Vous êtes sur la page 1sur 16

Ingénieur 1ètt année Année universitair e 20 I 8 -20 1 9

Enseignant : Noglo Yawo

Economie générale

Dossier de travaux dirigés

I-. L'objet de la science économique et les courants de pensée


A partir des documents ci-après répondez aux questions suivantes :

1-. Qu'est-ce que la science économique ? Pouvez-vous la définir autrement ou c'est la seule
définition ? Pourquoi *

2-. Pourquoi l'économie est considérée comme la science des choix et des arbitrages ?

3-. Quelle différence existe-t-il entre bien libre et bien économique ?

4-.Que11e difference il y a entre système économique et courant de pensée économique ?


Lequel est appliqué aujourd'hui en France ?

5-. Commentezlanotion économique « capitalisme contemporain »

II-. Les modèles économiques

Lisez les 2 documents suivants et répondez alux questions :

-. Extrait tirer de Maurice Allais (1968) « L'économique en tant que science >>, Revue
d'économie politique, Vol. 78, No. pp. 5-30.

-. Extrait tiré de Renaud Chartoire (2010) «A la base de la démarche de l'économiste: la


construction de modèles >>, Les idées économiques et sociales, Vol. 4, No162, pp. 42-49

Répondez aux questions ci-après :

1. Décrivezla démarche du raisonnement économique.

2. Existe-t-il un conflit entre abstraction etréalité?


r
r
[.:
t:
:

-:^:"r:-- :^
t:'gti-çe ite i'étn:ni: ? r,i.,'É;:,--r:.:
:i!ri- i::r.:lr-':iÉ î
-îi 1j.j; : r-.r, 1-i..:r!' Ë -JJ:
--' -'!:-:
!;jj--'. ; C.-'-:::
-j
:: : :;J:i^-'::-
i.:iJr: -

I i.: :.;:: i f ffi n ei,':il qi ? i' Éil':i:' i:i' 3'i'i? :: S:'i ::' :: j..- ,.1--,-r-^a^.r .:-
.n'\ iti: rY._r{"-J, -: r- it-:1
-...--!. -- ::1 -É-.-ij^.-
1: :1.1_::::t
l:_;1lr:i
-: !; i-..i':L--
;,;:i,'ri; , :: t:_ i:t;Jit
' ;'ix s::s iti':lii:-:', ei d: k ,:.i*i:*:i:rc. i 'Ëi* s'aïlie ai: ;!i c;r ;r.-:;sli: ful-
Itl.:aia, pâi*Ë qü'ËliÊ s'iiiÉl+Ei:
::J - t ;.-:j j. .!: - ;n!- .-,
r,,: . -*-j::::"-ü - ; - - j:. =,1,.:.-i^-^ * :-.--
qu; *r l;;*i Fâs ïË* sririli* sx.Êtis Feilr qieiie ne;:*$ :
- -.
-.jü.
.?, ! -,,,-- -,: ;ijj i.1::
-.u55 :'-:: 'i..: !J: a):ilJ. ': â-'- 5

,:$i,j*i s* îti* çl'l ia::niailic'' L'irn';nti* (sr Peu âr'si1l§ i;t; i1:.:1.';c. g'tri:'ia :'û= :â:.:;i,:l il, ;;:::;'-:i;:i alÏ-
*' éxn*nier -"] ';rnsiÉt à ;*ii{r'-:n- §iii l';it'a nii.
i;1": i'cn **tnC î*ri; dæ
c'i.r-,ô'iün:

rrr iæ ix;lil;s iiilrnitÉE rial hcir"li-i*s a'-u hi'*x in rt*s ç';:


sr::i *ls i iar-r iii*p*s[.irii, sÜii git"ii:!i*l*! ':*it rc*y*n*
irri:i :.i; ;li;1. i-in i:i*l *;*i:*i:"iiqi:* *:i iri: 'iien tà:e arii:
jâlc*,
,jl'i:ri i:irtti iiLr* ;si i* iirii que ï'L'l r']';i'Ê g;'l §il;-l
*r,: lri::r!:l ii'rgii tit: ia fiel il llur:iàe iLls'li*il, i'aii qu'c:;
i*piri. ü.:ani i'*ai: i:u i'aii *':i:i nis *i rolie;l'.r. il:
d*,,.:*:;;r;:i C:i; :;i*iil éilrlli-fli';rs; 'lgr iig n': §r-:l'r pl'::
:
:... ;;,. -. i
! )rj:,r.: ir'.1. i i1:
ru
:.
.t1
: :,
\.;ÿ.-;' t- -i
t;. :.1-l'
'" ;1,1
''
;1i l:i e,

tt:,.-,.,...-". - -i ri,..r.:. i'' .l'.îitl.:ür.i::.i,,-.i:;::::Jl]-:-âlJiS.


:- Çrr:_:.;t-:::iji La;i,: Jil:rÿ ', lar

i:i:i:§illi):iiâifi:-;i rha.!'-it 1;itri**isi'i


rl;i^i-;ir'-;: i-q ;â:'*li'=;
i:' jjË i:iLl;t'i;-;' Üûiîl'
,'itii:i;iil'j:i ,111. -:;i;i.i1;:a;ii;n 'r;s
I i,:,;i;:li ;ie - r i Liü:'i; i-t'; î:2 ;);:iîi)i:: i:jji a::Ai:::ç il':i:ii*:l-
iii:ii:;: i;i ilj ,;,îiiii.:iûl rjes lilrls 'r-;-i *e*rrlnil-ues' '-*:;':': i" .

:,;;l : ,::'-il- i;:tr,lii'


*À*, i riiii ii;i. i:l:..iir.,i:1..r', iir,
-l';iliq*ts ticl;riçlil]l''il:e' *l
L{, iiitiiij ';ii ,ll.rt* I'ii:: ;::ui

i
il*h;*,§ d* îe Ëci'r,Iâil'e **'*s*r*tiilc
y â l.lrl.|e c.Jil].e ii:a:.c-].i. lî
UâCI]fil{ hïjIâinr p,i*scnl*:.1] e3]re.CI, ocsrrr.rilr.l:11:eq',:.il
-- . h^--rr ,. jj'r rjii.-:.'i-'.'_ c'esl-i.-:l:lt
--_.'_ cl':s t.rs:s 'Je i;sp:'iel i: ;r::;::: ':;:e :'i:s i:
L" ;''ri--': i'l I:l-i'i'-'r'ar:j-: ' -L "- *'-r--j : -q 'r
_-iJt:Laur-. . -i-È-_.1-* r.".jo ë\Tr.E.,ç;--.:r
,l'rti'rrt iu ril:a:re c:s::i:'js '3'l:sâii:f; ;s:'i:rii::'
'1,

i'p:l'..,Iti. :- â ilîrLT:': : -': s::':a'il:is


L:§ ;s§Ütri5 5!ur L'i'|;rriilr'rrr.r ÿ*vrvir"ÿ ' --'-liiruur,ir. i.i:r irijiid.r à l: a::.:.".L1 .+
l*stira:iar:sq':rii ::licsilrîl:L;sc:::*'si:-!i-.).--^- .-,-.- j.-,.!r:rr.-r--ri'.1
ics:r: c; üèlrs rl:-f:";':''-::- a ;-:::i ,:.: ,-irir
l:::ir, r.:!
:: :,:,:-.-,:î.".,-l-.-J, r r-..-..!*:(
ir'riri".':r''--r r:::
ioiiit irl,.;lri,$re [€ lr'CSaj]: §'q-ilisi'lii'Sll* i-]3ïi CüIï::il::
:
â

§
ji::
..*,li i-li ap;r.rltr't 1':: du :
*r ,-iisibi*, .u à ce:;a1-'r::
:îii;,iitÏH ii',i;;;[."{*i ,*....,r, a,.: c;-ir}ie e],: i'ur,re eu
-- t.^" .c i
1...,
!

rrârilïcrjri: ;t.rLaili;§ el' iiiie:lÈcli:Ê1§: phlisili*;iç;*5§É*l3iiï5ni


'É..!.u.+-
-Ë$i"-
Les bescli.s l:i:neirs $tii. quÊ I'h"'innl
,tirjcÉlqrrs. ils s'aicic:=ieii .i r* ii.,,rrsrierl. rnn,
"**. ilât-rî
rli,rsse.qtæL:;l,i;t'ilii.l;;lt*sin§r§§Ùtitrc::'ieal-^lü-\1eii:i-eide:lauitâau;lllt:iil:§'qre
rt ri'cn'::algn ic§j3ürs-rt"iro-':"r-e1é5'
I
I
ia -r,ie i.le.scs a*ijrlrlrt:l:s t;; ;r;;t-
;*iirr l'i":rni:oi
t
res bescirs,slri liniir§' i] i"il iai:s ;"1e r:o::ie !i
!

Ci ies :no]lt-rg qlr i..Lcnl:t a rle sl:jsIaii.t sll; :i

io,*r,*iJ-J::lî:51:;:crsi'i'l'r iutt':srl:':::l:'-:-ils:-:;::àl::::i::r:;:::'É
i

i=t lssr':' r': :'jss:i:r:;


r'jr:'-L: :'s' s i' t i' :;"
r';; iÉ:a:;*:. .rr., ,'==;ti' l;l;;-ili
4
rjE ;ai:s ie:"''e
I

ln:i* rar le;i:B*, 1t llrs ralt' -hie:s'


pais ir Ctca;r,e, ;.r,l*,: ii*a:; cjrcrg
l le
I
!

I'
: ii*irdrlç'i.ljiit,,iii:il.iirà1*i;ise:iÙiliâlie.*rj;irs|.enps.i,.1;::ir:itlrlitilx.
c-hi*ctii' il sst;crfe:rl di s:ci'ir. il'a':res
i:rs'
n.rr c,;s ;*cil hui u,iti*i'* " ii''=l' rlc! tii
I
!
d*s'n:i'*ns ljjil;é: âl il lûn!§ i"a:e' TN'll
Cr le tes a;:tüqur'i à lsiri:éaiisa;i':; .ol, ;':p;::;uLilj : irilij ]'iichÈi':
îi

i. o-r* i'o.
ricli assrrlj d.rj;r ;ar.t.il:er, l;i., aoi,l ;-l; ;;;;f;;;oi lt,
r,.rr=,'.
.irr*airc ,je ih;:i:ss.,:irs,ir".iro"** 6:rr.é'e i'rri:i ii'in
='r-:=j':

iitt r.iil * pi'*r i'r"'rii:: r:i iii n;s'


Ë::r- !. i:"licr; §ii)iijrr, ill'!f
i-; : 1i * f. i-â f; .:
k ".-: "--:
\ji4it:; alI f
\.
l u: .r-.-11;--.*:
"l-,Li:i: illi i:, ,1-,;;l
:§L

,".;i;*i}§ ;:'-:i: 1i :;l: i: ii'-.-j: i "î r'r §':r â; i i :::;r


7:r- i j ; t i *u, .., *ilîI*
;;;;;
jjâ*in§, :.r, .;;ï.-i
ii k'i rj:.';:;".- ;"i;:::-t:ltî
sircrlie€ïj:-i-::-::r;i ;::r. :-: ''ç:;i!E; i''i:-::.::;.xr:r:t.
f=;.Jiiti;i-.--.à:ffi§,iËff;ïiiü*iffi :;i
prlsai:: r; li-;:ôlaiisi:r i.* ric:;;:gcs- se"s
ei
Jr*râl): ?;Ji, Ë*c}s.'*..-.s }.:" ." xrJ:-T ;;.;ic:pi,;x
{'l
rr:,îêg*s s,rni. : ?îii$,.re i?.§ .!f.,ï.s;ï*ri§
*-" i*'"00.u.. *i;a r',ti;*ss* cîir:er;;r:s
;,:.;.j: Sn:itll i.-.] ;;:: iif?ù;"
. 1.."j i:, ;;.i ,;.:,r1 â::,.-:r;r: ._..r. i..: _^,^. - i^
rt*'i":iis c* ta r''iariiid flc, irar.Eli :,,jd=J:$
;;.'i-.
il.#ri: #';ï;1;: l:fsii:::
i:.iii.,:;i';i:ii;Ï,':;: -l: s'::::lr irtr::nr= .ir,i'o'
r;:li,tr,: '.i. +."i=ii,ri,r;;;i.::Ë ;.i,,
' * râ tii'"isj';r du !iâïs:: : i:rj* s.l
i:<i}:ir (*:ejrijie ds jl n.arrralt.u:: d.éç1rgrr§, sri$
,nüijLi"î çul Ie diiisi*r ii:r i;':1.."8il .sI je j?ri.iij" grri;ia
c* la+*u:issn*îj** ru p*irriiirfiÉ:
: §ri::ii éi:citc ie rri:rcii.re ,re. ra *a:aix
,-,.;
-ir,Ç,r iiïl?î1;: *;;ilii'n'.'
,*,_ Lur i::r.:rL:(:,.,c._e
i;:,';.q;i:,e* ipfr:rî:jr.
;l:,:ji 1.1.:: !::ijf:: :i,:._t:t:.":, :eS i.f ,...:i._;-Cl::lliCi,;S::.: :S
ir.rl cr:iièr:). i,'îra: rr:r: Li;r: ri.::s:r:,,"s ;i,::ii,,rs ::»:,rs_ ::a::C.i
ii:::i[* à Li"{}is iûrlrltiüj:s : ;uriig.:,r :r, arLlc;i crriiiî i.. uilr.,l.s :.ilc-..;i'ï..] ii:.:;rlj:ar
!i''r{§'rùrs t':;-irt;t Trir\i'.ej'i..':t tt it1,i:its{.,tir ,:tis:a* r}
n;i;; j;î;.i, prciÉger les_rr:
.ljlil::t:;i.,:i*s i:*ttnsair'*s p*ui k-, tié,;*lur,,..'r.:,, }r,i:r:,,r\: Li §}ta,i+îi ùr:§ to.*,;î,§. I

ei,l.nuiljre"*i ni*în:*,:irs ,r*::r ir


\
* ia iiilx**ciiiïn'': ri iillipatill:s:liiiu iiiir:.riiii,i)r"râie..
(ri l siiric1ir,xi ii'ir:i:alrl,i i.;rr-.irir,s l
:.: 1:i 1.,rii: Iurri::: ;,:rr;.. S;.,;î;:
.<plrilTisaihil hlri;isii;r:;:1,::: ,:--ire-ci i,lI,.f.-i ,,,.,,,,. :ir,-Ji:i.;;;.;;:..'::;;i;;,.1;r;;-r;,:
r:.iir,:il
lr.! §\::iiiâËlS iit, r:.:aqi;t ;a;rs"
c,s! .scr:haifi:rrc. æ:, iïr p*::lrci {r.ûr.:rm:-qei

,ç§.r'i'ri;ruril 1rt:)5llil uili: â'sr- §t clJiilliiiift'


j:§;î,? sp*;tj+::ie rmiî.(:r :a Ë(rilisii:iË eilr J"i;ri§üss
r§ drs ir:i€;.*ls iriliË"l.iiitL Crs ,\irjls lé;aj;"trii*s fttslSe, llJ;..*
ri .les ,ri.§rrn.:r (.r::lr{
riÉÊ*:_
l i:;li.':jrejS. L'i::.;:igir::t ij::;:f.:jt_r.i;.::,:i.;i::t;.j-.1.1 :
:;;.;c.n.._: ,'i. r.i,;l..r.ô;=1,, ;; i;1,.r-;-.;;,
È

--- ,:;:tTi.:1 jTîdr:r: ;-r ..ir: i--:r::::.: llir.


,
$

fr:
..:
t-
L* s;-s.1i;il f c"â.iiî r-l; sît
q

}:ï
r-,

" I':::t:: ;:r ;: cl:.!=":-:r.: ;:,:-jc--: g:: '.-g,::i::.sc :.:


::,: c.'l;,l:::;ril:: ;=i:s:::i: i:"' ::::"-I;r:; :..: ::.,i:li: I
::" i"ê§,:iri*s d: s:i*s iir,.... ;...,.._ _;._,,-.-- ilr,r : .i, t- j,.iiJ
i!
.=*ii:;;;; ;;Ë;;;.i;=;ii; ;;;. Ji'"..,,-,.:=i =, i.ï,
,l-tc-:e'<'i::-..-i:.i
'è:'ÿ:t
fî rii::.ii - t.--i.1.- i,c:-";*.:.:: i:S
;:i:;s ;.is i:=.';-:-: :::rl:::i::-. * :.:. :.:.:-,'eii ii:,r;:l-: 5...
-r.-"ri- ir j:-p-.'-- r.c'-, i.: ri:.-- .!o,,-. .....*..?.:É::;1
rL:1-':..J: i.r\;-- -r-
-_. --..,'
: -jLJ.ri.
r i:-:ijcs r.:: ic:::,-ï i: ;:;::;;":jï::::,,: : .-e :a;;::l*;:t "-::
t:t.ii i+ ;r-:::-:3rr',';t. L: i5::: :l:': ..:-*:," .'s:l: i.rl: ie :er:;.
rl pii:r,aii drs asi*:::d:e-sj: sapi&dr*s qr:i exig*rt de:
,rivr-i"r.i-- i-rr:.: ; - ii q:e i":. n:*:-:li*> . - -i
td;-ru*:ç:-'"*;;'rs"'c''";':;'11';'
-.,.--;-,...-:1.,
i' ;: :r.':r riicr ai i se$* n ripixr,:ie i es ê;hl: : es i e r,-ail}.:.
!

d.is* ri ie r:çiltu-.i r:î;i :3i diiié:rntes rrl:::s d:iirs


pjt:s iéleriali:s i:s iues d*i arfies. . =;
* jl.:. l*; r.:r: ::r ;:c ;i r: : :-- ;.::i ):: :r ir âir:. : :.é., : :: - ::r::.:
., 5;-a.lilil ::i:'.:j3:;: '::':-'i := il,T:js:î ---.--:i;: ::.':,:- ,l::.f
:i'rrr ,âs t:ide;n*d ii;p;ri-:.-r:)r'Èi renir euds: n*
-*:--^--^ *.1--.;::* -.- ,Tl::iS
--'-.:.,,*=r- ---::
,..!,i-- . Ei:rr-." ( -
i;;;Jl;,_; ,;t:;,'t;t-:;. -. 1--J
ii
,,t,
..:
Cl:je-e:,), ;: iis: 's i: TJ. :;:":: j'l:: ;--.5:e::t:-;:::dq
*,
s
-t .-i,!:.C J* .. --..*: u -!r: Éi-j-\r r-*
îL
È_T-:r**-
. %-,

,.:, ,Le **wais§ Ë;*ynds§*n


:i:

Ii. §.àLlE§ iiiiiliɧi M ili:"ô à kj-nÊme, )a capiiaii*n* lild.rai c;-igtarire ci:e


pi,-ir;n:3.::.:s :lÉ.i"1;r;r::si:s. q.,:1 rc pp:Jl,rii {:d prrJ,::_
ïli:'irrr'*:liir:l ücr:ar:i;':c c: i-É:;t a *iS a'..1 nÊne rs r:t §or§*_p.iitpioi t:,:ra'1le. Crnfalrrnri:l :i cê qËi
"ia-uri dc ijmller ies :ilr"1s iégaliis C:t ir-tlj*ni:r'nsi: pi*rianaieni. l:s Scll:ii:isles {le§:siqses ., (aiLÉreix
ii'ix narihÉ iii.ri à li.:i-n*mr. C'eEl-'l.ii. Ktires, u: Ér':* "
à -\l:;! ciir:;: .i- .ç::1.;. 3. i;;r:jj, ,1.-f. Sa,....) a.:
ri,ir:lj-iif; ;Irgl;:-s iir. i'en[:t-dcir+gi]eres. qui r::cnh':t.
-"";r,: ir plus ic p+rtireit*c r:i'dc itrfc ri* cu'll'icf1rl, que " ma:Siiaiisl.rs » {pcst€rieurs à ijai& §üii]iiit.
-'\. rf ieî.! jie ji. L" \:ra:ras oir C. Flgrrr.--.), Ic ritll-*É le iolti_
Ir r':1rll*iis:ne iiôér;i rici*utââif ( fi:ii:rcïit5ïent à §xr tiil p:s :::e l:n::nr "!'ligulal.loir: du s:,"s|èse dilLc scn
1.: *ons-eil:pli:;. pir §$i* ci"ui'l ctide $üi*l:§ kciie à
ei:s-rnlli:" (e:.::.es üü;iii.* qce cc üxi stsl lirr! ircut J'en-
rt i iir : ir:it qi:'ua c c:ti{rilris e *j:m'.ir'it rlts di.T ci:l-
ii: p :e
irc:]llsiÊ i:e i'Èsl pas lc;"cÉncnl prrrr l'r.nsenbla cu
tl;s. rilr iiriitii ics ff.l.'Eili;§ qu'ellr disi.t'ibu+ (3. sc:: s.\§.l.àlrte. dcilrontiqur. Ihtrt Iâ lnlrraftoionie
i;nrs;:i:nei. i s*s ioui'liss*ttrs. à scs piüjtriÉIaires ou à icel:e qui
,'Étitl. û:r r;in:c c;'":p. cï s31s q.l'e.ili: ['illi i'':uiu, e.lic' §';iiiEràÈ à é.tcciie'' 1c j'ünc*i.:rilrc:n/ixi i-qiiürnel Ce i'e;:-
::eiir:1i lrs riilçlri:ûs iirs aul.r:s cltlrc;:rires. puisque. i:
ü'rpris*) il ie niacrcért;ir:r,:ie {qui s'iriÉrc.ssli au
iiii:ljlüiiiiir riis it-,î,jss pii)rTqils {c.r l?hscnm de re','c- s1,slùme r<u=o;:i:nlqL* #*ba]]. ia rljfd:rfice n'tsl r.ies sri.i-
;i j r:rt :-édlriitn tl es r]ép*:s*s,
i:s s.1r-ji, irr si;lh i i)s* Lrl n lerntni rit:e iluô:iis: ik isiilr, eilr esf dë iiâLrË : lc ui.rj
r'rsi-ir;iirc rir ia riea:axd*. ;\ sru icir, lrilü rÉlluclicn Ësi r,rÉi à i'éch:"lir n:icrcÉr,rrsmi,î!r nc I'csI pius à
ri*: riÉi:ruchfs ifiirite lrs eiirt,i:iisc* qui efl sôni. \ic- I' icir eil e nâ c'n-É :cnn ii i q u *.

iii:rrË ir ljii::ir::rr las rf;*.'cnil's {lisld!)ilê"s, cl i+ çr-rrir i*ilt a:- c.il*i ri'orcli est rr
',llirri\ s* irrlilaTr'. ilrrlës, f;t1 l{".,il:Fs { ttcl':l:tal i*s cnlrc- . -'r.-rrr'-(il
", t)èq !nrr t,rrrr ^.',-) lruc lar:ri:.:."-a ...^^r..
i': rllüririlÉ sci'tl r';T no*iit r.tliiif el lfl ftni;1-ücc
!,!.l.evi \!..!'
pi i*r'< rérs rru ., .'r-*ï",Ïï.' ï,lll;§ïiii-ïtiill;
?i:rris;r eà
ir ll r;idr..:,: litt: ,if iE ii.r::;r;:rl* rs- sr i;i.ii i-:es set:lir', i'ie;s
::
dn:l irii*i*§il:ir. Çar i'liUi rsL la srr,;i qri pi.liss* se
!* ti:lr-;r:rnèrf î).ui. ,Ëiïrt.ilï cir i'ati:p)ri:l', pai *r*nplt à siiïBi siii ir plan neci'c-ôia:rtniq.i:*.=.t*'Jr üu. p';u 1:!::;iii:.a
ir si:i1* iÎ'un i'iilr;iilssenril ii*s Ciperç** ii'ii:r'isilss** r:ï3 ca,i::;êl'â:si::, i; <:aiall:ôt *. .jLit lc.;:ij à s'i;:slau;"e;.
:t-.rii. i-r:j Û:.::,:s r.'li J:r:iri.:i-c:::: c= i.',:-? i: Ltll;:.s ;.i::i li:'sql:: cl::i;':;e !:.:::ii:rcrLisLc ]'{rrt snns s* sni:tirr drs
;,,ir".i{i:*rs iial'ia i::.i:tli* ri r;r.ci*cd:eili- ie ceiËlc trtl,e;t il:-iiits. C,:it ôfe c,lri:=i:rlanc.fr. pai I; pi"ésrncr cl'iur
i ;:' ir'lf .§c ij'.'a:,i Jal,li.l: 0:; n ;.{i,i, ::,";rll I r:, l:s i;; i; l. r'i:.ri r.i'i::'ih,:ll-r-+ ,;';1, se:il, i:.:,ut ;ppi.*iienr!:r j'*::srnl;l*
.
i:..---
:i,Jr
r'--..,-.
f\t"jl:..:.
t--
i(-\
I..-,..-+l^-^
ir(..iù-!!rri:
l--.-'l-l--^-
,,.:.'-rdi":;(>
-i..
!.-: -.---:.i
t-i:i..,ii :.'ii.il- :l:,',ti lrr'..;:ls. ti:ii ir..:r.l i.t r.:e Si i'C:l rgt:: $ê',i
a'Jir.i:i5 e:r: lr.ai,,';i: cl t à t: :: c::.::.iî;t:: l:-:i. ;: :- i: t 1:1. : '.'*gai.:i :i ir r,i: ;,,ii I I is ll r,.,
yi)/F

i:i:: :':" l:1ff. jkï,l'j.rx j'*rl+:l-l*. lt :r k.|ür:':-..., :â]i


t:I
ia..'

.t;::
L* sr:sËè§i* §**teffsË*
lti::

Èi
'.:1,
i-* :+J:-lxu+. qui r C-rbcrd É:É i:ae protxia,ir:: cü-*:e les D3fii t'rès losier Ce :*es;>o::srliii:É irx l'Émr et ie SçièI]e
l' :r--ir?ii,:i -; :-_ *.-,-i4../:-- Fr@-! : i:% rtÀ---,*r:
t,:
§
Éccn :mi cr s scr'!
Ii q= b{ r.éf; ci:n t de ld-,"i l}ger periiuli *s-
:::
d'u:x l:ttie ci: ia pnpulatian ll;s dr la rÉrclutiln i':iusr:i*Ile ' Lr pi:ri§cedar c*'iruiisd* *i i*pÉrad.r.t. I)*plis .irs
:::
-1 :':-r-- a,1 1-r4.i!êl- À-
'1-',*r.,-.,r..*
drcr-{-- rnlir;ry,- nriÉes -?C, il e;:i.;æ i-* p1:::s qli,:re,:l::-:rcu.: i5 rsj ç.r:.
et -.içiaj: FiÈlmi ure s,:r:'d$ égaiiirir iaqrelle
=;:;:-rr tcrl: it li: é:;;r':::--iq.-::. i r iia:: ;;-"tc:i:r :3L§
!l ,ig Éars a'.rc"ua
+li r.:r*É isc r"-pc er ni: l'i:ri:Êr ra'1F^i:t
l,l
aÆ -4r-''-.ti- ^,.*:. ies sacieriis de I'écorro:f,s; Ics erii'epiis:s scrt rcxsf,iié§,
§
.n
';i ;iÉÉ.-..-ir'::cE irrl:ii:,:is. s- i::s i.-,:{r5ts tni:s je Gos::la: lcc ;::rÉ c'îr r.l
| : s::l:.:l:::= a icn;.â :ai:s=.::: à ie
=s;bi::x SrJn"§- de ia p-iricriic:rJ dicide se::T
:'n*nu p;ii:iqr$ iràs difi:si-s Cs,s ia ;lu;:C d*c pi;.s. d:: c:j:-* :Éril:És c:c l:s PÀ13 L( t?Lasfi;ûti i
h{sis'l:.-r,:i sociallsne rcm qni a dté d,rtné à i::"r
esl âus§ ie tni:e.ris:,!r. rl*t
c-,.:i iÉpendenî
enss;b.le C:r px1's
=rric:>sos.ri
srvr,"àme â:p:;:ri*:e qui 4 p*i:ik'::t lcr':giem;:s, dc'iriné r:; ml.::sli=s sp*:ir1isés.'i:r',r:t -- -l-t:*--
tüu3tÈt* -,"i --À
aJ- Jttt
erse::h} cie pal.s sicni ie pl'.:s i:::-rcr'ta*lt étrii i'IJ::!s; sa'dé- a:"è:î.i:5 r i h:!.v* .p ô:É
-r*-i---: i,. ----^;-
,;^-- T È *-*:**-
rrçae- ;r :ttaÀi-*rlÇ - i"eilieËT
d cc;süt-:ê i,iiÉaiogie objecril! soai iies ol{ectiis
dùÉl.JLrtlrg t eWiiuitrs
---*l----ô
L<],a. cl:lart.i! ^l--gi-
3l..r:E
Pf
o,l,i*:i* ri* c*.s rysi*in*r qur;t't:f:, i;& er uilrr.:
ilh,.'siques {i;nn=s. rsr:ibrt .. !als!tia:r" re,'s
LIT\:A ÉCOH ûâffi Ctrqr&t.L:t3{Eliî i5-.{]aTÏrÉë s -.Ir+ U. J-Jr-:].-;.-r, L; f.,.-
!,1---*:^
I elJi;Lr"ri9
l^ *--:I
u: i,is,çi:i
Sluii*i:Ïs ralis câj;clé;isrEi æ sisthfie éclri*miqire ;-JrI.::-.lcn :si obiigr:oii: pr;: fillr:si: et p.;ys rie
p;*i:ct'cr. Cea. Ï'Ex*iifi5, parx
" La --rapriâ* coile:ii".ç des rrc.r'*ns de :cu;:s irs en;i:-epds:s.
d'!::rcp* ç*Btrali et
siad§e crÊ i§'.:s lss s*§tsfi;Ë rie ]"Éc*:cnds aræid*::ieat i " üz* dccr:::lia ccnirf,iée. -i--i-:^ ^^- !
ies ,ra;rs-
i'Eiei, q::'ii s-rglsse d* l'::iôr:sirjs, d=s bai:ru*.t, i irr.i...1rÉ À*. +--.*-.j..i --:
p;ri5 i'.r iu :o:r:n:=e. I"'agri;uil*ie es:, *i:e a'&qE:, er:ii=r.::ii scs i. clxii3ic
coli*-critisÉe. n:ê::re si :srlaiâs ityt.* {c*; ç;i nrail,i*r:i i* I'Éil;; i'arrrp-,1:: ::e'"tii aiÈ.s: litpcs:r
j-
sss ciii::ç sI se,;
-^-f ;!,--e
iels i*s i*opéiaii-:'es qre $D:riiÉs kaii;}c:x) p:::;ce;:: détenl; -_---:----.-
:ur-::::c'-:ar' -<tr:
----.':-i-:a§':FÊji
--- d--._-lr(:-l;:.,r.ir-j:-.: .c-.lGr:l )i:-:-l§.
ÿ-"il Ç
r:"::j: lopr: Ce te::'e. iJ pcst:rir e§ *zrr:5 pni ces f*n;- râ!:ü:rs:r,f ci i)aic:t1iet'i:risçe seil ie :-lrniri};e âérjie ies
ric--rl*. -r-r{t .- -Ërli;; --'- ,L
):J
{ &tg 1+--';i1r* §- . cuaii.ités achei*ts rir.ï fô;:ï';ic-ssitis. l-e :anlrûie de 1'éci:Û-
}..fu

ei;ui app*{ ::cirs:ilati:.-a i'm-oeâble deE ?ersr.irres o;;l- -i^ -j.ij- -i.--: r;â{. 1r ir-::* .r.--+..i-. .{-r ^+j-

j.-1i Cq*i !. firltis"lïlk-:rÉs ii'iiî,;:*ryi,-? s r,ir;vt::ls:;;':r",k il:. liriiâ, LôÙt

/
/ ***'I \\
,{--?+\-
t tft
-o---*
lÉ\l
.é _.{P- \-J i
\___,/
l'ÉcorÇxrüüË Ês ïÂsT ü#Ë B*rH!(*g 15

Çx*lle que **it leur rrsture, l*s rnr-rdèles de ls. scie:ree Éc,-,no-
niique, e-{}mr}le **uH. *J,* t*utg 6*ience, se d*vel*grXrent *r1 trcis
st*il:s. r)r*s ie prerxri*r s*nt f+':rruul**s rJ* f **r.in prse i*e des
hyp*th*ses. rhans i* d*urirlîH*, ftn ttÉdr:it l*6ir;uenrenI tr:rutes ler
**n"rdquene*x, &t ri*m qrr* Ies c*nsérJilrrrr*§ d*s. hypr*tï:*se*. flsps
lc trcisiirne sl{âde *n e*nfr*nt* ee.x **nséquenf*§ §}vr{ }ex clon-
n$es de l"<:h,xerçrti*n.
Ï,rs byputhèses qui xt*ut *t Ia hase sl'un* th*tirÉe et dg ma$èle
qui ia reprd**nfe se p€uyent *lr gérdrn! &tre dsrÈvéex ds ltt s*ul*
i;ttuitit:*" *ri de reris*nn*rn*nts d'*rdr* *n*tnphyxique, C'est t*ut
u§ pr*t*s*u* d'smaly** d** *hs*nt'sti{:}n* am[*ricur** et ele Elêtillc*
ti*nn l*gtq**s, qxi, p*r upprmxim$tiçfi* xurce**{v*§} psrffiiet, d*
forrnuler de,* hSrp*th&**c *u***ptibïes d* ç*n**nx*r d,inn*ru1-
Ï:Esbles f*it* er* quelquex pr*rp*rîtinla*.
Le deuxi&rn* stmrls* parremer:i d*duct{f, c}uerf que t*utr:r*g{qu**
et sCIü. *v*n**gc, rtécisif cl'*i§lex*rrn c'est de i'être, car r*i[ n* l'*tait
p&s" *'*st que quelque farute de rsrÈs*nnernent surait *td ecrnmi*e.
I-e {r***i&me xt*tle. e*lill d* I* c,*nfre,*telt*ern drys er:rnxéqt*er****
de* kyp*th&*es a*'*c Ïes fait*, *st l* phlx {mp*rtant" fill*k;*,tntdr*t
qu'el§* puis** prsxemËer- *i pni*r***t* r:t't si **thdtâqrL* {T*§ çrui*se
êËrq s-a xtruetrlrc TCI$qu*, qrr'*l}* r'exprl*r* *rs rlün s*rex fmrm*
nlæthdrmntiqu*- t**t* tï:*nrËe qTri &'**ü ˧*, ûsr ra* prr*t str*
cçr*fr*nté# §sr'#* ï*w d*mrtdex d* In*hterv*ti,elr*o *r.r qui *xà en dêxeç*
**rd *v** Ies fâit* ç,:[:c*r"§ss, :t'a p** et ns p*ut pau av*ir" de vnseur
scâentifique. Loah*utix*eruer*t d* t*ute tk§crie rroest *t ne peut-être
que ln **nfrontatl*n m*ee l*r fa{tx, et tq}ut*s }es fe{* quui§ *'*gt*
*l* plr$x*mr&m*x q u * n t it* Èi fr. l'agrpli*etl*m r*urx*riq**" {Jn* thé*ric
qmt ru* Fsrlt tr* rn*rifi*r m'**t pu* rc*llemea:t unc th*ori* x*i*,mti*
firyue"
*m* tr'*lshnrstimn dem th**ri*s et dm Ï***rs m*rqlèXrr" I's.bstrae-
ti*n j*ru* usx r*ie sssenËicl" Le r&ls d* Ta e*irn*e e*à en effet d*
*e L'Éc,üxxlxlüâs§ [ff :§*rdr {}rT$ §üs§}*c§

riruplifier *t de choisir ; il
est d* réduire l*x f*âte nun Éqrm"n.$cn
stgnjfic.ativ** el tt* rn*hernh*r à*ur* dép*xdxnc*s *r*ertti*lles. LT§*
Ill&sss de fnits ne c*n*tituc 1rl*rs une sci****.
teÏ6fl4s*t, si I'abstr*etion est néc*ssnitre, lt:s tnotlalitds n'es
x*nt pll* in*llff*rrnlex. *n llrut selrrx cl,nng*r *t n***c Nveintugt,
aimr$llifi*r Im r$slltd, *[ **tts sinrplifi**ti#n n'est p§# s$§**p$fole
d* *hung*r lx n*tur* *ff*ctiv* d** phér*rinr*n**. Ilar ccn{reu tt
s$:tts *u*un 3rrét*xte, tr* sçru*.i qf* I;r *imBT.ifi,*ati*rr n* dnât x$rener
À *â:mnger Ï'ʧ**nce :r:êur* d* Ta r*.glit*.
Ln ld6iti**itd de ï'*"trstrsett** m* p+ut x* jxxtifi*r qu*c pesfe-
r$*rrf. ,4 prr'*rrf t*rlte eb*üra*tipxr ptrt l*gitiamement parxïtr* imad*
missà&Xt. TléduÈr* l*x planèles & det p*ints XloTnr *tudier le*rs
fixt:uu*§rënt* **t une e&*tra*ti*n *ïr*q*lar:t*, §tais ei§* r$ussit, *l
*:*sst rett* r*ussit* nl$t** tlui Ix légitümr*. ff ct e*ü sinsi *e l.c*{lt*
lnb tr**ti*n. ** prin*iXl* v*ert p*mr T** s*âerl*§ d**mttmiq$* #üffiÏrne
prlur t*ut* *xtre e*ï*mc*.
T'*ut*. sr:i*nce xxt r*n ssm prem.ix e*tr* Is *çunî de I* xirxxptri**t*
rt l* **ur:i t** l* r*es**nhâ*p6ry. f,ïne gr*nrIe si,rnFiàcitS **t *orxrut*d*"
m*i* *lle ri*rgu* d* n* pn* d*rlnfr $n* inr*ge suffisarnn:msrt r*rr*
sexrblant* d** f*its ; {tIl* rnss*mhl*n** irCIp p*llss*c r*nd }e rxrer*
dêle tr*p c.*rxrplexe et Srrutitl*enrent inut[li*a]r]*' fre que T'on pe*t
dtrr, s'*st qæ*& xn ntvei*u ri-appr*xiur*ti*n slülrxré, It :n*d*le scien*
tifiqx*ln*mt l* m*illeur es[ *el*i tltii 8§t ]e p]rrx **m*n**J*.
üru *pp+x* §rdquerm.r:t**t tï***ric *t pr*tiqr:*. dln tilt qm* * ïEt
prautir4u* **[ ume *h**e *{ qu* }m l}:*r*rie *sl *et ttlle flulrü }' qu{:
* É* àkd*ri* çr*.r s*n *fusürü*âil:n üt*r.ïTe, e*t Sleiigxqi* {ât}* rdlxlitdx : '
L§m* telle *Xrp*;r*iti*tr slst tt:fit aT f*rit iniu*t*fi**r *rtr u:r* *h*mritr
*'est vl*T*hl* *yue dnnx !;r en*x*r* ** ell* **rrrxti[ue rrn **utd*n*S
dll r*nl" §'il n'*n e,*t p** *im*i- c:'fst xn*, prare *rdnti*x d* I'esprit,
t*rrt à lait arrti{ici*ll*, qr*i dtl p**nt ale vue *ci*ntifique est ssn$
vxi*ur ; si, p;rr *.*ntr*, *Tle *xt effç:etlvem**nt Um **r1d*ttsd, dU r*el,
elie esl *xtr*r:remtr:nt utite, §ll*r:** qrt'*ll* r*pr***nt*, stï§ï§ {Tt}*
f*nurt tr&s ranl*l*x** *t fscil* & uâilix*ri Lt§l* fqlul* e§'l*fr.:rsrl*t§tlnx
cle t*ntex ri*§"t*"§ x*r §csg plrdn*mtlntx cfusrrv-*':x'
fim pt:*t **r[#$ diseut*r strr Txr e1u*xti*n t'.I* s*lv{.râr xi mr: elut*r'lf
**( um llt*n wu $n [nüîr],§i* è.]r**ri*i*,ft, r:**§it-à-i]ire xttr Ix {[[3fri*tifl&
6ç $1s\tfti§" xi s*s l§irlteri*s stint ntil*s {}âT I}çl& f}üTIf }"nnalyse *l**
l'*rits, *>tÏ ÿ<larr Im r*alis;lti*n *le* fir,tx qu* 6r*ur*uiv*lt[ ]es ]tol]ttnes,
mai* un p*ir*t n* suurtri[ âtre dÈnid : ü§ üe sllurrliü §tre *§i*fiti-
x;'***x*mIQUm sx r*FgT *tiË sfiIffiI{ǧ t?
fique si }oon n*sst pas théoricien, *t il n* peut y avtir de seie:re*
ssne th*mrie.
Rrr^
PRATIQUËS Lr t§.f , t( o,-- âc-j t", + \- §oa.'*.{.,

FnLrrqu*i l*s é**ncr;:isies sont-ils parf*is en désae**rd ?


il n'cristc pas nn scul n-io<lèlc cristùilt dc l'é,:onor.nic, nrais irlusicr.tt's (iui s()rtt partbis c,.r'rp1ôn.:cllt.rit cs. r'l

partiris cn conclrrt'cnae les uns alec les auti es.


N,rLrs ar'ons 1lreseuté clans cr: travail clcs rnocli:1,'-s c-\trêrnt'1]1e11t sintPlts, rlui ne sont qénéraltrrtt'rit t1Lr.r

.lLia !, iLrs les écunorrriste ,( ne l).rse ront llas lirrcérrie nt le s rlién-rcs lx'ltotirèses et nc cr:tlstrtiirot it rionc ;-t15
i,:s t-,rètr.its

rn,,dèlrs. C'est pour c.la <iuc tous l{s écrjnomistes nc s{rllt pas ii;l'cémcnt tl'at'rl,irii : etl lirnctiotl d.s rli,rdèles

lcseç66tir-nistrsnereLirnncnt-ilspraslesnêrn.sil;roth,:scs7Avanitottt;tarrcqu'ilsil arr;tlvstllt1las1ts.stèlrl.
cc.ortoiliqnc il,, l.r nrôntc fhcon. .:l t1u'cn tirrrctioir dc lcur an;rlvsc. ils ttc lottl iras ioli,!nlcnt l rl[t:tlit' ]cs t-rôttt,ls
taliebl cs,:xp l i cati vcs, r:t cl otr c l c-. tn,itn i: s hrpo l h,':scs.

ffia*elqu*es qilêsâ;*ÿ:s $-eEâttv*s *r §* csm*t*"tt*tf#â"ï d* sm*d+Sâ*s

üon:rnent valider üil iftvalid*r LIn ftrodèX'J ?


I [n ;r,,clè].: cst rinc rcprésentation sirnplitiéc de la réelité, qui irlpiiilrit tLne ltci:le d'infbrtnatiotls : ett tôtrct
ic,t r rles

('li1- .s1
t).rns ci:s conditiorrs, c()lrtn(-:llt savoir si ccttc lrràqrrrrttc cst rlrà1ql'é ror-rt cr/trliblc I Ct,rrllllctrt sù\'oir 5i
lalairlt potrr re llleser)t.r e t cornprendr.- l.r réalit.1 cles i.rits ? C'tst sirnltlt : lltr'ès.rvl,ii'cotr-strttit ic mr'clt:ir et ltii

cloit êrre retcnLr. car il e st prcrlictif . L)arts lc c:is corltr.lirc,


ji liut st;it ctr cliatll'.t-^
c'cst ui) n'ir,ili'ie perlirrrrrent <1r-ri

hr'prthtscs trrlt eté à ia L'asc (-c q' col)§rrrl( Lti )l'r'


:oit cirrrclrrr à 1'arné1rt-rrtl en changeant qr.relq,-tes-uncs <1es t1r-Li

Les linrites pûs*es par l'r:iili*ation des rnüdeles


La question clu réalisme des hypothèses
N6us ai]ons rrrl)ren{lre tLn exrntltle ciorrné plus haut. ,ru nt,lts avions C (t) = 0,E;Y (t).
IJa.s lc cas pr.éscnté, lc rnorlèlc était ur.re rcpréscntaiic,n cxactt {lc la c,rnsotltr-iat,ion clc i'inclivirltt. Ir-tisrlttc
s\.stér1.1ti(p1cl1cnt, chaqr.ic airnéc, sa c.rrsornrrriLlion ét.rit jnstc tlqalc i E5
{-,'â
clc son l'.1{'l)LI. (lt, ci.rrrs la l'calitti,

on iinaginc bien 11r-i'il r'a per-r,1e r:hanccs de louber',sur ries lietrs.rLts-§i aorstilnls et ir IlJrfùils ». . .

{)renrrtrs tlonr: à lresent ]:r situ;rti,ln sttir';rntc idor L;rrirril7t.

W
fi,Àh,Lr&kÀffi
a:tt:r:-:t\\\S**:a:::=
ii., i DüCUI'JËhi-f 7
Qursrtot':
8o00 ;,,],6,.o6û r,' paltir riu talrleau, rctriillisscz l.,s etnplat;etncirts vidts
=ffi 9. À :

i褞m 1j0 000: 2?42'85=::,' 2t)()7 : C (1) = ......\' (t 1)

ffi§s 1+00û :ræ50tiLr"ï lOÛE:C(l)='. ".)'(r 1)


2t-r09 : C(t)'- . ....1' (L I t
Uo§§l :8,500 .:1.û:êô0::. ,,
N.rus pous hcurt(rls ici à un prohlimt ral ii tt'r'a ÀLltLLll li.:tl ce,irstatil tiltrt it

2itr)7 : C (t) = t-1.66Y (t 1) 1008:C(t)=0,70Y(t 1r 200:l : (- (r) = 0.6EY (t li

l)oLls\ar à rncritrs crittsolttnrct"


alors nlôllc qttc l"rll gagIrù l)lLls. "

4B i(tares n'162, ae,rirrrlre 2LalC


fr* a^<* ! C l'-:. r l" îo ( t.s 1o ) !
L.r, .Ji: a c..s*-a4.-{1 .rr
- \- 5sq.'*Po I pRnrrCIurs

L'Éi:onr,nristc a alors cicux i:hoix :

iiPcr-ir chcr',-hcr"t.'LlL.s ccs.llltrcs lari.rbics cxplicatilcs ci lcs intégrcr i s,rlr nroclè1c... rnais 6r-r ris<1r-rc;Li.r.s
il';ii.,.ritir a i-iii n'roili:le iri:s ct-.r,Pli,liré er cliliiciler,c.t Lrtilisahlc :

iàiblc lc nilc.ru dc consonrnrarion rlc I'irrriii,irlu.


De lât-on ér"iderttt r,:i. sur les trois:inrtécs rlo;rt nous dis»oscrn-.- t]oLls
P,Lrvorls conslt.rire ]c nro<lèle sLu\..rnt :

C {rj = a).68\'(t 1'

tstjtrlcrqutllotl'(tlirltlcleesLlte|lrrrrnant,quaurlhiertniêrtrcil t:'estp;Lscornl;lctenrentexà{]t... eiil rstrl,rôrne


,1,.r - 1,,,5.j1'11 J, lc r',1r., rir, uirr,i :

C (t) = tJ,t'5j1' (t- i) * Ê, oir t rcpréscrrtr: un ,i r'ésidu » pcrmcttant dc rcnclrc ciir-r-r1;atible Ic nr,,,làlc aycc lcs

P.ecctle.te .. . i i.rr: Pttite i1iliércr-rce l;ri:s s,r,rnl_.olisé,: 1;ar lt: resiclL.r l

l-i:sr-tltats tr'às pr',:,citc's clc la r'éaiiitl (ct qr-rr- l'1rn lttcrrrl rl'rrrr nroclèl<:). A lrirs cr-r-tc,", ri,rtrc Irr,'othèsc
cst ir.r.éalistc,
l. Luüs Rcilert,
tllris |e n^t'st pas très graie tar clle n'errrpêche
ll.r! r.iotrd nrc,di:le d'être irréclictif. Il nc iarit cl,-inc p;rs rcjr:ter up ,,Econonetl c i:rolicÿ
inorlt\irr i;arcc oir'il rcPr)sc srlr rlcs ht,Pothi:scs irn:alistcs, rnais, comnrc ,rn I'a r.ir lvaluaticr: a Criiiqle.,. ûr
Pius haut. qrr.il pcrrn.t Parcc Brllnner Kerl et ivleltzer Alan,
'iht
<i'cx1;1i11ucr ia r-calrtô oti tl'arrtii:ipcr..orr-cctcnlcnt Ia r,,.:alité à. r.r:nir-. Ph,iliips Cutve aûLt Labai
LlarkÈts,1376
l)ri-rscctesprit.r,ttpctrttrtiliserla;;ositr,rnrlcÀ'[iltoufrierlmanqr-Li.rl.rnssesEjJi]rrrn PosirircIon,tmicr(19!3;.:r

surtr !Llt lrur posiiror permctl.r aux lcuilies rlc rna-ti-


rii iscr I ':L;ipor t 11i: lnnr icrc, ct si rlans la rctaljtc on por,n'ai i
lrr{)n tr'ar- q r.ic I i:s I cni I lrs on t rtlticctivctit cn t p(,1!\!ic .ic &Wffiffi-§#eY§*ffi $ L!ffiffi#ffiPffi *ffi Ë$*&Nffiffi
Lrlte n.i.rliièi-(:, al,,i s.tn ltolilt ait dire qrit notr.e rtrridà1,: wffi ffiæ#Yffi&LL ffiN s*SS
r-{I .L}rr(.1. ;rlors rnêrrrr cilr'il re1;osr trt;ltili-ste;.nent h:ciJI-tnOi:rs tlolt e cxeiitl ,lr iri, 'r'i..\ 1., (
',',1,1i.,1,1
t,,.,rr,lr.l,i..:1,t.,,tir.tll. l.l,ri tr.,iru,l
sl rr Lu r(-' l.rrlrothcsc fàrrsst. >> it,.rr,.;tr.l.rr.ril jt,rjial't.,1;rr..,i;i \-..!i1..1t..t,,,1r;., .'.1,.,1..,;,,.,,i.,,.,, il. i I
r ,

qitiirr'.lti,:rtrrLir-s, arlrj! tr:iiii-rirx at [!-a,ra il.ii,]g1l;:i;li!. irn llLi.tlili:, ii Lrrii:i lrl'i!tr


La critique de Lucas I,ii] arttàqli.rlla qirult,: t'iiilrcr'1 i^ LUI .ril;iqilairL,i; Oit i(ir,.,oit) iti uil nit,tr-itil,r-rt ari.rl
l{.oirrr1 Lur:as r:st '.tn étonomiste larirélt clu ;tri-r (Àût1lta).lidais,.'.-lTaits.iIi{r!'Ir!)tarsLir'l.i«iil!:r'te,rf irii<,r.;t:r:t:iliriiiLlcijiiûolila.
Nobr:i ri' i:r:r,n,rr nit L:u 1 99 !, ll a tlc r eloPPc r,ure r:ritrq ue i:l ilùna :rii l,:trr i,.,ilrilait-, i:;:r 1ltu.,; ;.)(.tiùflli tlul i)t {:r';.!il)lrs^ ,t rr,rtdr.r: il lyt,rtii,lt
'
,, r'lx iica lc » il,: l u til isa.ri or.r clc rn or lirlcs .o lr ) rn c ta l,-lr:a rr rat{ilit riiLluLt" Ait'i:ri, .'rlri'ol;rs i1.:.ir,l}ra, cttj .t t::i,riljtt: i.rji };r rmi.(]rtii iirlirn;1.u1 i;ilui'
11.'Irrtrci ltor-rr- lcs,JoLi\:crnclîclrts lcur llcrntcLtà]tt trr]r r:Lis(]n ]ic.-, i cc t'lrci:1.; r]i:r'iiln "rul ii rit-r-rir.i ll. li.p.rs..t1;grli,ir.rl li::r,-.,,rr:ritr-,i's
ri'anticiper les c.,nsérluenccs des politiclur-s rnises en lt,-i-u's ei rle
^
décr,-,,:hr-'r- » !ilil3 acssrt. dt ttiii.: :.rrr'r,r r':1'.:c lt ,i i :i est cJr.,,thii trrol;rl:
pht:e. Il .r chi:rchi à r.r'rcintrcr le raisolilrcnrent sLrir,ant : r-iLnt. Po',it rrtu>i a.t.il ii!t L:tla i [);t'r r r:,.r'il a *tirlrl, r.rr11]ir.r(- il 1'ai,.rit,1,rià ,:irt r1:rr,:,

<li:s lors !rrc ùcs nrocièlc's sont rcnrlris publics,lcs inrli- unrrir)irr'\'ia\,.'crr j.,rrrriri r.)[] lÛ,riu':ilr:, ccs\:st.r'riailalcr.r ]: Fr'.rrii,:.rll..rti,)Trt{ir'ûii
virIrrs onI rloni ,,Lccirs.irr>: résuIt:rts;rttcrr<lu-c rlcs PoIr i ['c.:ircc. []'aillci.t-:r. i](ril {l'é{tLiiii(rr:. i I'i:rlt;:liriri :iota}rlc rlrr ir;{-' li;t L:rllt;1. :ri'
trCr-rrs L:il .iLirsti.)n. t-'es rier-rrie rs vr,nt cltanger leuls i'is'1r.re,r lt slsteir-rt i1r jtt: ;i'er: sltccès. i! a tl,,;'ir- int:l?rï acI1- inl,rrr:,r..,t.i,,:-i, ihutig.l

cL)ilrl)ortrrrirrts ll(iLrr s'arla1;ter à ccs résr.rilals, cc qui scs iltll ii'iDâiioi}-r ^


al llàr lo]lsérp LcrLL iirr e li ,trpé ]-r n c{ }1}l i-li tr" Li i}lrtri. qt:1 t}'i L.}i1 i1.rs

rr:iiil par n;rr-urc nrônrc r:cs moclà]cs carlucs... i:ar i]s cclui postut,: t;;r i. nio,:jil,:^.. r-ril {ir-ii ,i,,-ciriliriL l-':ntt<lt:i,: i n,., lllus ii,',r plc'l;,.:iii
r(-l)osclt srii- r]r:s hr,;torhàscs clc con.rportt:ntcnts (iLli ,1":la r.ldit,: ritr ittr 1,rr.irtiqr,rÉ ir,,:r'l'tiquiI:r, iir fi':rr,r,: I i:rL r',r!li (:.riittt)dlii i'Jr,,;i.rs
n'oltl Pins lir,:Lr,l'êtr,-- ciès c1rrr,' lr niodèle et ses r'ésultats riil.:J]i;:, r,rri: ii)r'(r;iirir:l li illicirl;i iriêtr:e s.\r)) Jlii.rt(r lr, r.,i.rli,ir',,, i1r1rii,ir.r.1,,
srm1. irorLés à la cannaiss:rnce 11u ltrri,lii:- crlt.i<lrrl i]r Liro:;i.s. -.

.lÉoerrore 20 10 n' 162 idees 49


III-. Le circuit économique
économique et les agents économiques'
Lisez les 2 documents en fin de page sur le circuit
l'économie vol'1' Les
<<Le circuit économiqrze» stéphane Tulet, extrait de comprendre
Cahiers Français N"345.
en
à élaborer un «circuit économique» ? Quels
1. pourquoi res économistes en sont-ils arrivés
sont les intérêts et objets d'analyse ?
ce que dépensent les uns' d'autres le
2. << ceque produisent les uns, d'autres le consomment ; Tulet' Cahier Français
gagnent ; ce que veulent les uns, d'autres |e leur apportent ' iSteph*e
àe Tulet en là situant dans le contexte du
no345, juillet-août 2008). Interprétez ".n"-pfrtute
institutionnels mis en relation.
circuit économique sans oubliei de préciser ies secteurs

Exercice:
dans les dernières pages'
Faire l'exercice présenté sur le circuit économique

IV-. Redistribution de revenu -


page et répondez aux questions qui suivent
:
Lisez le document sur la redistribution en fin de
de la redistribution, ainsi que les deux
1-. Expliquez la forme monétaire et non monétaire
dimensions de la redistribution (documents fin
de page)'

lien entre redistribution' pauvreté et


2-. Expliquez les enjeux de la redistribution, puis le
insertion.

Exercice
leur évolution du Projet de la loi de finance
Le rapport sur les prélèvements obligatoires et
pour 2007 en Franôe, livre les informations suivantes
:

Milliards d'euros

irm"s al*^ a aAminiqtrql&qggltrqlg


Adm,.istratio.s publlqges-]ggqlgq
eOministration de sécurité sociale
1857,43

Cette évolution refl ète-t-il


Calculezletauxdeprélèvementobligatoire(TPo)de2005à2007'
» ? Expliquez
l,affirmation de Laifer : « trop d'impôt tue l'impôt
*ircuit

Ë,.§n sinrlplÊficætian snËispen*abtre


ds Ia rgalité
jou.r,
!I:l:- de mulriples acreurs réajisenî
operatiots écanomiques*si dcs
peut ncmbreu*"* qu" I,on ne
toutes les

i:ït Ë;ï, ;î _*:iî,i"ii, îî,i,ïtr;;*:., J:
econonistes ûnt r

üffi - ;,ru:,i?;Jii'" i r,",iX;l*_XX


;r *p
§omrüe l,essentiel lâ representation iï
marché ,
<<
en termes de
;;i;ffi ; ;ïii.iiiî i*-":,ffi ii: ;
"x-pli.i.i.
'opp.o"t i"ci pri viléqi.e lcs rela
présenter
ces â*eurs à tr'occasion
fions qi, entr_etiennent
d" ta;ü;"üâ;riie nux
ce qüe produisenr les urs, çl) :
cr que riÉpensenr les.uni,,i"*;;l;;;iro***or,
d,;;;, j_;;gsenr;
que veulent ies ,ns, ce
d,au#es f"l"rr'àpii".rt-
Lcs premiers économ"isles avaient Odjà cnercné
den ritr er cr à décri re a
.r*. rhi iiîii,jTiÉïtr"r;"*n *o,
r

d.,ir1lenrs acr.curs a,,,".


lrl *.àînà,Ë.'ri. remonre
à Françoii
::lltueircmelr
(
a;üü;;,Ân
i 75g) porr_une
zkbreçu
1c_a3ornifuy première représenlation
:-.uÿJùr
ll ::f
::^*--
çL\rtrulIllqugs-
c:- rcu i t d es ; n æràép; d;;;s àu re rroi s

*r:t :ep erer d es group


Ê :i":l| 3.: -îHo#: ii,.q es
y,1,;1."a.ai.,."Ë;ïffi
res Toachons qu-i ies
-l'J*:ri:iüij;ï.îii,*îî
acteurs ?
..1,.*;ï Ë;.[i"ïï,=oo,
"** ffii:;:-**"_-*__,*ê*%*-+^&--_i*{_--
., !. Le circüit des fc*cticss
êcon-*;_--,
}?-tr*"ryt des foncticlns
econ*mriq*es

lj^:T:ry* le plir5 simptc, est lc circuit


economrques des foncrions
ffigure ,.iï.,;H:u",,ï,u,
i,:::.*li_i:1i..,âit joïiJ:Ïff
';üpr;i",li#iJ#i..:'-l:n-revenu-dépeuic»tès
üe (trstrihuer a". tra protiuctioa pcrmel par
",;;;,i,î
,*r,.*jliree
p rc,a * ct i onl
pour acheteç la produchoa" ffi fff ,TË_ lli i fl:f_*:
»leo eulendu, il se Dcut que
parhe épar_errés_ Dani les rer.enus soient cu

o.
1-
nii ;i
3::achar inuririsé îtï;
J,iîiir,'i'"', fuiïtr [Hiii #
qui
r ccoaom ie. . . Mais .*.i -nL ;i;;i;'r,îri .iuou
par.t de l'Épargne qrd
e
o..*ri ;; ;;;p#r"i, runr"
au sysrèi nc ba,rcaiie conservée hors
*" sou§ -'o,ltnt"'-tee'
"T.t. lorme de piùces er billers
:ro."ct.* pî";#.
ijjTl: I,'épargnc cst rèinjc*Ëtu dans }r circuit
rorsqu'erle esr p.-êtée p*
s en sen ira à soa tor.rr po*
idu*+ËiiJo****
.*xàÀ"J oilnu***r,
alimsxhni la demande
{}). üu flu-r esr ir e producnoü de s'écoul."8'.oor*": Qui pe:rnemz à une
pcnede,d*n*é*: pa:: à !'issue ri'ure
rours d'n*e ar**l r {-getl s'accmii au c.irculer; q"i J"*ï;;ir'-a. oe.nôuveaur revcnus de
§l.n d'ôpalgne_ et ainsi d;;;,.1*.*",_r,( rreu a ce oouvelles dépei:ses,
-* È
\:,r§:

{,ê§ *gffiæ écæxl*wsqwes

fqfie dm ctr{eiÈ I*s mc*it*§rangiàc


mprfumlcr ffsnrlmi+sÛæ ïa *
e skg*r el*
§iffi*r $î tt*-e i"æ" 5- #}le Is §*}j§ Esædirrs' ffi sÏnlæpcsæ1,.{s§s Is ssr{{§
,É*srnr*s*w
*-scrr;atgI1i1æ u* à carscihée[ ks a5{§ à UeaÏn dcliMcæLt{fsshü!&
esee6 ts@liûÊt§ **'i'i""*
ffiI Ëe -*É'**r;t"**iî À
s--"dil§ ryly;s**
*"lM.* ects dêfu€r
À#e- lm ss*eüs csÉrÈüd§Ére' Iæs.$F
.*t
ryræprrxteu
!r" rm* æ h Md§ æd§{iFte c*'d§ JfuËrær {E-{§'
ærsæ.raco&rmqï§a§ r*q§oq T-gr* td g"*r.c"a trrscl§r{e* Wir des æo1æ de
d§ §sEsæ Fot§ cùnqEe â8dL t'â tT M§*ft{* A.***n rs & §læf æ e*ffi * Gramse# §lc§
Ëffi;G drsaüÉJ§GÉÉs {§fi} **-§
-oer*m Èryes à r:æ æ à &cs s
"*Yry ff à
;:*dd6 -dkrt dd{§
ffi";ffi-t*t.iu'E tq'dià
Ëffi;à*'e**qffiffiffi
{rffi#ffiffÊE e ddfi* Ë *#ü*.-t-qf@"
ffid-È süË ur.a pwtu cu mæ ftriç cr*msib
(r* ffiàtlÊ- ca preae+ lxaC Sæ rereed'æ ê*h&§ frs'
Ëffi;; k*ciè* À î#Ë e {eeL§æ&§§ ædr*il drs a'urus
e*rrciFh" g. IÆ ffi.iÉs d*T * ihü@=l ûc* æ*ss'rl,seui#a*es
l' qu'#*'À; **e@.r*a-t* -rx*c*ietr .tu*b* tsgei'*
Lr xære&æ æm
rffsç§I. rn,
W" # §e Éi}§s§c{§Ër§ @Mt &e
ffih'ffi-Ë;ffi *''rina«*es" -ry
F{tdflim des hir{rs * ot Ë"t*t*-d" Yur
firaxlrsi" b **I"{pir *à fêWd:dJ<* f.bffiie*§ tu&r§*Es le §e*§§'
oct jqEedi?:§ rsskacre {t§ §ade
$iliue c- IerieirÊ es G' Fbcædc- {6r tes sariâes- §;rrd 6#;æl
kïés§ItÉètêrærtL
ilË- -, cr É mi#Éç o'csæeæns S'mp§s tæ ru*tdltsl
À **** tur*rryri§ §§ d#{x§MtufTYf*t f.rxadr#ig*§rom!*flqffi
tt§
tê § des adÉôffirâL;ü§ ËIhÉ{ae§ üLmf}:egrsupe
,rùe iÉ*rrtf**II* pe lfurrt la fs:ne.§m Si§d$âfü c§ d.
*dd;-dr. $s,et# Eàrfud§ o§ dfdfwEtn ds
tKur !.§ EI) e{ tlsst lcs rc ;-â-":"* dp rc##ibdm du lqrwt ûÉ &t p&iîR§h§'
Ëq: i-r*-r"*r,rr-* nrifldpêlc§ sæl' **s Fr§&**rel§ {ü}§-

-#
s}Çlr&§l-
sfit fu S-§e§ §tts*m§slï§
--
T.t§IMT§*T
i3* fo;*FJeil Fd§ f§ a&xieiswsllo*s 3rfuêes ; eits
*urffi'Ë'r* iaàuiæ tæ"s h*tn Imxattta' sçst§æ tle
profækwe#nales"-.}- *-TîrrdÈ
mdmræs.
ds Msligx§r de caflsmrr*t*s'§' Il.rtts P"F
Ias s*rÊttë:* rn* eie{r&ras -:---r,- æ
-r*smtr-omc*læ ,. * Wgaax d§ {ùL,"§&6" §§fi(iâtu
, {'* Sl d§* ffi-f *t*to * rssÉs ,t*r"*-'#ü*§. üUfscs-
pelMu**srriænôe §§thî*r§
dæ &ië*t*§tgticts §æ #itffiitrpt
u *il#"îË*lrul"Ë"suio eto*ute
; hæ* tdæb a pt* & §CIÂef*æ§ Eûk{it&§§
ffiPsæms
I-Eenîjeîs rnsrüùæss'
b
uiïæ* ffit ry-t.6*.* Ses
ffi--dd"*ækçffiunæaa:ml'
I*r#{I mæ&
*î"a&linigcdicqs PoAtqgæ Ëff+æ
rles w æ k {süW§ em$*s da re§c ds
Il m s'ag& P6§ d$ @

ffiffiËtr
ffiræ *"-F.*it ffii"t* cxu"A q;r o* t"rst* r*êɧIBs Gree 8$n* tf§{-
r" eiil*ë,[ l"* IE§'B {itr
;Æ;-;,*f- w. risi@tt§" §Tîi89*:
ffiffi ffi'* * * msrorr§ ffi *§rffir§§-ut@§sc{§
sse,§El pmbtie * *r"ffi-r"*ot't"t
-mJts æ*s bot 'ffi Ë-r#t -à ailx ætnæ'
-q fTy*t*f*L & *P{saüoms €sffie'
aqsùski{ru {ærarlM' f* rssoda§rrs ffi'F*@ ranÉ affi r'fu§ûm§: §mlrmls {cæn*&lu
ü &É"i-*rr tutrdt:-=
;ilrr iil.riôr-**"**t*" P*T*q Y*Tsti** ' rles d€sr{süûsfcs}"
ürm cüc dcs ardu'teclcs-'!' rrc-
@Éd-ulm**e
L.&*-"{f'_ *:.
LE CIRCUITE BCONOMIOUE

L'activité économique et ses agents

OBSERVER LE DOCUMENT 1

1. Pourquoi les flèches sont-elles opposées ?


2. Retrouvez à partir de l'exemple les flux réels et monétaires
Complétez la légende

ANALYSER

1. Donnez la définition d'un agent économique


2. Rappelez les cinq agents et complétez le schéma
3. Observez le document 2 et complétez-le
4. Reportez sur le document 1 lES flux réels et financiers reliant les agents
5. Yérifiez qu'il existe une relation de réciprocité entre chaque agent

DOCUMENT 1 : Le circuit économique

Légende

Agent économique
DOCUMENT 2 : Les flux entre les agents

Agents Fonction Recettes Dépenses


nrincinale

Ménages Salaires Consommation

Entreprise

Institutions Collecte des fonds des Prêt aux agents


financières clients Intérêts versés sur les
Intérêts pergus sur les placements
prêts

Etat Production de services


(Administrations publics
publiques)

Reste du monde Exportations Importations


,,%*%

les fonrfem*nfs ds
Ia redistrii]uiirrn
des rcvsnu§
I a foncüon de red.isq-iirurinn F* ^.-,- la répafiiti.n
I-*qu'"*.rou -,îfr-ui'"":utiÔn En oube, des reve-
pôur nus issue Cu rcrnc'"ionnenrenr
ôbiei la ."*n*l"-,uÀ.#,i.i
^^*-, r
do""l.i_r*^Ê\Â*ù rrr:
# ::j.:::
§ü oes revenus isSue du
Hl.i:';.:'
.
nement de I'éco;romiet::t*i I;**""i'J* i:oriu"':.i1.*3i:
"t":"**;i:"#, ebe
I ;:Ëffi::-îî::f:vent :Ë o"o*"ù.,i
îj_ïi"":t,:ï:u,xÏ{ji;
î:H:-Ji:î f
ce,,oir u, dü'il:i;.rî,iî:,
;:l::ï:ïr,are. f.insi, i,"in*,,,u
pour des raisons q"i devrait
r"*,lr*lÏ- ;=: j-'":li:
è^rrne.ôfierence
corresporôe
sienes*. par erempte. ;i:::ï. de taienls, cje

:î:î"î i:"ïï:
revenusdecertalns
J,:,:,lT;::Ë
I*.:
iï,iffii'e*",.Ti,à*",.ffir1"":;
sible que
lïli.§ïï.
*..r::Ï1
revieor ;;.;-J;:Ë;tsl;:urteu:s' ll consjdéré en
;ti;,:X ü;fii"-:m;,;xcess:r
couecrjriré pubiique)
la so.lidariré naijoneie *.rajso.ûs
::.:r*.d:
pcur aüribuer des auocarjonJ exoc
.

;;l.fii,Jfi.[iî,âi:ur*
.camPei]sairices â ces agricu!-
§il :::iïï-ii *fi-i;; &qr &i*s d?lss,irrq r*s ra4p&. n" 335,
n$miqüe§. #cernbre2ûa]â

la fcnrti*n de r*dis.lributior:
de l,ftat
I 1§s9, daas
Ë'E
fl d.n*u un or'*dÊ
;;;ri ",1*:9. -*à-- ,
opere dts o-aasfens gu.[ ae soar ras

i
xiËü:'.îxîlr,ffi #àtrjf Lï.i,ii"ir,!'J;
. üs fôücÈorrs Ce lÉta

-*ï .J.:i f;; "r#tË!,Ti#ttrî,ffi:


i,o:,s.sonr a.: rorobre
- ;::,iià.g
r' a, o cau cn
urens. publics naisseli du
caractfuc : ,..UJr'î*irl_
:TT:*:î i::i :":_iï,ïr,î,:
lc pius iou_
iiiii,
i"usatisraisant u*. nrr- ;;;i"; Ë'*. ré-por:d
de prolirÉ.nrarir.r*e
er Js jussce cishjbutive vjse
à effecru;;-;;;
;L1i*i- [:',]:#:.
:: "
Ë:Ë,i1Ë-§HH:: ;JîiËilï ï§:,ï H:rîT'H,§-I:
'l
ffili,irîï#ï#ï' c*î i' ;,,*'ü...- h re.disû'iburo, ,*.u*J.
i
1
-'XË
ra
s ta i:iLatiï
macroéconourique sonr
Ë ï *i*q",ri_
. l.:r_r
g:. ffi.x.*Hl ;.*.,:i,ïff§. T
I i
metrt tou-rnées vers la ;-;#; ;* in{galites. Dars ce
lutfe
I *o1*t.. et la reiance de 5,ona-e_ie
**.,ï"nlàf de la redistribution
en situatioa dépressive"
r., uquL,{ GËpIeisIVè.
i,acliviré fir;:,*il; ts§ffiffieat de 1'é*
l,Êr+-i] r-: ,
r l* *,r,d;;;;;*:l:*q. ;i?Ïr#dï.:iî,,io'uïîm:
I r'*_ l
L
I
i f1-:.Toritaire ou oo, *"ner
i l_*
tâj.re.. Trad[irx.nCle.aenl
,,iri#; ,"#.r,
oe didn-
I 8ue- deux dirnensou dc
Ia yrfis{*
tutloL la reri.isÏn-butiou horizonmlc ,*
Mirhsr8o$te,:.§rc€ftÉEtrc}Én§,,
*l,J* i**,r" sqJ, rna,.s/rïli ,tt*.
Les enjeux
de la redistrihution rretd relative üûniei:le la sjtuation
ri'indiridus de g::ouJ,cs 611
re dispos:r n1 r., ;;; ;;;, ;;, i'.'i;,,
* r,,
rcgard des nùrmss scrjni..5 .le t,ap,.,qu:
de ia <jefiairiofl reisjluc, .le nolrl:l'*
Irrl t,,n:tien
Ses enjeux i'*hr*d êeonomiques ,j'. p;,,r;: ,.--r ,,
Fuur endiguer ja nrorrrce a. ti prr"Ài+iir'ài.i.iu'ri-
nrln dp revenus ce sul,stitrition cun:olis rel.enu
-||l"y,y., _ a ri1,a nti on p n m aire ;ninir:run:) esr rss.nlicLle. Lrr. la i1.
llrirurr
ki, î:- J :"_"g
a t;, Tqueshoû
r

f,i**irï"n
a"s ;aeglütéisur)
-
tjes effets .rr,i,
J âcllvttê dconomique. I_rals -canTe du rarrai] çr i*s m.utarians!,l ,""J...r,."i*.rrij*r
r.t Éx Ê ôneid&ront
reur €r,sÊmhlÇ, 1s.,. libÉ_ (drlorees, céüLrat...I multip.lieni li oo*üi* jt
q u,U ne nrC,difi r, ;;; ;; ;: -,j rairl-
J; ;;;,*üï;lï:i#,r*iii i:
ca f in
rc.ve-nu nalion"r
er(ussancc écoaomioue.
:y:,"11 couçerrs par les presrallons de base de ia
sociale (revenu mir:imurrr,
cre,e**ioi"Je"sîËï-#.T'.ïiÏr,::*ïïo,1"ï,i: f'lo.,..guo".
Eaflrral.re...J. L,esl. pourquoi, en 19§9, la loi a instifué
ülrr*rr*u
D*rrr;r11yr*,r* üt"r*ur rcconnaissent üne nouvcl"je prestation. le R.Ir,fI. distriT:ué
Tl._u"
à un nil_
dant que des inéealirés Lrop cËnen_ uon Je pûrsorutes, fin lÿ9rj.
forics seraicnr préjudi.
ciablclï t;;;;;f#.ï À,Iais s'i.l esr nice,ssaue, le r*venu ne garântir
pâs
la,posiri.rl que par coulrnodrté l'in_f égratiau et l,uis erriair- . a;rgnôsii."rl*
'L ;; ;
nous qualificrô,rs velle question
dc lie\.nésierue. c,)r:co i r la
üo_lâmmenrprr Ja re,iistnbuticn, on ï"; ilé;rji ;,
rEriucti I
socia.le
" *n rjr**i-
eprr,irrj largenent l:s aspectr uruiridimeniitr.rrels
"ou-
c;*i i*ion
corume facàur tje
ri;r;;;;';.;::;;;;rr.di pâuviclô. I 'exclusion n.esl rac se;r lcnr,_,rr
1.3
cr{» ssani.;c.

1]1.::..1r:,"**nr
Pounanl nans la
à un rific ou a uû âulrc cjt:
Keme"
;;,;;;.;,; i i'
ûT ïï li:-" d.-' sni er
iIJ ï'
::,1'# i::.,iif:
";.:t,urres (disqualifit:arion
:erlâ1fls rnsistcnt au*;i sur t, .. ;*l*r.._ï "ri'.1'
-pà,?;,fiiü: ".r".",
- ra'oruc Tllgp _dcs
r". p'ont, strciale) iI4), de lien suci;rJ iAlritfjiar,.,n
ii Ji* ;:ïïLi r

soci:Je) (15). It ssr :rlsys c,mpr*heniiüi.' ,1i"


i*,
iléhats aituâls sc f,,ra.]isenl sur le vuldt inscrr.ion
clu
R]\,{I.
I)-e n*mbiaiïes éudes,empiriques Sur un gutre pla:r, le mode de finance:nenl de
ont sre menées ia lutte
i)oLu :Ênter de nresurer. l.rnrpact contre l"exclusi*n n,*st pas seûs iû,iËrri1ânCe,.
de la rÉ.iucfion des Cr]rca:e
r:r:gaLrés Ie srulipre Fi*rr* Ii.risar:va{on (l$j, ,il;;;r
de revenus r*r a"
sance. Àucur:e coudr]sion
Ëuiril;,,irïii;,:*j_- rlçut.le mode de fi;ralceaient esl assüriiütte.l, ""o}*u
au.[a;rr de
déd,ü;;;. ilriior*, tation collective des prÉiôvemenrs a*.frn" àulirr
l,accep_
]rerys, lllrâür pr.rqr; er
ceia qu il esr néces:aire1":1:-,ou ë,"ffioul- a mcsure c-ue se déchire r.r,ile d'rEnorance,.
,l 1tr.c très circnnsp:ct lece "Je -corrsiderait
:u"l rLrè.ses i â.nt qre chacun. ;i l,égal d.autrui, sc
.pérenptoirc.s sLrr les effprs ÀÉ t-!1.
rcitt êr..lu1j6n ,u,: t" iroür;;"ir_rii._i. rl*,nacé par les risques po*vant aff_ecler l,exJ6lence,
ou des charges sucia.ies i"* i[HT c*s ,neââc*s êtaient mal apprdcid.es pricisriment
mêge. ,) f12)
erfc,15 6ss ;ra"*r,t[ ji,.f,rO- q ue lous poulaie:rt âcçsûter
larcr les prélàvenr.en{s.
.\r te progreêdes cotûtu§sani"f§ es( ttl orte l,c,:: saihe
qui est plr:s c>;*,rsé rl ql:i i'e.:i ,,r,,,,, .. iit,r. i.., ,,,..,,
§es enjeux sûeiarrx les. cunrp,:lrcntrnli ,:j'rii.jier,(.;:l : .t.ir.,.:.
x1!fpelt l. -
uaÿ:.ta\i:J lrl\ll1 ut, r:sr|rl.:.;lt .1.,-,c;,:u,..;".,_. _. *
l:.!.bJtrctli de.la redistnburion rep<.rsc sur
t:it.Brairice du rer.cou. I .crmqu,àn ia foncrron
prc,bahle pour lui i par'exenrp.e. si
.\ sait rtur'le"
to.rlcolllânes risclucnt der.2p1xgi, qr..:c J'auries ci;
f 942, ;;1:;;,r"_
'--orrsiddrait l'i-trterr.'ention.
c9,., L:lcrcr J'Hoinme du
dr i.Etat uorï.une un *ou-Ëi corliracler l* I'irus clu SI§,{ Èi, par une série
r,.soirl ,i'l.l*rîJrî,,iiia:s d'e.nchai*eu:e*ts. se retrouver exc.las, X .*fur*.,
O*
1tl[rTtif
ita.{ perru corrms- une rr:trtialiré pâ)'er Lru e.>:igera qrrc lrs r.ictim*s rji: Sll-)A piiic.ut
cc,ncrire
rolrr âucrndre cer (:hiejrjf iÀrii"r_''::#,jil,,*, dâr'31i1xgs que lui. Par conséquenl, jcs r jsqucs de
a:r::éer iü, Ia ,, c-rse r,le
I,Ér;i-p;;;d._* i,ïiif ddsagrégation s*:ciale clevcsa_!:r'dc
colieirr.e à farre facc à ta mnii,i*,
;,}u, pfrli ià.rs,
le svstèmr assuranti*l d*jr iaiss+r pi gr*.=;i"o *rn*ui to
lî;lli.ll:::nacite
*., uu\Jrr:^gÇ §r üC Jr. nAUi,-rÉIe. placc à rrn sl'§tènir. exl)Uiitf.meîti loirdé srr:: f, s*fl_
drslrntuer il parir.re:i ;bsolire A Cet J.i1alCi,j,rï:,,
iI faur üâxlè iïm,rnc::nren_t par I'iri:pôt), En outre, à i,État
Li pruvreié absolue corresptrnd ., i, l,oii"ii,
:,] i
cu ies b:soi;rs inadanrcntaux à une sirra:jr,;: Flssll l'rAÏidcrrcc-tndcmaisaleL]r ci,_r;r se su[:StiLUcr
I' I".:ar a;tif P.r'r.,vidcrrcr-.., pruducteir C iriserrio:r.
rr*rielui la sunj* *,:uo*o'i;;;;_" r-o;ir
*uliiiür.ô.ffi;r_
irnir:_imum a*"rin cre.ation d'ucr ir..it{s d'u ti Iii e coilecriv,.

llàYr,:'a^,:0. rtc:::p.r, Étaneùie et -vatis tiq ar, r " :ÿl-29?-,


tla. :,L-q i ÿ:rô-
(rl) Tt. l'aricle d'Alain Mich.ei, pege64"
f]jJ ! f;uaa;.
l:) .K.
r,
La Cxqun).fia::p,"r.îi"r,,. t.:r:s. F, :F, iglr..
t-âsi!, ri,ir.-pu-ei.enrplt. tû j«ji:r? J,1ai;(r r,I ;r;!La.,::t)s,
sous la ;iirecdor de -I.1;361ur6 et J.-8. de ri:rçauiC" l,arj:, Édi-
tr'r:nS Eornt. ,UOa
( l6J P ÀosarraUon, la n.o*rclle qzrsrjor "rccàlc. pad,s, l* Se uii,
r ôJ<

Vous aimerez peut-être aussi