Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
R A V A U LT
G IA O S U T H A C S i LY O N
NGL/OI DjCH
H U d N G DAN T R A CUfU
(Hypertelorisme)
7
Apert 16 - Gruber 292
Bartenwerfer 40 - Hurler 346
b) SUP MI
c) SAC TO MI
8
- Herrick 326 - Peutz - Touraine 545
- Hippel (Von) - Lindau 331 - Recklinghausen 575
- Klippel - Trenaunay 392
d) U M A CH (Angiomatose)
e) X E C H KHE MI
9
i) LECH CHO DIEM LE
3. K H 6 NU dC MAT
5. G IAC MAC
10
- Fiessinger - Rendu 221 - Rosenthal - Kloepfer 596
- Gougerot - Sjogren 278 - Savin 616
- Hanhart 309 - Smith - Patau 649
- Lyell 446 - Spannlang - Tappeiner 654
- Melkersson - Rosenthal 468 - Still 663
- Hurler 346
6. MONG MAT
11
Vj j K.HY 'i V/Y TAT V.<) > . M.V\
- Biemond 72 - Reiger '> ■''
- B o u r n e v ille 96 - Srrnth - P a t a u 6 4 9
di MANG DONG TU
Turner 91
- G reg g 286 - Reiger 579.
- L o w e 445 - Weill - Marchesani 743
- M arfan 454
8. T H E T H U Y TINH
13
9. V O N G MAC
a) T H O A I H O A T A P E T O - V O N G M A C
14
c) GIA GLIOM
15
BANG II
B EN H , HOI CHQN G VA T R IE U
C H tiN G THUAN T U Y NHAN KHOA
I. K E T MAC
b) LINH TINH
- Arlt (di/dng) 19
- Bitot (cham) 76
16
- Brownlee (dau hieu) 109
- Meyer (dau hieu) 474
- Parinaud (u bieu m o-da) 530
- Pick (dau hieu) 549
- Prowazek (Von) - Halberstaedter (tieu the) 565
- Trantas (hat) 697
- W eeks (true khuan) 740
Ghi chu: Nhufng benh va hoi chufng co trieu chufng ket
mac phoi hop thi tra cufu banj^lV i V m u c g (dinh mi
T*"
- nhan cau; long xieu).
2. G IA C MAC
a) LOAN DUONG
17
Groenouw: loan dudng gi^c mac not nhu mo 289
Haab - Dimmer: loan dudng gi£c mac mang ludi nhu
mo 304.
Hassal - Henle: tieu the 314
Hudson - Stahli (dudng) 342
Kayser - Fleischer (v6ng) 381
Koby: loan dirdng mo ludi 396
Kraupa: loan dudng bieu mo 405
Krukenberg (thoi) 407
Vogt: Thodi hoa ria gi£c mac hinh v&nh dai tr^ng 721
c) LINH TINH
Ghi chu: Nhufng benh v& hQi chtfng c6 trieu chtfng giac
mac phoi hop, xem bang tra curu I, phin 5 (giac mac).
19
3. MANG BO DAO
a) TO N TH U O N G VIEM
c) LINH TINH
4. GLOCOM
5. TH E THUY TINH
21
6. DICH KINH
7. VONG MAC
Trung tam
- Best: thoai hoa hoang diem or tre em 63
- Batten - Mayou (Spielmeyer - Vogt - Stock): chiing ngu -
mu 45
- Behr: thoai hoa hoang diem di truyen d ngirdi ldn 53
- Braley: loan diforng da dang 98
- Coppez - Danis: thoai hoa hoang diem dich ri d ngirdi
gia 152
- Doyne: thoai hoa hoang diem kieu "tang to ong' 187
22
- Kufs: chiing ngu - mu a ngtfdi ldn 408
- Norman - Wood: chufng ngu - mu cf tre scf sinh 510
- Stargardt: thoai hoa hoang diem 659
- Sjogren: loan diiang mo ltfdi s&c to 645
- Sorsby: loan dtfong gia - viem 652
- Sorsby: lo khuyet hoang diem va hoi chufng da di dang 651
- Tay - Sachs: chufng ngu - mu kinh dien 680
Chu bien
- Alstrom (hoi chufng) 11
- Biemond (hoi chufng) 72
- Kearns (hoi chufng) 382
- Kurz (hoi chtfng) 410
- Leber: mu bam sinh 426
- Laurence Moon Bardet Biedl (hQi chufng) 420
- Nougaret: chtfng quang g k vo cSn gia dinh 513
- Oguchi: qudng ga b^m sinh 516
23
Bourneville: xo hoa cu 96
Coats: viem vong mac dich ri ra ngo&i 140
Hippel (Von) - Lindau: u mac vong mac - tieu nao 331
Leber: u mach hat ke vong mac 424
Recklinghausen: u xo than kinh 575
Reese: u mach m£u mao mach 576
Sturge - Weber - Krabbe: u than kinh - mach nao -
mat 672
d) LINH TINH
25
Traquair: am diem noi thi than kinh - giao thoa 698
11. Ml MAT
a) DAU HIEU
c) LINH TINH
27
Ghi chu: Nhufng benh va hoi chufng c6 trieu churng a mi.
xem bang tra cufu I, phan 2 (Mi m it ).
a) H 0 I C H tfN G CO RUT
- Kiloh - Nevin: liet van nhan ngoai lai tuin tien 384
- Moebius: liet mat hai ben va liet day VI hai ben 483
- Turk - Stilling - Duane: co rut nhan dm khi liec vao
trong 702
28
b) LAC M A T - RUNG GIAT NHAN CAU
a) DAU HIEU
29
Knies: dau hieu dong ttf trong benh ctf&ng tuyen giap 395
Loewi: dau hieu dong tuf trong benh ctfdng tuyen giap 441
b) H 0 I CHtfNG
Pourfour du Petit: hoi chtfng tang htfng phan giao cam 563
B EN H VA HOI CHUfNG C O T R IE U
CHLTNG NHAN KHOA
31
Laffer - Ascher: se mi - moi kep va btfdu co 412
»
Pierre Robin: ham dtfdi be vk lui ra sau - thut ltfdi;
nurt man hau - vom m ieng 586.
Pyle: loan san xUcfng so - h&nh xUOng 567
Scheutauer - Pierre Marie v& Sainton: loan ph£t xi/ong
ddn - so 554
Ullrich - Feichtiger: loan xuang so 704
33
- Garcin ton thtfong cac day thin kinh so do ton thtfong
d nen so 258
- Godtfredsen: ton thtfcfng xoang hang \k dfiy than
kinh XII 272
- Gradenigo: ton thtfong mom xtftfng dk 279
- Jacob: hoi chufng nga ttf d£ - btfdm 362
- Pierre Marie - Leri: hoi chtfng sau the thuy tinh 553
- Raeder: hQi chtfng can dfiy th in kinh sinh ba 570
- Rochon - Duvigneaud: hoi chtfng khe btfdm 589
- Rollet: hQi chtfng dinh hoc m it 590
- Tilling - Wernicke: liet van nhan gia nhan 690
- Tolosa - Hunt: liet van nhan dau nhtfc 691
- Villaret: khoang sau tuyen mang tai sau 715
- West: hoi chtfng dang dong kinh 749
. Ton thiCong a cu nao sinh tu va cu o n g nao
- Benedikt: hoi chtfng giao ben cuong nao 57
- Claude: hoi chtfng dtfdri cua nhan do III va nhan do 138
- Foville: hoi chtfng Foville tren 234
- Marie - Guillain: ton thtfcfng tren cua nhan do 455
- Nothnagel: hoi chtfng cuong nao (nhan do - cuong tieu
nao tren va III) 512
- Parinaud: liet nhin dtfng 531
- Weber: hoi chtfng giao ben cuong nao (III va ton thtfang
dtfdng dai van dong va cam giac) 735
. Ton thiicmg cau nao
- Brault - Vincent: the lam sang cua lift nhin ngang 100
34
- Bri ssaud: co cufng mot ben mat va liet ntfa ngtfdi giao
ben 103
- Foville: cac hoi chufng Foville (liet nhin ngang) 234
- Gasperini: hoi chufng chom cau nao 261
- Jayle - Ourgaud: the lam sang liet nhin ngang 368
- Millard - Gubler: ton thtfcfng day t h in kinh VII-VI va
dtfdng dai 478
- Oppenheim: the lam sang l i f t nhin ngang 519
- Raymond - Cestan: hoi chufng chom cau nao 573
. Ton thuang hanh nao
- Avellis: hQi chtfng giao ben hanh nao 22
- Babinski - Nageotte: ton thtfcfng phan tren hanh nao
(soi giao cam) 29
- Cestan - Chenais: ton thtfcfng nhan Id md va thdp
hdnh nao 124
- Foix - Hillemand: ho' ben hanh nao 229
- Jackson: ton thtfcfng c&c day than kinh so cuoi cung 359
- Wallenberg: ton thtfong phan sau va ben hanh nao 733
35
- Aplers: thoai hoa chat nao xdm 9
- Bar: mat dieu hoa - gian phinh mao mach 34
- Batten: mat dieu hoa tieu nao b§m sinh 43
- Bogaert (Van): viem chS't tr^ng nao tan man 85
- Creutzfeld - Jacob: gia xa cufng v6 nao 155
- Fisher: liet m£t - mat dilu h6a - mat phan xa 222
- Friedreich: thodi hoa tieu nao di truyen 246
- Greenfield: loan dudng chat tr£ng nao gia dinh 285
- Hallgren: diec - mat dieu hoa - viem vong mac sic \£ 307
- Krabbe: xa cufng nao tan man d tr£ em 404
- Little: xa cufng nao a tre em 439
- Sjogren: due the thuy tinh bam sinh va tam than tri
don 644
36
- Wilson thoai hod gan - nhan dau 758
d) BEN H CUA CO
37
4. BENH 0 DA VA HI$N BQ
- Nieden: gian mao mach v& due the thuy tinh 507
- Ota: ncrvi m&t - h&m 524
38
- Stevens - Johnson: noi ban, viem mieng va viem mat 662
- Wilson - Brocq: benh do da tr6c vay 760
- Rud: benh vay ca bam sinh va tam than tri dpn 602
- Savin: benh vay ca, loan dirdng gidc mac va bieu hien
di urng 616
- Schafer: loan sifng va due the thuy tinh b£m sinh 618
* •
- Wiskott - Aldrich: eczema, hfi chiing xuat huydt va
nhiim khuan 761
- Bowen: u bieu mo 97
- Brooke: u 105
- Dercum: benh u md can xiing 180
39
d) VO SINH - TEO
- Werner: benh ciing bi v& due the thuy tinh bim sinh 599
- Werner: benh ciing bi v& due thi thuy tinh bam sinh 745
40
- Ehlers - Danlos: loan sail xd t&ng dan hoi 196
- Groenblad - Strandberg: van mach vong mac va gia u
vang dan hoi Darier 288
- Menkes: ton thtfcfng hien bo va mat nao 471
- Rosenthal - Kloepfer: cutis verticis gyrata v& loan san
giac mac 596
- Hallgren: diec - mat dieu h6a - viem vong mac sic to 307
- Harada: hQi chtfng mkng bo dko - m&ng nao 311
- Klein: diec va tap hop da di dang 389
- Lobstein: diec va cung mac xanh 440
- Mende: diec - bach tang 469
41
Usher: diec va thodi h6a vong mac 711
Vogt - Koyanaghi: viem m&ng b6 d&o - raang nao 717
Waardenburg - Klein: didc - di sic mong m it - lac cho
diem le 728
Wildervanck: hoi chufng m it - co - tai 756
6. BENH MAU
b) B ?N H d KHtfP
43
Strumpell - Marie (P) - Bechterew: viem ciing khdp
song 669
45
- Alport: benh than va diec 10
- Lowe, hoi chufng mat - nao - than 445
- Potter: vo sinh than 562
- Toni (de) - Debre - Fanconi: benh on g than 692
- Wilms: u than 757
46
- Krause: loan san nao - mat 406
- Langdon Down: benh Mongolisme 416
- Lange: hoi chufng da di dang 418
- Laurent (Colette): khuyet doan the nhiem sac (deletion
ch rom osom iq u e) 421
- Lejeune: benh "tieng meo keu" (cri du chat i 429
- Meyer - Schwickerath: hoi chufng da di dang 475
- Patau: chufng 3 the nhiem sfic 17 - 18 537
- Rubinstein - Taybi: hoi chtfng da di dang 601
- Silvermann: hoi chtfng "tre em bi danh dap 639
- Smith - L em li - Opitz: hoi chtfng da di dang 648
- Smith - Patau: 3 the nhiem s i c D 649
- Weyers - Thier: hoi chtfng m^t - m i t - cot song 752
47
A
1. A B D E R H A L D E N
2. A D A IR - D IG H TO N
3. A D A M A N T IA D E S
4. A D IE (Hoi chiing)
Adie (1932) xac dinh hoi chiing nay vdi nhufng bieu hien
a dong tuf ma thoat trong giong nhir dau hieu Argyll -
Robertson, nhtfng thuc ra co nhufng dac diem cua m ot dong
tuf cifdng luc" (pupille myotonique), thiiang phoi hop vdi
m at phan xa cac gan.
Day la m ot chiing ben h b iet lap thiiang thay xuat hien
cr phu nuf tre (3/4 cac tri/Ong hap).
- C ac t r if u chu’n g d d o n g tuf nhii sau:
+ Dong tuf gian: 2 dong tii khong can xiing va thay doi
trong ngay.
+ Phan xa quang van be ngoai nhii bi mat. Nhufng neu
chieu sdng dot ngot va manh thi thay d6ng tii co cham va
tCr tCr theo kieu ciidng luc.
48
+ Khi mat quy tu thi dong tiif co cuTng vdi dac diem la
khdi co muon, co chain va gian cang cham han (hoi chiing
SA EN G E R ).
+ Lam thur nghiem dtfcfc lire bang nho thuoc thay phan
ufng d on g tiif khong binh thuang, tham chi thucfng la qua
manh.
Co the phoi hop phu them nhtfng dau hieu ve roi loan
dieu tiet, thiTc sir la co that dieu tiet, bat buoc benh nhan
khi luan chuyen nhin xa va nhin gan phai mat m ot thdi
gian chinh ly.
5. A L B E R S SC H O N B E R G (Benh)
49
thieu mau nang, tiem tien va khong lam duoc tuy do (xiiong
r4n mot cach bat binh thtfdng); thieu mau kieu giam s&c.
- Chup X quang bo xircfng va xUcfng so cho thay xUOng
bi dong dac rat dac biet, md dam va deu.
- Nguon goc cua benh c6n phai xdc dinh them. Bfnh
nang, nhe hodn toan If thuoc vdo tuoi xuat hifn benh;
. Cdc the benh xuat hien muon hon ti/cfng hop duoc vcri
cuoc song va thinh thoang lai bi gay xtfcfng tai di tai lai
nhieu lan,* dau trong xUcfng; teo thi th4n kinh khong tien
trien ntfa ma dtfng lai.
Tinh chat di truyen cua benh da dtfdc xdc lap: chu yeu
la di truyen troi. Can li/u y la b f n h co the chan doan khi
con trong ttf cung (in utero) b ang X quang.
6. A L B R IG H T (Hoi chtfng)
Hoi chtfng Albright la sir roi loan cua chtfc nang than
ve hap thu calci, tao ra tinh trang thtfc sif tang calci trong
mau tir phat d ngirdi da truang thanh (chtfng giam nang
tuyen can giap gia).
50
7. A L D E R - R EILLY (Dj dang)
8. ALD RIC H
9. A L P E R S (Bfnh)
Thodi hod chat xam, mot dang cua chiing loan dtfdng
chd't trdng nao (leucodystrophie) d trf em; d6i khi c6 tinh
chd't gia dinh, sdm ddn den m ft hoi chtfng mu vo nao h&ng
dinh.
51
- Ton thtfcfng than a nam gidi n&ng hon d nti gidi. bieu
hien bang mot viem than tieu cdu co huyet nieu, tru nieu
va albumin nieu.
Chi rieng benh nhan nam gidi mdi bi diec; diec tri giac
thuan tuy kieu bam sinh.
- Ton hai mat chi khu tru d the thuy tinh:
. Due the thuy tinh bam sinh (the bui, the vdng, the
due true trade, due dtfdi bao);
. The thuy tinh nhd, trdn;
. The thuy tinh hinh chdp trtfdc, sau
Co tai lieu noi ve nhtfng cho day giac mac doi dien vdi
nhufng di dang cua the thuy tinh cung nhu co rung giat
nhan ceiu . Hoi chufng dtfdc truyen lai theo kieu di truyen
troi autosom kinh dien.
Hoi chufng Alstrom (1959) phoi hop diec, beo phi, dai
thao dtfdng, tri cham tam than, lun va giam n&ng tuyen
sinh due. Thoai hoa sdc to vong mac gia nhap khung canh
hoi chufng nay khien ngUdi ta co the ban luan ve mdi gan
gui cua no vdi hoi chufng Laurence - Moon - Bardet - Biedl.
12. A L Z H E IM E R (Benh)
52
Toil hai d trung tam vong mac theo kieu sdc to, muoi tieu
doi khi kha kin dao co dang nhiT the keo.
Sir phoi hap cam - diec va thoai hoa hoang diem nay
thuOng gap vdi m ot ty le khoang 7% cdc trtfdng hap.
Cac chirc n a n g thi gidc it bi ton hai (thi lire, thi trirdng),
dien vong m ac binh thudng; trdi lai, ngirai ta thay c6 ton
hai d dirdng ghi dien nao.
Hoi churng Andogsky (1914) tdp hop cdc loai due the
thuy tinh benh ly (due the thuy tinh thuoc tang di tfng)
gdp trong vi§m bi th in kinh rdi rdc vd bfnh eczema. Due
the thuy tinh thtfcfng xuat hifn muon, nhieu ndm sau ckc
trifu chtfng d da; mdi ddu Id nhtfng ch6 due 16'm dom or
dtfdi bao trtfdc vd bao sau; d6i khi c6 nhtfng cho due ddm
han, c6 ve deu dan, la nhtfng chtfng due th€ thuy tinh hinh
khien moc (cataracte en bouclier) xudt hifn d bao trtfdc
the thuy tinh. Dau cho mdi ddu hinh dang nhtf the ndo,
edc chd md due d6u cd th i tien trien thdnh due the thuy
tinh trdng todn bo vd ddt thdnh vdn de phdi md lay the
thuy tinh d ngtfdi con tre.
53
ve nhu la khong nhat thiet phai di truyin, m§c diu nd cd
the truyln lai theo kieu troi hoac theo ki£u ldp autosom
- Di dang xUdng so gom c6 tat dau hinh thdp d phia
trade (so co hinh the qua trdng), dinh so thadng d trade
thdp trade. Dudng khdp trdn - thdi daong dong sdm.
- Dinh ngon la mot trong nhfirng diu hieu chinh cua hoi
chdng Apert (2 hoac 4 ngon tay hoac ngdn chan hdp chat
vao nhau, cac m ong cung the). Ngon cai thadng ta do, tao
dang ban tay hinh cui dia
- ChUc n&ng thi giac thadng bi roi loan vi teo thi thin
kinh; ngudi ta co ndi den due the thuy tinh, gidc mac to
va rung giat nhan cau.
Sau cung, cin ndi tdi mot hoi chdng duoc Waardenburg
va Vogt mo ta ma trieu chdng la trung gian gitfa hoi chUng
Apert va benh Crouzon, trong do neu len tat khoang cach
2 mat qua xa va benh glocom bam sinh.
Thay d phu nuf tre trong thdi ky hoat dong sinh due
\
gdm trieu chdng dau kinh roi mat kinh va chiy stfa. Hoat
do prolactin cua huyet trUcmg len cao. Neu nhOng trifu
54
chufng tren day ti/ong ufng vdi m ot u tuyen yen thi co the
dan den nhufng bieu hien thj gidc giao thoa va thj than
kinh (Pruvost).
Chung toi khong can phai noi nhieu ve dau hieu nay
ma ndm 1868, lan dau tien da duoc Douglas Argyll -
Robertson mo ta dudri cai ten "co dong tuf tuy song" (myosis
spinal). Sir ndi danh cua trieu chufng nay da khien ngtfdi
ta phai coi no nhu mot nhan to trong moi cuoc kham xet
hoan chinh vd trieu chufng benh hoc.
O day, chung toi nhic lai r it n gin gon cac trieu chtfng
cua dong tuf ma theo nguyen tic Id c6 d cd 2 m it:
- M it dcfn dOc phan xa quang v§n (phdn xa trtfc ti§'p
vd phdn xa ddng cam);
- C6n phan xa ddng tuf trong diiu ti^t - quy tu;
- Co dong tuf;
- 2 ddng tuf khong can xtfng nhau;
55
19. AR LT (Dirdng)
La mot vat seo d ket mac mi tren cua ngtfdi bi dau mfit
hot, song song vdi bd ttf do ciia mi, ndm d 1/3 gitfa ket
mac sun. Dtfdng ranh chay theo chieu ddi, nhin, vo mach,
cd mau hoi tring.
21. ASCHER
(Xem h$i chtfng LAFFER - ASCHER)
56
23. A XE N FELD
24. AXE N FE LD
Di dang nky - cdn goi la v6ng due phoi sau gidc mac
(embryotoxon post^rieur) - tiicfng ling vdi mQt sg phdt trien
khong binh thifdng d giai doan phoi cua m6 trung bi cua
tiln ph6ng (Axenfeld, 1920).
Sir ket thuc cua vong Schwalbe doi khi cd the tao ra
mot v&nh trdn d mat sau giac mac, ngay vung ria, md due
va ldi vao tiin phong (v6ng sau gidc mac Graves, loan san
d chu bien sau giac mac).
Di dang nay, hoan to&n cd the khdm xet diroc bing den
khe, gap vdi ty If tuf 10 den 15% d cdc miic dp khac nhau
nhu mQt vong cung den mQt vdng 360°. Doi khi di truyen.
Vdng ph6i sau cd th i don dfc hoac cd the phoi hop vdi
nhffng di dang khde d gdc, die bif t la d gdc mong - giac
57
mac ma ta can phat hien bang soi g6c ti4n phong va soi
sinh hien vi phin trtfdc nhan cau.
- co the c6 glocom bam sinh;
- c6 nhufng dai ching (brides) d day ching ltfde tao ra
nhtfng dai dinh bic cau phia trtfdc goc va noi lien phin trtfdc
mong m it vdi vbng phoi sau giac mac (di dang Axenfeld);
- di dang dong tuf (dong tuf lac chd, nhieu dong tii).
- phi dai ca co th it mong m it;
- lat bd dong tii;
- dam md due bam sinh giac mac, due the thuy tinh
bam sinh, the thuy tinh lac cho.
58
B
27. B A A D E R
Hoi chiing phi - sinh due duoc nhieu nguOi biet. N3m
1900, gan nhu dong thdi duoc Babinski mo ta trUdc, sau
dd la Frohlich. Thay d tre em vk ngUdi ldn.
Trong the benh don thu&n, d&c diem lfim s&ng 1& chiing
b£o phi phoi hop vdi roi loan sinh due.
- B6o phi theo dinh khu d&c biet, m&t tr6n nhu mSt
trSng, dui, vung khung chau.
- Roi loan sinh due, den tuoi dSy thi tao ra nhi tinh
sinh due khd ro.
- Cd the phoi hop vdi ckc trieu chiing khde thuoc nhdm
tuyen yen vk trung nao nhu ddi thdo dudng, d£i thdo nhat,
lun v& benh to cue (acrom^galie).
- V l mat nguyen nhfin, cd nhieu khd n&ng do:
. Nguon goc gia dinh v& di truyen;
. Nguon goc hau phat do kho'i u ngiu nhien (u tuyen ky
mau, u so - h&u, u cr nao th&'t 3).
Do vay xufit hifn cdc dfiu hifu d milt c6 lien quan vdi
u d vung ho y§n, h$i chiing giao thoa vdi b£n manh hai
th&i duong va teo dSy th in kinh thi gi6c.
59
Sau cung, cln ltfu y den nhufng moi lien quan ve mat
trieu chufng hoc gitfa hoi chufng nky vdfi hQi chufng Laurence
- Moon - Bardet - Biedl ma trong hoi chufng sau thtfOng c6
them viem vong mac sic to va dac biet la nhufng t6n thtfong
d ng6n tay.
Chi so' vong mac -*th! dich Bailliart xac dinh moi ttfong
quan ttf nhien gitfa ty If huyft ap m it vdi ty If huyft ap
chung. Ttfong quan d thi tam trtfcmg la 0,45 va thi tam thu
la 0,54 vdi mQt stf xe dich ± 10 mmHg dffi vdi tam tn/ong
va nhieu hon doi vdi tam thu:
60
PAR (tam trtfcfng) = 0,45
PAR (tain thu) = 0,54
T ren thuc te, ngtfOi ta chi suf dung chi so vong mac -
the dich a thi tam trtfcfng. Thtfong ngtfdi ta thich dung chi
so g i n s£t dung hon: PAR (tam trtfong, do b l n g gam) =
0,50 PAH (tam trtfong do b l n g mmHg).
Hoi chtfng Balint (1909) ttfong tfng vdi stf mat dieu hoa
thi gidc (ataxie optique) ttfc la stf bat binh thtfdng cua van
d o n g nhan c lu vdi dac d ie m la:
- Te liet tam than stf nhin, khong the dtfa m it nhin ve
mot diem nha't dinh trong khi vSn nhan v in binh thtfdng.
- Khong the thtfc hi$n dung d in ckc dpng tkc ddi hoi
c6 stf gidm s6t cua m it;
- Giam stf chu ^ nhin (attention visuelle). Chi nhtfng
hinh Inh cua ho&ng diem mdi tdi dtfcfc tan tri thtfc, c6n
nhtfng hinh anh chu bien vong mac thi chi c6 the nhan
thtfc dtfoc blng stf co' g ln g manh me cua y chi.
Theo Saraux vk cong stf thi hQi chtfng m it dilu hda van
nhan n£y cd the ttfong tfng vdi nhtfng tdn thtfong nao, chu
yeu 16 ckc hoi nao tr&n - dinh; ckc hdi nao chlm thi gi6c
vk vung vSn ddng theo y mud'n c6 le khong phli 16 nguyen
nhSn.
32. B A L L E T (D lu hieu)
61
nhan Ballet). Ngay nay ngtfdi ta goi la viem co mat trong
benh Basedow.
Benh hoac hoi chufng nay rat quen biet trong benh hoc
noi khoa, co dac diem la: mdi dau lach stfng to, thtfdng rfi't
to vdi chay mau da day - ruot, tiep theo 16 xudt hi#n cdc
trieu chufng xd gan vdi tang huyet dp tinh mach ctfa.
Tassman neu len cAc ton hai cua mdt lien quan vdi chufng
thieu mau va cdc roi loan cua th i chat mdu: phu gai, gian
tinh mach vong mac, xuat huylt vd dich ri d ddy m it.
62
Dong tac mua vdn ngoai y muon, chufng sai lam
(dysmetrie), run ray va ctfdng cd.
- Gian mao m ach , thirdng la nhufng mao mach cua ket
mac, nhin ro a ket m ac nhan cau. Co the gian mao mach
d da, d mi, d tai, cd, m an h§u va mat sau cua cac chi.
- R oi loan van n h an , cham t ri hoac te liet cac dong
tac nhin ngang va nhin dufng, cd the cd rung giat nhan
cau.
Ve nguyen nhan sinh benh, khong cd gia thuyet nao
lam sang to dtfoc moi lien he gitfa hoi chufng tieu nao, cac
gian mao mach m it - da va cac roi loan ve van nhan.
Khong the xep hQi chufng ndy vko h$ c6 hQi chufng thin
kinh - da (phakomatose) vi thieu nhOfng di dang mach mdu
d he than kinh trung tfcfng.
36. B A R L O W (Benh)
Thieu vitamin C d tre em, ngay tii n&m 1 tuoi, gay chay
mdu dtfdi da tan man, tu mdu vk tdn hai xtfcfng.
Trieu chiing d m it giong nhii trong benh tfa chay mdu:
tu mdu d mi vk xufi't huyet dtfdi k§'t mac. Doi khi tu mdu
trong hoc m it gay loi m it d§t ngQt, cd the din den mu
lod vk d6i hoi phai xtf tri khin cip.
37. B AR R E
63
38. BARRE - BARTCH
(Xem hoi chufng BARRE - LIEOU)
Hoi chtfng nay de dang dtfoc xem nhtf bao hieu cho mot
thieu ndng tuan hoan thuoc pham vi dong mach cot song
va chiu anh htfdng cua nhieu yeu to khdc nhau (htf khOp
cd, anh htfdng than kinh nhay cam).
64
41. BASEDOW
(Xem benh GRAVES - BASEDOW)
Con diTcfc goi la benh thoai hoa tapeto - vong mac vdi
chufng hong cau gai (acanthocytose) va chiing phan md
(steatorrhee). Hoi chdng nay la sU thieu bam sinh cac chat
beta - lipoprotein trong mau La mot benh chuyen hoa cua
tre em, di tru y ln theo kieu lep autosom (Bassen va Korn-
zweig, 1950).
- Mat dieu hoa tieu nao kieu Friedreich vdi triet tieu
cdc phan xa, cd the tri don tam thdn;
43. B ATTE N
La mot hoi chUng tUdng ttf nhu chtfng mat dieu hoa tieu
nao di truyin kieu Friedreich. Stf mat dilu hoa bieu hien
rat sdm ngay ttf khi dtfa tre mdi chap chtfng biet di va roi
65
se tien trien tii tU den mat dieu hoa tieu nao toan bo Teo
thi than kinh cd duac neu len.
44. B ATTE N
66
i hucfng vong mac laii rong hcfn (thoai hoa chu bien nao - vong
mac). Dau cho trieu chufng co khac nhau chut it, cuoi cung
van bi mu m ot cach tu tU sau vai ba nSm benh khdi phat.
- T ien trien chSc chan den tiif vong sau nl* eu nam, trong
m ot benh canh lam sang: mu, mat tri, va liet khong day
dtfcJc. The benh muon a ngucri ldn cua hoi chUng nay la
benh KUFS (xem ben h nay).
Dac bi# t chu yeu cua tri#u churng la roi loan tam thin ,
mat tri nhd va d iin dat, hoang ttfdng tu dai (d^lire m£galo
- maniaque), mat y thtic tu nhan x6t minh, mat cdm quan
v i tinh thtfcfng va dao l^.v.v... phdi hop th§m cdc rdi loan
ve vdn dQng, ndi run, rung riy. Bidn ddi dich nao - tuy,
phdn ting Wassermann dtfcrng tinh d mdu vd dich nao -
tuy, tieu sti giang mai cho ph6p chin dodn ra benh.
Li§t v^n nhan, nha't Id li$t phdn ly day III cung hiem
gdp, viem thi thdn kinh c6 teo gai cung vdy.
67
47. B E A L (Viem ke't mac)
Viem ket mac co hot cap kieu Beal tien trien thuan loi
trong vong 2 - 3 tuan, khong gay bien chUng gi d giAc mac.
Cho den nay v in khong xac dinh duoc mot tac nhan
gay benh nao. H ien nay, dua tren tinh chat doi khi thanh
dich va cong thtfc mau tang lympho dan nhan, nguai ta
dua ra gia thuyet nguon goc virus.
48. B E A U V IE U X (Benh)
Con dugc goi la benh muon myelin hoa thi than kinh
hoac gia teo thi th in kinh d tre so sinh; gay hoi chtfng
mu d tre con r it it tuoi.
68
Cham myelin hoa gai thi lam cho dia gai co mau xam
sat. doi khi den xi. Phan xa quang van cd the rat yeu hoac
mat. Dura tre co bo dang cua mot ngtfdi mil, dd dan va
nhan cau rung giat. Day mat binh thudng. Dien vong mac
ky cung binh thtfdng
50. B E C H T E R E W (Benh)
69
bi Id loi d nhieu lo (ectodermose erosive pluri - oriftcielle)
(Adamantiades, 1931 - Behcet, 1937).
Mac diu ngudi ta gia thiet la cd stf tham gia cua virut
vi^c chan dodn chu yeu vin 16 ve 16m sang. Tri^u churng
gom cd:
Viem mang bo dao tai phat c6 mu tien phong: 16
trieu chtfng chu dao, nhan to cin phai cd trong chin do6n
b<?nh; 16 mdt viem m6ng bo d6o lanh, 6m i, it phin tfng thi
mi. Mu tien phdng thudng kh6 kin d6o, dtfdi dang mdt ngin
nho d day tien phdng. Mu xuit hi|n nhanh v6 ti£u cung
nhanh. Dong thdi rat hay cd due dich kinh v6 trang th£i due
n6y cd the van ton tai gitfa cdc con kich phat. Mdi dau bj d
mot mat, nhung sau cd xu hudng lan ra ca 2 m it.
Cd apttf (aphte) niem mac, nhat 16 d niem mac mieng
(mdi dudi, dau ludi,v.v...). Niem mac bo phan sinh due cd
the bi (vung d6y chau - hau mon, am hQ, quy diu, ranh
quy dau - bao).
Ton thtfcfng ngoai da: it dac sic v6 da dang.
- Viem nang long nhdn da;
- Ttfng dot moc dinh nhot;
- Doi khi cd phdt ban mot cdch khd x6c dinh. Nhtfng
ton thuong nay hay d dau goi, cd tay.
70
N hieu ton thtfcfng khac d m at duoc neu ion nhu.
- V iem von g mac dich ri;
Benh tien trien lau dai, ng&t quang ttfng dot tai phat,
dieu tri vo hy vong. Tien luong mat rat xau.
71
53. BEHR (B§nh)
Benh Behr (1920) la mot benh thodi hoa hoang dilm
di truyen a ngudi ldn theo kieu tr§i. Cd th# xem benh n6y
nhu m ot the lam sang muon hon cua b#nh Stargardt.
Nhan day cung can n6i tdi hien tuong d6ng ttf khi mdt
dua ra, duoc Behr mo ta v6 quan sdt thay trong mot so
trudng hop liet day VI do giang mai, co kem theo ctfng
dong ttf: khi mat co gang dua ve phia day than kinh liet
thi dong ttf co ctfng lai it nhieu (phan tfng nay trai nguoc
vdi hien tuong dong ttf Tournay).
Ten goi dupe cac tac gia Anglo - Saxon (Dtfc) dat ra de
chi cdc chtfng liet day than kinh mat do vi£m, phu ne, khi
day than kinh nay chui qua lo tram - chum (Trou stylomas-
toidien). Chung toi khong muon nhan manh nhieu ve
nhtfng quan s6t benh sinh nay, nhung theo Duke - Elder
thi nhtfng the lam sang nay rat hay gap.
Hoi chtfng nay moi ngudi deu biet, dupe Charles Bell
mo ta lan dau tien nam 1823.
72
Binh thudng khi ta nham 2 mi mat lai thi mat theo
phan xa ttf nhien dtfa len cao va ra ngoai nhtf muon an
tron xuong dudi thanh xuang hoc mat. Phan xa nay a ca
2 mat, can doi va cang nham mat manh thi cang len cao.
No bieu hien su hap dong gitfa 2 day than kinh III va VII,
va chiu su chi huy cua cac trung tam vo nao va dudi vo nao.
Phan xa nhan cau len cao k hong bat buoc phai co d tat
ca moi nguai trong khi ngu, va trUdc 2 - 3 tuoi thi it thay.
Dau hieu Charles Bell thuc thu a the dan thuan, nam
trong trieu chtfng hoc cua liet day mat ngoai bien, co kern
theo hd mi. Cang co nham mi da bi liet thi nhan cau cang
dtfa len cao.
Trtfdng hdp liet stf nhin (paralysie du regard) ma c6 d£u
hieu Charles Bell thi chtfng td vfin c6 stf to&n ven cua
nhfin va dtfdng di ngoai Lien.
Ngudi ta c6 md td nhtfng bat binh thudng cua dfi’u hieu
Charles Bell nhu Charles Bell dua nhan diu xuong dudi,
dua ngang, hoac khong thay cd d mQt so ngudi.
Hoi chtfng giao ben cuong nao do tdn thuang chom cuong
nao d nhan dfiy III, nhan do va It nhiiu c6 xfim pham ddn
chan cuong nao (dudng van dong). Doi khi c6n goi la hoi chtfng
giao ben cua nhan do (Souques, Crouzon va I. Bertrand).
73
H<j>i chufng Claude hoac hoi chiing dudi cua nhan do
trong thtfc te co the nham vdi hoi chiing Benedikt nhtfng
a hoi chufng tren ton thtfong tieu nao noi bat hon
Hpi chufng Marie va Guillan la mot dang benh lv khac
vdi dac diem la ton thtfdng tren cua nhan do; dau hieu tieu
nao vdi rung giat nhan cau a phia doi ben va co kem theo
mat cam giac ntfa than kin dao cung a phia doi ben.
58. B EN SO N (Benh)
Viem dich kinh hinh sao hay benh Benson la mot benh
gia vdi dac diem la co n h iiu the chdi vcfi trong dich kinh
nhtf nhtfng dam bong tuyet, nhtfng hat tr6n, trSng, the
tich khac nhau. Nhtfng dam due nay co the xam chiem
toan bo o dich kinh hoac khu tru d m ot vung; trong thuy
dich cung thay co. C6 the d6 la nhtfng chat xa phong -
calci hdn la cholesterin.
Benh nay la mot the dang lam sang cua nhuyen lap
lanh dich kinh.
CJ thang thtf ttf cua phoi, doan gai cua dong mach kinh
gian phinh ra va chiem phan p h lu cua cdc thtf s<Ji thi than
kinh. Chung quanh dong mach nay co m ot cai vo gom cac
te bao noi mo tao ra gai thi Bergmeister. Ttf ch6 gian
phinh gai cua d on g mach kinh se phat sinh ra nhtfng dong
mach von g mac.
D ang lam sang cua gai thi B ergm eister se thay khi ta
soi day m dt neu sau khi dtfa be ra ddi ma he th on g mach
mau kinh k h o n g tieu het va con ton tai nhtfng doan d on g
74
mach. Ta thay a mat dla gai thi, loi ra phia dich kinh,
m o t doan mach mau dai hoac ngdn, xung quanh co vo than
kinh dem (mang ngoai gai).
75
61. BERTOLOTTI (Hoi chufng)
M ot dang loan phat xuong so - mat c6 tac dong den
m it nhu loi m it, lac phan ky va ton thtfong thi than kinh.
62. B E SN IE R - B O EC K - S C H A U M A N N (Benh)
76
- Mot hoi chufng m ang nao - nao (choc ong song co phan
ufng mang nao) di kem nhufng trieu chufng tren vdi tinh
trang sot nhe.
77
64. B IC K E L
65. B IE D L
Dau hi£u nay duoc x£c dinh ro trong lift co ch6o ldn.
Trade het ta yeu ciu b«?nh nhan phii dinh thi th in g phia
trtfdc, diu thing. Roi nghieng diu ve phia vai cung ben
vdi li^t co ch£o ldn. Cho nen trong tradng hop li?t co ch6o
ldn ben phai thi diu nghieng sang phii, m it liet se len
cao ro va song thi se rat ro. Neu nguoc lai, dau nghieng
sang trai, ttfc la ve phia vai doi lap vdi phia bi liet thi
m it khong len cao va song thi se giam hoac mat di.
Cho nen trong trUdng hop li§t cac d$ng tac dua m it
theo y muon, neu nghieng hoac xoay diu se gay ra mot
dong tac xoay m it nguoc lai va sU kien nay diln ra khong
78
can den nhtfng kha n3ng kiem sodt ttf dong phan xa khac
ma trong trtfdng h op nay co the bi triet tieu.
Gan day han, vdi mot quan niem khac, Orlowski va
cong stf va tach biet ra dtfdi cdi ten la hoi chiing B iel
schow sky - L utz ■ Cogan de chi chung cac liet gian nhan
tparalysie internucleaires) (the trtfdc va the sau).
6 8 . B I E L S C H O W S K Y (H ien ttfong)
69. B IE L S C H O W S K Y (Lac)
79
70. BIELSCHOWSKY
(Xem benh J A N SK Y - B IE L S C H O W S K Y 1
71. B IE L SC H O W S K Y - LUTZ - C O G A N
73. B IE R M E R (Benh)
1. Thieu mau ndi rien g vdi cac trieu chiing kinh dien
cua von g m ac dac hieu cho viem von g m ac do thieu mau:
vong mac tai, trong, tinh m ach tai nhot, hoi gian. va nhat
la nhieu dam xuat huyet o day mat.
2 . Ton hai than kinh hoac hoi chiing than kinh - thieu
mau tao ra m ot thoai hoa phoi hop cua tuy sdng. Thtfong
ngiidi ta hay mo ta cac viem thi t h i n kinh c6 gai thi bac
mau, thi ltfc giam, va n hat la 6m didm trung tam. Trieu
chiing m4t doi khi la bieu hien dau tien cua thieu mau
80
Ngtfdi ta co neu len cac liet van nhan, rung giat nhan cau'
va hoi chtfng Claude Bernard - Horner.
Phu ne mi - ket mac, ha nhan ap va due the thuy tinh
benh ly la giai doan cuoi cung cua tinh trang suy mon do
thieu mau.
74. B IE T T I
75. BIETTI
(Loan dtfdng tinh th£ chu bien gi6c mac)
N6m 1937, Bietti mo t£ cd 2 anh em bi loan dtfdng vung
chu bien giac mac d cac ldp nong cua nhu mo vung ria.
C6c cho md due giac mac cd dang lam cham va lap lanh.
Cd phoi hop mot thoai hda tapeto - vong mac kieu cham
bien bach (type ponctu6 albescent). N&m 1965, Bagolini
dtfa tren nhtfng quan s6t mdi, nhan manh tinh chat dQC
dao v6 gia dinh cua hoi chtfng n6y.
81
76. BITOT (Chdm)
Dtfdi cai ten nay (Bitot, 1863), ngtfdi ta noi den nhtfng dam
kho khu tru d ket mac nhan cau bieu hien bang nhtfng chain
di san ket mac (metaplasie conjonctivale) mdu x6m nhat hoSc
trang nhat. Cham Bitot thtfcrng d khong cach xa ria bao nhieu;
nhilu hay it, no bieu lo mot stf suy giam vitamin A.
82
78. B L E G V A D - H AX TH A U SE N
Dudi cai ten goi u nang Blessig (1885) hoac phu nang
vong mac (Iwanoff, 1865), ta nen hieu do la su thoai hoa
u nang chu bien vong mac. Di dang vong mac nay rat hay
g^p, thdy c6 trong nhufng ton hai can thi, nhung cung co
d ngudi tre khong bi can thi, va do vay ma no cd tinh bam
sinh vd gia dinh.
Soi ddy m6t thay thoai hoa u nang hay khu tru d vung
thdi duong, dudi dang mot td'm voan d trUdc vong mac, due
Id Id nhu sura, 16m tfim nhe, di tif ora serrata den vung
xich dao. Soi sinh hi£n vi ddy m6t d6i khi thdy nhUng hoc
thtfc stf 16 nhtfng 16 d trong vong mac cd kha ndng tao ra
nhtfng dom ddm m6t.
Nhufng u nang ndy phdt trien trong cdc ldp vong mac
roi ben ngodi. Ddi khi cdc u nang ket dinh lai vd cd the
d in den tinh trang tdch ldp trong vong mac thtfc stf, luc
d6 ngudi ta goi Id tdch ldp vong mac. Nguon goc cua thodi
hda u nang cdn Id vfi'n di dang bdn cai.
83
Cac benh ky di nay, m& ntf gidi thudng hay m ic, mang
tinh di truyen va gia dinh. Trieu chting xay ra 0 tre rat
thcf au, khoang vai ba thang va hiu nhu ngoai le 6 tre 1
tuoi.
Sac to' d da, sau giai doan len ban do nguyen phrit thi
bieu lo dudi dang nhUng ch im s ic to' tung to£ ra k h ip
ngUc, mang sUdn v6 bung. Ve sau cd the giam bdt.
- Doi khi phoi hop mot benh canh da di dang nhu khong
cd rang, dinh ngdn va ton thUOng d m it (hdi chiing Bloch
- Siemens).
- Ton thucmg m it c<5 trong 1/4 cAc trudng hop: rung giit,
nhan cau, lac, viem gai thi, teo thi than kinh. Thay co cac
dang gia gliom va due the thuy tinh bam sinh.
- Naegeli mo ta mot hoi chUng rat garr gui vdi hoi chUng
nay, gdm co nhiifng ton hai sic to giong nhu the, nhurng dj
dang d rang, nhung benh canh da di dang thi it gap hon;
ngtia xay ra vi giam tiit mo hoi. Tre em nam nuf deu bi.
82. B LO D I
83. B O C K H A R T (Impetigo)
Duoc Bockhart mo ta nam 1887, impetigo nay xay ra d
ngudi ldn. Su lay lan nhilm khuan chu yeu la d da dau,
tai cac gdc toe. Doi khi ton thUOng impetigo tao ra nhung
quan tu mun mu thuc sU. Cd the lan den vung long may,
mi m it, cd ca viem nong bd mi.
84
84. BOECK
(Xem benh BESNIER - BOECK - S CH AU M AN N )
85
87. B O G A E R T (VAN ) - N Y S S E N
Duoc biet thong thudng hon duOi c6i t£n hpi chUng "nude
m6t ca sau", b#nh n6y co dac diem 16 tang tiet nude m it
v6 tSng tiet nude bpt phan xa. NgUdi ta th6y cd nhung
dong dong mi m6t (syncinesies palpebrales) trai nghich.
NhUng con chay nude m6t khdi phat tir phan xa vi gi6c.
Su phan bo' than kinh sai lac ndi lien tiet nude m6t vdi
tiet nude bot cd the giam bdt b6ng c6ch c6t day than kinh
da nong to (nerf grand petreux superficiel).
86
90. BONN ET (P) - DE CHAUM E VA BLANC
(Hoi chufng)
Hoi chufng nay dufac cac tac gia co ten tren day chuyen
tain nghien cufu (1937). ttfcmg tfng vdi mot phinh mach roi
cua von g mac phoi hop vdi mot phinh mach da bi mat va
m ot phinh mach roi cua nao.
87
91. BO N N EVIE - U LL R IC H - T U R N E R
(Hoi chufng)
- Doi khi hep dong mach chu va hep ong tieu hoa.
88
ngtfdi dan ong (cong thtfc XY) trong dd thuong thav ton
thtfdng tun. Tuoi cua me khong anh htfdng gi. va hoi chtfng
nay khong co tinh gia dinh.
Bieu In cn <j mat cua hoi chtfng Bonnevie - Ullrich -
Turner rat da dang:
89
loan san mong, cac di dang hot cam a da va tn tre tam
than.
Dau hieu nay thuc te la trung ldn vdi dau hieu Von
Graefe, no bieu hien stf bat dong van gitfa nhan cau va mi
trong benh Basedow, tufc 16 mi tren dua len qu6 nhanh khi
mdt nhin len.
95. B O U C H U T (Not)
96. B O U R N E V IL L E (Benh)
Ben di truydn troi, bdm sinh va gia dinh. Bieu hien dau
tien co the xuat hien d tre em.
90
- H<)i chufng than kinh - tam than gom chu yeu la
'long kinh, tam than tri don va cac trieu chiing tieu nao.
Doi khi co stf tSng san niem mac, ton thtfdng xtfdng.
Ngtfdi ta con mo ta nhtfng bieu hien cua noi tang nhtf d
than (benh da u nang), u trong tim va xd ctfng phoi da tieu
u nang.
Bieu hien d mdt chu yeu 16 ton thtfong dien hinh u than
kinh da (phacome, 50% trtfOng hap). Day la nhtfng not u,
loi, doi khi san sui nhtf qud dau, mau trdng - vang ho6c
xam nhat, hai sang, rai rac nhieu noi trong day mdt, c6
the gia dang nhtf mot u d gai thi. O tifng cho tren vong
mac, cd the thay nhtfng dam tron ho6c bau due mau trdng
- vang.
Con cd nhtfng bieu hien khde d mdt hiem hon nhtf dam
due dr the thuy tinh, viem gidc mac hinh dai b£ng, di dang
mdt (nhan cdu be, khuyet tat, giac mac nhon hinh
chdp.v.v...). Sau cung la phu gai, liet v§n nhan noi tai v6
ngoai lai la nhtfng trieu chtfng ndm trong khung canh ton
thtfong cua he than kinh trung tfong.
91
97. BOWEN (Benh)
Nam 1912, Bowen mo ta mot the benh dac biet cua
loan san da dudi cai ten goi la chufng loan sting tien ung
thu. U co dac diem la phat trien d ngudi ldn hoac nhieu
tuoi, va ve phddng dien md benh hoc. dac biet la co sii
tang sinh trong noi mo (epitheliom a noi bieu m o) dan den
sU phat trien v i b i m at han la v i chiiu sau. H ien nay,
benh Bowen khong con duoc xem nhu Id mpt ton thuong
t i i n ung thu, ma thuc sU do la mot epithelioma noi bieu
mo. Benh nay con co the thdy d niem mac, dac biet la 6
niem mac sinh due.
Ton thuong khu tru or mat da duoc biet ro. chu yeu la
d giac mac va ket mac nhan cau, bieu hien bang nhufng u
d vung ria. Thudng u co hinh the tron hoac tam giac. dang
keo, mau sac khac nhau; u ddn doc hoac nhieu Soi sinh
hien vi thay thudng co ve nhu hat lUu do he, th o n g tan
mach phat trien phong phu.
Khdi phat tCr giac m ac hoac ket mac nhan cau, ton
thudng co xu hudng lan rong ve b i mat; mang n in giac
mac tao thanh hang rao ngan khong cho ton thuong lan
xuong chieu sau. Xet nghiem giai phdu benh xac nhan ldp
noi mo bi day toan bo, thoai hoa bien dang nhan, cd te
bao loan sim g,'m ang nin con nguyen ven. Cat bo u la bien
phap’kha quan nhat. Con X quang lieu phap thi da nh cho
nhung the benh tai phat.
92
hoa vong mac a ctfc sau Ton thtfong co hinh dang nhufng
chain trang - vang nhat, khong deu nhau. tu tap lai theo
hinh vong iron quanh hoang diem, ma hoang diem nay cd
the gom nhufng o sac to. Cac chtfc nang thi giac dtfdc bao
ton mot cach nghich thudng.
La dau hieu lam sang cua phinh dong - tinh mach trong
ldi mdt dap nhip do thong thtfcfng giufa dong mach canh
trong noi so vdi xoang hang. Chen ep dong mach a cd se
lam giam bot nhip dap va tang ty le oxy trong mau tinh
mach cua vung nay. Dong tac nay dtfoc stir dung de chan
doan phan biet giufa phinh mach ho' mdt don thuan vdi
phinh dong - tinh mach (Branham, 1929).
Hoi chufng nay ttfong iJng vdi mot ton thtfong d chom
cau nao. The benh lam sang nay cua liet nhin sang ben
(hoi chufng Foville) gom co:
- liet nhin sang ben cung phia ton thtfong;
101. B R IL L (Benh)
Dtfoc biet nhieu hon dtfdi ten benh sot Rickettsia (ty
phus), benh truyen nhiim dang so nay gay cac trieu chufng
0 mat do nhiim rickettsia va do ton thtfong he than kinh
trung tfong. Theo Toulant thi trong tat ca cac trtfdng hop
93
deu co sung huyet ket mac va doi khi no xay ra tru<ic so t
Co the xuat huyet ket mac. Benh nhan thuong nm la so
anh sang. Ton thuong nao gay ra co dong tu va viem thj
than kinh vdi gai thi bac mau.
Trong benh canh cac ton thuong day than kinh so cd
liet cac day III, VI va rung giat nhan cau. Cuoi cung thi
viem nhiem cac ldp vo nhan cau se dan den viem hdc
- vong mac, due the thuy tinh hinh thai phiJc tap, qudng
ga. Viem mi va hoc mat thudng xay ra o thdi ky difdng
benh; ngudi ta cung co ndi tdi loet gidc mac c6 kha nang
thung.
Hoi chufng than kinh cdu nao vdi dac diem la co cufng
mot ben (hemispasme) trong pham vi chi phoi cua day
than kinh mat cung ben... phoi hop vdi liet nua nguoi phia
ben kia, chu yeu la lietveae dau chi.
104. B R O C K
94
105. BROOKE (U)
Benh da nav iBrooke. 1892) co dac diem la u d nang
long - ba (follicules pilosebaces) hoac d tuyen m6 hoi sau
cua da.
Sir tSng tan san bieu hien bflng nhufng not san (papule)
li ti, tron, mau trang, vang nhat, d dudi da mat, mi nhat
la d mi dudi.
Xet nghiem mo benh hoc cho thay cac cau tao nang u
kha ldn chay ngang qua nhufng cd'u tao u tuyen. Biiu tri
bang phdu thuat hoac quang tuyg'n lieu phdp.
Doi khi benh canh lam sang, goi y benh canh liet cua
hai co dua mdt len d mdt ay-
TrUdc phdu thuat, viec chan doan cdn cd vao test cudng
keo co (test de duction forcee), cho thay nhan cau khong
the dua len cao mot cach thu dong ve phia hoat trudng
cua co ch6o be.
95
107. BR OW N
Trieu chiifng nay nkm trong cac dau hieu xuat tiet mat - so
mui cua benh soi. Bieu hien bang phu n§ nhe ket mac mi
110. B R U S H F IE L D (Cham)
96
cac lop t rtfdc cua nhu mo mong mat (xem benh Langdon
Down;.
111. BUCKLERS
112. B U ER G E R (Benh)
Benh nay dtfcfc nhieu ngtfcri biet, la mot the hiem thay
cua benh viem tac dong mach, chi cd a ngtfdi tre va nam
gidi( Buerger, 1917). La the benh tieu bieu nhat cua viem
dong mach d ngudi tre; thudng hay gap d ngtfdi Israel va
cdc vung Trung Au va D on g Au.
Trieu chtfng mat chu yeu la d vong mac; doi khi co cac
trieu chdng thi giac nhtf nhin bi che khuat (eclipse), bieu
hien tinh trang co th^t mach mau vong mac.
Soi day mat cd the xac dinh nhtfng huyet khoi d tinh
mach vdi xuat huyet vong mac hoac t6c nghen dong mach.
Doi khi huyet khoi chong len nhau va lap di l6p lai d he
thong mach mau day mSt. Vi the dich ri, xuat huyet, phu gai
la nhtfng trieu chtfng thay co trong benh viem nghen mach
mau. Xuat huyet tai phat d dich kinh cung duoc ndi den.
It khi gap cac trieu chtfng thuoc loai than kinh - m^t
v6 chung n&m trong khuon kho cua tac nghen he than
kinh trung tfcmg.
97
113. BUMKE (Dau hieu)
Duoc Duke - Elder noi den. Trieu chiifng nay d" >tf r()l
loan cac phan xa tain than - giac quan. gay ra tinh trang
co that dong tu, lam cho dong ttf gian mot phan. o nhtfng
ngtfdi than kinh nhay cam va hay lo nghi (Bumke. 1928).
Stf gia tang hoat dong ciia he than kinh giao cam co ve
nhtf kim ham thtfc stf hoat d on g co dong ttf cua than kinh
pho giao cam (hien ttfong cang trtfong ltfc: phenomene de
catatonie).
114. B U R G E R - G R U T Z (Benh)
Trieu chiifng mat gom cd: tham nhiim calci vao ket mac
va viem giac mac kieu dai bang kinh dien d dien khe mi.
98
116. BUSACCA (Not)
La nhtfng not nho. nhtfng dam to bao bieu mo va te
bao lympho xuat hien a mong mftt trong viem mong mat
u hat (Busacca. 1932). Nhtfng not viem mau xanh nhat nav
thtfdng a nhu mo m ong ve phia vien vay icollerette) va
s3p xep d la trtfdc trung bi cua mong mat.
Not Koeppe cung co y nghla nhu not Busacca. khu tru
phia bd dong ttf dtfdi dang nhtfng o tron nho mau trSng
nhat. Chung co the tu tap lai thanh dam va gop phan tao
nen nhtfng cho dinh m ong mat - the thuy tinh. N ot Koeppe
d cac ldp ngoai bi cua mong mat.
117. B U SSY
99
c
119. C A F F E Y (benh)
Benh xay ra cr tre em trong nhtfng thang dau sau de,
din den chtfng day xtfong so. Day la mot stf tang san m6ng
xtfcfng, chu yeu la a cac xtfong dai, xtfong so, xtfcfng ham
va xtfong don. Trong mot so trtfOng hop, co xuit hien phu
hoi dau or cac lOp cua da doi chieu vOi ton thtfong xtfong.
0 m it, co the loi nhan cau.
120. C A M U R A T I - E N G E L M A N (Benh)
Loan san than xtfong tuan tien Camurati (1922) va
Engelman (1929) xay ra d tre em, thanh nien va tiep dien
cho den tuoi trtfdng thanh. Benh co dac diem chu yeu la
day va dam dac cac than xtfOng (hinh con thoi).
Cac hanh xtfong (metaphyse) va dau xtfong v in gitf hinh
dang va do trong binh thtfOng. 0 1/3 so trtfOng hop, chup
X quang thay dam dac xuong nen so va doi khi xuong tran.
Tinh di truyen va gia dinh khong hang dinh. Bi§u hien cr
m it rat hiem thay va neu co thi do 16 teo thi th in kinh
do hep ong thi.
121. C A R O L
100
Cd phoi hop nhtfng bieu hien tang sdc to a mdt nhtf
tang sSc to d m ong mat; thoi Krukenberg sau giac mac va
vong sSc to quanh gai thi.
123. C A ZE N A V E (Benh)
Btftfc Cazenave mo ta nam 1844, benh nay ttfcfng tfng
vdi benh pemphigut troc toan than (pemphigus foliace
generalise).
Benh cd bong dang so nay din tdi mot tinh trang troc
mang da khdp ngtfdi vdi nhtfng seo rum ro. Thtfdng bi d
mat, gay ra co rut mi vdi lat bd mi va cac ton thtfong co
rum ket mac.
125. C E S T A N
101
126. CH AG AS (Benh)
127. C H A R C O T (Benh)
Bieu hien d mat tuy it xay ra nhung moi ngUOi deu biet,
chu yeu la giac - cung mac.
Tap hop 3 trieu churng (rung giat nhan cau, rung van
dong hUu y - tremblement intentionnel - ndi nhat gtfng)
la dac diem cua ton thuong tieu nao thudng gap trong tien
trien cua benh xa ctfng rai rac.
129. C H A R C O T V A M O E B IU S
102
Hoi chiing nay doi hoi phai tim kiem mot nguyen nhan
than kinh ro rang, trong do chiing dau dau co the la thuf
phat hoac trieu chiing cua benh.
130. C H AR C O T - M A R IE - TOOTH
Hoi chdng m£t - mui Charlin (1930) tUdng dng vdi churng
dau day than kinh mui - the mi. Trieu chdng gom cd nhufng
can dau khu tru d goc trong mi mat, d goc mui vdi chay
nude mui duT doi va sung huyet da vung ay.
Cd the kem theo chay nude m6t va so anh sang ; doi
khi co viem giac mac nong, nho cocain niem mac mui hoac
tiem con vao hach the mi se lam giam con dau phan dng
kieu r£t ddc biet nay.
103
132. C H E D IA K - H IG A SH I
(Hoi churng)
Hoi chufng gia dinh, gay tii vong Di truyen co le theo kieu
lep Duoc Chediak (1952) va Higashi (1954) nghien cUu
133. C H E N A IS
134. C H IA R I
Con duoc biet dudi cai ten goi la da loan san giam tiet
mo hoi ngoai bi (polydysplasie anhidrotique ectodermique)
hoac hoi chtfng Weech, benh n6y gom chu yeu la teo ho^c
giam san da bam sinh (Christ - Siemens, 1929). Da nhin.
mong va it long ; sinh thiet da cho biet khong co tuyen
tiet md hoi. Do d6 khong tiet duoc mo hoi va dac bift la
d tre con bu rat d i bi cam ndng. Ton hai rdng 16 mot yeu
104
to chu veu cua hoi chufng. gav ra nhufng di dang rang nhon
fhinh chop) hoac khong rang. Diec cung duoc noi den.
Trieu chufng mAt gom co due the thiiy tinh bam sinh.
can thi co dich kinh bi long va viem giac mac soi do giam
tiet nUdc mat.
Chufng da loan san nay di truyin da dang va con phai
ban luan nhieu; ngudi ta co neu len di truyen theo kieu lep.
136. C H R IS T IA N
Dau hieu Chvostek la su co ctfng cdc ccf chi phdi bdi day
th in kinh mat nhu a mep moi, cdnh mui va co quip mi.
Su co ctfng co nay se boc lo khi ta go nhe vao gdc th in
kinh gitfa dng tai va mep moi.
Trieu chtfng nay n lm trong khuon kho t&ng hung phan
th in kinh co cua benh tetani.
138. C LAU D E
139. C L A U D E B E R N A R D - HO RN ER
(Hoi chtfng)
Hoi chtfng nay moi ngUcri deu biet, mang ten Claude Bernard
- Homer, mot mat la do nhtfng cong trinh thuc nghiem noi
tieng cua Claude Bernard ve clt day than kinh giao cam co
(ttf 1851 den 1862); mdt khde nhd Homer la ngUcfi da mo ta
lam sdng lln dau tien ve hoi chtfng ndy (1865).
105
Chung toi khong muon nhan manh mQt cach vo bo ve
mot hoi chufng nhu the ca ve mat lich stf cung nhu trieu
chufng hoc ma tat ca cac sach ve y hoc cung nhu ve nhan
khoa tren the gidi deu da noi qua d iy du.
Trieu chufng cua no tuong tfng vdi mot ton thucmg cua
he th in kinh giao cam khu tru d mat.
Bo ba trieu churng kinh dien cua n6 nhu sau:
1. Co d o n g tuf: la dau hifu chinh, tuong tfng vdi lift
co gian mong m it.
- Khi benh nhan dua m it nhin sang ben phia m it liet thi
su chenh lech gitfa hai dong tu co xu the mat di, vi luc bay
gid ben phia dong ttf co se gian ra, mac dau gian kha ludi.
106
clang le phai lo ra 'dau lucu Ogle, 1858). Ve van de nay,
Garcin co mo tti dau lucu cung m ac: ta gia cao tilr tu mot
vat trUdc mat benh nhan va bao ho nhin theo. ta se thay
d phia mat lanh long trdng hien ra, trong khi a ben mdt
benh, giac mac con bi mi che phu.
3. Lorn m at kha ro
Dudng di dai va ldt 16o cua chuoi giao cdm den mdt la
ca sd de giai thich nhtfng cSn nguyen phtfc tap va c6c trieu
chtfng phoi hap trong hoi chtfng ndy (h0i chtfng Babinski
- Nageotte, hoi chtfng Wallenger ching han).
Ve nguyen ly thi thoai hoa gia viem vong mac nay xay
ra d mot mdt va d tre em hoac ngudi tre, thudng d nam
gidi han. NhSn vi bi giam thi life ho&c bi mu mot mdt
(xuat hien 16c) m6 ta soi day mdt, th iy ro nhtfng ton
thuang diic bift sau dfiy:
107
- Tham lau dich ri trang hoac trang - vang thuong hay 0
cUc sau. sap xep nhu mot vong hoa rang cua. co vien. tao ra
ve nhu mot trang hoa dich ri. Co the phoi hup them xuat
huyet vong mac vdi nhung o cholesterin sang lap lanh.
- Cac dj dang mach mau, thuc sU la nhUng gian mao
mach d ngay canh nhtfng dam dich n nay hoac a xa hon.
Doi khi gai len trang thai cua nhtfng phinh mach hat ke
trong benh Leber (xem ten nay).
Benh on dinh trong thdi gian lau, nhung cac trieu chtfng
tang ttf ttf dudi dang ton thuang gia u I6i ra 0 day m£t.
Luc nay cd the xay ra xuat huyet dich kinh, cac dang u
nang dr ngoai vi.
Sau cung, thj luc giam dan va xuat hien mot bong vong
mac viem thuc thu, lan chiem o djch kinh va c o the gay
ra cac bien chiifng nhu tang nhan ap thu phat. due the
thuy tinh bien chtfng,v.v....
Su tham lau albumin - lipid nay pha hoai dan cac lap
vong mac, nguon gdc cua no hay con kha bi an Su co mat
cua cac di dang mach mau phoi hap cho phep ta sat nhap
hoi chtfng nay vao trong khuon kho rong lan cua cac benh
u mach vong mac.
Khong co dieu tri dac hieu cho benh viem vong mac.
Coats, dau rang dot nong, quang tuyen lieu phap. tiep xuc
lieu phap, quang dong co the tri hoan su tien trien hoac
tham chi' giti cho no on dinh.
108
Cac vong giac mac thuong d cac ldp nong nhat cua giac
mac va so luong thay doi. Thudng hay khu tru d chu bien
han. Hinh dang tron hoac bau due va doi khi chi la mot
von g eung thoi. Soi sm h hien vi thay nhtfng vong nay gom
cd nhieu hat nho trang ap chat ben canh nhau. Kich thudc
be, dudng kinh trung binh 0,05 mm. Vong cd mau sSc nhu
phan hoac bach diem (ceruse). Nhtfng vong nay d tren mot
giac mac, von hoan toan binh thudng, ngay trUdc mang
Bowman va khong dpi bieu mo len.
109
Trieu chufng d m at: chu yeu la thoai hoa vong mac
kieu sac to ma dang thudng hay thay la tieu inuoi Gai
thi tai nhot, mach mau thu hep. Doi khi day mat gdi hinh
anh mot viem vong mac sac to di en hinh vdi sac to kieu
tao cot bao d chu bien.
V i dien vong mac ky, co lam 1 trudng hop (ba Braun
- Vallon) thay binh thudng.
Diec mot cach dot ngot, hoan toan, kieu tai trong
Tien ludng rat xau.
110
Ngtfdi ta muon gan vao hoi chufng doc dao nay cac the
benh khong dien hinh, trong do cac dau hieu oc tai - tien
dinh phoi hop vdi cac trieu chufng mat khac nhu viem ket
mac, viem cung mac, viem mang bo dao, viem bao Tenon.
Nhu vay trong cac trudng hop nay co the cd nguyen nhan
benh ly nhi em khuan. Tuy nhien con cd the goi den nhufng
nguyen nhan khac nhu benh ciia lie thong (viem quanh
dong mach co cuc), benh Buerger, ngo doc thuoc,v.v...
111
mac co ve tam then Cac trudng hop benh an lam sang
cho thay xu the nU bj nhieu hon.
Xet nghiem mo benh hoc cho biet nhtfng cho mo due
giac mang nong nay tuong tfng vdri nhtfng mun nude trong
bieu mo gom nhtfng manh stfng hoa phoi hop voi stf t£ch
doi mang Bowman 0 gitfa cac te b&o bieu mo.
Trong mot so' trudng hop, chi ton thuong day van nhan
ngoai. Nhtfng liet kich phat tam thdi va tai diln nay tuong
tfng vdi nhtfng hien tuong cd the la nhiim khuan hoac dj
tfng d vung mang xuong dinh hdc m it.
148. C O LLIN S
112
149. COLOMB (Benh)
Benh Col omb (1967) con dime biet dtfdi cai ten gia seo
hinh sao tir phat (pseudo - cicatrices stellaires spontanees).
Cac chain nho mau trSng nhat a da thirdng co hinh ngoi
sao kha hoan chinh. Nhufng seo gia nay or mat mu ban tay
va c4ng tay. Day la mot the benh cua da bi lao hoa, rat
hay gap (20% a ngtfdi gia).
Nhtfng ton thtfcfng da nay doi khi thay co o ngtfdi tre:
dieu tri bang corticoid dai ngay de gay teo va lao hoa sdm
mat da, Bazex va Dupre co bao cao mot trtfdng hop gia
seo 0 mi dtfdi do stf dung Corticoid
113
- Roi loan a da gom co vay ca (ichtyose). tang sung hoa
(hyperkeratose);
Trieu chUng cr m6t la due the thuy tinh bam sinh gap
khoang 50% so trUOng hop.
Due the thuy tinh thay c6 ngay luc mOi sinh hoac phat
sinh trong nhtfng thang dlu, thudng 16 due to6n bp hoac
due or nhan
The benh hoan chinh cua voi hoa phoi thai dan den ttf
vong truOc 2 tuoi.
114
He t ho ng mach trong viem vong mac tang sinh co the gay
ra chay mau dich kinh
Benh thoai hda hoang diem lao suy dich ri gia u Coppez
va Danis (1923) con mang ten Junius va Kuhnt (1926).
Loai ton thucfng thoai hda hoang diem lao suy nay
thudng d ca 2 mat va dan den mat thi luc trung tam lam
cho k h o ng doc duoc. Soi day mat thay d hoang diem va
trong pham vi cua cac mach mau thai duong, cd mot hoac
nhieu cau tao hinh dla mau trang - vang nhat bi nhUng
xufi't huyet nho che phu va loi vao trong dich kinh. Trang
huong nay doi khi lam cho ta nghi tdi mot khdi u va tao
ra mot the gia u tan sinh cua thoai hda h6c - vong mac
dich ri.
Su mong manh cua ldp mach h£c mac lien ngay dudi
vong mac d ciic sau se gay ra xuat huyet tdi dien mo xu
hda va dich ri d vong mac.
115
the thuv tinh bam sinh nay khong lam giam thi luc va cd
ve k ho ng tien tri en
Dau hieu Cowen la mot phan ting manh ciia dong tu trUdc
si/ kich thich anh sang; thay co trong benh Graves - Basedow.
155. C R E U T Z F E L D - J A C O B (Bfnh)
Mot hoi chtfng ma thuc the lam s6ng hifn nay dang
con dupe ban cai, bieu hifn b&ng stf thoai hda hoac gia xo
hoa cua vo nao, cua nhan xam nen so v& tuy.
Ve lam sang, dau hieu than kinh kha da dang: huy hoai
tam than, noi kho, cac chi yeu va cufng, hoi chufng bo thap,
co giat co. Mot so trieu chufng mat duoc neu len nhu rung
giat nhan cau, liet van nhan, chenh lech dong tu.
156. C R E V E LD (Van)
116
X quang cot song co, nhtfng ton thtfcfng htf khdp va voi
hoa, lam cho hoi chufng co ve nhtf gan gui vdi hoi chtfng
Barre - Lieou
158. C R O U Z O N (Benh)
Hep so con g£y hau qua den dfiy th in kinh thi; trtfdc
he't la phu gai roi teo gai va rung giat nhan cau; nhtfng
ton thtfong nay doi hoi phai phdu thuat de lam giam ap
ltfc cho hop so. Doi khi benh Crouzon gay nhtfng trieu
chtfng ve than kinh nhtf dong kinh, tri don tam than. Tuy
nhi6n benh nhan thtfdng v in cd the sdng cuqc song binh
thtfcfng.
117
159. C R O U ZO N
118
D
162. D A L T O N (Di tat)
Di tat bam sinh ve sSc giac nay la mot su roi loan nhan
thtfc mau sdc vdi dac di em la khong nhan thtfc dtfoc mot
mau c0 ban, nhu mau do chdng han. Do vay stf mu mau
do (protanopie) hoac di tat "Dalton" la stf khong nhin thay
thanh phan mau do. Quang phd anh sang toi da chuyen
dich ve phia cdc s6ng ngdn. Cac test khac nhau ve nghien
curu thi giac mau cho phdp ta chan dodn ra tat roi loan
mau sdc bdm sinh ndy (xem di tat Hart, Nagel vd Rayleigh).
164. D A N IS
165. D AN IS
166. D AN LO S
119
167. D A R IE R (Benh)
Chufng loan sting nang (Darier, 1889) 14 mot benh ngoii
da bieu hien bang nhufng mun loi sting miu xim nhat tap
trung thanh d im d vung tiet ba nhdn, c6 phoi hcfp hoic
khong vdi mot tinh trang sting hda d gan b in tay bin
chan. B$nh cd the di truyen theo kilu autosom binh thudng.
Doi khi benh lan ca d£n vung da mi m£t, nhat l i mi tren.
Cung cd ndi den ton thtfctag d vung bd mi, cic viem k£t
mac hoic viem giic mac nong. Ngudi ta da cong b6 nhufng
due the thuy tinh cd md due d bao trudc theo hinh cii
khien (en bouclier) n&m trong khuon khd nhtfng due thi
thuy tinh cua chtfng dinh da (cataracte syndermatosique)
169. D A R L IN G (Benh)
Benh Darling hoic benh nam histoplasma l i mot benh
nam vi mo ton tai d trang th ii dich dia phuong trong mot
so vung (My, Xenegan).
Ton thuong d m it chu yeu l i viem hie - vong mac, nhat
l i d vung hoing diem v i viem m ing bd dio dang u hat.
Qu£re v i cong su cd b io cio mot trudng hop sung tay
vung mi - hoc m i t co ro da d mot trUOng hop nam
histoplasma lan ra toan than.
170. D A Y
(Xem RILEY - DAY)
171. D EB R E
120
172. DECH AUM E
C6n dtfoc biet dudi c6i ten goi 16 hoi chtfng san hdc
mdt, xdy ra trong qua trinh diln bi£'n cua mot so u hoc
121
mat vdi cac trieu chufng chu yeu gom cd loi mat phoi hop
vdi dau nhufc than kinh va te bi da thuoc pham vi cua day
than kinh ham tren
Hoi churng nay tuong tfng vdi ton thtfong ciia nhanh thtf
2 day sinh ba, nhanh nay di vao hoc mat qua khe budm -
ham roi di doc theo san hdc mat va troi ra d ngang lo
dudi - hdc mat.
Loai viem ket mac nay dtfoc cdc tdc gia mo ta nftm
1933. tuong Ung vdi mot the 16m sdng viem ket mac c6
hot; tien trien theo kieu ban cap va gom nhtfng not due
trflng dng anh tu tap lai. Cd nhieu a ket mac mi. nhat la
mi dtfdi; tien trien keo dai va chdng lai cac phtfong phap
t n lieu, nhtfng roi khoi ma khong de lai di chtfng gi. Khong
thay ro mot tac nhan gay benh nao.
Liet cac co be cua ban tay, tao ra bai liet day than kinh
gitfa va tru.
Ndi bat la teo cac co ban tay. Vd sau, xuat hien tu the
co tru (griffe cubitale). Ngoai stf triet tieu hoac giam cac
phan xa tram - quay (stylo - radial), ba dau, tru - sap
122
(eubito - pronateur) thi con mat hoac giam cam giac doc
theo mat trong cua ban tay va cang tay.
Sau cung, mot dau hieu rat dac biet cua the lam sang nay
la cac trieu chiifng cua dong ttf cimg ben, tao ra hoi chtfng
Claude - Bernard - Horner vdi lom mat va khe mi thu hep.
Hoi chtfng than kinh nay ttfong tfng vdi mot ton thtfong
ciia doi nao (thalamus) va cac vung ke can (xuat huyet
hoac nhuy ln nao d vung chi phoi bdi cuong d ong mach doi
- goi xuat phat ttf d ong mach nao sau).
Trieu chtfng gom chu yeu la nhtfng roi loan cam giac, dau
dtf doi doi khi trcf thanh kich phat d cac chi, kho khu tru d
dau. Thay co mat cam giac ntfa than d sau vd nong vung doi
xtfng vdi ton thtfong nhtfhg nhan thtfc ve do vat (sens ste-
reognosique) vdn nguyen lanh. Them vao nhtfng trieu chtfng
dau ddn va roi loan cam gidc nay, doi khi con co nhtfng dau
hieu ve van dong (liet nhe ntfa ngtfOi) va mot ntfa hoi chtfng
the van (mua giat ntfa thdn, mua vdn ntfa than).
178. D E JE R IN E - SO TTAS
123
Trieu chtfng hoc gom nhtfng dau hieu cua v i em nhieu
day than kinh vdi liet nhe, teo ccr, roi loan c am giac cac
dau chi va mat dieu hoa gia Tabet.
Scr n3n thay cac goc day than kinh phi dai. doi khi kha
to, nhan, deu, ran. khong dau, va hiem khi thay co not.
Chan doan dtfa vao sinh thiet mot day than kinh nong,
cho thay tang sinh te bao Schwann cuon vao nhau nhtf
kieu cu hanh tay.
Co nhufng tri?u chtfng mdt phoi hop vdi benh thoai hda
nay, tao ra dau hieu Argyll - Robertson, lam cho them kho
khan viec chan doan phan biet vOi benh Tabet. NgtfOi ta
cung co ndi tdi nhiifng ton thtfong cua day thdn kinh nhtf
viem thi than kinh va teo.
Hoi chtfng than kinh nay tien trien tuan ttf va rat cham.
124
hifMi co that mach vong mac. Ngtfdi ta co neu Ion nhtfng
dau hieu d o ng ttf (thu nho) va Hot van nhan t ron" trtfdng
hop ton thtfcmg nao lan rong. Chan doan khang dinh dtfa
vao kham lam sang dong mach canh, chu yeu la do huyet
ap cua mdt (ophtal modynamometri e) (giam huyet ap mat
trung binh o' thi tam thu) va chup dong mach canh.
Hoi chtfng beo phe nay co the trung hdp vdi mot hoi
chufng giao thoa do u tuyen tfa base.
181. D ETR O IT
182. D EV IC (Benh)
Chu yeu ngtfdi tre hay bi. Trieu chtfng cd dac diem la phoi
hdp mot viem thi than kinh cap vdi mot hoi chtfng tuy.
- Trieu chtfng d mat la mot viem thi than kinh noi bat
len trong benh canh lam sang va thtfcfng hay dau nhtfc.
Thtfdng ca hai mdt bi, nhtfng khdi phat co the d mot ben
125
trtfdc. Thi ltfc giam nghiem trong, doi khi mu hoan toan
nhtfng co xu the phuc hoi dan sau it ngay, it nhat cung
phuc hoi mot phan.
Soi day mat thay nhieu ve khac nhau; thtfdng- hav thav
gai thj ftinh thtfdng, tao ra mot viem thj than kinh ki§u h$u
nhan diu. Trong nhtfng trtfdng hop khac, gai bj phu ne. sung
huyet va cd chay mau ben canh (viem gai thi phu ne).
Thi trtfdng khd lay. Day mat cd the khong can xtfng, mot
ben thi viem gai, con ben kia thi viem thi than kinh hau
nhan cau; rung giat nhan cau va gian dong tuf cung co duoc
ndi tdi. Co van nhan ngoai lai thtfdng nguyen ven, tuy nhien
cung co ngtfdi noi 1ft liet day t h i n kinh III, IV v& VT
- Theo nguyen tflc thi trieu chtfng tuy xuat hien sau
viem thj than kinh; liet nheo 2 chi dtfdi, kem theo cac dau
hieu roi loan cam giac va co that. Co the liet ca 4 chi theo
kieu di len. Mac dau cd mot vai dau hieu m a n g nao, djch
nao - tuy van gan nhtf binh thtfdng; ddi khi thay cd tang
albumin djch nao - tuy va phan tfng te bao l ympho
126
1. N h i e u p o l y p trtfc - k e t t r a n g , lam cho hoi chufng
nang vi dan den thoai hoa ung thu\ Can phat hien mot
cach co he thong (Bregeat va Ilamard) bang soi rriic trang
va chup X quang khung ket trang.
2. Nhieu u nang ba nhofn o da cac chi, than mmh va mat.
185. D IM M E R
186. D O H N A (U L L R IC H - FR E M E R E Y)
127
187. DOYNE (Thoai hoa ho a ng di em)
Tii do chi nhtfng ket tua thanh cuc mau xam nhat. dang
fibrin, nam d be mat mong mdt trong cac viem cua ban
phan trtfdc nhan cau (viem giac mac noi mo, viem mong
mat - the mi,v.v...)
189. D U AN E
190. D U H R IN G - B R O C K (Benh)
128
la lot. Trai voi benh pemphigut that, d day thudng khong
thav cd dau lucu Nicolskv.
Ton hai <f mat it xav ra hon trong bonh pomphigut that;
tuy nhien ngoai nhung cho ldn ban o' mi, ngUcn ta con thay
nhung tdn thuong ket mac cd the dan den nhUng not mun
nUdc, cung dd bi co rut, tUng dam mong dinh va khd mat.
Luc b a y gid se xay ra to n thuong d giac mac, nhung mun
nUdc d bieu md, lo et va m d due, se o giac mac. Luc nay da
hinh thanh benh c a n h lam s a n g ciia pemphigut a mat.
192. D U P U Y T R E N (Benh)
129
E
Soi ddy mdt ben kia thtfdng thay nhtfng ton thtfong nho.
Be nh tien trien den ch6 tieu mdu nhtfng xu the chu veu
cua b e nh la tdi di i n , lam cho benh n ang them; mat khac.
mdt thtf 2 cung co nhtfng bieu hi e n lam sdng.
130
Ve sau, xuat hien cac bien chufng lain cho thi ltfc giam
vmh vien, lan ra nhtfng tan mach trtfdc vong mac va viem
vo ng mac tang sinh lam hon loan vong mac.
194. E B S T E IN (Benh)
Benh tim bam sinh nay co dac diem la nhtfng chd bam
cua van ba la dich xuong thap, bam mot cach bat thtfdng
vao thanh cua tam that phai. Vi vay ma ltfu ltftfng tudn
hoan phoi bi giam do tam that phai khong phat trien day
dii va thtfdng thay co thong lien nhl. Benh gay ra tim tai,
mot phan nao tim to va chtfng t&ng hong cau. Tien trien
dang so. Viallefont va Boudet co neu mot trtfdng hcfp huyet
khoi tinh mach vong mac 2 mat ma nguyen nhan co the la
do tf dong tinh mach bdi suy tim ben phai va t&ng hong cau.
195. E C O N O M O (Von)
(Xem PARKINSON)
196. E H L E R S - D AN LO S (Benh)
Con goi la nhao khdp bam sinh, xa loan san tang dan
hoi (fibrodysplasie hyperelastique), benh nay co the truyen
131
theo kieu troi binh thuong, nhtfng co nhieu trtfdng hup ddn
phat.
Trieu chtfng co dac di em la tang dan hoi bam sinh cua
da ma da thi rat mong manh, co nhtfng cho bam mau chan
thtfong kho lam seo. Dong thOi co stf tang nhao cac day chang
khdp, co the d4n den trat khdp tai phat (ngtfdi "cao su").
Con phoi hop vdi nhieu ton thtfong khac 0 mat bieu hien
ton hai cua mo dan hoi va trung bi nhan cau nhtf giac mac
hinh chop, gian cung mac, due the thuy tinh bam sinh va sa
lech, nhtfng dtfdng van mach mau (stries angj cides).
197. EH R L IC H - T U R C K (Dtfdng)
Soi sinh hien vi thay duoc dtfdng nay thong thtfdng theo
chieu dtfng. Do la nhtfng chat ket tua cua viem mang
Descemet, d mat sau giac mac, xay ra trong viem mang
bo dao phan trtfdc nhan cau.
Ve sau, chat ket tua bo tri theo hinh con thoi. hoac
hinh tam giac, dinh d trung tam giac mac la bieu hien
tang ket tua sau giac mac.
Hoi chtfng da di dang nay ttfong tfng vdi mot loan sdn
sun trung bi, co the truyen theo kieu lep.
132
Loan dtfdng sun chu yeu la d cac dau chi, nhat la d
ca ng chan, va gay ra chufng lun Cd phoi hop nhufng di
da ng khac nhu nhieu ngdn, di dang mong, toe. rang va
benh tim bam sinh. Cd neu len (long kinh va tri don tam
than.
Trieu chdng d mat dtfoc y van ndi den la due the thuy
tinh bam sinh hoac v ong sftc to quanh gai thi.
200. E N G E L M A N
Dau hieu nay gdp trong benh ctfOng tuyen gidp, ttfong
tfng vdi mot phu ne mi bdt dau, xda lap ranh hoc mdt -
mi tren va lan xuong ca mi dtfdi. Manh hon ntfa se xuat
hien loi nhan cau phu.
133
Benh hay xay ra o gidi nut khoang gitfa 20 va 30 tuoi
nhtfng co the bat ctf a tuoi nao. Tuy da co thay nhtfng
trtfdng hop gia dinh, nhtfng van khong xac dinh dtfdc tinh
di truyen dac biet nao.
Moi met co la trieu chtfng chii yeu. Mdi dau xuat hien
vao buoi chieu, khi ngtfdi met mdi, va nhanh chdng tien
den tinh trang khong the lam lai ldn thtf hai mot dong
tac nao dd. Nhtfdc co nay rat thay doi, ttfng ngay va ttfng
luc; tien trien mot cdch bat thtfdng. Prostigmin 16m giam
hoac 16m mat stf met mdi, trong khi dd thi curare lai lam
nang them.
Dau hieu d mMt rat hay g6p, v6 cd the’ no md diu cho
benh. Sup mi 0 mot mat hoac ca hai ben, xay ra rat sdm
va thay doi trong ngay. Lam thtf nghiem bang prostigmin
(tiem tinh mach ttf 0,5 den 1 mg) se thay sup mi tam thai
giam bdt trong choc lat. Co vong cung mi cung bi, cho nen
khi cd md mat thi no khong chong lai may. Liet cac co van
nhan ngoai lai doi khi tao ra mot liet van nhan toan bd do
ton thtfong cac co. Van dong mong mat van binh thtfdng
Cac trieu chtfng d mat tien trien trong benh canh chung
toan than cua benh nhtf roi loan phat am, roi loan nhai.
nuot, di lai kho khan va tho met.
Sau cung, nen chu y den moi lien he gitfa benh vdi phi
dai tuyen tfc (thymus) ma cd the giai quyet bang phau
thuat dtfdc.
134
Benh tion trien chain, ngdt quang ttfng luc giam hoac
t t hem.
204. E W IN G (Saccom)
Dudi cai ten nay, ngudi ta con den nhung saccom li/di cua
xuong, thay d tre em va thanh nien. U xuong nay thudng
dau, loi va co sot kem theo. Chup X quang cho thay dac biet
nhtfng hinh anh ke doc dai song song vdfi true cua xtfcmg.
Loai u hiem thay nay co the khu tru cr hoc mat va gay
ra mot loi mdt do khoi u. Chup X quang khong the phan
biet dtftfc vdi nhtfng u xtftfng tdn tao khac. Chan doan bang
sinh thiet va xet nghiem mo hoc. Dau cho mdi dau u nhay
vdi tia xa, loai saccom Ewing vdn tien den ttf vong trong
thdi gian ngdn.
135
F
136
loc, hinh nhir xuat phat tii mot, diem o' dudi trung tam giac
mac Xet nghi em mo hoc cho biet te bao bieu mo tang
sinh va phong m o n g len.
- (f ket mac, thudng thav mach mau gian nd khong deu
vdi nhufng phinh mao mach to nho khac nhau.
- Due the thuy tinh cung dtfdc neu len (dam due cac
dudng khdp noi sau va trtfdc T3).
- Soi day mat cd the thay ro nhufng cho gian phinh tinh
mach, doi khi la nhufng phinh dong mach rat be kem theo
phu vong ma c va gai thi.
Benh nay la bieu hien lam sang cua roi loan chuyen
hoa lipid (tich lipid mo ludi), duoc xac dinh bang sinh thiet
te bao va tuy do.
137
bat sail (aplastique; vdi -nhieu di dang thtfc the noi tang,
di dang dau xtfcmg cac chi va ngon tay cai. Ngtfdi ta thay
co tri tre tri tue vdi dau be. cac dau vet a da. nhung cham
mau ca phe - stfa hoac lang trdng Cung co noi den nhan
cau be
208. FAN CO N I
209. FAN CO N I
210. F A R B E R (Benh)
211. FAV A LO R O
138
212. FAVRE (Thoai hoa dich kinh - vong mac)
Ton thtfong dich kinh rat dac trtfng vdi nhtfng scfi to
ldn xoan xit vao nhau chay qua noi nay noi kia trong dich
kinh; cd nhieu k ho an g trdng va dich kinh long hoa gan
toan bo, phoi hop vdi bong dich kinh phan sau. Favre nhan
manh nhtfng cho dinh - hyaloit - vong mac t hem vao vdi
thoai hoa vong mac chu bien (thoai hoa u nang). Thoai
hoa dich kinh - vo ng mac Favre cd tinh di truyen theo
kieu lep autosom, gap d ngtfdi can thi cung nhtf khong can
thi. Can ltfu y den stf phoi hop vdi bong vong mac gia dinh.
213. FAVRE
Hoi chtfng nay duoc biet nhilu hon dtfdi cai ten benh
dau cac dau chi (acrodynie); benh cd th§ ttfong tfng vdi mot
ton thtfong cua he than kinh giao cam va chi phat sinh dr
tre nho khoang ttf 6 thang den 4 tuoi. Cdc roi loan ddu
chi rat dac trtfng: ban tay va bftn chan m&u do ttfcfi hoac
do tim, ra mo hoi nhieu, troc vay da nhe, doi khi co ca
loet loan dtfdng.
139
T h u o n g b e n h n h a n so a n h sang, nhtfng se khoi ma
k h o n g d e lai di c h iin g gi.
Loan dtfdng giac mac Fehr (1904), con goi la loan dtfdng
Fleischer, loan dtfdng vet hoac Groenouw typ II, la mot
benh di truyen va gia dinh ciia giac mac, truyen theo kieu
lep autosom.
Benh khdi phat b&ng stf giam thi ltfc ngay ttf be. Soi
sinh hien vi cho thay nhtfng cham nho tu tap lai th&nh
mot mang che d&ng sau mang Bowman, di ttf trung tam
g i a c m a c d e n ria g i a c - c u n g m a c . V e s a u , c a c l d p a sau
c u n g bi t h a m la u c h o d e n c h u b ie n . T o n t h t f o n g k h u tr u d
t o a n b o d i e n t ic h v a c h i e u d a y c u a g i a c m a c B e m a t g ia c
m a c t r d t h a n h loi l o m k h o n g d e u . V e n g u y e n t& c th i k h o n g
c o t a n m a c h ; c a m g i a c g i a c m a c g i a m .
T i e n t r i e n c u a b e n h l a m th i ltfc g i a m d a n , c a c h q u a n g
c d ttfn g c d n d a u n h tfc d o xtfd c n d n g g i a c m a c G h e p g i a c
m a c la p h t f d n g p h a p d i e u tri n e n c h d n
216. F E IC H T IG E R
( X e m U L L R I C H - F E I C H T I G E R )
217. FEIL
140
218. FELD M AN
( X e m S A B I N - F E L D M A N )
219. FELTY ( H o i c h t fn g )
D t fg c F e l t y m o ta n a m 1 9 2 4 , h o i c h t fn g n a y ttfo n g ttf
n h tf b e n h S till; g o m n h t f n g d a u h i e u v i e m d a k h o p d a n g
t h a p k h d p p h o i h cfp v d i g i a m b a c h c a u , l a c h to v a s a c to
o' d a . T r i e u c h t f n g a m a t la n h tfn g b ie u h ie n c u a b e n h t h a p
k h d p g o m c d t o n th tfo'n g c iin g m a c , t o n t h t fo n g g ia c m a c ,
c o c a v i e m m a n g b o d a o ( x e m b e n h Still).
220. F IE S S IN G E R - L E R O Y - R EITER
(Xem REITER)
141
- Viem k e t mac co the 6 trang thai tiet rtf va xuat hien
sam, n h u n g doi khi co mu vdi phu mong ket mac va cd
t h e c d c a g ia m a c .
Loet d giac mac mdi dau nong, sau fin sau, cd boi nhiim
va tan mach.
Trieu chUng than kinh gdm cd mat dieu hoa kieu tieu
nao vdi mat phan xa toan than va di cam nhieu noi
(paresthesies diverses). Khong co roi loan tam than cung
nhu suy nhuoc van dong cac chi. Xet nghiem dich nao t u v
cho thay cd phan ly albumin te bao. V i mat, cd song thi
do liet cac co van nhan ngoai lai, cd the liet toan bo, tru
huOng nhin xuong. Van dpng dong tii van con.
142
2 2 3 . F L E IS C H E R ( D i r d n g )
F l e i s c h e r m o ta l a m s a n g ( 1 9 0 6 ) d u d n g n a y la m o t d a u
h i e u n h i n t h a y k h i soi s i n h h i e n vi; t h a y m o t d a i n h o m a u
x a m - v a n g , h i n h v o n g k h o n g h o a n c h i n h , a d a y cua ch op
t r o n g g i a c m a c h i n h c h o p
2 2 4 . F L E IS C H E R ( V i e m h a c m a c )
V i e m h S c m a c F l e i s c h e r b i e u h i e n a q u a n h gai thi, g a y
r a p h a n tfn g v i e m h a c - v o n g m a c q u a n h m o t g a i th i s u n g
h u y e t v a ctfo'ng tu ( t o n t h u o n g c a c m a c h m a u v o n g H a lle r ).
T i e n t r i e n v e s a u c o t h e d a n d e n loi g i a n n h a n c a u o' s a u
225. F L E IS C H E R
226. F L E IS C H M A N N
(Xem CROWE)
(Xem STEINERT)
Mot tap hap nhieu trieu chtfng bieu hien ton thucfng
cac nhan to than kinh d thanh ngoai xoang hang (Foix,
1920). Thuong do mot phinh dong mach canh, hoi chting
thanh ngoai xoang hang gom ton thuong cam giac cua vung
day than kinh sinh ba (day mat va day ham tren), liet
van nhan do ton thtftfng day than kinh III va IV. Tuy
nhien, do stf gan gui vdi day than kinh van nhan ngoai
143
va giao cam quanh dong mach canh nen con phoi hop them
liet day than kinh VI va cac trieu chufng giao cam
- Mat cam giac nUa than kieu phan ly ben doi xUng vdi
ton thuong;
- Mat cam giac d mat ben ton thucmg (do tdn thuong
d a y t h a n k i n h s i n h ba ).
- H o i c h t f n g C l a u d e B e r n a r d - H o r n e r .
230. FO IX
Trieu chtfng phoi hop mot stf tri tre tam than vdi nhi
tinh, bach tang cuc bo, ddng kinh va cac trieu chtfng thuoc
144
lo a i n g o a i t h a p . C a n lu'u y h a y t h a y c o t r ie u chiifng s o a n h
s a n g .
232. F O R STE R ( V i e m h a c m a c )
V i e m h a c m a c t a n m a n F o r s t e r ( 1 8 7 4 ) c o c a n n g u y e n g i a n g
m a i h a u p h a t . B e n h a c a 2 mat v a g a y roi lo a n th i lu c t r u n g
t a m , n h i n v a t bi b i e n d a n g , t h i ltfc g i a m v a s o s a n g .
145
N a m 1 9 6 5 . Venn da xac dinh day du gia tri ve trieu chung
h o c c u a hoi chiing nay ma v§ nguyen ly la do ton th uon g u
(u m a n g nao, u gliom) 0 phan trUdc cua ho nao giua.
Hoi chUng Foville tuong Ung vdi nhUng ton thucmg cua
than nao bieu hien bang t6n hai cac ddng tie nhin ngang
cung ben vdi ton thuong nao phoi hop vdi liet ntfa ngudi
ben kia (hoi chUng giao ben).
Tuy nhien can phai phan biet ra 3 the lam sang cua
hoi chtfng Foville nhtf sau:
. liet ntfa ngtfdi ca cam giac va van dong phia doi lap
cd ton thtfong mat kieu ben dtfdi.
- Hoi chtfng cau nao dtfdi Foville (typ III) gom co:
146
liet n h i n n g a n g c u n g b e n ( k h o n g t h e n h i n v e p h i a c o
t o n t h u c m g ) ;
. lie t m a t n g o a i b i e n c u n g c u n g b e n ;
N e u t o n thtfcfn g n h a n d a y t h a n k i n h V I s e t a o r a t h e m
h o i c h u fn g M i l l a r d - G i i b l e r ( n e n x e m h o i c h u fn g R a y m o n d
v a C e s t a n v a h o i c h u fn g B r a u lt - V in c e n t ) .
235. FR A N C E SC H E T TI
( L o a n d u r in g g i a c m a c c h a m s a u )
La mot the lam sang ve loan dudng ldp sau giac mac
dtforc Franceschetti va cong stf neu len (1954 - 1957) vdi
dac diem la cd nhufng cham dong can rat nho, mau trang
nhat d trudc mang Descemet, va keo dai ra nhu nhtfng
dudi gai (dendrites). Loan dudng giac mac nay cd kem theo
cac dau hieu d da (vay ca).
236. F R A N C E SC H E T T I
237. F R A N C E S C H E T T I
147
htfdng d t f a c a c ngdn tay dui vao mat (hien ttfong tay - mat)
n h tf m u o n ttf g a y r a mot cam giac anh sang Trieu chtfng
n a y cd g ia tri rat xau d tre em mu.
238. F R A N C E S C H E T T I - Z W A H L E N
148
k l i a c n h u m i e n g r o n g ( m a c r o s t o m i e ) , vom m i e n g n h o n hinh
c u n g , r a n g m o c le c h lac, t o e c u n g v a y , m o c d a i r a c a trU d c
tai (r a u q u a i n o n ) , roi l o a n h e lo n g , l o n g m i, l o n g m a y . Con
c o t h e t h a y n h t f n g lo ro c h o t h o a c n h u fn g k h e ntft d m a t
k h o a n g gitfa m i e n g v a tai ( k h e m a n g th u - n h a t d o n g k h o n g
k in ).
149
ca n h le n . Do do gay ra mieng lech sang ben va mieng rong
ttfcmg doi.
- Di dang khdp noi thai duang - ham, di dang vanh tai
vb hep dug tai ngoai.
Cd thf? them i.ir dau hieu phu nhif thtfa sun tai. lo ro
chot gitfa tai va gdc mep. stft moi va rang moc khap khenh.
Cac hoi chUng tren day co ve lien quan den mot gen
ma tuy theo tUng trudng hap se tao ra phenotyp khac nhau.
Benh cdn dtfgc biet dtfdi cdi ten hoi chtfng Hallermann
- Streiff (1948 - 1950) va hoi chtfng Ullrich - Fremerey -
Dohna (1953). Hoi chtfng loan xtfang dau - hinh dau chim
150
(fly.scej>halie - t e t e d oiseau) dtfgc J u l e s F r a n c o i s ( 1 9 5 8 -
1959) n g h i e n ctfu m o t cach xuat s f t c v a x a c d i n h r o t r ie u
c h u fn g h o c g o m 7 t r i e u c h u fn g c h i n h s a u d a y :
1. L o a n x t f a n g d a u t h e o h i n h " d a u c h i m " , d a u h i n h
t h u y e n h o a c d a u n g a n , h a m dtfdi k e m p h a t t r i e n , m u i m o n g
v a d a i t h u o n ra: vi n h u f n g d a c d i e m n a y m a t a t c a m o i
n g u d i b e n h d e u c o m o t b o m a t d a c trtfn g l a m c h o h o g i o n g
n h a u n h u c u n g g i a d i n h h o h a n g .
2. D i d a n g a ran g , thieu r a n g , r a n g m o c I o n x o n , di
h i n h , r S n g v a u v a h a .
3. N g tfd i l u n m o t c a c h c a n d oi.
De tach biet hoi chtfng nay vdi nhtfng benh khac ttfang
ttf, Jules Francois co nhan manh den mot so' dau hieu am
tinh nhtf khong co di dang a mi, a tai, khong roi loan tam
than,v.v....
Tinh di truyen cua hoi chtfng con chtfa dtfgc ro vi vin
cdn gap mot so' it trtfdng hap dan phdt.
240. FR AN C O IS J.
151
giufa ldp nhu mo giac mac, difdi hinh the mot cai dia co
nhtfng dam may md nho, mau xam va cuon xodn vao nhau
6 vung dien dong ttf. Md due nhieu hon va dam dac hon
v§ phia mang Descemet, co xu the giam dan khi ra phia
chu bien va ldp trtfdc giac mac.
Soi sinh hien vi thtfdng cho thay ro stf nguyen ven cua
cac mang phia trtfdc nhtf bieu mo, mang Bowman vd ciia
ldp noi mo - Descemet. Cam giac gidc mac va thi ltfc khdng
bi ton hai.
241. F R A N C O IS J. V A D E T R O IT (B fnh)
- Mot hoi chtfng loan dtfdng xtfang - sun ciia cac xifang
ngdn dau chi nhtf ban tay, ban chan, dan den tinh trang
lech khdp va co rut gan vdi cac di dang.
- Mot hoi chtfng d mat bieu hien bang loan dtfdng giac mac:
do la nhtfng dam md due khong deu, tron, co hai ldp vd ma d
gitfa ttfdng nhtf la trong rdng. Nhtfng dam md due nay thtfdng
d vung trung tam giac mac, d ldp nong dtfdi bieu mo.
Lam xet nghiem mo hoc cac manh giac mac va cac not
d da cho phep ta nghl rang hoi chtfng nay la mot benh
tich lipid mo ltfdi (cholesterol).
152
242. F H A N ^ O IS J. - H AU STR ATE
( X e m F R A N C E S C H E T T I - Z W A H L E N )
243. F R A N C O IS J. VA NEETENS
( L o a n d t f d n g g i a c m a c lorn dom)
D u o c J.F r a n c o i s v a N e e t e n s n g h i e n cufu n a m 1 9 5 6 , lo a i
l o a n d u d n g g i a c m a c n a y , c d n h u fn g d a c d i e m s a u d a y :
153
D a u h i e u a mdt g o m c o : k h o a n g c a c h gitfa 2 m a t r o n g
q u a , n e p q u a t g o c m i , loi n h a n c a u v a la c m i t .
Mot the lam sang cua rung giat nhan cau dtfgc Frenzel
mo ta (1947), g6m 2 pha qua va lai nhanh vdi mQt quang
ngtfng rat ngSn d gitfa. Moi dong tac khdi phat dot ngot
va ngtfng cung dot ngot.
246. F R IE D R E IC H (Benh)
- Mot hoi chtfng tieu nao nang vdi kieu di loang choang,
btfdc qua tam, mat lien dong (adiadococinesie):
154
- D a u h i e u a m a t c h u y e u la r u n g g ia t n h a n c a u t h u o n g
h a y g a p n h a t .
(J g i a i d o a n t i e n t r ie n , t h a y c o v i e m th i t h a n k i n h v a
t e o th i t h a n k i n h . C a n c h u y la c o t h e bi liet v a n n h a n
t o a n b o h o a c k h o n g t o a n b o . R a t h i e m k h i t h a y c o d o n g
t u A r g y l l - R o b e r t s o n . D o i k h i n g u d i ta t h a y c o t h o a i h o a
t a p e t o - v o n g m a c b i e u h i e n chii y e u d u d i d a n g t e o h a c -
v o n g m a c t o a la n .
B e n h F r i e d r e i c h c o t r ie u c h t f n g h o c r a t d a d a n g . T i e n
t r i e n d o i k h i k e o d a i m a c d d u c o t h e x a y r a n h t f n g tai b i e n
t i m c h a m dtft b e n h m o t c a c h dot n g o t .
Hoi chtfng Fuchs (1906) con duoc biet den dtfdi cai ten
la benh di s ic mong m it co bien chtfng Fuchs (hetero-
chromie compliquee de Fuchs). Trieu chtfng hoc da dtfoc
xdc dinh day du va nhieu ngtfdi biet, gom co:
155
- D ue dich k in h : d-Jn iang nh-ing cham trlng - phan
- Due the thuy tinh: bat dau due duo: Dac &jeu kinh
dia sau: co the tien tdi due hoac toan. phong m ong ien
hoac tham chi tec nho iai va khi mo lay ra thay dep iep
- G o c mong • g ia c m a c w ait rong nhtfng thtJOng oo
tan mach rat nho la thu pham gay ra xuat huyet rat nhe
0 goc khi ta choc thuy dich Ra* hay gap 'SOS- so trricmg
hop* ki4u xuat huyet nay khi la choc uen phong. goi la
dau hieu Am sler.
- Phai durt khoat phat hien ting nhan ap Ta phai unh
jI X m s k a M K A f t t ir o ta a k k
Hoi ch^ng Fuchs xua: hien 0 ba: ky t-u5i nao. r.- _*r r
hay gap nha: la a ngudi tre: car bieu hien dau tien ddi
15c
N h i e u b e n h a n l a m s a n g c h t f n g to r a n g d o i k h i ngtfd i
ta c o the; g a n h o i c h t f n g n a y v a o v d i m o t t d n t h t fo n g c u a
g i a o c a m c d ( c h a n t h t f o n g cot s d n g cd, di d a n g d o t s d n g
cd , b e n h d ia g i a n d o t s o n g .v .v ...). P a s s o w c d n e u le n stf
p h o i h o p v d i n h t f n g d a u h i e u c u a b e n h roi l o a n t a o d t fd n g
d a n (s ta t u s d y s r a p h i c u s ) . C u o i c u n g c a n b ie t r a n g ta h a y
g a p c a c t h e l a m s a n g d o n c h tfn g , n o l a m c h o t h e m r a c roi
v i e c c h a n d o a n h o i c h t f n g F u c h s n a y la m o t thtfc t h e l a m
s a n g d a d tfg c x a c d i n h ro.
248. FUCH S ( L o a n d t f d n g g i a c m a c n o i b i e u m d )
- Roi loan thi giac rat dac trtfng bdi tinh hay thay doi
cua no, thtfdng buoi sang nhieu hon, sau giam dan trong
ngay. Benh nhan cd cam giac nhin qua stfcfng mu, doi khi
nhin thay quang mau bieu hien phu giac mac.
- Soi sinh hien vi, xac dinh dtfgc cac tdn thtfong giac
mac, cd nhieu hern d vung trung tam; bieu mo giac mac
rai rac nhtfng bong nho, thtfc stf la hoi ntfdc, hoac nhtfng
cau tao mun ntfdc to, nhieu hay don doc, mun cd the vd
gay ra dau nhtfc tam thdi do xtfdc giac mac. Phu d ldp nhu
md gidc mac sat ngay trtfdc dd, bieu hien bang stf md due
va ddy len cua nhtfng la mong (lamelles) cd vdn khia d
cac ldp sau. Sau cung la can phai phat hien nhtfng ton
thtfcfng cua ldp noi mo va mang Descemet; thtfdng cd nhtfng
157
-.ru m h p h a n n h u giot nude a giac m a c . dudi dang nhung bong
nho. s a n g , a n o i inc.. Rat hay phoi hop voi sac to sau giac mac
249. F U C H S (Chami
Cham Fuchs tuong tfng vdi mot ton thuong hoang diem
rat cu the trong thoai hoa hac mac can thi. Duoc Forster
neu len <1862), loai tdn thuong can thi nay ve sau (1901
duoc Fuchs mo ta ky va cho biet do la mot cham tron
den nhu than
158
- Soi day mat d giai doan dau cua benh. thay co phu
ne vung hoang di em vdi xuat huyet d bd; dan dan xuat
hien ro mot cham den, sac to dam, tron hoac nhieu vong
ngay tai hoang diem. Xet nghiem mo benh hoc xac nhan
teo ldp hac - mach mac vdi rach vd la kinh (lame vitree)
va ton hai cac ldp ngoai ciia vong mac trung tam.
159
tren da khoi sup mi do liet vdi nhufng dong tac cua mat
da khoi liet diet day than kinh III).
Hien ttfong nay dtfoc giai thi'ch bang stf phuc hoi sai lac
cua than kinh. ttfa nhtf la cac soi than kinh "di nham dtfdng'.
Trong qua trinh phuc hoi ciia liet day than kinh van
nhan chung (III), mi tren co the co rut khi ca thang trong
bi liet co gang liec mat vao trong. Dudi cai ten gia ddu
hieu Von Graefe, Fuchs da neu len bp mat lam sang rat
kheu goi ciia nhtfng dong dong trong qua trinh phuc hoi
liet day III: khi d tu the nghi, mdt liet sup mi hoan toan,
nhung sup mi se mat di va tham chi' mi se co nit len neu
ngUi i b e n h thu liec mat liet di theo cac htfdng nao do. dac
biet ia trong d o n g tac quy tu, dtfa vao va dtfa xuong Dong
tac dtfa mat c a n g manh hoac cang co gang dtfa manh thi
mi tren cang co rut.
Lo khuyet Fuchs (1882) hay "conus nach unten" cua cac tac
gia ngtfdi Dtfc (vanh khuyet phia dtfdi) ttfcrng Ung vdi mot di
dang phoi thai ciia phat trien gai thj va cua hudng di cua dau
thi than kinh so vdi mang boc sau cua nhan cau. Nhtf vay thi
day la mot vanh khuyet gai thi bam sinh, doi khi don thuan.
khong co mot dj dang nao khac, gai thj van gitf hinh the binh
thtfdng va vanh khuyet chi gan them vao tren dd.
160
true ngang Ichi hon, gong nhu qua bong bau due rugby. Doi
kin gai thi co hinh dang nhu "mieng ciia lo" igueule de
four), phia tren thi tron, bo dtfdi thi thing va sat ke ngay
vanh khuyet. Thong thudng, di dang khuyet Fuchs khong
gay mot ton hai chtfc nang nao.
255. FULLER
Mi mat khong kin khi ngu trong cudng tuyen giap cua
benh Basedow.
161
258. GARCIN (Hoi chufng)
Hoi chufng vdi dac diem la ton hai toan bo cdc day than
kinh so d mot ben (tCr I den XII) trong qua trinh xam lan
cua ung thu d nin so. Thudng la u saccom, u bieu mo a
nen so, u di can xam lan hoac u mui - hong lan tdi.
260. G AR D N ER
262. G A U C H E R (Benh)
162
gan to muon han.
hach a sau,
. srtc to da, nhat la d nhufng vung phoi ra anh sang,
doi khi xuat huyet va ton hai xtfcfng vdi kha nang gay
xUcfng tu phat.
. chan doan can ctf vao choc lach, choc hach va choc
tuy cho thay co te bao to chtfa day lipid (te bao Gaucher).
Cac dau hieu o' mat nSm trong khuon kho cua mot benh
tich lipid mo ludi thuc thu; ket mac nhan cau mau nau,
nhat la ton thtfdng vong mac giong nhtf trong benh Tay -
Sachs (cham dd anh dao hoang diem, thoai hda quanh
hoang diem). Tim thay te bao Gaucher khi lain xet nghiem
hdc mac. Benh tich lipid (dyslipoidose) Gaucher cung
thtfdng phoi hop vdi can thi.
263. G AU LE (Cham)
Dtfdi ten goi nay (Gaule, 1891), can hieu day la nhtfng
o md due xay ra d tren giac mac bi viem do te liet than
kinh, md due la do vd nhtfng mun ntfdc (vesicules) bieu mo
va xtfdc tai dien.
(Xem WERNICKE)
Hoi chtfng nay la dac diem cua nhtfng trang thai than
kinh cd chtfng cdn ngu thoang qua (narcolepsie) (buon ngu
khong the ctfdng lai, xay ra ttfng cdn dai it hoSc nhieu)
va mat trtfdng ltfc (cataplexie) (dot nhien mat trtfcfng ltfc
163
u r th e ). N g t fd i ta c o n io ta nhtfng bieu hien a mat. nhat
la k ie u s o n g t h i t t f n g hoi xay ra trtfdc ccfn. hoac co y nghia
n h u m o t c a n v d i mtfc do thap.
Benh cd dac diem la ttfng cdn chdng mat kjch phat dot
ngot vdi dau than kinh co; trieu churng d mdt la li#t mdt
tam thdi. cd sup mi ca 2 ben v& ton thtfdng van nhan thuoc
pham vi day than kinh III. Cac trieu chtfng xay ra ttfng
can kich phat ttf 10 den 20 phut va cd the tai dien. tham
chi hang ngay Benh cd xu htfdng ttfng mua va tien ltfOng
thuan lai
Con phoi hgp them nhtfng trieu chtfng khac nhtf khong
the phan biet dtfgc ben trai, ben phai, khong dern dtfac.
khong viet dtfgc. Ban manh dong danh phia ben cung dtfac
ndi den. Ton thtfong gay ra benh a hoi nao gdc 'gyrus
angulaire) trong vung phoi hgp dinh - chain.
164
268. GIERKE VON (Benh)
Dau hieu Gifford (1906) bieu hien stf co rut cua mi tren
do co ctfng ccf trdn xay ra trong chtfng ctfdng tuyen giap.
No lam cho khd hoac khong the Ion mi tren dtfdc.
165
- Lun can doi vdi teo da; da mong, kho, nhan nheo giong
nhu da giay, lam cho tre em co ve gia nua; toe. long may,
long mi loang thoang, thtfa thdt;
- Loan phat xtfdng dau vdi xtfdng tran to ra, kern phat
trien xtfdng ham dtfdi va rang (dau chim).
- Roi loan xtfdng - khdp, xtfdng xop, gay ttf nhien. khdp
di dang va han che.
- Cd quan sinh due nhi hoa.
- Vtfa dong mach sdm vdi viem dong mach vanh va dot
quy (ictus).
J.Francois nhan manh den dac diem khong thay co
nhan cau be va due the thuy tinh bam sinh, la dieu khac
biet vdi chtfng lun gia trong hoi chtfng loan phat xtfdng
dau - hinh dau chim. Thtfc ra thi cac bieu hien thuan tuy
cua mat rat khong co djnh. Ngtfdi ta cung co neu len nhtfng
trtfdng hdp bi vong mac sac to' vdi thu hep mach mau vong
mac va gai thi tai nhpt.
273. G O L D E N H A R
166
274. GO LDFLAM
( X e m E R B - G O L D F L A M )
275. G O L D M A N N - FAVRE
Dtfdc cac tac gia nay mo ta nam 1957 d mot ngtfdi anh
va em gai, loai thoai hoa ky la nay bieu hien bang hien
ttfdng tach ldp vong mac chu bien, teo hac - vong mac hinh
trang hoa (guirlande) va cac ton hai dich kinh (co nhtfng
tain voan V2 day mau trang nhat d trtfdc vong mac). Ton
thtfdng co the tien trien den tan vong mac trung tam, gay
giam thi ltfc va quang ga vdi dap tdt dien vong mac. Di
kern theo hoi chtfng tach ldp vong mac ttf phat tien trien
cd quang ga sdm nay cd the cd sdc to vong mac rai rac.
Truyln theo kieu lep autosom.
Soi day mdt va nhat la soi sinh hien vi, thay nhtfng
vung vong mac mong manh nay rat gdi y, day la dau moi
cua nhtfng vet rach va bong vong mac. Mang ltfdi gom
nhtfng dtfdng van rat manh, mau trdng xa ctf, xodn vao
nhau, nhtf hinh mot tam ltfdi d vung xich dao, nhat la d
thai dtfdng tr*n. Cd ve nhtfng ton hai nay la do tdc nghen
cac tinh mach nho va dong mach nho cua he thong mach
phoi thai gay ra.
167
Qua mang ludi hang rao nay, rai rac nhtfng cham sac
to hoac teo hoa cua hdc - vong mac. Loai thoai hoa dang
u nang kieu hang rao nay co the din den nhtfng lo 6 vong
mac, den mot tinh trang tach ldp vong mac va bong vong
mac thtfc thu va ttf phat.
Benh bieu hi£n rat sdm bang nhtfng roi loan v& tieu
hoa nhtf non mtfa, la chay roi gan to, lach to, vang da va
suy dinh dtfdng. Nhtfng trieu chtfng nay bieu thi stf khong
dung nap, galactose bi thai ra rat nhieu trong mau va nude
tieu, co ca albumin nieu.
Dau hieu d mat, chu yeu la due the thuy tinh kieu a
sau hoac d nhan; loai due the thuy tinh bam sinh nay co
the thoai trien cung nhtf cac trieu chtfng khac bang cach
cat dtft stfa, neu benh dtfdc chan doan kha sdm. Di truyen
co ve kieu lep autosom.
Hoi chtfng nay dtfdc Gougerot xac dinh nam 1925: Nlu-
lock Houwers, nam 1927, neu len stf hay gap cac dau hieu
d mat, va ttf nam 1933, Sjogren quan tam nghien ctfu den
benh da chtfng nay.
Hoi chtfng thtfdng hay xay ra nhieu hdn d gidi ntf tuoi
da ldn. Nguyen nhan con chtfa ro. Trieu chtfng khdi phat.
168
ket hap mot viem ket - giac mac kho do kem tiet ntfdc
mat. vdi mot stf giam tiet ntfdc mdt, vdi mot stf giam tiet
ntfdc hot gay ra kho niem mac, va thtfdng hay cd tdn hai
a khdp.
1. Hoi chiin g ve m at chu yeu la viem ket - giac mac
khd vdi it dau hieu ca nang, it nhat cung la luc khai phat.
Soi sinh hien vi thay ket mac dd va bong lang nhtf vecni,
bieu mo giac mac m at bong vdi nhtfng ton hai viem giac
mac stfi va bat mau. Lam test Schirmer, thay ro suy giam
tiet ntfdc mat.
2. Hoi chtfng ntfdfc bot bieu hien bang stf khd mieng
vdi cam giac rat bong va co the dan den kho nhai, kho
noi va khd nuot. Doi khi stf kho mieng din den nhtfng roi
loan dinh dtfdng d rang. Chup X quang tuyen ntfdc bot
(sialographie) cho thay nhtfng goc bai tiet ldn cua tuyen
mang tai vin gitf the tich binh thtfdng, nhtfng co nhtfng
ch6 cut (amputation) a cac ong tiet ntfdc bot nho tan cung,
co nhtfng hinh anh nang u va cd hien ttfong ngtfng dong
chat thuoc ttfong phan.
3. Hpi chtfng toan than, bieu hien chu yeu la thap
khdp (60%). Hoac co ttfng con dau thoang qua d nhieu
khdp, hoac viem khdp kieu ban cap hay man tinh xay ra
d cac khdp to, hoac thtfc stf mot viem da khdp man tinh
dang thap khdp.
Cac dau hieu ve tieu hda nhtf tao bon, dau hieu 0 da va
cac roi loan cua nhtfng bo phan lo ra ngoai mat da (phaneres)
d§u co lien quan vdi stf kho niem mac va mo hoi.
Hoi chtfng tien trien keo dai man tinh va cd the din
den tinh trang kho ctfc ky nang cua niem mac, dac biet
169
la dan den tinh trang kho giac mac gay ra mat kho
pemphigut va co rut cung dd ket mac va mi Tuy nhien
cung cdn ltfu y rang cac the benh nhe ttfong doi hay gap
va chi bieu hien bang mot it spi bat mau trong viem giac
mac spi vdi giam tiet ntfdc bot khi lam test Schirmer.
Dau hieu Von Graefe (1864) bieu hien stf mat dong van
(asynergie) gitfa nhan cau va mi mat rat kinh dien cua
benh Graves - Basedow. Khi nhin xuong, mi tren va nhan
cau mat stf hop dong vdi nhau, nhan cau xuong nhanh hon
mi mat, lam de lo cung mac ro han. Nhtf the co nghla la
mi van di theo nhan cau trong dong tac nhin xuong nhung
mi xuong cham han, chap chdn va khong hoan chinh Neu
dau hieu d trang thai khong ro rang thi ta bao benh nhan
nhin len, nhin xuong nhieu lan lien tuc de lam cho mi moi
se thay.
170
Dau hieu Von Graefe gap trong 50% so trtfong hap benh
Basedow, va no co lien quan den stf co ctfng thtfdng xuyen
cua cac co tron mi. Cuoi cung, can ltfu y rang trieu chtfng
nay cung co the gap ngoai benh ctfdng tuyen giap, nhtf
trong mot so hoi chtfng Parkinson va trong ton thtfcfng cu
nao sinh ttf.
(V§ dau gia Von Graefe, xem muc "Hien ttfong Fuchs").
Dtfgc biet dtfdi cai ten glocom khong nhan ap, benh Von
Graefe co dac diem la: lom gai kieu glocom vdi cac ton hai
thi trtfcfng kinh dien, nhimg do nhan dp thi nhan ap binh
thtfdng. Hien nay, thtfc the lam sdng ndy tdch le ra nhtf sau:
171
thj, sau khi da kham bang moi phtfcfng phap de loai tri/
mot glocom man tinh
Hoi chtfng ket hap diec hoac ca cam - diec xay ra sdm
theo kieu bam sinh, vai nhtfng bieu hien chong mat do me
dao (Lindenov, 1945). Ngtfdi ta co mo ta stf phoi hop vdi
viem vong mac sdc to, due the thuy tinh bam sinh va rung
giat nhan cau. Con thay nhtfng bieu hi^n lam sang khac
nhtf tri cham tam than - van dong, lun, dj dang cac chi,
tat goi khuynh vao trong (genu valgum) va ban chan veo.
Trong liet hoan toan ca noi tai, khi co liec mdt ra phia
ngoai thi se gay ra co dong ttf. Hien ttfgng dong ttf nay
khong the giai thich that ro rang dtfgc ngoai can nguyen
a trung i/ang.
284. G R A V E S - B A SE D O W (Benh)
Chung toi khong can diem lai nhtfng bieu hien a mdt cua
benh nay ma tat ca cac sach nhan khoa deu da noi den
Chung toi chi nhde lai cac dau hieu kha quen thuoc ma cac
tac gia trtfdc da de lai ten va ban doc co the tra ctfu trong
tap sach nay: Ballet, Cowen, Dalrymple, Enroth. Fuchs,
172
Gifford, Von Graefe, Jellinek, Joffroy, Knies, Koeber,
Loewi, Moebius, Rosenbach, Sainton, Stellwag va Suker.
285. G R E E N F IE L D
- Gia viem vong mac sdc to' cung thudng thS'y cd phoi
hup hoac khong vdi due the thuy tinh bam sinh. Viem
vong mac nay cd dac diem la ngUng dong sdc to rat nho
hoSc trdn d cue sau trong vong cung cac mach mau thai
duong. Gai thi va mach mau binh thudng. ChUc nang thi
gi£c it ton hai, dien vong mac ky binh thudng hoac gan
binh thudng.
173
- Cd mo ta nhtfng di dang mdt khac nhtf ton thtfong
mong mat (teo nhu mo, dong ttf co khong phuc hoi), glocom
bam sinh, lac mat va sup mi.
- Chan doan can ctf vao viec hoi tien stf 0 ngtfdi me,
nhtfng chu yeu la dtfa vao cdc di dang phoi h op khac nhtf:
. Diec do di dang tai trong.
Tdn thtfong bam sinh d tim (50%), ltfu ton dng dong
mach, 16 Botal va thong lien tdm that.
. Ton hai rang.
. Tri don tam than, loan phat xtfong so.
Stft moi. ban chan veo.v.v...
Kiio ma ke het tat ca nhtfng di dang trong ca the co
the gap trong qua trinh benh phoi do rubeon, vi neu liet
ke ra thi rat dai.
174
ngon. Benh nhan co the giam sut tam voc ngtfdi 0 mot
mtfc nao do, va tri don tri tue.
Greig nghl rring tat nay do 2 canh xtfang btfdm tao cot
qua sdm lain cho 2 hdc mdt bi cd dinh ve phfa ben trong
thdi ky phoi. Gan day han, ngtfdi ta cho la do khiem khuyet
trong cot tao cung mang thtf nhat: di tat nay co the truyen
theo kieu lep dan gian hoac theo kieu troi (nhtfng gia dinh
co tat 2 mdt qua xa nhau).
175
thucfng a day mat cung dtfgc neu len nhtf toan the day mat
cd mau vang nhat, day mat lam tam nhieu sic (Bischler).
cd nhtfng vung teo hac mac va druse d la kinh
Cdn ltfu y rang hoi chtfng Groenblad Strandberg co the
ndm trong khuon khd mot benh he thong (thoai hda mo dan
hoi), cho nen ngoai nhtfng tdn hai d da, can tim them nhtfng
ton thtfong phoi hgp d dong mach va tim, benh xtfong Paget,
benh thoai hda hong cau hinh liem (drepanocytose); hpi chtfng
Groenblad - Strandberg cd tinh gia dinh trong mot ntfa so'
trtfdng hgp, truyen theo kieu ldp don gian.
289. GRCENOUW
176
bi dung chain den 0 giai doan sau, cac giac mac doi khi
giam; tan mach xay ra muon va tilcfng tfng vdi thai ky bien
churng. Benh ket thuc bang sir md due dan nhu mo giac
mac va mu. Loai thoai hda giac mac di truyen nay la chi
dinh rat tot de lam ghep giac mac.
Sau cung, cdn ltfu y den kha nang phoi hop vdi nhtfng
loai thodi hda giac mac gia dinh khac (dac biet la loan
dtfdng kieu mdt ltfdi Haab - Dimmer).
Benh co the cd nhtfng trtfcfng hop don phat, biet lap.
(Ve benh loan dtfdng giac mac Groenouw, typ II, xem
muc "Loan dtfdng giac mac Fehr").
(Xem FEHR)
177
3. Cac ton thuong ve roi loan tao dtfdng dan 'status
dysraphicus) vdi nhtfng di dang nieu - sinh due \a cot =ong.
4. Cuoi cung la benh da u nang noi tang d than, buong
trtfng. gan va tuv
293. G R LT Z
294. GUBLER
(Xem MILLARD GOBLER)
178
- Cac roi loan ve van dong xuat hien dan dan. theo kieu
viem da day than kinh, ro d cac ccf dudi dtfdi dang liet
nheo 2 chi dudi Ton thuong d chi tren hiem hon. phan xa
mat. Di cam (paresthesie), thuong cd dau nhtfc ttf phat va
khi so ndn vao cac dam co Guillain va Barre nhan manh
tinh hSng dinh trong stf phan ly albumin - te bao dich nao
- tuy; tuy nhien cung co the khong cd.
Tien trien thuan loi va sau it tuan le cd the khoi benh.
Nhieu the lam sang khac nhau da duoc mo ta (the gia benh
co, the cau nao, the dau cac dau chi, the lan len); va chung
bieu hien ton thuong lan den true than kinh (Liet Landry).
Cac trieu chufng of mdt c6 the thau tom vao 2 loai:
179
con phan xa dong cam; vi vay ta tim dau hi£u dong tu Gunn
d ngay ca tren mot dong ttf gian hoac te li£t bdng cach quan
sat thay xuat hien gian dong cam d dong tii ben lanh
Dau hieu nay dtfgc biet nhieu hon dudi cai ten dau hi£u
bat cheo giufa dong mach va tinh mach vong mac. Dtf0c
Gunn mo ta ndm 1893, trieu chiing ndy Id bdng chiing gan
nhu hdng dinh cua benh tdng huyet dp. d cho dong mach
bdt cheo qua tinh mach thi tinh mach nhtf bi de bep xuong,
va mat di d hai ben thanh dong mach. Neu d chd b it ch6o
dong mach di dtfdi tinh mach thi co thdt cua tinh mach it
thay ro han, va tinh mach bi day lui.
299. GUNTHER
(Xem LAURENCE - MOON - BARDET - BIEDL)
180
H
Thodi hod hodng diem lao suy Haab (1885) ttfang ting
vdi nhtfng tdn thucfng kho, khong dich ri, gay ra su ngtfng
dong sdc to' khd cd dinh or vung hodng diem. Mdi ddu chi
Id mot it hat sdc to', tdn thtfong hodng diem lan rong dan
vd cuo'i cung tao ra mot vung teo vdnh trdn d trung tam,
de lo ro mang mach hdc mac d ngay dtfdi dd. Doi khi, do
vifc khdm mot cdch cd h f thong md phdt hifn ra trang
thdi thodi hod, nhtfng thong thtfdng do gidm thi ltfc, ddc
biet Id khi doc sdch, md ddn den viec khdm mdt, ttf dd
ma ta phdt hifn ra mpt dm diem trung tam dtfcmg tinh, doi
khi ngtfdi bfnh nhin vat thay bien dang. Benh thodi hod
hodng diem lao suy, kho, teo Id do xo hod ldp mach hdc mac.
Vd hinh dnh ddy mdt, the 1dm sdng ndy ddi lap vdi the thodi
hod hodng diem lao suy dich ri Coppez vd Danis.
Cung vdi cdch suy nghl nhtf vay, ngtfdi ta ndi Id cd thodi
hod hodng diem Haab sau chd'n thtfong neu xdy ra teo
hodng diem trong qud trinh diln bien cua m ft hoi chtfng
dung dap d mdt.
181
303. H A A B (Phan xa dong tiif vo nao - thj giac)
Soi sinh hien vi thay ro bo mat lam sdng cua loai loan
dtfdng nay thtfdng la ca 2 m it; nhtfng tdn thtfang theo
dtfdng thing deu d trung tam gidc mac, khu tru a 2/3 trtfdc
nhu mo, khong dung den vung chu bien gidc mac. Hinh
anh tdn thtfong ddc trtfng, nhtfng soi dng dnh ttf vung sdt
ria di vao theo htfdng trung tam gidc mac, bd sgi 1dm chom
nhtfng gai nho. Cdc soi tdch ddi mQt cdch khong deu va
khong chip noi vao nhau.
Thong thtfdng thi cdc ldp sau gidc mac cung nhtf vung chu
bien vin trong. Cam gidc gidc mac co the bi tdn hai; tan mach
vd seo gidc mac la nhtfng bien chtfng thtf phdt sau cdc dgt loet
182
305. HAGEN (Dau hieu)
Dugc Hagen mo ta nam 1921 trong van de bong hac
mac. Soi xuyen cung mac thay doi dien vdi vung bi bong,
ddi nau the mi bi durt doan va d vung bong thi cung mac
lai thay qua sdng, dong tuf cung vay.
Hoi chtfng Hallgren (1959) bao gom m§t viem vong mac
sdc to', diec bam sinh, mat dieu hoa tien dinh - tieu nao
va suy thoai tam than.
183
tinh gia dinh, xay ra d tre em it tuoi. Trieu chung bieu
hien mot benh tich lipid mo ludi gom cd:
- Nhdng trieu chiing a xuong vdi hinh anh hoc khuyet
trong xtfong so thay ro khi chup X quang (u vdng xtfong);
HQi chtfng ndy rdt gdn vdi hQi chtfng do Schafer mo ta.
184
310. HANSEN (Benh)
185
gan vdi hoi chufng Vogt - Koyanaghi. Co the do cdn nguyen
nhiem khuan cd tinh chat virus.
Trieu chiifng gom co:
1. Nhtfng dau hi«?u mang nao - nao co phan ting
mang nao, doi khi cd hon me thtfc stf va nhtfng con co
giat. Dich nao - tuy cd tang albumin nhieu. Dudng di£n
nao ky thudng roi loan, ca d the benh nhe cung nhtf nang.
2. Nhtfng dau hi£u ve thinh giac kha kin dio, bieu
hien bang nghe k6m do nguon goc oc tai, can phit hi^n
bang thinh giac do.
3. Nhtfng dau hi$u d da: bac long tdc, rung ldng t6 c,
lang tr^ng da. Nhtfng trieu chting nky 16m cho b#nh inch
lai gan vdi nhtfng the viem mang bo dao - mang nao khac
(benh Vogt - Koyanaghi).
Chting nhtic ntia dau than kinh kich phat Wilfred Harris
(1920) cd dac diem la dau day than kinh mat va hdc mat
d mQt ben, cd k&m theo cac tri§u chting giao cdm vk d m it
186
nhu do mdt, chay nude mdt. Nhtfng con dau dau, dau day
thftn kinh the mi thudng xay ra v i dem cung gio trong
n hiiu tuan, va co xu the bien dan mot cdch tu nhien.
187
315. H A U ST R A TE
(Xem FRANCESCHETTI - ZW A H L E N )
317. H E E R F O R D T
(Xem B E SN IE R - BOECK - C H A U M A N N )
Hoi chtfng phoi hop cac bieu hien cua ti£n sa sut tri tue lao
suy (predemence senile) vdi noi kho, mat dieu ho6, nm ray.
ctfng dO, vdi mu mat do nguon goc vo nao co day mit binh
thtfong. Stf thoai hoa nao nay chu yeu la d thuy cham va cho
thay trtfOc la se ket thuc bi tham trong thOi gian ngftn
188
Chung toi k hong muon nhdc lai d day cac trieu churng
lam sang dtfc/c rat nhieu ngtfOi biet cua cac benh nhiem
khuan, dich te va hay lay do virus nay.
Trong trieu chufng hoc cua benh, liet van nhan ngoai
lai cd vi tri khiem tdn thoi. Tuy nhien, liet van nhan ngoai
lai cd the dung den ca 2 day than kinh van nhan cung
nhu day than kinh mat, dan tdi hd khe mi, gay viem giac
mac thu" phdt. L iet van nhan trieu chufng trong the benh
d cao thudng xuat hien d giai doan cap cua benh. Hay co
rung giat nhan cau, nhung thudng chi thoang qua. d tre it
tuoi, cd the chuyen thanh lac co nang. Ngudi ta cung co
mo ta liet cdc dong tac nhin vd nhufng tdn thucfng dr dong
tuf (gian ddng tuf do kich thich giao cdm hay hoi chufng
Claude Bernard - Horner). Soi ddy mdt thay trong mot so
trUdrng hop cd phu gai 2 ben tiep theo sau phu nao. Sau
cung, cdn luu y Id cd the cd benh phoi mdt do virus viem
tuy xdm: cdn luu y la the benh d cao cua viem tuy xdm cd
the gay ra b£nh lipt len cap Landry.
321. H EN LE
189
322. HENOCH
323. H E N N E B E R T
(Xem MYGIND)
326. H E R R IC K (Benh)
190
- Hinh thai n an g a ngUcfi dong hop tuf (homozygote)
co vang da, thieu mau nang, gan - ldch to, nhufng con dau
a noi tang va cac chi do cac vi huyet khoi gay ra boi "sir
tao hong cau hinh liem", khi giam bao hoa oxy trong mau
Luc bay gia benh chuyen bien den nguy kich d tuoi thanh
nien hoac trudng thanh.
- Hinh thai nhe d ngtfdi di hgp tiif, thtfdng la tiem
tang, phdi phat hien bdng cdch tim cau tao hong cau hinh
l iim . Cac bieu hien d mdt, ngay nay da biet ro va thtfdng
tuy theo mdc do nang, nhe cua benh, gom co:
. Cdc cLdu lucu a ket mac nhtf xodn vdng (boucles) mao
mach, gian mao mach d ket mac nhan cau;
. Huyet khoi a dong mach hoac tinh mach vong mac
doi khi gay ra viem thi than kinh thtfc stf;
. Benh a vong mac do huyet cau td' S bat thudng
(Hannon, 1956); tinh mach cong queo, tdc cac dong mach
nho v& tinh mach nho, seo sdc to hdc - vdng mac, can dich
ri dng dnh, xuat huyet dich kinh, viem vdng mac t&ng sinh
va sau cung la bong vdng mac. NgUdi ta cho rdng benh
vdng mac trong thieu mau hong cau hinh liem tien trien
qua nhieu giai doan:
Giai doan 1: tinh mach gian nd, vung phu ne khu tru;
Giai doan 2: vi phinh mach cd tan mach va chdp noi
dong - tinh mach;
Giai doan 4 :16 xuat hien cuoi cung, co chay mau dich kinh,
viem vdng mac t&ng sinh, bong vdng mac vh teo nhan cau.
191
- Cdc van mach: (stries angioides): Ngtfdi ta c6 n£u len
nhilu l§n vi su phoi hcfp them nhtfng van mach vong mac
do dtft mang Bruch.
Chan do£n benh Herrick ph&i dtfa v4o stf c6 mfit cua
ckc h6ng c6u hinh lilm trong m4u vk dtfa v6o k§t qua di#n
di cho thay c6 cham hong diu S d4c tnmg.
328. HIGASHI
Duoc Stephan Von G rosz noi tdi, hoi chung Hilding phoi
hop nhtfng ton thuong sun - khdp (sun stfdn. sun tai. trat
khdp nhe) vOi nhung trieu chtfng viem m ang bo dao man
tinh (hoi chtfng m ang bo dao - sun - khop).
192
330. H ILLE M A N D
193
chup dong mach Luc bay giO u mach se din den mpt hpi
chiing tang ap luc noi so (ton thucfng nao that IV), cac dau
hieu tieu nao va doi khi xuat huyet a mang nao. U mach
nang hoa hiem khi o than nao va tuy. NhCifng con dpng
kinh va roi loan tam than c6 dupe neu len.
3. C ac nang u npi tang thinh thoang cd phoi hop vdi
u mach than kinh - vong mac, thudng khu tru a tuy, 16ch,
gan va than.
Tat ca nhurng bieu hien 16m sang khde nhau n£y hiem
khi dupe day du, nhimg can ph6 i tim ki£m m$t c6 ch cd h#
thong d ngtfdi benh.
Ngdy nay, phtfOng phdp quang dfing cho phgp ta giai
quyet duoc sOm u mach vong mac mot cach co hieu qua.
333. H IR SC H P R U N G (Benh)
Di dang ruot nay doi khi thay phoi hop vOi nhtfng di
dang mat kieu bam sinh, nhu viem vong mac sdc to co
rung giat nhan cau va due the thuy tinh bam sinh iWorster
194
Drought), trail dich nao co teo thi than kinh (Shafar) va
khuyet tat cua day than kinh thi giac (Giirich).
334. H O D G K IN (Benh)
- Trong qua trinh bien chuyen cua benh, soi ddy mdt
cd the thay tinh trang cdc mach mdu gian rong ra va
195
ngo&n ngoeo, xuat huyet vong mac dudi nhieu ve khdc
nhau. Cuoi cung, nguOi ta cung co noi den nhurng tdn thtfong
khu tru cu the hcfn nhung rat hiem thay nhu not d da mi,
hoi chtfng Mickulicz, viem gidc mac nong vd cdc tri#u chtfng
mang bo dao nhu u d mong mdt, viem mong mdt th£ kin
dao, viem hdc mac trung tam hodc chu bien.
Benh viem nhiim d mui - xoang lan r§ng dfi'n htfc mdt,
doi khi gay nhufng trieu chufng ton thuong d ddy t.h4n kinh
thi. Diem mu to ra cd phoi hop hay khdng vdi mpt dm
diem trung tam (dau hieu Van Der Hoeve, 1910) 16 ddc
diem cua viem thi than kinh hdu nhan cdu.
Benh duoc nhiiu ngudi biet hon vdi cai ten Id benh
nhuyen cung mac thung (scleromalacie perforante), do Van
Der Hoeve mo ta ndm 1921. Ld mot benh ky di, doc ddo,
rat hiem thay, vdi dac diem 1a hoai tuf mo cung mac gav
ra nhtfng lo rd thtfc stf d cung mac. Nhuyln cung mac
thudng hay xay ra trong qua trinh viem da khdp ndng do
thap cd kem theo nhtfng not thap dudi da. Chu yeu la benh
tien trien mot cdch dm y, thdm ldng, khong cd mot dau
hieu co ndng vd viem nao, It nhat cung la trong nhtfng
giai doan ddu. Benh khdi phat bdng nhtfng vung gian mong
cung mac, mau xanh, xuat hien tren nhtfng mang hoac not
mau vang nhat 0 phdn trUOc cung mac, gitfa ria giac mac va
vung xich dao nhan cau. Qua trinh viem se lan vao sau, dan
dan gay ra mot ch6 thung d cung mac; cuoi cung hinh thdnh
mot dam hd rong da giac xung quanh nhan cau, cdch ngoai
196
giac mac mot khoang. O ngay dudi do, hdc mac bi lo ra,
va chi con duoc bao phu bdi ldp ket mac nhan cdu.
Kinh dien thi hSc mac khong bi gian loi ra. Rat hiem
thay nhan cau bi thiing thuc sU, neu co thi se kem theo
cac phan dng viem.
(Xem LOBSTEIN)
338. H O L T E N M U L L E R - W IE D E R M A N N
(Hoi chdng)
339. H O L T H O U S E - B A TTE N
197
mac k hong thay doi. Chufc nang thi giac it thay ddi
(Holthouse va Batten, Bickerton). The loai l§m sang nky
co ve giong nhUng thoai hoa vong mac khac nhu vifem hdc
mac giot choroiditis guttata) va thoai h6a hoang diim
Doyne theo kieu "tang to ong".
340. HORNER
(Xem CLAUDE BERNARD - HORNER)
Duoc Horton tach biet ra vi mat lSm sang nam 1932, bgnh
nay thuoc nhufng benh chat tao keo, co dac diem la viem dong
mach dau, nhieu nhat la o vung dong mach thai duong.
Benh thuong xuat hien o nguOi Ion tuoi, gom nhung con
dau viem dong mach thai duong vdi nhufc dau duf doi, nhat
la o thai duong va co the lan len dau. The trang chung co
bi ton hai, sot nhe, toe do ldng mau tang va thieu mau.
SO nan, doi khi thay co sU biih d6i d dong mach thai
duong nong, nhu mpt soi day thifng rdn, cufng, Ion nhon
nhufng not. Lam sinh th iet d dong mach thai duong nong
cho thay nhufng ton thuong dac trung cua viem dong mach
dang u hat co te bao khong lo.
Loi mdt tam thcJi va han che dong tac van nhan thudng
la vo hai. Bien chufng thi giac mdi dang so va co tinh chat
198
bi tham. Mu dot ngot m ot mdt va ca hai mdt la bieu hien
thuong gap. Co the mu don thuan hoac phoi hop vOi nhufc
dau xay ra trong can tien trien hoac sau con. Doi khi co
nhung can nhin ma ch oc lat (crises d’amblyopie transitoire)
xay ra trudc khi bi mu.
199
cac ldp nong nhat cua nhu mo bdi cdc chat Idng dong
hemosiderin hoac sSc to ttf ria vao, c6 th# 14 do ttf nhtfng
chd ntft ne cua mang Bowmann. Cdn thdy stf tuong ttf vdi
vong Fleischer gap trong gidc mac hinh chdp.
344. HUNT
(Xem TOLOSA - HUNT)
345. HUNTER
(Xem HURLER)
200
than kinh. Stf tham nhap nay xay ra trong noi te bao. Cac
xdt nghiem sinh hoc cho thay co nhufng hat Alder - Reilly
va Gasser trong bach cdu, co tuang bao hoc (plasmocytes
vacuoles) trong tuy (te bao Buhot). Dinh ltfcmg mucopolysa
carit trong ntfdc tieu cho thay ty le t.&ng cao. Do d6 co the
chdn dodn benh da loan dtfdng bdng xet nghiem sinh hod
hoc vd cho phdp phat hien ra nhtfng the benh chtfa ro rang
(formes frustes).
B enh Hurler xay ra d ca nam va ntf vdi tdn so bdng
nhau. Cdc b en h dn lam sang doi khi cho thay tinh chat
dan phat ma k h on g co m ot yeu td gia dinh nao. Tuy nhien,
cdc cdng trinh nghien ctfu vd di truyln hoc nhd'n manh
den tinh cha't di truyen cua benh, vd thudng thay di truyen
theo phtfong thtfc ldp autosom.
201
xa, tran do, tf6n song mui, moi ddy va tfdn treu ra. ltfdi
to, loan dudng r&ng (ddu nhu mieng dng mdng). Mat khac,
co them nhdng roi loan ve phat trien xuong vdi chung lun,
dlin den gu lung - cot sdng cd det dot sdng (platispondylie)
va di dang d cac dau xuong, nhat la xuong co tay v4 xuong
ban tay. Suy giam tri tue, din den mot stf tri dpn thtfc stf.
Sd nan bung thudng thay gan to, ldch to. Sau cung 14 nen
luu y den tinh trang gian long co - da cua v4nh dai quanh
bung, tao ra thodt vi ron, thodt vi ben.v.v.... Chup X quang
cho thay ao yen rong ra, cham cot hod d cdc diem dau
xuong dai, det va lech lac cac dot xuong song.
> Tri^u chting d mdt, chu yeu 14 tich lipid md ltfdi gidc
mac d cA 2 m it, trong hon 70% cac trtfdng hop; gidc mac md
due tin man, nhtf ddm may, thtfdng nhin bing mit cung
thay. Ddi khi, chi soi b&ng sinh hien vi mdi phat hien ra
dtfgc nhtfng chd md due hinh cham hodc dam md hcri tring
chiem ca dien tich giac mac, v4 thtfdng troi hon a 1/3 trtfdc
giac mac. Nhtfng cham nay doi khi rat tinh vi, dac biet hay
d vung chu bien ngay sat ria giac mac. Ve nguyen t i c thi
khong co tan mach va khong roi loan cam giac giac mac
Giam thi luc tuy trudng hgp nhtfng thtfdng khong nhieu
202
terlam ellairej rong ra, hi tach rdi va gom mot dam hat co
nhieu cham nho; bieu mo giac mac thudiig nguyen lanh. Thay
co ton thtfcfng d cac te bao day gan mang Bowman, nhtf co
hoc (vacuolisation), phu ne va cang phong do mot cai mang
co mau s&c khac. Cho nen cac to chtfc gia u nang cua te bao
day d bieu mo cung vdi stf pha huy mang day cf mot vai cho
co ve nhtf la mot dac diem cua ton thucfng giac mac.
- C on thay nhUng bieu hien khftc of mftt nhu glocom
bam sinh, giac mac to, khuyet m ong mdt, due the thuy
tinh bam sinh, lac mat va ton thuong d mi. Sau cung la
nhufng phoi hap vdi ton thuang thoai hoa vong mac, dac
b iet la vie m vong mac s&c to.
Ve trieu chufng hoc, co mot vfti benh gin gio'ng vdi hoi
chufng Hurler nhu:
- Benh Morquio (1929). Hoi chufng nfty rat gan gui vdi
benh Hurler, truyen theo kieu ldp autosom, thudng 111 loan
dudng sun thuoc cftc loai benh mucopolysacarit. Di dang
hinh thfti nghiem trong nhu lun nhieu ngay ttf luc 1 - 2
tuoi vdi xuang uTc nho ra trUdc, det dot song, gii lung - cot
sdng, goi veo vfto trong (genu valgum), bftn tay veo, dui
cong vao (coxa vara), nhao cftc khdp co tay vft ngdn tay.
Di dang d mat it hem trong hoi chufng Hurler vft tri tue
van duac nguyen ven. Thudng bi thinh gidc kem. Ton
thuang noi tang it hoac khong cd; tham nhap giac mac
cung vay. Tuy nhien cung cd mdt so' b£nh an duac mo ta
(benh Morquio - Ullrich, 1943) la cd hoi chufng loan dudng
giac mac kinh dien cua benh Hurler.
203
song - dau xtfcmg muon (dysplasie spondylo - epiphysaire
tardive) phdt hien vao khoang 10 tuoi, trong do cdc chi
ttfang doi nguyen lanh so vdi cdc dot song. The benh ndy
di truyen, lien quan vdi the n h i i m s i c X.
Cuoi cung, chung toi neu len mpt vdi bi£n th§ ldm sdng
khdc cua hoi chting Hurler vd Morquio, phdt hien bdng x6t
nghifm h6a hoc ntfdc tieu.
204
Chung toi nhSc lai a day cac nhan to tao thanh bo ba
trieu chufng H utchinson cd lien quan vdi benh giang mai
di truyen va cac di dang ciia no:
1. Viem giac mac nhu mo ot ca 2 mat, co tan mach;
2. T on hai d rang (rang Hutchinson); cac rSng ciifa tren,
giufa va vlnh cufu co hinh tuocncfvi't (dung cu van dinh vit),
cd rang rong hon d l u rang, va dau rang co the bi lem
khuyet. Cac rang cufa cung m oc xa nhau, cam cheo va khong
co men rang. Soi xuyen co the thay ro tdn thucmg cr cac
rang vlnh ciifu khac.
Ve cac dau tfch khac cua giang mai bam sinh, khong
thuoc pham vi mo ta cua chung tdi of day.
205
349. HUTCHINSON (Bo mat)
Trong qua trinh cua hoi chiifng goi la liet vfin nhan
ngoai lai, do nhan, tuan tien ma thudng hay xay ra a ngudi
tre, dan dan hinh thanh sU bai liet cdc ca ngoai lai cua
mat, trong khi d6 thi bp c0 n<?i tai v£n nguyen ven.
Sup mi Id dau hieu dau tien, x&y ra ngay hodc rat nhanh
d cA 2 m£t, sup mi kh6 ng on dinh, v& thong thudng khi
tien tri£n den giai doan cud'i cung thi sup mi it nhieu dtfoc
hodn chinh. TCr d6 tao ra b$ mdt Hutchinson d&c trung cua
benh:
- Benh nh&n c6 v i nhu budn ngu, 2 mi sup nura vdi.
- Dau nga ra sau, co tran co cUng lai;
206
ro rang la phai phu thuoc vao ton thtfcfng ciia nhanh mui
- the mi ciia day than kinh mSt Willis (V j ).
Dong tiif Hutchinson ttfcfng tfng vdi gian dong ttf tuyet
doi co mat hoan toan phan xa quang - van, trtfc tiep va
dong cam. Doi khi tiep theo sau mot. giai doan thu dong
ttf tam thcfi, loai gian dong tiif do liet nay xuat hien trong
nhtfng bien chtfng cua ton thtfang so - nao. Neu gian a mot
ben thi gai y v6 m ot boc mau sau chan thtfang va gian
cung ben vai boc mau. Hien ttfang dong tiif nay ma gia tri
chan do£n khong dac trtfng dtfac giai thich bdng stf bi chen
ep cua than day than kinh van nhan chung (day III). Cuoi
cung nen lull y la co the gian dong tuf ca hai ben va cac
trieu chufng dong tuf co the khoi.
354. HUTCHINSON
(Xem GILFORD - HUTCHINSON)
207
cd nhtfng o tron, nho, mau tring - xdm nhat, tu tap xung
quanh hoang diem va gai thi. Gai va mach mau vdn binh
thudng, khong thay phan tdn sic to. Benh d ca 2 m it, can
xtifng va lam giam thi luc. Ngdy nay, c6 ve nhu benh canh
lam sang nay thuoc khuon kho cdc thodi hod kinh d cuc
sau ma dac biet gom co thodi hod hodng diem Holthouse
- Batten, thodi hod kieu tdng to ong Doyne vd Malattia
leventiese.
208
Nhu vay, hoi chting nay la mot bien co cua phan trUcrc
dich kinh, xay ra trong qua trinh mot phau thuat due the
thuy tinh.
357. IW ANOFF
(Xem BLESSIG)
Hoi chtfng cua than nao, khu tru or hanh nao, tap hop
mot liet day th in kinh X, liet day than kinh XI va XII.
Co the phoi hop them mot hoi chtfng Claude Bernard
- Horner vd mot rung giat nhan cau kieu xoay.
209
nao sau t h t f c stf (ulcus rodens). Ung thtf biew mo tien dan ttf
trung tain ra chu bien, duoc vien nhtfng not nho ndi len tren
mot nen ran Loet lan rong ttf ttf, thtfdng khong dau, tao ra
mot mieng lom thtfc stf o vung hdc mit, vung mui.v.v...
361. JAC O B
Trong qua trinh tien trien cua nhtfng ton thtfong a vung
tuyen yen vao giao thoa thi giac, co the thay bo 3 trieu chtfng
- Mu
21 0
Nhif vay, ton thuong ca day than kinh thi giac, day than
kinh van nhan va day than kinh sinh ba (til II den VI)..
Den giai doan lam seo, xuat hien cac ton hai s&c td cf ctfc
sau, co teo hac vong mac va teo gai thi a mot mtfc do nao do.
366. JAHNKE
211
Mat khac. benh tien trien chain hem. k6o dai trong nhiiu
nftm va. tuy vay, v i n dan den mu vd ttf vong. Ndi bat nhfi’t
la nhdng trieu chufng tieu nao vdi stf mat dieu hoa
Cac bieu hien cf mat cung khac hon, cham do anh dao
hoang diem it khi thay; ngtfcfc lai, soi ddy m it thudng thfi'y
cac ton hai sic to va thoai hoa d hoang diem theo thi
benh Batten - Mayou (xem hoi chufng nay).
Them vao cac ton hai hoang diem, cdn cd teo thi thAn kinh.
Xet nghiem mo benh hoc cho thay gangliosit tham ng&m
vao cac thanh phan cua he th in kinh va vong mac, diiu
nay xac nhan stf gan gui ve dac tinh b#nh ly gitfa ttft cd
cac t h e lam sang cua benh ngu - mu. Thuc te la co su thoai
hoa mo cua te bao hach vong mac phoi hop doi khi vdi
nhung ton hai thoai hoa cua he thin kinh - bieu mo
Benh di truyen theo kieu lep.
212
- Hoac la rung giat a ca 2 mdt khi diTa m i t nhin ngang,
bien do cac dong tac rung giat khong can xtfng gitfa 2 m it
ma troi ro hon a ben m at dua ra.
Nhtf vay thi hoi chtfng Jayle va Ourgaud co 2 dac diem
cc( ban la: liet nhin ngang troi hon d mat dua vao va rung
giat bien do rong hcfn a mat dua ra, dau hieu sau thay ro
hon d the benh nhe. Sau cung, doi khi ta thay co ton hai
cac dong tac nhin ngang va quy tu theo y muon, cung nhu
co sU chenh lech cua rung giat gay ra d trong m ot hudng
nhin hoac trong tat ca cac hudng nhin.
Cac tac gia nhan manh ve tim quan trong cua benh xd
ctfng rai rac (sclerose en plaques) trong nguyen nhan gay
ra hoi chtfng than kinh cuong nao n&y.
369. JEFFERSON
(Xem RAEDER)
370. JEGHERS
(Xem PEUTZ - TOURAINE)
213
La mot viem hie mac co o ma can nguyen cung giong
nhd trong cac viem hdc mac khac, nhung vi tri 0 ngay gai
thi hoac ngay sat gdn gai thi. Vi the md c6 su nham lan
vdi viem gai thi (papillite). Cdc ton hai cua soi thi than
kinh ro rang v k dac tnmg. Cho nen trong qua trinh tien
trien cua viem hdc mac c6 ca sif tham gia cua gai thi (dla
gai sung huyet va cuong tu), cua dich kinh, do thi tn/Ong
se thay cu the cdc ttfn hai nhu c6 dm di£m tuyet doi dinh
lien vOi diem Mariotte, vet thi tnrOng theo hinh ch£m
(amputation cunliforme) ddy d ngoai bifin, dm di£m v6ng
cung. Ton hai b6 soi nhtf vay Id thay ddi tuy theo vi tri
cua 8 viem so vdi kinh tuy£n cua gai thi
Ton hai thj trudng co the vinh vien, va nguon goc cua
no dddc chdng thde bdng dam teo c6 sdc to a ngay canh
gai thi Di nhien la cdn phai ldu y den tinh chat nghu'-m
trong neu ton thdcfng khu tru phia thai ddong. vi no cat
ddt bo gai - hoang diem va tao ra am diem trung tam -
diem mu (scotome centro - coecal).
374. JOHNSON
(Xem STEVENS - JOHNSON)
375. JONKERS
(Xem WAARDENBURG - JONKERS)
214
376. JU N IU S VA KIIHNT
377. K A H L E R (Benh)
215
Sau cung la can ltfu y den nhCfng dau hieu o mat do
viem than nang hoac do cac the xuat huyet co loan globulin
huyet va co cryoglobulin huyet (xem Waldenstrom).
379. KAPOSI
Nam 1887, Kaposi co nghien ctfu mot kieu len ban ' ria
giong nhtf trong thuy dau ma doi khi lam cho nai'.j *:.•
b e n h e c z e m a a tre in d i s i n h , Co ve n h t f d a y la rod! ib.nh
mun mu (pustulos«.'> doi khi ac tinh, co the ri.^
virus. ecpet hoac chung dau <vaccine'.
216
va cac bo phan of gan 3o ciia chi. Sau it ngay, mun ntfdc
tien den loet co vay rat ngtfa.
Co anh htfdng den toan the trang, gay sot va co the
gay tiif vong a tre rat it tuoi. a ngudi ldn, benh nhe hon.
Nhufng bieu hien cf m3t da dtfdc mo ta nhu moc ban cf
mi va viem k et mac co mii. Nhung dang so nhat la ton
thucfng d giac mac. Viem giac mac giong nhu dang duoi
gai (aspect dendritique) trong loet da herpes, va neu lay
chat cdo xtfdc dem di chung thi se gay d tho benh viem
gidc mac do herpes.
NgUdi ta cung c6 n6i tdi cdc loet gidc mac va nhUng
ton thudng lam cham cf gidc mac. Tuy vay han htiu mdi
xay ra thung gidc mac.
Cdc phan Ung mong m it - the mi c6 v& Id thU phdt do
viem gidc mac, mdc ddu ngtfdi ta da cd nghl tdi mot stf
thu benh trtfc ti£p do qud trinh nhiim khuan.
Ndm 1933, Kartagener tdp hdp mpt hoi chUng vdi ddc
diem cd bo 3 trieu chting:
217
381. KAYSER - FLEISCHER Vong
D u a c K a y s e r (1902) roi F l e i s c h e r (1903) rao ta . ~u tham
n h a p g i a c m a c ky la n a y t h a y t r o n g b e n h W i l s o n va mo t
th e l oa i l a m s a n g cua no la b e n h gia xa ciing W e s t phai -
S t r u m p e l l ( x e m nhufng t e n nay).
218
a ctfc sau quanh gai thi ve phia vung hoang diem (dien
vong mac binh thuang hoac giam);
- L iet van nhan ngoai lai co sup mi, lac phan ky va
liet it hoac nhieu cac dong tac van nhan.
Cho den nay khong thay mot yeu to' hien ttfang di truyen
nao. Hoi chtfng thay xay ra a ngtfdi tre ca hai giai nam
va ntf.
383. KENNEDY
219
than thuc stf vdi tang huyet ap. nitd huyet, protein
nieu.v.v... Luon luon gay benh d vong mac v& ddc bi$t
nang vi cd nhidu vi phinh mach va cac phan ting dich ri
va tang sinh. Cac xet nghiem ve mo benh hoc vk mo hoa
hoc xac nhan moi quan he gan gui gitia nhting ton thtfong
cua nhu mo than vdi ton thtfang vong mac.
Viem giac mac vet cham Kirk - Patrik la mot the viem
giac mac lam cham d mot mat, chac la do nguon gdc virus,
ton thtfcrng d phan sau cua bieu mo, va cd the lan tdi mang
Bowman va cac ldp nong cua chat dem. Benh canh la
nhtfng dam md due trdng, tron, rai rac, va nho len. cd khi
de lai seo d trung tam giac mac, gay khd khan cho thj luc
Ten goi doi khi dat cho hoi chtfng viem hie - vong mac
thanh dich trung tam (Kitahara, 1936, va Masudat
22 0
D o n h u n g c o n g t r in h d a c o n g b o c u a K le in ( 1 9 4 7 - 1 9 5 0 )
in& ta p h a i k e d e n t e n o n g b e n c a n h t e n W a a r d e n b u r g
( x e m h o i c h U n g W a a r d e n b u r g - K le in ).
390. K L IN E F E L T E R ( H o i c h U n g )
H o i c h U n g K lin e f lt e r ( 1 9 4 2 ) t h u o c v a o h o i c h U n g g i a m
n a n g t u y e n s in h d u e v d i t i n h h o a n b e ; s in h t h ie t c h o t h a y
t i n h t r a n g x o c U n g - k i n h h o a (s c le r o - h y a lin is a t io n ) a cac
d n g s i n h tin h . K h o n g c o t in h t r u n g v a b a i tie t t h a i q u a
g o n a d o t r o p h i n ( F S H ) . H o i c h t in g t h u d n g c o n c o c a c h U n g
v u to d d a n o n g ( g y n e c o m a s t i e ) , k h o n g co r a u c d m v a c o
mot ccr t h e to ldn. Thudng cd roi loan tdm than. N g u d i ta
cd thay sir phoi hop vdi benh ddi thdo dudng, b$nh Langdon
Down vd b£nh bach diu. Ba xdc minh duoc ring hoi chting
nay la do mot cariotyp di the nhiim sdc XXY, kinh dien
thi cariotyp co 47 the nhiim sic, 44A + XXY.
Bi tat bam sinh ve s ic giac (mu mdu do) gap vdi tan
so 2,8%. Can nhd rin g khong nhting tat mu mdu do md
tuoi me qud cao cung tao thuan loi cho sU khong tdch doan
cdc th i nhiim sic X & ngtfdi me.
221
Cac bieu hien d mat co duoc mo ta nhtf liet day thdn
kinh van nhan chung, hpi chufng co rut cac co van nhdn
(Turk - Stilling va Duane) va lech xtfdng so - mdt. Lift
giao cam co cung dupe neu len.
Hoi churng nay na na giong chufng roi loan tao dudng
dan (status dysraphicus). Nam 1960, Wildervanck di nghj
xac lap hoi chting mdt - co - dm thanh (syndrome oculo -
cervico - scoustique) dtfa vdo b§ 3 tri£u chting nhtf sau:
- Hoi chting Klippel - Feil;
- Diec me dao vd cdm - dilc;
- H6 i chting Tflrk - Stilling - Duane.
Thtfc te la tac gia nay da ghi dtfpc 20 trtfdng hop phan
ldn la d trong c£c Vien ve diec va cam. Trir 1 trtfdng hdp.
con tat ca benh nhan deu thuoc nti gidi. Hoi chtfng n£v cd
the co tinh gia dinh.
222
c a c 16 ro d o n g - t in h m a c h t h u o n g la ca n h o , v a c a c c h t f d n g
n g a i cf t i n h m a c h n h tf k e m p h a t t r ie n v a h e p . H a n htfu
m d i c o n h t fn g tr tfa n g h a p g ia d in h
N a m 1 9 6 1 . P i e t r u s c h k a c o n g h i e n ctfu s o s a n h giufa h o i
c h u fn g S t u r g e - W e b e r - K r a b b e v a i h o i c h u fn g K lip p e l -
T r e n a u n a y : T r e n 1 3 t r u d n g h a p , ta c g ia c h U n g m i n h r a n g
k h o n g cd r a n h g id i t u y e t doi g i U a 2 h o i c h U n g n a y . v a ta
c d t h e g a p n h t fn g t h e b e n h t r u n g g ia n .
393. K LO EP FER
394. KLUMPKE
(Xem DEJERINE - KLUMPKE)
Trieu chtfng nay Id stf gian 2 ddng ttf khong ddng deu
nhau trong benh ctfdng tuyen giap Graves - Basedow.
223
- Stahli; tac gia da diem lai sdch bdo ve benh nay vd cho
do nhu la mot loan duSng cua m&ng ngdn trtfdc cua gidc
mac; ong cho rSng c6 the c6 2 th i benh khac nhau, mQt
the gia dinh va mot the lao suy.
Duoc Koby rao td ndm 1923, loai due thi thuy tinh ndy
co dac diem la due bdm sinh d cd 2 mdt, vdi nhtfng chfi
md due, tron, hinh vdnh khuySn, hinh cdi tin (ombelli-
forme) mau xanh phdt hodc vdng nhat.
Md due xuat hign ngay ttf ltfc mdi sinh vd nhilu d cdc
dudng noi Y cua thi thuy tinh. Loai due thi thuy tinh ndy
on dinh va khong lam giam thi ltfc.
399. KOEPPE
(Xem BUSACCA)
400. KORSAKOFF
(Xem WERNICKE)
401. KORNZWEIG
(Xem BASSEN - KORNZWEIG)
224
402. K O Y A N A G H I
( X e m V O G T - K O Y A N A G H I )
403. K R A B B E (Benh)
Con goi la benh xa cufng nao tan man a tre em, benh
nay (Krabbe, 1916) la sir loan dirdng chat trang nao tuan
tien a tre em (leucodystrophie cerebrale progressive infan
tile) c6 ti'nh gia dinh, di truyen l£p autosom.
Benh khdi phdt trong n d m dau va bieu hien b a n g s U
dd dan (torpeur), tinh tr a n g nhiTofc trUdng (hypotonie),
thinh thoang cd nhufng ccfn co giat va nhufng trieu chUng
cufng der ngoai thdp (rigidite extra - pyramidale).
Tri^u chufng d mdt chu yeu la teo thi thdn kinh, rung
giat nhan cau, dong tdc bat thudng cua mdt.
B§nh nhan chet nhanh chdng do mdt nao dan dan
(d£c£rdbration progressive).
404. KRABBE
(Xem STURGE - WEBER - KRABBE)
225
406. K R A U SE (Hoi chtfng)
Tdn hai of mdt, ngodi mpt nhan cau b£, chu ydu Id loan
san dich kinh - vong mac co mo ting sinh sau thi thuy tinh
va luu tdn he mach hyaloit, xuat huyet n0i nhan. Nhieu di
dang phoi thai d goc mong - gidc mac dtfoc noi tdi. Do d6
mat mu va co the ldi mdt trau, due the thuy t.inh
Benh sinh cua hoi chufng rat it co tinh gia dinh nky
dtfoc giai thich bdng benh cua phoi, trong nhurng tuan d^u
thai nghen.
Tuy nhien, sdc to' cd the cd stf sdp xep khac nhau. theo
hinh tam giac, ddy d ria, va it sdc to'd gitfa gidc mac hodc
doi khi bo tri theo chieu ngang. Mdc ddu ngtfdi ta cd ban
cai ve nguon gdc bdm sinh cua nd, thoi Krukenberg xuat
hien trong tat cd nhtfng benh cua bdn phdn trtfdc cd gay
226
ra su mat sac to va phan tan s3c to vao thuy dich, nhtf benh
viem m ong mat, glocom sac to co teo cac ldp bieu mo sau
cua mong va tham den vao goc mong - giac mac. Can soi
xuyen mong mat. Thoi Krukenberg hay d ca hai mat.
409. KUNNT
(Xem COPPEZ VA DANIS)
Zolog cho rin g hoang diem nay cd the coi nhtf mQt thoai
hoa tapeto - vong mac mdi dau chtfa boc lo lam sang, ve
sau bieu hien mu<?n hem.
227
411. KUSSMAUL (B^nh)
Duac Kussmaul (1866) neu len, ngay nay ngudi ta da thifa
nhan benh viem quanh dong mach co cuc (p£riart£rite
noueuse) la mot benh tao keo. Benh gay ton thucmg cho cdc
thanh dong mach cd trung binh, co ton thuong d nhieu cd
quan hoac phu tang nen lam skng da dang v i kho chin do6n.
Benh danh chu yeu v&o ngudi tr£ d ca nam v i nil. Tiftn
liTOng den toi.
Dau hieu d mdt khd linh tinh: len ban hoSc not dudi
da mi, viem mang Tenon, viem cung mac va viem ket -
giac mac, it khi liet van nhan.
228
L
413. LAFORA
(Xem UNVERRICHT - LAFORA)
229
k h a n V e s a u , xuat hien nhting dau hieu thin kinh thu$c
b o t h a p v a ngoai thap.
Kham toan than thay c6 gan to, lach to vk di dang
xuong chu yeu la xUOng dot song.
Ve mat, co stf tham nhap dac biet d ctfc sau, dutfi dang
cham "do anh dao" hoang diem kinh diln.
Hoi chtfng liet len kieu Landry thtfOng thay nhtf la mpt
bien chtfng cua nhtfng the cao (formes hautes) cua benh
Heine - Medin va Guillain - Barre (xem nhtfng ten nay)
va mot vai benh viem tuy cap va viem da day than kinh
Ton thucmg lan len tren, gay liet ttf chi do ton thuong
d cic chi tren, d than nao (hanh nao, cau nao va cuong
nao). Khong cap ctfu ngay thi cic roi loan ho hap vk tim
se d in den ngat thd va truy tim - mach. Trong hoi chiirng
nay, trieu chtfng ve m it d hang thtf hai, di nhien la gay
ton thtfong cho ca 3 day thin kinh van nhan, day than
kinh mat lam hd mi. Soi d iy m it co the thay phu gai thi
23 0
Benh Mongolisme co dac diem la ket hop mot tri don tam
than, mot bo mat dac hieu voi mot tap hop nhieu di dang.
- Ve lam sdng, cac dau vet d dau gai y ngay chan doan :
mat phen phet, tron nhtf m at trang. Khe mi rat di thtfdng,
cd nep quat (epicanthus) d gdc. Khe mi hep, xech xuong
dtfdi va vao trong (xech M ongoloit) ; mui ng&n, bet, 16 mui
thi lai to. So rong, d lu n g l n , tran do, go ma nho cao. Moi
va m ieng cd nhufng dj dang dac b iet : ltfdi ntft ne, cd khi
to day, moi kho, ntit ran. Rang nho, khong deu, tai nho.
Toan b§ tao ra mot vd mat nhu he (aspect clownesque).
- Tri ddn tdm thdn lam cho ngu dan va yeu duo'i thtfc
stf. Tinh net thtfdng hay thay doi.
+ Khe mi rdt dac trUng, chung toi khong n6i lai ntfa
(xem d phin tren).
231
+ Cham Brushfield. a m ong m i t (xem ten n£y) c6 v£ li
dac trtfng cua benh ba n h iim sdc the 21.
+ Due the thuy tinh bam sinh rat hay cd; nhtfng chfi
ma due hinh vong cung mau trdng nhat cd thi din din
due the thuy tinh vung, due d khdp phfii thi thuy tinh
due the thuy tinh bam sinh nhieu dang khdc nhan nhu due
toan bo, due cue bo, due hinh phao ctfu, due nhtf hoa bdng
tuyet, due cham ,v.v...
+ Ban phdn sau, trdi ngtfcfc vdi ctfc trtfdc cua mit, khdng
co nhtfng di dang gi ldn ddng kl.
Nep gap d chu bifin vong mac bilu hien su d&y sinh ly
cua vong mac tre so sinh d vung ora serrata. Trang thai
nay se mat din.
232
419. L A R SSO N
420. L A U R E N C E - M O O N - B AR D ET - BIEDL
Benh thadng xdy ra d nam gidi, vao ltfa tuoi d$y thi va
gom cac tri§u chufng nhif sau:
233
4. D ai thao n h at hay thay.
Khuyet doan cuc bo canh dai cua mot the nhiem sdc
thuoc nhom D (13 - 15) da dirge biet lap trong n&m 1966
(ba Colette Laurent). Cho den luc dd, sir sai lac the nhi§m
sdc theo kieu mdi ay dirge thay d 7 benh nhan.
Tap hgp da di dang gan lien vdi mot nao benh gom co:
dau be, mat tron vdi khoang cach 2 mdt qua xa, birdu co
tran. Khe mi xech kieu Mongoloide (xech xuong di/di, vao
trong) va nhan cdu be.
Soi day mdt thay cd sir di thirdng cua viec ddng khe
phoi hdc mac vdi ben phia trai mot 16 khuyet mong mdt
va hdc mac den tan gai thi, phoi hop vdi due the thuy
tinh cham tron d ctfc. Cl ben phai, phan trirdc cua khe hdc
mac van ddng binh thirdng; lo khuyet pham vao gai va hdc
mac nhimg mong mdt van dirge ton trong. Khong cd due
the thuy tinh .
234
Cd phoi h gp nhieu di dang nhu ham rang thut vao
(rdtrognathisme), cd ngdn, xtfang stfdn thtf nhat ben trai
che doi, nhtfgc san u ngoi (ischion) ca hai ben. Cac dau
chi be m ot cach b at thudng: ngdn tay cai hau nhu khong
cd, ngdn gitfa va ngdn thtf 4 d ttf the gap lai trong khi
ngdn tro va ngdn ut thi lai dudi ra; dtfa be cd nhtfng ngdn
tay venh len nhu sting thu (l’enfant "fait les cornes").
Ngoai ra, chup X quang cho thay dinh hai dot xuong
ban tay cuoi; di d a n g nay thay trong hau het cac trudng
hgp. Stf khuyet doan xay ra d khoang 1/3 canh dai cua
m ot the nh iem sac thuoc nhom D. Phtfcfng phap phdng xa
ttf chup (autoradiographie) cho thay cd le dd la the n h iim
sdc to' 13.
422. LAWFORD
(X em S T U R G E - W E BER - KRABBE)
4 2 3 . LEBER (Benh)
Benh tien trie n tti tti trong nhieu nam cd the la m giam
thi ltfc n h ilu m ac dau k h o n g gay mu; thi trtfdng chu bien
235
thtfcfng nguyen ven. Soi d a y m a t thay teo thi than kinh
thtfcfng d phia thai dtfcfng gai thi. Tuy nhien trong mot so
trtfcfng h op , b e n h k h oi dtfdc.
Benh Leber chi nhdm vao thi th in kinh, rat hiem thdy
cac phoi hop than kinh khdc nhtf dong kinh, rtfi loan tfim
than va trieu chtfng bd thdp.
Dich ri vong mac Id ddu hieu thtf 2 cua ddy mdt, chung
giong nhtf nhtfng vdnh hoa la nhieu v&ng vay quanh vung
hoang diem hoac quanh cdc o phinh mach ke. Tien trien
cham, man tinh. Cac tao tac u mach, trong mot so trtfdng
hgp, co the gay xuat huyet dich kinh, doi hoi phai lam
quang dong mot hoac nhieu ldn de dtf phong.
Sau cung, cung nhtf benh viem vdng mac Coats, can chu
y Id benh xdy ra d mot mdt thoi.
236
425. L E B E R (Vie m vong mac)
237
Cd ve nhu thoai hoa vong mac bam sinh Leber chi 1&
su bieu hien rat som cua benh viem vong mac s ic to ma
sau nay duac chUng minh bang sU xuat hi^n cac dau vet
d day mat.
Benh xay ra d ca nam va ntf. Bo me cung huy£t thong
la mot yeu to thuan lai. Benh c6 vd truyln theo ki«?u ldp
autosom.
428. LEINER
(Xem WILSON - BROCQ)
238
430. LENOBLE VA AUBINEAU (Hoi chiing)
Nhufng tac gia nay mo ta mot the lam sang rung giat
nhan cau ham sinh phoi hop vai rung dau va cac chi vdi
roi loan van mach va tang phan xa gan.
4 31 . LERI (Benh)
432. LEROY
(Xem REITER)
239
eosin. Chu yeu la u hoc mdt c6 loi nhan cdu va trieu chtfng
cf cung mac theo kieu viem cung mac.
434. LEVY
(Xem CREY - LEVY)
240
Trieu chufng toan than gom co: lun vai cni xtiong vd
loang xiiang (osteoporose); trieu chufng ton hai than luon
luon co, bieu hien bang hu than tieu cau, co albumin nieu,
tru nieu va glucose nieu. Tien lucmg cua benh la trudc sau
cung se tien den suy than.
Thucfng co hoi chdn g ddi thao nhat vdi khat nhieu, dai
nhilu gay ra giam kali huyet va dao thai qua nhieu kali
qua nUdc tieu. Co ca tang acid amin nieu. Tham nhiem
xystin vao gan, lach va he thong bach huyet gay ra gan
to, l&ch to va n h ilu hach.
B£nh qua tai tinh the xystin nay duoc xac nhan bang
sinh thiet mo va tuy cho thay co nhufng tinh the ltidng
chiet (cristaux birefringents) dac trUng.
Bilu hien d mat la cua mot benh tich lipid mo ludi; ngtfOi
ta c6 the thay loan dUSfng gi&c mac do qu& tai vdfi nhOttig tinh
thi xystin nho hinh kim (aiguille), nhilu cf ldp trUdc giac mac.
Nhiifng m&ng khdc cua mdt doi khi bi tham nhap, tao ra nhfing
cham mau vkng d mo mong mdt, cung mac va ket mac. Hoi
chiing loan chuyen Jioa nay truyln theo kieu lep autosom.
437. LINDAU
(Xem HIPPEL (VON) - LINDAU)
438. LINDENOV
(Xem GRAEFE (VON) - LINDENOV)
241
khi benh duac goi la liet hai ben bam sinh co ctfng. Ngtfdi
ta h a y quy cho no la do bi mQt b(?nh nhiem khuan luc dtfa
tre m di sinh, hoac do mot chan thtfong dO de gay chay
m au nao - m ang nao. Tuy nhien, nhieu trUOng hop gia dinh
da duoc mo ta.
Trieu chtfng la liet ntfa ngtfOi, chi dtfdi gap vd ban chdn
veo vao, nhtfng cung hay co liQt hai chi dtfdi: 2 chi dtfdi
ctfng lai va d ttf the ntfa duoi. Co ctfng thtfdng rat manh.
Them vao hoi chtfng suy sup bd thdp ndy cdn cd nhting
cdn dong kinh, nhtfng roi loan tam thdn khd ro, vd nhdt
Id nhtfng tdn hai ngoai thdp nhtf run r&y vd ctfng dd.
Bieu hien a mdt kha linh tinh, chu yeu la ton hai van
nhan, rung giat nhan cau, lac quy tu hoSc phan ky va liet
stf nhin (paralysie du regard). Mu ho5c gan mu la do teo
thi than kinh, kha hay gap. Ngtfdi ta con neu len nhtfng
dau hieu khac d mdt kieu di dang nhtf nhan cdu be. thoai
hoa vong mac va due the thuy tinh bdm sinh.
Duoc Van der Hoeve nghien ctfu hoan chinh n&m 1918,
nhung trtfdc do ttf lau, do Lobstein phat hien (1829 - 1833),
benh di truyen va gia dinh nay co dac diem la xtfang de gay.
xay ra d ngtfdi co cung mac xanh, va thtfdng la tai diec
242
truyen theo kieu troi autosom va gom mot bo 3 trieu chufng
thuc thu nhu sau:
Tuy theo tuoi luc benh xuat hien ma nhieu the lam
sdng khdc nhau dd dtfac mo ta vdi nhtfng ten khdc nhau
243
nha the scrm scr sinh <Porak - D urante - V rohk) chet nhanh
chong va nguoc lai la the muon (benh Spurw ay).
Hoi chang B legvad - Haxthausen khd gan vdi benh
Lobstein; day la mot sU tao xuong khong hoan chinh c6
tang cao ty le phosphatase alcalin. Benh gia dinh nay cd
the co due the thuy tinh bam sinh ki£u due vung.
Dong tuf gian qua mure dudi tdc dung cua thudc nho mdt
cd hoat chat adrenalin. Dd'u hi?u khong h&ng dinh ndy
thien ve tdng nang tuyen gidp (thyreo toxicose) trong b<?nh
Graves - Basedow
443. LORRAIN
(Xem STRUM PELL - LO RRAIN )
244
le. NhCfng ton thtfcfng bong ntfdc, niem mac va a da thtfdng
phoi hop vdi ton hai d mat.
- Due the thuy tinh bam sinh, gin nhu hang dinh, due
toan bo hoac due nhan trung tam. Thtfdng due ca 2 ben.
Dang lam sang khong dac hieu; - Glocom bam sinh c6 loi
m it trau. Glocom don thuln, hoac chi loi m it trau thoi.
245
Nhan ap tang trong 50f/c cac truang hgp va phoi hgp vdi
due the thuy tinh bam sinh.
Nhung dau hieu phu khac a mdt cd dugc mo ta nhu
rung giat nhan cau, lac, luu ton m ang ddng tu. Haut c6
nhan m anh den trieu chiifng co ddng tti, rat tra ngai cho
viec kham the thuy tinh vd ddy mdt.
T rong qud trinh cua hoi churng, rat thudng cd ton thuang
a mdt. Chu yeu la nhurng di churng ve mdt churc ndng cua
hoi chting Lyell (Decroix). Thudng la nang, ddn den mu.
T on thuang a bieu md k et m ac vd gidc mac. Qua trinh seo
hda d ket mac dien bien tir tCr va gay dinh, tao ra dinh
mi - cau (sym blepharon) va nhting dai chdng <brides i. dan
den bien chting khd mdt. Tdn thuang gidc mac gav due
khd dam vd cd nhieu tan mach.
Dieu tri phau thuat nhting loai ndy, giong nhu trong
bdng mdt, rat khd vd vo hy v o n g (gh ep n iem mac, tao hinh
mi, ghep gidc mae.v.v...).
246
M
447. M A C C A R T Y (Phan xa)
448. M A FFU C C I
(Xem OLLIER)
449. M A G E N D IE
451. M A R C H E SA N I
247
- maxillaire) gap trong mot so trudng hop sup mi bam sinh.
Luc do sup mi nhu la het. tham chi mi tren co rut lai khi
benh nhan ha mom hoac dua ham ve phia doi lap. Hi£n
tuong ngoai y muon nay, thucmg d mot ben, nham trung
hoa sup mi, doi khi co kem theo tinh trang tron to thifc
su.
Dau hieu nay it nhieu kha ro vd khong thay xay ra o
tre it tuoi. Trong mot so trudng hop, hifn tuong Marcus
Gunn xay ra d ca 2 mdt vd c6 the k6m theo mot stf suy
sup van nhan nhu liet co thin g tren ching han.
Hien tuong dong dgng nay duoc giai thich b&ng stf phdn
bo' th in kinh khong binh thudng x iy ra gitfa nhtfng soi
than kinh cua day III chi huy co nang mi vdi nhanh nhai
cua day sinh ba. Di tat bam sinh nay doi khi co tinh di
truyen.
248
rat ngdn khi chieu sang vao; thay d mdt bi viem thi thdn
kinh khi ta che mdt lanh Mot trieu chufng thudng gap nhu
vay, chiing to thi than kinh bi suy sut va trong trudng hop
giam thj luc co day mdt binh thudng, no se cho phep ta
phan biet giufa m ot ton thuang true thj thdn kinh hoac
hoang diem vdi m ot suy sut thj luc hoan toan co nSng.
- Benh xay ra ngay ttf khi con It tuoi vdi ddc diem Id
cd 3 nhdm ldn cac trieu chdng ndng nhe khdc nhau tuy
theo trudng hdp: bien ddi hinh thdi, di dang d mdt vd roi
loan tim - mach.
249
hai hd cac dirdng tiep (atteintes dysraphiques i vdi ntit dot
sdng (spina bifida). Qua nhieu nam, sir nhuoc san cd v&
tinh trang qua nhao hay co cufng khdp se dan den gu lung
hoac gii - veo cot sdng.
Chup X quang xac nhan cac dau chi bi dai ra vd mong
di, ddi khi thay ca nhufng ke van hitnh xirang (stries
metaphysaires) d cac xirang dai.
- Glocom cung anh hudng den mdt chtic ndng sau nay.
Glocom thti phdt xay ra sau lech hodc sa th£ thuy tinh; cd
250
the tien trien theo kieu man tinh, tham lang. Phau thuat
sdm the thuy tinh bang phucfng phap rach bao (discision),
co the trong chting muc nao do de phong duac cac bien
chufng noi tren, nhung cung khong nen trong chd lam.
3. R oi loan tim - m ach. Rat hay xay ra (20 den 50%
cac trudng hup) va anh hudng den tien luong sinh menh;
- Thong lien nhi hodc thdng liSn thdt cung rat hay thay
cd.
Sinh bfnh hoc cua hoi chting nay cdn rat t&m tdi va
dang duoc nghi§n ctiu; nhting su bS't binh thudng cua
hydroxyprolin thai ra vdi so lUdng ldn trong nUdc tidu 1&
mot trong tSm nghien ctiu.
251
458. M A R IN E S C O - SJOGREN (Hoi chufng)
Hoi chiing Marinesco (1931) vd Sjogren (1950) Id m§t
bien the cua hoi chufng Sjogren (due the thuy tinh bdm
sinh vd tri don tam than. Xem hoi churng ndy).
252
460. M A R O T E A U X
(Xem HURLER)
461. M A R T O R E L L
(Xem TAKAYASHU)
462. M A S U D A
(Xem KITAHARA)
Hoi chiing Mauriac la dac diem cua nhurng the benh ddi
thdo dudng xay ra sdm d ngiidi t r f . Cfng them vdo trieu
chiing lam s&ng vk sinh hoc cua benh ddi thdo kinh dien,
con cd nhufng roi loan ve sinh trudng nhtf lun, mat tron
nhtf mat trang, cdc ddu hieu trung nao - tuyen yen va loang
xtfong.
Trieu chtfng d mdt chu yeu la due the thuy tinh benh
ly va benh vdng mac do ddi thdo xud't hifn sdm vk ctfc
nang.
464. M A Y O U
Loan dtfdng sau giac mac hinh soi chi Maeder va Danis
(dystrophie corn^enne filiforme profonde) (1947) the hien
bang rat nhieu nhurng soi due, mdu trdng xdm nhat. Nhtfng
cho due ndy d ldp sau cua giac mac, canh m&ng Descemet,
nhtfng vdn ton trong vung chu bien sdt ngay ria giac mac.
253
466. M E E S M A N N (Loan dtfdng bieu rao)
Soi sinh hien vi cho thay c6 nhilu cham nho mdu xdm
trdng nhat, giong nhtf nhtfng mun ntfdc nh6 d dtfdi ldp
bieu mo giac mac va c6 nhieu hon d difn khe mi. Loan
dtfdng nong gidc mac ndy xuat hifn d tre it tuoi vd di
truyen theo kieu troi. Gidm thi ltfc thtfdng khong nhieu.
Tuy nhien nhtfng dot xtfdc bi£u m6 c6 th<? gay dau nhtfc.
Xet nghiem mo benh hoc cho thay cd te bdo bieu md hdc
chtfa dtfng mot chat glycogen. Ghep giac mac nong la
phuong phap dieu tri thich hop.
467. MEIGE
- Phu mat tai dien, nhieu d mi, d moi, kieu loan than
kinh mach va thtfdng khong dau. Nhtfng dot phu tai phat
se dan dan dan tdi phu man tinh.
- L ift hoac lift nhe day than kinh mdt tai dien, di
kem hoac xay ra trtfdc dot phu.
254
Ti'nh gia dinh cua hoi chufng co trtfdng hop dtfoc xac
minh va di truyen theo kieu troi. Can nguyen cua ton
thtfong day than kinh VII va IX con chtfa ro.
Bieu hien d mat chu yeu la hd mi co dau nhtfc va kich
thich mdt trong cac con liet. Doi khi kem theo liet mat co
nhufng can kich phat chay ntfdc mat. Ngoai viem giac mac
ngay canh ria, ngtfdi ta cdn thay cd viem giac - ket mac
khd, ldi nhan cau tai dien, viem thi than kinh hau nhan
cau va cac ton thtfang van nhan (VI).
255
benh nhan co the nga nhao. Ch6ng mat dien ra ttfng con
n g i t quang. Gitfa khoang cdc con, c6 diec tai it hoac nhieu,
co tieng u tai va tieng thoi lanh lanh.
Nhufng luc chong mat, co nhufng bifu hifn da dang d
mat nhu: cam giac dom dom, dm die'm duong tinh, md mit
thoang qua, con song thi. Di nhien rung giat mit theo
chieu ngang la mot dau hieu kinh dien, xdc nh£n mft
nguon gdc me dao. Sau cung ngtfdi ta thiy mit phin xa
giac mac.
472. MERZBACHER
(Xem PELIZAEUS - MERZBACHER)
256
473. M E TE N IE R
257
nude mat d ca 2 mat va can xOrng, dang man tinh Bfnh
kha hiem ; ve mo hoc, do la mot u lympho bao hoSc u hach
bach huyet (lymphadenome) c6 tham nhiim vao mo ket
mac nhd nhu mo tuyen.
Kham lam sdng khong thay ndi hach; gan va lach khong
tdng the tich; dem hong cau vd cong thde mdu binh thudng.
Sau mot thdi gian tien trien kha lau, va khong bien chufng
thi bfnh thoai lui, mac ddu ngudi ta co noi ring v i n con
sung phong cdc tuyen.
Ben canh "bfnh" Mikulicz ndy, cin phai tdch biet hot
chdng Mikulicz" tap hop tat ca nhufng trudng hop cang
258
phong can xting vdi tuven nude bot, va nirdc mat cd can
nguyen cu the. M ot hoi churng da tuyen nhu vay thay xay
ra trong benh Hodgkin, benh bach cau, benh lao va benh
giang mai. C l n phai dac biet luu y den benh Besnier -
Boeck - Schaumann cd the gay ton hai cho nhieu tuyen
trong khuon kho hoi chting Heerfordt. Ngtfdi ta cung cd
noi den hoi Mikulicz trong benh quai bi.
Cd nhieu bien the trieu chting tuy theo khu tru cua tdn
thuong va se tao ra nhting the benh It dien hinh hon.
- Neu tdn thuong vtiot qua dudng gitia cua nao thi se
dung tdi cac scfi re cua day thin kinh VI phia ben kia va
trieu chting se gom cd:
. Liet day VI ca hai ben vdi liet day VII cung ben tdn
thuong.
259
Liet nua ngtfdi phia ben kia.
- Neu tdn thuong lan len tdi chom cdu nao, thi se dung
vao dai Reil va gay ra:
Liet day VI vk day VII cung ben vdi tdn thtfong
. Liet ntfa ngudi va te mia ngtfdi phia ben kia (hpi chtfng
Millard - Giibler cam gikc).
479. MILLES
(Xem STUGRE - WEBER - KRABBE)
480. M ILR O Y
482. M IZU O
(Xem OGUCHI)
260
mat: diplegie faciale), phoi hop vdi liet van nhan nhin
ngang, thtfdng hay liet dong tac dtfa mdt ra ngoai.
- Dien mao ciia dtfa be ctfng dd, thd than, mieng ha ra,
mi nhSm khd (dau hieu Charles Bell ro). Doi khi cd nhtfng
con chdy ntfdc m at va n£t mat dd ra nhtf mat na, ke ca
khi dtfa b6 keu la.
- Dong tdc cua mdt khong the thtfc hien dtfgc khi
nhin sang ben. Lac trong do ton thtfong d&y th in kinh
dtfa mdt ra, thtfdng cd nhtfng khong nhdt thiet phai cd.
Dong tac dtfa mdt len xud'ng v in thtfc hien dtfgc. Thi
giac khong bi roi loan, nhtfng dtfa b£ phai quay ddu theo
khi nhin de bu ddp cho li§t v£n nhan. Phdn xa dong tuf
binh thtfdng.
Nguon gdc cua hoi chtfng gay ton hai cho cac nhan d£y
thdn kinh VI va VII nay la do bdt sdn bdm sinh cua cau
nao.
Ddu sao thi di dang nay cung thich tfng dtfgc vdi mot
cuqc song keo dai. Nhtfng di dang phoi hgp khac cd dtfgc
mo ta nhtf ban ch£n veo, diec, tri don tam thdn, di dang
tai, nhieu ngdn,v.v...
Ngtfdi ta muon giai thich stf bat san cua th in nao bdng
ttf the cua phoi trong tuf cung, dau nga ve phia trtfdc gay
ra tang ap ltfc dich nao - tuy d san nao that IV.
261
485. MONCRIEF (Dudng)
Dtfcfng Moncrief (1932) la stf ngUng dong sic 16 khdng
dien hinh d lop bieu mo trudc cua gidc mac, chay ngang
qua giac mac cho den ria. Na na vdi dudng Stocker cung
co sic to d ldp bieu mo nong giac mac, khdng dung d£n
mang Bowman va mo dem. Nam 1939, Stocker cung cd md
ta mot dudng sic td dudi dang mQt dai bang m&u niu,
song song vdi dlu mong thit.
486. MOON
(Xem LAURENCE - MOON - BARDET - BIEDL)
262
nhurng vung gikc mac bi loet trade do. Han htiu mdi bi
thung giac mac, ngan mu cung vay. Trieu chufng ca nang
doi khi nghiem trong vdi cac dau hieu so anh sang, co
quip mi va chay ntfdc mat. Co the bi benh d ca 2 mat.
Sau vai tuan tien trien, qud trinh loet cd the ngtfng.
Trong mot so trtfdng hgp, loet co the chi d mot vung hoac
mot ntia giac mac. Thtfdng co phan tfng mong m it.
Ghep gidc mac nong theo vung hodc theo hinh vdng cd
ve Id phtfong phap dieu tri khd nhd't do'i vdi nhtfng the
dai ding.
263
xirdfc giac mac cung co duoc mo ta. Tien tri^n thay ddi tuy
trudng hop, nhung thudng la thuan loi sau 1 hay 2 tuan.
Nhan to gay benh duoc xac dinh ro 16 song true khutfn
(Morax - Axenfeld), gram am, thfi'y cd te bao bi£u md bong
ra. Nhu vay, benh viem ket mac nay cd the mang tinh
chat lay lan va dich ti. True khuan gay bfnh cho k it mac
qua sU trung gian cua 16 mui v k If dao.
489. MOREL
(Xem MORGAGNI - MOREL)
264
xtfang so hoan toan dtfdc xac dinh bang chup X quang phia
ben xtfang so.
Beo phe a phan than va ram long (hirsutisme) nhat la
d mat, cd the la do mat can bang cua he nao trung gian
- tuyen yen.
Thtfc te la ngtfdi ta cung co mo ta nhtfng trieu chtfng
khac nhtf mat kinh, loan nSng tuyen gidp va dai thao nhat.
Thtfdng hay co cac roi loan tam thdn va tinh net. Can
nguyen cua hoi chtfng chtfa biet ro. Thtfdng xay ra d phu
ntf, vao khoang tuoi 50.
Han htiu mdi cd bieu hien d mat; tuy nhien cd trtfdng
hcfp bi giam thi ltfc do day thi than kinh bi ch&n ep d ong
thi hodc d doan ra khoi ong thi do nhting gai xtidng tdng
sinh. Luc bay gid can phai can thiep de giam 6p. Rat hiem
thay ton thtfdng cua dtfdng thi gidc d doan giao thoa.
492. MORQUIO
(Xem HURLER)
Nhting the benh ndng gay mu hodn todn do teo thi than
kinh, vdi rung giat nhan diu, ldc m&t va tham chi doi khi
265
khong co ca nhan cdu. Nhting bat thuong khac cung thdy
co nhu ve thdn kinh thi tri cham tam than - van dpng vd
cudng thi (hypertonie), ve di dang ccJ the thi cd ntit dot
song va thodt vi ron.
Chup X quang nao bom hoi cho ph^p phdt hien nhting
the nhe, thudng d mot mdt vd ben m it trdi.
Trieu chting nay the hi#n b&ng gian d6 ng tti m$t bdn
do phan xa d xa, xuat phdt tti mdng bung (vi£m rudt thtia,
viem tui mat, viem ruQt ket).
Bdng cdch doi chap dudng kinh tuyen ngang cua gidc
mac vdi bd mi dudi, khi benh nhan nhin xuong, ta cd the
xdc dinh khd d i dang tinh trang gian ldi da ndng cua giac
mac trong benh gidc mac hinh chop.
266
N
499. N A E G E L I
Di tat Nagel la mot roi loan sic giac mac bam sinh vdi
dac diem la ton hai thanh phan mau luc (tat mu mau luc:
deutdranopie). Di tat sic gidc jnfiy la tat thiy 2 mau (dichro-
masie) vi mu mQt mau co ban. B^nh nhan chi nhan thufc duoc
mot sic thai trong cfic budc song ngin; sic pho hoi lech ve
phia cac bade s6ng dai (tdi da ddi vdi mau da cam).
May do di tat sic gidc (anomaloscope) Nagel cho thay
ngudi mil mau luc dong hda mau dd d phan tren vdi mau
tring d phin dudi va suf dung mdt miu ving sang chdi hon.
Bang thuf Ishihara cho thfiy cd sti nhim lin cdc chff sd
mau do thfim tren nen xfim. B ing thuf nghi#m Panal D lg
cho thfiy true mau luc bi l^ch den 70°, trong khi vdi test
Farnsworth 100 Hue thi cho thfiy l^ch den khoang 150°
so vdi dudng ngang.
501. NAGEOTTE
(Xem BABINSKI - NAGEOTTE)
502. NEETENS
(Xem FRANCOIS J. - NEETENS)
267
503. N E V IN
Benh dich sue vat Newcastle dtidc xdc dinh ndm 1927
tai Newcastle - tren Tyn d nUdc Anh. Doyne da chi r6
nguon goc virus cua n6 . D6 Id mpt b#nh dich d chim g&y
ra benh viem phe - nao ldm ch£t gia sue.
Hau nhu luc nao cung noi hach trtidc tai. Viem ket
mac thudng xay ra d mQt mdt. Doi khi the trang bi ton
hai ndng do su xam nhap cua b^nh cum gay ra nhting
triQu chting nhti nhtic dau, dau minh may, viem hong,
sot nhe. Phat hien virus d cung do ket mac va lam xet
nghiem phan ting m iin dich (Hirtz - Burnet) xac dinh
cdn nguyen cua loai viem ket mac nay. Benh khoi kha
nhanh khong de lai di chting gidc mac hodc a cac mo
khdc cua nhan cau.
268
Xuat phat diem cua nhiem khuan hach t.hu'c ra la do
truyen nhiem qua bo phan sinh due mot loai virus dai tii
0,1 den 0,4 micron. Su nhiem truyen dien ra dudi dang
mot loet nong nho kieu herpes tao ra mot sang lympho
hat (chancre lympho granulomateux) lam seo rat nhanh.
Sau dd xuat hien hach d vung ben va chau, nhufng hach
kha rSn va dau it. Ve sau, hach mem dan, lam ro va cd
mu quanh.
Neu khong dieu tri gi thi benh co the dan tdi mot qua
trinh xa hda seo vung hau mon - true trang va sinh due.
Chan doan can lam sang chu yeu difa vao nuoi cay virus,
tiem chung qua chuot va thiif phan ting trong da vdi khdng
nguyen Frey; phan ting nay duong tinh sau 48 gicf va dat
hieu liic toi da gitia ngay thU 4 v& thU 8.
Co nhieu bieu hien d m£t va biet duoc kha ro. Doi khi,
mi khong he bi viem ket mac nhung lai bi phu ne biet
lap, dang man tinh; trong mot so trudng hop, cfic dau hieu
kich thich d mi bieu hien mot phan Ung di Ung thuc sU
doi vdi dnh sfing mat trdi.
Viem ket mac la bien chting ldn nhat, the hien dudi
dang mot viem ket mac Parinaud (xem ten nfiy) vdi hoi
chting mdt - hach. Ngudi ta k§'t t§i cho virus benh Nicolas
- Favre trong sU gay ra mot s6' tinh trang co rut seo cua
ket mac va mi, do do tao thanh mong thit va t£c le dao.
Trong mQt so trudng hop, ton thuong d giac mac la hoi
chting viem giac mac kho; hiem thay vi§m giac mac thuc
sif nguyen phat va dac hieu. Viem mo'ng mat cung it gap;
tuy nhien, c£n phai xem stf di ting duoc xac nhan b&ng
phan ting Frey nhu ltk nguy§n nhfin cua mot s6' trtidng hop
269
viem mong mat dang man tinh va tham lang. Ngudi ta
cung cd neu len viem mang bo dao co ngan mu tai phdt.
Sau cung, cung kha hay thay nhan ap ha bieu hien tdn
thuang cua mang bo dao.
Cac bieu hien d vong mac co duoc neu len vii thuoc v4
trang thai cua tuin hoan tinh mach; tinh mach vong mac bj
tim tai, sung huyet, ngo&n ngo&o va gai bi phu ne, cutmg ty.
Dau hieu Nicolski (1886) tuong Ung vdi su tieu gai b£n
trong ldp bieu bi (acantholyse intraepidermique)) d benh
pemphigut: vi the, an hoi nhe len mat da ntfi ban d6 cung
co the lam bong lap da nong khoi lop sau. Trieu chung
nay, dac biet la benh pemphigut, cung thay co trong hoi
chUng Lyell a mi m&t. Bong ldp bieu mo nong xay ra trong
mot so viem giac mac do nhting benh d da nay, co the na
na giong vdi dau hieu Nicolski d giac mac.
La hoi chting phoi hop nhting phinh gian mao mach vdi
due the thuy tinh, xay ra d tre em cung nhu ngudi ldn
(Nieden, 1887). Cac di dang tim va dong mach chu cho
phep ta xem hoi chting nay nhu mot benh ve he thong.
270
Benh khdri phat tCf trong nhufng thang dau nidi ra ddi
va gom chu yeu gan - lach to va hach trong toan than. Cd
phoi hap ca tri tre tam than, suy dinh dirdng, cac trieu
chufng than kinh va lipid huyet cao. Dau hieu d mat: cd
cham dd anh dao vung hoang diem va kha nang teo thi
thdn kinh. Chan doan can cur vao su hien dien cac te bao
Niemann - Pick trong sinh thiet gan va lach. Su suy sut
enzym sphingom yelinaza co the la nguon goc cua benh roi
loan chuyen hda dang sg nay. Benh cd the truyen theo
phuang thUc lep autosom, va cd thien hudng chiing toe
(Israen). T ren nhieu phuang dien, hai benh Niemann - Pick
va Tay - Sachs xich lai gan nhau;
511. N O R R IE (Benh)
271
sinh cf ca 2 vong mac. Loai loan dudng vong mac nfing nfiy
nam trong khuon kho nhting gia gliom, cd tinh di truyen
lep va lien quan vdi gidi tinh. Benh truyln tti me sang vi
danh vao con trai. Trieu chting dfiu tien la mpt dam m&u
xam hoac vang o dang sau the thuy tinh ma mdi diu con
trong suot, d mpt tre tho au (1 den 3 thing). Ve sau, thi
thuy tinh bi due, xuat hi<?n cdc chd dinh gitia mong mit
va the thuy tinh, cuoi cung teo nhan cau. Doi khi thfiy c6
suy sup tam thfin d cac mtic do khac nhau, va c6 ca giam
thinh luc.
Sinh benh hoc cua loai gia gliom nfiy con chtfa ro. X£t
nghiem mo benh hoc cho thay vo sinh cfic ldp trong cua
vong mac. Tinh chat di truyen lep gdn lien vdi gidi tinh
va su tri cham tam than 0 nhting ngudi khac trong gia
dinh cho phep loai trti chan doan u ac tinh vong mac.
La hoi chting than kinh phoi hop liet cuc bo day thin
kinh van nhan chung (III) d ca 2 mfit vdi hoi chting tieu
nao mat dieu hoa cheo (syndrome cer^belleux ataxique
croise). Tap hop trieu chting nay tuong ting vdi ton thudng
ciia nhan do va nhat la cua cuong tieu nao tren, bao gom
ca nhting sdi bd van nhan.
272
11 the he; day la mot mau hoan chinh ve di truyen theo
kieu troi kinh dien.
Kham nhufng benh nhan nay thay day mat hoan toan
binh thucfng v& chUc nang thj giac nhin sdng binh thuong
cung nhu sdc gidc.
Quang ga la trieu chUng duy nhat duoc cu the hoa day
du bang xet nghiem thich nghi, cho thay dudng ghi cf cao
va mQt pha, khong co diem anpha. Dien vong mac do co
s6ng bj nhung khong co song b2 trong toi. Dien nao do
binh thudng trong chUng qudng ga vo can troi Nougaret.
o
514. ODD
(Xem MEYER - SCHWICKERATH)
515. OGLE
(Xem CLAUDE BERNARD - HORNER)
273
chi rieng giong ngudi Nhat Ban mdi bi cai benh ky quai
nay Benh di truyen theo kieu lep autosom vd thudng thdy
bo me cung huyet thdng. Ca nam lan ntf deu bi bfnh.
Q u an g ga la trieu chUng chu yeu va thudng rdt ndng,
dudng ghi thich nghi cao, khong cd diem anpha; dudng ghi
keo dai trong nhieu gid cho phep cd duoc sir tien b$ din
cua ngudng sdng cuoi cung, nhung tuy vay van cao hon
mUc binh thudng.
Thi luc chd sdng binh thudng, sdc gidc vd dudng ghi thj
trudng cung binh thudng mdc dau dudng dong cam b| co
hep khi do thi trudng mau. Dien vdng mac do cd ddc diem
la song bj van nguyen ven (sang) va b2 thi khong co (toi)
Soi day mdt thudng thay khd ddc biet neu benh nhan
nhin sang mot chap lau: thudng ta thay cd anh trdng -
xam nhat, ro d cuc sau, d gai thi vd hoang diem Mau
trdng - xam nhat nay tao ra nhUng anh lap ldnh Trong
nhUng trudng hop khdc, mdu hoi vang hoac vang ong. va
cd the khu tru d vung chu bien vdng mac. Sau mot thdi
gian quan sat ddy mdt khdc nhau, tU nhieu phut den nhieu
gid, ta thay mdu xam - trdng nhat cua ddy mdt bien di
(hien tuong Mizuo, 1914), vdng mac lai trd lai binh thudng
Xet nghiem mo hoc cho thay te bao non nhieu hon han.
dac biet la d vung thdi duong. Nguqc lai, te bao gay hiem
hodc khong cd.
274
517. OLLIER (Benh)
Loan sinh sun hay lac vi sun (chondrodysplasie,
chondrectopie) la nhting dam sun tang sinh thoat khoi sir
cot hoa. Nhting dam sun nay thirdng cr cac xirang dai cua
chi, nhirng cung co d xirang so, dac biet la d xirang biram
Thong thirdng nhting not sun nay rat ro d tren phim X
quang va khong tien trien, nhirng cung co khi chung ldn
ddn vd tao ra nhting loi xirang (exostose). Nielson(1914) co
bdo cdo m ot trudng hap teo thi than kinh vdi liet van
nhan d ca 2 mat do ton thirang d dinh hoc mdt, a ong thi
va khe birdm.
518. OI>ITZ
275
520. OPPENHEIM (Dau hi?u)
Dau hieu nay bieu thi sU mat cam gidc gidc mac sdm,
doi khi la trieu chufng ddu tien cua mQt khdi u a gdc ciu
- tieu nao.
522. O SLER
523. O SLE R
524. O TA (Novi)
Novi Ota (noevus d’Ota) con duoc biet dudi cai ten 'ncevus
fusco - coeruleus mdt - ham" Id mot sU thodi hda sdc td bao
bam sinh (melanocytose) d ldp da quanh m^t v& ldp vo
nhan cau.
Not ruoi d da theo dinh khu cua day thdn kinh sinh ba
no thudng xay ra a mot mdt khu tru d da mi viing quanh
ho mdt, it khi d vung nua mat, tai vd niem mac hong Ddy
la mot benh hdc to tan man cd hdc to bdo (melanocytel
giong nhu hdc to bao trong mang bo dao.
276
Hdc to a da nhieu hoac ft, c6 the tirng d,1m, doi khi
inau luc nhat.
Nhan cdu cung ben ay cung bj, thudng la n h iim sdc to
d ket mac, cung mac. M o n g m at tang sdc to', mau sam. rat
nau va cac khe hoc (crypte) co ve nhu phi dai ra.
Su tham nhap sSc to con dien ra d cdc ldp m ang sau
la hdc vong mac, va ngudi ta da thay c6 hdc to gai thj.
Tinh trang sdc t o ' d da - mdt co nguon gdc bam sinh va
thay noi len yeu to' chung toe (facteur racial); su thuc la
thay xay ra nhieu d giong ngudi da vang va da den. Tuy
nhien, ngtidi ta cung co n6i den nhUng trudng hop benh d
ngudi da trdng. Novi Ota xay ra d ca hai gidi nam nU vdi
tan so bdng nhau. Sdc to d da xuat hien tU luc tuoi thieu
nien va thanh nien, suot ddi khong tang them ntfa. Tuy nhien
n6 c6 the trd thanh ac tinh, nhung cung rat han hOfu.
525. OURGAUD
(Xem JAYLE - OURGAUD)
277
nhu mat calci; va sau do tai tao mot cdch Ion xpn vk xuong
dam dac lai.
Benh chi xay ra cr ngudi da cd tuoi vd ngudi gi&; nam
gidi hay bi hern. Can nguyen hodn todn chua biet, vk khong
thay co mot yeu to gia dinh hay di truyen ndo. Nhting
xuong hay bi nhat la xuong chau, chi dudi, xuong chiy,
xuong dui, vd cdc xuong chi tren. Xuong so cung bi. Bgnh c6
xu the lan rong rat cham vd rat tuan tu trong to&n thdn.
Liet van nhan co duoc neu len. Mdi day nhat, ngUOi ta
de cap den kha nang xay ra nhUng ke van mao mach d
day m i t benh nhan viem xuong Paget. NgUcfc lai, nhting
thodi hoa hoang diem, nhUng xo cUng hie - vong mac Id
do tuoi cao cua cac benh nhan, la nhUng nguoi hay bi xo
cUng dong mach va benh or m ach mdu.
527. P A L T A U F - S T E R N B E R G
(Xem HODGKIN)
278
529. P A R IN A U D ( V i e m k e t m a c )
V i e m k e t m a c P a r i n a u d ( 1 8 8 9 ) t a o r a m o t h o i ch u fn g
t h u c t h u a m a t va h a c h . C o d a c d i e m la t h u d n g a m o t
m S t ; x u i k e t m a c , m i d a y v a h a c h triT dc tai.
- Hach khu tru d tai chd, xuat hien ngay td khi bi viem
k et mac, va cd the gay sung phong, thdy ro d trUdc tai.
Tien trien cua viem ket mac cd hach ndy, sau vai tuan
se khdi, khong de lai di churng d gidc mac hoac noi khac.
U ket mac duoc Parinaud xdc dinh nam 1884 dudi cdi
ten u ung thu bieu mo - da Id mot loai u vtia bieu mo vtia
novi. Ttf chtic tdn tao ndy gim nhiiu u nang noi bieu rao
phdt trien tren mQt co sd gdm todn t£ bdo.
279
U Parinaud thudng phat sinh 0 ngtfdi tre vd gh£p them
v a o m o t n o t ru6i ket mac d a co san. Vi tri 6 ket mac nhan
c£u, ngay khe mi vk thtfdng o phia thai duong. Soi dfcn
khe thay co nhieu u nang md due trong mQt mo mdu hdng
ho&c hoi co s£c to.
U 16nh vk lan cham theo be mat. Dieu tri tfl't nhd't Id
cdt bo u, cho thay ro cau tao h6n hop bieu md vk ntfvi, vd
ludn luon c6 nhtfng cd'u tao nang u bilu md (J.Richard).
Thtfdng thi dQng tdc nhin len khong thtfc hien dtfgc, it
khi liet ca nhin len vd nhin xuong hodc chi liet nhin xud'ng
thoi.
Ton hai todn bp dQng tdc nhin len xud'ng, gom ca dong
tdc theo y muon vd dong tdc phan xa xudt phdt ttf thi gidc,
m^t - dau, tien dinh.v.v... bieu hien ton thtfong a cu nao
sinh to sau, ngang m ep tr&ng sau, ttfc Id cr trung tam phong
dinh la cua stf nhin len xuong.
Ngoai liet nhin len xuong, cdn co the thay nhtfng trieu
chtfng khac to ra ton thtfong da lan rong nhtf:
- Liet quy tu, thuQC hoi chtfng Parinaud thtfc thu, gay
ra song thi khi nhin gan;
280
- Liet it hoac hoan toan day thSn kinh van nhan chung
(III);
- Cac dau hieu a dong tiif, doi khi co dau hieu Argyll -
Robertson;
- Co rut mi tren.
Hoi chting W eber, Benedikt co the phoi hcfp vdi hoi
chting Parinaud vi gan cac nhan cua day than kinh III,
gan nhan do va cdc duOng dai cam giac - van dong di qua
than nao.
532. P A R K E R - W E B E R
281
thdn kinh do nguon goc trung tfOng co ca ton hai van nhan
noi tai. Cac dtfdng thi gidc, dac biet la thi than kinh cd
the tham gia vao qua trinh viem.
Trieu chtfng m it d giai doan man tinh tao ra trang thai
di chtfng rat dac trtfng; day la mQt hoi chtfng cham van
dong (bradycinesie) c6 co ctfng d mdt, m it nhin thing c6
dinh, ctfdng ndng dieu tiet, dong ttf khong can xtfng va
phdn tfng ctfdng co dong ttf. Nhtfng con xoay m it (crises
oculogyres) xen ke vdi co ctfng mi, lam cho benh nhan c<5
nhtfng luc nhin thing tran tran (acc&s de fixity du regard)
hoac nhan cau xoay ngtfoc l§n tr§n.
534. P A R R Y
(Xem ROMBERG)
535. P A S C H E F F
282
n h u n g b ie u h i e n a m d t d o n g u o n g o c g ia o c a m n h tf d i s d c
m o n g m d t k ie u F u c h s v a h o i c h u fn g C la u d e B e r n a r d -
H o r n e r . L ie t d a y t h a n k i n h V I. V I I c o t h e x a y ra. T r o n g
k h u o n k h o h o i c h t fn g to r o n g n a y , c o c h u fn g t e o m o t b e n
m a t R o m b e r g v a m o t s o di d a n g r o i l o a n x tfd n g s o c o a n h
h tfd n g d e n m d t .
5 3 7 . PATAU ( H o i c h t fn g )
H o i c h t fn g d o P a t a u m o ta ( 1 9 6 1 ) , t h e h i e n s a i la c t h e
n h i i m s d c : b a t h e n h i e m s d c 1 7 - 1 8 , c h u y e n vi n h o m 1 6
- 1 7 - 1 8 (E ) l e n n h o m 1 3 - 1 5 (D ).
H<?i chtfng tao ra mot tap hop gom nhieu di dang rat
khdc nhau nhtf dinh ngdn, ctfdng trtfcfng ltfc, suy sup tam
than, di dang tim. C o nhieu di dang d mdt nhtf vo sinh
ham dtfdi, di dang tai, khoang cach 2 m it qua xa; co ngin.
Trong cdc tdn hai d m it, ngtfdi ta ndi den kha ndng bi
glocom bam sinh, gidc mac md due vd teo thi than kinh.
Hoi chtfng hay thd'y xay ra 6 tre em gdi.
538. P A T A U
539. P A T O N (Dtfdng)
Dtfdi cdi ten ndy (Paton, 1911), ta nen hieu day Id trang
thdi cd nhtfng nep gap vong mac hinh vong cung, xoay
quanh gai thi va vung ke can, do tf phu gdy ra.
283
than ngudi iron cong (opisthotonos). Phan xa thdy d tre 80
sinh ngay tu ngay thuf 8 den ng&y thiir 15 (Esente).
542. P E L IZ A E U S - M E R Z B A C H E R (B#nh)
Trieu chiing xuat hien ngay tir nhufng thing dau cua
dufa tre, r6i nhanh chong nang len cho den siu tuoi, va tu
do benh tien trien cham hon hoic ngirng lai.
Trieu chufng co dac diem la lift cufng tiif chi vdi mat
dieu hoa, mua vOn, run van dong hufu y (tremblement
intentionnel), rung dau va ting phan xa. Co the co tn tre
i -■
284
543. P EL LIZI (Hoi chung)
Hoi chufng Pellizi hay hoi chting day thi sdm co ^inh
due tao phdt (m acrogenitosom ie) la do u thuong than, u
buong trting hoac u tuyen tung. Ca quan sinh due ben ngoai
phdt trien sdm.
Nhting bieu hien ngoai mdt thtidng cd nhti tri tre tam than
- van dong, tran dich nao hodc ddu nhd, stit moi, di dang tim
vk ong tieu hda. Di nhien la hQi chting se ddn den tinh
285
t r a n g g a n n h t f mu d o nhtfQc thi sau khong the phuc hli
dtfac.
Can nguyen sinh benh cua tap hop da di dang nay hdy
con kha bi an. N h ilu gia thuyet da dtfgc dl xuat. C6 vi
nhtf day la mot loan san phoi c£c nhin 16 trung bi cua
t i l n phong ma nguon goc rat khdc nhau nhtf do vi#m m&ng
b6 dao phoi phai, thieu vitamin, nhiim d$c hoSc tia xa
khi con trong tuf cung, xua't huylt trong thai ngh£n,v.v...
Trong mot so trtfdng hop, ngtfdi ta n6 u l£n y£u 16 di truyln
hoac do sai lac the nhiim sic.
(Xem HURLER)
2 86
547. P F E I F F E R (Viem ket mac)
Day la loai viem ket mac cr tre tho, rat hay lay, tien
trien cap tinh va xay ra sau khi bi cum. Benh khoi sau
dSm ba ngay.
Xet nghiem chat tiet rti cho thay co cau - true khuan hinh
thoi tir 2 den 0,5 micron or gitia co khoang sang. True khuan
Grain (-), chung vao chuot lang duong tinh.
548. P IC K (Benh)
La mot the loai sa sut tri tue trutic tuoi gia, tu^n tien
gay ra trang thai hting phan lin 10n hoac tram cam
(depression). C6 ao thi. Benh cd ve do so co rut cua hoi
nao ro nhat la d cac thuy tran va thai duong.
Mat nhan thtic thi giac (agnosie visuelle) va mu dan
din kha hay gap. Ton hai d chdm se gay ra ban manh
ben, dong danh va mu.
550. PICK
(Xem NIEM AN N - PICK)
287
551. PICO
288
554. PIERRE MARIE VA SAINTON (Hoi chufng
Loan phdt xtfcfng don - so hay hoi chtfng Scheutauer
(1871) con cd ten la hoi chtfng Pierre Marie va Sainton
(1897). Loan dang nay di truyln theo kieu troi autosom,
co dSc diem la:
Hai vai cd the bi ldi v&o phia ngtfc, vd ddi khi tham
chi' giap vao nhau.
289
ta ngSn can khong cho no nhim. Su ddng dong n&y
(syncinesie) giufa c0 vong mi (orbiculaire) va dong tii khong
phai 0 ngtfOi nao cung co, ma chi co 0 1/3 so ngtfdi
558. PO M PE (Benh)
Benh Pompe (1933) la mot benh tich glycogen tan man,
chu yeu la d tim, va do suy giam enzym ma tao ra mot
benh tich lipid mo ludi v i glycogen trong mo. Benh roi
loan chuyen hoa o tre em nay, chu yeu gay chiing tim dap
nhanh, tim to va cac dau hieu suy tim, nhanh chong gay
tir vong sau vai ba nam. Co roi loan tieu hoa, giam trtfong
ltfc co. doi khi co ltfdi to (macroglossie). Xet nghiem mo
benh hoc cho thay glycogen tham nhap vio co mong m it
va co van nhan, vio noi mo giac mac v i v io cac te b io
hach vong mac.
290
559. POPEK (Hoi chufng)
560. P O R A K - D U R A N TE
(xem LOBSTEIN)
291
va Schlossmann khong tid'n trien dd'n tdng nhan dp man
tinh va tien ltfgng vin tot. Tuy nhien, ngtfdi ta cung da
c6 neu len nhufng the b#nh chuyen sang man tinh, cung
nhtf tien tdi cd di sic mong m it Fuchs.
Tdc dung didu tri ngoan muc cua cortison tai chd ciing
nhu cua cdc chat tic chd' anhydraza carbonic ldm cho ngtfdi
ta nghl tdi ngudn goc di ting cua nhting ctfn glocom th£ mi
ndy.
564. P R IN G L E
(Xem BOURNEVILLE)
565. P R O W A ZE K (VON) - H A L B E R S T A E D T E R
(Tieu the)
Dtfgc Prowazek vd Halberstaedter phat hien ra ndm
1907, nhting tieu the nay, dtfdi kinh hien vi. Id mot trong
cdc trang thdi cua cdc nhan to' gay benh m it h0t. Thtfc td'
292
Id nhufng tieu the vui trong te bao ndy c6 d benh mat hot
tu nhien va thuc nghiem, va trong cdc benh viem ket mac
co the vui. Cdc the vui bieu mo Prowazek vd Halberstaedter
bit mau tot vdi nhuom Giemsa vd May - Grunwald -
Giemsa, dudi dang nhurng hat mau do nhat. Cdc tieu the
nguyen the (corpuscules el^mentaires) cd dudng kinh 0,25
micron.
B<jnh cdnh ldm sdng thudng cd sut thi life nghiem trong
d 2 mdt, xufi't hi#n sau vdi ba gid cho den ba ngdy tuy theo
loai chdn thucfng (d& vdo lfing ngtfc, gay xuong so, chd'n
thucmg nhilu ntfi,v.v...).
Soi ddy mdt thfiy nhurng dfiu hi$u ddc bi§t, chu yeu Id
phd vdng mac mdu xdm nhat, tdn man, phu nhilu quanh
gai thi vd d ctfc sau. Nhiiu ddm trdn dich ri nhd mdu trdng,
tu t§p lai d vdng mac, ddi khi nhtf nhtfng vdng hoa Id, cd
viin, d canh cdc tinh mach. Cd cd xudt huyet vdng mac
vd trUdc vdng mac, thfiy dtfgc qua cdc ddm dich ri.
293
Sinh benh hoc cua hoi churng chan dong vong mac tCr
xa nay chSc chan la do roi loan mach mau. do benh mach.
Nhieu cSn nguyen co the gay ra hpi churng Purtscher nhu
hoi churng vui lap (crush syndrom) vdi tang cao huy§t ap
tinh mach d vung dlu va nhat la nghen mach vong mac
do md la trang thai hifn dai cua loai b?nh nay. Trong
trudng hdp sau, cac trudng hdp dich ri va xuat huy£t d
vdng mac xuat hi£n trong tti 1 den 3 ngay sau gay d than
xUdng dai nhu xUdng diii, xtfdng chay. Di theo b$nh hai d
vong mac cdn c6 sdc vdi khd thd, tim tai va h§i chting
xu£ft huyet da - ni§m mac. Tang lipid trong m4u va ntidc
tieu cho ph6p xac dinh c h in doan t i c nghen do m d, va ddi
hoi phai to chtfc h6i stfc cap ctiu dac hieu
567. P Y L E (B?nh)
294
Q
568. Q U IN C K E (Phu)
Nhting con phu kich phdt, xudt hi?n dot ngot vd cung
rut lui nhanh thudng thay ro d mdt, doi khi xdy ra do mot
di ting nguyen v l thtic dn, v l vi khuln hodc d§c td'. Kfem
theo nd cdn cd ca loat nhting bieu hi§n di ting khdc nhti
eczema, mdy day, so mui, hen xuyen.v.v... Phu Quincke
thudng cd cd d mi m it vd gay phong mong ket mac it hodc
nhilu.
295
R
Nhting lien quan giai phdu chat che noi lien day than
kinh giao cam vdi phdn sau cua khoang hang, vdi dgng
mach canh trong, vdi hach Gasser vd day than kinh VI
lam sdng to trieu chting hoc ciia hoi chting nay ma ve giri
tri dinh khu thi khong con phai ban cai ntia
- Liet day than kinh van nhan phia ngoai (VI) Id trieu
chting khdi thuy;
- Liet tuan tien day than kinh sinh ba theo thti tu:
nhanh mat, nhdnh ham tren va ham dudi vdi nhanh van
dong;
296
cac roi loan van mach noi hiin Ipii trong benh canh lain
sang.
Ton thuong gay benh cang nang them thi hoi chting
Raeder lai them bien chting liet day than kinh IV va III
Gay ra hoi chting can than kinh sinh ba, chu yeu la cac
phinh dong mach canh trong, cAc tdn thucfng sang chan a
mom xuong da va xuang u tti mui - hong lan toi.
297
Iiien d o nhav sac pho t r u n g g i a n gi Ua n g u u i m u m a u luc
i di tat Nagel i v o i n g Uo i binh thuang. Nhirng ~ai r quan
trong han khi khu test Panel L),- va Farnsworth lnO Hue
cho phep phan biet gitia dj tat Rayleigh va di tat Nagel
(tat mu mau luc).
Hoi churng thin kinh nay ciia than nao t huoc loai liet
nhin ngang (hoi chting Foville) do ton thuang phi a sau cau
nao G6m liet nhin ngang vdi liet nhe ntia ngUoi va ton
thuang cac dudng tieu nao, mat dong van. mat phoi h a p
(incoordination). Doi khi c6 nhting dong tfic m u a vdn v&
roi loan c a m giac cho nen hoi chting n a v la =U phoi hap
mot hoi chting Foville typ II vai mat c a m giac nUa ngUtii,
liet nhe ntia ngUtii cheo va mot hoi chting nua than tieu
nao thAng (mat dieu hoa ntia ngUtii, run nUa than va m u a
van ntia than).
574. R AYN A U D ( B e n h )
Bieu hien a day mat la nhting ton hai tuan hoan vong
mac vdi cac hinh thai khac nhau cua tac nghen mach mau.
NgUtii ta co noi den co that dong mach tting luc. tam thai
298
lam giam thi ltfc, song can ltfu y kha nang co thf* xay ra
tAc nghen dong mach vong mac dan tdi teo thi than kinh.
Vung tinh mach cung co hien ttfdng co hep mach gav ra
huyet khoi. Lanh cd the tac dong den nhtfng con co mach,
va phai tim cryoglobulin huyet.
299
Bieu hien o mdt co nhieu, da dang va thtfc ra da duoc
biet ro (Charleux. 1957).
0 mi mat. co the thay nhufng di dang thac stf. dac biet
la dam roi u than kinh thtfcfng hay d mi tren. tao thanh
mot to chtfc u r^n va dan hoi.
Trong nhufng trtfdng hop khac thi mi mat chi hoi day
len, tao ra mot sup mi gia, hoac cac ldp da d mat phi dai
va co nhieu nep gap to ttfdng d da. Doi khi cdn cd them
su phi dai xUdng cua khoi xuong mdt.
U xo than kinh trong hdc m£t se tti tti gay ra ldi nhan
cfiu; u nay cd the' ung thu hoa. Han htiu mdi gay ra tdn
thtfcfng xtfcfng cua thanh hoc m^t, lam cho mat chat xtfong
va dan den thoat vi nao - mang nao vdi ldi mat doi khi
cd nhip dap va cd cac dau hieu v4 X quang Bieu hien a
nhan cau cung nhieu va dung tdi tat ca cac mo. ngoai trtf
dich kinh va the thuy tinh, ve nguyen tic ma ndi Nhtfng
cau tao ncrvi. nang u va than kinh co the a ket mac, cung
mac, mong mat. Kham bang sinh hien vi doi khi thay
nhurng soi than kinh cua giac mac bi day len. Soi day mat
de tim u than kinh a h^c - vdng mac.
Sau cung, can chu y den sir phoi hop kinh dien cua mot
glocom bam sinh va tat khua't triet, thudng a mot mat.
Nhufng u cua thi than kinh nhtf u gliom va u nguyen bao
mang nao, lan tdi gai thi. than cua thi than kinh va tdi
giao thoa U lan len tdi so nao la tieu chuan chinh ciia
tien luong va dieu tri Sau cung, khong dtfoc quen rang
trong qua trinh tien trien cua cac to chtic u so nao. nhting
hau qua ve mat than kinh - mat co the xay ra doi vdi cac
dudng thi giac va van nhan.
300
576. REESE (IJ mau mao mach)
Reese (1 9 5 1 ) dung ten goi u mau m ao m ach
(hemangiome capillaire) de chi nhufng dam nho len a vong
mac chu bien, gom cac "qua cau" (globes) nho. mau do
khong gay tdn hai nghiem trong cho cac mach mau lan
can, nhung co thoai hoa vong mac phoi hcfp. Ve sau nay
cac duf kien mo hoc da cho phep cac tac gia nop nhufng
phinh gian mao mach nay vao cung nhom vdi benh u mach
Leber va benh viem vong mac Coats.
Trong mot vai trtfdng hop soi dtfefe ddy mdt, ngudi ta
thdy nhtfng n£p gap vdng mac hoac bong vong mac nhidu
hodc it. D iin vdng mac tdt ngd'm.
301
- B id u h i e n n g o a i m a t nhieu va khac nhau
Ton thucfng nao, trail dich nao. tri tre tam than dau
be. vo sinh tieu nao, thoat vj 11A0 ;
Ton thucmg xUdng. nhieu ngon, b a n chan veo. sUt moi,
veo hong;
. Ton thuang tim: hep dong mach phdi, tim to, tam
chdng Fallot, luu tdn 16 Botal. Sau cung 1& nhdng di dang
cua dng tieu hoa nha trit ong, hep ong vfi di dang cua he
thdng sinh due - tiet nieu, bd sung them v&o benh ly da
dj dang rat phong phu n&y mil mpt so ldn trudng hop bi
td vong.
302
3. Cac dau hieu tieu nao m a n o i bat la m a t d i e u h o a .
4. Phan ly album in - te bao dich nao - tuy.
Nhufng trieu chufng khac rieng biet cua hoi chufng Refsum
cung duoc neu len nhu: diec nguyen nhan than kinh. dien
tain do bat binh thuang, dj dang cac dau xuang. mat khUu
giac, benh vay ca (ichtyose).
Ve phuang dien mflt, ngoai viem vong mac s£c to, con
co nhUng dj dang ddng tuf (co dong tuf va phan xa quang
van yeu), due the thuy tinh dudi bao sau va, han hUu, co
liet van nhan hoac ton thuong giac mac.
B^nh tien trien cham theo tting con, cach quang tUng
thdi ky thodi trien tam thdi, thudng Id kha kha quan. Tuf
vong dot ngot co the xay ra do liet ho hap hodc do truy
tim - mach. Theo J.Francois thi hoi chting Refsum cd the
Id trung gian gitia cdc thodi hod nao - vdng mac vdi thodi
hod tapeto - vdng mac phdi hop vdi mat dieu hod di truyen.
3 03
580. R E IL LY
Gdn nhu dong thdi trong ndm 1916, mot ben !a Reiter,
ben khac la Fiessinger va Leroy, cung mo ta mot hoi chUng
mdt - nieu dao - khdp. Trong khi Reiter khong quv no vao
mot nguyen nhan cu the the nao thi Fiessinger va Leroy
cho no la mot bien chufng ciia ly true khuan.
- HQi chufng mdt chu yeu la mot viem ket mac d cd
2 mdt, co cuong tu ket mac va tiet ruf cd mu ma xet nghiem
304
vi khuan khong tim thay mot mam mong vi khuan nao.
Tien ludng lanh tinh. Thirdng mat dau nhufc va sd anh
sang, lam cho ngudi ta nghi tdi sU tham gia cua the mi,
co the dan den viem m ong mat - the mi, viem mong mat
hac mac thi hiem hdn.
Viem m ong mat nay khong khac gi vdi viem m ong mat
- the mi thap khdp; cung nhu loai sau, no co the keo dai,
tai dien va gay cac bien chUng nhu viem giac mac va viem
cung mac.
- Viem nieu dao la dau hieu xuat hien sdm nhat: viem
nieu dao am 1, kin dao, co the bo qua khong biet. No lam
chay ra mot thtf ntfdc trong - nhdy (s^romuqueux) vo khuan.
ViSm khong keo ddi va it khi qud mot thdng; han htfu mdi
cd bien chtfng d bang quang hodc tuyen tien liet.
- Bieu hipn if khdp la cua viem thap khdp, ttf dau
nhtfc khdp dcm thudn den the nang cua viem da khdp man
tinh vd viem ctfng khdp song.
- Cdc ton hai khu tru of nhtfng nofi khac cung cd
dtfdc neu len nhtf d ruot, da (ban d6 lo£t - cd vay, tdng
stfng hod d mieng vd bo phan sinh due), tuyen mang
tai.v.v...
Benh phoi hdp mdt - ni§u dao - hoat dich ndy dd gay
ra nhiiu stf bdn lu$n ve y nghla cdn nguyen cua nd. Ngtfdi
ta n6i tdi vai tro cua cdc mam mong d ruot nhtf ly trtfc
khuan, cua cdc benh nhiem khuan khong dac hieu d nieu
dao vd d co quan sinh due. Gan day nhd't cac cong trinh
nghien ctfu htfdng ve virus nhtf virus the vui (sinh vat L)
vd chlamydozoon m £t - sinh due. Nhtf vay thi cd ve day la
mpt hQi chtfng cd nhiiu cdn nguy§n.
305
583. K K N D U - O S L E K (B enhi
Benh Rendu <189(5 >va Osier (1901) hay la benh u mach
xuat huvet gia dinh la mot benh di truyen hiem thay, di
truyen theo kieu troi autosom.
Bo mat lam s&ng dac trtfng gom hai loai trieu chiing lfi
xuat huyet va u mach.
- Xuat huyet chu yeu xay ra d tuoi day thi vfi trtfdng
thanh. Thtfcfng dtfdi dang chay mfiu cam ttf nhien hodc sau
mot chan thtfong nhe. it khi thay xuat huyet d cac niem mac
khac nhtf d phe quan, dtfdng tieu hofi, ti§'t nieu, mieng - hpng.
306
11 mach ket muc chu yeu la a dang nhung dom xuat
huyet loi it hoar nhieu, trong giong nhu nhUng cuon mach
mau khi soi smh hien vi NhUng phinh gian mao mach a
ini the hien bang nhung u tinh mach nho dudi dang hinh
sao hoac not u, co nhieu a bo' mi.
Bieu hien a vdng mac it thay hcfn, va bieu hien bang
nhUng xuat huyet ke van hoac tUng dam tron. nguoi ta co
cung co noi den nhUng u mach va phinh gian mach. Sau
cung la c l n luu y den kha nang thoai hoa keo vong mac,
va nhUng dau hieu t&ng huyet ap va xcr cUng dong mach.
Hoi chufng Riley - Day (1949) duoc dac trung bdi su kho
tiet nude m it, ton hai he than kinh dieu hoa va cac ton
307
t huong t h a n kinh, trong the benh hoan chinh. gay tu vong
vao khoang 2 0 tuoi
Ton thuong nao tan man bieu hien bdng su thd o bam
sinh vdi dau nhUc, su mat phoi hop va phan xa ma cac
phan xa nay cd tinh chat nhuoc trUOng (hypotonique), tieu
tien khd khan. Trieu chting v l thdn kinh rat phtic tap nhu
co giat, tri tre tam than va non mUa.
308
- Thut 1Lfcfi (glossoptose).
Chan dodn benh, ngodi viec cdn cti theo phan bd dia ly
dich ti, cdn dtfa vdo nhtfng nd't d da, sinh th iit da, vd x6t
nghiem mdu cho thay cd au trung giun chi.
309
588. ROCHER - SHELDON Hoi chung)
ChUng loan san xuong - co Rocher (1913* va Sheldon
(1932) rat hiem thay. 0 tre nho, xuat hien cac ton thuong
khdp nhieu noi vdi cUng va bien dang khop. va ca c ton
hai co nhu bat san co co the gay bai liet hoan toan cfic
nhom co. Dien co ky cho thay bi tat ngam Cac dj dang
ve xuong duoc neu len nhu xop xuong, dinh lien khdp xuong
sudn, xuong ding tay va xuong co tay.v.v... Sau cung la kha
ndng cd nhurng nep gap da d vung nach va a ngdn tay.
Tinh di truyln cua hQi churng nay cdn dang duoc ban
cai; mot so trudng hop gia dinh co di truyen trQi va ldp
da duoc bao cao.
- Mat cam giac giac mac do ton thuang day than kinh
mat (V).
310
Can nguyen, ngoai viem xuang - mang xuang do giang
mai da biet tu lau, chu yeu la cac chan thuang va khoi u
nhu u mang nao va phinh mach.
Hoi chUng nay hoan toan giong vdi hoi chUng dinh hoc
mdt. DUng hang ddu cua benh canh lam sang la nhung
bieu hien ve thi giac va ddng tii do ton thuang cua day
thdn kinh doan trong ong thi. Hoi chUng dugc tao nen bdi
chan thuang va d&c biet la do chen ep bdi khdi u, phoi
hgp vdi hoi chUng liet d khe budm, do dd hoi chUng bieu
thi nhtfng ton thucfng cua tat cd cdc thdnh phdn mach mdu
- thin kinh d dinh hoc mdt.
591. ROMANA
(Xem CHAGAS)
311
Han hUu mdi thay teo toa lan den nUa nguoi cung phia
ho$c a ca hai ben mat
Ngoai teo d mi va hoc m it gay ra lom m it vdi sup mi,
cdc bieu hien d m it chu yeu la nhdng dau hieu cua dong
tu cung phia nhu co hoi chUng Claude Bernard - Horner,
di sfic mong m it ddn thuin hoSc phurc tap ki£u Fuchs.
Trong mot so trudng hdp, ngudi ta th iy cd t<5n thucmg viSm
gidc mac thtf phfit, Ion bd mi.
593. RONNE
(Xem BJERRUM)
312
nay co trong benh G r a v e s - Basedow, trong mot so benh
cua he than kinh trung uang, dac biet la trong benh xa
cufng rai rac. Sau cung la dau hieu Rosenbach thay a nhufng
ngudi de bi kich thich va hay xuc dong.
Dugc cac tac gia mo ta n&m 1962, hoi chufng mdi nay
c<5 tinh di truyln troi autosom va gom bo 3 trieu chufng
sau day:
- Seo giac m ac d 2 mfit, gay trd ngai ldn cho sir nhin
va kho chiifa bang phau thuat. Cdc ch6 md due giac mac
thudng khdi phat d gdc tu mui dudi, sau dd lan ra ck 2
giac mac, nhung thudng vung ria dUdc ton trong.
597. ROSENTHAL
(Xem MELKERSSON - ROSENTHAL)
313
chufc n3ng thudng kin dao Soi ddy mdt cho th.iv nhtfng
d a m xudt huyet phan tan, trdng d giUa (cham Roth), trdn
hoac bdu due, theo hinh cdi xuong (canoe xuong nho). Ddi
khi cac chain co the ton tai biet l a p va bieu hien mot sU
thoai hod co phu ne cdc soi than kinh vong mac. Xudt
huyet duoc tao thanh nhanh chong sau vai gid , roi bign
di, lai xuat hien d chd khdc; dd la nhting hoai tti c6 gidi
han cua vong mac d ngay cdc khuan lac di theo dudng mdu
phan tdn vao ldp stfi thdn kinh. NhUng dam xudt. huyfi't
ldn hon vdi o mau trdng d gitia cung c6 the a phia trudc
cdc mach mau trong tinh trang md due toa lan vd phu n£
cua vong mac.
Cdn phai biet sU giong nhau gitia nhting trang thai vdng
mac nhu the vdi cdi ma ta thay trong mot so benh viem
vdng mac do thieu mdu vd benh bach cau.
- Ton hai cf da bieu hien biet lap trong thdi gian dai,
mai ve sau the thuy tinh mdi bj. Benh da bien dang the
hien bdng nhUng to’ n thuong d da ma sau khi phdt ban thi
tien tdi lam seo xcf. Do dd cdc ton thucfng duoc tao nen
bdi mot sU hdn hop teo va xcf hod da gian mao mach vd
nhting vung cd s£c to hodc khong sdc to. Benh da ndy chu
yeu la d mat, chi tren va cdng chan.
314
- Due the thuy tinh b a m sinh l u o n lu o n a ca 2 mat
va doi khi nhanh chong xay ra sau vai ba ngav. Thirdng
no khdi phat vao khoang giua 2 va 5 tuoi. Cd the bi ngay
luc mdi de. Thdng thudng no se tien trien den due chin
hoan toan. Cd the cd du cac trang thai: due vang. due hinh
dia d ciic sau. Ngudi ta cd neu len mot so trudng hop due
gidc mac toa lan d ca 2 mat hoac viem giac mac bong.
- Cac dau hieu phoi hofp thudng la nhung roi loan
hien bo (troubles des phaneres) nhu rung tdc, long va hoi
trdn sdm, khong cd hoac thua thdt long mi, long may, dj
dang mong vdi ban tay va ngdn tay be.
Roi loan noi tiet chi xuat hien khi den tutfi trudng thdnh
vdi tinh trang gisim n&ng tuyen sinh due vk hdnh kinh
muon, kinh nguyet it, vd kdm phdt trien cdc cc( quan sinh
due d ddn dng. Hiem cd hoi chufng phi sinh due.
600. ROUSSY
(Xem DEJERINE - ROUSSY)
315
Dang chu y la nhting di dang a so - mat: so bp. mui
quap, noevus flammeus cr tran va ham lui ra sau
Bieu hien 6 mdt da dang: khe mi xech ngUdc phia trong,
nep quat da goc mi, sup mi. NgUdi ta cung co noi den due
the thuy tinh bam sinh, khuyet tat (colobome), lfic mdt,
can thi ndng va teo thi thdn kinh. Hai trudng hdp "mdt
trau" da duoc bfio cdo (Braun - Vallon vk Guilaumat). Nhufng
di dang khfic cung duoc noi tdi nhu nhiim khuan dudng
ho hap, di dang long ngUc v& tinh ho&n lac vi.
s
603. SABIN - FELDMAN (Hoi chting)
Nfim 1949, Sabin vk Feldman mo tk mot hoi chung viem
hac - vong mac gia lo khuyet d cuc sau phoi hap vdi voi
hoa nhao va tat dau be. Cdc x£t nghiQm mfiu thong thudng
ve benh toxoplasma am tinh cho phep biQt hoa the lam
316
sang nay trong khuon kho nhufng benh toxoplasma bain
sinh cua tre em.
605. SACH S
606. SACKS
(Xem LIBMAN - SACKS)
607. SAENGER
(Xem ADIE)
608. SAINTON
(Xem PIERRE MARIE - SAINTON)
610. SALUS
(Xem GUNN)
317
611. S A L ZM A N N (Viem giac mac not >
612. S A N F IL IP P O
(Xem HURLER)
318
614. S A N Y A L (Viem ket mac)
Mot. the benh dac biet cua viem ket mac lanh tinh mot
mat do benh actinomyces fSanyal, 1929)
Phil giac mac thoai trien, nhin thay quang mau ong
£nh va phu bieu mo. Do deo kinh tiep xuc khong thich
hop (Sattler 1931 va 1946).
H<ji chufng Savin (1956) g6m nhurng ton thUdng giac mac
loan dudng (giac mac day not va lo£t nong), nhufng bieu
hifn da vay ca va nhufng roi loan di tfng da dang.
319
hoi. Co ca tdng sUng hoa da nang tan man va ton thucmg
niem mac mieng <bach san: leucokeratose).
2. Due the thuy tinh bam sinh.
Ngoai ra, hoi chufng con co nhtfng ton thuong phoi hdp
nhu phi dai mong (chting day mong: pachyonvchie) lun
ngudi, dau be va giam ndng sinh due.
619. SCHAUMANN
620. S C H E IE
(Xem HURLER)
621. SCHEUERMANN
622. SCHEUTAUER
320
- Cac dau hi<*u ve huy hoai tam than: doi khi md
dSu benh canh lam sang bang nhufng roi loan tinh net, vo
cam hoac de bi kich thich, ctfdi va khoc co that,
- Ton thtfdng thi giac: ton thuong vo nao cham va
cac dudng thi giac tao ra ban manh ben, dong danh hoac
mu kieu vo nao co roi loan vung tam ly - thi giac, hoac
teo thi than kinh nguyen phat hay thU phat sau mot viem
gai thi phu ne. T hay co phu ne do U dong. Doi khi cd ndi
tdi nhufng ton thuong van nhan nhu rung giat nhan cau,
liet chdc n&ng va liet than day than kinh. Benh Schilder
- Foix tien trien den tu vong trong vai ba thang hay vai
ba n3m.
624. SC H IR M E R
625. S C H IR M E R (Test)
626. SC H L O S S M A N N
321
da quan tam dac biet den viec nghien ciTu loai thoai hoa
giac mac nay va goi no la degeneratio cristallm ae heredi
taria cornea .
Benh thuang cr ca hai mat va ton tai lau dai mot thi
lire kha tot. Di truyen theo kieu autosom troi va ca 2 gidi
nam nd deu bi. Trieu chdng bieu hien kha sdm va doi khi
co ve bam sinh. C6 due hinh dia a trung tam gific mac:
soi kinh hien vi thay due khu tru d 1/3 trtfdc cua ldp nhu
mo canh mang Bowman; nhdng ldp sau va chu biSn vin
trong. Ldp bieu mo nong vin nguyen liinh. Due c6 v£ nhtf
dtfgc tao thfinh bdi nhdng tinh th i hinh kim, doi khi cd
ong anh do - xanh hofic cd mku trin g nhat. Thtfdng c6
them lan dtfang d ria theo hinh vong tron. Can ltfu y khong
co nhurng dau hieu kich thich, khong co tan mach. Cam
giac giac mac giam nhe.
Cac xet nghiem mo hoc cho thay do la mot stf qua tai
lipit a trong giac mac.
Benh Scholz (1925) tao ra mot the loai xa curng nao tan
man d ngtfdi tre. D6 lfi chdng loan dtfdng chat trin g nao
di sic (leucodystrophie metachromatique), ddc biet la co
stf tich luy chat sunfatit trong te bao than kinh. Trieu
chdng xuat hien a tre em trtfdc 10 tudi vk gom chu yeu
nhdng dau hieu bd thap, nhtf te liQt, li?t td chi, khoi phat
td chi dtfdi trtfdc; mat dieu hoa, dong tac mua vdn, va huy
hoai tam thin se nhanh chong xay ra va hoan chinh b<jnh
canh lam sang.
322
Cac bieu hien 6 mdt, ngoai rung giat nhan cau va mot
it te liet van nhan, nhSm vao thi than kinh. gay viem co
am diem trung tam roi teo thi thdn kinh Mat cam giac
giac mar do ton thucfng day than kinh sinh ba cung dirge
neu len.
Benh Scholz tien trien nhanh va gay tu vong sau it
thang trong mot boi canh day cac trieu chUng mu, diec,
mat tri va liet nhieu ncfi.
Benh nay de nhiim vdi benh Greenfield (xem benh Van
Bogacrt).
630. SCHULLER
(Xem HAND - SCHULLER - CHRISTIAN)
323
631. S C H U R E N B E R G
632. SE ID EL ( A m d i e m )
Am diem Seidel bieu hien stf lan rong cua d iem mu len
phia tren va xuong dtfdi (hinh ngon nen), dac bi^t xay ra
sau tang nhan dp Vdi cdc phtfong phap ky thuat do thj
trtfdng hi^n nay, ngtfdi ta cho day la mpt hinh anh gia tao
(artefact).
634. SHELDON
(Xem ROCHER - SHELDON)
635. SHELDON
(Xem FREEMAN - SHELDON)
324
dudi cf nhirng ngimi gia nua, bi vufa dong mach va can thi.
Xet nghiem mo hoc cho thay do la sir tang sinh cua bieu
ino sac to doi dien vdi cac mach mau hac mac. Can phai
phan biet rach roi ve moi mat nhufng ke van hinh soi chi
dcfn dang Siegrist vdi nhufng ke van mach mau (stries
angioi'des).
637. SIEM EN S
638. SIEM EN S
325
quanh co sSc to. Corcelle va Theodorides nhan m a n h ve
kha ndng bi due the thuy tinh vdi nhijfng dau hieu v k in
mong m^t - the mi va viem giac mac loan dudng kem theo.
Theo cac tac gia nay thi do tac dong cua chan thuong tren
mot ca dia yeu kem sdn va co yeu td gia dinh
640. S IM M O N D S (Benh)
Toan thfin gfiy roc td td, k&m theo giam nfing tuyd'n
sinh due, chan fin vfi rdi loan v l tfim than, ve cfi tinh. Doi
khi toan bo tao ra mot tinh trang thuc su chan &n do tam
than (anorexie mentale).
Ngudi ta co neu len nhdng due the thuy tinh cung nhu
nhdng phan dng roi loan cua dong tuf.
641. SIWE
(Xem LETTERER - SIWE)
642. SJOGREN
(Xem GOUGEROT - SJOGREN)
643. SJOGREN
(Xem MARINESCO - SJOGREN)
326
644. SJOGREN (Hoi chiifng)
Hoi chiifng Sjogren (1935) dtfoc dac trtfng bdi stf thtfdng
phoi htfp mot due the thuy tinh bam sinh vdi tam than
tri don (oligophrenie).
Due the thuy tinh bam sinh a ca 2 mat theo kieu vung
(zonulaire), nhtfng cung co the due toan bo hoac due cuc
bo (due d ctfc).
Cdc di dang khdc, thudng duoc neu len nhu rung giat
nhan ciu, m it be, gidc mac chdp, the thu^ tinh lac chd
vd binh Scheuermann (vi§m diu xtfcfng cQt sdng d ngudi
tri).
Loan dudng sdc to' hinh ludi d ctfc sau SjOgren (1950)
gom nhting ddm rai rac s ic to vong mac phan bo' theo kieu
sau ddy: d tai hodng didm cd mQt quing khong cd sic td
bao quanh nhting hat sic td'; d ctfc sau, sic td bo" tri thdnh
nhting dudng cheo nhau giong nhu nhting m it ludi hinh 6
vuong hodc da gidc cua mQt td'm ludi chdi cd. O nhting chd
cdc dudng b it cheo nhau thi sic td d$m mau hem. O phin
327
vong mac con lai thi gai thi va mach mau d£u binh thm 'i,;1,
churc nang thi giac nguyen ven.
Loai loan dudng vdng mac nay. xay ra trong cung mot
gia dinh, thtfdng cd kem theo tat cam - diec va nhtfng di
dang khac d mat nhtf the thuy tinh tron, can thi. lac m i t
va gian ldi cung mac xen ke. Di truyen cd ve theo kieu
lep autosom.
Kinh dien thay cd thoai hda vdng mac d ctfc sau, xung
quanh hoang diem. Tdn thtfcfng vdng mac da dang, chang
han nhtf s ic to rai rfic, vfi doi khi cd ca nhtfng o teo hie
- vdng mac vdi nhtfng ve sdng nhtf ntfdc bot oc sen (en
bave d’escargot). Cung cd nhtfng chd thoai hda sic to' khong
dien hinh.
- Dau nhtfc thin kinh .quanh m it, d gdc mui, ring, ddi
khi dau lan ra ca nura m|rt;
328
- Nhurng can dau xuat tiet vdi so mui va chay ntfdc mat
cung phia;
- Sung huyet niem mac mui va ket mac.
Hoi churng nay chu yeu la dau nhufc than kinh va xuat
tiet, tien trien theo ttfng can; tiem con hoac phenol vao
hach btfdm - vom m ieng thi hoi chdng giam bdt.
650. SO E M M E R IN G (Vdng)
Vdng Soemmering (1828) lfi mot the dac biet cua due
the thuy tinh thtf phfit thoai triln xay ra sau due the thuy
tinh chin thucmg hofic mo lfi'y the thuy tinh de lai bao.
329
Nhufng mang the thuy tinh con sot lai bi bao the thuv tinh
giuf chat lay d ngang vung xich dao, co the tao thanh mQt
vong kha day va rat due. Doi khi can phai gian rpng dong
tuf de nhin thay ro vong Soemmering
Benh nhan cho biet thi ltfc trung tdm d ca hai mdt bi
sut giam dan de cuoi cung di den mQt hoi chufng hoang
diem cd dm diem trung tam.
Ddy mdt goi len mot viem hdc - vdng mac trung tam
kieu viem, d ca hai mdt vd cdn doi. Vung hoang diem bi
che phu bdi o phu ne gdm cd dich ri vd xuat huyet. Ve sau
'xuat hien mot ddm teo hdc - vong mac mdu trdng nhat
rai rdc nhCfng ddm sdc td quan trong. Mang ltfdi mach mdu
hdc mac doi khi cung bi phd huy, de 1q cung mac ttfng chd.
Gai thi va mach mdu vdn binh thtfdng. Doi khi nhCfng 6
330
teo hac - vong m a c vtfot qua vung b i t o n h a i d a u t i e n L o a i
thodi hoa hoang diem nay tien trien k h a c h a m v a k e o d a i
hang ndm. Benh di truyen theo kieu troi a u t o s o m , m a c
ddu co nhufng trudng hop goi len kieu di truyen lep
653. SOTTAS
(Xem DEJERINE - SOTTAS)
331
Xet nghiem mo hoc cho thay ket qua thien vi- mot u
lanh, bieu mo van dugc ton trong Ton hai gom co, ngoai
nhCfng te bao hinh thoi va bieu mo, con co te bao khong
lo, dai va nhilu nhan; sau ciing, gian phan 'm ito s e ) khong
nhieu va binh thudng.
657. SP U R W A Y
(Xem LOBSTEIN)
658. STAHLI
(Xem HUDSON - STAHLI)
332
trddng c h u bien van nguyen ven. L a m s a d o thi t r d a n g c h o
thay co am d i e m trung tam doi khi r a t rong. S a c g i a c bi
ton hai theo kieu loan giac true xanh - do, x a y ra t r d d c
giai doan mu mau. Tren nguyen tdc thi quang g i a c (sens
lumineux) van binh thirang; dien vong m a c cung binh
thadng, mac du co khi dddng bieu dien dudi mdc binh
thadng (trace subnormal), nhat la vdi anh sang do.
Hinh anh ddy mdt rat thay doi, tuy theo tdng ngudi va
tdng gia dinh. Ton hai dau tien bieu hien bang sd mat
dng anh cua fovea vdi phu nhe, va nhat la co tinh trang
sdc to hoang diem khong deu. Co nhdng sdc dng dnh k h on g
deu giong nhd bot d mieng o'c sen d vung hoang diem.
V i sau, xufi't hien nhurng ton hai sdc to', mfiu vfing nhat
xfim lan vfi vfiy quanh vung vong mac trung tfim. Den giai
doan sau cung thi sdc to tofi lan khdp cd vung hofing diem
ma luc bfiy gid dfi trd nen toi xin vfi teo. Ton hai sau cung
lan ra mQt vung khfi rong mfi true ldn theo chieu ngang
trong vdng cung cac mach mfiu thfii duong.
333
660. STEINERT (B*nh)
Loan dudng co lue Steinert (dystrophie myotomque de
Steinert) (1909) la mot b?nh di truyln va gia dinh. truyln
theo kieu autosom troi, nhung doi khi xuat hien nhu mpt
benh nguyen phdt Nguyen sinh benh cua mot benh ve
ban van dong thin kinh noi nay (plaque motrice neuromus-
culaire) hay con chua ro; co ve nhu day la su roi loan ciia
viec phan huy axetylcholin d dau giai doan co bdp cd.
Benh hay nhfim vao ngudi tre dudi 30 tuoi vfi nam gidi.
Trieu chting gom chu yeu lfi teo ca vung mfit, cd nhai (mfit
bi meo md), vung c8, d n g tay, vung trtfdc - ngofii cdng
chan (dang di chfin ru). Luon luon cd them nhung roi loan
co bop ca kieu co cdng ca luc d cfic ca gap ngon tay va ca
vong cung mi Loan tn/ong luc co noy gay kho khan cho
su gian cd, va khi ta go vao nhting ccf bi ton hai thi se
xufit hien nhting vfinh gd co (bourrelet musculaire).
Cdn cd them nhting ddu hieu loan dudng toan thdn nhu
suy giam tam than, roi loan he thong tim, hoi sdm, rung
long va nhat lfi nhting trieu chting ve noi tiet nhu teo tinh
hoan hofic budng trting gay ra liet duong. mat kinh (30%
so trudng hdp).
Due the thuy tinh lfi bieu hien chinh d mfit, va cd trong
phan ldn cac trudng hdp. Doi khi giam thi luc rfit kin dfio,
va can phai kham rat ky bfing sinh hien vi. Md due the
334
thuy tinh d c a h a i ben va nguyen t h u y k h u tru t r o n g c u n g
mot ldp soi, va tien trien theo be mat Du> thuy tinh
kieuVogt the hien bdng nhufng cham trdng doi k h i r a t nho
nhu hat bui, doi khi to hcfn, giong nhu nui b o n g Due c o
nhieu mau sdc: do, luc vang hoac xanh. N h u n g c h a i n due
nay khu tru d mot vung rat m ong cua cac ldp vo ngay dudi
bao trUdc va bao sau, nhan the thuy tinh bao gid cung
nguyen veil.
Sau cung, cin luu y den su phoi hop vdi nhurng ton
thudng di truyln - thofii hda d day m it nhtf viem vdng
mac sic td' diln hinh hofic khong diln hinh, benh Stargardt
vfi teo thi than kinh.
335
them loi nhan cau do roi loan tuyen gifip Trong hoi chtfng
Parkinson, co the thay dau hieu Stellwag gia
Bien chiing d m it that dfing so. Chu yeu lfi viem md'ng
mat man tinh nang, d ca hai ben, kilu im fing (type
plastique), gay bit quanh ddng tuf ma doi khi phau thufit
vo hieu qua (mong mfit thuc su gfin chat vao the thuy
tinh). Viem giac mac hinh dai bdng ket hop vdi due the
thuy tinh kieu bien chdng. Cho nen bo ba trieu churng viem
mong mdt, viem giac mac hinh dai bang va due the thuy
tinh la dfic tnmg cho benh Still d mat.
664. STILLING
(Xem TURK - STILLING - DUANE)
665. STOCK
(Xem BATTEN - MAYOU)
336
6 6 6 . STOCKEIt
(Xem MONCRIEF)
667. STRANDBERG
(Xem GRO EN BLAD - STRANDBERG)
6 6 8 . STREIFF
(Xem H AL L E R M A N N - STREIFF)
Cf m^t, chu yeu lfi viem mong mdt - the mi (10 den 30%
so trtfdng hgp). Viem mong mfit, doi khi am i, se keo dai
tfii diln, thtfdng d ca hai ben vfi cd the dfin tdi nhtfng bien
chdng nghiem trong nhtf bit quanh ddng tiif, nhfin ap cao
vfi due th i thuy tinh thd phat.
337
670. S T R U M P E L L
671. S TR U M P E LL - L O R R A IN (B en h )
Thudng thay c6 teo thi th£n kinh. C6 thi phtfi hdp vdi
thoai hoa tapeto - vong mac chu bien hofic trung tfim.
Ca hai gidi dlu bi, nhat la d vao ltia tuoi tti 10 den 20.
338
la mot u inach det p h l n g thuang mau do s a m . m a u can
rUUu. Trong mot s o trudng hop thi u chi la n h u r n g cham
gian mao mach nho va tham chi co the that s u n h u nhting
cu loi (tubereux). U khu tru cr nUa mat, vimg phan bo cac
nhanh day than kinh sinh ba, chii yeu la vung day than
kinh mSt Willis. Doi khi u cham vao ca nhUng niem mac
mieng va moi.
2. Dau hi£u of m at thudng la u mach hdc mac hau nhu
luon luon d cuc sau, vung gitia gai thi va hoang diem: u cd
dang mot cham mau xam - t r i n g nhat, hinh dla va khong
s ic to. Thong thuang u khong tien trien, nhung co the ldn
them vfi tham chi' calci hoa, luc dd chup X quang thay
dtfgc.
Nhting bien ddi xtfcfng so - mat dtfgc neu len nhu phi
dai khdi xtfdng mat vfi vdm so.
339
Chup X quang nao bom hch va lam di»>n nao do cho thay
nhufng dau hieu gian tiep teo hoac dau a n a o < hup dpng
mach khong mang lai net dac biet gi ve b e n h n ay
Ben canh the hoan chinh nay (hoi chung Sturge - Weber
- Krabbe), con nhufng the nhe, khong dien hinh. it trieu chufng
nhu khong co glocom (hoi chufng Jahnke, 1930), co glocom vfi
mfit ung thuy sdm (hydrophtalmie) (Hoi chiing Schirmer,
1860), co glocom muon, man tinh mfi nhfin cau khong tfing
the tich (hoi chiing Lawford, 1884) vfi co u mach hfic mac
mfi nhfin cau khong tfing the tich (hoi chting Milles, 1884).
674. SULZBERGER
(Xem BLOCH - SULZBERGER)
340
Hoi chufng xuat hien ttf nhien hoac xuat hien sau khi
dupe dieu chinh mot phan bang kinh hoac bang ph£u thuat,
doi khi sau bit m at chong nhugc thi (Hugonnier).
Hoi chufng Sym onds (1931) tao ra mot hoi chufng tang
ap ltfc noi so tam thcfi trong qua trinh viem tai giufa, gay
dau dau ttfng hoi, phu gai thi tf dong vdi xuat huyet vong
mac va liet tam thdi day than kinh VI (Aimes).
Doi khi hoi chtfng dtfgc tao nen bdi mot qufi trinh vtfa
dQng mach kinh dien d ngtfdi gia tuoi hon.
341
Benh canh da dang, co nhung trieu chung nhu nhu< i.ua
dau (migraine), co giat, cdn nhuoc thj kjch phat. con ngat
thoang qua va roi loan dinh dudng a phan tren cd the.
Bieu hien a mdt la chinh va gan chat vdi hoi chung Huyet
ap dong mach ha, dUdc cu the hda bang phudng phnp do
huyet ap d mdt; se gay ra nhung ton hai nghiem trong a
vdng mac cd 2 mdt nhu djch ri va xuat huyet, tinh mach
gian va cong queo, vi phinh mach (microanevrysme), tan
mach, dong va tinh mach chap noi vao nhau, huyet khoi,
teo hac - vong mac hofic viem vong mac tfing sinh, va nhfi't
la teo thj thfin kinh xufi't hien tir tir. Di nhien lfi dien vong
mac do bi suy giam hofic tdt. Giam thi ltfc mdi ddu kin
dao, dfin dan di den mu lofi. Thudng cd dau nhurc d mdt.
678. T A N G IE R (Benh)
(*) Rubeosis: co tan mach v& mo lien ket a mat mfl'ng mat. thudng
cd trong benh dai thao.
342
thay co dai thuc bao ngam lipid. Co the uf dong lipid trong
giac mac.
679. TA Y
Benh Tay (1881) va Sachs (1887) tuong tfng vdi the hay
gdp nhat. va dtfgc biet nhieu nhat trong chtfng ngu - mu
gia dinh (idioties amaurotiques familiales); dtfgc dac trtfng
bdi stf tich tu glycolipid (benh tf gangliosit: gangliosidose)
x§m Ian cdc te bao hach cua mo thdn kinh gfiy ra stf huy
myelin vfi tfing sinh te bfio thin kinh dQm (gliose). Lipid
tham vao vong mac chu yeu la or vung hofing di£m vfi nhfim
vfio cfic te bfio hach, gfiy thofii h6a teo thi than kinh. Ttf
lau, ngtfdi ta dfi biet tinh chat gia dinh cua benh Tay -
Sachs. Di truyen theo kieu l£p autosom vdi do tham nhfip
ho&n tofin vfi dong thi hofin chinh (homochronie parfaite).
Thtfdng bo' me cung huyet thong. Cdn thfiy cd di truyen
theo kieu khfic nhtf di truyen troi khong deu, nhtfng hiem.
Cdn ltfu y den anh htforng cua n6i giong doi vdi b£nh nfiy,
thfiy nhieu hdn d giong ngtfdi Israel (60 den 80% so trtfcfng
hgp).
Trieu chtfng xuat hien trong nfim dau va din den til
vong vao khocing 2 - 3 tuoi trong mot benh canh co roi
loan thdn kinh vfi mfit.
343
dan. Mdi ddu diia be co tinh trang nhUdc truung luc C(J>
sau do la nhufng trieu chufng cua tang trudng luc dac trUng
vdi co cUng, nhUng cdn co that, tang thinh li/c va cUng dd
mat nao (rigidite de dec6 rebrat ion)
Cdn gop vao trong hoi chdng rong ldn cac chdng ngu -
mu benh thoai hda Norman - Wood va benh Farber.
681. T A Y B I
682. T E M P L E
683. T E R R IE N (Benh)
344
Trong thai gian dai khong thay co cac trieu chufng ca
ndng va ve sau thi lire giam la do loan thi, va loan thi nay
ngay cang trd thanh kho chufa han.
Tfin thuang d giac mac, co the khdm thay ro bdng sinh
hien vi, se lam cho vung chu bien of ngay ria gidc mac bi
mong theo kieu khu tru hodc toa lan vai tan mach d tren
be mdt. Ve sau, xuat hien gian phinh of bd giac mac, vd
duoc gidi han vdi phdn lanh gidc mac con lai bdng mot
dtfdng ke md due.
Sir mong vd gian phinh gidc mac tien trien ddn, cdc
bien chufng c6 the xuat hifn dinh mdt trtfdc mong mdt,
ph6i mong m it tir tir vd ket vdo chd phinh gian. Bien co
ddng so nhd't la thung gidc mac mQt cdch ttf nhi@n hodc
do m$t chfi'n thtfong nho.
BQnh ti£n trien rdt chfim ttf 10 den 30 ndm. X6t nghiem
m6 benh hoc cho thfiy thodi hda tfi't cd cdc ldp vd mdng
cua gidc mac md khong cd mQt ddc diem gi cu th£.
Nguon gdc cua loai loan dtfdng ky di ndy hodn todn
khong bi£t. Benh Terrien khong ttfong tfng vdi mQt b€nh
truyln nhiim ndo vd biet Ifip v i mdt lfim sdng.
Diiu tri chu y£'u bdng ghep gidc mac chu bien, gh£p
mdng hodc thung khi thfiy gian phinh de doa.
BQnh Terry (1942) hay benh xo san sau the thuy tinh
(fibroplasie r^trolentale) Id benh d vdng mac cua tre em
de non, thtfdng dfin den mil loa. Benh co ve nhtf duoc bd
tro th^m bdi stf sir dung qua nhieu oxy d nhtfng tre de non
nuoi bdng long dp. Oxy lieu phdp manh ket hop vdi de
345
thieu nhieu thang (thang thti 6 va thu 7 . can n a n g dUOi 2
kg khi mdi sinh) se gay ra sir hoi phuc kha n a n g tham
hut va sU tdng sinh ciia cac mach mau phdi thai da teo 0
vung ora serrata.
Trieu chUng d ca 2 mfit, va ca hai gidi nam va nU deu
bj. Khong bao gid nhting tdn hai dau tien xuat hi£n ngay
khi mdi de. Bao gid cung cd mot thdi gian tti 2 din 3 tuan
dfiy mfit vfin binh thudng.
Khi khfim, can phai lam gifin ddng tuf tot, vi nhurng dfi'u
hieu dfiu tien la d vung chu bien vfi tao ra mqt trang thfii
u mach, phu ne vfi xuat huyet. Mach mfiu vong mac cd ve
bien doi: dong mach mfinh d£, ngo&n ngofco, cdn tinh mach
thi gian nd. Ve sau, xufit hien chay mfiu, vfi tan mach gay
phu vong mac khu tru. Cho den giai doan nay, cfic ton
thtidng co the thofii trien. Tuy nhien, d nhting the nfng
thi vong mac vfi dich kinh tiep tuc to chtic hda. Giai doan
cuoi cung la phan ting cua mo dem than kinh vong mac
gfiy bong vdng mac hofin tofin, vong mac bi gap lai vfi roi
loan td chtic, ddi khi cham den ca the thuy tinh (dang gia
gliom). Mfit thtidng bi nho lai vfi tiin phdng hep; mong
mfit teo vfi se phfit trien nhting cho dinh ddng tti. Tien
trien ve sau se den teo nhfin cau; tuy nhien ngtidi ta co
noi tdi glocom thti phfit.
Benh tien trien khfi manh, tti vai tufin den vai thang
Cfin ltiu y den tdn hai dien vdng mac xay ra sdm.
Cd nhting the thofii trien cua benh duoc neu len nhti
nep gap di chting vong mac vdi gai thi meo md. dfim due
cuc bo sau the thuy tinh vfi he mach mfiu gian mong.
Thtidng ket hop can thi so cao.
346
Bo nil Terry da giam hot mot cach ro ret tir ngay thac
hien bien phap da phong, dac biet ve mat sa dung oxy
lieu phap, chi dung oxy khi co yeu c£u va vdi lieu lagng
thap dudi 30%. Tuy nhien, benh vong mac dang sg nay
can phai dugc theo doi co he thong va dlu dan cho nhtfng
tre de non.
686. THIER
(Xem WEYERS THIER)
347
c6 teo ca va tham chi thudng hay co phi dai ca Sau tung
la loan truong ltic ca niy xay ra biet lap va khong kem
theo cac roi loan noi tiet cung nhu roi loan tam than.
Can n hin manh den hieu qui dieu tri cua thuoc corticoid
cd the lim lui nhting con dau t ii dien. Do doi khi benh cd
tinh chat dich t i v i sti phin bd theo dia ly nao dd m i
ngudi ta nghl rkng dd l i m0t biiu hifn cd nguon gdc virus
hoic di ting (Qudri).
348
690. TILLING - WERNICKE (Hoi chung
Hoi churng Tilling (1874) va W e r n i c k e (1889) itiung ling
vdi m o t liet van nhan gia - hanh (ophtalm oplegie
pseudobulbaire) hoac gia - nhan ( p s e u d o n u c l e a i r e ) d o t o n
thuong nao vung tam than - van dong (phan sau cua F2>.
Ve lam sang, hoi chUng tao ra sU te liet cac dong tac nhin
theo y muon trong tat ca cac hudng. Thudng cd l i e t theo
y muon cac day than kinh mat, day than kinh sinh ba va
day than kinh ha thiet (liet hai ben mat - ludi - hau -
nhai).
Dfiy la mot hfi chting k ft hop cfic lift van nhan, cd the
d dfiy thin kinh III, IV hofic VI vdi nhting hifn ttiong dau
nhtic dti doi d phia sau nhan ciu. Dau nhtic di theo sau
hofic xfiy ra trtidc lift ma nhting lift nfiy thtic sti d tren
cung mpt bfnh nhfin cd the thay doi tuy theo cfic con.
Hifu qua dac bift cua thuoc coctioid thtic sti lfi mot test
chan dofin - lfim cho ta nghl tdi mot bfnh chat tao keo
kin dfio. Theo ket qua xet nghiem giai phfiu cua Tolosa thi
hf i chting nfiy cd the do sti tham lau hat xung quanh dong
mach cfinh trong d xoang hang.
349
692. TONI (DE) - DEBRE - FANCONI (Hyi chung)
Hoi chting De Toni (1933), Debre (19341 va hanconi
(1936) rat gan vdi hoi chting Lignac - Fanconi iloan dtidng
xystin) va hoi chting Lowe.
Day la mot benh cua dng than rat phtic tap. dtipc dfic
trting bdi chting lun than (nanisme renal) d tre em, xfiy
ra rat sdm vdi nhting dau hifu ciia bfnh coi xtiong do thidu
phosphat trong mfiu.
350
trung mo gay day cac binh dien da va xUdng, a mat, trail,
lam cho cac d lu chi cd ve phi dai, ngdn tay va ngdn chan
nhu hinh dui trong (hippocratisme) (giong benh phi dai
xi/dng - khdp P. Marie). Trieu chufng xuat hien ngay tif tuoi
thanh nien va hay d nam gidi hon. Di truyen theo kieu
troi hoac lep.
Day ldp da d mi mat, d sun mi lam cho mi cd ve stfng
hup va sa xe xuong.
695. TOURAINE
(Xem PEUTZ - TOURAINE)
696. TOURNAY
(Xem CLAUDE BERNARD - HORNER)
351
NhCfng ton hai thi trtfdng nav se dan d^n ban inanh
hai thai ducrng.
699. T R E A C H E R - C O LLIN S
700. T R E N A U N A Y
701. TU R C K
Trieu chiing thtfdng co mot mfit, duoc dfic trUng bdi stf
han che van nhan ra phia ngoai, nhan cau 16m vdi khe
mi thu hep khi dua mfit vao phia trong, do do khi mfit dua
vao phia trong thi nhan cau co rut lai doi khi kha nhieu
va cung co ca dong tac nhan cau dua len tren, hoSc dua
xuong dudi.
352
trang bni nhtfoc cua van nhan ra phia ngoai v a nhan cau
co rut khi cd gdng van nhan vao phia trong. Tren nhurng
con mdt nhi/ the elide hdn la co nhieu s a x a h o a va di
dang ca - day chang.
Hoi churng co rut nay doi khi co tinh gia dinh, kieu di
truyen chtfa ro. Cdn ltfu y la ntf gidi hay bi hern va thtfdng
thay khu tru 0 mdt trai hcfn.
703. TUR N ER
u
704. ULLRICH - FEICHTIGER (Hoi chting)
- Di dang so mat nhu dau ngon hinh thap hoac ddu ngdn,
mui ngdn va rong be ra, tai ngoai di hinh va ham r&ng be;
353
Cuoi cung la nhirng bieu hien o mat nha khi ini hep
va nhat la nhCfng di dang quan trong nhtf k h on g co nhan
cau, nhan cau be va khuyet tat (colobom e)
705. ULLRICH
(Xem BONNEVIE - U LLR ICH i
706. ULLRICH
(Xem MORQUIO - ULLRICH)
354
protein. Theo Urbach thi do la sir roi loan chuyen hoa lipid
nhir phospholipid va dac biet la lexitin. Benh co tinh di
truyln va gia dinh, truyen theo kieu lep.
Trieu churng chu yeu la a da: tham lau not mau vang
nhat va ton thirong tang sdng hda. Tdn thtfcfng niem mac
thi thtfdng a niem mac m ieng va niem mac hau - thanh
quan, gay nen nhurng con kho thd va khd phat am. Thtfc
te la niem mac bi day len do tham lau lipid mau trang -
vang nhat, cd the con bieu hien khac nhu bat binh thudng
ve r&ng va xuat hien dai thao.
Tdn hai or mfit chu yeu la nhCfng not or mi va niem mac.
Ngudi ta c6 noi den nhufng the keo (corps colloi'des) d dfiy
mfit tao nen mot stf thofii h6a kinh d ctfc sau.
355
2. D iec, co ca cam hoac khong cam. la mot <11 c tiep
nhan d ca hai ben va can xung, tren mpt am giai co Lan
so rong Cudng do diec thay doi, doi khi chi phat h ifn
dugc bang phuang phap do thinh luc, su suy giam thinh
giac thay ro han vdi nhUng tfin so cao.
NhCfng cong trinh nghien cdu cua Vien cam - diec vfi
nghien cufu ve diec ciia cac Vien ngudi mu da cho hay cd
khoang 8% phdi hap diec vdi viem vong mac sfic to.
Hien nay, trUdc moi tdn hai ve difn vong mac vfi do
thinh giac phoi hap vdi nhau thi phfii nghl dfin mpt the
tien lfim sfing lu md cua hpi churng Usher.
356
tien trien rat cham nhung hay gay ra nhufng bien chufng
nhu xuat huyet, huyet khoi, viem tinh mach va ton thtfcrng
nao.
TSng do nhdt trong mau di theo vdi tang huyet ap se
gay viem vdng mac tdng h on g cdu (retinite polycyther-
mique) d ca hai mat, thuc su- la m ot tim tai cua vong mac
vdi tinh trang vong mac co mau xanh da den (bleu ardoise);
tinh mach gian ra va rat ngo&n ngoeo, dong mach cung
slm mau hcfn va gian rong hcfn binh thudng. Ngudi ta thay
ap li/c dong mach vong m ac tang. Co the xay ra nhufng
bien chiing nhu phu gai, xuat huyet vong mac va huyet
khdi tinh mach vong mac. Doi khi bi teo thi than kinh do
tic nghen dong mach, do viem thi thin kinh hau nhan
ciu hoac do viem gai thi. Cung c6 thdy c6 cd lift v§n nhan
do tdn thuang nao.
715. V IL L A R E T (H fi chiing)
357
716. VIN C E N T
717. VO G T - K O Y A N A G H I (Benh)
358
NhCfng ton thuong cua bach bien (lang trdng) gay ra tung
dam da mat sfic to dac biet hay a mat va vung hoc mat.
Tien trien ban cap va tai phat cua viem mong mat co
the gay nhufng bien churng dang so; glocom thuf phat hoac
nhan ap thap doi khi din tdi su h6n loan thuc su cua nhan
cau.
Gian dong tti cho ph6p nhin thdy nhting chat dong d
bao trudc the thuy tinh (gid trdc manh) tao ra tinh trang
thuc stf nhu bot cua oc sen.
359
chat dpng sau mang Descemet, va nhCfng chat dong d goc
mong - giac mac va a day treo Zinn.
C in luu y den nhufng ket hop benh ly rat thuong gap;
mot mat la bfnh glocom, duoc Vogt mo ta va goi la glocom
do bao the thuy tinh" (glaucome capsulaire) tien trien theo
kieu man tinh va tham lang; mat khac la due the thuy
tinh theo kieu thong thudng, due vo hay due nh&n trung
tam. Tinh chat m lnh d£ cua day treo Zinn v i nhCfng dau
hieu kin dao cua ban lfch the thuy tinh ddi hoi phli r lt
than trong trong khi tien hanh phiu thuat glocom va thi
thuy tinh.
Doi khi them vao due the thuy tinh nky cdn c6 nhurng
dam due blm sinh nhu due hinh sao hoSc hinh vdng hoa.
Due th i thuy tinh rift nat Vogt thuOng hai m it nhung e6
the chi a mot m it.
Thoai hoa ria theo hinh vanh dai tring (Vogt, 1930) da
la noi dung cua mQt cdng trinh nghien curu xuat sic cua
Michel Collier (1961).
360
Loai thoai hoa giac mac nay xuat hien or ngudi gia tren
40 tuoi; the hien bang nhufng ket the voi mau trdng nhat
phan bo can doi tren hai mat a dien khe mi, ve phia na,
dudi ldp bieu mo giac mac. Co mot khoang trong sang
ngdn cdch giua vung due hinh vanh dai vcfi ria. Benh gui len
hinh anh cua mot viem giac mac dai bang mdi khdi phat.
Loan dudng quanh ria giac mac do lao hoa khong gay
hau qua ve mat chiJc nang va benh ly.
Dau hieu Vogt (1922) tuong ufng vdi sU bien doi mat
cong cua bao trudc the thuy tinh; doi difn vdi nhufng chd
due bsim sinh d mat trudc thd thuy tinh (Duke - Elder).
Due th£ thuy tinh hinh vdng sau dung dap thudng xay
ra d ngudi t r f ; no cd xu hudng m it dan sau it thang.
361
725. VO SSIU S ( V i f ’ i n g i a c m a c hinh \ n.:
w
727. W A A R D E N B U R G - JO N K E R S
362
va gay cam giac nha bi lac quy tu. Mi tren ru xuong mi
dtfdi d doan gdc trong. Do dd gay dinh bd mi a phia trong
vd thtfong hay che lap vung num le.
- Tdng san gdc mui, mat gdc mui - tran va long may
ram d 1/3 trong; long may thirdng giao tu lai d dtfdng giufa
trdn (synophris).
- Di sdc m dng mdt kieu bdm sinh, toan bo hoac tdng
vung. Soi kinh hien vi khong thay m ot ton hai nao cua
mong mdt.
- Bach tang cu c bo d tdc (ddm tdc bac d tran).
- Dii'c bdm sinh gay ra cam tuy theo diec sau, sdm va
d ca hai ben. Day la diec tiep nhan, dnh hudng chu yeu
doi vdi nhufng am thanh tin so' cao. Loai diec nay do co
quan Corti bi ngtfng phdt trien khd ndng, cd dfic diem la
khong tifin trien.
Diiu tra ve di truyln cho thdy h fi churng ndy cd tinh
di truyen vd di truyln theo kilu trfi, khong deu vdi do
thfim nhdp khdc nhau. Cd hai gidi nam nOr deu bi vdi ty
If nhu nhau. Lac chd gdc m it vd diec Id nhufng trifu churng
thudng thdy duoc truyln lai nhd't.
363
dang le bien mat v&o thang thii 7 cua thai Tuv nhien,
mang nay co the tieu bien khong hoan toan. va de lai
nhUng soi c h i n g d ddng tuf. Ton luu nay kha hay gap va
kham bang den khe rat de thay chung duoi d o n g nhufng
soi day nho it nhieu co sdc to, di tU uhu md m o n g d ngay
chd vong nho cua m ong mdt den bao trudc cua the thuy
tinh; d day co the co nhufng cho md due b dm sinh d cifc
trudc bao. Ngay ca d mat bao trudc, ton luu mang dong ttf
doi khi cung tao ra kha nhieu nhufng dam sdc to nho hinh
sao hoac hinh mang nhfn.
Ddu sao cung cdn phai dtit khoat phan b ift nhufng ton
luu mang Wachendorf vdi nhting tdn thuong ket dong cua
viem m ong mdt hoac vdi dinh m ong mdt - the thuy tinh.
Han htiu, ton luu m ang dong tti mdi gay trd ngai cho thi
luc hoac cho van d on g cua dong tuf.
Trieu chting duoc bieu hifn bdng sti pha huy mang ludi
dich kinh cd ve nhu bien thanh ntidc, dich kinh bj bong
ra va 16 chd nhu ctia so (aspect fen#tr6). Soi day mdt, nhat
la d vung xich dao, thay nhting mang mau trdng nhat d
ddng trudc vdng mac c6 chtia nhting dam sdc to va nhufng
chd long bao mach mau(engainements vasculaires;
Ve sau, cd the xuat hien due the thuy tinh lam cham
d bao tn/dc va bao sau. D ifn vong mac va x6t nghiem thich
nghi it bi roi loan. Tuy nhi£n, thi trUOng bi lem khuyet vi
364
am diem hinh vong. Co the bi mot bien chufnp muon la
bong vong mac han la tach ldp vong mac.
Cdc ddu hieu ket mac thucfng khd hay gap, nhat la d
nhufng ngudi bi crioglobulin huyet. B ing cach ap nhiing
khoi nude da len mi m it nh£m, ngudi ta quan sat thay
tuln hoan d mao mach ket mac bi cham lai h&n; ngudi ta
365
thay m ot hoi churng Raynaud thuc sU khu tru vdi dong hat
(courant granuleux).
Bieu hien a vong mac la day mat cua loan globulin
huyet: roi loan huyet dong don thuan xay ra khi an nhe
nhan cau ra phia ben, dong hat tinh m ach. huyet ap d<?ng
mach tam truong xuong thap. T h am chi d on g tinh mach
co the ngtfng lai va dtfng yen, con hong cau thi ttfng luc
dong bo vdi mach dap. Day mat cua loan globulin huy£t
hoac cua paraprotein huyet kinh dien co mdt ve rdt ddc
trung: tinh m ach gian to, cuong mdu, ngodn ngofeo, khong
deu, tifng khuc dam. Tinh mach quanh hodng dilm rdt
gian. Than dong mach ft bien ddi. Rat hay thdy xudt huyIt
vong mac va dich ri, nhung k h o n g co ve nao dac trung cho
benh. Trong m o t so trudng h o p ti phu tinh mach nhilu, ta
co the thay phu gai hoac bong von g mac. T o a n bo nhung
trieu chiifng nay doi khi goi len mot huyet khoi tinh mach
vong m ac hoac tinh trang ngodn ngoeo bam sinh cua cdc
mach mau.
366
truyen cam giac dau va nong lanh, cac d i r d n g g ia o cam,
day than kinh sinh ba va nhan I d m d ( n o y a u a m b ig u ) .
Sau khi benh khdi phat mot cach du- dpi v d i c h d n g mat
va non mda, cac trieu chdng nhu sau:
- Trieu chufng nufa than cua tieu nao d phia ton thuong,
di khong vting, xu hudng nga ve phia bi tdn thuong.
734. WARTENBERG
Trifu chting ciia hoi chting giao ben cudng nao gom cd:
367
- Lift day than kinh III. thuong liet hoan toan. mug
phia vdi ton thuong Phoi hop vdi
- Liet nua ngudi phia ben kia. bao gdm di n h ien liet
Tuy theo sir lan rong ciia ton thucmg can nguyen m«k
hoi churng Weber co the tao ra nhdng tap hop trieu chdng
khac nhu hoi chung Benedikt, hoi chUng Parinaud.
736. W EBER
Dudi cai ten nay, ta cin hieu dd la mpt benh hai cua
da (Weber va Christian, 1925 va 1928) m& nguon goc khong
ro, bieu hien bang nhting not viem dudi da va khu tru d
chi dudi. Benh viem mo md dudi da (panniculite) cd not
nay khong tien den lam mu. Duke - Elder cho biet cd the
xay ra viem mdng m it - the mi vk viem mang bo dao sau.
368
NgUdi ta co ban ve vai tro cua hoai tiif ma bang quang
(cystosteatonecrose) co nguon goc cf tuy.
739. WEECH
Dugc phan lap nSm 1886, true khuan Weeks hien dien
dudi hinh the mot mau que dai tir 1 den 2micron, ngang
0,5micron, Gram am. True khuan nay moc d thach, la thu
pham gay ra mot so viem ket mac; nhat la khi ket hgp
vdi benh m it hot thi no se gay ra nhufng the lam sang
dich 11 rat nSng (benh m it hot Weeks).
369
hoc mui, co loi nhan cau. Nhung bieu hien kh.ic u g>ac
mac, viem thuong cung mac va viein ket mac co bong.
Ton thuong cuc bo gay phan Ung a mang bo dao va
vong mac nhu cac o dich ri va tdc nghen mach
742. W E IL (Benh)
Viem ket mac thong thudng hoac doi khi co xuat huyft. kin
dao xay ra cung luc vdi benh va doi khi di trudc vang da.
Ton thuong mang b6 dao toa lan, trudc hoac sau va sdn
sang xuat hien sau khi bi benh tU vai tuan den nhilu
thang. Trieu chUng cua viem mong mdt, viem mdng mdt
- th i mi hoac viem hdc mac thudng d mot mdt Can nhan
manh sir lanh tinh cua nhUng biiu hien nay. Ton thuong
thi than kinh gay phu gai cung luc vdi phan tfng mang
nao hoac gay ra viem thi than kinh that su, nhung hiem
va ndi dung ra la muon.
370
nay that tach biet nhau ve phuang dien lam sang va nhan
khoa.
V i tiln trien lfim sdng, cin ltfu y den hiem hoa lech
thi thuy tinh khi d in tudi ngtfdi ldn, vd nhat Id h ilm hoa
xuat hi<?n mot glocom tuan tien. Sau cung, can nhan manh
trang thdi loan sinh trung bi d tiln phdng nhu di dang
g<5c mdng - gidc mac,ddy chdng luge, cot song, mdng Barkan
hodc mdng mdt treo cao.
371
744. W EISS (Anh hinh cung)
Anh hinh cung Weiss (1898) la mot anh cong. sang,
song song vdi bd ben phia mui cua gai thi 0 ngtfdi can thi
Co ve nhtf day la trieu chufng dau tien thay dtfdc d trong
thoai hoa h&c mac can thi. Co anh sang nay la do d m it
ngtfdi can thj, phia ben mui ciia gai nho ra han so vdi ben
phia thai dtfdng.
372
- Benh nhan co tim voc be, bo xtfang manh khanh, va
co bo dang nha ngtfdi gia.
- Cung can phai neu len nhtfng roi loan thanh quan nhtf
noi khan tieng, giong noi qua cao (giong kim) va nhtfng
roi loan v§ noi tiet kieu thieu ndng tuyen sinh due a nam
va ntf gidi. Ve mat tam thin, benh nhan thtfdng van binh
thtfdng.
- Due the thuy tinh la mot yeu to quan trong cua
trieu chtfng hoc. Due the thuy tinh do noi tiet a ca hai
m^t, mdi dau gom nhtfng cho due d vo trtfdc va sau, tuy
nhien cung cd ndi den nhtfng due d nhan trung tam. Dau
sao thi nhtfng chd due ndy tdng tien rfi't cham, tir tir vd
se tao ra mot due todn bd d ngtfdi tr£. Cd the cd stf chenh
16ch tir 2 den 3 ndm trong ti£n triln cua hai mdt. Due the
thuy tinh Id bieu hien duy nhd't d mdt, mdc diu ngtfdi ta
c6 neu len nhtfng ton thtfong thodi hda cua gidc mac. Xo
ciing mi doi khi cd th i gfiy ra tdc 1$ dao.
746. W E R N IC K E
Benh viem nao xdm tr€n xufi't huyet Id mot benh rat
ndng, hay xay ra d ngtfdi nghi§n rtfOu; benh do thieu
vitamin B (cong trinh nghien ciiu cua Gayet d Lyon).
HQi chiing thfin kinh bieu hien bdng nhiing rd'i loan
tdm thdn, vd cdm, me sdng vd nhfi't Id ton thtfong van
nhan. Rung gifit nhan cdu Id trigu chiing ludn luon cd, ddu
cho Id rung gifit kieu ngang hay kilu diing. Liet van nhan
373
co nhufng the lam sang rat khac nhau. chdng han nhu lK't
than day than kinh nhat la than day VI, liet chuc ndng
nhin, liet van nhan ca hai ben vcfi sup mi, tao ra bQ mdt
Hutchinson.
Tien trien thudng rat ndng, tii vong trong vong ddm ba
ngay sau khi xuat hien cdc dau hieu d mfit. Trong chting
loan tam thdn Korsakoff, cung c6 nhufng bi<?u hi§n d mfit
nhu the.
Hoi chiing W est la mot the dong kinh rieng biet cua
tre tho au. V l lam sdng, duoc ddc trung bdi nhufng con co
giat d tu the gap (spasmes en flexion) vd ve dien nao do
thi co nhiing con boc nhieu chfi'm s6ng (bouffees de poly-
pointes ondes) ddc trtfng cho loan nhip cao.
374
The dong kinh nay dac trUng cho mot kieu phan Ung
ciia he than kinh, va khong phai la mot benh tu phat co
cdn nguyen dac hieu. Tien lifcriig chu yeu phu thuoc vao
benh cdn. Nhufng hoi chdng ve thin kinh da co ton thucfng
vong mac la mot trong nhUng cSn benh co the gay hoi
churng West.
- Roi loan phat trien nhan cau: nhan cdu be, tat
m^t an (cryptophtalmie), khong nhan cau hoac khuyet tat.
- Bat san d ntia mfit: ngting phdt trien ham dudi, doi
khi hdm tren, di dang rdng va c6 tat mieng rong (macros-
tomie) (tdn thuong cung mang thti nhat).
375
- T on thtfcfng d ot song: di dang cot song co va lung.
Than dot sdng ngtfng phat trien: tat thieu nua dot song,
dot sdng hinh chem. Di dang xuong sUdn: xuong sUdn bat
san hoac thanh hai, doi khi phdi hop ca hai; co the co tat
nUt dot sdng kin (spina bifida occulta).
Theo Saraux thi hoi chUng Weyers va Thier la m<?t hQi
chUng ban 14, ndm gitia tat nhan cdu be vdi hQi chting
cung mang thti nhd't va tat nhan cdu b6 vdi biiu hien d
xa. Ngudi ta cdn chtfa bidt c6 phdi dd 16 mdt b§nh cua
phoi thai hay Id mdt di dang di truyln.
754. W IE D E R M A N N
755. W IE T H E
756. W IL D E R V A N C K
757. W IL M S (U)
376
the pinp ta doi khi chan doan dime sdm u d than (Millet
va cong sU; Flanagan va cong sd).
Kinh dien, can phan biet giufa benh Wilson va benh gia
xd Westphal - Strumpell.
Benli Wilson (1912) tUdng ting vdi mot hoi churng ngoai
thAp (syndrome extrapyramidal) phoi hdp vdi xd gan. Thay
xay ra d tre dtfdi 10 tuoi.
- Benh gid xa Westphal (1883) vd Strumpell (1898) xuat
hien muon hdn. Bieu hien bdng sir run van dong htiu y
(tremblement intentionnel) dti d§i, gid'ng nhif trong benh
xcr cting rai rdc, phoi hdp vdi roi loan di lai, ndi vd doi
khi cd cd xd gan.
Nhiifng cong trinh nghien ctiu hidn dai gdn ca hai benh
nay vdo nguon goc rd'i loan chuyen hda. Dd Id roi loan
chuyen hda ddng do khong cd hodc thieu hut chat xeru-
loplasmin, la mdt protein huyet tUdng cd nhiem vu cd' dinh
chd't ddng luu thdng. Do dd md gay ra sti ngimg dong bdt
binh thudng chfi't dong trong nhdn xdm cua n in so, trong
nhu mo gan va cdc md khac nhu than va mdt. Su tich dong
chat dong nav giai thich cho cdc trieu chting md ta cd thd
chia mQt cach khai quat ra trieu chting than kinh, trieu
chting gan, trieu chting mdt vd trieu chting ve sinh hoc.
1. Trieu chtfng than kinh: thuoc nhom van, ngodi
thdp. Tdng trtftmg ltic ngoai thdp, khdng rdm ro, kem theo
377
nhufng bieu hien tan man d chi. mat. ton thaong den ttf
the can bdng, di lai va cdc dong tac tu chu
Rung theo kieu rung hanh dong ( t r e m b l e m e n t d action)
gay ra nhufng dong tac khong ttf chu chong lai dong tac
ttf chu.
378
tu, thay giam ty trong xeruloplasmin. Di truyen theo kieu
autosomlep Tien trien cua benh van con la rat nang, mac
dau ngay nay no co thay doi chut it nhd su" dung BAL va
cac thuoc chelate (chelateur).
Dau hieu Wilson (1951) la stf tdng cam hoac ngiTOc lai
la sU giam cam giac d vung go ma. Thay co trong qua trinh
viem tuyen le do virus.
Hpi chtfng giam sut m iin dich d tre em, Wiskott (1937)
vd Aldrich (1954) di truyen theo kieu 16p g in lien vdi gidi
ti'nh.
- Eczema
- Giam tieu cau, gay hQi chtfng xuat huyet nhu dai tien
ra mdu, non ra mau, ban xuat huyet, chay mau niem
mac,v.v....
- Nhiim khudn tdi diln d da, phe quan - phoi, tieu hoa
vd th$n.
379
Hoi chiifng dang so nay co the gay tuf vong sau vai ^a
n3m.
Nhieu bieu hien dr mSt duoc neu len nhu viem bd mi -
ket mac kieu eczema hodc lam mu, viem thuong ciing mac
va loet giac mac. Xuat huyet anh hudng den mat nhu chriy
mau ket mac, tu mau hoc mat, chay mau 6 vong mac -
dich kinh. Ngudi ta co n6i tdi su phdi hop vdi Herpes da
va giac mac, cac tdn thuong d mi kieu u mem lay (mollus-
cum contagiosum).
762. W O O D
763. W Y B U R N - M A SO N
38 0
NHA X U A T BAN Y HOC
C h iu track nhiem xu a t b d n :
N G U Y E N TH I K IM l iEn