Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Vidoun, Vidau,
Segound la vido
Lou journau,
F. MISTRAL.
(Prouvrbi di meissounij.
i5b
PRES DE L'ABOUNAMEN
RURU DE REDACIOUN
E D'ABOUNAGE
Un an...
Siis mes
.........
.........
1 O fr.
5 fr. so
Tres mes.......... 3 fr.
Estrangi.......... 12 fr.
Vers
FOLC DE BARONCELLI
au palais du Roure,
EN AVIGNOUN
II RUUGE DU EJ J
Ah! coume coumprene l'afiscacioun de l'au-
mand qu'es gardo-casso du marqus. S'envn en Avignoun, e i' arribo quand Ion pople
vn de se revuta contro l'autorita du Papo e
du Vice-Legat, e festejo sa renioun la
Frano. Rescontro d ns la vilo un brave ome
Adelino i'
escolo sus Ion relarg de la grand gliso e, geinoun en terro davans l'autar de la Federacioun,
de sa vido.
Mai li Rouge du Miejour soun impacint de
poundre la Marsiheso :
Nous entrerons dans la carrire
Quand nos ans n'y seront plus.
Ah !
E pii s'engorgo dins Paris, coume un gaudre aboudenfli pr la raisso, la troupo miejour-
Maire Ption, Ion coumandadt de la gardo naciounalo Santerre, trantaion entre ion pople e
Ion ri, negouciant em li dons partit, pr se
jougne en fin de comte -n-aquu que sara
vincire ; li seicioun de la gardo naciounalo
parisenco em Santerre an resta touto la matinado aqui, liuen du castu, mai pamens
de fi contro li Marsihs, ajuda pr Ion michant Surto que i cargavo soun fusiu. Mai
Surto es un traite; brulo subran d'uno pistouletado la cervello soun jouine mstre,
la marqueso d'Ambrun pr faire peri Ion marqus, Ion comte, Adelino e Pascalet, e rauba
li bn de la famiho d'Ambrun. Ansin la venjano privado atrovo souvnt sousto e ajudo
dins li grand treboulun di nacioun. Adelino
e Pascalet an pouscu se sauva ; elo tourno en
Prouvnao e i devn mourgo ; u, maucoura
pr lis assassinat e li raubadisso que seguisson la vitri du bataioun marsihs, vu se
nega en Sino, quand entnd rampela lou tambour que sono li voulountri pr apara la Patrio en dangi : s'enrolo dins l'armado, e fai
tuti li grndi guerro de la Revoulucioun e de
l'Empri.
Revengu Paris entre dos campagno, Pascau mountavo la grdi sus la plao, de la Revouci3un. A-de-rng, li carreto pleno de
coundana mort s'arrestavon davans la guihoutino. Enfin uno arribo, cargado soulamen
de dos femo e d'un ome, e Pascau estabousi
i recounis la marqueso Adelado, la Jacarasso e Surto. Alor iu vole i parla, i reproucha tuti si crime, mai noun pole sourti
uno paraulo ; n'ai que la foro de i moustra
du det amoundaut Ion coutelas lusnt. Tuti
tres au cop, Surto. Adelado e la Jacarasso,
ausson lis iue, e tuti tres li baisson subran
em terrour ; la marquesojito un crid etoumbo
sus si geinoun, iu meure requiule espaventa !
Noun es la visto du coutu que nous a pala-
L'AICLI
1
v2lo dins soun pieu l'amo miejournalo, arderouso e generouso, e jito uno nouvetlo lus,
e la lus de la verita, sus lis evenimen de la
Revoulucioun. Un cop de mai s'es verifica Ion
Sic vos non vobis du pouto. D'ni an trima,
roumpre lis antiqui cadeno ; aqusti n'an rabaia li tros e tourna-mai lis an fourjado. Pr
malastre ac s'es couneigu trop tard, e faugu
li counsequnci du coumbat d'avoust pr
esclargi la visto Pascalet e si coumpan du bataioun de Marsiho : Urousamen sian pas tucle. Ac 's bn li Parisen,
nous disn entre li dnt; aro qu'avn dubert
la porto, li voudran intra proumi, aro saran
- E leu sauto-roubin ?
- Atends, mis enfant; i sian. E moun brave paire
qu'avi fa'sprs de faire dura la sourneto pr que la som
nous prengusse, en vesnt que leu Pichot-Ome nous
arrapavo, veni, en s'entanchant pr acaba : Pamens
Adam s'enanavo entaula soun galant chivalot au coutri;
mai voici qu'au bout de sis artu, car avi li pd nus, un
pichot bestiri negret s'esquichavo pr poud escala si
LOU SAUTO-ROUBIN
vengu
LIItaI licrt;.lr.
17
FUIETOUN DE L'AILI
ESCOURREGUDO
EN
ANGLO-TERRO
La plueio s'avano : toumbo de gouto ! A founs de
trin travessan un grand bos ounte branquejon, crese,
tuti li meno d'aubre de la creacioun. Oh ! li bus aubre! Aro plbu de-bon... Passan sus uno ribiero poulido que verdejo entre si ribo tepouso. Es un tablu
salo du ri.
E vaqui tout.
De Madamo de Svign, au countrri. es pertout que se
remmbro Ion passage Es verai que sus la terrasso,
la Margarido di lIargarido noua pousqu veni s'esp.tceja ; la gliso de Sant-Sauvaire eisistavo pancaro :
sigu bastido, pr Jan Delauche, qu'un paru d'an aprs,
de 1535 15'9 ; e, pr counsequnt, la terrasso, qu'es
loti courounamen incoumparable du mounumen, eisistavo pas noun plus ; sa plao, la rancaredo nuso e
drecho fourmavo un degoulbu esfraious, dangeirous n-aquli qu'au bord i sarien vengu pantaia.
terrasso unico au mounde, d'aquu bescaume meravihous, jougu; ro soun rode de permenado favourit,
coume de sa fiho, d'abord que s'estnt, paris, abusounado, e devengudo impraticablo, i disi : Ne faitesvous point rtablir votre terrasse ? Gette ruine me dplat
et vous te votre unique promenade. (L. 3juillet 1675.)
Pr espiricha lis enviroun, aqui campavon lo bello luneto que l'abat de Grignan avi aducho au castu e que
pourtavo dos o tres lgo. En la virant du marrit bout,
aliunchavo li fachous e lis ahissable d'eitant : aquu sistmo qu'elo-meme avi atrouva la rejoussi foro e Ion
recoumandavo maliciousamen sa fiho cc Quand on se
trouve bien oppresse de mchante compagnie, il n'y a
qu' faire venir sa lunette et la tourner du ct qui loigne.
Foro brri, avion, li nbbli castelano, dons utri rode
preferi pr si permenado ; loti dis mai : Je ne vois que
:
IADAMO DE SVIGN
1110umavage (l'un felibre Grignan
l'ucasioun du segound centenri de sa mort.
(SEGUIDO)
XV
gnan ; c'est une de mes envies de me retrouver dans ce chteau avec tous les Grignan du
En l'an 1533, dins la proumiero quingeno de nouvmbre, loti ri Francs 11, tournant de Marsiho, ounte veni
en-tant-lu l'auriho es plus blessado. Perqu? pr oqu'es uno longe naturalo i bouco que la parlon, e que
l'autro n'es qu'uno imitacioun.
Vs, uno imitacioun vaudra jamai, siegue en parla-
L'A 1 L1
Just Ion mstre de la font, - car ro sus uno font quihado l'estatuo - s'atrouv aperaqui.
Qu'es aquelo poulido estatuo qu'avs aqui? i fagure.
- Es
Lou baroun de Salamoun, en quau aquu sejour aparteni finalamen, l'a fa enta mis arneinaja que co qu'ro
tms passa, e l'a baia - emai fou doumaine de la Gareno - la coumuno de Grignan, coume fou porto uno
lauso de mabre blanc encastrado dins li paret de la roco
que sousbaumo. Sus aquelo lauso, couine pertout i li
marcant, lis arlri e n'i'a 'oro - escarlimpon, mand
de s'esclapa la tsto, pr i gratusa soue noum... [Jno figuiero suvajo, qu'a si racino en l'r dintre la roco, i'oumbrajo de sa ramo aquelo iscripcioun :
LA GROTTE DE ROCHECOURBIRE
A T DONNE A LA COMMUNE DE
GRIGNAN PAR M. LE BARON SALAMON
LE 20 NOVEMBRE 1837
A
en pourtegue, se mounto, pr quauquis escali, au replanat de dessout la roco ; pii, de chasque las, la proumenado s'estiroen raountado douo. A man dstro du
bans, s'atrovo uno autro baumo pus estrecho, Es aqui,
dison, que la bello Marqueso veni escriure.
lu ai vougu tambn, un jour, i pantaia d'elo.
A ROCHO-COURBIERO
Au rode mounte s'asset
Siu vengu sista'no passado
Aquelo ramo, vuei bressado
Du vnt, elo antan l'escout.
Soutaquest ro leprous ist
Touto soulo em si pensado
Eicito mang de brassado
Sa fiho caro : n'en vos ? t !
Pr li grand roure embarria,
En aquest site, smblo, i'a
Enca 'n perfum de sa bello amo.
La font, l'aureto, lis aucu,
Babihon de la noblo damo
Sout fou ro, sublime arcounsu.
Rocho-Courbiero 1896.
XXXIII
Tout en escrivnt au creioun, sus un troc de papi, li refleissioun d'eici-dessus, m'avise que l'ouro
de la partno es arribado. En routo !
De Carlisle Dumfries, l'on ribejo l'Oucean un bon
moumen. E noun se vi que terro palunouso ounte,
au mitan dis ourse e dis engano, verdejon de sagno e
Dumfries se mostro bn lu, travs fou fum esPs de sis usino. Aqui demoro l'evesque de Candida
Casa, Mounsegne Turner, sucessour de noste B. PaircAdam, fou premoustra. Au Mejan-Age, ro un evescat
nostre : smpre un enfant de S. Nourbert que i'-ucupavo la cadiero pountificalo. Acb dur peraqui enjusquo la bourroulo uganaudo. A moun retour, t, me
M. LE BARON SALAMON
LA
COMMUNE RECONNAISSSANTE
Madamo de Svign n'en fai mencioun, d'aquelo figuiero. Lou pus agradiu de tout es pamens pas elo,
mai aquelo aigo estremamen lindo e fresco - coume aigo
de roco - emai un brigounet ferruginouso, que degouto
smpre, coume se blasinavo, du roucassas suvage, leprous e fura, tout moussu -n-aquu rode, dins un hachas que vsso, ounte tuti li quinsoun du quarti vnon
bure, e mounte refrescon si gavai li roussignou que i
fan fou councert fou pu delicious que se posque imagina.
Dison qu'un bedigas de pastre, un viage, em soun fouit,
em de caiau, n'en fagu toumba 'n tros, d'aquelo
coume vess... I'avi un pichot cantoun d'amo du pople, dins aquelo creaturo tant aristoucratico pamens,
Ei soun souveni qu'a counsacra. aquest site e i'a atira
fou mounde. Souvnt, en eft, i revn Rocho-Courbiero, dins si letro sa fiho que i'anavo, elo, souvntifes espaceja, d'ouro de tms, soun indoulnci. e esvaria
soun pegin, que i'anavo manja meme e i baiavo de fsto
campstro, de jour errai de niue.
Vous m'crivez de Fochecourbire ; la jolie date ! la
jolie grotte ! que vous tes aimable de vous y souvenir
de moi et de m'y regretter.
- Ah ! que j'aimerais souper Rochecourbire !
Tres qu'art d'ouro d'arrst e partn mai. Nous vaqui en plen pas roucassi. A travs de gorgo founso
reste est un effet du temprament indocile et trop brusque : je fais toujours un grand honneur aux sentiments
du crrur; on est quelquefois oblig de souffrir les circonstances et dpendances de l'amiti, quoiqu'elles ne
Montgobert de mchantes cluses soutenir Rochecourbire; puisqu'elle ace talent, il faut l'exercer.
Paris qu'ac fagu eft, d'abord que, la letro d'aprs,
dis : Montgobert m'crit des merveilles de son racommodement : il me parat que dsormais rien n'est capable de la sparer de vous ; il me semblait que je voyais
le fond, et que c'tait dommage qu'il fut couvert d'pines
et de brouillards.
(L. de Paris, 30 aot 1680.)
Quuqui fes la Montgobert servi de secretri Mai
damo de Grignan. Un viage, escrigu que Jou Comte de
Grignan ro intra au bal la gueule enfarine , macoumprennt que fou mot ro trop groussi, escaf gueule
e metegu bouche; o que provo, coume Ion dis tant judiciousamen la Marqueso, que soun founs ro meiour que
lis aparnci.
...E me disi, la bono Souf[o S. ., qu'es de Grignan e
du meiour mounde, un jour que babihavian de RochoCourbiero : Avian uno vigno, i Blacho, quasimen en fao
de la famouso Baumo... Or, estnt jouino, aviu belu
ds an - aro a siis crous em Ion crousihoun - l'endeman d'un jour qu'avi plugu, anerian -n-aquelo vigno, em ma sorre Neto, acampa de cacalauso. Noste
pani sigu lu cacalucha. Lou pourterian souto la roco,
e nu tri, que semblavian dons loup, talamen ro bagua,
s'enanerian pu liuen, manja fou tros de pan de noste dej una tout en sautrihejant e foulastrejant coume de cabret.
Quand pii venguerian pr cerca noste marrit pani
Qu sara pas countnt vague quicha l'anchoio ! Adiu, moun vii counfraire, ami qu'ai jamai vist
Urous pousquen nous vire un jour en Paradis !
Lou municipe de LVigtown. - La messioun de Withorn. - Ounte nias, o blanc canounge de moun
Ordre
Dimenche, 13 d'utobre. - Triste dimenche, dimenche sourne, nivoulous, snso un rai de soulu 1
Siu Wigtown, Ouigtaun coume proununcion li
gnt d'eici ; siu Wigtown, sus aquu lambias de
terro triangulri, que sa pouncho s'alongo dins aquu
rode de l'Oucean, apela Mar d'Irlando. Es l'Escosso
dins sa majesta tristasso e silenciouso.
(A segui.)
L'AibLi
NOUVELU
1Alw.
Li fsto l'ounour de Florian, de Pasteur e
de Sauvages, soun estado resplendnto e ressido mai que
bn. L'inaguracioun, en particuli, d'u buste de l'abat
P. A. Boissier de Sauvages, autour du Dictionnaire languedocien-franais (17156), a agu lou caratre poupulri
que fali.
M, Enri de Bornier u-meme presidavo Aprs un
mastrau discours du pouto academician, parlron M. de
Ramel, Maire e deputa d'Als, pii M. Leunci Destremx,
e pii Gastoun Jourdanne e Albert Arnavielle au noum
du Felibrige. Veici o que n'a di L'clair, de MountPeli :
M. Gaston Jourdanne parle son tour. L'ancien maire
de Carcassonne s'est retir, on le sait, tout jeune de la politique qui lui avait valu cependant une assez bruyante renomme. Il semble aujourd'hui avoir trouv sa voie dans
le Flibrige, dont il est un des majoraux les plus distingus. C'est au nom du Flibrige qu'il parle, devant l'abb
de Sauvages. Il le fait avec une matrise laquelle tout
,'e monde rend hommage et que le publie reconnat en hachant `son discours de vifs applaudisssements Aprs avoir
lou comme il convenait Pieuvre scientifique de l'abb de Sau-
vages, M. Gaston Jourdanne examine les travaux philologiques qui lui valent aujourd'hui le salut (les flibres Il
elle sur les lvres des enfants de nos coles. Aprs cette
dclaration, trs remarque par tous ceux qui ont suivi les
travaux du Congrs d'Avignon, M. Gaston Jourdanne, finit
en saluant l'abb de Sauvages au nom de Mistral, dont il
est le dlgu.
Une immense acclamation accompagne M. Jourdanne,
qui retourne sa place trs flicit par les personnes prsentes sur l'estrade.
ll tait difficile de rver un succs plus complet. C'est
cependant ce qu'a ralis le majoral Arnavielle, le flibre
si populaire A lais. Celui-ci, dans sa langue natale, se
lance dans une improvisation o l'on ne sait ce qu'on doit
admirer le plus, du feu de l'orateur, de sa conviction ou de
son aisance la tribune et de son charme bon enfant. Toute
l'assemble s'est leve pour fliciter l'orateur, ce pendant
que la foule lui faisait une ovation enthousiaste.
Ajoutons qu'une dlgation de flibres tait venu assister
la crmonie Citons de Nmes : M. Louis Bard ; de l'cole flibrenne de l'Aude, M. Borel ; d'Orange, M. Antonin Ral ; de l'cole du Parage, de Montpellier, MM. Jules Vran, A. Roche fort, E. Delmas, Combalat, etc.
Dans la soire qui a suivi cette crmonie, les flibres se
chats, d'Alais, qui ont fait son admiration et son tonnement, lui montrant sur les chemins noircis du pays des
mines des yeux bleus comme les pervenches de son pays
provencal. Un ban, battu avec nergie, salue sa vibrante
fremo pr L. Foucard.
improvisation.
gnon pr A. Saint-Raymond.
lengo prouvenalo en cadiero, charradisso en coungres d'dvignoun pr Marius d'Auruou (canounge Bourge) ; La luno pr
L. C.
siho.
mencioun.
la Grana-Coumbo.
e longo-m ai !
q'Inris.
cutimbak
71,
EN RACINO DE BRUSC
ARGUS DE LA PRSSO
FOUNDA EN 1879
a Pour tre sr de ne pas laisser chapper un journal qui l'aurait nomm, il tait
abonn l'Argus de la Presse, qui lit, dcoupe et traduit tous les journaux
du monde et en fournit les extraits sur n'importe quel sujet.
Pr bure risoulet
Toun vin de capitni,
Esperaren pas, nni,
D'av l'estouma blet.
Mariani.
VIN DE CASTEU-NOU-DE-PAPO
CLOU DRU
CASTU D ROCO-FINO
.
.
.
1 7 ,15 Ir-
e-1 6 CD fr.
fr.
.
.
SO
IL c 0
fr.