Vous êtes sur la page 1sur 187

SAB

1966 tUErmtI; L7' 1NrI_1I1L LATINITATIS. SAB RUS'.1'ARE. Rubos et s pntos avellere, P.URITIA. Idem, ul videtur. qua Rus, Vand.) ere ; essarter. (Tert.) caed (Chartul. S. . a ger., seu territorum RUSTICALITER. Rustico ; rustiqueRURIZ. Species sitiginis apud Salonient. (Mart. A mpl. Col.) nes. RUSTICE.-- Lingua, seu vulgari idiomate, RUS. Pagu s , reg io , territorium; pays, non Latino; en tanque vu.lgaire. (A. 1038.) (Gr. 1'ur.) canten. qnartier. RUSTICI. Cnloui gleba) ascriptilii; scrfs eloigner, relircr; IIUSARE . Removere ; de lo.glbe. (lV. Brit.) (A.1361 ) ol. ruiser. RIJ gT1CUl1. - Qu<tivis possessio campeRUSCA. Corles Italis, prascipue orurn; corce d'arbre, pean d'un fruil ; 01. rusq. stris, rustica ; bien de campagne, terre, mtai( Pass. ) Alvcare; ruche d'abeilles. (Ch. rie. RUS'I'IS. Idem, ut viiletur viris doet;s, Occit.) -- Certa ilicujus rei quantitas; qui RusTtcus, servus gleba; Vid. RUSTIer. quantil d!ermine d'zine chose. (Ch. Angl.) RUSCA RE. ltalis , abradere, auferre. (.4. SS.) RUTA. Platea; rue. (Vel. Clt. ap. Parad.) diruere ; enlever, dpouiller, dtruire, raser. Pr,xtlonnrn coltors, cohors rulariorum; (Pet. Azar.) bande de routiers. (1Vi11. Neub.) RUSCATIUiI. Pulvis corticis quernei, RUTARII. Prtr;dones, milites, iidem q. quo inficiuntur corla; tan. (St. Sal.) RUSCULUM. Parvum rus; pet.it bien de IRuPrAnrr. RUTL+'LLUS. Teli genus; sorte de coacampagne. (J. de J.) telas ou d'Pieu ferr. (S. mil.) RUSINA. Dea ruris, ut RUnrNA. RUTERI. Pro RUPTAII(r. RUSPARE. -- Pro RUSTARE. RUTHARIL Eadem notione. ILUSPIDUS. -.Lithoiilus minimeque RU'1'RIFER. Ruricola ; liabitartt de la gatus; brut. (Dol.) campagne, campagnarcl. (Lud.) RUSPINARh. Manibus fricare, terere; RUTTORIA. Ager proscissus; ut Rubroyer. (Vet. Gl.) PTUZ;A. (A. 1143.) RUSPUS. Rubor; rouge. (St. Saon.) RUVARDUS. Defensor, patronus , vel RUSQUEIARE. Buscan?, seu cortrcem idem qui su pra REBBArinUS. (Autelgard.) de arbore detrahere, decorticare; corcr. RUVINARE. Ideal q. RU[NAIiG. (A.1497.) RUSQUETUM. Parvum rus, vel locus RUVOR. Species arboris, eadem qua3 ruscis seu m ,} rtis plenus; seu f. etiam alvea- supra mover, robar; rouvre. (St. lllont. Reg.) rium. (Chortal. S. Vandr.) RUSSATUS. Ruber, coccineus; rouge, ItUYFURLONGA. iI ,drrs agri vel cainpi, de quo vide in FURLONGUS. carlate. (Isid.) RUZIA. Pulvis, nt puto quernei cortiRUSSELLATA.Mensurae annonariae species ; certainenaesure pour les grains; ol. ru- cis ad iuficiendum corium; tan. (St Rip.) RY1'Hi1US Finitis llague Kyrie eleiche. (A. 1254.) sort curra duobus rythmis, exacto Gloria in exRUSSELLUS. -- Rivulus; petit ruisseau. celsis, quod inemptum ah abbateRicardo Sigi(A. 1231i.) ensi (Sagiensi) chorus celeberrime fuerat exRUSSETUM. Pannus vilior, rusei seu seca tus cum laudibus. (Ilion. S. Audoen. Rorufei coloris, quem Galli roux , Angli russet torn.) Versiculos intelligo vocibusKyrie eleidicunt. (A. 1155.) sonintersertos, de quibus dicturn es ti)] FArisA. RUSSOLEMBUS. Muliebre vestimen- Tropos intelligit Joannes Prevolius. Quid tum; sorte de vEtement de [emule. (A. SS.) autem . sint tropi in cantu, dicitur suo loco. 4965

S
S. Littera numeralis quae '7 denotat; at in bolis numerorum antiquis dicitur conficere septuaginta. Eidem si recta linea R su peraddatur, 70 millia signifi.cat. Pro C S aepius in mss. codicibus praemittitur vocalibus e, i, y, et vicissim C pro S ante easdem v ocales non raro occurrit. Notis arithmeticis postpositum semissem denotat. SA Apud Persas , res; roi, schah. (W.
Tyr.)

SAB ANUM. Pannus gossypinus quo ut ebantur ad suscipiendum iufantem de fonto b alttismi, ad abstergendum corpus in balners, ad involvenda tlefunc,torum corpora, etc.; linge de coton, propre i divers usages. (Pass.) SAB ARIUM. Atrium templi ; l'atriuna d'un difice religieux. (Isid.)

SABATATI. Haoretici Valdensium asseclae et sectarii. (Pass.) SABATERIA. Sabaterioruua ars ; nttier de cordonnier. (A. 1402.) Regio urbis ubi sabaterii habitan t; quartier des cordonniers. (A. 1375.) Navis genus; sapine, serte de grande barque. (Vet. Gl.) SABATERIUS. Calceorum sutor; cordonnier. (A. 1252.) SABBATARIUS. Ad sabbatum seu festurn spectans; de fte. (Sid.) S ABBATIANI. 1a;reticr, quorum auctor fuit Sabbatius quidam e Juda'o Christianus factus a. c. 399. SABBATINUS. Sabbaticus , festivus; de fte. (A. 1351.) SABBATIS_;IUS. Sabbati celebratioapud Judteus; clc'bration du sabbat. (Agob.)

sAt3 LEXICON sAC 19Ua SABBATINUS. Ut S. SARURI3ARE. SABBATIYU Sp^irare, odorare sentir ' S1B1;1TIZART;. Sahbatum colere, va- l'odeur. (Po rt.)

^ ^o^

cnre, fcriari; clbrer le sabbat, faire fte, SAFiU'1'A. Currus quo nohiles femine reposer. (Pap.) veliebantur species; item curros vel equi SABBA'I'UJ4.Calceus; chaussure,sozdier. ornatus; char, voiture; quipeniezit de citar (Ch. Occit.) Pai; paix. (Ilomesd.)Quod- ou h.arnachentent de diera'. (Pass.) vis f2 sturn; toule fcte, jour de fte. (Pass.) SABUUM. Sabuletuui , arenara; suSoistitium; le solstice. (Chr. Juan. Vheth.) blonnire. (Vet. Chr.) Apud Hebrmos , tota liebdomas, item se- SAC. Coanitio, gnarn domintis habet in ptimus hehdoniads dies ; la semaine entire, curia sua de causis et litihns, gnteinter vaset le septinie jour de la semaine (curn riel,- sallos en-ierannt; droit de justice. (Ch.. knut.) domaden7 signrticat, in dies dividitur quo- Multa judiciaria ; amende prononce par rum primus Prima sa,rbati , secundus, Se- le jugc. (Id.) cunda sabbcrti , et sic deinceps ; septimus SACA. Eadem notione. (Id.) denique, sabbaturn, ut ohservatuui a S. lije- SACABUTA. Armorum species ; esronyuno et S. Atigustino). Una sabbati, dies pce de pique d croe pour dsarponn.er des Dominieus; dimanche. (ve!. Gl.) Sabbrrtuin cavaliers ; 01. srrch.eboutc. (Joari. abb. Laud.) sabbatorum, regules vitae mternae; le repos SACCAGERE. Depopulari, vastare, diternel, la mort. (A. SS.) Sabbatum sanr,tum, rrliere ; dvaster, ravager , saccager. ( A. magnum seu luminum , illud quod Pascha 1376.) , i>rmcedi( ; le sairredi saint. (Pass.) Sabbatz.im SACCAGIU\1. Jus quod ex quolibet in traditione Symboli, quod Dominicam 1 al- fruiYienl.i sacco con-ipetit domitio pro menrnarnm precedit, in ritu Ambrosiano, cum suratione frumentaria; droit sur ataque sae Mediolani eo die cathecumenis Symbolum de grains ; nl. sa.cage. (Pass.) addiscendum traderetur, quod alibi in die SACCAYIENUM. Sordidum quoddam Palmarum daliatur; le samedi d'avant les amiculurn; sac. (Ap. Mur.) Rarucaux; Vid. SY,IiCOLU\r. Sabbatirni in Al- SACCARE. In saccuin miltere; ensabis, quod praicedit Dominicain primara post cher. (Pass.) Pascha, quia hac dieliaptizati inSabi.ralo SACCARIA. Quantum horno ferie posancto deponebant albas stnlas, seu vestes test in sacc,o; qa-rttz:t de denres qu'un cuas in baptismo susceperant; le premier hornme peut poner dans un sac sur ses pausamedi ciprs Pdques. (Dur.) SrbbaGum vaca.l, les; ol. sache. (Conv. Saon.) sabbatum ante Palmas, seu dies Dominicus, SACCARIUS. Qui s, pecies aliunde advegiii Pa.scha prlecedil, quia proprio oiicio c'as comportat et saccis gestandis operam i+aret ; le saanedi d'avant les Rameaux ou le suam niercede local; portefaix. (Dig.) di:p?anclre des Ilcrmea.ux. (Aluuin.) Sabba- SACCATELLUS. Saceulus; petit sac. tu at duodecim lectionum, sabbatunn Quatuor (Ap. Mur.) SACCATI. Idem q. SACCi. (St. Venet.) Tciriporuni; chacun des sainedis tics Quatre 'l'emps. (Amo l ar.) SACCBI.LARIUS. Saceili seu Cisci cuSABELINUS. E sabelo; denaartre; pelles stos; garde du trsor, trsorier. (Vel.Gl.) sabe!inae. SACCELLUM. Fiscus, thesaurus; irSABLLU.II. Martes, mustelm genus; sor, fr.sc. (Corip.) Crumena; bourse. (Vet. ^?iartre zibeline ; ol. scibeline, sable. (Atan. Gl.) Insul.) SACCELLUS Sacculus; sachet. (S. xii.) SACCI. - Ita appellati monachi quidam , SABER. Asper, nodosus; rude, dpre. (Pass.) quod saccis pro veste uterentur. SACCIBUCCIS.-- Bucculentus; qui a une SABINA. Navis; espce de navire; ol. sapine. (Vet. Gl.) grande bouche. (Arn.) SACCINEUS. Saccos spectans ; de sac. SABIA. FaUae nigrm, ut videtur Bollan- istis . (A. SS.) d (S. . ILier .) SAChIPERIUM. Pera pastorals; besace. SABLEKIA ) Tibnum, ttabuladtrabs; (A. SS.) surte de poutre , sablire. (A. 1117.) SACCI'I'fE. Idem q. SACCI. SABLO. Arena, sabulurn; sable. (Mur.) SACCO. Saccus, crumena; sao, bourse. SABLONATUS. Arenatus, sabio abun- (Cenc.) Culcitra straminea ; paillasse. (Ch. dans; sablonneux. (A. 1207.) Occit.) Pul vinus ; coussin. (S. xiv.) SABLONUM. Ut SASLO. (Si. 141-o r.t. SACCOMANARE. ltalis, depopulari, vaReg.) stare,.diripere; saccager. (Ap. \Iur.) SABONUS. Sapo; savon. (Ch. Occit.) SACCO'4IANNUl7. Depopulatio; saccaSABRIERIU111.Condimenlumacuti sapo- gement. (Ap. Mart. Anapl. Col.) ris; saucepiquarale, sar.cpiquet. (G. Chr.) SACCOMANNUS. Praedator; pillard. SAI,RINUS. Pro sabur'rinics. (Vit. S. (Mur.) g$'irrza.) SACCONUS. Culcitra stramentitia , vel SABULAR.IA. Arenada sablonnire. pulvinus ; paillasse ou couss i n. (Const. Sic.) ^ ^ . (A. 1255 y SACCOPI^iORI. Haeretici Man i chaeorunr SAIIUi3ONARIA. Ead. notione. ( A. assecla . (Cod. Th.) 1255,) SACCULt. Ordo fretrum de monte w Ai'sULONOSUS Ut SAULONATUS qui prus dicebanlur sacculi. Cartueli, 53UUf,U^,I. '1'errae nirae species ; sorte (.-Inri. Vict.) de erre noire. (i'et. Gl.)
se

Ir1EDilE ET INF111 SIC 190 S_1CCULUII. Sacculuni vini, vas vinariurn, seu potius rncnsurle viarite species; vise cZ mettre le vin ou mesure pour le vin. (A. 1266.) SACCULUS. Fiscus, tlresaurus, ut SACcus. bIANlVU4 .

E LATINI'1'ATIS.

[ SAC

1970

1!I o n. )

SACERDOTISSA. Uxor sacerr:lotis seu presbyteri; Vid. PRESIIYTER.E. ( Tal). 16'laj.

SACCUV. Eaderu notione q. SACCO(A. SS.) SACCUS. Vestimenti gofos, pa,rium, sordidum amiculum , culcitra straminea , fiscus, thesaurus, restis piscar.iae ;enus;

SACERD01'IUiI. Episcopatus; piscopat. (Cod.Th.) lteneficium ecclesiasticum, pro;benda sacerdotis ; bn/r:ce eeclsiastique. (Ap. Sur.) Sacerdotis parochialis electio et nominatio ; lection et nominaliond'un cur. (A. 1206.) Obventiones sacerdotis L,arochialis; casuel d'un cur. (Tal). Vindoe.) SACHATA. Saccus plenos; plein un sac ; ol. sachie, sache. (St. Arel.) SACHE1RA'I'A. )1lensurre agrariav species; autant de terre gi.c'un moissonneur peut en moissonner pendant un joto'. (A. 124.5.) SACHELLUS Sacculs; petit sac, sachet.
( S.Verc.)

vternent d l'usage des grarads, sorle de rnanteau court, vte;nent de dessus de tissu grossier c% l'usage des gens da eommun et des moiaa.es, paillasse, trsor, bor.crse, engin de pclte. (Pass.) Saccorrarn consuetudo, prae-

statio saccorum ad frurnentunl dornitii adim.pose ara vassal de ducen,lum;


f

ournir les sacs ncessaires pour renfermer les graen.s du seigneur. (A.1207.) SACCUl'ELLA. Sacculus ; petit sac.

(A. SS.) tiACELLANUS.Capellanus, sacello praefectus; chapelain. (Ch. II. VIII reg. Angl.) SACELLARIUS. Fisci custos; trsorier,
garde da trsor. -(Vet. Gl.)

SACHINUS.Sachinus pannus, rudis, saecis conficiendis aptos ; toile grossire bonne pour faire des sacs. (5. xrr.) SACHUSFAGUS. Fati species ; sorte de h'tre. (Ch. Com. Alenc.) SACIANI. Qu1 et AiVTIIrtOPOJIORPIIITE. SACIIIA. Pro SAGM,S. SACIRE. llena alicujus propriarn sibi facere; s'approprier la chose d'autrni. (S. vili.) SACIUM. F. ager sationi idoneus; lerre propre recevoir la semence, (Caos. Ieist. Gl.) SACLA. Servitii genus, quo Mentes terras dominorum sarclare seta sarrire debent; sarclage, obligation o sont les -vassaux de sarcler les terres de leur seigneur.

SACELLUM. Cistula reliquiis recondendis aptata; boite, cassette dispose porar


recevoir des reliques , reliquaire. ( A. SS. Ben.) Fiscus, tllesaurus; le ftsc, le Ir-sor de l'Etat. (Vet. Gl.) Crumena; bourse.

(Paul.) SACELLUS. Saccuius; petit sac. (Alcx. late.) SACER. Species falconis; sacre. (Fred. I1 imp.) SACERDOS. Episcopus; vque. (Pass.) ;ilagus, divinus ; nragicien, devin. (Querol. Sacerdos cantarialis seu choralis, cantor; chantre. (A. 14 . 98.) Sacerdos magnas, epi= scopus; vque. (Mal). Ann. Ben.) Sacerdos parochianus, parcllus; cur. (Alex.11I PP.) Sacerdos primus seo summu.s, primas; pri9nat. (Pass.) Sacerdos secandi ordinis , secundas se u rninor, presbyter rlui non est episcopus ; tout simple prclr'e. (Pass.) SA CERDO'1'ALIS.(Sui.rst.)Liber i?1 quo ritusad sacerdotem pertinentes continentur; rituel. (Pass.) Versiculum queur initio Laudurn recitant; verset gcti prcde t'offece de Laudes. (Macr. Lex.) Sacerdotales , ves tesou;nes qui bus sacerdos indivinis utitur; les vlements sacr s. (Alevand. 111.1 (Adj.) Sa cerdotales littercv, id est epistor.c fbrrmatre, canoraicca, q. Vid. (Pap.) Sacerdotale feudum seu sacer.clotatia beneficia, obvenIlo nesquae parocboohveniuut; revenu, proftts
d'une cure. (Tabul. Vet.) SAC ERi30TAL1'1'EI3. More sacerdotis , ut sa cerdotem decet ; d. la maitire d'un prtr' e , conime il convient cb un prtre. (a. SS. IjerL ) Officia sacerdotis pera.;endo; en r' em plissant les decoirs d'rcn -prtre. (A.

(A. 1201.) SACLARE. Sarrire ; sarcler ; ol. sacler.


(Reg. Cam. Comp. Par.) SACO. Saccus ; sac. (Barel.)

SACRA. Epistola, diploma principis ;


lettre, diplme d'un souverain. (Lib. Diac.)

Vasa-qu<re ministeriis ecclesiasticis inserviunt; vas.cs sacrs. (A. 933.) Tbesauriseu largitiones principis irivatae; le trsorparticulicr duprince. (Cod. Th.) Missa; le sctint sac,rif ce de la Alesse. (Guid. Disc. Fars.) Corisecratio pontiticia ; sacre. (Ap. Auctoritas, potestas patris in fiiiu:n; caratorit, ponvoir du pare sur le fils. (Cod. 1'h.)

SACItA1IGNTAGIU1I. Id yuod ab eo c.lui sacramento alicujus servi un siso addid 1, exsolvitur ; droit que paye celui que pri-le, serment ; ol. sa.cr amentage. ( Vet. Gl.) Pcen a pecuniaria, qua damnatur qui sacramento, quod caluu u iiatur, irnpnsitunr crimen a se arnolitur; a;nende in/lige par le juge. (A. e.
1080.) SACRA1fENTA LE. Sacramenturn, jusjurandum ; serment. (A. 802.) Tractatus de sacrarnentis ; /rall, sur les sacrements. (Laur.

1121) SAC ERDO'lARH. Ad sacerclotiunr promoved; are ler ara sacerdoce, devenir prtre. (Chr. Corn. '/,an fl.) SA CF.IiDOTaTUS sa ccrdoce. (A. SS.) . Sacerdotiuru ; le

Byzyn.) 1nsIrnmenturn praostiti sr.rcramenti; arte, titre de la prestation d'un serrn.ent. (Pass.) Congregatir, eorum qui arl aliquod ofliciuro prrostanduw, arl quc,l sacramento astricti sunt , convor:antur;
asscmblc de ceux qui sont appels ca agir ensemble sous la fui da serment ; ai. serrnent. (Ch. Ilisp.) - SACRA111:NTALIS. Ad sacramcnlu:n pprtinen:; de serment, concerna t it le sumen!. (Pass.)

S:1C SAF LGxI CON 071 1972 ALITER. Vox tbeologo_ SACRAMENT SACRIFUS. Idem q. SACRIVUS. SACRILEGIUM. Multa quao sacritegis rurn, sacramentan more; sacramenlellement. ab episcopo imponitur ; la peine pcuniaire (Alb. Mis.) SACRAMENTARE. Sacramento fidem, impose par l'vque pour l'expiation du sal,acturn ast mere , confirmare; confirmer, crilge. corroborerun pacte par la prestalion du ser16 N 01.1 (A. 10 Sacrtsta ; sacrisS ACRISCRINIARIUS. C12 . (A. 1192.) tain. (A. 1451.) SACRAIIEN'I'ARII. Ha?retici qui errant SA CRISCRINIUS. Eadem notione. (A. r,iren sacramenta; sacramenlaires. 1017.) SACRAMENTARIUM. Liber eccles aSACRISTA. Dignitas ecclesiastica ; sticus, in quo sacrae liturgia3 ad sacramentum sacrorum custos, thesanrarius; sacristain, conficiendum continentur; Sacramentaire. trsorier d'une glise, celui qui a la garde du (Pass.) Lapis,in quo SS. sacrificium per- trsor e6 des choses prcieuses; ol. seertain. agitur; pierre consacre. (Syn. Exon. a. SACRISTIA. Sacristce munus; charge 1287.) de sacristain. (W. Th.) Scrinium, tabulaSACRAMENTATUS.Dicitur de Christo, rium publicum ; are ffe. (St. Ast.) qui Eucharistiae sacramento sese fidelibus SACRISTISSA. Quan sacristice prteest communicat. (A. SS.) apud sanctimoniales ; saristaine. (A. 1420.) SACRAIIENTU1I. Hostia sacra, sacra SACRITECTA. Pro SARTITRCTA. (A. Missarurn liturgia, reliquiae, jurarnentum; 819.) pain eucharistique, ltlesse, reliques, serment. SACRIVUS. Sacer; saint, sacre'. (L. Sal.) (Pass.) Sacramen.tum proprice manus, subSACROCOLA. Qui sacra colit, sacarscriplio; souscription, signature. (S. xit.) dos, clericus ; prtre, clerc. (Od. Cluniac.) Sacramentum Missm, pars Missae in qua corSACROSANCTA.Sancta Evangelio, sacraa pus et sanguis Christi fidelibus a sacerdote reli.rluim, crux, et alia, super qum sacramenostenditur; l'lvation. (A. 1378.) sacraanen- ta in ecclesiis peragebantur. (Cons. Furn.) tum evangelicum, juramenlum tactis sanetis SACROSANCTI. Eadem notione. (A. I;vangeliis praestitum ; serment sur les saints 1218.) Evangiles. (Chartul. Celsin.) SARU:II. Sacrum Dei, donatio facta SACRARE. Dicitur de libro, in quo de ecclesiae; donalion faite d une glise. (Tab. Brivat.) Consecratio episcopi ; sacre d'un rebus sacris agitur. (Alb. de Rosal.) S.iCRARIU\I. Pars tedis sacrae ubi est vque. (Steph. Torn.) Sacrum palatium, al tare, pars altaris uhi repnnitur ciborium, mrarium, fiscus principis; le tre'sor royal. quodvis templum, secretarium, ccnrneteriurn, (Leg. Luitp. Long. rey.) scrinium , archivum , sacrum aerarium , SACRUS. Pro sacer. (A. 11149. fiscus principis, libercontinens benedictioSACTIO. Pro SASSO. ( A. 932. ^ nes; sanctuaire, partie de l'autel occupepar SACUCUS. Sambucus ; surcan. (A. SS.) le tabernacle, e'glise, temple, sacristie, cimeS ACUDIRE.Excu tere ; secouer. (Ch. Fli.sp.) tire, charnier, dp8t des titres, archives, SACURBA. Species vestis ex tela; sorte chartricr, trsor, caisse publique, bnclic- de robe ou habillement de toile, sarrau ; ol. tionraal. (Pass.) sacurbe, sacourbe. (A. 145G.) SACRATORIUJI.A bsida dictus exedra, SA DO. Mensura agri ; Vide SAZO. id est sacratorium. (Gl. Ccimb.) StECULARIS, Mundanus; mondain, qui SACRATUII. Sacristia, ut SACRARIU14r. vit dans le monde. (Salv.) Qui alicui regula) (St. 11.7aat. ) addictus non est ; qui n'appartient d aucune SACRATUS. Sacrata Deo, suicidaron:- rgle monastique, sculier: persona sccculaalis ; religteuse. (Ach. Spic.) ris ; prtre sculier, (A. 1328.) SIECULARITAS. Saecularium conditio SACRESTANA. Sacrarii custos apud monachali opposita scularit, condition de sanctimoniales; sacristaine, sacristine. ceu. x qui, ne faisant pro fession d'aucune SACRETARIA. Eadem notione. SACRICOLUS. (Adject.) Sanctus ; saint. regle monastique, vivent dans le monde, par opposition celle des religieux que l'on dit (A. SS. Den.) SACRICUSTOS. Ut SACRISTA. (A. 1091.) tre loigns du sii'cle, el qu on appelle SACRIFEX. Saericus, sacerdos; celta rguliers cause de la regle qu'ils prolessent. (A. 1093.) Bona ecclesiis concessa ; qui o f fi e le saint sacrifice, prtre. ( Aildeb. ) biens de l'glise. (A. 1385.) SACRIFICA Ideal q. SACRISTA. (Pet. StECULARITER . Smcularium seumunAbelard.) SACRIFICA'fI. Sic dicti ol.m Christiani danorum more; d la manire des personnes qui suppliciorum, et vitae vel eliam bono- da monde. (Ap. Mur.) SIECULU119. Monachis praesertim diruin amissionis meta idolis sacrificabant, ctum,-quidquid extra claustrum: quia qui licet reveraChristianam ex animo iidemprovitam monastiCam amplectuntur, ruori sahvocat lilcrentur. Hos etiam thurificatos expression monale sicle, culo dicnntur; sanctus Cyprianus. cale pour dsigner tout ce qui est en dehors SACRIFCIU111. Hostia consecrata, divina du cloitre. (Pass.) Eucharislia ; la suinteEucharist e, l'hostieconSIETTIA. Ideal q. SAGITTA. sacre. (Pass.) Missae oiI'ertoritrm ; l'OfJ`'erm templi; Yid.ATRIUnI. SAFARIUM.Atriu toire de la Messe. (Missal. Mozarab.) (Yet. 61.) t1u<evis oblatio fideliurn; toute ofJ'rande faite SAFFIUM.Ornarnentum casulae, aurifripar les fidles. (Mon. Angl.)

1974 ;SAG bois pour leur en faire manger te gland^ ;;iurn; orfroi, broderie d'or ou de soie; ol, (A. 980.) safi e, (A.1377.) SAFFR ANARE. ---- Croco aspergere; sa- SAGINUiI. Acleps suillus; graisse de porc , sain,doux. ; ol. sahin. (Tabul. S. ^em.) (*rano-. (*rano-. (A. 11188.) SAGIONES. ldem g. SaIONES. StiFIRUS, Lapis pretosus; saphir. SAGIOTA.Ornamenti genus aliqua3 (S. rx.) portant sagiolas de perlis valoris florenorurn SAFRANUM. --- Crocus ; sufran. (A. 1291.) L usque in c. (Ap. Mur.) SAFURIUAI. Ut SAFARIUAI. SAGIPOLUS. Arelis; are. (St. h'l.) SAGA, Nomen remmae; nom d'une SAGITIA. Navigii species, ut SAGITTA. pierre prciense, (Isid.) Narratio, relatio, SAGITTA. -- Navigii species ; sorte de quodvis (betuna, Anglo-Sax. depostio te- stium, fahula ; rcit, relation ; dposilion de vaisseau lger ; ol. sagette, sagittaire. (Pass.) Fulmen ; le fea da riel, la foudre. (A.1292.) te'rnoins ; fable. (Pass.) SAGAMEN. Vas, ut videtur, in quo sa- Pars vestium quae contrahitur in sinu, gimen seu adepsreponitur; vase, pot ia mettre quod sagittae speciem eflingat; pli. (Udalric.) SAGITTAMEN. Sag2tta; fleche. (Ap. la graisse. (A.1320.) SAGANA. Incanlatrix; sorcire; ol. sa- Mur.) SAGITTAMENTUM. Eadem notione. gane. (Vet. Gl.) SAGARIA. Ars conficiendi saga; qui (Car. de Aquin.) SAGITTARIA. -- Navis species , ut SAvero ea vendit, sagarius; Vid. SAGOnz. (Vet. GITTA. (Rad. de Dic.) Gl.) SAG1T'fARIUS. Venator cum sagittis ; SAGATA. F. pro segata vel secala, ser- chasseur cI l'arc. (A. 1260.)SaDittarum artivitii species, quo vassalli blada domini sui fex ; fabricant de fleches; ol. sagelour. (A. secare tenentur ; Vid. SECATA et SEGATA. 1391.) Sagittarii liberi, iidem q. Gall. (A.1291.) SAGELLUM. Stragulurn lecti ; eouver- franes-archers. (Chr. Bes.) SAGITTEA. Navis genus, ut SAGITT. ture de lit. (A.808.) SAGENA. Rete; filet de pche, serme. (An. Gen.) SAGITTIA. Eadem notione. (A. 1163 ) (Pap.) Piscaria, ut videtur; licherie, (A. SAGITTINA. Eadem notione. (Ap. 1111.) Navigii species; sorte de navire. Mur .) (S . v^1.) SAGIUM. Linteum subtile in quo fariS.^GENULA. Navis, ut SAGEV.1. (A. SS.) SAGERIA. Locus , juncis palustrihus na excernitnr; to je tissu peu serr pour abundans et humidus; lieu rempli de jones eribler le grain. (Ann. .Prcem.)Experimenou de roseaux, marais ; ol. sacheri,e, sugers. tum, examen , exagiu nr in re monetaria ; ^ essai. (A. 12!1,0.) (A, 1360.) SAGLINUM. Secale; seigle. ( A. 1336.) SAGETTA.-111endose pro SAGFNA, retis SAGMA. Onus, sarcina; eharge, baspecies. (A. 1279.) SAGGOLUM. Diminut. a SAGVnr, panni gage. (Pass.) Theca scuti ; taai du bouspecies. (A. SS.) clier. (Lact.) SAGIA. Genus panni; sorte d'to ffe SAGMARE. Sagmarios onerare; chargrossire. (J. de J.) ger les b tes de somme. (T'et. Gl.) SAGIATOR. Ponderator, cxaminator, SAG,!'IARIUM. Sarcina, onus, ut SAG,11A. ofliciurn in moneta Florentina ; vrificateur, (Ulp.) celuiquisurveiltelafabrlcationelelaanonnaie' SAG1IARIUS. Equus clitellarius ; Me Causarun^ judices, qui de sonarte: Sagmarius equus, sagmaria in mallis puhlicis jus dicehanl.; juges des equa, sagmarius mulus. (Pass.) Qui plaids sou3 les rois dela prern.i.^re race. sagmariuna equum vel rnulurn agit ; celui SAGI .IEN. Adeps, sa^;ina, arvina ; qui aralte une bte de sonvne, muletter. (Dest. gr^lisse, sai:ardoux ; ol. sahin. (Pass.) sagiVit.) Sanmatum confector ; abricant de SA GIIIENTARIIJM. Lucerna, qua? bdts, bourreller, bdtier. (1 et. G .) mine alitur lanape qui est alinrente avec de SAGMEGIUM. Praostatio sagmrzriorum la grafsse au licu d'hr.aile. (Mart. Ampl. Col.) S:1 GI11ENTUZI, Idem q. SAGINATIO. ad exportandas res dominoruro, uti passim appellatur ; corve eles transports d dos de (G . Chr.) SA GIN11NATUS. In sagimine de'coctus; mulet. (A. 1031.) SAGMEN. Onus, ut SnGUA. ( A. SS.) crait dans la graisse. (S. Caes.) SA GINACIA. Suginacia silva, ;landium SAGNA. IIerbae seu junci palustris gcsa ninandis porcis ferax ; bois productr en- nus ; le grand souchet; ul. sagne. 1A, 1210.) SAGNADERIUS. Qui sagnana, junci paglurtds Porar l'engruissernent des pores. l'et. l^abrcl ) ]ustris genus, colligit , el inter operandum 5AG1 NALE. hallsca,amus milii in Vita utitur; Vid. SAUNA. (A. 1268.) 1;. A ntlrear, de Calerannis ulri f. Ie_ endurn SAGNARE. Ideal q. SAIGNARE. scag r tlalr,. ' ' SAGNERIUS.Ut SAG y ABERIUS. (A. t 2fiS.) SAGIN "IU;i. Equus clitellarius bte SAGNIA. Adeps, pin^uedo; yraissc, ernboupoint. (Ves. Cod.j de sornn^c cheval detransport. (Ber. Mon.) yA (,1NAS. _ Nttvigii species, ut SAGINA, SAGNIO. 11ut sagmariuna equum agit; SAGINATIO. Ju s sar iraa.nda ^orcos in SAGMARIUS. (Rail].Vrrotr,) ut c silva; druit de SAGO. Her, q. S. !o. 1975 SAG'
onda^irc les p^^rc3 dar^s les

31EDI1E ET 1NY'lA1tI; LATINITATIS.

4975

SAI

LEXICON

SAL

1976

SAC,OnIA, Vasis genus ; sorte de vase. SAISIIIE( TU\^.^ OLsignatio, manucap_ (A. 11294-)tio; saisie. A.. 1:.9.1,.)) SAISINA. . Missio in possessionem , SAGON A. Araris ; la Sable. (A, 875.) SAGRARIt>;. Declnioe, prrmrtrae, obla- possessio, jus ad real , res ipsa salsita, tione s eo nomine intelligi videntur in char- seu obsi nata; mise en possession, iniestil a; dczmes, prmices, oJfrandes. (A. 1116.) ture, jou+ssance, possession, droit a possder, SAGRARIUS. Locus sacer; lieu sacr, la chose suisie; ol. saisine. (Pass. saint. (A. 983.) SAISIO. Tempestas ; saison. Ap. Steph.) SAGRESTIA.Sacrarium ; sacristie. (Ap. SAISIRE. Mlttere aliquem in possesMur.) sionem, investire, occu pare, possidere, obsiSAGRIMENTUM. Idem q. SAGIMENTUM, gnare, ad manum regis ponere, apprehenut videtur. (A. 1126.) dere ; mettre en possession, investir, occuSAGUEN. Ut SAGINURI. (Ch. Occit.) per, jouir , mettre les biens d'une personne SAGUM. Militare indumentum, quod en nzain de justice, saisir, arrter. (Pass.) armis superinduebatur, Gallis proprium ; Saisire se, occupare ; s'empurer; se saisir. vlement militairc de forme carre a l'usage (A. 1328.) des Gaulois; ol. saic. (Pass.) Vestis seu SAISI'1'IA. Possessio; possession, jouispenula viatoria; casaque de voyage. (Cod. sanee; ol. saisine. (A. 121G..) Th.) Panni species; espce de tissu de SAISITIO. Eadern notione. (A. 1136.) laine; ol. sale. (Adalard.) SA1SONARE. Parare, optare; prpaSAGUNTIA. Navigii genus, idem q. SA- re'r, approprier. (A. 1393.) GITTA. (Sal. Malasp.) SAISONIA.Tempestas, ut S_uslo. (S. xi.) SAGUS: (Subst.) Stragulum lecti ; couSAITUII. Pelvis; bassin. (Mart. De ant. verture de lit. (Pap.) Lectice species; rit.) sorte de litire. (A. SS.) SAIUS. Panni species , ut SAGUS. (St. SAHINUS. Vox Arabica, que falconum Aren.) speciern designat; faucon d'une race pa.rtiSAIZI:VIENTU117. Investitura, possessio; culire; ol. sahins, pelerins ou faucons tar- Ut SAISINA. (Lob. H. Brit.) tares. SAIZO. Idem q. SAISONIA. (A. 11>69.) SAIA. Panni species, uf SAGUS. SAJA.Glans, vox Longobardica; gland SAICA. 1llonete Germanice species; de ch'ne. (Leg. Roth.)' menue monnaied'Allemagne. (A. 825.) NaSAJALIS. Panni species apud Hispanos, vigii Turcici genus, vulgo caique. (Leun- idem f. q. SAGU111. (Conc. Hisp.) clav.) SALA. Domus, edes quevis, ampla laSAIED. --- Merum imperium; haute jus- men et instructa, palatium, castrum, juditice. (Ap. Marc.) cium, capella, ceenaculum, cubile .amplituSAIGA. Mollete argentee genlis apud dnis eximie, familia, axis, curia, senatus; Francos regnantibus prime stirpis regibus, maison considrable, h8tel, palais, chc2teau, clenarius. ;, monnaie d'argenl frappe par les ugement, sentence de juge, cha.pelle, oratoire, j 7-'rancs-Mrovingiens, denier. (Pass.) salle d manger, chambre d'une grande tenSAIGNARE. Dicitur de animaiibus que due, salle, salon, famille, maison, ais, planlaniisjugulantur; saigner, tuer un animal che, cour, assemble publique. (Pass.) de boucherie. (Chart. S. Tri. Cadom.) SALACIU:II. Adeps, ut videtur ; graisse. SAIGNETUM. -- Via imbribus excavata ; (St. Mont. Reg.) Quantum satis alicui nechemin, ravin par les eaux de pluie ; ol. saicessarium est; la quantit de sel ncessaire gne. (Terraj. Bcllj.) c2 la consommation d'une personne. (C'ons. SAIGNETUS. Panni species, ut SAGUS. Carc.) (A. 1389.) SALADA. Galee species ; casque lger, SAIGNIA. Via imbribus excavata, ut (Pass.) salade. SAIGNUTUnI, apud Bellijocenses. LemoviSALAGIUM. Vectibal, quod ab iis qui" cibus, fundus pinguis el bumdus, planities; plaine grasse et :humide; ol. saige. Bur- sal vendunt praestatur ; gabelle, impGt sur le gundionibus, humores seu succum sambu- set; ol. salage. (A. 1101..) Quantum salis c.eum ; liquide qui dcoule du sureau ; ol. sai- in usu quotidiano expenditur; le sel qui se c_ onsomme par jour. (A. 1309 ) gnc. (A. 1388.) SALAMBONA. Venus , apud Hispanos; SA ILLIA.Prominen tia, projectura; sailYnus. (Isid.) lie. (A. 1388.) vicletur q, SALAMEN'1'U11I. Idem esse SAILLI3tE. Pro salire. (A. 1389.) (Capit. S. Vict. Mass.) SALSAAIENTUII. SA1NA. Locus juncis palustribus abunSALANDItA. Navigii species, idem q. dans; licu marcageux rempli de joncs, maCIIELANDIURI. rais ; ol. saigne. (Ch. Arvern.) SALARE. (Nom.) Salinum ; saliere. (A. SAINUM. -- Adeps suillus ; graisse de SS SS. Ben.) (Verte.) Sale condire; salen (St. porc; ol. sain, saien. (A. 1197.) Arel.) SALARIA. Salinurn, ut SALARE. (Iib. SAZONES. Apud Gothos et.AVisigothos Ord. S. Yict. Par.)Vectigal a sale pendenal rp aritores, regii videlicet et rnaglstratus Ininistri , qui ad eorurn jussa exsequenda dum, ut SALAGIUM. (II. episc. Autiss.) SALARIARE. ltalis salarium ciare; sasemper presto eraut ; ltuissiers, appariteurs. larier. (A. SS.) _ SAISIA. Invasio; saisie. (Lob. H. Brit.)

; !

1978 MEUIfE ET INFI1ilE LATINiTA1'IS. SAL SALERiA. Saliuum ; salire. (A. 1333.) SALARIARIUS. Pretio conductus; sala- SALERIUII. -- Herb<o sale, aceto et oleo ri. (Ulp.) SALARIATUS. Eadem notione. (Bonif. conditm ; salade. (A. SS.) SALI:I.tIUS. Exactor tributi ex sale; PP.) IX SALARICIUS. Salaricia terra, ex qua receveur de l'impdt sur le sel. (St. Verc.) SALESARE. Vias pavimentis munire; sal eruitur; terre qui renferme des mines de paver. (ilion. eccl. Aquil.) W. liled.) (Ap. se l. SALARIOLA. Dimin. a SALARIA, sali- SALETRUM. Sal nitrum ; salp'tre. (Ap. num. (11. episc. Aaat.iss.) ''llwr'oez.) Salicetum ; saussaie. (Ap. n SALARIUM.Salinum; salire. (A. 111G.) Abre. Hisp.) SALE'l UM. Salis vectigal, ut SALAG:uIU. Vecti7alisgenus, ut SALAGiUfl. (A.1112.) (Ann. Prcem.) Stipendium rnilitim, vel servitii; salaire, solde. (A. SS.)Donuni; cadeau, pre"setat. (A. 134.0.)SALEZ. Situlm species detinitm capaciSALARIUS. (Subst.) 1!'iensura salaria.; tatis, qua murta seu agua salsa ex puteo mesure pour le sel. (A. 1219.) -- Qui sal ve] hauritur; seau d'une capacit dlerinine. salsamenta vendit ; marchan]] de sel ou de (A. 1173.) SALGA:1fUSI, Cellarium, locus uhi solsalaisons. (Vet .Gl.) (Adj.) Ad salem perti- gama asservantur ; saloir, lieu o%c ron connens; de sel, relalif au sel. (Vet. Gl.) s SALARIZARE. Ut SALARIARE, (A. 1520.) serve les salaisons. (Greg. M.) SALGANIUM. T uuicm species; espce SALATA. Salictunl , ut videtur; saus- de robe. (Vet. Gl.) saie. (A. 937.) SA.LGARIUiI. Rivus, rivulus n videSALA'I'ICUS. Vectigalis genus , ut SA- tur, vel via imbribus excavata; rigole oil LAGIUnI. (S. Ix.) SALCEDA. Salictum; saussaie. (Bal. II. chemin ravin. (S. xv.) SALA. Projectio acrdifrcii ; saillie d'un Arvern.) SALCEIA.Eadern notione. (Tabul. I'os- difice sur la voie publique. (A. 1272.) sal.) Vestis muliebris species; sorle de vtement SALCENO.IIANIA. Cenomauia, Gallis de femme. (S. llled.) vulgo le Maine. (Ap. Rym.) SALIARES. Saltatores; sauteurs, baladins. (Joan. Paris.) SALCES.Salcitim, isitia; saucisses.(Chr. 13'indesh.) SALiARiS. Salsus; marinus; sal, de SALCIA. Conulrnrntum; sausse. (Ud. mer. (1'et.Gl.) Gl.) SALERO'. Pro saliva. (Leg. Alcam.) SALCICCIA. Idem q. SALCES. (A. SS.) SALIBURGIO. Fidejussor; re'pondant, SALCIDA. Salicetum; saussaie. (Tab. caution. (Ch. Alem.) Cels.) SALICATA. -- Salictum; saussaie. (A. SALCITLE. UI SALCES. (Pap.) 1272.) SALDA'1I0. Coufectio, perfectio, aliso-SALICATUS. Saburratus; leste'. (A. hita solutio; achvemenl complet et absola. 500.) (Se. Fl.) S.-iLICI-IUS. Ut SALICUS. (Ap. Mur.) SALDF.BA. Domas, ut SALA. (L. Sal.) SALICIA. Ut SALICATA. (Tabla. I3riv.) SALDIONARICIUS. Servus integre abso- SAL1CUS.Saliccedecimationes, ecedem q. lutus, manumissus; serf affranchi. (Ap. Ugh.) dominicce, seu qua; domini vel regis sunt; SALDIVUS. Ut SALDUS. (St. Case. Red.) Vid. DECIMATIONES. (A. 956.)Salica opera, SALDUM. Palus ; marais. (St. lliut.) qum a domino exigi possunt; seruices que SALDUS. (Adject.) Palustris, paludo- le seigneur peut exiger. (Ap. OEf. ) Sa.lici sus; marca.geux. (Id.) lnteger, solidus; homines,Salica lex, etc.; Vid. HOMO, LEx, etc. enlier. (A. SS.) SALUDARE. Solidare, claudere, ab 'tal. SALEBRATUS. Salebrosus, locus aspe- saldare; fermer, gurir une plaie. (A. SS.). ritate imperlilus; rabo teux, rocailleux. (Srd.) SALIENSl^. Salicetum; saussate. (CitarSALr,C'lUlf. Salicr tum; saussaie. (A, tul. S. Joan. Ang.) 951..) SALIFER. Saliera navis, ruao satem SALEFACIENTIES. Nos rusticitatis devehit; navire charg de sel. (Ch. Ilung.) SALIFODINA. Salina, fodina salis; vitiurn redolentes pertorum aggravent au- res, sed urhauitatis salefacientie condita pro- mine de sel. (A. 1233.) ferant verba. (A. SS. Ben.) Hoc est, urba- SALIGIUiI. Vectr;al a sale solvendum; nitatis sale, facetiis et le.rore condita; ubi gabelle, impGl sur le sel. (II. Burg.) eliam forte legendum sale elfacetiis. SALIGO. iJt salicus, qui Salica lege viSALEFICUS.tfare ; la mer. (Alon. Flor.) vil; qui vit roas le rgitne de la loi Salique. SALEGAR E. Plateas, vias pavinlenlis (Charlar. Casaur.) munire; paver. (A p. 141ur.) AuxlllUrll, ju- S<iL111 N'I'i11I. Tributum ex sale, ut van7en hra^stare ; secourir. A. 1335. SAr.rGlunr. (A. 1115.) SALEJIO. Salmo sa aalon. (C aas. Au- dona.) ' SALiNA. Tributum ex sale, gabella ; .i S ALEPE'fRA , Salnitruru; salp'lrc. (A. 11I S.aLrulunr. (A. 808.) Sal in un] ; sali(re. 1373.) (Necrol. Corb.) Doulus, elles ; ynaison, c (A. 1075.) SALERA . Pro salma scrir O/ice. j?f, 7^'e bi tuin I:p lst, Panorrrritarum ad Urban. IVPP. (An, Mart. SALINAGIUIU. idem q. SALI1 Alt1A. (A. Anecd.) 1300.) 1977 SAL

1979

SAL

.LEXICON

pritaire d'une salin.e; ol. salinier. (A..1372.) ^. Salis venditor ; marchand de sel; ol. salivier. (A. 1122.) Salinum ; saliere. (A. 1'176.) SALINITRARIUS. Oflicium in aula, ut SALSAIIrUS. (A. SS.) SALINUM. Locus ubi sal venum exponitur; lieu oic ron vend le sel, grenier d sel ; el. salin. (A. 1363.) Vectigal ex sale; impt sur le sel, gabelle. (A. 1193.) Salis bene)ictio; bndiction du sel. (Ap. Mart. Nov. Coll.) Vas in quo brnedicendurn sal poni tu r ; vase oil est dpos le sel d bnir. (Be r. M ;n.) SALISA. Agger, seu terra palis fulta et pallata; terrassement ou terre consolidc au moyrn de ranges de pieux. (A. 1285.) SALISATIO. Palpitatio; battentent, palpi.talion. (1l. Emp.) SALISPARSIO. Aquae benedictae aspersio; aspersion d'eau bnite. (Conc. Compost. a. 1031.) SAL1SSUS. Pro salsus. (Ap. Steph.) SALITIA. Lucen ica; saucisse, ( Vet. Cod.) Sal inuru; saliere. (Pap.) SALITICUS. 'I'ributum ex sale, ut SALINAriIA. (A. 806.) SALITO. -- Salilo facere; possessionem rei alicujus dimittere ; cder, dguerpir. (Ch. Adelayd. imper.) SALiVARIS. Pars freni, quae salina cqui liumectatur. (A. SS.) SALIV"ARIUM. Linteum excipiendw salia;ce destinatum ; linge pour recesoir la salire, mouchoir. (1'el. Gl.) SALIZARE. Idem q. SALCSAnc. (Non. eccl. A quil.) SALLARIUM. Locus ubi sal confu;itur, vel puteus ende eruitur; licu oic l'on fait le sel, ou puits d o2i on l'e.rtrait. (A. 1256.) SALLEPETIR. Sal ni trua] ; sa.lptre. (A. 11p12.) SALLICIUII. Salictunl ; saussaie. (A. 1287.) SALLINARIUII. Salinum ; saliere. (S. xv.) SALLINUM. Tributum ex sale, ut SALCNAI;IA. (A. 1369.) SALLIRE. Pro salive, Gallis saillir. (h. Bavar.) SAL LITA. Salix ; salde. (A. 1299.) SALLOSUS. Profundus, sordidus; proTonel, sale. (Elmb.) SUMARIA. Sercina; bagage: (Ap:

1358.) SALINERIUS. Salinm domines; pro-

SAI.INAI i E . Salern con6cere ; faire le ser', sauner; el. saliner. (Ap. Ughel.) SALINAIitA. Gabella, tributure ex sale; impt sur le sel, gabelle. (A. 1212.) SALINARIUM. Idem q. SAMARIA. (A. 1209.) SALINAR;US. Salis venditor;marchand de set; el. saulnier. (For. Rigor.) SALINATICUM. Ur SAMARIA. (A. 8?x8.) SALINATOR. Ut SALINARICS. (Pap.) SALINERIU1i. Idem q. SAMARIA. (A.

somm e : Salmarius equus. SALMATA. Onus salmarii; eharge de mulet ; al. sa.ume. (A.11611.) SALMATICUS. Pro S A MATICUS, vel SALNIACIUS. (iek.) SA LMEDINA. Praetor urbis; idern q. Cquus sarcinarius; cheva/ de bdt : el. saumier. SALMITRIUM. Salnitrum ; salptre. (Ap. Mur ) SALMUS. Pro psalmus. SALNARIA. Salictum ; saussaie, saulnaie. (Ap. Mab. Anal.) Tril.rutum ex sale, ideni q. SALINARIA. (A.1376.)Locus, in quo est horreum salinariurn, ubi sal distralritur; grenier sel, magasin o on dbito, le sel; el. saunerie, salin. (A. 1272.) SALNERIA. -- Tributum ex sale, ut SALINARrA. (A. 1312.) SALNGRITIA. Tempus quo salices secan tur, ni fallor. (Tab. S. Rern. Rem.) SALOMO. Salmo; saumon, poisson. ( .Terr. S. D"Iaur. in Fores.) SALOMON. Vasis species, operis pretiosioris, forte cujusmodi fuere vasa Salornonis n templo ab eo aedificato, unde forte manavit ut pretiosa vasa Salomoniaca appellarent Galli. SALOMONIACUS'. Salomoniacus ritus dicitur de opere pretioso. (Ap. Clamp.) . SALOR. Color int.er viridem et caeruleum, qualis est agnarunn maritimarum ; couleur internrdiaire entre le bien el le vert, celle des eaux de lamer. (M. Cap.) SALPA. Piscis genes ; rnerluclte. (j'et. Gl.) SALPETA. Salnitrum ; salplre. (Mart. Ampl Coll.) SALPIN l. Tuba ; trompette. (A nthelm.) SALPIZARE. Tubicinare; sonner de la trompelte. (Pap.) SALSA. Condin entum ; sauce. (Pass.) Qam salsis seu condimentis inserviunt, videlicat piper, sinapi, etc.; assaisonnement. (A. 1321 ) Salsamentum carnes salsw; sal. (Litt. II. VIII rey. Any,l.) SALSAME!'I'UM.. Condlmentum; sauce. (Ilist. I)alph.) SALSARE. Sale condire; soler, (A. 1a-90. ) SALSARIA Lenes ubi sal conficitur; li g a oia Con fait le set; ol. salnerie. (A,1317.) Ofticium in coquina regia, ad quod spectant condimenta; - crarge dans les cuis2nes royales dont le titulaire, appel saucier, a soin, des sauces et des piees. (A. 1304.) SALSARIUM. Sabe 111;1 Gall. saliere, nisi Sit quod saucire dicunt, discul in quo salciae reponuntur . (Mat. Par.) Mensura aridorum, apud Anglos; mesure pour les naatires sc/tes : Unum salsarium faba Angl.) rum. SALSARIUS. Cui salsarire cura commissa est in coquna regia; saucier; Vid. SAL SABIA. (A. 1201.) SALSAItOL1U11. Discul us n ano salZAVALAIEn1NA. SA L DiLR1US.

Irgt) S:1L SA LMARIUS. Clitellarius ; de bdt, de

1981

SAL

MEDIA ET 1NF'11UE LATINITATIS.

SAL

1982

sa' reponuntur; saucire; ut. saulseron. (A.

1295) SALSATOR 1./IERC ATOR. Salinat.or, salis venditor; marchand de sel. (Leg. Sal.) SALSAYRONUS. idem q. SALSARo LIUnt. (A,1138.) SALSEIA. Idem q. SALCrrA. (A. 14.82.) SALSERATUS. Ferus, ut interpretantur Bollandistae : Tunc jussit inlroduci in amphitheatrum quinrluaginta tauros salseratos, quorum magnitudo et furor magnus erit, dantes mugitum ingenti voce. (Act. S. A frce.) Legendum forte exasperatos : solebant quippe bestias in damnatos stimulis irritare. SALSERIUS. Salinuna, Ut SALSARIUAI. (Mart. Ampl. Col.) SALSIDONIA. Cymatium, sima; cimaise. (A. 1110.) SALSILAGO. Salina, ]ocus ubi sal con ficitur, ut SALSARIA. (Mon. Angl.) SALSUGINATUS. Marino sale imbutus; marin. (Ap. Schannat.) . SALSUTIA: Lucanicae, ut SALCITLE. (Cons.. eccl. Colon.) SALTA. -- Salix; saule. (A. 1298.) SALTANS. Retis vel decipulm venatoriae species ; sorte de filet ou de pige pour la chasse. Angl ) SALTARIS.Liber con tinens salmos,l'salterium; le Psautier. (Tab. Cass.) SALTARIUM. Lignum transversim positum, quo solis animalihus transitus prohilletur; barriere forme d'une tra.verse soutenue aux deux extrmils, et dispose de maniere ct pouvoir lre franchie par les hommes, mais non par les animaux ; ol. sautoir. SALTARIUS. -- Messium, vitium, toliusque territorii custos; messier. (St. Mut.) SALTATIO.luvasio, irruptio, assultus; sa^llie, sortie, attaque. (Ap. Mart. Anecd.) SALTATORIUII. Stapes seu stapha qua equus inscenditur; trier; ol. sautoir. ;Pass.) SALTEII. Pro tandem. (A. SS.) SALTERELLUS. Locusta ; sauterelle. (Pet. De 1llur.) SALTERIUbL Pro psalterium. (Pass.) SALTICUS. Saltator; danseur. ('1'ert..) SALTIII. Pro nunc, modo, seu saltein aon semel occurrit. SALTINA. Saltatrix ; danseuse. ( Ap. Mur.) SALTORA. Saltus, enunliatione Lon;obardica. (Ap. lileich.) SAL'1'ft1A. Saltatio, ars saltandi ; tanse. (Pap.) Saltatrix; danseuse. (Vet. Coa.) SA LTUARIS. Sallus custos; garde forestier. (A 1.103.) SALT UARIUS.Agrorum Gustos, ut SAL rAniUS. (Ap. mur.) SALT UA'L'ICU11. Pro SALUTATICUM. SA LUCIUS. Nummus aureus Franci;us; salut, ancienne monttaie d'or franraise. SALUM. Mare, a Gr, vas; la mer (Vet. Gl.) SALUMEN , Salsamenturn, Gal. satine. (St. Saon.)

SALURA. Mensura aridorum; mesure pour les grains. (Ch. Mas.) SALUS. Salutes, eulogim, xenia ; cadeaux, prsents. (Pass.) SALUTABILITER. Salubriter ; sainement. (Vet. Gl.) SALUTARE. Salvator; sauveur. (Ap. Mad.) SALUTATICUM. Idem q. SeLUS, vel jus exigendi ejusmodi salutes, sive xenia; Vid. SALUS. SALUTATIO. Munus, donum; prscnt, cadeau. (Ap. Mart. Ampl.Col.) Salutaliones : 1 Litterae quibus episcopo prmsentabatur qui in aliquod beneficium electus ;fuerat ab iis qui jure patronatus gaudebant (Pass.); 2 Litterae quibus quis alterius procura tor constituebatur. (Pass.) SALUTIA. 111onetae genus, ut SALUCIUS. (A. SS.) SALUTIFICATOR. -- Salvator; sauveur. (Tert.) SALVA. Apud Hispanos, inquisitio, vel potius probatio per testes de re aliqua; enqute ou preuve par tmoins. (Les tmoins se nommaient salvantes.) SALVACANA. Prm3tatio pro salvamento seo tutela; ut SALVATARIA. (A. 1310.) SALVAGARDIA. Protectio, tutela, salvos coxiducttjs,-principis privilegium, quo, ne alicui vis inferatur, cavetur; sauvegarde, protection royale ou seigneuriale, lettre qui dfend d toute personne de [aire du tort au lieu ou d la personne que le roi ou le seigneur prend sous sa protection. (Pass.) SALVAGIUM. Praemtum quod iis debetur, quorum opera menees ex naufragio salvm sunt; ce qui revient de droit d ceux qui ont sauv ou aid sauver des ntarchandises d'un navire nonfra f; al. salvaige, sauvetage. (Tab. Gemntet.) -SALVAGIUS. Idem q. SYLVATICUS. SALVAMENTUII. Id quod domino solvitur pro tutela et protectione; droit de protection pay au seigneur par le vassal; ol. salvern.ent, sauvement, sauveniez. (Pass.) SALVAGO. Ferina caro, ferae sil,estres, ut infra SALVASIN:1. (A. 1412.) SALVARE. -- Servare, vel reservare ; conserver ou tenir en rserve. (A. 305.) Sal vum et incolumem praestare; sauver. (Cap. Car. Calo. ) De salute falso securum reddere; flattcr du salut. (S. Bonav ) Salutare, salutem imperliri; saluer. (A. SS.) Excipere, secernere; excepter, rserver. ( Const. Brag.) SALVARIA.Refur;ir l m ;reficge. (A. 1278.) pisees salvanSALVARIUM. Locas tur seu servantur; rscrvcir pour le poisson; 01. sauvoir. SALVASINA. Ferina caro, fera silvestris; viande de bte fauve, bcte fauve; ot salvagine. (St. Mass.) SALVA'1'ARIA. Prtestatio a tenenliLus facta dominis,ro tutela ae nrolecti^rlre, ut SALYAMENTUM. ^A. 1262.) Exemptio, lmmunitas, qua tutela obtinetur; sret, tntmunit, que procure la protection du setyncur. (A. 1337.)

,jus sano monebantur incolaa, ut intra a^des genter, tufo; avec soin, en zt sret. (A.1219 ) " as, norte adveniente, sese recipereat, SALVOSA.-Tuitio,custodia, protectio; siegue a furtis nocturnis salvarentur : unde proleclion. garde. (A. 1251.) vricis etymon ; grosse cloche d 111arseille, SALV'UiI. - Ut SA LVASIENTU3I , praestat.io dont on saserzait pour sonner le couvra-feu. pro tutela et protectione. -(,-1 1272.) - Tui( S I. A1ass,) -Salvaterrce, Gali. sauvcterres , to, custodia; conserva.tion, garde. - Supeappellata qunedam castella [Dimita, quod in- rius dominium : seigneurie suzeraine. (A, colas salvos ab hostium incursionibus pra;- 1342.) --Exceptio, condaio; exceptio, constarent. (Vales. - Gladii species, acina- dition. (A. 1383.)- Ad salvum sauna jnurure, ces ; sorte d'pee, cirneterre; ol. sauveterre. id est super salutem suant ; iurer sur son (Joan. Chart.) salut. (A. 1258.) SALVATItkiNA. - Idem q. SALVASINA, SALVUS. - Salvas conductas ; prineipis Verc.) (St. n^ quo, ne alicai vis i^^feratur, privilegium, SALbAT10.-Salus, vi ta aeterna; lesalat. cave tur; sauf-conduit; Vid. SALVAGARllIA, (Conc. Hisp.) -Salus, incolumitas; salut, SALZERIA. - Vasculum sales seu corl_ stret. (A. 814..) - Immunilas data loso, dimentis reponendis atttum; saucire. (A. vel ecclesiae, aut monasterio, ut SALSITAS. 1333.) (A. 104i;.) - Praedium ipsurn quod salva- SALZETA. -Salictum; saussaie. (A.1343.) tur vel protegitur; terre que le seigneur SAtiZARDACUS.-^Afris impostor, modo.; prote'ge. (A. 1291.) - Salutatio; action de bateleur, jongleur. (S. Aug.) sabio-,salta. (R1art. Anecd.) SAIIARIUS. - Jumentun^ sarcinale ; bdte ' SALVATIOtiES. - Vox forensis , -adversm de sontnte. (A. 1217.) infirntationis refutatio. (A. 14.84.,) SAOi:AtiRA -Vestitnsdamnal.i atribnali SALVA'I IZINA. - Idem q. SALVASINA. Inri uisitionis; vdtentent que l'on fait prendre, SALVA'1'O11A. - Tutela, protectio; pro- le pour de leur excalion., ci ceizx que l'Inquitection, sauvegarde; al. salvance. (A. 1202.) sitian a condamns, sanbenato. (Pass.) - Prfestatio pro tutela, ut SALVAMENTUM. SAMBUCA. - Seda Fquestris ad mulie( A. 13(4.) rurn ustuil ; selle des femmes, sige pra.liqu SALVATORIUII. - Vivarium piscium; entre -les arcos hour appuyer les pieds ; ol. rservoir poissons; ol. sauvoir. (A. 1257.) sambue. (S, xiv.) - Salvalcrtuna dicitur de monasterio ubi SAMBUCCA. -- Navi,ii species; espce de quis a mundi periculis tutus salvatur seu navire (Balth. Spineer. ) servatur. (S. Bern.) SAAZBUCIARIUS. - Qui sambuca canit; SALVE REGINA. - Sequentia, qua in joueur desambuque; al. sa.mliuquier. (Pet. Gl. composuit Petrus episcol.^us CompoSteilanus. SA;<IBUSSUS. - Pro SA^rsUCUS. (A. 1466 ^ SALVESIA.- Tutela, protectio, intercluin - SAMBUTA. - Ut SA[iCTA et prmstatio pro tutela; ut SALVATOIi1A. (A. SAMERIUS. - Idem g-. SAGazAluUS 1310.) SD,IE'I'U1I. - Pannus h n lrisericus; tissu SALVESIUiPI.-radem italiano. (A. 9248.) de soie; ol. samel ; Vid. ExAnzETUnz. SALVETAS. -- Immunitas, etc., ut SAL- SAMA. - Placenta genus; sorte de gdVIT AS. (A. 1015.) teau. (S: Au.) SALVEZIA. - Commodum, tuitio, misto- SAIIIATOIt. - Samiarius; foorbisseur. dia; conservation, garde. (A. 1321.) (hm.) SALVIARIUM. -Locus ubi salvia ab-un- S.AAIIS. - Idem q. SAIIETUII. dat; lieu o la sauge ahonde. (T'et, Gl.) SA11I1'I'US. - Pannus holosericus , ut SAMETUM. (A. 1239.) S.ALVIA'1'U1I. - Leguminis species. SA:IIN:A.,- Stapes, ni fallar, quo quis in SAI,VICARE. - Salvum facere; sauver. equum tollitur ; lrier, (Chr. S. Trud.)(Vet, Gl ) SALVICINUS.- Salvicina prata, saiinaria, Vectigalis species, f. ideal q. SAUhIA, id est tributum salis. (A. 14,29.) ni fallar; ?liarais salants. (G. Chr.) SAIIINATICUr1i. - Pro SAU1, aTICU: u, ve! SAhV1E'CA. - Ialantile; servietic. (A. SAUIIARIUM, onus, sarcina juulenti sarcna1531.) SA LV"IFICARE. - Salvum facere ; sau- lis. (A. 816.) SANANTER. - Integre, sanitate plane rever. (Conc. flisp.) cuperata. (A, SS.) SALVIFICATOR. - Salvator; sauveur. SANARE. - Curare aliquem ut sanetur; (Tert.) soign.er. (S. Hier.) - Sol vere ; payen. (Ch SALVIGARI3IA. -- Ut SALVAGARDIA. eam persolvere, SALV IOR. - Coulparat. ex salvas. (Cap. Ital.) Ilinc sanare caatione;n, notione passiiu usureadetn pr.crger liberare; Can. 111.) (Leg. SALVITAS. - immunita.s dala loco vet hant consuet. municipales Canica. ecclesim aut monasterio a principiltus; droit Luitp. ) SANATIO. - Solutio; payetnent. (A. 933.) d'asile, irnanwnit accorde d un lieu, it une - Qui sanal; qui gt-rril. glise ou un mon.astdre pour la retraite des SANATIVUS. Anecd.) - Ex morbo (onvalecoupables. (A. 1021.) - Caslrum, cujnsmu- (Ap. Mart. qui sort de nin eutis ab externa vi defendi etsalvari pos- scens, qui infinita valetudine est; maladie, convalescent. (Joza. SarisU.) sunt[incolae; chdteau dans l'enceintc.dulquel

LGIICON SAN 1984 S:ALV.AT ERIA. -Exemptio, etc., lit SAL- les habitants da voisinage peuvent se retire,en eas de c(ang^r. (A. 1228 1 V ATanrA . (A 1361.) S ALVA'1'ERftA. - AI'assiliaa campana, cu- SALVO. -.-Praetcr; sauf. (Pass.) _ Dili1 983

SAL

4985
1326.)

SAN

bIEDIlU E 1' INI'Iirl fL

LATINITATIS.

SAN

498G

SANATURA. Cura;

pansemenl. ( A.

SANAVIV ARIA. Una e duabus majoribus portis amphitheatri, per quam victores sani ac vivi exihant; la porte de l'amphithdlre par laquelle sortaierat les vainqueurs. (Pass. SS. Perpet. et Fclicitat.) SANCf3A7'US. Membris attractus ; dh.an'eh. (A. SS.) SANCHETI. Moneta Navarra regni, a Sancio seu Sanchez rege; sanchets, ancienne nconnaie navarraise. SANCIRE. SanctiGcare ; sanctifcer. (Tert.) SANCTA. Reliquia sanetorum, hostia sancta, chorus ecclesiae; reliques des saints, la sainte hostie, le chcea.cr d'une glise. (Pass.) SANCTANTIA. Sententia, judicium; arrt, jugement, sentence. (A. 1263.) SA NC'I'1FICARE. Benedicere signo crucis; unde sanctificatio, benedictio per signum crucis. (Missal. Mozarab.) SANCTIFICATOR. Qui ad sanctitatem excitat, hortatur; qui pousse, exhorte d la. saintet. (B. de Am.) SANCTIFICIUM. Tem plum, aedes sanctorum; temple, lieu saint. (Greg. VII PP.)-Sanetificatio; sanctification. (Tert.) SANCTIFICUS. Sanctiticans; qui sanctifie. SANCTILATERIUIiI.Theca reliquiarum; boite r`c reliques, reliquaire. (Vet. Gl.) SANCTILOQUUS. Sancto loquens; qui parle de dioses saintes. (S. Paulin.) SANCTIMONIA. Theca retiquiarurn; reliquaire, cassette d reliques. (Ann. Ben.) SANC'1'I1i0NIALES. rcmanae aut virgines", qua san.ctinaonicc et inlegritati potissimum dabant operam : interdum ceras, saepe nullis illig tlae monasticis votis; fenanaes qui se consacraient c% la pit. (Pass.) SANCTIMONIU111. Sanctimonia, sauctitas, professio; saintete', puret de niceacrs, chastet. (Pass.) Festivitas in honorem sanctinronialis instituta; fte eci, l'h.onneur d'une religicuse. (Ann. Ben.) Titulas honorarias Pontificara Romanorum, episcoporurn, et preshyterorum ; titre hanorif qare donn aux Papes, aux vques et aux prtres. (Pass.) SANCTIRE. Afrrmare; affirmer. (I'et. Gl.) SANCTISONUS. Hymnus ter sanctisonus, id est in quo ter sant:tus resonat, Gr. T u?UytoV. (A. SS.) SANCTl'IUDO. Titulushonorarius epiSC p,lrum, SANCTIAIONIU&I. sANCTIVUS. Idem q. SACRIVUS. SANC'lOitALIA. Libri continentes vita5 sanctorum; recueils de la vie des sa.ints. S ANCTUALE. Sanr;torum reliquias, ut SANC TUARIU:H. (A. SS.) Sa NC'1'UAttlU:47. Templum, aedes sancierna]; temple, lieu saint, glise. (S. Eulog.) Ccenreterium; ciaaaetire. (A.1293.) --Jus asyli ; droit d'asile. (Inst. Anglic.) Bona ad ecclesiarn p ertinentia; biens de l'gtise. (C h. Angl.) Sanctorunl reliquiae, seu Pot rus lheca r eliquiarum ; reliques des saints

coffret qui les renferme. (IIormis. PP.) Sandias et seeretius regs consilium ; le conseil particulier du roi. (Chr. Triv.) SANCTUARIUS. (Subst.) Sacrista; saeristain. (A. 1439.)(Aclj.) Ad sonetos, seu ad Ecclesiam pertinens ; qui concerne les saints ou l'^glise. Sanctuaria terra, quae ad sanctos, sen ad Ecclesiam pertinet; terre qui appartient l'Eglise. ( Tab. S. Jict. Mass.) Sanctuaria causa, .,lus sanctnarii seu Er^clesiae ad aliquid; droit de l'Eglise d. quelque chose. (A. 968.)Sanctuarii, r-cclesir+rum tenentes ; vassaux de l'F,glise. (A. 1255.) SANCTUCIIE.Sanctimoniales Benedietinm, a 13. Sanctucci.a eorum 'unrlatrice nuncapata?; les religier.isesl3ndictines. SANCTULUS. Patrinus; parrain. (Ch. Ital.) SANCTUS. -- Saneti, ecclesiarum tenentes; Vid. SANCTUealls. (A. 1248.) SAN.D ALE. Tela subserica, vel patillas sericus ; cendal. (A. 1461.) Linteolum sericum, quo sacerdos post communionem calicem extergit. (St. eccl. Andeg.) SA'NDALIS. Sandalum ; genus farri quod Galli brance vocabant, Plinio teste. SANDALUM. Pannus sericus , ut supra SANDALE. (A. 1419.) SANDAPELO. -- Qui mortuorum cadavera sanclapila portal et mandat ; celui qui porte les .anorts, crogice-m-ort. SANDEL. -- lignum Indicurn infectoribus in usa ; bois de sandal. (Balth. Sping.) SANDONES. Navigia oneraria, etumaxime ea quae pontis vicem praebent et n citabas molendina exstruur,tur; bateaux platssicr lesquels on construit des .moulins. SANDRIUII. Arenaria ; sablonnire. (A. SS.) SANGALLA. Tela genus; bougran. (A. SS.) SANGUIFLUUS Sanguineus ; sanglant. (A. SS ) SANGUIIIINUERE. Sanguinem mi nuere, vel sanguine mnuere; saigner. (Ugut.) SANGUIbIINU1'OR. Qui sanguinem m inuit venam aperiend ; celui qui fait les saigne'es. (A.12%.) SANGUINABILIS. Sanguinarias, sanguinis sitiens; sanguinaire, qui a soif de sang. SANGUINARE. Sanguinem emittere; s.igner ( L. Sax.) Cruentare, sanguina inquinare ; ensanglanter. ( Rol land. ) Venam percutere; facre une saigne'e. (Jet. Gl.) SANGUINATOR. Forte qui venam percutit,vel laniu;; saigneur ou bouclier. (Citartul. Dunens.) SANGUINIA. - Justitia san;uinis, idern quod S.aNeUIS. (A.1417.) SANGUINIT.X. Consanguinei , agria ti, cognati, sanguino conjuncti; parvas. (Co;s. )Elest.) SANGUINITAS. Consanguin itas, cognatio; parent, consanguinit. (A. SS.) SANGUINOLENTUS. luais expositus, ceceas natus ; enfant naturel qu'on a expuse'. (Cod. 171.)
011 11uS10

1987
SAP LEXICON

SAR

7988

SAPIENS. Tutor , qui res pupilli c,urat ; sangain. (C. Aurel.) tutear. (A. 120^.) Sapientes, in Italia appellaSANGUINUS. Parva arbor , quod cor- bant civitatum cives primarios q uorum contex et fructus e.jus sit sannuinei coloris. silio publica res gerebantur : nunc conser_ (J. de J. ) Panni species a sanguineo co- vatores dicuutur. lore dicta. (A. 1390.) SAPIENT1A.Christus; le Christ. (Rump.) SANGUIS. Vita ; la vie.(13brard.) --Ale- Spiritus sanctus; le Sairat-Esprit. (Pass.) ruin im l ,crium , ma,jor juslitia; haute justice, SAPINA. Linter abiegnus ; sapinire. droit da qlaive. (Steph. Tornac.) C^>gna- (A. 1324..) tic); parent, licns da sang. (Cod. Th.) SAPINUS. Abies ; sccpin. (A. 1338.) Ori;o, ;^ enus, stirps; r-ace, extractio^n, fa- SAP11'OR. Sapiens, peritus a,tiivator; ^nille. (Id.)illens, ratio; sens. (Vet. Chartul.) sage et expert esitmateur; ol. sapiteur. (A. SANGUiSUGA. Hirudo; saragsue. (Vet. 114 71.) Gl.) ^ SAPO. Id q. Gallice savon nuncupatur. SANGULAI^IUS. Aper; sanglier. (Bart. (Alex. latr.) Gl.) SAPONARIUS. Saponis confector; faSANIA. Eadem notione q. SAGSA. (A. bricant de savon. (Greg. M.) 1211.) 12 SAPOR. Condira entu m ; sauce. (1'et. SANINUS. ProSAnuTOs, ni fallor. (Meis- Cons. Flor.) ter.) SAPORARE. Gustare, sapere ; savourer. SANITAS. Tuitio, conservatio; conser- (Conc. Hisp.) Sapore imbuere : per epion, dfcnse, garde, (Vet. Gl.) vali phaniamChristus in nuptiis aguas saporavit SANNADERIUS. F. qui juncos palu- in vinum. (Petr. Chrysotog.) stres, quos seinas vel sagnas vocant, colligit, SAPOROSUS. Sapidus, cui sapor inest; iisque utitur inter operando m ; celui qui ra- sapide,savoureux. (Cons. Afr.). masse les sagnes et les utilise dans ses tra- SAPORUS. Eadem notione. (Lact.) . (A. 1?12. ) vaux. SAPPA. Polemicis scriptoribus, muri SANNATOR. Inter ministeriales abba- fundamentorum effossio, subversio; sope. tia? Corbeiensis recensetur in Chr. ejusd. ab- SAPPETUS. Abies; s"apiri. (A. 1500.) SAPPUS. Uligo; humidit da sol. (Ch. batiae. +' SANTALMUS. Panni species. (Invent. Angl.) Mies: sapin. (Ord. Vit.) Thes. Sed. Apost. a. 1295.) SAPPUTURA. Modus vinew in SabauSANTENSIS. Ecclesiae aedilis, seu bo- dia ; cerlaine quantit de vigne. (A. 1216) norum ejusdern administrator. (A. SS.) SAQUETUS. Sacculus ; sachet. (A.14.55 ) SANTURERIUS. Zonarum artifcx ; fa- SAQUUS. Saccus; sac. (A. 1101.) bricant de ceintures; ol. ceinturier. (A. 11407.) SARA. Praesta.tionis species, apud Normannos; certaine redevance, en Normandie. SANUTUil1. Pro SAMITUS. (A. 1388.) SARABAlT1E. Monachi, qui nulla re SA0:IIERIUS . Jumentum sarcinale ; gula approbati, adhuc operibus servanles bte de somme; ol. saumier. (A. I326..) SAON1'1'IT1UM.Saionumexactiones seu saeculo fidem, mentiri Deo per tonsurara noscuntur : quiinterdum bini aut terui pasjurisdictio;;Vid. SAZONES. (A. 1028.) SAONNARE. Testes improbare, ut So- sial per urbes aut castella proprio arbitratu vivunt; Sarabaites , anciens moines vagaNRE. (Cons. Norm.) SAONNATIO. Reprobatio testis; recusa- bonds. SARABALLA. Capitis et crururn tetion de tmoins. (Id.) SAORRA. Vox martima, saburra ,g1a.- gumentum, sed praesertrm capitis; culotte fort ample et bonnet; ol. sarabelle. rea ; sable, lest; ol. saorre. SARABOTTIE. Pro SAnABAiT E. SAPA Instrumentum rusticum : houe. SARACA. Genus pallii, aut veli, vel (A. 1183.) Mustum coctum; raisin; ol. etiam tunicae, idem quod infra SARRICA. sapet, (Vet. Gl.) SAPARARE. Separare, dividere; divi- (Anast.) SARACENALLUS. Dioncta Saracenoser. (Ap. Mur.) monnaie musulmane. (A.1163.) rum; fabricant SAPATOR. Saparum artifex; SARACENESCA. Cratis ferrea ad portas dehoues. (St. Verc.) SAPATUItA. Pacti violatio , infractio; urbium; sarrasine, herse. (Ap. Mur.) SARACENI. Populi notissimi , qui a violation d'un accord, infraction aun, lrait. Sara Abrahami uxore legitima id norninis (St. Taur.) SAPELLARE. Aperire, incidere; ou- sibi assumpseru nt ; Sarrastns. SARACENIA. Multitudo et sorietas S^tvrir une brche, couper. (St. Verc.) vel ritus eorum, vel regio eoSAPELLATA. Pedamentum , paxillus; racenorum, la totalit des Sarrasins, ou leurs habirum; pieu, chalas. (St. Taur.) (Ubut.) leurpays. et SAPELLUAI.Aperlio, canalis incilis, ut tudes araccnici SARACENICU rti1 . Pannus S videtur .(St. Verc.) drap sarrctsinois, qui a l fait cfiex SAPERE.Scire; sauuir. (A.769.)Fosse; operis; sareeles Sarrasins, ou d leurimitation; ol. pouvoir. (Desid. eps. Cad.) (A. 1530.) SAPETU1i. Locus abietibus consitus , net. gens SaraceSARACEN151IUS. Terra, g sapinetum; sapinire. (Ch. Dalph.) des SAPHIRINUS.Caeruleus, colors sapbiri; n Mur.) nes ^^ e ^i (Al s a Sariu S arrapi n s e l ^ lcu. asid.)
^

SANGUINOSUS. Qui sanguine abundat;

19,:9 SIR MI'DIIE ET INFI11./E LATIN1'I'ATIS, SAR 1989 SARACENUM. - Velamen sanctllnOrlia- SARCIA, funalis apparatus navium. ( W. Thorn ) liurn ; vade de religieuse. (A. 1239.) SARCOGRAPIIIA. - A. Gmc. rlup.o7puns::, SAItAC1NA. -Cataracta; sarrasine, herse (A. 1305.) descriptio per nleulbra c-lrnalia. (Joan. Sapour Termo- les portes d'unzeville risb.) SARACINFSCA. - Ut SARACI:NESCA. SAi^COLAP^I;. - Sarrire ; sarcicr. (St ^SARACINESCUM. - Idioma Saracenorum; Corb.) la langue sarrasine. (Ch. Ra.) SARCOPHAGARE. - Sarcophago inrluSABAIUM. - Palatiun quocvis, sed pm- cipue Tnrcorum sultani; palais , sCrail. dere, sepelire; enfermo' da;.s un cercueil, ensevelir. IF^^rc.) ( ti'et. Gl.) SARCOP.IAGUS. - Sel;tllcrum : int^rSARALH.ERIUS. - Serarius; serrurier , dum et capsa majar saneloruln reliquias Occit. saralh. (Ch. Vascon.) SARANTASIIUII. - Corruptefortassis pro continens ; sarcophage,to,nbecru et chasse des Saracenismuni, vel Sasacenicum; certe vide- saints. (Pass.) SARCOTIUM. - Vestis ecc]esiaslicro spPtur esse pann genus Sa.racenici operis, seu aulaeurn Saracenicum, sursinois Gallis, qui- cies, tuni. a linea; rocha, (A. 1284.) SARCULARE. - Sarrire ; sareler. (Ap. bus ma^no . lialletur in pretio. (A p, :II ti Kenn.) SARASiNESCA. -Ul S AnACGNF.S(;A. SABAVARA. - Idern q. SARAIIALLA. SARCULATURA. - Servititlm, quo teSARBOA. - Ut SAftBLISSINUm.. -( Vine. Bel- 'lentes debent agros rornini sarculare; corve du sarclage. (Ap: Kenn.) lov.) SARBUISSINUM. - Vests ;;enus, braccm, SARCULUM. -Pro sartulum, diminut. a SARTUM, seu surt. (luce vox Germanis sildem quod SAnABaLLA. (Rad. Cogg.) SARGA. - Ideal videtur q. SARACA. (S. vam denotat. (Vit. S. Luidgeri episc. 1;Linaigardi.) Audoeu.) SARCALOGUS. -Christus, Verbum quod SARCUS. - Rudens ; cable. (Ap. Mur.) caro factum est; vos c,omposita ex cup caro, SARDA. - Piscis genus ; sard ne. ( Vet. et ?,-/ os, Verbum. (Dud.) . Gl.) SARCELLUS. - Circulus; cerceau. (A. SARDARIUS. - Dlimns ; comdien. (Petr. 1269.) Cant.) SARCENARIUS. -- Pro SALCrvnRius, ni SARDINA. - Locus, ni fallor, ubi sal fallor, qui satiias, Cali. sauces, parat; sau- confrcitur; salive. (,1.. 116'4.) cier. (A. 1313.) SARDINALIS. - Rete quo capiendis sarSARCHA -Arca sepuleralis; cercueil; ol. dinis utuntur Massilienses; filet pour la pdsarquer'l. (A. SS.) che des sardines ; ol. sardineau. (St. Mas.) SARCHARE. - Perscrutari , excutere ; SARDOCOPARE. - So'ulares conlicere; chercher; ol. sarcher. (A. 1358.1 faire des souliers. (Vet. Gl.) SARCHO. - Vestis species; Vid. SARQI- SARDOCOPUS. - Sutor ; cordonnier. Lis. (A. 128.1.) (Id.) SARCIA. - Apparatus ad navigii usum ; SAREZA. - Pro sarissa, lancea3 specie. a.,grs, cordages d l'usage des navires; ol sar- (Not. Tyr.) chies. (Pass.) - Onus ; charge. (A. 1379.) SARGA. - Panni species ; serge. (A. SARCILIS. - Panni lanei species; serge. 1356.) (Irm.) SARGANTUS. - Idem q. SIrRVILiVS, (Ch. SARCILUS. - Eadem notione. (Id.) Occit.) SARCINA. - Onus quodvis; charge. (A. SARGEA. - Idem. q. S A RGA. (Ap. Ryrn.) 10142.) SARGINEUM. - Pannus sericolaneus , SARCINALIS.- Ad sarcinas pertinens; de unde nomen ; serge; ol. sarge. (Polyp. S. charge : sarcinale jumentum; equus clitella- Rem. Rem.) rius; bdte de somme. (Am.) SARIA. - Vasis seu cistro species, qua SARCINARE. -Sarcinis onerare , oppri- equi clitellarii oneranlur; sorle cle panier mere cum sarcina ; charger les bagages sur, ou vaisseau qu'on met sur les bdles de somne; accabler sous le poids de. (A. SS.) - In sar- ol. sarrie. (A. 135i.i..) cinam colligere; meltre en paquets. (A. SS.) SARICA. - Sareca , tuuicag species ; SA RCINULA.RE. - Sarcinulis onerare, ut unde hodiegne sariga Roulaa dicitur vilis SA RCIKARE. (W. Brit.) semilunica linea ae rudis , guaca aliis veS ARCITA.COR. - Qui tecla facit; eou- stibus, ut iis in opere parcant, superinduunt vreur. (Vet. Gl.) operarii ; sorte de robe, surtout d to ffe comSAR CITECTOR. - Eadem notione. (Id.) mune que ron met par-dessus les vEteumnls SAR CLARE. - Sarrire ; sarcler la terre. ordnaires pour les garantir. (A. 1281.) SARICILIS. - Pro SARCIL1s. (A. 855.) SAR CLEARE. Eadem notione. (Chart. SARIRE. Terrarn incultam succisis S. Trin S. Cad.) durnetis excolere ; essarter la terre, la dSAI3 CLETA, _ ^ ; sarcloi r. (A. fricher. (A. SS. Ben.) 1 1^76 ) SARISSA. - Hasta ohlon^a; pique lonS ARCLUS. - , Casgue ; ol. sarisse. (Leo X PP.) b . Eadem notione. (Ta sin.) SARCO.SARISSATUS. - Ilastatus miles; piquier. - Idem .videtur E XARCIA et (Lob. JJ. 11rit.)

LEaICON SAT 1992 SARTARIUS. Sartarii homines, qui funSARLE'f UM. Pro SCARLETUM, pannus Ampl Col.) dos sarta nuncupatos possidebant, et in is c occineus. (Mart. alienandis interveniebant, ut feudatar in 9AIt\ICN'1'1 TII. Vid. SEJIIAAIARIr, gARO'1'UA1 . llremium,ventrale; tablier. feudorum alienatione. (A. 1231.) (Chr. Corn. Zan/:) SARTATECTOR. ldem g. SARCITESARPA. Sarculum ; sarcloir. (Ugut.) CTOR. SARPERE. Sarpa purgare; nettoyer SARTELLULUM. Diminut. a SARTUm, avec le sarcloir. (Vet. Gl.) terra in culturarn redacta; petit champ nouSARNA. Ut SARPA, falx. (A. 1325.) vellement dfrich; ol. sarteil. (A. 1178.) SARPILLERIA. Ideal q. SERPELLERiA. SARTELLUM. -- Eadem notione. ( A. SARPLARE. Ponderis Ianarii species 1257.) sacco major, sic dieta quod lanis involven- SARTOR. Sarcinator, vestiarius ; taildia sarpilleri2sstatutaemensuraa utunturpra?- lenr; ol. sartre. (Busch.) SARTORESSA. Sarcinatrix; tailleuse. cipue aphd Anglos ;poidsparticulieren usage dans le contuerce de la lame, en Angleterre. (A. 1329.) SAR'fORIA. Locus sarciendi boutique (A. 1335.). SARPLERIUJI. Eadem notione. (A. de tailletir; ol. sartrerie. (Vet. Cod.) 14.78.) SARTORIUAl. Eadem notione. (Vet. SARRABtE. Vestimenta Saracenorum; Gl.) Sarculus; sarcloir. (A. SS.) vctements des Sarrasins. ( ret. Gl.) SARTOTECTUM. 111ateriaria struSARR.IBARR.E. Eadem notione. (Vet. ctwra ; charpente. (A. 1294. ) SARTRINARIUS. Qui rei vestiariae 67.) SARRACHORIDI;S. Servi militares prmest apud monachos; rnoine charg, dans apud Turcas ; esclaves militaires cez les un r^conastre, de tout ce qui co ncerne les vtemenls des religieux. (Beg. visit. Oton.) Tures. (Laon. Chale.) SARTRINUM. Otlicina sartoris, vel loSARRACIUAi. Vid. SurERPELLICIII14i. SARRACUM. Genus vehiculi, quo fe- cus in monasteriis, ubisarciuntur, vel ceponuntur vestes; boutique detailleur, ou atelier runtur lapides et ligna. (Vet. Cod.) SARRALHER1US. Serarius ; serrurier. du tailleur d'un monastre. (A. 1334..) SARTUM. Terra dumetis purgara, et SARRALHIA. Sera; serrure. (A. 14.76.) in culturaui redacta; terre dfriche. (A. SARRARE. Serra desecare ; scier. (A. 1121.) SARTURATOR. Ut SARTOR. (Cons. Le1391.) mov.) SARRARUSr =- Vid. SITULARIUS. SARTUS. -- In culturam redactus; mis SARRATIJRA. Sera; serrure. ( Ben. en culture, dfrich. (A. 1121.) XII PP.) SARVALG1UM. Idem q. SALVAGIUM. SARR(s'A: Sepimentum ex virgultis ; (A. 1378.) haie, clture de buissons. (A.11417.) SARSONARE. Condire, apparare; asSARRERIA. Locus sepitius vdl muris cinctus lieu fernt de hales ou de murailles. saisonner, a.ccommoder. (St. Plac.)) SASSINAMENTUM. dem quodinvasio, (A. 1263.) SA1iREURIA. Sera; serrure. (S. xiv.) usurpatio, SAISIAiENTITkI. (A. 1195.) SASSUS. (Quartae declinationis.) Mur,iSARRI ,. Arabes; les Arabes. (Schilt. mena genus ex saxis, Ital. sasso. (A. 134.9.) Gl.) SATALIA.F idem q. CaARTULA (Mart. SARRIA. Vasculi species, idem f. q. Nov. Col.) SERIA. (A. 1327.) SATALLIN. Pannus sericus rasus. ut SAItRI TORIUII. Terra, ut videtur, in eulturam redacta, vel locus sepimento con- videtur ; satin; ol. satallin. (A. 1375.) SATELLES. Vassallus minores digniclusus; rectius molendinum ad ligna serra tatis, sponsus qui uxoris socus est, qui i'euterne mise en culture, lieu .ou desecanda ; dum sargenterite possidet ; vassal du derferrn, ou scierie. (Terrag. 13ellij.) nier ordre, mari, possesseur d'un office ou SARROCIUM. Vid. SUPERPELLICIU117. SARROTUS. Vestis ecclesiasticae spe- d'une tenure de sergent. (Pass.) Satellites; eies, tunica linea, cujus manicae strictae homines commuuiarum; ltornmes des con,munes, rotitriers. (Rig.) sunt ; habit d'glise, rochet ; ol. sarot. (Pass.) SA'1'ELLI'1'10. Idem q. feud.utn serSARSOR. Sarsoriorum artifex; ouvrier janterice; Vid. SERJANTERIA. rnosazste. (Yet. Cod.) SATELLI'I'IUM: Hominum communio, SARSORIUDI. Opus ex variis quodam- modo materiis contextum et confectutn; ruin caterva; troupes d'lcorrames des cornmunes. (W. Brit.) mosazque. (Greg. Tur.) SATERRICUS. Pro satyricus.. (Ann. SARTAGIA. Pra?statio quae ob jus ter- rm sartandi , seu iu culturam redigendi, .Ben.) SATHANIANI. Dicti interdum119essadomino penditur; droit pay au seigneur Satanana rnundigul.iernapour lamise en culture des fr-iches. (A. 1163.) liani hmretici, quod m esse sdmniabant. g SAR'l'AGa Locus et patella in quibus torem et prmfect SATI'IANICUS. Malignas. (V el. 1%ortn.) sal conficitur ; lieu oic l'on fait le sel, et bas- SATIARE. Explere, et per metaphosine oic l'on fait vaporer l'eau. SARTARE. Terram incullam excolere; ram,.probare ex abundantia; renaplir, rassasier, prouver surabondarnrraent. (S. Cypr.) essarter, d1'richer. (A. 1202.)

1991

SAK

14IEDUE ET iNFI1iEE LATINITATIS. 1294 SAY SAU 1993 SAUCEA. Salictum; saussaie. SATICUM. Spatium amplum, area ad ' eedificandum, seu, ut volunt nonnulli, do- eccl. Medunt,) SAUCER. Vasculum in quo salcice menmus seu mansus ubi quis stat et mane'. (Ch. sae apponuntur; saucire. (A 1386.) a..961, ap. Mart. Ampl. Coll.) SAUCETUM.Iilem q. SAUCEA. (A. 1196.) SATIETAS. Cibi surnptio, coena; repas. SAUCIA. Salicetum; saussaie. (A. c. (:1. SS.) Satietas unius diei, quantum 980.) cibi per unum .diem sufficit ; ration alimenSAUCIOLUS. Atrium sauciolurn, forum taire pour une journe. (Capil. C. M.) SA'I'IL. Pondus duorum sextariorum ; judiciale, in quo rei capite damnantur; tribunal oia se lugent les causes capitales. poids de deux setiers. SAUCIONARE. Servare, custodire, ut SATIMANA. Pro SEPTTMANA, hebdovidetur; garder, conserver. (Ap. Mur.) mada. (St. Clan.) SAUDADERI. Milites, qui stipendin SATINUS. Pannus sericus rasus; satin. merent; soldats qui se-rvent pour une solde; (A. SS.) ol. soudoiers. (A. 1442.) SATIO. Quaevis anni tempestas; saison. SAULEIA. Salictum ; saulaie, saussaie. (A. 1311.) (A. 1350.) SATIONALIA. Agri sationi idonei ; SAULO. Salix; saule. (A. 1402.) champs propres d recevoir la semence. (loan. Sar. ) SAUMA. Onus, sarcina, dem q. SATIS. Valde,omnino;tout d. fait. (Mal). SAGMA. Sauma vini, certa vini quanlitas ; Liturg. Gall.) Fere,propemodum; presque, une charge de vin, mesure de capacit qui (A. 1349.) Nimis, plus aequo; trop. (Alex. variait selon les localits. latr.) SAUMADA. Onus equi sarcinarii ; SATISAGERE. Pro satagere. (Lucif. charge d'un cheval; ol. saumade. (A. 1197.) Cal.) SAUIIANDIUM. Eadem notione (A. SATISFACERE. Excusare ; justifier. SS.) (S. Ami): ) Satisfacere ad Evangelia, taSAUDIARIATA. Eadem ratione. (Tab. ctis, vel coram Evangeliis jurare ; jurer en eccl. Auxit.) touchant le livre des Evangiles. (Leg. Luitp.) SAUMARIUM.Onus, sarcina, ut SAGMS, SATISFACTORIA. Satisfactio , excu(II. Loth.) salio, purgatio; justification, purgation. (A. SAUMATA. Eadem notione. (A. 1141.) 1405.) SAUMATIZARE. Orterare ; charger. SATIUS. Satur; rassasi. (A. SS.) (A. 1321.) STRAPA. Chartarn Ethelredi regis SAUMERIUS. Equus sagmarius ; cheval Angliae post (luces subscribunt aliquot viri nobiles, cum hoc titulo :Satrapa regs. Qua) de somme; ol. somier. (A. 1351.) appellatio eadem est forte quae minister. SAUMO. -- Salmo; sa.umon. (G. Chr.) SAUNARIA. Idem q. SALINARIA. Bine pro quovs ministro seu satellite eadem SAIJRARIUM. Instrumentum piscatovox usurpatur apud Lamhertum Ardensem. SATRAPIA. Praefectura ; commande- rium vel retis genus; engin de pche, sorta ment. (A. 1405.) de filet. (A. 1222.) SAURETUS. --- Fumo exsiccatus ; saur. SATRAPIZARE. Divinare, augurari; deviner, prdire. (A. SS.) (A. 1488.) SATRINUM. Pistrinum; boulangerie. SAURUS. Piscis species; maquereau bd(A. 1223.) tard. (Tr. de pise.) SATRIX. F. monialis rei cibariae praeSAUSA. Condimentum; sauce. (SI. fecta ; religieuse charge'e des approvisionneAst.) SAUSARIA. Disculus, in quo sausce rements atimentaires de son couvent. (A. SS.) SATULARES. Pro SOTULARES, calcei. ponuntur; saucire. (A. 1405.) SAUVAGERIA. Ager incultus, dunretis (A. 855.) SATUM.Genus mensurae, unum et dimi- asper; terre inculte, pleine de broussailles; (lima modium continens; boisseau et demi. ol. saure, sauvechine. (A. 12'a3.) SAUVAGINA. Fera silvestris ; bte (3. de J.) SATURATIM. Affatim; suffisamment, sauvage, qui habite les forts; ol. sauvagin, sauvagine. (A. 1412.) aargement. (Vet. Gl.) SAUVAMENTUM. Idem q. SALVAAIENSATURATIO. Saturatio Dorriinica, de communione corporis et sanguinis Christi TUM. SAUVERIUIII. Tignum ; solive. (A. dictur, in Epist. synodica Ecel. Africana ad 1363.) Coruelium PP. : Quos tu tos esse contra adSAUZETUM. Salicetum ; saussaie. (A. versarium voluimus, munimento Dominicaj 1362.) s aturationis armemus. u SAVANA. Idem q. SABANU\i. (A. 1020., S ATURIES. Satietas ; rassasiement. SAVARDA. Terra inculta; friche; ol. (4. SS.) savart. (Pass.) S ATURNIANI. Gnosticorum sectarii , SAV ARRETUM. Locus ubi pisces serqui a Saturnino sic appellati sunt. vantur; rservoir c2 poissons; ol. savarret. (A. 1273.) SATYRICI. Ludiries, histriones et mimi; comdien s,bouffons,mimes. (Eckeard.) SAVATERIUS. Veterum calceorum sASAUBUA. Ut SAUUTA. tor; savetier. ! A. e. 1290.) 63 LExtcoN nc :u. ET 1NFIg1. L T.

SitA LEXICON scA 4996 F. pro .RIUS. SACELLAR^US , abarras seu repagula fabricare; SAVELLA charpentier, fisci custos. (Montf. Diar. tal.) meui sier. (Mur.) Ut SAVANA. (Tab. S. Vicl. N A . SAyL SBA RALIUM. Repagulum, . seu munimentum ad urbium et cttstrorum introitus Ma s )_ SAVETARIUS.Idem q. SAVATERIUS. (A. ex palis et barris, quas Itali sbarrus vocant; c. 123^) barriere, ouvrage de dfense en bois destin d SAVINA. Pili quibus aspersorium in- couvrir les portes d'une place. (Sanut.) struitur; poils de l aspersotr. (Ord. eccl. SBARARE. Sbarare urbem, munes ejus amer.) C aditus prtecludere, eam obsidere; bloquer, SAVIRUM. Seientia ; savoir. (Cap. Car. investir une ville. (Eug. IV PP.) Calv.) C SBARRA. Repagulum ; barriere. (Chr. SAYO. Sapo; savon. (Pass.) Estens.) Crates seu sepimentum ex ferSAVONUM. Eadem notione. (St. Ast ) reis repagulis intertextis; grille de fer. SAVOTIENSIS. Pro Sabaudiensis, Sa- (Id.) Fascia, limbus, taenia; bande, borbaudus ; Savoyard. (Mart. Ampl. Col.) dure. (A. 1295.) SAVUS. Sapiens, in Vita Mathildis, ap. SBARRATA. Italis obex, Gal. barricada. Leibn., nisi legendum sit sanctus. (Mur.) SAXA. Cnitellus, gladiolus; long cou- SBINDALA. Limbus, fascia; ut SBARRA. teau, petite pe. (Got. Vit.) (St. Ast.) . SAXAZOLI. Columbarum species; SB1tONDATUS.Fols nudatus ; ef/euill, espece de pigeons; ol. cendrins. (Pet. de dpouill de feuilles. (St. Mont. Reg.) Cresc.) SBURLARE. Irridendo aliquem leviter SAXIMENTUM. . Obsignatio,:manucapercutere, burlare; se moquer, se jouer de ptio , se^uestratio, imo res quaevis quoquo - quelqu'un. (St. Cast. Red.) ipodo ai dilata; saisie, dpt, chose enleve. SBURLATIO.Ipsa levis percussio; Vid. (St. Mont. Reg.) SBUliLARE. (Id.) SAXIRE. Obsignare , sequestrare ; sai- SCAANTIA. T;molumentum quodvis sir, arrter les biens d'uhze personne et les quod casu obvenit; ut EscAETA. (A. 1232 ) nrettre en main de justice. (St. Verc.) SCABA. Fossa; creux, trou. (Tab. ubb. SAXIVOIIZUl1I. Machina p ellica saxis Conch.) emittendis apta ; perrire, machine d lancer SCABARE. Pro cavare, fodere ; creuser. (Yit. S. Elig.) des pierres. ^Elmh.) SAXONIA TRANSMARINA. Anglia SCABEA. Pro scabies. (Paul. Warnef.) quod a Saxonibus occu pata fuerit ; la Saxe SCABELLIZARE. Sustinere instar scad'outre-mer, l'Anglelerre. (Epist. Bonif: belli; supporter, soutenir. (A. SS.) episc. ad Zachar. PP.) SCABELLUM. Modus agri, quantum SAXONIZARE. Lingua Saxonum uti, uno die excoli potest; journal de terre. (A eorum more agere; saxoniser, vivre d la 1147.) SCABIDUS. Qui scabie laborat; galeux saxonn.e, parler saxon. (A. SS.) SAYA. -- F. laya seu silva, in Act. S. (A. 1097.) Petri Ccelestini PP. (A. SS.) SCABIEDO. Scabies ; gale. (Folcard.) SCABILLUM. Scabellum; escabeau, SAYO. Vestis species, ut SAGUm. SAYRACIUM. Serum lactis; Vid. S E - sige. (Vet. Gl.) SCABINAGIUM. Collegium scabinoruna, RAciUM. (St. Ast.) icium et dignitas; cheSAYRIE. Serotini conventus, in quibus item eorumdem of p rusticae puellae lanificio una vacant; veilles. vinage, corps. des chevins, dignit et charge SAYUS. Vestis species, ut SAYO. (Cod. d'chevin. (A. 1272.) Territorium, pagus, districtus scabinorum; territoire soumts Ital. Dipl.) SAZIUM. Manucaptio; saisie. (St. l'autorit d'un chevin. (A. 1355.) SCABINALIS. Ad scabinos spectans; Verc.) SAZO. Mensura agri apud Aquitanos. d'chevin. Litterce scabinales, quae a scabinis (A. 1273.) Satio, annus : proprie anni conceduntur. (A. 1376.) SCABINI. Judicum assessores, atque tempestas, Gal. saison. (A. 1296.) SAZONATOR. Coquus; cuisinier. (A. adeo comitum, qui vices judicum obibant; chevins, assesseurs des comtes sous les rois 1460.) SAZUS. Quaevis anni tempestas ; saison. des deux premieres races. (S. vi, Vil, etc.) SCABOLARIUS. Qui aeri campano ar(Chart. cccl. Auxit.) SBADAGIARE. Ori lignum indere; gute pulsando praeest ; carillonneur. (A. 1381.) btlillonner. (St. Cum ) SCABOTUM. Grex ; troupeau. SBADAGIUM. Cumque in os illius SCABRA. Lancea, seu potius lanceae de aqua S. Franchae fuisset injecta, non re- ou fer de lance. (Gest. Tanc.) lance l ecit, quouscuspis; tinuit eam, sed enortniter pro , SCABREDO. Idem quod aliis scabritia, que cum uno sbadagio fuit compulsum os asperitas sordida. (A. SS.) scabrites, e,us apertum stare. (A. SS.) Tanquam galeux. (A. SS.) SCABRIDUS. Scaber; vCri.icet si oscilara : est enim sbadaglio Scarabaeus, ut videtur. (A. SCABRO. -. Halls oscitatio. SBANDITUS. Proscriptus, extorris ; SS.) SCABROSITAS. -- lit SCABREDO. (Vet banni, proscrit. (Mur.) SBARA. Faber lignarius , cujus ost Cod.)
,99K
_

,I n97 SCA

i1 EDIIE ET

LATIIITATIS.

SCA

1998

SCABULARE. Pro SCAPULARE. (A. SS.) SCACACUS. Pro SCACATUS. (A. 1360.) SCACARIUiII. Tabula in qua scaccis iuditur, vel ludus ipse scacorum; chiquier. (Nic. Triv.) Olim in Normanniae ducatu, suprema curia, in qua appellationes ab inferioribus judicibus supremo jure dijudicabantur; chiquier de NormandZe, haute cour de justice de cette province. (Pass.) Apud Anglos curia in qua res fisci pertractantur; cour de l'ch.iquier, chambre des finances en An,gleterre. (Pass.) SCACATUS. Quadris diversi coloris distinctus; qui est d carreaux de diverses couleurs, quadrill; chiquet. (A. 1360.) SCACCI. -- Scaccorum ludus ; jeu des checs. (Pass.) Grallae, fureulae ; chasses. (A. SS.) SCACH. Latrocinium, vox Germanica; larcin, vol. (Lex Long.) SCACHCATOR. Latro ; voleur. (Cap. Car. Calv.) SCACIA. Furcula, gralla; chasse. (A. SS.) SCACIARIUS. Venator, ut videtur; chasseur. (A. 1019.) SCADAFALE. Ut CAFALDUS. (A. 1225.) SCADAFALTUM. Eadem notione. (A. 1279.) SCADENTIA. Scaditio; ut ExCADENTIA. SCADUS. Mensura et pars vinearum; mesure pour les vignes, quartier de vigne. (Ch. Alem.) SCADUTA. Haeredi tas decedentiu m sine naerede; biens caducs, hritage sans hritier; ol. escate, eschoite. (A. 1213.) SCADUTUS. ldem -q. CADUCUS ; Vid. etiam SCADUTA. SCAETA. Bona Trae domino feudi ex delicto vel ex defectu haeredis obveniunt; biens dvolus au seigneur par suite de conjiscation ou de dcs sans hritier lgitime; ol. escate, eschoite. (Chartul. SS. T'rin. Cad.) SCIEVA. Manus sinistra ; la main gauche. (Vet. Gl.) SCIEVI'1'AS. Iniquitas; iniquit. (Isid.) SCIEVUM. Crimen, noxa; crime, faute. (A. SS.) SCIEVUS. Mutilatus ; mutil, endommag. SCAFA. Vas culinarium; cuiller d pot. (P ort.) SCAFALDUS. Tabulatum altius eductum, theatrum; chafaud. (A. SS.) SCAFARDUS. Eadem nutione. (Chr. Corn. Zan f.) SCAFFALE. Ut SCAFALDUS. (A. SS.) SCAFWARDUS. OEconomus, procurator, cellarius; e'conome, procureur, cellerier. (B. Pez.) S CAGIALE. Cingulum, zona; ceinture. (St. Eugub.) SCAGNA. . Instrumentamuo filum involvunt; dvidoir ol. escagne. ^A. 1294.) SCAGNETUM , Assula, ut videtur, ab Ital. scaglia. (A.1496.) SCAHENTIA, Jus scaetam seu escaetam percipieildi; droit d'eschoite; V. S UAGTA.

SCAILGA. --- Lapis sectilis; ardoise. (Mart. Ampl. Col.) SCAKANA. Securis militaris; hache d'armes. (Lud.) SCALA. Urbis regio, apud Monspelienses; quartier d'une ville. (A.1210.) Patera, Longobardis ; coupe. (Parid. Av arnef. ) Trutina, seu trutin lanx ; balance ou plateau de balance. (Gerv. Tilleb.) Lecticae species in scalae speciem confectae; sorte de litire. (A. SS.) Olido cujusque; rang. (Bonif. VIII PP.) Hi g e sedere ad scalam dicitur monacnus, qui cum aliis in refectorio suo ordine sedet. (T'et. Cod.) Manipulus militaris, seu c,uaevis milit.um turma sive equitum, sive peditum; escadron, corps de troupes, bande de soldas; ol. eschielle. (A. 1393.) Modus agri, in Ch. Longobardica; certaine mesure de terre. (Ugh.) Portus minor, seu proprie trajectus, vel 7rpaa, in majori porta; petit port ou anse, parlie d'un port. (S. xlv.) Scandula, stal:,ha, stapes, quo scilicet quis in equilm tollitur; chellette pour monter cheval, montoir, trier. (A. 1367.) Vestis quaedam episcopis-proprla; sorte de vCtem.ent parliculier aux v'ques. (H. Nem.) SCALAGIUM. Praestatio pro facultate applicandi naves ad scalam; droit qui se paye pour la permission de faire entrer un navire dans un port. (A. 1269.) SCALAMENTUM. Scalis admotis in urbem irruptio; escalade. (A. 1448.) SCALARE. (Subst.) Scalae gradus; escalier. (A. SS.) -- (Verb.) Scalis muros aseendore ; escalader. (Mur.) Scalce poma renal damnare; condamner aac pilori. (A. 1232.) SCALARIA. Navis piratica; navire de course. (Ugut.) SCALARIUM. Gradus ; escolien. cCh. Angl.) SCALATICUM. Idem q. SCaLAG1Unz. ( A. 1269.) SCALATINUM. -- Tributum pro scalis, seu pediminibus vitium; redcvunce pour l'chalassage des vignes. (A. 1327.) SCALATIO. Scalce peana ; supplicc de l'chelle, sorte de pileri. (A. 1478.) SCALATOR. Qui scalas admovet, applieat; celui qui escalade; ol. escaladaire. (Chr. Ast.) SCALCHUS. Pincerna, majordomus, architriclinus; chanson, majordome. (A. SS.) SCALCtUS. Discalceatus ; dchauss. (A. SS.) SCALDINGI. Dani seu Normani, sic appellati quod ad Scaldim alunen] positis castris diu ibi morati sunt, a. 883; les Danois et les Normands des rives de l'Escaut. (II. S. Cuthpert. ) SCALDRI.Vetustissimi Danorum poeta; sc,aldes, poetes des anciens Danois. SCALENUS. Gradus; escalier. (A. SS.)
SCALERIUM. Ut SCALARIUhI. (A. 1188.) SCALETTA. Parvus portus; petit port.

(Ann. Gen.) SCALFARIUS. Panni species ; sorte d'toffe. (St. Cluniac.) SCAI.FAUDUS. Idem g. SCAFALDUS,

eaillc. (.5. Saon.) SCALtA . S l uama; SCALIGRADIU;1i. Scala), gradus; escalier. (A. SS.) Sf:ALIN IJS. Palus, pedamen vitium; ut videtur; chalas. (St. Rip.) Navis et illud quod navis religatur; navire et poteau auqacel il est attach. (Cathol.) SCALIONES. Gradus, scala; chelon, escalier. (Pet. de Creso.) SCALLATICIUS. In modum scalce dispositus, virgis quib.usdam distinctus ; ut VIRGATUS. (Mab. Anal.) SCALLATUS. Eadem notione. ( Rol. Cam. Comp. Par.) Ut SCALINUS. ( Paul. III PP.) SCALLIA.--Lapis sectilis; ardoise. (Pass.) SCALLIARIA. Lapidicina; ardoisire, crrire d'ardoises; ol. escaillire. SCALNARE. Pro SCALVARE. (A. 134.5.) SCALONES. Dentium equi species dents de cheval; ol. escalognes. (Pet. de Cresc.) SCALONGIA. Idem q. ASCALONIA. SCALOR. Pro squalor. (A. 1359.) SCALPELLUM. lnstrumentum quo diruendis muris utuntur; pic. (A. 1479.) SCALPITARE. Crebro scalpere; couper souvent. (Vet. Gl.) SCALUS. Pro stallus , ni fallor, sedes uniuscujusque monachi aut canolliCi in choro ecclesiae; stalle. (H. Mon. Sangerm.) SCALVAMEN. Ramus ; branche. (St. Ast.) SCALVARE. -- Ramos arboris amputare, arborem decacurninare; brancher. (St. Plac.) SCALVAY'I'1E. Excubiae, ut videtur; garde, guet. (St. Avel.) SCAMA. Squama; caille. (Mart. Anecd.) Lapis sectilis; ardoise. (A.1399.) Scamnum sedile; tabouret, escabeau. (A. 1352.) SCAMARA. Depr2edatio; pillage, ravage. (A. 836.) SCAMARATOR. Praedo ; voleur, pillard. Ch. Benev.) ( SCA,IIARE. Squamas tollere; cailler. (Vet. Gl.) . SCAMARES. Praedones; fourrcigeurs, pillards. (A. SS.) SCAMARIA. Imbrex porci, idem videtur quod ltal. scamerila. (Mur.) SCAMBIATIO. Permutatio; change. (A.
1043.)

^^^9

.3t:A

LN X11014

SCA

2040

SCAMBIATOR. -- Nummularius ; banquier. (Pass.; SCA1iBIUM. Nummularia ofI'icina vel mensa; change, banque. (A. 1195.) SCAMBSOR. lEadem notione. (A. 1316.) SCAIVIELLUAI. Scabellum ; tabouret, ss'Cabeau. (Vet . Gl.) SCAMELLUS. Modus agri, f. pro scamnellus. (A. 112&) SCAMERA. Depraedatio, ut Se AMARA. Ch. Benev.) ( SCAMILLUM. ldem q. SCAMELLURI. (Vet. Cod.) SCAMIUM, Permutatio; change. ( A. 1325.) SCAMMA. Locus fossis inclusus, arena luctantium, fossa castrensis, pugna, confliotus, scalunum sedile; lieu entour de fosss,

arene, tranche, combat, tabourct, escabeau. (Pass.) SCAMNALE. Stragulurn seu instratum scamni; couverture ou tapis dont on couvre les bancs. (A. SS.) . SCAMNELLUM Scabellulum, de lis proprie intelligitur, Tribus repentes man_ bus innituntur; unde s camnellarii nuncupati. (A. SS.) SCAMNIUM. Commutatio; change. (S. %III.) SCAMNUM. Equulei species; sorte de chevalet, instrument de supplice. (L. Sal.) Vadum; gu, banc de sable, bas-fond. (A. SS.) -- Mensa in qua alerces suas exponunt mercatores, vel carnes silos carnifices; tributum, quo(' ab iis ob scamnum persolvitur; banc de tnarchand, tal de boucher, droit qui se paye pour la place occupe par ce banc ou cet tal sur la voie publique. (Pass.) Fulerum quo repentes manibus innituntur; petite crosse d l'usage des culs-de-jatte. (A. SS.) Mensa hurnilis; table de peu d'apparence. (Greg. Tur.) SCAMPARE. Silvam in carnpum seu eulturam redigere; dfricher un bois, le mettrc en culture. (H. Cass.) Liberare, servare, alicujus effugio favere; dlivrer, sauver, favoriser la fuzte de quelqu'un. (St. Cum.) SCAMULA. Sgoamula; petite caille. (A. SS.) SCANCIO. A cyathis, a poculis; pincerna; chanson. (Pap.) SCANCIONARIA. -- Munus et ofirciurn scancionis ; chansonnerie, charge et office d'chanson. SCANCIONARIUS. Eadem notione SCANCIO. (A. 1261.) SCANDAGLARE. Mensuras ad examen publicarum mensurarum expendere; chantillonner les mesures. (St. Avel.) SCANDAGLIUM. Ponderis seu trutinm species apud Italos; peson, balance. (St. Saluc.) SCANDAILLARE. Ut SCANDAGLARE. (St. Mas.) SCANDALIA. Funes ad tentandum fundum, et altitudinem aquarum agnoscendac,; sonde. (Vet. Gl.) SCANDALIUM. Mensura vinaria; certaine mesure pour le vin; ol. scandal, escandau. (A. 1392.) Ponderis seu trutinae speeies; pesan, balance. (St. Saluc.) SCANDALIZARP:. -- Olfendere, laedere; offenser, nuire, lser; ol. esclandeliser. (Vet. Gl.) SCANDALIZATOR.Vir perniciosi exemp1i ; homme qui donne le mauvais exemple. (Conc. Bas.) SCANDALOSE. Cum multorum offensione. (A. 1409.) SCANDALUM. Risa, jurgium, odium, lis, controversia; querelle, esclandre, discussion, procs. (Pass.) SCANDEFIERI. Pro candefieri. (Agnel.) SCANDELA. Pro candela. (Alexand. I11 PP.) SCANDELARE. Scandulis, suu assuri-

TOOi--

SCA

91EDIX ET INFIM lE

LATINITATIS.

SCA

^Gtt1

bus tegere apud 'Ralos; coacvrir de planches. (A. 932.) SCANDELLA. Genus annonae, apud ltalos, q. alii d icunt hordeum distichum esse, alii vero hordeum.cantherinum. SCANDELLE.Crepitaculum e scandulis ligneis confectum, quali utuntur leprosi, ne propius quis ad eos accedat; crcelle. (A. SS.) SCANDELLUbT.- Scamnellum ; petit banc, labouret. (A. 1476.) SCANDILE. Stapes, quo in equum quis t.ollitur, ut SCALA. (Ugut.) Scalarum gradus; escalier. (Caes. HPst.) SCANDILHARE. Ut SCANDAGLARE. (A. 1311.) SCANDOLA. -r Pro scandula , tegulae ligneae species ; sorte de planchette destine d couvrir les maisons; ol. eschandole. (St. Cad.) SCANDULARIUS. Qui scandulis tecla contegit, faber lignarius ; couvreur, charpentier (Cod. Th.) SCANNALE. Stragulum seu instratum scanni seu seamni; ut SCAniNALE. (CLBrem. vet. eccl. Carn.) SCANNELLUM. Ut SCAbIELLU1i. (A. SS.) SCANNIUM. Idem ac carnbium.. (A. 965.) SCANNUM. Pro SCAAINUAI. (Mart. Ampl. Col.) SCANSA. -- Ferrum per quod equum asr,endimus ; trier. (Vet. Gl.) SCANTELLATUS. Truncatus, mutitatus; corn. (For. Arag.) SCANUSI A. Vestis monastica, eadem q. SCAPULARE. SCANZONERIUS. Pinc.erna ; chanson. (A. 1269.) SCAPELA. Idem q. SCAPULARE. (A. 1162.) SCAPELIlE. Laqueorum species , quibus capiuntur aves; filets pour la chasse aux oiseaux. (Pet. de Cresc.) SCAPELLARE. Cmdere, incidere, frangere; couper, tailler, briser. (Leg. Long.) SCAPHA. Mensurae aridorum species , eadem quae SCAPILUS. (Ch. Angl.) SCAPHISMUS. Supplicii genus apud Persas, quo Sontes in scaphis cibo et poto, muscis et vermibus ad necem cruciabantur; supplice des auges chez les Perses. S C APHISTELt1U1I. Alve,olus ligneus, quo mallieres lotos pannos a fonte aut fluvio referunt ; baquet de laveuse. SCAPHON. Septum, quo in crstibus facto, pastores noctu includunt o y es; pare d moutons. (Vet. Gl.) SCAPHULA. Idem q. SCAPUA. SCAPILLARE. Verberare, scapis seu fustibus caedero frapper, bdtonner. (S. xtv.) Capillos evertere vel per capillos traben; arracher les cheveux ou trainer par les cheveux. (St. Mant.) SCAPI LLATUS. Solutus crines; chevel. (A. SS.) S CAPILUS. Mensura; fruroentariw species, eadem forte quaa SCAPItA. SCAPIN US.Solea calcei; senrelle de soutier. f.9. SS,)

SCAPIO. Idem q. SCABINUS. (A. 1004.) SCAPOARDUS. F. is cui vasorum custodia credita eral; Vid. DIADRI:VARIUS. (Hi ncm.) SCAPSORIUM. Sepulcrum ; tombeau. (Vet. Insc.) SCAPTON. Vas quoddam : Scapton aureum. (1IIon. Angl.) SCAPULA. Scapulas dare, fugam inire; tourner le dos, prendre la faite, (A. 1040.) Scapula porcina , imbrex porci; quartier de porc, jaanbon.(Lib. cens. Eccl. Bou.) SCAPULARE. Vestis scapulas tantum tenens; monachorum vostis propria cuna labori et operi insistebant , loco cucullae, ut gime brevior esset, et minus ampla, et caput tantu>'n et scapulas tel;eret; scapulaire, pelit habit d l'usage des moZnes dans les heures da travail des mains. (Il no couvrait presque que la t@te et les paules.) (Pass.) SCAPULARIS. Eadem notione. (A. SS. Ben.) SCA PULARIUM. Eadem notione. (Chr. Fars.) SCAPULATUS. - Scapulosus, s.capulis dilatatus ; qui a de larges paules. (Alex. latr.) SCAQUA. Mensurae species apud Occitanos. (A. 1292.) ( Occitani escach vulgo vocant reliquum frumenti, quod mensuram excedit, unde scaqua accersenda videtur.) SCAQUARIUS. Ut ScACARIUnz. (A. 1230) SCAQUERIUM.Eadem notione. (St. Cap. Audom.) SCAQUETI. Ludi species, ut SCACCI. Conc. Hisp.) ( SCAQUi. Eadem notione. (A. 1352.) SCAR. Agger ad ripam; quai. (St. 11Ias.) SCARA. Servitium hemerodromorum ; epistolarum, monitoriorum, aliarumque rerum minoris ponderis, ultro citroque perlatn ; corve des comnzissions et du transport des dpches et atares naenus objets du seigneur, soit d pied (scara pedestris vel cum pedibus), soit d cheval (scara cum cabalo): droit ( Irrn.) Jus uterzdi nemore alieno ; d'usage dans un bois. (A. 1106.) Familia , genus; farnille, roce. (A. SS. Ben.) Acies, copie militares; lroupes, corps d'hommes arms. (Hincm.) SCARAGUAYTA. Excubire, servitii genus ; guet, service de garde dz2 par le vassal dans te chdteau seigneurial. (A. 1371.) SCARAMANGA. Vestis, quam viri militares gestant supra vestes alias interiores ad arcendas, pluvias , nives , gelu, caetera denique . aeris incoan-onda; casaque, manleau de grosse lo ffe. (Luithp.) SCARAIIANNUS. Serviens, :ninister j udicis ; sergFat, huissze:. (Ch. Angl.) SCARAMANTICUS. F. (ladero notione. (Luithp. +eg. Long.) SCARAMUTIA. Levis conflictus; escarnzouche. (H. obsid. Iatr.)
SCAR:INI. Iidem videntur qui SCATi-

til:s, pm:iones. (Mur.)

SE'A LEXICON SCA esquinancie. Angina; (A. SCARPINART'. Federe more gallinaSCARAN TIA rnm; fouir la maniere des poules, ( va. ^ SS.) 4^.ARARII. Iidem qui ministeriales sleriales G l . ) SCARPSINARiJ. Efllagito... ut et et a ryr,,,.,,,n varia fuit conditio; Vid. Mr:vtsTEet manifesta Dei opera luculento ser:tione ntnrya. (Ch. Alem.) SCARATUS. Pedamentum , cui vitis depingas, et in corrigendis et augendis Ruoinnititur; chalas. (A. 1352.) dolfuru adesse ?deposcas , ad ejus personara SCARAVELLUS.Gradus; escalier. 1Guid. prolongurn scarpsinans. (Gundram.) Id est, et prologum inscribens. de Vig.) SCARCELLA. Pera coriacea peregrinoSCARPSUS. Excerptus ; extrait. (Cene. re te ; cse,arcelle. (A. SS.) Tur. rt. ) SCARDAVO. Scarabaeus ; escarbot, seaSCARPUS. Itinerarii calceamenti spe-' cites; sorte de chaussure de voyage, chausrabe. (A. SS.) , SCARDIUl1. Judicium; jugement , sen- sure lgre, escarpin. (Gauf. Mal.) tener; Vid. ESGARDIUM. SCARRIE. Hearnio, idem quod partes SCARDOTIUDI. Pecten lanarius ; peigne sive divisiones, Angl. sitares. (Ch. Angl.) ae cardeur. (Bar.) SCARSUS.lmminutus, cui aliquid deficit ; retranch, rogu. (Ch. Ital.) Ad scarSCARDUS. Avarus, parcus; avare, sum, rninimum, ut videtur; pour le moins. grippe-sou; el. escliar. (Ralb. Ver.) (Conv. Saon.). SCARESCELLUS. Vrnearum adminiculum, pedamen ; chalas. (A. 1179.) SCARTABELLUS. Italis, codex charlaceus ; cahier de papier. (A. 1316.) SCABIATUS. Villa, praediurn, denig!re !tre p e id quod scarions cura comtliissum SCARTALAGIUM -- Lignum in quadratum redactum; bos quorri. (A.14.83.) est ; Vid. Cl'ARIO. (Mur.) SCARILIONES. Ligna incisa intra quoSCARTANEA. Lorum ; courroie. rum exsectiones ea inseruntur quae fulcire ( Ttrwrocz. ) debent. (Guid. de Vig.) SCARTAYRATUS. In quadras divisus ; SCARILIONUS. -- Intubus; enchive. (St. cartel, partag en quatre quartiers. ( A. 1356.) Yero.) SCARIi43EN'1'UM. Pars, portio; partie, SCARTIA. ilessis; moisson. (A. SS.) portion. (Tab. abb. Conch.) SCARTUb;NSE JUS. a Attestamur etam SCARIO. Hordei species, gt}oeerevisia scripto praesenti quod memorati fratres cucon6citur; escourgeon. (A. 1303.) Ostia-- riam quamdam villa Twergowe contiguam a rios; gardien. (Non. S. Gall.) Minister domino W. 14lagdflurgensi archiepiscopo judicuui, serviens, ve] minor judex ; huissier scartuensi jure comparaverunt, cum silvis , en juge infrieur. (Pass.) aquis, aquarum decursibus, pascuis e.t o1nSCARIOTICUS. Scarioticum jus, quo e uibus suis attinenliis. ( Ch. ap. Lud.) An numero militum quis expungitur, sive eo jure seu ea conditione , ut lucuni essarexauctoratur, interprete Acherio. (Rath. tarent, id estj excolerent ? Veron.) SCARTUS. Ager in culturam redactus ; SCARIRE. Res in scaras seu partes dis- terre dfriche, naise en culture; ol. essart. tribuere ; partager, diviser. (Pass.) Deti(A. 1167.) peculiariter statuere; dterminer, rSCASSA. Cum nullomodo posset amsoudre. (Cap. Car. Calv.) bulare pedibus suis, positus est in quodm SCARITUS. Alunilus, instructus ; d- tarabinta sive scassa cum qua se juvaret. xi endu, arm, approvisionn. (A. 1179.1 Urb. V PP.) Videtur de lecto versa( f SCARIUS. Tamulus, qui ut bahnea eatili , Gall. roulette , intelligi posse. ida sint curat; domestique charg de veiller GI. Cessalio ab armis, armoSCASTLE au chauff'age des bains. (Mur.) rum depositio; trve, suspension d'armes. SCARLA'I'EUS. - Coccineus; de couleur ( S. vlat,). SCATA. Monetae species , cadera q. carlate. (A. SS.) (Suhst.) Coccus, pannus SCEATTA. SCATABULATUS. F. fultus , nixus ; coccineus; cochenille, tissu de couleur carlate. (Pass.) . (Adj.) Coccineus ; de couleur iay, appuy. (A. 1365.) SCATATUS. Caligis rube.s, viridibus, carlate. (Pass.) SCARLATICUS. Ut SCARLATEUS. (A. scatatis , croceis seo albis non utantur... SS.) cierici. u ( Conc. Senon.) Ubi legendum cenSCARLATINUS. Eadem notione. (A. suerim scarlatis , id est coccineis , vel carta SS.) scacatis , id est in scacarii speciem varicgatis. SCARLATUS. Coccus et pannus cocciSCATIA. Fulcri subaxillaris species ; neus; ut SCARLATU!11. (Id.) serte de crosse, chasse. (A. SS.) SCARPA. Calcei species, apud Itatos ; SCATICUII. Tributum; redevance, laxe, escarpia. (St. Plac.) tribut. (Ch. Lud. Pii.) SCARPELLIiVUS. Latomus seu sctilptor; anacon ou sculpte2tr. (A. SS.) SCATISSA. Tabul atu m; plancher, tage. S CARPELLUiI. Pro scalpellurn. (Lib. (A. 1358.) SCATIVUS. Scali;va agua, scaturiens ; (1rd. S. Vict. Par.) eau. vive. (A. SS.) SCAttPILLA. Linamentum ; charpie. Urb, V PP.) SCATTO.Italis, sciilella, qua arida ven9065
_

&iEOIrE ET INFIMIE LATINITATIS. 4G38 SCE SCE 2005 SCENATORIUS. =- Inter ofliciarios abbatis ditores metiuntur , ut lupinos , et similia ; S. Claudii rr,censetur in Statutis ejusd. mncuelle dont se servent les marchands pour naslerii : Item scenatorio domini abbatis mesurer les lgumes. (Leo Ost.) duo quartalia frumenti. SCATUC1A. Pro STATUCtA f A. 1328. ) SCENECA. Omnia sceneca deserta , SCATUITA. Fossa, excavatio, ni fallor ; vel domos intra urbem Albanensi sanclae Eccreux, cavil. (Mur.) clesiae donum obtulit Augustus. (Anast.? SCATULA.; Pyxts ; bo$te, cassette. ( A. Videtur leger,dum scenica , ex Graeco , ni SS.) fallar, cxnvLz, id est loca lusibus publicis SCATUM. Idem q. SCATZ. addicta , ut sunt circi, theatra, et ejusSCATURICARE. Scaturire ; sourdre, modi. rouler. (A. SS) SCENIFACTOR. Funium factor ; corSCATURRIO. --- Lepra; lpre. (Isid.) SCATUS. ----- Impetigo, sicca scabies; yate dier. (Vet. Gl.) SCENOBATA. H.istrio; baladin , comsache. (bid.) SCATZ. Pecunia, pretium ; argent, va- dien. (A. SS.) SCENOBATES.Ille qui graditur super eur , prix. (Pass.) funes navis. (Vet. Gl.) SCAULUS. Caulis; chou. (A. 12+0.) SCENOFACERE. Facere flanes; fabriSCAUPOLUS. -- Assufa , recisarnentum , quer des cordages. (Vet. Gl.) imo et rami arborum succisarum ; copean, SCENOFACTORIUS. Scenofactoria ars, bouts de branches. (A. 1263.) SCAURUM. Iriern q. ScEUnUni. acu scilicet pingendi ; art de la broderieSCAVAGIUM. Tributum quod a merea- (Agnel.) Ars fines faciendi ; art de la cor derie. (Vel. Gl.) toribus exigere solent nundinarum domini, ob licentiam proponendi ibidem venditioni SCENONIA. Alter autem... venit nesciens,'cttm caballo ad scenoniam propi ii semercimonia; droit que les march.a.nds payent mc seigneur du lieu pour l'e nplacement de nioris. ( A. SS.) An pro seinoria? Vid. in leurs bancs. (Ch. Angl.) , hac voce. SCAVELLA. Scabellum; escabeau , taSCENOPHEGIA. F. idem quod scebouret. (A. 1176.) no factoria ars ; Vid. SCENOFACTORIU3. ( A. SCAVERE. Affrictu detergere. ( A. SS.) 1192. ) SCEPHO. Ut SCABINUS. (A. 1171.) SCAVEZZARE. Italis , rumpere , franSCEPPA. Mensura salis , aliorumque gere : dicitur etiam de via quae interscindiaridorutn , unius scilicet cochlearis. (Non. t:rr. (11ur.) Angl.) SCAVEZZUS, Sicarius; assassin , meu?-SCEPTORIIE. Cisternae, receptoriae; rtrier. (Cod. Dipl. Ital.) servoirs, bassins, citernes. (Isi^i.) SCAVIA. Scabies; gale. (Vet. Gl.) SCEPTRATUS. Sceptro donatus; qui a SCAVILLUM. Pueda ; bulin. (J. de J.) repu le sceptre. (Sax. ('><r.) SCAVIZARE. Rumpere, frangere ; romSCEPTRIFER. Qui sceptrum seu virpre, briser. (Ap. Mur.) grm praefert, apparitor , bedellus; porteSCAZ. Pret+um ; prix. (Hinr,m.) vergP, bedeau. (Conc. 'Esp.) SCAZO. Thesaurus ; trsor. (Mur.) SCEPTR1GERARE. -- Imperare; com xanSCAZUD1A.Praestatio annua ; prestation der, gouverner. (A. SS. B.) armuelle, nom ne eschet dans le duch de SCEPTRUM. Virga, aut flagrum; yergo Bar. (A.1327.) ou fouet. (Althelrn.)Auctoritas ipsa, cujus SCEATTA. Numwi genus apud Angfosceptrum insigne est ; pouvoir , autorit. Saxones; sorte de monnaae anglo-saxonne. (A. 1023.) Regi men ; gouvernement , admiSCEBRUII. Idem q. SCEVRUni. (Anast.) nistration. ( Gest. abbat. Lob. ) - Sceptrurn SCELERATOR. Pro sceleratus. ( For,n. crucifxi, baculus, ni fallor, peregrinant um 1lndeg. ) Hierosolymarn ; bdton de.voyage des plerins SCELERATUS. Infelix , infortunatus , de la Terre-Sainte. (H. Dalph.) miser ; malheureux , misrable. (Vet. lnsc.) SCERPUM. Agur in culturam redactus ; SCE LEROSUS.Pro sceleratus. (Mon.) terre dfriclte; el. essart. (A. 793.) SCELESTIS. Pro scelestus. (Vit. S. WilSCERTUiI. Exclusa vel alveus, quo agua frid.) ad molendinurn currit; cluse ou bal de SCI~;LETUS. Larva nudis ossihus cohae- rnoulin. (A. 1368.) rens; sqzcelette. (Vet. Gt.) SCESCLA. Sextula , sexta pars ; le SCELIO. Scheffero prado; voleur, lar- sixime. (Rab.) (Vet. Cod.) SCETA. -- P: armarim ; ar noire , cof]re. SCLO. Emissarius; cheval talon. (Vet. (A. SS.) Gl.) SCETRA.Scutum ex cerio facturo; bouSCEMA Habitus monachcus, ornalus, diez. de cuir. (A. 1168.) are natum, nitrila, signinum; habit monaSUVOGI-IARTALIS. Scriuiurn ; coff.rel cal, orn ement, ciment. (Pass.) destin contenir des papiers. ( Lib. L'oieSi'E11AT10 . muti- l if.) lr tion, retr Membri niulilalio; SCEVOPHYLACIUM. Vasorum sacroanchement d'un membre. (Lex Long.) ruin cuslodiarium; lieu o l'on garde les vaset A Porlicus ; galerce, portique. sacrs, trsor. (Anast.) ( . 1 dP SCEVOPHYLAX.Sacrorum ecclesiao va )
ron.

10 7

SCH

LEYICON

SGtit

2003

garde du trsor sorum c,)stos; sacristain, Ex d'une ^qltse. (1 el. Gt.) C Germanice scheuer, vel . S rVHUb1 horreum, granarium, panaria cella, schever, reconrlttorn rm ; grenier , magasin , gardernanqer, of/ice, mece quelconque o l'on met en dp8t des approvisionnements ou autre claose. (Pass. ) Seevrum chartale, chartariuri ; archives, lieu oia sont dposs les actes. (Anast.) SCILaCHARE. Latroeinari; valer. (St. Cad.) SC[IACHTA. Fovea profundissima ; trola , creux trs-profond. (L. Byzyn.) SCHACUS. Latrocinium; vol , larcin. (Lex Long.) SCIIAFFINNARIUS.OEconomus, procuratnr; adnainstrateur, conome, procureur. (Ch. Alem. a. 1234. ) SCHALCUS. Latrocinium ; larcin, vol. (Lex Long.) S(:HALVAT[1S. Arbor schalvata, unde rarni abscissi sunt; arbre branch. (St. Ilion t. Reg.) SCHANCERiA. Navigii species; sorte de navire lger. (Mur.) SCHAPIIANSUS. --- Pro CAr'aiANSUS, capul mansi, dornus praecipua , quae pertinet ad crrimogenitum. (Alexand. III PP.) SCiiAItGAITA.E gcubiae; guet et garde. (A.1112.) SCHEDA. Scheda testimonialis, testifiealo, testimonium; attestation. (Conc. Hisp.) SCHEDIA. Genus navigii inconditum , id est trabibus tantum inter se nexis factum; sorte de radeau. (Ulp.) SCHEDIUM. Pars, portio; partie, part. (A. 1292.) SCIIEDULA. Schedula testamentalis, idem q. scheda testimonialis; Vid. SCIIEDA. (A. 1099.) SCHEFFA. Praestationis species apud Gerrnanns. (Lamb. Argent.) SCHEMATIZARE. Schenratizare se, formam et speciem mutare; se transformer. (A. SS.) SCHEMATICI. Haeretici , iidem qui JACOBIT/E. (S. Jo+in. Danr.) ' SCHENA. Onus hominis , quantum dorso ferre potest; charge d'horn.me, tout ce qu'un homme peut porter. (St. Mont. Reg.) SCHERA.' Acies, coptae militares, ut i4l'CAR A. (Jnst. Pat.) SCHERIA. Portus , seu locus in quo naves tutae sutil; port ou rade. (Ann. Gen.) SCHIAG[ALE. Cingulum, zona; ceintrare, bandrier. (St. Eugub.) SCHIENCHL+'RIA. Armorum species, qua tihi ^n^ muniuntur; jambires. (St. Verc.) SCHIFFA. Muniruenti genus, f. specula; gurite. (A. 1311.) SCIIILLINGUS. Monetae species; schellinq. (Pass.) SCI-IILPOR. Longobardis , armiger; cyer. (Paul. 1Varnef.) SCI,INA. St,ina dorsi, dorsum; chine. (/) Eadem notione. (Id.) g CH[NO.. Pro sion, colatoriurn, ut con-

jecsat Ge. Rbodig. de Liturg. Role. Pont.; Vid. Srunr. SCHINUS. Arboris species, vulgo lenti(Da )j entisque. s; ln. scu SCHIOPSTU5. Id e m q. SCLOPSTOn^, ltal.

vulgo iisdern. (Ord. Vit.l SCHIRAIANNUS. Judex comitatus,judex provinciae; juge. (Ch. Anglo-Sax.) SCHITONAS. Slavis, armiger seu seutarius regis, in veteribus chartis Dalmaticis; cuyer. SCHiVINARIUS. Seabinus; chevin. (A.
1166.)

schioppelto. (Barel.) SCHIPPA. .Nauta qui navem, quam Angli chip vocant, remis imgellit, schipmann

SCHiVIDULA. Lapis sectilis, Gall. arSCINDULA. (A. 927.) SCI:IIZA. Et constipavit sehizas super aliare. (Lucif. Calar.) Id est collegit ligna, gime secuerat et scderat super aliare : ex QxtY,etv, scindere, xiIa, lignum sectum, et in particulas discissum. SCHOLA. lEditicium, ubi convenire solent hornines plurimi, aut stud-endi, aut praestolandi, aut conferendi, aut alterius re gratia; ita ut a loco deinde eorum, qui in hisce scholis consistebant, catervm seholre appellatae fuerint; dijEces, salles oil se tiennent des runions, ou s'assemble, pour un certain temps ou pour y rester habituellenent, un nombre plus ou moins grand de personnes; ensemble de ceux qui font partie de ces runions, corps, collge, corporation, socit. Schola cantorum, qum schola nudo in veteribusconsuetudinihusFloriacensis monasterii; cantorurn ecclesiae ordo; le corps des chantres d'une glise. (Pass.) Schola crucis, eorum scilicet qui in processionibus cruces deferunt; corps de porte-croix aux processions. (Ord. Rom.) Schola Dominica, ordo ecclesiasticus; le corps des prtres, le clerg. (Raban.) Scholx palatince seu schola de rege, cohortes varia ad palatii et principis custodian] destinatm ; corps militaire charg de la garde dt^ palais imprial, dans 1'enpire d'Orient. (Pass.l SCRnLA interdum sumrtur : 1 pro Judaeorirm templo , synagoga ; synagogue 1 Rig.) ; 2 secta; secte, cole (Pasic.); 3 dormitorium monachorum; dortoir d'un courert. (Conc. Tur. ir.) Monasterium dcitu rscholaChrsti in dialpgo Euticii et Theohhili a Joann. Cordesio edito. Schola monasterii sumitur pro ipso monasterii couventu, n Epistola Joannis XIII PP. SCHOLANUS. Qui dictus sit in quibusdam Hispaniae ecclesiis, discimus ex synodp Valent. a. 15-66. : Quia y ero intelleximus, in quibusdam nostrm eioecesis ecclesiis mi-" nistrum quem scholanum vocamus, suum munus ob minoren] aetatem exsequi non posse; mandamus ut is in posterum habeatur, qui et deferendae cruci et aliis faciendis quae ministerio ecclesiae sunt necessaria, suffi.cere possit. SCHOLARES. Qui in schols palatinis militabant, et in aula ob imperatoris Gustodiana excubabant; Vid. SGIIOLA. Scholares de
doise, nisi idem sit, quod

2009

SCl

11ESDi11; ET INrIAi1T: LATINETATIS.

SCI

2010

cantu, qui sutil ex schola cantorum, cantores; chantres. (Si. eccl, Barc.) SCHOLARI. Scholas tenere, docere ; aire t'cole, enseigner. (Mart. Anecd.) ( SCHOLARIS. Pueda quae ad vitan.i mona:.4irarn insttuitur. (Mur.) SCHOLARITAS. Jchrlarium jus et nr'ivileginm; droit d'enseigner; ol. scholarit. (A. 1340. SCHOLARIUS. Qui schotis ecclesiasticis praeest, ut infra SGIIOLASTICUS. (A. 1093.) Qui in schola docetur; colter, tudiant. (Pass.) SCHOLARIZARE. Scholas frequentare, studere; frquenter les cotes, tudier. (A. 1305.) SCHOLASTER. -- Dignitas ecclesiastica, ut SCHOLASTICUS. (H. Comit. Ebroic.) SCHOLASTERIA. Scholastici ecclesiae dignilas ; dignit d'coldlre. (Caes, Heist.) SCIIOLASTICUS. -- Quivis eloquens, disertus, oratoriae facultatis et politioris litleraturae studiis eruditus ; celui qui est instruit, lettr, disert, loquent. (Pass.) Advocatus, patronus, qui causara in foro agl : sed proprie peritos, eloquens, disertus patronus; avocat, dfenseur, bon avocat. (Cod. Th.) Di g nitas ecclesiastica, qua qui donatus est, ecclesiasticis scholis Eiraeest; coldtre, cha-noine charq de la direction des coles. (Meterle.) t_)ui,est ex schola cantorum; chantre. (Ord. Rom.) Qui scholas frequentat, disr,ipulns; tudiant, colier. (A. SS. Ben.) SCHOLENTES. lidem qui SCIiOLAItES. (llacr. Lex.) SCIIOLTETUS. Praetor; praefectus, baillrvus, judex oppidl, Ut SCULTETUS. (Ch.Alem.) SCHOPOZA. Ut SCHOPPA. (Ch. Alem.) SCHOPPA. Officina ; boutique; al. eschope. (A. 1311.) Tugurium, casa, aediticium rusticum ; maisonnette, cabane. (A. 1287.) SCHOPPARIUS. Qui schopam tenet; eschoppier, petit marchand. (Cons. Arnb.) SCHUDEZOLUM. Scutuin ; cusson. (Mur.) SCHULTARE. Proferre, pronuntiare, ab Ital. scultare. (A. 902.) SCHUL'I'ETUS. Praelor urbanus, judex; ch.evin. (A. 1204.) SCHUNIA. St>uma; cume. (A. SS.) SCHURLE^.TUA I , - Pannus purpureus: to ffe carlate. (Ap. Mir,) SCIA. Coxinilicus morbus; sciatique. (A. SS.) SC1A11I'I'UM. Ideen q. Ex AlVIETUAI. SCIAN'I'ACUS. -- Vox Indica, claudus ; boiteux, clhanch. (A. SS.) SCIATICUS. Ischiadcus, dolore cnxendicis laborans ; qui souffre de la sctatique. (A. SS.) SCIl3ALA. -- Stercora ; fumiers. (Vet. Gl.) SCEIIILIS. Notus, cognitus ; su, connu. (Andr. Dend.) -_ Qui cognosci potest; qui peut tre su, connu. Tert.) SCIDA. Pro SCaEDA. (S. Althelm.) SC1DL'LA. Pro SCI EDULA. (Abb)

SCIENTIA. Tifulus honorarius, maxime ubi de appellationibus ad principem sermo est : si quis judicum duxerit esse referendum, nihil prouunties, sed magis, super quod haesitandum putaverit, nostram consulta scientiam. (Ceci. Th.) SCIENTIALIS. Ad scier.tiam pertinens; scientifique, de savoir (A. SS.) SCIEN'1'IATUS. Scientia praeditus, doctus. peritus; instruit, savant. (Mur.) SC1ENTtCUS. L+'adem notione, nisi legendum sit scientificus. (Cit;al.) SCIENTIOSI:. Scienter; sciemment. (A. 1367.) SCIESTUM. Pluteus ; pupitre. (A. 1352.) SCILINDRIUiVI. Magister coquinae omrii die dat canonico incarcerato xxv scilindria, et singulis noctibus i librum de sello qui in carcere ardcbit. (Cons. eccl. Colon.) SC1LLA. Campanula ; clochelte. (Ch. Occit.) SCILLIE. Saxa latenlia in mari ; rochers cachs soics 1'eau, cueils. (Vel. Gl.) SCILLULA. Ditnir.ut. a SCILLA, campan ula . (Bern. Mon.) SCIMPODIUM. -- Lectulus ex sella et ledo compositus, in quo semisupini, pedibus in suppedaneo quiescentibus, cubabant; bergre. (A. SS.) SCiNANTICUS MORBUS. Angina; esquinancie. (A. SS,) SCINCUS. Animal replle, crocodilus terrestris ; crocodile. (.Mart. Lex.) SCINDA. Ager proscissus ; terre lrazaille, laboure. (A. 829.) SCINDALA. -- P r o SCINDULA. (Lex Long.) SCINDELINGA. Lapis sectilis Y Gall. ardoise, vel ideal quod SCINDULA. (Vet. Gl.) SCINDENS. Acies, pars cultri qua scindit; lranchant d'un couleau. (A. 1335.) SCINDERE. Sectoris mensarii oflieio fung ; rernplir l'office d'cuyer tranchant. (A. 1377.) SCINDULA. Seandula ; bardeau. (Ugut.) SCINTERIUII. Vallt.nl, fossa, qua aliquid eiuitur; foss, retranchement. (S. x v.) SCINTHIrE. Naevus, macula ; tctche. (Isid.l SCINTILLA. Paululum; un peu. (St. Colleg. Eux. rotos.) Brevis seutentia ex alto depromita; courte sentence extraite de quelque crit. (Mab. Ann. Ben.) SCINTILLARE. Breviter elucidare; lucider,metlre au net, claircir en peu de temps ou en peu de mols. (Latir. Leod.) SCINTiLLARIS. Liber contrnens sententias ex Scriptura sacra et SS. Patatn scrplis excerptas; recueil de sentences des sainles Ecritures. SCIPIO. Virgo ante lriumphantes delata. Scpiones, virgee consulum. (Isid.) SCIItA. Serra; scie. (A. 1357.) SCIRE. Pro posse, a Gall. sfavoir. (A. SS.)Scit Deus, juramenti genus; formule de purement. (Pass.) SC113IDA. Machina be]lica Y Consti-

SCLATARIA. Navis p iratica ; navire de tuunt ergo petrarias, et omnis generis bel- sciridas quoque, ballistas, pirare. (Pap.) achinas, lc n^ SCLAUMA. Vestis s peCieS prrecip,^e ad mil leque mortis parant insidias. (A. usura; V i d. SCLAVnVA. viatorurn us SS,) sCOTEGA. SCLAVA. Captiva, serva; remme IIt Chirolheca; gane. (Ap, prisonnire, esclave. (A.1358.) Mad.) SCIRPIIA. Palea, forte ex Gr. xinos. SCLAVINA. Vestis longior, sagi militaris instar, Slavis, ut videlur, familiaris, Ten III PP.j SCIRPUS. Ellychnium ; rnche. (Greg. unde nomen mansit ; robe longue et d'to/J'e commune. (Vet. Gl.) Teli sp ecies; sorte ,) M.) SCIRTUM. Armorum species, in Capi- de dard; nl. esclavine. (Mauric.) SCLAVIS. Serva, ut SCr.AVA. (A. 1358.) tul. . Carol. M. , ubi legend. SCUTUhr. SCLAVONIA. Idem q. SCLAVINA, (Lud.) SCIRUPPUS. Syrupus ; sirop. (A. SS.) SCLAVONICIIS. Servilis; d'esclave. SCISA. Pro'Assrsa, impositio, praesta- (Mat. Par.) tio tributi. (A. 1185.) SCISALIiIE. Quae forfice ex monetis SCLAVUS. Captivus, servus ; esclave, prisonnier, captif; oh esclas, esclau. (Mat. scissa sunt; roynures de mtal. (A. 1332 ) SCISELUM. Scalprum ; ciseau. (Gerv: Par.) SCLEIDA. rob.) species; surte de Do SCISIO. Pars securis, qua scindit ; lran- char. (A. 1508.) chanl d 'une hache. (A. 1317.) SCLOPETARIUS. Qui sclopeto utitur ; SCISMA. Modus, ratio ; mode, maniere. arquebusier . soldat arm d'une escopetee. (Lud.) (A. SS.) SCiSOR. - Qui monetarum typum scal- SCLOPETUM. Tormentum bellicum pro incidit ; gl raveur des rnonnaies. (A. 1341.) manuale; canon main, escopelte. (Chr, Est.) SCLOPUS. Eadem notione. (A. SS.) Scisor robarum , vestium sartor ; tail- SCLOSA. Ut SCLUSA. (Ap. Menest.) eur. (Lob. H. Brit.) l SCISSILIIE. Idem q. SCISALHIE. (A: SCLUSA. Locos in quo concluduntur aqu a^ ; cluse. (A. 1140.) 1225.) SCISSOR. Scindendi obsonii .magister; SCOARSARE. Corticem auferre; corcuyer tranchant. (S. xII.) .._ F lanius ; bou- cer ; ol. escoaer. (St. Mont. Rey.) cher. (Flet.) SCOBA. Scopa; balai. (Cath. Parv.) SCISSORIUM. Orbiculus rnensorius, in SCOBACES. Sortilegi, seu patios dequo conviva? danos sibi appositas vel prae- Tirantes, qui ad nocturnos illos conventus, sumptas scindunt; assiette ouplat de bois sur q uos sabbats dimita, scopis so deferri somlegue/ on dcoupe les viandes; ol, tranchoir. niant , unde vocis origo ; sorciers. (Mart. (A. SS.) Ampl. Coll.) SCISSUS. Scniptus ; grav. (A. SS.) SCOBARE. --- Scobis purgare, verrere; SCISURA. Silva caedua ; bois taillis. (A. balayer; ol. escouber. 1311.) SCOBILLIE. Quaevis sordes, purgamenSCITIA. Pro SCOTIA, quomodo et SCITIE, ta ; ordures, balayures; ol. escoubilles. (St. pro Scoti, in antiquis codicibus; l'Ecosse.Has.) , SCITIVA. Scitiva prati, quantum horno SCOBOLANUS. Idem q. SCOROLERIUS. per unum diem succidere potest; autant de SCOBOLERIUS. - Scoparius, qui scobis pr qu'un homme peut en faucher en un jour; purga( ; balaycur; ol. escoubilli. (A. 1202.) ol. 'scilive de pr. (A. 1473.) SCODERE. Scoderebladurn, flagello exSCITIVATA. Eadern notione. (A. 1474.) culero; battre le bl. (A. 1378.) SCITUATUS. Situs, positus; situ. (H. SCOFFONES. -- Pedum indumenta; Ital. 'Ved. Mon.) ' scoJfoni. (Mur.) SCITURA. Actio scindendi vel secandi ; SCOGILUM. Spatae seu gladii vagina ; action de jendre ou de couper. (Const. Frid.) fourreau d'pe. (Ley. H. I reg. Angl.) Idem q. SCITIVATA. (A. 1266.) SCOILUII.Pro ScoGILUnr. (Le.x Rip.) SCOLANDA. dem q. SCRUTLArrDA. (Ch. SCITUS. Locus aliquis, quoquo modo se habet; site, len. (Ap. Mad.) Scientia, Sax ) SCOLAPIUS. Pro iEsculapius. (A. SS. cogntio, notitia ; connoissance, savoir. (A. 1357.) Sitos ; situ. (A. 1359.) Ben.) SCOLARE. Italis, eflluere; couler. (St, SCIVIA. Versatffe tympanum apud nrouiales; tour, surte d'ar,noire mobile en Sal.) SCOLAROLUM. Canalis, per (verilefusage dans les couvents de femm..es (A. 1486.) SCLAFFITORIUM. Canalis ad educen- fluunt aquae; canal, conduit.(St. Nra. SCOLASTICIA. Scholastici eccle^rae diaguas superfluas, seo alveus molendni ; cana.l de dclaargc ou dversoir de moulin, gnitas ; dignil d'coldlre. ( A.1323.) (A. 1391.) SC OLAST1tIA . -- Eaderu notione. (A. SCLANDONICIUS. Sclandonicia lectora, 1258 .) SCOLA'1'ORIU11. 1.11 SCOL:11iOLU1r. (St. domus, casa scanduls cooperta; maison con- zrrte de bardeaux. (S. xnr,) Sal.) SCOLt1TRIA. Idem q. ScolesrlcrA. (A. SCLAPA. Scindula, assula bordea, planche. anche. (A. 1363.) 1395.) )95. ' 13 Pars veslis circa colluur; SCLA'1'A ^:Scindula; bordean. (A. 141.3.)

20t

FiGL

LEX1CON

SCO

^f

12

30t'.5

SEO

1Vi;EDItE ET IN)h'1:111E LATINITATIS.

SCO

20t4

collet d'habit. (fdeg. Terliar. a. S. Franc.)

SCOPETINI. Religiosi sub Regula S. Canalis, per i:luem effluunt aqua e , ut ScOLA- Augustini ; moines qui suivent la regle de S. Auyustin. Ii;ol.unl. (A. 1180.) SCOPETTARIUS, Miles scopeta armacorde, Corche, SCOLAX. Funis, funale ; tus ; arquebusier, soldat arm d'une arque(VPt. Cod.) hose, SCOLDASCIO. Idem q. SCULDAIS. SCOPETUS. Idem q. SCOPETA. SCOLIUM. Scopulus; cueil. (Sa nut.) SCOPHA. Pila; baile. (St. Conc. Tul.. SCOLTETUS. Praetor, ut SCULTETUS, a.1540-) - (A.1248.) SCOPITARE: Scopis mundare, verrere ; SfOLZARE. Purgare, mundare; net- balayer. (A. 9497,) foyer. (Ap. Mur.) SCOPOLARIUS. Ideal q. SCOPALARIns, SCOMARZERE. Putrescere; se g r2ter, (Cenc. Cam.) . se pourrir. (Vet. Gl.) SCOPOTA. Qui scopam tenet, ni falSCOMFLARE.Inflare, tumefacere; gon- lor, propola; petit marchand; ol. eschop/ler, enfler. (St. Vall.) SCONATIO. Mendose pro SAONNATIO. pier. (Act. Mur. Mon.) SCOPPA. Idem q. ScnOrrA.' (Leq. Norm.) SCOPTRUM. Pro scrofa, machina belSCONDEGARDA. Statio; corps de gar- lica. (A. 1246.) de. (Ann. Gen.) SCOPULANOSUS. Quasi scopulis asper; SCONDIMENTUM. -- Excusatio, satisfa- dangereux par ses cueils. (A. SS.) ctio ; Vid. EXCONDICERE. SCOPULARE. Idem quod CAPELLARE. SCONDIRE. Denegare, recusare ; ne vouloir pas accepter, refuser, carter; ol. es- (Pet. Comest.) condire, escondre. (Mart. Ampl. Col.) Abs- SCOPULICOLA. Ancilla viliorihus sercondere; cacher, drober d la vue; ol. escon- vitiis addicta ; servante employe aux plus bas dre. (Vet. Gl.) travaux. (Ch. Alsat.) SCONIUM. F. pro SAONNIIrM, vel SAON- SCOPULUM. Pro scopulus, ( A. SS. NITIUM, reprobatio, recusatio, maxirne te- Ven.) stium. (Leg. jVorm.) SCOPULUS. Idem quod COPULUS vel CoSCONSA.Caeca laterna; ((Interne sourde; PULA, pars scilicet forcipis, qua ambae illius ol. e.sconse. partes sima! copulantur seu junguntur. (A. SCOPA. Betula, quod scopas ex illa SS.) conficiunt; bouleau. (A. 1198.) Officina, SCOPUS. Mensura vinaria, idem quod Ut SCIIOPPA. (A. 1214.) Scopce, seu scopa- CoPUS, cyathus; coupe. (Cons. Sangernc.) ruin vel virgarum disciplina in monasteriis; SCORADA. Viscera ; entrailles. (Ch. discipline, instrument era usage dans les cou- Occit.) vents. (Petr. Dam.) SCORCIUM. Cortex, u videtur; coree. SCOPALARIUS. Qui scopis verril, mun- (S t. Cad.) ciat; balayeur.,(Cenc. Caro.) SCORIA. Stabulum equorum vel etiam SCOPARE, Scopis verrere, mundare ; horreum ; curie ou grenier. (A. 822.) F. balayer; ol. escobar. (Fort.) ideal q. SCOIIIATa, scortea, flagellum ex coS(APARI. Scopis caedi; recevoir la dis- rio, nisi legend. storia. (II. Nem.) cipline; Vid. SCOPA. (Andr. Mon,) SCORIARE. -- Corium, pellem delrahere; SCOPARIORES. A vulgo nuncupati ere- corcher; nl. escorcier. (S. xli.) rnitce Augusliniani dicti de S. Salvatore quos SCORIATI. Qui scutica se flagellant ; confirmavit Gregorius XII PP. ceux qui se donnent la discipline avec un fouet SCOPaRIUS. Ut supra SCOPALARIUS. d lanieres de cuir. (A. 1329.) (Conc. Hisp.) SCORIATIO. Excoriatio ; excoriaton. SCOPATICUM. Tributi species, videtur (A. SS.) illud esse, quod ex mensuris supereffluit, SCORIATOR. Lanius ; bozuclacr. ( A, vel ex ventlatione remanet, atque una cum 1413.) aliis purgamentis a scopario verritur, ipsi- SCORIES. Pro SCORIOVES. (Pap,) que ea ratione competit ; criblures qui reSCORIO. Stultus, fatuu^; fou. (Isid.) viennenl au vanneur. (Ch. SCORJATA.Scortea, flagellu[n ex scorto , ap. BRSI.) SCOPELISMUS. A Gree. axoireleot.es, la- seu corto; Tonel c2 lanires de cuir, ol. pidum positio: crimen ejus qui lapides aut escourge. (Vel. Cod.) alias materias per insidias disponit in loco, SCOROFIO. Congeries lapidum ; amas in quo praevidetsuum inimicum accedenteru de pierres dont se servent les arpenteurs en aliquid submovendo aut langendo facile ob- guise de bornes. (Pass.) rn[ posse ; guel--pens que l'on tend son SCOROPETUM. Ager scopis vel dumaennemi en disposant sur ^ on assa e des pier- tis consi tus ; charnp plein d'orbrisseaux ou res ou ct'autres matires l croes u'il doit de buissons. lll. Cassan.) faire tomber sur lui en passant. ( SCORPIO. ^ Genus flagelli, ex virgis noU^^. I^} SC Oi^LLLUS. dosis confecti, val scutica hakrens insurnnrip ciseau. (St. Scalprwn; -Vera.) , Mensura species, ut SCAP LUS. late glandes plumbeas, seu in modune scorSCOPERIRE. _ Dete g ere, I udare; dcou- pionis aculeata; fouet ^ lanires garnies de vrir. (A. SS.) nccuds, Tu, termines par des bailes de piola) SCOPETA. -- T oru1entum bellicum ma- ou des yri/fPs de fer. (Pass.) --- Coneries lanuale, O SCLUPETUM. (Conc., Hisp.) pidum,.ad agros definiendos ; pile de pierros

^n 15

SCO

Lts\1CON

SCR

serz-anl de bornes. (Pass.) Telum militare, pis seo virgiscaed,;re; battr e deverges, fouelquo a Cretensibus inventum tradit Ylinius; ter. (Mur.) SCRAGIE. Fulera che vr ons . de tra i t. (P ass.) s orte (A SS.) S . Qui scorpione utitur CORPIONARIU SCRAMA. Spatha lalioris species ; sor. S soldat arm du scorpion; Vid. te d'pe dlargelame. (Lex Wisi in praeliis; g.) Sc,onr o. (^Inr.) SCRA^IASAXUS. Cultellus vulnificus ; SCORPIONISTA. Eadem nolione. (Id.) poignard d deux lranchants en usage chez les SCORTA. Militan) praesidium, cometa- Francs. tus; escorte. (A. 1398.) Pro scortum : nec SCRAPEDUS. Scabiosus; galeux, lingrediatur eam (ecclesiam) manzer, hoc est preux. (Pap.) scorta natos. (Cap. C. M.) Sordes, SCREA. Pituita; pituite, crachat. (Isid.) de SCREO. Camera; chambre. (Lex Sal.) ; balayures. (St. Arel.) pu SCORTATORIIJM. Lupanar; maison de Sepes quibus rusticaa curtes clauduntur ; cldture, haie. (Cap. C. A7.) uche. (ligo t.) dba SCORTELLA. Pera coriacea peregri- SCRIBtE. Iidem qui infra SCRIBONES. noru m ; bourse de cuir, escarcelle. (A. SS.) (Mart. Ampl. Col.) lVotarii publiei, tabelSCORTIA. Vas' olearium, eo quod sit liones; notaires, tabellions. (H. Nem.) ex codo factum; peau de bouc, oulre. (bid.)SCRIBANARIA. Scribce seu notarii otI'icina; tude, cabinet de notaire. (Id.) Cortos; corce. (A, SS.) SCORTIARE. Excoriare, pollero detra- SCRIB:INIA. Tabulad= forense; greffe; oi. escrivenage, scrbtnie, (A. 1259.) here; corcher; ol. escorchier. (St. Ast.) . Lanius; boucher. (Id.) SCRIBANS. Scriba; greffier. (Reg. feud. SCORTIATOR. SCOR`I'ICARE. Excorticare, vel exco- Camp.) rare, vir:;is usque ad carnis exr,orialionem , SCRIBANUS.Scriba navis; employaux critures a bord des navires. (St. Ven.)Scricaedere; fouetter jusqu'au sang. (A. 743.} SCORTICARIA. Retis species, qua ca- ba; greffer. (Ann. Gen.) piuntur pisces in mari, ,juxta planum laltus; SCRIBARIA. Ofliciunl scribm; greffe. filet pour pcher d la mer; ol. escorcherie. (A. 1341.) SCRIBERE.Pro inseribere. (Cod. Th.) de Crese.) (Pe t. SCORTICATORIUM. F. locos ubi ani- SGRIBONES. Ministri quidaro in aula malibus pelles delrabunlur, ab llal. scorti- Constantinopolitana quos princeps in procara, pellem detrahere ; abattoir, corchoir. vincias mittebat ad mandata perferenda vel (Corl.ltal. Dipl.) exsequenda ;off ciersdelacour des empereurs SCORTICINlUJI. Scorta tus ; dbauche, grecs qui taient chargs de porter ou d'exlibertin.age. (Brev. Capuan.) cuter dans les provinces les ordres particuliers SCORTISARIUS. Vestium scortearum du chef de l'Eta.t. confeetor; fabricant d'habits de peau. (S. SCRIhNOLUS . Arca, arcula ; co ffre; Hier.) coffret. (Mur.) SCRTU' I.Mi !Do m praesidium, duetos et SCRIKIiOFINNI. Septentrionales popupraestatio qua ob conductum datar; escorte, li; les peuples duNord. (Paul. Warnef.) corps de troupes qui accompagne quelqu'un, SCRIMA. Idem q. SCRAhiA. (Vet. Gl.) et droit payer pour cette escorte. (Mor.) SCRINARiUS. Seriniora.trn seo arcarum SCOT. Contribulin, conjectus; contri- opifex; coffretier; ol. escrignier. (A,1479.)-bution, redevance, taille. (Brevil. Sax. ap. Idem q. SCRINIARIUS. (Urbau. II PP.) Eccard.) SCRINI+:UM.Iriemq. SCRiNIOU. (Ap. Mur.) SCOTA. Malleus ferreus ad molarem SCRINEUS. Eadem . notione. (Id.) acuendum; sorte de maillet de fer dont on se SCRINIA.Feretrum, ut SCRINIU:lI. (A. SS.) sert pour piquer les meules de moulin. (A. SCRINIALIS.Idem q. SCRINIARIUS. (Joan. SS.) XII PP.) SCRINIARIUIII. lErarium, thesaurus, SCOTATUS. Incisos, in orbem diminu- tus; chancr, collel. (Conc.Ilisp.) fiscus principis; le trs'or, la caisse de d'Elat. SCOTI. Non modo Scotiae incolae, sed (M.enot.) SCRINIATOR. Qui serinia seo arcas et Hiberni; les Irlandais et les Ecossais; ol. Escots. operatur; coffretier; ol. escrignier. (Mab.)-S0'CICA. Ligo; houe. Seriplor; greffter, secrtaire. (S. gu.) SGRINIARIUS. Qni in scriniis operam SCOTOMA. Gr. c.rwi.tu, capitis vel uam locat, oculorum vertigo, visos obtenebratio et suam et scriptoris vires aait; greffier, secrtaire, employ aux critures, archivtsfe; hebetudo; vertige, tourdissement. .) ol. scriniaire. (Pass. ) SCOTOMARE. Circurnvertere, vertigiS CRINIUM. Arca, locos ubi recondunes procreare; des tour, dir estro ubler. m.) (Th. Pr.) co^re, boiSt:OTO^IATICUS. ue Q Qui vino instrumenta; scotomatis tur ebartmaliaq at, archi tari ers, pi de des pa la er te d vertig . (Aldhel le (Pass.) lUrareum, fiscus principis; SCOTO.rIIA. L+'adem notione q. SCO TO- ves. 1034.) l'Etat. (A. CaiSSe c, la n. ^IA r public, (Alex. bolex.` trs SCOUTETA. -- Idem q. ScULTETUS. -- Feretrurn In quo reliquiae sacraereconalunS COVALIUlII ^ Sondes quaevis, purga- tur; cassette, coffre 4 mettre des reliques, rementa ta ; bal yatres, salets. (S. Taur.) liquaire. (Han. Aug.) SCRINUS. Feretrt:m, etc., llt SCR1NIl Rf. S COVARL. -- Scobare, scobis purgare, tarrere ; Maya. (St. ,1st.) Sco; are, seo- (Telon. S. 13ert.)

2010

9C:17

SCR

MEDIA: ET INI'I:G71J; LATINITATIS.

SCR

2013

SCRIPNEA. - Vagina, ut videtur, Gall. gane, quia est gladii scrinium seu arca. (St. Verc.) SCRIPNUM.Arca, id. g. SCRUPPIIM. (Mur.) SCRIPPUIII. Pera, sacculus, in quo que ad victum necessaria sunt t econdul?t peregrini; besare, gibecire. (A. 757.)Arca; coffre. (A. SS.) SCRIP'1'ALIS. - Scriptus, litteris commendatus; crit. (Mart. Ampl.Coll.) SCRIPTELLUM. -- Scheda, schedula; billet. (A. 1332.) SCRIPTIO. Archivum, tabularium, locus ubi scripta seu charla asservantur, vel polyptychus ; archives, chartrier, ou polyptiqrte.(Can. Hibern.)C harla, contractos conventtonis, etc.; contrat. (:Mur.) -- Epstola, nscriptio, stigrnrt;missive, marque imprime au front de certains condamns. (Cod. Th.) SCRIPTIOMA. Scriptionis character , stylus , ratio scribendi ; naanire d'crire, style. (A. SS.) SCRIPTIONALE. Theca calamaria ; critoire. (A. 1150.) SCRIPTITARE. Nude pro scribere. (Vet. Ch.) SCRIPTITATIO. Iterata saepius scriplio. (Script. rer. Fr.) SCRIPTOR. In monasteriis, qui librorum scriptioni operam dat; copiste, crivain-copiste. (Pass.) Scriptor publicus seu regius, notarios. (A. 904, 1401.)' SCRIPTORATUS. Ofliciuln scriptoris, seu notarii ; o ff ce de secrtaire, de gref f er. (Sixt. 1V PP.) SCRIPTORIA. Celia, etc., ut SCRIPTORIUnI. (Leibn.) SCRIPTOR1UM. Cella in monasteriis scriptioni librorum destinata ; salle de travail; dans les couvenls , oit les moines s'occupaient de la tra.nscriplion des livres; Vid. SCRIPTOR. (Pass.) Pars lecti interior, qua alias pluteum, exterior y ero sponda dicitur; ruelle de lit. (Vet. Gl.) P!umatium ; coussin de plume; ol. escriptoire. (Ves. Gl.) Arca, aut cisca quavis ; coffre ou corbeille. (St. Ord. Prcern.) Cubiculum secretius , ubi quis studio vel scripturae vacat_; cabinet. (A. 1440.) SCRIPTUARIUS. Idem q. SCRINIALIS et SCRIPTOR. (Cod. ltal. Dipl.) SCRIPTULUM. Schedula; petit crit , billet. (A. SS.) SCRI-PTULUS. Scrupulus, minirna pars uncia veteribus dictus ; scrupule, 24 partie de l'onee. (Yet. Gl.) SCRIPTURA. Charta , instrumentum, scheda, chirographus, signum quo n subseribendo quis utitur, tabularium forense ; acte, tilre, crit, signature, seing, souscription, greffe. (Pass.) Scripturce, ltis instrumenta; paces de procdure ; 01. critures. ( P ass.) Scripturci divina seu Scriplurca, libri SS. Patrum; les rr,uvres des Pres de d'Eglise. (A. SS.) Scr iptura reditoria, charla qua bona ab alio u surpata ad pristinum et legitiInum pO SSessorem rediisse testatur; arte de restitution, tigre constatant le recouvrernent d'une chose ravie. (A. 915,)

SCRIPTURABILIS. Ad seribendutn al;tus; propre crire. (Senat.) SCRIPTURALE. Theca calamaria ; critoire. (Chr. Mellie.) SCRIPTURALITER. Scripturaliler prcedieare, pro per Scripturas sacras. (Ana^t.) SCRIPTUR1RE. Scribere ; crire. t5id.) SCRIPULA.Epislola;lettre,missive.(isid.) SCRIPUS. Diflicultas : unde scrupulus, rlisi ita legendum sit. (Pap.) SCRIVABILIS. Aptus ad scribenduiii., ul SCRIPTURABILIS. (A. 1380.) SCRIVANARIA. Scriba seu notara ofliciunl; office de notaire. (St. Aven.) SCRIVARIUS. Seriba, notarius ; notaire, gre ffier. (Ann. Gen.) SCRIVEARIUS.Eadem notione.(A.12G2.) SCROA. Schedula, commentarius; billet, note. (U. Nem.) SCROBULLA. Vestis muliebris : Istae y ero molieres ambulant'discalceata portantes scrobullas, usque ad terram. (B. Odor. do Forojul.) SCROELL2E.Struma, scrofula; crouelles. (A. SS.) SCROI~'iPASCUS. Subulcus; porcher. SCROFOLX.Idem q. SCRO13LLrE. (A. SS.) SCROPHA. Machina ad sutl'odiendos urbium obsessarum muros ; machine de guerre pour dchausser les murs; ol. truie. (W. Tyr.) SCROPHIO. Lapidurn congeries, uf.
SCORPIO.

SCROPHULAJ. -- Idem q. SCROBLL/I:. (Ach. Spic.) SCROTER. Navigii species apud Danos; sorte d'embarcalion danoise. (Sax. Gr.) SCROVA. Pro scrofa. (Lex. Sal.) SCROZIA.Fulcrum subaxillare ; crosse, bquille. (A. SS.) SCRUFULA.Idem q. SCROFULA. (A. SS.) SCRUNTONNES. Certum pondus; un certain poids Ix scruntonnes candela;. (Tab. S. Germ.) SCRUPULOSITAS. Conscientim stimulus, sollicitudo, difl'icultas, dubitatio ; serapule. (Ap. Pez.) SCRUPULUS. -- Negntium , difiiculla?; affaire, difficull. (Ach. Spic.) Suspicio; souppon. (Id.) Mensura agraria ; certaine mesure pour les champs. (A. 840.) SCRUTA: Vasis species; sorte de vase. (Yet. Gl.1 SCRUTAMEN. Inquisitio ; recherche soigneuse. (A. SS.) SCRUTATOR. Idem , qui circator, et sum.rnus speculutor, in monasteriis, visitator ; surveillant, visiteur, inspecteur. (St. Ord. de Semp.) Scrutatores, qui in electionbus, qua per scrutinium fiunt, secrete y ola et
suffragla singulorum eligenlium colligunt, eaque no fraus obrepat, examinant; scrutateurs. (i;ric. Upsal.)

SCRUTATRIX.hlonialis quae iUmonasterio serutatur; surveillante. (Reg.Ord.de Senap.) SCRUTINARE. Pro scrutari, inquirere ; rechercher. (Lucif. Calarit.) SCRUTINIUM. Inquisitr0 ; rechrche, perquisition. (Pass.) Interro.:^atio ; examen.

SCU 2tr1 9 nc scrutinia calechurrreno- (Conc. Hisp) iH nteirogatrones, examinatro ^urta dicuntur instructinne scatechurnenorurrr. Serurset iurv, inquit Papias, iter baptismi, a scrutin laudo dretum , utrum firma mente tenNant , c l ua^ a ma;;istris didicerunt. Eleclionis l^rma ; scrutin , nzode d'lection. (Pass.) A rcu ia ; cassette, co ff ret , boite; ol. escrin. (Jfari. Anecd.) SCRUTLANDA. Somnero, terra cujus provenlus vestibus emendis assignati sunt ; terre dont le produit est destin d pourvoir quelqu'un des vEtements qui lui sont ncessuires. (Ch. Angl.) SCUAGIUM. Ut SCr1TAGIUDi. SCUBLE. Pro excubice. (Mir. Urb. V PP. ) SCUBITOR.Pro excubitor. (Mart. Arnpl. Col.) SCUCCA. Anglo-Saxon., daemon, diabolus; le dnaon. SCUCHEO. Seutum gentilitium ; cu, cusson. (A. 1338.) SCIJCHONNI +.TUS. Diminut. a scucho, scutuluiri; petit e'cusson. (A, 1419.) SCUDATUS. Aureus, moneta regum Gallire; cn d'or. SCUDAZOLIUM. Scutum gentililium ;

LEXICON

SCU

^090

cusson. (Mur.)

SCUDELARIA. Sculella ; cuelle. (Se. Pl.) SCUDELLA. Eadem notione. (ioan. Dem.) SCUDELLINA. Eadem nolione. (Id.) SCUDELLORIUS. Parva scutella ; petite caielle, SCUDERE. Pro cudere. (A. 1356.) SCUDERIUS. Armiger; cuyer. (Mur.) SCUDETUM. --Scutum gentilitiuw; cusson. (Pet. Amel.) SCUDETUS. -^- F. ferrea lamina qua focus munitur, quia scuta gentilitia ut plurimum in lis referuntur, sic dicta. (A. 1379.) SCUFERUS. Monetae genus, idenn q. STUFEnUS. (Mart. Ampl. Col.) SCUFFIUM. Tributi species: ut ScuFr.r. (St. Ast.) SCUFIA. 1'rihutl species apud Longobardos, et onus publicum, cui cives ad licti su n l ; sorte de redevance et charge publique. (Ch. Adelch. reg.) SCUGIUS. Typus, quo !influidcuduntur ; coin montaire. (A. 1382.) . SCUISO1tIUM. Pro SclrvsonlUnr, ve) pottus SCIssURIuDr , Orbrculus rnE'nsorlus i in quo drrl:res scinduntur. (A. 1421.) SCULCIE. Multa pecuniaria ob inol.redientiaur militarem ; amende inflige d celui qui ne remplissa^it pus les devoirs nailitaires. (Mace. Lex^) SCULCATORIUS. Exploratorius; dobserva tion, dedcouverte. (Sen.) SCULDACHIO. ideal q. SCULDAIS. (A. 1055.) SCULDIEUS. -- Eadern notione. (Leg. lo ch.) SC ULDAIS. Judex, apud Longobardos; rige. (Ley. Luitp.)

(Syn Rorn. a. 901.) SCULDASC IUS. Eadem notione. (Mur.) SCULDASIO. Eadern nolione. (Ch. ap, Purie.) SCULDASSIA. Districtus sculdais; juridiction d'un juge, territoire soumis'ct son autorit. (A. 923.) SCULDASSIUS. Eadem notione ac SCULneis. (A. 1027,) SCULDAXIS. Eadern notione. (Chr. Noval.) SCULELLA. Siliqua, nisi leg, scultella. (Barel.) SCULINGUS. Pro scyllingus , AngloSaxonibus, sexabesima pars libra; le 60` de la livre. (A. 1419.) SCULPATOR Sculptor; sculpleur, graveur. (Vet. Gl.) SCULPRE. -- Scalprum ; cerpe. (A. 129!.) SCULPTURATUS.' Sculptus ; grav. (Mart. Anecd.) SCULSCARA. EYpeditio militaris ; expdition militaire ; Vid.. Scana, SCULTECIA. Prmfectura , dignitas vel offrciurn sculteti; office ou dignit de scultet. (F eud. Sax.) SCULTL+'DUM. Culpa, peccatum, noxa, reatos ; pule , dlit, contravention. (Ch. Fland. a. 1125.) SCULTETA. Idear q. SCULTETUS. (Spcc. Sax.) SCULTETATUS. Prmfectura, dignitas vel oflicium sculteti; ut SCULTECIA. (A. 1323.) SCULTETUS. Prretor, praefectus, ballivus, judex oppidi; prvt, juge, bailli; ol. scultet, scultriet. (Ch. Alem. Pass.) SCUi11AR1UM. -- Porta, amplior et decumana, ut videtur; porto.il (Andr. Mon.) SCUMUM. F. locus ubi vilia quaeque et quisquiliae asservantur : Et sunt omnia prIenon7inata in parvo scrinio dicti scumi. (Ch. Angl.) SCUNA. Vox Belgica : Non divertant (clerici) etiam ad tabernas, nec inter scurarias sedeant, nec domunculas frequentent, quae scuna: vocantur. (St. eccl. Cam.) F. pro STUSA. SCUNDIRE. Excusare, purgare se sacramento vel duello ; se juslifter, se purger par sermenl; ol. escondire. ( Jac. II rex Arag.) SCUPEA. Scupea vero ejus , (serpenlis) non depicta, sed extra corticis (ovl) ordrnem Irosita, rnanu deprehendi et iractarl, velut a l ia materialis res, poterat. (A. SS. Ben.) Ubi de figura serpents in ovo sculpta sermo est, un e scupea idean sonare videtur, quod Gallis croupe dicitur. SCUPHA. Leg. cupha , id est cucurbita, Gall. ventouse, in Petri Blesensis epistola. SCURA. Equile et horreum , in quo fruges reconduntur ; curie, grenier. (S. rx.) SCURARE. -- Purgare, sordes abluere; curer, curer, netloyer. (A.1192.) SCURARIUS. Cui scurarum cura comnrissa est ; Vid. SCURA. (Ca p . Car, M.)

SCULDALISIUS. Eadem nolione

2022 MEDI/E ET INFIMIE LATINITAT1S. SCY SCU 2021 SCUTELLULA. I.adem notione. (Guiri. SCURELLIUS. Idem q. SCURIOLLTS. (A. Disc. Fars.) 1407.) SCUTELLUM.Scu tul u m gen ti I i ti n m ; cu, SCURIA. Stabulum equorum; curie. cusson. (A, 1365.) (Lex Sal.) esol. cureuil ; SCUTERE. Pro excutere. (lrm.) SCURIOLUS. Sciurus; SCUTER1US.Ut SCUTARIUS. (Pet. de Vln.) curieu. (A. 1276.) bladum, frumentum SCUTETUM. Scutum ; cu, cusson. (A. SCITRIRE. Scurire 1341.) flagello excutere; buitre le bl. (A. 1386.) SCUTIFERI. Armiger; cu ,yer. (Pass. ) SCUROLIE. Pusulae; rougeole. (Micn. Scutifer ad scindendurn, seu scindens, ofScot.) ficium in aula regis Majorir,., Gall. cu.ycr SCUROLUM. Crypta!, sacella subterranea; chapelle souterraine. (Joan. Ant. Cas- iranchan.t. (A. SS.) SCUTIFERIA. Ofhcium in aula regia tel.) complectens quodcunque pertinet ad scutiSCURRA. --Slipator, apparitor, satelles, crnifex; a.ppariteur, garde, bourreau. (A. feros, eorum famulos, stabula, equos, equnrum ferraturas, elc.,Gall. curie; ol. escurie. SS.) SCURRAMENTUM. Excursus; excursion. ( Ord. Hosp. 8eg.) Stabulum equorum, equile; curie. (A. 1305.) (A. 1283.) SCUTOR. F. sculptor, vel scutorum arSCURSORIUM. Canalis per quem agaa tifex: Emit dictus,cardinalis a J. de Bartavs excurrunt; conduit d'eau, canal.r(St. Mut.) SCUS. Rotundum vel rotunditas; rond scutore... unum hospitium. (A. 1375.) ^ SCUTRA. Vas aeneum, aequale in fundo, ou rondeur. (J. de J.) SCUSSELLUS. Sarcinator ; couturier. latum, apertum desuper ; sorte de plat. (Vet. Gl.) (St. Verc.) SCUT'fER. Vox Belgica, satelles; arSCUSSO. Scutum gentilitium ;`cusson. cher. (A. 1298.) (A. 1502.) SCUSSUS. -- Excussus; battu, secou; ol. SCUTULA. Monile ex auro composiescous. (Ch. Alem.) tum ; collier d'or. (Pap.) SCUTA. Vestis ecclesiasticae species SCUTULATA. Genera vestimentorum apud Jacob. Gaetanurn, ubi succam legen- dicta quod orbiculos quosdam habent in sidum esse probat scriptor; Vid. SUCCA. militudinem scutelorum, ead.q. virgatce vesNavis species; sorte de navire. (A. 1163.) tes ; Vid. VIRGATUS. (Pap.) SCUTAGIUM. Militare servltluru a subSCUTUM.Scutatus miles, armiger; solditisdomino debitum; service militaire; ol. da( arm de.l'cu, cuyer. (Domnif.) Tadroit d'cu, escuage. (Pass.) bella in formam scuti confecta, orbicularem SCUTORUM. Scutum minus; pelit bou- nempe; plague circulaire. (Anast.) Vas, clier. (S.Ix.) quod lychnis in ecclesis pendentibus subSCUTARIUS. Armiger, spatharius ; Vid. sternitur ; godet suspendu au-dessous des ARhiIGER. (Jul. Firm.) Scutorum artifex; lampes. (Dur.) Moneta regum Francorum, fabricant de boucliers. (Const. Sicil.) ita appellata quod in ea descripta essent SCUTATOR. Scutorum confr'ctor, ut Francia insignia in scuto; nzonnaie royale SCUTARIUS. (Cap. C. M.) de Frunce, cu ; ol. escu. (Pass.) Tabulatio SCUTATUS. Armiger, scuto instructus; qua foribus et officinis rerunr venalium praVid. SCUTARIUS. (Vel. Gl.) lenditur, eum ad excutiendos imbres, tunl SCUTEFER. Pro SCUTIFER. (A. 14.97.) ad impediendum lumen; auvent, petit toit SCUTELLA. Scutella closerice; praesta- en saillie fix la partie suprieure de la delionis species, ut videtur, qua tit a clusas vanture d'une boutique pour la garantir de tenentibus. la pluie ou de l'action de la lumire. (Rog. SCUTELLARIUM. Locus ubi scutellas Hoved.)Scutum bellicurn, fe udum, dignitas reponuntur; vaisselier, lieu o l'on serre la feudali ; fief, dignit, tat d'un possesseur de vaisselle: ol. escueillier. (J. de J.) ftef militaire. ( Spec. Sax.) Scula bellorum, SCUTELLARIQS. Oflicium in coquina Inter obventiones curionurn; ea forte gire regia, cui-scutellarum cura incumbit; officier finito bello a militibus in ecclesiis apl,enduntur, vel potius a campionibus qui dualde la bouche du roi, dans les attributions dulo decertaverunt; cus , boucliers dposs .ttel lait la garde de la vaisselle ; ol. escueldans les glises, par les soldats aprs . la ier. (A. 1261.) Qui facit vel vendit scutel.as; marchand d'cuelles, de vaisselle; ol. es- guerre, ou par les champions aprs le combat judtciaire. (A. 1078.) Scuturn anceps, tricuellier. (J. de J.) trident. (Cap. C. M.) Scutum armogonus; SCUT ELLATA. Scutellata piscium, cerrum, gentilitium; cu, cusson. (Ch. Ilenr. tus piscium nuanerus; pleinune cuelle, cuel- VI reg. Angl.; Scutum fidei, charla qua fcii le. (Tab. S, Flor.) alicu,jus lides asseritur ; attestation, certifiSC UTELLIFER. Qui sculellas mensee cat (G Chr.) apponit, o(licium in aula Jacobi 11 regis MaSCUTUS.Moneta genus, ut SCOTU^i. jor1C.; Vid. ScUTELLANIUS. SCYPllO. Itere calicem majorem funSC UTELLINA. Diminut. a scutella. (A. datom cura seyphone pens. lib. xxxvli. 1305.)) (Anast.) Sed legendum videtur siphone, iJ SCIJT ELLONUS. -- Diminut. a scutella. est fistula, quo sanguis Dominicus haurie(A.1379.) batur, nisi fuerit major scyphus, in quew
s

SEC LEXICON SEC 202, ROQ 2095 SECRESTARIUS. Idem q. s^^crificiurri otilatum ex SECR68TAvirrum adDtissae NCS. nri calice refrindebatur SECRETA. Oratio, qua) post PrzeTatio_ 5Ci'itA, Anglis, provincia, comitatus; nem in sacra liturgia secrete et submissa zf. o',17er, conzt. 1 SCI'REIIO TUS. Anglis, placitum seu voce a sacerdote dicitur; la Secrle, partie de conventus publicus scyrce, qui alias comi- la sainte 1Vlesse. (Amal.) Curia seu conses_ tatus dicitur; assises, plaids, assembles de sus judicurn de re a3haria et fiscali ; coacr co]Rt.

des comptes , chambre des finances. ( Assis,

milis per quem fluunt aquze ; condut. (St. public. (Ann. Pisan.) SECRETAGIUDI.Secreta; locus, in regio Mut. SEl Pro eum, vel eos; sui pro ejus, vel C .ypri ; trsorerie, lieu o le trsor est dpoillorum; suus, sua, suum, pro ejus, vel illo- s. (Sanut.) SECRETALIS. Secretus , absconditus; ruin, passim occurrunt in chartis, interdutn cachet, secret. (Mac. Ins. Barb.) t in scriptoribus medii a=vi. e SECRETANIA. Ser,relarium eccicsiae, SEAF. Spicarum mhnipulus, ap. An- se quidquid lo il includitur; sacristie ou os; gerbe.'(Aatt. 1Vestm.) gl SEANC(A.Dilatio, mora ; dlai,proroga- tout ce qui est renferm dans la sacristie d'une glise. (A. 1056.) tion. (A. 1361.) ti SEBASDIIUS. Sebastus, augustus; au- SECRETARIA. Seeretarium ecciesiae, sacrista ; sacristie. (Bern. Mon.) guste. g SECRE'1'ARIA'1US.^ - Ofliciurn et dignitas SEI3ASTUS. Dignitas in aula Constan ti- nopolitana notissima; dignit da palais la ejus, qui est a secretis; charge et dignit de conse i ller i ntime, de secrtaire particulier. caer (le Byzance. SEBELINUS. Ad sabelum pertinens; de (Mur.) SECRETARIUM. -- Locus in quo senainnrtre. (Mur.) tus colla:+etus est ; lieu de runion du snat. SECA. Vox Italica, serra; scie. (A. SS.) Locus seu officina ubi serra ad desecan- (Anast.) Locus in quo judices considunt; tribunal. (A. SS. ) IEdculuro seu camera na utuntur; scierie. (St. Cad.) du SECACES.Sequaces; compagnons, cama- - eeelesiaa adjun:,ta , in qua sacra Ininisteria r.econdunlur, et in qua etiam sacerdotes et rades. (A. 1390.) SECARE. Castrare ; couper, chdtrer. clerici, priusquam ad sacra procedant, vestes (Leg. iYisig.)Jugulare, gladio collo secare; ecclesiasticas induunt ; sacristie. (Pass.) gorger,couperla gorge . (Mur.) Seca seu Theca reliquiarum sea feretrum in quo reliquias sacra reconduntur; idem q. Scnlserra secare ; scier. (A. 1303.) SECCATURA.Res ipsa secta, de messe mum. (A. SS. Ben.) Locus subterraneus , crypta ; lieu souterrain, crypte. (A. SS.) aut prato (ci potest. (St. Cadub.) SECRETARIUS. -- (Subst.) Qui ecctesiaa SECENA. Grani vel bladi species; sorte secrelum.curat, sacrista, qui est a secretis, de blct. (9, Cass.) SECESPITA.Culter ad secandas victimas seriba, forestarum custos; sacristain, Grclaiin sacrificiis ; couteau de sacrifice , seces- viste, trsorier, confidenti, secrtaire parliculier, ,greffier, scribe, garde foreslier. (Pass.) pite. (Adj.) Secretus, abditus ; cach, secret. SI:CESSUS. Latrina; fosses d'aisances. (Vet. Gl.) (A SS.) SI:CHES. Sepia , piscis species ; seiche, SECRETELA. Orationis genus in sacra poisson. (Cam. Comp. Paris.) liturgia, ut SECRETA. (Dur.) SECRETIA. tErarium principis, ut SESECHETA. Eadem notione. (Id.) SECHOIRATA. Quantum unus sector CRETA. (H. Dalp.) SECRETIO. Pactio; convention, accord. per diem secare potest de prato; aulant de pr qu'un faucheur peut en faucher en un (Ap. Lud.) SECRETUM. Locus in quo judices jus pour ; el. souchere. ( Iteg. Cam. Comp. Aquens.) dicturi consident, interdicturn judicis senSECHURA. Eadem ntione. ( Tab. S. tentia decretum, arcula in organis ubi ventus colligitur; tribunal, prloire, interdicYict. Mass.) tion prononce par le ,juge, le sommier de SEC1A. Serra ; scie..(St. Ast.) SECIUS. Falcis species; sertede faulx. Cargue. ( Pass. ) Secretara naturce, latrna; ( A. SS. ) Secretum cceleste, (St. Arel.) fosse d'aisances. ecclesia ; glise. ( Vet. Cod. ) Secretum poli, SECLUM. Vestis vel ornatus species : eaderu notione. (G. Chr.) Secretum iVlissce, Lego.,, unum meum mantellum et unum diplychou, seu labelia continens canonem secluna et unum lavezium. (A. 1197.) SECI IARIUS. Pro SAGMARIUS. 111issa3; canon d'aulel. (A. 1195.) SECTA. Opiuio ab aliorum sententia SECORDIA. Discordia; dsunion, dsacdiversa, haeresis, prava opinio; syslme, cord. (A. SS.) pinion, doctrine, hrsie. (Pass.)Vi tae insti SEC RESTANUS.Sacrista; sacristain; ol. o tutum, agendi ratio ; les mo'urs, la maniere segretain. (A. 1133.) SE CRESTAl_ll,, Societate rerumque suade vivre. (Pass.)--Servit um quo feudatarius rurn a dinir,istratione privare , pro SEQUE- ad frec uentendaul curiam domini sui tenetur; oligalion o est le vassal d'assister aux STRARE , separare , seponere. ( Ord. reg. plaids da seigneur, service de plaid. (Pass.) Fr.)

SuUGAR1U1I. llieatus, aquaeductus, ca- llierosol. ) Secreta regia, zI rarium ; le trsor

2025

SEC

iwiED11E ET INF1A1fE LATINI1A1IS.

SEC

5025

Servilium quodvis; tout service fodal ; bine secta. molendini , secta montee , etc. (Ch. Angl.) Jus persequendi aliquem in Lidien-) de re altqua , maxime de criminali; droit de poursuivre en justice. (Pass.) Lis; cause, procs, poursuite. (Pass.)Jus quod domino competrt persequendi suos homrnes, cum, eo inconsulto, ad alium hominem transierunt; droit de suite, droit de poursuivre et rclamer un serf en toutes seigneuries. (Pass.) Violatio, infractio ; vi lation, infraction. (A. 1322.) Inquisitio, rei gestee acta ; information, procs-verbal. (A. 1293.) Vestiment tractus , syrma; querze. (A. 1323.) Pars, portio, appendtial; partze, suite, dpendance. (A. 1181.) Series , ordo ; serie, certain nombre de choses ranges par ordre. (S. xni.)Obiato quae curioni ex ipsius ofticiis 111; casuel , reventa qu'un cur retire de ses fonctions. (Vet. Ch.)Comilatus; cortge, suite, train. (A. 1211.)In nonnullis instrumentis, ubi de vestibus sermo est , secta dicitur vestimentorum ?similitudo, qua societas a societate, classis a classe distinguitur : Iidem pedites... una secta vestiantur, id est vestibus similibus. At y ero ubi aliae res eodem nomine significantur , ea intelligi debent, quw ejusdem sunt speciei , formae seu figurae, Gall. de mme sorte, de same fa1on. Secta vestimentorunz, dem q. Galli dicunt habit , ornement complet , cujus scilicet munes partes ejusdem sunt panni , . coloris, formae. (A. 14.98.) SECTANTIA. Servitium , quo feudatarius curiam frequentaCe tenetur, ut SECTA. (A. 1178.) SECTATOR. Lanius; boucher. ( Ch. Angl. ) Qui curiam domini frequentare tenetur; vassal qui est tenu d'asszster aux plaids de son seigneur. (Ch. Angl.1 SECTIO. Jus, ut videtur, scindendi ligna n silvis alienis; droit de jouissance dans les bois d'autrui. (A. 1073.) SECTOR. Interfector; meurtrier, assassin. (Zach.) Usurpator, qui bona proscriptorum secat et dividit ; usurpateur , celai qui partage les biens des proscrits. ( Vet. Gl. ) V ervex ; mouton. (A. 1078,) SECTORATA.Quantum unus sector per diem secare potest de prato , ut SECaocRATA. (Chartul. Bit.) SEC'1'URA.Messium sectura, seu servitium quo vassalli debent secare messes aut prata domini ; la moisson ou le service fodal par lequel les vassaux taient tenus de faucher les prs ou moissonner les champs de leur seigneur. (A. 1202.) SEC'I'US.--Eunucbus factus; devcnu, fat eunuque. (Cone, tlisp.) SECUNDARE. Iterare; renouveler, aire une autre fois, rpter. (A. SS.) SEC UNDARIUS. Qui secundum obtinwt locum; celui qui occupt la deuxime place. (Asser.) SE CUNDATIO. Secundatio legis, Deule-rouorniutn; le Deutronome. (A.SS.) SECUNDAT US.Seeundus locus; le second ring, la seconde place. (Tert.) SI;CUN DICERIUS.Qui post primiceriuru LExtc:VN SSLU. ET tNr111. LAT.

est in schola qualibet; ceh ri qui, dans un corps , un collge, est d la seconde vlace. (Cod. Th.) SECUNDINA:. 1Tembrauae, qua' t'etum sequ u n t ur ; arrire- fa.ix. ( Auct, B'lam.) SECUNDITAS.Felicitas, vel prosperitas; l onheur, prosprit. (Vet. Gl.) SECUNDOGENITUS.Natu, minor ; cadet. (A. 14.99.) SECUNDUS.Secundus hceres, nepos; neven. (Vet. Gl.) SECLT NY. I unca et semis; une once et demie. (Rab.) SECURANS.Securus ; calme, tranquille. (d. SS.) SECURARE.Pignore vel fi ,dejussione interposita secururu facere; garantir. ( Ch. Araq. j Securum reddere; calmer, tranquilliser. (A. SS.) SF.CURATIO.Tuitio, cautio; garanlie, caution, sz"cret ; ol. seuret. (Joan. Whetlim.) SECURIARE. -- Securum reddere , ut SECURARE. (Gest. Fr.) SECURIONUS. Hordei species; escourgeon. (A. 1244.) SECURIS. Fidejussor ; caution, rpondant. (Tab. Roton.) SECURITAS.Emunitas, ermitas; sauvegarde. (Ratlib.) VadirGonium, fidejussio ; sret, caution; ol. assurement, seuret. ( A. 1313.)Obses ipse, vel fidejussor ; rpondant. (Ana. Gen.)Apocha, seu instrumenlum quo credi debiturn secururn preestatur; quittance. (Cod. Th.) Fiducia; confiance. (A. 14.77.)Ehistola, qua? horuic.idEe a parentibus occisiconcedebatur,ut seca rus essetaqualibet inquietatione; lettre que les parents d'un homme assassin donnaient arz meurtrierpourqu'il ne pt tre inquiete' r2 raison de ce crime. (Maro. Form.) Securitas evocatoria',;licen tia a principe concessa aticui ad ejus conspoctum veniendi ; lettre d'audience. (Cod. Th.) SECURIT Elt_Secure ; Iranquillement, en toute sret. (A. 89G.) SECURSELLA. Parva securis, hachette. (St. Val. Ser.) SECURUS:Certus; certain, sr. (Cigalt.) Fidus; fdle, en qui on a confiance. (A. 1477.) SECUTA.Obli;atio qua vassallus dominum in hostem seu exerciturn sequi tenetur; obligation ozti ese le vassal de suivre son seigneur d la guen e; ol. suite. (A. 1334.) -Jus quod domino competit persequeudi suos homines, curu co inconsulto ad alium ctominum lransiurunl ; droit de suite , droil par lequel un seigneur suit el rclame celul de ses hommes qui s'est retir, sans sa perniission, dans /es terres cl'un nutre seigneur. (S. xtti. ) SECUTIO.Jus domino comiretens hm-Dines suos persequendi , ut SECTA el SECUTA. (A. 1219.) SECUTIVA. Comilatus ; suite , corlge. (A. 1293.) SL+'CUTOR. Actor; demandeur > celui qui poursuit un procs. (Leg. Norm.)Sccutores, lueredl,s , osteri ; les he'ritiers , la postrit. (Trud.
65,

m ; SEDA Idem quod camera paraenti S ^,l+R,,,t^,^e de ll arade, salen de rception. ( A. 1377.) - filler ornamenta ecclesiaSEUALAR E. stica recensetur in Tracia. Fuldensibus Belin nI, pulvilli v, sedalare ni. SEDA LIS. Sedalis ecclesia , ecclesia cathedralis; glise cathdrale. (A. 1133.) SEDANE. Res immobiles; les immeubles. (Mur.) SEDARE. Componere. (llist. Dalph.) SEDATIO. Idem q. pretium sepulcri ; vicl. PRETIUnI. (Can. Hib.) SEDATOR. Qui rebus componendis est praspositus. (Ch. Dalph.) SEDAZIUS. CriLrum, setaci:um; sas, tavnis ; nl, sdas. (A. 1281.) SEDECENNITAS. Numerus sedecim ; le nombre seize, une seizaine. (S. CyriL) SEDELLA. Discus, ut videlur, Gall. plat, in quo aliquid sedet. (Mur.) SEDELLLS. F. discus : Cum uno sedello argenteo super aliare S. Petri. ( A. 1019. ) SEDENTARIUS. Qui sedes facit; fabricant de siges , chaisier. (Vet. Gl.) SEDEN'I'IA. Res imrnobiles ; les immeubles. (Ch. Hisp.) SEDERE. Aplum esse ; 'tre sant, alter bien. Primicerius autem et secundicerius componunt vestimenta ejus (PontiCcis;) ut Lene sedeant. (Ord. Rom.) Cornmodum vel gratuni esse ; convenir de , 'tre agrable de. (A. 1222.) Incidere ; tomber , arriver. (Charla'. abb. de Precibras.) Pacifico possidere ; jouir paisblerlaent. ( l3ull. Cas.) Seden) episcopa(ern ohtiner,i ; devenir v:gae, monter sur le sige piscopal. ( Pass.) SEDE!tIUS. Incerniculorum jiombycinorunn ol.rifcx; fabricant de tainis ; Occit. sdassi. (Ch. Occil.) SEDES.Tribunal , forurn ; tribunal, lieu oia se rend la juslice, oia sigent les jr.vges. ( A. 1368. ) Obsidio ; sige, attaque d'une valle. (Ach. Spic.)Locus idoneus ad construendum alific.ium; lieu propre d construire une 9naison, ernplacement. (A. 977.) Modus agri qui eolitar, idem q. PECIA ; pice de terre. ( Spic. Ach. ) Proprietas, dorniniuni, possessio ; proprit, seigneurie, possession. (A. 952.) Ecclesia seu coriveritus etiarn baerelicorum ; assemble, runion. (Cod. Th.) Ecclesia cathedraVis ; cathdrale. (A. 859.) Bine civitas de sede , urhs ; rille piscopole, chef-lieu d'un vch. ( A. 1327.) Sedes apostolicte Ecelesiae quae apustulurn conditorem agnoscunt; Eglises qui reconnaissent un aptre pour fondateur. ( S. Aug.) Sedes ecclestiastica, elerus loci alicujus, ut videtur. ( Lex Ray ar.) Sedes mjestatis , sedile in quo celebraturus sedet, dum in choro Kyrie , Gloria, et Credo decantantur; sige da clbrant pendant certaines parties de l'Of f ce ctvin. (Ritual. eccl. Vivar. a.1360.) Sedes molendini, locos idoneus ad acdific,andum molendinnm, vel ubi stat mal en di nu tu liru propre cl batir un moulin, ou lieu oU un 7noulin est bati. (Chr. Andr.)Sedes bladorurn,

2o97

SED

I.E$ICON

SED

arca et jus colligendi grana qua) in area e manipulis excidunt, vel granorum trituratoro in reliquias; aire battre le grain et droit de rarnasser les criblures. ( A. 1253.) Sedes curia;, jus qunddam, eadcm notionc. ( A. 1220.) Sedes cambor, uhi cerevisia conficilur; brasserie. (A. 1138.) Sedes intima, imus carcer; cachos. (1'rud.) Sedes simulacrorum : 1 lo_ cus in quo simulacro paganorum rixa eran',; niches (Cod. Th.); 2 solia et lhroni , quibus baec simulacra circuniferebantur in pompa ; lrnes porlrrlifs sur lesquels les pazensplagaient les statues des dieux pendant les processions. ('1'ert.) Sedes naviu:n, reditus de statione navium ,in portu; produit du statonnenaenl des navires dans un pon ; ol. sige des nefs. ( A. 1006. ) Sedes salinariae , incus seu vasa in quibus sal conGcitur ; satine ou les grandes podles qui sercent a faire oaporer l'eau dans les salines. (A. SS.) SEDESSERIUS. litem q. SEDERIUS. SEDET. Decet, ex Gall. sied : Melius in mensa regia sedet aurum, guaro in pauperis domo , vel rusticano tugurio, etc. (Andr. Capel.) SEDICULUM. Sedes minor ; petil sige. (A. SS) SEDILE. Locus ad construendum aedificium idoneus, et modus agri; ut SEDES. SEDILIUM. Locus ad aedifcandum idoneus, ut SEDES. (A. 1257.) SF,DILLA.Vagina; gaine, fourreau. (A. 134.8.)Locus vacuus etagri modus,ut SEDES. (A. 1257.) SI;DIMEN. Locus quivis vacuus, idoneus ad mditicandum vel plantandum, ut SEDES. (Mur.)Domus ubi quis sedet, habitat; deineure, habitation , logement. (A. SS.) SED1MON1UII.Locus quivis vacuus, ut SEDES. (A. 1083.) SEDIOLUM. Locus vacuus et modus agri, Ut SEDES. (S. Ii.) SEDIPES. Stapes, cui pede innititur eques, ut in equurn ascendat; _ ut SCALA. (A. SS.) SEDITA.Praesiaium militare ; garnison. (Isid.) SEDITIALI'IER. Seditiose; sditieusement. (A. 1380.) SEDI'1'I0. Conspiratio in mortero out darnnum alicujus complot , conspiration. (Mag. Ch.) Praesidtum militare ; garnison. (Seript. rer. Fr.) SED11i0NA81LITER. Seditiose; sditr,'eusement, en excitant des troubles. ( A. Ad seda ionem perlisditieux. (Script. rer. Fr.) nens ; excitare ; Serlitionem E. SEDITIONAR exciter des troubles, pousser d la rvolte. (A. 1379.) SEDITIONAR I. Eadem notione. (Vet. Gl.) SEDITIONARIUS . Qui seditionena exctat ; sditieux, qui pousse d la rvolte. (Conc. Hisp.) SEDITIOSUII. Causa dissensionis, con1379.) SEDITIONALIS.

9.1):51 111EDI1E ET INEDIA; I,A3'[N11'.1TI5. Si^'.1 2010SCG SEGNORIA. - Dominado, dominium tentionis; motif de trouble, de division. puissance, domination, seigneurie. (A. 1234.) ust.) (J auteur des -Carcer, quia praecipuum est segnoriae seu auctor; SEDITOR.-Sedilionis dominii signum ; prison.(A. 1268.)-Jus do1397.) (A. trocables, de la rvolte. minicurn, l.lraestatio ; service clic au seigneur, SEDITURUS.-Pro sesscarus. (A. SS.) droit yui appartient au segneur; ol. seiy'neuSEDIUM. =- Seditio ; rvolte. (Ch. ltal.) ^ 1160., riage. (A. (A. 1283.) - Proeslatio qua a moneta3 ut SEDES. a3diGcandum, Locus ad fabricatoribus domino solvitur ex monelaa SEDNICUS.-Centurio, Slavis; capitaine. pui revient au seigneur SEDUCIBILIS.-Seducto r ,, corruptor s- proventibus ; sur la fabrication des monnaies; ol. seigneudueteur, corrupteur. (A. 1251.) SEDULARIUM. - 5edile; sge. (Paul. riage. (A. 1319.) SEGNORI''UJI. - Ut SEGNORIA. (St. Ast.) r ) Dia SEGNORIVUI. - Dominium, ideal quod les 2mmeubles. SEENS. - Res immobiles; SEGNORIA. (A. 122.9.) et. Cod.) (V SEGNUM.- Genus vestis, Macris in HieSL'GA. - Obligatio, qua vassallus, vel te- dominum in /austeroseu exercitum rolex. ; brevis tunica, quae sub cappa a reguuens, laribus uefertur, Italis saio: Alia veropuelsequi tenetur, ut SEGUTA. (Pass,) la dedil segnum suum leproso. (Vit. S. SEGALE.-Seeale; seigle. (Bal. Misc.) 13rigid.) Legendum forte sagunt. SEGALUi1I.-Eadem notione. SEGOA.-Ut SEGA. (A. 1280.) SEGARDI.- Haeretici, iidem q. BEGARDI. SEGREAG1U.11. -Jus dominz in vassallo(Chr. Belg.) SEGATURA. s- Idem q. SECATURA. (A. ruin silvis; droit du cinquinte sur les bois, lequel est da au seigneur quand ces bois se 1202.) vendent; ol. sgrage, sgraige. (Pass.)SegreaSEGEL.-Ut SEGALE. (A. 1085.) SEhELATIUS. - Secalitius; de seigle, giiim caprarum, praestauo qua: segreario forestae penditur, ut eaprae depascere possint (A. 1097.) in sil va ; droit qui se paye au sgrayer pou t` . - Messores; moissonneurs. SEGENTES avoir la perniissio de conduire les chvres S. xnl,) (S. dans les bois; oi. sgrage ; (A. 1258.) SEGES. -- Mensura agraria; certaine me- S EGREALIS. -Segreagto obnoxius; sujet sure pour les champs. (Ch. Angl.Sax.)- Granum quod ad molendinum defertur; grain du ctroit desgrage. (A. 1257 ) orestis, f^,SEGRE.IRIUS. - Ofliciuln iu f que Con porte au moulin. (A. 1196.) restarum custos ; garde forestier, o f/icier foSL.GHA. --E. officina, ubi serra ad dese- resticr, gruier; ol. sgrayer, sgras, sgrisa candum utuntur; scierie. (God, tal. Dipl.) (Pass.) - Exactor segrettgli; recet^cur dia SEGH1A.-Terra inculta vepribus et du- droitde sgrage; ol. sgrayer. (S. xrui.) metis abundans ; terre inculte, couverte de SEGREERIA. - Redltus, emoluroentum broussailles. (St. Yerc.) -Quod eommenta- segrearii ex oflicio ; produit de la charge de iensi pro incarceratione praeslatur ; droit sgrayer. (Ch. eccl. Turon.) de ge6lage, ce que le prisonnier donne au ge- SEGREERIUS. - Idem q. SEGREARIUS. lier pour sa nourriture. (A. 1281.) (Rey. Cam. Comp. Par.) SEGIAGIUM.-Redditus e navium in por- SEGREGARE. -- Aulicitiam discindere ; zu statione; idem q. SEDES. rompre amiti. (A. 1386.) SEGREGUS. -Ut SEGREx. (Isid.) SEG117ENTUM.-Idem q. SEGa. (A. 1220.) SEGRESTA. -Que sacrislirc praeest apud SEGLARIUM. - Emissarlum aquarium, Gall. vier, vel quid simile. (St. Plac.) sanctimoniales ; sacristaine, religieuse charge de la direction de la sacristie (dnn. llen.) SEGLE.-Secale; seigle. (Bal. Misc.) SEGREST A\IA.-Sacristce niunus; charge SEGLIA. --- Eadem notione. (T'ab. Casce Dei.) de sacristain. (G. Chr.) S EGLUM.-Eadem notione. (Tab. Vos. ) SEGRESTANUS.-Qui sacrista? prxest ; SEGMENTA'TUS. - Segmentis ornatus; sacristain; ol. segretain. (Tab. S. Pet. de qui a des ornements de diverses coulcurs. (Di- Cellafroini.) SEGRESI'ARIUS. - Eadem notione. (Id.) citur de veste segmentis variegata, simul et SEGRESTIA. - Eadcw notione. ( Ap. de homine ejtismodi vestimentis induto^ Segmentata autem intelligo ornamenta dis- Stef^h,) SEGREY.-Segre ;atus ; place'd v rt, ssecta vel etiam diversi coloris seu textus. Ilinc segmentatus idem quod acupictus so- par, distinct. (Aus.) SEGUA. - Obligado qua vassallus dorninatErnaldo in Vita S. Bernardi. Probus segmenta interpretatur fasciolas, qual extre- nunt in hostem sequitur ut SECUTA. (A, 1399.) mis vestium oris assuuntur, Gall. franges.) SE GNIORI;SSA. - Domina; dame. (A. SEGUIi1ENTUM. - Idem q. SEGA. (A. 1154.} 1220.) SEGNI OItiVUAI.--Ut SECNORIA. A. 1138.) 1138. ^ SEGIJLA.-Secale; seigle. (Tal,. S. Abb. SEG NITUDU. - Segnities, len- Andeg.) desidia ; teta, m oltesse, insouctance. (Gane. Hisp.) SEGU 14. - Pro SaGUU, panni species. (A , . SEGNUA 'Ut SEGA. (A. 1 275.) 151 4. SEGNORARE.-- Senioris, seu domini jura exereere ; co m mander, gouverner, tre sei- SEI)ARUM.-F. ofl'icina, ubi serra di55eca+ gneur; ol, se gnorier. (A. 1268.) tur; scierie. (A. 1303.)


SEI 2n5t Sr:IGNORIV1UbI. -- Idem q. LEXICON SEM 20,12

SrtGNORIUil. Equi seilce insidere; morder a cheval. (Cona. Fur.) (A. 1229.) SELLARIS.Equus sella instratus; citeSEILLLTUi1I. Vas, in quo agua hene- di ra det'ertur; bnitier; ol.seilletle. (A1343.) val de selle. (Anast.) Animal adsellam, equus; SEILLO. Modus agri, idem q. SELIO. cheval. (Const. Sic.) 11iad.) SELLARiUS. Equus sella instruclus ; (AH. SEINGLARE.Aper; sanglier. (S. xiv.) cheval de selle. (Vet. I^,sc.)Eques; cavalier. SEINIORA. Don,inium ; ut SEGNORIA. (A. SS.) --- Sellrum confector; sell ier. (Cap, (A.1211.) C. 51.) SELLATOR. Sellarum artifex; sellier. SEISIACIO.Charta qua reialicujus pos- sessio trnditur alicui ; acte par lequel on cde (Vet. Test.) la proprit d'une chase. (Ap. Nlad.) SELLIrER.Equus cheval. (Vet. Epiq.) SEISIARE.--Ut S EiSI:vAKE. (Mon. An.gl..) SELLISTERNUM. Instratum aut straguSEISINA.Alicujus re traditio; action de lum selle; housse, couverture de selle. (Ver. cder, de livrer une chose, cession. (Ap. Mad.) . Gl.) SEISINARE.Mittere aliquere in posses- SELLIVUS.Idem q. SELLO. (Mon. Angl.) sionem ; metlre en possession, investir. (As- SELLONUS. Eadem notione. (Tab. eccl, Grat.) ser.) SEISIRE.Possidere,occupare; possder, SELLULA. Sellula mansi, domus coloni occuper. (Ch. Ap. Mad.) Sub custndis ma- in singulis mansis, ut SELLA. num ponere, tradere; mettre sous la garde, SELLULARIUS.Er^ues, vel seilarum condonner a garder. (Chortal. S. Vine Cenom.) fector; cavalier ou sellier: SEISITIO.Manucaptio, obsiSnatio; sai- SELLUS. Mensura liquidorum ; mesure sic. (A. 1280.) pour les liquides; ol. seillie: Seillos de viSEiSO.ldern q. SATIO et SArso. no. (T'ab. prior, de Dom.) In sellum suum SI?1SONA.Eadem notione. (Ingulf.) erig, altolli in sedentis situm. (G. Ch.) SEITOR1UNI.Locus ubi serra dissecan- SELQUALE.Mensura frumentaria, idem tur arbbres, vel molendinuln ad id operis q. SExTARrU6I. (A. 1295.) destinatum ; scierie. (Ch. Occit.) SELVATICUS.-Silvestris; sauvage. (Mnr.) SEI'IUNGA.Gladius; glaive. (Vet. Gl.) SEMAISIA. Mensura vinaria, que LugSE1ZENUM. Re g io urbis, apud Massi- duni (liras mensuras, quas Galii pots dicuut, lienses, quorum urbs olim in sex partes continet; mesure pour le vin; 01. semaise. distrihula eral, Gall. sezain. (A. 1301.) SEMALIS. Vasis genus ad usus diversos SEJORNARE.Commorari, manere,diem aptum ; ustensile de bois propre a porter des ducere; sjourner. (A. 1202.) liquides, espce de barillet muni de deux anses; SELARIUS. Sellarum equestrium arti- ol. semal. (Pas. in ch. Occit.) fex; sellier. (A. 1304.) SEMALUM. Eadem notione. (W. Pag. SELAVE. iEdicula ve! edificiolum tumulo Latir.) a.icujns superpositurn ; petite construction, SEMANTERIUM.tir. 012 p.avtripov, signum oraloire lev sur un tombeau. (Lex Sal.) quo Graeci fideles ad ecclesiam convocant, SELDA.Taberna mercatoria; boutique. loco campanarum; semanlerion, agiosidre, (M1lal. Par.) instrument de fer dont on se sert dans l'Eglise SELEGIA. Polus species, f. cerevisia; grecque pour appeler les fidles d l'glise. espce de boisson. (A. 1055.) SEMARE. Mutilare; mutiler, estropier. SELELARE. Obsignare, communire; (Cap. C. M.) sceller. (A. 1362.) SEMATUM. Semivacuus, semiplenus; SELI:N.E.Luna ; la lune.(Joan.Scot.Erig.) moiti plein, inoiti vide. (Vet. Gl.) SELENITIS.Eadenl nutione. (Agnel.) SEMAXII. lidem q. SEMIAXASII. SELI3A.Situltr, aque ex puteo [lauden- SEMBA. Forte pro scriba. (Ord.Vit.) de idonea; vase pour puiser de l'eau. (Tabul. SEMBELLINUM. Sabellina pellis; peau Dal. Mon.) de martre. (Const. Catal.) SELIO.Modus agri; mesure de (erre d'en- SEME. Ut SAGMA, onus, sarcina. (Ch. viran vingt perches; ol. seillon. Angl.) Apud Andegavenses et Pietones oflicium quod per septem dies continuos pro SELIPH'1'AR1.Genus Tureici equitatus ; nde rni quod seplecorps de cavaliers chez les Tures. (Jov.) defunctiscelebratur, dem^1382.) SELIQUATICUM . P ro S ILIQUATICUM. narius; Vid. SEPTIMUS. (A. SEMEBLATOR. -- Seminator, sator; seSELIUNCA. Dimin. a SLL10. (Non. Anql.) Ireur, ceb qui srne les grains; ol. semere, semeux. (Vet. Cod.) SELLA. Latrina; lieux d'aisances. (Vet. Gl.) E auitum instratum ; selle de cheval. SEMEL. ^ Aliyuando; une fois, un jaur. (Pass.)Domus coVoni i q singulis mansis ; (A. 1300.) Pro semper, passtm apud Baria maison, Z'habitation d'un fermier. (S. Ix.) baro-Latinos scriptores. Scamnum banc. (Vet. Cod.)Quidquid ex se LATUS. Solea nstructus; garni SEME d'icne melle. bonis alicujus est, bona ipsa, d0mil^ICUm, ut MENSA. (A. 1372.) SEMELIA. Fulcmen, munimentum terSE LLAItE.Oflicina sellarum, seu locus reum vel ligneum; soutien, appui. (A. 1381.) SEMELLA. F. panum stmilaceorum, ubi sellas conftciuntur vel asservantur sel- taje.(St. Eq. T'cut.)-- Sella, seu ephippio qui simenelli dicebantur, distributio, vel certa euuum rnStrLlere ; seller un cheval. (Pass.) quantitas; Vid. SIMENELLUS. (Corte. eccl. Col.)

2033

SEM

4 MEDITE ET INFIM

LATINITATIS.

SEAt

2031

SEMELLATOR. Sutor, qui calceos soleis instruit; cordonnier; ol. semelier. (A. 131i4-.) SEMENALHANA. Tantum seminis quantum ad sationem cujusdain agri satis est; le grain ncessaire pour ensemencer une terre. (A. 133/1.) SEMENATURA. Terra arabilis et seminabilis, seu (luce seri potest; terre labourable ou qui est propre recevoir la semence; oh terre semeure. (Ch. ap. Steph.) SEMENS. Sationis tempus ; semailles. Tab. Aquic.) ( SEMENSTER. Vox ambigua, qua et seminensis et spalium sex mensium si^niFcatur; demi-mois, semestre. (Isid.) SEMENSTRA. Liber in quo actiones sex mensium continentur; livre renfermant Chistoire de six mois. (Pap.) SEMENTA. Sementes; sernailles. (Ap. Lid.) SEMENTARICiUS. Terra sernentaricia, seminalis, OUT ser potest; (erre bonne d ensemencer. (Ch. !tal.) SEMENTARIUS. Sationis tempus, vr l ager sationi aptas; temps des semailles, ou erre propre d lre serne. (A. 1093.) SEMENTATICIUS. Seminalis; de semenee. (A. 1070 SEMENTATI . Sementis; ensernencement, seniailles (Tert.) SEMENTERIUM. Sationis tempus ; se tnailles. (A. 1271.) SEMENTIA. Sementis; semailles. (Cap.
C.211.)

genus; idem quod ORAR:Uni, seo SUDARIUM. (Vet. Gl.) SEMiCIPIUM. Semicaput; moiti de la tEle. (Vet. Gl.) SE MICOLUMNIU;a7.Cylindrus; cflindre. (Isid.) SEMICORS. Minus hahens cor; idem q. GaII. qui a demi tinie. (J. de J.) SE1'IICUMULA'1'US: Demi-combl. (A. 1221a.) SEMIDECiMA. Quae a decmo ad quintum rrmerum reducitur; cinquime. (St. S. Claud.) SEMIDUPLEX. Dimidius; demi. (A. 1387.) SEMiFACIES. Efigies obliqua; visage de profil. (Mal). Ann. f1en.) SEMIFORTIS. Male vol parum munitus; mal ou peu fortifi. (Mur.) SEMIFRATER. Qui ex altero patre, vel ex altera matre esl; demi-frre. (Th. Otterb.) Apud Carmelitas, frater seu donatus secundi ordinis, (Const. Carrnel.) SEMIFRUMENTUJI. Frt;mentum miscellum; bl mteil. (A. 1319.) SEMIINTEGER. Dimidiatils, mutilas; rogn, estropi, mutil. (Conc. flisp.) SEMILANCEA. Hastae genus ; demi-pique. (A. 1395.) SEMILOTUS. Mensura liquidorum, n quibusdarn locis Belgii, demi-lot, (luce Parisiensi pinta respondet. SEMIMODIATA. Idem q. SEAIODIALE et
SEMODiATA.

SEMENTERA. Semen, selTiellts; semence, ensemencement. (A. 1217.) SEMEOURA. Eadern notione. (A. 1230 ) SEMETRUM. Intervallurn ; distance, espace. (A. SS.) Dissona sernetra; choses irrggulieres, qui n'ont pas d'harmonie. (Prud.) SEMEURA. Ideen q. SEMEOURA. SEIIEURUS. Seminalis ; de semei2ce. a Terra semeura, qua3 tieri consuevit. (A. 1282.) SEMIACIA. Semitabula, ut vidctur; bout de planche. (A. SS.) SEMIALTER. Unus et medias; un et demi. (A. SS.) SEIIIALT1LE. Semisaginatus; d demi engraiss. (A. 1188.) SEMIA1tMATUS. Mnus armatus; moins arm. (Vet. Gl.) SEIIIAXIARiI. Appellati Christiani a gentilibus. Rationem norninis sic prodit Tertullianus : Vicirnus cuna occidimur, Hect nunc sarmentitios et semiaxiarios appetletis, quia ad stipitem dirnid axis revincli sarmentorum ambitu e g urimur. SEMIBOLUS. Oboli pars media; moiti d'une obole. (Isid.) SE MiBONUS. Non pessimus; pas trsma uvais. (Mur.) SE JIICCIA. -- F. pro SE1ICINCTIA. (A. SS.) SE111CINCTA Praeteua ventri castula; ablier; oi. demi ceint. (Pass.) SEY11C 1NCTlA. . Ead.em notione. (Vet. Gl.) SEM;C INCT1U;t1. -- Vcstis sacerdotalis

SE1IINALIA. -- Sationes; semailles. (St. Ord. S. Gilb. Semp.) SEMINAbiE. Semen-; semence. (A. 1283.) SEMINATIO. Terra serninationis, seminalis, qua) seri consuevit; terre que Con ensemence hahituellernent, qui est propre rZ recevoir la semence; ol. serneitre. (A. 1192.) SEMINATURA. Sementis; semailles, ensemencernent. (A. 1180.) Stationis Lealpus, seu servilium quod ea ann tempestate domino a vassallis debetur; temps des semailles, ou prestalion due par les vassaux au seigneur d cette poque de l'anne. (Ch. Angl.) ldem quod SEMINATIO. (Charla'. Flor.) SF.MINIA. Hebdomada; semaine. (GiIl1. Crisp.) SEMINIVERBIUS. Concionator; harangueur. (Pa p. ) SEMIPANIS. Panis statuti ponderis dimdia pars; demi-pain, moiti d'un pain dont le poids est connu d'avance. (Mart. Anecd.) SEMIPAR. Qni dimidi feudi ratione domino subditus est; covassal, copossesseur d'un tief. SEIIIPLAGIUM. a Minus rete, vel linee adjunctw retibus. (Pap.) SEM1PLANTARIUS.Semiplantaria charla, ea scilicet qua ager ati medium plantur>s concedilur; Vid. CouPLAYTARE. SEMIPLENE. Serniplene probare, idem q. Gall. prouver demi. (St. Palay.) Sh11IPLENUS. Simulatus; feirrt, unan gin. i`vltlf }m.) SEIIIPOISA. Semilihra; demi-livre.

st:a LEXICON sEN 2e,a Mensura seniirusa, SENAGULUbr. Jurisdicti^ curialium, idem SEAIrRA SIIS. ,>7rsurc derni rase. A. 1224,) seu locos ubi cnnveniunt, in Legib. 111echli- ' q. 6 ^ ^^ , SIsDIIRF.. Pro serere, seminare ; semer. nensibus. tc l), SP ic.) SENAILLIA. Sementis ; sema lle, se( SEIIISOLIDUS. Dimidius; demi-sou. menee; ol. senalle. (Vet. Ch.) i SENALE. Funis cu m quo caricatur; (Pass.) (Pas SEiIIISOLIUM. Solium Iatrinae, sella sorle de corde. (Vet. Gl.) Signum, quo alifamiliarica; banquelte des lieux d'aisances. quid venale indicatur; marque par laquelle indique qu'un objet est vendre. (Greg. (Mor.) ( SEMISPATHIUM. Brevior gladius; pe PP.) courte. (Pap.) co SENAPE. Sinapi ; moutarde. (Irm,) SENAPIUM. Eadem notione. (Id.) SEI4IISSARIUS. Dimidus; demi. (Chr. SENATOR. Nobilis, e stirpe nbili naIsid. Pac.) Dimidia ex parte haeres ; hri- tus; noble, de race illustre. (Pass.) Senatores, tier de moiti. (Flor. Jurisc.) SEIIISSECLA. Dimidium sicli; moiti magnates; les grands. (Greg. Tu/e) Primus senator, antiquior inter senatores eledu siete. (An. Goldast.) SEMITARIUS. -- Semita ; sentier. (Ch. ricos; le doyen des conseillers-cleres. (Vet, Epit.) Senatores reipublicce S. Galli; sic nunBisp.) SEMITAS. Imperfectio ; Vid. SEMUS. cupantur illius monasterii principales, quoSEMITRIA. Duo et dimdium ; deux et rum collegium senatus dicitur apud Ekkeardum ,juninrem. demi. (A. SS.) SEIIIUSATUS. Semitritus ; mofad us. SENATORIUM. Locas in ecclesia a parte australi, cancellis infra presbyterium (A. 1450 ) SEMIVIGILARE. Intervigilare; veiller. prbximior, ubi senatores et principes consistunt. (Ord. Rom.) (A. 1355.) SENATORIUS. Senatoria curia, mo SEMNIUM. Monasterium in quo degunt nasterium ; couvent, monastre. (Andr. Flor.)monachi ; couvent de moines. (Vet. Gl,) SENATRIY. Nobilis femina, ex sena SEMODIALE.Semimodius ; demi-muid. (S. vnL) Mensura agraria, ager seu terra torio genere orla; femme de race noble. (A, semimodii sementis capas ; mesure pour les SS.) SENATUS. Camera computorum Pari-champs, autant de lerre qu'il en faut Pour chambre ch ; la des cornptes de Paris. (A. riensis un derni-boisseau de grains. (A. 790.) sis 1294.) ^ 14lonasterium; le couvent de. S. SEMODIATA. -- Idem quod SEMODIALE, Gall. (Eckeard.) SE ager semimodio constaus. (A. 899.) SENCHA. Piscandlmodus; sorte de pe'SEMODIUS. Semimodius ; demi-bois- che; ol. senehe. (A. 1479.) Porcorum staseau. (A. 1097.) bulum, ubi saginantur; (fiable d pourceaux; SEMONCIA. Invitatio; averlissement, el. sench. (A. 1356.) invitalion; el. sernonce. (St. ecel, Autis.) SENDADUM. Sindon; fi n tissu, mousSEMONERE. Pro SUBMONERE. ( A. seline. (A. SS.) 1163.) SENDAL. -- Tela subserica, ut CENDASF.MO.NTIO. 11Ionitio ; semonce, avertis- LUM. sement. (A. 1164.) SENDALES. Sendalia ; sandales. (A. SEMOSSA. Aionitio, ut SEMONCIA. (A. 1419.) 1356.) SENDAPILLUM. Panni serici species; SEMOSTA. Eadem notione. (A. 1334.) sorle d'lo fJ'e de soie :, tem lunicam et dalSEMOTARE. -- Seruovere ; spurer. (A, malicam pro episcopo de serico rubeopilano SS.) sive sendapilo. (Test. a. 1409.) SEIIIOTII4I. Seorsim, separatim ; spa- SENDATUM. --- Pannus sericus, ut CENrn:ent. (Mur.) DATUM. (13ist, Dalph.) SENDRUS. Cinereus ; eendr, (A. 1476.) SEIIIOTUS. Defunctus, mortuus; mort. (Ach. Spic.) SENECHAUCIA. '1'abularium forense, SEMPECTIE. In Regula S. Benedicti, ut videtur ; gre/fe. (A. 1319.) SENECIO.Piscis genus; sorte depoisson. monachi qui quinquaginta annos in ordine exegerunt, et quibus eo nomine majen in- (Rumpl.) SENECTITUDO. Senectus; vieillesse. clulgentia tribuitur, ab omnibus oneribus (Tetera immunes; religieux d'un dge avanc, (Episl. C. M.) SENESC ALATUS. Digntas senescalci ; exempts pour cela des observances monaca- snchalal, dignit desnchal. (Knyght.) les. SEMPER. Pro lamen. (Ch. H. IV reg. SENESCALCIA. Pra;fectura ; snclzausAngl.) se. (A 1277.J Idem q. SENESCALATUS. S E;IPER-BARO, Qui a nullo feudum (Chr. lliaurin.) ltal ^et, sed alii ab ipso tenent ; Vid. BABO. SENESCALCUS. Idem q. SENESCALLUS. SE MP1'1'ERNALITER. -- IEterne; ternel(A.786.) lenaent, (A, SS.) SENESCALDUS . Idem g, SENESCALLZrs. Sf, MP1'1'EItNI'IAS. lEkernitas; lernil,. (A. 1335.) dure ternelle. (CI. irlam.) S hNESCALLA. Mulier, qua' jure sitoSrMT;S. ?llutilus, qui non integro est ftil'horc'; mu t ad.. (L'onc, durel. IU. cessions senescalli.czan in fEudunt possidct; ni.)
5?.05s

2r137

SEN

1<IEDIIE ET INFI1LE LATINITATIS.

SEN

2038

enme qui a hrit d'nne sncharasse el la T trent en fief (Chartul. in H. Sabaud.) SENESE'AI:LUS. Oflicialis in aulis regis vel procerum, atque adeo etiam privatorum, cu domus cura iucumhebat ; nrbis provincialis praefectus ; snchal, premier ofscier on surintendant de la maison d'un ro , f d'un prinee ou d'un simple particulier; gouverneur d'une ville de province. (Pass.) SENESCANTIA. Conviviurn, idean quod PROCURATIO. (A. 1203.) SENESCARIA. Idem q. SENESCALCIA. (Knv;;l h.) SENESPIO. Rubentium pusularum species ; rougeole. (Mir. Urb. V PP.) SENEUCIA. Viduitas ; veuvage. ( Ch. Angl.) SENEX. Abhas ; chef d'un monastcre, abb. (Pet. Aba?lard.) Episcopus, in Africa, ubi senes vel senes episcopi dicti episcopi promolionis aotate caeteris antiquiores. (Leo IX PP.) Senex vel vetulus de 11Iontanis, Assassinorum princeps, non ob mtatem ingravescentem sic appellatus ab Latinis scriptoribus, sed quod lingua Arabica scheik indigitaretur, troce quresensorem et dominum signific.al; le vieux de la Montagne, l'rnir des Ismaliens. (Pass.) SENGLA. Cingulum ephipparium; sangte. (H. Nem) SENGLARIS. Porcus senglaris, aper; sanglier. (A. 1399.) SENGLARIUS. Eadem notione. (Mon. Angl.) SENGLARSIUS. Eadeln notioue. (A. 1501.) SENHERA. Vexillum; drapeau, bantsire. (Ch.11isp.) SENHORIA. Dominium, dominatio; ut SEIGNORIA. (A. 1233) Reditus, prmdiorum commoda ; produits des terres, (A. 1245.) Ve g illum, nt SENLIERA. (A. 1293.) SENHORIU141. Dominiurn ; seigneurie. (A. 1491.) SENIA. Gravia , sapientia, curte senem decent : Hic in brevi consummatus infans et vix ah(actatus, puer egit senia. (A SS.) SENICIS. Squinantia ; esquinancie. ( A. SS.) SENIERIA. Vexillum, ut supra SENHE-. 1ab. (A. 1312.) SENIOR. (Subst,) Dominus, abbas seu praefectus monasterii, presbyter , maritus, conjux ; seigneur, celui de qu.i le fiel' ou la censive sont tenus, propritaire, suprieur de monastre, abb, prtre, mari. (Pass.) Seniores, primates; les grands. (Pass.) Sensores monasterii , iidem q. SEnaPLCT.ZE. ( Vigil. Din.) (Adj.) P,aecipuus; principal : ecclesia senior. n S ENIORARE. Dominari; domino-, goitverner, tre seigneur; ol. seigneurier. (Ch. Benev,) SENI ORATICUII. -- Jus quod seniori, seu domino, ratione senioratici seu dominii debetur ; droit qui nppartient au seigneur, droit s eigneurial. (A. 1015.) Dominium, dominatio; s eigneurie. (Ch. ap. Mal c.) SEN IO RATICUS . . Senior, dominus, vel

potius advocatus ; seigneur ou dfensear. (A. 1050.) SENIORATUS. Domnium, dominatio; ut SEeNORrA. (Cap. Car. Calv.) SENIORIA.Ut SENIORATlCU1I. (A. 1156.) SENIORITAS. Dominium, dominado ; seignestrie. (A. 1085 ) SENIORIVUS. Eadem notione. ' A. 1109.) SENIOVORE. Pro seniore, seu majare domus. (A. SS.) SENIPE'1'lE. linenl q. SEMPECT,C. SENISSIMUS. Valde senex ; tres-vicux. (A. SS.) SENISTERIUS. Sinister; gauche. (Vet. GI) SENIUAI. A senectute distrnguit Joannes de Deo, doctor decretorum Bononiensis, in Poenitentiario; ita ut senectus sit a 60 annis usque ad 80, senium y ero post 80 annos. SENIURAGIUS. Idem qui SENIOR, dominus, (Ap. 117a 1.) S13NIUS ALTARE. Praecipuum ; le maltre-autel. SENIX. Pro segnis. (Leo Ost.) SENSALIS. Proxeneta ; courtier. (Sund. Nicos.) SENSARIA. Proxenetm rnerces; coarta. ge , honoraires d'un courtier. ( Cod. Ital. Dipl.) SENSARIUS. Qui ad censum seu sub aliqua prr:estatione elocat; eelui qui loue sous condition de payer un cens annuel, ou de se soumettre d quelque prestation; ol. censier. (St. Gen.) SENSATICUi<I. Pro CENSATICUAf. SENSATULUS. --- Sensni suo deditus, seu opiniOni sua , inhaerens. (Hincm.) SENSATUS. Sensu pollens, prudens ; sage, prudent, sens. (Vet. Gl.) SENSIRILIS. Sensu prmdilus; ut SEN SATUS. (Vel. tren. Inlerp.) SENSIRILITAS. Sensus; sens. (Id.) SENSIFICARE. Sensus capac,e;n reddere, sentire Lacere; douer de sensibilit, donner le sentirrsent. (M. Cap.) SENSIFICATOR. Qui dat sensum; celut qui donne le senlimenl. (S. Ang.) SENSIO. Sententia ; pense'e. (Isid.) SENSIRE. Pro SAISrRE, obsrgnare, ad manum regis ponere; saisir, con fisguen (A. 1302.) SENSUABILITAS. Intellectus, cognitio; connaissance. (Iren. Inlerp.) SENSUALITAS. Facultas sentiendi ; facult de percevoir des sensalions, sensibilit. (Tert.) Sensus, intellectus; connaissance, intelligence. (A. 1376.) SENSUS. Intellectus; sens, bons sens. (S. Hier.) Sensus lerrce, iilius declaratio seu inquasitio judiciaria. (A. 1237.) SENTENA. Pro sentina, fundurn navis. Vet. Cod.) ( SENTENTA. Sapien tia ; sagesse. (Iren. lnterp.) Sententia judiciorum, liber cclesiasticus, in quo contanentur, qu: p ari pmnitentiam irnponendam et ad reconciliandum peenitentem spectant; pnilentral. SENTENTIABILIS. Per senlenliant red-

LEXICON SFP 2b1, 0 jug. (A. SS.) SEPALIS. ;Pr o jseparalis, 'ut videtur diius, pa'escrit por jj^yerent, SENTENIIA n ITA: . Per sentenliam, (Ap. U; hel.) Ye l i, ,l ,,urn, par juyem.ent. (Diurn. [hm .)SEPAR. Divisus, se^aratus; distinct, S i ;N iIENTIARE. Sententiarn proferre, mis de cQt, spar. (Ves. Gl.) d ,,,.,, , t;al.; sententia condemnare; prononcer SEPARA BILITAS. Separatio, divisio; un juqenent, condamner; ol. sentencicr. (A. sf,paration, mise d part, dissinetinn. (Cone. I ,63,) Staluere, judicare, decernere ; d- Hesp.) c ,iiter, dterminer, rsoudre. (Mart. Ampl. SEPARALE. Quod separat, seu divida Cot.) Consentire ; tre d'accord, consentir tenementum a tenemento, seu rem ab alia ^} , (' (Tb.Otlerb.) re, terminus, limes; ce qui spare une chose Slsl\1'ENTIARfUS. Arbiter; arbitre. (A. d'une autre, limite, borne. (Flet.) Tene1!a48.) Qi+i sentencias judiciarias exscrjbit, mentum, aut res, quae ab alia separatur, seu scrba; grcffer; ol. sentenchier. (A. 1403.) suis terminis detinitur ; la chose mme qui Sententiarii, qui libris Sententiarum Petri est spare de l'autre. (Id.) Separales charLomhardi student; ceux qui tudient le Livre tce, separaim, distinetm a diversis hominides Sentences de Pierre Lornbard bus scriptae ; chorees mi-parties dont on donSENTIENTJATOR. Oflicium in moneta nait une moiti ci chacun des contractants. Florentina : Sententiatores dicta: munetre -(Ap. Mad.) ,auri. (A. 1317.) Idem q. SENTENTiARIUS SI PARALITER. Disjunctim ; spars (A. 1298 ) rnent. (Ingulf.) SENTENTIONALITER. Ut SENTENTiA- SEPARATIO.Praerogaliva, privilegium ;i LiTI R. (A . 1409.) pri z ilge, immunit. (St. Rip.) SEivTIsRIUM. Semita; petit chemin, sen- SEPARIA. Ut SEPRALE. (A. 1299.) tier; ol. senteret. (A. 1181.) SEPE. Sepes; haie. (A. SS.) SEN'1'ER1US. Eadem notione. (St. lllut.) SEPEDIUM. Refuaium ; refage, asile.. SENTIA. Locus sentibus referlus ; lieu (p3p,) rempli de ronces. (Vet. Gl.; SEPELiA1'IO. Actio sepeliendi mor-. SENTIFICARE. Idem q. SENSIFICARE. tnurn ; action d'enterrer un mort, spulture. (Cl. Mam.) (St. eccl. Tutel.) SENT1MENT11M. Sententia, opinio ; SEPEL1C10. Jus sepulfurae, seu obvenavis, sentiment. (Clir. Corn. Zanfl.)Sensu^, tio que sacerdoti ob sepulturam contingit; bnimi a(1'ectio ; sentiment, affection de l'dnae. droit de spulture, ce qui revient au curas (('rPrs.) pour chaque spulture. (T'ab. SS. Trin. CaSENTINA. Meretricum habitalio; de- dom.) Sepultura ipsa, humatio; spulture, rneure des femmes dbauche'es, lupanar. (St. nhunmtc:on. (Mur.) Syn. Torn.) SEPERALITAS.Idem q. SEPRALE. (Anu_ SENTINACULUM. Instrumentum quo prwrm) sentina exhauritur; instrument, pelle pour SEPIA. Cepa, vol condimentum ex ce'vider la sentine. (S. Paulin.) pis ; oignon o ognonne. (Bern. Mor,.) SENTINARE. Sentinam aquis exhauri- Sepice tabularice, census ex sepiis in tabulis re ; vider la sentine, la meltre a sec. (S. Pau- recensitus. (Panch. St. Steph. de Vallib.) lin.) SEPIATICUM. Quod scriptori vel notaSENTINATOR. -- Qui sentinam exl,aurit; rio pro scriptura datur ; honoraires, 'ataire celui qui vide la senline. (S. Paul in.) donn au notaire ou a un crivain. (Prud.) SENTIRE. Olfacere ; flairer, sentir. (A. SEPIOLA. Parva spes; petit espoir. (J. SS.) Scire , nosse ; savoir, connaitre. de J,. (Mur.) SEPLASIARIUS. Qui seplasia vendit, SENTIS.Fi bula; boucic, agra fe. (Af. SS.) seu pigmenta ; parfumeur, marchand de par-SENTITARE. In animo sensim judi- fums. (Vet.Cod.) care. (Isid.) SEPOSITIO. Datio in pignus ;. action SENTITUS. (Subst.) Prospectos, visus ; de donner en gage. (Lex Wisig.) vu, apercu. (Mur. 1 (Adj.) Sensus; sent. SEPTA.Urbisjurisdictio seu districtus; (A. 13^G.) banlieue. (A. SS.) Conspiratio; complot. SENIL Senium ; vieillesse. (Vel. Gl.) (St Mant . ) (St. SENUS. Pro senex. (S. Ix.) SEPTARiATA. M odus agri ; septere, SEO Pro seu, sive, in antiquioribus in- quanlit de terre dont l'ensernencem entabsorbe strumenlis. un septer de grains. (Ann. Prom.) SEPTARIUM. A Gall. septaer, pro StAllA. Pellis species, f. sebo praepa- rata. . tScript. rer Fr.) SE xTAR Unr. (Lob. H. Brit.) SEPTARIUS. A Gall. septzer, mensuSFONITIUM. Saionum exactio ; Vid. E'IrNES. (Ch.!Esp.) ra tam vini quam annonae. (G. Chr.) SEPTATUS. lit SEPTUS. (NI. Cap.) SEONNUM. Furfur; son. (A. 1243.) SEPTEMPEDA. Pertica septem pedum; SEORSI^'U:;. Seorsum positus, separa- perche de sept pieds. (Ann. Pra'm.) tus; mis pan,spar, (Ap. Lud.) SEPTEiiPLIC1TER. Septies tanto; sept SEOS INAI3ILI3.Seosi.>aaile tempus, com- fois autant. (Adran. 11 PP.) n, odn+n, oppurtu,lu, ; ternes favorable. ( SEPTEMTIHIUS. Srrptentrionarius, ut A} . Speirn) vidt.;tur ; septentrional. (St. Cniv. Aurel.) SEPTENA. -- Multae ulonasl.iciu spe(;les9 SEPA,__ I,lelr3 q. SEPRALE. A. 1408.} 9.059 SGY

129J1 SEP 1113DIrE El' 'NEME LATIN;TATIS.

SEQ

2Gk1

SEPTIMAS. Ut HERoorIAS. (Vit. S. Leosptern dieran) jejuniurn ; punition en usage nor.) dans les rouvents, el qui consistait en un SEPTiMIANUM.Locus, sive marmoreug jedne de sept jours. (St. Ord. Hosp.) Litaconspectus in Vaticana baslica, ubi ostenida in qua ad singulas invocationes, septena duntur religniae. (Mari. Hierol.) invocatio habPtur; sorte de pricre. (Conc. LeSEPTIi4IUM. Oblatio que sacerdoti fit mbv. a. 1031.) Seplima pars fructuum ex agris vineisve domino persolvenda; le sep- ob septinaale; Vid. SEPTI\IALE. ( Cltartul. tirne de la rcolte, sorte de droit seigneu- Cels. ) SEPTIMUS. Pes nempe septimus ab rial. (A.1313.)_ Peculiari nomenclatura districtus jurisdlctionis urbis Bituricensis ; la obitu, quo sacra, que pro mortuis peragi solent , absolvebantur; seu rectius sacra septain.e, banlieue de la ville de Bourges. ipsa. (A. 1160.) tA.114.5.) SEPTINOCTIUM. Spatinm septern noSEPTNALIE. Ofiicium pro mortus, idern q. SEPTENARIUS. (Conc. Par. a. 1212.) elium ; espace de sept nuits. (Vet. Gl.) SEPTOR. Vinitor; vigneron. '{'it. S. SEPTENARIUS. Officium pro mortuis Wenwal.) per septem dies continuos; offaceetpriresqui SEPTUARIUS. -- Mensura annonaria, duren( sept jours continus pour quelque mor. (S. Steph. in Reg. Grandim.) Tallia septeidem q. SEPTARiUS. (A. 1269.) narirr, que quolibet septennlo pensitabalur; SEPTUM. Ager quo aliquid r;ontinetur taille septennaire, qui se levait tous les sept et includilur; enclos, dos. (A. 1336.) ans. (A. 1479.) SEPTUS. Pro septunx, septem uncie. SEPTENUS. Septima pars fructuum, ut (Rin). ?11a.ir.) SEPTENA. (A. 1272.) SEPULCRARE. Sepelire, sepulcro conSEPTERIUM. Mensura annonaria; sep- dere : enterrer, ensevelir. ( A. 117G.) tier. (A. 1482.) SEPULCRETUM. Sepultura, locos seSEPTIFLUUS. Epitheton Spiritus san- pulerorum; cimelire, lieu oic sont les tometi, utpote a quo septem sapientiae dona ef- beaux. (ilion. Angl.) flunnt. (Dud.) SEPIJLCRUM. Sepulerum septiforme, SEPTIMAGIU'I. J us septimi percipi- ecclesia super senulcrum Christi constructa. endi in forestis; droit du scpttme, droit clia (A. 1173.) au seigncur sur la colme des bois. SEPULTARE. Sepelire; ensevelir. (Forl.) SEPTIMALE. 011icium pro mortuis, SEPULTIO. Sepultura, !Jumado ; inhuideal quod SEPTENARIUS. (A. 1078.) mcttion. spulture. (A. SS.) SEPTIMANA. Jursdictio el districtus SEPULTOR. Qui rnortuos sepelit; celui urbis; banlie.ue. (A. 1186.) Hebdomas; qui enterre les morts, fossoyeur. (SI. Ast.) semaine. (Pass.) Septimana pcenalis, in qua SEPULTUARIUS. Sepa lcralis; spulcral. Christi passionis mysteria recoluntur, et SEPULTURA. Turnulus, lapis sepulcroque idcircojejuniis et laboribus transigitur; lis; tombeau, pierre tumulaire. (A. 1444.) la semaine sainte. (Conc. Pisan. ap. Ach.) Idem quod ATRrUn1 et COEMETERIU111, scilicet Septi4nana decima, decima pars pecunke ex obventiones, que sace plotibus ob sepulluveclr:;alibus quaque septimana collectae a pu- ram contingunt; Vid. CoialETERIUU. SeblicanisinBohemla; ledixime delarecette des pultura Crucifixi, sepulcri Jesu Christi imaimpts rentrs dans une semaine. (A. 993.) go et repraesentalio, que 6eri solel in aediBine septimanalis exactio, pecunia: (A. 918.) bus sacris die Parasceves; reprsentalion du SEPTJFTANALIS. Mercal/un septimanale, tombeau de Notre-Seigneur qui se fait dans quod in septena, seu urbis districtu, vel quales glises le jour du jeudi saint. (Vet. Ch.) que septimana, sive hebdomada habetur; Sepultura asini, cometerium, sepultura march qui a lieu taus les sept jours, ou qui excomulunicatorum ; lieu ozi l'on enterre les se tient dans la banlieue d'une ville. (Chart. excommunis. (Hug. Flav.) S. Sulp. Bitur.) SEPULTUROLA. D4minut. a SEPULSEP'I'IMANAi.1TER. Hebdomada tina ; heb- TURA. (Mab ) domadairemenl. SEQUACES. Heredes , posteri; les h SEPTIMANARII. Quidam ex opificibus ritiers, les descendants. (Trad. Fuld.) electi singulis septimanis, qui rebus non tanSEQUACITAS. Obsequium ; frence. tum suco artis, sed el civilibus iuvi;ilareut respect. (Sid.) Celeritas; promptilude c3 ap. Massilienses; commmissaires lus chaque suivre. (Id.) semaine par les corps d'tat, espce de pruSEQUAX. Obediens ; obissant, docile. d'hommes. (St. 11'las. ^ (Id.) Sectator; celui qui suit , partisan. SEP TIMANARIUS. Ideal qui H$BDOUA(Paul. Diac.) naRIUS. (A. SS.) SEQUELA. Obsequiare, ministrorum et SEP' C 11`IANATIM. HeUdomadatim una- f'amulorum netas ; suite, cortge, train. (Per. quaque hebdougada chaque semaine, hebdo- Bles.) Consecutio , consequentia; suite, rna dairement. (A. 1374.) consquence. (Lact.)Opinio,seutentia ; fpiSE PTIMANIA . Una ex Gallite provinciis; nion, pense, sentiment. (Mart. Ampl. Col.) --Rei cujuslibet appendix, accessio ; supplla Septimanie. ment, dpendance. (A. 1431.) Jus 1 perSEP TIMANIUS. g el.,domadarius; senrai- sequendi Litiguen] in judicio; 2 persequendi nier, qui esl de s bominern suum cut]] apud aliara dorninuru emaine; I'id. HEBDOUAVARIUS. (.^. SS.) confuoit; ideal rl. SECTA et SECUTto. Ser-

EXiCON ,20i5sr^ rana sua ad domini ^ atarii d SEQUIA. Canalis, per clueca aq u a dc tinm !i uo fr.uforre v R,ivtendinnm astrinnuntur; obdi,gation, currit canal, conduit. (A. 1331.) SEQUIMENTUM. Comitatus, custodia; d e portcr le grain au moulin seigneurial,b.an- nalat de moralin. (A p. Cnvvel.) - Res ad ali- suite, garde. (A. 1290.)Obligatioqua vassalquero pertinentes, praesertiro animalia; les Ius dominum in hostem sequi tenetur, ut biens meubles, le btail. (Ch. Angl.) Sequela SEGA. (A. 1220.) peregrinorum, emolumeutum quod ex bene- SEQUIPES. Qui alium sequitur, pedisdictione perm et baculi pn,rertnorum sacer- sequus; laquais. (Pass.) Sequipedes,;! se. doti obvenit; offrande que font les plerins ctatores, sequaces, discrp uli,elc.; disciples, seclateurs, portisans. (A. SS.) au pr'lre qui bnit leur bdton et leur pane Eire. (A. 1257.) Sequela decimx , jus exi- SEQUITIO. Idem q. SEGA. gendi decimam ex agrs alterius territorii, SEQUITUS. -- Via, quam quis sequilur; cum a suis hominibus eoluntar; Vid. DE- chemin, route. (H. Cortus.) CUJA. SEQUUS. Siccus; sec. (A. 1334.) SEQUENTES. Pulli equini, vitutini et SEQUUTA. Ut SEGA. alii qui matrem sequuntur; les petits d'un SER. Dominus : Quae vox praoponitur animal. (Ch. Norna.) nominihus appellativis apud Italos : efforSEQUENTIA. Canticum exsultationis, mata, ut videtur, ex Graeco xvpo;, seu, ut quae et Prosa dicitur; la prose des Messes so- recentiores Graeci efferunt, zUpo;, unde Galli iennelles. (Dur.) Comittitus ; suite, cortge. sire, Itali messer, Galli etiam messire : Ipse (A.55.)Salariurn quod canonicis, qui pro- notarius qui vocabatur ser Aloysius. cessioni vel officio intersunt, exsolvitur; SERA. Vespera; soir. (Vet. Gl.)Ocdroits de prsence , honoraires dus aux cha- cid ens; le couchant. (Mur.) Mensa, ut vi.noines qui assistent d l'Offtce ou rk une proces- detur; table. (Mur.) sion. (Ord. cr,cl. Cam.) Sequentia avena- SERABAITIE. Haeretiei Valdensium rum, praestatio quae in avens exsolvitur; sectaria, sic dicti quod ut sarabaitce monadroit seigneurial sur l'avoine. (A. 1290.) chi per urbes et castella vagantes proprio SEQUENTIALIS. Idem q. SEQUENTIA- arbitratu vivebant. Raus. SERACIIUM. Seruna lactis; petit-lait,sSEQUENTIARIUS. Liher, seu cndex in rum. (Act. Mur. Mon.) quo continentur sequentice ; livre d'Eglise SEItACULA. Sera minor; petite serrucontenant les proses. (Echeard.) re. (Guid. Disc. Fars.) SEQUENTRIANUS. Qui optimum exci- SERAGIUM. Claustrum, inclusio; empit, rnedim conditionis, vel medii pretil. prisonnement, action d'enfermer. (St. Cad.) (Lex Ala>n.) SERALE. Angustiae et claustra itiners SEQUESTA. F. comitatus; suite. (St. vol montium; dfil, gorge, dificult de cheVerc.) min. (Mur.) Vespera ; le soir : Grossum SEQUESTER. Imitator, discipulus; di- serale; nuil ferme. (A. 14.72.) sciple, lve; bine sequester, puntas, quod ma- SERALHA. Sera; serrure. (Pass.) trena sequitur sic dictus. (A. 1490.) Filias SERALIA. Eadem notione. (St. Mant.) extra domum paternam sepositus et educa- SERALIUM. -- Vallum, septum, munitio; tus, eujus idcirco ortus dubius est; enfant retranchernent, ouvrage de fortification. (Ap. lez hors la maison paternelle. (Compend. Mur.) .i3enef,) SERAMEN. Semen, quidquid seritur; SEQUESTRARE. Separare, seponere; semence. (A. 1262.) squestrer, ?peltre ci part. (C. C. 1W.) De- SERAMPELINUS. - Serampelince vestes, ponere ; dposer. ( Terl.) vestes inveteratae; vieux vtements. ( Vol. SEQUEST1tARIUS. ---Ad sequestrum, seu Gl.) depositurn spectans apud jurisconsultos; SERANTA. Pro saranta, quadraginta, squestr, mis en dpt. ex Graeco vulgari apvsa pro TeaeapxovTae SF,QUI;S'I'I.3.ATI.lI. Separatim; spar- (Abb.) SEItAPELLINIE. Veteros pollos, seta ment. ((;a,s.) SEQUESTRATIO, Separatio ; spara- peltes parvi valoris; vieilles peaux ou peaux de peu de valeur. (Cath. Parv.) tion, mise port. (Cap. Car. M.) SERAPELLUIES. Pelles; peaux. (Yet. SEQUESTItATOR. Sequestrator sacri palatii, cujus ollicium pro cancellarii [altanero Gl.) SERARE. Occludere, seris claudere; accipiunt. Certe apud episcopos Anglicanos, qui sequestratores perinde habueruut, alius fermer, mettre sous clef. (Pass.) Arctare, fuil sequestrator a cancellario, ut colligitur constringere; serrer. (Mab. Ann.) Ferro conexcharta a. 1317.ntunire; ferrer. (A. 11135.) server. (A. 1457.) Sl^,llUIsSTRA'LORIUAI. Locus ubi ali- SERATOP^. Serarius faber; serrurier. quid deponitur; lieu de dpt, endroit oic quid rondpcsc quelque ciansc. (Tert.) (A. SS.) S EQUESTRUII. De ositum vo x uris- SEItATURA. Sera ; serrare. (A. 135L) SERCAPOS. -- Harpago; crochet, grapeansultibns familiaris ; dpt, renrise en main tie rce, squestre. (St. Cad.)Separatio; spa- Phiration, mise d part. (A. SS.) SPRCHELLUM. Signara aliquod viril Persequi aliquem in judicio; venalis, pro quo apponendo ceda domino verdalt;ourszrivre en jzcstice. (Lea'. :Varan) praestatio pensttatur; boucltonde
L SER /oil

MFDi:E ET INFIMA; LATINiTATIS. 2040 SER SERICATUS. Sericus; de soie. (Ley. re, ou mitre marque qui indique le vin d ven- dre en d'tail, et droit chi au seigneur poui r la Norm.) Sh,RICEGiNOSUS. Eadern nntiane. permission de /''aire cette vente; ol. sercel. SERICEUS. Eadem notione. (Cana. SERCLATERCES. Mulieres quae sar- Comp. Par.) clant, seu sarriunt; femmes qui sarclent, sar- SI;RICINUS.Eodem sensu. (Odo Clon.) cleuses. (!L. Nem.) SERCLETUS. Piscis minutioris species; SIRICOBLATTA. Vests serien llurpurata ; v'ternent en soie pourpre. (Cod. Just.) sorle de petit poisson. (St. Mass.) SERIOLA. Canaliculus, per quem agua SERCOLIUM. Feretrum; cercueil. (A: der,urrit; r,onduit. (Ap. Mur.) 1320.). SERIOSE. Fuse, minutatim, articulaSERDIA. Pro SARGiA. (A. 1176.) tim ; en dtail. (Bonif. Vlll PP.) Graviter, SERECIA. F. dominium; Vid. SERERUS. lente; lentement. (A. 1319.) (Cod. Dipl. Ilal.) SERIOSITAS. Gravitas morum graSERENA. Mensura liquidorum ; msu- vit, dignit, sagesse, noblesse. (A. SS.) re pour les liquides. (Lob. H. Brit.) k In SERIOSUS. Serius, graves; srieux, serena cuhire, id est sub dio; coucher d la grave. (Vet. Gl.) belle toile. (A. 1194.) SERENARE. Clarificare, clarum redde- SERITAS. Tarditas; lenleur, marche lemte.f(Vet. GL.) , re; claircir : Quo t'acto serenati sunt ocu- SERITURA. Angustia, arctatio; troili. (aM11r:r. S: Cassian.) tesse. (A. 1351.) ERENATIO. Pax, tranquillitas; paix, calme.lrangasillit. (A. 1281.) SERIUNCULA. Dirninut. a seria pro SERENIFICARE. Serenum reddere, ut series. (A. SS.) SERENARE. (Lanab. Ard.) SERIUS. Uti]is, necessarius ; ncessaire, SERERIA. Cerasum; cerise. (A. 1362.) profitable. (Vet. Gl.) SERFRUS. Dominus; seigneur, sire. SERIIENS. Sarmentum ; sarment. (A. (Vet. Gl ) SS.) Sh:RESUNi. Locus, ut videtur, cerasis SERMENTATUS. Juratus, sacramento eonsitus , champ de ccrisiers. (A. 1320.) ' astrictus ; gui a prEt serment ; ol. serment, SERGA. Panni genus et teges ex hoc (Bald. Cam.) panno confecta ; serge et couverture de serge. SERMENTUI'I. Sacramentum ; serment. (vet. ()bit.) (A. 1410.) SERGANDUS. Ut SERVIENS. ; : SERMO. Tuitio, conductus; sauveSERGANTERIA. Servientis officium; garde. (Lex Sal.) Homila, conejo ad [^oo ffrce de sergent; ol. sergentie, sergentPrie, pulum in ecclesia ; sermon. (S. Aug.) Ra (Pass.) Servientis feudum; fief de sergenl , tro, Gr. ).i oc : Aptum ad susceptionem Borle de tenure fodale dans la contante de perfeeti sermonis expediri. (Iren. Vet. et les coutumes anglo normandes; ]nt.) Contentio, lis , controversia ; disel. sergentie. sergenterie. (Pass.) pute, querelle, procs. (Chartul. Maje Ilion.) SERGENTAGIUM. Eadern notione. Sermo publicus, seo sermo gerieralis de (Chartul. S. Trin. Cad.) fide , apud `1'olosates ullimus et solemnis SERGENTARE. Apparitoris oflicio fun- Inquisitionis actus adversus haereticos variis gi, exsecutioni judicis decretum mandare ; pcpnis aut suppliciis afticiendos : quod a sergenter, faire excuter les dcisions de la sermone de fide inciperet sic nuneupatus; justice. (A. 1307.) iden7 quod alib vocatur actio fidei, Hispa SERGENTARIUS. Ad servientem seo ns auto de inquisicion, Lusitanis auto-da-f. apparitorem pertinens; de sergent ; Vid. SERIIOCINALIS. Sermocinalis liber, SERVIENS. (A. 1307.) sermones seu hornilias continens; recueil de sermons, sermonnaire. (G. Chr.) ERGENTERIA. Tat7em notiono q. SERGANTERiA. (A. 1273.) SER 4IOCINAN'1'Ei[. Confabulando; en SERGEN'11. Eadem notione. (Lib. causant. (Sid.) Nigr. Scace.) : SERMOCINATOR.Oratorsace r , conejoSERGENTURA. Eadem notione. (neg. nator; prdicateur. (Ccerem. B. lYT.Deaur.) mag, Dier. Camp.) SERMOLOGUS. Liber ecclesiastiiius continens sermones , quos Papa et alii pluSERIARE. Ordinare, disponere, quasi in serie ponere ; mettre en ordre, ranger.. res sancti composuerunt, qui leiU n in, (Dua'I.) Ecclesia in festis confessorum a Natali usgne SER1A'I'IM. Ordinatim par ordre.l ad octavas Epiphaniai , n Purilicationo B. ; p (Vet. Gl.) Marim, et in festo Omniurll Sanclorum et SERICA. Tunca serica ; tunique, robe pluribus ans. de soie. d, SERMONALIS. Sormonalis Deus, Ver.) -- Series ; ordre, arrange- ment, ( l bum ; le Verbe. (Tert.) Sermonem facere; parler, ^SERMONARI. SE t;ICALE. Panni genus , Gall, serge. uer, prcher. (Vet. Gl. ) h aran 9 (Schanuat.) p ( SERIIONAI;IUM.--- lit SERMOLOGUS. (Cono. SERICALIS. C ALI S -Sericalis panrtecs , cadepl Ilitp. notaone. (Ei kehard.) SER110N"tZARI. Ut SERVIONARI. (A. SS.) Sericorum textor ; Iabri- SEiiN:1. Mons, iJeue q. SLRtiA. (Ch. tanl d'lo(fes de suie, (I'ct Gl.) .II i' p ) 2015
SER

LEXICON 20.47 SER SER 2048 SERRATUS. -Confertus; sr,rr, presa, SERNIOSUS. Sernia seu pruriginosa (Vine. Belv.) Clausus; ferm. (Mir. rb. scahie laborans; galeux. (Prisc.) Sh,RO.Occidens; le couchant. (Rolland.) y PP.) SERRERIA. Mons , collis ; ut Sr;RR pt SERON. Sepulcrurn, vol idolum ; tom- bea!r ou Mole. (J. de J.) (A. 1438.) SERREURARiUS. Serrarius ; serrirrier. SEROTINARE. Sero advenire, vel no- ctr+nr transirere; arriver lard ou passer la (A. 1312.) nuil. (A. 1329.) SERREUS. Ad instar serrce; ut SERRA_ SERPENS. Virga lignea in modnm spi- TOMES. (A. SS.) SERRICELLA.Dimin. a SERRA, (^i. SS.) raefabrefacta, unde nomen, qua in benedi- miau()cerei paschalis utuntur. (Ccerem. B. SERRICULUM. Fascicula, qua herha3 M Dea . Deaur.) secantur, in rrodum serra; dentata; faucille. SERPENTELLA. Diminut. a SERPENS. (Vet. Gl.) (A. 1363 ) SERRIS- Sera; serrure. (A. 1250.) SERPENTINA. Lapis pretiosus ; ser- SERRUM. Mons, eollis ; ut SERRA. (A. pentine. (A. 1416.) Tormentum bellicum c. 1063.) majus; couleuzrine. (Mart. Ampl. Col].) SERRURA. Sera ; serrure. (A. 1435.) . Idem q. SEriPENTUAi. SERPENTINUM SERRUS. FaSClCrllll5; paquet, botte. et. Gl.) SERSENTES. ^ Apparitores, qui alihi (Y SERPL+'NTUM. Monile, ornamentorn ex SERViENTES. (St. Venet.) gemmis quod solet ex feminarum pendere SERTA. Corona duealis; couronne de colla ; collier, ornement de cou en muge duc; Vid. SERTUM. (A. SS.) Ficuum serles femmes. (Isid.) chez m quantum manu coutinetur ; carde de tu, SERPLERIA. Idem q. SARPILLERiA. (A. figues , autant delegues que la main peut en 1499.) contenir. (Vet, Gl.) SERRA. Sera; serrure. (Vet. Gl:) . SERTARE. Claudere, quasi sera or,ciaClusura; gorge, dfil, ravin. (Pass.)Mons, riere; fermer. (Tabul. Cas.) Sertum impocolls; rnontagne. (A. SS.) Montum se- riere, coronare ; placer une couronne sur la ries; chaine de naontagnes. (S. xii.) Se- tle de quelqu'.r.n, couronn,er. (Vet. Gl.) pturn; enclos. (St. Cad.)Apotheca recondi- SERTIS.-1{alcicula; serpe. (A. 1294.) toria, locas ubi ad victum necessaria recon- SERTOR. Pro SARTOR. (St. Verc.) dimitir; lieu oz ron dpose les provisions de SERTUM. B; evis narratio; court rcit. vivres; al. serre. (A.984.)Falcula; faucille. (Anast. ap. Mur.) Sertum imperii, corona imperialis, diadema ; fa couronne impriale, ( A. SS. Ben.) SERRACULUM. Epistomii vertibuium , le diadme. (Ap. Mur.) alias DccrcULVS, q. Vid. (A. SS. Ben.) SERTURA.Clausura; clture, fermelure. SERRAGO. Ramentum, scobs serraria, (Tabul. Casaur.) pnlvs, qui ex re qualibet serra divisa dila- SEItTUS. Situs, positus; plac, situ. bi lur ; sciure. (C. Aurel.) (A. 859.) SERRAILLA. Sera ; serrure. (A. 1449.) SERUM. Occidens; le couchant, le soir. SERRALHERIUS. Serrarius; serrurier. (Ap. Mur.) (Pass.) SERURA. Sera ; serrure. (A. 1202.) SERRARE. Portam sera elaudere ; fer- SERURARIUS. Serarum fabricator; sermer d clef. : (Pass.) Serrare granum , fru- rurier. ( A. SS. ) menti granum rninuere; diminuer le prix du SERVA.Ancilla; servante.(R. Becc.Mon.) blcf. (A. 1360.) Locus ubi colligunlur et asservantar SERRARIUM. Collis, monticulus; col- aquae; rservoir. (A. 1299.) line, petite nzontagne; oi. serri. tA. 1193.) SERVAGIUM. Terra servag, pro qua SERRARiA. Sera ; serrure. ^(A. 1327.) servitium domino debetur; terre roturire, SERRARIUS. Qui serra lapides fiudt ; sujelte d service. (lnst. Scot.) celui qui scie les pierres. (Vet. Gl.) Crri SERVALITER. Serviliter, more servoserarum seu portarum claves committuntur; rum ; servilement. (Tabul. S. Clod.) portier, concierge. (A. 1360.) SF'.RVANS. Gustos, ut SERVIENS. ( A. SERRATA. Collium series; chaine de 1268.) uae serm. ontaqne.s. (A. 1141.) SERVANTAGIUIEI. Pra?statio, que due prestatr vil nomine pensilatur ; SERRATIO. Secatio quae serra fl! ; sciage. (A. 14.79.1 comme service fodal. (A. 1319.) SERVANTIA. Ut SERJANTIA. (A. 1281.) SERRATOR. L. Qui serra secat scieur. (A. 11479 .) SERVARE. F. pro servire, cadenasal ' lern notione. (A. 14.57.) Servare se, se geSERRATORIA. Sera, id quo aliquid Serocclu litur; serrure. (A. 1377.' rere;^ se comporten (Lau r . Byzyn.) S i:RRATORIUS. Ad instar serra'; qui vare placitum, nabere, tenere. (A. 1385.) q (S. xr.) est coname une scie dentel. (S. vi.) SER VATIO. Exceptio; rserve. S ERRATUM. ^ Mons cullis ut SiRRA. Tutela, protectio; protection, tutelle. (A1;. (A. 1313.) ' ' Lud.) S ERRATURA. Clausura, septum quod- SERVATOR. Locura tenens, vicarius; vis; clGlaire. (St. Cadub.) In serratura te- reprsentant, lieratenar^t, vicaire. ( Greg. M.) arere, in einculis constrictum teuere l SFRVATORIUM. Piscina; rservair, (A. enir 8914,5 les verroux. 1190.) (AP. Mur.)^

2049

SER

J11EDI1E ET 1PIFI11IlE LATINITATIS

SES

20513

t+$RVELERIA.-Cassd ls species; armure de tt.e, sorte de casque; ol. cervelire. ( A. 1336.) SERVrLLIA. -Eatieru notione. (S. grv.) SL'RVENTA - Ancilla, familia; servante. (A p. Mur.) SERVENTAGIUM. - Servientis feudurn, beneficiuro ; fte f de serqent sujet divers services ; ol. serventage. (A. 1100.) SERVENTIA. - Eadem nolione. ( A. servoir d poissons, vivier. (A. 1355.) SERVIANUS. - Serviens, minister, famulus; serviteur, domestique. (A. 1373.) SERVIATURA.-Servient2s oflicium ; Vid. SEnvIErvs. (A. 1290.) SER VICIA. -Pro cervisia. (A. 1492.) SERVICIABILIS. - Qui servit et colit ; Vid. SERVITIALIS. (A. SS.) SERVICIUS. - Pro servitiurn. (A. 819.) SERVIDA. - Servitium ; service. ( ) =--Prwstatio detinita fruguin, ab rortulano debita; redevance en produits de jardinage. { Irm.) SERVIENS.-Minister, famulus; servtteur; ol. servant. ( Pass. ) Serviens de parte el mensa, famulus dornesticus ; domestique. (Chart. Ctenrmetic.)-Armiger; e'cuyer. (R(rt1. de Dic.) - Vassallus; vassal. (Tabul. Conch. abb.)- Miles pedes; fantassin; ol. sergeani. (S. Zb I.) Eran', etiam equi tes semientes nuncupati. (Rog. Hoved.) --In ordnibus militaribus Hospitalariorurn , Templariorum et Teutonicoruin militum, qui non ex generr, militari, vel nobili, in eo ordine militabas; rnernbre d'un ordre de chevalerie religicilse, qui n'tait pas de race noble. (W. Tyr.) Apparitor; appariteur, huissier, bas officier deJustice charg de l'excution ; ol. sergent. (Pass.) - Locumtenens; lieutenant, celui qui agit la place el au nom d'un autre. (A. 1233.) - Tiro; apprenti. (Ch. Angl.) SERVIEN'1'AGIU>.11. - Ideal a. SERVENTA-GIUm. (A. 942.) SERVIEN'1'ALIS. -Ad servientes seu servos spectans; Vid. SERVIENS et SERVUS. SERVIENTARIA. - Idem q. SERVENTA61U6. (A. 1315.) SF,RVIENTELLA. - Eadem notione. SERVIENTIA. - Quodvis set v itium ; service.

i441.) SERVERIU!I7. - divarium piscium; r-

SERVIENTURA. - Servientis feudum, benelicium; fief de sergent. (4. 1231.) SE[iVIETA. - Mantile; serviette. ( A. 144 4.) SERVIETUM. --- Pro servitium. (A. 1231.) SERVILIS. - Otl:'iciosus; serviable. (Chr. h7ell.} - Ignobilis; roturier. (Mart. Anecd.) S ERVIMEN. -Pro servitium. SL'RVIRE. - Aliquid nomine servitii ministrare, praastare, exsolvere; faire quelque ehose sous le titre de service fodal, servir. (S. xlv.) -Pro servare. (A. 7911. ) - Ser ti" dicitur sacerdos, qui Ecolesae deservit que a d r ninistrat; desservir. (Lex Boyar.) SE Rl'I'11E. - Ordo religiosorum ; Serviles.

SERVITICUM. - Ut servitium; quo modo etiam f. legendum est. (A. 1153.) SERVITIES. - Pro servitiurn. (Otfrid.) SERVITIO. - Olriciurn; devoir. (A. SS.) SERVITOR. - Famulus; serviteur. (Dicitur non raro de eo qui alicujus sancli servitio se mancipavit.)-Qui Ecclesiae alicui deservi t ; desservant. (Conc. Sen. a. 1239.) SERVITORIA. - Idem q. CAPELLANIA. (St. eccl. S. Pet. Red.) RI SERVITx. - Famula; servante. (Rol) SERVITUDO. - Servitus; esclava.ge. (Vet. Gl. ) SERVITURA. - Servientis ofl'cium ve.l feucum ; fief ou office de sergenl ; ol. sergenterie. (Req. episc. Nivern.) SERVITUS. - Servilium, seu oflicium ecclesiasticum; service, office divin. (A. 10S5 ) Ministerium, ofticiuul; fonction, occupation, service. (Chartul. S. Vand.) - Minister ipse; celui qui rernplit la fonction. (Alex. III PP.) -O[Gcium, obsequlunr ; dfrence, condescendance. (S. x.) -Census, IirlCstatiU; cens, prestation. (A. 134-5.) Servitus signorurn, pcnsitatio debita, cujus initiunl ignoratur; redevance, prestat ion si ancienne gzc'ora n'en connait pas l'origine. (A. 1325.) Servitutes exactorice et coactitice, lrrlestationes vel operae serviles; corves. (Ord. Vit.) SERVIUNCULUS. - Dirninut. a servus : a Ego Patricias humilis serriunculus Dui. (Dlon. Angl, ) SI+.RVO_ RIIJ;'I.--Idem q. SERVATORIU3i. SESC^Cii. - Dimidium; la rnoiti. ( Vet. Gl. ) SESCUPLUS. -Pro sescuplex. (MIL, SESIGNARI. - Pro designari. (Gl. Antiq.) SESO_-Idern q. SATIO. SESPERALIS. - Pro SUSPIRALIS, a Cali. soupirail, spiracnlum. (A. 1443.) SESQUTALTERA. - Sescup!uin ; une fois et derni. (Isid.) SESQUIVOLUS. - Animal quadrupes ; animal inconnu. (S. Aug.) SESSA. -hiero q. SEDES. SESSE. -Eadem notione. SESSICARE.- Siccare; scher. (A. 1146.) SESSINA. - Possessio et praeslatio qua) domino pro possessione adepta exsolvitur; possession et ,droit pay au seigneur du !Jets pour cette possesson. (A. 1261.) SESSIO.-Locus idoneus ad redifrcandurn et construendum; einplacernent propre d batir. (A. 1214.) - Locus ub sal conficitur; lieu oic se fait le sel, satine. (A. 1142.) SESSORIUM. - Sedes ; sige. ( \V. Bril. ) - Praestatio, quar domino exsolvitur pro rebus venu}n exponeudis; ve! jus pretium iis imponendi ; droit pay au seigneur du lieu par les marchands pour la perrnission d'taler leurs marcltandises ou droit de taxer ces marcltandises. ( Erid. II iuip. a. 1159.) Orbiculus tuensorius; tranchoir. (A. 1342.) SESTACE. - a Sestace in manir portat. (Ord. ltorn.) Sudariurn, quod extremis digitis sacerdotes ac minislri ferebant, intelIrail Rlatrlioni,^s.

LXICON SEX 2U ^^ 9051SET SEXTARIATI- T^^It,ARICUII. -Idealq. SETTA.-Comilalus; auile, train, cortge. SrS (Chartul. S. Joan. Laud.)--Pu11i equini, vicu,r (A.9103.} tulini, etc., ut SEQUELA. (A. 1183.) -. Fili SIiST AIRADA. -Ut SEXTARATA. (Chartul. o meo lego unam aulam bleucum torellis curn ,tpccnse.) S ES'TAIRALATiCU:l1. - Idem q. SEXTA- lecfo e,lusdern settce. (A.1386 . 1 Id est ejusdem coloris sea panni; Vid. SECTA. i{ , A TicU^l. (A. 1103.) SETURA.-Ager dumetis et vepribus obS1^:STARAGIUJ I . -Ut SEXTARIATICUM. (A. situs, gaibus succisis et secritis in culturam 103G.) SESTARIALE. - Eaaem notione. (A. rE;digilur; frichemise en culture. (A. 126L) 1930,) -''antum prati, quantum urnas sector per SESTARILA. - Modus agri , ut SEXTA- diem secare potest; mesure de pr, autant qu'uri homme en peul faucher dans un jour; RATA ATA et SEXTA Pi A. (A. 1217.) SESTARIUII. - Ut SEXTARIUM. (A. 1262.) ol. seyture. (A. 1381.) SET ZENA.-Priedium, unde pars septima SfiSTEIRALE. -- Idem q. SE gTARIATICUM. fructuum domino redditur; terre loue ou 1278.) (A. SESTELLAGIUM. - Eadem notione. (A. donne en fief pour le sepliPme du produit. (A. 1210.) - Mensura annonaria, alterius 1280.) SESTERADA. - Idem q. SEXTARATA. (A. mensura) pars septima ; mesure pour les grains qui est la septime partie d'une autre 947.) SESTEBAGIUM. -- Idem q. SE%TARIATI mesure. (A. 1307.) SEIJ.-Pro et, conjunctiva. cual, . (A. 1270.) SESTERLA fUM. -- Eadem notione. ( A. SEJLLURA. -- Tigaum, trabs lacunaria; solive. (A. 1441:) 1209. + SEUPUM.=Sebum; suif (A. 1287.) SESTEYRATA. - Ut SE XTARADA. (Terr. ' ' SEURPRISIA,-- Tribute stati ac ordinaril ^]p chon.) SES'fRA.-Idem q. SEXTARATA. (A. 1342.) species, sic appellafa, quod domini ultra SL+'StiERIUM. - u Sub talaron turris nocte consueta tributa tenentibus suis imposueabstrusi, sesverio perforalo, summo diluculo rint, lit SUPERPRISIA. (A. it244.) cabulis impositis ad sumixra ascenderunt. SEUTA. - Series, dependenlia, accessio ; (A. SS.) Canalis forte, quo egeruntur do- ut SECTA. -Actio qua quis aliquem in judimus aqum ac sordes, Gral'. vier, nisi legen- cio ersequitlxr, ut SECUTA. SEVERIA.-Nec invidorum laudes afl'edum existimes solerium, quod satis arridet. SETA. - Sericum ; soie. (D'o vient la ctemus, aut ipsorum vituperia pavescamus: formule per ceram et setam commendare, sed ipsis in patientia nostra respondearnus, paree que les sceaux des charles taient sus- ut suas rnanducent severias. (Joan. Long.) pendus des cordons de soie.) - Tantum An frenos? guomodo Galli dicunt, ronger prati, quantum unus sector per diem secare son frein; an reveriai, ineptial;2 ul conjectant potes(; la quantit de pr qu'un homme peut Bollandistae. SE.VERIANi.-11aeretiei, a Severo quodam faucher en un jour. (A. 1258.) Mareionis et Tatiani discipulo sic nuncupati. SI:'1'ACEUM. -Secies canterii, fonticuli, SEVERINUS. - A severitate judiciaria alUs SETO, setones,q. Vid. (Gland.) SETACIARE. - Cribrare; cribler, passer dicitur. (Pap.) au crible. (Gem.) SEVERITAS. - Sa;vitia ; cruaut. ( A. SETAIiCIA. - Ut SITARCHIA. (A. SS.) 875.) SEVIR.-Dignitatis nomen, ut duumvzr, SETARIUS. - Mercator setarius ; mar- decemvir, etc. chand de soie. (bien.) SEVRUM.-Sebum; suif. (Irm.) SE'TA'I'IUM. -Cribrum; crible, tanais. (J. SEWARE. -Rigare, aquam ad irrigatiode J.) SETENU3I. - Dare ad setenum, ad sepli- nem deducere ; arroser. (A. 1220.) SEWERA:. - Fossae in locis palustribus mara partem fructuurn ; affermer une (erre ad eliciendas aguas; canaux qui servent de m.o2lennant le septime de la rcolte. (A. dcharge d des langs ; ol. . servires. (Ch. 1271. ) SI 'TERIATA. - Idem q. SEXTARATA. (Ch. Angl.) SEWERIA.-Idem q. SEWERIE. (A. 1264.) Ucc,t.) SEXA.-Idem q. SESSA, locus ubi sal conSE'I'EYRATA.-Eadem notione. (Id.) SE'TIIIANI.-13aeretici quiChristm fuisse ficitur. (A. 1180.) SEXAGENA. - Monelae species f. quod Sed) Adami filium delrabant, SETRORATA. - Tantum prati, etc., ut pret 60 solidorum esset, apud Polonos. SETA. (A. 1305.) (Lu l.) SEXCAIIIBIUM. - Pro E%CAMBIUM. ( A. SETICUS.-Modus agri; certaine quantit 1358.) de terre. (Ch. Car. Cal.) ST; XENA.-Idem g SEXENUS. (A. 1310.) SE'1'ItsER.-Jocularius p laisant arnusant. SEXENUiV1.-Ut SEiZENUM. (1'ilt).) ^ ^ SEXENUS.-Sox a pars fructuum, quam SI' s'TINA. - Sedile, scabellum; sige, tadominus ex agris vineisve percipit; le ou^ct. (A. 14.76.) sixime de la rcolle des champs ou des viSETINUS.-Ut SATINUS. (Conc. Tarrac. a. gnes, sorte de redevance fodale; ol. six :in. 1;599.} SET ' O LA-Fissura cutis ; crevasse, fenle. (A. 1272.) (A. SS.) SEXTA. -- OfT'icium_ecclesiasticum diur

265't SGA h1EDUE ET INFIMtE LATINITATIS SEX 2053 SEXTERLATA. Ut SEXTARATA. ( A. rn, quod llora sexta eanitur ; sexte, partie de l'Office. (Greg. Tur.)Mensura liquido- 1216.1 SEXTERNUS.Codex sexfoliorum; caltiem rum; mesure pour les liquides; Vid. SICLA. de six feuillets. (A. 1418,} :XTAGIU!VI. Quod pro singulis fru- SEXTERTIATA. Ut SEXTARATA. (Amenti aut alterius grani sextariis domino 1223.) SOlVilur; Vid. SEXTAR,1TiCUM. (A. 1482.) SEXTEYRALITIUM.Idem q. SEXT::RIA0 SEXTAIRADA. Idear q. SEXTARATA. TICUM. (Chartul. Bit.) SEXTOR1UdI. Panni vol telecr,issic ri:; EXTAIRALAICUM.Ut SEXTARIATICUM. species ; sorte de tissu grossier; ol. sex(A 11'15.) SEX'1' ALERIUS.Qui sextarialicum col- tiaus. SEXTUARIUM.Iuem q. SEXTARILM. (A. Ii^;it; nisi idenl sit atque SEXTANALERIUS, 1450.) qui ejusmodi tribuli immunis est. (St. Aven.) SEXTUS.Collectio decretalium factasub EXTANUS. Pro SEXTARIUS, mensura Bonifacio VIII PP. ; sexte, collection des daridorum et liquidorum. (A. 1201.) SEXTARAG1U14Z.Ut SE%TARIATICUM. (A. crtales que le Pape Boniface VIII fit faire en 1298. SEXTARATA. Modus agri, ager certi SEXUS. Sexus debililatus, castra tus. sementis sextariorum numeri capax, tametsi (Vet. Gl.) SEYATUS.Serratus; sci. (A.1360.) ad silvestres et pratenses terras vox post- modnm translata; mesure agraire; o!. sexte- ' SEYNA.Sagena; seine. (A. 1482.) re, sistere, seslre, etc SEYNATA. Quantum sinu portad poSEXTARIA.Modus agri, ut SEXTARATA. test; charge, autant qu'on peut en porter. (Ch. in Tabul. AM.) Mensura annonaria; (St. Arel.) mesure pour les grains, setier. (A. 1246.) SEYNCLUS.Idem q. SEINTELUS. SEXTARIALE. Idem q. SEXTARIATICUM. SEYSSENUS.Monetae species ; ancienrce (A. monnaie franpaise ; ol. sixain. (A. 1343.) SEXTARIATICUM. Quod pro singulis SEYSTORIA.Tantum prati, etc., ut SE frumeriti aut alterius grani sextariis domino TUBA. (A.1256.) exsolvitur; idem est quod latiori signifi- SEYTA.Serra, et oficina ubi serra secacatu mensuraticum die,itur,jus scilicet quad tur ; scie et scierie. (Lib. Vil. de Alavard.) o mensuris a domino exigitur; droit de SEYTERIUM.Modus agri, ut SEXTEaI:v. tnesurage qui se leve sur chaque septier de (A. 1272.) grajos qui se vend au march; o1. sexte- SEYTORATA. Tantum agri aut prati, raye, sextenage, minage, etc. (Pass.) quantum unus sector per diem secare poSEXTARIETAS. U t SENTAR ATA, (Ap. test; Vid. SETURA. (A. 1256.) Stepb.) SEZANA. Sexta pars rei cujuslibet le SEXTARIUM. = Mensura liquidorum et sixilne d'une chose. ridorurn ; septier, mesure de capacit pour SEZENCIA.A vet. Gall. sance, decentia. les 9natires sches etpour les liquides. (Pass.) nunc biensance. (A. 1380.) Sextarius rini, praestationis species apud SEZENUS.--Idem q. SrXYENUS et SEYSSENUS. mbianos, que a rei cujuspiam immobilis, SFIBLALIUII. hiliula, qua veslis svu praedii, vel domus venditione, domino subligalur; broche , boucle, agrafe. (A. tiebat ; droit qui se payait au seigneur d la 1010.) rente de tout immeuble. (A. 1172.) Sexlarii SFLORATUS.Calcina sflorata, calx exjus, idem quod SEXTARIATICUM. (A. 1246.) stincta ; chaux teinte. (St. Rip.) EXTAYRALIUM. -- Mensure genus, ut SFORCIAMENTUII.Vis, voleutla ; vioSEXTARIUnI, lence. (Steph. de Inf.) SrXTAYRATICUM. ^ --SEXTARIATICUM, vel SFORCIARE. Vim inferre , praesertirn potius,quodvistributum, vectigal. (St. Ast.) virgini ; faire viol nce c, forcer. (Ch. Lusit.) e Mensura. ut SExT.^RIUM. (St. Ast.) ensura, SFORC1U11. Vis, violentia; force. (St. SEXTEIRAVA. Idear q. A. Cad.) q 1063.) ( equus, canterius; X (A. chenal isanq Ut SEXT RIATICUM.) (A. 1280.) SFRIDUM. Timar, tremor, ni fallar: SEXT ELLATA. Ut SEXTARATA. ( A. Quis ergo vos fugat Y quis vos sequitur? ut 118'4.) civitatem Istam sic ponatis in sfi"ido 7 S EXTERAG1UlI. Idem q. SEYTARIATI- (Mur.) cur<I. (A. 1036.) SFUNGIA.Panis species ; Vid. IFUNGIA. SEXTE1tC1UM.Ut SEXTARIUII. (Tab. S. Laps creatus ex equis, levis ac fistulaVinc. Cenom.) tus. (Veo. Gl.) S EXTERIA. Idem q. SEXTARATA. (Tab. SGALONATUS. -- Idem q. SGOLONATUS. S. i'atcl. Vienn.) (A. SS.) SEX '1L SGARBELLATUS. Ab llal., ut videtur, 'RIUA1,--pars civitatis, quasi sexta plus, ut q u arterium quanta; uartier d'une sgarbato, inconcinnus, iuvenustus; dicitur rille qui est divise en six parlies. (Conc de vitio oculorum ex nimia vini potatione Nar. 1311.) Ut SExTARIUM. nato. (Isarel.j (A, 1171.) SEX''+'LtLA GIU^1 , Ide m q. S ExTARiATI- SGARDIU1V.Arbitrium, sententia, Ittdicu\I, (Alexaud. I11 PP.) cium, ni ESGARDIUII. (Ord. rey. Fr.) .
1079.) 1214..) SE TELLAG1UiVI.

2055
T .

SIC

LEXiCON

ner/'s des jambes, nerver. (illamot.) SGAVAUE. Evellere, arracher. (St.


Cad.)

r: E . ( ,st. Rrp S( ;AttRETARE.Sub n e rva r e ; couper les

nervare , ut SGARRSGA RLATARE.Sub

SGOLONATUS. Vox. Italica, elumbist; reint, nerv,affaibli. (A. SS.) SGOA.BRARE. Ita j is est vacuare, exhaurire,,rur;;are; aider; nettoger.'(St.Mut.) SGRAFIGNARE. Unguibus discerpere ; gratigner. (St. Palav.) Clepere, furari; vuler. (Barel.) St;UANZARE. Malas alicui frangere; briser la milchoire d quelqu'un. (St. Rip.) SGURARE. Mundare, purgare; curer, netto7/rr. (Mur.) SI9I i'HIRDIS. Ovium custos , berger. (Clr. .Irrgl.) SIACA'l'A.Inter n]inisteria sacra recensetur in Ch. Hsp. inter Conc. Hisp. Darnus... tres hacelelias et duas siacatas et una cappa serir,a el tres calices, etc. SIA'I'US. Deformis; mal fait. (Ap. Mur.) SIBADA. Avena; aron.e. (Ch. Occit.) SIL'I. Pro se : sibi duodeeimus juret. Pro illi : I)ou]inica vero sequenti adjecimus dom. Reginam Franciau apud S. Gerrnanumin Laya, et negotia vestra, prout nobis injunctum fuerit, sbi exposuimus. (A.192G2.) 51131LLACIO. Irrisionis genus; sorte de anoquerie. (St. Unir. And.) S113LOTUS. Tibia rnilitaris, ni fallor; fifre ; ol. siblet. (Andr. Dand.) SIBULUS. Sibilus; sifflement. 1450.) SIBYNA. Telum, venabulurn; hasta; trait, pico, lance. (Tert.) SItCA. Sulcurn aquarium, !acuna, lira, elix, etc.; foss, rigole, sillon, etc. (Ilion. Angl.) SICACYRALiS. Vasis species, cujus usus in.ministers sacris. SICAG1UM. Quod pro re qualibet in furno siccanda solvitur; droit que Pon paye pour [aire scher quelque chose au Tour. (A. 9240.1 SICALiS. Secale; seigle. (St. Verc.) SICALUM. Eadem notioue. (St. Gen.) SICARIA. Societas, congregatio, ut videtur, apud Buschiurn (De reform. monasl.) ubi forte legend. secara, vitae institutum, ut SECTA. Agri portio, ut SICCARIA. (A. 1317.) SICARIATUS. Sicw seu pugionis confixus ; perc d'un coup de poignard, (Corn. Agrip.) SICARIE. --Proditorie, per sicarios ; trailreusement, par des assassins. (Laur. Leed.) SICATOR. Pro SECATOR, qui ligna caedil ; bcheron. (A. 135!:.) SICCA. Sepia, piscis; seiche. Pugio, ensis; poiqnard. (Greg. Tur.) SICCAMI?N. Constituirnus... per singulos ritmos in fcstivitate S. Apri episcopo civitatis exhiberi convivium inibi peragendum, ad quod dentur de robas fratrum paMS rnodii x, vini modii x..., hacco 1, cum siccanrine, porceili u, etc. (A. 881i.) MI

SIt) 2t)5t1 caro sicca, ut fumosa perna? An condimcrnti species? Materia omnis, quao sicca et arlda est. (Script. rer. Fr.) SICCARE. Sensu pasivo : Et in ipso mea!u exitus sui illico lacryma3siccaverunt. (A. SS.) SICCARIA. Agri portio, ubi siccantur panni eloti; tendage. (A. 1320.) SICCATORiA. Ubi siccanda appendunt; tendage. (Gi^ib.) SICCA'1'ORIUM. Locus ubi aliquid siccalor, hypocaustum, vaporarium; schoir. (II. Median. ilion.) SICCATURA. Idem q. SrCCARrA. SICCINA. F. idem q. SICCAMEN aut Sic. Cuirl. (Mal). Ann. Ben.) SICCUS. Siccus census;Vid. CENSUS, SICELA. Diminut. a sien ; petit poignard.

SICERA. Omnis polio quao extra vinum inebriare potest. (Isid.) SICERATOR. Qui cervisiam, vel pc,-. matium, sive piratium, vel aliud quodcunque liquamen ad bibendurn aptum facere scit ; celui qui sait faire la bire, le cidre, le poir ou loute autre boisson du mrne genre. (S. ix.) SiCHALiS. Secale; seigle. (loan. Dem.) SICHEL. Moneta species; Vid. SICLUS.

SICHELA. Falx, falcinula ; faux, faucille. (Vet. Gl.) S1t:IN1U'VI_. Dicitur, quasi singularis canlilenae vox, id est, cum unus canit, quod Grtecis monodia dicitur. (Vel. GI.) SICLA. Mensura liquidorum; mesure pour les liquides : xv siclas de cervisia. (Lex Alam.) Maneta, seu cedes, in qua cuditur, Ital. laseca, sic dicta Arelatensibus a siclo vulgari Judmorurn ibi habitantium; monnoierie, lieu oic ron fabrique la monnaie. (A. 9385.) ICLADES. Panni species, idea] q. Cy
CLAS.

SICLARIUS. F. qui monetam cudit; ouvrier montaire. (Pet. de Vin.) SICLUM. Pro SICALUM, ut videtur. (Ap. Leib.) SICLUS. Apud Hebra)os moneta rrotissima, de cojus pondere et pretio mulla cornmentati sunt; siete, nronna.ie des Hbreux. (Pass.) Silulus a 3 ueus; rase de cuivre. (Agnel.) SICULA. Vasis genrls ad usum ecciesiae, f. pro stula. (G. Chr.) Mensura) liq+,idorum genus, ut SIGLA. (Cap. Car. 1I1.) SICUS. Sulcus aquarius, lacuna, lira, Idem q. SICA. (Ch.Scot.) SICUT. Sicut alias, formula in iterato jussu usurpar) sol ita:Praecipirnustibi (sicut alias praec]ptmu s ) quod non omittas,propter aliquam libertatem In ballivatua,quin eam ingrediaris et capias. (Ch. ap. Th. B1.) Siczct amat se et sua, formula ella qua) occurrit in Lib. nigro Scaccarii : Quod nullus prresumat, sicut amat se et sua, t'acere secundan], nisi, etc. SIDELINGA. -= A nglo-Saxonibus, modus agri aquis proximus.

201i7

SiG

it11JDi1C ET 1NFI 1E LATINITATiS.

S1G

2451

SIDEN. Polu.s species, 3elgis; sorle de boisson.. (T'elon. S. Berlin.) SIDERA'1'US. Paralysi percnssus; paralysis, frapp de paralysie. (Vet. Gl.) SIDIPEDiU11. Cultellus ca amarius; canif ou grattoir. (Yet. Gl.) SIDRUS. -- Ponis ex sueco malorlrrn vel pirorum confectus; cidre. (Reg. Cariz. Comp.
Par.)

SIERUM. Serum lactis; peal lail. (Ch. Arag. ) SIFFLOTUS. Fistula, seu potius tiha mililaris; sif/let ou f fre; ol. siblot. SIFFULS. Species mensura) Anglicana?, : Debent batiere rnonachi ad virt festivitates principales, ocio summas frumenti... et in eisdem festivitatibus singulos silJ'uls de frumento tad wastellos do granario. (Mon. Angl.) SiFON. Vas sic appellatum, quod aguas sufllando fundat; tuyau. (Vet. Gl.) SIGALINUS. -- Secalitius; de seigle. (A. 1031.) SIGALIS. Secale; seigle. (SI. Yerc.) SIGALUIi. Eatlem notione. (Ugut.) SIGAUllA. Veslis species : hendimus presbyteros qui per parochias vadunt in supertunicalibus arlertis, nimia brevitate notandis, el in sigaudis... (St. eccl. Const.) SIGELIS. Secale; seigle. (Cap. C. A1.) SIGERA. Purgamenta metalloruni in ignP, sive rubigo. (Vet. Gl.) SIGILA. Ut SIGALUM. tTab. S. Mart. Leni.) SIGILINA. Eadeni notione. (Chartul. k emperl.) SIGILLA. Eadern notione. (Chron. lllelleac.) ' ILLARE. Diplornate, seu litteris siSI G gillo munitis rem confirmare; confrmer une chose par acte authentique. (Chip-tul. S. Yine. Cenorn.) SIGILLARIARIUS. Sigillorum seu signo rulu con flator; fabricant de statuettes. (Vet. Inscript.) SIGILLARIS. ()ni sigillo suo charlan) sigillat; celui qui scelle une charle. (Ap. OEfel.) SIGILLARITIUS. Ut SIGILLARIARIUS. SIGILLARIUS. (Subst.) Custos sigilli; garde du secan. (Rad. de Dic.) Sigillorum seu Sianoruln Contlator, ut SIG1LLARIaRrUS. (Vet. Gl.) (Adjecl.) Ad sigilla seu signa speclans; de figurine, de staluetle. (Tert.) SIGILLATICU:19. F. tribunal, quod pro sigillo publico domino exsolvi!ur; draft de sceau qui se paye au seigneur. (Cap. Benev. a. 836.) SIGILLATIO. Sigilli anpositio ; apposition da sceau, action de sceller. (A. 1311.) SIGILLA'1'OR. Sigillorum seu signoruna sculptor; graveur de sceau.x o q fabricant de figurines. (Lib. peenitent. S. Germ.) SI GILLATUII. Epislola; missive, Catre. (S. xv.) SIGILLATUS. (Adject.) Sigillis seu figuris ornatus, quonlodo casa sigillata dixit Cicoro; orn de figurines, de reliefs, cisel.
LL'X1CUN AIGD. fiT 1NFi3i. LAT.

(Pass.) Sigillatm serim, vestes pictw; nabits brods. ( Cod. Tlt. ) Sigillatus lepra, lepra afl'eetus; atteint de la lpre. (A. 1188.) (Subst.) Sigilli, publici emolumentum; produit du secan. (A. 1180.) SIGILLIFAI3CR. Sigillorurn artifex ; fabrica.nt de sceaux. (A. 1359.) SIGILLITER. -- Costos slgilli, ut SIGILLARlus. (A. 1191.) Sigilliferi nuncupati scriba', Gall. grcff ers, quod penes eos esset sigillum jurisdictionis, cujas crant scriba?. (A. 1322.) SIGILLIO. Vestis ex srmplici patino, seu non duplicato, Bollandistis interpretibus. (A. SS.) SIGILLO. Ut SrGALUnt. (Chortal. S. Pet. de Dom.) SIGILLUM. Pnreceptum, charla, epistola ; charle, titre, diplGme, lettr-e, crit. (Pass.) Emolnmenturn sigilli; droit de sceau, pro fts de l'apposition du sceau sur les acles. (A. 1202) -- Juris aiclio, potestas ; juridiction. (Ch. Navar.) Parvurn vexillum ; petite bannir-e. (13arth. Gl.) Signurn, simulacrum; figure. (Gr. 'lur.) Vasculum quod vulgo pax dicilur; Vid. PAx, (A. SS. Ben.) appendiciuin, appensivurn seu pensile, pendens; sceai.c pendant. (Pass.) Sigillum ad coronam, regiurn; sceru royal. (A. 1302.) Si'gillum autltenticum seu grossum, quo liltrm patentes muniuntur ; grand sceau ou sceau de la chancellerie; it portait la figure du roi et servait expdier les 'entres de commandement et de finance, et les dcisions du conseil d'Elat (Pass.) Sigillum mediocre, breve, commune, secretum vel secreti, quod litteris clausis apponitur; pett sceau ou scean de petite chancellerie; il portait seulement les armes du roi, et servait l expedid' les actes de justice. (Pass.) Sigillum palatii, quod omnibus episcopis alicujus provincire cornmune est; sceau commun a bous les vgices d'une province ecclsiast2que. ( A. 1211. ) Sigillum piscatoris, quo Romanus Poutifexutitur in litteris Llrivatis; petit sceau, sceau particulier du Pape. (Clem. 1V. ) Sigillum repercussum, sigillurn cereum quod charlara) lrajicit, et illl ex utraque parte adhaeret; seea2b en cire (lu est appliqu sur une ouverture cruciforme pratique clans le prarchemin, de telle sorte qu'il se lrouve reprocluit sur le verso da libre. (Ch. imper. Henr. II.) sigillurn altaris, parvurn lapis curo quo sepulerum sive foramen, in quo reliquia reconduntur, clauditur ; pierr qui ferme l'ouverlure d'un caveau renferniant des reliques. (Dur.) Sigillum superaliquenz sniltere, projiccre, a!iqem in jus vocare; ciler en juslice, assigner. (Ch. Hung.) Sigilluna in substancia alicuJus injicere, quod practici Galtici apposer le mell -dicunt. (Greg. 111.) SIGILLUS. Epistomium vasis vel obturaculurn; bonde, bouchon. (Eckeard.) Signurn seu figura; figure. (H. episc. Autis.) Vasculum, quod vulgo pax nuncupatur; Vid. PAx. (A. SS. Ben.) SIGILUM. Secale; seigle. (II. episc Autis,) G

SIGLA. Velum, mouile, sigatum, n)enm singulariae litterae, sic disura liqurdoru; et ,.e quod singul ae verbum componant; voile de nnvare, collier, seigle, mesure pour les liquides,siple. (Pass) SIGLARE. PI nis velis navigare; cingler. (W. de Nang. ) LICUII. Secale ; seigle. (S. xtv.) SIGLIk. Eadem notion. (Ch. Occit.) SIGNACULUII. Signurn , sigillum , baptismus ; marque, signe, cachet, sceau, baptme. (Pass.) Signaculum corporis, circuincisio; circoncision. (Tert.) Nota militim seu qua quis in mililem ascribebatur. (A. SS.) SIGNALE. Signum ; signal. (A. 12117.) Signum vini alteriusve rei venalis; marque, signe pour indiguer les objets vendre. (A. 1205.) SIGNANTER. Aperte, distincte; clairesncnt, dislinetement. (S. Hier.) Praecipue, in primis; surtout, principalement. (Byz.yn.) SIGNANUS. Pro antesignanus. ( Jan. Alon.) SIGNARE. Signum crucis digitis ac nianu eflingere; faire le signe de la croix, se signer. (Tert.) -- Subscribere; signer, apposer sa signalure. (Pass.) Signum crucis ad peregrinationes vel expeditiones Hierosolyruitar=as vestibus assuere; se croiser, coudre une croix d'toffe sur ses habits pour alter ci la croisade. (Casar.) Contirmationis sarramantum conferre; con frer le sacrement de confirmtalion. (Nlart Bracar.)Reis stigma vcl signum imprimere; marque'', [aire subir le supplice de la marque. ( Gonst. Valent.) Signum facere, id est signis aliquid petera a.t innuere ; faire signe, demander par signes, indique?' par signes. ( Cies. Hesterb.) Prodere, palatu t'acere; divulguer, dvoiter, [aire savoir. ( A. SS.) Signare (erras, dicitur,cumcertis signis si;;nificatur non lirere in eas animaba pascenda immittere; i'ndiquer par certaines marques que l'entre .du btail est interdite dans certaines terres. (A. 1317.) SIGNAIi1t1S. Signarum seu statuarum artifex ; fabricant de statues. (Vet. Gl.) SIGNATE. Pra;cipue, ut SIGNANTER. (A. 1227.) SIGNATI. Ii, qui Catechumeni per signum crucis, quo in frontibus signabantur facti , a proposito zt Christianae religionis 'amplectendae consilio recedebant, et ad prio'rcm vomitum revertebantur. Catechurnenos autem per signum crucis, quo in frente et pectore signabantur, ad religionem Chrislianam admissos, testatur S. Augustinus. (Cap. C. H. a. 803.) SIGNATIGUS.nFueruntque omnia ex qu g dratis marmorrbus signaticis exstructa, 'et camera ipsa laminis aureis sutlixa. (Jul. Afric.) Id est, ni fallor, sculptis. SIGNAT1O. Benedictio quao frt signo crucis; bndiction. (Vet. Ccerem. I1. M. Deaur. ) Signurn crucis ; signe de la croix. (Tert.) Sigilli irnpressio ; application du sceau. (A. SS.) Reis stigmatis ve! signi r tnpressio; action de marquer un criminel, ..pplication de la marque. (A. 1270.) Sub-

2t):;9

Sn:

LEXI coN

s1't.

211 O

snrip[io; signature, souscription. (St. L'orn. Ven.) SIGNATOR. Qui men-snras pnbticas obsignat, ut legitima) ostendantur; vrificateur des poids el mesures. (A. 1229.)T,stis; lrn oin(Pass.) SIGN t1TORIUM. Annulus sign alorus; cachet. (S. Av it.) SIGNATUR A. Vox curia) Romana), llevo apostolicum, quo supplicanti atiquid correedihir sub bac forma ab ipso Pontifico scripta : fiad ut pelilur, vel sub bac voce: concessum, ab alio corarn Papa supplicationi ascripta ; signature, sorte de rescrtl pontifical. Subscrptio, ut SiGNATIO. (A. SS.) SIGNATUS. Signo crucis benedictns , consecratus ; bnit : Candela signata. (Mir. Urb. V PP.) Haeredes, posteri, suecessores; hritiers, descendants; ol. signance. (A. 1090.) Vid. SIGNATi. SIGNETUM. Parvum sigillum, quod secreti vulgo appellant, quo litterm cl g usa) sigillantur; sceau du secret, petit sceau particulier cru roi dont 'on signe les leltres closes. (A. 1387.) Chirograpbum ; seing, signature. (A. 1454.) Sitgneta oralinnis, globuli serti precatorii ; chapeta. (A. SS.) SiGNIFER. Zodiacus; le zodiaque. SIGN1FERIA. Digcitas signiferi, vaxillarii; dignit de porte-bannire. (Gest. Cons. Andeg.) SIGNiFICANTI:1.Res, negotium ; chose, affaire. (A. SS.) Significatio, sensus; signi/ication, sens. (Gl. Rod.) S1GN1POTENS. 1lliraculorum patrator, er,itlieton S. Martini; faiseur de miracles. (Gest. Cons. And.) StGNOCHRISTUS. Pro signum Christi. SIGNORESSA. Domina ; dame. ( A. 1261. ) SIGNORIA, Dominum, dominatio; seigneurie. ( A. 1239.) Praestatio pro molleta, idem q. SEIGNORIA. (A. 1340.) ShGNULU.Ii. Catnpanula; clocheae. (A. 1092.) SIGNUM. Signum crucis, seu Domini vel Dei aut Christi; campana, sigillum, clamor militaris , limes, terrninus, milliare, servitium feudale, nota, symbolum seu tessera, edictum, proclamatio, rnoneta, scopus; signe de la croix, cloche, cachet, sceau, cri de guerre, borne, millier, seruice chi, par le vassal, abrviation, jelon, marque, ban, argent monnag, monnaie, cible, bul. (Pass.) Signum ap. monaclros dicebatur forma qumdarll, manu aut cJibidis res quaslibet, et qua) haberent in mente, vel petera deberent, designandi ; signe ;f.ait avec la main ou sealement un ou plusieurs doigts pour demander quelque diese. (Pass.) Hovrtnes de signo, vaslli; les vassaux. (Cli. Hisp.) Signurn levare, sa lever les scells. si g illum solvere, ut videtur; (Const. hurn.) Signum veri, pwgatio per fe.r: rurn candens; l'preuve da fer chaud. SIKIA. Cucurbita; venlouse. .( Vel. Gl.) S1LENTIAR E. - Sileulio inlolvere, tacere. (Steph. 111 PP.) SILENTIARIU M. Locos ubi sedent silentiarii, veslibulurn; antichan,bre. (Anasl.)

MEDIA: E'1' 11Vr1t11 !1 1.ATIlVITATIS. SI 51 2069 SIM 29G1 SIMA'1'IDES. --- Condiscipulus ; compSILENTIARIUS.Qui ad cubiculum pringnon, camarade. (Vet. Gl.) cipis excubias agit, cavetque ne quodplam SIMELLA. -- Ut SIM1IENELLUS, pa p is ex tnurmur excitetur; silentiaire, sorte d'huissier de la chambre. (]'et. Gl.) Qui in con- Simila. (Vet. Necrol.) SIMENELLUS. Panis similaceus, ex sisistoriis principis considebat ac deliberabat ; mita; pain ou gdteau de fleur de farine ; ol. silentiaire, conseiller du prince. (A. SS.) SILENTIUM. -- Conventus prlvatus , in simenel, simonnel. (Cap. C. M.) SIMENTORIUII. Pro ccemelerium. ( A. quo dissertatiOnes de rebus publicis , sed 1390.) praesertim de rebus ecclesiasticls agebatur; SIMIANUS. Duamon ; le dmon. ( Vet. canseil secrel, confrence particulire oic se Gl. ) traitaient les affaires secretes, prticulireSIMIATICUS. Simulatus, frctus , vel ment les affaires ecclsiastiques. ( Pass.) In silenpolins a daemone injeetus. (Ap. Pez.) (Anast.) sacristie. Secretariuni; SIMICHENIUM. Tunicam candidam , tiu,n mitti, poena monastica, Gall. ol. estre et peuulam castaneam inconsutilem, stolarn, mis en silence. (A. 1327.) et simichemium Duro variata. ( Niceph. SILFORI. Abstulit de S. Benedicto... Patr. ap. Baron.) Ubi videtur legendum sespara par unum, sericamque de sil fori cum auro et gemmis. (Anast..) A cayo voce micinctium, id est sudarium. SIMILA. Ut SIMENELLUS. (A. 1101.) Graeca vox videtur deducta, guro Gra3cis SI MILAGO. Eadem notione. (A. SS.) blallani sonat. SILICERNI[JS. Senex , adate gravis; SIMILARE. E[lingere , repraesentare , imitad , exprimere ; irniter, reprsenter , vieillard. ,Frideg.) SILICTARIL Milites Turcici, ex quibus contrefaire, singer. (]'el. Gl.) postea janizeri, seu milites praetoriani creaSIMILARIA. Instrumentum medicum , bantur; sorte de utilice turque dans laquelle sorte d'instrument chirurgical. (Isid.) se recrutait le corps des janissaires. (Laon.) SIMILARIUS. .Simila; pistor; pdtissier, boulanger. (Mir. S. Udalr.) SILIGA. Secale; seigle. StM1LATI0. Pro simulatio. (A. 1511.) SILIGENEUS. Siligeneus color, idem q. SlMILIGENUS. Ejusdem generis ; semGallice couleur d'ocre. (Alex.latr.) blable, similaire. (C. Aurel.) SILIGER. -= Ut SrLIGA , ni fallor. ( A. 1271. SIMILIJIEMBRIUS. Uniformis , sihi in omnibus ,?eclualis; uniforme , iderttique. (S. SILIGINALI;;. Secalitius; de seigle. (S. Iren. Interp. ) xiv.) SIVIILITUDINARIE. Ad similitudinern , SILIGINARIUS. Placentarum ex siligine confectarum venditor; pdtissier, bou- ad instar; pareillement, sa ressemblance. (Alan.) tanqer. (Dig.) SILIGINEUS. Panis siligineus, e secali SIMILITUDINARIUS. Similis , uniforconfectus; pain de seigle. (A. SS.) mis ; pareil , uniforme, identique. ( Leo X SILIGO. Secale ; seigle. (Pass.) PP. ) SIL1QUA.Vicesima quarta pars solidi; SIMILITUDO. Imago,?e(iigies, simnlasilique, vingt-qualriine partie du sou. (Grog. crum ; reprsentalion , portrait, image. (Vit. 11I.) Secale; seigle. (S. x11I.) St. Mart. Lemov.) SILIQUATARIUS. -- Qui siliquaticum egiSIMILLUS. Similis; semblable, pareil. git; receveur du siliquaticum. (Sen.) (Form. Vet.) SILIQUATICUM. KepartQs, id quod SIMMA.Mensa in sigmatis seu hemicyca in nundinis exigitur ob venditionern prospeciem confecta; idem q. SIGMA. ponendam ; droit du vingt-quatrime que SI1IN10. Monasterium, ut SEMNIUII. paye toute denre. (Cod. Th.) SIMNO. Delphinus; dauphin. (Pap.) SILITUS. Taitus. (A. SS: SIMONIA. A Simone Mago dicta sacrorum SILIVA. Palus; triarais, tang. (Tab. venditio ; simonie, tr afac des choses santes; eccl. Vienn.) ol. sirnoniale. SIMONIACUS. Qui sacra vendit; :simoSILLABE. Idem q. SELAVE. (Lex Sal.) S1LL1GERUM. Ut SILIGER. (A. 1275.) niaque; ol. simoniax. SIMPLAGIUM. Idem q. SEMIPLAGIUM. SILLONUS. Modus agri, ut SELIO. (Tab. SIMPLASIARIUS. Pro SEPLASIARIUS. Absens.) SIMPLEX.Purus, sincerus : Servavit SILVIA. Potionis species, f. pro salvia, nobis (Deus)simplices Scripturas in lEgypto, vinunl salvia mistum. (Aldric, ep. Cenom.) in qua adolevit et domus Jacob. ( S. tren. SILVINUS. Silvestris; sauvage. (Elmh.) Int. ) Simplex charla, non indentata, seu SI LVITATICUM. Idem q. SYLVAGILTM. SILVIU. Annonae species ; sorte de decisa inrnodum dentium ; acte uni e6 dont la marge n'est pas dentele. (Ch Angl.) Simgruin. (A. 919.) plex populus, vulgus; le simple peupte. (O rd S ILVOLA. Silvula; bosquet, petit bois. Simplices, nude pro privati, non no(A. 1005.) S ILVOSUS. -- Silvestris , incultas ; sauhiles; les roturiers. (Joan. Wheth.) vage, non cultiv. (Act. Mur. Mon.) SIMPLICIARIU;;. In plantis medicina" ARE. Mutilare ; mutiler, estropier; libas versatus; qui connait les simples, herVid. SRp1US. boriste. (Mur.) SIMASIA .Mensura vinaria; mesure portr SIIIIPLICITAS. Homicidii actio perach le vin; ol. simaise. ad defensionem sui, qua) non perverso ani

SIN

LEXICN

SIP

20 (3 4

SINGLARI:. Constringere , firmare ; ire conanais dans le cas de lgitime dfense. ferrer , consolider. (A. 1264.) SINGULA. F. pro cingula, vel sigla, S26) vexilli pars extrema. (Gest. Cons. Andeg.) t; IIIPLICII'ER. Omnino ; entirement , (Th. Olterb.) Pacifice, lranSINGULARE. (Verb.) Sequestrare; deto u t a. fait. posen, mettre en dp8t. (A. SS.) ll^; paisablement, avec calme. (A.1376.) SINGULARES. Privati; particuliers. (A. egligenter, incaute ; avec ngligence, sans v357.) prcatrtton. (A. SS.) SINGULARIS. Aper; sanglier. (Cuj.) SIJIPLICUS.Pro sitnplex. ( Ch. II. SINGULARITAS. Monachatus ; vita moreg. Angl.. ) nastica ; la vie religeuse. (Ann. Ben.) 511iPLIF1CARI.Simplicem fieri : Quan SINGULARIUS. Monachus; moine. (A. te quis magis unitus sibiet iuteriussimplifi 1351 catas fuerit. (Gers.) SI GULIZARE. Quapropter opere Dei SIIIPLO.Conviva ; convive. (Fulg.) SI:NPLUS.Simplex, singularis, unrcus; singulizato, magnificae necessaria definitione seul, simple. Simpli equi, solitarii , ad eo- conclusae sunt, etc. (Alcuin.) SINGULOGISTICUS. Claustra singulogiruru discrimem, qui .jungunturad currum ; stica, ubi singuli monachi singulatim degunt; cherarcx isols. (Vet. Insc.) cellules spares. (Alcuin.) SIrti1I'ULARIAR1US. Qui simpula ad Ii quores in sacrificiis libandos eonlictt ;. fabriSINGULTINUS. Lacrymosus; triste, qui cant de simpules ou coupes pour les libations. fait pleurer. (A. SS.) SINGULTIZARE. Singultire ; sangloter. (Vet. Inscripl.) (A. SS.) SIAIPULATOR. Ut SISIPLO. (Vet. Cod.) SIDIRILIUS. ./Esalon ; mertllon. SINGULUS. Unusquisque; chacun. (A. 1257.) SIMULA. Ut SIMENELLUS. (A. 1278.) SIIIULACRUAI. Actio scenica, qua res SINIMUM. An cinnamomum, Gall. caalqua simulatur; reprsentationdramatique. nelle? (Lit. Ric. II reg. Angl.) SINISTERITAS. --- Infelicitas, sinistra for(St. eccl. Tul. a. 1497,) tuna; rnalheur, infortune. (Sid.) SIMULARE. Idem q. SnllILARE. (Pap.) SI1lULA"i'10.-- Similitudo; ressemblance, SINISTIMUS. Sinister; Vid. DEXTIMUS. SINISTRARE. Adversari; s'opposer, tre analogie. (A. SS. Ben.) SIAlULATII'IUS. Simulatus, fictus; si- contraire, tre oppos d. (Ap.Alur-. --Ad sinistram comitari, ut dextrare, ad dextram. mul, imit. (A. SS.) SIAIULTARE. Stmu,tatem cum aliquo (liad. de Dic.) gorere, vel inter se simultatem exercere. SINISTRUAI. Malum, damnum, incommodum; prjudice, dommage, etc. (A. 1384.) (Gene.) SIAIULTAS. Conspiratio, factio; comSINJUGARE. Conjugare ; unir, joindre plot , conspiration. (A. SS.) ensemble. (Vet. Gl.) SIAlULT1AI. Simul, eodem tempore; SINNICHIUM. Umbella acuminata; balensemble, en mrrae temps. (A. SS.) daquin. termin en cGne, dais. (A. SS.) SIMUA1. Extremitas, sanar-taitas ; cime. SINOPIS. Color viridis; sinople, couleur (A. 13,!11.) verte. (A. SS.) SINAIDA. -- Incisio, facta in arboribus SINSIPIUM. Sinciput; le devant de la ad limites designandos; entaille faite un tte. (Vit. S. Cast. epis. Apt.) arbre pour indiquer qu'il sert de borne. ( L. SINTA. Zona, cingulum; ceinture ; ol. Long.) cinte. (A. 1419.) SINATIO. Concessio, donatio; concesSINTATUS. Cinctus, ab Occitanico sintat, sion , donation. (Chartul. S. Vand.) vel cintat; ceint. (Ch. Occit.) SINCERATUS. Pro sinceras. ( Conc. SINTIIICIA. Pactum, conventio ; pacte, Ilisp. ) accord. (Vet. Gl.) SINCERIS. Eadem notione. (Fulg.) SINU. Mortarium; mortier. (Vet. Gl.) SINC1NNtUJI. Quasi singularis cantiSINUA. Pro sonia, saltem eodem sensu. lenae vox, cuna veto multi, chorus; Vid. (Ch. Fland.) SlcryrUnt. SINUAMEN. Motus flexuosus. (A. SS.) SINUI. Vas in quo butyrum conficitur; SINDIIANNi. -- li qui ad nuntia aut ala perterenda tenentur ; vassaux tenus de [aire batte d beurre. (Isid.) les commissions de leur . seigneur. (A. 892.) SION. Oriens; le levant, l'orient. (Vet. SINDONARIUS. Artilex sgndonurrt, ni Agrim.) fallor. (A. SS.) SIPARE. Ponere; placer. (Ley. Polon.) SIPHONES. Canales, vel fistulae, quae conSINDONES. Linteamina, in quibus rPcepto spiritu aquam vel alium liquorem emitcipiebant et reponebant panes, qui a fidelibus ad diviuurn sacrilicium oti'erebantur; tunt; siphons, sorte de pompe ; (Leo imp.) SIPHORiJS. Genus texti]is : In ciborio linges destins d couvrir les pains offerts par Constantinian5e basilicaa optimes de siphoriset les fidles. (Ord. Rorn.) de fundato panno, appendit. (4nast..) Quidarn SINE. Lxtra , przeter , quomodo Galli sans usurpara : Sine Quadragesiulis XL syrophoris legunt , byssumque ex Syria indes pceniteat. (Cumean. Abl.r. ) terpretantur; nonnulli serophoris; alii deniSINLitE. Di peiLleco; r envoger, laisser que setopjtoris. allcr, (Bar,) SIPILLUS. Novacula; raso:ir. (Vet. Gl.)

siraahliciler tit; homicide involon^^^^^ ^ Seo

ir

2065

SIS

MEDIA.; ET INFI .^IA LATINITATIS.

Sil

2066

STPUM. Pro sepum. (A. 1295.) SIQUARE. Pro secare. (A. 1343.) SIRASCULA. Vas aquarium ; vase mettre de l'eau. (Isid.) SIRIA. Provincia, comitatus; province, comt. (A. SS.) SIRIATICUS TIJRGOR. Si.riatico turgore inflatus. (Baldric.) Id est, qui, quod dorninus nuncupetur et compellelur, inflatur ac turget, a voceGallica si.rc, qua donabantur magnates, et generatim qui militan dignitate
gaudebant.

SIRICA. Pannus sericus ; to ffe de soic. (A. SS.) SIRICELLA. Vestis sacra, a sirico sic dicta. (Inst. Ital.) SIRICUM. Rubri coloris pigmentum, ex quo librorum capita scribuntur; minium, vermillon. (Vet. Gl.) SIIIICUS. (Subst.) Laneum tomentum, quod Gall.charpie dicunt. (L. Alarn.) (Adj.) Opulentus, qui vestibus sericis utitur ; riche, qui est vtu de soie. (Vet. Gl.) SIRIMPIA. Rubentium pusularum species ; rougeole. (Isid.) SIRIONES. Vermiculi, qui oriuntur in dentibus; sirons. (illatt. Silv.) SIROCCUS. Ventus, qui Latinis Euro-Nolhus dicitur ; vent du sud-est, sirocco. (Ann. gen.) SIROGALUS. Cuniculus, f. pro sirogrillus. (A. 1241.) SIROGRILLUS. Cuniculus; la.pin ; ol. conil. (A. 1438.) SIRVENS. Ut SERVIENS. (Pass.) SIRVENTAGIUM. Idem q. SERVENTAGIUM. SIRVENTIA. Idem quod SERVITIUM. SISA. Pro ASSISA, impositio, praestatio tributi. (A. 1251.) SISCINDENSES. Valdensium asseclae qui concorcabant cuna iis fere in omnibus, nisi quod recipiebant Eucharistiw sacramentum. (Rein.) SISENAL. F. ad sisam sea praestationem pertinens : Gerardus de Beria duos copas ordei sisenals. (A. 1246.) SISIA. Idem q. ASSISIA, tributiimpositio et exactio. (A. 1353.) SISINNUS. Pro cincinnus. (A. SS.) SISISMA. Asthma; asthme. (A. SS.) SISIT. Pro saisierit, apprehenderit. (Leg. Alam.) SISMA. Pro schisma. (A. SS.) SISIIIUSINUS. Vestis certis pellibus munita; vEtement garni de fourrures. (A. 808.) SISPES. Sospes, sanus; sain et sauf, sauv. (Vet. GI.) SISPETATICUM. Pro CESPITATICUM. SISSA. Pro ASSISA. SISSIARE. Sedere, pro sissitare. (Gl. Antiq.) SISTENTER. Continuo ; aussitdt, i.mmdia. temcnt. (S. XIIL) SISTERE. Consistere, emergere, gr. cuvtGruaeut. (S. Iren. Interp.) Exsistere, esse. (A. 1388.) S ISTERENIS. Mensura frumentaria idem q. SExTARIUM. (Rey. Cam. Comp. Par.)
SISTERIUDI. Ut S ESTABIC'sr.

SISTERNUS. Codex sex foliorum; caltier de six feuillets. (St. Univ. Tal.) SISTERTIUI7. Perperam pro SISTEIrIUnI. (Chartul. S. Vandreg.) SISTORIORA.Modus aari, idem q. SEXTA, BATA. (A. 1122.) SISTORIUM. -- Pro consistorium. (1Vitik.) Pro storium, idem q. STOIiF.A. (A. SS.) SIT. -- Pro sive, seu; soit. (A. 1238.) SITA. Terminus, limes, ut videtur; borne, limite. (Ch. Hisp.) Pro seta., pilus; poil, soie. (A. 1470.) SITARCHIA. Sacculu.s vc;l cisteila, qua pannis cibusve defertur; petit meuble propre d renfermer la nourriture. (Pass.) SITARCIUM. Eadern nolione. (A. SS.) SITELLA. Silulae species ; sorte de petit vase renferrner les liquides. (Ap. Mur.) SITHCUNDUS. Anglo-Saxonibus, horno qui turnan] terrre habet tIt se.rvitiurn militare inda exhihere possit, ideoque viris nobilibus accenseatur; hornme qua possde assez de terre pour rendre le service militaire son seigneur. (Pass.) SITHIA. Navis species ; sorte de navire. (Sanut.) SITITOR. Siliens, avidus; qui a soif de, avide. (Mat. Par.) SIT000:III. Rei frumentarice curatores, a Graec. viTos, frurrrenlunl, el xoptew, rrIrare : quorum pru)fectura sitoconria dcitur. (Dig.) SITONES.Qui scilicet frnmento enrendo pr,p fecii erant : quorum ofi:iciumsiton.ia nuncupaliatur. (Id.) SITONICUII. Stipendium, annona, nis locum significet in quo frumenturn publico nomine emplum reconditur : quod ianucra videlnr Gregorius M. : De frumentis autenr quae scrihitis, longe aliter vir nna;nificus Cirrdanus asseril ; quia taulumrnodo sola transrnissa sunt, quae pro transacta indictionis debito ad replendum sitonicuna sufrreererrt. S11'1'A. F. situla : ' Duos caminos, et duas sitias et un um coopertoriulu ferrato in, et 12 sculellas plumbeas magnas, ele. (Jfet. Invent.) SITTO. Pro SEDERIT, a Saxon. sitien, sedere, in pacto legis Salica'. SITUARE. Ponere, collocare, constituere ; situer, placer, tablir, assigner. (Pass.) Manere, habitare; demeurer, habiter. (A.
1317.)

Constitutio; assignation. (A. 1320 ) SITUATUS. Pro sitas; situ. (A. 1338.)

SI1'UATIO. Situs; satuation. (A. 1380.)

SITULA. Mensura Iiquidoru:n aputl Alemanos; sorte de mesure pour les liquides. (A. 1066.) SITULARIUS. Sitularum artifex, qui etiam serrarius dicitur, quod eas circulis serrat. (A. 1336.) SITULUS. Situla, vas aquae benedictae; bnitier. (A. 11119.) SITUS. Locus, in quo patente et ctrldarix salnaria; consistunt ; lieu o sont pa, ces les chaudires et autres ustensiles nces saires pour l'extrccetion du sel. (A. 1029.)

LEN ICON. S\ O SOC. /1y63 -2e67 u m idoneus'; ernplucenent fieri snlcl; cha$nettes d'argent. (Schilt. Gl.) mclificand aci Locos (Inst. Ital.) SNODARh:. ltalis nodum solvere; diro ^ re ct batir. Coc ilear; Fuiller. (Ritual. Vet.) (Ap. Mur.) nolder. S1U^i. 1 +'N. Glomus, a Saxon. snod; peSNODL SIVAD A. Avena; avoine; ol. sivade. (pass.) loton. (A. 1425.) SI^ E. Pro et conjunctiva. (Pass.) SNYRTIR. Ensis species; espc.e d'pe SKELLA. Tintinnabulum, campanula ; courte. (Sax. Gram.) clochette, sonnette. (L. Sal.) SOALAGIUM. Pro S TALAGiVnt, praastaSKEBDA. Schidia, assula, seu pars lio pro stallis. (Ord. reg. Fr.) ossis fracti aut contriti minuta; esquille. SOALIS. Sus, porcus, pro SUALIS. (Bract.) SOBJORNUS. Commoratio , Iminsiu SKILLA. Ut SKELLA et SKEBDA. unius diei; sjour. (A. 1238.)SKILLINGUS. Genus monetae, apud SOBOLUS. Pro soboles. (A. 875.) Suecos; schillinq. SOBREVERSIVI. Ideo) quod SUPEBVEIi_ SKJPIAMENTUM. -- Navis armamentum sum, quod mensuram escedt; ce qui est en et instructio, annona scilicet cibaria, arma, sus de la mesure. (St. Arel.) cretera ad victum et defensionem necesSOBRIARE. Vigilare ; veiller. (Vet. Gl.) SOBURINA. F. mansio, domus : Dedi... saria ; armement, quipement d'un navire. (A. cum terris, duas soburinas, etc. (A. 720.) /302.) SKUVINAGIUM. Redilus ex ofiicio et SOC.Vomer, ut Soccos. (Alex. Nech.) dignilate scabinorum; Vid. SCABINUS. (A. Jus domino competens nomines suos persequendi, ut SECTA. (Ap. Spelm.) 1431.) SLEYAGIUM. F. idem c'. STnN;LAGIUAI. SOCA.Modusagri, ut SoGS. (Chr. Fars.). (A. 1310.) Aratrum ; charrue. (S. L:) Stipes, trunSMACARE. Vulnerare, mutilare, decus; souche, tronc d'arbre; ol. soche. (St., bilitare ; frapper, blesser, mutiler. (St. Cad.) Arel.) Jus domino competens honiines SMACATUIiA. Vulnus, membri mutisuos persequendi, ut SECTA. (A. 1131.) latio, vel debilitatio; blessure,, mutilation._ Manerium,. dominium, locus privilegio et (1(1.) immunitate socce donatus ; manoir; seigneu-. SMALDUS. Ut SMALTUN. rie. (Ap. Spelm.) Soca placitorum, jus teSMALTATUS. Encausto distinctus;_ nendi curiam in suo dominio; droit de jusmaill. (Const. Sicil.) tice. (Leg. II. I.) Servitium soco, obligatio qua vassalli agros domini arare et colore SMhLTITUS. Eadem notione. (Anast.) tenentur; etiam id quod solvilur pro ejusSMALTUM. Encaustum, liquali coloratiqoe metal! pi,mentum ; mail. (Pass.) dem obligationis exemptione; service decharSMALTUS. Ut ShIALTATUS. (Const. Sic.) rue, et le rachat en argent de ce service ; ol. socage. (Chr. Angl:) Per servitium socce posSIMANIARE. Ira excandescere, fremere, furere ; enrager. (Boninc.) sidere,id est ea condltione arandi et colendi agros domini; tenir par service de charrue SMANTACO:I7PAGNUS. -- Mulieres quoque blasphemantes, ipsum haereticum apou par charrue, e. b. ri. sous la condition de d.evoir le socage. (Pass.) Soca molendini, oblipellantes, eadem verba repetebant , et alia galio qua tenentur granum ad molendinum derisoria verba decantabant, norninantes eum lingua vulgari smanlacompagnum. domini vehere; bannalit de moulin. (S. (Act. Alex. I1l PP.) Id est cui mantum abla- xlIi.) tum fuera!, ex 'tal. smantellare. SOCAGIUM. Ideal q. socce servitium;. Vid. Soc A. SMARAGDINA. Locus ubi sma.ragdi eruuntur ; lieu d'oic l'on extrait les me,rauSOCAMANNUS. Qui , socagium debel; tenancier qui doit le socage; Vid. SocA et Sodes. (Guiri. de l3ald.) SIIARAGDINES. Pro smaragdi. (Sug.) CAGIUnI. SOCCA. Vestis muliebris species, Tire SMARAUDA. Smaragdus; . meraude;, oh smaragde. (Gest. episc. Cenom.) aliis superinduebatur ; vlernent de dessus d l'usage des femmes. (Ap. Mur.)Stipes ; souSAIERALDiNUS. Smaragdus; meraude. che, tronc d'arbre. (Pass.) Caleci species, (Jac. de Vorag.) ut SoccLr s. (A. 855.) SMERIa. Adeps, Belgis smeer; graisse. SOCCIA. Sagina ; engraissement. (Cap.. (Telon. S. Bert.) Car. M.) SMERILIO. Avis species } merillon. SOCC1UM. Idem q. SOCiDA. SMIRALDUS. Smaragdus; meraude. lderii q. SOCARIANSOCCOMANNUS. SMIRIGLIUS. Tornienti bellici species; sorte de bouche d f.eu, merillon. (Car. Ca- NUS. raf.) SOCCULUS. Dimin. a Soccus, calceus. em. Cist.) SMURDUS. Slavonibus, servns gleba, SOCCUS. Vonler, ferrum aratri; soc de l iomo'manus module ; ser f de la glbe, homme (Ccer de main-morte. (A. 1279.) charrue. (Pass.) SOCIIA. Vestis muliebris species: lit SA9YRNA. A Gran. vpvns, Inyrrha; in SoccA. (St. Med.) -- Jus tenendi curiam myrrhe. (5. Iren. lnterp.) suo dominio, ut.SocA. (A. SS.) SNI.tiA, -- F. vi;;inli; vingt, vinglaine. SOCI<IEMANUS. ldem q. SoCAMAKyUS ( rol). S. Bert.) S NOI3ULL Muraenulae, id est funiculi SOCHEYRATA . Tantum prati, quanla tum unus sector per diem secare potesl;, qui de argenteis plexis filis, ut in tliuribulis

2669

SOD

b1I:DI1E ET 'NEME LATINITATIS. "

SOL

2070

quanti( de pr qu'un )tornme peut faucher en un jour. .A. 1501.) SOCIA..Uxor; compagne, pouse. (Burch. episc. Norm.) Grex , examen ; troupe , essairn. (Bal. Form.) Famula, pedisequa ; servante, suivante. (Forrn. Vet.l SOCIALIS. Militaris turma, quae compognia appellatur ; compagnie de soldats. (ann. Vict. Mass.) SOCLALITAS. Societas, congregatio, communitas; association, socil, corporaion. (CC. Car. C.) SOCIALITER. Commoniter, una ; ensemble, en commun. (Bolland.) Societatis causa; par cornpagnie. ( St. Auger. episc. Cenom.) SOCIAR[;. Socium sibi adjun;ere; s'as socier, s'adjoindre quelqu'un. (A. 807.)AtljungNre, sibi assercre; s'approprier, s'attribuer. (L. Bavar.) Fisco sociare, confiscare; confasq,uer. (A. 813.), Comilari; accompagner. ( Ann. Gen.) Sequi, ut farnul us ; suivre. (A. 1459.) SOCIDA. $ocietas qua quid ad medieta tam datur ; association d motti fruits. (Ch. llal.) SOCIETARIUS. Socidce particeps; fermier ou tenancir d moili fruits. (Chartul. Mont. S. Elig.) SOCIETAS. Tenere ad societatem, tenere ad medietatem fructuum ; possder, tesar d moiti fruits; hinc in socio dare, daro ad medietaterlp ; donner d moiti. (Edict.) Roth.) Militarium turma; bande de soudars, cornpagnie. (n2ir. Urb. V PP.) Exercitus ; arme. (Bart. Gl.) Coetus, caterva; bande. (A. 855.) Comitatus; suite, lrain, corlge. (A. 1444.) Societas inter monachos variorum monasteriorum, qua sua sibi invicem bona ita communicabant, ut tauquam fratres alterius rvonasterii llaberentur; association de prir:es que ftcisaierct entre eacx les moines de plusieurs couvents. SOCIUS. Socio fisco, formula quae passim in veteribus tabulis occurrit, qua res fisco publico adjuncta aut adjungenda inuuitur; Vid. Flscus et SOCIARE. SOCRIA. Socrus ; b,elle-mere ; ol. socre. (A. 9266.) SOCULUS. Solum, pars domus inferior; Vid. SOTULUhI. SOCUS. Slipes, truncus; souche. (A. 1279.) Celia, promptuarium, locus remotus et depressus ; cellier, magasin de provisions, of ftce , etc, (A. 1476. ) SODA. Morbs capitis; migraine.. Mich. Scot.) SODADERIUS. -- Miles, qui stipendio meret; soldat, homme de guerre qui est d la solde d'un autre; ol. sodeer, sodeter. (Ap.
Altar.)

raantie. (St. Flor.)

SODA MENTUII. Cautio; caulion, gaSO DANUM- Herba vitrearia sylvestris;

Bude, (Leud. Carc.)

S ODANUS. Ul SULTANUS. SODARIA. Meretriz; filie dejoie. SODRLLtI;, Scrofaruln morbus; crouclles. (1Vani;.)

SODES. Sodalis, amicus, s9clus; cornpaqnon, arni, carnarade. (Pass.) SODUM. Ager incultus; (erre inculte, friche. (+fi'orm. Vet.) SODUS. Terrce sodce, ineultae; lerres en friches. (A. 1358 ) Firmus, stabilis ; soli-. de, stable. (Tract. de re vnilit.) SOFFERANA. Crocus ; sopan. (Ap. Mur.) SOFFRATA. Culpa, el mulla in ecclesia Lugdunensi, cum aliquis ex canoncis in culpa erat; nom donn la punition, pcuniaire ou non, que ron infligeait, dans l'glise de Lr/on , au bnficier lrouv en fartte. SOFOSORIUM. Pro SUFFOSOIiIUAI, ligo. (Can. Hib.) SOFRAYTA. Idem q. SoFF11ATA. SOFRONUNI. Crocus ; safran. (St. Rip.) SOGA. Restis; corde. (Innoc. 1I1 PP.) Agri modus; certaine mesure de terre; ol. sode. (Cit. Sabaud.) SOGALIS. Census ex quavis soga, seu agri modo, pendi solitus; cens produit par une sode de (erre. (Cap. Car. C.) Sus, porcus ; porc, (Irnl.) SOGARE. Secare, a Gall. soyer; nisi legendum sit segare. (A. 1372.) SOGNEIA. ldem q. SONNIATA. SOIESTURA. Idem q. 5o1sTUnA. SOIGNA. dem q. SOGNEIA. SOINUS. Ut SUNNIS. (Ch. Angl.) SOISTURA. Idem q. SoCIDA. SOLTURA. Tantum prati , quantum unus sector per diem secare potest ; la quarttit de pr qu'un homme peut frtucTter en un jour; ol. soiture, soipture. (A. 1314.) SOJURNARE. Morad, diem ducere; sjourner. (A. 1411.) SOK. Llem q. SocA. SOL. Dies; jour. (Pass.) Stylus ferreus quo solet excuti ignis silice; fer du briquet. (A. SS. Ben.) - SOLACL+'RIUM. Celia seu obedientia monastica, vel pr ae dium rusticunl ab abbatia pendens; celle, mtairie dpendant d'une abbaye. (A. 1325.) SOLACERIUS. Qui solacerio prteest; moine charg de la garde el de l'exploilation d'une celle. (I,i.) SOLACIAMENTUM. Solatium, levamentum ; soulugement. (A. 1473.) SOI.AGIUM. Agrarium, praestatio ex agris ; imp8t foncier ; 01. solage , solaige. Chartul. Matisc.) SOLAMENTUM. Solum, fundus; terre, fonds. (A. 941.) SOLARATUS. Ut SOLAnEATUa. (Ch. ap. Mur.) SOLARE, (Subst.} Solum, fundus; sol, erre. (Conc. Legion. a. 1012.) (Verb.) Calceos solis seu soleis instruere; meltre des semelles aux chaussures. (St. Arel.) SOLAREATUS. Solariis iostructus, tedificatus ; muni d'tages, bdli. (A. 922.) SOLARIA. Vectigat, quod pro solo ponditur; irnpt3t foncier. (A. 882.) SOLARIATUS. ldt;lu q. SOLA:tEATUS. (4, 922.)


LEXICUN SOI. SOL Z;,7? ,^ra; l di_ SOLAR1Oi.UM. -- Dom+rscontignalio, SOLDARE. Solidare, retrcere; aJJ'er,,rir, consalider, refaire. (Ap. Mur.) Slir^endinrri SocARIUM. (A. SS. Ben.)

ctat; jostice foncaere. (4. 1211.} 50LDATARIA. -- !4leretrix; ^ernmedbauSOLARtTER. Instar solis; comme leso- che. SOLDATES. Soldaer; Vid. goLDAE_ kit. (A. SS.) SOLARIUM. Domos contignatio, vel RrUs. cnbicnlum majasac snperius, tabulatum ; SOLDATOR. Soli seo territorii huela Coge d'une maison, le plus haul tage; ol. so - et Pullor; celta qui habite une terre et la collier. (Pass.) Vectit;al, quod pro solo pen- tire. (A. 1366.) SOLDEA. hiena q. SoLnU I. (Ch. Iral.) dilur; ut SOLARIA. (Ulp.) Suggestum; es- fraile, tribuno. (Garamp.) SOLDICUS. Ideal q. SYNDICUS, alrud SOLARIUS. Calcei species; sorte de Burrligalen.es. chaussure, soulier. (fi. Dalph.) --- Darnos SOLDIi\US. -,1^Ioneta? genus, ut Sor tcontignatio, tabulatum; plancher, tage. (A. rus. SOLDITIAR1US. Idem q. SOLDAERIUS. 1309.) 130 SOLATIARE. Fidejirbere; cautionner, (A. 1315.) SOLDONERIUS. Eadem uotione. (A. servir de garan,t. (Mac. lier.) -^ Anxiliunt vel solatium impertiri, praebere; aider ou 1305.) consolea. (Lex Long.) SOLDES'. Slipendinm militare; solde, SOLATIARI. Animum relaxare; se di- paye des hommes de guerre; ol. solde. (S. xv.) . vertir. (Arnulf. episc. Lexov.) SOLA"1'IATIi. Solatiandi set] animurn SOLDUS. Solidus; sou. (Ann. Gen.).--relaxandi cansa; pour sercrer. (A. 1410,) Stipendium militare, ul SoLDUnI. (Id.) SOLATIATOR. Auxiliator; celui qui ai- SOLEA. Solea calcei , piscis sp.ecies, de, assste, secourt. (Cap. C. Calv.) quaclratus later quo pavimeutum sternitor, SOLA"l'IOSE. Diem q. SOLATIATnFI. (A. fundos, solum, planns navis fundus, trabs, SS.) tignum, pila lusoria; semelle de soulier, le SOLATIOSUS. Delectabilis, jucundus; poisson appel sole, carreau, brique carre qui plait, dlicieux, ag.rable. (A. 1401.) ler; sol, fonds de (erre, le fond plat d'un naSOLATIUM. -- Salar:ium, Judus, specta- vire, solive, balle djouer, paume; ol. sol, sole, cutum, autlium, refectio, cautio, coito- soule. (Pass.) quium ; honoraires, salaire, jeu, div erlisse SOLECLUM. Umbellap portatilis;parament, aitle, secours, repeas, nourriture, ,garan- t., enlreticn. (Pass.) In Ir]OCIJSLer11S, qui s ol. ( flai a^t. SOLEMNIS. Illustris, claros, insignis; vel que monachis aut monialibus ofliciurn et mur.us aliquod peragentibus inadjumenturrt -cgbre, renomm, illustre. (Inn. IV PP.) datur; aide, celui, celle qui aide faire quel. SOLEMNITAS . Juris formula,prae.que chose. (Chrodeg. Regul.) scripta ratio; formalit. (A. 1310.) SOLATIUS. Qui in monastNriis, etc. SOLEMNIUM. Solemnitas; solennit, Vid. SOLATiURi. . pompe. (A. SS.) SOLATIVUS. Qui solatium affert ; con- SOLEMNIZARE. Publicare, vulgare ; solant. publier, divulguer, rendre public. (Alan, de SOLATURA. Pulveres et siliqum grana- lnsul.) rii, ab Ital. solaro, granarium. (A. SS.) SOLEAIPNE. Solemnis et antigua praeSOLATURUS. Pro solandus.s(A. SS.) stat9o. (Cod. Ital. Dipl.) SOLATUS. Pavimentis stratus ; pay. (S. SOLEMPNIZATIO. Festum solemne; xiv.) fte solennelle. (A. 1308.) SOLDA. Faex vinaria; lie de vin. (A. SOLERATUS. Idem q. SOLARIATUS. (A. 1378.) 922.) SOLDAERIUS . Miles qui stipendio SOLERE. Sola seu pila ludere; jouer a m~t ; soldat ; ol. soldaier. la soule;- ol. soler. (A. 1352.) Pavimentis SOLDANARIA. Soldani dignitas; di- sternere; paver; ol. soler. (A. 1385.) gnit de sullan. (Nang.) SOLER1111I. Solum, pavimeutum; pay, SOLDANATUS. Eadem notione. (W. sol; al. solement. (A.1450.) SOLEIiIUS. nonius con tignatio, ut SOLATyr.) SOLDANIA. Eadem notione. (Ann. R IUS. (A. 1309.) Gen.) SO LERTIZA TUS. Solers, diligens; ingmonnieux, inlelli ent, SOLDANUS. lloneta sultanorum g expditif. , naie des sultans. (Nang.) Apud TUCOS, su- SOLEII"1:U5. Eadem notione. (Ord. reg. i remu> princeps; sultaaa; ol. soldan. (Pass.' lir.) Soldanus curice Romance rzef'ectus alatii / SOLETUS.Calceus; soulier. (A p. Steph.) ura gistratrls cui carceru t SOLL+'VARE. Sublevare; soulever. (A. n eustodia ~mis- sa, rri eretricum et. quarunidam rerum ct'imi- SS.) naliurn j udex. (Cccrem. Roan.) SOLFA, Idenl q. SOFFa

habiiaonmo coloni, ut :LlAxsvs. (A. 1107.) lsp ) SOLDARIUII. Idem g. SOLAGIUIN. {A, (,^(lj.) .Solaris trureus, nurnmus aureus, scu- turn curo solo; cu au soleil. (A. 1533.) 1071.) SOLDARIUS. Ut SOLDAFRIIiS. Solaris justil:a, goce sotum seo fundum spe-

min. a SOi.AItI S. (Subst.} Agrt portio. cum praebere; donner u^ne paye, solder. (sal. Ma.,-

1073

SOL

MEDITE ET INFiMM LATINITATIS.

SOL

2074

SOLFiZARE. Musicales notas canere; solfter. (Georg. Rhan.) SOLGUS. Lucius, piscis; orochet. (Ch. Araq.) SOLIARDUS. - Coquinm minister; marmiton; ol. soullart. (A. 134.0.) SOLICANUS. Qui solus csni t; qui chante seul. (M. Cap.) SOLICATIO. Solis fervor; ardeur au ^oleil, soleil brillara. (C. Aur.) SOLICULUM. Unibella; parasol. (A. 1295.) SOi.ICULUS. Dimin. a sole. (A. SS.) SOLIDAMENTUM. Firmarnentunr,, id quo aliquid solidum f11 : vox architectis nota; consolidation, soutien. (Lae1.) SOLIDANTER. Solide; forlenrent, solidement. (A. SS.) SOLtDAN1'IA. Idem quod LGAN TIA , dominium seu jus quod dominus babel in vassallum, qui ligin seu solido horninio obnnxius esl. (A. 1206.) SOLIDARE. Conlirmare, asserere; confirmer, assurer. (Tab. S. Vine. Cenom.) Firmare, munire; fortifier. (Roland.) Stinendium pra'bere; payer, solder. (Senal.) SOLIDATA. Valor unius solidi; valeur d'un sou. (A. 1069.) Solidus ipse; la monnaie appele sou. (A. 1118.) Numerus plurium solidorum ; certaine sonrme de sous. (A. 1134..) S:ipendinm unius solidi, quod datur militi ; solde rnilitaire. (A. SS.) Libra, pondus; la livre-poids. (S. XI.) Ager unius solidi reditus; solde, terrain qui ne rapporte qu'un sol de rente. (Mon. Angl.) SOLIDATIO. --- Contirnratio; con firmation, approbation.. (Vet. Gl.) SOLIDATUM. Quidquid in solidum possidetur : a Reddensque ei solidatum , quod aspiciebat ad regnum Austrasiorum , boc totum exinde, quod citra Ligerim , vel Provinciw partibus srtunl erat, suae ditioni retinuit. SOLIDATURA. Ferrumen; soudure. (S. xiv.) SOLIDATUS. Cortos solidorum numerus, lit SDLrDATa. (Chart. S. Vand.) SOLIDITAS. Solum, fundus, ni fallor : Donam-+, ad ipsum rnonasterium ( Prumiense) villam nostrarn una cum terminis, vel soliditate, vel appendiciis suis, ele. (A. 763.) Stabililas, conslantia; solidit, fixit. (A. 876.1 GFIu, congelatio; gele, glace, conglation. (A. SS.) SOLIDITER. Solide, ut SOLIDANTGri. (A. 1266.) SOLIDUM. !n solidum, Gall. solidairement. (A. 1353.) S OLIDUS. Ligius, vassallus in solidum; 2assal lige. lh, Hisp.) Nummus aureus; sou d or . (Fort.) Moneta quaevis; la monnaie. (Pass.) - Pondus, libra, cujus valor uno solido ae stimatur; livre-poids. (A. 1379.) SULI FOSSOlt. -- Qui terram fodit; Tossoyeur. (Mart. Aneed.) SOLIFUCU1I, Forn3icarurn genus malefrcarum; sorte de fourrni vealimeuse. (Isid.) SOL ILOQUIUII. Soliloquium est, cu:n

ad interrogationem ipsi nobis respondemus; soliloque, monologue. (Pap.) SOLINUM. Umbraculum, qno sol arcetur; dais, parasol. (Vine. Bellov.) In Domesday, modus agri; certaine quantit de terre. SOLiS. Pro solus, errabundos. (B. ch Amor.) SOLITARITAS. Simplicitas. (011. Frising.l SOLiTARiUS. -- Pro Sor,DARIVs, miles qui stipendio meret. (Petrob.) SOLITUDO. Vastum, terra erema; dsert, solitude. (Ch, Fland.) Soliditas. (A. SS.) -Solitudinis ma;ror, caelibatus ; le clibal. (Cod. Th.) SOLIVA. Trabs; solive. (Gest. Tancr.) SOLIVARL+'. Trabes pollero; placer des solives. (A. 1381.) SOLIUM. Urnbraculum, quo sol arcefur, ten toriurn ; dais, pavillon. (A. 4197.) Area, aire. (A. 815.) Limen; seuil. (A. 1299.) Camera; chambre. (Alb. Agnens.) F. ambo, suggestum ; arnbon, estrade. (Vel. Cod.) SOLLECTIO. l3ollandistis quasi subtecito, syncope, deliquium. (Mir. S. Zilce.) SOLLICITATE. Pro sollicite. (A.. 1308.) SOLLIC1TATOR. Sollicitator exercitus, qui exercitui cibariam annonarn suppedilal, vel qui milites eonscribil ; fournisseur des vivres, ou prpos l'enrlernent des lroupes. (Ch. ap. Pez.) SOLLiTUDO. Contracte pro sollicitudo. SOLLUS. Piscis species, lucias; brochet. (A. 1165 ) SOLMATA. Iclem q. SALaiAT.r.. SOL111ENTARIUS. Idem, ut videtur, atque SOirARIUS, qui cellarii vinarii curam habet, nostris sommelier. (A. 1302.) SOLMIFACIO. Canlandi per notulas ratio; action de solfier, solfe'ge. SOLOBORDA. Scabellum a solo parum dislans illudque contingens; banc fix au sol. (A. 14.57,) SOLOTENUS. Quasi ad terram prostratus. (G. Chr.) SOLSATIRE. Solsatire reum, dcitur de judice cum causa excidisse reum declarat, qui, in jus vocatus, vadimonium deseruit, neque excusationem legitiman] misit; condamncr par dfaut l'appel ou l'accus qui n'a ni rpondu l'assignalion ni produje une excuse voluble. (Marctllf.) SOLSI. Pro salvi. (Ann. Bened.) SOLTA. Solutio; payernenl. (A.1282.) --Pecunia, quae in permutationibus compensa, tionis gratia rei comrnutatae additur; soulle (A. 124.8.) SOLTARE. A debito absolvere; tenir guille. (A. 1321) SOLUBILIS. Solvendus, exhibendus ; payable. (A. 1302.) Qui est solvendo idoneus; solvable. (A. 1285.) SOLUM. Locus idoneus solario aeli6cando; emplacement propre ci bdtir. (A. 1043.) Solum aquaticum, soluin canalis, sta;;ni, etc. (A. 1327.) Solul.io; payement. (S. xrv.) SOLUM ^OLUS, 501us dornorum, curu t ur fcur ;.

801d sotv LEXICON ^rtl eo;; censas. (A.1108.) - Pro soltares, absolutos, . 50 Vi NIALFA -Liber superstittasus ita in. .) qultle. (Ap. Atad.) (vi ~toruno s, scriptu.in yuo ~torunoobservationea libar, q^ GOLUTIO. - Abdicatio; ut GUEISPITIO. (S. continebantur, suhnominc;Danielisprophetm falso divulgatus. (Maer. Hierol.) xrr.) SOLUTIUM. - Solutio; payement. (St. SOMNIALITER. - Somniando; en rvant. Cad.) (Fulg.) SOLUTOR. - Debitar, ad solvendum obli- SOMNIARIUS. - Somniorum interpres ; dbiteur. (Cod. Th.) t gatos celui qui exnlique les songes. (Vet. Inlerp.) SOLUTUM. - Solutio, debili liberatio ; SO^INIAT:1. - Procuratio, etc., ut SoN-. pc1ement. (A. 1272.) NIATA. (A. 1122.) SOLUTUS. - Caelebs, qui u gorem non 50MNIATOR. - IR GOD NiAnIUS. (S. Hier.) duxit; clibataire. (A. 1253.) - Stipendia- SOMNIS.,- Pro SUNNIS. rius; qui recoit une solde, mercenaire. (A. SOMNOLENTER.-Samniculose; ?loncha_ lamment, avec paresse. (Barel.) 1468.) SOLVERE. - Possessionem alcujus rei SOIV1NlUM.- Cura, sollicitudo; souci, soldimittere, ut GUERPIRE. - Absolvere, li- licitude. (Vet. Gl.) berum declarare; absoudre, dclarer quille. SOMONIARE.-Ut SUBMONERE, citare. (Ch. (A. 1106.) - Finre , peragere ; terminer, Angl.) Seno SOAIPNEIA. - SONNIATA. (A. 1239.) achever. (Ritual. eccl. 1'UlFI. - Abdicado, ul GUERPI- SOLVIMENTUM SONA. - Pax, compositio, par,tum, feedus ; (A. 1119.) ' alliance, paix, accord. (A. 1317.) -Multa, Tro SOMA. - Membrana; parchemin, et, par quae ob inflictum vulnus imponitur; arriende extension, livre. (Amalar.) - Corpus; corps, impose pour une blessure. (Const. Furn.) (Vet. Gl.) - Summa; somme d'argent. (A. SONAGIUJI.-Procuralio,gislum,velpra?AGrIA. :438.) - On us, utS statio, quae tiebat vice procurationis; droit SOMALIS. - Somalis vini, quantum soma- de gite, ou toule prestalton pcuniaire qui en rius ferre potest.; autant de vin qu'un mulet tient lieu. (A. 1137.) prul en. porter. (A. 1318.) SONAGLIA. - Tintinnabulum; sonnetle. SOMARIUS. - Jurnenlum sarcinale; bt`te (A p. Mur.) de somme. (A. 1339.) - Qui cellarii vinarii SONAITA. - Eadem notione. (St. Perus.) curam habet; sornmelier. (A. SS.) St)NALHA. - Eadem notione. (A. 1268.). SOMASA. - Sarcina; bagage. (Mur.) SONALIUM. -- Tintinnabulum orbieulare; SONBRUM. - Anni tempestas, qua ager grelot. (Const.`Sicil.) primu,n proscinditur; saison oic l'on donne SONARE.- Dicere, dici ; dire, parler, tre le premier labour aux champs; ol. sombre. dit : Quia usuale est atnud eos sonare, Glii. (A. 1328.) matrem sequuntur. (Conc. Ticin.) Sicut SOMEGIA. - Praestatio, ut videtur ex sonat in praeceptis regurn. . (A. 1056.) Id srcm+nis, v. gr. l,ladi, frumenti; forte idem q. est, sicut scril;tum est. -Iu veteri consuetuSOGNEIA. (A. 1210.) dine Nornianniae, sonare testes idem valet ac SOVIERIUS. -- Tignum, trabs; sommter. testes improbare; Gall. reprocher les tmoiats, (A. 1509..) id est les rcuser. Sonare pecuniam, respuere SOMETA. -Mensura liquidorum : 10 so- vel cert examinare per illius sonurn, an proba metas vini. (A.1216.) sil; re fuser la monnaie,ou examiner en la faisant SOMETUM. - In Delphinatu, servitium tinter, si elle est de bon aloi. (Leg. Ethelr.) quo vassalli' tenentur praestare somarios ad Sonare signa, campanas pulsare; sonner les exportandas res domini ; obligation o sont cloches. (A. 1122.) les vassaux de fournir les beles de somme n- ' SONATIO. - Teslis improbatio; rcusacessaires au transport des denres de tetar sei- tion des tmins.. (Cons. Norm.) gneur; n!. somez/. SONDRUM. -<-, Solum, fundus, ut videtur; SOMILAGIUM. - Onus, sarcina; charge, vel potros domanium:Agri,prataetquidquid bagages. (A. 1299.) ad ipsas colonias pertinet, cura omnl sondro SOMIIA.- Eadem notione. Somtna vini:, ut suo ex inte^ T ro. (A. 766.) SOMALIS. (Ap. Mur.) SONEGI - Ut SONNIATA. (A. 1137.1 SONELLA.- Campanula, et animal CUjuS SOMMARE. - Citare, vocare; sommer. (A. 1 1+68.) collo appensa camparrula; grelot, clochette, SO11:11ARIUS. - Equus sagmarius; cheval et l'animal au cou duquer elle est suspendue. de bdt, b'te de somme; ol. sommier. (A. 1202.) (A. 1268.) SONES'1'1.--Grex, nurr,eruspraefinitus aniSOIiMATICA. - Praeslationis species, ea- en] q. somelum d in summarn pecuniariaen matium; lroupeau, certain nombre de beles de commutata ; Vid. SOMETUM. (A. 1158.) blail. (L. Sal.) S OMIIELARIUS.-Qui sommariurn agil et fiONGt:IA. - Ul SuNNraTS. SONGLI.- Iial. songa; adeps, unguen; Fjus curanl Itabet; niuletier; ol. solnmelter. (Bel. II. Arv.) graisse, axonge. S OIIMERIUM. - Lignum; sommier. (A. SONG1NA. -Idem q. SONNIATA. (A. 11103.) 1435.) SONGNIA. -- E adem notione. (A. 1207. ) SO MIIIERIUS. - Idem q. SOMn1AR1US. (A. SONIA.- Ut SUNNIs. (A. 1110.) 1339.) SONIARE. -- Hospitio excipere, gistu n pudiere vel procuratiovem ; donner l'hospiSOAZ NLSCERE. - Dormitare ; sommeiller. (a4. SS.) lttlil, ?'ecevoir GheN soi. (Pass..) - Curare,

2077

SOP

ET 1ti1 ICE LATiNITATIS.

SOR

2073

procurare, necessaria puchero; soigner, fournir ce qui est ncessaire. (Pass.) SON1TUS. Murmur; bruit.A. 817.) SONIUM. ldem q. SUNNIS. A. 1198.) SONIUS. Eadem notione. (Ch..Anyl.) SONNA. Eadem notione. (1d.) SONNEIA. Ut SONNIATA. (A. 1120.) SONN1ATA. Procuratio, vel gisturn; ea praestatio quae lit vice procurationis; denique gnaJvis pensitartio; droit de gite; prestalion d laquelle on se soumet pour tre exempt des obligations ivnposes par ce droit; servzce fodal quelconque. SONNIATICA. Eadem notione. (A. 11!18.) SONNULA. Campanula ; clochette. (A. 1361.) SONOTAIR. Yerres, dux gregis ; verrat, porc. (L. Long.) Comparat. vous sonoros. SONORIOR. (Joan.?Abr.) SONORITA. Cantor; chantre. (A. SS.) SONORITAS. Sonorcanorus; bruit retentissant. (Cap. Karl.) SONOROSUS. Pro sonorus. (Vet. Gl.) SONUS.Rurnor, fama; bruit. (Greg.Tur.) Sonum facere, murmurare, aut alarmar excitare; faire du bruit. (A. 817.). Clamor inconditus multitudinis, quo reuni alicujus criminis insectatur ; bruit qu'on doit faire pour la poursuite d'uncriminel, cris de la foule qui poursuit, cri de (taro; Vid. HuESiUM. (A. 1291.) Campana; cloche. Psalmus Davidicus: Venite exsultemus, etc., qui in Matotinis canitur, forte sic dictus, inquil Garsias Loaisa, quia sonora voce decantatur, ut contra nulto sonointervenienteorationem dici ait Amalarius, in Eglogis de Ofhcio Misste, quae voce subrnissa dicitur. Differentia, discrimen di ffrence, distinction. (A. 1391.) SOON111N1. iJI SUNNIS. (Const. Norm.) SOPA.Locus ubi menees venurn exponunlur; boutique; el. eschoppe, sope. (Necr. Rotom.) Fustis crassior; grosse poulre. (A. 1399.) Tunican vel pallii species; sorte de vtement ou de manteau; Vid. CnoPA, ScIIUPA. (Vet, Gl.) SOPANUS. Idem q. ZUPANUS. SOPARIA. Vasis species; soupire. (S. x i n.) SOPHiA.A Grano 0-0 ?1, sapientia, scientia ; savoir, science. (A.10;4.) SOPHISNIA. (.E.) Eadem notione. (A. SS.) SOPH I S NI ATICARE.Decipere verborutu inlricatione ; tromper. (Uaut.) SOPHISMUM. Fraus, simulatio ; ruse. feinte. (A. 1214.) SOPHISTA. Concionator; orateur, harangeur. (A. SS.)Sophistcc, Lati narurn,litteraru m e'nq uenlissimi auctores. (S. Aug,) S OPHIS'fICARE. Adulterare, corrtuI+ere; sol>histiquer. (St. Decipere, simu!are tromper. (Mart. Anecd.) SOP HISTICATIO. -Adulteratio; falsiflcation. sophi stication. (St. 1Ylass.) SOPHYRUS. Sapiens, a Gr. aoys: Ille vir Dei sensu so phyrus, agoue art;utus. ( A. SS.) SOPITALIS. --So j' italis revelalio, qun . tit iuter dorniieuduur, (.1. SS.)

PP.)

SOPITIVUS. Soporern seu somnum cc,ncilians, inducens; soporiftque. (Pet. Cellens.). SOPORARE. Dormire; dormir. (A. SS.) SOPORiFLUUS.Soporil'er, ut SOPITIVUS. (Vet. Cod.) SOPPA. Ut SCUoPPA, officina. (A. 1295.) SOPRALECTA. Stragulum; cuverture. (4. 1266.) SOPRISA. Injusta caplio, exactio; Vid. SUPERPRENDF.RE et SUPERPItISIA. (Greg. 1t. SOQUETUM.Tributum, quod exquihusdam rebus venalibus exigendum alicui oppido a rege conceditur; droit seigneurial sur ce?taines marchandises, accord d une ville en forme d'octroi; ol. soquel, souquet. (A. 14-!1 ) Acies bastan; fer de lance. (Vet. Gl.) SOBA. Sorbum; corme. (Conc. Ilisp.) SORATORiUM. Receptaculum per quod agua exundans defluit; dcharge, dversoir. (St. Blut.) SORBELLUNI.Quantum uno hauslu quis sorbere potest; gorge. (A. SS.) SORBER IUS. ,-Sorbus; sorbier. (A. 1264.) SORB1C1UM. Jus, jusculum, quidquid 'muriendo sorbetur; potion. (A. SS.) SORBILLATOR. Degulator ; gotrrnand', goulu. (Isid.) SORBILLUM. Ut SORBELLUM. SORB11'IUNCULA. Dimin. a SORRICIhns.. SORCILRIA. Sortilegium; sortilge,malfice, magie; ol. sorcherie, sorcerie. SOItCINA. Origo, causa ; source. (St. Com. Ven.) SORCIRE. Exagitare, succu ten ; secono-. (A. 17457.) SORCiUM. Feretrum, ut videtur, in grio mortui cadaver deponitur; cercueit. (Chartul. S. Joan. Ang.) SORCOTIUM. Vestis species; vlement de dessus, espce de surtout; ol. surcot, sorcol. SORDEMANDA. Vox forensis, cum dominus feudi mejoren] censuro, quam ei debetur, vel indebitum servitium a vassallo exlnil; Vid. SUPERDERIANDA. SORDIDARi. Infaniari ; tre dl/fmn, dcri. (Leg. II. I reg. Angl.) SORDIDUS. infamis; perdu d'honneur, infttme. (Juan. XXII PP.) SORDFI'IES. - Serles ; sald, ordure.
(Vet. Gl. )

SORDULENTUS. Sordidus; sale, crasseux, malpropre. (Conc. Hisp.)

SORDUS. Retis venalorii species; sorte de fllet pour la chasse. SOItELLUS. Modulus agri, ut vidotur, diminut. a sors. (A. 1260.) . SOREVARIUM. Ejus filius occasione unius sorevarii seu chazetinT crepavit... et sic stetit crepatus et devastatus usrine ad ternpus mortis B. Smonis. (A'lir. B. Simon. eremit. in A. SS.) SORGIE. Actio jaciendi anchoram; action dejeter l'ancre. (11Iir. Urb. V PP.) SOJtGIRE. Anchorani jacero ; jeterl'ancre. (Id.) SORLEGUS, AIuriiegus; chut. (A. SS.)

21i- , 9

SOR

LEXICON

SOS

2r,80

g ORISCULA. Vasculum; ppajevase. et<'i tirer un prsagy du premier passa^^e b que I'on rr nCOnlrail. (Ver. Gl.) SO1tTUS. Color equi; Vid. SAURIIS. SORTELIA. Annulus; anncau, ba^ue. episcopo . (Ch. SORORES. Presbyte .) abstimn, e voln t, (Cene. (-Hmuxnres aqui bus ii roru SORTELLU 'Esp.)M. Plantee volcorticis spo_ 1{lrtisc.) Mulieres extraneae, giras avvu- cies quae tineloribus prohibetur. (St. Corc,) ^a.rousvoc antGraeci, quarum consortiurn vi- SORTIARE. Sortiri ; obtenir. (A, tare jubentur clerici in concilio Ancyrano et 1350.) aliis subsequentibus conciiiis. Sorores SORTIARIA. Venefica; sor cire. . etiarn appellatae a mecachis, 1virgines ac Sortilegium , maleicium; naatfce , sorti molieres quae pietatis ac devotionis intuitu, lge. eorum disciplinae ac regulae sese addicunt, SORTIARIUII. Sortilegium, ut S oRTIA_ ita ut domicilia seclusa omnino habNant a monachnrum mdibus, ne qua preve oriatur SORTIARIUS. Negus, sortilegus; sor- suspicio (Acl. Mur. Mon.); 2 mintieres quae- cier. (St. er,cl. Nann.) vis, quibus ora tionum beneficia concedunt. SOR'I'iCELLUS. Modulus agri; petile (Tab. Absiens.) Sororum appellatione re- quantit deterre. (Mur.) gurn seu principum uxoresctonabantur,cum SORTICULARIUS. --- Divinator, veneti- cus ; sorcier. (Conc. Narb. a. 589.) de iis verba facerent principes exteri, aut si SORTILIA. UI. SORTELIA. ad . eas scriberent, giiemadmodum earum conju;es fratres atrpelfitabant. SORTIMEN. Fons, scaturigo; source, SORORGiA. Uxoris soror, vel soror (Ap.-Lud.) mariti ; belle-smur. (A. 1285.) SORT10. Alereditatis portio, Tire serle SORORGIUS. Sororis maritus; beau- alicui obvenil; lot, portion d'un hritage. (Mur.)' frre; ol. sororge, serourge. (A. 1120.) SORORIA. Soror; sceur. (A. 1351.) -- SORTIRI. Per sortes re eventum ex- Uxoris vel mariti soror, aut fratris uxor; periri, inrluirere; chercher connaitre par belle-scxur, (A. 1093.) les sorts gecelle sera la marche d'un ane- SORORiARE. Simul grandescere, assi- ment. (A. 789.) milari. (Vit. S. Adelhard.) SOR'I7SSARE. Eadem notione. (Leg. SORORIGER. Uxoris frater; beau-frre. Luitp.) (Vet. Tabul.) SORTI'1'OR. Qui rem aliquam sortitur. SORORINA. Uxor fratris; belle-sccur. (Cono. flisp,) (A. SS.) SORTIVIDUS. Qui videt per sortes. SORORINUS. -- Sororis maritus; beau- (Isid.) Id est, Gra3vio, qui judicat de rebus frere, nmri de la sa;ur. (Carol. IV imp.) futuris ex oraculi sententia, qui consulit Uxoris frater; beau-frre, frre de la femme. oraculum. (A. 1237.) Filiolus sororis; petit enfanl SORTIVIS. Fons, scaturigo; source. de la sceur. (A. SS.) (St. Pla,c.) SORORISSA, Monialis ; rcligieuse, SORTUIIEN. Eadem notioue. (A. sccur. (A. SS.) 1432.) SOitOItITAS. Sorarttalis benefcium su- SORTUS. Modulus agri; petile porlion scipere, in sororurn seosallctintonialium al- de terre. (S. x.) bino admitli, conscribi ; Etre admise parmi SORURCULA. -- Diminut. a soror. (Guid. les religieuses, entrer au couvent. (Th. Arel.) Wats.) SORUS. Idem q. SAURUS. SORORIUS. Sororis maridos, uxoris SOSARIUII. Lorica; cuirasse. (Vil. frater, sororis 61ius; Vid. SoRonINUs. Car. M.) SOSCANIA. Genns vestis muliebris; SORORIZARl;. Ut SORORIARE. habit de fernme fait de lin el de laine ; ol. SORPRISIA. Ut SFURPRIS A. SORRE;`I'1'IALIS. Carnifex; bourreau. sousquenie. SOSCIA Fenestrae species, f. spiracu- (11.1c. Hierol.) A. lum; pelito fen'tre, lucarne. (St. Neap.) SORRUS. -- Fumo exsiccatus sor ( Salulare, sospilatem, in SOSPITARE. ' 1214. columitatem et sanitatem alicui aplirecari; ) SORS. Sortileaiurn ; malfce, ntagie, saluer, svuhailer d quelqu'un sanl, conser- sortilge, sort. -- Modus, ratio; sorte, uta- vation, etc. (Eulog. Cord.) SOSPITATIO. Salutatio; salutation, nidre. (A. 1418.) Judicium Dei, purgatio vulgaris; le jugernent de Dieu ; Vid. PURGA- salut. ( A. SS.) SOSPITAT R. Qni sospilatem, salutem TIO, JUnIC1Uli. (Pass. S. 17I, via.) Modus agri ; portion de terre, lot. (On donna sur- dat; celui qui donne la sant, le salta, res- tout le nom de sortes,dans les premiers ternos dempteur, sauveur. (Lact.) du moyen Age, lux fractions de territoire S OS PITUS. Incolumis; sain et satrf. , chues par la voie du sort 5 chacun des {A. SS.) SOSTA. -- Facere soslam, muluum dore conqurants.) Jus utendi foresta, ut vide- tur; droit d'usage dans une for't. (Clareza.cum fc.nore; prter a intr't, (St. 1;lass.) SOSTRALE. Stramentum pecuarlUm S. Andr. Vienn.) Sortes sanctorum, divi- ex ferio et paleis; litire pour le btail; ol. tiationis species; les sorts des saints. (Divi- . ttation ctui consistait ouv rir les livres saints soustre. (A. 1124.)
RrA.

MEDIA ET 1NFiMEE LATiNITATIS. 2082 SPA SOU SOUTURA. Soliditas, firmilas, ut videSOSTR(T17I. --- Munera quae Deo vel sanctis ejus dantur ob recuperatam valetudi- tur : Ego tradidi ecclesia3 Slrumensi 26 mensuras Ternicienses jacentes in sartis nem. (A. SS.) ad etlilicandum in perpetuam soutaranz SOTANUM. Togae set' tnnicae species ; soutan.e, tanque robe; ol. sotane. (Ap. Mur.) libere et pacifice possidendas. (A. 1229.) SOZAVOLUS. -- Qui in socida seu socieSOTiLARIA. Ut SUBTALARES. SOTTUS. Slofidns, bardus; sol. (Theod. tate animalia curanda accipit ; Vid. SOLIDA. Aurel. episc.) Simplex, hinc Carolus (St. Rip.) SPACERIUM. Aqua3 ductus, vel id quo So[tns, qui vulgo Simplex. SO'I'ULARES. Calcei; souliers. (Pass.) agua continetur; agr.aeduc, conduit, ou diSotulares consutitii , certa ratione con- que; al. poissire. (A. 1459.) SPACIII. Equites Tureici; spahis, cavasu li ; souliers cousus d'une manire parliculire. ( Syn. iotom a. 1299. ) Sotulares liers tures. SPACIARE. Amplificare ; acc1'o$t1'e. cordelati, cerlis suluris ornati; souliers en(Vet. Testam.) olivs, orns de ccrtaines coutures formant j SPADA. Equus castratus; cherai hondes dessins. (Ap. Mart. Anecd.) Sotulares cordulrrni, ex pelle de Cord ba ; souliers en gre. (Id.) Gladii genus ; pe. (Pass.' cuir de Cordoue. ( Ord. Vit. ) Solulares Spada legis Saracenorum, titulus honorariu: principis militia3 apud Saracenos, idem q. corrigiali, quorum usus erat in equitando; chaussure de cheval, espce de bolles. (St. protector, defensor. (Ch. ap. Lam.) SPADARE. Spadonem feere; chdtrer Cluniac. ) Sotulares excolati , collari orun cheval. (Lex Sal.) nad ; chaussure orne d'une bordare. (St. S. Vict. Illass. ) Salubres focilares , f. 1iSPADATUS. Eunicltizatus; chdtr. (L. gnei; sabots. ( Mur.) Sol(.alares intaliati, Sal.) souliers laillads. (A. 1325 ) SotuSPADDRAPOR. F. pannus Phryius : Sanguis pretiosissimus et odoril'erus de lares laqueati, laqueis ornati; souliers lacs. silo corpore revoluto in spaddrapore et in (Mart. Anecd.) SOTULUM. Solum, pars donnls infecessa nava posita, emanavit. (Blir. B. II. rior; rez-de-chausse d'une maison; ol. so- Baucenens. in A. SS.) SPADLARIS. Humerus; paule. (A. 945.) toul. (Litnb.) SPADO. Equus spadatus ; cheval hongre. SOTUM. Nemus; fort. - Sculum; (S. xv.) Caelebs; clibataire, non mari. crc, liouclier. (Tert.) Vervex; moulon. (A. 1240.) SO't'US. Sylva, parcus, sepes; bois, SPA DONARE. -- Ident q. SPADARE. pare, haie. (Ch. Hisp.) Stipes, truneus; SPA DONA TUS. Caeliba tus ; condition de souche, tronc d'arbre. (A. 1473.) Tenere celui qui n'est pus rnari, clibat. (Tert.) de soto, f. sub tutela babero. (Mur.) SPADULA. Idumerus; paule; ol. espaule. SOUI3RA. Soubra, salara, voces Arvernira; quaa superius et inferius significara. ( Vit. S. Emer.) SPAGNOLUS.-- Hispanos; Espagnol. Tenemer yiturn de soubra, et tenernen de soulra, hoe est, superius et inferius. SPALAGUS. `Palpa ; taupe. (Aldhelm.) SOUCRIO. Hordei genus; escourgeon ; SPALARIA. Vid. SPALARIUS SPALARIUS. In ecclesia Tullensi uecool. soucrion. (A. 1473.) nomus, qui ecclesim bona administra( : cujus SOUDANUS. Ideal q. So(.DArrUS. SOUDERARtUS. -- Miles qui pro mercede officium spalaria nunenpatur; l'conome et le meret; soldat, homane de guerre qui repit receveur de tglise de Toul. une solde ; ol. soudoyer. SPALDA`I'US. Spaldis munitus; Vid, SOUFLETUS. Follis; souf/let. (A. SPALDUlFf. (Ap. Mur.) 1260.) SPALDUM. Murus exterior, vel prorniSOUFLICULL'S. Eadem notione. (A. nens, propugnaculi species; mur extrieur 1472.) de dfense. (A. 1320.) SPALIsR1A. Peripetasma ; tapisserie, SOULA. Pila vel glohulus ligneus, intenten] el.iam follis; boule de bois, soufilet; (A. SS.) Ligna, quibus afli;;untur tapetes; OI. soule. (A. 1361.) boiseries sur lesquelles on fixe les lariisseries SOULDIAIt1US. Pro S OLDAR(US. (Ap. dont on orne les murs d'zcn difice pour que Rynt.) l'humidit de ces derniers ne puisse pas les enSOUMARIUS. Equus clitellarius, ut dommager. (A. SS.) -- Armorum genus, quo SACifAnlus. spallceseu humeri teguntur; partie de l'arSOUPERCUM. -- Ciena ; souper. (Ap. mure qui couvre les paules , paulire. ( A. I;rtiss.) 1335. ) SPALEUM. Locus ubi distenduntur SOURELLUS. Dimin. a sourus, dama atque servantur pelles ferarurn venatu crntriennis, Attgl. sorel. (Ch. Ang.) sarum ; lieu ozi l'on fait scher les peaux des SOURUS. Danta mas; daim mate, (I(1.) SOU SPRIiSSURA. Dolus, fallacia, fraus; pces de gibier. (Irnn.) surprise, tromperie. (A. 1223.) SPALION.Genus operimenti macntnarii SOUTA. lPecun urein Iaermutalionibus jesis et pluteis non absimile; sorte de yalei aq rei cornmutatre a+lditur; soulte, ce qu'on rie mobile en branchages tresss dont les andonne en retaur dans les changes. (S. xrr.) ciens se servaient, daos les siges, pour arrive; SOUTANA. Toa^ seu tuicae aux pieds des murs. (Car. Aqurn.) spec u ies, ut supra SOTANUt. SPALLA. Armus; paule. (Pass.) 2081

LEXtCUN Sr A ^^t ^ SPA Arrnorum - gr^nus, quo SPARGICIA. Jus quod domino compe- lit ratione emendarum quae pro damno ani- teguntur; ut SFALERIA. (St. Equit. imbuir'in i agris et pascuis irrogari solera , 1e I mbuir' Sp,^LLATURA. Spallce seu humeri absque tamen praejudicio aestirnationis da dan,:e ni, ei exsolvendae, cui illud fact factura es t Insano; lux"ation, dboitement de l'paule. ]n au amendcs dues seigneur pour le gdt f^rit (liu l and. ) aux rcoltes par les animaux; ol. p'arglcz. SPALllIARE. Palmis excutere pulveres (A . 1206 .) a vest ibus ; secou. er la poussire ;des habits. SPA liG1LLUM. ,P quo agua ^cn s,)ungere; gudronner; benedicta spargitur Aspergillum ; goupillon , aspersoir. ( ^ sp^lmer. (St ^ :) s (Ritua l.Ci'1'tAerc SPAL1lATA. Actio'quaemptoretvenditor, RE. SPARGI Frequenter s^argere ; data palma, de re aliqua inter se conveniunL; arroser souvrnt. (Vet. Gl,) conclusion d'un march ( ce qui a lieu en se SPARGIUM. Asparagus; 'asperge.; (Ver. Gl.) frappant dans la main ). ( St. Cad.) SPARGNIA. IErrium puolicum, re- SPALMATOR. Qui pnlveres a ves[ir^us ;;iunl ; tresor public ; oh l'espargne. ( A. ex otlicin 1>raestat ; celui gtti est charg d'- 1^00 pousseter les vtements. (.d. SS.! SP:IRGO. Aspersio ; aspersion. (A. SS.) SPA LMITUS. Audax, superbus , ut vi- SPARGUS. Piscis g+;uus, s^parus; brPet. fer, vaniteux, orgueilleux. '( detur ; me. (Tr. de pise.) Azar.) SPARIVLRIUS. -- Idem q. SPARVARIUS. SPALMUS. . Pro psalmus, SPA SPARRA. Repagufum ; barre; ol. esSPAL''UM. F. parcus, locus muris, se- . pibus aut fnssis circumseptus et defensus ; parre. (Inst. episc. Carn.) SPARRO. Telum ruslicum , ni modum pare ferm de murs, de huies ou de fosss. ( pedis recurvum ; petit javelot recourb. (A. 90GL.) SPAMARE. Animo deficere, s3'ncope (Pass.) SPARSARIUS. Censum dominicorum , allici ; pdncer. (A. 1476.) qui Gail. parses appellantur, quod in pluriSPANA. Idem q. SPANNA. (A. SS.) bus locis dispersi sint, exactor; receveur des SPANUERE. Expandere , Gall. ten- tailles parses. (A. 1306.) dre, vel pandre. (Chr. Cassirr). Elfundere ; SPARSO, . Ut SPARSORIUM. rpandre, verser. (A. SS.) SPARSORIUM. Id cum quo aliquid SPANGA. Fibula, ex Teutonico span- spargitur; aspersoir, goupillon; ol. esparqe, quod idem sonat ; agrafe. ( Rudolpll souer. (Ber. Mon.) presb.) Trabs exterior, qua muros invi- SI'ARSUM. Stupa; loupe. (Alex. Iatr.) cem couttnet, ex eadem voce Teutonica SPARSURA. Herbarurn florumque straspang . , fihula , quod a3dificiurn connectat; tura, quae in quibusdam ecclesiis eri solet; poutre , faitire qui lie les murs d'un dr fice. jonche. (Obit. eccl. Alort.) L. Bavar. 1 Idem q. SPANNA. ( Chr. Corn. SPAR'I'A. F. pro SPELTA . seu SPEUTA., tan fl. hordei species. (A. 1226., SPANISCUS. Pannus Hispanicus ; drap SPARTARIUS. Qut ex sparto restes d'Espagne. (Anast.) texit, vel qui spartum ,vendit; fabricant ola SPANNA.Spithana, spatium inter polli- marchand de cardes de sparte. (A. SS.) cetl et minimum digitum extensos , unde SPARUS.Genus gladii d modum Inagni nomen ; pan, empan. (Pass.) cultri vel falcis; fauchon. (Yet. Gl.) SPANNALE.Clavus , quo immisso clau-SPARVARIUS. Species accipllris , qui- duntur pedicae el arctisstme aslringuntur;busdaul fringilarius diclus; pervier, oaseau clon, boulon. (A. SS.) de proie; ol. esprevier. SPANOCLYSTUS. Corona desuper clan- SPARZATA. Septum clatratum ; en- sa ; couronne ferme. (Anast.) ceinte grille. (A. SS.) SPARA. Repagululn, barra, Italis spa- SPASMA.Deliquium; plmoison. (Pass.) rango , Gall. barriere , hinc sparapetto , re- Contractio , rigor vel distentio nervorum; pagulum , quod pectus protegit, Gall. pa- raideur, contraction, resserrement des nerfs, rapet. Spara fossa, fossa prior; avant foss.crampe. (Alex. latr.) (St. Pa.duv.) SPASMARE.Contrahere; resserrer, con- SPARAGA. Repa c;ulum, obex, tignum, tracter. (M. Just. Lip.) lignum transversum; barrire. (Andr.Dand.) SPASMEA. Convulsio, contorsio; conSPARANGA. Ut (Andr. Dand.) z^ulsion, crampe. (Sulp. Sev.) SPASSARE. Male aecipere, castigare ; SPARAVEHARE. Curo sparaveriis au- cui.rari; chasser aux oiseaux avec l'pervier. maltraiter . cr^tier. (Conc. Trib. a. 821.) SPATAFERIUS. Qui ensem domini fert, (St. Cum.) ul SPATRARIUS. (Seript. rer. Fr.) SPARAVI^RIUS. Idem q . SPAR VARiJS. SPAItDA. Pro spartha. (A. SPA '1'ANGIUM.Echiui genus maximum; (A 1 511 :) espdce de hrisson de mer. (Cod. Th.) SPAIt(i,1. Pannus; drap.Vet (. Gl .) SPA 'I'ARIUS. Piscis genus, idem forte SPALiGANA. Sernina; serncnces. ( Fride^. ')qu ud SYATANGIUnI. (Ru mpl .) SPATIIA.Major gladius , ensis ; pe. se re A p SPAHGERE. S^ar ni P ccndre.( I a Mur.) Ibiu (Ptrss.} - Ad spnth.as metiri , Gall. mesurer d
^t 53
SI'ALLA111UJt. sprrllte ' ^^t ) e SPARAGA.

2Q35

SPA

:tIEDiJE ET INF ilt!I? LATINITATIS.SPE

2086

l'pe , loiser avec une pe, quippe qui .spathte longitudinem attingerant, mrltttle idonei censetiantur. (Gest. [fagot). i`g.) De planis spathis ferire ,'Gal. donrrer des coups de plat d'pe. (Chr. S. Pet._Viv,) Spatha in fuste, id, esl , cui fusts pro vagint, est; canne c3 pe. (Vel. hascript.) Spatharins , qui tincrlris spatham fert; Vid. SPATHARIUS. ( Vet. Ch. ap. Ugh. ) Spaihula, gladiolus, quo martvrunr carnes dissecabantur el incidebantur ; poignarcl, stlllet, coutelas. (A. SS.) SPATHARIUS. Qui spathas confen; fabricant d'pes ; ol. espeer. ( L. Alem. ) Irttperatorii corporis custos ; garde-du-corps. ( Script. Btlxant. ) Ar n.iger , qui ensem domini defert ; dcuger', porte-pe. (Pass.) - Spatharii , rnililes ordtnis nulitarr.s S. Jeacobi de la Spalha, institriti in Hispania circo ;inri In 1158 ; chevaliers de S. Jacgues de l Enre. SPATIIA1tOCURiCUL ARIUS. Spatharii cubieularius. (Anast.) , SPA I'HA'I'US. -- Spatham habens, vl sprrtha armalus; qui a une pe, ou qui est 'arm d`une pe (Ugut.) SPA'I'HIUIi. Eusis ; pe. (S. August.) SPA'1'IIUS. Pro spadatus. (L. Sal.) SPA'I'lAlENTUM. Deambulatio , anirni relaxatio ; promenade , rcration ; ol. spaciinenl. (Sl. Cap, Autiss.) Jocus ; jeu, amusernent. ( A 1350. ) Compota tio; runion pour boire ensemble. ( A. 1357.) Venatio , rus venationis ; chasse , droit de chasse. ( A. 1182.) Spatium ; espace, loignement. ( Claud. Tanr.) SPA'I'IARE. Diducere, dilatare, spaliurn ciare; largir, agrandir. (Leo Ost.) SPATIARI. Ludere , genio indulgere ; jo uer , se livrer uta plaisir, se rcrer. ( A. 1353. ) SPATIATIi4I. Per spatia , ubique; partout. (Script. rer. Fr.) SPATIA'1'OR1US. Amplus; spacieux. (Joan. de Monast.) SPA'1'1O. Vagatio , venatio : Venatu ac spatione victum quoudianum quaeritant. (Rh e g.) SI'ATIOSE. Lente, moderate , spatiis inlerl.rositis; avec lenteur, en faisant des poses. (:Miss. Burd.) SPA'11Uh1. Deambulatio , anirni relaxalio; promenade, dlassement. (A. SS.) SPA'1SER1UiY1. Canalis, quo agua ad molendinum ducilur, vel contextus ac series palomita ; idem q. PAXERIA (A. 1229.) SPATULA.F. tuauriurrr, agreste habitaculunr; cabane, maisonnelle. (Libell. de remed. peccat.)Huu,erus ; paule. (J. Jan.) Arnioruer species, f. gladiolus; arme d'estoc, coarte pe, poignard. ( A. 1191. ) Latus at, fleme. (Pass.) Armus porcr; Jambon. (Tab. abb.Conch,) S1 'ATULAR1 - - De1:cinri; se donner des plaisirs, vivre dans l es pt.aisirs. (Vet. Gl.) SP A TULAItIA, Inter vestes sacras recer.setur in lll onastieo Anglicano ; Vid. SPaLLARrunr.

SPATULUM. Turre indutos artus agrclac.) Legend. f. spartulo ,: ex sparlo, junco. SPATUM. Pro spartuna. SPAULA.Humerus; paule; ol. espante. (S . x`ir.) SPAU1'IETA.Hordei species; f. peautre. (A. 1470.) SPAVA. Vid. SPAVi.E. SPA VANDUS.Expavefaetus, exl'erritus ; pouvant, efrray. (Ap. Mur.) SPAVENUS. Morbus equinus vulgaris , quem Galli parvin dicunt. SPAVERIUS. --- llena q. SPAi4VARUS. SPAVIIL.Animalia vagantia et errantia , quw expavefacta , el metu , seu pavone , e Cominorurn suorum dornibus erutnpunt, et in aliena dominia transeunt, n incerto, cujns juris sint, eo nomine domino, in cujus praedio reperiuntur, addicuntur; bles gares el y,ouvanles , qui ne sont rclarnes par personne et appartiennent au seigneaar; ol. espaves , pa y es. (Pass.) Qumvis bona mohilia, quorunt dominus non epparel ; tout bien meuble dont le proprituire est inconnu; o1. espaves, paves. (Pass.) SPAVIUbI. Quiilquid juri spavice obnoxium est; tout ce qui est soumis au droit d'pave. (A. 1142.) SPA VUS. Errabundus , vagans , cujas dominus ii;noralur; errant , dont le proprilaire est inconnu. SPA7.ERIUS. Qui spathas conficit, vel idem q. ESPAZERiUS , aquaeductuum exstructor; fabricant d'pes , ou fonlainier; 01. espusier. (Ch. Occil.) SPEAULTA. Hordei species; peaulrc. (A. 1304.) SPEBUS. Pro speciebus. (Frideg.) SPECC1IlIL1S. Diem q. SPECTABILIS. SPECERIA. Res qu.evis rornaticee, aromatunt merco luna ; pieerie, pices, aromales. (Com. Leal.) SPECIA. Ut SPECEIUA. (Ap. Mur.) SPECIALIS. Qui species venda ; picier. (St. Pist.) SPECIALITAS. Vox fori Analici, qua chirographi cautio, scripti obligatio, vol quid sirnile inslrunrenlunr signilicatur; en.gagement crit, obligation, ou acrtre titre senablable. (Cow.) Farvi liari tas , necessitudo conjunctissirna ; amiti particulire. (A. 1316.) - Persona : Dehiuc articulunr ejes specialitati prout dominus concesserit, accommodernus. (Vit. S. Adalb.) Oppositunr un i Vursi ta ti : In distribudone facienda et in specialitate interpretanda. (Tert.) SPECIALITER. Speciatim, expresse spcialemenl. (Cod. Th.) SPECIARA7'US. Specierum seu aromatunr mercatura; picerie. (A. 1380.) SPECIARIA. Res aromatice, aromatum mercatura ; picerie, cornmerce des pices. (SI. Ast.) SPECIARIUS. Specierum propola; marchand d'pices, picier. (St. Ast.) SPEGIA'1'1 VE. UL SPECIALITER. (S. XIV.) SPECIATOR. Ut SI'ECfARItJS. (A. 1272.)
sli de spatulo surgens arrexit. (Vil. S. Gulh-

SPA'1'L'LOSUS. Deliciosus , delicalus ; vofaptueux, ef]i,rmin. (Vet. Gl.)

SPE LEXICON SPE Aos7 208A Specie, forma decoros; SpECULARIUS. Speculorum confector; SPh:CIATU f , rttl ,, ronn, bcau de forme. (Tert.) fabrican de glaces, miroitier. (Cod. Th.) SPI:CIriS. Vox jurisconsultorum notis- SPECULA'I'IO. Prrestatio pro excubiis s ima, c l uibus ideal sonat, quod munus do- seu custodia casto, Diem q. SUETAGiU;R, (A, n ), ele, ; prsents faits au juge ou a toute 12!18.) personne dont on veut capter la bienveillance, SPECULATIVUS. UL SPECULARIS. (Mart. paces. (Pass.) Res , vel quaevis supellex Itin. Litter.) pretiosior ; iota mcublede prix. (L. Wisgot.) SPECULATOR. Episcopus ; vEque. (A. Fr u .^;es, ut vinuru, oleum, i'rurnentum, SS. Ben.) Ecclesiaslicorum bouorunl adI f +;;nmina; denres. (Greg. Tur.) Aro- rn inistrator; administrateur, gouverneur des rna[a, vel res quaevis arontalirae; aromates , liicns de l'glise. (Cap. -C. 11I.) Testis ocupices. (Pass.) Quidquid diebus jejunio- latus ; lmoin oculaire. (A. 105!x.) Carnifex, r u na vespere appouitur ut bellaria , fructus, tortor ; bourreau., tourneszter^r. (Yet. Gl.) cicboreum a^eto el oleo conditum, etc. ; SPECULATORIA. Caliga mililars; alitrents qui cornposenl le repas du soir les chaussure des solduls du corps des claireurs. j ours de jeitne, tels que les plitisseries, les su- (Tert.) crrries, les confitares, les fruts, etc. ; ol. SPIiCULATUS. In speculutu, id est, in picos. (A. 1351.) Facies; figure. (Can. conshectu , coram oculis ; en prsence de, a ]lib.) Matrria sacrifieii corpor+s el san- la vue de. (S. Iren. Interp.) wijnts Cirristi ; espccs. ($Iissal. Goth.) SPECULIUII. Diem q. SPECULAR. Res ad rn,dic.inaw spectaute.s; substances SPECULUM. -- a Sirniliter et specula ejusanrticrarnonteuses; nl. espces. (A. SS. Ben.) dem ec.clesiae, S. Petri quae sper sedern Varietas; iliffrence. ;(L. Sal.) --- Polio sunl, vol regios arcos rna .lores sunt, renovavit. (Anast.) Ubi legendum videtur 1iciii,tr; mdecine, potion. (A p. Pez.) SPEC1..'1':1S. Pulctartudu, amanitas, specularia, id est, vitreas ve] gypseas fenevel .-isr uec[us. A. SS.) stras.In re typographiea, idean quod rcgiSPLCIFFICATUS. - Factus, fabricatus ; strunz vol regestuna vocabant, quo scilicet bifuPouat, forme'. (A. 13'43.) blirapegis series chartaruln indicabatur; SPECIF1t:ARi+,. S1}eciatim notare, ex- registre, termo de typographie. (Maitt.) SPEDUS. Spiculum, venahulurn ; pieu, prit n ere ; spcifier. (J. de .1.) SPECIF1CATIO. Enumeratio, expressa sorte d'arme de chasse; ol. espiet. (St. Pist.) declaratio ; spci fication. (A. 1277.) SP1sLMUM. Antrum, ex Gr. Q7rracov; SPisCIFICATUS. F. memoratus , ata caverne, grotte. (Leo Ost.) Cellula monafacie inrmutatus, quasi in exstasin raptus. chica ; cellule, chambre de moine. (Pet. Cluniac,) (A. SS.) SPEi;IF1Cr. -- Speciatim; en partictt.lier. SPELDA. Annonts species; peautre. (Ch. Alem.) (A. 1 329.) SPELDOLUM. Uncus, per quem catena SPECIFIRE. -:- Speciatirn notare, expri- serm irnratiltilur. (A. SS.) mere ; spci fier. (St. eccl. i'ull.) SPECILi'1'AS. -r Et in specilitate dili- SPELLA. Mitrare , ut SPEL.EU9. (A. gunt nobilitatenl sanguinis DI). imperato- 993. ris. (Ap. Mur.) Hoc est , prfe cmleris, SPELTA. Far; peautre. (Vet. Gl,) speciatim. (Leg. forte specialitate.) SPELUM. An Idem quod spela'!una SPECIOSITAS. Species, forma; forme, Qui spatius agri... maximus est fioibus figure. (Agnel.) terminus, spelis, saltibus , pascuis , etc. SPECIUS. F. pro PECiUS, modus agri , (Ap. Mab. Dipl.) Gail.' pice de terre. I,A. 766.) SPELUNGA. Sepurcrum; tombeau. (Vet. SPECLA. Forte locus edilus, collis ; Obit.) SPENACIUS. Qui vendit paniculas plultauteur, minence, colline. (Ap. Ugh.) SPEC'1'AI3ILIS. Titulus dignitats, quo marias; Inarchand de panaches. (St. Vere.) SPENDA. Distributio ; distribution. ornantur varii rnagistratus in ulroque codice, (Ap. Duell.) inter illustris el clarissi:ni titulos meditas. SPENDERE. Libare, ex Gr. a7rwSew. SPECTARE. Pro exspectare. ('1'hwroc.) SPECTiARiUS. -- Pro SPECIARIUS , ut vi- (Joan. Seol. Erig.) SPENDlBILiS.Spendibilis anoneta, usuadetur. (A. SS.) lis , quaa cursum babel, quae in couamuui SPECTRUM. --Aspectos; aspect. (A1ed. usu expenditur; monnaie courante. (A. Sal.) SPECULA. AMO, pulpitum , trinunar 9`^2 ^ dpense, p , SPENDIUM.Impensa, sumptus, ecclesiae triba.tne ub. A. 1340. Meta- phorice pro provid ^ ntia ; pr voya ai ce. (Ord. frais. (A 5A?^14Penaria, ut llISPENSA. (S. xiv.) I eg Fr ) SPENDIUM. (A. 1409.) SPFCULAR. Gypsea G sea vol vitrea fenestra' SPENSATOR lDen]quod . In I pala tiis reaum ata j carreaux de tale ou de y erre. (Pass.) prineipum oeeoraomus, rnajordomus, idern SPECULAitII. Magi, qui rerum quae- qui DiSPENSATOR. (Tb. Otterb.) SPEiV'1'A. Eleemos ,yna, forte quasi exsilarurU liguras in speculis politis exbibenl; sorciers, devins, ntagiciens. (Pet. Bles.) pensa, erogatio ; oltmt7ne, distribution de "con- vivres ou d'argent. (A. 1356.) Trihuturn, SPECULARIS. Contemplativus; p pensitatio; redcvaarce, tribul. (Ch. Alean.) lcntplutif. ( <l, SS,) 1'
S. . (

^iJ9 AIEDLE El' 1NFI\t,^^, i,A'lNl'l'AI'iS. SPI st'L 249 cecl. Par.) inspector; surveillant, inxpecSPENTUM. Pilum, ut ESPIETUS. (A. teur -ol. spec. (.l. SS.) 13'a3. SPEZZARE. Sp issare, seo holius inc;iSPERA. Splirera, glohus; boule, sphre ; Terrninus, praeslitudere, discinders, dissolvere; paissir, en fenspre. (Va. Gl.) ol. lus dies; terme, chanc.e, jour assign. (A. dre, dissoudre, couper. (Chr. Parm.) SI'IIIERISTA. Qui sphccra seu pila lu1325,) Speculurn ; rniroir. (S. x[v.) Munsura liquidorum apud Italos ; mesurv dit ; joueur de paume. (Sid ) SPRUERISTERIU1I. Locos pour les liquides. (Cens. eccl. Real.) F. splaceree ludus exercetur ; jeu de palme. (Sir!.) in For. Oscensib. attente, exspectalio ; Gall. SPHINX. Fibula ; agra fe. (fI. Occit.) Jacobi I regis Aragonum, a. 12ta7. SPHONGATUII. Placenta sper;ics SPARoPerperam pro SPERADORSITII. Transiere mercatores, yui, viso sphongcat aoxsunl. (rinn. Bened.) gratissimum odorem spirante:Cornedawus, SPERARE. Creciere , timere, metuere; craininduiunt, hanc tortam. (A. SS.) croir, exspectare, petere, spectare; SPHRAGITIS. Signum, signacurum ; dre, redouter, attendre , demander. Pass.) empreinte, stigmate. (Prud.) F. solere, usum habere : I-Iorum autem SPIA. Explurator, delator; intertluor prope Saracenorum gens vivit, rapina spe-generaiiler quivis nuntius ; claireur, dnonrantium suam vitam transigere. (Alyp. ciateur, porte-nouvelles , espion , messager. Antioch.) (Pass.) Exploratio, spice otlicium ; saarveilSPERATIO. Spes ; esprance. (A. SS.) SPEItGIA. Aspergillua, ; goupillon. (A. lance, espionnage. (A. 134.8.) SPIACHIA. An specula, vel lecti spe1 tw 73.) SPERICUS. Pro sphcericacs. ( Bern, cies ? ^^igilat, meditatur, dornrit in spiachia, genuflectit altissimo Domino, etc. (:1. I3reyd.) SPERIFICARE. Spem injiccre; dortner SS.) SPIARIJ. Explorare, speculari ; obserde l'espoir. (Ap. Pez.) SPERIUM. Idem q. SPERA, pro sphcer-a. ver, espionner. (A. 1372.) (Andoen.) SPICA. Spiculurn ; javelot. (A. SS.) Idem q. SPELTA, g. Vid. SPERMA. Semen ; semence. (A. Pez.) SPERI'<OLOGIUS. Qui serit verba, serSPI(,AItI. --- Sp2:cas flagello excutere ; moc,inator, pradicator verbi; orateur, pr- battre le bl. (A. 1396.) dicateur. (Rad. Glab.) Sl'ICARIUit. Lor,us reconr.enrlis segeSPERNACITAS. Contemptio; mpris. tibus, a spicis dictas; item, quavis cella paGl.) noria, arrnamenlarium; grange, lieaa propre SPERNACULUS. Contemptor; celui qui d renfermer les moissons, et, par extension, rnprise. (Yet. Gl.) toule pice oia Ion dpose les provisions de SPERNATUS. - Pro spretus. (Gl. Antig.) bouche. (Leg. Bnrb.) -- Censos annuus ea` SPERNAX. Spretor, contemptor; celta anliquissimus, qui e g agris debetur comiliqu ddaigne, qui mprise. (Sid.) hus Flandriae, quod in spicis seo granis solSPERNULIS. Eadem notione. pret. veretur sic appellalus ; anciennc redevance Gl.) en bl que percevaien.t les condes de Flandre; SPEROIDES. Pro sphaeroides, globosus, ol. espler. (A. 1230.) in morurn sphaerae; sphrique. (Ap. Mur.) SPICATUS. Spicatus nardus ; aliud narSPERONALIA. Morbos in calcaneo, ab dum pisticum, aliud spicatum scribit EucheItalicosperone, calcar; maladie du talan. (A. rius' Lugdunensis : Nardum pisticum, inSS.) quit,narduru d est sine impostura, SPERONISTIE. $aerelici quidam; iidem Graecum est. Nardurn spicatum, ab co quod q. PRONIST/E. species ipsa nard in rnodum spica: fit, qua SPERONUS. Calcar ; peron. (II. Nem.) infusa conficitur. SPICELIA. Specillurn, instrumentunn SPERSORIU?4I. dem q. SP,1RSORtU11. (Ber. Mon.) parvum ac teres, quo medici utunlur ad vulSPERULA. Pro spharrula. (Hon. Au- nerum aut fistularum viarn vel profundilagust.) tern perquirendam; sonde chirurgecale. (Sext. SPERULATUS. F. sphaerulatus, quod Plat.) SPICEPLATG. -- Vas , ut videtur, in quo spha?ris seu globis instar rotularuw promoveatur. (A. SS.) aromatice.) species reponuntur; vase rz renSPERUM. Genus vasorum rotundurn, a fermer les aromates. (A. 14.02.) SPICULARE. 5picula, seu minutiores spera dictum. (Ugut.) SPES. Animus, voluntas, propositum ; ()astas ewittere; (cocer des jat;elots. (Bart. Gl.) intention, volont, dessein. (A. 1350.) SPE TLECA. Pro SPRLTA, ut videtur. SPICUM. Veru ; broche. ' (Herbert.) S!'It;US.---Herine odnrifera.e genus; espce ( A. 1084.) facunda; nl. espic. (A. SS ) de SPETU Ai.Pilum, spiculum, venabulum, SPIi}ItOIiUJt. Latriva ; latrines. (Vet. uf. SPEDUS. (St. Mea.) 61.) SPEUTA. Hordei species, idem quod SPIEINIU,l1. Perqusilio, invesligatiu; PELTA S. ( A. 1338.) recherche, perquisition. (H. Leod.) SPIGNA. F. acunen SPEX. Puer symphoniacus prior; le pointe. ( A1^. plus anclen en fant de chccr; 01. spec (Inst, Mur.) LEX;ON 2 riI). o-;'' I:u l3 . LAT. GJ

2091

SPI

LEX ICON St>rcansFL_

SPL

sPIGUA. Id. videtur ac SPICA[i1UU. (A. 1318.) SPIGULUS. F. tatos ; talon. (A. SS.) SPIGURNELLUS. Ohsignator regicrum e,lir,tnru m; grandchancelier. (Joan. de West.) SPILA. Pro pila, pyramis ; clocheton. Tab. S. Mart. Lemov.) SPILETU11I. Acrcula ; pelile pinglc. ((Ccerem,. capel. papal.) SPILLARE. Dolio spillum seu epistomium apponere; metlre un robinet a un tonneau. (A. 14.57.) SPILO. Purgamentum frumenti, seu spicae remanentes post ventilalionem; criSPINA. Dolii epistomium ; bonde. (A. SS.) Dorsurrt ; dos, croupe. (A. SS.) -Spina ventosa, morbi genus ; espce de maladie des os. (A. SS.) SPINACHIUM. - Navgii species; pinasse. (H. de Knyglh.) SPINALE. Pars dorsi, ubi spina procurrit ; pine dorsale. (Mich. Scot.) SPINARGIUM. Spinachium, legarninis speries; pinard; ol. espinoche. (A. 1351.) SPINARIUM. Eadem notione. ( Ch. Aquit.) SPINATA. Clausura ex spinis; cl6ture de buissons. (Ap. I<'Iur.) Eadem notione. (A. 1330.) SPINA'IT111. SPINDA. Eleemosya, erogatio, idern q. SPENTA. (A. SS.) SI'INDULA. ldem q. SPINULA. (Gerv. Dornb.) SPINDULATUS.Pallio archiepiscopali orn atns; Vid. SPINDULA. (Gerv. Cartorb.) SPINETA. Fbula, acicula; agrafe, petite pingle. (A. 1363.) SPINGAItDA. 111achnae bellicae seu balisla3 species ; sorte de machine de jet; 01. esprin qole, bricole. (Pass.) SPINGATUS. Pro pictus. (Isid.) SPINGERE. Pellere, trudere ; pousser. (II. Cartus.) - Obvertere ; tourner vers, dirige). contre. (A. 1409.) SPINGLA. Acicula; pingle. (A. 1363.) SPINGUM. Nardus vulgaris, ut videtur; lavande, aspic; ol. espic. (St. Ast.) SPINLA. Idear videtur quod SPINULA, acicula, risi sit carbunculi species, Hispanis espinela. ( Ch. flisp.) SPiNO:.+UL.US. Diminut. a spinosus , tli(licilis ; diffrcile, pineux. (S. Hier.) SPIN'fA11IA. Acicularum artiticium ; pinglerie. (A. 1353.) SPINTER.Acicula;pingle. (St.Ord.Cist. SPINTERUS. Eadem nolione. (A. 14.98. SPINULA.Acicula, fibula ; pingle, agrafe, broche. (Pass.) SPINULUS. Eadem notione. (H. Occit.) SPIO. Explorator, ut SPIA. (Roland.) SP1OCARIUS.Pannorum pexor; peigneur de ctrap. (A. SS.) SPIRA. Funes quibus uluntur nautici; cables en usage bord des navires. ( Vet. Gl.) lntortitium, id est hastile ductili ac longo cerco circuwvolutum, ut pluriiuuln
blures du bid. (A. 1221.)

1,PICORELLtJS. r.uq. (A. 1975.)

Idem q.

2092

in spiram, unde vocis etymon, efformatum. (A. SS.) SPIRACULUNi.Flatrus vel spiritus ; sou(le, esprit_ (l3ibl.) SPIRARE. ltalis, animam efIlare; expi_ rer. (A. SS.) SPIRATUS. Sine spiritu, qui exspiravit; qui a rendu l'cl,ne. (A. SS.) SPIR AUCA. Nlaii seu pomr species ; sorte de pommier. (Cap. Car. M.) SPIRITALIS. Vox. frequens apud scriptnres ecclesiasticos , ad mentem spectans ; qui concerne l'esprit, spirituel, inttnatriel. SPIRITATUS.Daernone correptus, energumenus ; possd du dmon. (A. SS.) SPIRITUALES. Ecclesiastici ad distinctionew laicorum, qui vocantur temporales; les prtrs, les cleres. (Ann. Gen.) SPIRITUAL1A. Bona ecclesiastica, et praesertim oblationes, quw ecclesiis fiunt; biens de l'Eglise. (A. 1240.) Sl'IRITUALITAS. Jurisdictio episcopalis seu ecclesiastica; juridiction de l'v'que ou d'une glise. (Conc. Hisp.) SPIRITUALITER. Catecnumeni... Symbolum, quod est Credo in Deum Patrem, spiritualiter doceantur.u(Can. Vet.) Ubi glossa : id est quod non de verbo ad verbum rne.moriter relineri debet, sed tanlum sufricit apprehenrfere sensum. SPIRI'1'UALIUS. Consultius, prudenti us, maturius; avec plus d'attention, de prudence, de maturit. (A. 1350.) SPIRITUS. Quidquid ad cultual divinum pertinet significatur : Et faciant omne servitium ipsius (ecciesiae) canonice in spi ritibus et in caeteris secundum consueluciinem antecessorum suorum, etc. (A. 1127, in G. Chr.) SPISSAiIENTUM. Frequentia, multitud() foule, a f fluence, grand nombre. (Ernald.) SPISSITUDO. Compressio; serrement. (J. de I>rokel.) SPISSUM. Spissitudo; paisseur. (A. 1272.) SPISSUS. Frequens; pais, nornbreux. (A. SS.) SPITUA7. Veru ; broche. (Vet. Gl.) SPLANARE. Pianurn reddere; aplanir. (Ap. Mur.) SPLANATA. Locus planus, apertus; esplanade. (II. Cort.) SPLANEIRA. Splaneira terra, planities, planus ager; plaine, terrain plat. (A. 1039.) SPLECHA. Jus pastus, venationis, piscatiouis , lignationis et aliarum usualiun commoditatu m , quas aisantias vocant, in foresta vel dominio alterius; droit d'usage dans la fort d'autrui, droit d'y chasser, p@cher, faire du bos, etc.; oh espleis, espleiche, etc. Vid. EcPLETA et SPLETA. SPLI3NC.HAR E. Splechas percipere, , seu p leijure splecharunl u ti ; j ouir du clroit d's (A. 1206.) F LECHA. espleiter; Vid. che; o!. SPLENDICA RE. -- Spleudere, coruscare, nitere ; briller, rayonner, luire, tinceler. (Apul.) SPLEN IF1CAR1; . Splendiuum reddore ; rendre brillant, clairer. (M. Cap.)

111EDIlE ET 1NFI1[r'1?; LATINiTATIS. 1119& SPO SPO 2093 d'une ma- SPONDiLIA. Cnlli veriebrte; vertbres SPLENDIFICE. Splendide; da con; ol, spondilles. (A. SS.)Anterides, clat. (Fu lg.) brillante: nire PLEND1FICUS. Splendidus; brillant, r risniata ; ares-bozatnnls. (Ap. Mur.) SPONDIUS. Pro spondens, lit videtur. p. resplendissant. (Corte. r SPLENDIFLUUS.Splendorem spargens; (Baluz. Formal.) SPONGIA. Macula, lindevestis ad mn qai donne de l'clat, brtllant, lumineux. (A. dum retis contexta srongia appellatur. (A. ^'S) SPLENDORIFER.Idem q. SPLE1rDiFLUUS . SS.) SPONSA. Sponsa Christi, sauclimnnia(Tert.) lis ; religieuse. (L. lavar.) Sponsa solis, ci1141.) (A. SPLECSA. . Ut SPLETA SPLETUM. Reditus , prnventus terrm , Corea; chicore, endive. (Vel. Gl.) SPONSALiA. -- Donatio facta sponsfle, dormdii , pra?bendae , etc.; revenu , produit d'une lerre, d'une prbende, etc. ; ol. espleil; nalio propter nuptias; donaire. (Cod. Th.) SPONSALIC1US. Sponsalicia charla , Vid. EXPLETUAI. (Cons. eccl. Bare.) SPOLA. Fusus, cui subtegmen circurn- qua sponsalia contrahuntur; contrae de mariage. (5. xt .) volvtur; bobine; o. spolin. (A. SS.) SPOLiARIU1I. Exterior balneorum cel- SPONSALITAS. Idem q. SPONSALIA. SPONSALITIUM. Donado propter nula, n qua balneantium spolia reponuntur; vestiaire dans les tablissements de bains. ptias, Uf SPONSAI.I. (Ch. Car. Calv.) Dos ecclesiae; dotation d'une glise. (A. 1030.) (Pap.) SPOLIATORIUM. Locus, ubi se denu- Rerum inter se permistio , vox Cbymica ; dant relibiosi ad disciplinara ; lieu, dans les tnlange, conibinaison. (Arnald.) SPONSALITIUS. Ad sponsaliliuna perrnonastres, o les religieux metlent bas leurs habits pour recevoir la discipline. (Vet. Gl.) tinens : sponsalitia largitas, donatio proq. SPOLiARIUJI allt balneorum cellula; inter nuptias ; Vid. SPOnsALt,1. vestiaire ou cabinet de bains. (Vet. Gl,) SPDNSALIU,1. Ternpus, quo licilum SPOLIUtii. Rerum ablalio ; vol, larcin. est sponsalia seu nuptias contrahere; temps (Spec. Sax.) -- Quidquid ex agris colligitur; o il est permis de se marier. (A.. 1462.) produit de la terre, rcolte, (A. 1277.) Su- SPONSA111ENTUM. Sponsalia, nuptias; pcllex quaevis; meuble. (L. Alam.)Jus quod pousalles. (Ap. Mur.) ex bonis mobilibus defunctorum praelatoruan SPONSARE.Sponsalia contrabere; fiancarr erae apostolicae, vel r,uratorum deceden- cer, se marier. (Cod. Th.) In matrirnoniunr tium archidiaconis obvenit, practicis collocare; donner en mariage, marier. (Id.) cis dpouille. (A. 1409.) Sponsare ecclesiam : 1 eam dotare , annuos SPONDA. Loculus mortui; bire. (A. rrsditu,s illi attribuere; doler, fonder une SS. Ben.)Italis agger, crepido lapidea, re- glise (A. 1096) ; 2 ecclesiam sibi in sepulpagulum,erisma,anteris; digue,quat, garde- turam eligere ; choisir l'glise o2't l'on veltt fou, parapet, arc-boutant, tout ce qui conso- astre enterr. (Ap. Steph.) lide les flanes d'un di fice. Hinc spondas di- SPONTALITER. Spoute; spontan,nent. untur ligna recta in quae defiguntur et acli- (Sid.) guntur gradus scalao, vel paxilli seu clavi SPONTANEE. Eadem notione. ( S. qui axi intiguntur ad retinendam rotam; ) tras d'une c helle, et cheville de fer fixe aux SPONTO. Pugio; poignard. (Auct. Maextrnails de l'essieu pour empcher les rones mol.) de sortir. (Vet. Gl.) Pagus, regio; contre, SPONTONUS. Fustis ferro rnunitus ; cantan. Sponda Navarrensis. (Ch. Beneh.) bdton ferr. (St. Cast. Red.) Scalprum si-Exterior pars lecti; bord extrieur du lit. gnater um, quo in signandis monetis utun(A. 1371.)Fcedus ad mutuam defensionem tur; poinpon. (St. Gen.) inilum; alliance dfensive. (Vet. Gl.) SPONZONUS. Doliars fstula; robinet. SPONDALARIUS. ,Ide u q. SPONDARIQS. (A. SS.) (For. Oso. a. 12!17.) SPORA. Calcar; peron. (Ch. Ilisp.) SPORCA. Retis, seu instrumente prscaPONDALIA. Partes exteriores pontis rluibirs munitur in lateribus ; pat'apels, torii species ; engin de pche. (A. 1353.) garde-fous. (Raym. de Agil.) SPORLA. 1.1 quod propter investitaram, SPONDALIUS. Exsecutor testamenti ; aut ratione relev solvitur; droit de relief, exculeur testamentaire. (A. 1251.) droit de mutation , qui se paye aa seigneu7SPONDARE. Spondis seu aggeribus pour la mise en. possession; OI. sporle. munire; munir de diques ou de quais; Vid. SPORLARE. Sporlam, seu id quod proSPOtiDA, (Ann. Gen.) pter invr,stiturarn, aut ratiune relevii domino SP ONDARITICUM. Tutela testamenta- capitali debetur, praoslare; payer la sporle; ria, seu ejus adminstratio.Fl. Occit. ) Vid. SPORLA. SPO NDARIUS. Tutor, ( qui pro pupilo SPORLES. Donum ohlatum domino, spondrst; tuteur. (Const. Tol.) Spondarius ad qui in possessionem feudi venit, adventopaas causas, exsecutor testamentoruan; exr um; prsent de bienvenue. ([rm,) cuteur testa mentare . (A. (A 1249.) SPOND ERAGIUM. Idem q. SPONDARI- SPORTATIUJI. Sportalium cubile, mun. (Const. Tolos.) porta in qua quis cubat. (A. SS.) SPORTELLA. Sacrarum reliuularum PONDEltIA, Eadem notione. ( A. 1240.) c,apsa; chklssc. rcliqr.aaire. (A. S.S.)

9f.J ^ 3

SQU

LE^ICON (Ap. R1ad.)

ST A

1l }-- Ostioluna; petile porte. Y PORTFLU? T

051i

SQUIERIUS. ArmiSer, eques;

cuyc9.

rgul^s vir vere ; viere SQUtFA'CUS. Idem u. ScYri^r U S, (Ni e. Cypr.) SPo II I P.) ale .) Orttc ls, dI'aumnes^ (S. SNOURO. Calcar; peron. (A. 1009.) SQUILATUS.Skellarnunitus; munid'une SPBANGA. Subscuds genus ex li np cloehette. (A. 1375.) vel ferr^^, rel^agulum. (Guid. de Vig.) SQUILLA. Anguilla alas lucios; anSPRANGATUS. Laminis argenteis or- guille ou brochet. (A. SS. g en.) (;t1111t,a_ natus; orn, garni de lames d'argent. ( S. nula; ,lochette. (A. 128!t ) ) zis'.. ) xr SQUILLARI:. Re^onare; faireda bruit , SPRE'1'US.Sprelio,contemptio; mpris, rendreun son. (Cod. Antg.) aldain. (Sid.) SQUINA. Spina dnrsl et renos; pin.e SPREVARIUS. Genus accipitris; per- dorsale, chine. (A.1326.) vier. (Pm.)SQUINANTA. Angina ; esquinancie. SPRIMTUS. Spr irnatus panis , factus ( A. SS.) Squinantialis passio , ead,! m noex mistura; pain de mteil. (Irrn.) tiene. (A. SS ) SPRIUSA. Fulera ; supports, tais. (Ve!. SQUINATICUS, -- Qui squinantia laborat; Gl,) qui est atteint d'esquinancie. (A. SS. SPUDfEUa11. Academia; cole, acadmie. SQUIRELUS. LUS. Sciurus; cureuil ; ol. esquire 1. (A. 1410.) (A. SS.) SPUDIUS. Studiosus, industrius ; labo- SQUIRIO. Eadem notione.(A. 1061. rieu.x, aclif, intelligcnt. (Rath. Veron.) SQUITATOR. Armiger, eques; cuyer. Occit.) SPULGA. - F. rivulus. (A. 1291.) S'1'A Pro isla, ut STE, pro irte, saepe S p U(tAR1U1I. Calcar; peron. (A. 9292,) oc Sl'URCAIIEN. Paganica superstitio; le carril apud seriptores aavi medii. pctganisme. (Dud.) STABELARIUS. Appari.tor ecclesiastiSPURCIDUS. Spurcus; malpropre, irn- cus; bedeau. (A. 1404.) monde. (A. SS.) STABELLU?^I.; Lanionis pliateus, mensa; SPURCITI^. Spureiticc gentilitatis, pa- tal de boucher; ol. establerie. (Ch. Scot.) ganiem su l ^erslitiooes; superstitions da pa- Slabellum placa, locus ubi judices sedent; ganisme. (Cap. C. M. lieu o sidgent les juges; f. 1e U end. scabellum. g SPURI S. l (Subs t .) lncerto patre natas; (Ch. ap. Lud.) ^ ^ bdlard. (Pass.) - (Adj.) Spurii versus, id est STABILIA. Bona irnrnobilia; biens irn- nzobilicrs , immeubles 1 Bonif. VIII PP. ) incerti auctoris. (Aus.) SPUTACULU^II. Sputum; erachat. ( E- Stabilia, seu breve de stabilia, quod dari so- vagr. ) let ei, cui vir aliquis potens feudunt vel te- SPUTAMENTUAI.Eadem nolione. (Conc. nementurrr, quod legitime possidere so a,- Ilisp.) ^ serit, calunzniat, sera repetit; arrt de maiza- ^ tenue ; al. bre f d'tabli. (Pass.) SPUTARIUhl. Eadern notione. (Isid.) BI SQUADRA. --- Acies, cuneas, copia mili- STALIATU^I. Status, conditio; lat, tares , Gallis escadron. (Ap. Mur.) Ca- condition. (A. 1309.) torva, turba, cohors; bande. (Id.) Plaga , STABILICUb1.Tributum, quod pro staregio; pays, conlre, plage. Norma, pie- bilimento seu prmsidio militad milita a vassallis "non- querre. (Guid. de Vi;.) exigitur; Vd. STABULATIO. (A. 1313.j ' SQUAGNA. Mensura agraria , modusSTABILIDIL'. Ideal q. stabilitales; Vid. a;;ri ; cerlaine tendue deerre. (A. 1303.) STAnILrTAs. STABILIb1ENTUAI. Ecbictum, statulum, SQUALETUial. Pannus coccineus; drap constitulio; ordonnance; ol. labtiSSelnCnt. carlate. (A. SS.) S. xan.) Suasio, jussus; conamaanclenaerat. SQUALLA. Can) superpelliceo seu A. 1150.) Instilado; tablissement. (A. cotta et afinadas de squallis uigris. (Ap. Mab. Mus. 'tal.) Id est, ut videtur, de 1341.) -- Praesidium militare ; garnison. t ^ Ideal q. STABILIA, vox lloren- pellil.aus nigris. (Bal Vi SQUAMATA. -- Larica ferrea ex laminis sis. (Leg. ^orm.) STABILIRE. Votum slabilitatis in mo- ferreis cal <^reis concatenata in m^duoa nasterio emittere; Vid. STeBILITAS. (Chr. Iilel- squarnac piscis ; colla de nzailles. (Vet. Gl.) SQUARA''US. Quadratus, in quadrum tic.) Ordinare, co .ustituere; tablir. (Usat. ---- Instituere, reditus assignare ad I3arc.);ell'oruratus ; quarri. (St. Cad.) SQUAROSUS. Aspen , vel in^^equalis ; rem aliquam; assi ner, tablir des revenus oi rune destinatio (Necrol. A^ntig.) Sto- rude, rabotezax. Vel. Gl. ^ SQUA11''ARE ^ Itali s , quadratinn dsse= ^ilita, seu praesdio nailitari castrurn rnumettre une garnisorz dans une place. nir;.} cave, dila uiore i q quac#rantes ; carteler. I 1383 (A. SQU lacerare SQUARZARE. halls, a cerare discer i dominas fea- STAB LITA, (^E). ]us quo pere, lrangere, rumpere ; dchirer, briser. dals vassallum sUU tenentem c;ogere potest. 3 ( SQUASSUS. Italis, succussio ; secousse. ut Mira feudi sui terminos babitet aut ruan-.1 (A SS.) babeat: . sioncua quod interdum pecunia re- dzz seigneur de Torcer ses vas- SQUATUS. Piscis genus; raje. (A. SS.) ( livaitur; droit SQU ^.RA. An radias, vol funiculus ad s<ruxat rsider sur les (erres qu'ils t^ienr^cnt e lu. c Ch. Delphin.l -- i-rLcsidiurn narir nactieta^iunr, Gall. grcerre? (.1. SS.)
(Il. g ^ i

2397

STA

MEDIA; ET Ii`vF'IZIY LATINITAI'1S.

STA

2095

tare; ,garn.ison. (A. 1314.) Vox fori Norniannici, curn scilicet res, (legua est controversia , in rnanus regis ponitur , donec indicio decisa fuerit; arrt de rnaintenue; ol. tablie; Vid, STABILIA. STABILITARE. .Prcesidia militada collocare; metlre des garnisons. (A. 1342.) Pro cerio habere, tenere; tenir pour assur, compter sur quelque chose ou sur quelgct'un. (A. SS.) Ordinare, conslitere; tablir, rgler. (A, 1361.) STABILITAS. Votum quod inter caetera emittit monachus in capitulo sese in congregatione et in ipso monasterio, in quo Irrofessionem emittit, permansurum ; vmu monacal par lequel on s'engage d rsider constamment dans la congrgatton et le coatvent oit l'on a fait lacte de profession. (Pass.) (Stabilitalem etiarn in locrs, ad quos ordinabantur, prornittebant presbyteri. ) Coutirrnatin, sentenlia, qua quis u re possessa stabilitur ; con firmation, dclaration par laqu( lle on est de nouveau reconnu en possession d'une chose. (A. 1208.) --Slabilitates, praesidia militada in castris et oppidis, in quibus stant et stabiles sunt milites; garnisons militaires. (Conc. Tel. a. 1229.) Stabilitas, (lomos, domus ipsa uti sial; maison, habilation. (Ch. Occit.) Stabilitas carri, ipsius compages. (A. SS.)
STABILITIONES. Ut STABILITATES.

STABLIDUM. Domus, habitatio; maison, demeure. (St. Cad.) STABULA. Pro stabulum. (Tab..Calens.) F. navis onus, Gal. cargaison, facture des marchandises charges. (St. Mass.) STABULANUS. Stabularius ; valet d'e'curie. (Gl. Antig.) STABULARE. -- Stabulum; table. (L. Rayar.) STABULARIS. Stabularis curia, chors ubi stabula exstructa; basse-cour. (A. 1073.) STABULARIUS. Qui stabulorum vel equorum et jumentorurn curaru babet; valet d'curie. (L. Wisig.) Pastor gregis; berger. (A. SS.) STABULATA. Pro STABULARIUS, is qui stabulo seu equili servil. (Ccerena. Rom.) STABULATIO. Pra3 statiouis species, eadem f. quod supra STABII.rcUAi. (A. 1012.) STABULATOR. Stabuli magister, comes; connetable. (Gunth.) STABULETU)tt. Domus rustica, ejus appendilire; maison des charnps, ses dpendances. (A. 1066.) STACA. Palus, postis, paxillus; pieu, poteau; ol. estac, estache. (St. Pallav.) Pra?statio pro facultate fir;endi slacas seu palos et ad lilas navem aliaque alligandi; drait d aequitter pour pouvoir planter des pieux sur les bords d'une rivire en d'un port afen d'y altacher les embarcations. (H.
Leod.)
STAC AG1UM. Praestatio, etc., ut STACA. (A. 1318.) STA CAMENTUn1 , ^. Vadium, seu vadimonium, pignus quod judes vel dominus a }^ligaturis, vel duello decertaturis recipit; amende consigne, ou gage dpos entre lcs

anains du juge ota du seiqneur par les parties gui viennent contester devant leur tribunal, ort qui remettent aux chances d'un duel la solulion de leur procs. (A. 1212.) STACARE. Palis seu paxillis munire, vel potins ad palos ligare; planter des pieux, ou allarher, lier. (A. 1192.) STACASIUJI. Idear q. STACAGIL'M. (Ap llirmum.) STACHA. Capistrum; lico?t. (Vet. Cod.) Praestatio, etc., ut STACA. (A. 1221.) Italis, acicnla ; pingle. (Ap. Mur.) STACHARE. Constringere, alligare; altacher. (Il1ir. Urb. PP.) STACIA. Vectigalis species; Vid. S T AcA. (Clero. VII PP.)-- Forte mansio, ul STABL n )UII. (A.1213.) STACIU'el. Statio navium in porto, ut videlur, ut SEDES. (S. lx.) S1'ADAL -- Candela niajor; gros cierga. (Mir. Urb. V PP.) STADERIA. -- Sralera, verticulum ; peson. (St. I'lae.) STADIA. Dorms, mansio ; rnaison, demucre, habila(ion. (A. 1h-61.) STA DICHIUM. Pignus ; gage (.1. 1269_ , S"1'ADtROLA. Italis, bilans; balance. (A. 136'1.) STAIDITIUS. Non recens; gcci n'est pas frais, pass. (SI. Aren.). STAD1UV1. Pum arrum; verge'1'. ('1'ert.) Spatium quodcunque; inlervalle, espace. (A. 1357.) Portus, locus ubi naves strcre possunt, ripa, liltus; port, lieu quelconque ou les navres peuvent slationner. (Cod. tal. Dipl.) Pluteus vel sun;estuiu; estrade, tribune. (Ap. Mur.) Mensuree species; certaine mesure de longueur. (A. 1291.) Sedile in choro; sige, stalle. (S. xn.) STADIVUM. Idem quod sedes salinaria; Vid. SEDES. (Ap. Doub.) STADUi4I. Propterea cantionem do stado meo tibi emitlo, id est de juri stando. (Foral. Vet.) STAFFA. Baculus, scipio; bdton pour s'appuyer, canne. (A. SS.) Stapes, quo quis in ec:iuum tollitur; trier ; ol. slaTer. (Pass.) S'1'AFFETA. Vox Italica, tabellarius; estafette. (A. SS.) STAFFILARIS. -- Ad staphilum spectans; Vid. STAPIIILUAI. STAFFILE. Stapes ut STAFFA. (Ord. Roni.) STAFILIS. Idem q. STAPxILUnI. STAFOLIUM. Idem q. STAPLUM. (L. Rip.) S1'AGA. Palas, etc., ut STAGIA. STAGATUS. Defessus, oppressus; fatigu, rendu. (Ana. Fr.). STAGERIA. Quidquid ob slagiurn a canonicis peractum dis ribuitur; Vid. STAGIUM. (St. capitul. Audom.) S'1'AGERIUS. Qu debet stagium, stagio obnoxius vassallus, vel qui dcimum babel in aliquo loco; vassal soumis rl la rsidence sur les terres de son seigneur, uu domicili. S'1'AGGON, -- Ccrvus; cerf; ol. stagge.

STA LEYICON STA. 2100 STAGI. P^imarii quidam e conventu STAGNATOR. Stagni opifes ; etameur, calhedral.is ecciesim., qui moderamJis'sta- palier d'tain. (Lib. Mg. Scacc.) tr i endisque eusdem rehus necessari requiS''AGNTUS. Stagnans ; stagnant, crotcru ntur, scrlrcet decanus, subdecanus, et pissant. (.4. SS.) Stanneus ; d'tain (Al), duo vel tres majores canonici; alias RESI- Mur.) ir Sic inPaulina ecclesia LondinLNrIAR. STAGNINABBR. Vasorum stanneorum nens. (Suela].) opife :: potier d'tain. (A. 134+.) STAIitA. Dnmus, habitado; maison, STAGNIOLUM. Diminut. a STAGNUar habitalion. (A. 1298.) Commoralio assiSTAGNIUi1. Pro STAGiy U11r. (A. 798.) fina, domicilium; rsidenc,e, domicile. (.St. STAGNOLUS.Diminut. a STAGNU$r. (Ap Miss.) Palus, seu tigillum, quo rele ad Mnr.) caniendas aves susterltatur; potrau pour STAGNUM. Mare; la fuer. (Tider. tendre les filets de chasse. jPet. deCresc.) Lan;.) Stannum; tain. (Pass.) -- Sedes, Pluieus, librorum locularuentum; pupitre. sedi le ; siqe. (A. 12'19.) (A. 1h.59.) STAGUETA. Scopus; blanc, but. (A. STAGIARIUS. Qui slagiurn seu dornurn 1353.) incolit sub animo censu, demq. Hosrr;s. S'1'AJARIA. Obses ; otage. (Gens. ecct. Born. ) (A. 1358.) --Canonicus qui in stagio cst, ST AINU;VI. Stannum; lain. (A. 124.8.) rtu singium suum decurrit ; Vid. STAGrUn:. (Obit. eccl. 11orin.) STALANUM. Locus ubi quis habitat, STA (11A'1'OR. Canoni^us, etc., u t STA- ut STALLUNr. (A, 1322.1 crAntUS. (Ve!.Obit. STALHATA. Ut STALLAIiIA. (St. S''AGILI:. Idem forte quod STAGIA, pa- A,ven.) lus. (A. 1149.) STAI.ICIA. Arboretum, ut STALLARIA. (A. 993.) S'1'AGIMFNTUM. Sequestrum . sequeslratio: mise part, squestre. (St. STALLA. Mercatorum sedes ; bane des STAGIRE. Seqnestro ponere; mctlre marchands, lieu o as se liennerl ; ol. estal. sous le squestre. (St. FI.) (Ap. Th, BI.) Stabulum ; curie. (A. SS.) ST_S GIS. Idem q. STAGIUAI. STALLAG1Ul<1. Ccnnaculum, tabulaS''AGITUS. -- Domus, vel locus domui tum; tage. (A. 1453.) Prtestatio pro stalditicandm- aptus; liaison 011 emplacement lis, sen jure ea trabendi in foris, mercatis el pour batir une maison. (Act. capil. eccl. nundinis; droit d'talage; ol. stallage. (A. .Lugd.) 1195.) STAGIUII. Coenaculum ; salle cl mo,nSTALLANGIARIUS. Qui habet stallum ger; nl. estage. (G. Chr.) Obli;;alio qua et locum in publica via tempore nundinavassallus tenetur slare in castro domini sui, rutn; celui qui a le droil de frettre sa marsive pro eo tuendo contra hostes, sivo ex chandise en vente aux foires el marchs, qui alio debito; service fodal en verltt duquel le a un banc. (Leg. Burg. Scot.) STALLAItE. Stabulari : Stailant vassal cst tenu de venir garder le chdteau de son seigneur. (A. 1211.) Feudurn slagio equi.T (Gocl. Lex.) obnoxium; fief qui doit la garde du chdteau STALLARIA. Arboretum, salicetum; seigneurial. (A. 1108.) Domus in qua quis bosquel, saulaie. (L. Long.) Locus ubi stat, habitat; maison, demeure. (Cons.t. Le- servantur pisces ; vivier, rservoir voismov.) Mansio, commoratio; rsidenee, sons. (Tab. Fisc.) STALLARIUS. Stabuli praefectus; orsjour. (A. 1262.) Portus, locus ubi naves stare possunt; port, tout li.eu oic les navires ficier prpos aux curies, conntable. (Ch. peuvent stationner. (A. 1342.) Stcgium f- Angl.) Idem q. STALLANGIARIUS. (A. cere et complere, dicuntur canonici qui fa- 1360.) STALLA TI. Forte pro TALLIATI, talliis ciunt residentiam, qua ad alquot des in anuo computatur ; rsider, habiter le lieu oit obuoxii : ata potius qui stallum, id est residentiam in loco debent, qui glebae adest un bnfice pour le desservir. (A. 1262.) Stagiurn concederc, absolvere a residen- seripti sunt, aut qui in aliquo loco morantia, verbi gratia, eanonicum qui pro servi- tur. (Ap. Ughel.) STALLATIA. -- Vivarium piscium, etc., tio ecclesiae peregre proficiscitur ; donner etn bnficiaire la permission de ne pas llabiut STALLARI. (Chartul. S. Vand.) STALLIIJI'1. Idem q. STALLO. ier le lieu oic est son bnfice. (Id.) STALLO. F. mensura, quae Gallis laSTAGIUS. Obses; otage. (A p. Mur.) STAGMEN. Stannutn, ni fallor; tain. Ion dicitur. (Ch. Carol. C.) STALLUM. Locos, ubi quis habitat, .(Ch. Angl.) sedet,stat , praeserlim y ero in foris et STAGNACULUM. Dimin. a STAGNUAI. nundinis mercatorurn sedes vel apott;eca?; (Ach. Spc.) rsidence, demeure, boutique des rnarchands ol. STAGNAL1S. Maritimus ; maritilrze. qui suivent les roires, baraque, banc; Stagnales civitates. (Erie. Upsal.) stallis; droil estal. (Pass.) -- Trrbulum pro STAGNARE. Magno seu stanno obdude stallage. (Ap. Mir.) Sedesuniuscujusque mouachl, aut canonici in choro cedecere; tarner. (Isid.) Sanguinent sistere, de no fl.uat; tancher. (L. Ala n.) s1ae; stalle d'glise, sige de chanoine ou F un d u s ; solum; fonds, ?noble. (Ilumbert.)-STAGNARIUIi'. F. stannaria fodina.; sol. (A.1224.) mine d'tai.n. (Ch, Angl,)

2(199

q 40I

STA

11iEDIA

ET INFIJ1.lE LATINITATIS.
LAGIri\I,

STA

1;U2

STALLUS. -- Cubiculum, cella, cellula; chambre, chambrelte, cellule. (Ap. Mur.) Hahitalio, domicilium ; rsidence, demeure. (Pet. de Vin.. STALO. Pondernm et mensurarum exemplar, modulas; talon, modle des poids et mesures. (A. 1282.) STALONNUS. Eadem notione. (A. 1275.) STA LONUS. Equusadruissarius; cher7al pelar la reproduction, talon. (Mon. Angl.) STALUM. Chalybs; acier, fer tremp. (A. 1163.) STANIBECHUS. Italis, rupicapra species; chamois. (St. Vercel.) STAMBUCINUS. -- Ad rupacapram per:inens ; de chamois. (Ap. Mur.) STAMEN. Stannum; tain. (A. 1304.) STAMENTUM. Ordo ; lat. (Conc. Hisp.) STAMESERICUS. Hdlosericus, ex serieo contextus; de soie. (Ap. Mur.) STAMETA. Panni species, idem quod STAniINE.A l ; lamine. (Ch. Ital.) STAMINA. UI STAM1NEa. STAMINEA. Laneus pannus; lofJ'e de laine; ol. estame, estamine. (1{1on. .4ngl.) Lanea interula, seu camisia, qua monachi quidam vice cilicii utebantur ; chemise de laine d l'usage des moines; ol. estamine. (Pass,) STM1NEUM. Lanea interula, ut STAMENEA. (Udalr.) STAMMELARIUS. Balbus ; bgue. (Necr. Eauresh.) STA9INUM. Mercatoris sedes, idem q. STALLUnI. (A.14.04..) STAMPA. Italis, typus quo moneta signatur; coin montaire. (St. Rip.) StarnpcE, scabellula, quibus repentes manibus innituntur; petites crosses l'usage des culsde jalte. STAMPUS. Nota, impressio, signum ; enaprenle, marque. (Ap. Lud.) STANCA. Agger aquis oppositus, ve, id quo aqua / ^ontnetur ; dique. (A. 1193.) STANCARE. Sanguinern sistere ne fluat ; tancher. (Ser. Sana.) STANCARIUM. Agger aquis oppositus, ut STANCA. (A. 1311.) STANCHATORIA. Aggcr itinerarius; chausse, chemin. (A. 1226.) STANDA. Dolium vinarium; tonneau. (Vet. Cod.) STANDALE. Vezillum, ut STANDARDUM. (Rig.) STANDALIS. Eadem notione. (Ap. Mur.) STANDARDUM. --- Vexiilum; bannire'; oi. estendart. (Pass.) -- Ponderum et merrsurarum modulus; lcilon, modele des poids et mesures. (Flet.) STA NDARDUS. Forte castellum, aqur, r eee p taculum G. regard. (A. 1443.) ST ANDARS. Ut STANDA. (Busch.) S T ANDER.IUN1 , Vexillum, ul STANDARDUM. (Mart. Ampl. Col.) STANGA. -- Tigillus, pertica, vectis; poteau, pieu, salive, perche. (A. SS.)

STANGIUM. Idern videtur,quod STALpraestatio quv; fit ob. alerces venum expositas. (A. 1154.) STANIUM. Pauni species, ut STA:vI;vr:A. (A. 1233.) STANNARIA.Stanni fodina;inine d'lain. (Ch. ringl.) STANNEATUS. Stanno fuso perlih3s ; tanz. (St. Ord. Cist.) STANNIFEX. Vasoru m stanneorum opifex ; polier d''lain. (A. 14.84.) STANNUM.Sedes et apotheca, ubi moveos venuru rxponuntur ; boutique, baraque, ernplace.ment oic le marchand met sa marchandise en vente. ( A. 1277.) Vas staneum, quaevis supeller ex stanno ; vase d'tain et tout objel.de mme malire. (St. eccl. Nann.) STANS.Domus, hahitatio ; demeure, maison, habitation. (St. Aven.) STANTARIUM. Vexillum, ut STANDARDUDi.

STANTES.Qui in fide perstiterunt, uti e contrario lapsi, qui a fide defecerunt. (S. Cynr.)Petrae, rupes, quae per se stant. (A. 1038.> STANTIA.Camera; ehambre. (Ap. Mur.) Statulum pretium, praescripta aestimatio ; taux, estimation, prix rgl d'une marchandise. (St. Salun.) Dornus, habitatio, ut STANS. (Cod. Ital. Dipl.) STANTIAMENTU.17. Stalulurn, constitalio, sandio; dcrel, constitution, lrait. (Ap. Larn.) STANTI ARE.Statuere, defiuire ; arr'ler, rgler. (Chr. Parm.) Mensuras ad exempiar exigere ; rgler les poids el mesures d leur talon. (St. lllont. Reg.) STANTIATOR. Qui ex oficio mercihus pretium indicit; celui qui est rharg de rgler leprix des aamrchandises.(St. %Ilont.li'e.) STAN''IVUS.Stans, erectus ; qui se tic. debout. (Charlul. Kemp.) STANTOR. Copiarum dux ; chef des troupes, gnral. (Ord. Vit.) STANNUM. --- Pannijgenus; lamine. (A. 1429.) S'1'A PEDA .--i0 t STApES. STAPEDIUM.Eadern notione. (diem. IV STAPELLA. Emporium, forum [modem; march, place d'un march. (Avesb.) STAPES.Id quo quis in equum tollitur, ul SCALA. (A. SS.) STAPFOLUS.Idem q. STArEUS. STAPIA. Slapes, staphi, scala, qua in equos tollirnur: Durn vrrgunculre placero cuperern, pes htesit stapice, el tractus Interii. (Vet. Insc.) STAPIO. Pedurn ornamentum, ut vnft Mabillonius, seu, ut alii putant, reoium diadema. (Vit. S. Radegund.) STAPLA.Mensa; table. Hinc vendere ad staplam, parliculatim vendere; vendre au dtail. (A. 1351.) STAPLERIUS. Miles pedestris, ut vic,etur ; fantassin. (A p. A1ur.) STAPLETUS. Tapes; tapis, tapisserie. (A. 1434.) STAPLUII, iEmporium, forum publicum,
PP.)

eltands au seigneur du lieu. (Vet. Cod.) STAPLUS.Dnrnuncula exponendis mereibus apta ; baraque, difice tabl-i la hate pour taler les marchandises. (Vet. Gl ) STA PRON. -- Ventrale crassum ; ceinture grossire. (A. 942:1. STA IPULA.I:mporium,iforum'pnblicum, civitatihus pre'sertim marilimis constitutum, ubi merces exLraneae publice distraIlun tur; foire, marc,lt public ; oi. estaple, tape. (Pass.) Stapulce mjor, qui collegio stapulae, set] merralorurn prmest ; syndic du corps des marchands. (Ch. Angl.) STAPUL.iRIU:1I. Series, ni fallnr, stallorum seu seliurn in choro; rang de stalles. (Obit. eccl. Mor.) STARA.--Sextarius; seticr. (A. 1195.) STARCIA.UI SITA RUMA STARE. ( Subst. ) Domus ; habitation, maison. (A. 1095.) Sextarius; setier. (Ch. Pa/.)(Verb.)Hahitare, domicilium batiere; habiter, rsider. (Pass.) Stare recto vel ad reclum, stare jurr, Gall. ester en droit. (St. Los.) Stare nade, inimicitias inter se babero ; lre mal anee quelgr.t'un. (A. 1196.) S'I'ARELLUS.Sextarius ; seticr.( A.1267.) STARIOLUS. Sextarius, mensura frulnentaria ; setier. (A. 1249.) S'I'ARIORA.Eadem natione. (L. Long.) STARIUM. Don,ns, ut STAR E. (Ch. 11'azrtr.)Sextarius, ut STARA. (A. 1159.) S'I'AItNA.Avis species, sturnus ; tour9tcare. S`I'ARRTI .Domus, ni STARE. (S. STARRENE.Alvus seu frrndus uavis, ut videtur. indo f. pro carena. (Ch. ,Vlass_) STARR01.Clrirographum , vel iastrumentnm, quo Juda3 i pactiones suas rerumque transactiones conficiehant, apocha, scrilitura, charta ; papier de commerce chez les Juifs, acte, facture, quittance, etc. (Pass.) Domus, cedes, ut S1'ARIV. (A. 1215.) STAR'I'IA.Reneficii ecclesiastici species.; sorle de bnfice ecclsastique. (Forne. Vet.) S`1'AS`1'ARUI'US. In sequestro, vel sub custodia positus; mis sous le sguestre ou donn en garde. (3Iur.) STATARII. Edema qui STAGIARtt, id est qui re.siclentiatn deben t; Vid. STAGIUM. STATER. Numinus; argerit inorinag. (W. 11Ialmesb.) STA'1'ERA.Eadem nolione. S'I'ATGIA.Ilabitalio, caenaculum ; Vid. STAGIA. (Ch S. Mart. Lem.) STATIfES.P,rtus, navium stalio ; port, lieu, o stalionnent les navires. (Ap. Ilyt:.) S,TATICA.-1'riesidiuur militare; garnison mililoire. (Usat. Barc.)Comrnoratio, dorrricile, rsidence. (Const. Perp.) S"I'ATICULUIi. hiera q. STAruI1COLUnt. S1'AT10.lloulus, coetus,_ seu ctnvcnlus fadeliuur ; ecelesia, oratoriuu,i, quivis lucras Ilbi processiones ecclesiasticrn nroram facinnt ; locus, in monasteriis, pueris etlucandis destinatus; sedes, stagaum; convivium, pastus, prmbcnda paras et vini ; tabu!alum ; apotlieca ; pisciutu vivarium ; fuin _ xrrr.) domicilinm;

LEXICON ST:1 ^?'G1 mereatorit,us (Lomillo furi solrum ; nintc tio; rnaison, habitalion, assemblc^c seu quod a des fddles, station, lieu oic s'arrdtent les provirar; march ou droit pay par les mar1to5 STA

cesseons, cole, rsidence, procuration, fourniture de vivres , plancicer, boutique , marche', vivier, relais. (Pass.)Scriptoribus ecclesiasticis, jejunium ; jene prescril par l'Eglise. (Pro quovis jejunio stationem usurpant nonnulli; alii vero stationem a jejrinio drstinguunt. TerluIlianus ostendit stalioneae praescriptam ex mero arbitrio et propria devuti one observatam.) S1'A1'IONAIt1A. Ofl'rcina libraria ; boutique de libraire. (St. Univ. rotos.) STATIONARiATUS. Librarii ofl'icium; librairie, lat de libraire. (St. Univ. .4urel.) STATIONARIUS.ldenr g. mansionarius seu maneas ; domicili. (Pass.) Librorum venditor ; marchand de livres, libraire. (St. Univ. Paris.) Canonicus, qui residentiarn facil, iut lacere debet; chanoine rsidant ou astreint ci la rsidence. (Ap. Lud.) -- Subdiaconus in Ecclesia Romana, qui, hebtiomada sua in stationibus Romano f ontilice 1M issam celebran! e, Elristolam cantal. (Anast.) STA'1'IOS's.Diu, cum mora. (Anast.) STATIUM. Sedile; sige. (Mart. Arnpl. Col.) STATIUNCULUM. Apolhoca ; boutique. (A. 1236.) STATIVA.Domus, ubi quis stat, manet, ut STATIO. (A. 1153.) S1'A'I'IVUS.Stativus equus, quem slii refractariuln vocant; clacval rtif, (Wichb.) S"I:ATOR.Apllaritor vel quivisfamulus; apliariteur, sergent ouserviteur. (Vel. dnsc.) STATUA.Columna ; pilier, colonne. (A. 1095.) STATUALIS. Stupidus, instar slatuaa (hinc adahium: statua taciturnior) ; stupfi, slupfait. (Vet. Cod.) Statualis cereus, qui ata statuam seu altitudinem alicujus effictus; cierge de la hauleu.r d'une statue ou de la taille d'un llomnee., (A. SS.) STA.TUARE. Statuere, praescribere; dcider, arrter, statuer. (Act. ad Conc. l3asil. ) STATUARIUIVI.. Selrulcrum, monumentum mortuor um stands atiornatutn; mausole, tombeau orn de statues. (Ingulf.) Lorus ubi statum confiad solent ; fonderie. (Zach.) Candela seu cerei genus ; Vid. STATUAI.1S (Ugut.) STATUITIO. Statutum, edictum ; d(Andr. Dand.) eret, arrl; STATUNCULUM. Parvula statua; statuette. STATURA. Hominis altitudinis mensura ; stature, taille. (Anast.) Statua, imago; statue, rPprsentation d'une per.sonrie. (A. 1397.) S'1'ATUROSUS.Eleaantis staturae : Forte babes sorvum formasunr, slaturosttm, berra compostum. (S. A STATUS. Statura; tczill e. (Lact.) Regnurn, imperium, ditiu ; tat. ('1'h. Oiterb.) Curia, comitatus, aula regia; cour, suitc d'un prince. (Jac. de Vitriae.)Coruilia geueralia regni, vol provinci,^e alicujus ; assern ble potingue, les tats. (Ap. il9art. tlmpl rang. (A. 1361.) -- ApparaCol.) , _Ordo;

0;113

STA

11LDIfE ET INIIl1.1 L" 4.TIN{TA1'I`.

STE

tus, comitatus, familia ; train de vie, naaison, tat. (Polypt. eccl. Vivar.) Reditus, proventas, liscus regias ; revenu, prod:cit, trsor royal. (Ch. Ang.) Sedes; rsidence. (Ethelr.) Stallnm iironachornm et canonicorum in eccicsia ; stalle. (Galbert.) Sedes, apotheca ; boutique. (A. 113'4.) Dilatio, induci;r ; retard, ajournern.ent, [llai. (Pass.) Honoris et dignitadis grados; rang, degr d'honneur. (A. 1390.) Miriisterium, artiticium ; nrlier, tat. (A. 1216.) -- In statu tenere, curare, tueri, sois slipendiis servare; tenir en tat. (A. 1293.) STATUTARII. Magistratus, qui statuta edunt, vel borona observationiinvigilant, vel secundum ea judicia sua edunt. (A. 1208, ap. Mur.) STATUTARIUM. Archivarla, in quo reponuulurstatuta, seu acta publica; dp8t de titres, archives, chartrier. (inn. IV PP.) STATUTIO. Statutum, edictum; dcret, dit, ordonnance. (Ard, Spic.) Juris^lictio }avalorara eornmuniae; juridiction des jarats d'i.rne municipcclil. (A. 1070.) Assignatio, edictio; action d'assigner, d'adjuger. A. 1938.) STATUTORES. Ut STATOTABII. STATUTUM. Slatutum locale, rnstit:ri i,m, consuetudo recepta in loco ; coutucoe locale. (A. 1336.) STAUDELLUM. Futcrum mensarurn, (St. eccl. Cast.) STAULUS. Stallus, sedes canonicorum. v a l monachorum in choro ecclesire; stalle. (A.1227.) Stallum, apotheca ; boutique, tal. (A. 1228.) STAUPUS. Scyphus, crater, poculum, mensura liquidorum; coupe, mesure pour les liquides. STAURACINUS. Vestes stauracintr., id esl aura et serico pampiaratre, cor.ulbialae, filicatm ;Vid. STAURACIS. STAURACIS. Locellum aperuit , in quo interius plumacium ex lroloserico superpositum , quod stauracis dicitur, invenit. (Anast.) Ex his plurnaciuua ideal esse videtur quod opus plumariuco; Vid. PLUARiUN. Bollandrstis vero staurieis panolis est crucibus intextus, a Gr. 6TRVPds,
crux.

STAURAMENTUM. Quidquid non ad vitae duntaxat, sed et ad agrorum culturain, et pra?dii supellectilem pertnet; ideal quod INSTAURUM. ,(Tab. Cad.) STAURAI{E. Instruere, adornare ; gar. nir, meubler; ol. estorer. STAURIA. Crux; croix. S TAUROFORIA. Portato crucis; portemen! de croix. (Vet. Gl.) Crux ipsa ; la croi.x.1(A , SS.) S 'IAUROPHORUS . Qui crucero n processionibus ecclesiasticis portal ; porte-croix. (A. SS.) STAUROPHyLAg,_ Crucis castos, dignilasinecclesiaHi erosolymitana garde-croix di6nil8 eccl siastque de I'Elise de Jrsruslem).

S'I'AURUM. dem q. STAURASIEyTti9I. (Elrrrh.) STAURUS. Cr u x ; croix. (Vet. Cl.) S'CAVA. 141a;joris retis 91enus ; espce de granel f2let ; nl. estave, (L. Sal.) S"{'AZONA'i'ICUM. Prxstatio pro statione seo stallo in fnris et nundinis, idem g, STALLAGIL' I. (Ap. Mur.) STECCARE. Stando ante altare S. Arrrbrosii fuit ita compressa et steccata, cluod Pullo modo poterat discedere. (117ir. S. Ambros. Senens.) Id est lixa, ex ltal. stecca, baculus, stipes. STECCARIA. Palorum- series, vallalio ex palis, locas palis circ,uuiseplus; palissade, enceinte ferme de picux; ol. estucarle. (A. 14i4.) STECCATA. Eruten] nolione. (Ann. Gen.) STECCO. -- Vox Italica, spina, festuca, palas ; pine, 7^aill^e, pieu. (A. SS.) STECFfATIJM. UI STEa',CATA. (Ap. Mar.) STECHETUM. Palas, repagulum ; piea, barre, barriere. (Pet. de Creso.) STELAREA. Salictum saussaie. ('Ap. Mur.) STELE. F. retis genus, vel pali in fluvio dis,osili ad capiendos pisces ; filet de pche ou p'cherie, enceinte f'errne pieux. (Ch: Tlcrnd) STELENGARDA. Locos palis crrcumse-ptus; len ferm de pieux, pcherie. (Ap. Mur.) STELLA. Circulas furreus habens piares cercos, quo muniuntur eccle.sioe; cou, de lustre en usage ronne de lamiere dans les glises; ol. estelle. (Dar.) Slellce, bacilli; quibus alligatur crnx post ruplrrratu consolidanda; 9norceaux de bois donl on se sert pour joindre ensemble les deux parlies du bdton d'une croix, quand il est cass; ol. estelles, esteilles. (A. SS.) Socielas stellce, ordo militaris institutus a Joanno reg. Frane. , ordre rnilitaire de l'Eloile. (A. 1351.) Stellce festuco, dios Epiphaniae; la rete de l'Epiphanie. (Cod. S. Vict. Par.) Slellhe apparitor, vesper, solis occasus; le soir, le coucher du soleil. (Ch. Arag.) Sigila grossa de sero , eruten] rlotinne. (Chr. Parm.) ST ELLARE. -- Stellis micare; tre toil. (Synrm.) STELLARII, Slellarii seu stelliferi Itospitalarii, frarres seu milites ordinis Teuloni-. ci; chevaliers teutoniques. STELLA'I'A. Palas, repagulum ; pieu,, ex pabarre, barriere. (Ap. Mar.) Valla lis, locos palis circurnsel.ttus ; palissade, lieu ceint de pieux. (Id.) STELLATICUS Stellaticus pannus , segmentis in nrocitrm stellce positis distinctus; drap, tissu toil, parsen de petits dcssins. (Vet. Gl.) STELLATUS. Qui slallurn habet, mercator qui in stalla alerces suas venum expon i t ; marchand , talagiste. ( 'trad.) Stellata camera, Gall. chauabre toile, risdictio apad Anglos. (Pass.) S'1'ELI.IATA. Set,irvenlurn, clausura,
tio


STF. LEAICON STI 2to7 t10K potius intertignium, Gall. sea videtur, ut STERCUS.Nariumeaeret^cenlum;marce. 1206.) cloison. (A. (Vil. S. 1:Venzoal.) S^I'I;LLIF I?RI. Vid. STELLIGERI. STER{:U'I'IUM. Ut ST ERCO HARIUM. STELLIFIi;ARE. In divorum numerun, STERIFIUM. -- Slapes, quo in equurr;

refcrre, stellis et astris inserere; meltre au quis totlitur; trier.(Mart. Anecd ) nombre des dieux, diviniser. (Eric. Ups.) STERILENSIS. -- Idem q. ESTERLINGUS. S'I'ELLIGERI. Nomen factionis Basiteaa STERLINUS. Ut supra STELLItvos. (Ach. in Helvetia, cui opposita Psittacorum factio. Spic.) STERMENTOR1UNI. Stabulum jumen(A 1 2t8. S 1'ELLIGUS. Unciae pars vicesima; la torlinr; table, curie. (Ugut.) A^ US. Pro stratus, Gall. jonch. ne D onelae e species; Vid. eESTERLi N- (Ord. Ron 1245.) cos. STERNAX. Humil:is ; humble. (Sid.) STELLINUS. Eadem nolione. (1Vecr. STERNERE. Pacificare, praeparare, in- Par.) eccl. sellare, obruere; pacifer, prparer, dtruire, STELLIONA TUS. Sortilegium; mal- briser, setter un cheval, monler ci chetial. (Vet. ce: sortilge. (Vet. Gl.) Gl.) Scribere; crire. (Pass. S. Mamixil.) T STELLONAI'A. Sepimentum, seu val- STERNIC1U14I. Stramentum, palea quae latio ex palis; palissade. (St. Mont. Reg.) equis sternitur; litire pour les animaux. STELLUM. Locus palis circumseptus; (St. Avel.) . t enceinte ferme de pieux. (St. Aven.) STERNOMENTUAI. Sternutatnentum ; STELLUTIA. Stellula; petile toile. (A. ternuernent.(Vet. Gl.) STERNUTUS. Sternutatio; action d'SS.) STELZIA. Grana vel baculus cui quis ternuer, ternuement. (Mab. Anal.) innitiiur; bdton, canne. (Bal. Cap.) STERPARE. ltalis, exslirpare; draciSTEMA. Poena reis inflicta, vel jus eam ner, extirper. (St. Taur.) STERPERE. Fadem notione. (Mur.) infligendi; Vid. ESTEnIA. STEMMA. Corona , diadema, cou- STERPUS. Ab Italico sterpo, stirps, ronne, diad ne. (Prud.) Pro schema, seu truncus ; souche. (A. SS.) cx, non semel usurpat Ordericus Vita- S'1'ERQUILINIUM. Stercnrum receptaculum ; trou d fumier. (A. 99!+.) lis : Monachile stenama. STENDATUS. Marca stendata, ad slan- STERTINA. Aratri culter; ,coulre, fer da.rdum scilicet examinata; maro lalonn. de charrue. (Vet. Gl.) STENTARI. Dislineri, occupari, vox STERTURA. Substramen; litire pour Italica. (A. SS.) Ie btail. (A. 1244.) S'1'ENTARIUM. Vexillum, ut STANDAR- STEURA. Vecligal, tributum, collatio, DUNI. (Jac. de Vor.) etc.; imp8t, taxe, redevance. (St. Ardac. a. STEPA. Palus, tigillum, fulerum; pieu, 1356.) lai, soliveau. (A. 1435.) STEYGNATUS. F. notis variegalus et STEPHADIUM. Dedit et alium mis- distinetus, vei punctis interstinctus; parsem sorium similiter anacteum pensantem lib. de petits dessins ou pointill. (Mon. Angl.) 40 et dimid. qui babel, in medio rolan] cum STEYRA. Ut STEURA. (A. 1342.) stephadio, et in gyro homines et feras. (II. STICA. Tunica ; tunique, espce de vleeplsc. Autiss.) An ex Gr. Qrevzacov, ut sit rnent. (Isid.) Cerlus numerus anguillarum, coronula; vel quod scacarium, quod stepha- Anglis esticlte, id est numerus vigniti n- diu na vocabant, etformaturufuerit2Pron-,en^a guillarum runion de vingt anguilles, ving oceurrit stepltadiuln in Vita S. Laudi, Cons- taine d'anguilles. (Ch. Angl.) Pro STRIGA, tant.in. c, pisc.) venefica. (II. 1Vlon. Gemrnetic.) STICARE. Palis munire; palissader. S'IEPHANIENSES. Vetus molleta com- S'TICATA. Dalmatis, propugnaculnm, lum I3urt;uudiae; ancienne monnaie des corales de Borcrgogne ; ol. estephanois, esteve- munimentum, 'basada,Halls; ouvrage aran- nants, etc. c, redoule, bastide. (A. 1345.) STI?PHANIZARE. Coronari tre cou -STIGCA'TELLUS . Dirninut. ab Italico ronn. (A. SS.) steccato, palus, sudes, assula lignea. (A. SS.) STICCHA. Tunica, Ut STICA. (Cene.) STEItCOLA. Nutrix, quae cunaspurgat; STICHATUS. --Gontextus ae series palo- nourrice, celle qui lave les langes. (Tert.) STERCOLINUt1I. Fimus, quo stercoran- ruin palissade. (Ap. Mur.) STICULARIUS. Stigularum seu ligula- tur agri; fu nier. (Vet. Gl.) d'aiguillettes, aigutldefuisertr d' STERCORACES. St ercora ^ente or- rum artifex; tier. (A. 1280.) dures des animaux. (Conc. Lipt. ^a. 743.) STU'US' Piscis fluviatilis, tinca; tanche, S''ERCORANIS'T1E. Haeretici, qui Eu- poisson. (Vet. Gl.) incitatio , charisliae sacramentum secessui obnosium ST1GA. Aculeus, stimulus , esse censebant. (Alger.) aiguillon. (Vet. Gl.) ST1GARl1^--lnsitgare; aigttillonner, pous- 51'ERCORARE. Alvum exonerare, ster- core inquinare; Am 7 ^l. s er d. (A. 1384.) se soua q 9 er. (Mart. ( ' STIGARIUS. Secundus inter ofli^,ial^'s Col.) ) fodinarum s,illis; an qui operarios incitar, 5'TE1iCORAlt1 U9I. L,alrina; l ieux d'ai- quomodo Gallis prgttcur? (Leg. Pol.) trances. ( het , Gl.) -

N1EDiIE ET INFINIfE LATINITATIS. 2119 STL Sil 2109 S1'IMATIO. IEstimatio ; estimntion, S'1'IGINA. Ornamenta regia; insignes, dtermnation de la vaieur cl'une chose. (Ord. ornements royaux. (Isid.) reg. Fr.) STIGLUS. Lignum teres et longum, S'1'IMPLO. -- Pro extemplo. (A. SS. Ben.) stilua; pice de bois longue et arrondie. (Tr. S'1'IMULATUS. Fervens; bouillant, arde art. milil.) dent, brillan/. (A. SS.) STIGMA. -- Signurn, character, nota; STINCiUS. Piscis ; sorte de poisson, tnarque, empreinte. (Andr. Flor.) Modus, pinoche. (Vet. Gl.) ratio; maniere. (A. SS.)Lernniseus nodatus STIOPUS. Inflatio oris; 'en flrtre de la qui ad sinistrum humerum militis alligatur bouehe. (J. de J.) cum balr.enrum caeremonia creatus est a S T 1PA . Obturamentunc; bonde, buchon. principe; nceud de rubans que le chevalier (A. 1381.) nouvellement cr porte sur l'paule gauche STIPADIUM. Scaccariurn; chiquier, jusqtt'cI ce que, d la suite de quelque action (Ugnt.) d'clat. un prince ou une dame le lui coupe; STIPALIA BONA. uum ex stirpe paol. emprise. (Nic. Upton.) Stigmata, praxterna vel materna proveniunt; biens patrimostigia"', characteres manict; caracteres, insiniau.x. (II. Lossens.) gnes tnagques. (A. SS.) STIGMARE. Notaria infligere; imprimcr STIPARE. Slupa vel stipa rimas occludere ; boucher des fentes avec des toupes ; un stigmate sur. (Prud.) STIGIIA'lIZARE. Eadem notione. (A. ol. estouper. (Bed.) Stipitibus claudere, SS.) munire; palissader, fermer de pieux. (Vet. STIGMATUS. Punctis inlerstinctus; Gl.) S1'IPARiUM. Ir.iem q. ST1PADrUAI. pointill. (fiouif.) STIGULA. i.igula ; aiguillette. (Vet. Gl.) STIPARIUS. St.ypticus, astringens; aslringent, styptique. (Ve,t. Gl.) STILA. Campanula ; clochette. STILARE. Vox Ital. obtinere, n usu S'11PATE. Contracte; d'unemanirc resserre. (A p. Mart. Anecd.) e.sse, usurpari. (II. Nem.) STIPATORES. Milites, culi inquisitori STILBON. Splendens, splendidus; brillan.t, tincelant. (Frideg.) ad inquirendos et puniendos htereticos auSTILIARE.Stilus; style, instrument pour xilium et comilatum praestant; familicrs de d'Inquisition. (Limb.) crire. (A. 1352.) ST1[I,LARIIE.. Aquarum ductus; canal S"1'IPENDIALIS. Ad stipendium pertipour condirire l'eau; ol. estier. (A. 1023.) nens; de tribut, relatif un. tribut. (Sid.), STILLATUNI. Sorbitiuncula; breuvage STIPENDIARL -- Sustentari, tueri ; endlicat, bouillie. (A. SS.) tretenir. (Ch.r. S. Trud.) STILLICIDARE. Slillare; lomber goutte STIPENDIARIE. In stipendium. (Ap. d goutte, dqoter. (Vet. Gl.) Mal). Anal.) STILLICIDIUM. 11lomenturn, punetum STIPENDIARIUS. Qui alicujus stipentemporis; instant, moment. (Vet. Iren. Indiis meret; celui qui est la. solde de quelterp.) Ludiera pugna, hastiludium ; tour- qu'un; ol. stipendier. (Ap. Mur.) -7-- OEconnnoi. (A. 1314.) Morbi genus oculorum, f. mus , procura tor penus ; conome. (A. SS.) aegilops; sorte de rnaladie des yeux. (A. SS.) STIPENDIUM. Quitlquid vitae susten Aquae decurrentis murrnur; bruit de l'eau tandae est necessariuna ; cc qui est ncessaire qui court, murmure.Vel. Com.) rea ante pour l'entretien.d'une personne; ol. stipende. aedetn sacram, alias ^ IPLUVIUM, q. Vid. (G. (A. 850.) lia, ratio, modus aliquid cursiChr.) para nd i ;voie, moyen, tnanire. (Sax. Granim.) Stipendia patria, tnunera curialia, quae et STILLUS. Stylus, formula, method.us conficiendi acta forensia, vel scribae officium; necessitates municipales drcuntur; charges style, manire de rdiger un acte, formule, ou municipales. (Cod. Th.) office d'crivain, de greffier. (A. 1322.) PaSTIPES. Furca, patibulurn ; potence, gilus, sudes; pieu, perche. (A. SS.) Ponlis bet. (A, 863.) Stipes altaris, ejus basis. hila; pile d'un pont. (A. 1391.) Stilus, gra( Pontf: Tlncns. eccl.) phium; style, instrument pour crire. (A. STIPIIA. Cum de lecto surtiere cu1291.) Consuetudv, rnos; habilude, con- peret et nemo sibi ministrantium afforet, turne. (A. 1288.) nisu quo potuit, stipham lectuli apprehenLP STIO. - Pusillus , hnmuncio; petit dit. (lrlir. S. Celsi, episc. Trevir.) F. lecti columna, fulcrum. homme, homme chtif. (I'el. Gl.) STIPPA. Ex stippa amianti. n (Anast.) STILUM. lnstrumentum calceandis equis ai,tum. (Ap. Mur.) Id est ex papyro seu stuppa tumacutata, pura. STILUS. -- Reditus, emolumentum, salarium; salaire, honoraires. (A. 1370.) Jus, STIPS. Furca, patibulum; gibet. (A. quod magistris camera computorum com- 627.) petit in v enditinnibus vel locationibus reSTIPULA.Pro STiPULATIO. (Trad. !'uld.) STIPULAGIUM. Praestatio pro stipulis; rum ad dominium pertinentiuro; droit qui revient a la chambre des comptes sur chaque droit d au seigneur pour la paille; ol. esbail de ferme, ou sur chaque vente de bien toublage. (Polypt. Fisc.) muable ; ol. stipes. (Pass.) STIPULATIO.Subscriptio ; souscription. signature. (Chr. Gembl.) Prourissio vel SUMARE. -- /Estimare; estimo', priser. (A. 1?68.) slrousio ; proTnesse, engagement, obligation

s.o LE!( IOON 21.1 ^TO `211'. u qui donnail plus de 4 force ou ltevtnourea STOGARIUS. hiero q. STOTARIUS. , n arte, en sorte que celui qui voulait en STOLA. Custodia ; garde. (Joan. de obtenir larescision, encourait par Id mme l3a}on.) Una e vestibus ecclesiasticis, les peines pronorzces par la loi romaine Aqui- qliai^ et orarium dicta ; vEtement ecclsiasti _ lia. (C'est une expression assez ordinaire que, tole; oi. stole, estofe. (Pass.) Sub stota daos les chartes d'y lire ces mots : stipula- excommizicare, id st stola sumpta, ad matione subnixa.) jorem excommunieationis caeremoniam; ex. STIPULUM. Pro STIPULA. (Vet. Gl.) communier sous rtale (allusion ii la crSTIPuS. Mendicus ; gnendiant. (.1. de monie de 1'excommunication que le prLtre J.) Slirps, principium, causa ; source, ori- prononCait aprs avoir pris 1'tole). (A. gine, cause. (A. 1322.1 1214.) Oblatlones, qua? curionibus casu STIRILLUM. Barba caprae; barbe de obveniunt ; casuel, oJfrandes ventuelles. (A. chvre. (Vet. 61.) 1452.) STIRPALIS. Ut STIRPATICU]. (. 1076.) STOLATUS. Stola indutus; qui est reSTIRPARE. Pro exstirpare, stirpitus v'lu de l tole. (Chr. Trud.) evellere. (Prud.) STOLI)US. Mensura vinaria ; mesure STIRPARIUM. L1crrl q. STIRPaTICUnr. pour le vin : Duos sloldos vini. u (A. (A. 1179.) 1200.) STIRPTIC.UIi. Silva exstirpata, alias STOLEUM. Classis, navis, uf STOLUS. ESSARTUII. (A. 1175.) (Ao. Mur.) STIRPA'1'OR. Decoclor; dissipateur. STOLICHERI. In Germania sic ap(Lib. Ord. S. Vict. Par.) pellati aliquando Fratres ord. PraedicatoST'IRPERE. UI STIRPARE, stirpitus evelrurn. 1ere. (St. 7'aur.) STOLIDITAS. In agencio tarditas; lenST'IRPES. , Idem q. STIRr ATICdnI. (Ch. teur. (Chr. Triv.) 1:ab. req. Fr.) STOLIUM. Classis, navis, ut STOLUS. STIRPETU'll. Ut ST1ItPATICL'I. (A. (Ap. Mur.) Exercitus terrestris; arme de 1108.) terre. (Id.) STRPIGE;`lA. E slirpc genitus. ( A. STOLUM. Classis, navis, at SroLUS. SS.) (Ann. Gen.) Sl'IRPI;'Y. Qui stirpes effodil, radicum STOLLU\I. -- Idem videtur quod SOCIDA, sector ; celui qui fouille, coupe les racines. concessio ad medietatem fructuum. (Vet. (Vet. Gl. ) Forra.) STIRPUS. Ager stirpibs pnrg.atus cnlSTOLUS. Sedes in choro ; stalle d'turmque accommorldtus ; champ essart. glise. (S. xa i.) Cassis, navis ; jlolte, da(Irm.) vire. (Ut;ut.} Expeditio navalis ; expdiSTIVA. Stapes, quo in equum quis tion maritinze. (Vel. Inscript.) tollitur; trier. (A. 1160.) Instrumentum STOMDEGARDA. Munimentt genus; musicuni; cornenzuse, sorte de trompelte; redoute. (Ap. Mur.) o!. estire. (Doniniz.) ST'OPA. Stupa ; toupe; oI. estoupe. STIVANDARIUS. Custos pecorum; ptl- ( St. Verc.) Obstructio, seu jus obstrueudi tre, Occit. estivandi. (. 1318:) rivos defluentes; barrage des cours d'eau otI STIVARIUM. Pecorun; stabula a;slatis droit de l'tablir. (A. 1207.) tempore ; table du blail en t. (Ch. f3eneSTOPARE. Obstruere, occludere; bouhard.) --Idem g. IESTIVAItIA. (A1). Mur.) cher, ferrner; ol. estoper, estouper. (St. Verc.) STOBIA. Stipula ; chaume; ol. esteule. STOPASSIS. -- Topazius, lapis preliosus, (St. Mont. Reg.) topaze. (A. 1379.) STOCHUS. Ensis species ; sorte d'pe. ST'OP1-IARIUS. Tributarios, qui regi (Sl. Cast. Red.) censuro debet; contribuable. (Vet. Gl.) STOCIUS. Stultus ; sot. (Vet. Gl.) STOPINUS. -- EIlyclinium; meche, lurniSTOCMEDUS. Qui virsam defert, qui gnon. (Ann. Gen. apparitoribus prmest, seu hotius carceris STOPULA. Stipula ; chaurne. (A p. Mur.) custos ; chef des huissiers ou gardien de prison, gelier. (Ap. Lud.) STORATA. Praestatio pro storea mercibus in foro exponendis necessaria ; droit STOCUM. De stoco, punetim ; a'estoc, pag' pour la natte ou couverture tresse sur de poin.te. (A.3362.) laquelle les marchands talent leurs marchanS1'OhARE. Instruere, ornare; quiper, dises dans les foires et niarclrs. (Ap. Mur.) garnir, parer; ol. esto [ter. (A. 1366.) STORATIA. = Storea ; valle, couverture STOFFA. Instructus quivis ; garniture; oi. esto[fe. (A. 1207.) tresse. (A: SS.) ST'Oh'FATUS. lnsl.ructus ; garni, muni, STORDATUS . Obtusus, obstupefactus; eluip , approvisionn; ol . estoff. (A. tourdi, stupp, reint de fatigue. (A+;b.

S'COFFIA. Pannus ; to ffe, tissu. (FI. Il?on. S. Genn.) S'fOFFUIt A. Instructus, apparatus ; quipenzent, arnzemen-t, appareil. (A. 1332.) S'I'OFFUS. Pila lusoria ; baile du jeu de ponme; ol, e..teuf. (A, 1356.1

Spic.)

i s quantitas : STORIA. Certa re-1 j cu usv valuat pedes qua fcno, Una storia de v nl. (A. 1268.) STORICUS. Pro historicus. (A. SS.

gen.)

b1F.D1rL ET Ii\I^11t.9: LA'I'li\CCATIS STP. quid ad insternendum lectum necessarium -- Color sturni, qui Balice II y STOINUS. Ut STRAMEN. (Cap. S. Viet. liT^ass.) stornello dicitur. (A. SS.) STRAM1TA.Ut supra STORMUS, et infra STORiO. (Subst.) Asellus, acipenser; STRE3IITA, (dan. Gen.) (Ap. Mur.) (Adj.) Stultus, lnepesturgeon. STRANEUS. Pro extraneus , Angls tus ; sot, inepte, idiot. (Vet. Gl.) STORIU^I. Unlbraculum lineum; au- strange. ( Forni. Andeg.) STRANGUILLO. Morbus equi; maladie vent de bois. (A. SS.) Storea ; natte. (U;ut,) de cheval ; ol. estranguillon. (Petr. de Cresc.) 'Clas sis; flolte; ol. estore. (Ro;. Hov.) STRANGU1RA. Urinae diliicultas ;. r STOR31ENUlI. Idem q. STORhlUS. (St, en llio^n d'urine. (Ord. Vit.) Palay.) Boli",pugna, seu multiSTRANGULATIO. Suffocatio, Gr. y,r,cs; STORMUS. Be su ffocation., tou/fement, (Vet. GI.) turiinis congregatio ad pugnan]; combat, ou STRANIUM. Domus, tugurium straappel de la populationaux armes; ol. estourmine tectum, vel horreurn stranrinibus inVillar].) rnie. (Joan. Vt structurn , ant acervos straminens ; tnaison STORTISS1US. Fax, taeda, pro ToRTtcouverte de chaume, grenier rempli de paille, (A. 1362.) clUS. Ou meule de paille. (A. 1388.) STORUS. Ciassis; flotle, arme navale; STRANIUS. Ut STRNEUS. (Jac. de Vool. estore. (Ap. Mur.) . STOTARIUS. Qui equorum admissario- rag.) STRAPA. Porta tabulati; trappe. (Gest. ru m curan' gerit; palefrenier de chevauxCons. Andeg.) talons. (L. Alem,) STRAPODIUM.Straminca culcita; pailSTOTTUS. Equus admissarius; talon. lass. (A. 1461.) (Ap. Mari.) pro facultate STRAPON'.1'A.Culcitrae species; sorte de pascendi Lrorcos in stipulis; droit d payer paillasse; nl. eslraponte. (Ap. Aloe.) STRASCINARE. T ralcere ; lrainer. (A p. pour la permission de conduire les pores dans les chaumes; el. estoublage. (Polypt. Fisc.) M ur. ) ST RATA. Via publica lapidibus seo STRABUCARE. Everlere, dernolire; dmolr, renverser, dtruire. (Ap. Mor.) siiice musita; chemin pccv, qrand cherrir?, STRABULAJ.Femoralia, vestis species, ( Pass. ) Strata grossa , a;;ger itinerarios ; chausse. (Ch. Boson. episc. Catalaun.) Straqua crura teguntur; chausses. (Ilion. eccl. laan frangere, crimen in ea cntnmillere; Aqu].) comineltre un crime sur la voie publique. Latinis strabo. (Adhe]m.) (St. Taurin.) STRACCHUS. Lassus ; las, fatigu. (Ap. STRATATICUM. Teloncum slratarum; Mur.) droit de page sur les chemins publics. (A. STRACIA.Vllis lacinia ; chiffon. (Conv. 99t,., etc.) Saon.) STRAFORATUS. Ab Ital. straforare , STRATEGUS. Praefectus seu - 'rector civitatis alicujus, vr'I provincire; slratge, goraperforare; percer. (Ap. Mur.) vcrneur d'une ville ou d'une province. (Ch. STRAGICIOSUS, Perniciosos , exitie^Ital.) Slrategi, sclrola sirat+:p;oru n l ; le corps ye Mor.) sus, a Lat. s. (Ap. des stralges. (Guill. Bibliol.) STRAGIOLA. Stragulutn; couvcrture. STRATh:LLA. Diurinut. a slrata luc. (Ca;r. Rom.) (Vet. Cod.) - STRAGULA. ^ Veslis monachorum; Vid. S'1'RATICCIOLA. Eadem out irme. ( A. Gl.) STRAGULUP). (Va. (V 11r48.) S'I'RAGULA'fURA. Angustia ; troitesse, SThATICL'S. -- litem a. STRATEGUS. (Ch. lieu. resserr..(Cone. Consl.) Dalnrat.) STRAGULATUS. -- Diverso colore variaSTItATICOTUS. Ut STR.ITEGUS. (Const. tus ; bigurr. (Ap. Mad.) Str agtclati, rcrdiati, Fred. iiI rey. Sic.) ve1 birrati, seu potius barrati fratres ; STRATICOTIA. Slraticotia critatis , rrlelita, quod vestibus (iiverso colore variaprml'eclsra ; gouveriemer>t d'une rifle. U.) lis uterentur; donec 1tlarlinus papa a. 1279 STRATIGAItI, Regi vol judicarr prr nomen eorum et batlitum mutavit, convertens strategos; tre gouvern ou jug par des strarestes stragulatas in capas albas, Carmelitatges. (Ch Rog. reg. Sicil.) rum indita appellalione; les Carmes. (Pass.) STHATILAI'ES. E.r'ercituum dux, ri,rx militiae; chef d'arrne, conarnandanG mililaire. STRAGULUM. Vestis discolor plumario (J. ce J.) -- Satclli tes ; gardes. (A. SS.) opere facta; vtement d'to ffe bigcn re, raye. sC'1'ILIA. Stragula iuslrata, STRATILI' (Vet. Gl.) instrumenta lecti; Vid. STRAxENTU;+t. (3lat STRAMEN. Quidquid ad insternendum lectura necessariusl est ; tout ce qui peut Par.) ST3:ATIOT/E. 1lilitum 6enus; straservir d [aire un lit, garniture de lit. ( Conc. IIisp,) diots, estradiots, cavoliers illyriotes. ( Al>. S^1'RAAIENTUM . Stramen, arundo, si- Mur.; STRATOPEDARCI3A. B .} zrrntinis, pra:milisve materia dornihus tegendis apta ; fectus militum; ut STRATrLATES. paille, roseau et a^utre chose semblable pouvant servir ci faire la toiture d'une maison. STRATOR.Equorunr regis curator ; qni castra proeit,utlocaaccommodaliora ad eier(A. 1388.) Tapes super terranl stratus ; lapis acudo par lerre. (Vet. Ponli f.) Quidcitum traducenduur facial, el idnca castris r,, 1., STIi

SIR LEXICON SIR 2.116 praiparet; copiarum militarium dux praeeiSTREUGA. Ul STREPA. (Ap. Bal. Mi.er..) puus; carceris custos, grassator, apparitoris STREVA. Eadem notione. (Req. Tempt adjutor; officier des curies royales, officier STR^ VIA. Eadem notione. (A. SS.) charg de choisir l'emplacement des camps , STRIA. Strix, striga, venefica; magichef d'arme, gardien de prison, recors, ban- cienne, sorcire; ol. estre. (L. Sal.) dit, voleur de grand chemin. (Pass.) STIiICA. Densa turba, con!'erla multiSTRATORIUM. Stabulum equorum , tud(); presse. (Ap. Mur.) stragulum lecti, sella equestris, stramentum STRICARE. Consumere; user. (Reg. sel lae ; curie, couverture de lit, selle, housse Mag.) de cheval. (Pass.) STRICCITAS. Sterilitas, quasi strictiSTRATORIL'S. Stratus, ad 'terram de- tas, quomodo un temps troit dicunt Galli. jectus; couch, jet d terre. (Caes. Heist.) (A. 779.) STRATUM. Idem q. STRATATICIIhi. (S. STRICTERE.Radere, strigillare ; raser, xlv. ) raeler. (Vet. Gl.) STRATURA.Multa, ut videtur, ob deS1'RICTIO. Sirictura ; rlrcissement , lictum in slrata commissum ; amende pour resserrement. (Vet. Gl.) dlit sur les grands chemins. (A. 1235. ) STRICTORIA. Tunica?, quead corpus Florum herbarumve sparsio in ecclesia; stringuntur ; justaucorps. (Vet. Gl.) jonche. (Calend. eccl. Camer.) STRICTOILIUM. Fibula; agrafe. (Vet. STRATUS. Lectus; lit. (A.p. Mab. Gl.) Anal.) STRICTUII. Via stricta, montium fauSTRAYA. Exuviarum hostilium mo- ces; chemin resserr, gorge de montagnes. les, seu, ut alii volunl, convivium in honore (W. de Pod. Laur.) defuncti solitum, apud Hunnicos aliosque STRICTURA. -- Via strlCta, ut STRICTU31. portillos. (Ap. Mur.) 1 Tributum, pensitatio; impt, STRAWSSA. Mensura species apud laxe, redevance. (H. 1 Alemannrrs : Eodem anno 1415 valebal una lis ; soufflet. (Vet. Gl.) imp. a. 1023.1 Folstrawssa siliginis v. libras et den.LanzSTRICTURATOR. Concessi... abbahuetie. (Ap. Duel.) STREGUA. Idem q. STREPA. (Act. A- tiae B. Vincentii, omne jus meum tam in plateara el stricturatore, quam in tractu et drian. IV PP.) mobilibus rebus aliis. (Chartul. S. Vine. S'I'REIRA. Stapes ; trier. (Ap. Mur.) STRELAGIUM. Idem q. SE %TARIATI- Cenom.) An qui mensuras radio exaequal(? STRICTUS. Astrictus ; astreint. ( A. CU,ti1. STRL+'LICI. ^- Pedites Rllssici ; strlitz , 1388.) Arctus , angustus ; troit. ( A. 1379.) corps de fantassins russes. (Horll.) S'1'RIDERE. Inconditum et horrendum S'I'REMITA.Conclrru.iatio ad arma ; Vid. clamorea/ edere, quod faciunt Turcae paulo STORDIUS et STRAMITA. (St. Verc.) ante praelium; pousser des hourras, colme STREIIULA. Index, ut conjiciunt edifont les Tures en fondant sur l'ennemi. (Gasp. tores. (A. SS.) STRENA. Munus quodvis; trenne, ca- Gl.) STRIDOR. Clamor bellicus Turcarum; dcau. (Conc. Hisp.) STRENARE. Strenam novo anno mit- hourra ; Vid. STRIDERE. (Id.) STRIGA. Venefica, ul STRIA. (Ugnt.) tere, universe munusculum dure; envoyer une trenne au nouvel an, faire un cadeau. Genus vestis c sorte de vrstement. (Isid.) Caper; bouc. (Vet. Gl.) In castris, inter(Gen]) STItENICUS. Slrenarum cupidus. (J. val!um turmarum; espace vide qui spare les escadrons ou turmes dans un camp. (Pap.) de J.) STRIGARIUM. Locus in quo docentur S'1'RENITA. Via lapidibus munita, ut et exercentur equi; mange. (Vict.) STR ATA . S'1'RIGILARIUS. --- Qui strigiles facit ; STRENUTA. Stapes ; trier. (Lup. Profabricant de strigiles, d'trilles. (Vet. Gl.) toslr.) STRIGIO. Mimarius, scenicus; mime, STREPA. Eadeln notione. (Act. Adrian. acteur. (lsid.) 1V PP.) STRIGIUM: Genus vestis, ul STRIGA. S'1'RLPARE. Exstirpare; draciner, d(Isid.) truire. (W. Th.) STRIGLIA. Strigilis; trille. (A. SS.) honorificus, et STREI'ERUS. Tu STRIGULA. Genus vestis, Ut STRIGA. inter slreperos plausus prmfecturas exerSTRILLA. Strigilis; trille. (St. Mass.) cr,listi. ( Ach. Spic. ) Id est ingentes, STRIIRIA. Stapes ; trier. (A. SS.) multiplices, repetitos. STRIMULENTU S. Stridulus ; qui rend STREPES. Ut STREPA. (Steph. Torn.) son aigu. (A. SS.) STREPIA. Cauda serpentls ; queue de unSTRINA. Tributi seu vectigalis speserpent. ( J. de J. ) Stapes ; trier. ( A. cies apud Dalmalas et Croatas, quod Venetls 1237.) .vel Hungariae regibus, quibus subinde .paSTItEPITUALIS. Tumultuosus; tumitl- ruere, vicie ultroneae pensitationis ac.stret uersx, dsordonn. (Ann. Ben.) vocabnli etymon, pensitabatur; STREPITUS. Vox fori Anglici, destru- narum,unde clio, p rostratio, idem quod ESTREPAaIEIVTUnr. tribut que les Dalinates et les Croates payaient au roi de Hongrie et d la rpublique de Ve(Pass.)
2I IN

1117

STR

MEDIA ET INFI M1E LITINITATIS.

STU

2118

nise. (Racine sirena, trenne, paree qu'on le iivrait au commencement de janvier.) STRINARE. Densare; serrer. S"f1t1NGA. Venefica, ut STRIGA. (S. xr.) STRINGERE. Cogere ; contraindre. (A. SS ) Stringere urbem, in angustian concludere ; serrer une ville. (Laur. Byzyn. Stringerei.gnem, incendium inhibere; rtielire le feu. (Tract. de re mil.) Stringere se ad terram; terram stringere; raser la (erre, la longer, ne pas s'en carler. (Ann. Gen.) STRINGINA. Restrictio uruae ; rtention d'urine. (Isid.) STRINIARI. Insolescere; devenir ftcr, arroaant. (S. XVI.) STRINUS. F. pro TsAiNUS, baro, vir nobilis. (Joan. UVI PP.) STRIOPORTAS. Qui strigas portat, vel deducit ad locurn congregationis; celui qui porte les sorcires ou les conduit au sabbat. 1Ch. Alem.) STRIOPORTIUS. Eodem intellectu. STRIPATICUS. Pexus, pectinatus ; peign. (Ap. Lud.) STRITITUII. Flagellum ex funibus ; trivire. (Ap. Mur.) STRO. -- Stipula, palea ; paille. ( Vet. Gl.) STRONUS. Sturnus; tourneau. (Vet. Gl.) STROPATURA. Septum; enceinte, citare. (St. Cadub.) STROPHA. Zona ; ceinture. (Vet. Gl.) S'I'ROPHIEUM. Eadem notionO. (J. do J.) STROPHARIUS. Impostor, fraudator; fourbe, imposteur. (Vet. Gt.) S'l'ROPIIA'I'US. Subtrlis; sublil, dli, fin. (S. rx.) STROPHIOLUM. Mantile, linteum, quo manus absterguntur ; essuie-main, serviette. (Corte. Misp.) STROPHIUII. Ut STROexe. (J. de J ) STROPHUS. Fraudalor ; fourbe, trompeur. (Pap.) Follis ; ballon. (A. 14(10.) STROPIATUS. -- 11lancus ; estropi. ( A. SS.) STROPUS. Certus ovium numerus, ut videtur, gre y ; troupeau. (St. Mora. Reg.) S'TRUCIUNI. Brasica ; chou. (Vet. Gl..) STRUCTUARIUS. Cui mditicorun} cura dermandata est; idear etiam qui alibi GELLERARIUS dicitur. (Ap. Leibn.) S1'RUCTURA. -- Cancelli, septnrn quodvis; grille, birrire, clture. (L. Sol.) STRUCTUS. Apparatus; appareil. (Ord. Vit.) STRUDERr. Suppeditare, suggerere ; fournir, procurer. (A. 1392.) STRUMA. Sporta dussuaria ; hotte, (Vet. Gl.) STRU MANARIA. - Officium, munus notara, qui s t rumenta notifica; office, charge de notaire. (St. Aven.) STRUMEiVTARIUM. Locus in quo instrumenta reeol utuntur et servautur; archives, chartrier, trsor. (A. 1148. ) STRUi4113NTUM. Italis inslrutnentum, Charla, diploma; acte, titre, charle. (Pas s. )

STRUMO. Gibbus, id est strumo, significat hominem sagacern, valde ingeniosum, etc. (Mich. Scot.) STRUNIUM. Velitatio , leve pra'liurr .s editio, turba; escnrmouche, meute; ol. estour , estourmie. (Ap. Mur.) STRUNCO. Falciculus, ceda rei alicuj us quantitas in unum collecta ; botte, poigne, paquet. (Chartul. S. Germ. ;Pral.) STRUNUS. -- Loculus, feretru m ; cercueil, lieu oii on dpose les mors. (Mart. .-Inecd.) Sturnus ; lourneau. (Vel. Gl.) STRUSARE. Collidere, illidere, ,conterere; broyer, briser. (A p. Mur.) STRU1'HIO. Piscis genus; esturgeon. (Udalric.) STUBA. Vaporarium, hypocaustum; tuve. (L. Alam.) Stubcc dicta in monasteriis camera capituli, seu, ut vocant, ipsa capitula,uod in jis essent aestuaria ac hypocausta.^Eric. Upsal.) STUBELLA. Oflicina, coenatiuncula; cabinet; petite salle d manger. ( Chr. Mellic. ) STUB1RE. Servare ; conserver, garder. (A. 1419.) STUBULA. Culmus; chaume; ol. estouble. (Pap.) STUDENTER. Diligenter ; soigneusement. (A. SS.) STUDERE. Curare; penser. ( Gr. Tur. ) STIJDIA LIS. Ad stud-ium spectans ; d'tude, qui concerne l'tude. (A. 1.402.) STUDIALI"I'ER. Consulto, de industria; d dessein, exprs. (Ap. Mur.) STUDIARE. UtSTUnr:RE. (Greg. Ter. ) STUDINl. -- Vepres, dumela; buisson. (A. SS.) STUDIOLUM. Celinda,'muselina, conclave, ubi studetur; cabinet de travail, sale pour l'tude. (Chr. Medie.) STUDIOSITAS. Discendi cupiditas; dsir d'apprendre. (Ph. Eystetens.) STUDIOSUS. Expetendus, ohhortunus, in Digesti Praofalione.Bonus, probus apucl Justinianum. STUDIU1i. Academia publica, universitas, lino schola; acadrnie, universil, cole. ( S. mi. ) Conclave ubi studetur; cabinet, chambre d'tude. (A. SS. ) -- Ad stucliuna, studiose, diligenter; avec zle, rapidement. (Ann. Gen.) S'1'UFF/E. Balnea calida; bains chauds, tuves. (1Iicli. Scot.) STUFFARE. lnstruero; garnir, approvisionner, munir; ol. estoffer. (Pass.) STUFFATUS. lnstructus, ut STOFFATUS. (A. 1357.) STUFFURA. Apparatus, ut STOFFURA. (Ch. Angl. a.1405.) STUIVA. Vectigal, tributum, dem q. STEURA. (A. 1323.) STULTAT US. Qui discere nescit; qui ne sait pas apprendre, sot. ( Vet. Cod..) STULTICINES. Stulta cantica, amatoria ; chants d'arnour. (Joan. Sari:b ) STUL'1'1CINIA. Eadem nutione. (Id.) STtJLTILOGliS. -- Stultus, vel stulla lo-

9.119 ou

STU

LEXICON

SUB

celui qui dit des soltises, sot quens; sot 5TU'LA. - Equile, ut videtur; eeurae. discoureur . iDud.) (rinrz. 13en.) STULTITIA. In stultitia sua, id est STU^'A. Balneum calidum; bain claaud, in concubinatu non legali. ( Tab. S. Yinc. tuve. (A. 1312.) Cenom.) S1yCA, lErea moneta minutissima An_ STULTIZARE. Insanire, in furiarn ver- glo Sasonum ; menuc monnaie anglo-saxonti ; c^lre fou, ctre furieux. (Auct. Mamot.) ne d e cuivre. STULTULUS. Diminut. a stultus. (Bel.) STYLUS. Studium :Cum charitate diS TULTUS. Jocularis qui principr est, a v i n a anima tr ansformatur in divina majocationibus; pu en litre d'office, fou de jestate, et ibi ponit suum stylum, quia amat cour. (A. 1327.) Stultorum festum; Vid. hA- ipsum in charitate, ( Act. S. I'ranciscce Lrwn,^. Rorn.) S''UilIBLUM. Acumen; aiquillon. (Ch. S 'C rR PUS. Idem q. E%ARTUS. (Irmin.) Anql.) SUA. Domusin qua scholastici stnder;t; S'I'U9MM1A. F,jusdem sermonis repet- salle de travail, tude, cole. (Vet. Gl.)-tio; ta.ulologie, rptition du n7me mot. Sus; cochon, porc. (A 1442.) V'et. Gl.) ( SUADELA. Suasio, oratio persuadendi pides- vim habens; persuasion, discours persuasif 'UJIPHA. S ' Bases, pedes; base, pides tul. ( l'et. Gl.) (S. Tren. Interp.) uilton. (A STUMULLUS. SUt1D^NTER. Ad suadencluru apposite ; "lee manire a persuader. (hl.) .!r00.) 1 STUNULUS. ----F. etiam pro stirnulus. (A. Verismrlis, probal^ilis; ^ vraise.mblable, probable. (id.) SS.) STUPA. Idem q. STUBA. ( St. Mass. ) SUADORIUM. Sudariutu, mappa parva STUPARE. Stupa occludere,et univer- sacerdotum; manipule. (St. Syn. Torn. a. se pro obstruere; boucher, fermer, lancher; 1366.) ol. estouper. (L. Alem.) SUAPTIM. Suapte, sua sponte; de luiSTUPARIUS. Qui slupam seu stubam mime, de son propre naouvement. (Joan. Diac.) tenet, balneator; baigneur, taviste. (Lib. pi- SUARE.Abstergere; cssuyer. (St. I'erc.) tent. S. Germ. a Pral.) SUARIA. Fiara,. suile, vel, quod proSTUPATUII. A stupa, cannabum ; chau- babilius videtur, sus; table d porcs, ou vre. (A. 1371.) porc. (Ap. Steph.) STUPEFACTIVUS. Stuporem ,encrans; SUARI.--Qui ex olicio tenebantur poqui engourdit, gui frappe de stupeur. ( lijar. pulo Romano praebere anirnalia, parcos, laMonti.sf.) ridum, carnes porcinas, etc. (Ced. Th.) STUPELLUS. Crater, scyphus, mensu- SUASSUS. Pro suasus. 1,Conc. Ilisp.) rae species; coupe, sorte de mesure. (Ap. SUATIM. Intra se, apud se, penes se : Mur.) Quorum privilegiorum tenorem, si non suaST UPERE.-Stupa uti ; se:baigner.(S. xtv.) tina frater Hincmarus uartim celasset, ele. STUPHA. Ideal q. STUBA, vaprarium. (Nicol. PP.) (Menot.) SUAVILUDILS. --- Oui luds delectatur; STUPHARE. Ut STUPEnB .. (Menot.) amateur des spectacles. ('1'ert.) S'1'UPITUS. Pro stupi,dus. (A. SS.) SUAVITER. Postea dom. archiepisc. STUPLA. Idem q. STVBLLA. ( dict. incipiat ad Vesperas mediocri voce caliRoth. rei r .) Et cborus suaviter dicat Vespecena, etc ras (Joan. Abrinc.); id est remissa voce, S'I'UP(JR. Pro tumor, superbia. ( S. Cypr.) Placide, sedate, mansuete. (A. 1407.) STURA. Ut STEURA, SUB. Pro super ; sur. (Chr. episc. Met.) STURCO. Avis species : Sturcones Per sub, subter; par-dessous. (II. 1{Ion. faciunt equis fugam, et irruunt .n eos ac S. Germ. Prat.) Cuan ablat. substant. pro pungunt cum aculeis in summitate alarum adverbio : sub brevitate, breviter; sub festidictos equos. (Vet. tract, de art. milit.) nalione, festinanter; sub celeritate, celeriter. STUREMANNUS. Anglis, gubernator (Pass.) SUBr1CASARE. Ideal q. subinfcodrare, Uaviurn ; tunonnir. Gall. donner en arrirc-fief; ol. suracaser. STURGIO. Piscis genus; esturgcoH. STURIA. Storea ; natte. (A. 1389.) (A. 1275.) SUBACELLARE,Clanculare; occultare, m- STURMA. Seditio, leve praelinm, impalliare ; cacher, attnucr, pallier, couvrir {^etus, conclamatio ad arma; Pi.d. STORMUS, con^me d'un manteau, (bid.) STaiEnrtTa et STRUMMUM. (A. 1034.) SUBACTIO_Dominaum; seignezr-ric. (Ch STUR1iUM.Eadem notione. (Ap. Mur.) Long.) Eadem notione. (Id.) SUBAGTUILEadem notione. (Iti.) " S'1 LRNINUS. Sturnus, vel ad stacrnuna SUBADIVUA. Adjutor adjutoris; sou.sI^ertinens; tourneau ou d'toua neau. ( S. Hie r . l cti de. (Nol. Imp.) SUBADVOCATUS. Vid. ADVOCATUS. STUROLIE. Pusulae; roaageole. ( Mich. SUBIETAS. Minor a;tas; enfance. (Merra. S cot.) Cam. Comp. P..) STUS. Ictus ; coup. ( L. Sal.) SUBAGITARE. Sr_tbdub . tare; he'siter san S'CUS " fA RE.Pulsare;sonner;^vase. tusta. peu, dauter -un pea. (A. SS.' (Ch. Occt.;l

21249

219.3 SIIB 11ED1^^ ET INHALE LATI^I'TATiS. SUBAJULUS. Qui banjo subest, baillivi Ciuin seu relro feaadu^n I^ossidCt; arrare-vasaices;erens; lieutenantd'unbailli,sous-bailli. sal. (Ap Cho^.) SUBBIBERE. Gustare; gozcler,. essayer. A. 1133.) SUBALARIS. -- Subalaris ecclesia, eadenl (Vet. Gl.) SUBBOSCUS. Silva eaedua; bois taillis. lu^ Gallis glise succursale die,itur. S.UBALLIGATURfE . Amuleta; Vid. Li- (Flet.) SUBBOTELLERIUS. Qui est loco botelL. a TUn 1133.) lerii ; sous-boutilier; Vid. BI'TICULABrus. (A. Ut SUBAJULUS. SUBALLIUS. SUBALLIVUS. Eadem notione, (Ach. (A. SS.) SUBI3URGERialI:ISTER. Proconsul; adSpic.) SUBALTERNUS.Ex alitr dependens, se- joint, sous-boi.crgucrnestre. (A. SS.) SUBCAMERARIUS. Qai ices camerarii i.undarius, inferior ; subalterne.. ( Inri. 11 agit ; sous-chambrier, vice - canrcr^ier. PP.) SUI3CANCELLARIUS. Qui vices cancelSUB:INCA. Mensa; table, banc. (St. Av.) SUBANNARE. Praetinitum tempus prae- larii ait; sous,chancelier. SUBCAPELLANUS. Qui capellani vices tergredi, vox cancellariae; de'passer le temps agit; sous - chapelain. fix, prinaer; ol. subanner. (H. Nem.) SUBCAS1'LANUS. Qui vires castellani Uf3ANNA'i'1O.Litteraa ilues singulis an- nis renovari debent ut valeant; letlre qui anit; sous-ch.c2telain. SUBCENSUS. Censos e;cceclens; second ac'est plus valable au bout de l'an et qu'il consenti au pro fit d'un tiers par le tef'racat renouveler; ol. surannation. (Id.) SUBANNIS. Ialinor aunis; moins ($gcs, nancier; ol. surcens. {A. 1266.) SUBCERNICULUM. Cribrum; crible. -plus jeune; ol. sous-dg. (S. xni.) SUBARATUS. Subscriptus, infra scri- (Vet. Gl.) SUBC1ClArIUly1. Pro subsidiara, concusplus; soussign. (Ap. Lud.) SUBARCHICHORUS. Qui archichoro sio; croulement. (Pet. Dam.) SUBCINCTA. Idem q. SUBCItGULUDI. subest, succentor; sous-chantre. (Lib. eccl. (Ap. Pez,) it33aioc ) SUBCINCTORIUM. Ead. notione. (Vet. SUBARI. Calceamenti species, Gallis, Gl.) ut videtur , pantou.fle. (lun. 111 PP.) SUBCINGULUM. Perizona; ceinture, UBARITUbI.Locussuberibusconsi tus ; tablier. (S. Aug.) lieu plein d'arbres d lie'ge. (II. Cass.) SUBCLA111A'1'1O. -- Supplicatio, querela; SUBARMALIA. 1liilrtum arma, sarcinao, impedimenta castrorum; bagages d'une ar- supplication, prire, plainte. (Cod. Th.) SUBCLAVABIUS. Qui clavario subest; me. (Gerv. Tilb.) SUBARMALIS. Vestis sic dieta, ut qui- sous-clavaire; Vid. CLAVARIUS. (St. Arel.) SUBCOLLECTOR. :Ilinister secundadam putant, quod sub armis gestaretur; petit vtement que l'on portait sous l'aa-mure pour rius in colligendis pecuniis; sous-receveur d'impts, collecteur en second. (A. 1351.) qu'elle ne blessa26 pas, gambeson. (Pass.) SUBCONFESSIO. Sacellum subterra.SUBARMATUS. Occultis armis muni- neum, crypta, quw sub confessione seo aedis tus; pourvu, d'armes cachees. (Ap. Rym.) SUBARRAIIE, Arrhabone sibi uxorem sacra3 altari exstructa est; erypte, clterp^l:s desponsare; fiancer, promettre le mariage. souterraine. (Ap. Ughel.) SUBCONSERVATOR. Qui jura mona(S. I1ier.) Subscribere; souscrire, signer. sterii post abbatem ronservat ac tuctur; (S. xlii.) SUBARRATUS. Irretitus; gagn. (Laur. avou d'un monastre. (Ap. Pez.) Byzyn.) SUBCONSUL. Proconsul ; sous - consul, SUBAUDI'I'IO Pro superauditio, contu- adjoint au consul. (Yet. Insc.) SUBCOQUUS. Coquus secundarius ; macia, despectus; Vid. OVEItAERNESSA. SUBAUI.A. lEditici um, quod aula ad- sons-cuisinier, aide de cuisine; ol. soublcu. jacet; Vid. I z aoAULA. (><'it. abbat. S. Alban.) (Chartul. eccl. Curnot.) SUBCUMBUS. Terrninus cavus; Vid. SUI3AU1tICULARE. In aurem insu- surrare; parler, souffler a2 l'orcille. (G. Chr.) CUMBA. SUBAUXILIUM. Auxilium quod. subte- SUBCURATOR. Qui sub alio curatore rientes persolvere domino intermedio tenen- res alterius curra ; sous - rgisseur, rgisscrcr tur; aide pay par les arrire-zcassaux au en sous-ordre. (Dig.) SUBCUi,A''US. Qui curcatc seu parochi vassal qui devait lui-mEane uu suzerain; ol. vires agit, vicarius ; vicaire. (A. 14-8t.) sous-aide. (Pass.) SUBCURSA. Succussus; secousse, seSUBAX. Gossipium; colon. (Vet. Gl.) SUB BASILICANI.Qui habitara circa ha- couement. (A. 1399.) SUBCUSSATOR. Equus trotator , qui silicaru; ceux qui demeurent autour d'une basilique. (J. de J , ) sessorem grada sun subcutit; claez al trotS UBBATERE. Subter ventrera scrofam teur. (Ugut.) batiere, ferire, ut ahortum faciat; illi por- SUBCUSTOS. .Edituus secuudarius; cellos rapere; rupper une truic pleine sous sous-gardien. (A. SS.) le ventre pour la faire avorter; lui enlever SUBDARIOLUiI. Pro sudariolum, linses petits. (Vet. Gl.) teuluai quo nianus absterguntur; essuieSUBBEN EFICIARIUS. Qui subbeneft- ?min. (A. 1287.)
Z9?

SUB

LEYSCOti ^IED. IiT

67

licet.) (Sal. Males.) SUBDELEGARE. A Gall. subdlquer, vicem suarn alleri demandare. (Ch. Ii. 1{' rey. Angl.) SLBDEItE. Subdere se, se dedere; se rendre, se soumetlre. (Laur. Bvz,yn.) SUBDESCENllERE. Et quicunque de lego sua subdescenderevoluerint, et pactiones ala convenientias inter se fecerint, etc. (Ley. Luitp. rey. Long.) Hoc esl, ni fllor, qui legan suam eiuraverint, vel ea uti noluerint, etc SUBDIACONA LA. Pestes, quibus subdictconi in sacrs liturgiisutuntur; vterrments de crmonie des sous-diacres. (Ord. Rom.) SUBDIACONISSA. Uxor subdiaconi ; fernme d`u.n sous-diacre. (Pass.) SUBDIACONUS. Ecclesiasttcus qui sub diacono est; sous-diacre. (Pass.) Subdiaconi reyionarii, dicti Romaa qui per regiones u y -bisdeutaonmPiczsrabnt celebranti. (lidem nuncupabantur basilicarii.) SUTsDICT10.S ubjectio, fides, lzomi nium ; condition de roture, foi,hommage. (II. Occit.) SU13D1'1'A'I'US. Ideal q. CAPELLAN1A vel VICARLA , beneGcium ecclesiasticum alteri subjectum. (A. 1310.1 SUBDITIO. Subjectio, servilus; vassalil, condition de vassal, tat de celui qui dpend d'un autre. (S. Greg. M.) SUBDITUS. Vassallus, cliens, qui alterius juri ac potestati subest; vassal, suiet; ol. subget. (Pass.) SUBIVAL. Pars domus sine tecto; plate-forme, terrasse, balcon. (Tert.) SU DOCTOR. Ideal a. PROSCHOLUS.

SUR LEXICON ?1:25 SUR 2124 SUBDIsC.`,NUS. Qu i decani vires agit; SUBFEUDATARIUS. -- Qui rerojeatdtmn t xorts-doyen. possidet ; arrtere-vassal. (A. 1410.) SUt3DEFI.NSU S . Ut sirnplum DEFE,ysUs, SUBFORIOi1IERIUS. Clericus inferioris g Yid. Dicitur de agro, silva vel prato, ordinis in ecclesia Lugdunensi, quia in stall^};r quidpiam agere, quod iis noceat, non lis inferioribus sedet; clerc d'ordre inr-

SUBDUCTIO. Remotio; action d'loign.er, d'carter. (A. 1182.) SUBDUCI'URA. Lacinia extremitat vestis assuta, vel assutus intrinsecus vesti Jxtnnus; bordure ou doublure. (Ap. Pez.) SUBDUPLUII. Et satis forsan congrue ut quod desuper daturn est, daretur dupluro, (luod vero deorsuin , subduplurn, rA. SS.) ld est paulo minas quam duplum. SUBI;LEEib10SYNARIUS.SecunduQ eleentos,yuarius; aumnier en second. (A.9376.) SUBER. Cortex ; corce. (Vet. Gl,) SUBESCAETOR. Locum tenens ac vicarias escaetUrts; EscAETOR SUBEX. Subjectus; soumis. (A. SS.) SUBEXSECU'1'OR.Qui ab exsecutore ad vires suas gerendas delegatur ; Vid. Exst;Cusua. (A. 134.5.) SUBEXSPECTARE. Pro exspecl tre. (A. 1359.) SU BEXSTAR E, Emitiere ; s'eiever auticssus de. (A. SS.) S UBFARCINARE. Occultare abscondere ; cachen(Vet. G1.) SUI^FEODAIiI.. Id, q. Galtici, dicitur lonner erzar rire-fief, sous-rnfoder.. (A. 1325.)

rieur. (A. 1342.) g UBFORNAR1US.-111inister furni ; j'c'urnmer. (A. 1187.) SUBERAGAMEN. Auailium; ctide. (Bart. Gl.) SUBFUGIUM Refugium; asile, refuge. (Mab. Anal.) SUBFUi1ARE. Suffumigare; exposer a des furnigations. (Yet. Gl.) SUBGARDA. Subgarda monetarum, qui sub magistro garda; lis quae ad monetatu spectant invigilat sous-garde des monnazes, officier de l'adrninistration monlaire. (Ch. Dalph. a. 1345.) SUBGLUTIO. Singultus ; sanglot; ol. souglout. (Mat. Silv.) SUBGRUNDIUM. Pars tecti prominens, qua stillicidia a parietibus arcentur, qua aquae a muro projiciuntur ; avancernent de la toiture destine a rejeter au crin les eaux pluviales. (La ur.) SUBGUARNIMENTUM. Idem q. GARVIntEvTUni. (A. 1231.) SUBGULTIRE. Singultire ; sangloter. (A. SS.) SUBHASTARE. Haste subjicere, per auctionemvend ere ; vendreti l'encan;ol. subhaster. (St. Saon.) tiUBHAS'1'ATIO. Auctio ; vente aux enchr;res; ol. subhastation. (A. 961.) SUBHASTATOR. Auctionarius cornrrrissaire-priseur. (St. Aren.) SUBHAUTO. Spicae non mnino trituratae aliaque minora stramina, quae secunda ventilalione a frumento separantur ; eriblures, le 7nenu grain qui reste aprs que le ble est vann; ol. itauton. (A. 1182.) SUBHi:BDO;tilADA. Hebdomada altera ; deuxime semaine. (St. capit. Sen.) SUBHOMAGIUM. Clientelaris professio, ab eo, qui retro feudum obtnebat pr^stita ; hormrmage d'arrire-vassal. (A. 1258.) SUBItOSPES. Qui per medium hospitts a domino superiori ienet, nec propriam possidet hmreditatem ; manant qui ne possde aucun hritage en propre; ol. soubhoste. (A. 1208.) SUB%IUMATUS. Humatus ; inhum (A. 1358.) SUBIMAGINATIO. Sigillurn imaginern alicujus exhibens; sceau qui porte l'effgie dE quelqu'un. (A. 1132). SUBINTHRONI ZARE. In throno locare, in thronum itrrlucere ; introniscr. (A. SS.) SUBINTRARE. Possessionem adipisci ; acqurir la possession d'une ehose. (Scrilrt. ver. Fr.) Intrare ; entren, pnlrer. (A 1215.) SUBIN7'RODUCI'2E, Mulleres quarum comrnercium ethabitationern vitare jubentur clerici; femmes suspectes dont la cohubita.tio7z tait interdite aux ecelsiastiques. (Corle. ROM. sub 7.achar. PP.)

MEDIA: El INFIEI:E LATIN,TATIS. SUB SUB 1125 un ; SUBLEVATOR. - Exactor veetii;ali SUBINVOLANS.-Dolosus,fallax;f ourbe , recevaur des tailles. (Script. rer. Fr.) trompeur. (S. Iren. Inlerp.) SUBLEVI"I':1. - Subir iaconus ; sous-diacre. SUBIL4I. -- Extolli : ctre eleve. (Ap. (A. 1146.) Steph.) SUBLIGA\7ENTUII. - Sutil igar ; petit taSUBITARE. - Re quapiatn insolta et subitanea percelli, expavescere ; prouvcr un bli.er. (J. de J.) SUBLIGAR. - Cingulum, quo equus subsaisisseme^nt soudain. (S. Cyprian.) - Subit venire ac insperato ; urriver soudatnement et ligatur, vel li;;ul r.aligae. (Joan. de Garl.) SUBLIGATORIUAI. - Idem ct. SUBLIrT:fsans etre attendu. (Pont. Diaa.) SUBJACENTIIE. - Appendcces, accessio- n1ENTUM. (Pap;) nes ; uppartenances, dpendances. (A. 881.) SUBLIMARE.- Coctione vel igne perpurSUBJACERE -- Subjacet ergo hren re- gare ; sublimer. (Pet. de Cresc.)- In sublime forre, extollere, subtirXOem facere; lever sponsio Deo. (S.Iren. Interp.) Id est, pequelqu'un, le faire arriver ic un honneur, ^. nes Deum est, soli Deo nota. SUBJECTANEUS. - Qui alteri suiiest , une fonclion. (Cod. Th ) ShBLI1R'1A17O. -- Arnplitdo; tcndtce, subjectus ; sujet subordonn. (Guid. Disc. grandeur. (Ap.Mur.)-Irt reaem inaugurarlo ; Fars.) couronnement. (A. 1132.) -Ampliticr,tio, i cSUBJECTARE. - Dominium alicujus crementuni ; augnaentation, accroisse:raent. gnoscere ; reconnaitre la souveraiaret de (Script. rer. Fr.) - Excoctio, percoctio, vox quelqu'un, s'avouer vassal. (A. 1288.) chymica; coction. (Arnald. de Vil.) SUBJECTIO. - Dicitur de eo,quod alicui SUBLIMATOR. - Oui alium sublimen conceditur et subjicitur; ce qu'on accorde et facit, alterius protector ; ceb qui en lve ltivre quelqu'un. (Yit.S.14'inwal.) Subjectio canonica, quae erga episcopum a cano- un autre, qui le protege. (Salv.) nibus praescrobitur, in obedientia et reveSUBLINGIU.M. - Operculum gurgulonis ; Incite. (Pap.) rentia, in ordinationibus sacris et consecrationibus ecclesiarum, aliisque similibus poSUBLINGUIUM. - Eadem notione. (Id.) sita. (Fulbert. Carnot,) SUBLOCUIIITENENS. - Locura teneritis SUBJECTOR. - Minister imponenrlis et vices agns ; sous-lieutenant. (A. 1558.) colligendis tributis destinatns; oflicier charSUBLONES. - Hictnuli , culo primurn g de l'tablissement -et de la renlre des irn- curnua iis prorumpunt; les faons, quand lP pBts. ( Ch. Dalph. a. 1299.) bis commence pousser sur leer tete. (Gl. SUBJECTUS. -- Obteraperatto ; saumis- Antiq.) sion, obissance. (Mart. Anecd.) .-Vassallus; SUBLUCARE. - Sublucere; briller faivassal. (Pass. blement, jeter un faible clat: (I'ct. Gl.) SUBJORNARE. - 11lorari, diem ducere; SUBIIAGISTER. - Secundus ma;;ister; sjourner, habiter; ol. soujourner. (141on. sous-maitre, maitre en second. (A. 1315.) 14ngl.) SUBOIAJOR. - Urbis subprmfectus, cuJu,s SUBJORNA'1'US. - Commoratio ; sjour. dignitas sicbmjora dicitur ; sous-maire , (A. 1481.) sous-gouverneur d'une ville. (A. 1288, ap. SUBJFJllEX. - Judex inferior; juge de Rym.) rang infrieur. (Conc. Pictav. a. 1030.) SUBi7ANENTES. = j'id. MANENTES. SUBJUGA LE. - Equus, jumentum ; cheSUBMEN. - .Subventrile; le bas-ventre. val. (Auct. Mam.) (C'et. Gl.) SUBJUGALIS. - Sub jugo positus; qu'on SUBIIERGIUII. - Poena submersions ; met sous le joug. (Prud.) noyade, supplice consistant d foyer le couSUBJUGATIO.- Servitiurn, exactio, ma- palile. (A. SS.) latolta ; service fodal, impGt , laxe. (Ap. SUBMERINUS. - Qui merini ser] majoris Ughe.l.) vices agit ; Vid. RIERiNUS. (A. 1322.) SUBJUGATUS. - Ad rem aliquam astriSUB1^YILI'I'O. - Vassallus; vassal. (.t'ab. Ctus ; oblig. (Ccerem. B. 41. Deaur.) a^bb. Conch.) SUBJUGIU1I. - Jumeutum sarcivale ; bte SUB3IINISTRATIO. - Auxilian-) subside somme. (Vet. Gl.) ' diun) ; aide, secours. (S. lren. l'et. Interp.) s UBJUNC'I'01.iIUM. - Vehiculum ; chcra-. arrt, SUB.t1IS,SUS.-Statutus, definitus; (Cod. Th.) dtermin, rgl. (A. 1357, ap. Rym.) SUBJUSTITIARE. - Justitiani exercere SUBilOLINARIUS. -.L'inisterniolendini; sub alio superiore judice ; rendre la justice sous l'autorit d'un aictre juge. (Leg. 1Vorrre.) meunier. ( Tab. .Brivat. ) SI 1IONERE.- Citare, vocare ; mander, - Jude Jades. inferior i s appeler , convoquer; ol. semoraer. (Lag, ordins; juge infrieur. (Id.) SUBLARDATUS. - Nimia pinguedine, Ldward. Conf.) - In jus vocare per appa quasi larido fartus; outrelard, qua est trop ritorem, implicitare, citare; assigner, citer en justice ; ol. semoner. (Pass.) oras. (A. SS.) eUBIiONIT1U. - In jus citatio, vocatio; SUI3LESTIA. - Infirmitas, tristitia; faia.ssigaiation; 0!. semonce. (A. 1123.) - F. supblesse, affliction, tristesse. (Isid.) pedital o ; forrrn.iture. ( Necr. eccl. Carnot.1 SU13LJ;STUS. - Subditus; sou^rais. (Mal). SURIIONITOR. - A ppar itor; huissier; !. Anal.) ('l'ab. Yindocin.) seuronareur. SUBLEVARE. -- I:xigere ; lever ( de triSlib'JIONJI'ORIUS. - Submonilori(c epibutis dicitur). y'id. Lr.vaaE

SL'B LGXI:COY SU6c, t2127 21-5 quibus episcopi ad concilium submo stobir, SUBRECITARE.Submissa voce recitare, nentur, et evocantnr: lettres de convocation legpre; tire, rciter d voix basse. (Vet. Gl.) adresses aux vques pour qu 21s se rendent SUBRECTUS Congelatus; ael , rozdi (2 un concite. (Radulph. de Dic.) de froid. (A. SS.) SUB310NTES. Montes, loca montana; SUBREF ECTORAItIUS. Qui refectorio montagnes, lieux montagneux. (Ap. Mur.) subest in monasteriis ; moine charg de (a SUBiIOTIO. Idem q. SUH11oNITIO surveillance du rfectoire dans une abSUBM1IUNTORIA. Submuntoria brachio- bage. ruin. axillm; aisselles. (A. SS.) SUBREGNARIUS. Qui (aciales hebdoSUBMURUM. PrmJium , quod est an madarios in tabula annotabat ; ecclsiastique urbis muros ; mtairie, ferme situe aux charg de marguer sur une tablette les chaportes d'une ville. (Chr. Fars.) noines de semaane qui ne faisaient pus leur SUBMURUS. Eadem notione. (I+_l.) service. (Ord. Eccl. Laud.) SIJBNhMUS. Idem q. SUnaoscvs. SUBREGULUS. Majordomus sub prima SUBNERVARE.Nervos poplitum succi- regum Francorum stirpe, quod rerurn summa penes eum esset ; niaire du palais. (Vit. dere; couper les jarrets. (W. Brit.) SUBNOTARE. Ernustus notarius ad S.Arnulf. episc. Met.) Subreguli, apud Anvicem Askerici episcop subn,otavit. ( A. glos, nuncupanturduces,comites et barones : 993.) Qua; formula huic I g nae usitatiori re- Cura Edgarus, rex Angliae, regem Scotorum et alios subregulos suhjugasset. (Th. suon-iet : Ad vicein N. recognovit. SUBN01'ATIO. Subscrrptio ; signalure. Walsing.) SUBRELICTORUM.Liber Subrelictorum, (A. 1147.) SUBOBSITUS. -- Tectus, opertus ; cou- Paralipomenon; les Paralipomnes. (Luc.if. Calar.) vcrt. (A. SS.) SUBOLERE. Crescere; croitre. ( Vet. SUBREPTIVE. Dolose, subrepta ratione ; subrepticement. (Urb. lt PP.) Gl. ) SUBRIPINUS. Locus ad ripam positus, SUBOPERARIUS. Qui operibus puuli- cis sub maaistro operarum wat. ( Const. tipa vicinus; lieu voisin du bord d'un cours d'eau. (A. SS.) eccl. Valent.) SUBROGARI. -- Reddi restitui , trc SUBORNARE. Sigillo suoornare, mu- p ire, illud apponere ; sceller , apposer le rendu, restitu. (Cod. Th.) sceau. (Chartul. Bux.) F. pro subrogare, SUBROGATIO. Rei litigiosaz in aliuni saltero eo sensu. (A. SS.) translatio ; mise d'un tiers au lieu et place SUBPEDIRE. Baculis subnixus gradi; d'une autre personne , subrogation. 'Gl. niarcher en s'appuyant sur des bdtons. ( A. Jur ) SS.) SUBSANIUM. Derisio ; moquerie, dSUBPEDITARE. vincere, superare, rision, outrage, insulte, rise.(Indic.Lrcmin.) quasi sub pedes ponere; vaincre. (W. Wir- Subsanii.em navis, id est ima pars, Gal. le eest.) fond de cale. (A. SS.) SUBPEDITATIO. Contemptio , despe- SUBSANNATIO.--Ut SUBSANNIUDi. (S. Hier.) ctus; mpris, ddain. (Vel. lnstr.) SUBSANNATIVE. lrricletido; ensento SUBPI.LLIC1UlI. Ut SUPEBPELLICIUYI. quant. (Ap. Leibn.) (Mart. Col. Nov.) SUBSANNIUM. -- Idem q. SUBSANruai. SUBPERTINENTIA. Appendiees ; ap- (lndic. Lum.) pa.rtenances. (S. ix.) SUBSCALPERE. Titillare: chatouiller. SUBPISCIONARIUS. Oiicium monasti- (Dud.) cuui, cui piscium ministrandorum cura post SUBSCRIBERE. Infra scribere; crire piscionarium incumbit; re^ligieux qui a la direclion en second de la poissonnerze d'une au-dessous, souscrire. ( Ep. Abb. de Ebor. ) Subscribere se, nomen suum apponere; apaG ^ assi- poser sa signature. (A. 1381.) UB Pd.AC1TARE. In jus vocare; SUBSCRII 11. Subscripti dieuntur in gner, citer en justice. (Mon. Angl.) SUBPOR'lULANUS. Tributorum ex- pristinorum temporum scriptoribus baptismi candidati, quia qui baptismum postulabant, actor; receveur d'imp8ts, collecteur. (Const. seripto nomen edere teriebantur Sic.) SUBSCRIVATOR.--Scriba, rotarius ; grep SUBPRIMATES. Optimates secundi or- p aer, notaire. (Ap. Mur.) diniS; les grands du deLtxirne ordre ; Vid. SUBSECRETARIOS.Idem g. SuncosTOS. PRIMAS. (Script. rer. (+r.) ^. (A. SS.) SUBI; RIOR. Qui absenle priore ctetui SUBSEDERE. Supersedere, omitterc , monastito l:,raeest; sous-prieur, office mo- s abstenir de, omettre. (A. SS.) p ' f^ na stt tue. 1 Ord. ^ rt.) quae sub sellc SGBSELLIlE. SUBPRISIA. Usur. ^ atio injusta occu- . (For. Bigor.) ponuntur; patio; usurpation, possessi on ir juste ; Vid. eq ui aut possession mentum. Subsidtum , firma SUB,ELL10. SUPPBISA. A.12G2. appui, aide, protecteur, videtur; . tutor, lit ( ) S UBPULMENTARIUS. F. is qui pbu- soutien. (A. SS.) peribus ea eleemos^^narum genera e palatio SUBSELLIUM. Equus sessilis; clecva. Pontiticis distribuebat, qua3 vel mensae su- de selle. (A. SS,) Ornarnentum equi sub perfuerarit, vel ad cibum pertirtebaut,

21.29
sella

SUB

MEDLE ET INF1111 ; LATINITATIS.

SUD

217,,0

positum; couverture qui se place sous la selle drt cheval. (St. Ord. de Semp.) SUBSENESCALLUS. Qui senescalli vices agit; sous-snchal. SUBSEQUENTER. Deinde, postea ; subsquemment. (Ann. Gen.) SUBSEQUIUM. - Servitium ; service. (Ugut.) SUBSEQUIVUS. Subsequens; suivant. (Julian. Tolet ) SUBSEttGENTERIA. - Servientis seu apparitoris secundarii ofI'icium; charge de soussergent. (A. 1290.) SUBSLS. -- Subsidiarius, vices alterius gerens; supplant, remplavant, celui qui agit 4 la place d un autre. (A. 1142.) SUBSESS/1:. --- Insidia); pige, etbches. (Gl. Antiq.) SUBSESSOR. Insidiator; celui qui tend des piges, qui dresse une embuscade. (Id.) SUBSIDES. Subsidium, auxilium; aide, secours. ( Frid.) Vassalli, clientes ; vassaux, sujets, ceux qui sont soumis quelqu'un. (A. 1379, ap. Lud.) SUBSIDIALIS. (Subst.) Subsidium, auxilium, vel potius prastatio auxilii nomine; secours, ou les redevances appeles aides. ( S. Ix.) SUBSIDIARE. Milites subsidiarios conscribere; lever des soldats de rserue. ( Ach. Spic.) SUBSIDICTUS. Subditus ; sjet, vassal. (A. 1361.) SUBSIDIO. Obsidio; sige d'une ville. 'A. SS.) SUBSIDIOSE. -- Insidiose, dolose; avec rase, frauduleusement. (Ap. Mur.) SUBSIDIUM Praestatio auxilii nomine; zide, subside. (Ord. reg. Fr.) SUBSIGNARE. -- Idem interdum quod jUBSCRIBERE , ataviando quod OBSIGNARE. ;1ah. Dipl.) SUBSISTENTIA. Stabililas, firmitas; so!idit, stabilit, fcrmet. (Eug. IV PP.) SUBSISTERE.Exsistere, esse; tre. (A. 1336.) SUBSTANS. Prasens; qui est prsent. 'Cod. Th.) SUBS'l'ANTARE. Sustentare; soutenir, entretenir. (A. 145G.) SUBS'lAN'11A. Alimentum ; aliments, nourriture ; ol. soutenance. ( L. Wi s ig.) Coagmentatio ; assemblage, reunion. (S. Iren. Vet. Interp. ) Persona, horno ; personne, homme. ( Ap. Mur.) Materia, massa ; matire. (Cod. Th.) Fecunditas, opinri.tas ; fcondit, itbondance. ( Id.) Bona ; bien, avoir. ( L. Long.) Praedium, unde bona pereipiuntur; ferme, nitairie. (A.983.) SUB S'lANTIALIS. Primus, princlpalis, polissimus; essentiel. (Bonif. VIII PP.) SUBS'l ANTIALITER. Potissi mum; surtout, pr incipalenrent. ( , Cap. Car. Calv.) Summatim; en substance. (Ord. reg. Fr.) SUBSTANT IFICAItE. Substantiam ciare, creare ; crer. (A. SS.) SUBST ANTIOLA. Diminnt. a substantia, bona; p etit bien, avoir peu considrable.

SUBSTAN'J'IVALIS. Substantiam habe,Ils ; substantiel. (Tert.) SUBSTAN`l'IVUS..Eadem notione.(Tert.) SUBSTEN'I'Ai4IEN. Substentaculum , subsiclium; soutien, aide. (Roland.) SUBSTERNIUM. Stramentum equ; titire de cheval. (Gerv. Tlleb.) SUBSTINCTUS. F. pro subexstinctus, suppressus. (A. SS.) SUBSTITUTIO. Materia. ( S. Iren. Interp. ) Substitutio personarum, prastatio que episcopo fit in mutatione personarme, altarium redemptio dicta; Vid. PERSONA. (A. 1124.) SUBS'J'RATORIUII. Mappa altaris, cid corporale insternitur; nappe a'autel. ( Ord. Rom. ) Stratus ; couverture, natte, etc. (.a. SS.) Substratoria, topeta qua pedibus substernuntur, et prmcipue episcoporum , quasi stratio pedem ; tapis de pied. (Durand.) SUBSTRATORIUS. Stratus, acl terram dejectus ; couch, jete' terre (C. Iieist.) SUBSTRATUM. Idem q. SUBSTERnIU (Tab. S. Remiq. Rem.) SUBSTUS. - Idem videtur ac SUBSTERNIUAI. (Ap.OEf.) SUBSUMMATIM. Statim; aussilGt. (Yit. S. Winebald.) SUBTALARES. Calcei, Gall. souliers, pantou/les. (Pass.) SUBTANA. Ut SUBTANEUM. (Urb. VIII PP.) SUBTANEUM. Toga seu tunicae species; robe longue des cleres, soutane. (Pass.) SUBTEGIIEN. Indusium, interula; cherrrise. (Ann. Ben.) SUBTELA. Corrigia qua tenditur sub cauda equi; croupire. (Isid.) SUBTELARES. Idem q. SUBTALARES. (J.
de J.)

SUBTELLA. Calliditas, astutia ; rase, finesse, astuce. (Ve/. Missal.) SUBTENENS. Ut SUBVASSOR. SUBTERALES. Pro , SUBTALARES. ( A. 1147. ) SUBTERFIRMARE. Subscribere signo suo, vel sigillo infra apposito cilartam firmare; authentiquer un acte par l'apposition du sceau ou de la signature. (Mal). Anal.) SUBTERFUGIUM. Effuiuri,; subterfuge. (Joan. Sarisb.) SUBTERIOR. Pro `inferior. (A p. Pez.) SUB'1'EP.IUS. Subterraneus; souterrain. (Mart. Anecd.) SUBTERNUS Ut SUBTERIOR. (J'et. Necrol.) SUBTERRARE. Humo mandare, sepalira ; enterrer. (J. de J.) SUBTERRATIO. Supplicium, quo feminm humo vivao mandabantur; supplice consistant enterrer vivant. (Vet. Cod.) _ lui thesaurarii SUBTHESAURARIUS. f vices agit; sous-trsorier. SUBTICERE. Silere, tacere ; se taire. (A. 1308.) SUBTILARES. Ut SU ISTALAi;ES. (lnu. IV PP.) SUBTILE. Vests subdiaconoruun; tte-

SUB

LE?( I(;ojT

SLTC

2152

7nnl des sous- diacres, la tunicelle. ( ion. A ugust.) SLT B"I'ILIARE. Tenuem facere; rendre mnce, arnincir. (A. 1217.) Argutari, sulitiliter agere; subtiliser. (Pet. Cellens.) SUBTILILO(2UIUM. Subtilis sermo, argutice; arauties, subtilite's. (Vet. S. Iren. interp ) SUBTILIS. Subtiles rnerces, aromatii:a;; aromates, pices. (Ann. Gen.) SUBTILITAS. Callidilas, astutia; rase, astuce. ( Ap. Mur.) Similitudo; ressentblance. (A. 1366.) SUBTILITER. Occulte; en cacicette,secrtemen. (Ap. Lud.) StJBTILLARES. Ut SUBTALAAES. ( Ap. Mur.) SUBTITULARE. Subtus scribere, infra referre; crire au-dessous, ci-aprs. (A. 965.) SUBTOLLERI.. Auferre, tollere; entever. (Ley. Luitp. rey. Long.) SUB"1'47NIA -- F. pro SUBTANEA. (A.13141.) SUBTRABES. Feni meta, acervus; meule de foin. (Ileg. Carn. Comp. Par.) SUBTRAHERE. Protrahere; tirer hors, faire sortir. (Rey. S. Ben.) SUBTRANUS. -- Inferior, ut SUBTER[OR. (St. Mont. Rey.) SUBTULARES. Ut SUBTALAnES. SUBTULUAI. Locus depressus; lieu bus; o]. soutil. (Pass.) SL'BTUliIULARE. Humo confiere ; rrtettre en terre, enterrer. (Bart. Gl.) SUBTUNICALE. Vestis qua; sub tvnica deiertur, eadem q. COTA. (A. SS.) SUBTUSMANU.ZI. Secreto, clam; pardessous main. (Ap. Mur.) SUBTUSSELLIA. Ornamentnm equi sub sella positum, ut SUBSELLIUYt. (Chetrtul. S. Vict.11lass.) SUBUBRES. Infantes qui adhuc sunt sub altere ; enfants la mamelle. (Isid.) SUBUCA. Fabrica ferraria ; forge fer. (G. Chr.) SUBUI;UL ARES. Calcei, pro SUBTALARES. ( A. SS.) SUBULA. Veru, vel ferrum longius ac praeacutum, cujusmodi est cerdonum subula; broche. (A. SS.) SUBULCUS. Subulcus stilus, impurus, exilis. (Paschas.) SUBU:iiBRACULU>"ai. Suburbium, vel territorium urbi ac]jacens; faubourg ou banlieue d'une ville. l Chartul. S. dlrsin. i32:tur.) SUBUi1BRAR1. Obumbrari; couvrir, o,7ivrager. (Atb. Muss.) SUBUNCULARE. Resarcire, segmenta locis vestium vel calcearum attritis appouere ; ravauder, raccommoder, rapicer. (Ap. Busch.) SUBURBANI. lidem videntur, qui Gallis RIANENTES et SUB$IA1VENTES. (Mon. Angl.) Suburbaisi p ude dicuntur presbyteri es stcburbauis, ut babel. Ordo Jilornan us majorem ftiJissaru debent r;sSe sex suburbani, diacon supiere, etc. SUBUIlL13ANU1I. Pr:acdium quod ad ur-

bern est; mtairie, rernte situe dans la banlieued'uneville. (Vet.Gl.)Urbisterritoriuur, tractus urbi subiectus; banlieue d'une (A. SS. Beu.) - - SUBURBANUS.Qui suburbanum trabitnt, rusticus ; celu qui habite en dehors d'une ville. pausan. (A. SS. Ben.) SUBURBICAItI1E. Regiones ac provncia sic dicta in Italia, quod urbis vicrii jurisdictioni subditae essent, ut urbicaricc, quae a praefecto urbis administrabantur. SUBURIA. Sonus quilibet; son., bruit. (Pap.) SUBUSTIO. Calefactio; action de chau.ffer. (Cod. Th.) SUBVASSOR. lirmiger; cuyer. (Leg. Scot.) SUBVECTARE. Subministrare, adjuvare, auxiliri; aider, donner du secours.. (Gualf. M1ionem.) SUBVECTOR. Qui subvehit, latos.; celui qui porte, porteur. ( Script. rer. Fr.) SUBVECTORIUM. Vectura; transpon. (Steph. Tornac.) SUBVECTUS. Eadern notione. (Ley. Luitp. rey. Long.) SUBVENDA.Praestatio, minorvenda,qu,`e domino feudali exsolvitur pro distractiouis seu venditionis praedii facullate; droit dit au seigneur toutes les fois que l'on aliene en tout ott en partie le bien que l'on possde; Vid. VENDA. (A. 1440.) SUBVENIMEN. Auxilium; aide, secours. (A. SS.) SUBVI:NIRE. Subvenire in casi.btts consuetis domino capitali, auxilia a lene et consuetudine in.ducta praestare; Vid. AUxiLIA. (A. 1309.) SUBVENTIO. Praestatio extraordinaria pro subsidio princi pis in necessitatibus suis; aide extraordinaire accorde au prince; o!. su-buention.(A.1303.1Impensa; dnense. tA. 1223.) SUBVENTOR. Auxiliator; qui vient au secours, qui donne de l'aide. (Vet. Inscript-) SUBVERTERE. Subvertere judicitcrn, un ctiouibus sancti chrismatis al iisve adversus ignis sensum roborantibus manum alicujus judicium sea purgationenl ferri candentis subituri munire, ne igne laedatur; empEchcr l'effet du juyement de Dieu par des onctions du saint cltr'me, gui garantissent la nrai n de l'action du feu. (A. 809.) SUBVIARIIJS. Vicarrus viarii; Vid. VIABIUS. (A. 1057.) SUBVICARIUS. Qui vicarii, eo absenic, vices agit, qui placitat placita pro vicario; Vid. VlcASros. (A. 1251.) SUBVICEGOMES. Apud Anglos, otrieialis aut deputatus vicecomitis; Vid. VICECOn1ES. (A. 1415.) SUBVIGERIUS. --- Qui vigerii vices agit; Vid. V IGERtUS. (A. 1363.) SU{BVILLICUS. Qui villici vices gerit; V'id. Y IL LICUS. $U BVI"l;"fA . Apl^enditire, pertinentire, ut videtur; appartenan.ces, dpendanccs. (A. 752.) SUCCANI. Vests geuus; rocliel, cc,-

2133

SUC

RIEDI:E ET INFIS 11L LATINI;'A'IIS.

SUF

413f

pote; oi. souquenie. (St. Doin. Dei Paris.) SUCCARE. Su:,;ere; sucer. (d. SS.) SUCCARUM. Saecharum ; sucre. (Batir. Sping.) SUC.CEDANEUS.Successor; remplarant, gui vient aprs. (1'et. Gl.) SUCCEDEN'I'IA.Successio, series; suite, succession. (A. 912.) SUCCEDERE. Cedere, abire; se retirer, s'en alter. (Iren. Vet. Interp.) SUCCF.N'1'OR, Qui in ecciesia post praecentorem sive principalem cantorenr subsequenter caneado respondet, vel qui facit ofi'icium principaliter in choro sinrstro. (J. de J.) Cantonan duo sunt in arte musica genera, pra'centor scilicet, et succentor. Pra?centor vocem praemittit in cantu; succenlor canendo subsequenter respondet; conccntor vero, qui consonat. (Dur.) SUCCENTORIA. Succentoris dignitas; SUCC6NTOrI. (Paul. 1I1 PP.) SUCCESSA'I'R]1. Qufl; alteri in alquo numere succedit; celle qui succde une au tre dans girelque charge. (Paschal. 11 PP.) SUCCESSIO. Pro filits seu successori11us. (Cod, Th ) SUCCESSIVE. Postea; ensacite. (Ap. Lud.) SUCCESSORIUS. 1l8ereditarius; hrditaire. (A. 1331.) SUCCID11IENTUM. Quod ab olio dependet, ejus appendices; appartenances, dpendonees. (A. 1052.) SUCCIDIUM. Excidium, ruina, eversio; oestruction, ruine. (Script. rer. Fr.) Vos estis daernonum victimae, ad seternae mortis succidium destinatae. (Pet. Datu.) SUCCID]US. Pro SUCCEJAN1rUS. (it7arculf. SCCINCTA. Ut SIIBCING ULU FI. SUCCINCTIiII. Breviter, succineta ratione; brivement, succincternent (Gen].) SUCCINCTUS.Diligens, strenuus; actif, zl, diligent. (Ach. Spic.) SUCCISUS. Figurate, pro attritus, 'de]^ifitatus. (Cod. Th.) SUCCLAMATIO. Submonitio, citatio in jus; assignation, ajournement. (A. 898.) SUCCCMBENTIA. Dicitur de eo, qui causa cadit ; perte d'un procs. (St. Saon.) SUCCURIO.Hordei species; escourgeon. (A. 1266.) S UCCURIS.Saccharum; sucre. (A.1399.) SUCCURSIVUS. Subsidium, aus=iliurn, suppetiw; secours. (Elrnh.) SIJCCURSUS.Eadem notione. (A. 1257.) Hinc succursus dicitur ecelesia qua) alteri potiori auxilio est in administrandis plebi Cbristianae sacramentis, Gallice glise succursale, in ch. Gal. Christ., ubi alii intellgunt id quod alib dicitur DEPORTUS, q. Vid. SUCCUS. 11Eons, col l is ; montagne. (Ch. Arver.n.) SUC CUSAI'IO. - Succussio ; secousse. (Gerv. Tilb.l SUCHORNA. Vests species, icen] f. q. Sunr,oTruu. (A. 1227.) SUl.I1Ji. Supendo; en sucaut. (;E. SS.)

SUCUS. Stercus, lutum, coenum; fumiar. (A. 1345.) SUDA. Fossa, set] potius valium, vel sudes, quibus vallum ipsurn et castra muniuntur; le foss d'un camp, ou le relranchernent et les palissades qui le dfendent. (Ethelw.) Castrum sudibus, seu vallo et fossa munitum ; carnp d fendt.r par un retrancheneent et un foss. (A. 1115. Porcoru u r sta.>ulum; table pores. (Gerb.). SUDATUS. Sudibus armatus vel ornatus ; muni ou orn de palissades. (J. de 1.) SUDARE (11.18). Sudiuu-r compago, vel contextus; palissade.. (A. SS.) SUDARIA. Stragulum, quo equus insternitur, ne ejns sudor equitem inficiat; couverture de chaval. (A. SS.) SUDARIUII. Vestis sacerdotalis, qua) alias MA p ruLA. (Arralar,) SUDIS. -- Porcorutu stabulum: table ci pores; ol, sou. (L. Sal.) SUDORARE. Sudare, sudorem emittere; suer. (Gem.) SUDUS. Seta suda, nondum abinta, nondum tincta; soie crue. (Cons. Catal.) SUEGALUM. -- Fistula; chalunrcau, pipeau. (Vet. Gl.) . SUEILIIA. Fimetum, fossa ubi fimus congeritur; trou c2 fumier. (St. illass.) SUELLIUM. Arca ubi frurventum tert.ur; aire d buitre le bl; ol. sueil, suel. (A. 1391.) SUEOR. Sutor; cordonnier ; ol. sucre, suer. (A. 1160.) SUERIUS. Ut SUEOB. (A. 134.5.) SUE'iE'A. Pro SI3 CTA, Gal. suite. (A. 1263.) SUFFARCINATUS. Instructus; fourr. (S. Bern.) SUFFECTIVUS. Suflicieus ; suffisarrt. (A. SS.) SUFFECTUS. Exsecutio; action d'excuter, excution. (Cone. Hisp.) SUFFERENTIA. Patientra, tolerantia ; patience, tolrance : Sufferentia vi ri generat spem. (Evagr. mon.) Vol untas, arbitrium, consensus; volont, consentement. (A. 1136.) Mora, prorogatio diei; dlui, rpit. (A.9295.)lnduciae; trve. (A. 1295.) SUFFEI:RARE.Ferreas equo soleas subdere; ferrer les cicevaux. (Gen].) SUFFERRE. Sul7icere; suffire. (Pet. Gl.) SUFFERTA. Volunfas, consensos ; bou vouloir, accord, conforrnit de sentiments. (SS. Mass.) Mora, prorogatio; dlai, rpit. (A. 131,7.) SUFFERTUS. Toieratus; support. (A. SS.) SUFFIf3ULATORIUJI. Ideal q. SUIILIGAMrNTUNI. (Jet. Gl.) SUFFICERE. Posse ; pouvoir. (Anast,) SUFFICIENS. Su fficiens aliqua-re, r;ontentus,'cui res ilesa satis est; qui est conlent. (S.Iren. Interp ) SUFFICIENTER. Satis; sufttsamment. (Ulpian.) SUFFIRMA'fUS. Sufl'ultus, munitus; etay[', fortrf. (Pap.)

sIF LE aICUti SU L 2 3t+ SUFFITORIUBi. Anastasius in HorSUFFUAIIGIUM. Suffumigalio , funri rrliyrla PP.: Pallia ()lobera blattea cum tabu- di. lfusio ; fumigation. (A. SS.) I, auro textis, de clrlamyde vel de stola imSUFFURATtRA. ^ Pcll ttum, quo vestis periali, suffitorium super confessionem D. ornatur; parrare. (Conc. i Sarisb.) 1'etri apostolt. Ha?c omnia a Justito Augusto SUFFUSORIUi4i. lnfusorium; rase pour ortlrorloxo votorum gratia oblata sunt. l'huile des lampes. (Uaut.) Infundibulum; SUFF LAiIIIsN. Aclminiculurn, sustentanoir . ( Je t. Gl.) enton cubrir]; appui. (Pop.) Illuri quod rola opSUFI L?S. Fol l is ; sou fflct. (S. Ast.) ponitnr, nc currat; sabot. (Gl. Yet.) SUFULA. Calceus ; soulier. (A. 1316.) St;Ft+'LARE. .lactare, laudibus etTerre; SUGA. Hirudo, sanauisuga; sangsue. tirer ranit de, ranter. (A. SS.) (Jet. Gl.) SUFFLATOR. Officium in coquina reSUGGERENDA. Libellus supplex; supg`a ; souffleur. (A. 1261.) plique. (A. SS.) SUFFLA'1'ORIU lt . Fornax ; Jcur, fourSUGGERERE. Fundere; verser. (Ord. nea-u. Chr.) Follis; soaa/flel souffler. Rom.) Designare, nominare; nommer, dsigner. (Jet. Ccerem. eccl. Carnot. ( Calh. Parv.) SUFFLETUS. Sibulus ; si/flet. ( Ch. SUGGESSIO. In veteribus codicihus Norna. ) conciliorum Gallicanorum legi monet SirSUFFLUS. Eadem notione. (Id.) mondus ad Corten. Parisiense zv pro suggestio. SUFFOCARE. Infodere, humo mandare; metlre en terrc, enterrer. (Ap. Lud.) SUGGESTIO. Libellus supplex, litterae rogatoriae, relatio, consultatio ad principenr ; tsxstinguere; cltrui.re,anantir. (St. 11ass.) supplique. (Cod. T'h.) Scriptuntuodvis ; llletairhorice, opprimere : vim inferre; crat, are, charle. (Script. rer. Fr.) opprimer, faire violence. (Ch. Yet.) SUGGESTOB. Qui suggerit, impulsor ; SUFFOSSORIUM. Ligo quo terra st:fcelui qui suggre, qui pousse, qui anime. foditur; houe, bdche. (A. SS.) ( Const. Ilirs.) SUFFRA. Via lu,trandis vigiliis comSUGG ESTNI. Ad aeolytnum pertinet p;rrata; chemin de ronde. (A. 1358.) praeparat.io luminariorum n sacrario : ipse SUFFRAGANEUS. Sulfraganea ecelesia, cereum portat, ipse su.ggesta pro Fucharioratorium, ut videtur, ecclesia minor; petite stiae cauce prwparat. (Cone. Ilisp.) Ubi neqlise, chapelle. (A. SS. Ben.) Suffraganei, scio an intelligi debeat tabula seu mensa, in 1 ^' episcopi metropolitano subjecti; rques qua vasa altaris rel}onuntur, Gal. crden.ce , su/fragranls. (Pass.) 2" Episcoporunn adjuto- an suggerenda, id est, infundenda in cantitulares scilicet episcopi, et n episcoeen), vtnurn scilicet et aqua. palihus fnetionihus cooperatores, seu vi-SUGGESTUS. Suggesta urbs, in qua cari i ; vques coadjuleurs.-(J. de J.) sunt suggestus, seu publican scholae, ni falSUFF1tAGANTIA. Auxilium; aide. (A. lor. (Ap. Lud.) SUGGILLARE. Suffocare, strangulare ; d02.) SUFFRAGATORES. lidero qui sacffrasuffoquer, trangler. (Greg. Tur.) ganei; Vid. SUF[RAG-ANEUS. (Pelag. 11 PP.) SUGGILLA'1'I0, Exactlo, malatolta; imSUFFRAG1U15I. Prastatio , alin onia, pGl, laxe injuste. (Ch. Navarr.) Infatt,ia, sustentatio, auxilium , districtus, territo dedecus; dshonneur, infamie. (Script. rer. rium, privilegium, itnmunitas, perfugium ; Fr.) SUGRUNDIA. Partes tecti prominentes redevance, prestation, nourriture, entretien, les parties du bit d'une maison qui avancent aide, secours, ressort, juridiclion, privilge, i.ntnrtcnil, refuge, asile. (Pass.) Suffragia ; sur la rae. (Isid.) SUIANCIA. Praestationis species; serte orationes quibus Dei sanctorum auxilia itn1.tlorant; orationes gpm pro defunctis dicunde redevance; ol. suiance. (A. 1303.) SUICHETUS. -- Monetae species, f. pro tur; orationes ntonachorunt, aliaque eorumdetn pia opera ; prires adr esses aux saints SANCI1TiTU5. (A. 1317.) SUILLINUS. SuillUS, ad suem pertipourrclamer leur protection, prires pour les mors, prires etautg'escezsvres pies des naoines; nens ; de porc. (Greg. Tur.) SU1LLUS. Sus, porcus; porc. ( Conc. ol. su/Jraiges. (Pass. ) Suffragia extrema, sacramenta yuae in extremo positis concedunllisp.) SUITA. Jus domino competens homi tur; dern.iers sar.rements. (Cod. Th.) nes suos persequendi, ut SECTA. (Pass.) SUFFRAN'lIA. Induciae; .trve, armisSUIVISNUS. Suillus, suinus; de porc. lice; ol. suffrance. (A. 1356.) (A. 1309.) SUFFRATOR. Adjutor, protector; aide, ^ ut CHEP ecies SULANDIiIA . -- Na`s s soutien. (Vet. Gl.) LANDIUR . source SUFFRENATUS. Tuno pro como caSULATUR A. Fons, scaturigo; pillis suffrenata ad passionem ducitur, (A p. Luil.) SULCARE. Sulcos in pergameno duce. hl estuasi freno tracta. (A.ct. passion. S. I^'ulalice^ re; rayer. (Chr. Trad.) mtnut. a sulcu.s. (A SULCELLUS . SUFFUGARE. Pro suffundere aut o ffuscare. (A. SS.) SS.) SULCIA. Sal, salina; sel, saline. (S, SUFFUS ARE. Redolere ; sentir. ( Ach. 6pzc.) Ix.)

2157

SU11

MEPIAs' ET INP'I111E LASINITATIS.

SUN

2133

SU1.Cus. Rivulus; rigole. (A. 1399.) Linea yuca instar sulci ducitur ; raie. (A. SS.) SULIRE. Furere; tre en fureur. (Vet. Cod.) SULIVA. Trabs, tignum ; salive. ( Ernulf. episc. Rof.) SULPHURIVOMUS. Qui sulphur evomit ; qui vomit du soufre. (A. SS.) SULTA Pro SOLTa. SULTANUS. Apud Turcos supremos princeps; le Grand Seigneur, le saltan. (Pass.) SULTOR. Cultor; paysan, laboureur. (Vet. Gl.) SUMA. Ut SAGilA. (Ch. Long ) SUMAGIU111. Sarcina, onus saumarii; charge d'une bte de somme; ol. sommaige. (A. 1412.)Jus quo vassalli sarcinas doniini vehi tenentur; corve de charroi; ol. droit de sornrnage. (S. xiv.) SUMBERINUS. Mensura) species; mesure pour les grans : Tres sumberinos avene. (Cons. cccl. Colon.) SUMELLA. Calcei solea; semelle. (A. 1245.) SUIIERIUS.Jumentum sarcinale; mulet, ble de somrrte; ol. somier, (Ch. Angl.) SUJI;IIA. Sors pecunias creditae; somme prte, le capital. (Cod. Th.) Summariurn, breviarium; somme. (A. 1271.) Epitome, synopsis, compendium; sommaire.(Ach.Spic.) Deliberatio summatim exacta; courte dlibe'ration. (St. Univ. Aurel.)Onus; charge. (A. 1341.) Sultana montis, vertex; somrne.t d'une montagne. (Chr. Fa.rs.) SUAIIIARE. Suhmoncre, adhortari; avenir, exhorter, sommer. (Regest. ?flag. dier. Trec.) I'ecuniao sumnras exigere; lever des sornrnes d'argent. (Ap. Leibn.) Sunima rerutn capita annotare, sunrmatiur dicere marquer les points les plus impartants d'un titre, et les exposer som.ntairement. (Conc. Pisan.) -- Onerare; charger. (5. mil.) SUIIMARIETAS. Brevitas ; brivet. (Clern. VII PP.) SUMMARIU,1.Tignutu Ininus; sommier. (A. 1486.) SU.111iAR1US. Jumertum sarcinale ; bte de salame; ol, somier. (A. 1186.) SUMMATICA. Census episcopo pendi solitus a clericis ipsi subditis; undo fortean sr w nmatica dictas; sane de dr'oit que payent ^t rvEque les ecclsiastiques du diocse. (A. 1074.) SUItIMATICUM. Quod pro sarcinis sumnrariorum domino exsolvitur; droit cid au setqncur pour choque charge de bte de sormrre. (Ch. Frie'. 11 imp. a. 1214) SUM\lA'1'i NI. Sta' im; air.ssitGt. (A. 1243.) SU1111AT1O. Subtuonitio, admonitio, denuntiatio; sornntation. (Reg. niagn. dier. Trecens.) S UIIIMATITIS. Ex Gme.. auuuer,rt, condiscipuli; cornpagnons d'ttcde, condiscipies. (Ord. Vit.) SU MMATOR.Oui in epistolis observat pr ae cipua capita, eaque Papa) suggerit; ofJicier de la coctr de Rome qui dpoutlle les d-

pches et en , fail sontrnairernrrrt connaitre les pata ts importantes au S Pr'e. (A o. Mart. Ampl. Coll.) SIJM!VIEARE. Carro vebere, onerare; charrier, charger. (Chortal. SS. Trin. Cad.) SUMMERE. 'tupiere, bibere ; renrplir, boire. ( j'et. Gl.) SUMDIF,RINUS.Idem q. SutiI rSLRiNUS. SUMMIPOTENS. Otnoilrotens ; toutpussant. (A. c. 1000.) SUMMISSARII. Presbyteri in ecclesia Argentinensi inferioris ordinis, quibus ex officio competa majus sacrum seu sutmmtn Missam, ut vocant, celebrare; unde vocis origo : d quippe inter eorum oflicia pr^cipuum est, etsi ala ipsis committantur; chanoines d'un ordre infr ieur dans l'glise de Strasbourq, qui sont prpose's pour chanto la grand'Alesse. EUMIIISSUS. Pro submissus. (A. 1176.) SUMMITAS. Culmen, fastigiurn; faite, somrnet. (Ap. Mur.) Immoderatio; excG,. (Id.) SUMMIVIRGIUS. Surtimos Jictor; le premier des huissiers. (Vet. Gl,) SUIIIMOSANCTUS. Sanctissimus; trssaint, tout fait saint. (Tab. Vierz.) SUMMOTIO. Pro SU\ilioNITIo ; citatio, vocatio. (G Chr.) SUINIMULA. Dimin. a SUMMA, compen(ituil]; Vid. SUMIIULISTIP. SU11111ULARIUS.Qui sagmarium equino ve l jumentum agit ; rmtletier, condttcteur di btes de somme ; ol. sommetier. (A. 1353.) SUM"'IULISTIE. Scholares, quibus summalee seu compendia philosophica traduntur; eleves en pltilosophie_ SU11MU111. Castrum; chttteati-fort. rlr,]and.) SUMMUS. Summi hornanrcm, gni aliis pra)sunt, summates; les grands. (A. 1153.) SUIIPNIA7'A. Iclern q. SoNrATA. SUM S'TA RE. Exscribere; copier. (A. SS.) SumptLlS modicus, exi,SUMP'1'ICULUS_ guos; petite dpense. (S. Aug.) SU1IP'l'ICUS. Pro SONTICUS. (A. 125'4.) SUMPTOR. Librarius, exscriptor; copiste. (S. xtri.) SUMPTORIUII.Fistula qua Gdeles sanguinem Christi hauriebant, seu cochlear quo ad varios usus in sacrosancti saeriticii celebratione utebantur; chalumeau ou cuiller d'glise. (F lod.) SUMP7'UARI:. Cibum prazbere; fournir la nourriture, enlretenir. (A. SS.) SUIIPTUARIA.Cibaria; aliments, nourrilure. (A. SS.) SU1IP'1'UM. Exemplum, descripto ; copie. (Rolland.) SU :1PT ;OSITAS-. Luxus, sumptuosa mago iCGcentia; fuste, grand luxe, somptueusr magnificence. (Sid.) Sumptus; dpense. ( (Min. reg. Fr.) SUIIPTUS. Ut SUVPT[iARiA. (Ach. Spic.; SUIITUR:1. - Bona, 1acultates ; avoir , bien, (A. SS.) SUNDRIALIS. Idem q. DolrINrcATUS, u^ videtur, ad dornanium pertinens. CA. 782.) SUNGEDA. Qui denarii annuatim poi

LE^ICON S^:^r : 240 mandril presh^^leri de FLrerkitr in Nativitate opprnnere, circumv+ nire; sr r u vios . llt,+rix ad C('nsUtn episcopalem , (Diem temer par surprise. (Vet. Ch ) suqrgecla vocattt, diriaentur (A 114.7, in SUPERARE. Pro superesse : ligo Tat;ul.S.11ertin.) Forte oro suntgelda, pen- superani solus prophetarttrri. (Lucif. Calasitatio ad fretum. rit.) SUNGIA. Adeps porcina ; f,raisse de SUPERARGENTARE. Argento operire; porc, axonge. (Irm.) argenter. (A. 1117.) SUNGUTA. Idem q. SOGNEIA. (A. 1196.) SUPERASSISIE. -- Quae Latinis SUPERINSUNNIA. Idem q, SUNNIS. (Marculf.) DICTA, q. Vid. (Mon. Angl.) SUNNIS. Impedido,impedimentum, ex- SUPEIiAT. Residuum; reste, reliquat. cusatio quam affert quispiam, quo minus (A. 1364,) juri stare Itossit; excuse, einp^chement, ce SUPERAT10. Victoria; victoire. (Script. pourquoi l'on ne peut pas comparatre en rer. Fr.) 9 iislice; ol. essoine, essonie, essoniement, en- SUPERAUGMENTARE. Acerescere, adsoine, exoine, soine, etc. (Pass.) jicere; accroitre, adjoindre. (A. SS.) SUNTONATOR. -- Musicus seu sympho- SUPERAUGURLl1tE. Auguria consunia? prcefectus ; ntusicien ou chef de musique. lene; consulter les augures. (Halita,) Inscript.) SUPERAURARE. Deaurare ; dorer, (Y'et . SUO SC171;NTE. -- Dedita opera; d son es- (A. 1381.) ctent. (A. 1062.) SUPERAZEMULAR1US. Qui mulioniSOPA RARE. Rugare, crispare, contra- bus praeest; Vid. AZEAIBLARIUS. SUPERBIA. Dolus; supercherie, here; plisser, crisper, rider. (l'et. Gl.) SIJPARU?I. Lineurn brachiale puella- (L. Sal.) Bona, facultates; biens, fortune, avoir. (St. Montisp.) Ornamenti mulieruin; vid. BRACIIIALE. SUPA`1'US. Falcula; petite faux. (vet. bris genus; sorte de parure de femme. (Vet. . Ch.) Gl.) SUPELLEC'1'ICARIUS. Qui et a supel- SUPERBIOSF.. Arroganter, superbe ; lectile dicitur. Ministerii genus apud Roma- avec arrogance, avec fiert, orgueilleusenos, tutn urbani, tum militaris, qui supel- rnent. (A. 1355.) SUPERBITUDO. Superbia; orgueil, ectilem eurabat. (Ulp.) SUPELLICIUM. . Idem q. SUPERPELLI- fiert. (A. SS.) SUPERBRACHIUM. Ornamentum bracicil. SUPER. Ad, contra, adversus, sub, chiorum; bracelet, anneau. SUPEItCAL1A. Velum, quo calix tegiprote, juxta, erga; colare, sous, prs de, tur ; palle. (A. 1220. envers, d l'gard de. (Pass.) SUPERCAPELLITIUM. Lineum capiLis SUPERA. Navis ; navire. (Isid.) SUPERABREPTIO. Occupatio violenta teomen, amictus; amict. (A. 1280.) SUPERCAPITARE. --Prwcellere, proprie, et injusta; usurpalion, prise de possession loto capite supereminere; dorniner, 1'emporinjuste et par la force. (Cap. Car. Cal.) SUPERABS'1'1NERE. Excommunicare; ter sur. (Asean.) SUPERCAPITULUM. Index capitis, excominunier. (Gane. flisp.) SUPERABUNDUS. Superbus; fier, or- seu capituli; titre d'un chapitre ou d'un paragraphe. (Claud. Taurin.) gueilleux. (Vet. Gl.) SUPERCAPTIO. Idem q. SUPERPBISIA. SUPERAFFEODARE. Fundum, qui ab SUPERCAPUT. Capitis tegmen; habilalio ten g tur, in fetnium alteri concedere; donner en ar'rire-fief; ol. suracaser. `Cons. lement de tEte. (A. 1256.) SUPERCEDERE. Succeder; succder. dlra.g ) SPERAGE'RE. Subtrahere, rem con- (Ap. Mur.) Suspensum tenere; suspendre. cessam repetere; retirer, reprendre ce gtc'on (A. 1366.) SUPERCELLIO. Idem q. SUPERSELa accord. (A. 1097.) SUPERALE. Vests quae aliis superin- LIUyI, SUPERCI:NS1VA.Incrementumcensus; duitur; vftement de dessus. (A. SS.) accroissenient de cens, surcens. (A. 1211.) SUPERALTARE. Bifariam sumi videSUPERCENSUS. Eadem notione. (A. tur, nempe pro ciborio, quodaltari imminet, 1332.) et altari portatili; ciborium et autel portatif. . Suceessio; succession. SUPERCESSIO. (A. 1287, 1233, etc.) SUPI,RANNATUS.(luiannum tatis ex- Mur.) SUPERCHORI. Sedes superiores in chocessit; gui a passcf l'anne; ol. suran, suran- n. (ilion. Aragl.l ro ; stalles des rangs suprieurs. ( St. eccl. SUPERANNU.^,LE. Qtlod ex reditu an- Lugd.) SUPERCILICIU!'I. -= 1[dem g. SUPERPELnuo residuum est; reste du revenu annuel. (A. 1222. ) LICIUD. SUPERCILIOSE Sul>crlie, arroaanter ; SUPERANNUM. Eadern notione. (S. MIL) Dure in superanno , ea conditione, ut SuPERBIOSE. tegmen. SUPERCOELU^1. Supremum ut quis reliqua col ligat et babeat. (A. 1222.) SUPERANUS. Ex optimatum ordine baldachinum, umbella,Gal. cicl. (A. SS.) SUPERCONSIL1AR11. --- Qui ad consiprinceps; le premier des granas de l'Ltat. corx lium praeter consuetudinem vocantur; ^ (Ap. Lud.) ceux qui sont aascillers exlraordinaires , SUl'E i tAPPitEEIENULRE. Improviso I
A l.0
^ pre^ Ire,

sul^

2141

SCiF

14iEDIrE ET i1FI31rE LATItiITATIS.

SUP

0142

mis au conseil par exception. (A. 1318.) SUPERCOPA. Operculum cupae, sea poculi; couvercle d'une cou.pe. (Ch.Lus2t.) SUPERCOQUUS. 111agtster coquorurn; cuisinier en chef ; ol. ma$lre ueux. (Cene. in Ord. Rom.) SUPERCRESCEN'i'IA. -- Red un:jantia, superfluentia ; excs , surabondance. ( A. 1211.) SUPERCUBITUS. Armus ; paule. (A. 1252.) SUPERDEMANDA. Vox forensis, cum actor in processu litis plus petit quam sontinet libellus actionis vel cum dornnus feudi majorern censum quam ei debetur, a vassallo exigit. Gal. ol. surdemande. SUPERDICERE. Acensare, criminari, insimulare ; accuser, i.ncriminer. ( l'et. Gl.) SUPERDICI'IONES. Superscriptiones deletis imponi solitae; surcharges. (Marculf.) SIJPERDIURNARE. lllorari, diem (lacere; tarder, lrainer en longueur. (Anual. S. Bertin.) SUPERDOMINATIO. Suprema jurisdictio ; juridiction souveraine, haute justice. (A. 1263.) SUPL+'RDUCERE. ---Jus denegare; refuser de rendre justice; ol. surmener. (Assis. fuer.) SUPERDIILIA. Pro Gr. hyperdulia, cultus qui Virgini sanctae ethibetur. (A. SS.) SUPEREGANEUM. F. fenum autumna?e alterum ; second reyain. (S. XIII.) SUPI:REGLANGELIARF.. F. supererany eliare. In thesauro ecclesiae oliero calicein, coronara, et supereglangeliare argenteum , lucernam et signum aereum. (Test. S. Gennadii.) Paulo ante legitur, evanycliarium: hic vero libri Evangeliorum integumentunn intelligo. SUPEREROGARE. Ultra praescriptum facere. (Hon. 1Pl PP.) SUPEREROGATIO. Gall. surroyalion, quod sponte fit et praeter (lebitum. (Ap. Lud.) SUPERESSE. -- Instare, imminere ; menacer, approcher, etre pressant. (A. SS.) SUPEREXCEPTUS. Spretus, contemptus ; ddaiyn, nrpris. (Ley. Adelstan.) SUPEREXCREMEN'1'U1I. - Quod excedit ; excdani, surplus. (A. 1232.) SUPEREXCRESCENTIA. Accretio, irrcrementutu ; accroissment , auymentalion. (A. 1262.) SUPEtiEXIRE. Licitari, auctioni addore enchrir, pousser aux enchres. (A. 1106.) SUPERFARI. Ir(super e[l'ari , adaere; ajouter. (S. Iren. Vet. 1 nterp.) S UPERFEODARE.Ideni q. SUPERAFFEOllARE.

d'un bien nloycnnant une pension annuelle qu'il sert au propritaire. (St. Gen.) Exterior; c.xtrieur. '1A. SS.) SUPERFICIES. Domus fastigium, culmen ; faite, charpente d'une maison. ( A. 1265.) Superficies nemoris, silvae sectionis reditus ; produit de la coupe d'un bois ; ol. seurefait, surfais, (A. 1233.) SUPERFICIUII. Vestis quaedam exterior, qua; aliis superinduitur; certain vetement de dessus. (S. Iren. Vet. Int. ) SUPERFLUITAS. Excessus in exactionibus, malatolta; Vid. SUPERIRIPOSIT.1. (Tab. Dervens. D'Ion.) SUPERFLUUS. Injustus; injuste. (Cola. Th.) SUPERFODERE. Pro superfidere, nrmium et plus justo fidere. (A p. Brornpt.) SUPERFORANEUM. Supervacuum; ce qui est superflu, mutile. (Sid.) SUPERFUNDERE. In lege Burgunu. mater superstes esse dicitur, rebus super[ass humanis, id est, ut infra babetur, curo contraria fatorum decreta vertuntur. SL'PI:RFUSI. --- Sic dicti , illi quihus ob morbum, vel periculum rnortis, baptrsmus conferebatur superfusa salutari aqua, non y ero immersione; ceux qui se faisaient baptiser quand ils se voyaient en dcr:nyer de mart. {On leur donnait le bapt@me non par imme_sion, mr; is par infusion.) SUPEI?FUS1O. Cum vinum et agua post communionem sacerdotis calici a ministro infunduntur; ut PROFUSIO et PERFUSIO.

S UPERF1CIALITER Leviter, tenuiter; lqrement, srrperftciellenrent. (Ap. Duel.) Superficie tenus ; jusqu' la surface. (Honor. IV PP.) SUPER FICIARIUS. Qui terrm vel pra)dii alicujus fru(;tibus utitur sub pensiono annua rlll exSUlven(ltl, qui fundi dominus est ; usufruttier, celui qui jottit des rcvenus

SUPERFUSUM. Quod in censu, vel peraaquatione alicujus tributi inique alicui imposittrrn et adscriptu n est; cens ou impGt applirfu en trop un censilaire ou ci un contribuable lors de larpartition. (Cod. Th.) SUPERGREDI. Transilire, despicere, nihil curare ; passer par-dessus, mpriser, ne faire aucun casde. (Capit..) Superyredi leyes, eas transgredi, violare; violer, transgresser les lois. (Id.) SUPERGUARDAIiE. Dilienter custodire ; garder avec soin. (St. Pis.) SUPERGULA .Pro SU PERREGULA. ni fal lor, regule lransyressio, violtio. (A. 1253.) SUPELtHA13ERE. Pro insuper habere, despicere, negligere. (Ley. Anylic.) SUPEitHAUTO.Secundus hauto; deuxieme criblure da bl; ol. surhauton. (A. 1231.) SUPERHUMERALE.Vestis sacerdotalis, que ephod vel sul-rerindumentum appel l atur ; superhumral, phod, vlement parliculier aux prtres de l'ancienne loi, espce de iRanteau. Est autem, inquitS Euuherius, velut in caracallae modula, sed sine cuculo; cujus vestimenti duo sunt genera; unurn lineuur et simplex quod habebant sacerdotes; aliud diversis coloribus, et auro gexnmisque contextum, quo soli pontfices utebantur. Palliurn archiepiscopale; le pallium; Vid. PALLrCBi. (Greg. M.) Amictus; l'aneict; Vid. AMiCTUS. (Udalric.) SUPE111. Homines superstites, viv; les vimos. (A. SS. Ben.) 4UPERJAC,I'ARI, Superjbtetari mrcleli-

SUP LEXICON 9;43 SCP 2141 riuna : Si quis alteri alignod malefir;ium contre lequel il y a plus de tmoins qui ds t,perjuctatus fnerit, etc. (L. Sal.) Galli di- posent el ,jurent qu'il est coupable, glI'il n'a cuut , jeter le sort sur quelqu' un. de jureurs en sa faveur. (A. 895.) SUI'EItICONICUS. Supericonicce litSUPERLABIUII . Labium superius; letera', litter,m in imagine alicnjus sancti vre suprieure. (Leg. Xanut. reg.) an l >osita?, guares visuntur in libris eccleSUPERLA'1'IVUS. Optimus, praestantis_ siasticis. (Gr. Tur.) simas; excellent, parfait. (Gest. Cons. SUPERIlIPOSITA. Excessus n impositionibus, malatolta; imposition extraordi- deS LI:CTILE. Stragulum, quod lec)) UPER aaaire, surcroit de charge. (S Ix.) to insternitur, vel etiam id orone quo lectus SIIPERIIIPOSITIO. Eadem notione. instruitnr; couverture ou garniture de lit. (S. Ix.) Subscriptio; souscription, signa- (Bened. XII PP.) ture. (A. 1097.) SUPERLICEN`1'lA. Licentia extraordiSUPERIMPOSITUM. Idem q. SUPER- naria; pernaission inusite. ( St. Jlon. S. IHPOSITA. (A. 582.) Andr. Aven.) SUPERINDE. -- Pro propterea. (A. 1492.) SUPERLICIUM. Ut SUPERPELLICIU$I. SUPEIt1NDICTUDI. Quidquid prmter SUPERL1M1NARE. Gr. r, Epeupov, idem indictionena provincialibus iniponitur; impo- q. Gall. etre de maison, linteau de porte; sition cxtraordinaire, surcharge; ol. surin- ol. surlime. (Vet. Gl.) SUPERMAGNUS. -- Pro maximus. (Ap. dict. (A. 1223.) SUPERINDUCTA. Mulier extranea, Mur.) concubina; concuhine. (W. Armor.) SUPERMANENS. Inquilinus, colonus ; SUPERINDUCTUM. Ut SUPERINUICTUAI. habitant, colon. (A.1222.) (Senat.) SUPERMISSA. Epistola, quae canitur in SUPERINSIGNE. Sagum militare, quod Missa ; l'pitre, partie de la Messe. (Alcuin.) arrnorum insignibus distinctum gestan'. in SUPERNAVIGARE. De nave dicitur, bello milites cotte d'armes. qure alteram praecurrit; devancer. (Th. OtSUPI.RINSPL'C'1'OR. Episcopus; su'rveil- terb.) lant, inspecletcr, vEque. (Senat.) SUPERNOMEN. Cognomen; sur/unir,. SUPERIN'1'I'sNDENS. Episcopus, eadem (A. 969.) ratione dicitur, qua superinspector. ( S. SUPEROBLATA. Offertorium, seu oraIlier.) Cui incumbit summa cura ratio- tio qua) fit super oblata; oraison qui se rcite num negotiorumque; surintendant ( Ap. sur les offrandes des fidles. (A. SS.) Duel.) SUPEROI,DINARE. Anquear loco alteSUPERINTENDENTIA. Superintenden- rius ordinare, subrogare; mettre quelqu'un tis munus ; surintendance, charye de surin- au lieu et place d'un autre, subroger, nomtendant. (Ap. Duel.) nz' er. (Mart. Ampl. Col.) SUPERINTEN'i'OR. Idem q. SUPERSUPEROS. Callus ossi adnascens; cal. INSPECTOR. (S. Aug.) (A. SS.) SUPEROSSUM. Callus ad equi genu; SUPERiORATUS. ( Subst. ) Praestantia, excellentia, suprema jurisdictio. (Ap. Rym.) sttros. (Dur.) Tumor super ossum, bomi (Adj.) Ad superioratum seu suprernam ju- num morbi genus ; espce de maladie. (Cod. risdictronem 1?ertinens. (A. 1338.) Pra- mss. cedes. Vesunt.) tLt tus ; brod. (St. cccl. Amb.) SUPERPALL1UbI. Umbel la, baldachiSUPERIORITAS. -- Locus vel pars supe- num ; baldaquin, dais. (Eug. IV PP.) rior. (A. 1476.) Praestantia, ut SUPERIORASUPERPEDES.--- Sine mora; sans retard. TUS. (Tb. Otl.erb.) (A. 1390 ) SUPERPELLICEATUS. Superpelliceo SUPERISTA. -- lEdituus ; gardien. (A. 882.) indutus; revtu du surplis. (A. 1258.) SUPERPELLICEUII. Apud moniales, SUPERJEJUNARE. Strictius quam ab ecclesia indicitur jejunare ; faire des euculla mejor; grand capuclton des religieujenes plus rigourcux que ne l'exige l'Eglise; ses. Habeat quaeibet monialis quolibet Vid. SU PERPOSITIO. armo duo superpellicea alba el duo nigra, SUPE RJUIlAMENTUII.In legibus Adel- quae terram tangant. (A. 1209.) stani regis pro prrvjrcramento accipi obserSUPERPELLICI A T US. Idem q. SUPERvat Solnnerus; Vid. SUPERJURARE. PELLICEATUS. (A. 1258.) SUPERPELL iCIUM. Vestis ecclesiaSUPERJURARI's. Juramento testari ; dstica, manicata, e lino facta; surplis,vtement poser sous la foi du serment. (Capit. Theod. etc. arch. Cantuar.) Juramentum a pauciori- ecclsiastique; ol. surpelis, sobrepeliz, clertcurn (Pass.) Superpellicium concedere, bus praestitum, juramento plurium praeponinter cleros et canonicos deraturn superare, vincere, evertere, atque facere, aliquem revtir du surplis , faire prtre, adversarium falsi convincere; dtruire les admittere ; (Clem. IV allgations de son adversaire en produisant admettre dans les rangs du clerg. PP.) contre lui un plus grand nombre de ttnoins SUPERPLUS. Residuum, quod sumqu'il n'en a roroduit contre nous. (L. Bip uar.) rnam aliquam excedit; le surpltts, excdant. SUPE RJURATUS. Reus qui plurium (Leg. Adelsi reg.) SUPERPLUSAGIUM.Todem signiticatu; testimoniis criminis convictus est, quam ipse i nnocentiam suam probavit ; accus o!. srtrplusag e. (A. 1341.)

2145

SUP

HEME

ET INFI\i1E LATINITATIS.

SUP

2146

SUPERPONDUS. Quod pondus excedit; surpoids, Occitanic. subrepes. (For. Mor:ac.) SUPERPONERE. Ultra debitum exigere ; exiger plus qu'on ne vous doit : a Censum superponere. (A. 812.) SUPERPORTOR1UM. Tributum, quod in urbibus exsolvitur; droit d'entre qu2 se paye aux portes d'une ville. (A. 1160.) SUPERPOSITA. Morbus seu la3sio equina inter carnem et ungulam, faciens rupturam carnis ibidem, etc. cerlaine maladie des chevaux; ol. suposte. (Pet. de Cresc.) SUPERPOSITIO. Exactio extraordinaria; surcharge, impt extraordinaire; Vid. SUPERPONERE. (Pass.)Accessio, inerelnerrtum; augmentation, accroissement. (A. 868.) Jejunium strictius, et quod majori abstinentia observatur, quarn cantera jejunia, quae e'x regula, aut ab ecclesia indicuntur; redoublement deeicne, jeitne plus rigoureux que le jene c^rL^inaire. (Pass.) Medicis vete ribus, morbi auge(' en aggravationd'une maladie, paroxysme. (C. Aurel.;) SUPERPOSII'U9it.Super0cies, quidquid agro inaediiicatum est, aut in eo satum vel planlatum ; la partie d'une terre qui n'est point couverte de constructions. (Test. Iry'idrad. abb. Flavin., S. vII.) Exactio extraordinaria, nt SUPERPOSITIO. SUPERPOSITUS. Propugnaculum, munimentum, quo aliud defenditur; ouvrage de dfense, fortification. (A. 986.) Dicilur de arboribus, segetibus, etc., quae superfrciem. terne occupent; les fruits de la terre, soit arbres, bls, etc.; ol. surpoids. '(Script. rer. Fr.) Superpositus monasterii, abbas; directeur d'une abbaye, abb. (A. 992.) SUPERPOS''ULATIO. Quod praeter debitan) exigitur; ce que l'on fait payer en sus de ce qui est dit. (Cod. Th.) SUPERPRENDERE. Capere ultra quam fas est, aut licet; prendre plus qu'il ne faut ou qu'on ne doit. (L. Ripuar.) SUPERPRISIA. Tributi stati ac ordinarii species, sic appellata, quod domini ultra consueta tributa tenentibus suis id olim imposuerint; sorte d'imposition ordinaire dont le nom vient de ce qu'elle fut oriyinairement extraordinare; ol. surprise; Vid. SELRPRIStA et SUPPRtsA. (A. 1114 ) SUPE1iPUNCTUM. Vestis species lana spissiori perpuncta et coactili farta; pourpoint. (A. 1374.) SUPERQUIESTA. Pensitatio extraordinaria, quae praeter consuetam imponitur ; Luxe extraordinaire;o1. surprise, surindict. (A. 1339.) SUPERREDDERE. Reddere, remitiere; rendre, remettre. (A. 1339.) SUPERSCRIBL'RE. Pignori capere, titulum praedio adscribere; saisir. (Greg. M.) SU PERSEDENS. Vid. SUPRASTANS. SUP ERSEDENTIA. Dilatio, induciae ; dlai, rpit, retard, sursance. (A. 1473.) SUPERS EDERE.Dierre; diffrer, surseoir. (Pass.) Negligere, contemnere ; ddaigner, mpriser, ngliger. (Leg. Adelst. reg.) SUPERSEDES. Ut SU PER $EPrU 1t.

SUPERSED1AlENTUM. Di]atio, induCrc2''.; nt SUPERSEDEtiTIA. SUPERSIs'DIUh1. Sedis stragulum ; tapis, couverture que l'on met sur un sige. (IIrig. Flaviniac.) SUPERSEL[.IUM.Stragulum, quod sellae insternilur; couverture d'une selle de cheval; el. surselle. (A. SS.) SUPERSF.NIORATUS. Superins dominium ; suzerainet. (Chartul. eccl. Aptens.) SUPERSIGNUM. Vexillurn navis ; barrnire d'un navire. (Sanut.) SUPERSISA.De iis dicitur qui juri stare ac parere recusant vel negligunt. ( Ap. Bract.) SUPERSPECIA[.IS. Pro magis spccialis. (B. de Amor.) SUPERSPECUI.ATOR. Episcopus ; c v@que. (A. SS. Ben.) SUPERSTANS. Praefectus, proepositus, ut SUPRASTANS. (A. SS.) SUPERSTARE. Pranesse; cornrnander. (Ap. Mur.) SUPERSTATUTUl1I. Qnod proeter statutum exigitur; irnpGt extraordinaire. (Cod. Th. ) SUPERSTES.Proefectus, ut SUPRASTANS. (A. SS.) Superstes spcatiurn, reliquum, quod superest. (Cod. Th.) SUPERSTI'I'IA. Ideal q. SUPERSTITIO. Vet. Gl.) SUPERSTITIO. Vexatio, quidquid super status et ordinarias proestationes exigtur ; redevance extraordinaire , exaction a.joute aux laxes d'usage. (A. 822.) SUPERSTI'1'IOSITAS. Superstitio; superstition. (Sal. Malesp.) SUPERSTITIOSUS. Extraordinarius ; inusit, extraordinaire. (Ap. Mur.) Atnbiguus ; ambigu, obscur. (S. aiv.) SUPERSTITIUM. Idem q. SUPERSTITIO. SUPERSUADERE. Dissuadere; dissuader, dtourner. (Pap.) SUP?LRTALLIA. Tallia quan ordinaria; additur; taille extraordinaire, taille nouvelle ajoute l'ancienne. (A. 1339.) SUPERTENERE. Detinere, possidere per vim, aut contra jus ; garder illgitinrement ou au deld du terme prescr?t pour lu reddition de l'objet gard. (Leg. Alfred.) SUPER'1'ERRliNUS. -- Terrestris ; terrestre, qui est sur la terre. (Tert.) SUPERTOTUS. Vestis species, quarn itinerantes supra omnia consueta vestimenta superinjiciebant; vtement qui se met sur les atares, surtout. (St. Ord. S. Ben.) SUPERTUNICA. Vests quae tunicce injicitur;- vEtement qui se porte par-dessus la tunique. (St. Hosptt.) SUPERUNDARE. Aliquem in mare demergere , rursumque sanum inde extrahere ; infliger le supplice de la cale. ( ltad. de Heng. ) SUPERUNDATIO. Actio superundandi, supplicii genus; supplice de la cale. ( Id. ) SUPERVALERE. Superesse, excedere. ( Guid. Disc. Fars. ) SUPERVENDA. Quo(' l,raeter jus dominicana ballivo vel majori vendas pro do-

SUP LEx ICQN SUP 5147 21 ,^ A et RE_ Vid. VEND iaendi competir; SUPPETIARI. Suppetias ferre, auximino e ` Tnov,..NU:+. i A. 1308. ) lian ' poner srcours, secourir. (A. SS.) SUPERVIsNIRE. Superare ; surpasser, SUl'PIVCERNA. -- Piucerna s ecundes; sevulnere. ( Sic. ) cond chanson. (A. 1312.) Sl: i'iliVEN7'1O. Latrocinium; vol, larSUPPLANTANEUS. Supplanlator, qui ( ld ). aliun, s upplanrat; celui qui supplante, trom,UPLRVE`i1'OR. -- Qui pro alio inter- pear. (111ich. Scot.) venit et spondet; ronde' de pouvoirs, procuSUPPLANTARE. Evertere; renverser. rr.ur. ( Conc. Arausic. i.) -- Latro ; voleur. (A. SS.) Auferre ; enlever. (Ann. Bertin.) SUPPLANTAR1U1i. Assulum vesli re( I,. Buril.) SUl'EI:VENTUS. Latrocinium ; vol, sarcilac segmentum : unde su pp l anlarius, qui lnrcin. ( Sid. ) Ad vena , adventitius; vesTes detritas resarcit. (Vet. Gl.) lranger, celui (fui est ou vient du dehors. (A. SUPPLANTATOR. Proditor; traitre, 1351.) trompear. (Cap. Car. Calv.) SUPERVERSARE. -- Mensuran' exceSUPPLEIIENTUII. Viaticum , quod ad dere; dpasser la mesure. ( St. Mass.) iter conficienduin suppedilatur; provisions SUPEItVERSUM. -- Quod mensuram ex- de Gouche pour le voyage. (A. SS) -- Subsidiurn ad vilar; necessaria; ce qui est ncesceda; excdant. ( St. Aven. ) SUPERVESTIIIIENTUA7. Tnnica aliis saire pottr l'entretien. (Mon. Angl.) veslibus superinjecta; sorte de vtement de SUPPLERE. Su pned itare ; fournir. rAch. Spic.) dessus. ( A. 1393. ) SUPLRVICTUS. Victus ; nourritu.re , SUPPLETARIUS. Qui vices allerius supplet; supplant. (St..Eccl. Tur.) a.linrents. ( Ch. Ang. Srtx. ) SUPIERVIDIERli. lnspicere ; examiner. SUPPLE'I'IO. Suppletio diabolica, obses( Vi'. Tb. ) Specuiari ; reconnaitre. ( Ap. sio a daemone. (Cass.) ^Inr. ) SUPPLETOR. Qui vices alte.rius supplet; supplant. (Mart.) SUPERVI T A. Donum quod superstiti ronjug,i ab altero post modem suarn conceSUPPLLsTUS. Expletus, linitiis ; termirirtur; donation ti. cause de mort. (A. 11431. ) n, fini. (Bal. 1Vlisc. ) SUPER'~'IVENTIA, Designara succesSUPPLICAAlEN'1'UM.--Supplicatio;prire. (A. SS.) sin; survivance. ( Act. Cap. Par.) SUPER5'IVERiE. Dicitur, qui alteri suSUPPLICANDA. -- Libellus supplex; supperstes est ; survivre, vivre plus longtemps pli.que. (A. 11416.) qu'un autre. ( Pass.) Salvum evadere : se SUPPLICARE. Dicunturmonachi, eum sauver, chapper it. ( Pass. ) ante abbatern in capitulo, aut alrbi, se incliSUPOR'I'ABILIS. Tolerabilis; szdppor- nara, seu cum euro salutant. (Us: Cislcrc.) table. ( A. 1501. ) SUPPLICATIO. Libellus supplex ; supSUPPAR. Socius, comes; compagnon. plique. (Bal. Cap.) ( Ch. N'av. ) SUPPLICA'I'UItIO. Litterae commenda, abbati factm, ut in coenobio aliquem,qui SUPPAitARE. Accornroodare ; a;jt;stcr, adapter, apprter. ( Tert.) monacbus fieri cupit, recipiat : SupplicaSUPPARATURA. Restitutio, restaura- turio pro eo qui in monasterio conversare tio ; rtablissentent, reslauration. ( Tert. ) desi,lerat. (Marculf.) SUPPLICIA. Quaestiones, torturae; torSUPPEDAMENTUM. dem q. SUPPEDAnEU3i. ture, getestion. (L. Sal.) SUi'PED.1NEU141. Sc,amnum , scabelSUPPLICI AM ENTUM. --- Supplicium, poeltim ; marchepied, escabeau, tabouret. ( J. na ; supplice, chtllimsnt. (Tert.) de J. ) SUPPLI :IATUS. -- Idem q. SUPPL'LLiCIASUPPEDARE. Subjicere, ut SuPPrDi- TUS. (A. 1398.) SUPPLICIUa1I. Seditio ;rvolte, sdition. T A RE. ( A. SS. ) (A. 1358.) SUPI'rDIRE. Sufficere, suppetere; SUPPLICIUS. Pro Sulpitius, quomodo s;r f^re , tre suffisant. (Alart. Ampl. Coll. )' SUPPED1TAItE. Subjicere, evertere, Supplice pro Sulpice Gall. quibusdain dicipedibus coriculcare, sub pedes ponere ; ren- tur. 4 erser, fouler aux pieds. (Vet. Inscript.) SUPPLUMBARE . Imniergere; plonger SUPPEDITATIO. Submissio; abaisse- dans l'eau. (Guib.) SUPPODIARE. Sustinere; soutenir, 9nent. (A p. R nl.) SUPPEDIU11. Refubium; asile, refuge. suppOrler. ( S. xIII. ) SUPPONERNE. Pro superponere, appo(Zsid.) nere. (A. 1353.) Pro deponere, demittere. SUPPELLICIATUS. Suppellicio indutus; (A. 1355 ) v(u d'un surplis. (A. SS.) SUPPORTAR E. To,erare, alicui pareeSUPPELLICIUM. Ut SUPERPELLICIUM. re, protegere, favere, perferre, sus.traiere, SUPPENDICULARIS. = Suppcndicularis transferre, resignare, -cedere, adjuvare; tolrer, pargner, protger, favori'ser, supportinca, Gall. ligne perpendiculaire, quae recta irnuiinet. (Mart. Aanpl. Col ) ter, cder, at der..(Pass.) --Supportari, exrmi, imu^unerri case ab aliquo oliere; tre dchat-SUPPETERE. Petere per subreptiori,:rn ; demander subrepticemen.l. (Synod. Tri- g d'une obligation. (St. Ord. Prcent.) SUPP013'1 A''1O. -- Defeusio, tuitio, ces. casi. a.178.)

21.9
sio,

SUP

RMEDI:E ET INFINLE LATIi\'ITATIS.

SUR

2150

translatio, subsidiorum .impositorum suppeditatio ; protection, dfense, c.ession., payement des taxes. (Pass.) SUPPOR TUS. Subsidium . auxilium ; taille, aide. (A. 1407.) SUPPOSITORIUM. Medica balanus; sz.appusitoire. ( Pet. Bles. ) Scabellurn, ut SUPPEDANEUM. ( Vet. Gl. ) Vasis genus ; sorte de vase d boire, coupe. (Greg. 111.) SUPPOSITUM. Subditus, subordinatus; sujet, celui qui est soumis d un autre; ol. suppt. (A. 1426.) SUPPOSITURA. Medica balanus , ut SUPPOSITORIUAI. (Const. Afr.) SUPPREVDERE. Capere ultra quam fas est aut licet, violenter occupare ; prendre plus qu'on ne doit, usurper, occuper par la violence. (A. 1252.) SUPPRESTIS. Pro superstes. (Pass.) SUPPRIMUS. Inferioris conditionis ; qui est de basse condition. (A. SS.) SUPPRIOR. Ut SL'BPRIOR. (Pass.) Inferior, secundi ordinis. (A. 1366.) SUPPRISA. --Exactio extraordinaria, guro -praeter consuetam exigitur, violenta occupatio ; Vide SORPRrSIA. SUPPRISIA. - Eadem notione. SUPPROSSIJII. Callus, ut SUPEROS. (A. SS.) SUPPURARE. In pus solvi; suppurer. (Vet. Gl.) SUPRACAPITANEUS. Pra;fectus civita!is, vel exercitus; chef d'une ville ou d'une arme. (Ap. Mur.) SLi PRACELUIII. Baldachinum, umbella; baldaquin, dais. (A. 1356 ) SUPRAC!.NSUS. -- Ut SUPERCENSUS. SUPRACOPA. Operculurn cupae seu poculi ; couvercle de rase. (A. 1311.) SUPRAJUNCTARII. OfTcialesapud Aragonenses, qu iisdem muneribus fungiu rtur quibus prcepositi rrctrescallorum, Gall. prvts de la marchausse. SUPItAMITTERE.,1littere supra, acensare; metire sus, accuser. (Tab. S. Albin. Andeg.) SUPRANOMEN. --- Cognomen ; surnom. (A. 1049.) SUPRAPONS. Pars navis, oons tertius ; le pont d'un navire. (A. 1268.) SUPRAPOSITIO. Exactio extraordinaria, ut SuPRRPOStTUM. (A. 1039.) SUPRAPOS1TUitI. Superficies, etc., ut SUPER POSI:TUaI. (Lind. Form.) SUPRAPOSI'I'URA. ,Oilici um sK.prapositi in collegiis artificum; office. charge de gardc jur. (S. xiv.) SUPRAPOSITUS. Qui in collegiis artificum invigilal, ut statuta quae totius corporis utilitatem spectant diligenter observentur; garde-jur. (S, xrv.)

SUPRA T ENTUS. Supradictus; susdil, prcit. (Chartul. S. ti'and. ) SUPRAV:ESTIS. Sagulum; colte d'armes. (St. Ord. Hosp. S. doan. Hier.) SUPRAVIDERE. Speculari ; reconn.aitre.(.Ann. Gen.) SUPRAVI'1'A. Dotalitium, quod uxori cedit post mortenl mariti, ex Galileo srrrvivance, vel survie. (A. 1247.; SUPREMA. Solis occasus; coucher du soleil. (Isid.) SUPREDI1TAS. Suprema potestas ; souverainet. (A. 1450.) Gall. suprmatie, vox
usurpata apud Anglos, qua regis suprema jurisdictio n Ecclesiam Anglicanam sibni-

[icatur. SUPREMUS. Suprema actio, accusatio, actio criruinals, quam premit suprema peena. (Cod. Th.) SURCHOTUS. ldem q. SURCOTIUnr. SURCOTIUM. Vestis snecies; surcot.
(Pass )

SURCULAMEN. Surculus ; rejeton, scion, drageon; ol. surgeon. (Gild.) SURDARE. Surdum facere ; reudre sourd. (L. Bavar.) SURDUS. ctus surdus, idem qui ictus orbus: . Vid. ICTUS. SURER. Porcellus ; pourceau. (A. SS.) SURGERE. Emergere ; jaillir; ol. sourdre, surdre. (Ap. Ughel. ) Erigere; lever. (A SS.) A]tius tullere; exhausser. ( A p. Mur.) De loco tullere, amovere; ter. (Ap. Steph.) Suscitare; ressusciter. (A p. Mart. Anecd.) Supertunicale ad surgendum, quo quis utitur cum e lecto surgit. (A. 1202.) SURGIA. Chirurgia; chiruraie ( A. 1358.) SURGICUS. Chirurgus ; chirurgien; ol. surgien. (A. 1261.; SURGIUS. Lana surgia, succida ; laine grasse. (A. 1413.) SURGOTUM. Idzm q. SURCOTIUM. SURGEN'. Idem q. SuncUnr. (Ap. Mur.) SURGUS. Indicum frumenlum ; bl de Turquie. (A. SS.) SURIANI. Ita dicti in terra sancta quidam servi ;te tributarii, el ad usus agricultura?, et ad alias inferiores necessitates (intup is suis reserva-ti. (Jac. de Vitriac.) SURICUM. Idem videtur quod SUR.GUS.

SUPRAPOSTES. Superius limen; lintcau d'une-porte. (Vet. Gl.) SUPRAS1iDERE. Pro srcpersedere.tCod. Th.) SUPRASTANS. Praafectus, Ital. soprastante : Vid. So PeRSi ANS. (Sannt.) SUPRA'I'I3NERE . In maleficio excipere, de prchendere,Grrl. surprcrldre. ( Leg. Roth.)

SURIRCICUS. Chirurgus, ut Sr;ncicos. (S. xir.) SURISCULA. --- Vasis species : Pueru las stetit ante eum liabenspanem et surisculum aqua3. (Pelag.) SURPLUSAGIUII. Idem q. SUPERPLUS. SURPRENDERE. Decipere, circumvenire tromper, surprendre. ( A. 1239.) SURPRISIA. U t SUPPR1sA. SURPRISIO. Suhstructio; bdlisse souterraine, fondation. (A. 12275.) SURRECTIO. Pro resurrectio. ( Vet. Gl.) SURRECTUS. Adversa agua, cui opponitur desccnsus ; le remont de l'euu. ( Car. M. ) St?RRIG ERE: Adversa agua matare, na'

SUS

LEXICON

SUS

2152

;1

SUSPI,NDIUil1.Patibulum,furca);giba. vi;;are; remonler le cours de l'eau. (L. IYi- (T'a6. ti em p.) ) NSA SUSPF.'1'IO. Interdictum, muneris SURSA. Fons, scaturigo; source, fon vel bene(ir,ii a a tempus privatio ; s us pension, mine. (111on. Angl.) SUItSI3RE. Emergere ; ut SURGERE. ( A. privalion momentane d'une charge ou d'un l. Lub .) 820.) bn/i ceF (Arnol Ut S U SPRNSATIO. ( L1nd1V.) ( Bract.) I; SUSP ..NSIO. SUIiSISA. Diem q. SUPRSISA. ) SUSPENSIVE. Non defiuite ; d'une tilaSUIttiiJM. Sursum reddere, auferre; en- nire indtermin.e. (S. Bern.) leven (Laur. Bvz.) SURSUS. Ut SURSA. (A. SS.) SUSPENSORIUM. Uncus, cui appenSURTA. F,xcuhiae excurrentes et no- duntur carnes in culina, sen potius, camini locus, ubi ad esum suspenduntur pernae, c.tu : nm ; patrouille, guet. (Const. Sicil ) carnesque a1i2e fumo indurantur : vel etiam SC'14'1':1BIA. Pro scutaria. (Greg. M.) SURTERIUS. Vigil qui surtas facit; superioras contignation:s .locus, nbi, postsoldat du quet. (Const. Sicil.) quam sunt fumo indurataE;,aere ventilantur; SURTU1IrN. Idem q. SURSA. (A.1180.) crochet . suspendre les viandes dans une cuiSURVI1'ENS.Superstes; survivant. (Ap. sine, ou partie de la chemine oic ron fait fumer les viandes, ou encore, grenier o ron Mur.) SURURGICUS. Chirurgus; chirurgien. expuse les viandes d l'air aprs au'elles sont ( ^ 14.16.) fumes. (Ctes. Hest.) SURLS. Surculus; scion, rejeton; ol. SUSPENSUS. Esse vel leneri in suspenso, suspensum haerere; tre en suspens. (A. surgeon. (1sid, SUS. Machina bellica, quae et SCROPxA, 1327.) SUSPICAI3ILIS. Suspectus; suspect. (;allis lruie.Susurus, aper; sunglier. (Tab. (Script. rer. Fr.) I ^ad) i, SSPICARt. Existimare; penser. ( S. SU g ALiCUS. Susalica terra, a Salica, ut Iren. hzt:) videtur, dependens. (Ap. Mart. Anal.) SUSCAVARE. - Sufl'odere; creuser. ( A. SUSPICERE. Suspicari; soupconner. (A. SS. ) ZG3.) 1 SUSCEMATUS. Suscematcc carnes, id SUSPICIO. Exspectatio, spes ; attente, est, quibns putredinis notae insperguntur ; espoir. (1d'.) Opinio, sententia; opinion, viandes qui prsentent des marques de dcorn- pense, sentr:ment. (Id.) posilion. (Flet.) SUSPICIOSUS. Suspectus; suspect. SUSCEPTARE. Pro suspicere. ( A. SS.) (Fab. PP.) SUSPIRIOSUS. Anhelus, aeare spirans, SUSCEPTATIO. Idem q. PROCUR9TIU. qui spiritus angustia et diiTicullate laborat; (A. 969.) SUSCEPTOR, Qui aliquem ad fontem asthmatique. (Ant. Mus.) bapiismisuscipit; parrain. (Greg. M.) SUSPILESSURA. Idem a. SOUSPRESSIISCEPTOR[;S. Qui annonas.et tribu- sURA. SUSTANTIALIS. Pernee,essarius intis utriusque a3rarii recipiendis praipositi sub ti isposi Lione ratioualium sunt ; receveurs aispensable. (A. 1572.) des tailles et des prestations en nature. (Cod. SUSTELLA. F. axilla. Dum ChristoTh. ) -- Qui principern iter agentetn, aut phorus pateretur febrem maximam et unum ejus comitatum in aedibus suis suscihiunt., anouinem subtus susteilam dexteram, etc. vel exeipiunt ; ceux qui hbergent le roi ou (A. SS,) sa suite quand il esl en voyage. (Ilinem.) SUST ENTACULUM. Alimentum ; aliSUSCEPTORI UII. Iieceptaculutn; r- ments, ce qui est ncessaire au soutien de la servoir. (Iren. Vet. Interp.) vie; ol. suslance. (A. 789.) Fulcruni, bacnSUSCI,PTULUS. lit SUSCEPTUS. (A. SS.) lis quo quis susteutatur; bdton, bquille. SUSCEPTUS. Cliens, cni adest advoca- (. SS.) SUSTTNTAMI:N. Alimentum, ut SUBtus in judico; client, partie a l'gard de l'a- vocal. (S. Aug.) STANTIA. (Laur. Byz.) SUSTENTAMENTUM. Eadem notione. SUSCINTUM. Ut SUCCINCTORIUIII. SUSCII'L+'RE. Baptizandum ad fontem tA. 1164.) suscipere; tenir sur les fonts baptisniaux, SUSTENTARIUM. Fulerum ; tai, soulre parrain. (Gr. M.) tien. (A. SS. ) SUSTENTATIO. Alimentarium; entreSUSCITADO. Resurrectio Resurrectio; rsurrec- tion, rappel d la vie. (Tert.) tien. (Greg. 1I1 PP.)Subsidium,auxilium; SUSCI"l'ATOR. Qui vitam reddit; celui secours, soutien. (A. 876.) SUSTI+'.N'1'ATIVL11l. Alimentara , ut qui ressuscite, qui rappelle a la vie. ( Id.) SUSPECTIO. Spes ; esperance. (A. SS.) .SUSTENTATIO. (A. 980.) SUSTENTATIO. SUS'I'1NATI0. Ut SUSPECTUS. (Subst.) Suspicio; soupSUSTINENTIA. Patientia ; tolrance, pon. (A. SS.) ( Adj. ) Suspicaz, suspiciopatience. (A. SS.) Sumptus ad sarta tesus ; soupconneux, dfant. (Tert.) eta domus tuenda nec.essar ; dpense SUSPENDERLE Separare, summovere ; pour l'entretien de la toiture d'une ?liaison, sparer, loigner. (Ennod.) (A. 1315.) Sarta tecta tueri ; entreS USPENDICULUM. Funiculus, cui ah- (A. tenir la toiture d'un difi.ce, (A. 1263.) quid appenditur. (A. SS,

1, 1 ti 0 t

61ED1'1E ET IN%IAIlE LATINITATIS. SYIII 213t2 SYL 2153 SYLLOGIZARE. Concludere, decerSUSTINCRI. Pertinere, spectare; reriere arrtcr, conclu.re. (Erie. Upsal.) garder, concerner. (Cod. Th.) SYLVA. Sylva minuta, cmdua; boia SUSURRARE. Maledicere, clanculum maugrer contre. (Conc. Ilisp.) taillis. (Polyp. S. Rem. Rem.) Sylva nucarpere ; SUSURRA'i'ORIE. Susurronum more, trita, ut pastilis; ii.l est pastui auimalium murmurando et clam machinando ; d la ma- idonea ; bois oia le btail peut , pailre. (Mon. niere des calomniateurs, en parlant et ma- Angl.) Sylva palaris, ex qua pali et pedachinant par-dessous main. (A.11105, ap.R,hm.) menta sumuntur; bois d'oia l'on tire des SUTELA. Assutum vesti resarcitaa se- pieux et des perches. (j'et. Gl.) 'Sylva sagigmentum ; pice rapporte cousue d un ha- nacia, saginarids porcis idonea ; bois o Pon peut conclv.ere les porcs pour les engraisser. bit. (ti'et. Gl.) SUTELLARE. Sucre; coudre, joindre (T'et. Cod.) SYLVAGIUM. Jus utendi sylva , vel ensemble. (Vet. Gl.) SUTELLARES. Idem q. SUBTALauES. praestatio pro jure utendi sylva, ut ForVESTASU'1'IARI:.F. idem q. excutere; buitre le GIUR1. (A. 1130.) SYLVALIS. Ad sylvam pertinens ; de bl. (A. c. 800.) SUTILARES. Iclem q. SUBTALAIiES. bois. (Ap. Mur.) SUT11'IUS, Sutilis ; compos de picces SYLVARIUS.Qui sylvam mistada, prode rapport. (Conc. videt ; foresticr. (Polypt. S. Rem. Rm.) SUTOR VACCtE. Sutor qui utitur coSYLVATICUM. Idem quod SYLVAGnUnr. vio vaccm; cordonnier ; ol. sueur. (A. 1036.) SYLVAI'ICUS.Agrestis, i ncul( us, aspero SUTOIt1Ui01. Locus ubi satores vel sar- ingenio ; rude , aux habitudes peu palies. tores merces sas venum exponunt ; lieac off, (Ord. Vit.) Sylvalica indurnenta, pcllibus les' cordonniers exposent leurs ma.rchardiscs ferarum sylvestrium munita ; vCtements garen vente. (A. 1321.) nis de peaux de Mes. (Ann. Ben.) Sylvaticu.m SUTORIUS. -- Sulor ; cordonnier ; ol. opus, eadem notione, ut videtur.(Mart. Nov. sueur. (A. 1348.) Col.) SUTRIU:II. Locus ubi suuntur species SYMAISIA. Mensura vinaria sex menaliquae; atelier de couturc. (Isid.) SLTTRIUS. Sutor ; cordonnier. (A.1348.) suras continens, seu octo sextarios PariSUTRIX. Sartrix; couturire, (A. 1429.) sienses; mesure pour les liquides valant huit SUTULUM. Solum, pars domus infe- setiers de Paris ; ol. symaise. (Tab. eccl rior ; reN-de-cltausse, le bas_cl'.unc ntaisona Anic.) ol. soutoul. (A. 1309.) S-YMBOLA, Cil2orium; seu pyxis in qua SUTULUS. Porcellus; pourceau. (Tab. corpus Christi asservatur ; ciLrium, hitc d S. Mart. Pontis.) Ut SUTULUAf. (A. 1311.) hosties. (Ord. Vet. Ambian.) Symbolc;?, conSUTIL Porcorum ccetus ; troupeau de vivia publica ex singulorutu syrnbolis; repares. (j'et. Gl.) pas commun aux frais des convives, piqueSUUS. Pro ejus, non semel apud scri- nique. (Pass.) ptores medii aevi. Pro taus. (Bonif. VIII SYAIBOLISATIONES. In ordine Pr.rocliPP,) catorum appellantur convivia seu comesSUZZENS. Pro sugens, hauriens. (Tract. sationes quae inter fratres fiunt, data al) unode re mil.) quoque sua symbola. (Mart. Anecd.) SWA.IGA. Prmdium pecuarium; mSYMBOLOGIZARE. Syroholum contairie pour l'lve des bestiaux. (Ch. Germ.) ferre. (Galv. Flan.) SWANIMOTUM. Apud Anglos, curia SYMBOLUM. - Summa fidei Christian,ro, libera tenentium in foresta qua de delictis in foresta accidentibus ter in auno cogno- convivium, canmpana, u sis, ciboriurn; scit ; assemble des juges qui connaissent des , Symbole des ctpGtres, repas, pique-nique, boite d hosties, pixis, cloche. (Pass.) Symbodlits forestiers. SWA'I'HE. Apud Anglo-Sasones, quan- lum violare, peecare; pcher. (S. Laur. No-tum unus sector per diem secare potest de varieric. episc.) Symbolunc licnainis, census prato, idem quod falcata prati; Vid. FAL pro luminaribus ecclesim; droit pour l'entretien da luminaire d'une glise. (Ch. Anyl.) CATA. SYAIBOLL'S. Prmfectus urbis ; gouverSYATICA Ischias ; sciatique. (A. SS.) SYCAilIINA. Syconoori; sycomorc. neur d'une ville. (A. SS.) (A. SS.) SYMMYSTA. Sacrorurn eorumdem parSYDRACIA. Parvi tuberculi, qui in ticeps, collega; ir iticr (lux m,nes mystres, carne nascuntur; vetrues ou loupes. (Vet. Gl.) collque. (S. Hier.) SYLLABIE. Litterae, epistola ; lettre, SYMNISTA. Pro SY1JIYSTA. (Rallan.) ^ missive. (A. 7!13.) SY1IPI:CTIE. -- dem g. SYMPHONIA. Iustrurnentum musicum; SY LLARATI1i. Per I itteras ; par lettres. sorte d'instrument de ~sigue; ol. synepho(A. 863.) S YLLABICARE. lit S YLLAIIIZA6E. (A. nie, chijj'onie. (Isid.) SS , ) SYMPHO:\T tARIUS. S} mphonacus; de ~sigue ou musicien. (A. 1062.) S YLLABZ:ARE. Ele;uenta sigillatim SY 1IPHONI7.AIt t?,. S .Frnplionam edere, a ipr,llarc, quornodo facilita clni primas litcancre; Mire de la nittsiqEte, cluinter. (A. SS.) teras ecliscunt; peler. (JirEn. Sarisl).) Gi LisSicUN mE:D. LAT.
SEB["ECTd's. L r Ia1'I:a.

SSN LEXICON SYN 215fi SY^1^iPLEGA S. Vox Graeca, comple g io; tis, munus syixdici, instrumentum quo syy^ dicus constituitur, examen in mores alicuarsembla ge , runion. (Tert.) SYMPTOM A. Casus quilibet, sae}^ius do jus; syndicat, acte constatant la pro motion jis quae in morbis accidunt ; sympt8me. au"syndzcat, enqute sur les mxurs. (Paso SYNDICUS. Defensor, patronus, acor (A. SS.) SYNANTICUS. Synanticus morbus, an- universitatis, collegii, aliusve corporis, urc bis consiliarius; syndic, procureur, celui qui gin1; esquinancie. (A. SS.) SYNAPIU1i. Sinapi ; moutardc. ,S. xv.) gre les affaires d'une communaut, d'un colSYNAXARIA. Vitae sanctorum in com- lge, consealler municipal, chevin. (Pass.) pendium redacte in Menaeis aliisque eccle- SYNEDRUS. Confessarius, qui dirigit siasticis libris insertas; abrg des Vies des mores, a Graec. av vcap's, consiliarius; confesseur, directeur. (A. SS.) sai^^ts. SYNAXIS. Graecis Qvvz;es, Latinis col- SYNERGIUM. Monasterium, in quo ]ecta : conventos seu congregatio monacho- scilicet opus Dei exercetur; monastre. (Vet. runa, ad orationem et ',salmodiara coeun- Gl.) SYNERGUS. Cooperator; cooprateur. tium ; runion, assemble des moines pour la SYNGRAPHEUS. Scriptor, historieus ; prire et l'Office en commun. (Pass.) Cursus seu ollicium ecclesiasticum; l'Offtce, le br-crivain, historien. (Idac.) viaire. (Pass ) Apud GrecosPatres parti- ` SYNGRAPHIS. Diploma ; charte, crit, cipatio divinas Eucharistiae; communton. acte. (Erid.) (Pass.) -- Siquidem, post unius anni sy- SYNOCHUS. Contir_uus ; continu. -(A. na,xim, cum amplioris jam potentie esset, SS.) taiil.ius aggreditur eosdem principes ser- SYNODALE. Quaevis epistola a synodo nlonibus, etc. (flist. Luitp.) Id est ex- missa ; lettre synodique, toute lettre manee pleto unius anni cursu. d'un concite , particulirement celle qu'un SYNCELLATUS. Idem q. SYNCELLUS. concite crivait aux prlats absenls, aux SYNCELLITA. Qui alias concellaneus : eglises, ou en general aux fidles, pour leur monachus scilicet, qui in eacjem cella, id est notifier les dcisions qui avaient t prises. monasterio babitat, moratur; syncellitas, la- SYNODARE. Castigare, punire, ementiore signifrcatione, monachos omnes vora- dare ; chtd,ier, punir, corriger. (Pass.) Ad bant; moine qui habite le mcme couvent qu'un sy nodum vocare; convoquer pour un concite. (Pass.) cutre; tout moine en gnral. (Pass.) SYNCELLUS. Dignitatis ecclesiastice SYNODATICUM. Census species, ut genus; syncelle, ecclsiastique que, pour pr- SYNOnUS. venir tout mauvais soupfon sur leur con- SYNOD1CA. Epistola ab ipsa episcopoduite, les vques s'laient autrefois impos ruin synodo scripta ad Romanum Pontifila loi d'avoir toujours auprs d'eux, la nuit cem, vel ad patriarchas aut metropolitanos, comme le jour. (Pass.) qua eorum, que statuta ac decreta sunt in SYNCHRONUS. A raec. cyxpios, co- synodo, ratio exponitur; leltre des Pres du a3 vus, equalis; qui est du mme temps, con- synode au Pape, aux patriarches ou aux mteinporain. (A. SS.)tropolitains, pour leur faire connaltre ce qui SYNCLETUS.A Graec.vyYanTos, san tus; a t arrt par l'assemble. (Pass.) Epi,quri. stola quam pontifices mittebant, in qua fidei SYNCOPARE. Verba non omnino pro- sue rationem exponebant; leltre des vaues nuntiare, sed ea quasi secare ; ne prononcer nouvellement tus aux aciens, dans laquelle qu'une purtie des mots. (Synod. Cist. a. jis faisaient leur pro fession de foi. (Pass.) 1289.) Epistola episcopi de fide, vel rebus eccleSYNCOPE. Deliquium, defectus cordis; siasticis, ad presbyteros sum dioecesis scripta; leltre administrative d'un vque aux syncope. (A. SS.) SYNCOPIZAHE. Syncopem seu deli- prtres de son diocse. (Rath. Veron.) SYNODITA.Ceenobita; cnobite,moin.e. gnium pati; tomber en syncope. (.4. SS.) (Cod. Th.) dem quod SYNCOPABE. (A. 1345.) SYNODOCHIC'. Simul, pariter; galeSYNCOPISIS. Ut SYNCOPA. SYNDhTUS Conjunctus, a Gran. culi- ment. SYNODUS. Conventus publicus, Graec. a^w , eadem notione ; qui est joint, uni. (A. SS.) e,;voao; ; assemble gnrale. (A. 773.) Vox SYNDICARE. Examinare, in alicujus generica scriptori.bus Christanis , quibus mores vel acta inquirere, notare, acri cen- fere semper quodvis coricilium episcoporur.i sura carpere ; censurer, examiner quelqu'un dicitur; propria yero significatione synodus (fans ses 7nceurs; ol. syndiquer. (limbo. IV apud nos appellatur, que ab episcopo lit, 1'P.)Synclicari,judicio syndicatorum clan- convocatis quOtannis para;cia; sum presbyntiri ; lre condamn par jugement des syn- teris; runaon d'vques, concite, et plus parclics. (A. SS.) ticulireurent, a.ssemblee des prtres d'un Srl~iDICA'I'IO. Examen , iri alicu ,jus diocse, synode diocsain. (Pas.) Census mores vel acta inquisitio ; examen, enqule quiepiscopoa clericisvenientibus ad animas synodos, quibus interesse tenentur, pendi sur la conduite de quelqu'un. (S. Ast.) SAr NDICAT016. Qui i nquirit examinat ; solebat; droal que les p'rties rayri^ent a leiaa. vque la tenue du synode. (I;oncomp.) tc ci?qi.r('t,eur. (Ap. 1Vlur.) ^ i;8nser, SYNOPISSARE. '1'urpiter facere, lasci' SYNDICATUS. Conventus communila-
21:i5

$157

TAB

MEDIIE ET INFIMtF, LATINITATIS.

TAB

2iZ58

vire ; se conduire honteusement, se livrer ,d la dbauche. (Lup. ad Can. Conc.) SYNTOCHIUM. Idern q. SINODOCHIUIlI. SYNTROPHUS. Graer. cdvrpog+os; qui a t nourri, lev ensemble. (Tert.) SYRI. Negotiatores, qui ex Syria in Occidente mercuraturam exercebant ; marchands syriens. (Sid,) SYRIARCHIE. -- Sacerdotes provinciae Syriccc; syriarques, prtres syriens. SYRINGATUS. Syringatus aguas, qui adhuc lac sugit; agneau qua tette. SYRMA. Charta, cui in modum caudae appensum est si gi llum ; charte ayant le sceau tr'ainant et penda.nt. (Ach. Spic.) SYItOCOSUS. Ungo te uno unguento syrocoso, quo unctus fuit unus sanctus qui fuit vocatus S. Cyricus. (A. SS.) Me]ius,

ut videtur, nrs. codex habet siricoso, id est, delicatiori. SYROCUS. Ventus qui Latinis Euro-Nothus; siroco, vent du S.-E. (San.) SYROPARIUS. Qui syrupos seu juscula praeparat, ut videtur; apothicaire, celui qui fait les sirops. SYSSITUS. A Graec. uceczo5, simul cibum capiens, convctor ; convive. (Leg. Roni.) SYSTATICUS. Systa.ticce littercc, commendatitiae, Gra;c. cucrureiu; lettre de recommandation. SYSTEMA. Gran. vvarn j^u, proprio compages, collectio. Hinc astronomis pro mundi constitutione et forma usurpatur ; theologis vero pro conaplexu articulorum fidei.

T
T: Littera numeralis, quin 160 designat. Eidem litterao si recta linea superaddatur (T), 160 millia significat. T pro D scribi, aut vicissim, jam dictum est in D, ut et D pro TH passim apud Germanos. Septentrionalibuspopulis fanuliares sunt mutationes litteraru.m r, z et c. Notissima quoque est T et e mutatio, etiam apud Latinos. TAAGIUDI. Male pro kaagium seu caagium; Vid. CAAGIUM. TABALDUS. Idem q. TABAnnUhi. TABANUS. Animalis species ; taon ; ol. taban. TABARDATUS. Tabardata tunica, idem q. TABARDUIII. TABARDILII. Pustulae pestilentes apud Hispanos. (A. SS.) TABARDUIII. Tunica, seu sagum militare ; manteau court d l'usage des gens de guerre ; ol. tabar. (Les ecclsiast.iques en portaient aussi, mais beaucoup plus longs.) TABAYLHO. Mappa longior, eadem qum
LONGERIA. (A. 1360.)

TABELERIUS. Tympanista ; tambour. TABELETUM. Pubillares ; tablettes. (Ob. eccl. Mor.) TABELLA. Tabella paschalis, notm chronologicae cerco paschali anime ; Vid. CEREUS. TABELLARIUS. Qui rationes conficit, data et accepta referens in tabulas ; teneur de li.vres,calculateur. (Sid.) TABELLIO. Qui contractuurn et testamentorum instrumenta conGCribit ; tabellion, notaire. (Pass.) TABELLIONALIS. -- Tabellionale signum, subscriptio tabellionis, quae juridice fidem faeiat ; stgnature d'un . tabellion (A. SS.) TABELLIONARE. Tabulas rite .et juxta for-main praescriptam describere ; dresser des (tetes ;ol. tabelliontzer. (A. 1448.) TABELLIONATUS. OlTicium tabellionis ; o f fice de tabellion, tcabellionat. (A. 1304. ) .1'ABtsLLULA. Tabula, axis; planche, ais. TABELLUM. Iclem rt. TABtTr.A. TABEIIENA flirt-MAMA. Taberna, locus

ubi alea luditur; cabaret, licu oia l'on jume. (St. Aven.) TABERNA. Jus seu facultas habendi tabernam in villa, cella venaria, arca e tabulis ligneis compacta, domus, habitatio; droit ou perrnission de tenir auberge, cellier d vin, caisse de bois, maison , habitation. (Pass.) Taberna bannalr's, ad guara venire tenentur, qui feudum domini manent, si quidem iis ad eam divertere sit animus; cabaret banal. TABERNACULARE. Habitare; habitcr^ (Mart. A rnpl. Col.) TABERNACULUM. Taberna, ciborium. seu pars altaris ubi reponitur p^xis, feretrum, thecareponendis sacris reliquiis apta, sedes abbatis in choro, vectigal quod pro vino in urbem solvitur ; cabaret, tabernacle, cerr,ueil, reliquaire, sige abbatial, droit d'entre (tupid est soumas le vin la porte des villes. (Pass.) TABERNAGIUM. Multa, qua tenentur tabernarii, qui statuta principis de tabernis transgrediuntur ; amende a laquelle sont condarnns les cabaretiers qui violent les ordennances sur la tenue des cabarets. (.Tabul. Fisc.) Tributum pro facultate vini distraherrdi domino solutum; droitguise paye pour avoir la perrnission de vendre le vira en dtail. (G. Chr. T A BERN ALIS. Pertinens ad tabernana ; de cabaret. TABERNARE. Tabernam tenere, vinurn sinaiilatim vendere; faire auberge, vendre du vin au dtail. (A. 1367.) TABERNARIA. Prrepositura, seu balia in monasteriis, monacho addicta, cui incumbit tabernarum monasterii cura, seu tabernagia exigendi. (Innoc. II PP.) TABERNATOR. Tabernarius, caupo ; . aubergiste. (A. SS.) TABERNIO. Qui frequentat tabernas; celui qui frqtaente les cabarets. (Pap.) TABESCERE. Notione activa, tabilicare, seducere , corrumher.e ; corrompre , gdtcr scftaire. (Ap. Mart. Anecd.)

T:i r1 LEX GUN l A r3 2551) atoo pourr .Putredo; /tare (Vet. G1.) S voir des droits de navigation. (Ch. Mass.) DITA .TAT3t Tabula marm-orea, quo nomine donatur triTAEII't'AS. Eadem notione. (Id. TAt1ITUllO . Eadem notione. ^ Vet. Gl.) plex jurisdictio ap. Gallos; prima comitis TABLAR1US. Talilarius culte tus, sive stabuli, altera amiralli, tertia p r otoforestar table de marbre, ancienne table qui tenait mensalis; couteau de table. (A. 1256.) TABLEMENTUM. - F. aaratus tabule toute la largeur de la grande salle da Pa-lais altaris ; devant d'autel. (A. 1415 ap. Rym.) ct Paris, et devant laquetle tenaeirt jarri_ TABLENA. Mappula, mantile ; touaille, diction le conntable, l'anairal et le grand maitre des eaux et [oras ; de la le nom de nappe. (A. 1296.) table de marbre donn chacune de ces trois TABLERIUM. Eadem notione. (A.1357.) TABLETTUS. Parva tabula in qua quid juridictions. (Pass.) Tabula rotunda; de _ cursionis aut hastiludii genus; jote, tour_ seribitur aut pingitur; tablette. (A. 1419.) TABLETUM. Theca reponendis sacris noi ; ol. table ronde. (Pass.) Tabula sicca, reliquiis apta; chdsse, reliquaire; ol. tablet. ludus aleatorius; 'brelan, sorte de jeu; ol. tablesecque. (Pass.) (.5. 1328). Idem q. TAISLETTUS. A. 1419.) TABULAGIUM. Idem q. STALLAGIUM. TABLISTA. Qu tabulis ludit; qui joue (S. xiv.) aux tables; Vid. TABULA. TABOLATIUS. Majus scutum e ligrto ; T_A.BULAMENTUM. Stylobata; pidestal; ol. entablement. (A. 1419.) grand bouclier de bois ; ol. pavois. (Ap. Mur.) TABOLERIUM. Scruporum alveolus;. TABULARE. Contabulare, tabulis compint;ere ; planchier. (Vet. Gl.)Librostabulis damier; ol. tablier. (Id.) TABOLLARE. Strepitur facere; faire du seu asserlbus compig,ere ; relier. (A. 1358.) TABULARIA. Tabularia lex, conditio, bruit ; ol. tabouler. (A. 1529, quw adhibetur in manumissione per tabulas, TABORELLUS.Tympan um; tambourin; seu libertorum tabulariorum. (Trad. Fuld.) ol. taborel, tabourin. (S. xv.) TABULARIUS. Servus per tabulas, seu TABORINUS. Tympanista ; qui bat du per instrumenta chartarum manumissus ; tantbour; el. taboureur. (A.1497.) serf affranchi par lettres. (L. Ri p.) Qui TABORNUM. Tympanum ; ta.rrrbour; res ecclesiasticas administrat ; adnainistr aol. tabour. (A. SS.) teur des biens de l'Egli.se. (Greg. M.) TaTABULA. Tabella quae altari praetendibula, qua ferunt cibos in refectoriis monat.r.rr ; panneau qui forme le dcvant de l'autel. chorum ; tabletee cl rebords sur laquelle on (Latir. Leed.) Orbrculus, clavus in vestibus; !anule, nmud, bouton. (nast.)Tabula libnea porte les plats de la cuisine au rfectoire ; el. taulier. (A. 1341.) bnius percuSsione excitabantur monachi , TABULARIUM. Officina, locus ubi sedet manolo scilicet tabulam tundente ; planche notarius et acta ab ipso servantur, stabulum, crcr laquelle on frappait, cI dfaut de cloche, conventus, mensa aleatoria; boutique, tude rour veiller les moines. (Jet. Cod.) Gode notaire, table, assemble, da.mier, chinus instrumenti musici ; espce de crcelle.; quier; ol. tablier. (Pass.) Ambo, sugesturn el. tablc. (Arnal.)-11Tensura abrariae species; ve] exedra ; jub, estrade ou salle de runion. sorte de mesure agraire. (S. x.) Lex, Nea(A. 1386.) T'abularium cerco, massa; pain de politanis ; loi., ordonnance. (M. Frec.) Mencire. (II. Mon. Bec.) sa in qua prostant res venales ; banc de marTABULATA. F. zedicula tabulas compachands, tal. (G. Chr.) Quiclquid ex bonis cta, vel in qua plures sunt tabule usibus runlicujus. est et ad varia vitae cornmoda condilcit ; mense, la partie du patrimoine dont le sticw domus destinatae : seu potius stabulum. revenusert ci l'entretien. (Chart. eccl. Auxit.) (Ann. Ben.) Feudurn seu quidquid ad illud pertinet ; TABITLATULZI. Quwvis tabula. (Valer, fief ou tout ce qui y est relati f. (Pass.) Cal- Cemel.)Abacus, alveolus, seu tabula lusoria, Gal. damier. (Sax. Gram.) Orbiculus, claculus ; boule, jeton pour compter.. (St. Mont. vus in vestibus, nisi sit pro efigies, imago. ,Reg.) Tabellula ; panneau, plague. (Pass.) (A. SS.) Corta panni quantitas ; pice de drap. (A. TABULATUS. Instar tabule planos; 1359.) Sacrarum reliquiarum exposrtro; plat comme unetable. (A. SS.) Tabulatus laexposrtionde reliques. (St. eccl. Par.) Tabularunl ludus ; jeu de dames, de trictrac, d '- pideus, pavimentum ; pay . (Andr. Flor.) TABULERIA. F. linoris adumbrat.io ehecs; o]. tables. (Pass.) Tabula itineraria, altare portatile ; autel portatif. (Hiriera.) Ta- rei alicujus faciendae in tabulis descripta ; dessin, croquis. (St. Mont. Reg.) bula pacis, idem q. OseuLAT7RrUM. (A. 1368.) TABULERIUM. Speculum, ut videtur ; Tabula offrcialis, quw n monasteriis con(Ap. Mur.) Umbella, seu umbranaroir. tirret seriem ministrorum qui per hebdomaclam publicis functionibus deputantur ; ta- culum, ni fallor, Gal. cran. (A. 1333.) TABULETA. Dim. a tabula. (A. 1379.) bleau indicatif des off.cier s monastiques de TABULETL'S. Tabellula, ut TABULA. semaine. (Leo Ost.) Tabula cambii, nummula-rii, cambiatoris, campsaria, seu canipsoris, (A. 1375.) TABULLERIUS. Tabula ]usoria; ch;mensa argentaria ; comptoir de banquier, banque; ol. table en change. (Pass.) Tabula horaquier, damier; ol. tablier. (St. Ast.) TABULUS. Stylobat.a ; pidcstal. (A ria, qurn hora? pulsantur ; cadran; ol. tablette 1376.) Mensa nunmulario,:um ; cornptorr, saroir les hez.cres.(Conc, ^isp.) Tabula niars, port as seuri}^agi^i, merrsa- exactoris vebureau de banquier. (St. Ast.) TABUR. -- Tympanum bcllicum^ i Cl'igalium in portubus rnaris; bureau drr rece-

2161

TAG

3IED1rE ET INFIII lE LATIN1TATIS.

TAL

2162

Inum ; ta.mboicr; ol. tabour, tabur, labor. TABURCINUM. - Eadern notione. (II. Hunting.) TABURCIUM. - Eademnotione. (Id.) TABUSSARE. - Idem q. TABOLLARE., strepitum facere. (A. 1383.) TABUSTELLUS. - Certa campanee pulsatio, ac fortassis illa, qua altero duntaxat latere pulsatur ; tintement d'une cloche. TAC. - Idem, ut videtur, quod TAXA, impositio ; taxe. (1+orm. Angl.) TACCA. - Patera ; tasse. (A. 1429.). TACCUNATUS. - Calce-os sihi novos, et Irene taccunatos fieri petivit. n (Caes. Heist.) Al codd. habent tacciniatos. Italis tacconare est calceos reficGre, resarcire. TACEA. - Patera; tasse. (Ch. Arag.) TACETA. - Parva tacea; petite tasse. (:1. SS.) TACHA. -Macula, labes ; tache. (St. Mas.) Praestatio agraria, ut TASCA. (A. 1360.) -^ Inst.runlentum piscationi aptam ; engi.n de peche ; ol. tache. (A. 1289.) TACHARENTIA TERRA. - Ager obnoxius tasco; terre soumise au payement de la tache; ol. terre tachible. (A. 1391.) TACHETUS. - Clavi species; clou d tete dore ou argente. (S. xtv.) - Quivis claviis; clon; Oceit. tache. (Ch. Occit.) TACI-IIA. - Coria decem, preestatio tigraria, ambitus ; paquet de dix cuirs, champart, e.r,ic.einte, tour ; ol. tache. (Pass.) rACIHABILIS. - Obnoxius tasL% ; soumis a la tache, qui doit le champart; ol. tachible. (S. xui.) TACIIRA. - Cria decem, ut TACmA. (Ch. Bitur.) TACITURIRE. -Silentium appetere ; avoir envie de se taire. (Sid.) TACLA. - Sagitta, telum; trait, flche; ol. lude. TACOLINUM. - Italicm taccol ino, genus densioris panni, diversicolori filo contexti. (A. SS.) TACRA. - Corla decem ; paquet de dix cuirs; ol. tacre, tache. (Reg. Cast..Lid.) TACTARE.- Confirmare ;confirmen (Flet.) TACUS. - Iinpositio; taxe, imposition. (A. 916.) TrEDiABILITER. -Moleste; pniblernent. (Ch. Loth.) T,EDIARE. - tEgrotare ; etre malade. (A. SS. Ben.) T1EDIbLUM. - Parvum taedium ; petit ennui. (J. de J.) TiEDIOSUS. - Teedium afT'ereris, molestos ; qui donne l'ennui, fatigant, assommant. (Scrip. rer. 1+r.) TfLDI.TUDO. - TMdium ; enriui. ( i'et. Gl.) TtEDIUM. - 1Ef;ritudo ; onclaise, rnaladie. (Conc. Epaon.) Twcliunt fa.cere , molestiam cxhibere; in. gutter. (A. 1268.) TrEDULA. - Parva Inda ; petite torche. (J. de J.) TAFATANUS. - Panni scrici species ; taffetas. (A. 1453.) 'l.'AFFATA -Eadem notione. (Han. Angl.) '1'AGNARE. - Pro tannarc, coria subigere ; tanner. (A.1354.)

TAGNERIA. - Oflicina ubi coria subi ;tlntur ; tannerie. (A. 1258.) TA.GULA. - Cumulus, strues ; tas. (Cons. 1{larch. DumU.) TAHONA. - Moletrina; moulin, et particulxement, moulin m par des chevaux. (Ch. flisp.) TAHUTIS. - Feretrum ; bire, cercueil ; ol. tahus. TAILEA. --- Silva caedua ; bois taillis. (A. 1221.) TAILHARE. - Disponere, statuero ; d.cider, arreter; ol. tailler. TAILHATOR. -- F. cui silvarum caeduarum cura commissa est; garde forestier. (A. 1292. TAILHIA. - Idem q. TAILHUI4'I. (A. 1316.^ TAILHUM. - Jus, ut videtur, exscindendl lignum in silva caedua ; droit de faire du bois dans un taillis. (A. 1231.) TAILLA. - Silva caedua; taillis. (Domesd.) TAILLABILIS. - Tallicc obnoxius ; sujet '61 la taille; ol. taillable, taillablier. (Pass.) TAILLADA. - Preestatio quae vulgo Gallce taille nuncupatur; Vid. TALLIA. (A.1185.) TAILLADUS. - Orbiculus mensarius, sopor uo cibi discinduntur; sorte d'assictte sur laquelle on coupe les viandes ; ol. tailloir. TAILLAGIUM. - Exactio quaevis; imp8t, taxe, taille ; ol. taillage. TAILLANDERIUS. - Sartor ; ta.ictur ; o). taillendier. (A.1481.) , - Caedere; tailler, couper. (A. 1316.) TAILLATA. - Impositio ; ut TAILLAGIUDI. (Pass.) TAILLATOR. - Sculptor monetarius; monnayeur, tailleur des monnaies. (A. 1353.) TAILLETA. - Sylva caedua; taillis. (A. 1222.) TAILLIARIUS.-Idem q. TAILLABILIS. TAILLIATIO. - Taillia' impositio ; imposition de la taille. (A. 1284.) TAILLIATOR. - Sarcinator; tailleur. (A. 1320.) - Sculptor monetarius; ouvrier monnayeur, celui qui taille les monnaies. ( A. 1371.) - Tailliaruni partitor vel exactor; rpartiteur ou receveur de la taille ; ol. tailla.ire. (A. 1378.) TAILLIATUS. - Tailliatus lapis, malleo politus; pierre taille. (A. 1319.) TAILLINATUM. - Silva ca3dua; taallis. (A. 1309.) TAINTURARIUS. - Tinctgr, infector; teinturier. (S. XIv.) TAIOLA. - Pedica qua cajnuntur vulpes et lupi; pige d renards. (Pet.. de Cresc.) TAIOLUS. - Tessera lignea, etc., ut TALEA. TAISSARE. - Veneno 6ais vel tays nuncupato inficere ; empoisor2ner. (Ch. Mass.) TALA. - Vastatlo, damnum precsertim frugibus illatum ; domma.ge , dgt fait aux rcoltes.- Multa ipsa, goce pro tala seu ,larnno exigitur ; amende pour dgc2t aux rcoltes. (A. 1323.) - Idem quod TRILLA, ni fallor , silva ctLdua; taillis. (A. 1218.) TALAGIUM. - Pizestatlonis species; sarta de redeuance; ol. talaigc. (A. 1202.) 'I'ALA1tIASCA.-Larva; masque, faux vi sags. ui. 1iI17asChe, talmachc. (Burch.)

LEXI CON TAL TAL iG3 21^^ TALAi)iELLARITJS. -ldem q., TAi.EMARIUS, TALIATA.Sicharta manifestat, qu orin,is_ TALARE. Vastare, rem invadere, per vira sus vel tutor comparasset vel de i n fante fr a c auferre; dvaster, prendre par force ; ol. ta- taliata. (Form. T'et.) Roe est, si bene'opiter. (L. Alam.) Putare, scindere; couper, nor, tale seu id fiat, quod in 'arta facierr_ fendre; ol. tailler. (Ch.Hisp.) declara. tur dum TALATA. Exactio ; taille. (St. Arel.) . esseGIUM. Territiorum urbis; te rr iTALIAT TALATIUM. Culcitra; maulas. (A. 1449.) toire, banlieue d'uneville; ol. taille. (A. 1401.) TALATOR. Qui vastat, scindit; celui qui TALIATOR. Sartor ; ta^illeur; ol. ta^illor. devaste; Vid. TALARE. (A. SS.) TALAUCHA. Clypei genus; espce de bouTALIATURA. Scissura ; c oupure, entaille. clier ; ol. taloche. (A.1339.) pret. Agrim.) TALAVACIUS. Majoris ac spissioris clyTALIATUS. Caesus, scissus, divisus; taillcr, pei species; sorte de grand bouctier courb coup. (Ap. Mur.) des deux cfits; ol. talevas. TALIBUS. Pro TALMUD. TALAY.E.Excubiae excurrentes et exploTALIERIUII. Escalis orbiculus quivis , ratoriae; patrouille, guet. (A. 1322.) sed proprie ligneus; assiette,assiette de bois. TALCUS. Lapis pellucidus; tale. (A. SS.) (Ap. Mur.) TALEA. Tessera lignea in duas partes TALIMPULUIII. F. tantillum, aliquantum : fissa, in quarumutraque debitum continetur, soloque pare et agua et sale legumirris tatransversaria quaedam caesura denotatum , al- /imputo utatur. (Can. Hib.) tera penes emptorern vel debitorem, altera TALIMUS. Pro TALMUD. penes venditorem, vel creditorem remanente; TALIOLA. Tendicula; petit lacet, petit taille, petit bton divis en deux parties, une pige. (L. Long.) pour l'acheteur ou le dbiteur, l'autre pour le TALIPEDARE. Titubare ; chanceler. [aire marchan.d ou le crancicr, sur lequel un indi- des faux pus. (Sid.) que, au moyen de coches ou entailles, les quanTALIS QUALIS. Mediocris, medius ; tel tits de marchandises, etc., livres et reques. quel. (Lob. H. Brit.) (Pass.) TALIUM. -- De talio, ca'srra ; Vid. TALxuM. TALEAIIE. Idem quod supra TALARE , Idem q. TALIVUM. (A. 1341.) scindendo vastare. (Ap.11Iur.) TALIVUM. Silva caedua, ni fallor, jus ea TALEATA. Certus ac .definitus locus in utendi, vel etiam prwstatio quw ob id juris };alude, taleis seu palis defixis septas, in quo exsolvitur ; bois taallis , droit d'en user, ou pisces asservantur : vol fortassis fossa , locus redevance que l'on paye pour l'exercice de ce cavatus, canalis. (G.Chr.) droit. TALEMARIUS. Pani ex, qui panera conTALLA. Vastatio, damnum, ut TALA. t7cit, ac venum exponit; boulanger; ol. taleF. funis angularius , complicatorius, nautis a,aellier. (A. 1231.) Gallicis taille de point, taille de fond. (Ch. '1'ALEMETARIUS. Eadem notione. (A. Mass .) Ad tallara, singulatim ; en dtail. (A. 1176.) 1270.) TALEMIS. Pro TALMUD. TALL AGIA . Exactio, ut TALLI A TALEN AGIUM. Tus exigendi singulos sexTALLARE. Exscindere ; tailler, couper. tarios pro singulis modus vini venditis; droit (A. 867.) . seigneurial sur le vn. (A. 1202.) TALLATA. Exactio, ut TALLIA. (St. Arel.) TALLATOR. Numerator , ratiocinator ; TALENTUM. Ar1iml decretum, voluntas , desiderium, cupiditas; bonne disposition, vo- -nisi sit sarcinator ; calculateur, teneur de lilont, dsir; ol. talant, talenx, etc. (Ch. Tlisp.) ures, ou tailleur. (Lib. Nig. Scacc.) Centurn libras, quinquaginta libras, seu TALLAVACIUS. Clypei species ; sorte de etiam libram et marcam interdum siguificat ; grand bouclier ; ol, tallevas. St. Ferr.) TALLEA.Species tigni, materae ve! scancent livres , cinquante livres , une lii,re , un amare. (Pass.) dula ; b ardeau. (St. Cad.) TALLEICIUM. Silva caedua; . taillis. (A. TALERUS. Monetae species apud Gertuanos; tltaler, monnaie allemande. 1236.) TALLETA.Exa.ctio, ut TALLIA . (Ap. Stepli.) TALETA.Exactio; taille,imp8t. (S. XIII.) TALLIIUM.Bessis aurei ve] argenti numTALGATUS. -- Talgata braca, cui assuta; perae, ni fallor; braies. , chausses poc.hes. (A. maria partitio ; taille (en parlant .des mona55.) naies). (A. 1417.) TALLIA.Vastatio, damnum; silva cwdia; TALIIADORUM. Idem q. TAILLADTJS tessera lignea ; bessis aurei vel argente num(Brand.) `1'ALIIUM.De talho, eaasim, GaL de taicle. maria partido; territorium urbis; scissura, divisio quae fit in partes scindendo, vendido (Vet. forinul.) quae fit minutatim ; certus militum nunierus TALIA.Stria in vestimentis, seu ruga pars eminens ac protuberans in longum deducta; quw a quovis fkderatorum exigitur; tantuin 1^1i (Tert.) Silva ceedua; bois ta.illis. (A. prati quantum uno die secari potest; dgttt, dommage, bois taillis, taille de marchand sur i234.) Pars illa qua aliquem spectat, v. g. laquelle iC marque ce qu Il vcsid ci crdit, trrillc certus militum numerus qui a quovis foederatorum exigitur; contingent , troupes four- des vionnaies, d.zstrict, juridiction, te.rritoirc nr par choque confetkx. .Exudo ut TAL- d'une ville, vente cut dtail, dtail, contt:ngent, quantit de pr qu'un homme /II. (A. 1431.) fauche trien un jour. (Pass.) [anche. ZALI,Ai:A.PrcUStatro ut T>,rJLIA. 1

2165

TAL

Mi:DLL ET INHALE LATINITATIS.

TAN

21Gti

butum, impositio ; impCt, aide, contribution ; ol. taille, taille, tailiage, etc. (Pass.) Tallia libera, seu francilis , quae a liberis exigitur; aille fra.nch.e., celle qui est payde par les liommes libres. Tallia servi.lis , que a servis et manumortuis debetur ; taille serve, celle qui est due par les mainmortables et les serfs. Tallia alta et bassa, seu tallia ad voluntatcva, ad placitum, aut voluntaria, quce domino linuttur vel augetur supremo jure, prohibito; taille haut et bas, taille d merca, celle dont le seigneur fixe le chiffre suivant son caprice. Tallia amoissonata, quae quotannis solvitur in certa, de qua conventum est, frumenti quantitate, vel etiaul pecuniw summa ; taille convenue entre les parties intresses et se payant en nature ou en argent. Tulla justa legitima, seu recta, que ex consuetudine debetur; taille juste, celle qui est due d'aprs la coutume du lieu. TALLIABILIS. Tallice obnoxius; sujet d la taille ; or. tai.11able, tailli f, taillaule, taill, taillablier, etc. (Pass.) TALLIACIUS. Ad talliam pertinens ; de taille, relatif la taille. TALLIAGIUM. Jurisconsultis Anglis, praestatio gueevis, verbi gratia decimae, quindecimae, subsidia, et alia ejusmodi, qua a parlamento regno indicitur, a qua preestatione immunes sunt, qui tenent in antiquum doniinium, nisi expresse is indicatur, quod lacere potest rex ex magna causa, cum jubet. Talliagium mensurarum, earum adaequatio ; talonnement des mesures. (Chartul. S. Vand.) TALLIANUM. -- Tributum, ut TALLIA. A. 1225.) TALLIARE. Talliana a tenentibus exigere ; imposer une taille, lever la taille; ol. tailler. (Pass.) Secare, caedere; tailler, couper. (Pass.) Dividere, partiri; partager, diviser. (S. xIU.) Talliare mensuras, illas aptare, adaequare; e'talonner les mesures. (Chartul. S. Yand.) TALLIARIUS. Exactor talliarfaan; percepteur, collecteur ; ol. taialre. (A.1366.) TALLIATA. Tallice impositio, atque adeo idem quod Anglis talliagium. (A. 1076.) TALLIATIO.Eadem notione. (Ap. Leibn.) Adaequatio mensurarum; talonnage des mesures. (A. 1277.) TALLIATOR. Sarcinator; tailleur d'habits. (A. SS.) Talliarum exactor; receveacr de la taille; el. taillaire. (A. 1340.) Talliator lapidum, lapidicina ; tailleur de pierres. (A. 1263.) TALLIATORIUM. Idem q. TAILT.ADUs. (A. 1263.) TALLIATUM. Silva caedua ; taillis. (A. 1251.) TALLICIUM. Eadem notione. (A. 1271.) TALLIO. Tallia quao iuiponitur pro exer- cita regis ; deitxinae taille qui montait au tiers environ de la taille principale, et tait cense servir d'l'entretien de l'arnme; ol. tailion. (A. 1126.) Quaevis prlestatio ratione feudi debita; redevance. (Tab. S. Vine. Cenom.) 1'ALLITIO. Caosio, sectura ; couptare, enttaillg, (A. 1205.)

TALLIUM. Tullice genus, ut TULIO. (.., 1358.) Territorium urbis, ut TALLLI. (A1340.)) Incisio; taille, coupurc. (A. 1301.) Praestatio quae episcopo fit a presbyteris ; droit diu un rEque par les prtres de son diocse. (St. Synod. Cast.) Vcndere ad tallium, minutatim; vendre en dta.il. (A. 1243.) De tallio, caesim; de taille. (A. 1397.) TALMUD. Opus jus canonicum ac civile Judeeorum complectens; le Talmud.. TALO. Talus; talon. (Ugut.) Tr1LOCIII,\. Cl ,l-pei genus; sorte de boaaclier; ol. taloche. (Vet. Gl.) TALPA. Operculum; comercie. (Ch. Occit.' Machina ad suffodiendos muros; niachifle de guerre destine /'acili.te) . la construction des mines. (Pet. Tudeb.) TALPARIUS.Cunicularius; mineur. (Mon. Al tis.) TALTERIUM. Silva credua; taillis. (A. 1220.) TALUDARE. In propedcm construere ; construire en talas ; ol". taluder. (A. 1381.) TAMARISSA. Sepes ex v irr;ultis contexta contexto; haie, clvtaare de branchages. (A. 1310.) TAM BENE..Eque ae ; aussi bien que. (A. .1457.) TAMBORELLUS. Tympanum ; tanabour. (A. 1411.) TAMBORINUM. Eadem notione. (A. 1328.) TAMBURARE. -- Italis litem intentare, accusare; intenter un procs, accuser. TAMISIUM. Cribrum, quo farifia purgatur; tamis. (IIeriman.) TAMISSUM. Eadem notione. (A. 1361.) TAMNUM. Cortex querceus in pulverer_I redactus; tan. (Lob. II. Brit.) TAMOLA. Fulcrum subwillare ; chasse, bquille. (A. SS.) TANA. Caverna; tanire. (A. 1245.) TANACETUM. Portio cibaria, uf vocant, monachica, quae quinque ovis conliciebatur; pitance, ration d'un naoine. (Chr. S. Trud.) TANAGA. Compedes vel caecus carce!, utvidetur; ceps ou basse-fosse, caclaot. (Lis. Barc.) TANAIARE. Candenti forcipe laniarc; tenailler. (Ap. Mur.) TANALIA. Forceps; tenailles. (St. Fl.) TANARIA. OBicina coriaria; tannerie. (Ch. Hisp.) TANAR1US. Coriorum infector; tanneur. (A. 1187.) TANATARIA. Ut TANAIitA. TANATUS. Panni species , fulvi coloris ; toffe de couleur rousse; ol. tanne. (S. xv.) TANCI3ELMIST,'E. Sectatores cu,}usdani Tanchelmi haeretici, qui et Tanchelin.us, Tanquelnaus, Tanchelmus, T'ande^nus, Tunderius et Tndelinus dictus est. TAND.E. Reliqua , arreragia ; reliquia d'un compte, arrrages. (Ch. Arag.) TANEGLIARE. Idem q. TANAIARE. (Ap. Mur.) TANERIA. Ut TANAr.fA. (A. 1237.) TANETERIUS. Ad querceuul 1)111'0,1'0M uertincus; de tan. (A 1060,)

- LE1I Cc;;ii TAN TAL]. 2103 NGANAItE.-Intcrpclllre; sommcr juelTANUS.-Dignitatis nomen, nt TIIAINUS.TA re Pro?stationis , scu tributi species ; sorte de qr e 'icn en jeastice. (L. Sal.) TAVGANUDi. - Ipsa nterpellatio judicia- devanee. (A. 1151.) ria ; som.rnation. (L. TAPARE. - Occludere, obturare; f ermer, TANGERE. - Dicere, de re aliqua sermoboucher. (A. 1331.) neln habere; toucher, parler d'une chose. TAPECIUS. - Tapes, aulaeum ; ta.pis, tap i r_ (Aun. Gen.) - Statuere, convenire; convenir serie. (A. 1010.) cl'une claose, tomber d'accord. (A. 1337.) TAPER. - Anglis, fax, Cereus; cierge. Pulsare ; .sonner. (Miss.Yet.) Tangere c ar- (A. 1386.) tara, dicebatur de iis qui chartam propria TAPESIUD. - Ut TAPECIUS. (Vit, a bba.t. manu non subscribebant, neque apponeNant S. Alb.) sil;num crucis, sed manu tangebant, ut subTAPETIA. - Ead. notione. scril!tionern nominis sui a notario factam raTAPETIABIUS. - Cuapetium cura comtam haberent; approuver un acte, consentir d missaest; tapissier. (A. 1483.) son contenu en touchant le parchemin. (A. TAPETUM. - Pannus qui feretro insterni936.) tur; drap morluaire.(Chartul. Maj. Mon.) TANGIBILIS. - Qui tangi potest; palpaTAPIIUS. - Sepulcrum ; tombeau. -(A. SS.) ble , tangible. (Lact.) TAPICERIA.-Aulwa, peristromata; tapisTANIA.- Cansa, arca, ut videtur. (A.1330. serie. (A. 1495.) TA11'IUi1f.-Querceuspulvis; tan. (A. 1225.) TAPICERIUS. - Aul ae orum opifez-; tapisTANLAGIUM. - Vectigal; Vid. TELON. sier. (A. 1273.) TANNARE.-Coria subigere; ta.nncr. (Pass.) TAPICUS. - Eadem notione. (St. Ast.) TANNATOR. - Qui corra subigit prwparatTAPINAGIL'M. - Per moclum tapina- g , qa.ie ; tanneur. (Id.) clanculum, secreto; en tapinois. (A. 1355.) TANNELLA. - Forceps; tenaille. (A. 1326.) TAPINATIO. - Cum tapinatione aliquid TANNERIA.- Officina vol ars corla subi- oyere, Gallis en tapinois, furtim, clanculum. gendi; tannerie. (Flet.) (A. 800.) TANNERIUS.- Qui coria subigit; tanneur. TAPISSARE. - Acu pingere ; broder. (A. (A. 1482.) 1479.) T:1Ni`'EYUM. - Idem q. TANATUS. (A.1332.) TAPISSIUB7. - Aulaeum, tapes; tapis. (A. TANNUM. - Locus vacans et publicus ; 1361.) place vide et dont Vacas est public; ol. tande. TAPITU`I.-Eadem notione. (Ponta: f. Eccl. (Ch. Tosstcac.)- Quercinus pulvis ; tan. (Ilion. Eln.) Angl.) TAPITUS. - Eadem notione. (A. 1361.) TANOVEI?IUS.-Idem, utvidetur, q. TANNA.TAPPA.-A Teutonico tappen, obturamenToR. (A. 1469.) tum., epistomium; bonde, bondon. - Vendere T 1`iQI-I.1NU1i. - Conventus illicitus, sedi- virtum ad tappam, venciere vinum parvis mentio, turba; runion illicite, meute,attroupe- suris; vendre le vin en dtail. (St. Ord. Semp.) vaent; ol. tcaquehcan. (A. 1285.) TAPPETARIUS.- Aulaeorum opifeA; tapisTAN QUADI. - Tn juam, inquit Grtlbertus sier. (A. 867.) in Prologo ad Vitam S. Caroli comitis Flandr., TAPPONNARE. - Cavare, suffodere; creunon est semper sirnilativtuii, sed saepe confirser, fouiller la terre. (Ap. Mur.) mativum. Tanguarn enim dicitur in Scriptura TAPPONNATOR. - Cnicularius; mineaar. silueta pro eo, quod vere est, sicut est ibi : (Id.) tanquam sponsus, hoc est vere sponsus. TAPPONUM. - Machina ad suffodicndos TANSA. - Prxsidiunz militum; garnison. muros; mach.ine ci saper les murs. (Id.) (Ap. Mur.) 'I'APPUS. - Epistomium, truncus ligneus, quo foramen dolii, per quod liquor infunditur, TANT. - Vox Arvernis usitata pro umbrae ^lttm ; dais. obturatur ; tampon, bonde. (Lamb. Arel.) TANTALLUS. - Arclea; hc{ron. (Vet. Gl.) TAPSERIA. - Idem q. TAr'ICF.RIA. Opus TANTANELLUDI.- Gari species; trentanel. tcapserice, acu pictum; ouvrage de broderie, (.St. Carc.) broderie. (A. 1388.) 'I'ANTI. -Pro tot, ut quanti, pro quot, pasTAQUEIIA. - Idem q. TANQr-rANUM. sirn oceurrit apud scriptores revi medii. TARA. - Pondus , seu potius superponTANTILI,ITAS. - Eziguitas; petitesse, exipoids ousurpoids. (luy era. Eccl. Anic.) dium; g,ait. P.::ast.) espce de rase. (A. 1323.) T ANTILLULUS. - Tantillus; tout petit, si - Vasis species; TARABINTA. - Fulcrum anillare; bquille, fcrible. (A. SS.) e'chasse. (A. SS.) TANTITAS.-Eziguitas : tantitas nostra. TARAGA. - Fascia, similis illi qua uti ju(Fiod.) TANTO. - In tanto , interim , idiotismo bentur episcopi peregrinantes ex Calernoniati ^lib^. I, cap : Circa collum fasciana Itt;lico. (A. SS.) duoruni pal^ T ANTU:\i QUANTUM. =- Dum, interim, sericam coloris nigri latitudine doctores ecclesiataraga tandiu. (A. 1334.) Tantumet tantum, dtiplum. moruna. Utuntur A. 1043.) Tanturn pro tam. (Conc. Ir?em a. stici Siculi et>lZelitensessupra superpelliecam ad machina 'stolte in colacionando, sive in ppro91.) cessionibus, sed in 14lelita soli doctores in tlieoT ANTUi11DERI. - Pro tantum. (A. SS.) 'I' AN`1'URERIUS. - Infectar; teinturter. lo;ia ea decorantur. TIRANOS. -. 1Gloneta atarea apud Apulos (A< 1518.) 2t;7

2169

TAR

111EDI:E ET 1NF1:lLE _LATINITATIS.

TAS

2170

et Siculos ; monnaie d'oren cours en Sicile et dans la Poui.11e. TARATA. Vestis regia et purpurea ; vtement royal. (Ugut.) TARATANTARA. Instrumentum musieuin, cribrum ; instrument 'de musique, sas ^ passer la [(trine. TARATRUM.Terebra; tariz'e; ol. tarelle. (T'et. Gl.) TARAVELLA. Eadem ntione. (A. 1379. TARCASIUS. Pharetra; carquot.s.(A. SS. TARCIIETA. Minor targa; petite targe, bonclier d'un petit diamtre. TARDA. Mora ; retardemen.t.(" or. drag.) TARDILOQUL' S. Qui diflictilter loquitur; qui parle arce di f f.cult. (Conc. Aquisgr. a. 836.) TARDIUS. Ad tardius, cum tardissime. (A. 1227.) T ARDUS.Serotinus; qui vienttard. (Pass.) Tarda hora , ad vesperum ; sur le soir. (A. 1301.) TAREC:ENA. -- Apud Mauros, domus munitissima ubi moneta conticitur, aliaque regia quredam opera fiunt. (A. SS.) TARENTINUS. Idem q. TARENOS. (Nicol. IV PP.) TARENUS. Molleta aurea, apud Siclos;; monnaie d'or de Sicile. (Mat. Silv.) TARERIUM. Terebra ; tarire. A. 1270. TARERIUS. Eadem notione. A. 1113.^ TARETRUM. Eadem notione. TARETTA. Sat;ittw vel arcus specres; sorte de flche ou d'arc. (St. Mant.) TARGA. Pelta ; sorte de bouclier, targe.' (Pass.) Moneta 2 clenariorum ducum ]3ritanniae ; monnaie fodale des ducs de I3retagne; ol. targe, cu. TARGATUS. Targa munitus ; arm d'une targe. (Mur.) TARGIA. Navis species; sorte de vaissean; ol. targe. TARIDA. Navis onerariae species, eadem qurU TARTANA vocitata, ut quidam volunt. (Ap. Mur.) TARIFA. Index pretil; tarif. (Ap. Mur.) TARINGIE. Sudes Terreno; broches de fer. (A. SS.) TARITATICUM. Tributum ex navibus qu L taritce appellabantur in ch. ubi alii legunt CAn VATicUM et TRANATICUM. TARLATUS. Cariosus ; gctt, pourri , ca;'i. (A. SS.) TARMUS. Blatta, tinca; blatte , teigne. (I'ct. Gl.) TARPONERIA. Moles aquis opposita, ni fallor; dique, chausse. (St. Peras.) T ARQU_1. Idem q. TACRA. TARRA33RU1I. Terebra; tarire. (A.1206.) T _1RRASSARIA. Agger terreus; terrasse. (A.1435.,) TARR ATER. Idem q. TAARABRU,II. ( Ap.
PTA.)

1' ARSE NATUS.Armamentarium; arsenal; ol. tarsenal. (S. xrv.) TARSICUS. Panni pretiosioris species; sorte d'tofp de Tartcw'e ; ol. tartaire. (A. 12'.15.) T ARSIONATIIS. Ut T_utsUNATLS.

TARTA. Placentae species ; tarta. (A. 1103.) Species navis , ut TAiuUA. TARTANA.Instrumenturn piscandi;instrument de peche. (A.1337.) TARTARA. Peccata , delieta ; pchs , fautes. (Missal. Goth.) Species panni, ut TARSICUS. (A. 1335.) TARTAREALIS. Tartarcus; de Tartario. (A. 1054.) TARTARICUS.Panni species, ut TARTATtINos. (A. 1320.) .TARTARINI. Tartari; les Tarta.res. TARTARINUS. Species panni, ut TARTARicos. (Mon. Angl.) TATUARON. Moneta anea Graecanica, a Nicephoro Phoca imperatore adinventa ; petitemonnaie de cuivredc t'empire grec. TARTARUM. Aridm fa'cis cioliaria, crustula, vini faix indurata, et doliis adha,rcus; tartre. (J. de Garl.) `I'ARTAVELLA. Instrumentum quoddam compluribus ligneis frustis sese invicem collidentibus constans, cujus strepitu piscatores coguntpisces ad retia; sorte de crcetle ; ol. tartavelle. TARTAVELLARE. Pulsare; faire du bruit avec la tartavelle; ol. tartaveler. TARTELETA. Placentula ; tarleletle. (A. 1488.) TARTRA. PlacenUe specics, idem q. TARTA. (A. 1482.) TARTUGA. Testudo ; tortne; ol. tartugue. TARUS. - Monet.ae geuus, idem q. TA RENUS. TASCA. Pera, sacculus; besare, petit sae, sorte de bourse; ol. tasse. (A. SS.) Praestatio agraria, agrarium, campipars, vox in chartis Occitanis , et provinciallbus pr wsertim , sat frequens ; impt sur les erres, terrage, champart; ol. tasque. (Pass.) TASCIIEREIUII. Tempus quo tasca colligitur, ni fallor ; poque de la perception de la tasque. (Polyp. S. Rem. Rcm.) TASCODROGIT. Haeretici ita appellati aauQz;, quod illis paxillum sonabat, et ijpoup yac. nasas, quod inter (manchan indicen' digitum naso apponerent, ut airara trstitiarn et affectatam quamdam sanctitatem pile se fcrreut. TASIUM. Iliensurre annonarire species ; mesure pour les grains. (A. 1184.) TSQUERIUS. Conectar tascrr; cclui qui lve la tasque; Vid. TASCA. (:1. 1268.) TASSA. Seyphus, patera ; tasse. (A.1337.) Curnulus; as.(S. xin.)UrnainCnti bcnus, vittarum strues seu nexus, videtur; na'dGd de raba.ns. (Conc. Senon. a. 1336.) TASS.IGIUII. Scrvitiunl , quod domino debent vassalli 'in tassando seu aggeranclo ipsius fenum ; corve e 011 sistrrnt ramasser le fbzaadu seiyn.eu,r ct le mettre en meule. (Rey. Caa. Comp. Par.) TASSARE. in struem orc'.nare ; metlre en tas, en ieule. (Flet.) TASSEA. Scyphus, utT.issA. TASSELLARE. Claudere, obstruere ; boacher, fernaer. (St. Mut.) TASSELLUS. Fimbria; frange. (Mon. Pluvialis; c haperon.(S. xv.) `I'ASSL1. --Scvphi species; tcssc. (tiz; c. xrn.)

LE XICON TEG ^,7^ r'onfertus herbarum globus; toufJe d'herbes. TAXATOR.A:stimat.or; cctui qui estinzc sacculus, ut TASCA. (A. 1379.) qui value, estimaleur. (Vet.Gl.) Qui tua rr m TASSIIIiII. Cumulus, ut TAssus. (A.1407.) imponit unuScuiusque facultate; r pa gTASSUS. ( umulus, seu strues aristarum .titeur de la taxe. (A. 1:343.) ^r el fO,ni; tas, metete. (Pass.) TAXATUM. Expeditio bellica ; cxpditi on TASTARE. Tentare, explorare; prouver, mtaita. ire (Form. Andeg.) essayer; ol. taster. (A. 1238 TAX ITUS. Miles stipendiaritts , qui TASTART. Monetre genus, apud Gallos ; taxam, seu stipendium excipit; homme de forte de monnaie; o]. tastart. (A. SS.) guerre qui recott une solde. (Ifist. Misc.) TASTUM.Linamentum, collyrium; charTAXEA. Laridum ; lard. (Isid.) Scypie. (A. SS.) phus, patera, crater ; tasse. (Ord. Rom.) TATA. Nutritius, paedagogus; celui q^zi TAXEOTA. Apparitor; sergent, apparilcve un enfant, gouverneur. (Thwrocz.) teur. (Jet. Gl.) TAU. Crux veteribus Gallis; la croix. TAXETA. Dimin. a taxca, scyphus. (A (Pass.) Vestimenti genus, f. SCAPULARE. 1375.) (A. SS.) TAXIARCHA.Grec. 20,cyczns, ductor orTAULA. Latitudo ; largeur: (A. 1435.) dinum, centurio vel decurio; taxiarque, che) mi.litaire. Mensa; table. (Ch. Occit.) 'l'AULAGIUM. Vectigal; idem g. TELON. TAXIARCHUS. lEstimator; celui qui va'1:AULATICUM. Eadem notione. (A. 1243.) lue, qui taxe, priseur. TAULERIUS.Escalis orbiculus, ni fallor; TAXILLATOR. Taxillorumludo d editos ; lailloir, tranchoir ; Vid. TALLERrus. (A. 1279.) livr au jeu de ds. (A. 1355.) TAULETUM. Diminut. a taula, parva TAXILLI. Lusoriae tesserae; ds c1 j ouer mensa; petite tabla; ol. taitlette. (A. 1352 ) (C cns. Sic.) 'fAULLIA. Tessera lignea, ut TALEA. T_1XILLUS. Cals ; talon. (A. SS.) IruposiCio, exactio ,tlt TALLIA. TAXIS. Indicium, nota ; marque.(A.1466'.) TAULONUS.' Pes mensa; pied d'une TAXONARIA. Locus ubi crescunt taxi; ta,ble (A. 1361.) bois d'ifs, lieu oic viennent les ifs. (A. SS.) TAUPIA.Talparius cumulus; taupinicre. TAXONUS. Melis; taisson, bla.ireau. (St. Vera.) (St. Arel.) TAURE.-E. Flagella ex boum seu tauroTAXTA. Instrumentitm vulnerum pro funditati exploranche inventum; sonde, insrum eors ; foccets d lanires de cuir. (Salv.) trrcment de Chirurgie. (A. SS.) TAURUS. Qui gregem regit ; taurea.u, le Maritus; le mari. TAXUS. chef clu troupeau.(L.Sa.l.) Pretium, ; estimatio, (Leq. II. I reg. Angl.) prise. (A. 1349.)-1lelis, ut TAxonUS. (J.de J.) TAYCHIA. - Ut TASCHA. TAUTA. 111entum, maxilla ; mcnton, mdTAYETUM. Incisio, fossa, canalis; couchoire. (A. SS.) pure, saigne'e faite dans les terres, canal. (St. TAUTO. Palpebra ; paupire.(Vet. Gl.) lila,nt.) TAVELLA. Species lateris ad sternenTA.YLLIATILIS. Idem q. TALLABILIS. dum accommoda; espce de tu,ile propre TAYSIA. Mensura genus, utT>;rsiA. couvrir le toil d'une maison. (St.Iiip.) TECHA. Tegumen linewn; taje. (St. TAVELLARE. Lapidibus sternere, mu Viet. Par.) nire; paver une maison. (St. Alulin.) TECIA. -- Pro TAXA, ni fal]Or, impositio, TAVILUS OPERAS. Qui alias operarias dicitur. (Ach. Spic.) exactio. (A. 1160:) TECTERE. Tegere ; couvrir. (Vct. Gl.) TAVOLERIUM. Pavimentum, vel tabulaTECTONATUS. Coopertus; couvert. (Vet. tum, ni fallor; pare' ou parquet. (St. Cad.) Gl.) TAXI. Exactio, imposrtro , certum preTECTONUS. Faber ]ignarius; charpentium, seu corta pecuniae quantitas, per-vrm tier. (Pap.) exacta; contribution, imposition , exaction, 'VECTOR. Qui tectorium inducit, dcalbatrrxe. (Pass.) Pensum , injunctuin opus ; tor; celu^i qui crpit, q^ui blanchit. (Jet. Gl.) l(iche. (Ch. Anyl.) Pera, sacculus, ut TEGTORA. Pro tedian, ades, enuntia(A. 1382.) tione Longobardica. (Ch. Long.) TAXALES. Species ludi cum taxills, forTECTORATUS. Tecto coopertus; qui est tassis idem qui Gallis trictrac, fritillus, ludus couvert d'un toit. (Vet. Gl.) scrupulorum. (A. 1388.) TECTORIUM. F. lodix, stragulum; couTAX.AMENTUM. -- Tributum quod a vasvea'ture. (Ap. Bal. 1Vlise.) rallo' domino exsolvitur ob protectionem; TECTUM. Teg,utnentum, vestis qua quis droit quepaye le vassal ct son seigneur d cccitse ou couver tegitur, vel straguhuli; v Ctement ele la protection qu'il en recoit; ol. taxement. Ocre. (Ap. Mur.) TAXARE. Nominare, appellar e , dicere, .TECTUS. Tutus, securus ; qui est en sscrihere; nommer, appeler, inserire, crire. ret. (Ann. Ben.) Pro tectuaat. (Ilariulf.) (Abb.) In struem ordtnare, aggerare; tasTECUARIUM. Pro tegurium scribitur in sr:r, melt,re en tas, amonceler. (A. 1262.) quibusdam mss. Pre tiurnimponere ; esti.mer,riscr. (A. 121.7.) TEGELLA. Parva tegula; petite tuile; ol. Iniponere; appliquer. (Id. ^ tt eulettc. (J. de J.) TAXATIO. Pretium , aestrinatio; valeur, TrGELLARIA. Vene(ica; sorcic+rc. (Id.) prix, estimation. (A. SS.) Praesidium ; garTEGZS. Drnl n lncula : anaiso,rnette . (.-t(det. Gl.)

2:71

TAZ

(A. 1221.)

Pera,

pro

TASCA.

2173 SS..)

TEL

MEMA!: ET II^FI 1LE I.ATiNITAT1S.

TEM

217,1

Teetum; toit. (Gest. Cons. Andeg.) Pro tagallum, canterius; chevron. (Ap. Leibn.) TEGLA. Ti;illum ; chevron. (Tract. de re milit.) filius : Et TEGNON. Ex Graec. tegnon. (Pass. SS. dixit milii : Bene venisti, Perpet. et Felicit.) TEGULARE. Tegulas facere, vel tegulis operire; (aire des tuiles ou couvrir une maison avec des tuiles. ('J. de J.) TEGULARI. Tegularum ofI'icina; tullerie. (Vet. Gl.) Terra tegulis conficiendis apta ; terre briques, argile. (A. 1318.) TEGULARIS. Tegularis . petra, tegula; tuile. (Ap. Mad.) TEGULARIUS. Qui tegulas facit ; tuilier. (Vet. Gl.) TEGULATOR. Eadern notione. (LindrvOd.) TEGULATUS. Tegulis tectus ; couvert de talles. (Ap. Mad.) TEGULITIUS. Factus e tegulis; fait de tulles. ( Vet. Insc.) TEGULUM. Pro tegula. (S. xiv.) TEHINGUS. Decanus, ap. Anglo-Sa yones. TEINTURARIUS. Tintor, infector; teinturier. (A. 1359.) TEISIA. Pertica seu mensura sex pedum; toise. (Pass.) TELA. Pro telum, jaculum, spiculum. (Mart. De ant. I;ccl. rit.) Panni seu tele latitudo. (A. 1!176.) TELARIS. -- Tela confectus ; fait de toile. (St. cccl. Tull.) TELARIUM. Eaque (pa.11ia) sect.is quadratisque lignis munita, que telaria vocant, ne rugosa aut sinuosa... conspiciantur. (Ccarem. episc.) Lignum esse videtur cui affrguntur tele, vel pallia seu aulea altaris, Gallis contrertable. Tetare dicitur in ceremoniali monastico Congregat. S. Mauri. TELARIUS. Qui facit aut vendit telam; fabricant de toiles, toilier.(Vet. Gl.) E tela etinfectus ; fait de toile. (Id.) Telarius cervus, domesticus, Inansuefactus ; cerf priv. (S. vII.) TELATA. Cataracta oculi ; taie. (A. SS.) TELERIA. F. offieina ubi tela texitur ; toilerie. (Const. Clun.) TELLi. Modus agri, aut vinee; mesure pour les champs et les vignes. (Ch. Brg.) TELLENCUS. Idem q. TELON. ( A. 692.) TELLUMO. Deus telluris ; Dieu de la terre. (S. Aug.) TELLERUS. Eadem notione. (M. Cap.) TELLUSTRIS. Terreus, terrenus ; de terre, terrestre. (I3.) TELON. Tribuum pro mercibus, exactio clua;vis ; taxe, impt , particulirement, droit de passage, droit d'e,ntre, douanes ; ol. ton.ieu, tonliu, tonneu, toranicu, tonniu, toanneu, etc. T'LLONARIUS Telonis exactor; celui qui percoit le tontica; ol. tonloier, toazneur. (Pass.) Qui in cal atio regula Fraucorum. omnilius
zxvov,

portitoribus preerat; chef des huissiers drs palais des rois francs. (IIincm.) TELONARIUM. Tributi genus, ut TELOrr. (S. Ix.) Locus in. quo telonarius sedet; bireau de douccnc, lieu o se paye le tonlieu; ol. tonneu. (A. 1011.) TELONEARIUS. Idem q. TELONARIUS. (A. 1214.) TELONEUM. Idem q. TELON. (Pass.) TELONIUM. Idem q. TELON. (Pass.) TELUM. Id omne quod hominum saluti nocere potest; toute arme, tout ce arce quoi on peut (aire du mal. (S. ix.) Dolorlateris; point de at. (Pap.) Telum amicitie, amicitlte factum ; trait d'amiti. (Ap. Lud.) TEMERARE. Infringere, violare ; violen, ne pas respecter. (Chart. Cels.) TEMERATIVE. Ternero ; tmrairement. (Joan. VIII PP.) TEMO. Navis gubernaculuni; gouvernail. (Ann. Gen.) TEMPE. Montium angustie, etusure ; gorges, dfls, pas. (Alex.)Pascua in montiunr eonvallibus; pdturages dans les monta gnes. (Ch. Morov. a. 1235.) TEMPELLUM. IEdicula sacra; chapelle, oratoire. (A. SS.) TEMPERACLUM. Pro TESiPEII:AniENTOnr. (A. SS.) TEMPERAMENTUM. - Temperatio ; mlange. (Andr. Flor.) TEMPERANTES. Qui ceIibem vitanl affectabant, iidem qui CONTINENTES, q. Vid. TEMPERARE. Diluere, parare, scalpere, disponere ; dlayer, dissoudre, prparer, taillcr, rgler. (Pass.) TEMPESTARE. VeAare, molestare ; inqui.ter, tourmenter. (Vet. Gl.) TEMPESTARIUS. Qui tempestates et alia maleficia facit; sorcier. (A. 805.) TEMPESTAS. Tempestas extrema, poena confiscationis ; la conf scation. (A. 1284.) TEMPESTATIO. Pro temptatio seu tentatio. (Greg. Tur.) TEMPESTATUS. Pro conspersus. (:1. SS.) TEMPESTE. Pro (dignando. (A. SS.) TEMPESTIALIS. Tempestialis febris, f. febris ardens, que quasi tempest<,tenr excita in laborante, qui sui colnpos non est curia talem febrim patitur. (Mir. Urb. V PP.) TEMPESTIVE. Impetuoso ; imptueusement, avec violence.. (A. 1364.) TEMPESTUARIUS. Idem q. TEMPESTARIUS.

TEMPESTUS. Tempestivus , opportunus ; qui arrive cc propos , opportun. (A. SS.) TEMPLACIUM. Iidem q. templum, spirituali notione. (St. equit. Teut.) TEMPLALES. Pro temporales. (Ap. Mart. Anecd.) TEIIPLARII. Templariorum militum or1118.) do ; les Templier s. TEMPLATURA Fornix, concarneratio ; vodte. (A. 1329.) TEIIPLICOLE. lidem q. TEaIPLA1rII. (A. SS.) TEMPLUM. Ordo iose Templariornu;
(A.

<2175

TEN

LEX1coN

TEN

21113

l'ordre du Temple, e iammdesTemplariorum ; roxvcnt de l:&rdre da Temple; ol. Temple. Templum Dci, ccetus Christianorum, li.cc;asa; l'assemble des fldles, t'Lglise. k act ) 1 TEJiPORALLI. Pulvinus; traversin, cous(Ritua.l. Vet.) Bona clericorum; le temporel du clerg. (G. Chr.) Jejunium Quatuor 't'emporum; le jene des Quatre Temps. (A p. Mur.) TEIiPORALIS. Smcularis, laicus; qui vit dans le monde, sc.ulier. (Pass.) Inconstans; qui n'est pas constant, inconstant. (S. Col.) Ejtasdem mtatis, cowtaneus ; qui est da mCme temps. (Vel. Chartul.) Qui ab oflicio amover potest; amovible. (A. 1411.) ']'E_l]PORALITAS. Bona ecclesiastica; ut
TG32I'nRALIA.

TENALEA. Forceps; lenailles. (Id.) TENALLEATUS. Candenti forcipe lania

tus; tenaill. (Id.) TENANCIA. Idem q. TENENTIA, q. Vid. TENANDRIA. Villa; maison des champs, ferme. (St. Rob. III reg. Scot.) TENANDRIUS. F. vlllicus..(Id.) TENATOIt. Qui prtedium a domino feu- dali pendcus tenet et possidet; tenancier. (Ann. Prxrn.) TENATURA. Idem q. TENETURA. (k.
1182.)

TENCIIURERIUS. Tinctor, infector; teinturicr. TENCIA. Induciao ; trve, suspension.


(A. 1234.)

TEIIPORALITER. Ad tempus; provisoirement, pour un temps. (Tert.) 'f'EIIPORANEE. Tcmporlus; de bonne be are. TEMPORANEUS. Maturus, tempestivus; quise fait ou vient c`L temps. (Pass.) TEMll'ORARE. Tempus ducere vel in ti.mpore vivere, adtemporare, contemporare, simul temporare; temporiser ou vz,vre en mente temps, tre contemporain. (J. de J.) 'i'EIIPORARIE. Ad tempus; provisoirement, pozo- un temps. (Salv.) TEMPORATIM. Pro vario tempore; selon le temps. (Tert.) TE:IIPORICARE. Ut TEMPORIZARE. (Ap. Mur.) '['EMPORINUS. Tener, mollis; tendre. (Ord. Clan.) TEMPORIUS: Maturius ; plus tGt, de. meilleure heure. TEMPORIZARE. Cunctari ; h.siter. (Mart.) TEMPTATUS. Pro tentus seu detentas. (Cap. Car. M.) TE1PUS. Ad tempus, suo tempore, mature ; c2 temps ou en son ternps. (Cap. Car. 1l7.) Aer, eeelum; temps, temprature. -lnn. Gen.) Liber temporum, id est Paraipomenon. (S. IIier.) Tempus Octavianum, quo Crosar A'ngustus imperabat ; po que du rgne de C. A uquste. (Ap. Meich.) `I'E1IPUSCCILU>11. Tempus, retas; ternps, 4.g e. (A. SS.) TEN A. - ingulze qure dependent de mitra pontiicis ; les fanons de la mitre. (Vet. G l.) TENABULA. Forceps ; tenailles. (Ap. Mur.) TENABULUM. Idem q. TnNACUnUM. (Vet. Gl.) TENA.CES. Forcipes; tenailles. (Vet. Gl. Fuscinte ; fourchettes. (Ch. Hisp. a. 1101.) 'iTNACIA. Pro tenacitas. (A. SS.) fENACULA. Forceps; tenailles. (Vet. Cod.) Tenaculum ; pinces. (A. SS.) T ENACULUi11. Venabulum, calamus; pieu, roseau t crire. (Vet. Gl.) TE NAGIARE. Canclenti forcipe laniare ; tenailler, dchircr a.vec des termines rugies ctu feu. (Ap. Mur.)

TENDA. Tabernaculum, tentorium; tente. (Tucleb.) Locus vacuus, in quo aliqua extendi seu expandi possunt; tendage, tendoir; o]. tende. (Ch.Ili.sp.) TENDARE. Pro tendere, explicare. (H. Nem.) TENDARII. Qui in tendis merces suas venum exponunt; marchands qui talent les marchandises sous des tentes, dans des baraques d ce destines. (Ch. Hisp.) TENIIARiS. Locus ubi panni explicantuhseu extenduntair; tendoir. (A. 1335.) TENDARIUS. Tinctor, infector; teinturier; tand.eur. (A.1344.) TENDERE. Extendere ; tendre. (Cod. Th.) T'endam explicare ; dresser sa tente. (Vet. Gl.) TENDICULA. Diminut.,'a tenda, tabernaculum; petite tente. (St. Czim.) TENDITAS. Voluntas auctoritasve. (Grea. IY PP.) TENEBRIE. Officii ecclesiastici genus; l'Office de Tnbres. TENEBRARE. Obscurare, tenebrosum facere; obscurcir, remire obscur, cacher. (Vet. Gl.) TENEBRATIO. Obscuratio, caligatio; obscurcissement. (C. Aurel.) TENEBRESCERE. Tenebrosum fieri, tenebris obduci; s'obscurcir, se couvrir de tnbres. (St. Aug.) Eaciem notione. (Tert.) TENEBRI.COSI'rAS. Obscuritas; obscurcissement. (C. Aurel.) TENEBROSITAS. --- Eadem notione. (A. 1398.) TENECIO. Possessio; possession. (A. 1204.) TENECULA. Idem quod TENACULA . (A. SS.) et TENFTENEDO. Idem q. TENETURA _ 14IENTUM. (Usat. Barc.) TENEDURA . Preeclium quod quis ab ali quo tenet; tenure. (A. 1202.) SS.) TENELLA.Forc ris Sclolii ; s biuraculam TENELLUS. carmene. (A. SS.) Structa in foreipis modum mumtio; ouvrage de forlifcation, tenaille. (A. 1231.) (S. TENEl^I^CI US. Ut TENEDIENTAItIUS. xlv. TL+'NENIENTAR IUM. Possessio qualn quis (Pass.)-Codea ab alio tel1et, ut
TENnniWusi.

21 i'7

TEN

NEDItE ET INFIMIE LATINITATIS.

TEN,

2178

agroru.m veetigalium; cadastre, livre terrier. (Pass.) TENEMENTARIUS. - Feudatarius, idem q. TENENS. (A. 1256.) TE NEMENTATOR. - Eadem notione. (A. 1329.) TENEMENTUM. - Id quod quis ab alio tenet , feuclum, prrndium, proprietas, possessio ; ce qu on tient de la concession d'un seigneur ou d'un propritaire, fief, censive, etc.; proprit, domaine, hritage, possession, jor.trssance; al. tnement, tenure, teneure, tenance, tenanche, etc. (Pass.) - Territorium, districtus alicujus loci; territoire, district, ressort. (Pass.) TENENS. - Forense vocabulum, reus; le dfendeur; ol. tenant. (Pass.) - Qui praedium ab aliquo tenet; celui qui tient un hritage fief ou . cens; ol. tenancier, tentad, tenernentier. (Pass.) - Qui possidet, detinet ; possesseur, dtenteur; ol. tenant. (Pass.) TENENSA. - Possessio quam quis tenet ab alio, lit TENEMENTUM. TENENSARIUS. - IdeIn q. TENEMENTAmus. (A. 1333.) TENENTA. - Idem q. TENENSA. (A. 1331.) TENENTIA. - Securitas standi promissis et conventis ; garantie d'une promesse, d'une convention. (A. 1209.) - Proprietas, dominium; proprit, hritage. (A. 1312.) - Reditus, qui ex prlediis percipitur; produits des fonds de tcrre, revenu qu'on en retire. (A. 1222.) -.- Praediunl quod ab alio tenetur; fief; ol. tenance, tenanche. (A. 1246.) TENENTOR. - Idem q. TENENSARIUS. (A. 1451.) TENENUM. - Ager, ut videtur, clausus; dos, enelos. (A. 1358.) TENERARE. - Teneruin efI'icere ; rendre tendre. TENE RE. - Praedium a domino feudali dependcns, et in ejus feudo vel dominio possidere; possder, avoir, tenir en fief. (Pass.) Patrini baptismalis oflicium exsequi; tenir sur les fonts baptisin.aux, tre parrain. (Pass.) Claudicare, obtinere, habcre, existimare, congregare, cogere, pertingere, credere, pro fidei articulo habere, tractare, accipere; boiter, gagner, obtenir, rputer, estimer, reconnaitre pour, runi.r, rassembler, recueillir, s'tendre, couvrir, croire, admcttre, recevoir, agi9. (Pass.) Tolere campum duelli, ducllo praeesse; prsider le cornbat judiciaire. (S. xrl.) Tenere chorum , cantantium choro pra;esse ; conduire le chc.eur. (Lob. H. Par.) Tenere regnum, illud regere; rgner, gouverner. (A. 1213.) a Tenere se, viril vi repeliere; se dfendre. (Ap. Mur.) TENERLA. - 11lanubria arcubalistarum; crosse d'arbalte. (Sanut.) TENERINUS. - Tener: tendre : Formagium tenerinuin, r caseus musteus, receus. (St. Plac.) TENE RITUDO.- Tencrituclo annorurn, tetas tenera ; dge tendre, en.fctnce. (Script. rer. Fr.) ''EiER0SiT,1S. - Teneritas : teraerositas m.t tis; Vid. TGNEIUTDO. i'ENERRLAI;<IA - F. idem quod ripa : Si tenerriaricc sive ripa agl.lw frontc+riw

Non sint legitime curatae, esbucatae et repa. ratie. (A. 1471.) TENESO. - Ut TENEMENTUM. (S. XIII.) TENETERIA. - Mansio in qua consistere debet fidejussor, donee isro quo spopondit, creditori sasfecer it. (A. 1291.) TENETURA. - Status, conditio; tat, condition. (A. 1224.) - PrTdium quod ab quodarn domino pendet, ut TENEMENTUM. (A. 1202.) TENEURA. - PI'aP.dlum, etc., lit TENEMENTUM. (Pass.) TEILIS. - Qui teneri potest; qui pel tre tenu. (Pap.) TENOR. - Argumentum instrumenti, quod in scripto continetur; le contenu d'un crit . sa teneur. (Pass.) TENSA. - Idem q. TENSAMENTUM. (A.' 1188.) - Expilatio; pillage. (A. 1348.) TENSABILIS. - Defensus ; mis en de'fense,` prohib. (Ch. Angl.) TENSAMENTUM. - Protectio; tutela, et pensitatio quae a vassallis aut subditis domino pro ea protectione solvitur; prolection accorde par le seigneur ct ses vassaux, et le droit que lui payent ces derniers pour cette protection; ol. tessement, tensement. (Chr. $1aur.) TENSARE. - Defendere, protegere, se- curum facere, in pratum defensum redigere, expilare, grassari; dfendre, protger, garantir, mettre en d fense, piller, larronner; ol. tencer, tensier. (Pass.) TENSARIA. - Latrocinium, rapina, expilatio; vol, pillage. (A. 1366.) TENSATOR. - Praedator ; pi7lard. (A. 1348.) TENSEAMENTU111. - Ut TENSARIA. (A. 1369.) TENSIBILIS. - Qui tendi potos.; qui pcut tre tendu; ol. tendable. (Vet. Gl.) TENSIO. - Pensitationis species, ut TENSAMENTUM. (Ch. Nornt.) TENSURA. - PrEestatio , ut TENSA3IENTu,1T. (A. 1181.) - Praedium, feudum, ut TENEMENTUM. (A. 1290.) - Tensio arcus ; action de bander l'arc. (L. Burg.) TENSUTUM. - Rete : filet. (A. 1317.) TENTA. - Tentorium; tente, (A. 1324). - Locus ubi panni explicantur ; tendoir. (A. 1317.) - Linainentum quod vulneribus apponitur ; cornpresse, bande de lin; cl. tente. (A. 1468.) TENTARE. - Oppugnare; attaquer. (Ap. Mur.) - rentan?, vulneri apponere; panser une plaie , y mettre une tente ; ol. tenter. ( S. xv.) TENTATIO. - Examen; essai. (Ch. Angl.) -Fidei desertio; apostasie. (S. Cypr.) TENTATOR. - Examinator, seu judex doctrinae candidati gradus acadcinici; examinateur, celui qui interroge dans un examen. (Rob. Goul.) TENT-CLAVLA. - Umbellce seu tentorii speeies; dais, pavillon. (St. Syn. Tornac. a. 1366.) TENTIA. - Pro tenentia, continentia. (A. 1476,) TENTIO. - Jurisdictio , ditio , poss.zesicl ; juridition, ressort,possessicn. (Lob. II.1?rit.)

M? 79

TER

Un! CON

TER

TENTnR. Qui. tenet seu possidet; pos(Ap. R3in.) se s scr^r, dtentcur. TENTORIIJM . Machina bellica,' eadem qu,e Latinis pluteus; mantclet. (Abb.) Locus ubI panni explicantur; tendoir , tendaqe. (S. XIv.) 7'ENTUM. Tabernaculum ; tente. (Ap. TENTURA. Aulteum, tapes, a GaIl. tenttrre. (Cccrena. eccl. Larn.) TENTUS. Tentus in furto, in turto ipse /lepra ensus; pris sur le fa.i.t, en flagrant dlit. (L. Long.) TENUITIQ. Possessio; possession. (A. 1139.) TENUITURA. Eadem notione. (A. 1224.) Ideln q. TENETURA. (A. 1190.) TEiVIJRA Ut TENEMENTUM. (Pass.) TENUS. (Subst.) Virgultum , vel ramus de arbore declsus branche d'arbre ou arbrisseau. (L. Fris.) (Adv.) Tenus hoc, pro hactenus. (Vit. S. Isid.) Tenus verbo, vel polius verbo tenus, verbo, voce, ore; de vive voi.x. (Clem. VI PP.) TENUTA. idem q. TENEMENTUM. (Ch. Norm.) TENUTARIUS. Balthazar Porche tenutarius Gnoini commendavit se... D. Cunegundi. (A. SS.) Editor lenutarium dici arbitratur eum , cui tenutarum seu possessionum cura incumbit vel administratio. Posset etiam intclligi manceps , feudatarius aut villicus;, Gall. tenancier, nisi forte legendum sit teinturarius, (luce vox suo loco legitur, tinctor, infector, Gall. teinturier. TEODISCUS. Idem q. TEUDISCUS. T.EfdLIC1E. Tectum ; toit, couverture de maison; ol. taulisse. (A. 1216.) TEONNIUM. Vectigal, ut TELON. TEOPANTLACA.. Vox Indica, tributorum exactor; percepteur, collecteur. (Conc. Hisp.) T.EPESCI. Pro tepescere. (A. 876.) TEPIDITAS. Pro tepor. (Conc. Hisp.) TEPORARI. Pro tepescere. (A. SS.) TEPb.IS. F. sectio, pars, portio ; portion, port. (Ap. 11lur.) TEPPA. -- Terra inculta et viridi cespite cooperta; terre inculte et couverte d'un vert gazon. (A. 1467.) TERA. Pro terra, ni fallor : Duo pueri secundum R., duo de secunda tera tertium R..., duo clerici de tertia teraquartum R., duo" de quarta tera quintum R., duo de basilica sextum R., duo canonici diaconi septimum R., etc. (Ord. eccl. Tan-) Ubi pueros clericosve de tera dictos puto, quod non in stallis sed in terra seu in chori solo starent variis in locis dictis de prima tera , de secunda tera, etc. TERAMENTUM. Terrae proventus ; produits de la terre. (A. 1206.) TERBICHETUM. Machina tollnonis instar ad putei marginen' erecta, cujus fini alteri cathedram exhibenti spurias et rizosas feminas imponentes, agua solent immergere, Angl. acoke.stale ; serle de bascule ; ol. trbuchet. TERCELLUM. Mensura species liquidorum simul et aridorum ; modus agri , arpenti pas tertia; mesure de capacit et nac8uri? agraire; ol. tersel, tercuel. ,

21g0

TERCENARIA, Vectigalis species; sorte 276 ) de re deza.nce. (A..1_1.d IUNI em q. TRICENARIyI. TERCENAR - TERCENARIUS. Tercenarius numeras, triginta; le nombre trente. (A. 1385.) TERCENERIA.Id. q. TERCELLUM. (A. 1476.) TERCEOLAGIUM. Praestatio ex vino et vineis; droit seigneurial sur le vin et les vignes ; ol. terceuil, terceau. (A. 1229.) TERCERIA .Ead. notione .q. TERCENERIA. TERCERIUM. Tertia pars, ut puto ; tiers. (St. Verc.) Modus agri, ut TERCELLUM. (A. 1220.) Instrumentum, ut videtur, cujus percussione monachi ad Officium divinum vocabantur ; crcelle. (Ordin. S. Pet. Aur. Val.) TERCEYROLA. Dol pars tertia; le tiera d'un tonneau. (A. 1488.) TERCIEYRA. Tercieyra justa, mensura vinaria eapiens monachi portionem tertia parte majorem quotidiana; Vid. JUSTA. TERCIGENITUS. Pro tertio guatas. (A. 1361.) TERC1NALE. Armamentarium ; arsenal (Ch. Ital.) TERCIOLUS.Dolii seu modii pars tedia le tiers du tonneau ou du boisseau. (A. 1202.) TERCOLIUM. Modus agri, ut TERCELLUM. (A. 1270.) TERCLUM.Diminut. a tergum. (Vet. Gl.) TERCUS. Vortex aquarum, Bollandistis. (A. SS.) TERDRUM. Collis, clivus, ut TERTRUM. (A. 1404.) TER DUPLEX. Major gradus festivitatis; idem est quod in aliis quibusdam festum seu festivitas triplex ; de quo dictum est in voce
FESTUM.

TEREFORUM.Terebra ; tarire. (Vet. Gh) TERETES.S p ecies navis, eademq. TARIDA. Papias , TERGAFUGA. Dicitur, quoties milites fugientes a tergo caeduntur. TERGAVERNATOR. 14lorator, qui tergiversatur, moratur, impedit. (A. 776.) TERGIA. F. pro cergia, cenia, potionis genus e grano. (Ap. Mart. Ampl. Coll.) TERGIVERSABILITER. Fallaciter, tergiversando ; non avec franchise, en tergiversant. (A. 1302.) TERGIVERSATIO.Fuga; faite. (Bart. Gl.) TFRGIVERSATOR.Deceptor; trompeur, fourbe. (J. de J.) TERGIVERSUTUS. Ut TERGIVERSATOR. (Anast.) TERIPES. Stapes; trier. (Ord. Vit.) Pedes, qui pedibus iter facit; piton. (Ap. Mart. Ampl. Coll.) a. TERMEN. Pro TEi;MINUS. (Cene. Ileln. 1065.) TERI.IIINALE.Praedium, dominiuln ; terre, domaine, hritage ; ol^^ ter d ah qu^^m TERMINALIA . pl ; .ices d dpendances , locum pertinentes, conflma ; (A. 1351.) appartenances. TERIIIINARE . - Pra3 figere, determinare; aa rter, dterminer. (Ray m, de Ag.) --Mori; mourir. (Vet. Chr.) TERIIINARIU S. Dignitas apud dines mendicantes; moine mendiant cha.rg de 471e47dier, pour l'entretien d'un couveut, dans une

2131

I1JLt

MEDIA, El

ILA1+1L1 3.E

L:A.'INITAT[S.

TER

2182

tendue de territoa e dtermine. (Pass.) TERRADA.Terra, ager ; chanrp. (4. 908) Qui aliquod tenementum ad terminum , seu TERRIEMA'GNENSIS. Idem q. FE'UnATAannorum spatium definitum, possidet ; bail- Rlus, vassallus major. (Ap. Mur.) liste qui possede un bien d terme prfix. (Rad. TERRtETENUS. Ad superficiem terrae. (Script. rer. Fr.) de Heng.) TER111INATIO. Terminus, limes ; limite, <: TERRAGENARIUM. Agrarium , ut TERRAGIUM. (Ap. Aug. de. Pees.) borne. (A. 820.) TERRAGERARE. Dicitur, qui terragii TERDIINATOR. Oflicialis in Ecclesia Panormitana , . Agrimentina, et aliis , magister jus habet ; avoir le droit de lever le tcrrage ; caeremoniarum; m,aitre des crmonies. (Pir.) ol. terrager. Finitor , qui terminos seu limites statuit; TERR.AGERIA. Agrarium, ut TERRAGIUnI. (A. 1105.) arpenteur, celui qui dtermine et marque les TERRAGIALIS. Ager obnoxius terragio ; limites des champs. (A. 1366.) TERi1IINATURA. CCemeterium seu spa- terre sujette au droit de terrage; ol. terrag, terragens. (A. 1285.) tium ecclesiaa vicinum et ad eccicsiam pertinens, certis terminis contentum atque priviTERRAGIATOR. Qui terragium colligit ; legiis donatum; cimetire ou espace de ter- celui qui leve le terrage; ol. terrager, terruin attenant une glise et lui appartenant. ragier. (Pass.) TERRAGIRE. Ut TERRAGERARE. (A. c. 950.) TERl1IINI,NTUM.Pagus, regio ; pays, dis- ' TERRAGITOR. Ut TERRAGIATOR. trict, juridiction. (A. 1399.) TERRAG1UM. Agrarium; redevance anTERMINIA. Terminus , limes ; limite , nuelle sur les fruits de la terre, cltampart ; ol. terrage. (Pass.) Ager, praedium ; pilaeborne. (Vet. Cod.) TERMINIUII. Eadem notione. Pass.) statio, ut videtur, (luce domino solvitur pro TERMINUM. Eadem notione. A. 1357.) facultate. acquirendi terram seu praedium in TERM1NUS. Pagus, regio, districtus ; ut feudo suo ; quod pro inhumatione solvitur, TERMINENTUM. (Greg. Tur.) Defintio; dipsa inhumatio ; agger terreus; praestatio pro termination, dftnition. (Pass.) Praefinitum loco ubi quis merces suas venum expolia ; tempus, dies prwstituta; terme. Solvere in champ, terre, domaine, droit que ron paye c termino, dicitur in ch. a. 1341. (Ap. Lud. seigneur dans le fief duque! en achte une Conventus ; assemble, ruraion. (A: 1260.^ proprie't, droit chi 2u cur pour l'enterreRatio, modus, forma; maniere, forme. (A. ment d'un mort, enterrement , spulture, ter1325.) rasse, rempart, droit d'talage aux foires et TERMONLANDES. -- Apud IIibernos terrae marchs ; ol. terrage. (Pass.) ad Ecclesam pertinentes; biens ecclsiastiTERRAIUS.Agger terreus, ut TEnIIACIUnr. ques. TF.RRALAGIUi1I. Tributum pro aggere TERMOTIO. Quasi terrae motio, terrae terreo ad castrum munienduln; taxe dont le produit servait a construire en entretenir les motus ; trernblement de [erre. TERNALE.Tertia pars ; le tiers. (A. 1272.) dfenses du chteau seigneurial. (Vet. CharMinoris ponderis species; menu oids ap- tul.) pel turnal d Montpellier. (A. 1356 MoTERRALE.Agger terreus, ut TERrrAGIUh' dus agri, idem q. TERCELLUM. (A. 1509.) (A. 1327.) . TERRALEUi1i.Eadem notione. (St. Mut.) TERNALIS. Molleta Dalphinalis pretii trium obolorum vel denariorum , i- unde terTERRANEUS. Terranea domus, pars innalis dicta, ut videtur; ternal, ancienne mon- ferior domus , solum ; la partie basse d'une naie daupl:noi.se. ?liaison, le rez-de-chausse. ( St. S. Laur. Rom.) TERPENTINUS. Terebenthina resina ; trbenthine. TERRANIUS. Oppidum ; ville , place. ' TERRA. Praedium, ager, dominium ; do(A. SS.) TERRARE. Terra munire, obstruere, vel maine, bien, terre. (L. Ilurg.) Regnurn royaume. (Gualt. IIeming.) Italis , castclcooperire ; terrasser. (A. 1435.) TEIfRARLA. Ager, praedium , possessio, lum, oppidulum rnuratum ; chdteau , petite place forte. (A. SS.) Modus agri, forte tan- territorium ; champ, terre, proprit , territus, qui uni pari houm possit sulicere ; me- toire. (A. 1297.) TERRARIUM. Agger terreus, prxdium ; sure agraire, pice de [erre , ou cr.ictant de terre qu'une paare de bceufs peut en labourer terrasse, proprit, terre. (Pass.) TERRARIUS. (Subst.) Vassallus, firrnaen un jour. (A. 1077.) TERRACEA. Agger terreus; terrasse- rius, tenens; vassai, fermier, tenccnci.er. (A. 1264.) Qui multas terras habct; seignczr-r meatt, renrpart. (lIart. Ampl. Coll.) qui a beaucorcp de.terres, grand propritaire ; TErITERRACEUII. Agrariurn, idem q. ol. terrier.. (Pass.) In monasterns, is cui RACIUh1. TERItACLA. Solarium; terrasse. (Ch. terrarum cura commissa est; moine charg du reeouzrement des cens et autres dr'oits des Occit.) terres ; ol. terrier. (S. XIV.) (Adj.) TerraTEItRACITUI4I. Idem q. TEizFAcEU.rr. (A. rius liber, in quo tcrrcr.gia, census, posses1466.) siones describuntur ; cadastre , polyptique; TEIt13 ACIUM. Terra inutilis ; ?nauvaise el. terrier, livre-terrier. (Pass.) terre, [erre qui n'cst burle ricn. (St. 14^1ut. TL'RRASCIS. Idelrr cluod TERII.ASSI_A. (A. TERRACULUM Idcrn, ut videtur, quo 1228.) TETiRACIA. (Lob. Brit.)

Lulo t,un iEn 7 1 ;i-1 TERRASSIA. Agger terreus, solarium ; dium ; champ, terre, propritd. (Coa. Th _terrrtssc. (Ap. Fant.) Modus agri; mesure'de terre. (Ch. Alune.) TERRIT(IRIUS. Humi stratus ; tendu T ERIi.ASSOti U S . Eadem notione. (Form. par terre. f'et.) CERRATEA. --Idem quod TErmATICUM. (A. TL' RRUA CTARE. I Agrarium colliger ; leve,r le droit de cha mpa.rt. (Chartul. Aquic. ) 1224.) TERRATIA.Ager, territorium ; terre, terTERRUACTUM. Agrarium, ut T ERRAritoire, pays. (A. 1260.)Agger terreus ; ter- GIU (Id.) nI. (Id . Agellus . , exiguum pr^dium ; rasse. (A. 1450.) TERRULA TERRATICARIUS. Qui terraticum colli- petite terre, petate proprit. in codice git; celui qui lze le droit de terrage; el. Theod. , terrulu dicuntur privatorum possessiones, quae alibi terrcc nuneupantur. terraqier. (A. 1273.) TERRATICUM. Agrarium, ut TERRAGIUM. TERRULENTUS. Terreus ; de terre. TERRATIO. Hoc est mansos domini(Prud.) cos... et terrationes, et servos, et ancillas, TFRRUNCULA.Modica terne terne portio ; lo etc. (Baldric.) Idem videtur quod terrac , pin de terre. (Mart. Ampl. Coll.) agri. TERSANA. F. idem q. TRESExUM: (A. 1296.) TERRATORIA. Matta;" natte. (Vet. Gl.) TERRATORIUM. ,-- Pro TERRITORIUM. TERSAYROLA.Do1 pars tertia le tiers da tonneau. (A. 1279.) (Pass.) TERRATUS. Terra clausus, obturatus vel TERSOLUS. Trium annorum natus; Q^g de trois ans. (A. 1476.) aggcre terreo munitus ; terrass. (Radulph. Cogesh.) TERSONUM. Panni species, videtur idem q. Gall. tersenet. Urbis regio , idem q. TERTERRAYLLIUM. Agger terreus, ut TERCERIUM. (A. 1378.) RALE. (A. 1336.) . TERRELLUS.Agger terreus, ut TERRALE. TERSOR. Mappula, seu lintcum ad tergendos pedes pauperum ; linge pour essuyer (A. 1310.) '.i`EIIREIIERITU11.Terrae proventus; pro- les pieds des pauvres le jourdu jeudi saint. (Cons. S. Aug. Lemov.) duit de la lerre. (A. 1263.) TERRENA. Via terrca , a gger ; chaiasse. TERSORIA. Locus ubi fiebat lotio pedum apud monachos in usu; salle oia les (A. 1375.) TERRENIERII;TTUP,I.F. idem quod TER- moinesse lavaient les pieds. TERSORIUM. Linteum quo pedes absRATICCiAI. (11a1t. Anecd.) TIsRRENUM. Funlus , solum ; terrain. terguntur; Unge pour essuyer les pieds. (S. Bern.) Linteum quo sacerdos in sacris (Roland.) TERRCRIA.Indigcna; habitant du payi; manus abstergit; linge avec lequel le pa-are s'essuie les mains pendant le saint sacrifice. ol. terrien. (Ap.' Mur.) (S. Bern.) TER.RCRIU;iI. Codex agrorum vectigaTERTIA. Pars olic ecclesiastici; l'o ff cc liuln; terrt:er, cadastre. ( A. 1338. ) Terridc Tierce. (Pass.) Agrarium; champart ; ic,rium,districtus; territoire , pays, canton; ol. tierce. (Id.) Id quod maritus sponsae sua3 ol. terreur , terrouer , etc. (A. 1247.) dat tempore desponsationis; douaire; ol. tiers TEfI1tlERIUS. Cui censuum ex terris per-cipicndoruni cura cornrnissa est; celui qui cst coutumaer. (Id.) Mensura liquidorum; certaine mesure pour les liquides; ol. tiersain. charq de lever le terrage ; ol. terraigier. (A. (Id.) Tributum pro pane solvendum; droit 1335.) sur la vente du paan. (S. XIII.) TIERRESTR1S. Ad territorium seu distriTERTIABILIS. Tertiae obnoxius; soumis ci ctum pertinens; du ressort, du territoire. (A. payen le droit de champad; ol. terciable. (A. 1336.) 1259.) TERRIi3ULUM. Quoddam tormentum ; TERTIAGIUM. Jus quod curioni compecertaine manire de donner la question. ( J. tit in bonis defunetorum; droit die au cur sur de .1.) l'hritage de ses paroissiens ; ol. tiersaige. T.ERRIBUNDUS. Terribilis; terrible. ( A. (Ce droit gala d'abord le tiers des biens, d'o SS.) son nom; Il fut, par la suite, considerableTERRICEI..LA. Campulus , campellus ; ment rduit.) petite terne. (Ap. Ughe1. ) TERTIALES. -- Tertia agrorum proscisTERRIFINIS. Pro ftnis , terminus. (A. sio; troisime labour donn la tcrre. (Tab. 1099. ) Fossat.) TICRRIGENA. Indigena , ut TERRERIUS. TERTIARE. Sequestrare, in tertiam ma( V et. Cod.) num mittere; squestrer, mettre en mainsticrTERRINEUS.Terreus ; de terre. (S. xnl.) ces. (L. Sal.) Tertio iterare; (aire une chosc arce un TERR.ISONUS. Terribili sono ; une troisime fois. ( Rad. Cad. ) Tertianl bruit e ffrayant. 1(A. SS.) partembonorttm confcrre,vel auferre; donner TERRITAGIL'M. A grarium , ut TERRAenlever la troisinae partie des biens; ol. ou. GIUnr. (A. 1239.) tiercer. (Gest episc. Teod.) Tert^iare se di-TERRtTO11Iri; RES. Praedia, agri; foncls citur de censu, cum illius parS tertia superaddide lcrre, ternes , domables. (A. 1046.) payer le tiers dia cens en sus de ce qui cs6 TER11.I'I'OaIU1I. Districtus ; district , 'ter- tur; chi; ol. tae y;eoier. (A. 1325.) ritoire , hays. ( Sid. ) Dic,r,cesis ; dioese. '1'EI fI.iR1A. Vectigalis aut tributi spea (1rev. eccl. Lemor.) ASer., possessio, prw21 S3

TER

2185

TER

MEDIE ET INi INLE LATINITATIS

TES

2186

cies;

sorte de redeva,rrce. (Ap. Uglrel.) Tertia pars fructuum, quan] conductor reddit locatori, lrraediumve tali conciitione locaturn ; redevance du tiers des fruits de la terre, pa.r/e par les tenanciers d lewr s sei,gneurs, en excution d'engagements pris lors de la rernise des tcnures , ou tnure donne au tiers des fruits ; ol. terchnerie. (St. Cast. Red.) TERTIARIUM. Modus agri a terts, de quibus supra, nomen sortitus. (A. 858.) TERTIARIUS. -- Collector terticc, agrarii; receveur du champart, de la tierce. (S. x u.) Vir e tertio aliquo ordine religioso; qui est d'un tiers ordre ; ol. tierciaire , tertraire. (Pass.) Tertiana febri laborans; qui a la ficvre trerce. (A. SS.) Terliapars fructuum, ut TERTIARIA. (A 1251.) TERTIATIM. Tertia vice; pour la troisit''nre. fois.,(St. CCon.s.) TERTIATOR. Qui ad tertiurn tenet, seu qui tertiaanfructuum agri domino pensital; J ^erinier ar.c tiers des fraits. (A. 836.) TERTtENARIA. PrEedium quod a colono ad tertiam frttctuun] partem colitur ; terre loue eiu tiers des fruits. (Reg. Carn. Comp. Par.) TERT[EYR:I JUSTA. Mensura vini tertia parte majar solita fate majoribus solemnitatibus prmbebatur monachis in monasterio Solemniacensi ; I`'i%I. JUSTA et T ER.cELLUS. TERTIOGENITUS. Tertius filius; le 'troisirne Tls. (A. 1381.) TERTIOLUM. Modus agri, idem q. TERCELLU1r. (A. 1250.) TERT10LUS. Accipitris species minor; tiercelet. (Frid.IIimp.) TERTIONARIE. Ad rationem tertio parlis fructuum; moyennant le tiers des frui.ts. (A. 1290.) TERTIONARIUS. Tertionariurn bla-turn frumentum , ut videtur, tribus granis mistum ; l tiercerain, qui est nil de trois espi?ces de qrains. (II. Mon. Ilecc.) Tertiana febri labo= rans; qui souffre de la ftvre tierce. (A. SS.) TERTIUM. Tertia pars pretii venditi prredii, quaead dominum feudalcm datur pro lauditnio; droit de mutation ou de relief pay eta seigncur, lequel est le tiers du prix de vente. (A. 1220.) Tertia pars deciniarum; le tiers de la dime. (Conc. Tol. a. 1056.) Agraria l]ensilalio; claarnpart, terroge.(A.1173.) 'I'ertia parsann i ; le liers de l'annee. (A.1173.) Terlircmel dangeriurn ; Gall. tiers et dangiers, jus quod res babel in forestis et silvis Norn]anniae, in quarum caesionibus ac vencliticnibus pretil lerlram partem percipit,nisiexemptio et inununilas cbartis aut longo uSU probetur; di-oil per-va par le roi sur les cocrpes et la vente de urlairrs bois, en Norrnnndie principalement. (Le tiers tait la troisiu]e partie du prix de vente, et le dan giers le sixime en sus.) TEIt'fIUS. Tertius benefcii, tertia pars redituun] benet'ic ecclesiastici , nis me fallo; le tiers des revenus d'un bnfice ecclsiaslique. (Conc. Ilisp.) TEIt'I ItUil. Cullis,.clivus, locus editior; tertre, cofline, minence, ateau; ol. lertrie, tertrie. (Charlal. Uicin) Territotiun]; territoire; ol. tertre. (A. 1217.)
T

TERTUSSUS. --- Porcellus domesticus, qni domi nutritur; jeunc cochon domestique; ol. tertusse. (L. Sal.] TERZA. -- Crines intexti; tresse. (A p. Mur.) '1'ER7.;INa. Tertiana, seilicet.febris ; fiere ticrce; al. tierceinne. (A. SS.) TERZANELLA. Schedula data laborantibus tervana seu febri tedian ; billet donad aux malades de la fi yre ticrce. (A. SS.) TERZAIIIA. Tertia pars fructuum guau] tenens domino reddere debet ; droit da tiers des fruits, terrage, cleanrpart. (A. 1138.) `['ER7.AIfINUS. Tenens qui tertiam parten] fructuum ex agris, quos tenet, nasceirtium domino reddit ; vassal sonmi.s d. payen la tierce ou terrage. (St: Cast. Recluid.) TESA. Mensura sex pedum ; toise. (A. 1270.) Tesa candelle, Gail. toise de clacrndelle ; dabantur nempe candelm reiis olticialibus ad mensuran] tesiae. (A. 1154.) In cbr. 1317 tesa candelce idem videtur csse quod Gal . poigrre de clrandelles. TESCUA. Loca quihus j ecor a castrantur. Unde tescuare, castrare, lesena.tores, castratures, et tc.scuationes, castrationes dicmltur. (J. de J.) TESI:iTA. Ut TESA. (A. 1327.) TESSAIIENTUi1I. Pro TErrsAilErruu. (Tabul. Calens. j TESSARA. F. praestatio agraria, eaden] cc QUARTA. (S. xIL) TESSARRANDAR[US. Testor; tisserand. (A. 1482.) TESSAYROLUM. Species veli ; sorte de voile de n.avire. (Inf. Mass.) TESSELLARE.`I`essellis, lapillis, seu lignis cluadratis distinguere; qundriller, paren en mosaFque. (Vet. Gl.) petits carrearr.x, TESSELLA7'tJ.+I. Pavirnentunr; pay. (Vet. Gl.) TESSELLUS. Cuu]ulus seu strues feni; las, mente de fama. (A. 1227.) TESSERARE. Tesscris luciere; jorro- ala ds. (Gen].) TESSER[SARE. Tesseris luciere, ut TESSEIIARE.

TESSUTIUS. Te!ctur]], vilta , twnia; tisslc, ()ande, ruban ; ol. lessu. (A. 1239.) TESTA. Persona , homo, ut Gall. tle. A. 1210.) Vertex, sun]mtas; sommel.cimc. (;lr. Norman.) Capta; (die; al. teste. ^ (Aus.) Testerr, seu testarum confractarum fragmenta, super ciuibus tyranni nudos volutari cogebant martyres; 7rcorceaux de vases casss; ol. tests. (S. Aug.y TEST, +EIT ANGELIUM. Liber seu codex Evangeliorum ; le liyre des Evangiles. (A.1197.) 'I ESTAGIUM. Census pro capite ; impt persorrnel, capilalion. (Bond'. VIII PP.) TESTALE. Lecti pues superior, ut videtur, Idem quod TESTARIUM. (A. 1389.) TESTAMEN. Testimonium; tmoignage. (Fcl.) 'I ESTa11ENTALIS. Teslarnenlales lillera=, charla; clonatio ut '1'IiSTA9IENrU:11. (Ap.
Mal). Dipl.) 69

1290.i-- Porcellus; porsrceau. (A. 14(19.)

TESSO. 1llelis ; blaireau:

ol.

laisson. (A.

f v i('(1\ MED. ET :VF'I]i. LATs

Trs LEXI CON "I ES ^iR7 21`8 'I'ESTAniENTALITI'sR. Per testanicntum Teslinroni.ctlis charla , publicum instrumenseu chartanr donationis ; par testament Oupar tum; acte public. ,(A.1399.) Testi.mo-nialis donation. (Ap. Lud.) diaconus, custos episco piconcionantis; Vid. TESTAjviENTARE. Donare per testamen- DIACONUS et TESTIMONIL'JC stimoniales litTe tw,r ; cton.ncr par testament. (A. 120.7.) urce, in alicujus rei testimonium data ; attesTESTADIENTARIE. Testando; testamen- tations, certificats, congs pour les ltommes tairerncrrt, en faisant teslarnent. (A. 1398.) de guerre. (Ap. Mad.) TESTAi4II:NTAItIUS.Exsecutor testamenTESTIMONIARE. Testiir,onium dicere ; ti; excuteer testamentaire; ol. testamenteur. tmoiqner; ol. testemoigner. (Cap. Car. 167.) (Leq. Alphons.1 X, rey. Castel.) fhcium TESTI3IO'_':iU1VI. Testis; tmoin; ror,asticum, penes quem fuit dspositio pio- timoine. (A. 779). Testimonia, ol. tesni fallor, ruin legatorum, seu ab exteris ea, seu a do- multa pecuniariae, c;uae domino feudali demest.icis proficiscerent.ur, velut hae in re fide- bentur oh falsum testimonium : nisi malis inlium testamenta exsequeretur ; reliyie.ux te]ligere eo nomine designari id quod ipsi charg d'appliquer d leer destination les lcys domino exsolvitur audita ab ipso testipieux faits ci .son. rnonaslre. (Brower.) monia ; tmoignages , anrendes payes au TESTAMENTATOR:-- Exse cutor testamenti; seigneavr par les faux tmoins, ou droit que excuteecr testamentaire. (A. 1242.) lui payent les parties poto-. procder lui - mrne '1'ESTAMENTU,I . .Donatio seu potius . l'eclition des trnorn.s. (Tab.,eccl. S. Aucharta, qua3 in donationis ac largitionrs ardern.) Testimonium ecclesiasticurn , episcogunaentum conscribitur , diploma quod vis, porum socii, quia erant vit;e eorum testes; prmcepturn, seo ) ut habet scriptor qui- les ecclsiastigrces attachs ci la personne de.? ,lain , quaevis charta testium subscripti o2qu,es. (Chr. Reicherp.) Testimonium, Jesu taus firnmta; donation, acte dedonation, Christi, Novum Testamentum, Evangelium; titre qur_lcnnque, tente cha.rte revtue de le Nouveau Testament. (S. Paulin.) la souscri.ption des tm,oins. (Pass.) DeTESTIMA. Armatura capitis, f. eadem qua; Gallice testire dicitur , quar homic.retum ecclesire; dcision de, l'Eglise. (Corle. `festiir,oniurn; tnr-oignage; o]. tes- num et equorurn erat. (A. 1099.) TESTIS. (Subst.) Prohibemns singutimonie. (1'itha;us.) Testarnentorarn pri.nceps, cliartaruni regiarum costos; !larde des lis sacerdotibus parochialibus, ne ipsi parochianis suis die Paschatis testes seu hostias archives de la couronn.e. (A. SS. Ren.) TESTARDIA. Pertinacia, contumacia, loco panis benedicti ministrent, ne ex ejus obstinado ; entlenrent, opinitret, obstina- ministratione, seu receptione erubeseent.iam evitare videantur; sed panem benedictum (ion; ol. testardie. (Vet. Gl.) TESTARE. Testad, testimonium dicere; faciant, sicut aliis diebus dominicis fieri conattester en justice, rendre t,nmignage. (L. suevit. (St. Synod. Nicol. epise. Ni2ern. a. 1263.) Ubi pro evitare legendum pulo J1ar.ar.) TESTATA: Ett.remum , finis, apud Itairritare, forte enim intelliguntur paniculi seu los ; bout. (St. Mutin.) oblat.T in testiculorum figuram format:e, quas TESTATIO. Jus quod episcopi habebant in hoc festo Pascha]i loco panis beriedicti dadisponendi de parta, interdum nona parte bant. Testes crediti , quihus fides habenrelictorum de testamentis , scilicet in pios da est ; tmoins dont le tmoiynage narite usus; droit qu'avaient les vques de disposer toute confiance. (A. 1121.) Testes synodales du quart ou la neuvinte partie des legs publici, qui publice recepti et probati in sy faits l'Eglise. nodo , de quorum fide non duhitatur. TESTATIOR. Magis testatus, comper(Concil. Cabi.l. a. 813.) Testes termin.i, tius, notior ; Quo facilior sit discussio pecu- iidem, ut videtur, qui testacii termini; Galli nia;, cujus nobis fuerit summa testatior. perdriaux, vel tmoins de bornes appellant (Cod. T7r.) quatuor silices ad metas apponi solitos, qui TESTATOR. Patronus, intercessor; pa- metam esse ostendunt. tron, inter cesseur. (A. SS.) TESTITUDO. Testimonium ; tmoignage. TEST:iTORIUS. Testatoria littera, dona- (A. A. SS.) tio, charca, etc., idem q. TESTr1biENTUAi. TESTON. Nummi genus, quod Gallis 18 (A. 915.) denariis valebat; teston, monnaZe d'argent. TESTELA. Furtum clandestinum et ocTESTRUII'1.Lecti tegmen supernum ; ,riel cultum; vol, larci.n. (S. vIII et ix.) de lit. (A. 1386.) Collis, clivus, f. pro TESTERIUM. Lecti supernum tegmen ; TERTRUM. (A. 1234.) ciel de lit. (A. 1388, ap. Rym.) TESTUDINATIS. -- Pro testudrnatrrs . (A. TESTEUS . Pro testaceus : Testeum vas. 1379.) SS) (Ap. Mart. Anecd.) TESTUDO. -Calva; cr(tne; ol. test. (A. . (.! S uTESTIGIDIUM. Testis cwdes, occisio ; -- Testa, lagena ; vase de terr c, bo>.ctcillc meurtre d'un trnoin. (Bal. ^12ac.) SS.) c tr genus oblongur^e, tar'g;tbit^,lr a TESTIFICARE. Pro testi fi.cart. (A. 1012.) quadrangulaire, ta.rge. (Nang.) TESTIFICATIO. Martyrium, passio ; mar- morum ; paisseur des brancr'r-es. ( ti'et. Gl.) fragtyre, passion. (S. Paulin.) Existimatio; faTESTULIE. Testarum fr a grnenl .a ; ma; rputation, considration, estime.' (Lob. SS.) menis de pots casss. (A. N. Brit.) TESTURA. Idem quod TESTItUAI, Vol TE STIMONIALIS. --- Scripta testificatio ; at`.i'ESTER1UIvr, (A. 1415.) testation, certificcrt. (Cono. Tolet. a. 1323.)

2189

TEU

MEDIEE ET 1NI'IM.E LA'I'INl'TATIS.

Ti1A

9.190

TESTUTUS. -- Pro TEXTUS. (A. 1476.) Idem g. TESTON. (St. Aven.) TESURA. Claustrum vel Gratis, qua in^*ressus loci defenditur, prohibetur; clture u barOire qui interdit l'accs d'un lieu. (A. 1073.) -- Plaga, rete; filet, panneau; ol. tesure. (A. 1325.) TETIiINGPENY. Apud Anglos, pecunia, guara subsidii causa vicecomes olim exigebat ex singulis tethingis, seu decuriis sui comitatus; redevance que les vicomtes anglas se faisaient livrer par les principaux de leur ressort. TETINA. -- Mamma ; mamelle. (A 1362.) TETIX. F. tectum seu tugurium. (A. SS.) TETMALLUM. Pro mallum , placitum. (S. ix.) TETRA. -- Quatuor; quatre. (Althelm.) TETRACTY. --- Vox Grseea TeTpaxT, apud Ingobertum Caroli M. scribam, qua voce intelligit virtutum quaternionem , justitiam scibcet, prudentiam, fortitudinem et temperantiam. TETRAGRAMMATON. Quatuor litteris constans ; compos de quatre lettres. (Sic apud Judaeos dicebatur Dei nomen Jehovab , quod exprimere illis erat religioni.) TETRANSITON. -r F. annona pro scholaribus. (Anast.) TETRAPLARE. Quadruplicare; quadrupler. (M. Cap.) TETRAPLASIS. Quadruplicatio ; quadruplication. TETRAPLASIUS. Quadruplus ; quadruple. (Id.) TETRARCHA. Tetippxr,s , qui quartam partem regni tenet; qui a le quart du royaume. (S. Luc.) Qui quatuor cohortibs pra.^est ; chef de quatre cohortes. (Leo Tact.) TETRASSARIUS. Semuncia ; demi-once. (M. Emp.) TETRAVELUM. Vela quatuor, quae in circuitu ciborii quo altare tegitur, expandi solent; les quatre draperies que l'on suspendait au ciborium pour cacher l'autel. (Anast.) TETREVANGELIA. Quatuor Evangelia ; les quatre Evan.giles. (Platin.) TETTERIA. Capitis equorum armatura; armure de fer qui couvre la ate du cheval ; ol. testire. (A. 1294.) TEUCRI.--Pro Turcce vel Turci. (A. c. 1412 ) TEULA. Tegula, tuile; ol. teule. (A. 1322.) TELERIA. Tegularum calcina; tuilerie; ol. teulerie. (A. 1322.) TEULERIUS. Qui tegulas facit; tuilier. (Id.) TEULICIA. Tectum ; toit d'une maison. (A. 1212.) TEUMITUM. Vectigal pro navibus transeuntihus exsolutum; droit de paye sur la navigation. (A. 1224.) TEUTONICUS. Teutonicus o/-do, militaris; ordre militaire des chevaliers teutoniques. (Pass.) TEUTONIZARE. Teutonice loqui ; parler nll.enrond, se frrire comprendre en alfemuind. (ft . SS.)

TEX_iMEN.Textura; tissu, lOffe. (.Script. rer. Fr.) TEXAlVIENTUM. Pensitatio, ut TENSA 114ENTUM.

TEXARE. Texere; tusen. (Cod. redit. episc. Autiss.) TEXELLA. Lepusculus ; petit lir;re. (Vet. Gl.) TEXENDERIUS. Textor; tisserand; ol. teissandier. (Tab. Vosiens.) TEXERIUS. Eadem notione. (A. 1405.) TEXITARE. Saepe texere; tisser frquemment. (Vet. Gl.) TEXITURA. Textura, actio texendi; action de tisser, tissa.ge. (St. Mont.. Reg.) TEXON. Melis; blaireau; ol. taisson. TEXORIUM. Machina textoria, textrinum ; mtier cZ tisser. (A. 1317.) TEXTA. Pro TESTA, putamen : Texta ovi. (Bern. Mon.) TEXTARE. Ornare, operire, texturrs seu aulaeis instruere; paren, garn.ir de tapisseries. (Ord. S. Firm. Amb.) TEXTtiTOR. Textor; tisserand, tisscur. (A. 1341.) TEXTORES. Haeretici Albigenses , seu Cathari, quos Galii Tisserans vocabant. TEXTRINALIS. Textrinale o f f cium, ars texendi seu ipsum textoris opus; l'a.rt du lissage ou le produit de cet art. (Mart. Anecd.) TEXTRINUM. Locus ubi naves fabricantur; chantier de constructions navales. (Pap.) Locus ubi feminae texunt telas ; atelier de tissage pour les femmes. (Id.) TEXTUAL Idem quod TEXTOS : Texta aurea, texta argentea. (Vet. Catal.) TEXTUS. Libre seu codex Evange iorum ; recueil des Evangiles, evangliaire. (Pass.) Character; signe de l'criture. (A. SS.) Calva; crdne. (A. 1364).Regestum; registre. (W. Thorn.) TEX.UITALIS. Qui textum seu litteram explicat; qui explique la lettre d'un crit pour en faire connaitre l'esprit ; ol. textuaire. (A. SS.) Vid. TExus. TEXUS. Gallis alias, textus seu texturte species acupicta, vel auro argentove. elaborata, qua mulieres capillos certa ratione dispositos decorant. (Lob. II. Brit.) TEXUTUS. Textus, texura; tissu. (A. 151)0.) TEYSA. Mensura sex pedum ; toise. (St. Ast.) Strties; tas. (A. 1469.) TEYSIEYRA. -- Textrix; femme qui lisse, qui fait de la toile. (A. 1366.) TEYTUII. Tectunr; toit, toiture. (Tab. S. Mart. Lemov.) TH: Vid. cum T. TH. TH seu e, charctr Graecus qui ovarov seu obtum designat in necroloziis monasteriorum. THABIT. Pannus sericus undulatus; tabis. (Vine. Bellov.) '1'HADIO. Qui commisit crimen, convictos de crimine; celui qui a commis un crime, coupable. (L. Sal.) Tl-IAINUS. Nomen dignitatis apud. AngloSaxones, quw varia tornen fuit ; time, noni des gronds propritaires che,: les Anglo-Saxuns.


^;,^}

DIE

T1{AI.A1I1'S. Veli species, colla, cellula, rideau, draperie, charnehanebrette, boutique, plancher, tage. b (Ma=s.) TILALAPTA. -- Duodecim :- In quantas causas thalaptas debeant jurare, id est in quot vol quibus causis duodecim jurare debcant. (L. Sal.) TIIANASIA. Placentae species : Ad Pascha debet thelonarius episcopo thanasiaan, ducentorum ovorum. (Ch. Theob. episc. Ambian.) TIIAN.ITUS. 11loribundus; mourant. (A. SS.) THAURUSCA. Forte plaustrum cui subjuncti sunt tauri seu bo yes; char trajin par des bcetafs. (Cheuta". S. Vand.) THEAM. Vox Saxonica; laudare auctorem, ad y ocare, proferre; item, jus sequendi servos proprios, si a dominio donrini evadent aut in alienara ter am t.ranseant. (Brompt.) TIIEATO. Denarius denier. (Lex Sal.) TIIEATRALLA. Ludi thcatralcs; rcprsentations dranzati jnes. (Concil. ,l-lisp.) THECA. ori;_n, capsa sanctorum reliquiis iilstructa ; reli gi.ra2re. (A. SS.) Pars o rentalis ; le at du levant. (A. 1107.)Digitale ; d coudre. (A. 1328.) TIIECATUS. Theca lilciusus; enferm dans un tui : Arcus thecatus. (Sid.) TIIECELLA. Diminut. a theca, capsa ; cassette. (A. SS.) TIIECLATURA. Censura, incisio in arbore, qwz' vce terinini est ; cntailte faite d un arbre de limites pour le distinguer. (Ch. Long.) TIECULIOLA. Ante Tyrum lapis marInorcus, super quem sedit Jesus, nunc super se haber-1s th.ecrcliolaan. (Alb. Strad. abb.) Forte tegaliclam, seu parvurn tcctum. TIIEFANIA.' Ornamenli genus : Item unatn thefa.niarn ad arcus cunl lils. (A. 1295.) TIIELETUS. Perfectus, a Gr. < ano; ; achev, aceompli. (Ten.) TIIELODIVES. Qui dives videri vult ; qui veut parai-tr e riche. (S. Aug.) Qui humilis videri vult; qar.i ^ ver.at paraitre petit, htarnble. (S. Aug.) THELOSAPI.E`S. Qui sapiens videri vult; qzai veut paraltre saqe. (Id.) THEIIA.. Actoris llbellus ; demande libellc; ol. thesme. T11L+'MAT Regiones, pro vinciae, ita dicta a legionibus, que in ii"s prresidio erant; pays, proviraces ; ol. th,'mes. (Script. Byz.) THEMELA. Pro thymele. (A. SS.) TIIE11iLLA Parva theca ; coffret, cassette. (Vet. Gl.) THEMISTA. Jurisprudens, leum consultus ; homme de loi, jurisconsaclte. (Gocl. Lex.) TIIE\IISTIANI. Ilreretici iidenl qui Agnoitae, sic dicti a Thenaisti.o diacono, qui docebat Cllristum quaedam ignorasse, ut ultimum judic diem , malo - intellecto quod habetur Marc. xrrl, 32. T IIEIIONATICUII. Tributum seu nensitasio pro currus temone; Yicl. TI\roNA(;IU;SI. (Ap. Mir.)
r.fli;;int+, t<<l,ulatum;
,,

Tit^: 219'2 THEVSA. -- Capsa; boite, co ffre. (A. SS. Ferculi species; sorte de petit brancard. (Id.) THEODISCI. Teutones; les Allemands. TIIEOLOGARI. --- De theologia tractare ve' loqui ; thologiser, parler de thologi.e. (J. de J.) THEOLOGUS. In singulis ecclesiis cathedralibus, qui sacerdotes 'et alios prr:esertim informal quae ad curan] animarum spectarenoscuntur; thologal. (Conc. Later. sub Inn.11l.) THEOLOQUELARIUS. Theoogus, qui de Deo loquitur; thologien. (Ach. Spic.) THEOMACHA. Venefrca, saga, maldita; sorcire, naagicienne. (A. SS.) THEOPHANIA. Dies Christi natalis; la Noel. (Edict. Pamphil. patriarch. Alexandr.) Epiphaniorum festivitas; la fte de l'.L+'piphanie; o1. Thiphaine, Thiphanie. (Pass.) THEORARE. A theos dicitur, vitere, quia Deirs omnia videt, et theorare, proprie est considerare divina. (J. de J.) THEORETRUM. Quidquid sponsa; in prwniium defloratae virginitatis a sponso datur eo die qua se vidandum preebet et prodit in publicum; prsent de noces fait par le mari d la femme le jour o, aprs la consornrnation du m.iariage , ils se montrent , pour la premire fois, en public. TIIEORIA. Meditatio, -contemplatio ; action de rnditer, mditation, contemplutiora. (A. SS.) THEORICA. Theologia; thologie. (B. de Amor.) THEORICALIS. Spiritalis , ut videtur: Sciatis, vos ipsos non hujus cosmi cum honore esse residuos, neo theoricalis amoerlitate prosperitatis gaudere, nisi jam dicto omnia restituatis loco. (A. SS.) TIIEORICUS. Contemplativus, qui tantum contemplationi vacat ; contemplatif, qui m rr e, une vie contemplativo. Vita theorica ; re contemplativo ; ol. thorique. ( Ap. Mart. Anecd. TIIEOSOPHICUS. Theologicus, specta.ns heologiam; thologique. (Mab. Anal.) THEOSOPHUS. Theologiae peritus; thologi:en. (A.-999.) THEOTIIECA. Quasi eEor:rxn, pyxis, in qua reponitur sacra Eucharistia, aegris deferenda; ciboire. (Vet. Inscr.) THEOTISCI. Teutones; les Allem.ands. THEOTOCHE. Deipara; la mere de Dieu, la j'ierge. (A. SS.) THEOTONICUS. Germanus ; Allerraand. (Ap. Mur.) THEOTONISUS. Eaaem notione. (Id.) THERISTRUII. Genus pallii muliebris; habit a l'usage des fenmes, mantelet, grand valle; ol. thri.stre. THERMARIUAI. Therma; bain, ta.blissemert de bains, thermes. (Vet. Gl.) THESAURAR E. Facere thesaurum, thcsaurum congregare ; thsaarr^iser , ra.naassrr de 1'or; ol. thsaurer. (J. de J.) THESAURARI A. Thesaurarii cligntas , vel locus ubi thesaurus reconditur ; trsor er i c. (Ap. RJ'm . ) Pretiosior supellex, in thesauro servata ; trsor, chose de grand prix. (A. 1308.)

2193

TUL

MEDLE ET 1NP'IlIlE LATINITATIS.

TIIU

2,Ifi1

THESAURARIATUS. -- Thesaurari'i dignitas in ecclesiis; trsorerie. (Ap. Rym.) THESAURARIUD'I.- Pro thesauras. (S. Aug.) THESAURARIUS. Thesauri regiicustos; dignitas in ecclesiis cathedralibus et capitularibus, cui thesauri ecclesiae servandi cura incumbit, quod ipsa docet nomenclatura; trsorier, garde du trsor ; ol. thsaurier. (Pass.) F. procurator, syndicus; procr.creur, syndic, rgisseur. (Aun. Ben.) Cellerarius; sommelier, cellrier. (Cons. Fontan. lEdtuus; gardie'n, concierge. (A. 1352.) TIIESAURENSES. Oficiales comitis thesaurorum ; o f ficiers da directeur des finalices. (Cod. Th.) THESAURIA. Thesaurus, seu locus ubi thesaurus reconditur, gaiophylacium ; le trsor, la trsorerie. (A. SS.) THESAURIS. Ut TIIESAURARIUS. TIIESAURIZARE. Idem quod THESAURARE. (3. de J.) TIIESAUROPHYLACIUM. Ut THESAURIA. TIIESAU7tUM. (Neutro genere.) Pro thcsaurus. (Alcuin.) THESAURUS. Monile; collier. (Ch. Valet:od.) Thesauras ecclesiasticus , vasa sacra aliaque pretiosior supellex ecclesiastica, gemmai et alia hujusmodi; trsor d'une glise, ensemble des objets prcieux de cette glise et lieu zc jis sont ert. dpGt. (Pass.) TIIESICUS. Phthisi laborare, ni fallor, a thesis, pro phthisis. (Ch. Occit.) TIIESINDUS. Idem q. THAINUS. TIIES'\I.OPHORUS. -- OEcro fP os, legislator ; lgislateur. THEUNUARIUM. Tributum , idern I.
TELON.

TIILIPSIS. )(5e;, afflictio, oppressio. (Lucif. Calar.) THOL. Praestatio, ut TELON " 'IIOLUS. Fecit quoque 18 tholos ejusdem metalli ( cupri Hispanici) sparsim in choro desuper infixos. (Gest. Fraile.) F. lan-rineae cuprrbracteatm, a Gall. tGle, quod de ferro bractcato potissimum dicitur. THOMATIZARE. Incredulum esse instar D. Thomae, qui credere nolebat Christum resurrexisse; tre incrdale. (A. SS.) THOMOCHARTA. Charta, diploma, scriptum ; acta, tit,re, d^i^hl5nie, crit, TIIONA. Dolium, vas ; tonneau, tonne, raisseau. (A. 1310.)Retis species ad venandum, f. ad capiendos thunnos. (A. 1341.) 'MOR. Getarum Deus; Thor, dieu des Germains. TIIORA. -- Toxicum , venenum; poison, (A. 1330.) '1TIORACIDA.Imago pectore tenus; baste. (Vet. Cod,.) TIIORACIUM. Carchesium, proprio ea navigii pars quae Galiiee hune nuncupatur ; in medii aevi scriptoribus, specula, inspectorium ; observatoire, lieu d'oic l'on pela voir. THORACLA. Idem, ni fallor, quod TrroRACrDA.

TIIEUROMA. F. aulaeum ser.r tapes, rIt videtur ; draperie ou tapisserie. (Mart. Ampl. Col.) TIIEURORA. Vel, ut legere mavult Eccardus, theurona, puella ; jeune filie. (L. Sal.) TIIEUSEBIA. Ex Gr. esorrslECU pietas; pit. (Ord. Vit.) THEUTRAI4IUS.Vir eximius ac celebris; homme minent et de grande renoname. (Ernold. Nig.) THLA. Amita ; tante. (Ch. Occit.) TRIARA. Honorarius cancellari cudo ; bonnet de charr,celier, mortier. (A. 1483.) THINGARE. Donare, vox Longobardica; faire don, donner. (L. Long.) THIROTINUIII. Tirocinium, scientiai argumentum. (G.Chr.) THIRUS. Serpens venenosissimus , de quo fit theriaca. (Vet. Gl.) THIIIBDA. Furtum; vol, larcin. (L.Fris.) TIIIUPIIADUS. Dignitas in aula regum Gothicorum Hispan., sed ex inferioribus prima; officjer de judicatura de deuxime ordre chez les Goths d'Espayne. TIIIUS. Patruus; nule. (Pass.) THLASIIE. Castrati, spadonum genus; eunuque. (Cod. Th.) THLIBOnIENUS. e3.c^o;..E yos, pressus, afflie,tus. (Thliborneni in Ecclesia dicebantur egentes, qui sustentare se ac victui necesseuia suhpeditare sibi non valebant.)

TIIORACOMACIIUS. Loricx genus,idern f. q. GAdn3ESO. (Script. imp. Byz.) MORAL. Culcitra; matelas. (Vel. Gl.) Lectus ; lit. (A. SS.) Idem q. carta pointa, Cali. courte-pointe. (Ebrard.) TIIORELAGIUM. Pensitatio ex terrali seu mdifrcio, in quo frum ente torrentur; Vid. T'ORRA. (A. 1292.) TORRA. 7TIORERIA. Monialis torno seu tAmpano versatili praeposita ; tou^rire. (S. xrrr,)^ THORUS. Deus gentilis; le dieu Thr. THOSELLA. Annonae frumento inferioris species; touselle. (A. 1536.) THOUIIA. Caseus recens; fromage frais. (A. 1482.) TIIRENARE. Plangere; se plaindre. (Ratb. Pasch.) THRENOSUS. Queribundus ; qui se plaint. (Vet. Cod.) THRONI. Angeli ex primo hierarchim angelicae gradu; les Trenes, auges de la premire hirarcha:e. THRONUM. Statera publica et vectgal , quod pro throno pensitatur; poids public ct droit d payer pozo- le pcsaye d ce poids ; ol. throsne. (A. 1234.) THRONUS. Sedes episcopi; sige episcopal. (Pass.) ThronusDei, et,iscopus; vque THROTEBOLLA. Guttur ; gorge. (Leg Angl.) TIIRYi1ISA. Genus nummi Anglo-Saxonici ; ancienne rnon,naieanglo-sa,xonne. TIIUILA. Tegula ; tuile. (A. 1326.) TIIUNf1. Retis species, idem q. TlrorrA (A. 1501.) Panni species, f. qui Toruno. Gal1. Thorn texebatur. (A. 1451.) THUNITIA. Potu recepto dictoque Tt autcm. (post refectionemhapEeeteardllanura' surt;it diaconus, et tenet th.unitiam, dum ^rratiae referuntur. (Ord. Rom.) Ami turnen.'^

T tG TIN LE^ ICUN 2196 2i95 TIIUIi,1ItiIJbI. Accrra ; cassolctle. TIGULI. Foramina Tribus exit fun us TITURARIIJS . Pigmentad us; parfismeur. trous paroiesort la fume: (Vet. Gl.) ' TIGL'RIUM. Idemq. TEGORIUSI. ('I'ert.) T1IUREUS. Ad thus pertinens; d'encens, TIIIANUS. Vas coqurnarium; vase de cuirehu l'encens. (Vet. Gll.) siiee; ol. tihctn.. TIIUBIBOLORUM. Pro TIIURIBULUM. TLIILA. Sax onibus accusatio, pOStulatio, TIIURIBULARE. Thure adolece. (A. conlpellatio, quasi titulas accusalorius. (Leg. 1305.) Canut. reg.) TIIURIBULARIUS. Idem qui TxUnIFB, TILEA. Pro tilia , arboris ; tillcul; RARIUS, qui in cazremoniis ecclesiasticis defert ol. til. tleus vel thuribuluan. (Breviar. Sarisb.) TI.LLA. Scandula ; bardeau, douve ; o]. THURII3ULUM. Vas, in quo thus reponi- tille. (S. xtv.) tur; encensoir. (Alcuin.) TILLETUM. Locus ti.liis consitus;- lieu TIIURICRE1tIIUM. Ead. notione. ( I'ct. G).) plant de tilleuls. (A. 1260.) . TITURIDUS. Ut TIIUREUS. (J. de J.) TILLIOLUS. Tilia; tilleul ; ol. tilloel. TI-IURIFERARIUS. -- Acol ,}tus, qui lncen(Chortal. S. Vand.) sarilml in ecclesia defert; thurifraire.(Pass.) TILPTALIUM. Linteolum minutissime TIIURJI?EX. Sacerdos ; prtre. (Ugut.) carminatum, sive carpia ; Vid. CARPIA. TIIIJRIFICARE. Thura adolere, sacrifiTIlVIANIADARIS. Thuribulum; encensoir. care ; liritler de l'encens, faire une crrnonic. (A. 1210.) (Id ct. Arare. PP.) TIMBRELIUS.Parvus cactus; petite asseniTIJURIFICATI. Ildem q. SACRIrICATI. ble. (Sken.) TIIURIFICiN_A. Locus ubi thus eflicitur TIMBRELLUM. Genus tormenti, idem vel incendilur; licu oit l'on fait, oit l'on brle gliod TUMBRELLUM. l'encens. (Ugut.) TIMBRIUM . Fasciculus, vel certus muneTHY111ELICI. Musici scenici ; ntusiciens rus pretiosarumpellium cujusmodi sunt marde l'orchestre des thdtres. (Isid.) turum , murium Ponticorum , etc., qu e ab TIIYMIAMA. Thus et clumdam confectio exteris regionibus deferuntur ; paquet de diversarum specierum, quam sacerdos in allurruresattaches ensemble ; ol. timbre. tari thuribulo adolet ; encens et toute composiTIMBBUIi. Pro scuto insignium seu artion que l'on brisle en guise d'encens. (Ugut.) morum videtur sumi in ch. Martini regis AraTHYMIATERIUM. Vas in quo thus adop;onum. letur; rase fixe o l'encens prs de l'auTI\IERE. Cogere , compellere; forcer, tel. (Ord.ldom.) obliger. (A. 1264.) THYRSUS. Cerea fax; torche. (A.. SS.) TIMIDUS. Horrihilis, qui timorem incuTHYSIASTERIUi+7. Altare; autel. (Mart. i.it.; effrayant, qui fait peur. (A. SS.) Anecd.) TIMINUS. Mensurar species NeapoliTIARA.Mitra episcopalis, interdum etiam tanis. (Cene. Cens. Eccl, Rom.) abbatis ; mitre, coi/fitre des rques et des TIMO. Pro TEMO. abbs mitrs. (Pass.) Mitra papalis; tiare, TIMONAGIUM. Idem quod THEMON:ITIcoi-/fure du Pape. (Pass.) CUnI. (A.1182.) TIMONARIUS. Gubernaculum navis; TIABATUS. Qui gestat tiararn; coiff de la tiare. (Sid.) gouvernail de navire. (A. 1263.) TIARIES. Portitores signorum, f. pro TIMONATICUM. Ut THEMONATICUM. triarii. (Isid.). TIMONUS. Gubernaculum navis, seu TIBIA. -- Tibia petasonis, tibia norci seu gubernacu]i rnanubrium; gourernail de vaperna ; jambon. ^ vire ou barre de ce gouverna.il. (Ch. Mass.) TIMORANTER. Timide; arce timidit. TIBIA.LE. Idem q.IlousELLus. TIMORARE. Timorern incutere; ilrspiTIBIATOR. Qui canit tibia; joueur de , /li"rle. (Sanut:) rer de la crainte. (Ott. Mor.) TIDIORATUS. Dei timutus et a levihus TIB1CINARE. Tibia canere ; joucr de la fliste. ('1'ert..) culpis aversus; timare', cratignant Dieu. (Pass.) TIi1lOROS1;. Tinlide; timidement. TIBISSARE. Aliquem per tu alloqui; tulatenter et linaidose. (Roland.) to,yer. (/En. Sylv.) TIMOROSUS. Timidus; peureux. (Const. TIBRACA. Ocrea farrea ; Vid. TuBRUCUS. Afr.) 'I'IDINA. Navis Ecclesim, si recte divino : TIMPA. F. limbus: Trine dixit archiepiQualiterautem 3anuens jsprmdictis captioniscopus accipiens timpam cappae prmposrtr bus interfuerunt et auxilium prmbuerunt, scriNon obest vobis, etc. (Busch.) ptum erat litteris aureis in tidina S. Sepulcri. TIMPANUM. Idem q. TIMBRIUM. (Ap. Mur.) TIIIPUS. --- Capitis pars, tempus ; tempe. T1ERCELLUS. -- Mensura vinaria, caclem q. TERCELLUM. (A. 1269.) (A. 1352.) TINA. Vas grande ligneum tam lavatioTIGNA. Tinca, scabies, porrigo; teigne. nibus quam condendis vinis paratum ; Brand (A. SS.) vaisseau de boispour mettre la vendange et laTIGNEA.. Eadem notione. (Id.) TIGRAN. Ager, ut videtur, terca, terri- verle linge; ol. fine, tinel. (Pass.) Pilel spe cies, in modum forte ac formara tinte confecta, tOriunl. (Lob. If. Brit.) LI cujusmodi fere sunt clericorurn isti pilei, C111S. Ensis, sl-,atha; pe, sabre. (Greg. Tur.) ctuos bonncls ccrrrs dicimus. ( Stlnod, Sonor.!

2197

TIN

MEDI:E 1;T INFIiIX LATINITATIS.

TIR

2591_

TINALE. . Vas grande, idem q. TINA. (A. '1480.) TINASIUM. Torcular, vel cella vinaria; pressoir pour le vi.n ou cellier, lieu oia sont les tines. (A. 1169.) TINCMAN. Decanus; doyen. TINCTA. Subscriptio ; souscription, signature. (Lucif. Calar.) TINCTIO. Baptismus; le baptme ; Vid.
TINGERE.

TINCTITARE. Tinctitare vel anclare, tabourer, ou joer des naquaires, ou souvent taindre. (Vet. Gl.) rINCTITULA. Parva tinctrix; petite teiraturire. (Vet. Gl.) TINCTOR. Infector; teinturier. (A 1257.) TINCTORIA. Ol7icina tinctoria; teinturerie. (A. 1317.) TINCTORIUM. Baptisterium; baptistre, lieu l'on baptise. TINCTRIX. Quw tingit ; teinturire. (J. de J.) TINCTUM. Panni species; sorte de drap. (Ch. H. II reg. Angl.) Officina tinctoria; atelier de teinture. (Ap. Cene.) TItiCTURARIA. Quidquid ad tincturaan necessarium est; drogues, ppareils de teinture. (A. 1372.) TINCTURARIUS.Ad t,incturant pertinens; de teinture. (A. 1156.) TINEA. Scabies, teigne; ol. tign.e. (A. SS.) TINELLUS. Coenaculumaulicorum ; salle d manger des personnes de la suite d'un prince; ol. tinel. (H. Ilalph.) Vas grande, ut TINA; ol. tinel. (St. Mont. Reg.) Vectis s; ecies quo vasa aguara vel vinaria feruntur ; gros bton, levier pour porter les tines; ol. tinel. (A. 1357.) TINETA. Doliolum; petite tine ; Vid . TINA. (A. 1287.) TINEUM. F. pro tannum, quernus cortex. (A. 1288.) TINGATIO. donatio; donaiion, don. TINGERE. Baptizare, baptismunl impertiri; baptiser, confrer le sacrement de bapteme. (S. Cypr.) Forte pro tondere. (A. 1273.) TINGINUS. Decanus; Vid. TUNGINUS. TINGITARE. -- Freque.nter tingere; teindre souvent. (Vet. Gl.) TINGULARE. -- Regulis ligneis aperturas obstruere ; fermer des ouvertares au moyen de tringles de bois, griller. (A. 1381.) TINIOSUS. Scabie laborans; qui a la teigne; ol. tigneux. (A. 1352.) TINNA. -.-- Vasis genus, ut TINA. TINNELIUS. Extrema pars ejus loci quem alluit fluxus maris. (Sken.) T 1NNHTERIA. 11lensurce genus, quant umugillo contineri potest ; poigne. (A. 1414 TINNIOLUM. Tintinnabulum ; sonnette. A. SS.) TINNIVOLENTIA. Sonoritas. (A. SS.) TINNULUS. Sonitus ex a're aut ferro IieFcusso; son cictir ct alga produit par le Oaoc da fer ou de l'airain; al. tinterece,. (Vd. (il.)

TINTIGNAMENTUM.Tinnitus; tinterner.t, sonnerie. (A. 1399.) TINTILLARE. Iterato tinnitu fores pulsare, tintinnare; frapper a une porte, agiter vivement la sonnette, carillonner. TINTINELLUDI. Campanula; clochette. (Ap. Mur.) TINTINNABULARIUM. Campanile; clocher. (A. 1488.) TINTINNABULUM. Vas aquarim, diminut. a tina, unde legendum videtur tinabulurn.: (II. S. Germ. a Prat.) Campana, qure pulsatur in refectorio monachorum; clochette de rfectoire dans les couvents. (Belet.) Tintinnabulum campanee, clava ,tudicula; battant de cloche. (Obit. eccl. Mor.) TINTINNUM. Tintinnabulum armentorum erillo appensum; sonnette que Con suspend au con des animaux. (L. Burg.) TINTIRCONUS. Infector ; tei.nturier. (A. 1375.) TINTORIA. Ofl'icina tinctoria ; teinturcrie, atelier de teinture. (Ch. Sicul.) TINTULUS. Promulgatio, qual fiebatper campanee tinnitum in parochiis ; proclantation, publication a son de cloche. (A. 1323.) TINTURARE. Tingere ; teindre. ( A. 1525.) TINTURIA. Tingentium ofl'icina, ut TINTORIA.

TINUM. Vas magnum , ut TINA. TIPETTUM. Apex, qui capitio imminet ; toupet; ol. tipet. (A. 1342.) TIPSANA. Ptisana; tisane. (Pass.) TIPUS. Simulatio, causa , pra?textus. (A. 1273.) TIRA. Tortilis ex virgultis laqueus; hart, tiende brartches entrelaee.'es. (A. 1332.) TIRANNI. -- Trabes, quibus tedium muri continentur; tirants. (Hist. Vezel.) TIRARE: Projicere, displodere, pulsare, ext.endere, explicare, producere, moleste aliquem bine et Inde trahere, nomen alicujus in schedula scriptum sorte eclucere, aliquem a^t equi caudam aut ad currum alligaturn per urbem ducere ; carter, loigner, sonner, agiter, tirailler, ballotter, csten-dr-e, allonger, tarer au sort, traEner la queue d'un cheval ou derrire une eharrette. (Pass.) TIRASSARE. Trabare ; trainer.(A. 1268.) T1RASSE. Rete; ftlet de peche, tirassc. (A. 1379.) TIRATOR. Trahens; qui traine. (A. 1360.) TIRATORIUM. Locus ubi crucabant reos; lieu des excutions; ol. tirouere. (S.
XIv.)

TIRETANIUS. Pannorum qui tiretani vocantur textor; fabricant de tiretaine; ol. tiretanier. TIRETANUS. Pannus lana filoque textus; tiretaine. (Pass.) TIRETUM. Ductle scrinium; tiroir. (A. 1476.) TIROGULA. Serum lactis ; petit lai t. (Vet. Gl_) TIRONATUi1i. Rudimen, tirocinium; apprerttissage, commencentent, dbut, TIRONIU!!I, Genus aciei disponennte,

2i
(1111 ^

LEX ICON

TOL

23(,

o nmr scel confunditur; cuneo n non ,l ii,ic t rl ' cl'nrdre de bataille. (Mo1.1.)
1'tjt I; ENI'S. Pro
TArit;NUS.

'rIRuSCULUS. 'Miles recens; conscrit, rrrrue. (-I. SS.) TISANA. -- Ptisana; tisane. (Pass.) TISICA. - I'hthisis; phthisie. (A. SS.) Pro phthisis. (J.de J.) Titio; tison. (Ap. Mart. Anecd.) TISSERANDUS. - Textor; tisserand. (A. 1372.) TISSEi..IUS. Eadem notione. (A. 1287.) TISSOR. Is'adem notione. (A. 1317 .) TISSUTIJS. Textgs; tissu. (A. 817.) 'i'ITILLARE. '1'itubare, vacillarc; chanccler. (Bart. Gl.) TITIONARI. Titiones in ignem mittere; tisonner. (Ugut.) TITIOVAItIU1I. Locus^gnis, ubi titiones morantur; vel instrumentum mittendititiones in ignem; foyer, partie d'un.e chemine oe:c se trouvent les tisons, ou instrument, appel cautrefois tisoir, pourccttiser le feu. (J. de J.) TITIUNCULUS. I'ro PIPIL'nCULLS. TITU13AftE, Tituba' re campanam, altaV11111 campante latuslente pulsare. (Obit. Vet.) TITULARE. --Titulo prwsignire, exornare, inscribere; donner un titre ou n nom quelqu'un, ou quelque chose , dsigner, nommer, intituler; ol. titule)* . (Tert.)Significare; sign.ifier. (Vet. Gl.) Titillare; chatouiller. (S. Althelm) Exarare , conseribere ; i7ascrire, prendre note. (Tab. S. Vine. Cenoni.) Donare titulo, hoc est scripto, charta; donner par crit. (S. rx.) Ad ti.tulum vel ecclesiam promovere; nommer d une glise, donner la direction d'une paroisse. (Leo IV. PP.) Fisco addiscere , titu,lis appositis; confisque). , rnettre entre les mains du Jisc. (Grcg. M.) Titulare se regem, regium nomen sibi adsciscere; prendre le titre de roi. (Sal. Mal.) TITULATIO. Confiscatio ; con,fiscation. (Greg. M.) Pro titillatio. ( Vit. S. ll'enwol.) Titulatio litteralis, charta, scriptum, donatio scripto tirulata : Nullam donationem sine litterali titulatione fieri debere. ( A. 1073.) TITULATORIUS. Titulatorium altare; altare praecipuum; ma2tre autel. TITULUS Limes, meta, proprie lapis inscriptus seuinscriptio; borne, limite, pierre bornale revtue d'une inscription, cette inscription elle-mme. (Pass.) Instrumentuin quo prr.edii possessio firmatur; acte constatant et validant une vente, titre de la propritd'une terre. (Id.) Ecclesia, cui deserviendae ordinabantur presbyteri, ita ut in ea stabilitatis promissione tenebantur; glise d desscrvir (elle forrnait un lien indissoluble avec le Pr@tre attachC a son service, et no pouvait tre abandonnee de celui-ei). Tituli cardinales , ecclesiae praecipuae ac paroclriales; yglises paro .issia.les des villes et de leurs faubourgs. ( Conc. Met. a. 845.) Tituli populares, plebales; glises secondaires, paroisses rurales. (Decret. Tass.) Titulas bapti.smabis : 1 presbyterium eccle .siae, pars ea in qua est i.iitare: sanctuaire d'unc glise (Pass.); 2 ecTISIS. TISO.

clesi<e sacellum ; chapelle , purti rt'une .glise oe il' y a un autel. (A. SS.) Clamor irlitaris; crade gucrre. (A:gid. Mon.)Versus lugubres de morte insigniorum personaruna, rl uos scribebant monachi varror'uin monasteriorum r[uibuscum imita erat societas; complainte, lgie. (Pass.) Schedula qua earumdern personarum mors nuntiabatur; billet elenco et d'annonce de la mort de quel- qu'un. (Pass.) Id quod praediis in fisco redactis imponitur; marque, pann.onceauque l'on fixe sur les biens confisqus. (Pass.) Titulos opponere, fisco addicere; apposer des pannonceaux sur un bien, le confisquer. (Id.) Titidus crucis, crux ; la croix : Ut corpus Christi Domini non in imaginario ordine, sed sub crucis titulo conrponatur. (Conc. Tur. TIUS. Patruus; oncle. TIUT1SCE. Germanice; en allema.nd. TIXATOR. Textor; tisserand ; ol. tissier. TOACULA. 11Iappa, mappula, mantile, manutergium; touail e, essuie-mains, nappe. (Pass.) TOCA. Rugatus pileolus; toque. (Men.) TOCIIINARE. Tochinorum, hoc est pra?datc?rum seu rebdlium more agere; se conduire comme des tuchins, c'est--dire des ba.ndits. (Ch.lirem.) TODINUS. Gracilis, lubricus, qui non firmiter stat; peu solide, qui ri'est pas ferme. (II. Rosl.) Gracilis; grle. (A. SS.) TODONUS. Gallus ; coq. (J. de J.) TOELLA, Mappa, ut TOACULA. TOFINEUS. Vid. TuFUS. TOFTA. Cowello est locus,.uhi stetit aedificium, Gallice masure, Reynerio vero genus luci parvuli , seu loci consiti arboribus minusculis. (11?on. Angl.) TOIi US. Species lapidis; tu f. TOGA. -Toga monachoruna, eorum congregatio, monasterium ; assemble de mines, rnonastre. (Ap. Pez.) TOG-ALA. Mondo se pro tigris. (A. SS.) TOGARE. Vestire ; habiller. (A. SS.) TOGIFORIUM. Locus ubi scholastici disputant. (Pap.) TOG-ILLA. Mappula..mantile, ut TOArr.)

CULA.

TOGILLATIl1'I. Sigillatim. (Isid.) TOGULA. Mappula, mantile, ut ToATOILLIA. Eadem notione. (Ch. Occit.) TOISA. Mensura sex pedum ; tois. (A. 1267.) TOISO. Canaliculus ; rigole. (S. xiv.) Vellus ; toison. (A.1383.) TOL. Vectigal, tributum ; impGt, taxe. TOLA. Pro TOLTA TOLAGIUM . Census, praestatio annua; cens annuel. (A. 1190.) TOLENEUM. Ut TELON. fiie( TOLENUM.; .Trochlea, poulie. 11Iac. rol.) TOLERARE . Fulcire, tueri, approbare : tayer, appuyer, dfendre, approuver. (-1 1416.) TOLERATIO. Ususfructus ; jouissance (A. 1062.1
CULA.

2201
SILLIE.

TOM

D1EU11E ET INr1M1E LATINITATIS.

TON

2902

TOLES. Tumores in faueibus; Vid. TUTOLETUM. Idem q.TELON. TOLIA. Toles, tonsrllae; tumeurs, glandes de la gorge. TOLLEMENTUM. Exactio, ut TOLTA. (A. 1044.) TOLLENUM. Pro tolleno, seu machina, qua hauriuntur aquae, pondere pprmgravante alterum ejus-frnern; longue perche ou levier pour puiser l'eau. (L. Long.) TOLLERE. Liberare, redimere ; racheter, dlivrer ; ol. toller. (L. Sal.) TOLLETUM. Tiibutum, vectigal, idem q.
TELONEUM. (A: 1221.)

TOLLIRE. Pro tollere; enlever; ol. tolre. (A. 1145.) TOLLONIUllI. Idem q. TELONEUM. TOLLUTUS. Ablatus; enlev; ol. tollu. (Ap. Goldast.) TOLO. Idem q. TELOCIUBr. TOLOMENA. Censas, praestatio annua; cens, imposition. (A. 822.) TOLONEUII. Ut T,.oNitivz. TOLONIUM. Eadem notione. TOLOSIPETA. Qui pctit, seu tendit Tolosanr; qui va c Toulouse. (Joan. Sarisb.) TOLTA. Exactio, quae per vim fit, quod contra jus tollitur, quodvis tributum; redevance force, laxe injuste, et, dans un sens plus gnral , impt, droit, taille, etc.; ol. tolte, tate, toute. (A. 1085.) Tolta mala, vel malatolta, mantota, malum vel indebitum tributum; pecunia a subditis injuste et vi et male ablata sub specie telonei aut vectigalis; maltote, taxe injuste, leve de deniers contraire aux lois. (Pass.) Practicis Anglis, breve, quo lis tollitur e curia baronis, et fertur ad curiamvicecomitis, nostris evoccttio, tolla placiti. Ilaec vox, inquit Spelmannus, signiGcat processum, per quem causa ajurisdictione j urrs temporalis tollitur. . TOLTICIUI4I. Census, praestatio annua; redevance annuelle. (A. 1352.) TOLTURA. Injustitia, damnum, violentia; inju.stice, domma.ge, dgdt, violence. (S. xrv.) TOLTUS. Ablatus ; enlev; ol. tollu. TOLUM. Fastigium, etc., ut THOLUS. TOl1IA7.LA. F. intestina. (Mart. Anecd.) TOMBARE. Saltare ; sauter. (Dial. Creat.) TOMBARELLUS. Plaustri genus; tombereau; ol. tomberel. (A. 1379.) TOMBELLUM. Sepulcrum quod in memoriam alicujus exstrul solet tombe, tombeau; ol. tombel. (St. eccl. Tul.) TOMELLUS. Parvus tomus, libellus, aut epistola; petit volume, livret ou lettre. (Ach. Spic.) TOMEN. Monetae species apud Hispanos Indieos; monnaie mexicaine. (Conc. Ilisp.) TOMINUS. Species monetae, idem q.
TOMEN.

TOMPSOR. Tonsor pannorum; tondeur de draps. (A 1353.) TOMUS. --Libellus, codex, membrana, epistola, nrwserlim de fide; leltre, circulaire,

mmoire, srtout crit sur des sujets reltctifs au culte. TONA. -- Dolium; tonne. (Ch. Occit., TONABULUM. Sonus, vel tintinnabulum ; son ou clochette. (J. de J.) TONACELLA. Idem q. TUNICELLA. (A. SS.) TONAGIUM. Tributum, vectigal ; droit, redevance. (A. 1255.) TONAIRA. Rete .piscatorium 250 orgyas longum; filet pour la pche clu Ilion; ol. tonaire. (A. 1451.) TONALE. Vas vinarium, dollum ; vaisseau d Mettre le vin, tonneau. (A. 1381.) TONALIS. Tonalis pronuntiatio, alta et clara, eodem tono quo cantan solet in choro Dominus vobiscum. (Ber. Mon.) TONALITER. Cantando, cursi modulatione et notis; en chantant. (A. 1300.) TONARE. Canendo praedicere ; prdire, annoncer. (Mart. Anecd.) rozare horrendum, clamare horrenda et minaci voce. (i11ab. Ann. Ben.) TONARIUS. Liber de tonis seu eantu; livre sur le chant. (Trit.) `fONATE. Cum tono, seu modulatione, canendo ; en chantant. (Guid.) TONDEIA. Idem c . TENDA, praestatio pro jure habendi tendam. ^A. 1114.) TONDERARE. Pro tondere. (A. SS.) TONDERE. Tonsura clericum aut monachum efI'rcere; tonsurer, faire entrer dans le clerg ou dans un couvent. (S. rx.) TONDURARIUS. Sarciriator; tailleur, couturier. (A. SS.) TONEtxARE. Tonegare navem ; f. sebo vel pice illinire, ah Italico tonicare, inducere, illirrire; enduire un navire de sui f ou de goudron. TONELLA. Parva tunna; tonnea.u; ol. tonnel. (A. 1241.) TONINUS. Tonanum formagium, recens; fromage frais. TONITRUARE. Tonare ; tonner. (A. SS.) TONIZARE. Corto tono, seu modulatione cantare : Psalmos juxta antiphonas tonizare. (Belet.) TONLEIUM. Idem q. TELON. TONNA. Tributi spccies, ut TONAGIURI. (A. 1235.) Vas majus vinarium; tonne. (Pass.) TONNELERIA. Vicus Parisiis , ubi habitant doliarii; la Tonnellerie, quartier de Pari.s. (A. 1263.) TONNITUS. Pro tinnitus, campante altero latere tantum pulsatae sonus. (Guid. Discip. Fars.) TONNOLIUM. Prcestatio ex pane et vino; Vid. TELON. (A. 1317.) TONSA. Ovis; brebis. (Jac. Card.) TONSARE. Tonsure anonetam, tondere, circumcidere; rogner la monnaie. (St. Pallav.) TONSATUS. Pro TONSURATUS. Spic.) TONSILLA. Palus dolatus et cuspicle preeferratus, qui navis .telFgandre causa in littore finitur. (Bern. de Breyct.)

TOP.LE!C ICOtN ^OR 9-207, '220 i yoNS(1NA. -- I'ellis lanata; pcau non dTORCARE. Detergere; cssuyer, torcher paill rrc de sa laine; 01. tonseau. (A. 1369.) (Flet..) TO\SOR. Qui monetam tondit; rogneur TO[iCF.A. Ut TORCHIA. (A. SS (le Jraounrrics . (Pass.) TORCIIA. F. ce g tus coriorum nr,werus, TONSORARE. Tondere in clericum vel idern q. TACRA. (A. 1330.) Modusagri; c.er rnnarhuiu ; 1'id. TONDERE. (A. 755.) tamomesure de terre. (Chartul. Apt.) I:u TONSORATIO. Tonsura; action de faire nale, ut TnRCxrA. (Lob. H. Par.) In tonsure. (l1on.III PP.) TOPiCF1ETA. Parva torchia; petite larTONSORIUM. Linteum, quo teguntur che ; 01. torchette. (A. 1420.) 1 ,ectus et hurmri, cum quis raditur, autetiam TORCIIETUS. Ederr. notione. (Ap. pelvis ad barbam abluendam; serviette que Rym.) orz met, sur la poitrine quanti on se fa.it la TOB CHA. Funale tortitium; gros flambarbe ou plat barbe. (Guid. Dise. Ta.rs.) beau, torche. (Knygh.) TONSURA. - Tonsura Petri, corona cleriTORCHO. 'Deca minor, candela cerca; calis; tonsure. (Gr. Tur.) Tonsura nemo- chandelle, eierge. (A. 1393.) runa, jus exscindendi el colliriendi ramos in TORCIIONNUS. Contextum stramen pe5;i1vis; droit de Irrendre da bois de cltaacfJ'age dibus suppositum ; espce de natte pour mettre :fans le:: forts. (A. 1125.) sous les pieds. (A. 1245.) TONSURATOR. Exactor; collecteur, reTORCLA. Agger ad Ligeris ripas, quo hiemales fluminis exundationes comprimantur; cercar des inzpts. (Gr. i\I.) TONSURATUS. Ut PSALMITATUS. (Dar.) digues, leves, chausses. TONSUS. Clericus, tonsura initiatus; - TORCIMANNUS. Interpres; interprete, clero, prEtrc, (Flod.) trucheman. TONUS. Tres psalmi... in tono dicanTORCINIA. Ut TORCIDA. (A. 1422.) lur. (Joan. Abrirlo.) Id est voce altiori et TORCIO. Damnum, injustitia; tort. (Lob. ^I. Brit.) cantu nnflexo, sexi Gregoriano, contraria notione pro cantu directo absque ulla inflexione TORCONNERIE. Injuria; d tort. (A. tn synodo Limee. (A. 1582.) 1379.) TOOL. Ut TELON. TORCULA. Torcular; pressoir. (Vet. TOPA. Ager incultus; terre inculte, patuGl.) rage ; ol. tope. (Ch. Burg.) TORCULARE. Uvas terere, calcare ; pasTOPACA. Species panis dulciarii cum ser les raisins aupressoir. (Fort.) casco, f. idem q. FLATO. (Cons. Floriac.) TORCULATOR. Calcator; celui qui presTOPAZIO. Topazius ; topaze. (Ap. Mad.) sure le raisin. (Vet. Gl.) TOPAZIIJ_lI. Pro TYPAIt U11, f. quod toTORETUS. Collieulus; petite minence. pazio sigillum, seu principis imago irisculpta TOREUMA.Vas, opus caelatum; vaso cisel, erat. (1Iat. Par.) ciselure. (Vet. Gl.) Carmen nuptiale; chala. TOPIIUS. em q. Turus. nuptial. (S. Mar.) Torus, toralis ; concite, TOPL1. Ilal. topaia, domus caduca, semi coussin, sopita. (Salv.) ruta ; maison nnoit r uine. (St. Avel.) TORGIA. Idem quod ToRdxiA. TORITUS. F. pro tortas, cujus frons ob`.1't_1PPUS. Fascis, manipulas, ut videtur; touJJ, bolte, praquct. (A. 1158.) ducta est, nostris re frogn, rechign. TORMENTARE. Torquere, tormentis t TOPUS. Gr. Ton os, locus ; lieu, endroit. (Man.) excruciare ; tourmenter. (Am. Lub.) TORMENTINA. Resina terebenthina; tTORAGERIUS. Carceris custos; geGlier; 91. tourier . (S. xn.) rbenthine ; ol. tormentine. (Tr. de re milit.) TORMENTUM. 7'ormentum Inunde, idem TORAGIUM. Id quod ab 'incarcerato toragerio solvitur, ut GEOLAGiUi1i; ol. tourage. q. BOMBARDA. (Ap. Mur.) (Id.) TORMENTURA. Tortura ; torture. (A. TORALE. Supellex lectaria; assortiment SS.) d'un lit, tout ce Tul sert d le garnir. (Vet. Gl.) TORMIN. Balista ad tornatm; batiste r1 Species aggeris inter agros ducti, per quem tour. (Ap. Mart. Ampl. Coll.) inceditur, cum opus est, uiide et pro via cesTORMOVELIE. Ribernis , trabes transpititia inter agros exstructa sP.rnitur; sorte de versariae, ad portas, vel in aditu viee alicujus, chausse leze portr coraumunigater d'un champ qua arceri equi aut currus solent : vel crates (luir autre, sentier trac dans les champs ; ol. mobiles , aut septa , quibus pratorum claudi toral. (Pass.) (A. SS.) TORALLUM. Forte idem q. 7.'oRAr.E, spe- ingressus solet; sorte de barriere. TORNA. Duellum ex formula recepta ; eies aggeris, etc. (A. 1181.) TORALLUS. Co11is, idem quod Tono. (A. duel judiciaire. (A. 1086.) Quanti pluris res 1038.) sit compensatio , in permutation ibus ; 132 51 (A. 1325.) T ORATIUM. Turris; tour ; ol. tourasse. q on donne en change ; ol. tourne. Quod in emptionibus rei venditw super" (A p. Mur.) additur in comltensationein partis ejusdem TORBA. Fascis; paquet, botte. (St. Dat.) d l'aque'Niger cesPes, qui vicem carbonis preestat, vitiosae ; d ommages-intrt s donns des vires de la cltosi idern q. TURBA. (A. 1298.) t reur en ddommagernen (A. 1342.) Cavun1 tourne. ven.due ; ol. TJt4i3AC. lEditicioruru seu a;diiicii ^ars; ru nt , petit b ti;^rrerct^ c^u partie d' un bct.timent. ^lrr.n. C il,iendis aquis , qute a montibus ciccin ^ e, citerne o se xrriu'cn.t g,.u ges; creux, fos'

:205

TOIt

MOLE ET

LATINITA'I'IS.

TOR

2206

les cauce pluviales; ol. torne. (Tab. S. Tic. Mass.) TORNAFOLLIS. Propugnaculi genus , ut i1,ATIFOLIU I. TORNALERI. Pertinentiae, appendices; appartenances, dpenclances. (A. 1273.) TORNALERIUS. Haeres legitimus ; hritier lgi.time. (A. 1263.) TORNALIS. Tornale opus; legendum forte torrale, nisi quis malit tomate opus esse quod torno fiebat. (Vit. mirac. S. Richard.) TORNAMENTUM. Praelium hostile ; conibat, bataille. (Ap. Duch.) TORNARE. Divertere, deflectere, reverti, versare, subigere, compensare, supplere, , pradium venditum ab agnato redimere , in regesta deponere, instituere, tradere, deponere ; changer de place, changer de position, s'carter, revenir, tourner, ptrir, donner du retour , indemniser-, racheter une terre , coucher sur des registres , mettre par crit, ta.blir, livrer, donner; ol. torner. (Pass.) 'fORNARIA. Praedium permutatione acquisitum ; terre acquise par la voie de l'change. (Ap. Mur.) TORNARIUS. Idem q. TORNATOR. (A. 1052.) TORNATILIS. Torno politus, perfectus ; fait au tour, parfait. (Cant. ca.ntic.) Versat.ilis ; mobile. (A. 988.) TORNATIO. Praelium , conflictus , interdum etiam decursio equestris, vel bellica; combat srieux , et combat simul, tournoi. (Ga'.b.) Forma, elegantia; tournure. (Guid. alib. Cist.) TORNATOR. Qui torno operatur; tourneur. (Vet. Gl.) Qui retrahit rem venditam; celui qui revient sur une vente , qui reprend une chose vendue. (S. xiv.) TORNATRIY. Saltatrix, mima ; danseuse, saltimbannque. (Hincm.) TORNATURA. Opus torno factum ; ouvrage fait au tour. (Reg. Lib.) Commeatus ultro citroque, ut videtur , codera significatu q. SCARA. (Irm.) TORNEA. Turris, propugnaculi species, idem q. 7'ORNAFOLLIS. TORNEAMENTARE. Hastiludio decertare; figurer dans un tournoi; ol. tournoier. (Pass.) TORNEAIIIENTUM. Ludi bellici species ; tou-rnoi ; 01. tournoiment, tournement, turn.eim.ent. (Pass.) TORNEARE. Ut TORNEAMENTARE. TORNELLA. Turricula; tourelle ; ol. tornelle. TORNERIUM. Ut TOxNIAMENTUnI. TORNERIUS. -- Idem q. TORNATOR. (Cata/. Sod. 73. M. Deaur.)--Particeps, qui praedium vel feudum cum aliis possidet; cop ropritaire, co-seigneur. (Ch. Aquit:) T ORNESIUS. Tornesius grossus, monetw species; gros tournois. 'I'ORNETA. Ut TORNEAJIENTUBt. (A. SS.) TORNETUM. Campanee instructus; morton. (A. 1381.) TOitNI:URA. Arbor, quod ad flJ;zum foresta) c.xslat. ; arbre gati se lrour-e au loHr;toi-: d'unc forl. (A. 1240.)

'fORNICLUM. Vestis species, qua collum circumcingit.ur, ad usum puerorum' syfaphoniacorum. (A. 1400.) TURNIO. Ut T0I3NEAMENTUII TORNUS. Bellicae mach.inae species, idem f. q. balista de torno seu baiistac pars. (Ch. llisp.) Compensatio , Gall. retour vel potius census qui singulis annis solvitur. (A. . 1197.) Forte ambitus, Hispan. torno ; tour, circonfrence. (A. 935.) Instructus campanee ; mouton. (Ch. eccl. Lugd.) Mensura species ; certaine mesure de longueur. (St. Mass.) V ersatile timpanum , apud monjales; tour, sorte d'armoire tournante en usage dans les couvents de femmes. (A. SS.)Tornus exercitus, prastatio pro expeditione militari. (Ch. Agi..t.) TORO. Collis cacuminatus et rotundus; colline a.rrondie et allant en pointe. (A. 1200.) TORONUS. Eadeni notione. (W. Tyr.) TORQUATUS. Tortus ; tortita. ('Mon. Angl.) TORQUERE. Naves torquere, eas in latus invertere , ut commodius ntrgari possint; renverser les navires sur le ^Canc, les abattre. (St. Mass.) Molestare , damnum inferre ; faire du tort, inquiter. (IIon. III PP.) TORRALE. 1Edifieium in quo frumenta et grana torrentur et exsiccantur; bdtiinent oii l'on fait scher les grarns ; ol. toraille. TORRELLA('^IUII. Pensitatio, quia ex torrali exsolvitur; droit . pager au maitre de la, toraille pour y faire scher ses grains; ol. torrelage. (A. 1301.) T-ORRENS. Fluviolus , rivus ; torrent, rivire. (A. 1319.) TORRENTULUS. Parvus torrens, rivulus , fluviolus ; ruisseau, petit cours d'eau. (A. 1033.) TORI$ICULUS. Parvus torris; pctil tison. (J. de J.) TORS. Machina bellica, ut TURNUS. (A. 1114.) TORSA. Fax , taeda; torche; ol. torse. (0b. eccl. Mor.) pacuct, bottc, trousseau; o'. torsel. (Cons. Aud.) TORSERIA. Ilippopera, vidulus ; valise. (A. 1267.) TOR SI_i. Agger, etc., ut TORCIA. TORSIUS. Candelabri genus; grand chandelier dans lequel on brillait des torches et que ron plasait au milieu des grandes salles ; ol. torsier, torchier. (A. 1269.) TORSOR. Tortor; tourmenteur. (Vet. Gl.) TORSORIUM. Peniculum ; torchon : Munda sicut torsorium culinae. (Men.) TORTA. Placenta; tourte. (Pass.) 'irga torta, qua sepes continentur ac vrnciuntur; hart, lien de branches entrelaces. (S. xtr.) Massa; bloc, masse, puin. (Pass.) TORTARII. Canonici inferioris ordinis in Ecclesia Autissiodorensi, Gall. chanoines lortiers, scepius semiprebendez, sic dicti, ut suspicatur D. ]e I3ceuf, vol quod simplici torta panis clonarentur in sua prima instilutiJ>ne , vol a iros5cssione guadal"' tortaria, vcrnacul;
TORSATA. -- Ut TORSELLUS. 'TORSELLUS. Fasciculus ;

2207

TOR

LEX ICON

TOZ

2tU$

la Torio-te dicta, cujus redditus primum assignari potuerunt a capitulo ad alendos hosce
canonUcOS. tY)I{TELLA.. Artocrea cnnt.incns ; ptlt. (Pap.)

pannis carnem

TORTIA. Fax, taeda; torche, grosse chau(hile. (A. 1333.) TOI:{TICA. -- Eadem notione. (A. 1407.) TORTICIA. Eadem notione. (Ord. Rom.) TORTICIUS. De dictis ossibus accepit ab eis aliquam partem, et posuit jxta torticiuna domus suae ante imaginem crucifixi. (Limb.) Lutarium parietem intelligc sic dictum ab Occitanico tourtis, Gall. torchis. TORTICORDIUS. .Tortum cor habens ; qui a le cm,ur dprav. (S. Aug.)
TORTICUS. Iclem q.
TORTILITER. ToRTISIUS.

Modo qui torquet ; avec tourment; ol. torment.ablement. (J. de J.) '1'ORTI\T US. Cereigenus; sorte de cierge. (A. 1290.) TORTIONARIE.Injuria; cr tort. (A. 1531.) fiORTIONAlIIUS. Injustas, injuriosas; practicis Gallicis tortionnaire. (A. 1394.) TORTISIUS. Taeda; torche. (A. 1287.) TORTISSUS. Lutum paleatum ; torchis.. (A. 1435.) TORTITUDO. Gibbositas ; gibbosit. (Const. Afr.) Injustitia, violentia; acte de violence et d'exaction. (Chr. Bes.) TORTIUS. Idem q. TORTISIUS. TORTIX. Tortix cercos, idem q. ToRTISIUS. (A. 1300.) TORTOLANI. - IIaeretici Waldensium seclatores, quod tortellum facerent, de quo comInuniGabantur. TORTOR. Jaculator, qui tela torquet, immittit, vibrat ; archer. (Rad. Cad.) Baculus quo funes carrorum contorquentur; petit bdton . serrer les cordes des charrettes. (A. 1332.) TORTORIUlI. Carcer, custodia; prison, garde. (llir. S. Angi,lb.) TORTUA. Testado ; tortue. (Silv. Girald.) TORTULA. Trochlea ; poulie. (Vet. Gl.) Placentae species , ut TORTA. (Ugut.) TORTUII. Damnum , injustitia ; tort , dommage. TORTUOSA. Gladii species, eadem quae MAcIIUA tortuosa. (Leg. Furn.) TORTUOSITAS. Pravitas, dolus ; mchancet, fourberie, dtour, entortillement. (Tert.) TORTUOSUS. Falsas; faux, qui n'est pas franc, perf de. (Bart. Gl.j TORTURA. Torturae , cruciatus, tormenta, seu supplicia, quibus ad eruendam a veis confessionem judices uti solent; torture, question. (Pass.) Idem q. TORTUS et ToRTITUI)o. (A. 1078.) Circuitus, iter obliquum, flexuosum; tour, dtour. (A. 1204.) TORTUS. Damnum, injustitia , vis, violentia alicui illata ; tort , injustice , violence. (Edict. Car. Calv.)=Torques; collicr. (Eust.) -- Idem, ni fallor, quod ToRTISIUS, fax, ta e da : C onsueverat etiain ex permaxima humilitate et devotione, nocte et Dominicae resurraclionis teinpore propria mana gerere nia-^

gnum torturo, ob reverentiam D ominicas re_ surrectionis et fidem. (J. Blak. TORTUUS. Distortus, curvus; tortu. (A. SS.) TORTZA. Fax; torche. (A. SS.) TORVA. Cespes ; gazon. (Polyp. Frie.) TORVIDUS. Torvus ; sauvage, mGhant. (A. SS.) TORZIZIUM. Fax, taeda; torche, cierge. (A. 1409.) TOSCA. Nemus, silvula ; bois , bosquet. (Tab. Abs.) TOSCIIUS. Eadem notione. (A. 1297.) TOSTA. Panis tostas ; rtie de pain, grillade ; ol. toste, touste. (Menot.) TOTA. Vestis species qua totum corpus involvitur ; sorte de vtement de dessus. (G. Chr.) Pro TOLTA. (Pass.) TOTAGIUM. Solidum; total; ol, tostage. (C ons. Arvern.) "Idem q. TOLTA. (A. 1231.) TOTALIS. Totus, integer ; entier. . (Cal. III PP.) TOTALITAS. Abundantia. (A. 1278.) TOTALITER. Omnino ; entirement. (Pass.) TOTENNIS. Tot annorum ; de tant d'annes. (A. SS.) TOTFARIAM. Tot modis fando : et tot modis in genere. l, (Martin.) TOTO. (Adverb.) Omnino; tout d fail, entirement : Alicujus asse in toto, ad aliquem omnino pertinere. (A. 1341.) TOUBAILLIA. Mappa, manutergium ; essuie-mains , nappe. (A. 1473.) TOUCIIIA. Nemus , silvula; petit bois ; ol. touche. (A. 1354.) TOUCHUS. Lapis lydius; pierre de bouche. (A: 1369.) " TOURAGIUM. Quod carcerum custodi ab incarcerato solvitur, Gall. tourage; idem q.
GEOLAGIUM.

TOURTA. Placentae genus, ut TORTA, TOUSQUATA. Ut ToucnlA. (A. 1349.) TOUSSA. Eadem notione. (A. 1319.) TOUTA. Exactionis.species , ut TOLTA. TOUZELLA. Annonae species ; s.orte de froment dont le grain n'a pas de barbe; ol. misolle, touzelle. TOWAGIUM. Navis subductio in tutiorem stationis partem, seu navis ductio per naviculas alligatas; sive ejusdem ad alterius navis puppim alligatae remuleatio; Gall. touage, Angl. towage a voce marina tover, remulcare alicubi, Gal. remorquer. (W. Tb.) TOXA. Stragulum e grosso panno ; grosse couverture. (Pap.) TOXICARE. Veneno inficere , necare ; empoisonner. (Joann. Sar.) TOXICATIO. Toxici seu veneni praebitio; empoisonnemen t. (S. xv.) TOXUS. Areus ; are. (Agnel.) TOYA. Pulvinaris tegumen; tale d'oreiller. `(A. 1419.) TOYCUM. Vox corrupta pro PTOCIIIUhI, Trrwyeiov, locas ubil pauperes degunt et aluntur ; hospice. (Conc. Hisp.) TOYSA. Fascis, fasciculus; pagacet, botte. (A. 1353.) TOZELLA. Idem q. TOUZELLA. (A. 1488.)

2249

TRA

111EDLE

ET INrI111iE LATINITAT1S.

TRA

22 '0

TRABACA. -- Tentorium ; tente, pavillon. (A.1317.) TRABALE Lignum, quod transit per rotas ; essieu. (Joan. de Gatl.) Trabale judici-um, firmum, ratum et supremum ;jugement en dernier ressort. (Conc. Tolet. xnr. ) Trabale ferrum, gladius; le fer, l'pe. (Ap. Mart. Anecd.) TRABARIA. --Navicula in fluminibus, quae e singulis trabibus cavatur; canot fait d'un tronc d'arbre. (Pap.) TRABATICUl1I. Tributi species, forte pro trabibus ad publica opera - devehendis, vel prasstandis; redevance pour le transport des bois de construction. (A. 840.) TRABATTEiIE. Verberare, saeviter perentere ; frapper, battre avec violen.ce. (L. Sal.) TRABBA. Trabs; poutre. (A. SS.) TRABEA. Porticus tecta; galerie couverte. (Vet.Gloss.) TRABEATIO. Incarnano seu nativitas ; l'Incarnation ou la 11'ativit de N. S. (Pass.) TRABEATUM. Locus ubi fenum reconditur; grenier d foin. ( Ap.11Iur.) TRABEATUS. Ortus, natus; n. (A. SS.) TRABETUS. Trabecula, tigillum; solive, soliveaa,a ; ol. trabatel. TRABUCARE.-- Evertere, diruere ; renverser, dtruire, dm-olir; ol. trabuclaer. (A.1358.) Trabucare moneta yn, de justo ejus pondere detrahere ; altrer le poids des montajes, les rogner. TRABUCCA. Ut TREBUCHETTUM. TRABUCCUS. Mensura agraria sex pedum ; mesure de terre, perche ; ol. trabc. (St. Ast.) TRABUCHETTUS. Ut TREBUCHETTIJhd et
TRABETf,US.

TRABUCIIIO. Ponderis mon etarum minuti.o; altration du poids des monnaies. (A.1327.) TRABUCUS. Forte genus calceamenti ; sorte de chaussure. (Bal. Misc.) Monetalis statera ; trbuchet. (Const. Jac. reg. Sic.) TRABUGARE. Pro TRABUCARE. TRABUNCULA. Trabecula; solive. (Vet. Cod.) TRABUS. Pro trabs. TRACADA. Strues lignorum ; pile de bois. (Amalt.) TRACEA. Perquisitio ; poursuite, recherche. (Bract.) TRACINARE. Trahere; trainer.(A.1355.) TRACONES. Meatus subterranei, caverirae, speluncae lieux creuss sous terre, grottes, cavernes, (W. Tyr.) TRACTA. Vectio, vectigal,quod exigitur pro mercium exportatione seu evectione ; droit qui se lve sur les marchandises qu'on exporte ou qu'on importe ; ol. traite fraine. (A. 1377.) Pecunia exportatio, seu syngrapha pecuniariae solutio; exportatr:on de l'argent ou pagement d'une traite. (St.Gen.) Extractio pecuniae ex arca communi, si bene conjecto: Sequuntur illa gime solvuntur tracta. 1. Thesaurario ecclesae vrll 1... pistori 11. s. regi xxxvi. s. etc. Apud Arvernos la traite dicebatur extractio pecuniae ex arculis in aede sacra ad recipiendas oblationes collocatis.-Admnistratio, procuratio; admin.istralion, dircclion. (A. 1411.1
in

TRACTAMENTUM. Agendi ratio ; traitement. (A. 1049.) Paetunr, compositio ; pacte, accord. (Vet. Ch.) TRACTARE. Consulere, sententiam in commune proferre , una proponere : IIi autem sunt qui legem Salicam tractaverunt, Wisogast, etc. (L. Sal.) Loe mulgcre; traire. (Flet.) Disserere ; disserter, pro/esser, ensei gner.(Serv .)Controversari, litigare; disputer, plaidcr. (Cod.Th.) Convivio accipere; traiter, recevoir chez soi. (Ap. Ach. Spic.) Abolere, tollere; supprirraer, crnnulcr. (A. 1111.) Difl'erre, in longum tuncere; trainer en longueur. (A. SS.) Pacisci, transigere; s'accorder, convenir de. (Ap. 11Iur.) Tractare ad mort ern , occiclere ; m.al frait rr jusqu' la mort, tuer. (A. 1328.) Tractare se, se gerere. (A. 1415.) TRACTATE. De industria; a dessein, par ca.lcul. (St. Cad.) TRACTATIM. Lente, graviter; lentement' (Vet. Gl.) TRACTATIO. Exportatio, evectio lra.nsport, exportation; ol. fraile. (A. 1342.) TRACTATOR. Clrartularius, qui trae tal vel retractat largit.ionales titulos ; celui grai rdige les actes de donation (Cod. Th.) -Concionator, (fui tractatus, seu h o m iliasfrabct ad populum; prdicateur. (Petr. Consil.) Librorum sacrorum interpres, qui de rebus sacris tractat; celrci qui intcrprcte les livres saints , qui fudie les analires relfgieuses. (S. Aug.) Consiliarius; conseiller, guide. (Senat.) Arbiter, conciliator'; idem etiam forte qui conservator, interdum etiana judex delegatus; ar-bitre, juge de pai, r, - rontmissatre. (A. 1356.) Tractator paeis, mdilis, sea bines, qui pacernint.er cives tuetur, dem qui PACrARIUS. (A. 1501.) TRACTATORIA. Epistola s^ nndalis, si^riodiea, quae asgnodo, quam lractatum appcllari mox docemus, ad episcopos scribitur, vol de quavis re ad traclaturn seu syncdunc sl,ectante ; lettre syrr,odigue, circulaire des Pres d'un synode. TRACTATORIUM,Locus, in que tractatus seu consilia agitantur; lieu o se trailent les affaires. (Sid.) TRACTATUS. Collatio, prwscrtim de rebus sacris; concio episcopi vel saccrdotis ad populum ; consiliwn; congregatio, con ventus monachorum in capitulo conaregatorum ; conciliurn episcoporum; epistola quarn porrtifex recens electus ad alios pontifrces rnittebat, fidei suae testis ; pactum , compositio ; examen, convulsio, spasmus,jactus; entretien, confrence, concite, chapitre de mOines, homlie, avis, conseil, lettre dans laquelle l'r que nouvellement lu exposait sa foi (Vid. SYNODICA), accord, trait, engarte, information, examen, convulsion, crise, action de lancer, jet. (Pass.) TRACTIisER. Sagittarius ; archer. (S. xv.) TRACTIM. Jugiter, continuatim, lente ; sans interruption, lentement. (Vet. GZ.) TRACTOR. Tractor decimarum, cui cura est decimos colligendi, trahendi seu vehendi in horreunz decimatoris; col[ecteur des (limes. (Charla. S. Vine. Cen.)

Hl 1

TR.k

LEX ICON

TIZA

quo jus et facultas datratur evos, vehicula et vaticum petendi de publico; letire par lagrcclle l'em.pereur autori) sail c2 voyager aux /'i aas de l'Elat. (Cod..Th.) Epistola citatoria et evocatoria qua jubetur quispram certo loco et temliore praesentem se srstere , qua scilicet trahitur et evocatur quispiarn ; lettre de rendez-vous. (S. Aug.) Vas grande; vase de grande drm.enston. (A. SS.) PJaustri gen uS, ut TrtAIIA et TRAGA. (Erchemp.) T.RACTUATIM. Idemm q. TRACTIM, lente. (Lob. II. Par.) TRACTURA. Fructus qui ex aliqua re trahuntur seu percipiuntur; revenus, fruits. (A. 1130.) TRACTUS. (Subst.) Piscatio, jus piscationis, vivarium; pars decima guara percipit qui eascolligit, i.rahrt seu vehit in horreunr decmatoris ; telum, sagitta, spatiunr extensurn ad ten jactum ; mors, obitus ; pars, porfo; eonsensus, consensio; lorum tractatorium; venatio; exportatio, evectio, coninrercium; vectura; ecclesiastici cantus species; pdche, clroit de peche, vivier, tang poissonneu.x, droit qui se paye, en nature d celui qui prlv.e la dime et la conduit chez le dcimateur, flche, trait, porte de trait, mort, part, portion, pice, consentement, longede corde ou de cuir, trait, chasse, com.merce, transport, serte de chant d'glise. (Pass.) Tractus decimce, dem q. REDECISrA. (S. XIII.) Tractum facere, mor'i mourir.(A. SS.) Tractus quadrigcc, opera cum curiu domino debita ;corve de cha.rroi. (Chartul. S. Vand.) (Adj.) Praeteritus, elapsus, contractus; passe, contract, crisp.(Pass.) TRADERE. Prodere ; trahir. TRADIl1IENTUM. Proditio ; trhison. (A. 1190.) TRADITIO. Proditio; trahison. (A.1088.) Cessio, concessio, alienatio, ve] dispositio pertestamenturn; cession, alination, transmission ou dispositionpar testarnent.(A. 813.) Traditio S. Benedicti, ejusdem S. Patris Regula ; la rgle de saint .13enoit. (Ann. Ben.) Traditiones E zang eli.i, explanationes; commentaires, e xplications de l'Evangile. (A. 915.) Traditio ponderum et 7nensurarum, jus domino competens pon derumetmensurarum exemplaria proponendi, ad qua, subditi teneantursua pondera et mensuras exigere ;droit qu'ale seigneur d'tablir l'talon des poids et mesures. (A. 1275.) TRADITIONALIS. Trctditionalis notitia, idem q. TRADITORIA. TRADITIOSUS. Proditorius ; traitre. (A.SS.) T1tADI'TOR.Donator; cetui qui donne, donateur. (II. Mon. 11Tur.) Traditores, dicti ex Clrristianis, qui atrocitate poenar cum perterriti, quos apud se haberent codices sacros traciebaut tyrannis; traditeurs, chrliens des premiers temps qui , pour viter le naartyre, li2raient aux perscuteurs les saintes Ecritures. TItADI'1'ORI_A. Instrumenturn seu charla traditionis , vel Irrvestlturae, qua ctuis agrunr scu quanrvis rem aliam alteri tradit, et in ejus dc:nRaiMitin t.ransfer t, per f'estucarn,vel rarnrn, etc.; charle de donati.on et d'investiture,
T1t.1CTOltIA. Diploma

2212

laquelle est rev@luc d'une des formules d'usage, per l'estur,am, per ramum, n etc. TRADUCERE. Traducere uxorem, duce_ r _ e; prendre Tenme. (Chr. Corn. ZanJl.) TRADUCTA. Quaematrimonio junctaest; remme marie. (Cons. Toles.) TRADUCTUS. Trajectus, seu locus quo fluvius navigio trajicitur; passage. (A. 1285.) TRADUX. Stirps, progenies; race, souche, l'origine d'o une famille est sortie.(Vet. Gl.) - Peccatum originale quod Adarn commisrt, et ab ipso in posteros fuit translatum, sicut de patribus fui pronagantur; le pch originel. (J. de J.) TRAFICA. Commercium, mercatura proprie; trafic, commerce, ngoce. f Pass.)Dolus, fraus ; ruse, fourberie. (11Ien. TRAFICARE. Negotiari; trafiquer. (Ap. Mur.) TRAFICU;VI. Commercium, ut TRAFICA. (Ch. tal.) TRAGA. Plaustri species ; espce de chariot, traineau. (Vet. Gl.) Instrumenturn dentatum quo terne glebas conterunt; herse. (W. Brit.) TRAGERIA.-- Pyxidis srecies,in qua anisum, am3T gdalum aliaque hujusmodi saccaro circumducta, servabantur; drageoir; ol. dragier, tragier. (A. 1347.) TRAG1NA. Vectura, opera cum curru; corve de charroi. (S. xl.^ Vio per quam currus potest duci ; chemin de charrette. (Ch. ITisp.) TRAGINARE. Trahere ; trainer.(A. 1211.) TRAGO. Opera cum plaustro, ut TRAGIrvA. (A.1150.) TRAGUM. Instrumentum piscatorium, rete; filet de pche. (Vet. Gl.) TRAIIA. Idem q. TRAGA, TRAHARE. Terram occare; herser. (A. 1310.) TRAIIATICUM. Vec.tigal pro mercibus quae traba ducuntur; taxe sur le transpon des denres. (S. ix.) TRAIIERE. Rapere, dolose seducere, turpiter fallere, destruere, dsrumpere, evellere, moras agere, mulgere, reumquadratrmdiscindere, prodere, equovelcurru ducere, introducere, aliquo contendere, campanam pulsare, dedolio haurire, promulgare, publicare, proferre, exhibere, ad colorem aliquem accedere ; enlever, sduire., tromper, dvaster, dtruire, trainer en longueur, traire, tirer d quatre chevaux, trahir, mener, conduire, introduire, tirer vers, aller, sonner la cloche, tirer du vin d'un tonneau, dicter, promulguer, publier, produire, tirer sur une couleur. (Pass.) Trahere ad arma, ad arma ire; couri r aux armes. (Ap. Mur.) Trahere in ca.userm, seu curiam., in jus vocare, ad tribunal adducere ; assigner, citer en justice, trainer devant les tribunaux. (Ch. Norm.) Trahere in consequentiam, ad exemplum pertinere ; tirr d consquence. (A. 1224.) Trahere spcatha,an, ensem e vagina educere; tirer l'pe.(Pass.)Trahere se ante, progredi; se porter en avant, avancr. (Ap. Steph.) 1'ra^eerede er erno, agrumincu]turam redigere; mettre e cultzlre. (Script. rer. Fr.) l'ttAlli\:1liE.--'Tr,:here : lrainc r.(A.1268.)

21113

TRA

IIIEDIJE ET 1NFi,^1^E LATINITATIS.

TRA

2214

TRAIARE. Seligere; trier. (Ap. Rym.) TRAILLIA. Cancelli, clathri; gr2lle ; 01. traille. (Ap. Mur.) TRAILLIARE. Trajinare ferro fenestram, cancellis munire, ornare; garnir une fenetre de grilles de fer; ol. trailler. (St. Cad.) TRAINA. Tigillum, trabecula; soliveau ; ol. traine. (Vet, Tab.) TRAINARE.Trahere ; trainer. (Ch. Occit.) TRAINELLUM. Parcopollex ; chaussepied ; ol. trainel. (Vet. Gl.) TRAITA. Vectigalis species, idem f. q. TRACTA. (A. 1253.) TRALICIUM. Cancel]i minus densi; treil lis. (A. 1374.) TRAMALLM. Species retis ad capiendos pisces; tramad, serte de flet de peche; ol. tramaire. TRAMASERICUM. Sericus, bombycinus; d soie, fait de soja. (Vet. Gl.) TRAMBLUS. Populus tremula; le tremtile. (S. xr.) TRAMELA. Species retis, ut TRAMALLUM. TRAMELLUM. Idem q. TRAINELLUM. TRAMESAGIUM. Idem q. TREt4IESIUM. TRAMETUM. Immutatio in consueto ordine et ratione excolendi agros; changement de moda de culture. (A. 1276.) TRAMISIA. Idem q. TREMrssrs. TRAI^IISIS. Idear. q. TIIEMESIUnz. TRAMONTANA. Aquilo, Boreas; le vent da.cnord; ol. la tramontana. TRAMOSERICA. Pannus qui stamina ex lino, traman].vero ex serico habet; tissu dont la trame est de soie et la chaina de lin. (Ugut.) TRA^IPESIUS. Agua in qua salsamentum maceratur et diluitur; eau dans laquelle on fait dessaler une chose scrle, conznm de la morue, etc.; . ol. trempois, trempis. (A. 1384.) TRANATARE. Tranare; passer, trucarser. (Elm11.) TRANATICUM. Quod pro evectione mercium domino penditur; droit sur le transport des m,archanclises /.it autrement que val- des citariots. (Pass.) TRANCHEIA. Fossa foss, tranche. (11. I3ec.) Jus exscindendi lignum; droit de couper le bois sec. (A. 1146.) `l,'RANCIIETUS. Cultri species; tranchet. (A. 1364.) TRANICTICUII. Idem q. TRANATICUM. TRANQUILLACIO. -- Pro trangi.cllitas. (Joan. `Vheth.) TRANSACTARE. Transferre, possessiorail aut re iIi alium trtrnsferre; cder, faire cession. (Ap. Mur.) TRANSACTUM. Ilabere in transa.cturn, id est gaasi per modum transactionis; son pacti. (L. Long.) TRANSALPiNARE. Traes Alpes profic^isci, I'Iornam vel initaliam contendere; partir poto-les pa.r/s d'au del les Alpes, errlreprendre le voyage de Rozneou d'Italte. J. de J.) T RANSCA1BATA. Saltas, insultatio; g aurbade. (Ch. Occit.) TRANSCAPITARF. In caput pr^cipitem agere ; se prcipiter sur lu lEte. (A. SS.) TRANSCAPOLARE. Truncare, etc. Vid.
C:IPULARr:.

TRANSCENDERE. Pr'acceptum transgredi; transgresser, enfreindre une ordonnance. (Gr. Tur.) TRANSCENSUS. Idem q. TRECENSUS. (A. 1138.) TRANSCITARE. -- Transmitiere ; faire passer. (A. 1366.) TRANSCOPIARE. Exscribere, iranserihere; copiar, tra.nscrire. (Chr. T$'hetlt.) TRANSCORPORATIO. Anima, in aliud atque aliud corpus migratio; t,rartsmigra.tion, passage de l'dme d'un corps dans un autre. (Val. Or tg. Interp.) TRANSCORPORATUS. -- Qui de uno conporo migrat in aliud ; transmigr. (Id.) TRANSCRIPTUM. Exemplum; copie, vidimus. (S. xiv.) TRANSCURSUS. (Subst.) Vectigal quod praestatur a transeuntibus per terras alicujus ; droit de passage, page. (A. 1339). (Adj.) Praeterits; pass, om^as. (Cod. T'h.) TRANSDORSABE. Post equitem sedero; tre en croupe. (St. Aren.) TRANSDUCTA. Idern q. TRADUCTA. TRANSDUCTUS. Canalis quo agua trans-, fluit ; canal, conduit. (A. 1341.) 'fRANSENDA. Via, platea, qua transitu; : sed proprio via strictior; rue, ruelle, passage. (Anast.) TRANSENNA. Camellos; grille. (Anast.) Fenestra ; fen.tre. ( f rct. Gl.) TRANSEUNTER. Obiter; en passant. (S. Cypr.) TRANSFEGATOR. Expiorator, investiga tor; celui qui recherche. (St. Aren.) TRANSFERISCERE. Transferre,tradere; donner, [aire ecSSio n, transfrer quclqu'un la proprit d'une chose: (Ap. Ughell.) rRANSFERITOR. Donator; celui qui donne. (A. 992.) 'I'R ANSFEIISIO. Translotio, transeriptio, cessio ; donation, cession de proprit. (A. 1072.) 'I'RANSFIGL1RAItE. Transfigurare faejem, ideur q. Gall. se dfgurer, se dguiser. ( L. Long.) TRANSFIG URATIO. Consueta vestis mutatio; action de se dguiser, drquisernent. (Al-t. Mur.) Tra.ns; guralionis Dominica; Dominica secunde Quedra ^j esirnw; le second dirnanche de Carc-rne, (Pass.) TRASFIGURATUS. Transltgrcr'atus in vestinaentis, alieno veste indutus; dguis. (=1p. Mur.) TRANSt+IRM1RE. Tra.nscribere, tradere; aliner, cder, /'arre passer. TR AN SFLU . 11 iiE. FI uvi um pertransire ; trarerser une ririt<re. (Comm.) TRANSFOSSORIUM. Veru quo car:.cs assantur; broche de cuisine. (Pap.) TR_1NSER2. n CIARE. Ex Anglia per Franciam transire Romero; alter d'Anyleterre d Borne. (A. 1257.) TRAPv'SFRETATIO. Pensitatio a navibus transeuntibus ; droit ci payar pour le pussage des bateaux. (Char'trcl. S. Gerrn. a Pral.) TRANSFUNCTORIUS. Luis, ittutilis, haud satis accuratus et sedulus; mal soigrr [(lit ngliqemmer:t. (Tup.)

`^ r.

TRA

LEXIC ON

T R;tNSr,LaDfATUS. ---- Gladio transfixus; prev rl'nne pe. (A . SS.) T1UNSULLJTIRE. Deglutire; avaler, dt'ore . (A. 1270.) TRANSGREDERE. Pro transgredi. (A. 802.) TRANSGULARE. Transglutire; avaler, absorber. (Ugut.) Cogere; Torcer. (Gilb. Porret.) TRANSMITAS. Transibilis mensura, mediocris mensura, qua? neque minor sit, neque majar; mesure passable. (Chartul. S. Vand.) '.['RANSIGERE. Transire; passer, traverser. (A. SS.) TRANSIGIA. Idem q. TIrANSVECTUnA. TRANSILIRE. Transilire sacros ordines, per saltccm, ut aiunt, sacris ordinbus initiari, id est suscipere superiorem omisso inferiori, v. g. presbyteratum non suscepto diaconatu. ( Con.c. Belv. a. 1114.) TRANSIRE. Tolerare, , dissimrllare, tradticere, superare, peragere, defungi., obire; tolrer, su,ppor ter , camener, surpasser, accompl'rr, excuter, mourir, passer. (Pass.) Transire actum, chartam rei gc,sta conscriberQ; passer arte. (Pass.) Transire accordra, seu litteras, dicitur parlamentum, cum illa publica auctortate confirmat; homologuer. (Pass.) Cura aute.nr nos iter facere alicubi continget, debebit aquam, ornamenta, paramentave, et argentea vasa portare, cum quibus transire possimus, ad usum nostrum. (A. SS.) Iloc est, quae nohis satis sint, aut qurbus simus contenti, cum iter, agimus. TRANSITA. Translatio, cessio possessionis; transmission, cession. (Ap. Mur.) TRANSITORIUM. Quod puestatur a transcuntibus per terras alicujus domini; droit de passage. (Pass.) TRANSITUDO. Consuetudo; couturne. (St dlniv. Aurel.) TRANSITUS. Mors, obitus; le passage de cette vie l'autre, la mort. (Dur.) Quod prrr;statur a transeuntibus per torras alicujus; droit de passage. (Pass.) TRANSLATARE. Transferre, in aliam linguam vertere; traduire, faire passer d'une langue dans une autre; ol. translater. (Anast.) Alio transferre ; mettre d'un lieu dans un a,utre. .(Anast.) Exscribere; copier. (A. 1142.) Transcribere, rem ab aliquo possessam in alium transferre; transmettre d quelqu'un la proprit d'une chose. (St. Verc.) TRANSLATIO. Onus translationis, cum scilicet res fiscales transvehendae erant apud Romanos, vel etiam annona militaris ; corve dc transport. (Cod. Th.) Id quoci a transeuntibus exsolvitur, idem q. TELON, et TnANSITUS. (Vet. Cod.) Translatio ccausce, Gal]icis practicis vocation, cum ab inferiori curia ad superiorem evocatur. TRA. T SLATl`1'IE. Pro deTwnctorie, jurisc0nsultrs. TRANSLATOR. Interpres, qui vertit in aliam linguam; traducteur. (Conc. Llisp.) TRANSL ATUM. Eseniplum ex alio descriptum; copie. (St. Arel.) 't' i.t ANSLA'.CUS. Defunctus; mort. (Ann. P ont.. Colm.)

TRA 29.1(1 TRANSLEGARE. Delegare; envoyer, dputer. (Mart. Ampl. Col.) TRANSLETUM. Culcita, ni fallor, e tela crassiori, quam treillis vocant. (A.1342.) TRANSLICIUM. Idem g. TRALICIUDr. TRANSMARINARE. Trans mare l:tiroficisci, proprie iter Hi erosolymitanum aggredi; passer la mer, alter en pelerinage Jrusalcm. (A. 1131.) TRANSMENTATIO. Mutatio mentis, reditus ad sa.nam mentem, pCCnitentia; retour d de meilleurssenti.ments, repen.tir. (Gocl. Lex.) TRANSMIGRARE. Transferre rera aliquam in alium, ut TRANSLATAIiE. (L. Long.) TRANSMISSUM. Pensitatio quw solvitur ab iis qui trans locum aliquem merces vellunt; droit de circulation que pat/ent les marchandises pour traverser les erres d'un seigneur. (A. 1328.) TRANSMISUM. Tempus, quo tremes ium seritur, vel colligitur; semailles, ou temps de la moisson du bl trmois. TRANSNAVARE. Navi trajicere ; traverser la mer. (Thworc.) TBANSNOCTARE. Noctem transigere, vel rem ultra noctem unam detinere ; passer lca nuit, oiI retenir une chose plus d'une nuit. (For. Ose.) TRANSbLVERE. Iderrr q. SOLVERE. TRANSPARERE. Pellur,ere; are transparent. (Vet. Gl.) TRANSPASSARE. Ultra progredi ; passer outre, contrevenir; ol. trpa.sser. ('.l'hwore.) TRANSPERStO. 1?ossessionis transiatio, cessio; transrnission, eession d'une proprit quelqu'un. (A.p. Lato.) TRANSPLEND1FER. Perlucidus ; transparent. ( A. . SS.) TRANSPONERE. Srrvurn transponere, avertere; dtourner un esclave. (L. Long.) TRANSPORTARE. Cedere, transcrihere, transferre, practicis Gallicis ; transporten. TRANSPORTUS. Cessio, trarlscriptio ; cession, transport. (A. 1377.) I'ra.nspositt:o subilanea, TRANSPOSITIO. mors, obitus; mort. (1larculf.) TRANSPUNGERE. Perforare; ita ut sanguis exeat; percer, blesser de maniere faire couler le saaig. (d,. Alam.) Transpungere notitiam, chartam falsi tupiere. (A. 876.) TRANSREMiGARE. Navigare; naviguer. (Elmh.) TRANSRIPARIA. Ripa quw est ultra fluvium ; la rive oppose d'un cours d'cau. (A. 1509.) TRANSSOLVERE . Idem q. SOLVERE. TRANSSUMERE. Transcrrbere ; cop7er. (A. SS.) y TRAIVSTOLLE RE. Transfrre; transporten (A. SS.) TRANSUBSTANTIARE. Unam substantiam in aliara convertre; tra.nssubstarttia.tio, hujusmodi conversio : voces theologis familiares, . ubi de sacrosancto Eucharist.ia; sacramento. TRANSUNDARE. - Transr.andare fluviurn, illum trajicere; alter de l'ar^t, e ct .d un fleure. ,(Ap. Mur.) TRANSVADARE. Ultravadare, trans va-

2217

TR:1

11REDr1E ET INFIar, 1C LATINITATIS.

TR .1

2^^3;S

dum ire, vel trans vadum ducere ; passer, traTRAPEZETUM. Tratlezetae mensa; con7ptoir de chancar. verser. (W. Brit.) TRANSVASARE. Vasa transferre, sedem TR:IPIIAX. Tabula, cilla panis ad furmutare; changcr de rsidence. (Goel. Lex.) num fertur ; planche sur laquelle on porte le pain en four. (Martin.) Transfunclere; transvaser. (A 1477.) TII A PITUII. Ut TRAPETU \I. (A. 1219.1 TRANSV ECTORIUS. Faci.lis portatu; d'un transport facile. (Script. rer. Fr.) TRAPOGNERE. Retieere; refaire, 'restransversarla; che- tauren (S. xrv.) TRANSV ERCIA. TRAPOLA. Idem q. TRAr-PA. (St. min de traverse. (H. Neri.) t. TRANSVERSA. Pars obliqua, latus; tra- Req.) TRAPPA. Muscipula, transenna, decivcrs. (L. Bar.) TRANSVERSALIS. Transversarius : In pula avibus capiendis; souricire, filet, pige d prendre les oiseaux; ol.. trappe, trappan. singulis vicis civitatis ejusdem ponendo cate(L. Sal.) nas ferreas transversales. . (A. 1269.) TRANSVERSARE. Transire, trajicere ; TRAPPATURA. Ornatus e trapo seu pantraverser. (A..1462.) Clerici vero in sa- no, amplum equi stratum undique detluens; cris ordnibus coristituti, vel beneficium ec- housse. (EI mh ^ clesiasticurn habentes, qui in platea vel in TRAPPULA. Idem q. T1rAPPA. (A. 1196.) loco publico publiee cuna taxillis ludere pr^TRAPUS. Pannus. panniculus; drap; Vid. DRAPPUS. (Vet. Ch.) sumpserint, ipso facto ab exsecutione sui ordinis sint suspensi ; hulero in prwmissis casiTRASCiNA.RE. Trahere ; trainer. (Chr. bus intelliginlus illum qui tra.nsversat,vel qui Parrn.) lud est particeps, vel lucrum exinde conseTRASELLUM. Numeroslis et modu,aquitur, sive damuum. (St. eccl. Amb.) tus campanarum sonitus; carillon.. (A 1497.) TRASLICIUM. F. culcita e tela crassiori, Transversantem hic intelligo eum qui pignore contendit curn alio ratione ludi, hect Gallice nuncupata treillis : item una {lasipse non ludat, a Galileo tra.verser quod ali- sada alba et alia listata ; itern una vanova quando idem sonat quod adversari. alba; item unum traslicium quasi nullius vaTRANSVERSARIIE. Trabes, ("un reorum loris. (A. 1379.) in cippo, seu baep positorurn, pedes TRASPOL. Species coopertorii ; sorte de couvercle. (A. SS.) constringebant. (S. Cypr.) TRANSVERSARIUl11. Upecies retis, quo TRASSA. Pensitationis species, cluesta; piscos in lluminibus capiuntur; sorte de grand Vid. TRACEA et QU2ESTA. (Cans. 1llonspel.) filet de p'ch.c. (Pet. de Creso.) Lignum, ut Fossa, imus carcer; cachot, bassc-fosse; ol. trasse. (Ch. Angl.) Compedes ; cens, envidetur, transversum, quo cretera ratis ligna trares; ol. trasse. (Id.) colligantur; traverse. (A. 1164.) TRASSARE. Perquirere ; suivre d la TR ANSV ERSARIUS. Transversi exactor ; celui qui lve le droit de travers; ol. traversier; trace; ol. trasser. TH.ASTURA. Tribrlti genes, idem q. Vid. TRAVERSUM. (A. 1160.) TRANSVERSIA. F. apothecae clathri, ut TRANSITORIUDI. (Ch. Ital.) TRATTA>4IENTUl1I. Pacturn ; accord. videtur, cancelli, transenna, Gallice treillis. (St. Mass.) (Ch. Ital.) TRAVA. Praestationis species, seu menTRANSVERSORIA CAPA. Ilre voces in St. Arelat. de veste transversa,Gall. qui croi- surte genus. SS.) se, TRAVACHA. Tentorium ; tente, pavillon. posse vdentur. (Ch. Pat.) Prop,ignaculurn e terra et liTRANSVERSUII. Idem q. TRavERSUnI. TRANSVERSUS. Transversa lineci trans- gno corlslruetuw ; terrassenent, rempart. roersus cognationis gradus; idem q. Galileo (Id.) TRAVAGLIARE. Italis laborare, aIlligi ; ligue collatrale. (Pass.) TRANSVLARE. Transviare ria:nam, sive sou/J'''i'r, 'tre tourrrtent. (A. SS.) TRAVALLU L. Catasta ubi calceantur aquam, rivulum avertere, in alium cursum equi ; travail, machine d ferrer les chevaux. detorquere ; dtourner le cours d'une rivire. (A. 1267.) Reg.) (St. TRAA% ATA Iiitertignium ; trave. (Ot. TRAOLIUbI. Instrumentum ad filum in spiram convolvendum; dvi.doir; ol. travouil. Mor.) TRAVAYSO. Eadem notione. (A. 1324.) (A. SS.) TRAVERISUitI. Pensitationis, genes, ul TRAP ACCETA.Idem, ut videtur, qui ni TIiAVEIiSU1. (Ap. R yrlr.) TR APErETA : Qui Hludarii ilnperatoris jussu transversaria; ehemin TRAVERSA. o bcaecatus, eo quod artem trapaccetaruni de travcrse. (A. 1219.) e xerceliat. (A. SS.) '1'RAVERSALIUII. Pulviar; trarer.sin. TRAPASSUS. -- Deceptor, impostor; trom(A. 1400.) I,eitr, fourbe. (St. Fl.) TI:A1'ERSAN. -- Transvers;rs; place' en 'I'RAPETUIi. -- Italis ac praecipuae Siculis mola, qua cannae n>,ellere c.onteruntur ad con- trarers, transversal. (A. 1515.) TRAVERSAt,EUII. Lignum, ut vidi:tur, st. ituendum saccharum; pressoir, moulin d transversum quo crcrt.era ratis ligue ColligunGrorlerles cromes ct sucre. (Mac tur; taaverse, piice de ()vis qui en relie dan llonetarius; monnageirr. tres. (G. Chr.) (A. 915.) Numtnularius ; change-ur. ( I"ct. `I'RAVEItSENA VL1. Traversa, irausver [i t .1 70 Nr. L:1T. LExrco:v

LEx CON TRE cttenun ae traverse. (Chartul. S. YanTRECENSARIUS. - Qui de prr.dio, quo(' s ;iria; tenet, trecensuna solvit; celui qui paye le tresrtrey.) 17LAVERSENUM. - Dolii vinarii speeies; cens, fermier; ol. trescensicr. (A. 1330.) snrtc de vaisseau vinaire ; 01. traversine. (A. TRECENSIUM. - Ut TRECENSUS. ( A. 1248.) 1210.) TRECENSUALIS. - Trccensui obnoxius ; TRAVERSERIUJI. - PuIvnar, transversoumis au trescens. (A. 1210.) sum lecti cervical; traversin; ol. traversier. TItECENSUS. - Census exterra seu pra?J'A. 1476.) dio, quasi terrae census; rente OU revenu que TR:AVERSLA. -Vicus transversarius; Vid. rapporte un fonds de terre, cens, prix de la TRAVERSA. (St. 132'ss.) - Favonius, Occidens, location ; ol. trcens, trescens. (Pass. in a;risLugdun. et Bellijoc. ; le couchant. TRECIA. - Idem q. TI;icA. (Mur. ^ ( Vet. Terr.) TREDECIMUS. - Decimus tertius; treizime. (A. SS.) T1.tAVERSINUII. - Ut TRAVERSERIUM. (A. 1367.) TREDENUM. - Tricesimum ; le trentime. TRAVERSUM. - Pensitatio, quae exsol(A. 1318.) vitur ah iis, qui trans locurn aliquem, aut TREFFA. - Trifolium; trfle. (A. SS.) villalm vel urbem tuerces vehunt ; droit de TREFFUNDAL?S. - Ad trefl'undum spectans ; foncier; ol. tr foncier. (Pass:) Do_ trcaasit, de passage ; ol. droit de travers. (A. 1 13 .) - Trausversum; travers. (A. 1371.) minus treffundalis, justitia treffndalig, Gall. seigneur foncier, justice foncire; TRAVESA. - Via transversa; chemin de seigneur tr foncier, justice trfoncire. (Pass.) traverse. (Conc. Idisp.) TRAVESTITU:II. - In travestito, veste muTREFFUNDUS.-- Ager, solum, dominium, proprietas, territorium , fonds, proprit, tata. (Ap. Mur.) seign.eurie, juridiction; ol, trefJ'onds, tresTRAVEYA. -- Intertignium ; trave. (A. foncls. (Pass.) 1381.) TRAVOLTUS. - Inversas, contortus ; renTREFOAGIUM. - F: locus cespitibus fodiendis aptus. (A. 1320.) vers. (A. SS.) TRAXATIO. - Supplicium quo reus quaTREGINERIUS. - Mulio; muletier. (Ch. Ilisp.) dratim discinditur ; supplice, peine de l'carTREGUA. - Induclae, ut TREUGA. tilement. (Th. Otterb.) TREILEA. - Ut TRELA. (A. 1213.) TRAMARE. - Trahere ; tratner. (Rol.) TREILLIARk,. - Cancellis munire ; griller. TRAYTURARIUS. - Prodit.or; traitre. (A. 1357.) (Gualt. IIerm.) 1.'RELA. - Cancelli, clathri, transenna ; TREBACITER. -- Callide, astute ; avec ruse, grille, -treillis. (A. 1231.) arre adresse, astucieusement. (Sid.) TRELHIA. - Vitis; treille.. (A. 1385.) TREBAX. - Astutas, callidus; rus, fin, Cancelli ; grille. (A. 1311.) adroit. (Sid.) TRELLA. - Ut TRELA. (.1. 1497.) TRi?BL'IARE. - Triturare ; broyer. (A. TREIIBLEIA. - Populetum albura ; trenaSS.) blaie, lieu plant de trembles. (A. 1443.) TREBES. - Pilum, instrumentum quo TREMBLIUS. - Populustremula; tremble. trituratur ; pilon. (A. 1358.) (A. 1217.) T1IE13IUM. - Trivium ; endroit oic abutisTREMEBUNDITAS. - Tremor; branlesent trois c-,hemins , carrefour. (Ap. Mur.) ment, tremblement. (Ap. Mur.) TREMECIATUM. = Btadi species a trem,eTREBUCIIARE. _ Evertere, dejicere, disturbare ; dtruire, renverser, ruiner; ol. tre- ' sagio distinctum, f. frumentum lisceltum, ab Ital. tramestare, miscere. (Clem. III PP.) buchier, trebuquer. (A. 1202.) - De monetis TREIIEIS. - Trimense triticum ; Vid. TIiEdicitur ut TRABUCARE. (A. 1353.) hiESIUM. T1'IEBUCHATIO. - Trebuchatio monetce, TREMELAGIUM. - Eadem notione. (A. detractio de legitimo pondere; action de di1211.) min.uer le voids lgal des monnaies. (A. TREMELLUM. - Infundibulum molendini; 1315.) trmie ; ol. trnacl. (Non. Angl. ) TREBUCIIETUII. - Catapulta species sea TREMENSE. - Triticum trimense, idem machina grandior ad projiciendos lapides et q. TREMESIUIII. c oncutienclos urbiuin Obsessarum muros ; TREMENTICA. - Terebenthina resina ; tt'buchet, macltine d Jeter des pierres. (Pass.) . (Con?). Saon.) trbenthine TRERUCULUS. - Machina bellica. eadenl TREMERE. -- (Notione activa.) Mover, cl. '1'REI;UCUETUM. (Mat. Par.) agitare; remuer, agtter. (A. SS.) 'x iIEBUCUS. - Machina bellica, ut TREBUTREMERELL UM . -- Ludi genus; sorte de CIcTUil. (A. 1412.) - Calceamenti genus ; eu de hasard qui se jouait avec des ds ; ol. so; .te cle chaussure. (Ccerem. B. M. Cast.) j (A. 1211.) trrnerel. E'i:1,1,7.13ULA. - Instrumentum piscatorium ; TRE1iESIUM. - Trimense triticum ; mcnits engin de peche; ol. truble. (A. 1287.) grains (orge, avoine et vesce) qui nc sont que TltEd;C AMENTUM.-Fraus, deceptio; ruse, trois mois dans la terre et gut se s(?)11efil r^a tromperie. (Ap. D'Iur.) naars; O]. trnaail, trm,ois, tremis, tremts, TREGUA.. -- Crines intexti, ut TiucA. (.t. marss, les mars, etc. (Pass.) SS.) TREMIA. - Item antigua dicitur pars ccTRECENARIUM. - Ut TRICENARIUM. (A. clesiae, qum dicitur trenria. (Flrevil.l
, ,^,,I rnr

1385.)

TI'YE

BiEUIrE ET 'NEME

LATINITATIS.

T;,E

51:21

TREMISIA. Tres asses, trium assium ; trois as, de trois as. (Lib. Nig. Scacc.) TREI4IISSALIS. -- Qui valet trernisse ; glci vaut un tiers de sou. TRE;.IIISSUS. Eaclem notione. (S. vI.) Tremissa pars, pro tertia, ni fallor. (Lobin. H. Brit.) TREMODIUII. - Infundibulum molendini ; trmie. (A. 1354.) TREMODIUS. -- Mensura frumentaria, modius; boisseau. (Ap. Lud.) TREMOLA. Idem quod. TREMELLIJM. (A. 1217.) TREMPA. Vinum aqua mistura; vin allon.g d'eaiE. (St. Mas.) TREMSATICUS. Trem.satica satio, satio trimensis tritici; saison o l'on sme le bl trmois. (Polypt. S. Rem. Rem.) TREilIUTA. Idem q. TREMELLUM. (A. 1238.) TREMULARE. -Dubitare; hsiter, douter. ( 1V et. Gl.) TREMULUS. Populus tremula; tremble. (A. 1213.) TREMUM. -- Pars brachii inter cubit.um et pugnum ; avant-bras. (L. Long.) TREMUS. . Species monetu , f. eadem q. TARENUS. (Bern. de Breyd.) TREMUTA. = Infundibulum molendini; trmie; o]. trmue. (Ap. Kenn.) TR>;NARE. Trahere; trainer. (A. 1399.) TRENCARE. Credere, scindere; tran.cher. (A. 1328.) TRENCATiE. Ventris tormina; tran.ches, douleurs abdominales. (Gerv. Tilleb.) TRENCATOR. Arbiter, qui rem aliquam definit; arbitre, celui rlui dcide et tranche les diffcults; o]. trenquador. (A, 1267., TRENCATUM. Vallum, fossa; traazche, Angl.) foss; o]. trenchis, trenque. TRENCHEATOR. Scissor, scindendi obsonii magister; cuyer tranchant. (A. 1497.) TRENCHEIA. Jus scindendi lignum mortuurn in silvis ; droit de couper le bois mort dans les forts. (A. 1413.) Vallum, ut TRENCATUM. (Mon. Angl.) TRENCHIS. Cesio; coupure. (A. 1307.) TRENCOLUS. Qui res emit viliori pretio, ut carius vendat; revendeur. (Ap. Mur.) TRENKEIA. Fossa , ut TRENCATUM. (A. 1184.) TRENTA. Triginta; trente. (Ap. Mur.) TRENTALE. Si yero aliquis capellano vel parochiali sacerdoti nummos, vinum, a.nnonarn, vel etiam illud quod vulgo trentale a ppellatur, reliquerit, coamllune babeatur. (A. 1152). Id est pecuniam , que pro trentenaI io adimplendo sacerdoti exsolvitur. Et quiklem trentel, pro officio 30 Missarum, dixerunt Ga11i. TRENTANEA. Grex tricenarius ovium, caprarum ; troupeau de trente ttes. ( A. 1228.) TRENTANERIUM. Eadem notione. (A. 1330.) TRENTENA. V ectigalis species ; sorte de redevaarce. (A. 1218.) Triainta Missae pro defuncto ce ubratai; nombre de trente Messrs pon,- un mort, nn trcntcl de b'Icsscs. iA. 1310.
^

TRENTENARIUM. Ut TrtENTANEA (a. 1293) et TRICENARIUM. (Gauf. Vusiens.) TRENTENUM. Triginta Missae, etc. , ^^t TRENTENA. (A. 1361.) TRENUS. Lamentahilis; dplorable, lamentable. (Com. S. Nom.) TREOGA. Pro TREUGA. TREPALIUM. Locus ubi rei torquenllrr; chambre de la question. ( C one. Ma.t ise. u.) TREPANUM. Terebra qua utuntur cbirurgi ad cranium cauto perforandum; trpan, instrument de chirurgtie. TREPARE. Jocari, saltare , tripucliare ; danser, gambadcr; ol. treper. (A. 1192.) TREPASSUS.Pensitatio que exsolvitur a transeuntibus per torras alicujus domini ; droit de passage, pa.ge; ol. trespas. (A.1343.) TREPATUS. Trepatce oestes, quasi terebrote, -perforate; habits taillads. (A. 1234.) TREPEDIA. Scabellum tripes; Vid. 'rRIPETIA. -

TREPEDICA. Idem q. TRIPEDICA. TREPELLUM. Rotondus acervus; tas a.rrondi, meule. TREPERARIUS. Idem q. TRaPERIUS. TREPID t,RE. Ilastiludio se exercere, vel deCCrtare ; ut TORNEARE , BEIIOIIDARE. (Conc. Alb.) TRES. Vox Gallica, pone; prs de: Pra tum situm tres la Comba. (A. 1424.) TRESANTIIE. Pars claustri, in qua leetioni vacabatur; salle de lecture dans les no-' nastres. (A.1100.) TRESCIA. Crines intexti, imolicati lresse de ehevcux. (A. 1313.) TRESCURTIS. Praedium rusticum. iclem q. CURTIS. (A. 1362.) TRESDECIMUM. Pars clecima tertia ; le treizime. (A.1310.) TRESELLUS. Do]ii vinarii species : sorie de tonneau; ol. tresel. (Tab. Foss.) TRESENUaI. Decima tertia ]iars pretil venditionis domino persoh^enda ; le treiH,m.e du prix de la vente pour le seigneur droit de m.utation. (A. 1388.) TRESFONSARIUS. Qui torre fundurn possidet ; seianeur foncier: ol. tresroncicr (A. 1282.) TRESGONELLUS. Qui tres habet vestes gonellas olim dictas; qui a trois gonelles.( Lob. H. 13rit.) TRESPES. Tripes; trpied. (A. 1284.) TRESSETUS. Fulmentum focarium; cienet.-(A. 1476.) TRESSORIUM. Crinium intertextorum muliebris ornatus; ornement de tte pour les eheveux tresss; femmes, bandeau form de ol. tressoir , tresson. (A. 1415.) Crines nplicati; tresse de cheveux. (Flet.) ' TRESTELLUS. Fulcrum rnensarium, tripedis speries ; trteau. (Flet.) TRESTORNATUS. De(leaus ; dtourn al. tresturn. Trestornatce aguce el obstructe. (Ap. P,ract.) TRESTURA. Tributi species , idem q
TRANSITORIUIII Ct TRANSITURA

TRETEUS. Pcriod i cus ; priodique. (l'el Gi.)

Volumen funium; paquet de ordnqrs . (A. SS.) TREIJ. -- Ilsdicula sacra; chapelle, oratorre, THEUDIS. Et si cervus itle (furto subre ptus aut occisus) treudis non habet, medium so^.comilonat. (L. Alem.) Quod yero treudis llic dicitur, triuta appellatur in lege Ripuar : Si quis ccrvLUn domitum vel cum triutis occiderit, aut furatusfuerit, etc.; ubi triutas binnulos quidam interpretantur, pullos cervinos Eccardus. TREUGA. In.luciae; trve, suspension d'hostilits; ol. treugue. (Pass.) Securitas praestita rebus et personis, discordia nondum finita ; sret, sau/-eonduit, etc. (Baldo.) Treuga Dei, idem q. Gall. la trve de vieu nuncupatur. (Pass.) TREUG:,RE. Treugas seu inducas faeere; conclure une suspenston. d'armcs. ( Pet. Gl.) Sedare, pacificare ; apaiser, calmer, pacifier. (Ugut.) TREUGARIUS. Treugce procurator et arbiter; celui qui mnage une suspension d'hostilits, paci fi.cateur, arbitre. (A. 1177.) TREUMIA. Idcnr f. q. TREDIUrA, TREBIUTA. (A. 1310.) TRUSA. Tributi species; droit de transit, page, imposition. (S. xrrr.) Induciae, ut TREUGA. TREVA. TREVANUS. F. fecialis nuntitls ; hraut. (Ap. Mur.) TREVIA. Induci^^, ut TREUGA. TREVIANUS. Societate vol fcedere con:tinctus ; associ. (St. Eccl. Corisc.) TREVILLU;lI. Idem q. TROLIUhI, torcular. (Ap. Charv.) TREZA. Crines intexti, ut TRICA. TREZEBIA. Crinium intertextorum liebris ornatus; ut TRESSORIUil. (li'don. Ecel. Ag tr-i l.) TREZELLUS. Dolii vinarii species; sorte de tonneau; ol. tresel. (A. 1414.) TREZENARE. Trezenum exigere ; lever le treizi.me . ; Vid. TREZErrUm. TREZF\'UM. Pretii venditionis pars decinra tertia , quae domino exsolvitur pro laudimio, seu vendendi facultate vassallo vel tenenti indulta; droit du treiing,e, sorte de relief ou de mutation; ol. trcitiime denier, treizibne. (Ch.lYorin.) TRIA. Columbarii species; espce de colombier, volire; ol. tre. (A. 1347.) TRIACIIA. Theriaca; thriaque; ol. triaele. (Al_). Mur.) 'I'RIACONTAS. Tricenarrus numertis ; le nombre frente, trentaine. (Tert_) TLIIACONT ASIMUS. Pannus, qui triginta clavis exornatur, ex Gr. TpLUxovTfu,nt,coS'; Grwci enim Qnu.0 et o YN._^oJ, clavum aun et nurpurae, qui vestibus adsui solet vocant. Pallium triacontasinhum pro altari nostrm ecclesiae. (Pet. Diac.) TRIACULUiI. -- Th erina ; thriaque. (A. 1376.) TRIADES. .rinutas; trinhl. (Fort.) TI;IAEN. Pro TRIEPiS. (L. Sal.) TRIALIJMELLUM. Pugio vel culter Ion^: ^r ir}l;ccrlr lanieliam ferream habens ; long
TIIFTiA. --

2:25TRI

I.CXi CON

TRI

2224

couteau ou poignard d lame tr.iangulaire. (Alb. Chr.) TRIALLUM. Triandi actio, id est exactissima litis contestatae coram judice per duo, decimvirale sacramentum excogitatio; preuve par tm.ons; ol. triel. (Ch. Angl.) TRIAI,OGUS. Mutuum inter tres colloquium ; dialogue entre trois personases. TRIANFACTA. Pro se dona numeravit, ne sacrifrcaret ; sed tantum ascendisse videtur usque ad trianfacta., etinde descendisse. (St.Cypr.)iTbi Pamelius locum fuissc opinatur, ubi sacrificabatur. Alii volunt locum 0550, qui Roma tria jata dicebatur TRIANNUM. Triennium ; terme, espace de trois ans ; ol. trienal, trienne. (A. 1268.) TRIARCIIF.S. Sic vocantur tres fui LuCovici P, qui regnumin tres partes diviserunt ; les trois fils de Louis le Dbonnaire. (Script. rer. Fr.) TRIARE. Ex multis eligere; trier, choisir. (A. 1268.) F. -aurum vol argentum ab aliis metallis separare ; sparer l'or oul'argent des mtaux avec lesquels ils sont combins. (Vet. Ch.) Causam agere, rem probare, jus dicere ; plaider, d fendre son droit, juger; ol. trier. (Ch. Angl.) TRIAS. S. Trinitas ; la S. Trinit. (Sigeb. TRIATIO. Idem q. TRIALLUM. (Ch. Angl.{ TRIATOR. Is cujus sacramento aliquid probatur; tmo'in; Vid. TRIARE et TRIALLUM. (Ch. An.gl.) TRIATRUS. Tertius dies ; le troisiclne jour. (Am.) TRIBATTERE. Sine sanguinis effusione verberare vel caedere, inquit Spelmanus; alii vero ter sive scepius batiere seu percutero interpretantur. (L. Sal.) TRIBILIUM. Catinus, paropsis, vas in quo cibi proponuntur; plat. (Agel.) TRIBLA. Instrumentum prscatorium ; truble. (A. 1243.) TRIBLAGIUM. . Servitium quo vassall tenentur poma conterere, ut ex iis succus exprimatur; corve du pressr.r.rage et da broyage des fracits pour en extraire le suc.. (A. 1214.) TRIBLATTON. Trini coloris pallium, ticl in blatta aut coceo ter tinctum : Mihi pallium reverenter obtulit, quo(' tribla.thon justa sui generis speciem nuncupatur. Trium quoque colorum est, et blathon dicitur, unde triblathon pallium vocatur, quod trium cernitur esse colorum. (Pet. Dam.) TRIBOK. Machina bellica, eadem q. TRIBON. Pallium tritum, sordidrun , guantean rdp. (Sid.) TRIBUCCUS. Machina bllica , dem q.
TIIEBUCHETTUIII TREBUCxETUnI.

TRICES. Ocrea lanea , idem q. TuBU BBUCUS. TRIBUCII. Machinlc genu5 , ut TREBUCIIETU.I. TriIBUERE. Prestare; fournir.(Cod.Th.) Sibi vindicare ; s'appropraer. (id.) TRIBULA. Idern quod TRUBLA. (A. 1293.) velati, TRI.-3ULANTES. Pro tribralatr,

TRl

NIEIuIIE ET INFII1IE LATINITATIS.

TItI

`?2s3

energumeni, daernoniaci, qui xEc i.z441svot in conciliis, 7rv.axe7.o1. in Vita S. Euprasiae dicuntur ; les dmoniaques. (Ilist. Fr.) TRIBULARE. Proprie tribulis tundere, comminuere , metaphorice vero afiligere , vexare , in Bibliis sacris passim ut et apud 'scriptores ecclesiasticos; tourmenter, vexer, accabler de tribulations. (Pass.) Turbare, turbulentum facere ; tror.ib er. (St. 11'lass.) TRIBULATIO. A.rumna, calamitas, afflictio, in Seripturis sacris et apud scriptores ecclesiasticos saepissime ; .tribulation. (Pass.) TRIBULOSUS. Tribulis plenus, senticosus, asperrimus; couvert de tributes , dpre , rude, difficile. (Sid.) TRIBULUM. Instrumentum quo triblatur seu teritur; instrument broyer. (Vet. 61.) 'I'RIBULUS. Machina belbica, eadem, ni fallor, ac TREBUCnETUffi. (Jac. de Vitriac.) TRIBUNA. Ambo, pulpitum ecclesim, hemicyclus muralis qui in fine presbyterii solet terminari; ambon, jub, abside ; ol. tribune. (Pass.) TRIBUNAL. Gradus super querrl aseendit diaconus ad legendum; ambon, jub, tribune, tour, lieu elev oic se place le diacre pour lire l'Evangile. (Pass.) Gr. pi-2u, locus in templo ubi sacerdotes consistunt, laicis interdictus; le sanctuaire. (Ord. Rom.) Agger; terrasse, remblai. (Jos.) Hemicyclus testudinatus; hmicycle vout, abside. (A. SS.) Sedile, pulpitum portatile seu quid aliad simile ; sie'ge, pupitre portatif, ou quelque atare meuble de ce genre. (111ab. Lit. Gal.) Tribunalia siderea, coelestes beatorum sedes; le sjour cleste. (A. SS.) TRIBUNATUS. Praefectura; dir-ection, comm.andement, administration. (A. 1078.) TRIBUNUS. Tributorum exactor ; recevez des tailles ; ol. tribun. (Ebrard.) Magnas ; grand personnage. (S. xi.) Syndicus seu procurator civitatis; syndic. (Conc. Ilisp.) TRIBUS. Pagus, villa, regio, tractus, ecctesia succursalis; bourg, vine, canton, pays, quartier, glise succursale, petite paroisse dpendant d'une autre. (Pass.) TRIBUTALES. -- Coloni liberi, obnoxia licet conditionis, ut qui ad tributa et serviles operas tenerentur; tributaires, hommes d'une condition libre, mais redevables envers leurs anciens maatres de certaines corves et servtudes. TRIBUTARE. Italis, tributum exigere; faire payer l'imp8t. (Ap. Mur.) T RIBUTARIU&I.litodus agri a tributariis seu colonis possessus et cultus, colonia; la q uantit de terre possde par chaque , colon tributaire. (Ch. Angl. Sax:) TR IBUTARIUS. Tributaria terra, unde tr:ibutum exigi solet; terre tenue payer un tribut. kL. Long.) 7'rihutarii, lid. q. TRIr3UTAr.ES. T RIBUTATIO. Exactio ; taxe, exaction, vr varication. (Ilist. lCort.^ T RIBUTIANUS. Tributiana potestas , idem q. 'PRIBUNATUS. (A. 1078.) TRICA. Crines <--texti, implican; tressc, natte de cheveux. ^. e.)

TRICALIUM. Trivinm, trlp,ei; calles, aut via ; carrefour, ou chemirz. (Ap. Mur. TRICAMERATUS. Constans triplici camera; Vid. BICA IEIiATUS. TRICAPITINUS. Triceps, tra habcns capita ; qui a trois tCtes. (Vet. Gl.) TRICAPITUS. Eadem notione. (A. SS.) TRICARE. Morari, ditferre, cessare, inIpedire ; retarder, ch8rner, empcher. (I.. Sal.) Implicare, innectere ; enlacer, lier, attacher, unir. (A. SS.)Conqueri; se plaindre. (W. Malmesb.) TRICENARIUM. Oflicium 30 Missaruni , quod totidem diebus pera^ Titur pro dr^functis : vel. obventiones qu;:e o^veniunt sacerdotibus ratione ejusdem OClic ; Office de trente Messes qui se disaient pour les mors, une 119esse par jour, ou profits qui revenaienl crtc pr'tre pour cet Office. (Lanf.) TRICENARIUS. Ead. notione. (Vel. lllartyr.) TRICENNALE. Ut TRICEN.ARIU'.I. (A. 1391.) TRICENNALIS. Tricenarius ; de irrnte. (Pass.) TRICEOLUS. Forte ab Italico, treccone, esculentorum uropola, caupo ; aucbergisle. (A. SS.) TRICESIIIIALE. Iclem q. TIIICENARIU1r. TRICESIi11ALIS. Tricesimalis consuetado, seu tricesimce, praestatio tricesirna' redituum quam episcopi sufFraganei sobrare quotannis tenebantur ecclesiae Ravennatensi; redevance du trenffime de leur revenu qui tait paye d l'glise de Ravenne par les vql-us sulfragants de cette glise. (Anast.) TRICIIA. Decevtio ; tromperie, tricherie. (J. de J.) TRICHARIA. Ead. notione. (Ita appellabant Massilienses aliique ludos aleae.) TRICIIERIA. Ead. notione. (A. 1.208.) TRICHORUS. Cubiculum aliquod, vol camera vicem pransorii aut ceenaculi bens, idem q. trtclini.um Latini appellabant ; pice d'Irabitation ou salle ct manger, rfectoire ou chambre en tenant licu. (Pass.) TRICiA. Crines intertexti, ut TRICA. Tricia asini, f. clitella e crinibus seu pils sarta ; bdt. (A. 1080.) TRICINCTUbI. Trinas fossarum vel murorum ambitus, castlwn triplici fossato totidemque mceniis vCStitunl ; triple foss ou triple rernpart, chdteau entour de trois rosscs et de trois murs. (M. Par.) TRICINIUM. Quasi triplex cantus. Triciniurn semivolucrum puellarum . id est Syrenum. (Symm.) TRICOCINARE. Cribrare; tamiser, cribler. (Vet. Gl.) TRICODATUM. Trifariam; en trois parties. (Vet. Gl.) TRIC011ONUM. `Iodulatus campanaruna sonitus ; carillon. (Inuoc. VIII PP.) TRICOLUS. Lud ve] aleta spec,ies: (Joan. Sar.) TRICORUM. -- Instrumenturg coquina A. 1287.) Ideal riunf tricorne, ut videtur. r r l . TRIC:rroRUS, (Ord. Vit.) TRICOItUDl. Ut TIiIC:IIURUS.

fE, t LEXIC 1 ,, ^ 7'itICTUtt.1. Pro Drz:runn, ut vidctur; ^, i s quod (pisliabut in re aliqua. (A. 1173.) TRI(;IrLUS. Esculentorum propola ; aubergiste. (A. 1297.) TlI1DECENNAI .E. Ut TRICENARIUM. (A. 1245.) TRIDENA. Trium mensium spatium ; trimestre. (A. 1450.) TRIDE\TARIUS. Tridenarias numerus, pro tricenarius, (Reg. Ord. de Semp.) TRIDIGITALIS. Trium digitorum ; de trois doigts, qui a trois doigts. TRIDUANA. Tridui jejunium ; jame de trois jours. (S. Hier.) TR1EN. Tertia pars solidi ; le tiers du sou. (L. Sal.) TBIENNALE. Ut TRICENARIUIFI. TRIENNALITAS. Administratio per trienlllunl ; triennalit. (A. 1517.) TRIENS. Furca, trisulca ; fourche, outil d trois dents. (Cons. Domb.) TRIERIS. Pro triremis, a Gr. Tpt n pns ; navire ct trois rangs de rames. (A, SS.) TRiERIUM. In trierio rusticano sedentem eum invenimus, et tridente areo1am olerum novellantem, etc. (Ilion. Sang.) Forte atrio. Idem videtur quod tripetia dicitur Severo Sulpitio in Vita S. Martini. TftIFACLARE. Trifaciare Missas, lioc est Missas tres diversi argumenti usque ad otfertorium inceeptas sub uno canon concludere ; Vid. MISSA. TRIFFOLETUD-I. F. trifolium ; tr fle. (A. 1444.) TRIFILUM. Gemmarium, nostris un c,ollier detroi.s rangs de perles. (Vet. Gl.) TRIFINIUM. Ager qui tres fines speclat, sic dictus, co quod trium possessio= (ium fines astringit. (Isid.) TRIFOCALIUM. Genus sedilis ; tabouret de forme triangulaire. TRIFORIATUS. Triforio ornatus ; orne' d'une galerie. (Mon. tingl.) TRIFORIUM. Porticus, seu poteus porticuli in modum claustri species, qum totum iedis sacra aadificium ambit, eo fine ducta, ut transitum prmbeat locum circuire vel lustrare volentibus, in ipso mdis muro, supra inferiorern columnarum et arcuum ordinem; forivan, galerie suprieure c7ui fait intrie-urernent le tour d'une Ose au-dessus dia premier ordre. (Pass.) Limbus vel ornamenturn ad oram rei alicujus adtextum, in tri for ii, de quo supra, speciem et formm ; ornement en forme de galerie : Morsus ^ti'illelmi de Ely argenteus, cresta ejus argentea cum triforio exterius aureo. (A. 1295.) TRIFUNDUS. Terrae fundus; Vid. 'I'REFF UNDUS. TRIGA. Currus a tribus equis tractus, ut biga a duobus; char d trois chcvaux de front; ul. trige. (Vet. Gl.) Mora, irnpedimentum; r'etard, enpchement. (A. 1339) . TRIGAMIA. Tertium matrimonium; mar iage en troisimes noces. (Const. Apost.) TIiIGARE. Morad, difl'erre; Vid. TRI-

ON

Tul
TRIGENARIUII.

2225

CAItE.
Yzr.; manue.

TR IGARIUD. Locus ubi ,eg_ui exercen(Vet. Gl.)

Ut TRICENAIUUM. (A. 1243.) TRIGENAP.IUS. Tricesirnus; lrentime. (J. de J.) TRIGERE. Deradere, exsculpere ; racler, enlever, effacer. (St. eccl. Cor.) Pro TRIERIS. (Hariulf.) TRIGESIMALE. Idem q. TRICENARIU1i. (A. 1200.) TRIGESLMALIS. -- Eaclem notione. (A. c. 1100.) T13IGIES. Triginta vicibus ; trente fois. (J. de J.) TRIGILDUM. Tripla eomposii.io; triple cornposition, composition trois fois plus forte que celle d'usage. (L. Burg.) TRIGINTALE. -- Idem q. TRICENARIUM. (Ilion. Angl.) TRIGIN'I`ALIUIII. Eadem notione. (A. 1097.) TRIGINTARIUM. Eadem notione. (A. 1517.) TRIGINTARIUS. Eadem notione. (A, 1054.) TRIGISIMUM. Eadein notione. (St. Cad.) TRIGMA. Excoriatio; action d'corcher. (Gl. Alex. Iatr.) TRIGODLI:111ONES. Poeta qui fmcihus faciem collinere consueti, in viis curribus insidentes, ne cognoscibiles fierent, poemaia concinebant, cavillis probrisque lacessentes qui praaterirent. (Vet. Gl.) TRIGONUS. Instrumente genus; sorte de grue. (Bern. Mon.) TRIGUM. Triticum; bl froment. (A. 832.) TRIHORIUM. Spatium trium horareun ; espace de trois heures. (Aus.) TRILA. Idem q. TRELA. TRILHATUM. Idem q. tri.11ta.ta vinea ; Vid. TRILfIATUB. (A. 1401.) TRILIIATUS. Trilhata vinea, vinea trichitis sufl'ulta; treille. (A. 140L) TRILHIA. Concameratio cancellatio; trcillage. (A. 1371.) TRILIS. F. currus a tribus equis tractus, Ut. TRIGA. (C. Heist.) TRILLA. Cancelli. clathri. ut TItEL A . (A. 1207.) TRILLIA. Eadem notione. (A. 1412.) TRILLIATUS. Trans.enna ; j alousies. (A. 1438.) TRILUMINARE.-- Candelabrum trium luminum; candlabre , lampe trnis bees. ( Laur.) TRIMENSALE. Idem q. TRE3IESIU`I. (A. 1127.) TRIMENSE. Eadem notione. (Isid.) TRIMENT SIS. Trium mensium; de trois mois, de trimestre. (J. de J.) TRIMENSTRUU l1I. Ut TIIEMESIUiu. (i. 1163.) TRIMESIUDI. Eadem notione. (A. 1171.) TRIMILCIII. Maius mensis apud AngloSay ones, sic dictus, quod tribus vicibus iu o per diem pecora mult;ebant.ur. (Bed.) TRIMISIUM. Tedia pars asbIS ; le tiers de
TRIGERIS.

l'as

232J

TRI

MEDIA: ET INF1MrE LATINITAT(S.

TRI

^^.^.el

TRI;4IITUM. Pannus ternis liciis textus, t.ilix; tissu de trois ]^tls. (Vet. Cod.) TRIMMA. Cameram basilicat es auro tri.nima in longum. (Anast.) Ubi Bullingerus trimmam esse ait aurum in tenu.issimas bracteas . tritura, ex Gr. Tptu; oe, Gallis or bata. TRIMNIUNGELDUM. Idem q. TRINIL'nIG ELDUbI.

TRIPIDARE. Tripudiare; danscr, sarctero (A.1378.) TR1PLARE. In triplum augere; tri^lcr. (J. deJ.) TRIPLASIUS. Ternus ; triple. (M. Cap.) TRIPLICABILIS. Qui triplari potest; qui j?citt 'tre tripl. TRIPLICATIO. Tercia defensio, refuta1 -o ; replique. (A.1482.)
TRIPODA. U t TRIPETIA.

TRIMODIA. Molendini infundibulum'; trmie. (A. 1197.) THIMODUS. Triplex; triple. (Wib-.) TRIMGCIUM. -r Idem q. T aun ODIA. (Vet. I'ab.) TRINCIIETUS. -- Rectus anterior malus; trinquet. (Bern. Breyd.) TRINION. Modulatus et numerosus (Tris campani sonitus; ca.r illon. (A. 1495.) TRINISSIMUS. Maxime trinus. {A. SS.) TRINITAS. Imago SS. T r iniiatis; reprsen.tation de la. S. Trinit. (Andr. Flor.) TRINIUi.IGELDU111. lit TIIIGILDUm. (L. ?a t .) TRINNA. Triennium ; tenue ou espace de trois ans; ol. trienne, trienal. Yet. Gl.) TRl TODA 1!'ECESSITAS. -= Triplex servitium, scilicet expeditio militaris, pontis et arcis exstructio, cui obnoxia erant apucl Saxones omnia prmdia, et.iam allodialia, qum alioquin ah omnibus pra^ stationibus erant libera. Ap. Kenn.) TRINODIUM. Infundibulum molendini; trmie. (A. 1141.) TIIINQUETUIII. Scrupulorum ludus; le jeu de trictrac ; o]. trinquet, trimblet. (A. 1404.) TRINUNDINP,1;. Trium dierum mercatum; march gi.r.i dure trois jors. (Pap.) TRIOL'ULARIS. Triobular is miles, minimi pretii, trioboli Plauto, Gallis de trois ^ deniers. (Ap. Mart. Ampl. Col.) TRIODIUM. Tplaeov, liber ecclesiasticus, in quo OfrrciuminecclesiisGraecorumrecitari solitum a Septuagsima qua sua incipiunt je unia ' ad Sabbatum sanctum confinetur; un des livres liturgiques de l'Eglise orientale. (11 contient l'Office de la Septuagsime au samedi sint.) Dominica Septuagesimm apud GrWcos; le dirnanche de la Septuagsime. TRIONES. Vox vernactila, qua significant ailores certa ratione decacuminatas, quibus agri, prata, prmsertimqe silvm disterminantur in pago Dombensi. (A. 1404.) TRIPA.Interanea, intestina; boyaux, tripres. (J. de J.) TRIPARIUM. Supellectilis genus, forte tripus, Gall. trpied. (Ch. Angl.) T111PA1t1US. F.extaris 1 ropola; tripier. (A p. Mart. Anecd.) 't'RIPEDICA . Sella iripes ; si.ge, tabouret r't troispieds. (A. 1110.) TRIPERIA. Locus ubi venduntur tripa seu intestina ; triperie. (A. 1366.) 'I'li IPER1US. Triparto. propola; tripier. (A. 1327.) TRIPETIA -- Scabellum quod tres pedes hah19, vel mensa in sae,ris Apolltnis ; trp,ed, s. iye Ci trois rrieds. (J. r' p ' '

TRIPODARE. Gradus hacino veluti tertio pede firmare; s'a.ider d'un bdton en marchant. (Ap. Mart. Anecd.) TRIPODIUM. In quibus yero causis trlplicem laclam l'aaberet, ferat.judicium triporlii, I. 60. solid. (Leg. 11. 1 reg. Angl.) Qute verba Spelmannus intelligenda censct de triplici ordalio, scilicet de ferro pensante 60 soh-dos, id est tres libras. Sed puto, trrjrodirrna csse mensuran t.riurn pedum, ex Gr. Teeneo^, infra quam brachiurn in cacabuun i nmit.tere t c: rebantur, qui aguce ferventis judicium subibant, si triplicis ladm delictuna. esset TRIPIIRTICUS. Atriuln, vel aren constan., tribus porticibus : cujusmodi fuere ante mdes sacras; atrito ou cour entoure d'rine galcrie., sur trois de ses cGts. (Anast.) TRIPS. Vermiculuslignis innascens materiasque vitians; ver da bois, ca-ret. (Vet. GL) TRIPTES. l+rictor, unctor, cubicLllariu:=; parfumeur, frotteur, valet de chambre. (M. Cap.) TRIPTIRE. In tres partes dispertiri ; perrtcrger en trois. (Vet. Gl.) TRIPTOTUS. -- Nomen habens tres casus, a tris, et ptotos, casus; nom qui n'a que trois cas. (J. deJ.) TRIPUDIALIS. Laetus, jucundus; gar, j<,yeux. (A. 1237.) TRIPUDIUM. Gaudium, l2etitia; joie, allgresse. (Script. rer. Fr.) TRIQUETUiII. Scrupulorum ludus; tric-trac; ol. triquet. (St. eccl. Audom.) TRISAGIUM. I3, mnus, sic dictus a ter ree eeS, 17coS petita yoce ri 7 eo 1 , nempe
^ / vpeS, qeoSulvuTOS, ),nov ^7uv S , hj'rnnUS

sacer apud Gra;cosfrequentissimus. TRISANTIA. Latera seu alm claustri, forte sic dicta; a tribus quibus constabat claustrum porticibus ; les cts dit clo-ltre. (Ber. Mon.) `I'RISCAMr:IARIUS. Dignitas palatina, camerardignitate inferior; tricarnrier, officicr de la courdcs empercurs d'Allerrtagne. TRISCARE. -- Tripudiare, quasi crin tribus pedibus saltare, vel chorizare; trpigncr, danser, sa.uter, bondir; ol. tripir. TRISCIIISMA. Tertium vel triple.- sclrisma ; Vid. QUARTISCHISDiA. TRISCURRIUM. 11lultiplex scurrilitas. (PaP) TRISLICIUM. Culcita ex tela crassiori; matelas de treillis. (A. 1320.) TRISOMUM. - Sepulcrurn trium corporucu capax ; tombeatapouvant contenir trois cadatres. (Vet. Inscript.) TRISORIUM. Pro Dnrsc,rzunl. 1 c^r rrT 1'l D.^:1I. i^ri.^ tribus il,.r^ts pr^^l.,us n'^'31.:I

2951

TIiI

LElI (:O:Y

stat^s; rase r3 lros piecls, ustensile decuisine. , 1347.) ^ I. Ut TRISORIUDI. (Ord. TIIISSADORIIJ i R'orn.) TRISSESIVA_ Crassitudo ; paisseur. Pilum; pilon. (A. 1329.) TRISTABILIS. Tristis, molestos; triste, flic heux : tristaliilis eventus. (A. 1341.) TRISTAMEN. Tristitia, animi dolor; tristesse. (,1. SS.) 'MISTARE. Tristem facere, contristare; attrister. (\V. Brit.) TRISTARI. tEgre forre; souffiir avec peine. (A. 1007.) TRISTATIO. Tristitia, mceror; tr2stesse, chagrin. (A. SS.) TRISTEGA. lEdificium constans tribus tabulatis, contignationibus, vel coenaculis; cub.iculum superius, quodvis cubiculum; buti^nent trois tages ou d trois parties, chamhre de l'tage le plus lev, chambre quelconque. (Pass.) -- Ofircina mercatorum; boutique. (A. 1145.) Latrina; l^ d'aisances. (Vet. Cl.) -- Machina bel lira, turris tribus constans tabulatis; tour mobile a trois tages, (Sug.) TRISTELLUM. Idem quod TRESTELLUS, tripedis specics. (A. 1405.) TRISTIFICATIO. Tristitia; tristesse. (A. SS.) TRISTITER. Triste ; tristenaent. (A. 1359.) TRISTUS. Improbus, pra.vus, Ital. trisco. (A. SS.) TRITA. Pulmentum es. rebus tritis : a Die Nativitatis Dotnini... debet pittantiarius ministrare... generalia tritarum. (St. S. Claud. ) TRITtE. Tritarum societas, seu tritorum, vel trituratorum, id est Flagellatorum, sic dieta quaedam militaris turma, seu sociotas, forte quod armorum vice flagella rustica deferret , vel quod bada seu triticeas messes Iiassimdetereret : nam alii fuere a Tla,gellatoribus, de quibus supra egimus; corps de troatpes allemaa^des. TP.ITARE. Frequenter terere; broyer souvent. (J. de J.) TRITENNALE. Idem q. TrtICEZVAiuunl. (ilion. An gl.) TRITEUS. Idem q. TRETEUS et TYPICUS. TRITI^EITrE. -- TOCBELTaC , haeretici sic dicti, quod tres in SS. Trinitate substantias et naturas per omnia similes esse dicebant, quarnvis tres deos dicere omnino refugerent. TIRTHINGA. Apud Anglos, dicitur tenia pars comitatus, seacenturia, cujus praeses tri.hingere fas dicebatur ad quem deferebantur causa, qu^ definiri non poterant in ^vapentachiis , seu hundredis ; la troisime purtie d'un comt ou d'une centurie. TRITICERUM BLaDU?1I. Triticunn ; from,ent, bl-froment. (Tab. Calens.) TIRTILF^. Quod teri potest; ce qui peut tre brs. (J. de J.) TRITIO. Actio terendi, contritio ; action d' crser de broyer, broiement. (J. de J.)
( P.Il1.) TItISSOi\U1I.--

TItO 2232 TRl'i'OLITrE. -- I3eeretici, denl qui


TIU-

T[iEIT^E.

TRITORIUDi. Molenainum'seu torclar ' moulin ou pressoir. (Vet. Gl.) TRITURA. Clava, ni fallor, a lerendo dicta; masse, massue. (Ap. Lud.) TRITURARE. Excutere frumentum grana terendo; fouler le bl, le buitre. (ilion Angl.) TRITUS. Tedias ; troisime. (Pass.) TRIVALLUS. Fasciculus, ut vid etu r. (16Ion cccl_ A quil.) TRIVERBERO. Qui fortiter vertiera sustinet; dur aux coups. (Vet. Cod.) TRIVIALIS. In tres partes divisas ; divis en trois parties. Qui docet vel qui studet in trivio; celui qui enseigne le trivium ou qui l'tudie. (J. de J.) TRIVISIO. In tres partes divisio ; division en trois parties. (A. 1409.) TRIVIUM. Grammatica , rhetorica et dialectica; ut quatuor aliae liberales artes, quadrivium , nempe astrologia , geometria, arithmetica et musica ; trivium, cours d' tudes detrois annes, comprenant lagrammaire, la rhtorique et la dialectique. rRIVULGI. Iidem f. q. tribuli; chaussestrapes. (San.) TROA. Species ligni seu trunci ad instar mensae; billot. (St. Verc.) TROCCA. Species vestis superioris ecclesir^e pra?latis in usu, pro Roccus, ni fal]or. (Conc. Const.) TROCCUS. Calo ; goujat. (Chr. Halberst. ) TROCELLUS. Fasciculus; trousseau. (A. 1251.) TROCHA. Florum vel gemmarum fasciculus ; bouquet, assemblage ; ol. troche. (A. 1376.) Piscis genus; truite. (A.. 1308 TROCHETUS.- Trutina publica, ut vi etur; poids public. (A. 1287.) TROCHUS. Turbo; toupie. (A. SS.) TROCIEYRA. Pars instructus equini, f. postlena, Gal. croupre. (A. 1334.) TROCIUM. Modus agri apud Majoricenses; unum trocium terrw. (A. 1316.) TROCTA. Piscis fluviaticus notissimus; truite. (Pass.) TROCTUS. Citatus equi gradus trot. (Ap. Mur.) TROFIMA. Idem q. TRIBUNA. (Ap. 11Iur. TROGA. Sus femina; truie. (Tal). Vos. TROGALIUM. Cicer frictum, fEgyptiis; pois grill. (Cass.) TROGULUS. Genus cilicii; sorte de cilice. (A. SS.) TROLA. Machina bellica, Gallis truie, seu troye. (Cons. Solens.) Idem quod TREtrve , induVA, si non est ita legendum , Gall. (Ap. Lud.) TROILLIUM. Molendinum quo grana ad oleum confrciendum premuntur; pressoir d huile, Vascon. trol. (A. 1315.) Campan ea , instructus ; chafaudage qui supporte une clo- ` che; ol. treuil. (A. 1282.) TROITA. Idem- quod TROCTA. (A. 1199.) TROLIIALTORIUS. Ad trolium seu torcude nressoir. (A. ^375.) larnens; per

2?^5

TRO

)ttEDIlE ET ]Ni'I.4ItE LATINITATIS

TRU

?234

TROLIARE. Torcwum; treuil, pressoir. Tab. Ilrivat.) ( TROI.IUM. Eadem notione. (Id.) TROLLERIUS. Olearius, a trolio sic: dictus; fabricant d'huile, Vascon. trouillier. (A. 1339.) TItOLLIETUM. Idem q. TROILLIUM. (A. 1390.) TROLUM. Cloaca, canaliculus, per quem cflluuntaquae pluviales; conduitpour les caux pluviales. (St. Mut.) TROMALIUM. Retis species ; f. idem q.
TRAMALLUII.

TROMBA. Tuba, buccina; tro^npette ; ol. trompe. (Ap. Mur.) TROMBAR.E. Tuba canere; sonner de la trompette; ol. tromper. (Id.) TROMBATOR. Buccinator, tubicen ; celui qui sonne de la trompette; ol. trompeur, trompor. (A. 1349.) TROMPATOR. Idear qui TRO.IIBATOR. (Ch. Occit.) Irrisor; moqueur; ol. trompere. (A. 1388.) TP.OMPERLA. Fraus, dolus ; tromperie. (A. 1394.) TROMPETA. ^ Tableen, ut TROMPATOR. (A. 1334.) ''ROMPHERIUM. Aquae receptaculum, vel aquae ductus; rservoir ou conduit. (Terrea.r. Bellij.) TBOMPILLATUR. Tubicen, prwco; trompette, crieur public; ot. trompille. (A. 1362.) TRONA. Statera publica, seu trutina , apud Scotos et Anglos; poids public. TItONAGIUM. Vectigal quod pro trona pensitatur; droit de pesage. (Flet.) TRONARE -- Concamerare ; voaiter. (Vet. Cod.) TRONATOR. Qui ad tronam mercedes appendit; peseur public. (Id.) TRONATURA. Concameratio; vote, cintre. (Vet. Gl.) TRONCHA. Truncus, stirps; tronc. (A. 1402.) TR()NCHETUS. -- Sedile ligneum , ut TRUNCUS. (A. 1303.) TRONCHONUS. Globus; boule. ( St. Cum.) TRONCIRE. In frusta diffringere; mettre en pices ; ol. troncir. TRONCUS. Arcula stipis recipiendae in aedibus sacris ; tronc d'glise. (Ob. eccl. Morin.) TRONOLIARE. T'ronoliare campanas ; aera campana numerose modulateque pulsare; caa^illonner. TRONSO. Frustum, fragmentum; tronP on. (A. 1407.) TRONUS. Ligustrum Gernianicum, species arbusculae ; trone. (A. 1221.) TROPA RIUM. Ut TROPONARIUS. ( Vit. abb. ,5. Alban.) TROPELLUS. Gres ; troupeau; ol. tropel. (A. 1328.) TROPONARIUS. Liber tropos continens; le livre des tropes, le trophonaire; Vid. TnoPUS.

TROPUS. Gres troiipcau. (L. Alam.) Cantus ccclesiastici gcnus; intercalation dont

le chane d'glise Cticct autrefois mdl, sgucnce, prose ; ol. trope. (Pass.) TROSCELLUS. Fasciculus; fai.sceau, pag-uet; ol. trossel. (A. 1241.) Orbicularium tignorurn congeries, nautis Gallicis trosse. (St. Mass.) Fasciculus ; trousse , trousscau, fa.isccau, paquet, botte. (Pass.) TROSSA. Tributum ex ovibus; droit seigneurial sur les btes d. laine; ol. trousse. S. xiv.) haretra; cal guois; ol. trousse. (S . XIII.) TROSSARE. Convasare , supellectilem in sarcinas cogere ; emballer ; el. trousser. (Pass.) TROSSATUS. Divisus, intercisus, i nterrupias ; coup, divis, tronch. (St. Arel.) TROSSELLUS. Fasciculus, ut TROSSA. (Erigen. II PP.) TROSSERIA. Fasciculus, ut TROSSA, (A. 1354.) TROSSIS. Vasis genus; sorte de rase. (A. 1356.) TROSSO. Fragmen seu pars; fra.gment, morceau; ol. tros. (A. 1398.) TROSSOLLUS. Ut TROSSis. (A. 1356.) TROSSUS. Fasciculus, ut TROSSA. (A. 1382.) TROTANS. Equus ; cheval. (Ap. Mart. Ampl. Con.) TROTANUS. Erro, hariolus, mendax, ut TRUTANUS. (Ott. Frising.) TROTARE. Tolutare ; alter autrot, trotter. (Pass.) Ire ; alter. (S. ix. ) TROTARIUS. Cursor; courrier, messager. (Ch. Arag.) TROTINGI. Joculatores ; bou ffons, baladins. (Pap.) Iid. g. PARANY,1IPnI. (Ap. Mur.) TROTTA. Italis, piscis genus ; truite. (A. SS.) TROTTONARE. Iclem q. TROTARE. (S. XIV.) TROUSSA. Idenl q. TROSSA. TROWENTUS. Aremoricis troacent, moletrina cujus molw ventorum vi versantui; moulin a vent. (Ch. Arem.) TROYA. Sus femina; truie; ol. troye. TRUAGIU'it'I. Vectigal, carcer, servitus ; imposition, subside ,rison, esclazage ; ol. truaige, truage. (Pass. TRUANNUS. Mendicus; mendian.t, vagabond; ol. truand. (Pass.) TRUBLA. Rete piscatorium ; sorte de filet de pche, truble. (A. 1333.) TRUBLATOR. Qui trubla piscat; Vid. TRUBLA. (Ch. Floriac.) TRUBUCULUS. Idem q. TRIIIuI.us. TRUCA. Arca ; coffre. (S. xII.) TRUCHA. Ut TROTTa. (A. 1303.) TRUCTE. Paranyinphus; Vid. DRuc.n7l:. TRUCULARE. Torquere; tour7nenler. (Vet. Cod.) 7'RUDA'VUS. Ut TRUANNUS et TRUT.1nUa. 1'RUEGA. Sus feniiva ; truie. (A. 1342.) TRUEIA. Eadem notione. (St. Aren.) TRUELLA_ Trulla, ferruin latum quo parieles linuntur; truelle. ( :1. 1163.) Mensura annonaria; mesure de grains contenant 'dn 24.) boisscau; al. truaaa. (A. 1224.)

LEXI CON TUC T1tUELLIU`i- Idem q. Tliolr.Lluli. (A. regai'i, dicuntur qui regi ipsi fulem jura r tre dans la truste du ror:, son. protg, son ay13:") TT;`iJrA - - Fraus, nequltla, jocus ; r2aSe, trustion. (L. Sal.) Is qut in traaste regia irornh erie, mckancet, plaisanlerie, raillerie; cst; a.n.trusti.on, protg du roi. (A. 877,) Districtus, territorium; ressort, juridiction, al- trat/je. TItUFAt3UFA. In ec.clesia Luodunensi territoire. (S. vir.) solemnis nominatio, quce publico 23 DecemTRUSULA. Strigilis ; racloire. (1`'et. Gl.) Lris fit, eorunl qui in Ofiic.is divins festivitaTRUFA. Ut TROCTA. (J, de J.) tis N'atalit Christi deservire debent. TRUTANIA. Trutannorum agendi ratio; TRUFARE. Illudere, fallere; tromper, tic de truand ; ol- truandie. friponner, moquer; ol. traf]'er. (A. SS.) TRUTANIUS. Ut TRUTANUS. (Vet. Gl.) THUFATICUS. Dolosus , fraudulentus; TRUTANIZARE- i % itam trutannorum getrompear, fripon; ol- trapear. (A. 1377.) raro ; gucuser, na.errdicr ; ol. tralander. (J. de J.) Decipere, illudere , ut TRUFATOR. Jocosus, facetus ; qui aime d pla-isanter, badiner ; ol. trufezar. (S. xrri.) TRUFFARE. (Vet. Cod.) TRUFATORIUS. Ut TRUFATIGUS et TRUTRUTANUS. Erro, mendicus; mendicant, ar zacux, ta.gabond; ol. truand. (Pass.) FA TOR. TRUJA. L't TRUECA. (Ch. Mas.) TRUTINA, Trutina m^onastica, norma, TRULLA. Fraus, dolus, astutia; adrcsse, regula; rglc rnon-a.stique. (Ann. Ben.) TRUTZL MANNUS--Internres, u TU>zcxErug e, fourberie; ol. trullc. (A. SS.) uArrnUS. TRULLARE . Prelo premere ; pressurer , passerara pressoir; ol. traller. (A. 1531.) TRUYA. Porca, sus ; traje. (A. 1287.) TRULLA. Ut TItUBr.A_ (A. 1281.) TRUYNA. Ilis dichas completa fuit truyna episcopatus S. C^eornii de Ferraria et TRULLUM. Torcula.r; pressoir. ( A. 1253.) Vas v-inariuna ; rase renfermer du laborerium historia S- (Al),Mur.)An slr-uina, tcditi;, irun, domus, ab Ital. struire, zin.. (Flod.) Qucevis cedes, ut TeaLLUS. (S. conste-Itere XIII. ) T13ULLUS. 1Edes, domus, a;dificium roTRYTIILA. Ut T, ucTA. (Alan. de Insrl.) tulldum et concameratum in fornlam ovi, ciTUAZA. Mensura sex pedum ; toise. (A. 1356.) Lo,ium; mai^snn, difice, rotoudc, baldaqun, TUBA. 113orbus e quinus ; maladie de checib,o'rre. (Pass.) val; ol. cortrbc. (Pet. de Creso 1 Preco; T lU'i:,i13.1. - Buccina; trompette, trompc. crier,cr publi.c. (St. Venais.) (A p. Mur.) TUBALITER. Instar tubcc. (A. SS.) TRUMELATOR. Scortator , . libidinosus; dba.uch, adonn. ar.t plaisir de la chai.r ; TUBA.RE. Tubam inflare, tuba canere; sonner de la tromhrtte. (A. 1317.) . ol. trumeleur, (A. 1357.) TUB.IRIUS. Qui tubas faca; fabricant TitUDIETA. -- Tuba ; trompcttc.(Th<rocz.) de tronipettes. (Dig. TRUNCARIUS. Devorator ; qut dvorc, Qui tuba canit; cclui qui dissipatertr. (Pap.) sonne de la trompette, trompette. (Ap. Mur.) TRUNCTIO. Oht.runcatio , amputatio ; TUBECTA. Tuba ; trompette. (Ap. Mur.) amputation. (Cod. Th.) TUBERNIUlI. Pro contatb cr-r^aiam. (Laur.) TRUNCATURA. Mutilatio; action cle mtttiler, mutilation. (A. 1334 ) -TUBEROSUS. Superbus ; gon.fl d'orguei.l. (huih.) TRUNCIUS. Decretus, statutus, deCinitus; dcid, rcrgl, tronch. (Ap. AIur.) TUBEX. Pro turnex. ut TUBA RE. canere, TUBICINARE. Tuba TRUNCIA. C esio , lnrtatlo ; rtction de per l.^rlrcoVet. Gl.) Tr.tbicin.are aliquem, couper, de taillcr. (A. 1340.) ( nenl citare ; citen quelqu'un u son de irom pe. TRUNCUS. Lapis cavus, ubi aqua, unde sacra lavantllr, efll_lndltul', :11 c`]Cdlblls sacris ; ( Con s- Tol.) TUBICINIUM. Proclalnatio qum fit sonitu p%scine. (Cilleb. Lun.) Vas apuna, in truacis arboroum; ruche da.beilles. (Lob. H. Brit.) 1:.Iba1; procla.mation, 1;^atb p icatiora son de Arceila, cujusnlocii in ecclesiis prostant ad trompc. (A. 1330.) TUBLIUM. hlensul<^ fr:v.mentarim sperecipiendas fidelium cleemosynas; tror.c, cascies , apud Ralos ; certaine mesure po^ur sette d rece2oirles aumnes. (Pass.) Cxentls tes grains. (Gest. Irin. III PP.) ferrauicnti quod truncat , stipes, ad gueto TUBRUCUS. Lama ocrea, ncreis aut calalligantur rel; ccps na cttre (lux pieds. (Ande. bottines de SIIen.) Truncati seu mutilati membri eatre- ceis coriace^is superimponi solita; laine; ol. gamaches. lnitas ; n2o ignon. (Bid: lllisc-) S_cdile ligTibialia, qua; Gra'ci recent.iores TU nr'urn et hornito; escabeau, tabouret de bois. vocant. (Vet. Gl.) 1;1 ou^lz (C+ rid. IJi.sc. Fars.) TUCEPTUM. -s- Idem g. TUCd:TU:kI. (A. SS.) TRUNGULUS. Mutilus; mutil, tronqu. TuTUCETARIUS . Qui fcit taceta; Vid. (I'ct. Gl,.) Ti.iUS10. Trildendi actio, ejectio; action GETUII1'UCETOSUS . Olrtimus, fert.ilis; fertitc, de faire sortir, expulsion. (Vit. S. Leodeg.) TRUSTIS. Pides, fiducia ; l'homma-ge et produ.cti f. ( Pap.) TUCETUM . Cibus ex carnil.aus frustatina le serment de fadlit da, vassal. (Pass.) T'rusde J.) incisis confectus ; sorte de saaacisson. (J. tPm facere, fidem seet hominium prnstare; ci. se rrolter'; TUCIIINARE. Rebel tare ; r rdre foi el b.ommage. (Pass.) In traste do?'iznicct esse, seu in traste regis, vel c rUstc tuc ptiner. (A.'1386.).
TRU

21.57

TUM

MED1tE ET 11lF1;t1A: LATInITATIS,

TUN

225$

r^.

TUMBETTA. Tuba et tubicen; lrompette et ceb, qui en sonne. (A. 1333.) TUIIIRRELLUM. Plaustri genus : tombereau. (Pass.) TUlIRULA. Parva tumba; Vid. TUMBA: T,UIIRUS. Sepulcrum; tombe. (1r et. Inse.) TOZELLA. (A. 1267.) TUELLUS. Radix ungulrn equi ; la partae TUDIENTUM. Tumor; cn(lement. (Vet. Cod.) qui est au-dessus du sabot checheval; ol. luyan. (Pet. de Cresc.)Canalis, tubus, camini TUMEX. Livor , vibex; meurtrissi.are. alveus; conduit , luyan; ol. tuel. (A. 1301.) (rl,.) Defendi, protegi, passiva noTUhIIDARE. Inflare, tumeficere; entione : Ut monasteria virginum a monachis Ter, gonller. (A. SS.) tsceantur. .(Conc. Ilisp:) Administrare, TUMNA. Campanee clava ferrea; battant -rcgere; gouverner, administrer. (A. 1264.) de cloche. (A. 1402.) 'I'UERIA. Fenestrae species in muris caTUMO. Temo; timon. (Guid. de Vi;;ev.) strorum t qua in hostes tela emittebantur; TUMORATUS. Tunrens, tumidus ; en jl, tneurtrire. (A. 1339.) gon/l. (A. SS.) TUFELLUS. Lapidis friabilis ' genus, Gal. TUMULARIUS. TU3n ularia sepultura , tuf. (A. SS.) tumba, sepulerr.n; Vid. TU M BA TUFFOSUS. Tophicius , tophinus; de TUAIULATOR.In Necrol. lsecles.Carnut.: tuf. (Tract. dere milit.) Sigo levita... pr;r sr.ilis h'ulberti... dicitur TUFUS. Idem. q. TUFELLUS. tumuda-torliberalis, quippe qui celcbraridis TUGURIUM. Cal amus quo sanguis Christi ejus exsequiis, ornandoque tun:ulo opes hauriebatur e cauce ; chali.cmeau, tube qui ser- operarn contulerit, ut habet Mabillonius. vait, lorsqu'on cornniuniait sous les deux espeTUI'IULLULUS. Parvus tumulus; petit ces, d recevoir le sang de Notre-Seigneur; tombeau. (J. de J.) - Vid. FzsTULA. (Us. Sang.) TUMULTUARE. Tumultr.tose clamare; TUGURIUNCULUi1I. Tuguriolum; mai- pousser des cris dc-sordo-nns. (A. 1386.) sonnette, cabane. (A. SS.) TUIIULUS. Mensura frr]]entaria, SicuTUIFIC ARE. Confirmare; con f rmer, va- lis et Melitensibus; sorte ele mesure pour les lider. (Vet. Charttilar.) grains. (A. SS.) TUSARE. Vocare aliquem tu per despeTUNC. Ad tunc, tum, tune ; alors. (Ap. ctun] ; tutoycr. (Laur.) Mad.) 3.'I1ISS1MUS.Totustuus; tout toi. (Eck.) TUNCIIINIUM. Coetus judicialis cui prxTUITIALIS. Tutus, ut puto : Urbe- eratttcngi;nu; tid. TUnGrnUS. MIS VI PP. captus fuit a Carolo, rege Sicilia, TUNGINUS. Judex, qui loco cou]itis jus et in carcerem tuitialem positus. (Ap. Mart. dicit; assesseur d'un conde et qui jugeait en Ampl. Coll.) absence. (L. Sal.) TUITIO. Irnmunitas, tutela, defensio TUNICA. Sagunr militare quod armaturm quam rex fidelibus suis vel ecclesiis indulget, ferrea , vel ihoraci superinduebatur; calle quee et mundeburdium dicitur; Vide MUNnE- d'armes. -(Pass.) Tunica ad armare , cadenr Bu]3crunr. Administratio rerum el bonorum notione. (A.. 1202.) Ta,n.ica audaz, sea lrarpupilli; tutelle. (Chartul. episc. Par.) dita, idem q. cotardia. (S. ln.) TUNICELLA. Vests sub;iinconori u'n fUIT1SCUS. - Idem q. TxEOTisous. TULUM. Vasa, impedimenta; bagages. propria, cad. q. SUBTrt.r?. (Dar.) Pro tun.icri pontrficali occurrrt ]ri synodo Valcniina, en. (Vet. Gl.) TULERE. Pro tollere, auferre : Vesti- 1590. TUNINA. Thunnus salsus, lt;+l. tu;zrinrr. menta cum calceam cutis ,quibussanctus vir inAnn. Gen.) dui solebat tulentes, etc. (A. SS.) ( TUNINUS. Asserculus, ornithon gailirt-iTULERIA. Tegularum o(licina; tuilerie. rium assercr,ilis seu an]bricibus canecilaturn; 7A. 1352.) TULERIUS. Te ;ularum artifex; tailier. petite solive, chevron, barreau, voWre grille. (Irm.) (A. 1352.) TUNLEIUM. Tribut;.rn], etc., ut TELOx. TULIPA. Pileus seu an]iculum capitis Turcis in usu, Gall. turban, et in de llos notus TUNNA. -- Vas aguce, vini, cere;visir.e, et Gallis tulipe , quod inversos hujus pilei spe- alterius liquoris capax; tonne. (Pass.) cle.u] referat. TUNNARE. li] tunnom sea do]ium inTULIPANTUS. Pileus Turcicus; turban. fi/mio pe : versen dan un tonneau, entonner. TUMBA. Sepulcrum, ]uonumentum fu- (Pass.) TUNN_1BIA, Vivarium: rservoir peur le nebro licu de sl-dture , tomee, tonabeau. (t',i Arca; cour, espace dc:ouve; t fcrr;t poisson. (Ch. Sicil.)
I'UERL_ et son s.l --

TUCIIINATUS. Ilebellio; rvolte, rbellion; ol. tuchinerie. TUCI3INUS. Prwdo, grassator; pillard; ol. tuchin. (A. 1364.) TUCUS. Avis genus; coucou. ( Fe,t. Cod.) TUDATUS. Malleus; marteau. (J. de J.) TTUlati, qu habent capita grossata ad modum mallei. grossi; ceux qu ont de grosses testes. (Id.) TUDITES. Cognomen Caroli Martelli, a ttcdes, malleus. TUELLA. Triticum preestantius, idem q.

de murs ou de toute autre manire. (Pass.) TUMBATOR. Tubicen; trompette. (A. 1333.) TUMBATUS. Sepultus ; enseveli. (Ap. Pez.) TUMBERELLUM. Idem q. T UJIBIiELLU1I.

cr ; joute, e.r.erctce militaire; ol. tupineiz. (A. 1329.) 011a teme, vas terreum ; pot de tcrre; ol. tupin. (A. 1081.) TUPPA. Tuppa catence, sera ; serrure. (A. SS.) TUR ABUL A. Baculus collo porcorum appcnsus, ne prata subvertant. (Cons. Sol.) TURACIIIUM. Epistomiurn, dolii obtura'munan ; bonde. (A. SS.) TURBA. Niger cespes, qui e terra palustri et bituminosa eruitur, et vicem carbonis prmhet ; tourbe. (Lamb. Ard.) PracticisGallicls,Inqui sitio ajudice del egatasu per usuetmore recepto in aliqua provincia; enqu'te par tiirbe ou tourbe, qui se fait par l'audition de praticiens sur un point de coutume. (Pass.) fltereticorum convent.us ; a.ssenmle, runion d'hrtiques. (Cod. Th.) =Actio juridica, qua quis in possessione sua turbatur; trouble, ac(ion juridique qui trouble quelqu'un dans la possession de son bien. (A. 1319.) TURBAGIUII. Sus turbas fodiendi; droit d'exploiter les tourbires. (A.1308:) TURBAMEN. Turba, motus. (W. Neubrig.) TURBANTIA. Eadem notione. (Ap. Mur.) TURBARE. Turbas fodere ; exploiter des tourbires; ol. tourber. (A. 1308.) Omnem animi sensum c^mden o auferre; tourdir au moyen dp coups. (L: Bavar.) TURBARIA. Locus turbae fodiendae aptus; tourbire. (W. Armor.) TURB ARIUS. --- Miles levis armaturae, ut
TURBICUr.vs .

LE\JC ON TUR c,^n 5.'239TUR concisim; menuement, TUNSIDI. Minuliul, TURCIIEIIANNUS. Interpres; trucltepar morceaux. (S. de J.) man, int erprete. TUI INA. Species exercitii militaris ludiTU R CIIESIUS. Lapis pretiosus ;

turquoise. A.1317.) TURCIIIFARUS. Monetae auree TurcicF species ; monnaie d'or turque. TURCIIINA. Ut TURCHESIUS. (A. SS.) TURCIIINUS. Caeruleus; turquin. (A. SS.) TURCUS. Turcus magnus, imperator Turcarum; le Grand Turc, te sultan. (Bern. de Breyd.) TURELLA. Parvus agger inter agros ductus, per quem inceditur; petit chemin pour l'exploitation des terres. (A. 1301.) Ttirricula; tourelle. (Ch. Angl.) TURELLUS. Parva turris, ut TURELLA.
(A. 1327.)

TURBATICUS. Agitatus, turbulentus; agite', troubl, remu. (A. SS.) TURBATIO. Ut TURBAGIUrI. (A. 1294.) TURBEDINES. Tempestates, procellae; orages. (Rur.Lemov. episc.) TURBELLA. Procella, quae aerem turbat ; orage, tempte. (S. Aug.) TURBERA. Idem q. TURBARIA. TURBICARE. Turbationem facere; faire dtt bruit. (Vet. Gl.) TURI3ICULUS. Apud IIibernos miles levis armature, qui jaculis amentatis, machaeris, et cultris, sive sicis, skeynes vocatis, dimicabat. TURBIDARE. Perturbare, iram concitare ; troubler, irriter. (Sid.) TURBIFIC Raucuul fieri; s'enrouer. (Med. Saler.) TURBINUS. Turbo; toupie. (Vet. Gl.) TURBONES. 11linte, terrores, clamores ; 9nenaces, frayeurs, cris. (Pap.) TURBULENTARE. Idem q. TURBIDARE. (S. Zen.) TURBULOSUS. Conturbatus ; troubl, qui est dans le trouble. (A. SS.) TURCARE. Quempiam ad Mahumetan amsuperstitionem traducere, Turcum facere; rcndre musulman. (Raim. de Agil.) TUIZCASIA. Pharetra ; carquois, tui. ;A. SS.) TL tICELLUS -- Pro
TURTELL T?S

TURELUPINI. -- Iidem q. TURLUPIIVI. TURFA. Nger cespes, ut TURBA. (A. 1246.) TURGIA. Sus, ut puto; truie. (Ap. Mur.) TURGIDARE. Tumefacere ; gon,2er. (.1. SS.) TURGO: Acipenser, turslo; esturgeon, TURGOR Tumor, turgiditas ; enriare. (J. de J.) TURIZELLUS. Turricula, ni fallor : Duo turizelli primo facti et levati fuerunt super baptismo ecclesiae majoris cum colonellis et cum pannis deauratis. (Chr. Paran. ap. Mur.) TURLUPINI. Haeretici Valdensium sectarii in Gallia sub Carolo Y rege Francia. (A. 1372.) TURMA. Regio; pays, cantan. (S. Aug.) TURMELLUS. -- Coxa; cuisse ; ol. trumeau. (A. 1287.) TURMINOSUS. Torminosus ; qui a des coligues. (Vet. Gl.) TURMULA. Diminut. a turma.. (A. 1402.) TURNA. Quanti pluris sit compensatio in permutationibus vel bonorum divisionibus ; retour que l'on donne en ehange ; ol. tourne. (Pass.) . Modus agri : Fodere in campis unam turnam fossati. (St. Patav.) TURNARE. Vertere ; tourner. (L. Bav.) TURNARIUS. Qui praedium vel feudum cum aliis possidet ; copropritaire, cosei-, gneur. (Vet. Chr.) TURNELLA. Turricula ; tourelle ; ol. tournelle. (A. 1202.) TURNICLIA. Sagum militare ; cotte d'aranes ; ol. tornicle.(A. 1268.) TURNUS. Vices seu ordo quo quisque vice sua aliquid peragit ; tour, rang. Cahebdolrlapellani canomcoruma d sute turnuan teneantur servitium. (A. 1405.) dae ad totum Census pecuniarius ; sorte de redevance tourniquet. annuelle. (A. 1351.)Verticillum; Timpanuul TORrrUS. (Lob. H. Brit.) Vid. versatile apud moniales ; tour, sorte de meuble en muge dans les couvents de femmes. (A. 1327.) TURO. Collis rotundus ; ut TORO. TURONENSI S. Moneta Francisca Turonibus cusa; tournois. TURONIUII'I. Ut Tolto el Tuao.

2:!41

TUR

111EDI.EE ET IN14I1I.E

LATINITATIS.

TYM

L^49.

TURPARE. Mutilare ; mutiler. (Ap. Mart. Anecd.) TURPATOR. Qui turpat. (Vet. Gl.) TURPEFACERE. Stuprare ; dshonorer. (Vet. Gl.) TURPERE. Esse vel fieri turpem ; enlaidir. (Vet. Gl.) TURPIDO. Turpitudo ; in famie, dshonneur. (Tert.) TURP1LIANUM. Infamia ; infamie. (Ap. Columb.) In turpilianum cadere, infamiam subire ; tre dshonor. (Id.) TURPILOQUUS. Qui turpia loquitur; qui parle d'une manire obscne. (Ap. Duell.) TURPILUCRUS. Turpiter lucrum faciens ; qui gagne honteusement sa vie. (Vet. Gl.) TURPITUDO. Locus turpis, obscenus, zloaca ; gout. (Thwrocz.) TURQUEMAN. Peregrini sermonis interpres, ut TURCHE rANNUS. TURQUESIUM Species vestis. TURRAGIUM. Turris seu carceris custodia ; garde de tour ou de prison (A. 1356.) TURRALIS. Vid. DoMUS. TURRARIUS. Turris seu carceris Gustos ; gardien d'une tour ou d'une prison ; 01. tourier. TURRELLA. Turricula ; tourclle. (A. 1435.) TURRESINUS. Eadem notione. (Ap. Mur.) TURRESTINA. Assatura ; viande rtie. (Vet. Gl.) TURRETA. -- Ut TURRELLA. (S. xII.) TURRIBILE. Thuribulum ; encensoir. (A.1462.) TURRICELLA. Ut TURRELLA.(Ap. Mur. TURRICELLUS. Ut TURRILE.(Ap. Mur. 7'URRICULUS. Pro TuRRICELr.A. (Flod. Campanarii pyramis ; la flTURRILE. che du clocher. (Lib. Mir. S. I3erti.n.) TURRIONUS. Turris majr ;, grosse tour. (Ap. Mur.) TURRIS. Campanarium ; clocher. (Mir. S. Colunaban.) Arx, castrum ; chtlteau-fort, citadelle. (W. Gemet.) Carcer ; prason. (Ord. Hosp. S. Joan. Meros.) Vas in quo Christi corpus asservabatur in turriurn esiguartim figuram efl'ormatum ; ciboire en forme de tour. (Gr. Tur.) T'URRISINUM. Ut TURIrESINUS. (Ap. Mur.) TURRISTA. Turris defensor ; sot,dat prpos la dfense d'une tour. (Tract. de re mil.) TURRUNDA. Ut TURRESTINA . (Vet. Gl.)
TURTA. Ut TORTA.

TURTURUS. Pastor; berger. (3 de J.) TURUCA. Vestis regia ; v'tement royal. (Pap.) TUSCHA. Locus arboribus ad ornatum consitus Vid. TOSCHA. TUSCULANUM. Prmdium quodvis amanum ; proprit d'agrnncnt. (Ap. Duel.) TUSCUS. Rudis, Ilisp. tosco. (A. SS.) TUSSITARE. Tassire freciuenter ; tousser souvent. (Ap. Pez.) TUSSITUS. Tussis ; toux, toussement (Vet. Gl.) TUSTAQUA. Tectum porcorum ; table d pares. (A. 1328.) TUSTARE. Pulsare; fr avper; ol. tuster. (Ch. Occit.) TUTACULUM. Tutamen ; protection, abri, asile. (Prud.) TUTALANA. -- Pannus e lana tantum confectus ; tissu tout de laine. (St. Fer.) TUTAML+'NTUM. F.irmamentum, proteetio ; appui, protection. (Vet. Gl.) TUTARE. Occidere ; tuer. (Cli. Occit.) Tutare candelam aut cercana, exstinguere teindre la chandelle. (Ord. Rom.) TUTELARIUS. Qui sub alicujus tutela est ; prote'g, celui qui est sous la protection d'un arare. (Ap. Luc.) TUTELATOR. Protector ; protecteur. (Vet. Gl.) TUTELLA. Administratio bonorum pupilli; administration des biens d'un pupille.
(A. 1472.)

TURTEGETES. Tugurium, aedicula ; mn. isonnette. (A. SS.) T URTELLUS. Ut TORTA. T URTIBULI. Foramina per qua exit fumus caminorum ; fenestrae quibus calor halnei evaporat ; oaai;ertures, tugaux qui dona^cnt passge ci la funic; ouvcr'tures desti:ces ci la ventilation, des salles de bains. ( l'et. Gl.) 'I`ITt'JURELU --- Turrar ; tourtcrellc.(AU. Mur.) .

TUTELLUS. Calamus quo sanguis Christi a fidelibus hauriebatur; idem a. CALAMUS, FISTULA, Slrno, etc. (A. 1050.) TUTELUS. In primis indulgentiaTn Christianis communi tutelo clatarrr to1;:t Masirninus imp. (Lact.) Legendum est con-mi/ni titulo, hoc est communi utriusque imperatoris consensu. TUTIA. Cadmia ; calaminc ' ol. tuthic. (St. Rip.) TU'T'OR. Advocatus pralclii ecclesiae ; l'avou d'une glise. (A. 1043.) Qui ad nranistrat, regit ; adrninistrateua, ge'rant. (:!. 1254.) Fidejussor ; rnorulant, .caution. (A. 1216.) TUTTA. Exactio, tributurn, ut Tor.Tn. TUTUBA. Tubicen; trompette. (A. 1504.) TUTUPIA Capits tegumentum clericis propriurn ; bonnet carr. (Pass.) TUVEUS. Ex tufo ; de tuf. (Ap. Mur.) TYGANUM. Sartago ; poele. (A. SS.) TYGUBIU:II. Pro Tr;corirUM. TYMALLUM. F. lacitum, judicium domini feudalis. (A. 1201.) TYIIBA. Sepulc.rum, ut TU M BA. TYIIBUS. Sepulcrum, ut TUMBA. TYMPA. Cauda caputii acunrinata ; la queme pointue du capuchon. (Ap. Busch.) TYMPANARIUIII. Campanarium ; clocher. (Ap. Chilll.) TYMPAELLUM. Tympanum ; tamboia; O1. ti/rnpan. (Ap. Mur.) Tl'MPANILE. Idem quoci TYIIPANAIrIU M l :l. SS.) TY,UP:INIOLUM. Parvum tyrnpanum, petit tambour. (Arn.)

UCII LEXICON ULN 2244,4 22 T]"AIPANISTRIA. .Campanee ; cloches. dit , ordonnance , orqueil, vanitc^ (Pass.) (Vet. Cod.) TYRA. Ad t yram recta, a Cali. d tire. TYAiPANIZARE. -- Totum intumuerat (A.217 1.) corpus ejns, cutisque facta livida, per omnes TYRAMN1ZARE. Tyrannidem exercere ; corporis partes ad tacuil)] quemlibet tympani- rgner, gouverner. (Th_ Otterb.) zans, vchementissirne tendebatur. (Yit. S. TYRANNA. Mulier (luce tyrannidem exerGerald. abbat.) Editor reddit tend in- cet; femme qui rigne, qui goaaverne. (Vet. star t,y-rnpani; malim, instar tympani re- Gl.) sonare_ TYRANNIS. ( Adject. ) Pro tyrannicus. T1'il1PANUM. Campana quae non clava, (S. Ix.) sed malteo percutitur, qua monachi ad re TYRANNITAS. Pro tyrannis. (Ap. 11'Iur.) fectorium vocanl.ur; timbre. (Cons. S. Gerna. TYRANNUS. Non modo re y pessimus a Prat. ) atque improbus; sed etiam rex quivis dictus; TYNERARIUS. Tinarum artifex; tonne- tyran, roi, tout chef de natigia. lier. (A. 1350.) TYRIACA. Pro TnERIACUM. TYPACIUM. Ut TYPARIUM. TYRIUM. PurpuraTyria, vel pannus purTYPARIUM. Sigillum cui principis zvzroS pureus ; pourpre de Tyr, tssu de pourpre seuimago inscu,pta est; sc.eau. (A. 1124.) TYRO. D1.iles, qui mlhtiae cingulo recens TYPIILOCOMLUlI. Domus in qua croci decoratus est, et necdum in beilis vel torncaa luntur; hospice pour les aveugles. (A. SS.) mentistyrocinium suurnexereuit; nouveaucheTYPIIUS. Superbia, mentis elatio ; va- valier quin' a pas encore paru dans les tournois. nit, orgueil. (Vet. Gl.) Febris; la fivre. TYROCINIUM. Militia ; chevalerie. (V ct. Gl.) Torneamentum, ludi equestres, in (Pa ` T Y PI. Imperatorum constitutiones , de- quibus novi milites armorum suorum tyrocicreta, O:EotTv,:ot; dits et constitutions des nia exercebant; tournois, joute. (A. 1221.) enipereurs, surtout ceux qui sont relatifs la Stipendiurn ; solde, sa.laire. (A. SS.) fol. TYTERES. Vox I-Iispamca, ludricra siTYPICARE. -- Figurare, exprlmere; expri- gila ; rnarionnettes. (Gane. plrsp.) mer, reprsenter, jigurer. (Ap. Mart. Ampl. TZANGII+,. Calcei seu potius cothurni, Col.) qui crura et pedes tegebant; brodequins. (Ap. TYPICUS. lit TRnTEUS. (Vet. Gl.) Script. Byzant.) i'YPRUS. Vasculi species : Vas, quod TZANSIUS. Dignitatis nomen apud Grrotyprunz nuncupant, in celerarium deportavit, cos recentiors, idem qui chiausius, vel chiauset ante vas, in quo erat cerevisia, deposuit, exsus hodieTurcis dicitur. tractoque epistomii vertibulo, in illud cereviTZUSTRIA. Monomachialudrica, hastilusiari^ excepit. (Vil. S. Colu.mb.) dium singulare, idem quod JUSTA. (Vet. Gl.) TYPUS. Febris accessio, febris ipsa, TZWYDIK. Lini manipulus; botte de lin. edietum, superbia; acccs de fivre, fivre, (A. 1281, ap. Lud.)
9.243

URACUM. Septentrio, apud Provinciales; le Nord. UBA RTILLUS. 1tlensurae species ; sorte de mesure de capacit pour les grains. (S. xlr.) 'MERARE. Fecundum esse vel ubera praebere ; allaiter ou are fcond : G-ravidae parturieut, steriles uberabunt. (A. SS.) UBERTARE. Abundare, uberem ac fecundum esse, ubertim habere; dtre fcond, avoir en a.bondance. (Gem.) UBI?I;TUOSUS: Uber, abundans; l'cond, fertile, plantureux. (J. de J.) UBICADA. F. modus agri : Concedimus.... ad casam S. Vincentii res quasdam sitas in pago Lugdunensi in villa Montisgudini 'meter silvam quam reservamus, et de ipsa silva damus ubica.dain unam. (A. 942.) UBIVIS. -- Pro ubicunque. (A. SS.) . UBLADA. ldem q. OBLATA. UBLLA. Eadem notione. UCCUS. Clamor inconditus ; cris et hades. (Forrn. Vct.) UCIIA. Ap. Pictavenses, praestationis speeies vitletur, seu potius proclarnatio vini venalis, aut jus percipiendi tributurn ex hac proclamatione solvendum ; Vid. IIUCAGiUaI.

Arca vel cistae species, Picardis a]iisque huche. UDO. Equi stra;ulum coactile; couvcrture ele cheval en tissu feztr. (Vet. Gl.) UFFINGI. Dicti reges orientalium Anglorum ab Uba rege, qui vixit a. 578. ULCEA. Locus pascuw ; licu de pture, pQtura,ge. ULCUS. 'Navis oneraria ; bdtinient de transport. (Leg. Ethel.) ULIXYCE. Ulyssis more, astute; d la ma ire d'Ulysse, astucieusement, avec fourberie, adroitem. ent. (Ap. Mur.) ULLOMINUS. Ullomodo ; d'aricune manire. Locus ulrnis consitus, ulmaULMETA. lieu plant d'ormeaux; ol. oraaioie, rium; ormillc. (Cha.rtul. S. Vict. Mas.) ULMEYA. Eadean notione. (A. 1295.) ULMICIO. Eadem notione_ (A. 832.) ULNA. Modus a ;ri ; sorte de mesure ae^raiAn yl.) Inguen; re ; ol. aune de (erre. (Ch. aine. (Mur.) ULN AGIUM. T elarum pann orumve ad ul r,a': rationemdimelisio; aunage.--Priesl.atio guro

21_5

UIIB

b1EDLE ET

Pro pannorum cum ulna mensura domino solvitur ; droit d'aunage. ULNARE. Ulna metiri ; mesurer l'aune, auner. (Pass.) ULNATIM. Minutatim; en dtail, par fragrnents : Ulna.tim vendere. (A. 1337.) ULNATOR. Qui ulna metitur; celaai qua mesure arce l'aune, a^Laneur. (Ch. Angl.) ULOZE. Majoris navigii gemas ; navire, ^ batean d'un grand toizriage. (A. 1276.) ULTELLA. Lecythus ; flacon, pot d, renfer~mcr des liquides : Et offerant ibi quisque donativum suum et brachium candela, atque ultellam seu lecythum olei, et sanas eris. (A. SS.) Legerrd. F. ulicella ab ltal. uliva, ()lea. ULTERPES. Choreze species ; sorte de danse. (A. 1217.) ULTIMARE.Ad extrema vergere, m ultima parte esse ; finir, s'approcher de son terne, toucher c8 sa fin. (Tert.) ULTID'IATE. Pro ultimo : Recognosco me recepisse... surnmam 4 lib. et 10 sol. Paris. pro termino paschali ultima.te przeterito. (A. 1497.) ULTIMATIitI. Eadem notione. (Thwroc.) ULTIMATUS. Ultimas, extremus; dernier : ealtimatixna arrestum. (A. 1399.) ULTLIIISSI.iICS. Onaniunr postremas; le dernier de tous : Ego ancilla vestra ultimissirna, servissima omnium ancillarum vestrarurrr: ULTIMITAS. Extremitas; fin, ternainaison. (Const. Afr.) ULTRA. Pro contra. (A. 1397.) ULTRAGIUi'+I.Quod excedit summam aliquacn ; conviciurv, injuria ; immoderatio, imprudentia; praUstationis species; excdant, ce gaci est au del de la mesure; outrage, affront; passage des bornes de la modration, im.pruderace ; redevance, taxe ; oultrage, oultraige. (Pass.) ULTRAMONTANUS. Qui ultra montes, hoc est Alpes, degit ; qui de7neure au del des Alpes, ultramontain. (Clem. IV PP.) ULTRARE. Injuriis al'rcer; outrager, couvrir d'insultes. (A. 1346.) ULTRARHODONENSES. Qui ultra Rhodonum habitant, Occitani comparate ad Dtassilienses ; les habitants d'au delia dct Riane, les Lcanguedociens relativement aux DIcarseillais. (A. 1312.) ULTRERIUS. Trausversus; qui traverse, obligue, transversal. (A. 1243.) ULTRINUS. Uterinus; de la Tate mere, utrin. (A. 1382.) ULTRIS. - Auctus; acera, augment. (A. 1303.) ULTROJECTUS. Postpositus; plac en seconde ligne. (Vet. Form.) ULTRONEITAS. Facultas faciendi quod cluis vult; volont absolue, libert complete d'agir. (Fulg.) ULULAMEN. Ulu.latus; hurlement, gntissement. (Prud.) UMAC1A. Pro VIN'ACIA. U tiII3ELLUM. LJmhraculum ad arcendos solis ardo res ; appareil (rstirt ia garantir de l'urdetaa da su l eil, parasol. i"ct. (l.)

22 46 UNC UMBRA. Territoriun urbi adjacens ; partie de la banlieue d'une ville qui en toucice les murs. (A. 1307.) Species, simulalio ; ombre, prlexte. (A. 1316.) Urnbr re, phantasmata ; fantGmes, 0171b1" C5 (Vet. Gl ) U1IIBRACULUM. SacrOSanctS+ basilicte S. Sulpicii Nivensis monasterii clni cst sub e-ambraculum. Biturige civitatis construclus. (Charlo/. Bit.) Roe est prope muros civitatis. UMBRALE. Velum, cunopeum ; rideau, m.o'rrsti (pulir e. (?,'ec. ab. Altor f.) L191131iAP.IUS. -- Qui umbrarum scli spirituum responsa expela ; superstitieurz-,cclui qui attend les rponses des esprits. (S. vli.) UM.BItATICI. Umbm; esprits, fcant8rnes. (Vet. Gl.) UIIBRATILITER. Levi pictura, rudibus lineamentis ; en esquissant lgrement. (Sid.) UMBRELLA. Idem q. UMBRELLUM. UMECTA. Loca paludosa, vel palustribus vicina; lieuxrna.rcageux 0n L'oiS'inS de marais. (Ap. lleic:helb.) UMUS. -- Cassis; heaume. (A. 1345.) UNALIS. Singularis : llonacbus Graece, Latine unalis, sive quod solos in cremo vitam solitariam ducit ; sive quod sine impedimento muncliali nlunclum laabitet; sive quod ia hac vita solas etsi inter multas habitet versetur. (Can. Iliber.) UNADLITANS. Pro un a-nimis. (Conc. Ilisp.) UNAMMES. Ama.zones; Amcazoncs. pret. % ,rl . ) UNANIIIIIT.LS. Animi necessituclo : Lit- . leras ab unaninaitcate tua nostro directas apra stolatui, apostolica patientia suscepiutus. (A. 928.) UN'AL TIMITUS. Una mente, uno animo; unaninrement. (Ap. Duel.) UNARE. Unurn cllicere , congregare unir, joindre. (Tert.) UNATIM. Simul, una ; ensemble. (A. SS.) UNCATUS. Instar unci factus; en forme de croe, erochu. (Sid.) UNCIA.I4lonet(e aurcw genus in asir apud Siculos aliosque ; monnaie d'or en r.asaye en Sicile et ailleurs: Modus agri, non ubique idem , ; sorte de mesure agraire. Uncara pollicis, articulus pollicis; l'articulation du pouce. (A. SS.) UNCIALIS. Unciales littera', characteres inicia, id est pedis duodecima parte constantes ; lettres onciales. UN.CIATA. Modus agri, ut UNCIA. UNCENARE. Hamare, unco prehendere; accrocher, saisir cavec un croe. (Vet. Gl.) UNCINULUS. Dirninut. ab uncus ; petit crochet. (Sid.) UNCIUNCULUS. Calceamenti recurvi species; chaussure . pointe recourbe, soulier la Iroulairae. (A. 1365.) UNC'1'ARI:1. Quae unctum vendit; marchande de graisse ; o1. ointiere (S. XIII.) UNCTARIUS. Qui unctum vendit ; marchara' de graisse ou d'oing ; ol. ointier. (Ici.; UNCTIO. Oleurn sanctum ; sraint-chr-ane (A. 1376.) UNC:TOR.I: t UNr'rAruus. (A. 1407.) UNCTUM. Adeps; oiag, graisse.--OiIuuu

LATINITATIS.

lu^i qui n'a t qu'une fois ^mari. (Vet Gl.) UNIGENA. Ejusdem gentis; . de la nzme UNDANTER. Copiosa; copieusement , en nation. (Gest. Tanc.) abon.dance. (Vet.Gl.) UNIGENEA. Quae sunt ejusdem gencris; LINDE. -- Pro de quo d'o. Pro cjus; quisont de la mme espce. (Gocl. Le,x.) dont. Qua; par ou. UNIGENEITAS. llomogeneitas; tat de UiNDECIi1IA. Prnestationis species ; droit ce qui est de la mm.e espce, homognit. (Id.) de ontiizne, sorte de redevance scigneuriale. UNIGRANUIII:Grani genus, id. g. GRAVA- NETUM. (A. 1309.) UiVDE(ARE. -- Infantenl vel moribundurn UNIO. Societas, feedus, conso-ciatio; li- non omnibus adhibitis baptismi cwremons gue, association, unjan. -- Cepe ; oignon; haptizare ,lustrali agua perfundere ; ondoyer; Unitas; unit. Vox fori ecclesiastici in re beneficiaria , euro duobus beneficiunlm f ol. u^mder. (Pass.) fructus UNDENUS. Praestationis genus, ut UPiDE- sub odem titulo uni tribuuntur ; cumul_ UNIOCULUS. Cocles; borgne. crnrA. (A. 1375.) ne (Ditm.) Abundare, a(Il uerc ; arriver IL UNIONITIE.Ilaeretici'qui dicebantunam U NDE^RE. en abondancc, a/'(Caer. (Ep. S. ILildey.) substantiam et unam unampersonam, , Filium et SpiIJiNDESCERE. In undas excrescere , tu- ritum negabant. mere; ita quod non undescit mare in via , UNIPECIUS. In.teger ; d'une piee. (Emp.) UNIRE. Conjun ;ere ; unir. (Conc. Ilisp. per quam transiit dolium ; sed serenitas sem- per ibi apparet. (A. SS.) UNISONUS.Ejusdemsoni;ztntsson.(A.SS.^ UNDESECUS. Pro undequaque. (A. 866.) UNISSIM.US. = Tam simplex Deus, quam UvD1FRAGUS. Qui undas frangit; qua unus est. Est autem unus, et quomodo aliud - brjse les vagues. (Verrant.) nihil , si dici potest, unissimus est. (S. Berta.)

LiNI LUXICON U\U ^s^2i7 2243 halle a carminantes; Ianam utuntur UNICUBA. -= Unius viri ux.or; fcmme ' il un ga ci n'a t marie qu'un.e fois. (S. Hier.) der la lame. . UNCTUOSUS.Un guine plenus; onclucux. UNICULTOR. Unres Dei cultor; adarateur d'un seul Dieu. (Prud.) ( 1.eon-) I7NCTUR:1. Adeps ; graisse. ( A. 827. ) UNIFICARE. Unum facere ; unifier, faire IrNCUS. Modus agr apud Danos; sorte cle un: Uni ficantis gratine aeternum f^ dus aguomesure agraire.Uncus pastoralis, virga vel vit. (S.Paulin.) baculus episcopalisrecurvus; crosse UNII:ORUISARE. Uniformem reddere ; UNDACIO. Inundatio ; dbordcment.(Lob. rendre uniforme, uni forrniser. (Coanc. Basil.) II. I3rit,.) UNIGAMUS. Qui uni tanturn nupsit; cecar- piscopale.

UNDAI'LARE.-- Ut

UNDEIARE. (Pass.)

UNDARE. Eaticm notione. (S. xvi.)

UIZ^DRAMENTUI.Reliquum, quod exce-

UNISUBSTANTIANI.Yid.I^otsoUSIANr.

(lit stunmam ; excdant, ce qui dpasse la me- UNITATUS. Conjunctus, unitus ; joint, sure. (A. 1230.) uni. (A. SS.) V acuus , planus, nudus ; sans IINGIANA. Annonae specics, cadena f. q. i^ngalil, atni. Idem Gaudefridus dedit prio- UNIr,RANUM. (A.1373.) ratui... totam vineam suero tarn plantatam UNGUE TARIUS. Qui ungl.tentarium seu quam unitatam. e (A. 1222.) Iloc est, agrum ac^ipem venda; marchand de graisse. (A.1287.) vineis plantandis idoneum, sed iis nondum UNGUENTUM. Adeps ; graisse. (A. 1 418.) consitum. UNITER. Unius estis oves; heul cur non , [ UNGUICULARIUi17. Culter aut quid si- mile, quo ungues resecantur; instrument uniter itis? (Fort.) Quasi unum. iter. couper les ongles. ( I'et. Gl.) - UNITESTIS. Ut UNlcor.EUS. UNGULA.Ferramentum mueronatum quo NITIM. Una, simul ; ensemble. (Cam.

suleatim corpora laniabantur et fodiebantur; Pereg.) UNITIO. Conjunctio; union. (A. 1390.) inslrz.ttnent de torture arce lequel on dchircait UNITUM.Panni species a simplice textura.;,/ le corps des condanans, gr i[Je. (Ugut.) UNGULARE. Ungulis sul^iicer e, ungula- sic dicti ; tissu uni. (A. 1446.)^ UNIVERSALITER. Universe ; gnrale- ruin tormentum inferre; appl; q cr..r att supplice
de l'ungula, [aire dcltirer avec des griffes de ment, engnral. iJNIVERSITAS. Incolarum urbis vel op- fer. (Vet. Cod.) UXIAPrI Lit. EN'.fU1I. >11etallorum temperatio; pidi universitas; l'e^senzble des ltabitart^ts d'uate alliaqe. (A.1225.) rtllc la conamaane. (A.1271.) Collegium. ca- UNIANIMIS.=Pro u^nanimis: Fratres cha- nonicorum ; collge decltanoinrs. (A. 11 78.) UNIVIRA Quae uni nupsi t; qui n ' a ctt rissimi orati.one unianimes deprecemur. ^ ( ^Iab. L , qu 'un mari. . (Tert.) Gal.} , Condit io, status univira^ UNIVIRATUS. UNIDOS. Uno bo y e vectus; traine 1 par un seul ba:uf. (A. SS.) rum ; condition de la fe an me qui n'a eu qu'ttn ^ " UNICOLEUS. Qui unicum habet te5ticu- mari, monogansie. (Tert.) UNIXIS. Pro unt ^nztxts, lucerna unius lulum ; qui n'a qu'un tcsticule. (Vet. Gl.) Cit.) ^ UNI.CORDIA. Concordia . concordance. minis; lampe d un seu.l ec. (Vet. qttelquc [ujs. (A . Aliquando; ( 6'et. Gl.) SEIIIEL. ^ U NICORNUUS.Animalis species; licorne; 1!1UN 55.) UNOSE.Simul ; ensemble, d la [ois. (Non.) 01. u nicornc. (Tert.) ^ UNQUAM. Pro quo^^tdant. (A. 1308.) IJNICORI OREUS.Umus cor1 :> oris' cui n'a UNUS. Pro quidam : Evenit t.it untes qu' un corps. (I+ irrrl.) ^ 1 UNICORPOItIS. Eadetn notione. (Gui..) homo vinctus duceretnr. (A. SS.)

3iEC31tE ET ll\Ffil1 I^ 1.ATINITATIS. 92.50 USA ITNX. tinguis ; ongle. (Vet. Gl.) orle. Mensura liquidorann ; mesure da caUPLANIiA. Superior terra, Anglis, seu, pacit pour les liquides. Sepulcrurn ; tonaut vulgo loquinnur, terra firma, respectu pa- beau.. ludosm ; terre ferme et leve (pour la distinURPIIEDA. Apud Germanos , ,luramnl;uer d'une terre aquatique). lum gi.iod ex carcere dimissus prrestat de non UPLANDENSIS. Ap. Anglos, rusticus , ulciscendo ; serment fait, par celui qu.i sort agrestis , silvestris, montanus; paysan, itabi-. de prison de ne pas se venger de ses accacsa^ teurs. tant des for'ts, montagnard. UPPATURA. Cantilenae seu cantus spc,URSA LIBRA. Pro trrsa; Vid. A.strruk, (henn.) cies; espce de chant. (Const. Garniel.) UNTA. Pro upupa. URSARIUS. Vir e familia, domesticus, UQUA. Bannum, proclamatio ; publica- ofiieialis palatinus ; serviteur, dumrsliaue;. tion, proclamation. (A. 1370.) (A. 1176.) Cui ursos ad spectaculi m inUQUAVINUS. Praeco, qui venum venale struendi cura commissa est ; celui gaci dress ou qui est charg de dresser les otir.. de,st i^irss proclamat ; crieur public. (A.1330.) URANICUS, Cmlestis ;. du ci.el, cleste. (II. aac.x spectacles publics , montreu.r d'curR. Occit.) Uranica patria; le sjour cleste. (Lamb.) URTLLA. Judicium divinum, purgatio ( Vet. I12 sc.) UR ANITUS.Eadem notione. (A. SS.) vulgaris ; juyement deDieu ; id. q. ORn.lr,ruli. UR ANIUS. Eadem notione. (Vet. Gl.) URTIFER. IIur-tus; jardin. (Vet. Tab.) ITRANUS.Eaclem notione. (Vet. Gl.) URUS. Bes silvestris ; brcuf sa-uLoge; URBALIS. Urbanus ; de ville. Tcclesice urus. urboles, majores, cathedrales. (Ach.Spic.) URVUS. Aratri curvatura proprio ; item URBANARI. Rempublicam administrare, sulcus aratro designatus, intra quem urbc; in urbe de,ere ; gouverner l'Etat , vivre la a3dificarcnt. (Rol. Pat.) vilie. (Vet. 61.) USA. Fluvius ; eours d'ea.u.. (Ch. Sa.r.) . URBARIU>SI. Pra?dium rbi proximum ; Jus trtendi aliqua re; clroit d'ttsage. (A. 1308.) bien de empape situ aux environs d'une USAGGERIUS. --- Ofl'icium apud Templa ^ rios; usagier, diyn'i.taire du Temple. ville.(A. SS.) URBATUS. Sulcus qui fit in urbe conUSAGIARE. Ea qum ex usu debentur deuda urvo aratri designatus ; sillon que l'on prmstare ; payer les droits'et les rrderances trace lors de la fondation d'une ville pour en etc., tblis par l'usage. (A.1295.) USAGIARIUS. Quo utilicet; chose don. indiguer l'enceinte. URBECULA. Oppidulum; petite ville. (A. on a la jouissance, principalem,ent les bois et les pttturagcs: Solvent unum denarium de 1456.) URBICARIUS. Urbicari.oe regiones, Trae quolibet poreo lactente quem habebunt in alio nemore communi e.tusagiario. (A. 1279.) a prrr;fecto urbis administrabantur ; .quartiers situs aux approclies des 'cines et dpendant Qui in silva alieno usagi:uan habet. ; celui qui ci le droit d'usage , c'est--dire de couper du de leur admini.stration. (A. SS.) URBICUS. Civis; habitant d'une ville', bois dans une forCt et de mener paitre ses linurgeois. (A. SS.) Romanus; de 13ome?, trou.peaux dansun pturage ; ol. usagier. (A. .A3omain.: Urbicus Papa; le Pape de Borne. 1331.) USAGIUM. Usus, mes; couti.cane, acsa(S. Paulin.) URBS. Urbs a.urea, Roma ; Borne. (Prud.) ge. Tus utendi aliqua re (dicitur petissiLTRBURA.ApdIlungaros, jus regium in mum de nemorum usu); usage des boas, droit fodinis aureis, argenteis, etc.; droits du roi d'y fa.ire paitre ses bestiaux et d'y prendre le boas dont on a besoin pour sa consornmation.. sur les mines et m.inires. URCA. Modus agri , pro UNCIA. (A.t1255.) Tributum, vectigal, vel etiam scrvilium, URCEOLUS. Situla; vase pour puise.r de quod domino exusu etconsetudine debetur; l'eau, seau. (hale.) --Vas superius unde lavan- redevance, corve, etc., tata ce gire le vassal dis manibus agua infunditur; pot d eau, ai- doit au seigneur en vertu de la coudume, redcva.nce, prestationeoutumire. ,quire. (Lanf. arch. Can t.) USAGIUS. Vectigal, quod ex usu domiURCEUS.Sepulcrum, feretrum, theca reliquiarum ; tom.beau, spulcre , chdsse, reli- no clehetur, ut USAGIU;1i. (A. 1202.) USAGO. Usus, consuetudo; usaye, couquaire. (A. SS.) turne. (Ap. Perard.) URCIUS. Pro URCEtrS. USAIGIUM. Idem ct. UsAGIUBi. (A. 1216.) URGESCERE. Smpius urgere; presser USANCIA. Prazstatio quae ex usu et consouvent_ (Lucif. Calar.) URGUERE. Accusare; aecuser. (Cod. suetudine debetur, ut USAGiUDI. (A. 1166.) USARE. Frui, gaudere'; jouir, user. (Pass.) Thend . ) Urgere; presser. (A. 822.) Usare de foresta, in ea habere usagium; avoir rina (A.1287.) URINA. Origo ; origine. le droit, d'usage dans un bois ; Vid. Usacru?r. laxivia cerevisia dicitur_ (A. 1347.) USARIA. Hippegus; navire de transport U RINAL. Matellio ; rase de nuit. (A. pour les chevau.x. (S. xirr.) Trihutum , 1351.) raestatio quae ex usu debetur, ut UsnGruu. URINARE. Mingere ; uriner. (Gl. Vet.) 1233.) URIO. Ludi genus, idem q. SEnro. ^A. USATICALIS. Ex usu dehitus; (fui est U RLARE. Orulam vel limbos inserere ; bo rder, naettre une bordure. (ltlon. Ang.) d d'aprsla coutume. (A. 1378.) USATICUM. Tributum, prmstalio qua t3RNA. Limbus; Lord, bordacre; o]. 71 LI?X[CON MED, ET dNP. Lsx.
1,249

URN

gre. (A. 1370.) (Adj.) Ex usu et consuetudine debitus, ut USATICALIS. (A. 1344.) USATUS. Societas certis usaticis addi. eta; association, compagnie. (Dom. de Crav.) Detritus : us; usatus pannus. Quod ex usu debetur ; idem q. USATICUM. (Ch. Prov.) USCERIUM. Navis qua equi transvehuntur ; navire destin au transport des chevaux. (A. 1336.) USCLADA. Pars silvm combusta , idem q. ARSEIA. USIA. Causa hujus doloris erat pedicuIus ovinus, clilemrammatici usiam, quasi ab urendo, vocant. ^Vit. S. Bern. Pcenit.) Loquitur de clolore aurtum. USIAI'ICUS. Tributum, prastatio quae ex usu et consuetudine debetur, ut USAGIUM. (A. 1184.) USIBILIA. Supellex, utcnsilia : De annona txlotli.i xxx cum omnia usibilia ligni et ferri quod necesse habet homo in omnibus. (A. 855.) USICHERIUS. Ut USCERIUM. USIHERUS. Eadem notione. USIMENTUM. Facultas quam quis habet utendiin alieno prtudio rebus non suis; droit de se servir des choses qui ne nous appartiennent pas, jouissance. (Mart. Ampl. Col.) IISINA. Ustrina, vel oflicina quaevis ad aguas exstructa; atelier, usine (en general). USINAII:E. F. usimentum hab,ere ; Vid. 1JSI1rENTUM. (A. 1240.) iJSITARE. Uti ; faire usage.(Bal. Misc.) Frequentare; frquenter un lieu. (A. 1412.) USITATA. Praestatio quae ex usu exigitur, ut USAGIUM. (A. 1224.) USITATIO. Usus ; usage, exercice. (A. 1372.) Idem q. USITATA. (A. 1173.) USITATUS. Detritus ; idem q. USATUS. (A. SS.) USSARIUS. Idem g. USCERIUM. USSERA. Officii nomen in ecclesia Coloniensi ; f. ostiarius, a Gallico huissier. USSERIA. Ut USCEIiIUM. USSERIUS. Eadem notione, imo ostiarius ; portier, concierge, a Gal. huissier. USTAGIUM. Pro HoSTAGIUM. (A. 1265.) USTEARIUS. -- Pro ostiarius Flericus. (Mab. Lit. Ga.11.) USTENSILIA. Pro utensilia. USTERNA. Pro ustrina. USTIARIUS. Idem q. USTEARIUS. USTURA. Inflammatio ; in. flammation. (Alex. Iatro.) Flamma; flamme. (A. SS.) u USTUS. t Ustio; action de brler, brlure. (St. Cad.) USUAGIARIUS. Qui in usu est rem aliquam agendi, maxime qui in silvis alienis usagium seu usum habet ad pascenda animaliavel ad lignai caedenda celui qui a la jouissanee d'une chose, de quelque maniere que ce

l; SU LEX iCON UTA 2259 et consuctudine pensitatur, ut USAsoit, cela surtout qui a le droit d'usage ex usa duna Gtuar. (Usatica et Usatici crebro appellantur un bois ou un pctturage ; ol. usagier. consuetudines municipales.) USUALE. Jus utendi; droit d'usage dan IJSATICUS. (Subst.) eaderri notione. (A. les bois et les pturages. (A. 1150.) 941.) -- Ususfructus, jus re aliqua utendi per USUALIS. Qui in usu est ; habitual, ordfnuire, commun: Usuale argentum, zcsuavitam, ut videtur ; usufruit, jouissance vza22N1

lis sermo. USUALITAS. Idem q. USUALE. (A. 1261.) USUALITER. Usualiter tencre, ad usurnfructum possidere; avoir l'usufruit de. (S.ix.) USUARE. Frui, gaudere, ad usumfructum tenere ; avoir la jouissance, user, possder en usufruit. In usu esse, solere; tre en usage, habituel , ordinaire. USUARIA. Ususfructus seu potius jus utendi , ut USUALE. (A. 1142.) USUARIUM. Eadem notione. (A. 1140.) USUARIUS. Qui alicujus rei usura habet ; celui qui a le droit d'user d'une chose, usagier. (A. 1309.) Usuarius fructus, ususfructus ; icsu fruit. (Tab. S. Vin. Cen.) USUCAPIO. . Pecus vagabundum, servus fugitivus ; troupeau gar et vagabond, serj fug.itif. USUFRUCTUARE. Daread usumfructum, usufructuario et precario jure ; donner l'usufruit d'une chose, donner Une chose d titre usufruitier (A. 955.) Usufructuario jure re aliqua uti; jouir titre usufruitier. (A.1133.) USUFRUCTUARIUM. Pro ususfructus. (Greg. M.) USURA. lisura realis et mentalis : Usura realis est guando mutilo dantur xn denarii pro xIII; vel alias secundum majus et minus. Et nientalis est, guando propter dilationem carius vendunt et vilius emunt. (St. eccl. Const.) USURARE. In foenore nummos ponere, dare fenori pecuniam ; placer son argent d intrt. (Pass.) Usuras producere ; produire du revenu,porter intrt't. (Bract.) USURARII. Foeneratores, qui ad usuram commodant ; prteurs, usuriers. (Pass.' USURARIUM. Ususfructus , jus utendi; idem q. USUARIA. (A. 1124.) USURIA. Jus utendi, ut USAGIUM. (A. 1051.) USURPARE. Exorare; obtenir : Usurpavi ut mecum infans in carcere maneret. (A. SS.) USURPATIVE. Injuste, inlque; contre le droit, i.njustement : Panes sanetos quos non licet edere , nisi solis praedicatoribus usurpative comedunt. (Hug_ Met.) USURPATOR. -- Injustus occupator; celui qui possde une chose sans y avoar droit , usurpateur. (Symm.) USURPATRIX. Qua3 injuste aliquam rem tenet; celle qui usurpe. (Slv.) USUS.(Subst..) Jus utendi; droit d'us age. tu (A. 1482.) Praestatio qu^ ex us Dt ritus (Adj.) ^ ut UsAGIUni. (A. 1030.) UsATUS. (A. 1476.) USUSMERITUM . Ususfructus ; usufruit, jouissance. (A. 829.) U.T. Ut dicitur, formula quae cautionis causa ad nauseara usque adhibetur in instruInentiS XI, XII et XIII SwCUli ; formule tres-ordi'

11GDI/E ET INFI11 E LATINITATIS. 2354 VAA et du XIII capable d'exercer une chane, plein de capanaire dans les titres du xt, siele, etqui correspond la locution: savoir.. cit et de mrite, brave, acti.f. UTARE.Uti; jouir, faire usage. (A.1358.) UTILITAS. Probitas , animi magnitudo ; UTAREUS. Vetus, antiquus; anczen. honntet, bont, bonnes mceurs, valeur mo= (Vet. Ch.) rale , grandeur des sentiments. Utilitates, UTARINUS. Eadem notione. (Id.) eommodum , negotia; avantage , affaires. (Gr. M.) UTARIS. Eadem notione. (Id.) UTDICUS. Frisionibus, agger contra inunUTINGA. Villa, domorulu collectio ; vudationes maris ; dique construite pour arre- lage, hameau. (A. SS.) ter les dbordements de la mer. UTINUS. Consuetus, solitus, quo utimur UTELE. Mensura 'frumentaria , et ager Pauperibus elemosvnam de utinis cibi^ in quo tantum frumenti seminari potest , annonae, ad mensurara stabulensis oppidi da statuit. (A. 1182.) quantum capit h: mensura; Vid. OcTALIUM. UTITt1RI. Sa3 pe uti; faire souvent usage. UTELEIA. Eadem notione. (Gl. Vet.) UTELIS. Eadem notione. UTLAGA. Exlex, extorris, proscriptus ; UTENSERIA. Utensilia ; ustensiles: Ombanni, proscrit, gui est hors la loi. (Ch. A ngl.) nia coquinae utenseria argentea dedit. (Joh. Iner.) UTLAGARE. Extra legem ponere, exie' UTENSILE.Instrumentum ; outa. (A. SS.) gem facere, proscribere; metcre hors la loi, IJstrina oficina quaavis; boutique, atelier, proscrire. (Id.) usine. (CEf.) UTLAGARIA. Proscriptio ; action de metUTENSILITAS. Utilitas , usus ; utilit, tre hors la loi. (Lcg. II. reg. Angl.) usage, cmploi. (Tert.) UTLAGARIUM.Eadem notione. (A. 1452,) UTLAGATIO. Eadem notione. (Id.) -- InUTENSILIUM. Ornamentum , ornatus ; ornement, objet de dcoration. (And. .Flor.) terdictum ; dfense, interdit. (Tab. Lepros. Utensile; instrument, outil. (A. 1240.) S. Audom.) UTENSIS. Utilitas. commodum; utilit, UTLAGIIIARE. Idem q. UTLAGARE. (Rad. avantage. (A. 1011.) CoUTLAGIUM. Id em q. UTLAGARIA. (Leg. UTENSUS. Eodem sensu. (A. 1011.) UTERINUS. Eadem matre natus ; ut- Kan. reg:) rin, n de la mme mre. (Fratres uterini, UTLEIPA. Anglis, evasio; action de s'vulgo dicuntur qui eadem matre sed diverso chapper, vasion. patre geniti sunt. Uterini etiam interdum UTIIICLARII. Nautarum genus, ab utriculis quae forma navium erat, ita dicti; banuncupantur ex altero connubio procreati , teliers. ad discrimen duntaxat eorum qui eodem paUTTERARE. Scriptoribus Anglicis, protre, sed diversa matre ex prioribus nuptiis nati sunt. Tandem uterini appellantur monachi ferre, distribuere ; distribuer, donner. (A. 1551.) ejusdem cmnobii alumni ap. And. Flor.) UVERE. numere, pinguescere; tre huUTFANGI. Novales terrae, videlicet novimide, engraisser, croi.tre. (Vet. Gl.) ter exeultae; terres novales. (Ch. Fland.) UX. Vid. Uss. UTHAGIUM. Pro HUESIUM. UXELLATUS. Avibus ornatus ; orn d'oiUTIIESIUM. Eadem notione. UTI. Cum accusativo non raro sumitur : seaux : de toalliis uxellatis. (St. Verc.) UXORARE.Nubere; se marier. (Ap. Mur.) ut lectores oraria non utantur. (Ferr.Bre. UXOREUS. Conjugalis ; matrimonial , Solere, in usu esse; tre en usage. (A.1317.^ UTIFRUI. Usumfructum habere, usufru- con,7ugal : uxorcum vinculum. (A. 862.) UZIFUR. 11linium; cinabre, minzum. (Vet. ctuario jure re aliqua uti; avoir l'usufruit d'une chose, possder une chose d titre usu- Gl.) UZUFAR. Eodem significatu. (Mart. fruitier. (A.1298.) UTILIS. Probus, bonus, strenuus, fortis; Anecd.) S253 VAA

V. Littera numerales quaa 5 designar. Eidem litterm si recta linea superaddatur (V), 5 millia significar. V pro B et vicissim B proV in frequenti usu apud Hispanos aliosque : octaBa pro octaVa, Bixit pro Vixit, Valbire pro Balbire, Valbutire pro Balbutire, Valneare pro Balneare, Vostus pro Bostus, etc. V interdu n apud Germanos mutalur iu F et F in V: Vulradus pro Fulradus, FiFo itelp ViVo, Viltratus pro Filtratus, Viltrum pro Filtfu n, Vulminare pro Fulminare. V. --Vid. cum G, B, F, aut W, voces quaa non infra inveniuntur. Praepositio; idem q. a, ab : Va VA.

meridie ab ipsa collina. (A. 1048.) VAANAGIUM. Fructus ex agro culto, ager cultas, praediumruslicum; /erme,champ cultiv, produits de ce champ; oI. vaagnaige. (Charq ui. S. Vand.) VAARIA. Distrie,tus, territorium; territoire, ressort. (A. 1114.) VAASARIUS. F. vasorum custos. (A. 1202.) VAASSOR. Ut VAVASSOR. VAASSORIA.Praedium, quod sub annua pensitatione tenetur; ideal q. VAVASSORIA. (A. 1305.)


VAD 1250 Vaccarum grex ; troupeau dans unpdturage ; ol. vacherie. (Lob. H. l3rt.) dea.aches . (A. VACANS.(Suhsl.) Juscaduci in benefciis VACCERIA,Ut YACCAI.tiA, (A.1066.) ecclesiastic i s, quandovacant; idem q. DEi^oa- VACCHARIA,Ead. notione.(1V7on . Ang ) VACCHELLA. Vacca junior, var,cula Tus. (A. 1327.)Superriumerarius magistra-

A235 I r ilCALIn.

VAC

LEXICON

1340.)

tus; magistrrrt surnumraire, cui jou^t des jeune vache.(Ap. Mur.) ' Inmes pravilges que ceux qui sont en exer- VACCHETA. Eart. notione. (A. SS.) Imo, urarium, ap. hatos; je2lrnal. (Mur.) c'ice. (Cod. Th)(Adj.T'acan.tes terrce. deser- VACELLUS. Modus agri, nisi sit pro tae, incul lte; lerres incultes etdsertes, friches; ol. terres vagues etvaines, vains lieux. (Cod. valliculus: ln aresna de Cosreel 2 sesta ria; in alio vacello eitra 1 modium ; in z'n - 'Th,) Mulier vacans, vidua; veuve. (Vet. Cod.) V'ACANTIA. Re.liU;s rini tis anni enjus- ceno juxta carupum Aiberici, etc. (Tab. S. cunquebeneticii vacantis; utANNATA.(A.1415.) Quint.) Vid. VALLO et VAUCrer.US. VACFIAGIUl7. Ut Veccerlc uni . Jus succedendi deficiente haerede, Juque bona quacunnue racione vacantia sibi acci- VACHARIA. Stabulutn vaccarum; va- piel-1(1i ; droit de dshrenee, d eschance acquis cherie. (A. 1303.) VACHERIA.Ut VACCARIA. (Flet.) au seigneur. (Pass.) Locus vacuus, ut va cantes terrce; Vid. VACAns. (A. 1386.) Otium; VACHERINU3.Caseus ex lacte vaecino .) repos, Taconees. (1'et. fromage de tuche. (A.1 4 7 96.) VACANTIVUS. Otiator; qui est sans oc- VACHERiUS.Ut VACCAaras. A ACHiRIA.Ut VACCARIA. (Mon, Ang.) cupation, qui a du loisir. (Syn.) VACABETIUS. Ad vaccas spectans ; de 'VAC1LtUi71.I'ro BACILE. (Ap. Mur.) A ACINARIUS. Ut VACat;IUS. (Bta. Pii t aacf. (A. 7054.) VACARIUS. Qu penes vaccinas sive IV PP.) VACIVUS.Vlxciva bestia, ex vaeca nata bubulas depst ac pr^xparat, vel lis utitur; celui gui tanne ou emplote les peaux } bce^c/'.! (An. Mur.) (T'et. Cod.) VACl1Uh,RIUS. Vaccarum custos; va- VACATA. Reditus unius anni ut ' ^ A- r l ft CANTIA. (A. SS.) VerACUA .lF1ENTUb'I. L,ocus vacuus etin- VACATIO. Cessatio; acl2on de chGmer, cultus ; lieu dsert et non cultiv, terre va- repos, rcl(lcfte. la hoc alodo accipient gue. (A. 1054,) monachi de Domina 9 denarios et unum di- VACUARE.Inane, irritum efl'rcere; an-^ n^idiunl de servido. Reddent autem prm- nuler, bi ff'r. (Fac. Herm.) dicti rnonacbi 7 denarios de vacatione. VACUASIO.Charta qua quis declarat se (Tab.prior. de Domina.) Forte dem est at- nultum jus Labere in res controversas legi- quepra-^statio, altarium redemptio dicta, quae timamque esse adversarii possessionen vacante personatu exsolvi debebat. agnosett ; acte de renonciation, reconnais- VACATIUbl. Ut VACCAGIIIIIr. sanee des droils d'autrui. (A. 852.; BeneGcium ecclesiasti- VACATURA VACUA''ORiUS. Obligatio vacuatoria, cum nondum vacans , sed vacaturum, ad vacua, irrita; obligation nulle, qui a perdu 1A qnod Suuamus Pontifex vel praelati psi seu (oute sa force. episcopi clericum aliquern promovebant ; VACUE. Limitar; vainem.ent, inutile- hnftce ecclsiastique don! on dispose avant la men(. tnort du titulaire. (Joan. Brompt.) VACUUS.Irritus, inanis ; nul, de nulle VACCA. }Truca mulsa, id est lactans; valeur: Quae licentia, si quolibot rdine racfte laitire. (L. Bar.) Vacca jugo domita, impetrata fuera et obtenta, a judicibus re- seu vacca domita, qute ad ara trua' jungitur; pudiata habeatur et vacua. (S. vr.)Inculvaelce de labour. (L, Long.) T'acca de karro, tus, ut VACANS ; Vid. VACANTES. T"acui, ma- qua ad carrurn jungitur ; vache de trait. (A. gistratuum civilium species; certains offivariis coloribus ciers municipaux ; ol. voges. (A. 1274 .) 1110. ) Vacca varia, distinta; vache dont le poil est de plusieurs VADABILIS. Vadosus; guable. (S. couleurs. ( A. 1366.) Vacca mascula l bos; xni,) bceuf, (A. 1310. VADARE.Vado transire; passer a gu, VACCAGIUM.--Tributum ex vaceis; rede- (Vet.Gl.) vance sur les troupeaux de bceufs; Vid. YACyADATIO.--Ut YADIUM1r. (G. Chr.) CATICUhi. VADD10 Fidejussor; rpondont, cate- VACCARIA. Ager seu prmdium vacca- laon. (A. 69^ ) rum numero alendo proprium; (erre suff^t- VADE IN PACE. Carcer rnonact^orum, sante pour nourrir un troupeau de btes d sic dictus quod qui in e lm conjicieb ^ntur, tornes, (Ch. Angl.) prison VACCARIUM. Stabulum vaccarutn; va- perptuelle ibi ad roorlem usque perseverabant ; con- d laquelle un moine tatt cherie. (A, SS.) damn par ses suprieurs; ol. in pace. VACCARIUS. Qui vaccarum curan] haVADIAMENTUM. -- Pignus, ut VADrLb. bel in praeds rusticis; vaefter. pignoris ex sententia VAGGATICUM. Tributum ex vaccis, (Leg. Norm.)Captio action de prendre des gages par senseu praestalio pensita ob jus immittendi vac- judicis; cas in pascua; droit sur les beeufs ou droit a tence du juge, saiste. (A. 1380.) VADIAN1, Augustino 'dem . qui aliis ayer pour avotr la permission de les rnener
-

2`3:i7

VAD

liiEDLlE ET INFInIfE LATINITATIS.

VAI

2258

.Audiani, Arlliropomorphitee, haeretici qui Christtlm purum hominem asserebant. VADIARE. Promittere, pignori dure, cogertraliquem pignoribus; protnettre, s'engager, moyennanl une garantie donne, a eomparaltre tel jour deranl le juge; saisir les effets d'un dbiteur a djala de pagement; ol. gager. .(Pass.) Jtcdiciuna ferri vel aguce vadiare, purgationern crinainis sbi imposili per hm.cce judicia offerre ; ofj'rir, demander a se disculper d'une accusati.on par le jugement de Dieu. (S. vni.) Vadiare vrulierenz, eam sibi in sponsam pignore asserere ; donver des arrhes pour fiancailles. (St. Cad.) Vadiare de servitio dreebantur vassalli, cum notum faciebant domino seso ab ejus hnmagio recessuros, nisi enrum pari jis seu rectum faceret; dclarer a son seigneur qu'on lui rerme les devoirs de fief, usqu'a ce qu'ra ait fcril droit a ce qu'on lui j deman.de; ol, gager justice. (Pass.) Vacilare bellum set' duellurn ; Vid. DUELLUBi. Legem vadiare ; Vid. LEx. VADIATOR.Testamenti exsecutor; excuteur testamentaire. VAD111IONIARE. Pignori ponere; enga-ger, donner h.,ypothque. (Chartul. Apt.) VADIIIONIUII.Ul VADIUM. (A. lla!45.) VADISCAPIUA7. Aquagiim , agnaeri uchis ; conduil d'cau, aqueduc. (Ch. Adal. ep. Latid.) VADIUM. Vadimonium, pignus, fidejussio, res ipsa in pignus data; promesse, engagement, cautionnernent, garantie, chose mise en gage pour assurance. (Pass.) Ponere per vadiurn, vadium ciare juri standi vel recitan faciendi, quod vadium recti vocant quedarla instrumenta; promeltre, s'cngager, nroyennant caution, de comparaitre devant le juge a certain jour dsign. (Pass.) Dare vadcurn in misericordia pecunia sute, hoc est, ni fallor, ita ut in arbitrio sit domini vadium reddero: u Et si quis baronum meorurn forifecerit, non dabit vadium in misericordia pecuniu' suce, sicut faciebat tempore patris me vel fratris ; sed, secundum forisfacti modum ita emendabit, etc. ( Leg. Ilen. 1 reg. Ang.) Vadium moruum : 1 hypotheca, creditori sic oppignerata, ut fructus quos durante tempore oppignerationis producit, omnes fiant creditorls, idque sino computo indo debitori faciendo; 2 feudum, seu preedium, quod a parentibus datur<liberis in maritagium, vel per testamenturn, quo, ut et reditibus, ii fruantur, donec constitulo tempore redimatur;Vid. G UavcUnl. Varlirtnr interdum idem est q. 1 vadum ; qu; 2 paena, multa pecuniaria ; amende, punition pcuniaire; 3 menos, honorad um, quid ex cilicio competa; honoraires, app ointements, salaire (vala, stipendia; gages); 4. pignoris signum ; signe reprsentant de la promesse (ainsi lo ftu, festuca, tait appel ivadium); 5 testamenlum ; testament. In duellis, seu monomachia , significat rem quamvis que vice pignoris al) eo, qui provocat, in medium projicitur coram judice ; quo quidem facto vernal se dicore, vol ^ olljecto crimine non mudo so innocuuln

esse, sed id etanl duello adversus quemlibet probaturum profitetur (tino enim acensa/0r, aut quvis alius, pignus a torra tollit, eoque ipso duellurn amplectitur) ; gage de bataille. VADUAI.Pro VAniUU. (Pass.) ViE. Vad. VE. VIE NALICARIUS.Pro venalic.ius. V1ENARE. Venundare, vendere ; vendre. V1EVEIV'I11E.Tanquam malum evenire; msavenir. (A. 1366) VAFRAAIENI'UM. Astutia, calliditas; fz,nesse, astuce, ruse. (Mur.) VAFRITAS.Eadeni notione. (Id.) VAGA BUNDIA. Erra tio ; action de vagabonder, vagabondage. (A. 1379.) VAGA BUNDUS.Erro; vagabonrJ.(Vet,Gl.) VAGATIO. Facultas discurrendi super fiuvium scu utenili viis absque ulla prr^estatione exsol venda ; permission devoyager sans tre sounris au payement des drois de page. (S. vil.) VAGERIA. Aquagturn, aqua3 ductus; conduite d'eau, aqueduc. (A. 1201.) VAGEZARI+:. Oculis verbisque alicui: blandiri. (Mur.) VAGINA. Vagina habitationis, domus, habitatio ; rnaison, de+rreure, habitation. (Gest. Norm.)iVagina nativi incolalus, patria, nativum solum; patrie, erre nalale. (Aud. Floriae,.) VAGINA RE. Vaginas parare; faire des gaines. (Vet. Gl.) VAG1NARIUS.Vaginarum artifex ; gainier. (Id.) VAGINATUS. A vagina eductus; dgain, sortidre fourreau. (Vet. Gl.)Vagina insertus: gladius vaginatus argenti ; pe ayant un fourreau d'argent. (St. Aven.) VAGISARE. Contemplad ; regarder attentivement, contempler. (Barl.) VAGITARE.Vagari, discurrere; aller de divers cts, errer. ((sir].) VAGIUM.Pignus, ut VADIURi. (A. 1133.) VAGIVUS. Desertus, incultus, ut VAcites. (A. 1115_) VAGNA. Lagena, vas vinarium ; bouteille, vase a vin. ( Vet. Gl. ) VAGOSITAS. Discursus, vagatio, huo illuc itio ; action d'aller pa et la, vagabondage. (Ap. Duel.) VAGULUS. Vagans; allant rd et la, errara. (Ap. Mur.) VAGURRiRE.Per otium vacare, seu vagarl, ul VAGITARE. (Isld.) VAGUS.Vagusservus, fugitivos, nequam; serf fugiti f, vagabond. (Servus fugitivus dicitur vagans horno (Leg. II. I reg. Ang.), vagara mancipium (Cod. 1'h.), in fuga vagare ( Leg. Long.), a dornini jure illicile evagari. [Leg. Wis.]) VAIARIUS. Qui palles quas vares vocabant parat et vendit ; fabricant et marchand de fourrures vaires. (St. FI.) VA10ELLA.Ut V AISSELLA. (A. 1481.) VAIERIA.Jurisdiclio viarii ; voirie, juridiclion d'un voyer; oh. vaierie. (Ap. Brus.) VAIEIIIIS.Ideai q. VARI:s..

VAISSELLAMENTUM. Ead. notione. (A.1293.)

dam in torra vilenagii... redit de qualibet qu'un vassat doit d son seigneur. (Ha;c forncra unum sexteriurn. (A. 1235.) An WAl- mula est qua vassalli dominis suis in clien- telari professione auxilia consueta j urabant.) $DA ' VAILLENTIA. Valor, pretium; valeur, VALENTINIANI. Haeretici a Valentino prix d'une chose; ol. vaillance. (A. 1232.) quodam lEyptio sic dicti, fabufis et J- u- VAINA. Mensur,^ annonaria? species ; daeorum pariter et Platonicorum. doctrina sorte de mesure de capacit pour les grains. confectis celebres. (A. 1187.) VALENTIUS. Magis; a ^ plus, davantage. VA 1RL'S.Idem q. VARES. tA. 9069.) VAISELLUM. Vas quodvis ; va-se, vais- VALERE. Juvare,_auxilio esse, ad3uva- semi, coupe; ol. vaissel, (Vet. Tab.) re ; aider, venir en aide. (A. 1274.) VAISSA.Vacca; vache. (A. 1368.) V ALESIA. Hippnpera, ut VALISIA. VAISSELLA.Vasa, supellex ; ustensiles, VALESIANI . Hterclici quorum parens batterie de cuisine, vaisselte; vaisselle- fuit quid= Valens Arabs quem ah circament. (A. 1388.) annuan Christi 198, alii 240 vixisse tradunt.
01.

VALI.EXICON 2959 VAL 2260 VAILDA Quando rusticus facil rail- juvare, auxilio esse ; donner tes' secours

VAISSILLA111ENTUM.Etid. nolione. (A. (Pass.) 1298.) VALETUDINARIUM. Quod alias in VAlUS. Pannus aureus ; drap d'or. monasleriis intimada dicitur ; infrmerie. (Mur.) VALI:'fU60. Facultas, potzstas ; pouVAIVODA. Dalmatis, Croatis ct l'rlun- voir, puissance. A. SS.) Valor, pretium ; ,garis, exercitus ductor, capitaneus; chef prix d'une chose. (A. 1175.) Robur; vird'arme, chef militaire, capilaine. tus, auctoritas ; force, vgueur, puissance.. VAIVUS.Res derelicta ; chose abandon- (Latid). Ard.) ne et sans rnaitre, have. (Cons. Norm.) VALETUS. Qui sine liberis est, seuti- VAIXELLA111ENTA.Idem q. VAISSELLA. fer, tiro, operarius, mercenariils, armige, (A. 1331.) famulus; jeune Ultime non mari, cuyer, VAL.Color cinereus; couleur de cendre, a.pprenti, ouvrier, soldat, serviteur, valet. cendr. (Gl. Sch.)Jus domini in bona ho- ( Pass.) Valeti appellati vulgo magnatum InirlUnl manus mortuae sine prole defun- fi.lii, qui tiecduin militare cingulum eran ctorum ; droit du seigneur sur l'hritage des consecuti ; valets, varios. (On nommait )^ mrainmorlables morts sans enfants. ( Ch. insi les tils des grands seigneurs avala Alam.) qu'its fussent arms chevaliers.) VALCATORIUM.Molendinum, seu po- VA LEXIUS. Ilippopera, ut VALiSII. (A. 'iris exclusa aut agger, quo coucluduntur 1526.) 8 gue ; moulin, digue ou cluse. VALGIA. Retrorsio labiorum guacal VALCELLA. Ditninut. a VACARA. par- facimus guando aliquell^I derideutus ; ah -c vulum }.rraediurn; petitemtctirie.(.Tab. Aquic.) ' mace; ol. valgue. VALIDARE. Validum reddere ; val- VALCHERIA. Ideas f. q. VALCATORIU111. (A. 1256.) der. (A. 1394. .) Munire; fortifier. (Mur.) VALDENSES: Dicti quidam haeretiei a VALIDE. Valde, multum; beaucoup. primo eorum auctore Petro Valdo, cive (Cons. Burd.) VALIDITAS. Valor, pretium ; prix Lugdunensi praedivite. VALECTOR. Coadjutor ; qui aide, qui d'une chose, sa valeur. (Conc. Hisp.) secourt. (A. 1295.) VALIDUS. Legiti uus, admittendus;. VALECTUS. Famulus ; valet (hodier- bon, valable. (Ccd. Pat. Dip.) VAL1AIEN'I'UM.Ut VALIDITAS. (A. 1281.) na notione) ; Vid, VALETUS. VALIS. Pianus ; plat. (G. de Vig.) VALEDICERE. Salutem dicere; dire adieu. VALISARIUS. Qui valasas portal vel VALEDICTUS. Cui vale dicitur ; ce- eas curat; celui qui porte;ou soigne les va, lui d qui l'on dil adieu,lises. (A. SS.) VALISIA. Hippopera ; vale, porte- VALEDO. Valor, pretium ; prix d'une chose. (A. 1163.) manleau. (A. 14OZ.) VALUARE. Va/ere ; valoir. (Isid.) VALEFACERE. Ut VALEDICERE. VALITOR. --- Ut VALECTOR. VALEIA, Vallis valide. VALI'1'UDO. -- Facultas, potestas, roour, ; Vid. VALEMBRUAUS. ^ Panul sp eees v olentia ;puis- riALAI3RUVUS. pr otiuila, animi firmitas, vis, ferinet, violence. valeur, rce, p.rix, VALE^iS, (Subst.)Va1o{', prelium ; prix, sanc e, fo valeur d'une chose. (Tab. Bedlij. Lemov.) (Pass . ) Fossor , cui fossator umVALLADERIUS.i fossis (A d^. Ma nanimus fortis brave, maanage au fodiendis vel re coura eux, cara incumbit, qu vai l l) nt. g(A. A. 1028.) ^ Gravis Gravis, officier charg de pire etoritatis ; grave, important, grandparandis invigilat ; ettoa er et rparer les fosss, de les tenar ea poids. A. 1409. ^ 1llnetae s ecies ; gsorte p de mo naie t n ere, denicr d'argent ; ol. bon dial. (A. 14.71.) A menta denique VALLAGIA. vaillant. (A. 1364.) ad verticem nou ferri, sed gna3 Yra- V ALENTIA. -- Valor, pretium, ut usque Itafllclilalus vallagta, Uusquarn L555. (lnnoc In PP. ) Valentiam [acere, .vior eral,
VA-

VALESII. Eadern notione. VALETRO. Gluto ; gtouton, licheur.

996i

VAN

MEDITE ET INFIMIE

LATINITATIS.

VAN

2269

. aput, nisi cum totius corporis circumferre valebat machina. (A. SS:) Ubi vallagiam sepimcntum quidam interpretantur. VA LLAMEN. Ut VAr.LATUSI. VALLAMENTA. Conditiones quibus pactio aliqua vallatur ; conditions d'un acrord. VALLARE. Obsidere; assiger. (A. 1535.) --- Ventilare ; vanner. (St. Vere.) Firmare, stabilire ; rendre solide, consolider. (A. 1392.) Vallare castrum, militibus ad defendendum munire; mettre garnison dans un chdleau-fort. (Gab. Rad.) VALLATA. Ut VAI.LATUar. (A. 1343.) VALLATUM. Fossatum ; foss. Locus vallo septus ; lieu entour de son foss. VALLEGIA. Ut VALISIA. VALLI.ATACIA. Saltalio ; danse. VALLESTRIA. Valles ; valides. (Fulch. -Carn.) VALLE'fERIA. Valeti conditio ; Vid. VALETUS. (A. 1296.) VALLEYA. Vallis ; valide. (A. 1337.) VALLICELLUS.Valliculus; petilevalle, vallon. (Ap. Mur.) VALLO.Vallis; valide, vallon. (A. 1063.) Vallas, palus, stipes; pieu, poteau, palissade. ( A. SS.) VALLONCELLUS. -- Vallis , uC VALLO. (A. 1068.) VALLONUS. Eadern nottonf , . (A.1285.) VALL.UIII.Fossa, Lit VALLATtrIr. (l.ai ut. Agil.) VALLUS. Eadem notione. (Id.) VALO. Sarcina, fasciculus; balrot. - (Vet. Form.) VALOR. Strenuitas, virtus br;llica; bra.voure, valeur guerriere. ( Gas!). Barib.) Quidquid ernolumenti ex re aliqua percit}ilur ; honoraires , salaire , pro fils. ( Cons. Dnnrb. )Valetu.lo, facultas; pouvoir, possibilit. (A. 1184.) VALORIUM. Reditus, en;olumentum; pro fits, honoraires. (A.1092.) VALOROSUS. Fortis, strennus; brave, valeureux. (Ap. Mur.)Magni pretil; quivaul beaucoup , qui est d'un prix lev. (A. 1395.) VALSATURA. Sepimentum e cratbus quo locus vallatur ; palissade. (A. 1486.) VALUA. Reditus, ernolumentunt; gain, pro fit, produit; ol. value. (A. 1235.) VALUTARE./Estimare; valuer, estimer. (A. 1546.) VALVUS. (Subst.) Aqumductus , portae foris , muns ante portarla ; conduite d'eau , battant de porte, ouvrage conslruit en avant d'une porte pour la dfendre. (Pass.) (Adj.) Fortis, strenuus; brave, pleintlecourage. (Ap. Lud.) Villosus; velu. (S. xiv.) VANA. Bractea versatilis; girouette. (Ch. An gl.)__Straaututn acupictum; courtepointe. ( Ch. Burg.) VANACIARE.Delirare, desipere, vana dicoro ; rever , tre dans le dlire. (A. SS.) VAN^ PASTURIE. Jus quod tenentibus vel r?vansionariis alicujus tenementi , vel villae seu praedii competit , animaba sua i mmittendi, pascendi causa, in loca publica, prata, agros, silvas, et alia, (Jure clausa non

sunt , certis anni temporibus, cum scilicet fenutu a pratis , messes ab agris ablatae sunt, vel in silvis, cum non vetitae sunt ae defensre; droit d'envoyer pallre le btail dans tous les lieux qui ne sont pas ferms, aprs l'enlvemenl des rcoltes , droit de vaine pdture. VANA GLORIARI.Jactare se, ostentare; se vanter. (Ap. Mur.) V ANAGLORIOSUS. Vir vanam gloriam aucupans ; homme vain , qui aime la vaine gloire. (Id.) VANARE. Vanum reddere ; annuler. ( A. 1351.) Vanno purgare ; vanner. ( A. 1340.) VANATA.Tempus quo frumenta aliavo grana vanno purgantur; temps du vannage des grains. (A. 1248.) VANATIO.Ipsa purgado granorum, qua vanno 6t; vannage. (A. 1222.) VANATURA. Purgaenta qure ex granis ventilalis remanenl; ce qui reste aprs que le grain est vann; ol. hauton. (A. 1258.) VANUAGIA. -- Vid. WANDAGIIL.' VANDALIENSES. -- Militurn gems apud Anglos ; corps particulier de troupes chez les Anglais VANELLA. Angiportus, viculus , via strictior ; peale rue troite ,et tortueuse; Occit. baudio. (A.1297.) V ANELLUS. A vis species; vanneau. VANGA. Sarcula ; bche. (Ugut.) Armorum species ; vouge. (Vd. Gl.) VANGA111ENTU11.Vindicta , vindicatio , tildo ; vengeance, action de se venger; ol. vangement. (A. 1018.) VANGARF. Terram vanga seu ligone versare ; bcher la terre. ( Ap. Mur. ) Vagari ; courir de at el d'aulre. (A. 1250.) VANGATA.Actio terram ligone versandi ; action de bcher la terre. (Ap. Mur.) VANIARE. Vagari, vana encere ; divaguer. (A. SS.) VANIGLORIUS. Vanam gloriam aucupans , ut VANAGIARIOSUS. (A. SS.) VANILOQUIUM. Vana ; paroles futiles, billeveses , vdins propos, bavardage. ( Vet. Gl. ) VANIRr. Vannare; vanner. (Id.) VANITARE.--Vanitatem dicere, laudare'; tour un faux langage, prodiguer de fausses louan,ges. (J. de J.) VANITAS. Lassitudo, virium defeclio; lassitude, fatigue, affaiblissement el abandon des forces. ( Cons. ont. ) Phylacterium; amulette, phylactre. (Gaud. Brix.). VANIUS. Vagus ; errant. (Leg. Norm.) VANIZARE Ut VANACIARE. (Ap. Mur.) VANNA. Straguti species; sorte de couverture. (A. SS.) Ut VENNA. (A. 1287.) VANNATIO. Purgatio frumenti alorumve granorutn; vannage des grains. (,Chr. Bon. Sp. ) VANNELLUS. Mensurae speces ; mesure de charbon ; ol, van. VANNERIA. Locus ubi vanni et alia qua) ex vimine frunt ; lieu oic se fabriquent les objets de vannerie, catcher de vannier.. (A. 1273.)

VAR Lf;Y IC ON VAS Q^G3 22g;'s VANNDERE. Idem q. V.iNiIIE. ( Vet. VARIS. 1!?aris Pontici species ; herGl. ) mine, petiL-gris. VANNULUM. Verillum minus ; petite VARIUS. (Subst.) Idem q. Venis. (Pass. a+tn irre. . (Adj.) Coloribus variis distinctus; qui e^t VANNUM.' Pars navis : F.t babel dilos de plusieurs couleurs ou de couleurs cirani ;;u arlisns , el unurn vannum et supervan- geantes; ol. vair. (Pass.) Palles varia, id est num rouperturu el cirios pontes. ( A. murium Ponticorum ; (ourrures de pett1268. ) gris , menu vair. (Pass.) Equus varius, VANNUS. Mensure species, iu vannl habet duns colores; cheval gris-pornmef gnu ventilabri forrstam forte confecta ; Vid. ou de d ffrentes couleurs; ol. cheval vairon, `<',iVVr.i.1.iJ5. vair palefroy. ( Pass.) Penna varia , duoVANOA. Pro VANN,v. (A. 1216.) bus coloribus dislineta; plume vaire, tacheVAN7'A.Prasl d tionis genus , u t VENDA. te de deux couleurs. (S. xiv.), Leprosus; (A. 1499.1 lpreux. (A. SS.) VAPORARE. Calefacere ; chau ffer VARMIGRISUM. Muris Pontici pellis ; chalrffer, faire charrffer. (S. Arribe.) Exu- petil.gris, vair. (Ley. Norm.) rere; brz2ler, embraser..(ld.) VAROCL11UM. Carchesii versatilis speVAPORA'i'OR1UAl. -- Vaporarium , hycies, idem q. TRASPUM. pocaustum ; calori/'re, ltr/pocauste. ( And. VAROLUS. Animal quoddarn : TransDan. ) iens per quaindam villam, audivit ab MPORUS. poriferus ; qui don.ne de enfis loci illius, duas feras immauissimas, la vapcur , de la funte. (Niuni.) Cal idus; qute vulgo varoli, in nemore proxirno desaevire. u (Vil, S. Bern. ) A variis fortasse cltaud , en flatnm. (Pr'ud.) VAPULAItI.Pro vapulare. (A. SS.) nrar,ulis sic dictum videtur. VA PULATOR. Qni fiagello spieas excuVARONUS. Piscis genus, gobius ; gouon. (Ap. Mur.) tit ; balteur. (A. 1181.) VAQUA LIS. a Mansus Rasapota... redVARRENTATIO. Idem q. VARENDA. dit pro carcio 12 den. et sex yaguales. VARUS. Species ancupii f)uvialis, ut F. motleta rnitluttOr vacca insignita, ut BE- VARA. - MuS Pon ticus, ut VARfs. VAS. Vid. cura VASS. 11 EH ARNENSI S VARA. Speeies aucupii fluvialis ; sorle VAS. Sepulcruri5 subterraneum cameraD;le pige pour prendre les poissons. (A. 1311.) tum, sarcophagus ex lapide vel marrnore; Seinita ; sentier. (St. Aven.)1 Bonitas, va- caveau funraire, spulcre de pierre ou de marbre. (L.Sal.)Quxlibet res; chose. (Quo lor; boni. ( De monetis dicitur earumque sensu non seniel occurrit iu Scripturis sacris.) sinceritats examine. ) (Lu.d.) VARARE.Mari na 'em comrniltero; lan- Corpus; le corps humoi.n. (Jul. Af.) NaT vis; vaisseau, navire. (Ord. Vit.) Alveara eer un raisseau e1 la mo. ; dnn. Gen.) apuru; ruche d'abeslles. (A. SS.) Domniurn, VARE. UL Venus. possessio; proprit, droit de propriit. (A. VARENDA.Cautio, auctoritas, defensio; 1161.) Locus tectus, ubi frumeutum reqlarantie. conditur ; grenier d bl. (A. 1198.) SuVARENS. iJt WARANTUS. pellex castrensis ; bagages naililaires. (Mur.) VARGUS. Latr.unculus , bannilus , qui Vas de syntbolo , ciborium; ciboire. ( A. latroc;inio vivit; banni , bandit , qui vil de vol. (Sid.) 1117.) Vasa : 1 arma; armes (bino vasa VARIARE. Mutare ; changer. (A. 1391.) conciamare, convasare ; criar, appeler aux armes); 2 campana; cloches. Vasa Christi, Per varios alveos decurrere (de agua dicitur ) ; circuler. (A. 1409.) Variare forum, sanetilnoniales; les religieuses. (A. SS.) Vasa infirmiora, sequior sexus, fetnina3 ; jurisdictionem pro libitu mutare. ( Conc. les femmes (SI. Pac. lieg.) Yasa decimce, Ilisp. a. 11x29. ) VARIASCERE. Coloren mutare; chan- werges, garba ; bolle, gerbe. (A. 1198.) VASARE. In vasa seu dolia infundere; ger de couleur. (Al. latr.) ^ ALRICARE. Transgredi ; passer oulre , nretlre dans des tonneaux. (A. 1310.) VASARIUS. (Subst.) Is qui vasariis sivo franchir, passer. (Vet. Gl.) vasi}ous pra;est, ofticium palatii ap. Anglos; VARICUS. Morbi species, f. idem q. officier charg de la surveillance des vases de VARiOLA. VARIETAS. Astutia , calliditas; ruse , la tabla royale. VASA''ICU;VT, Vectigal quod pro naadresse , finesse . (S. Ir. Vet. Inl. ) Invalivibus vel apibus solvitur; redevance sur les ludo , indispos lijo; maladie, indisposition. vaisseaux ;ou les ruches , miel. (Chr. Fars.) (Lex Rip.) Dissensio ; diffrend. ( Ann. Clieutui et feurialium agmen, familia ; Gen.) /'arriate l'ensemble des vassaux d'un seigneur, VAR NGUS. Exterus , alienigena ; ciltn Fides gav.i foclale. (Vil. SI. 13e'n.) bain, lranger. (A. SS.) hoarzlna g a fPO da l, lS. stat; vassus domino; C VARIOLA. Boa ; petite vrole. ( Vet. xrv.) Prmclaruln in praeliis ve l occasioiiiGl. ) bus aliis bellicis facinu s , vel animi magnillant fit VABIOLUS. Eaclem notione: (Id.) ludo ; action d'clal , liarafail, br i d'armes, prouesse. (Id.) V ARIOLOSUS. Punctis variolarnni deVASATUlti. -- Supellex; tnobilier, usicni'nrniis ; d figur par la pelile vrole, couvert 1tH traces de peale vrole. (A1,. Mur.) siles. (Mart. Anecd.)

2265

VAS

biEDLE ET Il\F11Y LATiNITATIS.

VAT

2268

VASCELLUiI. - Apum alveare; ruche a'abeilles. (L. Sal.) VASCINUII. - Grex ovium ; troupeau de brebis. VA SCIO. - Vasculum; vaisseau. (Oct. I$nral.) VASCONES. - Societas Vasconum cui, ut videtw, altributa eral mensa publica dministralio. (A. 1306.) VASCONIZARE. - Vasconum more saltare; danser d la manire des Basques. (Vet. Cod.) VASCULUM. - Alveare apum; ruche d'abcilles. - ilerges ; bolle, gerbe. - Navicula ; petit vaisseau. VASIL1UI11. - Stabulum, quite; table, curie. (A. 1242.)
VASNAGIUn9. - Idem q. VAANAGiUA.

VA SPALE. - PurSamentum frumenti post triluraln; son. (A. 1191i..) VASSALA. - Quae a domino pendit ; VASSOR. - Idem q. VASSALLUS. ( A. rassalle. (A. 1399.) 1375.) VASSALITIIJJI. - Vassalli feudum; fief VASSUS. - Familiaris, domesticas, qui de vassal, terre en vasselage. - Fidel el ex familia regis aut alicujus est; serviteur, obsequii professio quae a vassallo prtestaconfident, attach c] la maison d'un prince ou tur ; serment de foi el d'hommage que le vas- d'un grand. - Horno obnnxius qni, ,vaque sal rend d son seigneur. - ac vassatlus, quoddam tenet beneficium, nec VASSALLAGICUS. - Ad vassallum lamen domum dorninicam habitat, sed seportinens ; de vassal. (A. 1356.) paratim casana atiquan'; externam, quique VASSALLAGIUM. - Vassalli conditio; servirium domino praestat, idem q. homo condition, tat de vassal, vasselage. (A. 1314.) casalus ; Vid. CASATUS. -Vas ; vase. Vasos Vassalli feudurn et fidel professiu, ut do miro. - Pro BASSUS, n>.inor : jurisdiciio.., alta el vassa. V.ASSALiT1Uni. (A. 1283.) VASSALLAG1US. - Idem q. VASSALLUS. VASTADUM. - Destructio ; dniolilion, destruction. (A. 1391.) (A. 1238.) VAS'1'ANTER. - Prorsus, omnino ; enti-VASSALLAIII;NTUil. - Idem q. VAsrenaent, (out d fait. (Script. rer. Fr.) SELLA. (A. 1299.) VASTARE.-VerLeribus conticere; ballre VASSALLATICUA2. -- Fidel sacramentara quod vassalli domino prmstant, boti- de verges. ( L. Sal. ) Vastum pro bastuna in-rponere ; 7netlre le bdt, bdter. (A. 1476.) n iuna, Ul VASSATICU1S1. VASTATOR. - Fossor, munitor caVASSALLATIT1UM. - Vassalli feudurn, fidei et obsequii professio qu Ce a vassallo strensis; soldat du gnie , pionnier, rnincur; domino praestatur, ut VASSALLdGrUill. (A. ol. vastadour, gctstadour. (Plss.) VASTELLUII. - Urnbraculum , ut vide1283.) tur; dais. (Mat. Par.) VASSALLATUS. - Eadern notione. (A. VASTI. - Titulus (locura Amalphitano1338.) rum. VASSALLITIUi7. -Servitiuln quod debet VASTINIUM. - Ager arenosos, sterilis, vassallus domino ; service d par le vassal , incultas; lande, lerre inculte. (S. x1v.) vasselage. VASTINU:II. - Daten, inteilectu. (A. VASSALLES. - Pro vassalli; Vid. VAs836.) sALLUS. VAS'i'ITAS. - Planities, sotitudo; plaine ' VASSALLITIUS. - Feudatarius; vassal. dserle, snlitude. (Brar.l.) (A. 952.) VAS"I'I'1'1ES. - Enlleul sensu. (A. 1207.) (Ap. VA`;SALLOR. - Famul us ; serviteur. VASTUb1. - Destructio ; deslruction, dBal. l^lisc.) vastation, rnvage ; ol. vcrsl. (Pass.) VaVASSALLULUS. - Alinors dlnnrtaJ is sitial frrcere, destruere, depopulari : yen-Lvassallus; vassal de peu d'inaportarece. (A. ucy, rcluire en solitude, dlruire; 01. fire 1o2'a.) wast. (Ch. Angl.) - Terra pasceudis animaVASSALLUS. - Hom obnoxius, qui ali- libas destnala ; p(llis, pacage , pClturnqe. quo lpiam bencficium lenet, habitatquo (A. 1208.) - in silvrs , rliud quod planurlr csi, seu absque arboribus; partte d'uncferlt :quid donlinum, coi famulatur, tino in equltaudo, tum in alo quovis ofrcir,, feudatagr,i i n'est pos accidente , ou clairire. (Ch. rius, familiaris, dnmesticus, miles, subdi- Angl. ) tns ; vassal, tenancier [dedal, serviteur, guerVASIJA'. - Ut VAS. (Mart. Anecd_) t'ASUS. - Eadenl notione. (1d.) - Ut rier, chez:alier, saja. (Pass.) VASSELA9ENTUM. - Pr,aaslatio peco- VAssus. (A.-857.) -Ponticulus; petit pont. (A. 1038.) nutria <r vassallo exsolvenda; redevance pVATES. -- Episcopus ; vque. (Vet. lusc.) so,niaire. pagcle au seigneur par le vassal.

VASSELARIA. - Feudum vassalli infr rioris ; fef de vassal d'ordre infrieur. VASSELERIA. - Eadem notione. (A. 1238.) VASSELLA. -- Vasa, vasarium, supellex; vases, ustensiles, batterie de cuisine, argenlerie, vaisselle. VASSELLA6IENTUM. - Eadern notione. (A. 1299.) VASSELLUM. - Vas, dolium, vasculurn; vase, vaisseau, coupe; ol. vaissel, vaisseal. (Ap. Mur.) VAStii;[.LUS. - Eadem notione. (Id.) VASSiL1U1I. - Eadem notione. (A. 832.) VASSINUM. - Ovium grex; troupeau de ni 0utonS. VASSO. - Temlrlum, cedes; temple, diftce rtu c u lle. (A lii vero .cnjusdatr'r GIlic numinis teml,lum apud Arvernos denotare putani.)

VEG LEXICON VEG 4387 2/C8 VATICINARE.=Provaticinari. (Gasp. B. VECTAGIUM. H Servilum, crin vectuGl.) ras suppeditare quis tenetur ; corve de charVATICINISSA. Mulier grite vaticina-. roi. (A. 1t6i. ) tur; devineresse, sorcire. (Ap. Pez.) VECT ARE..Veete oceludere; fermer aro VATICINIUM. Mendacium ; mensonge. verrou. (Vet. 61.) (Gasp- B. VECTARIUS. Portatilis . ; portati f, facile VATROPETES. Monachi, apurl Arme- a porter. (A. SS. Ben.) Dios; nom des moines chez les Armniens. VECTICULARIUS. Qui vectes vendit VAUCHELLUS. Vatlieulus, ni fallor;; aut facit; celui qui fail ou vend des leviers el a;allon, pelite valle. (A. 1341.) des verrous. VAULOItDIA. Locus publlcus urn roer- VECTIGALERIUS. Qui vectialia colees venum exponnntur; lieu o l'on met ligit; receveur d'impts. (A. 1330.) tes marchandises en vente, halle; ol. vaular- V FCTIGALIA. -- Vecturae ; voitures ( A. de.P(A. 1326.) 1031.) VAULSURA. Fornix , concameratio; VEt:TIGALIUM. Pro vectigal. (Vet.'Gl.). vote. (A. 1492.) VEC1'IGINAL. Ead. notione. (A. 1385.) VAURA. Ager incultus, sterilis; terre VECTIS. -- Veretrum : Si libero... vee, lande. (A. 1208.) stril clem evulserit... censurn sol. componat. VAVASSOR. Generafim vassallus feu- (L, ring. Sax.) dalis ; vavasseur^, vassal qui possde fief 'IsCTOI:iIUM. Feretrum; brancard civiere. (Ugut.) dans la direction d'un seigneur. (II y avait ' deux espces de vavasseurs : les premiers VECTUAGIUM. Vectura ; transport. (A, appels majores vavassores, regni et regis 1263.) vavassores, taient gentilshommes, et sur- VECTUARIUS. -- Qui vecturas facit; voi vaient immdiatement les barons. Les petits turier. (A. 1353.) vavasseurs on arritrre-vassaux taient les VECTURA.Naulum, merces guro pro vegens tenant fief dans quelque seigneurie : ctiono datrarnaviculario; fret, ce que ron paye on les nommait minores vavassores, ou en- pour le transport des ntarchandises par mer. (.1. de J.)---Omne jumentum, nempe cameltrs, core vassaux de %assaux , vassalli vassallo- runa. Ils formaient plusieurs classes. Leurs equus, asinus, bos, etc.; g otita bete de somrne.. fiefs s'appelaient vat;assora 'villana , tandis (Gasp. Gl.) - Servitium quo vecturas suppeditare quis tenetur; corve , service des que ceux des majores vavassores taient des lransports. (A. 1360.) vavassoria franca.) VECTURALIS. (Subst.) Mulio; ni.uleVAVASSORAI'US. -- Vassalli servitium ; service dic par le vassal ci son seigneur. tier, (A. SS.) (Adj.) Vectorrus; qui sert d VAVASSORIA. '1'enementum vavasso- transponer, de lransport. (St. Pat.) VECTURARE. Vecturam facere; voi ris , feudum ; tenure de vavasseur, fief; ol. vavassore; Vid. VAVASSOR. (Pass.) Idem turer, transporten. (Ap. Mur.) q. MEDIETARIA. (A. 1202.) VEERGARES. Ead. notione q. vares, VAY. Vid. VAss seu VA. Vid. VARI:s. VEFABA.Parva faba; petile fve. (Isid.) VAYT/E,Excubim, ut GAITA. (St. Taur.) VEGADA. Per quantas negadas tu nos VAZUS. Testamentum, ut VADIUII. (A. 1154.) commonueris; id est quoties nos commoVEADOR. OEconomus ; cnome, admi- nueris; toutes les fois que..., ab Hispanieo nistrateur : allatas bullas veadores suscope- vegada, eadem notione. ;Ch. tlisp.) VEGARIA. -- ldem q. V'ICArotA, runt cum ornni devtione. (A. SS.) VEGARIUS. Ut VIGERIUS. VEAGES. Iter; voyage. (A. 1430.) VEGES. Italis, vas vinarium, modius,, VEAGIUM. Eadern notione. (A. 1325.) dolium ; vasseau d vin, tonneau. VE6ER. Fiber; castor; ol. bicvre. (A. VEGESTIUNCULA. Doliolum; petil 1429.) tonneatt. (A. SS.) VEBRINUS. Fibrinus; de castor : ve- VEGETAMEN. -- Vogetatio, motas; force brinm, pelles. (Va. Gl.) vttale, principe de vie. (Prud.) VECHIA. Leguminis ' genus , vicia ; VEGETARE. Fovere, alece; nourrir, vesce. VECHTINA, Vechtinam autem pe por- entretenir. {Conc. Tttr. In.) VI:GETA'flO. B. Mara magdalena nis hominunn suorum ecelesia habebit. (A. 1125.) An quod pro pascendis porcis Maximino sociata tune iter usque ad maro direxerunt, ascendentes navem prospero exsolvitur? ervenerunt Massiliam, ibique vegetaVECIACUM. Pr2estatio ex viciis ; rede- cursu p tionem navis relinquentes, Domino annuente, vance en vesces. (S. xtv.) (Breero ut placecomitatum. VECORDIA, Praecrdia; entrailles. (A. Aquensem aggresst sunt arlminlcusuhsidiutn, vaar . Aquens. ) F. SS.) ium. VECORDIALIS . Saepe y =Doliolum; pelit tonrem hominibus, sive mihi, non Doo, meaVEGETICULU5. erat prcecordialis, et, ut veri.us dicam, vecor- neai^. (Ap. Mur. VEGGIOLA. Doliolum ; pelil tonneau. intentio. (El). S. Bern.) VECTA. Tributum pro mercibus qua3 (Mur.) VEGIES. Eadem notione. (Id.) vehuntur; droit sur le transport des mar- VEG>NOLUS. Eadem notione. (Id.) cattdises, (A. 1381.)

2269

VEL

MEDt1E ET INFI M1E LATINITATIS.VEL

2270

VEGIUS. -- F. hariolus; devin, sorcier. (L. Burg.) VEGLiONES. Senes utriusque sexus ; vieillards, des deux sexes. (Ap. Mur.) VEGLONES. Eodem sensu. (Id.) VEGLONI. Eodem sensu. (Id.) VEGRI. Agri inculti; gurets, terres ineultes. (Id.) VEHATI4. Vectura; transport. (Cod. Th.) VEHEITURA. -- Vehiculum ; voiture. (A. 1302.) VEHEMENI'ESCERE. Ingravescere ; s'aggraver. (C. Aur.) VEHENII. Octava pars ; le huitime. (Ch. Mas.) VF.HERIA. Districtus, oft'Icium, munus veherlr, nt VtGUERIA. VF.HERIUM.Vehiculum ; char, chariol. ( S. xrv.) VE13ER1US. Idem qui VICARIUS val VIGERIUS.

VENIA. Vehes, onus vehiculi; charrete. (A. 1511.) VEHiCULARIS. Ad vehiculum pertinenc ; de charroi, de voiture. (Dig.) V1;HICULATA. Ut VEaiA. VEHICULUM. Facul tas ducendi currum per silvam, pro qua nescio quid pensitabatur domino silvae; permission de mener une charrelte dans les bois. VEHICULUS. Equus; chez-al: Nam velculus qui eum ferre debuerat, cum illis qui primitos vadurlr transierant, fortuito vacuus, neminem in dorso suo ferens transmeaverat. (His. transl. S. Faust. virg.) VEHITARE. Vehere ; voiturer, transporter. '(Act. Mur mon.) VEHiTURA. Vectura; voiture. (Tab. S. Bem. Rern.) --- Omne jumentum ad vehendnm aptum ; tout animal de trait. (A. 1221.) VEIARIA. Ut VEHERIA. VEICULA. Ut VESICULATA. VEIELUS. Vetus; vieux, anden. (A. 2Oa.2.) VEIRERIA. Vitriana fornax, ofhcina; verrerie. (A. 1509.)
VEITURA. Ut VECTURA. (A. 1196.)

VELARIUS. Velorum confeetor;, fabricant de voiles. (Vet. Insc.) VELATIO. Benedictio nuptialis ; bndiction nptiale. (A. 1582.) Solemnis castitatis professio; action de faire solennellenaent viceu de chastel, prise de l'habit religieux. (Ch. Angl.) VELERIU111. 141a1us; mdt de navire ; o]. voilier. (A. 1309.) VELIFICARE. Nava piscatoria uti;. [aire usage d'un bateau de pche. (Schw.) VELIFICATIO. Navis pise atori t-e usos ;. action de faire usage d'un bateau de pche. (Id.) VELIGARE. Velificare, navigare; faire voile, naviguer. (Ap. Lud.) VEL1MENTUM. Velamen.um; enveloppe, couverture. (Mur.) VELLIBAT. Pro volebat. (A. c. 658.) Vl+',LLONUS. Tersoruin seu linteum villosum ad tergendos pedes et manus; linge d essuger, essuie-mains d'to ff`'e grossiere. (A. SS. Ben.) VELLUDELLUM. Pannus sericus villosus; veloacrs; Ol. velluau. (A. 1351.) V ELLUELLUM. Eadem notione. (A. 1351.) VELLUETI1141. Eadem notione. (A.1332.) VELLUVI.UnI. Idem q. VELLUVELLUilI. (A. 1308.) VELO. Velum majus; voile de grande dirnension. (A, SS.) V[sLOCITARi. Celerare, properare; hter, aecl,rer.(I. Cort.) VELONU191. -- Velum, ut VELO. (A. SS.) VELo'1'I34.'RU11. Velum et aulaeum quod foribus pra;lenditur, quo diduclo interior cubiculi pars patescil; portire. VELOTUM. UL VELLUllELLURi. (A. 1+19.)
VELUELLU\:I. UL V ELI.UETUAI.
VELUM. Aulaeum quo principum vel judicuru consessus ac cublculorum vestibula occludebantur; draperie, ride.au qui sparait la partie du tribunal occupe par le juge ou le prince de celle o se tenait l'auditoire, porlir'e. (Ce rideau tait quelquefois double : d'o les expressions primum velum, secundum retal-u.) Vela dieta aediurn sacrarum aulLea, duibus velantur parietes ipsi , vel etiam ipsi postes. Velum, rnqut Durandus, aliud est conversionis, aliud consecralionis, aliud professionis, aliud ordinationis , aliud prcElationis. Velum conversionis accipit illa quae de saeculari vita ad religionem transieus, illud assumit. Yelum consecrationis a solis episcopis solis virginibus, et solea, in feslivis et Dorninicis diebus datur. (h'lamineum virginale a S. lijaron. dicilur.) Velum professionis suscipitur a virgine, cum cr,ntineutiam -proGtetur. Datur vera illud cuui Uenedictione solemni el cum litania. Veluni ordinationis, quod olm diaconissce dabatur, seu viduce : diaconissas enim et viduas easdem esse suis loeis docemus. Velum preslationis, quod abbatissis imponilur. Velum monachorum, quo velahantur cum benrdicebaniur. Velum quadragesmale, quo scilicet altaris conspectus aufertur, dum sacra liturgia peragitur tempore Quadragesinrte. Velum

VEL. Sa?pe pro conjunctiva et usurpatur apud scriptores eevi rnedii. VELA. Pro velum. (A. 15.4.1.) VELABER. Venditor minutarum rerum; marchan(' de menus objets, particulirement de comestibles. (Pap.) VELAMEN. Velamen religionis in se suscipere ; monachicam vitam inter sanctiFltoniales profiteri ; e,nbrasser la vie monasligue, prendre le voile, en parlan des le-ames. (Leg. Long.) Velamen S. Dei Genilriciv, vetara sanctimonlallum; le voile des religieuses. (b1ab. Ann. Ben.) VELARE. Virginem in monacham veli irnposilione suscipere; recevor une jeune filie dans le cloritre par l'imposlion du voile. (Ch. Ang.) Veliticari; faire vade. (A. 1337 ) ELARIUM. Velum, aularurv; voile, draperie. (W. Tyr.)


sQ; t
f

VEN

iE^i Ico>v

VEN

;,cere, velo dore; faire voile. (Epis. P. de duntur; danrrles, marchandises. (A. 1250.) Cn n d.) VENhAGIIE. -- Perones seu rndume L. r. U liMenaq. Mena ,^FLnELLUit. [i'i'U 3'i'. (A. genus tibias et pedes operiens : Inhibe. SS.) S tur auctortate capituli generalis universis VR,LUTUS.--Eadem notione. (A. 154.0.)<^ i d;nis nostri personis, no sine corrigiis VENA. - Mensura lieluidnrurn apud ha- vendagias sive snlutares portare prmsulns : Can annuali censa 50 veuartrrn mant. T. (St. Ord. Cist.) vini ; f. urnarum.- Platea, via; large rue, VENBAC=iU .I I. - Vendido; venle. (A. place publique. - hletalli forlina; mine, mi- 1229.) - Pr,^^stalio pro prredii vend^tione, n tre. - Series, ordo; suite, srie. - Alveus, ut VENDA.. (A. 1222.) - VindemiarGtm temcnnalis; eonduit, luyan. - Septum ad inter- pn;, avlumnus; temps des vendanges , uu, eipiendos piscos, lit VENNA. tomo e. (A. 1386.). VENA BULATOR. - Qui venabulo utitur, VENDARIUS. - Vendarum exactor; re- . venalor; chasseur. (Vet. fll.) ceveur des droits seigneuriaux dans les foires VI:NABULUJI. - Canis vena treus; ehien et marchs; ol. vendier. (A. 1227.) de chasse. (A. 940.) VENDEDA. - Prmstalio pro iiraedii venVENALIS. - (Subst.) Spiculum ~ato- dil^nn, nt VENDA. (A. 1103.) rium, veuabulum ;pieu de chasseur. (A. SS. VENDERE. - ln re fnrestaria, caedere; /len.) - (Adj.) Vena tioni idoneus; bon pour couper, exploiter une fort. (A. 1217.) - Lola eh.asse. (A. 14.64..) Forum venale, in quo caro ; donner loyer, a ffermer. (A. 1366.) V NI)f Sl:\. - PISCIS genus; vendoise. res venales exponuutur; place du march. (A. 21^.) (A. 1273.) 1 VENALITAS. - Venditio , nundinatio; Vi Ni)T'1'A.- Forum mil Incns uhi niel', aclion de vendre, rente. (13ul.11Tart. 1 PP.) ces vencluulur; place du march, halle. (A. VENALITIARIA. -11lercatura ; commerce, SS.) n. dgoce, VENDICIA. - Venditio ; vente. (A. VENARI. - Pro piscari. (A. 12811.) 1243.) VI:NARIA. - Animalia, quae in silvis ve- VI;NDIDA. - ldern q. VENDEDA. (A, natu capiuntur; gibier, btes fauves. (Ch. 1103.) Angl.) VENDIiIIONIARE. - Idea] q. VAL1M0-. VI:NATICUl1I. - Tribul speeies; droit N1ARE. (A. 1113.) sur la chasse. (A. S40.) VFNDITA. - Teloneum pro mercruus VENATIO. -- Jus venandi, ferae ipsm gnae in foris vendunl'ur, et jus pro prredii. (jure in ter vena ndum cai-,inn(ur ant interfi- venditione, nl. VENDA. ciuntur; droil de chasse, gibier que l'on prend VENDITIO. - Tribntnm pro meremos, ou tue la chasse. (A. 1175, 1025.) - Au- jus pro prmdiorrrrn venditioue, caesura silvae. clin ; angrnentation, accroissernent. (S. xrv.) cJecirim, DI VENDA. - ESilclin; exaction, imposition. (S. x.) VENDITURA. - Praeslatio pro mercibus .VENATOR. - Minister publicus qu sci- qum in nundinis venduntur, ut VENDA. licet d nrinicie, venationi pra?est, migue eo VENDO3IEISIS. - F pro VErrnES[A. (A. ipso procurationes a subditis exigere 'ice- 1235.) VENDRERIA. - Prmstationis genus, quo bat ; qrand veneur. (A. 1164..) - Fera ipsa qure intc.rficiiur; gibier. (A. 1313.) norrignerii averis minuti, pro singulo greVENATORIA. - Venatus, ofricium in ge, qualuor caseos singulis annis, pro quaaula rel,tia; vnerie. (A. 1134.) tuorVeneris diebusmenss Maii,.dounrnodare VENATORIUS. - Ad , venationem . per- tenentur; redevance de quatre fi ornages que, tinens; de chasse. Yenaloriunb exer'ei- dnns quelques ccnlres, les leveurs de menu btail payaient elttrque anne .et chagtie ventiune. (Eninh.) VENA7'URA. - Jus venandi; droit de dredi de ntaid leur seigneur. (A. 14.97.) chasse. (A. 1230.) VENE. - Famdem paludem cursi terra adjacente, videlcet nene, curn proprietate, VENA1'US - Venosus, venis distnctus; cursi censo, decimis rnajoribus et minoriveineux. (A. SS.) bus, etc...., eidern ecclesiae tradimus. (A VENDA. - Teloneum, quod preestalur pro quibusvis mercibus que in 1'orrs ac non- 1122.) 13elgis ven vol venne est locus palustris el biruminosus, vol pascuus. dlnis venduritur; droit que les marchands VENEDRIA. -< Bebas de Podio... reopa c), payer pour exposer en vente leurs inar- co^r novit se vendidisse... unarn venedriarn, eltanclises dans les foires et les n^rrrcias droit videlicet tedian!partetn eunin<^ siliginis el d'tnlage. (Pass.) - Quod prmstatur diruino unam quartam ^avenac. v (A. 1204.) An a i'eudali pro dislrartiunis seu venditionis facullate in nundiuis pl.-restarlo pr,edii far,uitale; lods el yentes, dr oil que le venda, pl.-restarlopro vendendi ? seigneur prlve sur les fonds de terre gui se VENELLA. - Viculus, angiportus, vl :'rrdent dans sa rlirecte; ol. vende, vendage. ruelle ; Vasr,on, banelo. (Ilion. (Pass.) - Cesura cmdum silva; coupe de strictior V E:NNA, g. Vid. (A. e. Diluirme.a Angl.) --bois; 01. venle. (A. 1240.) - Charla cliente- !avis professionis a domino feudi, ^>end^is ac- 6:4.8) ^ culpaV^.NENARIJ. - Veneno inficere; colitis, apprnhal,t acte constalaut que le vas- sal a rempli les conclll^ions de foi, hommage so'nner. V1^i^ENlf'LUUS. -- Vl r1ei1CU5 ; enipoisonel payement des locis et rentes. (A. 1331.) - ^3uidquid pecunia et?ritr, cibaria gima ven- neur. 1:1 SS.)

2/7t

111^E LATI\ITATIS. VEN 22711 VI,NERABILIS. Venerabilis lex; Chri- tione; en faisant une gnuflexion, en inclistiana rel;gio. (Cod. Th.) Venerabilis ordo; nant le corps. (Ralh.. Ver.) senalus. (lbid.) Venerabilis substantia; res VENILIA. -- Accessus aestus marini : privata princpls. (luid.) Venerabaisvila; Uter gueto salacia sustulit unda, ad snunl monasiica professio; unde venerabais, pro inrum post tuum eressum reportabit venirnonachr+s, nndo non semel occurrit. lia. (1'i.t. S. Columb.) VENERAI3ILITAS. Veneratio, ro y eren- VENIPETA. Qui venias seu inclinalintia : respect. vnration. (Script. rer. Franc.) nos itr^ral, vel genuflexiones iterat ; Vid. VENERA131LI1'ER. -- Decenler, ea ra- VExra : Quadam nncte, discurrens intor c^, ut vonerentnr; con.venablernent, de aitaria, ni ante soleuat, frequens venipetn, tion rnanire el nrriter le respect. (A. 1030.) labnri sacro vigilanter iusistebat. (A. SS. VENEIiABILLI ;IUS. Arlmodunr vene- Ben.) randus; iota d fait digne de respect. (Script. Vl?NIItE. Vendcre.; vendre. ( d, SS.) rer. rranc.) Vcnire contra, inlercedere; venir colare, VENERACIA. F. pro V INZ;RITIA. (A. s'opposer. (S. xiv.) Penire in querelas, con1152.) quorn : se rloindre. (Cod. Th.) VENERALIS. Venereus, libidinosus; VENITARE. Liber ecclesiasticns in cncierrx, libidinc2tx. nn descriptos psalnrus cum notis musicis, li VENERALITAS. -- Ideal q. VENERABII.I- Venite , exsullernus Domino, etc. (Synod. TAS. Exon. n.1287.) VENERANDOSUS. -- Pro venerandus. VI:NITARIUM. Eadem notione. (TYlon. VENERANTIA. Pro VENEBATIO, abba- 1ingl.) tum tilnlrts honorarius. (Amoin.) VENNA. Septum ad intercipiendos piVENERAP.IUM. Calvarius mons, ob sees; dique ou vmnn.c pour arrter et prendre staluaut Veneris in eo collocatam sic ab Am- le poisson. --- Srpimentum quodvis ; haie brosio ppeltatus : Dominus secundum buisson, palissade, clture quelconque. caeli tractum in Venerario passus est. VENNELLA. Tegulae species; espce de VENERATIO. Titulas honorarius epi- tulle; ol. vennel, senneau. (A. 1!441.) scoporum et aliorurn. (S. Aug.) VENNUS. Septum ad piscos, ul VENNA. VENTA. --- Locus ubi tuerces venum exVENERIA. -- Venatio; chasse; ol. vnerie. ponuntur; tributum ex rr^bus ihi vcrrditis; (A. 1410. VENERINUS. Venerinus dies, Lijes Ve- foire, halle, march; droit sur les ma.rchmrdises qui se vendcnt aux rnarclts; ol. vente. neris; vendredi. (A. 1474.) VENERIPETA. --- Luxuriosus; dbauch, Augurium, quod captabatur ex venientibus aut supervenientiuushominibus ve! avidissolrc. (]sid.) VENESO. Ferina caro; venaison. (A. bus; augure qui se tire du vol des oiseaux el mrne des hommes qui surviennent. SS.) VENTACULUM. Flabellurn, muscaVENETIANI. Monelte Venetorum spe- des ; rnonnaie de Venise : Veneliani riurn, cujus usus in sacris liturgiis; ventail, flabelir.trn. (Hariulf.) grossi. VENTALIA. Clathrus, cancelli; barVENETUM. -- Retis species; filet pour riere, Brille. (Ccereur. vet. ecc. Carn.) pcher; nl. venet. (A.1423.) VEN'1'ALIUIII, --ldem q. exclusa, canalis VENETUS. Venetus color, c:eruleus; aquarii valvula ; cluse, vanne, ce qui re bien de Venise. VENIA. Sacrnsancta Eucharistia; l'Eu- tiercl l'eau d'un canal; ol. venlaille. (A charislie, (Gasp. Gl.) Remissio poeniten- 10 VE'CALLUM. Eadem nolione. (Id.) tire, pro peccatis, idem q. INllDLGENTIA. VF.N'IAMUS,Antenna, ut videlur; Ler(Mur.) Inclinatio vel genuflexio mona- chorum, quaa Graecis 1.trc^140c vocanl, quod gue. 1,St. Cad.) VEN'i'A1tE. In ventum spargere; jeter ut plurirnum in pcenitenliam injungi sole- rent ; gnuflexion (sorte de pnitence com- au vent ; ol. venter. (Flet.) ventalium son mune dans les livres pntentiels). -- Salu- VENTARIA. Jus habeudi vel praestatio quae pro ejusmorli exclusarn, talio qua apud monachos cum inclinatione droit de faire une ventaille vel genullexione fieri solebat ; salta, maniere facultate penclitur; Veniant pour dtourner le cours de Vean,, ou laxe rc dont les moines se saluaient. (Pass.; er-pour l'obtention de ce droit. (A. i202.) paJ nranupetere tanlum, id est alanuoriadmota, custas; garde-foSilva VENTARIUS. (St. Ord. Pra?m.) Veniam emits concedere, vendas re.cipit ; Qui restier; ol. vanlier. emancipare, litter,rs dame quibus alicui bona prpos cl la perception des droits seigneresua administrare eoneeditur', quas Gallice venclier. ol. les marchs; sur riaux uncupant. (A. leltres de bnfice d'dge VEN1aTA. Urrum modium frunienli 1217.) ter VENIABILIS. Culpa levis, venia di- ad tres ventatas. (A. 1225. ) Id cst vannatum. gnus; qui a c,oncrnis une faute lgre, qui VENTEICIUM. Arbores vontorum viomrite le pardon. (Sid.) Qui venram pro- mittit; qui promet le pardon. (Cort.)lentia evers2, oradic p tw; arbres renversr-s VENIALIS. Eadem notione. (Ap. par le vent. (A. 1202.) VENTH:LHA.Pars norlte. valva ; baltant Luri.1 de porte. (S. Carc.) V1:N1A)rITER. -- Facta corporis inclina-

2273

VEN

ET IN)

(I"

9 7!1

VEN

LEXICUN

VER

V276

l'G:N1'ELIA . Idem q. VENTAT.rUM. (A,

1310.) VENTELLUM. Eadem notione. ( A. 1315.) VEN1'ER. Fetus , fructus ventris ; liqne et descendants : Item ventreni meum haeredem instituo. (A..1293.) Ventres, pelles murium Ponticorum, qui vetare tantum albi snnt; ut VARIs. (A. 1416.) VENTIGIATUS. Statim secundum numerum rnensae prioris in uno galletag vase mensuratae potiones, ab eis callida rr.isceatur, et ventigiata a calice pntione, petita benediclione, adsaporet, qui miscuit, si aequaIi est teverie mistum , et sic in prima mensa ouintbus eroget (Reg. mag.), id est, mota et ventilata. VEN1'1LABRUbi. Vexillum ecelesiae ; bannire. (Bald. Cam.) Aluscarium, flabeltum ; ventail. Follis ; soufflet. ( A. 1352.) VENTILAIlIEN. Purgamentum ex frumonto; rsidu du vannage du bld. VENTILAMENTUM. Idem q. VENTILABRaaI. Vel. Gl.) VENTILARE. Ventilare causam,. eam agitare, de ea disputare, dissereri,; exposer, traiter, discuter, examiner, plaider une affaire; ol. ventiler une cause. (A. 1027.) , VENTILATIO. Tempus quo grana ventilantur; temps o l'on vanne les grains. (A. 1174.} VEN'TILATORIUM. Ventilabrum ; van. (Pass.) VENTILAI'RIX.Mulier quae frumenturn ventila!; vanneuse. (A. 1425.) VENTILE. Ut VENTELLUM. (A. 1351.) VENTILIS, Molendinum ventile, quod vento vcrsatur; moulin d vent. (A. 14J0.) VENTLOGIUII. Pinnula versatils qum in redium culrninibus poni solet,quae veutum llantera desigual ; girouetle. VENTIO. Venditio; vente, action de vendre. (S. xlli.) Quod praestal u r domino feud,ili pro facultate vendendi, ut VENDA. (A. 1072.) VENTOLIUM. Locus ubi ventilatur frnmentum; lieu oit Con vanne le grain. (A. 111r2.) VENTOSA.Cucurbita medica ad eliciendum sanguinern; ventouse. Propugnacul species, f. quia cucurbilae forman] refert ; sorte de retranchement. VENTOSARE. Ventosa seu cucurbita medica sanguinem elicere; appliquer les ventouses ; ol. ventoser. VENTOSIA. Jactantia, uf VENTOSITAS. (Ugut.) VENTOSITAS. Ventus, flalus ; vent , souffle. (A. SS.) - - Jactantia; vanterie, jacLance. (S. Aug.) VF.N'fOSUS. Jactans ; vantard. (Ver. Gl.) VENTRALE. Sacculum , crumena ; nourse, aum8nire. Pars rnuliebris vestimeoti ; tablier; ol. ventrail. Cingu]um ; ceinture. VEN'1RERIA. Armorum- species qua

verter dePendilur; partie de l'armure deatine d protger le ventre VENTRICOLA. Venlri et gulae deditos; gourmand, qui fait un dieu de son ventre. (S. Anl;.l VENTR1X. Ut VENTILATRTx. VENTURA. Quod praoslatur pro mercibns, lit VENDA. VENTUS. Anima, extremus halitus ; dme, dernier sou ffle : Ventum de pectore jpcit. Auster ; vent du Sud, le 1Vlidi. VenlusGraee,us, aquilo; vent duNord. V ENUARIUS. Pro venditor. (A. 862.) VENULA: Dimin. a vena, parva vena; petite veine. Angiporlus, q t VENELLA. VENUNDIPIRUS,--Qui vendil pira; marchand de poires. (Joan. de Jan.) VENUS. C ,yprium tes; cuivre. ( Chr. Mel. ) VE NUSTARE. Ornare, decorare; parer, orner, embellir. (Prud.) VENUTA. Adveutus; venue. (A. 1318.) VENUTUS. Venut+.rs eral, pro venerat. (Vet. Ch.) VEPROSA. Vepres; buisson pineux, pine. (Bart. Gl.) VERA. Veru , virga; verge, broche. (Guid. de Vig.) Pro werra, bellum. ( A.
1366.)

VERACULU:17. Jus veras seu virgas capiendi in silva ; droit de couper des verges dans un bois. (A. 1300.) VF.RAGIU51. Be,tim maculatae, vel diversi coloris; toutes les btes qui, sont tachetes ou qui sont de denx couleurs. (Vlet.) VERAGUS. Testis fide dignus; tmoin qui mrite confiance. (A. 770.) VERATONUS. Sagittae genus; petite lleche ; ol. vireton. (A. SS.) VERATUS. Ratus, con6rmatus; vrifi, approuv. Teli brevis et spissioris genus, ut VERATONUS. Vera obtirmatus; rend:c solide au moyen d'une verge. VERBALITER. Verbo, ore; verbalement. (A. 1369.) Si clericus (blasphemator)... oena pecuniaria vel corporali pro prima vice puniatur, pro secunda carceribus mancipetur, pro tertia verbaliter degradetur et ad triremes mittatur. (Conc. Tarrac. a. 1519.) Id est, per verba han in re adhiberi solita. VERBATIM. Prout verba sonant et ferunt. (A. 1476.) VL'.RBECARIUS. Pastor berbicum ; gar: deur de brebis. (S. xIT.) VERBF.LLA. Ovis; brebis. (Vet. Gl.) VERBENNA. Terra proscissa aratro; terre laboure. (Vet. Gl.) VI.RBEI3ACULUM.. Flagelluro ; flaat. (J. de J.) VERBERAMENTU IIi. Aclio verberandi se ; flagellation. (A. 1260.) VERBERARE. Verberare contra venturo, dicebatur is qui in carnpum, rnonomacbia a judice indicta dimicaturus, descendehat, adversario non veniente; tum enim gladiurn tanquam pugnaturus vibrabat, viclorque a a judice pronunhabatur; donner des coups d' i t (Quanti un champion q rtta pe d ns l'air. venu au champ de batai'le pour un duo} ju-

M77

"VER

MEDItE ET

LATINITATIS.

VER
VERDIGARiUS.

'L27$

diciaire, n'y trouvait pas son adversaire, et que celui-ci faisait dfaut, il donnait de son pe comme s'il avait rellemenl combattu, et le juge le dclarait vainquenr.) VERBERATIO. -- Ut VERBERA141ENTUM. (A,
1260.)

VERDUGARIUS. Ut

VERBERATOR. Qui verberat; celui qui frappe, qui fot.cette.Qui pielatis causa se verberat; flagellant.. VERBERATURA. Percussio ; action de frapper, coup. (A. 1233.) VERBIGENA. Ipsum Vernurn; le Verbe ait. f chair, Tsus-Christ. (Prud.) VERBILOQUIUAI. Sermo; discours. (Fu tg.) VERBITARE. Saepe verberare; baltre souvent. (Vet. Cod.) VERBO. Ambo, pulpitum ; tribune, amban, chaire. In verbo regio jurare, Gal. jurer en parole de roi (serrnent de Louis VII : les ecclsiastiques juraient in verbo sacerdolis, les moines in verbo et verilate, les vques in verbo veritalis). VERBOCINIUM. Colloquium; entretien, entrevue, conversation. (A. SS.) VERBOSARE. Multum loqui; parler beaucoup, bavarder. (Vct. Gl.) VERBOSARI. Eadem notione. (S. Aug.) VERROSATIO. Grrulitas, verbositas ; bavardage, verbiage. (Id.) VERBOStTARE. Ut VERBOSARE. (A. SS.) VERBOSITAS. Ut VER 30SATI0. (Vet. Gl.) VERBOSITATIO. Eadem uotione. (Id.) VERBOSULUS. Dimnut. a verbosus; bavard, verbeux, qui dil beaucoup de peroles mutiles. (S. Bern.) VERBOTENUS. Verbi gratia; par exemple. (Isid.) VERBU;4I. Secnritas, luitio; protection, sauvegarde. (L. Sal.) In verbo regs esse, id est in ejus tutela. (Id.) Prmceplum, mandatum; commandenent, ordre : Et pra;cipiat de verbo nostro, etc. (A. 807.) Verbum commune, sermo vulgaris; langue vulgare. Verbum crucis, expeditio sacra; croisade. Verbum directum habere, avoir drot de faite quelque chose. VERCARIA. Locus vervecibus alendis idoneus, alius tatuen ab ovili; praedii species enana cum certa agri portione; bergerie, et pelite mtairie. (A. 825.) VERCEILLUM.blodus agri, f. herbosus; terre, mtairie. (A. 1268.) VERCHERIA. Apud Allobroges, Provinciales el Occitanos, dos, fundus, feminis in doten] concessus; dot d'une femme marie; ol. vercheire, Occit. berquiero. VliRDEARIUS. Viridarium, pomarium; verger., (Mal t. Anecd.) VERDEGARIUS. Eadern notioe. (Ap. Step.h.) VERDERIA. -- Terra humilis ad littus manis viridi herba ferlilis; terre basse et herbeuse situe sur le bord de la tner. (A. 1181.) VERDICTUM. Testimonium duodecim juratorum in jurala aut assisa; verdict. VERDIGARIUS. Ul VEREDiGARIUS. VERDONUM. Pralum, allt pro VERCEiLtUM. (A, 1258.)

ler. (Vet. Gl.) VERECUM. Ut WRECfiU;17. (A. 1234.) VERECUNDARi. Timare percelli; 'lre frapp de peur, tre dmoralis. (Bart. Gl.) VLRECUNDIA. Pudendum facinus, turpe, indignum; vergogne, honte. (Ch. Catal.) Injuria, contumelia; outrage, affront. (A. SS.) VERECUNDIOSUS. Turpis ; honteux. (A. 1359.) VERECUNDIUM. Injuria, contumelia; oulrage. (Ch. Angl.) VEREDA. Umbraculum foliis aut arnorum ramis concinnahin-r ; berceau de feuillage, treille. (A. 1344.) Via publica; le chemin public. (A. 829.) VEREDALiS. -- Authenticus , verus et genuinus ; authentique, vrai. Charta veredalis. (A. 1005.) VEREDARIUS. Qui veredis publicis utitur et responsa vel mancita principis defert; courrier de 1'Elat. (Cod. Th.) Nuntius: messager en gnral. (S. Hier.) VEREDICTIO. - Probitas, veritatis amor ; probit, arnour du vro. A. 1374.) VEREDICTUM.Testrnonium scriptum; trnoignage crit. (A. 1246.)
VE1tED1S. Pro VEREDUS. (A. 844.) VEREDUS. Equus publicus cnrsui desti-

VEREBIARE. Mutilare ; blesser, muti-

na tus ; cheval de p osle, cheval destine' nutransporl des dpches et des courriers de l'Etat. VERESCENS. Pro veritus. (Bart. Gl.) Vh;RETRUM.Fenestra, pro veretrinum. (A.1418.) VERGAIUM. Jus mensura3 ad quam exiguntur dola vinaria, quod virga sit sic dictum, ut videtur; droit pour le jaugeage des tonneaux; el. vergage. VERGATUM. Instrumentum piscatorium; sorte de filet de pche; ol. vergat. (A. 1397.) VERGATUS. Variis coloribus distinetus, ut VIRGATUS. VERGERIUM. Viridarium; verger. (A. 1455. ) VERGETA. Modus set] mensura agri ; cerlaine mesure agraire ; ol. vergette. (A.128a.1 VERGIA. Ead. notione. (A. 1360.) VERGNA. Atrios, arboris specres; aulne; ol. yergue. (A. 1236.) VERGOBRETUS. --Summus magistratus apud 1Eduos; premier magistral chex les Ecluens. VERGUF.T UM. Viridarium minus; petit verger. (Tab. Gem.) VERIALE.Loc,us herbis abundans; lieu o t'herbe vieni en abondance. (Chr. Furs.) Apertura, fenestra cancellis obducta ; ouverture, fenstre ferrne d'une grille; ol. verjal. (A. 1254.) VERICULA. Conspieilla; lunettes. (Mir. Urb. Y PP.) VERICUM. Veru; broche. (A. 1228.) VERIFICARE. Probare; prouver. (A 1343.) V.EHINUS. Cachl , a ; vis. (A. 1419.) VERISCUM. -- Nt liTRec:xuu.


\E R 2: l'> 0 tnr; toldes les prodrectiona du er et gie'on n'arhle pas. (Cod. Th.) ter; prohaGlement. (Th. Ott.) VERIT^IS. -- Depostio testis; dposition VERN:1t'^IU11. - Alnetum, Incus alnis de tmoin; ol. vr itez. (A. 1228.)- Inquisitio cnn^itus; lieu plant d'aulnes, aulnaie. (p,, judiciaria; enqute judiciaire;; ol. vrctez. - g3!31 ^ Consessus proborum hominum ad excipien- instrnmentnm pise,alnrium, 111 97rF.I das quorumlibet querels; runion de per- is e 4 +eriec; e,spce.de filet de peche ; 01. ver- endre les dires des na,t.. (:^. 1241.} sonnes graves, chorees d en g parties.- Jus, privileaiurn (pr.ncil.rue dicitur V1?RNAL1S. - Vernaculus, servus; serde bouis propriis); droit, privilye : Praeci- vitear, domestique. (A. 1288.) piulus ut trienniurn non iriciudat ecr;lesiasti- VERNARI?, - Ftnrere, canern, munirr, veritccles : sed unaqua?,.lue ecclesia, sicut inctruere; flearir, chanter, fortifter, garnir. canones praecipiunt, et sicut lex Gothica (Pas ,z.) rtlanrlat, omni tempore suas veritates recu- VERN:IRI A. - Idem videt q. V (Conc. Coyac. a. 1050.) Tv}r. (A. 9.:;.) peret et pos VERITUS. - Verecundus; rserv, mo- VERNARIU51. - Verlium tempus; prin- de.cle. (A. SS.) te+np.c. A'1;RIU17. - Locos in fluvio patorum se- VERNE\IETIS. - F:lnum ingens; granel re coarctatus piscium capiendorum gratia ; temple. (Fem.)- sorte depcherie; ol. gord. (A. 1227.) Vl RNE"'[1A1.-U; VEris.4Giu^>. (A. 1343 ) VERJUTU^I . - Ompha g et onzphacium ; V EitNIA. - Ea.ie.n i,rllione. (A. 913.) verjas. !A. 1379-) VERNiARIA. - Eliden'notione. (Mart. VERMELATUS. - Coecinel^s ; teint avec A necrl.) de la r,ochenille, vermeil. (A. 1244.) ' VERNiACUM.-Ea:lem nntione. (A. 1310.) VER^IIEi.HU'I. - Grani species, coccum; VERNICIUII. - Liquata juniperl la,cryma; ..grm'ne d'carlate, kerms. (A. 1208.) verni.c, (:.t. SS.) ' 1'ERIIELIUS. - Ut VERniELATUS. (Conc. Vl?liNICUS. - Familiar'ic, vernaculus, fa- mnluq. u V (A. SS.) VERIIELL ATA.-Tempus quo vorrnellum VERNIFICUS. - Vernos; relutif au prin- coliinitnr; telnp.s de la rcolle do kerrns. temps, printctnier. (G. Chr.) (A. 12G8.) VERNULITAS. -- Famulatus ; servitude : VERMELLUS. - Ut VERMELATUS. (A. Quando debitas sum vernv,litalis horas, 1367.) - 0her, pessolus ; verrou, barr pour caeterasque Missarum cel+bratinnes Cliristo une porte. (A. 14!10.) 1)omino solvere c^nsuisset. (lirosiv.) N; EN. - Pro Vlr.r ;IIS. (A. SS.) VERNUJI. - Ver, vernum lernpus ; prin - VE It:'riis'SCIiRE. - Vei^inihus consumi ; lemps. (Req. S. Frract.) (Rail!. Ver.) di re clc^or (les VERNUS. -Mutis ; aulne ; ol. vergne. (A. Vi^R1IEUII. - 1d1J n q. VE dI1CULUn1:. (A. 1377.) 1108.)' VERO. - SpPCies pectoralis; plastron, VERMICATUS. - Ut VERMICULATUS. (Sl. garde-poitrine. (^V. Brit.) rv Or ^l. Pr.nz.) . VERONICA. -- Tabella in qua Christi Do- mini peraeritis ad crucis supplicium, divino VER\IdCULATUS. - Disiinclus el. tos, mraculo expressa elfll;ies fi'ormatur, qu,r, rlecoralus ; tach.el, mar- quet, charg d'ornements vermiformes. - asservatur et colitur Roma?in eeclesiaSancti Perri ; irnao harte t.rbellam repranentans ; coccineus ; tcint en rouge, eprsentation fiarla, o, verrncil. la Sainte Face de Borne, e t su r VliR1iICUI>U4I. - Vormis sprcies qua; peinte ou grave. VEROSUS. - Plenus veritate; vridique. rubrunl colorern dat; kerms.- Palinus ver- neiculo tinctils; e'toffe tinle l?, rozcge.(:tl. Cap.) VERPIRE. -= Ut GUERPIRE. (A. 1i'15.) VERIIICULUS: - Vernlis genus, lit VER^ VERPI`CIO. - Ut GUERPITIO. (G. Chr.) -- IIiICULU1i. VL'RQUERIA. - Locus vervicibus alenriis VERAIILEUS.-Rubeus, urpureus; rouge, ^ . ut VCitCAR1A. -- Dos feminaruru, idorir>us, carlate, verrneil. (A. 1119.. S'ptnlll ex V1S ad ca- ul VERCIIERIA. VEt?OIILIUII. - Ut VERniICULUIT. A. . pisrec, ut VERId]l pienrios ( 1073.) VERRACIIIUVI. - lvauticurn ilrsti^umen- TUS. (A. VER3lILIUS. - Ut VERniELLAnl tunl, dem q. VER4CIIlUDI. (A. SS.) I24!1.,) VEIi Rl^. - S!;crp,m; ramtll es, rnenues Gran- Pr (F et. VERAZINCULA. - Ut VERniiCULU. cltes. (Tr. de art. Gel.) rrl.) VF.{iRECULUVI. -Sa;ittr]3 acunen; pointe VERMIS CANIS. - Scrofutaruin f rrlasss de fleche (Mur.) slier.ies liyua, vel herpes; espce de Tac 1J er. - Ter- VI?RRERE. - hitlere ; envo ou rrrcin. A. SS. ram versare, g.rnd faeiunt p+Jrcx ot y erros; VERNA (- Modusa n ri nisi sit itJ( US al- fouill er re;nuer la lerrr. nis r,Onsitas, a Gal. verne. (Ch. Len].) VERRERIA. - Vilri o[Iicina; verrerie. VERNACHIA. - Vini aihi species ; espce- (.A. 1335.)-Larnina vitrea rlurB fenestrm ob^ de virz Glanc, (Pet. do eres.) r e, vitrage; ol. v crri r e, verrine> V ERNCULA'1'ERRA. - Pronrietas alo- jtclt ur ; (A. 1245.) ^Iis lar o ril de son aneo.'Ch. Ala+r+. e> t, VEHI{ERILT S. -- Qui 'silvaoperatur

^ ^^ -

VER

GE^ICON

VERISIJi1LIS. - A verisimili, p^obabli-

rri

cas

ur

EliaE-

iisp.)

ER.AL1s.

fer,'ter VER

vers.

varia-

more vernri+crrl

Rubro lindos,

vtt

VEI t ^ACU1,Uli7. - Quidrluic{ i

domi

nasci j

i1IEDifE ET INFi11 ^ LATiNITATiS. VER 228 vendit ; fabricant et marchand de vitres, 2 erVERSl11. -- Adverso vultu, vel alternis rier. (A. 1309.) vicibus : S;llola y ero forinsecus cum epiVERRES. - Porcus masculus; verrat. (A. scopo slans totum psalmum cum antiphona 1158.) versim decantet. (Pontif. Antig. ) VERRIFICARE. Terram versare, ut YERSORIUM. Instrumentum rustirum VE.RRERE. (Ch. Scot.) quo terra versatur; serle de ch,arrzze. (Ap. VERRIFICATIO. Actio versandi terral!' ; Mur.) Vid. VERRERE. (id.) V ERSUS.Gratiarnrn actio post mcnsam ; VERRINA. Ut VERRERiA. les grdces, prires uprs le repas. (,1. SS. VERRINUII. Terebellae species, Gal. Ben.) Versunz perdere dicebautur monavrille, nisi sit sagitta, jaculum, verrina, chi, cum ad refectorium tardius venerant, quippe Italis ea notione nunc.upatur. Laprimusque aut secundus vel tertius ()ratio: tro... capsam in qua erant repositae cruces nis versus jam dictus esset. (Lib. us. Ord. cura verrinis perforavit, et ipsas cruces di; Cist.) Versus pro adversus : lnvenocivitate portavit. (Ap. Mur.) runt euro (regem Francirn)variis militia?bellis VERROLUS. Y Pessulus; verrou. (A. irnplicitum, scilicet versus regem Analo14'35.) rum. (Chr. S. Petri Vivi.) VERRUS. Pro YERRES, porcus mascuVERTELLA. () p arta pars jueris aliad 1us : Si quis verrum furaverit. (Lex Germanos; le gzrart d'un arpenl. Sal.) VERTELLU.bI. Anfractus; dtour. (A. VERSAGIUDI. Jus utenai foresta, idem 1268.) q. USAGIUM. (A. 1404.) VERTEOLUS. Globus qui ad extremiVERSALITER. lnconstanter; d'unernatatem fusi additur, ut facilius vertatur ; esnire inconstante. (A. 1342.) pce de bouton que t'on met au bas da fuseau VERSANA.Terra proscissa, agerde novo pour le faire tourner plus facilenient ; ol. verad cultual redactus ; erre mise de nouveau ter. (A. SS.) en culture; ol. versaine. Ager proscissus et VERTERE. Mutare; changer. (A. 1372.) Hondura satus; erre prpare pour la se- Gressus versus aliquem locum dirigere, menee; o]. ursaine. Tempus quo agri accedere ; diriger ses pas d'zznc8t. (A.1250.) proscinduntur; saison du premier labour Vertentes causce, que reapse coram judides erres; ol. verserel, verserot. . Mensura?, cibus agitantur; causes qui se prsentent d, spccies ; certaine mesure; ol. versane. nouveau en justice. (A. 1369.) VERSARE. Evertere ; renverser. (A. VERTIB1LIS. Mutabilis, animo incoaSS.) Pro versari : Denique reniinr- stans ; inconstant, versatile. (Gu ib.) Vertibiscens ea iu quibus ab ineante mtate versavi. lis equus, cursor, stradriodromus equus; cheval course rapide. (Mur.) (Cene. Hisp.) VI:RTIBILITAS. Verlibilitas lingum , VliRSAI?I. Diciturde vino quod corrumpitur ; se tourner, lourner. (Pet. de mobilitas ; volubilit. (Ep. Joh. de Monst.) VERTIBULUM. Vertehra ; ver-abre. Cresc.) (Lact.) lnslrumentum culi) quo carbones VERSARIUS. Tempus quo agri provertuntur iu fornace; pinces de forgeron.E:1 scinduutur, ut VERSANA. (A. 1248.) Liber eeclesiasticus coutinens versus qui canun- SS.) VERTIFACERE. -- Pro VERSARE. (Terr. tur in ecclesia ; antiphonaire. (i3'et. Necrol.) VERSATILIS. Versatilis grades, utro- Bellij.) VERTIGINARE. Circurnvertere; tourbique secans; pe cleux traachants. VERSATi11. Vice versa ; rciriroque- ner autour. (Tert.) VERTILE. Troehlea; poulie, rouletle. anent. (A. 560.) (Vet. Gr.) VE[iSERIA. Aratio, actio terram verVERTILOGIUM. Numella versatilis ; sandi ; labourage, action de labourer. (A. pilori. (A. 1420.) 1210.) VERTILUS. Versus , obversus. ( A. VERSETUS. --- Versiculus ; verset. 1386.) VERSIBILIS. Mutabilis; changeant, qui VERTOLENUJI. Instrumentum piscachange. (Victor.) loriurn ; nasse. (A. 1268.) VERSIBILITAS. Mutabititas, inconVER1'UOSUS. Virtute praeditus; vcrstantia ; inconstance, variabilil. (Eut. Cord.) VERSiCANORUS. Poeta; qui crit en lueux. (A. 1471.) VERIL Stipes instar subulaeprmacutus; Vers, pole. (Chr. Noval.) pica aiguis, pozntrc. Armorum speciErs, VERSIDICUS. Ut VERSiCANORQS. (Vict. basta ; espc-ce de pique ou de lance, fer pumFabr.) tu etnmanch a.0 bout d'un long batan. VERSIFICARE. Psaimos ar.tiphonatim VERUDATUS. Veru transverso obGrcanere : Quo igne benedicto, redeunt ad matus, clausus; verrouill. (S. Aug.) clrorum verszficando : Duniinus illuminaliu VERUHIA. Salicetum ; saussaie. (A. mea. etc. (Ordin. Eccl. Rothom.) VERSILARE. Psalruos atlernatim ca- 1406. ) nere ; chanter alternativemen t par versas, VERUIT. Veritus est : Pro quo nec rciler les psaumes; ol. verseiller. mori tialuit, uec decollari veruit. (A. SS.) 1'ERSILIS. Qui vertitur, qui redil; qui VERULA. --- Dirnin. a vera, eoclrlea mir ourn e, qui resieret : Annus versilis. (.11. nor, Gal. vis. (A. 1371.).' Cap.) 7:> VER
LElICON ArED. ET Nr Iar.

22R1

LGxIC4N . VES VES :^L3 2^8b converaable.( (Bid. VESTARARIUS.-Thesauricuslos^ ^ I'It[JS. ^- lj.C[UUS ; fuste, ] SGrCie du trsor, trsorier. (Anasl.) Pise.) VI:1tUTATUS. - Qui arma c0gnomine ve- VLSTATI. - Dignitas Palatina apud iIn_ qtti est arm d'une baste. (Vet. Gl.) p e ratores B ,yzaulinos. (11Iur.) o tc VI31tUTIUS. -^1us Pollicus; petit-gris. VES'lERAItIA. - Quae vestium curarla (A.1480.) habet ; fen2tne de chambre. (Mur.) VERUTU9T. - Veru ; broche. (A. 1379.) VESTI. - Ut VESTATI. VERUTUS. -IR ^r ERUTATUS, vES''lAR1T1E. - Nobiles aulici qui cirr,a VERVICUAI. - Ileiis species, idem vesliarium principis versabantur, in palatio V73RV(LIU\i. (A. 1119.) imperatorum Byzantinorum. (VV. Tyr.) VEItViLIU11. -Reus species, instrumen- VESTIARIUM. - Locus ubi non modo tunat>iscaterriurn ; verveacx. (A. 1073.) vestes asservantur, sed etiam cimelia, atque VERZ,^RIA. - Viridarium ; vergel'. (Mur.) adeo thesaurus et peuniae; trsor. (Pass.) VESCHLRIA. - Pro usseria , idem g. - Vestis geiius; sorte de vtement. (A. 1279.) (A. 1180.) - Certa pecuniae alteriusve rei pensio qu 1i qua, YESCO111TESSA. - Vicecomitissa ; vt- ad vestes emendas eeoabatur, quidc{uid ad vestes pertinet; redevance en argent ou en corntesse. (A. 1212.) VESDUII. - Glastum, ut videtur, idem q. nature destine 4l'achat et l'enlrelien des t^UA(SD(U$I. (Tab.S. Aud. s^oth,orra.) vtements, tout ce qui regarde les vternenls; 01. vesture. (A. 1136.) 1 ESINLTUiW. - Ut VICINETU&I. ( Leg. VESTIARIUS. - Qui vestibus praeest ; Tdorm.) chef f de la gar de- rob e . - Cui no(i vestium 1'ES;IIETUII< . - Eadem notione. (Id.) VESO. - Fe1is seu catti species; putois. ti untaxat , sed et thesauri et cimeliorum cura trsorier. - Dignaos in cede- .1 .51.Ord. Chut.) 7T ESI'EIt. - Vesper prior, pervigili um ; sia cathedrali Magalaunensi et quibusdam aliis, cujus cura incumbehat induere m oMera.) (A veille . (Ann. VESPEIt1E. - Una ex horis ecc^esiasti- nes canonicos et conversos, exceptis priori- t^.is; t'Office du soir, vpres. (Pass.) Hm ve- bus; dignitaire ecclsiastique charg d'ha- sperce, ait Ugutio, significat id temporis in biller les chanoines. quopa;satur iiluCl officium : hi vcsperi, ip- VESTIBULUM. - Vestiarturn , sacristia ; s-um olliciutn. Vesperi siquidern cantautur ; lieu oit l'on revt les ornements sacerdotaux, sed vesperce pulsantur. Quilma Lamen n6n sacristie. (A. SS.) VESTICEPS.- Pubertatis menses ingresdistinguunL inter vesperas et vesperos, quan- sus, vel etiam emensus; qui a atteint 014 tum ad ollicium. VESPERI. =VESPEr(1C. mrne dpass l'dge de la pubert. (S. Aug V.ESPLRIA. - Ultimus actus in uni- VESTIFICA. - Qum vestes conficit; tav.versitatibus ad consequendam docloris di- leuse. (Vet. Insc.) guitateui, seu disputatto, qum a baccalario fit VESTIFICINA. - Ars vestes confieiendi, pridie quam birreta doclorali donalur, in vel. ipsa eonfectio; art du tailleur ou confecqua disputant tres doctores cura eodem bac- tion de vtements. (Tert.) oalario; dernire thse que soutenaient les as- VESTIFICIUI4I. - Eadem notione. ( Vet. pirants au doctorat; ol. vespe'rie. Gl.) VESI'ERIANDUS. - Qui vesperiam facere VESTIFICUS. -Vestium artifex; tailleur. debel; qui doit soutenir la vesprie ; Vid. (Id.) VESPERIA. VESTIGARE. - Dicitur dominus ct:i jus VESPERTINALIS. - Vespertinales, floree competit persequendi su .os howines, cuca eo inconsulto ad alium dominum transierunt; scilicet : Vespertinales quoque in vigilia Paschm melius celebrandae sutil. propter le- droit de poursuivrtr le serf qui a trnsfne titiam resurrectionis Domini, quam di.cait- sans permission. Vid. SECTA. VESTIGIUM,. - Pes; pied. (4. SS. I3en., !ondee. (Conc. Aquisgr. II.) VESPERUGO. - Vesper, tenebrae vesper- Vestigiasm minare, vestgare, vestigiurn setinae; le soir, les tnbres du soir. (A. SS. qui; suivre cl la piste. (S. vil.) VEST1MEN. -- Vestimentum ; vtement. .i3en. 1) VESPETIJ;lI. - Locus ubi abundant ve- (A: SS.) spm; licu oit iG y a beaucoup de gupes. (J:VESTIiiMEN TUM. - Missio in possessio- de J.)nem ; investiture; Vid. VE5TIFiE. - A.taleuta, VESPILIO. - Grssator nocturnus; mal- ut VESTIS. VESTIRE . -- Possessionem conferre rei faitetar nocturne. (A. SS.) ol. VESI'tlA'1 ARE. - Sub ves eram come- alicu us ; ?mitreen possession, investir; S. x: ) -Colere agrura , excolere ; riere; martger dans la soire ,p souper. ( A. vestir. ( travailler, cultive? . un champ. (A. 993.) -13i6.) Aulaeis ornare; orner de draperies. (Gr. !11.) VESSA. - Vicia; vesce. VESTIS. - Aulaeum ; dra.perie, tapisserie. ut VESTI VESSELLA. - Vasa, vasarium, uf Vas- Gr. JIl I'Y.)--Beneficinm, feudum, siLa.A. (A. 1342.) sr,apularo Vests apostofica, i Io. (A. 1096.) Vestis belfica, V ESSELLAMENTUM. - Eadem notio(ie. Vid. S i^i . 1 lorica cuirasse, haaibert. (Ch. .1ngl.) Veslis robe, qua baptizatus vestitur; inn.ocentice, VI'sSSEi.i,LT 1I. -- Eadeca noLione. ;^s ( A. vtcrrient de baptnae. (Mart Anecd.j . Veslis 1's11.)
ltal>et; q. Vid. ^^ ic,urrr , . iltunG t' ' CAP(7 ARE. t; 8 )

2/85

VET

MEDI1E ET INFI111rE I,A'1'1NITATIS.

VEY

22b

innrdinala, vetita; vlement nterdit. (Mart. Ampl. Col.) 1'estissanctce Mario, velum sanetimonialium; voile de religieuse. (L. Long.) VESTITIO. Actio vestiendi; action de s'habiller, toilette. (A. 1395.) Bene(icium, feudum; tenure, (erre donne en fief. (S. xr.) Investitura ; mise en possession, investture. (S. xix.) Census qui quotannis domino solvitur pro investitura ; droit que l'o-n paye chaque anne au seigneur pour l'investiture que l'on en a rerue ou que l'on en reccvra. (Tab: Conch. abb.) Alansio, domus, praediolum; habitation !accompagne d'une certaine quanlit de terre , petile ferme ; al. mesnil. (A. 1153.) VESTI'fOR. Qui alterum vestit, seu in possessionem mittit ; seigneur dominanl , celui qui donne l'investiture. (Trad. Isrnm.) -- Agricultor ; laboureur, cultivateur. ( A. 993.) VESTITURA. Missio in possessionem, ut VESTIDO. (Vad.) Census in sif;r-iuro concessa3 vestiturce , ut V ESrITIO. (A. 855.) Quidquid ad vestimenta pertinet, ut VEsTIARIU;VI. (A. 1113.) Veslilura testainenti, census, qui quotannis exsolvitur in sianum concessae vestiturae earum rerurn gura post mortem testatoris in possessionem donantur; droit annuel pour l'investiture des hritages : Pro vestitura vero llujus lestamenli quotannis tres modii vini in nomine sanctae Trinitatis exhibe() ad eleemosynair. VESTITUI:IIA. Census qui quotannis solvitur in si;num concessae vestitura, ut
VESTITIO.

VESTITUS. (Subst.) Vestis; vternent. (Act. episc. Cenom.) (Adj.) Qui de re aliqua investitus est, qui rern possidet; qui a repu l'investiture. (S. ix.) Cultus; cultiv, mis en rapport. (Pass.) Vestitus ager, cui fructus' insunt; (erre productive , en plein rapport. (S. xii.) Pulli vestiti , cum ()vis a vassallis domino dati ; poulets accompagns d'veu fs et donns en redevance. (km.) Mansus vestitus, qui reate atge ordine colitur, undeque praestationes ac vectiSalia juxt,a legem nrinsorum expedite percipiuntur; manse en plcin rapport et sonnais toutes les charges des proprits de celte nature. (Irm.) VESI'UARIUA7. Ut VESTIARIU9I. VESTURA. Quidquid ad vestimenlum pertinet, ut VESTIARIUnI. (Ch. Angl.) ln possessionem missio , ut VESTITURA. ( A. 1267.) Census qui quotannis solvitur in signuriu concessae vestiturm, re tararen ipsa etiani nondum obtenta , ut VESTITURA. (A. 1273.) Fructus quilibet agro pendentes ; produits du sol. (A. 1311.) VESTUS. Cultos, ut VESTITUS. (A. 122(4,) VETA. Vitta ; ruban, attache. (A. 1270.) VETARE. Negare, val potius afirmare, coutoudere falsum esse quod objicitur; nier, affrmer le contraire de ce qu'on avance. (Leg. Long.) VETATUM. --- Locus, ager, pratum, vel silva, seu pascua, ubi animal ia iininirler, vel aliud qu.iduiarn f'acere, quod lis noceat, non

!ice! ; champ, pr, r,ois, etc., sur lesquels il ya quelque dfense faite. (Ch. Araq.) V l s'7'ERAIIIENTAILIA Vestes detritac, aliaque ejusniodi; vieilleries. VET ERARE. Corroborari , confirmari ex diulurnitate; prendre force el consistance, en vieillissant. Vetustatem induere; vicil lir. VE TIi,RARIUS. Veleramentarius; qui concerne les vieilles choses. (Vel. ^l.) V ET ERATIO. Cortsuetudo; coutum.e , habitude. (A. SS.) VETERATOR. Diabolus ; le dmon. (Ch. S. Vic. Mas.) , VETERINARIA. Ars curandi veterina ; mdecine vtrinaire. (V"et. Int. S. tren.) VE'I'ERNARE.Abolere, antirtuare; nepas admeltre, supprimer, etc. (A}->. Baf. 1Vlisc.) VETERNOSITAS. - Pinrilia, torpor; sorianolence, lthargie. (Fulg.) VETERNOSUS. Veterator, versutris ; rus, fin , astucieux. ( Conc. Hisp.) Vetustus; anden, vieux. (S. Bern.) VETERNUII. Vetustas ; vieillesse grand dge. (A. SS. I:eri.) VETICULUS. Juvencarum et vitulorum custos ; berger, pdtre. (St. Univ. Tul.) VE'I'OCIIETUd7. Pulsetur (Of ficiu;n prima?) hora octava curo duobus modus (legend. modicis et supp. campanis), cerlis velochetis interrnediis, secundurn quod estcousueturu, etc. (Ball. incoe. VIII PP. a. 118ra.) Emendo retochetis et pulsus campante iteratos intelli;o, Gal. lintements. VETULONES. Ut VEGLONL'S. (17ab. Itin. Ital.) VETULONISSI>J. Eadem notione. (l(1.) VE'1'ULUS. - Petulus ele montanis, prmfectus cujusr.lam factionis apud Saracenos; le Vieux d la Monlagne. Ideal q. VETICULUS. (A. 1020.) VETUM. Vetitum, interdictrrm; rhose dfenclece. (A. 1370.) Veluna vini, tempu5 quo vetituro est vinurn vendare; temps pendant lequel la vente du vin est interdite; ol. banvin. (A. 1131.) VE'fUttERIUS. ldem q. VECTUAnius VET USTARE. Vetustescere ; devenir vicux, vieillir. (A. 1366.) VETYSA. Ut VECIIIA. (A. 1236.) VEUAGIUiII.Jusquod viduae prreter dotalitiuin competir; ce qui revienta une vence en dehors de sa dot, donaire; o]. veuvet. (A. 1367. ) VEURA. F. pro VAURA. (G. Chr.) VEUTA. Insper,tio rei de qua litigan] t. examen des faits qui sont en litige, enqute, descente sur les lieux; ol. vue. (S. xiv. ) VEYA. Vexatio ; vexation, tracasserie. (I3ern. de Breyd.) VEXATICUS. Enerburnenus, qui a dremone vexatur; celui que le dmon tourmente, nergunane. (Pap.) VEXATIVUS. AculuS, acer; piquant, nergique. Vexativa remedia, ( A. 1209.) VEXELAi11EN1'U11. -- Ideal q. VASSCLL.+. (A. 1281, 1

I''' 1 LGXICOY ^ lA 22E9 Ofricurn, munus, digniV1:YILLARL+. ture. (Mur.) Via communis, publica. Via bei tas vexrllar ir ; offce el dign i t dcbanneret. expeditiovel pere;rinatio Hierasolymitana; qu (Co9rc. Itisjp.) arn viam Hierosolymitanam ar,pellat GnilVE\.ILLARIUS. Miles banneretus , Gal. bertus ; voyage en terre sainle, voyage d 'ouass chr.valirr hann eret. (P.) tre-mer. (Pass.) Via ferrala, iter a Romanis VEXII.LA1'OR. Vexillifer; porte-ban provincia confer,tum ; in voie rornaine. ni^re . (Non.fingl.) (Pass.) Va S. Jacobi, galaxias, lacteus circu`"F.11LL1rER . Eadem notione. ( A. bis; la voie lacie. (Ugut.) Yia levala, a g^ er; 1328.) Exercitus dux ; gne'ral d'arme. leve, chausse. (Ap. Mur.) Va molar um, (4.. mur . )) Vexilli`g r miles, idem q. Barr- pensitatio pro frumenti molitura; droit de irErrETUs. Vexillifer regius, cui auriFlam- moulure. (A. 1185.) Via munita, lapidibus mam d ele rendain cotumittebant reges Franco- confecta ; chemin pa y , empierr.' (S. vol.) ruin ; porte-oriflamme. (Script.rer. Franc.) iria pedagiaria, in qua pedagium eaigitur; VEXILLUi`I. Signum crucis ; le signe de chemin ou l'on payeun droit de page. (Pass.) la croix. Crux anuro est vexillum Christi Via ad pedes, qua pedes vadit; chemin pour el signum triunrphi sud, inquit Durandus. les pilons. (A. 1496.) Vicepublicca Iransitus, Innoceutius I11 crucem, vexillr.am scilicet Do- seu cognitio vel justilia de delictis quffl in minicc.e passionis appellat. Hine in hymno viis publicis perpetrantur; droit de punir Vexilla Dei prodeunt, etc. Vexilla Christ i les crinies et dlics commis sur la voie puhlinuncupanturrnstr umeuta passionsejusdem. que. (Hug. de 'Plana.) Va quadrigalis, per (A. 1360.) Vexillum, pro LABAIiUm. (Vet. quam quadrig,m vadunt; chemin o peut cirC.l.) Vexilli lingulce, Vid. FLA1IArULA. (Ord. culo- une charrette d quatre rones. (Tab. Lep.. Vit.j Vexillurn regale, regis Franciae sci S. Aud.) Yia regalis sea regia, inqua duo licet prmcipuum, ex serico caeruleo, liliisque carr sibi possunt obvian et 16 milites equiinl.erstrnctim; la bannire de France. (NY. tare armati de latera; grand chemin, celui Brit.) Vexillum S. Dionysii, id. q. AURI oic derex chariots passent de front. (Leg. H. FLAninIA. Vexildurn sanctae crucis et Eccle- 1 reg. Angl.) Via sanclorum, ut Via Dei. (A. sia Romance, quod Pontifex Romanus ad priu- 1181.), Via viaria, trita ; cheminpassant. (A. 1213.) Vam carnis ingredi, mori ; mourir. cipes Christianos mitlere solet, qui in pa- ganos expeditionern suscipiunt, veI contra (Modus loquendi scriptoribus sacris et eccleschismaticos aut liaereticos. Vexilla mortua, s'asticis famitiaris.) Vias quatuor dare, tnapanni nigri, qui mortuorurn aedibus appen- numiltere; donner la libert d un serf. Va di solent. Interdurn a voce vexillo sif;niti- interdum sumitur pro 1 modus, ratio; voie, catur : 1 clamor militaris; cri de guerre; moyen, maniere; 2' vicis; alternativo, tour, 2 nota , testimonium, signum; marque, en- changement. sci7ne. VIACULUM. Semita ; peti;t chernin, senV EYERIA. Idem q. VICARIA. tier. (A. 1356.) VEYRERA. Qua' vasa vitrea vendit; VIACU\i. Locus vacnus aedilicandis domarchande de verrerie. (A. 1334..) rnibus idoneus; lieu propre d bcitir une niaiVEYRERIUS. -- Qui eadem vasa vendit; son, emplacement. (G. Chr.) marchand verrier. (A. 1334.) VIAGERIA. Jurisdictio viarii; voierie, VEYRIALE. Fenestra vtrea; fen'tre juridiclion d'unvoyer. (A. 1229.) garnie de vieres, vitrail. (A.1341.) VIAGERIUS. Usufructuarius; usufruiVEYRIA LIS. Vitreus; de y erre. (Mir. tier. (A. 14.50.) Viagerius redditus, ar^nua Urb. V PP.) pensio quae morte exstinguitur; rente viaVEYROLA. Ut VARIOLA. (A. SS.) gre. (A. 14.99.) VIAGIUM. Iter, itineris terminus, eapeVEYRUS. Ut V.AI;rs. !; ditio, itineris pretium, pra?statio pro facu'VEYSSELLATA. !den] q. VASSELL'A. tate iter faciendi ; processio, vita, cursus VEZENDA. EYcubite, statio ; garde, hujus vitae, annua pensio ad vitam, ususfruguart. (St. Mas.) VEZIA. Apud Ralos tubos per quena ctus; voyage, expdition militaire ou cutre, but du vogage, frais de voyage, prix de transatina decurrit; tuyau, conduite d'eau. VL:ZIOLA. Doliolum; petil tonneau. port, procession, cours de la vio, redevanee viagre, usufruit, lenure d vio; ol. viage. (Ap. Mur.) VEZIRUS. Dux exercitus apud Turcas; (Pass.) VIALE. Trihutum quod a transeuntivizir. VI3'l.OLUS. Ut VEZIOLA. (Ap. Mur.) bus per vas exigitur; droit de passage, 1 l:'ZZOLUS. Artelnisia arrnoise. ( A. page. (A. 1507). SS.) VIAMEN. -- Jus commeandi : Pacen-) et ' VIA. Nude, iter; voie, grand chemin. viamen latoribus sanctorum offerendo. (ConsuetudoClaromont.quinquespecies via- (A. SS.) VIANDA. Cibaria, iter facienli necessaruin constituit Sernitarn, quena sente ap- ria ad vi ctum; provisions de bouche pour le pellat, lalam 4 p edes carreriain, carreriam Iatar n 8 pedes; viarn, ltam 16 pedes; voyage. (St. Mas.) VIANS. Vivens s Commercium vianlatutn 32 pedes; et viam regiarn, latan' 64 pedes.) Va cequalis, commul,is; cheuain pu- tiuni . (A. 1164.) VIARF.SUS. Qrii facillime transvehi p; blic. Yiaalta,generalis,eadem qua communis publica, regio; grandehemin. (Pass.) Via car- test; portalif, ais d transporten. (A. 1217.) V1ARI11. --- Jurisdictio scu justitia vel di raria, qua crrum velii potest; chemin de voi- <,?S7
^

VIC 11IEFl1E ET INI+IlI1E LATINITATIS. 2290 VI( strictus viarii; juridiction, ressort, juslice praestatur; obligalion de fournir un hoamne d'un seigneur voyer; ol. voierie. litem q. vivant et mourant ; ol. vicairie. Saceliurn PRAEPOSITURA. (A. 1230.) hiera q. VICL' redditibus annuis instructum a presbyteconiITIA, hocestvicecomitisjurisdictio. (Ord, ro deserviendum ; chapelle, bnfice ecclVit.) Idem q. ADVOCATIO. ( Ch. Strp. rp, siastique; ol. vicairie. Vicarii ecclesiaParas.) Oliicium carceris custadis; office stici dignitas; dignil de st.tpplant de cur, de gedlier. (A. 1314..) vicairie. Pagas ; canton, surte de diviVIARIUM. Annua pensio ad vitam, ut sion ac)ministrative. Regio ; quarlier, VIAGiUnI. (A. 874.) canton, pays. Vicaria prianrehlissct, rediVIARIUS. Dnminus feudalis cui comtus assignatu.s pro prima Missa. (A. 1380.) petit inferior vel meda justitia ; seigneur VICARiATA. 7urisdictio, ofI'icium vicafe'odal qui a la moyenne ou la basse justice, rii, nt VICARiA. (A. c. 1068.) bas juslicicr; ol, voyer. Carceris custos ; VICARIA'f10. Functio vicarii seu ejus gardien de prson, ge8lier. qui alterius vices agit exercice des foncVIATICARE. -- Viatico instruere ; donner tions de vicaire, de supplant. (A. 951.) ce qui est ne:cessaire pour le voyage. (A. SS.) VICARIATUS. Jurisdictio vicarii ejusVIATICARIUS. Ductor, viator; voya- que oflicium, munus, ut ViCARIA. (A. geur. 1219.) VIATICU:VI. Vis, tributum ab itineraoVICARIUS. Generatim ille qui alletibus praestitum, sacra Eucharistia, auxi- rius vices agit ; supplant, remplapant, lieulim, subsidium, tuerces, praemium, cibus, tenanl. Medite aetatis tem,t7oribus, qui viesca, aditus; chemin, tribal pay par les cecomitis aut alterius judicis partes exsevoyageurs, sainte Eucharistie, viatigice, aide, quitur in pagis vel rninoribus oppidis ; secours, salaire, nourriture, acds. (Pass.) assesseur du comte ott d'un juge, juge VIATICUS. Dominas feudalis, ut Ya- d'ordre in friettr ; ol. viguier. Canipio, RIUs. (A. 1195.) pugil, qui pro alio monomachiam seu duelVIATIM. Per vias. (Bart. Gl.) Ii, vel quodlibet aliud vulgare judiciuui ViATIO. Iter ; voyage. (A. SS.) Idem exsequitur et esperitur; champion gui se q. VIARIA. (A. 1256.) baltait pour un mitre dans les duels judiVIATOR. Dominus feudalis; seigneur caires el terminait le diffrend ai ses rasques voyer ; Vid. VIARIUS, (S. .) Viatores : et prils ; ol. vicaire. Is qui vice mo1 Fratres con versi in monasteriis, ita t1i- nasteriorum aut virorum religiosorum, vel ct! quod pro negotiis monasteriorum a prae- ecclesiarum, domino feudali offerlur ; qui fectis nnssi crebrius viaa se committerent de praediis ab iis acquisits, neque amor(Caes.) ; 2 qui in hujus vitte cursa versan- lizalis, respondent, tam de forefacturis guara tur. (Mars. Pat.) de releviis ; homtne vivant, mouranl cl conVIATORIA. Advocatio, ut VIaRiA. (A. fisguant, celui que les gens de mainnaorte doivent fournir ata seigneur pour qu'il serve le 1133.1 aef en leur place, et c2 la mor duquel le seiVIATRIX. Quae iter agit ; voyageuse. f gneur peut usen de ses droits contarte s'il tait (M. Cap.) VIA'1'URA. Ut VIATORi A, (A. 1091.) le vritable tenancier ; ol. vicaire. FideVIBRAMEN. Coruscatio; clal, splen- jussor ; caution, rpoaidant ; ol. vicaire. deur : Qui sanctos suos potenter miriti- Qui in ecclesia vices agit parochi ; ecclsiascans, vario non cessat decorare miraculo- tique charg de remplacen le cur d'une paroisse, vicaire. rum vibrarnine. (A. SS.) VIBRELLA. Tormentum bellicum ; VICATIi4I. Alternatim; alternativeanent. (AD. Lud.) canon, boliche ri feu. (Ap. R,}-m.) VICEADMIR ATUS. Propraefectus maris VIBRELLARIUS. Tormentarum libra' vice-amiral. (Si. Gen.) tor ; canonnier. (Id.) VICEADVOCATUS. Vid. ADVOCATUS. VIBIiELLATOR. -- Eadem notione.(Id.) VICEBAILLIVUS. Baillivi vicarius ; VIBRIANIJII. Axilla ; aisselle. (A. SS.) VIBRINUS. Moneo specialius... vesti- lieutenant d'un bailli; ol. vibaillif, vice-baillif. (Pass.) menta lucida vel nigra, ve! cum purpura, VICECA:IIERARIUS PAR/E. Officiunl vel vibrium nunquam in usa habeantur, palatii Romani Pontificis quod in Ordine nisi tanturn laia ac lactena. (Reg. S. A. Cces.) Ubi Voss%us rescribendum existimat Romano memoratur; vice - camrier. ( 1561. vestemque inlerpretatur factam ex fibrina, VICECANCELLA[{IUS. L1ern aliquando pilis tibri, quibus nil mollius. VICARIA. Districtus, jurisdictio vica- qui notarias. (Mab. De re dipl.) VICECAPITANEUS. Ducis tenens lorii, locus in quo justitiam suam exercet ; visous-qouverneur. (A. SS.) cum; dislrict, tendue de carii munus et ofitcium ; VICECOMES.Vicariusi comitis, qui vila juridiction du vicaire, offiee de vicaire, lieu o le vicaire rend la justice ; ol. vicai- ces comitis exsequitur ; vacom.te, vicaire du rie. Exactio quam vicarias faciebat intra comte ( le vicomte tait choisi par le comte supplait dans ses fonctions). Ideal viearim suaa limites; ianpGt que le vicaire le- et le vicedomanus episcoporuni, Vid. VICEDO\Iiq. Juvait dans d'lendue de son ressort. stiiia seu jus cognoscendi et judicandi de nes. (A. 993.)In Normannia, judex qui in eritniuibus ; droit de juslice. Obligatio minorlbus oppidis jus dicit, tributa et vean-galio exigit , et de Jis ratiociuia ethibc;t; viqua homo Ievans et Inoriens a quodaru

2'289

Vlc I.EZICON VlC , 4?.^ t rn,nte, officier de robe qui levait les Impdts et VICENTUS. Loci insola, ut Vlcrnus rendait la justice au nom du roi et des sei- (Script. rer. Fr.) q,,rurs. Qui caslel lo pr,^efectus est ; com- VICEPLEB AN S. Plebani seu curionis inandant d'un ch@lcau fort. ( Ap. Lamb. vicarins; vientre, supplant de cur. Ard.) -- Nomeri dignitalis, nduclum poste- VICEPROTONOTARiUS.idem q. ViCE- r ioribus sagculis , rnaxime in- Anglia ubI CANCELLARIUS. (A. 1212.) crean ceepere; litre honorifique cri en An- VICERECTOR.Ul V I CEPLEBANUS, rectogleterre par Ilenri V et adopt ensuite sur le ris vicarius; Vid. RECTOR. (A. 1409.) continent. VICEIIEX. Prorex, qui regis nomine VICECOMIT1A. Vieecomilis jurisdic- agit; vice-roi. (A. 1435.) tia; vicomt. (A 1311). VICEROSISS1NiUS.Dileetissimus; bien- VICECOMI'1'ISSA.Vicecnmitis uxor, vel aim, tres-cher. (A. 1284.) qua vicecomitaluni possdet ; vicomtesse. VICES. Pro naves. (A.1257.) Dicuntcr VICECOMITURA. Jurisdictio seu justi- de animalibus quae matrern suam sequentia viarii, ul VIArrIA. (A. 1115.) tur : Centum voceas cum vicibus SUIS. )b VICECONJUX. Concubina; concubine. (A.-1160.) ( Dig. ) ' VICESIMA.Ut `INTE,NUAI. ' VICECONSUL. Vicecoms ; vicomle. ( A. VICESSOR. Qui vices alterius agil ; 1119. ) fond de pouvoirs , procureur , celui qui en VICECUSTOS. Officiam apud Francisca- reprsente un autre. (Lex Bav.) nos; Gal. sous-garrtien; Vid. CUSTODIA. VICIBUS. Per vices, aliquando, quanVIC1sDA11'EUS.--Pr'O VPCEDORIINUS: Domi- .finque; quelquerois, de temps ; autre. (A. nus vicedamus de Citartres: Gal. le vidame SS. ) de Chartres. VICICOLA. lncola vici ; habitan! de VICEDAPIFER. --- Qui dapiferi vices sup- bourg. (A. SS.) l.let ; sous-snchal. VICINAGIUM. Tus civitatts; droil de VICEDECANUS. Subdecanus ; sous- bourgeoisie. (A. 1207.) doyen. VICINANS. incola ; habitan!. ( Cap. VICEDOGNAUS. 1emg. VICliDOAItNA- C. 111. ) TUS. (A. 1353.) VICINANTIA. -- Urbis seu burgi regio; VICEDOM1NA.Vicedomini uxor; femme territoire d'une ville, d'un bourg , baraliene. de vidame. vidamesse. (A. 1410.)(Ap. Mur.) Jus civitatis , ut VICINAGIUl. VICEDOMINALIS. Ad vicedominum (1(1.) pertinens; de vicomte, vicomtol. (Ap. Agn.) VICINARE. Vicinum esse , appropinVICEDOIIINARiUS. Eadem notione. (piare; lre prs de, s'approcher de. ( Ap. VICEDOMINATUS. Vicedornini rnunus, Mur. ) oflicium, dignitas; emploi, office et dignit VICINARI. Eadem notione. (Id.) ele vidame; ol. vidam, vidomnat. VICINATICUM.Apud Majorenses, juraV10ED01IINUS. Qui vices aut locum torum, seu vicinorum civitatis conventus, domini obtinet; lieutenant, celui qui en rem- communia ipsa ;'runion des magistrats muplace un atare, vicomte. Apud Massilien- nicipaux, la c mmune. _ ses , judex quidarn qui sub patricio provin- VICINATUS. Vicinitas; voisinage, envicien jus dicebat, a quo ad eulndem patricium rons. (Ap. Lud.)Civitatis vel burgi distrilrrovocabatur; offcier de robe qui rendait la etus jurisdiclio; territoire d'uneville, sabaniustice au nom d'un seigneur ou du roi ; ol. lieue. (A. 1340.) viguier, vicomte.In monasteriis, ecclesiis VICINETUM: Anglicis praetieis, jus, et episcoporum palatiis, oeconomus ; vice- forma r val modus dirimendi controversias dome , rgisseur du temporel d'une glise, civiles val criminales, in rebus dubiis neque d'une abbaye , d'un vch. ( Le vicedorne omnino certis , per assisarn vicinorum de allat) h la guerra pour I'vque , l'glise villis, vel civium, aut burgensium , iis sciou le monastre qu'il reprsentail; il admi- licet advocatis, ex quorurn veredietis seu nistrait lajustice au nom de ce mme v- depositionibus judex pronuntial; maniere de terminer les procs diffciles par l'enqute des que, etc.) VICEDOMNATUS. Ut VICEDOAIrNATUS. habTtants de la localt. VICINIA. -- Vicus, civitas; bourg, ville, VICEDONNUS. -- Ul VICEDonIINUS. ( A. 1293.0 cit. (A. SS.) VICINITAS.Jus civitatis; droit de bo2crVICEDUX.Qui ducis mes agit apud Ve- vicinum netos; vice-doge. geoisie. -- Burgesiea concessio , in octroi du. droit de bourVICEGERENS.Judex ecclesiasticus, qui seu civem admtssio; oflicialis vices agit; vice-grant. (Ch. L ud. geoisie, admissio21 dans la classe des bourreg. Sic.) geois. V ICEGERENTIA.Ofl'icium vicegerenti:s; VICINITUDO. Ut VICINATUS. (A. 1307.) Circum, quaquaversurn ; Vid. VICEGERENS. VICINITUS. V ICEJUDEX. Qui loco judicis justitiam dans le voisinage, d proximit. (Cod. Th.) Cap. P. d isl ribuil, ut VICEileILLnns, VICINIUM. Eadem notioue. ( Reg. ) VICELLULA. Dimin. a Vicus. VICINUS.Lociincola, civ - is, burbensi; V1CI;LLULUS. Eoderrlsensu. habitan!, bourgeois, cclui qui a le droil de V I C EN DA.Proedium u t EAS I.N DA, (,re b r. i'iourgeaisie. (Pass.) ' ( IX PP.)

BIPDIIE ET INF1;WE LATINITATIS. `VIT? 2991 VICISSERE. Per vices agero : Frater (Mab. Anal.) Vicus publicus, qu fisei est, autem ejusdem presbyteri, vicissentibus se qui non est in beneficiara datus. (Cap. C. per ordinem caeteris monachis, hujus mona- M.) sterii pistar effectus est. (.4. SS, Ben,) VIDACERIUS. Locas editas, ut videtur, VICISSITUDINARIUS.Reciprocus; rci- unde conspectus patet; observatoire, tour proue.. (Ap. R,ym.) q d'observation. (A. 11344.) ICISSITUDO.Vi.cissitudo alterna, prae- VIDATIO. Locus unde ligna crosa evamiram vitae retern-e. (Ep. Joan. V PP.) euantur. lG. Chr.) ICONTAGIUA'I,Jus vicecomiti debitara ; VIDECACUS. I'iusticolae majoris species; sorte de droit (t au vicomte; ol. vicontaige. grosse beas.se; ol. videcoq. (S. xiii.) 'A. A. 1317.) VIDENTES. Testes oculares; tntoins VICORIUM. Vicus minor, mansionum oculaires. (A. 1110.) ve1 tedian]coilectio a rnajori vico depen- VIDENTIA. }loe domino fuit pactnm... de ; ha^rnea^u. (S. mi.) in videntia et prmsentia Pontii de 111ontopesVICORNIUDI. Vas quocidam duabus a-n- sulana,).etc. (A. 12+9.) Vid, VIDENTES. s instructum ; case deux an.ses. ( A. VIDERE. --- Saiutaro ; frquenter, scr.lucr, 1416. ) voir. (Pass.)Videre se, apparere; parmilre, VICORNU;iI<. Eadem notione. (Id.) sembler. (A. SS.) Visis et diligenter exaVICTARIUS.Prmbitor annonarius , Gal. mina lis ac correelis secunda videre novivanclier, sea idem q. UrCTLRrUS. (A. 1202.) strunz, etc. Id est , prout nobis visum VICTERIUS. Vector, vectarius; voitu- est. (A. 1368.) rier. (A. 1378.) VIDERI. Pro e.s.se, passim occurrit in VICTIIIA.Idem q. FRISCING. (A. SS-.) medii mvi instrumentis. VICTORABILIS. Vincere assuetus ; qui VIDIMARE. Apographum ad exemest habitu vaincre.. (Bart. Gl.) plum exigere; collation.ner une copie avec ICTORIARI,. -- Victnriarn adipisei , re- d'original et certifier qu'elle y est conforme; ol. vidimer. #'erre ; remporter la victoire. (S. Eulog.) 1C1'ORIATUS. Qui victoriam rctulit; VIDIilAT10. Recognitio scripturm ; vainqueur. (Vet. Gl.) action de reconnaitre une c.riture, vidimaVICTORIFER. Eadem notione. ( Ap. ',ion. VIDIMUS. -- Vidirnatuna instrumentum ; Mar. ) VICTORINUS. Monetae species a Frede- litre qui a t vidim, collationn. VIDISSE. .Laical notione. (A. 1321.) ico 1I imperatore cusa; monnaie de Frd- 'VIDUA. Vidua regs, juriscons. Anglis, ric II, empereur d'Allemagne. VICTORIOSE. i1lanu victrici ;- d'une est lila clima dotem legi lirTaam o terris et tenementis viri sui qui rn capita de corona gnain victorieu.se. (Pet. de Vin.) regis tenebat, regs auxilio sibi. subveniri VICTORIOSUS. Victor ; vainqueur. pellt. ( Pass. ) VIDU.E. Apud scriptores ecclesiaslicos, VICTRN1E. Fenestrm vitreae"; ver- quae servandm viduitals professionenr rires. (Chr. Bec.) VICTUALIA. Commeatus, victui neces- coram episcopo in secretario cmittebant , imposita ab co veste vidnal, Professa', saria ; provisions de bouche , victuaille. (S. consecratm., benedictce, in coneiliis aliquot Ambr.) VICTUALIARE. Commeatu munire ; Galliarum appellantur. VIDUALiS. Vidua ; vence. (A. 1397.) munir, approvisionner de vivres. (A. 1357.) VIDUARE. Orbare, privare; deaouiller: VICTUALIO. Ipsa viclualium distri- utio, vel eorum usus; distributionlou con- (Cap. C. 1YI.) Evacuare; dlor/er, vider, vacuer. (A. 1407.) sommaton des approvisinnernents de vivres, VIDUARI. Villamil esse; tre vence. (A. (A. 14.92.) 1480) VICTULATIO, Eadem notione. (Id.) VIDUINA.. Bivira , quae daos habuit VICTURALIS. Vector; voilurier. (St. maritos ; vence de deux maras. (Pap.) Verc.) VIDUITALIS. Ad viduam periir.cr.s; VICTUS. Pensio annna, qua victui ne- de veuve. (A. 14.74..) cessaria comparantur; ce qui est ncessaire VIDUITAS. Prudentia, providentia ; pour nourrir une personne penclant un an : prvoyance. (Ep. Alexand. IiI PP.) Vox Ego ad quatuor ivictus pro quatuor artisol. lis... me et bona mea praesent"sa et futura Inri, jura vidum; les droits d'une veuve; (Pass.) veuz^et. obligo. (A. 1302.) Victus mortui, portio VIDULA. Instrumenturn musicum, ut cibarii Tire pro canonico volacho de- VrTULl. Instrurnentum ferreum, ut, Cuvvres functo pauperrbus solel^al distribu ; vrA. que l'on donnait c3, chaque pauvre d, la mort VIDU;47ARII. -- F. pro ViTDRIAIIrr. (Cod. d'un chanoine ou d'un 7110i47e. (A. 1100.) VICULUS. Parvus vicus; humean. (A. T'h.) 1'IDUNIA. Ut UrnurNA. 104.4..' Semita; sentier ruelle. (Chortal. VIDUVIUM. Multas; veuvage. (Sud.) ' ^ S. Vand.) VIELLA. Instrumenti musici genes , ViCUS. Castran-1 sine munitione muro- idem q. ^^ITULA. rum ; soriptoribus ante annum 1200, idem VITLLARE.Viellam pulsare ; jouerde 1`1 uod villa; bourg non forti ft, ville. (Pass.) ou du violan; ol. vicler. vielle Vcus canonicus, qui ad canonicos pertinet.

T295

Ale

2093

Vi(;

I.EYICON

ViG

vIELLATOR. Qui viellcrne pulsat ; noctem mnrolo sollicitando; veiller un mapxenr de vielle ou de violon. lude- (Men.) VIis'NAGIUiI. -- Praestatio luce domino VIGILARjjI. lilem q. VIGII.Es. solv tur pro securo transilu ; drois pay pour VIGILATIO. Obligado vigilias srtn exla sziret des grands che:nins; ol. vienage. enbias ant u idi ; obligation de faire le qust, (<< 1193 -) service militaire dic par les vassaua ; ol. VIENATOR. Qui vienagiurn exigit ; guet. (A. 1369.) r.clui qui perroit le vienage. (1d.) VIGILATOR. Idem q. GAiTA. (A. 1293.) VIi.NATUIII, Eadem notione. (S. xlar.) Vigilatores, exploratores; elaireurs, ceux VIERE. Purgare , exenlerare ; vicer, qui vont d la dcouverte. (Ch. Lusil.) neltoyer. (A. 1282.) VIGILAX. Vi;;ilans, industrius; taboVIERIA. -- Jurisdictio viarii ; juridiction rieux, appliqu, zl. (Sid.) du voyer, voierie. (A. 1080.) Locus in flu- . VIGILES. Tenentes, qui excubias devio palorum serie coaretatus piscium ca- bent ; vassaux qui doivent d leur seigneur le piendorurti gratia ; dique faite dans une ri- droit de guet.. viere au moyen de palis. pour faciliter la VIGILGALLUS. Ut vigil ; Vid. VIGiLES. pche du poisson. (A. 1139.) VIGILIA. Festum .solemne in signum VIERLINGUS. Quarta pars libraz; le irretitiae publicaP; fte donne d titre de rquart d'une livre. (Necr. Arg.) jouissance publique; ol. veille. (A. 1491.) VIERRUII. Apud Dumbenses, ager in- Obligatio `excubias faciendi; obligatian or't cultus et srerilis ; friche. taient les vassaux de faire le guet sur les VIERSCARA. -- Apud Belgas, tribunal murs des villes ou dans les chelleaux deiseiubi de rebus cum civilibus, tuca crimivali- gneur. bus,suprema sententia judicatur; vierschare, VIGILIlE. Nocturnas preces quibus vetribunal de justice en Flandre. teres olim Christiani vacabant, nunc aboliVIERUS. Locus piscando idoneus, :ut ta-; ij,sum olicium nocturnum, quod in viVIERTA. giliis nocturnis decantabatur; vigiles, prires VIETA. Diminut. a via, semita ; petit et crmonies qui se faisaient autrefois penchemin, sentier. (A. 1319.) dant la nuit.Ofcium quod pro defunctis VIETA'hIO. Vetitum, interdictum ; d- canitur; Office des morts. Obventio quaeferrse, inlerdiclion. (A. 1424.) darn curionunl : Bernardus et uxor ejus VIEZERIA. Forum vestiarii mangonii ; ecclesiam S. Hilad) et S. Mariae... cum demarch de la friperie; ol. vieserie. (A. 1292.) cimis, et primitiis, et offerentiis, vigiliis et VIGARIA. Jurisdictio, districtus vige- cimeteriis... concedunt. (Tab. Gellon.) rii. ut VIGERIA. (A. 1473.) Vigilias facere dicehautur tirones, qui miVIGENNIUM. Vicennium ; espace de litarem ordinem erant consecuturi; pridie vingt ans. (llig.) enim in ecclesiam secedebant, ibique perVIGERALIS. Justitiae vigerii obnoxius ; noctabant, orationibus dantes operam ; faire la veille des armes (crmonie qui prcjusticiable da viguier. (S. stv.) dait la rception des nouveaux chevaliers , VIGERARIUS. Eadem notione. (Id.) VIGERE. Adolescere , roborari, inva- lesquels passaient en prires, dans I'glise, lescere : Et sicut vera resurgit, sic et vere la dernMre nuit de leur grade d'cuyer). Vigilias cuin clava notificare : Debent praemedilabitur incorruptelam, et augebitur, et vigebit in regni temlioribus, ut fiat capax ornni nocte vigilare, et vigilias cum clava g1orlce patris. (Vet. interp. S. Iren.) invicem notificare. (A. 765.) Id est is , qui vigilias facit , debet clavae percussione VIGERIA. Justitia et jurisdictio vige- rii; justice, juridiction el ressort du viguier; subinde se vigilare indicare. VIGILIARII. Monachi qui in monasteol. viguerie. Uxor vigerii; fernme de vi- riis alios evigilant ad matutinos; moines guier. VIGERIATA. Jurisdictio, districtus vi- chargs d'veiller les autres pour l'Offtce du gerii, lit VIGERIA. (A. 1224.) rrratirc. VIGILIS. Lucerna vitrea ; lanterne de VIGI.RIUS. --- VicariUS; supplant, lerranl erre pour veiller, veilleuse; ol. veillole. (A. y lieu, lieutenant, substitut; 01. viguier. Vid. VECECO1IE5, el VICARrUS, 13fa2.) VIGNALIS. Ager vineis consitus; terre VIGESII'rIARE. Solidum pro libra exi- plante de vignes, vignoble. (A. 1471r.) ,;ere; prendre le sou pour livre, VIGNL'I'lE. -- Viticul^xl, ornamenta in +' 'I'US. Vjbells : Virlute vigetus. VIGL modum vitiurr^; ~enrula en forme de feuilles ^ ^ (Frid.) de vignes, arabesgites.^ A1e um;) vignoble. (A. VIGILANTER. Prudenter, sapienter; VtGNOBLUM -avre sagesse, a y es prudence. (Ach. Spic.) 1108.) (Cigal.) ^'1GILAN'1'IA. Pro vigils, seu matu- VIt^NOLA. Viticola; vigneron. ltubilr^de, linis, horis canonicis ita dictis : Iu psal- V1G01;,13 Consuetudo, usus; >l9.) uiis, hymnis, seu n^issis, et orationibus, Ft usage. (.^ Confirmare, corroborare, n octurnis vigilantiis. (Ch. Otton. II1. ^'IG 1^AR)y . imp.) vigoren) praestare; con fr^ner, corroborer, . (A^ 'vo.) Excubias agere, todire ; donner de la forceV ir s1a0cq utrcre g; og ner des Ali1. . V IGO R [-aire re le le quet , nroaiter la , garder. (A. tor ees, croltre (Ap. Mur.) 1012. ) Vigilare (vil - olunr, asstdere lotean

2296

2297

vIL

MCD1JE E'T INI'11e9;E LATIIVtTAT1S.

VIL

2298

V1GOItA`I'US. Vigore praedilns; /'orl, robuste, vgoureux; ol. vigouroux. (Dud.) -Excitalus, accensus; anim encourag. (A. 108G.) VIGOROSE. Acriter, strenue; vigoureusement. (A. 121i.) VIGUERIA. Justitia, jurisdctio vigerii, ut VIGERIA. (A. 1362.) Exactio quam viguerius far,iebat intra vigueria: suae limites; laxe que le viguier tablissait dans le ressort de sa viguerie. (A. 1215.) VIGUERIATUS. Justitia, jurisdictio viguerii, ti t VIGUERIA. (A.1!14.7.) VIGUERIUS. Idem q. VIGERIUS. VILAGIUM. -- Pannus lanneus, villosus; lo fi de laine, velue. (A. 14.06.) VILANAGIUM. Tenementum villani, ut
VILLENAGIUM. (A. 1181.)

villani, nl VILLENAGiUAI, quod Vid. S^vi

tium,maxirnecui praedium, alioqui Iiberurn+ obuoxum est ; service, surtout celui auquel une terre, libre sous certains rapports, est assujettie. (A.1128.) VILLANICUS. Ad villanum spectan s; de vilain, relatif au vilan. (Pass.) Villana ic consuetudo, villanica servitus, idem q. VIL Villani more Gam^rius dimidiam acram frar.cae torra) secundum consuetudinem villauae terrae suae vill aniler tenebit. (Chartul. S. Vand.) Id est sub onere praestationis, census et operarum. VILLANUS. (Subst.) Qni ruri habitat, praecipue y ero, apud scriptores medii aevi, is qui, gleba: ascriptus , vlis ac servilis conditionis eral; payan, lcabitant de lo campagne, surtout ser f; ol. villain, vilain. (Pass.) (Adj.) Ad villanum spectans; de vilain. (Pass.) VILLA RE. Villula, vel viculus decem aut duodecim domorum seu familiarurm; hameau. VILLARIA. Eadem notione. (A. 1202.) VILLARICL+'LLUS. Diminut. a VILLA RE. (A. 878.) VILLARIS. Eadem notione. (A. 677.) VILLARITIUM. Eailem notione. (A, 875.) VILLARIUM. -- Eadem notione. (A. 1152.) VILLARIUS. Villicus, nisi legendum sir villanas : Ego ipse Amelius dono eisdem fratribus quidquid poterunt acquirero de feualibus meis, et servientibus, et villars ubiaue, et in omnibus locis. (G. Chr.) VILLARUNCULA. Ul ViLL:mBE. (Ch. Sisp.) VILLATA. Adunatio plurinm marismonum, seu villa major; bourg. (Fiel.) VILLATICA. Communrtas, homines unius villa ; l'ensernble des habitants d'un lieu, la commune : Juraverunt Richardus sacerdos et iota villalica Stephani. (A SS.) VILLATICUS. Rustcus; paysan, hon wnc de la campagne, (Ch. ringl.) VILLA'1'US. Eadenl nolione. (1+I.) V1LLENAGIUM. Conditio villani ; condtion de vilain ou lnanant; nl. villenage. (Pass.) Villanum servitiurn, id est illud quod villani praestant; service de vilain. ,Iline tenere in villenagio, tenere sub ouer'f' villani servilii; tenir en villenage, lenir un bien sous la condition de rendre au propritaire des services bas et abjecls, coluvie de charrier des fumiers, etc. (S. xr l.) Tenernenturn vitlani, vel villano cogcessum ad excolendunm, sub enero praestationis, census, et operarurn; ita ut qui ejusrnodi tenementum possidet, hisce servilutibus obnoxius sil, sive villanus, sive liber; fonds de terre tenu en villenage, hritage tenu d cen.+ ou a rentes serviles; ol. villenage. (Villenagium aliud purrela, aliud privilegialum; villenagiurn purum est, quod sic tenctur, aucd lile qui tenct iu villenagio, sivo liber, si Yo
LEN AGIUM. V ILLANITER.

VILANATICUM. Servilium, maxime cui praedium, alioqui liberum, obnoxium est, ut


VILLANIA. (A. 1153.)

VILARIA. Idem q. VILLBE. (A. 1116.) VILARIUM. Eadern notione. (5. xll:) VILARUS. Eadern notione, (A. 833.) ^ ILATGIUM. Ut VILLAGIUM. VILENLIRE. Vulnerare; maltraiter, blesser; ol. villener, villegnier. (A. 1306.) VILESCERE. Conternnere, vili 'latiere ; mpriser, faire peu de cas. (A. SS.) In conterllptum adduci; perdre sa valeur, se dgrader. (A. 1359.) VILIFICARE. Vilem reddere, submittere; anantir, abaisser. (Im. Chr.) VILIPENI;IUM. Contemptus; mpris, ddan. (A. 13'13.) VILITAS. Ignavia; ldchet. (Ap. Mur.) VILITER. Cure dedecore et contumelia; avee holle el ignominie. (Ap. Lud.) VILLA. Cotr plurium in agris mansionum collectio; village et son territoire, paroisse. (Pass.) Civitas; ville. (Pass.) VILLAGIUM. Mansus, praedium rusticum ; mlairie, terre, proprit rurale. (A. 1106.) Villa, vicus; village. (A. 1235.) -Villaedistrictus, terriUlriurn ; lerriloire d'une ville, d'un bourg, sabanlieue. (Chartul.Flor.) a Super dill'erentia pannorum alboruu, 01andorum auno quolibet in festo S. D1ichaelis monachis conventualibus ministrandorum, videlicet unicuique de vilagzis secundum gradus suos. (A. 11116.) Ubi il videntur indicar: Inonachi qui 1 q praediis rusticis habitabant, ui s excolendis invigilarent. VILLALINUSr F. villanus, rusticus, rudis : Sicut in superioribus noster villalinus calamus descripsit. (A. SS.) VILLAMEN'IUM. Ut VILLAGIUM. (A. 1310.) V 1LLANAGIUM. Pro VII.LGNAGIU31 et V INAGIUAI. VILLANIA. Probrosa actio, guillen] villani et viri ignobiles facere solenl; injuria, prribrum,convicium, eontumelia; aclton bassc, infdrne, injure, insulte, outrage; ol. vilenie, vilainie, villonie. Teneu.cululu
_


%,a a v u. :' IN Lg,t1CON 27,00 servus, faciet rle villenagio quidquid ei pra3- ViLNAGIUM. Pro VILLENACiUgi. VIMICILLUM. Crates, quia ex vimi_ eepturn fuerit, nec scire debeat sero quid facere debcat in crastino, et semper tenebi- - nibus confuta ; ctaie. tur ad incerta. Talliari autem potest ad yo- VIMPLA. Veium muliebre ; Vd luntalem domini ad plus vel minus, etc. GUiD1PA. Villemagium privilegiatum est illud quod V1MUS. Vimen; osier, bronches d'osier tenetur a rege, idque dicitur socagium villa- dont on lie les cercles des tonneaux o]. vivaum. Eorum autem privilegium est quod a mois, Occil. bimes. (Ch. Occit.) gleba amoveri non debent, quamdiu velint, VINACEA. Quw remanent ex uvis et possint facere servitium debitum. Villana guando premuntur a vino; rsidu du raisin a, dlterrninata, nec aprs qu on en a extrait levin. (P^.Rp.) autem faciunt servitia,sed (A. compelli possunt con voluntatern suam VINACHCRItI^. Ut V IYAGEiti fi, ad tenenda hujusmodi tenementa, et ideo 1344.) dicuntur liberi. Dare autem non possunt te- VINACIA. ldem t1. VINACEA. (Ap. nementa sua, neo ex causa donationis ad Mur.) altos transferre, non magis quam viliani VINACIUM. Eodem sensu. (Vet. Gt.) poni, et unde, si transferri debeant, resti- ViNACULUM. -- Agellus vineis consitus; tuunt ea domino, vol baillivo, et si ipsi ea pelit vi,gnoble. tradunt aliis in villenagiunl tenenda.) VINADA. Obligatio qua qui possidet VILLENATIO. Servilium, maxime cui pr<mdium villanum, seo servile, tenetur sepryedium alioqui libertan obnoxium est, ut mel in anno, vinum domini cum duobus VILLANIA. (A p. Mari.) boumjuis et carro inejus domum^deducere, VILLTCALIS. Villicales curtes, quae nisi malit dominus quindecim solids sibi subsunt villicis : Tres videlicet curtes vil- pro hisce operis prrestari ; corve que devait licales cum adjacentibus molendins. (A. un vassal pour mener le vin de son seigneur; ol. vinade. Prmstatio cerlae vini mensuree 1154.) VILLICANUS. -- Villicance curtes, ut villa.- pro vinois quaa vulgo domino feudi exsolvicales curtes; Vid. VILLiCALIS. tltr vice eensus, ut VINAGICIVI. (A. 1201.) --VILLiCARh.. Regere, administrare vil- Vinum acidurn agrlae mistum pro vli plebelam ; gouverner une vine. (Vel. Gl.) cula ; piquelte. (A.1176.) VINAGI+;RI?E. Ampullae vinariaa in quiVILLICARIA. Districtus vicarii seu viliici; ressort du viguier; ol. viquerie. (A. bus vinum reponitur adsacrificium; burettes. 1227.) Exactio quam villicus faciebat in- (Ap. Lab. Bibl.) tra limites villicarice sum; redevance que le MAGIA LIS. Vinagio obnoxius; souvoyer percevait dans l'lendue de son res- mis au droit de vinage. ( A. 1267. ) Visort. (Chartul. S. Vine. Gen.) nagialis cultura, ager vineiseonsitus; terre VILLICATIO. O(licium et rmtnus vil- plante en vignes. (A. 1217.) lici seu ntajoris vill.m, ut VILLICATVS. (A. VINAGIARIUS. (lui vinagium exigit ; 1141.) Praedium rusticurn, cojos admini- celui qui fait payer le droit de vinage; ol. vistratio villico committebatur; proprt ru- nagier. (A. 1345.) VINAGIUA`T. Am pulla vinaria in qua role, nttairientisesous l'administration d'un in.lendant. Parochiae districtus; ressort vinum reponilur ad sacri6cium ; burette. d'une paroisse. (A. 1203.) Priunus, distri- (A. episc. Cenom,) Praestalio certe vni chis villici seu vicarii, ut VILLICARIA. (S. mensurae pro vineis, quae domino feudi ex-x111.) -- Villicationes, praestationes qua, solvitur vice census; droit seigneurial sur les fiunt villicis a tenentibus; redevances payes vignes, lequelse payait en vin el lenail lieu par les fermiers aux intendants. (A. 1012.) de cens. A. 1136.) Obligatio qua vassalVILLICATURA. --- Mimos villici; char charge e lus tenetur, semel in anno vinurn domini de pri^Gt,prcv8l, viguerie. (L. Ard.)^ deducere,idemq. VINAnA. (Tab.Compend.) VILL1CATUS. Ofliciulll et monos vil- Vinu1Il benedictum, sacrum oratiorttbus et !ici seu majoris villaL; districlus villae, sea reliquiarum alicujus sancti tacto; vin bnit. parochiae, prmstatio a tenentibus villico fa- (A. SS.) Praest.atio quaelibet; redeunn.ca eta; mairie banlieue ressort d'une paroisse, q uelconque, tout droit (121ata seigneur par le droil d au viguier par ses jttsliciables. v assal. (A. 1 319 .) VINAGO. Prmstatio pro vectura vini; (Pass.) VILLICOLA. Habitator villae ruslicus ut VINAnA. lTabul. Conepend.) VINAGRRIUNT. Acetabulum; vase 4 ca mpagnard,paysan. (Ap. Steph.) ^ (A. 1218.) VILLICUS. Gubernator iurbis, rm os- ren ermer le vinaigre, vinaigrier. VINALE. F praestatiopro vectura vini, tus, baillivus, maior gotcverneur d 'tcn vil- le, 'naire,prv8t, bailli. 1Pass.) ut VINADA. (Tabul. Ua.lon.) VINARIA. ^ Colla ubi vtnum renonitrtr; VILLONiA. ( orilumelia outra outrage, g uf- plant de front; ol. villonie. (A. 1357.) ^ cave d vin cellier. -- Vinetum ; lieu VILLOSA. Tersorium stve linteum vil- vignes, t^i^ne vi noble. pr^estalio pro vectura vini, losum ad tergendas Irtantts- Unge essu er , V 1N^R lUi^. essuie -mainsd'tofre grossicre. (Vet. Gl.) g ut VlrtAnA (A. 1`219.) Vinetum; vignoble, VI LLOSUS. Pannus villosus to e ve- vi n. (A. A. 1252.) Vas vinarium, pocttlum; f% lue, g ro,sire. (Id.) eoup e. (A. 13/> 1.) ^ vce cZ VINARIUS. V"Inosus, c.lu multun^ v^ni V1LL i1LA. Diminut. a villa; petileville, it,rogne, granel bta^: cur de rin. (Dig.)--^-vill elle b ourg. (1'cl. l.) hil,it.;
^ 7

9501 VIN 1iIEDI lE ET Ii\Fi11ilE LATIN1TATiS. V1N 27,C2 'I'orcular; pressoir , machined presser. (Vet. ligendi racemos; vendange, rcolte des raiGl.) - Ofl cium monasticunn cui vini cura stns. (A. 1222.) ineurnbit; moine charg de la conservalion el VINDEl1IATOR. - Servitus qua allquls del l'administration des caves d'un couvent. tenetur homines qui vindetniam domini colnbul. Cison.) (T li;;ant domino , subministrare; corve qui VINATA. - Vinea, vinelum ; vigne, vigno- oblige d fournir au seigneur les personnes lible. -,^Praestatio pro vineis et pro vectura cessaires pour vendanger ses vignes. (A. vini, ut VINADA el VINAGIUM. 1098.) VINATARIA. - Praestatio pro vineis, ut VINDICARE. - Usum hahere. (A. SS.) VINAGIUM. (A. 1348.) VINDICA''IO. -- Redemptio pra' 3 dii ; reVINA TARIUS. - Institor vinarius ; martaail, rachat d'une terre ore d'un droit. (:1. ehand de vin, cabaretier; oh vinotier, vinicr. 1288.) (A. 1012.) - Qui vinuln domini in ejus do- VINDICATRIX. - Ultrix ; vengeresse. (A. mum vehere tenetur; vassal qui (1oit la vi- 1256.) nade; Vid. VINADA. (A. 1284.) VINDICES. - Exactores, cxactioni tribu. VINATERIIE.- dem q. V1NAGEni/E. (A. torum praeposit.i; ceux qui levaient et fui1312.) saient la recette des impts, collecleurs. (Nov. VINATEPIIUS. - Vineis consilus; plant Just.) de vignes. (A. 1460.) VINDICIUM. -- Vindicta; punition, chdVINATICIUM. - Praestatio pro vineis, ut timent. (A. SS ) ViNAGIUnI. (A. 1218.) VINDICTA. -- In vindictam dan, pnniri ; VINATICUM. - Vini penus, supperlilatio, lre puni, recevoir le;chdtiment (t d une prmhitio; provison, fourniture de vin. (A. faute commise. (S. vn.) Vindicta scanguinis, 387.) - Praestatio pro vineis, ut VINAGIUaI. alta, -ut vocant, seu snpremajustitia; haute(A. 1150.) - Vinum benedictum ; vin bnit. justice, droit de vie et de mort. (A. 1226.) (Ann. Ben_) VIN.DICTOR. - Defensor, vindex; dVINATIO. - Certa vini quantitas, quam fenseur, librateur. (Vet. Gl.) in torculari suo percipit dominus feudi ex VINDRAGIUM. - Quod casu preshytero vinderniis tenentium et horninum suorum ; obvenit ; cancel, revenus accidentels. ( A. droit seigneurial sur les vins presss au pres- 1070.) soir banal. (A. 1218.) VINEA. - Villa, hortus; ?liaison de camVINATIUM. .- Ut VINACiA. (Ch. Sicul.) pugne, jardn. (A. 1176). - Prceslalio certro VINATOR. - Vini venditor; marchand vini tnensurae pro vinois, decinta ex vineis ; de vin. (A. 1247.1 droit sur les vignes, (Unte de leur prodacil. ('A. VINATUM. - Praestalio pro vineis, ut Vi- 1287.) T'inea satis , pro vena ; Mol, reine de set. (A. 1065.) Vinea (l ux ad quintum raNAGIUnI. (A. 1112.) cemum, hoc est ad quintam partem, excolitur; VINCI;NA. ,- Pro VINTsNUaI, q. Vid. vigne loue sous condition que le cinquinae VINCERE. - Convincere ; conva2ncre. (Mart. Anecd.) - Vinculare, in vincula con- des fruils sera livr au propritaire. (A. jicere; mettre en prison. (J. de J.) 1309.) VINEALE. - Ager vineis consitus ve! VINCULAR!. --- Obligad, astring ; se lier; s'engager. (Lob. H. Brit.) plantandis idoneus; vignoble, ou terre proVINCULATIO. - Vinculum, calena; lien, pre le devenir. (A. 1163.) VINEARE. -Vineare campum, vineis conchame. (A. SS.) VINCULATIVUS. - Vinculatira custodia, serere; planter un vignoble, transformer une lerre en vigne. (A. 1246.) carcer; prison. ( Gest. episc. Trevir.) VINEARIUi1l. - Ampulia vinaria ; bnrette. VINCULATORIUM. --r Carcer ; prison. - Ager vineis consitus; vigne, vignoble (Vit. S. Eutrop.) VINEARIUS. -- Qui vineas serval; garVINCULATUS. - Vnculutabona, quin by- dien des vigiles, messier; o!. vingnier. (A. potheeae subjacent; biens hypothqus. (Ch. 1259.) - Qui vineaw colit; vigneron. (S. Ilisp.) VENDAGIA. - Vindemiae; vendanges. (A. vlll. ) VINEATIC^i. - Ager vineis consitus, ut 1b.83. VIDEMERE. - Vinderniare; vendanger. V INrAnIUnr. (Tab. Cas.) VINEATOR. - UI VINEAT<IUS et VItiiTOn. ( A p. Brus.) VINDEMIA. - Racemi, vindemiarum col- ( Unut. } VINEATUS. - Ad modum vinero aeul,ilectin ; vendanges, rcolte du raisin el pro- etus ; bxod d'arabesgr.ces ou de fcuillagcs ; ol. duit de celle rcfcolte. (A. 1261.) plant, qui vignet. (A. 1295.)- Vineis consitus ; VINDE\1IALIS. - Vindemialis pullus, (Ap. Mur.) poulet eouvert de vignes. vr ndemiarum lrutpestate sol vitur; VINECUM. - Praestatio pro vnets, u t Viqui se livre d l'poque des vendanges. (Tabul. Nar,iunl. (A. 1131.) Pise.) VINEOLA. - Diminut. a vinea; pelte viVINDEMIARE. - Vindemiam premere ; gne. (A h. Mab. Anal.) jouler te raisin. (A. 1391.) - Fructus quos- A-MERA.-Vinea ; vigne. (Vet. Tnb.) lihet colligere; rcolter, cueillir. (A. 1151.) VINE(;AGlUM. -?'ributurn I^ro vino quodiu urbem adducitur, nisi idemsil.quotl vendanVINDEMIARIUS. -Vindemiator; prmstato pro vineis. Vid. VINAGIUAi. cielo-. (A. SS. Bel., VINi'sRiCIA. -- Aer vinni3 consitr:s; VINDC:111ATIO - Vindemia, actio col-

2303

LEXICON

V'tN

tgnr, vignoble. ` - indomia ipsa, id est vindowiarum tempestas seu. collectio; temps et rcolte de la vendange. Servi tus devehendi vinJemiam collectam vinumgne recens factum; tem tributum pro illa praestatione redimeuda ; corve du transpon de la vendange et da vin nouveau, el droil que on paye cut sciqncur pour n'tre pas soumis d celle corve. V1NER1TIA. Idem videtur quod vineragium, nisi forum intelligas in quo vinum venllitur. Episcopus babel terliam partem bladf rim et vineritice (A. 1287.) VINE'I'A. Vinea ; vigne. (Ch. Mas.) V1NE'i'AR1US. Institor vinarius; marehand de vin; ol. vinotier. (A. 1226.) VINETUl1. Praestatio pro vineis, ut
VINAG UIU.

VINGTEMIUM. .
1296.)

Ut VINTENUAi. ( A.

VINICAiIBIA. Praestatio qum in permutationibus domino debetur; droit pay au seigneur cZ l'occasion des changes, sorte de droit de snutation. (Ch. Mas.) VINIDRIA. Datio vineae ad medium vi1111111 ; location d'une vigne d moiti fruits. ( T'ab. Cels.) VINIFICARE. Vinurn producere; produirc du vin : Nunc viles nostrae vinificabunt Itetius, arva luxuriabunt uberius. (Vet. In.s.) VINIFORUM. Vas vinarium ; vaisseau vinaire, tonneau. (Vel. Gl.) V INIGOL1Ur11. Prmstatio pro vineis, ut
VINAGIUna. (A. 1093.)

VINIHAURIUS. -- Vini haustnr, bibax ; qui boit beaucoup de vin, ivrogne. ( S.


Aun.)

VINIPA. Tria superpellicia de vinipa et cortina. (Joan. Rub.) Forte legenduur vi,npa, pannus scilicet lineus ex quo conGciebantur rimpce, seu pepla mulierum. VINIPERUS.Pro juniperus. VINITAR1US.Oliicium txlonasticurrm, cui cura demandata erat; Quartum oll'icium t'uit vinitarii, qui providebat de vinis, faenis, lectis, lectisterniis et omnia necessario hospilurv. (Ap. Mart. Anecd.) Institor vinari lis ; rnarcltand 'de vin. (A. 1/p73.) VINITOR. Vineae cultor; vigneron. (Irm.) Qui vineam custodit, vel qui calcat uvas, vel qui custodt vinum. (Vet. Gl.) V1NNA.Ut VENNA. (A. 871.) VINNL+'TU31. Pro VICINETUA vel VISN)s
vitli

TUM.

VINOBL1Uli.Vinea, ager vitibus consitus lieu plant de vignes, vigne,vignoble; ol. vignole, vignon. VINOBR h.---Eadem notione. (A. 1053.) VINOSITAS. llicitur de uitore laptdis pretiosi, eadein notione qurn Galli eau usurpant. VINTENERILConsilium vtntenerionu1n, quod ex viginti consiliariis coiet_mositum esset, sic appellatum ; le conseil des vingt. (St. 111ass.) V INTEIVIUM.Ut VINTENUM. VINTI:NUM. Viecsiwa, (luce domino

feudi competit,cujusjure percipitvicesitnam fructuum partem in terris vassallorum, subditorum, coque ipso tonetur castrorurr, et burgorum muros refrcere suis sumptibus ad hostium incursus p ropulsandos; le ving_ time des revenus des terres des vassoux ap_ partenant au seigneur charge par lui d'entretenir les fortifications du chteau el celles des bourgs et villages ; ol. v ingtain. (Pass.) Mari urbium vel castroruiu, sic dicti a vinteno seu vicesima fructuurn parte qu<ar iis exstruendis vel reGciendis exigebalur; les murs d'une ville ou d'un chdteau; ol. vingtain. (A. 1317.) ^T i;inti, vicenarius numero s; ringtaine.. (A. 1324..) V1N'1'ENUS. Moneta dell.ihinalis pretii vig n nti denariorum ; sorte de monnaie danphinoise. (A. 1 3 39.)Urbium muri, ut VIN TENUM. (A. 1317.) VINTERIUM.Pro VI NTENUM. VINTINA. Exactio ad vicesimam partem ; imp8t du vingtime; ol. vingtain. (St. Fl.) VINTRAGIUM.Praestatio quae domino ti t ob vini dolium emptum, quod tralla ducitur ; droit d au seigneur pour chaque tonneau de vin que ron aehte el que l'on fait porten en traineau ; o!. vientrage, vientrer. (Pass.) VINU11. Id quod praeter pretium corollar vice in emptionibus conceditur ; ce que l'on donne, dans une vente, en sus da prix convenu, pot-de-vin; ol. vin dumarch. (Pass.)-1d quod domino feudali exsolvitur ab emptore prtedii censualis; droit demutation, droit de vins et Yentes. (Pass.)Vinum ab iis qui inter cives ascribebantur majori et scabinis civitatis pra;stari solitum; prsent, pot-de-vn offert au ntaire el aax chevins, c1 aire de bienvenue, par celta qui recevait le droit de bourgooisie. (Pass.) Yinzam acetum seu agasaturn, aceturr ; vinai' gre. (A. 1/76.) Vinum baslardurn seu lymphaturn, mistnm ; vin allong d'eau; ol. vin bastart. (A. 1320.) Vinurn botalum, quod vas vinarium redolet; vin qui a legoitt da bois. (A. 1023. ) Vinum de bocha, quod mensre principis apponi solet; vin serv i d la table du prtnce; oI. vini de la bouche. (Ch. Dalph.). Vinurn claretum, rubel!um; vin clairet. (Menol.) Vinum clerici, quo(' a liligantibus tabularii forensis cfericis nitro conceditur; gratification donne por les plaideurs aux expdtttonnaires du greffe; ol. van du c lerc. i(A. 1193.) Vinum comitis, praestatio pro v n le i droit seigneurial sur le vin; o!. v neis ; de comte. (A. 1278.) Vinum expensabile seu quoldiani potus in usas dontestiexpensa, ol. vin corum; vtn pour l'usage ordinaire, de dpense. (Lib. nig. Scac.) Vinurn ntundum, merum ; vin pur, vinri d abatur (cquo Mur.) Vinurn nuptiarum, prsent fait au f' rioni nnptiarunl ratione; p prlre par les nouveaux marts; ol. vin des Vinum pede pressunrt, quod " naces. A. 1281.) pede tantum calcatur, medium inter virtual sponte defluens et illud quod torculari esdipressum est, unde vinurn de pressuragio (Pass.) de pressoir. cr lur ; vin de fou.lage, vin Vinum vraceutar, ex niris c^^nl:cclum; paira.;
aut

VIR 11C Dl1E ET 2305 vin poireau. (A. 1391.) Vinum protroo . pum, seu de pura guita, vinum sponte defluens, antequam calcetur, muslum; rnre goutte. (Pass.) Vinum sacrificale, quod Missm sacrificio potissimnm addictum est ; vin pour la clhralion de la Messe. (Ch. Angl.) Vinum superlativr.arn, generosum, optimurn; vin de premier choix, excellent, parfait. (S. xlv.) Vinum de tenello, familiariurn seu domestieorum, qui in teuello comedunt ; vin pour l'usage des domestiques. (FI. Dalph.) Vi7runa tolticium , quod domino in censura praestatur; redevance en vin paycfe au seigneur. (Id.) Vinum tornatum, va prdnrn; vin tourn. (S. g iu.) Vinutn viride, acerbum, ex viridi uva expressum ; vin ver!. (11ang.)
VINUS. Pro VINUM. (A. 873.)

LATINITATiS.

VIP.

2306

lonche la voie publique les jours de grande [die. (Vil. S. Leodeq.) VIRETONUS. Pili spectes, ut VERETONUS.

VINYOGALARiUS. Vinearum custos apud Aragones ; garde des vignes, messier. VIOLA. Anguslior callis, semita ; sentier, petit ehemin; ol. violet. Instrumentum musieum ; violon; o!. viole. VIOLARIUM, Census; cens et rente. (Ch. Hisp.) VIOLATUS. Violaceus;. de couleur violette, violet. (A. 1197.) VIOLENTARE. Vi cogere ; violenter, Torcer. (A. SS) VIOI,ETUM. Semita, ut VIOLA. (Ch. Dumb. ) VIOLETUS. (Subsl.) Eadem notione. (Id.) -- (Adj.) Violaceus ; violet. (A. 1!119.) VIOLUS. Semita, lit VIOLA. (A. 1268.) VIONAGIUM. Praestatio qua domino eg solvitur pro securo transitu; droit de page, droit pour la sret des chemins. (A. 113!1.) VIOTTOLA. -- Apud hatos, semita, ut
VIOLA. (A. 1297.)

VIPA. Pulruenti genus ez pane el vino confectum; soupe au vin, rtie trempe dans le vin. (Hermol.) VIPIDA. Aquae gurges; nbi me, fosse, eau dormante. (L. Sal.) VIRA. Uxor ; femrne maride, pouse. (Bal. I'orm.) '1'eli genus; vireton. (S. xrv.) VIRAGIUM. Pro HonIAGIUnI (ut (aomagium, ab horno, ita viragium, a vir). VIRARE. Vertere deorsum sursum; virer. (St. Eccl. Mas.) Virare se, serpere ; ramper. (A. SS.) VIRATONUS. Teli species, ut VIRETONES.

VIRATUS. Fortis, animi virtute praeditus; courageux, qui a l'flme virile. (Ugul.) VIRBIUS. Bis vir exsistens,Gal. deux fois homme, seu qui binas habuit uxores, seu qui bis fecil facta hominis digna, vel qui r esuscitatus est, ut Lazarus et Hippoly tus. (Vel. Gl.) VIRCARIA. UI VERCARiA. (A. 1195.) VIRCHARNiA. Ut VrERSCARA. (A. 1261.) V1ItDEGARIU:Y1. Viridar.um; verger.
(. 936.)

^'IRGA. Annulus ; bague, anneau; ol. verge. (A. 1367.) Baculus episcopnlis seu abbatialis; bton pastoral on bClton abbatial, crosse. (Pass.) Virga prmcentoralis, barulus p raecentoris; b(lton cantoral. (Andr. Flor.) 1'irga regialis, sceptrum; l sceptre. (A.1127.) Virga regia, apud Anglos, distrir;tus senescalli hospitii regis, cui in signum jurisdictionis commissa est virga coram rege dePrenda ; , juridiction du snchal de la maison du roi. Virga terrce, modus seu mensura agri ; vcrge, mesure agraire. (Pass.) Virga ponderis, verticillum librarium, et praestatio quee pro ponderibus publ cis exsolvitur, dum res et merces ponderantur; verge de peson, et droit de pesrrge. (Pass.) VIRGADA. Modus agri, ut VIRGA. VIRGARETUM. Virgetuni; oseraie. (A. 10!x8.) VIRGAREUM. Eadem notione. (A. 993.) VIRGARIUII. Eadem notione. (Tabul. S. Alb. Andeg.) VIRGARIUS.Apparitor; huissier verge, sergent. (A. 1370.) Apud Caroaldulenscs is esse videtur qui facultates monasterii administrat, vel qui agrorum cultura inviilat. (Ep. Amb. Camald.) VIRGA.STRUM. Virgetuni ; oseraie. (A. 993.) VIRGATA. Modus agri, ut VrRGA. -^ Praedinm rusticnm, vel terra ind(eGuit,ti rnensurt>e; mtairie, bien de campagne, pice de ierre. Pannus virgis quibusdam distinctus; lnffe raye. VIRGA'1'OR. A pud Anglos, idem q. SERVIENS AD ARMA, qui virgam auream defert ante regern. VIRGATUS. Pannus virgis quibusdam in longunr vel in latum varia serie et colore porrectis distinctus; dio ffe raye. VIRGEIA. Mensura specres, kit V I RGA. ViRGELLA. Instrutnentum [pusieran, f. fistula. (A. SS.) VIRGERIUII. Vridarium ; verger. (Ch. Mas.) VIRGEUS. Virgeus serpens, virga Jloysis in serpentern conversa; la z erge de 1{lo:se change en serpent. tGlab. Ra i.) VIItGII3AJULUS. Ideal q. VIaGATOR apud Anglos. VIRGIFER. Qui fert virgarn, apparitor; porte-verge, appariteur, haiissier, bedeau.
VIRGILDUM. Pro VEREGILDUII.

V 1RECTUM. Eadem notione. (Vet. Gl.) VIREGA. Baculus abbatialis, Ut VIRGA. (A. 993.) VIRENTIA. Virens herba, rarr,alia virenda, quibus in Publicis festis sternuutur tr iateae; verdure, branches d"arbres, dont on

VIRGINAL. Liher Offrcium B. llarim virginis continens; l'0ffice de la Vierge, le Virginal. (Ap. Ryrn.) Virgivale; les partics naturelles d'une jeune Tlle, quanti elles sont inlaetes. (Prud.) Marnma; ramelle. (A. SS. Den.) Virginitas ; viryinit (Vct. Gl.) VIRGINARE. Rem cum virgine habere; avoir des relations avee unejeune filie. (Lana).
rl.)

A 1'f1tGtNAft1. Mure virginum vivere; se

vta I.rXtCi N VIS 9:-",07 d3G ti conduire e^tjetute filie, avoir,des manieres de VIRI4YOTENTES. Fetninte^ nubites jeu+te filie. ('Cert.) quiUus Iicuit fllesnubilcs.(A. ' A. 826, ) VIRGINIFICARI.Vir n inerrr 6eri : Vir- VIRISCUI'I. Ut W EC ini^ calce D t ^er verbum Dei, gines VIR1TA. . roes sunt vir9 Nupta , viro conj KUM.uncta ; (emme qui credere volunl, aut crediderunt. (Veta ma.rie. (Guib.) Iralerp. Or ig.) ^ VIRITEUM. ...... Species potionis apmud VIRGINISSI99US. Castissirnus; de la lEgyptios, illa forte de qua S. Hieronyus plus grande chastet. (A. SS.) de vrta clericorum cum palmarurn fructus VIRGO. Qui a carnalibus voluptatibus exprimuntur in lignorem, coctisque frugi- celui qui s'abstient des plaisirs char- bus aqua piuguior coloratur. nels. (Eccl. Pat.) Persona scaocorum quae VIRLENDINUM. De ipsis patuentiis, et regina appellatur; la reine au jeu des et de ipsis hoscis, et virlendinis, et palu^ie alees. et cu m ipsis expletiis, etc. (G. Chr.) Le- VIRGULA. Mensura vcl modus agri : gend. forte molendinis. Una virgula terrae. (Irrn. Polyp.) VIRLINGUOSUS. . Loquag ; bavard. VIRGULA''A. Modus agri, ut VIRGr,T r.A. ( Andr.) (A. 1235.) VIRLINGUS. Quarta pus sextarii ; le VIRGULATUS. Pannus virgulis dis- qunrt du setier. Irr?ctus, idem q. Vrnr.ATOS. VIRMILIUS. Coccineus ; de couleur VIItGUL1'UM. --- Viridarium, pomarium; carlate, vermeil. vergr,r. (A. 1178.) VIItNELI.US. Modus agri, f. idem q. `` IRGUNCULOSUS. VirSultorum feraX ; JORNALE. (Ach. Spic.) qu produil, qui est couvert de broussailles. VIROLA. Victorius annulus, victoria tibula; virole. (A. 13147.) (A. 909.) VIR1A. F. pratum virens; prairie. (A. VIROPS. Ut viri potens; Vid. VlRrro- TENTES. 1227.) VIRIBILITER. Viriliter; avec vigucur, VIROSUS. Potens, fortis; fort, puiscourageuserneul. (Con.c. Ilisp.) sant, courageux. (Fridegod.) Venerratus ; VfRIDARE. Virere, florere; tre floris- empoisonn, envenirn: Virosa verborum sala, lre dans sa force. (Vet. Gl.) jacu a. (Vet. Chortal.) VIRIDARIA. O(Frcrum viridarii ; o ffice VIRPII;NS. Fidejussor ; repondant , de verdier ou garde- forestier; ol. verderie. caution. (A. 1119.) (:1. 1316.) VIRPISCERE. Possessionern rei alicujus VIRIllAR1US. Officialis in foreslis; dimitiera, desarene, lit GnIiRPIRE. (A. 1119 ) qarde-forestier, agent des eaux et forts qui VIRSCARA. Llem q. VIERSCARA. (A. ut intrteaar au nraitre et n'a juridietion que 1231.) sois d'ctnaende pour les dgdls corra:asqu 60 VIRTUOSITAS. Virtus, honestas ; honj mis dans les forts confies sc4 garde; ni'et, vertu. (A. 1162.) verdier. VIRTUOSUS. Vrtute praeditus, probis VIRIDE. --In legibus forestarum, quid- moribus; vertueux. Honestos, laudabilis; quid frondes fert, aut folia viridia, unde pa- louable, digne d'loges. Qui viribus poliet; seantur, aut ubi tegantur eervi et dama; ; vigoureux, d'une force remarquable. dans les rglements des eaux et fort.r, arbres, VIRTUS. Vis, violentia; violence : Si arbrisseaux, broussailles, et gnralernent quis cum ingenua puella per virtutem maetout ce qui porte feuilles que les daians et les clrarus fuerit. (L. Sal.) A9iraculum; micerfs puissent brouter et oils puissent se ca- vade : Faciens multas virlutes in nomine clter. Pellis varia; peau, fourrure de pe- Christi. (IL. S. Apollin.) Copia, vis hotul-gris; Vid. VARrs. (Ap. Rract.) stilis ; troupes , f rces : Posta.luam venit VIRIDIARIUM.Pomariurlt, coemeterium maxirna virtus illorurn, quite erat retro, acrirraonasterii, atrium quod cingunt claustni ter invasit nostros. (Tud.) Virtutes : 1 Anporticus in n-tonasteriis; verger, jardWn, ci- geli, ex secundo anPelica; hierarchiae gradu, quorum est ea procurare omnia, . quae ad naetire de couvenl, prau. (Pass.) religionem spectant in communi ; l es vertus, VIRIDIGARIUM. Eadem notione. VIRIDISNETUM. F. ornpltacium. (Lob. une des catgories qui composent la troupe H. Par.) des auges. (Pass.) 2 Religarie sanctorurn; Lindeb.) 3 Jura, VIRIDI'1'AS. Color rutilus, qualis est reliques des sainls. auri; jaune d'or. (Vit. 5. Lib.) privilegia; droits, privilges. (A. 894.) V1R'1'U''1FER. .Puteus, eflicax; puisV11tlU1TENTOIiIAN1.Factiosiapud Leo- dienses sub'annum 1466, sic appellati a viridi sant, nergique. (A. SS. Ben.) VIR'1'UTIGENA. Cui est ingenita. vir. velillo seu tenlorio quo utebantur. . fourrure de tus ; qui est naturellernent vertueux. ( GI. - VIRIDUM. Pellis varia ; rair. (A. 1324.) Rod.) VIRULn. -- Venenunr; virus, venin, VIIt1GARIUM. Pomarium ; verger. (A. p.) 1000.) poison. (Pa p. VIS. ]9lanuapera, manuun^ opera : TeVIRIL1S. Virilia arma, cingulum mili- tare ; buudrier. (La crmot ^ d cn ceindre nc^ntur ad corrstrue ndam domurn pastoris un chevalier tait regarde comme le sym- satis cnmmodaur, sicut el ad con, ut atunt. (A. 1338.) =- Cochlea; vis de pressoir. ( A. bolra de ce qui le faisait sentir de I'enfance.) 1476.) Turris, cujus seala; in woduru coVIlt10LA, 13rachiale bra celct. ('1'ert.)
nut^ere a1rtinet;
, ol.

(Form.

2309

VIS

MEDLE .ET INFBILE LATINITAT1S.

VIS

23:0

cblem spiratim sunt circumductae; tourelle qui a un escalier d vis (peut-@tre quelquefois cet escalier lui-m@me. ) (Chr. S. Pet. Viv.) Sollicitudo, cura; souci, inquitude. (A. 1390.) Vis magna el parva, seu ad magnam vim et parvam; formula qua) crebro reperitur in chartis, qua' agunt do feudis, vel crrstellis reddibilibus, id est (pm vassalli reddere domino superiori tenebantur, seu is vellet ea ingredi cum mediocri comtatu, ad parvam vim; seu cum ma.jori comitatu, ad rnagnam virn ; formule relative l'obligation qu'avat le vassal de rendre le chdteau ou d'y recevoir le seigneur, soit qu'il y vint avec un peu de monde (parva vis), ou avec une suite nombreuse (magna vis). VISA. Vox jurisdictionis ecclesiasticae, a formula in bis litteris approbationis usitara duela origine. a Possessionem prcecedere debet ordinarii collatio, aut signatura papa cum ordinarii approbatione qua?, visa dreitur. (Exp. comp. benef.) lnspectio; action de regarder, d'exarniner, inspection, vriftcation) A. 1326.) VISAGIUi4I. Visagium falsum , larva; masque; el. faux visage, fol visaige. ( A. 1330.) VISARE Collineare, dirigere; viser. (A. 1355.) VISCARE. -- Visco implicare , capere , corripere; emptrcr, prendre au rnoyen de la glu. (Gem.) VISCARIUII. Viscus; glu. (Mart. Anead.) VISCARIUS. Qui viscc aves capit; celui qui prend les oiseaux avec la glu, oiseleur. (Vet. Gl.) VISCARNA. Ut VIERSCARA. (A. 1125.) VISCELLUS. Vivarrum; Vid. GiSCELLUS. VISCERABILITER. animo; de cocar, cordialenaent, chaudement, sincrernent. (Chr. Trud.) In intimis visceribus : Quando dvini cultus studio visceraliter percellimur. (Ch. Irnb. Paris. episc.) VISCERALIS. Pro intestinus. (Hindi)]. ) VISCERARI. Intimis visceribus seu praecordiis cornmoveri; Ore rnu du fond des entrailles, profondnient. VISCERt[1S. F. pro USSERIUS. (A. 1193.) VISCEROSE. Ex animo, ut VISCERAinLITEr;. (A. 1382.) In intimis visceribus; du fond des entrailles. (A. 1353.) VISCEROSIUS. Ex animo, ut VISCEROSE. (A. 1418.) VISCF.ROSUS. Intimus, sincerus; sinare, intime. (A. 1391i.) VISCIDE. Fortiler; avec force, nergiquensent. (Vet. Gl.) VISCOSITAS. -- Viscus, gluten; viscosit. (:irna!d.) VISCUS. Visco saneti Fiacri laboraras; en proie au fic Saint-Fiacre. ( tispce de cancer.) VISERIA Specula , locas unde visus patet; lieu d'observation, gurile, chauguctle. (A. 1370.) Cassidis consprcillum; vasiere de casque. (A. 1336.) VISIBILITAS. horma, sensus : Visibililas per carnein. n 'lert.)

VISII3ILITER. Aperte; ouvertement. (S. Aug.) VISINANTIA. Vicinia; voisinage. (Ap Mur.) VISINIA. Pro byssina; tissu de colon. (A. 1016.) VISIO. Prospectus in domum vicini; action de regarder de loin dans la Inaison du voisin. (A. 1275.) Intentio in scopurr,; action de viser d un but. (A. 1300.) Inspectio rei de qua liligatur; examen sur' place de la chose en litige, descente de justice pour faire cet examen; ol. vue. (A. 1225.) Recognitio seriptur:1;; collationnement d'un titre, vidimation. (A. 1294.) Visiones , tt^eoremata; thories, vues. (Di;.) VISI"1'ANTA. Pr.lestatio (lulo curioni febat, aut a perearinantibus, aut propter visitationem in6rmoruni ; ogrande faite au pr'tre par les plerins, uu l'occasion de la visite des rnalades. VISITAR E. Frequen.are; voir, avoir des relations. (A. 1534.) VISITA RIUS. dem q. VISITATOIR mollachorum. (A. 1315.) VISITATIO. Pensitationis vedes; ita appellata quod tenenles dominos suos ideotidem visitare tenerentur cum seniis aut muneribus, quod postmodum in przestationem necessariam abiit, et in Gallia salutatici nomine invaluil;; sorte de droit seigneurial; al'. salta. (Orig. llTur. rnon.) Prmstatio curionibus facie, ut VISITANTIA. (A. 1205.) Visitalo irnperator>;s, praestatio quarn a vassallis et tenentibus exigebant domini, cum ab imperatore ad curiam evocabantur auxilium in bello per se vel per milites suos praebituri (auxiliara pro cundo ad imperatore+n alibi di-ilur); drait , aide que les seigneurs se faisaient payer quand ils taient convoqus par r'einpereur peor l'accompagner cl la guerre ou Ir rendre qualque antro des services auxquels ils taient tenus. (II. Dalph.) ViSI'lATOR. Episcopus, qui in loco alterius episcopi demortui, vel propter crimen a communione suspensi aut remol a metropolitano, vel Su 1111110 Ponlitice, rniltebatan ad obeunda in ea dcecesi episcopalia manera, donec aiius episcopus ordinaretur, cujas electioni intererat; vpue charg provisoirement de l'administralin d'un diocse dont le titulaire tait mort, suspenda ou dpos. In mouasteri.is, qui n capitulo provinciali deligebatur, qui monasteria visitaret, in moneditas atque adeo iu ipsos abbates iuauireret, horum delicia ernendaret tt pwnas monasticas irrogaret, etc.; moine lu par le chapitre provincial de son ordre pour uts^ler les maisoris de cet ordre, en redresser les abus, punir les dlinquants, etc.; el. Pre ou Frre visiteur. VISiTATORIUS. Ad visitatorem perlinens; de surveillant, qui est relatif ci l'inspecteur, au vrificateirr. (Seript. rer. Fr.) VISIVUS. Ad facultateiu videudi perlinens ; visible. (A. SS.) V1S31Et;IA. -- V'ismenetum ; oseraie, Occit. vismiero. (Ch. Lentov,)

Vil'LEXICON Vil' 2.", S `3 Ideal q. VICrrerT09r. Vila '1SN];Tt71Vt. (5. valgaris, XII.) t seilicet laicora m ; VISO. Gnus Lovas silvestris ; espce vie sculicre. (S. Ix.) Vita communis, qu a m de -intu sauvage, bison. (A. SS ) monaclri protitentur, qui in communi vivunt VISORliS. Testes qui rem aman-) vide- ae simul degunt, et, ut ait Cassianus, ex runt eigue interfuerunl ; trnoins oculai- commnnione consortii, eoenobitre, cemque res qui ont ru par eux-mmes ; ol. veurs. ac diversuria eorurn ecrenobia vocantur; (pass,) Qui forestis inspiciendis, ne vie monastique. Ire ad commun.em vitam, vasta fierent, i ,rtefecti erant a reoe; inspec- romonasterum ira ; seretirrr dnns un mo- leurs, surveillanis des 'orts. (11. 1135.) naslre, embrasser la viemonaslique. Oui ad ea qum liti,r^ntur insfncie nda dele- VITALi A. Corpnris partes linde vita cli sunt ; cornmissatres nom.ms pour exa- potissimum pendet: Rogerins telurn edu- miner sur les lieax les choses en litige ; al. celes ex vulnere illudque eominus in hostern vibrans, ejus vitalia -ferro trajecit. Vitalia, veurs. (Pass.) VISORIA. Cassirlis eonspicillum ; v- intestina, art Yet. Gl,, quia in vita, id est anima, continenlur. Victui utilia aut nesire de casque. (A. 1294.) VISORIU.11. Locus unde visos patet, ut cessaria ; alirnents, provHon de tala ce qui est ncessaire d la nourriture de l'homnre; Vrsr.rriA. (Sena t.? VISPIA. r-- Dornus episcopalis ; palais ol. vitaille. (Rig. Form. vet.) VITALIS. Vitalis- reditus, quod ad piscopal, vCcla. (A. 1194.) VISPILIO. -- Tersorium ; instrument a viduae mulieris vitam victumq,ie assi^uatur^ essut/er ; ol. gouspillon. (Quae quidern vox. idem q. VITALITIUM. (A. 150'i.) Gsllica formata a goupillon, quod ejusmodi VITALITIUM. Annua pensio qure mortersnria plerurnque ex caudis vulpecula- te exstinbuitur; pension viagre. Quod ad viduaemulieris vrtam viclumque assi^natur; rurn fiaren t.) VISPOLIATOR. Grassator ; vagabond, ce qu'on laisse a une veuve pour son entrevolear mrrin arrne, volear de grand che tien, sur les biens' da mari; 01. vlvelotte. VITALITIUS. Vitalitius reditus, annua min. (A. 1345.) VIS'fA. Prospectos in domurn vel te- pensio, ut VrTALITrunr. (A. 1382.) VITARI. Dicuntur excornmuncati, quoneureutum vicini ; vue dans la maison ou la proprit voisine, droit de vue sur son rum consortium et conversatio fidelibus interdicitur : PronunLiabunt infra 8 dies, voisin. (A. 1283.) Locus unde visus patet; lieu d'o la vue s'lend, lieu d'observation. utrum sit vitandus, vel ad ecclesiam admit(A. 1268.) Celloguium, congressus ; vi- tendus. (A. 1334 ) VITAS PATRUM. (indeclinabile.) Libar site, entretien, entrevue. (Litt. Philip. III reg. Fr.) Inspectio, visitatio ; visite, ins- ecclesiasticus continens vitas SS. Patrum, pection. (A. 1329.) Nota, signum quod fa- qui Grrncis 7ra.rcpex6v, et iru rpxv appellatur. VITATORIUM. -- lnvrtatorrunr, psalmus cde vider potest ; marque, signe. (A. 1317.) Vasis genus, urna sepulcralis ; espce de invitatorius : Dicant Allclur:a, alleluia, alrase (una vista de vino) ; urne spulcrale; lelua : et postea Venite, suo cantu cor,sueto. al. viste. (Pass.) F. districtus,territorium : Finito vitatorio inclinent se omnes. F. Non possit... aliquid novi facere, aliquod pro VocATOaIUar, q, Vid. VITELLARIUS. Qui vendit viclualia; fortalitium vel tenere vel habere, nec ca- stellum in vista monasterii. s (A. 1295.) rnarchaud de comestibles. (Vel. St.) VITELLATIO. Commeatus, vclu; ne VISTELLA. Pro FISCELL. (Bern. de Breyt., cessaria; provisions de bouche, viclurailles. VISUALITER. Manifeste ; clairement , (A.1415.) VITELLATUS. Necessariis ad vietum ci la vue de tous. (Chr. Comod.) VISURA. Prospectos ; vue de : Juan- instructus ; pourvu de ce qui ea ncessaire d nes... reliquit anniversariis hujus ecclesiae la vie; nl. avilali. (A. 1402.) VITILIGARE. Vituperare; bldrner, vierninarn annonae eensualem ad visuram Mas- siba. (Vet. Obituar.) -- Inspectio ; exa- lipender. (Vet. Gl.) men. (A. SS.) VITINEUS, Coluurnce vitine,ce, f. tortiCassiles, in modum vilis elaboratae, Gal. cvlonrre.s V1SUS. Oculus; ceil. (L.Alam.) dis conslricillum ; visire . da casque. (Fulr,. torses. (Anast.) Carn.)Vullus; visage; a vis. (A. SS.)OIIi- VITIS. -- Cochlca; vis de pressoir (el vis cium inspectoris ejusque emolumento ; o/'- ordinaire). (A. SS.) rice,chcrrqe d inspecleur et pro^its tl u'elle VITIUM. -- Hic...fecit lriclinium, quod diversis marmoribus, et vitio metallis, atprocure. (A. 1289.) Judicium, arbitriurn ; que musivo, et pictura ornavit. (Arna;t.) 3ugement arbitral, sentence arbtrale. (A. Ubi Cod. Maz. lrabet vitri metallis; T,ruan. 1249.) luspeclio rei de qua litigatur ; m u ta ndu m puto te e ternero Lamen vitro Nihil Lam descente judiciaire pour examiner sur les vitro. vitiuna, vel lroUus in edito ita enim fbrtean lieux l'objet en litige. (ract.) Recognitio scril.rturrU; action de collationner la copie unica voee vilio-rnetallum appellavit Anastasius(Lessellatumopus, in quo exprc,ssa3 vicl'un aireurea l'ori inal vi imation. A. quod eliarn opus 1294.) Prospectos i i dornurn vicini ' d roit tes c uasi viles ex metallis : indelvignettes, quasi vineolas seu viticulas de vue sur le voisin. (A. 1358.) ^ VITA . Pensio annua ad vitam, ve' appellarnus. VITI'iJS. Pro VIT'Unz : Et nec Gel vitius ususl'ructus, al VITALITIUII. (A. 123?.) aut stirpatio monasterii. (A. 595.) 1V'ilce liber, mart^^roloaiur ; martgr ologe. 231 t

^?3t3

VIZ '231.q VITRA. -- Fenestra vilrea ; vitrail, ver- re : a Quoniam ea quae geruntur littera rum vivacitati committere coasueverunt. . (A. 1214.) rire VITRALE. (A. 1218. VITRALE - Eodern sensu. (A. 1455.) laI. - Eade m notione. ( A. VITRALLU V1V1E ^- Equorum morbus; naaladie des .} 1408 chevaux, avives. (llir. Urb. Y PP.) .) VITRARE. - Vitro instruere, vitreis la- WANDA.- Cibus omnis pr^ter panerr ; nrinis oc:ciudere ; garnir de vitres, vitrer. tout ce qui est bon d manger except le pain, ordinaire. --- Quidquid necessarium ad 110-(A. 1a5^.) (A vi- et ars vi minen) VITRARIUM . - Vitreum ine nutriendum; alirnents en gnral. trea; ouvrage de yerre, art de prparer et de VIVARIOLUS. - Hortus ; jardin. (Conc. Ilis>>.) travailler le y erre, verrerie. (Pass.) -NITRE/E.- Fenestrae vitreae ; fenlres vi- VIVARIUbI. - Quod ad vitam, victumque necessariu m est; vivres, alimezzls, tozct ce , verrires. (Gr. Tur.) tres VITREALE. - Fenestra vitrea, ut VITRA. qui serl d nozcr rir l'ltomzne. (A. 1190.) VIVARIUS. -- Pro vivarinm, ubi nutriun(Dur.) VITREATOR. - Qui circa vitrum opera- tur pisces ; vivier. (A. 1220.) tur; ouvrier qui travaille le y erre, verrier. VIVENDA. - lIensurae genus videtur. (Vet. Necrol.) (A. 1217.) VITRERIA. - Vitri oficina; verrerie. (A. VIVENDUS. - Vividus, vivos; vivant, 1482.) plein de vie. Vivenda terra, id est, ferVITREUM. - Vitrum ; y erre. (Ap. Mur.) trlis. VITRIIE. -ldemq. VITRE/E. (A. 1347.) VIVERE. - Vim hahere, alicu ,jus esse VITRIALE. - Ut VITREALE. (A. 1392.) virtutis; atre valble, valoir, avoir de lr. VITRIARIUS. - Ut VITREATOR. ( Cod. force. (Cod. Th.) Vivere de suo, seis sum ptibus; vivre ci ses propres frais. (S. rx.) Th.) VITRIATIO.-Ut VITREM. (Chr. T. Whet.) VIVERITA. - Canonicus regularis capa VI'1'RIATOR. --Ut VITREATOR. nigra et clausa, non viverita, et consuta pelVITRICARE. - Vitrici more agere ; se libns, curo equitat... utatur. (Conc. Ilionsp. a. 1214.) Forte viverita, a viverra, Gal. fuconduire en beau-pre. (Pet. de Vin.) rel,,seu potius a vares, Gal. petil-gris, vair. Vl'1'RIN1E. -Ut VITRE/E. (A. 1493.) VIVERIUM. - Vivariuur, leeus l-^iscibus VITRINUS. -Vitreus; de yerre. (A. 1376.) servandis aptum; vivier. (A. 1098:) VITRIOLI. -Ampullae vitreae; flotes, fla- VVER1US. - Vivarium cuniculorum lecons de yerre. (Mur.) VITRUM. - Scyphus vitreus ; coupe de porumve; garenne. (A. 1316 ) VIVIALE. - Vivariurn; rservoir iI poisyerre, y erre d boire. (Luitp.) sons, vivier, pare, garenne. (A. 901.) V1TRUS. - Pro vitrum. VIVIBILIS. - Vita donatus ; qui est dou V1T`I'ATOR1US. - Vittatus : Deinde subtus theristrum vittatoriarn verticis coro- devie. (Vet. Gl.) VIVICOMBURIUM. - Snppliciunl inis; positionem detrahens,et revellens, sinu in- le supplice du feo, biccher. (Tert.) teriore recoudit. (A. SS.) VIVIERIUM. - Ut VIVERIUJ,`. (A. 1231.) VITULA. - Instrumenturo musicum ; VIVIFICARE. - Vitaru dore; vivifr, violon; ol. viole. (J. de J.) VI1'ULAMEN. - Surculus, stolo; rejelon, ranirner. (Pass.) VIVIFICATOR. - Qui vitam dat; celui jeune plante. (Lib. Sapient.) MIMARE. - Vitulum edere; valer. (Ap. qui vivife. (Id.) VIVIFICA'1RIX. - Quae vitam dat; celle Flet.). jouer qui vivi f e. (Id.) VITULARI. - Cursi vitula cantare ; VIVIFICUS. - Ut VIVF1cATOn. du violon; ol. violer. (J. de J.) VIVITURUS. - Pro victurus. (A. 1079.) VITULAIilUM. - Stabulum vitulorum; VIVIUS. - Agua vivo, fluvius; eau coutable d veaux. (A. 1341.) rante, cours d'euu. (A.1036.) VITULARIUS. - Qui vitulorum curara VIVOLtE. - Equoruw morbos, ut VIV.E. rabet; celui qui est alarg de soigner les VIVOLARIUS. - Donationes quas Arveaux. (Vet. Gl.) Vl'1'ULIANI. - Hominurn nauticorum nulfus episcopus, Arnalricus clericus... in ecclesiam vestrarn contuleruut, curn vivolagenus; matelots. (Lud.) Felicenl, decimos VITULINIU\I. - Pellis vitulina, ad sexi- riis quae tenuerunt per S. et prrmrtias valli Aradi. (A.1169.) Legend. vlin, peau de ve- ptioneur idonea et parata; videtur violariis, id est cens.bus (Vid. T rolin. (A. 1321.) censualis, in VITUPERABILITAS.- Vituperatio ; bla- LARIUAr); bine vivolaria charta, qua possessiones et cerrsus exhibentur; lrte; ol. vitupration. (Guib.) terrier. VITUPERATE. - Probrose; d'une ma- manuel des cens et rentes, VIVUM. - Vita; la vie. (A.1198.) nire honteuse, ignominieusemen t . (A. SS.) VIVUS. - Recens (dicitur de carne porVITUPERATIO. --- Defeclus, vitium; vlce, frais. ( Cons. Burdig. ) Viva roce cina); dfaut. (A. 1262.) ' VITUPEROSUS.- Vituperio diDaus; q ui audire, Id est, proprio ore; de vive voix. , (Ober.t. Cancel.) mrite le blttrne, bldrnable. (H. Cort.) tissim um de T IZA. - Inspectic^ ( iici turpo VIVA - Cibaria; alimenls, provision de VIVA. silva, cujas pus caedenda assi7uatur, diliboliche. (II. Mon. Gem.) 1'11'ACITAS. - Diuturnitas; longue .du- genti prius iuspectione factal. (St. Cad.)

VIV

k1ED1IE ET ENFILE LATINITATIS.

Lc\lCO y arEn. ET INrrAr. LAT.

73


q.; i , VOC

LEXICON

VOL

cheinin. (Char- ( VOCEMISSAI{lUS. Nuntius mesaa 9cr, ' tal. S. Vine. Cenom.) Pro varius; Vid. VA- envoy. A. 1058. +ais. (A. 9.429.) 4' ,zios et V CIDUCTUS) canalis cavus VOARIA. Jus advocationis; garde,pro- seu fistula, per guacaTubus, vox emittitur; tuya u tection; ol. avouerie, vouerie; Vid. Anvoca- d'instrument a vent. (S. Hier.) TIA. VOCIFERARE. Vocare in jus; citer en VOBISARE. Aliquem honoris gratia justice, assigner. (Vet. Inst.) plurali numero alloqui ; dire vous en parlant VOCIFERARIUS. Qui versus canit d quelqu'un. (A. 1 11 32.) chanteur, chantre. (Vet. Chart.ut.) ' VOCABULUM. Villa, praedium; maison VOCIFERATIO. Idem q. HUESIUAi. de campagne, mtairie, terre. (A. 10611.) (Leo. H. 1 reg. Angl.) VOCA LIS. Qui voce scite canit; qui a VOCIMISSA It1US. Praeco; crieur publ ic, bonne voix. (Vet. Gl.) Voce, nomino te- hraut. (Vet. Cod.) nus, vel appellatione : Vocalem principem VOCITAMEN. Vocabulum , nomen, diligenter instructum ad partes easdem re- appellatio; nom. (A. SS.) dire permisit. ( A. 1277.) Vocales : VODANUS. Deus a populis septentrio1 nhilosopho'rum secta; les nominaux (S. nalibus cultus; Vodan, un des dieux de la xiv); 2 qui suffragii ferendi in eapitulis jus mythologie scandinave. VODF,GELDUM. lit WOUEGELDUM. habent; ceux gi, dans les chapitres, ont droit de suffrage; ol. vocaux. (Gons. FF. VOERIA. Idem q. VIAniA. Prced.) VOGARE. Remigare ; ramer. (A. 1340.) VO(,ALITAS. Clamor; cri. (Bart. Gl.) VOGA`I'IUM. Praestatio ab iis qui super V"OCA.LITER. Voce, ore; au moyen de fluvium navigant exsolvenda; droit de navigation. (Leo 1X PP.) la voix, par la parole. (A. 1363.) VOCAMEN. --- Nomen ; nom. (Erch.) VOGHERII. Nauta3, remiges; rameurs, VOCAMENTUM. Citatio; assignation, ba.teliers; ol. vogueurs. (A. 12114.) citation. (Leg. Norm.) VOGRANUM. Spica3 non omnino trituVOCANS. Pro vocatus. (Conc. Hisp.) rataE', minoraquo stramiria quae ventilatione \T OCARE. --- Agnscere, profiteri; recon- a trajeo separGntur; bl ou grain qui a en'mitre, dclarer. (A. 1234.) core sa petite gousse de paille, et menu grain VOCARI. Ad hujusmodinecessitatem qui reste aprs le vannage. (A. 1163.) senatorum substantia non vocetur. (Cod. VOGTETUS. Advocatus, apud Germanos ; dfenseur, protecteur. Th.) Id est, non astringatur, non impenda- tur. VOGTEUS. Eadem nolione. VOCATIO. Res, possessio, in quam VOIAGIUM. Peregrinatio; voyage, pelerinage. (A. 1351.) aliquis vocem seu jus habet, vel districtus mira quemconsistit; drot une chose, pro- VOIERIA. Jurisdictio se>x justitia viarii; Vid. VIARiA et VIAxIUS. (A. 1317.) prit, ou le territoire dans les limites du- l quel on exerce ce droit. (A. 933.) In asce- VOILLAGIUM. Quirmarhocus... dedit ticis, officium : Et ideo non solum fre- Deo et S. Nicolao dimidium porlum de Corquenter, sed multis vicibus deprecor, ut dimense et medietatem expletorrn portus, unusquisque vestrum vocationemsuam con- scilicet voillagium, pedagium, ponlonasideret, et in quocunque statu vel gradu a gium. (A. 1123.) Legend. f. moillagium, Domino vocatus est, in eo permaneat, si non a Gai. mouiller, praestatio pro statione navis vult in a?ternum perire, nisi forte in melius exsolvenda : nisi a velillo, Gol. voile, accerproficiendo ad districtiorem vitam ascendere sas, et ea sit praestatio pro nave quae vela dat, pensitanda. cupiat. (Cws. Arel.) Vocatio dominica, VOITUARIUS. -- Vector, qui vecturas fae vita excessus Domino vocante; la mort. cit; voiturier. (A. 1379.) (Ap. Ach. Spic.) VOLAGIUS. Appellatio volagia, practiVOCATORIUM. Psalmus invitatorius; cis Gallicis, appel volage, id est, appel d'une Vid. V ITATORIUM. VOCATORIUS. Vocaloria epistola, in justice particulire devant les tribunaux ordineRomano, qua is qui absens in episco- royaux. (Pass.) Sanguisvolagius,vulnusleve; blessure lgre. (A. 1320.) pum alicujus ecclesiae a clero et plebe ele- VOLANA. Falcis species ; faucille, ser ctus est, ad hanc dignitatern capessendam evocatur, directa epistola a metropolitano ad pette; ol. volaine. (A. 1441.) VOLARE. Per vial auirre, furari; enepiscopum et presbyteros, ex quorum dice- lever de force, voten. Vocatoriee lit- cesi et pareecia est electus. VOLAItIUM: Ilortus; jctrdin. (A.120S.) terce, evocatoriao, citatoriae; lettres c,itatoires. VOLATA. Eadern notione. (Mon. Ang.) VOCATUS. Nomen, appellatio; nom. (Tert.) Ad vocatus, patronus, ap. Alama- \TOLATICHA. Farina subtilior; farine nos; patron, avou. . Vocatus episcopus, excessivement fine. (St. Val. Ser.) episcopus electus,sed nominal consecratus ; jrOLATICUS. Pro volatilis: Harpyiae, vque lu, mais non encare sacr. (Pass.) virgines volaticce. (Isid.) (Interdurn eadern formula modestiae causa VOLATILE. -- Is avium genus, goce in u t euanUic etiam pr^stantissimre virtutis volaalle. (A. viri, ut S. Bernardus qui in epistola ad Ho- cortibus rusticis nutriuntur; 817.) noriurn papaCl7 nomen suuminscribit : Fra- VOLA'1'ILIATICUP,1. Prcestatio ex voter Bernardus vocatus abbas. )

^ v oie . VOA. F. via;

231G

2M7

VOL

MEDIA; ET INFi1 IA^

LATINITATIS;

VOS

cri3

latilibus ; droit scigneurial sur la volaille , redevance en r,olaille. VOLATiLIS. Volatilis nummus, levioris quanl par est ponderis; monnaie qui n'a pus le poids l.gal. (A p. Lud.) F. - pro tortilis : Columnas volatiles. (Anast.) VOLATUS. Venatio cum accipitre, ut videtur ; chasse au faucon. (A. 1161.) F. locus ubi volatilia includuntur; volire. (Ap. Mad.) Volatus apum, jus in apum examina, ideal q. ABOLLAGIUlI. Mata ligna, rami ventorum vi avulsi ; branches casses par le vent. (A. 1308.) VOLAN.. Volucris, velox ; rapide. (Pet. Dam.) VOLENTES. Qni non ex ofcio , sed sponte et voluntario serviunt; volontaires. (A. 1409.) VOLENTIA. Voluntas; volont, action de vouloir. (A. SS.) VOLERIUM. Ut VOLARIUM. VOLFTUS.Velum minus; petit rdeau: rrUnus voletus sericus ad rigas sericas diversorum coloruni. (A. 111.9.) VOLGERE. Vertere; tourner. (A. SS.) VOLGRANUIVi. Idem q. VoGRANUnI. VOLGRENUM. Eadem notione. VOLIPES. Pernix, velox pedibus ; dont la course es! rapide : Volipes nuntius. (Ap. Mur.) VOL1'IiATICUI7, Ut VOLATILiATICUAI ( A. 848.) VOLSINA.Vestis pellitm species; habit fourr. (Chartul. S. Joan. Ang.) VOLSURA. Pellis a'qua evulsi sunt animals pli; peau dpouile de ses poils. VOLTA. Fornix; vote. (Pass.)'Perra locura aliquem circulncludens; terre qui en enveloppe une autre. (A. 1110.) Terra aquis circumclusa ; terre entoure d'eau. (A. 1023.) --- :ilargo putei, quia in orbem est ; margelle de puits. (A. 1307.) Ornamenti genus , forte circulus; objet de parare, bague ou bracelet. (St. Verc.) VOLTARE. Concamerare ; voicter. (Pass,) VOLTICIUS. Volticius pons, versatilis; pone levi.s. VOL7:TJRA. Ut Voi.vzro. VOLTURIUM. Vultur , avis species; Poi/tour. 11 VOLUCRITARE. Celeriter locum pertransire instar volue,ris; traverser un lieu aussi rapidemenl que le ferait un oiseau. (Vit. S. Sarns.) VOLUCROSUS. Abundans avibus ; oic il y a beaucoup d'oiseaux. VOLUCRIJM. -- Involucrnm quo peregre euntis sarcine ac vrsles conduntur ac involvuntur; valise. porte-manteau. (I'e. Gl.) VOLUGRANUM. Idern q. j'OGRA^DIII. (A. 1194..) VOLUMEN. Tholus, ut VOLUTIO. VOLUMINOSUS. Glorlrerosus, convolutus ; pel,otonn, roul. (Sid.) VOLUNTARIE. Libenter ; volontiers. `S. ix.) VOLUNTARIUS, Propensns , qui altro in rem ali,.;ualn incumba; qui est pouss

par une vocation, qui se livre de sa propre volonl d une chose. -- Qui tributum voluntarie prmstat; cclui gui paye les impts Sans qu'on l',y contraigne. Pertinax ; qui ne vert faire que sa volont, volontaire. -Qai quovis modo jus babel in rem ex voluntate trossessoris; ayant cause. Strcnuus, animosos ; actif, plein de eourage. VOLUNTAS. Tributum spontanetlm; Vi d. TALLiA. Quotl cuique rei convenit ; ce qui convient c chaque citase. (A. 1448.) VOLUPTARE. Voluptatem atl'erre, v0luptate donare ; faire, occasonner du plaisir. ( Rrit. Arm.) VOLUPTUOSE. Delicate; d'ccne 7nanire effmine , vul.uptueusement. (Rol. Pat.) VOLUPTUOSITAS. Voluotas; plaisir, volupt : Tanquam bestiales ratione non u ten tes et voluptuositati servientes. (Joau. de Card. ) VOLUTATICUM. --Ver,tial seu tributuno quod pro damno , quod in viis pubiicis currus vol,vendo facere solent, exsolvitur domino ; droit seigneurial pour l'enlretien des' rentes. (A. 759.) VOLU'I'I0.Fornix, concameratio; vote, coupole, rotonde. (Pass.) VOLUTUS. Subversus ; boulevers, renvers. (A. SS.) VOLVERE. Expellere , ejicre; caasser. (A. 1268.)Concamerare ; voicter. (A. 1310.) Valvere se, vertere; se tourner. (A. SS.) Volvere causam fznitam, cana renovare , in indice seu rotulo eam inscribere ; remettre en question une chose dj juge. (Leg. Rot. ) VOLVOLUS.Instrumentum piscatorium, idem q. VERTEROLUl1I el V ERVILIUM. ( A. 1!,04. ) VOMER. -- Machina jaculatoria; rnachine de jet , espce de catapulte. (Gest. Tancred.) Vomcr anserinus , calamus ; vlume. ( A. SS. ) VOMERULUS.Ferrum lanceae obtusum ; fer de lance mouss. VOMITUS. Vomitus sanetilatis: Qui y ero inebriantur, contra nrmceptum Domini, si vornitum snnclitatis habent, hoc est ebriositas, guando sensurn menffis irmmutat, et linac!a balbutit, et oculi turbantur, etc. (Vet. Pcenitential.) VORA. a Ut a delictis jejunantes absolvas, quos incunlirlentia vorarum in pravitatis transaressione immersit. ( Lit. Gal. ap. Mab. ) Gulam significare videtur. VORAN GIA. Vasli las ; ravage, dvastcction, ruine. (A. 1494) VORATRINA.Popina, ubi carnes vorantur; taverne, cabaret. (Tert.) VORSURA. Ccetus , conventus; runion, assemble. (A. 1523.) VOIiTF,Y. Viae Ilexus ; sinuosit, courbure, pli (la chemin. (A. 1318.) VORWERC. Villa , prredium; mtair_ie, maison de canapagne. (.4. SS.) VOSAGUS. Solitudo ; solitude, dsert : Tertiam cellam infra vasta vosago mdificari , ubi sanctus Cocovatus rcquicscit. (A. 777.)

vox LEtICON VUL 2i20 ^ 08.1};{%. Ident q. Vot3rsAnE. sujet de la possession d'une chose. (A. 1036) ^'OSSUIiA.Cella viciada; lieu d mettre , Fiscus, dominium; trsor , proprit: le zin, ccllier. (A. 1374.) quod invaserit vobis vel voci vestra;, in VOSTA. Concameratio, fornix; vote,' contraduplum reddat. (A.1210 ) Falsis (A.1415.) coupo le. ;vocibus cantare , dicitur musicis de voce VOTA.Pro BOATA vel BOLLADA, servitium acutam vocem ementiente ; chanter en fausset. quo vassallus unum par boum domino prae- (Inst. Ord. Cist.) 6'ocem ciare; accusare, destare tenetur ad Milis vinum condcendum. ferre, querelam deponere ; accuser, se plainm Conca eratio, fornix, ut VOLUTIO. (A. ' dre de quelqu'un, porter plainte. (Cono. 1246.) Leg. a. 1012.) VOTALIS. Votivus : Et sub obliga- VOYAGiUM. Itineris sumptus; frais de tione votali promisit, etc. (A. SS.) voyage. (A. 1409.) VOTANEUM. Voturn temere facturo; VU. Pro U tongo in aliquot inscriptiovmu tmraire, irrflchi. (A. 1326.) nihus usurpatur. VOTARE. Vovere, spondere ; , promet- ' VUA. Vox exclamantis : Ubi cum tre solennellement, faire viceu de, s'engager. vexaretur, ;licebat : Vua, vua, quid putatis (Yr,t. Gl.) qualis est ille rex coelestis, qui sic tam maVOTATIO. Datum ex voto; don d la gnos reges interticit? (Gest. reg. h'r) d'un viceu. (A. SS.) suite tte VUADA. Praefurnium ; bouche de four. VOTIFICARE. Vovere; faire un viceu. (A. 1435.) (Ap. Mart. Ampl. Col.) VUADRUS. Silva, nemus ; forEt, bois. VOTIVE. Optabiliter ; d'une manirr, (Pez.) dsirable. (A. 1394.) Sponte ; de plein gr, VULCATIO. Morbos i gneus sea involonters. (A. 1109.) flammatorius ; maladie in flammatoire , inVO'1'IVU11I. Votum, optatum ; viceu, d- flammation. (Ann. Yict.) sir, souhait. (A. 1355.) VULGAGO. Nasarum , plantee genus; VO'i'IVUS. Voto consecratus ; consa- nard sauvage. (Fulb. t' .arn.) cr par un vxu : Si quis majalem sacrivum, VULGARIA. Id quod est communeomqui dicitur votvus, furaverit, etc. ( Lex nibus villae incolis, videlicet praedia queSal.) Voto expetitus; qui est demand ^ar dam seu prata quibus utuntur indivisim ; un merc. (Vet. Gl.)Deo oblatos, consecra- terres communales, communaux. (Conc. Gal.) tus; o ffert, consacr a Dieu. ( Gre g . M. ) VULGARIS. Plebs, vulgus ; foule, peuf"otivus homo, is qui in servitium alicujus pie, gens du peu.ple -- Colonus, rusticus sancti, id est ecclesiae, se suaque tradidit; liber factus mtayer, villageois libre. idem f. q. OBLATUS. (Irm.) VULGARITAS. Vulgus, vulgaris nos; VOTUM. Sacreo preces, etfl; prire. . le peuple, le vailgaire, l'usage vulgaire. (Arn.) (S. Aug.) Suffragium ; vote, su ffrage. (St. VULGARITER. Lingua vulgari, vernaAcad. Par ) Nuptiae; noces, mariaye. (S. cula ; en idiome vulgaire. (Chr. Alel.) Ambr.) Dies votorum ; dies quo nupttae VULGARIZARE, In vulgarem linguam peraguntur; jour des noces. (Leg. Long.) traducere; traduire en idiome vulgaire. (A. Exactio seu praestatio sub nomine voti, ea- 1377.) Vulgare, publicare; publier, comdem q. PRECARIA etPRECES, q. Vid. (A. 1156.) muniquer, rendre public. (Gaiet.) Votum quo sese obligat monachus; viceu VULGUS. Pro vulgo : Quia quod vulmonastique. (Pass.) Vota substantialia, prin- gus dicitur, ex fine actus hominis probatur. cipalia, potissima, qum solemnia vulgo di- (Ep. S. Rem.) cuntur; viceuw clennels. (A. 1401.) VULNERARIUS. -- Vulnerarius medicus, VOUEI.iIA, Justitia et jurisdictio viarii, qui vulnera curat, chirurgus; chirurgien. VULPECULA. Sic aliquem appellare llt VIARIA. convitii olim species fuit. Ilaec vox non hoVOUGETUS. Armorum species,ut VANGA. (A. 1511.) minera callidum et vafrum sibnificari, sed tiVOVENDfE.Alissae votivae : In voven- midum et meticulosum, auctor est Eccardus. dis frequentius superaddebat, Credo in Pro versuto homine usurpatur ab auctore Deum, et injungebat imagines cordis. (A. Vitae B. Remigii.-117achinae bellicae species, SS.) vineae instar; machine de guerre propre SS. Ben.) l'attaque des places, espce de mantelet ou de VOVITIO. - Votara ; vreu. (A. VOX. Clamor militaris cri d'armes. tour destine faciliter aux mineurs l approdes murailles. ( W . Brit. ) Jus testimni% ferendi che VULPECULATOR.Qui vulpes venatur; droit de servir de tmoin enjustice. (S. vil.) Vocear non habere dicitur de quibusdam qu chasseur de renards (A. 1202.) VULPENNIUS. =- Callidus, versutus; fin, inter infames habentur, coque ipso ad testi- monium dicendum non admittuntur. (Ap. rou, adroit. (Mab. Anal.) Bract.) Jus suffragii ferendi in capitulas; V'ULPERAIt1US. UC VULPICULATOR. (A. droit de vote, droit lectoral (G. Chr.) 1328.) VULPERIUS. - Eadem notione. (A. 1328.) Jus quod quis habet in rem aliquam droit a la proprit d'une chose. (Lex Wisig.} VULPES. Machinabellica, ead. g. Vo. Mala roce possidere, contra jus rem detinere; T (Alb. Aq.) rECULA. possder injustement. (Ch. Iiiisp.) -- Actio, . A ( VULPILIATOR. Lt V L'LP 1:(:ULATOR qua rretoaliquam quis postulat, seu In earn ius hal^et; rclamation, demande forme au 1307.)
37 9

liIEDIfT ET WAI 2321 VULPINOSE. Malitiose, subdole; arlificr:eusernent, par ruse. (A. 1411.) VULPINOSUS.lllalitiosus, astutus;rou, fin, adroit. (A. 1414.) VULSELLA.Instrumentum ad pilos evellendos; pince piler. (Vet. Gl.) V ULS1O. Surculus; rejeton, pousse. (S. Iren. kit.) VULTATICUM. Idem q. VOLUTATI(:UnI.

LATINITATIS.

%V :11V

VUL'1'IVUA. - Ut VU1.Ta.vA. V ULTORIUM. Vultur; v utour. (i'et. Gl.) VULTUARE. VeneGcio ' occidere; donner la mort par des enclrante:ncrtts, -tuer au mogen de l'envoterncnt; f id. V uLTrvOLI. (A. 1396.) VULTUARIUS. -- Idem q. vultivolus; i'id.
VULTI{'OLI.

VULTAVA. Cicatrix, vulnus in vultu; cicatrice, blessure au visage. (L. Sax.) V IIL'I'1VA. Eadem notione. (Id.) VULTIVOLI. Incantatorunn species; sorte d'enchanteurs, envoteurs. (L'espce d'enchantement mis en pratique par cette classe de prtendus ma giciens, consistait igurer en cire molle celui voulait enchanter, et enfoncer des pingles dans mage obtenue.)

VULTUOSUS. -- Superbus; orgncillcux, van iteux. (Y. S. Ermin. ab.) Pulcirer; bcau de visage. (Barth. Gl.)'I'ristis; triste. (Vet. Gl.) VULTUS. Imago; image, portrait, reprsentation : u F ecit imaginem Dei Genitricis throno sedentern, gestanten in genibus vultum Salvatoris Domini nostri Jesu Christi. (Anast.) VYSSERIUM. Navis species, ut IIUISSERiUAI.

W. Vid. V, G, seu GU. WACARITIA. Bubile; vacherie. (Irm.) WACTA. Excubias, et jus excubiarum; quet et droit de guet. Vadum; gu. WACTARE..--Gxcubias agere; faire le guet. (Pass.) WADARFIDA. Consuetudo; couturne. (Ch. Long.) WADDA. Bombycinum tomentum ; oa.aate. (A. 1380.) WADER. Nemus, silva; bois. (A. 1112.) WADIA. Fidejussor, sponsor; rpondant, caution. (L. Long.) -- Ut VADIUnI. WADISCAPUM. Ut WATERSCAPUM. WAD1US. -- Fidejussor, ut WADIA. (L. Sal.) -- Vadimonium, ut VADIUM. ( Cap. C. M.) WADNA. Stitvvne habet bunnaria xI1. Arat bunnaria Ii. Dat carra ad wadnam et ad monasterium. (Tab. S. Bert.) Ita for-tassis dicitur vivarii purgatio a Belgico wade, vivarium, stagnum , Gal. vivier, lang. WAD REGANIUS. Belgis, judex qui de aquarum cursu cognoscit ; juge qui connait des affaires relatives aux eaux et forts. (A. 1244.) WAERIA. Idem q. VAIERIA. (Flet.) WAESTYNA. Illud, in silvis, quod planum est seu absque arboribus. (A. 1190.) WAGA. -- Mensura species apud Angloset Scotos; sorte de poids : una waga casei. p W AGARIA. Mensurse jus, sen cognitio mensurarum; droit de mesure, ou droit de connattre des mesures. (Ch. Alam.) WAGIUM. Vadimonium, pignus, ut V ADIUM. WAIDA. Glastum; pastel, gude. Pascua; pdturages. (Caes. Herst. Gl.)

WAIDARE. Vadimonium dare, ut


DEARE,.

VA-

WAINAGIUIYI. Idem q. GAGNAGInn1. WAISDA. Glastum, ut WAIDA. WAIWIUM. Proprie pecus vanans, quod nullus petit, sequitur, vel advocat; btail abandonn el sans proprttaire connu. (Ap. Flet.) WALDA. Silva; bois. WALDANA. Aries, exercitus, ut GUAr.DAN A..

WALDEGRAVIUS. Germanis, comes sen praefectus silvarunr, forestarius ; officier de la maitrise des fordts: WALDORA. Ut WALDA. WALDUS. Eadem notione. `VALLA. Anglo-Saxonibus, muros, paries, vailum, prasertim aager; mur, relranchement, rempart. (1VIon. Angl.) WALLARE. Pallo vel muro claudere; entourer d'un rempart, fortifier. (Id.) WALLATOR. F. vallorum confectores. (Larnh. Ard.) WALLIA. Ut WALLA. 1VALPIRE. Ut GUERPIRF.. (A. 1107.) WAIIBA. Venter, uterus; ventee. (I'et. Gl.) 1VA11IBASARIUS. Wambasiorum artifez; fabricant de gambesons. (Non. Ang.) WAMBASIUM. Armorum genus, ut WA311BISIUS. Idem q. GAUBESO. WANCAPIUM. F. dem q. WATERSCAPUM. (A. 992.) WANDANGIlE. Perones seu indumenti genus tibias et pedes operiens; gutres. (Rain. ah. Cist.) WANDEGIrE. Eadenl notione. (A. 1195.)
GA3IBESO.

W.l ri LE? 1 CON WAU 'C.i3 232. WANDINGI:I,7s'. Secas oran) fluminis WARF,NNA. Generalter vivarium cunin Orienten) longo (indino porrecta; erant culorum seu leporum, ut GARliNNA. (Pass.) civium mansiones per wandingeias quasi Silva defensa, in qua nerot>e venari, I rist ;ta liis duobus, quod est quanta l,ars millia- domino, non hect; foret rserve, bois ol, la rii. (A. SS. 13en.) chasse est interdite. (A. 1355.) ilYarennc: WANGA. Urdo; rang. (Fred.) aquarr.cm, vivarium pisciu ni;vivier. (A. 1186.? WANGNALE. Ager cultus et satus; Libera warenna, jus venationis, interdum champ cultiv, terre labourable. (A. 1200.) etiam et piscationis; droit de chasse, et droit, AVANNABILlS. [I'annabilis terra, culta; en meme temps, de chasse et de peche. (Pass.) terre exploite, terre labourable. (Mad.) l,VARENTIA. Rubia; garance. WANNAGIUII. Fructus ipse ex agro WARESCHU?vI. -- ldem q. WRECHUnl. (A. culto; produit de la terre. (A. 1234.1 1257.) VANTO. Chirotheca, ut GANTUS. WARI;TABIL[S. Proscissioni ahtus; WANTUS. Eodem significatu. waretabilis campus. (A. 1281.) WAPENTACRIUM. Apud Danos Anglicos, dem fuit quod comitatus, seu HUNWARETARE. Ut WARECTARE. DR FnL'S. WARFUS. Ripa, crepido littoris, sinus 1VAPPENTAGUM. Eadem notione. arcana habeus contiguarri navibus operandis WAPRA. Quidquid juris nostri erat et exonerandis idonearu; bord de la mer, infra cruces quas prmdicti fratres nostro saillie du rivage, plage, anse pror,re au nostrorumque consilio et laude usque ad gement et a la constr2cction des navires.char(Ch. grossam wapram posuerunt. (A. 1153.) An Angl,.) vepres? WARGANEUS. Extraneus, alienigena, WARA. Modus agri apud Anglos; me- cujus modi sunt wargi, extornes et banniti, sure ragraire. Spicarnrn nlanipulus ; gerbe. et a patria sua facti exsules ; tranger, banni, (A. 1509.) Bonitas, valor; bont (en l.-iar- proscrit. (A.1069.) lant des monnaies). Libera wara : RediWARINGA. Quotidiana clistributio tus talis conditionis quod, si non solvatur quae Coloniensibus canonicis fiebat; dstrisuo tempore, duplicatur in crastino, et sic bution quotidienne qui se faisait aux chadeinceps in die. (Ch. Angl.) noines du chapitre de Cologne. WARACHIA. Equorm vel animalium WARINGI. Anglo-Danos qui, ex Anpabulum, ex frugum leguminumque miglia a Normannis expulsi, Byzantinorum scellanea, idem q. FERRAGO. (A. 1469.) imperatoribus obsequio sese manciparunt, WARACTUM. Pro 1VARECTUlI. arcessit Spelmannus, qui it8 appellatos putat WABANDA. Cautio, auctoritas, defena Saxonico seu veteri Germanico, ac prinde sio ; garantie. (A. 1216.) Gallito warin, quod est imprecari, exsecrari; WARANDARE. Ca yere ab evictione, mide waringe, Angli maledictionem et anaspondere, praestare , defendere, auctorem thematisationem vocant, ita ut waringi, peesse; garantir, rpondre pour un autre. (A. rinde ac vargi, exsules fuerint et banniti, seu, 1308.) ait Ordericus Vitalis, extorres : eosque ut WARANIO. Equus integer, admissaNormanni,voce Anglicatunc recepla et prorius; cheval entier. (L. Sal.) brosa cargos et waringas appellarint. WARASCHETUM. Idem q. WARECTUIli. WARISCAPIUM. Ut WATERSCapiUnx.) (A. 1248.) WARPISCIRE. Possessionem re i aliWARATARE. Terram novalem colere.; cujus dimittere, ut GUERPIRE. (A. 1067.) cultiver en jachre; ol. gacherer, mener a eVARPITORIA. Charla qua quid warjachre. (T'ab. S. :Crin. Cad.) Gr.T ArrPrTORrA. (A. 945.) pitur, ut WARDECOSIA. -- Vestimenti pars, ut WARPITURIA. Eadem notione. ( S. GARnAC(1RSIUA. (A. 1360.) xr. ) WARDETITE. Multa ob custodias neWASSIIUM. Vadune, terra, undis vel glectas (Non. Angl.), seu quietantia miserimari abluta; gu, endroit que l'a mer couvre corcliae in casu quo non invenerit homi.nem el d.coiivre. (A. 134.6. ) ad wardam faciencam in castro, ve] alibi WASSORES. Pro VAVASSORES. ( A. (Flet.), vel etialn, quietutn esse de denariis 1221.) donan^Jis pro wardis faciendis. (Rast.) WASTELLUS. Panis delicatior vel plaWAR.DPENI. Denarii vicecomiti vel centae species, ut GUASTEi.LU S. ( Mora. Anal.) aliis castellanis persolvi soliti, ob castrorum WATERGANGIA. Acjuaeductus et fossa wardas sea custodias. (Mon. Angl.) quibus eliciuntur aqua> in palustribus reWAREC. Ideal q. WRECKUM. glonibus ; canal et aqueduc d'coulement. WA RECTA. Ut WARECTUM. (A. 1364.) (Ch. Flan d .) WARECTARE. Ut WArrATARE. WA'1'E1iSCAPIUM. Eadem notione. (Ch. WAREC'f ATIO. Proscissio agri ; action A.nyl') de labourer la terre, labourage. (A. 1399.) Eade:n notione. WA TERSCAPUM. li'r ARECTUM. Terra novalis, seu re(Id. ) quieta, quia alternis annis requiescit; terre WATSPENDA. Penique harte eamdern gui fait versaine, jachre; ol. waret. eeclesiam pr mbend a pueri unius de claustro W A RENDA.RIs. Ut tiVARANDniCE. (A et beneficio unius 11^58.) postro, et una watspenda, Ubi tnatspen(CIt.Gernz.) nmansus... dotavi. WAREivGANGI. Adven3r; tranaers.

2325

VES

MEDRE ET INF [ALE LATINITATIS,


J I R AME NTIiNi.

W1T

23`J(;

da quibusdam dicitur vestiaria pensio monachs praestari solita ab afilate. WAUDA. Glasti speces; gaude. (Tel. S. Wed. ) WAULA. Vrga; gaule; ol. waule ( A. 1370.) WAULASSUS. -- Fugare waulassuin , venire ad waulassuin. (Ch. Ang.) Ubi agitar de incondito clamore quern ad fugandas feras inter venandum ex servitio edere tenebantur vassalli. WAVARE. Derelinquere ; abandonner, renoncer ci la proprile d'une chose. Eodem sensu. (Lract.) WAO'IARE. WAWATUS. Derelictus; abanclonn. (S. xm.) WAYDIA. Glastum; gucrde; ol. waide. (A. 1327.) WAYF. Res derelicta et qua? a nomine repetitur ut sua; chose abandonne qui n'a pas de maitre ; ol. chose gaive. WAYVIUAI. Proprie pecas vagans, quod Hullas petit; bete gare. (Flet.) as wayvii dicitur dominas feudi hairere, cui pecora vaga in suo feodo et a nullo reclamata aut asserta competunt ; droit d'pave. VAYVUS. Res vayvice, res derelicta ; citases abandonncs, gares, que personne ne rclame; ol. choses gayves. (Pass.) WEDE. Glastum; gude. (Ch. Fiand.) WEDIA. Aquarium; bassin, rservoir. (A. 11475.) WEGSTURA. Tributum ab itinerantibus ad reparandas vas exsolutum; droit de paqe. (Ch. Germ.) VEID'1'ALA. Vastatio, invasio, ac praeserian ea qua in agris fit; dy[bt, ravage. (Ch. Belg.) WEAIAIINGA.Causae vel sententiae frustratio appellationis remedio; vel, si placet, vitii, erroris, falsitatis, et injustitiao decreti, vel sententiao per inferiorem judicem in prima, ut vocant, instantia latan, coram judice superiori ostensio, et judic abrogatio. (Ley. H. 1 Ang. reg.) Vid. FA.LSARE et JuDIcIuM. WENDUS. Procinctus terrw amplior, plurajuga continens ; espace de terrain d'une grande tendue, contenant plusieurs arpents. (Ch. Angl.) WENUNGA. Idem q. WEMMIrr-GA. WERA. Anglo-Saxonibus et aliis nationibus septentrionalibus, hominis seu capilis a3 stimatio; estimation de ce que vaul icn honiine, composition, ranpon que l'homme coupable d'un acte de violence payait cl la personne ou a la-famille lse. (Pass.) WEREGELDUAI. Eadem notione. (Weregeldum et Widrigildum distinguunt quidam; illud, inquiunt, llorarais pretium significat, hoc quamlibet compositionem seu quodcunque, quo alia res compensatur ; recte (piden', si vocum originationes con; at in usu promiscue utramque vocera usurpatam fuisse docent instrumenta.) WERELADA. Purgatio per tot sacramentales quot requirit hominis sese a crimine purgantis pretium vel aestimatio, sea dignitas ; action de se disculper d'un crime dont on est accus, en se faisant assister du

nombre de jureurs dtermin par la loi. Vid.

WERENDARE. Idem q. WARENDARE. (A. 1278.) ERPIRE. Vid. GUERPIRE. W ERPLANDIU;;I. -- Terra derelicta vel inculta; terrain inculte, friche. (A. 1197.) WESDIA. Glastum ; lude. (Pol. Fisc.) IVESDUAI. Eadem notiono. (Id.) A^I 1A1tA. Litlus ubi recrees venunt et permutautur ; poitit du rivage bia ont lieu l'achat e l'change des inarehandises. (Leq.Anyl.) WIARE. .Dimittere possesslotiem rei alicujus. ut GuERhIRE. (A.1118.) WICHA. Sil va ; bois, fort. (Ch. Angl.) WICHAR1A. Servitii genus quod prLestant vassalli in silva dominica, vecturagenus; corve du charroi. (Irisa.) WICHARISCA. Eadem notione. (Irm.) WICLEh'IS'r1E. Ilairetici qui Joannein Wiclefum natione Anglum patrem aguose u n t. AVIDA. Salix ; saule. (Ch. Germ. ) Pr2estatio pro transitu securo, ut GUIDA. (Alur.) WIDRIGILDUAI. Id em q. WEREGELDUM. WIERENTARE. Salvum et tu (un prmstare ; garantir.(A. 1100.) WIFA. Signum quod prmdio, possessioni, vel red, cujas possessionem quis adit, vel quam auctoritate judicis sibi vindicat, apponit; marque que f.it apposer le nouveau maitre sur un bien dont il entre en jouissance par l'autorit du juge. (L. Bav.) WIFARE. Notare, signare; marquer. Vid. WIFA. WIGANIA'1I0. Cautio, pignus, idem q. PIGNORATIO.

WIGARIA. Jursdictio viarii, idem q.


VIARIA.

WILDFANGIATUS. Jus et facultas ex privilegio electoratui Palatino competens, retinendi homines alterius dominii, ita ut a propriis dominis repeti non possint; ideen q. apud Gallos ATTR.AcTUS dicitur. WILPIRE. idear q. GUERPIRE. WIAIPLA. Peplum, u GUINIPA. WINAGIU!!I. Praestatio quae domino exsolvitur pro securo transitu, eadem q. GurDAGIUM. (Tab. S. Ron. Iein. ) WINATICUiI. Eadem notione. (Id.) WINDALUAI. Tolleno; levier, bascule ; ol. windal. (A. 1367.) WINDASIUAL lnstrumentum ligneum quo in exonerandis doliis utuntur,. rudentem circa illud vol vendo; espce de cubestan; ol. wendas. ( Churtul. S. Vand.) WINEGIATOR. Judex viarum, seu qui itinerantium securitati invigilabat, atque adeo guidonagii exactor; juge des dlits commis sur les grandes routes, officier chang; de maintenir la sret des chemins, receveur des droits seigneuriuux de page. ( A. 1218. ) WINILEODES. Eprstolte amatoriao, ut videtur ; lettres amoureuses, poulels.
( Cap. C.111.)
GUERPITIO.

WIRPIRE. Ut IlU)3 RPIRE. WiRP11'1O. Demissio, ut

2, 27

YCIi

LGXI CON

YND

a judice'decretas exigebant; officicrs chargs defaire payer les amendes prononces parles sorie de mesure agraire. WITA. Multa, amerciamentum , ex juges. (Ch. A.ngl.) Saxon. acite, q. idem sonat; amende, pun.ition WODEGELDUM. Census vel tributum, pcun.iczire ( Ch. Angl. ) Secundum witam quod ratione nemorum in forestis jurare, pro modo multe irroganda3 pro tur; droit fodal sur les bois. (Ilion.colligiAngl.) (Tintine, totadhibere testes, quot criminis WOODVARDIA. Silvarum custodia; Vid. JURAMENTUM. (Id.l qualitas requirit; garde des forts. (Ch. Angl.) WI1'.L+'LLATA Modus agri wztell'um WOODWARDUS. Apud Anglos, silvasementis continens; nzesureagratre, quantit rius, viridarius, saltarius, proprie silva) de terre contenant un witel de semence ; ol. custos, forestarius ; garde des (oris, foreswitele. ( Id. ) tier. WITELLUS. Dimidia pars quartalis ; WORPIRIi. Idem q. GUERPIRE. (A. mesure de grains, moiti d'un quartaut ; ol. 1125. witel. (Ch. Belg.) W STINIA. Idem q. WASTINA. (A. WITHINGI. -- Pirattae, Danis; pirates, 1119.) cumeurs de mer. (Ad. Brem ) WRECKUM. Id quod fracta nave naufragii causa a nemine repetitur ; tout ce que WITRAGIUM. Idem q. VINTRAGIUM. la mer rejetto aprs un naufrage, paves, WITREPERA. Quadrivium apud Londroit sur ces dbris, droit de bris; oi. wrac. lieu off aboutissent quatrechemins, gobardos; (Ap. Bract.) carrefour. WYKA. Praedium rusticum, villula; WITTI:MON. Dos ; :dot d'une maride. mtairie, petite terre. (lnst. An,gl.) (Leq. Burg.) WYKETTUM. Portula, ostiolum ; peWI`:TTESCALCHI. Ministri qui multas tite porte, guichet. (W. Thorn.)

WISTA. Mensura agraria

apud Anglos;

2.,`IF,

x
X. Littera numeralis quae decem sonat. Eidem litterae si recta linea superaddatur (x), decem millia significat. Pro CH, S et SC interdum sumitur; v. g. Xamitum, Xanccio, Xantus, Xemus, Xexus, Xic^, Xire, pro Samitum, Sanctio, Sanctus, Semus, Sexus, Cilla, SCire. X. Vid. cum S, SC, C et CH, voces quae non infra inveniuntur. XABATENSES. Iidem q. SABATATI. XAINTURA. Cingutum; ceinture; ol. xainture. (A. 1397.) XAPHAi:DUi11. Tabulatum, ferale , pega; chafaud, estrade. (Mart. Ampl. Col.) $ENIA. Praestatio, auxilium ; redevance, droit, aide. (Ap. Mur.) XENIUM. Eadern notione. (S. x.) XENODOCHARIA. Xenodochii praefecta ; directrice d'un hospice, in firmire. XENODOCHARIUS. Xenodochii prafectus; directeur d'hospice, infirmier. XENODOCHIUM. Locus in quo peregrini suseipiuntur; hospice pour les trangers et les plerins. (S. ix.) Monasterium ; monastre, couvent. (A. SS.) XENODOCHUS. Ut XENODOCHARIUS. XENODOXIA. Vana gloria ; vaine gloire, ostentation. (Vit. S. Joan. Val. episc.) XENODOZIOLUl1!I. Diminut. a XENODOCHIUM.

XENOSTORIUM. Locus ad peregrinos suscipiendos, ubi peregrini stant; ut XENODoculuM. (D ur.) XENOTROPHIUM. Eadem notione. (Vet. Gl.) XENOTROPITA, -- Idem q. XENODOCIIAIiIs. (Id.)

X1LIVUM. Xili bombyx, Gal. coton : Statuimus quod candela) fiant ex bono sero, et illarum ellychnium sit ex bono xilivo seu bombaci. (St. Av.) XISTUS. Tribunal, pulpitum ; estrade, lutrin. (A. SS.) XIUS. F. idem q. PATRONUS. (A. SS.) XUNGIA. Unctum , adeps ; graisse , axon,ge, saindoux. (Ap. Mur.) XYSTARCHES. Praeses certaminis seu g,ysti; directeur d'un xyste, gymnasiarque. (Tert.)

Y
V. Littera numeralis quaa 150 denotat. Eidem litterae si recta linea superaddatur (Y), 150 millia significat. Y instar, sigui crucis insertum fortasse est in monogrammatis regiis, et ab. episcopis in suis subscriptionibus usurpatum. -- Vid. cum I aut HI.

2.,29

ZAB

btl;DIIE ET INFIMtE LATINITATIS.

seu EX voces quae non infra invevel itiontur. YBENUS. Ligni species, ebenus; bne ; ol. ybenne. (A. 1363.) YBURPANANSECA. Furtum vituii vel arietis, vel quantum quis supra dorsutn suum poterit portare de cibo. (Reg. Maj.) YCHONIA. -- Imago; iniage, portrait. (Vd. Necrol.) YDONEUM. Praestatio quaevis ; droit, redevance. (A. 1292.) YEROPHAGIA. Mate pro xeropltagia. YFFANTAItIUS. Erro , qui infantes alienos abducit; vagabond , voleur d'enf ants. ( A. 1312.) YAIACHINATUS. Qui vices alterius in rebus gerendis implet, supposititius ; celui qui en reprsente un a;utre, qui lui est substitu. (A. 1364.) Y11IUS. Fossilis ; qu'on tire de la terre, fossile. (S. sur.) Terra ymia, cadmia; calamine. (A. 1281.) YNDARDUS. Instrumentum quo naves adverso flumine navigant ; cabestan ; ol. indart. (Cod. cens. episc. Autis.) YNSPURUS. Pro impurus, nothus; bdtard. YOPA. -- Vestimenti genus apud Germanos. (Lud.) YPEPA. -- Locas vel praedium a majori dependens, ut videtur; lieu ou terre qui dpend d'une nutre. (Vet. Tab.) YPE1iLYRICUS. Vox Graecavim cornparativi habeas a lyricus : Citharadorum yperlyrica harmonia. (Elmh.) YPOCARE. Obligare, oppignerare , ut EiYPOTHECABG. (A. 1308.) YPOCRASIUII. V1num submistum; hypocras. (A. 1440.) YPODECANUS. - Suhdecanus ; sous-

1tlUS.

ZAG 2330 doyen. (A. 943.) YPOGAUBIN. Idem q. HUISSP:RlU,11. YPOPANTON. Pro HYr> APANTr. (A. 1101.) YPOTECARIA. Fundas oppigneratus; bien hypothqu. (A. 1195.) YPOTHETICE. Jure hypothecario seu oppignerationis; hypothcairemcnt. (A.12!16.) YPOVICARIUS. Subvicarius, qui vicani vices agit ; sous-vicaire, etc. Vid. VICA-

YPSIVREl1IETA. Altitonans, ex : Gr. c : Die, rogo, die lacryniis pietalis clausula, Jesu, paree tuo famulo, ypsivremeta pie. (Epit. a. 1010.) YRENEUS. Pacificas ; pacifique, conciliant, gtci ainie la paix. (A. SS.) YSARNODOIiI. Ostium ferreum, liugua Teutonica; porte de fer grande et foi :te; ol. isandor. YSICIUS. Salmo, piscis genus; sau4non. (A. SS.) YSMIRALLUS. Smaragdus; nteraude. (A. 1314.) YSNECUS. Navigii species, scapha ; sorte de btitiment lger; ol. csngites. (St. Mas.) YSOLUS. Parva insula ; ilot. (A. 1258.) YSOPUM. Aslsersorium; goupi.11on. YSPIA. Etplorator; qui va a la dconverte, clai.re-ur, espion; ol. espie. (A. 1362.) YSPIARE. Explorare; alter la dcouverte, clairer. (A. 1362.) YS17:AICUS. Funestas; fatal, !'uncste. a I'straica bella. ,, (lsid. Pac.) YYESIA.F. caecus paternianimi alTectus in filiara : Nescis prorsus quid sit yyr,sia, vir es discretions, horno es pacis, nihil rnmaniter, nihil inhumaniter agis. (Hug. Alet.)
v GtE,pEzns

Z. Littera numeralis quae 2,000 efl'icit. Eidemlitteraesi recta linea superadda tau (Z), bis niillies mine significat. Z pro X et S crebro usurpatur ; sic Zenodochiuin pro Xenodochium, Zenia pro Xenia, Zabulum pro Sabulum, Zaccharum pro Saccharuni, etc. ZABA. Idem q. GAmBESO. (Vet. Gl.) -Galea seu lorica cucullata; casque ou chemise de mailles d capuchon. (j'et. Cod.) ZABATUS. Galeatus, crrstatus; qui a le casque en tte. (Pap.) ZABI:R112. Locus ubi vestes ponuntur; garde- robe. (Pap. ) Arca , armariolum ; cnffre, petite armoire. (Hariulf.) ZABOLA'1'ICUS. Dlabolicus; dre dmon, diabolique. (Ap. Mart. Anipl. Col.) ZAROLICUS Ea !era notione. (Id.) ZABUI,I'I'ICUS.Eadem notione. (A. SS.)

ZABULUS. -- Diaholus; le diable, le dnaon. (Vet Gl.) ZACHARA. Saecharum ; sucre : Cannamellus zacharm. ; caniied sucre. ZACHARELLUS. F. arando unde elicitur saccharum; canne d sucre. (Mur.) ZAFALDIERINUS -- Id. q. ZAVALMEII1NA. ZAFFINUS. Lapidis species, sapphirus; saphir. (A. 1295.) ZAF EIRELLUS. Diminut. a ZAFFIN Us.
(Id.)

ZAFF1SEOLUS. Eadem notione. (Id.) ZAF.FRA]VIEN Crocus ; sufran. (Santa.) ZAGARELLA. Fimbria ; frange ( A. 1334.) ZAGUS. Nomen olicii Palatini apud Venetos. (A SS.)

die. dvastation, ravage,. (A. 851.) ZA LAAI ELLA. lnst rum entum musicum'; lderil q. CALAMELLA. ZALANDRIA. Navigii species, ut CI4ELAND1U1r.

ZAR LEXI CON ZER 9.351Z 'Z,ATTAI.DiI?DINA. Ut ZAVAr.AiEnrNA, ^ ZARZAPARILLA. ZALA. Incendium, de populatio;(incen pareille. ( A. SS.)

Salsaparilla ; salse-

ZALARE. Incendere ; brieler, incendier. (Vet. Chr.) ZA LATA. Grando ; grle. (J.ede J.) ZALDA. Lancea longissimar.pud Italos; lance tres-longue en usage en halle. ZALDUS. Luteus, lavus; blond, jaunQlre. (A. 1295.) ZALLA. Mantile, linteum quo manus exterguntur; essuie-main, serviette. (Guid. .Disc. lars.) ZALMEDINA. Ut ZAVALMEDINA. ZAItiIBILOTTUS.Pannus ex camelorum plis confectus; toffe de poils de cltameau, camelot. (Paul. Venut.) ZAMBORIUII. Pro CIoRlUM. (Conc. Hisp.) ZAMBRA. Saltationis Mauricm species; danse maure. (Conc. Ilisp.) ZAMBRERIUS. Apud Italos, camerarius, minister camera ; chambrier, chambellan. ZAMETUM. -- Pro ExAniETVni. ZAMMETTA.Baculus qui gambcv vicem praastat ; ut GAMBETTA. (A. SS.) ZANCHA. Tibia : ingottatus in mano. dextera et gamba, zancha. (A. SS.) ZANDALE. Panni holoserici species ; cendal. ZAPA. Ferrea solea ; fer de cheval. (St.Mont. Real.) Ligo ; houe. (A. 1.1.96.) Mensura agri seu potius vineae, id est, tantum quantum v aut xrr ligonibus coli potest in anno ; certaine mesure agraire, autant de terrc .que 5 ou 12 hommes peuvent en houer en un an. (A. 1196.) ZAPARE. '1'erram zapare, seu ligone fodere ; houer la terre. (Ap. Mur.) ZAPATOR. Itaiis, fossor; travailleur de terre, journalier. (A. 1308.) ZAPATURA. ictus calcis equi; coup de pied de cheval. (A. SS.) ZAPELLUS. ltatis, via excavata; chemin ravin par les pluies. (St. Mal.) ZAPHIRELLUS. Dirninut. a ZAFFINUS. ZAPO LARE. Ut zapare. (St. Gas. Red.) ZAPONUS. Ligo; houe. (Id.) ZARABOLLA. Vests qua crura et tibim teguntur, eadem notione qua SARABALLA.

ZARAROTANA. Machina) jaculatorias species : Vehebantur bombardee pl tr rimae, quas zarabotanas nominant. (Chalo.) ZARDA. Alorbus equorum; maladie de cheral, courbe ou parvtn; ol. zardre. (Pet. de Cresc.) ZARDI:NUS. Italis, hortus ; jardin. (Pass.) Z.AItDINUS. Eadem notione. (Id.) ZAROI3t,'I'ANUS . Ut ZAIiABOTANA. (Bar].)

7.A'l A. Navis species ; bdtiment lger, chaloupe, barque. (A. SS.) ZAVA. Hominum collectio et adunatio; attrolcpement, rassemblernent. (L. Long.) ica ut ZABA. Lor, ZAV ALRII,DINA. Praetor urbis apud Hispanos ; bailli, bas justicier. ZAllARA. Ap. Halos, caesaries; chevelure. (J. Dec.) ZEBUS. Pro diebus. (Vet. Insc.) ZEDA. Pro ScnEnA. (Ber. de Breyd.) ZEDOARIA. Sunt et aliae arbores, gua p ura radices sunt zinziber, galanba, et zedoaria, qua) vulgariter citouart appellatur. (Jac. de Vitr.) ZEIDLARII. Forestarum ministri, iidem q. mellicidm, , apum silvest.rium custodes. (A. 1310.) ZELARE. -- Studere, favere, fervere ; s'intresser d, protger, favoriser, aimer passionnment, tre zl pour. (Ach. Spic.) ZELARI . Ex petere, peroptare; dsirer vivement, souhaiter. (A. 1399.) ZELARIA. E carnibus elixis jus conactual ; gele. (Jo. Dom.) ZELATIO. Attenta rei consideratio ; examen attentif d'une chose, (St. Fl.) ZELATOR. Fautor ; partisan zl. (A. 1416.) IEu,ulator, inimicus ; ennemi, jaloux. (A. SS.) ZELATUS. Cupidus, studiosus ; zl pour. (A. 1250.) ZELOSTJS. Zelo ductus ; rempli de zle, actif : Fiat vero non minus zelosus contra quoslibet altos pauperum oppressores ecclesiasticmque libertatis oppressores. (S. lElug. episc. Ling.) ZELOTES. IEmutator, vel etiam zelo plenus ; amantpassionn, amantjaloux. (Vet. Gl.) ZELOTISSA. Qua zelum alicujus accendit. (A. SS.) ZELUS. Studium , amor, iracundia , clitam ; attachement, amitie', amour , colrei transpon de colre, haine. (Pass.) ZEMA. Jusculum; bouillon. (Pass.) ZEMBLA. Pro embla, jumentum sarcinarium, Z addito euprroniae causa. (A. SS.) Bine zeinblerius dictus cui cura zemblarum cornmissa est. ( A. SS.) ZEMBLERLUS. Vid. ZEMBLA. ZENATUi4I, Idem q. ZENDADUM. ZENDADUM. Tela subserica, vel pannus sericus, idem q. CENDALUM. ZENGiALUS. Italis, aper, ut videtur; sanglier. (Jo. Dem.) ZERBALARIS. Herbidus; couvert d'herbe, riche en herbe. (Rail. Casin.) ZERBIDUM. Ilerbiclum, locus l^erbolieu couvert d'hcrbe, herbage, pturage. sus; (A. 1033.) ZERBDUM. Eaclem notione. (St. j'erc.) ZERBUS. Eadem notione. (A. 1007.)

ZOA MEDIIE ET 1NFIMIE LATINITATIS. 2353 2554 'ZUG ZERLA. Italis, mensuraegenus : zerla ZOCA. Idem q. Zoccus. vini. (St. Rip.) ZOCCUS. Stipes, truncus; tronc d'arZERLATOR. Qui zerla mensurat; me- bre. (Inn. III PP.) sureur public. (Id.) ZOCHOLIE. Calones, crepida3 ligneae; ZESSUS. Gypsus ; pldtre, gypse. (B. chaussures de bois, galoches, socques, patins. Odoric.) (Ap. Mur.) ZETA. Ccenaculum ; quodvis aedis cuZOCHOLARIUS. Zocholarum artifex ; biculum, et locus capas unius lecti cuna Vid. ZocaoLm. duabus sellis, qui velis obductis et reductis ZOCHOLI. Eadem notione q. Zocnoi.n:, modo adjicitur cubiculo, modo aufertur, cuZOCHULIE. Eaclem notione. jusmodi sunt alcovicc nostra3 hodiernae; ZODIACTEUS. Ad zodiacum pertinens; saltea manger, chambre quelconque, alcve. Specula quae castellorum muris immi- du zodiaque, zodiacal. (A. 969.) net; tour, tourelle, chauguette. Vitii siZOETA. Cum maturiori pulli cantu rl gnum in libris; signe de correction dans les boum custodiam a zoeta propria prosilire livres, marque destine ci indiquer les passacontingeret, etc. (A. SS.) Quidam legenges dnaturs. dum censet ccp ta, lectulo, quasi a r.o.rn : at ZETARIUM. Tric)inium; salle a man- nihil emendandum esse haud mole colligitur ger. (A. SS.) ex voce zotlteca infra. ZETARIUS. Minister in palatio imperaZOIA. Ex Italico zoia, idem q. JocALiA. torum Romanorum qui videtur idem esse (St. Med.) qui cubiculi interiores palatii custos. (A. ZOIELLUS. Eodem sensu. (Ap. Mur.) SS.) ZOJOLLATUS. Jocalibus instructus, ZETONINUS. Pannus sericus; tissu de ornatus; muni, orn, enrichi de joyaux. (Id.) soie. (Ap. Mur.) ZOLLENARIUS. Germanis, qui telnZETULA. Dirninut. a ZETA, ccenacunium exigit, portitor; receveur des impts, lum. (A p. Pez.) ZIANUS. Idem q. ZIIIs. ZONA. Cingulum, vestis sacerdotalis ; ZIBELLINUS. ldemq. SAI3ELLINUS. ZIBETHUM. Italis zibetto, aromatis ceinture, particulirement celle qui fait partic du costume ecclsiastique. (Zona romana genus; civette. dicitur quod ab ecclesia Romana zonae usos ZIDELWEIDA. Germanis , glandes caeteras ecclesias proiluxerit.) Corquernae, quibus pascuntur porci; glands de rigia, lorurn; courroie, lanire. Ignis chne. (A. 995.) saeri species, qua3 medium Dominen] ainbit Z1LIUAI. tal. lilium; lis. (Mur.) cingitque, erpes; ulcere malin, 2alcre ronZIMERA. Pinna, galeae ornamenturn; geant. Zona regince, praestationis genus; cimier. (Ap. Pez.) sorte d'impt tabli ct diverses poques, noZINDARUM. Iclem q. ZENbADUIi. tamment au quatorzime sicle, en Frunce, el l'poque da marine de Charles VI crvec Isa ZINESTRA. Genista; gene?. (Mur.) beau de Ravire ; ol. ceinture de la reine ZINZALA. Parva musca, culex; moutaille du pain et da vin. (Pass.) cheron, cousin. (Vet. Gl.) ZINZICLA. Spongia; ponge. (Ap. Mab. ZONATOR. Zonarum artifex; faliricaatt Mus. Ital.) de courroies ou de ceintures. (. 1350.) ZIPO. Tunica ex maculis contexta, ut ZOFtA.Sorbum; corne. (Conc. Ilisp.) Giro. (Mur.) ZOSTRA. Monomachia ludiera, eadern ZihPULA, Placenta3 genus; beignet. q. JDSTA. (Ap. Mur.) (A. SS.) ZOTHECA. Celia in qua saginantur ZIRBUS. Omentum; piploon, membrane viva animaba ut turdi, gallina et ala, quiliqui enveloppe les intestins. bet parvus conclavis, abscidicula ; volUre, ZIRO. Propugnaculi species apud Italieu oic l'on engraisse les animaux, spcialelos. (Ap. Mur.) ment la volaille, petite chambre, boudoir, ZITATA. Italis, mensura agraria, id. q. Gal. espace de la portee du jet d'une pierre niche de saint. (Pass.) ZUCARA. Saccharum; sucre. (A. 130'1.) dicitur. (Ap.>tlur.) ZUCHEUS. Stipes siccus et aridus; ZIUS. Patruus; oncle. ZIA, tante. vieux tronc d'arbre, tronc mort. (Ch. Angl.) ZiZANIATOR. Qui zizaniarrt interserit'; ZUCRUM. Ut ZOCAi1A. (A. 1393.) brouillon. (S. xiu.) ZUCURIUM. Eadem nohone. (Id.) ZIZANIUM. Discordia; msintelligence, ZUDA. Hispanis, castellum; chllteau. discorde. (Ap. Mur.) Germanis, tribunal, forte quod intra Gaste/ lnm Z,IZ,YPHA. Pruni genus; jujube. (A. sedebat; tribunal, cour de justice. (A. 1316.) SS.) Bine ZUDARIUS, hujus tribunalis judex. (A. ZIZYPHUM. Eadem notione. (Id.) 1358.) ZUFFERANA. Crocus; sufran. (A.1333.) ZOA. Anima; dme : Zoam in ultimis ZUFFUS. Cirrus; toupet. (J. de $m.) temporibus suam salvare tupiendo. ( y. S. ZUGLARESIUS. Mirnus, ut JocuLATott. Udalr.) Vita; la vie : Utpote praeteritw (A p. Mur.) recolens ehoragia zoc8. (Frid.)

LE%1COp ZtiV7 2.3.35 2336 9.336 ZUGLARIUS. Eadem notione. (Id a ZUPPARELLUS. Tunicarum artife Z,UNCTA. Ceetus , conventus a tra- Sartor; coutur2er, tailleur, pourg ointier ctanda negotia, idem q. 7vNCTA. (Ap. Lud.) ZUPPARIUS. 'Zuppae satis prarsfectus; ZUPA. Apud Croatos et Dalr>;atos, regio celui qui dirige l'exploitation d'une mine de nlidua habitata, vel ejusdem regionis homi- sel. (A. SS.) nes congre;;ati ; contre habite, ensemble de ZUPPONERIUS. Ut ZUPPAItELLUS. ( Ap. la population de cette contre. Mur.) ZUPANUS.Zupae praefectus; chef, comte, ZURA. Italis , confeederatio, conjuratio; seigneur de la zupa ; Vid. ZUPA. complot, association illicite, coalition. (St. ZPP A. Sagum militare ; pourpoint. Verc.) ZWYNANCIA. Angina; esquinancie. (Sanut.) Zuppa sals, odina salis; mine CBusch.) de sel. (A. SS.)

FINIS.

Ex typis MIGNE, au Fctit-blontrouge.

Notas sobre la edicin digital Esta edicin digital es una reproduccin fotogrfica facsimilar del original perteneciente al fondo bibliogrfico de la Biblioteca de la Facultad de Derecho de la Universidad de Sevilla. Este ttulo contiene un ocr automtico bajo la imagen facsimil. Debido a la suciedad y mal estado de muchas tipografas antiguas, el texto incrustado bajo la capa de imagen puede contener errores. Tngalo en cuenta a la hora de realizar bsquedas y copiar prrafos de texto. Puede consultar ms obras histricas digitalizadas en nuestra Biblioteca Digital Jurdica.

Nota de copyright : Usted es libre de copiar, distribuir y comunicar pblicamente la obra bajo las siguientes condiciones : 1. Debe reconocer y citar al autor original. 2. No puede utilizar esta obra para fines comerciales. 3. Al reutilizar o distribuir la obra, tiene que dejar bien claro los trminos de la licencia de esta obra.

Universidad de Sevilla. Biblioteca de la Facultad de Derecho. Javier Villanueva Gonzalo. jabyn@us.es

Vous aimerez peut-être aussi