Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
1
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Paroi « Berlinoise »
Une expertise qui fait la différence
6 O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Paroi « Berlinoise »
Une expertise qui fait la différence
7 O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Paroi « Micro-Berlinoise »
Une expertise qui fait la différence
8 O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Paroi « Parisienne »
Une expertise qui fait la différence
9 O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Paroi « Parisienne »
Une expertise qui fait la différence
10 O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Paroi « Lutétienne »
Une expertise qui fait la différence
11 O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Paroi « Moscovite »
Une expertise qui fait la différence
12 O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Expériences de Tschebotarioff
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
ν
k0 = ,formule de l'élasticité
1 −ν
k0 = 1 − sinϕ ' ,formule dite de Jacky (matériaux pulvérulents)
σ p'
k0 = (1 − sinϕ ) OCR ,formule dite de Jacky pour les matériaux surconsolidés, OCR = '
'
σv0
k0 = (1 − sinϕ ' ) × (1 + sin β ),formule dite de Jacky pour un talus de pente β
π ϕ
Soit: sin2θ =sin(2θ -2ϕ ) ⇒ θ = + [π ]
4 2
γ h2 2π ϕ γ h2
En posant : P = ka = tg −
2 4 2 2
cos2 (ϕ − λ )
ka = 2
sin(ϕ + δ a )sin(ϕ − β )
cos(λ + δ a ) 1 +
cos( λ + δ a )cos( β − λ )
γ 2
P = ka
2
1 sin(δ a + ϕ )cos(β − λ )
θa = ϕ + arctg tg(ϕ − λ ) +
cos(ϕ − λ ) sin(ϕ − β )cos(δ a + λ )
sinϕ sin(2λ + α − β
tgδ =
1 − sinϕ cos(2λ + α − β )
sin β
sinα =
sinϕ
cos(λ − β )sinα
pa = [1 − sinϕ cos(2λ + ϕ − β ] γ
cos δ sin(α + β )
δ : inclinaison de la normale / écran
4 2
pa = kaγ
avec : σ θ = kσ r
Hwam
Hwav
uam = gwHwam f
uav = gwHwam
Horizon étanche
u
H= +z
γw
v = ki
Niveaux réglementaires
Sournoise…
1.Le sol 2.Mécanismes de rupture 3.Essais de sol 4. Fondations 5. Amélioration des sols
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Et soudaine…
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
h0
H
Substratum imperméable
R a = 3000 ⋅ (H − h0 ) ⋅ k
Exemple d’application
Tranchée H = 3 m x L = 1 m
50 m
Condition de symétrie
Frontière H = 20 m
40 m
kx = ky = 10-5 m/s
30 m
20 m
10 m
Substratum imperméable
19.5
Charge hydraulique H (m)
19
18.5
18
10 20 30 40 50
Rayon d'action R a (m)
Configuration 1a et 1b
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Configuration 2 Configuration 3
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Hauteur du rideau
Configurations 1a, 2 et 3 : Hr = 10 m
Configuration 1b : Hr = 15 m
Caractéristiques géotechniques
Sable fin homogène, Nappe à -2m / TN, Ancrage à -1 m / TN
kh = k v = 10−5 m s
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
c ' = 5 kPa , ϕ' = 35° , Rint er = 2 3
Rideau Rideau
Configurations Rideau 2 Rideau 3
1a 1b
M ELS ( kNm m ) 68.37 81.31 86.61 158.12
ancrage
TELS ( kN m ) 81.01 101.90 67.82 87.07
CS 1.56 2.41 1.37 1.20
Adm
Rappel PU 18 M ELS ( kNm m ) = 282 , σ e = 235 MPa
Approche hydrostatique
Rideau 4 Rideau 5
Configurations
(Avec écoulement) (Cas hydrostatique)
MELS (kNm m) 175.15 199.32
ancrage
TELS (kN m) 107.50 123.50
CS 1.22 1.30
H = 7m
Sables dense H = 8m
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
ref
E50 = 30MPa , c ' = 0kPa, ϕ ' = 35°
kh = kv = 10 −6 m s
H = 15m
statique
uam = 130kPa
hydrodynamique
uam = 110.9kPa Principe de Terzaghi
ustatique
av = 80kPa σ h' = σ h − u
hydrodynamique
uav = 109.4kPa
v = ki
0.4773 + 0.2377 −6
vmoyen = 10 = 0.3575 × 10 −6 m s
2
k = 10 −6 m s
moyen
iav = 0.3575
γ'
ic =
γw
0.9
= 1.5
1.35
H = 7m
b = 25m
T1 = 30m H = 8m
T2 = 23m
d1 = 15m
d2 = 8m
H = 15m
∆ h = 7m
∆ h2 (PLAXIS) = 0.31 × 7 = 2.17m
∆ h2 (MANDEL) = 0.2819 × 7 = 1.9733
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
h
QPLAXIS = ∫ qx dh
0
kh = 10kv = 10 −5 m s
kmoy = kh kv ≈ 3kv = 3 × 10 −6 m s
QPLAXIS = 11.13 × 10 −6 m3 s
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
H = 7m
H = 7m
H = 8m
Sables dense
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
ref
E50 = 30MPa , c ' = 5kPa , ϕ ' = 35°
CS = 1.8 CS = 2.2
Mmax = 233 kNm/ml Mmax = 202.9 kNm/ml
Tmax = 126.50 kN/ml Tmax = 94.79 kN/ml
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Zwam
g, g’, c’, f’
Zwav
x
C
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
g, g’, c’, f’
x
C
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
g, g’, c’, f’
x
C
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Hypothèse de Rankine
Zwam B da = dp = 0
ka= (1-sinf’)/(1+sinf’)
kp=1/ka
H
C A Zwav
F
E D
f
G
H I
x
C
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Hypothèse de Rankine
da = dp = 0
ka= (1-sinf’)/(1+sinf’)
kp=1/ka
Hypothèse hydraulique
Zwam = H+f
Zwav = f
Résolution
SM/O=0
SF=0, approche F et D
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
f k f k
On pose α = et kp* = p On pose α = et kp* = p
H CS H CS
ka (1 + α )3 = kp*α 3 ka (1 + α )3 = kpα 3
Détermination de la fiche
Moment
M1 2702.561 kNm/ml Moment surcharge amont
M2 32371.145 kNm/ml Moment poussée sol sous la nappe
M3 7514.909 kNm/ml Moment surcharge sol au dessus de la nappe amont
M4 294.512 kNm/ml Moment poussée sol au dessus de la nappe
M5 97113.434 kNm/ml Moment poussée eau amont
M6 0.000 kNm/ml Moment butée sol au dessus de la nappe
M7 0.000 kNm/ml Moment surcharge sol au dessus de la nappe
M8 -83997.936 kNm/ml Moment butée sol sous la nappe aval
M9 -55998.624 kNm/ml Moment poussée eau aval
0.001 kNm/ml Somme des moments
8 8
7 7
6 6
5 5
4 4
3 3
2 2
1 1
0 0
0 2000 4000 6000 8000 10000 0 200 400 600 800 1000
-1 -1
Moment de flexion
-2 -2 Effort tranchant (kN/ml)
(kNm/ml)
-3 -3
-4 -4
-5 -5
-6 -6
-7 -7
-8 -8
-9 -9
-10 -10
-11 -11
-12 -12
-13 -13
9.00
8.00
7.00 δa = δ p = 0
6.00
kp/2.0 sans nappe
f/H
5.00
kp/1.5 sans nappe
4.00 kp/1.5 avec nappe
kp/2.0 avec nappe
3.00
2.00
1.00
0.00
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
f(°)
4.00
δa = δ p = 0
3.50
3.00
1.00
0.50
0.00
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
f(°)
5.00 δa = δ p = 0
4.00
3.00
kp/2, sans eau, q=30 kPa, H=5m
1.00
0.00
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
f(°)
3.50
3.00
2.50
da = db = 0
f/H
2.00
|da| = |db| = 1/3
1.50
|da| = |db| = 2/3
1.00
0.50
0.00
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
f(°)
f CS
ka (1 + α )3 = kp* (2 + 3α )
f γ
Tbuton = ka (H + f )2 − kp* f 2
2
∑M / C = 0
⇓
ka q(H + f )2 kaγ (H + f )3 kpγ f (H + 2 f 3)
* 2
+ =
2 3 2
γ
Tbuton = kaq(H + f ) + ka (H + f )2 − kp* f 2
2
* kp
Avec kp =
CS
∑M / C = 0
⇓
ka q(H + f )2 kaγ ' (H + f )3 γ w (H + f )3 kpγ f (H + 2 f 3) γ w f 2 (H + 2 f 3)
* ' 2
+ + = +
2 3 3 2 2
γ' γ
Tbuton = kaq(H + f ) + ka (H + f )2 − kp* f 2 + w (H + f )2 − f 2
2 2
*
kp
Avec kp =
CS
Pour z ≥ H
(kaγ ' + γ w )z 2 (kp*γ ' + γ w )(z − H)2
T (z) = ka qz + − Tbuton −
2 2
ka qz 2 (kaγ ' + γ w )z 3 (kp*γ ' + γ w )(z − H)3
M( z ) = + − Tbuton z −
2 6 6
Pour z ≤ H
(kaγ ' + γ w )z 2
T (z) = ka qz + − Tbuton
2
kaqz 2 (kaγ ' + γ w )z 3
M( z ) = + − Tbuton z
2 6
∂ 2u(z) M( z ) 1 kaqz 4 (kaγ ' + γ w )z 5 z3
= ⇒ u(z) = + − Tbuton + α z + β
∂z 2 E paroi Iparoi E paroi Iparoi 24 120 6
β Tbuton TbutonE paroi Iparoi
u(z = 0) = = ⇔ β=
E paroi Iparoi kbuton kbuton
Pour z ≥ H
(kaγ ' + γ w )z 2 (kp*γ ' + γ w )(z − H)2
T (z) = kaqz + − Tbuton −
2 2
kaqz 2 (kaγ ' + γ w )z 3 (kp*γ ' + γ w )(z − H)3
M( z ) = + − Tbuton z −
2 6 6
∂ 2u(z) M(z ) 1 kaqz 4 (kaγ ' + γ w )z 5 (kp*γ ' + γ w )(z − H)5 z3
= ⇒ u(z) = + − − Tbuton + α z + β
∂z 2 E paroi Iparoi E paroi Iparoi 24 120 120 6
Approches
ELS type kp α
ELU types 2 et type 3 NF P 94 − 282
Avec eau et sans eau
Avec écoulement et sans écoulement
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
1 1 APPROCHE MEL
1
Phase Fond de Fouille
2
2
2 Mmax = 72.17 kNm/ml
Tbuton = 34.27 kN/ml
3 3
3 Tmax = 41.28 kN/ml
4
4
4 dmax,h = 33.94 mm
CS =2.0
5 5 5
6 6 6
7 7 7
APPROCHE MISS-K
Phase Fond de Fouille
Mmax = 58.46 kNm/ml
Tbuton = 30.01 kN/ml
Tmax = 43.19 kN/ml
dmax,h = 30.01 mm
CS =1.15
Palplanche PU22
6m
4m k = 106 kN/ml
I = 49460 cm4
A = 183 cm2
E = 2.1x108 kPa
T = 59 kN/ml
Sables denses smax = 84 kPa
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
E5ref0 = 30MPa , c ' = 0kPa , ϕ ' = 35°
Palplanche PU8
6m
4m k = 106 kN/ml
I = 11620 cm4
A = 116 cm2
E = 2.1x108 kPa
T = 56 kN/ml
Sables denses smax = 100 kPa
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
E5ref0 = 30MPa , c ' = 0kPa , ϕ ' = 35°
Palplanche PU8
6m
4m k = 103 kN/ml
I = 11620 cm4
A = 116 cm2
E = 2.1x108 kPa
T = 38 kN/ml
Sables denses smax = 110 kPa
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
E5ref0 = 30MPa , c ' = 0kPa , ϕ ' = 35°
Palplanche PU22
6m
3m k = 103 kN/ml
I = 49460 cm4
A = 183 cm2
E = 2.1x108 kPa
T = 42 kN/ml
Sables denses smax = 85 kPa
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
E5ref0 = 30MPa , c ' = 0kPa , ϕ ' = 35°
Palplanche PU22
6m
2m k = 103 kN/ml
I = 49460 cm4
A = 183 cm2
E = 2.1x108 kPa
T = 42 kN/ml
Sables denses smax = 83 kPa
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
E5ref0 = 30MPa , c ' = 0kPa , ϕ ' = 35°
Palplanche PU22
6m
Palplanche PU22
6m 7.75
Pa = ∫ σ h' dh = 157.06 kN ml
1.75m 0 k = 103 kN/ml
1.75
I = 49460 cm4
Pb = ∫
0
σ h' dh = 108.45 kN ml A = 183 cm2
E = 2.1x108 kPa
Tbuton = 49.50 kN ml
T = 50 kN/ml
Sables denses smax = 124 kPa
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3 Pb + Tbuton = 157.95 kN ml
E5ref0 = 30MPa , c ' = 0kPa , ϕ ' = 35°
7.75
Pa = ∫
0
σ h' dh = 157.06 kN ml
1.75
Pb = ∫
0
σ h' dh = 108.45 kN ml
tgϕinterface
'
σ h'
Rint er =
tgϕ '
τ τ
tgδ = = tgϕ '
interface = Rint er tgϕ '
δ
σ h'
arctg(Rint er tgϕ ' )
δ ϕ = '
ϕ'
Pour Rint er = 0.67 et ϕ ' = 35°
kpPLAXIS = 3.934
kpCaquot −Kerisel ( −δ ϕ ' = 0.71) = 7.593
π ϕ'
θ= − RANKINE 1 + sinϕ '
4 2 k p = = 3.690
1 − sinϕ '
H=5 m kh = 25000 kN m3
g, g’, c’, f’
x
C
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
4
Fiche (m)
0
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5
Coefficient de sécurité sur la butée
f = 3.94 m
Sables argileux
γ h = 19 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
ref
E50 = 30MPa , c ' = 10kPa , ϕ ' = 30°
Sables argileux 1
γ h = 19 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
ref
E50 = 30MPa , c ' = 10kPa , ϕ ' = 30°
Sables argileux
γ h = 19 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
ref
E50 = 30MPa , c ' = 10kPa , ϕ ' = 30°
épaisseur = 50 cm
Argile molle
γ h = 16 kN m3 , γ sat = 17 kN m3
Eu = 5MPa , cuu = 10kPa
H=5m
Palplanche PU18
f=5m
CS = 1.57
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
CS CAR = 2.05
CS CAR = 1.61
CS PLAXIS = 1.57
ycm
Argile molle
γ h = 16 kN m3 , γ sat = 17 kN m3
Eu = 1MPa , cuu = 10kPa
épaisseur = 50cm
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
Ycm= 0m
Ycm= 1m
Ycm= 2m
Ycm= 3m
5m 10m
Palplanche PU22
da = 2/3j et dp = -2/3j
Sables denses
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
E5ref0 = 30MPa , c ' = 0kPa , ϕ ' = 35°
5m 10m
da = 2/3j
dp = -2/3j
Sables denses
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
E5ref0 = 30MPa , c ' = 0kPa , ϕ ' = 35°
da = 2/3j et dp = -2/3j
da = 2/3j et dp = -2/3j
5m 10m
Palplanche PU22
da = 2/3j et dp = -2/3j
Sables denses
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
ref
E50 = 30MPa , c ' = 10kPa , ϕ ' = 35°
5m 10m
Sables denses
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
ref
E50 = 30MPa , c ' = 10kPa , ϕ ' = 35°
5m 10m
Sables denses
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
ref
E50 = 30MPa , c ' = 10kPa , ϕ ' = 35°
5m 10m
Palplanche PU22
da = 0 et dp = 0
Sables denses
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
E5ref0 = 30MPa , c ' = 0kPa , ϕ ' = 35°
10m
Sables denses
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
E5ref0 = 30MPa , c ' = 0kPa , ϕ ' = 35°
5m
Sables denses
γ h = 18 kN m3 , γ sat = 20 kN m3
E5ref0 = 30MPa , c ' = 0kPa , ϕ ' = 35°
qdst ;d ≤ qstb;d
qdst ;d : contrainte déstabilisatrice
qstb;d : contrainte stabilisatrice
qdst ;d ≤ qstb;d
qdst ;d = σ v 1;k = (∆Z1 + ∆Z f 1 )γ
qstb;d = σ v 2;k + (π + 2)cu;k
σ v 1;k : contrainte verticale totale à la base de l'écran à l'amont
σ v 2;k : contrainte verticale totale à la base de l'écran à l'aval
cu ;k : valeur caractéristique de la cohésion non drainée sous la base de l'écran
H = 12 m Palplanche PU18
H=3m
Sables lâches
γ h = 19 kN m3 , γ sat = 21 kN m3
E = 75MPa , c ' = 1kPa , ϕ ' = 20°
L = 7.5m
f = 2m
2 '
β≈ ϕ
3
Sables denses
γ h = 19 kN m3 , γ sat = 21 kN m3
c ' = 0kPa , ϕ ' = 35°
δ a ϕ ' = 2 3 , δ p ϕ ' = −2 3
SP = γ w (H = f − ZW ) Hr
GAMMAb
0.50
25.00
L 7.50
Poids dièdre stabilisateur amont: PR 93.75
tg β '
PDSAM = γ h ZW (2H + 2 f − ZW ) + γ ' (H + f − ZW ) 2 Sous pression
GAMMAw 10.00
2 SP 416.92
Poids dièdre stabilisateur amont:
Dièdre amont
γ f tg β
' 2 ' GAMMA 19.00
PDSAV = GAMMAD 11.00
2 PDSAM 313.68
PR = γ bétonLHR f
ZW
2.00
3.73
SP = γ w (H = f − ZW ) Hr
GAMMAb
0.50
25.00
L 7.50
Poids dièdre stabilisateur amont: PR 93.75
tg β
PDSAM = γ h ZW (2H + 2 f − ZW ) + γ ' (H + f − ZW ) 2 Sous pression
2 GAMMAw
SP
10.00
358.02
Poids dièdre stabilisateur amont:
Dièdre amont
γ f tg β
' 2 GAMMA 19.00
PDSAV = GAMMAD 11.00
2 PDSAM 296.46
Si appuis indéformables
∆ε = α∆T ⇒ ∆σ = Eα∆T
∆σ = 2.1 × 108 (kPa) × 1.2 × 10 −5 × 27° (C ) = 68 MPa!
PT
ε tot = = ε buton + ε sol
keq
2∆L1 P PT P
ε buton = = T = , ε sol = T
L Lkbuton LEbuton Abuton ksol
L
PT L L
ε tot = + = α∆T
L Ebuton Abuton ksol
α∆TL
PT =
1 L
k +
buton k sol
Exercice pratique:
KREA + PLAXIS
E = 107 kPa
L × P × H = 10m × 1m × 0.5m
q = 15 kN ml
4
PLAXIS RDM 5qL
umax = 18.14mm, umax = = 18.75mm
384EI
PLAXIS RDM qL2
Mmax = 187.5 kNm ml , Mmax = = 187.5 kNm ml
8
Une expertise qui fait la différence
O. Pal, 17 et 18 février 2016
U N E E X P E RT I S E Q U I FA I T L A D I F F É R E N C E
PLAXIS
Umax = 5.82mm
Mmin =-78.07 kNm/ml
Mmax = 85.17 kNm/ml
KREA
Umax =5.93mm
Mmin =-111.45 kN/ml
Mmax =114.97 kN/ml