ΑίΙΧ ΜΑΚΤΙΝ

Ό Αθηναίος παις
ΤΓ3άυεΙίοη άβ « Ι,ΈηίβηΙ 9
ΓΘΟ>
>Ρ
3Γ υηθ
ύβ ΐΓοίδίβιτίθ θηηββ

^ Α $ Τ Ε Κ Μ Α Ν
L ENFANT
GREC

Adapté en grec par 7 élèves de 3 e :

Divine Claude
Hofbauer Christine
Nehlig Virginie
Stenger Régis
Schnepp Régine
Walter Gilles
Weber Katia
sous la conduite de leur professeur,
Mme Raphaële RINGELE.
Nous remercions très vivement
l'auteur de nous avoir autorisés à faire
ce travail,
M. l'inspecteur Schilling et M. Ritter,
le Principal du collège, de nous avoir
soutenus,
Mme Guglielmi, professeur au collège,
pour sa deuxième correction,
Mme Dubois, professeur à l'Institut
de Grec de Strasbourg, pour
sa correction définitive,
ainsi que tous ceux qui nous ont aidés
à l'élaboration de ce projet.
Lettre des élèves
à de futurs camarades

«Nous sommes un groupe de sept élèves ambiance de travail. Enfin, le souvenir

de 3e d'un petit collège d'Alsace. que nous a laissé ce travail d'équipe nous
Nous avons traduit ce livre dans un but permettra de garder de bons contacts et,
pédagogique afin que d'autres élèves qui sait, de suivre ensemble les traces
envisagent les études helléniques sous d'Alix en Grèce.
un angle plus attrayant. Nous y avons Jacques Martin, à travers 19 albums,
travaillé pendant notre deuxième année nous fait vivre les aventures d'Alix et de
de grec en nous répartissant son ami fidèle, Enak. De ce fait, il nous
équitablement le travail : chacun d'entre emmène en différents lieux du monde
nous avait environ sept pages à traduire. où se déroulent les intrigues. Dans toute
Nous les corrigions une première fois la collection des aventures d'Alix, trois
avant de remettre les versions améliorées livres seulement parlent de la Grèce
au professeur pour la mouture définitive. antique: L'Enfant grec, Le Dernier
Spartiate et Le Cheval de Troie. Leur
Bien sûr, nous avons rencontré contexte est différent des autres
un certain nombre de difficultés: nous ne ouvrages. En effet, dans Le Fils
disposions que du matériel minimal de Spartacus, L'Empereur de Chine,
(dictionnaire français/grec et nos Le Spectre de Carthage... l'auteur met
cours). Les outils mieux adaptés à notre en scène des personnages historique-
tâche figurent à la panoplie des lycéens ment connus, dans des lieux réels. Dans
et des étudiants hellénistes. D'autre part, L'Enfant grec, rien de tel. Le livre s'ouvre
le programme ne nous permettait pas sur un marché d'esclaves où Alix et son
toujours de suivre le fil de la bande ami sont vendus aux enchères...
dessinée car certains points, comme Qu'a donc en tête leur mystérieux
les subjonctifs, les passifs ou les optatifs, acquéreur? Que se trame-t-il donc
n'ont été vus qu'en cours d'année; derrière les Longs Murs d'Athènes?»
nous avons donc été obligés de revenir
en arrière pour traduire les bulles laissées
en suspens quand les connaissances
grammaticales manquaient.
D'autres points ne seront d'ailleurs
qu'au programme de 2e. Enfin nos
connaissances encore beaucoup trop
limitées de la langue et de la littérature
grecques ont fait que parfois
nos tournures sont maladroites,
simplifiées par rapport au texte initial
(tout en respectant le sens), ou utilisent
un vocabulaire peu classique.
Toutefois ces quelques difficultés
s'estompent devant les nombreux
avantages tirés de cette expérience. En
effet, nous avons acquis du vocabulaire
et des notions de civilisation nouveaux,
d'une manière différente des habituels
cours de grec, le tout dans une bonne
Préface
«La préface qui introduit par ailleurs
cet ouvrage me dispense de revenir
longuement sur la gestation et
les conditions de réalisation de cette
traduction de L'Enfant grec dans la langue
de Platon. De même, je ne dirai qu'en
passant la grande joie que j'ai éprouvée
lorsque Mme Ringelé a pris contact
avec moi pour m'exposer son projet qui,
au départ, avait encore les contours
quelque peu flous mais qui, à mesure que
le travail progressait, s'est précisé
et affermi.
L'essentiel pour moi est ailleurs. Il est
dans le caractère tout à fait exemplaire
de cette réalisation qui a permis la
synergie de forces qui généralement
travaillent sans se rencontrer — à moins
qu'elles ne s'ignorent délibérément.
Voilà des élèves enthousiastes qui
entreprennent un travail suscité et guidé
par un professeur dynamique et exigeant.
Celui-ci trouve une collègue disponible
avec laquelle s'engage une collaboration
active et confiante. Toutes les deux
travaillent dans un collège a priori peu
porté spontanément vers les études
grecques. Mais le chef d'établissement
est là, attentif à développer
l'enseignement des langues classiques,
précisément parce que le collège se
trouve un peu en dehors des principaux
circuits culturels: il appuie le projet
de toute sa faveur. Voilà un éditeur
qui s'intéresse à cet effort commun
et accepte de publier cette traduction.
Voilà enfin un professeur d'université
qui, malgré l'étendue et la diversité de
ses tâches, accepte de relire et d'amender
le travail encore hésitant d'hellénistes
en herbe sur lequel tant de fées
bienveillantes se sont penchées.
Certes, elles n'ont sans doute pas réussi
à atteindre la perfection. Etait-ce
possible? Etait-ce même souhaitable
dès lors que cette traduction se présente
explicitement comme un travail d'élèves
aidés par leur professeur et dont
Mme DUBOIS, maître de conférences
à l'Université des Sciences Humaines
de Strasbourg, a bien voulu réviser
la copie sans en bouleverser totalement
la texture? Pour ma part, je dirai sans
arrière-pensée que s'il reste quelques
scories ou maladresses, elles sont la trace
de l'effort d'enfants encore en pleine
phase d'apprentissage. Elles sont le gage
de leur sincérité et de leur courage:
personne, je pense, n'aura la cruauté
de leur reprocher de n'être pas nés
à Athènes du temps de Périclès.
Pour moi donc, quand je considère la
réalisation, je suis tenté de paraphraser
une préface célèbre en disant qu'«une
telle entreprise n'eut jamais d'exemple».
Son exécution n'aurait-elle point
d'imitateurs? J'espère bien qu'à l'instar
de Mme Ringelé, d'autres professeurs
de grec entreprendront des travaux
analogues même si — réalisme oblige —
un éditeur ne peut à chaque fois
s'investir dans un pareil effort. Mais c'est
au prix de cette pédagogie
intelligemment active que nous pourrons
donner une impulsion nouvelle à des
études qui ne sont réservées ni à une
élite ni uniquement à de futurs
professeurs de lettres. Au même titre
que le latin, le grec est une langue qui
développe l'esprit d'observation
et de rigueur, le sens de la subtilité et
de l'agilité intellectuelle, le goût de
la concision et de la propriété
des termes. Et pour ceux qui acceptent
d'en poursuivre l'étude, il donne
l'accès direct à des œuvres d'écrivains,
de poètes et de dramaturges qui, peut-être
plus encore que les Latins, ont donné
un infléchissement décisif
à notre civilisation et à notre culture.
Ce m'est donc une tâche bien agréable
de remercier chaleureusement tous les
acteurs de cette belle histoire: sans eux,
rien ne se serait passé et L'Enfant grec
aurait désespérément continué de parler
français. Mais comme il arrive souvent,
ce sont les acteurs d'une histoire qui les
dépasse: ils ont ouvert une brèche qui,
espérons-le, va s'élargir peut-être en
route sur laquelle on verra beaucoup
de jeunes hellénistes devenir,
en avançant, des adultes cultivés,
heureux et comblés. »

Gilbert Schilling
Inspecteur Pédagogique Régional
de Lettres de l'Académie de Strasbourg.
 JACQUES
MARTIN

Traduction de «L'Enfant grec» par une classe de troisième année,

du collège de Drulingen en Alsace.
Sous la direction de Mme R. RINGELE, enseignante,
et la supervision de Mme Ch. DUBOIS,
maître de conférences à l'U.S.H. Strasbourg II.

MMSliMMMMlD

oe 9e

CASTERMAN
 © Jacques Martin Casterman 1988
Droits de traduction et de reproduction réservés pour tous pays. Toute reproduction, même
partielle, de cet ouvrage est interdite. Une copie ou reproduction par quelque procédé que ce soit,
photographie, microfilm, bande magnétique, disque ou autre, constitue une contrefaçon passible
des peines prévues par la loi du 11 mars 1957 sur la protection des droits d'auteur.
 Εν μεν εκεινω τω κολπψ εν ω ουτω πολλοι και ενδοξοι ανδρες καλλιστα εργα επραξαν, εν δε τη
κυανη θαλαττη εκεινη δι' ης ουτω πολλα! και ταχειαι νηες επλευσαν, φαινονται τοις εισπλεουσιν
αϊ εικονες η μεν του Πειραιως, η δε της Ακροπολεως, πορρω υπερ αυτου λαμπουσης.

"Οταν δ' ο ηλιος επιλαμπη, οχλος πυκνος τε και ποικιλος

περι τα του λιμενος καπηλεια περιπατει. Εν γαρ τη αγορφ
δοκει εορτη ειναι.

Παντων δε των ωνιων μαλιστα
περιμαχητον εστιν ανθρωπος.
Και οι δουλους πωλουντες
πλειστον αργυριον πραττονται
Εκεινη ουν τη ημερςι,
διατονθορυβον
ουδεις προσεχει τω αρματι
δια των πυλων των του Κενταυ-
ρου εισιοντι.
Αποχωρησατε, αποχωρησατε Μα τον Δια. Εκει. Εκεινο
το μεγα βημα ειδες;
Ως πλησιαιτατα προσελθε.
... Kai νυν ορατε αγωγιμα τινα πλειστου αξια. Εκεινοι γαρ νεοι τε και
υγιεις δουλοι εισιν.'Ορατε δ'εκεινος τας γυναικας — ως μεν ισχυροι
αιΘρατται, ως δ'απαλα'ι τονχρωτα αιΣυραι—, εκεινους δε τους Αιθιοπας
ως ερρωνται. Αυτους ουν διασκεψαμενοι θαυμασετε.
'Ορατε νυν και τω δουλω ων απεστερησα, πολΛα χρηματα δους.
Φοινικας εμπορους τινος, σψοδρα αυτων επιθυμουντος·. Εγω οε
ραδιως α'ν αυτους και εν τη Αλεξανδρεια και εν τη Δηλφ πλειστου
επωλησα· νυν δ υμϊν. ω ανδρες Αθηναιοι, οι περι των τιμιων
μαλιστα επαιετε. τους εξαιρετους δουλους τουτους ετηρησα.
Άλλα πριν αυτω αποκηρυττειν. εγω...

Τις σοι αρεσκει

των δουλων,
Ποσου; Συνηθες εστιν εαν αυξηθηναι
τας τιμας. Όμως δε... Τωδε ενος
πωλω ταλαντου.
"Αγε δη, Τιμολαε, καταθες τουτω το αργυριον
και επαναγε τους παϊδας. Έπειτα δ'αυτω
τω αρματι δησεις.
ω γενναιοτατε;
Κλεπτης μεν ει· δωσω μεντοι
πωλεις τωδε τω δουλω, το αργυριον.

Δεϊημας αφικεσθαι πριν αγαν καυμα ειναι

Έλασον ουν την συντομωτατην.

Καλα γε κεκτησαι. Αρα με βουλει

τους δουλους σου στιξαι;
 Ήκιστα.Ώς αισχρα λεγεις... Φευ
αρ αει και εν ταις ημερωταταις
πολεσι βαρβαρικοι περιεσονται
τροποι:
Αλλ εκστηθι Έμποδων γαρ ει
TOÎC προιουσιν.
Ω "Αλιξ, του καυματος.Έγωγε δε
σψαλλομαι.
Φερε, θαρρει, θαρρει
Αλλ ' εαν αποδρωσιν οι σοι δουλοι, ου-
ποτε παλιν αλωσονται. Καιτοι, ουτω
νεους οντας, πλειστου οιμαι σε πρια-
σθαι αυτους
Ου μ' αποφευξονται
Έπιστηθι, ω δεσποτα- ο
γαρ φιλος μου κακως εχει
και αποπνιγεται.,.Ώ δεσπο-
τα, δεσποτα...
Έπιστησον το ορμα, επιστησον. Έπιστησον ευθυς
το αρμα-ει δε μη,
σε απαγχω.
Τψολαε, αγε, ταχεως
υπακουσαν αυτου.

Μηδαμως. Επιμενετε νυν. Εγω γαρ παντ'ειδον· ουτοι

Μη επιλαβη αυτου οι δουλοι επανεστησαν. Ους κολασομεν.

Χαριν μεν υμιν οι- Έα, ου μακραν 'Αλλα ταυτ'ουκεθ

Τινες ουν ε/σ/; Σκυθαι... Ουκ αναγκαϊον δα. παντελως δε πορευσονται ημιν προσηκει.
εστιν· εγω γαρ τουτων επιμεληθησομαι ικανος ειμι εντωκαυματι Ανελθωμενουν
τα εμα πραγματα τωδε. ε/ς σκιαν.
μονος κατορ-
Αλλ'ημων τοδ'εργον εστιν ουν.
Εννοησετε γαρ
τουτο.

Συ, ω ξανθε, επει

ουτω σφοδρα βουλει
τω εταιρφ βοηθεϊν,
αυτον ο/σεις.
Άκουεις;
Όλιγω δ' υστερον Άθηνησι, παρελαυνοντων αυτων Μηκετι φερε τον εταιρον. Νυν γαρ, οιμαι, Τις εστιν εκεινος ο ανηρ
δια της αγορας... δυναται αυτος βαινειν.
Λεγεται πανυ
πλουσιος ειναι

'Ρωμαιος Τω οντι· κα'ι εξ ολιγου Τοϊς γαρ χρημασι Πανυ μεν ου ν."Ομως Εν δε τω μεταξυ, το αρμα εκ της αγορας ηδη
γ' εστιν, μεν ενθαδ'ηκει, ηδη δ' παντ' εξεστι ποιειν, δε τα χρηματα απεχωρησε.
ως εμο'ι ευδοκιμει και ελλογι- και δη και νεους τηνφιλιανουκαε'ι
δοκει. μος γεγονε. Ως δεινος δουλους ωσπερ εκει- ικανα εστιν εγειρειν. Εϊθ ' οι θεοι σε φυλα-
ο ανθρωπος. νους κτασθαι. Τουτω δε τι παροδο- ξειαν, ω δεσποτα
ξον τε και χαριεν
υπαρχει. 'Αλλ'ουπω
οιδα ποτερον TOUT'
αγαθον η κακον
εστιν

Νυν προτεινατε τας χειρας. Ωρα γαρ εστιν υμιν

εκ των δεσμων λυθηναι.Ίστε γαρ οτι ου μελλω
Άφιγμεθα, Τιμολαε. Έπιμεληθητι δη κακα ποιησειν υμας.
των 'ιππων.
Σφω δ'εμοισπεσθ
 Συγγνωμην αυτω
οσα ποτα και σιτια. tvaç, μη ουτω σχες, δεσποτα. Μαλα
καταπιης. Μελλεις γαρ πνιγεσθαι.Έναξ. γαρ ησθενει εν τω
καυματι.
Θαυμαστον εστιν,
Αιθιοπι γ'οντι. "Α-
μετρονμεντοιην
το θερμον.
Μμμμ... Εκ τοσουτου
ουχ ουτως ηδεα σιτια
εφαγομεν. Χαριν σοι
οφειλω.
Ύστερον χαριν απο-
δωσεις, οταν περι
παντων αλληλοις
ομολογησωμεν.

Εν τουτω τω οικηματι αναπαυεσθαι δυνησεσθε. Ένθαδε γαρ εισι λεκαναι τε "Επειτα δε, Ως ατοπος
και υδωρ, Θηκαι τε και κλιναι, χαλκια τε και σκευη, τα επιτηδεια. Ό μεν γαρ μονοιοντες. εστιν εκεινος
Τιμολαος υμϊν τροψην οϊσει, εγω δ' υμϊν εις αυριον διαλεχθησομαι. οανηρ. Εγω Θαυμαστη μεντοι η μετα-
γαρ ωηθην δουλευειν βολη. 'Αλλ'επε'ι δυναμεθα
παρ ανδρι κακω τε και ευ καθευδειν, μη τον και-
αγριφ. ρον παριωμεν.
Νυν δ'εξαιφνης επιεικης φαι-
νεται.

Χαιρω ορων υμας καλως

Ό δεσποτης υμας επιμε εχοντας. 'Αλλα, τινα ονοματα Δεησει μεν υμας ελεγχαν
νειεπιτωχωματι. υμϊν εστιν: ποιεϊν· χαλεπον δ' εσται. Ου
γαρ δηλον εστιν εκ των προ-
Ουτος μεν Έναξ σωπων υμων. Ου μην αλλ ' δ
καλειται- εγω δε ονομα- υμϊν συνθησομαι ^διως αν
ζομαι "Αλιξ. 'Ρωμαιοι ουτω περανθειη. Τουτου
δε πολϊται εσμεν. γαρ ενεκα επριαμην υμας.
Θαυμαστον, δηπου;

8
Πριν δε παντ'ακριβως διηγησασθαι,
αξιω λεγειν και αυτος 'Ρωμαιος ειναι,
Νουμας Σαδουλος ονομαζομενος και
γενους παλαιτατου γενομενος. Έτι
δ' εκ προνοιας ϊστε με παροντα
ενθαδε.
Τριτον γαρ η τεταρτον ηδη Άποπλεον γαρ εκ των Αθηνων εις την Ώστιαν φχετο, τα φορτια
μηνα συνεβη εις Καπρεας φερον 'Ρωμαιοις εμποροις τισι. Τοις δ'ανεμοις αλλα εδοξεν.
εποκειλαι πλοιον τι πολυ-
τελων αγγειων γεμον.

Οτε δ' εξητασαν οι στρατιωται τα ναυαγια, ουδεν ακεραιον ον κατελαβον
Εξαιφνης μεντοι στρατιωτης τις τω εκατονταρχη ηνεγκε
κρατηρας τινος τα περιοντα, 'Ρωμαικοϊς γραμμασι δεξιως και
επιμελως επιγεγραμμενα, και λεγοντα τινας εν τω ενδοξοτατω
των Άθηνησι κεραμειων θαυμαστα επιβουλευσαι. Βουληθεις
γαρ τις τον κινδυνονμηνυειν τοις 'Ρωμαιοις, κατωρθωσε,
θεων γε βοηθουντων.

Δυοιν γουν ημεραις υστερον, ταυτ
εδιδαχθη η 'Ρωμαϊκη βουλη και,
ως εϊωθεν, απορρητα απορρητοις
αντεστησε, τον Πομπηιον κελευουσα
λαθρα τι διαπραξασθαι...
Και εγω νεωστι Άθηναζε αφικομην, ακριβων
οντων των προστεταγμενων. Ώστε την οικιαν
τηνδε μισθωσαμενος, εζητησα ε'ισελθεϊν
ε'ις το Πρωτονειον. Χαλεπονδε τουτ'εστι, και
υμας οιμαι ραον ευ πραξειν.
Τουναντιον δε· ουδεις γαρ υμας υποπτευ-
σει, και ομοιοι εσεσθε τω Τροϊκω ϊππω- αλλ '
αποβλεψατε· τουτο γαρ εστι το Πρωτο-
νεϊον, εκει, το οικοδομημα εκεινο...

Ημεις; Χαλεπω-
τατον δη ημϊν
εσται, δουλοις
ουσιν, και νεοις
 Ζητω δε δια τιημας εϊλου.
Διδασκω ταΰθ'υμας· Πρωτονους γαρ,
ο προτερον το εργαστηριον κεκτημε-
νος, τριτον ηδη ετος απεθανεν, υιον
καταλειπων, τον Έρκιον. Εκεινος
δε, νεωτατος ων, υπ' Ίκαριου του
ταμιου επετροπευθη. Ουτος δε μετοι-
κος ην, κα'ι την ουσιαν ηυξησε, τοις
Αθηναιων νομοις καταχρησαμενος.
Ευ γε λεγετε.
Υμας γαρ εν τφ φανερω υβρισα ϊνα σκληρος
δοκω δεσποτης ειναι· Ουτω γαρ pçov εμο'ι
εσται παρα
τουτον τον Ίκαριον ελθοντι ευ πραξαι·
υμας δ' ελευθερωσω, το προσταχθεν αποτε-
λεσαντας. Τουτο δε διαθησομεθα. παρα
τον αρχοντα ελθοντες.
... ος τα γραμματα εις το γραμματοφυλα-
κειον καταθησει.
Ως εμο'ι δοκεϊ, αναγκη ημϊν πειθεσθαι.
"Οταν δ'ο Έρκιος πεντεκαιδεκα ετων
γενηται, τουτον τον Ίκαριον δεησει
τον κληρον αποδιδοναι. Χαλεπονδ'εσ- Αναγκη γε· Πρωτον μεν γαρ το της βουλης
αργυριον δους υμας επριαμην, κα'ι ευθυνας
ται αυτω, ουτω φιλοχρηματα) δντι. Τοι-
γαρουν οπισθεν τουτων των τειχων δωσω. Έπειτα δ'ει αληθως 'Ρωμαιοι εστε,
πρεπει υμϊν τα δεοντα πραττειν.
δεινα εκεινος επιβουλευει· δνχρη αλ-
ωναι. Εαν ουν εγω βουλεσθαι λεγω
υμας ως εργατας αυτω επιτρεπειν, εθε-
λησει, ως πλειστα υφ υμων ωφεληθησο-
μενος. Εν δε τω εργαστηριω οντας,
υμας δεησει αλλαμηχανασθαι κα'ι φι-
λιαν ποιεισθαι προς τον Έρκιον. Εγω
δ'ως ανδΰνωμαι υμϊν βοηθησω.
Συνθηκας ποιουνται καιτω γραμματεϊπαραδι-
δοασιν...
Ευγε. Όταν ουν την κεραμειανμαθητε,
ο δεσποτης υμας ελευθηρωσει. Αντι δε
της ευνοιας ταυτης πρεπει υμας μεγιστην
χαριν ειδεναι.
1
Προς δ εσπεραν ο Νουμας Σαδου- Και εν τψ
λος τε και τω νεω εις το προθυρον προοτφω.. "Ονπερ ειπονωνητην ουτος
του Πρωτονειου ηκουσιν. εστιν, κα'ι ηλθε μετα τοϊν νεοιν
δουλοιν τουτοιν, βουλομενος αυτους σοι επιτρε-
πειν.
10
Χαιρε, ω Ίκαριε. Εγω ειμι Νουμας Σαδουλος, Ου δυνομαι αυ- Εννοει, ω Ίκαριε... Εγω γαρ ουτω πραττω Επιλανθανει δ αυτος on απορ-
ο 'Ρωμαιος, τωδε τω δουλωχθες πριαμενος, τους υποδεχε- ρητοι εισιν αϊ των κεραμεων
σθαι. Πλειους αιτουντος 'Ρωμαιου τινος, πολλου αξιου οντας. τεχναι. Άρα μη περι ολιγου του-
τον μεν "Αλικα, τον δ'Ένακα. Χαιροιμι δ'αν γαρ ηδη τυγχα- 'Όν λυπησεις εαν μη πεισθης. το ποιει: ουκ αν εθελοιμι.
ει την κεραμειαν ενθαδε μαθοιεν. Και, ως δι- νομενδντες.
καιον εστι, μισθον σο'ι δωσω. "Αχθομαιδ'ουκ
αξιων.

ΆΜεγωβουΙιομαι... \
} -llLlItU A ILI Ι"/ 11' ·ι Λ II J . a ' .'ι Ουτος εστιν Αρχελαος, ο εμος
Νυνμεντοι και τουτ' εασεις, ως οιμαι
υιος. 'Όν ουκ ορθως ε'ιωθα εαν ο
τι αν βουληται ποιεϊν. Έα... εγω γαρ... Ναι· αυτου γαρ
παροντος, ευτυχεις.

Ελθετε· τι ονομα εκαστω Αει τη τυχη πισ- Ω. Έρκιος· Αει παρεισι,
υμων εστιν; τε υειν προσηκει μεγα φρονων ως ταως τις
και ουδεποτε μ ' ασπαζεται
Του γαρ Πρωτονειου
κληρονομησει, εανγε
τουθ οι θεοι συγχωρωσιν
εκεινω.
Ως βλασφημεις. Εκεινος γαρ ο παις πασας
ταςχαριτος εχει. Ουδεποτε γαρ οϊτε θεοι
και οι δαιμονες ουτως αγριοι εσονται ωστε
παιδα ουτω νεον οντα απολλυναι. Χαιρε, ω
Ικαριε. Ένιοτ' ουν ειμι εις το εργαστηριον ϊνα
περι του "Αλικος και του Ένακος πυθωμαι. Και
τοτε κεραμια ωνησομαι.

Μαλιστα δη
μαλιστα.

11
 Ολιγω δ' υστερον Αρχελαου τους φιλους εις το των κεραμεων εργαοτηριον αγοντος...
Ενθαδε μεν εργαζονται οι κερα-
μεις, πορρωτερω δ' αϊ καμινοιεισι
jm m

"Οπωςμηδεις τας τεχνας παρ'ημωνακοντω Τιμολαε, πεζη οϊκαδ'ειμι. Συ δε Έπαναξω, ω

μανθανη η αγγεια ομοια ημιν nom. δουλος το αρμα το αρμα επαναγε
εφιστησι.

'Αλλ'οιχεταιεις το γυιινασιον. Νεωτατοςμεντοιεστιν Ποιουν ηλθεν; οιος οχλος Ένθαδε γαρ πλειους εισιν οι θεωμενοι η
οι γυμναζομενοι. Πως ουν αυτον παλιν
ευρω;

Ταχεως ελθε. Ό γαρ Παυσανιας φησισε τρεχων αν νικησαι

^2
 T
Πως αν προς τουτον διαλεγεσθαι δυναιμην; Ap'oùμεμνησαι οτι ουδενι
Άναγκαϊονμεντοι εστιν αυτον φιλον καθι- εξεστιν εις το γυμνασιον
σταναι. Εκεινος γαρ. ει ημϊν υπηρετοιη, εισελθ_εϊν, πλην τοις ασκουσι
ουτως αν πολλου αξιος εϊη. "Αγε δη, ϊωμεν. και τοις γυμνασταϊς; Τοις γαρ
θεωμενοις τα περιξ του στα-'
διου, οιμαι, αποχρη.
"Ομως δ' εβουλομην μο-
νον Γ.ρος τον παιδα
εκεινον διαλεγεσθαι.
Αλλ ' ονπερ φασι πλουσιωτατον
ειναι ξενων συ ει. Αυτος δε σε
αρτι ειδον δια της αγορας
ελαυνοντα, δυο δουλω εχοντα
— ους οιμαι σε πλειστου πρια-
σθαι — εκ του αρματος δεδεμε-
νους. και ειλκες αυτους. Μων
οπεδρασαν;

Έλληνα ουν τινα κτασθαι βουλομενος
εισηλθες; 'Αλλ'ενθαδε ουδενα πωλουμεν,
ηκιστα δ'εκεινον. Έρκιος γαρ εστιν, ο του
Πρωτονου υιος. "Ακουσον ουν εμου φιλικως
συμβουλευοντος· μη τω'Ερκιω
εγχειρησης.
Εν δε τη νυκτι, παντα δοκει ησυχαζειν Ό Αρχελαος ημας εκελευσεν επιμε-
εν τω Πρωτονειω. υπο σκοτου οντι. νειν... πολυν ηδη χρονον.
Ομως δε...
Νυν απελθε, ω Πελια· υμεις δε, π δρατε.

Τουτουενθυμησομα

ΤΙ δε; και υμας; Τινες εστε
Ουτος μεν καλειται Έναξ. εγω δ
"Αλιξ. 'Ρωμαιοι δ'εσμεν.
Τιμοι διαφερει; μετοικοι γουν "Απιστα γε, α λεγεις· αλλ ' 'ισως ουδεν αλλο η
εστε. Καταφρονων ημων ψευστης ει.
υβριζεις· ο γαρ "Αλιξ των
Ευπατριδων εστιν, και εγω
ειμι του Αιγυπτιων βασι-
λεως υιος.

13
 Συγγνωμην αυτικα αϊτησαι, ει δε μη "Αγε δη, παυσασθε τοινυν. Εμε
γαρ μακρον ηδη χρονρν περι-
εμενετε. Ώστ'εμοι συγγνω-
τε· αλλ'ουκουν ο'ιεσθε αξιον
περιμεϊναι;

Ταυτα μαλιστα φιλω. Ίδετε· δυνομαι την του οφεως ορχεϊσθαι η την των
Ουδεν γαρ εμο'ι μαλλον κηληθεντων κεραμιων... η την της νυμφης. .
αρεσκει. Ίαϊ, ιαι. Νυν συμ-
παντες διατριβωμεν παι-
ζοντες.

Δια τι μεν ουκ εθελεις μεθ' ημων μενειν; τι Ώ Αρχελαε, ουπω κυ-
δ'απο παντων αεΊ φευγεις; Δευρο μεϊνον, ριος ει των εν τω
Έρκιε. Ώ φιλοι, ω αγαθοι φιλοι, επιλαθωμεθα
Πρωτονειω. Εγω γαρ ειμι εκεινου του ονειδους. ΆιδωμενκαΊ παι-
του Πρωτονου υιος.
ΤΟΥΤΟ Γ ΑΡΙΟΙ ΠΡΟΣΤΑ ΠΩ. ζωμεν. Νυν γαρ τρεις εσμεν. Πινωμεν
καιχορευωμεν κα'ιγελασωμεν. Ίαι, ιαϊ.

Έρρ'εις κορακας
και εις "Αιδου καταβηθι
Το γαρ Πρωτονειον
ΟΥΔΕΠΟΤΕ σοι εσται.

-· -*··

14
 Ή συ, πιε τοινυν τονδε τον Σαμιον
οινον. Ουτω γαρ ηδυ εστιν ωσηερ
το των θεων νεκταρ. "Αγε δη.
Χαριν μεν οιδα σοι, οι-
νον δ'ουποτ'επιον, ει
μη δειπνων, και ταυτα
ενιοτε μονον, και εν
χρονψ τινι πανυ πα-
λαιω.
Αλλ ' εγωγ ' à ν χαιροι-
μισοι πινοντι.
Μη λιπαρησης αϊτων-
πιεϊν γαρ ουκ αναξιοιην. Ύ
Αα, εγω γαρ ο τοσαυτην εν
"Οστις αν η
ο τροπος. υμϊν ελπιδα εχων και τοιαυτα
βουλομενος υμας ωφελεϊν-
ουκ
εθελησω. υβριζομαι αυθις και ως λοι-
μος τις εκβαλλομαι...

Φευ. της ελπιδος οσον ψευδομαι. Έπενοησα γαρ Η, η, πραυνου- ου δει ουτω κακως εχειν
υμας απελευθερουν κα'ι καθισταναι φιλους· και ει
εβουληθητε, εμοι αν συνηστε, περι του Πρωτονειου Ά, ως δεινον τουτο, .. Ελαχιστων ενεκα...
και της οικιας τησδε, à δεϊτον τυχοντα λανθανειν· ως αισχρον.Ύπο
ουτω γαρ υμϊν επιστευον. τουτων νοσω. Τοσαυ-
τα γαρ ηλπιζον, à νυν
σφαλλεται. Ο'ιμοι.

Μεγιστην γε δικην δωσετε. Όμνυμι γαρ· την τιμωρια ν ληψομαι

τηναξιαν. Μεταμελησει δ'υμϊν τουτο ποιησασιν.

15
Πρω δε τη υστεραια, αμ' ηλιω ανατελλοντι, χρυσοειδες Και ηδη οι δουλοι πο-
φαινεται το Πρωτονειον. Οι δε των καμινων καπνοι ευθεις Ουτως αγγεια ποιουμεν, Θεασθε. Πρωτον μεν δει
ανιστανται, ο καυματος παλιν σημειον εστιν. το φυραμα ενχερσιν αιρειν, τουτω δε τω τροπω
ματτειν, και επειτα προς κοφινω τινι ισταναι. Τελος δ' υγραινοντα βραδεως
πλαττειν. Των εργων εκεινο δυσχερεστατον εστιν. Νυν ουν ηεψαθητε

Πρωτον μεν ο Έναξ πειραται
Και ολιγω υστερον Ευ γε. "Οταν πλειω η δεκα τοιουτων
Παντωνμεντοι των κερα κεραμιων ποιησης...
μιων ουκ εσται καλλιστον· ου μην αλλ επιεικως
τοΰτ'επραξας, απειρος ων. Νυν δε προσεχε,
τουτο βραδεως πλασον. "Αγε δη.

Έπειτα δ1 ο Αλιξ

Ησυχασαν, ω παϊ. Ησυχασαν.

Εγω γαρ συμπασχω, αλλα Άπιστει εκεινφ τω μαλιστα βλαβερω ανθρωπιω,
κρατησαν της οργης. Εαν γαρ επ- μα τον Δια. Ως γαρ οφις ιοβολος και επιβουλος
αναστης, απολει. εστι. Άπιστει.

16
Ή η, το κεραμιον σου κατεαξα· ουτω
καλως στοχασασθαι ουκ αν ωηθην, μα τον
Δια. Παιζων μεντοι τουτ' εποιησα.
Αρ'εν νω εχεις τουτ'ανορθωσαι,
Και ολιγω υστερον
Τηδε... Επιμελως ελθετε
Όρθια γαρ εστιν η οδος Άλλα ποιημας αγεις,
Τελευτωντες παρεστε, ω φιλοι.
Χαιρετε δε. Ηδυ γαρ μοιεστιν
υμας δεχεσθαι εν τω της
Δημητρας της των μυστηριων
θεου αντρω. Μη μεντοι πορρω-
τερω προσελθητε. Ου γαρ μυσται
εστε, ουδ'εξεστιν υμϊν
την εις το αντρον εϊσοδον οραν.
Τοιγαρουν καπνους εποιησα.
Ουδαμως. Αλλ ' ουκ οϊει βελτιον ειναι προς Έπικινδυνον, ω "Αλιξ, το πραγμα εστιν.
αλληλους διαλλαγηναι; Συγγνωθι δη μοι. Σοι
γαρ επηγγειλαμην ενια αποκαλυψειν, και εσπε- Πανυ γε, ω Περικα, αλλοχαλεπον εστι
ρας γενομενης ταυτα μοι τουτο μη πραξαι. Ό δ' 'Αρχελαος
δηλωσω. Μη φοβηθης· εκεινος, ποτερον εστι μειρακιον η
ουδεν γαρ κινδυνευσεις. κορη τις;
Ό πατηρ αυτου βρΰλεται
το Πρωτονεϊοναυτω κατα-
λειπειν, αλλ ' υιω μονω εξ-
εστι τουτο παραλαμβανειν
Τοιουτος γαρ εστιν
ο των Αθηναιων νομος.
Ευγε. -ανθην τον δουλον παρα σε της νυκτος
τησδε πεμψω
'Αλλαμετ' Ένακος, του εμου
Ένταυθ'εστι το των μυστη- Χαριν σοι ϊσμεν. Ίθι, ω Έναξ.
ριων αντρον. Την/ουν δαδα
λαβετε και εισελθετε. Έν-
δον δ'υμας περιμενει τις.
Πριν του προσω προιεναι Ταυτα ποιησαν εμοι
χρη τους οφθαλμους υμων Ήδη δε δος εμοι την χειρα...
καταδειν. Τοιουτος γαρ Βραχεια δ' εσται η οδος· ουκουν
ου hoi δοκε'ι
εστιν ο νομος και επικινδυ- ασφαλες, θαρρει και ελθε, ελθε.
νον εστιν εμποιεϊν οργην τη
υ.εγιστη θεω. ΟυδενΊ δ'
αλλω τροπω δυναται
ουδεις περι του Πρωτο-
νειου τα μεγαλα και απορ-
ρητα γνωναι.
17
 Ap ημινει,εστι τασσε Έξεστι. Θυρα γαρ τις εψοφησεν. Και η με- Έμοιγε δοκεϊτουτ'ειναι
τας ταινιας αψελεσθ γιστη θεος συνεχωρησεν υμιν εις το των καταγειος τε και χειρο-
μυστηριων αντρον εισελθειν

Μαλιστα δ'au παλαια Τηδε βαδιζετε. Ευλαβηθητε δε. Ή Ι Εκεινη δε πο Πνευματος δ'αισθανομαι
γαρ οδος ηδε μαλιστα στενη εστιν. Β ποτ'αγει; Ίσως...
Μαλιστα δη.
Ωρυχθη γαρ εν τοις Μηδικοϊς
υπ' 'Αθηναιων τινων, ϊν'αποφυγειν
τους εμβαλλοντας πολεμιους
δυνηθεϊεν. Καταπεπτωκε δε
νυν κατα το πλειστον μερρ

Γας δαδας τασδε δευρο λιπωμεν ϊνα μη οφθωμεν, Άρ'ουκ ενεμεινα οις
και ηδη σιγωμεν. επηγγειλαμην: Ή
ουπω πιστευεις εμοι;

18
 Ti γαρ εστιν εν τωδε τω οικηματι; Τιδ' εστι ταδε τα σκευη
Τι ποτ εκεινοι ποιουσιν:

Ένθα δη των εκ της Βαβυλωνος και
της 'Αλεξανδρειας και των Αθηνων
φιλοσοφων οι γνωριμωτατοι και συ-
νετωτατοι περι Θαυμασιου σπουδα-
ζουσιν ευρηματος. Και ολιγου χρο-
νου πλουτησομεν, μαλλον δ' υπερ-
βαλλοντως πλουτησομεν.
τουτο δια παντα ταυ
τα σκευη: Πως γαρ δυ
Ό εμος πατηρ εκ πολλου
συνελεξε τους μεν σο-
ψους ανθρωπους τουτους,
τα δε σκευη και τα οργανα
απερητηκασι. Τημερονδε
πανθ' υπαρχει αυτοις, και
μετα χρονον ου πολυν ευ
δητα πραξαμε ν. Ναι, κατ-
ορθωσομεν ημεις.
Εκεινοι δ'ο'ι ανθρωποι
εν τουτω τω οικηματι
εργαζονται και καθευδου-
σιν: Αλλ ' ως δεσμωται
"Αγε· Ικανα γαρ
εϊδετε· ελθετε δη

ουν ζητουσιν ουτοι οι σοφοι· αρ ουχ υλην τινα, · Ι Ουδαμως δη.Μαλα γαρ απλουστερον Αλλα δια τι τη μοιρφ αΛΛα... Σοιαπεκα
η το τελευταϊον κακη φανησεται ουσα εστιν, ως δηλονεσται. Πλουσιωτατοι σου συζευγνυς εμε; Τι \υψα τα περι
γουνεσομεθα, και ηδη δυνησομεθα ταυτης ο'ιει εμε βουλε- του Πρωτο-
τας πολυτελεστατος οικιας και τα σθαι μετεχειν; νειου αποοοπτα
θαυμασιωταταχρυσια κα'ι τους καλ-
λιστους δουλους κτασθαι. "Ω "Αλιξ,
m
μαλιστ' ευδαιμονησομεν.

19
Έγωγε ου σ1 ητησαμην ταυθ' ημιν | Ν.
παντα δηλωσαι.
Αλλ ' εγω εδηλωσα και συ εκων
ειδες. Ουκετι δε σοι καιρος εστι
Δουλοι γουν ενθαδ'εστε, συ και ο φιλος σου,
κα'ιμεχρι τουδε δια τουτο μονον ευ επασχετε
οτι εγω τουτ' ηβουληθην. Εμου δε εναντιου
γενομενου, ουδεν ηδη εσεσθε. ΟΥΔΕΝ.
"Αγε δη, ω "Αλιξ, αφρων
αν ε'ιης, ει μη παρ ' εμοι
μεινειας.
T
Aààà. Παυσαι αει αντιλεγων εμοι, και κα-
τανοει οτι ουκετ' εξεστισοι εκ του Πρωτο-
νειου οπελθειν. Νυν γαρ σοι ταυτ' ιδοντι
θατερον δεϊπροελεσθαι· η παρ'εμοι
μενειν η αποθανεϊν.

Αρ'ου_ μεμνησαι οτι Ουδαμως. Έμοι γαρ

Νουμας Σαδουλος. ο υμαςπαρεδωκε. Και,
ημετερος δεσποτης, εαν oéri, σε αυτος ωνησο
εστιν οοτιερ τω πατρι μαι. Ουτος γαρ ο ανηρ
σου ημας παρεδωκεν τοσουτον ου παρησει
καιρον

Πρω δε τη υστεραιςι, του καυματος ηδη Τελευτων δη ηκει

χαλεπωτερου οντος... Ου συ δη Έρκιος ει, ο του Πρωτονου υιος; Εγω δε τω του
χωριου σου επιμελετη δυο δουλους παρεδωκα, τον μεν "Αλικα,
τον δ' Ένακα 'ινα την περι των αγγειων τεχνηνμαθοιεν. Σοι δ' αν
χαριν αποδοιην, εϊπως της σπουδης αυτων επιμελεθειης.

Ει τουτων κηδομενος τυγχανεις, ουκ αν
εδεησεν αυτους εις το Πρωτονειον αγειν. Ό
γαρ Ίκαριος ενταυαα ποιει οπως αν βουληται
ενΥε τωπαροντι.
Οιδα· ου μην αλλ ' ολιγον
επιμεληθητι.
Του ξανθου παιδος και του των 'Εκεινος ονπερ εν τω ΠειραιεΙπολλου
Αιγυπτιων βασιλεως υιου; συ επριω και παρα τα μακρα τειχη υβρι
σες. *Αρα μη επελαθου;
Τις βασιλεως υιος;

20
Συ παλιν τυγχανεις παρων; Άρα δια-
τελεις εμοι επομενος και φυλαττων;
Τις ποτ' ει;
Πολυαλκης ονομαζομαι, και γυμ-
νασιαρχος ειμι. Έλθων δε δευρο
σοιενετυχον.
Και της μεσημβριας
Μη φυγης, Αρχελαε. Σε κε-
λευω... Φυλακες, συλλα-
βετε αυτον.
Ι Γα πραγματα αει δηπου ευ
διακοσμει η τυχη.
Καλλιστα γε. Έπε'ι δ'
ουδεν ποιεις, 'ινα μη πε-
ριβλεπτος ης, ουδεν
θαυμαστον ε'ι τινες σ'
επετηρουν, αΛΑως τε
και οτε μηχαναις χρη Ινα
τουτω τω παιδι εντυχης
ος της των επιτροπων
επιμελειας ουτω δειται.
"Ερκιος; Μετα του "Αλικος και
του Ένακος: Βαβαι.
Άγε δη, τιουν φευγεις,
21
Αλλ ' εκεινον ουδαμως Οϊχεται δη. Ίσως γαρ
μελλω αδικεϊν, τουναντιον Άναγκαϊον
γ'η ν. Έα, τα σοι ειρημενα αυτον
δε. Ό γαρ Έρκιος εμοι ουτως εταραξενωστ'
δυναται συνεργειν. Έπε'ι οϊχεται οϊκαδ' επανελθεϊν
δυο δουλους ο Έρκιος.
ηβουληθη.
τω Ίκαριω παρεδωκα
'ινα την κεραμειαν μαθοιεν
Ως θαυμαστον...
Αυτους γαρ τοσουτου
μεν πριασθαι, εν δε τω
Πρωτρνειω κατακλει-
σαι ου μονον παραδο-
ξον, αλλα και φοβερον
εστιν.
Αρχελαε... Που ποτ'ησθα; δευρ'ϊθι
ΙΘΙΔΗ.
Εκεινοι οι εκ Καπυης εμποροι σφοδρα επιθυμουσισε
γνωριζειν. Άφικοντο γαρ ημϊν πλειστα αγγεια ωνησομε
νοι. Ή, η. Ουτος δη διαδεξεται εμοι...
Άριστος γ'εμπορος εσται, του Ερμου προ-
στατουντος, και τω γε ταχει ουδεν διαφερει
"Αγε δη, ω φιλοι, ελθετε τηδε. Διεξιμεν γαρ νυν τα εργαστηριονενω οι εργαται τα αγγεια Ω, βαβαι. τι εστι το θαυμα-
κοσμουσι, μιμουμενοι, τους αριστους ζωγραφους, αλλους τε και Πολυγνωτον και Έρμωνακα και σιον ποιημα τουτο:
Αϊσωνα και Πυθωνα και Αριστοφανη...
W

"Α, επαιοντες τυγχανετε. Αρ'ου Ω πατερ, αρα νυν εξεστι
πολλου αξιον; Κεχρυσωμενον γαρ
μοι...
χαλκωμα εστι, καλλιστον οντως
εργον.
Σιγαδη. Εκεινοι
οι ωνηται παντων
των ημετερων αξιο-
χρεωτατοι εισιν.
Ειμι δητα, ειμι.
Και ολιγω υστερον
Άρα νυν απελθειν εξεστι μοι;
Τουθ' ουτως εστω... Το γαρ
δευτερον μερος της τιμης Έπιμεινον δη εως αν απ-
ταχα καταθησομεν και αυτοι
ελθωσιν εκεινοι...
τα αγωγιμα πορευσομεν.

Χαιρετε, και αγαθη Ό Έρκιος εφυγε μετα τουτοιν τοϊν δου-

τυχη πορευθητε. λοιν ων εκεινος ο 'Ρωμαιος σοι επετρεψεν. Αιαι· αμφοτερους μεν γαρ δει ως ταχιστα απολεσαι, του δ' Έρκιου
Νυν δη, ω 'Αρχελαε, τι δεδοικα ουνμη ευρωσιν α ου δειαυτους κατηγορειν. "Α, α. Ως τουτ'εμοΊανπροσηκοι. "Αγε δη, ταυτ'
ποθ'ουτως επηρμενος ειδεναι περι του Πρωτονειου. Ικανοι γαρ αυτικα πραξωμεν.
ε'ισι και τουθ'ημινμεγας κινδυνος ανεϊη

22
Δηλον μεν εστιν οτι εκεινος
ο 'Ρωμαιος τω δουλω τουτω ενθαδε
κατεστησε ν ϊνα ραδιως διε-
ρευνησειαν. Συ δε περι αυτους σπου-
δαζεις. ΕΙ γαρ εξ αρχης μη επεισθην
υπο σου
\\7 \\lrf ιι Τηu "Αλικα και... Μη
Ήδη δε χρη παντα ποιεϊν
ωστε της πλημμελειας απο-
λαυε; ν. Πρωτον μεν γαρ
αναγκαϊον εστι τουτω τω
παϊδε ανελεϊν.
"Ακουσον γε. Αρχην μεν γαρ
εγνων οτι περα του μετριου
εφιλεις τουτους τους εξωθεν
δουλους, και ταυτα πανταπα-
σιναλογως. Ίνα δε ταυτην
την ουσιαν πασαν κτωμεθα,
αναγκαϊον εστιν ηρας χαλε-
πους τε ειναι και ωμοτατους.
Οΰκουντουτο κατελαβες;
Αμφοτερους γαρ δεϊανελεϊν
τω αυτω τροπω χρωμενοι
ωπερ ανελοντες τον γραμμα-
τα εν τοις κεραμιοις ενγλυ-
ψαντα. ΤΑρ{ ου μεμνησαι;
"Α ειπον, ποιησω. Μεχρι μεν
γαρ τουδε ανηκα σε ο τι βου-
λοιο ποιεϊν, ου μεν εικοτως,
τα δε μελλοντα ου βλαπτων.
Ήδη δε των οικοι εν κινδυνω
οντων, αναγκαϊον εστιν εμοΊ
ισχυρως σοι αντιτεινειν, συ δ'
εμοΊ μελλεις επεσθαι ινα δι-
δαξω σε τοιουτων
πραγματων κρατεϊν. Έλθε.

Πορρωτερω Συ ουν ει του Πρωτονου Τις επε νοησε δια Έγωγε. Ήγησαμην γαρ "Αλλο τι δ'αυ 'Ορθως λογισαμενος· μονη
δε... υιος, ο της ουσιας του γυναικωνος τας γυναικας υμιν το παρεσκευα- γαρ εστι διοδος.
κληρονομος διαβαινειν: δειπνον παρασκευαζειν. ζον αυται.

Τι δ'ουν ενθαδε Ταυτα τα σκευη ηδη ειδον

"Οδε ο Ίκαριος συνεδωκεν ημιν
ΧΡΥΣΟΣ.
κατεκλεισθητε; παρα σοφω τινι
των Καρχηδονιων. αδοκητους τε και θαυμασιους πορους,
ωστ'ουδεν μεν κωλυομενοι, θεωνδε
εθελοντων, διεπραξαμεθα και την «με-
Φιλοσοφοι γαρ εσμεν πανταχοθεν ελθοντες 7 Ι γαλην υλην» εποιησαμεν.
.και σπουδαζοντες οπως την «μεγαλην υλην»
ευρησομεν.

23
T
Ap ου θαυμαστον τουτο: πολυν γαρχρο-
νον περι των αρχαιων συγγραμματων σπου-
δαζοντες και πολλα απο των παλα; φιλο-
σοφων αναγνοντες, νυν ευ πεπραγαμεν.
Εν γαρ ταυτη τη χωνη χρυσον εποιησαμεν.
Εκεινοι γαρ οι παλαι φιλοσοφοι ε/σι ν Ηρα-
κλειτος και Αναξαγορας και Παρμενιδης
και Εμπεδοκλης κα'ι Πλατων και Αριστο-
τελης και Ευκλειδης και εν τοις σοφωτατοις
ο Δημοκριτος· ου τα συγγραμματα ανα-
γνοντες την υληνεμαθομεν οπως συνισταται
Λυδα, του Καρχηδονιου, περ[τουτου διαλε-
γομενουποτ ηκουσα, ακριβωςδ'ου
μεμνημαι.
Μελλω ουν ταυτα διδαξειν. Ό γαρ Δημο-
κριτος ετηκμηρατο οτι η υλη εκ μικροτατων
«ατομων» λεγομενων συγκειται. Ταυτα δε
τα ατομα αλληλοις συνηρμοσμενα τα οντα
συνιστησιν. Ου μεντοι πορρωτερω της
υποθεσεως προυβη, αλλ ' ημεις εξ ατομων
αλλα μεταλλεια κα'ι χρυσον συνεσ-
τησαμεν.

Εκπληκτικωτατα γουν ταυτα- Παυσομεθα γε. Αναγκαιον

Δαιμονιαμεν γαρ εδρασαμ
μαλιστα δε και φοβερα."ηδ
ισμεν οτι τα ατομα ταυτα ου μο
νον πολλα κακα ανθρωποις φε-
ρε_ιν δυναται, αλλα κα'ι την δλην
γην διαφθειρειν.
πολλου μεν γαρ χρονου
δεησει εως αν ταυτα υυμβαινη,
μεγαλα μεντοι κα'ι δεινοτατα '
κινδυνευουσιν οι ανθρωποι.
γαρ νυν εστιν ου μονον παν- Η πασα οικια ηδη ρπει-
τα τα σκευη διαφθειρειν, αλ- ληπται. Νυν ουν. ω φυλακες, εμοι
λα κα'ι την δεινη ν επιστηβην λουθησατε.
αφεϊναι. Παντεςγαρ τουθ'
ομολογουβεν. Προς συν και-
ρον, ω παιδες, ηΛθετε δευ-
ρο. Παροντων γαρ υμων,
το εργον νυνανυσομεν.

τ
/4ρ'ου παυσεσθε τω Ίκαβιω
χρυσον ποιρυντες απο των του
εμου πατρος χρηματων;
Οι φυλακες την οικιαν περιλαμ Ο με ν Έρκιος παρ ' υμιν Ενταυθα δ' εστιν αυτο, ω "Αλιξ, εν
βανουσιν, πολλοι δ'ε'ισιν· ουδεν κινδυνευει, εμε δε και των αγαλματων· αναμνησθητι γαρ
ευλαβηθητε. τον Ένακαχρη φυγειν. Ημας
γαρ διωκουσι και κακα ποιεϊν
βουλονται.

Τοδ'εστι. Πνευματος γαρ τινος Υμεϊς δε, γυναικες, απελθετε

εξ αυτου αισθανομαι ελθοντος

Σιδηριον...
τοιουτον τι

Σπευσον δε και συ· ημεις δε Ουτος μενο παις υφ' ημων εισεκληθη, υμεις
αφικνου-m το ορυγμα πειρασομεθα μηδεις, αλλα παντες δε... Τι ποτ'εισηλθετε βια;
Ι εν τω αυτω μενετε
Α*ν(
Νεους τε και πονηρους δουλους ζητουμεν
δυο, οϊαποδραντες εκρυφησαν εν τω
Πρωτονειω... Αυτους γαρ ερευνωμεν.

25
Ώ Ίκαριε, οχληρος ει. Ου γαρ προσηκει σοι ενθαδε μετα
των στρατιωτων ελθεϊν, παντα ταραττοντι. Ταχα γαρ αν
οργισθειμεν, και ταυτ'οΰκανεϊηαγαθον.

/·

^
Συνεταξατε μεν ουν τουτοις τοϊς πονηροις την φυγην. U ,Ε,ν °ε τω μεταξυ, εν τη καταγειω οδφ,
roûro δε ποιησαντες μεταμελησεσθε. Αυτους γουν παλιν π ο "Αλιξ και ο Έναξ μολις προβαινουσι.
ληψομεθακα'ικολασομεν. Ύμειςδ'εμο'ιακολουθησατε. | Αυτοιςγαρ καιπερ ειθισμενοις ελθεϊνεν
Ι ^•Hlteibf^siNy È l J i //TPI? & "JJJ \ ^σκο^< δυσπορος εστιν η οδος και
ταςμενχειραςτουςδεποδαςμαλλον
'ι?\· WP-sBllUiÎFit \ ^tw/aL·^ αλ
ffl-iMîPf^!j^^^ ν°υσιν·

Έτι και νυν ευτυχουμεν, ως εμοι δοκει. rA, κινητοι

ε'ισιν αυται αϊ πετραι.
mmmtm*emmmmmmmamemmm*m*mmmÊm··** *mmm*m
Ι^Ϊ5δ8Ι8Ι
liâ&fym

26
'Αρ'ηκουσας; Και εμοι δη, παρα Και ολιγω υστερον
Ταχεως δη τονμα-
πετραι γαρ την παλαιαν κλι- τρφς κειμενοι, Ι κρον καλων λαβε
εμοιεδοξαν μακα. Έλθοντες και σχεδον Ι κα'ι δενδρω τιν'ι Νη Δια, τυχη εχρησασθ' αγαθη
ουν σκεψωμεθα.
XSf Ι ουτονενδηαο
Τιποτ' εν τουτω τω πα-
λαιω ορυγματι εποιησατε;

Ετι δ' αποδιδοσθω . Ή δουλοι τυγχανουσιν ον-

Μακροτερον αν εϊη διηγεισθαι. Ύμϊν XOW-l·
δε βοηθησασι χαριν μεν ϊσμεν, τες οϊαπεδρασαν.
φασκετε δε που εστιν η πλησιωτατη
των 'Ρωμαιων φρουρα; Ou μοι δοκεϊ- στιγματα
Άτοπον μεντοι γαρ ουκ εχουσιν.
τουτ'εστιν.
Εκει, ανω, εν τη ακροπολει.
Στρατιωται γαρ το της Αρτεμι- Ουτω γαρ εσπευ-
δος περιτειχισμα φυλαττου- σαν ωστ' ουκ ελου-
σιν. Αυτους δ'επι δεξια εΰρησε- σαντο εν τη του Πα-
τε, απο των Προπυλαιων νος κρηνη.
ελθοντες.

27
Π Ma τον Δια. στρατιωται Ι Φυλακες του Πρωτονειου εισιν· ανα- Ό δ' "Αλιξ και ο Έναξ ηδη εις τα Προπυλαια
I νυνεκβαινουσ,ν.. | γνωριζω γαρ τα κρανη αυτων ανερχονται.

Και ολιγω υστερον αυτοι μεν τυγχανουσιν εισελθοντες εις τον θαυμα-
σιον τοπον εκεινον, την 'Ακροπολιν λεγω, παρα δε τοις ενδοξοτατοις
οικοδομημασιν αυτης Αθηναιοι περιπατουσι πολλοι, ου προσποιουμε-
νοι οραν τους 'Ρωμαιους στρατιωτας, οϊ φυλακην ποιουσιν, ωσπερ αν ε'ι
υπο της ουτω λαμπρος πολεως εμισθωθησαν.
T
Ap' où ταδε καλλιστον εστιν ιδειν
ω Έναξ:

Αυτο μεν γαρ καλλιστον, ημεις δ ' ου· παντες γαρ Άγε δε, μη βραδυνωμεν
εις ημας καταφρονητικως προσβλεπουσιν· ουτω Ω Έκατονταρχε, δευρ'αφικοντο πα'ι
αλλ ' εκεινη εις δεξια δες δυο, 'Ρωμαιοι ειναι φασκοντες.
γαρ ασχημων υπαρχει ημϊν εσθης. ελθωαεν. και δεομενοι σου δεχεσθαι αυτους.

28
 Ποθεν αψικε- Εν τω Πρωτονειω εκιν- "Α. 'Ρωμαιοι δητα πολϊταιεστε; Ουτος δε, ω
σθε: Τις ου ν δυνευομενκαι κατα κα ξανθε, αρ'ουκαλληλοιςενετυχομεν:
υμας ουτως ταγειοντινα οδον
εκακωσεν; εφυγομεν.

Ευγε, Καισαριε, εις την

στοαν αυτους αγαγε. Λουσα-
μενοις δ' αυτοις καθαρα ιμα-
τια δωσεις.

Ίσως δ' εναγωνι τι w; Μα- Πως ποτ'αυτου επιλελησθαι

Που ποτ' ειδον εκεινον τον παιδα: λιστα δη. Ήδη γαρ εδυνηθην:τ
μεμνησθαι ου δυνομαι... ΤΑ, ως ακριβως επισταμαι οτι εν Α,α,α,α.
ψευδης εστιν η μνημη. Όμως περι ψυχης αμιλλη TOUT'
δε δοκω μοι εντυχειν ηδη αυτω, εν ην. Μεμνημαι δε νυν.
χαλεποϊς τε και επικινδυνοις και-
ροις..., πορρωτατοις δε... Ου
μεντοι σαφως ο/δα...

Το πραγμα σοι, ω Έναξ, υστερον φρασω. "Αγε δε, ταχα, δρομε

Σε, κυον, ανεγνωρισα.
Συλλαβετε τουτον τον παϊδα. Μεγιστα
γαρ ηδικησε και μελλει αδικησειν.

29
 Φευνουσιν· σαφως δε τι αδικησαντες Εκει εστι τειχος ουχ υψηλο-
τερον...

Αι, αϊ, φαραγξ τις μεν ηδε.. Ευλαβηθητι, ΑΚΟΝΤΙΑ Δευρο, προσβλεψαν Καταπηδαν ουνχρη, ω Έναξ. "Αγε
Εκεινη δ' 'ισως ευ πραξομεν ΒΑΛΛΟΥΣΙΝ. δη.

Αγαθη τυχηχρωμεθα· αϊ γαρ

πετραι αυται προεχουσιν.

Σπευσατε δη. 'Αποφευξονται γαρ

κατα τας Κλεψυδρας πηγας

Ήφανισθησαν. Πως δ'

εδυνηθησαν: Ου κατ'ανθρω
'Ανθρωπειω τροπω η μη,
δει αυτους συλλαβειν.
Φυλακες, δουλοι δυο απεδρα-
πον TOUT'εστι.
σαν. Ήμϊν ουνβοηθησατε.
 TiVaç δη ζητουσιν; \\ Ουκ οιδα. Αγαθοι κηπουροι... Αλλα "Εα. Επανελθετε. Ρωμαιοι γαρ
δια τι εφυγες ιδων εκεινον στρατιωται λεγουσιν αυτους κα-
ποδραντας τινος τονεκατονταρχον; τα του υψηλου τειχους πηδησαι.
δρυλους: Άλλα που
εισιν: Μη μεγα φωνησης. Λοχα-
γος γαρ ην ουτος
Μαρκελλου, του
στρατηγου περιουπερ
προς σε ειπον και μαλ'
ηυτυχησα, ουκ ευθυς υπ

Εν τηδε τη οδω ανθρωποι

εισιν. Χρη ουν μετελθεϊν, ι'ν'εν
αυτοις κρυφθωμεν. "Αγε δη,
προσπηδησωμεν.

- · τ ~ι »ι ι "τ ^^f ι

| Συλλαβετε αυτους, και ταχα, ΡορρραΊ

31
 Η- τουτοιν ετερον ηρηκαΛ
Η σφ//7ς τουτον τον ανδρα η ως
κυνα σε αποκτεινω.
"/Αφετε αυτους· δουλοι γαρ του
Πρωτονειου εισιν. Ημεις ουν
αυτους επαναξομεν.
'/4ΛΛ ' εχω τους δουλους του-
τους αναγνωριζω. Εισι γαρ
ους ο Νουμας Σαδουλος τω
αρματι δεδεμενους ε'ιλκυσε.
ου ποδος τουτον
απαλλαξον· ει δε un...
Και ολιγψ υστερον.
ΤΙ δητ'ενθαδε ποιουσι; δηλον
γαρ οτι απεδρασαν. Ως θαυ-
μαστοι/ τουτο. Ευ γε παρεστε· Τελευτων
δ'αυτους οιος τ'ειμι κολαζειν.
32
Αλλ ' ουκ εστιν ουτος οσπερ τουτω τω
παϊδε τω αρματι δεδεμενω εϊλκυσε;
Τουτων ουν ουδεν εστι
κυριος.
Ήδε η φωνη Έρκιου εστι. Τι
δε ποτ' ενταυθα ποιει;
Τι τουτ' εστιν: Ο Αρχελαος
Ό γαρ προτερος δεσποτης αυτων
τω Ίκαριωεπετρεψεν αυτους, Δηλος εστιν αυτους κτενων. Πως ουν τουτο κωλυσω;
μαλλον δ ' ως εγωμαι επωλησεν Που δ ' εισ'ιν αϊ γυναικες; και τι TOUT' εστι;
.aùTOUc. Ώστε νυν θαοοειτε.
Οινονυμιν φερω, εκ της Πατμου ι
οντα. Χαιρησετε γε πινοντες. Ω Έρκιε, αξιος ει γιγνεσθαι τοις θεοϊς
οινοχοος. ΕΙ δ' ο Ζευς τον Γανυμηδη μηπω
ηρπασε...
Βαλλ εις κορακας Μη τουτο ποιησητε. αλλ'εμοι, προς των θεων,
βοηθησατε. Ό γαρ πατηρ τον "Αλικα και τον
Ένακα μελλει εν ταις του κεραμειου μεγαλαις
καμινοις καυσειν. Ταχεως ουν. Σπευσατε παντες
^fvuuuf^^
* C.,,:.. ,_„„, %\
33
,J
Και ειτα, ολιγφ υστερον, προ των κα-
μινων...
Ως βραδεϊς εστε. Μαλλον ουν
εγειρετε την φλογα. Μειζω
γαρ χρονον ανηλωσαμεν.
Μη τοι γε, μη· αλλα παρ'εμοι μενετε
ψευδοχρυσον τοδ' εστι- εγω γαρ ευ οιδα.
Ω "Αλιξ, ω Έναξ· αρ'ενθαδ
Εγω ερχομαι, ο Αρχελαος
απολυσων.
Σιγα, ω Ίκαριε· απιθι και συ, πριν ημας
οργιζεσθαι.
Έτι δη μακρου δεησει ..,..,
χρονου- οι γαρ ανθρα- 1 Π Ουκουν αυτους δησατε, μαλιστα δε Ματην κελευεις, ω Ίκαριε·
κες ουπω διαπυροι πυκνοτεραις ταινιαις τα στοματα τοις γαρ υπηρεταις καιρος
εισιν. συγκλεισατε, 'ινα μη βοωντες επι- εστι σε απολειπειν, ω βδε-
καλωσιτινα. λυρε, και αλλοσε οϊχεσθαι·
ου ενεκα χρυσου δεομεθα.
Ώ ουτοι, προσελθοντες
αυτον λαβετε, ταχεως δε.
Ίνα τουτω τω κακουργω σφζωσι, παντα ταχρυσια
Μη απελθητε- μου καταδαπανωσι. Και οιδε οι φυλακες φευγου-
μα τον "Αιδη, σιν, πληρεις χρυσου τας χειρας εχοντες, ως
λησται τινες.
παραφρονειτε.
Δια τι TOUT' εποιησατε; τι ποτ' εμε πρου Σε γαρ εις το πυρ βαλλειν επρεπε. "Αγε νυν, απιθι.
δοτε;
ΑΙΒΟΙΒΟΙ.
τ , , . Ύ*
Αααα, μεταμελησει δ' υμϊν, ω κα-
κιστοι κυνες,
ιεταμελησει τουτου.
34
ΤΙ ου ν τα νυν: Πανυ Καλλιστα δη. Τα δε λοιπα ημων ëcrrai Τι ποτ' εν τουτω τω οικηματι
γαρ οψε αφικνεϊσθε μονον και τους αΛΑους φυλακας Αρχελαος μετα τοιν δυοϊν δου-
ποιουσιν; που δ' εισ'ιν αϊ γυναι- λοιν. Τουτων δ' εισαυθις επιμελη-
'Αλλ', οιμαι, ευ μισθοδωτεϊν, εαν παριστωνται. κες: ως εικος, εκελευσαν αυτος
επραξατε; σομαι.
εις τον παλαιαν γυναικωνα levai
ωστ'αυτο'ι μη οχλεισθαι. Άλλα...

Ηθελησαν δευρ ελθεινο Ρωμαιος Νουμας Σαδου- Ειεν· την περι τουτου
Βαβαι· ο Έρκιος. Και αυτοϊς αιτια και λος και της πολεως τησδε αρχοντες δυο
ποτα προσφερει· "Ω ω, ποιος καιρος. εξρυσιαν εχετε, αλλα
χρονω, εν τη και οι Σκυθαι φυλακες ουτοι· Ω πρεσβευτα, αρ' Μαρκος Ου ικανος και
Άκροπο- εασεις ημας εις το Πρωτονειον Ίεναι και εξετασιν στρατιωται τρεις υμιν
λει. ποιεισθαι και τους παραβαινοντας τους ημετερους ακολουθησουσι. Χαιρετε
νομους συλλαβειν;

Και της σεληνης ηδη λαμπουσης Έπειτα δ εις το Πρωτονειον, Π/] αρξωμεθα; ποϊδ
εις το αστυ καταβαινει ο ολιγος μαλιστα ησυχον ον, ρφστα ελθω με ν:
λοχος.
εισερχεται.
Τιδε σοι δοκεϊ αξιον,
δεΰρο ηδη ελθοντι:

Εκει... Τιλαμπει:

35
'Α\Λα παντες τεθνασ/· π ου ν Ισως δη μονον καθευ- | Ουδαμως -αλλα κακιστον φαρμακον τι αυτους απ
συνεβη: δουσιν. Ρ ωλεσεν, ωςεμο'ιδοκει.

Έα, συ, ri δρας αυτοθι: ουκ επιες: Τουτοις... Τουτοις ποτα προσεφεραν, Αρα τουτον συλλαμβανεις, καιπερ παι-
ως ητησανεμε, οτε δε Πατμιον οινον Ειτε νεος ειτε πρεσβυς ων, δα οντα
ενεχεα, εκεινοι... ΤΑ, ως δεινονεστι, ως ο αδικων τιμωριας αξιος
ψοβερον.
Έρκιος· παπαι: τι επαθες, Πολυαλκες, τον Άλι-
Και συ μονος μετ'αυτων εν κα κα'ι τον Ένακα δει
τω τρικλινω ησθα: Ειεν· ταχεως ανευρισκειν
ημιν ουν ακολουθησεις.

36
"Αλιξ; Τουτο το ονομα ην τω θορυβον Ώ ουτοι- του γαρ Έρ- Ειεν· où μεντοι
ποιησαντι εν τη ακροπολει. Που δητ' εστιν: 4 κιου 'Αθηναιου ον- εξεστιν υμϊν δικα- Εγω Ίκαριος ειμι, ο ταυτης της οικιας
τος, 'Αθηναιων δι- ζειν, λοχαγου πα- ταμιας. Τιποτ' ενθαδε ποιειτε; τι δ' εκεινοι
καστων εστι περι αυ- ροντος ουδενος. οι συνεργοι ωσπερ μεθυοντες κεινται:
Ώ εκατονταρχε, η χαιρεις νεους διωκων του δικαζειν. Ημεις Ύμϊν ουν ακολουθω.
αδικησαντας: Άλλα γαρ "Αλικα και εγω ουν αυτον απαγομεν.
ζητω, ως αυτω βοηθησων.

Εν δε τω της Δημητρος αντρω Και γαρ ολιγω

υοτερον Ουτος ο Έρκιος δεινα που επε- Ω Ίκαριε, εν μεν καιρω
Καθευδουσιν, ωστ'εμοι ολιγος υπαρχει βουλευσε... Ειδεμη, ουκαναπηλ- τα πραγματα διδαξεις,
χρονος. λαξε τας γυναικας αϊεκεινοις τημερον δε ταυτ' αποχρη
υπηρετουν.

Τη δ' υοτεραιςι, αμ' ηλιω ανατελλοντι, ο μεν Παρ- Εν δε τω μεταξυ, κατωτερω...

θενων λαμπει, καπνος δε πυκνος απο του Πρωτο- Και οι ανθρωποι οϊ κατα τον Έλληνικον παλαι
νειου πορρω ανεισι. νομον τους νεκρους καιουσιν ουκ ϊσασιν οτι
σοφωτατοι παντων ησαν εκεινοι. Άλιξ, Άλιξ, εγειρου,
' η θυρα εγκεκλειται.

37
 Νυν δεησει τον Νουμαν Σα- Ήδ'εστιν η καταγειος οδος Και ολιγω υστερον..
ΤΙ... τιλεγεις; Εν τω της Δημητρος δουλον παλιν ευρεϊν.
αντρω εσμεν· αναμνησθητι γαρ. Έξ- ηπερ προτερον ηδη εχρησα-
Εκεινος γαρ μονος δυνα- μεθα. Όρος γαρ· δευρ' Ουδεν ορω, ουδ ουδενα.
οδος δε τις εις την Άκροπολιν αγει· ται ημιν βοηθησαι.
ταυτην ουν ζητωμεν. εστιν η διοδος η εις τον της Προιεναι ουν εξεστιν.
Ακροπολεως κηπον.
Ίσως ανδυναιτο, αλλ'ιδου,
Φαγοντες δ'απελθωμεν. η θυρα ανεωγεν.

Τελος δε...
Που γιγνεται το πραγμα;
Εν τφ του Διονυσου θεατρω. Οι μεν γαρ αρχοντες 'Αλλ'ειπε μοι· ου- 1 Ναι, εστι. Ει δ'αποθανοι,
τοςο'Έρκιος, | παντων αν κληρο-
Γ ε'ιλοντο μαλλον το θεατρον η την Πυκνα, οτι αυτοι μεν
εβουλοντο τον αγωνα δημοσιον ειναι, οι δε 'Ρωμαιοι ιδιω αρ'ου μονος του n νομησειεν ο Ίκαριος· ο
χρησθαιτινι προυτιμων. Τελευτωντες δ'αλληλοις Πρωτο νου υιος fj αν γενοιτο μαλα ωφελιμον
ωμολογησαν, ελομενοι το θεατρον τω θαυμαστω υειαυτου.
Ευεβουλευσαντο

Του Έρκιου καλουμενου παιδος κατηγο- Ίδε· επι γαρ τω βηματιεισιν ο Ίκαριος και Μονος δ απεστιν
Ποι συν πο- ρειται ως εφαρμακευσε συσσιτους εικοσιν ο Νουμας Σαδουλος και ο κακιστος ο Αρχελαος.
ρευεσθε; εν τφ Πρωτονειω. Δεινον δε το πραγμα, Μαρκος, εστωτες αμψι τον "Ερκιον.
Τι δε συμ- και τημερον η δικη δικασθησεται, παντων
βαινει; των Αθηναιων τουτω παρεϊναι σπουδα-
ζοντων.
Πως δε δυνατον
εστιν;

38
 "Αγαν δ'εστιν επικινδυνον, του εκατονταρχου Μαρκου Όλιγωδ' υστερον...
Ει προς τον Νουμαν Σα- επι τω προσκηνιω παροντος. Μαλλον δ' ελθωμεν
δουλον ευθυς ελθοιμεν. ανωτερω 'ινα ημας μη ϊδη. "£α· προσελθετε, ω παι-
ημιν δητ'αν βοηθησειεν. δες, και δευρο καθιζετε, υπο OKIÇ. Ταχα γαρ
ο ηλιος καυσει. Έγωγε δε ποτα και σιτια εχω.
"Α. α.
Ναι αφικνουμεθα

Εν δε τω μεταξυ, εν | Καλλιστα ταυτ'εχει· ικανα γαρ Τις γαρ αν τοσουτο ειναι

τω Πρωτονειω... | τα μερη εκεινα εσται, εις πολυν γε χρηματα εν τωδε τω θυλακω Θαυμαστον δ' εστιν οτι παντες οι φιλο-
χρονο ν. σοφοι ηφανισμενοι εισιν. Δεινα, ως
υπονοησειεν; εγωμαι, συνεβη. Ένθαδε γαρ κα'ι εν
τω τρικλινω ακοσμια υπαρχει μεγαλη.
"Αγε δη, παρα των γυναικων πευσομαι

Και εν τω γυ- Εν τη νυκτι τηδε φαρμακφ

ναικωνι... Μονος γαρ εκεινος Ως δ'ατοπον τουτο. Οϊμοι, αθλιος μεν γαρ εστιν
απολωλοτες κατεληφθησαν Ερκιου τα οψα αυτοις προσ-
Μ

Τι τουτο; η ουδεν οισθα; οι σοφοι. Ουδεις δε περιεγε- κατηγορει. ,, - - . , η ν MUIV . ^.ν u c-u ι· w IOL/L///^., 111 νιι\ιι nui^&Î/c/i.
^fiy*^. Ημειςμενγαρ g πο^χορΑιχο^/^πφερο^ε^σεΓΟ/,
που ποτ'ησθα;
IhlTàKT™^' Ι ^™?ο^/ο^σοι/θεΟΓρω Ημεις δ'ουχ ϊμεν.

39
Ίαχα. ταχα δειεμε παρα τον "Αλικα
και τον Ένακα ελβειν και αυτους
εγειρειν. Πρωτον μεν γαρ μελλο-
μενκατα την κατανειον οοον φευ-
ξεσθαι, επειτα δεβουλευσομεθα...
Εις δε το της Δημητρος Τοτε δ' ου φροντιζων "Οτε δ' εις το του Διονυ-
αντρον αφικομενος... .ην ταχεως διαβαινει.
των πυρων εν αις τα των σου θεατρον ηκει, πλεισ-
φιλοσοφων σωματα τοι παρεισιν ανθρωποι.
Νη τους θεους, εφυ- καιεται, ο Αρχελαος
γον. Ά, μαινονται εις την αγοραν τρεχει...
απελθοντες· εμου γαρ "Ισως αν αυτους ανωτατω
αποντος περι της καταλαβοιμι.
ψυχης κινδυνευουσιν.

ΟΙ δ' αυ αρχοντες, εν ταϊς αυτων εδραις καθημενοι και εκ πολλου περιμενον- Τελευτωντες δε παντες ανιστανται- υστεριζων γαρ ο πρεσ-
τες, ατοπως σιωπωσιν. βευτης μεγαλοπρεπως παρεισιν, ως Ρωμαιω τινι προσηκει.

Τοτε δε τουτου την της διαδικασιας αρχην Εγω, Πολυαλκης, ο Αθηναιων επιμελητης,
σημηναντος. υπο τουτου του παροντος πρεσβευτου
ειαθην αυτος ποιεϊσθαι την εξετασινπερι
των εν τω Πρωτονειφ, 'ινα ειδειην ει Ίκαριος
ο ταμιας δικαιως προσεφερετο ου μονον
προς τον Έρκιον τον της ουσιας κληρονο-
μοναλλα και προς τωδουλωων...
"Ω τιλεγεις· ουκ αξιω κατηγορεισθαι- τεττα-
ρες γαρ 'Ρωμαιοι και τρεις Αθηναιοι και
φυλακες Σκυθαι δυο εμαρτυρησαν οτι
ο Έρκιος ουτος νυκτος φαρμακον εδω-
κενανθρωποις πλειοσιν η εικοσι. Μειρακιον
μεν γαρ αγαθον δοκειειναι, τω δ'οντι
φονευς εστι.

40
Τεκμηριον τιδι- Ό παις ουτος μονος μετα των συνδειπνων Εγω δη τους φιλοσοφους συνελεξα τουτους
δους εκεινου εμεινεν. Αϊ γαρ γυναικες α'ιπερ εϊωθασιν 3 Τιδεποτ'
εποιουν εκεινοι 'ινα νεας τεχνας περι των αγγειων ευροιεν.
ταυτα κατηγο- αυτοϊς υπηρετεϊν απηλλαγησαν και εις τον Πολλα γαρ εν τοις πλοιοις καταγνυται· ηλπισα-
ρεις: γυναικωνα απεπεμφθησαν. \ εν τω Πρωτο-
νειω: μενουν βεβαιοτεραν υλην ευρεθησεσθαι.

Ευλαβηθητε, ω ανδρες δι- Διαβολοι μεν αυται- τουτου δε

Και ταυτα παντ' εγω εποιησα
ωστε μειζω την ουσιαν απολει-,
πειν τω Έρκιω, ως αγαθου
ταμιου εστιν. Και νυν ως μι-
σθον κακιαν απολαμβανω,
μηχανας δε δεινοτατος, μα-
λιστ'αδικως.
κασται, και σκοπειτε τις υπο
τουτου του φονου ωφελειται
του γαρ Έρκιου ηφανισμε-
νου, ουδεν εμποοων εστι
τω Ικαριω μη ου δε-
σποτην γενεσθαι της οικιας.
ταυτα λεγοντος, μικρον θαυ- ΣιγΟΤε δ' OUV. Ήδη γαρ
μαζω, επει τονχρονον διατρι- του παιδος ακουσαι βουλο-
μεθα.
βει φυλαττων τους νεους
τους γυμναζομενους.
Αλλαεμονεργοντουτ'
εστιν, ω κακιστε ανδρων

"Ω, κυον. Έτι και νυν εμου κατηγορεις. Εαν δ" οι

Έγωγε ουδενα απεκτεινα. Φαρμακον δε που τις ενεχεεν εις τον οινον ονπερ
εκεινοις τοιςαθλιοις προσηνεγκον. Προσετι δ'ουτος μονος την του δικασται μη σου καταγνωσιν, ως αξιος ει, τοθ'οϊγε
οινωνος κλειν εχει και ουδεν/ εξεστιν αμφορεα αυτου ακοντος ανενεγκεϊν. θεοι σε κολασουσιν- ου γαρ αδικιαν τοιαυτην
οϊσουσιν.

33_

41
 Ως αναιδης ουτος
Ο'ιμοι, εκεινου επελαθομην
Πως τολμας; \ Ου μονον γαρ εβουληθης εις
την του Πρωτονειου καμι-
Τους δ' 'Ολυμπιους θεους
αληθη λεγων μαρτυρομαι,
ψευδη γαρ νον ημας καταβαλειν αλλα
και τολμφς παιδος
ουκ αξιων αυτους εαν παϊδα λεγεις. κατηγορησαι.
δολερον αβλαβη φανερως ον- Αδικεις, ω Ίκαριε.
τα πρεσβυτην διωκειν και
ποιειν αυτον υποπτευεσθαι.

Τουτον δη συλλαβετε. Μοχθηρος γαρ Σιγα, ω Έκατονταρχε. Σοι Ώ "Αλιξ, αρ'ου Θετος μεν Ύαυθ'οΰτως εχει.
παις ουτος εστιν. Θορυβου γαρ μεγαλου γαρ ου προσηκει το πραγμα υιος ει του Όνορου Γαλ- και εν τη 'Ρωμη
εν τη Άκροπολει αιτιος εστι και... ταδε. "Οταν ουν σ' ερωτηση λα, σοι δε παρα τω Δολα- εκεινφ τφ γενει
τις των δικαστων, τοτε μονον βελλα εγω ενετυχον; συνωκησα.
εξεσται λεγειν.

αουΛοι γενομενοι, εν τω Δευρο καταβηθι- πολλου γαρ αξιας μελ- Χρησιμωτατον γαρ οπλον εσται
Τι δε ποτ'εν τω Πειραιειεωνηθημεν εγω
Πρωτονειω λουσης ειναι της μαρτυριας σου, σε δει Τουτο λαβε και σχες.
κα'ι ο Έναξουτοσι· και ηδη εν τω προσκηνιω καθησθαι.
εποιεις, ωστ' εκει τω Ίκαριω παρε-
νος σοι επεβου- δοθη με ν ϊνα μαθωμεν
λευσεν: τηνκεραμειαν

42
Τουτο γαρχειρι πιεσας,
κεντρον τι οξυ και φαρ-
μακω κεχριμενον
ποιησεις προιεσθαι·
αποθανειται δε δια ολιγου
χρονου δντινα αν τουτω
τιτρωσκης.
Ναι, αληθη λεγει. Έμοι γαρ υπο των
'Ρωμαιων προσεταχθη παντα γιγνω-
σκειν περι του Πρωτονειου. Εγω
ουν εγνων τουτους τους παϊδας
τω Ίκαριω επιτρεπειν, κα'ι ορθως,
επειδη τδ πραγμα νυν εν τω φανερω
εστι. Έπηγγειλαμην δ'αυτοϊς, εμρϊ
βοηθησασι, απελευθερωσειν. Και των
δικαστων τινες, νυν παροντες, μαρτυ-
ρεϊν περι τουτου δυνανται.
Τουτω δε πως δεϊπιστευειν·
επεμφθη γαρ Άθηναζε επι κα-
τασκοπη.
Ίσως ουτος εφοβηθη μη εγω τε και
Συ δε, ω "Αλιξ, αρα δυνασαι ημινλεγειν οπως,
'Ρωμαιος ων, ως δουλος επωληθης; Τιδε ποτ' ο εταιρος τα ημαρτημενα αυτω
ελεγξαιμεν. Τα δ'αλλα τον Νουμαν
Ίκαριος εις το πυρ σε βαλειν εβουληθη: Σαδουλονερεσθε. Ουτος γαρ
ημας επριατο.
Έα· αρ'εισομεθα ποτε την πε- Ήκουσατε· ολιγαρχικοι συνωμοται εμοι μετοικω οντι
ρι τουτων αληθειαν:
επιβουλευουσι, αμυνοντες τω πονηρω παιδι τουτω,
Άθηναιω πολιτη και ευγενειοντι. Καλος μεν γαρ
καγαθος δοκειειναι, μοχθηρος δε τω οντι εστι.
Πολλοι γαρ ηδη απο-
τεθνασι κα'ι πολλους ετι
οιμαι αποθανεϊσθαι.
Άμφιβολως γουν προσφε- Τι ποιησεις, ω πρεσ-
ρεται ο "Αλιξ. βευτα;
Αναιτιοι'εισιν ο Α-
Τι γαρ αν ο Ίκαριος
τους φιλοσοφους
λιξ και οΈναξ.
απεκτεινεν, ους πολλου Ίκαριος γαρ φονευς
μετεπεμψατο;
43
 Ο Ικαριας εμος πατηρ εστι.
Μολα μεν ουν λυπουμαι αυτον
αιτιωμενος, χαλεπως δε φερω
J ιδων αυτον μεν αλλα
αδικοΰντα, αναιτιους δε παιδας
κατηγορημενους.
Πως δυνατον εστι τουτο
Où, μα τον Δια, ουκετ' αν λεγοιμι
ουδεν. Χαλεπωτερα γαρ ηδη
.Αληθη λεγω· συ γαρ τους
ταλαντατους φιλοσοφους
εν τω τρικλινω απεκτεινας,
ουκετ' αυτοϊς πιστευων.
Που γαρ αν ο Έρκιος
φαρμακον ηυρεν; Συ δ' εν
κρυφαιω τοπω τιν'ι
ληκυθους θανασιμων
ποτων μεστος σωζεις.
Ουδεν· σφηξδηπου τις... ΟΙ-
γαρ αναπετομενον ιδειν ενα
44
Υ3 'Αρχελαε πως τολ- ÏÏ Έρκιε, φιλον παιδιον, αρ'
μφς; ω φιλον τεκνον, ο μα- ηκουσας· αρ ' ου ταυτα μαλ '
λιστ' εστεργον και σοι το- αναισχυντα:
σαυτ'ηργασαμην. Σου γαρ εν
κα κρατος τε και χρηματα
εκτησαμην· κα'ι εν τω παροντι
συ με προδιδως, του σκοπου
ουτως εγγυς οντος; ΤΑθθα
ιονπαιοα αποκτει νο ν..
Σπευσον... Τφκεντρω
γρωμενος.
Ως αισχρον τουτο· Καταβηθι, ω
υιος γαρ τις του πα- Αρχελαε, ημϊν
τρος κατηγορει. ψ ρασων. "Αγε νυν
Τ
Ω Έρκιε, ευλαβηθητι
 Τιεπαθες, ω Έρκιε;αρα νοσεις; Τοτε δε, του Αθηναιου παιδος την ορχηοτραν σφαλλο-
μενου διελθοντος, εξαιφνης σιγςι η εκκλησια.
"Αφ... αφες με προσ... ελθειν
προς... τον...

Σοι... τω βασιλει... ειπειν..

εβουληθην... οϊμοι...
συγγνωμηναιτουμαι... Ύ

Τι ουν τουτον απεκτεινας: Τον γαρ ξανθον παιδα

Ακουσατε, ακουσατε παντες οι γαρ θεοι εμοι
ευχομενω υπηκουσαν δικαιως αποκτειναντες τουτον τον
πονηρον παιδα. Ευθυς δε και τον Άρχελαον κολασουσιν,
ον ωσπερ μειρακιον εσκευασα, κορη δε τυγχανει ουσα· ου
γαρ καλειται Αρχελαος, αλλ'

45
 Τιποτε TOUT'επραξα; 'Αλλα δια τους αλογους και μονιμους Οι δε φιλοσοφοι μονον εζητουν οπως παντα καθελοιεν. Ου γαρ
4f νομους υμων, ω ανδρες Αθηναιοι, την θυγατερα των του χρηματα εποιησαν, αλλα περι φοβερων τινων εσπουδασαν. "Ωστ'
πατρος κληρονομειν κωλυοντας. Τοσουτον γαρ χρονον αξιωτατοι θανατου ησαν.
πονησας 'ινα
το Πρωτονειον κτησωμαι, ουκ εβουληθην τον του προτερου
δεσποτου υιον τουτου κληρονομειν· ουποτε γαρ. Τηνουνεμην
θυγατερα ωσπερ μειρακιον εσκευασα. Νυν δ' ερροι εις κορακας
η προδουσα με.

Κυνες. Ουτοι δη με
Ώ Ίκαριε, τα προτερον σοι ηδικημενα ομο- ληψεσθε... Αυτον καταβαλλετε.
λογησας, εμοΊ δοκεϊς και εκεινον εν τω φανερω
αποκτεϊναι, κακιστον τε και δολερον τροπον. Ουδεποτε.
Où γαρ οιδα τινι χρωμενος, αλλα σαφως οιδα οτι
ψονευς ει.
Φυλακες, συλλαβετε τουτον.

Οι δε θεωμενοι περ'ι ουδενος ποιουνται
τον εν τω ηροσκηνιω αποθνησκοντα...
...αλλ' εις τον παϊδα παντες αμα εστρεψαντο
ωσπερ αν ει εκαστος αυτων πατηρ αυτου ην,
και χειρες ανιστανται πλειστοι, τουτον
ε'ις τον ουρανον φερουσαι.
Τουτους γε τους Έλληνας ημεϊς
οι 'Ρωμαιοι αει θαυμασομεν. Κατα γαρ
τον διαλεκτικον αυτων τροπον αναιτιον
παϊδα συνεχωρησαν μεν κατηγορει-
σθαι και θανατφ εκδιδοσθαι, τεθνηκοτα
δε νυν αυτον φερουσιν ωσπερ αν ει
ημιθεος η ηρως ην.
 Ώ Έναξ, βελτιον Ύστερον γ'εϊσιμεν. Εν δε τω παροντι
Κινειται δ' ο οχλος ως τα της θαλαττης μακρα κυματα, η ν προς τον εις την Άκροπολιν αγωμεν τ'ονδε τον φιλον,
τον παιδα ως θεοις δωρεαν ανωτατω φερων. Νουμαν Σαδου- ημιν επικουρησαντα. Μονος γαρ εκεινος εμε
λονπροσελθεϊν. βασιλεα ωνομασεν.

Ώ Φωκε Αλβανε, τα οπλα αυτου αφελου και Μεταξυ δε τουτων, η θαυμαστη

Ώ ουτος, Μαρκε Ουικανε, αναξιως λοχαγου
προσηνεχθης. Σε ουν κελευω ως ταχιστα
απελθεϊν εις το του Θαλαδου στρατοπεδον.
Εκει δ'εμμενεις εως αν οι στρατηγοι σε κρινωσι.
αυτον εις το στρατοπεδον αγε. Συ δε,
Αχιλλεα Κρισον, ζητησαν τους 'Ρωμαιους
παιδας, τον "Αλικα και τον Ένακα. Έπειτα
δε σπουδασεις οπως εις 'Ρωμην ευτυχεστα-
τα επανιασιν.
πομπη τα της Ακροπολεως Προπυ-
λαια διελθουσα εις τον Παρθενωνα
εισερχεται...

Ο δε Νουμας Σαδου-
λος εις ημας ουδεν
ανηνεγκεν. Ώσπερ
ουν ημων ημελησεν,
ουτω και αυτου αμελη
σομε ν.

Εν δε τοις
... τελος δ βαθροις τοϊς
εφισταται. του Διονυ- Ω δυστυχες παϊ, νυν ερημος
Ώ Αθηνα, ω Πολιας, μετ'ευνοιας αυτον δεξαμενη σου θεατρου κεϊσαι... Ουτω γαρ εχει η τυχη-
εις τα Ηλυσια πεδια αγε, 'ινα μακαριος αει ζη. ηδη κενοις ο μενεις υψος αιρεται, ο δε κακα
ουσιν πασχει. Ή γαρ Αναγκη παντα
ισορροπουντα κατεστησεν.

47
 Συ δε ζης. Μη ουνλυπου. Ποτερον γαρ βελτιον;
Το τιμωμενον αποτεθναναι η το καταφρονουμε- Έρρ'εις κορακας Εϊεν, ειεν· απειμι... Δι'ευ-
νον ζην; Παρελθοντος γαρ χρονου, ανιεται 1 νοιαν μεντοιαυτφειπον..
λυπη. "Απε tu ι.

Ύστατον σ' ασπαζομαι, ω βδε- Άπελθωμεν δη, ω Αρχελαε.
λυρε πρεσβυτα. Πρωτον μεν Ου γαρ σε πρεπει Άθηνησι με-
γαρ ουκ αηδως σ'εθεασαμην νειν. Πολλων γαρ αν και
υποκρινομενον, τελος δε λυπηρων η πολις ηδε σ'
φαυλον υποκριτην σαυτον
παρεσχες, αισχρως αναμνησειεν. Εαν δ'εθελησης,
εις 'Ρωμην σ' απαξω και ενταυθα
αποθανων.
κατα τα σοι δοκουντα τονβιον
διαξεις.
Έβουληθην γε τον "Αλικα σωσαι και... Ου
γαρ εδυνηθην περιοραν τουτον...
Έπιλαθου δη τουτων. Έγωγεμεν
γαρ τα προσταχθεντα απετελεσα·
εις δ' Ίταλιανως ταχιστα πλευσο-
μεθα και ευ πεισομεθα.

Του δε Νουμα Σαδουλου και «του Αρχελαου» εξελθοντων,

εξερχεται και ο πρεσβυτης, τα σκευη φερων, μετα σεμνοτητας.

Τελος δε, αμ' ηλιω δυομενψ, σιγςι

το μεγα θεατρον. Καιπερ δ' απο της

ΤΕΛΟΣ
θαλαττης πνεουσα, η αυρα την πο-
λιν ουκ αναψυχει. Τραγικω δε τροπω
ο του Ίκαριου νεκρος ερημος και
ελεινος κειται... Παντα ηδη σιωπφ.

48
Termes de civilisation
Acropole: région haute des anciennes
cités grecques, comportant
des fortifications et des sanctuaires.
Agora: mot qui signifie assemblée
des citoyens puis place publique.
De très nombreux petits commerçants
se pressent sur le marché, l'agora.
Des cloisons séparent les quartiers réservés
à chaque marchandise, le marché a lieu
en plein air. Les paysans de l'Attique
viennent y vendre leur huile d'olive,
leurs fruits. Les Thébains viennent pour
vendre leur gibier, leurs volailles, leurs
poissons. On y rencontre des bouchers,
des charcutiers, des boulangers,
des marchands de fromage, des parieurs
de combat de coqs... Enfin, c'est là aussi
qu'on vend des esclaves aux enchères.
Centaure: être ailé hybride d'homme
et de cheval. L'art grec utilise
fréquemment le motif du Centaure pour
le décor de vases et d'orfèvrerie.
A partir du Ve siècle av. J.-C., les luttes
de Centaures contre les Lapithes
deviennent un des thèmes favoris du décor
des temples (métopes du Parthénon).
Centurion: celui qui commande
une compagnie de 100 hommes.
Esclave: d'origine diverse: prisonniers
de guerre qu'on a vendus, enfants volés
et vendus par les pirates, enfants
«exposés» par leurs parents, fils
d'esclaves... Certains étaient affranchis
par un bon maître ou rachetaient leur
liberté avec leur pécule. Ils pouvaient
alors dépouiller les insignes de
l'esclavage, laisser croître leurs cheveux,
allonger leur nom.
Gymnase: endroit destiné aux
exercices corporels, où l'on s'entraîne
nu. Les premiers gymnases naissent
à Athènes au Ve siècle. Ce sont à l'origine
des établissements situés dans des lieux
boisés et pourvus d'eau. Les jeunes gens
s'y exercent entre autres au maniement
des armes sous la direction des
gymnasiarques assistés des pédonomes,
pédotribes et épimélètes. Peu à peu
les gymnases se dotent de palestres,
de salles diverses et deviennent
des centres de formation intellectuelle
(des professeurs y donnent
des cours, des savants et des voyageurs
y donnent des conférences).
Gynécée: appartement réservé
aux femmes. Les femmes y vivaient,
y recevaient leurs amies et s'y livraient
à leurs travaux (tissage...). La femme
d'une maison aisée règne en sa maison
mais n'en sort que pour certaines
cérémonies religieuses, pour des raisons
familiales (enterrements, mariages),
ou pour des visites. Quand son mari
recevait, elle évitait de se manifester.
Métèque: étranger qui «habite avec»
les citoyens. Il n'a aucune part à
l'administration de la cité, ne peut
posséder de terre en Attique, doit avoir
un patron qui répond de lui, et participe
à toutes les charges de la cité et paie
en outre un impôt supplémentaire.
Les Longs Murs: au sud-ouest de
la ville d'Athènes, les murs fortifiés
qui relient l'enceinte à ses ports
(Phalère et Le Pirée).
Pnyx: Colline située à l'ouest
d'Athènes, servant de lieu de réunion
pour l'assemblée du peuple. La tribune
était taillée dans le roc.
Propylées: porches monumentaux
qui précédaient les grands sanctuaires
grecs et constituaient leur entrée.
Triclinion: pièce de la maison servant
de salle à manger et ainsi nommée
du fait de la présence de trois lits
de table placés en fer à cheval, avec
un passage au centre pour le service.
Pistes pédagogiques

Les indications qui suivent n'ont qu'une

valeur indicative et ne sont que des
propositions à adapter au niveau et aux
souhaits de la classe.

• Etudiez la répartition de la population

à Athènes : citoyens, métèques, esclaves.
• Comment étaient répartis les pouvoirs
à Athènes à cette époque?
• Comment se présente l'esclavage
dans les albums d'Alix? Que faisaient
les esclaves dans la Grèce ancienne?
• Quelles étaient les relations entre
les Romains et les Grecs?
• Représentez les différentes étapes de
la construction de l'Acropole sur un axe
chronologique. A qui sont destinés
les temples et les monuments? A qui est
due l'architecture de l'Acropole?
Constituez un dossier.
• Etudiez les méthodes de fabrication
des vases à l'époque du récit.
Reproduisez divers types de vases grecs
et examinez les thèmes de leur
décoration.
• Dans ce récit, les savants engagés
par Hykarion reprennent les théories
de certains personnages réels sur
les atomes. Lesquels? Que dit la thèse
la plus poussée? Certains porte-parole
de l'auteur prétendent que la science
de l'atome pourrait devenir dangereuse.
Avaient-ils raison ?
• Montrez en quoi les lois de l'époque
étaient peu favorables aux filles
et aux femmes.
• Comment se pratiquait la religion
grecque? Tout le monde a-t-il le droit
de pénétrer dans les lieux sacrés?
Qu'étaient les mystères? Expliquez
l'évolution de ce mot dans la langue
française.
Postface

Lorsque, au début de l'année scolaire, J'adresse les plus vives félicitations

Madame RINGELE, professeur de Lettres aux élèves hellénistes de la classe de 3e
classiques, me fit part de son intention et à leur professeur. Je remercie tout
de s'attaquer, avec son groupe d'élèves particulièrement Monsieur SCHILLING,
hellénistes de 2e année, à la traduction Inspecteur Pédagogique Régional, qui
en grec ancien de l'ouvrage «ALIX, dès le début a soutenu l'action
L'ENFANT GREC» de J. Martin, cela me entreprise, Mme GUGLIELMI, professeur
sembla être une utopie. de Lettres classiques, et Mme GEORGET-
DUBOIS, professeur à la Faculté de
Lettres de STRASBOURG, qui ont accepté
Je pensai alors (en grec!): de relire les épreuves en respectant
Αιαι, ποιησουσιν ωσπερ δυνησονται... au maximum le travail des élèves,
Mais bien vite il fallut se rendre à M. J. MARTIN, qui a bien voulu autoriser
l'évidence: le dynamisme du professeur la traduction de son ouvrage,
et l'enthousiasme de nos jeunes élèves et les Etablissements CASTERMAN
furent tels que l'on put raisonnablement qui en ont rendu possible la publication.
envisager la réalisation du projet, à savoir
la publication de la traduction.
Cela aura été une expérience hors
du commun pour nos jeunes, qui tout
au long d'une année ont acquis avec
ardeur un vocabulaire varié et une grande
partie des subtilités de la grammaire
grecque non parce que cela leur était
imposé mais parce qu'ils en
ressentaient le besoin au hasard
de la traduction.
Ce fut également un encouragement
pour les éducateurs de constater qu'il est
toujours possible de motiver nos élèves
pour quelque chose qui n'est pas du
domaine de la facilité: Ουκ αν δυναιο
μη καμω ν ευδαιμονειν.
Et quelle publicité pour notre petit
Collège de type rural, de l'Académie de
STRASBOURG, situé en Alsace Bossue,
aux confins de l'Alsace et de la Lorraine!
(Peut-être serait-il utile de le repérer sur
une carte à la manière d'un certain village
gaulois !)
Il ne reste plus qu'à souhaiter que la
lecture de cet ouvrage, qui est avant tout
une production à but pédagogique faite
par des élèves débutants, soit pour F. RITTER
le lecteur un exercice utile et dynamisant. Principal du Collège de DRULINGEN.
 Imprimé en Belgique par Casterman, s.a., Tournai. Dépôt légal: septembre 1988; D. 19880053 9.
Déposé au Ministère de la Justice, Paris (loi n° 49.956 du 16 juillet 1949 sur les publications destinées à la jeunesse)

ISBN 2-203-32104-0
Une classe d'élèves passionnés s'est amusée
à traduire en grec cette histoire d'Alix.
A vous, à présent,
de retrouver la meilleure version en français.
Un bon exercice, non?

ISBN 2-203-32104-0
1675

9"782203"321045I