Carl Friedrich Gauss Werke / herausgegeben von der kniglichen Gesellschaft der Wissenschaften zu Gttingen

Source gallica.bnf.fr / Ecole polytechnique

Gauss, Carl Friedrich (1777-1855). Carl Friedrich Gauss Werke / herausgegeben von der kniglichen Gesellschaft der Wissenschaften zu Gttingen. 1863-1906.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numriques d'oeuvres tombes dans le domaine public provenant des collections de la BnF.Leur rutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n78-753 du 17 juillet 1978 : *La rutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la lgislation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source. *La rutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par rutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits labors ou de fourniture de service. Cliquer ici pour accder aux tarifs et la licence

2/ Les contenus de Gallica sont la proprit de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code gnral de la proprit des personnes publiques. 3/ Quelques contenus sont soumis un rgime de rutilisation particulier. Il s'agit : *des reproductions de documents protgs par un droit d'auteur appartenant un tiers. Ces documents ne peuvent tre rutiliss, sauf dans le cadre de la copie prive, sans l'autorisation pralable du titulaire des droits. *des reproductions de documents conservs dans les bibliothques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signals par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothque municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invit s'informer auprs de ces bibliothques de leurs conditions de rutilisation.

4/ Gallica constitue une base de donnes, dont la BnF est le producteur, protge au sens des articles L341-1 et suivants du code de la proprit intellectuelle. 5/ Les prsentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont rgies par la loi franaise. En cas de rutilisation prvue dans un autre pays, il appartient chaque utilisateur de vrifier la conformit de son projet avec le droit de ce pays. 6/ L'utilisateur s'engage respecter les prsentes conditions d'utilisation ainsi que la lgislation en vigueur, notamment en matire de proprit intellectuelle. En cas de non respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prvue par la loi du 17 juillet 1978. 7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute dfinition, contacter reutilisation@bnf.fr.

GAUSS,

CARL

Friedrich.

Werke herausgegeben von der koniglichen der Gesellschaft Wissenschaften zu Gottingen Tome 1

s.n.

SJ.

1863-1903

=,KV^C,4ii, -S .*>:'

:.

H. $< //

CARL FRIEDRICH GAUSS WERKE

BAND I

B.

CARL

FRIEDRICH WERKE
E It S T E II B A N D

GAUSS

il k i:

r s <; k <; k n kx VIIXHKII

KOXKJLKlIKX

IEiSKLLSCHAFT IX GTTlxNGKN 18C3.

DEI

WISSEXSCHAFTEX

DISQCFSITrONKS

RITH

M E

.w croit

!:

(AIU)LO

FltlDtiRfCO

GAt'SS.

L I I S I A K
1 A ( ( ) MM1 S S I S A V V I) (i K Ii H K I. KI S ( 1 1 KH J , x.

1801.

SEKENI8SIMO

PK1NCIP1

AC

DOMINO

CAROLO

GUILIELMO

FERDINANDO

IWI'XOVICEXSIUM AC U'XEUUKGEX.SIUM ])LC1.

PR1XCEPK

SEHEXISSIME

Ouinmui'

equidem

fclicitati quod

inihi duco.
offemm

quod
sancto

Celsksimo
pietatls mihi ad

nomiiii
ofteio st-ientias

Tro

hoc opus inscriNisi onim

aperuissot.

bori' niihi permittis,

Tua gratin. Sorcnissiinc

ut Tiw
princops,

obstringor. primuni

intraitum

nisi tioao.

perptua ad cjuani
(Juin

Tca

bnficia

studia scmper

niea usque sustontavissciit a>norc dolatus sum. totum partein

scirntinc me devovere hoc volunion lieeret.

inatlicmanon no-

\cheinenti
adeo cas

tuissi'iii. ut suscincre. benijiiitas possem centia de

ipsas
annos

nieditationcs,
continuait'

quanun litcrisque

exliibct. Tua sola

per etfecit.

plures

consignare lmic

quae Quas

ut.

ceteraruiu tandem

curamm

expers,

imprimis

incuniben? Tua munintanta

praestitit. cuiitta, (piae

quum

in lucon cmittero obstncula potiu.s

cnpnrom. Ilaec

editionem

remombantur. gratissima

removit. mente

Tua

me ineisque

conatibus

mrita

tacitaque 1

admirationo

'revuivere,
tait me

quuiu
mimoi

Hstis digui*que
hntid parem Sittio.

laudibu*
sed et

eelbriie
ftctninui

possum.
ignorai

Nimique
puto..saiemwm

tum

suluiii
Tu

esse
couferrt' nis

tain

insignoin
vidcntur romotioro seientiarum

Hbomlitntem
ncque t's i-retluiitur. unmiuui ad iuter humauae

in omtu's
s<'ientis u se quao patrocinio et

qui

ad optimas
ubstrasiorcs Tuo uxclusas vimulum

disciplinas
et tissu. mente u

cxcoli'iidas
vitm* coiiDimTi!

vulgo

utilituto

t|uuiu illa

ipse

intiniuni tissima

iieeessarium

sapieupertinent

unmimiiquo

quae

societatis

prosperitateni

aiijeiidain

peiitissiniti. et gratissimi

pointus

perspexeris. et

(iuodsi laboram
am

Tu. I>rint'ej>.s Serenissime. uoliilissimae scientiae

iudiginini

haut:

libnun. testem, opein

iu Tk am'n quo me

dioatorum
iudicaveris,

iiLsigni ram votis

illo favore, me non

tanidiu

plexus

es,

hund

mcain Imbtii,

inutiliter

eollocasse esse,

eiusque

honoris,

qncm

prae

omnibus

coinpotcin

me faetum

tnilii grntitlubor

l'itIXCKI'S

SEHKXISS1M

Bmnovici

mense

Julio

l!ol.

L'clsitudinis

Tuau sei-vus nddictissirntis C. F. Gauss.

PRAEFATIO.

Disquisitiones quae circa numros

in

hoc opere

contentac fractis

ad eam

Matheseos surdis quae

partent

pertinent,

integros

versatur, vocant

plerumque, cas seligere

seni}>er exclusis. solutioniper num-

indeterminata Analysis quam bus problemati indeterminato ros integros ant saltem

seu Diophantnea,

ex inn'nitis quae

satisfacientibus absolvuntur

docet,

ea quoquc conditione (plerumque adiecta ut sint positivi) non est illa disciplina ipsa, sed potins pars eius valde specialis, ad eamque ita ferc se habet, ut ars reducendi et solvemli aequationes Alad nniversam gebra; Ximirum Analysin. ad Analj/sem quemadmodum ditionem roferuntur omnes quae cirea quantitatum affectiones institui disgnrales possunt ita nmneri quisitiones: integri (tactique quatenus per intgras determinantur) obiectum ARrrmnmcAE proprium constituant Sed quum ea, quae Arithmetices nomme vix ultra artem numerandi vulgo traduntur, et calculandi (i. c. numros e. g. secundum per signa idonea decadicum systema exhihcndi, operationesque arithmeticas adiectis perfidendi) extendantur, nonnullis quae vel ad Arithntcticam omnino non pertinent de logarithmis) vel saltem numcris (ut doctrina non integris sunt propria sed ad omnes o re esse videtur, quantitates duos Arithmetipatent: cae partes distinguere, illaque ad Aritlimeticum olementarem referre. omnes autem
disquisitiones

rationales

generales de qua

de

numerorom

integrorum

aflcctioiiibiu

propriis

Arithme-

ticae Sullimiori,

sola hio sermo

crit,

vindicarc.

Pertinent VII sqq. elegantia

ad Arithmeticam et rigore limitantur. apud

Sublimiorem veteres Biophanti

ea,

quae

Kuclides attamen quod

in Elementis ad prima problematis

l., in-

consuetis opus

tradidit: wlelirc.

itia huius

scientiae

totum

.-G.
imlefenuinuti teni kmin dkatum est,

.
limitas

llAKKAlOi
quaestiones deauctori
si

continet,

atfifieioruiuque luwliotrom consitlcte. tmetationem, sint

ill

subtflitatem suscitant, At quitta quant

ptaesortim

quae proptcr difficultaingnie et aeumfae existimatioquibus illi uti licuit quandam tedcxteritatem postulent,

neiri jiaud muMeiu Kcitiitiiquc spetnli

epoclt&m

subsidiorura

haut* problemata profnndiora

potins

principia

raroque
Histori,

ad eonelusioncs
Mathoseos constituere

generalioresdedxieant:
videtur. quod prima

nimis praetcreaquc hic liber kleo magis

urtis chamctoristi-

cae (,'t Algel)ie

vis

vestipa Longe

sistit.

quam

quod Arithmcticam

Sublimiorem

invcntis

no-

auxerit.

imijuntnlis (ut jiaiit-o.s

gloriao altos

reccntioribus inter quos pnud quidem sed debcntur, plurima vin P. de Febmat, 1,. Elxer, 1,. La Grange, A. M. Ije Gemdue iutroitum abundent sint, ad pcnetrnlia patefecerunt.
huius divinae

pactt'ream^ divitiis profccta quibus ill.

scientiae

apea sin-

ruof<iut.

qtuwtisqiic

Quacnam

vero inventa

}jul}M his gwnnetris Adilitamoutorum mojljui suis

hic enarnure

supcrscdeo

quum

e prnefationibns inox melocis

La G range Euleri nuper editi cognosci Arithmeticis

Algebrnm ditavit possint,

opcrisquc

b ill. Le (iendre in his Disquisitionibus

insuperque

pleraque

laudentur.

l*ropositum blia fidem dedetiin,

huius

operis

ad quod

edendum

iain annos

abhinc Sublimiori.

quinque quas

puparscihic

id fuit,

ut disquisitiones

ex Aritlunctka divulgarem.

tin intt' entitlni

deijuoresumtas

id tompuM pnrtim |>ostea institui, liic s\ priwis initiis propemodum

essc. irt-imum quibus initio a. alii operam

Ne quis vero miretur, multasque disquisitiones monendum

repetitam,
suam iam

navarunt.

esse duxi,

me.

quum

omnium
ninnique

qitaf

quidem in alio

subsidiowni

disquisitionum generi animum applcavi. a t-ccentioribus in hac arena claborata fuerint ignarum. omper quae de his quidpiam comperiro potuissem experteni forte
lubore tune omipatus.

1795

huic

fui* tlaiu
et jier

Kciliw?t vcritntein
se

casu thuurcum

incidi art.

in eximiam 1 OS) quam

esse

quanquum

aritlimotioam

(fuit autem
et

ni fallor
cum

]itilcltcininiu

estimarem

maioribus

connexam

snspicarer.

siunlun spiK-rem, ex \oto re! non

qmi

potui

cotitcutione

in id incubui. rigorosam haruin

ut principia

quibus Quod

inniterctur postquam

pertandem

{l(jniostrationc)nque

nanciscerer.

suticessis^ot. iiutneriiji; pwmis

illccobris quo pacto, Sectionibus

in quatuor luta crant,

ita fui implioitus. ut eas desedum alia sem\ier ea quae ad alia vinm sternebant, huius oixiris traduntur ad maximam partent absoquacstiomun geometrarum laboribus similibus quidqimm vi-

lUiteqnam

de aliorum

PBAKPTIO.

.-

.:

.."

'7= = --

dissent. maiorem

Dein copia

mihi fiieta,

liorum

quidem partem meditfttidftam mpensam esse agnovi: sed eo alaerior, illorum vcstigiis insistons, Arithmeticam ulterius excolere sttului; ita variae disquisitiones in.stitnte sitnt, quorum partem Scctioues V, VI et VII tradunt. Postquam interieeto temporo consilium de fructibus vigiHarum in publicum edendis cepi: eo lubontius, ntihi jieiqnod plures uptabnnt, suadcri passus sum, ne quid vel ex illis mvest%ationibu& prioriliu supprinieivir. ex quo uliorum geoutetrarum quod tum tomporis liber non habebatur, labovcs tlthis rbus, iuAcadetniarum ('ommentariis sparsi, cdisci potuisseut; quod multnc ex illis omnino novae et plei-acque pex* niethodos novas tractatac erant; denique quod oinnes tum iuter se tum cum disquisitionibus tam ureto nexu posterioribus ut ne nova qttidem satis commode explicnri possent, cohaerebant, nisi reliquis ah initio repetitis. Prodiit

snmmorum ingeniorum scripta mearm rebus dudttin trausactis

evolvedi,

interea

opus

egregium

viri

iam

antea

de

Aritlunetica

Sublimiori

ma-

nopere meriti, Le Gendre Essai d'une thorie des nombres, Paris a. VI, in quo non modo omnia quae hactenus in bac: scielltia elaborata sunt diligenter collegit et in ordinem redegit. sed pennulta Quum lue liber seinsuper nova de suo ndiccit. rius ad ntanum mihi pervenerit, postquain inuxima operis pars typis iam exscripta eius mcntioncm inanalogia occasioncm dare potuisset, iicere licuit; de paucis tantummodo locis quaedam observationes in Additamentis ndiungerc necessarium videbatur, et (.'andidissimus quas virhumain.ssimus bnigne ut sjjero interpretabitur. Inter incntis huius aiinuui esset; nullibi, ubi rcrum

protracta est, non modo cas investigationcs. quas sed quarutn proinulgationcm (|iiidcm iam antea susceperani, in aliud teinpus differro constituera) ne liber nimis niagmtscviidvret, ulterius continuavi, sed plures etiam alias novas aggressus sum. PlurcK quoque, quas ex eadein ratione leviter tantum attigi, quum tractatio uberior minus necessariu videretur (e. g, eac quae itt artt. busque quae propter 37, S 2 sqq. aliisque generalioribus in Additamentis amplitudinem quae de art. Sect.V locis troduntur), jwsteu luce perdignoe videntur 300 resumtae locum sunt, liber disquisitioni(Conf. etiam dederunt

iiupressionem usque iu quartum

operis.

quae

pluries

interruptn

variisque

inipetli-

dicuntur;. Denique quum in longe mains quam exsi>ectaveram

praesertim rolumen excres-

''

"

"

"-'

.i

PHAEKATO).

-=.v

st.

pliira

quae

ab initia

cUtestinfttrt vohtminc cuiusvis facile

'erent.

interque

ea totam atque vesecnre unis

Setiouem

oehimm

iam in hoc .une pflssira de roiigruentiM algebmicis (juae rolunien huic acqnalc sio mlorit.

wmraeinorntr, gradus rxplebunt. continet) publici

txaciafinm oportttit.

gnrale! Hacc onmia. oeco-

fient,

quainprimnm

Qm>d. usu8
sutn.

in j>hn-ilnts est.

quaostionibuii por quam erutnc fieri potonit sive

tlifticilibus sunt

demoustratiouibus

synthetic-is brovitatis studio

nnalysinquc

tribuciuhiiii

cui quantum ciraili.

supprossi, iinprimis consnlcrc oportcbnt.

'l'ia-Di'ia trnctatur. unico ipso erit,

divisionis qiddcin

|M)lygouoniin sunt: quas

rogiilarium

qune attumen

in Scct.

VII

pvr h* ad Arithuicticam Subliniiort vcritates petonda novas.

non pertinct. quod ex hoc forsan

ex Aritlnuotien

eius prbwipia tum inexgi'ometris hauritc licuit. ipsis

.sjjootatuin Sfrnttis fore

quantum

fonte

spcvo. de qnibus equidem placeaiU.

H(><- sunt. est iiidimre. corcli

lectorem inagis qime \d

prneinoucrc opto. qiuun

volui. utiis, desiderata

De rbus quibus

ipsis

non meum incrend

Xiliil sunt.

scientiarum

menta

Iiaetenns

expient,

vel aditmn

nova aperiunt.

DISUISITI0NE8

ARITHMETICAE

KEC'TJO PRIMA
DE

NUMERORUM

CONGRUENTIA

IN GENERE.

A'umeri

comjrui,

moduli, 1.

retiua

et nonresidua.

Si namerus ffrni dieuntnr, oriun

a numerorum incongmi:

b, c differcntiara ipsum

metitur.

et

c seamdvm l'terque

a counume-

sin minus,

monhm

appcllamus.

b, c priori in cnsu alterius resiimtm, in posteriori vero nonresidiium vocatur. Hae notiones de omnibus numeris tam positivis integris quam no^ativis ') valent, vero ad fractos sunt oxtendendae. aequo E. <j. il et -f- 1 i sccundnm 5 sunteongrui; mocluhun 7 secundum modulum 1 1 residuum, ipsius +15 seuiulum modulum oiunis 3 vero nonresiduum. numerus tamquam Ceterum quoniam cifrnm numerus modulum quisqucnique nietitur, cuaque sibi ipsi congnius

secundum

est spectandus.

2. Omnia comprehenduntur.
tionum quas post

Dumeri

dati

a residua

secundum

modulum integrum

m sub formula indcterminatimi.

demonutrari possuut-

a-km Proposised

dsignante
trademus

k numerum
facih'ores nullo

negotio

hinc

istarum

quidem

veritatein

aeque

facile

quivis

intuondo

poterit

}M>rspicen>.

Modulus mnnifusto semper abmlute i, o. sine omni signo est Miinemlus.

10

DE

NUlEROKCM CONOttUENTIA

s, KumMi-umcongi-uentiam hoc sigio, ubi opus prit in elausalts aduhgentes f 6 3. Theoiusia. Propositis a, aHeque A, illorm tanttim. Sieniiu aUqnis m numeris integris a+l, +2

in poster umdeiotabimus.modulum s 9 (motL5: 7=15 {mod. t i ) *).

successrm

1 rt-f-m fmie seeundum modulum m eonmus erit,

et quidem unicus

integcr, crit a~A, sinfractus, sitintegerijroximenmior, faut ~ quando est negativus, proxime minor, si ad signum non respiciatur) k, cadctqae inter a et +>, qunre erit numerus quaesitus. A-fan Et manifestum est ominter k~ et nes quotieutes sitosesse; quare k+\ i^ -^ etc. plures quant unus integri esse ncqueunt.
liesiduu minium. 4.

Quisque

igitur

numerus residuum [m 1),

habebit quae

tum in hac serie, residua

0,1,2,

.tu patetque.

l,

altenun negutfowm. bina semper dari, positivum alteram, Quae simagnitudine sunt inaequalia, alteram erit <~, sin secus utrumquc =' non habito. l;nde patet, quemvis mimeruin .signi respectu residuum Italien1 moduli semissem non supcrans quod absolute minimum vocabitur. secundum modulum E. y. i'i minimum positivum 5, habet residuum 2, 3 vero residuum minimum negativum; quod simul est absolute minimum, -|-5 5 secundum modulum 7 suiipsius est residuum minimum positivum. 2 negativum. siinulqtte absolute minimum.
eleiiieiitmv* 5. de

tum in hac, 0,-1,-2 nisi o 'fuerit residuum,

minima dicemus,

J'rojin.iitiuiu-.i

cungruentitH.

Ilis notionibus stabilitis fronte se offrunt colligamus.

cas

numcroruni

congruorum

proprictates

quae prima

) Hoc ijfiuim propter miijnmn nalogiam duae inter aequalitatcm iiivcnitur wloptaat<|U coiigrueiitinm vimus. 01) candem cnussam ill. I.c Gendre in comment, infra saepiu laudanda ipsum autjuiifitatw nignum pro congruentia retinuit, ((iioci nos ne wnbijfiiitns oriatur imitari dubiturimus.

'

I GKNKK, '

--

JJ --

Qui numeri secundum modulum composition sunt congrui, eiiam seeimdum quemtris eitts divisorem cmgrui. tmmeri tidem numro mimdnm eundem modulum sunt congrui, inter se Sipkres eundem modulum1. erunt congrui (secundum Haee modulorum Ntmeri cmgrui identitas residtta etiam in sequentibus est subintelligenda. minima /talent eadem, incongrui diversa. 6. Si habetitur secundum Si quotcunque numeri A, B, C etc. totidetnque alii a, h, e etc. illis etc. modulum qnemcunque congrui B~b A^a, etc., erit A-B-C+ A=a, J3=fi, erit A~B=a~b. 7. Si A=a, ibi eritquoqtte kA=ka. casus particularis Si k negativus. AB^Ab~ba. propos. art. erit k poSi k numerus praec, sitivus, Si ponendo adeoque A=a,

etc. =

a+4+c-f-

hoc est tantummodo positivus, A=B C etc., a=bc ete. kA~ ka, erit unde kA = ka. Namque 8. AB^ab.

B=b,

Si liabenUir quotcunque numeri A, B, C etc, totidemque alii a, b, c etc. his B^b =abc etc. etc., producta ex utrisqtie erunt congrua, ABC etc. congrui, A=a, et ob eandem rationem ABC^abc; Ex artic. praec. ABab, eodemque modo quotcunque alii factores accedere possunt. Si omnes numeri a,b, c etc., habetur A, B, C etc. hoc theorema: nec non respondentes aequales assumuntur. Si A=a et k integer positivus, erit Ak^ak. 9. Sit X functio algebraica indeterminatae x, huiusfortnae vero integros modulum qnemcunque conerunt. 2* a, b, c etc.

designantibus non negatixm. grui tribiamtur,

Aaf-Bxb-{' Cxe-etc. A, B, C etc. numros integros quoscunque; Tum si indeterminatae valores fmetionis X x valores seeimdum inde prodeuntes

congrui

12
Snt eodertiquemodo 4T+-B/+ (.'etevum indeterminntarum facile p valons # eongriu = lit/1 T+etc.

nts jrFMKHoimM coKomnetittA

ipshis etc. x. Tiimexart.praee.S^a Hinc =
yl/+/i/4.C/-fotc. Q.

et

Af^Af,

D.

inteiligitur. possit.

quomodo

hoc theorema

ad functiones

plununi

extendi

10. Quoilsi luc funcHoins post

currunt:

igitur X

pro

v oinmvs

numori

integri

consecutivi

substituuntur,

vnloresin qua itcvuni rcformata. ipsius i.c. X

ad residua m terminoruni

miuimn

rcducuntur.

Imee seviom constituent, iidem termini

erit

intcrvallum
sive haec

dsignante
m

m modulura)
infinitifs

sorios

c>x

ptrimln

terminoruni

repetitn.

Sit e. g. liaec 1

a-3 8.1-+G niininm in infiuitum tribuuntur,

est.

et

ni >; tum pro suppeditnnt. eadem alios 1,-1.

,f=0,

2. :t etc.. valores ubi

resiclua

positiva

X. 4, 3. 1. 1 etc., rctro

quiim

priora ipsi .r in tota

4, 3. 4. 3 negativi
nmiiifestum

repetuntur;

atquc periodus quam

si series ordine qui hanc

continuatur,
inverso

valores undo srie

terminorum

prodit

terminos posse.

periodum

constituant

locum

habere

non

11.

In quetnimis -|-4 non

hoc igitur u, aut numros (ieneraliter ,v, huius

exemplo 2.

X neqvic l'iulcsequitur, et proin,

0,

neque

=2

inod. r> ficri ** S>4-0 per numros X=0,

potest. = o, rationales X

nmltoKv solvi functio

ncquationvs utinotum est,

et a?

=0 per posse.

integros

incognitae

perspicuuiu formae y+.l^f

est, acquationcm

quando

7j-f-etc. positivus. 'ad quam

+ N
fonnam omnes aequationes

A, H, t'pto. algcbraicas tiae

hic

integri. reduci
secundum se nobis

atquc

w intpger

jioxse constat
ullnm obtulit,

radicem

rationaleru
satisfieri nequeat,

nullam habere,

si congruenquod ex hoc eerte

X^O
sponte

modulum

Sed hoc critrium, l'oterit utilitatc

in Sect.VIII

fusius

pertrartabitur. investigationum

specimine

notiuncula

qualiscvuiquc

de harum

efformuri.

--t>ffiE5EERfi.Qmwim ajiptiifitunrm

' "

Jjj--

'

12.
Theon-matilnis soient per miitati + + etc.. etc. innitimtur, 9. 11 aut nlios in hoc capite traditis eomplura motlulum propositus quao in aritlnneticis numeri numeri doceri pxo]jotti e. g. regulae numros. qnare ad cxplorandiun Seaimlum si mimeras divmbilitatcm 9 omnes luilxt

nuit cougruoe: idem rauditum

formatn 9 tlahit,

Kl potestates + 1 0 ft-f 1 oor -f t-fc c sine

minimum est,

seeundnm si figurae

mocluhim singulac

quod

I iincr manifestum luoi quom residua et contra. II. loo occupant

numeri hanc

decadicc

oxpressi

respectu fadcni

mldnntur,

summam

minium

prnebere. Idem

livisiliilis, moditlum tonnaidabit oipio tionem datis testates cunduui

adt'o<iuc hune etiam de divisore 10**=

mmiorumquo propositum jxr !> dividi posst;. si illa per 9 sit 3 tonendum. (Juoniam senmdum = io = | residuum ctimmeroK minimum prin-

= 1 ont

gpnornlitor sccuudum

1, I0*t+l

o+loA+iouc-f-ctc. quod oinuia ab~c similia etc.; praeceptu umte

moduluni

11 idem dwivatur.

rgula nota protinux facile deducuntur. petenda vulgo est ratio

Ex eodem

Nec minus operationum sunt

ex praeeedentibus arithmetienrum subtnctionoin

substitiiuntur

regularnm

quao

ad verifica-

commendantor. nuUtiplicationem

Seilieet aut

si ex numeris ad pose-

alii per additionem, deducendi:

clevationem
ipsorum minima

datorum

loco

residua

modulum

arbitrarinm hos. uti modo illis.

;vulgo

9 aut

11, quoniam residua

in nostro

systemate

deca-

dico seciuidum meri bent: iiinc oriundi quod

nisi eveniat, haec

tain facile possunt inveniri Nuqui ex uumeris propositis dedneti fuerunt, eongrui esse devitium in calculum concluditur. irrepsis.se similia abunde sint nota, diutius lis immorari super-

ostendimus,

miuni

Sed quum Ibret.

hisque

SKCTIO

SECTNDA

DE

CONGRUENTIIS

PRIMI

GRADU8.

Theoremata praelimiwtria de numerit pHmh,factoriwi etr. 13. TnEORKMA. Prodnctum per hune primum Sit minor Dem. itaut numeri enim p dabitur, Si dividi et nequit. ta positivus 6=0 </>: tum nullus numerus positiviis h ipso p e duobus mtmeris positims numro primo dato minorilnts

primus,

ita ut sit quis

(mod. supponamus omnos b, c, rfetc. <ip, dari numros Sit omnium minimus b, ita ut omnes sint destituti. Manifeste erit b > 1 si

neget, etc. hac

a is 0, ac= 0, rf=0 ipso b=\. b minores foret

-inod./1'.

proprietate

Quare p tamab=a<Cp [yp.), adeoque per p non divisibilis. mb b dividi non poterit, sed intcr duo ipsius b multipla proxima quam primus per lam b' numerus positivus b cadet. Sit p~-mbz=b', et [m-+-\ et <i. eritque 6=o art. 7.. et hinc, 6=0, quoque mod. p), habebitur quia supposnimus, i. c. b' inter numros b.c.d stibtraliendo ab ^ = 0. crit a pmb =ab'=0; b sit minor. licet ininimo oonun Q. E. A. etc. referendus,

i
E

14.

Hi ne per p dicidi

nec

b per

Humentm

primum

dividi potes t

etiam

prodnctum

abfJ

van poterit.

TOBOBMATA

M SiHiiaS

PIUMI8.

15

Sint quorum

mimerorum erit

a, bt secundum

madulum

rsdua

minima

positiva

.S.

0 :%>.) Iam si csset 6=0 imod.p), foret quoque, propter ad = 0, quod cum thcoremate 6=a#, praec. consistere nequit. Huius tlteorematis demonstratio iam ab Euclide tradita, El. VII. 32. Nos tamen omittere eam noluimus, tum quod recentiorum seu ratiocinia tomplures neutrum vaga pro demonstratione seu theorema venditaverunt, omnino praeterierunt tum quod iiidoles methodi hic adhibitae, enodanda qua infra ad multo reconditiora uteniur, e casu simpliciori faclius deprehendi poterit.

J5.

Si nullus tmmerorum productum abcdetc.

Sccundum artic.

a, b, c, d etc. per numerum primum p divkli potest, etiam per p dividi non poterit. praec. a b per p dividi nequit ergo etiam b c; hinc b c tf etc. JC.

Theorema. resotvi potest. Dem. dmentis

Nummts

composites quicunque unico tantum

modo in factores

primos

Quemvis

constat,

rumque supponitur etc.. dsignai! tibus

in factores primos resolvi posse. ex compositum sed pluribus modis diversis fieri hoc non posse perperam pletacite. Fingamus numerum A, qui sit =a6ec"f compositum a, b, c etc. numros primos inaequales, alio adhuc modo in fac-

numerum

tures primus esse resolubilem. Primo manifestum hoc factorum est, in secundum systcma alios primos quam a, b, c etc. ingredi non posse, quum quicunque alius primus numerum .4 ex his compositum metiri nequeat. Similiter etiam in secundo hoc factorum systemate nullus primorum a, b, c etc. deesse potest, quippe qui alias ipsum J. non metiretur Quare hac binae in factores resolutio(art. praec.). nes in eo tantummodo difterre possunt, quod in altera aliquis primus pluries quam in altra habeatur. Sit talis primus p, qui in altera resolutione m, in altera vero Iam deleatur ex utroque sitque *>: factor p, systemate vicibus, quo fiet ut in altero adltuc m vicibus remaneat, ex altero vero omnino abierit. I. e. numeri duae in factores resolutiones habentur, quarum altra a factore p prorsus libra, modo demonstrnvimus. altra vero m n vicibus oum continet, contra en quae >ivicibus occurrat,

I<>

DE

CONGKDEmiS

PKJMI

ltADl'S.

t7.

Si itaque
iuter fnctores

numcrus

composites
B.C.Detv.

A est produetum
aliosessenonpos.se,

ex

H, C, D etc.
quant qui

patet.
otiani

primas

numerorum

sint

iuter

factoms
oecurrere

muneri
dfre,

.1,

et quemr
quoties in A.

horum
Hinc

fuctorum
colligitur

toties
critrium,

in

li,

C, 1) etc.
utruin nu-

couiuuctim

nierus primos,

B aliuiu

.1

mctiutur

necue.

Illud quum

evuuict. ^1;

si

ne([iit> alios conilitiouum

factores si aliqua et clv.

involvt. ueque ullum piuries b ipsmn dficit, A non metietur. Katili' hinc cakuli conibinationum
desiRiiantibus ut supra a, b, c etc.

qiutrum

uuxilio
primas

derivari

potcst, .1

si

A = h* tf' haberi'

numros

diversos etc.

+i; divisores diversas,

inclusis etiam

(+r Y+i, 1 et A.

IS. Si igitur etc.

sive

A = a*b*ct patet
primos.

etc.. .1 et

K=k%?n? Il

etc..

atque commuuem

priini

a, b, c etc. i non hubere.

omnes
inter se

diversi,
esse

divisorem

praeter

Pluribus itn deterainatur.

puntur nullus pntnurntn ii, qui

numeris

A, B, C etc.

llesolvantur
omnibus crit singulis uumeris omnibus

maxima omnibus annmunis meiimru propositis omnes in suos factores primos. atque ex his excerA, B, C etc. 'J'um sunt communes quoties quisque si tales Jiorum non adsunt, tactoruru

divisor in

commiuiis;.

il,

13, C etc.

contincatur.

sive ~rral! dinlrairsiaarc-s in sirll;uli~ singulis habent

quaesita.

A, D, C etc. tur

Imbeat, adnotetur. Tandem quisque dimcnsioncs omnium quas in A, B, C etc.

ex iis. quod crit niensura communis

factoribus mininiae.

primis

trilmau-

componaturque (Ueidtmx desideA, B,

procluctum

Quando ratur. Cote, A, B, dividuus JSr. veniendo siones erit

vero

numemruut

A, B,

C etc.

miniums numeri diiueusio

coinmmiis

ita procredendum. aliquem Cetc. metiuntur. habet

Colligantur tribuatur sicque

omnes cuivis

primi.

qui numerorum quas confietur.

omnium

in numeri.s quod erit

maxima,

ex omnibus

productum

quaesitus. A= 504 = 23337 ii^= 2SS0 = 2 :js divisorc connnuni maxiino habentur factores uudefiet =233=72; Sit 5 C'=bG4 = 2533. 2, 3. quibus Pro in~ dimeuminimus

primi

3,2 tribuendi; 2n335.7 = 6O-JSu.

dividuus

vero communis

THEOBEMATA 0E NL'MEIUS PHJ>H8. Uemonstratioaes problemata non detur, solvenda ex dmentis proptev sint, quando notum. fadKtatem numerorum omittimus. CMernra

\-j quomodo haee in factores resolutio

A, B, Cetc.

19. Sinnmeri etc. d k a, b, cetc. ad alium k suntprimi, factor etiam prodnctum primus cum habere ncquit, 6c etc. ex art. pmec. k k ex illis abc primum est. Quia enim nulli numerorum te etc.

a, b, c etc.

est commu-

nis productumquc factores alicuius torem primus. Si numeri etiam productum Hoc aeque abc etc. divisor primum

alios factores a,b,c etc., non habebit.

primos Quare

numerorum communem a, b, c etc. facile

productum

quum qui sunt etiam cum k fack ad abc etc.

inter se sunt primi ex illis numerum k metietur. ex artt. 17, t derivatur.

aliumque Sit

singuli

metiuntur:

enim quicunque

producti

n vicibus, manifestumque prmus p, quem contineat est, aliquem numerorum a, b, c etc. eundem hune divisorem n vicibus continere debere. Quare ctiam k, quem hic numerus metitur, n vicibus divisorem p continet. Similiter de reliquis producti te etc. divisoribxis. Hinc si 'duo numeri m,n sectmdum phres modulos inter se primos a, b, cetc. etiam seamdum productum ex his congrui erunt. Quum enim mv , b, c etc. sit divisibilis, etiam per eorum productum per singulos dividi poterit. si a ad b primus et ak per b divisibilis, crit etiam ak Deniquc per b dimibilis. ak tam per a quam per b Namque quoniam divisibilis etiam per <' dividi ub d, 'd' poterit. i. i.c. e. ^=4 potcrit. ~==~ critinteger. mit congrui 20. Quamlo ost patentas dtiisibiles. les, Numerus Contineat vicibus;
stratur.

A a'1 b' c1 etc., aljtta, enim puta k alios

a, b, c etc. numros p-rimos inuequadesiynuntibus =& mnes expimentes a,ti,yctc. per n erunt factores primos a, b, c etc. quam k" sive A hune 14 f~ etc. integros non involvit. w'

factorem quare

, a' vicibus, continebitque na'=a. et Il. integer. Similiter

factorcm

esse demon-

18

de coxaiinrns
ai. Qttfindo a, b, c ete. singuli sunt inter

pbiMi obadks.

se primi, similes

et productum potestates

abc etc. erunt

potestm

nliquu,

puta

etc. numros designantibus a = i>'m?jr etc., l,m,p primo.s diverses, nullus numeronim abc b, c etc. quorum per hyp. est factor Qnare productum etc. fnctorem factoront m etc.: hinc implicabit vicibus, vero jw vicibus (art. praee.) A, p. n etc. per ta divisibilcs L qa integer. Hncc propositum Similitcr de de reliquis
primis

=k" Sit

nmnen a, b, c ete,

adeoquo 1 p" etc.

= lHmn

b, c etc. praemittenda convertinmr. erant; iam ad ea quae finem nobis

numeris

propius

attinent

22. Si tntmeri a, b per j atium li divisibiles secuiutum modidum m ad k pri-

MMN<sunt muni A'MM<CO~Mf congrui Patet enim uvt.W)) Si autem nlunl mum tam
nt = l' hinequeper

et secundum eundem sccat~tdttna etr~tcle)n modtilum mudatlutrt cimgrui ffM~. C~ T cungrtai mut. v b per k divisibilem fore, noc minus per m [hyp. erit, i.e. erit f=/. na et k liabent ~nmqtui Namque
rn =, j

quart? maxi-

jier

e, 1. per

erit k

m clivisibilis manentilms reliquis Il G ~mod. mod.

j=j

^mod. m). divisorem inter inter f~

r am S",

communem se se primi. primi. 1)er x, per

At

III. et
L JsJ mod.

At

~6 i>

qualn quam
I,rn

lu'r per
i. e.

l, divisibilis a '] 'Ii

per

etirara mlcKUlue etiam adcotjuc

u sive

tam

ln~r alunm per quain

23. /S* ad et/uni ue, Hoc Hinc: ad nima rum ? m primus, e, mkumIuhi et f numm secundum m. art. i>raec. omnes numeru.s intgras u usque sua miquoad modulum m ml residua horum numeri doesse residuorum ad iisquc possc. modulum m imongrui: eruiit

uf incongrui est tantum conversio vero nnnifcstuin

theor. est, si

u per

1 multi]>Iicctur haec >*, nulluni

produutaque omuia fore sit

tsecundum iiiaequalia. m,

reducautur, nulluin patet,

mimerus horum

Et quum dontur totidemque intcr

m I

numerorum

illa rc*.sidua

8OLUTIO

COilQUOKTUBL'M.

19

24. Expressio terminntum dato seu ax-b, variabilom jtotest, cui congrua modulum ut producti v, eritque ax fieri dbet, m, e. c, et rcsiduum praoc. minimum datur positivum valor ipdenotantibus seauidum a, h numros modulum m, ad datos, x numerumindecuiris numro

a primtm,

canyruafien Sitmunerus, eb <v<^m, e; esto

ipsius sius tint

.secundum talis

Ex art.

necessario

secnndum

modulum undo

m rcsiduum

minimum m)

hic valor

a v = e e h

v + h = e mod.

Q. E. F.

25. Expressionem congruenthm valor invenitur vocamus; duns quantitates congruas exhibentem resolei Hinc Tandem ad instar dicitur, aequationum. quando prohac

quae

si incognitam satisfaciens

implicat, raitix).

cougruentino

porro

congruentiu

resolubilis loeum infra

et conyruentiu liic habere

irresolubilis. posse

intelligitur, quid sit facile perspicitur simiCongruentiarum dimensionem graduum incognitas distriinvol-

les distinctioncs tnmsscendentium maximam buuntur. ventcs,

uti in aequationibus. vero secundum

iucognitae Xec minus de quarum

occurrcitt: cxempln alymkue in congrucntias secundi primi, cougrueutiac plures proponi

nltiorumquc plures

possunt

climinatione

disquirendum.

Solutio congruentiarum primi gmtlus. 20. Congrucntia quando sive modulus ad radix itaque a 24 somper resolubilis, est primus. Quodsi vero v fuerit valor idonetrs ipsius a; palam est, omnes numros, ipsi e secundum congruentiae primi gradus .r+i=c etiam c undc radies fore art. )". ipsi esse debcrc: et hinc minus Neque si enim alia radix 22;. Hinc facile fuerit colex art.

eongruontiae, modulum omnes uc-b

propositac IHrspittur, t,
ligitur

congruos, radies

congruos av~at,

crit

= at-bt .v c.

e = f :'avt.

congrucntinm

s v mod. m exhibere

resolutionem

compltant ,j- congruos

congruen-

tiae

ux

(iuia
obviae, atque,

resolutioues
hoc rcspcctu,

congruentiae
numeri

per
congrui

valores
tamquam

ipsius

pcr se sunt
cousiderandi,

acquivalentcs

taies

congruentiae

resolutiones

pro una eademque

habebimus.

Quamobrem 3*

quuin

20

DE CONQRUKNTH8

PHINI

OBAOl'9.

tiostro congrucittia c nHnfJ rC801ut.iones nonmdmittat. -fisc pronuncabinH19, unico tantum modo eam esse resolubilem seu unam tantnm radicem habere. lta e. g, eongruentia 13 (mod. 11) alias radies non adraittit, 6x4-5 quam quae sunt = 5 'mod. 1 1). Haud perinde res se habet in eongruentiis altionim grasive etiam in congruentiis duum, est primi gradus, ubi incognita per munenim ad qucm modulus non est primus. multiplicata, 27. huiusmodi, quaedam ipsa congrucntine adiiciamus. Primo obseryamus, fonnae congruentiam a1 -4-? = cuius moa primum supponimus, duhuna ab hac ^ si enim huic + 1 pendere: satisfacit ce = r, illi satisfaciet w = + (u it r. At congi-uentiae a# = + J b designato, aequivalet ax = by + i, quae moduloper aequatio indeterminata quomodo sit solvenda hoc quidcm tempore abunde est notum; quare nobis suffiSuperest, ut de invenicnda rcsolutionc

ciet, calculi

nlgorithmum

Si quantitates habeatur A = a, brevitatis li gratia A = [a}.

hue transscripsisse. A, B, C, D, E etc. ita ab his

a, 6, y, etc.

pendent,

ut

= ^4-t,

C =

iB+A,

D=C+B,

J3 = eD + Cetc.

ita cas designamns, li = la,&, C = [a,,y), D=[a,1,y,S\ etc.

lam proposita sit aequatio indeterminata a = 6^+1, ubi a,b positivi. Supid quod licet,. a esse non <&. Tum ad instar algorithmi noti, secunponamus, dum qucm duonun numerorum divisor communis maximus investigatur, formentuv per divisioncm vulgarcm acquationes, aah~c,
ita ut a, tf, y etc. c, d, e etc.

b c-t-d,
sint integri positivi,

c = yd-{-e
et b, c, d,

etc. e continuo decres-

centes,

donect perveniatur

ad

m = fin -j- 1

hacccc rclatia coiisiderari a!ia foison occasions *J Multo Kenemlius potest, quod negotium siucipiemus. Hic duos tnntum propositione usum in suum adiieimu, quoo praesenti halicnt; scilicet, investigatione i". ubi signum

[a, S, i .).,
accipiendum

rt. [e,.).]-[a,6,.?.]
quando 1, 6, f ete. numerorum ordo Inverti a, , 7 potest,

[,T,X,,x]=ll
X, multitudo [, 5, Y )., [*] par, inferiu = [ji,

l,
qunndo impar.

superius 2Q.

Numerorum

7. , %).

Deiminstraliimes

quae non unt difficiles

hic supprimimus.

SOIiOTIO

COHQBUESTUBUM

21

quod tandem

eveitim a=

deberc [m, fi,

constat.

Erititaque h= 4, = [n, ji y, 6] r,g,] p, n multitudo est par.

f, 6, a] T,6],

Tum fiat

= (/*

a.r = by -f- 1 quando numcroram eritque a, tf, y aut a == by 1 quando est impar. Q. E. F. 28. Itesolutionem ler primus docuit, stit in substitutione

huiusmodi aequationum indeterminatarum ill. Eugeneralem Comment, Petrop. T. VII. p. 40. ilethodiis qua usus est consialiarum

loco ipsarum incognitarum w, y, atque hoc quidcm 111.La Grange paullo aliter rem aggressus est: scilicet ex tempore satis est nota. theoria fractionum continuarum in fractionem continuam constat, si fraetio 1 a + 1 6+1 y etc. +
x

convertatur, stituatur,

ad b primus. Ceterum ex = Jy + l, siquidem fuerit ill. La Grange exderivatur. utraque methodo idem algorithmus Investigationes stant Hist. de l'Ac. de Berlin Anne 1767 /?. 175, et cum aliis in Supplementis versioni gallicae Algelrae Eulerianae adiectis.

haecque fore a?

deleta

ultima

sui parte

in fractionem

communem

re-

29. Congruentiae casum praecedentem divisor communis . modulum 5). #-]-/ = cuius modulus reducitur. Sit modulus m, Primo quemvis cidem etiam ad a non primus, facile ad numerorum a, m

cundum cere (art.

re, nisi

patet m satisfacientem iF =
i. e. t

maximusque valorem ipsius x secundum ipsum

congruentia

congruentiae semodulum satisfaa metitur.

proposita

At semper
;mod. &)

0 (mod.Cy, quoniam
per divisibilis,

Quanon

est resolubilis.

22 Potamus
Tiuu vero

ne. conohl-jcntus itaque a~e, m =

muni

(at&Dvs, = hk eritqtie e act f primm

ft"tn iw -feuim

congrentiae

propositao i. Manifeste potest exliibere

e.r-f = 0 mod./ satisfaciet et vice versa. ',c-{-ck (mod./ ipsius

positae.

e. quicuuque

hacc aequivalebit ck~ o vmod. <5/ a? vulor huic satisfaciat, etium illi ipsius ex -f- A per dividi poterit quaudo

per supra ,r,

dividi

solveru

docuinms;

u et vice versa. At cougruentiatn iP + '0 unde simul patet, si sit unus ex valoribus resolutionetn completnm congruentiae pro-

.. = < mod.

M).
Quando modiilus est compositus, nonuumquam

praestnt * = t.

sequenti Solvatur si m, a. x

me-

thodo

uti. Sit modulus haec =?, atque congntentia seciindum modulum m, divisorem communein proposita ponamusque maximum pric lam modei

mo congruentia 'mod. -i!

ei satisfieri, numerorum

dsignante

x congruentiae *=& secundum mauifestum est, quem vis valorem ipsius dulum mu satisfacientem eidem ctiam secundum modulum m satisfacere bere: uatum,
untiao

adeoque quamvis
secundum

in forma non

r-f-c' vice versa

mu

contineri. omnes numori

dsignante in forma
Quomodo

ni

nunicrum

indetermicongrude-

jf v -f- contenti
uutem ri determinari

mod.

satisfaisant.

beat,

ut

+ "'

fiat

radix

congruentiae = h {mod.

aie

= b inoA. potest, ad

mn cui

ex

solution*1 haec t

congruentiae ^>i' prin iterum modulum

factores. ciunque illius sint

' (ti'

mn ~r; deduci solutioncm reduci et . posse Facile

acquivalet

mod. n).i secundum grndus scenndum productum n pondre c sit

Hinc modulum modulum duobus

colligitur ma m

congrucntiap
solutioncm

cuiuscunque
duarum con-

gruentiarum

autem

perspicietur. moduli

si

factoribus.

solutionom

cougruentiae quarum

secundum sint
quemsunt factore.s

a solutionc
solutio congruentiae aliarum si commodum

duarum congruentiarum
secundum congruentiarum. esse videtur modulum quarum

illi

Generaliter pendet nnnwri numeri Ex. 8i hi primi. congruentia a

compositum moduli

solutionc autem

ita

semper

accipi

possunt

ut
(

li).t

= l

(inod.

MO,

proponitur:

solvatur

primo

secun-

dum :Jb jc'

modulum is

2, 'mod.

eritque 14)

x = 1 (mod. cui aequivalet

2). .

Ponatur 19 x'

.j?=1 9 mod.

+ 2* 70).

fietquc Si haec '

8OWJT1O CONGBCEKTIABEM. tenait

1 +
secundum

gg
*' = Haee
fit sen <).

aeetttidnm
2v\ fit
5

~1u'u~ mochihtm
38#"==_

2 ROvitnr,
28 (mod. sive

fit

V = 1 (md. 2) |jositoque J9.*>" == 1 1 (mud. 35).

substitutoque B(mod.7). Kx eolligitur .r = 44.5 lwc =58 a1" tandem +

soluta

dat

x"

(mod.

5),

5.r~
qnitur,

a?'"

9<)(mod.35v
==2 (mod. 7;,

sivo
positoque

19*==
.i1'" 2

+ 7,1-

quare

a? == 59 (mod. 1 40)

est solutio

complta 31.

congruentiae

propositae.

.Simili Kriwntiao

modo

ut aequationis h radicem

ax

= h

radix

per

exprimitur.

etiam

con-

mudesignnbimus. congruentiae per (lulum, distinctionis Ita e. g. gratia. apponentes. | (mod. 1 2; denotnt quemvis numerum = 1 1 (mod 1 2) *. qui est (eneraliter ex praecedentibus patet. nihil -ealc significare (mode) (aut si quis malit aliquid si a,c habeimaginarii\ ant divisorem b non metiatur. communem, At hoc cnsu qui ipsum (;xexcepto. prossio valores realcs habebit. et quidem e) semper -(mod. infinitos: lii vero omnes qunmlo Hae Aliquot 1. secundum c c erunt congi-ui c, a similem quae modulum facile c, divisor quando a ad c primas ut aut secumlum numerorum exi)ressiones f, commuais maximus. fractioncs vulgares.

a<v

quamcunque

ferc habent

algorithmum deduci

proprietates

ex praecedentibus a=a, i=g

possunt j (mod.

hic apponimus. c) et (mod. r'

Si secundum sunt

expressiones

aequivalentes. ce; et et
similes ad

2. 3.

(mod.

j (mod.

c)

sunt sunt

aequivalentes. aequivalentes
affem jjossent: ad alia

-fa :mod. c)
-Multae aliae neque

(mod.c)

quando
at

k
quum

ad

r
uulli

est

primus.

propositions sequentia adeo

diffcultnti

siat

obnoxiae.

necessariae.

properamus.

Do iitmirimi, tmmvrn neeiunlum inmlulnnttos rsidais ilis miiym.

32.
Problcma ros, (mi secundum dentibus solvi quod magnum in sequontilms usum habebit, inmitre facile
quos

omnes numex proeccnmnerus

modulus potest.

quotcunque daton residua data pmebent, Sint primo duo moduli .1, B, secundum ',' (mort. 12) AeA^atm ]>otcst.

*) Wquorl ex analogia per

24

DE CONORUmHS

PBIMI

GBADU8.

qunt'situs, lores ipsius talis ut fit com munis formam: numerum sius plta binai' '4p z

g,

mtmem forma = est

a, b

respective a

eongruus coutinentur, Quodsi complota

esse ubi inra huius

debeat.

Omnes

itaque

vased

g sub Ax-a maximus *

Ax-

est indeterminatus A, B hanc y.

h [mo&. B). <?, resolutio

numerorum congruentiae <t? = t> -|Av-a-

divisor habebit k ipcomquem quum d v i f f

v (mod. -s- ) si ve quod eodem redit, arbitrarium. Hinc formula integrum comprehendet, Si ad g dbet esse i. e. = ^li'4- A, B tertius modulos =c,

denotante omnes

vnlores

problematis. quncsitus priores

erit resolutio mod. ^j necedit, C, secundum modo proeodendum,

llumerus

manifesto iam sint

eodem conflatae.

conditiones

ilt unicam

Scilicet

si numerorum

maximus =g, atque congruentiae C divisor communis -?- x-Av-{-(i^.c 1, resolutio: a? = w (mod. < = s (mod.C; C, (mod. I per congruentiam tt'=w(mod.~), ~), 1 problema erit resolutum. Similiter + Av -f- (mod. -} complete procedendum, quot^!. esse numerorum moduli Obscrvnri convenit cunque proponantur. A, B; spicitur. C'eterum et A, B, C respective habcantnr resolutionem minimos moduli communes A, B, hanc Cetc., formnm dividuos, si eorum liabcrc, facilequo minimus inde per-

quotcunque sit M, ulla

commu= imnon t Il

nis dividiuis

completam

z=r[mot\.M). problema hue evenire

quando

congruentiarum conchulendum numeri

auxiliarium est.

est irresolubilis, vero, primi. 1C; 17, 35}

possibilitatem posse. quando Kv. conditiones ut

iuvolvere omnes Sint s

Perspicuum se sint 35,

A, B, C etc. inter 504,

numeri sit

A,B, C; a, b, c.\

-1, 33 unicae, JG^

hic duae ut sit

= 1 7 mod. 50-1 } et =4 = 5 21 mod. 2520, ex qua cum hae aequivnlent; proinnnnt s 341 iuod. 5040 33. Quaudo
tum festum ex ipsis est.

(mod.

33 fmod.

coniuneta,

oinues
esse onmes

numeri

A, B,
omnibus

Cetc.
commuuem

inter

se stmt
dividuuni.

primi,
lu b (mod.

constat,
quo B, etc. ca.su

producnianiunicae

minimum congruentias

s==

mod.

-^1};

= *

mod.

productum.
in plures dissolvi

prorsus Hinc vero

posse

aequivalere, vicissim
scilicet si

dnotante uuicam

numerorum conditioncm
in foctores

A. B, x =
inter

C etc.

> {
i

scquitur,
R

r vmod. K
Se primos

quomodocuuquc

A, B, (mod.

Cote, C etc.

resolvitur, propusitum

conditiones exhauricnt.

=c;mod. Haec

A. obsorvatio

z^r

(mod.

methodum

B), nobis

z aperit

HOI.UTI0 fOSOKl'OTIAKUSl. ma modo impossibilitatem. si qtmm fin-te conditiones propoiiitue implieent sed (.'titini cnlfiiliun commodiiis institueudi. tqiie (ronduitius :u. Suit c niod. ut supra C H siut conditiones in B If li" propositae, omnes etc. moduli c;tc. ut sit .? = mod.A inter *=4.mod.

26 xtu-

tini rietegiiidi.

B. A in A' etc.

Kesolvautur

in faetores ita

se primos A',

A' A" A" vtv.; etc. etc.

et quiclou

ut million

aut primi. aut primomiu Si vero aliquis numeropotestntes. nnn iam per so est primas, aut primi potestus. A. B, Cetc. nulla rnsolutioiie in factores Tuiu vero ex prnecerieutibus pro hocce opus est. couditionipntescit. pro bus propositis liasee substitui pos.se: j = (mod.^l' mod./l" z~<t rr ,s h mod. B = niod. A"\ etc. lam nisi omnes numeri (niod. B' etc. c'tc. .1. 7i. C etc. est. omnes
toi-es aequalem = mod. A, A', aut A

fuerint

inter primos
uiiuiu

se primi. ipsoruin
uut alterum

ex. r. si .1, B
esse

.1

ad

B esse
qui

non non
inter

prunus, posse,

manifestum sed inter facaut

divisoi-es
A" etc.

diversos
debere,

B,B",B"utc.

multiphun
s =

aut
b:niud.B

subjnultijJuiii identicae

linbeat.
esse

Si primo
debout, sive

A=H,

conditioiies
mod.. 1' vel

B,.

(p-uire z

alterutra implicat. = b niod. deducitur

reiici

poterit. B

Si vero

non

=A;inod..l'. ipsius .1'. conditio z^ baec

probleina

inipos-

sibilitntem in bac posteriori z=a Quaudo

bis A,

Si secundo B' cum contenta jiriori repugnet

uiultipluni esse dbet,

r= mod. M. A, qime ex oonditionem reiici possc;. ex

ij,'i-

sive

h niod.

identica

esse dbet,

l "ude equitur impossibilu, jmtet, omnes

fore

niod.

A), nisi alteri (ronditiones

etc. B, B'.

in (juo isu ita rcicctau

etc.

pi-ublcmu suut,

omnes
A", A"

superiluae
B" etc.

modulos
tuin

vi'niaiKjM^^yapvsc

pi-iiuo.s

tur de

problemati.s

possibilitate

certi

esse

et^cuuduiu

p'rj^epta

auto

duta

proce-

Iito possunms.

\PUirtttQij\
Kv. = 33 'niod. Si ut I(j supra esse dbet ;= 17 'nioclrTiTTf;. resolvi mod. et s

= -1 (mod. ^17

8.V mod.

bac conditiones =17 Nmod.7i.

in sequentes == i fmod. 5, z^\l

i)ossunt,

= 17 'nod.'J;. Kx his conditiones in conditione mod. 7 sit

s == 1 7 niod. b,, ;niod. ]ti;

=33 mod. lis,. 1 (mod. 7, 7 reiici possunt, quum priaivero ` cum bac I r^ l

= :I3 identica;

contineatur, itnque

posterior

rmanent

26

DE CONORUENTHS PRIMI ORAOVS. 17 (mod. 9) ..= -= 4

Cetcnun i;mod. mod. r>! umlo couigitur 7; 7; commodins conditione e.g. quando omnium si de conditionibus crant seorsim 33- mod. 10' palan est, plerumque endcmque fieri possit; abierunt: est productum exemple erant perindc = esse, fore, remaz=:10-11!mo(,04U. = 3041 'mod.5040 1 dUiu:.

nentibus quunt

cae quae ex una hoc nullo A";ete. motluhuu Ita ncgotio

evolutac

ex conditionibus restituitur, ex

recolligantur, z -= a 'vmod. A'}, crit, =

*= ,'mod. secundnm remanentium.

nliquae qui in nostro

quae

ex reliquis

haec

modulorum z~

A', A". A"' etc. *= 4

ex conditionibus 4(mod.

4 :mod. 5),

ea ex qua ortae (mod. 7 liiuc .scquitur haud prorsus iiciantur,

ex usu

quantum
multo facilius

ad calculi
quam ex

brevitatcin
praeceptis

x'stituitixr. Porro 35) sponte ex conditionibus requaenam superfiuis sed haec aliaquc artificia practica, quae
ediscuntur hic tradere non est instituti

nostri.

36. Quando tliodo cundum quicunquc per (mod. rus s A CD saepius omnes praestat modtili uti. modulorum praestat A, B, C, D etc. inter se sunt a primi, sequenti A unitati, a mesevalor A)

Determinctur productum minimum (vid. art. et

numerus vero cifrae acciperc, 32;;

secundum congruus, sit fi =

reliquorum plerumque

sive sit jji^j-r

expressionis

(mod.

B CD etc. etc.;

multiplicatus 7 = qui secundum poni

similiter

1 (mod. C,

== 0 .mod. A

BD etc.),

1 (mod. B) et = o etc. Tune si numea, b,c,d etc.

desideratur.

modulos

A, B, C, D etc.

numeris

resiicctivc

sit congruus, s =

poterit -yc + cd etc. (mod. AB reliqua Similiter autem CD etc. omnia i, yc etc. modnlis demonstratio huiusmodi retinent; usu venit cuius (?=2S; problemata tune enim itt probleindictio, quart*.

a + I) b = z <ifmod.4.);

ilanifesto ^(J

enm.

aa qunre

membra

'mod. A;

(mod. A). priori moduli

constantes

de reliquis quando plura

adornatur. sunt numeri mate solvenda,

Haec pro

solntio quibus

praeferenda,

A, B, (7 etc.
uanciscuntur.

valores

suos Hoc

a, l, Y etc., valores ubi quaeritur, chronologico aiireas, et*cyclus

quotus

numerus

solaris

in periodo Juliana dantur. Hic yl=. 15,

sit anims, =19,

gOLCTIO eONOBUEKTMRUM. sive expression! ~ir(iHo<U&), {mod.15}, 6 invenitur Similiterpro 12t>0, et pro y 4845, quare residuum minimum numeri 0916~|-4200&44845e, quuro valor tionem, b numerum aureum, c cyclum solarem.
tintant quae 37. jilum incognitos

^7 sit 13. erit numros

denotantibus

a=6m erit
indic-

qunentas

CongrueiUiae

implictmt.

Haec ciant.

agamus, in quibus plures incognitae sunt pwmixtae. At quoniam hoc caput, si omni rigore singula exponore velinms, sine absolvi non potest, prolixitate hoc loco nobis non est. omnia expropositumque sed ea tantum tradere, haurirc, quae attentione hic ad paudigniora videantur: cas observationes investigationem uberiorem htiius rei expositionem restriiigimus, ad aliam occasioncm nobis reservantes. 1) Simili modo, ut in aequationibus, etiam perspicitur, entias haberi deberc, quot sint incognitae determinandae. sint igitur congruentiae 2) Propositae ax -f hy +6'y + + c's/ cz.f hic totidem congru-

de congmentiis primi ut de congrucntiis Superest

gradus

unicam

incognitam

continentibus

suffi-

(mod.w)

A) (A1)

a\v -f- c *x -f- L y +&>

etc.

+x

:.=/

;a")

\0'1, J

totidem

quot sunt incognitac Iam determiuentiir numeri it *C+*'4'

numro,

ce, y, z etc. | |" etc. ita ut sit + 6"4" + etc. = 0 = o

cC + c'|'4-c"f etc.

+ etc.

et quidem ita ut omnes sint integri factorem nullumque quod fieri posse ex theoria aequationmn linearium constat. minentur v, v', v" etc., , ', etc. etc. ita ut sit av -f- a'v' cv + c'v' etc. -f V -f- etc. = + cV + etc. = 0 0

communem Simili

habeant, deter-

modo

4*

2H

J)K

CONOlUESim

PBIMI

UADL'S.

v,

-f-

<*

~r

<

-r

"te.

= foi. -f" '>*+'' fc + OU".

etc. etc. .1', .1" etc. tum per '' etc.. lias coiigrucntius provenMnuifestnm e.st si (ongrtieutiue .1, |M?r \ v, v". etc. etc. multiplicentui1. tuneque
tuniH esse:

ticlriantur.

-?+fC'+ff-?-f +

le

etc. l'te,.

a-

1! =,A: -=,

+/

+/T

+et(..

-fetc.

7*u+tV-|-4V
(. ( y~ l.'n. etc.

+etc.'
~^+-l'.t(.

=/tl
~+/+/+<.te.

+/c' +/'"+ etc.

(juas

brevitntis jr 1

grutia

ita exhibemus!: 2sunt

a i; . Iain
plnres

= jp yt
casus

; y = - ; distiiiguendi.

s r

s=s

etc.

PtiiHo
P'ucntiurum

quautlo
moduhun

omllcs
m

inn^tiitnnun
smit priini, liae

cot'l'fitieute.s
cMiigrumitiac

2ai\
.secunduin

2" r) etc.
praccepta

ad conmite

tradita

solvi

possunt.

proiilemntiiiqae

solutio "

complta E.g.

ppr

rongrueutius

forinae

t>=lJ:nM\.m],jf~(j{mQA.Ht: ,1'+:1,11+..=
invenietur fodem modo C==' invenitur ^'=J,

etc. cxliibcbitur J,
C"=

Sipropominturcoiigmentiae

')'+~-}-r~=7.
I i, uiulofit

2.t'+2~+~==:)'mod.s'
15^= 2G, quaro .j-=0';mod.s):

15^^1, qtiando
siut a, etc.

!5r=l,

et

liinc 'ai

y=-l, hv
maxiini

r=7'mod. etc.
ipsius esse, uisi

S' ad modum illi cimi mi-

5
lum 2" ai sunt

Secundo
prirni 21 ttr;

uuu onmes
V), y etc. resp.,

coi-fficii-ntes
divisores connimnes prublcina

patotque

inipossibile

meros ues

'fi;. fv\. 2 ft etc. locuni habent, congrueiitiae ;niod. ,f

?'"

resp. metiantur. in [}\ complte

(juaudo
rcsolventur

vero lme conditiopor talcs n-^p

n)od.y)])od. ni0{' , Jf^'l diversi ipsius

~=~' .mod. mod. etc., etc., mit si {tut si mavis minis dabuntur K valores a dabuutm' 1 - s=r 1'" m (~-I)III' i. e. secunduin m iucongrui putn j'. pp-{-).

') ObsiTViirecunvi-nit linncce conclusionem demonstratiune egere, tjuam nutem hic supprimimm. Fropric enim nilnl uliud vx anal,vi nostra sequitur, quant quod confowntue propositac per alios incogniuirumj-, etc.
valon-s solvi nvcjiifftnt hos vero satisfacore non sequitur. l'ieri enim pomet ut niilla omninu olutio daretur.

Similis paraloj;ismu Ptinm in uequntionum liiu-uriuro cxplicatione plerumquo eoininittitur.

SOIA'HO COXaitL'KXTUltCM. l* vuloie tmmes divuni ipsms y hautetc. iliis congraentiis si

quao

g9 satisfacientes
oiuniuo dantur

innmfe.stoqw intor illals nain omnibus tantiim. licet.

sohttioiies

congruentinnira

propositaniui eonclusioneui M valorum

reperic-iitur. non onines ttini omnibus pur

Attnnieu coinhinationos ipsius unnin etc.

coavcrtere ipsius

non ,r

litet: cuin

plerumque ipsius quaruin At quum y

onniium problenmti

sutisfiurhmt,

iicxtnii (oiiiplcta mciituin

dudissu

pluresve prolilcmotis

i-ongnientius resolutio oxsequimur,

setl qnuetlnm coiiditionnUis exliik-ro non sit

huius fusius
sat

nd seqwntia oxemploquc

nttvssnrin

hoc loco non

idctun

hoc nrjude co qualuincuriquc

liabcnius. sint congruontinc x+'ly+s v,v',v":

4,

Propositno

3*+5^4-^E=4, Hk-fiuut mule unclo

4.r

rcsp. Hil1c Ilinc

j-'+y-J-teESCinoil. = 1,-2, |
qnntuol' quatuor

12 13.22,
ipsius

(,' -LI'=--1,
=

C.C'.C;
2S,r=9G.

,j,-i;
vnlorcs ipsitis

1. ,(' puta puta

it/=:

7^

5,

2~=9U,

ltrudelult prodeunt =11;

= 2. 5. S. U;
:=. (Hiin v,y. 3, G, 9 mod.

unus
1 . ipsius 2 -f:i^,

valor
lam s 1 1

ipsius
ut adliibcve :$, undc

puta licoat
transcunt

quatuor
eomhinntionos m

valorcs

ipsius

s putu
ipsius prapp. ,t pro

scinmus,

quasnain

valumin cougruentiis

valoribus s ivs\>.

substituinms
in lias

.-)7 quibus facile

l

4-if4-n=o. intclligitiu*
+ 3'+S.

:to

+ c/-(-i}=o. lias
2/+ 2 = ,

15-f-

ir>f-f

su

mod. 12.

ncquivnlorc
10 +

5+5f+3w

o:mod.J

Prima

manifesto

requirit statuendo z=X.

ut sit invenitur. t=0.

u=tHinc

I (mod.-l colliptur.

quo valore valores

in reliquis

substi-

tuto ctiam

liis satisfiori

qui prodeunt ipsius g liis

i, 2, 3; uceessario resp., ita ut

onmino

,r hos 2. 5. s. I 1 ipsius combinandos esse cum valorilius

quatuor

G. 9. 0

solutiones

habcantui

j?= y=
-r=

2. 5, s. Il mod. 12 11. II. 11. 11

3, G, i)r o

30

de

cosaa'ES'nis

pbimi

oiadus.

Bis disquisitionibns, Jino qxuisdam quentibus propositiones

per quos similibus

scctionis

iai absolutuKi est, adpropositum principiis innixas adiungimus, quibus in se-

frequeiiter

opus erit.
Thronmutu varia.

38. Problema. Invenin; quot numeri positivi

multitudinem

dentur
numcromm

numro positko

data A miad nu-

nores simulque ad ipsum primi.

Dsignerons brevitatis gratia positivorum

menim litur

datum

printorum

ipsoqiie

nn'nonun

per pracfixum

characterem

<t>. Quae1 usque ad

itaquc $A. I. Quando 1 ad A

A est primus, esse; quarc

mauifestam

est omnes numros

ab

A-

primos

in hoc casu erit 4>Az=Ai 1 puta

II. divisibiles
hi sunt

Qnando

A est numeri primi,

3~

primi potestas reliqui

(~ )

ad A non erunt
1), 2~,

rciiciendi

=pm, omnes numeri per p de p'" Quamobrem 1 nnmeris erunt. rmanent igitur )~ p'1 (~ ) )

sive

fj>

1).

Hinc
<t>pm=zf>-x q>\) i

III. Si A

Kcliqui

casus

facile

ad hos reducuntur inter se primos

infitctores

M.N.Petc.

ope sequentis est rsolutif, erit

propositionis

4>A<l>M.

4>N.4>Petc.

Sint numeri ad M primi ipsoque quae ita demonstratur. M minores m, m', m" etc. quorum itaque multitudo = 4>M. Simili ter sint numeri ad N, P etc. reminores spective primi ipsisque ,'," etc.; p, etc. etc. quorum multitudo tf>iV,(j)P etc. Iam constat omnes numros ad productum A primas etiam ad factores singulos M, N, P etc. primos fore et vice versa fart. 1 9) porro omnes numros alicui sint secundum qui horum m, m', m" etc. nodulum congrui M ad M primos fore et vice versa, similitcrquc de N, P etc. Quacstio itaquc
hue lum reducta M, est: alicui

determinare
numerorum

quot m, m',

dentur m" etc.

numeri secundum

infra

A,
Ar,

qui alicui

secundum ex his n,

moduv\ n"

IIKOHEMJW'A VA1JIA.

31

etc. etc.

sint

congrui. A

Sod ex art.

gulos modulos rum productum

M, N, P etc.

aiseqitur, rsidu determinata

omnes

numros,

seeuaduB

shveusin=

fore, adeoque infra A gulos M, N, P etc. residuis datis congroum. Quare lis erit numro eombinationum numeroruin singulorum ,'," etc. etc. Hune utque p.p'.p" ria combinationurn constat. Q. E. D. IV. Iam quomodo hoc ad casum telligitur. * fi5 c etc. Kosolvatur designantibus vero esse

danto. congrues secundum unicum tantam dari. secundum numerus

quaesitus oequam m', m" cum singnlis ex theo=4>M. 4>N.<I>P eta.

de quo ngimus applicaudum sit facile inA in factores suos primos sive reducatur ad formant a, b, c etc. numeros primos diversos. Tum erit etc.

<pA <\> a\ <f> 4*. <p et etc. = a"1 [a 1 } 61"1 (6 1 ) ct~l 'cD seti concinnius seu eoncinnius Sit Exempt. 0 primisunt Solutio AA=A^=^ yd=A ^=60 = 21!. tt ^7^ 0 <? etc. <^A=^i.

3. 5, adeoque

60 = 16.

Nmneri

hiad

1,7,11,13,17,19,23,29,81.37.41,43,47.49,53.89. in commentatione Comm. nov. ill. Euleri theo-

exstat prima huius problematis remata al'ifIt1Jtetic(, nova methodo clemomtrata Denionstratio proprietat&t postea

repetita est in alia diss. Acta Petrop. VIII p. 17. nuinerorum, 39.

Ac. Petrop. VIII p. 71. Specuhttiones cimi r/uasdam insignes

Si characteris dinein numerorum

ita determinatur, <j> signin'eatio ut <J> A exprimat multituad A primorum A non maiorum, est ipsoque perspicuum I fore non amplius <l> sed = 1 in omnibus reliquis = 0 casibus nihi] hinc iinnmtari. Haucce definitioncm theorema. adoptantes seqnens habobimus Si clusixj, a, a, a" etc. erit <pa-<j><t'tpa"-+-ctc.
Ex. sit J.=3, tum crit <\>\ + 2 -ff/>

sunt omnes dieisores

ipsim

ri A
3 -j(/>

(unitate

et ijiso A

non ex-

r> -f-

u -f-

</> i o + <^>i 5+^30

+t-f-2 + 4-f-2 + 4 + 8 +S=3. Dcmonxtr, onuies numeri ad Multiplicentur omnes ad a priini per ft. etc. siniiliter iores per

^1

priuti

ipsoque

a non nia4>a4-4> 1

habobunlurque

S2

DE

OOKOBCOim

i'BIJin

OIUDCS.

$a"-$-etQ.

tmtneri,

omncs

ipso

non majores. Omnes enim

At oos qui ex ewleni ipsius A Si vero e divisoribus diveruequales J/>iVr

pN motitur,

1
divisore

ouiues lu uuntvri
sint generati,

mut

inawjiuilos.

si.s

M, N ifH

uumerisque 'x,
ad ju

inuc-qualcs fort', jier se claruin. u. ml istos respective primis sequeretur

est primus,

prodiissimt. kl quod
etiani

i. e. licet).
ipsum

siessut
Quoninm

p.N=rM.
atque uumerum

Poimtur

i\r 2 sura siua

mctietur, iutcr

maior

niiiiuiviii. omnes
suporans

Q. E, A. hi
t

hos numros,
ipsum A non

J.2.3.1
maxima

iuvonifntur.
muncroriun

Sit imnierus A,
t commuais

quinien-

cauque

ci eritqtte di~~isor ipsius divisor 1A 1 d qucin illsius dneln eritque -`i j nunierus t iutcr eos invcuietur (jui ex divisore 'A. liiuc colli^itmhorum ta muiieronuu -f +' + " multitudiuem 4- etc. A. lu. Si uKimmus etc. Dm. Considcreinus
conuimnis

-r llrnlua. primus. -j

'1 Manifeste 'f'

llinr liiuc

pi-odivruut. esse A. qimrc Q. E. D.

iiitiaetorum

A, li, passant,
Att]i-cC-

C, 1) ctv. ut sit

dimor

rouiuuiiiii

ft:

mtmeri

a, b, c, d

itu detemimri

etc.

If =

primo
.

duos
Tiiiu

tantum
tou^nicntia

numros

A. li,

sitquo

horuin

divisor

JiJiwimas

solubilis SO Uu1 Isart.)0" .art. 30.. ~Ii. Acccdeutc L C. =X, eritque

Sit rtldia 5it radix

~. a.

ponaturquo ponntltl'ql1l' sit nmximus divisor 1

A== mot!. R erit vt>- -= U. muent Tum erit a A tx.l ~~=)j~~` = fi. divisor comimiiiis uumerorum eritquo iiumcronmi A.B.C" k(tA~k\iB

uti dcsidernbntur. numro tertio C, nmximus ita

hic simul A; y

communis + yC='.

Determinentur + yC = X. Accedente
roruiu X\D

numeri

ut sit

numro
'quem simul

quarto
esse

D,

ponatur maximum

maxiinu.s divisorcni

divisor eonnmmeni

commuais

numenuinerorum

A,B,C,D

facile

perspicitur)

=4".

fiatque

k'

X ~cl)=

Tum

erit

kk'aA-kk'tiB-k'yC-{-cl)-^".
') Mctielw ciiim manifinto omnes A, li, (. Si vero non vmei livUar communis uuuwtus: maxi-

mus foret maior quant > lam quoniamhic divisor maximus ractitur insos A, Ji, C, mcticlur etiam ipsum i.e. k'i.l + kili + iC maior minorent Q.K.A. ipsum Faeilius ndhuc lioccx tirt. is deduci potest.

THEOiiEHATA VARIA. Simili modo ptocedi potostt A,B, aKi itumeri accdant. quoteimque C, D etc. divisorem eonnnunem non habent,

38

Si itaquo tet fieri posse

numeri

pa-

vA + lt

+ cC-

etc.

=1

41. Si p e.it numerus qttales esse possunt, modo mm per p liv. erit divisihilix. Quinque res huius A. A, A, B, B tlieorenmtis dccem facile modis diversis ex nota possunt transponi. theotum a.b.c utque habentur non umnes sint aequales: primus p res numerus inter qttas quotcunque <? humm re-

permutationum

13emonstvutio

quidem

pernmtatiouum nempc (ubi =*4, numeri

Si enim inter has res sunt primo aequales ria peti potest. h aequales c aequalcs tum =B, nempe netnpe =Cetc. etc. etiam unitatem ita ut habeatur designare possunt., -f-i+c+etc. numerus permutationunt erit i. 2 s
1.2.:. a.t'.'.

~p ,j_. j>
hi.-TTctc.

Iam

per

se clnruin quoniam

est.

lmius

fractionis pennutationum vero, art.

numemtorein debet

per denominatorem esse integer:

divisibiper

lem esse,

numerus

at numerator

l> divisibilis
posite,

est, denominator p non (art. divisibilis 19). fore

qui ex factoribus 15;. etiam Quare

per divisibilis Speramus

ipso p minoribtts numerus pennutationum demonstratio haud

est comper p sit

erit

tanten

quibus

sequens rerum

ingrata sunt aliam ordo

futura. Quando eo tantum in altra quae in duabus permutationibus e quibus ordine compositac occupt, progrediuntur. ptrmutationes et ABABA locum occupant, in

discrepat, teneat, ultima

ut ea res quae antem ea quae

in altra

priinum in altera

locum

sedem eamque simisimiin

reliquat? est,

eodem

in utraque

in altra

est prima,

excipit; etc.

les voeemus*. Ita in ex. nostro permutationes les crunt, res qutte in priori primum quoniam loco tertio quarto etc. codent ordine posteriori

ABAAli seeuiulum sunt

colloeatae.

*) Si permutaiionex imita in eircultim scriptac esse concipiuntur itn ut ultima res primac fiut comigua, nullii onmillo erit discrepantia (|uoniiim millus locus primusaut ultimiis vocari |>otcrit. 5

34

DE

CONORCEOTU8

PRIM

ORAPL'S,

Ia similes locum omnium

cibus

quoniam

adinveniri promoveatur.

x p rbus constat, quaeque permutati patet euivis p~-i i si ea res quae prima fuerat, ad secundum. tertium etc. posse, si nullae identiene Quamm esse possunt martifestum est, numerum
numerus

perrnutationura
maior sit quam

per
omnium

divisibilem'evndere,
permutationum dissimilium.

quippe

qui

p vi-

Nuppona-

mus

igitur

duas

permutationes PQ.TV.YZ; V.YZPQ.T terminorum P qui terminus primo promotionem est primus, acqualis orta sit, esse sive identicas tus in posteriori. w -f- 1 -f-2tus ratione secundo 3?4-ltus

quarum

altera

ex altera Sit terminus

per

7*= F etc. Erit etc. etc.; igitur unde

in priori

in serie 2-Htus

posteriori rursus

+ ltus aequalis

primo,

evadet,

eademque

terminus generaliterque '+ffltU!1OTt0 'ubiquando fat+m ipsum p superat, aut series T semper ab initio repeti concipienda F.YSZPQ. est, aut a kn-{-m minus rescindcnduin}. si k ita determultiplum Quamobrem ipsius P proxime minatur, raliter ut fit terminum '^ l(mod./j), *tuw j+lt0 aequalcs esse quod fieri aequalem contra potest esse, quia p primus, sequitur genesive quemvis terminum sequt'uti,

i. e. omnes

terminos

hypothesin. 42.

Si e,O(fficientes

A,B,C

N; a, h,c.n + i*4-C^s

duarum -N

functionum P -f-

fnrmae

a?l"+^.i'"I-> Z+aZ-'+W-'+c/-1 omnes sunt mtionaks,

==

[qj et (Q)

neque vero omnes integri,

.t-+!p'"+! -)-t-+!t-

productumque
~C.

ex (P)
+3

omnes

coefficientes Demonstr. numeros aut plures licet, p metiri

21, 5? Exprimantequam

3 integri omnes

esse nequeunt, fractiones in coefficientibus numerus metiatur. fracti in uuum A, primus B etc. p, a, b qui id ad libitum fractionum coefificientis ad minimum p (puta

etc.

per

minimos,

eligaturque harum alicuius in dari factorem

aliquem quod si

ex denominatoribas denoininatorem etiam implicet

Ponamus, [P], patetque

(Q)

fractum

per p dividatur, cuius denominator

coefficientem primum -~).

coefficientem

THEOKEMATA

VAUIA.

35

lam facile minator

perspicitur involvat plures

(P} titttum iii dimensiones ipsius

in

tennimun p quant

ununi,

fractum,

cuius omnium

deo.simi-

denominatores

li um praecedentium, sit hic terminus = ipsius ad G, = t. ipsius =2.

et non pandores quam denominatores omnium sequcntium; et multitudo dimensionum Gaft, ipsius p in dcmominatorc Similis terminus dabitur et multitudo qui sit = r# in ^-f p in dcnominatorc His habebit ita praeparatis, cuius ipsius F, =t. j^+ t-t Manifeste producti hic crit ex t~t r (F, et ipetc. terminus denominator

dimensionum minimum

(Q) coefficientem sius p involvet, termini vero

fractum,

dimensiones

id quod qui in G'o^"1,

ita demonstratur. (F) G"^ terminum etc.; etc. (P), Grf> similiterquc autem praecedunt, in termini termini 'Gtf+\ praecedant T'1, xP+i fore "Gap**

Sint sequeutes r^fi Tum termini constat

terminum r'V-* etc.

T^+l, in producto

T*+8 ex =

sequantur

coefficientem

Gr+'Gr-f-"G!r-fctc. 4-TGq-T(r+etc.

l'ars natore

GV t-t

erit fractio dimensiones pauciores

quae

si per

numros p involvit, numer alter non

quam reliquae

minimos autem

expriinitur partes

in denomifractae.

ipsius

si sunt

in denominatore producta quam c binis

dimensiones quorum

p implicabunt. plures quam non t,

quouiam

omues sunt pauciores alterque formae summa per Hinc

factoribus

alter vero quant t.

x dimensiones quam uw t.

pauciores yy*=5 erit

ipsius p implicat; Hinc GF eritformae et numerator pauciores

x'J+i in

vel alter

plures

positivus cuius

e.f.f per

vero sunnna reliquarum 70W a factore p liberi: quare omnium p non divisibilis, quam
(P), [Q)

= jjr-rix nullam reductionem

termini

adcoque obtiurre

denominator potest.

dimensiones
producto ex

t-r
erit

coefficiens

Ct-f'
'l~ c

i. e. fractio g. js. D.

cuius

denominator

t+z

dimensiones

ipsius

implicat.

S*'

36

DK COWGRirENTIIS

FKIJtr

BRADfS.

43. Congmentia

mtl gradm :1'ue B,L'ne-~ + C,a'$ primas p, ipsum quant etc. -F-42';c'-(A m N 0 plurihus p quai M

mim

modulas

est

numerus

non metiens, radies diversoriun

modis diversis soin non potest, non habet fVicl. artt. 25. 20). Si quis quau omtes noac. festum plures similes Quod est. neget.

siveplures

sectmdmn

incongruus M, u etc. m ita ut

qiuun

dari ponamus m, n etc. radies inferiorum primo =2 grudu aut

congruentias habeant grnduutn iam supra rnaiorem.

+ etc.

gracluum gratins nustro sint

sitquc

minimus

congraentke quum m fore de aut

/Lp"'+7*y"

theoreinati

conseutaruaai-

sit demonstratuni Adniittet

+ Mjb+N

(art. 20) cougruentia

itaque = 0

saltem iicet

ma.

radices,

quae

sint

omnes numros

a, d, *y etc.

lii=a,.r^,.^yetc. esse positivos et minores propositn substituatur

ponumusquo quam pro <*, p, tf-a.

id

quod

omniumque tran.seat-

nuimum que inde

Iam in congruentia

in hanc :1'y'r~,+~y~n-~+~Y~yrn-r,lYly-1V' = o

aut ^6 . Tum manifestmn est. huic congruentiae satisfieri. si ponatnr i/^0, aut = y et etc., quae radices omnes orunt diversno, =-f-l. numerusque earuni N fore, (juarc At ex eo quod ,y=0 est radix, sequitur, per p divisibilcin ctiam haec expressio .yJ/iy-' si ipsi et unus <Cp, ex w + J^+etc valoribus + iM'; fiet = 0(mod./> qui onincs sunt

udeoque .l'y"-|

l) a. y etc. tribuitnr. in omnibus hisce casibus ctiam + B'y"4-etc. + 3i' -ffiet = + M= {art. l 22

t. c. congruentia quae patet tnr) mati est licet grndus m .4'

A'j/ t!, fore

+ 7/y"~s m radies =A,

etc.

habet adeoque

et proin per p

theoreinati non

nostro

advorsatur uti /", requiritlworo-

enim facile, consentire.

divisibilem quam

supposucrimus, Q, E.

omnes A.

cniigruentis

inferioris

grndus

1HKORKSIAA

VABU.

37

44. Qimmvis suuimi, tamen etitmi .siipposuerimus, theorema ad hune uliqui .scqucnthtin tandem foret oasu hic termiiii modulum p non utetiri eoeflieioutcm casum won restringitur. Si cnint primas coeiiper p divisibiles grudinu siciuidcm foret essent, hi termini tutu reiiei ad inferiorem divisibilis, cougrui'utin ubi coeffieU'iiii coefficientes incoffnitn lmr pror-

eieiu sive passent, primas p

eongruentiaque

deprimoretur, non omnes atque

per p lion nniplius dividi jjossunt; in quo

identiea

sus indi'ternu'jiata.

Theorema est Mm. Gendre, Ill. .v"~

hoc

priniuin

ab ill. Lu Grange Anne 176% y. 192 Jlixt XVIII diversas

proposituni Exstnt de fAcad.

atque otion

denionstratum in dissort. ill. Le

de /Vit*, de Berlin, d'Analyse Cumm.

liec/tm/tex Euler in AW. 1 s=u plurcs tamen potest.

indtermine, Ac. Petr.

de Purin

17S5 p. 400. cougruentiam sit

p. ua

demunstravit posse.

quani Casum

w radies

hnbere non

Quae

quamvis Cumin, Sect.

particulnris, udaptari Ac. Petr. alio ntlliuc

onmes

rnethodus ndhuc

qua ^ir sunnnus

usus est omnibus iain ante adliibri

cougraentiis

facile nue. 11

p. 6. sed hueo modo methodi cidem theorema videri

niagis limitatuni niethodus guneruliter doinoustrabnius possint, sit poriti

absolverat, Infra

nequit. diversue cas volucrint quum

at quantumvis qui cumparan* esse.

ncque

primo facile

tispectu certio-

hue

res n'eut hic tantiun tinent

omnes

principio lemma

superstructas
consideranduin,

Cfterun
complota

hoc theoremu hue per-

tatnquam

expositio

de modulis

compositis

scorsim

agere

supersudenius.

SECTIO

TERTIA DE

HESIDL1S

POTESTATUM.

Itcmluit terurinorum pntjremon

geomtricue ai tmtiate mcijnentis constituimt &triempm'odieaiu,

45.

Theohkm.

alius adhuc

In omni progressiste gemetrica datur terminm at, seamdum modutum <jj. modulus p ad a, Quoiiiam nullus

a, aa, y ad

az etc.

praeter

primnm con-

primnm ad

unitati

if mus, cuius exponens Dentonstr. j)otestatcm vis alicui sit jt~ J,

adeoque erit

quamvis

est primus, ex his immeris nianifcstum residua ul'~ iictquc la

progressionis 1, 2, 3 .p i est, si plures quam minima diversa ad minimum pcr a",

terminus congruus. p

=0(mod.j>), termini inter

a ipsius sed quiquum considt1tewninos m et >o. "

Quorum

multitudo

1 progressionis Quocirca invenientur.

rentur,

omncs

habere non posse. congrui a'sl

I il, , 3 et !>,

bini

Sit itaque m n<,p, secundum

diviflendo

Q. E. D.
Ex: lum progressione est congruus, fit 13 unitati iuvenitnr 2!1= 2048

(art. terminus 2IS!=:4096.

22)

ubi

2, 4, 8 etc.

primus At

qui

modu28

secundum

modulum

in eadem 15025. In aliis ovadit,

progi-essione congrua casibus contra

1.

Similiter 7, quinta minoris

muneri vero,

5 potcstas secundum

sexta, 11.

unitati igitur iu aliis

secundum potestas usque

modulum expouentis

3125,

ad potestatem

quam p 1 unitati necesse p 1 tam ascendere

congrua est.

BE8IDUA

TERJHNORU5t

PKOOHEgSIONIS

OEOilETHtoAE.

39

u, Uuando progressio

ultra

terminum residua ad

qui unitati prodeunt

est congruus Scilicet

continuatur, si cuius 'si.

uaerit

dem quae '+l=, minimum itaque

ab initio '+*= iterum

habebantur etc. erit = donec 1

iteram.

terminum residuorum

as<! perveniatur,

rosiduum

ntque

periodus

t residua neque occurrcre lia

cumpreliendcns residua quam qttae Gcncralitcr ita exlbctur:

inehoat. Habetur petiodmn denuo finita est ab initio semquae simulac in hac crit periodo om<=l, continentiir et a"rf+"=", in tota id

lier repetitnr; progressione quod

possunt. nostmm

per designutionein Si r = (mod.t),

eiit

ar~a?{mod.p). 47.

Petitur ponente innotescat. quacritur, erit

ex

hoc theoremate residua

compendium inveniendi, e divisione t= 3

potestatum simulac potestatis quare quum

quantumvis potestas 31000 per sit 1000 unitati

magnu

ex-

affectarum

expedite

congrua

Si ex.gr. erit propter `.. 13J.

residuum 3S=

13 oriundum = 1 (mod. 3),

1 (mod. 1 3),

31000=3(mod.

18. Quando casum at est iitfimu illi uti art. diversa infra ak= potestas unitati congrua 45 nullo si (praeter periodum negotio a= 1 ad quem omTum tn^it corom i. e. non

hic non respicimus), diversi, 46

t termini,

residuorum art.

constituentes perspicitnr. (raod.j/j, erit residua !*==""

nes erunt autem

ex demonstratione converti secundum forent. at At potest;

propositio Si cuirn jli, v potestates Si itaque Hactenus

scilicet

a'"="

[mod. t}. minima omnes

m,n

modulum a^~a' forent k=

t incougrui ovs", contra ^mod./)

essent, quare

incongruae erit

1 (mod.ju),

hypoth. i. e. k

per

divisibilis.

de modulis sunt numeri

quibuscunquc absolute primi postea

si modo ad seorsim

sint

primi

diximus. huic

lam funda-

modulos mento

qui

consideremus

atque

invcstigationem

gcneraliorem

superstruamus.

40

ijB

((KSI!

POTKSPATU.

(.'omidermitur

prima

maduti

qnixuxt

nunu-ri

prititi.

49. est nitmrru.1 jmmus ipsum a non metiens, utque ' infi'ma a patentas secumfom mwlulum ipsitts t aut erit p wtitati cwyi'ttu eapottem p I aut paru aliquota hmus tutmeri. jt
Coiifenuitur Dvmwstr, exenipla Quuiu iam casu sut. 45. ostensum sit, t esse mit aut

TnKOREMA.

Si

=^p

<.p

1,

superost.
t'vincatur.

ut

in

posteriori

seinpcr

ipsius

p~

partem

aliquotani

esse

I. .' etc.

Collignntur quac pcr est,

residun

minima

positiva

omnium

liomm

tenninorum

1,

,'," haoc

etc.

I'orspicuum foret inferior nulla

onmia

clesigucntur. fore diversa, w> w ;'= ' imitati

ita

ut sit

'=,"= tennini m [lyp.]. quam per ' H<t, Porro tamen [A) a" eadem

si eiiim duo i i atquc

praoborcnt quum

supponondo ]iotestas numerorum t<ji1. `

Q. E. A. omnes non desig-

quam

sit congrua continc-ntur,

a, '.a" etc. cxhauriciit. imbimus. II. dc-sit. oriumla se quam set,

do

in serie qtuini

1, 2, 3 .y C'otriplexuru .1} terminos

onuiium t

a, a'. "etc.

Comprehendel -Aft-ipiatur li. fi', if etc. ab ennnibus "stfo"

mus;

Miiltipliectur

quicinjqiio d ex Ws 1. 2,a.y 1, qui in (J per omnes .'."etc., residua minima inde sintque etiain erit quoruui munerus At haec; residua tum inter . ', a" etc. attaque enuit divers. per Si enim G, '", vvo- assertio contra fulsa esmodividendo

i^itur mmierus

lmberetur
demonstravi

ea quae

H=" />,
j = nl +

i. f. sequitur

li

si vero posterior, haberetur )'"=", unde, quando <w, nlicui ex lus .'."etc. contra congruus vero hyp.; quando per
absurditas.

multiplicando est endem

'

'='+-',
Designetur complexus

she

propter
omnium

'=1.
6, &, g"

quae

etc. I. 2.pfit

quorum =t III.

multitude Qooclsi udcoqnc Si vero uliqui omnes ,'." per i

=f. igitw

per

7;, 'A, et

habebuuturque li] omues hos

iam numros

2f

numeri

ex

l.is

theorema adhuc etc.. C qui

tlemonstratuin. ddiciunt. sit horum aliquis minima y.

eomplectuntur. '<; Per hune sint m ul-

tipliwutur omnium ex his

productortunque designetur. C inter se hun

residuu igitur

complexus 1.2, :j.y>

omnes

comprehondet h qumn a mimeris

y, /.y" etc.: t numros A et B

'"JODWdf contentia
tcrtiaitn.

QWSUSr NUMEttIPRIMI. priores

y~uV~

41 ut in II*
prout w<,

erunt
Siesset

divers*.
yrtw=fl",

Assertianes
fieret

eodem

mododiucmEmutur
ant ;=(>'+'

aut igitur t =

>,

in utroque ex

3 nunieri

easu his

alicui

ex

ll)

cougrua

tontni uiilli

hyp.

Mabentur dwmnt, flet

I\ complexiim 1 2, :i .p
plum ipsius

theorcma adeoque Si vero etiainniun D 1

1, 2, . Htque si erit deiiionstratmn. nliqui est fiiiita, clesunt, erit etc. eodem l'atet

nmplius

modo

ad quartum quoninm iri 1.

mnnerorum nwmerorura

progredienduni multitudo quart'

vero

tandem nliquotu
i'krarema.

cam exhaustum nuiiicri p

adeoqup Q. E. I).

multi-

t fore:

erit

pars
hWnmtli

50. Quum entiae per a'~ igitur sit iateger, sequitur yevehendo o^ utramque .vive l, partem ' j1 congrusemper

1 ad potestateni est, qttmtlo p ditinibilis Theorema hoc quod digimni, tiun

exponentis

p eut pr imita Ipsum

a non mctkns. tum

propter 1079

clif^nutiam tlteomuu

propter

eximiam appclluri

utilitateni solet. Yid.

omni

atteiitioiie

ab imentore Tolosue

Fermittianum

Fennatii Opra Mitthem. non adiecit. quam tamen demonstrationem publici

Deniori.stratioiioin inveutor fut, p, 103. in potestato sua esse professus est. 111. Eulcr primus in diss. cui titulus iuvisleeit, T/ieoremitum r/uonutdaiu hide-

Connu. Acad. Prtrup. T. \*J 1 1 ad numros primus spectantiuiR deiuoHtitnitio, nititur ista evolutioni ubi ex coeffieientiuni forma facillime potestatis a- 1 > dueitur a+\j'>ui'\ semper per p fore divisibilew, adeoque a~{+!) l/( per I p divisibilem per p fore, divisibilis ni' a. crit. quundo est, u' etiani .seni])er I per V p sit divisiliilis. Iaiu Iiinc

quia etiam etiain

2 M?mpcr erit; a

:W 8 etc. ' dam.

gi'iieraliterqne ])cr p divisibilis J.anibert

(juod-si llaec

itnquc suffideiit

p ip.sum tradidit

non metitnr, iudolcm Emdit.

ad methodi

dwlaran17 OU

(.'lar.

similem

deinonstratiouein

in Acfis

*) In comment, anteriore vir xummus ad scujmin nondum perronerat. Cnmm. l'etr. T. VI y, tuii. In coRtniri-niu fimiosainter Maupcrtuis et Kfiniff. a principiu uctionia minimal- ortu, sed mu ad res huterogenens l'grcssn, KOni^ in immiljusse linhc-rc dixit iuitogru]ilium r.i'ibnitiununi, in cjno iK-monstruti Ituitis theoroimitis cum Knlcriaiw conthiuatur. prorsus vuiKpiranx Lient vero iidem huic testimoAppel an public, ji. un,. nui (luiH'ifiircnnliniuK,wrtc I.i-ibiiitiu invenlum suura numqimnijmlilkavit. Conf. Ifi/it. de t. h- <!> /Vmw, A.
t; ~fJ y.au,

I)

42 p.
esse

DE 10. Quia vevo

allant

ltEStD'18 POtKS'l'AliM. evolntio

demonstrationeni

potesttis eum aliae

bhjoniii
01. Euler

a theoria
investigavit

mimerorum
qune exstot

satis alina
Comment,

vidcbatur,

nov. Petr, (onvcnit. t. superaddere

positio

T. VU/ 70, lu seqtientibus liceut, quue infra

atque adlmc similibus

casus

ea quantquacdam

nos art.

praec.

exposuimus ITodoeo ill. Enleri. nostrum

prorsus an&m Proad

se nobis offerent. uti prima

theorcma

principiis
particularis

innititur,
est

scquens

cuius

tantuin

ctiam

alias

investigationes

adhibebitur.

51.

Po/j/nomi

a-b-{-c-{-i!te.

)Jotesttt.'1 p == a''

semmlum

modulum

est

-f- 4* -f ^4- etc.

siquidem

p est

numerus Constat formae

jmmus. potestatem +&-f-c+cte. />{m polynomii v, a* if' tf etc. ubi a-fU + yetc. =p, a.yctc respective hune i. e. nisi omnes numeruni aliquis ipsius esse
omitti

Demomtr.
positant c

esse comet v. dsignt, permutari p divisisit

partibtis p res, At supra

quot possint. bilem, =y> praeter

entia

modis nisi reliqiii lms

secundum

quarum art. res sint =0. ,d>etc.,

sunt

=a,b,cctc. scnipcr esse per

1 1 ostendimus, aequales, I.'ndc per

p

omnes vero af.bi'

nnmerorum -j-A-f-c-f-ctc. igitur

a. tf.yete;. partes,

sequitur p
ngitur,

divisibiles
tuto

quae
potcrunt,

quaiulo

de cougra-

modulnm

iictqiie

ta + 1 + e -{- etc./ Qnodsi rum =k, iam omnes fiet W'^Jc quantitates uti

ai'

V + ' + =

etc.

Q. E. D. nnmerusque ea-

a, b,cetc. proec

1 ponuntnr,

in art.

<liintntimeris resjmMkaiit jjcrinrli,

in tjuibus tmniiiariim uiullitui est dichor iatws immrri y i 52.

Quoniam esse grui idonei, tem expoiientes fiujit,

igitur

alii

numeri

quani num

qui sunt ad quas omnes per p

divisores evecti

ip.sius numeri

p~ aliqui

I ncqueunt unitati conad hoc siut exponen-

potestatum sese

infimaruin offert,

qunestio quando

ipsius non

atque, sint

omnes

numeri

1 p divisibiles

divisores secundum quot

infimae

suae potestatis perventuri. Ubi

unitati statim

congiuac observare

classificentur, convenit,

iientes

sufficcre,

ad singulos exposi onnies numeri

HOBWW

QKI

8PNT

NBMBH

PJttlttl.

43

']

posltivi congruos siduum qnomodo

ab

1 usqtte

ad

considxcntur; elevari tlcbere, cxponcntem Quocirca J, 2, 'A.p Brevitatis 1 et p ipso

toYiifestnm quo unitati esse

eniro fiant

est, tongruae,

numros adeo-

ad eandem

potestatom

que uuraerum suum hoc

queincuuque miuinmm respectu sint quo

ad eundetn positivum. numeri eruamus. etiam

rfrendum crit

ad quem reut numeii

tu id nobis inter si

ineumbendum, factores

singulos d

jp 1 distribuendi numeri y> (ad

multitudinem uunicrorum

gratia,

est uiras per

o divisoribus

1 referendij, p minoriun

tf/rf desigimbimus potostas du est

positivorura

quorum

infima

unitati

loiigrun.

53. Quo p= 1 y facilius hneo disquisitio 1 J. intelligi 2, 3 possit, Pro exemplum apponimus. divisores numeri 18 hoc modo

distribuentur

numeri 1

i S inter

2 1%. 3 d 4. 18 In hoc
t'xigua

7, 1 J. S, 12. 5. 2, 6, 9. 1G, 17. 13. 14, 15. l'Ui nusip-

3, 10,

igitur
attentio

]casu fit
docet,

meri hoc non no art. 39,

maiores

if/l = l, ^2 1,^3 = 2, v|j=2, ^ = >.(|j1s=b. totideia ad quemvis expouentem ]>crtinert', quot dentur ad ipsumque primi, sivo esse iu hoc certe casu, retento Hanc autem observationem geiieraliter veram

^</=</>rf.

esse ita de-

nonstmiims.

1. potestas tes

Si mimer (/tn unitati '

us aliquis congrua, sive

liabetur, onines

ad exponeutem incongruac) minima

sit

inferiorcs residua

cl primons (Le. cuius omnes huius potestapriorem

lioc ita

au, , *
fut

ipsarum
ipsarum *

proprietatem
et quuin

ctiam
etiam

possidebunt

potestas

unitati

congrua

expriini versa, versas

possit, esse

residua

minima

numerorum p''= est, I et 1 haec

,a,a3.</ autem plures

(quae quam

oiuuia d

sunt didiresiex-

mdices

congruentiae manifestum inter

radies

habere

nequeat alios numros

praeter p~\ incl.

numerorum non dari

a, au, 3.rf quorum

(i':

dun iniitima

potestates

.congrnne inter sint residiia

de unitati.

REMDUta vamtexem. Hinc potet omnes a,m.a9 Si

; numros rf k <C,d, ad exponentem reprai. est numenis unitati *=; furet ctiam Qttales ad d

{mentis d d pertinentes vero sint, primus, cougrui potestas

et hinc

minima

numerorum

ita qunntnquo corum multitude, omnes potcstates *, quarum ipsius osto eu

u" t

definitur. exponcntes

non erunt qaare *= ipsius d si 1 ak com-

eitim ipsius
contra

(mod. *
hyp.

rf;
Hinc

= /H esset

( vid. art. ') 1 ) eritque congrua utquc

esti

unitati

e<^d, residuum aliquein,

inanifestmn

minimum , d y ad cum

ad exponenteni muneiu quoniant quoniam bilis. sive hnbct, tum

pertinerc. ak

Si vero ' 1 divisorem rcsiduunt minimum

ipsius potcstas ])otestas

ad cxponentcm

non pertinet; pei' per d divisinumros sint prhni. unum dubium perti-

iani j ta iam adeoque

=EU(mod.</)

fit congrua fi unitati congrun ^erit enim unitati Hinc n=l), colligitur, 1,2,3 innixam pertinentem. nullus =0 vel d

totidem d

ad exponontcm d pertinere At meinorcin esse oportet, nuniernm remanet nent: a iam haberi possit fierinc conclusioque

quot numerorum hanc conclu.sioncm d

esse suppositioni, Qiiamobrem

oinniuo numerus

ad exponenteni ut ad aliquem ut if/rf

exponenteni sit vel

eo limitatur

Qd.

51.

11. omnes

Iam sint t, 2,

omnes divisores p 1 inter

numeri hos sunt

1 lii:
distributi

d,d,d"

etc.

eritquo,

quia

numeri

\\>d-jd'K\jd"ete. At in art. lu demonstrnvimus esse (/></+ <t>if-<t>d' atquc ex art. esse ex liis proec. non sequitur possc, y\)d ipsi de

^pl

+ etc. ^1

i aut ipso minoreni aliquis es.se. teresset

<f>d mit aequalem ij><? et summae <l>d', etc.

niaiorein minus minur Undc tudine

similiterque

Si itaque

ifjd,Kfjd,tyd"ete. (sive etiam plures) illorum tandem ipsius concludimus p | non i\)d penderc.

termine) summa ipsi

respondente

ex lus

<pd, 4>d'. <pd' esse adeoque

horuni

acqualis

non posset. a niagni-

<f>d semper

esse aequalem,

55.

Maxiinain

autem

attcntionem

meretur

casus

particularis

])ropositionis

jirae-

MOPPW 11

QB

SDST

NlfJJBM

PllIMl.

45

mtentis

ttcUicet

semper

dari

numro*

quorum 1 et

milla p

unitati meri ad

congrna, p~

et qnicem primi. aspectu res

totidem Cuius videri

inter

potestus f qnot

inferior infra

quant p

pt*" siut nu-

thconnuatis possit, propter

demonstratio theorcnmtis

quum

minime

tam obvia lit-eat aliam

sit quam primo adliuc diieere diveratas }> etc. ad

dignitntem

a pnucedente obsouriores muuh prtmm

hiaequales.

aliquantum illustnindas atque

'l'um

divcmin. plurinnim p 1 ^"A6^

theoremutis

quondoqnidcm t-onferre etc. solet.

inethodarom Kcsolvatur a, b, c
sequen-

1 in &ctonw
numerus primas

ctesigimntibus
per

domonstratiouein

tin tibsolvemus: 1. pertinentem, tive pertinentes. II. siduum stramus. I. = Sit (j non numerus satisfaciens satisfacere =A$ hune aliquis ex his omues nequeunt. 1, 2, 3. y; 1, congmeutiae enim hi iumcri congruentiae huit', t" Tum dico si potestas residuuin minimum ad P-1 x^lT cuius ipsius Productum minimum) ad ex omnibus exponentem numeris jj I A, B, C'eto. jrtinere. (sive huius Haec autem producti ita reSemper inveniri posse numros uumerum Ji, C etc. A (aut plures) ad exponentes ad exponentem lfJ,c' etc. a1 respec-

similiterque

demon-

1 (mod.^) <i,

gradus g ponatur

numerum.

sive eius tam

exponentem

a* pertinerc. Xanique patet p 1 tae testati *"a, mae ipsius tac y potestotem i.e. unitati, y, *
potestas

ipsius
vero *ta

eongruam ipsius multoque

fore

potestati erit poinfi-

h congrua minus At

7a-"stIl0etc. potestatis "

ipsius

i. c. unitati h unitati

erit

incongrua,

potestates

ipsius ipsius metiri h dbet per

congruae

esse possunt. sive exponeus quuni inferiores * per

expouens pertinet numros

unitati (art.

congruae 4S). atque quem h (iuare per

ad quam alios a

numeruin sibilis cessario tliodum Il. nentem 48), tientem nnu non a*

cbvineme-

sit quam erit

se ipsum ad dari numros productum minorent unitate

ipsius Q. E. 1).

exponens

pertitict. ex omnibus t Facile a, b, c etc. de rcliquis

potestates, Fer similem

demonstratur,

ad oxponentes t

//J, c1 etc.

pertinentes. non ad expofart, quocoJ

Si supponimus, pl, sed ad ?-

A, B, 6' etc. ipsum autem p~\

pertinerc, maior.

nietietur hune

sive erit vel esse

integer unum

perspicitur, simile

e numeris ex.gr. per

primis a,

vcl saltem enim

ix>r aliquent est ratiociuiuin.

divisibilem

(art. 17).

40
Mefcietur tcn,

DE
t ipsum ~\ itaque >* elcvatum um'tati (exeinto

RESIDti FOTESTATC,
quart* erit produetum ABC etc. tiara ad potesta-

tri B, C, etc. gulo gruos ficri metiantur.

congrunm ad potcstatcm $ etc. - t C etc.

'art. 40). ' singuli tzl =A

ipso A)J \\

est sinSwl porspieimm tam levtes unitati conpertinent ipsum t=-

quum Hincerit

exponentes /?~J. A B v

ad quos

si.

deberi' metiri ad quem ipsum A pertinet exponentem y-^ (1 1 b~retc. 1. = esse integrum; at t-t t esse noquitfart1 15;. art. is;, ,-r e. ^-J integer ^ ^? nostrom consistere non passe, concludero TTn(lt' tandem suppositionotu oportet, 1 pertincre. ABC etc. Q. E. D. j. e. productum revera ad exponentem p l'nde sequitur Demonstratio contra
posteriori minus

posterior directa.

])riori

aliquantuluni

prolixior

esse

videtur,

prior

~6. Hoc theoria mus. tlieorema insigne exemplum opus sit, suppeditat, ne, quae quanta non sunt, Acta Erudit. ne necessitatem Eulerum, circa vid. in circuinspcctione pro certis assuma17G9 p. J27 laiiusquidcm rexidua art. quam attigit. nov. Comment,

nmnerorum (?eleb. Lambert

sue])enuraero in diss. facit

propositiouls Nenio vero

mentiotiem dcmonstmtionem '. XVIII numros ad

iam supra laudata sed demonstrationis tentavit practer p. S est. Alterum ratiociniis

summum

Ac. Petmp.

annum

1773, resultantia

Demomtnitiimes seqq.

e,v tlimione 37 ubi de Vir sagatacite sup-

jjotfntatum jter demonstrationis

cissimus exliibuit

primas

imprimis

necessitate
duos defectus

fusius

locutus

At demonstratio quod illic an te nihil quod

habet. (translatis

art. 31 et sqq. ndliibitis aliad fuerit art.

ponit. revera tiun

x" cougruentiatn radies diversas quam quod plans

=l

in nostm signa demonstra31 pur induc-

haberc,

quamquam alterum,

luiberc deduxit.

iequeat;

fonnnlam

tioucm

tautummodo

ltulic.s

jtrimitirac, r>7.

bases,

indieex.

Xuiiieros Jero voeabimus.

ad exponentem Si igitur u

p est

J radix

pertinentes priinitiva,

radies

jtrimitivas

cum ill. Eu-

potestatum

u, aa, a3 .a>x

ItADICES

rlMrnVAB,

INDICES.

%1

residua meros

minima 1,2,3,

omnia .p l,

erunt qui

divers; totidem

undc sunt

facile

dedncitur, quot

inter illa

haec residua

onmes

utt-

multitudirie

mininin,

i. e. quemvis munerum reperiri dcbcrc, alicui i|>per p non divisibiiem potestati sius congrnum esse. hue proprietas est milita tis, Insignis permagnae opend congrucntius arithmetieas, rationesque haud parum sublevure pertinentes, potsimili est, fere modo, ut logarithmonini iutroductio arithinvticac vulopcrationcs Raiccm ad Iubitum gnris. aliquam primitivam a, ad pro lusi adoptabimus, quam omnes numeros et sifuerit referemus, \m p non divisibiles '=ft;mod. e ipsius h indicem 2 pro 19, radix primitiva vocnbimus. Ex.gr. si pro modula basi assumatur numcris indices Ceterum onmes patet, secundum erit, respondebnnt 1.2. 3.4. 5. 6. 7. S. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 1 G. 17.1 S. b. 17.12.15. numro eongruos; ^1 ipsi, 5. plures sunt 7. 11. indices 4.10. 9. sed hos de indici-

0.1. 13. 2.16. 14.15.3. mnnente modulum qui sccimdum modo

aequivalentes

basi, p uti

cuique 1 fofc modulum nutneri

spectantur.

convenue quoties pro

quamobrem congrui secundum

bus sermo habebuntur, t'ongrui,

acquivalentibus p sunt

simili

quando

modulum

tamquam

Algurithuntx

indkum.

5S. Tlieoremata rithmos spectant. Index xingulorum prodttcti factorum e quotcunque secundum numeri secundum factoribus conflati congmtis est sitmmac numeri indicmn ad indices pertinentia prorsus analoga sunt iis quae ad loga-

modulum alicuiiis

p 1. congrum est producto ex indice duti in

Index potestatis exponeutem potestutis, Demonstrationcs Hinc indices mniores, calccm pro perspicitur modulis omnos huius primi

mod. p 1. ex qua omnium numcronim modulo tabultad

fncilitatem omittinius. propter si tabulam construere velinuts diversis desumi possint, posse.

ex hnc tum Spcimen

oinnos huius

numros modi

tum operis

compositos ndiectum est,

omitti

sunt numeri sunt spectandi,

prmorumque
hos singulos

Tah. 1, ubi in prima columna verticali positi a a usque ad 07, qui tamquam modnli potestates
numeri

iuxta

pro basi quorum

assumti; quini

tum

sequnntur jjer parvulum

indiin-

ces numerorum

primorum

successivorum

semper

48

B HESinilS

FOTKSTATl'Sf.

tcrvaliam
Lit quis

siiat
index

dishmeti,
numro

eodemque
primo dato

ardine
secmidum

supra

dispositi

suut
datum

ruimeri respondcat basi

primi;

ita facile

modulum

tutoque

inveniri Ita iw.gr.

possit. ni p=6~ index numeri UO, asstunto mod.M f>9. 12 pro erit

= 2 lnd.2+lnd.:i-|-lnd.:>

=5S-f-)-|-39

= 4lt

Index
tlum modulum

eahiris

atiusamque

j> 1 dffiereiitiue a, l> jier p \tilor

mod.p. expressionis iiulkum mimerutoris dirixibiles. c Iud.t1 Intl. index eritque bc^ci liul.rt

art.

cougrmts

eut aucun' b, .sjui-

et dtnominatom

dm

utimeti

non mut

Sit onirn

quicunque lnd./>4-

mod.yj 1

hinc

mod./)

t ndeoquo Si itaque vis niodulo

possit. oiunos

Ind.c = tabula habetur, ex quu

Ind.b cuique numro datum

solvi

respondens pertinens
poterunt,

pro quoderivari quoniam art. :<0 1

primo,

nliaquo

ex qua
primi

numerus
gradus

ad indiccm
negotio

congrueutiat1

tacillimo

oiancs

rccluci
proposita

possunt
cougrueutia

ad talcs,

quarum

niodulus

est

numerus

primus `

JE.
Ilinc At

2i).r+7^o Iiid.A1^ uumerus Ind. cuius

quidom

mod.47) >i)

erit

.t'=:

^niod.47-

7 Ind.

= Ind.-Kl 'A. nt lmius

fnd.2!t^ .r^3 nlia

15 -13 mod. 47'.

= IS mod.-tC uti Tabulant Sect. VIt

index
non

IS invenitur adiet-iuuis

Quare vico

socmulatu osteudemus.

defungi

potcrit

De

raUieibiin

coni/riiuiilinc

x" = A.

OU. Simili
in mini suqnentibus oxhibebiimis.

modo
etiam

ut art.

ai

radit-cs

congrucutiamin
purannn altionun signifient

primi

fradus

designuvhnus. radies mdieem pcr aequationis sig-

congruentianun l'ti scilicct y-l

gradutiia quant

niliilaliud

.v"^=A,

ita

appnsito /=.4 quot

ntodulo

per liane

tyA uod.jt, expressionem incongnios,

denotabitur tyAinaA.p, omtes enint

rndix tt qui

quaecunqni1 valores liap

congruentiae bon- dicemus.

mod. habet

sceunduin

/>

st'eundum

KAO1C158

PKmn'IVAB,

INDICES.

49

sunt

eongri p

tamqum iuerint

aeqivalentes congrui,

speetandi fA,

(art. -28). $B\mod.p)

Ceterum

patet,

si

A,

secundum

exprassiones

aequivalciites

fore.

lam si hnc congrucntin tidem igitur quando ximus. totidem

ponitur

x>A==x:mod.p), deducuntur ad prnecepta respondentes ipsius

que ex his valoros valores. $A vero Ind. valores

*lML*==lnd.A!moA.p~ scctionis praoc. valores ipsius hvl.x x. Facile vero pcrspicitur x habere n Ind. x

erit

Ex atto-

quot radies numeri

earigrttcnta valorem divisorcm valores secundum $'A nullunr valores i = His

unum

tantummodo n, p\

Ind. A [mod.p 1 Manifesto habebit n ad p 1 est primas; qiuindo communem liabent , atque hic est masecundum Ind. realem p 1 adeoque yfA A per S est divisibilis.

x lmbebit incongruos deficiente

incongruos p,

siquidem

Qua conditiono ExmpUm. debet ipsius congruentia Ind.*1 =4,

valorem

habebit. V^1 (mod. 1 9). Solvi itaque

Quneruntur 15lnd.a?=Ind.i 10,10 (mod.

expressionis 0 ,'mod. 1 S\

1 8).

tres valores invenienturque vero respondent valores ipsius , 6, 9, 4. 61.

Quantumvis debemus inquirerc dcntibus sectionem sive radie ubi tamen quantum hauriri VIII radices

expedita non oblivisci,

sit methodus indirectam direetae alia quae Initium x"~ pro p basi, 1 est 1): qnare

haec eam

qxiando esse.

tabulae Operac

necessariae igitur

aclsunt.

methodi possunt reservantes. congraentiao printiva n ad

polleant:

trademusque a casu

erit pretiunr hic ea quae ex praetcpostulant, ubi itaque. A=l. assumta Quae lmbead

considerationcs facimus 1 'mod.^) dbet esse

reconditiores simplicissimo, Hic

quacruntur. nhid.x~ unam

quacunquc qnando

congruentia, hit, lorem scilicet habet

primus, in autem

(mod.p 1). tantummodo radicern

nd..r=0fmod.;> scilicet = J (maximum'' lnd..r

ftocce numeri

casu

Quando

unicum va$\!m.oA.p) n, p 1 liabent divisorem solutio com 1) secundum modulum

connnunem plta erit

<5, congruentiae (V. art.

o(mod.i'

Ind.=Ofinod./> Ind.* le. 29

p I

alicui

ex liis numeris ?i~t)a o U(7'-TLi y. .3 6- secundum 6 valores (--t)l1~) j modulum 1) 1 incongruos modulum

congruns liabebit:

esse quare

debebit, etiam

sive . in

valores lioccc casu

.di versos .secundum

I

50 (j

BB incongrues; hnbere, habebit. Hinc

BEiMDVIS POTKSPATt'M. perspicitur. cum antenllatis umninu mod./T habot quas haec, n suut expressiooem promis /= yl etiara valores Quoeirea

diversos expressio

indices quorum ` huic #1 vTmod./r

conveninnt.

aequivalct, 1 ;mod./i). mnxima

i. e. congrucutio Prior autem

easdem radies >i'*= I (niod.) erit gradua siquidom inferioris Ex. mertsnrn autum hi v'1 -mod. 19) commimis 1. 7, 1 1. trs simul

et habet

inaequales. quia numerorum ^lfmod. IU). t~ 15, l& Suut

valores,

hique

erunt

valores

expressioni

B2. l'er r" hanc igitur reductioncm quani fontiae id lucramur ut p est adhuc iam casum alias congruentias Infrn posse, formae voro ostenlicet prae-

= 1 solvore

non sit opus, huius

ubi inuneri semper l'niim valores Iiiquo tyl et Hoc absolute iinum I ulterius tamen

divisor. deprimi

demus, cedentia scilicet quia

congruentias ad hoc non ubi =2. quam sit Hinc m ad ut oinnos 'tfiat

sufficinnt. Manifesta

hic absolvere ty\ erunt

enim

expressionis + 1 et tantum fore

possumus 1 -f-t et incongrui posse, per

pluri's

duos =2,

habero nequit, in quo casu - t sit primus. numros

1 semper valorem valores quoties forte

sunt

nisi modulus se clarum. quando iudolis casu 23,47. semper tur. vel 1 semper respicere

habere

sequitur,

etiam

semper primus

eveniet, [nisi

^1 e.vpressionis modulus est eius p \=%m in quo

nnmeri 1.2,3. >i), SI), 107 etc. Tamqunm esse = ;mod.j 2lnd.( mod. l)

Xamque

ex.gr. quando y> = 3,5,7,ll, 1 sunt radies) I corollarium hic nnnotetur. indiccm ipsius quaccunque radix primitiva pro basi accipia 1 ) Quart: Ind. ( i) erit vel =0, = 0mod.^ l;. index praeter ipsius +1, jj atque -f-1 1 et hic = 2 ad quem

jf> 1): vero semper indices diversos haberc debent mm est pretium). 63.

easiun

operoe

Ostendimus aut oiiniino lam uti neralius aequivaleat. nullum,

art.

(50 expressionem divisor et $/A

si fuerit tyA

habere valores tyA mod./j communis maxintus numerorum aequivalcntes semper esse, ad aliani per si fuerit yB crit

diversos. n, p I ge-

modo

docuimus

^1^

probabimus, lllius

expressionem enim valore

\fA quoeunque

reduci

denotato

posse cui iam ^=^1;

BABIGES sit

PKIITIVAI,

OtmS*

5j

t valoir quicmique .exptesstonis ex art. 31 perspicuum; ^A* eritque tf'ssyl' Quare adeoque quicunque
y/ A1. Quoties erit, igitur quoninm tyA illa noquc valores alios valcns

;raod.y)-,J}, at .r"1^ ipsius

habet, quain

quam

valores /== etiam

fyA* pnuciores,

reaies mod./> valor

promis licet

habere 1). ipsius

aequiquan-

{M

propter valor erit

expressioni

renies habet

haee

nequu

do

$A

nulluiu

valorem

realem

habet,

fieri tatficn

possit

ut

y{A'

valores

renies

liabeat. Rc, Si valores expressionis inaximus

reales

\r-2

motl.31)

quueruntur,

erit

numi-rorum valor
v"> 2.

21 et 30 divisor
quis 3, quare si

comiiiuiiis
yi vnlores

3, expressiouisque
habet, huic cxprcssioni

mod. 30)
^23 valores qui sive sunt

uliae-

quivnlebit, etiam priori

invcnieturquc satisfncerc.

rvera,

posterions

expressionis

1 o, 1 9

01. Xe autem vestigare admittat art. oportet, nccne. hauc per

Quodsi

operatioiiem quam tabula valores per statim

incassum diiudicari

suscepisse

pericliteinur,

regulam

in-

60 manifestuin

est,

valores reales \?A possit utrum iudicum l'es in promtu ex habetur, est; nanique reales dari, si ipsius A index, radie quacunque siu vero minus, Posito per enim non dari. Attaipsius .1 inveniri erit erit indice

priniitiva men k, versa.

pro basi accepta. absque fuerit per tali si hic Atqui

c sit divisibilis,

hoc etiam

tabula

potest. --(/} *ipiJ. erit,

numeri ]1-1 A fl

divisibilis, P^zl index A 5 unitati 2'"=

/> si

1 divisibilis \fA mod./j)

et vice haIta in

Quare sin minus,

Ijet vulorcs exemplo !inod. 31 semper

quando

reaies, art. praec.

congruus lu 24=1 Similiter quando

propter

incongruus.

habetur habere.

valorcs valores
p sit

reaies reales

binos
fonnae

habere,
< _f_ 3

unde eoncluditur (mod. 31), =^2 liinc finms, eertiores t'mod./>) 1, nulluin vero, p sit forinae lm-j[ I}2'"=1 1 et ;+l [ 1 = 1.

-i

Klej^aus mait

hoc

theorcnia. inveniri

quod potest

vulgo ita quadratum tale

profertnr: a a, ita

Si ut aa-

est monerus per

promis

for-

4h+I,

lis; si stratum I77:i. qui

veru p estfurmae est ab ill. Eulcro, Demonstmtionom

4 m I. Comm. aliam

non datur, quadrutum twv. Ami. T. XV1I1/. Petrop. multo ante dederat, non. T. IV Comm.

p fit divisibihoc modo tlcmon1 12 ad annum vov. T. V p. 5 rem nondum

iani

Comm.

prodiit

a. 17 lin.

In dissert,

priori,

p. 2>,
7

ht

RE8HJU

POEHTATOM.

perfecemt. Nouveaux uem

Poste* Mfm.

etiam

iH. ubi

La Grange A. 1775

theotpmtttis p, 342. argumento

demottstrftticmom Aliam tulhuc

tmddit,

(le ?Ac. sequenti

de Berlin proprie

demonstratioerit. dabimus.

in sectione

de hoc

itgendum

5.
omnes Postquam expressiones n divisor immeri y i, eriteriumqtie
necne, tius talcs considcrabimus. exprcssioncs tyAmod.p)

tyA'moA.p) naeti
ubi

ad tales utrum
p

reducere valores
1 est

docuimus, reaies
divisor

ubi

sumits
n ipsius

admittat.
aeeura-

Primo tum

ostendemus, artificia inveniri

quam

relationem tradcmus,

valores quorum

singuli auxilio

expresunus va-

sionis

inter

se hnbennt,

quaedam possit. r

lor f?xpressionis

saepenumero

Primo, mod.p., istius nens stitui subsidia in Seet.

sivc

quando t" r

A~

atquc omnes autem

aliquis etiam erunt Qnodsi r, ^r"

ex ipsius

valoribus / potestates quot r ubi

expressionis enint habet

tyi valores expo-

= limod.p' horum pertinet

exprossionis; ad quem

totidem

diversi igitur

unitates

art. 4 S). ipsius valores r hae

est valor loco

pertinens, potest: \ll exstent

potestates omnes ad tales

ad exponentem ultimae imitas subQuolia n autem

expressionis

v^l(mod.yii inveniendos

valores

in volvcnt.

qui ad exponentem

pertmennt.

fusius

explicabimus. A sit z, unitati reliqui est hoc

Secundo. tyA'-mod.p) expressionis notus, ty\

Quando qui

incongi'uus modo inde

unusque deduciintur.

valor

expressionis Sint valores

hi \,r, / expr. $A zr"~i satisfacere ipsius tu, inde manifcstum r"~l intelligitnr; \fA erit hnbere -z. quod, et pug" pluneDenivalores lui

,uti modo

ostendimus),

eruntque z,

omnes zr, zr*

namque

omnes

hos congnientiae eorutn ^zr*,

.v"^A potestas

sito quocunquc =A, ipsi

^1 fit congrua: omnes diversos res autem valores hos quorum numerus est n, expressio quam Ita ft. ffr. si alter expressionis valor est z, alter quit. \/A

propter esse ex art. -l'A facile

RADOES

PRIBUTIVAB.

INDICES.

^S

que lune omnes

eonehUtenctum expr. ^1

omnes constent.

valores

expr.

tyA inveniri

non

posse

mai

sinml

valores

00. Secundum sionis inveniri gruus non tyAimod.p) possit. evndit. superfiuum Hine Ak erit qui Hoc casus erit. colligitur valor quod nobis valor evenit proposueramus (ubi supponitur aliquis raro fuit doeere, in quo casu unus esse ilivisor ipsius // J) potestati aliquantum datur z, sive k alicui ipsius huic rei z^Ak liabetur, exllresdirecte A con-

qitando talis

valor

quum haud Sit

occurrat, si (juits quare At huic si

intmorttri et ita A~z" ut ut sit sit Ut in

valor,

;mod./>). A~Ak", l~#(mod.r, vero haec easuerit valor z

A~Ak"; quaesitus. t

immerus conditioiii pertinet n

aequivalet A art. t primus. ad

ista,

dsignante congruentia A'S-(mod.f); potestati ipsius

exponentem

ad quem

46, 48). Hoc nullus

possibilis

ut sit sit, requiritur, si vero t et divisorem congruus esse potest. 07.

communem habent.

Quum

auteui

ad hanc

solutionein si hune

ipsuni

t novissc ignoremus.

oporteat l'rimo valores

videamus facile reaies tuin

quouti

modo procedere t ipsum hic semper tum tem lam y"^A ^-tam. si

possimus, inetiri

numerum $A

intelligitur, habeat,

debere, Sit quare AL'i~~i;

siquident enirn clevando

mod.p: valor

supponimus. niod./>);
fiet

quicunque partes adeoque congrufentia rnanifestoque eidem

y,

eritque congruentiae

posterions ' per art. valor etiam

y~'==l. ad potestaart. -J8

t divisibilis 'kn=\ / etiam

y~ duni moduluia secuudum ipsum

ad

cstpnnms, solvi hune poterit, satisfaciens

praec.

seeun-

y- uiodulum metitur,

ipsius

oongruentiae t, qui

secnndum

modulum

satisfaciet (art. 5. Tum igitur quod quaerebatur inventum. Si vero ad n non est primus. omnes fac:tore.s primi ' ipsius n metiuntur ex qui simul ipsum eiiciantnr. Hinc nanciscemur numerum 'J-{ ex omnibus illis factoribus dsignante ij productuni ; ad n primum, jjrimii>, quos eieeimus. iam Quodsi conditio ad ut quam in ttrtic. praec. pervenimus ad sum h 'T sit primas ` llietieturquia n locum habet, t etiam ad crit kn~l ipsius primus (mod.) k etiam adeoque etiam ipQr ad 'J~ si congruentia primus), valor

h'eri potest

solvitnr (quod secundum luoduliiiu

64
t congfentiae $atnr, tamen
suis.se roneoe potestas

BE!tE8!DNS Po,
satisfaeiet, eruatur id quod qui ipsius uportet,
praec. rcgulus non sit

quaerebatm1. t,

Tofcum

hoc artiftihiiti

in eo ver-

ut numros probe
conditionem eruut: tu ipsi atque

meminisse
art. si A

At<quem igiioramus, vice fungi possit. 1 nos qunmlo ad n non est primus suppo~
hubere, tcmere indiciu qutio soqueiiclo hoc est, si dficit pro onmes z vnlot conclusion invenitur, defit-ere es er-

locum datas cougnui.

cuius adeo-

conditionem

que

methoclnm

hnc omuino

ndhiberi

non

posse.

CS. Sed in hocce opuracque Stipponamus (mod. lios siiigulos est valor pretitim itaque Tum per si etiam est, casu saept' rite prodesse potest hic valor falsus nd veros esse dtermintes {?" ipsius \'A Sed 'mod. hune sese sed lnborem habeat z" ` suscepisse investigare. =A t

quomodo k,

numros modo valores

non esse

expressionis valores erit [yg"=A. ad

clctermiimri

possint, Si euiui r hac

z nuiltiplicando ipsius quod v'

obtiuebimus. f plerumquc maxhnus

aliquis

V^-i siniplicior, qunra (niotl.y/ ti.

Seilicet ad oxponentem

^,(mod.^) si numerorum d

exponentem t, q divisor id quod

expressio niinorem

eatenus

pertinet est d, _ 1 1

communia

ita demonstratur. Substituto pertinebit, pro 1 1'tvalore, fit walore, At Il'1/kn (IYISI divisibilis liS ;llrt. fit t == -& -y"=~[mod.jj:. 1 pel' per art. ln'nec. praec/. 1mm At l vero per t ibid.) sive est primus pcr p-1 [hgji. Atqui ad |J 1 f etiam quare ht l! adeoque etiam per ?'~ per |j sive per j, et divisibilis. Unde facile 'fail.d per erit llinc Aih>~l)il= I mod.yj). ad potestatem dtm> evet-tuni unitati fieri. Quod vero congrunm deducitur. -. ad exponentem minorem non possit facile quidem demouquam </ ]>crtincrc ' strnri nnu'. pcrtiuciv ndt'oquv potest. Certi sed igitur quoniam esse A, ad finem nostrum !mo.]i, casu. non requiritur, semper seilicet huic rci non immoraad minorem t ipsuiu

quam d t

possumus, unico excepto

exponentem q metitur.

quando

Sed quid res uumeri cundiuu est,

iuvat,

quod

ad minorem esse plures quam huiusmodi fonte A

exponentem qui possunt

pertinet esse tyA

quam evolvere

^1?

Plusct

dantur eundeni

qui possunt modulum ut plures

et quando

expressiones haurirc 29) possimus. determnare

occasio 1 r. i1

id lucrunmr snltein

ex eodein

Ita ex. gr. semper in [wtestate erit,

uuicum

valorem

expressiouis

y A inod.

RAPICE

WHMITIVAK,

KVWeK%

55

si

modo expressionis ex nrt. praec.

t'ttttt

_t_

t.e

1"

V (mod. perspicitur, posse, uullus

29;

valons huusmodi t

(qui

uni

+ 12) =

innotuerint. unum 2 valorem quando

Fasemt pur;

cile enim per directe praeter

dtermina 1 aatem

qunndo

expressionum et d fieri impur, 2 llic 1) rvera otinm rcliqui

mimeras

ad expoucutem

pertinct. n 'A. J'=\2. * -3. Si valodeter-

Exempta. adcoque Hine minari

unt

Quaeritur igitur 37 ^1 (mod. Sunt

et b.

#31 'mod.37;. esse M= 1 (mod. invenitttrqnc sunt noti,

1 ^=30, quod obtinetnr B3=at expr.

q = Z; dbet =3lil,mod.

ponciitlo 37.. valores

~, 37]

mod. ^(>

res expressionis possunt.

^^23

vero illi

1, 10,2 U, pcr

quos

multiplicando erit unde fit =34; nude est 2. /t=5 obtinentur

ipsum

n. prode= 1S: adQua-

rcliqui

Si autem coque re y=2.

qnaeritur

valor at

expr.

^3 (mod. 37,, 9 sed + G:

Hinedebetes.se 21*

2*= 1 :mod. non ~3, :=

mod.

lJr

3 = 33=21(mocl.37;; I, atque =ir>.

autem

1: mod. 37,

-mod. 37. veri valores

+ .21

Haec Palnm tantiun ideo est non

fore sunt, inctliodos omnibus

quae directas

hic de satis

tnlium
prolixe

expressionum
saepe evasuras

evolutione at lioc tlieorin valcant

tradere

licuit.

ineommodum neque Etiam se offerunt

mctliodis

directis quantum particulnria instituti

in nnmerorum hic praestare quae nostri.

incumbit: ostendere.

nejligejidum

censuimus artificia non esse

hic observnre sigillatim

conrenit,

exereitato

haud

raro

explicare,

Kexttu indicum in systematibus rfiwsis, G9. Kevertiraur prhuitiva primi, quacunquc fore aune ad indices qnas dixiinus omnes primitivas. quorum lios: Ostendimus. indices unde simul autem relinquitur: ad radier jj I

pro basi radies

assumta

numros,

etiam

primitivas, sponte

primitivarum primitivam intclligitur,

multitudo pro basi etiam

nullosque practer V. art. 53. innotescit. in gnre arbitrio

mdicum radicem unde

Quamnam nostro

adoptare

velimus,

hic, ut in caleulo

logarithmico,

plura quasi

systemat

dari posse

*) In eo autem differunt, quod in logarithmis systemutuni numenis est infinitus hic vtro tnntus, tjuuntusnumerus radicum primitirurum..Mnnii'esto enim bases congruae idem systenm gnrant.

56 tjutte que vincule mimerus uumeri index m connexa m, vero

DE HESIDUI9 P0TE8TATUM. sirtt ridenrans. quando ==ju

a, nnmeri

Sint a pro basi

, b

tluac

radies index

primitivae. nnmeri basi Tum <%> b aserit hine fitiv facile est per b. =, hune in

uliusque = 1). snntitur.

atque. index a
es

assuntur, quando nutcm

niod./j

1;;
vero

6 pro

numeri 1}; -1. Si igitur potest, a

= v(mod./>

atf==l(inod./j atf = l[mod./j `.. T. converti basi

naniquc IVr

e=A, similo

quare

af'~i"=rt invenitur

mod./>i. v=aju, a ipsius

ratiocinium pro basj Si eniin =g mod.^ lwbebuntur

atquc Imbetur, index

i'mod.j nlinm pro

tabula ubi index erit

iiidicum

constnuta

b basis.

pro basi 1), omnes

b ipsius omnos

nmueruni

tabellae

indices,

multiplimndoque indices pro basi

7. Quainvis que
omnes

autem prhnitivis
divisorem

plures pro

indices basi

numro

dato omnes

contingerc tamen communem b vero esse ,

radicibviK
eundcin

acccptis, cum est m, ju, v p pro

possint aliis in eo convcnient, habelmnt. atque inaequales, At designato =

aliisquod macrit

maximum

1 basi

Si enim

pro basi ximi maior, ipsius pJ a liis

, cum iw.gr.

index p

numeri 1

dati

divisores alter

communes

supponuntur eut

f*>v,

quando adcoquc fi

adeoque fi ipsum b pro basi assumitur, etiam ipsum maximum etiam ad quem
quncunqne

rt non metietur. per a, (art.

indice 'mod.

praee. )

Il metietur. indicibus inde

Q. E. A. numeri dati ipsique pest ipsi agitur, per vid. artt. 1 Jmnc ex art. pertinet. qucm 48, autcm autem 1 commudSi

Hune nem, a basi

divisorem non pondre,

perspicuum.

quod acqualis indicibus

numerus

signante
enim tiplicatus index

t oxponentem
pro ipsius basi

nnmerus,
est k, erit

de cuius
t minimus

/ mul5S, sive

p\

multipluin

evadit

(excepta practcr prneter k et

cifra' .f cifram; I

expressionis u, 'mod. p 1 lem esse divisori maxitrio commuai numerorum otio derivatur.

minimus

1 valor

aequane-

29 nullo

71. Porro xponentem ximus tia per divisor d. facile demonstratur indicem
1 eomumnis

basin

ita

semper datum

acci]>ere uansiscatur, Designemus

licere.

ut numerus quidem brevitatis

ad magra-

t pertinens cum p\ index

quenilibut =''-. =r/;

cuius hune

sitqiu?

propositus

numrique

propositi.

quando

quaelibet

HADICKS

PHHimVABv

KIMCES.

index = rf. pro busi accipitur. eruntque ad t primi. Tum si g est valor mod.y> I expressionis mimerus primus. erit e nulix priniitirn, qua pro basi accepta dm adipiscotur ;erit cniin "=' = numro proposito
radia pri'initiva

m.

n ud

sive. ad p t indiccm dosiderabaita

simulqic propositus id quod primo sive

tur.

Sud oxprcssioncm Aequivalet cum 31. 2, eruntque t

;motl.^

j valores

ad ~(mod. t primi; etiam

p\ ; ^ si enim ipsiun

ndmittere.

probatur. art. sorcm adeoque

illa expressio huic: omnes tus vnlores ad lmborot, cui igitur hie

vid. ^fmod. f> Hquis valor e divime metiri deberet,

communein ipsum Quando n,

divisor

otiam

me secunduin omnes divisoros

t congruiis. primi

contra

ail t primus.

valores nd jj multitudoque motimitur, mines expr. .mocl. t: eoram = d\ quando autcin p l nlios ndhuc divisorcs impliprimos, f,g,/tvtc cnt. ipsum t non metientes. valor quicunque Tum . pouatur expr. -(mod.f,
iitttem ciuidum quia t umucs ipsi e, t,f,g, secundum h etc. /< iiter etc. se voro primi, muneris invenin

ipsius p 1 primi erunt

ex qua hypoth., 1 etiam ipsum

jwtest
quibuscuiiquo

muncrus ad lios

qui

se-

rosjjectivc

primis ipsius liautl fnvn ioic

fint congru p~
difficile

us art. :i2 adooquo I

quum ad

Talis ad p

itaque

numorns

I divisibilis
ex

1 primus

faotorom por nullmn erit, uti desiderabatur.

vuloruni mnnam adeo molem necessaria,

primum Tandem

contbinationuin

7'
=--

tf
j institutuni

theoria talium deducitur. I /( I. etc.

secl ne uigressio nostrum haoc non sit in

muJtitudinem excrescat. omittinius.

demonstrationeni.

Ar.t

iiiiibus

jMCiltiilrihun

uetnuniiwtiita.

7 2.
Quamvis j gnre prorsus arbitrarium sit.

quuenam

radix

primitiva

pro bapec-uliarin qimudo 1 inn lit

si adoptetur. ptaebcre fuit radix dex ovasi'rit pertinuit. wsk

rndicibus possunt.

interdum

tamen
I

bases
semper basin

nliae

In tabula alioquin vero

prai; aliis conimoda 1o pro basi numerum

semper detiTininaviinu.s

quaedam
assiunsimus. ut

primitiva:

ita

numeri

quam miniums, Quid liiiic

i.e. luereinur.

~J'

dnotante in Sect. quoniam \'l

M'xponentem ostendemus hic aliquid statueremus.

semper pro

ad quem eadem arbitrarii

ubi

tabuln rcma-

ad alios adliuc potest, ut

usus

adliibebitur.

Scd appaift:
]>raestantibu.s

etiam certi

ex art. praec.
quaesitum

ut aliquid
minimum

ex omnibus
basi olegiinus.

pvimitivis

Ita
sunt

pro
5.

p T.i,
II. 20. 2s.

ubi
lia. -lu.

^=^S

atquc
Assumsimus

rf=).
itaque

a'

habet
r> pro

i. t:
basi. s

0 valores.

<|ui

miuiiiium

58

m: itiHn"is t'OTKsT.vrnt.

.Wet/iHtl'tt nnlirri

/wmitinw :i.

tt*xitjnmli.

tur. tiao simt.

tontnndo innituninveniendi maxiniani printitivas pnrtoni Si quis en quao art. ">*>docuinms cum iis quao infrn de solutions congmoneffici pos.r"== 1 tradomu* onniia fere, confort, quae per mothodos dircetns Mothodi radies habebit. hos esse 111. Kulcr numros eonfttetur. Ojmsc. difficile T. I. y;. 1S2, maxime Anafyt imlulcm ad profundissimn numeroruin
uxpedite ]>er citius ad jt sequenti miiltifariu qunm per modo artificia praeceptu deterniinnri

videri. mysteriu possmit.

uu-oum'iv

assignais, At operatiouis
vejo ad por libitum

eoriuuquo
teutando satis

roforendam.

Excreitattis
s.iot linoc

pvolixitati
usina multo minicrus

pnrticulavia
ctliscuutur.

l". nuis
cipiimis. niininiti

Assunintur

'ita

senipcr

moduluni

prinius,
ex. ipsius

a, 'pk'iiimqiic1
gr, numonini potestatum. i

ud culculi
dcteriuineturquc loue ad

brcvitntuni
eius potestatont

cunducit,
periodus ' porveniatar,

si quam
art. 10

designancminimum
[,i. e. rcsidua

cuius

residuuin

niuimum 2". coiitciitus qui-m

partout quit,

sit

I*

lani
t<ij>

si fuerit
ly

t=p
act-ipiatur

Si vero

1, a est radix alius numerus hnius periodus. ijisi

fieret

primitiva. h in perioclo IJesi^nato t aequalcm

i'= I, quorum

ipsius

n non ad

invcstijji'turqiie por
esse periodus t unitati

simili

modo

oxjioncnte teque
quod potestas

fi portinot
aliquotam quum

u, facile
possi>, ipsius

perspicitur
in utroque

neque
enim casu

i]>sius
cssb nae.

omtes

nnmoros

mnploctatur.

])oneutis si crati

eongma (art.>:$ u non quidem constet

Quodsi

u fuerit

=^

erit

/> radix

vero sumus. qui

sinnis.

ut munorus est inventif

t, id luipsius y> I, sed tamen tmiltiplum scoad cxpoiicntciti maiurcin adeoque pertinens, ad =j> exponentern 1, neque miuimum ipsius
t

])u nostro, piores

iam

numerum neque ad

j)ertinentem.
multiplum.

protanten

Si vero

uunicruni nempe hic y, sum t, Sllm

in venin1 possuinus ad exponentem resolvaturque fi tel' ilosum alter ipsinn minimo y ita

exponentem

dividuo

t, u il)sis commuui numeronun inter

maiorem t.

pcrtiiwntent, Sit

a ncqiinletn.

in duos factorcs Tuni Utll

tr niotiatur-jlIIl'tllltUI".

se primos, rit, n, ut alter ipta ipsius t" fiat potustas fit a, =/l,rt, (e, pote1Iot('Ilotes tas ipiius

') (iui)ui.<fi]iunUpcrxpicict non opus chk luis putestt es ips;is uuvisw, ijuuni euiusvis rcsiduum minimum facile ex residuo minimo hoc tieri potostatis ]iossit pmcci-dcntis !> lmuil obtincri diflicultcr possit. derivatur. lU-solvntur ij in factura, lacs i|tti +) Quomudu ex rt.

sint aut nunivri primi divvrsimit mimcrnrum primoniin diversorum jioU'stau-s. Honiin <juixi)w alioritlrutn im-

{.JtJ>tt!Ks

piHMtttVAR,

i.vmeS,

5U

stKK

~w

ipsiits

A, sJimort.y/, facile

Tt<t

.t

eritqite Ali modo Ali

pi-oductum

Ali

.e

~k

numerus tu, I m,

ad exponeiiad exponentem n in ter se suut prolmri simili poterit. modo ut eritvmt

tem

h pertinens:

enim intoUigitttr. eodem

A d exponentem ad nui pertinel>it,

n pertinere; primi. iil quod 3. un ton alius qnchir invoniri

unt. menun mam, q. ad

adcoque promis Ituu

prodnetuin

quia

uti in art. ont radix

55. II processinnis primitivii; ipsins sin Ali minus,

si yj) 1, numros adhibendus radix nuxilio jmmitiva, (uti (iuum tinte igitii

erit, aut

in periodo ad

non octuvrens; ipso y rnniorem.

nnt

pertinebit

ad exponentem exponentem

cci'to ipsius

t numerus muneri
croscentes ad exponentem

jwterit.
oxponentes inventuni e. f.

ipso y maiorem pertinens huius oporationis qui per repetitionem jjrodepertineant. maximum manifc:stiun pertineat. i. est e. tandem radirem nupri-

continue) iri. qui

IL l'er primitiva uxeinplum quaerntur. praecepta Tentenms 1. 2.-1. 0.1.2.3.

Quum igitur iam potostas t>xpoiu*utis

liaec primo 1.

clnrioru numerum

fient.

Sit

p --=":{. periodus

pro

quo nidix haec:

2. cuius 1 etc.

prodit

S. 10. 32.04.55.37. 5.
9

(>. 7.
unitati

S. 9 etc.
congruu fit 2 non est radix pri-

mitiva.
ius periodus

Tcntetur
est

ulius
haec

numerus

in ]iuriodo

ipsins

2 non

ocenn-ens

ex. yr.

''>. cu-

1.3. 0.27. s. 2-1. 72. 70. 04. 40. 05. -Ml. I etc. . 1.2. Quare 7. neque muneroriun art.
numerus

3.4. primitiva.

5.

li.

7.

S. J. H). 11. 12 etc. autein 2. 3 pertinent. a et 4 est 30. qui in faetorcs 2 ad potostatem
exponeutis

3 est radix

Exponentium communis niniinus

ad quos

9, 12) dividuus praec.

2

ad pinecepta
tis J, e.

resolvitur.
ipso retinendus;

Evehendus
:t axitem

itaque
ad

ex]joni'ii3: prci-

potestatem

tluctum sius
tentatur,

ex

his est

51, quod coniputatur

itaque

ad exponentem in liac
reperietur.

30 pertinebit. non contentus

51

poriodus
hune esse

numerusque
primitivam.

Si denifnie ij>r,t: /. 5 demio

radicem

merorum nictictur (sive etiam utrumejuf)- Aclscribnntur singuli aut mnnero t nut numro K. prout illuni aut hune nu'tiuntur: quutulu nli(jui< utniimiuv metitur, urbitniriumest cui mlseribatur: pruiluctum i-x iU i|iii ipsi I tidscri]iti *iml sit m, productum c reliquis il. facilcquv pvi>p!cli!tur m ipstim t, ipsum ee mctiri, alrjuc l'sw m il = i/.

60

w. rsidus

mmtsxtvM.

TliemiiiKitu

varia

de yjWu/

et radicilm*

jirimitiri.i.

75.
Antoquam hoc nrgumentum desernmns, propositioncs quasdam trademus.

quuo

ob shnplicitateni Productum

suniu

attentioue

haud

indignue numeri pertinet, 5 constat

videntur.

i\v immilua sie exportent!

terminix

periodi

miusvis

est

1, et 1,

quando

ipso-

mm multitude,

ad quem numerus numeri

1 3).

est impur, ex his

quando 1,5. 12, s

ille ejuponens est pur. Pro modulo JEi\

quorum produotum 480 =

13 periodus
1 (rnod.

terminis

Sccundum quorum productum Demomtr. meri. index

cundcin 27^1 Sit

modulum ^inod. 13).

periodus

numeri

3 constat

o terrainis

1,3,9 E

t, atque index nuoxponens, ad quem numerus pertinut, id quod si btvsis rite determinatur semper fieri potest ,'art. 7 1'. Tum ex omnibus erit producti ]>criodi terminis = ,4.2+3-l-c.te.+/-i;*f-1=^-|-)*l) qunndo t impar, et =* quando vero = t par; hinc in priori 'art. 02

i.f.

=0

inod.ju

1), illud

casu productum
Q. E.D.

1 mod.p,

in posteriori

1 mod.1,

70.

Si

mimeras

iste

iu

theor.

praecedente

est

nidix

primitiva,

eius

periodus

oni-

nes numros = -|-l 1 (iiamquu

1,2,3 p

1 compreliendet,

quorum

productum

itaque

sempor

acquivalcnt). numeris
primum

omnibus
dh'isihile,

in quo 1 et I semper par, unico casu p=2 excepto Tlicorema hoc dedans solet: produrtum ftt quod ita euunciari numro primo dato miuuribus, uuitate auctum per hune primum est
a cel. Waring est prolatum arinigcroquu Wilson adscriptmn.

Meditt.

3. p. :$SD. Sed neuter demonstrare et cel. Wariu}? fupotuit, tetur ilomonstrationem eo difricilioniin videri, quod nulla uotatio tingi possit, quae nunierum At nostro veritates ex primum xprintat. quidem iudicio huiusmodi ulgehr.
notionibus potius quam ex notationibus

Ed.

liauriri

debebant. 177 1.

Postea

ill. i^a Grange eu consi-

demonstrationem

dedit.

Noue.

Mm, de l'Ac.

de Berlin,

Imiititur

niKOJCMA ttoratioiii coeincientittin ex evuhitione

WU.SOXUNI-M.

6t

pradueti v+J> I

J-+-l.j+2.j.'4-3 oriundorum. Scilicet posito hoc producto

.~1-I+AJ'1'-2+B,rJHI+ek. coefticieutes lam quurc cm pro ,i'=l, A, li etc. M per p erunt divisibiles, tune

,-+-;11.z~n' JV vero erit autem erit l 2. 3 .< I

productum i-N ill. Euler nos suis

per y> divisibile;

== I -+-i\" mod./y ddit, lioi: si

ucccssurio Dcniquc en quam adhuc

per y> divkli poterit. in Ojmxc. anu(i/t. T. 1. ;j. 32!) conspirantcm. censucrunt, non Quoilsi

dciuonstmtiuneni talcs viri thcorema iri spcranHis

hic exposuimus non indignum

incditationibus aliani

improbatum

demonstrationem

apponimus.

77. Quando secundum numeros numerus modulum a, cum positivus p, productum ill. Euler ipso p minor duorum socios Jiumeroruin Tuni a, h unisundum ipso

tuti est congrumn, sect. prnec. quivis

voccmus. habcbit

socium

positivimi

et quidem unicum. Facile autem ex minieris 1,2. l> iiiinorem probari potest X .j) I et p 1 esse unicos qui sibi ipsis sint xocii: nuineri enim sjbi ip1 sis socii, radies erunt eougrucntiae est sreundi ,im'=J; quae quoniam gradus . e, alias quam 1 et y> 1 habere Abiwtis radies, plures quam duas nequit. itaque quare p I, his nuincroriun reliquoruni erit 1. = 1, = 2. 3.y> adeoque T..Li. 1I itaas.so(;iantur:2t-uHt7:<:mu .9-=l etc. Hiuc 2.:t. -I 2 bini semper erunt assuciati: 1.2.3. ex ipsis sive ex omnibus

i)vodnctum ~p

])roductum

2,3,~1. 7~c. ,</)'. llro 1m13 3 uumci'i i>: 1 cum 10; 5 cum S; 6 cum 11: scilicet .11 = 1; adeoque 1. 2.3. 12 = 1.

2.7=1:

7b. Potest autem tlieorema numro

Wilsoniuituni

grucrulius

sic prupuni.

Prmkctam

ex

omnibus numeria, eonyruum

est secundum quando

da est imitas

(lato A mhwribiis simulqim ad ijjsum primis, quoeunque .suinonA, unitati vel ngative cet positive sumtm: Ngative .1 est formae p'" fuit liuittsce dsignante p iiuhh1p'

62 mm primttm a 2 dh'ersum. Tlieorenm.

I>K BESIDt'IS IfVrKSTAaTM. insuperque qutmdo qunlo n col. Wilson pvoiltu'tum brevitatis posse /1= l; positive mitent sub csu in omnibus priori >-

tasitms tiiii'tur.

reliquis.

est prolatnm, o numeris

Ri: t/r.

\>m A= li>

1,2. 1,7, *>. M. I. 14est obsorvamus congmcntiti

quusdain

= I inod. 15 Domonstrationem tiiittiiiu. ctini simili modo perfiri

..'=! plures quaiu duas radies

gratin

non adiuiijdmus oxeepto quod

ut in art.
pot est,

pruec.
quae

habero

coiisideratioms

l'os^ft t'tiai clmitoiistmtio |H.iculiiH'L>.s]>ostulant. similitrr ut in nrt. 75. si oa qimc mox de inodulis

ex ntsitleratiom non primis trndemus

indiftim

peti.

couforniitur.

7!i. Ki-vcrtiinur ad cnumorationem nliarum propositionum art. 7f>

Sitni/ua

omnium

terminoruw

jwriodi

imtnert

atiitsri.t

est

=0,

uti

in

ex.

art.7.r).

+ r>+i-24-s l)em.

= 2O = o mod.i: Xuincrus eritquo = 1 de cuius siunma ])criodo a^itur, sit ==, atquc exponens nd qucin

piTtinet.

t,

terminorum

omnium --f-rtt-

]x>riodi. `~1'
=0 art.

+++3+otc.
sunnnn hnec somper

1I\0d,jJ
22 nisi forte 1

At

'1=0:

quare

orit

per /> sit divisibilis. tcriiiiniun juriuduut

sive vocarc

^ 1 velimus.

hune

i^itur

casum

oxcipere

oportet.

si vol un uni

si. Productum ]r~ tuiu onim DvmousU:

cuiu imniium

ftr unn

omnibus
tantum

radkibus
datur

j/rimiticis radix primitiva, ad

est

==1, 2.

excepto

unico

cusu.

Si radix

primitiva

quaecunquo million e. index p

pro basi assuinitur,

1 ])rimi simulquo

indices ipso

mcli-

.\t liorum vis, esl citur. muru p\

ter

erunt primitivarum nuinororiun sunnua adeoque ad

numros

minores. primiti-

producti

ex omnibus

radkibus

i) mod. jj 1 si h fuerit numerus fore adeoqiic

bhios

productuiu primus,
/>

/> I
ad

t 'mod. facile enini perspietiam p I k ad I pril primus summnm aequalis

maiiifesto

constittiere esse potost,

enim J'l-

per pmein

divisibilem;
cuNUiu, /> reliquis 1

tt autem
= 2, sive ad p

ipsi

p 1 k numquam
quem excepimus;

= :{.

omnibus

casibns

non est

primus

RfEOftKXATA VJiHU IHJ l'KKIOiJIS tT ltAtCltrs st. Snmnm dmtttm

tum vunij e si

l'imiITlVIS.

Ji

onmiitm

radietim

primit'mmtm mit =+1

quorum

estant [mod.ji

=0 fqiiaiulo ,'quando si est p

tiliquuil
numeris vero

est divisibilis) primis

t per tjitU' 1 rst produc-

inaequalibus
sunieiulum

nuiltitudo

par signum positisiun-

impur,

acjiativum

Rv. ma 2ti

l" pro j) li. = o mod. :

habeutur

radies

primitivae sut 2.0, 7. s

2,0,7,11.

qunruin simnuu

2 pro p=i\. 1 niod. 1 1

radies

primitivae

qunruiu

2\\

:)"pro p:11 radies

riuii sumiun. J2!l^ 1 uod.

primitivat1
31].

sunt

:t. 1 1, 12, 13. 17. 21. 22. 21.

<p.iu-

Dcmomtr. etc. desiguantibus ad exhibere radicom

tantum modo

Supra

di'niunstravinnis numros *, \I\ ci etc. prinutivas. per huiusmodi

art. primos

55, IT, innequnlcs',

si p atque etiani

I fimrit A,Ii,CcU-. omuia denioustniri posse

tf/J'ci numeri producta pott-st. et quidcni

a,b,cetv. exponentes radies primitimin haec in his

oportet,

quicuuque AJiCvtc. qunmvis

uuic

respective Facile

pertinentes, vero

productum

exhiberi

Inde posse. li etc. dueto li, tum li, I,

in

sequitur

producta
productis

loco
onines

ipsaruin
valores pruductorum

radicum ipsius

primitivuriun ^1 ciun omnibus aequulU vulurum

accipi i psi us est pmipsiu*

nu-

At quoin'ain
coinbinari

omnium valorum
valorum

liorum ipsius
ipsius

sumina

et suinina
summum

omnium
omnium

*1, in summum Cetc. ipsorum

radioum uti ex doctrina

omnium

combiuntionum

est.

Designentur etc. etc. eritque

onines
summa

valores
omnium

.1;

Ji etc..
priinitivarum

per

-1, A'. A' etc.

==(/l-f lam ,'mod.

quis l, Y

jtf-j-etc; -=t.
1 cvunt

7*-f summnm

/r+etc.

etc. fore =

dico,

si exponens si vero a
etc. Simulac

a fuerit

fuerit
> haec

A-{-A'-{-A"-{-vti:. =0,

summam
demonstrnta

hanc fore

similiterque
nostri veritas

de relimani-

tbeorematis

ita. ut sit a = (mod.n") l etc. ") Dctcrmiiu'iitur scilicet mtme-ri o, b,(, (moil. h' ri etc.; b (mod.4') et = (mocl.ac etc.) etc. (vitl. art. :u), undc tict o + b + c+i-tc. ==t(moil. yi ), (urt. <> lam si radix primitiva qimucimque, r, jiur Jimiluctum .Ut Cuti:, uxhiberi ileliet acci]mitur J=Ai' = /1.
('='' t-tc, aique l'rit ]ivrtinvlmnt =/-(mo'l.): .1 ail ilvniijui' vxiiuiivntvm facile <f*. B ad oxtxiuuutum A. II. ('\t: :tlin A'otc. pn>iiuctumi|Uv min i\i.iniii!nitin<>i-. A. 11. f'i'tc. |)i*r|iicitur muilu d^'irniiiiari

i4

DK

UKSIBl'IS

POTEWATUH.

ti'stit erit. poneittimn

dw-to congrua

Quand

enim

per

qttadatum adeoque

aliquod aliquis

ili visibilis est, aHquis fncturum. erit qttndrntiun

omnium

exproproin

>t, fi, Y etc.

est

unitntem
omnium

superobit.
nulicum

quorum = u, dividi
radicutn

suinmn

primitivarum 1 per mllurn

unde summa

et

etiaiu
onmes

prortuctum
oxponciitcs

ipsuni:
,lj, y

qunmlo
etc.

vero erunt ex tot ndeoque

p
=1,

jwtost,
primi-

tivnruia hnb(*ntnr nmltitudo

con^iui mxrapri

frit

producto

faetoribus erit ita

quorum

quisque pront honim

quot

a, b,c etc.

= + t,

numcrornm

par vel inipar. i=| lu. u. (juando

111a nutcm atque A

probnntur. ad cxponontcm nunierus orunt A3,

pertinens, At

reli-

qui uunicri

nd lmms exponentem

jiertineutes

A3 /1"

i+.A-f.l'-f-is.4-4^1 est summa periodi completae, A+A'

2". Qiumdo antem >

ndeoque + A*
1 atque

^0

art. -M"
A

7*J =
mimeras

qunrt* I
ad exponentem * perti-

ncHs.
A3, erit A*

n'Iicjui
.A"

numeri

ad hune

exponentem
A", A"' .A3"

pertinentes
etc.. vid art.

habebuntur.
53:

si ex his
summa

.4^.

reiiciuntur

quare

eorum

= /..
cungruu

1 + A -f Adunruni

4- .-l" periodorum
sunt

'14-

A' -r A1" ^(J.

4- A" Q. E. D.

differentiac

udeoque

De nwdulis

qui

ntimerurum S 2.

priitmrum

jtotixtatrx.

Onniia numeruin lu assuinitur lgantes sit cationein foret.

pria

quue

hactenus Suporc^st

ex])osuimus ut eum

innituntur ensum qniun

su]>positioni eonsideremus. hic neque

moduium

esse

primuni. numerus

quoque

ubi pro niuduproprietates artih'ciis tani snbti-

enitenut. ojjiir. erui Breviter

sed

Attamcn eompositus. qunm in casu priori, neque

omnia

ad eas inveniendas
priuci]iioruin sujjerfluum

potius

fere pcr ininutias huic ensui

soluin hic

praecedentium
atque

possiut. ittujue

omnes (juae

exhaurire

applitnediosum pro-

cuni

priori

shit

communia

quaeque

cxponemtis.

MOliVU

QH

U'm

NtfMBKORl'ir

U'itORUM

POlTSSrATES.

65

83. Propositiones art. 49 ita immutari Si f designat, f=<pm (arts*): secunditmmodulum Dmonstratif) artt. dbet: 45 48 generaliter iam sunt demonstratae. Atprop.

dentur ad ?n primi simili ipso in minores, i. e. si expo~ae7ts t i9~tnae potestat~s naamer dat aa ad 9n primi, quae m nnitati est congrua, vel =/ vel pars aliquota hitiiis numeri. prop.

quot numeri

art. 49 etiampro hoc casu valcre potest, si modo ubiquc loco ipsius p, m, locoipsiusp nu1, f, ctloconuiriarorum 1,2,3 p 1, meri ad m primi simulque lluc itaque lcctorem ipso vi minores substituantur. Cetomm dcraonstrationes ablegamus. rcliquac de quibus illic locuti sumus (artt. 50, 51) non sine multis anibagibus ad liuuc casum applicari possunt. At reart. 52 sqq. magna difterentia incipit inter mopropositionum sequentium, dulos, qui aniraerorum sunt potestates, primornm eosque, qui yet plures numros primos dividi possunt. Seorsim itaque modulos prioris generis comtemplabimur. spectu

84. p nmucrum primum, erit fpn~xip\) (art. 38). 53, 54 contentac ad Imnc casum applicanuti in art. praec. praeseripsimus, tur, mutatis mutandis omnia quae ibi invenietur, demonstrata sunt otiam pro hoc casu locum habere, si modo ante probatum esset. formae 1 = 0 (mod./) congraentiam plures quam t radices diversas habere non posse. Pro modulo primo hanc veritatem ex propositione art. 43 generaliori
Si modulus

dsignante lam si disquisitiones in artt.

m=p",

de modulis primis tantummodo quae autem in omni sua extensione valet, neque adeo ad hune casum applicanda. Attamen propositionem pro hoc casu particulaii veram esse per raethodnm Infra .singularem demonstrabimus. xect. VIII) idem facilius invenire doeebhnus. deduximus,

85. nobis hoc tlieorciua: proponimus Si Mimcrorum t et ptt~i (j> i; divisai- rommunis imuimus est e, congrut-iitia a/~l{mod.j)") Itabebit e radies dieersax. Sit e=kp' ita ut k factorem I p non involvat. ndcoque numerum j>
Dcmonstrundum

6tf metintur. diversas,

DE

BK8IDDI8 Tnm congruentia

POTKSTATCM. ,^=1 seundum modulum p habebit A; radies

radix quaecunque eiusdem congruetc. designatis, per AtB,C modulum entine modulum p alicui p", congrua esse debet secundum ^'=-1 (mod.jp") lam demonstrabimus, numerorum A, B, C etc. congruentiam modulum p. habere p* radies ipsi A, totidem ipsi B etc. congruas secundum lllam vero numerus erit Quo facto omnium radicum kp1 sive e, uti diximus. quibus secundum deraonstrationem secundum ita adoriiabimus, p congrua,
a+2/

modulum
a+/

ut primo etiam
a+3/

ostendamus,

si a fuerit

rndix ipsi A

a+{p*-

i;v

modulum p congruos alios quam h integrum quemeunque;, sintcomprehensi (denotante qui informa a-hpn""t et non radies esse non posse: unde manifesto p1 radies diversae habebuntur, quae singulis JB.Cetc. sunt congnvae, lopliu-es: atque idem etiam de radicibus, cum habebit: tertio doccbimus, p conquomodo semper radix, ipsi A secundum fore radies; secundo, numeros ipsi A secundum grua, inveniri possit. 80. Theobema. clsGld~s, erit cwbilis, Si uti ita art, praec. t est numerusper ps, neque cero per /+1 di-

g t 1

,J

] (6tTheorematis u (ntucl. jn~+Y;, rat = aa-1 lay ~`t ;ntud.y~~+''+'~ il 1

pars posterior locum non habet, quando p = 2 simulque ju = 1 binomii pcti posset, huius thcorcmatis ex evolutione potestatis Demonstratio esse. Sed divisibiles si ostenderetur omnes termines per j/+v+1 post secundum quoniam consideratio methodum sequentem denominatorum praeferimus. ju>1 atque
= (*)

coefiidentium

in aliquot

ambages

dcducit,

Ponanius^wwo a*-y (a-i-IayA)a-aa At est

v=l, ^+*V+*y+etc.

critquc

propter +/) v I

hp~C(a-i-layt,)a-iw(a-i-lay~`)a-ya-etc.aca"') ot-f /<yx = a(mod./) ( i

MODt'UQCTSlWf quisque terminus adeoque omnium summa quare Tr numerum quemctwque. (-f^/}' ta1"* Hinc

NT/MKtfttttr

PWMOitSIPOESTATE. ^(md./}, fa*~f4- F)/8 dnotante formae et ==0(mod./+I). erit

67

(a-|#)-a et6. (mocl/>8) sive formae (a 4-^)' a* erit

a^hpH+Vhp*

' = a<V(raod.^+*)

.Pro hoc itaque casu theorema est demonstratum. lam si theorema v valoribus verum non esset, manente pro nliis ipshts ctiamnum f*> 1, limes aliquis necessario darotur, usque ad quem thcoreraa semSit minimus valor ipsius v, pro quo falsum per verum foret, ultra vero fitlsum. est = <p, unde facile persiiicitur, si t jier ]ft~l non autem per f fuerit divisibilis, theorema adhuc verum esse, atsi loeo ipsius t substituatur Hatp, falsum. bemus itaque <.<t+Wt* dnotante strntum, ~+~+K~ adeoque etiam la+kjpp i. e, theorema contra verum etiam verum, t.'nde = ofr+atr-ikptp (mod.j/+?+') Le. ctiam pro v , v valoribus theoremn u crit = cxt~atl'Js2~~`+'t-i-att'-tuy~~+r+i;rnod.pn+~+~1 sa'+a'-|A/i'/(mod.j/+?) numerum integrum. At quia sive =a<+a'-t/tyi<+w;/+' iam est dern 011-

pro v -= 1 theorema

hypothesin. esse.

si loco ipsius t substituitur tp, manifestum pro omnibus ipsius

87. casus ubi = l Superest jmiec. usi sumus, sine adiumento ix+}))*-1 a ia-i-fip = l'er methodum prorsus similem binomialis demonstrari fmod./) ei qua in art. potest, esse

theorematis o*-|

+ ae-t(/i}*/>

<- =

a'"1 4- a'"3 (t 2) kp M~'+~='i/

cxa tx-Jtli;t"~ etc. undc aggrcgatum erit (quia

pavtium

multitudo

t) !f Il

68 =5

B RE8BHJ1B FOE8*TPM. ta?-+&=^ai-+hp{mo&.pt) in omIn reaggreeodem

At quoniam etiam t per p divisibilis, per p divisibilis erit nibus casibus exeepto co ubi p 2 de quo iam in art. praec. monuiraus. liquis nutcm casibus erit ^^ af-*kp*=<i(mo,p*), adeoque etiam illud In reliquis demonstratio gatum s ta'"1 (mod./) hic ut in art. praec.
modo procedit ut istic.

Colligimus

igitur generaliter (a

unieo casu

p2 excepto,

esse

+ /}<5=a';mod./+v)

et

'a+hjp\tuon = at pro quovis modulo qui sit altior potostas ipsius p, quam haec p^+\ quoties quidem h \h;y p non est divisibilis, atque p*1 potestas suprema t dividit. ipsius p quae numerum Hinc protinus derivantur scilicet erit etiam (a-f /v)'~t
adeoque

propositiones

1. et 2. quas art.

85 tlemonstrandas

nobis proposueraraus: primo,

secundo

si
si

a'sl,
numcrus

(mod.j/
etiam ipsi a secundum modulum

congruus,

neque satisfacerct,

aliquis a' ipsi A vero huic secundum

modulum

ut l per p non sit diviponamus a' esse =<z-jtune autem sibilis, eritque secundum modulum X<~v, {a-l/f p1'^ ipsi ai congruus modulum p", quae est altior potestas, erit, non autem secundum ,'=1 1 esse nequit. quare ' rudix congruentiae t mod.j)/') ,S,5. a?' si {mod. p"j, aliquam congruentiae ipsi A iuvenire. liic tantummodo Ostendemus hoc fieri possit, si congruam, quoniodo iam radix eiusdem congruentiae secundum modulum p*~x innotuerit; manifesto hoc sufficit, quum a modulo p pro quo A est radix, ud modulum p*, sicque depotestates consecutivas progredi possimus. Esto itaque a radix congruentiae '=1 (mod.jp") radix quaeriturque eiusdem congruentiae secundum modulum 2>"> ponntur hoec =a-+-hpn~'l~t, 1 quam formam eam haberc debere ex art. praec. sequitur (casum ubi v^=a inceps ad onmes Tertium vero fuit radicem

p" ita

congruentiae

jf=]

MODUMt

QUI

BUNT

TOTK8TATE

B1NAHI1..

69

postett

seorsim

eonsiderabimiiH

maioryero

quam w

t,

vessenequit).

Dbet

itaque

esse (a-f/)^ l(mod.1) = a'4-a'"1 ut fat A*1 :mod.

At Si itaque A ita

(a+

A/1/

1 =af4-aM /(j/11"1 sive 4quia (raod./); =a* (mo.p"~l) l~a~mod.) atquetper~divMbilis)ita.ut&at atque per p' divisibilis) ita ut fit ~i,+~A~ ~rhyp. per hyp. 1 -f-01' erit. Hoc autem semper fieri posse ex Sect. per /> divisibilis, quaesito satisfactum quum t per altiorem ipsias p potestatem pracc. manifestum, quam f dividi uon determinatur, a'"1 > ail yi sit primus. adeoque posse hic supponamus, sive etiam per altiorem Sivero v= 1 ?'. e. t per ipsius p potea?'=l sccuudum statem divisibilis, modulam p saquivis valor A congruentiae Sit enim tisfaciens eidem etiam secundum modulum p" satisfaciet. t=jtf'~lT, eritque (mod.p). art. 87. t~r (mod.j) 1): quare quoniam ^l' l [mo.p) A1 = [l-hp)^" erit etiam A~ =

Ponatur

itaque

il"=l+Ajf>

eritque

= l(mod.j")

89. Omnia quae art. 57 sqq. adiumento res quam t radies diversas non habere meri primi potestas locum habent, d?'^l plucongruentiam etiam pro modulo qui est nueruimus, et si radies primitioae vocantur numeri, qui ad theorematis, uumeri per p Omnia aucou-

sive in quorum periodis omnes expouentem y~'(/J 1} pertinent, exstabunt. non divisibiles inveniuntur, etiam hic radies primitivae tem quae supra de indicibus tC*= 1, ad hune gruentiae difficultati radices obnoxia eorumque usu tradidimus, neenon quoquc casum applicari possunt. sint omnia ex integro repetere superfluum. secundum modulum pn eradicibus #'=1 Sed fuit, Quae

de solutione

foret.

quum nulli Praeterea eongrualiqua nn-

congruentiae

eiusdem

entiae secundum p deducere docuimus. mcri 2 est modulas, quia supra exceptus
Moulit/ui

de eo casu ubi potestas aliqua adhuc sunt adiieienda.

binari.

sunt pulestateti

90. Si potestas aliqua numeri 2, altior quam secumla, puta 2" pro modulo accipitur. numeri cuitutvis imparis potestas exponentis tinitaH est cmtgrua. 2"

7G
Ex.gr. Qnivis compvehendititr Qaoninm

DE BES1BIJS f&SSSVAtVtt,
38=6561Sl(raod.32). enim numerus impar unde propositio vel sub forma 1 + -1h,

vel sub hac

1 -f-4A

protinua sequitur (theor. art. SO). ad quem quicunque numerus igitur exponeiis impar socumlum motluliun 2" pcrtinet, tlivisor ipsius 2" esse dbet, quivis ad nliqucm horum numerum 1,2,4,8. 2* ad quemnam vero pertinoat pertinebit ita facile diiudicatur. Sit mimeras =4/*+!, mnximae potepropointus atqne exponens statis numeri 2, quae ipsura A mctitur, =m esse potest, quando (qui etiam =0 scilicet h est impar;; tum exponens ad quem numerns propositus erit pertinet, si autem n vcl <-(-2, siquidcm >+2; numerus proest ~+l vel ad cxponentcm 1 vel ad exponentem positus 2 pertincadeoque bit. Xumcrum enim forinoc +1-J-2"1"1" ad (qune luiic ocquivalct, 4A+1; 2" elevatum unitati secundum potestotom exponentis moduiura 2" congruum fieri, tongnium, mas %A-f-3 ad potestatem ex art. 8 vel exponentis, qui est infeior numeri Gnullo negotio dcducitur. Numerus itaque SX- -f- 5 ad exponentem 2"~s pertinebit. 91. patet co sensu quo supm cxprcssioncm radies primitieas accepimus, \m non dari, nullos scilicet numeros, quorum periodus omnes numeros modulo minores ad ipsumque Attamen facile perspicitur. primos amplectatur. nnologon hic haberi. Invcnitur numeri formac enim, im8jt-(-3 potestatem exponcntis paris scmpcr esse formae 8*-f- 3 potestatem formae nulla igitur potestas formac SA--f-l; Quarcquum quorum numeri sA-4-1 periodus numeri quisque aut formae minores formae Hk-3, 3 aut huius 2" exponentis paris. semper aut 8-+5 8A--J-7 esse potest. ex 2"~2 terminis divcrsis constet, sA'+i, manifesto neque quhis plures huiusmodi numerus formae autem Hinc autem 2 potestas, quicunque infor 2"

modulo vel

S&+3 dentur quam

est secundum modulum 2" potestati alicui numeri 8A*-f-3 congruus formne Hk-{- 3. Simili modo ostendi potest periodum cujuscunque numeri formae omnes numeros formarum S/-+5 comprclienderc 6A+1 et 8A-+5. Si igitur nutnerus formae SA'-f- pro basi assumitur, omnes numeri formae S/t-{-1 et %f-5, formae positive, omnesque & + et Sk+7, ngative sumti, indices reaies nanet quidem hic indices secundum ciscentur, 2" sunt congrui pro aequivalentibtis habendi. Hoc modo tabula nostra 1 intelligcnda ubi pro modulis 16, 32 et 64

HODftl B VliCRTBUS PURUSCOMPOSITI. (iiamque pro modttlo tt 8 nulla

tabula necossaria

erit) semper

numrota

Ri: gr. numro 19 qui est formae accepiraus. 8m-f- adeoque dus, respondet esse 57 19 9 fmod. pro modulo C4 index 7, id quodsignifient 04). Numeris autem formarum numeris formarum 8-f-5 8-f 1 ngative, atque 3, 8-j~7 hntribuondi positive acceptis, indices quasi imaginarii forent. Quos introducendo calculus indicum ad algorithmum perquam Secl quoniam, si hnec ad omnem rigorem exponere hoc negotium ad aliam occasionem nobis oporterct, sius quantitatum imaginarium theoriam, quae nostro tenus ad notiones claras est reducta, rithmum facile ipsi eruent: qui uti poterunt, ut ii qui recentiorum logarithmis utuntur, si quidem simplicem reduci potcst. nimis longe evagari vellemus, reservamus, quando forsau fuquidem iudicio a nciniue hune haePeriti tunien

5 pro bnsi ngative sumen-

pertractare suscipiemus. minus sunt exercitati, perindc commenta

algotabula hac ignorant.

principia
e p/uribits

de logarithmis imaginariis supra stabilita probe tenuerint.

prima eimipotiti,

Mothili

92. Secundum ad residua sunt; primis stas, modulum e pluribus primis ex theoria pertinent compositum tantum non omnia deduci quae pos-

potestatum quia vero infra

congruentias

congruentiarum secundum quascunque

gencrali modulum

e pluribus

ad congruentias, compositum reducere fusius docebimus tantum, bcllissimam

quarum modulas est primus aut primi potenon est quod huic rei rnultum hic immoremur.

Observamus

proprietatem quae pro reliquis modulis locum habeat, quod scilicet semper exstent numeri quorum periodus omnes numeros ad modulum primos complectatur, hic deficere, excepto unico casu, quando scilicet modulus est duplum numeri primi, aut potestatis numeri primi. Si enim modulus m redigitnr ad formam Aa'Ccec. designantibus A, B,C etc. numros Aa~l (A 1) designatur primos diversos, praeterea per a, Bh^B 1) per 6 etc. denique z est numerus ad primus; erit " = 1 (mod.il"), /=1 (mod.B6) etc. Quodsi igitur f* est minimus numerorum a, b', y etc. dividuus communis, erit ^=1 secundum omnes modulos -4a,J3*etc. m, adeoque etiam secundum cui illorum productum est aequale. At excepto casu ubi ? est duplum numeri numeri primi, primi aut potestatis numerorum a, b', y etc. dividuus communis ipsorum producto est minor (quoniam esse nequeunt sed certe divisorem 2 communem miuimus, numeri habent). a, 6, y etc. Nullius se primi itaque numeri inter

72 periodus tot tenninos

UEKKSXDl'ISPOTESTATl'W.

comprehemlere potest, quot dantur uuineri ad modulant primi ipsoque minores, quia fcorum numros producto ex a, 6, y etc. est noqualis. Ita cv. gr. pro w=1001 cuiusvis numeri ad in primi potestas exponentis 00 unitati est congru, quia 00 est dividuus communia numcrorum 6.10, 12. Casus autem ubi modulus est duplnm numeri primi nnt duplum potestatis numeri primi illi ubi est primus aut primi potestas 93. in quibus alii geometrne de argumente in hac sectionc pertracScriptorum tato egerunt, iam passim mentio est facta. Eos tamen qui quaedam fusius, quam nobis brevitas permisit, explicata desiderant, ablegamus imprimis ad sequentes ill. Euleri coinmentationes ob perspicuitatem qua vir summus prae omnibus semper excelluit, maxime commendabilcs. Tfteoremata circa reslua ex tUeisionc potestatum ex divisione potestatum analj/t. relicta Comm. nov. Petr. T. VII promis est similis.

pAQ sqq. Demomtrationes Ibid.

circa restitua

jter numros primas 5 et .

multantia.

T. XVIII p. 85 sqq. Adiuiigi his possunt Opitsculorum

T. 1, dissertt.

SEC1O

QUARTA DE

CONGRUENTIIS

SECUNDI

GRADUS.

ltislua et non-residua quadratiea. 94.

Theobema.

Numro jtlwes quam quadrato

quocunqiie $m-l

m pro

modula

accepta, sive

ejc numeris plum sunt quam

0, 1,2. Jw-f-J-,

3.i quando Dent. numerus, <?

1,

quando

m est impur

conymi

m est par fieri non possunt. congruorum fieri potest, minima etiam

Quoninm qui ulli quadmto erit.

munerorum congruus itaque

quadrata

congrua: alioui cuius fl

quivis radix [m1 f

quadrato

congruus

Sufficit

residua esse

quadratorum

0, 1

considerarc. etc. Hine

At facile etiam, quando residua et (j-w-f-2,

perspicitur,

(m if~l, crunt: et

(m 2)2 = 22,

(m 3)* = 3* 1 )*, [i m 2f l'nde m) con-

M est par, quadratorum minima eadem

($- 1 }* et ( im quando etc.

et (}m-\r2fetc. [i-mi)s palam grui est, sint, alios quadrato numerum,

vero m est impar, erunt 0, 1 m par; congrua. 4, 9i

quadrata

[imfj* quam fieri qui

(im+D*

numros congruos

alicui

ex quadratis quando alicui

non posse,

quaudo

vero impar, i^m +i casu if 4- 1 3

quemvis necessario residua

qui ulli quadrato esse. Quare

sit congruus, dabuntur

ex liis 0, 1.-1.9. in priori

congruum minium divcrsa

ad summum

.0

in posteriori Q. E. D. {-m-{-. Secuiidum modulum 13 quadratorum numerorum Exemption. 0 residua minima inveniuntur 0,1,4,9,3,12,10. post haec 10

0.1,2,3 vero eadem

74 ordine residuis drato inverse eongmus, congraus Secuudum quae drato eudein eongma ordine rceummt

dk

coNonrESTn 10, t2, alicui 3 etc.

stxjrsw Qttnre

obdfs. numerus quisqu, nttlli ex istis qun-

sive qui esse potest. modulum iuverso

ex his est congruus, inveniuntur Hic adhuc igitur residua

2. !, 0, 7, S, II,

nulli

15 haec recnmmt. minor

0.1.4,9,1,10,6,4 residuorum, quae

post qua-

numerus

est quam sint 0,1,4, { + J-, quum autent et qui horum alicui suut con0, 9, 1 0. Xuineri 2, 3, 5, 7, S, 11, 1 2, 1 3. 1 imili quatlrato secuudum mod. 1 congrui fieri possunt. grui. 95. Hinc posse, altra colligitur, altera non pro quovis modulo numeros, Illos hos inde oriri omnes qui numeros in duas alicui classes distingui

fieri possunt,

qunrum cos qui

eontineat possint. nulla

quadrato

congrui

fieri possint,

quem pro quoties terum numeri

modulo

acceptons"

ambiguitas palam enim Etiam

residua quadmtica numeri istius appellabimus vero non reskha quadratica, sive etiam, iftshis residua et non- residua. Cepotest, simpliciter numeri 0, 1 erunt 2.m 1 in classes redacti sint: referendi. initium faciemus, quod itaque primus

est sufficere,

si omnes

congrui ad eandern in hac disquisitione

classent a modulis

primis

erit, etiamsi subintelligendum expressis 2 autem excludendus, sive numeri primi

verbis impares

non moneatur. tantum

Numerus

considerandi. xon-reaiduonim(uqualin.

Qttoties modulu est numeriiaprimu, muUitudo rosiduorum ijno mmarwn miiltitiidim 96. Numro erunt demque Scilicet ioresquam residua primo quadratica, enim p pro modulo accepto, numerorum i.e.dabuntur 1,2,3

I semissis residua toti-

reliqui

non-residua,

l',pl)

non-residua. Facile probatur, rr^r'r' posito omnia quadrata atque i.q. licet, l,4,9.|(p numeri fieret 1' r.r1 esseincongrua. et non positivus maet

si fieri posset i{p~l)

(mod. p, >>'

inaequales r')(r4-r')

*) Proprie quidem hic ensu secundo alio sensu utimur, quam liucueque fecimus. Dicere scilicet oporterct, r esse residunm quadrati m seeundum moduhtm m quando r = nu (mod.) i at brevitatis pratia in hue sectione semper r ipsitu m residuum quadrnticum vocnmus neque bine ulla ambiguitas mctutndn. Exprcssioncm enim, midmtm,quando idem signifient quod numerus congruus abhinc non adhibebimus nisi forte de rcsiduia mim'mixsermo sit, ubi nullum dubium ee potest.

nOBVU

QUI

StfOT

KFCWEK1

PWMrf

75

At uterque facto? #- et r-r' lier p dvisibilis. ipso p est miuor, quai Habentur suppositio consistere nequit (art. 13). ltaqtte $ 1) residua quadratictt inter hos numros 1,2,3 l contenta; plura vero inter ipsos esse residuo 0 prodeunt uequeunt quiu accedente omnium quem numerum \'p-), reuiduorum horumquu multitudo multitudo eifra superare naquit. Quare veliqui numeri eruut non-residua divisibiles thcorema2 ex= j- ip 1 ) semper ait residuum, his excludimus, tantum turbaret.

Quum

ab invcstigationibus tuinque conciiniitateni clusintus.

hanc numerosque per modulum quia hic casus per se est clarus, Ex eadem caussa

etiam modulum

07. Quum derivari scrutari, drato plura quae in hac Sect. etiam ex principiis exponemus Sect. praec. eandem veritatem per methodos diversas perFacile vero intelligitur, omnes numeros qua-

possint, neque inutile sit, hune uexuin ostendemus. indices

congruos,

impares. quot impares, scilicet l'ro modulis Exempta, 3

fieri possint,

pare* liabere, cos contra, qui quadrato nullo modocongrui Quia vero p~ 1 est numerus par, tt indices pares erunt tum residua tum non-residua -{p~ 1), totidcmque dabuntur. sunt 1. 51,4. 7 1,2,4. 11 13 17 1, 1,3,4,9, 1,2,4,8, etc. minores, 3, 4, 5, 9. 10, 12. 9, 13, 15, 1 G, non-residua. residua

reliqui

vero numeri

his modulis

Quaesth,

u/nim

numerus

empositus

rvsiduum fattnrum

mimeri pmdvt.

priini

iti

fit

an

non

nsidumn

ah irnlotc

9S.
Theobeju.

Prodnctum e residuo

e duebus residuis

duum;

produetum

duobus non- rsidais,

in non-residuum, residuum.

mmien priva p, est miest non-residuuw, denique productmn e quadmtkis

10* *4,

Td
Demomtr.l. B~.bb, II. non-residuum. nis j[mot\.p)^b; contra hyp. Aliter. residua quorum eritque Quando Sint productum Vonatur erit

DE eONOSBKWrOB 8KCCNOOB4BC8
A,B Ali residua e quadriitis numeri =, li AB=kk, unde B~bb, aa,hb ab vero oviundasive congrnum A~aa,

quadrato puta si fieri

. <?.residitom. AB erit expressio-

A est residuiira, enim itaque

now-residuum, sitque valor le.

potest

aaB=aabb,

B residuum

Mnltiplicentur multitudo et quidem productum esset, esset, o A, B i sunt (II;; art. 90. adhuc haec contra

omnes

numeri

dua quadratica, A multiplicatur, quare sI l'l'Sitlltttttl si residuum III. hos Sint dum est residuum

=|-(j> 1)), erunt omnia incongrua. nulli productorum t(j>) ~1; lU l'I'entur habcrentur art. 90. non-residua. residua per

qui inter hos per A omniaque Iam

1,2,

J.> erunt

1 sunt resiB per erit;

producta si non-residuum

quae iam liabcntur residtia residua incongrua incongrua omnes $(j)

congruum inter inter numeri 1)

quae quae nOllnon-

Multiplicentur A,

qui

inter

1,2,3. inter se incongrua quodsi congrua, igitur contra esset

iam productum

habobunturque AB nulli illorum

non-residua esse potest; inter se in-

congrmim

non-residuum Quare

haberentur productum sunt

non-residua i{p-{-l) etc. Q. E. D. sect. pracc.

Facilius enim residuorum

theoremata

e principiis pares,

dervantur. vero impares,

Quia index
ipsum,

indices

semper

non-residuorum erit par,

adeoque

producti residuum. productum

e duobus Contra ipsum

residuis index

vel non-residuis producti e residuo

productum

in non-residuum

erit

impar

adeoque

non-residuum.

l'traque potest: residua, a, b alter praecc.

dcmonstrandi

methodus valor contra

etiam

pro

his quando

theorentatibus numeri

adhibcri xunt

Exjtremom j(mod.p) vei simul non-residua; est residuum alter

erit residuum, autem erit

a,b simul

non-residiium.

non-residuum Possunt etiam ex

quando

numerorum thcorr.

conversionc

obtincri.

90. (ieneraliter, omnes titudo untur sunt residun, productum tum ex quotcunque factoribus quae est residuum inter quae Facile tum quando mulreperipotest.

quando

non-residuorum, non-residuorum

eos occurrunt, inter factores diiudicari

est par; est impar,

quando

vero multitudo erit

productum

non-residuum.

itaque

movu utrum fttctores humera constet. huius

compostitus sit

Qrr
rescluimt

8CTPT
neeite,

maKBi

coMrosrn. sint

singuli

77 ipsius

si modoquid primos sunt

Quamobrem tJibulae haec

in tabula est.

il numeros

tantummodo moduli

Oeconomia numeri spatio

lu margine ex his aliquis collocata

positi

recepirnus. *), in facie vero alicuius, primus in fuit

primi utrique

successivi; respondente moduli,

qnundo lineola

fuit residuum

motluli

est, quando vacutim

vero numerus

on-residimm

sptttium

respondens

mansit.

De mi.dulix, qui su ni nunwrioinpositi, 100. Antequam iicienda sunt. Si numeri esse primi p, erunt potestas aliqua altra p" per pro modulo assumitur (ubi moduloque p non minniltituad difficilioraprogrediamur, quaedamde modulis non primis ad-

2 supponimus), norum altra semissis do

= {p 1 )/>

omnium

numerorum resiclua,

p non divisibilium

non-residua,

. e. utrorumque cuius dari radix

Si enim dimidium numeros non per

r est residuum: superat, vid. art.

quadmto 9 4.

alicui

congruus

crit,

moduli

Iam facile semisse qnadrata duorum quadrata (posito a-b i.q.

perspicitur, minoribus; incongrua

k(j}i)p"~l itaque ut sive residua

demonstretur, quadratica visibilium sive potest, nequit,

p non divisibiles omnium horum suppeditare. semisse per

modulique numerorum Quodsi minorum

superest esse, a, b

diversa

numerorum essent liect

modulique

congrua Hoc

per p non diforet au bh b vero fieri non quod fieri

(a b){a-b) nisi vel alter quoniam

divisibilis

a>4}.

numerorum </> hoc fieri

a b. vel alter

uterque

per p" fuerit divisibilis, pcr p'" alter vero per pn~m,

i e. uter-

Sed etiam que per p Manifeste enim etiam summa et diffenequit. rentia 2 a et 2b per p foret divisibilis etiam et b contra adeoque hyp. Hinc tandem inter numros colligitur minores per p non divisibiles moduloque residua dari, reliquos multitudo i{pl)P* esse non-resiquorum aeque magna, dua Q. E. D. Potest etiam theoremu hoc ex consideratione indicum derivari simili modo ut art. i7.

101. Quivis numerus per p non divisibilis, qui ipsius p est residuum, erit residuum

ctiam modulis compoxiiis carere possimu toux docebimus. ') Quomodo

78

DB

CONQHDENTUS

9ECUNDI

ORADl'8.

etam tlmtm

ipsim erit. Pars

pH;

qui

vero

ipsius

p est

non-resuhum,

etim

fjjmta

pn

tion-resi-

posterior numros ipsius

liuius ipso

propositionis p"
minores

per se est manifesta.

shuulque

Si itaque

prior plures

falfo-

esset. reut

inter rcsidiui

pcr

p non divisibiles quam ip"~l[p numeri \). y> inter

p quam poterit, = y"~l est,

ipsius

/>

i. e. plures

Nullo illos nu-

vero negotio perspici mros esse praecise Aeque rt'siduo ^ruum dato habetnr. Scilicet lum facile

multitudincm (/> }. rt'ipsa

resicluorum

quudratum

invenire, huic residuo

quod

secundum

mocliduiu

p"

sit congruum, si quadratum et

si qundratum a a, inde vel

secuuduni

modulum

p con-

habetur,

quod

residuo ipsi

dato

seeundum

modu-

p'1 est congruum, coufruuin (ubi v >jh radix quadrati qnacsiti debetque

deducitur

quadratum

A secundum

modulum

n p' 1

< 2/k

^ru-x//v', esse Sit + ipsi

supponitur) quam fomuun

modo. Ponatur sequenti eam habere debere facile sive propter 2ju^>v.

perspicitur; A aa^ + tum etc.

aa^h2uxjJlf-xj?ptiX^A')noA.p' A aa~p'ld, oritquc aequivalet.

+ 2(uvp!l[mod.p'1]. quae huic

.p

valor

expressionis

mod.y~!A; Dato igitur ipsi Ex\ ascendi

quadrato

2;7>- 'nod. A .secundum p* congruum;

A secundum poterit. Proposito

venitur

modulum

p congruo, deducitur inde quadrahinc ad modulum p*, hinc ad p* modulum

25 est congruutu,

i~

residuo
quadratum 9a

o
cui

quod

secundum

quadrato
10" cui

1 colt` secun-

gruum,

in

secundum

dum

125

congruum

etc.

102. Quod pp ubi vero attinet ad numros omnes residua. eorum quadrata per p divisibiles, patet, numros divisibiles, per p quidem neque (jencraliter mimeras vero, si proponitur crant ;1^0 crit p*A distinguendi: mod. Le. residuuin. per vero j/'A

fore divisibilia, ipsius p"

adeoque fore non

per pp,

A per l 2) Si

p non

est divisibilis k
k

lu casus >, evit

impnr,

Quando
Qimndo

=
<^

vel
atque

non-residuuiu. ss pi+1 per /*+1 divisibilis. divisibilis l'une esset, vero ss

id quod

enim esset pkAp**+tA=s3(mo<LpH), aliter fieri nequit, s pcr quam si fuurit

MODm

QUI

sifST

NTMEIW

COMl'OSlf

I".

79

etiam pbA

per i.e. 3;

/jw+ p^'+'A; Quando

divmbilis, sive A <

adeoque A per />, atque par.

etiam contra Tum vel

(quia hyp. /4

2z-f-2 erit

certa

non

inuior

quitta

residuum ipsius p. Posito

vel non-residutim Quando autem Quando Ponatur erit euim A~aa autem euim quap *i 1

,4 est rcsiduum p", prout est residuum ipsius p, erit etiam [mo(l.p"~A~; erit Apk^aapb/Ktaod.p*}, ipsius A est non-residuum p*A=aa!xno.f), dratum cui A congruus, ipsius eritque secundum

non-residuum ipsius

residuum

p"~k. />" esse etiam

/ y, jAt residuum necessario

vero est quadratum. ipsius nequit. seciuidum

a a per pk divisibilis. adeoque p contra hyp.

Quotiens

modulum residuum ipsius

moduhun

i. e. A erit

103. de hoc adhuc quaedam (b'cenda. Quancasum p = 2 exclusimus, do numerus 2 est modulus, nuinerus erit residuum, non-residua nutta quicunque crant. vero 4 est modnlus, Quando omnes numeri impares formae 4/#+ 1 erunt Quoniam residua, potestas sidua, omnes numeri reliqui vero formae 4/r-f3 omnes sunt huius non-residua. numeri Tandem impares 8*4-3, inde formae S/-+5, clara, quod >\k quando S/f8 aut erunt altior reerunt mi2 est modulus, vero, Pars seu ii qui

formarum propositionis 4*-J-1,

SA-+7, quadratum 1,

iion-residua. iusvis numeri

posterior

sive sit imparis, l'riorem ita probamus. Sf+ 1 numerorum 1) Si duorum numerorum tur =a, quadrata eritalterformac numerus cuius cui a erunt

formae

sive formae

fit format-

vel smnina secundum

vel differentia modulum

per 2".

2"

est divisibilis, alter poni2".

congrua 2"~l/*+,

Si enim

2) Quivis erit quadrato dratum

impar, radix

cuiusquadratuminvenitur 2" est residuum qui ipsius est numerus ille impar aa et

=(mod. quadraticum, <2" Sit enim numerus eritque a tum a

congruus qua=+or

nlicui,

quodeunque, ita ut

numerus

congruus, non superet

atque (art. 4),

(mod. 2*) Quarc impares 3) etiam atque

moduli propositus

semisseni erit imporium =aa.

a a -= au. a erunt

numerus a<[2"~.

Manifeste

vero tum

Omnium

numerorum

ipso

2"

minorum

quadrata

secundum

2" incongrua erunt. Sint enim duo tales numeri r et a-, quorum si sequadrata cundum 2" essent foret congrua, '/ s){r-s) per 2" divisibilis (posito /> Facile vero perspicitur numro > .. r-it simul esse non per J divisibiles

80 posse, quare si alter fieret, per

e coKOkv&MTiis "semtii tantuinmorfo 2" per

ohaw^ alter, Q.E.A. ut prodnctum quoniam per irterque 2"

2 est tlivisibilis, esse deberet.

divisibilis <2"-.

divisibilis

4) Quodsi habebuntur erit formae

denique residua

haec

quadrata

ad residua diverse

sua minima

positiva

reducuutur, quodvis

2*"3 S^-f-l.

quadratica quum

modulo 2"~s

Sed

minores

exstent, Ut quadratum

necessario numro methodus

praecise hi omnes inter dato similis formae

minora*), numeri formae reperientur. ut in art. quae art.

quorum

SA-f-1 modulo Q. E. D. 2" vid. conetiam

illa residua

8f-f- 1 secundum potest, valent,

modulum 101

gruum art.

invenintur. Denique

adhiberi eadem

HS.

de numeris

paribus

102 generaliter

exposuimus. 104. C'irca orum um multitudinem talis e praeec. valorum diversorum (i. e. secundum admittit, haec. n=\ modulum A incongruest residuesse I. Si A puta V

quos expressio facile ipsius /> ut ante, est p non duos, alter oriuit per p", exponens

F y'/l'mod.y/') colliguntur caussa F umm casum valorem

siquidem

(Numerum statim pro

p supponimus

primum, per = 1; =-t>, reliqui vero ipsius sius

et brevitatis

divisibilis p est f; ^ sit v,

habet

includimus). p == 2, n = 1 = 2, puta ponendo

quando erit

impar, quatuor

nec non pro yxn ^=2,>2. 2" v. II.

= 2,

unum ~v, neque enim ipexpr.

scilicet Si A per p A metiens Tune e divisione patet, ortos V

ponendo unum divisibilis est,

2"j-i;,

potestas altissima par esse debebit;

ipsius atque valores

p ipsum A=ap! diversi />

^J* (manifesto omtes fieri valorcs valores

F per j1* divisibiles esse, et hinc omnes F'=\/a(mod.y"2!t}; omnes per indefinite pi\ A per/" par vpv- -p" cp* omnes valores ipfvel valores expr. F'

quotientes 0 et

ipsius sitos

prodibunt, quare

multipliilli exhibe-

cando buntur

inter

per /iC;

si

vpv- + 2/ diverxos expr.

vp11 + y F'

1 sp" ita ut illorum exprimit,

nmlti-

tudo fiat III..Si prout valores quorum

l. prout multitudo horum (per casmn 1 est 1,2 vel 4/j! divisibilis statuendo n = 2m vel =2i I, est, facile perspicietur,
omnes

est vel impar, F; quare p"~m. multitudo

numeros vnlores

ipsius

omnes

per p'" divisibiles, hi crunt diversi 0,

neque 2y/

ullos

alios,

esse

p"~m 1 ,pm,

*) Puta quoniammultitudonumurorum imparium infra !"* i' a"

ClMEBttJH OEKERAtJB. 105. Superest

Sit mabc. diversorum residuum fuerit etc. #

81

casus,

ubimotlulus

m e phmbus atb,cete. statim, ndeoque numros

numeris primes

priniis diverses ipsius

eornpositus aut m, fore etium m esse,

est.

designautibus potestates, singulorum patetque a,b,c etc.,

primorum n si

si sit residuum n certo Vice versa m crit.

non-residuum autem,

ipsius

XR. ullius residuum Cetc. sec.

e numeris est, etiam

a,b,eete. residuum lesp., eruatur secundum

si n singulontm enim, A, li, scciuuluin Quum A sive oriri facile C etc.

u,b,e r =. sec.

producti patet, (art.

inod.a, resp. adeoque

J.cetc. congruus etiam

Supponcndo si numerus N ipsis 32), valoris fore m. ipsius H=JViV

mod. a,b,c c etc. hos niodulos ciatur, cum N N, hoc (juovis sive expr. erit

omnes perspi-

productiun

modo valore

e combinatione ipsius B cum nec

cuiusvis

expr.

^(nod.m), cunctos

quoeis valore ipsius non e combinationibus omnium valorum Porro N per fuerit art. valorum ipsorum manifestum notus, praec.

Cetc.

y';raod.) valorem ipsius diversos AT aedeterexomharum reli-

diversis diversorum

produci ipsius quas

et e cutictis producto

multitudo

qualis minare

e multitudinibus docuimus. sive ipsius hinc facile

A, B, C etc. est, simul reliqui ipsius sit 46 si unus fore

in art. \jn

praec. .(mod./) deduci posse.

valor

pressionis nium A,B,

hune omnes

valorem

Cetc;

et quum possint,

valores Ar omnes

quantitatum quos obtineri Ex. Divisores eorum 'mod.9); quadtatorum, 271,289,296.

sequitur residuum 3,5,7,

ex uno valore

Sit primi =1 1

modnlus numeri ipsius

315 315 315

cuius sunt

an non-residuum atque numerus Porro, =25(mod.7),

315 congruus.

16,

quaeritur. cuiusvis et = 64 radies

residuum =1,

quare

etiam et

crit residuum. =4 et

quia

46 G

=16(mod.5); 40 secundum quibus

inveniuntur

modulum

19,2(i,44,S9,226,

Critrium

yenrrale,

iitrtmi

iiunu-nts

alm

utiinrri

primi iati

rmtluum

ait

an tion-ntsittunm.

106. tx prnecedentibus numerus liquos nobis terium primus casus erunt datus ad hune indaganda. colligitur, numeri reduci primi posse. si dati Pro
tantummodo semper

dignosci certa

possit omni

utrum re-

residuum illo itaque hanc

sit a uon-rcsicluuni, casu criteria

omnes

studio crimtl-

Antequam ex .Sect.

autem praec.

perquisitionem quod

aggrediamur, quamvis iu praxi

quoddam

exhibemus

petitum.

11

82

DE

COSaitL'BNTH*

SKCL'NDf

OHABl'S.

tum

fere immi est.

habeat.

tamen

propter

simplkittem

atqe

generalitatem

memoratu

dignntn

Numerus primi reshluum Sit cniin par uou-rcsiduiuu. eritqiu} prout riori

A j/er numerum qiiicumjue est eel wn-resduum, prout pro At ntodulo A numcri Hinc 2?+ est A'" 1 in

prhmrm 1"|-

lm1 cel

non

dieimbilia

fitthut

systenmte ipsius erit A'" ma,

= 1 {mod. 2m + 1). A index a, nunieri quocunquc 2m-1, i.e, =0 impar vol ~-f" voro quando A 2m.,

quando

residmun index

=t(mod. J

par vel impar. vero

Ex.

denique

in priori 57
3=

casu erit

in poste-

=
:i

1 (mod.2<+l).
ipsius quoniam 13 est 2a^ examinandi residuum 1

V. artt.
quia mod. 13;.

02.
1 (mod. 13 2 voro ipsius 133

non-residuum, At quoties

nuineri

niediocriter

sunt

maglli,

hoc

critrium

oh

eolculi

immciisitatem

prorsus
numcria

inutile

crit.

Di.iijitisil

imics

rfc

primi

quorum

reniduti 107.

<mt

nnit-rexidttii

.lit

nu nu-

ri

tluti.

Facillimum sius minari etiam ditiores residua rcsidua debout numeri duutur}, ipsius sunt

quidem vel

est,

proposito

modulo,

omnos

assignare

numeros,

qui ipdetersivtr expeerunt ille

non-residua.

Scilicet radies

si ille semissem

numerus ipsius ad proxin

ponitur m non methodi

= m, supcrant, adhuc

quadmta, lus qiiadratis tuncque m, omnes

quorum secundum omnes nutem

in congrui horuni nulli atiquo, altioris pracc. istorum

inuner numeri numro multo

alicui

secundum congrui erunt

tu congrui, non-residua.

At quaestio sit residuum a cuius

inversa,

proposito

cel non-residuum illud quod

omnes numros assiynare est i-ndaginis. Hoc itaque pendet,

quorum

problema,

solutione

in art.

nobis proposuimus iuchoautes. i.

in sequentibus

perscrutabimur,

a casibus

siraplicissimis

Itesidutim Tiieokema. qtiadraticum,

Rv.

10S. Omnium nwmerorum primorum primorum fvrtnae formae

5,13,17,

4+l, 4 n29,37,

1 est 3,

residuuui

omnium
1 1 est

vero numerorum
residuum

non 'residuum.
73, Si, 7 97

numerorum

-11,53,01.

etc..

o quariratis

muncioruni

2,5,-1,

1 2,0, 9,23, 1 1.27, 31, 22 etc.

respective

ori-

REsiDucji

1;

88

undum; 71),

contm

non-residuam

est numerorum

3,7,

U,li),23,t,

43,47,59,67,71,

8 etc. Mentioncm huius theor. pro iam in art. 84 feeimus. primo formae ( 1 ,H Setl propter modo Demonstratio 4-f1 est vero facile l; Couvenit s 1

ex art. I ou petitur. pro numro demonstratio atque utilitatem nutcm cum

Ktenim foraine ea quam non

numro

4 h 4- 3 habetur 1. c. tradidinnis. erit,

1.

haec

theoreinatis

olcgautiam

superftunm

alio adhuc

idem osteudis.sc>.

1 ou. Designemus
sunt minora, excluso semper semper nmltitudo nlultituclo 1

complexum
residuo

omnium
o, per

residuorum
literam C\ et

numeri
quoniam

primi
horum quoties quoties

p,

qune

ipso

rcsiduorum sit format* ormUl' pp sit

= ~~, vero,

manifestum ltlnllifcsturn

eam eam fore est, (~t, foreparem, purem,

4 n -f- 1 ubi de ituod. quoniam residun

am

imparem nuraeris manifesto idem

quoties

in geuere enim

p sit formae rcsidua agebatur, socia posse,

residuum

4 h + :J socia ctiam residua quaevis

quod

Bicantur, ad instar quorum productum residuum acquit

soda esset

art. 77. ~l 1 Et

talia,

si r estresiduum, pluru inter quorum

residuum

^;mod. C linbere
bina sibi residua ipsi

crit. patet

omnia

C in classes
est,

distribui
si llullum

contineat. .socium, i. e.

perspicuiun

daretur,

si quaevis
rum ipsis idem fore socia residuum

classis
duplum l. e.

bina
immeri

residua
omnium dusses

hiueijualUi
classium; quac posita unicuni lmrum omnium

coutineret,
quodsi tantum classium residuorum vero

omnium
aliqua

residuorum
dantur mit, si ^=. residtm quis

nuinesibi nialit, rcliqun-

aliquae bis

residuum multitudinc

continent,

nunqne Quart: formae p 1

multitudine quando p est erit

b; formae

erit 4w+l,

C par;

mimeras quando alii

=a-{-2b. autem quam inter debet p est l et residua esse ^=1.

erit At

numerus ipso 77^ hic alias

4 -f- 3

sibi ipsis unde in priori occurrit; residuum, iu posteriori =2, in hoc autem

impar. socii esse nequeunt casu vero quod fieri p 1

numeri

p minores priorque idem euim

(vitl.art. 'seu

1 certo valet,

quod

1 )

non-residuum nequit. I 1U.

in illo casu

foret

Etiam Y. Opmc. piis innixam

haec A/tal. esse,

demonstratio T. I. p. 135. ut demonstratio

ill. Eulero Facile nostra

debetur, quisquis secunda

qui et priorem videbit theor.

eam

primus
sinlibus

iuvenit priiici-

AVilsouiani
11*

art.

77.

Si

84

bk

fONeRimNrii

Seew

qradcs.

vero hoc theorema rit. Scilicet

intor

supponere
numros

velimus, 1, 2, 3. quare qaando 1 productum

facilius

adhuc

dcraonstratia residua multitudo 4n-3. erit residuum

exbibei quadratien erit Hinc par,

potcip-

1 orunt non-residuorum p est in priori hoc format* casu

ion-rosidua; sius p totidcmque 4-f-I; impar p est formae ex omnibus non-residuum etiani in numeris (nrt. priori 1,2,3. 99). casu At

quando

productum in posteriori adeoque

residuum

l(mod.p); semper non-residuum erit. in posteriori 111.

Si itaque huius
no contrario

est

residuum erit,

numeri omnia
manebunt

alicuius autem '). talis

primi numeri

formae

in-i, etiam numeris

etiam sigprih' unt

primi
sumta

residumn
non-residua

non-residua, evenit pro

Contrarium signum

mis formae et vice versa,

An-j-'i, vkl. art.

quorum S. ex

residua

quando

mutatur,

non-residua

C'eterunt mliium formas et Hi5. omnium

facile

praecedentibus qui neque

derivatur

rgula per

geweralis: ullitm manemm V.

1 est reprimut 3 artt. 10H

immerorum dieidi

i + 3

possimt;

4 neijue per omnium reliquurum

non residuum.

lieslua

+2 H

i.

112.
l'rogrcdimur Si ex tabula + 2, nos habebimus: inter ad residua II colligimus +2 et omnes 2. numros primos quorum Facile !s evehi + et possit. Sw-f-;i 1 %-j-5, 8 M-}-7. vel inalii i formae residuum autem 8 -{-5. est ani-

7,17,23,31,-11,47,71,73,79,89,97. nullos haec quemvis iuveniri fonnarum

inadvertitur,

hos numros itnque, num

Videamus l'rinuun b -fvolvere; numeri itaque

inductio

ad certitudinent compositum formae fonnarum

observanius factorem

uumerum

5 necessario manifesto

alterutrius primum enim e solis numeris primis

Sm-j-3 vel Ss-|-1,

b-f-7, sw-f-1 vel componi nequeunt. quam qui suut foraiae nullus omnino numerus inductio uostra est vcra, generaliter

Quudsi format;

') Quando igitur de numro quocumjucloquemur (|untenusnumeri formuu i +1 residuumvel non-reduum est, ipsius ignum omnino nvgligcru sive ctam si^mun aneci ipsi tribuerc [lott-riimis.

UfcSHMM

4-2 ET

2.

85

coi'ns residuum S#-|- 3, 8 4- 5 dabitur, 4- 2; sicqite tittllu certe mimer huius formae infra 1 00 existt, cuiiis residunm sit + 2. Si autem ultra huue limitem talcs numeri reperirentur, minimum omnium t. Erit itaque t vel ponamus formae vel 8-f-5; residuum erit, omnium autem numro8 4+2 ipsius rum similium minorum non-residuum. Ponatur ita semper accipi ut sit impar simulque < valores positives ipso t minores quorum summa t, adeo nlrei- par quorumque altcr impar v. artt. 104. 105). Quo facto sit = 2 + *, sive tu~au~ 2. aa formae ta igitur formac 8 eritque u formae 8-f-1, 1, adeoque bn+'A 3 vel 8-j~5, vel prioris. At ex aequationo prout t est formae posterions etiam i. e. 2 etiam ipsius o = 2-f-/ u residuum sequitur, 2^aa(mod.M) fore. vero perspicitur, esse u<^t, quaro t non est minimus ductioni nostrae contrarius contra hyp. Unde manifeste sequitur inductionem inveneramus verum esse. generaliter Combinando I. Nutnerontm 2 vero residuum. IL Numerorum omnium immorum formae 8-f-5 tum +2 2 tum 2 2 haec Facile numerus id quod inper 2=(mod. t) poteritqu (habebit enim a ad minimum duos

cum prop. art. 1 ) 1 sequentia theoremata nanciscimur. omnium primorum formae 8 4-3, -f2 2 erit non -residuum,

eruut non-reshlua.

113. l'er siduumest similem 2 )ii: inductionem ex tab. II inveniuntur numeri primi quorum rt--

3, 11, 17, 19,41,43,59,67, 73,83,89,97*). Inter quos quum nulli inveniautur formamin num etiam haec inductio tlteore8 +5, s-j-7, matis generalis vim adipisci possit investigemus. Osteuditur simili modo ut in art. praec. quemvis numerum formae 8 n 4- 7 facturent compositum b-f-5 vel primum involvere generaliter vera, duum esse possit. Si autem ~t, 2=aa tu. fiatque pitiur, m erit formae 4-2 bw+5 = ^ formae 8? +5 velformne 2 nullius omnino numeri tales tbi vel atr^ue numeri 8w-f-7, formae ita ut, si inductio 8-j-5 ponatur vel nostra resi8-|-7 omnium minimus

dnrentur,

si uti supra <?.

8m-|-7,

Atexeoquorf

impar ipsoq ne t miuor accivel s 4-5. prout t formae 8-j-7 facile derivare potorit. etiam quisqu
l

*) (Vmsidcrando

stilicut

tttmi|iiam

productura

ex

-t-2 i;t

V. art.

m. t.

86

DE

CNORffTUS

SKtl'iltt

OKADt'S.

ipso

t minorent
mimerus

foie.
qui

Denique
iiuluctioni

etiam
nostrae

ipshis
dversatur,

residuumerit, crotra S-f-7 theoremata 2 tum

i.e.

non ne-

prit minimus ressario

2 omnium

numerorum prop.

formarutu art. 111,

S.-f-5, prodcuut tum

Qnare hyp. non-residuum. haec: -j-2 sunt

(,'ombinando I. midua, II. uti Omnium

lwec cuiu numerorum

primorum invenimus. primurum

%n-b,

mm-

iatn in art. praec. Omnium numerorum in tune ubi

formae

8-f-7, etiam forniao periude l

2 est

wm-residu-um,

4- 2 vero testhhum. Ccterum potuissemus; oportuissot, (juc clifficultati utraquo autem deinonstrntione casum 4 . pro autem valorem + 2, procedit wbi a fuisset Kvolutio porcin aceiperc ab eo tlistingucn; uti supra, nulli-

a formae est obuoxia.

114. l'iuts ndlmc superest casus. scilicet eltulit, 8n + 1 ubi numerus artificiaque radix primus prorsus ita est formae peculiaria Sw+ postulat. critque potest, sequiqua1

Ilio vero ntethodum Sit 'art. 02 j pro '" modulo

prnecedentem primo

qunccnnque

== 1 (mod. tum

" _|_ | tur tum per

= o rtl( mod. 2s"

quae S -4- 1 } sive etiam Sn+1

ipsius

congruentia ita, (*"

a primitiva exhiberi etiam Undc

1 }* = 2 *\ at quia -j-2 tum

2<r"

s-|-l

esse residuum etiam tum

*" est

dratum

moduluni art. 9 S).

non divisibile,

munifesto

2 resi-

dua erunt

115. Haud quae stratio

binas

inutile

erit,

adhuc

aliam

huius

theorematis habet, 10S\

non adeo

demonstrationem art. tuuc

esse

adiieere, lus deuion-

similem secuuda

rclntionem (art.

ad praecedentem

ut theorematis Periti fatilius

demonstratkmes

(art. 109) ad primam tam illas quam lias videantur. quoeunque primo m qui

perspjcieut, quam pri-

heterogeneas

mo forsn 1. nores vero

aspectu

Pro modulo

formae biquadrato

m-

1 congrui

inter esse

numros passunt,

ipso mireliqui

1, , '.). 3? non Facile

4 m, reperientur potcrnnt.

quidem haud

hoc ex principiis difficilis.

Sect.

praec.

derivatur, pro tali

scd etiam modulo

dmonstratif)

Demonstravimus

enim

absque his 1 sem-

estdw per esse residuum quadiatieura. per (quos porro atP^z* Hine modnlum incongrues est

-f-2

vr -

2.

87

merus

quicunque

s,+fn,fs grua fore; his quatuor t'ongruentia tra art. %d). m biquadrata rientur, II. us lieri reliqui

si g fuerit nuSititaque ff= patetque, non divisibilis. numerornm quaternorum -fesse facile perspicitur) inter se eonbiquadrata biquadratum numeri

nmnifestum illorum
quae est

congruus,

cuiuscunque, qui nulli ex fieri non posse, biqiuidratis congruum (alias enim quavti gvadus plures qnam 4 radies haberet, eonomnes quibus numros inter eosdem 1, 2, 3, .4m, numros tantummodo m congrui repe-

facile

colligitur praebere,

incongrua autem

nulli modulum erit

biquadrato primum

congrui format'

esse poterunt. S-fj, huius ipso facile numeri 8-f-l probatur, i biquatlrato prinii'. minorum si r fuerit (cifm resifore distribui demoncongru-

Secundum poterit (~1 enim

residuum

bjuadruticum biquadraticorum e. par. etiam

Omnium exclusa) duum

residuorum erit =2 i. 8w-fl, residua

multitudo biquadraticum

Porro

ipsius omnia 109 residua eodem y* = I {91'Y

valorem

tale residuum. poterunt, strationis III.

Hinc

biquadratica

expr. in classes

^(mod.S+l simili modo reliqua

uti in art. pars prorsus

quadratica modo et procedit h valor

distribuimus ut illic. expr. (mod.

nec non

Iam sit

S+ i ).

Tune erit

=f+/r2h = 1, adeoque i.e.tnm

=g*+h'2 A's^'A's^ +2 tum 2 unde residuum tandem quadra-

(piopter /-f/z'pO,

yA

J). atque 8-J-l.

At/

(^+A)2==Hh2 Q. JB. D.

ticum ipsius

116. (.'eterum ex praecc. facile rgula sequens generalis deducitur: +2 est resi-

duum numeri cuiusvis, qui neque per 4, neque per ullum primum formae antem Sw-f-5 dividi omnium numerorum potest, reliqwrum (ex.gr. s h-(- 3, 8?+ 5 sive sint primi, sive non-rcsiduum. compositi) 2 est formae 8 +5 residuum vel numeri cuiusms dividi potest iam qui neque per 4, neque per

bn-f-3 vel formamni

ullum primum non-redduum.

8-f-7

omnium autem reliquorum

Theorematn ji, 10S.

haec clegantia vero

Demonstrationem

innotuenint sagaci Fermatio Op. Mat/ton, comiHiiest, nusquam quam se habeve protessus

DE

COStRCEKTI

SECVRDr

GRJtDl'S.

rtien vit. mus

Postea

ftb ill

Eutero

frustra

semper

est investigata

at ill. lift Grange de Berlin seripsit diss.

pri1775. in

demonstrationem 351. Aiiafj/t. Quod

rigorosam ill. Eulerum

/>. 349. Opusc.

Nom. Mm. de tAe, reperit, adhuc latuisse videtur, quando

conservatam.

T. I. p. 259.

Xesidttu

.1

et

3.

117.

Pergimus Reperiuntur vero etiam 3 G w-f-5 igitur

ad residua ex

+3 3 et numeri

3. primi inter

A posteriori quorum nullus primi patet

initium est

faciamus. 3 hi: formae dantur (jh 3, 7. + 5.

tab. Il.

residuum invenitur huius

13,19,31,37,43,61.07,73,79,97, Quod ultra tabulae

quos nulli

limites

format numerum

quorum

residuum formae Quousque 3 nostrae 3= ([ue 0-f-l, iuductioni tu formae

ita demonstramus necessario nulli talcs tales factorem primi compositi darentur, si m. Gn-

Primo primum formne non

quemvis

compositum involvere. residuum ultra tabulae

aliquem 6+5 dabuntur.

eiusdem dantur, Quodsi minimus t

formae quorum vero =t,

numeri etiam numeri

eousque limites tu.

sit omnium a parem

ponaturque <' attu esse erit formae numerum Gw, erit esse erit

Tuncerit, ipsius u formae

acceperis Sed 5,

ipsoque formae quia

minorem,

3 residuum adeoque nostrae

quando Q.E.A.

Cw+2, t minimum vero quare fore, formae atque 6

adversantem 3 adeoque etiam itaque, numerus continetur, haec habentur

supposuimus. J7 -3 formae J

Quando 12 -f- 1 residuum

a formae J

30 -jpatet autem

formne j,tK^t,

(}M-f-'r>; Q.E.A. esse posse.

ipsius

Manifestum

3 uullius numeri

+ residuum

Quoninm vel sitb hue sub hae 4

quisque \2n-ii

formae prior

0-(-5 autem

necessario forma

vel sub forma 4*1+1,

\2n -{-!>, posterior

sub hac

thcoremata

I. ditiim est. II.

Citiuseis Cuiusvis

nitmeri immcri

jmmi formae

l'lit-i>,

tu m

3 tum -f-3

nou-resi'

primi

formai'

12+IJ.

3 est von

residuum

-f-S

cent residuum.

BEBfDOA

4-

KP

3.

89

118, Nnmeri quorum Xullos -f- 3 potest, reskluum est -f-3 inter numros prorsus supersedemus. ex quos tabula nulli II. inveniuntur formate 12 2 + 5, hi: i2n12 3, 11, 13, vel + 7 tlari com-

23, 37, 47, 5U. U 1. 7 1. 73, 1 2 h+ quorum probari 7. autem

S3, 97, omnino eodem negotio

sunt

formarum modo,

sit residuum, quaye hoc

ut in artt. Habemus

112, 11 J:i, 117, itaque collnto

urt. 1 1 1

theoremata:

1. 3 (uti IL residmim.

Xumeri iam in art

cnisvis praec. cmnsvis

primi

formae

\2n-&

nou-residua

sunt

tum

-f- 3 tum

invenimus). pritui formae 12w-f7 non-residuum est +3, 3 vero

Numeri

119. Xiliil potest. ligitur, Manifesto esse demus :t+i. Sit pertinens Erit bilis. tiuet, itaque p huiusmodi quales dari 3 pro modulo p ad exponentem ex art. 54 manifestum, quia 3 submultiplum ipsius p 1;. 3 1 sive i.e. !*++ 1 )(!) per p divisiprimus atque non p posse = divisibilis 2 + 1 1 1 imo.p) non erit sed quia *-|-+l 1 ad exponentem erit. hineque 1 peretiam p a uumerus 3, qui autem proin autem quia per artificia numerorum demonstrari tune necessario hanc methodum pro numeris formae 12m-{-1 quidem esse + talimn 'art. 111,. primi inveniri facile et col 3.

singularia

requirunt. huius

Ex inductione formae debet, residua

omnium

primorum tantummodo etiam 3

numerorum esse dbet numeri

residuum Ostcnformae

-f- 3 rcsiduum esse residuum

autem

generalius,

cuiusvis

3=l(mod. Sed patet a esse 1 per

quare

4 au -f- 4 -f- 1 q. e. D. Ceterum dens) etiam

?. e. erit

= 3 f mod./>) sive

3 residuum ipsius est indepen-

patet, numros

liane primos

demonstrationem formae

quae

a praccedentibus quos

1 2 f- 7 complecti

iam in art.

praec.

absolvimus. Observare usitatae exhiberi adlnic possc. convenit. at brevitatis hanc ad instar methodi in artt. analysin huic rei non immoramur. gratia 109, 115;

12

90

SEet'fDI DB eONORCKSTII

SRAM'S.

120.
haec (vid. artt. 1 02, 103, 105). facile ex praecc. theoremata Colliguntur I. est residuum omnium numerorum, qui neque per 8, neque per tt, non residuum autem 0 n + 5 <#wW* pvssunt, que per ullum mimerum primum formae omnium reliqnoriim. Il. -f-3 3 est uttum residuum formae casus
omnium

omnium

numerorum, rrf

que per quorum

primum

12w-f-5

qui neque per 12b + 7 tHvidi

4,

neque per , epmsmt t vmnnm rd'h

non residuum. Tcneatur 3 est intprimis residmtm particularis

nmncioium

hic: jn-imomm nunresidurtm numro 2, omnium formac vero U+l, seuquod i.e. ca-

idem

est omnium, formae

qui ilrsius 6-f-5,

:3 srtrtt resltlrta, seu, excluso

omuium uumeroram 3k+2, rcliquos

primorum omnium

formae omnes

qui ipsius sus ex hoc sponte

3 suut non- residua. sequi. ad residua et

Facile

vero perspicitur

Propositioncs erunt. Opra Wallisii Cmm. nm. Petr.

+3

3 pertinentes

lam

Fermatio

notae

fu-

tradiAt ill. Eulcr primus dmon strationes T. 11. p. 857. demonstraEo magis est mirandum, T. VIII. p. 105 sqq. dit. similibus ad residua tiones propositionum prorsus + 2 et 2 pertineutium ill. La Vid. etiam comment, artificiis innixns, fugisse. semper ipsius sagacitatem Grange, Nouv. Ment, de l'Ac. de Berlin, 1775 p. 352.

Residua + s et S. 121. l'er 5+2 2 inductionem vel 5+ sit. deprehenditur, 3 residuum Hanc vero si quis esse, regulam datur, + nullius numeri numeri imparis pati, ita t, imparis qui formae ipsius 5

i. e. nullius nullam

non-residuum Sit numerus numeri ut tem erit; a sit ipsius 5 est par

exceptionem

demonstratnr.

minimus,

non-residuum, ipsoque t minor. erit. tu

ab htte rgula excipiendus Sit residuum. 5 autem ipsius Erit igitur iam tt impar ipsoque a per

qui itaque ita a 5-f-fM, t minor, etiam 5 sit numeri + h aunon non5,

Il residuum autem

Quodsi ipsius

5 non est divisibilis, quare quum Si vero t ipsius

manifesto etiam

5 est residuum, erit; t minus, i. e. datur contra

residuum, cuius

non-residuum est -f5, ipso

non-residuum hyp. a

impar per

residuum

r> est divisi-

ttKBini'A -fi bilk pouatur &i, 5. aque In rcliquis u = v,

kt -r. tv= pcrinde I ~4(mod. procedit 5),

91 1. 1*. *r erit

residuum

numeri

utttle demonstratio

ut in cnsu priori.

122.

Omnium simulqne vel formae

igitur tum

numerorum

primorum,

qui sinml

sunt

ipsius omnium

5 non-residua 2On-fnume5 il 3 1

4-f-1,

i. e. omnium

numerorum

primorum erunt; non-residuum

formae

2(>M-{-t7, primorum

rorum

"+"& quam 5 non-residua formae vel 20w-f7> 20 -{-3 simili modo

autem. erit + 0

residuuin. Potest nium vero prorsus primorum bine 11 vel

Et

demonstrari

esse

non-residuum

om-

numororum perspicitur

fovmarum scqui, -f-5 20 m -fquoninm

faeilequc rum

20m-|-11, 20w-j-13, 20w j 1 7, 20?/-f-19. esse residuum omnium numerorum primo19, non-residuum quivis numerus autem prinms, continetur posse, omnium praeter formae 2 et 5

formae vel

20 -f2O-|-17.

2O-f-13 quorum

residuum

1J, 13, 17, 19, formae 20-f-

in aliqua haram formarum +5}, de omnibus iam iudicium ferri pntet, 1 vel formae 20/j-f-

20 + 1,3.7,9. s qi" sint

exceptis

123. Ex numerorum verum est, qui ipsiits vc in aliqua inductione primorum lox clegans 5 siitt residitu harum, facile dcprehenditur, formae 20-f-l vel -f- 5 esse in alterutra -|-5 et 9. 5 esse Quodsi rcsidun hoc omnium generaliter primorum 5-f-4 siet quarta

20 ta residuum formtmun

habebitur, hi enim non-residuum

omnium 5w+l

numerorum vel tertia

2>w-j- 1 est,

S), 11,19.

continentur,

de quaruin

illud iam ostensum sint non-remlua, sufficerc ex +

vero omnium

numerorum (.'larum

ut iam supra

demonstravimus. utrum -f- 5 (eoque

imjmrium qui il~sieas il autem est hoc theorema si tamquam art. productum

ad diiiidieanduni et 1 eonsideretur: observetuv

analogia.

ipso,

5, dati

numeri luiius

cuiuscunque theorcmatis cum

residumn

sit an non-resi1 20 de residuo

duum.
3

Deniquc
exposuimus

illo quod

At formae solvi +l

verificatio 2o-f- J

illius

inductionis

non formae

adeo facilis. hn-

Quando

numerus res simili

primus modo abmodulo

sive generalius in artt.TH, 110. r> pertinens

proponitur, numerus dari ex Sect.

potest,

ut

Sit scilicet a, qualcs

quicunque praec. 12

pro

1 ad exponentem

manifestum,

9g^: eritque rt=l, sive {

DK CONOU'KStHSSECtSDI OBADt'8.

At quia {rt*-f 3-f ^-f-rt-f 1} = 0(nU>d,5~f- 1). I t erit 44--f-*+H-1 r 1 = 0; necessario neque adco nequit esse a=l, erit ==o etiam ~0. * Quare 4 >'+* +*+<!+ 1 } 2++2;' ctinm 5, quia * est rcsiduum i. e. 5a erit residtuun 5-f-l, adeoque ipsius s=l. divisibile propter r* -f- 1 non divisibilis ( enim per per 5 h -H non Q. E. D. artififormac At casus. ubi ittimerus 5-j-4 4 proponitur, subtiliom primus in seabsolvitur vero propositioncs cia postulat. Quoniam quorum ope negotium ens attingimus. hic breviter tantnm tractabuntnr, queutibus gencmlius datum b non-residunm I. quadraticum atque primus Si /> est numerus
ipsius

j>, valor

cxpressionis A (x-i-1_f'+, abire fedle (x t; a)vi, semper per p divisibilis coefficienusque ad

~

ex qua evolutn erit,

irrationalitatem pro ipsius

numerus quicunque tium qui ex evolutione 'incl.)

At quoniam

je assumatur. A obtinentur.

perspicitur; Patet enim omnes

ex inspectione a secundo

terminos esse est,

peuultinuim
^nmlj);.

fore, adeoque per p divisibiles li ipsius p non-residuam semper est ^A" (Sect.prnec/, radies

*l=2(/>-H0 6~ crit A^Q.

(< +^~) l (mod.y> Q. E. D.

'urt. 100 II. omnesque sorem

cet' autem

unde fit

In congruentia numeri />+ I 0 1 eritque

/1^0(mod./>), 2 .p 1 illius expressio

(T+~tA)'

indeterminata erunt.

.i1 habet Iam

p dimensiones e esse divi(mnatur

ipsius

V* (quam per B designamus) in ipsa e I dimensiones per in que his

(es

si evolvitur, habebit.

ab irrationalitate

libra,

indeterminata elementis,
jc dari,

x A

eonstatque Iam dico

ex analyses e
I valorcs

primis
ipsius

B lndefinitei B substitutis, .j.1 in C

esse

clivisibilem.

quibus habebitnon

per 1) divisibilis p e-f-1, radies, -I. quorum p esse

vadt, adeoquc l'nde facile

l'onatur

enim

/1=UC, C=0(mod.^ reliquos

dimensiones p~e~

congruentia patet, I, oranes

plui-es

quam

numros li~o

ex radi-

0,1, 2, '}>
fore.

multitudo

=<;

congruentiae

III. p, atque

lam

ponatur

formae

5-|-4, ut sit

e = h.

h non-residuum

ipsius

numerum

a ita determinatum

HE8IDCA

-f-7

BT

-T.

98

f~+~~le p divisibilis. At illa cxprcssio = 1 0*-f-2O6-JErit p; per esse. igitur etiam fit

fa 1/*

~816

per

2bb

(b+

5}* 20* '.< 20* (facile residumn intelligitur. verurn ipsius M

at quoniam p dividi Hinc Observamus

[b+&aaf 20 * por ;> divisibilis 44 residtntm est per p non divisibilc

onim

non posse), etimn 5 rcsiduum theorcma iu initio lutins patet

Q. E. D. ipsius p erit. articuli prolatum generaliter casu ill. La (ranse

adhuc, de Berlin

demonstrationes 1775, p. 352 sqq.

De

pro

utroquo

dcberi,

Mm. de FAc.

+;.

124.

l'er 7 esse Ex
7 esse

similem
non -rsidu

methodum
um cuiuscis

demonstratur,
iiumeri qui ipsius

7 sit non-residuum.

inductione
residumn

vero concludi
cuiusvis numeriprimi

potest,
qui ifjsius 7 sit residuum.

At hoc a uemine ipsius dum 7, quae ex praece. enim simili simt abunde

hactenus

rigorose

demonstratum. est denionstratio; +7 semper

Pro iis quidem ctenim taliuni hinc per

residuis metho-

formae notam

4 1, ostendi

facilis potest, 7

esse Sed

mmerorum lucranmr: adhuc

primorum rcliqui cnsura

non-residnum casus modo formae per hallc

adeoque methodum

residuum. tractori

parum l'num Scilicet

ncqueunt. possumus.

quidem

ut artt. 7n-i,

111, 123 absolvere atque

rus primus facile

a pro modulo

li ad exponentem

si p est nume7 pertinens.

perspicitur igzi) '2= /23+s--2;a a3 + (12 7 il +-1 (il-'+ + 2 7(8 + 11,2 At non ^0, divisibilis au-+-f. divisibile; neque erit.

pc;r p

divisibilem, quadratum, enhn ad

adeoque ipsius exponentem potest,

tamquam quum =

fore. (*-+ )* ipsius p residuum est, p residuum insuperque \m>v p 7 pertinere ncque supponatur. a neque manifeste -f-l etiam per p lTnde

1 (mod.y/' etiam

esse

i. e. neque

ndfoquc

quadratum * | 1 ^a ^<a.

7 ipsius

p residuum

CONOBliXtnS

ftECl'OTB

ORADl-'S.

rit nucusque

ir

T1

tt

Q.E.D tradita*

At primi ludant.

1.

~:

rmmeri C'eterum

.e

formae etiam

7 n + 2 vel haec

~1..

..e~i

20.

7 -H omnes

.-1.

nmnwcv.~

mthode
WMi

demonstratio

ab ill. La Grange

Infro Sect. VII. docebimus est dtecta 1. c. expressioncm generaliter, priinum \W-, 1) est ncubi signultl U rcduci posse, ad lOl'mum tt(1 F* reduci signutn sullerius superius forniam ~Y~r X*+p )x'` senipor :e. '"1' S('mpl'r est inferius formae est numerus quando 4m-}-1. primas dpiendum qunndo rationales denotantibus X, F functiones formae ipsius .i-, a fraetioni4-f-3). bus libra*. Hanc discorptionem ill. La Grange ultra casum p== non perfecit v. 1. c p. :?52. geuernlem. J'raeparatio ud <list/itiiitwnei 125. Quoniam endas
itium

igitur

metbodi iaiu
tcnipus

praprcdentcs
est, ctthis

ad deraontratioiies ab hoc dcfoctu

sntis ut quidam diu ne

gnrales

stabiliIndusit, quidcm

non sufficiunt,
fai-imus a

aliam
dcmonstratio

librant
ojwrara ncessitaient

exponew.
nostram

thcoremate,

quant vis primo demonstrationis jiOA-itici- .suinta, thcoremate

alios casus

aspet-tu

tain

obviant Est numerorum

videatur. vero hoc:

intellcxerint. aliquornm

Quemms

primorum anxiliari
qiiilms

mimerum, praeter esse. rtoii-residuum Quia

alia lmnc demonstranda usuri

quadtatu vero hoc

suinus,

taittutnmodo hic non

tamquam
explicanms quant

ad
ad

finent

indigemus. quemris

Do relinumerum esse

quis

casibus

postea

sponte

idem

constabit.

Ostendemus

itaque,

jmmitm nliquorum

furmae

lH-f-1,

sitw positive et (si prhn

si w ngative >5) sit quidcm formae

accipiatar*) talium 1+1 qui (!> sive

iioti'residuuiii

numerorum quando

primorum nuniems

Primo, I7^V5), \jp; 4aa tutn

us p,

ipso sint minores. sel^ 1 3 iV3, ntaior qwam

negatiee stimendus facile perspieitur, \n-A. 'mod.iaa

proponitur, .1 aa semper -p autem

2 numerus fore < 2/>

par proxime 4

p est formae p^Uia

residuuin

quadraticum Aaap factor esse

p<ip4 au p, ipsius primas, A an p -p ipsius sit

fqucjuiam p ipsius noii-resitUium Pro p uunierus Tum S/(-i>

non~rasidnum erit; erit. numcris primus

quodsi igitur pf)\ crit; sin minus, necessario -jetiam huius

est numerus aliquis ipsius

formai1 Iw-f-i

et qiiuiu Q. E. I). \mniix formae erit

residumn

debcat,

positire S> + 5. nunteras

.suinendi.s Sit

duos

casus

distinguimus. vel

Primu

numerus formae

qincunque <iv->

positiv us <C\'ip8-|l (prout a

2ua

positivus

*) + i uiituin excipi [lorlea1 [ier su manifostimi est.

PBAE'ATWTro ABIJ1SQCI8ITIOKEM OraKHA^ESf.96

par vel impar), vel et q, adeoque neeessario prodetum 8-}per numerum aliquem enim ex qnotcunque 3 nequo q). At hanc 2 ipsius &-J-s primum numeris liabere formae formae potest. erit art. 8-fw-f-l Sit hic 3 1

8-f*5 5 divisibilis, S-f-7 eritque ncque 8-(-5 fornuun

s2o*(mod. et 8+5.

q uon-residtium

112,

adeoque

tioiu

2 a**}

Q. E. D.

}2tt. Sed alicuius monstrnri uumerum primi quemvis primum non haec formae rasiduum veritas prolixa v>-(-1 positive esse maximi sit. acreptum tain sctnper obvia de-

numeri nequit.

ipso minoris autem aliquantum

per artificia sit momenti,

Quum qunmvis

dumonstrutiol*rnc-

ncra rigorosam, niittimus sequens

praeterirc

non poKsninus.

Lemma.

Si luibenUir A, B,

duae C etc.

sries

wtmerorum (F, A'. JT, C etc eadem sit uccue Il) nihil interest) ita corn-

utrum jMiratae, terminnm tt'rmini

terminorum ut,

multitudo

in utraque

dnotante

p mtmerum sriel

quemeunque

primiim

avt numeri ptimi totidem

aliquem in srie

secundae

(sive

etiumplures)

metientem,

potestatm, ad minimum

tum dieu producprima sint per jt divisibiles, quot sunt iu secunda: tion ex omnibus numeris (I) divisibile fore per productum ex omnibus mimeris (II). ex his 3,4,5,0,9. Tum Il 12,18,45; Exempt, Constet (I) c numeris (II in (II) 1 ternrini, 1 2,1,3,2,1 2,1,3,1,1 divisibiles erunt per 2,4,3,9,5 in (I) termini, respective; Demonstr. nium visor terminorum ipsius Q productum omnium Sit productum scrici etiam Q', talis (II), ipsius in =Q\ autem terminorum omnium terminorum 3240. terminis quemvis fore.
Iam

(I)

9720

clivisibile

est per productum

(II), ex omnibus Patet

^1).

Q,

productum primum
quemvis

om-

numerum
ostendemus

qui sit difactoquot ha-

Q divisorem Q totidem p,

rem primum beat in Q*.

ipsius Esto

ad minimum

dimemsiones

habere

esse per p in srie ;'I) termiuos ponaturque, iltorrainos c termiuos etc.. sinnlia divisibiles, per i? dinsibiles, per p* divisibiles dnotent literae ', b\ c'etc. pro srie (II ), perspicieturq ne facile, p in Q habere divisor *) Art. ');>. l'ntct enim s esse rcsiduutn ipsius ij per </ nu Uivisiliilc, nam alias c-tiummimvrtix primus ii pur y foret divisibilis. Q. li. A,

96
a-f-'4-c-j-ete. . maiorquam crit >+i4-cetcmensiones habere

DE eON'GKl'BNTHS SKCUNDt QftABl'S.

dimensione*. h' non
postt,

in quam in

Q* vero fcetc. itaque Q,

a'~{-b'~{-c'et<}. (hyp.j; quare numerus Q' divisibilis

At '-f-A'-f-c'etc, primus erit in

certe eerto

non non di-

nmior

Quum quam

nullns Q per

Q'

plures Q.E.D.

(art. 17).

127.
Lemma. In progress-ione , 2, 3, 4, , ptttres

termini

esse

neqtmtnt

per

merum quemeunque dent terminis Nullo progrossione sit ita ut/ riori autem Hinc nota,

h divisibiks, constante. enim j negotio

quam in hue a, si v fuerit h clivisibilcs: srie

-f-l,fl-f-2

a-n

1 ex toti-

perspicitur fore per in priori c-f- 1 sequitur

nmltipluin sin minus, per

ipsius ponatur

in utraque

terminos

<C.h,

eruntque vel

e termini

n=eh-f, h divisibiles, in postetheoria

vel totidem tamquam

C'oroll.

propositio directe
.a

ex numerorum demonstrata.
+ n 1

figuratorum

sed a nemine,

ni fallimur,
a.a+

hactenus
l.+

1.2. semper esse Deniquc In tur hatermini numerum liCmma

a,

integrum. hoc generalius a -f 1 -fmodulum per ita ])roponi 2 -+- cuicunque putuisset: i totidem dato. r, ad minimum congrui, danquot in

progressione

secundum

A numro divisibiles.

1 2, '.i .a

termini

12S. Theokema. ad a primus, proy runion c h, l'a prout m par cm'us Sit a numerus +, quiamque Sw-f-1, fomae p numerus (jiiii'Hiujuc tandem m numerus arlritrariim tum dieu, in

residmtm

\),

la

4,

i ! >, 2( ud minimum

10, duri

2 tiii?,, terminus

vcf

anr quot de-

vel impur,

totidem

per p dirisihiles

tur in hue 2, l'riurem progrcssiuuem designamus per 'I), 2W/-+-1 t posteriorem per ill'

l'R-tEPAitATto a> uisgrtsrrioxKii ttmimtr. ru tt'miini II. qui' divisibiles Sit f. Quamfo cruut; /> = 3, totidom impur vol m (I) numeri omtes

oenei.km. terrain!

!)7 praoter vel primum . <?.

autem

erunt

in (II'. duplum 1), qmulrupluni. 2'; -f-t nt-

p muneru.4

imparis

ssiy'hhkL/ quae tcnninomm tcrmini

Tum in inultitudino erunt pnico.

oceuiTore

prugressioue, tum 'IL

m, [m eonveuit

(w

ail minimum por

secundmn Intor

p divisibiles
cliscrcpent

(art.

modulum illos autem

et per III; dosi^iiabitur toticleni p ipsi r congrui, quot in srie 11 liini,

Tandem

qui signo
quiapao

taiituni.
oniui

non
correspon-

muf,

nitiulinc,

noquounfy.

dentcin quis bilis. c-rit.

lial>l)it

in srie III.

;I ipsi

(jui per

p crit

divisibilis. p coufruus, seriei I

Scilicot crit

si fuorit per

-h

ali-

terminas Quodsi Si

seriei igitur

r secundum terminus

u bb

p divisi-

est par

2 u bb

per p divisibilis

vero b impar, terminus ^{a bb) por p divisibilis erit: naniquc manifesto erit mtupur pur a bb quoniam per S, autem ad suininuin pi-r ' t divisibilis vnim ])or hyp. est furmuc s-}-l, bb auton itlooquod estnuniovi
inipaiis quadratum eiusdeui formae erit, quare difterontia crit fonuiie S'. Hiiic

tandem III per

meluditur, sint III. ipsi

in srie

\l]

totidom

termines . e. totidem

esse per uut

p divisibiles, quam in

quot in II'. sint

/ seciuidum p <-ongrui Q. E. ]), p divisibihs. Sit p fbriuao S/ atquu

pluros

quum

ex hyp. i])siusj/ sit rosiduum, ric (III' totidem ad minimum tcrmini II que suutperjj connu divisibiles. respondebit erit Quare illique aliquis in 2p. ad

a = rr,mui\. "lp etiaiu i]).sius 2p erunt ipsi

u, Facile oui m ]icr.spic-itur, residuum fore. Tum iu sup congrui. inaequales. (mini
>t [u

/ .secundum erunt Si

quut vel per

in

oinnes il f,,

magnitudine

At rui-

per p divisibilis.
adeoque terminus

-b
bb

= / .niod.^ visibilis. quam in II

ltb~rr(mo. in fi totidem

p di-

minimum

tcrmini

erunt

per

divisibiles

Q. E. 1).

125).

Tiikouema..S7 (lubitur itliifttis iiunvrus

u ext

nuinmix primas format Susit u. primas euiua uon-rcmlumn

iwcemirio

infru

2\u-

') Si enim cssol / /s +/(njoil.;i),

(IIIIId.I');' Il (mucl./i};. Hue iiutvm lIo~ ulitcuUlcllln!ile,'li':I'i i--i

livrut 1/ per ;< divisiliilis. atlucxjuu vtmm a (pmptur

[> JI ud /> (juum p~I' 'IIIUIII per h~']I..1 hyp. u nd l' ~il sit prilllUs, primiis. Sed i| s,.tI d~ hu(' hue

11l"luit, nt'ciiiit, 'luUIII cjuara si

c;tsu ium SL'ursim ilxtititis.

+) Kril si-iliiTt lis (liyp.)i lter piT lib i (ijuiu rr --{b r){li + r) c duohus impures) factorilms udcoque bb compositu? rr per lp quorum ni Ut per ;i divisibiiis.
i:j :i

divsi

lai

Ium A Ium

/ xunt

98
Dmomtr. minorum. Tum Esto. facile

i> CON9eBJTH8 BECVimtOHADS.

si fierf potest, perspieietur a residuum omnium primorara ipso 20*-f 1

numerorum compositoram a etiam omnium fore 'conferantur resithuun minorum per quae diiudieare praecepta ipso 2^4-1 art. residuura necne; sit numeri compositi utrum numerus Uocuiilius, propositus =. Tum in srie Sit numorus proxime minor quam \' 10.V. [l) totidem a,i'al), aut plures tcrmiui 2(a erunt 4), i'p 9).2(o qucmcunquc mm) vel ipso |(a )

per numerum

2 \Ja -f- 1 mino-

rem divisibilos,

quam (II)

in hac 1, 2, 3.4.2W-H ex omnibus 'art. 120). 'art. terminis (I) praec.) per productum omnium '4; Quare pro-

Hinc

vero sequitur, 'II) aut semissis

productuni esse, huius

terminorum a mm]

divisibile

producti

ductum

T { ).( et, a. quia

i II ) dividi poterit, illud omisso factore beri potest, (/w+ 1) Fiet igitur

t) omnes hi termini

At illud est aut =(!) (protit m aut par aut impar). omnium certo per productum ad ta sunt primi, (II) etiam ex omnibus terminis

terminorum productum e.\hi-

Scd productum

ita etiam

(>-j-

1/_

i)

(!>+

\f

4).

O-f

1)*

m1)

l
m"+r

<t
(iiT+l)"- (>

+ lJ'-4

I
'(m

a ''
+ ij'-wi'

numerus
quia enim

intrger,
necessario

quamquam \la tandem

sit

productum esse

ex dbet,

fractionibus erit m

unitnte 1 >Vrt> locum

minoribus: adeoque habere non

irrationalis concluditur

/,_(_ posse.

i;*>a.

llinc

suppositionem

nostram

Q. E. D. lamquia a certo >9, a. erit 2y/+><. dabiturque adeo aliquis primus

<

cuius

non-residuum

l'er itulmtiaiKMtkmremugnrale (Jumlameiitale) stobititur, canclmwticsqminde tleiliicuutm: 130. l'ostquam 4+l, et positive rigorose demonstravimus acceptum, uumcrum quemvis nuuicri alicuius primi formac primum nonipso minoris

et ngative

>ER

INDUCnOSESf

THEQBEMA OEWBRAtE

STABItmm.

99

residuum rum,

esse,

ad comparationem unus altrais supra

exaetioreni quiipsorum numros

et generaliorem 3 4* a ess0

nnmerorttm

primo-

quatenus Omni omnium

rcsiduum

vcl non-residuuiii et

est, statim residua

transmns. vel non-reresidua vel

rigore

demonstravimus, primonun, autemcirca

sidua

numcrorum

3, 5 respective institutani 43,

sint

non-residutt. Per inductioncm 17, vel scquentes invcnitur: 7,

11, + 13, -f etc. esse residua sumti, perfacile no sint illorum

19,

23,4-29, sint

31,4-37,4-41, mimerorum

47,

4-53, 59
positive hace Inductio i[\,

non-residun respective

omnium

primorunt,

primorum tnbulae

residua

vel non -residua.

adiumento autem affectos 44~

II confici

potest. observabit, 44-l< ex lii.s numeris negativo autem priniis eos sigqui formae

Quivis positivo formae

levi attentione esse eos. qui

adhibita sint

131. Quod strabimus. ex theoremate, euunciamus. hic per inductionem autem esse deteximus, hoc negotium generaliter adeamus, locum hnbere erit, mox demonquae ita

Antequam si verum

necesse erucre.

omnia ipsum

supponitur.

sequuntur.

Theorema

Si l4-3, acceptas

numenis -I -f~ 1, erit primas formae p est erit -p residuum vel non- residuum aiiusris tel non- residuum. ipsius p est residuum omnia fere quae de residuis quadraticis denominatio erit. nostra quam brevssime per 6.6', exhiberi 6" etc. theorematis

-p, numeri

si vero primi huic

p qui

formae positive

Quia innituntur, haud absona

dici possunt, qua

theoremati utemur.

fandamentalis

in sequentibus

Ut ratiocinia mros primos formae per auteut

44->A, A, Al' etc.

per possint, numros prhnos formae tandem

a, a, a" etc. formae 4W4"1 litera E \n-{-

nu-

denotabinius; B','ctc.

numros

quoscunque In -{-')

Ve1' &> duabus

numros

quoscunque

formae

esse rcsiduum, sicitti litero indicabit, quautitatibus interposita priorem sequentis X significationem contrariam Ex. gr. habebit. + 2 N, indicabit 4" 5 + " 5 non-iTsiduum. lain colM vel 2 esse esse residuum, 4-2 ipsius ipsius
i

13"

100 lato

1JK

-WINOkl'BStI fumlamentiili

IH

-m,\%-

' tirt. fil. sequentes pmpositio1

theoremute

eim theoremntibus

i>s thae

(lwliu-eutur. Si crit

t. 2. 3.

aliu + aXu \uiib, I rtiS7;i ,+ r-

dliu +; a'Ntt

ir

1 Il r~ f -hitu

aNbf aliL~

4-

bxu

t>.

+blia

J+fTJ ' Ai )+^*f (

e.

+b\

ul~l~ ,+ 4'JN'4 'b'Jib h r-i- li 1~'G //A7/ G

,+ Wii'j I_6AT6'J 1+ <'2\) (_ iiii'i

s,

i:2. lu his ounies sunt. coutincuttir: qui, quao iiinus sunt duos soquuutur. obviac. Si eritt numro ad numcros primos coniparando. pertinent occurrorc sed poshnrnin

quoscuiiquo

deinonstrationos

). 10. 11. 12. 13. 14.

+ +bRA

aRA s+AJib

+ '

Alla

ANb

+aRB ullB +bM biB i+liK

Mt BNa 13~'4'G l~ BNb1)

t I

\+iiRi>

per

'txncnmaat

tiieohRma

qebhaf.

sTAiftfjrren.

101

Qtium sint poniiuux quemvis aut duos, petendae,

omnium ueeesse tummuun

hamw non exomplum formno crit

propositionum omnes inservire! 4//+1 1 mit cvolvere: potest. uuihint

demontrotioju* demonstmtto Anti' fnctorem talium qiicims omnia foi-nuio fuctorum vcro tomme

ex'iisttem
prop. uuteni 4n-'iutcr lw+:i i>.

priiieipn*
qnnm obsorvotur, huliere. <juos tiain inultitiiap~

muumun aut esse quatuor possuni

etc., seniper

Le.

multitudinem fore pnrein

aequales

dinem otc;

imiiarem iniplicure.

fnctorum Multitudo

formne fuctorum

in-A ibnnue Nit b,

\i. c. \u-

nltt

untim

aiit

trs

nnt qninqiic umiiet. ', ", "' ctiaiii nulli ctium

sin-

iudctcrniiiuitu i; fitetorihus pur ,1,

etc.,
ndesso. omnium

Ptop. 9 ita doinonstratur. b, f, li" etc.; factorum eritque quod

factorum

.1 produr-tum 6" etc.

priinis

inultitudo ipsius
per propp.

.'j)ossunt ('rit
1, :

codem redit
a, a", a'"

luni si est rcsidumu

etc. , lt',1/' etc. quare

residiuuu
iirt. pnicc.

guli idem nium guli

lii fiictores esse dbet. factorum b, b' etc.

eruut

rcsidua Qnodsi

ipsius vero etc.;

et, adeoque singuli est

etiam

productum
ipsius A,

-1
coque

.1
ipso

vero
om-

residunm

'."etc. iiutcm

M'

'."etc.

oriuit

ipsius multitudo etiam

rcsidun. sit pur. .1.

sinpro-

non-residua. Le. A, ipsius

Sod quuni residuum

posteriorum crit,

ductiun

ex omnibus.

liineque

13: Investigntioncm ros quoscuuquc Concipiatur turque aiiquis P per P p, imparcs sine quot adlmc inter
generalius iiistituainus.

C'ontempleinur quibuscunque suos primos non-residuum Q, pluries sit Tum P, immeronuu Q hiter ntfec-tos. resolutus. sit

duos

numV et Q,

se primos, signi

signis

respeetu inter

siii in fiictores quorum est crit.

designeQ. Si vero ipsius

hos reperiantur cuius non-residuum

mimeras

primus, etiam

fnctores

occurrit,

plurics ipsius mutuam Q,

numerantlus non-residuum ab
indole

Similiter est P.

q multitudo nnmeri iiendentem. P,Q forma exhibetur. p,

factorum <y certain Scilicet dooebit.

primoruin rclationcm si alter utrum

quorum habebunt p,q

numerorum

numerorum alter

est par

vel

impar, relatio

par sit vel impar.

llaec

in sequeuti

tabula

Kmnt formas

jj,(/

simul

pares

vel

simul

impares,

quando

numeri

P,

habeut

1. 2.

+ +A.

A,

+.-1* A'

102

DE

CGNGISEESTIIS SKCtXDI OBABl'S,

1 -A, + B

t. 5.
0.

-(A, +.

A, -B
A' -F alter numeri

Contra habent formas:

numeronun

y>, </ alter 7. 8. 9. 10.

erit

par,

impar.

quando

P,

_4, -B,

4,

+ -JB +B'

#,

_ff*

Ex. erunt scilicet 119",

Sint

numeri Est 5.

propositi 1197 autem 3.3,19. prinios scilicet

55

et

+1197, unius trium

qui factoris factorum

ad casum
primi

quartum
ipsius 55.

refereiidi. numeri scilicet Si P et

autcm

nou-rcsidunm

55

non-residuum

primorum

ipsius

numeroruin Q numros Hic esse par

dsignant, p et

propositiones

hac abeunt

in eas quas

art.

131 tradidimus. p ponitur

quaudo quando

necessario

1 fieri neqneunt quam qunre q maiorcs = 0 i. e. Q erit rcsiduum erit P, ipsius

Ita crit. Et vice versa. Q ipsius P non-residuum vero p est impar, si a fuerit residuum vel nona, b loco ipsorum A, B, ex & sequitur, scriptis -b b non-residuum vel residuum ipsius rcsiduum b, fore a, quod cum 3 ipsius et 4 art. 131 couvenit. vero j* impar, patet, Q residuum ipsius P esse non posse nisi fuerit p Generaliter ^=0; si igitur Hinc Ceterum speculationem absque ea vix

etiam

propp. mox patebit,

ipsius art. praec. sine hanc

Q certo

erit. P non-residuum difficultate derivari possunt. generalem plus esse quam

repraesentationem fundamentalis

sterilem. perfici

quum possit.

tlieoretnatis

demonstrntio

complta

')

Sit

/=l

siuterquc

1',

Q s :i

(mod. l )

alioijuin

= u

si utunjuf tune rulatio pendet ni) l + m

P, Q nejrutivu*. alioquiii m

PEU INDI'CITONEM

TimOREMA OKfKKAUv 134.

STAB1U1TH.

103

signis neglecetiam Q in factores quomodocunque tis, insuperque ita tamen ut sigresolvatur, ni ipsius Q ratio hnboatur. Combinentur illi singuli ciun singulis his. Tum si s dsignt multitudinem omnium combinationum, in quibus factor ipsius Q est non-residuum factoris ipsius P, p et s vel simul pares vel simul imparcs erunt. Sint enim factores primi ipsius P, hi et inter factores in quibus Q f, f etc. est resolutus, m" non-residua sint m qui ipsius etc. ipsius m' non-residua f sint nou-residua, Tum facile quisquis perspieiet, fore ni' etc. ipsius f.

mine deductionem harum Aggrediamur I. Concipiatur, ut ante, P in faetores

propositionum. suos primos resolutus,

s = m + m' j} autem

inter ipsos m, n, m" etc. sint ira pares, l'nde exprimerc quot numeri sponte patet, s fore parem qnando p sit par, imparem quando p sit impar. II. Haec generaliter valent, Q in faetores sit resolutus. quomodocunque Descendamus ad casus particulares. Contemplemur primo casus, ubi alter nuRemerorum, P, est positivus, alter vero, Q, vel formac -+-A velformae J3. solvantur suos primos, attribuatur singulis factoribus ipsius P signum positivum, singulis autem factoribus ipsius Q signum positivum vel negativum, prout sunt formae a vel b; tune autem manifesto Q fiet vel formac -A vel B uti requiritur. ipsius Q, Combinentur factoribus bus factor dinem ut ante designetque factoris Q est non-residuum singuli 4- multitudinem factores ipsius P cum combinationum singulis in quiP, Q iu factores

in quibus factor ipsius At ex theoremate Q. fundamentali illas combinationes sequitur cum his adeoque A'=f. Tandem ex iis quae modo demonstravimus p = [mod. 2} Habcntur lit p^q (mod 2) 1, 3, 4 et 0 art. 133. itaque propp. similem directe l'ropositioucs reliquae per methodum nova indigent; Denotent rursus facilius autem ex praceedentibus q= t (mod. 2), unde

ipsius combinationum

t multituipsius P, similiterque P est non-residuum factoris ipsius iden tiens fore sequitur esse

erui possunt, scquenti inter

secl una modo de-

consideratione rivantur. III.

P, Q,

numros

quoscunque

impares

fctorum P, Q, quorum p, q multitudinem primorum ipsorum P respective. Tandem sit p' multitudo fuctorum primorum ipsius

se primos. non-residua Q, P. quorum

iO4

UK

CONOHISKNH

SK0UNO1

U1MDU9.

mou -testtitfUn mm pusitivitiu t 2

est

Q luunilo

Q per

se est nogativus factores primi ipsitis

manifesta P

Q mnue* tinsses

iudirabit

Iam oirmt's

in quatuor

distribuantur. in titctores factovcs furinac

h.

quorum

rcsicluum Q.

est

Q. Iloriini inultitudu ilorum sit y. sit i| -=w.

formai-

quorum

residuiuu

:ij fui-tores 4) fantoivs 'l'uni

formau il. quuriuu formae L quoriu fore fbrnuif

non-resiclmini non-esitluiun

est Q. j/{fi.

Q.

multitudo

Quorum multituilo

fucile perspit-itur P est

jr\p-{-w. +^-l. crit 2

p.

Iam <|iuiiido rii-. |uir:

pi-r Miuile

/+w

deoque quumlo vero

2

etinm P est
iiioiijj;ruus

y to nuuiefonnae
fore.

f|iiiire

fiet y/-=i'-r/
invenitur.

w=/> 'niod.
uitnieros

+7i,

nitiiK-iiiiiitii

y/

soc.

mod.

i\ -7.1. luod. i <i tonnai'

Aiipliceiuus t'

lii'.ec

sid cusus siiifulos. nt erit 2.

Sit primo tutu

l'

tum

Q formai'

l'ritque

(Juod 4-. t.

pn>i>. I iJni'wwA.i eiim jm>p. eoHVenit erit ps^q

2 quurcGtiain/'=fy //Tiuod. Simili modo si P est fonuue .1. lune.

rit ji :~<j. ni) y/ .=/ KodL-m modo prop. deuiquc proj). 10 tlerivantur.

niod. 2} ex prop. 2 quain modo demoustruvimus; Est itaque etiam ])rop. :> demonstrata. 7 t'x :1: proj). S vel ex 1 vel ex 7: prop. ti ex ;

ex ea-

Hiiii''iiistriil!u

rjwtixu

tlu'im'niut

ii fiiniiiiihi'nlulix,

1 :1:1, l'er
tameu posuimus eaniiu

art.

praec.
veritns it

prcipositiouu-.
veritate est.

art.

!:$:{ non

quidem

sunt
quam

demonstratae
aliquantisper

sed
sup-

tlieoreniatis At ex

fundnmeutalis

jicndere

ostmisu

ipsa

deductionis

mctliotlo

mmiifestuii) pro omnibus

ctianisi

ost. facticue-

illas
forilius

valcre
primis

pro nunieris
liorinu

P.
uumeroriiin

Q.

si modo
iuter se

theorema
comparutis

fundaiiicntale
loeniii lialieat.

raliter tionein

verinn non as^rediamur.

sit.

N'uiic ('ui

igitur

il).siti.4 theoromatis .sequentem

fundamentalis

(leinonstra-

praeniittimus

exjjlicationem.

ni/ft

M netum esxt tlieemus, xi Theotema J'umUiluentule nuque ad mtmcnim aliqucm quorum tteater ipxiiM M xitperut. j/n> (Iiid/iks numei'ix prin* quiliumtntjue si theoremutsi artt. i:l. i:i2. I :i:* usque ad aliSimili modo intelligi dbet, termiiiuin vem esse usque locum diceiuus. ad aliqueiu esse l-'acile vero per-spicitur. constet. si de \eritate lias propositioues theoreusque fuiulainentalis terniiuuiu tenuiuum

quem nintis

ad eiindem

habituras.

THEORKMA t!t6. Thcorcmn cile confirmari.atquc ianc inductiuncm que ennt persecuti fondamentale sic limes institutam simus;
hoc

n'NIAMRNTAtX

105"

pro numeris determinuri esse postulamus: sufficeret

autem

punis potest

verurn nsquc

osse, per iuductioncm certo lucutn est indiffrons nsque

futeneat. quous5 est

adqueiu autem

prorsus

adeo,

si tantutnmodo observationem

ad nmnerum quod limes

eam confirmavissemiis +5~3. Iani quis. rem, T. TN~. si theorema vsque 1

primos non

por unienm

absolvitur.

finulamcntale vnlebit.
valctit. mnior

^uncralitcr itn tnmen

verum

uou est, ad mimcrum

dabitur

alimnioduos

nd quem
umplius quorum

ut usqtte idem i't qui numeros

esse

proxime dari

Hoc nutem sit autem huit: 2'-f-l alios

tlieoremati

est ac si dicnmus, inter se compart quuscunquo.

uumeros

i theoreniati si modo l'iule sequiHaut

secuu-

fundamentali ambo tur. ipso

binos rpugnent, r-|- ] sint minores, artt.

primos

eonseutaneos.

propositioucs

131. t :2, 133 usque non tum

posso nunc tum

nd

T etiam
ostendemus.

locum

habituras.
Erunt autem

v(to suppositionon
dum formas

consistore quas

divorsas. 7'+
sequentes

2'+l. tlieoremati

numerus

primas

ipso

'+

1 minor. ]>os-

quem
s\mt

cuiii
casus

compurntum
distingnendi.

repugnare
istnm

suppostiimus pvimum per

lmbere

Xumernm

p dpsi^namus. fundamnitale

Quando
duobus modis

tum
fulsuni

2' 4-1 tum

esse posset

jt

sunt
scilicet

formac
si simul

4n-l,
essct.

theoremii
('el

j>R\T-{-\t et 'r+i\Xp
eel*mi Quando si simul fuerit tum cet -pRi fsivo ri'l quod eodem redit pN r-f TT4-1 i i, et et i r-fet 4-'2'4-l [T+l]Rp 1 a> Rp) 2'4-1 y/,Y'4-l 1 tum p suut et [T-}Rp 44"3theor. fuiid. falsum crit. formac

+p.N

fsive
Quando t'alsum erit, '-jsi fuerit pli[T+i n-lI pN

pR :4-l
1 est format* irf

et +;'f+i;.A
p vero forniae l4~ thoor. ftmd.

-1m 4-1.

et 4-{T4-l)A> 2'41 et T4- 1

(sive Np (sive

[T-Rp) + ( T+ i Rp) 14

106
Quando ialsum crit, T-$-t si fuerit est cet

i>K CONGIHUENTUS SECUi)I ORAD'S.

formai; 4n-$-'S, p vera formne 4w-4-l, theor. fund.

+pR[T+l) ce/ +pN[ Si demonstrari simul scriptam casuum servare certum esse. ab nliis non erit, Hoc sunt T+ 1 )

(sive (sive

-pN{T-t- pR ( T-fhorum 1 )) octo

et T+1)A> et ( T-f 1) Jfy cnsuum locum haborc

poterit, thcorcrnatis itaque

milliim

posse, circumhorum

fundamentalis nogotium nunc eundcm

veritatem aggredimur: ordinem,

nullis

limitibus alii

at quoniam

dpendantes,

quo eos hic enumeravimus.

licebit.

137. Casus jmmus. formae; Sit

Iani duo

Quando

insuper +^
casus

vero +pRa, =
sunt

1 est formae 4 n -f- 1 (= a), atque p eiusdem non potest esse -j-aNp, Hic casus supra fuit primus. Tatque e par et < a (quod lJonatur semper obtineri potest ).

c*mod.), distingocndi. e per 4y-f-3

I. positivus, crit p,/ quoque II. sive

Quando formne

p non

est divisibilis. <^a, B) ex prop. adeoque istae vaiebunt'.

[sive formne

'p'mod.fl, <C,

i. e. pRf

eritque p-uf, et per p non divisibilis. Porro enim 11 art. 132 +/2V quia At est etiam a/Rp, quaro fiet

pro lus propositiones

+aRp. Quando e per p est divisibilis, Tum crit h formae adeoque quia ctiam pRh, ponntur 4-f-3 hinc (mod.p); ISS. Casus secundus. Quando non potest T-{-\ eut esse formae + ( Te par et 1 \n=.a s p fonnue ( T-f- 1 ) Rp An~i, Hic effp, (J5), 'prop. quare atque 11 art. fiet atque e* p-aph, primus. At ad p et g* 1 32; ^rkRp. etiam Jf-aRp.

pg'! = \ah. Porro crit pg*lih, est etiam a/iRp,

A = l

tye casus

P R ( T-

1)

Np site

supra fuit quintus. Sit ut supra e*=:p-{~f(i I. e per p non Quando autem erit positivus,

atquc

<. erit etiam f per atque p non <C.a\ divisibilis. -{-pRf,

est divisibilis, formae t-4-'

Practerca.

(sivo

-4).

THEOEB.V H-WMMENl^fcE. adeoque (prop. sive aNp. II. ^^=14. Vono 1 art. 1 32} ~fRp. Sed est etiai -fttRp, quare

107 fiet -J-aMp,

Quando /<. Tum

e per p est divisibilis, li erit positivus, -plth; atque hinc

sit formae

6=.py, 4-f3 (/

atquo

/=/>/.

Erit

itaque

et ad p et g* primus. hRp. Atest

-g*pllh, undefit halp,

adeoque ~aRp

fit (prop. aNp.

13 art. 132,

139. Casus atque +pNa: Capiatur quales non dari tertius. Quando esse T-jest formae ;Supra ipso in-i casus (=), eiusdem formae sit

non potest aliquis supra oportet,

-jraRp. primus

numerus

miiioi,

secundus). cuius non-resicimun Sed hic duos An-1 casus vel formae.

-{,

demonstravimus prout

(artt. dari tales

considerare enim

hic numerus fuit,

125, 129). fuerit primus numros

seorsim 4-|-3,

formae

demonstratum

primos et

triusque ='. atque

I. (art. iterum

Sit

iste

numerus ^a'pRa.

primus

formae

4 f

Tum e par.

erit <. l'onntur

-+a'Na Tune

131) adeoquc quatuor 1)

Sit igitur distinguendi. per ut p

t^^a'nocLw) a est

casus

erunt e neque

Quando signis atque pro ita

neque

per

divisibilis.

c* =

a'p^raf, primus

acceptis

signo

superiori gratia est per x.

f fiat positivus. formae 4 [,y]

Tum 3 pro

ad ' et /> erit f <.. inferiori formae 4 -[- 1 primorum \a'p, aut =0. =2. Illud .hyp.) numeri Hinc Quare autem unde est fit At

Designemus y erit erit quorum

brevitatis non-residuvim

multitudinem dpRf 133), a', p, ', numerorum D. pcr ut

factorum adeoque i. e. aut aut atque = neutrius. +iVfl'

Tum erit

numerus par (propp. 1, 3, art. [f.a'p) numerorum utriusque f aut residuum quum Hinc ^r_('fRp 2) (iuando + ah, f + / debet crit sit residuum esse -j^aNp. utriusque Q. E. vero

impossibile, +/AV. propter

ipsius

,p nou-rc.sitluum. sit Tum

ff2j)=a' formac nullo Ex

e per p, ucque siguo ita detennmato, atque pro signo

a' est divisibilis, positivus. si per

e=gp, erit A <! inferiori

atque ad vcro

le fiat

', y et /> primus, -I | 1 negotio (ni sequitur dcduci

superiori gip=d (a);

formae + /<

4 -f- 3 p

pro et ' (ti);

Ex aequatione potest, h~ =. pa'Rh

multiplicatur. a a' pu hRp (y). . e. par.

+afij)Rd 1.3, art.

\]>d,

adeoque

'propp.

133)

h, 14

108 erit quitur fuudam.

UK

COKORUBSTOS vel

SECUXDI SFCt'DI ORADUS. GRADUS. vel neutrhts. +AV, 2'-f erit Priori +pRa. volet,
Posteriori

UF, h no-residuum Hh/>i\V, quod

CO'WRU]b\TUS utrinsqne p,a,

in casa ex

(S) seHinc

et quum per hyp. sit ' ipso (>ro numeris /iNp, fit per (y) hinc ^pNu,
' .a

Hinc per theor. +a'Rjj.

casu vx

I ininoribus Q. E-. D. liiucquc

et ex eo quod quitur
t>x ,r;

+JV/>. +a'Nji, nutem

(tf) sehlip fit

+m^Jf',
^>Q.

tandem

et ex

3' monstratio penetravit t (luetum demoustrarc sit pro

(junndo tnutum poterit Ciuando

J per moritri. e tum a,

' non

por y> est ut

divisibilis.

Pro

hoc ensu

de-

non eodem

modo

procdt

in praec.

iieminemqiie

qui hanc

pcr

tum

per

p est divisibilis

adeoque

etiam

per

pro-

a [> 'numros onernm atque

fi = (fa'ji signo

perspicitur,

superiori ex istn

esse siipponimus, p enim btaequales quia alias id quod esse aNp iam in hypothesi Vrt' contentum damus, foret), Tum erit A <, ad a et p primus atque gtu'p = \uk. fbrinne formae Facile vero 4 M-{pro inferiori 4M-+-1. deduci possc hnec (a) a'pR/t.(a); in (2) sequitur in casu per (y) etiam priori aNp. demonstratio
visum sit.

acquntionc Ex ) hRa quarc erit quod

+ahRa' perinde foret

(6;; ut illic, per ti],

+aARp.y). esse vel simul Ru, contra

convenit hNp, hNp,

cum

ftlip, hyp.;

vel

hNa'Sed adeoque

II. ccdenti gratiam

tam

Quando
similis

iste
est,

numerus
ut eam

primus
apponere

est formne
.supcrfluuni

4 4-3.
nobis

praeeorum

In

id tantum evolvercgestiunt quod maxime commendainns}, observamus, acl talem aeqnationem b illum postquam (dsignante e*~bp+af numeruni ad perspicuitatem fuerit. si utrumque primum) perventum profuturum,
signuin scorsini consideretur.

qui per se eam

140. Casus quartm. atque +pNa, Etiam

casus tertii huius brevitutis

Quundo me

T-4-1 est -aRp

non poterit
casus

formae sine quum

4-f-1(=ff), aNp. prorstts (Casus similis

p formae sextus

4 + 3, supra). i

demonstrationem. gratia omittimus.

sit dmonstration

TJlKO!0i3fA PUNDAMENTALK. 141. Casus quintes.

atijtte tins -pRb sive Quando pNb, T-f-1 nequit e par est 4n-l[b), formae esse sive -{-bRp et p bNp. eiusdem

109

formae, ter-

(Casus

supra}. Sit yj=es(raod. I. Quando fornmc 13 art. Q.E.D. II. Quando

b), e per /j

atque

<i. Poiiatur primas. ex -{-bflip e*=p-bf, Porro erit fit critque pli/ adcoque adeoque

non est <&

divisibilis. ad p et

positivus, pcr prop.

1 w {- 3 132,

atque Hino

fRp.

blip

+ bNp.

sit epg, divisibilis, p est atque ggp=\-j~bft. h formne Tum erit 1 atqne in-t ad p primas, ndeoque p==^p*{mm\.h., hinc fit -h~Rp pBh; (prop. 10 art. 132), unde et ex bhltp sequitur bRp, sive +bNp. Q. E. D. 142. Castis atque pRb, 8Mttu. Quando esse T-f-1 +bNp. 4-f-3 ^=6), p formae (Supra casus septimus). omnino similem omittitnus. est formae 4-f-l,

e per

non poterit

Uemonstrationem

praecedenti

143.
Casus septimus.

Quando sive plih,

T-f-1

est

formae esse

4-+-bNp

3 (=4), sive

p bRp.

emsdem for(Casus

ante, quartus

atque Sit 1.

-pNb

non poterit e par et

supra). />~c(mod.6), Quando e per ad atque p non <4. Sit p=i bf eritque e certo b minor positinon maior

divisibilis. ipsoque

vus, quam erit sive

formae b I ~pRf, bNp. Il.

-1 -( 1

p<^b 1, hinc (prop. e per

p primus quare erit 1

(etenim b, i.e. ex

bfea-p<ibt

0 art. 132) -fRp, p est sit

unde et

Porro f<^b 1). fit -{-bRp. -bfRp

Quando h positivus,

divisibilis, ad p Hinc

Tum unde

erit

formae 132;

4-j-3, -hRp.

fit (prop. 11 art.

atque g*p = \bh. epg, primus et <CJ>. l'orro erit pR/i. et ex bhRp sive sequitur -{-bRp

~bNp.

Q.E.D,

dk xdRrKXTiis

stzcavi

ovt&m's;

144; Cush.1 octaeus. atijue -pNb

Demonstratio

Quando plib,
periude

T-f-1

est

sie

non poterit
procedit ut in

formae 4 m -{-3 i==b), esve +&i?/>. (t'nsus

casu praeeedenti.

4+l, p formae ultimus supra

Mef/tmiits

anatogu,

t/itomua

ard.

t f/fMH<t<MM</f.

145. fnrtt. 1 37 praece. semper pro e valorem pnrem accepimus observare etiiun valorem adhiberi sed tum pluconvcnit, 144 impnrem potuisse, delecrcs ndhuc distinetiones inti'otlucejidae fuissent. Qui his disquisitionilms tnntur, Praeterea
sent quum

In demonstratt.

haud

inutile

facieut,

si

vives

suas

in

evolutione

horum

ensuum
supponi

exercitent.
debuis-

theorcmata
vero nostra

ad residua
demonstratio

2 et
absque

tune 2 pertinentio his theorematibus

sit perfecta

no-

vam nendn,

liinc

methodum methodi,

nanciscimur,
quibus supra

illa demonstrandi.
pro demonstratione

Quae

minime

est eontem+2 directae esse vide&n -Z>, theorema inductio-

quum

theorematis, usi sumus, fonnanim minus

residuum ri possint. S-(-7

cuiusvis

numeri

primi (qui

formae

S wf- 1

Reliquoscasus speetant; per per

ad numros supra inventum traditas esse

primos

8-j-3, illudque autem

methodos

demonstratos,

tantummodo nem

inductionem reflexiones

per sequentes Si +2

ad certitudinis primorum formae,

hanc supponemus; evehemus. gi'adum formae cuius Sn-l non-residuum valeat. a (qnalem fund. pNa. <. Tum dari

omnium

immerorum huius

residuum + 2

non ==,

esita nu-

set,

uinimus ponatur primus ut pro omnibus primis ipso aliquis primus < =p Sit hic

a minoribus cuius eritque ita ut

theorema

aecipiatur ex art. fit Tum

merus

non-residuum per theor. e sit

129 fa-

cile declucitur. Sititaque erunt distiiiguendi. 1. itivus. 4/-f-3), in quatuor g E, formae producta Quando formao <[,

Hinc

-2)jRa. duo casus

! = 2p(n\oc\.a) e per/) hn-l atque vol per p formae non

hnpar Sit

atqne

est

divisibilis. &h + a

formae non

=ip-uq q eritque \n(prout p est formae Iam omnes factores primi

q po1 vel ipshts q

divisibilis. sint seilicet

classes

distibunitur,

e formne

S^-f-'

/formae primae

S + 3, classis F, G.JT' sit

Sw-4"<r>- h e factoribus

S m-}- 7

productum quartae

e factoribus classis

svcundnc,

tertiae,

respective.

') Si os uliquii clnv nulli factoresmloMcnt. loco producti ex liis i criberc oporturet.

iiOBKMA

PDN1>AMENALE

111

His ita factis, mae

consitleremus tsitleremus

primo primo

casum casum

mn facile perspieitur \inde pRE, 8+7. pRH. Porro erit 2 non-residuum euiusvis factoris forhineque tandem ERp, HRp. mae 8-j-3 3 aut 8 -{-5, ctiam p; hinc quivis talis factor non-resiadeoque duum ipsius p; unde facile coneluditur F G fore ipsius si /+</ p residuum fuerit par, non-residuum si f-g fuerit impar. At /~f y impar esse non potest; facile enim perspicietur omnes casus enumorando, EFOH sive q fieri vel formaivel 8-f5, si fuerit /+<? b+3 sint singuli e,f,g,k, contra impar, quidquid Erit igitur FGRp, sive j.R/>, hyp. EFGHRp, hincque tandem, propter Secundo quando simili modo uqRp, a Rp contra hyi). 4+3, p est formae ostendi g-h potest, fore pRE parem hinequo II. Quando e per p divisibilis, solis hic articulus est scriptus) peritis (quibus brevitatis gratia eam omittimus.
Solith'o

est tbrmae tbi-ratte est ttbi j> fore RE, 2 EH,

ttbi

4 44-f

1 1

stve sive a forq for-

adeoque unde GHRp,

ERp, tandem

tandem FRp, seqttitur qRp, aRp contra hyp. demonstratio simili modo adornari, et u pRF adeoque haud difficulter evolvi poterit. Xos

prablematis

yenerulis,

140. Per pertinentes primi dati theorema fundamentale atque semper determinari potest residuum sit an non-residuum. propositiones utrum numerus At haud ad residua 1 et Hh22 etiani

datus quicunque inutile erit,.rcliqua ut omnia

numeri

hic iterum in conspectum quae supra tradidinms liabeantur quae sunt necessaria ad solutioncm
Prohlematis:

producere,

coniuncta

alter

Q, alterius Sol. I.

duobtts mimeris quibuscunqm Propositis P residuum sit an non 'residuum. Sit Pz^za^bc1 etc.

P, Q,

invenire,

utrum

a,b, cetc. designantibus numros primos inabsolute est snincndus;. Brevitatis acqualcs positive acceptas (nam P manifesto dicenuis eam uuraeroruin gratia in hoc art. retationem duorutn ,y simpliciter cluatenus prior relatio ipsorum Il. posterioris est y residuum a relatiouibus Q.P ipsorum ipsorum Q, * vel non-rcsiduuin. Q, a"1; euim l'endet igitur Q, bfj etc. (art. 105;. Q, 6e etc. idetn valet, in-

Ut relatio

(de rcliquis

uotescat, duo casus distingueudi.

112 1. Qnnndo Q per Tune

DE CONOBlWrilS SECL'NDrORADUS. a si est 'divisibilis. e=ct si e ' non est vel <a e^>a, atque Ponatur erit par, Hic Q:=QV, Q-Rw*; hnbebit ita lit si vero Q ad ad casus distinQf per at-

<f non sit divisibilis. que impar, 2. giiimus. 41 vero >!i. a = 2. Q dbet ili. iioni habebit Quando erit quam Quando QAV: habet Q

e <a

tandem Q per =2. ut ad a

a enndeui

rclationuiii

Reductus divisibilis.

est itaquo

hic ensus duos

denuo

Tune sit

semper

erit

Qlia*,

quando duuiquc

ct=i;

quando ='.J vel

requiritur, esse formae

Q forniae Quae

4 f- 1 conditio

quando

8-(-l.

si locum Tune

lmbet,

erit

Qllu' relatio-

(juaudo quam liehtio

est alius liabet ad a

numerus [V. art.

prrnus. 101). Q nd

Q ad a"1 eandem

III.
investigiitur.

nuxneri Q>,

cuiuscunquc
substituatur

numerum

priinum

a (iniparcni)

ita

Qunndo secundum

mum quam

positivum habet l'orro Q.

modulum

miniloco ipsius Q ipsius residuurn habebit Hoc ad eandem relntioucm

resolvatur

Q. quibus

sive

numerus

ipsius factor
pendere a

loco J,

assumtus, quando

iu factoros Q est
singuloruin

suos

priinos Tnm etc.

j>. p',]>" etc. constat relationem

ndiungendus Q ad illos factores Facile seui

negativus. //

ipsius

relationibus

ad . iScilicut 2;-f-l, bini aut crit

si inter QKa. aut

sunt

2m non-residua persjricitur,

si vern etc..

autem

ipsius , erit Qlitt, si inter factores p, ji, p" occurrant, hos tuto

quaterni

aut gencralitcr

2 A aequales

eiici posse. IV. rtt. Si inter factores et 2, horum relatio relatio ad Sit 10b ad ex

p, p',p" theor.

reperiuntur

1 os. 1 1 2, 1 1 3, 1 1 4 inveniri potest. ipsius ad ipsos fnnd. numros ipsius minimum

a rulationc

Kcliquorum atquc a, p propp. eodem

autem

a pendet

rclatione ipsis.
lis

art. 1 3 modo artt.

invenieturque,
maioresi

resjjcctive

(tractando relationem residuum

iusuper

lit antea

p unus e.\ Q et a il114 cletermiprimos primos iam

nari
impares

pos.se

si scilicet
aut

ad p aut per a (mod. ipsius

ipsius p ad

nulles numros

factores quasdnm

habeat;,

ipso

p minores

pendere.

Idem

valet

de reliquis

factoribus

p" etc.

Facile

') Itrsidmim in signifie, urt. I. l'lcnmi(|tK'

minimum accipere. praustiit rusiduum nlmolulc

KOHMAE DrVISORCSl IPSIUS XX-~A. perspicitmiri quorum plum haec Ei: -f- 4 5 3 il -j-453 103; ad At est per continuationem relatione.? per propp. clariora fient. relatio nuineri -f per autem ^53 II. 1. erit ad 1 23G. Superest quam fund. Est igitur + hutus artt. opcratmfe 10Stftttdein

118 ad numros possint. 123G = perventum L*er exem-

i 14 detvmiiuari

Quaeritur

4.3.1

03 ipsius mod. ad 4). atque iiiic

4 per 11.2A ad 103 exploretur. 103; ulem ipsius

-}~453i2:) Eadein -f-H>3 20 adeoque

ut relatio .11 '~453. 20

habet sive

ad 41 ttheor. = 1. ipsius 2.2.5;

ipsias

2O741;

unmque ~l

1 #41

-f- 5 J2-I I ideo sequitur 297a mod. + 123U

quod 41

5 residuum

(art.lOb); est (tlieor. fund.\ reveva

'r>3 R

**3 liincquc tandem

+ i 53 11 1 2 3G. Est autem

4 r>3

De formit

linearibm

ouuien

nuinero

primo* continent ilus

yuicunqiic

est tiumerus rel rsidui< mval notM'esidaum quorum

datus.

147. Proposito bus omnes qui esse sunt nuinero ad A dieittores Scd atque ad A quoeunque primi
quorum

A, formula?
residuuin

certne
est

numeri

sub quipossunt. A continentur sive omnes *u' quadratum rcspicienms. reduci aut numeri qui

exhiberi

possunt

numerorun brevitatis primi.

formoe gratin

.w

A (dsignante diviseras reliqui facile 4w+l omnes

indeterniinatuni, impares

ad cos tanttun ad hos casus positivas

quum primus

possint. negativus primi, omnes

Sit primo forinae qui, 4 1.

A aut Tum

numerus secundum

formne

theorema

fundamcntalc

jex A: A, erunt divisores ipsius positive sumti, sunt residua ipsius numro 2 qui semper est divisor A sunt autem numeri primi (excepto qui ipsius erant non-divisores A. A ipso non-iesidua Sint omnia residua ipsius ipsius A minora vero , ', " etc. Tum r, r, r" etc. omnia non-residua fexclusa cifra' quivis tentus, /l'-f-w' numerus inmus, ipsius in aliqua ,\p formarum autem Ak-r, primas Ak~r, in aliqua fc numerum ipsius 1). primi xx Ak-r" formarum integrum A, etc, con-

erit divisor

A, quivis erit,

Ak+n, inde-

etc. conteutus

non-divisor dicimus

dsignante divisorum erit |:>1

terminatum.

lllas formas

formas multitudo omnes

mas ntm-dimortan. rus compositus

tlwixnres.

l'tiormnque impar atque ARB,

Porro ipsius

lias vero/orsi B est numein aliqua for-

factores

*) lluiusmodi numeros simplicitpr dicisorts {pains jrt A diceraus unde ponte patet quid sinl tion15

J14

DE eONQRUKNTHS SKCUW
priorum convertere inter continentur eontentus, non factores licet;
primos

QRADt'S.
Qure foraine quiets mimeras Sert impar imptir in

manu forma rema

adeoque crit nam

ipsius

tiam

B.

non-divisorum

non-divisor

.w -4. compositus erunt,

hoc theoformae

si J5 est B

non-divisor

mulquorum V. art. 99. in aliqua forma divisorum titudo si est par, B nihilominus reperietur. inveniundivisorum Kl1. Hoc modo pro A 11 formne aw+11 ipsius autem erunt formae non-divisorum turha: 1,3, 1,5,9; lU--f-, 0,7, S, tn. l-fomnium numerorum Erit itaque il non-residuum poiiuparium, qui in aliqua xx A, aliqui non-diviaores
steriorum formarum continentur,

residuum

autem

omnium

primorum

ad nliquani

priorum

pertinentium. Similes formae numerum considerari A=a2A', simili

dantur

qucnxcunque tantummodo eniin ipsius 1) si fucrit

xx A, atque uon-divisoribus ipsius pro divisoribus .1 valores cos ipsius A. Sed facile perspicitur, designet oportere,
omnes

qui per nulium

divisores-

qundrntum

sint

divisibiles;

patet

xx A', A est

torque

non -divisores. vel

a\v A etiam fore divisores ipsius autem trs casus. Distinguemus (4m 1). A 2; quando A est formae est par sive formae

quando

formae

-f-(4n-f-t;

(4 * | I j vel

-{-,4 m 1).

3) quando 148.

-jr[4n~2'.

Casus prim us, quando .1 in factores tivum ex ipsis A minores numeri quatuor sidua paris. mae mae qui unius suos primos, iis vero qui sunt =A). sunt Sint

A est formae tribuaturque

+(!+ iis qui sunt

vel formae

1 4 (unde

llcsolvatur 1 + 1 signum posiflet productum numeri ipso omnes aut omnes

formae

1 n 1 signum a, b, c, d etc. classes, et

negativum Distriboantur quidem

hi factores in duas

et ad A primi nullius

in primant vero ii.

classem aut duorum, qui sunt multitudinis "etc.

ex numeris multitudims

a, b, c.d paris; trium

etc.

non-residua,

aut generaliter ex numeris

in secundam etc.

non-reimforfor-

a, b, c etc. aut per

aut generaliter per n,ri,

Dcsigncntur Ak-r, vero

priores

r, r\ >"etc., etc. erunt erunt

posteriores formae

Tum

Ak-{-r'. ^l--f-,

Ak-r"

divisorum

ipsius ipsius

x A. xx- xx

/lA-f-'etc. primus, praeter

formae

non-divisorum

A (Le. A,

numeriis pront

quicunque

2,

erit divisor

aut non-divisor continetur).

in a/iqua

formamm priorum

mit posteriorum

ipsius Si enim p

est nume-

*) Ncmpcqui sint primi ad A

VOtUOl

DIVISOlil'M

U'SIS

"'$

115

rus

primas*

duum, Quave urunt erit

aiictihts ex nutiieris a, b, c etc. rasidimm atque hie ipse numerus vel non-residuuw crit ipsius p residuum si inter numros sunt m, quorum a.b.c etc. non-residunm positivas ipsius p, aduoque si p in aliqua formarum crit Tura

vcl non-resitheor.
est

fund.). totidem

p,

non-residua

priorum

contiuetur,

m par et ARp, si vero in aliqua Rv. Sit ^i == + 105 =-3x +

posteriorunt, 5X7. uullius 3,5);

? impnr utque AN p. numeri r.r'.r" etc. erunt 3, 5,7 2. s, 23,

In

1 1. 1 (, 46, 64, 79 (qui sunt uou-residuu 32, 5. D2 (qui sunt non-rcsidua uumeroruiti non-rcsiduu rorum5,7. 37,4!.5S,67,SS; residua ipsius 7. ipsius Facile /, r" etc. numerorum Xumeri 3. ?;; nutem 1 3, 52,73, n,n',n"

muneroruin

20,41,59,^9,101,104 qui sunt S 2. 97. 1 03 (qui sunt non-residua uumeerunt hi 1 1,29, b3. -M, 71. 74, SU; 22. sunt non-

etc.

19, 31. 34, 0I.7U.94; 3, scni posteriores sunt

17,3S,47,O2,GS,

Seni primi

non-residua

tandem

ii qui

non-residua theoria

5, tum sequuutur ipsius omnium trium simul. artt. 32. 90 deducitur.

non-residua

ex combinationum multitudinem fore

1.2

atque

numcrovum

= ffi-L.1!1.1 numerorum ', n" etc. ubi dsignt

-L.I

'-lz^.d-jA-1 :i

|)' <

_L

multitudinem [lLzJ. 1,2,:1 _i_ id^zl\,2" iizLzl 5~ _j_

t'i-L.LLz. t

multitudinem t

numerorum = 2-'a \){h

a, b, c etc.; \)' i;, etr. (Dabuutur qui qui brevitas prior sunt st non scilieet t uurneri etc.

et utraque qui sunt sed auteni

series residua

continuanda omnium hanc est =

donec

abrumpatur. - t= i=-li

a, b, G, c etc.. fusius 2' J. < +

non-i-csidua non-rcsidua permittit). ex liac

duorum. duoram,

demonstrationem seriei summa*;

explicnrc Scilieet /<

l'triusque

prodit

) 1 -i- (t iungendo ex eadem Dnbuntur dirisorum termiuum iungendo itaque scilieet secundum tenninum tot formae .](

et tertium, primum divisorum

quartum aUjuc

et quintum tertium quot

etc..

posterior formae

vero etcs. non-

secundum, i\p .4,

et quartum

ipsius (c | etc.

dantur

\)[l

') Xcgk't-to fnctoiv I

J5' fi

110

DR

CONIH>ENTH

8KCt*NDI
149.

GRADU8.

Casmn secundum /i Ncmpcr hic poui formae + Sit genernliter

et terlium VQ,

hic aut aut

simul =.{+

content 2)Q,

plnri aut

possumus. -=( 2;Q,

l'oterit

seilicet Q

=(

dsignante

numerum vimus. erit Q,

(* +' A~aQ,

ita

in art, pracc. consideraquales (4 1 } ut sit a aut Tum = 1, aut + 2. quorum omnium, formae residutun quorum divisorum distribuante in priorem 4M-+-1, in forma
, ri, n" etc.

A rcsiduum nut neute;

omnium non-residuum a,

numerorum, autem Hinc Si

est

aut

uterque

et

non-rcsiduum ne non-divisorum omnes niimeri

alterater ipsius ipso Ll forma

tantuin jw -A minores
divisorum

nuinerorum facile

Q.

derivantur. primi Q ipsius

/, primorum

ct = 1, classes,

ad ipsumque
ipsius

in duas simulque

ii, qui sunt iique, ln-i;

eritque

in aliqua

in forma .simulque

qui sunt

in aliqua

forma
reliqui. omnium

non-divisorum
Sint priores

.l'a.1 Q
r'etc. in

in posteriorem
A rosiduum

posteriores aliqua

numerorum

ibrmarum omnium primi ipsius Si

lAk-j-r, primorum

iAti-}in aliqua

iAk-{-r" fornmrum omnes

ii,

etc. *Ak-n, meri

contentonnn,

non-residuum contentorum.

autem

LIA" 4- 'etc. ij)so s Q minores iu aliqua S h -j- 1 iique in aliqua

^=+2, in duas xx

distribuautur classes, Q in
primnm

nuqui for-

ad ipsumque forma divisorum

continentiir

simulque s+l^" ipsius vel

in aliqua

marum inferiori, mulque

7 s -f-

pro signo sunt S-f-3,

superiori

vel formarnm forma non-divisorum superiori,

+ 3 l)ro jrx hanun Q si-

qui contenti harum

in aliqua Sw-J-"

pro signo reliqui.

s-)-5 classis + 2Q

S | 7 pro inferiori, prions erit per residuum r, r'. r" etc. omnium

in secundam numerisqne numerorum contentorum, sQk-j-n" totidem

Tum posterions in

desifnatis per

uumeris

classis primorum omnium etc.

, ri. n" etc. fonnaruni

aliqua

s Q~)-< fonnademoniri ac

%Qk-r, rum strari

SQ^-f-etc. SQ'-f-w, potest, sQk-ti\ etiam hic

autem

primorum Ccterum

in aliqua facile

uou-residnum. divisorum ipsius

formas

,i\j.' .-1 datum

non-divisorum.

Et: morum rcsiduum

Hoc

modo

iijveiiitur 10-+

-f-1"

esse

residuum

omnium

uumerorum

prinon-

in aliqua

formarum

1, :. , 13, 27, :u, qui sub aliqua

:)7. 'M) contentorum 4U^-f-7. Il,

voro omnium

primorum,

formarum

17, J9,

21. 23, 29. 3a

continentiir.

FOBMAEBIV18OBBM IPSa'g 150. Formae unam Irae plnres

iiP

117

tantuinmodo faeton-s

ter cuius xxA erit;

satis racmorabilcs, tamvn proprietates quarum Si li est numros ad A primas, inapponimus. compositus im, primo occurruut qui in aliqua forma non-divisorum ipsius li iu nliqua forma divisorum ipsius est, non li ipsius 11 in aliqua qnoque xxA forma eontentus non-divisofnctornm contcntorum

liaient

continentur, si vero multitudo xxA erit. non

primoram impar quae numerum

ram ipsins contentas sequitur, hn]Mrein visorem divisor.

in forma omittinius. quemvis

non-divisorum Hinc vero

Dcmonstrationem modo quemvis qui

onim

est difficilis sed etiam

primum forma factor

compositum nou-diesse non-

ad A primum fore;
ncct'ssnrio

in aliqua
aliquis

non-divisorum primus talis

contineatur, numeri dbet

lh

tttiarum

kbnribm

cirea

hm iurcsligatiimrs.

151. Theorenin rfrendum, usque sitioues fuudamcntnle, forma Quod quod simplici, eo magis ex quibus certas dari,
aliasque

sane in qua est

inter supra

elegantissima propositum qnum reveniri divisores

in hoc

gnre

est luic-

in idem

est, a nemine aliae quaedam

fuit prolatum.

mirandiun. facile onuies

propo-

illi superstruendae, l-'onnas xx .'1 ciiLsdem

ad illud in quibus
in

potuisset. primi

ill. Eulero numeroruni

primi nu-

iam inuotuerint. fornmc* meroruni

contineantur, formae sint

quibus

onines

non-divisores

coniprehcnsi eruerat fuerunt, irriti

ita

ut

hae

illas ipsius

exclmlaut, conatus

uoverat ad demonin-

metliodumque strationem ventae maiorcm

illas formas perveniendi

inveniendi

sed omnes veritatique

semper

illi per inductionem lu uli(jua fonnae

niortci se viri

tnntummodo

verisinlitudinem circu
est -17 sqq. 1775 est

coiiciliavcnuit. immerorum
ot post voti

quideni

tractatioue
qiuio T. I. iu JXov. Acad. Act,

Novae dmonstration!
l'etrop. recitata Ac. p.

divisoresNo-. cou-servutn. 20,

xx-nyy.
.summi in

lmius

compotem formas esse debcant

crcdidis.se taies divisoderivaliaud

divisons

videtur: rum re: et

sed hic error

uon-divisoriuu autem

irrepsit,
exstare qua usus

scilicet
est

p. G5 tacite supposait, unde non difficile crat quales ad comprolmtionem

', n" etc. omne diversos

methodus

illius
et < I

supjiositionis
A talcs ut omnes

')

Xcmpu

dari

numros

r, r', r" etc.

n,

primi ipsius xjc A ulj uliquu formnrumt. i l; + r, i/iA + r'ilc. contneuntur, omnfJHjue iion-divisori-x primi sut) aliqua liimim lAk + n, iAlc + u' etc. (dsignante/: numvruni iiidetcrminatumj.

US

DB

COXOBl'ENns

gEei'ND

GRDUS.

ittonea

videtitr. rendit

In alio

sehediasmnte necne,

De

criteriis Anal.

aequationis T. I. (ubi

fx-gyg=s-k8itf,g, h sunt dati, ipsius 4fg suptheoquia veritas valore

utrumqtte

tiunem udmittat per

Opusc. invcnit, alio

x, jf, s indeterminati) /< = * solubilis sit, congruo, positio rcmatis nostro huius siquident de qua iudicio

imluctionem pro

si aequatio valore ipsi

pro aliquo s sccuntlum ex qua non

eandem

quovis

mod. huins

sit numerus haud omncs

prinms, difficile labores

solubilem demonstrari ehisit*), orat

fore, potest. quoil

propositioue

diximus

Sed etiani

dcmonstatio

ipsius

est mirandum, Ceteruni

a theoremate ex iis quae dur.

fundamentali in Sect.

proficisceuduin.

propositions Post Eulemin,

tract.

Recherches tl'atia/j/se ad tlicorcnia, pervenit quod designantibus potestatum aiit /> aut alterum tur, dan tmn quitur jjotest. ingeniosa stratione quue sine
partim

docebimus scquenti sponte demnnabit, Lo Gendre eiden orgumento uavavit, in egi-egia operam Hist. de l'Ac. des Se. t i &5 p. 4 05 sqq., ubi indtermine, si rem ipsain prinios q,p resp. spectas positivos, aut ambo cum th. fund. residua aut idem est, scilicet minima quando f fore +1, absolutc 1.

p, j)"* q sit

duos

numros

q sec. tnod. formae fore \n-f- 1 art. p aut

ambo

res. min.

quando vero tum y> tum q sitformac !-{- 3, altcrum p. 510. ex quo sec. art. 106 deriva140 acceptant; q sit Propos, formae haee vicissim ipsius 4+' iuter propp. jj ad q ipsiusque q ad /> ean-

relationem esse, q sit ctiam (,'lar.

(in signif. aut \n-2. 1,3,9,

quando formae ex

oppositam, quando tum p secontenta, art. 1 3est fund. ex ipsa derivari perquam demonetc.) iudicio i

art. ctiam fusius ipse

133;

autem

theor. tentavit,

I.e Gendre seq. uti

denionstrationem loquenmr. p. 520. deinonstrata sunt Sed

de qua quum in en plura sine

sit in Sect. supposuit

a nemine

quoniam

fatetur

Nous

hucusque demonstrari

avons suppos seulement i>artim nostro quidem ingrcssusest, prima

theor.

fund. non infni

ipso

nequeunt:

via quam pro

deduc-ere Ceteruni a praec.

posse duas

vidctur, ulias

nostraque

demonstratio eiusdem

ad seopum erit habenda. trodeinus.

demonstrutiones coelo diversas.

gravissimi

theoreuiatis

et inter

se toto

') i:ti ipwfutetur, 1. e. p. 2l Huiusolcgnntissimi thuorcraatis demonstratio adliuc desideratur, postrjiinni a plurihux iamcludurafrustra est invustig-.ita. Quocinu plurimum i praestitisse censendm crit, wii suci-esserit dcmoiilratioiin huius theoremntis invunire." Quonto ardore vir immortalit demonstrationcm huius llieorenmtis aliomm(]uo, quac titntummodo cusus spccialcs tlioor. fundnm. sunt. desideraverit, vtdcre lient ex
multis ulii locis ()|msct. Aimll. Conf. AMUauuulum ad dm. VIII. T. I. et diu. XIII, T. II. pluresque diss. in

(.'(miment. l'e-trup., ium paim laudutuc. [

i i

CONaitt'EjmA Hf*K

PCRAJf.

] j|9

De congrttentih aecumli fjrmlitxnon

152. Hactenus solubilitatem cum per sqq. casum congruentiam dignoscere est reducta, ubi puram xx~ Radicum primus Pro

puits.

A (mod. m) ipmmm aut

tractavimus, investigatio

ipsiusque per art. posterior omnia fere

re-

docuimus. ubi

105 ad vero

m est aut primus.

primi

potestas,

rt. 1 Ot ad eum, trndidiimis quae

m est iis quae

hoc autcm

casu ea quae

in art. RIr eoni-

una cum

in Sectt. erui

V et VIII possunt.

docebimus,

plectuntur

per methodos infinities

directos sunt

Sed hae ubi sunt quas quam

applicabi-

les plerumque mus, nem ci adcoque

prolixiores

quara suam

indirectae in praxi

in Sect. ^'1 docebipropter pulcritudifacile rodu-

non tam propter

utilitatem secundi

memorabiles.
l'roposita

Congmentiae
congraentia

gradua

no jntme

ad puras

possunt.

axx-{-bx-c secundum mod. m solvenda huic aequivalebit

0 congraentia o(mod.4njw;

la?^-f-4rtia?-f-4c i. e. quivis hiberi potest (2*(-i)2 unde omnes valores Quibus ipsius 2ax-b = bh numerus alteri satisfaciens etiam

alteri

satisfaciet.

Haec

vero

ita ex-

4c(mod.4J quam omnes 4m si qui dantur prop. inveniri dedu-

minores

possunt. centur

per r, r, r" etc. designatis, ex solutionibus congruentiarum 2* = r~b, doeuimus. posse, 2ax = r'b Ceterum ex.gr. loco

solutiones

congr.

etc.

(mod.

4am) solutionem aliam inveniri plerumque posse

quas per

in Sect. varia

II invenire contrahi

observamiu, congr. r 0 prop.

artificia

dxx-h'x-c'

illi aequipollentem, et in qua a ipsum m metiatur; haec tima conferri hic explicare non permittit. brevitas potest,

vero de quibus

Sect.

ul-

SECT1O

QlIXTA

DE

FORMIS

AEQUATION1BUSQUE

INDETERMINATIS

SECUNDI

GRADUS.

Btsquisitiom's

proposition

farmaruui

jiutiio

et xitjnum.

153. In huius hac sectione imprimis de functionibus duarum indetermiuatarum je, y,

formae a x x -f- b xy -f- cyy

ubi

a,l),c sunt

integii

dati,

tractabimus,

quas formas

secundi

gradua

sive

simpli-

citer formas dicemus. Huic disquisitioni solutio problematis faniosi, superstruetur invenire omnes solutiones indeterminatae secundi aequationis cuiuscunque grnclus duas incognitas sive hae incognitnc valores integros sive rationales implicantis tnntiun generalitate nancisci debeant. Probleiua multaque hoc quidom insuper iam ab ill. ha Grange formarum pertinentia iu venta, ncriter iu omni tum partim. furniuruiu est solutum, ad naturam

ab ho<; ipso magno geometra tum ab ill. Eulcro ]jartim prinium a Fenimtiu olim inventa, demonstmtionibus Sed nobis iiitiiiita. perquisitioui ab integro inventa, dus per insistentibus resuntere multis quam operae tam multa nova se obtultirunt, eo magis, sumus; partem ut

totuni

argunicntum illorum methotandem

pretium

duxerirnus,

quod

Mronun quod

locis sparsa, paucis innotuisse experti haec tractabimus nobis ad maximnm

porro

est propria

KOMKRORl1 REPRAESEITATIO. quod nostra sine nobis nova cssc illorum videtur, suas expositione quiu cxcrccrc multa ne ntelligi caque quidem possent. in hoc gnre egregia Cctcrum trademus. de indeterrainatis cienotabit x,y indefinite quae

121 Nullum ndhuc Iain-

vero dubium teant, signium

in quibus Imtoriam Formam

alii vires pertinent,

possint.

ad veritatum

loco suo semper quando itaque dati

ita trium

axx-iboi!j/-{-ci/y, Haec desigimbimus, (u,b,c). partium, producti numori c in numeri

non agitur, summam

expressio

a in quadratum indetenninatam .secundae

indeterminatae in aliam indeterminatae.

cuiuscunque; indeterminatam Ex.gr. (1,0, 2)

producti producti exprimet et {c.b.i si insuper guemus;

dnplicati nnnieri summam

b iu hanc huius

quadratum

et quadrati Ceterum, {a, b, e) duiilicnti. quamvis formae si ad partes ipsas tantum idem dsignent, tamen diffrent respicimus, ad partium onlintm eas in posterum attendimus distinquare sedulo quadrati vero inde lucremur in sequentibus sufficienter patebit.

quid

A'itnwrorum repraescntatlo; dterminons.

154.

Rumeruin mac indctenm'iiatM

aliquem taks

datuni valores

per formam iutegri

datam

repraesentan ut ipsius

dicemus valor numro

si fordato

tribuuntur

fiat aequalis. iieobema. determinatarum dutim quadraticum Dem. Sint

Hic

habebimus

sequens M potest, ut inbb a resi-

Si Mimerus valores, per numeri M.

ita per formam (a, b, c) repraesentan erit inter ne sint jrrimi quos hoc efficitur, m,n, = fim-{-ytn scilicet M 1 (art. 40 j.

valores

indeterminatarum amm-1bmn-cnn

aceipianturque tionem facile

numeri probatur

/x, v ita ut sit esse

Tum

per evolu-

m m -b

mn -f- c i ( vv 2 A/x v -f- cfi ft = (fi[mb+-iic v ma-nb)y bb-ac)\m\i-n-if

sive Jf;fvv Quaro crit 16 2b{rt-c(inj =(fi mb-nc v ma-nbjf {bb-ac)

122
bb- <te

DE FORMl&ECUNBI GBMJB,
(p(mb+nc)v(ma+nb)y M. (, b, c) imprimis vocabimus.
R

(mod.M)

. e. bb~ac Numerum pendere

residuum

quadraticum a cuius

ipsius

bb ac,

in sequentibus

doccbimus

formae indole proprietates determinantem huius formae

| ]

Valoret expv. \'{bb ac){mod.M)ad quoi repraesenfatio tmmeri Mpar formant (a, b, c) pniinel.
155.

Erit

itaque H[mb--nc) v(wi+i)

valor

expressionis numros \]{bb ju,v infinitis valores Sit illius non c)(mod.M) modis ita determinari expressionis modo nm-vn prodibunt, = l, ut sit l

Constat = ter = 1 1 se

autem, unde

posse sed

ft?4"vw nexum in-

alii aliique vidcamus.

qui quem etiam

habeant ponatnrque fi[mb-nc)

n'm-{-v'n

v[ma-nb)

v,

n'[mb-nc) per (j

*i'[ma-{-nb) alteram fi'j+v'

v' = illam per per (t, v'. i'

Multiplicando et subtrahendo per v, fit v' sive '

aequationem fit n'~

jitm+v=l /xv') v=w(fiv'

/x=(/x'v v'

similiterque ft'v). bmn-cnn) igitur (i.

multiplicando Hinc = statim (fi'v

hanc

subtrahendo = (//v

prodit ftv^M tbrmulu \J(bb c)

fiv')(im+ Quomodocunque valores Si itaque diversos

= (mod.Jlf). v{ma-nb) dare nequit. numeri dicemus potest,

ju, v determinentur, expressionis illius formulae: *=,

p{mb-nc) (mod.M} sentationem pertinere le ostendi co

e. incongruos) quicunque

est valor

reprac,y=n, faciloScilicct

M performam ad valorem

accx-{-bxy-{-cyy

eam ubi

si valor fx, v, qui

v expression^ ^(bb ac) (mod.M). illius aliquis sit atque formulae w'= , alios ft', v' accipi posse, qui dent

C'etemm (mod.M), v'.

numerorum

dant

faciendo

fiet j-t ~'Nt-M = p. nav ~a = 1 a

WUMEKOBPM

HEPHAESBKTATIO.

123

vator

autem

quantitate erit ='.

ex f, v' prodiens superabit valorem ex p, v prodeuntem (p' v p v') M, quae fit = ( ft m -f- v) (V v) = ifv, sive valor ille

formulae

156. eiusdem numeri M per eandem formam repraesentationes (a, b, c) in quibus indeterminatae valores inter se primo habent: habentur, hae vel ad eundem valorem cxpr. \j'bb ^(mod. J/; pertinere Sit possunt vel ad diverses. M atque j*i-f-VB patetque si fuerit ft>6+c) congruentiam v(ta-fi: manere, =/(' quicunque ft + n'c) alii V (*'+ ' 6) (mod.ilf) valores idonei = 1 f*''+v'' = t amm+2bmn-cnn = am'm'2bm'ri-+-criri Si duae

pro ft, v; /ut', v' in quo casu utramque ad eundem valorem expr. accipiantur, repraesentationem si vero congruentia dicemus; \J(bb ac) (mod. M) pertinere pro ullis valoribus locum non habet, pro nullis locum habebit, repraesentationesipsorum /v; fi't que ad valores diversos pertinebunt. v(m-f-i) Si vero (p'(m'b-ric) \J(bb c) v'(i'-f-'4O pertinere dicentur. Om-

semper

H(mb-nc;

ad valores repraesentationes nibus hisce denominationibus nibus bent, eiusdem numeri

oppositos expr. etiam utemur, per formas diverses,

quando sed quae

de pluribus repraesentatioeundem determinantem ha=73. Per

agitur. Ex. Sit forma habentur

proposita

hanc formam

haec (3,7, 8) cuius determinans numeri 57 hae repraesentationes 13.26 8.252; v = 1 3.52-|unde prodit 14.5.9 valor 8.9S expr.

3. 13*-f-14. Pro prima poni potest ad quam repr. pertinet

f* = 2

^7 3 (mod. 57 )

= 2*13.7

25.8)

-f-fl3.

3-f-25.7)

.. =ia 1&'

U4 Simili modo repraesentatio -(-4. Quare

DE FOBMISSCt'Nll Olt.tOt'S. secunda arubae pertinere nvenitiir, faciendo f*==2, v 1, pertinent. dterminant qnae theo-

ad valorem

repraesentationes

ad valores

oppositos

Antequam = ab rematum postulent.

ulterius

progredimur, scqueutibus tantummodo

observamus, prorsus turbarent.

formas esse,

quarum quippe

investigatiouibus concinnitatem

exclusas adeoque

tractationem

peculiarem

Forma aliam imjilicam, tire sub alla contenta; (ransfonnatio, propria et npropriu. 157. Si forma, minatae sunt F, .t1',y', cuius per indeterminatae substitutiones = ou'{-tf/, trnnsmutari potest, ita ut sunt tales i/ = y/+y priorem implicare posteriorem, Sit forma F haec x,y. in aliam F', cuius indeter-

sive posteriorem

4 priori

integri a,ti,y,i sint contentant esse dicemus. axx-bxy-cyy

forma

F'

vero haec ~t-+2&y+cyy

habebunturque

sequentes

trs a'

acquationes: aaa-{2bay -j-cyy -+-cy

b'=zaa$

+ h [a

S + 67)

<==<!tf!+2&68+c8 Multiplicando subtrahendo fit delctis aequationem partibus 67/ Unde sequitur determinantem secundam se destruentibus a'c = (bb F' ac)(a lyf formatF divisibieadem signa in forest,

per

se ipsam,

primant

per tertiam

et

formae

per determinantem igitur F' sub per similem F, tum

lem et quotientent habebunt. mam F Quodsi transmutari

esse quadratum itaque potcst, insuper

manifesto forma F'

hi dterminantes

substitutionem F sub F'

contenta

e. si tum

1-

THiKBFOBJrATTO.

-11

Il

1-112^5

formanim formas

dterminantes aequimlentes est

erunt

acquittas Quare

*} atque ad forinarum licet illa

(a

tiyf

In hoc cttsu aequalitas .sequatur. proncKatisi F dc-

dieemus. conditio = a^-j-fty1, numerus

aequivalentiam ex hac sola vocabimus si minime

terminantium Substitutionem priam, vus; per Si si

necessaria

y = yx'-{-y' positivus, aut

transformationem a F' tiy est dicemus. esse

a tiy est formam F' proprie

impropriam in formam erit 'a

mit improprie

sub forma JP contentant

transformationem itaque formae est F,

propriam F' sunt a

inipropriam

transmutari

potest. adeoque si Si cas di1..

aequivalentes, sunt ^y=-i,

tf-y^^i,

transformatio plures cemus

propria, contra

transformationes proprinm

si est impropria simul mit simul impropriae. propriae, et impropriam tH.mmik.s-. Aequiculfiitia prupriu et impro/iria. 15 S.

mnifex

Sifurmurwm F mb F' contenta continetur.

F, F' erit

dterminantes et quidem

ctiam sunt aequates atque F' sub F contenta: eel improprie prout F' ,iub F proprie vel propriu F' ponendo -y ^x'cg'

improprie

Transeat

F in

a ri -f-Ciy',

transibitqne

F'

in

ponendo m' c\c b> ex y = F' fieri y = y f-fidem ay quod lit ex F ponendo

Patet

enim v

per hanc a 'c#

substitutionem

\>y)~[

y.v-i-aj/j,

y c\viiy)+c

yje-ay.

sive
a1 ,ac tiy)iV, y ac tiyy

fliuc cuum prout

veto autem prior

manifesta est,

ex

Ft

>ac tiyi'F posteriorem

i. e. rursus esse

F art.praec.. vel

Perspiimpropriam.

trausformationem vel impropria. tum F sub

propriam

sit propria F' sub

Si tum

F,

F'

proprie

coutinetur,

formas proprie

uequii-.

*) Manifcstum est ex nnnlysi prauccdcntc hanc propositionem etium ml formasc|unrum dftertninnns patere. Scd aequatio ( ?y)' n(' hune casum nonost cxU'tulcmla.

126
valent, terum

t>E
si illae sub invicem harum distinctionum 2 au? in formant

KORMISECKNDI OHADt'S.
improprie. vcabimus utox innotescet. improprie aequivaletites Ce-

usus

Exempt. = 3.i-'4- 2/ ,v' erunt 2vy, proprte

Forma transit /=

x = 2^ + 8,1'*lty per substitutiones l 'ix'x 1 x'y 2y'y', haec vero in illam factis Quare forrane (2, 4.3). ( 13. 0, 2)

a^-j-2^.

((quivalentes. tractare eundem utrum iam aggrcdieinur deterrainantem proprie vero aut improprie sunt hnec: 1. Propositis investigare utroque modo, nani

Problcmnta tbrtnis quibnscunque

quae

duabus sint etiam saltem

habentibns. aut

utrmn

aequivalentcs hoc fieri altra alteram

necne,

potest.

Quando

dterminantes

inaequales

habent,

annon

vel intproprie vel utroque modo. invcnirc Denique omnes transformationes alterius in alteram, tam proprias quam improprias. TI. Proposita forma quacunque, inveuire utrttm numerus datus per eam repraesentari possit omnesque Sed quoniam formae determirepraesentationes assignare. implicet, proprie nantis primo ^eueris negativi trademus seorsim hic aliam ea quae methodum utrisque rcquirant sunt quam formac tum determinantis vero formas positivi, cuiusvis

communia,

considerabimiis.

Formae opposifae. 159. Si forma F formata F" implicabit. Sint eatque F iiideterminatae in F' ponendo x F' iu F" ponendo
y = a'/+6y, y = y/ + s/

F'

implicat,

haec

veroformam F"

F",

forma

etiam for-

mant

formarum

F, F',

respective

x,y;

ai, y; ai', y" trans-

ax'fy'.

y =

yy'

patetque,

F iu F" x = a

tmnsmutatura

iri poncndo y = y :a'A''+gy')+(r'a.4->")

oV+gy'j

+ g(rV'+cyj.

sive

x Quare F

= ,aa'+b'y>+(ag'+Jv.1/, ipsani F" implicabit.

y =.

^d+f^'M^

TKAN8FOHMATIQ. Quia (aaM-SrW'+^Matf+SS'.Kya'+S/) adeoque positivus, si tum a<5 ly tum a'# Sy (a^ positivus 6r;(a'^ aut d'/j-

lg?

uterque

negativus F formam F" proprie

vus,

vero si alter

horum

numcrorum si F ipsam

implicaut, improprie Iline sequitur, si quotcunque formae habeantur F, F', F", F'" etc.. quarum quaevis sequcntem esse ultimam, et quidem implicet, primain implicaturam formarum, suam improprie implicnnt. proprie, si multitude quae sequentem fuerit haec impar. par, improprie si multitudo Si forma F formae F' est aequivalens, formae F" aequivalens erit, et quidem proprie, aequivalet ut forma F' formae F", improprie, Quia enim formae F, F', his F', F", F' formae F": forma F F formae F' eodem modo

implicabit. si diverso.

positivus F' et F'

negativus: ipsam F" eodem

alter

negatiforma modo

furmuque si forma si diverso.

tum respective sunt aequivalentes illae bas resp. implicabunt, adeoque F ipsam F", tum hae illas. Quare F, F" erunt. Ex praec. vero sequitur, F ipsam F" proprie vel improprie aequivalentes implicare, prout F ipsi F' et F' ipsi F" eodem modo vel diverso sint aequivalentes, ut et F" ipsam F: quare in priori casu F, F" proprie. in posteriori improprie aequivalentes Formae duae prions Xam a; =#{-. = 1 A> = 0.4' x = o .j/ Hinc ipsi, erunt.

(a,b,c), improprie, ##+ bxy

(c.b.a), (c, b,a) formae ultima proprie. + cyy transit in ax\v'

[a, b,c) aequivalent, 2bx'y

et quidem

cy'y ponendo o. y=Q.af y', quae transformatio est im propria propter tx 10.0 0 in formam A-cro per transformationem ca/,t/~f- btfy'ay'y1 impropriam + / jt d-Q-y'\ et in formam cad %bx'y'+ay'y' perpropriam

y, y = '+ o .y. manifostum est, quamvis formam, vel formae (a, b, c) proprie aequivalere; aut sub ipsa contineatur, b, c)

(a, b, c) implicet (a,

vel (a, b, c) aequivalentem, si quae forma formam similiterque, eam vel formam (a, b, c) vel formam proprie contineri. Formas

formae

aut sub proprie implicare, (a, b, c), (a, b, c) oppositas vocabhnus.

alterutra

128

ni: Koirais sEcfXDj ORADrs.

Formai.'

eonfif/tme.

160. Si format1 a, b, c a, b', c' sivo emwlem b~{-b ttlttma formnc determinantem formas est. hnbout. insuperque est

( = ' et 6 = t'mod.c, et quidem prima, lta qunndo posteriorem ex.gr.

'=0 'niod.c;, opus

lias contigua.i posteriori

dicemus. parte `e forma 1

determinationc priori a parte forma i, 3, 2 suae (3. 1,3)

accnratiori

priorem

continuai 3. -t.

dieemns. ultima contigua,

7) a parte parte.

(3, 1. a oppositae Formae

ab utraque

Nain forma axxcontiguae semper sunt proprie aequivalentes. 2 bxg substittltiunenl trnll:~it irl x'-f.~ 2G',r'y"-f1)er substittitionem c.v'j;iUx'i/-{-c'g'i/ cyJ per -j-eyy -cyy transit in f'ornlnnl forninm contil;ualll contiguani '+ ob o x 1 X 1 1 *= uti per y uae est propria y, g = x' adiumento bb uc = b'b' ce facile probntur: cvolutioncm aequationis vero per habent.
deterininans i'ormae

:1

t 1

hyp. est integer. si c -= ' = 0.

est nnnierus (it.b.c,

Ceterum Hic

hae definitiones occurrere

et conclusiones nisi

locum

non

vero casus

nequit,

in formis

quarum

quadratus. d,b',c) proprie aequivalentes sunt, si a a, &=A'{niod.).

Forma formae

enim

a,b,c

formae prima

(c, b, contigua

propric erit.

nequivalct

fart, proec.)

haec vero

[a, b', c')

a parte

Dirivins commune* roFJJirifiiliiiiuformanim. 101. Si forma rum a,b,c , 2b, c etiam ijutos (a,b,c) formant (a',b',c quivin divisor communis numroimplkat, et quitis divisor communs numerorum je = transit:

numros d.ib'.c. forma

u',b',c metietur,

Si enim g = yki-' -f- og

j\i'~}-

2b.vg dx'x'

-cgg

per

substitutiones

a,v'

tig', hae

in formam

-{- Ib'ri

g'

c'g'g

habebuntur

aequatione.s

u a

2 4a y -f-

aal)-t-4'ac-|-(jy}-+-ryc bJd+ unde propositio statim sequitur 'iaali pro '2bfic-+parte

<:y y -= a = A' cccc c' proj)os. yr loco tiequiitionis secun-

secunda ly + 2r

dae hanc

adhibendo

-f- *2b<a-

11! )

TBAJiSVOrtMATlO. Hine mul metiri seqititur divisorem maximum communem divisorem maximum tommunem numerorum numerorum

129 a, h (H) c sia', b'(2b'), c'. Quodsi igii. e formae sunt aeqiva-

tur insuper forma [a'.b'.e'j formam [a A c) implicat, lentes, divisor comnmnis maximus numcrorum ma,4(26), c, divisori commuai ximo Humcjrorum a'.U (24'j, c' aequalis erit, quoniam tum ille hune metiri debet, tum lue illum. Si itaque in hoc casu atb(2b), c divisorem communem non habent, bebunt.
Xexus

. e. si maximus

=1,

etiam

el,V{%V),

e'

divisorem

communem

non

ha-

omnium transformationi'm

simxUum

formne

datae

in

formam datam.

102. Problema. formam implicat, utque Si forma AXX+ axxtransformatio aliqna ipsi soutien dedueere. Sit transformatio illius 2J5XF bxy -f- CYY -cyy ex hac omnes reliquat F

in fume est data:

X = a#-fY=yx-Bj/, ponamusque primo aliam huic similem datam esse X = a'x-$y, F=y.r-f-f'y, ut quid inde sequatur Tum positis determinantibus formarum investigemus. = D, d, a$ b'y = e, a' 8 F, f, erit (art. 1 57). atque &f = , d = De = nutem De'e', buntur et quum ex hyp. e, e' eadem sequentes sex aequationes Aaa -2Bay + Cyy signa habeant, e . Habe-

tramformationes Solutiu.

data haec

=o

jii 2; =6 G [5; '6; W. V

^av+25a'y+cyy==fl AaG -t-I^ao-f-gy) Acte+B[aix+fri) Atiti +2BU-CU A&&+2B&8CB'' Si brevitatis gmtia numros Aaa' A ,b" + B:ay'+ya') + 6y'

+ +

Cyo

ci8=b C c = c

Cyf + C [y 8 + y1)

+ b'a') + B{a8

+ y" + a')

AW + B [M + Stf)-f CcS
17

180 per a', 2b', d designamus,

DK KOKMJSSECtNDI QKAl'9. ex aequ. a'aD 2a'b' ib'b' D[ai Da+tiY praece. ay'yarf sequentes 76' 2ee') aa novas [7'. eV) = 2bb = 26 -f 2t,S' i J <* S a') = 4A6 bb lit tf) 8ff) = cc "ta1 numerorum a, 2b, c esse m = 24e = c L10* [11; A clediicemus*):

ya^a+Vy1 yti'a"

unde

fit.

addendo

2 De = 2 </ = 246 2 c 4W D'aff+Sf &, ( 76' f

aV DlaSy unde subtrahendo D(ao V 26V G y) (et D[af

S &y) = ii y* ra')(6v~ aa"tfff $y

cc

D(aff+8y cv

d(js& communem

Ponamus numerosque

iam, divisorem

maximum ut fit =

SI, 53, S ita determinatos, aa+26-H<Se

art.

40;

multiplicentur

aequationes

7,8,9,10,11,12 Quodsi 2A'+6/= t)

resp.

per 121, 2 31^, 9J35, caussa ponimus

2 SC<S, 293S.SS

aummenturque Ori'

producta. +

iam brevitatis 21 + L13; %$B-&)=V

W{ai-1a')+$diac+tiy-y& ubi ', U manifesto erunt integri,

Ji

prodibit

TTDUU=mm Deducti itaque sumus similibus ad liane formae conclusionem F' in scilicet sequi t= T, elegantem aolutionem uU. ex binis qwbuscunaequationis Cctcrum indeterqmxm in

que trumformatimibus minatae tt l)uu

mm, in integris,

*) Otigo harum aequationum haec est: 1 fit ex 1.22 (i. e. si aequatio (t) in acquntionem (2) multiplicatur, sive potius, si illius para prior in partom priorem huius multiplicatur, illiusquu pars posterior in posteriorem huius, productaque iiequalia pomtntur) S ex I l + 2 3 i sequens quae non est numernta ex I + s + :>.4 + :i.4; KCquons non numerata ex 3. 4; il ex . 6 4- 4. 6; 12 ex !>.n. Simili (Usi^imiiimc c-tinmin sequentibus semper utemur. Evolutionem vero lectoribus relinijucre debemus.

TBANS'OBHATO.

181

t'atiociniis trnnslbnnatio

nostris

non

supposucrimus-

transfimationes praebere adeoque dbet. Ttn,

esse dkersas: Tiim U0,

mut adeo

bis considerctta a'=a,b'b,

sohitioncra cc,

vero fit propter quae solutio

a' = a, ti'tietc. per se est obvia. lum primam tamquani sit, sive
Ad hune

transformationem cousiderentus, a',&,j, a y y a',

cognitas qttomodo
finem

indeterminatac solutionemque nequationis et quomodo liinc altera transformatio dednci posab his , 6, y,, T, U pendeant, investigemus. aequationem j] per a' dy', producta. 2 [i' per y a' a -y', addimusque per undc

nmltiplieainus

primo

^ y6'r prodibit

:f

per

[e+li!a'-(a8$y'-y$+a')a Simili modo fit ex <!ti'-tf<r . .2; 2(e Denique ex t>' + :a' + e;A'= tiy'~ p.' [41} + = (av(15,16, (od' Y6"+^a')(T-f[4j)-f(ar'-ra')([5i Hy' y -Sa'}b {ai ytf) [5] + b (^^ c [17 [16] g/) l6i

[lh~

:6j

o'y {;?} ,+('c'

prodit:

gr'_Td'4-ga';c

Substituendo

hos valores e + e')T=

17) in 13 fit + 286 +$c)

bY yG'+Sa')

(2t

.sive 2^r=ac' unde T inulto facilius deduci y' y6'-f-aa')i Combinando mc'=Tc. 116; liane aeQuos TT scri-

quationem

quam ex ,1 3\ potest. cum 15, 10, 17 obtinetur ma Ta, 2mb'2Tb, 12 substituendo

valores ipsorum ', 26', c' in aequ. 7 bendo mm-J)VV, transeunt illac [af ay' -ya') a8

post nmtationes = aaUU

et loco ipsius dbitas in lias

ya'rmm +$y ~y$

ot)mm

= 2ai7lr
17*

132

0E F0IMI8 SECt'NBI QHADUB. 1

(ot'+S/y6'~(')~ </ f+^y'-yjr-cV) (6c'~6'~w~ Hinc adiumento (mnltiplieando quintatn, ya'){t&~ &)mm -dd*

= .lbLLrL'~ ctftf = 26ctr7

^iT)jwm ccUL'

aequationis primam, sextam, (a y' [a& + tiY (6~

Ll4l

et huius

9t-f-23}i

+ ISi"

--, tertiam,

facile quin-

deducitur tam;

secundnm, resp. 7 a"; per

qaartam; 2f,$,S

secundam, addendoque

quartam

protlucta)

ytf

Vm m = m a U U a?j Umm = 2mbUU !/??-= vicuu

atque

hiuc,

dividendo

per

mU'} aU ay' ya')m yJ>' ff)m facilius quam ex I4: deduci ;quod a')m 191 20^ 21 potest. nio-

tbU

={a&-t-tiyJ c = \$t

ex quaruin .Simul

aequationum

aliqua

U inulto

liinc colligitur, quomodocunque dis divcrsis fieri potest;, tum T tum Iaui additionem si aequatio 1S uuiltiplicatur

8, 58, S deterniiucntur U eundeni per a. valorem t9per

infinitis

ndipisci. 21j. 20 per , lit per

laeT+-2{\Ut~ab)U= Simili jnodo lit ex l> 2licT+ Porroex y.\H +2C19 2 y/? Tandem ex c lb 2'+ 1S -2 -jS ,'2ol

2{a 2 a 2 1 U2 lit :a

tiy)ctm=

2ea'm

:pbac) y;20 U 2-a

liyjti'm

2e6'm

yl^Ui'.a 2yL21 I prodit

X-

y'm

ey'm

-j- d

2o"

2 e T -2[b

yc U=2 'a

"/

2e #>

') Hocnon liccrut, si esset V= 0: et sexta praccedi'titiuraci|urtur.

tunc veru uaquutionum i, 20, si veritus stntim ex prima, tertiu

TBAN8F0RSIAT1O. In quibus formulis, si pro ab,e a'm valons aT tiT-OB yT+

T-f

18g substituuntur. yCU CU fit

ex aii

1,3,5 + +

G m = y m
'm

=
=

aA
ISA

+
-f

yE;U
QU"

sitae

Kx analysi praec. sequittir, nullam similem dari, quae non sit contenta X = (a~+Y

transformationcm sub formula

fonnae

in

propo-

~M).c-t-J,(6~-

(67~+cC;~ ;I ~+(a~+7-B:").t-+,+(.4+c~:~

desiguantibus
satisfacientas.

t, indefinite Hinc illi

oinncs

numros nonduin in formula

in tegros possumus 'Ii

aoquatioui omnes

ttDuu vulores

mm

vero concludere sntisfacientes

ipsorum

t,

u,

nequatioui pruubere. 1

substitutos.

trnnsformntioncs

idoncas

At e quibusvis per tt evolutioncm mm ipsorum t, u valoribus facile orpotest

Formam

tam

scniper

F per substitutionem, in formam trammutnri 1 3, et gratia huius

confirmari Calculum

adiumento quara

aequationum

Duu =.

prolixiorcm

difficiliorem i. Quaevis

brevitatis transformatio

suppriinimua. deducta pro]iositae c7*)) + ylit) 1 JJ u il a ? r y inaequales t, u liabent. pmobeat fieri potest. substitutiones. roliquor' enint ut forquae transsunt acerit similis. Xamque

ex formula

jr(a/ ~ic(pt--f?B

aJi-j-yO,,)

xL-(t-JiA+

+ (J)iOxiXyt+(aA w^5 fa d Y;

3. mula ;I) fmctiones

formationes

Si format* pro

F,

f dcterminantes valoribus reiici practer enndcm ipsorum

quibustlam

impliccnt.
idoncae,

adeoquc nliaequc /' f n allas

deboant. ipsas non

Omnc.s vcro dabuntur.

1. quk'akittes,

Si vero format1 formula 1,

dcterininautcm quae

habcnt fmctiones

adeoqtie impliccnt

trausfonuatioucs (f' x^')'" (ty-t'+Y~')"'

(?/ t')iu

praebe-

') Hinc facile dvducitur

Arl' :Ilcl7r
Cri'

1S4 bit, adeoque in hoc tau

DiS TOUMISi&XTSDraBAnt'S; .xolutionem. completam problemati* exhibbt. IUad veto

ita demonstramus. Exthcoremateart.praec.sequiturinhoccocn.su, ijem quare adeoque Hinc ipsos numcrorum tt A. li.C. Quouiam tt Ditu=mm.Ht erit etiam integri, hinc itt etiam per BBuu (quia 2B pci* mm per {t divisibilis na simulforedivisoremcommuttBBuumm a potiori mm ACuit, tt m. i

ittABBwu '2t per

m divisibilis) Bu) erunt

et proin

&lt-Bi. {g Bu est par impar esse modo /+ integri. Bit

Hinc

et quidem impur.

(qaoniam

differcntia

inter

aut uterque foret, quod

par aut uterque tamquam necessario Buseinper

uegotio

productum iutegrum adeoque erunt r semper

qundruplum par: pares

Si uterqueimpnr esset.etinm numeri , [tt Uliun., queui hic casus &[t-Bu],

quatuor

osteudimus, ^7
vero

quure unde onmes

est inipossibilis, ^-t

coefficientes

nullo

Bit;
in

deducitur,

esse integros.

Q. JE. D.
si omncs solutioncs

Ex pracccdentibus colligitur, omlles transformationes habcantur, miles modo inde derivari. lllas

aequationis in

ttDutiinm

forniae

[A, B, C invenirc semper quando habet,

vero in sequeutibus solutionuni quadmtvvs: lovum ii valores

[a, b, e) transf. datae siHic tantumdocebinms. finitam

D

observanm-s
aut

iuultitudiaem simulque

esse vero

quaudo
positivas non

sit qua3;.

negativus, dratus,
disquiri

positivus Quando
deberct.

infinitam.
uisuper

hic casus quomodo

simulque

D non

=d

'supra

tionibus

libras,

ab iis, alium Forma

transit in

qui

tractas

ipsorum t, u, qui substitutiones a priori dignosci producuut, possint. liberam exponemus

a fracSed pro art. 211.

Itocce casu infra Exempt

^=A'4-5tf'

methodum

ab hoc incommodo

<v..-{- 2 y y per substitutionem

formam (G. 24, 99desiderantur

propriam
omnes

.c=2t/+7y,
trausforniationcs

propriac
venda

formae haecr: 3.1. tt-

illius

in hanc. 9.

Hic Huic

D = sex

modis

2,

m = divcrsis

adeoque sutisfit

aequatio

sol-

2 tut = 1;

ponendo tertia

scilieet t et .sexta

t='A. dant quatuor

1.1,

w 0, 0. 2, 2, 2,-2 adeoque sunt

resp.

Solutio ex

sulwtitutioues substitutiones

in fractis,

rciiciendae;

reliqnis

sequuntur

2J/+ 2,' >v = | quarum prima est propositu

7/ 7/

,f'+ | *' =I >i -.V-^1

5,y' 5/ + :v/

2 jf 9// 4.^+uy

KORJJAK ANCJPFTES.

185

Pvmuw amipiie*. 163. Inm supra

proprie F, F' quam alia obitor dixinuis implicet. possit, fieri posse ut forma aliqua, G ipsam F, aliam. si inter F' F1, tam

improprie G interponi

i'erspicuum ita ut F ipsam

est hoc evenire, G,

formas

maque ipsam prie

G ita sit compart, nt sibi ipsn G proprie vel improprie implicare implicet, casu, F ipsnm G improprie quam ipsam tam proprie G quoinodocunqne tum improprie Talis

sit improprie supponitur:

nequivftlens. quum

forimplicet. Si enim F G improadeoquo. hinc deduciF' sibi terin

G ipsam

vel proprie

(resp.)

utroque tur, tum

impropric F' deberc videtur forma

(art. 159). Taies

implicabit. Kodem modo F

implicare

supponatur,

scmper dari,

ipsam quae

proprie

implicare enim Generalius

vero formas obvio,

ipsae sint improprie minus mdius 0. improprie praedita, ma erit formae valebit. bimus. nequivalens. in qua contigua (a,b,c) Talcs

aequivalentes.

in casu maxime sibi ipsa erit

ubi formae

opposita forma sed sibi

(art. 159) adeoque proprietate a parte per art. est pri1 59

quaevis

forma enim

;, b, c) hac

2 b per

a est divisibilis. proprie

Huic

(c, b, a) (c, b, a) ipsa

(art. 160) adeoque improprie formas oequivalet: theorema F'

aequivalens: (a,b,c) 2b per

quare hoc

improprie ancipites

aequivoca-

(, b, c) in quibus itaque

a est divisibilis,

Habcbimus Forma F,

aliam

formant

uuceps inveniri ftiam converti

potest sub F contenta scilicet potest:

tum proprie tum improprie F' vero implkum. ipsam

implicabit, Sed haec

si forma propositio

Thevremudira cawm ubi forma sub alia simul pvnprie et improprie co/ilinta tst. 164. Theorema. formam tum proprie matiujue F' tum mproj/rie implkans. formam F transire in formam F' tum per substitutioncm Sifortna AxxA\v-jimplicat: forma 2Bxy 2ff'y + C// aub Cgy [F KF' F contenta for-

anceps inveniri potest,

Ponamus,

x =

a.iV +

l/.

y 4-

ojf'

ISd
tum per liafte iHi di*iimitem = 'l'um ee.BB opposita tur in ant c'a;" dsignais AC. habent, {> numeris e'e'iBB

flE

FOKMI

HKCl'ND!

GRADl'S.

OJ!-fB#,

y = yu:-{-ty a'v 8' y' hinc eee'e, = 0. per et, si <?,e', quia erit per .#.# hyp. pro A'C e,e signa ac si

ac tfy. AC; t'-)-e'

= <?' sivc et pvo y'y\t:a'it",

Iam patet eandeiu

in F'

substitua-

formant

esse proctitumm

F scribatur i pro j .< i '. et pro i. y e. -\y c' a (?$" y'eV-6>i mimeris F per ax'
duas

aiV a v 7(c't" c i,

y^

+ ti'' (8 a'

yV-j-a' &) a'y"

y + ti'

+ c ( 7'+ jT + :.c a'

y g')/ d'y") i. e. t\ c. 7^ cy', e\v" c'/ co' yd' per

uut 2)

pro .t Y itaque forma x =

6"y)-f"d'{

yV -++ v(-rV'+'/)

et pro Designatis (t, b, c, d:

dy',

6a'

a 8',

substitutiones

by",

y = t\v"dy"; nnde obtinemus

x = rf', tres Ae'e + = Ccd =

y = e'y" sequentes 1^ Be'e' [&

in eandem

formani

transmutabitur,

aequntioues

Aaa~2Bac+Ccc Aab Abb Ex valoribus ipsorum a, b, c, d ad Hiuc fit ex d\ ci Au-Bc adeoque A a Porro ex + rf 2 -H; c 3 fit (t. \ad 6c. + + B[ai+bc) 2Bhd+Cdd auteiu = e iuvenitur =

Ce'e

bc

ec

e'e

= Ad

Bcie'e

POKMAE

ANCIPITES.

137

(~&+~(e+~-t-cc)(<t~te) adeoque B{a+d) Deniquc ex a [Z] h [] (26 adeoquo C(a-f Quare sive quum omnes a = rf Ex a[2] 6[lj A, JB, C nequeant //) fit + Cd)(ad

== (~-t~6-B(a-dj.Ce)

6c) =

Bb+Cd}H

^= o esse = 0 necessario erit a -+- d = 0

fit (JBa+ Ce) (rf 6 f'j 2JBa = 0, a-d a& y) = (Ba Cc= Ab}e' 0 0 6y sive yg'+a' = 0

unde ^li Ex aequationibus e-e' [5]

ag__6r^_'a'_gY==0, sequitur (a + ')(+') ( Sit rationi primi comm. aa-bc tis, sint, mtix. sive si forma F lmic*) = (64-0"J(r-f + eO:(7

sive + 6'; ratio jnw :(+*; m n, ita ut m, n inter sit se

+ V) = (6 aequalis ut cuius fiat

in numeris turque sive

minimis fi, v a, b, c; ce; ita

accipian

4-vw==

Porro

r div. ipsum ita fac-

numerorum bc ad

quadratum r etiam ipsum

quare

metietur propterea e metietur. liis

per substitutionem A'-=M~+~M, r [G) transire u supponitur, haec anceps erit

informam formamque

Mtt-iNtu F' implicabit.

-Puu

ssent = o, ratio indeterminata foret, adeoque methodus + fA + *) Siomncs + ', T+ '> Foret enim non applicahilii. Scd exigua attcntio docct, hoc cum suppositionihus nostris consirtere non posse. B'B' A'C t. e. 6| = tt'' C'y' i. o. 0' adeoque, quia = e', =' = o. Hinc vero etiam determinnus formac " fioret = n quales formas omnino exelusimus.
18

13$ Dm. I. (}uo pateat,

OE FORMI9 SECTKW0HADU8. formam G esse ancipitem, 2 Nr cvv; integererit. (uleoejue ostendemus esse

M{bft}i 2 fi v c vv) = , 6, c metitur imde quia / ipsos ^(fift- 2 Ar nmltiplum M. Erit auteni ipsius M l'orro Amm-2Bmu-Cttu, per evolutionom 2e+2a = e facile Nr (Aim confirmatur esse 2fiv

B'mfi

Cnfi~)e

e'+a {a-at;%

d {aa'){-') 6'} '.a m ' 2nb = 0

(p r)"j[y d (6-f-' + 6')

+ Y

lb = Hinc quoniam m 'y + y')

= ( + a'; ;(2c + 2! = wc+t-|-6

+ o) n (tf sive

erit

.7

Kodem

modo 2e

erit a = e 2c = a-d [a-^dj[ ') ;6+6'j(y y

(Y-+~(Y+Y)(8-< 2 me c sive ne a + /c = 0

utque

liinc

n [2e

2 =

lam

si ad mm(bfifi 2 a \t,

v c v v) additur (fltju-f- 1) 6j e a+wc'wivv v

(1 mfi mv) (v [e )-)-tquod nianifesto )e+j4propter o, me-ma-nb partibusque = nb)[mn v + + (/

=0.

1 jim vj* = prodit Quare productis erit rite

0,

ne

na-mc deletis.

0 2*vt'-f-t.

evolutis

se destruentibus

mmipun Eodem modo addendo

2ftv

cvv)

= 2tve-|-6

f9"

ad j (b J[ip 2 a ju v c vv) haec

FOUHAR I ntfi ~{me-ma invenitur mn(l/[t(i addendo 2juv t'vv) ~v)(7v mfjt)e~{

ANCIPITES. 1 -f-|*4" *)) v

189

-nb)fafip-[ne

na-mc)nvv

= (v *^)

il 0;

Denique

ad

nnibpfi !m(/~{-v

2 a (i v c v v) haec

l'j(f(fi[e-j-a)-(tit~i-1}c') ine na-mc) [n\iv-i\ c il T

Me +<a4-A)lM lit nub\i[i lani ex 9, 10, 11, deducitur 2fiv

cvv)

= 2wfte

Amm-

2 J3 + Cnn) (6 /u. ju 2ftv cvv' = -2e^n + (v m|n) C|tt) <6 Mbiifx 2aftv cvv; G implicare = 2Nr.

+ ^6

25o

Ce

ve

propter

Q. E. D.

Ii. G transire

L't

probetur, ponendo

formam

formam

F',

demonstrabimus,

primo

in F'

t '|jiaH-vy)a;'4-(j(i.d secundo 1 ; a mfj,

+ vg)y, -{n^ F transit x m) in

= esse

~\na-~ integros.

my)/+

~[nG

m)/

(8)

Quoniam

G ponendo + ju, t/ = nt~u in eandem formam iu quam F

= mt (8)

forma

G per

substitutionem ponendo + vy/li.4-(fJb'

U-ansmutabitur

transforniatur jb = e. et i.e.

/C(jua

+ va)yj-|-in]y + ^)

v((a

= aim(i~nv)$'-{-t(mii = C(fi + vYJ.+!M^

y)j?'4-(6 sive =tf.#f-l>/

^yj

=yint~{-mn)j>S(v-mfi)jf'

MC( *?)*'+('' sive = YA-f-S/

^/)

18*

140
Per etiam hune vero substitutionem in f".

DR FQBMIB 8ECDKDIQHAJDUB.
F transit in F': qttare per Sttbstihitionem [8]

G transibit 2.

Ex valoribus ,

ipsorum

e,b,

d invenitur hinc ex

a'e-{-yb [7\

a</

= 0,

sive

prop-

ter sive

<

na'e-[-Haa-nyb=Q;

na'e-+~naa=mye-mya

!na Porro At anb = am[e-a), Denique tuendo y'e ya-{-ac valorem ex S] fit fit

my)a

(my a a)

not)e

^12]

ymb = m ia!e my)b hinc = [a' a)

adeoque 13]

me per n, et pro

Q:

multiplicando

aia

substi-

na Simili per 7\ modo eraitur tle+b

my)c 0, sive

y y')ne

ri =

4] 0, adeoque

>rf=

sive

nfi'e-nb-{-nt>a

nti'e-)-nfja

me-ma tf

*^ =

!m8 8')e ) 16" n et substituendo adeoque

15

Porro

fit

66

= 6ml>-f-o),

<5mi = * (C'e-f!& ti)ute per

(nti~m$}b=z Tandem valorem fte ex a-tic '_8j fit 6 8)c lam 51, S, 6 quum ita accipi diviser communis ut fit ~,t-g,= Quo facto erit ex 1 2, 1 3, 14 7 1 5, 1 6, 17 = 0: hinc

multiplicando

pro

na

numerorum

o')c a, b, c sit r,

:n" integri

maximus

possunt,

21 (m y

na') -f- 33 fa'

a na -f- S (y

y' n = =

[na r !ta.

m y) tn d')

~~o-M6')+<8~')-6~c')K adeoque '(a y. ^(d_w^ integri. Q. E. D.

QSNBBAMA

DR

HEPJBAESENTATIONIBUS

NUMEKORUM.

141

I0&. Rv. transmutatur, Forma 3^4-14^ ponendo = 4/41 1/. = a1' 2/ 4^y in formant 12*V ISjry+aayy

tum proprie. ,r

tum

improprie

ponendo = 7 Lc'-jS 9/, ,y sunt -= 1 5 x I b/ 70,100.14,-20; itaquc 237, fit e=3. forma m 5, - 1 4S, est autem ju = O, di(S1; in for-

Hicigitur 70:14 v = 1.
visor

a 4- a', = 100: Numeri

64-0", 20

7 4- y1, 24-8* 1.

= 5:

Facientus

autem

a, b, c inveniuntur =3==r; jf = t. dcuiquc Per

1170, Hinc ',3,7,-4":

quorum

communis

maximus

transfbrmatio transit

haec crit,

.i'

= 5/ tt, #^

quant

mam ancipiteni Si formae I<" contenta erit, et proin Si F, F' erit.

10^t4"3. c

F, i1" suntacquivnlentes: Sed quoniam formae F. eandeui

forma formam casu

G, etiam

sub

contenta,

etiam

sub

implicat,

ipsi acquivalens

etiam

In hoc igitur improprie sunt Ceterumiuhocca.su

theorema

ita enuuciabitur:

tam pro prie, quam poterit. = 1 erit.

invemri aequivalens e metiens, ipsum Haec

aequivuleutes forma anceps trique f= 4jl. r. adeoquo etiam

de formarum

transformatione

in

genere

sufficiant:

transimus

itaque

ad considerationem

repraettentationum.

Gencralia

de reprnaienUitvmibits

numernriim

prrfarmm

tarumque

nrfi

cum traiis/nniuitiiniibuf.

l 60. Si forma potest, merum transire etiam per

Siut

F formam F poterit.

/"

implicat:

ijuiamque

intmerus

per

F'

repraesentari

indeterniinatao M per F'

formarum

F,

F'

respective

,r,

y;

x, j/

pouamusque

nu-

repraesentari

facieitdo

,v' m, y

=,

formam

F vero in

F'

per substitutionem == a + Y x' c~'

DE

K0HMI8

SKeS&I

OBADC8*

Tuitt

maiiifesluin

est.

si ponatur r am-i>H, y~ym-cn ra

titui-sire Si M

in M. pluribus /=': tnm a*-f)-am'-f-(i' etiam 3/ tum yj+2 = ym'n' forniac totidera F = 0 contra diversis liyp., per F sunt inodis phues per formani F' repraesentari ipsius M potest. per e. g. etiam sequentur. fa-

cicudo Si eiitm

.=/, esset

repraesentationes

F inde

foret aut

aul

tfy ^= o '.

adeoque

dterminons ad minimum

/',

repraesentari Si igitur aequivalentes, terani per alteram. Denique rorum Sit ille (Jfi Hinc etiam

sequitur l posse quot per F'. tum F

ipsam

Hinc

modis

F', M

tum

F'

ipsam

implicat diversis

. <?.si F, potest: etiam

F'

uumerusqnc poterit,

per alterutrain totidem

repraesentari modis

per alquot nume-

repraesentari

et quideni in hocce

per altrant, maximum am-{-tin,

observantus,

casu conim.

divisorem max. ut fiat =

communem

m, n aequalem numrique yV;fl*-fJj

esse divisori /i,v

numerorum ju-f-v ac

ym-n. erit = +A A, A vero Qunre etiam

itaaccepti,

= .

Tum

{fin

aV(yw+) am+fSn, ipsos

dy J/jot+vw: metietur ipsum

div. comni. illum

max. numerorum quia =A iuter manifeste

ym+hi w-j-S,

metietur, ille erit

necessario am-Tyn,

Quando se primi erunt.

igitur

metitur. ym-Bn se primi sunt, m, inter

ym-n

107. Theorema. 8i format axx UV+ mnt aequkalentes,

ipsarum

bxy 2iVy+c' determinmis m' =

+ (F'J

cyy

\F)

D, posterwrque y =

in priorem transit

ponendo

a,t' +

di,

7.r +

Cy

a~ttnr.
pmro faciendo ..'= et quidem ita a/ numema M per

n~ a~~rtA~s~~r:rarrur.~
facinwla je ~m, y

rr~so~~=~r:
= , adeoqw.

~5
per F' '

F repraenentafiii;

-j- tfw =

?',

y' =

y/ -J-

ri

(imbue rejtraesenta* ut m ad n coque ipso etiam m ad ri mit primas tiones mit ad eundem valorem iwpressivnis mit ud oppositos, \JD (mod. 3f) perHnebmt, est vel irnpro/ma. prmtt transformatio formae F' in F propria Dem, Determinentur
?;a

muncri
fi

/., v ita
i Sia

ut fit
+ '/v

f*w-f-v '1 erit praec.

= l,

ponaturquc

;1 qui erunt integri propter a yti //*'+

Porro sit

;f -= + 1. 1'. Cf.

= Tum urt.

v'/'

fin.

H'bm~{-a)j~v[am-bn': erantque cimda F vero pro pro pro invenietur (|unre evolutione F facta = F', aut a b, e, F F, pertinent. V valores Si in expr. T"

F. \i

b'm'cri ad quos valores

/ u'm'b'ri ropraesentatio ipsorum

V" printa et sein

\/D'mod.M' pro yt', -, m', ri

substituuntur

a a a -f- 2 b'a y -f- c' y y a'a& 'ti l/'a-tiy 6 -f 2 &'i^-Kcr -f-f'yt

T" 'a d y/ V, prout

a<5 6y = -f- aut = 1 . e. repraeseutationes ad eundem valorem pertinebunt expr. \[D (mod. M] vel ad formae F' in F est propria vel impropria. Q. E. D. prout trausformatio oppositos, erit aut V = Si itaque lorum inter plures repraesentationes indeterminatarum numeri ne, t/, M per fonnam 'a,b, c: ope vase primorum habentur ad valores per fonnam muneri datnr. diversos \,b',c. M nulla

cxpr. ad

\jD(mod.Af; eosdem resp. mam dabitur aliquam

pertinentes: repraesentationes respoden tes valores pertinebunt, et si nulla repraesentatio ad valorem valorem quendam pertinens determinatum per formula pertinens

per forquoque

ad hune

illi uecjuivalentcm. w

144

DE POKM18 8ECUN1J! GBADtTJ t5. Theorema. Si numros M j/er formant a xv -+- 2 by cytf repraesentatur inter se primas m,n, ralorque expression^' \ID[mod.M), est N: formae [M, X, ^--) pertinet, {u,b,c\, pronumros integros jw, v inveniri = = i\r nx'nj/ mp-nv'f N', quae i. e. *^7-~), posse ita ut sit

tribuemlo ad quem prie

ipsis x,g, eulores kaec repracsentatiu eriint. Ex art. mf.i-H'i

aeij'iicaleittes Demonstr.

1 5;> patet, 1 per

fx{bm-cn)

v(am~bn x = cuius ituv' vj/'( si ponitur

Quo

facto

forma

u,b,c]

substitutionem in forninm quae

manifesto = D, erit M' Quare M.N,).

est pvopria,

transit

detcrminam

= i) = (M',

sive in formant

aequivalentent

forma

amm-bmn-cnn forma in Nr' 1) Ceterum quam Q. E. D. \a,b,c)

M. per

N'=~mva-(mp transformationem

nt)b-nnc illam rautatur,

= N erit

ex aequationibus mil -f- kv = 1, fi'mb-j-nc)

= + cnn N + ma nN-t-ma-(-nb' M +

v(ma--nb;
nb

== N
mb-j-ac--mlV mb + ne-mlf ~M

deducitur _ino'l'nb.-Y+_p"LJ'iL*_
aniMi-fxiNfi V =

qui

numeri

itaque

erunt

integri. hanc D

Porro tum enim

observandum, N,ffterminus

propositionem

locum

non

habere,

si

= 0;

fi indeterminatus* fit d

169. Si plurcs valorem intor se ex pr. primox Il~, F =m'. repraesentationes \/Z) mod.J/) N, numeri M, per (ubi ;a, b, c) habentur. valores ipsorum ad eundern w,y propriae semper formae

pertinentes plures (G) etiam

supponimus) J-j^j. fG, talis y ri

transformationes rScilicet Seilicet etiam

c\ , b, :(1, ), c~ valores

in ~JL ru 'M, ,n, N,

inde edcduccntur. cc uccntur, provenit, [F)

si C etiam mm per lios hos

repraesentatio
A*iVr D esse

per substitutionem
= o.

') ln hoc enim casu, si ad ipsum phrasin uxtcndurc volumus, haec: y este vatorem expr. \'D(moi.JU),
sivu ,VA'= M[mod.3f) signiiicubit. multiplum ipsius M, adcoque

OENEBAtIA m KEl'BASENTATIONIBtKI'MEKORUM.
JI = ~=~+'y', i~

145

JI

~t

r't

9i~N'f"fll~.lUE~L~

in (G) sequetur Scilicotsi

transit.

Vice

versa,

ex quavis il/ positis tf

transformatione per formam {F),

propria ad

formae

(F) if

in (G

repraesentatio [F) transit iu

numeri (G)

valorem

AT pertinens. reprae1, valor v'\am\-bn) toti-

x=mrf = n,

sentaturper expr. y/) i. c. N. dem omnes

(JP) ponendo (mucl Mi } ad quem Ex pluribus vero

xm,

v/, y = /<#'+fi/, et quonioin Jiic w/{-v^= pertinet erit propriis |tt(ftm-f-en}< diversis,

repraesentatio transformutionibus ad

sequentur

repraescntationes transformationes ipsius

praesentationes stio de

2V pertinentes"'). Hinc facile colligitur, si formae ex his omnes repropriae {F) in (G) habeantur, M per (F) ad valorem N pertinentes T.'nde quaesequi.

diversae

numeri dati per formam datant indetermirepraesentationibiis (in quibus natae valores inter se primos nanciscuntur) reducta est ad quaestioinvestigandis, nem de invenieudis omnibus transformationibus formae illius in datam propriis aequivalentem. Applicando Si repraesentatio haec: ,t,'=,^=7: meri por formam iam aliqua ad haec numeri formulam (F),
x

ea quae M per

in art. formam

1 62 docuimus, [F] ad valorem

facile

conclnditur: sit nu-

N pertinent eiusdem fore hanc:

omnes gneraient ad valorem N pertinentes,

ttt~(fli + te) M

repraesentationes comprehendentem
(<ia + -(b)u tg

^r~ ntaximus t Duu=nnn

Y<-f

m a, 2b, c; et t.u omnes numeri,

ubi

m divisor

commuais

numcrorttm

indefinitc,

aequationi

satisfacientes.

170. Si forma tam 111,M, proprie, N, n; ~~ (,i,cj quam ancipiti improprie, alicui sive aequivalens, tam formac nmneri nnmeri adeoque (M, formae (if, iV, quam huic performam performant

proprie: ta, repraesentationes proprie:

N, ), M habebuntur bb t

*) Si ex dunbus transfonnationibus propriis diversis eadem repraesentatio defluerc supponitur, illac ita
se habere debehunt

t)

x =*' iy',

jss/'+iiy1;

2)

x = 111*' v'y',

y = nr' + \t!x',

Sed ex dualms acquationilms i|i + v = in' + ni', facile di-dueitur i-sseaut M aut

(i(ii 4- ne) >(mo + nb) = |'(6 + ne) h' (nia A->ib), \t = (', i = v'. At M = b iam exclusiinus. 19

146
[F], pinces expr. proprie tam ad valorem N,

OHADU8. DE PORMJ8 SBtJUNW

N, pertinentes. quant- ad valorem uutueri M per eatidem formam (F), pertinentes erit, habentur: forniaque forma anceps Et vice versa si ad valorcs [F) formae vppvsitos [G) tam cui

rlrraesentatiueley -D 'mod. M) qnatn Hacc impropric

N, N,

aequivalcns

nssignari

paterit,

[F] nequivaleat. gencralia valores proprietntum tractanduc de repraesetltationibus illter formae quant formae se non quarum hic sufficiant: primos de repraesentationibus. iufm dicemus. lleprorsus iam utrasest negativus positivi quare initium in quibus speetu alio modo que seorsim

Ilabent,

aliarum sunt

determinans

determinantis

cousiderabimus.

Ab illis tamqnam

facilioribus

facimus.

Defortnia determinantis negatm. 171. cuus dterminons negativws, Proposita forma qmcunque, [a,ht(tjt D nmnerum positivum, = D, dsignante tvetiire formant finie jwojme aequivateuton, [A, B, C), iti qtta A nec maior quant \j%D%C, tiec minor quant li, Solutio. locum habere: min. quia iSupponimus aloquin muncri ellim in forma aliam non proposita formam qimorero modulum !)='= b' secundum min. omnes opus '*), trs non atque conditiones esset. a simul Sit b' resiqui J/bobleua.

duum abs. erit inte^t-r

b secundum b'h'D=bh-

fiat deuuo Si hic

b'b'=bb, b" rcsid. abs. '<a",

O(mod.a'). mod. a", ipsius donec

Ianl si "<',

min.

ipsius rursus

iterum

sit

V" res. abs.

b tD. atquc a'"=b b" secundum mod. a'" in progressione suo a' numerorum a'"+l) ', ",

""= atque ~d" a" "" etc. ad termiuum uor, rum quod tandem evenire

Haec '"+l

operatio

continuetur qui

debet,

perveniatur, quia alias

praecedeutc infinita (a' 4'

non sit miintegrocon-

coutiuuo

decrescentium

liaberctur.

progressio Tum forma

omnibus

ditionibus
Dein.

sntisfaciet.
I. lu progressione fonnarum [a, h, a"), [a',b',a"), [a",b",a'"j etc.

quaevis (artt.

praecedenti 159, ICO).

est contigua,

(luare

ultima

primac

propric

aequivalens

crit

*) Observareconvenit, si fonnue alicuius (a, b, a') terminus primus vel ultimus a vcl a' sit = o, ipsius (Ictiirminantcm esse quudratum positivum quuro illud in casu praesenti evenire nequit. Ex simili rntionc termini exteri a, a formaeiletenninantis negativi, signa opposita Iwbere non possunt.

DE'l'KRMINAN'PE II. mod. '

111. erit >2> +

NOATIVI. absolute erit (art. 4).

atque >i' a'" non >V1-D'"+J '"m non non erit <' >J0 "''" -+-]'"'"

147 ipsiu ltm .seeundum

Quum maior
Quia i'"i'

bm sit quam
dna'"+l et

residuum non
= quum tandemque

minimum

|m

D~bmb1", V" non

non

et

la'"

a'"

non

>!>, Proposita

Exempt. Hic invenitur

sit

forma

(304,

217,

155),

cuius

determinans

= ai.

progressio

formaram (155, 02, 25}, modo (25,12,7), formac (20,-9,5), determinans quam forma 2J3, (7,2,5, (5,-2,7). cuius duterminans quare

304,217,155), Ultima = 19, (4, 1, 5) A est quaesita.

Eodem

(121,49,20), (5, 1,4), est

nequivalentesinvtmiuntur: erit forma formas quam formae quaesita. [A, B, \j$D,C, determinantis C), quorum nec

(4,1,5):

Tales nec niaior cuivis poterit.

minor negativi,

et in quibus negittivils formas reductus vocabimus. proprie aequivalens iu-

Quare veniri

reducta

172. pRonr-EMA. eiusdem Invenire conditiones, (a, b,c), id sttb quibus dmeformae reductae non identicae, esse possint. tbrmamque substitutionem acquationes [il [2] [31 ad erit non positivus; crunt: ^>j-J5, maior et quare adeoquam

determinantis Sohtio.

D,

Supponamus, transire y =

[a', b', c', jrroprie aequitmlentes a esse non >a, quod licet, c'y'y' habebuntur a' \kt

o?.r

-|-

propriam

ibjf -f- cyy x = a^j-

in a'x\v-{-

2b\v' Tum y a? -f- &#' = + =

aaa-{-2bay-cyy aa1$+b(a a^ Ex quum il, d, que %D ad esse ac T sequitur eadem ad {aa-byf-Dyy\ de =D -VV, signa quare Hinc habebunt. multo aut minus 0, b'y

1jy)-cy=;b' 1 quare

D-bb,

etiam Scd J0y7 aut tum

ac, a

de tum

positivi d

c, c' omnes non >jD;

poterit. Si

y erit

(=fl' = +

(aa-byf) 1

I.

7 = 0,

ex [3' sequitur

esse

aut

a = l.

auta

= 1, -e 19'

5 =

1.

148 lit h' utoque non castt

m FORMIS SECCNDt GRAOUS. fit ex [1] d=a, proin etiaut nisi fuerit unde sequeretur b', ttncle sequcretur <f = -:~ i .eontm liyp. casu *iJ? ti e' = = c, Cj quare ormae formae et ex [8] it'b^+a. non ]>j. Quare nequatio Sec! b non 6' .i >$, et coii-

>!', ucquit. = aut b cacrt G .b',

= 4tf

sistero

[a, h, c),

erit pitcs

essent b', c) identitiie aut bb' lit hoc etiam = -+}a. i.e. formae {a, b, c) opposita. {(t,~b,c) 26 = + a. propter y, 11. Si

erit

c formaque

(a', 4', c'

patet

t formas has esse anci-

7 = 4:1, aaa. unde

fit

ex [1; quam quunx aut

aaa. ': 2b hinc non 0, et = simili [a,b,e),

c a = + 2ba. aaa-c~ sit maior aut =4quam 1. -a

Sed sive a, erit ba

c non certo non

minor non minor

quam ninor quam

a,

adeoquo

non rainor Quare necessario

quaiu a; 1)

a =

Si a=0, erit

fit ex ^1 } d = c, uecessario = 4:rt. a'a Hinc formae

casu

quoniam c. modo

a neque Porro ex fit furent ut in

maior

a, ininorqunm ex 2] fl4-6'=4;V mit aat 2) . >

neque

quant c, neque >7 = unde esse

contra

(I) sequitur ideuticoc, erunt

b = b', in quo casu l>=z b', Si a= + l,

in quo

!a,0',c")

hyp.

formae

[a,b,c],

(d,b',c)

oppositae.

c,

etium

ex [lj sequitur 4 2i = -fc Quare quum neque -a. <: <', erit b non O, et non <c. Sed 24 etiam non >. ueque unde necessario = + 26 = c, et hinc ex aequ. ci 4- e + 2 a. ='. Fit igitur ex 2 b' = a ; + yg\ + i, (a 4 f>7

sive,

propter

a b'

(17= b

1, (01)4.704 y

a:al4yc)4-26l>7

quure

necessario, aut aut h= b i',

utante unde formae :, 4, cj formae >', b', c; identicae Simul contra 1157). propter

b', adeoque erunt

illne oppositae.

in hoc casu

2h

fonnae

nncipitvs.

liv

luis

omnibus

colligitur,

formas

<t,b,c,

,'

c;

proprie

aequivaleutes

esse

lion posse

nisi fuerint

oppositae,

simulque

fancipites,

aut

a=-c

= a=tf.

DCTttMIMNK

NOATIV1.

149

In

hisce

casibus

formas potuit;

(a,

4, e),

id,b',c)

proprie

aequivalere, improprie,

vel et si a e.

u priori insuper

facile

prnevideri ctiam

si enim forinae

nneipites,

si vero proprie quivalentes fonntt a-G, et proin aecluivaletts 1 lr, c; eontigua 1 a~b,a) a,~ fornlrte t formne fa,b,c) contigtltt ~W-~h, (_? aequivalens erit; erit; sed propter proyrtcr V~bh = ac au lit S]L=1F = 2 26, forma vero (la 6, b, a est anceps; suae etinm proprie oequivulclrit. quare (rt..c) oppositae Acque facile iam diiudicari improprie potest quaudo duae formuc reductue Kruut crunt, (a, 6', c*) non oppositae aequivalentes, aequivalentes, aequivalentes, Formne neque si(a,b,c, et contra. esse, esso possint. sub qua ;, b, <-#, enim impr. sunt sint

sunt oppositae esse dcbuut;

acquivalciitcs

a,~b',c), Hinc patet, identicae, neque esse

qune non identicae conditionera,

proprie aut

Mae improprie ^=c

ut sint quao

vero reductae improprie

ut ancipites insuperque identicae sunt neque oppositae, possunt. 17:i.

neque

proprie

aequivalontos

Puobi-ema. iiwestU/are utriim

Proposais

(imbus duae

f omis eiusdem formne

determinantis

negatiei, F, F'

F et

/<

sait ((quivalentes: Quaerantur si formatreductae pruprie, f fonnis resp. promodo

sunt,

Solutio. prie aequivalentes:

f
erunt;

sunt
si vero

vcl improprie
nullo ntodo

vel utroque
aequivalentes

aequivalentes, etiam F, F'

etiam non or

F, mit.

i<"

Ex art. 0 vnlcntes 2) vel terminos ae([uivalentes 3 acq unies l) acqualcs Ex. ductae quivaleutes (1,0, lS^ Si orunt. Si

praec. f

dari possunt neque identicae

quatuor neque

casus: oppositae. F, F' nullo modo aequi-

mut erunt. f sunt F, F' f sunt F, F'

primo

vol identicae liabent:

suos extremos

aeqnales

vel oppositae, et secundo vel ancipites. tum improprie F, F' tuin proprie, terminos extreinos

identicae proprie oppositae, improprie

neque tantum neque tantum

vero

ancipites

neque

liabent: lS> liabent: Formis 5]. cruut.

aequivalebunt. vevo ancipites, aequivalentes quarum neque erunt. dterminant quare (15. illae -= 5, nullo aequivalot rctorminos extremos

(-11, 35,:JU), (2,1.3) hormis

(7, 18, 47 i vt-ro

aequivalentes

inveniuntur, 23, 3S. <i').

modo aeeadem

20. 27)

150
vediutttt

DE FORM1SSECl'NDr OKDUS.
(2, 1,3}, qtte qnum simul sit mteeps, formae (33, 99, (15, 20, 27;

63}

53, tum itiipropric aequivuk-bunt. Formis (37, 7S), (53, 73, 102), raluctue '9, 2, 9) (9, 2, 9) qune quum sint oppositne, quivalent ipsarumque tormini extremi erunt foraine tam proprie ueqitales: propositne quum improprie

tum

proprie

aequi valantes.

174. Multitudo bentium, sae vero semper duplici 1) omnium formarum reductarum, numeri determinantem D, satis dntuin formae D hahae ipdetermia,b,c c

est finita, modo

et, respectu possunt. (a,b,c),

moclica:

inveniri per

Designemus ubi itaque omnes

formas valores

reduetns ipsorum

nantis

iudefinitc debent. prima. quam b successive

cletermiuari

Methodus tivi non gulis a, nutiorus fiat

Accipiantur \j\D, quorum

pro

a omnes rcsiduum

numeri, qnadraticum expr.

tnmpositivi D,

tum

nega-

et pro sin-

non \] D(mod.), innioribus tum ngative c vero pro singulis vai-a, tum positive quant aceeptis; loribus determinntis Si qune formae hoc modo a, b, ponatur ipsorum = )+ uriuutur in quibus hac erunt autem manifesto erunt reiieienclae, c<^, reliquac aeqnalis reductoc. Metkodus gativi, omnibus ratione quando >jD, Denique tliodum Rv. 1 et 11. non secunda, quam Accipiuntur in pro sivc b omnes numeri, tum positivi tum nebb-{-JD diversitatis et a quidam, non erit

omnibus

ynloribus

maiores quibus

y/jD, fieri potest titodis ipso 2b non

pro singulis \/|-D; binos factores (etiam pona turque alter =c. manifesto quae a est altcr

b resolvatur signorum factor, Quum erunt

habita) factores omnes patet, iureniatur. Sit

ambos sunt formae nullam

minores minor =a,

inaequales, quae formam hoc

modo

prodeunt, dari posse

reductuc mc-

reductam

non

per utramque

= S5. vero habentur

Hic inter

limes 1 et

valorum 10 (incl.)

ipsius

qui

iaect

inter sunt

Numeri l'nde

quorum

residuum

85,

1. 2, 5. 10.

formae

duodecim:

(1.0.S5,
t inter 2,1, Per 5 et

(2,1,43), (2,-1,43),
13), (-2,-1,-43), methodum alteram 0. l'ro 6=.(),

(5,0,17), (5,0,-17), limes valorum

(10,5, 1 1), (10. 5, 11); (1,0,-85),

(10,5, 11, (10, 5, 11). b ltabetur qui situs est ipsius \j

prodeunt

formae

DETERMINANTES NEOAIVI.

15J

;i, 0. 85), (1,0,pro h-o resolvi b~l i^=4-2 nequit. lme nullae Idem (2, L13),

85} (5, 0, 17} ( 5, 0,

2, quia +a, 11}, + S9 +4. (10,
175.

11]

1, 43;. in duos Tandem 5, factoros pro 11}. t^ qui ambo + 5, non <

habentur valet (10, de 5,

proveniunt

Si ex omnibus licet non identicae,

fonnis tamen

reductis prprie

detenninantis sunt erunt aequivalentes, praeditae,

dati,

formarum alterutra

binarum. reiieitur:

quae. formai* de'alias

rmanentes terminantis enim inter

hac insigni alicui ipsas

proprietatc proprie

ut, quaevis et quidem l.'ndc

forma unicne patet,

ciusdem tantum

ex ipsis aliquae

sit aequivalens aequivalentes classes dwtriltti proprie

propiio eidciu

forent}, posse

eiusdem fcreltclo Ita pro

detenninuntis scilicet /) formas

in totidem

qiwt formae

omnes formas reremanserhtt, classera

reductae formae

nequivalentes

in eandem

= S5,

rmanent

(1,0, Su;, (2,1,43}, (5,0,17), (10,5,11), (1,0,-84), (-2,1,-43), (5,0,-17), (-10,5,

qunrc formae mas omnes priinac, formae determinantis etc. 85 proprie in octo classes distribui Perspicuum fore, formas aut seeundae classe locatas

-11 j
poterunt, vero est. prout forclassi-

aequivalent.

in eadem

proprie

aequivalcntes Sed Hic

ex diversis

bus proprie acquivalentes esse non posse. formarum infra multo fusius exsequemur. lam supra ratione ostendimus, signa facile si determinnns liabere perspicitur, signa (quia scilicet a et c cadem dent nes v = aa'=

hoc argumentum unicam (a,b,c) = bb-D

de classificatione adiieimus. = D, ea-

observationem fuerit nogativus

formae ac

adeoque

positivus

si formac habituros. + c/ crit transit

a, c, a', c' eadem a ci + $/<

om(a, h, c), (', V, c) sint aequivalentes. Si enim jnor in posteriorem per substitut. crit non
et

V = y-

aaa-2bay-cyy negativus;
proin signa

[aa--btif-{-Dyy, ' =0 esse neque Ilinc

adeoque potest, est, sint aa' formas negntivi, quac

certo
positivus

quoniam
ipsorum

lune = '. vero neque

a,

eadem. ab iis

manifestutn exteri

qnarum prorsus terminos

termini

exteri

sint

positivi, habent.

quanuu reductis

tennini cas

esse separatas, suos exteros

sufficitque positivos

ex formis nain.

tantum

considerare

162 rclic|tiac

DR

F0B5HS

SKCUSm inultitttdine

GIADUB. et ex illis oriuntur, tribuenda reiieiendis termhus extem

totidemsunt

signa opposite

idcmque

volet de formis

ex reductis 170.

et remanentibus.

Koce itaquu pro deterrninnntibus quibusdam sccunduin quas omnes reliquae eiusdem determinantis ad annott, art. praec., semiasem up|K>i)inis autem termini exteri positivi.

tubulam formarum, negativis in classes distingui possunt: tantum, seilieet eas quarum

D 1 (I. 0,

1).

2 (1. 0, 2). 3 (1.0, 3), (2, 1, 2\ 4 (1. 0, 4), (2, 0, 2).

5 6 7 8 9 10 1, (1,0, (1,0, (1,0,8), (1. (1, 0, 9), 0, 10;, 0, 5), 6), 7), (2, (2, (2, (2, (2, (2, 1, 3). 0, 3). 1. 4). 0, 4), 1, 5), 0, 5). (3, (3, 1, 3). 0, 3).

11 12
_1r_

(1, 0, 11), (2, 1,6), (3, 1, 4), (3, 1. 4>. (1,0, 12), (2, 0, 6), (3, 0, 4). (4, 2. 4).
hanc
1

Supernuum multo aptius Patet

foret

tabulant

hic ulterius

continuare

quippc formae huic termini

quam

infra

disponere itaque,

docebimus. quaravis formam determinantis sint positivi, 2, 1, vel cuius xx-yy exteri prosi

si ipsius termini exteri prie aequivalerc, sint negativi formam determinantis quamvis fornme

oc as yy.

formam determinantis etc.; quamvis rt~,c~2,yy teri positivi, nlicui ex his xx-iiyy. 2a\v~{-2y-Qyy. Ixjc 1iVyA y y etc.

11, cuius

positivi. extermini

4Hxx+2<vy-{-lyy.

177.
PROBiiEMA. Habetur continua: que seriei. non desideratur series fonnarum, transformatio quarum aliqua q maevis jmiecedenti prirnae a parte postepropria in formam quameun-

DETHRMIHANTE8

NKOATIVr.

168

Solutio. " ft',li",k'" l'onatur 6' "" etc. F

Sint F"' Sint transmutari etc.

forma*

(a. Desiguentur

b,

a')

F\

(a,
~^>-6-,

/")

=*

F';

fa",

b",

"'}

~^
forniaram i*1,

-A-

etc.

respective
>< v"

per
etc.

indctcruiiuntuc

i1",

F"

etc.

J1,

iu

F F" F"

positis

jf = =

a\v ".1"

C/, + y, (>">

.y = y =

7V

#/

p" + y yv"+r/'

= etc.

v+

Tum

quia

transit Fi F"

in F' in F" in F'"

positis positis positis

A' = J ." art.

y',

y = /= /= *"+ x'

+ A>" /' etc. art. 1 60;

facile

eruetur a' a"

a"'
a-_g-

sequens = 0

algoritlnaus (3' = fi" =

iT =

159' i \ =
=

1 d'
Amff

1 v
8'
g"

S = S' =
r =

= if
= i>"
n

a'
a"

y"
y"
7""=:

A"v
/8"

7'
7"

"r-a"' etc.

r'=/rc"-7w

sive a'
a" a'"

=
=

0
ff

tT =
l" =

7'
7"

=
=

1
ff

=
S" =

K
A"6' 1

A" d1

= ti"

jT

= A"ir

S* g"

7'=^ 7""i=r

a~,

r=A"" r'=/ro"-r

fi

a""=sr"

ti""=;('" etc.

Oinnes

lias transformationes negotio hic

est

esse potest. simplex ad quem

proprias

tum

ex ipsarum

fonnatiune

tum

ex art. 1 59 nullo
Algorithmus art.

(leduci perquam

et ad calculuin etiam reduci

expeditus potest'

algorithmo C'cteruin

in

27

exposito

aualogus,

solutio

) Erit scilicet in signis art. 27, i" = [>> / ubi signa umbigue posit, esse disbcnt i + 1 et V [h\ r- A", A'"

h"" '<"] i ++i Prout formac il; + t; ;

20

i '' Sed hoc, quod

A"] ubi signa ambigiia esse debent +-i + +i 1 +. prout h formac ilt+a; quivisfacile ipse confirmaro poterit. fusius oxsoqui nobis brevitns non permittit.

s.

154 haec ad formas nullus determinantis nnmerorum

E POBMI SECUSTM QBADB8. ngatif non = est restrieta, 0. sed ad omnes casas patet.

si modo

U, a", a" etc.

179.
Pkoblema. proprie tenim. Sol. ventam A' ducta. B" esse Am+t inventam Tum duo Supponamus progressionem qune casus seriem formam F esse [A, B, A'} et per raethotlum A"\ f esse ad (A1, B", A"') ',') etc. art. 1 1 1 inusque ad mesit reduabus formis F, Propositis invenire aequivalentibus tmnsformationem f, eiusdem uHquam deteminanUs prupriam negativi, in alalterius

formarum

[A1, B',

sit reducta:

similiterque

et per eandem quae

thodum

'",4", '") usque -a'.b'.a"), locum liabere possunt.

[a",btt, a"+l),

1. sitae simulque

formae
ancipites.

<Am, B" Tum A"1

a"

Am+i),

fa",

b",

an+Vj

sunt

aut a",

identicac, i"""1)

aut

oppocnuit

formae

(Am~t.B\Am),

contiguac similiaque b" formae sunt

^dsignante
J3""1,

1 terminum
b11). Nam

progressionis
A'" = a",

A, A', A'
B"1 ==

A'" penultimum,
Bm[mod. A'

= _i:mod.a"

sive

A'"),

unde

J3' sunt

b"~l = identicae,

b"

Bm adeoque adeoque

=0, =0,

si si

[Am, B'n, Am+i), oppositae et ancipites.

{A, B,

la", b", an+i) Quarc

(.4', {a""1, B,

et ==26" formarum B""1,

in progressione A)
b-1,

A')

'Am-\
rt-4).

A'
b,a), (a,b,d) ~i

[a\ quaevis propria II. simulque forma primae

6-,

o'-1),

praecedenti F in ultimam

contigua f

elit,

adeoque poterit.

per

art.

praec.

transformatio

inveniri

Si formae A"1 = A'n+l

[Am, B">, Am+l), = o"

a

= a"+l

non identicae, b1', "+') (", Tum progressio formarum

J B1",a A'"+1), [Amt a

sed oppositae

(A,a B y, eadem per o" proprietate divisibilis. F in ultimam 6' '-) erit

[A\ B!, A) A'), }J:.l."1, (ft-, Nam art. plaec.

"-) et

(',

> i, }, [a, b, ) (6*+i*~l; propria formae

praedita. per

A"1+1=", invenictur

B"1 i""1

Unde f

transformatio

primae

OETNMRNANTES

NEOATIVl.

165

Ex. 23,38,03, quare

Ita pro formte ;63,2D,10:,

(23, 38, 03;, :tO,5,3), '3.1,2},

(15,20,27) (2.-7,27).

habetur

progressio 15,20,27 7

(27,-20,15;,

h'l, Hinc declucitur hacc: .t

/<=

3,

kK'% formae

NT

3,

/<=

/=().

transformatio IS, hue nulle

23;rcr-|-7C.r^-(-63^

in t5tt-H)tu-21uu

13<

= s?-f-ll. negotio invenire sequitur solutio problenmtis imprapriam opposita in f app propria positis Si formae F formae "2bp(j formae at F,f in f. a'qq F in ?<,

Ex solutione improjme Sit enim formae illam, jf = yt Ji F

sunt aequivalentes, /'= att

-j- 2i>^ -f- ' aequivaieus. j/=*fp-q, formae

transformationem forma eritque Quaeratur patetque fore F

proprie = ap-$q,

transformatio transire impropriam.

c,

hancque igitur tam

transformationem

Quodsi inveniri poterit

sunt quam iinproprie F, f tam proprie transformatio propriu aliqua quam impropria. 17S).

aequivalentes

Problema.

Si formae F in f. f tantum quam quam F, Si formae

F,

sunt aequivalentes: tantuni per modo art. sunt

invenire

omnes

transformatio-

ns formae Sol. tantum F mae in f, F,

unico

ttequivalentes transformatio non posse. F =

. e. proprie una formae Si vero forduae (A, F transforB, C), ~m. in f ex

vel impropric patetque f tam altera i4C= alias proprie

quaeratur quae

praec. dari

hwie sint

similes

improprie impropria. casu omnes omnes

aequivalent, lam sit

quaerantur forma communis tiones

mationcs, BB Tuin una

propria, D,

altera

numerorumque in priori si modo

A, 2 B, C divisor onmes transforma

maximus formae

ex art. 162 transformatione,

patet,

in posteriori posse,

proprias solutiones crit

ex propria solutum.

omnesque tt-Duu

iinproprias = mm

ox impropria habeantur. Ilabetur a ctur erit integer.

deduci IIis

aequationis

igitur si

iuventis = DACBB,

problema

autem autem lam

J.lW = =4

4AC4BB,

quare 111111

&=*%IIIIiI

?'? lin}

J. bit esse

f^Ji =0,

erit adeoque

D ]>: t alios

quare valores

in

tt-Duu -m, et

mm,

u necessario nequit.

debeHinc

quant

m habere 20*

15C si F,

I)K
f unico

FOBMIS
tantum

S15Ct!KBt
modo aeqttivaleittes

ORADUS.
sunt y =
t = m 'art.

et transfaraatio Y~'+
102', et

aliqua

,a' == fU'+
praeter Imnc ipsnm quai? prodit ex

~y
hune

x = aliae loeum hnbere atquo non propriu

dy,

y=yx'j/ tuin F, f Imbetur = yaf proprie tut improprie e-

possmit. aliqua je a

Si vero trunsformatio 4dy,

ijuivalent.

+ c/

impropriaque .~=~+~ praeter illain ex ,p = ulia propria non = en) et hanece #' ly,
similitcrque

~==~+~'

y = y y c'y
nulla improjma

(ex t

dabitur; g

praeter y = rV-f>'

= a'.r'+^y.

yV+cV;

et jr =

a\v'~ti'j/,

2'

Si t,u;

^-J=4, == ,0;

sive

D m,

= 0;

mi, 0. 1

aequatio o, I.

tt-{-lhiu llinc si

mm

quatuor uuico tantum

sol

utioues modo

admittet

aequivalentes

et transibrniatio ,v =

aliqua a/4#y, dabuntur, f>'y,

v ti

=.

7*'+

sy

quatuor

omnino

tvansfonnntioiics j! = + a/+
c' !'

y*'Hh

^y
',z + 4-

r = x *B t ,v + -J

+ t

i'

+ "t"

fl +

'

y
sive

,a ' 4-L. ?-iiI?

JL

s-^ m

i i?

u' 1/ 9

Si vero tam ita in alia ut hoc

F.

duobus

modis

acquivalent

praeter

trausformationem

illain

da-

ipsi disshnilis casu

Imbetur:

octu transforinationcs F, AC = I f semper BB, quare

quoque habeantur. rvera duobus ipsum 1,0,1;

haec

suppeditabit Ceteruni modis

quatuor facile

ilILs dissimiles, potest

demunstrari Nam

aequivalere.

D = minans

mm erit

m etiam formac

B metietur. vel huic I

quum ,,t Formas {^, tf.. detern, 1 erit aeqnivalens.

BCTKKMtNANTKS SEHATIVI, Facile

in forma '+

157 perquam
, cui +/;, auqui

vero perspieitur,
1,0, [A, li, + 1;, V fommm aiicipiti

per eandem
'A, Ji, C)

transformatianem.
traiisire cuivi* in +m,

i. f,
aniipitein. valet

'

transeat
Qnare

aequivalens.

formai1,

tutu

propric

tum

impropriu

aequivulebit.

"1;=3, a) >~ inm^'* aeqtifttionis

;

sive sivo

'1) JiJ

= :J/y. annrr. erunt nex.

'l'ulll Tiuu

/ nr crit ovt yulr jwi1 olmlestllu' oiuitesquc

1 .sulutiotirs

tt-{-Duit=^tnm
m, 0; /,;

{/,l;

^w,

I;

.}/,

}y,

Si itaque

dune

transfornuitioncs

ilissimilos

formae

/' in

habeutur.

= '/+!?/, Jiabebuiitur diiodecim transfomiatioiies .< -= '-I-' M.c'+

w.

y ..scilicot cy, .=

iJ+ty ses priori 7.'f' similes ti.~

y

==

+ ..I.a

,i

LYt, c

_f_

J y

J et scx ', ii\ posteriori y, (juod

stramus.

-=

quae ex his

-1-nascnntur

similes.

poneu<lo

pro

0.

y.

hos

v. vero
Konnuc

in hoc casu scuiper

'>i(;') lI6 II( (') Ul

F,/

utroquc
erit

modo acquivalent,
-= iD Ilf fIf :j.

ita deniouadeoquc

determinaus

hacc valens. aut

forma (art. l 'le '4:/, huic

1 7 U) aut facile

format'

[+: 1 , + 3} forniani 'A,B,C>

aut

huic aut

+ 2 foriuac

I +

accjui-

pcrspieitur,

+ i m, .

j/M, +< utroquc

vis aequivnlenti, 4

quae ambao sunt modo.

ancipites,

aequi\ak'rc

+ m <"iiiadcoquc.

4.

Si.supponitur Ni suppoiiitur

Il)]~

fitfit :=t~3, i^/

'

2.

1 adeoquo

.=2tuod.t. ~2 mod.

Dvmonstrnri jiotcst, fornmin (A, H, C) neccssario posteriori acquivalcre se<l hoc lue

non

iieveMurium.

158

DE

FOBMJS

SECTINTJI

GBADU.

Sed

quum

nullum

quadratum

esse

possit

2(mod.4).

hic

casus

locum

habere

nequit. =4 l=sl 'mod. 41.

f> impossibile

Supponendo sit. etiam

= 1, ni fit hic casus

fit nequit

,*;* rrt

Wf

Quod

quum

locum

haberc.

Ceterum meratos dari

quum non

D neque

=0,

neque

negativns

sit,

alii casus

praeter

eau-

possunt. 180.

Fkoulema.

Imenire

omnes

repraesentationes

mimeri

dati

jter

formant

a<i\v+2by-cyjt inter

.F,

dterminants

negatm

D,

in quibus

a,

y valorex

se yrimos nanciscuntur, Sul. Ex art. t54 patet, D sit resid. quadr.

M ipsius

eo quo M.

requiritur Investigentur

modo

repraesentari primo N, sint

nisi diversi N",

pos.sunt,

itaque qui

non posse, omnes valores N1, iV,

{i.e.

incongrui) quo sint pertinere F,

expr. vadt Iam

D(mo.M), calculus,

N,

JV"etc; ut non valomm Si formae

simplicior >fitf. dcbet,

omnes

N, N' etc.

ita determiiiari ad aliqucm nulla

Si voro

liormn

quaevis repraesentatio quoniam seorsim cousiderentur. singuli

non sunt proprie aequivalentes, [M, N, ^J^) dari potest sentatio M ad valorem Ar pertinens (art. 1 68). ipsius formae F in transformatio investigetur propria M~ x ~-f if 2 l1Awy x J + + 2 quae sit x = =z a A-' mf+ 4- y y, eritque connu, I x a, ,v = a,j/ max, Si jj=. 2, Si = y repraesentatio A, 2 B, C,m aliae =, numeri y == yx' y~ + M per y cy F ~~y ,y y

repraesuut,

ad T pertinens. tres casus

Sit div.

numerorum > 4 111111 y;

il$ lit

distinguanturque

(art. praec: hae duue

ad AT pertinentes repraesentationes (artt. 169, 179;. y = y non dabuntur quatuor

-1'

quam

-=4, .p-=+a.

habebuntur J y =
h

repraesentationes l'
2 <t/~+Yf

Y
~;t' se.

+ a !1-

Y 111

C.

~-r"

a~+if~ 1/1

Si 3) Si

-LJ

= 3

habebuntur b b

repraesentationes

DBERMINANTE8NKOATIVI. ~===~06,
x,V+r~.a~x~t is 'It 1

159

~==Y;
y-+~~ '4 ~xdYy 1 na

= ,+,

(~ a + a 1!-f-i

vn C)

. =

x~ m- T ad valores N. ~V', -jV*

Eodem etc. pertinentes.

modo qnaercndae

sunt

repraesentationes

181. numeri M per formam lnvestigatio F, in quibus repraesentationum x, y valores inter se non primos habent, ad casum iam consideratum facile reduci potest. Fiat talis repraesentatio ita ut ju. sit div. comm. max. ponendo afie, yfif, Tum erit M=mx(Aee-{'2Bef-Cff) ipsorum fie, ju/, sive e,f inter se primi. erit repraesentatio a?=e, yf Si itaper formam F, in qua os, y valores inter se primos habent. numeri que M per nullum est, e. g. si est numerus priquadratum (praeter 1) divisibilis mus tales repraesentationes Si vero M divisores quaipsius M non dabuntur. adeoque per n\i divisibilis; draticos tiones implicat, numeri Quaerantur \i,\i, vv, mt, etc. primo omnes repraesentavalores inter se priper formam (A, B, C), in quibus x,.y omnes repraesentaqui valores si per Il multiplicantur, praebebunt II, in quibus div. comm. max. numerorum x, y est ju. Simili ipsorum x, y inter se in quibus div. comm. nusint hi substitutio vero

mos habent, tiones

ipsius modo omnes repraesentationes in quibus valores ipsius omnes repraesentationes primi sunt, 'praebebunt ipsius M, max. valorum ipsorum x, y est etc. igitur est, per praecepta praecedentia meri dati per formam datam determinantis negativi
Application** spciales ad disccrplionem numerorum in simples in qttadrata et triplex.

Palam

omnes inveniri

repraesentationes posse.
simplet et duplex

duo

in quadratum

182. ad quosdam casus particulares, tum propter insignem ipsorum tum propter assiduam operam ab ill. Eulero ipsis impensam. unde claselegantiam sicam quasi diguitatem sunt nacti. I. Per formam ita repraesentari ut x ad y sit primus sive in Descendimus

xx-yy

160

DE

FOHJHS

6ECUSB1

URADUS,

(lut) quudvata quadraticum M tulis

iute est

.se jmmii I. talcs-

diseepi)

imlius

numerus positive
'-r -+1.

patest aecepti,
1.

ins cnius omnes A'.

l

residuum Kit

vcro immeri,

potcrunt.

numerus.

A. A" etc. at'ijiiivak'ns y :yjt'cjf'. N jjertineiites Qnum Quum crit.

vulores expr. omnesque 'l' Tum per art. t 17C 1forma f' Sit tnuislbruiutio emntqui' hne quatuor
repraescntationos

y 1 ^mod. M, ht: yi, N, propria nuinori

"{

X, A". A", (1,0.1: proprio tut

'

aliqua

^T huius M

femme in illam, per formant

=zatf-lijt', j-yg =-f-.

xn, t 1 sit sic anccps, auceps.

J.' forma

1 1,0,

y = -f--j; ctiam patot, patct. ctiam

,r=r3Zy furmrtnt fonnam

:;Il:f, A', {M, A',

~-=~~`.t`~ *qT-,

fore, in liane transiuutari ipsi proprie aequivalcuteui illumque proprie positis v a j.' tiy', y lliac durivaatur y#' + jf'. quatuor ropraesentationes Manifestum .c^=-4;. ipsius M ad A" pertinentes, y=Z)L^; x=-+_^(, ^=+01. itaque altra nieri est, ad M octo repraesentationes A' pertinent; iu duo nuque Quoclsi tur. quadrata ipsius 3/ dari quariun tantunnnodo siquidem spucturnus. semissis altera ad N, nuipsa sed liue onmes exhibent, unicum

dlscerptiouem ad qiiadrata

tantum.

vero ad ordineni itaque alii valores

M=aa-{-yy, radicuinve signa y

expr.

quod e.y. evenit, in duo quadratu inter quudruticiuiu merus pritnus cuiusvis in duo

M est quaudo se yrima rcsolvi nuineri

N et -N non dan 1 (mod.Jf) pnieter numerus M unico tantum modo primus, poterit lam (art. quutn 10 S), 1 sit rsidu um nu-

ln-l primi formae inter se non prima quadrata

mnnifestoque nequeat,

discerpi

habemus

tlieorema:

QuiriN i/iiidem 1^=0+1.

niimerus

unico tantum 5^=1

priiiiun modo.

formae

1 +

1 in duo quudrata

decomponi

potest,

et

+ 1,

13 = 4 + 9.

171

+ 16, etc.

29 = 4 + 25,

37

= 1+36,

4l = l(i+25.

r.;{

= l+l,
07

01 2r> + 30, 73=9 + 0-1,

= Hi+SI iam uov. Petr. argumentuni impritnis

89=25 + 64.

'l'iieorema primo demonstratum

diss.

hoc elegautissimuni est. Comm. exstat ad idem vid.

Fennatio T.Y,

notuni ad annos

fuit.

sed ab ill. Eulero p. 3 sqq. tuin rem

17 5-1. 1 55, sed

1 n T. IV, penitus

pertinens. art. 27.

p. Il sqq.,

noudum

alwolverat,

l'uti't

enim.

liuiu1 c:isum

suh

(2)

art.

l'-o

conti'iittim

vs^f.

DETfiRMRANTPES

NEATIVI.

161
pluribus modis uut nullo N et modo

Si igitur

'limiteras

ltjwis potvst,
si expr.

foraine certo y

1 + non erit

aut

in duo quadrata rcsolvi Vice versa aatem vulores habet. tes. 05 lu hoc 1+04 aliae

primus. M, prueter ipsius JV alios adhue M dabuntur, ad hus pertinenpoterit non r. <

1 niod.

adhuc

repraesentntiones

casu itaque = 18-4-49.

ttepraesentatioties inter se, per methodum si numerus per quadititum tantuminodo divisionem taliuni rsolu

jJf pluribus inodis in duo quadrata resolvi 221 = 25-f190 = 100 + 121. btinent relit] uae, in quibus x, y valores nostram uliquis {^ncralom factores facile forinae jiossit hune irtveuiri 4+U quod nullo possunt. involvens. fiet. si aliquis

primos

()))servamus per aut nullam pluies

ab his liberari imparem habet\

factorum possi' '). Il. l'er

dimeiisiotiem

modo

in duo

quadvata

repraesontari duum numeri

ita nuHusnumerus,cuiusnon-residuum 2. .r .(-2~ Sit 2 resipotest, ut x ad y sit primus, reliqui omnes poteruut. AT valor aliquis 6 M, atque 'L'uni per art. 170 expr. \J 2 (mod. M). [M, N, -; propric aequivalentes erunt. Transcat <f illa proprie

fbrmani

f brtnae '1 0, 2) in Itanc tatio aliae ponendo M N

numeri ad

x~at x aaf-tiy', eritque y y tfS$' ad N pertinens. J'raeter quam et hanc x (art. ISO). repraesentationes vero hae quatuor et quadratum \j ut supra, pertinere. ipsius N alii

= f repraeseny y

= a,

non pertinebunt modo, N

Simili ad valorem tantuni

perspicitur, Omnes M in

*=:+a, repraexentationes duplex

y-^+y unicam exhibent,

discerptionem N non et

quadratum cxpr. adiuinento

et si 'praeter discerptiones theoremu:

valores Ilinc

dabuntur.

non dantur. aliae 2(mo.M) art. 11(5 facile deducitur proposs,

ita ut a,b, <t'tc. ttivA numeri primi inaequales Tormae l+l, atqui; *) Si numerus Jf= '1 daab^e>' S productumex omnibusfuctorilius primis ipsius M formae i -t- :) (d (jimm formant quivis numerus positivus fi'tluci putcsl, faciendo u = u iguando M est impar, et V = i quatulo .V nullos factores tbrmuu 4 u + :i iraplicat): .V tmllii mndo in duo quadrata rcsolvi putt-rit, xi .S' est nou-quadratus; si vero S est quadratus, da-

Inintur l {i + l ) (S+ i ) (j +i ) etc. discurjitioncs ijjsius M, quand ulu|ui numerorum a. 5, etc. est impar.
aut } ( + 1 J (5 + 1) (f + 1) etc. 4- J quundo omnes . S, y etc. sunt pures (siquidem ml quadrata ijjsa tantuni

rcspititur). Qui in culculo comliinalionum aliquuutum sunt versuti, demonstratiunem huius theoremutis (cui. perinde ut uliis particulavihim imtnnrari nobis non liect) ex thi-oria nostr gnral! haud difficultcr crucre potfrunt. ('f. art. m.'i.

21

162

i)E

FOKMIS

StXCNOl

OKADl'8.

QjmVw mimmts duplex I decomponi 3=l-f2.

primus

patent

=1+0. t:

8 + 3 in qnadrtthm Sii-(-t m/ formae modo. et quidem unico tantum 19= l-H 1S. 17 =9 + 8, 11 = 94-2, 07 494-lS, 97 =254-72 similia, 73=14-72. etc. Fermatio ilillotuit. 83

et qtiarfratum

41 = 9 + 32. = 814-2. sed ill. \m

= 25 + l<,

59 = 9 + 50. 89 = 814-8, uti

Ktiain rang Mm. iatu primas de l'Ac. ill. Euler

hoc

thcorema.

phira ledit,

dcmoustratiouem de Berlin nbsolverot, 1775,

Suite des recherches

tF Arithmtique, argiunentum in mathesi

Xouv.

Multa ad idem p. 323 sqq. (le util observationnm Spcimen Sed demonstratio Conf. etiam diss. complet in T. VIII sub

pertineutia puni Connu, semper 1700. ipsius 1701

uov. Potr. industriain

T. VI p. 1S5 sqq. elusit. p. 220.

theorematis (ad annos fin.

Suppleuientum III. duuni liane Quare art. quadr. 2j?*4quum

(/uorundum Per methodum sit 2.V.J/ + sit 3,

t/teorematum

arithmeticomm,

similem

demonstratur,

quemvis

numermu, x-j-'Ayy, ipsias

eiiw aut

resipr

posse aut per fonnam repraesentari ita ut valor ipsius v ad valorem 2jjt/, residuum per formam modo omnium numerorum 2 xy + habetur yy

primoruni numeri theorema:

y sit primus. I 3n forinae tantum re-

1 1S\ manifestoque possint:

pares

praesentari Quii-is

eodem

nitmerus primus et quidem unico compom potest, 1 = 14-0. 7 = 44-3,

ut supra 3n + formae tantum modo. 19 + 12. theorematis nov. Petr.

1 in quadrattun

et qtwdratum

triplex

de-

13=14-12, 01=49 huius Comm.

= 104-3. 67=64 + 3,

31=44-27.

37=254-12.

43 = 164-27, Demonstrationem tatiollc modo laudata.

73 = 25 + 4Setc. primus tradidit in comnien-

ill. Euler T. VIII,

p. 105 sqq.

Simili prinmm quorum repraeson

modo ulterius 20+ ' 1.

formae residuum tari

uunicruni et e.g. ostendere quemvis pussomus, progredi vel 20 vel 20 + 3, vel 20 + 7, + 9 (quippe formam primos xj>5jfjf, formae 2*^+2^+3^ 20m 20 +1 et nec non

posse,

per alterutram numros et quidem 2oj+3, 1,20 2O

+ 9 per pri-

primos formae priorent, morum formae 20+ morum

nein

+ 7 per posteriorem

dupla

formae

20
alias

infinitasque

dupla pri+ 'it/y. + 9 per formam 2.t\t;+2.y sed liant: propositioJcx-byy\ + 3,20 + 7 per formam et infra marte ex praccedentibus quivis proprio particulares

BETKKMtlSfANTES IH)Smvr NCW-QnADRATI. tradentlis et quum qunndo

eaque

16S determinantis est quiidratus. excludinuis positivi, alia. post-

derivare poterit lutrum indales prorsus non-quadratus: formas

Transiirms alia sit,

itaque qunndo

ad- /orna* dterminai

determinantis

quadruti

hic primo

seorsim

considerabiinus.

Ui'/ormis

i/eh-riitindiitin ISS.

pontiri

non-quadniti.

Prohleha.

iiou-ijuadrutm B \'D sit jmsiiivvs + B et Sol. haberc; in forma posse situs vus) tn,(l -^a". art.

Propvsitu -D; iuvenire et <\1>; \ID A

forma
formant

quaaaique

<a,b,a',

cuiux dterminons [A,B,C],

pvsitivus in qua inter

huic proprie cero si est vel

aequivalentem. A,

si A negativus,

B situs. in forma aliam eniin conditionem nondum locum proposita utmmque formam Porro observamus. quaerere opus non esset. terminum ft(mod.n') a ut art. primum atque facile vel ultimum limites = VD et est esse non \D + a intra

Supponimus

alioquin

determinantis 1 7 1 ann. signo posse fieri

non-quadruti Sit V superiori simili

(accepto quod

quando ratione

positivus, a,

inferiori

quando

negati-

dcmonstratur,

ponatuniue

Uli -D-Gb-D~au'~o Iam si fam s integer, qnia quia D~ ct". qui erit inte~er, D==bb 2>^'=0(mod.'V ( 1'\ fit ck'iiuo b" et inter "<', b''mod.a] \ID et \D + a" situs ,prout a" vel negativus } et = d". Si hic iterum sit rursus positivus '"<", (4 et inter Haec /== i."(mod.a'"}, \jD et \D + a'" situs atque b^ =z dm 1 donec in progressione '" + continuctur, a. a", a", a"" etc. ad terminum operatio perveniatur, alioquin retur. ditionibus I)em. te. qnuevis tiequivalens 11. perius tur \'D tirmatur. crit jn-aecedente progressio Tum positis satisfaciet. 1. Quoniaiu ])racccdeiiti erit. Quia B inter A est \iD et \D+-A
infoins

a'"

non

minorent,

quod

tandem continuo forma

evenire

dcbet.

quia habei-on-

infinita a'" -A,

numerorum bmB,

integrorum a'"+t C\

decrescentium \A,B,C) omnibus

in progressione est contigna

forinarum ultima

ia.b.u

[a'.b',a'\ j>rimae

(". b", '") proprio

'A, B, C-

', b. a)

situs qunndo ho.s p. --a

est

quando Bz=jt, fore

positivus,

B [\/D qq-f-2p<j

+ A;q. + p \/D

'accipiendo semper signum suA est negativus'; patet, si ponnlam facile conq fore positivos. quare propter D -AA D 21* BBAC. BB Hinc

= D-J-AA-BB;

mtinerus

positivus.

quem

ponemus

164 fit A

l>KKOkSUS>BcLspiMABU8.. r = AA-+-A(J,non est xuaior adeoque H<C\D. III. Porroquia -l<\#\JD IV. et Hinc \D Quart' + A i'st situs AC \V D BB, crit AC<V. adeoque et quia et hinc quia U, A non qui inter deoqiie quam signa C, A A matri&sto A, AC numeras illud aliter positivas: fieri acquit, Hinc BB quia vero fier hyp, qiuun si AC est = D--AC<D

ncgativus ndt'oqite

ipsorum

V opposita.

> limites

+ A orit situs.

positivus,

etimn

a potion

pst negativus. lie.

venitur

+A
Proposita

\!D-{-B erit iuter 6T,

(67.

+ A positivus, yD-B 97, MO),

7, UO,,

\JD

sit forma
formarum

et \D B. cuius determinans
1 -10. 97.

B + A = (/. Q. B. D. =29.
(07.-37,20.

Hic

in-

pro^ressio

07).

20.

3. l'nles

1 formas

1,5. 'A,B.L\ iacet reductas aliquantum analogiam

4i.

lltima

erit

quacsitu, positivi non-quadrati JJ reductae D. in quibus est A

letenninantis \D-B et Formae a formis

positive <\ 'D.

acceptas formas

iuter

yD B, itaque reductis

vero positivus deterrainanti

atque positivi sed

vocabiinus. difteruut inter

non-quadrati propter noluinnis. magnam

determinantis diversas

negativi;

lias et illas.

denominationes

introdneerc

1 s-i. Si aequivalcntia facile tiani dignosci duarum posset. formarum possemus. formae reductae cluarum formarum redttctamm detenninantis negativi detenninantis se habet. sint. formtiruin 'art. positivi 172), aequo

ut in formis quarummnque Sed hic res inter

detcnuumutis eiusdem longe aliter

aequivalennullo negotio ut per-

positivi h'erique

diiudicare multae

potest itaque

se aequivalentes in naturam

Antequam reductarum iuquirerc opposita adeoque,

problema erit. Nain b<d\D.

hoc aggrediumur, positivi non-quadrati,

profuudius quod

(detenninantis iiecesse

posito

semper hic subintelligendum) Si ;. b. c) est forma reducta a et c signa 1 dterminante formae D. erit ac~bti D, Xumcrus

habebunt. propter

negativus. 21 situs ^V FD +-6 erit. e ;$ c perinde ut a, positive acceptus, inter et \jD-~b \JD-b s'am c = abstractione facta a signo, c iacebit inter quare, 8. e, mter et et V s/B-b v ^2>-+-ft. }. f^6 6Le. t'D inter Hinc patet, etiam fore fonuani reduefaun. 'c,b,d:,

DBTEHMIWASTES

POSri'IV

NON-QUBBATr.

165

A)

Tiim

tum

e'ertti

<3^jD.

T-terque

enim

est

<>+i,

adeo-

que

potion 5

<2\-i>. Numros A situs inferiori

erit

inter

quundo \D-b automest eodeni

positivus, et erit iicgativns; modo

qunndu \D

et \D 'aecepto \IDJJla est negativus Quia enim b \D et sive et b [yD + aj erit prout

siguo + positivus: situs..

supL-riori incet inter

+ quamobrein

b inter \D

demonstrattir.

A inter

\fj)^a \!D~^c iocere

b~\l) l'rorsus acg.. hhu.

c pos. vel est mlucta

0,

Calvin format'

reductue

, b, c. ab utraytw

parte

continua

et non plures. et inter situs' a'~c, b'~ b mod.a') \jD et \Z>4lfl' c'=a-'p forma fonnae eritque ', i, c, ab ultiina [a',b',c"j parte continua, simulque nuinifestum est, si ulla forma reducta forume detur. (a, b. ) ab ultiina parte continua eam ab )mc (a',b',c') Hanc vei-o rvera esse reducta m. diversam esse non pousse. ita demonstramus. A"; Si ponitur ^D hi jt,q,r ex 2 + b+a'p, supra b' eruntque -= sive + ' -jrma q',r positivi, quia et defin. (v'D a~ fonnae + a) = iuter patet \iDb\q, reductae q\ \jD esse ; unde \D~-b' et p-q erunt = \'D+.d. b-{-b', m Dcnique sit h-U A-f-6' non esse \l)~b positivi. =r l'orro puutitur Fitit

b' incet lam

eritque Porro

m integer. et proin fit

udcoque 1 certe

positivum

etiam

sequitur

ncgativuui.

r+(/+nid2b'+a, unde 24' B, et Porro r-utu' quare v^+^'+w' necessario fit = \B-U, erit positivus. sive erunt positivi.

sive

26'

= i-

+ ^f;/ b'r'=-\D,

1, erit i'<^D.

Etquoniam

r+'w Hinc et

1 a' = y'D-{-b'jf.a' +' -\iD b')=q,

qnoninm

') Ubi signa ambigua uut, supenorn semper valent quaodu a est posiuvus, inferium quatuiu a'
negativus.

DE

FOSMI8

SECCNOI

O6ADOS,

1..

adeoqwe positivtis, erit forma redncto. Kodem

et \D'c yD-fc

'

iacebit

ittter

\JD

+ V et

\/D

b'.

Quociea

ia,U^)

modo
situs, aitus,

demonstratur tc = 'a=*-*m

si formai torrunatt

fit

'e

a,

'b~b

mod.V,

et

inter

\'D

('a/b.'c) !'rr,'G,`c,

fore fore

l'el reductani. uctam, nliaque = lrnec

Manifesta nUllCS 0 auau-

teni forma ter ''a, 'b, 'c Jf. ultima

haec

foraine

a.b.c

a parte j)raedita (. h.

prima esse non

est contigua, poterit. detenmntnw vero ettiu

rodnctn

prae parte

hac proprietate Format reduetae

14),

m.

contigua

reducta

< 11, 3. 1 :<

a parte

prima

! 22. 9. 5

7; Si formne tvductap a.b.c c l'c.'b,'al a.b.~C:, ab ultima siniiliterque obvia sunt parte trs i c.b.a a prima contigua

reductae contigua parte erit

{a,b,c\ crit

a parte

ultima parte

contigua (c,

est rcducta b',u'

la\b',d

a prima est forma parte.

forma

et si reductae (c.b,a) reducta

contigua ab ultima

>A.V; Porro et etiani

reductae formae primae, tertiae

{','b,'c). tertia ta parte 'a) secundne prima; tam

ia',b',c') contiguae, formae sive

rednetae prima

erunt, secundae,

secunda secuudaque

ut explicatioiie

c\ b'. a' non egeant.

c, b. a),

(- 'c. 'b.

Haec

IS'5. Multitudo finila, forums ipsae reductas vero omnium duplici formarum modo D roductarum inveniri per possunt. {a,b.c, ita determinantis dati D semper est

determinantis

indefinite Designemus ut omnes valores ipsorum numeri qiiadraticum expr.

omtes a,b,c c

determinare

oportcat. prima. quam Accipiaiitnr 2\/D, quorum valoribus pro singulis hoc pro omnes (tum positive, D. \/D(mod.i in tum n-

Methodm gative; minores a, et ponntur \'7>q: = et Methodm \'Z>. alter bere pro b

residuum positivis

et pro singulis inter ipsorum +a \/U . extra

aequalis rcntibus,

omnibus c vero Si quac

valoribus modo sunt. b omnes

deterniinatis quibus

ponutur \D-b

formae

oriuntur.

\l)~b

situs

est.

reiiciendae pro

secunda.

Accipiantur bh inter

numeri quibus

positivi fieri potest iaccant.

minores modis

quam in bi-

singulis

b resolvatur signo

D omnibus \jD-+-b est, tum et

nos factores. =, binas

qui neglecto alter =e. formas, quia

y'D-6

ponaturque prae-

Manifestum faotor

singulas .a.

uterque

resolutiones in factures tum c poni dbet.

dctkbminantes

psmvr

ns-qitahra'm.

167

Ex.

Hit

/>= l'iule

79

euntque

valores formae

ipsius

a viginti

dito

-f- 1. 2. 3, 3, 6. 7. 9.

10, 3, 1 4, 1 5. :, S. \h), 0.7. 5). 'J0.

inveniiuitur

undeviginti (3, 7. 10}, (7,3, to)..)), [\i. 2, :>).. exteromm

trigiuta

{2,7.-18;. '0,5.-9).

(3, S. 5), 7,4.;,

5, S. 3} 5. -0\ :|. a, ,'ia.

U. 7. 1> 9.4,-7. S.' J

7. 3).

10. 3. 7), 15.

{13, 7.-2),

1. 0). ',15,

totidemque puta dune '1, reiieieuclue omnes

aliae s. sex

quae 15*

flmit

ex his.

si termiuoruin ita ut
omues

signa
octo sint.

eommutantur.
Set! ex his

-2, 7, 15) etc.,

( I, 1. +0'. ; reduetas arnplectuntur.

ordinc

M. 3, +5', J)er

; 15. 2, +5 methodmn secundam

reliquae eaedem

triginta formae

prodeunt {7.3,^10..

scqucuti

(10.3.4:7.

7.4,
(3,7,4:10),

+9),

(.
5,

4.

+7.

0,

5.

+ >
r

:+1'

9.5.4:0;.

7 7r.1 ~) _O'. ;f(2,7,4:15). 10.7.4.3;. (15.7,

(5.

'+3 7-1.' 4:2;, (1.

15,

:+, 7, 7 +0. -f-u 4,7,+5. s, 415). :j. S. 45;.

8. +1).

S. 4:!),

1S0.
Sit forma
ipsi F"

/' forma F';

ab

reducta huic

determinantis ab ultilna
etc. Tum

D, parte
patet,

ipsique coutigua
omnes

ab

ultima

parte F";
F'.

reducta
continua

iterum
parte

reducta
formas

continua reducta F'"

F'" eu-

ultiirm

F".

esse

prorsus

detenninatas multitudo
est, posse. omnes

et tum omnium formas

F'"

inter

se tum

formae

proprie

aequivalentes. dati
F" etc.

Quoniam
uita. sas

vero

formaram

reductarum

deterniiuantis
F, F',

est fidi F' ver1.

maiiife.stum esse non

in progressione
et F'"+" esse

infiuita
identicas.

Ponanms eidem
modo

ermitque

pm+u-i
ticne; erunt. hinc

retiuctae
uodem in

formae
F'8

reductae
et F, F', F" F"

a parte
etc. etc., si

prima
tandemque modo

coiitiguoe.
F satis et longe

adeoque
F"

idcn-

identicac

Quare

progressione

contimiatur.

uecessurio identicam citur.

'}

tandem cum F,

forma sive

F recurret; prima omnes F', F"F"~l F""1

qui ncglevto

et

si supponimus a forma fore.

y'+i

F"

es.se facile

primam

F diversas: Complexum
ctv;i

omnes
l'ro b-

formas
in

F. F'. F"
duos factures,

diversas
signo intir

]ierspiharum forruilvi m-

iu>ant.

quit! juare hic valor est pmetcKundtw, ex eademi|ue rationc vnlores 2 et u.

168 maruin
format que tota

tiiS vwahimns
produeitur, iiifinita F,

(HttS F.
F, eonstituta

SKCINDI QKADKH. Si igitur progressio

iterum ex lit*

permlum
caedcm F'. F"

foi-mue
forniac etc.

ultirft ultimani
prodibunt.

periucli

F',

jy" erit

etc.

progressio-

periodo

formai

inh'ni-

tii'-s repotitu.
l'rogressio /' reduetani 'F, F, quae F', F" ipsi etc, a parte etiam retro ]>riina est continuari coiitigua; potest. lntif prnepouendo iterum reiluctam formne "7'

quac

ipsi a prima infinita

parte

contigun

etc.

Hoc

modo

habebitur

progressio

formarmn

utriiiujue

.M
perspicieturque facile, 'F

,rr;,
identicam fore

x, x, p.. ~,rr,
cuni

F" forniae

"F

cutn

F"

etc.

adcoque

progressicjjiem
cojistitutau. .Si

etiunl

a lnevn

parte

e periodo

F.

inimitis

repetita.

esse

forais

F,

F',

F"

etc.

'F,

"F

etc.

tribuuntur

indices

t),

1,2 etc.

1,

2 etc.

generaliterque

fonnae

F'"

index

m,

fonnae prout

"'F

index

m, indices

patet. antgrui Jmec:

l'ost

seriei identieas fore quasamque formas sint rel imwtgrui secundum niodttlum n Ex.
3. S. .V.

tel di cernas,

ijmmnn =79.
10;.

l'eriodus
' ft. 7.

format1
G].

(3. s, 5,.

cuius

detcrniinaiis
(7.8.

invenitur
'10,7.3.

(0.5,-9,

(9.-1,7).

iiltituaiu

iterum

prodit

(3. S.

5).

Hic

itaque

m = .

IS7.
Etre ` 1' Si quasdaiu fonnae oliservationes / F', F" etc.:

gnrales
'F, "F,

cirai
'"F

lias periodos.
etc. ita exhibentur:

a,

h,

ur

,,

ii.O.

etc.;

b,ut,

a,

b,

u.

a,

b,

CI

oiiincs

u,u',u",u"

etc.

'a,

"a,

"a

etc.

eadem

signa

habebunt

art.

1SI.1

oinucs

vero

l>" etc.

'b, "h etc.

eruut

positivi.

*2;
periodus cuiitsvis il fonnae

Hiuc fornmc / F, sint. ex si

uianifestum F hac m est constat) periodo \mv

est, semper

numeriun esse

n jjarem. idem si m

(multitadinem

foriimruiu

ex

quilms

Eteuim
signum est impar. habebit

termiuns
uti Quare

priinus
terminus quum F"

fonnae
primas et /'

niunifesto opposittim erit par.

idonticae

necessario

DCTERJflKAXTK

FOSlTiVI

NON-^DRAT,

160

3} ex art. ISI,

Algoritlimus, C est hic:

per

qncm

numeri

b',

6",

V"

etc..

a",

a etc.

iuvcniuutur,

b (iiiod. (mod.ti'j (1)

1 iuter el' 11l limites mutes V sjD et et V yD + +a a; j vlD'T-a\/D+' etc.

a" = i' 1-1' -0 "' = = ^ ~A" a a" ' P-r^

11' = ~b'i.mo.n\ "1} ,mo( ,ll! b" == ~b"(moila'

ubi

in

coluiimu sunt

secunda positivi possunt,

signa

superiora

vel infcriora

sunt

accipienda. tertia D est

prout etiam mimerus

, d, a" etc. sequentes niaguus

vel negntivi. quae

I^oco formularum evadunt

in coluunm quando

adhiberi

commodiores

c' a a <

`~' ;G Kbb,a `G'J -=-J- 6_~ -a. a &ri+< 1 etc.

'f.

u 1 a'ri Il '= 6-^i7/' b'")+a"

(1 =

J, dem F. F'

lornia

quaecunque habet ut F. eaedem in qua

F"\ Scilicet

iu {leriodo periodus

formae illa

F erit

contenta, FIII, F'"+1

proprie .F""1,

cau-

periodum F' F.

formae

eodemque respectu

ordine initii

occurrunt,

ut in periodo

fornme

et quae

ab hac

tantuinmodo

et finis discrepat. determinantis F. D iu ipenainvestiSi haee in ipsa formai deberet ex-

5)

Hinc

patet, posse.

ouines Accipiatur

formas

reductas harum

eiusdem fonnarum qnnin

dos distribui i-turque onmes non

aliqua F"FU~\

ad libitum per P.

ipsius formas

periodus, reductas G

F, F'.

desigiiemus amplectitur. P iu P et

determinantis periodus alioquin

D Q. enim Si P et

nondum 'm\ etiam

sit aliqua Q nullam esse

contenta

huiusquc posse;

patet G

((inimunein priodique luuii'iunt, nuque

habcre omnino

contenta reductas

coinciderent.

Q ownes

formas

nondum

aliqua ex dcficientibus cum P neque cum Q usqneduin-

periodum
formant communcm

tertiam, habebit.

11, suppeditabit quae Hoc modo continunrc Ita e.g. omnes for-.

possumus. mae reductae

om ncs formae

reductae periodos

sint

exhaustae.

determinantis

H in sex

distribuuntur:
22

170 y
I. (l.g,

1>R'"FOftttlg 8CtN>i GRADES. n

), (15,7,1),

-1
(2,T, 15}, (-15, 'M}.'

II. III.

(1.3,15), (3,8, 5),

(15,7,-2), (5,7,6), (6,5,

2, 9),

7,

15), (9,4,7),

(15,8.-1). (7,3,-10), (10,7.3).

IV. (-3,8,5), V. (5, 8, 3),

VI. (-5,8,3),

(5.7.-6), (-6,5,9), (9,4,-7), (-7,3,10), (10,7,-3). (-3. 7, 10), (10, 3, 7), (7, 4, 9), (9, 5, 6), '-6,7,5).
(3,7,-10), (10.3,7), (7,4,-9), (-9,5,0), (6,7,-5).

sed ordine formas socias, quae ex iisdem terminis constant, inverso positis, ut (a, b, a1) Tum facile perspicitur ex art. 184, 7, ( a', b, a). si periodus formae reductae F sit F, F', F" formae F socia Fn~\ formisF"F". F' resp. sociae sint formae que F-\ /: fore periodum formae adeoque ex totidem formis conf. stare. ut periodum formae F. Periodos formarum sociarum vocabimus periodos 6) socias. Ita in exemplo nostro sociae sunt periodi III et Vf; I\' et Y.

Vocemus

ut forma f ipsa in periodo sociae suae F occur7) Sed fieri etiam potest, rat, uti in ex. nostro in periodo I et II, adeoque periodus formae F cum periodo formae sive ut periodus formae F sibi ipsi sit soda. Quoties hoc eveconveniat, nit, in hac periodo duae formae ancipites invenientur. Ponamus enim periodum formae F constare e 2 formis sive F et Fn esse identicas; l porro sit 2m+ index formae f in periodo formae F*), sive F*m+l et F sociae. Tum patet etiam P-+. F' et F*m Sit F'"= fore socias nec non F" et F2"1"1 etc. adeoque etiam F"' et Fm`i"t = (-<+'. (a"`, bm, -<+<), 6'"+', an~'t`a1, Tum erit ex defin. formarum = 0 (mod.a+1); sociarum vero erit bm = bm+t 1 26m+l = o 'mod. '"+'), sive forma Fm+l anceps. Eodem modo erunt sociae; hinc F2m+ et F2""1; jF*'+3 et F*8 etc. tanet Fw+"+1, probatur. formae quamm Quia vero Ita 15), erit anceps, uti per shnile ratioposterior mod. 2 i-f-l 1 et t + w+l 1 secundum et F'+"+' identicae non erunt (art. 18G, ubi m in 1 sunt (2.7,15). formae ancipites '1, S, 15>,

bm-bm+l atque hinc F*m+i demque cinium etF2n

F"'+" facile

suntincongrui, idem denotat (2,7,-15),

Fm+1

quod hic 2n).). in II vero (1,8,

*) Index hic necessario (vUL supra, ). 1.

erit impar,

quia manifeste

termini

primi

formarum

signa

opposita

hahent

DKTERONANTES

POSmVl

NONQUAtHATl.

171

est.

8) Vice versa, (juaemsperiodm, Facile enim perspicitttr, si Fm

ciam (quae etiam est reducta) simul et Fm socias. Tum vero tota periodus non posse, ut unica tantum forma

in qua forma anceps occurrit, sibi ipsi socia sit forma reducta anceps formam ipsi soipsi a parte prima coutiguam esse, i. e. F" patet. fieri

sibi ipsi socia erit. Ilinc anceps in priode aliqua contenta sit.

9) Sed etiam phrres qtsam duae in eadem periodo esse nequeunt. Ponamus enim in periodo formae F, ex 2 m formis constante, tres formas ancipites dari ad indices X, | v respective F F1*, F, ita ut pertinentes, p, v sint numeri inaequales inter limites J*-1 0 et 2 sociae; similiterque tione F et F*P~l JF2v-' congrui limites nequeunt. 188. Quum oritur, annon omnes formae etiam formae ex eadem periodo proprie sint aequivalentes. quaestio e periodis diversis proprie aequivalentes esse possint. hoc esse impossifdle, forquaedam de transformatione de formarum transformationibus evitemus, sequenti identicae, 1 (incl.) siti. Tum formae Fl~' et Fl+i etc. tandemquc F et F*x" nec non F et F*1; 2v t 2X 1, et Fx erunt raEx eadem

sociae erunt,

erunt, 0 et 2

indicesque et proin etiam 1 tres

2/* 1,

Fs^ quare Fn~\ secundum modulum 2

Q. E. A. quia manifesto inter X^fjt^v(mod.). numeri diversi secundum modulum n congrui iacere

Sed antequam ostendamus, marum reductarum sunt exponenda. Quoniam erit: in sequentibus

LXX-lMXYNYY per substitutionem in formam transX = a*4-y, F=y^-f-^ lxx-{-%ma:y-nyy formatur in [l, m, n) per substitusimpliciter dicemus, (L, M, N) transformari tionem indeterminatas formarum a, d, y, . Hoc modo opus non erit, singulade quibus agitur, per signa propria denotare Palam vero est, minatam primam a secundo in quavis forma probe distingui debere. rum, Proposita sit forma reducta (a, b, a1) modo ut in art. 186 progressio formarum f> /> et quidem sit
22*

ut prolixitatem fieri potest quantum abhinc semper utemur. Si forma aliqua

persaepe agendum scribendi compendio

indeter-

dterminants reductarum

D. utrimque

Formetur infinita,

simili "f>'f>

172 '=(-0-, = ['a. Ponatur ~_=~ .h Il l'uni patet, b .= I!

DE FOBMIS SECI'SIH U, a), 'b. y = (a1, = (",

6lDl!8. & ~~a"'j V etc. etc.

-4 ,If
"

la la

etc. etc. formentur

=='/<,

~h't'r~

si ut in art. 177) numeri algorithimuu sequentem tf o' = 1

a', a", '" etc.

tf', d", tf" etc. etc.

secuntlum '

_= o

= 1 ==6' y'"=<y'

S = '5:' ~=A'~ 1 t

== ~'6'

a",
a""='" V

!r==/<6'
6"=/<6'"6" V V V

r."

li 6"=/'

etc. transformatuni iri in per substitutionem a', d', y', <?

(J

1i.

". d". f"

etc.

y", f
y' S"

a'

d1".

omuesque

lias transformationes 'f in transeat in

fore per

proprias. substitutionem A, 1 iu 1, 0. per propriam Ex subst. simili pr. u. 1, 1, la (art. 15by in ratione f transibit 7*. 1,-1,0 etc. Hiuc 'd, "d. '"d ', "a, '"a etc.

Quum transibit

"f per subst. per art. 159 eodem etc. etc. formentur ' = h

per subst. prop. 1, 0; propr. 'A, 1, modo ut art. secundum

177 colligitur.

si numeri sequentem 'y "y '"y ""y = = = 1 'A 'y r 7/ "y

algorithmum 'g = 1 'a = "a "'a

etc. `1.

l = " = 'y "y mi "" =

0 'y

"a -= 'A 'a"'a = "A "a

1 'a "a

"d = '"d ""d

= "y "'y

"" = mh '"a

= "'A '"y

transformatuni

iri

wtebmwantk

POsrvrNow.(jrADKATr.

173

rn ~It in |ier

substitutiotiem

',
".

'e, 'y,
"6, "y. '"

'c
c "o b

7
7 '". "'ti. etc.

'"y,

onmesque

lias

tninsformatioiies

fore t g quam y habent o,

proprias. = o, c5 = i hi numeri cnndem relationem a'. &, y', c' ad

a". 6". y", c" ad etc.: 'a, '(>. 'y. 'i ad etc. Sdlicet per substitutioncm a. 6, y. forma f traiisibit in Tum vero progiessiones infinitao '. a". '" etc.. 'a. ", "'a etc.. per intercalationem termini a. coneinne ita ut imam eontinironi iungeutur infiniutrimque tam coustituere secundum eaudcm (.-oncipi possint legem ubique progrcdientem '". ". ', a. a', a", a' Lex progressionis haec est "a-i-'a ^t "a, "a+a -=7* 'a, 'a+a'= ha, a dextra a + a"= AV. idem '-fa'" designare =/"" etc.

Si ponitur a = Imbebuut ad formam

sive generaliter nimus.

(si iudicem a laeva)

negativum

scriptum

suppo-

ac positivum

a' Simili modo progressio .(>.

6'

I + a"+l = 6, l', d"

~'+r ==

/<a'" continua
A'"+' 6"'

crit.

cuios

lex

et

proprie 'a, 'd =

cum a,'

praecedente = a' etc.

identica, Lex

omnibus

terminis continuae

uno

loco

promotis.

progressionis

"y. 'y. y. y', y"

prit haec y' l_|_yl

et lex huius .. '. 6, S, " erit

+ t

/fl

S,u-r

"+,

ana.t

1d'x.t

~m

insuperque Ex.

generaliter Sit forma

ov" =

y'"+'. haec

proposita

(3. 8. 5).

quae

transformabitur

174
in formam (10, (3, "m/ m/
7

SB
1, 8, -5) 7, 5, -9) 6) 3)

FOBnS SECUNBI GRABC8.

per substitutfcraein + 805, 1 52, + +27, -8, 3, +2, +1, 0, 1, -2, &. +3, +1. -3, *t 7. 1. 0, +1 1 43, + 8 3 +2 +1 1 -0 1 i 27 8

152,4-45, 45, +17, 11, 6, +5, +1,

(-5, (6,

+ 17, -8) 11, 6.

(-9,4,7) (7.3.-10) (-10,7. (3,8,-5) (-5,7,6) (6, f" 5, -9)

+ 5. + 1, 0, -1, I. 2,

3 3 -7 +10

(-9.4.7)
(7,3,-10)

+ 3,
+ 5, 7, 6) etc. 8, 45,

+5,
8, 45. +143,

+10,
+17, 27, 152,

+17
-27 -152 +483

(-10,7,3) (3,8,-5) /(_ 5,

189. sequentia sunt annotanda: omnes b,b',b" etc. 1} Omnes a, a, a' etc., 'a, "a etc. eadem signa habebunt; in progressione 'b, "b etc. erunt positivi; .h, 'A, h, h', h" signa alternabunt, scilicet si omnes a, a' etc. sunt positivi, hm vel mh erit positivus quando m est algorithmum par, negativus quando m impar; m pari erit negativus, pro impari 2} Si a est positivus neg..
(*"= AV neg. et >a"

Circa

hune

si vero a, a' etc. positivus. K negativus,

a" si A"= 1);

sunt

negativi,

hm vel mh pro

adeoque
(vel =

K positivus
""= A'V-a"

etc.,

erit a"=
pos. et >'"

a" a"m h""a' a"1 et A"V" quia AV pos., neg.); pos. >a"" (quia Hinc facile concluditur, o', an, am etc. in infiniturn crescere progressionem signa positiva semper duo negativa excipere ita ut am habeat signum +,

pos.)

etc.

duoque inetc.,

Si a est negativus, prout m = 0, l, 2, 3(mod.4). venitur a" neg., et'" pos. et vel a"" > vel = a"; pos. ,

+, per simile ratiocinium

a'

>'

neg.

>a""

ETRMmANTBSP08rnvrNON.QUADKATI. ita ut progressio , +, prout ', a", a" etc. continuo m~Q, 1, 2, 3(mod.4). erescat, signumque termini am sit -f,

17g

3) Hoc modo invenitur, Y, y', y" etc.; a', a, 'a, "a etc.; quentes cum Mis identicas: et prout m = 0, t ipsius ipsius ipsius ipsius valentibus fJ,

omnes quatuor progressiones infinitas etc. a\a",a'" crescere, y, 'y, "l etc. continuo adeoque etiam setf, g" etc.; signum (_; + + +; +; ipsius ipsius ipsius ipsius 6m, + -f. + -j+ + -+ a negativus. positi%, , g" etc.; g, '6, "d etc.; 'oV'tfetc;

2. 3 (mod. 4) a' + + + +

yw. et, 'Y + +

, -fm6, m, -f +

qp

superioribus quando a est positivus, Teneatur imprimis haec proprietas: Designante vum, am et y'" habebunt eadem signa quando

inferioribus m indicem

quando

quemcunque

g'" et w; contra negativus, similiterque dem signa quando a negativus, opposita quando 4; potest, In signis art. 27 magnitudo

a positivus opposita quando a ma et '"y, vcl '"g et m habebunt eaa positivus. am etc. concinne ita exhiberi

ipsorum

ponendo h"=k", q:r=retc. h=k, sint numeri

61"

+ k'=k\ ita ut omnes

+'h='k,

"^="ytetc.

k\ k" etc. A1,'k etc.

= + k" k"

positivi
= + [k", F. k"" .IT

[k",

F-']

Y'"

[k', k", k"1 k, "k

A"']; "-*] m~lk';

ln = m = S =

lk', k". k"1.k1" [k, 'k. "k. + :>

debent. omittiimis.

ma

m~*k) --1*;

my =
signa las,

ik,"k
modo

vero ad praecepta quorum absolvi

tradita propter

determiuari tacilitatem

Secundum calculus

has formuscmper ex-

dmons tmtionent poterit.

peditissime

176

DE

FOHMtS

SECl'KD!

6HADUS

19U,
Lemma. JJes/itatttibtts m, p, tri, tt, v,

ri

numros

me

tif trium posteriorum mri difteret et ;>//

fi//

mtlltts =

sit 4^1,

= 0

dieu, si

integros quuscunqtte, iuceat intcr limites et

ita

tu-

exclu? } r

sive, utijue .lit Veut. limite minus

mri

Munifesto

v fore maiorem quam u et ri. inter vmri et ub utroqui? un ri iatebit vh/w', ndcoquc ulter ab altero. i. e. erit v/n' 'ttnri quant limes > '/nm\
v* certe

dewominat&rem

fin ri 'imri
sequitur.

sive
non

vy>riipn
^=0 U

vw) et
alioquiu ejiiin

>H'/t'
foret

*).
'*=" m

Hinc
contra

qiuminm

hyp. fore

ieque *>' et

jtri >.

W= 0 6x simili Q. E. D. itaque est,

milluiu

ratione'

sed ^= 1

uterque . e. si fuerit

ad miniinum

=!.

l'erspicuum
in intcr ter i'ractiones ipsas iacere

v non posse
iuiueruiu fractiones

esse
iutegrinu istae

inriiim'-
Qiiare ctiiun nequeunt.

+
cjfra

iucere signa opposita

posse. habere

nequit.

. e.

101. Thkorkma. n, ?i, y, c transit

iuter

Si et

determinanth a,b, ri) forma reduetu D /; substitutionem in rduction iacebit, A, B, A') eiusdem determinantis primo. 'siquidem y neque c quaudo neuter horum neque
0, i. e. si uterque limes est finic

tus

ccejito .mpio super iori

limitum

habet

siynum s/no alter idem, inter limes neuter

ij/sius ulter r ] et signum 'f

sire ctaritis, aut quundo aut uterque idem habet, n oppvsitnm est -^=o iuferiori quundo neuter liulwt idem ut u; secundo siyno superiori njuidem neque m neque tf -= 0 accepta quundo xiyno ipsius ri Deui. cel oppositum aeqiuitiones uan-j+ Inde dcdtu'itui' l~ __z' y t e
*) Manifotum limites est, alios casus locum liubvi-e imul

habet,

inferiori

quando

neuter

habet idem ut ri

Ilnbentur

2bay 2

'yy tO'c

= .'l u'cc

I -1' 2

a /t ll
non possc, quum ex art. jiracc. proiitcr S y i '

bini ncquv signa <)|)|msitu

lmlivre,

neque

= "c puisint.

K'mtMiNMKS

PO8TIVI

NON-QOJtAT.

177

~If.h =
.n. .1)' J

b ~_~+"~+<' _ -g.

si y, S, a, d resp. tribui = 0.

c sed dubium hoc sequenti hic modo

Aequatio matiet.

3. }. 5. 6 reiiciendn quae signa quantitatibus

erit,

radiealibus

debeant;

deeidemuss. Statim patet j y et ; modo et in '. signum et A] necessario habcat signo fiorent inter inter signa ipsius et superiora a accipi vero debere, quoiiiam A et quaudo accepto A' signa

neque neque signo inferiori 1 Gndemliabciit, lrabent, s~ irtter -* inter ,.ly~ strata. Kodem bere, quando

oppositum; Quia

quantitates ~D-f-`\l'D-) lxars prima pars prirra in ':>] et

ncgativae.

1. ~,r'D ^adet v^

t;lttare Quare

in hocce ltocee c:asu ~D-`$~j adeoque in caxu )/{D '-) tlteorematis theorematis pro rctsu casu lmiori priori est e~t demondemoan tr0] necessario iuferiora

perxpicitur

signa

accipi

de-

superiori ~v j_ secunda

idem babcant ut a' sive a, quia accepto neque 1 neque j sigitum firent quantitates t'nde n~ necessario positivae. protinus sequitur. r,ro hocce casu iacere inter Demonstrata est itaque etiam pars 1 et --. theorejiiatis pro casu posteriori. Quodsi in acque facile ostendi posset,

et [J] sipia inferiora accipi debere, quando neutra quantitatum | sjgnum idem ha beat ut a, et in [5" et L0j superiora, quando signeque T- nequ uum oppositum liabeat: hinc simili modo sequeretur, ~b iacere pro illo casu rrter et hoc inter i et aivc pars atiam etiam lrara prima j. - pro hoc vt~~`+L rtter lorinxa theorematis theorematis 1 crt , sive iuter r et secunda pro casu posteriori, forent. pro casu priori demonstratae Sed quum illud difficile sine quibusdam quidem non sit, attamcu fieri nequeat. ambaj<ibus iiK'tliocluni sequentem prapicrimus. - et , 6, y, 0, eadem signa habebunt ut neutra (iuando liarum quantitatum itaque idem habet ut a signum sive , adeoque ut cadit: ~+4 inter ][neutra quantitatum y signum idem ut a habebit, cadetquo inter aa'=JO bh) -y;+ = propter (iuare aequo tf =0, pro eo casu ubi neque pars prima theor. etiam - et -j-. pro casu secundo est demonstrata conditio ut nam c =0. iam in neque y neque Quando uullus numerorum theor. ipso est adiecta,. Simili modo, quando uullus uumerorum
2:*

, J, y, c

0,

178 et v neque 7 6 inter neque et

-V -FfHtMB' -j- signum signo iacet etiam -'

SEGCNDI OKADB8.

habebit, neque

=z cadet que -Jj, *~V~ o = o pars sccuuda theor. Nihil

a vl a oppositum habet, adeoqne ipsius et a non signum signe ipsius oppositum et In eo igitur casu ubi "-'que y inter est demonstrata. ctiam pro casu secundo theor. etiam

itaque pro casu enim,

superesset locum primo habere

quam

ut demonstretur, numeromm

partem

primam =0,

pro casu secundam

secundo

si altertiter y aut

a, "6 sit

et partem impossibiles.

si aut

8 0.

At omnes Ai casus sunt

esse neque i); prima theor., non y neque habere signum idem ut a atque esse Tuiu ex aequ. a dy = + 1 1) a = 0. lit ti Hinc ex 1 A ', A et ', adeoque etiatn + 1, y + 1 quare et A' signa opposita unde fit \/(D "- >Z>>i. habent, Hinc patet in 4 necessario manifesto sigsignum inferius accipi debere, quia accepto snperiori j ex num idei obtineret ut . Fit itaque -r^> *- > 1 i'propter u<C\jD-b Supponamus pro parte def. foratae in reductae), Q.E.A, quum d = + l, fit a = + 1, habebunt, debere, et non = +1. =0. Hincex \I{D -{-'-) superiori eadem =0; a signa superins signo ^=0. 2) Sit [2] A'= ~^>^D^>b. signum ratioue | non dy ut an habere = 6=o. a'. Hinc idem te. sig+ .I lit

Tumexaequ. quare patet Pro num obtineret parte signo

8 -^7 = + et a et A signa eadem 3 signum ut a. secundo, ipsius c = +l. D -f- "-$inferius Fit itaque si supponimus a' oppositum Hincex > \'D >> inferiori. Q.E.., y-=+l

unde fit quia > 1 a

accipi

accepto Q. E. A.

-]> neque atque V

neque

1; y = 0: quare a

ex aequ. et A'

<x + 1. unde fit cturrr, igitur esset Hinc quia

A = a, Quocirca

eadem erit

habebunt.

in ^6" signum signum oppositum i et ( non

accepto

'r lit quare Quare

obtineret quia

i>>j, 0, ex 0 \j(D

necipienFit ipsius '. 2 si Tandem

6 = +l, in 5

y = + l. in omni

adeoque

l;^>~? stratum.

a-)^>\D^>l>, ^>1 Q-E. A.

siguum

.superius

ex ;2] .i'=. Hinc uccipieudum. est denion-

theorema

sua extensionc

f erit fractio jjruec.

Quum <-x; iacere

(Mrentia inter poterit,

inter et 8 =--~ autem cuius

! et

sit l

K: dilferentia Tf vel inter illam non sit maior ^.V J".

inter

a et

et

nulln

vel

quantitatem quam aut

denoiuinator

lemma

Kodeiu modo differentia

quantitatis

h fractione

vel hac

RKl'haJMlNANl'KS 1*OSITIV1*VOS-QL'ADIfATI.
erit minor

79 hnrnm fraetionum

quam fructio

et inter cuus

illam

quantitatem non

et mmtrem quam

iacere

potest

denominator

sit mnior

a et

6*.

l>2. Ex applicatione v etc. uum tribui quam facile theor. praec. ad algorithmum et |; nullmu art. 168 sequitur. inter liornm \jD et quantitatem

iacere per L designabimus, inter enim ex art, 189,3 fin. deducitur.

xigno ipsius

a." et f^ inter lintum hnbere sigsignuin positivum

oppositum "Ct^

quare

quantitati

radicali

et et "ine itaque tVactio"ei inter inter ? otc:L ab eadem parte incebnnt, "L *" etc. a parte omnesque -m -;. -,7.,v etc. ipsi altra. Quoniam vero 7'<y' extra et />, siniilique ratione -J iacebit extra L et extra L et X.'nde manifestum est, lias quantitates T.,r, etc. iacere sequenti online: 7' I)ifferentia <,~>i, iractiones l"' T quantitate autem inter ratione * t-'ontimio data .' 1"" et L
fi! ^H! ?T a"

sive

t" erit minor

quam et

f^1

7' inter etc. occedunt, et "I i. c

differentia <rk L

similique

differentia

inter

L erit

Quamobrem et quoniam quavis hinc

etc. coutinuopropius in infinitnrn erescunt, fieri potest. ,

ad limitera differentia

fractionuni

a limite

minor 189 nulla

Ex art. per quam ratiocinia per L'

quantitatum omnino iacere "f et ""if IJ

etc. similia

signum

idem illas

habebit et liane

ut a;

praecedentibus designabimus,

sequitur, ordine: 'Y '"Y

~V'*

sequenti

'?

Difterentia minor dent. quam

autem

inter

minor

erit

quam

Quare etc. etc. fractiones -][ r} data minor fieri poterit. t differentia quavis quantitate In ex. art. fo ISS fit

inter differentia .[ et continuo propius ad L' nece-

h 7/ = h i'j.

*r. A WV. Hi-, etc. 0,1776:8S, fractionesque Est vero m V tt-. JIH- etc.

= 0,296064S Est autem

et fractiones H = 0,2900062

appropinquantes Ibidem 4, fit

approximantes = 0,1776397.

f. |,

23*

180

FOBMIS

SECI'JDI

BADIS.

i9. Theobema. tnua periodo Sit trnnseatque periodus rum eel posito tenninu ncgativum atque -j21 = fore a" /= illa formae contenta [a,b, iu f hanc Sifamae erit, a), per F = A,B, A'), deterininans propriam utrimque in ipsas ematur, "a, = & y"1, manifeste '" 3(. $3. S, harum 5). fornmrum modo a, 21 ? ', a" fore ctiani crit ut formarum Tuni dico, reductaart. ss: D, si reductae f, P proprie quivalentes mut: altra in at-

substitutionem progressioque formae

quaerntur

infinito eodem 'a, vel (ubi

transformationum uequalem +33 a', designare fore et 55, potcst). termiuo =

alicui V", S, lu +6 = 3)

progressionis y"\ resp. casu +3) ={m, F

liocque aeqmilein indiccm ciun

alicui

utroque

idcntica

Dem.

I.

Habentur

quatuor

aequationes -1 ,i = il1 ."4;

atH a H*(t3>

26 hs>

SS '($>

V j a1 ni

SSB+2

6ie)--rt3D'I) a 86 = 1

(.onsideramus 1 ex [ f Si a

autem 3l =A; [A, illa 6+4'= + c'. Si = J5, tum 33 0, est = o, ex

primo fitexL4i _2] B,

casum. 33(S A) 6 + a'

ubi = 3)

aliquis 1, = [u,b, B cum hinc + 35 esse

numeronun adeoque sive a) B ab identica propter resp. ^r =0, = $ = h +

31 1.

53. 6 a

(S. = vel

X qpi. ^1)

o. Hinc unde esse. li = b',

'mod. parte erit. =

sequitur (Juoniam adeoque Inde a', ex

formam vero '2"

formae necessario = + +'2); S,

ultinm

contiguam Krgo fit I, +

reducta, 62)

3)=:+/ 1, sive

colligitur, b", 2 y',

3,

$8,

fit

ex[4;

SI

2) vero

I tum

ex tum + ' (prout Hinc

3 F

sunt

A'; fonnae

ex

;2 reueg.. sunt

/>

+ '6

sive b tum

i=2(mod.a' B erit +53, 0, fit b = ex iacebunt necessario +S, L4] 31

Quoniain inter b +3> == + 1 Quia \JD l, =

ductae: art. l!>5,

et et 1, 2) vero

\/JD 0. 0, 0, + tum

' formae t, 1 B y.

pos.

vel .F

a). atque

Quart* +l, 6 =

identicae 3 + aS3 +

1. 1

a, ex

(resp.). = .1; inter ex L2_ \jV

Si 6=JS

sive

B(mod.a).

tum

iacent

OETERMINAITKS

l?SttIV

KON-Qt'DKI.

18

et

yD+a: i Si h erit,

erit

neeessario

jK=&

et S8==(.

Quitt

casus

hic proembutu

non

diffcrt. SD = o, B sive et proin fit ex [4; Sd = /is eum ex rs. = A'\ ex ,2 Mmod.w). Hiiic forma JF formae u parte prima l forum 'f identica. Quare propter ^f- et li =. + i q: i +31, +33, + , + !D resp. esse -=/, t. l. o. g =

21

contigua crit

+ 21 A. 1 ' -='y. Superest

Unde colligitur

casus ubi nullus = u. numeroruin Hic per 21, SB, (S, (If 9k CC T^ l ,emulI1. m't. Lemma art. 190 quantltatcs idem l( '1 em sijuum 1 b e b IIIlt, orlllutnrque 111 lmbebunt. slg'nuIll oriunturque quantitates '1' g, '>\ oi inde duo casus, quum sigllum hoc vel cmn signo ipsorum a, ' convenirc vel ipsi esse possit. op))o.situni itnquc ])-6 habent ce quantitas b tut : (qualrl dexi3,~lla(quam desi^na-g, -j '1 idem signum h vbimus per L; inter bas fractiones sita erit fart. 191).), Demoustrabimus iam. ( fore nlicui fractionma *-, etc., 1 atquc aequalem senuenti, proxime B '( ~,nr+. nI t\ '1 i = scilicet fore In art. ostendimus, praec. quansi -g fuent -A-+-t. -s, eto. (quas brevitatis atgratia per [i), (2). (3) etc. dcnotnbimus; *( titates que L, hune ordhiem (I) observarc: (1), '3), [bl.L.lii [A), (2); prima harum est =0 (propter onnies idem sigiium haboit ut L (Itiantitatum a' = 0), reliquae Il II. Si 5i sivc sive u. . (.luolliarn Quoniara patet L), vero per liyp. byp. quum vero (pro (pro quibus scribcmus scribemus (aut habent: a qua teram alioquin et 9 SJ{ 'art. maioreiu bas quantitates ipsi ')) a clextra iaecre L iaceat inter ipsas ostcndi potest, M unde ipsi (1) et L, fractionis inter idcm si^uinn SD,91) l1n sigiiiiiii 9~) idem si ma vis ab cadem parte ipsi L adextra. aliarert* non posse.

etquidem, Tacile 9t iaceret cnim

alteram

a laeva.

;2; n dextra

inter

adeoque 190). qualu

denominatorem secundo denom. M videamus. eam sitam L 9 iaccre fractionis nulli

squeretur primo {2) iacere inter 9W esse denominatore fractionis (2) maiorcm denora. fractionis J{ esse

(1) et (2), adeoque Q. E. A. [2] (2), (3), (4; etc. est. '1) et .3), ipsi ipsi iaeet etc. L

Supponanms inde iaceat, sequatur, necessario

fractionum Tum

aequalem

esse, L

ut,

quid [&

manifestum

si fractio aut inter ){ certo inaequuli. uecessuriu Ponanius

50 ipsi

a laeva

esse aut inter

;3 et (5;, aut inter inaeqnalis, propius iacebit itaque fraetioiiesad L

et (7) etc. (quoniam que dero (t),

est irrationalis, quantitate ipsi inter L 6

adeoque data, a dextra et >)

(3;, (5) etc. quavis Si vero M inter

uece^2i inter

possunt).

aut inter

et (4;. aut

(4) et (G'j aut

Wl iacere

182 ;*) et ordine. ,11)*): Tum erit necessario t -f- 2) patetque

DK FOIWIS SECL'NUl OBADt'S. quantitates , Wl, .[m), (SW), lm + 1), i. \m-$-2), (*+*) L iacere seqttettti

(4-2).

si veroetiam enim 9? ipsi L adextrn; Iaccbit a dextra iaceret inter 9J et ?t, unde iaceret, ipsi '+i! !'i+l) y'1 > (5. si veto M ipsi M et '7*4-1) dW vero inter Q. JET. A; unde 6> y"'+l (art. 190), sive inter <m 4* 2) et (?-+-}). foret 35>y"l+, a laevn inceret et qui ;j-f-l' 91 fo + 1). :/ + 2N, inter SW et 9t. ~III ",+1 18
= == sive jB-,

foret

y'"+i!>2), 3J erit

Q. E. A.

Erit

itaque ratione

W=

(i+l\

Quia ad d'
mit

815D SBS = 1. l'nde

58 =

printus

ad 3) =
6'" 3) =

et ex simili consistere
m

facile
6'"

perspicitur
%) m, aut

aequationem
SB =

6'" primus non posse. nisi

quum forma f

fuerit

Iam

per .substitutiouem est !+' i'

o"1, & propriam habebuntur +a'"+l): aa'"a'"

a'"bJ"( ali"(6"' +

y'

in formam

transmutetur

quae

aequationes a'fnym
'' =

+ 2bamym
^a"'a"'+6'"7'")

=
af#" +am+l =

am
bm

[6]
[e] [7]

T + 2i()/"c"'

a'g'_g'Y' Hinc fit: ex aequ. 7 et 3), I|I"l+l = 6' A'. per

1 multiplicando subtrahendo

[g] aequationem facile per

Porro

2 per

a'"o'"

evolutionem E-b'"

aequationem &(' confirmatui* esse = (5a"t-2lY"')C336"1

2135 SB S et

4-6(356'"

4-S8'"ia'S)g"') S)'

+ &" 35 U'") (a 8( a'" sive quoniam vel -jtf" = $t " = 2) vel

4- i (S a'" 4- S y"1) a (S, f) "' = 8, B'" = 3),

J5 6' = Hinc 7^ := erit

5m 1 y"1) i 33 9? 4- 2 6 53 35 '3535) quia vero tum Sa'" li tum i"1, = 0. nulli inter sive \/D

qp (Sam-9Iym)^' et ^-0 + iacent.

mod. A'] 7i = b'" itaque modo

esse,

necessario Hoc
aequiilem

adeoque caiu

91 y'" Wl alicui

ex suppo.sitione, rvera

|=="I, quantitatum esse.

i. e. 3K = f; (2), (3). (4) etc. Quodsi vero ab

deduximus.

aequalein

ipsi

Xihil hic rvt'crt, ivoordo in (II) idem sil ut in (I), sive huic oppositus, n laevaiaceat sive a dextra.

i. e, sive (m) etinm in (I)

DETERMnrANTE* ese

POSIT1V1

NON-<|l'ADRA.

183

initio

Bupponiimts.

2R

(m),

31
/j v

"
= + li

^<

S =

y'
$.;

In utroque
Aj hinc tf\ 3) sive ^ = B =

vel manifeste erit vel St = am, g = f< casu fit ex 1 et 5] A + '" et ex ;9

r Db" aut ~5B (mod Hinc simili modo ut supra

conduditur
6"" ad c'^eritaut

b"\

et =

qunrequum
= J' -^cx'

nd >
et

priraus sit
proiu ex 17

et

X.

= 4. "+'.

Quamobrom

formae

F, autem

f"1

ideaticoe negotio
S = Q. ij. y'

crimt. probatur,
contra /).

Adiumento poui
59

aedebere
= 6'

qimtionis
+ ) = = 6'

21 3> g = ''_g'y'
-j# $ quando = g",

uullo
' + y

quarido
31 = a'

?(

= 6

111. praecedenti Iacebit ^*

Si signum

etc. quantiiatum -| tam similis est. ut praecipua inter | et '4 |. Fractio "'h sg, r.^ etc. J erit =

signoipsius tantum J alicui

a opposituni: demuustratio momenta suffleiat. addigitavisse fractioinim erit ;'jI i\, `:

aequahs

qua posita Demonstntnr tur inter

g*, autem

duas

supra deducituv,

nulli illarum fraetiormm (1) ita: esse supponiaequalis jSi^ Jtaies et iacere debebit. Mini- vero eodem modo ut necessario esse 6 qi III r,~ ~+~r -$H my. (+ = 'a, m "9 -C=*r. informai q: "'; cojiiunctis ut supra, unde cum atHjU. 1. 2. 3. 4 primimi mQuouiam vero f per

atquevel

3l = 'a,

6 = "7, '"a,

vel '"d, =

sulistitutionem

propriam

'a,

"'6,

transit:

liiuc eraetgunt

trs

aequationes,

ex quibus

atque hac. .1 fonune dium mcdio forma situa, itaque est

"'a'"c "'ti"'y = 1 deducitur F termiuo primo formae huius congruum reducta, adeoque medios (I) deivata secundum utriusque aequnles

eodem modo y nequalenics.se. modulum tenninus .1,

tenninum

illiusque sequitur, inter lj esse \/D

terminuni quia et

utraque \1) + A Veritas

mdius vero

hos tenninos asscrtionis Suppouendo

esse:

hinc

deducitur illam

auti'in

hic est ex suppositione = simili prorsus m-e

= | faisant.

modo et per easdem

aeqiiatio-

184 ns deitionstratttr,
aequationum

DBPBM1S SECtTOM OBADt'* esse etiam

2135

* = ^r,
$S=1,

qiiod
"'am

erat
'"('"y

secitmlnm
= i

(II}.
deducitur

ine
esse

vero
vel

adhunento

21 = ma vel
$ '".

"g.

(S .= '"y

= '"3

""6,

'"y.

35

-=

'"<$

formasqtte

F,

identicns.

Q. E. D.

194.
Qutini formae quns supra sodas voeavinins art. 1 87, V .seniper sint impro-

prie leutes
forniac G in

aequivalcntos
siut

(art. 1 59'
formnc(]uc

perspicuum
J'1 sociu

est,
forma

si formae
G, foi'inas

recuctae
f, G

F,
proprie

improprk1
aequiva-

aequivaleiites

fore
F, periodo

adcoque
f tum formae

forniam
proprie f tum

in periodo
itnpropriv

formai'
aequivaleiites (juarc: 1 87, 7).'1. forniam

contentam.
sunt, patet. haec theorema aliquam sibi

Quodsi
tum ipsi art. ancipitem soeia 1 05

itaquc
F tuiu erit. egrcgie dari

reperiri
continebit poteramus

debere.
(art. esse

periodus Vnde

duasque

formas

uneipites

confirmatur. niis F, f

ex

quo

iam

eerti.

for-

aequivalentem. 19 .

Phobmcma. fis: dh'mlicarc Sol. aequivalentes

pric tuutiun,

Projmitix utrum

uubun furmix (juibuscttiique

<1>, 'f

eiusdem

dtermina?'

siiit, ait/wn. aequitalmtex dune formac reductae Quucrantur (art. I s:i).

aut utroque

propositis tantum
propositae

Quae
modo,

prout
aut

aut
neutre;

proprie
etiam

<l>, 'f resp. proprie aut improaequivalent.

aut proprie tantmii

nequivnlentes \titur in hac primux periodus

erunt.

aut

impropric formae ncque contra vero

tantuin, reductae simul

aut e.g. forma adest

utroque periodus ipsi neque F

alterutrius

aut neutvo fbrinae f. socia, vero F

modo.

Kvol71'

Si forma innnifcsto ipsa.

periodo occurrit lociim habebit:

tertlm; si

casus

si .socia haec

ttecundus;

si utraqite. liv. i li.

dus

neutra, sit

J'ropositae aequivalentes
prions haec

quartus. formae J 29, 92, reductae

7, 'A'), (

05),

(42,

59, SI) 3),

(5,

detenniiiantis

1\ l'erio5, )].

proprie
formae

inveniuntur
est: (10,

(10, 7,
3, 8, 5),

(5, b, 3).
7, 6). (6,

(>.), -I. 7).

'-7.

3, 10).

lu

qua

quum

forma

(5, S. 3: ipsa

non

reperiatur,

DOTERSHKANTES

POSITIVI

NOK-QUADRAT.

185

sed totnen socia ( 3, 8, 5}: formas propositas

cludimus.

improprie

tafttum

aequivalere

cou-

Si omnes 187,5) qua / in periodos

fonnae P,

reductac Q, fi etc. ex P, proprie

dterminants distribuuntur, F; ex Q, G;

clati atque ex R,

eodem

modo

ut supra jbrnui

;'art. ali-

c quavis II etc.:

periodo inter

ad libitum G, H etc.

eligitur, duae quae

lias formas imtom

aequivuleant alicui est, ex istis omnes jjeriudi,

es.se non poterunt. proprie dlicet

Quaevis

illia forma unicue classes

oiusdern

deterininnutis Hinc passe, manifestum

tantum. distribui

formas

erit et quidem acquivnlens kuim dterminante in totidem referondo eas quae formae

quot heantur

F proprie in primam classeln, acquivalent cas quae formae G propric aequi\aleut iu secundam etc. Hoc modo omnes formae in eadem classe contentao proprie formae aequivalentes vero e erunt, classibus diversis non poterunt proprie aequivalere. Sed hic huic ai^umeuto infra fusius explicando non immoramur.

19C.
Problema. transformationem Sol. Per Proposais propriam methodum tales sint ut quaevis formac forma duabtis alterim formis proprie in atteram. poterunt i(,<p',f.f proprie erit. aequivaleat. aequivalentes Sit f =,f <!)", -f ultimaeque esse supponuntur, ipsiusque periodus aequivalentibus duae <t>, <p: bwenire formarum

art. 1 83 inveniri * praecedenti et

series

sequens et qimm formae haec .f

reductae; in periodo $"

D, <p proprie contenta

necessario usque

ad formam

.f

.f

f"r m;

< designenturque formae quae

ita ut in hac periodo index sitae sunt sociis forinarum

formae

<t>" sit

oppo-

<I>, 4> (|><D" Tum in progressione ')

per

qr,

Js. r.

V" resp. *).

Haut V oriaturex situm, similiterquo de roliquis.

oommutando terminum primum et ultimum tribuendoque medio aignuin oiwo-

24

186 r . quaevis forum s f`

M KiiMi secusdi f"av.,fl!``r r

oiunrs.

inveuiri praecedenti ab ultima parte contigua erit, unde per art. 177 <P. Illud autem de formis poterit transformntio propria priinne <p in ultimam W"~l sic probade his reliquis progres-sionis nullo negotio perspicitur; tur Sit
/- = (y, A, t); sivc <D" = {9\ K, %') = (/, A", i";

Forma

(y,

tinua erit; manifestum formae 1"

coni'; tum formae [g, h, i) tum formac y, A", i") ab ultima parte Unde vel "). A" (mod. i vel hinc i = ij i", et / = *'= i.e. W"~i formae i.e. formam est, formam [i",/t"), {g, ht), ab ultima parte contiguam esse.

Si formae formae

$, f improprie acquivalentes cui opposita est <I>. Inveniri poterit

sunt itaque

forma 'f proprie aequivalebit transformatio propria formae

fieri per substitutionem quae si sapponitur in formam cui $ est opposita; in ipsam 0 per substitutransformari a, 6, 7, , facile perspicitur, 'f improprie tioucm a, 6, y, 0. Hinc etiam perspicuum est, si formae 0, 'f tum proprie tum improprie sint, inveuiri posse duas transformationes, propriam et irapropriam. aequivalentes Ex. 12, Quaeritur transformatio impropria (129, 92, 65) in formam Investiin art. praec. invenimus. formae 92, 65) in formam liaec: (129,92, 65),

59, 81), quam illi improprie aequivalere propria formae (129, ganda erit itaque primo transformatio Ad hune finem evolvitur progressio formarum (42, 59, 81). 10;, (10,7, -3), (65, -27, Ilinc deducitur transformatio transit in (42, 59, 81); (3,

8. 5), (5, 22, 81), (81, 59, 42), (42, -59, 81). 47, 56, 73, -87, per quam (129, 92, 05) propria 56, 73, 87 transibit in 47, quare per impropriarn

4 2, 59, 81). 197. Si transfonnatio betur modo una formae alicuius similes (a, b,c) .y in aeqivalentem <t> hasi in 4> deduci poterunt, Duu = mm assignari,

ex hac omnes transformationes omnes solutiones aequationis

formae 'f indetermiuatae tt

RCTKRMINAlTtJ

PO8IT1VI

Nbt*(JUADlWTl.

187

possunt. maximum negativo

dsignante numerorum ipsius D quivis

determinantem

formtuuui Hoc nunc

<l>, <p; m divisorem igitur pro problema, positivo etiammun si onmes solutio quod

eommuncm pro valore Quiti signo

a, 2b, c (art. 1C2). iam supra solvimus, valor t aequationi ipsius

aggrediemur. mututo valores

vero manifesto satisfacit,

ipsorum t,

ipsius

satisfaciens : suffieiet quaelibet ita

similiterque
u assignare

quivis
possimus,

valor

positivos posi-

tivos, minimos

quatuor ipsorum

solutionum t,

vice.

fungeturque Hoc negotium hos per doceamus. se obvios

per valores

absolvemus, =

ut primo vwlorex 0) invenire. tum

u (praeter derivare

t=m,

ex his omnes

reliquos

19S.
Problesia. Invenire numros minimos t, u aequationi indterminable

tt

Duu

mm est D,

satisfacientes, numerorumqne ad lubitum maximus forma

siquidem M, 2N, forma P

forma aliqua dicisor reducta

[M,N,P)

datur, m.

cuim

rfe-

terminans Sol. I), inde

communia

mamiws

Accipiatur communis est,

ubi divisor manifestum

numerorum reducta formae

[a, b, '}. a, 2b, d sit {M, N, P)

determinantis m, qualem dari vel

quod

aequivalens

invuniri

quae potest, sens quaevis Kvolvatur omnibus par Quia

erit praedita: sed ad propositum per art. 161 hac proprietate praeforma reducta in qua conditio hacc locum habet adliiberi. poterit periodus lletcntis formae f, quain ex n formis constare supponemus. quibus formam sunt in art. 18S usi sumus, per f erit (+", ctiam similibus bn, "+'), quia transibit identicae: substitutionem transibit

signis

et in hanc vero f et

propriam per

a", d", y", c" substitutionem formae in

proin-iam

1, 0, 0, l.

Ex his duatbus

in f" transformationibus

mm ttDuu in integris, per art. 162 deduci poterit solutio sciliaequationis et t = {an -f-8")* u hi (aequ. 1 art. 162), (aequ. 1 i)) Designentur valores positive sunt per T, U, eruntque hi 2', U valores accepti si forte nondum mmimi ipsorum hos t=m, = 0 (a quibus necessario t, u, praeter erunt diversi. quia sint
priant priam

manifesto

7" non poterit enim dari Hupponamus et

b\\],

esse adhuc Tum

0). minores valores 102 forma fi transformabitur 1, ipsorum per

in

t, in

u puta

t, u qui procum cum ipsa 11)Stt

positivi
l, -a{t 6.

u non

=0.

per

art.

substitutioncm
fUr111t1,111 fornuxin

1., ', 5,

"atr, 1(( au,

'#+6 -(t ~t + iit;it;

') Qubbin art. 102 emnt

lue sunt

, t, y, K; a', 6',
1,0, , i; ",?", y",

h'; A, S,
a,b.a'i

(', a, b, <
a, 6, ';

c,
i.

' 1

188 identioRm. numerorutti tt^JfiittH-wo tivus; habebit easdctn <C -continue dens, usque f'1-, ittl

PB PORSftS SCIJSP ORAM& lam ex art. et", a' vel '); 0: crit 19, II a"" etc. b b\aa' sequitur, aequalem -mm, uut esse crit (t bit) aut -&(l fin) puta a" quia alfcui enim

debere. tt>66uu,

adeoque

t bxi posis jj b

hinc fractio ut

quae respondet. atque in casu priori

quitntitates et >

mutatis y1*

iu art. 19:), idem signum -j-, (t-M>n)> in posteriori Sod quum sit u< U i. e. sigiiis, resp. =d1*, y!\ *. qunm progressio < y" et > 0; quocirca y. y', y" etc. fraction! ,i'lt,
/u forinn iacebit f Q. in ter A., Ex 0 et exel. omnes colligitur, Forma format' iniimos valores vero responetc.

crescat identica

neeessario erit diversae cum esse

JE.

quum his

supponantur.

ipsorum Ex. atquc siuit a"

t, u 'exceptis Si D 79, = S, y"=

valoribus = 1 27,

m, 0) esse adhiberi

T, U. forma ISS ;. (3, H, Hinc 5), pro qua T~H0, U9, n 6, qui r [

poterit

o" = 152 (art. t, u,

valores

niinimi

numerorum

aequationi 199.

tt 7 9 m = 1 satisfacientes.

Ad 2b y" = per a" + 1b,

praxin (a"

formulae

adlmc

comtnodiorcs

erui

possunt. multiplicande

Erit

nimirum aequ. [19j t

[20] " = 2 6

quod facile ex art. c"). characteres pcr a et mutando y" adeoque -j- T = nt ~rt

102 deducitur, illio adliibitos

in praesentes.

Llinc lit r

yn~ obtinemus ") commodae

progressionem

ZJ' J 1"" ra 1 U evadunt,

'. 6",

Per similem

methodum

hos valores T =

m ;tx" + perquam
.solam

Tum
a" =

hae
ita

tum

illae
ut

formulae
si 6', quum his "\ u uteris, 8"

propter
>l"; ex

y"
si art.

= B"
illis 1 S, uti 3

inavis, facile

solam deducitur,

hanc

etc.

snpputavis.se sit par.

sufficiat. a" et -rO*"

Praeterea eadeni

neeessario

signa

habere;

neque posteriori opus

minus

c" et ita surama absoluta Receptis signis

ut in formula

priori

pro adeo erit

l'

differentia

absoluta, oinniuo

in

sit.

debeat, ueque accipi in art. I S9, 4 adhibitis

ad signa ex formula

respicere priori

T ==

m [K, k", F

A"]

6[If,

k", k"'

']

U =

k"' f [k', k",

If

l.

DETBRM1NIJTBS ex

POSITIVI

KCHr.QlTADRATr.

180

posteriori

7'

L'

-t-

Ii:

f1 A-J,

~==

a, 1

r.

./I

ubi pro pro valare valore Ex.

enutar n

ipsius ipsus D
A,l

r etiam T

a< na [/ L~,

A'

1.1'1 scribiscribi poterit. poterit. u,j potest forma (2, 7,

Pro
0;

= 6t, A",
J fI'

m -= 2 adhiberi
fi Ir" mrr

4-

r~p.

2, 2, 7, 2. 2.~ 7. 28881365==

(j), pro Hinc rit 15233

qun

'1'= ex tormula

2~.2.7, prima; idem

2,~7~7~. provellit

2,7,2,2] ex secunda

r==2~,7,2.2j+~2.7.2,2.7] == ~2, 2, 7, 2, 2J = ~-[2, 7, 2, 2, 7] = 195. C'cterum adhuc dantur, plura artificia contrahi per quae calculus de his fusius hic non permittit. loqui brevitas U vero fit

potest.

sed

200. Lt ex T T -D valoribus minimis ipsorum t, u cnnes obtincamus, aequationem

!7 == ? ? ita exhibemus ;~z -y~i,~D; (Y~ `~D~ 1

unde

etiam

erit .'f'. m v.n')r ~~T lam rU v.~)e designabimus brevitatis caussa [ij valores

dnotante quanti

e mimerum tatum

quemcunque.

'?~D'4-D" 2 "III generaliterper

1/ 0; pro <;==) 1

~ '>~ ,,7 1I D~ tr,

per

..

~-[-7)'-+ rv

D~

~7t< rn per
t",

~Dpe.

r!"
t',

resp.
le (qui

e. llttittln
fiunt j; ~);

~~alores pro <=0,

pro c==2 per

t,
!l';

ro ~qui erulit
pro ~==3 per

t"

u"' etc.

demonstrabimusque, Otruiesquepositiviab il)sorunr

si pro

e accipiantur atd oo. J ) omnes

omnes

numeri

integri

non

upgativi otnlres

. c. 0, vrtlores

1 usque t, M: scilicet

expre~iouesiUascxhibcre valores iIlnrum exprc.ssio-

positivos

') ln his solis quatuorexprcssi)ubus tt in IICqU,[t] te dnott e~Xf~-m putestoth, pici uUxcriptuesemper imlircnr d<i;r)MMt.

in reliquis IiVrue

190 num esse revertt valores gras; III) nullos continoantur. 1. eoufirmatur, valores

DE FOROTSSUNDIOHADUB. ipsorum t, n; H) onanes valores Ulos esse numro intipsorum t, u dari qui sub formulis illis non

positivos

SubstitiUis esse

pro

t\

* valoribus

suis

nullo negotio

adiumento

aequ.

[1]

(t* -j- u" \jD) II. Eodem

t* w*v'D) = mm

i. e.

f t*

Du' ue = m m

modo facile confirmatur,

tc+a+te~l 2T tg te,

esse generaliter
M'+'+M" == ~T taP

Hinc manifestum rcurrentes

est. duas progressiones scalara relationis

et utriusque

^, t', f, t"' etc., , ', u", u'" etc. 22' 1, scilicet ,

esse

l-t-t,

r=fr-f'etc,

W"

^'ete.

lam quoniam in qua M, 2N, P

per liyp. forma aliqua per m sunt divisibiles TT = per

datur,

[M, N, P), habebitur mm

determinantis

D,

{NNMP)UU+ * divisibilis.

eritque adeo manifesto

4TT

t = m, t'T, Quiavcro et quidcin positivus. omnes t", t"' etc. ",'" etc. etiani integri erunt. l'orro perspicuum mm, onmes f, f', t", t"' etc. positivos et continuo in infinitum 2T> esse. nec non omnes u, u', u", u'" etc. III.

erit numerus integer u 0, '=17, ndeoque iutegri: est, quia cresceiitcs

Hinc

Supponamus, t, t', t" etc. progressione stmn est. qtium progressio duos terminos

dari

in adhuc alios valores positivos ipsorum t, qui Mauife, u', u" etc. non contenti sint, puta $, U. U necessario inter , n' etc. a 0 in infinitum crescat, et U<"+l.

ita ut sit U><" m" et m"+1 situmforc, proximos, observamus l't absurditatem huius suppositionis demonstremus I" tt Duu = mm satisfactum iri ctiam

Aequationi

ponendo

(3:

DU "

= -1-

fit

t*

X ")j

BETERMINASTE8 Hoc quidem millo negotio per substitutionem

POglrVI

NONqt?ADRI. quod

191 r

conftrmatur: sunt numeri m divisor

vero hi vaioies

quos ponemu8 brevitatis gratia =t,o, Si [M, N, P) est forma determinantis M. N, P: erit tum St-fiVU tum \\(t-Nun)-un[X+N\\) quia -t = Dv-+~mm. 2 Patet

semper D,

tn sive Htn~Zun.

atque + Nu"

integri, ita ostendimus. communis numerorum adeoque etiam et proin etiam

per m divisibilis Quare u erit integer

u non posse esse

=0;

liinc =

enim sequeretur zz*& H- mm, valorem 0,

vint*? si\re mt(Dw"Mfl sive UU = "", contra + mm) =

""(DUU

minimus

valor ipsius Facile

Quum igitur praeter hyp. ex qua U>". u sit U, erit u certe non minor quam U. ipsorum t", t"+i, ","+' confirmari

ex valoribus

potest.

esse

mVun+Un Quare tUM Zun 0 4 certe non erit minor quam

tn+lu". "+1?" tn+ltf. habetur

lamexaequatione

ZZ
= u

DUVL=mm

V(^-f-; 1111

et

similiter aa+~ ,~( mm ~~V~+,<)

unde facile deducitur

esse
1t""f",

>
td" ~) >

Hinc

vero et ex conclusione t"~f-~tdnJ ~t"f"'rdn

in 3 sequitur +, valoribus

;ut"-

~96")

ydn+it~

sive, evolutione facta, et loco ipsorum 2:, ^'#n, tt' suis DUU + wm, Dunun-mm, Du"+lun+l-i-mm,
1 1 > ~n i v +

+ 1 tn+substitutis

pdt`

qd"

unde,
M +

quoniam manifesto utraque quantitas (^>r+-. > w+l + '-jp, Q. E. A., quia quantitatis

positiva, prioris

transponendo pars prima minor est

fit

192
qiittin pars huius. prima quantitatis

K FORHS SEUUSDI OBADUS.

seeundae, ne non illiiis et secunda miiior quam secunda

Quamobrem
omtes

suppositio
valores

cortsistere

nequit t,

progressiones

te, t', t" etc.

, ', " etc.

positivos

ipsorum

exlbebunt.

Ex. mus 1523,

Pro 195:

Z> (M, m 2 vuloves quare t

2

minimos

positivos

ipsorum per has

t, u inveniformulas i, jj

( valores

positivi

exliibebuntur

J + ~t s_ ;tss~ + t_ns 2`; 01 ~a :-V

t ~s 4,'01 ~e ~-V ) [

2 vol= v-rC(iT Inveuitur ta=2, =0, autem t'bM, '^=195, t"lbnt'to=23\9b21, "=1523'

!r\/r-(1-Ti-1rVt)') "2--2 1)

t'"= M=296985,

1523*"

?'=

353201

8098 etc. etc.

m'"=1523"

'=452307900

i 201. Circa adiicinms. t 1) cuerimu.s, talium ut Quumaequationcm ubi NN m est divisor sive MPD; omnes ita ut un assuinitur factorem tt Duu = ntm maxhuus pro omnibus trium numros dato casibus solvere i,2N,P, qui talcs divisoD assignare. quod = 1. sin vero r dor

r sequentes observationes adhuc

problenro

in artt.

praecc.

tractatum

corn m unis operae valores D'

numerorum

pretiurn ipsius m

est omnes pro vulore quadruticis

res esse possuut Pouatur obtinetur D Tum iam D si pro per

ipsius D ficri

~nnD',

a factoribus maximum quadraticum

omnino

sit liber, netiens: deberet

quadratum

ipsum

se nullum

implicaret divisorem

dico Primo, si D' fuerit formac 4^+1, quemvis y est D,

erit

lorem

,y maximus
esse scilicet

ipsius n, >

m, et vice cuius cuius

Si enim 1. detcmiinans est 9, 211.

2^rii y

versa.

ipsius iu rlua et et in manifesto qua manifesto

g (patet enim --(|i

divisor

2 n fore vaipsius forma 2n, habcbitur divisor divisor

gg =

couununis communis
1=gg t

numerormn integrum).
conimunis

uumeruin

Si vero,
niaximus

vice
numerorum

versa,

9 supponitur M,2N,P, Ilinc 2 quam

esse atquc

valor

ipsius MP=D:

m, i

divisor

NN

manifesto cessario habereat per

4 D sive g

AnnU

divisibilis esse.

erit

per

gy.

vero sequitur, non g, metiretur, quo posito

2 n ueg et =$, 2w at)

divisibilem

Si enim maximum

divisorem

communem

y ipsum minorem

HCTRiiMiWAimss ~i/ r_ r.i

posrrm

non-quchw.

19g

foret ririB que 3 =8, g$gf, por tfrf divisibil, ri ri ad g' g' primus et proin etiam Tf per y</ divisbilis, est liberatus. quam D' ab omni factore quadratico Secundo, ia fore . valorem si B ipsius fuerit m, formae et vice 4A--J-2 versa vel 4#-|-3, valorem

ri ad contra

adeoque hyp.

etam

secundum

quemvis ipsius

divisorem m metiri

ipsius ipsum

quemvis

Si enim forma g est divisor ipsius n, habebitur minans u= 2>, et ubi manifesto munerorum y, 0, orit g. esse valor ipsius Si vero g supponitur maximus nurnerorum M, 2iV, P, atque NNMP=D; y metietur ipsum In, dratum ij? foret ..<MKD'~<D_JV erit integer. j = 1 (mal. 4), adeoque <jtffJ_4A''A', ~y sive

[g, 0, "), cuius deterdivisor commuuis nmxiinus m, puta divisor cominuiiis

eodem hic esset s2 4~ aut

modo ut supra impar: s 3,'uiod. qua1,.

Si quotiens 99 ^fT aut

=2 aut =:i a etprom if aut ,7-=-7r(mod-4^ aut cifrae aut unitati quia omne quadratum secunduin moduluin 4 cougruujii esse debet. Quare necessario erit par, adeoque quotiens y 9 sive g divisor iuteger, ipsius n Patet itaque, 1 scinper esse valorem ipsius m, sive aequationem ttDuu 1 non quadrato pro quovis valore positivo D per praeeedenta resolubileni ipsius 2 tune tantummodo esse valorem esse; m, si D fuerit aut formue 4 te. ipsius At Ti'-y-T; imod. 1) Q. L'. il., aut formtte 4 fc -f- 1 Si m est maior mm reduci posito

2) tt 1 aut

quam potest ut ante

2, attamen ad solutionem D = !

numerus similis

idoneus, aequationis,

solutio

Duu = 2.

aequationis ubi m est aut

si na ipsum n metitur, metietur mm ipsum D. Tum si valores minimi ipsorum p, q in aequatione ppqq = = supponuntur Q, valores minimi esse p P, q t, u in aequatione ipsorum ttDuu mm erunt = t=nnP, Si vero m ipsum Q. n non metitur, metietur saltem ipsum 2n eritque certo par; autem integer. Et si tune va lores minimi ipsorum sunt p = P, p, q in aequatione pp ~qq = 4 inventi minimi in aequatione q = Q: valores ipsorum tt Duv = mm erunt Scilicet '= -f^P = Q In utroque autem casu non solum ex valoribus illorum minimis mmes t, u, sed ex omnibus valoribus p, q valores minimi ipsorum horum manifesto deduci poterunt. per hanc methodum 3, t, u"; t', u'; t", " etc. omnes

ipsorum valores

Designantibus

valores

M. positivos 25

ipsorum

194

Dfc

FORB1S

SKCt'KDI
mm

OBAOt'S.
(ut in art. proee.}, secundum tfi-=u puta = ' fmod.-) si eontmgit luodulum ut valores qiienicunqm' simulquo

t, tt in aequatione tt'Dmi ex serie illa, vnloribus quidam datum valores r, eongrui sint, puta

primis f*=f (sive

in eadem =/),

sive O'mod.r};

proxime

sequeutes

vuloribus t?+1==f,

secunclis ?+*

erit

etiam
tt+* = t", P+= "; <P+3 = ' P+3 = '" etc!

Hoc

facile

inde

deducitiir,

quod

utraque

sries

t, f,

t" etc..

u,

u', tt" etc.

est ex

recurrentium

gnre

scilicet Ht'

quoniam
m

t0

tt+

='~t?+i
m

tt

erit t" similiterque de reliquis. th ilenotante /< numerum H = 4) seilicet (.'onditionibus invetiiri tp = Ad itiod denionstmndum llinc + p s i* autem ~x sequitur, fore generaliter

w/< +p = A (mo(j. ,.) nec non adhuc generalius si fuerit

quemcunque, v (mod. p) autem potest t, fore

t^

f, praec.

i1 = v (mod. r). requisitis quoennque f+1 = w' semper dato satisfieri potest, sit

in obseiT. index tf+l

semper

p (pro nxodulo t\ P s u,

r). pro quo

obsen'amus

conditioni tertiae Isullo enim negotio satisfieri primo, semper posse. per criteria in (1) tradita etiam aequationem perspicietur, = mm sopp rrDqq lubilem et si valores minimi positivi hos m, o) supfore; ipsorum p, q (praeter esse P, Q: inter valores ipsorum ernnt etiam t P. pouuntur t, u manifesto u = rQ. etsiP=< inter Quare -Q ua et * nullum Secundo si etiam patet, P, rQ \ in progre-ssionibus erit '= t, t' etc.. , ' etc. contenti erunt. 0 =:U(mod.r). facile perspicietur. Praeterea fore ipsi n secundum modulum r congruum. tres = reliquae poni eonditiones tantummodo adimplctac debere puta Si p = X. sint,

terminum si hic insuper tl~t,

' + I = ',

tl+l

BK-rKKMl-VANKiS

'POShivr

JJOX.QrAMATI.

195

vero uuaa aut aut == 2X. f deducitur

altra altra

iliamni ilkmm

eonditionum
rronrlifinitnm

locum
Inr>n>

non
nnn

finJiot

habet, pro

dico
Ainn

na**n

certe

v*a*i statut

possi praec

Xam

ex

aequat.

[i]

fortnulisque

generalibus

t*,

" in art.

t}- = adeoque

(f*fx+

2>V) a'x-t .r

=,

ir[mm+

2l)V-;

2~)~~ tnt pcr hyp. 27) r ipsum Porro v1' metitur, erit nec non

quae mm

quantitas ipsum 4D,

erit

numerus

intpger,

quia

adeoque

a potiori 4*1*1 =

m ipsum

** = -*,

et quoiiiain (!t quoniam 4X>i1-|-4J divisibilis (mod.r'j t> est /u+l reperitur reheritur M"+' tel+' et quoniam 2tA+l per m divisibilis nl+1 Ceterum usus posteriorum = = est w'(mod.duarum M'+~J'l~
m

adeoque

pcr

?* divisibilis,

2*1 crit <!i

per m, i

et proin

2i per

r,

sive

Tertio 'fertio

inveiiitur ^+i iiiit'-u1m erit

et

quoniam

ex

simili

ratione

integer, = ^'(mod.r

Tandem 'l'anclem

ul per

/:

erit

Q.E.V. in sequentibus apparebit.

observationum

202. Casus iam partieularis problematis, nempe solvere aequationeni ttDuu Fermatius tamquam tradit, Petr. Pellium, = t.

a gcoinetris seculi praecedentis fuit agitatus. Sagacissimus blcma hoc analystis Brounkcrum Anglis proposuit. Wollisiusque torem solutionis, quam in Alg. Cap. 9S, sqq. Opp. T. 11 p.Wh Ozantun ill. Euler, Fermatium; denique qui de illo egit in Cmm. Connu, /wp. Kl p. 28 *), Algehra P. Il p. 220 Opusc. An. ip.MO,

proinven-

noininat; M p. 175, undc

hac coinm. nlfoiitlinnis quem art. 27 exposuimus. per siinilin signa exhibetur, quodnos illic anIn iioturc negleximus.
25'

198 problema tiones, formuni scribunt auto

ok

FOKUIS

8KCUNDI tmetoribus

OKAOUS. Pelfiatium voeatiim est. Omnes hae solu-

illutl a quibusdam si ossentiani spectas rduction tandem

convenhmtcum

eam aduptumus wicess&rio Jhiiri,

si in art. 198 en quam obtinemus. in qua a 1; tittamen operationem quam praesive problema semper revent solubile esse, nento

de la Soc. de Turin T. IV ill. Lr. Grange rigoroso dcinonstravit, Mlanges Kxstat hacc disquiIlist. de l'Ac. de Berlin, p. 19 et concinniiu 1767, p. 237. sitio etiam in nupjplementis ad Euleri Ceterimi Afyebram iam sacpius laudats. methodus nostra (ex principiis omniuo diversis petita, neque ad casain m 1

restricta; plerumque plures vias ttd solutioneui perreniendi in art. 19s a qmivis aliu fonnu reducta (, b, a) proficisci 203. Problexu. in altrant Sol. proprie formae raiitur Si/ormae exhibere. Quando formae 0, <p sunt aequivalentes, hae unico tantum

suppeditut, possumus.

quoniam

omnes transformationes

alterius

aut improprie tantum) <p iu <l>, quae sit a, tf, y, , patetque dari non posse. Quando vero y <P tuin proprie duae trausformatioucs dissirailes,

taiitum

modo aequivaleutes . e. aut sunt ima quaeratur pr art. 190 transformatio alias quam quae huic sint similes, tum improprie aequivalent, quaei. e. altcra propria altera impropria, puta

aut huic aut illi similis. a, 6, Y, o et a', (S1,y', tf, eritque quaevis alia transformatio divisor communia maxi=JD, Si itaque forma 'f est [a,b,c;, ipsius deterrainans mus nuineroruni t, indemnit omnes a,lb,c (uti semper in praeo.) m, atque numeri aequationi in casu priori omnes transtt Duu = mm satisfacientes: fonnationes in posteriori I erunt sub prima formae <p in <t> contentae vel sub prima i vel sub secunda II. *('-(*& ~(7<+(~+T~'<). II (e(t-(itb + 1c)H), + 7c)0. *(*-( formularum sequentium 1,

4-

))

riCst-f-a-i-c`'b)tt) -k(?'t-~(W> + 'c)u)

_jir(T'<+f~+~)),
*) sistit, Quae Wallisius p. ils ad hune finem protulit proposita l. o. p. m, quantitate 42s quod 1. 4, supponit, defectu vero, p inveniri

~st-i- ~'a-f-~'L) tt)

nihil ponderis pouc habcnt. Pamlogismus , tales in co conut minumeros intgras

nor sit quam p, tiUudata, neque

vero assignato minor. Hoc utique vtrum est, variabilisest, quando ab a et t pendet adooque

est quanquando dofectus amgnatu uti in caw praesenti evenit.

DETERMINANTE3 Ex. Desiderantur omnes

POSITIVI formae

K08rQPAfiAtJ.

19?

transfbrmationes

(! 29, 92, 65) ita formam

Has improprie tantum (12, 59, 81). esse in art. 1 95 invenimus aequivalentes et in art. seq. transformatiouem illius in hanc eruimus impropriam 47, 50, 73, 87. omnes tmusfornmtiones Quamobrem formae (129, 92, 5) in (42, 59, bl) exhibebuntur per formulam (47tf-f ubi 42tt<), ;50*-f omnes mimeri 503w}. aequationi

73f4-653M,
tt79=

87C-+-780W
I satisfacientes:

t, sunt indefinite

Iii vero exhibentur

per formulas = y G80 + + non 9V7cJ)e + (80 (80 sunt 9y/79)e_) 9v/79)e)

ubi pro e omues numeri

27?iC(80

9 V/79)'

integri

negativi

accipiendi.

204. Perspicuum est, formulam*generalem quo quum simplicior arbitrarium fuerit sit, omnes transformationes initialis exhibentem ex qua foreo simpliciorm evadere, mula est deducta. lam mur. inventa sacpenumcro transformatio

transformatio a qua reddi

transformatione potest,

proficiscaprimo

formula

generalis

simplicior

si ex formula u valores in formula quam formula

simplicior = S0, u

deducitur cqmponitur. 9, prodit 37,

tribuendo Ita e.g.

ipsis positis

t,

determinain ex. art. ea a qua generalis itaque annon. transforex

tos, et tune praec. profecti 29*~ per

ex hac alia formula t

inventa, eramus, 263,

transformatio 60, 37, eruta + t', tf; unde

simplicior deducitur 543. tentari

scilicet 471

29,47, 37^+ formula

424,

60<+ est,

Quando poterit, +M"etc.

praecepta ipsis

praecedentia t, valores simplicior formula arbitrarii

generalis

tribuendo matio

determinatos quam ea ex qua

obtineatur

formula poterit.

-j-t", deducta

fuit,

in quo casu in diiudicajida esset

illa transformatione simplicitate fixam mus, ultra aliquid

simplicior remanet,

derivari quod

Ceterum pretium limites

si operae

ad normam posse-

revocare, quos

nec non in progressione transtormationcs continuo illos non sit sed iritra a nobis

t', u'; minus

t", u" etc. simplices

assignare attamen

prodeant, sufficiat:

ita ut ultra quum vel sta-

progredi plerumque

opus

teutamen

iustituisse transformatio

per metliodos

praescriptas

simplicissima

198

dk

fomtis

sKtrxm

oiut>t's.

tim nem

vel adhibitis brevitatis

pro gratin

t, te valoribus supprhnimus.

t',

'

prodire

soeftt.

hanc

disquisitio-

205. Problema. datant j\i'-fSol. Livenire mines rejmiesentutiones numeri positivvs dati M per formulum =Z>. valores

2bj/ -f- cJtJ/> Primo observamus,

cnitis determinuns investigationem

non-quadratus

repracsentatiomtm

per

je, g inter se non primos, ipsorum negativi pro formis dterminante tioues repetere
sorum a;

per valores superfluum

y iuter omnes se

indetenuiuutarum foret.
primos

hic prorsus eodeiu modo, ut supra (art. 1 Si) ad cum casum rcduci ubi repraesentaposse, inter se primos quacmntar, quod igitur hic possibilitatem per valores iprepraesentatiomun ut D sit residuum quadraticum ipsius
suntiV, N,N', N',N", A'"

Ad autem

requiritur,
\!l)(mod.2l)

JI. etc. il

et

si

valores

expressiouis

quos per

ita

accipere illi erui

licet

ut nullus ad aliqueni

sit

formam valores

propositam

uumcri quaevis repraesentatio i-M), valorum pertinebit. Ante omnia lioruin > repraesentationes ad singulos pertinentes

itaque

debebuut;

tune

ad valdrem N pertinentes non dabuntur, deinceps investigari. Kepraesentationes si vero sunt, nisi forrnae sunt; aequivalentes (, b, c) et [M, N, -y ) proprie in posteiorern transformatio quae sit a, 6, y, <5. aliqua propria prioris quaeratur N perTum liabebitur numeri M per formam (a, b, c) ad valorem repraesentatio tinells
neutes

haec:

a? =

a,

y = y,
per formiam

omnesque

repraesentationes

ad hune

valorem

perti-

exhibebuntur

= designante defiltite jiianifestum cior

-ii

Qat{ab-i-yc) connu aequationi hauc

u)

(y t If- (a a +

y b) ti) et t, Ceterum quo simplierit, transu in-

m divisorem omnes est, numeros

unom maximum 1 1 JJnu = generalem

numerorum

a, 2b, c;

m m satisfacientes evaderc, haud inutile

formulai

co siiuplieiorem est; quare in (1Il:\T [M,

sit transformatio

fornltitiaueln foiniationem l)raec. antea

, l, y, c ex qua deducta firrlntte formae L, c) ;, b, ;at, simlllicisaimtml simplicissimam et ex hac reliquos oxhiberi formulant

eruere,

deducere.

art. secundunt N, fr- jf'j nj securidum eodcin modo re l'rorsus pertinentes (si quae dan-

ad valores praesentationes tur per formulas gnrales Ex.

A", Ar', possunt.

AT' etc.

Quaeruntur

omnes

repraesentationes

numeri

585

per

formulant

BCTrMWANTEB POSn-m

KON'QUAt)H.

199

Quod ad repraosentstiones 42*+ 02*jr.+ .v, y 21 yy. per .vottes ipsorum inter se non primos pertiuet, statini patet alias huius generis dari non posse, inaximus x, y sit 3 quum Sfl per quant in quibus divisor communis ipsorum 9 divisibilis sit. Quando itaque onmes repraesuntationes utiquadratum meri "-J-4 Le. 65 performam invcntao suut. in quibus x' ad 42,<i?+02,t'y+2iyy omues repracscntationcs numeri 585 per formom 42#.i?+ 02^+ y primus; 2 l^y, in quibus x ad y non primus, ex illis drivai untur ponendo x = 3* = :$y. Valores expressionis sunt +12, numeri 05 5 ^7fl(mod.65) +27. Itepraesentatio invenitur pertinens #'=2, = 1; quoeirca ontnes repraesentationcs exhibebuntur ipsius 65 ad hune valorem pertinentes per formulain ,t?'= t 41m, /= +53, adeoque omnes repraesentntiones ipsius 585 Aine oriundae per formulam x = 6 1 1 23 , y = 3 1 + 1 59 m. Simili modo invenitur numeri 05 ad valorem generalis omnes repraesentationes +12 l exliibens mf 2 2 1 1 99 pertinentes = 2 3f + 2 1 1 et formula omnes numeri 585 hinc orimidas x = 06/ 597 , repraesentationes complectens Ad valores +27 et 27 autem nulla repraesentatio nu= 09*+633. Ut repraesentationes numeri 5S5 per valores ipsorum w, y inter inveniantur, primo valores expressionis ^79(mod. eruere Ad valores 157+248oportet, qui sunt 77-i103> +77, +103, +24S invenitur nullam repraesentationem ad valorem 157 autem pertinet pertinere; unde deducitur x = 3, y1, repraesentatio tationes ad hune valorem pertinentes exhibens formula omnes repraesengeneralis x = 3 1 114 , y = t + 1 57 m: tv = $: pertinens y = 87, et meri 05 pertinet se primos formula ad valorem 12 unicum

ad +157 simiUterque invenitur repraesentatio formula in qua omnes similes sunt contentae .r= S3f 740m, y S7f+7S9. llabentur sub quibus omnes repraesentationes itaque quatuor fommlae gnrales, numeri 585 per formam 42>va> + G2xy + 21^ contentae sunt je = 0f I2:\uet 597 et I I 4 746m integi-os y y y y = = = 3^+ 09/+ 15tc 633

X = 06/ X= X ubi t, u indefinite .satisfaciunt. Ajjplicationibus = 3 S3/

t + 1 57 il S7 + 7S9te qui aequationi / 79i/= I

omnes numeros

dnotant,

specialibus

disquisitionum

praecedentium

de formis

cleter-

200 minalitis simili poterit. supersunt,

GKADC8. B FORMISSECUNDI positivi non-quadrati modo ut artt. 170, 182 statimque ad formas brevitatis quippe quas gratia non immortuuur, sine negotio, proprio marte instituera quae solae udhuc positivi quudrati, i
Do fortuit tk'tenninuntif qttadrati.

quisque, determiuantis

properamus. ;.J
i

206. Pkoblema. Proposita forma {a,b,c) determiuantis h h, dsignante h proprie aeqnivalentem, in qua C=0. qnadrati

ipsius radicem positivant, invenire formam (A,B, C) itti A iaceat inter limites 0 et h 1 incl, B sit =ft, Sol. rationi ut sit forma auteiti I. Quouiam hh=^bb ac,

Sit huic erit (A b) a c; [h-b). a, Y ita determiuenturque aequalis ratio 6 c, ita ut li ad sit primus, Per substitutionem a, d, y, transeat a 6 y = 1 quac fieri loterunt. Habebitur (, b, c) in (', b', c), quae igitur illi proprie aequivalens erit. (

b' aati -H b(a + 67) + cyh

(A b) a b[a8 + g y) {h + b) 67 = h[a 6y) = A c' = abJ6 + 266g + c88 0 = (// 6)lig-f-266a~(/< + 6)68 = Quodsi itaque insuper omnibus conditionibus il. poiiitivum situmerit, a' inter limites satisfaoiet. limites 0 et 2/ 2/ Tum iacet, sit A residuum inter minimum hos limites 0 et 2 ld iam est situs, forma 10', b', c,

Si vero ' extra ipsius

a' secundum

modulum

i. e. (a, h, 0) per substitutionem in formam 1, 0, k, 1 transibit (-4, h, 0), quae formis (a', V, c'), Ceterum erit omnibusque conditionibus satisfaciet. (a,b,c) proprie aequivalens in formam (A, h, 0) per substitutionem est, formam [a, b, c) transire perspicuum ponaturque A a'2hk. a + D'A-, 6, y + oA\ . =9. Hic Ex. Proposita sit forma (27, 15, Sj cuius determinans ta 27 = 8 18 in numeris minimis rationibus aequalis est ratio 4 Positis quae , rt 1, y , itaque 6^4. transit in foruiam (5, 3, u, per substitutionem forma = 3; i 9.

quod manifesto forma (dtb',c")

fit (1,3,0), (a'.b'.c) Hacc igitur est 1, 0, 1, 1.

DETERMINANTES

QCADfiATX. npr RiThattiitintiom substitutionem nvnnm t

201 a 3, 4,

forma -7,

quaesita, 9.

'ansitoue transitque

in in

enm enra nrnnnsHj

proposita

per

propriara

(A, B, C), in quibus C = Q, = h, A inter limites 0 et 2 h~ 1 situs, fbmas reduetas vocabimus, quae igitur a formis reductis determinantis negativi, vel positivi nonquadrati probe sunt distinguendae. 207. Theobeha. aeguivalentes Dent. Duae forme reductae (a, h, 0), (', h, 0), non identicae transeat proprie

Taies formas

esse nonpossnnt. Si enim proprie

aequivalere

supponuntur,

prior in posterioaequationes:

rem per substitutionem

propriam aaaaati

a, g, y, , habebunturque 2hay ci

quatuor

[i] -{ h{a-t6y) = 0)66 + 2A6~ = 0. ah 6y = 1 Multiplicando aequationem secundam per II, tertiam per a

[2] [3] [4] i et subtrahendo fit

sive, propter [4], $h unde necessario = 0. /i{a $y)ti = $h, = tk, Quare ex [4], ccS=l, et a = l. Hinc ex [1], a2yh = a\ quae aequatio consistere nequit, nisi y=0 0 (quoniam tum a tum a' per hyp. inter 0 et 2 A 1 iacent) i. e. nisi = ', sive formae [a, h, 0), (', h, 0) identicae, contra hyp. Hinc sequentia problemata, multo quae pro determinantibus non-quadratis maiorem difficultatem nullo negotio solvi poterunt. facesscbant, I. Propositis duabus formis F, F' eiusdem determimntis duae formae sunt, reductae gare an proprie proprie erunt, aequivaleant. Quaerantur investi. quadrati, formis F, F' resp. aequivalentes

aequivalentes; quae si identicae sin minus, non erunt. II.

propositae

proprie

lisdem positis investiffare an improprie aequivaleant e. g. formae F opposita, propositarum G; quae si formae F' F et F' impropic nequivalebunt, et contra. 208.
Pbobiha. Proposais

Sit forma alterutri proprie aequivalet.

duabus formis

F,

F'

determimntis m alteram.

h h proprie
26

aequi-

valetttibus:

invenire transfonmitionem

propriam

alterius

22 UETORMWSECl'ND! ftAWS.
Sol. etiam pria Formac F' F in F proprie propric 0, sit aequtvaleat forma rechiet <>, qune itaque per hyp: proQuaeratur per art. 206 transformatio

formae formae

aequivalebit.

format a, tf, 7, c"; nec non transformatio propria in F' per substitutiuF' in <l> duae sit a'. 0", 7', <?. Tuuc <P transforraabitur a' et hinc F in F' per substitutionem nem propriam <?'. 6". 7', propriam quae a8-tif., Operao F' evolvere, l'onamus b'a'-ttd', 7v /, 1, V rd' formae quideni 2(1 in sit.

est, aliam formulam pretium recluctam ad quam formam

pro hac <I> ipsam

trausformatione novisse ne opus

formam
F esse (, b, c) F' = (', b', c') <$ = {A,h,0)

(iuoniam est ratio .=t A =

rationibus

vel

facile c perspicitur d ti:, facile persplcl ur -r fore qui ponatur integrum aa + 2&a7 6, = h + c77 o"(/< aaih &}

minimis [h -f- b) in numoris == fore inte qui sit integrum, griiiii, y fore Habebitur autem y $A = aaat %) a8) a + 6677^ 2ba$y

aequalis nec non nec 11011

acleoque 6) pro c, 67

4- 0677 7

sive (snbstitutis

pro

gyl sive propter b = $A Simili modo =

+ 6(2

2a{aB-$y)h-h{a

67)*

2aA+^

(5.4 = oa8-f-

26a7^

C7Y^ 67)7 677/* = 27//+/

= aa8/-f-6(2aa = {a-$yff+2y{a~Gy)h Qunre a Prorsus eodem modo positis A b'

rit t

"Ta"

a'

ai

ti_

h b'

VA-j 'J.

q.

VA-/1
jIs

BKTBBMJNANTE8
Quibus tione valoribus formao ipsorum a,y,a',y' F in F' substitutis, e f,~a,g 2/t ex qua matio A omnino Si duae impropria abiit. F, F' impropric G in F' aequivalentes sit forma , haec in formula transit in hanc: 9/7 h ay4/ h modo

QUABBATl.
tnulita pro

20S
tmnsfoima-

~<5~' 2*

formae aterius propria 8 fore patet,

proponuntur, G opposita Tune F in F'.

et transforformae manifestuni F, et est.

in alteram formac

quneritur,

transformatio a. d. sint. y, hoc

transformationem si formae posse

impropriam

61, y. , formae

Denique modo

inveniri

et proprie et improprie aequivalentes duas alterarn transformationes alteram propriam propositne

impropriam. 209. Nihil .similes imtuo

rorunt

itaque

iam

superest Hoc

quam vero

ut ex una pendet

transformatione

omnes

reliquas uumeSed haec

deducere tt
,

doceamws.

a solutione

aequationis

indetermi-

A A u u mm, dsignante 1b, semper aut c, si (, b, c) est taiitum u = U non

L

m divisorem formarum solvi potest, enim

conuuunem

maximum

alterutra modis

aequivalentium. nempe dari ponendo aliam certo iutcRra. aut adhuc

ncquatio h =. n, t~T, _t1'Y_' \l=

tu m

duobus = m,

t~m,

0.

Ponamus Quia tum

solutioricm metitur, crit

ut u = U, ita _Ihlll_"l' iM*T_j_.i at(lut. mm perspicitur, posse, F

tum

=t). tTT
mm

mm ipsum \hh .tlrh L'U HAKE d' quadmto mm quadratorum U

Sed l nullo Il 0 tlifferentiam

negotio esse que non

niuuerum

4 duorum minus per sit

integrorum 0, contra hyp

nisi quadratum in formam F'

0 i. c.

Si ita-

alia transfora, , y, 8 transit similis non dabitur matio huit transformationem -a, praeter ti, y, c. aut propric tantum aut impropric Qxmve si duae formac tantum, acquivalent, duae tantum tuor, nempe transformationes duae propriue dabuntur duaeque si vero tum proprie tum improprie, qua-

forma

substitutionem

impropriae. 210.

Thkorbma.

Si ad=mm
a,2li,

duae formae [mod.2m/i),

cel u,'2h; et

reductae

\a,h,0), m
si

(a,h,0)
dimsorem

improprie
communem eundem

sunt aequimaA'hunm divisorem

ealentat,
mtmeromiH

crit

dsignante
vice sena

(i,2/t;u',2h

~ 26*

204

PE

FORMB

SECttNm

GBADt'B.

communm

maximum

m htent,

(', h, 0) impro/rrie aequimlentes Dem.l. Transcat forma impropriam

atque est mmt.

ad~.mm{mod.'imh),

fomae

(,

0),

in formam (', (a,h,0) a, 6, y, o ita ut habeautur quatuor aequationes aaa aa$ d a + + + 2A(X-}' A(aS + 2*6** = 7 = a' fiy) 0 1 h et subtrahendo = [3] i

0) per substitutionem

[IJ [2]

k f

[4] a [2] quod ita exprimi-

Hinc mus

sequitur [2] k [4

multiplicando

[4] per

(io + similiterex y[2j denique ex a [1] aac 77 [3j =

2*7)6

2/ deletis 2/57)6

[5] quae sese destruunt = a [6]

t r 5

(+a7+Ay)[4j sive = ad, ad = (aa+ sive

8 + 2A78,

aa {aa~2hy) (a a + 2*7)*

2*7(00+2*7) [7] adeoque etiam ipm manifestoautem

sive (a + 2/7)2 = a' 0nod.2A(a + 2*7)) 2* et a,

lam ex [5] et [6] sequitur metiri ipsos oa+2/7 sum m, qui est divisor communis maximus ipsorum

a, 2 h;

=+w quare necessario a a +2*7 eritaut metietur etiam ipsum ca+27; aut m. Q. E. P. Hincstatimsequiturex 2m*) f7], mm^ad (mod. II. Si a, 2 h a', 2 A eundem divisorem communem maximum m habent, est a a ria (mod. m (motl. nsuperque insuperque est ad~mm vero confirmatur, formam (a,
a'

2mh), 2 fia la) 0)

1 hanc

// formne illae erunt Hinc etiam

2 IIUII Il (1,(1, 7~, ^JL^ #/f X //tr 1-t fil

nec

non

Facile l' 8C118 8runt lntegri.. ^^j~~a n erunt integri. transire in (a', h, 0) per substitutionem esse impropriam. transformationem t fi, Q Quare , ~tt ni~
ni'

aequivalentes. improprie statim diiudicari potest, aequivalens per m, esse debebit sit.

sibi ipsi improprie numerorum a,2h

Q. E. 8. an forma aliqua reducta data Scilicet designato divisore communi aa~mm (mod. 2 mlij.

(a, h, 0) maximo

1 1
1

DETRHOTAOTES

QVADtTl.

205

211. Omnes definita formne reductae determinantis dati h ad obtinentur. 2 A 1 omnes si in fornia ininel. substitunnformas determipraedinega25 in a 0 usque Perspicuum hasque

(A, h, 0) pro A omtes numeri tur, quarum itaque multitudo erit 2 h. nantis tasfore h h in totidem quas supra classes distribui (artt. 175, 195)

est, iisdem

posse,

tivi, et positivi non-quadrati decem classes distrbuentur,

pro classibus Ita omnes attigimus.

proprietatibus formarum determinantis formne determinantis

in singulis contentas diquae per formas reductas Hae formae reductae sunt: stingui poterunt. (0, 5, 0), (1, 5, 0), (2, a, 0), (5, 5, o), (8, 5, 0), (9, 5, 0), quae sibi ipsae simul improprie acquivalent; (3, 5, o) cui imcui improprie proprie aequivalet (7,5, 0); (4,5,0) aequivalet (6, 5, o). 212. Probikma. tant axx-bxy-{-cyy Solutio huius potest, ut supra non-quadrati Invenire onmes repraesentatimm determinantis hh. numeri dati M performam eodem negativi modo da-

problematis

(artt.

ex principiis art. 108 prorsus 1S0, 181, 205) pro formis determinantis difficiiltati solutionem

peti

ostendimus; quod, quum nulli Contra haud abs re erit, 8iiperfluum esset. sui praesenti proprium est deducere. Positis ut artt. 200, 208 8 h b: a = c: h6h8 _6 8 f `~ nullo negotio et ftcgy.

sit obuoxium, ex alio principio

et positivi hic repetcre quod ca-

0 {h + b) =6:8 c e_ A6 6 9y s tx fy M per Si itaM, et

formam propositam esse productum ex factoribus probatur, Unde manifestum numeri est, quamvis repraesentationem formam propositam numeri M in binos factores. praebere resolutionem que omnes divisores numeri M sunt d, ', d" etc. (inelusis etiam 1 et singulis bis sumtis puta tum positive tum ngative), nes numeri M obtineri, si successive ponatur = x valores ipsorum rf, d, = d', fx-c, f gy = f, etc.
oiiciantur

patet

omnes

repraesentatio-

ui, y hinc crolvautur,

cauquu

vepraesentationes

ubi r

S0&
ut y valores fractos obtinent

DK KOKMIS

SECt'NDI ORADUS.
veio ex dttttbus primis ttcquationibus

Manifesto

sequitur = quos eoquo litttte

blemata

~Jl-g_~d~d ,y)td fore 0.

et inde

_~-f~d_~d ltf.9)~d quod fff~'g=2h, puta etiam forniis ailresolubipro1 j |

valores semper numerntor

cniusvis solvi certo

dtermintes
non

inanifestuni ex codent in binos

Cctcrnm is qtiatlmti

priucipio,

format'

dterminant sed analoga

omnes

factures pro

reliqua

potuisseut: tradidimus
Quaoruiitur

methodo ctiam

mm-qmulrati
'.f.

ci qunm supra hic uti naluimus.

nuraori

dternnantis

repraesentatioucs

12 per formnm 3j?H-7^.

y 1

:J.j\f-(divisores ;]
l

1*7/
million

lt/y.
12

Uaec
sunt

resolvitur
+1,2,3,4,6,12.

in factores

x -y
I'ositis

et
-x

Oranes
3a' + 7^-=

12

lit

,t _= |
divisoribus

y = , 1,

qui + 3,

valores

tamquam + 12 *= 2.^

fract valores = 0, igitur

sunt

rciieieudi.

Eodem ex 2 hi

modo ex divisore ,t.'= 2.

+ 4,+C. valores

inutiles

obtineutur;

vero --= o

obtinentur practer

et ex divisore aliae non dantur.

lins duas

repraesentationes

i Methodus tnmes valores sati.sfacere formula que haee ipsorum ndhiberi x,j[ Omnes j/ = cs, nequxt, atem dsignantes 6, c inter mmeroruni si 31 = a0. In hoc casu aut mauifestum est j c huit* fx gi/ = continentur in ])rioris integrum qucnicunponcudo di1

aut acquationi solutiones

l^=0, aequationis numerum suut)

debere. xlig, communem

indefinite se prin

(siquidem

uti suppouitur maximum

similiterque

omnes solutioncs m, aequatiof,g, J,: litte duae hae d foriiis posterions nis l exhibebuntur '1. b per formulant "e. Quare 1 -e == (itiare I)ostericris y cc=-'J~, y~'tyt. omnes repraeseutationcs mulae gnrales uunieri M in hoc casu complectentur. visoreni

In praecedentibus uiendas uumerorum uihil sitis amplius duabus datorum desiderari formis diiudicarc
transformationes

omnia

quae

ad cognoscendam nec non

aequivalentiam ad

et ad inve-

omnes transibrniati<mes per formas

formarum datas

indagandas Supcrest

omnes repraesentationes ita sunt explicata, ut pertinent, itaque tantummodo, ut propoesse in hoc

possc videatur. propter

quae

deteiminantium an non altra

in

nacquii/itatem sub altra

uequeunt. casu oinues

doceamus,
illius

aequivalentcs contenta sit. et

liane

invenirc.

FORSf AE Htm AUIS eONTRNTAB.

gO7

Formai)aitbatt'is eantentue quibta tumeu l>i) (injuii-nhut.

213.
Supra determinantis fore E~[a formam nrtt. E 157, 158 ostendimus, atque in ipsam si forma transeat f determinantis per substitutionem D formnm F implicet , G1,y, . rnodo impli-

si fuerit formam non tiyfD; a~6y = i, care F sed ipsi aeqtvalentem esse et proin si f ipsam F implicet neque vero eidem esse integrum maiorem quam 1 Problema oequivnleat, quotientem hic solvendun an forma data f determinantis itaquc erit, diiudiatre D formam datant F determinantis Dee ubi e supponitur esse munerus implicet, positivux maior quam 1 Hoc negotium ita absolvemus, ut multitudinem finitam formorum sub f contentarum doceamus assignare ut F si sub quae ita sint comparatae, contenta est necessario alicui ex illis aequivalere debeat. I. esse Ponamus omnes atque transit divisores

(positivos)

numeri etc.

e (inclusis

etinm brevitatis

1 et e) gratiu >; 1 0), etc. per o

hae

m, m', m" etc., in quam in quam

e = = iV =m"n" per substitutionem

Designemus

formam formam

propriam propriam propriam, propriam

m, 0, o, w'ita m, 1, , per m,k, 0, m', 0.

etc.

f transit per substitutionem formam in quam generaliterque f per subst. Simili modo transeat 'm;k). f per subst.
per hanc m', 1 0, ' in hn'; 1) etc.,

'm; in

transmutatur 0, '
etc.

(/';

per

m",

0,

0, n"

in

{m";

0)

Omues

formne

determinans erunt, et cuiusvis Dee. proprie contentae Complexiun omnium formarum {m; 0), {m; 1), {m; 2).(; [m'; 0), W; 1).('; m -1;, m'l); multitudo [m"; 0) etc. quarum erit m | w* et quas omnes inter se | j"-f- etc. (liversas fore facile perspicitur, designemus per 2. sub/ Si e.g. sex formas (2. 25, 175). 1 I.
necessurio

forma ( 1 0), (50. (5;

est 25, 7),

haec

2, 5, 7) atque ;5; 19), 2), '50. (5:

e3;,

5,

Q comprehendet quae (50. 55. 55:. '50.

sequentes sunt 05. 7i)i.

0), (5; 1). (50. 35.

(5; 4) 35).

si evolvuntur

45.

lam
eandem

dico,
alicui

si forma

determinantis 9 proprie

Dee

sub

proprie fore. ,

contenta Ponamus

sit. for-

formarum in F per

aequivalentem propriam simul ]; o esse = ,

mam a&~ ly coinm

transformari e.

substitutionem y, o (qui =, ambo atque

f>. y, c.

eritque divisor erit in-

Sit numerorum positive

unis

maximus

acceptus

itequennt qui manifesta

20*

W>lt!8 SRCtiSl GftAMJS.

ut sit y^-f-8A teger. Aeeipiantur $> ita k resfctimm mhi= , deniqesit mum pusttivum modulum m. Tum forma (m; k) secundum numeri a<j-$h et quidem iu quue manifeste erit inter iormas S2, formae F proprie aequivalebit, ipsam transformaltitur r
f

per substitutionem ~x,~h~k

m

propriam 5,xg+6~a`k
fi m J*

lt

Y
n' n

Xam primo perspicuum firrantur substitutionem substitutionem

est hos quatuor esse propriam; eandem

Il

illam transeat

secundo fncile condsse intgros; tertio patet, formam in qtmm (m; k) per esse in quam /*) transeat per substitutionem numeros nt~~-`~~~``-9)`+'a~$. '11 111 adeoque ty~mn = a^,
fi

/1 1/1 na(~+fh-t,la)-i-r,

7. a

d mn = 67,

sive quom'am per hauc

mn = e

= a bJy,

L ( ig + a cV,) sive denique

(g yy + $ A)

in F. quoniam Y^r-f"^A = n, per hanc a,, y, 8 i. e, perhyp., erunt. (iuare (>; ft) et F proprie aequivalentes Q. JE. D. Ex his igitur semper diiudicari potest, an forma aliqua data f determinantis D formam F determinantis Dee proprie implicet. Si vero quocritur an f debet an forma ipsi P optantummodo ipsam F improprie implicet, inrestigari posita sub f proprie contenta sit, art. 159. 214. Peoblema. tis Dee, proprias ProposiHs duabtis forints proprie f determinantis D, et F determinan-

quarum prior posteriorem formae f in F. 8 Designante ex hoc complexu Quaevis eundem

implicat:

ejphibere omnes trans/ormationes

Sol.

cerpantur 4>, <l> <\>"etc. tioues

exut in art. praec. complexum omnes formae quibus F proprie aequivalet, quae sint harum formarum sequenti modo suppeditabit transformaformamra (i. e. singulae diversas), propria formae f in F erit quam Quoniam methodus pro omnibus formis aliae alias

proprias formae f in F, et quidem cuuctae vero cunctas (i. e. nulla transformatio non una ex formis <l>, <!>' etc. eadem
*) Quipjiu quae

<t>'etc. praebeat). <t>, est, de una tantum loquemur.

m, le, u, n in (m;)

per substitutionem

transit

V. art. l.<. If.

POBMAK
Ponnntus nem propriam fornroc [M; K). atque M, K, 0, N transeat. <l> in F indofiuito pur 4 esse

SI'B
e = Porro

AMIS
MN ita ut

CONTERtAB.

209

designontur Tura

in <l> per substitutioomnes traruformutiones manifesto tmnsibit in

propriae

a, 6, c, b. Jl/&+A'b, <l> in F

<l> pcr substitutionom qnnvis foraine quarum mac 1 in transforrntttione l' in F

propriatn propria Eodcm

Ma-Kc, foraine modo

Ne,

iVb,

et hoc mode) ex propria <l> <I>"etc.. for-

sequetur formne

transfornrotio reliquac

tnictandoc propriae ex omni in F

sunt

singulne F

trnnsfommtiones

transformattenuin

propriam

prnebebunt. parte completam esse, ostendendum crit

t n])pnront. hanc solutionein Hoc modo omnes

I. twri.

tmmfutmationes

Sit transformatio prucc. II, eodcm et n

quaccunquo divisor modo

proprias formae propria maximus

possiWes f in F

furmue haoc

in

F obti'

ut in art.

commuuis

numororum Tune forma

a, ti, y, atcjue y, ; uumeri [m; k) ont inter

m, g, h, k autem formas 1> <!>'etc..

ut illic deterrainati.

T j'y+!/<& -r"> Il, """ "m aliqua lam sunt ex transformationibus modo traditain obtiiictur propriis

x,f..$h

r. il' in F;

huius

formae

ex hac vero per reuomnia in art. praec.

transformatio

a, t>. y, c;

liaec

denionstrata.

II. inillam diversas in dem P

Omtes bis obtineri. ciusdem

transfbrmatlones Nullo quidem formae <I> vel non posse;

hoc modo negotio in F etiam

prodeuntes perspicitur, eandem formae ita f

ex

inter

se d hersas

esse,

sett

plures diversit

transformationes f e. g. <l> et <!>' eanSupponamus. tum ex transformapropria n', b', c', b'

<I" etc. vero

transformationem

forlnae

producere

quod

trnnsformationem

suppeditare propriam

nequeant,

demonstratur. F obtineri

transformationem
tione propria a, b,

a, tf, y, 6 formae
<1> in F, tum

in

c. b

formae

transformatione A"), e=MN=M'Nl.

formae buntur

<l>' in itaquc

F.

Sit

<t

= (ilf;

K).

<!>' = {M':

Habe-

aequatione-s = i = Ma-j-Kc Mb + = Kb N'e = = Jtf'o'+XV M'b'+K'b' :ij [2] LfT

y = xYc

27

210
S ob Ex tietur tur saria a'i] =

DE FOBM SCiaW GRABfS,

M =s 6c N'V 6Y = 1 / A) > AY< me-

= a'V

a[-f

6'3] ipsum N'.

sequitur

adiumento ex ci'jl] tum N et

aequ.

[3:1,

NN'\a\>'

bc'),

quare

JV; sirniliter unde, et M quia

ipsuin

N = N', Ff

= M\

quaro AT metie 6' 3" fit Na'b 5'c) = N', esse positivi. erit necestum Ar' supponuntur c = c', b = b'. Porro fit ex hine ex et 4

K = M'{aV hinc iacent contra 7f inter hyp. /r(mod.ilf) limites 0 et

W) + quod fieri

K'[aVht) nequit nisi

== AT(aV ba') K formae K', 0, quia 0'

+ tum non

A" JC tum Jf

JW 1.

Quamobrem

swnt diversae.

C'eterum chun hanc si vero D in quibus tac erunt. Denique, mationes Scilicet si

patet,

si D

fuerit

negativus proprias formulae propriae

vel forraae

positivus f in F

quadratus, revera

pur methoinveniri posse;

omnes positivus omnes

transformationes non-quadmtus transformationes

certae (quorum

gnrales multitudo

assignari infinita)

poterunt, conten-

si forma illius

improprie

sub forma

impropriae

in hanc

per methodum

omnes transforest, f contenta traditam facile exliiberi poterunt. proprias omnes formae transf. in forimpropriae

omnes transformationes a, 6, y, 8 indefinite F opposita mam quae formae est, designare supponitur: formae f in F exhibebuntur per a, 6. y, B. En. quae pro '5: tiones strnni Desidenvntur tum proprie iam in art. omnes tum transformationes improprie contenta formae est.

2,5,7)

in

(275,0,

1),

sub illa hoc

I) tum

casu

praec.

tradidimus;

examine

i formarum C'omplcxum instituto tum invcnitur, Omnes transformano-

(275, 0, 1) proprie aequivalere. (5; 4} formae formae (5; 1) Le. (50, 35, 19) in (275, o, propriae explicatam IGf inreniuntur 275W, indefinite contineri sub formula

1) per theoriain

supra

generali t 15 M tt 275m 1

-*+J0, omnes

l5^+275, integros

ubi

t,

n designaut

numros

aequationi

POttir.VE

DB'KRMIKAKTIS

0.

^Jl

satisfadeiites; '275, 0,

qfre 1) hinc 65f

omnes

transfonnatione eontentne 4t+1iu, erunt sub

propritte formula

formae generali t '5, iba

(2,

s,

in

oriundae 1100k.

15f-f-275, propriae generali

15/ 275m, f

Simili (275,

modo 0.

omnes

transformationes sub formula

f-j-14tt,

formac

4) le,

(5o,

ii5, 7.i

in

1) continentur
H*+275,

15

adeoque oriundae

omnes sub hac

transformationes

propriae

formue

(2, 3, 7) in

(275.

0,

M hinc

10^4-275j,

f+10,

15^275/.

t~$U

Hae

dune

fornuilae veo

igitur modo

omnes

transformationes omnes

proprias transformationes formulis

quaesitas contentas

tur *) Eodem 2. 5, 7) in '275. (I) et 'II)

invenitur,

amplcetunfortune improprias esse:

0, 1) 05f

sub sequentibus 1100m, if t 05, 10,

duabus

15/-J-275W, 15< 275.

f-flw f-fl5

10>-|-275k.

Formae detrrminmith u.
215.

Ilucusque de his itaque, sunt adiieienda. D patet, sit minantis statim

formas ut theoria

determinantis nostra

0 ab omnibus parte

tlisquisitionibus evaclat, est, D' esse formnm duo si forma inultiplum quam

cxclusimus quaedam aliqua cuius adhuc deterJD,

ab omni

complta

Quoniam formam formam = 0

gencralitcr D'

demonstratum implicet. =0 alinm posse. Quare

determinantis cuius determinans non

ipsius determi-

nans ctiam solvenda

implicare

tantummodo F, quorum vcue, omnes

problemaUi posterior hubet et ht illo casu

restant,

determinantem

1 propositis duabis formis utrum prior j/osteriorent U, datidicarc

scilicet

implicet

omnes trausforinationes in Aanc exhibere, 2 Invenive illiits uumeri dati per formant datant determinantis it. Problema *) C'oncinniusomnes truitstbrnintioiie propriaeexhibentur per fonnulam
i< -455, > + iu \i au. t 3u il

repraesentationes aliam mctlwprimuin

(lenotnntibus

u indcfinilc omnes intrgroMnoquatiimi tt i\ttn =

atinfacientcs.
27 A

.212
dirai
non

DE
retjuirit,
est 0.

QRADt'8. POBMI88ECUNDI
determinans
iam exponumus.

qimndo
Hacc oinua

prions

foi-mae

etittifl

est

o,

niiain

qatndo cu-

I.

Ante

onniia

observamus ita

quumvis cxm'bori

fonnnm

a &<#+

'bbxy

-cyy, denotaiitibus

ius (Ictcrinirians g,
h numros inter

bb c = ,
so c

primos
eodein signo

m integrum.
ncceptus

posse m'g,vfty}* Sit enim m divisor

quo

communs ntfecti

ma-

xhmis ijisorum .siguu opposita

prinii non

a,

lii

numeri

ipsi sunt

habcre

noit posse Sit

uogutivi, art. 21). et

jji-ocluctiim ^ffff, = + - + hy* duae

perspieitiiv), = ex ipsis ~~hh, lliuc fore formao mtct = /)

facile

eruntque e. quadratum, etiam g.

(hos iutegri inter se illi ipsi se primi,

ndcoque h inter

quadrnta (Hihh = ',

cruntque

(ili m'yv

axx-by-cyy F, utraque dtermina ntis o. et qui-

tam propositae
(1cm sit

sint

= ad G atl H itn ut m aut ipsi M acqualem

dratuni et vice versa

mtjx+W/, sillt primi. esse aut

si

F Tum

M{GX+HYf si fonna M meth implicet et quotientem F coutentnm forniam F,

dico,

saltem quadratum

ipsum

esse quaesse sub

sit

integrum.

Si onim

per substitutionem x = aX+tY, erit = Q{a0+vA)X+{fy+U)Yy Ponatur ({aff+rh)X+{g + eH = = ee, + ig-j-h = 1, crit Q. E. P. ~ee, deterniinnri forma/' ut fla eritque h)Y), le. y = yX+cY

in

F tvnnsire

supponitur, %(GX+HYf

unclc facile

sequitur

J esse

quadratum. =

e{GX-HY) + si itaquc 0, c Si vero, iml)licabit vice ita eG =

ag-f/i, ut sit

dctcrniinantur +

(&G-$H adcoquo

% + y/<) versa, F.

.>(6V+SA),

integer. intcgrum potcrtiut

supponitur, Scilicet integri

esse quadratum a, o1, y, ita

formait!

ruiiAk

i)Tfc.jnsrANTis . ..1 tiy ut fit + k elt 1,

213

ay+yk Aecipiantur bus illis enim poneudo a integri g,

= ita

eG,

g^-f-OA

satisfietque

aeqmuioiii-

= eG$-fts, -= +<j-A/. ipsis diffieulter z, z'

y z=. -= tribuantur;

+eG\)tfs +c~~x' quare lins F contenta omnes erit sub vnlores quos

qiiicunque Q. E. S.

valores Simul

integri hautl

intclligitur,

formulas

i. e. omnes trnnsfonnationcs a, ti, y, naucisci possunt, formne f in F si modo oranes numeros z, d indefinite exhibere integros snpponantur. II. non ante rum possit, numeri =0, Propositis et duabus formis

exhihere.

faxxcuius ico posse;

F=M{GX~{-H Yf G, H numeros inter se primos), M per formam f repraesentatri F M sub f formae contentam f in esse; indefinite F exhiberi per formum f

%bxy -f determinans primo, si f

cuius determinans cyy -.= 0 (designnntibus ut ipsam f F, numeM

implicet si per omnes ^=y, Quae

secundo,

repraesentari omnes trans-

tertio,

si in

hoc casu ita

repraesentationes omnia

exhibenntur ita Gi, Ht,

x i,

formationes modo

Gu, H<j.

sequenti

demonstramus. 1 Ponamus transire ita ut sit in (? F per substitutionem + # = formne Tune fieri

numeri

(3.

, g, y, c, accipianturque .si ponatur manifestum est, M, adeoque M reprae-

valorem <v=a-+-1}$, y = -f8$, sentabilem esse per formam f. 2 Si supponitur esse aii-2biu-cvv stitutionem G|, H, Chi, Ho, formam 3 in in faciunt fin etiain F, hi x ex quibus obtiuetur =: a + d^, F
hoc casa substitutio

= AI, f transire Gu, Hu exhibere in F.

manifestum Quod

est. vero

per

GZ,,IIi,

omnes tamsformationes omnes valores ipsorum quaecunqae ipsorum

formae m, y, qui formae

exhibent, fM,

si , u supponantur ita perspicitur. G-H=: Sit

et ut ante

a,ljty, 1, Tum

transformatio inter valores

<v, y cmnt

= y<3+8$

substitutio

214

D FOKMISSECBNBiORABPS.

G(a@+tf|>}.
sive

H!a+$$),

0{r+^;
~-+'a H-

J5T{7-M$}
g.G

a .-f-. ~(6<?-.aR). Y+~~G-~). Scd quoniam ~fax+6y)~2&(ctX+r(YX+~y)+<jX+eF~ erit a a a c 1> 7 c(>y adeoque determinanti (quum determinans formae F i. e. GyH Hine substitutio illa transit formae a7 = =

c+~jJT-~G~

= ~Gx+~y;"

Jf ;

G 7 H;1

MftG-aHf [a 6" 7/ multiplicntus a 67 = 0], etiam aH=: 0 patet, formulant traditam aequalis sit

formae =0, = in hanc f in F

per adeoque 0,

HG

a, 6, 7, <5, unde suppeditare. numeri forma haec

omnes transformationes

III. determinantis statim, Si itaque loribus = -e, solutiones inventae. supponitur).

Superest

ut omnes

repraesentationes Sit

dati

per

formam

datam patetque

0 exhibere illnm per

doceamus. m divisibilem, statuitur

m[gx-hyf< quadratum est fieri

numerum numexus ipsorum aut

et quotientem =mee, = tnee, perspicuum

esse debere. pro quibus gx-hy vaaut si omnes

propositus

x, y fit m{gx-ltyY = e. omnes Qttare

pro iisdem

repraesentationes e, gx-hy

habcbuntur,

aequationum linearium gx-hy esse constat Has vero solubiles Scilicct si g. ) ita

(siquidem

= e in integris, sunt g, h sunt inter se primi ut

acquationi determinantur ut sit 8^ + ^'==l. vero facieudo satisfiet priori ponendo te = $e-{-hg. y = [je yz: posteriori Simul dnotante ji ;= e-hz, y \)e gz. z intcgrum queincunque. si z indefinite vero formulae hac omnes valores integros ipsorum .t1, y exhibent, numerum qucmvis integrum designare supponitur.

3OJE.CTIO EQITATIOKUSr INDEl<EKMHfATAUf.

215

Solutto gnerait* omnium iityiiulianam inthtvnnimtlwniM scmwdiyratlus dua incoymlat Impliewdiiim

/) numros intgras,

His dtsquisitionibns

coronidis

loco

apponimus

216. Pbobi^ma. secundi gradus Invettire omtes sohtiones aequationis getteralis*) indeterminatue

duas incognitas

implkantis 2 dx -+- 2 ejf per x, numeros y alias ac)y~bd integri. ne Quo facto habe-f

a + 2 b xy -f cyy -f'ubi a, b, c etc. mnt Sol integri

Introducamus fj =

quicuuque dati) loco incognitarum cd et

integros.

[bb c)a?-f-J<? semper erunt integri,

q == (bb-~ x, y sunt

qui manifeste bitur oequatio

quando

app-Upq->rcqq-f[bb sive posito bvevitatis f{bb hnee gmtia acf-(bb

ac)*(bb numro ac)!aee app-{-2bpq~cqq

ac)(aec

2bde-cdd)

2bde M i. e. omnes

+ cdd)

tam onuies per

solutiones

huius

aequationis.

rcpmesentationes

aunier

inveuire docuimus. Si vero ex singulis {a, b, c) in praecedentibus formant valoribus ipsorum p, q, valorcs respondentes ipsorum x,y adiumento aequntionnm .v j. = l' +Sjf_bl: bb r detenniiHuitur, faire tur..Si fractos et nullos itaque ciiciinus Circa hanc facile perspicitur integros solutiones omncs ipsorum g + ae bd bb ac proposituc satisqui hoc modo non obtineany sic prodeuntibus valores acquatioui

hos valores x, ipsorum y dari a,

TOlores

ex omnibus omnes

valoribus

quaesitae sunt

remnncbunt. observanda.
tjuiiilus non

solutionem

scquentin

') Si uoquatio proponcrctur in (jua cocfBcicns ccundus cjuartiK rel per i uatforniam rccipcret rjuiim hic supponinius.

i-ssct par, multi|ilienla

21&

DE t"

TORMIS Si aut M per vnlores

8ECDN0I formant integri

OBADCS fa, , c) repraesentari non potest. aequatio aut ex milia nullo

repmesentutione modo .solvi potcrit. 2 Qunndo

tivus. vel positivus

ipsorum fonnae
sitnulque-

.r,

sequuntur:

in intgra

dctorminans
qundmtus

'a,b,c\,
M no

i, e. nuniems
multitude

hb ac

est nega-

|
|

repraeseutatio~

num niam

nuiucri soluttomim lu

lier

formnm

(, &, c) pwpositae est positivas modo,

erit

fiuita,

et proin vel dieersis

lias

ctinin

mtiltitudo erit.

on-

aequationis bb ae Quamlo nuinerus

]iuterit;

(si quae

omnino

dantuv)

finita qundrntus

| i

iiou-quadratus wftitis vtodis

est,

et sinml

M i):
rcpraesontiui

M,

si
sed

iillo
quoniam

impossibile

rw per fonnam ', onines repraesentationes x,y forte

de

ijms

et tontnrc utrum vtilores invcnire est rcgulnm tos, u'cessnrium tratlere

prneseutntio ])ossimus> 'nam vnlores intgras ipsorum reprnesentationes mnnqunm integros ipsorum

iute^ros per qnnin

<v, y

ipsoram qunndo
iiotest

praebeant nulla
hac

nn fineomiiino vufieri

praebere in

vu

certi

quotcunque certitudinein valores

hoc casu

tentatae

fucrint. vero aline

nbsque vepracerit quo-

tali

rgula

ad

perveniremus}; x, g, aliae di^nosci valores quare possint. x,

quando fractos:

sentntionus modo

clant

docendnni

hae ab illis a priori l" Qunndo non

gencralitcr

lh ac = i): determinari

ipsorum pro

per

formulas

pruccedeninve-

tes omnino stijari

possunt

hoc casu metlwdus

jjeculiaris

debebit. 217. Pro eo cusu, omnes omnino ubi

bb ac est

uumerus M

positivus

non-quadratns..sujjra ajjp -fjilures bjtq formulas -(taies q cqq

docuimus. si quae

repraesentationes dentur) !J exhiberi ~( t

35 numros

numeri posse, tLi tt,

in tegros

per

forinam vel per

per unain rJ -= ,N
dtitos.

( -i- ~` t! j m divisorcm omnes eomnninem numros integros

omnes valores

denotantibus nuun

?{,

58.

S.

maxiat--

numerorum tt t,

a, 1b, c;

([iiationi ipsorum inaruni

[bb ac,uu u tiun positive tum

alias substituere

denique t, mm ngative

indefinitc

.sati.sfaeientes.

Quoniam

accipi

possunt

pro siugulis

illurum

ibr-

quaternatt

poterimus. + tov), 58 u q q = ,],{&-+J[dtD 35 u

p = l> -= i

ifWt (SI

SOUTIO

AEQt;A'HONBM

INDErKUSflSATAHCV;

217

= ita ut multitudo vero non cientes amplius P--y*i omnium omnes

&(~+~

? q ==

,,K6~+~) 4- sit quam antea ac\uu = mm t et w satisfa-

+ 9*). =-*(* formularum nunc quater maior numeros aequationi tt [bb

sed positivos tantum. exprimant, Quaevis harum formarum et qui valores ipsorum eonsiderari, t, u praebeant valores integros ivestigari debebit. Ex formula
P = trWt + S&u,, q = -L{t + 2)u)

itaque seorsini ipsorum x, y,

[]

scquuntur

valores

ipsorum

x,

y M 9 mbd S<!+'BM+MewM n(64-f)

N<+a+nte~M)t<i(64 oc)

omnes valores (positivos) ipsorum Supra vero ostendimus, t constituere progressionem recurrentern similiter valores respondentes t, t', t" etc. ipsius quoque scricm recurrcntem formare n?, ', u" etc.; praeterea assignari posse numerum p talem, ut secundum modulum datum fiat quemcunque tt t, t*+l t', #'+* = t" etc.. P u, P+1 = u etc. brevitatis

J*ro hoc modulo

accipiemus x,

numerum y qui

m{bb ac),

gratia valores ipsorum tribuemus indicom 0,

prodeunt

u = m', per af, quibus negotio perspisi cietur, y1* fuerint numeri integri atque p rite deterrninatus, etiam ./l+f, nec non J+*t, et generaliter /'+P; */l+*?. /+*?, y+P intgras fore; et contra si .?* vel etiam *+* sit fractus, vel /'+*? fractum fore. Hinc titcile Gonclnditur, si valores ipsorum x, y, quibus indices 0, 1, 2 p i eoniet pro nullo liorum jietunt. e\olvantur, oui nino indicem dari, pro quo tum <v, casu ex formula [11 nulli valores integi-i inter illos indices aliqui sunt, puta ji, j-, y respondent, obtineri possunt. omnes valores ii erunt. tutu .v, tum y integer sit, nullum tum y valores integros recipiont, in quo x, y deduci poteruut. Si vero ipsorum \x, ji" etc. quibus valores integri ipsorum inclicum

per x, y; tribuemus

ponendo eos qui prodeunt similiterque indicem Tune nullo 1, etc.

designabimusque t = t, u u",

et quibus faciendo t = t',

x, y, qui quidem ex formula il" integri ipsorum quorum indices sub aliqua formularum jA-f-A-f, ji'-M'p,
2S

S18

\m

OBM18

.'SHCVNU

OIMDI.'S.

{*"+ *p etc. sunt contenti, sitives, inclusa etiam cifra. Formulae

dnotante

k imtfitnte

omnes

numerus

integros

pu-

sunt, prorsus roliquae sub quibus valores ipsorum p, q contenti eodem modo sunt tractttndne. Si contingeret, forut ex nulla omnium harum mularum valores integri ipsorum x, y obtineantur, aequatio proposita in integris nullo prorsus modo solvi possot; quoties vero revera est solubilis, omnes solutiones in integris per praecepta iu praeee. tvadita exhiberi peteraut.

218. Quando sorum p, bb ac est numerus quadrntus atque sub duabus huiusmodi M = o, omnes valores ip-

erunt forraiilis p=y\z, q comprehensi q =%s; 91,53. ]) = Wz, q = 5Q'g, ubi s indefinite dsignt quemvis nuraerum integrum tertiuscum 2T, 3.V vero sunt integri dati, quorum primas cum secundo, quarto divisorem communem non habent (art. 212). Omncs itaque valores integri ipsorum .i1, y ex formula
`

prima
bb

oriundi
gg-f

contenti

erunt
'-`~ Sbt

sub formula
+ ae id bb ac

[1]

frf la c

omnesque

reliqui

ex formula

secunda
Ws+rd-be ~if-7^

oriundi
e y

sub hac [2]

m+ne-bd w^r~ d

Sed

quoniam bb ac = 1)

formula etiam valores utraque opus est ut eos valores ipsius z,

a reliquis in utraque formula integrum reddunt, mam solam considerare, sit. quum pro altra prorsus eadem methodus adhibenda Quoniam duos numeros SI, 58 inter se primi sunt, a, 6 itadeterminare licebit, ut iiat a 21+ b 33 = ax-+-bt/)(bb unde ducere congrues debere, statim patet, omnes necessario possint, sive sub formula 1 ac) valores numro Quo facto habetur z-a(cdb)-+-b(ue z qui valores integros bd;

nisi potest qui tum ipsum x tum ipsum y attamen sufficit priseparemus; praebere

fractos

ipsius

o(6e crf)

+ B(i<? ae)

ipsorum e, y proc sec. mod. bb uc

designante [1] obtinemus scquentem

esse (bb a c) z' + n (6 e c(t)~{-i(bd ae) contentos z indefinite numerum Hinc facile loco formulae integrum.

MomiO

ABQl'ATIOKr

IKDKTKBSmfATOKDI.

219

v M y quum Mut pro omnibus manifestum ~(&ee~) 1'rorsus (.si quas ~g Mz'

6x~a-~`"~ a tt x X ~= ipsins x'

ba
-r,,<:-

ar) ~sD(G~-ctt) aut nllllo valorcs

valoribus

pro prior

intgres

ipsorum quando quundo

,c, y praebere

est, et quidem sec. mod. eodctn

casus LL-ctc

et ~(~ac) sunt incongt'ui. que in illte~;ris

semper 10cuUl liabebit, sunt congrui. posterior erit formula '2'.

modo

tractanda

solutiones-

prueberc

potcst)

a reliquis 219.

separandae.

Quando 1Il(a.f+u9~ itque aequatio

bG-cac
ubi m,

= o,

forma

a~t'-(-2&~+c~ (art. 215;. Ponatur

cxhibcnpotcritHa: a trans-

a, 6 suntintegri in hanc proposita ?<+

2 ~A' + 2 P~ -+/ == U

undeetex

x .=

:ct.t'-)-6y,
if

deducitur xne:z-t`la~-aJ.
~2C<<2te w 2ac-llrl~

%.m~x-f-2rs-H Lf_ ae iid casum deductos

nisi patet, valores ipsorum cunque, lores

qnantur.

lam

fuerit v, y,

(quem

statim tribuendo nihil valores

seorsint ipsi superest. inta~ri

ex lus iormulis satisfacel'c;

considerllbimus j, x valorem quemnisi ipsorum ut eos vaV, y se-

aequationi ipsius

propositae

quare

z dcterminarc

doccamus, =

ex quibus

Quoniam
possunt; praeterea

av -+-1iy
vero

z,

necessario
est, si

pro
aliquis

z numeri
valor

i~ateyrt talltuln
ipsius x

accipi ipsum e.

manifestum

tum

tl1m ipsunl y intcgrum lae2 6 d congruos omnes numenintegri ad 2~c1-2ae-1 horum tivHs~ aut et pro nullo valores modo illtegros

reddat, itidcm

omnes valores

valores integros 2 a e ae6</ y integri

ipsius producere. 2 d

x illi

sccnudum Quodsi a e iiiel. onulino

modlllum pro =

itaque

a 0 tisquead (quando tum ,.a1ornm ipsorum

(quando nullus proposita ipsius

d est posisubstituulitur. valor ipsius nullu vttlores

est iiegativus) fiunt,

x tuln

intgres

poterit

resolvi;

,u, y producet, nequatioque si vero quidam ex illis valoribus hi 4, .1, etc. (quos etiam

in integris ipsis x, y

conciliant, gradus

puta

pcr solutionern

collgruentiaprodi-

rum secundi

ex principiis

sect. IV illvenirc`

Ucct);

orurtes solutiones
2S%

220
bimt

mvoumsSECeirai'qrmk.
, z = {%*e 26rf)4-C etc., desigmutti'

ponentto g *= (2ae 2S</}-f omnes numeros integros. 0 indefinite

220. methodura peculiarem casu, ubi ae = l)(i, a, d inter se primosesse, quocllicere ex art. gare oportet. Supponamus, =A. constat, quem statuemus critquc = |- numertis integer (art. 1 9) acquatio proposita hanc induit formam Pro eo qiwra cxclosimus max manifestoque adeo rationaliter Sit hh mfkk, dratus. quivalere ma.iV-mt>y-h-t-k = o, et ma -+-mi>i/ h k = o + % solvi + hf hh-mf= nisi o numerus qua| iiula2ir>. I Tune

nequit,

h h mf fuerit propositae

patetque

aequationi

sequentes

duas ae-

etiam alterutri Imrum aequatioe. quamlibet solutionem aequationis propositae et vice versa. uum satisfacere, Aequatio prior manifesto in integris solvi nequit, nisi h-k per m fuerit nisi divisibilis, non admittet solubilitatem ponuntur) h * per simili terque m fuerit divisibilis. posterior solutionem in integris Hae vero conditiones ad rese primi esse supexhiberi poterunt. inter

i ]

utriusque omnesque

sufficiunt aequationis (quia a, secundum solutiones rgulas notas 221.

est) exemple) ilEx lustramus. Proposita sit aequatio x %xy -yy2 a? 4^-f-l=o. hac primo per introductionem aliarum incognitarum p = 1 5* 9, q l Sj/ H Huius autem solutiones omnes in derivatur aequatio pj>~{- Spq-{- qq = 540. contineri inveniuntur sub quatuor formulis sequentibus: integris, C.'asum in art. 217 consideratum y> = p = = dciiotantibus t, G/, q = q = q = omnes 2it 90

(quia omnium

difiieillimus

p = Gt,
6/, Qt,

q = 24* + 90
24t 24*+ 90* 90 integros positivos aequationi

indefinite

numros

ANNOTATIONIS ,a:aC .a~r.ea_

HBTKICAK. .i!u_u 1_-

221 formula:

tt

15w\=|

satfsfaeiente, t = ce

quo* compleetitnr ((4 + y'15)" +

(4 \/t

5/*)

==.(:~+Vt-t5/') intgras x, positivos y contenti y = j^ = -= .y = i(Sf i(/4-30 (inclusa etiam cifra) dsignt, erunt sub formulis his: (S #4- 30k H- 2) 30m 2) 2)

si m indefinite (inamobrem

omnes

numros

omnes

valores ipsorum |-(2#+3).

iP

= ^-(2^4-3), ,1: == ~-(2~+3). = 1( 2*+3),

~(~:)OM2)

autem nostris rite applicatis, l'raeceptis ut valores integri prodeaut, in reperietur, formula prima et secunda eos valores ipsorum t, u accipi debere, qui proveniant ex indice n pari; in tertia quartaque vero eos, qui ex impari n obtineantur. Solutiones simplicissimae habentur hae: m=. 1 1 1 y = 2, o, 12 2 resp. Ceterum observare convenit, solutionem in artt. praecc. expliproblematis cati plerumque artificin abbreviari per inultifaria ad posse. praesertim quantum exclusionem solutionum inutilium i. e. fractioucs implicantium sed haec pertiuet; ne nimis lougi fiainus hoc loco praeterire coacti sumus.
Aniiutationcs kistoricae.

222. otiaiu ab uliis fcocomplura ex iis quae hucusquc pertractavimus motris considerata sunt, horum merita silentio praeterire non possumus. De formanm aeptimlmtia ill. l,a trange, disquisitiones Noue. Mn. gnrales instituit de l'Ac. de Berlin, 1773 p. 2t3 et i775;>.323 ctocuit, pru quosqq., ubi imprimis vis dcterminante dato multitudinem finitam formarum dari ita companitamm ut forma illius determinantis quaevis alicui ex ipsis aequivalens sit. adeoque omues formas determinantis dati in classes distribui posse. Fostea clar. Le (jeudre plures proprietates ad maximam lgantes huius classiiicationis partein per iuductionem detexit, quas infra trademus demonstrationibusque muuicraus. Ceterum distinetionem aequivalentiae cuius usus maxime in disquisitiopropriac et impropriae, Jiibus subtilioribus couspicuus est, nemo hucusque attigerat. Froblema famosum in art. 21 G sqq. explicatum ill. La Uruugu primus coniQuoniam

222
plete solutio tlatis. 175 sitarn ponit, bus 1707. resuivit, fsetl Iam Hist. de Ae.

I>BPORSHS ECl'SBI OHADTO*

de Berlin, etiam 1767 p. 105 ad uferi aggressus et Exstt 17S p. 181 sqq. iam soepius IhuAtyebram fuerat, Comm.Petr. T. VI

minus compltai untea ill. Noe.

in Sttppl.

Euler idem

argumentant

sed investigationem T. IX p. 3 Ibi. T. XVIII p. 1 55 sqq.. esse supeo semper ut ex aliqua restrinxit, solutione, qunm iam cognitam in paucis tantummodo casialiae dcriventur; ipsius methodi praetereaque Comm. solutioncs snppeditare ultima dune raient hariun problema Euler Hist. de t'Ac, (vid. La Grange trhira comincntt. reccntioris dati omni tune geucralitate temporis amplcctitur (Tomus XVIII de Berlin sit quam hoc Commcn-

omnes

Quum j>. 2')tr solutio La Graiigiaua, respectu tariorurn duni desiderniiduin

llihilque

relinquit:

ad anmuii illam solutionem non1773, et a. 1 774 est publicatus) pertiuet novisse Cctcrum solutio nostra ut omnia reliqua quae in videtur. (perinde hactenus ab aliis, tradidimus) Diophanto, quare facta principiis Fermatio quum sit, etc. eorum onmino hue diversis pertinentia praesertim enarrare est superstructa. sunt tradita, casus digna

hac sectionc C)uae maxime

spciales spectant; iam supra mentio visa sunt.

quae omnia

mempratu supersedemus.

sigillatim

Quae dmentis tibus digna

hactenus huius

de formis sunt uobis

secundi habenda vastissimus excerpenuis. iam nune

gradus
innixiiis

exposuimus, liane quo Xnnique en quae

pro

primis

tantum

doctrinae

disquLsitioncm

persequoniinpriniis hoc tant ferbrevitatis latent statim gratin adnotarc

campus ridentur,

se aperuit

ex

attentione

in sequentibus alia, quae

argtimciitum contigit,

tile est, silentio conutus conveuit.

ut permulta praeterire cxspcctant. formas

invenire

nobis

multo vero plura sine dubio adhuc oporteat: Cctcrum in limine haratn investigationuni determinantis 0 inde exclusas esse. nisi

novosque moneatur.

contrarium

DKQUISiriOXS

VLTBSIOHJES

DE FORMIS.

Disiribulh formant mdterminant h dati in classex, 223. Iam intefro marum D supra (artt. 175, 195, 211) ostendimus, assignari proposito posse numro quoeunque finitam forma forde-

sive positive F" etc.

sive negativo) determinautis

multitudinem ut quacris

F, F',

1), ita oompamtaruni.

6lfKmi"O terminatttis D

FOHJfARt'M IN

CCASSES.

22S

igitur illas formas clutssificari poterunt, fortune F proprie nequivaleutium secundora prie aequivnlent, Ex singulis classibus etc.

Omnes

proprie aequivalens formne determinantis

st alicui D

ex illis

'quartun formaiulo scilicet classera

et quidem unicae tantum. multitudo est inh'nita) seeundimi

e mtplexu omnium formnrum primant; e formis quae formne F' prodati D,

forma aliqun eligi et totius classis considerari tamqunm forma repraesentans Per se quident poterit. prorsus arbitrarium est, quaenam forma ex quaque classe accipiatur, attamen ea erit, quae reliquas simpUcitute superare videtur. semper praeferenda Simplicitns formae alicuius ex magnitudine (a, b, c) maniftsto numerorum a, b, c aestimanda est, meritoquo forma (', V, c') minus simplex dicetur quam (a, b, c) si '>, Sed hiuc res nondum determinatur b'>b, c">e. nostro repenitus, arbitrioque linquitur e.g., bere nialimus. utram ex formis tamen Plerumque (17, 0,-45), (5, 0, 153, pro simpliciori e re crit, sequentem normam observare: formae reductae ha-

ibrmarum

determinantis

I.

Quando

determinans

singulis classibus conteutae classe duae formac reductae tur ea, cuius terminus

D est negativus, adoptentur taniquam formae repraesen tantes; (quae erunt oppositae,

in

ubi vero iu eadem art. !72\ recipia-

reperiuntur mdius positivus.

II. dus formae

Quando nlicuius

determinans reductae

D est positivus in classe proposita (art. 1 S7).

cvolvatur perionon-quadratus, in qua aut duae forcontentae,

mae ancipites

invenientur

aut nulla

siut formue ancipites hae: resiB, B', [A, C), {A, C'y, modulos B, B secundum A, A' resp. M, M' 'quae -~ = positive accipi poterunt poterunt nsi msi sunt = 0} tf\ = N, .1; !ti? 0;; denique .~1'His ita factis, ex formis [A, M, viea quae simplicissima N), {A', M', A1") detur, pro forma reprsentante In hoc iudicio forma cuius terminus accipiatur. = 0, praeferatur; mdius aut in quando vero terminus medius aut in utraque neutraest 0, ea quae terminum primum minorem habet, alteri praehabenda, et sunt aequales signis diversi, quando termini primi magnitudine signum negativum positivo postponenduni. 2) Quando vero nulla forma anceps in tota periodo habetur, eligatur ex 1) In casu priori dua minima numerorum omnibus periodi formis ea quae terminum primum sine respecta signi minimum

224 habet, tra it qttideft, idem terminus

DE FQRM8ECDNPI GRADU8. in quarum alperiodo occurrent, posterior primus signo positivo nffectus sit in altero negativo, ex ipsa codera modo Sit haec forma {A, B, C,, deducaturque ut si dnae foimae in eadem

priori postponatur. ut in casu praec. forma alia {A, M.-N) (puta, accipiendo pro M residuum ab11% N= haec haec .Zf secuntlum secundum mod. A, et fi, faeiendo d l soluto mliitnuut minimum ipsius B ~~A M.V.) ):h demum pro repraesentnnte adoptetur. Quodsi vero cveniret, ut idem terminus primus minimus A ]>luribus {leriodi forniis conimunis sit omnes hae formae ca cuius et ex formis quam eo quo praescripsinius modo tractandae terminus medius quam minimus evadit tamerit. periodus inter alias haec: (17,4, 17),

prodeuntibus

assumenda forma repraesentans Ita e. (f. pro D= 305 habetur

(7,12,23:, (S, 11, 23), (23; 12,7}, (7,10,-7). (17,13,8), i 8. 13, 17), ex qua primo eligitur forma (7.10, 7), hineque tur forma repraesentans (7, 2, 43\ III. reducta Quando (A, k, 0) determinans in classe
proposita

(23,11, S\ secundo cleduci-

est positivus
contenta

quadratus si /i< et,

=&k, aut

ernatur =k,

forma

ma repraesentante

si vero A > k, ipsa recipiatur A 2, k, 0), cuius terminus primus erit negativu-s, Ex. Hoc modo omnes formae determinantis

nssumntur sed niinor 235

illius quam

pro forloco forma k. in

distribuulltur

classes /l. :~2.

sedecim,

1, 50;,

quarum 5. 0, 47).

prnecedentibtts

erunt: (1, 0, 235), (2, 1, 118), (4.1, 59). repraesentontes '10, 5, 26;, (13, 5, 20), (13, 5, 20). octoque aliae a externorum diversae in solis siguis terminorum ( 1. 0, -235 determinantis '3.1. 26;. 79 in sex classes (3, 1. 20), discedunt, (1,0,79), quarum reprae-

1, US) etc. Omncs formae '1.0,-79;.

sentantes

(3,1.20.,

:3. 1. 26. 224. formae quae proprie aequivalentes l'er hanc itaque classilicationem determinantis omnino segregabuntur. Duae formae ciusdem reliquis
eadem classe sunt.

sunt, D,

si ex

erunt; quivis numerus per unam repraeproprie aequivalentes M seiitabilis ctiam et si numerus quicunque per alteram repraesentari poterit; valores inter se ita repraesentari potest. ut indeterminntae per formam priorem

(SWHmtTIO FORMARCMIN jM'imos potcrit. \/J) prie Iiftbcnnt. et quidein raotl. M, quivalentes idem ita, mimeras nt utraque Si vero eruiit; per alterctm

C&SgS. eodem nido valorem

225 ropmesentari expression!* prosi iuciusdem

formant'

repraesentatio dune foruiac

ad euudcm ad classes nuniuri

pertinent. non

diversas alicuius

pertinent, dati

a repraesentabilitate nunicri per nltetum potest

nullum

per unam contra

ad repmesentabilitateru numerus M per nltcrnm ter

se

ciusdem

eoueludi

uequit;

rcprnesentari
oorfi siunus,

ita

ut valorcs

iudeterminatarum

primi per

sint.

stathn

snrilem

repruesentationem

numori portincat

formam

altcram 107,
fieri

dari,

quae

ad eundein

valorem

expr.

\D

moil.M

Y. artt.
tique aequivolcntcs

1 OS).
potest. sint, in ut quo formai' casu duao guaevis F, F', o ex classibus altra diversis classe aiim K, A" foj--

Contra impi-opric

forma

mat- ex altera habebit art.

est

improprie classosquo tertia

classis

aequivalebit; ipsae formarum

secunda

quaevis K' det.

tertiae, oppositis.

forma

ex

K formam Ita septirna

Propositis M

sibi oppositam primo opposita

duaalteram

in

K', classis
secundo

A'.

oppositae 235
quinta quivis

dici-ntur. quartac,
sextae. numerus

in exempta octal-ne
itaque qui per

praec.
in ex.

bus formis repraesentari determiimtarum duac Ceterum

coustitutae, cantur. Deniquc

qnibuscunque

e etiam

classibus

potest. inter

per alteram

poterit;

quod,

si in altra poterit,

fit per valores ita tamen. M) pertineant. ita

in-

se primos, ad valores

in altera ojipositos eleetionc

perindo expr.

fieri

ut liac

repraesentationes reguke
ut

y'D.'mod.

supra
classes

traditae
oppositae

pro

formarum

repraesentantium
oppositas seniper

sunt

formas

reprsentantes

nancis-

dantur forum dassis

seemn

etiam

classes in eadem

sibi

simul formas
sitasquc

cuiu huius
suas

opposita tum

qms oppositue. classe continetur, improprie inter

Seilicet facile

si forma

aliqua omnes

perspicitur esse,

lu-oprie
Hanc

tum

se aequivalentes classis habebit,

ojijioforma Ita re-

habere. et vice versa

indolcm

qttae\is

in qua forma

anceps

continetur.

in quavis

classe

'art. anceps reperietnr inter classes formarum

praeseutantes sunt

103, 105), determinantis

quamobrem 235

sibi ipsi opposita uccessario <r/**.y auwps nuncupabitur. ancipites habeutur. 5, 20;, classes quariun formarum

octo

2- J- 11(* minantis si formne aucipites 7U dune,

il. 0. 235), (2. 1. lis; '5, 0, 47), '10, '~3y- 47), ( 10. 5. 26'; inter quarum inde repraesentantes secundum cci^nosci 1. regula-s potcruut.

' 1, o, 235;, deterCeterum classes positivo

repraesentantes nnllo negotio

o. 7!l).. I. o, 70). nostras determinatae sunt, Seilicet pro cleternlinllnte

2!t

22G

FOKMI8

RkC'Sm

ODtS.

non-quadrato {art. 194); anceps erit,

elassis

aneeps

certo

formant forma externi

repraesentautem repraesentans sunt aequales diiudieatur, classis,

ncipitctn classis

nanrisdtur aut ipsa pro

pro dterminante aut talis cuius

jiegativo termini per

ancipitis

(art. 172;; an forma

dcuiquc

dterminante tans

positivo

quadrato aequi

art. 210 facile

ropraesenonceps.

sibi ipsi iuiproprie

valons sit ndeoque 225.

quatn repraesentat,

Iam terminos cuiusvis

supra externos

(art. 175) eadem illi

ostendimus, signa habere

in forma tum Si classcm inter a,

(a, b, c) determinantis se tnm c sunt cum termiiiis formani

negativi cxternis 'a, b, c, et quac v

nliae

formae

aequivalentis.

positivi,

positivant voeabinms solis formis positivi.? forma forma negatim, numeri

nec non totam constabit,

in qua

a, b, c) continetur Contra negativi.

classent

et in classe negativi,

negatiw per

diecnnis. positicam si a, c sunt contenta, positivi classis sequitur, esse, et,

[a, b, c) erit Per formani

positivant

negativam alicuius unde

[a, b, c) est repraesentans classis lias haberi. negativae negativarum Quocirca classes facile erit, nmltitudini etiam

Si nequeunt. repraesentari forma ( a, b, c positivae multitudineni simul ac illae formis classim fuerint positiassigna-

repraesentans varum tae,

aequalem

in disquisitionibus positivas in formis sine considerare,

super

determinantis praprie-

negativi tates

plerumque ("eteiaim

sufficit

qnippe

quarum locuni

ad classes

negativas distinctio

transferuntur. determinantis numeri formae tales negativi positivi habet; re-

haec unice positivi adeo classera

per

formas

determinantis possunt, ad eandem quin

discrimine duae

et uegattvi

praesentari in hoc casu

haud sunt

raro

', b, c), [ a, b, -c)

referendae.

Distribiilio elatsium in ordina.

220.
Formam sorem rorunt primitiva dterminant esse. D Porro forma communem quamcunquc (a, b, c, primitimm dicitur non habent; alioquin communi niaximo =w, statim vocamus derivata, forma si numeri et quidem, a, b, c diviposito derivata formas, nnince forma quarum q primitivas fore. iu quo

a, b, c divisore ( v>tt tu --). tt`~

(a, b, c) erit otnnes

Ex hac definitione

liquet, q

per nulluin

quadratum 'praeter si in aliqua ex art. 161 patet, inveniatnr. omncs formas

1) divisibilis classe liuius data classis

sit, necessario formarum primitivas

determinantis

primitiva

DISTHIBITIO

CtASSICJ*

tX

OKWNEif;

227

ciwu elassis terwiimwtis quibus vatas (hrkutam fortnac fore

ipsa primitiea D derivata 2*1,

dieetut'. sit ex forma

Porro

manifestum

est.

ai forma n

alitma

F deht

primitiva sint li, classcm

determinantis X", omnes K formas

dasscsque o classe

resp. contincuntur, primiti va k\ quocirca vocabinuis. printitiva, nlterttter) commmicni

K deri/(

e classe

ipsam

ex cktsse primitiea

in hoc casu

Si (, b, c) est forma uterque etam dkitm impar aut saltem a, 2b, c divisorem pruprie

neque

vero

a,

c simul non

pares modo

(t1. e. si tutt a,b,c, sed (, 6, c

facile liabere forma pares maximus)

intelligittir, hou posse.

in quo casu Si vero

forma

primitivn, commancm

sive m\>lmter jm'mitiva numcri nmbo a, autom 2 habere (qui simul erit

propria. patet,

(, b, c. est forma u,2b,c dhisorcm ', b, c; forma imcnsu b neccssario

muuoros

vocabiturquo

In hoc projme jmmitim, me sinipliciter forma impropria*). erit impar (alioquin enim (a, b, c) non essct forma prhnitiva); 1 quare erit 64 c por 4 divisibilis, dctermiuans bb c = l (mod. 4,. mod. 4) adeoque quoniam Formae impropriae formae 4 n si est itaquc tantumiaodo 1 pro dterminante positivus. uutcin omnes vcl formne
est,

perspicumn

[\n~A), si in classe classis implicet propric

si est negativus, aliqua data forma esse;

locum proprie contra

hobent

Ex

art. ICI1 inveniatur, quae formam Quainin posteclasses posi-

primitiva classem

formas

huius

primitivos

improprie obreiu riori

primitivani ipsa

ex solis formis proprie

impropric

primiti\i.s Ita

constare.

classis improprie

iu casu

priori seu

primitiva appellabitur. sex suut

seu siinplicitor/mi/jm; e.g. puta (13, inter quurum 13,

primititu

tivas foriuurum tantes '1

deternmuitis (4. 1, 59), ucgativas; 79

imprupria 2a :4, binae (utpote esse 1

propriae,

repraesen5, 20).

0, 235;. inter

totidemque
formarum

). 59). u, 0, 47), vcro inter utrasquc numeri formae et qttidein quidem potcrit. a, 2b, c;

5. 20).

impropriae. saut

Classes propriac. , liaec haec aut aut

com-

determinantis .Si formu ,>1 forma

4 n -J- il) omnes

a, b, l, e;, c, est est ( derivata, cr1\'ata, :ca, aut etiam 2m et impropric numerorum Hinc

propric munis comm. primitiva propter

primitiva maximns mux. erit

e primitiva {" lmintitivtt Mt *. In casu priori m crit in posteriori inter horum formam

divisor

munerorum

div.

intelligitur

distinctio

dericatam art. 101

derivatam; formam ex improprie primitiea omnes formae eiusdem classis hoc respectu

e forma proprie ne non (quoniam se habent)

perinde

') llos terminus propriu et improprie ideo hic clogimus, quia alii mugis itlonei non oecttm-bant, quod admonemus, no quls inter hanc signifleationum eumque qua inde ab art. t usi sumus, uuxuin occuttum quacrat, qui nullusadest. Ceterum ambiguitas certe hinc non est meluenda.
2(1

223 inter chtssem (lematam

DE KOBMISSECL'HIK GHABL'8. e classe pmptie fundnmeutum dcterminnntis

reprsentantes si lt, e', tum tum a, numeri 24, e a, euntlem b,

derieatam. l'or lias distinetiones orlluium

sumus. enndem maximum

primitiva

et elassem

et improprie

primitiva

jiriimun dati

nacti in varies
sunt c

sumus, ordincs
(,

cui distributionem superstition;

h, c), [a, b', e)

clnssium
Classes unliem hahent

formnrum
rimis, coniicieiuus, ut a', qunrum

posi

format cundem ut a, lit,

divisorem '; si vero

communon aut alter-

titra

nut

utraque Hinc omnes D t~

lmruui statim

conditionum patet, omnes

locum

non

habet, proprio alium;

classes primitivas si

ad onlint-s di reniai unum est ordinem

referentur. coiistittiere. detenuiuiuitum nlinlluti, minantis

classes primitivas,

classes tuetieiis,

improprie classes

mm

quadratum iS 5 3 ( f

tlcrivatae

e classibus

' formabunt 1 primitivis

ordirleln ordinem

bus improprie tum aut i>raeter luuis

nliumqne nliumque peculiarem peculillrem, etc. Si forte determinautis

1//1//

deterproprie priinitivi.s 1 classes e l, tlerivatne derivittne classiD per uilluui non aderunt mod.4), scilicet quodraadeoque puta ordo (). clns-

est, t; divisibilis tuntum ordo dabitur priinitivarum, haud

ordiues quando aut duo

classitim D=

derivatarum 2 vel
3 sccumlum

classium
siiuu

proprie

(quando

proprie D'

priinitivarum difficile

et O.

cl. intpr. D' nullum

2>=1 (mod.4}) Per priinitivarum. sequens

factorem

combinatiouum 1)

conditur
ut

rgula

^eneralis:
quadraticum

t-tilculi principia Si supponitur

implicet,

2|A 8*6*! c*t sint nutncri /j

ita

et

l] '<

a, b, c etc. ri'digi umnes potest =1,

faciendo sive quod

diversi primi impares (ad quam formam = 0, quando D per 1 non est divisibilis; eodeni impar redit dividi omittendo potest): factores habebuntur aa, aut

quivis

numerus

et a, 6, y etc. D 63, c8 etc., qunndo ordines

por nullum

qaadratiuu

~+')~+')~+1)(7+!). iiumpc quumlo 7J'= 2 vel 3 mod. J ',: aut ordines

> + 2) +!)(+
quaudo
nium

)7+y.
huius
est.

X)'=
llctluc

1 mod. -1'.
ditfioilis neque

Sed dcmomtnitionem
hic adeo uccessaria

recult1

supprimimuii,

quo

Kv. :i. 0, -iSj,

I.

Pro

D 15 = 5.

3* habentur (2, scilicet

sex classes, 1,22), ().

quarum (, 0,-15),

reprsentantes 'G, 3, C). duas dnas classes classes proini-

t t

'1.0.45), (2,1,-22), Ilao distribuiuitur in quatuor ordines, 0, 15), prias (juaruni repr.

l coiuprehendet (). 11 continebit

I, 0. 45);

OHWSt'M IfAKTM'IO tN OENKBA.

proprias, derivatam stabit
ex

229
unnm Ib rcpr. classent con-

quamm repr. (2, 1, 22;, e propria deterrainnutis

uua classe derivatn ex

(2. 5

1,

22); cuius

. IH eontinebit repr. 99= proprie 20), ;3, o, cuius

pata"

0. IV

impropria

det.

5, puta

~,6, a, t; intcr quatuor coilti-

Ex. ordines

2.

Classes

positivt1

deterrainantis classes

11.38 primitivas (9, 0,11); classes

distribuontur: (4,1, 25). II,

C). 1 complectetur (4,-1,25),

soquentes ") O. Il e propriis uiiicam classent

( 1 0. 9), uebit classes deteruiinantis

(5, 1, 20), ,

(5, J C). III

improprins

(2, 1, st>), 'to,

10);

derivatus

0. IV (3, 0, 33), (9, 3, 12), (9, 3, 12); ex impropria derivatam det. 11, Classes negativae lrnius determi(6, 3, 1 8). nantis prorsus eodem modo in ordines distribui poterunt. Observamus. classes oppositas xemper ad ettmlem ordinem cuius theoreferri, rematis ratio nullo negotio jxrspicitur. 227. Kx his di\ersi xitnam prhnitivis quae unicae ad attentionem detenniuuntis illas spectaut ordinibus meretur. imprintis Xam ordo classium classes trahunt, sequuntur.
simili modo

proprie derivatae ex quarum Infra

quasi

primitivariuu a certis

nrn-

singulae

classibus eu

nuovis) plerumquc aut

origincm sponte

consideratione auteni
associatam

docebinms.
esse aut

({iiamlibet classi

classem proprie

improprie primitivae classes semper

primitivara tribus

(ciusdem practerire

determinantis). licebit, quippe naturam

l'orro quibus classium certam in

pro desin^ulis proprie

terminantilms certac classes

ne^ativis positivae profundms secunrtuin potest.

negativas respondent. ante totus

L't itaque omnia

primitivarum explicabimus subdividi tijimus,

penetremus, quam

ditferentiam propiarum

essentialem plura generu at-

ordo

classium

(juoniam nobis

hoc ai^umcutum erit repotenda. OnUiium jiarlilio 22b.

gravissimuin

hactenus

nondum

res ah integro

in i/tucn.

'l^iEOHEMA. iimt infinit Dem. numros multl

Per

j'OI'JIllt11t quamcmujue

jjrojme

prmitivam

numerum primum uutneriper Si forma F=aKvji-bj/cj/y, simul ntetiri non posse.

quetneunque lam

datum manifestant est, et per

repraesentari //o.sp non dimibiles. p omnes trs p non est divisi-

a, -Ht, c

quaudo

') Adhiboiub lirevitatis raus<a formas repriicsentantes pro c-liissilmsipsis ijunrum vice i'un);untur.

230

UB POHSfl

SKOUNttl

GUAIH:

bilis,
vero

patet.
numerus

si pro
per

x assnmatur
/> divisibilis,

nnmerus
valorem

quicunque
forniae F

per /> non divisibilis

fieri non divisibilem

pro
per p;

y di-

quando visibilem p simt sibilem divisibiles.

c pcr ipsique

p non

est divisibilis,

idem

obtinctur denique forma

tribuendo quando F

ipsi tutn

x a

valorem tum

y valorem adeoque tribuendo D. est, fuerit

non divisibilem 2 h non tum ipsi divisibilis, x

e per divi-

w if| I |

divisibiles, induet

valorem

per /> non

tum ipsi

y valorcs

quoscunqtte

]>er p non locum ha-

Q. E.

Manifestum bere. si modo Quoniam nunierus lis V. art. non

theorema p = 2. Inusmodi numeros perspidtur, prinn'tiva non divisibilem

etiam

pro formis sinvul

improprie consistere sit,

primitivis

plures facile ut forma

datos

conditiones primos axx datos

possunt, non modis per

ut idem divisibiita deter

per qiiosdam 32:

divisibilis ,v, y infinit cyj/ a quibus patet,

per alios multis

numros

minari numros quoties

posse,
prhnos

Ihxtj adipiscatur. Hinc

valorem unice

quotcunque est 2. ita prou x\ h \i\ 9

cxcludeudus generalius

forma

est improprie

primitiva.

theorema

poni posse: nttmeri, firimitica)

Per fortnam quameunque pnmitivam repraesentari possunt datum ( impur em quando forma qui ad numerttm qitewamqite sint primi. 229.

tmtlti injinite est improprie

ii determininitis D, j> numerus primus ip~ n a q

Theokema. .%?D mettais possunt, residiiu. Dent. les qui pcr Sit formam m = Tum erit mm' quare diun que p, mm i.e. =

Sit tum

F forma primitii'u numeri per p non lit vel omtes sint

dimilnfex residua

qui per quadratka

formant ipsius

in eo convenient,

F repraeseutari p, vel omtes p non divisibi-

F = F agg

[a, h, e]

m, m'

duo

numeri scilicet

quicunque

per

rejiraesentari + bgh + clih,

possunt

ni =

ag'g'-t--2v(/h'-{-clih'

0w'H-6(.?/<'+/ congruus residuum crit

)+ch/i secundum

Dij/i D,

~h<J r adeoque etiam secul\1

quadrato mm' crit

modulum ipsius

quadraticum

m, m' esse

residuum

quadraticum

ipsius

p,

Ilinc sequitur, aut utrump aut utmmque noa-residuuni.

Q. E. D.

ORDINl'tt

PAHTIO

W DKNERA.

231

.Simili numros Scilicet qnadr. que

modo

probntm1, per e duobus adeoque D qui Quare vel per =

quajido

determiiinns vel esse talibus quaro

per casu

4 sit

divisibilis,

utnnes

impures productum ipsius 4

F repruesentubiles numeris 1 (motl. 4)

== 1.

vel omues semper erit :

=s 3 'mod. 4). erit 1 residuum vel uter-

in hoc

vel uterque

s 3. Denique quando per per 8 est divisibilis, F repraeseutari omnes vel productum possuut, numeri ^5, e duobus crit impares vel R. per omnes possit qui Quum =1, omnes per Q. numcris ipsius =7 quis et

buscunque proin tabiles s

imparibus, 1 (mod. 8). t,

in hoc casu omnes formam ^3, '10,

F repraesen(mod. S^. 1<) u ilformam numerus

vel erunt Ita

oranes

e. g. quunt

.'$, 17; per ipsius 7

qui est

X. K. ipsius

7: omnes

numeri

repraesentari non divisibiles, 7 erunt.

lam repmesentari mam parcs ( 3, 1, 4ft) per formam

possunt, liane si ad

non-residua

3 per fornumeri im-

repraesentabilis repraesentabiles propositum

et sec,

mod.

4 sit

perinde

se habebunt. esset, facile deinonstraiT prirauni tuni

Cetennn, possemus qui mam dam ipsum tum F residua

praesens

necessarium

numros D

per formam

non metiatur, non-residua

F repraeseiitabiles ad nullum talem relationem fixamhabcre, cuiusvis primi ipsum D non

numerum sed

promiscue

numeri

mctientis 8 analogon

per forquod-

Contra respectu repmesentari posse. etiam in aliis casibus locum habet. quos I. deternnnuns per formam enim m, m' ut supra F sunt D formae

numerorum praeteiire F vel per F non

4 et

possumus.

Quando impures Si

primitivae

est

~3(w/. ~l, vel

-1): omnes

</c'a=:s a

numeri

repraesentabifes duo numeri pp alter qq,

[mod. 4). mm' que facile m, m', numeri codem uterque

repraesentabiles, redigi alterum 4), per poterit. p, q par =l(mod. adeoque formam aut (10,

productum Quando erit, 4). ita-

modo m, m' alterum

sub formam necessario pp, certo

Dqq

est impar, quadratorum pp Dqq s

numerorum ^0,

altcrimL'nde

par adeoque

deducitur, =1, aut

esse

utrumque quam

3 (mod. 4). formae

si (mod. Ita e.g.

utrumque 3, 17) alii

impares

qui sunt

4 n -f- 1 repraeseutari F est

nequeunt. 2 mod.

II. numeri tel

Quando per partim

dterminons formam F

D formae

primitime

omnes

impares,

partim

i^\ partim =7, repraesentabiles, erunt vel partim l'onnnuis ciiim duos numros m, m esse -i'niod.b).

232

1>K FOKJHS StXrSIUOttAUt'J.

impures ppDqq impar vel

lit erit vel sunt

pet1

F rcdigi

repraesentabiles potcrit. 'quia 1) Qunudo par, Dqq

si

quorum

igitur

produetunt m, m 'uiod. est S^

mm

sut) forniam

ergo uterque pp~\ ==

vi = pei" 3

esse debebit = vel

=1 vel nut 5. =3 s 1 E.ff. mit vel vel

adeoque vel
itaque vel

necessario impar, p qq vero erit vel =o u mm'=ppDqq

vel =-7. m' s) Sw-f*1 erit ctinni vel m 3

= 4,
= s

et pruiu
7 'mod. 7 si S vero

0 vol =2.
est vel vel = = 5 '3. fonnne

Hinc
1

vel

111 est impnres S),

etiani 1,

omnes =5

uunicri (mod.

fbnnnm muneri

repraesentabiles llllt *>+" 7

uullique

per ibrmam 111.

furmum /tarte

illam

repraesentmi dterminant!
posswit

possunt. D formae
numeri

Quatulu
repruesentari

primitirae
tel taies

est
tantum

=(w/orf.
qui sunt

S^:
=

per
I et

impures

3(/.ii', formam
=5

vel taies (in Il

tantum

qui sunt
quisque

=5

et
nullo

=7

(iworf.
evolvere

Denioustrntionem poterit. repraesentari lta qui

prcicccdcnti e. ff, per

.sunt aut

omnino i>, 1,7)

similem unice
mod. S,.

negotio

tales

muneri

impares

possuat

aut

^7

230. Omnes D repraesentari D (per

quos

igitur

numeri

qui

per

formam fixam

primitivam habebimt ad

datam
singulos imparcs

detenuiuantis primes per et ad S relatiol.,

possunt, quidem

relationem ipsi in scilicet

divisorcs

ipsius F

non sunt

divisibiles casibus etiam

muneri ad

vero qui 4 et

pos.suut

repraesentari,
habebimt,

quibusdam

numeros aut

nem fixam ad

ad aut

4, =2 seu

quoties aut =0

D aut mod.

^0 S").

^3 inod.

S, quoties

D aut

=0,

Talent

relntionem

singulos

hos numerus. modo F

ckaracterm exprimemus:

charucterem Quando

mus sequontique p per formam

formae F vocabipurticulareui numeri primi sola rcsidtm qnadrntiea

ipsi charaeterem

repraesentari

possunt.

tribuemus

Bp, alii numeri uude j.S:

in easu impares statiiu ">. qui sec.

characterem Xp; opposito F repraesentari per formam liquct Denique

quales characteres

similitor uequeunt
expriniantur

scribemus nisi per qui

1,4, suut

quando b

1 inod. 4j. l.b; :<>:

signa soli

3.1:

formis

jjer (Juns numeri

impares

tales

rc))raesentari

possunt

'}

l'ro

(lctcrniinantibus

per

iltvi<iliHHiu<

ivuiin

ml uuiuc-rum

i ncirliiri

tiotcsi

i|Uuniam

in hue

ciwu

sul^

rt'IiUiunc ;ul - iamvst contenta.

flROINTM

i'AHmn

tN

Q.\Kkw

23g

tnod.S

sont

vel

1 vel =7,

tribuemus et

dimueterem 7, S spoute
datae manifeste quotas ;>

1 et1,h; scquitur.
[a, b, per est c;

charactenun
ChaructereK per ex uno

3 et 5, 8; iefi,
singuli mimerorum coguosci possunt. foraine ,

ex <jo %uificatio

primitivae c (qui Nam

chsteroiiiiiuitis forma diviser illnin prinro antbo

l)

somsant D,

sultem

rcpraesentabilui}

ipsius

certe sibilis forma

unus esset,

nuucroram

c per

y, non oritdivisibUis;

si cuiin

utetque

per y> divi-

p etiamipsum et proiu etintn ipsmn metiretur. bb{=D-j.acj h, i.t. (, b, c) non esset primitiva. Simili modo iu iis casibus, ubi forma , b, c, ad nuineram 4 vel 8 relntionem fixan liabet. c-erto ad minimum unus mimeroruin , c iiupar crit, ex quo igitur relatio illa deprehendi Ita t. g. diomctor potorit. formae (7, 0, 23' respectu numeri 23 e numro 7 concluditur Nn, e'iusdvin formae character nuiucri 7 habetur respectu ex numro 23 puta Ri; dindeuique racter huius formae respectu numeri 4, puta vel e numro ,4, 7 vel e inmuro 23 colligi potest. Quoniam repraescutari praesentabiles: huius classis datae classis omnes possunt, manifesto quoque forma numeri etiam qui per formam per quamlibet characteres quapropter itaquc aliquam aliam formae illos F in classe huius K contentant classis reliquis Mimt reformis totius

formam

singuli

F omnibus tatuquain classis

comptent, Singuli

characteres cuiuslibet oppositae

considrera ex ipsius omnes

licebit.

characteres

primitivoe seniper

cliaracteres

reprsentante eosdem habebunt.

cognoscuntur.

(.'lasses

231. Coinpiexus stituet formae Simili racter tentus. lirimitivarum fltuera l>ent. versa. sub ipsis diversa, ad genus Singuli contciitnc cliarocterem (10, :), 17), omnium cliaractenun huius
classis

particularium formae quam (7,1,-17; oinittitur det. vel classis.

formae

vel classis

datae coninteger iS"23. chaua'm

integrum vel
totius

Ita c. g. character erit 1.4; Ni;

repraesentat crit

modo chameter particularis Ex hoc

integer fonte

formne

7, 8; 14 3; iV,

3,4iu

hoc casu petinms quando omes quarumque

quia in charactcrc totius ordinis

7. S iam est conclassium dati proprio in plura hadi-

subdivisioMcm est negntivus;

positivarum referendo idem; vero

determinantis cluimcterem diversi sunt,

classes,

quae cundem integri

characteres eos characteres

intgrant ad gnera quos

geueribus

integros

tribuemus.

classes sedecim

habent.

Ita e.p.

pro

detenninantp

10 J habentur
30

2M
classes

DK FORM1SSECUNDiORAIJCR. positivue propria primitivae. quae sequenti modo in quatuor gnera distri-

buuntur: Charactor
1,4; J.4: 3,4; 3.4; 17; AV7; Ri: JSfl: JR23 iV23 A'23 Rl'.i ft, :. 'J, (3. 0, 2, 0, 1, 161), 33), 23), 54),

Classium
(2, (5, '11, -3, 1, 2. 2, 1,

foitnae repraesentantes
St), 33), 13), 54), f9, 1, 1S), 3, 2, 1, 27). 17;: 1D). '0. '9, 1, (10, 18; 3. 17) 15) 27)

(10, (11,

(14,7, ~1,

De multitudinc sunt possibiles, I.

characterum sequentia.

iutegrorum

diversoruni.

qui

quidcm

a priori

teneantur

Quando

determinans particulares suppeditat dabuntur

D diversi

per sunt

S est

divisibilis,

respectu numerus

uumeri

S quacharacte-

tuor characteres rem peculiarem divisorum

multitudo

possibiles;

4 nullum respectu quare diversi

(annot. omnino

ad art. praec.). D bini 2"l+

Praeterea

singulorum si iUorum (statuendo

primorum
est w*.

imparium

ipsius

characteres

dantur; integri

characteres

m 0

quoties II.

D est potestas det. primos D

binaria). 8 non est divisibilis, omnino habebuntur sed tamen 2"I+I

Quando

per

per 4, itisuperque characteres integri

per

ne numeros

impares:

diversi.

III. niod.8) mimcri tur vel

Quando i=6. \etl,

dct.

est priori

par

neque

vero

per

4 divisibilis,

erit

vel

In casu 8,

dabuntur 3 et 5, 8;

duo characteres in casu posteriori ipsius D,

particulares totidem. in:

respectu Posita igihabebuntur

8 puta

atque

multitudine 2BI+I

divisorum characteres

primorum integri est

imparium

omnino

diversi.

IV. steriori priori alite,

Quando

respectu in casu

numeri

In casu poerit vel =1 vel ^3(mod. 4y. impar, 4 duo characteres diversi dantur, qualis relatio in casu non 2' ingi'editur. 2"' Quare dsignante m idem integri ut + characteres diversi.

in eharactercm priori vero

intgrant dubuntur

in posteriori hinc

Probe

notanduin

est,

neutiquam

sequi,

totidem

gnera

rvera

OHbnrtnr dnri

partitio

in

oeneha.

23g

divem a priori sint possibiles. In exempte quot eharacteres uostro quidem liorum semissi tantum revera classes sive gnera classes respondeiit, lrullaeque characteres N 23 vel 1,4; Ar7; ii23: positivae dantur quibus 1,4; #7; vel 3,4; infra JB7; fusius Formae pro simplicissima sem totum itaque gnre classes dentur, formae totam in in qua quo -R23 agetur. (1,0, jD), illa quae est, haud nomen dubie formae inter omnes formas abhinc vocobimus; deterininantis tribuemus; denique 1) elasgenus vel 3,4; N7 A' 23 competant. De quo
argumente gravissimo

habenda

principalis

reperitur, principalis sunt forma

classent contenta principalis,

principalem est,

classis

distinguendae principali;

nec non classis seniper principalem utemur, vel

principalis etiamsi alia

dicetur. Probe genus principale forma e classe principal! et forma e et classis e genorc Ilis principali. pro praeter D est dterminante genus numerus aliquo principale primus aliae non

denominationibus praeter uti

forte genera

e. g. evenit l?t -f- 1.

plerumque,

quando

positivus

232. Quamquum in rincju tamen sunt en quae allatu, iinpedit primitivas proprie de formarum characteribus ordinis explicata sunt proxime eum

nihil

iinproprie tum ordo ex eodem mitivus

inde petatur: positivi proprie primitki eadem etiam ad formas classesque quominus aut ad negativas tum ordo improprie applicentur, atque primitivus positivus, negativus, subdividantur. 145 tum ordo improprie primitivus negativus priin genei-a Ita postquam sequentia : e, g. ordo proprie subdivisus est

ut subdivisio

primitivus

principio formarum

determinantis -R 5, #29 Ar5, AT29

in duo genem

(1, 0, 145), (3, periude 1,-48). in duo

(5, 0. 29; (3. 1. gnera (4. (10, 48)

etiam

ordo

improprie 15, Nb,

primitivus 2i29 ) Nn

subdividi

potest:

(4, 1, 36., (2, formarum 1,-72),

1, 36) 5. 12) 1 29 in quatuor gnera

vol,

sicuti

classes

positivac

detcrminantis

distribuuntur:

30'

^36

[>K POHriS

SECt-N'Dt

OfAI>VS.

1,1;
l.-l:

Ri;
AT3;

Er.i
iV-KJ

^1,
;2,

0,
1,

12).
65), (5.

{1i,
,

1,
26),

13),
(5,

(10,
J.

t,
20;

3.-1;

R\

2V43

3.

0,

43).

(7,

2,

19),

i7,

-2,

19;

3.4:

JX%;

#13

'0.

3.

2:'.

'Il,

5.

14),

'11.

5.

14'

t'tiam

classes
i\i; JB:5: .A'3; R:);

ngativit
.A'43 lii' lin A'-13

in quatuor
1.0,-129.

ordiucs

discedunt

:i. 1 3.4; l.-l: l.-l:

! f 43), (7. [ 11, 5,

11).

1,

13}.. ' (7, ( 1 1 5.

lO, , 2.

I.I3', 20)

'2,1.-05), 3. 0. 0, 3,

1,-20), 2, 1), 5, 14),

19) r>. 14)

23),

Atttuuou similo

qiuun ovudut.

systoma plcnunqttc primitiviim quod

classium

ncgativaruni videbitur ad proprie

systemati illud

positivtirum seorsirn reducere mfm

seniper

tam Ordi-

superfiiuiui autem ad ordines Quurn minoris)

construere.

nii\n ijnpropric Tandem novae non sunt

primitivum ordo

docebinms. regulue ordine

attinet

derivatos: enim quivis trahat.

pro liaruiu

subdivisionc ex aliquo classes

nocessariac. nantis

derivatus

priniitivo singulns sione ordinis

deteruii huius

origincm manifesto

illiusque ordinis

sponte primitivi

referautur: peti poterit.

subdivisio

ad singulac e suhdividerivati

233. F = [a, b,c) ita est coniparata, ut inveniri ^primitivaj possint duo numeri secundum modulum datiun g, Il tales ut lit ^y=, tu, </h = b, /th~c dkemus formant illam esse residuum numeri m atque vaquadraticum gx^hy lori'iu expressionis sive brevius valorem \(<i<i'2bj/-+cj/t/{<ino.m;, {<() expr. primus. \Ka,b,c} cius (ieneraUus. \JF .mod.w; est indolis ut fieri possit y g = dicemus Jl/x(, . MF g= esse h M, res. vel si multiplicator M, ad modulum m Si forma

h h = cM quadr. ipsius

(mod.w m, atque (3, 1,54) similiter infra g, /i;. valorem quadr. valor hic

l>, Cj sive vel valor

expressionis \jM(,b,c) 23 atque .7, Jo) ipsius expr. notentnr

y/5 do. 3, I", unod.

31 F (motl m). Ita e.fl. forma expr. y(3i >. 54)(mod.23); Ustis harum definitionum

est res. (2, 4) ostendetur:

23).

propositionos

sequentes

RMaW!

l'ABlKJ

> IX

QKNEBA.

2&1

I. mctictur.

Si

M{a,b, Si enim

c) est

R. Q. numeri

m,

Ihv determiumtetn \]M'a, h, c}'mod.m), [mod. per M c m

forcnae sive

(, b, e

(g, h) est valor

expressionis

gg~aM, erit auteni bbMM~acMM~(>, 3/ ad m primus esse

gk~bM, sive

Ah~cM

[bbac)MM etium

w divisibilis. per m divisibilis numenus

Quoninm erit.

supponitur, R. Q. ==/:

II. potestas

Si numeri p erit

M{a,b,e) primi,

est puta

ipsius

?,

atqtie

m aut

primus

mit

charucter M

particularis tum numerorum cM ,

formao

[a,b,c)

respectu ipsius ipsius p. ;

numeri Hoc statini sive bilis ipsius (art.

vel Rjj vel inde sequitur, atque ad

Np,

prout tum

est residuum aM

vel iion-residumn est c residuwn per />

quod minimum

;>, 2. '{(>).

unus

non

divisi-

Simili racter potestas Jf part.

modo, formae

si (manentibus

reliquis;

m =4,

erit
nec

vel
non si

1,4 vel
=<s

3,

cha-

numeri

ilf=l vel 'a, b, c), prout ==3; 2. erit 1,8; 3,8; 5, 8; 7, S char.

vel altior prout

part,

formae

{a, b, c.

= 1; 3; 5; 7 (mocl. 8) resp. III. \'ice versa si m est numerus bb ac metiens.

primus atque

aut minieri M vel

priiui

imparis

potestas

determinantem

residuum

vel non-residuum

formae (a, b, c) respectu ipsius p, prout character ipsius 1) est Rp vel Njj resp., erit M (a, b, c) resid. quadr. enim a per y non est divisibilis. Quando ipsius m. aM crit res. ipsius etiam ipsius p adeoque m; si itaque g est valor expr. \iaJ\l h valor erit mod.m). gg==aM; expr. ^(mod.aj), ah~.bg, adeoque et

affh^bgg denique ahh==:bgh~bbM=BbbM hh~cM, certo valor modo

abM

gh~bM

{bb

ac)M~ae.M

adeoque

est divisibilis, h assumatur Simili numemsque

i. e. [g, h) valor expr. \jM(a,b,cr c non erit; unde facile perspieitur \/cJI/(mod.mj. si demonstratur, vel si vel expr. pro m fuerit ^3, g valor == prout expr.

Quaudo cadem

vero resultare,

per

si pro

~(moU.). bb ac ipsnmque 1.4 vel

metiatur, part.

M accipiatur

3.4 4 fuerit char.

28S tomme altior r~ 1 postulet

DE

FORiriS fore ipsius

SECCSDr M{a,b,c) 2,

OBADCS. m. Nec non, sit. si ut fuerit atque M S vel

\a,b,c}: potestas

res. qtt. ipsius bb ae pat, m

per quam

divisibilis formae

nccipiatur numeri S

3; ."; 7 mod. Sj,

character prout Ji {, h, c) fore res. qu. ipsius Si determinuns characteres

impariuiu

(, ft, ) respectu

IX.

forniae

[a,b,e)

est formae

=1),

atque

Miu,b,c)

nu;, qu. S

ipsius T), onini's divisorum primorum si ipsuni 3(20. sec. AT5 D

particulares
ipsius

J), M

tum

singulorura (, b, c) tum respectu 4 vel numeri numeri respectu cognosci (150,9) formae possunt. valorexpr. (20, numro Ita e. y, quuin

iictiuntur: sit resid. utque Soli

ex numro qu. ipsius -Y5,

statim scilicet characteres

10. 27 mod. 410 2i 11.

440,

;ili 1 1

\/3 (20, 10, 27) sunt :i.5>; 10,27) 4 et S, quoties M non habeiit

characteres

particulares nexum

respectu uecessnrium

numerorum cum

dcteriuiumiteni

non metiuntur,

V.
foruiue f,

Vice versu,
L, c) m se

si numerus
complectitur

ad

1) pritnus
cliaracteribus

oranes

chameteres
respectu

particulares
4, &,

(exceptis

imnieroruni

quando patet. imtneri igitur t\ g = art. ciiines runt

erit ipsuui 1) non metiuntur;: si D sub fonnam + A*!?'!)'1. primi valor diversi, fore M [a, b.c.

M{a, resid.

ex III res. qu. ipsius D. Nain ita ut A, li, C etc. sint redigatur, b,c) qu. singulorum est y, h A*, J3C, C secundum etc. Si mod. ut sit etc. resp. illo-

expr.

fJB, 33":

\M{u,b,c secundum sec. mod. C7, (6, S') etc. = 31', JB\ 6' etc. fore etc. gg^aM, adeoque

nod. numrique secundum

31, SC);

ita determinantur A'x, Jb\ hh~cM modulum D C

25 S etc.; 32;: facile

modules

perspiciettir, Aa, li*1, V

modulos est prodwctum. VI.

gh^bM, etiam secundum

secundum qui

l'ropter ', b, e, simulac

has rationes poteruntque

numeri per

tales

ut

vocabuntur

numeri

chameter negotio simplisi M nu-

stkl

formae

plures

huhismodi huius facillime. datae formae

nnnieri sunt

iullo erUti; est, D,

inveniri, cissimi

omnes

characteres plerumque formae mod. D classe,

particulares evolvuntur primitivne congruos, sive etiam fore

autem

tcntnndo charactcristicus

Manifcstum

sit numerus mros, formae; contentas ipsi

determinantis

otnncs

secundum in eadem numros

numros

characteristicos diversis ex codem quivis

eiusdem gnre, numorus

formas cosdeiii

iu classibus habere,

charactcristicos

quauiobrem

cdifposrno
eharacteristieit semper quamlibot VII. 'mod. m) erit haberi esse format* numerum dattetinm toti

'koriukm!"
cassi format1 et generi clussis tribui et generis dterminait poest; denique

289
1 sive

chnntcteristieum prhicipali

forntam

e gnre

esse residuum

principaHs ti* sni.

Si

[g, le) est valor expr. \!M(a, b, e) (mod. m ) atque g'~g, etiani Talcs valoros {g1, It) valor ciusdem expi-essionis. possunt; contra si (g, h), {g, h') sunt vnlores fera K = h (mod. m) ctiam exprcssionis, esse diversos nisi

= pro nequi' expr. faciledewnsendi. erit,

vakntibns

eiusdeni sunt

tamen simul g'~g, \M la, b, c) neque Manifeste quotics (^, A) est valor talis que demonstratur, monstratur, hos valores \( semper

( g, h) Acquc

m = 2.

facile

6>c) {mod.) plurcs valores diversos quant duos tales (oppositos; habore non posse, m sit aut numerus quando primus impar aut nnnteri aut = 4 quando vero ? sit = 8 aut altior poteprimi iniparis potestas stas numeri omnino dari. Ilinc facile dcducitur 2, quatuor per VI. si dterminai! expressiouem D formae mos impares illius \!M[a, tur formae: [a, b,c) diversos dari sit = + 2!iyt*JB* multitude vel 2" vel <2 designantibus n, 2" vel atque =2 (mod. M + l vol 2"+3 vel 210, f+TS, A, li etc. numeros eharacteristieus diversos Ita (+1S, (78, (juum e.g. expr. haben+1lj, b9r ad scquvnj, prinumerus valores > 2. putat 4llJj,

quorum omnino

b, c) (mod. valores

D),

prout

/x vel

sedecim 2'J;,

expr.

y'7 (12, 6, 17) (4-16, +109,

V+ 18, '+78, tia non

(+18, (+78, ueeessaria,

+91), 4 101).

+61), sit ndeo

Demoustratiouem gratia si duarum

ampliorem

brevitatis

non apponimus. formnriun

VIII. a,

Denique

observamus sit D,

aequivalentium M, priorque expr. %+/t).

\a,b,c), transeat in

b', c1) determinans per

numerus

charaeteristicus ex quovis puta poterit. (#

posteriorem (g, h) sequi stmtionem

substitutionem

a, 6, y, :

valore + y/t,

)JM [a, b, c) ut Domon-

valorem quisque

expr. \/M(dtb',c'}, nullo negotio eruere

Ile

C'jtnposi

firme farmariim.

234. Postquam simus, ad haec de formis gnrales argumentum in classes quae gnera et ordines distribuendis statim a nemine praetni(;x-

proprietatesque aliud

ex his distinetionibus transimus

defluuut

plicavimus,

gi-avissimum

hucusque

240

DK

FOHMi

SKOtKDI

QHABUH.

attactum dmonstration

de foritraram un seriem

mmpmtime. continuant

In cuins interrumpere

ctisquisitiots; oporteat,

liutiae, statim

o postluit

intercalannis

Lemma.

Habentar

quatuor h, b'.b"

sries .h";

mimerontm c, c', c"

inteyromm c" d, d\ d" ut d"

a, a, a"a": ed' ueijue inultis puta cil respective sint = jsivc generaliter klab'bu n-) de,

tetwink cd"dc"

constantes, etc.,

aUjue ita comparatif, c'd"d'c" etc. etc.

k{uh"bd) b

II,

etc.,

k{db"b'd)

etc.

etc.

ci.cl,tdiv,~ dnotante et h k nuinenuii integrtim fi' dattim

.=

/(/~o'') o integrus quoscunque inneqnules inter omnes 'A" &'!* divisorem commuuem nttmeri c', d', ad' 7"+ integri -{-tV b" a, = = tf, y. c taies, c etc. vt sit

X. /.c

incf. quorum Tune

maior inveniri

yruetereu quatuor +W = =

hoh hubent.

pomtut aa d,

aa+tib^c, ya sie generaliter a'-f

quo facto erit

+ b =

~>a'b' g&v =

(/" etc.

c\

y''+ =

oP

ct-67 mimcri ab' bd.

Quuni multitudo runt

sunima

per = alii
^=1

hyp.

ab" bd' etc, communem non

d"

ZV etc.

crit

$!n-}-in) numeri 40. iutegri.

divisorem per

lmbeant.

(quorum inveniri poteproductoruiu

totidoni
tint

(laos
hi

illis

resp. <<<t~
= 1

nutltiplioutis
per (0.1),

art.
gt'm-ruUtcr

Designentur multipUcatoripsius
ZfcM'/P

multiplicatorcs

'0,2

etc.

1. 2; ('te..

si\'t!

per

;i. i)j

itii

tit it

-tP;

lJer

litemm

donotainus

uggregatum

omnium cti-

valoiuin

cxpressionis.

cui praetixa

'i Considi-ramlo tani(|imm a" h tainijuum

juoque (jUUiulo = i* mit i. > <x.

Ccterum manifestu imdvm uuijiiatio vnlciiit

COMPOSITIO

POHMAKUM.

24i

est. qui oriuntttr tribncndo ipsis X, y. omnes valores ut sit [i > X). Quo facto si statuitur 2{X, ji)^*-^) f~, Nc) (f~hi <x, 6, y, 6 proprietatibus Dem. I. Dnotante = = ~) = = a, y. Sft, (~

inaequales

inter

o et . ita

|*)(V-cV) ~<

= =

g c

praescriptis numerum 2(~~(~+~-e'~) ~X~~(c'e''e~)

erunt pracditi. inter 0 ut erit

quemcunque

intcgrum

a~+6~

Cv~ (~ 1~)(cr. d;~ = Et per calculum similcm

c^^jiJa'

cl~. c,
= c'

cruitur yay + SV= d\ Q.E. P.

II.

Quoniam

igitur c'- = aah -f 6 h1 = ci* = at/ir ai* 4- ?> 6!' tf-tP)

fit JV tf-c* similique modo V-V<~~== s ex quibus formulis a'dP~ rfV= !*=: ti[alb b>>a?-) Y(o'-6'' (^i"1 ^fll1)

valores ipsorum a, S, y, multo facilius erni possunt, si modo X, fi ita accipiuntur, ut a* F fia!1 non sit =0, quod certofieri poterit, 'i1* ft^a11 pcr hyp. divisorem communem non habent, quia omnes adeoque omues = 0 esse nequeunt Ex iisdem aequationibus deducitur, multiplicande) primam per quartam, secundam =. per tertiam {alP et subtrahendo, d*-dl<?) = k{ir &a*T

(a-tif/Jlf unde uecessurio

tf-a*?

&<?)[(?>

67 =

A.

Q.E.S.
31

M%

DB FOBUIBSKCUKPI0HADC8.
235. J.

Si forma transit in productum

AXX+ e duabus

2UXK+ formis et

CYY.F

aJi<B-iibxy+cyy.f, per substitutionem talem

V*f

2 h\v'y'

+ c>

x=~+~'+~+~' r== q xx'-f- jxJ (quod brevitatis per substitutionem transformahilcm sex numeri v<f<ip> divisorem bimus. causa in sequentihus p, p'.p", esse in semper

~l'~ ~z,

q "~J Si F transit in yy forraain 2*1 ut

ita exprimemus

p"; q> q'> f S*}) dicemus simpliciter, si insuper haec transformatio ita est compart

p<(*ip>

n*

> i>4<u>> formam

pv

vp

pi

~~<ip voca-

communem non habcant:

F e formis

compositam

Inchoabimus in ff transire tur uvolvemus.

vem aequationes nem dictain trnnsibit

formam F hanc disquisitionem n suppositione genoralissiina per substitutionem p, p, p", p"; q, <[, q", q'" et quae inde sequanex asse aequivalcbunt Manifeste huit* suppositioni sequentes nolocum liabent, F per substitutio[i. e. -simulac hae aequationes in ff, ~y et vice versa)
1

App-{-2Bpq l

-Cqq

ad

[i\

Ap'jt Ap"/

-iBp'q' -2BpY

+C<[q' -Cq"q"

= =

ac cd

[2] [3] M [5] [6] [7] [8] [9]

Ap"p"2Bp"'q"'+Cq'"q"' App1 -B(J)q' App" +B(pq" +qp) +qp") +<tf) +Cqq' +Cqq" +Cq'f + Cq"q"

= cc> = ab' =*' = b<?

Ap'f+B'qlf

Apy"+B(1>Y'+q"p'") Aipf+pyi+Bipf+qfr+fq'+ffl+Cisf+q'n^lW.
') ln cere oporttt. cientea hac igitur Facile q' cum his designatione auttna p', ad ordinal tum coefficientium

= cl>'

si ordo fonnarum perspicietur, g" commutandos esse, reliquos

f, probe ruspip, p' etc. tum formarum ut prior fiat posterior, cocfliconvertatur loco manerc.

suo quemlibet

COMPOSraGFOttMASf M.
Sint dterminantes fontutfum F, f, f resp.

24S

D, d, d';

divisures

communes

inaximi

numerorum

, 2B,

C;

positive acceptos supponimus). f S* S' ita ut sit 3a-4-2$86-f Denique ~?' M'-fi/f resp. per acceptas designentur numeri 7~ 7^?/

a, 2b, c; a', 2b', c' resp. M, m, m' (quos omnes l'orra detenninentur sex numeri integri M, 58, S. i C

Ce =

?,

St''4-255'ft'4-6'c'

*'

2 r! w~<> l~

~< ^9> ipsorum

> divisor

~?~ /<?'?' communis

? /y"-?" rl 1 < maximus positive

P, Q, Ii, S, T, U, sitque Iam ponendo =k

Apf-B[i>fjm-+-q/)+Cfjq'" fit ex aequ. 9 ApY--n.Jci+qyi+Cq'q" Kx his undecim a.a.1.

m.a

= hb'+A

10 o

= Il, sequentes .Z~

bb'

[U]
}"

aequationibus

novas evolvimus*}:

DPP
DPiE-S) DPU V{liSf D'R Z>/Lr ZIQQ DQfi+S; DQT D{R+8? D[R+8)T = = = = 2d'ab = = rf'ac

[13]

<
(Ai = = rfV r= 2rfT dd') [20] dd') 2<ic t/'cc diT) rf<)

[12]
r [M; [15; [10 [17] [lfc; [10j

4rf'W+2(AA S)U

da'c'-{\A idb'b'+2(M 2db'c'

.21, L22

DTT
Ilinc
') i-"i ex s.s si-x tnnltir, Urij{u + i.v

dc'c

,23".

rursus

deducuntur
luicut-st:

hae duae:
J2 ex i.i < il. ", l.; lues ,z,~ ta ex i.u l. 4.i 2.>i; u ex iv.il o. Dvducti commit-

harum auquationum

+ in. m i- 1 Mi 1.4 .:i uode-m modo udoniatur, 1,4. , lu, si

>.u :i.

!T ex S. 4 :i.4. 3, n, v resp. 1.3 etc.

reliquarum

moilo aoquutiones

cum aequationibus |mtti isexfl.O

et reliquat'

n cudem loco rluincejis

rvtincntur,

31* IK

244

I)B

FORMIS v^ ji;

SECUSIil

GRADUS.

_^ftj a M A 1 lit == 2d'aa( dd') o = (AA ddj 2rf'c(AA dd')

unde facile per13.13, prior ex 12.15 posterior ex 14.14 12.17; necessario esse A A tid' = Q, sivc sit a 0, sive non sit =0*). spicitur, 14, 15, 20, 21 ad dextram deleri AA dd'. Supponemus itaque, in aequatt. scilicet lam stetuendo 3!JP+~(7!<S')+6!7== ~'Q+~'(2+~)+<S'y=N~ (ubi , ' etiam fractioncs evadcrc facile ex aequatt. sario sint integri): Dmmn'ri similiterque ex aequ. 1 S Dm'm'nn = 23 = rf(8l'a'-f29J'6'+e'c')!! = dm'm' m n' 9a etsi mn', vin neces-

posse probe notandura, 12 17 deducitur = d'tnm

rf'(2la+23)4+Sc)s

d = Dnn, d' = Driri, unde nanciscimur Erit igitur conclusioneji puuuii Dterminantes formanim F, f, f' necessario inter se hahent rationcm quadratorum; et seotndam: D semper metitur numros dm'm', d'mm. Patet itaque, D, d, d' cadem signa habere. nullamque formam in productum transformabilem esse ff' maior sit quam divisor communis maximus numerorum posse, cuius doterniiuans dm'm', d'mm.

12, 13, 14 resp. Multiplicentur aequationes per 81, S, S; similiterque per eosdem numeros aequatt. 13, 15, 16, et 14, 16, 17; addantur terna producta. summa per Dmu', Tune prodit dividaturque scripto pro d', Driri. P Simili an, RS= aequationibus obtinctur R+S
= dd' directu

2bri,

= en' 19, 21, 22 c*t

modo nmltiplicntis

18, 19, 20 nec non

20, 22, 23 resp. per 2T, 3V, g', Q = ',

Ai ') Haue derivutiu ucquationU sod hic niuiH prolisam tradvre jiossvmus,

2b'n,
praesons

= en
alioquiu i hanc nnalysin elcgantiurcm u = (A A tltl')'.

ad institutum duduci'iido

sufiieit;

ux ui'cjuutionibus

coufomto-pomxKvt-

245

2b, e proporUmaks sxmt numeris P,R 8, U, positaque il forumrations ad hus ut i ad ri, erit ri radin qttadratu ex mmeri a', 26', c' ad Q.R+-8, T eandem mtiunem huhent, qitae gj similiterqne esse ut 1 ad n, erit n rad quudrata siponitur eue Ceterum quantitates w, ri radies vel positivao vel negativae esse ex , unde distinctionem possunt, petimus, quae primo aspectu sterilis videbitur, sed cuius usus in seqnentibus sufiicienter Sclicet dicemus, in trnusforaaapparebit. tione formae F in ff formam f accipi directe quaudo inverse ? est positiva,
JSine habetuieoscuisio tertia Numeri ,

negativa; similiterque accipi directe vel inverse, prout ri positiva vel Accedente autem conditione ut k sit = 1 forma F vel ex utraque negativa. forma f, f' directe composita, vel ex utraque inverse vel ex f directe et ex f' ex vel inverse inverse, et ex directe dicetur f prout vel n, ri ambue sunt vel ambac negativae, vel prior positiva postelior positivae, vel prior negativa, Ceterum quisque facile intelliget, negativa posterior positiva. has relattiones ab ordine quo formae f, f' collocantur (vid. annot. prira. ad art. praes.) non pendere. quando Porro obsen'amus, divisorcm maximum communem numerorum P, Q, R,

S, T, U puta k metiri numeros festum est) adeoque quadratum

m'n (uti ex valoribtis supra stabilitis nianikk ipsos ta mri ri, m'm'nn, atque Dkk ipsos Sed et vice versa quivis divisor communis ipsorum mit, m'n ineA' mm, dm'm'. e talis divisor, qui manifesta etiam numeros tietur ipsum k. Sitenim ', Ilri, cri, a'n, -2b'n, c'n metietur, i.e. numros P, 11 8, U, Q, R+8, T et proin mri, etiam etiam esset numerus impar, imparesse deberet (quoniam summa et diffcrentia sunt pares) adeoque etiam productum impar. Hoc autem productum fit ={l'b'nnbbrint) dn'riacrin) = {d'nn+a'c'nn := == 4 ( ad adeoque par, quia e ipsos a'n, en, ari, cri metitur. (iuare Quare ^[a'c'nnacriri) necessario erit par, et proin R nec non S per e divisibilis. Quoniam igitur e omnes sex P, Q, R, 8, T, U metitnr, metietur etiam ipsorum divisorem communem maximum k. Q. E. D Hinc concluditur, k esse divisorem eommunem maximum numerorum mri, m'n; unde facile perspicietur, Dkk fore divisorem commmm maximum numenrum coscusio dm'm', d'mm. est qcart. D fore divisorem communem Patetitaque, quoties F ex et compositasit, maximum, quam numerorum formae dm'm', compositae d'mm, et vice versa; potuisset. detinitio quae propiotas Forma igitur etiam tamcoinposita <. ipsos 2B et 2-8. Iam si

adoptari

24C formis tiim ff f,

1)B POH.MI BKCUMO1 ORAl>fS. maximum f" dterminante! triuisformabiles habet. possibilem inter omnes formas in pjfodttc-

Anteqnam
ratius dfinira

ulterius
oportot,

progredi
queiu qiiidcm

possimus,
ostendimus

ante

omnia esse =

valorem

sed c-uius mentalibus adeoque A = D'. in quibws 2i',

oinne.s

determinntur. sigmtm hinc nonduiu au 1 11 eruhnus DPQ Dadnri \aa, simili unde modo nisi ex

\'dd' Ad hune finem ex aeqimtt. fundaex 5.(> (quae oequ. obtinetur 1.11), mimurorum a, a' est -=0, possuut, ab', quod casibus prout octo aliae habeantur deduci per

A accaipsius = \jDDnnriri,

aliquis

fit l l

Sed promis ad lnevam 2bc', ca,

Du h' 1cU, omnes A idem

ad dextram ce'), unde

fiuulcl. aequatt. A multiplicati facile

ac, neque fieri h,

Abh',
a,

2b, c, ncquo adeoque sijiia hnbeant

', 2b', c possunt signum habere

concluditur propterea esse = 0, in omnibus ut D,d,d' vel oppositum.

.1 l t

A =

Dhh,

ti' eadeia
Porro

vel divei'sa.
numros an, '2uh', ad, 2 bit', AbV, 2bc',ca', 2cb', ce,

observanms,

2 bli'

2 A. 2b>

2 A omnes est, R

per

mm' divisibiles rcliquis autem esse.

esse. simili

De uovem modo

prioribus

hoc potest t et i v j

per se manifestum ut antea ihli \d' ostendimus 4 A per per

de duobus

denionstrari patet, 4ii'+4A

et S per e divisibiles m*' divisibiles esse (quoniam adeoque

Scilicet

lA =

mm' divisibilis, parem; quotiens ex uudccim

tiani quotientium unde nterque lam

quentes

10 d(V per mmm'm' ex quotientibus productura et 2 4 U 2 A, 2bb' fundamentnlibus

4rf pcr mm, \JlGdd' atquc et 4& per min. et diffraitfacile demoiistratur mm' divisibiles. sex seesse pur.

par,

2 A per

aequationibus

facile

deducuntur

APP AQQ AliR AS ATT

AUU

= aa'q'q = aa'fj'Y = udfcf S = =

=

2<ib'qq +ac'qq 2 ba'qq"+ ca'qq 2 (bb'+ 2 ibUA) qf-{~ ccqq

uc'q"q"

A) q'q+ca'q'q

ac'q"Y2bc'q'q"-{-Cc'q'q'
ca'q"'g"' 2 cb'q"qmcc'q"q" l.

Hinc facile driva

sequitur, tur,

omncs Ak

APP, divisor

quoniam

AQQ etc. cominunis

divisibiles maxinnis

esse

per

mm', PP,

unde QQ,

!| c !f

nunieroruni

") Annlysin quam lectores facile- duteguroputerunt hrevitatis caussa sujipriiiiuruu]tortct.

1

coMposrrio BRetc, etiam Akk pet mm' divisibilem esse.

poitsiARMf. Sobstitutis

247

autem pro a, 2b, c, ', 26', c' valoribus suis etc. sive trnnsibunt in sex alias ae(/>?' j/) etc., in quibus ad dextram habebuntur quationes, producta ex quantitato ~</q"~qq") in PP, MB etc. Q Q, Calculum facillimuin leetoribus Hinc serclinquimus. QQ etc. esse =0 nequeunt) (quoniam omnes PP, Anri = q'q"qf. Simili modo ex aequationibus fundamentalibus derivantur sex aline aequaa praecedentibus in eo tantummodo tiones, discepantes quod [>ro A ubique C et pro q, q, q", q" resp. habetur caussa non quas ipsas brevitatis />, p'.p'.p' adscribimu.s. Hinc eodem modo sequitnr, Ckk per mm' di\isibilem esse atque Cnri ftppp' sex aequationes hae Denique ex eodcm fonte petuntur quitur BPP BQQ= BEE BSS BTT buu unde = aap'q' = = +aV{pq'+qp') ac'pq capq q q'p") ca'p'q

aa'p"q"+ba'(juj"+(jp") aa'p'Y+ibV+tyipf+qp'l-ccpq ac'p"q" + [b b' ) (p'q"-h

= aci/y-f& c' {p'q'"+ q'p") = cayy'+cb'(p'Y'+qy")cc'p"q"

c f>V/

'i'

c? wiw )

ut ante concluditur, 2Bkdivisibilem esse ptr perinde mm' atque %Bnn' = pf+q/'j/q-'qy, Quoniam Ckk facile peritaque ^LA->5r,iBkk, per /*' sunt divisibiles etiam Mkk esse cleberc. spicietur, Ex aequatiouibiui funper mm' divisibilem. damentalibus autem colligitur, M metiri ipsos ', 2ab', ad, 2ba', 4bV, Ibc, ca, etiam ipsos am', 2b m, cm' (qui sunt divisore.s conlln. max. 2cb', ce', adeoque trium mediorum prmoruin est horum div. comm. max. est sive et ultimorum. resp.) etiam ipsum mm' denique Hinc patet, in eo casu ubi forma F ex formis esse 31= mm'. Quae est
cokcltoio

qui

composita

k = 1, necessario max. numerorum

f' quinta.

Si div. comm. forma

A, B,

C est 2K, hic erit vcl

M {quando

F est proprie primitiva vel ex proprie primitive M (quando derivata) vel = F est forma improprie vel ex impropric similiter dcprimitiva prim. derivata); signando divisorcs comm. max. numerorum ci, b, c; a, b', c resp. per m, ai' erit i vel =m vel \ni, et ne vel =*' vel = m. lam patet, mai metiri ipsum d,
m'in' ipsum d', adcoque m ut m 'm'

ipsum

dd'

sive

A\,

et

mm'

ipsum

4.

248

DE FOfiMS SEfL'NDl GltADt'S.

etc. sequitur, mm' metfri ij^iatn aequationibus pro BPP Ckk ctinm ipsam Mkk. Bkft, metiatttr) adcoque (quum etiam ipsos Akk, ntm' ipsum 3W. Quando Quoties igitur F ex f' composita est, metietur vel ex propvie primitiva est proprie primitiva itaque in hoc casu utraque sive F similis forma. Quando derivata sive mm' mm = M, erit M = M Hfatc ex sex ultimis vero. iu eadem suppositione, vel ex iinpropwe primitiva e. g. forma f; ex nequationibus ad, 2ab', ac', b d, 2bb', be't cd, 2cb', ce' per 33 divifundamentalibus sequitur mm' l-mm' = \-M; sibiles esse adeoque etiam am', bm, cm' et lune quoque unde necossario
vol ex impr. prim.

aut utraque f' primitiva derivata,

aut alterutra

saltem

est impropric

in hoc casu crit

derivata. Quae

2K=J-3f,
officiant

sive etinin
conclusionsm

forma
sextam.

vel impr. pritn.

Tandem

observamus, an' a*

si novem aequationes = P, = Q, 2bn' 2i.'n R~S, = i?+S, cri = cn=T n1/ llp Cnri y/jw/' ,'I U

0'1111 Anri = =qq-qq, (/(/'

qf,

Bnri 1Hl =pq+qp pq'qfp'qqp", IJ

oportebit, per 8 designasaepius ad ipsas revenire quas. quouiam in sequentibus incogitis, spectatis adeo ipsis n, ri tamquam bimus, locum ^abere supponantur, facile confirmari etiam nequatioper substitutionem quarum tamen neutra = 0 ncs fundamentales p, p\ p", esse practereaque tntionem 1 9 necessario veras esse sive formam e formis (A, B, C) yvx substiq, q, q", q" in productum (a, b, c) [a, b', c) transire;

bb ac = nn[BB Calculum timus. quem hic apponcre

AC), nimis

b'b'ac=riri[BB foret lectorum

AC) commit-

prolixum

industriae

236. aut aequaUs sunt duabus formis quorum dterminantes aut saltem rationem quadratorutn inter se habent: invenire formam ex illis empositatn. haruni deterSol. Sint formae componendae (, b, c) (', b', c) a, 2b, c; ', 26', c' resp. minantes d, d'; divisores communes maximi numerorum Problema. Propositis m, m'; divisor comm. maximus numerorum dm m, d'mm eodem signo ut d, d'

eOMl'OSITO*

l-tHIIMtfW.

249

afiectus

D.

Tune

-~p,

produetttm, quautitates inverse sitionem inter rem positivum

quadratum; rationales vel

numeri positivi erunt inter se primi quare ipsi erunt quadrata Ilinc (art. 21). = n, ri, et quidem quas ponemus accipiemus -~g2 prout forma in compositionem ipsius ri ex ratione f Erunt fractiones hri mri, itaque esse possunt. intgres, etc.); R de et mri vel qua trin Ilis quod

ipsorumqtte \f~ pro erunt n valovt

negativum, siniiliterqtte ri au,

directe

iugreeli iugredi se primi; ari, per modo

debet, debet, n et cri,

signuni

in componumeri integri oh-

determinabimus. nutem en, etiam M-b'n, est (quum

ita fictis,

servamus, prioribus eodeju les esse.

Un esse

se manifestum probatur

ut in art. praec.

ari = "m demonstratum

de quatuor duobus reliquis divisihi-

fuit,

S per

lam accipiantur conditione. non oranes ut quatuor simul =0

quatuor

numeri

integri

S,

C,

",

C" (I)

ad libitum, ad laevam

ea sola positae

quautitates fiant,

in aequatione

sequente

ponaturque = = M ^q I

aari+a'a'n+Sy'Xbri+b'ri) -ari+!"'c'n~ &"criQa't) ~i"cri-D'c'n ita ut q, q', q", q" pro fiant integri ad laevam. $', *)?", $'" ?' -iw Quo facto determinentur numeri divisorem communem Tune taies &"(bri-b'n) + m.bri-'n) a(btt'+Vri) communem maximum igitur ut fiat = per

(*< = non M'" habentes. quod obtinequi in qua-

tur accipiendo his aequationibus tuor numeri

\x divisorem sunt $,

quatuor

muuerorum, poterunt

art. 40 inveniri

integri

`i` ~1 "-fp, p, p", p'"

1 .sequentes fil) p

per aequationes p

^''+5pVw4-?W+6'; -Prt'-fP'V Tcri-%a'n ~$"cri Tandem ])onatur +P' Wn | pw-ft'n) 'Im-Vri) bn'+b'n)

= p" = f

<jq"~qq"

Anri,

pq'Jrqp'"p'q"qp"

Bnri,

p'p"

pp" =
32

Clin'

250 Tune A, B, C erant

DE FORJnS SECt'SDt GRADBS. numeri integri formaque [A, B, C) F ex forais f, f

coniposita. Dem. neqimtiones 0 = q'eri i'c'n 0 = q en' -q"dn 0 = fan'-j-qc'n 0 IL rainatos lam ponamus, esse ut fit _= q"anq'an integros q'"{brib'n) q"[hri-h'n) q'[bn'-j-b'n) q(brib'n) 58, S, SI', S', (S, SU, 9{* ita deter(III) I. Ex aequatt. I nullo negotio eonfirmantur

sequentes

quatuor

numros

Sla+2536 ~'+2~+@'C'==

+ Sc

m ni

l'une

erit ~~'+2<B<'9'M'+6c~'M'+9ta'MM+2~M+6'c'9'!K = )l si statuatur

Hinc atque

ex aequatt.

(III)

facile

confirmatur,

-qnm'~q"%lM-q'"{W+mi)
aW }"'+ ^(W 8W)

= q
= q'

^csr+sirsi tore

/(sr-as1)

= q"

H'a ri + Cj"dn-q'"{b ri-b'n) = q ri + q" c q"( ri b'u) = q'"c' qa'w + q'(6' b'n) = = q(6'+6')

q ' g" q"

(IV)

q"c' q'c'-rt Quoties [a=1,

hae aequationes non sunt necessariae sed ipsarum loco Quodsi nunc ex aequatiojies (I), quibus omnino analogae sunt, retineri possunt. II, IV valores ipsorum Cnri {Le. numerorum And, 2Bnn, aequatt. q'q" qq"" etc.) evolvuntur et quae mutuo se destruunt delentur: invenietur..singulorum

sfposmo FdHSfARt'M. partes esse vel producta ex iritegr iu d'nn. omnes pattes iusuperque rem 2. Hinc concluditur A, B, Substituendo adiumento sunt integrij, III. comprobatur in nn\ vel ex integm constituentcs ipsius in dn'ri

251 vel ex integr factoimplieare "== lin y/rfrf' V

(quoniam dn'n'=d'nn, C esse numros integros. ex aequatt. aequatt. (III) (II) valores et huius

2Bnn' et proin ' nn' = Q. E. P.

ipsorum

p, p', p", f,

facile

~?+W+~"+~'Y'=1 esse 1>< <U>' = p r/' '> pfj qp'p'q"qy jT qp'+p'q" = qy = 2

p'f

<['f

= en1 c'

qp" = 'w

2 6'

identicae quae aequationes sunt cum sex prioribus tres reliquae (Q) art. praec.; autent iam per hyp. locum habent. Quare (ibid. mbfin.) forma F transibit in f f per substitutionein determinans erit ~D, p,p',p",f\ q,q',q"q"\ ipsiusque sive aequalis divis. comm. max. numeiorum dm'm', d'mm, quamobrem per concl. art. pracc. F ex f, quartam erit. Q. E. S. composita Denique facile perF ex spicietur. f' ita compositam esse ut praescriptum sit, quum signa quantitatum , ri iam ab initio rite sint determinata. 237. Theokema. bilis, Si forma formant F in production f" implicat: F, e duabus formis f, f F etiam in productum signa substitutionem per substitutionem *p'"
~n G;u

atque forma f erit. tmnsformabilis Dem. sit = {",

est transforma' e formis f, f" forma Tune

Retineantur c"),

pro formis

f,

omnia

avt. 235;

mllo negotio

transeatque F perspicietur, /+y/. aq+yq,

in/" per transire in ff" 6/4-V. s Gq + q,

,"

a. ti, y, E.

a/+r/ aq'+yf,

tiqH+f

Q. E. D.

Positis

brevitatis

caussa coefficientibus >> + oV etc. = p, $', -, ", Z" a2'

a/i + 7/'.

Ci, '.

252 numeroque a y e;

m Fonsfis seccndi ex aequntt. $C %*Z.m-ZLf'~f."+T

u +' ~rrr-

owabits facile = =
nn4ybm '+' =

Q art. 85 '

coiifiniatur,

esse

ane e Une l G af G CMC "

26"* u <"/1

$ C"

a a + -2a-( Un + y 7 c'
~G.W'N -t'T. \1 WO"'fm yr

=
= =

<PC"Cr+?'C"-0r 1 .in

'l"-ir i'-< ~u~+ ~+,-+'.t..4-.;o+, m'"Q}'.lOI ^'5|J"_PJJ'" lam designato positiva Quare dterminante vel negativa, fonnae pi-out forma quadrata ex Q art. F in per d", erit

= A ne 2 ln" = = 2JBHMC "1Il! CV c' e rndix qiutdrotn et

ex

quidem implicat.

formatn

rie erit radix

f" vel proprie vel intproprio unde patet, novem aequatiojjes esse, f ut in transfonnatione ut in hac. formamque in

praccedentes transformntione formae posito F' in pront

aequationibus fornuie fonnara ipsum

235 prorsus eodem

unalogas accipi,

modo

vero in illa proprie implicet 23%.

vel eodem

modo

vel op-

vel improprie.

heorema. mis f f

Si

forma

F sub

forma forma F'

F'

est contenta

atque in productum

e for-

tramformahilis: etiam Dem, Retentis pro formis F' trnnsire in

in idem productum iisdem , signis ti,y,,

formnm per

F, f, f F pcr substitutionem

erit. tmmfomabilis ut supra et .supponendo facile perspicietur, F'

substitutionem

jj-j-q, ap'+Gi/, a/tiq", r

yp+q. idem fieri quod F illam n>'+<h yf+W. />. /,p",p' Q. E. 1). ut in art. per strbstitutionem transirc in ff. cnlculum

a/'+Sr/"
r/'+c'" < < q", q"\ adeoque F' per co-

substitutionem Praetercu dem modo

per similem

praec.

facile

coun'rinatur,

F'

in ff" transforniabilem fore ut F, quando F' ipsam i*1 proprie implivi-ro F improprie sub F' cet contenta formae F quando sit, transformatioiies in ff et fonnae F' in ff fore respectu scilicct oppositas utriusque formae

CftSf'OSiIO

PORSfAKfB.

^53

qwae ex his formis cipi hivcrse. Ex combinatione sequens Keneralius

::n... in altrai

s.1X~t~

tronafbrnmtuntein

directe

ingraliatur.

in altra

ai-

theorematis

praesentis

cum

tlieor.

art.

praec.

obtinemus

Si forma F in producUm est transformabiUs, ff atque formue f.f resp. implicant formas g, g, forma F vero snb forma G contenta cst: G ht crit. production Nam per theor. art. praes. g g1 transformabilis G tmasfonimbilis erit in ff', hinc per theor. art. praec. in fg' et per idem theor. etiani in g g. Porro patet, si omnes tres formac G formas gt g', F proprie implicent. G eodem modo in gg transforraabilem fore respectu formarum ut F in f g, g, idem evenire, si illae tres implicationes respeetu formarum omncs sint imdenique aeque facile determinari transformapoterit, quomodo G in si ex illis iraplicationibus aliqua duabus reliquis sit dissimilis. Si fonuae F, f, f" formis G, g, g resp. sunt aequivalentes hue eosdem dterminantes habebunt ut illae, et quod pro formis sunt nuineri m, ni, idem erunt pro formis g, g (art. 101). Hinc nullo negotio par conclus. quartain art. 235 deducitur, inhoccc casu G ex g, g compositam fore, si F ex ton[josita sit. et quidem formam g in compositionem illam eodem modo ingredi, ut fin hanc, quando F ipsi G eodem modo nequivaleat, ut similiipsi g, et contra: terque g' in compositione priori vel eodem modo vel opposito accipiendam ut ilt posteriori, formarnm prout aequivalentia foriiiurum g aequivalentiae / G similis sit vel dissimilis. propriae; bilis sit,

239. Si forma F ex formis ff composita est: rjnaevis a/ia forma in eodem modo transformai lis ut F, prodmtum ff' ipsam F proprie implicbit. Vent. omnibus signis art. 235. aequationes Ketentispro F.ff Si etiam hic locum habebunt. Ponamus fornmm F' = U',#, tmius determinans C), transire in productum ff' =D', ]ier siibstitutionem ^>, p',f, fq, q'. q". q"' denumros signemusque H'~ (\r\ resp. per Q\ W, S', V >q" qp". pq'" q p' pV-qV'. p'i)'" qV", p"q"q'V Theorkma.

2Jt

BiPOMSll

SEC'UNDl

ORADtS*

Tune

habelmntur

novem aequationes F = n', # = an.

ipsis

Q omnino

shmles IT = i-n' T = en

puta

U 8' #-f
^vV'-iV

= 2in'. 2b'n,
=

-S' =

qV'-qq'"

A'nn',

pf+

2^itn',

W-n'"

C'nn'

Quantitates i>er li' designabimus. , n' hic erunt radies ex quadratae iisdem signis resp. aftiectne ut n, ri; si igitur rndix qua]j,, g; et quidein drata ex positive accepta (quae erit mimerus integer) statuitur =A; crit w=Aw, n' = -'. Hinc et ex aequatt. senis prioribus in i et W manifestum est, fort1 quas

P'P,
8' Quare tales per leinma ut fiat = kS, art. 234 determinari

0'==~,
T' = k '1', poterunt

R'~hn
U=kU quatuor numeri integri a, t, y. c

^4-8// =
/+ atquc 6-Y Substitutis facile nariun his valoribus 6< = P#.

y7>+ ? = q
/+ ^ = < etc.

contirmatur Q, fore

ipsorum p, q, ))', q' etc. adiumeuto n = aequationum

in aequatt. tribus ultimis 2'. ri kit' ultikn, triumque

A'a

a+2 JB'ay

+ C'y y

= A =
r

/i'a6+5'(a+dy)-f
.4'66-)-2~'{~+C'~=

Cy

quapropter o tiy Q. E. D.

a, 6, y, (quae per substitutioncm in F, i. e. formam k est positivus) transibit

forma

F'

erit, quoniam propria F proprie implicabit.

dem..

Si itaque formae

e formis F' eundem

etiam determinantem

composita

est (eodem

modo

ut

F ex iis-

quivalentes.

CJeneralius,

si forma

liabebunt, eruntque G e formis g, g eodem modo

adeo proprie aecomposita est ut

COMPO8ITIO

FOKWABUJfi

55 aquivatent: formae F, G

F exf.f proprie diuntur,

resp.,

formaeque

g,jf

ipsis ftf

proprie

aequvalebunt. Quum is casus ubi ambae formae simplicissimus sit,

sequcntibus coutemplabimnr, aliis composita, semper subintclligere Eadem restrictio positara*). transformabilis dicetur.

componendae directe ingrecompositionem ad ipsumquc reliqui facile reducantur, illum solum in ita ut si forma nliqua simpliciter dicatur e duabus oporteat, quoties valebit, ex utraque illam proprie esse comforma in productum e duabus aliis

240. ex f, Si e/ormis f, f' composita est forma f" forma F'; ex- F' et f' forma $': formae Dem, I. Sit f f = axx -2bxy + 2 2 b\v'y ,~y +2tVy ,119 + + cyy c'yaJ J 'y F = ylXX + 2BX Y -f C YY F' = A'X'X'+ = 213
g'= T3E' H-2$3T$' + S'g)'2)'

Theorema.

F;

ex F

proprie

forma $; aequivalentes erant.

et f"

= = a'afx a x.

=a,~q f=nfs"f

+c"y"y" CYY Y'+ C T T

2 B'X'

+233X9

4-eSD

deteriuiiiantes eadem

signa communis maximus

m, m", M relative

harum septem forraarum et rationem quadratorum numeiwum ad formas

f",

resp. inter

d, d', d", D, D\ 2), qui omnes se habebunt. Poito sit na divisor similemque
ex concl.

a, 26, c,
F. Tum

significationem
4 art. 235 D

habeant
erit div.

coinin. rorum

max. numerorum dmmnfm",

dm'm', d'mm

d'mmm"m"; M sive numerorum d"MM, Dm"m", d'mmm'm'. Hinc comm. max. trium numerorum dm'mm"m", d'mmm"m", ratione 2)' eorundem 2), S)' eadem trium numerorum erit divisor 2) = quum termiuantem
') subtnteliiji

Dn'ni' div. comm. max. immeadeoque 5D div. comm. max. num. mm; Dm'm", concluditur,
d'mmm'm'; ex

2) esse div.
simili autem

communis

maxiraus

signa habeant, habebunt.

55'sive

formae

quare g. ' eundeni dc-

erit;

Similher solet,

ut in comirositione rationum rationes componemlas directe

(quae

cum

ccipivudu

fonnarum compoaitiono esse nisi ubi eomrorium

raagnam monetur.

analogiam

hnhct)

250^

1>K KOKMIS

SEfl'SDJ

6KADI;S.

Il.

lanl

ti~t~at

F n ,~f' X r == ==

per ~tcbstitutionenn

/r,a~;al-y~i,eJ-~~'JZ'+1/r,JcJ' cl,t ~iq',r,q"J, c1 "J.~

atqnu

iu

7'y"

per

Slll)St1t1.1t1U11(.'111

x ==~x.t."+))'xy'+),"r~"+fiy
q

~'X,9"+ positivae et octo

`i' lr,Z''+ q ex et d' ~, l~, altera an', ad

rr ~r y per
quarunt

t, rque per art. traiisforiiititioiieiii mac S in 1,:f". reliquae quidem

.1' radies foriiitte

l' quadratae F erit gratia non

D d"

n, ?. alterit

I.ll ri'. 91,

'1' Tuuc ad forfOl'1lml'i

1:3~ habcbuuturdecem in

aequaHouctt.

~f'

pertinebit,

ad transformatiouetu cuius instar quantitates facile

Pritua brevitatis erunt..sed

pc~-r//i hic omittcndae. uccessario

pon't-unt rntioltlce

Ceterum httegri.

fI. M. 91. n'

numeri

111. prodit

Si valores

ipsorum

A,

in valoribus

ipsorum

X, ~) substituutttur.

t substitutio talis: ==

(r.t-~<+'2)A-)-(3)~c'-p(4)~ + .c/ ~+ z'.t'+:6~+ (7~y~"+ (11 ~.y~)~)yy.~ (i 2; +(!3~+'~)~"+~5~+(t0)~"

ll

(9,

(i u; ,c ,i~.c/

per

quam

manifesto valores

ij

transibit

in

productum non apponimus. !i ) 1 et lam =K9f. 10) (b-(~+-~

C'oefficiens quippe (21(n) per quos (1,2", per maior radicibus

(1 erit quisque nume-

=p+qli':

quindecim

l'etiqnorum

lIullo negotio evolvet. Desi~emU8 numerum rum 1 )))~)(9) per ( t :3) et general,iter .supponendo inter g, li esse intgres inaequllles modu otuuiuo yositivis ex vcquzttiones: viginti et octo signa per tt. ti, habebuntur.

1 U, quorum denotatis M'9!.

A~;

hoc

quaclratis 2~

(quaeerunt

eruelttur

sequente.

'j 1{0ruII1 signorutu siKnificutio est confundendit cum M, itt dua iu art. tw aecepta erant; praeicus 11011 uam numeti per ltaer signu l~ie erprcssi ai>lraimr respoadent iia, Ilui in art. 2:n prr numro.. sitnilihus !i~is
~/< dctwtatu'i tnttltiplirntuntnr.

co.wposmo
1.2., 1.3 I l 1 5, i,i$ 1 11 (2 f-2.4 7; = = = = c^nan" V //n"+ = a Vil 'An"+'6" 7>n'+ A'n"-f7/ b Vf * 6'n" 4- '" ulJ'xi

formarum.
(8,5) (3.o) = =V/h irttf -tttt'n"

257

W+M"n-W a"c'n fct'n"+ UtfnbbV /,cV h c'n" AVtt

(3, 7) (3, 8} = (4,5)

fc&V+Dntfn"

(4, 0) = b'c"n (4 (4 7 J = /A-'n s; = cV'n = cV

s; = 3

= a /Ai' =afV

;51C) aVuabri1 (5. 7) =

2, J: ^= (2,0

f"n' A"ci'

a'c'n 66V+ -= ic"u'4,^cn" W"n //c'n ft6V SDnn'n".

(5, 8) = 'eif-f (e, 7) = (e, s) = <7, %) = b"crib'cn" cc"n ct-V

(2, 7) = X '..4 s

([lias

per

(l>

designahinius

novemque (10;

aliae = n'it"8l 2tOT n'n'5 2iu'n"2l 4ftl|VC

(il)

(9)

(12)

.1 ; (2 (t 1 )

{; ( 1 0) -+- (4) (0) = (2)(3) (i)(-i) (13) = =

-(ij(lG)-i-(10:(l5;

+ (ll)(l4;

(12)

(l)(l0)-(2)l5)~(3)(14)+(4)(13)/= 4-(6)(12)-l(l-(7)(lO)4-(S)(9)\ (l)(S)H-(2;(7)4-(3)(C)-(4)(2>) IU) (&) (16) -(6; (15) -(7) (16) (14) (6)
<la.s designabimus per H1 ').

= (13) + (S) (7) (5) (18) (13) (8) =

2i'n"6 Ct'n"2l

= 2cn'n"58 = cn'n"

IV. foret: suificiet

Originem quasdnni

omnium

harum

37 ad

acquationiun quarum instar

dcduccre reliquae

niuiis haud

prolixuiu difficulter

confirmavisse,

denionstrari

poterunt.
his scd V gimiles has quum erui posse, in quibus ail dcxtraw ad institutum nostrum nnn tint loco focioneci-ssiriac,

nim

1s nlins aequationcs convenit *) Obwrvare , sA, c hnbeantur ', ih', e'; a", tb", c":

umittimus.

33

2S8 t; Habetar (1,2: = =

DEFOHMia 8ECIWJI ORADl'S.

(1)(iO> (2)(9> (pq'~ mO/p+ (pf <i = W+ Mm -Kp'Y'~ n"' O">/

== tt"t-2.Bj~-(-C'yy) quae est aoqu. 2} Kitt l,:j = prima.

();ii

. :j;(9;

ftq"

qpVW *)

"9f'

tiequ. secuncla. 3) Krit ;i.s; = .= = ,i;;io;-(s}(9) ')~'+~f-qfj~(PV-~?7~+~tV' u''f~+~~f+~+C~J+&f-) " (fc b'+ ^d(T)+Ml = utiquatio
V. divisorejn producta
', 24', c',

[b'n + bri) *} n'n"

reliqwas lectoribus confirmandos linquitnus. uullum septem ali-

n"tt'4-n'6i"4-iti'ft"+3)n
in <t>. Aoquationcs <I> sequitur, habere,

uctava

Kx

aoquatt.

communem e ternis
tertiusque

(1,2), (1,3) etc. viginti octo numeros modo. Primo observamus, sequenti viginti primus
a,

factoribus.
aliquis

quorum
numerorum

vel
2b",

n,
c";

secundus

aliquis

numororum

vel

primus

n', secundus

quia e numeris n", secundus singula ex viginti haec

a, 2b, c. tertius aliquis viginti numerorum septem

aliquis

numerorum

a", 2b", c"; veldeuique aliquis e numeris esse

a. 26, e tertiusque propter aequatt.

primus a', b', c' vel alicui (e. hic

producta

4> aequalia siuutuae aut

octo

numeris

(i, 2). (1,3) etc.

vel plurium

differentiae

'" = (1,5,,
et sic de reliquis) necessario etiam adiumento divisorem art. etiam

2l'i" = (l,6) + (2, 5), 4n6'6" = (1, 8) -f (2, 7) + (3, G)+ 4,5;.
si lii numeri divisorem quamobrem omnia illa producta metiri deberet. 40 et per numros mcthodmn nm'm", saepius xnm", metiri communem Hinc vero haberent, facile deducitur eundent horum

in praecedentibus vi'mni debere

adhibitam, adeoque

') Hoc sequitur ex acqu. 10 art. is clsqq. Quunlitns radienlis \,<ltl' fit = Iinn'= 3)n'9}?}= 3)iim'.

11

. GOJfPOglTIOFO8AHK)J,

Jt 259

quadrata quae quaclrata qaae sunt sunt (^X'i bilia esse, Q. E. A., quoniam mum est D adeoque quadrata VI. Haec omnia

'i^?^ -$-'

per 1 trium ipsa divisorem

1 lU8 qua diviripet illius per quadrotum ratum divisinuraeratomm divisor communia maxi*! --f-

communem

liabcre

uequeunt.

ct ex pertinent ad transformationem formac in ff'f"; trnnsformationibus fonnae F in ff' in Ff doducta sunt. Sed formaeque formae F' in ff" formaeque prorsus simili modo e transformationibus g' -in F'f derivabitur tmnsformatio forrane talis: in k" = (1>+ (2}l*^y+(3/ay^4. etc. etc. format' in ff'f. ut ante 2S noveinquc

?)' = ^>.tV+(10/li?j?y'+(ll/a^V'4designando singulisque aequationes rtliae ipsis oranes coefficientes distinctionis caussa similitcr lineolam ut in transformatione afflgendo). quas jjer

ipsis <t> analogae deduceutur, V analogae. quas exprimemus t v10)' 1 (2)'(9)' ),

per t". Scilicet

ex qua perinde <l>' designabimus, denotando

per pC! (1,2/.)..1'. (l)'(l

.) I ;' '3/(0/ ,1.. ,'I)CI per '1.3"

iieqiiationes

<|)' erunt 1, 2:' = 'n". ;i, 3/ = aa"n\ etc.

ueqnatioiiRH V autem ,10''ii/ Evolutionem novum caiculum facile hue sequitur .1,2,) = II, 2)', (1,3) (1,3/, (1,4).= fl, 4/. ;2,3i=(2,:)', etc. (per Y, intgras uberiorem brevitatis ;o/(12;' gratia rtn'n"9l', Icctoribus etc. reliuquimus; ceterum periti

ne necessarium

quidcni

tronsferri

posse invenient).

esse, sed analysin primam per analogiam ex <l> et <!>' statim Quibus ita factis,

liinc vero et indc quod omnes (1 2;, (1, 8), (2, 3j etc. divisorem communem non habent, adiumento lemmatis art. 234 concluditur, quatuor numros i. 6. y, ita determinari posse, ut fiat HJ )'+ {9/ = Y!l)'4-c(9.' atque a y = (1), a(2)'+6(10)' rf2,'+o-(ll))' = s= 2,, 10,,

a(3/+faJ(ll)' = (3;,
y'/-f-ofl 1)' = fil),

etc.
etc.

= (!) 1.

33*

360 Vil. Vil.

21, 53, confirmatnr S.

B POBMIS8SCUNOIRADU3. Hinc Hinc atque atque sabstituendo substituemlo

aequ. ex tribus tribus V

aequatt. aeqnatt.

pr prittifo

4' a$'.

valores S*.

ipsonim S* facile

et ex tribus fore

pruis

vlores

ip.sormi

l\aa-+2%<iy-+-yy) tl,2{(lb+~ac+l:+)'li ff;2l((> mule, nisi -=0. manifeste sequitur. + 2$tf-f-<5<^} fonnam autem ~~' =

3T 6'(' in per substitutioprimamodo patet, adl-

M |

$ trausire loco triuin

111:111 propriam mm traditis eandem

bendo veram

in

*1" et oinnino

ex. ?, y.. Adhibendo q" tres sequentes, facile .similes. in quibus etiamnum aequationes
c = . Quocirca

aequatonum aequatioues b\ mule

coniirmabuntur ti ubique non sit eodem

omnes a.

tres

loco factoris vnlere. W, V

quum

invenitur 6 = 0. modo.
b, c simul

conclusionem
trs esse.

si modo invenietur
certo

Uenique

iiltimas
nisi

e
u esse x

conclusiouem

ucqucant. formae

necessario proprie

forma

per subst. Q. E. D.

a. 6. y.

transibit

iu

adeoque

liuie

aequivalobit.

1 241. Talem
cuiuponitur

M si uua trium formarum resultat, uihil propositis qundratoruni cum hic datarum ftf Us triintresse. > fl duarum ex

fontiain cum

vel

g'.

qae

oritur.

ea quae ex couipositiono

reliquarum art. praec. modo rationem

lus formis quonont formis

composition voeabunus. patetque ordine tres formae componantur. etc. si forma etc. forma etc. esse, quouam 'quanun f dterminantes cum

Simili

quotcunque inter se

habere debent oritur ntlt cuin

componitur quae ad finem dicetnr. formae

/ arbitrarium formae lentes formae formae

composita ordine formas

quae hinc f", huius operationis ex omnibus forprodit Facile vero demonstratur etiam hic f', i. e. quoeunque semper propric ordiuthat*

resultans

componantur; oriundas si formis

coraponantur. esse. Porru

ex compositioue est,

aequiva-

manifestum fonnam

ff, g, g" etc. resp., ex illis compositae.

conipositani

etc. proprie aequivaleant f'.f" ex his proprie fore aequivaleutem

t i r

eojiposmo

pRtfARU.

gjjt

242. Propositiones cuiuplectnntnr; illaruni art. 230, ordinem quod praececleutes pngxediniur interrumpere per eonditiones iam formarum compositiuncm tnngis quidem Ac primo liraitabimus sive sit qnaesita inter se directe primi D liet d ex crunt; =d maxiiun partieuluros. resumomus universalitute pcr qua

ad applications

uoluimus. sequentes

pvoblema

primo = d';

nendaeeundemdeterminantemhabeant, inter se primi; tertio ut forma .sit. Hinc etiam numerorum quautitates O, mm, m'm dnin, '. iiiaximus (iuatuor simul

ut f brume eomposecundo ut m, ni sint composta divisor atque

pos.suut.

utrnque quare d\ assumi

excopto.

cowimuuis n .-'-=].
stntucraus

il m m le. ". "\ quae

ad libitum

t, 0, 0, 0 resp., unico quod semper licebit casu sunt =0, ad quein igitur hic non respiciernus; nequit nisi in formis detenninantis numerorum positi\i a. a. communem ut fiat 5|J'4-P"rt'4-<P'"(64-6': = ja maximum

ubi uutein

. d, h+b' hic casus jtet.

$', f".

manifesto quadrati.
64-4':

occurrere

Tune
numros

tieri divisorem ita ttccil)i

|t
*$'"

debere

ipsum />, q, p,

vero omnino q etc. :1 ~r valores

arbitrarium sucs: ==

esse.

Hinc

provenit.

snlistitut-ndo

1. c. pro

C~,3 ct ci .-f- s,~3'ciL"-i--~fpG-f AC = BJi D poterit

s,

~G G'-f D~ ) si modo non

C autem simul

per aequationem a et a = . hac

P"#

(tetermiuari

In
^5, valores W,

igitur
(qui

solutione
infinitis modis

valor

ipsius

uou

pendet
possunt);

valoribiis
B pretium autem

ipsorum
alios est inve-

diversis

determinuri

obtinebit

tribuendo

lus numeris valores ipsius

alios B

valores,

operaeque sint.

stigare,

quomodo

omnes

inter

se conuexi

Ad

hune

finem

observamus 1. prodeuntes Quomodocunque omncs congruos determinentur esse secundunl r=p". modulum V = f, <P", f"\ A. fieri valores l'ouamus, B = ipsius B inde

si statuatur

<P = V. facieudo = autem

W = P'.

P4-b.

$ ^p'+b1.

iT=p"+b".

r'

= P'"4-b"'

prodire

B =

4-2)

262
Tune igitur erit b+bW' aequationis p,

m fohshs secvss wt*iDV&;

ffj'+a'b"+ M'ultiplicando secundnm per

, posterioris

aab

+ partem

ab'V+aW+ibb'+D primam primo per

;V ap'df-[b-b'jf\

p$

et subtrahendo

a producto

quautitatem b" =0, (G -t- G,, b",j habebitur evolutione facta

(ca G'11'-f-ci G l,"+ IGGD' quae proptcr priorem ucquationem quae se destruunt

") (a b, erit

manifesto

H sublatis

uci (~b-f-('G'-G`,11"c~b,-i-i(b-G'i~-f-c~b~c,+c~b" nde manifesto {i|xSD per a, sive 5? 11.

pos.se alios Si valores p, horum p', p" p'"

!Jo P. i. e. per A divisibilis erit. atquc

35 per

= %$)'mo.A' ipsorum
ex ty\ quibus ?P", li reddant nanci.scatur 2? =8, valorem inveniri quem-

valores

numerorum

cuiique servamus pusse; aduoquc

datum

ipsi

33 secundum numros haberent, jt

mod. A congruum, c, c, h V divisorem

puta

$-kA. communem a, d, b-b', etium ipsos

Primo habere

obnon

quatuor nam si quem

hic metiretur

sex numros 2b', c et proin quatuor

c, c, b b' qui h. II. h", h'" m. ni,

tum ipsos a, 2b, c, tum ipsos a, Quamobrem per hyp. inter se sunt primi. tales ut fiat assignari poterunt /iVt+h'c-i'/t"c+/nb Quo facto si statuitur A- A = b, k(k'tb+b'; patet. ipsos + km) = |ib",

numeri

integri

e)

?c(I"b

+ b'

/<')

|xb' jib" fieri

-.k!-Kd+h\ porro facile = confirmatur 0

b, b', b". b'" esse

integros;

ab'+a'b"+(6+i')bm 'b-f-//b'4-'6b"+(i'+D)b'" Ex liX iteq11F1t1o11C aequatione rum ty. f, priori 1)rlOrl

pat('.t, patet, (.'tlaill etiam

= ?~({iA+f/4-c7t"+(6
~,1-'+-b, p-f-b, ~1"`-b', p'+b', ~1"-+-b"~ p"+b",

b')h"') p'"+b'" ~b"' B= kA.

pkA ipsoD.

ease valores esse Q.E.

ty": ex posteriori,

hos valores

producere

GOMPOSITIO

POBMABt'Ur

263

Hinc incl..

perspicuiun siquidem

est;

semper

ita determinari velinter 0 et

posse A

ut iaceat

inter

0 et ^1

A est positivus;

si A ngativux.

243. Ex aequationibus ~3'ca deducitur B quare 3=3 Quoties quando inter se prinli 6(mod.-j sunt inter et 2? =; A' (mod. , 0 et A 'sive inter et A\ niod. al 1-' paiam
ctisu ojjortet

~3"c-s~f" (b-

b'j

13

(~a c~

~ftt b'-I-;3"ti

b-f-r.~i", ~b f-f. L:~ )

<.+~OP~'+~'(6'c)

= G',+ (~ o -I(6 G,. c~

unicus tantuui numerus A est negativus) iacebit qui secundum sit ~b, b, et =6' b' fieo. l~ statllitur -=13 B quiqui si sistatiiitur atque sec. 111od. mod.j; atque Q!LrJl.-i\ est, (A, B, C) e formis (, b, c), b', c') fore. In hoc (', compositam ad iuventionem vespicere*).
erunt a, a,

ituque

formao Ita
6+6'

compositae e. g. si quaeritur
resp. = 10, 15,5;

ad

numeros

$',

|",

<p non

amplius

forma
|i

e fonnis
5; hinc

(1 o, 3, 1 1), (i 5, 2, V eomposita.
A G; J3 = 3 (mod. 2 et =2 1

(mod.3),

unde

B=

atque sint,

inter 'j, j cominuuem ut divisor Notcntur

se primi maiorem

(0, 5, 21) forma qnnesita. omnino aeqiiivolet huic, ut numeri quam trs a, a, -{- b', a, d etiam

Ccterum duo

conditio

nt

a, a divisorem redit.

non habeant maximus sequentes duabus

sive,

quod eodem i-f-

coramunis imprimis

numerorum casus

numeruin

metiatur.

particulares:

1)

Propositis

formis comm.

ita comparatis comm.max.num. invenitur casus

ut divisor ',

(, b, cj, (a\b'.c) max. numerorum a primus ad a': et si' formarum D. Tune

einsdem a, 26, c

determinautis primus composita C=^^?B statui sit

D ad div.

26', c, atque A ad,

forma

ex his

Llli.C' Hic est forma poterit

faciendo locum puta

JB~6(mod.) quando o, altera c =

(mod. a'), erit

semper

habet,

componendarum A = a\

principaUs,

= 1,6

*) Quodemperefficitur ndhibfndu congruentins H =. )a V. ;x a 'H ,i !a _'b u lb + V)h ji u bh'+'D

;x

~uii. d; (mod..rl/

264

UK

TORMtS

SKCfNW

ftADl'S.

~b\

tindefiet

C=\ cumjmita duae

qimre eut haec

a* forma

principal

et quuctmqiw

alla

forma eiusikm

ih'termtnanth-i

forma ipsa. sunt

2;

Si

formae

ojjpuxitac

proprie Hinc

primitivae facile

componendae formant

puta

c], erit |a a. (a. b, c) et , h. 1 u. D; ex illis esse compositani. 3

perspicitur,

principalom

Proposais

quotciuique determinantis
se

fomiis

0 proprie D,

0 quanun

0 0 0 0 primitivis, tenniui
ex illis

a,

b,

0 0 0 {a. b. c). . ', "

in-

a", I". c") etc. etc.

sunt uumeri

ciusdcm
inter

antcdentes
omnibus contposita

primi.

forma
produoto

[A. H, C,
ex omnibus

vontur.

statuendo

.1 aequalem
1 secundum

li. U. l' b" G" etc. ctc. i 1 )sia b. ipsis euiiu

!'. ll

1 motlulos 1

perspicietur.
-1),, B. r~ re' ~

ex cluabus
1 ex ltaC hac

formis

B congruum D~ C'= facilu Facilil(, a, , a', a" (t" etc. resl).; resp.; C'= ~If -J-fore formain (a. b, c) (a, b', c) conipositam ,'." etc.;
C'~ c") f. formum i t6 ' i' (!`(4 `. B, ~< ~ 1) etc

atqtle atque

<a", ~lt', /> li'.

\*iet versa

-1 minus b

l'roposita B

forma

proprie

primitiva inter vel saltem D,

(ti,

(A,

B,

C)

determiuantis resolvitttr;

D.

si teruumeri cougrui forma

A in factures ipsi ntque

composita

quoteunque vel aequales ac

erit

se primos

a, a', a" etc.

li. b" etc.

sec. mod.

a, a, a" etc. "c" = 4T

sive

resp. Detc:
tll

accipiuntur,
A, B, C)

fit

bb
e forutis

dch'b'D,
b, c), (a G` C),

ilb'

G" C`j,

~(&rNW.<

/exolubilis. etianisi qnaelibet antcdentes 'l'alis resolutio forma

Nullo

ne^otio C) sint

probatur. sit improprie eiusdem vel nunieri commode e,y.

eandem primitiva vel

propositionem vel derivata. resolvi numerorum potest, forma potest,

adhuedum Hoc itaque

valerc. modo tennini potestates.

{A. B,

forma

in alias

determinantis primi

quarum

omnes

primorum

saepeuumero est una. Iti

applicari

componenda

si quaeritur secunda patetque

si ex pluribus formis datis e formis j. composite (3. 1. 1 3-1

to. 3,41). (J5.2.27), lins ''3. 1.134), '2.1.201,.

resolvatur (5.2,81),

in has (2, formam

1,201), (5, 2, SI), tertia in ex quinque formis (3, 1,1 34;, J'

i'3. 1,134), ordine (5,-2,81). (5, 2, 81} compositam, quoeunque etiam ex tribus datis compositam fore. At ex compositione accipiantur primae cum quarta oritur forma eadem ex composiprincipalis (1. o. 401; provenit tione cum qui n ta; quure tertine ex compositione forma cunctarum conftatur (2. 1, 201). ~i.

eOMPO8JTIO TORMAttl'Jf.

266

rei utilitatem operae Protium est, hatce meihodum 5i lroptr adhuc amplius Ex observatione exptieare. maniiestum pmecedente est, problenua, quotcunque formas datas proprie primitivas eiusdem determinantis reduci posse coinpoiiere. ad compositionem forrnarum, quarum termini initiales sint potestates numerorum sui ipsius potestas prima coli-siderari primorum (nam numerus primus tamquam Quantobrem eum imprimis casum contemplari potest). ubi duae forcoirvenit, (a, b, c), (< b', c') sunt componendae, in quibus a et a' numeri primi. 0'-==~ a==~, A Sititaque designante numerum primum, supponamusque (quod licet), x non esse minorem quam Erit itaque /il div. comm. max. numerorum a. N, qui si insuper ipsum b-G' metitur, habebitur casus initio lmius art. consideratus, eritque (A, .B, C) ex propositis composita si statuitur et =-V'.mod.1), ~1==~ JS==t(mod.) quae conditio posterior manifesto omitti potest; C si vero Il ipsum == ~ non metitur, &+ necessario div. comm. max. horum numerorum et ipse erit h, sit igitur ="'1, eritque potestasipsius dbet ~=0. si forte hl v < (statui et b-f-b' inter se primi Si itaque <P'. <)8", ita determinantur, ut fiat sunt). ~+<p"~+<p'"(~') Ip vero ad libitum A .r h"d-s", assumitur, forma = /1 si statuitur xli-n quare stamae proprio primitivae sunt potestates eiusdem

(A, B, 0) ex datis erit composita, C assumi posse.

j?==&-{-A'<pA~<P'(t-&')-<;). in hoc casu etiam 0 fit ~c~ \13' ad libitum

Sed facile perspicitur, ttiendo ~3 !?'=

sive geiieraliter
B = A~+&c~"

desigrnarrte mam solus forma

Irr hanc formulam simplicissi(art. praec.). ingreditur, Si e.g. quaeritur qui est valor expr. ~(niod. et (8, 1, 37 est A=2. composita ex )6.3.t9) x=4, ~=2. h = 3

k numerum

arbitrarium

t)

siae expr. 8\Ve expr. 7T

1 (

(mod, h") mo

unde un

B = ~=~=~y~

ch" hr

4 (D -66')

h''

dA)

34

266
Iline =g, $'" k~9,
itaque

K
valor

KOKMIS SECl'.VDIGftADt'8.

qucfaciendo
Propositis

expr. | (mod. S) qualis est J unde B -- S* 7 3 adeoB atque 1. 37) forma quaesita. c=37, sive (8.
formis quotcuuquc quarum termini initiales onmes sunt

potestates antcdentes per regulam rum termini diversorum;

immerorum sint modo primi forma

primorum,

eireiimspicieiulum numeri primi, Hac

erit, atque ratione

imm hae

aliquarum inter

termini

potestates tmditam etiamnum itaque

eiimkm

se respective foraine, quased omnino poterit.

componendae. erunt potestates ex his coruposita (4.0,35;, forma (1,0,1 Ilacc

prodibunt primorum. tertinm

numerorum per observ.

definiri

E.g. proposais ex prima et 0. (5.0.2S). proprie 6, 1 1 )

formis quintn

(3,1,47), confiatur

(5,0,2s), (27,7,7);

(10,2,9), (9,7,21), (J 0,6, il), ex secunda et quarta confit potest. cuius ex Supersunt loco assumi itaque potest sex

ex hac et sexta ex quibus !4, 0, 35).

40)

quae (135, itaque

negligi 20,4), est

(27,7,7), aequivulens

produeitur

resultans

compositionc utilia hauriri

projjositarum. Ceterum .sunt; ad alia ex hoc foute plura alia artiticin in applicatione huius rei tractationem pussed ne nimis difficiliora

longi fiamus. properantes,

uberiorem

supprimimus.

244. Si per formant aliquam f repraesentari a, per formam potest numerus numerus ', atque forma F est trnnsformabilis: nullo negotio in perspicitur. a a performam F repraesentabile productum fore. Hinc statira sequitur, quando dterminantes harum forniarum sint negativi, formam F positivam fore, si vel sit positiva vel utraque utraque contra F fieri negativam, si altra negativa; formarum sit positiva altra negativa. Subsistamus in eo imprimis casu, quem in art. praec. consideravimus, ubi F ex f, f' composita et est, atque/ F eundem detcrmiimntcui D habent. Supponamus insuper, repraesentationes numerorum a, d per formas inter se prif' fieri per valores indeterminatarum mos, atque ad valorem b expressionis priorem pertinere <JD (mod. a), posteriorem ad valorem b' expr. y.D'mod.rt'), bb~ JD = ac, b'b'D = a'c. ponaturque Tune per art. 1C8 formae (a, 6, c), (', b\ c') proprie aequivalebunt fomiis F etiam ex illis duabus formis quare erit. Sed ex iisdem formis comcomposita posita muni erit forma =, [A,B,C), statuitur si, posito fi Jx numerorum B~b a, o'. b -f divisore l,. t,, comre.sp.,

maximo

et b' sec. moriiilos

mapoumo t_ 1'-

ottujNt'M.

2G7

A C = BB
mam quorum

B;

quare

haec

forma

proprie

aeqttivalebt numerus p; quare ad, au habeant ja = I intcr ad

formae faciemlo etiaui

F.

Jani per for^=0, F re-

AjL'x-Bxy-C^tf
valorunt divisor

repraesentatur comm. inox, est ita ut valores ICO;. Quoties

^={, per fornmm

pracscntari noxiniuni sentnri

poterit part.

iudctenniaatoraia igitur B expr. evadit valores

divisorem per formam

cominunein F reprae-

poterit , ' se primi

tribuendo

indeterininatis

se primos, ipsis locum

repraesentatiomoa, a' ud

quc.haecpcrtincbit dulos inter 6-f-'1 resp. sunt;

ad valorem congruum. generaliter

Conditio autem,

\/D .'moct. <*' (x = l semper quando div.

A, i' secuudum habet. quundo a. a

comm.

max.

ipsorum

est primus.
ordinum.

CompofUio

245. est ut g, similiterque Si forma f ad eundem onlinem referenda ha. f est e eudem online lit <j forma F ex f,f eomposita eundem detemintmtem Mit e.t' eodemque online erit ut forma G ex < g composita. Dm. Sint formae F = (a, b, cj, ('. b', c), (A, B, C, resp., ipsarum= d, d', D. Porro sit numerorum que dterminantes a, 2b, c div. comm. max. m; beant mac f numerorum ni, m' respectu eadem f'. lam scilicet atque aut quod F , b, c div. comm. fornlae per numeros ratione numeri et max. = ni; sinlesque formae iidem erunt siguificutiones F. Tune etiam g per dm'm, = haThborema.

M, SR respectu d', m, m, unde d', m', m' idem

ordo forpro forma quod sunt

detertninabitur

numeri

g valelmiit; pro forma m, m, m; M -.mm;

pro forma sunt

per art. 235, numeri erit D divisor (si

D, M, SI

determinati ipsorum

d, d', m. d'mm; (si inde se-

communis simul est:

maximus m =

2W = mm' Qnae

m = m,

m'} vel D, M F.

2mm'

m = 2m. quantur, pro forma

m'=2m"). ex f,f' adcoque ordinem

proprietates

composita

D, ipsorum facile perspieitur, ordine ut

M, SO. quum Q. E. D.

et SO etiam

G valere,

G esse ex eodem

in quo est forma dicemus ex ordiF, compositum ita e. g. ex duobus nibus in quibus sunt formae ordinibus proprie primiest similis ordo; ex proprie primitivo tivis semper compositus et improprie primiSimili modo intelligelldum tivo, improprie est. si ordo aliquis ex primitivus. Ex hac ratioue pluribus aliis ordinibus compositus vocabitur. 3-J*

268

DE

FOBMI&

SECDNDl

GRADUH.

Cumymitio yeneeum. 240. Probiema. rum quod cmponitione re/erenda Sol. erit Propositis oritur F: F. duabus formis primitives quibusamque f, f definire ex qua. geimx ad

ex generifms

ad quae pertinent

1. Considerenms est proprie

primo primitiva, D Tune 1 aut

eum

casum

ubi

ad minimum

una

formarum formarum numerorum

e- S- prior f,F dm'm', mitiva improprie particulares, sius D. tum, d' per ubi d

d', D.

erit

dterminantes designemusque divisor communis niaximus f' ad ordinem F forma est proprie aut

m' est aut in casu

2, prout

iniproprie

pri-

autem

illo pertinebit Iam genus

propric

priinitivuin, per aut ipsius

in hoc ad characteres impanum i\y-

primitivuin. nernpe tum

formae siugulorum respectu

definietur divisorum numerorum

respectu

primorum 8.

shigulos 1. ipsos

pro quibusdam determinare oportebit. Si p est metietur, divisor

casibus,

Hos igitur

quicunque

primus

impar

ipsius

D,

necessario

ctiam

formarum adeoque etiam inter characteres occurreut relationes ad p. lam si per ipsarum repraesentari numerus f potest a, per numerus a': productum a a repraesentari Si itaque poterit per F. tum per tum per f' repraesentari residua possunt quadratica ipsius p (per p non divisibilia), etiam per F residua quadratica i. e. si ipsius p repraesentari poterunt, utraque Simili A>; tera ratione contra Np. 2. talis tune per let, tum relatio Si in characterem etiam in integrum formae F ingreditur ingredi =0 aut =3(mod. erunt, esse '= 1 divisibiles adcoque characterem ipsos cl, d'; relatio debet. 4). unde 1 ad numerum Nam Quando statim hinc relatio erunt et inter tum 4, illud D pail ad 4. quachahabet characterem characterem char. Np, Rp, forma F eundem f' f,f' chameterem habet habebit. characterem Rp. alF habebit F habebit si utraque Rp, si altera formarum

d, d'

habet

characteres quando

forrnaruni D d' est per

tantummodo 4 est divisibilis, non posse d' per

evenit, etiam esse

d mm' et

impropric erunt, 4), d. d'

primitivam,

4 divisibiles 2>s3(mod.

et in utriusque metietur necessario D vel

ingicdietur quotientes 4 ),

Quando drata.

adeoque

etiam

== 0 vel

=3 (mod.

COMPOSITIOSENEBUlf.

269

racteresipsamm racterem fonnae 3.4; 1,4, contra altra 3".

ut in (i) sequitur chaF fore 1.4. si vel utraque habeat vel utraque f, f' f,4 clmroctercm formae P fore 3,1, si nltem formarum Imbeat 8,4.

relatio

ad 4.

Hinceodem

modo

D per 8 est divisibilis, etiam d' erit; lnc certo proprie w'=:i 1 atque etiam d per S primitiva. divisibilis; quare inter characteres formae P aliquis e eharacteribus 1,8; 3,8; 5,8; 7,9 tune tantu.n locum habere potest. etiam in charactere tum formae tum formae f' talis relatio ad 8 adest. Facile autem confirmatur eodem modo ut ante, characterem formae F fore 1,S. si f et respectu ipsius eundem characterem habeant; formae P fore 3,b. si altera formarum babeat 1,8 altera 3,8, vel altera 5,8 altera la7,S;.F bere 5,8, si/ habeant t.s et 5,8 vel 3,8 et 7,8; F habere 7.8, si et habeant vel 1,8 et 7,8, vel 3,8 et 6.8. 4. Quandoest 2 (mod. S) crit d' vel =o 0 vel D hinc =2(.nod.b., m = 1, adeoque etiam d vel su 0 vel s 2 (mod. S}; attamen d, d' per uterque s divisibilis esse nequit, D est divisor communis quoniam maxmm ipsorum. Quare in eo tantum casu alteruter characterum 1 et 7,8; 3 et 5, 8, formae F tribui debebit, ubi vel vtraque vel altera aliforma/, f' aliquem ex illis habet, altera aliquem horuin quem ex illis, 1,8; 3,8; 5. 7,8. Hinc facile deducitur, characterem formae F determinari per tabulam sequentem, si character in marad alteram gine positus pertineat formarum vero character ad alteram in facie Quando

;l<?n,8 vel vel I 47,8 |j L. et 5, '.lf 8 1,8

3e,"s~| vel3,8 5,8 8 345,8" Tnj]

7,8 vel 7,8* 3 etlj

5.
mm competat,

Eodem ft

modo et 7,8,

probatur, nisi etiam

ipsi aliquis

tribui

non

posse saltem ex his

alterutrum uni l,b; formarum :8;

charactef, 5.S; 7,8.

1 <#3,8;

ex iisdem vel aliquis

alterique

vel aliquis

ex iisdem,

%W Et quidem choructer forraae Rine et fucie suut eharneteres

fit.

FORSHS

SECUNDI

OKADt'S.

F deterininatritur forniamm f,

per hanc

tabulant

incumsmar-

||

1^3,8

5<?f7,S

!vell.8.Yel5,S j:vel3,8 le*3,8 5e(7,8i: le#3,8 5^7,8 | vel7,S 5e*7,8 1^3,8

II. munis d, < nerulo

Si utmque Hinc facile

forma

f, 4<

f' tum

muximus

numerorura sequitur, C numerurum fcA, formae [A, II

est improprie <ld', sive |D < tum d', niax.

primitiva, div. coinm. tum

erit

cUvisor commimeroruiu l'o= 2.

maxinms -1 'mod. A. Ii, F erit

.{ D fore

autem

F = max. primitiva genus

div. connu, A, 2B, JiJ, iC

numeromm 4. Quare

C erit

et div. comm. ex improprie determinabit

C erit

erit forma {D,

derivata genus impro-

cuius detorminaus autem illius

et cuius

F.

Charactcr

fonnae

tomqaaui

relationes ad 4 vel 8 non implicabit, sed tantununodo relationes prie primitivac, ad singulos divisores Iam quum omnes hi divisores primos impares {D. ipsius manifeste etiam ipsos d, d' metiantur, cuiusvis duorum atque semissis producti factorum. alter per f alter est repraesentabilis quorum per f' per formam 'l-A. fuerit \B, C) repraesentari cuiusvis numeri possit: primi ini facile paris perspicietur, p ipsuin l characterem D metientis fore liuius Ry, formae tum si habeant. respectu

2 Jty atqne formae f, f' respectu ipsius tum si fuerit 2 Np atque characteres fbrmarum contra characterem illius formae fore Np, tum quales respecta sit 2ify. ipsius p atque sit 2Np, tum

p eundem f si si

characterem

respcctu ipsius p oppositi; habeant accharacteres habcant oppositos atque

247. Lx ex eodem gnre solutione ordirie problematis et gnre pracc. manifestum est, si g sit forma primitiva ordinc et ad quod garnis

ut f': formam ex forma ex f et f' pertinent

ut f nec non y forma primitiva ex eodem ad idem genus pertiuerc, g et g compositam composita. Hinc sponte sequitur significatio

COMPOSIIO GBNERl'jr. ex duobus si oJiis geaanUm (sive etiam habeant F fore plui'bus} atque

gl Porro e geuere ibindc patt.

eunttem F vero ex f et f' composita: in compositione cum principale omitti poterit. Si vero reliquis tem forma primitiva: F certo erit formae proprie primitivae eiusdem f' ribus, cunque etiam cipale sunt ambae F ad gmis proprie proprie proprie primitivae

dterminante!

ctmpositi. f sit forma gnre einsdem ut

principali. geuus semper asunt si vero gene<juaequae prin-

ex eodcm generibus f F non

quocin

aliis

determinantis prindpali si J>eniquc

manentibus

est o gnre f'. e gnera

ex alio gnre generis. eiusdem non

qnam crit

ff

determinantis. poterit. Quodsi forma erit,

priucipnli; sed e diversis itaque forma

principale

pertinere ipaa

primitiva primitiva

cum se ciiudcmque

componitur,

inde

resiUtan, ad genus

determinantis

necessario

pertinebit.

24b. Pkobuma. est F: e generikts Soi div. rum quas connu, Sit max. Proposais formmum -= duabus f, f' formis itejimre a, b, sint f, resp. c, rjuibuscutujue genus fortuite > atque c'}, m' f, F. f, e rjuibus atmpositu

(, b, c.

F = 'A,B. div. comm.

C, max.

porro numero-

numerorum ut per connu,

ita denotabimus divisor

a, b', c,

derivatae e primitivis lam si saltem una A, B, C erit

("m m formarum mm',

primitiva,

max. nuinerorum

c' In -).], m"6- m" m' f, f' est prpiie F derivata adcoque

(A, le undepatet, genus formae mlll , n|?). 111111 Fpenderea Sed facile perspicietur, genere formae . substitutionem per eandem trausire in f f F transeat in perquam adeoque g ex f, f esse compositam, ipsiusart. 246 determinari que genus per ]>roblema Si vero utraquc posse. f, f est improprie etiamnum etIamnum primitiva, ex divisor e. m. numerorum A, B, C erit 2 mm', Ibrniaque $ et rnttm f, f composita f. esta p -t' coml)oJllta et manifeste e proprie proprle prumtlVa primitiva ( 2liii?' amm" innu-: derivata. Huius itaque formae genus determinari poterit per art. 24C; et quum F ex eadem forma derivata sit. ipsius genus hinc sponte innotescit. Ex hac solutione tivis explicatum. f', scilieet manifestum est, tlieorema in art.

e forma primitiva

praec.

pro

formis

primi-

g' compositam liter pro formis quibuscunque

si g1 sint cjc eodcm gnre fore, valere.

ex iisdem generibus resp. rtt f, g, formant a ex quo sit forma e.r f, g composita, genera-

272

VU

[OKMIS

SECt'NDI

OBADl*;

Cmnpotitla 249.

elumium.

Theorkma. ut g,

Si format' g resp.: forma ex f

f, et

f nmt ex iisdem ordinibits generilnts et f eomposita ex eadem classe erit ut forma veritas ex art. 239

classibus ex g et g

eomposita. sequitur) protinus sponte putebit significatio classis e duabus classibtis datis sive etiam e pluribus compositae. classis K ipsa K cum classe prineipali Si classis qunecunque componitur. (cuius prodibit minantis primitivartim Quum itaque vis clnssis terminautis sive classis priucipalis Ex potest. oritur classis propric ultinia K in compositione compositione principalis sibi ipsa cum se cum duarum eiusdem opposita classis scilicet si aliis classibus eiusdem deterpropric cuiusdeclassium Ex hoc thcoremate

uegligi

oppositarxmi ex compositione prijtcipalis

semper quaevis

classis aueeps

determinantis sit:

(v. art. 243".

ancipitis provenit.

primitivae conversa

eiusdem

Propositio proprie primitivae tis, K necessario tribus ex illis ex his classibus provenit IC; Porro K', situ. L' resp, Sint quare

etiam

valet:

classis principalis cum se ipsa provenit Si enim K' est classis erit classis anceps. K, K, K' K composita K coincidet erit eadem producunt eritque adeo classis H, et K'

classis eue compositiune H eiusdem dterminais opposita oritur If ex ipsi K, c IC; K),

quae

H et ipsam

(quoniam K cum K'

haec cum anceps.

classis

notetur classis

ex f. g,

formae atque F'

haec: Si classes L oppositae sunt classibus K, propositio ex K' et II compositae erit oppo> ex K et L eomposita classi F composita If L, K', L'; forma g, g' resp. e classibus ex f, g'. Quum f' ipsi f, sit ex utruque f, inverse. forma Quare crit F, ex F' f', g' atque g' g directe: ipsi F g improetiam ex quae ipsi F' clas-

prie aequivaleaut. g' eomposita ipsi F improprie proprie sesquc aequivalebit ad quas Iliuc semper sunt

composita F autem erit,

composita

sed ex utraque composita

quaecunque, adcoque

aequivalet, (artt.

directe

pertinent, classem K, L

*23S. 2 :i 9} undc erunt. oppositae anceps Nam adeoque K

improprie classe erit

aequivnlebunt. L quae hae

sequitur,

si classis ancipitem. oppositis,

cum

aucipite classi,

compouatur. composita est sibi ipsae

prodire ipsis

opposita sibi ipsi.

e classibus

quoniam

classes

oppositae.

com'ositjo

c',88h;m.

273

si popositae Denique observainus, siut classe duae quaeeunque K, L eiusdcm determinantis, quarum prior sit proprie prirnitiva, semper inveniri posse classem M eiusdem determinantis, ex qua atque K sit L. composa Manifeste hoc obtinetur, accipieudo pro M classem quac composita est ex L atque classe ipsi K opposite; simul perspicictur facillime, hanc classera esse unicam quao hac sit praedita, proprietate sive classes diversas eiusdem dot. cum eadem classe pr. prim. compositas classes producere diversas. Classium compositio commode per tdgniim additionis, +, denotari potest, sicuti classium identitas per signum aequnlitntis. In his signis propositio modo tradita exhiberi potest ita: Si K' est classis opposita ipsi K. crit K+K' tlaseiusdem determinantis, sis principalis unde If+iT-f-L = L; posita itaque = = L, uti K'+L M, erit K-M si vero praeter desiderabatur; it alia M daretur eadem proprietate sive if-f praedita, M' = 1, foret K-K'-{M' = Zr-f K' = Jf, unde Jlf = Jlf Si plures classes identicae componuntur. hoc (ad instar denotari multiplicationis) potest preefigeiido ipsarum numerum, ita ut 2 K idem designet ut K+K, 3ff idem ut K+K+K etc. Eadem signa etiam ad formas transfem possent, ita ut (. &. c) + (', b, c') designaret formam ex [a,b, c), (', 6'. c') sed ne vel species compositam: oriri possit, ambiguitatis hac abbi-eviatione abstinere malumus, praesertim quod tali signo c) \jM[a,b. significatiouem iam tribuimus peculiarem Classera 2 A' ex dupHcatime M K oriri dicemus, classem %K ex triplkatione etc. 250. per mm divisibilis (ubi ipsum m positivum supponimus1,: dabitur ordo formarum determinantis D ex ordine proprie primitivo determinantis derivatus (sive duo, quando D est negativus, nempe positivus et negatiforma (m. 0, vus) mauifesto ad illum ordinem pertinebit -^) (scilicet ad positivum) meritoque tamquam forma simplicissima iu eo considemri potest (sicuti m^ 0, -) crit simplicissima in ordine negativo quando D Si insuper neg.). est mm=/[(mod-4), dabitur etiam ordo formarum tntt~ det. D ex improprie primiD nUIItivo det. D ad derivatus, ttt na quem manifeste forma (2 m, m, et pertinebit ^) m in eodcm habebitur. pro simplicissima (Quando D est neg., rursus duo ordincs dabunturetin ngative forma 2 ni, -m, Zr^ pro simplicissima habebitur Ita e.ff., si etiam eum casum ubi m = 1 hue referre lubet, in quatuor uru ordinibus ijutuuur
35

Si D est numerus

274
a '8

PE''FOiCKIS StX't'NlJt OHABl'S.

k.f_ 1 n

formamm

det.

45

sequentes 3, 6).

eront Quibus

simpKeissimae ita intcllectis,

(J, offert

0, 45), se

'2.

221

.;$, o, 1">),

Pboblema.

Proposita

(positivt*) prie primitivam oriatiir in O simpUcissima Sol. determinans servamus, proprie art. Sit forma =d, si forte F~

F ex ordine O, invenire formam proforma quacunque es cuiits compositiorie cum forma einsdem determinantis, li'. 'ma, mb, me) derivata c primitiva (, b, c) cuius Primo obprimitivam. alias formas ipsi (a, b, c) /= sint praediti. repraesentabiles; (quod licet), a, Nam per sit talis y esse

aequivalentes, mimeri 228 dantur '

supponamusque primo, f esse proprie certo dari a ad 2dm non sit primus, quarum ternrini primi hac proprietate ad 2dm primi per formam illam

uumerus inter

=^aaa-1ba-(-c^y, tum, acceptis

supponamusque, {}, ita ut fit a

se pr imos;

substitutionem proprietate acquivaleaut, sit primus. divisorem eiusdem e forma O, in critrium

compositam.

a, d, Y. in formam (', b', c), Iam quum etiam erit praedita. praescriptu stiflicere eum casum facile perspicietur, Tune (a, m, emm) haberent, ut F, quae, per art. erit forma hune proprie etiam

tif = l, quae illi proprie

transeat

f per et aequivalebit

F et {a'm, b'tn, cm) proprie considerare ubi ad 2dm

communem determinantis (m, 0, dm), (, bm, emm) in obs.4.

primitiva (si enim a, 2bm, emm 1dm == 2bbm 2acm implicaret) F transmutari in productum ordinis erit simplicissima 0, in, a, bm, unde per :i ` l

eonfirmaturque nisi F est forma

facile,

negativa,

substitutionem 235 concluditur, autem F ordinis

1, 0, -b, F

cm;

Quando simplicissima

ex (m, 0, dm) et (a, bm, emm) esse o transibit in productum est forma negativa, ( m, 0, dm) in positivant 0, m, -a, bm, adeoque (a, bm, cmvij erit comex ipsis

forma pcr

eiusdem

substitutionem

1, 0, b, cm;

posita. licebit si f est forma improprie } ad 2dm suppouere primitiva, inveniri si enim liaec proprietas in forma esse primum; locum nondum habet, Ilinc autem et bac proprietate praedita. potest forma ipsi f proprie aequivalens detereiusdem facile, proprie primitivam (, bm. 2cm ni esse formam Secundo,
sequitur

minantis

ut

F;

aeque

facile +'"

confirmatur, l(< dm,).

transire (i,

in productum bm,_'2cmm)

e formis M

C2/wper substitutionem

a /1

jii'r.fiTt'DisES

-cuimm m -snimus

tiammi's

costentab.

275

t~

J, o. +(!+*), uln signa inferiora reliquis,

-m;

0, 2, F formis

\a, est forma

{bi)m in prior

accipienda adeoque ordinis

sunt

quando duabns

negativa,

superiora quarum

casibus

ex his 0,

esse

compositam, primitiva

erit simplicissima

posterior

forma

proprie

(positiva).

251. Peobijema. cundem D, ordinem Propositis O pertinentibus duabus formis F, fomam f eiusdem proprie determinantis primitimm D et ad

invenire

determinantis

F. tjuae cum f composita producat Sol. ordinis Sit <p forma simplicissima D, quae primitiva, formis itaque data cum 'f quae compositae cum producant

0; ipsas

formae F. /resp.; Tuuc Q. E. L

proprie denique forma F

priraitivae f' forma

det.

proprie

f composita

producat

composita

erit e tribus Quaevis quaeunque deter

<p f, classis

sive e duabus f, ordinis dati considerari ordinis et aliqua

classe

eiusdem

ex potest tamquam composita classe proprie eiusdem primitiva.

minantis. Pro dterminante dato in singulis generSmteiutdm ordinia contente/: sunt classes aeque multae. 252.
Theobema.

Pro classes Pertineant

determinante aeque mttltae. gnera

dato

in shigul H L ad eundem classis M

generibus

eiusdem

ordittis

contentae Dm. classibus tur per

sunt

G et sitqite

ordinem e gnre

constet H.

G ex h Investigeex cuius ex comTune ex et pereius-

K, art.

K\ praec. cum

K"K* classis K AI proprie L,

aliqua eiusdem classes per L',

primitiva

determinantis, quae oriuntur

compositioue positione obs. ultima

prodeat cum K',

designenturque resp. classes idem

classis art.

K\K"~l omnes

L'Ln~K

249 sequitur, per art. 24S omnes pertinebunt spicietur classis facile, generis H H alias classes

L,L',LK.Ln~i t. e. ad genus non ex G H. posse,

esse diversas, Deuique quum

ad genus praeter

has continere

quaevis

tamquam quae

dem determinantis, ut G continet

n classes

considerari composita possit necessario semper erit e gnre diversas. Q. E. D.

M et alia classe Quocirca H

perinde

35*

276

DE

EOB3US

8E0UNin

GHADI.S.

ComjiaraiUui-

multiludmtt

clamiiui

m awgulix

generitus

ordinum

diversontm

eontentorum.

253. neque ad ordines diversos praecedens supponit ordinis identitatcm 20 classes positivae. -171 dantur est extendcmlum. Ita e.y. pro dterminante iu ordine proprie primitivo duo continente ad quatuor ordines: quae reducuntur Theoretna utrumque sex classes complectitur: classes possident quatuor singula binas; det. 19 unicum est genus tres classes guuero, unicum genus impr. prim. det. 19 habent classes negativae. Opcrac itaque a quo nexus inter multitudincs quirere, Supponamus, tis D, atque K, L esse duas classes in ordine in ordine impr. derivato duo genera primitive ex 0. proprie prim. ex O. derivatus denique constans; perinde se

complectens; habct ex una classe

gnrale inpretium est, in principium classium in diversis ordinibus pendeat.

O determinan(positivo) eiusdem det. ex cuius compositione M classem proprie primitivam lam in quibusuuin K oriatur L, qualis per art. 251 semper potest assignari. clam casibus fieri potest, ut M sit mica classis pr. primitiva, quae cum K comex eodem ordine posita producat hac proprietate L; in aliis plures classes diversac generaliter, exstare possunt pr. primitivae classes pr. dari.* huiusmodi

praeditae.

Supponamus

M, M', M"Mr~\ producant quae singulae cum K compositae primitivas, eandem classem L, designemusque illarum complexum per W. Porro sit L' alia elassis ordinis O '& classe L diversa), atque N' classis pr. prim. det. D, quae cum L composita eificiat L', desigueturque N'M\ N'M, complexus classium N'M"N'Mr~l Tune per W. produccre praeterca W" non modo formas cum K L', (quae omnes eruut proprie primitivae facile, K cum classe quacunque perspicictur unde concluditur, W et W' nullam classem nullam K classem et inter ex W se diversaecompositam communem habere; in complexu L'. Eodem dari r

nullo negotio comprobatur, cortentara dari, quae cum si L" sit alia classis tum inter

pr. primitivam

patet,

composita producat ipsam O a classibus ordinis L, L' di versa, a formis W, W diversas, et perinde vero quaevis

pr. primitivas

se tum

reliquis determinantis ligitur, classium

compositae ipsam L" producant, 0. classibus ordinis Quoniam D cum K si multitudo proprie

quae singulae res se habebit pro omnibus classis

composita classem ordinis omnium classium ordinis O sit , (positivarum) eiusdem

pr. prim. (positiva) O producit, facile hinc colmultitudinem fore omnium rn. Ha-

primitivarum

determinantis

HUKrmJDWKs

ctAssiBM

isr s^GCtis

oenembi's

contxtarkh.

277

bemus

itaque regulam generalem: Benotantibus Kt L classes qwiseuiique ordinis 0, atque r multitudinem classium proprio primitivarum diversarum eiusdom determinantis, quae singulae cum K compositae multitudo ipsam L producunt, omnium classium in ordine proprie primitivo (positivo) r vicibus maior erit quam multitudo classium ordinis 0. Quum classes netur forma classes K, L in ordine liccbit, 0 omnino ad libitum assumi identicas etiam possint, uti. in qua conti-

Quam itaque pro K et L assumendo. simplicissima. res eo reducta est, ut omnes classes proprie primitivae assignentur, quae cum K Hue via stemitiu1 per sequens compositae ipsam K reproducant. 254. Theohesu. nantis D, Si F = (^4, B, C) est forma simplicissima primitiva ewsdem ordinis O dutermi-

accipere huius ordinis

et quidem

e re crit ea classe

(a, b, c) forma proprie dterminante: per hanc formam f repraesentari poterit mmerus A A, si F oritur per compositionem formarum f, F; et vice t'ersa F ex se ipsa atqite f coviposita erit, si AA per f repraesentari potest, Dem. ij, q. q", q"; -</ Il. 1. Si F ex art. in productum 235 liabemus A3, transit per substitutionem

atque f

fF

p, p

Y ibqq'+cqq)

unde

AA = aq'q"

2bqq"+cqq.

Q.E.P.

Si supponitur, AA per/repraesentori miuatarum per quos hoc officitur per q". q, ponaturque fa -q[b q"C Quo facto, + B) = Ap q"a~q[b-B) F

valores indeterposse, designentur sive sit AA aq"q"2l>qq"cqq.

q C = Ap\ = Aq, transire

q" [b q"{b

B) + B)

qc = Ap -qc= Aq"

= Apm,

facile confirmatur.

p, 2', p", p"; q, q', q", q' atque adco ex numeri p, p' etc. sint integri. lam per dcscriptionem formae simplicissimae B est vel 0 vel fii, integer; indidem patet, adeoque semper esse integruin. Hinc q'p,p',q"'p",p'" erunt integri, adeo tantummodo ut ]n-osuperestque esse integros. Fit autem betur p et

in productum per substitutionem fF esse, si modo omnes et F compositam

2"8

DE

FOKMIS

SECTNDI

GBAUUS.

~?~

('

,~'y~

?Y't'

~~+2P?N a ~l quamobrem si 1J = 0 j~ et proiu p, p" integri; PP+M unde aeque F facile fit

ca-9_~f'

p~+-==<

.3

ca

eeC' 9_i4't

Mff h~~ fit

c~

~~C

si vero

B == J-*i. au C

a-Lj-'

u h n ?1>+>(1 =

Q'i"C c casu esse integros. Ex his

colligitur,

conclnditur, p et p" in hoc quoque ex f et F esse conipositam. Q. E. S.

255.

Problema minantis Manifeste est vel D

itaque assignare

eo reductum oporteat,

est, per

ut omnes quarum

classes formas

proprie repraesentari cuius vice versa

primitivas potest terminus autem,

deterAA. primus si AA ae,

AA

repraesentari

potest partis

per quamvis ipsius

formam, A;

A A velquadratum potest per cuius communia

aliquotae

repraescntnri

fonnam

hacc proprie aequivalebit formaque in quavis ut fiat ac iSy = si 6, 8 ita aceiphmtur 1; undo patet, formae/, in veniri formas, terAA, classe, quarum possit per cuius formas repraesentari A. Res itaque in sit AA vel quadratum minus primus partis aliquotae ipsius in quibus huiusdet. D eruantur, ut omnes classes proprie primitivae co vcrsatur. terminus primus *modi formae divisores 0, et occiirraiit, ipsius siti, quod A; obtinetur investigentur sequenti omnes modo: valores Sint expr. a, a, a" etc. \jD[mod.a) omnes inter

divisor ye. quorum in formam. transibit

tribucndo indcterminatis ipsius f, maximus e, forma f per substitutionem

valores

a, 6, y, c

(positivi) 1 incl. bb

qui sint aac. (aa, classe

b, h', b" etc. aac.

statuaturque 1 b"b" designetur forma, debere. a'd, V: B = aac" F. etc, Tune facile primus eruantur 1 F"

D =

O''D b, c), det. ex (aa, D,

complexus perspicitur, aa, etiam omnes

formarum in quavis aliquam det.

b'. c) etc. esse

in qua occurrat

per cuius Simili

terminus modo

formam D,

V contentmn terminus

formae

quarum ipsarum

primus per

mdius

inter

0 et a'a ratione sit

incl. situs,

designeturque

complexus

eademque

WW,TITl'DINE9

CI.AS8HJW

IN

NQtI.t

tfKNKKHrt.'S

tUVl-EKTABUM.

270

comploxtts imilium formarum V, V, V" etc. omnes formac,

Encifintiir ex quarum terminus prirnus a" a etc. reducantur reliquae non sunt proprie primitivae,

in sinquae in classes, et, si forte plures adsint ad eandem classcm pertinentes, Hoc modo omtes classes quaesitae habegulis classibus una tuntum retineatur. buntur, proprie eritque harum multitudo (positivarum) primitivarum Ex. primitivo a, ',",'" (4,3,135); Sit det. erunt F" has ad unitatem ut multitudo ad multitudinem classium omnium in ordine ex ordine classium 0.

D 531, 59,
1,2,3,0;

atque O ordo positivus in quo forma simplicissima F continebit (9,3,00), formom (9,6,63);

derivatus

(6, 3, 90) sive V" has (1,0,531); denique V" bas

improprie A = 0. Hic (1,1,133),

(9,0,59),

sed (36,9,17), (36,15,21), (36,21,27), (36,27,35), (36,33,45): formis sex sunt reiiciendae, ex V" prima, tertia, puta ex F" secunda et tertia, sex reliquae omnes ud classes quarta et sexta, quae omnes sunt formae derivatae; diversas pertinere inveniunttu. Rvera multitudo classium proprie primitivarum det. -531 (positivarum) det. 59 (sive multitudo ad liane ut 6 ad 1

(30,3,15). ex his duodedm

est 18, multitudoque classium impr. primitivarum (pos.) classium det. 531 ex his derivatarum) 3, adeoque illa

256. Solutio haec per observationes V est derivatus sequentes ex ordine gnrales adhuc magis illustrabitur. metietur AA

1. Si ordo D; si vero

proprie

primitivo,

0 est impr. primitivus vel ex impr. prim. derivatus, erit et quotiens ^1 (mod.4). Hinc quadratum cuiusvis divisons per [A A divisibilis vel ipsum D, vel saltem ipsum 4D. et in casu posteriori ipsius A metietur 1 (mod. 4). quotiens semper erit Il. dem inter formarum niuneTOrum
v~ aa'

ipsum A par, D

Si oo ipsuni D metitur, omnes valoresexpr. \jl)[mod.aah qui qui0 et au 1 iacent, erunt a multitudo 0, a, 2a. aa a, adeoque in F; sed inter lias tot tantummodo erunt proprie primitivae. quot

pt. au

L-.l..

aa

aa1'a-i;`

280 etiiti divisorem (1,0, communom ~D),

de PORMIS SECUNBlGRADL'. non habent. Quandoa t, F ex ttiiica forma

Quando a est 2 vel quae semper erit proprie primitiva. potestas quaecunque ipsius 2, senssis illorum a numerorum par erunt. semissis impar; quare in F aderunt f formae proprie primitivao. Quando a est alius uuinerus primus p vel potestas numcri primi p, tres casus sunt distinguemli: scilicet. omnes illi a numeri ad a primi erunt, adeoque omnes formae in F pr. si non residuum per p non est diviaibili simnlque quadraticum ,tlll, D ( I)tl in F erunt formae pr. primitivae; metitur, ipsius p; si vero p ipsum ^=--}in V erunt denique si (- est res. quadr. ipsius p per p non divisibile. formae pr. primitivae. Haec omnia nullo negotio demonstrantur. Generaliter autem posito a= Vjrq'W. designantibus p, q, r etc. numeros primos impares multitudo formarum pr. primitivarum diversos, in F erit NPQli. ubi statui dbet primitivae, N 1 (siv (si l}]^"1 2) pz~l = O) vel JV= 2y-1 (si quadr. v>0) ipsius p) vel p non divisibile vel

constatt,

P = p" P = [p P = (/> Q. R etc. III. autem eodem

est non-residuum

(si D per ^> est divisibilis) (si est res. qu. ipsius sunt definiendi p per ut

modo ex q, r etc.

P ex p.

Si aa ipsum

resque expr. \jD[mod.aa) in PT erit a, tot autein inter ipsas erunt D =-+. ad a sunt D SD r.-V.

D non metitur, erit hi J-a, f-o, fa.aa proprie

valointeger et i(mod.4), unde multitudo formarum J-o, primitivae D ?.-(- quot ex numeris 2 t

Quoties ~^= 1 (mod.8), omnes hi numeri erunt parcs, adeoprimi. que in F nulla forma pr. primitiva; omnes illi quando autem ^=5 (mod.8). uumeri erunt impares, si a est 2 adcoque omnes formae in F pr. primitivae, vel potestas ipsius 2 generaliter autem in hoc casu tot formae pr. primitivae in F erunt, quot illorum numerorum per nullum divisorem primum imparem ipsius a sunt divisibiles. Multitudo haec erit NPQR. si a = 2lprq*-i* ubi statuere oportet N2\ ipsos P, Q, R etc. autem eodem modo ex p, q, etc. derivare ut in casu praecedente.

MWr-TITl'WN'E

CUSSICT

IN

SINOIXIS

~OtliIBl!S

CONTSTARUM.

281

IV, etc. definiri oruitar etc.

Hoc itaque possunt; rgula

modo multitiulines pro aggregato generalis:

forniarum haruin 2v2f(5.

pr. primitLvruni multitudiimm

in haud

V, V,

omnium Si A=

diffieulter 51, @ pr.

sequens

desiguantibus onntium dbet

numros

pri.nitivarum u~ n
n

primos diwrso.s, impares in 1', F'. F" etc. crit . 1 (si (si
3 (si

inultitudo

totalis

formarum

ubi statui vd

i^ j-j
-J~

=1. iuteger
=5,

nod.&>, vel
ujod. &);

porvo

n =.- 31 (si SI ipsum a = 51 + (si

31

~7^ inetitur}
non

vel
metitiir, accipiendo signum

ipsum

superius

vel inferius denique iusius b, c etc. hic explicare, V pr. primitivae lam eodem modo

prout ex

j^ S, S

est

non-residuum ut

vel res. qu. ipsius Demoustrationem

'H)

derivari

a ex 5t.

brevitas

non ponnittit. ad nroltitudincm trs casus

quod in

attinet

classiurn, .sequentes

quas suut

suppeditant distinguendi. formac ipsa

formac

T', T",

V" etc.,

Primo, in V, P etc.

qiumdo constituent

D est

numerus

negntivus,

singulac sive multitudo

pr. primitivae classium casibus qnaeex-

classait

peculiarem, in observ.

sitarum ceptis inodo proprie mas

expriifietur scilicet \AA. dbet, ubi Ad fieri

per formulnm

praec.

traditam

duobus

-l vel = 3, vel = sive ubi D vel = A A vel -g demonstrationcm huius theorematis manifesto ostendi tantumnon posse, ex ut duae formae diversae ex V, ", f. k') V" etc. esse duas sint for-

aequivaleutes.

Supponamus in posteriorem

diversas

pr. primitivas prior

itaque, {hh, i, *), (M, 1"' etc. ad eandem F, F'. per substitutionem propriam

classem a,

transeatque liabebuntur c llinc tt tf7= facile +

jmtinentes. fi!y c: unde

aequatione.v l. kAaa + iiay + tn^M, non kkati esse formas + i[aS+Sy)+ky =^0 (unde propositas sequeretur, identicas.
315 ti

= esse contra

coucluditur, =-. h'h',

primo i'~i(mod.hh)

Y certo

' ''A

adeoque

28S hyp.); rum tur secundo, h, h'; ipsos 2i, :

UE F0R.W9 SKCTOni ORAWS. esse per divisorem maximum commtmem nitmeroy divisibilem etiam metieenim hune divisorem hic manifesto -=r, (poncndo 2", ii ad i'; k vero erit primus; deducitur. unde yk praeterea r etiam et proin Ponendo metiri etiam itaque rr metietur ipsum -": ipsum haerit unde facile -f- y A-

hhk h'Kk' beturautem per tertio.

h nh"h" non --o. t atque - yrq, p et y erunt integri quorum posterior 1.. l' Sedd 141,19,14, Sed erit numerus iiiiinerus miniums niinin)tts per 1 h et It'h' h h'h' siinul 1, '1 'l' l adeoque il),*Itlll erit I)er simul 1divisibilis ipsum -;A .'1 et pr01l1 metietur. erit integer .'1.1 etiam lpsmn 47) IIIctletul', -l ^j^ proin etlaln ipsum quare quarc (negativus', ,negatl\'us,. h he' e, sivo 4 in qua quein statuendo erit 1)p-Dqq =.- (^j?)*+??. necessario erit erit vel 0 o aequationo tamquam tainqtiain quadrutum quadruturn ipso 4 minus pso pars {Vrrf ;h~ vel 1. lu casu priori erit eqq -= 4, et J) -. esse (y-)*, unde sequitur, affectum certo non = 1 (mod. 4} adeo adeoque quadrntmu signo negativo neque O ordiucni deri\ratum. Hinc improprie primitivum neque ex improprie primitivo j-j D D i ar! e tum hinc bus erit integer. unde facile deducitur, e per 4 esse divisibilem, etiam Hinc necessario erit erit DD atque integrum. I~inc {-)~ ,!`r`~`,= atque ,.1.1 "jj- integrum. In Iii casu ensu posteriori erit eqq 1 e 1 quae 3, nude qiiae est excePt' '1 prima. liosteriori erit 3 et 4D .1 4D = hh;.g, hinc ,hJ~;y 2 erit eiit integer, qui, quoniam quoiiiain lier quadmperquadra3'}*; 3-)" esse alius non poterit 3 3 integrum inultiplicatus quam producit (v-) iD~ igitur reliquis %AA sive Dr. J AA, formae quae pr. est exceptio primitivae exceptis in ternae, ea, in secunda. Tr, T" quae V" In omnietc. ad casibus omnes 1. sive il^. AA sive qq -

a t /<7/ esse ra/tlt-+-ytf

y divisibilis

Dyy--khh'h\

ahh-yi-.rp. D j>p~Dqq

t, f( u

X JE x

classes haud ficiat.

diversas pertiuelmnt. difficili sed hic brevitatis Scilicet in priori,

Pro casibus caussa

ex disquisitiolle apposuisse binae sutsemper omnium

supprimenda

resultaverunt, F, V, ita V" etc.

ex formis

pr. primitivis in posteriori

ad eandem classium in obs.

classem quaesitarum

pertinebunt,

ut multitudo valoris

in illo casu fiat semissis,

in hoc trieus

expressions

praec. Secffltlo

traditae.

quando V, V, enim,

est numerus sine (/'

positivus exceptione

quadratus classem

singulae peculiarem

formae constituunt.

pr.

primitivae Supponamus aequivalentes, , 6, y, . supponatur

in

V" etc. t, k),

i', k') esse duas tales formas diversas proprie in posteriorem transeatque prior per substitutionern proprinm Tum patet, omnia ratiocinia in quibus non pro casu praec. adhibita, D esse negativum, etiam hic valere. Designantibus itaque p, q, r [hh,

a i j

MOLTITUWSES

GLBBlCtt

M 3JNQUUS

OBNEMBU

eONTBNTABVM

283

idem

ut illie,

etiam

hic erit

J^

iutegei, =</< nequit equit.

at non erit

amplius

negativus i,

sed positivtrs Q. E. A., minus fuerit quia 0:

insuperque differentia quamobrem Pro gulam F. non F',

quadratus, duorum suppositio casu tertio pro cum Id

quoposito quudratorum consistere

esse

'%f9ffqq^ 4, nisi quadratum

autem,

ubi

est

numerus

positivus formaram inde vel

nou pr.

quadratus, primitivarum

rcin

generalem F" etc.

comparanda asserere etiam

miihitudine classium diversarum

multitudine quidem esse; quiii

resultantium illi aequalem inter ttDvu foret; quotientem

lmcusque vel ipsius horum satis-

habemus. aliquotam

possunms nesum t,

hanc singularem

parteni

numerorum et valores fitcieutes deteximus. sit, illum quotientera

uiinimos quem hic in omnibus

ipsomtu explicare casilms

aequatjoni iiniis prolixum ex sola re nihil

AA an vero numerorum

possibile D, possumus. A

inspectione certi facile in pro V etc. I>

cognuscere Ecce D = 1 3 suut tres pro

(ut in casibus exempla, sive A ^= 2

praecc), quorum

de hac muneruin

pronunciare augere est 3 = 37,

quaedam

quisque

poterit. quae

Tra omncs etianr

multitudo unicam

formaruin classem

pr. prim. efficiunt;

aequivalentes formae D =

.4=2,

pr. prim. iu F etc. habeutur, quae 5SS, A -= 7. habentur octo formae pro D = $67, A 17 in D = 1 445, A = 17, sed quae

ad tres

classes in 1

diversas F etc. quae

pertinent; efficiunt

quatuor totidem discedunt.

classes, pro

pr. prim. F etc. sunt

S formae pr. primitivae. in duas classes

pro illo dterminante

pro hoc in sex. Ex

VI. ordo

applicatione primitivus, ad multitudinem classium

huius colligitur,

theoriae

generalis

ad

cum

casum,

ubi

0 est con-

improprie fore

niultitudinem classium

classium in ordine diversarum, la quidem forma

in hoc ordiue proprie quas liinc

tentaruiu

omnium proprie

1 ad multitudinem 1,0, elassis, improprie proprie JD

primitivarum efficiunt. in hoc

ut pritnitivo. hac tres formae resultabit et tcrtia unica sunt erunt unico casus

(4, 1, '), D= quando primitivae;

(1, 3. -~) 1 (mod. 8), quando vero classes quia Z)

casu

secunda

primitivae

totidemque

= 5 (mod. S) illae tres formae omnes diversas producent, si D est negativus, constituunt; pro quibus illas tres denique rgula

ubi D = 3, in quo unicam casu excepto, classem ubi D est positivus ad eos pertinet. (formae S+5) hactenus desideratur. Id tamen asserere iiossumus.

generalis

formas in hoc casu A .A .U.

36*

284
vel ad enim neant et A"

DE
trs

FOKMIS
classes diversas

SECUSOI
pertnere fore

GKADUS.
vel ad unieam, [A, ''4. 1, t, --}, *), = A", A"+A" et
iden

numqwira

ad <\xtm\

facile pertisi K rntione quum

otiam

perspicitur. perspicitur, ad classes idonticae et K,

si formae fi A", K",

o, D), 1 M, (1, B), #+&" etiam

(4, 3, ) resp. resp. 3, ~ ~) = K", adeoque. fore; erunt;

"esse,

esse

supponantur,

A" et etiam

A"* idcnticas K' A'"

tiens

simili deniqtie
sequitur,

si li
sit

A'" supponuntur
= K, ex

esse idonticae,
suppositioue, A"

K'K"

et

A'"

A' et versas, Sn

K"

coincidere; vel omues tres

unde

colHgitur.

vel otnnes E. y. iafrn

tr classes 600 duntur casus

K, K', 75

K"

esse diformae habet immi-

iden tiens.

uumeri locum in impr.

inter

quos

sunt

16 dterminantes in ordine pr. primitivo

pro quibus ter maior 349,

prior

sive multitudo tivo. 573; ordine puta pro

classium

est quam 389,

7, 101, 141, 1S9, 197, 2G9, 325, 333, 59 reliquis casus posterior valet,

373, 3S,

405, 4!*5, 557. in utroque

sive

multitudo

classium

est acqualis. VII. non sueomparari quadratoquemprodet. ipso;

\'ix

opus etiam

erit,

observare, in ordinibus

per

disquisitionem eiusdem
diversos

praecedentem determinantis qui rationem O

lum multitudines
posse

classium

diversis

sed illam inter det.

ad quosvis esse

dterminantes

rum cunque prie <

se teneant dm m. det. O'

applicabilem. det. dm'vf, hic cum

Scilicet 0 ordine

design an te

ordinem

ordinem atque

eomparari derivato redit, ordo eodem poterit

primitivo sive, quod eodein

dm m,

cum ordine poterit ex ordine pr. prim. cum O'. hoc ordinc

respectu
promis

multitudinis
simili ratioue

classium comparai!

ut cum

De muttittidine classium anripHum. 257. Inter cipites omnes classes ilt ordine dato determinantis dati imprimis multitudinis hanc multitudiuom facile reduci classes an-

uberiorem postulant, disquisitionem ad multa alia viam nobis aperiet. classium solo ordine sint. tivas eruere, Hoc [A. B, tune pr. primitivo negotium assignarc, quum ita absolvemus,

determinatioque Sufh'cit casus autem,

hurum in pos-

reliqui

ad hune formas vel

C) determinantis ex harum det. D

ut primo omnes D, in quibus propositi multitudiucm doceamus.

ancipites li = u vel classium

pr. primiB -J A, ancipitutn

multitudiue inveuire

omnium

pr. primitivarum

HVVmVB

CkASSIM

ANClPITtlf.

85

I. veniuntnr, gative) huiusmodi puta primi (1, :1, pro

Omtes

tiflTUl formats

m-

pr. iirmif'ivHf' primitivae pro A smgulos fit primus

A fi fJ\ (A, 0, C) f

itntm.niiitan(ir<

determinantis ipsius D ftum

71 D

^ie^t.,

mnnifesto

in-

nccipiendo quibus fonnne 0, ), V

divisores ad A.

= dantur ( 1.

Quando totidem

positive tum nD = l dune itaque quando D aut 1. nuineri D. n

(, 0, il, 0, 1); positvo {

(1,0,1);

potestas

(sive siguo

quando D est nmnerus primus sive negativo). dabuntur quatuor (ieneraliter inter 2M+I R etc. quorum ex quos hoc autem, loco quando etiam

(1, 0, D per

U, D), (D, , -), numros priiuos diversos tum D = ingredi +PQR. primorum 1, P, valorum quoniam debet):

D, o, I). oinnino P, Q, potestates,

est divisibilis

dabuatur dcsignantibus diversorurn

lmiusniodi numeros

formae; primos

2 in compuscilicet posito aut nuvalores

diversos

meroram A erunt

multitudo quotcunque

= , horum 2",

ipsius

Q, R etc. multitudo

atque fit per

producta theoriam tum signum

numerorain: sed duplicanda tribuere

horum est,

combinationum ]K).sitivum tum

singulis

valoribus

uegativum

oportet. II. mmtis D Simili obtineri, modo

patet, si pro C Ji

omnes

formas

pr. ouuies

primitivas divisores et ad

(2J3, B, ipsius B

Cj D

determi'positive Quum

accipiantur k[B ^)

et ngative),

pro quibus

fit integer

primus.

C necessario debeat esse impar, itaque CC : ex adeoque 1 (mod. S), D = BB 21W = {B Cf CC sequitur. D esse vel ==3 (mod. I quando B impar, vel =u:mod.&), B par; D alicui numerorum quando quoties itaque nullae huiusmodi 1 2, 4, 5, 6 sec. mod. 8 est congruus, formae dabuntur. Quando D = 3 (mod. 4), ne vcro (' primus; C fit integer et impar. comm. cum duae quicunque 2 B liabeat. formae habentur divisor ipsius D pro B acciut -* ad

piatur; fi fit

divisorem D-1 liincpro

B ita accipi (2.1.1' numerorum Quando

debebit.

( 2, --t. primorum D pcr

;. ipsum

generaliterquc D metientium
sibilis,

facile pcrspicitur. si multitudo sit , omnino emei^jere 2"+l

omnium formas.-

S est diviipsius t D;

accipieudo pro B divisorem quemeunque J) C:OJ\ ltl0lU fi tel'l nlltmn. ut ,=: conditionialtcriautem, ad 2 B slt a sit IJ11mlls, primus, ClB J ,j f^ cipiendo pro B omnes divisores imparitur pares ipsius D, pro divisorem connnunem non liabet, multitudo quorum (habita erit 2"+', si D per numeros siguoruni) primos impares esse snpponitur: secundo, accipiendo pro B omnes divisores

V fit integer.

parem slitls satisfit quibus ratione diversos pariter

acprimo, prullo, uccum diversitatis divisibilis B

parcs

ipsius

286 n
jD, ut in D = mros rum etc. gativo. Ex divisibilis hinarii], li vel Iris omnibus supponatur multitudinem o vel iA, fore pro hoc + quibut casu 2'*PQ.ft. impares n: ex

n~ ~crtt~en
fitprimusad omnino habeantur dsignante diverses \B, f* aut B,

s~ce~~ a~ancTs.
quorum mdtitttdaqueque formae. quam primorum possunt signo et maiorem erit Scilicet 2; P, 2"+l, ita

2w+ai huiusmodi exponentem talium tum pro horum

ponendo Q. Il nuquoQ, Il et ne-

primos multitudo productaque

numerorum accipi numerorum,

potestatcs 1, P,

tum pro

valores

quotcuuque

positivo

colligitur, (statuendo omnium 2"+t

si

per

numeros D =

primos + aut

impares +2 2 aut

diversos potestas iu quibus <

n = 0. formarum D

quando aut =

pr. primitivarum 1 aut =5(mod.

(A, JB, C), 8);

quaudo

2" + quando

D = 0 (mod. 8). 2"+' Quam quando S); denique omnium characterum cum us quae in art. 231 pro multitudiue possiconiparando illam in omnibus det. D tradidimus, bilium formarum observamus, primitivarum D = 2, 3, 4. 6 aut 7 (mod. casibus praecise esse inter duplo illas hac maiorem. totidem Ceterum positivas 258. Oinnes et vice marum cuivis in art. praec. erutae manifesto ad classes ancipites, pertinent det. D saltem una. illarum forversa in quavis classe ancipite pr. primitiva et esse debet; in tali enim classe certo adsunt formae contenta ancipites formae aucipiti scilicet vel (a, 0, --) prout classes b vel =0 0 vel illae =1 formae a (mod. a;. constituant, formas diversa, vel [a, J-fl, a-a ) Problemaitaquoeoreduetumest. investigemus. art. praec, casu unico (c, 0, at inter easdem ubi a = c .= + 1 excepto, vero hae formae Quoniam retinere, tertius; Hoc modo et quidem eum casum reiiubi formas forma ut quot pr. primitivae (a, b, c; det. D aliqua formarum art. praec. mnnifestum quot est, quando D formas affore

sit negativus,

negativas.

formae

aequivalet

diversas Si forma

(a, 0, c) est inter semper quem terminus D erit 1,

occurret adcoque manifesto ciemus =

et

ab illa

aliquantisper pertinent, primus = 1 quoque est

seponemus. sufficit maior seponemus.

ad eandem eam, cuius

classem

unam quam

= +

1 sive

omnes

Mt'hTtTODO [A, ad smissem

CLSSIIM

VtNCIPITCBr.

287

0,

C)

reducere erit

possumus,

retinendo

.:1.-

e binis

semper

unam; inter

et in

omnibus

remanentibus

Simili dem reperietur

modo si inter

A <C\f^pD. formas art. praec.

occurrit

forma

2 h, b, c

eas-

2 b, b \4 e [4c-U, quae illi

2 2c~b,c)b,

(-'?.

-J.

ciC

unico quem seponimus proprie nequivaleris et ab ipsa diversa erit, casu excepto, ubi c = h = + 1 sive D 1 Kx his duabus formis eam retinerisufficit, cuius terminus primus est minor quam terminus prirnus alterius (magnitudine aequnles, unde patet, signis diversi in hoc casu esse nequeunt); etiam omnes formas (2B, B, C) ad semissem reduci e binis unam semper oiiposse, et in remanentihus esse ciendo sive J3<v/+D. Hoc modo ex omniJ3< bus formis art. praec. semissis tantum reinanet, quarum complexum per W denisi ut ostendamus, signabimus., uildlque superest, quot classes diversae ex his formis oriantur. C'eterum manifestum est, in co casu ubi D sit negativus, totidem formas positivas in W affore quot negativas. D est negativus, singulae formae in W ad classes pertinebunt diversas. Xam omnes formae (^4,0, C) erunt reductae; similiter omnes formae eas in quibus (211, B, 0) reductae erunt, in tali vero forma praeter C'<2J3; crit 2C'<2+C; unde (quoniam adeoque 2B<2C, J5< J Le. B<2CB, sive B<C), 20 22?<C et C B<i\C et proin (C, C B.C), quae manifesto illi aequivalet, forma reducta. Hoc modo totidem formae reductae habentur, quot formae habentur in W, et quum facile perspiciatur, inter illas Quando neque C--B occurrere ubi neque oppositas posse, (unico casu excepto, = 0 in quo erit B = 0 == I quem iam D = 1 adeoque sepoomnes ad classes diversas pertinebunt. suimus) Hinc colligitur, multitudinem omnium classium ancipitum det. D multitudini formarum in pr. primitivarum JV
seu semissi multitudinis

1.

identicas

formarum

art.

cepto

autem

D =

~l

habentur,

ad quarum

per compensationem altcmm pertinent formae

praec. idem

aequalem evenit,

esse; scilicet

in casu

ex-

duae classes

(- 1, 0, 1), (2, 1, 1). Generaliter multitudo omnium classium ancipitum pr. prim.

(1, 0, 1), (2, 1,1), ad alteram hae itaque pro dterminante negativo
aequalis est multitudini omnium

288

DE

FOIOHS
assigrtabiiinm ancijiitiun

SECUK'W
fommrtim pr. prim.

ORAPt'Si
printivarum nutem huius detetminantis; erit. multi-

chnrnctcrum tudf) classiuni

positivarusn

semissis

11. siugulns matis

Quando formas in

D est positivus =/</<, qiuulratus IV ad classes diversas pertinere; adhuc classe un brevins ancipite '. h, 0), sequenti pr. prim. in qua est, modo det.

lmucl difficile

demoustratiir, ad proble-

sed pro hoc ensu

solutioncm

pervenire h h,

art. 21i> Il in quavis tur forma 2/ dari. eitur, impur Ilinc j reducta iut'l. situs:

(juuni pcr possumus. neque in nlla alia. tontine\/l (mod. 2/<) inter pr. prim. nullo 2"+s. negotio prout det. 0 et hh

est valor totidem Ex esse 2" classes art. vel D

e.\pr,

perspicuuiu expressio horuin

aucipites vel

quot

valores

illa habeat. valorum pur,

1 05 autem 2"+l

deduh sit i (

uiultitudiueni

vel impari ter par \'el pariter ra multitudiucm nmltitudiiiem

foruiarum

sive prout primorum ancipitum praec.

= 1 vel s ipsius

4 vol =

0 [moi[. 8), D.

dsignante

divisorum classium
iu art.

iinparium pr. prim.

h sive ipsius
esse seniissem

collifitur,

semper

multitudinis in W vel

oinniuni omnium

erutarum, aequalcm.

sive multitudhii

forinarum

rharucterum

possibilium

IU. iu W limites

Quando alias

D est

positivus

uon>quadmtus

ex singulis iuferius usque

formis

(il, B,

C) A

cou tentis

deducamus
ubi signum

A, B', C'
superius

aecipiendo
vel

Ji'B[moA.Aj adhibeiuluin

et inter prout 1

\JJet \J)J^A est est lrcrb. pos. vel vel lreg.; neg. cttcltte atque Manifosto inter hae foriuac se diversae:

C' 11' = 11'1/1) i-; eruut proprie

l dsignera primitivae

haruni 1 complexum 1 per W. tf. det. D, otnncs ancipites atquc reductae. praeterea certo esse B' + B Quando B'^> inter enim

li-

A<C\D, adcoque \B B'

vero omues eruut forainepraeterea 2?' manifeste erit <C\D atque positivus; et proin A, positive A>\D B' acceptus situs. Quando sed erit positivus ipsique unde limites 2J5'< \jD-B' ancipites vel vero A^>\D, uecessario J3= enim non ^A; A<^2\D, poterit hiiic

\/D^-A et quas \A

\jD-B'

= U (quippe ipsi iuter B' =

tonnas aequalls, ipsi proiu mas forma. esse B'

eiechnus), signo us.signatos <\D, iuter

magnitadine \-A iacebit quare

;quoniam

limites + j-A),

B scc.utod.il \jB-B' et det.

B' necessario reductas erit 4-<

erit congruus; sive A<\jD-B\

quamobretu

pr. prim. vel 6:=0. tieque adeo

IF' \D B' iacebit. Denique D coutiuebit: si enim (a, b. c) est huiusmodi in ca.su priori quapropter forma mnnifesto non [a, 0. -j certo

-A omtes for-

i^mod.a,.

poterit r: e

>yD.

contenta

jfi'EWWbo etAssmif erit in F. (, et rcspondons in \F'\ (. b.c) in IF contenta, formarum ancipitum pr.

AserpiTCM. iu posteriori atqne in prim. W det. certo erit a <

289 2\[D. in HT.

ndeoque Kx lus onmium iulis

+.

colligitiir. fontiftrnm

{af} multitudinem rcductorum

respondens aequalem D;

(.&.<< esse

multitudini vero in sin-'nrtt. 1S7,

quoniani continentur

classibus

aneipitibus omnium in W,

hinae formnc classium

reductae

ancipites

194), multitudo tudinis formarttm bilium.

ancipitum

sive .emissis

multipr. prim. det. D erit setnissis multitudinis omnium cliaractorum assigna-

259. Multitudo multitudini [mncipalis terminantis; classium ancipitum K improprie eiusdem reliquae anoeps det. classes improprie itaque J, cum primitivarum semper detcrminantis Sit K dati D

proprie atque L

printivarum K', aliqua etc.

est aequalis.

clnssis de-

ancipites primitivo K"

ad

pr. primitivae eiusdem det.,

huius

classis

in qun est forma classis

nus

L
criasses

ipsa
L',

(2, 1 $ | D). Prodibit ex compositione classis

L" etc. resp., quae

ex compositione K',
omnes

classis provenire Patet classes illas

e. g. ea cum K suppona-

etc.
eundem

manifesto

deterrninantem

J)

pertinebunt, esse

atque

improprie

priniitivuc probatum

et ancipites fuerit, det. D

erunt. omnes praeter

itaque, L. L', non L" dari.

tlieoromademonstmtumfore, etc. diversas, h'nem aliasque sequentes multitudo quaevis primitiva. autein proprie erit unde Ad hune

simulac

ancipites impr. cusus distinguimus classium illarum unde

prim.

I. varum

Quando est,

impr. oritur

primitivarum ex compositione omnes

multitudini classis L

pr. primiticum erunt classe diverdet. D,

aequalis

determinata sac. dubitur

proprie

necessario quameunque ut sit classes S' K"

L, L', L" etc. impr.

Dsignante classis t'. 2.

8 classem primitiva

ancipitern ft-fi L, erit = ; sibi

prim.

$ talis

si classi

.Tt opposita sunt)

est classis Si'L hinc

etiam necessario

(quoniam J cum K. K',

ipsae adeoque has

opjjositae classis L,

identica etc.

rci)crietur Il.

inter

classes

atque

inter

anceps: L', L" etc.

Quando classium

multitudo

classium

improprie sit H

primitivarum in qua H'

ter minor

est quam

muttitudo multitudo H'

pr. primitivarum, primitivanuu. '4, 3. <i~J'

ctassis classis H.

ea in qua est forma

eruntque

est <brma (4. 1, 1 -). forma (4. 1-1)\ et tum proprie primitivae 37

290

DE

FOR!

-8BCGWI

GftADtf8,

inter lH'~H\

se tu a classe

principal) L

diversae,

atque

H-J^-H'

K;

2HH'.

et si ? est classis classis

quaecunque tres classes

improprie primitiva (pr. L compositae $ opposita identica erit.

ex compositione et l' Z + $ +

cum proprie quae cum Sf ipsi classium

det. I). quae oritur primitiva 2 = L-$?-H $, erit etiam atque ipsam etiam Si diversas) ? producant. 1/+'==$$'.= $, erit adeoque unde . f+#Quoniain necessario $ anceps; ft + H inter tum J concluditur.

praeter

prim.

8-j-H' igitur JT cum si St'-9 si

aliac non dabuntur. est anceps illarum erit atque trium

aliqua

+ H, similiterque classes

K = + ft' si ' = Si-{-H' necessario plures sive cum

2 Sf + ff erit

= 2 ( + Jf ') anceps, Facile autem

anceps; ? inter tres tum foret esse a'+ff. uuda prim. etc. classes il+// Jt+Jf

$-(-#"

L, L', L" etc. B-j-H, ancipites -}-H' essent

reperiri. ancipites

perspicitur. si enim

esse non posse

= i-f-J'; denique identicae sive eum = 2 quae

ancipites; ft'+lT 2 i dabitur, erunt

suis $', H' resp. identicac. oppositis ex suppositione, eadem conclusio rsultat tetf-}-#' suis si ^-f-J, sive cum oppositis i-f-i' ancipites essent, H' = L Jf fieret f + H+S'+i^ unica tantum adeoque manifesto t'-f-+^+i1/ classis omnes anceps pr. L, L'. L"

Quamobretn ipsam in ordine primitivo,

composita

S producit, derivato

diversae. classium ancipitum poterit ancipitum in ordine ussignari. s 260. aequalis est mulper l

Multitudo titudini classium

ex quo est derivatus,

adeoque

praecedentin

semper

Problema.

Classis proprie Sit II

Hone classis classes,

e (juarum Sol.

D oritur ex duplica' K determmantis proprie primitiva k eiusdem determinantis: omnes simiks qitueruntur primitime classis K oritur. duplicatione classis principalis eiusdem k-H\ det. D atque H', H", classes designentur det. H'" etc. reliquac ex harum

classes

ancipites Tune

compositione etc. diversae; Dnotante ducit enim

pr. primitivac cum k oriuntur, classes

determinantis; k-H", erunt k-H'" pr.

quae

omnes acque autem K A-+ .),

k, k', k" etc.

primitivae duplicatione

per k\ k", k'" D et inter se classem K.

facile

perspicitur, inter .> sit

ex singularum classes classis

oriri

S classem necessario ita ut

quameunque

classem il =

propr. prim. det. D, quae duplicata Ponatur erit. k, k', k" etc. contenta pr. prim. det. D (art. 249). eritque

Mt'wfrro

LASBitiH

AJidprmi.

291

K %k; unde facile coiicluditur. == 21 = euro classe 2$ coincidere principali, $ esse ancipitem sive inter H. II', II" etc. contentam, atque & huer k, k'. Il etc.; quamobrem hae classes completam solutionem exhibent. probleinatis 2#-f-2|> Ceterum k. k', k" etc. Qiuun manifestum semissem est, iu eo casu.
positivas,

ubi
semissem

sit negativus.
negativas.

e classibus

fore classes

igitur quaevis classis pr. prini. det. D, quae ex ullius classis similis oriri potest. omnino ex totidem classium duplicatione shnilium duplicatione proveniat, quot classes ancipites pr. prim. det. D dantur: est, si multiperspicuum tudo cunctarum classium pr. prim. det. D sit r, multitude omnium classium omnium classium pr. prim. eiusancipitum pr. prim. huius det. h, multitudinem dem det. quae ex duplicatione similis classis produci fore Eadem possint, formula rsultat, si, pro det. negativo, characteres r, n multitudinem classium ille omnium pr. prim., hic solarum ancipitum. jwsitivarum dsignant, Ita e,g, pro 161 multitudo D = omnium classium pr. prim. positivarum est 16, multitude omnium classium, quae per duplicationem ancipitum 4, unde multitudo alicuius classis oriri possunt, debebit esse 4. Et rvera invenitur, omnes classes in gnre contentas hac proprietate esse praeditas: principali scilicet classis principalis 1 0. 161) oritur ex duplicatione classium ancipitum; quatuor (2, 1, 81) ex duclassium plicatione (9, 1, 18}, (9, 1, 18), (11, 2, 15), (il. 2, 15:; (0, 1 1 S" ex dupl. 9. 1 10, 3. classium 18) 17). (3, 1, 54), ex duplicatione [6, 1, 27), (5, 2, 33), (10, classium (3, 1 54), (6, 1, 3, 17); denique 27,\ [5, 2, 33..

Cette semmi

omnium

eharaelerum

dato astignabilium pro dterminante ("positiva pro det. neg.J retpondere nequeunl. 261.

gtnera

propric

primitka o

Theokema.

Semissi

omnium characterum

assignabilium

tivo non-qtiadrato nulla gnera proprie primitiva respondere negativo aident nutta gnera proprie primitiva positiva. Dem. Sit m multitudo omnium rum) determinantis D; ita ut km sit multitudo n multitude omnium characterum

pro dterminante posipossunt; pro dterminante

generum proprie priraitivoruni (positivoclassium in singulis generibus k multitudo contentarum, omnium classium proprie primitivarum (positivarum i; diversorum pro hoc det. assignabilium. .0.
37"

Tune

292 per art. erit in; catione pertinent classes rvera m 2T>* multitudo

DU

'-VOXHI omnium elassium

SECtTNPt GKADUS. ancipitum pr. primitivarum classium qune ex luplipr.prim., Sed per art. 247 hac classes omnes k elassis adeo classes; proveniro erit m > |. si itaque possunt = k Qnoniam omnes quod sive ita(positivarum)

hine per art. similis elassis ad genus generis

omnium praec, multitudo oriri possunt, erit in quo

principale,

coutinciitur alicnius

principalis

semper locum certo autem |;

ex tluplicatione habere in sequentibus neqtiit esse >

demonstrabitur), A1neqite

certo non est maior quam omnium generum pr. prim. (positivorura) que multitudo talia ad minimum horutn seiuissi charactemm .semissis omnium assignabiliuni Ceterum est, hinc Q. E. D probe notaudum nequeunt. gnera respoudew? revex-a respondere seniissi omnium charactermn noudum gassiguabilium sequi veritas infra demum sed huius propositionis nera pr. prim. (positiva), gravissimae enodori poterit. numerorum e reconditissimis mysteriis Quum quot positiva, pro dterminante negativo totidem gnera negativa de qua nullo semper non exstertt manifeste ex omnibus negativis loquemur, characteribus competere Dunique pro revera

assignabilibus possunt, observamus, quibus

semissis neribus minantes singulis

generibus impr. prim.

pr. prim. infra

plures quam re ut et de gead dterperspicitur

Uieorema negotio

positives
characteribus

quudratos
assignabilibus

non exteudi gnera

respondere.

Theoremuti*

fundmmnlulis

et

rdiqwjrum

thmivmuUim

ad

residua

i,

+,

i iiertinvitliwn

ileni'.iistratio

Sfcmulu.

202. lit eu itaque modo cluuacteres casu, diversi ubi pro dterminante assignari (quod pos.)
4.

non-quadrato uuico esse tantum aliud

dnto genus

duo

tantuni-

possunt, non poterit illius

pr. primitivum

jjositivum'i alter nulli

respuudcbit, fortnuc pr. prim. 1, 1 +3 tw-f-l sunt 2,

determinantis piimis pro

deternnuantibus que rum formae foruuic

2,

numeris

genus principale;. Hoc evenit pro competet. iis4t*-f-l positive, formae omnibus positive numerorum suintis, primoet pro potesumtis prout

quam

ngative potestatibus priuiomm

acceptas formae

denique

expouentis An-i

imparis positive

statibus exponentes possumus, praec. ad

numerorum

vel ngative

methodum novam haurire Ex hoc principio pares vel impares. theoremata Sect. sed etiaui reliqua non modo tlieorema fundanxentale, I. in demonstraudi residua quae a methodis +2. 2 pertinentia

TIIKORESTA nINI>AJ5SrAtB. Sect. praee. adhibitis videtur. quum omiiino est divers, eleganfiaque 4 autem, doceant nulla et qui iiis sunt neutiquam numerorum

2^8 infrior primosit

aestimanda rum

Determiirantem nihil 1 novi

potestates

praeteribimus. forma positiva cuius datur, cuius character sit

Pro dterminante 3.4;

itaquc

pro dterminante +2 2 uulla 2 nulli formae pro dterminante deteminante nante tivae quenti -p, in easu si -j-p, si p est numerus primus character

omniiio positivae primus formae Xp.

forma,

character character

'A et 5. S:

competet formae 4 + 3, Hinc

fi en. S: pro vel pro dtermi-

4-f-l, nulli

p est numerus post.) competet

formae

theoremata

pr. pr. ( posiSect. praec. se-

modo demonstramus:

I. enim 1

Est

1 nou-residuum um talis positiva numeri det. 1,

cuiusvis A

rsidu

numeri j(positivi) faciendo esset 1 eharacter numeri 3, 4. p

format* BB

4-f-3. AC,

Si foret

{A, J3, C) forma Il. character lip, Est formac -1

cuius

residuum ( 1, o, p),

cuiusvis sicuti

primi proprie

formae

4 + J. det. 1.

Nam erit

omnium

primitivarum

adeoque III.

\Rp. Tum 2 tuni est residuum

(_8i

cuiusvis .11 ve] par),

jwe

numeri

primi
(_s.

format 3. Cl!!
u

J+1. 1. erunt hinc

'If' vel formae 1 Nam priinitivao et -~sRp, Est rcsiduum

fS, 1, 1, (S, (prout unde

"1' j,^ vel

:i, -zt)t a> f8i %eS, ipsarum

S.3.

proprie 4-Si{yj IV.

n impar etiam

adeoque

character

Rp:

-f-2 non-residuum
talis numeri

2 lip, ~2ltp. cuiusvis uumeri formae

A.

s-(- 3 0,

aut

"5w-|r>.

Si enim esset H- 2. cuius V. aut S-f-

daretur

forma

(A, B.

determinantis

cliaracter Simili
alioquin

'.i et 5, S. est
enim daretur

modo

non-resicluiun
forma

cuiusvis C)

nuuteri determiuantis

formae

s-f- r, 2. cuius

{A. Ji,

character VI.
proiiositioncm

et 7, S. Est per at(juo 2 residuum inetliodnm per I, cuiusvis duplicein ~\Np, 8// 4- 3. primi p formae demouutraru licet. Primo, quum necessarioerit tis -2p, 'llip. pro quo Demoustratio quatuor characteivs J\'p. lam iwtl.h. formae numci liane per l\' .w-

sit

+Np, petitur

mnda

ex consideratione puta saltein Rp,

dterminai) I et'i,

sunt assignables, ex (juibus igitur

fluobus

S; lip, Hetl.b; lefi.b; Xp, nulla gnera respondebunt.

294:

DK FOKJHS

SKCttNDI

OttADt'S.

M. >. ip) competit quare qui eharacter prmus; formae ( U 0. ip) quartu; character formae reiici debent sunt secunrus Quum itaque atque tertius. S sit 1 et%, S, ipsius character relative ad p non p. . 2; relative ad numerum potrrit esse alius quam Rp, unde iRp. VII. Est +2 residuum cuiusvis numeri primi licet. Primo, per methodum duplicem demonstrare erit -2Rp. -~2Np. Secundo quum vel (8, t. --+-) vel (8," proprie primitiva determinantis p (prout w par vel impar). erit Rp, adeoque tiRp et 2 Rp. VIII. iusvis uumeri residuum racter Np. IX. Quilibet imparis numerus primus p formae p non-residuum primitivam Hn-7 p formae quum ex I et V sit 3.^) ipsius quod \Np, sit forma character

ipsius Simili

q, qui ipsius q, dari formam proprie modo si numerus

cu4-f-l 1 est non-residuum est. Patet enim, si p esset determinantis p, cuius cha-

primi forma

numeri quicunque impar q est non-residuum on-residuum ipsius q; alioquin enim daretur p formae 4m-f- 3. erit -p cuius character Np. positiva pr. primitiva determinantis -p Quivis numerus

cuiusvis alius est residuum primus p formae 4 -f-1 uumeri primi q, qui ipsius p residuum est. Si etiam q est formae 4-f- 1. hoc si vero q est formae 4n-S, statim sequitur ex VIII erit etiam residuum X. ipsius alius numeri primi p q est residuum ex formae 4-}- 3, erit p residuum ipsius q. Si enim q est formae 4-f-l; casus autem ubi etiam q est forVIII sequitur pRq, adeoque (per II), pRq; determae \n huic methodo se subducit, attamen facile ex consideratione 4-3, primus minantis dterminante -pq absolvi assignabilibus potest. Rp, Seiiicet quum ex quatuor pro hoc Np, N<j duobus nulla ( 1,0, pq) characteet tertius nulli formae cliaracteribus p (propter II) adeoque pRq XI. Si numerus quicunque (ex IX).

genero respondere possint, res respective sint primus pr. prim. det. pq competere

lq; Rp, Nq; Np, Rq; '1,0, pq), atque formarum et quartus, character secundus

formae [q, 0, p) Quum itaque character possunt. respectu numeri q res\>. mitneri p per hyp. sit Rp, eiusdera formae character dbet esse Rq, adeoque Q. E, D. pRq. hae Si in proposs. VIII et IX, q snpponitur numerum primum, designare cum X et XI innetae tlieorcma fundamentale Scct. praec. exhibent.

CHARACl'EHES

QUlnf

S GENERA ItESl>O\I)ERE

NEQUEUKT.

295

aekaraetemntsemnsi,

quibus

tjtnem

reapondere

wqueunt,

propitt

dvUrminunlur.

263. l'o-stquam theorema fundamentale demonstratione nova comprobavimus, eam characterum semissem, quibus nullae formae pr. primitivac (positivae) respondere possunt. pro dterminante dato discernere qnocunque non-quadrato ostendcmus, eo brevias absolvere licebit, quocl negotium iam in quum ipsius fundamentum ee quadratuiri determaximum, rainantem propositum D metiens, atque D D'ee, ita ut D' nullum factorem quadratum implicet; porro sint , b, c etc. omnes divisores primi impares ipsius D', adeoque D' sine respectu signi sui vel productum ex his numeris vel duplum liuius producti. characterum Designetur per 2 complexus particularium 2V, Nb, Ne etc., solus, quando Z)'==l (mod.4); adiuacto charnetere 3, 4, quando D'=- a atque e impar aut imparter his 3, S atque par; adiunctis 7,8, quando D' = 3 atque e pariter par; adiuncto vel charactere vel duobus 3c#5,8, 3, 8 atque 5,8. D'= 2 (mod. 8) atque e vel impar vel quando adiuncto vel chapar; denique ractere eti, 8, vel duobus 5,8 8 atque 7,8, D'=0 quando (mod. S) atque e vel impar vel par. His ita factis, omnibus characteribus in quibus integris, muititudo & continetur, impar characterum nulla genera proprie particulorium D respondere primitiva In omnibus (positiva) determinantis casibus potcrunt. characteres particulares relationem ad tales divisores primos ipqui exprimunt sius D, qui ipsum D' non metiuntur, ad generum vel impossibilipossibilitatem tatem nihil confrant Ex theoria combiuationum autem facillime perspicitur. hoc modo revera semissem omnium characterum excludi. integrorum assignabilium Demonstratio Sect. praec. deducitur. praeceptorum sive theorematibus in art. horum adornatur praec. modo. E principiis sequenti denuo demonstratis nallo negotio disquisitione artt. 147150 sit contentum. Sit

si p sit numerus primus (impar cui positivus) ipsum D non metiens. reiectis competat, D' implicare aliquis e charactcribus multitudinem imparem factorum, qui sint non-residua ipsius p atque adeo D', et hinc etiam D, esse non.residuum ipsius p; porro facile perspicitur, e uumeris productum quotcuuad D primis, que imparibus reiectorum quorum nulli aliquis characterum competat, etiam cum tali charactere consentire non posse; hinc vice versa perspicuum est, qut'invis numerum ad D imparem positivuia cui aliquis clmraeteprimum,

290 cum rciectruin

plicare. positiva 1) foret atlooque convnat, D

l>B
coto

SKOt'XDt SRADl'S. FOKMI

tdiqucttt factorem prinuirn eiusdem form qualitatis im-

esse. Si itaque ipsius non-residiunu D daretur, ulicui charactcrum dterminant! euiusvis numeri quod eonferantur pro lubitu

proprie

priiuitiv respondons, per ta-

roun-torum

non-residuum

lt'iii formam nequit.

ropracseutabilis.

ad ipsiun positivi imparis cam theoremate art. nmnifesto

prtni 151

consistera

Tamquam quaruin uunicruni

exempla quisque

classificationes augere 204. poterit.

in artt.

231

232

traditae,

Hoc itaque racteres assiguabiles

modo

pro quovis species

dterminante P,

non-quadrato

dato

omnes

cha-

in duas proprie

Q aequaliter fpositiva nihil

distribuuntur, possit, quominiis imprimis

ita ut nulli rcliquis au-

i-horncteruin tem mas quens, mctere

Q forma

primitiva

respoudere obstet, notetur

quantum pertineant. quae ex

quidern Circa

httcusque

novinrus,

ad tales for-

bas characterum criterio facile

species deducitur: art. 240

ex ipsarum

Si eharacter perinde

sepropositio ex P cum chahuic vel genus

respondcrot; Q

Q c-omponitur i.ad nornrnm ex Q; rharnetcr prodibit resultans negativis excludi

ac si etiam ex P.

si vcro duo ad atque P

eharacteres

eharacter romponuntur etiam pro gencribus remutis chameterum assignalnlium Pro contraria dterminante erunt

pertinebit.

Adiumento

cluo^ex huius theoomnium

potest D

primitivis improprie modo. sequeuti

semissis

I. prorsus prie

negativo scilicet nullus

genera omnin

negativa P

positivis

hoc

respecta

characterum gnera D'

])rimitivum enim inter

Qnamlo adeoque singulomm ~-l, ex inter

sed haec negativuin. 1 'mod. 4}, crit D'= a. b, c eto. multitado erit 1.

ad genus propertinebit ex Q. cliaroctercs habebunt positivus formne formae 4 -+integruin 4 m -f- 3 quorum formae

numerus numororum patet, U'

impar unde

non-residuum

in characterem chameterum

u. I>iin 12.

hoc casu ingredi pertinere

nultitudinem

imparem

particularium ex simili rationc

sive illuin et, b. cote

vel duo, vel reperietur. inter chaetc.. sed quum vel 3,4vel 3, S vel 7., S in hoc casn occurrat quatuor huius forformae 0, D.. racteres 'I, integrum pntet, characterem particulares couclusio ad Q. Eadent mae etiam hic pertinere aeque facile in casibus reliquis l-f:s

ad Q; quando formae vel nullus numerus

= 3 (mod.4,

iuRAn-atKS

quroos

qesera

respondere

keqi-evxt.

29?

obtmetur, Sed quoniam composita pr. prim. Il. veleodem vel =

ita ut forma hnec similem negativam forma

negativa

( J,

0, D) nliti

semper facile posse.

habeat

charactcrem iiegtiva eiusdem nullam

ex

Q. det.

cum quncuuquc positivam ex P

pr. primitiva

formant

producit, habere

perspicitur,

formam

eharacterem

l'ro

simili modo generibus improprie primitivis (positivis) modo se haberc ut in proprie vel contrario, primitivis, 8). inter Nam numeros vel duos inter in casu priori etc. formao evadit erit etiam D'numerum productum (mod. a, h, cote, vel quatuor mimeri semper aequale formae vel nullum (scilicet 8 vel

prubatur, prout S), unde S-f-3

rem D~l facile et J

5 (mod.

concluditur, Sn-jmeris tudinem autem patet, 5 reperiri

formae

iniparibns, imparem ex omnibus characterem

quos

+ 3 et

ex quotcunque numulti8 n + 5 coniunctim productum D'); ad P. spectari hinc characteIam possit

efficiunt, ce, b, c etc. integrum

3 vel =5:mod.S\ vel ipsi D' involvere adeoque determinantis vel ipsi

esse debet

rem particularem quum quaevis

(2, 1, l~-} ex Q, vel duos vel quatuor etc., improprie ex primitiva (positiva)

vel nullum pertinere D

forma

eiusdem de(2, 1, ij~) atque proprie primitiva (positiva) formam terminantis, est, nullam perspicuum improprie primitivam positivam) characterem ex In casu altero. Q in hoccasu habere t posse. D 5 'mod. S), omnia contraria scilicet sunt, D', qui etiam erit certo multitudinem ini^5, tamquam composita parem factorum formae (2,1, S + atque S (5 etiam ad Q, implicabit, characterem adeoque undc concluditur, formae characterem improprie P genus III. tiva rursus poterunt sive inde. formis mitivae necessario prout quod formae primitivae impr. prim. atque hinc '-y-), (pos.) det. D pertinere respondere posse.

cuiusvis nulli

characterum

pos.

Denique contraria haberc D

pro determinante sunt generibus ex P S-f-7 7 formae negativis adeoque, esse debent ( vel

negativo improprie ex vel Q,

gnera primitivis prout cuius

improprie positivis. 2?=1 vel nullo character formne sunt

primitiva scilicet =5 negotio est ex

negailla non -mod. S), cum priQ,

characterem est formae

^ + 3. D).

Hoc

deducitur Q,

ex compositione primitivis proveniunt cxclusi

1,0.

improprie positivae ab illis

eiusdem quando

determinantis ab his exclusi P,

improprie cliaracteres

characteres

et contra.

3 S

298

DE

FORMS

8KCm

OKDt'S.

Hetltotttsptcitliarii,

numro

primos

in dm qtiadrata

decomponendt.

205. classium Ex disquisitionibus artt. 257, 258 supra multitudine ancipitum. attenmultae aliao eonclusiones sunt superstructa quibus omnia praccedentia secaussa supprimere deduci possunt, oportet: tione perdignue quas brevitatis Pro determinon possumn. tamen, praeterire quentem clegatttia sua insignem, unicam tantummodo 4 w {- I pr imus formae omnes formae dari ostendimus; classem ancipitem quapropter proprie primitivam erunt. Si talis determinantis proprie aequivalentes proprie primitivae ancipites minor quam \jp, atque p bb itaque b est numerus integer positivus proxime = ', formae (1,4, '), ;M,'). proprie aequivalebunt, adeoque, quuw utraribuendo erit contenta. que manifesto sit forma reducta, altra in alterius periodo erit impar (quoformae priori in periodo sua indicem 0, index posteriori necessario niam termini primi harum duarum formarum signa opposita habent); ponatur itasi formae indicum Porro facile perspicitur, 1,2, 3 etc. resp. sint que = 2 +1. nante positivo p, qui est numerus
(a', b', a") (a", b", -a'") (-a", b"\ "") etc.

indicibus

2, 2 m 1.
.', b, -1),

2 2,
(-", b', a'),

1m

3 etc.
(a"\ b", a"),

responsuras
(-"

esse formas
b"\ '"} etc.

Hinc

si forma indicis ? sit colligitur, C= A et p = BB-AA, adeoque 4 n 4~]in e principiis

(A, B, C), eandem fore Quare quivis numerus

(6*.

B, -A;. primus formae art. 182, pervenirca per evoluet cusunt

duo quadrata decomponi supra, potest (quam propositionem et ad talem decompositionem prorsus diversis deduximus)

scilicet et omnino uniformem, simplicissimam possumus per methodum est ille numerus tionem periodi formae reductae, cuius determinans primus ius terminus primus 1, usque ad formam, cuius termini externi magnitudine aequales, signis oppositi. Ita e.g. pro p= 233 habetur (1,15, S),

( 8, 9, 1 9;f

233=044-169. atque (13,8,13), (19,10,-7), (-7,11,16), (16,5,-13), fieri imparem Ceterum A necessario patet, (quoniam (il, B, A) dbet esse forma proprie et proin B parem. Quum pro dterminante poprimitiva), sitivo p, qui est numerus primus formae 4 n + I etiam in ordine improprie primitivo unica tantum classis anceps contineatur, est, si g sit numerus perflpicuum

t'OIWf AKKftfARAE.
impar proxim minor
s

299
= \h, formas educts improalteram omnino cuius ter-

quam

\jp,

atque

gg proprie

prieprimitivas [2, g, 2/), in alterius contentam periodo similia mini coneludituv externi in periodo

(~2,g,2ft) esse. Hinc formae sint, hinc (2,

aequivalere adeoque per ratiocinia praccedcutibus $,~ 2/t) hnbeant Patet reperiri formam

magnitudine quadrata fore

aequales etiam

signa peti

opposita, autein et quum vel

numeri p in duo nos huius formae ruin hanc Itaiu 14. primant posteriorem oxemplonostro 11, ;, (s,

possit.

ita ut discerptio terminos exterconstet, posse, {B, nuuieper

pares, tantum

adeoque modo inventa

medium in duo erit habetur

imparem;

unico

quadrata vel (B, +A, (2,15, + 64

decomponi -B)

forma

methodum

+ A.B.. 14'.

pro />-=233 13, -S), et

4],

(4,13,10),

(10,3,

233=

169

ut supra.

DHMESSIO

COXTlNtiXS

RACTATVM 266.

DE FORMIS

TERKAIiUH.

Hactenus strinximus, nem nem specialeni maxime quae

disquisitioncm datas

nostram

ad tales implicant,

functiones neque opus

secundi fuit,

gradus denoiniiiatio-

re-

indeterminatas Sed

ipsis

tribuere.

manifesto

hoc

argumentum

tamquam

sectio-

particularem

disquisitionis plurium secundum

generalissimae indeterminatamm multitudinem multitudinem narias etc. sic ut 2 Ei/g

de functionibus et plurium dimensionum

algebraicis dimensionum informas aupossubina-

rationalibusintegris considerare, seciiiuli, tertii, talesque

homogeneis functiones gradus etc.,

quarti binarias, itaque,

secundum quitter simplicitor functiones + Cyy integros Sectio

iudeterminatarum distinguere formae

tem in formas inus. Formae riae secundi

terminas, hactenus autein

commode

dictae,

vocabuntur

gradus Axji

tales

+ 2 Bxy C, D, E, F Proxime

+ 2 Dxz -(dates)

Fzz ternariae binariis secundi secuudi

denotantibus gradus gradus rum

A, B,

et sic porro, est dicata; adhuc gradus in qua formarum

quidem

dicentur formae solis formis praesens

sed quoniam supersunt, ex primis binariarum

complurcs quarum cius sunt fons brevem

veritates proprius ad hanc

cherrimae, secuudi

ad lias spectantcs, eaeque pulin theoria fonnaraui teriiarititheoriam digressionem quae

_i_

est quaerendus,

hic in-

tercalamus theoriae

clementis uecessaria,

ca trademus, quod

ad

lnerfectionem fore spe-

geonietris

acceptius

38*'r~

800 -amus, rcmiut. accasioucm ris iam mine quam

)E FOHMISSECOKDIOKAPCS. erueminus genuiaas vel per metitodos si illas vel supprimeremits ad aliam Exactiorem autem de hoc argumento gravissimo disquisitionem nobis longe reservare debemus, tum iri. tum quod Formae quod vero graduum hune niateriem incrementis ipsius ubertas luculentis quaternariae, quidem loco limites ndhuc huius opeetc. iucrementis quinariae

cgrcdeietur, locupletatum tum omncs *)

spes est, tum

eani in postmim secuudi nostro rura gratins

superiorum sufficiatque in que egregiis

hoc canipum

ab instituto geometraexercciidi.

penitus attentioni

'exeluduntur commendavisse sublimiorcm

Vnstissiraum vires suas

ingeutcm augendi

Arithmoticaiuque

invenient.

267. Ad pcrspieuitatcm ternariani lirc, ingrcdientes ita ut ineterminata

autem singulis

multum simili prima, formae ea pars

inter proderit, modo ut in fonnis secundo, partibus quae et tertia hunc quadratum

tres

indeterminatas, ordinem

in forniain fixura stabiin disut

binariis ab invicem

distinguantur; obscrvabimus, primae secuudac, duplum

liojjondis primum

ordinem

semper

locum

obtineat eae quae productum

indetcrminatae indeterminatae productum

implicat, quadraprimae

in sequentibus tum tertiae, in tertiam, numros plicata tum,

implicant duplum

quadratum secundae primae per

in tertiam,

productum duplum determinatos integros ordine

in secundam haec

quos

denique sequantur; deinceps et producta dupla multiquadrata secundum, tertium, qnartttm, quin-

mit, eodem sextum

colffidentem Ita

jirimum,

vocabimus. **+

a'x\v'a"a!"x"+ cuius quartus est,

bx'x" indeterminata b etc.

26'am-"+ prima

26"^ ,r,

r secunda termulper linon ro-

erit tia

forma

ternaria

rite ordinata, primus etc.,

J,

coi.'fficiens

Sed quoniam

ad brevitatem ternariae

tum conferet, teras peculiares etiam

si non

semper

necesse

indeterminatas quateuus

formae

denotarc lioc modo

eandem

formam,

ad indeterminatas

spicinms

a \b.G
designabinuis.

', a" b" b', 6'. b")

') Propter Imnc rationem formau binarinc vol tcmnriue meundi gradux in sequentibus semper sunt intelligciidae, quotiosde talibus formis simpliciter loquemur.

PKJfAE

TEBSARrAB.

SOI

Ponemto

da"

A,

b'b'a a'b'bb"

a" = A = XT.

b"V a a u'b'bl! =

A" /i"

ubb'b" oritur alia forma

B,

( A ( V/i, quam formue /a,

A', I'.

A" 1 F J3" )

a, u'

n"\ c f.f denotando 2bb'b" a'D. brevitatis per 1) = u"D BB'=b"D caussa nmnerum

CL L', W)"J L" \b, u' > b', adiunctam dicemus. Hinc rursus invenitur, aaa"

abb+a'b'b'+a"b"b" BB-A'A"ABB'B"=hD, unde patet. formae aD, B'B'-AA"=

B"B"~AA' A"B'

A'B'BB"=b'l). F adiunctani /D, esse formam a'D, n"flv

b'D. r,'D (J'D) \t>D, t, n. G'n.

Numerum determinantem = DD, D, a cuius huius indole proprietates vocabimus; determinantis .
7,-1,

formae hoc

ternariae determinans f, est

imprimis formae cui adiuncta (-. -*. 21i, -III.

pcudent, F fit est.

formae

modo formae

sive aequalis = 1. ternariae quae,

quadrato ternariae

Ita e. g. formae que determinans Formae deiitur, tradcnda. pollcutcs. quippe

" \
~.1

adiuncta

-im 1:1:1. omnino

utrius-

determinantis ut in formarum sjiecie tanturn

0 ab investigatione ternariarum sunt theoria,

sequente

oxclunherius aequi-

alia occasione binariis

ostendctur.

ternariae,

revera<iue

20S. Si v,,x" forma puta aliqua prima sunt y temaria A-ctc.) y, f in detcrminantis formam 1), cuius indetcrminatac E. sunt enius

temariam per

g determinantis tnlem

indeterminatae

transmutatur

suhstitutionem

302

DE KOBMBSECUND! GHAOCS. a~ y' -~ Y.~

ubi novent tatis caussa stkutionetn

coCfificientes neglectis >S:

a, I etc. omnes

iudetenninatis

esse niuneri integri, brevisupponuntur dicemus, transire in g per subsimpliciter

a,

$,

Y Y
y"

a, tf',
a", 6",

Ex tali itaque suppoatque f implkare ipsam g, sive g $\nb f contentant esse. sitione sponte sequuntur sex aequationes in g, quas appopro sex cofificieutibus uere uon erit uecessarium; lnnc autem per calculum facilem sequentes conclusiones evolvnntur I.

Dosignato

brevitatis

caussa

numro y$'a"ay 6"unde tia'f per D x metiri ipsum E

ag'r"-fgr'a"+ra'" invenitur post dbitas reductiones

E =

kkB,

et quotientem bus fonnarum

esse quaclratum. Patet itaque, temariarura simile quid esse, ac numerum formarum binariarum, puta unde coniectare possemus, cssentialeni inter

patet, numerum k radicem

pro transformationia 6 Y in art. 157 ex quoipsius k

pro transforinationibus tiente determinantium, etiam tioues transire hic stabilire proprias

quadratam diversitatem signi

differeutiam

transformationes contemplando

et improprias. Sed rem propius in g etiam per hanc substitutionem a. _a\ ai'. d. -g', $". a, y -y -y" a,

atque implicaest. perspicuum

pouendo autem in valore ipsius k pro substitutioni S quare haec substitutio aliam uno modo implicans eandem

\ pro 6, 6 etc. prodibit dissimilis foret, et quaevis forma ternaria. etiam altero modo implicaret. Talis itaque

POKMABfERXABfAK.

303

di&tinti scribetwr. II.

quoniam

in formis

ternanis

nullum

usum

habet,

hit

omniuo

pro-

Denotando in F

per F,

G formas

tur coffidentes coCincientium

Exprimendo cientium formarum

formae cofifficientes

per (efficientes g ex nequationibus formae f

ipsis in

detcrmiiiang resp. adiunctus, in G per valores cofficientesque substitutio S notos. quas suppeditat valorum formam coiiG at-

perliteras,

F, G nullo negotio que in eam transmutari per substitutionem YY

ex comparatione F implicare confirmatur. (S1) 'S"-a"g' a"G aff a 6" -a'6

r'"-fa'. fa ya'-ya, obnoxium y a",

"7 < 67' fi'r, Calculum ipsam nullis Uifficultatibus

non adscribimus.

III.

Forma

g per substitutionem t-fVi, yaTV, aW~a"&,

{S") 6/-g'r y ai fa g'-a'g in quam f 0, k, 0, 0 0 k cofficientes formae f per kk. transit per hanc

6"77-8r", fa-ya", a"g-ctg",

manifesta

in eandem

formam

transmutatur, k, o, 0,

sive in eam, liane formam IV.

quae oritur designabimus simili

multiplicando per f. modo probatur,

singulos

Prorsus

formam

G per substitutionem

[S'

a,
b\

ai
g',

a"
g" r

r.

y.

304

i>b poimjs

sEryoi

OHAwnji

raiwire Hane

in formant, formam

quae oritur

ex

JP,

multiplicande

singulos

coifficientci

per

X-4-.

exprimemus S rursus

Substitutionem tune mauifesto altera ex alterius

per F'. -S'" oriri dicemus prodit

per

tninspositionein substitutionis 8' commode crit

substitutionis 8' atque appellnri S". S\

S; S"

substitutioni

transpositione. unde 8 adiuncta,

ex transpositione Substitutio substitutioni

potest

-S'" adiuneta

269. Si non modo forma implieat undc f ubi S", facile ipsam g, sed etiam non modo esse haec D illam ipsum D formae JE mctictur. = E. Vice g

vocabuntur. quivalentes E ipsum sed etiam D, versa formae autem. erunt si forma aequivalentes.

In hoc itaque

casu

concluditur,

debere

hae dune deterrninantis, implieat formam g eiusdem ut in art. praec. Erit enini etidem signa fadlnbendo D== cum F, 0) k f G, + 1, in quam transit f', Porro patet, sive f sub g contenta. inter se aequivalentes g adiunctas, S' vice Denique per snbstitutionem adeoque forma

casum exeipiendoque g per substitutionem iu hoc easu fore, versa etiam

identica, ipsius

formas

posterioremque si formae F.

transire in priorem G aequivalentes esse etiam ipsi

posteriorem ibitque f mac oritur resp. transit illam cientes in hae per

T, per substitutioncm in g per substitutionem ex transpositione forma duae D; atque ipsi formae undc g in nullo vesp. F adiuncta

in atque prior transit suppmmtur, formne erunt, transg aequivalentes T adiunctam, atque g in per eam. T. Nam ipsi g per G has duas adiunctam substitutiones atque singnlos haec in

substitutionis ex

in formam

autem

oriuntur

multiplicande

coffitransire

negotio

concluditur,

per easdem

substitutiones

270. Si forma implicabit in etiam ternaria f f formam ternariam cnim f' implieat, perspicictur, in atque haec formam

ipsam

Facillime

si transeat

f" per substitutionem b. a, H. a. y r

per substitutiomtm o, \ ~,t ". s, g',

i".

v
i"

', if, y' a". 6", f

fokmae

-mauMui,

306

transmutatuni

km rttfkM nntMiUnii'nnnMit iri per substitutionem

ai+W+ym.
tf-HT* +7'g", a'-a+S-'-f/a", In eo itaque formae remata casu,

ag-j-dg'-j.-yg", a'g+jv + 7V'f

C+g'

+ y"

ax+d'C'-)-7'C a'X4-d"C'-l-7"C" f' ipsi f", forma f etiam est, quomodo haec theo.

a"g4-i"'+T"6",

aequivalebit ad plures formas

ubi f aequivalet ipsi atque Ceterum sponte manifestum sint applicanda. 271.

Ilinc distribui lentes diversas

iam patet, omnes formas ternarias, ac binarias, in classe, perinde ad classem eandem formas aequivalentes, posse, referendo non-aequivaForniae

ad diversas.

buntur iorcm classium formarum stituunt rematis formas

diversorum certo ad classes itaque determinantium et proin classes infinit multae formarum ternariarum dapertinebunt, formae autem ternariae eiusdem determinantis modo minorem modo manumerum efficiunt; quod vero tamquam proprietas omnes formae eiusdem determinantis tam. Evolutioni uberiori huius sequentis differentiae palmaris harum dati semper cmgravisshni theoquae inter

est considerandum, classium multitudinem

fini

est explicatio praemittenda ternarias obtinet.

essentialis,

Quaedam

formae

ternariae

ita sunt

repraesentari possint numeri positivi obrem formae indefinitae vocabuntur. sentari nequeunt, sed (praeter cifram quae prodit, ponendo singulas indeterminatas deni= 0) positivi tantum, ut xx-i/y-zz, qnnre formae positivae dicentur; ut aux yyze, unde que per alias numeri positivi repraesentari nequeunt, appellabuntur formae indoles formae positivae et negativae nomine communi formae negativae; Ecce jam criteria generalia, defnitae dicentur. per quae haec formarum discerni poterit. formam ternariam 2 bx'^+ 2 b'x" 2 b"xx'
39

ut per ipsas sine discrimine et negativi, e.g. forma xx-yy zz, quamContra per alias numeri negativi repraecomparatae,

Multiplicando

= a**4-V-f-aVa?"4-

306 determinntis perinde

ttt in

BE D
art.

FORHIR SECVNDGRADI8, coCfflcientes

B, B', B", prodit

per
267

,
per

denotamloque
A, A, A",

formae

ipsi

adiunctae

;a x-b multiplicando deuuo

x per A,

b x~ provenit

A x,x

2 B.c x

A:r x Il

A'{ax+trrf+b'jr?{AjfBjc'?+aD4!tf Hinc ipsius ticum erit statim h esse concluditur, negativos, poterunt, signo
detinita,

=A !c aD sint numeri f negativi, tales omnes valores numeri

si tum uude quorum a,

A' tuin

manifesto signum

per formam oppositum signo

tantammotlo

repraesentari cum
forma

ipsius D

sive oppositum positiva est negativus

est signo ipsius a A, i. e. idenIn hoc itaque casu f D. ipsius prout a est positivns vel

et quidem

vel negativa, vel positivus.

ne^ati\-us,

sive prout

alter negativus A' est positivus, vel alter positivus determili per debitam facile perspicietur x,xtc' (neuter quantitatnm =0), tum negativos nancisci nationem valores tum positivos Quare in hoc casu posse. Si vero vel vterque aD, f valores tum eodem adeo forma indefinita. signo affectos ut a tum opposito obtinere poterit, eritque

Pro eo casu

ubi g .-=

A' =

neque

vero

a =

fit 1 =0), accipiendoque

[ax+FJ+b'tf arbitrarium qui

af{A"d-~lBtf) tamen (quod BB non

Tribuendo ita ut quuin etiam unde

ipsi

valorem

ut But idem obtineat yj x" signum hinc enim foret B nequeat esse =0, I) Q, quem patet, hi valores Denique accipi esse casum x ita etiam patet, posse. excludimus) determinari ita accipi x\ fiat erit posse, poterunt, x" valores positivus. facile

fieri posse facile perspicitur. A'A" = aD =0, adcoquc quanti tas positiva, valorem negativum. omnes sint ipsum .i' v in hoc casu

3e'{A'x'~iBx") ut g obtineat ut,

Manifeste integri. tam formam

si desideretur, tribuantur, concluditur.

si ipsis ut

quicunque Hinc

magnum f

indefinitam.

FOKStAE Denique si 0, erit f Accipiondo

manifeste uullo itaque fieri tum

EHf

AHIAE,

30?

=
J, rf

f<W+2&)-<t"+2.f~+~
ad lubitum, nisi sitnttl x ita ita tamen ut V-f-K*" = 0 tune non sit autem foret ^o D valores :<mod u;, ~i, tum

poterit, perspicitur, negativos.

L' et b" sint deterrainari etiam

negotio

positivos,

Quare

ut f obtineat posse, in hocce casu f crit forma A' indolem formae

indeflnita.

Eodem etiam aD

modo,

ut hic ex numeris possunt,

aD,

diiudicavimus. si tum aD tum simili

et A" adhiberi indefiuita

A" sit negativus; modo '!> et cidem A", Ex aD, D a'D,

ita ut f sit forma definita, ill omnibus casibus. Nec reliquis consideratio numerorum a'D et A

non prorsus et A,

fini hiservire vel horum a"D

potest

vel horum

lus a"D

omnibus

colligitur,

vel denique a "D et A'. ipsorum in forma tlefinita sex numeros positiva negativi,
positivi

A, A',

A",

negativus; omnes

esse negativos, et quidern in forma m negativa autem a, a', a" erunt formas omnes positivas non dari. ternarias autem determinaiitis determinaiitis dati

a, ', a" erunt D

distribui

positivi, Hinc
negativas

positivus.
in

patet,

et indefinitas; denique gativi formas omuino

negativi positivi.

in positivas formae

et iudefinitas determinantis definitae nesemper maniformae positietiam ad

determinantis Indidem et quidem per formas huic

scu ncgativas indefiuitae datam

facile

perspicitur,

udiunctam Quum festo etiam

esse definitam omnes per numeri

negatiwm, ternariam

indefinitam. repraesentabiles possint: vel omnes

formam

omnes classe

aequivalentes vel omnes has erunt

repraesentari indefinitac,

ternariae vae, classes

in eadem

contentae

vel omnes intgras

negativae. transferre

Quamobrem licebit.

formarum

denoniinationes

272. Theorema tuinantis qua primo, dcin, in dati formis in art. praec. usi propositum, finitam sumus quod classium omnes formae ternariae per scilicet deterei

in multitudinem binariis

distribuuntur tractabiinus

methodum ostendendo. reduci

analogam

quo j>acto quaevis formarum

forma

ternaria (ad

ad formam quas dato per tales

simpliciorem reductiones

possit.

simplicissimarum pro quovis dterminante

perveniatnr' geiierali-

multitudinem

esse

h'nitam.

Supponaums

39*

308'
ter, propostaiw quae esse formam

DE FOttSHSSKCrSDI OBADtT8.
ternariam [S) a, ', a", 6, S', 6", 7 7' 7" versabiturque forma g simplicior negotium evadat nostrum f. in Sint /= ( ?;$ determinantis D (a cifra *

diversi)

per substitutionem

transeat eo, ut

in aequivalentem a, 6, 7 etc.

g itadefiniantnr.

(";$)! ut

quam

formae F, G. tam,

per adiunctae quae desigent'> resp. ipsis g [%$.), ($, $;?) in G per substitutionem Tune per art. 269 F transibit ipsi S adiunoex transpositione G autem in F per substitutionem ipsius S oriundam.

Numerum 6l7"+a'6"7 qui esse observamus 6" -= 0, a6-{-2W+aW, a a d + ft" vel = I. fore m" = a" (a S'+ 6 o'; Ilinc + aW est, debebit vel =+vel + a"7'-a"6'7 = 1 aeY-'d" per A\ Quibus ita factis

denotabimus

I.

Si fiat

= 0

a" = m =

7" = 1

m=:aaa+2i"aa(4-a'(x'a', = 6 6'+ 6'(J Praeterea formam tionom esse debebit binariara a, ti, d, ' = a 6' h a'-}- lia 6a' vel

n" = == +1

manifestum

est A! transmutari cuius detenninans (a, b", ), binariam ' in formam (m, n", m) determinantis propter aff tfot' Misi = + i unde erit iam M" = ! est ut forma

per substituM", quod et proin diin etiaiu

ipsi aequivalere recte classe plicior tur,

vus.

facile sua,

confirmatur. ipsos

itaque

[a, b", a)

siniplicissima

a, tf, a', ti' ita e theoria posse,

quam

determinare

lk-ebit, formarum

et quidem hoc ita

vel non

aequivalentiae m non
y A", si

sim(i, n", m] sit forma facile concludibinariarum A", si

vel >

fieri
maior

ut

sit
A"

maior
fuerit

quam
positivus,

\J

A" fuerit
si A"

negati, ita

= (),

ut in omnibus ad VM"

casibus deprimi

valor possit. si fieri eundem

(absolutus. Hoc potest, habet itaque

ipsius modo

m certe fornla

vel

infra

vel saltem reducitur forma

usquc cof-

ad aliam et cuius adiuncta.

ficientem cogfficientem rt&uctio

primum. tertium

minorem ut forma

liabentem F ipsi f

adiuncta

In hoc consistit

prima.

FOBJJAK TBNABIAE. UA = g'y' Si veto fit + 1 a = 1 g = o. a y = 0, ipsi S adiuncta = 0. erit a" o.

jJQO, erit

g'y =

substitutio

itaque

1,
p,
o, o, -y,

O.
y,
r

0
"fn -d" u
g-

per

quam

F transibit m =

in e,

G. ri

Habebitur

itaque n" = W+W

= bY+b"y,

' = in n itf N 1}(" Hinc per patet, formam =

=

aW-|-2g'd"4-o"g"6'' Yr'+2ir'r"+'YY
a'y'-{-b{#f +)'&') + a"'y"

4YY A'y" = ~'"6''

2 J5 2B (A",

r'r"+ ,B ( ~~yn.

^"T ~r~) A"r cuius determinans est Da, transire A,r~

binariam &, y1, ~d",

B, A'),

Dm. (M", N. M') determinantis adeoque ( propter 'y"vel propter Da Dm) y'" = -f i ipsi aequivalerc. Nisi itaque (^1", B, A') iam est forma simplicissima classis coefficienteK suae, 6', y', 6", y" ita determinari ut [M". N, M') sit simplicior, poterunt, et quidem hoc semper fieri ita, ut M" sine respectu poterit non sit maior signi quam Hoc itaque modo forma ^4-}Da. ad aliam cofflcientem f reducitur primum eundem sed cuius forma habentem, adiuncta co8fficientem tertium si fieri potest minorem habeat forma F ipsi f adiuncta. quam In hoc consistit reductio secunda.

substitutionem

7" in formam

111. secunda mutari sine *< yl"<

Si itaque

est forma i. c. quae erit tum a* erit

ternaria, per a a <

ad quam neutram

neque

reductio

prima

neque trans^aD

est applicabilis. potest: necessario signi. |4 D, = $$D\ una aut Hinc et a< altera haec

in formam tum adeoque

simpliciorem A" A" < vel = J< vel =

respectu vel vel

< vel = $A", vel = *fA'A", rursus a vel

vel =f*D. ~fl y~'D' atque superant, f utique applicari saepius

vel := -1- ~D; lune quamdiu

Quamobrem

A"A" A" hos limites ad

adhuc

necessario poterit.

reductionum conclusio non

praecedentium est convertenda,

formam quum

C'eterum

31Q aeeidftt, mae ut forma iam termina sunt

DE FORM1SSECfSDI 6AUS. cuius infra eoOfficiens limites, tertius atque coefficient pifflus, nihiloroimis per unam alteranwe for-. re-

adianctac

illos

ductiouem

twlhuc

simplicior vero

reddi

possit. ternariam datam determinantis

IV. 1) altrais

Quodsi vicibus

ad formam

quamcunque

i. e. ad ipsam prima applicantur, prima et secunda ad eam quae hinc vel prima, secunda ad eam quae hinc rsultat vel secunda. ad necessario manifestum est, tandem vel secunda etc., iterum provenit prima enira Quum possit. applicari forma! iri, ad quam neutre amplius perventum hoc modo prodeunformarum absuluta tum coOfficientium primorum inagnitudo alternis continuo illis adiunctarum tertioruan formarum tum coe'fficientium tium tandem alicubi necessario hic progressas maneat vicibus eadem atque decrescat, deeresceutium continuo numerorum duae series infinitac finietur, quia alioquin theorema: liubercutur. Hinc iam nacti sumus egregium Quaevis forma ternaria cuius contiens primus non determimtnts D redltei potest ad aliam aequimlmtem, non maiur quum adiunctae sit maior quam v'Z>, atque co'fficiens tertius formae ?>s his proprietatibus ipsa nondum forma proposita J-^Ii* sine respecta signi, siquidem tertii formae loco coCfficientis est praedita. (,'eterum atque primi formae vel coL'fncientem simili modo tractare pripotuissemus prorsus ipsi f adiunctae reductio mum muui formue ipsius et secundum adiunctae; viis uni perinde constanter fixum adiunctae; vel secundum formae nobis ipsius et vel tertium quibus methodo ad vel tertium ad finem adhaerere, reduci possint. ipsius et priprimum vel secundum sed e perveniremus: hue pertiduobus formae

adiunetae, re est, nentes

propositum quo facilius Denique docuimus, separentur:

operationes observamus, limites adhuc

algorithmum

quos infra limites fixos depriniere si formae definitae ab indefinitis constitui posse. non est necessariuni. tum praescns coGfficientibus, 273. Ecce strabuntur. 1. Quum 19, (19, non Stt ~n ~' y (19,21. bO').
$Y I

minores

hoc vero

ad institu-

iam

quaedam

exempla,

per erit
t

quae

praecepta y ;s.s~

praecedentia

magis D

illu-

)
-1,

35i,

bi;f,

-3iu

1. 21) sit forma binaria reducta, hic reductio prima acquivalet,

cui alia, non est

termini

primi

minoris forma

quam binaria

applicabilis;

FOltMAE THNAIttAE;
autan (A B,A)= (398, 257, 100} binariarum in quant 6"' in simpliciorem transit aequivalentem 2,7, erit hanc hartc per substitutionem applicnntla transire in est 2, npplicari per (2, 3, 1 1 theoriara i, 10} aequivalentiae transmutabilis itaque 6'= |il

311
fornaaruni invenitur. 2, y'= ! 7, *| per

Fuciendo

= - 3,

y"=n,

ad foraara

substitutio

quam formae,

invenitur huic

adiunctac,

(L,,i; quo respecta reductio

CoUffieieus Cofficiens tertiLt~ Wtius f'. $5', "2J)-b2 est censenda simplicior f quam prima. Scilicet quum fornra 13, transit binu4, 3. t in hanc

Ad formam ria (19,

potest

transmutetur in (I, 0, 2) per substitutionein 82,354) crit ad formam substitutio applicanda f' j l\ l per quam 11 10 V 0' OS, 10, Ad formam est acliuncta denuo cui
(-^J> -^ t~J),

applicari erit

potest

reductio 47, 1,

secunda. 1, 0 in

Scilicet ( 1, 1, 2': quam transit amplius

(2,

4513) ad f quamobrem ' ' .?). non potest,

95,

transit upplicanda Huius neque

per

substitutionem substitutio primus per

! t ?'. per reductionem tertius per Es. 2. et cuius reductionem

in

coCfficiens formae, ipsi

primam secundam.

diminui

adiunctae.

Proposita =

sit 2.

forma Hic successive

cui

adiuncta

est

(-s.

-^ alternatitu

deterniinans secundam

reperiuritur,

applicando

et primam
transit in 1 10 2 1 ~

substitutionesperquas O. o O. --to \1 l0, i. 1, 1.5 o. 0

~2, -n,
I i

Jn ol
y = f",

fi,
1. 1. 0. 10 t. U. -1

JU \1

~-2, \-2

-1

1, -1

-1

0) U

Forma

per reductionem

primam

vel secundam

ulterius

deprimi

nequit.

274.
Quando iunctae methodus tertius, fonna ternaria quantum sequens reductionem habetur, fieri potest cuius cofficiens per methodos ulteriorem suppeditat. atque formae adsunt depressi praecedentes primus,

312

I)K

FORMIS

SECt'NW

6RADU9.

Adhibendo a" 0, *T= 0.

signa 7"

eadem

ut in art.

27 2, et ponendo substitutionem 6, 1
0,

a =

1, a' =

0,

ff=

i,

= t, i. e. adhibeudo 1. 0,
0,

y Y
1

erit

M==a.

~'==a'+2&+a66. 64.aY4-W4-4'(7+dy)4-o7.

~"=a"+2&Y+2~Y+<!7T+2~7'+<'Y7 ' = 6'+7+*Y. w"=6"+6

praeterea M" = Per talem itaque Am, N^BA'y\ cofficientes mutantur; N'^B'-ma, A", qui per A"y reductiones in eo praeceut

substitutionem suut, non

dentes

diminuti

quamobrem

negotium

versatur,

in cofficientibus determinationem 6, 7 7' depressiones ipsorum per idoneam si fuerit A" = 0, supAd hune finem observamus obtineantur. primo, reliquis si enim a non = 0, reductio a = 0 esse etiam prima adhuc seponi posse, 0 aequivaleat determinantis inel applicabilis foret, quum cuivis formae binariae = (V. art. 215). Prorsus forma talis primus (0, 0, h), sive cuius terminus si fuerit a = A" = 0 esse etiam 0, ita ut vel simili ratione licet, supponere numerorum a A" sit 0 vel uterque. neuter In casu respectu exemple '''
adiuncta est

priori ", N, art.

manifestum N' resp.

est, non

ipsos sint forma I;1 u A" 0

6, 7, 7' maiores postrema u. ;) adeoque + 2i7' n" =

ita determinari quam (|J; inlmnc etiam J-a, tJ), (1; j-A', cui l\

posse, \A'.

ut sine Ita in est cui

signi primo 1)'

transibit praec. per substitutionem

~J..

adiuncta J)

(~J*

lu casu

posteriori, ,. = = o,

ubi '='.

a = 1

6" =

0 erit

" -= " ri b\

b+a'y+b'6,

+ 2ft'7+'7Y 0

Erit

itaque D == a 6'4' = '''

facile perspicieturque minimo absolute ipsius

d et 7' ita b secundum

determinari modulum,

residuo ut n fiat aequalis posse. maximus qui est divisor communis

FORMA TKNABIAE.

318

ipsorum

', b\

i. e. ut

n fiat non

maior

spectn signi, adeoque n = in hune modum determinatis, maior

0, quoties valor ipsius

quam semissis huius divisoris sint* rea', b' inter se sunt primi. Ipsis 6. y' y ita accipi poterit, ut m" non sit 0; in fit

esset, quando i/ quam b' sine respecta signi; hoc quidem impossibile tune vero foret D=0, Ita fit pro forma postrenia quem casum exclusimus. ex. 2 art. praec. 6 = 2, unde statuendo n = 2 6>-f-2y', y = 0, = porro substitutioiiem 0, m" 2 2 y, et ponendo 1 forma ~', il |i', 0, 0, 1 per quam o 275. Si habetur series formarum ternariarum aequivalentium formarum in sequentem: y = 1 m" = 0. Habemus illa transit in ("' _). o o, -1,

itaque

etc..

cuiusvis harum ex transformaatque transformationes tionibus formae f in f transformatio formaeque f' in f per art. 270 deducitur formae f in f"; ex hac atque transf. formae f" in sequitur transf. formae f in f hoc pacto transformatio formae f in quamcunque etc., manifestoque aliam serici aliam artt. inveniri poterit. aequivalentem 2C8, 269), hoc Et quum ex transformatione formae f in quamcunque g deduci possit transformatio formae g in f [S" ex modo erui poterit transformatio cuiuslibet formae seriei Ita pro formis exenipli prirni art. praec. inveuiuntur

etc. in primam f', substitutiones

13, t>, ,3,

I, ,

n 7 11

13, h, 9,

Jii, si, 1:10, 2

i:i, <i, ,

20, M, 14,

l 7 It

per quas quam

transit transit

in f in f.

et ex subst. ultima haec per resp. Js.' Il ! Simili modo pro ex. 2 art. praec. prodeunt substitutiones 1,-1, Il 1 2, 3, 1 3 :t, I. u 3, 4, 3 4, :<,
9 II), I I, 11 2, 4. 1

per quas

resp. transit

forma

[lt,< 2> 2) in 276.

(0- _2>

atque

haec in illam.

Theorema. tribuuntur

UlassiuM,

i guax omnes formae

ternariae

determinantist

dati d'

mulHtudo

semper rstjnita.
10t~

814 J)em. I. Multitudo

DE KORMIBSECUNIM GRABUB. omnium formanim

dati I, in {' f," *) dcterminantis = 0, b non maior quam semissis divisoris comm. max. numequibus a .= 0, <>" rorum a', b'; a" non maior quam b\ manifesto est fini ta. Quoniam enim esse debet b'b' =-D, pro 6' alii valores accipi nequeunt, 1 quam -j-1 atque 1 dantur) quadratorum ipsum D metientium (si quae alia praeter signo Pro singulis ftnita est. positivo et negativo affectae, quorum valorum multitudo autem valoribus ipsius b' valor ipsras a est determinatus, b, d' vaipsorumque lores manifesto limitantur ad multitudinem finitam.
radies

II. nantis

Simili modo finita est multitudo

omnium

formaram

D, in quibus a non =0, neque maior quam i^ non =0 0 neque maior quam J-^D8; b" non maior quam a'b' bb" = B' non maiores quam \A". omnium combinationum Nam multitudo valorem ipsorum a, b", A", B, B' nnita erit; his vero singulis detertninatis. etism formae cofficieutes reliqui a', b, b', a", b'h'aa" hasce:
A + B'l>" i' jyj?' i a'D - J31T Bb" + Fa + b"D

determi(' ,' , + -D; b"b" aa = A" j-a; ai b'b"Bet

comcientesque = A',

formae

adiunctae = J3"

bb aa" determinati
a

= A,

a"b"bb'

erunt
h"h"A"

per aequationes
a **?. a SB~aD 2< H'

_A'BlBB"

JJ ""

""
b'b'A1 bb

D"
bb' + " pr-

A j~-

lam quum omnes illae formae obtineantur, eligendo valorum ipsoruin a, b", A", B, B' eas, e quibus etiam nanciscuntur, III. Ularmu Cunctae multitudo manifeste crit finita.

e cunctis

combinatioiiibu.s

d, a", b, b' valores integros

finitam classium cotiitaque formae in I et II multitudinem si quae minor esse poterit, stituunt, quae etiam formarum ipsarum multitudine ex ipsis inter se sunt aequivalentes. Iam quum per disquisitiones praecedentes D alicui ex illis formis necessario aequivaquaevis forma ternaria determinantis i. e. ad aliquam e classibus, quas hac formae constituunt, classes omnes formas det. D complectentur, . e. omnes formae in multitudinem finitam classium distribuentur. Q. E. D. leat, bac pertineat: ternariae det. 7>

forme

tebkabiab;

316

277.

Regulae,

per quas

omnes

formae

in I et Il art.

praec.

erui

possunt,

ex

ipsarum explicatione sponte defluunt; quare sufficiet quaedam Fro D = 1 formae I hae sex (per ambiguitatem signorum) (0, o,
-1-1,

exempla prodeunt

apposuisse.

>0\ 0

(0, l,l) fi 0, :I, habere nequeunt, pro sin= o, et B' poni debent

in formis II a et A" alios valores gulis quatuor combinationum unde emergunt quatuor formae /,i, ^0, Simili modo pro
Vo,i,oJ' 0,^'

quam -f*1 et 1 hinc oriundarum b", B

ii

i,0,0,0''

fi'~h
^

i-uu-i) U, ,

0 0'

1 sex formae
1, o'1 o^1

I quatuorque
t, y *> o.o, o"

II habentur,
, o,t>>' vo, o, >

U,

1,

Vo,

o,

Pro

D =

2 sex formae

I proveniunt
/O,

Vo, 1,0' octoque formae II

,1, 0, -1, 0,0'' 2\ V t, 0,0,0'' 2\ M, H,

2,0^

/O,

, ^o, i.

1)

<W

1,-2) O,

0^'

/, V 0,

0,

~t\ 0-

M, ^0,

2, J\ 0,0'"

(-1,2, 0,0,0''

1\

fi, V0,

0,

2,-M 0'1

f-l,

0,

2, 0,

-1) 0'

Ceterum formarum

multitudo

classium multo minor

ex his formis in his tribus est. Scilicet

casibus

prodeuntium

multitudine formam

facile confirmatur

I.

("'1') *U, 1, 0' /o, li,-i,t'' i, t>\

transire

in (o, H, i,
t,

i, o^' n /o, ^o, +i,

-no^'

m, i, -i'.
o,o, fi, o'

resp. per substitutiones i, o, o, i,

0,0,-1

o o I

o, o, i o, i, i
1,1, 1, 0

o, o,
1,-1,-1

o, t, 1,

i i Il,

i, s,
0,

o, t t, i
I, 1

tbrraam

per(' '> -) per solam indeterminatarum Ml o' autem in (' o; l~x> vo, o, o, o' \o, l> o, '), vo,' inutationem. det. 1 ad has duas reducuntur Quare illae decem formae ternariae
40*

816
fo,i,
;'u,.

DE FOHOTR SECUNDI OKADUS.

o) u:" [~l'l'~l); Ut Quum
e

Ci,

pro

Priori. indefinita

si magis

arridet,

etiam

potest. dofinitam

forma

prior

sit, posterior det. t aequivalere

definita, formae

accipi ('} 1 o. manifestum est, quamxx-iyz, quamvis

haee

vis formam

ternariam huic

indefinitam

xx yy es simili -- modo invenitur, formae ternariam quamlibet indefinidefinitam

II. tam huic

Prorsus

quamlibet a#2y,

formam

dterminant xai-{-yy-sz. III.

aequivalere

Pro dterminante quippe similique quae

2 ex octo ex prima etiam

formis per

(II) solam

statim

reiici

possunt et octava tres classes o(

seciuida.

sexta nem quarta tuimt;

m,

et septima, oriuntur, perinde scilicct g'

in

indeterminatarum e tertia, 1,

permutatioquae constiformaque e

ratione

quinta

quae

cum sex formis tres reliquae proveninnt; 2* in {"' transit i>u) per substitutionem (u' O,1,U ~ 0,-1,0

\l'.V. 1o.o.sf

, o,

-a-)

*-, \0,

t,o/' l, t)

\, t, ~),<,0~'

o'1

^o, 1),

l,

t,

v'1 1)

U, ~0,

t,

o' 0'

o, '<,

ii,

Il,

' Il

resp.

per substitutiones t, o, t 1
i,2,u i, i, u

t, u,
, i, , i,

0 t u | t, i,, i, i, o, U, i I

t, ,,

u,

0 t, i ,

o, . i,

U u

i, i, i

1 i

Quaevis cibilis

itaque

forma

tcrnaria

cleterminantis il, 1, l, -2\ t -0,I, U, 2"

/

2 ad uliquam /-1, -1,-2

U<

ex his tribus

est retlu-

:0,2,)' \, 0, , 1, <,J'0i loco primae, forma ternaria

si

II, I, II, I, 2

quum mai yy 2zx, vel secundae, et quidem indefinita duae priores sint indefinitae; primae quaevis simul sunt seeumlus et tertius si ipsius cofficiens primus, primae jux+ye, talem formam facile perspicitur, quameunque per substitutionem pares quoniam non posse formae secuildae in sinlem formam transire. aequivalere jwleoquc secundae tius mam jsx+yy pares ratione izz sunt, forma autem, sed si ipsius unus, duo 2xx+ col'fficicns omnesve lyx primus, impares (in sccuudus talem et terenim fortrans-

magis placet, etiaui necessario definita

potest. (*| J; JJ) accipi tertiae aequivalebit

Manifeste

autom

quaevis

non simul ex simili

prima

per nullam

substitutionem

formabilis

esse poterit).

"VOIOM&

TEBSTABIAE.

317

Qaod determinantis minantis

igitur 1

2 ad

in exemplis artt. 273, 274 evenit, ut forma dfinit (* **;1 1 ad hanc xx-{-yjf-gsi, deteratque forma indefinita C*2} 2o?o? 2yz sive (quod eodem redit) ad 2**42yz 'rcduceretur. praecedentes a priori praevideri 278. potuisset.

per disquisitiones

Per formam tum numeri, per huiusmodi

ternariam,

cuius

indcterminatae " valores

tribuendo

ipsis x, # substitutiones x = m t -f u

x, x, se", repraesent(mtltl' determinatos, tum forniae binariae

sunt

ne' = numeros itaque

m't 4- n'u dtermintes;

a?" =

ni't+

ti'u format'

designantibus repracsentatae. retur solutio numeri formae temariae omnes forma

m, , m' etc. Ad theoriam

t, indeterrainatas

formarum ternariaram completam requireI. Invenire omnes repraesentationes sequentium problematum dati per formam ternariam datam. II. Invenire omnes repraesentationes binariae datae per ternariam datam. III. Diiudicare, utrum duae formae datae eiusdem determinantis alterius aliam datam sint, neene, et in casu priori aeqttivalentes in olteram invenire. IV. Uiiudicare, utrum determinantis maioris

transformationes ternaria data

et in neene, implicet, aisu priori omnes transformationes illius in hanc assignare. De quibus problematibus longe difficilioribus quam analoga in formis binariis alio loco pluribus hic disquisitionem nostram restringimus ad ostendendum, agemus: quomodo ad tertium reduci possit; tertium problema primum ad secundum secundumque vero pro casibus quibusdam binariarum theoriam imsimplicissimis formarumque solvere docebimus; hic omnino exdudemus. primis illustrantibus quartum 279. Lemha. non omnes simul BC" Soi. A, A'. A" Sit Proposais -=Q): B"C a div. tribus numeris invenire se.v alios = a B"C max. u. a', a" (qui tumen integm quibusainque B, ', B", C. C\ C" ita compartes utjiat B C" ipsorum = a'. . a, B C a", B'C = a integri

oomm.

accipianturque

ita ut fit Au + A'tt+AV a

31g

DE F0MC8

SECONOi

ORADCS.

Porro

ut tres ea sola conditione, tres integri S, '. <T ad ubitum accipiantur b,b\ W ipsorumque numeri SX VA, O $4", <S4'~O. quosresp.per non fiant simul = 0. Tune divisorem communem maximum per 6 designabimus, ponatur a'b" patetque, ipsos ita ut fiat a"tf=crC, a"-a6" = a6C', Denique ab'db accipiendo aGC" iiitegros 5J, S91,33"

C, 0', C" fore integros.

f$ L.-+- ~'b'-iponendo ~a-f-a'-f-. et statuendo B=a~-A~. hi valores ipsorum B, S, B", B'==aS'A~ C, C, C" s,a~

~"8" == la

B" aequationibus

= a~i"aA" praescriptis satisfacient.

Invenitur

enim aB+a'B'+a"B" 0 unde C', C" fit 1 = ab'B'-a'bB'a"bB!>-+ab"B" = B'C BC" a6a = a', = 0 t

AA+i'A'+6"= lam ex valoribus a${B'C"B"C') ipsorum

bB + b'B'+VB"

= <t(&B+6'B'+6"B")-&(aB+a'B'+a"B") adeoque BC'~B'C est. nec B'C" = a". B"C = a; ex una similique Ceterum modo invenitur

Q. E. F.

non methodus

analysis omnes solutione

per quam haec solutio hic sunt inveniendi,

inventa suppri-

mendae. 280. Supponamus, formam binariam

att-2btu-{-cuu

.<p

FORMAETKRNABIAB. curas determinans = D repraeisentari per formam ternariam f\ cuius

319 hulter-

minatae

x, al, x", ponendo

i = mt-nn, af = nit+n'u, af = m"t-j-n"n

esse formam F, cuius indeterminatae Tune X, X', X". ipsique f adiunctam cofifficientes formarum per calculum facile confirmatur (designando f, F per literas peculiares) sive etiam ex art. 268. II, protinus numerum D repraededucitur, sentari per F ponendo X = m'n"~ V, X' ==
vi'n mri', X" mri~m'n

quae repraesentatio mode dici potest. brevitatis habent, sin secus, per f,

numeri

D repraesentationi formae y per f aditmcta Si valores ipsarum communem X, X', X" divisorem caussa hanc repraesentationem easdem denominationes D adiuncta numeri D est, per ipsius D propriam etiam repraesentationi tribuemus. formam F lam iaventio sequentibus

comnon I

vocabimus. formae omnium momentis y

impropriam, cui illa repraes.

ipsius

repraesentationum innititur:

propriarum

repraesentatio ipsius D per F datur, quae non ex aliqua sentatione alicuius formae determinantis D per formam f deduci possit. adiuncta sit. repraesentationi Sit X' ut fit m'n" nfri transeatque f L
m"n m " =

1.

Nulla

repraei. e. tali

enim

repraesentatio

L',

X" = L";

F haec D per X = L. quaecunque ipsius accipiantur per lemma art. praec. m m', m". . ', n" ita

L',

m n m'n

per substitutionem )=zmt i + m x = m't~ nu j? =. m"t -(- ri'u D fore proX"X": b. X" 12:

in formam

Tune facile perspicietur. binariam = att--2btu--cuu. determinantem formae 'f ipsiusque repraesentationi per f repracsentationem positam ipsius D per F adiunctam. Ex. B-z 209; Sit /==.+.*V4-#y, ipsiusque repraesentatio F^r. adeoque per F haec X=l. XX-X'X' X'

320

DE

FORMIS

8ECUND1

OUADUB.

hinc

mvenmntur

valores <p r 402 ttSi

ipsorum

m,

m',

m",

n,

',

"

bi

20,

l,

12,

resp..

atque II.

452 * -{- 1 45 w. quacvisrepraeadiuncta, etiam

aequivalcn tes, proprie 'f. / sunt formae binariae formae D per F alicui repraesentationi sentatio -f per f ipsius erit. adiuncta ulicui repraesentationi forraae x per Sint propriam per f haec x == mt-nu, Tune trullo negotio perspicitur g, = h d m't + n'u, x" = m't+n'u. t p, forrnae q indeterminatae = ip-$q, aj) + 8q, transeat sitque <f in aliqua per

substitutionem forraae f

repraesentatio

(J8)

si ponatur am'yri tint+M statuendo + Kq, J=fp + kmq.{K) = g, = AT. am"yn" =g" *> m"+ ^" = A"

am-yn~ gm+a formam x repraesentatum x=ffp calculoque

9' h" g*

iri per f 4-^jfp ( propter

g"h g

+ kq, invenitur
m'n m"n,

facto
H

a h 6 y=
H' = m"n

1) esse
~mn, gh'g'h mrim'n

i. e. repraesentationibus Ita in quam hinc t." fecti in ex.praec.formae illa transit per

R. R'

eadem

repraesentatio

ipsius

D per

F adiuncta

est.

'f aequivalereinvenitur substitutionem formae numeri propriam per 209

x = 1 3/>p t = 3j-f-<y, haec w = 4j,

invenitur <p.q, eramus. 111.

repraesentatio ex qua eadem

lO/jgr+lS^ =r: 5/i 2y; il?' = 3/ + a qua pro-

repraesentatio

deducitur.

Denique sunt eadem

si duae t, u\ p. q,

formae per f illae

binariae

-f

x determinantis possunt,

D. alicuique adiuneta proprie

quaruni est.

in-

determinatae tationi alicui tes. unius

repraesentari propria formae per ipsius

repraesenatquc

repraesentatio alterius, -cpraescntari

repraesentationi Supponamus ,v

JD per F erunt necessario

aequivalen-

ponendo j?" m"t+ nu

mt+nu.

a? .= m't+n'u

PfttttfXE

TERNARISIK.

321

y vero

statuendo r-},p + hq. V -ff'p + h'q, x" -.t/p + Wq

tttquu

esse
<"*"' m'n mn" yh"g"h' fh'gl," .= L L'

tititittie mrim'nyltg'kL" yli'-y'li Accipiantur iutegri

V7' =

= poijaturquo
n /' 7 = M"

ita
j/,

ut fint
7

Ll+LT-L"l"
r M,

/Vdeuique stntuatur

l"m

N,

rt

lmn =

N\

Im

l'm=

N"

gM+g'M'+jfM.' <9N+ff'N'ff"N" Hinc facile derlucitur am + yn^y = tim-i-cn

-a, = y.

hMhN+h'N'+

h'M'+

K'M" = = h"N"

S %

liyL+g'L'+fL") k V.kL + k'L+K'L")

= =

</ /

sinnlique

modo ti 9aa' mt-n'u, ~1' li m"t-n"u a na"-i- Y at" ~9', transire per ~r' r !1" l.

lx 1! -t- Y !i = Hinc patct. /f-f-7,

substitutioneni

/=o/+y.
in yp-hq. f/p-h'q. <f"p-U'q substitutionem

= Y/+a.(S)
resp. uude in quam = ~jp-f-.ll'q. aequivalet. manifestum f transeat ,c" = Denique est. ponendo g"p-i-ll"y per substitutiones dobitas 'f transire per

S iu eaudeut forma
.a~ gy-j-lelJ, y, cui itaque x'

adeoque facile

i fonuani

inveuitur ac~liy = [Ll+L'r+LT)* fonnacque = propric 1 aequi va lentes.

41

quocirca

substitutif)

S est propria,

322

FOBMIS

8K0PNDI

fiRADBS.

Ex his observationibus repraesentationes proprias binariarum determinantis

omues regulae sequeutes ad inveniendum omnes classes formarum ipsnts D per F: Evolvantur D, et ex singulis una forma ad libitum eligatur; quaederivantur

>

rantur omnes repraesentationes harum forrnarum per f (repropriae shigularum iectis Us, quae forte per f repraesentari et ex singulis hisce repraesennequeunt), Ex 1 et II manifetationibus deducantur numeri D per F. repraesentationes stum est, hoc modo omncs reprncsentationes adeoque proprias possibiles obtineri, solutiouem esse compltant; ex III, transformationcs diversas. formarum e classibus diversis certo producere repraesentationes

2S1. Investigatio repraesentationum npropriarum numeri dati D per formant F ad casum praecedentem facile reducitur. Scilicet manifestum est, si D per nullum non dari; omnino sit, tales repraesentationes quadratum (praeter 1) divisibilis M. jxjji, w etc., omnes repraesentaipsum D quadratis tiones improprias si omnes repraesentationes proprian ipsius D per F inveniri, -etc. indeterminatarumque per eandem formam evolvantur, numerorum jj, FIL n valores per X, (t, v etc. resp. multiplicentur. Hoc itaque modo inventio omnium repraesentationum numeri dati per formam ternariam datam, quae alicui formae ternariae adiuncta est, a problemate sin secus, metientibus secundo posset,
,g, '.J'J; 9, *

pendet; reliqui
cuius

ad hune vero casum, ita reducuntur.

determinans , et

Sit
cui

qi primo aspectu minus late paterc videri D numerus per formam repraesentandus
adiuncta est forma i: (jj f. jt' j^) =/ Tuuc

numeri = F, patetque, repraesentationes (^' ^} *) identicas esse cum AD per F (quarum a praecc. pendet) omnino investigatio Ceterum D per formam propositam. numeri quand repraesentationibus est, onmes cofficieutes forniae f divisorem communem |x lmbent, perspicuum omnes coGfficientcs fonnae F divisibiles esse per jjifi, quoeirca etiam AD per ji|* huic rursus adiuncta erit divisibilis esse dfbcbit dareiitur); repraesenta(alioquin nullae repraesentationes cum repraesentationibus tionesque numeri D per formam propositam coincident numeri singulos coL'ficientcs per quae oritur ex F, dividendo - per formam dividendo singulos cofficienHfi, quae forma adiuncta erit ei, quae oritur ex tes per (i. Denique observamus, hanc problematis primi solutionem in uuico casu, ubi

POBSUE

TERNARUE.

323

esse apptcabtlem; hic enim omnes forraae binariae dterroinantk D in multitudinem finitam classium non distributinttir; infra autem hune casum Z> = 0, non ex aliis principiis solvemus. 282. Envestigatio non = 0*), formae binariac cuius determinans datae, repraesentationum datam peiidet ab observationibus per ternariatn sequentibus formae binariae (p, q, r) = 'f deterB, B' integri

I. Ex quavis repraesentatione propria minante D per ternariam f determinantis tales ut sit BB = p, \jk{p, BB' = &q,

A deduci

possunt

B'B' D).

(mod. D) repraescntatio propria

i. e. valor expressionis formae 'f per f haec

q, r)(mod.

Habeatur

a? = et* -f gM, x, w\ a! (designantibus y, y, 7" ita ut (ct'6" = A fiat vel = -f

ce' a't -J- ^w

x" = a"t -j- d" f.'f); accipiantur iiucgri

t, indeterminatas

formarum

a"6')

y +(a"6 a 6") 7'+ (ag'~ transeatque a, a, g, y f per

a'd)

7"

1 vcl = 1

substitutionem

in formam 111lormam est, tmde 0 fore

6', y' a", 6". 7" cui a adiuncta lUncta sit G. = Tune une manifestum mamlcRtum =g, 9, CUI *B") j Slt (^ B b" = q. a' = r, A" = D, atque formae g; A determinantem

") ( 6, hl, b" a p,

BB = A/)+4'D,
19 tta?' 3f 6 tu4, 5,
casum

JF=

A^4-B"Z>, J3''=dr + ylD

per x-+-x'x'x"x" 7 = 1,
hoc loco bwvitatw

Ita c. y. forma A-=3/-f

*) Hune

41 uu repraesentatur undestatuendo /=*;

diversam tractandum

ponendo 7" 0.

f = 1,
caussn

per methodum

nliquantum

prsetorimu.

41^

424 eruitur (mod. Ji 770). Ilinc 'f per iam sequitur, fonnam 171,

DE FORMISSKCL'NDl ORADUS. J'=== 27, sive valor I x I non 27 cxpr. ~(_ ( t 9, :t, tt) D. esse

si l(p, tcrnariam A, D

q, r) inter

sit residuum 1 proprie .sxint,

quadratum

ipsius

millain

determinantis se primi

repraesentnbileni

jjossc;

in eo itnquv

casu, ubi

A niimerus

charactoristi-

cus ibrmae

{ esse debebit. infinit ipsorum

Ponamus, ati") per g'+ (a S'a'tf)

Il. etinm inter

y <T_

Quum at(iuc alii

y, y', y" valores

multis B, B'
etiam g"

modis inde
, = f

diversis prodibullt,
c, fit o" ita vel

detcnninari qui
comparatos = + 1 vel

possint. nexutu
esse. = ] ut

alii

quern

se habeaut
"' f o

videanms,

+ ;"{> transira

fonnnmque

substitutioncm

a. a'.

tf, C,

c o'

a", = (g- g/ J") etiam adeoque in ditorum* g, oui adiuncta

6".

S" . Tuuc g, g erunt aequivalcutes, in artt. 209, 270 tra-

G et ,

= (||I) et per applicationeni

praeceptorum

invcnitur.

si statuatur 8y")a'-f
+ ;T"-r")o'4-(7'-7';

,tiy_(}Y)o+(6"y
(yV'-yV)c

(6y'-(5'y)o"

=
=

C
H

formam

transire

in G per

substitutionem 0. 0, k. 't. 0 0 f

t,

Hinc

crit B >) f D-f k'?3 J3'-=<:D+fA-S8' o

adeoquc, mod.I?'. posteriori ._u.

fA = + l, vel .8 = 58, 2?' = 23', vcl J5 = 35, B' = &-W propter In casu priori valores in vocaraus, (33, 33') aequivalentes B,B'). formae valorem 9 autem ad quonilibet oppositos; repraesentationein

c ]

ex hac atque transf. fornw *) Emendo ex transf. formue f in y, transformationem formae g in in g, transf. fonnac g in (Ji deuique ex hac, per tmuspositionem, transf. formae @ "m a,

t)MAETBlflfcUttAK; expr. in I dcduci potcst. qui ex ipsa per methodmn g, ')(mod.D)t tinere dicemus. lfinc oinnes- valors, ad quos cadom repraesentatio pertiitet. ernnt vol oppositi. aequivaleiitcs \f(p, 111. ,i' = at-)u \'icc versa autem, ad valorem si ut ante [li, li') in 1 repraesentatio pcrtinct, qui inde

325 yeevpI

format' deducitur

'f

per

liai-c

etc.

adiumentn

traiisfonnatiouis rx, ', ", eadem lens est quoque vel

pro

6, H', 6". f

Y i ri

ad quemvis

nlitun

valorem

(58, 33') pertiiiobit. y, y', y" alios

oppositus;
quibus

liccbit.

i. e. loco ipsorum aequatio [Q], liaec

+ (a"ti-abJ"

qui illi vel aequiva?', r" ampen* intcgros

(a'6"-a"OJ'/o

c'+(6'

,x'&)c'

locum

habeat, pcr

et qui itn comparati substitutioncin [S)

sint,

ut cotffficiens

et

.') in forma

ei adiuiuta.

in quam

a, a',
a",

tf ',
tj'\

c '
" u

transit,

resp.

fiant

i8, 8'. -I- .Zi = '~i

Statuatur ti D superiora

cuim +B'~='8'-)-(1D vel iufcriora unde prout valores /}. l

(accipiendo (3, 2J')

lue

et postea siuit

signa

aequivalentes per substitutioneni

vel oppositi),

, ij ernnt intcgi

trnnscatquc

J, 0, o, iu formam 4 et 5 resp. o, cuius dctcriniuantcm facile

o, 1, o, -j-i A,

C 1|

esse

in forma

adiuncta auteni

vero

eoGfliciciito

= 53, SB' lieri + y o

perspieietur.

Faciondo

C 4- >j

a'L +

fi'ij + y _u ?'.

" 4- "^ +

326

De

FtStlS

SKCl'NDl

GRADl'S.

nulla 'Q'i

uegotiopntebit, satisfactnm esse.

per substitutionem Q. E. D. 283.

(8)

transir

in g,

atque aequationi

Ex proprias

principiis formae binariae

his

deducitur

methodus

sequens,

omnes

repraesentationes

'f = ptt~{-2qtu-run determinantis 1. D per ternariam Eruantur omnes f determinantis diversi inveniendi. l >

(i. e. non-aequivalentes) expressionis Hoc problema V ']), q, r(mod.D). pro eo casu, ubi f est forma primitiva ntque .1 ad D primus, supra (art. 233) solutum est, casusque reliqui ad hune facillime reducuntur, quam tamen rem fusius hie explicare brevitas non permittit. Observamus residuum tantummodo, quadraticum enim Supponendo p fit {DBHb9)* hinc, per evolutionem = (DA'+p)(DA qq pr + + br) pro D, fit = 0 = BB-DA', quoties ipsius D A ad D primus esse non posse, sit, cxpressionem A(j, g, r) nisi <p fucrit forma primitiva.

valores

i; hj=BB'DB", r = B'B'-DA

t [ l

et substitucndo

{qqpr)[B'B'AA')-b{Ap unde facile concluditur,

2B"q+Atr)+b

si p, q, r divisorem communem hune etiain haberent, tune vero A ad D primus esse non posset. Quare p, q, r ipsum A A metiri; divisorem communem habere nequeunt. sive 'f erit forma primitiva. multitudinem Designemus eos reperiri n valores, qui sibi non adsunt). Tune II. horum
ipsis oppositi

valorum
sint

per

m.

inter talcs

(statuendo

supponamusque. n = 0. quando

reliquis valoribus bines fore fquoniam cuncti valores complete haberi supponuntur semper oppositos e binis quibusque valoribus oppositis reijciatur unus ad libitum, remanebuntque umniiiu valores Ita e. g. ex oeto valoribus f ( + ). i expr. \j 1 (19, 3.41 est, ex m

manifestum

KOBMABTRNABrAB.527 (md.77) (171, his 27), ( (39,237), 2Q9, 93), (171, (291, 27}, 127), (269,-83), quatuor (201, posteriores 127), : 39, 237:. tam-

suntreiiciendi,

Ceterum est, si (B, B') sit valor quam quatuor prioribus oppositi. perspicuum sibi ipsi oppositus, 2 B, 2 B' et proin etiam 2r 2p, 2&q, r per D divisibiles etiam fore; A, D inter se primi mit, quodsi itaque 2p, 2q, 1r per 1) clivisibiles eruiit. et quum, communem per I, in hoc casu etiam p, q, r divisorem habere 1) vel nequeant, = + 1 quam vel 2 semper His ita etiara = 2 per + 2. erit n D divisibilis esse debebif, quod fieri ipsius acquit D irisi maioQuamobrem = 0, si pro omnibus ad D valoribus

ribus

est primus.

III.

factis

manifestum

est,

quamvis

repraesentationem remanentibus pertinere sunt

propriam debere. re-

ad aliquem f'ormae y per f uecessario et quidem ad unicum tantum. Quare

e valoribus hi valores

successive

percurrendi

ad singulos Ut inveniantur pvaesentationesque pertinentes investigandae. repraesentationes ad valorem datum (B, B') pertinentes, est forma primo determinanda ternaria = ,CU1USdeterminnns determinnns in qua a = ' = r, r, g =A et et in W=q, q, ti 61, cuius a=/>, =p, 9 {% 'p 6 ') = B'; valores ipsorum ab h'b" = B, a'Ubb" udiu", b, b' hinc iuveuiuntur mento A. D numeri, uliquis iullae vero illius aequationum inter se primi multiplicati coefficientiura in sint, tum II art. 270, ex quibus fieri facile perspicitur. fnempe producunt). y non pertinentes quaevis sunt dari ineocasu. q^oniam lam ubi hi trs si vel b, b' " necessario per D tum est, per

integros integros

b, b\ b" fractus

vel formae ad (B, B")

aequivalentes: possunt; si transformatio

repraesentationes formac per b, b', a" sunt integri formaeque in liane ut Il, Ix". ", . b

y aequivalentes,

Y y v"

d". puta

talem

repraesentationem

suppeditat ,v =

x . at-tiu,
iiianifcstoque iiulla huiusmodi

a 't -j- d 'u

exstare

>r" a"t -f (> " poterit, ea quuc jioii ex aliqua

repraesuntatio

transtbrmatione quae investigat

dcduci

posset.

Hoc

itaque

modo

repracsentatiom!s^>'6/>/7A-.

ad probleina

secundi pars, problcmatis tertium iam est reducta.

323 IV.. Ccterum

DE POiUlIS SECl'SOl OHADl'S. tmnsforaitioncs eo solo casa diversae exeepto uneaiu in b\ 8',
tf".

fbrmft ubi vnlor

in

g semper (B. B'}

prodiieunt sibi ipsi opsup-

repraesentatioiies positus pcditant. est.

di versas bimie

iu quo

transformatioues eniiu transire u. ',

a",

soniper per

reprnesentationeMn substitutioncm

Supponcndc

g etiain o c'
i"

quae mros

eandem

repr.

praebet

ut transf. praec. *B-HfI>, crit

praec.)

dcnotuudoque

per

k,

']

nu-

eosik'iii

ut in Il art. B =

B'

= Ati'+;fl>

erit (quia fe. f supponitur vel uterque = 1, = +1 C = . j . unde facile sequitur ' y\ casi.uu D -~=zU oxelusimus) 0=7, esse possunt, c" y"; quaru illae dune transforma tiouos iu co solo ctusu diversae ubi altcr numerorum A*,f est 4* ' a^tli tunc erit B ;= U. J3'== 5', si ituquc uterque mod. D,.
sivc valor

vel

(JS.

/?')

sibi

ipsi

oppositus.

V. tinitaruiu forma

Ex j^s, quae traditliinus,

supra facile

(art.

271)

de criteriis si A sit

foriuarum positivus, D

definitarum negativus,

et iudeatque 'f

sequitur,

uegativti,

(jiu! vel D indefinitani.

huius (jualitatis

attlefinitam si vero A sit positivus, negativam; y ficri fornuun vel 1) negativus positivus. et 'f forma positiva g evadure forimuu esse ncqucant, nisi respeetu lani quuni g certo aequivnleutcs
.siiniles .siut. manifestmu est. formas binarias detenniiiantis ]iosi-

tivi

ne(; non forums

positivas, binarias

per tornariam negativas modo

negativam

proprie iudcfiiiitnin speeiei formuni

repraesentari detenninantis unice binarias

non

possc,

uwjul' sed

per tcnmrinm postcriorisve per unice det.

positivi: posterions

per formuiu \va\>. deh'nitam unice

ternariain Simili i.c. negativas

prioris

(iiiorisve uc^ntivi definitnm

concluditur,

ternariain binarias

detenninantis positivas, per in-

positivam et formas

rej)raesentari positivi.

2vl. Quum per ternariain repriiesentationes r-ui adiuneta improjmne est F, formae t;ae sint, bimiriae ex 'f determiuautis repraesen tationes J)

quibus

FORW.vK TKH.VAKfK.

S2!

itpt-opriae

nnmeri

7> per formam

F scquuntur.

'f

per

tnaniibsto Pomumis.

tiequit

im-

nisi proprie rqrniescntnri. clmttt ipsum 1) metiuiitia nitii (.'rit, format' tarmn
hoc

D fiiotorcs
praeter 1 esse

quudmtos implicot.
ee, e'e, e' etc.

omnmqttimultitudo fi-

quorum

fiuiu y ])er

Miipponiinus,

nonos.se

/i^o;. immeri I)
di

filiqiieiH
respecta

ropraeseiitationem mimcris e. <

cnussn qmun

praebcbitque quaclibet repr. iinpr. per F, ill (pia valoms iiKlctcrniinuvison.1

e" etc.
vis

pro repr.

conununi
fbrniuc 'f ad

muximo
divisoreiu

Imbcbunt:
qtuidru-

brovitatis

iiupr.

tuiu

i'^ vol e

vi'l e"c" etc. jH'i'titwre quatlratuin por dutum

dicoinus.

Iurn onmes rt.')*r. e

forumi1 'f

udciin-

doin divisorcin imis pprtinentfs

e tuius

rndicoin

rgulas bravitatcin

soquuutos

iuveiiiiuitur,

positive nrccptiun suppuniex quaruui dcruoiistnitioiic per qiuiiii ovolutao sunt.

Nyiithetica, ttirile mstitui

propter potorit. crunntur

lue [micferciifla.

sumlysis

Primo traiiscunt tiljns positives a sive T.

oiniies

tbrmuo

binariac talem

(k'tcrmiiiaiiti.s T t,
).

per substitittioitem U indettmninatas

quorimi productum

pro])riain talis
itaque

/.t-j-hi, format*
positivuni

rjutiu in ibrninin 'f l.r = \xu, dcsiiiiau'f \x intgras

quniii

forniac;
=e];

indet.
integnuu

niinoiTiu

etiaiu

cii'mm.

ITnu fortune

imu transforniationibus

l'pspotidontibus. e positive

ira

invoniuntnr: v. succossivo divisovilms siiiffulis Aw|iH'tur etiam I etl, tiatque pro siii<(ulis jji =
tribuaiitur ipsi oinnes valoros integri a u

ipsius valoribus
usque ad

aeceptis

inclii-

sis
\i

detoririinatis
ja 1. quo

ipsoruin
pacto omnes

transibrniatioiies T = xt-lu, ])or liane U

certo

liabcbuutur. transit, V. sttl

coficientcs

lain forma, invenitur =

quae

pcr

quumvis

substitutioni'iii

transit
bus sunt.

\i.u in 'f t ~=
obtinclmiitur; tros

invostigaudo

formam.

rt'spondentos in (|uibus

sic format1 siii^uli*! pc/; ex omnibus his forints eue tautitin

evadunt iutvgri

in qnam tiiinsfonuationirctincndui*

omnes

Secundo Mibst.

ponamus = y.t-

<l> U

esse \ur,

aliquain investigentur

ex

hisco

formis. omnos

quue ropraesentatioucs

in

'f

transeat proprim1

per

l'tisius aijoro hic licurot ') Si de hoc problbUMUuiivium est. pru x ulos divhurvK 5. psius f.'t'KTuni Mmira < acciiiurc problvmu, n-flicifiili'iii 1 l'rdiui jiriimim ]iii<siint. forjiisuf ulin hoc

sohitiunum uilinuiliun eonlriilicrc |mssemu.s.Ici stalim

nuu .'ssc iiteiissariura vx <juu otiaiii nisi quorum i|ua<lruiuin siinDliciorcs prubl. nictiiitur artt. i\ nlutiuiiift

ocMsionr

n>unieri!

nobis rt"iiM'\imu>.

12r

830 foi-mue <l> per y (si quae

DE FOKMISKCUN!ORAOrS, dantur), ,v = deducatur cxhibeautuique %'T+Sb'U, repraesentatio #" = a7-M" (? iadefinite = r per (

= 31 T+917. denique ex singulis ltper aequationes = x, '9)

T-HB'tf

= af4-J),

y o'IH-tf',

a' =

*'.

a*

= vM"

(B1.

Eodem main propriis seniel

prorsus inventae aliae tantuni.

modo, si plures

ut forma adsiuit),

<t,

tractentur

formae

reliquae hoc modo

per regulam repraesentationibus prodire

pri-

ita ut ex singulis deriventur, dicoque, ee

cuiusque

repraesentationes formae 'f

cunctas quamlik't

repraeseutationes

ad divisorem

pertinentes,

et quidcra

Dent. transire libet quod <f(if'S3 in autem numeri 'f

I.

Formam tam obviuin 'p) esse

ternariam est,

per

quamvis

substitutionem non opus

(p) sit: inde manifesto

revem quampatet, r erit

ut explicatione et

ampliori ce fiunt comm.

repr.

impropriam a"6' 9'iB), a 6", unde

ad divisorem resp. divisor

pertinere, = max. e(W

a%" a"lY, t'(Sl'

a& a'd illoram

2(93"), '9) II.

e (quoniam

est repraesentatio ex quavis propriara contentae,

propria). repraesentatione formae sive determinantis datis Wt valoribus x, X, ja, data formae 'f, iuveniri inter formas per re a, a', a", , 6'. I)" ipsorum ((>) praescriptis satisfacientes atquc
etqui-

Ostendemus

posse gulam deduci

repraeseiitatiouem primam posse unico inventas valores

SI.S'.ST,

integros
93,

ipsorum
58', 33",

conditionibus
(1?)

valoresipsorum

aequationibus patet ex tribus

dem

tantum

modo.

Primo

statim

x accipi quum habere M

debere enim debeant,

divisorem Sl'93" 2f'93', etiam

communem 2l" S(, St',

primis in (JB), pro maximum a, d, a" signo positivo ipsorum non communem KS", H&W& divisorcm nequ. comm. p. = habere (queni c,a', a" nequeunt,: nceessario ita acceptos hinc integrum esse. etiain fieri ut fiat.

W div. non

81'. 21" determinati perspicitur). a"9" 1

erunt, Fonamus,

nec tws

facile

integros brevitatis

a SU + '$('+

scribainusque

caussa

A1 pro

nSP + a'9^|-o"23".

h nm&ls teknarme. Tune ex tribus itltimis pro facto aeq. l (J8) nnicuro etiam sequttur, esse debere valorem citi-f inter a'a"-}-a"6"' limites *f

331 M-

undestatim situm nilril autoni dari. superest

patet, Quo

tantummodo

0 et (i -1 1 naaeiseantur. Fiet

quum

$, 3?', 33" valores hos semper

dtermintes intgras

nisi ut demonstremus

hinc

evadere.

= i^)

= i-C'(*a8t)-a(o<'-fo"6-;)+it = J(o"(a"e = iC"{" 8") ad") -o'(W8'a' a S'2l'T)+3t* a'6)) -HU-

facile confirmatur, etiam ipsos W" similiterque valores integi-os naneisci. Ex his ratiociniis nullam colligitur, repraesentatioad divisorem ee pertinentem iem impropriara formae <p per oxstare posse. traditam vel non vel pluries quae per methodum obtineatur. integer, Quodsi iam eodem modo rcliqoi divisores quadrati ipsius D tractantur. ad singulos ex

eritque

adeo

manifesto

repraesentationesque impropriae formae Ceterum pro

pertinentes

eruuntur.

cunctae

repraesentationcs art.

habebuntur. per hac solutione facile

deducitur

tlieorema

ud finem scilicet

praec.

traditum etiam ad im proprias repraess. propriis patere, nullam formam biiiariain det. negativi posith-am per teruariam sentari talis binaria, posse etc.; patet enim, si y sit forma theorema etiam omues per proprie repraesentari nequeat, tium quum quoties negativae iPsani '-f implicantes Te 7? etc., hae formae omnes detcrnnantem hi dterminantes prout negativi sunt, per codem vel proprie signo

generaliter reyn-aeillud

negativam quae formas propter non ut

determinauposse. 'f et. vel

repraesentari affectum habeant formae

omnes

vadant

positivae

ad illns vel ad has pertinet.

2S5. De quod duo quacstionibus priora in praccc. problema sunt tertium reducta). alterius solutio hic nobis scilicet utrum in alteram propositum propositis constituentibus duabus sint pauca formis (ad terna-

riis eiusdem priori iiwerere in formis omnes

determinantis, transformationcs quum

diiudicare,

aequivalcntes invcnirc, qualem uiaioribus

neene, tantum

et in casu hoc loco analogis su sit oui obnoxia.

possumus, binariis

complta, adhuc

pro problematibus difficultatibus atum.s 42*

tradidimus.

fHSJ

m:

fohhis

skci'mm

ghawst

(juumohivtis sjressi institutu

ml quosda*
est

casus

partieuhues
nostram

projeter
Hmitabimus.

quos

pruecipuc formas altra formas

vel

haeece

tli-

disqui.sitioiiem

1 tuas classes Jinitas

qiuiscunque

l'ro ilctorniimntL' distribui.

+1

quarum continent.

omnos est, supra osteimnn altra unnics formas imlefinitas. Jline

esse,

terminas umues

in de-

ne;ativas
tlct.

statim
si vel

conchutitar
utraque sit

duas
dt'iiuita

terminus
inde-

J aequivalentes

utraque

tinita; liubero minant

si vero

nltem

sit pars

definita posterior Simili vol

altra

indefhiita. valet

aeqnivalentiam generaliter quaefiuujne vel utraque oinnes vel pro

loeum fonuis detenaiuantis iudetiuita.

mm dter-

prunositionis caiuseaiique si detinitac forrnav

innuifesto modo utraque

2

daae

fornmc est,

1 certri

definita
sempor

Duao non vero jmnios plures evoluta

detenninantis tres

aequivalebnnt

duae indefinitut1 [)an*s sunt, trs modo in altra tes

ut'quivtiloljuut. non omtes

si in altra sunt pares; vel hahet.

eoflfieientcs reliquis

primi 'si

in casibus neutra' cxlnbere

utraque Hoc

coism'cieu atlhuc

simul

jiares

aequivalehnnt. posseinus. si supra

multu

jiropositiones fuissent. Il. l'ro

spciales

'art. 277.

plura

exeiujilti

omnibus

l.M-e casibus transformatio classe

est, ad

poterit una

etiam.

(lcsiguauti))ux in alteram
rnultitudo niethodos

f, f

ternarias omnibus
narum tonna

atiquivalentcs.
casibus supra cittsdetn in assigimta irlassis quavis

alterius
tciraariarum per

inveniri.

tonnas Xam pro t'or-

fonnariun
(juaruin

satis parva
uniformes

aliquaui

quaevi.s

reduci forma
inveniri

possit:

lias omnes

ad unicain

reducere

ibidem per
ne non

docuipruefor-

mus.
eepta

Sit
supra

/' liaec
tradita

in ea classe,
transfonnationes

in quu sunt
formarum

potemutqtie
t" in F,

mai* in f

F in iornmeque 111.

f". f

Ilinc ill

per art.

270 deduci

poterunt

transfonnationes

formae

Superesset
tbrnuutuniariae

itaque
f

tantuinmodo,
in aliam J" omnes

ostendere,

quo pacto scilicet

ex una
possibiles

transforderivari

matione

tran.sformationes

possint. I.Ic problemn pendet l'onnationes formae ternariae f

tioues t ;t" etc. in se

ah alio

sitnpliciori

inveuire

omnes

tnrns-

in se ipsani.
ipsam et per

Nimirum
substitutioucm

si f cum

per plures
in/"

substitupa-

transit,

tet

si ad uornui.ii1

art.

27 0 combiuetur perquas

transformatio

[t,

[~

{-,

l~"

etc.,

]>rodire facile

transfonnationes, probatur, quanivis

omnus datae

transformatioueni \t\

t1 conibiuatione

transformationis

in y" trauseat; formae f in f formae fin f'

calculum praetereaper hoc modo deduci pusse cum aliqua et quidein

FORtoA TEIUMKUK. r miiea) mationis sam oriri tmn.sfommtme datae formaefbrmae in/' ex eombiitatiom* f m se ipsam. adeoque cum omnilms tansfonimtioinbus formatformae in et quidem fomuic cuius singulas sumet

3JJ& tmiistbria <e iltuiitum.

wwt'.vtrnnsibn)iatioues

luvostiKutionem easum ^oA). (juas hic

restringimus,

omnium ubi

trnnsfomintionum est forma tlefinita,

iu se ipsnm coiificieatfs

uri eum

l. r. fi omuo |t

Sit

tti(iuc/l= tmiisit.

in se ipsam

'f). indefinitc .
a. I,( ",

t-xhibeaiiturque pur tf.

'. u f> (j y"

omnes

substitutioiics

ita ut satistiori

{lebcat

ucquationibus
rx rx -i- u ~x iz' cr t ii 'rx"rx" = et ' -= <x i~ ri 'rx" = = fi" il u .i2

ri ii'U"-i-- ei "ii"'i.'

~y7+'7'7'+~'YY' rrrxt~-f-y~xR-f- <r rx u ~x"

Cy+~Y+~"7"-=

lain

trs casus 1.

sunt

clistiu^ueudi . ', " (qui '<" idem sigiium lmbebunt, ordo onaies adest. sunt hmeiiuulcs. oaedein conclti-

Quando <',

sii]ijoiminus .sinnes

(si alius

mngiiitudinis

Tune aequ. prima in '12; iimniicsto jirorsus simili modo oraentnr). requirit. ut sit ' = a" = 0. adooqnc a = + 1 hinc per aequ. 4, erit Jj o. y _= it; similiter ex aequ. 2 ext bv" = o, ot proin \i' = 1 hinc fit. pur aoeju. (i. ita ut (ob siguorum y o, ut per :j, y"= +1 ambi^uitatcin indcptsidunti'm habcantur II. S traiisformationes ,'," diversac. duo sunt aequales e.if.a' erit a", tertius ( junuUo c nuiucris .supjionuinus Tune y = 0;
uhi est furmu

omnino

iuaeq uulis /
')

yj/vwo <'. +1.

("asus

coclcin

modo

ut in casu

pince, facile
si vi-m

# . u. esse
indi'Knitii

a"

o.

})_-,
rlii|ui

ex aequ.
delinita, ad

2, :{, u autem
hunc reduci |iussunt

deducitur.
i-st fomin

di'lKMc
riu-ilm-

ilus umiiinu divi-mi adliibcntln. ti-nnsfurniiuiunuinqtiu multitudainltiit frit.

334

DE FORMfS TERSARHSSECUNJ ORADK8.

vel f

g' = = 0.

i.

=r 0.

= 0.

vel 6'

0. y == +*,

S"

I,

eaedem eonclusiones sic obtinentur: Sivero, secundo, >', ex aequ. 2, 3 necessario erit t; = 0, Y = 0, et vel tf' = + 1, 7' = 0, 8" 0 7"= + 1. vel li' = 0, 7' = + 1 0"' + 1 7" = o; pro suppositione utraque ex aequ. a' = 0, et" = t), atque ex 1 a +1. 4, erit Habentur itaque, pro utroquecasu, vel a = 16 transformationes diversae ', prorstts simili modo absolvuntur, cum 7, 7', 7" resp. commutantur. priori cum t, l> l> in posteriori III. tiuando omnes a, a', a" aequales simt. aequationes 1.2,3 requirunt. ut e tribus nunieris a, a', a", ne non ex t. 0", 9", ut et ex 7, 7', 7" bini sint U. tertius e tribus numeris =+l. Per aequ. 4.5,0 autem facile intelligitur, == +1 a. fi. 7 unum tantummodo esse posse. non ex ". l> \r 7". 1 sex v** tantnmmodo vv Quamobrem vv.t 1 1 ^^\.,^.*<u'.
| a j a | a" | a' 1)" 1 e,l 1 e '6' 6" 1 t; 71717 71717 a" =1 = 1 = + 1

Duoeasus reliqui, uli si modo characteres

vel a = ". a, a', a" in

similiterque combinationcs

ex

a', > 7', dantur

ne

C'oi.!fficientes

seni reliqui

== [t

omnino 4 transformationes ita ut ob signorum ambiguitntcm habeantur. sed e sex columnis primis typus etiam casus praccedentes complectitur: sola accipi debct, columna prima a, a", a" omnes sunt inaequales; quando cunda, quando YI == a. <t = Il f<'="; prima et tertia. quundo ==': prima et sexta,

Idem prima et sequando

,f'

si forma Ilinc colligitur. transeat per substitutionem .al =~y~J I -l- GJ VII

in

aliam acquivaleuton' 11 VII.N

c hIy in f' je 1

syI I -i- VIJ IYx 1I sub schemate j

c '\H

-i- E1I.N-I-I

01111lCS transfo formae f j! *

contineri a"

sequeute i

,Il
eu discrimine, ut sex

x ja" A'")1 1 "1 't',1 X f x a:

columnae

= +{j/ 4-sy+C/) O!) +e!} .9) ~'j==+(~+-ey-t-) 1= ,Il

omnes adhibendae sint,

1 primac quando a^=d-~a":

1 t

APPIiCATIONES

AD

TOEORUM

FOKMltrM

BI.VAMAJini*

335

columna I et 6

1 et 2, quando a', a" aequales, inaequals; quando a = a"; denique columna prima sola In casu primo transformationum multitudo iuaequales. tio et quarto 10, in quinto 6. -

J et 3, quando

a;

quando ', " omnes erit 4 S, in secundo, ter-

QVAJBDAi APPL1CAT1OXB8 AD TIIEOMIAM FORMAHUM MXARIARUX.

De inucm'eiula Ab hnc forma, e entas dttplicatione forma binai ia datu geiuri* principali oriatur.

succincta

primorum

elementorum

theoriae progredimur,

formarum

tornarinrum

exlo-

positione ad quosdcm cum meretur sequens

applicationes

spciales

inter quas primunt

280.
Pboblema.

Proposita

forma binaria meenire repraesentatio per ibrmam

t/etius jjrinci(Htle pertinente: oriatur. Sol. ATT-' 1. Quaeratur

formant

(A, B, binariam

D ad Cj determinantis e cuius dupticutionc if ta ipsi F oppositae quae sit F'

propria ternariam

formae

2BTU-CUU ~=ay+6u'.

xx 2j/z. ~=<x"r+6"~

~=a'r+6~.

quod cuim

ficri posse e theoria pracc. formarum facile eolligitur. ternariarum Quuin F per hyp. sit e gnre principali, valor cxpr. \/{A, B. C)(mod. D;. dabitur undc inveniri poterit forma ternaria 1, in quam [A, B. C tarn determiuantis

cuius formae coofficientes omncs fore integros nullo negoquani pars ingrediatur, tio perspicietur. Aeque facile intelligitur, y fore forniam indefinitam (quoniam undc necessario formae xx lys aeper hyp. F certo non est forma negativa;; huius in illam quivalens erit. Assignai! poterit itaque transformatio quae repi-aescutationem tur erit A ^z ita propriam formae F' pcr x 2yx suppeditabit. Tune igi-

2'".

li

= ali

a'

(>" "?>

C = S fi 2 (>'()"

S3ft

I>B

FORSfl

TKIt-VAMIIS

SKOfNlM

GHAOt'S.

'l'J~natl!l pm> porro dsignt!

(livtstm'in eumtuuni'in

nttrrterx numeris
nou utliumcuto

>' a ~tX,b

tx b, '!>,

a r rx in '0" -cx "$', nr v eritquo

ultimue

ij-(I) W oi a"tf

& I~" in per tr~r

a.b.e ce.li.

l'esp.. resp..

hi fri

hcibelmnt,
obsorvationis

bb
art.

lac. facile conriuditur F format1

II. trtiusire 2. -6. por

Mine

235

substitutioueui

2 '. uoo non />. 2r

tf, l>

2/

. , "

in producturn

< m se ij).sun. forinnc .

per .substitutionem

o". 0, fi1, 2u"

'. , . 2 m"

in se ipsain. Inm divisor conimunis maxinms * est irnpnr. corniinmoronim 2a. 2b, c est 2a, 2b, c divisorem 2; si itaque siiniliti'r. iiiuiK.'iu non habcbuut, sive '.in, b, c erit forma proprie priinitiva; <i est impur, crit; in casu priori 7'1 ori'a. b. 2c) forma proprie primitiva in prodnctuiu tur ex dn]<li<-ntiune 2c., (Y. tond. Si euim esse itdvoque formae lu. b, unus c ], lu posteriori ex iluplicatione certo foret 0. autein A et est forma fieri i;tiuni forniac -l. art. 235 . c + li'e von Iionun casumn semper locuin inm facile impur; nnde scquerc'tur, V forent pures,

u. liubvliit.

uterque lT-|-l)A etium

usset par. .

b uccessni'io

confirmatur lit. nb.

a"a-ab-+-a'c liinc quam C'otenun F

et l esse pairs. seeundttin primitivu..

quo itaque

(juofl ussi't contra iiU'oquc ex online tum nun c impares duplioutioue Kt. iionis Imic y-. ja-r

hypothesin propric
in

e ftenerc potost habebuntur.

prineipali ut tum e qua-

sint.

casu

duae

statim

formae

F oritur.

sit forma l'roposita 2. 'M: hic iuvenitiir ]>niecepta per art.

5, 2,31;. hinc

det. forma

151. ternaria 'f

Valor .=

e.xpres_*)'< q""-1 in

55, 22;;

(.'J'1,

27 2 aequivalens '] --! rn: s. invenitur, = Il. =ll. (/ forniao '. v 1

invenitur Hinc

iornia udmiricnto

y transit in art.

substitutiunem

{),' transforinatiomuit

277 traditarutii Fit '> Fit itnqllc itaque ex dnplkatione

]', u i, ii. oritur

II = = 17. 17, II,

transire in 'f per .substitutionem c= (l sit sit impur. c 20; 211; quare (}tUl1'C<lUlllU quuni iwpnr. in productain ls: 2. 3. 3. 2. lmius for-

17. 10 transitque 1. 7. 7.

mac iu se ipsam
Ouin'Aux chunicterllittis,

per substitutioucm
<, t/iii m rit.

jiravtrr

-J

ar,

i imji'iX'iihilrx

inmili

tant,

f/r-iir/n

nemi

rrxjnwdiiil

2S7. Circa 'iiuus. 1. e dunbus Si forma fonnis F \wr 7*. i. / substitutionem /' p. jj p transforinatur. y/ q. tf, # u traque uti in productuui semper sup])oprublema in art. praec. solutuin sequentes adhuc annotationes adii-

PPMCAT10KS3

AU

TIIEOKIAM

KOKMARUI

BJAKMHtM.

&J7

nimns duceudae

proprie

accepta),

habebuiitur

aequatoHea,

ex concl.

3 art.

235 facile

de-

ji'hn p" p

p'h'n

pin'n) k'n)-p'"{hri

0 lin) ~l

iu'ut)-~p'kn
p'kripk'nfyn'n)

tresque oriuudac;

aline ex las per eommutationem , ' sunt formarum

formae sunt

numerorum positivae

p, p\ p", p" cum e quotieutibus formne i h =

y.

radices

quadrutnc

prodeun titras, F dividuntur. / = k',

q" si Si illae

dterminantes itaque liae

[h, i, k' ideuticae, in lias = 0.

"U, i', A') per det. sive = ',

uequatione.s

trunscunt h [p"rn

If 1 [p"p

f.. in = simili

0.

(//'#.= modo q'

'1. = q

Tribueudo in-

undc itaque

crit

necessario h, i,k), formae

p F

=p",

prorsusquo i'. !'j U. transibit

forrnis

ettsd'c~rrt iHdetcrminntas F

detcrininatas T=tpt1 U.
cuiusvis

per

T,

designandoque per substitutiouein i !htt-2itu-j-kui: etiam classis e duplicatione formae F

t, rt

+ 2ptH+pmint. Si forma
alius formae

U^qtt+qtU-(fuu oritur e duplications

f in eadem classe

J-'

formae
contentae

orietur
sive

cum

Lta in ex. art. praec. (5, 2,31) orief i\. art. 23S). tur etiam e duplieatione formae (11, 5,16), ipsi (11, 17, -10) proprit' nequivalentis. Ex una classe, formae F oritur, omnes (si plures per cuius dupl. classis adiuniento in exemple nostro alia lmiusmodi clasdantur) invcniuutur probl. 260; duplicationc sis positiva non dabitur, quia una tantummodo cxstnt positiva det. .151 (puta priucipalis) cum (1, 0, 151), negativae ancipitis II. oritur. 5. 10, haec erit unica negativo,
classis anceps coinpositione

classis

formae

j>roprie
classis

primitiva
uuicae

quum classe e cuius

11, 5, 10 duj)licatione

oriatur clttssis

classis "D, 2, 31

111. classent

Quum

per

solutionem proprie

ipsam

probl.

art.

praec.

cvictuin

sit.

quaunis priiicipale theo-

formarum

binariarum classis certi

printivnm ciusdem
ad minimum

(positivam) det. duplicatione

seniissi

ad genus

IJurtinentem a'iua art.

ex alicuius 2(51. per quod

pr. prim. eramus,

oriri posse
characterum 13

omnium

388-

DE

POHMIS

TERKAKUS

SKCPNDI

GftAPm

dttto D assignttbilium gnera proprie primiti va noii-qnadroto non posse, eo iam ampliatur, ut praecise semissi omnium hopositiva) respondere ideo semissi nulla rerurn chttracterum talia gnera revera respondeant. alteriquc illius tlieor.). Quaro qmini in art. 264 omnes illi spondore possint (V. demonstr. pro detormi liante cliaracteres distributi sint, e quibus in duas species P, Q aequaliter assignabiles nou posse probatum erat, de Q fonnis pr. prim. 'positivis) respondere posteriores an singnlis gnera semper revera respondemaneret, reliquis atttem P incertum in toto characterent: aune hoc dubiura penitus est sublatum, certique sumus, rum complexu que deducitur
omnes P

P nullum

adesse,

cui genus

pro determinante
solosque

impossibiles

Hinc facile quonon respondeat in quo in ordine pr. prira. negativo negativo esse in art. 264,1 ostensura est. Q possibiles enim K characterem quemcunque K' K' ncg. formarum det. D, atque characterem ex K, facile perspicitur,

omnes Q rvera ex Q, f formait ipsius characterem,

possibiles arbitrariani

esse.

Dsignante ex ordine pr. prim.

hic crit ex Q; unde

(ad normam composition positivas det. D exstare,

f manifesto orietur sus simili ratione probatur, art. 264 II. III praecepta sint P sive Q. in theoria formarum

art. 246) ad P pertinere, adeoque formas pr. primitivas talis formae cum ex compositione quae ei respondeant; Prorforma pr. prim. ueg. det. D, cuius character erit K, qui per primitivo eos characteres, improprie soli possibiles inveniuntur, mnnes possibiles esse, sive Haecce theoremata, ni vehementer ad pulcherrima fallimur, binariarum sunt in ordine ( 1 [ 1 t

eo magis quod licet summa simreferenda, tamen tam recondita sint ut ipsarum demonstrationem rigoroplicitate gaudeant, sain absque tot aliarum disquisitionum subsidio condere non licent.
Thmria tkcompositioiiM (uni numtsrorum tuai formurum binariarum in tria quadrilla.

Transimus cerptiouem praemittinuis tum

iam ad aliam numerorum

applicationem tum formarum

digressionis binariarum

ad dispraecedentis in terim quadrata, cui

sequens 2SS.

Problema. bus formae residua

Dsignante

M numerum

binariae primitivae negativae M dari possint, quadratica ipsnts M sive pro quiGats i sit neuaerus <vlaurarteaisticus.

positivum determinantis

invenire

conditioner

nub quiquae sint

DEC0POSmo FOKMAnt'M HIXAttUttL'M

IN TWA <:ABttATA.

S39

quos

Designemus retationes praebent

Sot.

denotantibus etc. illos divisores Rj>. Rp. Mp" etc., />> primos, atque 1, quando 4-, 1,8 quando Praeterea uta& ipsum M metitur. mur literis P, Q in eadem signiiicatione ut in art. praec. sive ut in 264. lam casus sequentes. distingunmus L. Quando M per t divisibilis est, Q erit character integer, patetque ex art. 233 X, 1 talium tantummodo formarum muncrum characteristicum esse posse, quorum cipalis character (1, 0, M), sit U. Sed mnnifestum P pertinere est, Q fore elittracterem proprie forraae prinadcoque ad negativae eompetere nou passe; det. non dentur, nullae omnino residua II. ipsius M. et proin formae formae improprie

ipsius M tum racteres erunt

omnium charaeterum per Q eomplexura particalarrom, numeri i tutn ad singulos divisores primos impares) ad numerum S vel 4, quando ipsum M metitur; manifesta hi cha-

quare quum formae prim.

primitivae primitivae pro tali quae sint

neg. in hoc casu dantur,

eadem ratiocinia valent ea sola ex3f=3(mod. 4), prorsus ut in hoc casu ordo improprie primitivus ceptione negativus exstet. in quo characteres P vel possibiles erunt, vel impossibiles, prout ilf=3 vel 1 ^7(mod.3^, Y. art. 264, III. In casu igitur priori in hoc ordine genus dabitur, cuius character sit Q, unde 1 erit numerus characteristicus omnium formarum in ipso in casu posteriori nullae omnino formae negativae hac contentarum; proprietate dari poterunt. praeditae 1 (mod. 4), Q nondum est character sed compltas acccdcre dbet rclatio ad numerum insuper in 4; patet autem, Q necessario characterem formae, cuius num. char. sit 1, ingredi debere, et vice versa, formant Quando M quamvis, lam 2; cuius character 1,4 manifesto sit vel S; 1,4, generis vel 2; 3,4, habere numerum char. 1. est character principalis, qui ad P pertinet adeoest; ex eadem ratione Q;3,4 ad Q negativo improprie genus respondebit, in hoc primitivus III.

Quando

que in ordine

pr. prim. negativo impossibilis pcrtinebit (art. 263), unde ipsi in ordine pr. prim. uius formae omnes habebunt num. char. 1. Ordo casu ut in sequente non datur. IV. Quando

ad 2 accedere debet relatio ad S quo fiat 3f=2(mod.4), i.hamcter et completus, puta vel i et 3, g. vel 5 ct7, 8, quando Jf:=2(mod.S); vel \etl, 8, vel Zeth, 8, quando M =6(mod.8). l*ro casu priori character Q; 1^3.8 S manifesto pertinet ad P. adeoque 2; 5en,S ad Q, unde ipsi respon434

540 dbit genus pr. priin.

i fokshs neg.;

ERNims HEera&t a.i&b8i ratione formai: pro posteriori proprietate unuirt gmis in ordinc sint.

simiique

cuius dabitur, pr. prim. negativo U; 3 et 5, S. pttta cuius charactcr Ex his eolligitur, sit formas

praescripta

praeditae

haraeteristicus iiiodulutn
quando

1, dari.

primitivas M quando

negrttivas alicui

clet.

numcrorum gnre, i

numerus qmiruin 1,2,3,5,0 seeumhun M, quod improprium erit

s congruus ilf=E3; talcs manifestum +1

sit et quittera
formas omuino

in unico
on

semper
dari,

quando

= 0, 4 vel7 (mod.S l

('cterum uuin. hino char.

per.spicuun cuius positivum, genus unum primitivum in tribus dcm pro Jf=3 improprium, lc. formas positivas omnino dari

cuius sit forma primitiva si ( , b, c) negntivn, cuius num. eliur. 1; positivnm, primitivam ', b, e) esse fornuuu M = 1, 2, 3, 5, G) dari casibus est, in quinque quando prioribus est, forinae reliquis lmbeant vero num. (quando char. .= 1, et qxiita0,4.7/

non posse. 289.

binuriarum ternariam formarum per proprias repraescntationcs haec iu art. 2 S tradita e theoria generali colliguntur Vd. j^yy _j_ gz .- forma nisi fuerit I. Forma binaria 'f per nequit proprie repraesentari Circa positiva
Quare

primitiva,
pro deterniinante

atque vel forinae

1
positivo,

c. det. formac
nec non pro

/}

ipsius negativo

numerus M,

characteristicus. quando M est vel

per 4 divisibilis sentabiles II. utquc dantur.

S + 7.

llullae

forinae

binariae

pcr f

proprie

reprac-

= {p, q, r; est forma forinae 1 numerus cliaracteristicus Si vero 'f repraesentntioues propriae forinae Scilicet integri,

positiva

primitiva etiam

determiuantis oppositac

M,

<p, adeoque

ilabuntur

r) pertinentes. CXpr, y !jK -q, fient det. 1 'art. 2 S 3) necessario certo (art. acquivalens Multitudo III. 2&5, I). omnium

'? per f ad quemlibet formae omnes cofficientes g vero forma ad praeter si una derivari, definita,

[p, q, r,: datum valorem ternariae ipsi f y

adeoque valorem

repraesentationum casibus, ac multitudo patet, inde

eundem M

expr. 2, pcr in q, valorem x. y. z

q, r) pertinentium \(j), art. 283, III aeque magna adeoque, datum per pertinens art. 285, habcatur,

in omnibus est

= 1 et M formae ad

transfonnationum reprnesentatio valores

= 48;

ibinde

47 reliquas

ipsorum

DKeoMFsmo

votaxRvx

mxAniut'ji

m vu\

qlupuata.

341

omnibus quittas
aflciendo; quare

fieri
omnes

potest
48

Miod* tant
repraesentatioues

inter

se permutando
uukam

tum ignis

oppwntiK
format* ?

decompositionem

in tria nom

quadrata

prwlucuut,

si ad quadrata omnium hnud

ipsa

tantum.

neque

ad ipsorum

ordi-

radicumvc I\

signa vespicitur. l'osita multitudinc metiontiam valorum

muueroraiu difficile

prituorum ex art. 233

imparimu coucluditnr.

diversotuultitufortJ/> f 2 crit terna

rumipsum dinem

M omnium

ft, diversoruih

expressiouis tantum

\f '/j,

q, oportet forniae

r)[rt\(A.M (quando -f pur in

2^, e quibus multitudo 4 S 2 fX =

per art. 2S3 semissem omnium = 3.21"1"3: 2'1"1.1.

considorare propriurum discerptioumn

(juarc =

ropraesentationum multitudo uutem

diversanun

quadrata

Ex. res 39, tiones in .sequentes 237),

Sit

'f expr.

= \<dtt+Gtu-i\ y'(19. (20, , S3),

un, 41) (mort. (291, 275

adeoque

= 770;

hic quatuor oportet 'art.

valo2S:

77 0; considerac 127). eruitur transire formai; -f

(171,

27;,

Ut inveuiautur forma invenitur per ternaria

ropmesenta-

ad valorem per ij

(39, 237) pertinentes, artt. 272,

primo

quani

praecepta untle

('* ".> *) =g. f't.f per substit'tionem

j- a.

habetur

repmesentatio ~==3~2M. ad eundem

f liaec: :3 t tc

.<==~G:<. repraesentationes valorulll adscribimus. in tria quadrata *f12f+3OMtf.

pruducunt.

47 reliquas Omnes

valorem

pertinentes, oriuntur, cundem

quae brevitatis

ex horum caussa formae non 'f

permutatione

signorumque vero

conversioue

48 repraesentationes

discerptionem

9/f

12/(

+ 4.

Qtt+tu-t-uu

Prorsus ;3*4-5m)s, denique hac (3/ valor

simili

modo

valor valor

(1 7 1

27 j suppeditat liane "+ (f -j-

discerptionem 0 ^^f-f 3 /-f-

in quadrata

4m*. tt\ (2fll. 127 4 autem quadratum

(2G9, 83) liane 7+3

3 f-f-4 aequipollent

!('3< 2)*: 4// s; singulac l'raeter lias 192 1 dabuntur.

dccompositioncs nuUam
non possint.

S repraesentationibus sive quatuor

repraesentationes 770
exstare

disoerptiones sit, adeoque

aliae

non

quum

per

divisibilis

repraesentationes

inipropriae

342

DE FOKSHS

TERNABttS

SECt'P

GttDl.

290. De formis xiae f, erant, deterrainantis seorsim binariae agemus. aequivaleiites et 2, quae quibusdam obnoexceptionibus observationem si generalem, (6) transformatio formae data il-

'f' sint lius in hnne ternariam porro proprias ex f

paucis formae

Praeinittimus quaecunque

ex combinntione cum substitutione

repraesentationis (tt) propriis prodirc ipsius

cuiusvis repraesentationem <p hoc una

per aliquam formne y per repraesentationes Haec totidem binaria substitutioteruariam hinc omnia modis

reprnesentationibtts formae

modo oriri

per calculum per sitiva nera /= f

diversas, 'f', e diversis facillime comprobatttur. poterit cui itaque ac altera. atque

deniqite Quare

e cunctis formarum

cunctas. f, y'

rcpraesentari I. det. Sit primo 1,

y =tt-{-uu,

y'

forma trauseat

quaecunque y in 'f

alia per per

po-

aequivalebit; Forma = ,

t a,t'$u, gz-yy-zg

= y ?'-}-'. x = ponendo

repraescntatur 0; permutando

t,

x, y, z

sex repraesentationes, et e singiilis rursus mutando quatuor signa ipsorum 24 repraesentationes diversae t, u, ita ut omnino unit-a habeantur, quibus in tria quadrata et praeter discerptio aequipollet quas alia.? dari non posse facile emergunt perspicitur. drata Hinc concluditur, posse, putain aequi valet. binaria u = positiva -yt'-{-8u. unico det. 2, Tune tantum etiam (at'u'f, formam 'f' unico tantum et 0 modo quae in tria qua-

decomponi Il. Sit

fyf'-f-8'/s

discerptio

24 repraesentationibus in quam ? simili modo modo in tria

alia forma y = tt-2ua, 'f' quaecunque transeat t = at't)u\ per substitutionem ut in casu praec. discerpi concluditur, posse, puta ,

quadrata

et proin etiam in tt~uu-uu,

'a t' + 6 u"? -f-! [y t' -Bu')2-}[y t'-{-ou"f; tationibus facile perspici aequipollerc potest. formas binarias per ternariam enim in utroque obnoxiae

atque 9' in talem dccompositionem 24 repraeseu-

Hinccolligitur, titudinis omnino IV, repraesentationum convenire; utique quibus

deterininantiutn xx-yj/i-gs casu fiat

et

cum aliis ji = Ratio 0, formula huius

mulrespectu formis binnriis in art. quod praec. duac

quum producit tales

tradita

24 repraesentationes. formae erant,

rei est,

exceptiones, Theoriam tam ad

se mutuo

compensant. in art. 284 explicn-

generalem as<s-yy-

repraesentationum zz applicarc.

impropriarum brevitatis gratia

formam

supersedemus.

OKVPOSrrO'roAiirBGMiM'KABt.it'MIN'.iitA'QrADBATA. ini f 291.

34.1

Quacstio dati uein ==/; M per

de inveniendis ji-tjy-sg

omnibus

repraesentationibus primo numeri per art. M 281

propriis reducitur

formam

ww*mpositivi ad investigatio aixj/jfzs

repraesentationum

propriarum

performam

hae vero per praecepta I.

art. 2S0 ita oruuntur:

Evolvantur

onmes

classes

formanun ZZ=

binariarum

detcrtninuntis ternuriae adiuucta S), tales

J/, est f) classes

quftriun proprie non

formae

pcr

XX

+ YY-

F (cui formae M = 0,

repraesentari

possunt. adeoque nequit*).

Quando M

4 vel 7 (niod. quae = 1,2,

per art. 28S non habeant,

dantur,

in tria

quadratn, M = 3 M

divisorem

conununeni genus quod per k.

discerpi

Quando et quando designemus

vero

5 vel 6, dabitur primitivum. classium

positivum omues

proprie prhnitivum illas classes eomplectetur:

improprie

multitudinera

harum

II.
quae sint

Eligantur 'f 'f', 'f quarura

iam ex hisec etc.

investigentur

classibus
omnes

k formae
omnium

ad lubitura,
repraesentationes

e singulis

una.

propriae (i multitiidirehuiusmodi

per nem

F.

itaque primorum ut

inultitudo

erit

3.2!*+s* ipsius M;

K,

dsignante e quavis

factorum

(impnrium)

denique

pi*aesentatione

X = derivetur

m t + nu ipsius tn"ri,

Ym't-{M per

n'u .PA"-(-yy+

lmec

m" t -f ri'u

repraesentatio x = m'n" K

y = m"n m m",

mrim'n y designemus. oiniies re-

in complexu praesentationes III. tationes

harum ipsius

repraesentatioiuim quem per M necessario contentt erunt.

Supercst identicae

itaque

tantummodo, possint; e formis

ut inquiramus et quum diversis ex art e.g. ex 2S0, 'f et

num

in ii repraeseneax sint. r1-

octurrere in 0. quae

111 iamconstet, y derivatae

repraeseutationcs

*) Hacc impossibilitas ctmm indu manifesta, quod summa trium quadratorum imparium ncccKsnriu fit (mod. s) j summa duorum iraparium cum uno pari vel = 2 vel s o summa unius imparis cum duobus puribus vel = l vel = 5 denique summa trium parium vel s 0 vel = 4 sed in casu postremo rcpracseutnti manifvsto est itnprupria.

^4

DR KOHMIS

KHNAKIld

KCUMDt

GBADU8.

eessario

diversas

esse

sola cUsquisitio ?, per F,

restt,

hh reprnesettatianes identieas
est,

divers numeri si inter 'M

repraesen-

eisper

demfonmie,

e. >. ipsius

repraesentationes lani
statim munii'fstum

w+JtM + producore possiut tntioncs hnec ipsins reperintur A = inter castleni X= ntiue
ex

Mt+ntt, haut nu.

derivuri

Y ui't+Hii,

iit"t-nu

fore tut

Y=
enudem

m't n'u.
rejmiesentatiouem

m't~rt"u
ipsius

r quae desigiietur

utraque

M,

per [lt];
tomme 'f

exHininemus
sequi possit.

itaque.
Ex art.

num

enclem
lit

[H)
facile y ia

ex

aliis

ndhuc

repraesentationibus

2^>0.

deducitur,
se ipsani

stntucudo
exliibeantur

ibi ]>er

= -f

si omues

transformutioiies

proprine t = at-ilu.
formne

fonnae

u e quibus

p-cit M sequatur. expressumiri per

omnes

cas

repraeseutationes

p,

, = am~n)t n -{-'lim-j-cnn j/ = ,'+ y ' t + li / + c ' r = fw/'H-v" b'/"+c" At u theoria

trausfonnatiomuii

ibrinaruni casibus

bhjariarum practer 9 qmun

det,

negativi M = 3 dari, puta

in

art. duas ,

I7.i !i tall-

xplieata

se<iuitur 11, 1 et =

in omnibus
proprias

M =t 1 et in se ipsam enim 'f

tmnniodo quod 1.0.

transformatioiies

formae resp.

S, y, c' id ex-

1. 0, i),

sit forma

primitiva. casus

in art. 17fl dexignalmtur per m, erit vel 1 vel 2, et proin, 1 locum ibi babebit ceptos. certo ili e solis r, Quare
tulcoque quaevis repraesentatio

prueter provenire pluries

propria repraess.

numeri

M bis et non diversarum

poterit, in Q repeM erit

rietur. .i/v

et

multitiido

omnium

propriarum

ipsius

^.3.2!+*

Quod formae facile esse

attinet

ad casus

? in se ipsam confirmatur, J A', li resp.

exceptes, per art. 179 erit

nmltitudo 4 pro M = 1,

tmnsibnnationum et 6 pro propriarum unico tantum Jtf=3;

propriarum reveraque numcroruin

multitudinem scilicet

repraesentationum uterque nuiuerus

I. :< qua-

modo

in

tria

OECOMl'OSnW

WRMAia'M

BINAKnBrXf

IN

l<U

QUAbBTA.

345

drata peditat pro

discerpi 3/=l Ceterum

potcst

1 in t -f ipsius

o+

3 in 1 -f- 1 -f t

discerptio K

sex, discerptio (ubi

3 octo

repraesentationes

diversas; (ubi

t supvero fit = 24 ipsius

{a = 0,

observamus,
classium

et 4S pro Jlf=3 ki) si h dsignt multitudinem

in quovis

jt=i, *= j). ilt gencre classium primitivo per

prinart. 2522

cjpali, aequalis M = formae numro

cui

raultitutlo

alio gnre vel

proprie C (mod.

est,

fore

A = h

pro M

Jf=l,2,5 = 3 excepto,

3 (mod. S), 8w-)-3 3 duae

unico cnsa multitudo exceptiones

repraesentationiun sesc compensent, 292.

scd A1= \h 8), pro ubi / = /< = 1 Pro numeris itaque genemliter est = 2!l+A, quum in

Discerptioncs a repraesentationibus solam cumque quadratorum

numerorum per formam

(ut formarum xx-yy-sz in his vero

binariarum

supra)

in tria

ita di-stinguimus, insuper

quadrata ut in illis ad

magnitudinem,

signa respiciamus, adeoque ,t- = o', c' pro diversis y = A', j = autem in -f-M-f-ec discerptiones ordinis respectu I. habite hacc quadrata M sit vel dati omnia

ad ipsorum ordinem radix = a, y = b, z = c. et repracsentationes nisi simul a = ', b = b\ habeamus, b' c = c'; et in V+W-f-c'c' sunt. Hinc pro una, si nullo illis aequalia in

patet, 4S si vel

Discerptioneni

numeri si nullum

quadrata 0 omniaque

aa-f-M-f-cc inaequalia; duo inter duo ex his sunt

aequipollcre 24 autem,

repraesentationibus, = reliqua unum

inaequalia,

nullum

=0 atquc

vero in discerptionc numeri = 0 reliqua aut aequalia, aequivalens aut 2 aut erit; 3 resp., sed haec siquidem

in tria

quadrata

se aequalia. Si = 0, mit unum 6, aut 12, ubi mit 8 M= 1

acqualia, nequeunt

repraesentationibus nisi in casibus esse debent

evenire

singularibus, propriae.

repraesentationes

His exclusis

multitudinem omnium numeri M in terna quadrata supponamus, discerptionum (divisons communis esse JE, atqne inter has reperiri e in quibus unum cxpertia) 0, et e' in quibus duo quadrata illae etiam tamquam disquadratum aequalia; cerptiones dratum in bina duplum numeri = quadrata, M per hae tamquam Tune -f- zz discerptiones multitudo erit 48JS 24 <e + e')
44

in quadratum

et qua-

spectari

possunt. oex -yy

omnium

repraesentationum

]>ropriarum

24 (<? + *')

H- 48 (E~e er =

d At.c theom fonnarum

I>E POBMISTEKNAKlia SKCCKDI GRDUS. binaiamm facile deducitur, e fore vel =s 0 vel = 21*1.

sit non-rcsiduum vel residuum quadraticum prout 1 ipsias M, nec non ?f=o u vel = 2'A~I, prout 2 non-residuum vel residuum ipsius M, dnotante p multitudincm factorum primomm ipsius M (v. art. 182; expositionem (imparium) uberiorcm hic supprimimus). Hinc facile colligitur, fore E = i*k, si tum 1 tum 2 sit N.R. ipsius ill;

E 2|A"2(A<-f2), JE? = 2 1A" *(*+ 1), lu casibus dobent mutuo E exclusis = 1; M = 1 et M pro Jf = 3

si uterque immcrus sit residuum; denique si alter residuum sit alter nonresiduum. = 2, haec recte formula praeberet JS=? quum E = 1, exceptionibus provenit esse so

autem

JB = -|-(/t-f-2) jjl = 1 adeoque JS = ^(A+l) quando ilf=l (mod.S); Jlf = 3 aut ==5. Haecce theoquando reinata specialia ab ill. Le Gendre detecta et in oommentatione per inductionem 1785 ^.530 sqq. prolata fueegregia iam saepius laudata Hist. de tAc. de Paris runt, etsi sub forma aliquantum cuius rei ratio imprimis diversa in eo est sita, primus, <iuod aequivalentiam sitas commiscuit. IL sine runi tiones propriam ab impropria non distinxit, et proin classes oppo-

compcnsantibus. Si itaque if est numerus

fit

Ad inveutionem

omnium

div. corara.) non opus est, Primo enim 'f <p', 'f" eruere. formae 'f ad eundem valorem

numeri M in terna quadrata discerptionum omnes repraesentationes proprias omnium formafacile confirmatur, omnes (48) repraesenta-

'f [p, q, r]) disceri)tionem una ex illis habeatur, sive discerptiones*) quis ', " etc. opposita electa cam considerarc singulis formam
') transferre

expr. \J[i>, q, r) pertinentes (statuendo eandem numeri M pracbere, si adeoque sufficere, si tantummodo omnes diversae quod codem redit,

formae interna quadrata sint, et perinde de reliconscriptae Dein si <p est e classe non ancipite, eam formam, quae e classe est. omnino praeterire sive e binis classibus oppositis uniliccbit, sufficit. cligatur, Quum enim prorsus arbitrarium e classe opppsita supponamus quae
propriae,

sit,

quaenam

forma

classibus

ei in qua est negotio

ipsi <p oppositam,

Semper lubet. subintelligendum

sit

Tune
expressioncra

nullo

eligi si perspicitur,
ad discerptiones

si hanc

a repraesentationibus

EC0MI0SITIO

KORST Attl'M

UlSTAlMAUUJI jt

TfiA QUAPUATA.

347"

discerptiones

propriao

formae

7 indefinitc

exhibeautut

per

!g t -f- h rr)a--[- ( J t-i-. ! re)$- (9 "t-f- Ic"re)s omnes discerptiones formae C^ nec non ex his easdem 9' cxpressnm iri per -|- 0" A"*)*

*) -+- C5T> *)*

31 derivari ut ex illis. numer discerptiones Denique est forma e classe ancipite, attamen pro eo casu ubi neque g classe pincipali nut (2, 1, \{Mneque formae (2, 0, |3f) !)) aequivalens (prout M par aut e valoribus expr. y/ y, q,r) semissem omittere licet; sed brevitatis impar), caussa hocce compendium fusius hic non explicamus Ceterum iisdem compendiis etiam uti
possumus quando omnes

per i'X1 -f- y y -+- 22 desiderantnr, vantur.

quum

propriae ipsius JI line e discerptionibus facillime evolreprnesentationes

Exempli ubi quadrata, umrum

ad quant quoniam aquovis normam art. 231 facile condi potest brevitatis invenitur gratia non aclseibimus, classium positivarum multitudo = 32, quac omnes suut proprie primitivae et inter S genera distribuuntur, ita ut sit k 4 et proin E=i>. Genus, cuius uu770,
merus characteristicus 1, respectu uuinerorum

omnes ijivestigabimus (a = 3, e = e' == 0, adeoquc binnrinrutn determinautis positivarum

caussa

numeri 770 in discerptiones E= 2fc. l'er classificationem

terna for-

5, 7, 11 manifesto

cliaracteres

lia; particulares ipsius characterem

cuius character

T7; A" 11 liabere respectu ietz, S; Rb; numeri N7;

uiide per art. 203 facile' conclutlitur. debet, S esse debere le? 3, 8. Iam in eo gnre, Nil, quatuor classes reperiuntur, pro qua-

(6, 2, 129), (6, 2, 129;, 19, 3, 41', vero et quartam rciieimus, utpotc primae et tertiae oppositas. formac (19, 3, 41) iam in art. 2S9 tradidiQuatuor discerptiones mus, equibussequunturdisceiiJtioues numeri 770 in9-f-3til+40O, 1 G-j-25-f-72, repraesentantibus eligimus 19, 3, 41); classem secundam Simili ratione -f- 2S9, 576 + 1 09+ 25. nes formae 0 ^-j 4 jT ( 1 2m in {t sis-{-f2^-(-}s4-(^4-s;., 2f M;*4-f. 1 0)*+ 't+ 2 s. !sl -4-400 iurcniuntur quatuor discerptio-

rum

formas

io/4-;2f+5)*+i74-2u)' + [/ S u'f~
4-r

2 1+ 7k;8

't 1 '
1i

348

DE POBMIS

TEBNABIIS

SECirKDI

KAUES.

resp. c valoribus (92, aliae I59J, non Quae habentia

expression! (202,61); uude

y' (6, 2, prodetmt

1 29} tsee

oi-ituidae numeri Pmeter

diseerptiones

(4 S, 369), (G2v 1 4 9), 770 in 225-f-256-j-28&, lias octo discerptionos

l-f-l44_f.O25, duntuv.

0-14-S14.025, ikI discerptioncs tam facile inuuorari.

104-2254-529. mtmeroruin e tlieoria in terua geucrali

attinent,

divisores communes quudrata art. 2S1 sequuntur, ut non opus

sit huic rei

Jknwmtratio t/ieornimlion Frrmalianurum

qttvmci* iti/ei/nim in tnt numros trigonales rel quatuor giuitlratit

dirrrryi yn.rarr.

21j:j. Disquisitiones famosi, quod a Fermatio praeccdentes etiam suppeditant demonstrationem trigonales rigorosa theorcmatis diswrpi liactenus posse, de-

omnem numerum

in tres numros integrum positiwtn olim iuveutum est, sed cuius demonstratio est, quamvis ly'y-idiscerptionem

siderabatur,

Manifestum

numeri

M in trigonales

} *(*+ 1 ) + producere discerptionem numeri

1 'f" .~x (x _i- i ) in terna quadrata 2 imparia

8 3/-4-3

'2^4-i)*4-(2^4-i)!4-(2r+i):! et vice versa. cedentem art. rum 291 ipsius Quivis autem nnmerus resoltibilis multitudo integer est, positivus necessaria tum

Sl/4-3

in tria quadrata resolutiouumque S.V4. 3,

quae

per theoriam praeerunt imparia (V. annot. factorum binariae M primodeterin terformae

pendet Totidcm autem, spectari;

a multitudine in quas discerptiones

tum a multitudine distribuuntur. Supponimus trigonalem

classium,

minantis

(SJf4-3) dabuntur.

numeri pro valore placeret

nos trigonales integro cludere, gonalis remate ipsius

^i\4.'4-l) quodsi Quivis

x tamquam

magis

quocunque cifram ex-

theorema est,

ita immutarc

oporteret: trigonales si cifraiu

integer

positivus Similis

vel in duos vel in trs facienda esset,

resolubilis. a quadratis

vel ipse trimutatio in theo-

sequente Ex iisdem

excludere

placeret.

principiis

dcmonstratur in quatuor

aliud

Fcrmatii

theorema,

quemeis

numea nuformae

rum

integrum mro formae

positimm 44-2

quadrata

quadratum

arbitrarium

Suhtrahcndo decomponi posse. lllo numro minus), si uumcro

.1.

SOMTI0 AQUAiOSlS (tXV

+ blfj/CZS

(f.

S9

formae 4#-{-t quadmtttm residuum in par, a numro 4 4- 3 quadratum impar, his casibns omnibus in tria quadrata resolubile numerus crit, adeoque propositus in quatuor. numerus formae 4 n exhiberi Uenique potest per i*N ita ut JV ad trium tortnarurn resoluto aliqumn autem ipso N in quapraeccdentium pertineat: tuor quadrata, etiam 4!*JV resolutus erit. A numero formae etiam sub8-f3 duci radicis potest quadratum paris. resolubile erat, radicis pariter paris, a numero formae 8+7 impar, iam 123, quadratum residiiumquo a numro erit. formae Ceterum tel'Ac.

nnporiter

S+4 hocce de Berlin

qundratum theorema 1770 p.

in tria quadrata demonstratum tionem Vol. [I.

tionem

ab ill. La (irange quam deiuonstrain Actis Ac. Petr. quasi continua-

Nouv. Mm.

(a nostra j.48.
constituunt,

fusius prorsus diversam) tlieoremata Alia Fermatii quemvis septem numerum

explicavit quae

ill. Euler praecedentium

integrum

in quinque esse,

numros

pentagonales, hac-

sex hexagonales, tenus carent,

heptagonales requirere

etc. resolubilem videntur.

demonstratione

aliaque

principia

Solutin aegiiatiom's nzx + 4yy + az 294.

Theorema.

= o.

Designantibus

a, b, c numros dMsihilis, aequatio = 0 fume

inter

se primos,

quorum

mdlus

ne-

que

0 neque per quadratum

axx-bifjf-{-cgg resolutimiem respicimtis) que in nisi integris bc, signitt non udmittet ~ac, i'll ab aequalibll,' molubilis (praeter resp. sint uffecti; erit.

{Q) x = y = s = 0 ad quant non

residua

Id numeri (2)

quadratica his vero quatuor

ipsorum a, b, c, atcondition ibtt.s lucitm

habentibus

in integris

oninino est resolubilis, etiam per taies valores [W) per integros communem non habent; nam valoipsorum x, g, z resolvi poterit, qui divisorem res quicunque etiamnum si per divisoreni aequ. y satisfacientes satisfacient communem que maximum dividuntur. conununi jx haberent, ipsum Iam liberos, supponendo etiam p inter primus hyp. per p, q, r a divisore communem app erunt. adeoque app-bqq-crr se primi erunt; esset, et perinde forrnam |i|* = o. atsi onim q, r metirotur

Dem.

Si

divisorem ipsum prilni

etiam

hic ad a, contra

autem

Repraesentatur

itaque

app

p, r; p, q inter se binariam bjfij~{-czz..

350

UE FO1I.M1S

TKKNAR1IS

8ECUN1M

GKADU8.

` tribendo residuiim modo erit ait. ipsis y, quadratieum valores inter se primos ipsius app adeoque abRc, Quod vero tam 6e q, r; unde ilhts deterttimttns etiam ipsius a erit (art. 154); eodem admittere non pos(2) resolutionem est, ut explicatione quae non egeat. secundam

acRb, si a, b, c idem sgnum habeant, Demoastrationem propositiouis ita adornabimus,

obvium

iuvcrsac,

tlieorematispartem

ut primo formani ternariam ipsi aequi(*'c) oi ,f ~0,0, valentcm invenire doceamus. cuius codfficicutes 2, 3, 4 per abc divisibiles sint, undc secundo solutionem aequationis (S) deducemus.
coustituit,

tres integri A, B, C a divisore communi liberi, Investigentur atque ita comparati, ut A primus sit ad b et c; ad a et c; C ad et b; aAA-bBB-cCC autem per 6c divisibilis, quod efficietur sequenti modo. Sint 21, B, S resp. valores expressionum \j icfmod. ), \j c'mod. b), \j a b raod. c) qui necessario ad u, b, c resp. primi erunt. Accipiantur modo ita ut ad a, b, c resp. primi sint a, 6, c omnino ad lubitum, A, B, C ita ut sit = 1), determinenturque A = bc(mod.b) et ^cG(mod.c) et ^a9l(mod.) et =65J'mod.i) tres integri (e. g. omnes

I.

B = co(mod.c) C = ab(mod.a) Tune fiet aa[bm

r l

uAA+bBB+cCC

+ cbb)

oo(iSl3l-S(3(i;

o (mod.)

sive per a divisibilis, et perinde per b, c, adcoque etiam per abc divisibilis erit. Praeterea patet. A necessario fieri primum ad b et c; B ad a et c; C ad a et b. Si vero hi valores ipsorum communem A, B. C divisorem (maximum) \x impliad a, b, c adeoque ad abc primus erit; quare illos valores cant, .hic manifesto novos obtinebimus communem no habebunt. per (A dividendo qui divisorem valorem adeoque II. ipsius <tAA-bBB-cCC omnibus conditionibus etiamnum satisfacieut. per abc divisibilem producent.

Numris

A. B, C, hoc modo determinatis. non habebunt. Si enim haberent tum ad qui tum ad Bb

etiam

Aa,Bb,

Oc divi-

sorem communem primus

esset ad a 'quippe

div. comm. |i. hic necessario Cc primus est) et similiter ad

mtvao b et c; quore

AEQUA'rtfjs

<ijpjr-^6yy-f-e-==

351

runt itaqne
insuper sex

p etiani ipsos A, B, C rnetiri deberet, contra a, tf, y tales, ut sit aAa + Bb-t-y integri
integri a d', 7', a", S", 7" tales, ut sit

hyp.

Inveniri

pofc-

Ce = 1;

qimemntur

g 'f- y'*5" uy-yu= lam transeat

= ^ a,

7'"ya"-Wy'=Bb, Y = Bb

a'd"au-ua= 6'a"

= Cec

per substitutioncm a, t, t. a', 6', r'. a" 6" f erit), dicoque m', m", per uhc di-

g !^lllie ipsi (!<'") visibiles fore. Ponatur enim tf"7_7"S y'-yg' eritque d = BrCe a"=C'Bb-B'Cc, Quibus valoribus CBb, A',

in

f aequivaleus

y"a

a"y = J3',

a"-6"a ag'-6a'=:C"

ya'-ay'B",

& =

CAa

ACc,

y=

A"Bb~B"Aa

G" = A'Cc

C'Aa,

y"=B'Aa-ABL

in aequationibus ' r= = a'a' + fc''+cy'y' flaV4-6gffg"4-cy"y" cy'y"

= aa'a"+6'b"f .substitutis fit, secundum m modulum a,

bcAn[BBb(J?J3fe-f-

CCc)

"== 6 c J.'4f

CCc) == 0 CCc) 0 numeri per c

bcAA'{BBb+

i. e. m', ta", n per a divisibiles modo iidem emnt; similique Q. E. P. adeoquc etiam per abc divisibiles inveniuntur.

352

DE

FOBMW

TKKNAHJJS

SKt'l'NW

OHADUS.

lit numerum nul patetque. =

Ponamu, eoneimiitatis abc = d. 3/. m = J/'tf. per =

caussit.

determinantem

fonnattim

g,

i.e.

il/'V. [S] a, ',

n =

A'<

' =

A",

"

transire

substitutionem ad, tid, 7'.

" g" 7" sub = f y".

in

detcrminantis * quac itaque =^' (*J jr-JJ?) contenta crit. Iam dico. huic ibnnae y' necessario aeqnivalere liane $ * Patet = y'" fore formain ternariam determinantis 'i enim. 'J' quum pur liyp. , b, c eadem signa non habeant, f erit forma indefinitn. facile formae concluditur, etiam y' et y1" indettnitas esse debere; quare y'"

formant

ternariam

porro unde

aequivalebit

transfonnatio ;|-J-J) art. 277;, poteritque (S') illius in liane inveniri; manifesto autem per forma j/' transibit in Hinc etiam [S" sub f contenta erit, et ex combinatione substitutiouum transformatio (-S1), (8') deduectur forniae in Quae si fuerit , s, '< nianifestum z = L, et evadere est, x duplicem ", quum o', s', I '" e" f !> haberi, neutros puta valores x$',

posse

solutionem aequationis (S) y g", g = "; simul patet, necessario fit = proposita 12 15, a 7*.f 105^23. = 15^y

y~'. = simul

hv+WLS+"K'*'tc-m Exmphm. lubilis est. quia '4, C

-2115. -lli.

rf. + 23za

q. =

e..s-. S 0, quae reso-

Sit

aequatio ICI

315 i7.

(S hi s.
-1:~6, -134,

3, 7. 6: Hinc
4.35 4735^

faciendoque eruitur

Habentur hic- valores ipsorum I invenitur yl = 9S>, II = 3<i. .JJ} ' 1 per quam transit in

142(1, M1U0,

-734M
.o. O) ( = J-4H,

substitutio TLT^,tlmC fit fit

2IS, 2, 1U320, 2i, 22 2, -2s j

j -: .S. ?: ~,20,

,3M0*O0, I. 18

, in,

-343i.

HOIXTIO

AEQl'TiOXfc

{t

M -{

fy'ffi

-{-

C g Z 0.

353

Forum

y trunsire

mvtnitw 1
j

itt

(J'J'JJ; J. i.

per substitution* Il
l) nn' i fSfM v

llu,

liHiti, m, ;ja,

qua

cum

()

eombinata
duplicom

prodit

luiec:

j -V.
propositae

'!

per

quam >v =

transit 1 1

in y". y= <),

Habemus j = 4, vnlores et per

itaquc

aequationis

solutionem

x == J2,
divisorem

jf

== 9,

r ^= :);
3, uudc

comuiuucm

redditur posterior siinpliciar ,if = 4, j> = -3,

dividcndo

2f>5. Pars Quaeratur siguifientione perspicitur, btuariae hyp. posterior integer i fieri theorematis h talis, ut ut sit in urt. art. praec. etiaai sequenti (characteres ah-j-b esse
crit

modo

absolvi

potest. facile formae

enitn per

a h == S(mod.c), praec), fiatque al

non

21. SB, S eadem = ci. Tune

accipimus

intcgrum, llaec non

numerumquc
forma certo

determinantem
'^quuni

(a c, a A, i).?. a, 0, c eadem signa nutnerum integri

])ositiva

habeunt,

ab 1

et

ac quod

simul

positivi

esse nequeuntj ita doraonstramus

porro habebit Determinentur

cluiractcristiciuu e, e' ita ut sit

syntlietice

e == o:mod.) uritque

et ^;niod.t;;

c e' =31{mod.; A,. <?c = ezi Nam u s adeoque

et

AS(mod.A modulum

ly erit

{e, e) valor expr.y' ce ce ce = (2(

(ac, ah, i) imod. 0 = rtc,

secuudum A cV =

6 c =: erit ce = A3J93

secundum ce =:

modulum

b autem

SBS s c, = //AS893 congruentiae

=;

c/<li

adeoque eV

6'e'= =

/< i a, h locum formarum ("' J* "i:

ccfV i.'tiedem lmbent, temariarum sit itaque vero etiam tres

c/< quae 4 y

cc secundum valebunt.

adeoque utrumque Hiuc esse

modulum per per theoriam formait)

secundum

modulum

facile

concluditur,

repraescntabilein

ar.tt-2alatra-iran

~=

c:M)''+2(Y/+CM)(6/+~<;
45

354 eritque, multipliesndo a!ct llinc patet,

)>Rferons per c,

'vmsktattt mcvsm

shadi's.

+ kH'f-buu si ipsis fiat =0,

c[at-+&u)i-+-2e'yt+u){M+(,u) tribuantur, Q, cui igitur ut vol

di yt-{-Sti. satsfiet tum per

vel s^f-C

t, u taies valores deicrmiimti liaberi solutionem tiequntionis M~cc yh, A. y=y, # = e,

s ac tiy = aC ^ t si
1)

tum per = Ce simul manifestam est. neque

fieri posse; neque lios simul =0 unde 8 = 0 atque y = (at-t>uf, enim cc-y/< = 0, 7 = 0, fieretetiam for In exemplo nostroinvenimus rti = 0 contra hyp. et perindc de alteris. hanc 63, '101, 2-1), valorem expr. \J y (mod. 105) = (7, 51), atillos valores
mam 'f

y h

quc repraesentationem

formae 'f

per

("Jj^'J)

liane,

_(13 tt}'
lliuc prodeunt sive dividende solutioncs x = l, per 5 et negligendo methodis

-f- 2(11 * 4w)(15* 5)

y 1 1 signura = 9 ipsius ?, a? = 20, ir = 4,^ = 15, = 3, ar = 5, = 1. a T

co praestat. posterior aequationcm Q solvendi minores absolvitur; prior vero, quae etiam per quod plerumque per numros contrahi potest, varia artificin hic silcntio praetereunda elegantior videtur ea imEx his duabus , b, c prorsus codem modo tractantur, calculusque primis ratione, quod numeri Hoc secus se habet in nihil mutatur. quameunque per horum permutationem si pro methodo secunda, ubi calculus maxime commodus plerumquc provenit, minimus, accipitur nostro fecimus. pro c maximus trium numerorum datorum, uti in exemplo

De. uwtltmln

;V quant

ill. Lr (tendre

theorema

fiimlamentah

tractacit.

290. praecc. explicatum primo inventum est ab ill. Le (iendre, Ilist. de l'Ac. de Parts 17S1 p. 507, atquc demonstrationc pulcra (a duabus uostris omnino divcrsa) munituin. Simul vero hic egregius geometra l)oc loco operani ddit, demonstrationem quae cum theorematc fundamcntali propositionum, Elcgans theorema in artt.
) 1

mtiriaAfqcjiTi6m'a>v'J!+tijrjf-{-es3]'.

355

Sect. prftee. cohveniimt. inde derivare, quitta a hiiue scopum non idoneaiH obis videri iam supra ileclarnviraus, art. 15 t. Hic itaque locus erit, hanc demojistrationem (per se valde elegantem) breviter exponendi nostri rationes adiudiciique iungendi. Praeniittitur sequeus observatio Si mmeti a,b,c omnes sunt ~l 1 est 0 ax,v-byy~ ;2) solitbilis esse nequit. Fticillime valorem ipsius nxx+byy-czz necessario in hoc casu fieri vel ~l, vel ~2, vol = 3(mod. 4], nisi omnes x, y, z simul pares accipiantur si itaque Q solubilis esset, hoc aliter fieri non posset quam per valores pares ipsorum Q. E. A., quoniam valores quicunque os,y,z, acquationi Q satisfacientes etiamnum si per divisorem cominunem maximum dividuntur, satisfaciunt, undo modA), aequatio enim perspicitur, necessario demonstrandi I. ad minimum unus impar prodire dbet. ad sequentia momentnreferuntur: jt, numros Iam casus diversi thcorcmatis

primos formae 4 n + 3 (positivos iiiacSi enim possibile quales), nequit simul esse pRq, est esset, manifestum qRp. statuendo 1 = a, p-=ib, omnes conditiones ad resolubilitatem q c, esse (art. 294); eadem vero per aequationis **-}byy-j-czs = 0 adimplctas Designautibus observationem quit. Hinc praec. rcsolutioncm protinus sequitur II. Si j) est numerus primus formae 4n-{-i, q numerus primus formae enim foret ~pEq, 4 + 3, nequit simul esse qRp, pNq. Alioquin atquc aequatio xx-pyy qzs = 0 resolubilis, quae per obs. praec. resolutionem Hiuc derivantur casus 4 et 5 art. 131. respit. III. Si p, q sunt numeri alius numerus Accipiatur non-residuum primi formae 4-f-l. nequit simul esse pRq, primus r formae 4 m+ 3, qui sit residuum ipsit p. Tune erit per casus modo (II; demonstratos foret et proin pRq, qNp, qrRp, prRfj, pqXr non admittit; quare suppositio 7 art. 131. propositio consistere ne-

qNp. sius q et cuius tjRr,

rNp. Si itaque esset Hinc aequatiu pxx-qyy esset contra obs. pqEr. rzz = 0 resolubilis Hinc sequuntur casus 1 et 2 art. 131. praec; quare suppositio consistere nequit. CoiKnniiis lue casus sequenti modo tractatur. r numerum Designet j>rimum formae sit p. Tune erit etiam rXp, adeo4 + 3 cuius non.residuum que supponendo pRq, qip) qrRp, porro qrzz formae pRqr: praec. quare aequatio Hinc etc. <x+pyy primus et proin etiam pRq, jiRr esset contra obs. = (\ resolubilis 4-f-l. formae 4 5* 45* 4-f-3,

IV.

Si p est numerus

y primus

~6 nequit 4-f-t IIi; simul qui y>AV; esse

PEFOR31.R' TEMRnS ORAI)1*9. numerus auxiliaris r format' pRq, qNp. Accipiatur primus sit noiwesiduum Tune erit (per II) ntriusque p, q. q Nr et (per hinc //f/Ai*; si itaquo essot />#< etiam prXq, ^IV/, haberctur 0 rusolubilis osset. qrlip; quuro aequato pxw qgy + rsz Hinc dorivantiir />, y casus numros enim et 6 art. primos 1 ai. formae l n + 3, nequit simul primiui qrlip. aeqnatio casus

prliq, Q. B, A V. esse

IJesignantibus

/ATy, y A/. Snpponeijflo auxiliarom r ibrinae 1, l-fprJiq; porro (per +

fieri possr,

et necipiendo utriuxque pqlir; Hinc praec. et

numerom j>, q erit hinc deducitur

/> j'jr | S art. 131.

II) ^AV, rzs == 0 ])ossibilis

qui sit nou-residiiuni mule pqlir qNr, contra obs.

1 2!>7. J)emoustrationem sus 1 et II ita ubsolutos innituntur praec. proprius esse ut nihil existeutiae oinnem contcniplando obiici jwssit. quisque lt facile intolliget, oaa

dcmonstrntione qua uondum

casuiun demonspepos-

reliquorum strata
ciosac

nmncroiiim vim perdit.

demoustratione

auxiliarimu Quae
ne

methodus
sint ut

manifeste)
minus

suppositiones
opus quidem esse

etsi tain
videri

attendenti

sit.

atquc

certc tamen Quod r

theorenia

demonstrandum desiderctur,

ad

maximum neutiquam

probabititatis gratuito exstare datorum ipso \)~) Ipq sunt

graduni admit-

evehant, tendue. priinuin residuum ipsutnque aequaliter quac

q,

si rigor geometrieus quidem !+. attinet qui

ad suppositionem dnorum aliorum omnes

in IV et Y, primorum numros

uumeruin p, q nonminores ad classes

formae sit,

e Scct. IV facile (quorum quurum

coneluditur, est

primos distribui, ipsius

multitudo una

continent ipsius
singulis

2(p~ \)[q uon-residua q,

clnssibus

in quatuor p,

utriusque ipsius
fore

residua

p non-residua
p, q; et in

non-residua
semissem

q, trs relip residua ipsius

numros formae

residua

utriusque

J-f-1,

semissem

formae

4-f-3.

Ilabebuntur 4+i, Manifeste quoque

itaque

inter y,

illos g,

[_p /etc.;

\)(q\ i numeri Apqt-g. p, q tantum-

non. utriusque l ^if' ibrinae modo p I.

p, q formae etc. H 1 } reliqui sint hjt'ji" (G) patet, (<?)

qui sint

omnes numeri erunt

in formis

+ y.

*pqt-t-g"ete. lam -l-(~ 1. sub formis

contenti

non-residua

ipsorum

ad suppositionem certo contineri hae formae

stabiliendam numros una cum

demonstrari

deberc.

se valde

pluusibile

videtur.

quum

primas quod his \pqt-h.

sane iam per \pqt-ti qU:.

sUT-io AEQtAiosis [H] moram ratttur omnes numros 2,p, q) ad ipq pritnog

uijr'--hjfji adeoqne etiam

.-f-ess omnes

>, nonteros absolate

357 pripriref'ea ri-

mos (prnetor

ratio adsit, comprehendant mtllnque quin numeromin sries inter illns formas aequalitcr distributi ita ut purs uctuva siut. a [Q), rcliqui ad Attamen '). est, tale ratiocinium perspieuum lU. <t-l, contincri quac necessariac Le Gendre designantibus numros for.san nobis illuc primas eondueere ilrse k, fatetur, numros satis demonstmtiononi inter sij tali forma certo addigitat,

gorcgoometricoloiigeabes.se. theoremntis, datas t indefinituni obiter

se primas videri niu-

difficileni

thodumque quisitiouos

po.ssit; C'irca

multne liaece

vero disvin

praeliiniiuires

videntur, liceat. primuin p fornine idonca i n

antuquain r formae 1 n -f- 1

quidein

ad deinonstrationem tionem rcsiduuni

omjiino

rigorosam sveunda) numerus

Suiira

pervonire dari Mumcrum datus

aliam 3 rt -3,

vero supposicuius nott. nihil X.li. talimu

(III,

met),

sit alius
ndiccit.

primus

ill. Le Gendre primos quorum

demonstravimus

'atrt. 12!)}, numros nostm sint prima), Per character licet). primum pRr, haud formae art. videtur 3

sit ritur

p certo

dari,

sed mothodus qui situai nostra

ad existentiam

numerorum neque

prirnorum vero in dem. probarc det. (quod

ostendendam quidem genus sit

ait hic requihuius suppoformaforma vol Erit notandum auest.

(eteruin 2S7 :$,l; Tu m a r format' unde

veritatem dabitur Kp\ erit

.sitionis ruin atqne ipse tem propp. fore, prima adiicere.

ita facile

possumus. p, cuius

positivum talis

biiiariarum impar

la.ke)

supponere factorem etiam tlieoremati illis

format'

-I?j-f3 atquo

primus plia, artt. si qua III

vel saltem adeoquc 203. huius adhuc 2S7 pars multo

J-f3 pNr. At

implicaliit. probe cireulum

fundamentali est, ita

inniti,

adeoque

vitiosuni in methodo de illa hit-

sujwrstruatur. gratuita

Dcnique ut non opus

suppositio sit plura

magis

Liceat dem non satis

observation probatur,

cm addere attamen foret per

circa

casum

V, qui commode undc

per methodum absolvitur. derivutur

sequentetn

pruec. quiSi illk si1 theoriam Sit esse for-

mulessct numorum inaruin

pNq.qNp, characteristicum ternariai-um)

pRq, ~qRp, formae [p,<hq), $x-j/y-sz 6* +

facile

quac

proin,

(secuudum

perfonnam

repraesentari [a't + Vu? + [at a 6+

potorit. + f"

pt 1 4- q un :.= Uttsive a -4a'a'-fa"a" =

l ! + ti'(i'-(- d"fi" =

q,

a'6"+

a%"

&8#

BE

FORMIR

-TERVARIK

SECt-KBI

GlUDtS.

eruntquc

ex

aequatt.

et

2,

omnes

a,

a',

a",

tf.'ff,

6"

impaires;

tant

veiro

nm-

nifesto aequntio absolvi potest.

tertia

consistere

ncquit.

Hmul

absimili

modo etiam casus

II

29 S. PkobIjKMa. = (i: a, b, c numros qitoscunque, Designantibits invenire conditiones resolnbilitatis aeqnationis axx-byy-czz Sol. Sint aa, 0 (<o). quorum tant m nullus

aa = tiatque se primi; inter

tftf, y y quaclrata maxima ipsos bc, ac, ab resp. metientin, 66 = ayB, Tum A, B, C erunt integri, tiyA, yc = atfC. erit vel non erit, prout haec aequatio (w) autem resolubilis

A X X 4- B Y 7+ CZZ= 0
resolutionem Dem. integri 31586 = admittit Ponatur vel non admittit, bc = Slaet, c quadratis

(S)

a factoribus

(iJSC)*, adeoque numerorum 3(, ^1S( divisor g primus = </53S, y = +1.

quod per art. 294 diiudicari poterit. = ^6, ai = 6yy, 8(, 53, S eruntque liberi atque 3l = 5C, S3 = ^4C, <$. AB; hinc ABC = Atl = J5S3 = CS necessario integer. Sit

comm. max. m, atque ylSf = A/, eritque 2I=#m, ad h, nec non (quia 31 liber a fact. qu.) ad m. lara fit hftmgAA% ipsum h h m, quod manifesto est, nisi unde g metietur impossibile Hinc 51 = +w, = +/, Quura 31 = ^4

et proin integer, et perinde B C B C factores quadratos non implicet, Q. E. P. integri erunt. necessario et similiter A ad C et ad B priB, C inter se primi esse debebunt; mus erit. Q.JS.S. Denique patet, siaequationi X=P, Y=Q, (Q) satisfaciat Z=B, aequationem (w) resolvi per a = aP, ^i=0Q, z = yR; et vice versa si huic satisfiat per x- p, y = q, z r, illi satisfieri per X = tiy/>. Z~a.tr. unde vel utraquo resolubilis vel ni'Utra. Q. E. T. Y=uyq,
Mvpraeiurntatin cifrut per formas ttritarias quiiscuiK/Ki:

2<J9. VwmuatA. f Propost ta forma teruaria = axa>+a\i\v+ax'\r"2b>v'iib'xjf+ib'jtJ

R1BPR3RNTATIO

CIFHAR

PEft

FORMAS TEimiHAS

QfrASCUSQCE,

359

invenire, simul

an cifir per

eam repmexmtun

possit

{per valons

indeterminatmim

qui non

= 0). Sol. 1. Qttando a = 0, valores ipsorum x, x" ad lubitum assumi

possunt.

patctque

ex aequatione A-V-f 26a/o-"+W rationalem = -x[Vx"-{-h"x')

x inde fractio

valorem

proveint, denominatorom taies valores a*V+

nancisci; quoties pro x hoc modo valores ipsorum x, $', x" per fractionis oportet tantummodo, Unice excludendi sunt t multiplicare, habebunturque integri. x", qui reddunt in quo casu 0, nisi simul faciant l'a!' h" je = 4i? ad libitum accipi poterit. Simul possibilcs obtineri posse. Ceterum is casus, ubi tune enim a1 in f non ingreditur, sive f est per f e theoria talium formarum diiu-

determinatnm

ipsorum

patet, V et b" = 0, forma binaria, dicari dcbet. Il.

0, 2 *V+ oV.j?"= hoc modo omnes solutiones hue non pcrtinet; cifraeque

repraesentabilitas

Quando {*

vero non est + iV+ aa'^A', u, neque assumantur, saltem

x" puta

a =

0,

aequationi 2 Bx'x" ,

/= A'x'Y b'b'~aa"

o aequivalebit = o

haec

bYf A'M+ a b

ponendo b"b" lam quando hic A' atque ,v" ad lubitum integri
unico

b'b" =

= A' si a<B-b"t-b'x" et quando determinari, est, productunun.

non est

vero J3=

0, manifestum idoneum

x et x' inde rationaliter

non fiant,
valore ipsius

multiplicatorem
pro A'" = 0

integros
a&<b"x'b'x"

Pro
ar-

valor

ipsius

sed quoque valoremque rationalem bitrarius patet,

= 0 poni ipsius

debet;

tune

vero

x' ad lubitum

assumi

x producet aequationem liabere dbet a

si A' sit quadratum = kk, (e quibus vel una vel altra locum aa. _|_ fj+ (//+

Quando vero simul 0 reduci ad has duas lineares /=

poterit A" et B = 0.

k) x" = o,

-f 6V+

4' A) .t"

u propositac rt.

si vero (in eadem hyp.) A' est non-quadratus manifesto solutio aequ. x" et l>endet ab his (quae simul locum liaberc debent) ax-l>'x'

360

1b

FOHMIS tKJtNAlUIS

..HKUUNN QHADUS.

t'eterum pusse, quando III.

vix

ncessamtm " ,

erit

observais,

methodhm in II, quundo

in 1 etfam A' 0.

pplicari

' vel

methodumque

Quando

vero

ne

a ne

A'

aequationi

= t> ncquivalet

hnec

BB A' A! f sivu per Du numerum D == o, solutio simili modo se habubit Quando ut irt fine casus praec; scilicet = kk, si /l" est quadratum ad lias aequ. prop. rcducitur lesiguando.pcr

i> tletenuiiiautcui

formuc

si vero

A" est

non-quadratus .f + 6V+

fieri bY rcducti A"tt

clebet o sunms uu-Davv /1V 2i .c" o =

Quando

autem

non

-u,

ad aequationeni o

cuius acquit, tionem solubilis

possibilitas quani

per per t

art.

non admittet, est. c valoribus

diiudicari praec. Quodsi haec aliter resohi potest. o, = 0, v =^ 0, manifeste etiam proposita aliain .soluj.' si vero illa aliter quam liauc ,v^0, 0 ,i"0; integris quibusvis ipsorum t, u, v derivabuntur per

u(>quutioues

& sultom idotieuin valores rationales ipsorum intcgri mm

t.

A"a"13,t~'

== M si fractioues

t involvunt. ])er

,r, ,r', x", elici poterunt. solutio

e quibus,

tuultiplicatorcnt

(juamprimum ])rol)lcrna ruut ad casum modo.

autem I reduci,

oequationis ac illic /=
libcros y" taies, ut

/-=

0 in integris omnes ipsorum

inventa exhiberi x

est. pote-

et perinde aequationi

solutiones 0 valores
suppouimus, sit

sequenti quos
279)

Satisfaciaut

, x" hi 'per

, a', ",
ilrtt. 40,

a factoribus
integri g. b",

communibus
6", y, y',

accipiautur

M~Y'a'("y-~Y")+a"(6/-6'Y,

KKPttilESESTATIO

CIFRAK

1B

"POAS

TKRAKIAS

QL'ASCU.VQfE.

36 j

transeatque x irt = ay+

f ey-f

pet

substitutionem ry, y = > + ey+ ry, y = > + ey+ 7y {S,

.9 = Tune ex manifesto erit

c yy -i- i~J~J c = 0, atque

c"J ,l ,i-1

w-t-

~J

n-f-

2 cl' facile omnes concluditur. solutiones aequ. g = 0

omnibus

solutiouibus f~Q

g ipsi f nequivalcns, aequatiouis y = u cerivari loin ex 1 sequitur,

unde (per S)

aequationis contineri

0 in iutegris.

omnos

solutiones

sub formulis j/'=2i:(d"pp-d'pfj), indefinitos, modo ita z nuinerum integri y=ls'il"pq-d'<ni iudefinitum, maneant. acqu. /= pro quo ctiaiu Ilis valoribus 0 in integris

j5/ = t[c']jp+2dpq+e"qq), designautibus fractiones ipsorum p, accipi q intgras possunt, [S)

ut y, J, y" oinnes

y, y, y" in hnbebuntur Ita

substitutis,

solutiones

e. g. si == A'A'+~t-A''V 4~ 0 habetur 2~+ &'= 1 x'= & 2, .c" = 1 feciendo

atque

una

solutio f

aequationis

/=

, 6', d", y, f,

0, 1, 0, 0, 0, 1 prodit 9 = y/4= 0 4/H2jry in integris contentae /= erunt sub formula \%sq<i

Hinc

omnes

solutiones y = *{pp

aequ. 42J'i aequ.

+ 3}, = sub

= 12jJ?, hac

et proin

omnes

solutiones

x = z{pp <[pq + qq) 4 = s{pp+2pq + qq) x" = <(/>^ ipq n??)

Sniuti" generalis ac</ita/t'iiiuni iiuMerminnfarum per quantitutr* 300. stcundi ratiouaks. i/ruiltis duat incnffiiitns imp'icaiitium

E problenmta

art.

pracc.

sponte

deftuit

solutio Idx + ley

aequationis +f = 0

iudcterminatae

axx-lbxy-cyy-

16 G

302
si valore* (art. tantummotlo 216 sqq.) possunt acquationis

MNAHliS SKCUNDI GRjUHJS, MS FO&MIS

rationales iam per per desiderantttr Nam ut t, quam, omnes uy v sint si integri unde esse postulantur. ipsorum solupatet, cum solutionc

supra x,

absolvimus. ita j, numros

valores integri

rationalcs

y exhiberi illius tioncm

rationnlcs

itlenticam

aequationis att-}-2btu-cttu-2dtv-2evV'{-fvv per cludi quando tionis numros debent 66 haec vero iutcgros cae solae solutiones c est numerus convenit ubi cum -= 0 aequ.
tales

= 0 in art.
autem

praec.
proveniro

tractata.
nequeunt.

Ex-

non-quadratus. generaliter 80.^+^+2^ erunt

Ita solutae)

e.y.

omnes

solutiones

aequa-

(in art. 221 per integros .Pit-f-

4^+1

= 0

per

numeros

rationales

contentae

sub formula Mi5L.sJL? ~py_aly-ttqY Ceterum tantummodo tum habemus, de his duobus hic egiraus, prolixi problematimultasque fierenms. obtum in-

, PP ^t'i + i'i .v ~u~?' desiguantibus bus arctissimo hue quoscunquc jt, q intgras breviter nexu coniunctis suppressirnus pertinentes aliam probl. art. praec. quia expositionem ad aliam oecasionem

servatioues quod nixam, nem

ne nimis

solutionem cuius postulat,

principiis

generalioribus disquisitio-

formarum ternariarum peuitiorem nobis reservare debemus.

Du midtitudine mediacri geiurum. 301. Kevertimus lares neruin ad quem receusere ad formas oportet. caussa binarias, de quibus quasdam primitivo formae adhuc plures circa pro det. proprietates multitudinem neg.) singuge-

Et primo propric

obsenationcs (positivo

et classium brevitatis

in ordine

adiieiemus,

Multitudo positivi uumeri praecc. iiumeri vel 2,

disquisitionem gner um, in quae omnes +D exponens a priori distribuuntur, pcndet

restringimus. (pr. prim. est ipsius quum dnti pos.^ detenninantis 1, 2,4 ~t vel altior potestas D, et per disquisitiones naturali ut pro pluri-

negativi cuius

semper Iam

a factoribus

omnino primi

inveniri minusque

potest.

in serie sint,

iumcrorum evenit,

cum

magis

compositis

permixti

Mvvmvb bus deternmiantibus ueram videatur. nunc crescat Xihilonunus successivis nunc dccrescat, si multitudines D, respondcntcs titudo generum locum habere jionimus ut ratio discrepet. multo maior sensibilitcr generum multitudo acqualis ior est llae tiottis cerpta. unicum deut ('entum autem, ndduntur, mdiums conseri (0-H; pcr quae ~hl>,

mkdiochis +(!>-{-

oexeiitm.

3G&

nullusque generum

), + (Z?-f-) etc. niutitudo gein hac serie perturbata ordo adosse multis dett. successvis

(D+m) multitudinem determinantium dividitur, mul-

summtique provenit, poterit,

detcrininantium circa mdium

non modo

valde regularem progrcssiouemque m. esse satis magnum, sed etiam D D. D-j-m non nimis est: ita intelligenda mediocris D, D' D' fere circa non si vero D et

+ (D-j-J-) constituit. Supmulto maioreiu, aequalitatis est numerus +D' etiam Ceterum semper fere

determinantium Kegularitns quant maior D,

extremorum illius

a ratione si D'

progressionis generum D; circa circa

multitudo circa

determinantem nimis differunt, erunt. -D

erit quam

multitudines mediocris invenitur D, qumn

mdiocres generutn multitudini

aequales

determinantem circa

positivum eoque evadat maior

mediocri parvo prior

negativum

exactius quam e tabula

quo maposterior. classificuex-

pro valore mngis binariarum centum

paullulum

observationes formarum Inter genus hinc

illustrabuntur plures

per exempla sequentia, 4000 dterminantes quam a 801 usque resp. unde ad 900

compleetente reperiuntur mecliocris

dterminantes 32,

7 quibus respou=3,59. 3G0.

respoudet; emergimt

52, 8, 1 gnera a 80!

quibus

2, 4, 8. 1*6 gnera

omnino

359,

multitudo

determinantes

negativi

omnia desumuntur Exempla sequentia JG (a -1501 mult. usque ad 1GO0) tade 25 est 4,03; iu centade 51 prodit 10000 diocrem nam lem, rum per computatur multo lentius huius 4,59. crescere, Ex

usque ad 900 a determinantibus med. generum 4,24;

producunt negativis. invenitur dett.

gnera

In centatle 3.S9; 9401 generum mequaedifficigeiieexhiberi in cen

c sexcentis patet

his exemplis

multitudinem

sit lex quam

progressions

sed quaeritur, quam dterminantes ipsos; 9 per disquisitionem satis theoroticam est. quam multitudiuem proxime

hic explicare nimis prolixum inventuiu foret, mediocrem circa determinantem vel D -f- D

formulam a log D + 6 46'

364

I>KFORMI9 BINAR1I9SECtN! OHAOl'S.

ubi

a, 6 sunt

quantitates

constantes, a~~

et quklem =0.4052847340

dsignante

semiperipheriam tf = lag seriei

circuli

cuius

radius

+ 'Aaah

A a log 2

= 0,8830400102

ubi g est summa 1 log(i

-f i)-4_-j._

log (1 +

4- J log ;l 4-l) h vero summa seriei

4- etc.

= 0,5772150049

(V. Eulcr Inst.

Cale. Diff. p. 444); -log 2 4-

log3 3 + Vrlng 4 + est =0,9375482543.

etc. Ex hac formula patet, si deter-

quae per approximationom multitudhicm mediocrem

inventa generum

in progressione aritlimetica, minantes in geometrica. Valores huius formulae augeantur pro D = 850|, inveniuntur 50504-, 9700| 3,617; 3,86; 4,046; 4,339; 4,004, 1 5504- 2450f mediocribus Quo maior fuerit qui a multitudinibus supra datis parum discrepant. crescere determinans a valore tudinum mdius, formulae generum et e quo pluribus eo minus multitudo mediocris computetur, huius formulae differet. Adiumento etiam aggregatum multideterminantibus successivis ^rD, + ( D-j- i ) mediocres -f- (D -j- na) singulis resint ex-

respondentium spondentes tremi D,

si multitudines quam proxime erui potest, et in summam colliguntur, quantumvis c^mputantur Haec summa erit D-m. a (logD4-log{D41)4- etc. +log(^+))

diversi

+ 6(i4-l)

sive satis exacte = a((D4-j log(D4) ( 1) log {D- 1)) usque 4- (d-a) (41) = 234,4.

Hoc modo summa quum rvera

mult. gen. pro dett. a sit 233; similiter,

ad 100 2000, formula

invenitur = 7110,0, praebet

a 9001 7112; usque ad 10000 lis consensus vix exspectari potuisset.

usque ad ubi est 4595

quum sit 4594,9, qua-

MCi.TfTCD

JfEDIOCKIS

OkASStt'M.

305

De multttutline

meiiiocri

elwmittm.

302. clussinm (pr. primit. Jiespectu multitudhm posit.. quod semper subintellidterminantes gendum) positivi prorsus aliter se habent quam negativi quamobrem utrosque seorsim considembitims. In co hi cum illis convoniuut, quod ju-o dterminante quo multitudo multitudinem Quod dato in singulis generibus classes aeque multne contineiitur adeoomnium classium aequalis est producto e multitudine ^enorum in classium in singulis generibus contentarum.

primo attinet ad dterminantes multitudo classium pluringatives, bus dett. successivis Z>, (D+l), etc. respondentium (D+2) progressionem aeque perturbatnm ac niultitudo constituit, Multitudo classium generum. crescit. ut ex opus non erit) valde regulariter Centum sequentibus determinantes a 500 exemplis apparebit. usque ad 600 suppeditant classes 1729, unde multitudo mediocris -17,29..Similiter in centade 15 multitudo classium mediocris invenitur e centadibus 2S.2C; duabus 91 .95, dunt, 24 et 25 computatur fit 71,56; denique classium multo multitudinem tamen 36,28; e tribus 61, 62 et 63 prodit 58,50 e quinque e quinquo 96.100 fit 73,54. Haec exempta ostenmediocrem leutius qnidem crescere, quam dterlevi quainvemediocris autem (cui definitione

minantes,

mediocrem quam multitudinem generum: autem attentione illam satis exacte crescere in ratione radicuin cognosectur, e determinantibus dratarum mediis. Rvera per disquisitioncm theoreticain citius, nimus, exprimi ubi y .= denotante e summam seriei
l + -f-A+A+rK etc.

classium per:

multitudinem

mediocrem

circa

determiuantem

I)

proxime

YVD-c 0,7407lb3l15

valores mdiocres secundum

,2026423673 hanc formulam

classificationum aggrcgatuin

exscripsimus, parum multitudinum omnium classium

ab iis, quos supra e tabula computati differunt. Adiumento huius formulae etiam (pr. pr. pos.) determinantibus suc-

866

DR POKMia BiSAitHS faCCt'NWOAOl%

cessivis

V, (D-f-i),

(2?4~2).

proxime assignari potest, quantumvis nes mdiocres illis dterminai) tibus secundum sive quam proxime

qannt {D-m 1} respmtentum summando multitudiextremi sint diversi, formulam respondputes, 1)) cm 1 uude crit

y(v/D_j_v/1;jD4-i)+etc4-v(2?+*

= r-Yt~n--I-~u~1)'U-)1~-a~a 100 ex formula computatur ita c.ff, illud aggregatum pro centum dett. 1 1 . = 4SJ,1 -10U0 secuntlum quum rvera sit 177; mille determinantes millias secunda sistit 15533 classes, formula dat 15551,4; tabulam suppeditant
classes

2&59S secundum rvera suggerit

tabulant, classes, 7 2572.

formula

tertia 72549

37092 formula

similiter millias 2S5S5.7; praebet millias dcima dat formula dat 37074,3;

per tabulam,

303. Tabula determinantium diversitatem secundum negativorum multas alias observationes singulares
multitudo classiuin (tum earum

classificationum ofert. Pro de-

digesta ipsis respondentium terminantibus formae (8+;{) bus. tum earum quae in singulis

quae in omni-

contentac generbus pr. primitivis sunt) semper 3 excepto, cuius rci ratio ex art. 256, divisibilis est per 3, unico dterminante VI sponte sequitur. formae unicum genus Pro iis determinantibus, quorum multitudo classium conficiuut, semper impar est; quum enim pro tali determinante unica tantum classis anceps c quibus binae semper reliquarum, multitudo omnium impar; ceterum nantibus positivis multitudo classium principalis, necessario erit par, adeoque oppositae erunt, haec posterior etiam pro determiproprietas detur, puta

Porro series determinantium, valet. quibus eadem classificatio data (i. e. multitudo tum classium) data tum generum semper respondet, satis miram per aliquot exempla illustraabrumpi videtur, quam observationem indicat multitudinem (Xumerus primus, romanus, generum pr. prim. pos.; tune sequitur classium in singulis generibus contentarum; sequens multitudinem et quorum signum series detenninantium, respondet, quibus illa classificatio negativum brevitatis caussa omittitur\ mus.

BCtTiTuno

BDiocRis

awssinr.

307

f. t.1,2,3,4,7 I. 3.11,19,23, I. 5. I. 7.71, 1 1 H. 2. IV. 1

27,31, 151, 223,343,

43, 67, 163 463, 487

47, 79, 103, 127

b, 0, 8, 9, 1 0, 12, 13, 1 5, 1 0,1 8, 22, 25, 2S, 37, 5S 14, 17, 20,32, 14%, 193 34, 30, 39, 46,49,52,55,03, 04,73, S2, 97. 100. 142.

21, 24, 30, 33,40, 4 2, 45, 48, 57, 00, 70.72, 78, S5. SS, 5)3. 1 02. 1 J 2, 1 30. 133,177,190,232,253 1 105, 120, 1C5, 108, 408,402,520,700 210, 240, 273, 2%0, 312, 330, 345. 357, 3S5,

VIII.

XVI. 1 Similiter catio

840, 1 320, 1 365, 1843

20 determinantes classificationes

reperiuntur IL 3; II.

(maximus =~J303),

=1423), quibus

1.9 respondct;

4 (maximus

quibus classificlassificatio respondet

4; II. 5; IV. 2 respondent determinantibus uon pluribus quam 48,31,44,69 resp., e quibus maximi G52, SC2, 1318. 1012. Quuin tabula, ex qua haec exempla sumsimus, longe ultra maxhnos determinantes hic occurentes ad illas clasproducta sit '), ncc ulli amplius prodierint sificationes nullum dubium esse videtur, quin series adscriptae rvera pertinentes: sint, et per analogiam conclusionem candcm ad quasvis alias classificaabruptae tiones extendcre licebit. nulE.g. quum in tota milliadc decima determinantium lus se obtulerit, mile, VIII. 10000 2 iam cui multitudo 1.23; 9000 classificationes ante 24 responderet: maxime est verisi1.21 etc.; II. 10 etc. IV. 5; IV..1; IV. ;j; 11.11; aut saltem perpaucis desiisse, determinantibus ultra classium infra

I. 11 etc.;

Demonstrationes autem rigorosae harum observationum competere. perdifficiles esse videntur. Non minus admiratione digmim est, quod onmes dterminantes, ad minimum quorum formae in 32 aut plura gnera distribuaiitur, binas LXIV. XXXII. plures
')

classes

in singulis generibus habeant. adeoque 1 etc. omnino excidant (minimo ex huiusmodi probabile excidere. videtur, Hoc multitudinc respectu 65

classificationes dett., 9240,

XXXII.

1.

2); satisque cla^sificationes

Dumhaecimiirimunlur,

crescente generum dterminantes supra

respondet continue) traditi.

|ilu-

romjuu ulins cLMitados Uispcrsus,

nec non per totnm milliadem unotraetu, usque ad 300 duciinam ticcedunt dctcrminiiiitcs suttulo electi. i|uibus pormulti singularcs

36& quibus suut tibus tlussifieationes ueutorabilcs,

itisiguibus

DE FOHJlirt . 1 perspk-iturquc
gaudere, quaecimqite

BJ.NAHHSSKCINDIOHAUfS. tV.; VIH. illos omtes fovmamm gnre ikletu critorio (le Berlin 05 1; X.VI. 1 respojtflent, his duabus pertinentes tum vnlrte

ILt;

facile,

ne solos ad

proprietaaneipiproprie ill. Eu-

ut oinnes
in

classes
codent

ipsos

tes siut, tuiu

et forma?

contcntae nuuieri

necessario sub facili) aspectu iam

impropric cuius traditi sunt

aoquivaleaut. inentio Noue.

Ceteruin

paullulum ab

diverso
lci'o

infra fiet et cuin Mm. de i'Ac.

demonstratu 1 77 1> y>. u:is.

3U-I. IMultitudu drati

ad

classium

pr. primitivarum,
a priori assignari aequalis

quasformae potest,
est;

binariae

det.

kk 2k

constituant,
ipsoque

omnino

multitudinique per ratiocinia classium prorsus

positivi quunumerorum non difficilia

primorum

miuonuu

undo mediocrem

sed

hic supprhuendu minantes cirai kk uon-quadrati

quum classium

deducitur, pertincutium autem

multitudincm proxime

ad taies

dterpo-

exprimi phaenomena

per

Dterminantes

sitivi Scilifct etc.

lioc respectu parva, et

multitudo

c. g. classificatio quadratis parvis

offerunt. singulnrin I. 1 aut I. 3 nut II. 1 et inox omnino saluntca 2 etc.

pro non

deterininantibus locmn pennagnis Uabeat: pars

negativis contra longe

tantum

cessantibus

e determinautibus tales ut hae non-qu. unus

positivis

tem classis sint

maxima

classificationes I.; infra

non-quadratis, ubi praebent l\.

in quovis rarissiniae. respondent duo

ita gnre continetur, Ita e.g. inter 90 dett. classificationes et S2) habent

I. ; II. 2; 11.3; 100

quibvis bet

I. 1, IL 1, IV. IL 2; nmltitutlines usque trs ad

1 resp.; (79) II. 3.

il, 4S, 27, reperiuntur unicus tantum (37; haAttamen, frequentiorcs 197) IL 3. habent Ex determifiunt; 1.3;

1. H;

(34 dett.

nantibus ita inter

crescentibus 96 (145, usque duo N.j

clnssium non-qu. a loi

maiores 200 duo 14s, II. 3; 2; duo

sensim (101, 1S9)

quatuor a Sui

146,178,194) ad 1000 trs quindedm classem indigna, habentes possumus,

11. 2; habent IV. in

quovis

(141, quatuor IV.

197 dett. IL 3; VUI. duo 2;

1.3; 2;

quatuordecim IV. 4; curiosa quatuor foret.

11.5; reliqui metrarum in quovis theorinm tandem infinit

IL C; imam sogacitatc gnre

scx

gencre quam
rariores

Quaestio legem fiant,

nec gi-ciclassem nec per utiuin saltctu acteaut

secundum
continuo

dterminantes investigare: satis certo

unam hactenus coniectare.

deciderc omuino mri

nec per observaliouein

abrumpautur (quod tanien vadant, an ipsorutii frequentiu

pnruni probabile ad limitent fixutn

\idetur;. continuo

uiagis

AMioniTHj-s
tkrt.

soiaviim

umvit.' paruni quadatae his maioi increscit, qttam

369 nralinter

Multitude gneront. et 1000

elussium longequo illft

inter pro

mediocris leutius =

iu ratiue quant radkes Liceat

positivos positive

titudo soo
quac Seilieet

e deteriiiinantibus;

invcuitur

5,01.

observationibus
ngatives non tain quodninniodo iriultitttdinem

nliam adiicero.
restituit. clussium

analogiam inveuinms,

dterminantes deterntinante

et D

ipsam,

quam Duu

potius

hanc

multitudiuem t,

per

loguritlimum minimos, classiurn

analogatn

quantitatis praeter 1,0,

t-u\D acquationi negntivo valorem mesetl non conclu-

muitiplicatam tt

(designantibus 1 satisfneieutes) hic

fusius

u numros multitudbti

pro

dterminante atquc talctn

pluribus diocreut vuloics licuit; dere

rationibus illius

non

explicaudis

esse,

producti

acque

exacte

exprimi m, n

per formulai per

m\ij)~n; determinare

quuntitatum si quid perniissum

con.stantium centadibus a circa

hactenus

theoriam inter

ex aliquot est

determinantium 2 J differre videtur. valores

legcm

se contparatis Ceterum

m parum sed ad taleju

fusius agere

de prbieipiis lege analytien

tlisquisiliomun non progretlientijtm,

tium alia oecasione

praecedenttum

mdiocres

quaiititatuin
continuo Transiinus niagis iam

asytnptoticc reservamus.

approximanad aliani dis-

nobis

quisitioneni finisque lmic

qua

classes

diversae

pr. prini.

eiusdcm

det.

inter

se compambuutur.

longae

sectioni

ini])ouetur.

Altjnrithmux

wigulari*

climxium

jirujirie

primitiearum;

ih-Urminanh

rri/uluivis

et irmjulam

tic.

305. TiiKOKfju. C classent *C etc. classes Dsignante afiavi K classent princijmlm fvrmurum fornumtm satis mC determinantis eiusdem det.; dati 26', D, ZC. Corad dusideuti.

quameunque resp. 249; identkam multitudinem aliquota 1.

e gnre imnajmli triplkatione C, 2C,

e dujjlicatione in progressivit pereenitur il.

qnadruplicatione contimtata case primam = n principuli

etc. classis tandem cum li

tas {ut m art. sem ctirn cam, atque rel m paru Dem. cipale pertincant K

3 C etc.

xiqiponendoque omnium clussium iu gnre

erit rel m

ipsius

Quum

onmes

classes

A', C, 26', aC'etc. n+\ 1 priorcs Erit dune

necessario A',

udgenus C, aliqua 2C

prinnC classiam

(art.

217;,

classes esse

huius seriei vel

nmnifesto

omnes

diversae identica,

nequeunt.

itaque ex his

K cum inter

C?, 2C, :\C.itC

vel saltem

classibus

se identicuc.

17

370

DB

PORHS

DW ABUS

gECrND

ORjtyt'S.

SU

rC=zsC (r 1)0

atque 's K. etiam

r>, 1)0,

eritque {r~2)C

etam = {s~2)Cetc. et (r+1-ijCsC

unde

(r~s)C=: II. Hinc

Q. E, P. m = m esse

protinus

sequitur, in casa

esse posteriori

vel

vel

*<,

superestque ipsius ri.

tnntummodo, Quum classes

ut ostendamus,

parlera

aliquotam

if, designabimus, qua quae classis

C, 20 totum genus in

[m 1)0, principale E non C' cum

quarum

eomplexum nondum

per

6 sit C alir )

in hoc casu contenta, singulis

exhauriant, complexus S oriuntur, per S'

lmius

generis ipsius C'0,

dcsigneturque classibus &+(m in l)C se tum itaque erit S nec C"

classium. puta

ex compositione C",

C+iC omnes classes in S'

iam facile versas omnino posteriori signeturque

in (S

perspicitur, et ad genus C"

tum

inter quodsi

ab omnibus S et 2 ?<. in S' S'

in hoc

S di-

esse

principale n=

pertinere; 2m; principalis

exhauriunt, aliqua

habebimus classis

sin minus, nec in ipsius

genus Sit in casu dev

?

generis

contenta,
classibus

complexus
. e.

classium harum

ex compositione

cum

singulis

prodeuntium

C", putetque genus sin minus, ucque >4, neccssario quota ipsius E. vero facile, principale

C"+C,

CT+ inter

2C

C"+[m in

l)C S et

per S'

6" diversas esse, crit et ad

has omnes pertinere.

se et ab omnibus si <5,<S',6" alia traetata

Quare casu simili quum

hoc genus C'"

exhauriunt,

w = 3/: contenta, 4 m vel

>:)?, in S, S' et sic porro. tandem H.

in quo vel S", lam

classis modo

in gnre docebit, numeri

principali esse vel =

n et m sint

finiti,

genus

exhaurietur, Q. E. S.

eritque

multiplum

ipsius

/, sive

principale in pars ali-

Sit

356,

C=

(5, 2, 72)*),

invenieturque

2 C= (20,

S, 21),

1 3

3_C' = (4,_0,99):_4=
") Classes

(20,-8,21),

5C = (5, 2,72),

6C=(I, 0, 356).

Hic

|,

hic semper f or formas(simplicissimas) in ipsis contentas exprimuntur.

ALOOJttJfMt'S

SKQltLARJg

CfcASSIUM.

S71

itaqne est w==o, sem (8, 2,45), (S, -2,45;,

h vero pro hoc dterminante classes in qninque reliquae (17,-1,21).

est

12.

Aeeipiendo (9,-2,40),

pro

elas-

<' crunt

f, 2.40),

(17,1,21),

306. Demonstratio iirtt III. theor. praec. omnino analoga habet. inrenietur classium demonstrationibus cum argumento huius in in Sect. operis non pauquae ampliorem

45, 49, reveraque tractato permagnam illam

theoria undique

multi])licationis affinitatem cligna

At limites hic persequi;

perntittunt,

theoriam observatioues

ea qua

est ubertatc

quocirca

cas tantummodo apparatiun ad alimn

hic adiiciemus, supprimeraus,

eas quoque

deraonstrationes,

prolixiorem occasionem

requirerent, nobis reservabimus.

disquisitionemque

I. ses iterum

Si series comparent,

K,

C, 2C,

'3 C etc.

ultra

{m \)C

producitur,

eaedem

clas-

m C = generaliterquc identicae erunt vcl incongrui. II. signavimus

K,

(m + 1 j C == C. concinnitatis caussa

(m K

+ 2) C = tamquam

2 C etc. OC) classes t)Ctg'V m congrui sunt K.

(spectando vel Classis

diversae, itaque

modulum prout g et g' secundum C semper identica est cum principali A', 6',

Complexuni

classium

2C.

(m i)C,

quem

supra

per

S de-

classis C, quae expressio non est confundeuda periodum cum periodis rednetaruni det. positivi in art. Ibu .sqy. formarum non-quadrati tractatis. Patet e compositionc classium in vaclein priode itaque, quotcuuque coutentaruiu oriri classem in en periodo oontentain quoque gC+gC+jft'vtt:. III. et pexiude
\mC sibi

vocabimus

= \jC %C et adeoque K,

^+y+/+etc.)6' classes C et ;k 1)6' Si itaque versa, gC = vice erit par. si in oppositac m est 6 par, erunt, classis K

Quuui 26'
ipsa

C + [m

et 'm 2)C,
opposita erit

^ui 3. Cote. anceps; puta gC. si m sit

praeter

adhuc

alia

classis m\

anceps

occurrit, sequitur.

= m g

Hinc

{mg)C duas li praeter

47

adeoquo et >,mC\

379

!>E

FORSH.*

1HNARHB

SECPSW

OHSIH'S.

si vero m ait
esse non posse.

impur,

praeter

unam

K,

aliam

classent

meipitem

in

S contentom

IV.

Si pcricxlus

ulicuius

classis

hC aAC.

in

S contourne [m-~l)JtC ipsius w, h

supponitur

esse

li, mnnifesttim itaque sed sorem

siuin in

kC,

2hC,

est,

ni

h esse mnltiphim se priini sunt, erit

minimum /

per

m divisibile.

m et h iuter diverse
mux.

online

disposons jpsorum
cuiusvis

continebunt; , A, evit m

periodi easdem classes duneque autem dsignante jx divigeneraliter llinc

esse

v i

conun.
periodo

patet,
vel m

niultiludincm vel partem

clasaliquo-

classis

ex

contentarum

tam
quot art. numeri

ipsius
nuineri M

m;
ex

et quidem
his 0,1,2. vero 0, 1, 2 tot

tot classes
1 classes m 1 in

in
ad G

6
m

habebunt
primi sunt,

periodos
sive ?*,

tenninoruin.
uteutlo signo quot lia-

i
)(

generaliter ex his

habebunt periodos maximum \x. cum

tenninoruin, m coininunem

divisorem

bent,

quorummultitudinemesse sub ( fof? genus principale classes, periodi

Hnee cuiiu

rf'~ contentum,

facile

perspicitur. dabuntur includunt, e divisorem in gnre

principali

Si itaque in hoc et
ye

m =
omuino

n,

sive 'f

4 tl

gnre
classes,

idem periodi quarum ex e terminis constant,

conclusio periodus

totum genus dnotante quando

quamni

quemeunque
ulla classis

ipsius
datur.

ra.

generaliter
ex terminis

valet,
constat.

n Sut) endem quam suppositione aliquam classeiu, systema classium t, gencris princi palis aptius quasi iuorum habentem,

V. disponi

nequit,

online collocando, quo generisque pro hasi adoptando, index 0 adseribitiir. in illins periodo progrediuntur. Quodsi tunc classi principnli additioest, index 1 et sic porro: classi, quae pro basi accepta per solam indicum
nem inveniri poterit, qtiaenam classis e compositione classium quarutneunque

n terni periodum classes codem principalis

oriatur. Ecce generis principalis sam {.1,2,40) pro hasi accepiraus

(1, I (il, 1 (S, 0, >, 2, S.M) ) l) I

excmpluui

pro dterminante

S5C,

ubi clas-

i1
I fi (2, (l, ( 4, S 1, 21) l) I > a 10 [20, ( ( s, 5, 2, r-S 2, il) 15) lj

0, <i!l)

:i (5, (s, 2, i,

72) fi Ai)

i (17, (1 i, -t, I, 21) l)

i 11 1~, II ( l, , -2,72) , I)

tooKmiMrs VI. qunin tos omnibus Quamquaw vero tum tvnulogin

styortAUis eum Scct.HI, tum

ciassU'm, hutttetio positives cirai

3T3 plure.

20f) dterminantes
maximum

ncgativo-s,
probubilitatero

longpquc
afferre

ucLhuc plures
vidcaittur, illam

noa-qundrapro et

institut

suppositionem

detettnhmntibiui elassititationuiu pro vocare, quod

locum

haberc:

tnli.s couelu-sio rufelleretur. geaus

uiliiloiniuus lacent,

fnlsa foret, brevitatis

per tabiilne cos

continuatiouoin quibtts roliquoy ad

aritlunetkae

faussa,

tletenninantos, regulares

totutn vro,

potes-t, Hoc

uniene periodo includi priucipalo hue fieri nequit, pro quibus irrvyutares.
sublimiuris niysteria maxime rccoiiditti

ai^mucutum,

pertinere, tum
mittiinus.

difficilliniis locum videtur, disquisitionibusque reliuquere paucis tunobservationibus hic illustrare possumus, qui bus sequentem gcucralem [w-

Vil. m, m' classibus in eodem Kesolvatur ipsnni m,

Si in gnre constant, etiam in duos (/)

principali atque classes factorcs m M

classes estnumerus

C.

C'

occurruiit, per

quarum

periodi

ex

minimus periodi

m et m divisibilis: coutiucant. (r) C" inetiatur C'== G`" constare

geuere M alter

dabuntur. r, r iuter

quorum

jlf terminos quorum classis alter "'C'-)classis

se jn-imos, lmbcbitquo eniin,

ipsum

fv. art.

73),

proprictatem ex y termiuis,

praescriptam. eritque TT = 9r C" K

Suijponamus

periodum

y =zgmC-{-

qrm'

fJ- C1

r~ru~ K+

!'r per r,

CC

== =

7rm'

C' C

undo l'rorsus sibilis quare

per simili erit.

/' divisibilis

esse debebit

si ve gr

adooque etiam M per

etinm rr'

</

per

r.

invenitur, modo y per r divisibilis Sed quum mauifesto sit MC"= K, M g. Hinc uullo uegotio 'pro periodo totum dot.

unde erit sequitur,

dato

M divi-

etiam

per

g divisibilis: maximum
esse

necessario in ulla classium ibindo

(adeoque

nultitiulinem
divUibilcm

classium, titudincin Simul maxima nietliodo coutrahere periodo semper

periodo

contentarum alia

per nmlprincipali sit quam eruendi. artificia in

in quavis derivari pro det.

(classis talem gunus

ex eotlem cuius

generc periodus

methodus

potest,

classem
principale

regulari

complectatur)

artt.

73, 74 prorsus Quotiens qui pro

auuloga, c divisione dcterniinantibus

etsi

in

liceat. maxima, fit integer species

numeri

praxi laborem per n per multitudinem est 1 pro connnoclus

plura

classium

regularibus

maior

quam

1,

et pro his iniprimis quamobrem expunem

irregularibus est ad diversus tlici poterit.

irregularitatis

cxprinicndab-;

irregu hritatis

374
VIII. regnlares steriores Haetenu* ab irregularibtts numeri tum

!>E K0K.WI 1H.VARIIS 8KCTNWGRADfg.

rgula tum hic gnerait non habetur, posseitt, veperiantur; Qiinudu dterminons vero una irr. tantum impar. in per quant dterminantes quum itaque priucipali in illo inter po-

a priori

distingui

praesertim suih'ciat gnre certo aut

priini

observationes quam dune

particulares classes aneipites

compositi acliunxisse.

quasdam plures atque gnre

coutiucntur quamlo aut

est irregularis duae Omncs

exponens ndsunt, uegativi irr. per rus

irregularitutis det. aut rgnions

par; erit

snhem

exp.

determiimntcs

et exp. simt formae V2i G'-j 27), unico 27 excepto, irregulares 3 divisibilis idem valut de dett. llegg, formae et (lU0OA-i-75) aliis. Si exp. irr. est nume (IOOOA'+67 5;, unico 7i excepto, infinitisque h per pp divisibilis prinius p, aut saltem per p divisibilis, divisorem tur, si n nullum deteriniunntem quadratum iinpliect, larcin. potest, J nut omnibus evadunt, irregularcs Pro solis utruin 2 aut detcrniiuantibus sint primus an quadrutis irregulures; aut positivis scilicet ee a priori illud evenit priini continuo millindc S20, erit, certo semper unde sequiesse rcgudignosci e est hoc in

rcgulares munerus

quando iniparis

impar Pro dett.

potestas

numeri

reliquis quo

casibus. fiunt

ncgg.,

maiores

detenniuautes uegatiro

irrcgulares e.g. in tota 57 G, 5S0.

frequentiores prima tredecim quorum

reperiuntur,

(signo

omisso)

SS-1, 900.

exp. irr. est 2, atque 213, 307, 339, 159, 075, 755, SOI, 74, quorum exp. irr. 3; in milliadc seeunda t5, quorum reperti sunt 13, quorum exp. irr. 2, atque exp. irr. dcima 31 cum exp. irr. 2 atque 32 cum exp. irr. 3. 3; in milliadc Xum dterminantes cum exp. irr. mniori quam 3 infra 10000 occurrant. nondecidcre dum licet; ultra hune limitent exponentes uegativoruin crescentibus
determinatio qnicunque dati

provenire frequentian

possunt. regula-

Frequentiam
rium continuo

determiuantium
inagis,

irregularium ad rationem geouietnirani nou-quadi'atis

ad

dett.
cuius

constanteln sagacitato irregularcs

certo dantur

appropinquare magnopere multo [e.y. 3020 quorum exp. digna ruriores pro irr.

valde i'orct. >tuit:

probabile Pro taies, 2,;

est,

deteriniiuuitibiis exp. qtioquc oporteat, irr.

positivis par sit. dubiiun

quorum nullum et> futeri

infinit

multi

quo est sit impar.

videtur,

quin

talcs nobis

exstent, obtulisse.

nullum

rie hnctenus

IX. priucipali non licot;

De

adoruatione

maxime irregulari

cuiinnodn contentarum, quuiu unica

sy.stcmatis

clnssiuin,

in gencfr

j)ro dterminante
oliscrvnmns

hic agerc basis hic

tantum

modo,

brevitatem propter non sufiieiat, duas

AtXHttliilV

SNOILAKIS

CJ.ASSICM.

375

vol ticleo plm-es adhuc classes hic esse accipiemlas, e qutmun et multiplieatione omnes produenutur. Hinc indices diiplkes aitt mn/tijjHcex nagent. compositions ne simpliccs pro regularibus. qui eundent fere usum prnestabuut Sed hauc rem alio tempore fusius tractabinms. omnes proprietates in hoc art. et pmec cousideratae imprimis a numro pcudeant, qui similc quid est ac p Sect. in III, hune numerumsumntaattentiouedigumn esse; qualilobrein quam maxime ut in ter ipsum atque determinantem optandum esset, ad quem pertinet, nexus De qua te gravissima eo minus despcroudum generalis detegatur. censemus, quoniam iam successit, valorem mediocrem producti ex n iu multitudiuem generuni (quae a priori assignari potest) saltem pro dterminai! tibus negativis formulae anaDoniquc observamus, quum lyticnc subiicere (art. 302). 307. artt. praecc. solas classes generis principales Disquisitiones complectuntur. adeoquc sufficiunt tnm pro dctt. poss., ubi unicum omnino genus datur, tum pro negativis. ubi unicum genus positivum adest, si ad genus negativum resiiiccre nolumus. ut de reliquis quoque geueribus Superest, (pr. primitivis) quaedam adiiciamus. X.

G' a principali in gnre G (eiusdem det.) diverso ulla classis totidem in ipso aderunt ne in G. Sint in G classes anceps datur, L, aijcipites M, Netc. (inter quas etiam erit classis priucipalis K), in G' vcro hae L',M',N' Quando illarum complexus harutu per A. designeturque per .4, complexus Quum manifesto omnes classes L-L\ M-j~L\ iV-f- L' etc. ancipites diversaeque sint. et ad G' pertineant, multitudo adeoque sub A' contentae esse debeant: classium in .'i' certo nequit esse minor quant in A; similiter quum classes J-Ii, etc. diversae ancipitesquo M' + L', sint et ad G pertineant, N'L' adeoque snb A contineantur, multitudo classium in A esse miuor in A'; nequit
quam

I.

etc.,

quare 1

multitudines II.

classium

in A et

A'

necessario

aequalcs

erunt.

Quum

multitudo

omnium

classium

qualis

sit (artt. 261, 2&7 III):

manifestum

multitudini ancipitum est, si in G una tantum

generum aeclassis anceps

M7ti

K toumis

kixarii

sica-sm

obadv.

cletu, dune

iu quovis ancipitcs si iii G

gnre

imam

classera

ancipitein generum

coutentam binas putti uulla*. '

esse dari.

debere; in reliquis

si in G nullas;

exstejit, plures

in semissi aneipites

omnium

(leiiiqtte enerum

eontineantur, reliqua

partent

tam omnium

a classes

ancipites 'pro eu casu,

coutiuere, ubi

III. etc.

Sint,

G duns H, H', (5,

classes H"

ea gnera,

quoe

binas, illorum

atqne per

ancipites etc. en quae horum

continct, nnllas per J^).

G,

G', G" <lee coin2-19), ex

continent, Quum (art.

signeturque [)ositione
nullo ncgotio

complexus
dunrum c-lassium

coinplexus semper duonun

ancipitum

provcniat

classis

anccps

[icrspicietur, . ex llinc porro $; ad H+

e compositione sequitur, si enim e.tj. W refercudnut

^cnerum generis non ad

ex scnipcr ex (S cum ad $ sed quoniaiu

prudirc gnre

geuus

ex

e compositione G'll esset.

Ap prodirc etirini adeoque ('+II. versa fore

(S pertiueret, G'-f-G' G G -{-II, omuia di-

G'H-G' G' G"+

Q. K A.,

G' II unacumlii

Dcnique II

facillime +11. sumtis /+/

intellgitur, /+/ sed,

gnera etc.

II

etc., cum gnera

adeoque sunt,

et ) sintul G-ll,
exhauriunt;

identica; G"IIetc:

demonstrata adeoque H"

huuc

G'II, quare

per eu quae omnia pertinent II duorum

modo ad .) ex

complexuin

necessario

reliqua

H, IT-j-II, feneruin

H etc.

ontnin oritur

ad 0

pertincbuut,

?". f. e compositione

ip seniijer M*. 6 JE etc. periodus classis terminis

genus E

ex Q.

Si omnes classis

est classis ]>ertincre 2 JE ex ad

gencris G; lias

I",

a principal! 'iE,i>E,

G diversi, 7 E etc. in serie ad

patet. T'. JE, 2/i', classis

2Jt', Si

IjK, itaque 3ctc.

vero constat:

terminis cum Ii

manifesto erit,

2 /JE,

nec nlla prior, Hinc

identica terminoriun

sive periodus iu
periodo

ex 2 ni

constabit.

multitude

classis

cuiuscunquc,

ex alio gnre n multitudinein

erit vel In vel pars aliquota quam principali, classitun iu singulis generibus. C classis C oriatur eiusdem data geueris (qualis det.) scmper K, K',

ipsius

2n,

dsignante

V. duplicationc cipites

Sit

principalis dabitur, le"* etc.,

G; art.

E 286),

classis atque ornpres

generis omnes classes,

T", e cuius classes an-

(pr. prim.

eruutque

e qnanuu

"l I loc |irn -rjlis rlt'tcrminuutilun iiTc^uluribus evenire pottst

eritque n scmiicr potostus binarii.

AfiQOKITIlMr

SlNOt'LABJS

OLASSl'M.

377

duplfcMione plexus chissium

C oritm, pcv

Ime: Q;

E (= multitudo

E+K). harum

2-f

A", JS-f-iTete., aequalis erit

quorum

>m-

expriraatur

classium

nniltitudhn

sive multitudhti ancipitmn Manifestant generum. est, e classibiis in Q tot ad genus V pertinere, dcntur iu G; designando quot aueipite.s itaque harum ntttltitudirrem irt quovis gnre vel a classes ex Q dari vol nullas. per , patet, Hinc facile colligitur, quamlo sit a = 1, in quovis gnre eoiitineri unatn <:lassem ex 2; quando a 2, seraissem omnium gcuerum binas classes ex U contiiiere, eliqua nullas, et quidem scmissem priorem vel totum cum coincidcre (inendeinsignificationeutsupralll), c"m adhuc Quando ses li ineludcnt (siugulu postcriorem maiov est, semper cum $, velhanccum , illam gencrum clas-

i>ars ta omnium

o classes).

1. nis constet, ex Q ad

Supponannis perspideturque G pertinere esset

iam,

C esse
in

talem
eo cnsu,

classent,

facile,

posse rC,

'tuncenim sive

talis 2rC=C,

cuius periodus ex tenniubi a 2 adeoque n par, millani classis in periodo classis C contenta foret 2/= i (mod.w'. classes Q inter Q. E. A. gwiera & onmes

forpt;

si itaque eruut.

quamobrciu distrilmtae f/t clnssos quovis

tum {jeiius

quum

G ad pertiueat, liinc colligitur, ni terniinorum 2'f

necessario quouium Imbentes,

periodos

duntur (pro det. reg.) in G oninino pro eo casu ubi a= 2 iiiveiiiri in periodi
quando

gnre
suum

omnino tum

classes,
compleetantur;

quarum classes

2
vero

termines, =i,

adwicjut' in quovis

principale, 'f

gnre

a principali

diverso

lmiusniodi mcthoduni pro quolibet aptissime hortuu

modo

dnbuutur.

VII. omnium enim sis

His

obsenationilnis pr. prim.

elassium

sequentem dterminante

supcrstnnius, rcgiilari Kligatur dato ad lubitnm quod sit

systenia firregulares clasV tutn ut gvero Sit duae V

omnino JE. cuius

seponimus' periodus 2 G complectatur: progrediuntur. haec

quam

construendi. tum duorum

res iam

terminos, classes
Iloc

adcoque

genus

suum

principale

generum
absoluta erit,

ita dispouantur quaudo non necesse Quando plurn

iu illa periodci
nera quant

duo omnino

non adsunt, tantuia

sive

reliqua

adiicere

vidutur

e. g. pro quatuor nliquod uncipites

tali aut

det. neg.. pluva vel gnera ntque

in

ubi duo

gnera reliqua

positiva

dantur).

construenda 1*^1"=
una.

sunt. T"

hoc modo in F'

tractentur. et V" tailla

\s

e reliquis puta

dabunturque duac.

classes

utroque

vel iu nltero

in altero

ex his eli-

378 gatur una A itd hibitum,

DE FGRMI8BIKAWI89ECCNB1 QKAOl'8, patetquc 2 classes facile,

si A cum singulis elassibus in 6 et l' ad F' et V" pertinentes, diversas componatur, prodire adeoque haec gnera omnino exhaurientes; ita haec quoque gonera orclinari poterunt. Si praeter haec quatuor gnera alia adhuc supersunt, sit V" unum e reliquis. V" e compositione V" cum gnera ea, quae prodeunt generis atque V", V" F' Haec quatuor gnera V" F, V et F". quatuor classes aucipites conA' eligatur atque cum siiifuljs classibus irt omnes classes in F' Si adhuc G, F, F', V" coraponatur, V" prodire simili modo continuctur, donec omnia exhausta sint. plura gnera supersunt, si multitudo omnium generum construendorum sit 21*, omnino opus fore Patet, 1 classibus et quamvis classem horum generum ancipitibus, produci posse [i classis E, vel e compositione e tali multiplicatione vel e multiplicatione classis, Ecce duo exempla, ortae, cum una pluribusve ancipitibus. per quae haec itiethiebunt, patetque, cepta illustrabuntur; labor sublevari potest, plura de usu talis constructionis hic adiicere non licet. vel de artificiis, per quae si ex his una

I. Quatuor gnera
G 1,4} lil;

Determinans positiva;

161, quaternae classes.

in singulis

Y
lin .i,4j -Vj Un

(i,
(9, (2. (y. -1,

o.
1, 1,

ici)=K
18) H\) 1s) = = = 1E \E gE

3,

1,541=

(0, 1, 27) --= :\E 1, 27 = hE (6,

(3, 1, 54. = TE

V i,is il, (II, (H, (II, 2, 7, 2, Iii; = = = = A'r-i A A-2E A-E il+6JB
l,l;

v
-7i A':l

0, 23) 15) 15) 15)

(lu, (5, (5, 2, (10,-3,

3,

17)

= A-E =/l-+-3

2, 33

::$) = A->E 17) = 4+ 7 JE

AMJOfflTHJfES

^SOraiXHB CLASSt'M. 540. ternae

v ieti, (5, (21, (5, 2, S; Ari ArTi A'i 2, 0, 110} 20} 111)) = = = :\E jE

379

H. Octo gnera
G

Determmims positiva;

in singulis

classes.

iett, s-, #j Ri; iij3

(1, (22,-2, (22, 2, 0.546) 25) 25} = = = K 22? 4JS

F'
)e<3, , i\*3; JStJi y

~fl srf7, Si 7<SiA' in

,2,
(11.
(11.

0, 273)= A
2,
2,

bd)
60)=ii-f

A~{-iE\
4JS|

(10, (13,
(10,-2,

2, 55; = ^-j- 0, -12) =A-E

55)= 4+5J3

f" U'(3, S) A'j A'7;i 13

pr""

&<?, S;J{:i( 2fT; J\').l

(3, (17. (17.-7,

0, 1S2) = 7, 35)

A'

(15,-3, 37) = ii'+B

= ^f2J5

(7,
(15,

0,7S)
3, 37)=

= ^+3
^'+5 Jg

35)^A'-f4jS

pr.r. ie, s; /f3j iS'ij iVn <, &;

tt
A'i

mm
ii Kl

(6, (19, (19. 9.

0, 9t) 9, 33)

= 33)

A = = A

A A+A+2E

(23, (14, (23.-11,29)

11,20) 0,39)

= il+A'-f= il = 4-4'+ A+A'A-SE 3

J J

A--4E

48*

SECTIO

SEXTA.

VAU1AE

DISQUISITIONUM

P1UECEDENT1UM

APPLICATIONES.

SOS. Quani tlicseos dain fertilis sit arithmcticn sublimior pluribus cxpositionem veritatibus, iam passim ampliorem quae locis in aliis quoqtit1 maquastmctarc facile iniIn agemus novam graa

partibus

usum praestent, quac non

addigitavimus seorsim voluminn

vero applicatioues duximu.s,

merentur, quo plura

non inutile plcri hacce dein possent,

tam ut hoc quani

argumentum ut per

exhauriatur, Sectione

potius

aliqua

specimina tum

illustrctur. methodum secundi

muncros primos

quidem

primo

de resolutione communium

frnctionuni in dcimales;

in simpliciores

de conver-sione

fractionum

exclusionis

explicabimus,
tundeiu

solutioni
methodos

acquationum
novas expeditas

indeterminatarum
tnulemus,

dus iaservientem;

dignoscendi, horumquei'ompjjsitis antiMii tlieoriam guncralom generis latissimc stabiliemus. uenta

Imctemus

factores peculiaris arithmetica sectiouis

iucibmentis

explorandi. functionuni sublimiori circuli,

Iji Sectiouc per arcti&sime cuius prima totani

sequento analysin est. ele<

patentis,

quatenus

cum theoriam novis

connexa tahtum

imprimisque
innotucrunt,

amplifie-arc
in

.studebimus. 1

Uemlutio Pboblema.

J'ructionuin 309.

simpliciares. l

Vractionem

"'

atius ulim

(knominator discerpere,

11 est pruductum e diwlius quurum denomiuutuves

maris

inter

se primis

a, h, iit duas

nusud a, b.

ESOICTIO

KKAfHOXlM

JJf

StMl'UtTOlHS.

381

Ae/.
ont fict radix

huit

tmetiones

quaesitae
b-=mlmo.a'

fierique
qime per

debebit
Sect. II

te-f
erui

ay tn;
potcrit.

hiuc
vero

.t

congruentiac

Cctuntm

constat,

congrueutiam habere. imica ut

bx~m

radies

infinit

raultas. quant crit jc

sed sv <1inonere. ='ffy 7,.

vuudum eoiigrnas, bitur y etifim inveniri unde ?? fieri uutem lier passe. resolvitur

potest

etiam,

vero tunturo positiva minorque Vix uecesse y evndat negativus. atque J?, je per erit ucquutionem 4 valor expr. fmetiouc

eongruentinm E.g. in |+

ag~.mlxna&.b), proposita n

(mod.

3 lu. Si fractio quotcuuque potest, fractio inter |" proponitur, cuius denominator per bed etc.; in duas art. est productum pracc. seeunda et primo iterum c fhitoribus in duas in duas uiide ii'solvi i denutandem

quorum b et

se primis denomiuatores cd etc. sub hanc

a, b, c, d etc. sint posterior et

nnuatorum

rursus redigetuv
+ j.h +c

sic porro

proposita

fovmsun
-s=! m a

l+ cl >

etc. (>te.

Xumeratores aceipere trorins, licebit, atque

a, 6, y, etc. practer etiam m<C_n..

s sit

manifesta

positivos

ac denominntoribus determinatis maior ipsum fieri non

suis amplius

minores est arbinon rediiitet,

ultimum,

negativus 'l'uni

qui reliquis aut denominatore

potest

(siquidem -IflDeniquo

suppouinius gere,
itaut

plerumque
ac minor

e ru erit. quam vel

sub formam iute^r.

positivais posse,

c, / vcro primi

, b, c etc. potestntes. Ex. in l-KVr fit sn =

ita

accipi

ut sint

uumeri

vel uumerorum

primornm resolvitur

Fractio

|^|

cuius H i-

denominator in I iV

== -l.:{.7.ll andc.

lioc

modo

AV in t ??; +3-H + .v

cribendo

I pro

:il I. Krnctio ita ut a, 6 etc.

= -

unico sint

tantum

positivi
+ A+ -J

modo sub fonnnm -a--f-r-|00'' ne minores qunm a, b etc.

+ etc. + A- = -+ 77+ J

eto. scilicet
etc.

4^ k wduci potrst. supponendo

+ A

7l

i*2

VAIUAEWSvKInOXUi MiAcmuasm-JlAl'PUCATlOKfiS.
necesstirio = ierf
d'

atquo etiatu ', ti' ete. positivos a, 6 etc. ac minores quatn a = a\ d = '. y = y' etc., k = A\ eaiiu Multiplieando per /w ab cd etc. pntet ficri a'bcd vtc.nw. a), undo, quoniam
primas est, neeessario sa' adeoque =a#, et periude 6 =

erit

4c etc.. etc. ail

mule

etc.,

l'tiutu

sponte ut a

k -= k'. primus iu art. etc.

lam

quum

prursus inanifestuni 6 per

arbitrarium est,

sit,

cuiusnnm

denominatoris ittt investigari =(mocU). sic inveuttmim =', valorps qua y via

uumerator possc vel simul

.supputetur, praec, puta

omnes numerrttores daerf etc.

cougrueutkm sununa omnium

per hnne

yabd

/ (mod. c) etc.;

fractionuin integer art.

propositac

vel differeiitin erit, numros "(' nequolis coufirmationem calculi nanciscimur. Ita iu ex. ji -j (mod. ;

prnec.

expr. uumeharum

J-S-J iniod. 4 nitores fractiouuui 1.2.

534 (mod. 7 1 Vv' {motl i 1 ) statim 1,1 denominatoribus 4,3,7,11 resloondentes. propositam unitate superarc inveuitur.

suppeditant ..suramaque

Coiwersiofractionum cuvununimrriu ilwitnuhs. 312.

Dekixitio.

Si fractio '} (excluso fractionis

communis si quis adest

in decimalem numro vocamus,

convertitur sive

scricm finita sit, alias

figurasive tantumIta e. g. in

runt

dcdmaliuin excurrat,

integro;, latiori $)

iutiuitum modo apud

mantissam

expressionem accipieutes.

logarithmos - mautissa est in inf. definitione

usitatam, 125.

in significatione mantissa fractionis fractiones prout

fractionis tissa

1S75,

fractioais

3V mau-

054054 Ex hac

statim

patet,

eiusdem l,

denominatoris m secundum cifrae n conquot-

easdem }jrui sint cunque fractionis

vel diversas

mautissas

habere, finita

numeratores

vel iucongrui. apponaiitur. %uram v figuras

Mautissa llantissa primam

non mutatur, obtinetur, mantissa

si ad dextram xesciudemlo fractionis Mantissa --

fi-actionis et generaliter

a montissa inveuitur statim >- 1 0 ac est k, A-ta 1:

primas mantissae ipsius figura significativa (. e. a cifra diversa) incipit, nulli potestati ipsius 1 0 aequalis, multitudoque printae k~ 1 figurae liuc manti-ssae facile ipsius .si erunt [ crit .significativa.

rescindendo

fractionis 1u si vero

si n non figurarum cifrae

>

e quibus atque

constat

demum sequens liabeaiit

deducitur,

nian tissas diversus

Urevitati caussa ilis(|iiWtiuncmU'ijucutcm sirl<jstcma vulgan- deaulicuni nstrinjfimus 'ut ijuudrisitliuil extendi pussit.

(jtnim l'acilu

COSVKRSIO'

WactlOJL'M

illIlNDl

I.V lUKIMAUSS..

383

si

m sec.

ineongrar;, discrepnre

hascerto debere.

in primis

k figum

sirtltem in ku

conveniw?

non posse,

set!

31n.
denominatore fractions m~ atque primis k Jigmris mvenire numeratorem mantissa, m, quem ipso n minorent xuppommm. Sol. Considrai tuv llae A1figurai. tumquam numerus integer. Dato multiplicctur, tur). ncmtor ert prodnetumque Si quotiens est integer per 10* tlnidatur reseetne (sivo k ultiniae fijurne Pbobmsma. ex ipsim

qui per ri'sccen-

integer

erit nucifrac), ipse manifesto sin minus, quaesitus atque mantissa data complta; numerntor quacsitus unitate maior, sive ille quotiens auctus, proxime postquam figurae dsive figurae reiectne sunt. Ratio liuius regulne ut tem facile ex iis. quae opus art. observavinuis

cimales ad
non

sequentes

finem
sit.

praec,

cognoscitur,

explicatione

uberiori

Ex. tor 23,

esse

Si constat,

duas

figuras productum addendo

primas

mantissae

fractionis, a quo prodit

cuius duas =

denominafigu-

G?>, habemus unitatemqnc

23.09 mimcmtor

= 15S7. quaesitus

ultimas 1 0.

ras abiieieudo,

314. Inchoamus uumeri ducerc primi a consideratione taliutn fractionum, potestates, observamus, quaruni postonque nmntissam denominatores reliquas fractionis sunt

vel numerorum Et primo

primorum statim primum figuris

ad has re'cuius

ostendemus.

uumeratorem finitam haec esse, mantissa, 2<*a. Uaec

a per numerum atque tam ex fi obvia

esse semper supponimus p lion divisibilem si p=2 2 nut constare, in casu priori = 5; integer considerata. non Ji>'
sponte

tamquam j> est alius

magnus

numros sunt, numerus

r

erit egennt.

= ^w.

in posteriori

ut expositione primus,
untle

Sivero
quantnnivis

per;;1*
sequitur.

nuniquam mantissam

divisiliilis

erit,

accipiatur

fractionis inSectio

F = fimam III,

necessario numeri 10,

in infinitum quae unitati

numro

progredi. secundura

Supponaraus, modulum

1 0*" esse potestatein p'x congrftufit i'oni.

ubi ostendimus. esse),

c vel

qwotam lU0etc.
qUU11l1JCl'

perspicieturque qui
mantlssne

vol ipsius partem ali[p I)^1 aequalein I orrt fore mwerum. facile, etiam in srie 1 o. 1 oo modulum
1"<(/, oriantur.

primum.
art. 312

cundem ipsi a secundum Wu loun fi, A-actionum

1;~i

sit congruus.
d 1 Cien1C17t1()

lam
mau-

&J4

VAJUAE

OISQUISITIOXI'U

l'IfctKCEOES'nt'Jt

U'PUGATIQ.NES.

tissae est.

fractionis in
hac mnntissit

figurant post

prmain. primas F

ctetas e figuras,

e figuras neque prias,

primas

resp.,

manifestant repcti. ptrioilum poxIta t. g.

casdem formata

iternra est,

Fias primas

e figuras,

e quibus

infinitifs rocare e quibus

repetitis possunius, constat,

man tissa patetijiie. quae est

lmius ninntissac1

sive fractionis nguraruni,

niagnitudinem =c,

odi, i, e. inultitudinem oiuniuu periodws iudepeudenteni fraetionis -fc

a numeratore

esse, et per suhun est l)tt. fractionis

ileuonnatorem

determinari.

f jjerjodus

42S571 '.

Simulac cunque produci

igitur

fractionis Porro

alicuius patet,

periodtis si fuerit

habetur,

mantissa

ad figuras periodum \<ie

quotfracquod

L s

poterit.

h = 1 o' fmod.y/),
F (supponendo

oriri. si primao figurao tionis e X postscribantur licet reliquis haberi. rbdos onuiium fractionum secuudmu periodus e periodo dcnoininatorem
fractiouis itaque ? stati pro

periodi

fractionis

adeoque cum periodo

quaruin numeratores ipsis

fractionis

F simul pe1 0, 100a, 1 OOOaetc. 6^3.10* (mod. 7).

y/ sint
m e modalo periodo

congrui.
fractionis

Ita e. g, qiuint
fit S57142.

Quotics

jj'1 numerus deduci poterit

10 est rndix periodus tt

figuras

primitira cuiusvis abilla

artt. nlins

57, &9), fractionis resecando 10 pro 1 0 in ta-

fractionis

protiuus

cuius numerator m per et ad dextram restituendo,

p non quot

divisibilis), unitates

a laeva m, numro

habet

index in liocce

ipsius

basi accepte Hiuc jjerspicuum est, quamobrem bula 1 semper sit v. art. 72 pro basi acceptus Quando tummodo tati tati basi
meratores

easu nunierus

vero

1 o non est radix periodi y/ exsciiuU

primitiva. possunt, Sit = ef, fart.

periodo

e periodo quarum 10'

fractionum 1 secundum

fractionis numeratores

earnm alicui

tanpotes-

ipsius

sunteongrui.

potestas talis la

secundum accepta,
fraction

congrua, ut index
un,

[y 1 /V*"1 10 fit numeri

periodi e

atque 7 t'. modo

10 nniinfima ipsius radix prhnitiva r pro .systernato

possuut.

hoc itaque
y,

nu-

quarum

fractionis

exscindi

habebunt duci dicibus

ratoro rr

indices

f,

2f.

3/ etc.
deducentur

ef quarum

simili

possunt /-fcuius

\ieriofli 1 2/findex

fractionum, 1. :<+ 2)

numeratores

c periodo fractionis ' 10c. llior, lOOOrctc. fractionis

cum nunieratoribus

dcirt-

respondentes;
periodi

e periodo
fractionum

cum

numequo-

') Cel. Koljertsoii

[Thcirti / cirritfafimj

puriodi inilium et linem duobus gmiictisfigurai-primai*et ultimuc siiprascrijitis imlicut

frmtionx l'hilm. Trnu*. Kiiii /i. au:}, cluod hic non noccssitrium pulamus.

eojVEHSio nacmsivx mm Indices muncrutore indices fractioinim iude per = /-f-i, cum /-f-2. 2/*+2. 3/-f-2ete.; r* derivari potoruut periodi 2/'+. 3/+ etc. numeratoribus

cmmuxcs

us dkcimalkb. c poiiodo cum fractionis

:J8i> cum quorum periodi rcliquas =

geuernliterque fruetiouuiu

numcratoribtis si

] Une facile 1, r, rr, deduci propositae prolxositae r3 posse

colligitur, r^~l

taiituinmodo omtes habeautur

solo m truii.s|jositioiioni m ~nfractionis l1'netlOnlS

index llU ex nttnrerrttoria nnmeratoris tas est, f) i facto quo frtctu duo \m 'adeoque (adeoque clurabuut, (quem af-j~, orietur urietur

suppouimus miuorein itaut a, l) sint inte^ri

Sit reguluc sequeutis adiumento i ~ystcJl1!1te ubi r pro lavi u basi !I(:CCP111 systemate accep1/1'1'0 fiut ;dividendo quam [p \)jP~x): positivi (sive etiam 0) atque euius cuius figuras 'i< numerator tletmercttor post rcliquas dcsimus. rr

e periodo 0 fractionis, finctiortis, periodus us l'nctlOlllS PC1'lO( fractioiiis l c l'el'IOC huiux primas I, quando ti = u_\ collocumlo iianc ipsnm perioduin a = o}. rotinondo, quaudo cur in condenda tabula
I norniam in

J Iaec .sufficientor sequuti

art.

72 explicatain

316. Secundum 1 000 tabulai ulterius usque opus tioinim ad erit. haec periodorum taiitunt iis principia pro omnibus denominatoribus qunm formae integram Hoc loco p'k iufra sive otiam tabula III vix frac-

necessariarum data

construxiimis, publici iuris

continuatam luw l'ro

occasione producta

fociemus.

taniquain

denominatoribus, 1 cxliibct nutneratoribus (1,,

sufficiat. cui specimen ubi H) est radix primitivu, pro 1 7, 17, r^

cxplicationc periodos

cum numeratore periodos (o),

(puta

19, TA. 25), 17, 59. respoudentes

(M, !I7 '; quae per

pro reliquis. numros

r, rr,

eadera {2) etc. sunt distinctae; pro basi r semper radix priniitiva est ut in tabula I. Ilinc igitur periodus fractionis cuiusadoptatn itt hac tabula continctur, adiumento vis, cuius denominator praeceptorum art. praec. erui poterit, numrotons index por tabulam ("eterum postquani I est computatus. adseriptos tam parvis uegotium facile absque tabula 1 absolverc pro denominatoribus aeque si per divisionein mantissae cornpoteriinus, vulgnrem tot figuras initiales quaesitae ut ab omnibus aliis ciusdem denoputamus. quot per art. 313 necessariae suiit
minatoris dcnoininatori

distingui
dato

possit respondentes

(pro tabula initiuin

III

non

plures

quam

2), omuesque ad illas niouerc figuras tamen

periodos initiales oportet, petab. l

pcrlustrainus, haud dubie ita

eiusdem

perreniamus. illas riodi h'guras

quae etiam

periodi separatas reliqua

usquedum indicabunt:

esse posse, vel rcliquue

ut prima
initium.

,'vel plures) Hic

h'ncm aiicuius

constituant, Ex.

(juaeritur

periodus

fractioui

pro

uiodulo 49

t'J

per

380

VABIAK

DJSQlJIsmONUM
_1~ 1 t~

t'UAKCKBKNTlUJrt

APPUCAHOSES.

hubetur

ml. 1 2 = 2 ind. 2 -f- ind. 3 39 = 3 (mocl 1 '%) (art. 57) qnnre'qtram uuiuentturi I respondens habeatur. huius pro hoc casu unica tantum periodus trs primas undc fit periotlus 631") figuras ad fincm transloeare oportet, quaesita 749-l7:)01-l21 1>52. 03 inAequo facile perioeti initiam e dimbus pritnis figiiris
ventum i'uisset.

I~u

1.n~u

~&1

n.

~,v

Si periodus -f-iud. quare a 5 4'J;

fractionis

J- desideratur, pcriodoruiu hic

fit pro est

modulo 4 =/.

53, atque

ind.

-15

=2 ind. :t 12/-f-l; ultimae.

multitudo
cum

4 = erunt

pcriodo

(1 fit

siguata

2 primuc figuvae Figurne III

postpoucudac initiales si

puriuchisqiw pnrntac suut

(]iuiosita in tabula.

S4(J0.r)0ii037735.

in hoc casu se-

Observabiinus qui pro niodulo dato

adhuc, 'in

adiumento ip.sa sub

tabulae dcnomiuatoris Patctenini

licet inc^uitus

etiani titulo

numerum contento)

invcniri

posse, dato posse n1pede-

indici iuveniri
clatus

spuudcat.
rioduin

ut in art. 51) polliciti

fractionis. cuius numeratori

sumus.

per
sit;

praece.,
index

respondeat:

sufficit

autetu,

tot figuras per art.

initiales 313

huius eruetur

periodi uumcrator

excevpere, sive

quot numerus

figuras

hnbet

noniiimtor; duto

ex illis

quaesitus

indici

responden.s. :n 7
l'or praceedeiitiu mautissa fractionis potestas ouiuscvmque, intra cuius denominator est

uumcrus cunque Sectionis niinatores

limitem,

prinms sine tabult1 sunt

aut

nunieri orui

primi potest; multo

limites

tabulae,

ad figuras in initio quarum intra possit,

ad figuras

computo

sed

adiumento patet, aut

disquisitionuin fractiones potestatibus docomponi

dcimales in siunmam

quothuius denoipsius quarum

quotCe-

ambitus producta

latius

omnesque primorum

c numeris

primis

Quum enim talis fractio in alias complectitur. sint hi factores, denomiuatores has in fractiones atque
cunquo convertere liceat, restt tantunnnodo, ut hac

uniantur.

temm roni quot tare

vix opus crit evadore posse; fractiones conveniot.

monere, manifesto

suinmae autem

sic prodeuntis defectus unde insta cuius

figuram

ultiinam

insto

minonequit. compu-

ad tot unitates

adscendere ulterius caussa

particulares quani fractio ^Jt^j^

adduntur, proposita = F ''>

hae ad aliquot desideratur. denorainator

figurAS Exempli

considee nume-

rabimus

fractionent

est productum

*) Jiaecfractio est una c-x iis quac ad radicem quudratam ex 2j quamproximeappropinquant et <iui'icm exceuiM est minor ijuam septem unitutes in loco figurau fkcinmlis rigenimau.

CONVfiKSJO

FttAWTOXfM

COJIMCSmV

i.V

UEUJILES.

387

s!

ris

10, 9. 5, 49, 13, 47. 59. + iV+ fr eonvcrtuntur: +

i 4**4dcimales

Per pweoepta stipra Si- quac fraetioue*

data invenitai1 particulares

i-f-H-fm k

ita ut sequitur.

l O,OS7f
<, 0,4444444444 O,44S9795J1S = 0,3t>40153>40 = 0, 1 JSi):iO17O2 = U, ^= iSl:{.J5<J322 .1,795*315233 -1 b 4441444444 30734693S7 153S4(iir>aS 1270595744 O:iUS9S:JO50 12719.11100 44 75 40 GS S4 T7

|i
3 U ,-,, II i1 =

J)cfectus ultima vigesima figuras Coterait) ues communes ubi multac vulf-Jtris sive

huius

sunimae quare

a iusto viginti

certo

minor

est quinque mutnri )7 hauc casui pauene ultimis videbit,

uuitatibus nequeunt. prodit

in fiffura Calculuni

secunda, pvotliiccndo
nobis non

primao figuris quisque

indc

utl plures

pro duabus
moncutibus

1893930 fractioesse*, divisio

vcl

metliodum, accomodatam sufficiunt.

in dcimales docimales aeque

convertendi desiderentur expcdite

ci potissimum qiumdo plerumque eiiim adhiberi

figurne

logarithmi

poteruut.

318.
(iuum nnmeris uiinator nms. itaque resolutio talium fractionum, sunt, ad eum de illamm 5 non quarum casum denominatores iam reducta pauca sit, tantum e pluribus ubi denoadiieieprimis diversis aut compositi primi factorem

est primus Si denominutor

potestas: 2 et

mantissis

continet,

mantissa 1 0, 100, pervenitur. poterit,

etiam

hic e periohuius

dis constabit, unitati termini

quoniam

pro hoc quoque

casu in serie tandem

1 000 ad terminum, siimilqne

secundum exponens,

denominatorem

congruum,

qui per art. 92 facile indicabit, est quorum (prout dcuominator f> nuntcros, i figuras

determinari siquidem formae unus 2*5^, saltem

periodi

magnitudinem primus AT numeruin ad mantissa

a nuincratarc fuerit.

independentem Si vero a et a vel

hic ad denominatorem dsignante non est

1 u primum, post primas uni poriodis

0. fractionis

vel

fractionum

cum denominatore

I> maior) e periodis constare incipiet. A7 vespectu convenieutilongitudhns yaumns cuuw

1 Il (J

38$ bus: ribns

VJMIAK hoc facillime inde

IHSQnsrtWVf'M PRAKVHrNTIVM APPIdOmOMES derivatur. est quod quarum talcn illnfraetio prior militas in etuas alias post cum denominnto6* figuras adiieerc abpos-

2*58 et N resolubilis Cctcrum circa

cuussu eu

nunpctur.

de hoc argumente) artinciu. lubentius 1. c.. tratita.

xx =: A

a vel primas alias observationos quam eitissime quum [Nour.

semu*. prnesertim quas nentin Jieiin

brevitatis

tabulam

ut III

eoustruendi. hue perti-

hoc loco supprimimus tnm n cel. Benioulli

plura

tmn

a ccl. Kobertson 273* in'm sint

Suliili"

Mm. de l'Ac. tle

1771 p.

euwjrmuliw

fer

melhwtum

ejcctusioiu'x.

:$J9. Congnientine
natu *\v A-mi/,

.t\t'

= .-1 (mod. m), quae ia

Soct.

convenit
IV (art.

cum
1 40'. ita

nequntione
tmetavinms,

indetermiut nihil

aiaplius
iam supra

desiderari ai-t.

pombilitatem posso videutur:

obsen'aviinus,

respeetu
metliodos

investigationis
indireetas

ineo^nitae
diroetis longe

ipsius
esse

nutcin.

J 52;

riuidas. bulam hibere tabulae

Si m est numerus indicum ])osseniu.s limites 1 'cum III

filcile ad quem casum reliqui primus secundum ad hune obs. art. :UG combinatam) 00 generalius Propter osteadiinus; bas
rationes

praefetaruducuutur), fiuem adintra gonej? habeaiihorum ali-

ut iu art. restricta foret.

haec
methodum

vero

metliudus
sequentem

raliM ac expeditum Ante omnia tur. qui siut valor(~ ipsius valorc tentus erit. gulis valoribus

arithmeticae observamus, attuie non

amatoribus sufficere, uiaiores secundum si ii quam

bautl

iugratam

fore
valores

speramus. ipsius alius

tautummodo

positivi

$ m, quiua

quivis

cui vel ipsi vel ngative

sumto

modulum

iv valor x %-nlor ipsius ipsitts y y necessario Methodus ipsius itaque, y intra quae statim hos limites

m congruus sit; pro tali vero .1 /J A coii couinter 1",1. limites et { Ill -il m se offert, in eo consisteret, quorum complexuni coniputetur, m est munerus ut pro sinexprimeiique purvus opus sit;

contentis.

A-my, quem por nnis per Q, vnlor ipsius soli retinenntur Ir fit qundnituin. pro quibus [e.ff.
quaiido

F denotabimus, Quaudo

infra
autem

-tu),
m

tam brve est, ut nontractionc vix hoc teutamen est magnus. labor per mi'.tliodttm exchmonis sequentem, poterit.

quantum

lubet.

abbreviari

320.
Sit E numerus arbitrarius diversn integer ad m primus ac inaior quam haec 2; omnia a, b, c. etc. i.'ius nou-residua quadrntica [t. e. secundum jE incongrua)

SOM'tO

CONttlM'ENTMK

<l\V

A.

389

denique

milices

eongrncntorum

+ 'Jf hac itaque biiitur, grtms Hine ibnuis liqms, a, tf, Y etc. ipsi y valor valor et proin patet, Et+a, quorum trilmi

= ,

A + my = b positivas

.1

+ mg t- <mi. quam E

sec.

mod.

JB licebit, Si tricwijjoterit.

quas omites alicui V =

ne minores

accipere

ex lus mimeris A~mg ipsius numros statim imlo

ipsiu-s

or, b\ y etc. seoundum oriuudus alicui ex his neque adeo inutiles quadmtum oxcludi

E congruus , 6, totc. esse posse,

uon-rcsklmim

E crit,

ex Q oinnes Et-$, cpmplexus potest.

tamquam

etc. coutenti Et-y fit Q', instituisse.

wut, sufficietquo, In ilk operotioue

qui sub tcntnmcn de reE noiiieu

numro

exclmle/ttia

autein Aceipiendo mimerum pro excludente idoncum alium JE1, prorsus simili modo iuvMiiciitHr tot nnmeri ', b", clivera quot non-residua etc., quadratica habet, quibus niodulum E' congruus g secundum esse nequit. (junre denuo ux L>' eiieere liccbit omiies numros sub formis J5't-a, i'V-f-lJ'. JSV-f-y'ete. eontentos. Hoc modo contiminri alios alio.sque semper cxdudentes poterit, adhidonec bendo, multitudo numerorum ex Q tantum deminuta ut non tlifficifuerit, lius videatur, omtes superstites tentanni rvera subiicere, noquam exclusiones vsis instituerc. Ei: H et Propositu 24 i, numerox undefit multitudo b = :}, 1 restantque inveniuntur a aequatione uttde 1,2,:}. 1 .jm- = 22 -f Pro limites valorum 7^, ipsius g erunt valoris u perse est obvia i eom= U habetur unicum nou-residumn itaque Simili reiici ex 12 omtes pro nuiiieri B formae

{quoiiioiii 34.
excludendi

inutilitus E
sunt

prehenck't = 2; :< tu = 2, \t-{iicieitdi xcludcus uumeris fomurum

tuti

remnnentium unde a

i>' ?rit

1 0. jjunrc

modo dcbent

1 habettir 4^t et = reM. cum

o, {>' = l

itumeri pro

formae E

hi octo nuuteri

2. :$. (i. l J. Il, ibrniarum Mot

i->, 1b, 23. 5/+ dt-i absunt. hos

e quibus

Perinde

3:

fi retnoveret formae 7^+ -At1

numros

fonnurum intn

remaneiitque 1 et Gf-f-4, Excludens 0,11,11.

valor

Li 2. 0.11, lu vero 7 eiieit Hi

secuiuhis

(qui

couveniuiit^ 7^-f
oui,

numeros g substisolus est

2. 7/+:j,
rosp. F

s.

ac relinquit
1 0 S t> i:tSO.

pro

producunt

juadratus,

unde

.t = Jf-

TA.

390

VA1U.4E DlSQfJHlTIOSL'jr L'HAKCEUENtll'SiAPPL.ICATIONE3. ta tt 4t 821. Qmun openctio cum exdndente outnes numeri si E Hinc
numevos

institut*

e wtloribus qui sunt

ipsius

V, valoribus qimdratica usai exelucadcm

ipsius ilrsins dcutiuui residua

quum

y ilt U respondentibus, E. resichm vero eiusdcm E et iE uihil diffre, habctint.

eos releget, non attingat; sit iuipar, patet.

non-residua intelligitur, muneri

G, 10, 14

facile

qmun

in hoc casu

E et 2E 3,4,5
etc.

et non-residua
exclttdeitto

si successive
parcs

etc. tamtamqimut

ailltibeaiitnr.

imparitev

supi'i-Huos cxcludcntibus
utriusque

[irautereundos JE, JE'

E. loin eiecti E' vol quum oniues est,

csm*. iiiqtittitani,

Porro

perspiciium

est,

operationem ipsius sint

duplicem. qui

cum vel re-

omnes
sint,

eos valores
oosque

T* removere, utriusque

ullius in eo

non-residua casu, sint

qui

residun,

nmiieie.
illi nuinori

ubi

E et

E'

divisorem

communem

non habent.

non-residua
oxcliidentis

EE'. ncerc.

iimnifestuni

usuni

residua atque hi superstites producti in hoc casu omnino EE' tantundcm efillutn, licebit,
qui suut

ac usmn

duorum

E, E\ omues

adcoque practerire
iis uti.

post qui
vcl

hune,

supcrnuum factores
prim

fieri. inter
(i])sum

Quarc se prim non

eus quoque
uios resolvi

excludcutcs
possuut,

in duos
nunieri

sufficiutquo potcstates.

nietientcs deutis
.su}>vrfiuiiiu a potion

vel qui
fieri:

primurum sit potestas

quum

Denique prmi
iuter aut

manifestum

est,

post

usum

excluv<|i.

jj',

numeri
enim ]-1 p

p.
valores

excludentem
ipsius cuiusvis V

p seu ji1,
.sola infrions sui

quando

residua p' non

reliquerit. ainplius

non-resitlua

ipsius

potestatis

aderunt. valores residua accipere

Si vero p aut ipsius V eiieere ipsius p' snf'ficdct. quart'

p'

ium autu

p'1 adhibitus sunt tantum

est,

hic ipsius

manifesto p aut p*

taies

tantum non.

potest,

qui simul

residua non-residua

j>v) atque pro

huiusmodi

ipsius

ce, b,cetc.

322. Computus nmltuiu ^ruentiarum ;= A. contrahitur mg=a, patctque rvera fieri per numerorum per a, 6, y etc. curas observationes sequentes. = c etc. excludenti Sint E) y^S brevior
Si

dato

respondentium radies huius ipsos haec supra

nume-

3(. $5, S etc. atque + ^etc. cruerc foret,

enim,

conmy

mj/ = b, my = 31 + solutioucm invenieiidi neutiquam

(mod.

k radix

Ij^^S+A-,

lam si oporteret,

33, S etc. via ipsos

ostendimus:

illarum nihilo

congrucntiaruni utique

a, 6, y etc.
sed illud

quam
primo,

ea quam
E est

est nacessarium. qu. ipsius E, patet

rus

primus,

atque

j residuum

per

art.

9 s, ipsos

53, (S etc.

SOfctTTO

AEQFATrONIS

1NDTBM1KATAE

W$X-+gg

-j=.

A.

391

qui sunt adcoque cuius numeri Si E eludens

valores cum

fieri non-vesidua expr. , etc. (mod. JE), a, g, y etc. omnino convenire, ipsis abs-tmhendo si vero in eadem cum numeri sufficit omnibus prinii per suppositione residuis (imparis}

diversa ab ipsorum

ipsius

E,

2 1 t

online. ipsius E.

uihil

hic refert;

m est non-residuuiu abiecto o,

91. 2?, 6 etc. est quadratum applicatus,

quadraticis, =fp,

convenieut.

/> nssumere licet oranes facile

quae sunt numeros pro

residua infta 9(,, pp

exatqoe p iam tnmquam art. praec, pro , b, c etc, ea non-resitlua ipsius ipsius yj, i. e. numros s(.iy;, 2^, 3y> pp p 0, qui per p sunt divisibiles;; praeter hinc vero omuino eosdem muneros proveiiire deberc. p c-t jjp alipusi post

pczspicitur,

g etc.

ter tantum uitur duorum producta Hp*,

dispositos. sufficiet p in pp, pp

Similiter

appUcationcm accipere 33, S etc. ipsius

exeludontium producta singulorum vel iidem 0, prout

pro , A, c etc, unde pro residua Geueroliter

omnibus

non-resinumeri, vel

ipsius ipsius

provenient

iu singula ipsius puta p. p*,

y praeter pro
iam

m est

icsidunm quanicun-

vel non.residuum que numeri prodibunt excepto, a impar juc aut primi producta quando

aceipiendo
inferioribus

B potestatem pro p minores, quam Si L

applicatis,

2f. <p, g etc. i> semper p, = ,| prout quando ade-om = =

ipsius j* par,

y^"1

vel in omnes non.icsidua

numros ipsius

ipso

vel in omnia

p minora 2 et

vel in omnin atque mlip, residua, = 2, b = 3, .pro 31, 8 habemus

qunndo vel

mNp. 2 et 3 vel

=3(mod. 4)..Si post usum excl. 4 statuitur ' = S, habemus a = unde 21 fit 5, 7, 1. 3. prout = 1, 3, 5, 7 (mod.S (ioucralitcr autem si E est potestas altior binarii puta quaecunque -\ inferioribus iam applicatis poui dbet ta = 2*-1, i = 3.2!i-2, quando jx est par, unde fit 9( = 2v-\ 33 l)^ vel = 2"1"8 =1 vel prout =3, quando ven> (i est impar. ponendum est = 5.2I*"3, iinde 21 aequalis 2;i~i in 5, 7, l. vel 3. fit producto numeri prout = 1, 3, 5 vel 7 (mod. 8). Ceterum periti facile comminiscentur apparatum per quem valores quot inutiles necesaripsius y mechanice ex snrii videntur numeri tificiis laborera Q eiici possillt,

iiostquain

pro tot excludcntibus sed de hac re sicut

sunt computati: a, 6, y etc. contrahendi hic agere non licet.

de aliis

Xolutio an/uatiniiU indeh-rminatac 323. Omnes repraesentationes numeri dati

mxjc + nyy = A per i/elimomt.

per

formam

binariam

mxv + nyif.

392
sive tbodo liuqucrc et ubi per nn solutione* gciicrnli vif letur suos est illos

VAMAK WSyl'lsmoce.W l'MRKDENll'JiAruCTIOM.

aeqtwtiom's iuuenire si omnes imletenninntae docuhuus, vulores euhis expr. mxx-n#jf brevitas quoque A, ithil in Aectione Vr mere-

desiderawlum

mn secuuduin iam babentur;

directa

factures
positivu*.

qusidratos
suliitioncm

divisum,
cxplicabiuius

A ipsum, hic; uutcin pro eo casu, umlto si expeditiorem auteni, rdiqui ipsorum numros m,

moduluiu

jj |

ud liane

valores positives

antea coinputnrc atqut iuter

oportet. se primes, sttiticit,

Nupponemns qimrn casus

h et ^1 osse possint
quum

ad hunc facile . y eruere, quo seribeut >v alion, cle-

reduci.
roliqui indo

M'anifosto per est.

solam

quoque
si^noruni coiuparatum

valores

positivos
deducautur.

mutationcni esse

l'erspiciuun mus Y,

ita

debere,

ut

'-prima quando

pro

positivus, 11011Sit inaior quum quin n-'quirit,

integer.

et quudratus secuudu iam per mod.w expr.

nt-r

ovudat. se locum sit residuum y" (mod.

etc.

Conditio liabet

requirit, n = 1 ipsius

ut valor

expr.

quadraticurn n) per +r,

esse

signandoq
aliqua

ue omnes valores
ttt~{-r,

diversos
ut r,

+r'etc.,
deliebit.

x sub
Sinipli-

formanun

contentus

cissinnun rum pro art.

itaque V lit

foret p(;r

omnes

numros

lmruni pro ,r inen,

formarura substituere quantum

infra

limitem

complcxum quibus sq. dooebimus.

Q exprimi'iiuis.

eosque lubeat,

\JA- quosolos rctinerc. in

quudmtum.

Hoc tenta

coutrohere.

324. Mctkodus
in eo exchisionum,

per qviam
numros, valoribus

lioe effieiemus, hic

perinde

ac in disqu. ad F fit

praec. lubitum

consistt, pro

ut

plures

etiam
ipsius

excludentes ipsius ex

vocandos

accipianms qu. fuia horum iis

quibusuam

.r valor talesque , aut

tantum

non-rcsiduum Per ratiotantunt expotea valo-

excludentium,

investi^emus,

Q eiieiamus. apparet, taies

quae in art. :$21 exposuimus udliibendos

et pro excludente

omnino uumeri
generis

nualo^u primi
ea

cludentes
states,

esse.

qui sint
posterions

nuinerorum
ipsius

priiitorum
non-residua

ribus nunveri

ipsius primi,

Ir arcenda, siquidem exehuleiis

prinius

quac

sint residua emn

omnium

potestatuni instituta. etiam eum

inforiorum

eiusdeni

exclusio E=p'1
ipsum

liis iam est includunclo

Si itaque
ubi p est nuincrus

cusuiu

ubi

ji
esse

= 1
sum-

iu

non

motions,

supponamusque

per /i est divMbtlis ai- non divisihilis. imul coin|ilcctmur *) Uri'vitatis caussa Uuoscasus. in ijuibu* in pvsturiori -1= u puneru ujiurti't.

soutto

XGQriTjdNig mDrKBKlx'Ak mJcx-viftt

A.

31)3

roiun poiestatem eiusdcm numeri primi per quaia sit tlivisibilis. Sint ; h e etc. non-residua sive ea quae neeessaria quadratiea ipsius E 'cmmia, quando p 1 sunt residua potcstatum inferiorum. radies eonquando f*> 1). Computentur ms~A na, mz^A nb, gruentiarum ms=A nc etc. mocl. Eps = /!* + ' v facile, si pro quo valore ipsius x fiat xx~a quae sint a, \ y etc., patctquc V fieri s mod. JB) sive non-resirespondentem ipsius de numeris reliquis JET,simfliterque l, y etc. aeque facile vice versa si quis valor ipsius perspicitur, x producat F = ixno.E), pro eodem tieri i?a? = a (mod. Ep1), adeoque omnes valores ipsius x, pro quibus xx nulli numeimo.Ep'), duutn ipsius a, l, y etc. sec. mod. Ep1 congruus sit, tales valores ipsius TT producere, a, b, c etc. sec. mod. E sint congrui. iam e nuqui nulli numerorum Eligantur meris a, ", y etc. omnia residua quadratica ipsius Epi*, quae sint y, g\ g" etc., valores expressionum c~te. (mod. liine hinc computentur expressioiium %i~,~ig', \ig \j<f, \j< ~lmod. JS/ ponamusque V.9 etc. Ep'), ), ponamusqtie etc. His ita factis manifestum +/ +/ +/ prodire est, omnes numeros formaruni ex Q tuto eiici posse, nullique vaEpHt + h, Ep't-jrh', Ep't-^ " etc. Q post hanc exclusionem remanenti valorem ipsius V sub formis contetitum inanifeCeterum Eu-a, En-{-l, Eu ~c etc. respondere posse. stum est, tales valores ipsius F iam per se e nullo valore ipsius x prodire posse. lori ipsius a, 6, y etc. nulla residua qu. ipsius Ep"1 inveniantur, adE tnmquam excludentem non posse. eoque in hoc casu numerum applicari Huiusmodi excludentes, quot placet, adhiberi, atque sic numeri in i ad lubituiu quando diminui taliumve primos ipsum m metientes, numerorum adhibere liceat. Sit B valor expr. potestates tamquam excludentes F semper ipsi B secundum mod. m congru um fieri. quirl (niod.m,), patetque, cunque valor pro x accipiatur, adeoque ad possibilitatem aeqtt. proj). necessario ut B sit residuum quadraticum requiri, ipsius m. Designante itaque p divisoiam, rem que
duum

valorem

rorum

x in

inter

numeros

possunt. ^'ideamus

annon

etiam numeros

qucmcunque etiam ipsum ipsius

primum imparem B non metictur, etiam

ipsius m, qui per hyp. ipsos et A, adeopro valore quoeunque ipsius x erit V resipotestatis ipsius p\ quamobrem p iploco haberi. Promis simili ratioue. necessario requiriipsius x fict = 1 Quando au50U

p adeoque

siusque

potestates

nequeunt

cuiuscunque excludentium

quando m per tur, ut sit B~ (mod. S

ad aequ. prop. possibilitatem 1 (mod. s), unde etiam V pro valore quoeunque et proin biuarii potestates ad exclusionem non idoucnc.

S est divisibilis,

394

VARIAS

WISQUISI'IONL'M

PKAHGSDENT1C.U

AWUt'ATlONES.

tem

m per. 4 neqius vei-o adcoquc perspieietur 1 (mod. S; 0 quando sit ut aute valor

per S est divisibilis,

ex simili 1 vel x hic 5

ratiene

esse tlebeMt ler C. pro

B=! Nullo impari, C=5;

(mod. 4), negotio Fs C+

(mod. S) vel expr. pro valore pari ipsius pntet, valores pares quando

designetur fieri F esse 2, neque

= C;

unde = 1 C

reiiciendos / per

quando vero

impures, divisibilis, valor

Denique valor

lier

-1 est D

huius

^(mod.

4), qui

vel 1,3,5 expr. (mod. S), qui erit erit 1 vel 3. Iam quum valor ipsius ndeoquepro esse oinucs C = pari valores =C, pro impari

7; atque Fmanifesto =C x, 21),

semperfiat facile C = 1 valores potestatis D hinc

==C 2D**(mod.8), colligitur, pares, reiieiendos quando omnes in ensibus = 7 unde et omnes

3 et D = t V=:

inipares ipsius aut C = 7 et D 8) sive C residuum = 5, aut

quando

= 3, atque cuiusvis C = 3 et

rmanentes binarii; C

producere

1 (mod. puta 3, 5 vel

= 3, aut

reliquis autem, D = 1, fiet V= in his casibus

quando

7 (mod. S), prop.

par sivc impar, non admitterc. Ceterum invenixe methodum applicare praeferendus. a priori exclusiones aequationis

liquet,

aequationem ut hic valorem valorem

sive et accipiatur solutionem omnino

quum

prorsus etiam,

simili mutatis

modo,

ipsius

x per

exclusiones

docuimus, exclusionis licebit

mutandi.s,

(nisi

ad problematis m= n = 1 Q terminomm Denique ex Q abierint,

propositi ubi coiucidunt), multitudinciu vix necesse hoc

ipsius y elicerepossimus, solutionem duobus semper modis e quibus minorem erit is plerumque est quod facile

pro quo

coutinet,

aestimari

poterit. omtes numeri propositae

observare, indicium

si post aliquot inipossibilitatis

ut certum

esse considerandum.

325. Ex. modo illorum Proposita primo est 354 Hinc 373, est sit aequatio 3*^4-455^ valores ipsius qui expr. 33 628, 1447, cadit = 10857362, valores et quam ipsius 1903; hi +82, y. duplici Limes

solvemus,

investigando ^36191203-, atque valores S constate 537, 607, 1283, casu

*, dein inter 1902

in hoc casu

valor expr. +152, 173, 212, 1083, 1738, m

(mod. 455.)
+ 173, 243, 1122, 1902. metitur. + 212. 282, 1153, 303,

\/354 (mod.455) numeris sequentibus: 698, 1538, 737, 758, 828, 1008,

82, 152, 992, 1047,

667, 1517,

1062, 1008,

1192,

1213,

1577, adhiberi b =

Numerus Pro

3 in hoc exclndente

ad exclusionem = 2

nequit, unde

habemus

quia ipsum a == 0, 6=3,

sotrtro

AEQUATiosm

i.N-pBrKRMmAfA

mxx^-nytf o et 2; hinc sequitur,

A. omnes

395 nu-

>, atque fonnarum

valores 4 et

expr. 4? 21. meA ipsius

v^(niod.4} +2, Pro t.

hos

mros tur

e. omnes pares E = 5, 2b et

ex 2 oikiendos ipsum

esse

designcnhabemus 9 et 24, bas

(sedecim)

reliqui

per

qui etiam ;r:=i4

metitur, 25)

radies quaeambae nu"t restant Pro i:i'

congruentiarum sunt residua eiectis (2"):

(mod.

i7! hi decem

25, valore.%que expressioimm ex 0* omnibus numeris formarum 373, 537, 007, mz~A 737, 10S3, 3, 1213,

\Jl) et v'2*(mod.25' 25f+3, 1283, 5, 25?+ 1517, js=^4 7 1377. o

173,

E = 7,

habemus

congruentiarum 1 S,

mxA

(mod. 49) expr.

radies

32, 39,

\/32, \/39,lS(mod. formamm 49/ + 9, 49*+ 10S3, residuum dem 1213, ir>l7. l'ro

quaeon)ncssunti'esiduatpsius49.atquevalores +23, eiectis 49) hos +9, +19; 19^+23 habemus 5 non 3. Pro E rmanent a = 5, potest = t hi quinque unde

ex (Q'"):

ii"

numeris 537.737.

19, JS=S

a = 5, Numerus

qui est non9 ex ea2, a. suut

ipsius

8; quare unde

excludens est ut numeri

adhiberi. numeri 1,

ratione

praeteroundus v = o; 11 puta

, b etc. fiuut e quibus esse 1213. tres

7, 9, 10; residua formamm tentando ac tertius sitivos

a, 8 etc, hinc

= S.

10, 5. 0, ex T

ipsius

0, 1, 5; lt^+4,

dedudtur,

reiieiendos 537, 1 1 1 o1 solutiones et x = 10S3,

numros Quos

I \t, prodeunt soli sunt x,

1H + 1, pro

quo facto valores 2 1 9a 1 aequ. 10S3,

rmanent 1 1 29, duas

V resp.

e quibus

secundus

quadrata. y admittit, eiusdem

Quare =

prop.

ipsorum Secundo.

y = 127,

per valores po= 119. 1213, y

Si alteram haec sub

aequatiouis

incognitam

per

exclusiones

indagare

placet,

ponatur

formam

cum y, ut omuia signa artt. cadit inter 154 et 155; valorexpr. ^-(inod.) 1. sunt Q continct Quare omnes + 1 et 3^1, est 103; i. e. omnes per 3 non divisibiles supra usque

455.j.vt+ 323, 324 retinere

commutando x 'yy 10657302, liceat. Limes valorum ipsius x hic est 1; valores liuius y't (mod. 3) numros ad 154 formamm incl., quorum 3/+1 1 et multitudo 3; 4; 9; 1 1 sive omnes I7t,

17; 19; pares;

auteni praecepta applicando 23 reiiciendos esse numros 27f+10; Ut,

data

invenitur, 9t+4; l7tZ, 4t.

pro excl. 4J+2 \7t4,

fonnarum Ut'i;

27tl,

Uti,

I7t1;
23 1 +0, ipsi supra

19^+2,
23 1 + 1 0.

19^+3,

19/+-8,
conciliant,

19/ + 9; 23/, 23^+1,

invcuiuntur solutiones 119, asdcmque

23^+5,
1 27 suggerunt,
-

23t+7,
ad quas

1-Iis dcletis

superstites

qui duo soli

V valorem pervenimus.

quadratum

50

*&G

VAttUE

DISqUISmONDit

tfRAKOEDENTIUM

AWMCA'MONK^

326. iam per se tarn expedita est, ut vix quidquam optaupraecedens ilum rclinquat; attamen per multifaria artificia magnopere adhuc contrahi potest, e quibus hic panca tantum licet. attingere Itestringemus itaque disquisitionem ad eum casum, ubi excludens est numerus primus impar ipsum A non metiens, sive talis primi potestas, praesertim quoniam casus reliqui vel ad huuc reduci vel methodo analoga tractari possunt. excludentem esse SupponendojM-MKO, Ep A 1/" nL uumerum 1 primum ipsos m, n non metiontem, atque valores expr. (mod./j) rcsp. k, S, $, (S etc.: nunieri a, >, y etc. inveniuutur '^utc. per congruoHtias a = A-4-8(, Jj k-j-B, y = A-+S etc. (mod.^). Nuineri M, , 6 etc. autem per artificium ei prorsus simile, quo in art. 322 usi sumus, sine congrueutiarum computatione erui possunt, et vel cum omnibus vel cum non.residuis, omnibus residuis ipsius p (praeter 0) convenient, prout valor expr. -(mod.p), sive quod hic eodem redit) numerus mn est residuum vel non-residuum ipsius p. Ita iu ejn. II art. pracc. pro E == 17 fit k = 7; mn = 1365 = 12 est unn-residiium adooque numeri ipsius a 17; t etc. hinc numeri SI, 9) etc. erunt 1, 2, 4,8, G 9, 13, 15, l<> 8, 9, 11 1 5, 1 6, 3, 5, 6 ex lus residua sunt 8, 9,15. 1 0. uude + h, H etc. fiunt + 5, 3, 7, 4 Quibus saepius occasio est huiusmodi commoditati suae eximie consulent, si pro pluribus numeris problemata solvendi, A (1,2, 3. primis p, valores ipsorum h, A' etc. singulis valoribus ipsorum | 1 in m est residuum respoudcntes et ubi non. duplici suppositione (putaubi rcsiduum ipsius p) computent. Ceterum observamus adhuc, multitudinem numt'rorum h etc. semper esse ${p 1), quando uterque numerus h, h, k et * a~ sit residuum vel uterque non-residuum ipsius p; |(y> 3), quando prior 12., posterior NR; (^4-1), quando prior NR; JB.; sed demonstrationem posterior liuius thcorematis, ne nimis prolixi fiamus, supprimere debemus. Quod autem, metiens, metientis, aut secundo, eos casus attinet, ubi E est numerus ipsum Omnes numeri primi potestas hi adhuc expeditius tractari primus ipsum metientis seu non simul comMethdus

(imparis)

art. 324 signis plectemur, omnibusque non sit divisibilis. Numeri a, b, c etc. numeros

possunt. retentis ponemus erunt

n hos casus

ipso p minores (praeter 0), ipsius p infra p, indefinite per up*"1. prout p est par vel impar; Sit k valor expr. exprimantur non divisibilis. in A suppoeritqueper/) ~-{mod.y>+v), quia endem proprietas

producta vel in omnia non-residua

ita ut te per p n^rip"1, numeri p*'1 vel in omnes

AU* METHODira CDNGBUBKTJAM JfX~A

SOLVBKm.

3..9.7

pom> patet, omnes nihil ex 8 excludere, p valor expr. y-(mod./l+v),

a, g, y etc. ipsi k sec. mod. y/ congruos fieri. adeoque si *JV/; si vero sit > kRp adeoque kRp^+\ etiam qui per p non erit divisibilis atque e valor huiua a rr-f 2er/>v(mod./f+v), unde facile colligitur. eritque a Sr(mod/) esse residuum ipsius p^\ fieri +(+/> atque valores expr. ^a{mo.f-+H) hinc omnes h, h', h" etc. exprimentur 1. Denique nullo negotio per r+uef-1. hinc concluditur, numeros Il, i etc. oriri ex additione numeri r ctin productis numeri |>c+v-1 vel in omnes numeros infra p (praeter 0), puta quaudo (x -vel in omnia nonresidiia ipsius p infra hune limitem, par; quando |a impar lue eodem redit, quando atque eBp sive, quod vel in omnia residua 2wrn'Rp; praeter pro singulis uumeri quos applicare placet, h, h' etc. sunt eruti exclusionem ipsam etiam per operationes mechanicas perficere licebit, quales quisquc harum rerum peritus facile proprio morte excogitare si operae pretium esse videbitur. poterit, Tandem in qua
bb ac

ttitur;

0), quaudo fi C'eteram simulac

impar

atque

%mrnNp. exeludentibus.

observare
negativus

debemus,

quamvis aequationem ax~ 2by-{-cjfyM, == D, facile ad eam formam, quam in praecc. couDesignando enim divisorem communem maximum

sideravimus, numerorum

reduci a, b per

posse. m, b

et ponendo mb\ lit J = de huic maix'-{m b'ti = a'x + b'tf

a = m '. aequ. supra nendae, nnneiscitur. illa manifesto tradita in quibus

aequivalet

solvi poterit. x b'y

Ex huius autem per

alyy = a M, quae per praecepta solutionibus eae tantnm erunt retisive unde x vnlores intgras

' fit divisibilis.

Alia methodut

conymenliam

ix W A sulvondipro 327.

m catu,

tibi

A rat tinjutimu.

Quemadmodum Sect. V contenta pro eu thodum valore nemus

solutio

directa

aequationis

expr. \jibb~ c)(mod. casu, ubi bb ac est uegativus, solutio indirecta in praecc. exposita meillos valores cruendi, expeditissimam subministrat, quae, praesertim pro perrnagno ipsius M, methodo art. 322 sqq. longe est praeferenda. Sup])oautem. M esse numeruiu aut saltem ipsius factores. si coin puprimum.

valores

ajsM-2lwjr-j-cjfjf M) notos supponit:

= M in ita \ice versa

39X"AIUAE t

DISQ.ln8rrlO~Cn

PRAr.cEDDTlt:HAI'PJ,ICATIGNJo:S.

primum p ipsmn M metiri. ita ut M' factorem atque esse M = p^M', p non amplius implicet, valores expr. \J{bb ac) pro moclulis et M' sigillatim longe conuuodius foret, modulum explorare (priores ex valoribus sccondnm p, art. 101), valoresque sec. situs esset incognitos; constaret, mocl. M ex horum combiuatione sint itaque deducere valores (art. 105). ubi D et M expr. D(mod.M), contentas positivi .supponuntur atque M sub forma divisorum ipsius &\v-D art. 1 47 sqq.' nallos numeros expressioni proalioquin enim a priori constaret, positae satisfacere posse. Sint valorcs quaesiti, e quibus bini semper oppositi cruut, + . ' D+r'r'=Mh\ D + 'V"= Mh" etc.; atque D+rr=Mk, r"etc, Quaerendi porro designcntur
M. ~r, [M, r",

adhue

si enim

humertim

omnes

classes,
/<"). 'M,

ad quas formae
r", h") etc.

[M,
pertinent,

r, h), Hae

(M,
resp.

r,
per S,

h),
S,

[31, > h'),

S', S'.

G", 6" etc.,

loquondo.

ipsarumque

est, primo, perspicuum oiunes esse positivas atque proprie primitivns, secundo, omnes ad idem genus pertiuerc. cuius ckuracter ex indole numeri M, i. e. ex ipsius relationibus ad singulos divisores primos ipsius D (insuperque ad 4 aut 8, quando hae sunt necessoriae) tamquam facile cogiiosci possit (art. 230). Quum suppositum sit, M contineri sub forma divisorum ipsius x-{-D, a priori certi esse possumus, huic characteri necessario D rcspondere, etiamsi forsan expressioni genus pos. pr. pr. formoruin determ. omnes M) satisfieri nequcat: y D.iuod. quum itaque hoc genus sit notum, lusses iu ipso contentae erui poterunt, G. Patet igitur, singulas complexus G identicacs esse debere; fieri potest quae sint C, C\ C" etc., atque ipsarum classes S, S etc. cum aliqua classe in ut plures classes in & inter se, quoque,

complexus per . incognitae sunt spectandne;

classes

quidem.

gencraliter

attamen

G unk-ani classem continet, adeoque cum eadem in G identicae sint, et quando certo omnes in cum hac convenient. Quare si e classibus C, 0'. C" etc. formae (simplissimae) iu uua forma inter classe lorem n; S contenta, / pertinentes, unicus casus cliguntur, lias reperietur. lam etc. e singulis classibus 'una e singulis): si axx-2bj>'jf-t-cyjj est forma in

dabuntur

dune repraescntationcs numeri M per ipsam ad vaet si una est x = m, y = m, altera erit as = m, y = excipi debet, ubi D = 1, in quo quatuor repraesentationes formas atque

dabuntur (v. art. 180). Ex his colligitur, /etc.

si omnes repraesentationes numeri M. per singulas indirectam in praecc. traditam), investigentur (per rnethodum

M k METBOHJS

CONOHl'KSTia

XX

SOUTENU.

399

deducantur expr. \/ JD(modf. M), ad quos singulae pertinent ;art. 154 sqq.), mnes valores huius expressionis inde obtineri, et quident singulos bis, aut, si D=i, Q. E. F. Si quae formac inter quater. etc. reperiuntur, per quas M repraesentari nequit, hoc est imlicium, ipsas ad nullam classem in pertinere, repraesentari sros M. adeoque potest, quadraticiun ipC'irca has operationes teneantur mlluic observationes sequentes. I. Repraesentationes numeri M per formas etc., quas hic adhibemus, esse tales, in quibus indetermiiiatarum valores inter se primi sunt: subiutelliguntur si quae aliae se offerunt, in quibus hi valores dimorcm communem |* lia beat accidere potest, ubi ftjji metitur ipsum M, certoque ao (quod tune tantummodo cidet, quaudo le ad institutum praesens omnino negligi dobent. etsi -^K^): alio respectu utiles esse possint. II. Ceteris paribus labor manifeste eo facilior erit, quo minor est multitudo classium in art. 303 traditis, etc., adeoque brevissim us, quando D est unus e 05 uumeris pro quibus in singulis goneribus unica tantum classis datur. III. Quum binae semper huiusmodi $ = m, y = n repraesentationes = '. y = ad eundeni valorem pertineant, est, sufficere, perspicuum si eae tantummodo in repraesentationes considerentur, Taies quibus y positivus. diversae semper valoribus diversis expr. \/ D'mod. M) repraesentationes unde multitudo omnium valorum diversorum multitudini omnium tarespondent, lium repraesentationum erit (semper casum prodeuntium nequalis excipiendo itaque D = 1 IV. nitus ubi illa huius semissis simulac Quoniam, est, alter sponte r obtinetur e. si (S = + r, cogabbreviari possunt. innotescit, operationes adhuc aliquantum e rcpracscntatione numeri M per formam in classe C conmanifesto C; valor oppositus emerget e repraesentaoppositorum erit). alter duorum valorum esse: si vero M per nullam negligcndas necessario -D debebit esse noiwesiduum illnrum formnrum

jine valores

Si valor tentam,

tione per formam, in classe ipsi C opposita contcntam, quae diffrons crit a classe Hinc sequitur, quando non omnes classes in G ancipiC, nisi haec est anceps. tes sint, e reliquis semissem tantum considerare oportere, puta e binis oppositis e qua valores iis, quos prior suppeditavit. uuam, alteram negligendo, quibusque iam absque calculo praevidere licet. Quando autem C est anoppositos msultare ceps, ambo valores r et r simul inde mergent; puta, si ex C forma anceps

400

VAKUE IHSQUlStTIOSUHl'BAKCEUKNTlUM APVUATIOKKK. eleeta hac x ubi esse est, atque = m D=X, valor r prodiit y n. classis Quodsi omnino valor datur, e quaforet = , r ex repraesentay = ; e repr. # = m. y = n. va-

a#$-i-2bj}jt<$*epp lor / prodibitex inam tione y = .1quae

V. Pro eo ensu, Ji)yt/ x = m, ; electam

una tantum licebit. supponere idem ex his prodibit

y = ?< provenit. y n,

x = ,

.f = , m, y = n; x = unienm discerptionem associemus. Valor expr.

= ; r ex his x = m, oppositusque m y y = mj; a? = m, # = i; quare ex his octo reprr.. coustituunt. una sufficit. si modo valori inde rsultant!

oppositum VI. cnn

\J

Z>(mod.

ad quem

repr.

haec

M~amm-+-2bmn me numerus ut fit jjl qui+ v = 1.

per art. 155 est \n.[mb-+-nc) pertinet, ^[?na-nb) huic sccundum M congruus, cunque ipsis ji, v ita acceptis, Designando itaque talem valorem per v. erit mv Hinc (iw mb -f- tic) patet, v [M mnb expr. une) = '

{y.m-f- vw) [mb-f- wc) = (mod.3f); Hae similique

mb -nc modo

(mod. M) invenitur. v

e esse valorem expr. praeferendae

esse valorem deductae

(mod. if). sunt. :;2b.

formulae

saepeiiumero

ei, ex qua

fuerunt

1. Quaemntur omnes valores expr. y 1 365 (mod. 5428(58 Exempta. 1 =M); numerus M hic est 1, 1, 1, o, 1 (mod. 4. 3, 5, 7, 13) adeoque sub forma divisorum \v-{-7. ipsorum m 13, jcx~ et proin classis xx-A, sub forma &\v 5. divisorum reperientur, e qua M per 2itf. et sub forma ipsius erit 1,4; formam $}JJ3: non-divisorum 13C5 contentus; J5; Ni; 6.^4N i 3. 229^ ipsorum chaIn

racterque generis, hoc gnre unica ut omnes unde

in quo classes continetur, numeri

eligimus

6##-fponemus

repraesentatioixes

hanc inveniantur, Haec aequatio

fieri debebit

3#V-f-155#y=

quatuor

2iV-y=x, solutiones admit-

tit. in quibus y est positivus, a/= + 10S3, y = n9, ,r'=+1213. puta<y==127. Hinc prodeunt solutiones quatuor M, in quibus acqu. (iiV--Gxjt-+-229yy
JloRitivus, positivus,

x y

178 127

005 127 expr.

547 119

0(50 Jl'Jil (mod. ~np M) unde inveni-

Solutio

prima

clat pro

r valorem

sive ~ii

OBAKMEPHODl NUMEROKUMT PACTOKE8 INVEKTKMMDI*

tur 2a&97 S; secunda prothicit valorem 26OU2G2. valores expr. classes \J suut, 2S0 (mod. invenitur eontinentur, tertiam, duae y = utpote ce Per = + 4272943 = M), oppositum 2350878; tertia

401
hune

2000262, II. racter quare (N,0,

quarta oppositum Si quaerendi sunt in quo classes principale,

chaRui;

gcucris, crit 23), genus (14, licet.

contentae in quo trs

1 et 7, S; JKli; per formas secundae

-fl, 0,2*0), oppositam M inprotlpunt

ngligera veniuntur, valores M non tos alios III.

bebmit in

C, 23) exhibitae; Per formam *(y positivus, hi 1 493445 invenitur.

ex his 2SOy^ puta unde

repraesentationes formam

niuncri

in quibus expr. propositac

103.

1 1 13, undc

1 493445. concluditur,

repraesentabilis lion dari. Proposita

gnre, cuius

praeter
hoc

(14,0, 23)"autem duos valores inven-

expr.
cliaractcr

\/

clnsses 70 (mod. 907331), 3 et 5, S R 5; AT7 in haec (5,0,14) (5, 0, 14). non esse nulncri. qu. illius At

contentae
unica classis

esse clereperi-

tur.
numerum

cuius

forma 997331

repraesentans per formam crit non-residiium

calcule

instituto

invenitur, quatnobrcm

repraesentabilem

70

necessario

Duae mul/wilt, numros oiuipostois a primistliffiiowi-nili illnrumque-factures iucesiitjandi. 329. Problemci, primos metrnriun tam notum oportet, esse, ris meritis resolvendi, tum est, numros primos a compositis ac utilissima dignoscendi, totius hosquc in factores pertiuere, Xihilominus spciales qui suos etgeo-

ad gravissinm
tuni

arithmeticae
ne .sagacitatem

rcterum ut

recentiorum

iuthistrinm

occupavisse,

de hac re copiose hucusque et prolixas, limites calculatoris

loqui

supei-lluum vel ad casus nunieis

foret. valde

fateri restrictas a viartificia-

omnc.s

methodos

prolatas ut iani pro non etiam

vel tam

operosas

talibus, quibus

tabulnrum methodi

constructarum sunt,

cxccdunt, exercitati Etsi ndhuc

i. e. pro

les supervacuae autem plerumque manibus in plerisque oceasio haud veisautur

vix applicari et quas vulgo se offert, quae

possint. subinde

jmtieutiam fatigent vero illne tabulae quae continuatum tamen sufficiant:

resolutionc

ad maiores in omnium licet. perito magna

ulterius

iri sperare calculatori

in

casibus niro

occurrentibus
c numerorum

utique
inngnoruin

factores

emolumeuta practereaque problematis

capiendi, scientiae

temporis

dispendiiun

mdiocre

largiter

compensent;

ut omnia subsidia ad solutioneui videtur, requirerc diguitas tam clegantis ac eclebris sedulo cxcolantur. has lLL non rationes ProptcrLc1 llttJ
5!

402
tlubitamus, experientia turae. tinuo

APPLICATIONS. t'RAECEDENTlUSI VUlAKIMBQWSmONl'51

quin dtiae eonfirmare C'eterum prolixiores vel adeo suceessn oequuni ne brevitatem qntmim efficaciatn long seqttentes, nrithtneticae amatoribus haud ingratae sint fupossumus, in problenuitis natura fundatum est, ut methodi quuecunque coumethodi qtio maiores difiicultates figuris sunt nameri, ad quos applicantur; numrique per pro secundani
tantis

vadant, sequentibus adhuc

attamen e septem. felici

numeris

pro methoclis octo

perlente constantes

increscunt, praesertim quam inethodos requirerent. semper

pluribus

semper exspeetare etiam

tractati est

fuerunt,

omnique omnes

cleri tate,

qui secundum in per 19

hactenus

notas

laborem. c

caletilatori Antequam

indefntignbili methodi cuiusque 5,7 etc. numerum, facilius divisio

intulcrabilcin,

sequentos propositi usque quando ad

usum vocentur, aliquot aut est, numeros

utilissimum minimos

est, ditentare. ne poe-

t j

visioncm puta nitcat,

misse,

numeri 2.3, talem

primos

per

adhuc

ulterius,

non solum, subtiles potuisset*), secundae

divisor

per methodos iuveniri methodi Itae.

ac artificiosas sed etiain, residuis ex illis in

t f

qui multo tuuc, ubi nulla ortis

per solani successit, fructu divisio cum

est,

divisionem applicatio utitur. per non

quod

divisionibus
factores suos

mngno

si numerus posteaque

314159205 etiam

resolvendus

3 bis succedit, = 9.5.7.997331, divisibilis

divisio-

i;

ns per '997331, subiicere. dosque

5 et qui

7, unde per 11,

habetur 13, 17,

314159205 19 numro

sufficitque examini 8 auferemus,

numerum subtiliori methoi

inrenitur. faetorem applicabimus.

Similiter magis

proposito

4342944S, 54280S1

artificiales

ad quotientem

330.
Fundamcntnm methodi peimae est tlieorcma,

( quemtis seu numerum, positivum etiam residuum cuiusvis numerum numeri primum primi infra

negativum divisons infra hune \jM

qui alius numeri M Vulgo ipsius M esse. divisibilis ipsum sit, certo M metientes compositum implicare Designando iis, per quos

residuum notum

sit, quadraticum est, si M per nulluni si vero

M esse sint

primum;

omnes 3f alium

limitem,

.sorumve maiorem etc., infra

potestatibusl quam \JM licet. (exclusis

p, q etc. numerum esse, vel umim tantum qui invenitur,

vcl ex his solis (ipfactorem ipsum M primum per p. q

posse, itaque

dividendo omnium

quoties \jM

complexum frustra

numerorum est) per

primorum Q, manifesto i u non <iic <;

divisio

iam

tentata

') '.o niaftis,ijuod intur sex numros, gencraliter loquendo. vix nnus per omnes . :i. viiibHis roj)ritiir.

UVkti

MKTffOWt

NL'JfKKOlft'M

FACTORKS Int'K8'riOANr>.

40S

sufficit, eunde ipsius poterit .semissem

si orones constat, M, nullus qunrc ex

divisores numerum certo

primi aliquem

ipsius

M,

in Q contenti, esse est

habcantur. residuum r tlivisor (qui

tam

si ali-

r (non-quadratum; cuius mtmeros NR.

quadraticum ipsius M esse

mimcrus

Q omnes eiieere

primus huiu.sinocU licebit. ipsius

primas

fere efficient) ipsum relictis semissem

constat, exchtsionem sus illorum

esse residuum iterum

Si irtsuper M, e numeris potorirnus, residua

omnium plerumque de alio numro uou-quadnito, primis quorum r et in li post AI?, suut est priinaui qui rurrealia

eos excluderc

fere confieient,

siquidem

intlcpendvutia, quoriun Si adlmc

i. e. nisi alterum siduum

resiclua

necessario quod
noti sunt,

per se est residumn eveniret,

/ /etc.,

omnium

uumeromni,

est ulterum,
ipsius M

quandu
quae

rr

esset quadratuin,.
oinnia a reliquis sunt

iudependen-

cum singulis exclusiones similcs institui numetia'), possunt, per quas niultitudo rorum in Q rapidissime ita ut inox vcl omnes deleti sint. in quo casu diminuetur, M certo erit mimcrus vel tam pauei restent (inter quos omnes divisores primus, primi ipsius tentari septem; residua ipsarn M, si quos habet, possit. Pro ut divisio reperientur) per ipsos nullo numro niillionem non nmltum stiperante plerumque ex octo aut novein figuris constante, novem aut di-Duo iam sunt, et satis nnilta perfieere liceat. de quibus inveniri Sed agere ojjortobit, deimk harum potissiimun primo manifesto

negotio sex aut

pro numro abunde ipsius M

cein exclusiones quomodo exelusiouem num

suffleient. idonen

possint, ordinein qualia

quo pacto quaestioresidtiii

commodissime praesertim

iuvertemus,

quonium

secunda

docebit,

ad hune

n'nem siut cominoda.

331. Numros quadratuin visores scilicet libus (jaotics expr. omtes irz-j-a, primos, quorum supponerc sub certis etc. valde residuum licet^. cstnumeriis ab iis, quorum dislinguere, formulis esse, exclusiones dattts r (quem lier uuUiiin est, sive di-

divisibilem jus

non-re.siduum IV copiose rs-b sub ultis harum

r a non-divisoribus

in Scct. rs-a, tuliumento

docuimus. aut ta-

priorcs lrz~b

ltuiusmodi

etc..

contentos parvus,

posterioresquc

similibus. formularum

r est numerus

est quisque ipsortuu e. g. r crit risi*) Si productum e numerisqtiotcunr|ue r, r\ r" etc. <|iintli-.itimi duum cuiusvUnumeri primi (nulluin ex ipsis metientisj, qui rvliquorutn r', >"etc. residuum est. L't igitur msidua (|uutcun>juv tninijuamindupeliduntia considerari possint nullura productumnec i*binis iicc-v ternis etc. quadratuin esse oportot.
;>i

404
jiereommotb quaudo etc. 3/ r= Sed quum invenire sit,
iiigens

< VARUE UISQUISmOBVM PfctECEBEKTU'MfAWUCATIONK8.

perfiei 1; non possuut; omnes semper fonnulnrum est. e.g. numeri exeladendi fbnnaram sit, tant Sar + omnes 3 et numeri $5 + residua 5, formae quando 3, te+ ? :c= 2 propositi si pro multum primi, positiquoadiec-

in potestate applicatio

Imiusmodi

numeri

neque

moda titudine vorum rum Tal's tum

lucrum magna

kboremque (;) per iam ,r), ab iis,

pro valore magiio il)silts exclusionis mirifvco sublevat, quadmtuin linbetur, non divisibilium immeri sunt, Jinivis

)" satis com-

satis

numerorum tabula

tum negativorum residua tabula supraque sunt

constructa

in qua

illi singuli ndornari

quorum

non-residua ad calcem

distingiumtur. operis

perincle

poterit

ac spcimen

ium description; sed ut ad iustitutum utilitatem satis ampraesens numeri primi in margine plnm praestet, positi (nioduli) longe idterius puta saltem ad louo aut ad 10000 continuati usque esse debent, commoditas practereaque nuxltuin augetur, si in facie etiam numeri et negativi etsi compositi recipimitur, hoc non sit absolute
tm commoditatis

uecessnrium, fastigium constat, usus

ut e Sect. I\' talis tabulae

perspicuuni evehetur aut sunt

est.

Ad summum

au-

si singulae baculis neeessaiae resolvendi, pritnam

columellae similinu-

verticales,

e quibus

exseeantur

lamellisqtte in quovis propositi iuxta ut loca

cum

pseperianis

'Jlls, ngglutinantur, meris r, r, /'etc., separate dulos

primo

ita ut eac, quae residuis possint. numeri Quibus i. c. ita,

respondentium

casu in

. e. quae

factores

respondent, (quae moeidem

sive

examinari exhibet;
columnae

tabulae

columnain

rite positis,
primae

singulorum
hoc in

baculorum
directum iaeeant,

numro
in ea-

Uvm itnu ci

Hnea residuis

hori/.ontali r. r. r", uimirum adiacentibus spatium

siti
ex <2

sint:

nmnifesto
per

ei nnmeri
solani

primi

quipost
immdiate

exclusiones
cognos-

rmanent,

inspectionem

poteriuit;

hi convenieut lineolae adiacet. numros consociandae esse dbet,

cum iis in respondent.

colunma reiieique haec

prima debent

quibus omnes,

in omniquibus in

bus baculis ulfo bacillo tur. residua que

vacuum constat,

Per exemplum 0, + erunt 13, columna ad

suffieienter +37, (quae primum numeri

illustrabun53 esse

Si aliennde ipsius

M, +17, prima

94)7331. continuata

in hoc casu usproxime c, mi-

ad 997 quam

i. e. usque

numerum facie

norem suut

y'99733l) atque lamellae Ecce portem seliematis suprascripti.

in quorum hoc modo

+ 13 etc.

prodeuntis

MURWSTKBi"NFIIKROKt'U FOfRS iNVStOANJl. -Mi + 13 -14 j +17j +87 j -53 j

405

7
17$

J 23 etc.

127 j l :3 1
113 etc.

Qnemadmodum qui 0, omiiino rvera 127 x in hac schematis 13 etc.

hic parte

ex sola inspectionu continentur, solum intcgruin divisione

co^uoscitur, 1 27 post usque autem ille

ex iis uumeris exclusiones cum

primis, residuis ostendit. 127

in i rclinqui, ita schma millum alium ex Q rauanere; invenitur. 7S53

ad 997 tcntata.

exteusum

97331 per in factures

divisibilis

Hoc itaque

modo

numerus

primos

resolutus

Imbetur ' abundc in foctores iinmediatus tantum colligitur, primos non praesertim non ultra niiuis numros qui utilia niaguos esse residua saltem usus taies

(.'oterum non quum [jatcat, coutentos nimis

ex hac exposition aut auxiliaris mediwtus possunt.

mugiia,

resolubiliu. positos in tabula

tabulac ususque resolvi

in faciu

coinplectatur,

in factores

332. Ad quaruin duis invenienda expositiojji idoneis Ak etiam residua duas numeri dati M trs methodos quarum Primo, esse di versas adiumento tradeinus. e resia A- h per residuum per ma^iia

obsenationes derivari ad M

praeinittinms possunt. primum hanc

minus

simpliciora (quod a erit

si numerus est

quadratum ipsius 31,

divisibilis

supponitur) residua

residuum;

propter

rationem

*) Auctur upiiarutura satis umplum tabulnu hic descriptac- quem ad usum suum cnntrui>ndunicuravit.
publivi iurUlubuntvrfacoret, si paucitas vonim, quibuo uui esc iratcst sumtibus talis incepti usU-man-IN

sufficerut. Si quis interua aritluneticac uraator, principiis prubo peoutratis:, proprio marte talem tiibulnm <ilii condere optt, auctor magnae voluptuti sibi duect, omnia cum m .molumenta ac artiHcia pir liu-ras rummunicarv.

40

..VARIAS

BISQl'ISmO.VPM aeque utilia

J'RAKCEBKrnrSt sunt e jmrva; suis quadratis ctiam cum praec, aliud

APPUCATIONKS. omniaque statim residua liberatn per methodos supponemus. residuum residuis.

quadrata scquentes Secundo erit. quue modo residua

posita

divisibilia suppeditata

a fraetoribtis numeri sunt

si duo pluresve Combinando liauc sunt

residua,

productum persaepe

ex ipsis e pluribus

observationem

non

omnia

satis shnplicia, communes quae

aclmodum

illa

multos sunt

factores

implicant. e multis in

si simplex deduci pote.st Hanc ob caussnm talia quoque non nimis

resolvere.

valde
sunt.

opportun, onmia

factoribus
factores suos

mognis

eom-

conveuietque

statim

\"is harum pmecepta per-

observatiouum cipietur. I. aliquam aut

nielius

per exempla

usnmque

frcqucutein

quant

per

Methodus dexteritatem

siniplicissima, sibi concilia

iisquo, verunt,

qui per frquentent conimodissima

exercitationcin consistit in eo, in duas positiva M; erit ut

imu M

generalius

multiplum k3I = a-{-b

quodcunque (sire

ipsius inutato

decomponatur negativa',

utraque

M quomodocunque sit positiva sive altera erit rcsiduum

partes altra enini

quarum

productum

signo

Xumcri sunt, /> = 66 (mod.il/), adeoque abliM. ut productum divisibile vel parvus vel salpcr quadratum maguum quotiensque tem in factores non nimis magnos rcsolubilis vadt, quod semper non difficile eflici poterit. commendandum vel quadratum, est, ut pro a accipiatur Imprimis vel quadratum .factores = vel triplex etc. a numro M numro vel parvo duplex, coinmodos resolubili Ita e.g. invenitur 997 33 1 = 999* discrepaus. 2.706 = + :{.J7.:Js=
3.575* -+-> 1.3 1.4 =

ipsius a, b ita accipiendi

vel

in

2.5.07

4S+5.M.I3= :i. 57SS 7.19.37

3.577*

7. 13.4* Hinc 3.7.19 ha37.

11.299*4-2.3.5.29.4'= 2.5.07, ultinui 5.11, suppeditat 2.3.17, residuum

11.301*+ 3.11.31, 5.1 possumus

5 12* etc. 3.7.13, quod

bentur residua sequentia 2.3.5. 1 1 .29; discerptio l'ro residuis 3.11.31, combinatioue

iam habeimis. 2.3.29.

2.3.5.11.29 cuni 5.11

ex illorum

hacc adoptare oriunda.

3.5.31,

II. riue + yA, B, kM, ad

Methodus C), idem nullo

seeunda V) inde etiam

et tertia eiusdem

inde

petuntur, M, AC,

quod, aut A'C

si duae 31, suut

formne aut

bina-

{A', B\ genus negotio puta m,

dctcrmiuantis numeri A A', quod char,

generalius ipsius

pertinent, est

residua

A- M; hoc unius

perspicitur, numerus

numerus alterius,

quivis

characteristicus m A, mC,

formae,

adeoque

Pl'AK HEtfKMUJiCjJEROKl'M KACTOHES IXVESTIGA.VM. m A', mC omnes positivi residua ipsius &M. Si itaque Xi M, atque (, b,a') est forma reducta

407 dete-

(', ") (a", h", a"') etc. forniae ex ipsius periodo, et a potiori sub eodem gnre eon~ ndeoquc ipsi ncquivalentes tentae; mimcri ad, ", aa' etc. omnes cruut residua ipsius M. C'oinpiUus multitudinis formarum talis periodi facillime adiumento art. magnae algoritlmii 187 instituitur; residua simplicissima quae factores nimis formarum ;1, 998, 997331, 1994002:
1, (1327,329. ( 070,341,-1315) 37) 9S7, 020) 325) 734, llil) 382) S51, 715) 993, 1827) 670) j ( ( ( ( 9tS. 211, 151, 1723, (1002, ( : 1473, 901. 1,1412, 1342, 1401, 1317. 400,-1002 050. S 17. 9S5, etc. 1173" 901) 1137 ISj 211) 151) 17231

minctntis

Jf aut gencralius

magnos 1327)

iraplicant et (1, MI2,

plerumque prodeunt erunt reiieienda. OIS),

statuentlo Ecce initia

= l

en

quarum

periodorum dterminantes sunt

(1315,974, ( ( 37, 020,891, 325, (1411,677, 3S2,

Sunt autem

itaque

residua

numeri

997331

omnes

numeri

1327, haecee

670 etc.:

negligendo 37. 13. nec non hoc erueramus.

ca, quac

faetores

nimis

magnos implicant, 2.59, tertii cum 17.53; quinto

habemus: 2.5.G7, iani supra

2.5.07.

17.S3, 5.11.13. 2.3.17, 5.1 1, quod e combinatione III. -kM, ses idem forma ipsius c, sibus, est =3, Si C est classis diversa, ad genus illius

residuum cvolvitur,

quaecunque ipsiusque principale (a,b,c) periodi

formarum periodus haec

det. 2C,

neg.

M sive (art.

generalius 307:: aC etc. clasad

a principali iC etc. 2C, genus ut C.

3C etc.

pertinebunt; ex

hae vero ex ', etiam

3C,

Si itaque

est forma puta

(simplicissima) nC, erit manifeste vel

C atque vel c\ ad

(a, b\ c residuum

ex aliqua M, prout

classe

n par vel im par (in casu Evolutio periodi,

priori est

cd et ce'). ). mira

i. e. formarum quando licet.

simplicissimarum valde parvus,

in posteriori in ipsius clasquanclo initium

facilitate quod

perficitur,

praesertim Ecce

periodi

classis,

efficere semper in qua est forma

quando

Ailf ^2(mod,3

(3, 1. 332444

40K

VAK1AK lISQt'ISmOSt'H

APMICATIONEP. PllAEGEnENTlDM

C iC 3C 4C 5C

( [

3, 9,

J, 2. 7. 34, 34.

332444} 110*15) 36940) J2327) 4109)

ftC 7C C HC I0C

729,

20, 201), S42.

1 4 28) 2tS7) 10S5)

( 47$. ;tO27,

( 27, < SI, (243.

(932,-437,1275) ( 425, 12, 2347)

Hine factures octu

promanant quadratos)

rcsidua 3.7.17,

linutilibns

rcicctis) eruuntur 2.5,

3.176, 17,
c

1027,
quorum

10S5,

425

sive (tollcndo
npta cum

13. 79, 5.7.31, facile

combinatione

residuis

in 11 inventis 5.11,

dnodecim 2.5.31,

sequentia 2.5.C7;

2.3,

13, 2.7.

17, 37. 53, quibus

in usuni

79, S3,

in art.
vocare

331 usi sumus.

voluissemus

Adiici
quae in

potuissent I reperta

residua sunt;

scx priorasuut codent, 19 et 29, si a quoque illic eruta ab iis reliqua

(juae

hic evolvimns

iam sunt

dependentia. 333.

^Iethodus

skcunda,

numerum talis expr. numerus erit

datum

in factores

resolvendi,

petitur sequcnti-

consideratione hu.s innititur. 1. ipsumque prout tinetur, 3/ et

valorum

y D.'mod.JH), aut residuiim

obsen-ationibusque numeri

Quando D non

M est metientis),

primus -D

potestas

primi

(intparis ipsius M, convalores

vel non-residuum ipsius

vel in forma iu casu

divisorum priori veru

vel in forma

non-divisorum M) duos

xx-D

expressio crunt. est M

D(mod.

tantummodo

tli versos habel)it. II. Quando

qui oppositi

compositus,

puta

= pjj'p"

etc.

designantibus

D non metientes) aut /j, fj\ y/' etc. numros primos (di versos impares ipsumque talium numerorum -D tune tantummodo residuum M erit. potestates ipsius est residuum L e. quando Ili numeri omnes in quaudo singulorum y, p'^fete., fortnis
V 1)

di^^sorum
sec. modulos

ipsius
p,p,

&\v-j-D
jt" etc.

coiitinciitur.
resp. per +,

33csignando
+;r', +j'"etc.

autem

valores
omnes

expr.
valores

eiusdem sint -~r

expressionis aut fiet = /. =2!\ sunt

sec. mod. secundum dsignante R, sed

M orientur. li aut ==r

eruendo aut

numeros, /etc..

qui

secundum ipsorum Quodsi secundum communis

/>

quoeirca p,j/,p"ctc.

multitudo itaque omnes

|* multitudinem R'. nullos R" etc., li=E

namerorum sponte R, crit unde

lii valores p. p\

JB, If, secundum

I=J diviser

p" etc..

IWAB MKTHODT SlSEROKUJt

FACTURES

OiVEST

OANM.

409

M, et I div. comm. max. ipsius M cum sed valores duo nec identici nec oppositi ut R et JB' necessario unum i-f--K; pluresve numeromm etc., neque vero secundum omnes, p,p',p" congrui erunt, et secundum hinc illorum productum JB~ jR'; icliquos crit divisor communis maximus numerorum M et RR', horum d. c. m. ipsorum M produetumque et JS-f-JX'. Hinc facile sequitur, si omnes divisores communes maximi ipsius M cum differentis inter singulos valores expr. atque aliquem valo^ D(mod.M) rem datum eomputoutur, horum coinplexum continere numeros 1, p, p, p" etc. atque omnia producta e binis, ternis etc. horum numerorum. Roc itaque modo e ealorihus illius expressionis numros p, p', p" etc. ervere licebit. art. 327 singulos hosce valores ad valores expresquum methodus sionum huius formae ita ut denominator reducat, n ad M primus (mod.il/; sit: ad institutum lias ipsas computare. praesens ne necessarium quidem est, Nam div. comm. max. numeri M cum differentia inter R et JB', qui cum conveniunt, sivo ipsorum est congruus. manifesto etiam erit div. comm. quippe cui max. ipsorum nri[RR') M et M et mrim'n, secundum nri[R~R' modulum M t.'eterum

maximus

numeri

M cum

RR

erit

334. praecc. ad problema, de quo agimus, duplici modo institui utrum numerus potest; prior non solum decidet, M primus propositus sit an compositus, sed in hoc casu etiam factores ipsos suppeditat; posterior autem eatenus praestat, calculum expeditiorem sed quod plerumque permittit, factores ipsos numerorum compositorum, quos quoque a primis protinus distinApplicatio guit, interdum I. non profert, nisi pluries repetatur. observationum

numerus D, qui sit residuum Investigetur negativus quadraticum ipsius M, ad quem finem methodi in art. 332 sub 1 et II traditae adhiberi poterunt. Perse est, quidnam residuum eligatur quidem arbitrarium neque hic ut in methodo sed calculus eo brevior j)raec. opus est, ut D sit numerus parvus; erit, quo minor est multitudo classium formarum binariarum in singulis gencribus pr. pr. det. D contentarum; quamobrem imprimis talia residua, quae inter 65 numros art. 303 continentur, si quae se ofterunt, Ita pro opportuna erunt. M = 997331 ex omnibus residuis negativis 102 maxime supra erutis hoc
52

410

VAHIAK

IHBQUSMONUM

BRAKCEDENTIUM

APPUCATIONES.

irtonemn

esset.

Etittmtur

oraties (oppositi), puta diversis,

valores M

diversi certo

expr. erit

\f

D(iKd. primus numeris art. prncc.

M);

qtuxlsi

duo tatitinn
primi potcstas

provttiiunt si plures, potestatibus, vero erit

erit vel

numerus ex |*

vel numeri primis, aut

21*, M qui numeri tum

compositus sint via

primorum runt. pcr \~D metitur,

factores primi etiam

per mcthodum an

erui potetum

Utruin

Jii factores dignoscere;

primorum pcr potestas

potestates quam vnlorcs

se fncillimunt invcniuntur, sponte

ipsa,

omnes

numros si M imam

primos, divisibilis pluresve

quorum est per

indicat; certo

scilicet etiam

aliqua numeri qutulratum tales comm.max.

expr. ipsum M primi M,

ille calculus

repracsentationcs in quibus divisor

numeri

M = amm-1bmn-cnn, rum

produxerit,

numero-

D etiam est residuum m, n est ideo, quod in hoc casu (et quidem .1[ vero nulla Il in qua m et et n n divisorem Quando Qtiando psius ^_). ipsius 'd"t repraesentatio prodiit, commuuem habent, hoc certum indicium divisibiest, M per nullum quadratum numros p, p, /etc. primos. Ex, Per methodum traditam inveniuntur valores supra quatuor expr. valoribus Ol'l us *" harum di(itio(l. 9973:J 40S y 4S(mod. U97331) 1 eum va convenientes; S; (1'i" -f 113 . +~ if cOnV011101l visorcs communes maxiu 0073.11 cum his 3.1004 U3.224 et 3.1C04-J1I3.2S2-1
127.7853,

lcm esse adeoquc

omnes

sivecum
ut supra.

314120

et

324104

erutiiitur

)ii

7S53

et

127,

unde

997331

II. in forma

Accipiatur divisorum

aliquis ipsitis

numerus

u?a'+D;

-D negativus per se arbitrarium

talis, est,

ut quis

31 contentus huiusmodi

sit nu-

meras eligatur, sed commoditatis caussa imprirnis videndum est, ut multitudo classium in generibus det. -D sit quam maxime parva. (.'eterum inventio talis numeri nulli difficultati obnoxia est, si tentando nam plerumque inter muladeatur; titudinem divisorum tamen nullus tautum nentur. untur, nulli que considerabilem continetur, numeris esset numerorum ac in forma iu-t. tentatorum non-divisorum. (et quidem classes expr. pro totidem fere M in forma tenut maxime e re erit, et si eveniret, 16384 casus

Quare

a 65

303 iuchoarc

a maximis), inter in singulis

idoneus

accidit) Tune factores valores

(quod tamen ad alios progrcdi, investigentur M prorsus adeoque neque

generalitcr ubi valores

loquendo binae

semel contiinvenisi vero M nein hoc

generibus

ipsius prodeunt, primus

\J 2>(mod. M), et si qui eodem modo inde deducantur ut supra; -D est non-re.siduum M, certo ipsius primi potestas esse poterit. Quodsi

numerus

numeri

DVAK

METHOD

XCMKUOUrM

l'ACTOHES

INVES'f

IOANDI.

411

casu fnetores lons

ipsi ilesiderantui*, vcl eandcm operationcm luptere portet, ulio vavel ad mctiiodum aliam confugcre. pro D accipieudo, Ita e. g, tentnmhie facto 997331 contentus iuvenitur in iortiia noii-diviso.-+\)o

rum ipsonnn .f.f-f-^lW;

TT'

1&4S, xxcxpr.

liJC,

A'a?4-i32o,

scil in forma tlivisoruin

ii^ius

siderat,
durn,

S40 (mod. 0O7U3I protlcunt oxpr. +'-2ulu*e "t'em fnctores deduciuitur ut ante. Si quis jilura exemplu (k>art.52S ubi priinmn docet esse 542S0S1 = 3O7.17CS3; st'cunconsulat,
vdoribus esse uumerum primum tertituu. t>7 3 :t 1 certe o pluribus priinis

1272913

compositmn

esse. i

Ceterum fnctores pluribus

limites

investigttndi tabulis auxiliaribus

lmius oi)eri.s praecipua hic exsequi permiserunt aliisque subsidiis

tnntunt

momeiitu

disquisitioncm alii occusioui

utriusque uboriorom

uiethcKli una cuin

rest-rvamus.

.2*

SEC.'IO

SEPT

IM

DE

AEQVAT1ON1BUS

( HtCJLl

SECTIONES

DEFINIKNTIBUS.

335. Inter theoria tenct. terogenels uarere assidue exspectari liminc theoria iucrementa
a

splendidissima
eirculo

mnthesi

per recentiorum

luborcs

adiecta.

fuuctionum

pendcntium generi, cuiusque

recentiores

Cui

mirabili saepissinic
samnii

quantitatum deferimur,
geometrae

procul dubio locum imprimis insigncm ad quod in disquisitionibus maxime hesubsidio milla universae mntheseos pars
industriam sagacitatemque suam

potest,

tam

impemlerunt potuissct, quasi positnm, functionutn

tam vastam disciplinamque ullam huius thcoriae partem gravium sivo adhnc increineiitorum arcubus polygonorum pracscns

inde nedum

efFormaverunt olementarem esse.

ut parum atque Loquor in de

capacem pevipheria Mirari

trigonometricarum de theoria
sit

cum

comniensurabilicuius quam parva ma-

bus rcspondeiitium
pars hucusquc enucleata

regularium patefaciet.

Sectio

possent abuude

lcctores,

talem xime quam

disquisitionem Jieterogeueae intimo (.'cteruiu nexu

in

hocce

potissimum institut; cum quam

opere,

disciplinae ipsa sublimiori aggrcdimur,

primo

aspectu

imprimis

dicato.

sed tractatio arithmetica

declarabit. sit. patent, suc-

hoc argumcntum theoriao, Naniquc

coniunctuin multo latius

principiu

expoucrc

quam

liic extundinitur.

non solum

ad functioncs

circulares,

sed pari

REBUCTIO AJ) CASl'SlSIMl'UCISSIMUM.. cessa ad mutais alias funetiones ab integrali f^jz.^ nera sed quoniam paramus, transscendcnte

413

applkari possunt, e.g. ad eas, quae etiam ad varia congruontiarum pendent, prnetereaque gde illis functionibus transseendentibus amplum opus peculiare

copiose Imo lias quoqae, quas summa gencralitato amplecti liceret, per subsidia in art. sq. tum brevitati consulentes, reducemus, tum exponenda ad casum simplieissimum ut principia plane nova huius theoriac eo facilius intelligantur.
Dqumtio nducilur ad etuum simplicissimum ubi multitudo est numerus priiiius. partium in quas circulum meure oportet,

de eongruentiis autem in continuatione arithmcticnmm disquisitionum hoc loco solas functiones tractabitur, cireulares considerare visum est.

336. angulos rectos per P, suppoesse integros, o factoribus inter se prins atque n productum A = " per art. 3 1 0 sub haue formam reduci potest a, b, c etc. A = angulus e funcfunetionesque trigonometricae ipsi respondentes {- + j + 7 + etc.)P, 'J.IJ CP 'b tionibus ad de partes etc. pertinentibus 't'b } d notas t d d deducentur. per metliodos Quoniam itaque pro a, b, c etc. numeros primos aut numerorum primorum poDesignando m, n nendoque peripheriam quatuor testates circuli accipere licet: manifesto sufficit, sectionem titudo est numerus primus aut primi potestas, considerare, rum e polygonis a, b, c etc. laterum protinus habebitur. in partes, quarum nmlpolygonuraque n lateAttamen hoc loco discirculi sive

ad eum casum restringemus, ubi circulus in partes dividendus est, quisitionem ratione inquarum multitudo est numerus primus (impar), sequenti praesertim ducti. functiones circulares angulo e functionibus Constat, respondentes ad ^ pertinentibus per solutionem aeqiiationi.s pu gradus derivari, et perinde ex P al) altam l.~ fnnetiones ad d illis 'Il' per nequationem t, t ita ,t' ut. si ^y pertinentes etc. aeque polygouum p laterum iam habeatur, ad determinationem polygoni pl laterum necessario solutio riam sequentem tamen hac via non miliceret, nus ad totidem aequationes />" gradus delaberemur, quae, siquidem p est numead inferiores deprimi nullo modo possunt. rus primus Ita e.g. infra ostendetur. 17 laterum geometrice construi posso: sed ad determinationem polygonum polygoni 289 laterum aequationem 17mi gradus nullo modo evitare licet. 1 aequationum pu gradus ad hune quoque casum extendere requiratur. Etiamsi vero theo-

414

1>B AI'ATIGNIBUS

CIRCl'U

SE0T1ONE8

DEFlNIENTHIt'S.

Acquatmes pro funetionibus trigouometrkk arcumn, qui mut par* aut parles totiiHfmphm: rediictiofimctioniitntrifjrittoiiietricttntintitlrtulires (iii/itiitioit .r* i := u, 337. Sntis constat, per k indemnit exprimi,
*-{*+!

functioncs trigonometricas omnes numros u, 1, 2.n puta mius per radices

tG =S? l.2 ^- ~1i1

omnium 1, (1)
^B+etc.

anguloriuu per radies

denotando "

U K

aequatiouum

gradus

huius
l.l.J~

i^

2n-4

M =

u i(

cosinus
,2'u-)

per radies
t

huius
.3

(II)
) .jt M.ttt.M t

n
= == I) U

.1.j~ tangentes
T7:r'

loi1.2

a1 huius (III;

'L

_<))

t + etc

~,t i M.

dcniquc

per radices
-etc.

-f-9dW

Hae

uequationes

(quae

generaliter ponendo dividendo

vero pro pari tur; scilicet II Aequatio binae semper quare radieem ipsius

quoque), I et III, autem nequales pars

pro quovis = 2m-+-l, partem

n valent, II impari ipsius facile ad graduai tum deprimuna laeva per x et substituendo y pro xx. = 1 -x (=eosO) eos quotiensque implicnt, = cos quaclratum et e reliquis {-~a^' erit, etc.); cuius

valore

manifesto sunt per

radicem

a laeva

= cos (cos divisibilis, auquatio

quadratam -+

extraliendo, ~-p" _j_ ~w '-' =

II reducitur 2)~" >~3--i -.

ad hauc

q 3

1) .?"(M A,m-i_|_l

^-a_ct(. Ulteriores

reductiones hactenu-s

cuius liarum

radices

erunt

cosinus

ungulorum casu,

aequationnm Attamcn

pro eo quidem harum haec

ubi

n est uumerus

primus.

non habebantur. nulla est, connexas aequationum #" 1 =0. tam tractabilis cuius scribendo .i1" 1 radices et ad institutum cum radicibus caussa nostrum illarum w

tam

idouea

quam

arctissime titate

esse constat. ^1. radices

Scilieet, acquationis

brevitatis

i pro quunper t
i.

imaginaria

o cxliibcntur

bl> .1-1' =cos M -f-ian" K

,11

THEORIA

IWOICt'M

AKQl'A'WONm

.t1*'

-=

415

ubi

sunt orone* numeri 0, t* 2.#t. Quoeirea A aedpiendi quum sit sivc per sin i- = cos- n I exlbebunturper 11 radies aequationis -]-.{r ~) ri t -rr t 1 1 -1_rr, 2, radies d' d' radies d' aequationis 'Il II per + 1 ~) = aequadenique *^jr-> 'ftionis Hanc ob eaussam considration) III per disquisitiouem aequatiopto nis if" neiido. lo superstruemus Ne vero investigatiomun ipsura esse numerum ordinem interrmnpere primum oportcat. imparem sequons suppolernma

liic pmemiuimus. 33~. Puoblkma. Data aequatione (W) invenire aequatiomm (W). s"' 4cuius radies Az'1 sint + etc. = X' o radiewn avquatiwiis radies [W

potestates dutum. W per

dsignante Sol. W' tibus etc. esse

X expmumtem integntm radicibus Desigaatis debebunt W ' invenire itaque etc., bl, cl etc. licet

positimim acquationis Per

a, b, c etc., Newtonianum potestatum

aequ. e

theorema

notum

e eofficienradicum ,

aequ.

aggregnta

qunrumlibet

Quaerantur >_}- i'-fc'-f

summae *+ iX+ c2'' etc. etc. usque ad "|K4IV' IF 6"(>+ c'f dedut'i sint etc. poterunt. oisi illi omad institu-

undc

\ia

inversa

Q. E. F. ues quoque lies integri tum no.strum in sint,

coflficicntes aequ. per idem theorema coGffleientes in Simul liinc liquet, si omnes W rationales evadere. Alia quidein fieri; huic inunoramur.

rationales.

etiam

hos omnes integros necessario, hic non

via probari potest. autcm tlieoremati.

non adeo

:3. Acquatiu esse numeruin quas j? 1 = 0 (in suppositione nbhiuc subintelli^enda. semper unieain radicem realem implicnt. x = 1 imparem) u w 1

prinuun aequatio

reliquae.

y-'+y'^

etc.

-f-f-

complectitur,

mnes

sunt j!1

imaginariae; + x"

harum

complexum per X

per

12, ftinctionenujuc

+ etc. + x -f

416

t>E AK^ITATIOSIMUS C1RCULI SECTIOKE8 URPUHENTIHV8.

Si itaque f est radix quaecunque 1 = r" = * etc., ex 9r erit et generoliter f*" = I pro quovis valore integro ipsius e, positivo seu ngative; hinc perspicuum est, si X, p sint integri secundum n eongrui, fore r* = r|A. Si vero X, p sec. mod. incongrui sunt, r* et t* in hoc enim inaequales erunt; v ita accipi potcst. ut lint casuinteger unde yP--fJ* = r, (X--n)v = l (mod.), r*-i* certo non =1. Porro patet, quamvis potestatem adeoque ipsius r etiam radieem aequ. 1 (=/), V 1 = 0 esse; quocirca quum qiiantitates r. rr r" omnes sint diversae hae exhibcbuut omnes radices aequ. 1=0, et proiu hae r, rr, r* Z'"1 cum Q concident. Facile liinc generalius a colligitur, oouvenizc cum / r", /-3* si e sit integer quicuuque per n non divisibilis, positivus seu ncgativus. Erit itaque X
unde

denotabirous.

(,p re) { r8") (.r-r3*) -1, r et /), (= productum et et

(*4-i'}) 1 +1'+r2'+, == o

~.r_.1_Ya~r9e,+ Dans radices tales ut

-f-r("-11e

LI

aut generaliter re et t~* reciprocas vocamanifestum bimus; ex duobus factoribus est, a? y et simplicibus fieri reale = xx~ 2icosu-(-l o> vel angulo vel x ita ut angulus alieui multiplo eius sit aequalis. J 340. una radice ex Q per r expressa, Quoniam itaque, omnes radies aequ. 1 = 0 per potestntes ipsius r exprimuiitur, ?" e pluribus radicibus productum, huius aequ. quomodocunque conflatum, per r*1 exhiberi poterit, ita ut X sit vcl 0, vel positivus et <. Designando functionem itaque per y[t, u, v .) algebi-aicam rationalem integram indeterminatarum t, u, v etc., qualem per summam tahfif'v' raanifestum lium partium exprimerelicet: est, si pro t,v,c etc. quaedam e radicibus aequ. a? 1 = 0 substituantur, v = c etc., puta t = a, u~b, sub formani 'f (, b, c .) A+r+A"rr+Ami*+ 44V"1 (

reduci posse, ita ut cofficientes A, A' etc. (e quibus etiam aliqui dcesse adeoque -= 0 fieri possunt) sint quantitates determinatae, omnes hos coBfficieninsuperque tes integros fieri, si omnes cofficientes determinati i. e. omnes in (t, u, v .},

l 1

THORI*

KADICI5!

KQl^NiS

jp

0.

417

h sint resp.. unde

intcgri. qimovis facile

Qntxl pars nt

vero /tf/'v' n'cri

postca

pro t, quae

u, e .substiUmutur autca reiluccbiiuir ud /

, bk

<?. /

une fier

couclutlitur, ?'. U, ce .]

A+A'rr~{-A"rl-A"'r" pro valore quooiuujue inte^ro +-

+ ipsius

+ .!> .

Pcrindc

erit Kimeralitcr, f it\ h'\ nmxinii 1 1 Hinc c'\

..)= est

A-A'/+A"rl

-j-.f'yi')' disquisitiomim scquon-

(jime tium

propositio constituit. y1

aonienti, etiam

fumlanientumquo

sequitur

? ",

6". c" .i

= A-A"A'

+ -1'

oc

non

f >, h. . quae

-f-'f

. t/

ce.

+'f fit intgra

:'rt3, /A'1. pcr

-f-

.f'f

" quaudo

c" omnes

= ,,A coi'fficien-

ittiqui* summa in

semper fit. it,

Il tlivisibilis

tes tletcrminati

v .)

sunt

integri.

'l'heurta Omittriitl'i

ratlicum I,

niytiatioitia [U)

/"

o (tibi

siijj/wiiititr, X

h <*? =

nuuierttni + jr""s

primum). + J + < 0.

((/((( X

nliqaiuttii/uil

cautiiu-ntur

tu mijtiatwnr in qitiliux

+- efr.

J-'mtel'vi

frtii/ri

in Jitelurin

lufirion-t,

niions

i-ifffrit

ntes niai

ration

3-11. TriKOitKJU. Si functiu P est (Heisihilis, Deui.

O coniplexus

X per functiouem + Bd* +

infetioris -f

yrudits Kx + L

x1' + AJ-1 A. JJ

coifficientai Sit

L omnes integri

esse nei/iicunt.

X =

PQ,
acquationis

atque

ty

radicutn

coin plexus nulicuni acquationis Q ^= 0, ita ut Q constet ex ty et ipsis ^|3 reciproctirum S

7*^=0, C siimil

snmtis.
radicuin

l'orro
ipsis

sit

9 coniplexus

radcum

coniplexus

quationis f}unhollls citiur)

etiam quatuor

JQ reciprocarum, fI o (1 UUIII fieri Ji 1-= quani ficri quae

di et S

eaeque
radies casus

in dt, radies acradies, quae coiitincntur siutquc == II ~v' '- etc, o ficile facile C pC'I'S]IIy--f-f etc. + perspi+ jL x'l -f- L ~v+ j continentur in <& radies acquationis o. Manifeste) .S'
iunctue complexuiu ii efficient, ac erit i<S = X. (uni

distiiifjuinui.s.

.{

418

Jjfi AEQl'ATIOSJBV

CISCULl

SECMONES

BEmiESTIBUS.

l. binae ribus

Quando rudices

$ convenit in

ctim

8 adeoque

R. P

In hoc prodactum factor reali quarum in sit ipsius

casu

mauifesto

semper talibus

+9inw*, valorem dratn,

P"=

duplicibus facile perspieietur, positivum

$ reeiproeae erunt, n' %x cosw-f] P obtincro. potestatos pro vnloro Sint

adeoque quura

ex X facto= x {x eosu))* necessario suut P'=

P\

talis

quocunque

rcalcni cubi
o, JP'"

biquadrata
o, F' =

aequatioues, h ltM radicum

valores funotionum

radies hae
P,

qmio,

$ resp.
P,

o,

siutquo

P"

quos
quantitus

obtinent
positiva

statuendo
et prorsus

* = 1,
simili

resp.
rationc

j>.p',p"
etiani

.y,
p, p"

tune
etc.

per ante
positivao

dicta
erunt.

p erit
Quum

itaque p sit vnlor t, n, e etc. radies larum lit facilo radicum =0:

(1 t) (1 )(j v) etc., quem obtiuet ponenclu pro in valor ciusdera, statuendo ilpro t, , v etc. qimdrata etc., insnperque valor pro t 1, rt = 1, = i etc. manifeste />+/+/> produetnui
cofficicntes

ftmetionis

summn
si oinues

perspicietur,
Iam

+ PP'P"
in

erit iuteger per divisibilis. fieri = X'; adeoque ppp" rationales omnes quoque ossent, pcr art. 4 2 autem cuneti

Practerea =}: in P', P"

etc.

per

art.

3 3 rationales integri. sit

X)

vaderont; I-Iinc etiam multitudo debebunt g ex

hi coGffidentes quorum ex ipsis

ipsius

necessario
productum

forent quum n 1

'
esse

^iltein

omnes integri forent, p,p, /etc. vero n 1 > X, necessario quidam = 1, vel
reliqui vero ipsi n potestnti

aequales. festo erit =j/ ((jnsistere II. munes suut.

uequatiouum

Quodsi (mod.

itaque n) et Z

ipsis certo

suut per

=1, n non

summa divisibilis.

p+jj'-fetc. Quart

manisuppositio conlradies

adeoque

ucquit. Quando ty sit di non quidem liarum complexus coincidunt, atquo maximus
binae

attamen 21=0 funetionum

sein per

quasdam aequatio, P,
in

radies cuius

continent, Tune

2' erit
constat).

divisor

communis
autem

(ut c theoria
reeiprocae

Mauifesto

radies

erunt. unt. nales

mide Hoc essent,

per aute vero certo

demonstrata eveniret,

omnes si omnes

coCfficientes in P adeoque
conim.

in

2' rationales etiam max. omnes

essc nequein JB ratiosponte

ut e natura Quare Quando suppositio i et modo

operationis, est absurda.

divisiorcm

investigaudi communes esse nequeunt;

spquitur. III. cant, rent

3 vcl coincidunt, omnes cofficientes rationales 3, neque

vel saltem in

radies

implifie-

eodem prorsus vero rationales, IV. Si vero

Q rationales

si omnes neque ty

in P cum

essent; JD cmn

hoc itaque S ullam

est impossibile. rndicem commu-

THEORIA

ttWei'M

A^fAWWflS

.r"

^i

(I

419

nem

habet,

omnes P=9et

radies Q = R.

neeessario

reuerientur X =

in PQ

<&, omnesque erit productuni

in 3, ex P

unde erit in li i. e. ex ex unde

Qunmobroin

JI&+A&* .t."' # = i fit

Kx + .n..v

J &

in 111..0 4-f 1:

.'1' *+/ L

1 L

statuendo

?t L Iara sent, foret piignet, Ex tur. horuin si omnes L = coi?fficientc$

( t

-E- If .+. I,' adeoque

in P rationales, ultimwnx m esset in

pcr

art. metiri Quod

12 etiatu deheret, quum

intcgri

es-

qui coGfficientem + 1, undc +

X i. e. unitntctn quadmtus.

necessario hypothosi re-

numerus

suppositio hoc itaque

consisterc

nequit. liquet, saltom quomodocunque irrationales fieri, X adeoque in factores aliter. resolvaquain pcr

tlioorcmate partim

coGffieicntcs elevatam,

aequationcm

tlctcrminari

non posse.

Pn/mitum 'tqtwilionum leguenlium dnhratur. 342. Propositum utile crit. eo tendit, ut horum dum dem ita, tur, tur.
a,

disquisitionum ut X

soqaentium continuo aequationes simpliccs

quod plures

paucis

dcclaravissf resolvatur, infimi ii in

accipere

haud

in-

in factores per

gbadatim quam

et qui-

coiifficientes

ordinis sive

deternaneuperveniaintegros X in

usque Scilicet

hoc modo

ad fnctorcs si numerus

ad radies

ipsas
factores licet)

ostendemus,

li, 7 etc. a o.ctOl'CS factores nem au

resolvatur (pro quibus 1 (ImCnSlonum climensionum resolvi resolvi deterniincntur; acquationis inventio

n t quomodocunque numeros singulis primos possc }losse, quorum hos factores etc., 2 ad pro oportebit; n pro ita

gradus

sinculos

coCfficientes co' ClCn cs per iterum in li alios ut dsignante 17. ubi =

aequatioaeCjl1ntlOdi-

mensionum nem
a".

ndiumento

litl gradus radicum

E.g.

">v multitudi-

factorum
6", ytletc.

a. l, y etc.
gradus

rsolution

reducatur.

um v aeqnationum n 1 = 2.2.2.2. 73 tres quadraticas sint.

non

quatuor duasque

aequationes cubicas. Quum

quadraticas

solvere

in sequentibus rursus

persacpe sunt ad

tales

potestates
lmiusniodi

rndicis

r considemndac
autem

quarum sine

cxponcntes typis

dignitates,

expressioncs

molestia

describantur:

facilitandain

impressionent
53

sequenti

in po-

420

?>k

,vi:c}t%vinxiBi*s

cimcvm

skctionkw

oefisikxtim's.

rtcrum

abbreviatione pro penitus

tettmr. dnotante deterniinatae

ex 12 uccipitur.

Pro

r, rr.

r* etc.

seribemus

f!\ "X].siiuulae
X,

[2], [3] etc., Talcs pro

p]

geexI
vol

m>niliton|uo pressiomvs
nulix

K integrnm nwidum
J-'runt

qnemcunquc, simt,
ituque

Unqtie n sive
iicquulos

set!

fiunt,
gouemliter

ileteruiiuntn

inaoqunlos. 0 vel I;

pro ut , ,u secuudiun . [x { |jt jier

OmHex

inodulum : v;

n congrui suinnta

simt

vol iiicongrui '& .+

poriti '(;/ r,

0 -)-+

vt'l- k. i>iout

ho *Hvibilis

est vel <livt.sibilts.-

rwlirr.1

!i /a nrlns

rlunies

{yerinint)

ilixtriliiiHitlar.

Si.

pro

uidilulo

est

iitimerus

talis.

qualeni

in Soct. III 1, 2, : iiuincrus I

raclicoiii

primicony"

tiviim iihxI. n iruuiu mu ii

dixiimo cou^nii liabi'bit

u 1 utmu'i cruut. in ultora. et et>i

1. y,

gy .f/s

lus pu tu quivis

1 secumluin scriei

alio online, Ilinc sponto simili

),yy

uiiius gy

scquitur, modo

radiccs

coiiiriilcrc:

prorsus

{t'iieralius
/.y" cuin 12

loiucicicnt. (juiun sit

dusi^uaute g"~l -s=

1 wod.

intoy;nun

(|uuincuu([ue

per perspicietur,
n

non duas

divisibilem. radies -g'1 ctium

l'omi uf cum

uullu
jx.

ne-jotio
v sccuiuluin

iflciiticas

vel di versas esse, G est G"1 etiam esse alia si

j)rout radix

i congrui .vint vel iucongrui. J ij/ y"

Si itaque his facile G'

dum

primitiva, 1, h/t.l
ordinis

radies non

ad ordineiii ipsius 1.
respectu

probatur. H,

si c sit divisor
numros (sine

atque bis

respidtur..Scd 1 ponatur I, H. IV.

eniin

praeterea = cf. = /<, secun-

t'ongruos

Supponanius

G^y"'

(mod.w)

sitque
ijuo

|j, nuineriis
'L'une

urbitrnrius
erit -m

positivus
jauh1 il

et

< f

atque
hinc

v rcsiduum
=^<1

minimum ipsius
== G'* (inod.

fniod./).

,ive

H'l~=/i', iu
srie

i. e. quivis I, h, hit. h. eodem U hli\l^~y-

numerus

posterions

seriei

I,

JT2 etc. Ilinc

cougruum est,

habebit
/radies

et perinde
identioas

vice versa.
esse cum

manifestum IV .ILf~

1,

bis :'l

[H,

gcuornliu.s(|uu X. convenire.

modo facile U/i~)J/-v taliuin

perspicietur cum radicutn X, Mil )JP / UP~1': quod. quuin

At/girr/atum

+ )Ji -(-ete.-f-

IMSTmiHTIO RVDItTM Si I.N" PEKfOIJOS. non mutotur nff (iccipieiulo est pro pcr y ttliitm radicem prmiittvnm, oaruuttwu taniquum radicum

(21 iudepcmleus comjtfcvtuK In ex-

considenmdum

(/, 1} dcsignabiums;

imubimus jii-i'iodttm liibendu tali poriodo siinpliei.ssinmin raod. partes n substituere ordinnri

f. ;, ulu ad mdkum ordinein non respkitur e re crit, singulus e quibus constat, nidiccs. ud expressioneni a'siduu miniiuu sw-. redueere, )./<, lA/mtc put pro numeris secundum quorum inagnittidiiicin si placct, otiuiii pi-riodi c Is.

poterunt. l'ro S. n lj, ;ii, idontitu lit, '512, ubi 2 est OIO ex 2\ radix primitiva T. periodus 7, S", tj. 1 11 17. I o constat !2.

E. tf. radicilms f, Similiter U, U ja;, cuin i:>.

^:i270S sive

poriodus pracc.

2} constat iuvcmtur.

io ]}", ':', .V, l'oriotlus 'l>, l'i coutinet

J'criwlus il lu.

I *</ Ikiiirnuttta

d* j/rri'xl!*

riulifttin

U.

ail.
C'irca liuiusuiodi priodes stntim se oftcruut observationes .scquetitr-s:

I. deni

Cimn sit

/< coustet

/c'"1"' =:< h,,

etc. otium consturc

mtmifestum y'. /< ex 'J\'l> conimuneiii

in aliqua

est, y*. /

ex ii>etc.:

rndicibus.

e quibus itaque

fcneraliter dus cum radicibus

manifeste)

dsignante

onuiino t' f. lonstantcs qualcs

identkac crunt.

'" radieein quaniciuique identicii erit. Si itttquc duac siurih'x

(juan? simili

hue periomultis liubcnt.

periodo

periodi

ex aequo

diccmiiK
fieri vero nequit una cumin

ullam
ut

radiceni
duae radies

siinul si duae expr ), 1,

cuutincuutur, radies i 'mod. Il. ) X\

in alia

tantum tenninorum

reperiatur; pertineant. sive

porro

]>atet.

ad eaiulem nlicui potestati

periorluni ipsius
h

valorem pusse

eongruum

esse,

suppuni

:lIIod,1/)Si y* = vero
erit.

in reliquis
compositus

e 1 -1 periudus casibus il ex e periodis Hue jjeriodi omniuo itaque

J [f, 1
inter

iiianifcsto y se diversae f,

cum 12 coiucidit: y y emnt < patetque.

coineidere. ; cum haruni perioduiii aliqua siquidem X ail Q pertinciit, i. e. si pur non divisibilis sit. Perioilus f, o. auteiu aut ex f unilatibu.s est iromposita. f/, /i*) maniiesto Aeque facile persjjicitur.

quainvis

aliam

siinilein

') AiKrcgutuniin sw|iionlibus uiiampcriuili vulori-in muuuricumvucarv licual, aut simplicitt-r tu-rimlum.
ulii ;inibij,'iiit:\s uuii mi'tui/ml.

422

DE AEQUATIONIBUS

CEROrU

SECTIONEB

DEKENIENTiBfS.

si X sit

numros quieutique

per

non divisibilis, Xj/1)

run (f, X), (f, n . 19, /= 0,

Xg), (f, \gg) .(/, Q constat e tribus

etimn complexura e perfodocum convenire. pro Itae.^r. ad quorum al-

qttam quae vis alia similis, praetcr III. Si est productum tribus numeris positivis a, b, c, mmiifestnm hc tunninorum est. quamvis periodum ex b periodis c terminorum compositam esse, puta (hx, X) ex (c, ), (c, X/), unde Jme sub (c, ).), (c, lfb~a), illa conteiitae dicentur. Ita pro n = 19 jwriodus (0,1) constat o tribus (2. 1), 2,S\ (2,7), quarum prima coutinot radies r, ri!i; secundn * tertia r7, ru.

periodis (o, 1), ((5,2), (0,4), (0,0) reducitur.

345. (f, X), (f, |x) duae periodi similes, hknticae aut diversae, constetque if, X) e radkibus [X], ,_).'], .7,"] efc. Tune productum ex' (f, X) i [*} ''nY aggregatum f periodurum similium puta = D. = g\ (hictum (/. X+ri + C/1. *'+!*) 1 = crit ef; + W X"+|)4-ete. = TF pro modulo X/i/* etc. ntque Theobema. Sint

Sit ut supra

unde per'praeeedentia erit quaesiturn *] (/ *) + [|]

g radix primitiva (/. X) = (/; lh) = (/

Hiuc pro-

(/ XA) + >/< +|x]

(/, Xh h) 4- etc.

adcoque = > +1*3 +|i*] +[xa .+[x/+(x; + ;x^ +|aj etc. columnae ver-

H-jU + [lkh quae expressio ticales seorsim omuino

4-p^A+|iA] +V./ih}. continet.

+ v.hh}+yi* radies

+ i)Jtf+l+lxhh} Quodsi hic singulae

ff in summam

colliguntur

manifeste

prodit

(/ X+ |i) + {/. U+w

quam

+.+(/,

X/+^

cum W convenire nullo negotio perspicitur. expressionem quum numeri X, X', X" etc. per hyp. ipsis X, lh, 1/iA X//"1 secundum modulum n congrui esse debeant (quonam ordine hic nihil interest) adeoque etiam + |x, x'-f-j. r-f-ft etc. ipsis X+(x, X/i-f^, X/iA+ji X/i' + ti. Q-D-

oisnammo Huie 1. crit erit = (/ II. qttod est Quum *(*+!)) + (/. theoremati Dsignante adiungimus k integmm

HADiettir a tu mbrio&os. eorollaria quemcunquc, seqtientia productum ex (f, H)

423

in (/, Ajt;

*(*'+(*))

+ (/.

*(X" + |i))

etc. u,, cou-

veniant,

W constat, singulae partes, o quibus vel cum aliquo ex his (/, t; (f, g), =/, W ad formam scquentem reduci poterit

vel cum oggregato {f, gg) {f, f*)

(/

w = /+*(/,
ubi cofficientes patet, productum = ex

i)+6'(/

^)+*v.
integri

?)+

+*(/. /-1;
quidam = 0) porro

, b, 4' etc. erunt [f, M)

positivi (sive etiam iu (/, -|x) tuuc fieri kg) + .+V{f, *)

/+*(/

fc) + b'lf,

Ita a. g. pro = 19 productum ex aggregato sive quadra(0,1) in se ipsum, tum huius aggregati fit = (G, 2) + (0, 8) + (0, 9) + (0, 12) + (0, 1 3) + (, 19)=15 + 2(0, 1 ) + (0, 2) -f-2 (, -1). III. Quum productum ex singulis partibus ipsius W in periodum similem (f, v) ad formam analogam recluci possit, manifestum e triest, etium productum bus periodis (/. X) [f, p). [f, v) per c/+ + rfE[/ </<1) cxliibcri rf(/ 1; c, d etc, posse, et coi'fficientes insuintegros ne positivos (sive = 0) evaderc, ])erque pro valore quocuuque iutegro ipsius k iieri (/, k\) L'erinde uibilquc identicae. IV. {/, *ji) f/ *v) = cf+ d (f, k) + (V{f, kg) + quotcunque sive partim etc. extenditur aut cunctae

hoc theorema interest, Hinc

ad producta sivc hae periodi

e periodis similibus ouincs diversae siut,

rationali iutugni quacunque algebrnica F <?[t, , v .) w periodi mt, , etc. pro indetorminatis resp. substituant miles [f, ), (/ (*,), (f, v) etc., eius valorem ad formam colligitur, A+B{f,l) reducibilem esse, + B'lf,sr)+B"lf.9Sl)+.+B'if-1, J

si in functione

onines integros A, B, B'etc. iieri, si omues coofficientesque Officieutos determinati in F siut integri; si voro jrostea pro t, , rctt. ;s|i.

4.21 substituuutm* B-f.k' if,

DK AEQI'AINHU.'SUlttlXM kh). 'ftk\x\, if.kyvU:.

SKe?H>NKX

DKFINJKSTIMIH,

valorem

ipsius

minci

ml

/t-f-

+ D''f.*tf\+etc. Mti. TllKOREMA. SU])])OHI'H(iu (/>} l'&SL1 MIHH'IUIU II llil'i.sihill'lll et Si filn'llllll JH'f II 110 ipmeis atia similis perioifus {/* (*} ubi etUtiit y. pcr n reduci [joterit mb fueuuuu talon + 'V "h IJ'P + + <>l ratiotink.s. '>/, quarum nliquu
aequatio

lirrcitatis

en/o p pro

o/ ilieisibilis

inijjfiunitut:

ifll ut cijr^irtc/ih's IJcm. usqui'

ncc-t'ssuri

<t. 0' i'fc. ml

sint quantitutes
tibbreviuiuluiu

detcniihiatuv pcriocli est t -I.

DesitfiR'iitur f.\ll~lcoiivt'uk't.

f.hff', ut ciiut
itaquc statiiu

// etc. }i-

uri

uuriuii
\>vv y/, y/

tnultitudo
y/" etc.

Jlubctur

n i-\t)lv(.'uclo (|iic ad uuteni .sei-uudiun

+/>+y/4_/+/h0tc praeccpta art. prncc. valores

;i

1 i psi us p iis-

jjotestatuni

ltul". f

2 uliste talcs

prnumimbuut. -qU-(-etc. -f etc. crunt

n

u 7>/>-j- A-uj)-dp'u"it"a"'i>" +llbjj -j- b'p -+ b"/ + />"> n + f-h cj> + c'jj -+ c>" + <> ul)i oiuiics
probe uotanduin oiU'dum

'Il III I. iittcgi'i.

omuiuo

etc. ntquc.
indepeiideutes;

(oCfficicntcs
est aoquationes et c.\

1, , a etc.
art. prnec.

H. b, b' etc. etc.

sponte sequitur,

quod

/.(. iitur: iiou

(.-it'tur.

vtinmnum inaiiifesto .
periodo

rulcliuiit, etiani

quicuuque

alius

haoc divisibilis
si analojra

annotatio

ad aequ.

1 extenditur, {jl; y/;

valov ips si mudo enim

tribu/> por pcrsj)isit

aceipiatur.
|*i cum ulia

Supponamus
ex (iuuin j> p multitudo vtc.

fucillimu
nuiocinia

cuiivcniat.

scquentibiis

prursus e inde

atlhilicri

possc.

quantitates eliiuinari

p". p" etc.,

ita ut

quarum prodeat

multitude nequatio talis +

aequationuiu = e 2, [%)

l,

II,

III etc.

per metliodos libra

notas

possunt, =

ab ipsis + Mp M sint
liquet, lQUCt,

+ 93/i ut omnes

+ <&pjt +etc. t::officielltl's

-Xllp1-1

( atque
ita.

quod
non UOII

ita
oinnes 0ll11WS

ticri poterit.
= n. Il, tam am

"A, iH
jirotinus l'1'otUllls

integri
p p' inde iiide

corte
l ut in 111

si

hic Iiit,

non iioii

est cst

"H ) 91 = u. o.

WSTMBCiO

RAPIC'CM

i.

1S

l'KUIOUOg.

425

theoremattr = o fieri

enuntiatnm non posse. esse gradum

;>

est,

delenuinari.

Supercst

itaque, etc.

ut

demonstremus.

Supponendo eui, quum res djrasi ducta fuit, Imbeo. ultra

ipsius

9i =

0, acquatio Z fit SD?/1 ltmn corto non aseendat, nequeuut. liquet,

non

plures

j> 4. equam

W= valo-

o,

satisfacore

At quum etiam

a X sint

indpendantes, integer per

e quibus 7. deauquationes, 7, a X non pendere, sive looiiiu pro X accipiatur. 'f, ~lJi omnia Quare ~) ina-qualia unum lias j alterum acqu. neclartesse non e duotj".

-1

quicunque cttrunque p, unde

divisibilis

Z sutisnut, lis statuatur

ex e a4,git~g~atis sponte duo sequitur, iuter

(1, 1 ,t, g;, haec afjgrejpita

posse, scd ad minimum bus talibus

r/'letc,

se nequalia radies
omues

esse duberc. C C" t;tc.,

Contiucat

aggregatis
supponamusque

aequalibus

esse positivos sifnietur

et

<:

(quodlicet), mauifesto oinnes

numros

, C, u'etc, eruut, nullusque

etiamdiversi

ij, r, i,"ete. = o. l)e-

functio 4-+- .1lion ultra

4- etc. x*> .(. ascendet,

*V xr" per hoc I',

etc. patctquc fieri F=o. fuucfacile divi-

euiu.s

terminus

summus

si statuatur tione in praec.

,v per

= X

lanc dertotata

iinplicabit communem X X, patet,

fuetorem hubebit;

T,

quem

eum esse,

vero ubsurdum connuuncm usque x est ad

ntonstmri

Si enini Y cum poterit. ser coinmunis maximws functionum siones ascendere non
posse

ullum Y

factorcm (quem ccrto Y pcr

haberet.

1 diiuenomnes conimuom-

iam

ijide

quod

divisibilis}, divisorom coC-fficieutes X

eoOfficientcs

suos rationales duarum

haberet

ut e natura

operationuin quarum 341

nciu maximum nes sunt

talium

functiomun Sed

investigandi. in art.

rationales,

sponte pauciorum quamobrem

sequitur. quam

ostendimus, cuius oonsistere

iniplicure om-

non posse factorcm ncs sint rationales:

1 dimensionum, esse 9 == o,

cofficientes nequit. undc Quare 1;* s 4

:1-1 1

suppositio,

E. i = |

Pro

^19,/== deducitur (, S) = '6. 4)

6. =

fit

|/ =

6 4-2/ /= 5

4-/' 5^44-(6,
+

+2/.

et

ex

4-|_y_|_y

1j>jj, (tt,4) =

4 (6.1; -1 (6.2~,

0. i: _= I ..|

V ?\

(6. ) ) [G. 2 =>

'O.i; 5 6, 2' M. \)

rui 2~ '0,

4-

Jtf

i ,i

BqprnosnB cmm,i

skctiones

PRraiEXTiuirs.

347. TnEOREMA, ratiomili.s intgra S F 'f [t, il. r .} atgebraka t, u, v etc., trique substituerait) pro /m f radiipsius F per prueceptu art. 340 adformam ~l"2: + t'fe. == IV (/uamcumjiw f tenitiest funetio ineariabilis*)

ces in permit)

f indetermwatarum va/ur (f, X'. contentas, A-f-1"_t' +

mlua'tur:

radies

qutie tu Me exjjremone cuifficieittes uequalen dune

ad eandem

periudum

nortim pertinent, Hem.

liulebunt.

Sint in Ilr

radices

ad mium qiuun

tes, supponanturqnc p
radies

y*. positivi
cundem contentae coCfticicutem ",

et minores
liabere. ')! )"] etc.,

camlemque poriodum , ita ut demonstrare Sit

ubi

pertinenoporteat. sint porro

positi-

et
in

</=/>
numros

fmod. );
X, X',

:l)

>" etc.

vos et minores
rorum manifesta ex art. MO h/'1'. oum patet,

qiwun
i-'(/ numeris

w supponiinus;
t"(/e etc., X, X', seeunduni X" etc.

deniquo

sint

residua
w, etsi

minima
hnec ordino ji, ft',

positiva
|t"etc.,

nmnel quae lam

modulum identiea erunt,

trnnsposito.

?;>].w]. ri'duci
-l

)"<]

= >!}

i |

ad
+ .-i'v/ -f-ra^i-f-ete. autad A + A' 0] +A'T0' i -f etc. = H"

dsigna

do

pcr

0,

0'

etc.

residua

minirna

nunieroruin

gw,

g'e

etc.

seeunduni

modulum quem nis |i s 'f ", discrepnnt omuino IV habebit Ilinc j^'

undc

inanifestum Sed

est. nullo

\qy

habere

cundem

cofficientein ex evolutione [j*'i, "(/etc.). idem tautuin Ilinc cundem proclucit ab his

in

(1V'\

ha lient in [W). atque

uegotio lrnec

perspicitur, huius 'f(L|Ji\ ordine intorest. y]

expressioquoniam ac hnec

T, idem

proveuire X//Vr. jx' = etc.

ex evolutione ';

inod.

vero

exl)ressio

numeri etc.), quoniam ja, ji, |i"etc. cuins ill fimctionc nihil invariabili identicain ut j)\ inanifestum
invurialiilvs

X, X', X"etc. TJ" in

colligitur. coCfficientein

fore cum

TTr; quaniobrein Q. E. D. est, W roduei

culistgtt,

radix

pos.se sub
cjulms omnes inter c binis etc.

fonnam
indeturminalau i? pormutentur codi-m moilo insmit. sunt sive cla-

l'uiictionv* rius, <)iiau nuii

cas vocari

nmtuntur,

quomuducunquv summn

indeterminatac prodtivturum

cuiiismodi

<. y. suinm

omuium,

proiluotum

ex ontiiibtu,

DisTRiBt-no

irarwcu.v

mmoms.

427

ra ita ut cotffficientes
si

a, A, a.

Ii } + Y: ~) 1 f sint

tl; f':"9,9; d' ~). quantitates

(1 .9 ~') quae

,i iiisuper integri si n = 19.

determinatao,

omnes eofifficicntes rationales ia F sunt integri. Ita e.g. 0. X = 1, atqne functio e binis imley dsignt aggregutuin productorum eius traninatis, valor rcducitur ad 3 -f- ( , 1 ) -j- '6, 1 ]. Porro facile porspicietur, si posta radies ex alia periodo pro t, . -etc. k\) substituantur, valorem A+a{f, ipsius F *) fieri +a'J\ kgy, + etc.

cnuit,

k) +'

34$. Qiwm in nequntione qiiacunquc iSxf-t yxS-* invariables Y sunmia = radicum, productorutn 0 puta a sumina etc.: omin j>ri-

Sa#f~lcoOfficientes nium,

a, l, y etc. siut functioncs l Niuninu productorum c billis, cuius .= radies :, singuli A+a'f, sunt radices

e ternis

aequatione. mus crit

reliqui i) +

in periodo eontentae. If. vero sub formnm tulcm c ', J;

erunt

coPffieicns

tif, integri;
alia

0-1' praeterenque
periodo [f, kh)

reduci
tiojiem,

poternnt,
cuius

ubi onmcs
radies si iu siut singulis

.1. a, a etc.
radies in

]mtet.
eontentae.

acqiiaex

quacimque

illa

derivari g\

coiiffieieutibus

pro

1}

substituatur itaque

f modo sint

k,

pro

et gcueraliter pro {f, kg) 'f,j>], [f,kp). e aequutiones z = 0. z 0, g" 0 etc., poturuut eontentae (f,
tum (juo

Hoc

assignari radices 1;,

qunrum

radiers

(/,(/). (/, y;/t etc., quamprimum mit potins quuniprimum unum gg etc. innotnerunt, onmia est, quoniain pur art. :tlC ex uno reliqua
pacto simul functio

in

(/, 1}. in

e oggreguta quodeunque
rationaliter

eorum deducere habetur:

invenlicet. pro-

X in

e factores s, s, s" etc.

dimensionum nianifcsto erit =

resoluta X.

ductuin

enini

e functionibus

Ex. = a;

Pro

19 sumina binis

omnium fitt

radicum S-|<3.

in periodo 1 <>.

.6, 1; est = ': 54

='6,

1)

sumnia

productorutn

similiter

42S

|>K AKQl'ATlOKIUltt

CUttTU

SECTIONKS DKKINIE.Yt'Ilil.

stimma

productorum

e ternis

invenitur

2+2(e,

= e quaternis produetonun nis = :'0, 1) = ; productum s = oniucs etc.. quatio ilenuo radies pro (0,1), s 0, applicatur, ss's"

3-f (6, 1) + (0,4) = ?; ex omnibus = 1; quarc yjr'+c.iM1 comploctitur. Quodsi

l) + (0, 2) 7! sminina produetorum aequatio = o

sumtns e qui-

,ro_a,ti4+b\i't

s#+l

in (0, 1) contentas ;g,2), quoe crit (0. 1'; radies

in coOfficientibus

a, l>, y aehic pro-

(0,2), (0,4), (0,1), prudibit resp. substituautur in (0.2) et si eadem commutatio complcctctur; ncquatio s" .= u, ratlices in (u,4) complcctcns.

liabebittir =

dm-tunique

X.

:J49. Flerumque lieiciitcs cum comniodius est. praesertim quoties tlieorenm Ncwtoniainini patct,
summam X), 2X}, (/,

l), y etc. secundum deducere. Scilicot sponto

esse caussa = (/, pro 2).), (/'

magnus, f est numerus e summis potestatum

cofifradil ita-

sumtnam
cuborum 3 ), etc.

contentarum que brlvitatis

radicum in quadratorum = (/ 3X) etc. Scribendo

q, q', q" etc. erit

a = q, ubi producta c duabus

Ita q, q", q q" q in

26

= aj

q\ per art.

3y 345

= tiq statim
pro

aq'q"

etc. periodorum
'0, 4} resp, p,

poriodis
nostro, resp. resp,

in summas
G, 1}, '0, hinc une 2),

suut
p, p"

couvertenda.
Ullt lUI q, q,

exemple q" ?" q'mq

scribendo =

= 1), p, j~ /'", j~ ~p =

j~

p'

a p, \l (?eterum difficile = 1, si pro / w~ i'.

2l> = pp

3y = (3+/>-f-/)/-+/i' {* sufficit probatur, penultimum 'f. + 2p+p')p

sentissent

[i-{-p+p')p'+pp-p" tantum inverso

0 -f- Ip -f 2y>" = 0 + 0/+ 3/ = 12 + 4/>+4y>"etc. hoc modo computarc; etenim non

coiifn'cientium

ultimos = a,

ordine

antepenultimum

primis vel aequales esse, puta ultimuni = l) etc., vol ex iisdem resp. deduci, if, 1), quando fit =1. huic caussa (/. g) etc. sive f est par; postcrior, Fundamentum argumento (/, 1).), rei in-

substituantur 1), (/ #) etc. etc. Casus prior locum habet, ultimus art. 79; auteni semper

quando

impar; nititur

coficiens theoremati

huius

sed brevitatis

non immomniur.

BUtrnmem

rabici? 350.

nt

mobos.

42f> Z

Theorema. periodus
his [y, V).

Sit l),
X'

'dy,
[y,

n t productitm e tribus integris ex tf periodis quae est tiy tetminorum,

[y, )") etc., suppvnamusqtte, si in functione

, l>, y; eomtet pusitkis minoribus y tvrminorum

8 indetmninuhmtm.

S
oc

nimiUteruffectautmart.'A\1,pHtaiuF^{t. substituatitur ai/gret/ata (y, art.:U. IV redttei A+a^, a'y, Tumdico,

(y termiiiorum

, *) (y, ^'), (y, etc. resp.,

pro

imhtmninutis pet

t. u, v etc. pmecepttt 'l

eius valorem

ad 1) ij-ha'ty, ay, <,) .lIi'" +a' a (y, 9 <) + a a{y, y.,fl(/)= in W,

[y, et

l l

si F

sit
conteutue

functw imariabilin sint

eus periodos
taies

quae svb eadem periodu

[y, g'+tl). dsignante

i. e. generalitcr eosdem

v integrum Dem. hae

quemcunque,

co'ffitientes

habituras

esse.

Quum

periodus

(6 y,

/)

identica

sit

cum

hac

[tiy,l],

minores

(y. X(/*), (y, ty*), rio cum iis convenient, illis pro t, u, v etc. W. det cum

(y, "^a) etc. c quibus

e quibus constat, in W"

manifosto etsi transire

prior

constat, Quodsi

nccessnitaque. W" coinci-

posterior F

alio ordine. supponitur

= l.

resp.

substitut!

At per art. 347 erit ^+(y,/)+'(y,l+1} +a%y*) (Y`9'`~1~ cum W -a'y, j' debeat, Jieccssario concluditur,
(y, g**+), qui sunt

W" =

-f -a'

*(T, ^H* Jx`'. primus, cum sccima-f-1to.

li-i-'avY` quare dus, a-f-2t0,

periodorum

~lx)"f-`a

quum tcrtius

haec etc.

expressio in etc.,
(y,^),

convcnirc ab a) negotio

cofficiens conveniet genemliter

|i+ltus,

(ineipiendo nullo
(y,

a-f-3t0
(y,^),

unde

coPfficientes
+^+1^.

f*+*

2a + |x + Hinc

1 tus

va +

ijl f- i tUR, inter est, W rcduci 1)+'(C7,

se convenirc posse <,) erunt,

dcbere.

Q. E. D.

munifestum

ad formant +a({tfy,
si omnes coL!flicientcs detenninati

*+a{6y, ubi omnes iu F sunt cofficicntcs integri, 6

contentac,

A, a etc. Porro facile

integri

perspicietur, in alia
erunt .y,

si postea periodo
Ait), (y,

pro {Jy
)'it),

iadetcnninatis termiiiorum.
(y, /A-; etc..

in puta
valorem

F in

substituantur
(6y, U-)

poriodi
quae

y terminoruni
manifeste

hule

prodeuntem

fore

A+a[\y,

A-} + '(Uy, </A-)

-f-E (ly, /).

430
Ceterttirt sive &*y = -

DK AKQL'ATlONlHt'l WKCTMSKCTIOHES DEFlNIENTUBt'S.

patet, I; theoremtt hic ad eitm qttaque mnnes eoCffieientes dy, v. castim extendi pusse, erunt ubi a = un de

scilicet A-a

in W aequales

redueetur

sub formant

351. lietentis dents

acquationis,

itaque talem

omnibus
euius radies

signis

art.
sunt

nianifestum liraec., tf aggregata 'y, X)

est,
(y,

singulos
X'i, (y, ?"

coif:
et(

sub funnum

A+a[f>y, reduci cuius posse. radies atque sint numeros l) periodi

i)-j-'{iy,< A, etc. omnes

-f-w'fgy, fieri

/; acquationern ly, auter (

integros;

y terminorum pro

in alia periodo qualibet

A- Xi contentae, (d y, |jt) substitui

illa derivnri tur

si ubiquo

in couflicientibus

periodo

Kdy, A'p..Si

per acquationem rediguntur, Si vero niiiiorum erunt, tuerunt

instituitur

a = , omnes 6 periodi detcrunabiuitt igitur y terminorum bJtl gradus, cuius singuli coijfficiclltes sub formam A-fa(dy, = (tiy, 1) ( 1,1; sunt omnes periodi = y te

adeoque sunt quuntitutes coynitae, quoniam cuius radies x^> 1, coOfficientes aequationis, in aliqua periodo data

conten tau quantitates dy terminorum eognitt simulac valores numerici omnium a perioclorum tcrminorum inni dy Oeterum calculus eopfficientium lmrum cominodii ncquntionum .saepe
praesertim

tum

radicum

eruuutur, simili

quaudo ac deiu

non

est

valde

parvus,

si

primo

sunimae

potestt

ex his

per

theorema

Newtonianum

ooGffieienu

deducuntur,

modo

ut supra w ==

art. 349.

Kv. I. 0, 1, tum per ;(>, 4..

Quaeritur Designando

pro

19 acquatio. per /',

cuius

radies

sint

aggiegata

;6. 1 quaesi

lias radices

p" resp.

et aequationem

.** Axjc+ILv fit A =z Hinc .4 porro luibctur = 18. i) p+p'+f,

C =

B = pp'pp"+p'p". = l

C = pp'p"

mixrw

miv&tim

r>.

431 i

pp' L'P

J~p

V+* ~,ej'J, C

~l,i~n W

= "`

i ,~1,`.3!,`~)' 2/>+3/'+/A

t) ~1' F p'p" i_

= =

3r? *p+p'+ I-e

p.

2p

unde

B = c '/+//+/)
deniquo fit

= e ( is. i) =r e = is_ li 7

C = (/>+*/+
qnare aeqimtio quaesita

3/")/

= 3:ti, 0)+ l !p+p'+p"j

J-i-wx (i.V 7 = 0

l'tendo

mcthodo

altra

habeums

7~+/+~"==-t
^j unde /+//+//= siniilitcrquc P*+P"+P'a liint- pcr II. 2, s,. tlieorema Quaeritur Quibus resp. .. signis 'J. Xewtoniauum pro pcr n = -= 30 + 34 (/,+/+/, eadem 19 aoquatio, designatis (, aequatio cuius derivatur radies invenitur l. + (0, crit 0 sub p'.p'.p,
ag^regata

6 + 2y;

+y+ 2/

jy = 0 -f

2//+/+

pp"

= a -f-

2/-|

+ 2y/

1 s + 6 (/>+/'-+.

= i3 s

2 ut ante. aggrefata 2. 1 '2.7

sint

q, q, y"

1+9'+i" mule, retentis

Sf?'+7r+?y= ex, praec, aequatio

?V/"

2 + -.0. 2

quaesita ,tf

p d\V + (yj +;) Aequatio. pracccdentc

stitutione

2 y/ (2,, (2,5;. resp.

radies suut

cuius

radies

sunt

aggi-cgiito pro

2,2j,

(G, 2, contenta, cademque

i2. 4),

c sub-

deducitur itomra '6,4) facta, contenta.

substitueudo
prodit aequatio.

p,p',p"
cuius

(2.

(2. a) sub

Dhqiiisitwitiliu.i

pmeee..iiij)<Ttnu'tt<r

snlutiu

aequaliimis

352. 'l'iieoreinatsl momenta poterit. continent, praecedentia modusque cum consectariis valores radicuni annexis praeci]>ua totius paueis tlieoriae iam tradi

S> inveniendi

43i*

DE

AKOF.VTIONlM'tf

lRCl'U

SKtTlONKS

OBKtSrKSlBfS.

Ante
tiva. w ues residuaque

omnia

accipiendus
minium potstatum // mlucere t

est mimerus
ipsius in fuetores, iu y

g,

qui
usquc

pn> iiodtilo
ad y" si

sit
secundum

radix

primi-

nioduluni ad ordine aequatiopromis

eruenda. gradus

Resolvatur qiuun infitai

et factores

quidem. priinos;

problema sint lu

lubet.

arbitrario'

, d. y. ?t ) l

. pona turque M ) 1 = h Y v = rt S2 iu a priodes Ime siugulae a" ^radus

valorcs per

= r

t f t C = 6, etc. lit1 etc. singulae mrsus a ter-

Distribuantur ill 6 priodes per art.

iriiiiomiu,

omtes
h

radies

a tcnniiiorum denuo in y radies sint

terniitiorum;

periodos illa

Quaeratur

prai'f.
quorum

aequatio
itaque

[A-,

cuius

a oggregatn
inuotescent.

resolutionem

huius

aequntionis

At hic difficultas A quodvis per Per

quaevis

oritur,

quum

incertum

videatur, sit, puta

roi sequonti

cuinain quaenam
modo

radici rudix
remedium

aequationis per a,
afferri

aggregatum f, g. etc. [a, \]

radix

aequale
denotnri

statucnduin
deboat: htc

l\

qimcimui

poterit.
eiiim

dcsigimri
huius aequ.

potest
sit

radix

quaeeunque
radicum

aequationis
ex Q.

(^l'i:

duum
arbi-

nggregatum

otnitinoque

U per [l] denotetur, nliqunui ex iis rndicibus, e quibus radix quaeeunque unde illa radix aequ. 1" expriini, [A) fiet ',; quaenam peiiitus quanniain inulac nim deterininatur, rudiceni sed etiamuiun ex iis. quae prorsus '. t fonstituunt. etiam (art. omnia 346}. crucre

trarium

sit.

radix

ex

manifesto data radix aequ.

supponere (jV. hinc

lieebit, per nondum nianct. Si-

constat,

~1] vero

arbitrarium pro Hinc

seu iiulefinitum rl"^ adoptnre aggregata jmtet, Potest simul velimus.

determinatum est, <a.\) rationaliter inde deduci poterunt radiceni scqucns, i.e. per huius minus directa, ad hune

vero

reliqua

a terminotanuuicam etiam me-

tununodo tliodus

resolutionem

oporterc.

finem

adliiberi. kl'

Accipiatur integro

pro radies

1" radix eleeto. deter-

deteriniimta, itu taineii miuattts

Y = cos ponatur ut per non sit divisibilis; unde Quibus ut quae hoc modo etiam

k V -f-/sin

k ad lubitiun

quo facto etiam

2\]]etc.

indicabuut,

aggregata

ta.s desiguabunt. en praecisionc suiieres.se poterit,

e tabulis maiora

'a. V. [a, g etc. quantitates determinasimuun levi tantum talamo coinputatis, puta minora sint radices decidi aequ. possit, {^-1^;siut inventa
sint l nulhim dubium

quaeve

quibusnam

Quando ctur per art.

sigiiis singulac aggregata otnuiu

distinguendae. sunt, investii

terminorum

terminorum

praec. aequatio sub ', I contenta:

t)u giadus. cuius radies B, coOmcientes huius uoquationis

aggregata eruntquau-

oinnes

SQM-TIO AQt'ATJOMS "

titates cognitae. Quum adlrnc

0. quanawi rattix data ex s= ftb '/?'

433 radieibus per [b, 1; com-

arbitrarnm

sit, quaelibet licet,

sub

(a, t)

eontentisper

[1] deiiotetur, supponcre Iuvestigetur deuotari.

uequ.

exprimi positn tionis

poterit, est. [B) per

quia manifesto il

aliquam

b radicum,

e quibus

per eius reliqua

:14O omnia tiouoin priodes busdam eruen1 periodis ruin mili riodis ant. modo

resolutionem, statuatur b terminorum. aggregata qiium som])cr ca suinmas esse potest,

una radix qunucunqne nequaitaque = (A, 1), deriventurque inde per art. Hoc mudo simul calculi confirmaquac ad casdem debenut. notas conficcre In qui6Xl gradus a 1 alias acquationes b terminorum atque in reliquis tum hatune vero siquibusnam statui quae = 2. pedebehoc quod omnes radies h terminorum,

iancisciniur, a teruiinoruin casibus quarum aequo

aggregnta

pertinent, expoditum sint resp.

radies

singula

G aggregata contenta,

tcnninoruin,

[a, y\ [a, g g etc.

aequatiouum ut supra b terminorum Cetcrum

tum aequationis adiumento singulae

B per resolutionem sinuum deeidere tabulao radies varia unum brevius lieebit. omnium per ati hoc modo alia

investigare oportebit, aequales possunt, ubi l adhiberi eo casu praeeepta

prodeuntes

ad hocce explicarc est.

iudicium non lieet; exempta valores modo

artificia pro per

loco complte imprimis in exemplis utile

tamen, quani

ac per modo simili

declarari

poterit. iny ag-

sequentibus hoc

cognoscere hinc

rostquain vcntisuut, gvegata gradus.

aggregatorum y" gradus vel imam

b terminorum omnia ait

prorsus c terainorum cuius radies per cius tandemque vel. simili

detertninari sint

aequationcs Scilicet poterunt.

aequationem

:}5(t eraero; statuere, oportebit: dices sint

c terminorum sub 'b. \) contenta, 7 aggregata clicere et = 'c. unani radieem resolutionem quameunque hinc per art. 'M omnia reliqua siinilia aggregata

y11 per art. 1;

deducere

quarum rafu gradus evolvere, modo omnino a 6 acquationes b terminorum conin singulis periodis c terminorum resp. 7 aggregata esharum aequationum radicum omnium valores omnium tenta, per resolutionem tabnlae ut supra admmento ordincm harum radicum trahere, perinde tandcuique determiiiare. infra in exemplisostendendum simiuni. vel. pro y = 2, per artificium 1/ 1 termiuotcrminotandem omuia Hoc modo pergendo, manifeste manifeste '7 1 aggregata 1 rum dies habebuntur; sint evolvendo itaque ex ii in quodsi licpbit. Ctl gradus, cuius raper art. 34S aequationem omnes erunt Imius cot?fficientes \) eontentae. una reliquac eius radix quaecunquc huius
5 :)

t. radies cognitac; I" statuere

quantitates = liane

per resolutionem omuesque

elicitur. potestates

radies

Q per

434

I)K

AH$t!.VnOXIBrK

ClRm.l

SKtTIONES

nEFlSJKXTIBfSi

habobURtur. nem dus, tentas erui, cjuae

Hi mngis praetereaque rcsp. omue.s omnes patet,

plaeet, pcr

etiam

mnes

radies

illius

aequatiowis

per peolutiolt f,'Kicon termiuoruin

sohitionem
in singulis

aliarum
rcliquis

aequationmn

radies reliquae

periodis ]>oterunt. .soluta etiam sit, sive

exhibent, C'cteruiu

radies prima

H iuremr

siiuulao

omnium X in

aggrogntorum

nequatio [A' terminoruin linbeuntur. per art. valores 4S

shnnlac

valorem

resolutioucm porroque in atf

funetioni. post soltth terniiuofactores h di-

a factore aoeju.

tionent

a Uiuensionuin (J3). sive postquain illos etc.

sponte Itaberi ad sive

oinnium in ti,

aggregatorum X

miii inventi meiisiomnn

si nt, singulos resolvi

factores

iteriun

:<5:<. Rvemplum frimum mdictim ii ad solutionem est redueenda. riae mdice atl maximam primitiva lloe pro h 19. Quum hic fint 1 = :u.2, inventio quadratictunecessopro

duarum

acquationum

cubicaruni quod

uniusquc operationes

eo facilius exemplum portera in praececlentibus 2, residua in serie prima 4. 5. 6. 7. H.

intelligetur iam minima sunt eius sunt

eontentoe. potestatum

Accipiendo

<j numerum

haec prodeunt

exponentes

potestatum 0. 1. 2. . t.

residuis 9. 10.

suprascriptij 15. 10. 17 U i>. 10 omnium binoruni raditermi-

11. 12. 13. 14. :$.

2. 4. S. 10. 13. 7 .14.

9. 1S. 17. 15. 11.

.12. sequen.s in ternas

cuni uorum

distributio per artt. 344, 345 facile deducitur 12 in trs periodos senomni harumque singularum

Ilinc

(2
~C.), (2. } (2.

1) .111,
~) :).[:],[.2] [5],

[j
[1

%]
] f

(2, U = ~1 g, 1) (6.2)

!).M,['7]

] [a], [lflJ

(2, le), (!,<t).[4],[.4] t(!. 4).

[~J, [f.J, r..1 (0,1),

[I~] [13J riO' 1 (0,2), 'G. -1;. 023. invenitur Ha ic per

;(i,

4j (2, 13)", (9 e~% nggregata eruitur

Aequatio <-)-, ifi, I a? oxprimeiido

'A),

cuius

radiecs cuius una

sunt radix

G* 7 = 0. fit

t,22IS701

st>w"o

-u:<jt'ATio.vis

A'

.^=

ii

pro

-=i

f!f.

435

M; ti.i;; fliiie A in ==

ij

(6,

)*= + (, i;

2,ao7Otsc-m = 2.2&SM 24Sts

r> ;o,

trs

factores

dimensioimin

rooluta

erit

si

lu

valures

in

art.

34S

sulwtituimtur. Aequatio B], .f1 MVC .t'n+1.22l870l023*M- cuius mm rndix art. 1) clicitur 3-10 autan :,507li04-H4' 1.5O701S04-I1 = u cuius (0. radies sunt aggregntu H- 0, 1) ).i' (2,1,, (2.7,, [2, <], 2} =0 jirodit haec

ju+

( 0, 1

2 .

l.as4503143,

quam

per

'2,1

cxpriincmus. ubi brevitatiscaussa

lcr

methodum q pro 2,

inveniunturncquntiones

sequentes,

scribitur:

2.2

=qq~-

2,

2,3) Ojf1

ff-Zq, 2,

! ;2,7; (2, il 34(5

400

2, H,

'2.6; y

=-

y3

a9s+5#y

;2,li =?_ 2, S) = C'oiuniodius reflexiones

+ ttjfsf

7-7ya+ = ,yu hae y,/

vN-V+2O7i-lGry</+2, quant sequentes per praeeepta evolvi pessunt. t =

+ 27 ,/ in

:lO<?3+!)7 -usu praesenti

urt.

nequationes

per

Suppoiiendo cos tJ'

t !)

-4- silz.

AJP
I

litt =tos'si^'
nec = cos^ Quare aequationes pra derivantur. si + = notas /sincosw, crit non fjpneraliter adcoque = (2.X, ^=2 cos'

+ /sin!s1*-

fos*f

sin*

adcoque

'2,1

-icos*

= X + [l

S)v

+;

X"

|j

'2,2;

2 cos

2 w,

(2,3;

2 cos caedem

3 w etc., ibrmulac

mule ut

pcr su-

i>ro cosimibus iam ex his

angulorum fonnulis

multiplicium valores uumerici

sequentes

eliciuntur:

2,2; = U,lfil5Stt90.>
(2,3) 2,4) 2.5i^ = = 1.57S2SJ 1,9727220008 I.093S963162 Ut SS j | i

2,/
(2,7) (2,S)= (2,0)

=
=

0,490070074
1 ,75S<> 175021 l,S910344S34

0,Sl)330S40

b:>

436

I>E

AEQttATJONllH'S

CIKfl'M

M-XTIOKKS

DKPINIHNTHUS.

Valere* dies

ipsorum sunt, elM

'2,7), .[$,& possiwt, obiter uude

etiam

ex neqiiatione tttta haruiti

( J) mdictim

euius fiat

cluse (2,7) vcl

reliquao etutra

ra(2. S. sipo-

dubiumqtie,

vol per mnim nendo

calculum toUetur, w 7 =

approxinnituni quae
tnntuni

secimdum
ecmsultae

formulas
ostcndunt.

praece. fieri

per tabulas (2, 1) = 2cosw

,79 P, -icos

fieri oportet et etiam (2, S) = per 2cosf JP = 2cos1^ff/>

H' P = 2cos ," P, 2,2), G, c 2) '2,3). 2,5]

Sintiliter

aggregata lf3~\t

aeqiuitiouenj 2(0,4} quncuam modo = 0 rndiecs illis aggiv-

^+((0,1) licet, sint, '2,4),

+(,2})^ iucertitudoque prorsus '2,9) eudem per

cuius gatis

radies res/j.

suut,

invenire statuendae

ncqualos ctium

romovebitur

ut ante:

et perinde

aggrt>gata .r3 ii, 4, j-4-

(2,0),

uecjuutionein

= C (0. 2) -+ '>, -1; ) je 2 G, I)

elici

potemnt. Dcuiquc

I =0, ~\] et jS] sunt radies aequationis >v (2, !).*+ qua= f(2. rum altra fit "^cra 1"+VO ~1 2-1)*) = i"(2O + 'VG i(*?D. = O, (J772S 15710 = numorici hinc valores 1 + |(2, 1 V'Ct I 2-2))Scdccim radies rcliquoe vel ex evolutionc 0,7 357239107/. potestatum utriusvis harum sunt, radicum vcl e solutione posteriori debebit, octo aliamin vel per tabulas similium .sinuum parti modo posteriori
57 10 +

acquatioiium vel per artificiiun sigmn valores sunt

deduci

pos-

ubi in inetliodo deeidi

negativum

in ex. sq. positivum sequentes,

explicandum et
pro utra

pro utra radie sit, lioc praefigendum priori,

= = = ~V~ [14' = = = = = 0,677

imaginariae inventi

ubi signum

superius
i; et 2" et ;3'et:io; 4"' et >" [6' [7' S 9 et et et et et

radici
JS' 17'

inferius
2S1

rcsponclcrc

supponitur:

0,7357239107 i i

0,0825793455 0,7891405094 0,9803613034 0.54G04SI 0.2454S54S71 0.879J737512 0,9458172117 0,1(11095 1247 5S1

Z. 0.i)965S44<J3Ot + + + + + + + 0,6142127127* 0,1645945<J0ni 0,S371664783 0,96940026591 0,1759-173930 0,3246991692/ 0.91 57733207/

[13" 12' 11 10'

i i i

Ott'TIO

AEQt'ATIONIS

Jt=

PRO

ft=

If.

437

351. Evmptiim obrem calculus Pro radie .sequentia semuim radicum

hic

17. Hic habetur pro = n 1 = 2.2.2.2. quami ad quatuor aequationes reducendus frit. quadraticas
nccipiemus uumerum 3, cuius potestates residua minium

primitiva secundum 0.1.2. 1.3.

modulum 3.-1.0.

1 0.

7 suppeditant 7. S. 9.10.H.12.13.H.15 S. 7. 1.12. 2. G duas ucto-

9. 10. 13. 5. 15. 11. 10. 14. seqnentes octo binorum

Hinc ionun

emerguntdistributiones quaternorum.

complexus terminorum

Q in priodes

quatuor

r () I'4 mn l'S (c
) /'4 lOi

j\ jC. ').[!]. <f J(. ).[-],[ '(7.13),[~],

[u] ] rU]
[M] [U] t>0]

o- JC*.
((2. K*'

).[], *).[].

')['].

'
art. Aequatio 351 invenitur ;>1), haec posterior cuius = o; 3)); cuius radies + *~4 J^i sunt = o

H-2, ll).[],
(S. 1).

[t.]
>. pt-r praccepta J -f- > .statueinus 7 1

aggregata

huius radies

computantur priorem

= 1,561 552S 1 2S et (%, 1), unde necessario

7 = 2,50 1 552S 1 2S = 's. 3\ erit ponenda mint sunt in qua est radicalis

Porro [B)i

aequatio, 1).r-~i

radices luiiiis cam,

oggregnta

(4, 1) et

(4. 0,,

entur = *

haec 1

ane (8, 9 et

+ ^y(12-f-3(8, tribuitiir, nnde

i)-j-}(s, cuius valor altera,

(8, 1) j\/f4 + ((s. *)*J radicali quantitati signuia 2,0494*1 ngative 1777, sumitur statuemus et cuius reliqua

positivum = ;4. valor 1 est

numericus

sponte

ubi quantitas

per (4, y) exprimi debebit. Aggregata terminorum, puta modo indagari (4, 3) et (4, 10) duplici art. 346, quac formulas per methodum sequentes suppeditat, scribitur pro (4, t) p: ,1, (4. 3) = 10) = -f. -f3j, j.y/ o;H4 =

0,4879233649,

autem posmint.

quatuor

SdUcct^n*

ubi nd albreviandum

j ri0_:{ j ( 2,9057030442

2p pp lp3

138

HE

AUQCATION'WL'

CIUUI'U

I&CHNK&

DKPlNIKNTmi:.

Eadcitt
unde raior

luctliodtHetttuti
idem elieitur,

htmo iWmtiIam
q tient nttto tnulidinius.

largitm*

4,
Si>cnmh

y =

voro

top-t-pp+p*.
giregat 1, 3).

1. H) fi quao \(
!\(1

t'tiani ai'quutio

peu- rcsolutionom fit *).

T -j-3

aequutionis,

cuius

radies eius i;-f:>.

simt,

detenninare sunt et
et iu

licet. S, 3 `
pur

j\r vu
S,3

s, 3^ .j >,
dubiuiii

1 == (>, 3i + ivu
vt'ro,

unde

radies a )
per (1,3}

+
2+ I

>.

+ 4;S,
utram

r.s.
utram

: 'Ai>i in|, lo

);

radieom euius

I I o exprinicre ii'fimus, uiido est h

otiain

o|jurti'iit, iuveuictur putu ot

3].

per urtificium produvtiiin >. 2 >, 12 -i\ puta

t, lu

sequeus, ex 3)"i; l,

mentioue

art. :i

tolk'tur.

Kvolvutur

!'4, it ctiam

iu

1,

euiLT^ere positivus

iam liuius

expressionis produvti S, 3 ).
et proin

valor mauifactor primas

praetereaque = -f\(l2-(-3
positivus

I. !> positivus
ilter iiictor (1,

S.
t's.se

T +4
debebit

quare
1.3

nei-essario
radici

priori, statui.

in nia .sij,'num Cctcruni

radieali et (4, 10 posteriori positivum praofigitur, liiuc iidem valorcs uumerici ut supra. derivuiitur tenniuoruni 'C tf.r sive sumitiir cuius [4,

aocjuale

l uucti> duoruui 1. 1 4. I statuimus Si

aggregatis

quatuor Aequatio

invuntis, i-adiccs 1 '.f-f'

iiroffrcdimur suut hac 3 =0; (2, ly, huius

ad aj^regata 2, 13. indices sub sunt

teniiinomm. contentae. { I eruitur

hacc

-I 4, 3. -{- -1, 1 ') positive unde '2,13 cluonirn ;2, 3 2, 4'

ubi quantitas

radicalis 2.1,. reliqua 2, 2

| 4. 1 + J f l -+- .4. et cuius valor reporitur nlteri, jier 0 cuius nietlioduni '2. 7 2. S. valor

a) 2 1. 3) J: viim.i. - 1.SC-MH445SS, 0,1^1531)7189. art.

aoquale fiet tcrniirionmi 2..V, 2,

ajrjTegata pro i)otenmt puta

plact't. hiberi iuus,

;M(5 investigare eaedeni formult* addesi^natis magis '2.9,

evolvuntur

quai; 2,2. (sive

iu ex. praec. 2, 15),=

pro quantitatilms 2. 1}' 2otc couiputare,

o. cuius

similiter Si vero pro liis

radies

tradidibinas iuve0, +

arridot, 2, l1
.] -1,

per ro.-olutiouem
nitur accp-iatio ,v,c

acquationis
(4, y\t-f-'l,

quadraticae
lu =

+1.1 modo 2.1)

sit

1,

loj;

quo pacto

vero signum

ainbiguum

hic dcfinire producti 2.1,

oporteat. 2. 13,

simili in
iesto

decidetur 2. l.V

ut supra. M, 2. 1

Scilicct

per evolutioneni '1,3

produc-itur
tnctor

I +'1.9;

+;i.Hl\-

nejsitivuni,

2.13; vero iiositivus.

(juoil per sola u priori n^'n'jratii prnouderi pto

quod quum maiiiuoeessario '2.9 '2,15;

lioece pruductttm iiovsu. cvulutum cuiiH roi

Wtu .tfSjreiita ratiniK'in :|itucir hic

iii'1-ilcs

huius

arlilkii non

in co c(uisitit, cuiitiucn> sutl jwri'.i

jmti'rat, tcrniiuorunt

icrminorum cuusu

exhiberi

lircvitiilis

|iraetorcimilau>

faciliimv

<!v]irvhi:iidvut.

S<>l.fn<>

AKQI'ATIOMS

X '

1>KO

17.

43

'>

tiegativu tivuni
tiir

esse debe bit. 2, I.V, pro

= 1.9659

quoeirea '2.J infcrins

lUIUO-1,

in

expressione ncgativiu

tinte

data

pro
2.!),

adoptandum
7%:t 11.

signum xtipeimsposicrit. Hinc coniputal'erinile quum e\

'2,

1 5

} = 1 T47*Ot

ovolutione

jiroducti

ex {2,1 (2, positiva, ut autc { (4,3)4-4 J-l.3) iustituto

13)

in (2,3;

3;

(2.

prodeat esso

1,0

4,10.

adeoqui? quai titas tune sijnili culculo 2,ay =

faetorem

(2..V,

positivum

coudmlinim

invcnitur 2 1.9J 2 (4.9 oruitur 2 ;) = 1 J = 1.700434271: -1.20520i)272S D;. -j ;2. 1 +iV( (2, 15;); rcliquae cuius radic-cs -= ,S>M707J U JO 1

VC-J-f-'l.lO; J V(t4(1J>/

(2.5) = Dtmiquc

) = O..14732r>!SOl

pcr operationes (2.10. = (i.i j(4,io)

omnino

nnlojas

u; 3 v'C 1 Hh- 1- :; + l-v(4 4-l,3) 2(4.

(2.11} = Superest siuit

autpotius

ut ad radies

SI ipsas

et -10'1, prodit }'2. pro l", ipsius quae

.ca,1 '2. l)*-f-

dosceudamus..Aequatio 1 = . unde radies J 2.

2. 1 "4 )J sigmun suvcl pcr

])erius

1 ,v'C1 l/)sive iuferius pro "1 G ndoptamus. 1 habebiintur; singulac binas artificiuin vel per exhibent, tulli poterit =

1) + |-v(2

(Juatuordeeim resolutionem

rudices

liotestates
(Iraticariun.

radicaliuiu sunt per radies

pcr idem aequationis

septem aequatioimm quaubi incertittido de signis quantitutum ut in praeeedentibus. Ita i 4 et 1 :t - adeoque t \'A" { 2, t3 +^ /\f 2 2.U j;);

,v,c (2. i:i .P+1 ex [l1 'l(i in

evolutioncm quantitas

produeti rcalis

adeoque

negativa, quare qmim ^1 j i.e. productum i in roalcm positivum, ex imaginaria ex in realem positieam ti u= 1 productum propter sigimm Si superins, pro [13] j'2.
infrais accipiendum esse.

avitem prodit i."> '2,3.. 2. 1 5;J. *t U~ sit -f- ^(2 etiam 4 VAesse dbet liiuc Simili colligitur. modo pro 1

pro raditbus produt-tum \b' .signiun ex mi-

et _9"

iuvenitur

i)) (2.8/ accipere

+ |\/(2 2. 10,

'2,

1,),

ubi.

quoniam pro

[1] [10] in perius, sequentes posterioribus pro

[8] -fO] fit fflj iuferius numericos

adeoque ubi

uegativuni,

oportet.

(,'omputando radicibus est:

]ierindc prioribus

radies

reliquat,

valorcs

obtinemus.

siffim superiorn.

inferiora

respondere

subintclligundum

440

O AKql^IOXJBUS CRCU SCINHS DgmtKKTIBt'g.

rt]. 'i' :>, '4", 5 la], ,7' g-, >

[16, '15" ".14 [13 12

0,9324722294 0.7 3900*91 72

0,3612416602* 3095(54 329

r 1 30 1 1

+ 0,07 + 0.S95J

0.44573S305& O.O9220S3595 0,2730029901

+ 0.0957341763 + + 0,90182504321 0,79801-2273 + + 0.520432

;tr.0,0020340304 10 y 0,8502171357 0,9829730997

1 629

0.1S3749517S

l'ossent

quidem adeoque

ea, quae etiam ad

in praecc. inventioncm

suut

tradita,

ad solutionem

acquationis arcupropter antea ex

t-"

1 0

fuuctionum

trigonotnetricarum sufficere: attamen, qiiin

bus cum

peripheria linem
qiuim

conimensurabilibus huic disquisitioni

hoc

respondcntiuin imponere
argumentum

rei gravi tatein,

magna copia

non

possumus, lnter

observatiomim

illustrantium

tum positiouum quae talia potislidoctriabsolvere

ei nffmiui simttm

vel inde

pendentium quae sine

quaedam magno aliaruni quam

hic annectamus. disquisitionum ut spedmina huius

eligemus,

apparatu

cet. uliterquc

ca considerari copiose

nolimus pertractaudae.

amplissimae

nae. in posterum

Dii(jiiitiliunes Ai/grei/ttta in (jiiibus

utteriores

de radicum par,

periodh. sunt quanlitates reairs.

terminorum

mulliludu

355.

ta 1 comn semper supponatur ipsius inipar, erit 2 inter factores formatus. Talis pcrioduorum terminorum ]>lexusque Q ex J ( 1) periodis dus ut '2, X). e radicibus (/ut supra raconstabit. dnotante j> et J'<1^ Sed fit ^f') dkeni . = I (niod. priinitivani quaincuuque pro modulo . unde Quare supadeoque /(") (V. art. 02" 5 ("~1)' = / 1: 1' k 1' kl' 7' a. = cos A' = cos ismet proin 0-f-'S111"' 77 ponendo iitagll II ll ,.1~ * '. = 2 cos deUnde hoc loco hanc tantuunnodo conclusioneni grcgotum Quum duciinus. Quum biiioruin valorem quaevis cuiusvis aggregati cuius discerpi duormn tcrininomm niultitudo esse quautitatcm renleni. par = 2a. in priodes valorem cuiusvis aggregati,

periodus

terminorum possit.

turmiuoruiu

pat(?t fjoiifralius.

om-iMBrrio mus il, art. tenfttMoram :i*> iiiter mtititutlo factort

usquediun

KiWctM 9 m >f? Piuonos, quantitatem ad ultimum

terminonuu tuuc detuum

441 . ratcm. locum

perveniatur.

pur, senliper esse a. li. y etc. binarius

ad aggrejtatuduorum

Qoodsi reservatur,
per quaxulo

itaqtu. omquanah

nesopemtioues.

titates his

rcale.s absolventur,
ad

imaghmriaeque

introducuutur

oggregutis

radies

ipsas

progredierk
ilistritutic i-mtfcum il i tU

JttuirqimUrmc.

perqnaui

jiiriwlu.i

tlijimtur.

:i.r>(>. Siuiminiu Let valons

mirum iu

altcntioneiii n o^regata
cum

morentur

aequatiunes

auxiliarcs,

pcr

quas

pro quoliquac
sunt.

ipsius
modum

complcxuii
maxime

ii

constitut'utii
reconditis numeri

deterniinantur.
coinioxao

propriettitibtis

Hoc vero loco disqui-sitioaum quatioue quadratica, u euius pro eo ca.su, ubi
f^ata i li

ad duos radies sunt

ensus

equeutus de cubica,

rostriiigemus tcnninoriun radies

primo sunt

tle aujwcumIu, urto-

aggrfgnta

i a 1 )

1 factovciu :$ implicat,
ngcnms.

cuius

teriiiinuriini

.Scribcndobrevitati.scaus.sa primitvutu (w. 'ms quQincunquu pro modulo

/ pro

j(

1,

et designando U e duabus

pet periodis c/3

g radieem .m, f. et posterior mmerorum t" v.tc. uec

/, 5

, compluxus radies 1 ru.sidua ordinc

A". A".

constabit, /

contincbitque i ./"1 secundmn niodulum

.<

prior

\g// minima arbitrario,

JTetc, ratlkes,

Suppouendo n esse,
hauc

positiva li, li'.

u

non

residua

ljorum

quibus

constat his A"

eomenii'iit N'

cum bis

H patet.
qmun

ii'

Ji"

etc.. nunieros

radicesquo 1.

periodi 11
minores

iY'^etc. numeri ^=

lam m, et 'm i

oinnes
oinnes

cum !>/, if" etc. esse /

sint psonun-

rf quadratica que riuu uuiltitudo ipsius

diversi

ipsoque

adeoque haec numros

multitudini residua

cunctorum numcris qui

rcsiduorum omniuo tum ounies inter numros

positivoconvenient. se tum ab

u infra sequitur. etc.

n acqualis, omnes diversi cum

ctun illis

Hinc! sponte ipsis .n ira \.]t,l'

N, A", A7" etc.. lus simul svnnti

sunt

et cum

1, 2. :i n insunt

1 exljauriiuit. del)ere. /.

omnibus iam

non-residuix supponitur.

qmultuticis aoquationom, 1)

positivis cuius

ipsius radies

Il convenire m.

Quodsi esse

u^regivta titt

<\t'~t.t'B=: .1 ^= m. +

m.

t.

B =

tw,

1; x >, :nc Ii

442

I>E AEQtUTIONJHUS

CIRCT-LI

SECTIOKES

DKFINIKKHJI'S.

Productum

ex

'm. t) N+

in [m, g) 1'
sub

per art. `-

fit w. ~+i + ~`tc. = Il y

= [ai, atque
hinc rcducotur

~nt` tv~1
fornmm

a' m, (>)+ fi [m, \)-{-y'm, g\ Ad determinationcm eoOflicientium fieri , J>, y observants, primo, | > f y = seilicet multitudo in W est vi; secundo, esse 6"= Y quoninm nggrvgatorutu hoc lis
tum 2 m. et H]

tnlem

scqnitur

ex art.3f>o, m,
quum

qmtm

prochictnm
c muncri quibus

[m, i)x:nt,ff)
si^regixtum iV-J-1 A"-|-l. mains A"f-l

sit funetio
',ta-1. etc. J) iufrn

invarinbicomposilimites

aggrcgntorum
est M + tertio,

1;. /,,</).
oinnes

l cxcl.

coutincantur,
esse a

manifestum
== u. quando

est,
inter

tel uullum
numros

nggicgntum
N, N', N"

in
etc.

W ad
nou

rccluci

iuleoquc

oecurrat inter

1, mimuros

vel N, X',

unum puta A'" etc.

{m, n),

z= 0. S = quitur bere. riri. sive sive sive

quaudo

Y = iw, quum uumeri n

ut

reperiatur. in posteriori a =

et proiu Hinc

haberi

1. quando

n 1

1
sit

Il et y necessario (aut quod idem est 1 ) inter par sive inter formac non-residua Hinc
productum

in casu priori lieri colligitur, j. f = Y .j-(/ i), sinml Ilinc sefiant integri casum priorem locum lianon-residua casum n
quaesitum

ipsius

non

repe-

4 A:-f- 1 ipsius =

posteriorem quoties fit, propter = |>+

<>, radies cuius

vero adosse, m sit impar Im, o} = m, 1),

radies i+i*Vw-

aut

reperiri. in posteriori

w formae =

4 A + ') 1

m. l + m. (/)
que aequatio 1+1\'h. in

in casu priori
in vero illo j1j?4-* casu + xx

\m,
+

ndeosunt

quaesita hoc

!( = ,

1) cuius

-K+1;

Quaecnnque nias dratica =

ruin

itaque 9 ipsius ==3 per ubi

radix pro 4\ infra mod.

9'

et

differentia inter ex pro [\ adoptataest, 9i omnia residua, pro 9 omnia non-rcsidua h substituenda Nec non liine fieri et
2sia*y:v8in*^u U

sumquaet A- inte-

positiva pro

sunt, facile

erit

+V/w-

pro

^1,

+i\!n.

sequitur.

dnotante

quemcunqne

n non

divisibilem,

v,os^-vcos^=:vw pro = I itiod. 4 contra pro

u = :.3 ( nloct..t j

dMereutiam

illtull

== 0,

hanc

') Hoc muilu nacti sumus tlfinonstratiuiicm novmn theoremntis, esstt resirtuum omnium numerorum primorum tbrniac ik + non-residuura omniumIbrmtiu l/t+J, quodsupra (art. lus, lu, m) iam fuit. Si mugis arridet, hoc thporema suppouere, non necessariutn erit. ad [ilurilms modis dirorsk coni]irolHitum distinctionem luoinim cnsuum diversorum cius conditions ntioncm hnberc, quod 6, y iam per se Hunt integri.

DBTRmrno

radiccs

in

pl'as

i'kdos.

443

F1*16theort'inntft z\ln< suam valde sunt memoiabilia. propter olegantiara Cterum observamus, signa superiora semper valerc. quaudo imitas pro X- ampiatur aut gcueralius residmtm qiuulraticum ipsius , inforiora. quuudu pro k hoii.ji'mcluuin assumatur, nec non huucce thcorviuatft sulvu vel potius auctn elegantia sua etiam atl valorcs n cxtomli quosvis compositos ip.sius hisrobus. posse: seilde juao altioris sunt intagiuis, hoc loco tacero eanunque cousidorationem ad aliam oceasionctn nobis rcserNiuo oportut
Dtmnmtiatin thviiremutis In flvcl. Il' nmmtmurud.

357. Sit aoquatio tentae. liaee x"> a sivc tali z=i), eritque = 'm, i;, + bj-' singuliquc in quam etc. cliqui ita ut = 0 h etc. integi-i {m, I) >, 1,. sub forma ;art. ubique radies :tlS^; subaomu gratins, cuius radies suut m radies in jwrioilo m. I con-

coi?fficicntes

91 + 33 m, 1 +^.m,(f) pcr z

eompreheiisi,

SI, 3.<, (S sint si pro idem est

dcnotaudoquc stituitur quationis

functionom,

x transit,

ini.ff), pro [m, y) vero ';, y y) sivo quod s u cruut radies in [m, y) contcntac, 1 ri zz:= 1 wr v == X A

productuinque

JJotest crunt quo

itaque fuuctioucs

ad

formani integrae

talem $,

ipsius

.S';<, 1)+ reduci, '(/, etiam quorum omncs coi-fficientes

Ji-f

ubi

i?..S.

l'

iiitejrri erunt

facto

Uabebitur s = RS [m, g\ p et q pro = T 'm, 1} 'm,\) 2- et [m, y) resp. 1 r~.S' / yj

Ilinc

fit jicribendo

brevitatis

caussa (r

2r=27e+.S4-2v>H-?} similiterque

si^-y

2 r -= -IliSundc ponondo 2J .S 2'=

T+

!'f~S)p-q

I*.

S,=

56*

444

AQFATIOKIBrB

CIRCltt,!

SSenOE

BEKlSlENTIurS.

f:t4X~yy-eoquequum(~~==~ !X== siguo supft'iot-i Hoc valcntc, est

theorcma,

Y.

r~ -lk-1, inibnori, art. quaudo )3t) Il turtnatpolliciti

sunnnum-

dttnnclo
(-mus

11 pstiurmac sitpra
1"

.1 A' + :J.
tnus.

su-

'i'erminosduos.snmmosfnuctionis

seiiiper

fieri

2~+.t'

(lne
testo

fnnctiouis
omne-s crunt

~<
lltegr.

facile
variant

pers~icictur;
pro di%-ersa

coilfficientes-rcliqui
iiidole uunicri il,

autem,
lice

quimnniFUtil-

fortiiulne

lytiette

geiterali 1-e,

.subit<i possunt. Pro il 17acquatio, art. ~-1-l~

cuius

radices

snnt

octo radices

in

cou-

tcntac.

pcr l'mcccptn ,t'~ y.t'' +

:US cl'l1itul' 2 (4~ + 3 ~l~J+ ~+ 1 3 <y\~ + +~+ (G+ :t~ 2~ .t-+ + tItJi.t'\ ) il

ilitc(t'

I~ -= 4 .p" c .<+8 = 4~-{-3~4~+A\c~ '1' = 2 ~" 3 ~+ 5~ atque 11i11c

y == 2~+~+ ~j

4 ~t-

3 .)-

2 ~t-

7~+

-Lt-'+7~+

5.<\t'+.t-+

Z Kc'ce adhuc alia

.t'x-x'Iquaedatu exempla:

Z.c'-i-.cx-L',t'-f-x

___ s'iT+T"
5 j 2.i\e4-'4-2 V Il j 13 19 2 ,?*-{2^4-A'1 | * 2^4,f 2 2 * * x 2

_l_ ji
.t

""

.iM'4-.i.1 i.rJ4-.f | ll-14-1^4-l|. ij/_^4_jr4-a.1^4-ir

2li?"4-l!34-4.t;<

^4-4*^4-^4-2

12^4-^4^4-3^4-5^-5^ ,t'f.l ;L ~t' x' l

23

2A'114-A-1M-5/ 8cPH 7.P7 la i a.'in4-7

4--i.r34-7*14-8jrl4-5aa.1 * 2 j ^4-j.\t'4-.i

2,t 2/'

mstrtfSMo

imccM U i.v

tues

peiuodoh,

145

De <t<</<i<ilioiw

prit

tlistnhiitimi,-

raiticum

U in tnx prriiitb.1.

355. casn. Progredimur ubi estformae ad cousitlei-ationeni 3*+i, wit

\m,gg]. tria

aequatiomim
uggregnta

cubiearum, terminurum

per

quns

iu >

1> 1} primitiva Tune tria

comploxum pro module .

Q componcntia atqno
stat,

dutenninautur. Wi qui
[m, g),

Sit integer
pro

g xadix par.
quibas

quaceunquo a^rc^ata.
/,

.5 ( i: =
enmt >,i;,

c qitibus

L> conpatetquc

resp..scribemu.s

primuni U-rtiniii

coutiucro lias jf9]t

radies y

I',

>3', y-].

y ;> Suppoijendo,

secundum

lias

y,

/;

y- esse

aoquatiouem u

quuvsitimt

.~t--+-0-= t A=P+P'+P", unde protinus y"-c

ipsorum

B .4 = _i.

pp-t-py+p/, rusiduu raiuiiim litiec

C = Pl,y positiva numeronun rttque ~i St

hnbotur

siut tl orciiiie
numro

secuudumntoduhun
superadiecto

tirbitrario 1 similitcr it' y*

et cum

~1, .\8, l'te" ST, SV. S'ctc conqjexus:

compkxus

iut iUoram ,J*

his

residuu denique

minima

numerorum residua
in

g,

<

g\

., ipsoruin
" diversi

ntquc g g, g\
erunt

SI", 33", (S" etc.

unde oinnes

miniiua
tf i{',

et ft comm
1, 2, 3

c.mplcxus.
n con-

uumeri

venient. poriri quoque

plcxuum

Auto quippe

omnia quum

hic observandum esse duos reperiri,

~rn J alli

est, ipsius

numentm f/7 nh est

residimm

I necessurio

iu A rellinc trium
alter

xesidunm numros si cuiin aut huius

facile

perspicitur. in fc
,/

facile comerit si^mo

consequitur, ,'," potestatis

tales alter y-T!

~u~

semper

potestatis

rcsiduum () mimeri

y+T,

multitudinem proximi

numerorum unitate maiores srie,

in srie in

si ).> 1, 2, S H'

DenoU-mus qui tuni sit vero

W

hocc-c

ipsi tum simul -Mit'; iu il'

("',

& continontur; Si proxime

(W), (ft'il),

similiter sequentes
iA'St'),

innltitudo contiueiif.U"').

Mumcroruin
tur, mule

in codent
simul

qui il)si in
guorum

significatio

"il")
uondo in Si

sponto
enim, proxime ideo h,

iunotesect.
h', maiores multitudo k", etc. h +

Quo
esse

facto
omnes //+ 1

dico
numros /+

primo,
serici 1 etc. est.

ficri
1,

;'#
2, in 3 . St' numros

ft'ft..
i, rontinentur. n-h~

'.Suppoqui ipsi et

autem omnes

quorum

=(fift'

wonifcstum

nlii,

nh"\

etc. in $'

contineri,

proxime

maiores

vero

nh,

n h' etc.

44& in $; quare

DE AEQt'ATiOJflBBSCtKGl'U SCTIOSS DMSHJTmrS. tales numeri omniiio deiitar certo quum esse ($'4), iiequit et jjorinde demoiistretur, esse non posse (4Wj< ft'ft". qnmirra necessnrio Promis eodum modo aequalcs eruut. probatur 4UF) = i"J;,
qiuun proxhne necessnrio inaior vel quemvis in Si mitnerum vel in 4F ex vel Si, in niuximo fi" con-

#Tf;<Wi?,, in uunieri

= ,41"$'}.Secundo, i$'4T"
n

1 exeepto summa

sequi

debeat

tentus. ram

5 ;-J (it At + & in Si ituitnte demiimtne jmttt = '';+'.'';+ '" =

fict aequalis m 1 -aT

nniltitudini rationeerit +;--;

omnium

nuniero-

et simili + 'fi"^

Ilis

ita

pniepnrntis

ovolvimus

per

praecepta
quum

art.

345 5 productum facile art. 315

pp'

in

(/#. 9I*H- 1 ) f- " $3 -f- !}-}-, g'-(-i -j-etc, tur reduci ad W$t)p -f- .i'ff '#+- ''41 :'4" j)'/ exillo oriatur, substitueudo pro '.m, 1'.

expressiuiiem

perspicie-

et /

quum

pcr

1 productuni >, (', ~;SfI S~fII sequi-

[m, g g, resp.

i. e. pro et prorsus tur jwr/jo simili

y 1 y IY resp. I y 11lr tiet ylr I 1I = iSI St,p= modo (St 'ii; /"-+-(S "5i ' -|- ^'4t"

I ;St I ~t I p II Hinc protinus

JB secundo
quum simili ratioue,

= m lj'p ut antea

-{-]> yj/

= / est, curn = etiam pjt" Ilinc ad '4>"4}^ identica calliitur

evolutum

-f 4"4T;fesse debeat, statuendo N'.e";==~=:. tien ?.fffi tins *-l =

ft"Si" i>" reducatur,

nccessario erit

atque haec expressio '"" = (&'&'[ et fi"ft")

praecedente

(ft'fl).

;~t"St";= + ^4rt',i+'fifi"; ita ut illae uovem a-b-c

'St'S,; =

~St"L. '&g+ b-c,

(St`S')~~St"5~=~55~")= atque a + i + c^j.

r imdc

=fft4 i

propter

uequationem pp evolvi

ad tres, quantitates incognitac m ad duas reductae sint. 2I + Iy 4-(, 33-f-l .+

a. h, c, sive poJJcnique m, ad (S+l ;/. o patet. -fotc; sive ad uude

quadratum inter m. partes rcliquas y^

in w,1 + l +)" reperietur

huius vero _=

expressiouis facile

pcrspicictur

m, m, quae reducitur reduci ad <&Si j>&:']jj

-+-<&&" p". hasce

habetur

nacti

/ -f <l 1 )p -f- 6yV-f- cy/. Hoc itaque modo per disquisitiones pracccdcntes sumus.

quatuor

reductiones

iSiBi.Tjo = =

Rsoicnr

if

in

tkes

PEKioiig.

447

pp />/ M-= j/ ubi inter tres incognitos

w-f

{a

} ;f_fy/_f_ lp+cp'+ap" cp+ap'+hp"

ty 1
1 + Cp"

hp

, 4, c rt-|)_|_c

iwquatio jM

comlitionalis 1 integros. Hiuc colliyitur

intercda, C 1)

insupcrque

ccrtum

est,

ip.sas esse numros

X/I ji' -= ct/,l, + G/r! j c. Jr`~ = * + ; +AA+cco)/+{6

+ frc4.oc:/+f4 gKregatorum /' aequales

+ fcc-j_<ir;1/l" confidentes, enmt art. pur asu

y> ait funetio invariallis quos hoec in expr. praec. maltiplicata unde liabctur ucquatio novn aa -jatque hiuc t1 C-Ium etsi liabeutur, V hic a tribus tamcu liae, incogiiitis (J = \,b

Atquiim

sunt.

uccessario

+ ce = ab -bc-ac lp+p-+p" sive

,'U propter et /+/'+/

w+ ,'i_(_it._f_wc:

peudeat.

6<;

(III quas

1 dune tantum mnt

inter ex qua quod

aequationes ad plcIr

adiumento

conditionis,

. b, c

unm determinationem ita exhibcinus I U + 1 21, -f

integri.

ipsius

C suflidunt.

ut cstemlannis.

uuquationem

12c 4- I = ;waa

:iiiM+

Mec

:a6 l2<r4-4 .J

:(u,/r

ni,

2l4-12/>4]ars prior. por I. fit = 1 2<4-4 (i rt 3 aut Tibcndo A- pro ad quadruplum posso, = .\v\ posterior 2

vero

reducitur

ad

: r

s 4- 2 7 ;/ r A-c". primi siiic formai' difficult Jliut patet. 3w+l" r mtper

i:it-2i'+27 cuiuslibet quod

UKiruui farmam

4m (>< .i\r4-27^/

Kcncraliter

repraesoutari

quidem

c theorin

'M8

DE AEQfATIOXIBt'S

CIBCt'U

SKCTinXG

jncnMlKNTtBt'S,

gnerait erptionem unk-o

ibmuiram cum

biiiitrmim valorilms

dedttd ipsarum

putost,

attamcn

satis At

mirant niunenis

est,

talem

dis-

a. h, c rohiiercru. et quadratum 27l)lox

-1n setnper quod ita

tuutum

mudo
"

in qundrntum
Si stipponatur

diseerpi

potest.

iloinonstmniux

\n ticret primo ti'cundo .sr't'ttrulu tf-jti-i'tio [tu +

es uvqiiutiuiic tu' esse tertia t'u, sequitur, tu' niiuorcin t'u

tt+'2"vn

f>f27

'i Grt te

iuui-i7'tu' t'u
ipsum uictiri; quam -h

t'tr t n u'u'
est et i.s.

1G

tii

t'a
,

au]
muncrus primus, voro n metitur. patet, altenitruni utruinque esse

quoniain o prima

nuiiKToruiu hune iuintTttni

secunda

quart'

quem

necessario

(k'bft

-= i).

udcoque

ctiiun non

V = 0, diffrent.
Si itaque

unde

'/<'==

K et
ipsius

/=~.

< l in quudirecsi haerunt, quaesse tolletur. = M, A c

(lune illae (Iratuni

discorptiunes

discerptionem

t't quadratuin

27|lll"x notam in artt. quadrata uacti rudicetn vel

supponimus :12:J. :$2 :U- erimus. ipsam vel statuetur :i;+2t. \\k =

qiuun
1 traditaiu

vol per
eruere

methodum licet [mta

tiuu Sect. lietur et loco dratuin

qmim onim

vel per indiroctnin .1/J/-+-2" II dans ' sedetiam

sit

lu

NX,

2 s,

b c,* patet

dcteriniuatti non soluin

aequatioiiis :\k 2
necessario

iam

Sed facile penitus M,

determinatam inde vel A<=2 uude

-f-IW

ambi}uitus

quotl

k fieri dbet

iuteger. i^+1

quaiuobrein 1 vel

3 A1 2 ^= -M Iam quuin fit i 2/ /}, c*

M est formne prout :\a >ii. erit = C aa bc

J / + au

4 + c = m .i-f-c'f{

i , + / atquc sic onines

Mugi< directe

:>

2 m k + .{ A'.V aequ. quaesitao

Scct. lioquin

k A- + :i A- m + { NX Q. E. F. Iiaec formula

coeffieientes
hui.-ci:u prupusitu esse

inventi.
V prciliuri niiin posscl. :i

u priucipiis :i,

+) -ManilVsUi

.V ncquit

formai'

i per

divistbilis

cradurvt.

Ad umbitfui-

Jitcm, utrum li t- siaiui iUrbi'ut = .V, un = .V, hic non optu wt respiccro, iiocjue cliam pr rui iiuturm ullu modo uufvrri ixiie<t. rjmim Il clcc-tioiiemdicis primitirai' g pendeat, itu ut pro uliis rudicilm* priinhivN diifuruutia 4 -r pusitivn evudut. pro aliis ncgulivu.

fl{t:ATI.Yl'M

t*E((

gi'As

ci

IMVESlU.VreR

KKUUCIO

AI>

l'UH.lS.

449

udhitc
12m-4

simptieior
substituitur,

evadit,

si pro
imde

NN
clicitur

oiusvato
calculo

xaequ.
fucto

tyk

2r-f-27

A'*

= <

C -= ,&'?-3~) Idem valor etiam ad ad usum intcgrum. Ea: C = (G-fl'ro = 1) 7 fit 4 n 49 + 27 quacsita 7, 13, 31 mule .1^+ = :<
quidem

(M-+. U/c+k
protinus

2; A^V-f-A3
minus idonen.

* + < reduci
inonstrat,

potest,

quae certo

expressio. cvadcre

C ut par est.

undc a\?

3 A- 2 = + 7, o* 7=0 valor 0

k = 3,

.r)7) = Simili

et aequatio pro

ut .supra k erui-

(art. 351). turresp.

modo

37, 43, (il, 67

ipsius

1, 1, 2, 3, 2, 1, 1, Cctcrum etsi problema tum in

C*=l, solutum

1, s, -1 1, s. 9, -5. satis intricntuin tum quod sit, variis tameu artificiis iusigni id

hoc art. solutionis quae

supprimera in usum cum fructu

noluimus, vocnndis adhiberi

propter

elegantiam, in aliis

ocoasionem poterunt*

dedit,

quoque

quaestionibus

Aequatiimum

per

t/itus

radies

Q inccuiuitlur

rcduclio

ad puran.

359, Disquisitiones tur stat, iam de earum omnes prnecc. solutione circa incentionem aequationum insignem auxiliarium cxplicabimus. ordinem dcsideretur
irritos

versabau(.'oiisu-

propiietatem

niagnopere labores, (ut accuratius

semper

summorum resolutioncm
nsDi'CTioxEU

guometrarum gcueralem
ad itras,

aequationum quid
hactenus

quartum

perantium
AvnsctXHVM

sive
iuvenieiuli

defiuiam) et vix

fuisse,

tam analyseos hodiernae vires superet, quam potius aliquid impossibile annotaviproponat (Cf. quae de hoc argumente mus in Demonstt. nom etc. art. 9 Xihilomiuus certum est. iimunieras aequationes affectas ad puras adiuittunt, cuiusque dari, gradus quae talem reductionem quin problema geometrisque referendas fore spenunus si nostras auxiliares gratum aequationes semper hue esse ostenderimus. Scd propter atnbitum huius disquisitionis. amplum = (3f+A'vn}.

dubium

manet,

hocee

non

*) Corollar. ltiaL = Kiat

M V'-i

Sit t radix aequntionis i = u t habebb {p + tp'+ ttp"y = cosq, = sip cos, 'xT sin critquc eritqc tt
v'

+ i (tnod. :i)i i=if (i.s.s .Sctztman :t^+ l -= y so vrtreldie Ok-ichung 3ny2fii . V

-i+

cosJv v'; Ms

,)' (mad. h)

450 pracci|ma tantum

OR AECATTOSmUS CIHCEfcl SKCTIOSK& DEFINIKNTmUS. momenta quae ad possibilittitem tractationem, Prncinitteudae jf 1 = 0, qnae ex qua sunt eum ostendendam necessarm suni.

hoc loco tradirmis, est, ad aliud nrales

ubi e est teinpus

nberioremque
differimus.

hoc argiunentum quaedmn easurn

perdignum g-

observntiones complectantiir, notum

circa

radies

aequ.
composites.

quoquu

numerus

I.

Exhibcutur

hae

radiccs

(ut

libris t snnt

elementaribus p nnmeri e nnmpn

est) k.-ti mit

per

cos?. .-j.- ?sht 1~, cos- -f--?sitr aut quicunque pro rcspondct. 11. II. sit radix R sos.
qualcs

ttbi pro k bi A' nccipiendt nectp!pn<h moduhun alii lus sceundum k lier sit sit e divisibili (cos(co.s e.

0, ), 1, 2, 3 .c).e }, pro

e congrui. cuivis

l'naradix, alii valori ipsius

generaliter divcrsa

fit ism

= I )

k radix

nb

Qiuun Quu)n talis,

+ -}-tsm

cos = eos

-)-!sm |~tsm

-,(t

patet, ptltet,

si Sl R, RR.

R Jt

etc.

valori ipsius quao respondeat eimn quidem esse =1, terminum statini
et qunm

k ad e primo, onmes

in progressione vero ah /?*'

antcdentes 1, R, RR, R3
af\ =0

1 diverinaeexhibe-

Ilinc
esse,

sequitur,
manifcsto

omnes
omnes

e qnantitates
ocquationi

satisfaciant,

bunt

omnes III.

radices Denique

huius

acquationis. suppositionc aggrcgntam

in eadem

l + fi*+ JB*
pro quovis valore integro ipsius ius fractionis luunerator fit = per e divisibilis est, illud per 0,

+ RA(-0 fit = o
e non divisibili; = ctcnim = est 0. vero non lit e. cn~ jz.ia> vero X Quando =

dcnorainator mauifesto

aggregatum

3Gn. Sit, n, atque ut scmper in praecc, m numerus e tribus institucmus pro aggregatis
itaque

primus,

y radix

priniitiva

pro modulu caussa

h 1 productum ita statini -f = 1.

integris

disqitisitioucm teat;
pere

a, 6, y: brcvitatis positivis = ad casus ubi a aut ut etiam Y

quando
oportebit.

Nupponamus

{y, J), (y, g) etc. rndices ex omnibus a aggregitis (p y. <l~hj deducenda affectam esse Ad

1 paA], [y1 etc. accil>y tcrniinorum y terreduximus. pro

eognitis minonnn nunc

aggregatis

(ly, vero

t;.

(tiy,{/).
ncgotium

[tiy.gff)supra ad

oggi'cgata

quod

acquntouoni absolvere

j1' gradus

per puram

aeque

altam

docebimus.

abbreviandum

j". 1;, a:,Y,9

rI

WtVXffiXVi

PKK QCAS KADICES

U INvisXIUinrB

HEOUCI'IO AU fL'IU-S.

161 t

qiwc

snb

(<y, |); contenta

suut,

scribomu

utb>e

reslu.;

pro bis

sub

(Sy.<?)

ccmtentis

resp. (r.w).

<t.b'm'; (7. *) ad ea, quae ratlicem

pro lus (7.^ sub tfy.y*"1) acquationis eontineutur. *s 1 = y, suppoim-

resp.

m", b" .m" 1. lam

etc. designet

iisque R

indofiaito

tmisquo

ex evolutione

potestatis

l>tae funetiouis

t = a +M + RRc
oriri per praeceirtn art. 315r, yla il'rf
4V etc.

+ Rf-<m

N + +
+

-f

7M -f+ ."j". +

Cc CV
cy .+

-f 3// -f 31'm'
jiv

4. J/t'
h"'t" ut

-fubi omtes coCffidcntes N,

=li, .-l'etc. cruut functioucs ratiouales

y
interne p-

sius u = resp.

i. llf'a evolvi

Supponautur

etiam

potestates

6tlu; duaruin u' =

aliarum

fimctiomim +12*
quum '

+ Itb+RRC.+J&m, in U et L", perspicieturque , b, c. -fm lie

b + Rc+ItlUl. facile ex art. 350,

-+.#-
oriatur

ex

comiuutando

aggregatu U'

resp.

emn

b, c, d + Jl/fl rr

fore

= AY+ 4* + + +

+- C'rf C'rff.+J/V Crf"

AV+B'c'+ 4T+J3V+etc. u = in U Ri,

et L"

+.1/V

l'orro coilfficientcs iu eo tautum cile

patot.

quum

sit

fore

UlfU'.
crunt:

quaro in per

propter quum

J? t et

l fit-

correspondentes diffrant, omnes

in T et U

aequalcs

dciiiquc, lif'

quod

a in

t per

unitateni,

multiplicatur, cadem
eofflcientes

intelligetur,

coCfficiontes
aequales esse.

correspondwitcs
et proin etiam

(/. c. qui
omnes

aggregatu
<;or-

multiplicaut;

rospondentes

iu

et

U'.

Ilinc

tandem

collipitur

Ji
57

C etc.

M:

oi

IJE

AEQUATlO.Nini'

CIKC1M

S:CTIOKKH

DKFlStENTiriCS.

.-t

B =

6''ett\,

A"=U"= iV4-/l(t)y,

C'etc.

etc.,

undc

T educitur

ad formant

talem

i)-}-{ir<j!f-X(!iy,^}ete. sub formata talem etc. reducere licet

u!i sin^tili

coCificientes

X, A. -ri' etc. /> II*-1 -f

yj^'+y/lf'^Htluti.

itu

ut

jt.

/>

y>"

etc.

sint

miHieri

ititegri

II.
solutioiicm

Si pro
iam

Il

accipitur

radix

dctenninata et quidoin l' quantitas liect. lir'~lt,

j>rorsus

acqaatiouis talis,
cuius nulla

<

] =
infcrior

'cuins t \ky l 111-

habcri

supponinius est, ctinm f'T

potestas

(Ittam

Jta unituti

ncquulis

determinata At quum dubium

erit, hnec

ex qua aoquntio

aoquationeiii diecs
radiwm

puram quac

0 derivare ilt,
lloc postquam

Imbeat,
adoptare Meminisse

erunt
oporteat.

(,

llit
vero omnia

videri
esse,

arbitrarium

potcst, quaranaj ita facile apparodetenninnta ly radieibus in

esse,

bit. shji, f)-#.

oportet,

aggregata

radicetn
1) coiitentis

1;

eatenus hoc signo

tantum denotari

defiiiitani debeat;

esse, et

ly terminorum ex ut aliqua
perin oimiino

arbitrarium

quidnain
(juodsi

ex ti
iam,

aggregatis

ipsutn

Hiy.

1 constituentibus per id c, d.
expresso

per modo

dt-signare fieri

velimus. t =. i, per

nliquo

a^gn?gato ai postca eu quae t aune quod xtl

deterniinato aggregntum antea mut

supponatur

facile

pcu'spicietur, lttbcnt,
ipsius

quod

Il denotare que tum porro

valorem

designabatur a, b, mine fieri b, c. Simili modo ipsius etc. si per t fict aequalis

per

M, a. adeoa id aggroga-

-=|;i^2'7^ ab initio evut c,

exprhuere t euicunque

placet, radici

valor

l^"2, censeri

et ita potest, I)

quantitotuni acqu. T

2\ 2"lif' = o.

2iif'~s

i, n. cuilibet contenttim III,

vestira re

jn-out aliud modo

si in

pcr

(y, 1) expressuu quantitas

ex t

supponatur. hoc

nliudvc Q. JS. D.

aggregatum tf
pro li

sub fy,

Postquam
oportet, quae

determinata
ehis expressione

est,

1 alias insuccessive

prodeunt,

lili. /'= Ultinia reliquae ut edenti

R*.

IV.

li'1

substitunlltur,

piita t" -= u + R3Ij + R0c .m art. per talem 345, -f-Ii38-3* etc.

a + Rlil> quidem autea in

+ Rlc.I{if'm, iam liabetur. modo quum crui /t' quod inde

manifesto pusstuit.

tint =

a-b-c

vero scqucnti 1.

productum

Si per praecepta evolvitur. probabitur prodent ad formam

tiy. I simili modo prne-

metliodum

prorsus

unalogam

AKQUATIONUM Mai 0^8

KAIC8 U 1NVENIISLB UEDWHO AU KKAS.

453

-1-i~=~ Y'l l -(-~i' y.~Jl

reduci posse, ita ut , nota, *~V
ex

~n; ti

~r9J ~tC. ~
intograo eodem oxpressio per
n s

'

etc. uncle

sint

functioiu

mtioiiales

T' adeoque ex evolatione formam

m !t~

ipsius modo

R. si

quantitas producti et
proin

habebitur ?*=?. prodire T", supponitur

valore iioto derivabitur

Prorsus lmec t" t'"

similem
1/1

habehit ~f->

dus

aequatiouem ita ut 2""

sit quantits Hacc

l'erideV" nota etc. mcthodus

per acquationcm non foret

talcm

invenietur

si fieri possct t = u applicabilis mule etinm esse deberet T = T = T" etc, = 0; sed hoc esse impossibile. probari potest, etsi demonstrationcm hoc loco supprimera propter prolixitatcm IJnnoporteat. tur etiam urtificia peculiaria, per quae fractiones ratio, etc. in functiones uales intgras ipsius R convertere nec non methodi licet; bravions pro eu casu ubi = 1 valons t', t" etc. eruendi, ipsarum hic silentio quae omuia praeterire debemus. IV. obs. quo III art. perart.MO Italique pracc. Valores quarum ratio U simulae t+t>+t"+tte. omnium ipsorum cuivis = I~r, t, t', t" etc. = g, raliquorum b, c, d etc. attendenti t .1~,-Y inventae unde sunt, valor habebitur ipsius statim erit derivari elici per ex

a notas

valores

aggregntorum etiam per

y terouorum aequationes

poterunt
possunt.

.sequentc-.s

facile

patebit: etc.

t' .+,. ~lr's t" +

tic = U Kx hic *' unam T = o niagno tantum facile numro

=

it^-t+I^f+B^r+etc.
ieaC-V-{-2e3-V'+Ii3-4etc.

etc. prnec. ptTtinontiuin

observa

tionum (juod

ad disquisitiojicm ad .solutionem

acquatiouis punie 2' in plerisque patet, cnsibus valorem imaginarium P--1-. i (,l unde illa solutio habere, partim a sectione /cuius anguli tongens partim a = J sectionerationis ad v/TP-f (unitatis in l> partes, ut constat, QQ ;,) pendebit. Ubi valde mirabile est (quod tamen fusius hic non exsequimur valorem ipsius \f[PP-Q Q) sei])er rationaliter iam notas exprimi per quautitates posse. ita ut. pi-aeterextractionemradicisquadraticae. ratur. sola trisectio e.y. pro >i Tandem quum uihil obstet.
quo

attingimus.

attinet

ad solutionem auguli.
minus statuainus

miu

sectio

aiiffuli

mjiii-

adecque

454

AEQI'ATIONJIU

ClItCUM

StaTlOXES

BKFIjrfKCTIRfS;

ri

= n I:

rrltrrtifesttrrn

est.

soltitionem

aequntionis

jp" a, Inde

1=0

statim

retiiei T per

posse radies iiis

ud soliitUmem aequationis

aequntionis je"x

purae l" graclus =0dctcrmiimbitur. iutogri

T= o, ubi adiumento requirere qui illa

observatio1 scctiosectione ll

motlo thcttte inteii-i

rolligitur, iu --1 ia potest

sectionem circuli

iu partes
alius arcus,

uem circuli tocta et

coustrui

potest,

2U sectionctu partes. n partes, 3" extractionem lmiic semjier es.se \n.

unius

radicis

quadraticae.

qukleiu

ostendi

Applicatlo yitthoiltu

ttisijiu's((i<'it<(in (//> <jiOia

jirateedriitittin singidut

ml ftmetituw radie U

Iriyonvnutrkas, digtwsa'iuli. Il

rvijiomleiDit

301. Superest, mm /(
venientlis uisi tubulau

ut nextuu -'
(J sinuuni inter

inter

radices

0 atqite

functiuncs

trigonometricas

nngulo-

M a ]:
t;

n.

adhiupropuiscontenipleiiHir.
exposuinms, laborem ita ita qtmenum = ros compuratn ut supra radies est, dixiuius shtgulis qnaonnra

radicibus

Methodus, quaiu pro inut adliuc inccrtuiu reliuquat

consultac illis fuerint, quod

taiiicu
Le.

minus
quncuam

dircctiun
rudix sit

foret

l'
-(1 siu

l' reflectendo m ctiam autcin

e radicibus

cus-j-siu~

angulis a l'

respondeant a 1'
etc.

Iacc -(nus

vero -

inccrtitiido ' coutmuo

esse;

facile

discutitur, liquide sinus

Quarc

cosinus signoruin

aiisriiloruin
ratio ^}JH

sieos_

u i

decresccrc
angulos

habeaturi
xem

omnes'positivos

deiu

resp.

cosinus siuubus

liabcre illorum
iuter se

ut illos, aequales.
aequales,

ngatives
12

ecterum
duao istuo,

magnitudine (juae I~. ^=i' posteriori radicibus partes et

v i

absolutu rcalcs quidem oa. ubi

nmxiiuas priori

liabeut,
imaginaria i

resi>oudcbunt per quantitatem est. Ex

angulis n

ea. ubi

quautitas

positivain. 3 reliquis

per quantitatem

uegntivain

multiplicata

(" 'lV~, quae inuximas partes renies hubeut, aujjulis ?, resjiondebunt le 1, ut sic: porro. Simulai; ci radix cuian^nlus a<;nita est. eau quae rospondet etiani illcle clistillriui }jotcrunt, si illa supponaaugulis reliquis respoudent quod, tur e-sse "2?.. X. angulis * respondebunt radies i- etc. nauifesto 3/ I etc. Ita in excmplo art. 353 illico videtur. reangulo ,' P aliam radicem istm- rursus,
spundere non posse quam hauc 1 1 aupiloque JJP radicem [bj; .vimiliter angulis

P etc. respondent radies 31, 'IC 111. r.etc. In exemplo art. 3.1-1 nngulo radix haec etc. ,>7 P manifesto :_l], angulo respondet ,P Hoc itacjui' modo cosinus et sinus auguloruiu etc. pleue determinati eruut.

\{,P.

,:1UP, J jj

APPttetio

ad

rrsrnoxKS

TifW)xo\mCA.s.

455 i

Tatigenk'.i,

cofatit/eittes,

secaittn

ri

msecaiites

e siimbus

t.( euaintibm

aOsyue

itMtioue

di-rinuitur.

302. Quod
pussent

vero attinot quidem dorivari,

rai reliquas et scantes

fimetiones siuubus et tangentes, idem

trigonometricas re.spondentibus divideudo dividende uuitatem

hortun per

niigulurmn. vulo per pur siex his L>. et sinus

ene facile

e cosimibus puta

methodos

notas cosimt; nus. tiura '

unitatem

nec non

cosecantes

et cotangerites nieras

et cosinus formularura quiemique

Sed commodhis absque divisionilnis ~r~ cos (0

plerumque pur

obtinetur

adiumento Sit mule = ~rr 1t1~w angulus Ji erit

sequeu-

additiones. = ,i~ E,

atflue ~+~

cosTO

+ tsiu iilt

aliqua = .(.~

e radicibus

Hinc secw lum

fit = ~tt 1 :Fie tallgw harum divisibilcs = i y-xn~ 1.~1t1t cosee. ita =

cotaiigw ostcudemus.

r!xx

numeratores

quatuor vadant.

fractionum

transformare

lit per

denominatores

I. uem per

Propter l+liJB sec =

M = je"+' divisibilem J2 Jf-f-i5 propter

= esse

RSn+l, patet,

fit

2li quinn

= Ji-f sit

R*+> muncrus

qunui impar.

exjm'-ssiuMine- fit

J?7

-f-JB1'-1 3, 10

adeoque etc.

(quum fiat

nmnifesto

.sinw = sin(2w~l)o>. siu3u = .sin'2 sin w sin 3 tu + sn 5<o -f- sin (2 J ) u = 0) + cos cuslto
Ip cos )j

sec tu = si vu tandem,

cos w cos 3 co -{- cos 5 o> cosco

w cos

2 1 = cos'2
2) wj

(quoniam
= 2 (cos

cos;2
3 u) -fcos

i}o>,
a)

:i 10 etc.).
+ eus tu

signo superiori vel inferiori valente prout est iiifcsto luiec formula ctiam ita exhiberi potest set-o) +(1 2 eus 2 o>-|- 2 cos 4 tu

formac

-lA+J

vol

U-+:j.

Ma-

+2cos!M

I oj)

Il.

Simili

modo substituendo

I li'+'

pro

I RU. prodit

456

DK AEQUAIOSUfSCIUCIU SKTIONS O^INIENTlBi:,

tat~M==t(t-F~+R'N" sive quoniaui taiigto i*" = 0, = 2(sin2w JRH i* = 2 sin 2<o,# R1" =. 2 sin 4to etc.).

sin 4u>-)-siiiG(u

ipsin(~

t)u>)

III. n

Quant

habcatur

Mi

-{-&

+R*>~S

z^m fit

~~t-RR-== partes siugiiloe

()l)+(!~JR)-t-(t-J').(tper 1 J2J sxmt divisibiles. ( 14- u8"-1 Hine -t-

cui us agKregjtti ~~it

== i i `~' R n) -i- C 1-f- R R -i- R') = : i ) 4- ( 2) n r + 3; iv uiultiplicaudo = per 2, subtrahciulo +124-^ fit

R R-Rr

quoeiren

(~1){1

-f

U2-8)

rursusque *u unde =

per

multiplicando

f-l)i2+'.-3)^3+;K-O)i. deducitur

-:_:r

^(-)^1

protinus

cosec u> = ~Qn 1 ) siu u> -f- ( 3 ) sin 3 w = quae formula cosecto ^Ol ] s"ltt)

[tt 1

sin

2 1 } a>)

4" ( 3) sin 3 to 4- etc. 4- 2 sin [m 2, o>) potest ~{-(n l; sin n l)o>)

etiam

ita cxhiberi

= -(2sin2(o4"lsin4tl)4-6sin(}u)

IV. snbtrahcndo

Multiplicande

valorem

ipsius

-_j^

supra

traditum

per

1 + -R Z et

0
prodit

= (h-1}(1

H-RJS + i1

4-22*

' 'jzrJnc _x

,11-' iu 2^^4-

f 1-,11 4) a1 + 'a'(i.n 0 .if1

1* -1/1-2.

2 .if*

Appucmn

r>

fxctiqnes

TKiooNojtBi'ftiCAS,

457

umto statm

seqtu'tur -.viuoto. -Msm>-3> licet -f 'm 2;sin.t 2 w) -2 sin-2w \.m) [

cotnK>=i(w_2)sm2(u+:w-.j;.sJn-l>+ ^C quam formulani cotangw 2)Ji2w-(-(w~4>intw ctiam = hocce modo oxliiberc 3siii3<o

+ sm'#

~Csinw-f-

Mkoiliu

mjualwtin

prnfu,wti<,Ml,M

trirjnmutctriri*

tunnsin-

jmuumli.

303. Quemadmodum, mensionum

mnotuerunt I u ordinis

.supponendo potust,
:ilS): ita radies

n~-i

ef, omnium
supponendo aut quaelibet

functio

in e factorcs f

f di=

resolvi
art.

simulae valorcs
tune sint etinm, sinus

e ag^rejcatorum
^=a aliae esse fuuctiones

tcrminoruin

acquationc.n trigonome-

cuius

tricae resolvi

angulonun poterit. (.'onstet cuius U ex c

fe^tf, rei pi-accipua puriodis ][:>

fuacti momenta terimnorum :'>; radici [' P'

y haec lii.s

in suut.

c 1; = JP, F, ;'], w V_

lUmeHsioniim

dUSq"! 1US -a
cibus

P f ratlicibus -c"- ctc- etcanguli 6"; etc. sumtos ,

i>wetc. Vj etc.

ex lus [r

perioP" ex

:' ,&;ete. :"

Kespondeat radicibus

anguliw anguli

adcoque 'w, i'wctc.

radicibas radilios

6>ctc.,

7/1 etc.
perspicieturque

anguli euin

"co, 6"u> etc. etc. angulis J, (iuodsi ?. ?/

facile,

onmes
fttnctioillini

angulos

dmul

tngonometncarum'i terem -f augulo

convenire. praefixum

duuotctiir;

rospectu ^rJil' de qua agitur, itnque fuuetio, ex e thetoribus producturu

pcrcliarat-

A' 'fw, statuatur v etc. ?">.

iam

x 'fw. # ?'. iecessario

omnes

x 'f li m etc. x'fb'w erit etc. =

]u-oductum in fuuctiouilms

F, productum a1 /a)etc.=
ut demonstremus

exhis F" etc.:

Y',

productum YY'V
I'.

ex his =/.
Y', Y"

Supercst

cofficientes

ad formam

talem

') Hoc resptetu duo anguli convunium, quorum ailforemia vel ticriphi-riac i.ilejfraf vi-1 ulicui nus multi|)Io aequulis est, <jualswcmidum juriph-riam rUI,yrus vocare i congnu-nlMin sensu aliquantiim possemus, lntiori inu-lligere lulicret.

5S

458

JK AHQUATIOXIBl'.

ClRt'l'lI

9ECTIOSKS

DKPISIENTiBl'S.

~+~t)+~+~+~(/) reduci posse. quo facto nianifesto omnes terminoram pro roguitis innotticrunt luibcmU hoc erunt, seqtienti simulnc modo vaetti-

lorem omnium
oienius. Sicuti

aggregatornui

cos

-f-

siu

w^-jrrj-i/riingiili <u ad foruiatu

ita

pcr

art.

pruec. duci

reliquat' possuut

quoquc fuictioue.s j|-f

trigoiioint'triiae

talem perspieictur.

ve-

tunctumciu A- iuti'grmn
rationales pro ne.s lus

i; + 6 j !4-X 1 34-t'tc. milloqiio tmguli /i-w tune fieri = 3I-|~?3 /. -f- (S k *-f iam quum siu^uli eoOffieientes <|iit'Hicuiiquo.
iuvnrin valoies intgras biles sui ipsarum substituniitur, ipsarum 'fw, -fau>, singulos 1;, ], t 'fbwctu.,

uegotio

'/"*s-J- etc. dnotante in Y sint fimctionos

perspicuum fieri quamobrem est, functioper si

inle^rao quautitatibus

cot5fficientes etc.;

ratioimles

invuriabilcs

art.
ratione licebit.

:i47

tid
etiam Q.

fbnrmm
oninos E. D.

A-B'J\
couiRcientos

1} + C!f,
in 1",

<jY"

etc.
etc.

reducentur.
ad formain

lit promis
simileui

.simili

reducere

:J64.
Cirea l. problcma (iuuni singuli art. praec. coi^fficientes quasdani in Y' adliuc sint obsenntioncs fuuctiones talcs adiieimus. radie um in pe-

riodo in P

ly sunt

quam

[f, ') .statuere cofficientes respondeutes

si modo ubique in

Iket in

coutentarum Y, c;x art. J).

quales

fuuctiones

radicum

:i47 nanifestuia ;) ex Y

e,t, etc. resp.

l"ex substisubsti-

derivari tuantur tuendo etc. etc.

negotio

posse.

''. ubique in

'/' F pro igitur

Y pro Et agy) etc. I;, (/,, functio

\J,y), Y" perindo

derivabitur

Simulatquo
indc sequuntur.

{f, g g) etc. resp. /," Y evoluta est. reliquat'

J,a"g), f,agg) i F', 1"' etr. nullo

II.

Supponcndo F = j. resp. a-1 -f (U-s t.tc. ocqu. etc,

ci, quac

coPfRcientos ifw,
cientes

tf etc. crunt summa

summa radinum c binis

F 0 i.a. At plcrumquc
art. l-li)

quantitatum

'fH>. y bat etc.,

multo conuuodius

productorum
pcr

Ili coffiest. si-

oruuntur

methodum

tradita

uiilem,

computaudo

.sunnnain

radicum

'^to, yaia,

tpAwctc.

sumniani

quadmtoruin.

APPUCATfO-Al)
cuborum etc.,

Ft'NcnOfES ewtanianum
sccaittom. tamcn .siloutio

TmiHWOMCTKieAS. illos
tottuigeiitem hic praeterimus.

459 dcduccu-

atqtie
y

bine
dsignt dautur,

per theoretna
tangpiitcrn quae

co(?fficientes
atit

do. iullaic alia

Quoties compeiulia

roswantem,

!lf.
adooque

Consiik'mtioiiom
qiuievii

pceuliarem P, P\ P"

rneretur etc. 2.ci n h, ex [-2,b

is casus, \f '2.cetc..

porioilus

ubi f est ]u'riudi.s bitiormn

muucrus

par.

tcrinitiorum inuncri 1,, orurit.

va<;xpriduobus awpia-

compositn. 1, ft, h. eetc.

Scd lentibus. mit sinuin. ust

(.'omtet atque

P ex his w I,

{>, Y n (t,

eonvcnicntque smnti, moduluin

;.iijiiU

b. c etf.

n cvU:

simul

ciim his n congrui

superioribus

a ut saltcui
'f l;i-

quod
+'fw' desi^uat

hic eoclcm
'f n~ a

redit
(t) aut aut

lus sccimdum
i?flwt'tf., scrantuni. roscfuntom. coinpositas est

quotius taiigonti'in,

cnsimim

inferioribu^. Hinc Y,

(junndo colligitur. binos semper

'f in

cotuugcuitcm

casibus lcs

prioribus Y ex

iiiter

factures,

quibus

adcoque

qiuulratum

esse,

et

quidetn

Y ^=. gy

si

y ponatur

acqualis

producto

,t
Siiuiliter in ii.sdem casibus 1" P'

io

x -f n
reliquat*

v ' 6 <uetc.
Y', & h" Ir"etc. quadrata erunt. ex ex '2, a" 2,(t" et qui-

fanctiones

dott dom .supponendo suppotK'udo (2, c") etc. etc.

constarc constare

ex '2, ex (2,

n'\ '2, '2, n'\

'2. c' etc.; '2, c'; etc.;

P" 1'3"

2, 6"), 6"

productum

ex

.v fl'w, erit facile

tinte

x '-fb'to, conf.

ductum

ex

jc 'ftt'W, functio aequalis.

Y" etc.

x 'f6"(oetc. Z quadratum Oeterum

ex F sequi

=y'etc.,

nec non etiain ex g, y, y" etc.

derivari, ut "

-y, pro& y c'tu etc. esse Y' ify\ erit etc.; Y" = y" supra art. :s:57:, et radix producto y,y
nec

perspicietur,
in [ diximus;

etc.
non

perinde
singnlos

ex
co6fii-

eientes

in y

quoque

ad formaiu .4+B/1) + C(/ + etc. rad. ad aeqn. y 0 formam e factoribus manifesto reducibiles.

reduci sint

posse. scinisses

quum

suminae

potestatum casibus

singularum Y == o acqu. autem

])otcstatum adeoque Y erit

talem

In (quatuor

posterioribus rr "fw^, t'

productum j\p .'o/'etc. etc.

<? .'fftto2, ),.r~ e summis

adeoquc

fortune jj.

pntetquc

cofficientes

, ja etc.

quadratorum,

biquadratorum
5S*

etc.

ra-

460
diemn I", " 'f co, 'fa<o. etc. Ri: 1. Sit

ClttCTXtSECTISES bk AEQlUTIOSIBl'S DBRinENTIHCB<

'f6wetc. dcduci posse; et similiter se Itabebunt funetiones

/< =

17,

/-=

s ntquu ~+ j

tlvugiiet

'f

cosimun.

Hine

fit

.Y+ atleo F

j- y/f in duos factores ex >.

.~< dimcnsionum ;,n). (2,15;.

.f+

,-}.)' .y,/ rcsolvere. erit prodne-

oportetque l'eriochis tum

quaternanun 1), (2, ),

,'8. i_. constat

mie

5f

e faetoribus

~~M..t-9tt)..('~t:!(M, Substitucndo j -f-^ X: pro i), {S, *w, {'fu);s41) + invenitur

,f'{.)r)M

'fw+'^iuo+'f iwvindc + vV(^>. prodit

1 3o> + <f i nw=-i;>, sununa '}; liinc cuborum per thcorema

'^w)*-}i 'S,

(^i summa

3o))*4->i

(o)*=

2+

};s,i = 1J

3),

biquadratorum in y

Xuwtoniauum

coOfficicutibus

dctunninatis

if=^-rs,i}^+iC(b.i;-4-2>3;>j!i((sti;.4.3(sj))*+ilC{s.i)+(8.8) y vcro ex ,S, 3) j/ ;(/ Simili rum (.t modo prim 'f3o>; y derivatur valores comnmtando { -f .{ y 1 7 (S, 1} cuiii + i | y 1 's, 7fit 3); substitucndo itaque pro

(s, 1

= /+(i

y 'I7y

\/i7)^*1+l-+-i-V

17)*

iV

.= -t''+(;+;7\t-'7).t\t.'+~~17).<~ y/Z in quatuor 'j; iactores <fl3u>), > -f binarum secundus 10w) (1,1;, primo (,, (l,i), in dimensionum {.r 'film' (4,3;, ^flw) resolvi potest quotortius

us erit (,-

> o>) 5uj). pcr

{..' 'f 1 5 co)

quartus

omiicsque (-1,10) erit y, exprimi

coOfficicntes poterunt. e ter-

in his faetoribus Manifesto tio in autem quartum Rv. ita ut II.

quatuor

ajgregata e iactore

productuin y'. Si, omnibus

secundum

productum

rcliquis

mauontibus.

'f

sinum

indicarc

supponitur.

*"

v*+

,v*w-

,V*W+

i!

-^

V+

AV^1

il

ii**+-eiV

in

duos

factures

b dimensionum

,y

.y1 resolvere

oporteat

erit

,y

productum

APPLICATIO

FENCTIONES

TlUOOHJK'f

RC8.

Ml

quatuor

fftCtol'ibus

dupUcibu8 t',L' J(kJ [2 + j ~< -j '2 M 2 mdicum ( !1 wjY, .t-t:~)'t-~~tj~" erit = { iw, =~i), octavarum f .2k:y'~tt-2k 9w, r J :3 w ~~ttu haut

.f.t'(-pM~, tnm quum sit ;'hwix = Ykw

htnededucitursummaquadratot-uht 1), tartiin Hinc fit y 0= ~-(3; (~t~J.+.\ y' derivatur ex commutalldo habeatur I,
(~

carandembiquadmtommsutntna == ~~(sj)~(s.:<). summct

SlUlUl11l putestutuIU ~(S.)~ 's. :1,

l;,),z'+-(x-a.f5, (~ :<D-~+ (s, 1, 3).

1) + K~, .'<f ita

3J~ i)+. 's.:< vatunm)

ut per substitutiouem

horum

aggregatonun

y=,t:fm.t. ;t,N- (Il .== l'erinde quatuor ductum Z

17`,'Ca,...
+'.y17:,vo+

s- z.li,t's-'t'
+~7)~~~+

m~Jl).2',L'
\/t7)~~+,~

5 m.r. a

~tl \il

i
7

ili quatuor

factores

l'esol\'i
possunt.

potest. et quidem

quorum

cofficiclltes e duebus

peI' a~rc~ata erit y, pro-

terntiuor c duobus

um cxprimi reliquis

productum

Srctionrx

cirruli,

grtrt.s'~rr

arvltuetinon,

~Ma<<<'<M

M-<~V

con.streeclirurrx

georrrctrirrrx

yrr~&~rrr /i"

~C5.
lleclu:~imus partes, itaque, per disquisitiones praeccdcntps. sectionent c1'culi in Il inquotiactosi te estnumerusprimus, res resoh-ere licet numerum nemiactorumdctermiuantur. cvcuitprovaloribusipsius las aequcttiones quadraticas xa 21' ctc. etc. per rttdires radites tt, exhiberi ad solutioucm M<. Quotics 11 his quarum itaque 3, 5. 17, totacquatiouum,

acquationum gradus per utaguitudirL-1 2, quud 1 est liotestas iiniiieri 257, Oj5:\i etc., sectiocircujiadsoau~utunuu ntn~nitucliuc )na~uitudux' iu rt partes "eotuc'-

reducetur, qurldrctticcts quadratiens j quoci1'cn

fuuctioucsqac
l, plus

trigollolllctricae
l, complicatas

nuuusvc

pro lrro circuli

ipsius

potcrullt ii

in lus casibus

sectio per

sive descriptio

pulygoni

/1 1atcl'UJII manifcsto

coustructiuncs

462 tricas aiigult

'-+-

DE. AEQlTATIOSIBl'a CtRCULl 8ECTI0NE8 DEFIXIEXTIHUS. absolvi fy-P

1'\

poterit, expressio
17-f M'

fta

e. p. pro

n .-= 17 ex

artt.

354. 38

f facile pro cosinu

iisiec tlerivntur:
"i 2\ 7 4-l\'C"+"->\ 17 >l 2y/i7 . 2v>l+2\'l7;)

cosinus,

illius aniruli formamsiitiilem, sinus uutem uno multiploruiu si^no rndicali suuo est niranclum. ium Eutlitlis plm hubent. Majxnojjcro quod. quuiii tcmporibus (v-irculi divisibilitas geometrieu in trs et quinque nihil his partes nota ftierit,
invcntis iutonnllo 2U00 aunomin atlirctum sit, oiuncsque eoinctnie tmnqimm

certuiu
pu ta

pruuuutiuvcriiit.
sectioii(.s in ]:

j)rnctcr
:).->

illns sectioucs
r>.2:t, 15.2;i posso. etiom ex])Oentem

casque, non
C'cterum wj

qimo in

spoutc

indu dcinanant, millas alias

si primos muequnm

ncc

2:* partes,
facile alios

per

coiistruetioncs rus priinus

lt-onietricas sit _= )'" -j-

absolvi 1

probatur. faetores

nuinei'uni
tati uumeri

2 iuipliraru
2 uequulcm

non pusse,
esse debt're

udcuquc
si

rcl
euim m

== I
per

vol
ulliun

=2

vel.ultiori 1
ipsius

potesimpareni i

numerum

unitate 2T< -j- 1

bus ita sive contentis primi. illa i --= forma 5 ad quinque m

iminran adeotiue
nieras

divisibilis
nece.s.ario

esset
comiiositus. quadraticus

at(jue

m C>j,
Omnes

foret

2"fvuloros

divisibilis
, l =

per

ittiquc sub tonna

pro ([111-

aequationes numeri :i, 1. S. 10. 5,

deferiinur, 05537 vero perfieitur deceptus esse: miniero at prodeunt

2S< -]v

eontinentur; o, l. 2, 3, 1

I",

257,

statuendo

-=

I. seetio

2.

Ncutiquam

pro

omnibus

nuineris

sub illa qui sunt

forma numeri
sub iam pro

eireuli quidem

geometricc induclione

sed pro iis tantuni

affirmaverat, 111. 2:is+ Enler 1 i= liam:

Ferruatius contontos M

oinnes regulam

numros

la'c-tssario Si erroncuia

primos esse,

sive

42U-1907297

factorem

01 t involvente,
Quoties acquntioncs

priinus
aiitciu

auimudvertit.
1 alios faetores puta ad primos unam praeter pluresvc 2 im cubieas. plient, cjuando sem 3 per scmel ad

altiores

deferiinur;

aut

pluries

inter n

faetores

primos

ipsius est per

MODO

reperitur,
o.mxio.ie NKC kioohe

nd aequationes
uejiossiiukk KKDl'CI

quinti l'osst1l'O.SSK,

tjradus.
MLS. IMS

(|iumdo

I divisibilis
KUVAAS Nl'LI.0

5 etc..
Xl-X

AKyiATIOXES

KV1TAU1

AD IXKKUIOUKS

i.'tsi limites tanieu theoria nes

hic traderc non patiantur. operis liane deinonstrationem quod esse diiximus monenduin ne quis adhue alias suctioncs praeter cas, quas nostra suggerit, in 7, II, Kl, 19 etc. partes, ad construttioc.y. sectioues perducere s];eret.
tempusque

liuius

geometricas

inutiliter

terat.

AWfcemo

ai>

n-NCTioNK

triuonojii-tric.v.

46M

:!tt(t. a niunemm nmdsignante primum. nifesto hoc geomctiice cl == 2. ueque vero pro tillo alio lic-ft, perfkere quundo vuloro ipsius a. siquidem > 1 timceiiim eus aequutiones. pmeter quae ad se<tionem ilt partes nece.s^ario adlaio 1 alias " gradu< .sulvere requiruntiir, 'tiam lias nuUo modo nec evitare oportet; nec dopriint-re licet. (iradus ituque aoMecessariamni e -factoribns quntiomim numori primis '.sci> Vu'-1 gunoraliter licet pro co quoejuc easu ubi a = I) cognost-i possunt. si circulas in i\' u%f>c" Deniiiut' secandus est, dcnotantilni.s partes , b, cetc.
perfetis.se cognoscniitur,

Si circnlus

in * partes

secaitdus

est.

uuineros
uirt. :j:Cj; factures

primos
quare primos

inaequalcs,
ut gnulus

sutficit.
aequationuni

sectiones
ad

in
hiuic

a'\ b" cl rtv.

Jineui ietpssariuiu

partes

uumerurum

>-l> sive quod vetur, soque quaudo 2 putu ])o.ssunt. possit. formae duotum brevius, formae plurics. S5, 0. A" hic uodem redit producti

.41 ex lus muneris

c-lrV-'etc. (.on.siderare numerormn ad tune Obseroportet. N priiiioruw iptantumniodo absolvitur. primos nuUo
in

hoc prodiictmnexpriinere multitudinem miuoruiH art. 3S\ CJeometice ita(iue hic numerus ji,p etc. est polestas iinplk-at, colligitur
debere eel

sectio

binarii;

qiiajido gradus ut circuliis

vero y/y'etc.

faetores

alios modo partes

quam evitari ilividi

aequationcs gcneralitcr

llinc
essc

geometrico

2 aut altiorem

potostateni in 2 aut

ijwius

2,

rel

mmienim priiuis. ipsius (jui

primam r#7 pro2 sive non 2"fl est 1

2"'+l.

rei

produetuni ut

e phiribus ullum etiam

huiusniodi
potostateni

nmneris
altiorem

ex uno tali primo requiritur, 2"'+l, Huiusmodi

aut pluribus N neque neque ipsius

factorem ullum 300 32,

primuin fuctorein

impareni priinum

implicct. valores

AT infra

reperiantur

formiic lu 3S: 00. (il, 272.

2, 3, .1, 5. G, S, 10, 12, 10, 10. 102, 120, I2S,

17. 20, 21, 30,

34, 40, 1S, 51.

255,

OS, SO.

130, 1UO, I7U. 192.

21)1, 240,

256,

257.

ADDITAMKXTA.

Ad art. iihill. celebri

honorcm

2s.

Soltitio

acquationis sed
iam

indeterniinatae a ffomnctra

bg ~j- |

non

primo liuiic.

Kulero ut illic (licitur J)iop}muti

vindicavit

17mi samdi est. cui

Bacliet

cle Mrziriac.

editore Add.

et coinmoatatoix'

jK-riccta

ill. La (iraiiife

inotliotli indoles f Ahji-bm tl'Euler p. r>2.'i. ubi simul indicata est Bachot iiivcntum siiuni in editioni' secuntla libri Problmes ji/ai.sans t dr/ectalih:* 1 02t. tmdirlit: in cditiono qui se font /// /c.v tiouibrci, il Lyon prima 1012 nonduiii exstat. (juain solani inihi vidcre licuit. veriinitniueii iarn annmitiatur.

1<I artt. |uisiiit lit iiiliil iu ojn'ic

151.

2!M>. 2ii7. Jitxai

111. Le Gendre d'uni-

dciiionstrutiouem

suarn

donuo

c.

praeflaro in art.

thi'vrie des nombres haet

i-vsL'iitiale

iniifatitiii

.sit:

qiiaiiiubrt'iu obnoxia manet.

aritlnuetiea

attauieii ita. \h 211 sqq.. mcthodiis ctiaiuiitini oniiiibu^ quideni cui una supiiuiirfu>ius in hoc
satistiictuin esw

ibiectionilius positio ros

pcrc

207 prolatis / et est tune

p. 12

Theorenia l-j-k,

innititur

irl quavis

projrcs.sioue

/4-2/.1t'tc.

prinios

reperiri..si

divi.torcm
sqtj. sed

coininuiicni
rij^iri ^eona-trico

non Iiabeant.
nontluni

ccnisideratuin Attanien
altra

vidctur.
suppo.sitio

quaque.
tlari

quando
numros

hoc
prinios

tlivoriMiia
forniae

plene
-l+ :t.

diMiiiiiistmtiun
r|uonun

erit:
non-re-

supererit

siduuin quuc an

(Uiadraticuni rigorose

sit uuinerus deinon.strari Ceti-ruiu non tacite

primus possit.

datus n\>\

ibnuac

\n-

positive liane enm non

Mimtus iain

theorenia ill. ipsimi

fuudumeutule 1-e (iendre ((uoejue

ip^uin

iicsi-io. sujjjMtuitur rcm suppositiuneni lavisse, p. 221.

observare sed

oportet.

posterio(li.ssimti-

59

460
Ad artt. specialis tatis iu thcoriae 2SS 293. formarum esse

AlDITMENtA.
De eodem ternariamm ut niliil argumente, exhibetur. amplius quocl desiderari ntulto hic tamquam rigoris possit, ampliorem
hac

applicatio et generali-

et respeetu

ita absolutum parte III operis

videtur.

ill. ],e (iendre iitstituit

via complu-

sui p. 321-400 usus est a nostris est.

disquisitionem prorsus Ha?

Principiis ribus noiistratione vit hac

et inetliodis

divers ut

attamen theoremata ipse lu

difticultatibus rigorosa

iniplicatus muiiire hae quidem

quae

effecerunt,

palmaria candide ea. quod

dein

non licuerit. facilius forsaii modo

difficultates potcrunt,

indica*

sed ni fallimur quoque

auferri

quain qnavis

disquisitione

theorema

menioratum

pro^rcssium*

arithllletica

est. p. 3 i 1 annot. in fille. etc. suppositum Ad ai't. 300 VIII. In chiliade tertia deterniinantium iuter X. quos 1 habent indicem

negativorum 2. et

reperti 1 rcli-

>unt qui

:J7 irregulares, indicem 'A. Ad eundem

irreularitatis

Quaestionem plures
in

hic tum

propositam ^irithmeticae
operis

plene

.solvere

nuper

successit.

quam
mirifice

disquisitionem
illustrantem

partes

subliinioris
trademus quam

tum Analyseos
primuin licebit.

continuatione

huius

Eadem docuit, nante tiam y cireuli eandera

coficientem quantitatem 1 cuius radius

m in art. ut

304, esse 302, et

in art.

jn ut

= 2,345SS47(516. desigibidem semicircuinferen-

*) Vel nobi non monentibus lvctorct cnvebunt, ne nnstras forma? ternarias cum eo, quod ill. l.e (n'iulnnuforme trinaire d'un nombre dixit. confunilant. Scilvvt jier hanci-xpressioiiem indiciivit (Ivcomponitiuncm meri in tria quadram..

? t

T A B U l

A E.

59*

Il-

468

Tabula

I.

artt.

:>v !i|

s.

3.

5.

-.u

1j.1-.1y.23.:?

31.37.+!.

4.3.+?

5j.}i).Ci.6?.?i

:7'>.S}.S<)

S 7 y 11 13 16 1ly 23

1 1. 3 j 2. . 1. <> 5 1: 1: i-: 1:. J-. 11 5 2. 5. H. j 1. 5 5 4 4. 11 1 '). 1: 13 6 3 12 13. x 5

K. y. 1

S. y;.

15. 11.

12. 1-.

15
29 31 32 57 41 43 44y 53 59 61 C4 6? -1 -3 79 81 S3 Sy y, it

1
1

5 16 11).13 lU il
5. id. 15 S. 15 i. u

ic 11.
11 5 5 0 j i.m.v. i "-34-

18. :sj
4.29 1 !.< 5 4 3

2. 7.15.24
:). i.:s.:i 4 t;. Ji-5 =5 =1 9-:< 25 0 3 15 =s i= 32 35 iS

6.I5.:s.j>j. 3y.i-. 3<=- ** 2.13.41. -5' 9 3 5. * 16 s 4 54.44.45 45 5 -.61 33.43 0

40.16.

i-42.:y.3V-45 9.31.35.32.24 2S .41.41 j. := 14. :?. ) 59. 4

5-:4-:S-r . 45. -.41. '5 31 33. 30. 55. 2; S :N .15'-i" 5. 1. 3 5 il

1: ic 5 12 <:z 5 :y 11 & 3: ii

15.52. 4-.

2.13.55 '-41 -4'4~ 1-15. 12 6; .64 1 55 13 38.49.69 59 J4

42. 14. s;. 3. i.k. 39. 14. 6.

y 25 -.14. : 4 35 I 5.il 11

15.12. ;j. H.:(i.

. y. 14. 43 .44. ly

29. jS.iS. U.

y.

5-54-5 jy.29.1-. 55.

J-3S.5. 59.11.62.46.

13.ic.55.44. 11.64.4.51.51 -6.21 14.24.29.1:. 3: 5.6c. .6.4-.

1.33.55 71 J

5.5X.5..44 I-5 54. 4 4K. 5; 43.408.46. :5 ,5 i-j.yt 1*

5-j.-1.j4.1y. 25. '.35.

-4.9.13.52. 38.15.1:. 1.~ 67.4.59.16.36

45.53. 13.2a.

4.S-J.J3 3, 54.55. 17.

3.52.81.24.72 72.S-.18. S6. . 11.53. 4 2

65. 82. 53. 31. 29 S3.19.2-.79.4-

i..45.iy.32.O 14.65 .32.51

:6.41.71,44.6s

40

Tawla

II.

(art.

9;

+1 +J.

+5

+"

+M +l3+|-+l9+:j+>/+ji+5-++i

++j++-+53+5i+('I+&-+"l+-}+-(j+S3

+&>+<>-

:''.

'i s_ I _ j~i_j L_

:IZ

'_i"

Li~Z'

;Z_'

:9 l i_| i .V'j Li j ~n i i i _

>

I 97 w'jJ_! I

i-:

.r

L1

j.r _i_
-

TahixaIII..art.

3 1 0

3 > 9 m "3 J19 5 219 3 J-

(o}

3 {i)..6 ()..! ..i8; 0-6953; (i). (i). (O..+6I5* 17644-36S411 6956511739 ()..I4*S 68965517 161:9! (1) 13 (3) *! (4) -.59; (5)-s5 i-.ttj. 36-, j;?i V4j..7l [5).5 {+)..

(o)..1457 (oj..i; (o)..c9i (c).. (o).. (o)

=588135194 0516515-89

(o) C434-8160S (c)..cj-; (o; I0..C-4! 03448-586 (oil.3iis8c645 (o;o: (6) sy(i}..i35i (?}..

1413-93 54838-096{3 ..3-S: -419} f4;9; (10)..810; (3)..i689; (i)..65ii6-9c6 (s J 459 (u)..O54 (4)..60975! 9-6-441860 893617 5' ..754^169811 7*7'8'44 7704918031 17910447-6 8731394366 71131876; oi739"*6 64556961C1 531 -914683544 [3).. 3 k. 7191 5-3G 938144319!! i)6i.i;-ii649 4845360854 741168041 30; (4).. 753086419; (5).. 183950617 (4) 310-, (3) ..6116415094 06779661 7868851459 194019850 1971830985 56164383 7461686567 9154929577 164 46478 339 4 !5/6S53! (61.. 95"" (-).-T73

()..6-s; 486; (8)..43i

rA

41 43 47 49 53 59 6< 67 "i 73

fc;0439i (o)..

(O..1+634;

()..87804; 3;

325581 39

534883-IC9 446So85is6

(o}..2i-6j95* (a) (o) (c).. (o).. (c).. (0).. (o).. (5)..

3S97S74 8979591836

0425531914 7546V3"5 358; (1)

CC4C8J&32 653C61244 0188679145 183;

(i)..49C566-J377 5O3389 113114754 8955133880 6761563380 (1).. (")..

0169491515 413-38S135 0163934426 195081967 343*835810 4S535" (i).. (6).. 481; 417; (i\.

83c5084745 9836065573 597; 38169; (i).. (1).. (3).. (*) {1) (5)

0149253731 40845070 01369863: 80811917; 0116581178 7115189873 0113456-9! 0110481917

06849315; 041095X9! (1 (4)..

34:465-5; iO54-945i

79

(o).. 1 (3)..

36708IS6S75 949: 9140506329 (i).. 113:

81 i3

(o).. [o).. (1,1..

133802469;

493817160; 445-831315

431098-65:

7108433-34

939^59-361 98-9518071 0898876414 6966192134 -5157-3195

6314096385 5421686746 0111359550 561797-528 3370786516 010309*783 3;u340it6 8539315X41 5151546391 185567

1*1(1566165 4943810114 8314606741 876288659-"

89

t (c, (i)..

97

(o)..

C 0 N T E N T A.

IJKiJHJATIO Pkakkatio Sectio t'itniA. Xunieri Reitidua

j,

y p De munernrum moduli, l. de congruis, 12. 5. residua congruentia et non-residuu in gnre tirt. l sq. 5

p. 9.

congrui mininis,

Propositionus Quaedam Ski'io

vlemcntares

applicutioncs De

skcumm. Tluiorvniattt Solutiu

eongraentiis de numeris

primi [mmis, m.

gradin factorihusetc, residuis ilatis :i;. art. 13.

p.

14.

pracliminaria

congruentiarum primi gradus, De invenieiido numro seamum modulas Congruentiae Theori'muta Skctid tkutia. Residua linenres varia, De terminorum quae plures 3S.

dutos

cougruu.

32.

incognitas

implicant

residuis

potestatun georautricae abunitatuincipientUconstituuiU metitur mimerum seriem periudicam, is.

p.

38.

progressionis

urt. ii.

(.'otm'dermttur l'onemlu Permotii Quot

j>im modttti yi sunt iiiwieri primi. temiinoruni in periodo modulum p, multitudu su. theorema, rt'spondeant in quibus terminorum S7. 7 bases, indices, periodi, <>. A, diversis. art. nu. n'j. 7-\ ;:). primitivis, ;:>.

i, art.

numens

multitmio

est divisor

datus immeri

ju i. art. '

Kudioes

primitivnc, indicum,

Algurithmus De radicibus Xexus

Bases

x" congruentiae indicum in svstcmatibus peculiaribu ulieus varia

usibus

accomniodatao

Mvthodus Theorcmnta (Theorann

primitivas nssignaudi, de periodis et radicilms <0-

Wikoninnum

172
It? maifali* qui .vint situt i: plnritiut ituMer-iritM primorum nu. vi.

mXTEXTA.
(luUaltitea art.!.

Machtli'/iti ilml-tl! Ski'Tiu

jjotintatmhiaarii, priiuis rumpu-tili

i^L'.vkta. l(u*iduii Huotiis l't

Du nmi-rcsuluei

cuiignientiis c|iiaili\uicii art. t. 'M. ivsitluuruiu

socumli

gnulu

73.

nuidulus '> ulru;u

vt muiRTUi primu*

imiUiiiulu

iju

uiitiuruiit

iinihitudini

iitm-iviiliiiuuiii

iifi]iiul liuuustiu.

Imuni'ii-. 'iv

cuiii|)utim>

i'l-vUIuuiii

miiiieri

|iriuii

ilsili

tit

un iion-n-iidiiiim.

)> intinlc

t'nc-lu-

rum iiL'iulvt, lk' l 'ri niutlulis. ijui

sunl

nianori uiruiii

eoinjuj^iti nuiiionii i/i(nnim atus

i un. iiuiirt priui at ilmi risj'iuiim $ttt sii un mjii-i-vsjilmini dut! lu:. i u<

u- ri uni ^ciiuralf /< i -r -tt i-l inim'rii

l>(ti/ulii(i"/t'-( lU'-iluum Uvsiduu Husiduu IU-t(lua l>o + t

jirimis

wlutt

/toii-rcsidua

nuuuri

arl. I >>. i aitart. >> an. ti. n:. i ji. 1. ' sliibiltUir, Luiichisiuii'. -;i|U(; iiididi/Uucuutur, i;u. 1

+ v i-t un. iji. 1. ud

l'rui'iJuraiiu I'it

diiijuisiiiuiiviu thuuri-iua

ji-iu-nili-m ^oucralu

\i:>,

in.lui'tioK-iii

ifiimluimiitaUj l.ij.

lK'iiiuu-ilnttiu Mulliudus Sulutio

ri^'oriHa imuliikii

huius

tlu-uri'imitis art. I iii. uumi-Ms iiriiuus i i;. invi'slijiitiom. nui) purs,

ihuurL'iua )jiin.'r;ili< nmiii-< clulus,

Ml lU-muuslrundi

i u.

jmiblvmatis

Dv l'ui-mis uuiiu-t'u<> Ile ulturuiu

iiiiiuriiius i)uii:H:ii|U.iuljurilni<

wntiuvniibui,

i|uunuu

wl

ruiduutn

\el

iiuu-asiiliiiun

c-t

wrca \uf~ ecundi pradus

m. i:.j.

lh> viiiijjruviitiU

Si-:i

tiu

qcinta.

De furniis iiiM|iu-ituui ri']jrai.'S('iitiiti(i; \kbacj iiiijilituns, iirupru cl

:ii'<xu;iti< lurmanim

>tiliiiss<[iic ik-.intlw t. l.M. ti

iiidctcriiiinatis -i^iuun. un. !

sccuudi

gmdtis

p.

12u.

Disquisuionis Xmnui'iinini \alorcs l-'urnui

<li.'tcruiiuuu. jihoiI. sivo sul) iui]in>-)ria >, Luiili^UiiL* J/) ulia ad

txpr. ;tli:iin

juu* tvpruMvututu cuiiu-uta nv. I 1. im. ilu'.m1 traiist'urmatiu,

uuuivri

M jior jiro]j|iti

foniiaiii et ini|>ru|iria

,. /; l^

pt-niiiui.

.U'4uivuk-miu,

K<irniv uji|juilue, HivMirv-s Xl-xu^ l;(i.'inup Tluruiviiiu UviiuruUa cuiiuiiuuus

cu.niciumiimi

l'uriiiarum, sitiiiluuii Icirinjc

(imniuiu :iii':t|jitc< circa ilf

l raiwlurmutiotiuui lj-i.i. cusiuii uiii

in t'unmim

Utaiu,

i-

furma sul)

alia

siimil

pr^priu pur format

cl mpropri.vuruuuiui*

ciitit'uta iiexu cuni

e<l

hi. r. !(.

ri.'[>nn;.sfiitaliijnil>U'i jm/atti'i,

nuiniTorum 17 1.

trumturnialiuuiinKf

lh J'ui'mU 't'-tn'iiintilli'S A]i|>licttli>iiK"> iu simplux Jh J'ormii ft s;k:iiaK's tri{ilt'X,

ad (liscvrjitiuiifin l^J. /lanifiri

minu'rurum

in c|uadratii

du>>.

in

ijuadraluni

Miupli-x

i-t duplv\,

lilirmiiHiittis

ium-ijuuilrali

1 > i.

tWFEKTA.
De formti determinunth quaitrali, Farmiio sub uliis contentai) quibus Fnnnc Sulutia itdermuumtis generati* u, iirt. jis. indetsrmiiiataruni .wcumit|ra<ius duns iiiratriiiis omnium iiiU'gro hitluricav huturicit);. art. -s. tauwii nu aequvttiont 2 1.

473

por numro* Annotation* Annotutiuacs

aequationum h ta. 222,

imjilicantiutn

IJt.iqi(itioncs nhlributiuformanun Onlimim imrtitio lk coinjjosiliomi

onlimim

ullt-rinreu art.

le /ormi*. ts; classiumiu qriliiw. m.

detvimiuiintiadtttiinelaiwi, in gcnura, /oriiuiriim

il,

ris, TH.
gL'iicrum, 4, ciassiuin, il.

Compositid

Pru (U'turmimmtc

Juto in siii^uli<

mtiltitudiiiv^ (um|uiniimir De multitudinc cJiissium iwicipituiH, Cvrtu cmissi omnium cliuractentm tiva pro dot. nejf.) ri'spomlcn'

guntriljus chisdem ordinis tinsses ai-quu multae cuntiiiciitur im. i-Inwiiuni in singulis iciifribus ordinum diversorum jas. cuntontarum :,7. pro dcturminantu iM. l, thcarcmatum ad rcsidua 1, +-, 2 pertinvntiun os. clemondato assigmibilUim jf'in'fa prupric priiiiiliva (posi-

ni-quvunt

Thvurvniath t'iiiidainentults tratii si'cunda, ai; -j Eu chartti'tunini semissts

et ri'licjuorum

(|uibiw

jouera

rospiiduro

ncqueunt

propiua

deturrainmitur l<>->.

Mutliudus puculiuris

numros prmos

in duo quadi-ata

ducompouendi

Mjrinxiii Quaedum applicatmiir*

cimtiiivm

Iracltilum

rfc /nriius liiiiariruiii.

Urnariix,

art. 2<iKm|q.

ad tluuriam

fnrmuriim

Ue hivcu'iidu

forma c cuiiis duplicatiano fanua binuria data Omnibus ckaructcrilnti ius. praetcr Mi, i qui in artt. i s; III. ruspumU'iit licoria

gcueris

principalis

urimur, sunt.

ave. gnera Kvora

impos.sibik's

inverti

tum uuinuroruui lum l'umuirum binariaruin in tria quudrntu, ". dccumposhioiiis lk'inoiHtratiu tlieoremiituiii l'Vmmtiauomm in lru> nunii'ro-. trijionak's queiuvis iutcsmin Vf-, (juadr.ita diicerpi pos^i' l SoUitiaii(.'c|iiutiouis axjt-t-lii/i/ r;: = u art De methudu jicr (juam.ill. Lu (ii'iidrc tlicorcma fuiidiimcntale cilVne por formas tci-iiaria* quascuiujuv, au. KcpracscnUtiu Sulutio tates KcnerulN uequatiununi mm. rationales, iudeterminatnrum seuuntli

vel quatuor

tructavit,

J'jii.

gradusduas

iucotrnitas

iinjiirantiiini

per<|uanti-

lie iiitiltituctiiit* Alguritlunin Secio sk.vi'a. Hosolutio Convursio

itK'diucri jftiK'nim clasiutn

un;

chiisium, primilivarum

un. i di-tt'rniinanU's pracccdontium re^ularvs i-t :ri-i.j.'ulan; etc.. :iu.s.

siiiRiilaris Variae tmctiuiuim l'ractioiuuu

pnipriu

api)lic;ationes

disquisitionum

p. 3M0.

in sini]ilii.ii)ix'.s, art. sua. communium in dcimales, s

:n i. 31. per exclusiones. vi-

Soluncu'cjn^niuntiau Solutiu auquntioni

A per muthuilum (/xclusionis i jtj- -t- j/.y = -1

indotcrminatac

00 ()

4^
Ali niethodu Dusa methodii Sectio septima. congrmmtmm numro De zz-zA

CONTENTA.
stoh-encii pro co cnsu a primi* rircuti digncwcemli Sectiones ubl A est Mgatlvtw, art. ni. ictres ftimtfgimdi, ilUmimque p. in quas eirculum aut 1= totius seeare

composites

m. 412. oportet, re-

aequatioibus,

(leftnicntibus partium,

redwitur ad citgum ihnpUcittlmtim, Hijuisitio est numurus primus, art. asti.

ubi multitude

arcuum Ac([imones pro functioniljtw triKunomi.'trki* qui sunt \mn ductio functioiium nd radies iiucjuutioiiis tri^unonictrii'iirum y Thtvriu radicum huitis a^uatiau ra esse mimerum (ubi supponitur Omittondo Funetio rudicun A'resulvi l, retiquuc (!i) infactorvi continentur iiiferiort..4,

purte

pvriphvriw!;

art. 3;.

nequh

in iKHjuatiunc in quilms omiius cofliciuntcs 343,

priinnmj. X = y-' + x"

+ etc.

+/

+ 1 = . a*t

sint rtitiuiiak-,

Propositum disquisttiuiium 142. dvclaratur, wquentium Omnes radies U in eortus classes (priodes) distribuuntur, Varia tliuorenmtu de his periodis, :u 1 sqq.

His disquisitionibus .solutio aequatiuni-s X = 0 art. 352. superstruitur ad duas aequationvs Exempta pro n = 1, ubi negutium cubica* unamquu ubi ad quatuor quadruticas artt. aw. j t. reducitur, 1. DisquisitioHtts Afgregata, De aequatione, Demonstnitio ultrriwi's in quibus ik /iw aryunu-ntn. par, sunt quantitates mdicum 9 in </iw periodos reaies, deflnitur,

quadruticam.

et pro =

1:,

tei-minorummultitudo

sss. ne.

per qimm distributio tlieoremutis in Sert.

IV commmort! aj 7 De aequatione radicum in Ires pcriudos, pro distributione :ias. Aequationum, reduetio per quas radies U inveniuntur ad punis, :)M. ad funcliuiiea Applicad dquitioitum prtmrdeutimn triyonomctricas. Methodus, Tangentes, Methodus, Sectiones Additauknta T*WUE p. 467. ungulos quibus simjulac secantes cotangentes, aequationes circuli, j, Ji respondeant et cosecantes e sinubu trigonometncis quadraticot nulices dignoscendi et cosinubus successive sni. nbsque divisionc aoa. perlicere licet, 4G5 jos. derivantur, 361.

pro tunctionibus

deprimeiuli,

quas per aequationes

ive pur constructiones

(,'eornrtricas

GOSLAUIAK KX Ol'l'JCISA

E. W. C. KlKCHKIi.

AKHAX

G.

HANUSCHRimit'HR

AUFZKIC1INUKGRNVON OAUSS.

7m Art.

ID.

Anantie k.i

numro itavtstt

tertio itl

C,

V ?.

majttmm

dirisnr

cmnnwni.i HA + HB + tC' nwriiiim, si Q. k't E.

nuiiunrum = > cxsfunl

C, itv-rmimiiturJIWmCo maj.r ,*<>. <>, /orrt i.

quenumeri <*< (/iViVor

+ yCA,

umh- erit cl guident

communia

MiinTomm

11. C,

mini A. ktssb,

*0' Fiietum est itaqtie quml

fJ

+ .-f fi fiternt.

+ .=~ -fi ikm

IJ

integer,

pn^mtitim

atulmmn

= n,

= c,

?.'

Zu

Art.

114. (II'" -)-

Cnnciimiui .")' =

tlemoustrutio 2 + (,~

{ta

acloniutnr atlrnyrrr

()= t. t

+''*+

t) t~

{a*" ), + (rnnrl. tta7t

+ ) ) (

-F-(b"-tt"),

Xu don

itt Art. der

250 VI

anReffoboncn priniitiven en,

c positiven drei tt, mnl

Weterminanten grsser ho, ist sm, als

von der dic stt, der sas,

Form

> + J,

lur w\e]\v primitivcn 92s, 033,

dit

Auxali!

cigi'ntlich

Classon rot, 31, m,

uneigentlich m, m,

-37, .i' st3. 991 <

indhiiugmst: coque inter 125

rat,

rxsUnl

'/m <lcn Wortfii <|uum

des revemsit

Art,

aot 233.

t Hoo modo a -l

ummn mpic

mult. ml

gen.

pro

dett. iHtiO,

usque

ad

1 on

inwniiur

ri t,

-3000,

tabula

formula

HW.U.

Vm Art.

336. drutk 81'/1/ arirt

mire fHr

ath

'uhUn der in

lier

Form

a1"1

+ i

Vrimsahle, (Xl

m khimr

icr<k a/s

cil, d:

/nntllnglk/i ijeffetomZahl

.j,nii/u M

rtrr

Au*nM-r

Aie Mengt-

li,,l

itthvmhi,

'Anhhn

log CIo~DII'y l2 in Art. 17(17 v. die Jul.

/m

dem

Lohrsatw OoMcicnten

aber

liciler ti.

einer

algebraischen

gamen

rutiumileii

l-unttion

mit

anuttlili-en

Au den

^'urten positive stmliunrm

des

Art.

I Jws l'osujuam acceptum, 1796 Apr.

rigorose alicuivis S.

demonstraviums, nuim-ri primi ipsu

c{ucmris miiidi-i

numermn non-resiiUuum

jirimum esse.

f'irmac ll,we

i +

i,

et ngative detetimu*

</.-

'lu

Art.

131.

Tlworema

fuiuhmentalv que.

fier in hoc

iiiductiuimm .mtioiu: Irudilur

dnleettim inventa

i795 i79(i

Jhrtia. Jjtr.

JJvmomtratio

prima,

476

HASnSt'IlRIFTWCIfK Worton duos de* Art. i.ii:

AIPKrCHNCNQES

VOS QAUSS.

Zu den

numro* i9.

Investigationera imcr quoscunqito impart

(thor. fond.) tumo geneniHu* se primo. signis quibtiseunquo

tnstitimmu*. allectos, P

Conteinplcimir Ht Q.

1T96 Apr. 7m den Worten quum

des Art, ni:

l'rstetereu

theurematti absquu Fi-hr.

ad resklmi

-f-j et

vero noitrn

demumtratio /W

lus theoreraatibus

2 tune aupponi tfebuis.wnt pertinent! sit jwrivcta, novuiu lilnc methodum mmcisciinur,

ilta deraonstrundi.

'An dcr l.Vber>chrift dcr.Scctio Jim. -a. mm.

quintat

1 Je fomiU

iiiutionllnisqui1

iiuU'tvnntnutis

Kvcumli

(radiM.

/*

Zu (Uni Worti'ii furaiartim

v* Art.

> i

ail Ifuu

aliud

itrgumentum disi/nis,

itravissiraum mttumna

Iransimus IJ'JX.

u nuinine

Imcusque

attuctum,

de

coiii|iiisitiimc. du Art. a sed etium

inehuatm

Zu den Worten mcntalc, xtramli, smitein

Kx hue prinripio ruliijiui tlu-urumuta

methodum Scct.

noviim

haurire

positumus, t, Jut. il +,!

nun modo thi'urcmn nertinfntw

fundadi-monjnw-

PriMiju'u huins im-l/n.tli retliteta lire , ISUU.

ad rotidua praet. iT9il primant M Muteront

fit ejceultn et ml fnrmnm

Zu dun Worten

di-s Art. a <;

hue Kiipcrsuiit i|uarum brevom ad hnne theoriam

sed quuiiitim compluri-s fous proprius in tk-uria digressionum seiliect

ad lias spectantes aduacquu pulchorrimni', formuvum termiriarum xveundi (fradus est quacrendus. Fc.br. /4. iTUO. i

vuritates

hic intc-rcalanms,

Zu den Wortcn

dw Art.

iri;

ostendvndo,

primo,
simplicmimarum

<|uo piicto

quaovis

forma

ternaria

ad formai

sim-

i Tt

reduci possit fortnurum dein plictorvm multitudinem pro quovis dvtcrminanto 'x den Wonm des Art. av; III: J'rorsus

dato

esse

finitam.

(ad tjuas per tles reductiunes 1$00 Frbr. 13.

pyrveniatur),

simili

ratione

probatur, inreniiintiir. jjrimum autem

in online omnes mirnita

impropriu

res, qui ,kt prucci-pta art. Q. Hacci-u thvurcmatn Zu den Worten gulariter Zu ilcn Wurti'U des Art..iu2 crewit, dc< Art. :nni X:

r. i U, 111 li povsiliilf.s etc. Drimitttral'mur

possiliiles siiul .#/<

primitivo eos chiiractut.c, sire sint P sive Ayrili tT'JS.

il ij a

Multitudo Itlru

elassium

mediocris u. i'J'J.

(cjuac dutinitione

opus

nou habebit)

vnlde ri-

prima iUio

in hoc iirt. et pnipc. considoDeniquv obsen-amu< quuni omnes pnipriettttvi hune lUiiiK-rum sumraii ratae imprimis a numro pemk-ant, ((tii simile quid est au ji -1 in Suet. III, atU'iitioni* iliffiiiim esscj quamiibrem tsset, ut intur ipsum ulque (ivteriuiiiunteiu, quam maxime optaiidum ml quem pertini'l. <! nili!' -Ex /-< tt Ji!* w tir finvum'l nexus ^eniTali-i ik-te^atur. nmplini ri,xidvraiitlitm A"c.<(/ lin: /.SWA sinunif l'ii. Vimtlum in IT /jttrlrx iliri'ihikiti <. iirniuctrire.

il Il

/u Art.

tbitrjrintu*

1TUH Mari. '4M, i (j

srHU-SSBEMJHKl'NG

XII*

XKIEX

At'SGAUK.

Dieser ncn tuul iobi-n clic

i-iMiSectioiicn

lliuicl der

vun

CUr.*

Werkcn

it

(.-in Wiedernbdruck Section, auf

dur dit-

im

Jalire

ivit

in

Octuv

i-rchiMicwirtl Ilundder sich

Uisquis.

Aritlim.

Die ucliti* zu verileiitliehcii aber Au({iibf nicht

an nu-hren fiiultt

Stelleii sic-h

vcrwieson untur lit seim-n wkdit

Mchriftvn. sitliun

tjtvM ])n

wnl anfanga mit dcn (ibrijjcn cr die Ausarbcitung dersclbcn Sertiiinen, stj rd sic in dicser

beubsichtiKtc, in glek-her Weise

aljjjcsclilossen dus

pttcn

dcu arithmt'ti.iclicn

Alihundluntrcn

Xathlnsac

;m<e!iliossen.

Textandertinj^n

sind

in

den

l)i-=<|u.

Ar.

nur

an

folgcridni

StclU-tt

vorgcnummcn

In

Art.

m sind

Mu

bcidi-n

Kinsclmltungi-n

{ii

> u) und

(>

lj

wd

is.V.i,

->;A's)

irmjjcfUKl

ortlcn.

In Art.

lus. Ih-munstr. t- terminus \>vr ir, h terminus

it p* per

'iii serk(1) etc.' divisibilcs J>* non utem

u tvrniinos statt in per /i3

ussu jic-r p divisi srie u terminos (I) r n-rmimis;

biles, l termini* Jier esse per p divisibles ]ier ;/3 non utitcm per

jf

divisiliiles, vpw ]ier

ncque /)' etc.'

divisibilos,

jfcseljtt

wiirdvn.

In Art.

\i" minus

III i(ii

sind

die

iiaeh per

'Si

cnini

bh)

ii ilivMbili-i.'

+4 vel in der

h r Auxgahr

(mod. vun

;i), isoi

erit noeb

AA =ir/fal^undcn

(mod. Wurte

if,),

ademim-

termn\>

mulltiqui-

!{<t-bl>).'

iHisjji-lnsseii.

In

Art.

13

ist

lieridl nicht

2\'+i licrali^elil

statt |rvsetxt

-i^u

uud

demuni'li

stutt

i ls

<licjcuij;i'

Xnhl.

\n*

m wt-U-her

jitilenlalls

wtmleil.

lu

Art.

liiuteti' deduci i|ualioiu' VL-niunt. duni rit, hic vero Art.

ia

der

Schlui Imec pusse iiutein

der tji/th,

CntursuchaiiK u/,)ill<, ust

ber

den

Kall

(i)

'J-'ucilc c|uac un ii di-r

vero ijunv

perspicitur, in (Jj

<x 'Ma

ru-

,,n'hlip; uadvni.' Dinwx ist ilriiioiistralin in illtus

inwiiimus dii'Haud

c<m(jai'hs alis irn-psit. Kacile rc

In relicjuis der

dfinuiisiniUo 'krtmiuiitu ijui Vag. neseiu (lus) deduei wquitur alla'

gemilss nuai

Xte ^eiindcrt. lit:

Ablituidlung emirum, curriffere. ex ista cuiinmil priori

uril/imttki qun negligeiifti inde posse a

bcijjeii'tt

luvKHi indteare perspicitur, t|uud tant

uli<|ucm atqui-

duiuunstntifinii sequemia (a) u/Utu'fi); simul hltp, iideoijuisunt

vxpusitiom-iii suli*titiirndu: uh hllu\ vel

1.(1 4) nitiocinia a'ji li/i esse eril

acr|uuliuue in () (),

Itnvc

Up.{(). k.Yji, /'. -iX/i.

Kx (*) Sed in

cum (a; fnrrt per

perindu

ut illic, uuuro

vc-1 liKp,

contra

byp.

per (7) etiin

*78
In Art. 17 1 ist quam In Art. M' sufolge ntatt einer 'in handiochrittlichon qua A non

8CHLU88BEMERKCS9.
Bemorkung S non a non i-rit 'in > qua A nec inoior quant <j\D, C non <^T gesetet wofden. omnes formai) C, iiec minor

>iD,

U4. Melhodm nranifesto orunt erunt

teetmdv. reduetae.' roliquae die

ist

'Quum

>v''-i>

quai*

hoc modu in quibuS

prodeunt, a>v'}D,

reiiciendae, VI onthlt

statt 'Si quai- formaihoc modo gesotet vero omnes inunil'i'sto crunt reductae.'

prodeunt,

lu

Art.

unter dun positivi-n Uetermimuiten vonderForm Aingabc *.-(-&,far clchi' die AnsMihl dvr CUmcn in der (.-igentlich drciiiml grssor priniltivoii ist nts div in Ordnung der uni-igentlich uuch di-n Dftcmiiimnt primitivvn dein aber von buidvu Arten glcich vicl Clussut, stn ugehrwn.

no

frtlhcre

In Art.

302 ist

ziiftilgi'

einer

hundselmftlichen r.\i 'iw:>

Ik-merkung angcgcbiMi

tlic

Anzalil

der

Cluswn

flir Uns iwciti-

'lauscnd ont.

di-r nviratiren

Determinunti-n

und nk-ht zu a-<io:i,

wiv in der frUhem

Ausgabi-

In Art.

308 sind Nttchltt* 32, 4^,

far

die Ciassiflcutionen Tnfcln m

II. i; II. s :t\, n,

IV. die

vargefundenon 01.

angi-gi-beii

nuch den im Mc-ngeii di-r Dvtemiinnntcn and nichl wic in dur friljiM-un Aiwpilw i

In Art.

325 ht 119, 12T

ut,

ipsi ('valorem conciliant', quiidratum gesetzt His ddi'tis ut<j, t.it\i). suptrstitfs invi-niuntur 11si, 127, m, V valorem quadratum conciliant.' In Art..in IV sind die Worte

nti, qui duo soli

23t:

2J/

3< + u,

2s;

+ io.

lits

di-lctis statt

supmtitra 'Ut,

invpimmtur

c quibus

:U: 1UT, duo priores soli ipsi

'quum

pro

plvrixquc

ulih evitari

ncquutionibus lie

eubicis, nuf:

qunruin

radiecs

onnies sola

rca-

lcs sunt anguli', Diu

simul falgtcn,

trk-ctio unguli et ratiiini* und der.ii fnriclitgkeit so, ma, ) :i:

Gcss

ncqueat.' in seinem

V. g, pm =. notirt luit Iltindvs(.-ni]ilare Xui-hlae

trisectio

aus|<-lu*ui.

Noten

auf Sfite

ni, 2

<;

un,

sind dni hondschriftlichen

itlclmt.

Die UMere Vonn fttgeti als Chais duu Druck

ist bei der

nouon

Ausjr^lii-

xur Krli-iclileruiuf nmn glaubte

der

L'cbi-wicht sidi dnzu

diese.s Wurke*

int JnhreiMii

unterworfcn,

uini^oti AbanderunKcn uni so mc-hr berechtigt,

uuch in uiiduritii l'uukti-n ausgexprochenerWciw llcksicht Viele uuf Hiiumeruparniss genummen. die derTextzeile Kunnrlu, cinjcschlossen warc-n, sind uligciiondert Uic InhulHunstilien, liwu<geset!!t. die <lcm A\'rko vorangingcii, xuMiiimengestullt sind aueh den eiiwelnen und niclit mu- iKn sectioAbilitilunKi nen wie in der orstun Ausgabidie UgmieiiK-ri'ii danintor sind den Siitcn als btr^clirift bi-igvlugt, jjoffi'bc-n.

GOTTIXCrEN. OEPUOCKT IX UKK DIETEKiCHSCHKX UNIVKRiilTATS-UUL'CKKKEl

W. (II. 8AK8TSKH.