Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
‘Zwî¶~i {dH$mg ‘§Ìmb¶, Zdr {X„r ¶m§Mo "ñdÀN> H°$ång a±qH$J 2019' ‘mZm§H$Z àmá
{ejUH«$_ _m{hVrnwpñVH$m
AZwH$« _{UH$m
1. {dÚmemIoMm n[aM` ................................................................................................................................... 4
2. {ejUH«$_m{df`r ....................................................................................................................................... 4
2.1 {ejUH«$_mMr g§aMZm
2.2 AÜ``ZnÕVr
3. àW_ df© ~r.E. .......................................................................................................................................... 5
3.1 Aä`mgH«$_
3.2 àdoe nmÌVm
3.3 {ejUH«$_ ewëH$
3.4 H$mbmdYr
3.5 _mÜ`_
3.6 _yë`_mnZ à{H«$`m
3.7 lo`m§H$
4. {ÛVr` df© ~r.E. ........................................................................................................................................ 7
4.1 Aä`mgH«$_
4.2 àdoe nmÌVm
4.3 {ejUH«$_ ewëH$
4.4 H$mbmdYr
4.5 _mÜ`_
4.6 _yë`_mnZ à{H«$`m
5. V¥Vr` df© ~r.E........................................................................................................................................10
5.1 Aä`mgH«$_
5.2 àdoe nmÌVm
5.3 {ejUH«$_ ewëH$
5.4 H$mbmdYr
5.5 _mÜ`_
5.6 _yë`_mnZ à{H«$`m
{Z{_©Vr
lr. {dbmg ~YmZ
à‘wI (à.), J«§W[Z[_©Vr H|$Ð, `ed§Vamd MìhmU _hmamï—> _wŠV {dÚmnrR>, Zm{eH$ 422 222
© 2023, `ed§Vamd MìhmU _hmamï—> _wŠV {dÚmnrR>, Zm{eH$
■ àW_ àH$meZ … Owb¡ 2023
■ àH$meH$ … lr. ^Qy>àgmX nmQ>rb, Hw$bg{Md (à.), `ed§Vamd MìhmU _hmamï—> _wŠV {dÚmnrR>, Zm{eH$ 422 222
M_23_44 (FY_SY_TY-BA)
gm_mÝ`V… EH$m Aä`mgH«$_mgmR>r Aܶ¶ZmWucm 30 Vo 35 (2) qhXr (i) H$WmË_ gm{hË` (HIN 212)
KS>çmir Vmgm§Mm doi cmJVmo. _wŠV d XÿañW {ejUnÕVrV `m (ii) H$WoVa gm{hË` (HIN 213)
AÜ``ZVmgm§Mo _mnZ "lo`m§H$m'À`m n[a_mUmV Ho$co OmVo. 30 Vo 35 (3) B§JO
« r (i) How to Read a Short Story (ENG 214)
AÜ``ZVmgm§Mm Aä`mg åhUOo 1 lo`m§H$. `m Aä`mgmV AÜ``Z (ii) How to Read a Novel (ENG 215)
nwñVH$m§Mo dmMZ, {Q>nUo H$mT>U,o _ZZ-qMVZ H$aUo, àíZmoÎmao {c{hUo,
g§nH©$gÌmVrc _mJ©Xe©Z, Üd{Z-{MÌ{\$Vr EoH$Uo/nmhUo, BË`mXtMm JQ> H«$_m§H$ 2
g_mdoe Amho. (4) _mZgemó (i) _r Am{U _mPo dV©Z (PSY 216)
gm_mÝ`V… ghm lo`m§H$m§Mm åhUOoM 180 Vo 200 AÜ``Z (ii) ~mbg§JmonZ d ~mb{dH$mg (PSY 217)
(5) AW©emó (i) A§ebú`r AW©emó (ECO 218)
Vmgm§Mm EH$ Aä`mgH«$_ AgVmo. nXdr narjogmR>r EHy$U 108 lo`m§H$m§Mm (ii) g_J«bú`r AW©emó (ECO 219)
Aä`mg nyU© H$amdm cmJVmo. åhUoOM nXdrYa hmoÊ`mgmR>r 3 Vo 8 (6) B{Vhmg (i) AmYw{ZH$ ^maVmMm B{Vhmg (HIS 220)
dfm©V {H$_mZ 3240 Vmgm§Mm Aä`mg H$aUo A{^àoV Amho. gmYmaUV… (ii) AmYw{ZH$ OJmMm B{Vhmg (HIS 221)
A§{V_ narjm _o _{hÝ`mV Agob. (7) amÁ`emó (i) ^maVr` amOH$maUmMr à{H«$`m (POL 224)
(ii) Amnbo hŠH$ d Ë`m§Mr n[anyVu (POL 225)
(8) g_mOemó (i) gm_m{OH$ n[adV©Zo d gm_m{OH$
4. {ÛVr` df© ~r. E. Midir (SOC 222)
(ii) ^maVr` g_mO (SOC 223)
4.1 Aä`mgH«$_ VgoM n¶m©daU Aä¶mg (EVS 201) ¶m A{Zdm¶© Aä¶mgH«$‘mMr
{ÛVr` dfm©g àdoe KoVmZm Aܶ¶ZmWvZr H$bm (B.A.) hr narjm Aܶ¶ZmWvZm Úmdr bmJob. ¶m {ejUH«$‘mMo JwU {ejUH«$‘mMo
emIm {ZdS>bobr Amho. Ë`mgmR>r gÜ`m CnbãY AgUmè`m {df`m§Mr A§{V‘ loUr R>a{dVmZm J«mø Yabo OmUma ZmhrV. VWm{n ¶mV "gr'
`mXr. loUr {‘i{dUo A{Zdm¶© Agob.
~r. E. nXdr {ejUH«$_ 2023-24 : _m{hVrnwpñVH$m : 7
{ÛVr` df© ~r.E. : Aä`mgH«$_ ■ AmYw{ZH$ OJmMm B{Vhmg (HIS 221)
■ dmL²>_`àH$ma … H$Wm-H$mX§~ar (MAR 210) nwñVH$ n{hbo … H«$m§{Vnd© … A_o[aH$Z, \«|$M Am{U a{e`Z
nwñVH$ n{hbo … H$mX§~ar … ñdê$n Am{U aMZm amÁ`H«$m§Vr
nwñVH$ Xwgao … H$Wm … ñdê$n Am{U aMZm nwñVH$ Xwgao … Am¡Úmo{JH$ H«$m§Vr, `wamonr` amîQ´>dmX Am{U
nwñVH$ {Vgao … H$mX§~ar … AmH$bZ Am{U {díbofU
gm_«mÁ`dmX
■ ñdmV§Í`moÎma dmL²>_`rZ àdmh (MAR 211) nwñVH$ {Vgao … Am{e`m I§S>mVrb amîQ´>dmX … MrZ Am{U
nwñVH$ n{hbo … Zdgm{hË` Am{U Zdgm{hË`ooÎma gm{hË`
nwñVH$ Xwgao … J«m_rU, X{bV d ñÌrdmXr gm{hË` OnmZ
nwñVH$ {Vgao … {ZdS>H$ doMo ■ gm_m{OH$ n[adV©Z d gm_m{OH$ Midir (SOC 222)
■ qhXr … H$WZna gm{hË` (HIN 212) nwñVH$ n{hbo … gm_m{OH$ n[adV©Z … à{H«$`m d KQ>H$
nwñVH$ n{hbo … H$WZ-_r_m§gm nwñVH$ Xwgao … gm_m{OH$ n[adV©Z … n[aUm_ d MiditMm ñWyb
nwñVH$ Xwgao … CnÝ`mg {d_e© n[aM`
nwñVH$ {Vgao … ZmQ>H$ … ñdê$n Am¡a {díbofU nwñVH$ {Vgao … gm_m{OH$ Midir … Añn¥í`Vm {ZdmaU, X{bV,
■ qhXr … H$WoVa gm{hË` (HIN 213) eoVH$ar d H$m_Jma
nwñVH$ n{hbo … OrdZrnaH$ gm{hË`
nwñVH$ Xwgao … dU©ZnaH$ gm{hË` ■ ^maVr` g_mO (SOC 223)
nwñVH$ {Vgao … d¡Mm[aH$ {Z~§Y nwñVH$ n{hbo … g_mOì`dñWm Am{U Hw$Qw>~§ , {ddmh d ZmVrJmoVr
■ How to Read a Short Story (ENG 214) nwñVH$ Xwgao … OmVr d dJ© Am{U ^maVr` Am{Xdmgr
Book 1 : How to Read a Short Story : Book 1 nwñVH$ {Vgao … ^maVr` IoS>r Am{U AW© d amOH$maU
Book 2 : How to Read a Short Story : Book-2 ■ ^maVr` amOH$maUmMr à{H«$`m (POL 224)
Book 3 : How to Read a Short Story : Book-3 nwñVH$ n{hbo … A§VJ©V d ~mø n`m©daU
■ How to Read a Novel (ENG 215) nwñVH$ Xwgao … bmoH$emhrMr à{H«$`m Am{U amOH$s` _mZ{gH$Vm
Book 1 : How to Read a Novel
nwñVH$ {Vgao … amOH$s` à{H«$`m … g§KamÁ`mMr g§ñWmË_H$
■ _r Am{U _mPo dV©Z (PSY 216) Mm¡H$Q>
nwñVH$ n{hbo … AdYmZ d g§doXZ Am{U AÜ``Z
■ Amnbo hŠH$ d Ë`m§Mr n[anyVu (POL 225)
nwñVH$ Xwgao … _mZdr ñ_¥Vr, {dMmaà{H$`m Am{U ì`pŠV^oX
nwñVH$ {Vgao … àoaUm d ^mdZm nwñVH$ n{hbo … _yb^yV hŠH$, ZmJ[aH$ ñdmV§Í`o d amoOJma
hŠH$
■ ~mbg§JmonZ Am{U ~mb{dH$mg (PSY 217)
nwñVH$ Xwgao … Am{Xdmgr, eoV_Oya Am{U Aën d
nwñVH$ n{hbo … J^m©dñWonmgyZ embmnyd© AdñWon`ªV
nwñVH$ Xwgao … {dH$mgmon`moJr CnH«$_ Am{U emar[aH$, ^m{fH$, AË`ën^yYmaH$ … hŠH$ Am{U n[anyVu
~m¡{ÕH$ {dH$mg nwñVH$ {Vgao … dZ_Oya Am{U ~m§YH$m_ _Oya … hŠH$ Am{U
nwñVH$ {Vgao … ~m¡{ÕH$, gm_m{OH$, ^md{ZH$ d Z¡{VH$ {dH$mg n[anyVu
■ A§ebú`r AW©emñÌ (ECO 218) ■ n¶m©daU Aä¶mg (EVS 201)
nwñVH$ n{hbo … AW©emñÌmMm Aä`mg{df` Am{U AW©ì`dñWm
4.2 àdoe nmÌVm
nwñVH$ Xwgao … _mJUr, nwadR>m d ~mOma
Imbrbn¡H$s H$moUVrhr EH$ nmÌVm nyU© AgUmè`m ì`ŠVr.
nwñVH$ {Vgao … _ŠVoXmar ~mOma Am{U {d^mOZ
(1) `ed§Vamd MìhmU _hmamï´> _wŠV {dÚmnrR>mV `mnydu àW_
■ g_J«bú`r AW©emñÌ (ECO 219) dfm©g àdoe KoVbobo gd© Aܶ¶ZmWu.
nwñVH$ n{hbo … g_J«bú`r AW©emñÌ Am{U amîQ´>r` CËnÝZ
(2) 12 dr CÎmrU©VoZ§Va emgZ_mÝ` d _mÝ`VmàmßV
nwñVH$ Xwgao … Ho$Ýgà{UV {gÕm§V
{dÚmnrR>mV§ rb ~r.E. {dÚmemIoVrb àW_ df© narjm CÎmrU©
nwñVH$ {Vgao … n¡gm, n¡emMo _yë` Am{U ~±H$àUmbr
AgUmè`m {dÚmÏ`mªZm {dÚmnrR>mÀ`m {ÛVr` dfm©g gai
■ AmYw{ZH$ ^maVmMm B{Vhmg (HIS 220) (WoQ>) àdoe {_iob; åhUOoM _wŠV {dÚmnrR>mÀ`m n{hë`m
nwñVH$ n{hbo … {~«{Q>e gm_«mÁ`dmX Am{U ^maV dfm©À`m gd© {df`m§Mr (36 lo`m§H$m§Mo 6 Aä`mgH«$_)
nwñVH$ Xwgao … amîQ´>r` Midi … 1885-1920 Ë`mg gyQ> XoÊ`mV `oB©b. Aem {dÚmÏ`mªZr àW_ df©
nwñVH$ {Vgao … {~«{Q>e àemgZmMm B{Vhmg Am{U KQ>ZmË_H$ CÎmrU© Agë`mMo g§~{§ YV {dÚmnrR>mÀ`m JwUnÌH$mMr EH$
{dH$mg (1858 Vo 1950)
~r. E. nXdr {ejUH«$_ 2023-24 : _m{hVrnwpñVH$m : 8
à_m{UV gË`àV àdoe AOm©gmo~V OmoS>Uo Amdí`H$ gai (WoQ>) àdoe KoUmè`m {dÚmÏ`mªgmR>r {ejUH«$_
Amho. AÝ`Wm A§{V_ àdoe {Xbm OmUma Zmhr. ewëH$ ({ÛVr¶ df© ~r.E.)
(3) Aݶ {dÚmnrR>mVyZ ~r.E. emIoV àW‘ df© nyU© Ho$boë¶m
ewëH$ Vnerb ewëH$ é.
{dÚm϶mªZm {dÚmnrR>mÀ¶m ~r.E. {ejUH«$‘mÀ¶m {ÛVr¶
dfm©V àdoe XoʶmV ¶oB©b. e¡j{UH$ ewëH$ 1600
Aä¶mgH|$Ð ewëH$ 600
(4) AÝ` emIoVZy nXdr {ejUH«$_mMo àW_ df© nyU© Ho$boë`m
{dÚmÏ`m©g WoQ> {ÛVr` dfm©g àdoe {_iUma Zmhr. narjm ewëH$ 910
CXmhaUmW©, àW_ df© ~r.H$m°_., ~r.Eñgr. AWdm ~r.E. lo¶mH$m§Va ewëH$ 1500
ì`{V[aº$ BVa {ejUH«$_ nyU© Ho$boë`m {dÚmÏ`mªZm ~r.E. nXdr àXmZ ewëH$ 00
àW_ dfm©g àdoe KoVm `oB©b, WoQ> ~r.E. {ÛVr` dfm©g ‘mOr {dÚmWu g§K ewëH$ 00
àdoe {_iUma Zmhr. ‘m. amÁ¶nmb H$m¶m©b¶ CnH«$‘ 38
AmnÎmr ì¶dñWmnZ ewëH$ 10
{dÚmWu H$ë¶mU ewëH$ 50
4.3 {Z`{_V àdoe KoUmè`m {dÚmÏ`mªgmR>r {ejUH«$_ nmÌVm ewëH$ 100
ewëH$ ({ÛVr¶ df© ~r.E.) B©-gw{dYm ewëH$ 60
AmoiInÌ ewëH$ 10
ewëH$ Vnerb ewëH$ é. J«§Wmb¶ ewëH$ 10
e¡j{UH$ ewëH$ 1600 amï´>r¶ godm ¶moOZm ewëH$ 10
Aä¶mgH|$Ð ewëH$ 600 ‘m{hVr nwpñVH$m ewëH$ 50
Zm|XUr ewëH$ 200
narjm ewëH$ 910
g§dmXn{ÌH$m ewëH$ 10
nXdr àXmZ ewëH$ 00
H«$sS> ewëH$ 50
‘mOr {dÚmWu g§K ewëH$ 00 {dÚmWu godm ewëH$ 10
‘m. amÁ¶nmb H$m¶m©b¶ CnH«$‘ 38
EHy$U 5218
AmnÎmr ì¶dñWmnZ ewëH$ 10
{dÚmWu H$ë¶mU ewëH$ 50 {ejUH«$_ ewëH$mg§~§Yr gyMZm
nmÌVm ewëH$ 00 ✥ AmnU àdoe KoV Agboë¶m {ejUH«$‘mMo àdoe ewëH$
B©-gw{dYm ewëH$ 60 ‘m{hVrnwpñVHo$V Z‘yX Ho$ë¶mà‘mUo ^aUo A{Zdm¶© Amho, {dÚmnrR>
{hñgm d Aä¶mgH|$Ð {hñgm hm EH$mMdoir ^amd¶mMm Agë¶mZo
AmoiInÌ ewëH$ 00
ewëH$ ^aʶm~m~VÀ¶m gyMZoZwgma àdoe AOm©V {Xboë¶m
J«§Wmb¶ ewëH$ 10 qbH$dê$Z gXaMo Am°ZbmB©Z no‘Q| > JoQ>do dmnê$Z H«$o {S>Q> / S>{o ~Q>
amï´>r¶ godm ¶moOZm ewëH$ 10 H$mS>© / ZoQ> ~±qH$JÛmao ewëH$ ^amd¶mMo Amho. {Xboë¶m qbH$
‘m{hVr nwpñVH$m ewëH$ 50 ì¶{V[a³V BVa Hw$R>ë¶mhr qbH$da ^abobo ewëH$ J«mø Yabo
OmUma Zmhr. ˶m‘wio ¶mMr gd©ñdr O~m~Xmar AO©XmamMr amhrb.
Zm|XUr ewëH$ 200
g§dmXn{ÌH$m ewëH$ 10 4.4 H$mbmdYr
H«$sS> ewëH$ 50 _wŠV d XÿañW {ejU nÕVrV {dÚmWu H$m_ H$aVm-H$aVm {ejU
KoV Agë`m_wio AÜ``Z-H$mbmdYr~m~V bdMrH$ YmoaU R>do Ê`mV Ambo
{dÚmWu godm ewëH$ 10
Amho. Ë`m_wio EH$m dfm©V H$amd`mMm Aä`mg Aܶ¶ZmWu Amnë`m gmo`rZo
EHy$U 3608 Vo df© g§në`mZ§Vahr H$ê$ eH$Vmo. åhUyZ ~r.E. nXdr {ejUH«$_ VrZ
dfmªMm Agbm Var Aܶ¶Zm϶m©g Vmo Amnë`m gmo`rZo AmR> dfmªn`ªV nyU©
~r. E. nXdr {ejUH«$_ 2023-24 : _m{hVrnwpñVH$m : 9
H$aÊ`mMr _w^m XoÊ`mV Ambr Amho. Aä`mg nyU© Pmë`mMr ImÌr Pmë`mda
narjm XoVm `oÊ`mMr ñdm`ÎmVm {dÚmÏ`m©bm XoÊ`mV Ambr Amho. df©AIoarg 5. V¥Vr` df© ~r. E.
hmoUmar narjm Aä`mg nyU© Pmbobm Zgë`mg Ë`mM doir XoÊ`mMr gŠVr
Zmhr, VgoM dfm©VZy XmoZ doim narjoMr g§Yr CnbãY Agë`mZo {dÚmWu 5.1 Aä`mgH«$_
Amnë`m gmo`rZo `mo½` doir narjm XoD$ eH$Vmo. g_Om, AmnU àW_ dfm©Mr ■ V¥Vr` df© gm_mÝ`ñVa
A§{V_ narjm {Xbr; na§Vw EH$hr Aä`mgH«$_ `eñdrnUo nyU© H$ê$ eH$bm {deof ñVamda EH$mM {df`mÀ`m ghm Aä`mgH«$_m§Mr narjm
ZmhrV (åhUOo 40% JwU) Var AmnUm§g {ÛVr` dfm©g àdoe {Xbm OmB©b. XoD$Z AmnU ~r.E. {deofñVa (ñnoeb) Aer nXdr KoD$ eH$Vm qH$dm
_mÌ n{hë`mdfm©À`m Aä`mgH«$_m§Mr A§{V_ narjm nwT>o Úmdr bmJob. øm gm_mÝ` ñVamgmR>r XmoZ {df`m§Vrb àË`oH$s VrZ Aä`mgH«$_ {ZdSy>Z
bdMrH$ nÕVrMm Aܶ¶Zm϶mªZr bm^ ¿`mdm. ~r.E. (gm_mÝ`ñVa) Aer nXdr KoD$ eH$Vm. V¥Vr` dfm©bm àdoe
4.5 _mÜ`_ KoUmè`m Aܶ¶ZmÏ`m©gmR>r CnbãY {df`m§Mr gyMr nwT>rbà_mUo Amho.
B§J«OrÀ`m Aä`mgH«$_mIoarO BVa gd© Aä`mgH«$_m§gmR>r (1) gm_mÝ`ñVa … {df`dma Aä`mgH«$_m§Mr `mXr -
_mÜ`_ {dÚm϶m©Zo {ZdS>bëo ¶m Aܶ¶ZmÀ¶m ^mfoMo amhrb. B§JO
« rIoarO
{df` g§Ho$Vm§H$ Aä`mgH«$_
BVa gd© Aä`mgH«$_m§Mr nmR>ç-nwñVHo$, Aä`mgH«$_m§Mo _mJ©Xe©Z,
J¥hnmR>, dJ©MmMUr d A§{V_ narjoÀ`m àíZn{ÌH$m {ZdS> Ho$boë¶m (1) _amR>r MAR 250 dmL²>_` àH$ma (H$mì` d ZmQ>H$)
^mfoVyZM amhVrb. _mÌ àíZm§Mr CÎmao {b{hÊ`mgmR>r _amR>r qH$dm MAR 251 _Ü``wJrZ dmL²>_`rZ àdmh
B§J«Or ^mfoMm dmna H$aÊ`mMo ñdmV§Í` amhrb. MAR 254 àgma_mÜ`_m§gmR>r boIZ H$m¡eë`o
4.6 _yë`_mnZ à{H«$`m (2) English ENG 255 Indian Writing in English
■ H¥$fr, CÚmoJ d godm joÌmMo Am{W©H$ {gÕm§V (ECO 278) ■ bmoH$àemgZ (POL 311)
nwñVH$ n{hbo … bmoH$àemgZ … ñdê$n d ì`már
nwñVH$ n{hbo … H¥$fr joÌmMo Am{W©H$ {gÕm§V
nwñVH$ Xwgao … àemgH$s` `§ÌUm
nwñVH$ Xwgao … CÚmoJ joÌmMo Am{W©H$ {gÕm§V
nwñVH$ {Vgao … ñWm{ZH$ àemgZ … J«m_rU d ZmJar
nwñVH$ {Vgao … godm joÌmMo Am{W©H$ {gÕm§V
~r. E. nXdr {ejUH«$_ 2023-24 : _m{hVrnwpñVH$m : 13
B{Vhmg ■ Am¡Úmo{JH$ g_mOemó (SOC 294)
■ àmMrZ ^maV … àma§^ Vo `mXdH$mi (HIS 280) nwñVH$ n{hbo … Am¡Úmo{JH$ g_mOemó … ñdê$n d ì`már
nwñVH$ n{hbo … àmMrZ ^maVmMr gm§ñH¥${VH$ AmoiI (àma§^ Vo nwñVH$ Xwgao … CÚmoJY§Xo, ZmoH$aemhr, H$m_Jma d ì`dñWmnZ
{¼ñVnyd© 600) nwñVH$ {Vgao … Am¡Úmo{JH$ g§~§Y d H$m_Jma H$ë`mU
nwñVH$ Xwgao … àmMrZ ^maV … amOH$s` pñWË`§Vao
■ bmoH$g§»`m {ejU (SOC 295)
nwñVH$ {Vgao … àmMrZ ^maV … Am{W©H$ d gm_m{OH$ dmQ>Mmb
nwñVH$ n{hbo … bmoH$g§»`m {ejU … AmoiI
■ _Ü``wJrZ ^maV … (B.g. 1206 Vo 1857) (HIS 281) nwñVH$ Xwgao … Hw$Qw>§~ñdmñÏ` {ejU
nwñVH$ n{hbo … gëVZV Vo {dO`ZJa (1206 Vo 1526) nwñVH$ {Vgao … bmoH$g§»`m {ejU … _yë`_mnZ g§emoYZ
nwñVH$ Xwgao … _moJb - _amR>m H$mbI§S> (1526 Vo 1818)
nwñVH$ {Vgao … dgmhVdmXmMm nyd©a§J ■ d`modY©Z à{H«$`m (SOC 312)
nwñVH$ n{hbo … d`modY©Z à{H«$`m … ñdê$n d ì`már
■ ^maVr` ór-OrdZmMr dmQ>Mmb (HIS 282)
nwñVH$ Xwgao … d¥Õm§Mo Amamo½` … emar[aH$ d _mZ{gH$
nwñVH$ n{hbo … àmMrZ ^maVr` ór-OrdZ
nwñVH$ {Vgao … d¥ÕmnH$mb g_m`moOZ Am{U Á`oð>mon`moJr
nwñVH$ Xwgao … _Ü``wJrZ ^maVmVrb ór-OrdZ
g§ñWm§Mr ^y{_H$m
nwñVH$ {Vgao … AmYw{ZH$ ^maVmVrb ór-OrdZ
■ gmH©$ Xoem§Mm B{Vhmg (HIS 283) 5.2 àdoe-nmÌVm
nwñVH$ n{hbo … gmH©$ Xoem§Mm n[aM` Imbrbn¡H$s H$moUVrhr EH$ nmÌVm nyU© AgUmè`m ì`ŠVr.
nwñVH$ Xwgao … dgmhVdmX d gmH©$ Xoe 1. `ed§Vamd MìhmU _hmamï´> _wŠV {dÚmnrR>mV `mnydu {ÛVr`
nwñVH$ {Vgao … gmH©$ ñWmnZoZ§VaMr dmQ>Mmb dfm©V àdoe KoVbobo gd© {dÚmWu.
2. WoQ>/gai V¥Vr` df© ~r.E. bm àdoe {_iUma Zmhr.
■ {d{dYVoVrb EH$Vm (HIS 285)
nwñVH$ n{hbo … ^maVmMm gm§ñH¥${VH$ dmagm Am{U gm_m{OH$ 5.3 {Z`{_V àdoe KoUmè`m Aܶ¶ZmÏ`mªgmR>r {ejUH«$_
OS>UKS>U ewëH$ (V¥Vr¶ df© ~r.E.)
nwñVH$ Xwgao … ^maVmVrb Ym{_©H$ {d{dYVm
nwñVH$ {Vgao … gm_m{OH$ nwZ~mªYUrMr {Xem ewëH$ Vnerb ewëH$ é.
e¡j{UH$ ewëH$ 1600
■ AmYw{ZH$ _hmamï´>mVrb n[adV©ZmMm B{Vhmg (HIS 310)
Aä¶mgH|$Ð ewëH$ 800
nwñVH$ n{hbo … {~«{Q>e dgmhVdmX Am{U _hmamï´>
nwñVH$ Xwgao … _hmamï´>mVrb gm_m{OH$ d gm§ñH¥${VH$ à~moYZ narjm ewëH$ 780
nwñVH$ {Vgao … Am§Vaamï´>r` Am§XmobZmVrb _hmamï´>mMm gh^mJ nXdr àXmZ ewëH$ 350
‘mOr {dÚmWu g§K ewëH$ 10
‘m. amÁ¶nmb H$m¶m©b¶ CnH«$‘ 38
g_mOemó AmnÎmr ì¶dñWmnZ ewëH$ 10
■ n`m©daU d g_mO (SOC 291) {dÚmWu H$ë¶mU ewëH$ 50
nwñVH$ n{hbo … n`m©daU{df`H$ {d{dY g§H$ënZm nmÌVm ewëH$ 00
nwñVH$ Xwgao … OmJ{VH$ g_ñ`m B©-gw{dYm ewëH$ 60
nwñVH$ {Vgao … ñWm{ZH$ g_ñ`m AmoiInÌ ewëH$ 00
■ J«m_rU g_mOemó (SOC 292) J«§Wmb¶ ewëH$ 10
nwñVH$ n{hbo … J«m_rU g_mOemó … ñdê$n d ì`már amï´>r¶ godm ¶moOZm ewëH$ 10
nwñVH$ Xwgao … Om{Vì`dñWm d AW©ì`dñWm ‘m{hVr nwpñVH$m ewëH$ 50
nwñVH$ {Vgao … J«m_rU amOH$maU Am{U J«m_rU g§ñH¥$Vr Zm|XUr ewëH$ 200
g§dmXn{ÌH$m ewëH$ 10
■ g_mOemómMo A{^OmV {dMmad§V (SOC 293) H«$sS> ewëH$ 50
nwñVH$ n{hbo … g_mOemómMm CJ_ {dÚmWu godm ewëH$ 10
nwñVH$ Xwgao … H$mb© _mŠg© Am{U _°Šg do~a
EHy$U 4038
nwñVH$ {Vgao … E{_b XwaIr_
~r. E. nXdr {ejUH«$_ 2023-24 : _m{hVrnwpñVH$m : 14
{ejUH«$_ ewëH$mg§~§Yr gyMZm JwUm§V {_giyZ JwUn{ÌHo$V EH${ÌVnUo Xe©{dÊ`mV `oVrb.
✥ AmnU àdoe KoV Agboë¶m {ejUH«$‘mMo àdoe ewëH$ n A§VJ©V _yë`_mnZ d A§{V_ _yë`_mnZmV àmá Ho$boë`m JwUm§À`m
‘m{hVrnwpñVHo$V Z‘yX Ho$ë¶mà‘mUo ^aUo A{Zdm¶© Amho, {dÚmnrR> AmYmao A§{V_ {ZH$mb Omhra H$aÊ`mV `oB©b.
{hñgm d Aä¶mgH|$Ð {hñgm hm EH$mMdoir ^amd¶mMm Agë¶mZo A§{V_ _yë`_mnZ
ewëH$ ^aʶm~m~VÀ¶m gyMZoZwgma àdoe AOm©V {Xboë¶m n àË`oH$ Aä`mgH«$_mMr 80 JwUm§Mr 3 Vmg doi AgUmar A§{V_
qbH$dê$Z gXaMo Am°ZbmB©Z no‘Q| > JoQ>do dmnê$Z H«$o {S>Q> / S>{o ~Q> narjm KoÊ`mV `oBb © . àË`oH$ dfm©g àVr Aä`mgH«$_ 80 JwUm§Mr
H$mS>© / ZoQ> ~±qH$JÛmao ewëH$ ^amd¶mMo Amho. {Xboë¶m qbH$ A§{V_ narjm Agob. àË`oH$ Aä`mgH«$_mg 80 JwUm§Mr EH$
ì¶{V[a³V BVa Hw$R>ë¶mhr qbH$da ^abobo ewëH$ J«mø Yabo `mà_mUo àVr df© ghm Aä`mgH«$_m§H$[aVm 80 JwUm§À`m 6
OmUma Zmhr. ˶m‘wio ¶mMr gd©ñdr O~m~Xmar AO©XmamMr amhrb. àíZn{ÌH$m AgVrb. àË`oH$ àíZn{ÌHo$V 20 JwUm§Mo 4 àíZ AgVrb.
à˶oH$ àíZmV à˶oH$s 5 JwUm§Mo 5 CnàíZ AgVrb. àË`oH$
5.4 {ejUH«$_ H$mbmdYr àíZmVrb nmMn¡H$s Mma Cn-àíZ gmoS>dmd¶mMo AgVrb.
Oo Aܶ¶ZmWu WoQ> / gai {ÛVr` df© ~r.E. bm àdoe KoVrb Aܶ¶ZmÏ`mªZm àË`oH$ Aä`mgH«$_mV 80 n¡H$s {_imbobo JwU
Ë`m§À`mgmR>r H$_mb Zm|XUr H$mbmdYr 5 df} BVH$m amhrb. JwUn{ÌHo$V ñdV§ÌnUo (UA) Xe©{dÊ`mV `oVrb. àË`oH$
5.5 _mÜ`_ Aä`mgH«$_mV CÎmrU© hmoÊ`mH$[aVm {H$_mZ 40% JwU {_i{dUo
A{Zdm`© Agob.
B§J«OrÀ`m Aä`mgH«$_mIoarO BVa gd© Aä`mgH«$_m§gmR>r
_mÜ`_ Aܶ¶Zm϶m©Zo {ZdS>boë¶m Aܶ¶ZmÀ¶m ^mfoMo amhrb. n _mZgemó {df`mV ({deofñVa) à`moJm§Mm A§V^m©d Agë`mZo
PSY 308 "àm`mo{JH$ nÕVr' `m Aä`mgH«$_mgmR>r ñdV§Ì
B§J«OrIoarO BVa gd© Aä`mgH«$_m§Mr nmR>çnwñVHo$, Aä`mgH«$_m§Mo
_mJ©Xe©Z, J¥hnmR>, dJ©MmMUr d A§{V_ narjoÀ`m àíZn{ÌH$m {ZdS> _yë`_mnZ nÕVr Agob. Vr g§~§{YV Aܶ¶ZmÏ`mªZm
Ho$boë¶m ^mfoVyZM amhVrb. _mÌ àíZm§Mr CÎmao {b{hÊ`mgmR>r _amR>r ñdV§ÌnUo H$i{dÊ`mV `oB©b.
qH$dm B§J«Or ^mfoMm dmna H$aÊ`mMo ñdmV§Í` amhrb. n {ÛVr` / V¥Vr` df© ~r.E. Aä`mgH«$_mÀ`m A§{V_ narjoÀ`m
JwUm§daM nXdr {Xbr OmVo.
5.6 _yë`_mnZ à{H«$`m n Aܶ¶ZmÏ`mªZm _yë`_mnZ d A§{V_ narjm Aem XmoÝhtV
A§VJ©V _yë`_mnZ {H$_mZ 40% JwU àmßV H$aUo A{Zdm`© amhrb. A§VJ©V
n A§VJ©V _yë`_mnZmV àË`oH$ Aä`mgH«$_mgmR>r 20 JwUm§Mm J¥hnmR> _yë`_mnZ åhUOo J¥hnmR> nyU© H$aUmè`m Aܶ¶ZmÏ`mªZm, Ë`mMm
XoÊ`mV `oB©c. àË`oH$s 5 JwUm§Mo 4 àíZ AgVrb. bm^ A§{V_ _yë`_mnZmgmR>r KoVm `oB©b d Oo Aܶ¶ZmWu
n J¥hnmR>mMo àíZ {dÚmnrR>mÀ`m g§Ho$VñWimdê$Z S>mD$ZbmoS> A§VJ©V _yë`_mnZmVrb J¥hnmR> nyU© H$aUma ZmhrV Ë`m§Mo
H$ê$Z ¿`mdoV Am{U Vo gmoS>dyZ Aܶ¶Z ghmæ¶Vm H|$Ðmda _yë`_mnZ Ho$di A§{V_ narjoÀ`m JwUm§daM H$aÊ`mV `oB©b.
O_m H$amdoV. àmßV JwUm§Mo 80% _hÎdà_mUmZwgma JwU ê$nm§VaU H$ê$Z
àË`oH$ Aä`mgH«$_mÀ`m J¥hnmR>mgmR>r à˶oH$s 5 JwUm§Mo 4 àíZ Ë`mZwgma A§{V_ {ZH$mb Kmo{fV H$aÊ`mV `oB©b.
gmoS>dmd¶mMo AgVrb. A§VJ©V _yë`_mnZmgmR>rMo (J¥hnmR>mMo) n Oo Aܶ¶ZmWu A§{V_ narjoV AZwÎmrU© hmoVrb Ë`m§Zr
àíZ Aܶ¶ZmÏ`mªZr {dÚmnrR>mÀ`m g§H$o VñWimdê$Z S>mD$ZbmoS> {dÚmnrR>mÀ`m g§Ho$VñWimdarb narjm `m qbH$da OmD$Z
H$ê$Z ¿`m`Mo AmhoV. A§VJ©V _yë`_mnZmV CÎmrU© hmoÊ`mH$[aVm nw Z n© [ ajo M m AO© (\$m° _ © ) ^amdm. narjm {d^mJmZo
{H$_mZ 40% Jw U {_i{dUo A{Zdm`© Ago b . A§ V J© V nwZn©arjoH$[aVm {ZYm©[aV Ho$bobo ewëH$ Aܶ¶ZmÏ`mªZr
‘y붑mnZmA§VJ©V 20 n¡H$s {_imbobo JwU JwUn{ÌHo$V ñdV§ÌnUo Am°ZbmB©Z nÕVrZo ^amd`mMo Amho.
(CA) Xe©{dʶmV ¶oVrb. VgoM ho JwU A§{V_ narjoV {_imboë`m