Vous êtes sur la page 1sur 7

Exercices Avec solutions PROF : ATMANI NAJIB Tronc CS

TRIGONOMÉTRIE1
Exercice1 : Alors il existe un k tel que :   x  2k cad
1) Donner la mesure en radians de l'angle de mesure 33°. 110
3
  2k et    ;  
2) Donner la mesure en degrés de l'angle de mesure rad. 3
8 110
3) Donner la mesure en radians de l'angle de mesure 135°.
c a d    2k   et k 
3
 3 Solution : 110 110
?  11 ssi    2 k    ssi
8 1) x  33   2) 3 3
180 60
113 107
180° 33° ? 3    2 k   ssi  113  k   107
y   67,5 3 3 6 6
8 180
et k  ssi 18.83  k  17.83 et k
135 
3)on a :  ssi 135     180 alors k  18 et donc
180  110 110 110  108 2
135   27   3   2k   2  18  
Ssi     rad 3 3 3 3
180 36 4 Donc l’abscisses curviligne principale associée a
110
est   2
Exercice2 :
1)Déterminer l’abscisses curviligne principale de chacune
x
3 3
 x  19
des abscisses suivantes
110 19 131 217 4
7 , , ,  ,
19 16 3 3 3
3 4 3 6 On a    4    2  2
2)Placer sur le cercle trigonométrique les points 4 4 4 4 4
3
A  0  ; B    ; C    ; D   
 
; E   ; M  7 
et
4
  ;   donc l’abscisses curviligne principale
  2     4 6 3  2 
3
 5          associée a 19 est  
3
F   ;G  ; H   ; N   ;I   2007 
 4 4
 6   2  4  2   4  131
Solution :  x et soit  l’abscisses curviligne principale
3
 x  7 et soit  l’abscisses curviligne principale
associée a x
associée a x
Alors il existe un k  tel que :   x  2k c a d
Alors il existe un k tel que :   x  2k cad
131
  7  2k et    ;      2k et    ;  
cad   7  2k   et k  3
ssi   7  2k    7 ssi 8  2k  6 ssi c a d
131
    2k   et k 
4  k  3 et k  3
alors k  3 et donc ssi   131  2k    131 ssi
  7  2  3   7  6   3 3
donc l’abscisses curviligne principale associée a x  7 128 134
est     2 k 
110 3 3
 x et soit  l’abscisses curviligne principale 128 134
3 ssi k et k  ssi
associée a x 6 6
21.33  k  22.33 et k

Prof/ATMANI NAJIB 1
alors k  22 et donc Methode1 : On divise 2007 par 4 on trouve 501, 75 on
131 131 131  132  prend le nombre entier proche ex : 502
   2k    2  22    
3 3 3 3 2007 2007 2008 
Donc :  502   
donc l’abscisses curviligne principale associée a 4 4 4 4
131 est    2007   
   502    2  251 et    ;  
x
3 3 4 4 4 4
217 donc l’abscisses curviligne principale associée a x  2007
 x et soit  l’abscisses curviligne principale 4
6
associée a x 
est  
Alors il existe un k tel que :   x  2k cad 4
217 2007
   2k et    ;   Methode2 :    2k   
6 4
c a d    217  2k   et k 2007 2007 2007
6
1   2k  1 ssi 1   2k  1 
4 4 4
ssi   217  2k    217 ssi 2011 2003
6 6 ssi  k  donc
8 8
211 223
 2 k  251,3 
2011
k 
2003
250,3
6 6 8 8
211 223 et k  k  251 Donc
ssi k Donc
12 12 2007 
ssi 17.58  k  18.58 et k    2  251   
4 4
alors k  18et donc
217 217 217  216 
   2 k    2 18    
6 6 6 6
donc l’abscisses curviligne principale associée a
217
x est    
6 6
2)Placer sur le cercle trigonométrique les points

A  0  ; B    ; C    ; D     7 
; ;M 
 
 E 

2  4  
3   2  6
 5      3 
F   ; G    ; H    ; N   ; I  2007 
 6   2  4  2   4 
 x
7 On a Exercice3 : Déterminer l’abscisses curviligne principale de
2 chacune des points suivants
7 8   8     9  ;  11  ; M 2  67  ; M 3  19 
    4     2  2 M 0  2  M 1  3   4   3 
2 2 2 2 2 2
 Solution :
et    ;   9
2  x
2
7
donc l’abscisses curviligne principale associée a x  9 8   8   
2 Methode1:     4   2  2 
2 2 2 2 2 2

est   
2 et   ;   donc l’abscisses curviligne principale du
2007 2
 x
4 point M 0 est   
2

Prof/ATMANI NAJIB 2
9 3
Methode2:    2k    et k et   ;   donc l’abscisses curviligne principale du
2 4
9 point M 2 est   3
Donc 1   2k  1 Donc 4
2
67
9 9 9
1      2k  1 
9 Methode2:    2k    et k
2 2 2 2 4
67
11
Donc   2k  
7 11
Donc   k  
7 Donc 1   2k  1
2 2 4 4 4
67 67 67 67
11
Donc 2,7   k  
7
1,7 et k  Donc 1      2k  1 
4 4 4 4 4 4
71 63
Donc k  2 Donc Donc   2k  
4 4
9 9 9  8 
  2  2     4  
2 2 2 2 Donc
71
8,8   k  
63
7,8 et k
8 8

donc l’abscisses curviligne principale du point M 0 est   Donc k  8 Donc :
2
67 67 67  64 3
 11    2  8     16  
 M1   4 4 4 4
 3 
donc l’abscisses curviligne principale du point M 2
11 12    
Methode1: On a   4     2  2 3
3 3 3 3 est  
4

et    ;   donc l’abscisses curviligne principale du   19 
3 M 3  
 3 
 19 18   18   
point M1 est   On a     6   2  3 
3 3 3 3 3 3 3
11 
Methode2:    2k    et k et   ;   donc l’abscisses curviligne principale du
3 3
point M 3 est   
11
Donc 1   2k  1 Donc
3 3
11 11 11 11 Exercice4 : d’après la figure suivante donner la mesure
1      2k  1 
3 3 3 3 principale des angles orientés suivant :

Donc 
14
 2k  
8
Donc
7
 k 
4  AB ; AC  et  AE ; AD  et  BC ; BE  et CB ; CD 
Et  EB ; EA et  DC ; DA
3 3 3 3
7 4
Donc 2,3   k   1,3 et k
3 3
Donc k  2 Donc
11 11 11  12 
  2  2     4  
3 3 3 3
Donc l’abscisses curviligne principale du point
M1 est   

3
  67  Le triangle : ACD est rectangle et isocèle en D et Le
M2 
 4  triangle : ABC est équilatérale

Methode1: On a  La mesure principale de l’angle orienté  AB ; AC  est
67 64  3 64 3 3 3 3
    16   2  8 
3 4 4 4 4 4  

Et on écrit : AB ; AC   2 
3

Prof/ATMANI NAJIB 3
  3    
 La mesure principale de l’angle orienté  DC ; DA est   2
sin    sin      sin    
2  4   4   
4 2
Et on écrit :  DC ; DA     2   3       
3 tan    tan      tan      tan    1
 4   4   4  4
 on a :  CB ; CD    CB ; CA   CA ; CD 
4 3   3  
 On a :     
donc : La mesure principale de l’angle orienté  CB ; CD  3 3 3 3 3
 4   4     
est :     cad  7
1
cos     cos    cos       cos    
3 4 12  3   3   3 3 2
 Le triangle : AEB est rectangle et isocèle en E  4   4      3
Donc :  AE ; AD    AE ; AB    AB ; AC    AC ; AD 
sin      sin     sin      sin   
 3   3   3 3 2
Ssi  AE ; AD         2   4   4     
tan      tan     tan       tan     3
4 3 4  3   3   3  3
Donc : La mesure principale de l’angle  AE ; AD  est 5
6 Exercice6 :
 on a :  BC ; BE    BC ; BA   BA ; BE  10 53 13
Calculer : cos ; sin ; cos 34 ; cos ; tan 37
Donc : La mesure principale de l’angle  BC ; BE  est : 3 6 3 6 4
Solution : on peut utiliser les résultats du tableau :
  cad 7
 x  x  x  
3 4 12 x x
2 2
 La mesure principale de l’angle  BE ; EA est : 
2 cos x cos x  cos x  cos x sinx  sin x
Exercice5 :
Calculer les rapports trigonométriques des nombre réel
sin x  sinx sin x  sinx cos x cos x
suivantes 7 , 5 , 7 ,
3 , 4

6 6 4 3 tan x  tan x  tan x tan x 1 1
Solution : tan x tan x
 cos  7   cos   6   cos   2  3   cos    1
sin  7   sin   6   sin   2  3   sin    0 10  9     9      
cos  cos    cos     cos  3    cos  2    
tan  7   tan  0  7   tan  0   0 3  3   3 3  3  3

5 6   6  
 On a :      10     1
6 6 6 6 6 cos  cos       cos    
3  3 3 2
 5      3
cos    cos       cos    
 6   6 6 2 13  12     12       3
cos  cos    cos     cos  2    cos   
 5      1  6   6 6  6 6 2
sin    sin      sin    6
 6  6  6 2
 5        3 53  54     54      
tan    tan      tan      tan     sin  sin    sin     sin  9    sin  8    
 6   6  6 6 3 6  6   6 6  6  6
7 6   6  
 On a :      53     1
6 6 6 6 6 sin  sin      sin   
 7     
  3 6  6 6 2
cos    cos       cos    
 6   6  6 2
34  33     33       3
 7      1 cos  cos    cos     cos 11    cos 10     
sin    sin       sin     3  3   3 3  3  3 2
 6   6 6 2
34    
 7   
1
  3 cos  cos       cos    
tan    tan      tan    3  3 3 2
 6  6 6 3
3 4   4   37  36     36      
 On a :      tan
4
 tan 
 4
  tan 
  4
   tan  9    tan    1
4   4  4
4 4 4 4 4
 3      2
cos    cos       cos    
 4   4 4 2

Prof/ATMANI NAJIB 4

Exercice7: montrer que :1   tan x 2  1 si x   k Exercice10:1)sachant que : sin x  2 et   x  
 cos x 
2
2 3 2
Calculer : cos x et tan x
Solution :
 sin x    cos x    sin x  2)sachant que :   x    et tan x  2 3
2 2 2 2
 sin x 
1   tan x   1    1
2

 cos x   cos x   cos x  2


2 2

Calculer : cos x et sin x


Et on a : cos x  sin x  1 donc : 1   tan x 2  1
2 2

 cos x 
2 3) sachant que : c os x  sin x  0 et cos x  sin x  2
3
1  Calculer : c os x  sin x et c os x  sin x
Exercice8: on a : tan x  et  x 
3 2 Et en déduire c os x et sin x
Calculer : 1) cos x 2) sin x Solution :
2
Solution : 1) on a : 1   tan x 2 
1
donc  on a sin x  et on a : c os 2 x  sin 2 x  1
 cos x  3
2

2 2
1 1 donc : c os x  1  sin x donc c os x  1 
2 2 2
1    9
 3  cos x
2

7
1 1 10 1 donc : c os 2 x  7 donc : c os x  ou c os x   7
Donc 1   Donc  Donc 9 9 9
9 cos 2 x 9 cos 2 x
10 cos 2 x  9  7
or  x   donc : c os x  0 donc : c os x  
9 9 2 3
Donc cos 2 x  Donc cos x 
9
et cos x   2
10 10 10 2 14
 tan x  3   
Et on a  x   : donc cos x  0 Donc : 
7 7 7
2 3

cos x  
9

3 10 2)on a : 1  tan 2 x  12 et tan x  2 3
10 10 c os x
1 1
sin x Donc : c os 2 x  donc : c os 2 x 
2) on a : : tan x  donc sin x  tan x  cos x donc 1  tan x
2
1  12
cos x
1 13 13
1 3 10 10 Donc : c os 2 x  donc : c os x  ou c os x  
sin x     13 13 13
3 10 10 
or   x   donc c os x  0
4   2
Exercice9: on a : sin x   et  x 
5 2 2 13
Calculer : cos x et tan x donc : c os x  
13
16
Solution :on a : cos 2 x  sin 2 x  1 donc  cos x   1
2
 13 
on a : tan x  cos x  sin x donc : sin x  2 3   
 13 
25
Donc  cos x 2  1  16 donc :  cos x 2  9  
25 25
donc : sin x   2 39
9 9 13
Donc : cos x  ou cos x  
25 25
3 3 3)on a : c os x  sin x  0 et cos x  sin x  2
Donc : cos x  ou cos x   3
5 5
  Et on a :  cos x  sin x 2  cos2 x  2cos x sin x  sin 2 x
Or on a   x  donc : cos x  0
2 2

 
3
Par suite : cos x 
2
2 1
5 Ssi  cos x  sin x 2  1  2 2  3  2 2 
 3
2
4 3 3

sin x 4
On a : tan x   5
3 2 1
cos x 3 Ssi cos x  sin x  1 car c os x  sin x  0
5 3
Et on a :  cos x  sin x 2  cos2 x  2cos x sin x  sin 2 x

Prof/ATMANI NAJIB 5
 
   3 
2
2 2 3 2 2 2 1
F  cos ²    sin ²  
Donc :  cos x  sin x  2
 1   5  10 
 3
2
3 3
 3 2 3 5  3  
 On a      donc :  
 2  car c os x  sin x  0
Donc : cos x  sin x  2 1 5 10 10 10 10 2 10 2 5
3         
F  cos ²    sin ²     cos ²    cos ²    1
1   2  donne : cos x 
6  5  2 5   
5 5
3    2   3   4   5   6 
G  cos    cos    cos    cos    cos    cos  
1   2  donne : sin x  3 7  7   7   7   7   7 
3  6  6
Exercice11: simplifier les expressions suivantes : On a    donc :  
7 7 7 7
    2 5 5 2
A  sin   x   cos   x   sin   x   cos   x  Et on a    donc :  
2  2  7 7 7 7
sin x  sin   x  3 4 4 3
B Et on a    donc :  
cos   x  7 7 7 7
 5   5   5  Donc :
C  cos    sin    tan      2   3   3   2   
 6   6   6  G  cos    cos    cos    cos      cos      cos    
7 7 7  7  7  7
D  sin 11  x   cos  5  x   cos 14  x  Donc :
E  tan   x   tan   x     2   3   3   2   
G  cos    cos    cos    cos    cos    cos    0
   3  7  7   7   7   7  7
F  cos ²    sin ²      3   5   7 
5  10  H  sin ²    sin ²    sin ²    sin ²  
   2   3   4   5   6  8  8   8   8 
G  cos    cos    cos    cos    cos    cos  
7  7   7   7   7   7  On a   7   donc : 7    
   3   5   7  8 8 8 8
H  sin ²    sin ²    sin ²    sin ²   3 5 5 3
8  8   8   8  Et on a    donc :  
Solution : on a : donc 8 8 8 8
    Donc :
A  sin   x   cos   x   sin   x   cos   x     3   3   
 2   2  H  sin ²    sin ²    sin ²      sin ²    
A  sin  x   sin  x   cos x    cos x   sin 2 x  cos 2 x  1 8  8   8   8
Donc :
sin x  sin   x  sin x  sin x 2sin x
B    2 tan x H   sin ²  3   sin ²  3   sin ²     2sin ²     2sin ²  3 
cos   x   cos x cos x  
 8 
 
 8 
 
8
 
8
 
 8 
5
  
 
5 
 
5  6     6     6     3  3  
C  cos    sin    tan    cos    sin    tan    
 6  6  6  6   6   6  Et on a   donc :
8 8 2 8 2 8
           
C  cos      sin      tan       cos    sin    tan     
 6   6   6   
6  
6 6 Donc on a : H  2sin ²    2sin ²   
8 2 8
  1
sin   Donc
C         2    
3 1 6 3 1 3 1 3 3 3 3 2 3
           
2 2   2 2 3 2 2 3 6 6 6 H  2sin ²    2cos ²    2  sin ²    cos ²     2 1  2
cos   8 8  8  8 
6 2
Exercice12: simplifier les expressions suivantes :
Donc : C  3  3   4 4 3
6 1) A  cos  sin  cos  2 sin  cos
D  sin 11  x   cos  5  x   cos 14  x 
5 5 5 10 5
2 
3 7  5
2) B  cos  cos2  cos2  cos2
D  sin 10    x   cos  4    x   cos  2  7  x  8 8 8 8
     2 11
D  sin   x   cos   x   cos  x  C  sin
2 2 3
 sin
2 5 2 7
 sin2 9
 sin  sin  sin
3) 12 12 12 12 12 12
D  sin  x   cos  x   cos  x   sin  x 
Solution :1) A  cos   sin   cos 4  2 sin 4  cos 3
E  tan   x   tan   x    tan  x   tan  x   0 5 5 5 5 10
On remarque que :  3   et   4  

5 10 2 5 5
Prof/ATMANI NAJIB 6
3   « C’est en forgeant que l’on devient forgeron » Dit un
Donc :   et 4     donc : proverbe.
10 2 5 5 5
        
C’est en s’entraînant régulièrement aux calculs et exercices
A  cos  sin  cos      2 sin      cos   
5 5  5   5  2 5 Que l’on devient un mathématicien
       
A  cos  sin  cos    2 sin    sin    0
5 5 5 5 5

2) B  cos 2   cos 2 3  cos 2 5  cos 2 7


8 8 8 8
7 
On remarque que :    Et 3  5  
8 8 8 8
7  5 3
Donc :    et  
8 8 8 8
 3  3  2 
Donc : B  cos 2  cos 2  cos 2      cos    
8 8  8   8
 3 3   
2 2
 
B  cos 2  cos 2    cos     cos 
8 8  8   8
 3 3   
2 2
 
B  cos 2  cos 2    cos     cos 
8 8  8   8
 3 3   3
B  cos 2  cos 2  cos 2  cos 2  2 cos 2  2 cos 2
8 8 8 8 8 8
  3 
B  2  cos 2  cos 2 
 8 8 
 3  3  
Et on remarque aussi que :    
8 8 2 8 2 8
          
B  2  cos 2  cos 2      2  cos 2  sin 2     2 1  2
Donc :  8  2 8   8  8 
 3 5 7  9 11
C  sin 2  sin 2  sin 2  sin 2  sin 2  sin 2
3) 12 12 12 12 12 12
 11 11 
on remarque que :    donc  
12 12 12 12
3 9 9 3
   donc  
12 12 12 12
5 7 7 5
Et    donc  
12 12 12 12
Donc on a :
 3 5  5   3   
C  sin 2  sin 2  sin 2  sin 2      sin 2      sin 2    
12 12 12  12   12   12 

 3 5  5  2  3  2  
C  sin 2  sin 2  sin 2  sin 2    sin    sin  
12 12 12  12   12   12 

 3 5  5 
C  2sin 2  2sin 2  2sin 2  2sin 2  2sin 2  2sin 2
12 12 12 12 12 4
2
 3 5   5   2 
C  2sin 2  2sin 2  2sin 2  2  sin 2  sin 2   2 
12 12 12  12 12   2 
 5 
Et on remarque aussi que :  
12 12 2
5  
 
Donc 12 2 12
On a donc :

          
C  2  sin 2  sin 2      1  2  sin 2  cos 2     1  2 1  1  3
 12  2 12   12  12  

Prof/ATMANI NAJIB 7

Vous aimerez peut-être aussi