdelapolitiqueconomiqueet
socialeduGouvernement.Lesprojetsdeloideprogrammes
119
caractreconomiqueetsocialluisontsoumispouravis .Le
prsidentdelaRpubliquepeutconsultercetteinstitutionpour
106
toutproblmecaractreconomiqueetsocial .Ledroitde
saisineduConseilconomiqueetsocialappartientauprsident
119
delaRpubliqueetauprsidentdelAssemblenationale .

21/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Lesmembresdelinstitutionsontnommspourcinqanspardcretparmilespersonnalitsqui,parleurs
comptencesouleursactivits,concourentaudveloppementconomiqueetsocialdelaRpublique.Le
Conseilconomiqueetsocialcomprend125membres.IlestaujourdhuiprsidparMarcelZadi
119
Kessy .
106

LemdiateurdelaRpubliqueestunorganedemdiationcrparlaConstitution .limagedu
mdiateurfranais,lemdiateurdelaRpubliquedeCtedIvoireestuneautoritadministrative
indpendante,chargedunemissiondeservicepublic,plusprcismentdassurerlamdiationentre
ladministrationetlesadministrs,maisgalemententrelesadministrseuxmmes,envue
120
dharmoniserlesrapportsdeceuxci.Ilnereoitdinstructiondaucuneautorit .Lemdiateurdela
RpubliqueestnommparleprsidentdelaRpublique,aprsavisduprsidentdelAssemble
nationale,pourunmandatdesixansnonrenouvelable.Ilnepeuttremisfinsesfonctions,avant
l'expirationdecedlai,quencasd'empchementconstatparleConseilconstitutionnelsaisiparle
prsidentdelaRpublique.LemdiateurdelaRpubliquenepeuttrepoursuivi,recherch,arrt,
dtenuoujugl'occasiondesopinionsoudesactesmisparluidansl'exercicedesesfonctions.
LesfonctionsdemdiateurdelaRpubliquesontincompatiblesaveclexercicedetoutefonction
106
politique,detoutautreemploipublicoudetouteactivitprofessionnelle .Maisenpratique,depuisla
crationdecetteinstitution,MathieuEkraestlactuelmdiateurdelaRpublique.Sonintrimest
121
actuellementassurparLamineOuattara,mdiateurdelargionduZanzan .

Partispolitiques
Peuavantl'indpendancedupays,pourdsignerl'Assembleterritorialeetdesconseilsmunicipauxen
19561957,deslectionspluralistessontorganises.TouslessigessontremportsparleParti
dmocratiquedeCted'Ivoire,sectionduRassemblementdmocratiqueafricainouPDCIRDAdans
lequelpeudetempsaprs,l'ensembledesautresformationspolitiquesdcidedesefondersurlabase
d'unnouveauconsensusnational.LePDCIRDAdevientl'uniquepartidupays.Uneassezphmre
tentativedecrationd'autrespartispolitiquesestnoteentre19581959etdescrisespolitiquesplusou
moinsproccupantesjalonnentlapriodede19601990(AffaireduSanwide19591966,comploten
19631964,affaireduGubien1970,putschmanquen1973),maislaviepolitiqueivoiriennereste
manifestementdominedurantcettepriodeparleseulPDCIRDA.Laruptureduconsensus
nationalestformellementconstateen1990aprsdesmanifestationspopulaires.Elleouvre
immdiatementlavoieduretouraumultipartismeavecenparticulier,l'mergenceduFrontpopulaire
ivoirien(FPI).Ainsi,bienquereconnuparlaconstitutionivoiriennede1960,lemultipartismenest
122
effectifnouveauenCtedIvoirequen1990 ,anneaucoursdelaquelleplusieurspartispolitiques
123
sontcrs .
En2008,plusd'unecentainedeformationspolitiquessontdclaresdanslepaysmaislespartisqui
participentlaviepolitiquesont,pourl'essentiel,leFrontpopulaireivoirienouFPI,socialiste,dirigpar
PascalAffiN'GuessanlePartidmocratiquedeCted'IvoireRassemblementdmocratiqueafricain
ouPDCIRDA,droitelibrale,dirigparAimHenriKonanBdileRassemblementdesrpublicains
ouRDR,centrelibral,dirigparAlassaneDramaneOuattaraet,dansunemoindremesure,l'Union
pourladmocratieetlapaixenCted'IvoireouUDPCI,dirigparAlbertMabriToikeusseleParti
ivoiriendestravailleursouPIT,socialiste,dirigparFrancisRomainWodi,leMouvementdesforces
124
d'avenirouMFA,dirigparInnocentAnakyKobna .Diversgroupesdepressionanimentgalement
laviepolitique.LemouvementdesForcesnouvellesquiestunecomposantepolitique(etmilitaire)
majeuredupaysnes'estpasconstituenpartipolitique.

Organisationterritoriale
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

22/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Centralisationfortedcentralisationpousse
L'organisationadministrativeterritorialedelaCtedIvoireesttributairedecellemiseenplaceparle
gouvernementfranaispendantlacolonisation.Fortementcentraliseetdesimplegestion,elles'articule,
enfindepriodecoloniale,autourde19circonscriptionsprimairesappelescerclesetadministrespar
uncommandantdecercle,48circonscriptionssecondairesousubdivisionsdirigesparunchefde
subdivision,auprsduquelestplacunconseildesnotables,organequelquepeureprsentatifdes
intrtsdespopulationslocales.L'administrationmunicipalerestegalementrudimentaireavec,en1959,
17communesdepleinoumoyenexercice.
Pourserapprocherdavantagedespopulationsetainsiassurerunencadrementefficacedecellesci,
l'administrationterritorialedelaCtedIvoire,quireposesurlesprincipesdeladconcentrationetdela
125 , 126
127 , 128 , 129
dcentralisation ,connat,auniveaududcoupageterritorial,unevolutionconstante .
130

Lesdpartements,aunombredequatreen1959 ,passentprogressivementsix,24,25,26,34,49,50
et55aucoursdesannes1963,1969,1974,1975,1979,1985,1987et1996,avecuntotalde187sous
prfectures.
Enaot2009,ondnombre19rgions,2districts,81dpartements,390sousprfectures,plusde8000
villagesetenviron1000communes.LaCted'Ivoiretantorganiseparrgions,communes,
dpartements,conseilsgnrauxetdistrictsavantlafindelacrisepostlectorale,cesattributions
donnaientlieudesconflitsdecomptences.Selonlesnouvellesautoritsivoiriennes,iltaitimpratif
demettrefincesconflitsdecomptenceentreentitsadministratives.Lesraisonsdunouveau
dcoupageadministratif:De57conseilsgnrauxeffectifsnoussommesarrivsunessaimagequi
dfietouterflexionmthodique.Noussommespasssdusimplepratiquementaudouble:de57nous
sommespasss95conseilsgnraux!Desoffrespolitiquesontfaitquenousnoussommesretrouvs
aveccenombreplthoriquedeconseilsgnrauxdedpartementpourlesquelsilfautfairedes
lectionsaindiquBambaCheikDaniel,directeurdecabinetduMinistredelintrieur. [rf.ncessaire]
LestudesquiontpermislaredfinitiondudcoupageadministratifdelaCtedIvoireontsemblet
il [vasif]tmenesdansladiscrtionetonttlefruitdunecollaborationentredescartographes,des
historiens,desfonctionnairesduministredelintrieuretmmedesspcialistesenconomie.
[rf.ncessaire]

Parledcretno2011264du28septembre2011portantdterminationdescirconscriptionslectorales
131
pourlalgislature20112016,laCtedIvoirecomptera30rgions,14districtsdontdeuxautonomes .
Lenouveautypedergionseradotdunconseilrgionalavecsatteunprsidentlu.

Administrationterritorialedconcentre
L'administrationterritorialedconcentreseraliseautourdescirconscriptionsadministrativesquesont
125, 132
ledistrict,largion,ledpartement,lasousprfecture,levillageetlequartier
.
Entitadministrativedebase,levillageestcomposdequartiers,constituseuxmmesparlarunion
desmembresd'uneouplusieursfamilleset,ventuellement,decampementsquiluisontrattachs.Ilest
dirigparunchefqui,pourtrereconnuparl'tat,doittrelibrementdsignparlespopulations
villageoisesselondesrglescoutumires,parconsensusoupartoutautremoyen.Lechefduvillageest
133
125
l'auxiliairedel'Administrationprfectorale .Ilestassistdanssamissionparunconseildevillage .
Lasousprfecture,administreparunsousprfet,estlacirconscriptionadministrativeintermdiaire
entreledpartementetlevillage.Elleestconstitueparplusieursvillages.Toutcommeleprfetsous
l'autoritduquelilestplac,lesousprfetreprsentel'tatdanssacirconscription,coordonneetcontrle
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

23/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

lesactivitsdesagentsdesservicesadministratifsettechniques
placssursonressortterritorialilsuperviseenoutrel'actiondes
125
chefsdevillage .
Ledpartement,chelonderelaisentrelargionetlasous
prfecture,comprendengnralplusieurssousprfectures.Ilest
administrparunprfetchargdusuividesactionsde
dveloppement,del'excutiondesloisetrglements,dumaintien
del'ordre,delascurit,delatranquillitetdelasalubrit
125
publicsdanssacirconscription .

LePrfet,reprsentantdel'tat.

Largionquiregroupegnralementplusieursdpartements,
constituel'chelondeconception,deprogrammation,
d'harmonisation,desoutien,decoordinationetdecontrledes
actionsetoprationsdedveloppementconomique,socialet
culturelralisesparl'ensembledesadministrationscivilesde
ltat.Pardlgationduministrechargdel'Intrieur,leprfetde
rgion,commeleprfetdedpartement,exercentunpouvoirde
125
tutelleetdecontrlel'garddescollectivitsdcentralises .

LeDistrictestuneentitdconcentredontleslimites
territorialespeuventtranscendercellesdesdpartementsoudesrgions.LeDistrictregroupeplusieurs
rgions.LeDistrictestadministrparunGouverneurdeDistrictnommpardcretprisenConseildes
Ministres.AbidjanetYamoussoukrosontdesDisctrictsautonomesetregroupentunensemblede
communesetdesousprfectures.Decrationrelativementrcente,lesdeuxdistrictsautonomesque
comptelaCtedIvoire(AbidjanetYamoussoukro)sontanimspardesgouverneursnommsparle
prsidentdelaRpublique,nonobstantleprincipedelalibreadministrationdescollectivitsterritoriales.
Pourl'excutiondesamission,legouverneurdudistrictestassistparleconseildudistrict,lebureaudu
conseildudistrictetlecomitconsultatifdudistrict.Lacommuneestunregroupementdequartiersou
125
devillages.Sesorganessontconstitusparleconseilmunicipal,lemaireetlamunicipalit .

Administrationterritorialedcentralise
Lescollectivitsterritoriales,entitsadministrativesdotesdela
personnalitmoraleetdel'autonomiefinancire,sontconstitues
134
parlargionetlacommune .Ellesontpourmissions,dansla
limitedescomptencesquileursontexpressmentdvolues,
d'organiserlaviecollectiveetlaparticipationdespopulationsla
gestiondesaffaireslocales,depromouvoiretraliserle
dveloppementlocal,demoderniserlemonderural,d'amliorer
125
lecadredevie,degrerlesterroirsetl'environnement .

Commune

HtelcommunaldeCocody
(Abidjan).

EnCted'Ivoire,lacommuneestunedivisionadministrative
correspondantgnralementunterritoireconstitudequartiersoudevillages.Sasuperficieetsa
populationpeuventvarierconsidrablement.Elleapourmissions,danslalimitedescomptencesquilui
sontexpressmentdvolues,d'organiserlaviecollectiveetlaparticipationdespopulationslagestion
desaffaireslocales,depromouvoiretraliserledveloppementlocal,demoderniserlemonderural,
125
d'amliorerlecadredevie,degrerlesterroirsetl'environnement .Leconseilmunicipal,lemaireet
125
lamunicipalitconstituentlesorganesdelacommune .
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

24/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Lapolitiquedecommunalisation,dmarreenCted'Ivoireparlacration,autermedelaloidu18
135
novembre1955 ,destroiscommunesdepleinexerciced'Abidjan,deBouaketdeGrandBassam.
Limiteaudoubleplanspatialetfonctionnel,lacapacitdetellesstructuresetorganesimposerun
136
rythmeaudveloppementlocal,s'avretrspeusignificativeetconduiten1978 unerformequi
137
voitlejouren1980.Cellecisepoursuiten1985 parunaccroissementconsidrabledunombrede
communesautantquedeleurschampsdecomptences.En1995,lespouvoirspublicsivoiriensprennent
l'optiond'largirunpeuplusl'expriencedelacommunalisationparl'rectiondetousleschefslieuxde
sousprfecturesencommunes.Lacrationdecommunautsruralesestmmeenvisagemaisellesera
138
abandonneavecl'adoptiond'unenouvelleconstitutionen2000 quiprservetoutefoisleprincipede
lalibreadministrationdescollectivitsterritoriales.En2006,leterritoirenationalestentirement
subdivisencirconscriptionscommunales.

conomie
conomiegnrale
Letauxdecroissancedesa
productionintrieurebruteest
de10,2%entre1960et1965et
de7,2%entre1965et1975.
Entre1970et1975,alorsque
ceuxdel'Afrique
subsaharienneetdespays
richesoccidentauxsont
respectivementde4%et6%
Abidjan,capitaleconomiquedelaCted'Ivoire.
enmoyenne,letauxde
croissanceduPIBenCte
139
dIvoireestde6,8%paran .
Cetteperformanceparticulires'expliqueenpartieparlastabilitpolitiquequilacaractrise,
contrairementbonnombred'tatsafricains.L'conomieprsentetoutefoisdessymptmesrvlateurs
d'unefaiblessestructurelle:elleesteneffetcaractriseparunefortedpendanceextrieureetprsente
139, 140
desingalitsdeproductivitdanssesdiffrentssecteurs
.
Lachutedescoursdesproduitsagricolesdebaseconstitusparlecafetlecacao,principauxproduits
d'exportationquidominentl'conomiedupays,entraneunercessionconomiquelafindesannes
141
1970 .Lacriseconomiqueperdureencoreaucoursdesannes1990,produisantdesconsquences
socialesnfastes.Enjanvier1994,ladvaluationde50%dufrancCFAramneuntauxdecroissance
positifde6%pendantdeuxannesconscutives,grcenotammentauxmesuresd'accompagnement
142
adoptesparlacommunautfinancireinternationale .Lesprogrammesd'ajustementstructurelsmis
enplaceparlespartenairesextrieursquesontleFondsmontaireinternationaletlaBanquemondiale,
conduisentl'adoptiondemesuresdrastiquesderestrictionbudgtaireetderedressementconomique
parlegouvernement,sansgrandsuccs.Lesarrirsdepaiementdesdettescontractesauprsdeces
institutions,ainsiquelesproblmesdegouvernancelisl'excutiondesprojetsfinancsparl'Union
europenne,conduisent,lafindesannes1990,unerupturedupartenariataveclesditesinstitutions.
L'impactngatifdecettesituationdegouvernancesurl'conomieestaggravparlecoupdeforce
militairededcembre1999etl'instabilitpolitiquequienrsulte.Letauxdecroissancedel'anne2000
142
estngatif:2,3% .Lepaysvaconnatreunedcenniedeguerrecivile,puisdesaffrontementsarms
etsanglantsaprsl'lectionprsidentiellede2010.Depuis2004,laCtedIvoireenregistredestauxde
croissancerellepositifs(+1,6%en2004,+1,8%en2005et1,2%en2006)quirestenttoutefoisen
dessousdutauxdecroissancedelapopulation,estim3,3%.Letauxdinflationoscilleentre1,4%
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

25/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

4,4%.Leservicedeladetterglequireprsente10,68%des
exportationsen2000,estrduit5%desexportationsen2003,
3,3%en2004et1,45%en2005,traduisantainsilesdifficults
deltattenirsesengagementsextrieurs.Cesdifficults
persistentmalgrlahausseduniveaudesexportations,passes
142
37,9%en2000et47,8%duPIBen2005 .
LenouveauprsidentAlassaneOuattaraestunconomiste
internationalreconnu.Lepays,encouragparunenouvelle
stabilitpolitique,peutesprerretrouverd'abordlaconfianceen
luimmepourmenerlesnombreusesrformesncessairespuis
laconfiancedesgrandesorganisationsinternationalesetdes
autrespays.Parmilespointslesplusurgents,lacomptitivitde
sesactivitsprincipales,lacrationd'unenvironnement
administratifetbancairepropiceauxaffaires,larhabilitationet
tatsmembresdelaCommunaut
lamodernisationdesinfrastructures(rseautlphonique,routes
conomiquedestatsdel'Afriquede
etport,nergie).Avecleredmarragedesactivits,laprvision
l'Ouest(CEDEAO).
143, 144
decroissanceduPIBestpassede4,5%8,6%en2012
,
aprsunebaissede4,7%en2011.L'agriculturevivrire,
llevage,lextractionminire,lexploitationptrolireetlacomptitivitdesexportationsconnaissent
certesuneembellie,maislesperformancesdusecteurproductifsontcontrariesparlaccroissementdela
142
detteintrieure .Cependantenjuin2012,leFMI,laBanquemondialeetleClubdeParisontapprouv
unerductiondeladetteextrieurede64,2%soit8,18milliarddedollars.

Secteurs

Caf(cerises).

Lconomieivoiriennerestedomineparlagriculture.Aprs
avoirtclassetroisimeproducteurmondialdecafpendant
prsdetrenteans,laCtedIvoireconnatunebaissede
production,passantde250000tonnesen1990145000tonnes
en1994,pourensuiteremonteruneproductionde250866
145
tonnesen20032004 .Elleenestaujourdhuileseptime
producteurmondial.LaCtedIvoireest,avec40%dela
productiondecacao,lepremierproducteurmondialdevantle
146
Ghana .Laproductionnationaleatteint1,335milliondetonnes
en20032004,lapartdesexportationstantde1,060millionde
146
tonnespourlammepriode .OnsurnommelaCted'Ivoirela
Rpubliqueducacao.

Producteurdepalmierhuileetdecocotier,laCtedIvoireestclasseparmilestroispremiers
147
producteursdecotondanslasousrgion avec105423tonnesdecotonfibreexportesen2004
principalementverslaChine,l'Indonsie,laThalandeetTawan.Lepaysproduitgalementdel'hva
etagalementlaparticularitdtrelepremierproducteurmondialdenoixdecolaavecuneproduction
148
totalede65216tonnes .
Lecacao,lecaf,lacannesucre,lananas,labanane,lanoixdecajouetl'huiledepalmejouentunrle
importantdanslesexportationsenCtedIvoire,malgrlaremiseencausedesquotasparl'Organisation
mondialeducommerce.IlssontexportsengrandepartieverslEuropecommelesontlesproductions
fruitires(mangue,papaye,avocatetagrumesdebouche).Lapommedecajou(anacarde),
essentiellementlocalisedanslenorddupays,stenddepuisquelquesannesaucentreetaucentre
ouestdupays.En2006,lesproductionsdenoixdecajousontde235000tonnesetlesexportationsde
148
210000tonnes .
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

26/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Lesculturesvivriresrestentunappointconomiqueimportant
pourlepaysquiproduitnotammentdanscedomainedumas
(608032tonnessur278679hectares),duriz(673006tonnessur
340856hectares),deligname(4970949tonnessur563432
hectares),dumanioc(2047064tonnessur269429hectares),de
149
labananeplantain(1519716tonnessur433513hectares) .
Desproductionsdecitron,debergamoteetdebigaradesont
150
galementnotes,maisenquantitplusfaible .
lafindesannes1990,lescompagniesjuniorscanadiennes,
investiesdansplusde8000propritsminires,dansplusde100
Produitsvivriers(march
151
pays,pourlaplupartencoreltatdeprojet multiplientles
traditionnel).
contratsavecdespaysafricains.En2011,lesintrtsminiers
canadiensenCtedIvoiretaientvalus15millionsde
dollarsetunaccordatsignele27septembreentrelesdeuxpayspourfourniruneprotectionaccrue
152
auxentreprisescanadiennesmenantdesactivitsenCtedIvoire .
153

Ledveloppementdel'levageresteunobjectifpourleGouvernement ,maisdesimportationssont
154
encorencessaireslasatisfactiondelaconsommationnationaleenproduitsanimaliers .Malgrla
fermeturedelachasse,dcideen1974pourpermettrelareconstitutiondupotentielfaunique,legibier
155
occupetoujoursunepartimportantedecetteconsommation .Pourcomblerledficitenproduits
halieutiques,L'tatencouragelacrationdepiscinesaquacoles,maisdoitprocderdesimportationsde
156
poissons,dontlaquantits'lveen2000204757tonnes .
LaprincipaleressourcenaturelledelaCted'Ivoireestlebois,d'ailleurslepaysenexporteplusquele
Brsil.Lerythmedeladforestation,peuttreleplusimportantdumonde,risquedeposercourtterme
desproblmesimportants,tantcologiques,qu'enpertedematirepremireindispensable,qu'entermes
depertederevenusd'exportation.En2008,environdixpourcentseulementdesterressontarables,mais
cechiffreestenconstanteaugmentationdepuisl'indpendancejusqu'audbutdesannes2000.Ill'est
157
mmed'unefaonquasimentlinairedepuisledbutdesannes1970oiln'taitquede5% jusqu'en
2003etstagnedepuiscettedate.
En2005l'industrieivoirienneconstitueseulement23,1%delaproductionintrieurebrute(contre
158
24,5%en2000) .Elleafficheundsquilibrestructurelcaractrisparladominationnumriquedes
petitesetmoyennesentreprises.Toutefois,endpitdesdifficultsauxquellesellesetrouveconfronte,
ellerestelaplusdiversifiedanslasousrgionouestafricaineetreprsente40%dupotentielindustriel
159
delUEMOA .Auvudeladiminutiondesterrescultivablesetdubasprixdesmatirespremires
principales(caf,cacao),laCted'Ivoireaentamdepuisquelquesannesleviragevers
l'industrialisation,convaincuequec'estdecettefaonqu'ellepourrasortirdelapauvret.Depuislors
donc,elleacommencl'exploitationdecesressourcesminiresetptrolires,encourageantaussila
transformationsurplacedesproduitsdel'agriculture(caf,cacao)traversl'inaugurationd'units
nouvellesdetransformationdecesditsproduits.

ducation
Cyclesprimaireetsecondaire
160

LesystmeducatifivoirienfondsurlemodlehritdelaFrance instituedsleslendemainsdes
indpendances,unecolegratuiteetobligatoire,afindencouragerlascolarisationdesenfantsenge
d'allerl'cole.Cesystmeintgreauxcycleshabituelsduprimaire,dusecondaireetdusuprieur,un
niveauprscolairecouvranttroissections(petitesection,moyennesectionetgrandesection).En2001
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

27/48

2/10/2016

Unevuedel'entredel'cole
nationaledestatistiqueetd'conomie
appliqued'Abidjan.

Cted'IvoireWikipdia

2002,avantlacrise
politicomilitaire,391
colesmaternelles,aussi
bienprivesque
publiques,fonctionnent
surtouteltenduedu
161
territoire .En2005,sur
laseulezonecontrlepar
lesforcesrpublicaines,il
estenregistr600coles
maternellesanimespar2109enseignantsquiencadrent41556
161
lves .

Lecycleprimairecomprendsixniveaux(coursprparatoires1re
et2eanne,Courslmentaire1reanne,Courslmentaire2eanne,coursmoyen1reanne,cours
moyen2eanne)ilestsanctionnparleCertificatdtudesprimaireslmentairesetunconcours
dentreenclassede6medeslycesetcollges.En2001,leministredelducationnationalecompte
8050colesprimairespubliquestenuespar43562enseignantspour1872856lveset925coles
161
privesquiemploient7406enseignantspourlaformationde240980lves .
En2005,l'ondnombre6519colesprimairesdont86,8%sont
161
publiques,avec38116enseignantset1661901lves .
55%delapopulationde617anset61%desfillesdece
162
groupedgesontendehorsdelcole .Lefaibletauxde
scolarisationdesfillesconduitltatdvelopper,dansles
annes1990,unepolitiquespcifiquepourlascolarisationdela
jeunefille.Enmars1993,encollaborationavecleministrede
lducationnationale,laBanqueafricainededveloppementmet
enplaceunprojetditProjetBADducationIVpour
amliorerlaqualitdelenseignement,accrotreletauxde
162
scolarisationengnraletceluidesfillesenparticulier .

lvesensalledeclasse
(EnseignementsecondairedeCte
d'Ivoire)

Encequiconcernelenseignementsecondairesubdivisendeux
cycles,ilcomprendquatreclassespourlepremiercycleettroispourlesecond.Ceniveau
d'enseignementestcaractrisparunenettedominationdupriv.En2005eneffet,surles522
161
tablissementssecondairesquecomptelepays,370appartiennentausecteurpriv .Leministre
ivoiriendelducationnationaleenregistreautotaluneffectifde660152lvespour19892
enseignantsen2005,secteursprivetpublicconfondus,contre682461lvespour22536enseignants
161
en20012002,avantledclenchementdelaguerre .Letauxdescolarisationausecondaireivoirienest
163
de20% .LestudessecondairessontsanctionnespourlepremiercycleparleBrevetdtudesdu
premiercycle(BEPC)etpourlesecondparlebaccalaurat.

Enseignementsuprieur,techniqueetprofessionnel
Avant1992,lenseignementsuprieurestpresqueentirementl'affairedeltat,avec24%detauxde
scolarisation.Depuisquelquesannes,plusieursuniversitsetgrandescolesdeformationtechnique
164
privesontvulejour.En19971998,lenseignementsuprieurcomptetroisuniversitspubliques ,
quatregrandescolespubliques,7universitsprives,47tablissementsprivs,et31tablissements
suprieursdeformationpostbaccalauratrattachsdesministrestechniquesautresqueceluide
165
lenseignementsuprieur .
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

28/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Aucoursdesannes1960,ltativoiriencreplusieurs
tablissementd'enseignementsecondaireetsuprieurtechnique,
pourassurerlaformationdecadresspcialiss.En1970,
louverturedelInstitutnationalsuprieurdel'enseignement
technique(INSET)etplustarddelcolenationalesuprieure
destravauxpublics(ENSTP)Yamoussoukropermetdeformer
166 , 167
surplacedestechniciensdeniveausuprieur .
Aujourdhui,cescolessontregroupesetformentlInstitut
nationalpolytechniqueFlixHouphoutBoigny(INPHB).Un
grandnombred'tablissementsdenseignementtechniqueet
SigeduFondsdedveloppementde
professionnelprivssontimplantssurl'ensembleduterritoire.
laformationprofessionnelle
Laquestiondelacomptenceetduniveaudequalificationdes
Abidjan(Treichville).
enseignantschargsdelaformationetdel'encadrementdes
lvesfrquentantcescolesprivess'estmaintesfoispose.Ily
alieutoutefoisdereleverqu'ellesapportentunsoutienindispensableltat,lesquipementspublicsen
matired'ducationtantl'heureactuelleinsuffisantsetparfoisinadaptspourlacouverturetotaledes
168
besoins.Uneloivoteen1995 rglementelesecteurdel'enseignementsuprieurprivetinstituedes
mesuresenvuederenforcerlestablissementsconcerns.Lesrformestouchentcertainesstructures
existantescommelInstitutpdagogiquenationaldelenseignementtechniqueetprofessionnel
(IPNETP),lcolenormalesuprieure(ENS),lAgencenationaledelaformationprofessionnelle
(Agefop)etleFondsdedveloppementdelaformationprofessionnelle(FDFP).
En20042005,lenombredtablissementsdel'enseignementsuprieuretdelarecherchescientifiqueest
164
de149avec146490tudiants,dont35%defilles .Cestablissements,dontlesinstallationssont
devenuesvtustes,onttoutefoisunecapacitd'accueillimite,eugardaunombred'tudiants.
Lcoleivoirienneconnatdesremousrcurrentsdepuis1990.Lestentativesd'explicationdescrisesqui
affectentl'enseignementserfrentlavtustdesinfrastructuresetquipements,l'insuffisancede
l'effectifdesenseignants,maisgalementlaformationjugeinadapteaumarchdelemploi.Le
169
nombredejeunessansformationetsansemploiestvaluen2008plusde4millions .Pourrsoudre
ceproblmecrucialdel'emploidesjeunes,plusieurspistessontexploresparlespouvoirspublics:la
crationd'emplois,oul'exhortationlalibreentreprise.Adapterlesystmeducatifauxcontraintesdu
marchdelemploi,maisgalementformerdesformateurscapablesdassurerlarelveducorps
167
enseignant,constituentdesobjectifscourttermepourlapolitiquedel'ducationenCtedIvoire .

Sant
Personneletinfrastructures
LaCtedIvoiredisposeauplaninfrastructureldunecouverturesanitairerelativementimportanteen
170
comparaisonauxpaysdelasousrgiondel'Afriquedel'Ouest .Toutefois,seulesdeuxrgions
administratives(surlesdixneufquecomptelepays)possdentdescentreshospitaliersuniversitaires
(CHU).Ils'agitdesCHUdeCocody,TreichvilleetdeYopougonAbidjan(RgiondesLagunes)etdu
CHUdeBouak(RgiondelaValleduBandama).Lesautresrgionssontdotesdecentreshospitaliers
rgionaux(CHR)tandisque,danslesautresagglomrations,sontinstallsdescentresdesantsoit
171
urbains,soitrurauxdanslescasdescommunautsvillageoises .
ceuxcis'ajoutentdesformationsspcifiquesdontlesplusconnuessontleshpitauxmilitairesde
BouaketdAbidjan,lhpitaldesfonctionnairesaucurduPlateau,leslproseriesdeManikro
(Bouak),deDaloaetManetlhpitalpsychiatriquedeBingerville.Cesformationssanitairespubliques,
quisontappuyesparunfaisceauassezdiversifid'hpitauxetdecliniquesprives,sontcependant
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

29/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

confrontesdesrieuxproblmess'agissantdumatriel
mdical,maisgalementdeseffectifsquirestentencorefaibles:
unmdecinpour9908habitants,uninfirmierpour2416
habitants,unesagefemmepour2118femmesengede
171
procration .Chaqueannedenouveauxcadressuprieursde
lasantformsdanslesuniversitsdeBouaketdAbidjanetde
nouveauxagentsdesantissusdesInstitutsdeformationdes
agentsdelasant(INFAS)sontmisladispositiondes
formationssanitairesdupays.Pourtant,lasituationsanitairedu
paysestjugeproccupanteetlaccsauxsoinsdesant
172
difficile .

Centrehospitalieruniversitairede
Cocody(Abidjan).

Impactdelacrise
Lapauvretsestaggravedepuis1999avecledbutdescrises
politicomilitaires.EnCted'Ivoirel'indicedepauvrethumaine
laproportiondepersonnesendessousduseuilde
dveloppementhumainadmisatteint40,3%en2004,classant
173
ainsilepaysau92erangsur108paysendveloppement .Cette
situationaunimpactngatifsurlasantdespopulations:le
nombredemaladessestaccru,passantde17242en2001
19944en2005.Lasituationpidmiologiqueestcaractrisepar
uneprpondrancedesmaladiesinfectieuses,l'origineduntaux
demorbiditdeplusde5060%etduntauxlevdemortalit
Centredesanturbaindansun
estim14,2pour1000cesontessentiellementlinfection
quartierdeBouak.
VIH/SIDA,latuberculoseetlepaludisme.Lapremirecausede
consultationchezlesadultesetdedcschezlesenfantsde
174
moinsde5ansdemeurelepaludisme .
Leseffortsengagsparltatdepuis1996danslecadreduprogrammenationalsanitaire,visant
amliorerlasantdespopulationspourladquationentreloffreetlademandedesservicesdesant,ont
tannulsparlaguerreet,dufaitdelaguerre,lesressourcesdeltatontdiminu,limitantcelles
alloueslasantseulement7%dubudgetnational.Lacouverturevaccinalerestecependantbonneet
174
apermislradicationdeplusieursmaladiesendmiques .
Lasituationresteparcontreassezalarmantes'agissantdesISTetMSTpourlesquelleslafrangedela
populationlaplustoucheestfminine.Ilatobservque7%delapopulationivoiriennetaitinfecte
175, 176
en2003,soit570000personnesvivantavecleVIH,pour47000dcsparan
.Ceschiffressont
177
enhausseetdemeurentuneproccupationpourleMinistredelaluttecontreleSIDA ,spcialement
crpourfairefaceauflau.Lecotdessoinsdesantetdesmdicaments,l'absenceoulavtustdu
matrielmdicaletparfoisledficitenpersonnelssoignants,conduisentlespopulationspauvresversles
thrapiesnaturellesetlamdecinetraditionnelleaxesurlesplantes.Cesmmesraisonsexpliquentle
phnomnedeplusenplusinquitantdespharmaciesderue,constituespardesvendeursambulants
178 , 179
demdicamentssouventprohibs .
Letauxdecroissancedelapopulationestestimen20081,96%,celuidesnaissances34,26pour
1000,letauxdedcs14,65pour1000etl'esprancedevie49,18ans,dont46,63anspourles
175
hommeset51,82anspourlesfemmes .

Socit
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

30/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Lafortepoussedmographiqueenregistredansleszones
urbaines,lexodedespopulationsallognesettrangresversdes
terrespropicesauxculturesderentenotamment,ainsiquela
jeunessedelapopulationivoirienne,contribuentlmergence
oulexacerbationdesproblmeslislemploi,auxconflits
fonciers,lhabitatetlenvironnement.Constituesenvue
dapporterunappuiauxpouvoirspublicspourlaconduite
dactionsdedveloppementenfaveurdespopulations,les
organisationsnongouvernementalespeinentremplirleurs
172
missions .

Emploi

Jeunesdscolarissetautressans
emploi,vendantdiversarticlesdans
unerueAbidjan.

Gareroutirerecevantdesvoyageurs
enCted'Ivoire.

En2009,lapopulationactiveenCtedIvoireestglobalement
30
estime7,463millionsdepersonnes .Aucoursdecettemme
anne,ilestdnombr285000fonctionnairesaprslesmesures
dedgraissagedelafonctionpubliquemisesenuvreune
dcennieplustt,enexcutiondelapolitiquedajustement
structurelprescriteparleFondsmontaireinternational(FMI)et
laBanquemondialeetce,pourrduirelimpactdessalairessurle
budgetdeltat.Ceteffectifquiatrspeuvariaucoursdes
derniresanneslaisseuneplaceplusimportanteausecteurpriv
quiemploiequantlui498906salarisen2002,contre556678
180
en1998 ,labaisseenregistretantlaconsquencedescrises
rptitionqueconnatlepaysdepuis1999.Denombreuses
entreprisesontfermoudlocalisleursactivits,notamment
danslegrosdomainedelindustrietouristique,dutransitetdela

grossebanque.
Lesstructurespubliquesouprives,pourvoyeusesdemploissalaris,nepeuventtoutefoisabsorber
181
quuneproportionrelativementfaibledelapopulationengedetravailler .Or,celleciconnatune
augmentationenrapportaveclacroissancedmographiqueetlastructuredelapopulationivoirienne,
constituedunfortpourcentagedejeunes.Lenombredesansemplois(populationenqutedun
premieremploi)etdechmeursgnrsparlacriseconomiquerestedoncimportantetlaquestionde
182
lemploidemeureenCtedIvoire,unproblmecrucialdedveloppement .
L'unedessolutionsenvisagespourremdierauproblmeduchmagersidedansladiversificationdes
emplois,parlacrationdactivitsindpendantesgnratricesderevenus,encomplmentdesemplois
182
salaris .Ilestnotunemultiplicationdespetitsmtiersetemploisprcaires.Lesecteuragricole,
animpar3893893personnesavec7,5%desalaris,comprend52%detravailleursindpendants,
40,2%detravailleursfamiliaux0,3%sontconstituspardautresintervenants.Lapopulationagricole
reprsente2/3delapopulationivoirienneactive,avec45%defemmesplusactivesdansledomaine
180
maracher,pour55%dhommesplusprsentsdanslagriculturedexploitation .Lesecteurinformel
prsentegalementuncertaindynamismeetconcernetantlagriculture,lesservicesquel'industrie.Il
occupe4107595personnesen2002,contre1698300personnesen1995,soituneaugmentationde
142%en7ans.Cettefortecroissanceestduelapolitiquedautoemploiprneparlegouvernement
ivoiriendepuisledbutdelacriseconomique,maisgalementlasaturationdumarchdutravail
salari.Endpitdecesvolutionsjugespositives,letauxdechmagerestelev.En2002,ilreprsente
180
6,2%delapopulationactive,soit402274chmeurssurunepopulationactivede6502115 .

Conflitsfonciers,habitatetenvironnement
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

31/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Lafortepoussedmographiquedansleszonesforestires,propicesaudveloppementdescultures
dexportationqueconstituentlecafetlecacao,nestpassansconsquencesurlvolutiondeszones
daccueil.Lecouvertforestieretlesterresarablesconnaissentunerductionrapideetimportante,due
lexploitationmassive.Lapressionsaccrotinvitablementautourdesterresdisponibles,entranantdes
conflitsentreautochtonesetallognesissusdautresrgionsdupays,maisgalemententreautochtones
183
ettrangers .Plusieursrgionsdupayssontconcernesparcesconflits,quimettentsouventmalla
cohsionsociale.Ilsfont,danslaquasitotalitdescas,lobjetdersolutionpacifique,grce
184
limplicationdesautoritsadministratives,politiquesetcoutumires .
Danscesmmeszones,lafortestlunedesprincipalesvictimesdelacroissancedmographiquedu
pays.Ellesubitdesagressionsmultiplesdueslamutationdumodedeproductionagricolevoluant
d'uneagriculturedesubsistanceversdesculturescommercialesouprennes,dvoreusesdeterreset
183
darbres,maisgalementdfavorableslabiodiversit .Lesurpeuplementdeszonesurbainesdaux
migrationsdepopulations,affectegalementlenvironnementdanslesvilles.Lesactionsdesautorits
dcentralisesservlentinefficacesfaceauxproblmeslislhygineetlasalubritpubliquesenzone
urbaine.Abidjan,capitaleconomiquedupays,croulesouslepoidsdesorduresmnagresetdoitfaire
faceunepollutiondel'airetdeseauxlagunaires.Unministrechargdelasalubritetdelavilleat
spcialementcrenavril2007,pouraiderlarsolutiondeceproblmequiseposedansuncontexte
dedficitdelogements.Danslesgrandesagglomrationsurbaines,loffredhabitatsloyersmodrs
demeurenettementendedesbesoinsexprims.Lasituationprcairedenombreuximmigrs,laguerre
etlexodedespopulationsfuyantleszonesdeconflitsontconduitlaprolifrationdesbidonvilles,
182
caractrisspardeshabitatsinsalubresnotammentAbidjanetdanssabanlieue .

ProblmessociauxetONG
Lemouvementassociatif,marquaudbutdesannes1990parunaccroissementrapidedunombredes
Organisationsnongouvernementales(ONG)connatnouveauunerecrudescencedepuisle
dclenchementdelacrisearmeenseptembre2002.L'actiondesONGcouvredesdomainesvarisdela
viesocialetelslasensibilisationetlesoutienauxpersonnesvivantavecleVIHSIDA,laideaux
victimesdelaguerre,l'encadrementdesorphelinsoudesenfantsdelarue,l'aideauxfemmesbattues.
Certainesassociationsmnentpluttdesactionscaractrepolitique,orientantleursoprationsversle
soutienauxformationspolitiques,ladfensedesdroitsdel'hommeoul'animationd'espacesde
discussionderue.Considresparlescitoyenscommedesrecoursfiablescontrelesdysfonctionnements
desprogrammessociauxetpolitiquesmisenuvreparlegouvernement,cesorganisationsessaiment
l'ensembleduterritoirenationaletsemblenttraduireunecertainevitalitdelasocitcivileivoirienne.
Toutefois,uneobservationdelaviedesassociationsrvle,pourcertainesd'entreelles,quela
perspectivedefinancementsetd'appuismatrielsintrieursouextrieurs,constituelaprincipale
motivation.Descasdextorsiondefondsetdescroquerieontputreenregistrs.

Criminalit
LaCted'Ivoireavec56.9meurtrespour100000habitantsarrivetroisimeauniveaumondialjuste
derrireleHondurasetleSalvadoretenttedel'Afriquepourletauxdemeurtres.Desdonnesque
185
n'expliquentpasuniquementlacrisepostlectoraledespremiersmoisde2011 .Cenombre
186
d'homicidesauraitdepuisgrandementdiminuavecuntauxde10,4pour100000en2012 .

Languesetviesociale
LaCted'Ivoireestmembredel'Organisationinternationaledelafrancophonie.Deplus,lesvilles
d'Abidjan,Bouak,GrandBassam,Yamoussoukrodemmequel'UniondesVillesetCommunesde
187
Cted'Ivoiresontmembredel'Associationinternationaledesmairesfrancophones .
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

32/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Delalittratureauxmonuments
LaCtedIvoireprsenteunelittratureabondante,richedesa
diversitdestyleetdesesproverbes,soutenuepardes
infrastructuresditorialesrelativementsolidesetdesauteursde
diffrentesnotorits.Lesplusclbresdecesauteurssont
BernardDadi,journaliste,conteur,dramaturge,romancieret
potequidominelalittratureivoiriennedslesannestrente,
AkLoba(L'tudiantnoir,1960)etAhmadouKourouma(Les
Soleilsdesindpendances,1968)quiaobtenulePrixduLivre
Interen1998poursonouvragedevenuungrandclassiquedu
188
continentafricainEnattendantlevotedesbtessauvages .
ceuxcis'ajouteunedeuximegnrationd'auteursdeplusen
pluslusdontVroniqueTadjo,TanellaBoni,IsaieBiton
Koulibaly,MauriceBandaman,CamaraNangala...Unetroisime
gnrationsesignaledjavecdesauteurstelsqueSylvainKean
Zoh(Lavoiedemarue,2002)et(Leprintempsdelafleurfane,
2009)ouJosuGubo(L'orn'ajamaistunmtal,2009)et
(Monpays,cesoir,2011).
L'artivoiriensecaractrisepardenombreuxobjetsusuelsou
culturels(ustensiles,statues,masques)ralissdansdiverses
matiresetdansdiversespartiesdupaysparchacundesgroupes
culturelsquitmoignedesonartdevivreparsesralisations.
Masquebaoul.
Ainsi,desmatriauxtelsleboisoulebronze,leraphiaoulerotin
ouencorelebamboupermettentlaralisationdevanneries,
sculptures,meublesdart,statuesetmasques.
LesmasquesDan,Baouls,Gouros,GursetBtssontlesplusconnus.Lartdutissageestgalement
partagparlesBaoulsetlesSnoufosquisontenoutrereconnuspourleurpeinturesurtissu.Des
figurinesdecuivreservantautrefoispeserlorsontaujourd'huiutilisescommeornementation,
particulirementdansl'aireculturelleAkan.Maisladanse,soutenueparunevaritd'instrumentsde
musique(tamtams,balafons),resteunepratiquelargementpartagepartouslespeuplesivoiriens
traditionnels.Certainesdansesontacquisuneclbritnationale:leTematedeFacobly,ladansedes
chassiersdeGouessessoetDanan,leBoloyedupayssnoufo,leZaoulidupaysgouro.Ilconvient
galementdeciterlespoteriesartistiquesfabriquesnotammentpardesfemmes,etentirementralises
lamain.LespoteriesdeKatiolasontlesplusclbresdupays.Cepatrimoineculturelestabondantet
disponible.Denombreusesuvrestraditionnelles(surtoutlessculptures)sontvenduesauxtouristesde
passagedanslesvillesbalnairescommeGrandBassamouAssinie.D'autresencoresontexposesdans
desgaleriesd'artouaumusedescivilisationsd'Abidjan.
DespeintrestelsqueGilbertG.GroudouMichelKodjoexposentassezfrquemmentdesuvresde
notorit,alorsquelabandedessineestdomineparZohorLassane,caricaturisteetfondateurdu
journald'humouretdesatireGbich!.
LaCtedIvoirepossdeunegrandevaritdemonumentshistoriques.GrandBassam,premire
capitaledelaCtedIvoire,abritelepalaisduGouverneur,sigedupremiergouvernementlacolonie
desFranaislaRpubliquedeCtedIvoire,prfabriquenFrance,avantd'trereconstruitetamlior
enCtedIvoireen1893.Lavillecomptegalementaunombredesesbtimentspittoresquesdestyle
colonial,lamaisonVarletetlamaisonGanametappartenantl'poquederichescommerantsetdont
l'architectureintgredesmatriauxlocauxdeconstruction.
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

33/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Abidjan,lacathdraleSaintPaulprsenteunearchitecturetrs
particulireetcontientdeuxpansentiersdevitrauxreprsentant
l'arrivedesmissionnairesenAfrique.Yamoussoukro,la
basiliqueNotreDamedelaPaixinaugureetconsacreparle
PapeJeanPaulIIen1990,estunerpliquedelabasiliqueSaint
PierredeRomeetpeutaccueillir,danssapartiecentrale18000
personnesdont7000assises,30000personnesdeboutsurson
parvisetplusde150000personnesdeboutdansl'espacecompris
entrelescolonnesdesonesplanade.Elleestd'autrepart
considrecommel'undesdificesreligieuxlesplusgrandsetles
CathdraleSaintPauld'Abidjan.
plusvastesaumonde,respectivemententermesdehauteuretde
189 , 190
superficie ,etancessitenviron300millionsdedollars
191
poursaconstruction .MaislebtimentdelaFondationFlixHouphoutBoignypourlarecherchede
lapaixestgalementremarquable.
Danslenorddupays,desdificesreligieuxmusulmansdestylesoudanaiscaractrissparuntype
d'architectureintroduitdansl'EmpireduMaliauXIVesiclesontgalementremarquables.Lesplus
significatifssontlamosquedeKaouara(dpartementdeOuangolodougou),lamosquedeTengrla,la
mosquedeKouto,lamosquedeNambira(sousprfecturedeM'Bengu),lesdeuxmosquesdeKong
192
ayant,selonlesspcialistes,unetriplevaleurarchitecturale,historiqueetpatrimoniale .
Religion
SelonlesestimationsduCIAWorldFactbook,lislamest
pratiquepar38,6%delapopulationdupayslechristianisme
par32,7%lesreligionstraditionnellespar11,9%,et16,7%
30
sontsansreligionspcifie .SelonlesestimationsduPew
ResearchCenter,lislamestpratiqupar37,5%delapopulation
lechristianismepar44,1%lesreligionstraditionnellespar10%,
31
et8%sontsansreligionspcifie .Leschrtiensivoirienssont
constitusauxdeuxtierspardescatholiques,etuntierspardes
193
protestants .Lesmissionnairescatholiquessontarrivslafin
duXIXesiclegrcelaSocitdesmissionsafricainesdeLyon.
LaprfectureapostoliquedeCted'Ivoireatrigeen1895.
Aujourd'huilepaysestsubdivisen4archidiocses(dontleplus
importantestl'archidiocsed'Abidjan)eten12diocses.

MosquedeKong(norddelaCte
d'Ivoire).

Lechristianismeetl'islamsontpratiqusdansunevaritdeformesdanstoutlepays.Lesmissionnaires
chrtienssontarrivssurlelittoralivoirienauXVIIesicle,maislecatholicismeacommenc
s'implanterlafinduXIXesicle.Lesfteschrtiennesetlesclbrationsmusulmanessontlibrement
organisesparlesfidlesdecesreligionsetreconnuespartous.Latolranceestl'attitudegnraleenvers
lapratiquedelareligionetlescommunautsreligieusescoexistentengnralpacifiquement.Cette
tolrancereligieusefaitgalementpartiedelapratiquedespouvoirspublics.LaCtedIvoireestcertes
untatlac,maisdesfonctionnairessontsouventdsignspourreprsenterl'tatdescrmonies
194
religieusesetcertainescolesconfessionnellesreoiventdesaidesfinanciresdel'tat .
Sports,mdias,loisirsetartsduspectacle
Denombreusesdisciplinessportivessontpratiquesdanslepays.Despossibilitsdiversesdepratiquede
golfexistentaveclesterrainsdegolfdAbidjan,deYamoussoukroetdeSanPdroquioffrentquatre
parcoursde918trous.ChaqueanneunopeninternationaldotduprixFlixHouphoutBoignyest
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

34/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

organisetenregistredesparticipantsdenotorit.
Lesplansdeauxlagunairesetlameroffrentaussidevritables
possibilitssportivesdontnotammentlapchesportive,la
plongeetlachassesousmarine,lesurf,lavoile,laplanche
voile,lecanokayakouencorelebeachvolley.Lquitation
ainsiquelessportsmcaniques(rallyeduBandama,motocross)
sontgalementpratiqusdanslepays.Lehandball,lebasketball,
levolleyball,lerugby,l'athltismeetletennisfigurentparmiles
disciplinessportivesgalementpratiquesenCtedIvoire.
Cependant,lefootballrestelesportroienCtedIvoire.Ilattire
denombreusesfoulesetdchanedespassions.Cesport
populairejusquedanslescontreslesplusprofondesdupaysest
largementpratiqu.Chaquevilleetmmechaquequartier
organisesesproprestournoisdemaracana(Ilfautsoulignerau
passagequelaCted'IvoireaunequipenationaledeMaracana
quiatchampionnelaCouped'AfriquedesNationsde
Maracanaen2012et2013).LaFdrationivoiriennedefootball
DidierDrogba,capitainedel'quipe
organiseetencadreladisciplinedominel'chelonnationalpar
defootballdeCtedIvoire.
lesquipesdel'AfricaSportsNationaletl'ASECMimosasdans
letemps.Maisdepuisdeuxans,leSwSportdeSanPdro
rgnesurlechampionnatnational.Denombreuxfootballeursvoluenthorsdupaysdansdesformations
sportivesprestigieuses.Ilssontpourlaplupart,slectionnsdansl'quipenationaleleslphantslors
descomptitionssportivesinternationales.AutrefoisemmenspardesjoueurscommeBenBadi,Gadji
CelietAlainGouamn,leslphantsconnaissentgalementunfrancsuccsaveclagnrationDidier
DrogbaquianotammenttlapremireavoirtqualifiepourlaCoupedumondedefootballdela
FIFAen2006.

Masquesetstatuettesenexposition
danslecommerce.

Lepaysagemdiatiqueestanimparlesorganesaudiovisuels,la
pressecrite,lesorganesdergulationdelaprofession,en
l'occurrencelaCommissionnationaledelapresseremplaceen
2004parleconseilnationaldelapresse(CNP)etleConseil
nationaldelacommunicationaudiovisuelle(CNCA)etunorgane
d'autorgulation:l'Observatoiredelalibertdelapresse,
l'thiqueetdeladontologie(OLPED).Depuis1991,lesmdias
195, 196, 197
enCtedIvoiresontrgisparlaloi
.La
RadiodiffusionTlvisionivoirienne(RTI)estl'organismede
diffusionradiophoniqueetaudiovisueldel'tativoirien.Elleest
financeparlaredevance,lapublicitetdessubventions.Elle
comportedeuxchanesdetlvisionetdeuxstationsderadio:La
Premire,gnralisteTV2,thmatiqueddieaudivertissement
enmajoritetmettantdansunrayonlimit200kmautour
d'AbidjanRadioCted'Ivoire,gnralisteFrquence2,chane
dedivertissementRadioJam,premireradioprivedupays
AfricahitMusicTV.

Desjournauxdediversesaudiencesparaissentgalement
principalementAbidjan.HormislesjournauxduGroupe
FraternitMatin(Pressed'tat,25000exemplaires,quotidien),laquinzained'autrestitresestdtenue
pardesentreprisesprives.
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

35/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Lamusiqueivoiriennecomporteplusieurscourantsquipeuvent
serpartirentrelesprcurseurs(Ziglibithy,Gbgb,Lkin...),
ceuxdesecondegnration(Zouglou,Zoblazo,Mapouka,
Youssoumba...)etlescourantsmodernes(Coupdcal).Elle
intgregalementdenombreusesdanses.Lesanimateursdes
courantsprcurseurssont,pourlesplusconnus:AmdePierre,
roiduDop(nombtdurossignol),AllahThrse,TimaGbahi,
GuiJean,ZakryNol,nzi(r&b).Lesmoinstraditionalistessont
AnoumanBrouFlix,MamadouDoumbia,FranoisLougah
(dcd),ErnestoDjdj(dcd)etJustinStanislas.Unevague
dartistesmodernespeuttrecite.Ilsagitpourlereggae,de
AlphaBlondy,TikenJah,IsmalIsaac,SergesKassi,FadalDey
pourlezouglou:SergesBil,Yodetlenfantsiro,Magic
System,SoumBill,Espoir2000,pourleYoussoumba,Aboutou
Rootspourlamusiquemandingue,deAchaKon,Mawa
Traor,KandetKantet,AffouKtapourlamusiquedesDisc
Jockeys,deDoukSaga(dcd),JetSet,DJArafat,Debordeaux
Leekunfa,DJLewis,DonMikeleGourou,DJJacobetbien
d'autrespourlesvarits,deMeiway,LesReinesMresavec
WerewereLikingetN'serelNjock,BaillySpinto,JohnnyLa
Dansederjouissance,masqueZaouli
Fleur,LucksonPadaud,Betika,AffoLove(dcde),Mathey,
delargionduCentreouestdeCte
Tiane,NiguiSaffKDance,Sothka,AlaindeMarie,JolleC
d'Ivoire.
(dcde)pourlejazz,LucSigui,PacoSery,etIsaacKemo
saxophonistetalentueux,pourlamusiquereligieuse,deSchkina,
ONelMala,PasteurAdji,Constance,lesfrresCoulibaly...etpourlamusiquesentimentale,de
Daouda,Frost.RTIMusicAwardsrcompenselesmeilleursartistesivoiriensetafricainsdel'anne.Ce
tropheestdcernparlaRTI.
LegenrethtralestdominparlegroupepanafricainKiYiMbockdeWerewereLikingetdenombreux
humoristesdontDigbeuCravate,Zoumana,AdjDaniel,GbideFer,JimmyDanger,DohKanon,
AdrienneKoutouan,MarieLouiseAsseu,AdamaDahico,BambaBakaryetleduoZongoetTaoqui,
tous,seproduisentlafoisdanslessallesdespectacles,latlvisionetdansdesfilms.
Lecinmaivoirien,depuisl'avnementdunumrique,aconnu,ds2004,denouvellessortiesdefilms
198
commeCoupdcaldeFadigadeMilano,LeBijoudusergentDigbeu deAlexKouassi,Signature
deAlainGuikououUnhommepourdeuxsursdeMarieLouiseAsseu.Actuellementonassistela
sortied'unfilmtouslestroismoisenmoyenne.Cesfilmsconnaissentsouventdesdfautstechniques
(imageouson),maisleurrythmedeproductionreprsente,grceaunumrique,unnouveaudpartpour
lecinmaivoirien.
LeMarchdesartsduspectacleafricain(MASA)cren1993parlOrganisationinternationaledela
francophonie,estdevenudepuismars1998unprogrammeinternationaldedveloppementdesarts
vivantsafricains.C'estunprojetartistiquepanafricaincomprenantunmarchdespectacles,unforumde
199
professionnelsetunfestivalquisedrouleAbidjantouslesdeuxans .
FayaFlowestleplusgrandconcoursdehiphopdeCted'Ivoire.Ilestorganisdepuis2005par
lassociationJeunesseActivedelaCultureHiphop(JACH,lujack).Consacrantlusagedelaparole,
ducorps,etdelascnenotammenttraversleschantsettextespotiques,ladanseetlachorgraphie,
ceconcoursrvlelepotentielartistiquedestalentsenherbequisontparlasuitercompensset
encourags.

https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

36/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Leneuvimeartivoirienestcaractrisparplusieursgenres:
raliste,semiraliste,humoristique,sciencefiction,etc.
L'humourestleplusprisparlesivoiriens.Lesthmesabords
parlesauteursonttraitleurvcuquotidien.Lesfaitscommele
chmage,lebanditisme,lapauvret,lesystmeD
(dbrouillardise),linfidlitsonttraitssuruntonlger.Les
auteursquianimentcetuniversculturelivoiriensontnombreux:
GilbertG.Groud,MargueriteAbouet(scnariste),Benjamin
Kouadio,LassaneZohor,Lacombe,BertinAmanvi,Hilary
Simplice,KanSouffle,JessSahBi,AtsinDsir...Les
personnagesivoiriensdebandedessinesontCauphyGombo,
JohnKoutoukou,TommyLapoasse,Zz,Dago,Sergent
Deutogo,JoBleck,Lessorcires,PetitPapou...Lejournal
satiriqueGbichestpourbeaucoupdanslavulgarisationdece
mdiumqu'estlabandedessineenCted'Ivoire.

Relationsinternationales
Dnominationdupays

Uneplanchedebandedessine
raliseparBenjaminKouadioalias
Kbenjamindnonantun
comportementraciste.

Legouvernementivoirienadcidquelenomdupaysserait
Cted'Ivoire(sanstraitd'union)ets'opposetouteautregraphie
notammentCted'Ivoire(avecuntraitd'union).Ils'opposegalementauxtraductionsdunomen
diverseslanguesendpitdelapersistancedel'usage(IvoryCoastenanglais,Costad'Avorioenitalien,
CostadeMarfilenespagnol,""enarabe,CostadoMarfimenportugais,Elfenbeinksteen
200, 201, 202, 203, 204
allemand,etc.).LagraphieCted'Ivoire
estlapluscourante,cependantontrouveaussi
205, 206, 207
Cted'Ivoire
suivantunergledelatoponymiefranaisequiveutquelesnomsfranaisdes
208
collectivitslocalesadministrativesenFranceaientleurscomposantslispardestraitsdunion
(cependantcettergleconnaitdesexceptionsmmeenFrancepourdesraisonshistoriques,parexemple
pourlesPaysdelaLoireouleTerritoiredeBelfort,etnesappliquepasnonpluslatoponymie
officielletrangre,puisquelesdnominationsofficiellesreconnuessontcellesmentionnesparchaque
payslONUcetterglenesimposepasnonplusl'usagenonofficiel,horsducontextelgalet
administratif).

Relationsdiplomatiques
EnAfrique,ladiplomatieivoirienneaprivilgil'optiond'une
cooprationparpaliers.Elleforme,en1959,leConseilde
l'EntenteavecleDahomey(Bnin),laHauteVolta(Burkina
Faso)leNigeretleTogoen1965,lOrganisationcommune
africaineetmalgache(OCAM)en1972,laCommunaut
conomiquedelAfriquedelOuest(CEAO)eten1975la
Communautconomiquedestatsdel'Afriquedel'Ouest
(CEDEAO).MembrefondateurdelOrganisationdel'unit
africaine(OUA)en1963,puisdelUnionafricaineen2000,la
CtedIvoireydfendlerespectdelasouverainetdestats
ainsiquelerenforcementdelacooprationetdelapaixentreles
paysafricains.

https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

LeSecrtairegnraldel'ONU
changeantavecleministreivoirien
desAffairestrangresAbidjan.

37/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

Danslemonde,ladiplomatieivoiriennemilitepourdesrelationsconomiquesetcommerciales
quitables,notammentlajustermunrationdesproductionsagricolesetlapromotionderelations
pacifiquesavectouslespays.LaCtedIvoireentretientdecefaitdesrelationsdiplomatiquesavecde
209
nombreuxpaysd'Afriqueetdumonde .ElleanotammentsignlaConventionrelativeaustatutdes
rfugis,sonprotocolede1967,etlaConventionde1969gouvernantlesaspectsspcifiquesdes
33
problmesdurfugienAfrique .Sesreprsentationsdiplomatiquesl'trangersontinstallessurtous
lescontinentsetcepays,membredel'ONU,entretientdesrapportsplusoumoinstroitsavecplusieurs
nations.

AveclaChinepopulaire
SelonXavierAurgan,Doctorantl'InstitutFranaisde
210
Gopolitique ,de19832013,174projetsdecoopration(aide
publiqueaudveloppement)etinvestissementschinoisontt
211
ralissenCted'Ivoire .Surces174projets,112reprsentent
environ12milliards.Leprojetlepluscoteuxestlepleurbain
Abidjan(8,9milliardd'euros).Enoutre,lesinfrastructures
constituent86%del'aidepubliquechinoise.Lamajoritdecette
dernirefutaccordedurantlacrisepolitiqueivoirienneentre
2002et2010,soit,69%(8,3milliards)souslaprsidencede
212
LaurentGbagbo .

Cooprationsinoivoirienneentre
1983et2013.

Abidjan,lesressortissantschinoissontenviron2500.Ils
exercentprincipalementdanslecommerce,Adjam,oularestauration,Cocody.Ilsontcrenviron
213
100entreprises .
214

ReprsentationsdiplomatiquesdelaCtedIvoireltranger
Afrique
Arabie
Autriche
duSud
Algrie Allemagne Angola saoudite
Belgique

Brsil

Rpublique Core
duCongo duSud
thiopie
Iran

Palestine

Maroc
Sngal
Afriquedu
Sud

France

Mexique
Suisse

Burkina
Faso

Cameroun

Danemark gypte

Canada

Chine

Espagne

tatsUnis

Gabon

Ghana

Guine

Inde

Italie

Japon

Liberia

Libye

RoyaumeUni

Russie

Nations
unies

Nigeria

Vatican
Portugal
Tunisie
215
ReprsentationsdiplomatiquesenCtedIvoire
Tchad

Algrie

Allemagne

Angola

Arabiesaoudite

Belgique

Brsil

BurkinaFaso

Cameroun

Canada

Colombie

Chine

Rpubliquedu
Congo

https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

Coredu
Sud

Cuba

Autriche
Cap
Vert
Danemark
38/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

gypte
Ghana
Isral
Liberia
Maroc
Pakistan

Espagne
Grce
Italie
Libye
Mauritanie
Palestine

tatsUnis
Guine
Japon
Madagascar

thiopie
Inde
Kenya
Malaisie

France
Indonsie
Kowet
Mali

Nationsunies

Niger

Nigeria

PaysBas

Portugal

Russie

Sngal

Sude

Suisse

Tunisie

Turquie

Unioneuropenne

Vatican

RoyaumeUni
Rpublique
tchque
Zambie

Gabon
Iran
Liban
Malte
Norvge

Thalande

Ordresetdcorations
Ordresnationaux(2)

216

OrdrenationaldeCted'Ivoire
OrdreduMriteivoirien
Ordresministriels/spcifiques(10)

216

OrdredelaSantPublique
OrdreduMriteCulturel
OrdreduMritedel'EducationNationale
OrdredesTravauxPublics
OrdreduMriteAgricole
OrdreduMriteSportif
OrdreduMritedesPostesetTlcommunications
OrdreduMritedesMines
OrdreduMriteMaritime
OrdreduMritedelaFonctionPublique

Codesinternationauxutiliss
Code

Normeouliste

CI

ISO31661(listedescodespays)codealpha2

CI

listedescodesinternationauxdesplaquesminralogiques

.ci

Domainedepremierniveau

CIV ISO31661(listedescodespays),codealpha3
CIV listedescodespaysduCIO
DI

listedesprfixesdescodesOACIdesaroports

IV

listedescodespaysutilissparl'OTAN,codealpha2(dsuet)

TU

listedesprfixesOACId'immatriculationdesaronefs

Notesetrfrences
1.IdrissLinge,CtedIvoire:unefortecroissanceenFCFA,maisunreculduPIBendollars(http://www.agence
ecofin.com/banque/130730599cotedivoireunefortecroissanceenfcfamaisunreculdupibendollars)
agenceecofin,13juillet2015
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

39/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

2.Perspectivesconomiquesrgionales(http://www.imf.org/external/french/pubs/ft/reo/2016/afr/sreo0416f.pdf)
[PDF],surimf.org,avril2016(consultle31juillet2016),p.98
3.PagedesindicateursdedveloppementdelaCted'IvoiresurlesiteduPNUD(http://hdr.undp.org/fr/countries/pr
ofiles/CIV)
4.Institutnationaldelastatistique(http://www.ins.ci/n/)
5.Loino2000513du1eraot2000portantconstitutiondelaRpubliquedeCtedIvoire,Journalofficieldela
RpubliquedeCtedIvoire,no30,Abidjan,jeudi3aot2000,p.529538
6.AccordpolitiquedeOuagadougou[lireenligne(http://www.cotedivoirepr.ci/?action=show_page&id_page=57
0)(pageconsultele24avril2008)].
7.ArolKetchiemen,Dictionnairedel'originedesnomsetsurnomsdespaysafricains,Favre,2014,316p.,P.117
1221
8.http://www.francophonie.org/IMG/pdf/Fcs_enjeu_21esiecle.pdf
9.OIF2010Lalanguefranaisedanslemondeen2010[broch],Nathan.ISBN9782098824072.
10.GographiedelaCtedIvoire(http://www.gouv.ci/ci_histogeo.php)
11.(LaCtedIvoireenchiffres,2007,p.13)
12.(Rougerie,1978,p.76)
13.(Hauhouot,2002,p.30)
14.(Rougerie,1978,p.75)
15.(Rougerie,1978,p.9495)
16.(Rougerie,1978,p.103114)
17.(Rougerie,1978,p.33)
18.(Hauhouot,2002,p.27)
19.Coted'IvoireClimate(Facts)(http://www.geographyiq.com/countries/iv/Cote_d_Ivoire_climate_c.htm),sur
GeographyIQ.com(consultle8mars2012)
20.Climatdumonde:Afrique,CtedIvoire,Bouak(http://monde.meteofrance.com/monde/climat?68991.path=
climatstation%252F65555),MtoFrance(consultle8mars2012)
21.(Rougerie,1978,p.171)
22.(Rougerie,1978,p.173192)
23.(LaCtedIvoireenchiffres,2007,p.86)
24.LaFranceetsescolonies,deM.FallexetA.Mairey(Delagrave,1926)indiquelechiffrede112000km2pourla
fortdeCtedIvoire,alorsquetouteslesfortsruniesdeFrancenencouvraientque98000.
25.(Rougerie,1978,p.207214)
26.(en)MarianneCourouble,FrancisHurstetTomMilliken,MoreIvorythanElephants:DomesticIvoryMarkets
inThreeWestAfricanCountries(http://assets.panda.org/downloads/westafricanivoryreport.pdf),sur
assets.panda.org,dcembre2003
27.NationalPark(http://www.unepwcmc.org/wdpa/designation2.cfm?Desig=1&country=CIV),surunep
wcmc.com,UNEPetWCMC
28.BotanicalReserve(http://www.unepwcmc.org/wdpa/designation2.cfm?Desig=140&country=CIV),surunep
wcmc.com,UNEPetWCMC
29.LarservenaturelledelaMarahou(http://www.abidjan.net/cotedivoire/tourisme/reserve_marahoue.htm),
Abidjannet(consultle28juin2008).
30.(en)TheWorldfactbook(https://www.cia.gov/library/publications/theworldfactbook/geos/iv.html)
(consultle4mars2011).
31.(en)GlobalReligiousLandscape(http://features.pewforum.org/grl/populationpercentage.php),sur
features.pewforum.org(consultle4mars2011).
32.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.15).
33.(en)WorldRefugeeSurvey(http://www.refugees.org/countryreports.aspx?id=2133),surUSCRI,U.S.
CommitteeforRefugeesandImmigrants,2008(consultle25juin2008).
34.FranoisYiodGud,Contributionl'tudedupalolithiquedelaCted'Ivoire:tatdesconnaissances,Journal
desafricanistes,tome65,fascicule2,1995,p.88[Conclusion(http://www.persee.fr/showPage.do?zoom=0&urn=j
afr_03990346_1995_num_65_2_2432&pageId=jafr_03990346_1995_num_65_2_T1_0088_0000)(page
consultele18avril2008)].
35.(Rougerie,1978,p.246).
36.(Kipr,1992,p.1516)
37.(Kipr,1992,p.23,24,25).
38.(Kipr,1992,p.25).
39.YacoubaKouadioKouadio,ActesducolloqueinternationalsurRoyauts,chefferiestraditionnellesetnouvelles
gouvernances:problmatiqued'unephilosophiquepourl'Afriquepolitique,613juillet2003Tiassal
Cted'Ivoire,ditionDagekof,Abidjan,2004,(ISBN9782950351562)p.7690.
40.Plusieursfleuvesetlieuxdulittoralivoiriendoiventleurnomcettepoque:SanPedro,Sassandra,Fresco
41.(Kipr,1992,p.4648).
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

40/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

42.(Rougerie,1978,p.283).
43.anintroductiontothehistoryofwestafrica,page69
44.Univoiriend'AssinielacourdeLouisXIV(http://www.rezoivoire.net/cotedivoire/histoire_aniaba.php),sur
RezoIvoire(consultle14mars2016).
45.L'oretlesesclaves:histoiredesfortsduGhanaduXVIeauXVIIIesicle,parJeanMichelDeveau,page147
46.OlivierPtrGrenouilleau,LesTraitesngrires,essaid'histoireglobale,d.Gallimard,2004,page194.
47.JeanSauvy,Initiationl'conomiedespaysenvoiededveloppement,lescahiersdel'Institutinternational
d'Administrationpublique,Paris,1968,page154.
48.ArolKetchiemen,Dictionnairedel'originedesnomsetsurnomsdespaysafricains,Favre,2014,316p.,p.117
49.(Kipr,1992,p.48).
50.(Rougerie,1978,p.287)
51.FabioViti,L'esclavageauBaoulprcolonial,L'Homme.1999,Vol.39,N.152.Esclavesetsauvages,1999,p.
57[Unemarchandisepascommelesautres(http://www.persee.fr/showPage.do?zoom=0&urn=hom_04394216_1
999_num_39_152_453663&pageId=hom_04394216_1999_num_39_152_T1_0057_0000)(pageconsultele18
avril2008)].
52.(Kipr,1992,p.5152)
53.(Kipr,1992,p.6063).
54.(Kipr,1992,p.5456).
55.HarrisMemelFot,Journaldesafricanistes,proposdel'esclavagesurlacteivoirienneduXVeauXVIIesicle,
Volume55,1985,pp247260[lireenligne(http://www.persee.fr/showPage.do?zoom=0&urn=jafr_03990346_19
85_num_55_1_2098&pageId=jafr_03990346_1985_num_55_1_T1_0247_0000)(pageconsultele20avril
2008)].
56.JeanPierreAsselain,FranoisMougel,PierreDelfaud,PierreGuillaume,SylvieGuillaume,JeanPierreKinta,
Prcisd'histoireeuropenne,XIXe XXe sicle,ArmandColin,Paris,2000(2e d.),(1re d.1993),
(ISBN9782200260866),page391.
57.(Ekanza,2005,p.176)
58.(Kipr,1992,p.6869).
59.(Rougerie,1978,p.283284)
60.(Kipr,1992,p.7071).
61.(Boahen,1989,p.51).
62.(Rougerie,1978,p.285286).
63.(Rougerie,1978,p.394395)
64.(Kipr,1992,p.80).
65.(Rougerie,1978,p.396).
66.(Rougerie,1978,p.297298)
67.(Kipr,1992,p.7374).
68.(Rougerie,1978,p.291).
69.(Boahen,1989,p.117)
70.Angoulvant,lettrecirculaireauxAdministrateursdecercle,chefsdeservices,Bingerville,26novembre1908
(extrait)deKipr,1992,p.72.
71.(Boahen,1989,p.127).
72.JeanSauvy,Initiationl'conomiedespaysenvoiededveloppement,lescahiersdel'Institutinternational
d'Administrationpublique,Paris,1968,page156.
73.GuyBlaiseNkamleu,MigrationrgionaleenAfriquesubsaharienne,Institutinternationaldagriculturetropicale,
AtelierdelaBanquemondialesurlacrationdemploisenAfrique,EschbornAllemagne,2006[lireenligne(htt
p://siteresources.worldbank.org/INTLM/Resources/3900411141141801867/22753641159475782747/Blaise_Re
gionalMigration_FR.pdf)(pageconsultele10juin2008)],p.7
74.(Rougerie,1978,p.301303).
75.(Rougerie,1978,p.321322)
76.(Rougerie,1978,p.324,326).
77.[Assemblenationale:BiographiedeFlixHouphoutBoignylireenligne(http://www.assembleenationale.fr/hi
stoire/biographies/IVRepublique/houphouetboignyfelix18101905.asp)(pageconsultele16juin2008)]
78.(Rougerie,1978,p.322323).
79.(Rougerie,1978,p.326328).
80.(Wodi,1996,p.3753).
81.Loino60356du3novembre1960,portantConstitutiondelaRpubliquedeCted'Ivoire,JournalOfficieldela
RpubliquedeCted'Ivoire,no58,Abidjan,numrospcialdu4novembre1960.
82.(Wodi,1996,p.43)
83.(Wodi,1996,p.326)
84.(Wodi,1996,p.324)
85.HenriKonanBdi,Lescheminsdemavie,Plon,Paris,1999(ISBN9782259190602)p.44
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

41/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

86.SaliouTour(dir.),l'ivoiritoul'espritdunouveaucontratsocialduPrsidentHenriKonanBdi,Presses
universitairesdeCted'Ivoire,coll.tudesetthoriesdel'humanismeivoirienpourlasynthseculturelle,revue
delaCurdiphe,Abidjan,1996(ISBN2716603928),p.21
87.PhilippeLeymarie,LeMondediplomatique,fvrier2000,[Texte=Sismedansleprcarrlireenligne(http://fr.m
ondediplo.com/2000/02/LEYMARIE/13267)(pageconsultele25avril2008)],P.12
88.(OueguiGoba,2000,p.54)
89.EncyclopdieMicrosoftEncartaenligne2007[Texte=Ouattara,AlassaneDramanelireenligne(http://fr.encart
a.msn.com/encyclopedia_941548717/Ouattara_Alassane_Dramane.html)(pageconsultele25avril2008)]
90.ChambreconstitutionnelledelaCoursuprmedeCted'Ivoire,ArrtnE00012000du6octobre2000
(Recevabilitdescandidaturesl'lectionduPrsidentdelaRpublique)[Prsidentielle2000lireenligne(http://
www.un.int/cotedivoire/pages/pres2k10.htm)(pageconsultele25avril2008)]
91.SiradiouDiallo,Unehrsie:l'ivoirit,JeuneAfrique,horssrieno2,janvier2000,horssrieCted'Ivoire,p.82
92.(OueguiGoba,2000,p.5455)
93.Rsolution1528(2004)adopteparleConseildescuritdelONUsa4918e sancele27fvrier2004[lireen
ligne(http://daccessdds.un.org/doc/UNDOC/GEN/N04/253/21/PDF/N0425321.pdf?OpenElement)(page
consultele24avril2008)]
94.LesforcespolitiquesinvitesLinasMarcoussissont:Frontpopulaireivoirien,Mouvementdesforcesdavenir
(MFA),Mouvementpourlajusticeetlapaix,MouvementpatriotiquedeCtedIvoire,Mouvementpopulaire
ivoiriendugrandouest,PartidmocratiquedeCtedIvoiresectionduRassemblementdmocratiqueafricain
(PDCIRDA),Partiivoiriendestravailleurs,Rassemblementdesrpublicains,UniondmocratiquedeCte
dIvoire(UDCI)etUnionpourladmocratieetlapaixenCtedIvoire
95.Rsolution1464(2003)adopteparleConseildescuritdelONUsa4700e sancele4fvrier2003[lireen
ligne(http://daccessdds.un.org/doc/UNDOC/GEN/N03/235/85/PDF/N0323585.pdf?OpenElement)(page
consultele24avril2008)]
96.DrissaKon,Rsolutiondelacriseivoirienne:BlaiseCompaorreoitGbagboBobo(http://www.zedcom.b
f/actualite/op486/04.htm),L'opinionno486du31janvierau6fvrier2007
97.(Gnahoua,2006,p.35101)
98.BernardDreano,PigedIvoire(http://www.reseauipam.org/article.php3?id_article=737),centredtudeset
dinitiativesdesolidaritinternationale,2002(consultle25juin2008)
99.Cted'Ivoire:GbagboetOuattaraontprtsermentLeFigaro(http://www.lefigaro.fr/international/2010/12/04/0
100320101204ARTFIG00450cotedivoirelaurentgbagboapreteserment.php)
100.SelonlareprsentantepermanentedestatsUnisauprsdel'ONU,laRussieafaitobstacle,le7dcembre2010,
l'adoptiond'unersolutionduConseildescuritdel'ONUquientrineraitlersultatdusecondtourdel'lection
prsidentielleetauraitmisdesobjectionscesujet,aucoursd'unerunionhuisclosayantdurcinqheures.Cf.
dpcheCted'Ivoire:Moscoucontestelersultatdeslections(http://fr.rian.ru/world/20101208/188065431.h
tml),8dcembre2010,AgenceRIANovosti.
101.Gbagboendifficultsfinancires,l'conomieivoirienneestaffecteArticleRNWdu5fvrier2011(http://w
ww.rnw.nl/afrique/bulletin/gbagboendifficultesfinancieresleconomieivoirienneestaffectee)
102.ArticleFrance2du11/04/2011(http://info.france2.fr/monde/laurentgbagboarreteparlesforcesfrancaises
68306691.html)
103.ArticleduLibrationdu15avril2011(http://www.liberation.fr/monde/01012331992cotedivoirecharlesbl
egoudearretegbagboakoroghosanssimone)
104.MiseenrsidencesurveilleSimoneGbagbotransfreOdienn(http://news.abidjan.net/h/397339.html),
surabidjan.net,23avril2011
105.Cted'Ivoire:prsentation(http://www.banquemondiale.org/fr/country/cotedivoire/overview#1),sur
www.banquemondiale.org(consultle24juin2016)
106.Loino2000513du1eraot2000portantConstitutiondelaRpubliquedeCted'Ivoire,JournalOfficieldela
RpubliquedeCted'Ivoire,no30,Abidjan,jeudi3aot2000
107.(Wodi,1996,p.101)
108.Cted'Ivoire,represvnementiels(http://www.etat.sciencespobordeaux.fr/chronologie/cotivoir.html)
(consultle26avril2008)
109.Leprocessusdepaix:Accordsetrsolutions(http://www.cotedivoirepr.ci/?action=show_page&id_page=27
4),surSiteofficieldelaPrsidencedelaRpubliquedeCted'Ivoire(consultle26avril2008)
110.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.18)
111.Cted'Ivoire,Chambreparlementaire,Assemblenationale:lectionstenuesen2000(http://www.ipu.org/parl
inef/reports/arc/1075_00.htm),surSitedel'Unioninterparlementaire(consultle26avril2008)
112.Prsidentsdel'Institutiondepuis1947(http://www.anci.ci/presidence/depuis1947.asp),surLesiteofficieldu
ParlementIvoirien(consultle26avril2008)
113.Brasdeferinternational(http://www.rfi.fr/actufr/articles/073/article_41193.asp)
114.AvisduConseilconstitutionnelno2005/013/CC/SGdu15dcembre2005
115.(Rougerie,1978,p.426)
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

42/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

116.(Rougerie,1978,p.427433)
117.(Rougerie,1978,p.429)
118.(RenDgniSgui,2002,p.4142)
119.SiteofficielduConseilconomiqueetsocialdeCted'Ivoire(http://cesci.org/?page_id=9)
120.(RenDgniSgui,2002,p.142)
121.ListedesmembresdelAOMF(AssociationdesOmbudsmansetMdiateursdelaFrancophonie)(http://democ
ratie.francophonie.org/IMG/pdf/liste_des_membres_de_l_AOMF.pdf)(consultle26avril2008)
122.(Wodi,1996,p.78)
123.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.19).
124.[Cted'Ivoire,Situationinstitutionnellelireenligne(http://www.etat.sciencespobordeaux.fr/institutionnel/cotivoi
r.html#Processus%20dmocratique)(pageconsultele26avril2008)].
125.Loino2001476du9aot2001d'orientationsurl'organisationgnraledel'Administrationterritoriale
126.(RenDgniSgui,2002,p.4957)
127.Dcret(Cted'Ivoire)no200896du5mars2008portantcrationdesdpartementsdeBetti,Botro,Guyo,Koro,
Kouto,Ouangolodougou,Sinmatiali,Tiapoum,YakassAttobrouetZoukougbeu
128.Dcret(Cted'Ivoire)no200897du5mars2008portantcrationdecinquantecinq(55)sousprfectures
129.Dcretno2008115du6mars2008modifiantetcompltantledcretno2005314du6octobre2005portant
crationdecinqcentvingt(520)communes
130.Loi(Cted'Ivoire)no594du28mars1959
131.http://www.gouv.ci/doc/decret_circonscriptions2011.pdf
132.(RenDgniSgui,2002,p.56)
133.PierreKokoraBitty,Actesducolloqueinternationalsurroyauts,chefferiestraditionnellesetnouvelles
gouvernances:problmatiqued'une"philosophique"pourl'Afriquepolitique,Lachefferietraditionnelleetle
processusdedcentralisationenCted'Ivoire,613juillet2003TiassalCted'Ivoire,ditionDagekof,
Abidjan,2004,(ISBN9782950351562)pp216219
134.[doc]Ordonnancen2011262du28septembre2011d'orientationsurl'organisationgnralede
l'administrationterritorialedeltat.(http://www.dgddl.interieur.gouv.ci/documentation/2012022116305720120
221163057Ordonnance%202011%5B1%5D.doc)
135.Loi(France)n551489du18novembre1955,relativelarorganisationmunicipaleenAOF,enAEF,auTogo,
auCamerounetMadagascar
136.Loi(Cted'Ivoire)n7807du9janvier1978,portantinstitutiondecommunesdepleinexerciceenCted'Ivoire,
JournalOfficiel,N9du23fvrier1978,p.348
137.Loi(Cted'Ivoire)n851085du17octobre1985,portantcrationde98nouvellescommunes
138.Loi(Cted'Ivoire)n95942du13dcembre1995
139.(Rougerie,1978,p.723)
140.AhmedKouadio,Enqute:Houphout,sixansaprs,Jeuneafriqueconomie,no352,dcembre2003janvier
2004,(ISSN09821856(http://worldcat.org/issn/09821856&lang=fr))p.11
141.PNUD,RapportnationalsurledveloppementhumainenCtedIvoire2004:Cohsionsocialeet
reconstructionnationale(http://www.ci.undp.org/docs/RNDH2004_12_05_2006.pdf),surSiteduPNUDCte
d'Ivoire,2004(consultle27avril2008).
142.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.3235)
143.http://www.interex.fr/fr/fichespays/cotedivoire/accueil
144.LeFigaroconomiedu13octobre2012
145.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.72)
146.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.73)
147.KillianKraetAhmedKouadio,Enqute:Coton,larvoltedesplanteurs,Jeuneafriqueconomie,no312,3juillet
2000,(ISSN09821856(http://worldcat.org/issn/09821856&lang=fr))p.8.
148.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.7481).
149.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.6869)
150.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.81).
151."L'AfriquedesGrandsLacs:Annuaire19992000"(http://books.google.fr/books?id=sUjUGstlxmUC&pg=PA302
&dq=compagnies+mini%C3%A8res+junior&hl=fr&sa=X&ei=WV07UvGJDqmQ0AXcqYCgCQ&ved=0CDEQ
6AEwADgK#v=onepage&q=compagnies%20mini%C3%A8res%20junior&f=false),parStefaanMarysseetFilip
Reyntjens,page302,(consultle20juin2008).
152.AfricanPressOrganisation(http://appablog.wordpress.com/2013/09/27/lecanadaconclutunaccordsurlinvestis
sementaveclacotedivoiremettreenplacelesconditionspropicesalareussitedesentreprisescanadiennesa
letrangerfavorise/),(consultle20juin2008).
153.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.91)
154.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.93)
155.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.92)
156.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.9495)
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

43/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

157.Terresarables(%desterres)Cted'Ivoire(http://perspective.usherbrooke.ca/bilan/servlet/BMTendanceStatPa
ys?codeTheme=5&codeStat=AG.LND.ARBL.ZS&codePays=CIV&compareMonde=2&definitionMinimum=5&c
odeTheme2=5&codeStat2=x&langue=fr),surperspective.usherbrooke.ca
158.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.35)
159.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.98)
160.PaulDsalmand,Histoiredel'ducationenCted'Ivoire:delaConfrencedeBrazzaville1984,lesditionsdu
Cerap,coll.HistoiredelaCted'Ivoire/Tome2,Abidjan,2004,(OCLC634265836(https://www.worldcat.org/o
clc/634265836&lang=fr))p.508
161.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.168169)
162.AliceOdounfa,Ledfidel'ducationpourtousenCted'Ivoire,Unesco,2003[lireenligne(http://unesdoc.unesc
o.org/images/0014/001468/146821f.pdf)(pageconsultele30avril2008)]
163.[Cted'Ivoire,ISUStatistiquesenbref,EducationenCted'Ivoire,Effectifsscolarissausecondairelireenligne
(http://stats.uis.unesco.org/unesco/TableViewer/document.aspx?ReportId=121&IF_Language=fra&BR_Country=
3840&BR_Region=40540)(pageconsultele30avril2008)]
164.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.171)
165.[Organisationdel'enseignementsuprieurlireenligne(http://www.amphithea.com/index_2.php?li=formationpro
&id=1121)(pageconsultele30avril2008)].
166.PaulDsalmand,Histoiredel'ducationenCted'Ivoire:delaConfrencedeBrazzaville1984,lesditionsdu
Cerap,coll.HistoiredelaCted'Ivoire/Tome2,Abidjan,2004,(OCLC634265836(https://www.worldcat.org/o
clc/634265836&lang=fr))pp.516522
167.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.170)
168.Loide1995portantsurlarformedusystmeducatif
169.CissCheickEly,Cted'Ivoire:FormationetemploiToutsurlesfiliresdbouchs(http://fr.allafrica.com/s
tories/200806051151.html?page=3),surallafrica.com,NordSud(Abidjan),2008(consultle28juin2008)
170.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.172)
171.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.173)
172.Ministred'tat,ministreduPlanetduDveloppementdelaRpubliquedeCted'Ivoire,Rapportnationalsur
l'tatetledevenirdelapopulation,2006:Populationetdveloppement,dfisetperspectivespourlaCtedIvoire
[lireenligne(http://cotedivoire.unfpa.org/docs/docs/REPCI%202006.pdf)(pageconsultele30avril2008)]
173.(en)UnitedNationsDevelopmentProgramme,HumanDevelopmentReport2007/2008:Fightingclimate
change:Humansolidarityinadividedworld,UNDP,2008[Cted'IvoireTheHumanDevelopmentIndexgoing
beyondincome(http://hdrstats.undp.org/countries/country_fact_sheets/cty_fs_CIV.html)(pageconsultele29
avril2008)].
174.ProgrammedesNationsuniespourleDveloppement,Cted'Ivoire,LuttecontreleVIH/SIDAetlesautres
pandmiesenCtedIvoire,PNUD[Contexteetjustification(http://www.ci.undp.org/sida2.php)(pageconsulte
le29avril2008)].
175.(en)Centralintelligenceagency,theworldfactbook,Cted'Ivoire,[peopleCted'Ivoire(https://www.cia.gov/libr
ary/publications/theworldfactbook/geos/iv.html#People)(pageconsultele30avril2008)]
176.CoalitiondesentreprisesdeCted'IvoirecontreleVIH/SIDA,prvalenceduvihsidaenCted'Ivoire,[prvalence
duvihsidaenCted'Ivoire(http://www.ceci.ci/article.php?recordID=sida_prevalence)(pageconsultele30avril
2008)]
177.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.16)
178.Santtropicale,LeguidedelamdecineetdelasantenCted'Ivoire:Mdicamentsdelarue:Lespharmaciens
dvoilentlesdangersLepatrioteCted'Ivoire29/05/2007[Mdicamentsdelarue:Lespharmaciensdvoilent
lesdangers(http://www.santetropicale.com/actualites/index.asp?id=3340&texte=0507/0507_127&action=lir
e)(pageconsultele30avril2008)].
179.YaoRaphalAbauleth:LasantdespopulationsenAfrique,ausudduSahara,inSanttropicale,Leguidedela
mdecineetdelasantenCted'Ivoire,27dcembre2004[LasantdespopulationsenAfrique,ausudduSahara
(http://www.santetropicale.com/cotedivoire/)(pageconsultele30avril2008)].
180.(LaCted'Ivoireenchiffres,2007,p.176180)
181.Directiondel'Observatoiredel'emploietdesmtiersdelaformation(AGEFOP),Tableaudeborddesoffresetdes
demandesd'emploi1998,documentno10,mai1999
182.Ministred'tat,ministreduPlanetduDveloppementdelaRpubliquedeCted'Ivoire,Rapportnationalsur
l'tatetledevenirdelapopulation,2006:Populationetdveloppement:dfisetperspectivespourlaCte
dIvoire,pp.108111[lireenligne(http://cotedivoire.unfpa.org/docs/docs/REPCI%202006.pdf)(pageconsultele
30avril2008)]
183.ProgrammedesNationsuniespourleDveloppement,Cted'Ivoire,RapportsurledveloppementhumainenCte
d'Ivoire,Cohsionsocialeetreconstructionnationale,[lireenligne(http://www.ci.undp.org/docs/RNDH2004_12_
05_2006.pdf)(pageconsultele30avril2008)]
184.AgbroffiDiamoiJoachim,ConflitsethniquesenCted'Ivoire,[lireenligne(http://www.afrology.com/soc/pdf/con
flits_ci.pdf)(pageconsultele28avril2008)].
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

44/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

185.Lespaysd'Afriqueol'onsetueleplus(http://www.slateafrique.com/100213/criminalitelespaysdafriqueoul
onsetueleplus),slateafrique.com,4janvier2013
186.LesHomicidesenAfrique:premiersrsultatsd'unerechercheenCted'Ivoire,auBurkinaFaso,auNigeretau
Sngal(http://resaud.net/docs/Article/CUSSON_DOUMBIA_Afrique_Homicides_Mars_2015.pdf),Maurice
CussonetNabiDoumbia,Centreinternationaldecriminologiecompare,UniversitdeMontral,Communication
prsentelUniversitFlixHouphoutBoignydeCocody,24mars2015
187.aimf.asso.fr
188.Littratureafricaine(http://www.bobodioulasso.net/auteurs/ivoire.htm)
189.Villesetvillages,LaBasiliqueNotreDamedelaPaix(http://www.rezoivoire.net/cotedivoire/basilique.php),
surReseauIvoire(consultle9juillet2008)
190.Cted'Ivoire,desfaitssurdelaBasiliqueNotreDamedePaix(http://www.abidjan.net/cotedivoire/basilique/ba
silique4.htm),surAbidjan.net(consultle9juillet2008)
191.(en)EverythingBasiliqueNotreDamedePaix(http://everything2.com/e2node/Basilique%2520de%2520Notr
e%2520Dame%2520de%2520la%2520Paix),surTheEverythingDevelopmentCompany(consultle
9juillet2008)
192.[MosquesdestylesoudanaisduNordivoirienlireenligne(http://whc.unesco.org/en/tentativelists/5088/)(page
consultele16juin2008)]
193.JacquesLeclerc,L'Amnagementlinguistiquedanslemonde,[Cted'Ivoirelireenligne(http://www.tlfq.ulaval.ca/
axl/afrique/cotiv.htm)(pageconsultele26avril2008)]
194.(en)Countriesoftheworld,[Coted'Ivoiretheroleofreligionlireenligne(http://www.photius.com/countries/cot
e_divoire/society/cote_divoire_society_the_role_of_religion.html)(pageconsultele26avril2008)]
195.Loino911033du31dcembre1991portantrgimejuridiquedelapresse,JournalOfficieldelaRpubliquede
Cted'Ivoire,no2du9janvier1992
196.loino911034du31dcembre1991portantstatutdesjournalistesprofessionnels,JournalofficieldelaRpublique
deCted'Ivoire,no2du9janvier1992
197.loino911001du27dcembre1991fixantlergimedelacommunicationaudiovisuelle,JournalOfficieldela
RpubliquedeCted'Ivoire,no2du9janvier1992
198.MarcelAppena,Actualitsculture,DigbeuCravate,acteurprincipaldufilmLeBijoudusergentDigbeu:Nous
tironsbouletsrougessurlespoliciers(http://www.lematindabidjan.com/visual_article.php?num_actualite=5
08),surLematind'Abidjan.com,2008(consultle4mai2007)
199.PrsentationduMasa(http://masa.francophonie.org/francais/presentation/presentation.htm),sursiteduMasa
(consultle27avril2008)
200.Institutgographiquenational,Commissiondetoponymie,Paysetcapitalesdumonde,Paysindpendantsau1er
janvier2006(http://www.ign.fr/telechargement/education/donnees/pcm.pdf),surSitedel'Institutgographique
national,2006(consultle27avril2008)
201.Codederdactioninterinstitutionnel,AnnexeA5,Listedestats,tatau15.3.2008(http://publications.europa.e
u/code/fr/fr5000500.htm),surEuropa,leportaildel'Unioneuropenne,2008(consultle27avril2008)
202.(en)(es)OfficialRelationsBranch,AlphabeticallistofILOmembercountries(181countries),Liste
alphabtiquedespaysmembresdel'OIT(181pays),ListaporordenalfabticodelosEstadosMiembrosdelaOIT
(181estados)(http://www.ilo.org/public/english/standards/relm/country.htm),surInternationalLabour
Organization(consultle27avril2008)
203.InstitutNationaldelaStatistiqueetdestudesconomiques,Nomenclatures,Codeofficielgographique2007,
Paysetterritoirestrangers,Afrique(http://www.insee.fr/fr/nom_def_met/nomenclatures/cog/pays.asp),surSite
deINSEE,2007(consultle27avril2008)
204.PetitLarousse1906(rdition),PetitLarousse2005,DictionnaireHachette2004,LePetitRobertdesnomspropres
2006
205.PetitLarousseillustr1982,(ISBN2033013812)
206.LePetitRobertdesnomspropres,ditionmisejourenmai2002,(ISBN2850368202)
207.LePetitRobertdesnomspropres,ditionmisejourenmai2004,(ISBN2850368237)
208.http://education.ign.fr/DISPLAY/000/526/725/5267258/charte_toponymie_IGN.pdf
209.(Kipr,1992,p.104105)
210.http://chineafriquedelouest.blogspot.fr/
211.Aurgan,Xavier,LaChine,duntathonniincontournableenCtedIvoire.In:Croisements,N3,Soul,2013,
pp.86111.http://croisementsrevue.org/doc/Croisements3Extrait46.pdf
212.Aurgan,Xavier,LaChineenCtedIvoire:ledoublejeu,Diploweb,avril2011.http://www.diploweb.com/La
ChineenCotedIvoirele.html
213.Aurgan,Xavier,Reprsentations,intgrationsetorganisations:lesenjeuxdesdynamiquesmigratoires
chinoisesAbidjan(CtedIvoire).http://www.cairn.info/revuemondechinois20131p55.htm.Aurgan,
Xavier,LescommunautschinoisesenCtedIvoire:analysecomparativedelhtrognitdesacteurs,de
leurintgrationetdesterritoiresenAfriquedelOuest,WorkingPaper,InstitutFranaisdeGopolitique,fvrier
2012,26p.http://geopolitique.hypotheses.org/122
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

45/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

214.ReprsentationsdiplomatiquesdelaCtedIvoireltranger(http://cotedivoire.ahibo.com/chefm.htm),sur
Ahibo.com,actualitsdiplomatiquesetinternationales(consultle27avril2008)
215.ReprsentationsdiplomatiquesenCtedIvoire(http://cotedivoire.ahibo.com/chefm.htm),surAhibo.com,
actualitsdiplomatiquesetinternationales(consultle27avril2008)
216.http://ambacidakar.org/gcon/

Voiraussi
Bibliographie
GabrielRougerie,L'EncyclopdiegnraledelaCted'Ivoire:lemilieuetl'histoire,Abidjan,Paris,
Nouvellesditionsafricaines,1978(ISBN2723605426)
GabrielRougerie,L'EncyclopdiegnraledelaCted'Ivoire:l'tatetl'conomie,Abidjan,Paris,
Nouvellesditionsafricaines,1978(ISBN2723605426)
HistoiredelaCted'Ivoire,Abidjan,ditionsAMI,Nathan,1992
(OCLC33233462(http://worldcat.org/oclc/33233462&lang=fr))

AlbertAduBoahen(dir.),Histoiregnraledel'Afrique,vol.VII:l'Afriquesousdominationcoloniale
18801935,Paris,Prsenceafricaine,Edicef,Unesco,1989(ISBN2708705199,2850695130et
9232024993)

LaCted'Ivoireenchiffres,Abidjan,dialogueproduction,2007
RenDgniSgui,Droitadministratifgnral:l'organisationadministrative,Abidjan,ditionsCeda,
septembre2002(rimpr.3edition)(ISBN2863944754)
ArsneOueguiGoba,Cted'Ivoire:Quelleissuepourlatransition?,Paris,ditionsL'Harmattan,
2000,142p.(ISBN2738494838,lireenligne(http://books.google.ci/books?id=q17BbTGXGe4C&pg=PA15&source
=gbs_toc_r&cad=0_0&sig=FOL2QGM9Zjag6KWjVcGLMkrJKrg#PPA54,M1))

LeToubabou,LeMillefeuilleivoirienunhritagedecontraintes,Paris,ditionsL'Harmattan,2006,
345p.(ISBN2747598667)
ClaudeGarrier,L'exploitationcolonialedesfortsdeCtedIvoireunespoliationinstitutionnalise,
Paris,ditionsL'Harmattan,2006,256p.(ISBN2747598667)
ClaudeGarrier,Fortetinstitutionsivoirienneslafortmiroirdespolitiques,Paris,ditions
L'Harmattan,2006,397p.(ISBN9782296026551)
ClaudeGarrier,CtedIvoireetzoneOHADA:gestionimmobilireetdroitfoncierurbain,Paris,
ditionsL'Harmattan,2007,288p.(ISBN9782296041691)
RaymondBorremans,LegranddictionnaireencyclopdiquedelaCtedIvoire,vol.6,Abidjan,
Nouvellesditionsafricaines,19862004,2112p.(ISBN9782723607339)
AliceEllenbogen,LaSuccessiond'HouphoutBoignyentretribalismeetdmocratie,Paris,ditions
L'Harmattan,2002,173p.(ISBN2747529509)
GabrielLisette,LeCombatduRassemblementdmocratiqueafricainpourladcolonisationpacifique
del'Afriquenoire,Paris,Prsenceafricaine,1983,398p.(ISBN2708704214)
ArsneOueguiGoba,CtedIvoire:quelleissuepourlatransition,Paris,ditionsL'Harmattan,
2000,342p.(ISBN2738494838)
SamirAminetBernardNantet,CtedIvoire,inEncyclopdieUniversalis,dition1999.
LaurentGbagbo,CtedIvoire,pourunealternativedmocratique,Paris,ditionsL'Harmattan,2004,
177p.(ISBN2858023034)
(en)RobertJ.Mundt,CtedIvoire:ContinuityandChangeinaSemiDemocracy,inJohnF.Clark
etDavidE.Gardinier(dir.),PoliticalReforminFrancophoneAfrica,WestviewPress,Boulder
(Colorado),1997,p.182203(ISBN0813327857)
Paysdumonde:CtedIvoire,inEncyclopdieBordas,MmoiresduXXesicle,tome201990
1994,1995
AntoineDulinetJeanMerckaert(dir),Biensmalacquisprofitenttropsouvent.Lafortunedes
dictateursetlescomplaisancesoccidentales,CCFD,mars2007,126p.(documentdetravailenligne
[1](http://www.ccfd.asso.fr/e_upload/pdf/biensmalacquisprofitenttropsouventdoctravailccfdma
rs2007.pdf))
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

46/48

2/10/2016

Cted'IvoireWikipdia

MarieMiran,Islam,histoireetmodernitenCtedIvoire,Paris,ditionsKarthala,2006,546p.
(ISBN284586776X)

AmadouKon,HouphoutBoignyetlacriseivoirienne,Paris,ditionsKarthala,2003,230p.
(ISBN2845863683)

AngeRalphGnahoua,Lacrisedusystmeivoirien,aspectspolitiquesetjuridiques,Paris,ditions
L'Harmattan,2006,230p.(ISBN2296004253)
MamadouKoulibaly,LaguerredelaFrancecontrelaCted'Ivoire,Paris,ditionsL'Harmattan,2003
(ISBN2747553671,lireenligne(http://books.google.com/books/harmattan?hl=fr&vid=isbn2747553671&printsec=
frontcover#PPA15,M1))
JacquesBaulin,LaSuccessiond'HouphoutBoigny,Karthala,Paris,2000,180p.(ISBN2845860919).

MarcelAmondji,CtedIvoire:LePDCIetlaviepolitiquede19451985,ditionsL'Harmattan,
Paris,1986,205p.(ISBN2858026319).
BaillyDigou,LaRinstaurationdumultipartismeenCtedIvoire,ouladoublemortdHouphout
Boigny,ditionsL'Harmattan,Paris,2000,283p.(ISBN2738423493)
AntoineAsseypoHauhouot,Dveloppement,amenagement,rgionalisationenCted'Ivoire,Abidjan,
EditionsuniversitairesdeCted'Ivoire,2002(ISBN2845150202)
JeanSauvy,Initiationl'conomiedespaysenvoiededveloppement,Institutinternational
d'Administrationpublique,Paris,1968,281p.
GilbertGonninetRenKouamAllou,CtedIvoire:lespremiershabitants,ditionsCERAP,
Abidjan,2006,122p.(ISBN2915352305)
HenriKonanBdi,Lescheminsdemavie:entretiensavecricLaurent,Plon,Paris,1999,247p.
(ISBN225919060X)(noticeBnFno FRBNF37039620(http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb37039620d/PUBLIC))
HenrietteDiabatetLonardKodjo,NotreAbidjan:"toujoursplushaut",IvoireMdia,Abidjan,
1991,256p.
JeanNolLoucou,CtedIvoire:lesrsistanceslaconqutecoloniale,Abidjan,ditionsCERAP,
2007,150p.(ISBN2915352313)
JeanPierreAsselain,FranoisMougel,PierreDelfaud,PierreGuillaume,SylvieGuillaumeetJean
PierreKinta,Prcisd'histoireeuropenne,XIXeXXesicle,ArmandColin,Paris,2000(1red.1993)
(ISBN9782200260866)

"LaguerredeCted'Ivoire",AnicetDjhoury,paruennovembre2007auxditionsl'Harmattan"".
SimonPierreEkanza,LAfriqueautempsdesBlancs(18801935),Abidjan,ditionsCERAP,2005,
188p.(ISBN9782915352092)
SimonPierreEkanza,CtedIvoire:Terredeconvergenceetdaccueil(XVeXIXesicles),Abidjan,
ditionsCERAP,2006,119p.(ISBN2915352224)
FrancisVangahWodi,InstitutionspolitiquesetdroitconstitutionnelenCtedIvoire,Abidjan,
PressesuniversitairesdeCtedIvoire,1996,625p.(ISBN2716603898)
PaulDsalmand,Histoiredel'ducationenCtedIvoire:delaConfrencedeBrazzaville1984,
tome2,ditionsCERAP,Abidjan,2005,590p.(OCLC634265836(https://www.worldcat.org/oclc/634265836
&lang=fr))

ProgrammedesNationsuniespourledveloppement(PNUD),Cohsionsocialeetreconstruction
nationale,RapportnationalsurledveloppementhumainenCtedIvoire,2004
SaliouTour(dir.),L'ivoiritoul'espritdunouveaucontratsocialduPrsidentHenriKonanBdi,
PressesuniversitairesdeCtedIvoire,Abidjan,1996,179p.(ISBN2716603928)

Articlesconnexes
CrisepoliticomilitaireenCted'Ivoire
Assemblenationale(Cted'Ivoire)
PolitiqueenCted'Ivoire
HistoiredelaCted'Ivoire
GographiedelaCted'Ivoire
Organisationjuridictionnelle(CtedIvoire)
Conseilconomiqueetsocial(Cted'Ivoire)
https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

SurlesautresprojetsWikimedia:
LaCtedIvoire(https://commons.wikimedia.
org/wiki/Category:C%C3%B4te_d%27Ivoir
e?uselang=fr),surWikimediaCommons
47/48

2/10/2016

MdiateurdelaRpublique(Cted'Ivoire)
conomiedelaCted'Ivoire
RgionsdelaCted'Ivoire
DpartementsdelaCted'Ivoire
RTIMusicAwards

Cted'IvoireWikipdia

CtedIvoire,surleWiktionnaire
LaCtedIvoire,surWikisource
LaCtedIvoire,surWikinews

Liensexternes
CatgorieCted'Ivoire(http://www.dmoz.org/World/Franais/Rgional/Afrique/Cte_d'Ivoire/)de
lannuaireDMOZ
Chronologievnementielle19602006(http://conte.ubordeaux4.fr/DocsPdf/cichrono.htm)sur
conte.ubordeaux4.fr

Cedocumentprovientdehttps://fr.wikipedia.org/w/index.php?
title=Cte_d%27Ivoire&oldid=129940368.
Derniremodificationdecettepagele24septembre2016,18:14.
Droitd'auteur:lestextessontdisponiblessouslicenceCreativeCommonsattribution,partagedansles
mmesconditionsdautresconditionspeuventsappliquer.Voyezlesconditionsdutilisationpourplus
dedtails,ainsiquelescrditsgraphiques.Encasderutilisationdestextesdecettepage,voyez
commentciterlesauteursetmentionnerlalicence.
WikipediaestunemarquedposedelaWikimediaFoundation,Inc.,organisationdebienfaisance
rgieparleparagraphe501(c)(3)ducodefiscaldestatsUnis.

https://fr.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire

48/48

Vous aimerez peut-être aussi