Vous êtes sur la page 1sur 91

Ensavoirplussurcetexte...

JORFn0022du27janvier2016
texten1



LOIn201641du26janvier2016demodernisationdenotresystmedesant(1)

NOR:AFSX1418355L
ELI:https://www.legifrance.gouv.fr/eli/loi/2016/1/26/AFSX1418355L/jo/texte
Alias:https://www.legifrance.gouv.fr/eli/loi/2016/1/26/201641/jo/texte

L'AssemblenationaleetleSnatontdlibr,
L'Assemblenationaleaadopt,
VuladcisionduConseilconstitutionneln2015727DCdu21janvier2016
LePrsidentdelaRpubliquepromulguelaloidontlateneursuit:

TitreLIMINAIRERASSEMBLERLESACTEURSDELASANTAUTOURD'UNE
STRATGIEPARTAGE

Article1

I.LechapitreIVdutitreIerdulivreIerdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestcompltpardes
articlesL.11146etL.11147ainsirdigs:

Art.L.11146.IlpeuttrecruneUnionnationaledesassociationsagresd'usagersdusystmedesant,
composedesassociationsd'usagersdusystmedesantagresauplannationalquiapportentl'unionleur
adhsion.
Cetteunionestconstituesouslergimedelaloidu1erjuillet1901relativeaucontratd'association.Sesstatuts
etsonrglementsontsoumisl'agrmentduministrechargdelasant.
L'Unionnationaledesassociationsagresd'usagersdusystmedesantesthabilite:
1Donnersesavisauxpouvoirspublicssurlesquestionsrelativesaufonctionnementdusystmedesantetleur
proposerlesmesuresquiparaissentconformesauxintrtsmatrielsetmorauxdesesmembres
2Animerunrseaudesassociationsagresd'usagersauxniveauxnationaletrgional
3Agirenjusticepourladfensedesespropresintrtsmorauxetmatrielscommedeceuxdesusagersdu
systmedesant
4Reprsenterlesusagersauprsdespouvoirspublics,notammentenvuedeladsignationdesdlgusdans
lesconseils,assemblesetorganismesinstitusparlespouvoirspublics
5Proposerauministrechargdelasantunelistedesassociationsmentionnesl'articleL.11141.
Chaqueassociationd'usagersdusystmedesant,danslalimitedesesstatuts,conserveledroitdereprsenter
auprsdespouvoirspublicslesintrtsdontellealacharge.

Art.L.11147.L'Unionnationaledesassociationsagresd'usagersdusystmedesantestadministreparun
conseildontlesmembressontlusselonlesconditionsdfiniesdanssesstatuts.
Nepeuventtremembresduconseild'administrationlespersonnesfrappesparunemesured'interdictiondes
droitsciviques,civilsetdefamille.
UndcretenConseild'Etatdterminelesmodalitsdemiseenuvredesmissionsetlefonctionnementdel'union
nationaledesassociationsagresd'usagersdusystmedesant,notammentsonorganisationsousformede
dlgationsterritoriales.

II.LelivreIVdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Alafindel'intitulduchapitreIerdutitreIer,lemot:publiqueestsupprim
2L'articleL.14111estainsirdig:

Art.L.14111.LaNationdfinitsapolitiquedesantafindegarantirledroitlaprotectiondelasantdechacun.
Lapolitiquedesantrelvedelaresponsabilitdel'Etat.
Elletendassurerlapromotiondeconditionsdeviefavorableslasant,l'amliorationdel'tatdesantdela
population,larductiondesingalitssocialesetterritorialesetl'galitentrelesfemmesetleshommeset
garantirlameilleurescuritsanitairepossibleetl'accseffectifdelapopulationlaprventionetauxsoins.
Lapolitiquedesantcomprend:
1Lasurveillanceetl'observationdel'tatdesantdelapopulationetl'identificationdesesprincipaux
dterminants,notammentceuxlisl'ducationetauxconditionsdevieetdetravail.L'identificationdeces
dterminantss'appuiesurleconceptd'exposome,entenducommel'intgrationsurlavieentiredel'ensembledes
expositionsquipeuventinfluencerlasanthumaine
2Lapromotiondelasantdanstouslesmilieuxdevie,notammentdanslestablissementsd'enseignementet
surlelieudetravail,etlarductiondesrisquespourlasantlisl'alimentation,desfacteursenvironnementaux
etauxconditionsdeviesusceptiblesdel'altrer
3Laprventioncollectiveetindividuelle,toutaulongdelavie,desmaladiesetdeladouleur,destraumatismes
etdespertesd'autonomie,notammentparladfinitiond'unparcoursducatifdesantdel'enfant,parl'ducation
pourlasant,parlaluttecontrelasdentaritetparledveloppementdelapratiquergulired'activitsphysiques
etsportivestouslesges
4L'animationnationaledesactionsconduitesdanslecadredelaprotectionetdelapromotiondelasant
maternelleetinfantilementionnel'articleL.21111
5L'organisationdesparcoursdesant.Cesparcoursvisent,parlacoordinationdesacteurssanitaires,sociauxet
mdicosociaux,enlienaveclesusagersetlescollectivitsterritoriales,garantirlacontinuit,l'accessibilit,la
qualit,lascuritetl'efficiencedelapriseenchargedelapopulation,entenantcomptedesspcificits
gographiques,dmographiquesetsaisonniresdechaqueterritoire,afindeconcourirl'quitterritoriale
6Lapriseenchargecollectiveetsolidairedesconsquencesfinanciresetsocialesdelamaladie,del'accidentet
duhandicapparlesystmedeprotectionsociale
7Laprparationetlarponseauxalertesetauxcrisessanitaires
8Laproduction,l'utilisationetladiffusiondesconnaissancesutilessonlaborationetsamiseenuvre
9Lapromotiondesactivitsdeformation,derechercheetd'innovationdansledomainedelasant
10L'adquationentrelaformationinitialedesprofessionnelsdesantetl'exerciceultrieurdeleurs
responsabilits
11L'informationdelapopulationetsaparticipation,directeouparl'intermdiaired'associations,auxdbats
publicssurlesquestionsdesantetsurlesrisquessanitairesetauxprocessusd'laborationetdemiseenuvre
delapolitiquedesant.
Lapolitiquedesantestadapteauxbesoinsdespersonnesensituationdehandicapetdeleursaidants
familiaux.
Toutprojetdeloiportantsurlapolitiquedesant,l'exclusiondesprojetsdeloidefinancementdelascurit
socialeetdeloidefinances,faitl'objetd'uneconcertationpralableavecl'Unionnationaledescaissesd'assurance
maladie,lesorganismesprofessionnelsreprsentantlesmutuellesetunionsdemutuellesrgiesparlecodedela
mutualit,lesinstitutionsdeprvoyanceetunionsd'institutionsdeprvoyancergiesparlecodedelascurit
sociale,lesentreprisesmentionnesl'articleL.3101ducodedesassurancesetoffrantdesgarantiesportantsur
leremboursementetl'indemnisationdesfraisoccasionnsparunemaladie,unematernitouunaccident,l'Union
nationaledesprofessionnelsdesant,lesreprsentantsdescollectivitsterritorialesetl'Unionnationaledes
associationsd'usagersdusystmedesantagresenapplicationdel'articleL.11141.

3L'articleL.141111estainsirdig:

Art.L.141111.Lapolitiquedesantestconduitedanslecadred'unestratgienationaledesantdfinieparle
Gouvernement,dansdesconditionsfixespardcretenConseild'Etat.Lastratgienationaledesantdtermine,
demanirepluriannuelle,desdomainesd'actionprioritairesetdesobjectifsd'amliorationdelasantetdela
protectionsocialecontrelamaladie.Unvoletdelastratgienationaledesantdterminelesprioritsdelapolitique
desantdel'enfant.
Pralablementsonadoptionousarvision,leGouvernementprocdeuneconsultationpubliquesurles
objectifsetlesprioritsduprojetdestratgienationaledesant.
Lamiseenuvredelastratgienationaledesantfaitl'objetd'unsuiviannueletd'unevaluationpluriannuelle,
dontlesrsultatssontrenduspublics.
UndcretenConseild'Etatdfinitlesconditionsd'applicationduprsentarticle.

4L'articleL.141112estainsirtabli:

Art.L.141112.Lesactionsdepromotiondelasantreposentsurlaconcertationetlacoordinationdel'ensemble
despolitiquespubliquespourfavoriserlafoisledveloppementdescomptencesindividuellesetlacration
d'environnementsphysiques,sociauxetconomiquesfavorableslasant.Desactionstendantrendrelespublics
ciblesacteursdeleurpropresantsontfavorises.Ellesvisent,dansunedmarchederesponsabilisation,
permettrel'appropriationdesoutilsdeprventionetd'ducationlasant.

5L'articleL.14112estainsirdig:

Art.L.14112.Danslecadredeleurscomptencesetdanslerespectdesconventionslesliantl'Etat,les
organismesgestionnairesdesrgimesd'assurancemaladieconcourentlamiseenuvredelapolitiquedesant
etdesplansetprogrammesdesantquienrsultent.
Ilspoursuiventlesobjectifs,dfinisparl'Etatetdclinsparlesagencesrgionalesdesant,visantgarantirla
continuit,lacoordinationetlaqualitdessoinsoffertsauxassurs,ainsiqu'unerpartitionterritorialehomogne
del'offredeservicesdeprventionetdesoins.

6Aprslemot:lors,lafindeladeuximephrasedupremieralinadel'articleL.14113estainsirdige:
del'laborationdelastratgienationaledesant.
7L'articleL.14114estainsimodifi:
a)Le1estainsirdig:
1Decontribuerl'laboration,ausuiviannueletl'valuationpluriannuelledelastratgienationaledesant

b)Aprsle3,ilestinsrun4ainsirdig:
4Decontribuerl'laborationd'unepolitiquedesantdel'enfantglobaleetconcerte.
8LechapitreIerdutitreIerestcompltparunarticleL.14119ainsirtabli:

Art.L.14119.Lesservicesdesantmentionnsl'articleL.14118contribuent,chacundanslecadredes
missionsquiluisontimparties,lapolitiquedesantdfinieauxarticlesL.14111etL.141111.
9Aupremieralinadu1del'articleL.14312,lesmots:publiquedfinieenapplicationdesarticlesL.141111
etL.14112sontremplacsparlesmots:dfinieenapplicationdesarticlesL.14111etL.141111.

III.L'articleL.21111dummecodeestcompltparun5ainsirdig:
5Desactionsdeprventionetd'informationsurlesrisquespourlasantlisdesfacteursenvironnementaux,
surlabaseduconceptd'exposome.
IV.Lecodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1LequatrimealinaduIdel'articleL.11121estainsirdig:
Enpartenariataveclesorganisationsreprsentativesdesprofessionnelsdesantetlesassociationsagresen
applicationdel'articleL.11141ducodedelasantpublique,lesorganismesgestionnairesdesrgimesd'assurance
maladieconcourent,danslesconditionsprvuesl'articleL.14112dummecode,lamiseenuvredela
politiquenationaledesantdfinieparl'Etat.
2Aprslemot:des,lafindutreizimealinadel'articleL.16137estainsirdige:domainesd'action
prioritairesetdesobjectifsdelastratgienationaledesantmentionnel'articleL.141111ducodedelasant
publique.
3Aupremieralinadel'articleL.1822,lesmots:publiqueetsontremplacsparlesmots:etdesplanset
programmesdesantquienrsultentainsique.
Article2

LechapitreIerdutitreIerdulivreIVdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestcompltparunarticle
L.141110ainsirtabli:

Art.L.141110.Lastratgienationaledesantmentionnel'articleL.141111fixedesobjectifspropresaux
outremerpartird'unevaluationdesdonnespidmiologiquesetdesrisquessanitairesspcifiquesaux
collectivitsmentionnesl'article73delaConstitutionainsiqu'auxcollectivitsdeSaintBarthlemy,deSaint
Martin,deSaintPierreetMiquelonetdeslesWallisetFutuna.
Elleprendencompteledveloppementdelacooprationrgionaleenoutremerdansledomainedelasant.
L'EtatpeutproposerlaPolynsiefranaiseetlaNouvelleCaldoniedes'associerparconvention,dansle
respectdeleurscomptences,lamiseenuvredesplansetdesprogrammesquirsultentdelamiseenuvre
delastratgienationaledesant.

TitreIer:RENFORCERLAPRVENTIONETLAPROMOTIONDELASANT

ChapitreIer:Soutenirlesjeunespourl'galitdeschancesensant

Article3

I.Lecodedel'ducationestainsimodifi:
1LeIIdel'articleL.12141estainsimodifi:
a)Le2estcompltparlesmots:etl'garddesservicesdesant
b)Le3estcompltparlesmots:,etlapromotiondesliensentreservicesdesantscolaire,servicesde
prventionterritorialise,servicesdesantambulatoireetserviceshospitaliers
c)Aprslemme3,ilestinsrun3bisainsirdig:
3bisLacoordinationdesactionsconduitesdanslecadredelaprotectionetdelapromotiondelasant
maternelleetinfantileaveclesmissionsconduitesdanslescoleslmentairesetmaternelles
d)Ilestajoutunalinaainsirdig:
Elleestconduite,danstouslestablissementsd'enseignement,ycomprislesinstitutsmdicoducatifs,
conformmentauxprioritsdelapolitiquedesantetdanslesconditionsprvuesl'articleL.141111ducode
delasantpublique,parlesautoritsacadmiquesenlienaveclesagencesrgionalesdesant,lescollectivits
territorialesetlesorganismesd'assurancemaladieconcerns.Elleveillegalementsensibiliser
l'environnementfamilialdeslvesafind'assureruneappropriationlargedesproblmatiquesdesantpublique.

2Aprslatroisimephrasedupremieralinadel'articleL.5411,estinsreunephraseainsirdige:
Leslvesbnficientgalementd'actionsdepromotiondelasantconstituantunparcoursducatifdesant
conduitdanslesconditionsprvuesl'avantdernieralinaduIIdel'articleL.12141.
II.Aprslatroisimephrasedudeuximealinadel'articleL.23251ducodedelasantpublique,estinsre
unephraseainsirdige:
Leslvesbnficientgalementd'actionsdepromotiondelasantconstituantunparcoursducatifdesant
conduitdanslesconditionsprvuesl'avantdernieralinaduIIdel'articleL.12141ducodedel'ducation.
Article4

LeIIdel'articleL.12141ducodedel'ducationestcompltparunalinaainsirdig:
Desacteursdeproximitnonprofessionnelsdesantconcourentgalementlapromotiondelasant
l'cole.Desactionstendantrendrelespublicsciblesacteursdeleurpropresantsontfavorises.Ellesvisent,
dansunedmarchederesponsabilisation,permettrel'appropriationdesoutilsdeprventionetd'ducationla
sant.
Article5

L'articleL.8311ducodedel'ducationestcompltparunalinaainsirdig:
Lorsqu'ilssontautorissdispenserdessoinsentantquecentresdesant,ausensdel'articleL.63231du
codedelasantpublique,ilscontribuentl'accsauxsoinsdepremierrecours,notammentdestudiantsde
l'tablissementauquelilssontrattachs.
Article6

Aprsletroisimealinadel'articleL.53142ducodedutravail,ilestinsrunalinaainsirdig:
Acetitre,lesmissionslocalessontreconnuescommeparticipantaurepragedessituationsquincessitentun
accsauxdroitssociaux,laprventionetauxsoins,etcommemettantainsienuvrelesactionsetorientant
lesjeunesversdesservicescomptentsquipermettentlapriseenchargedujeuneconcernparlesystmede
santdedroitcommunetlapriseencompteparlejeuneluimmedesoncapitalsant.
Article7
I.Lasection1duchapitreIerdutitreIerdulivreIerdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsi
modifie:
1Lepremieralinadel'articleL.11115estainsimodifi:
a)Alapremirephrase,larfrence:3712estremplaceparlarfrence:3711
b)Auxtroispremiresphrases,aprslemot:mdecin,sontinsrslesmots:oulasagefemme
c)Auxpremireettroisimephrases,lesmots:letraitementsontremplacsparlesmots:l'actionde
prvention,ledpistage,lediagnostic,letraitement
2AprslemmearticleL.11115,ilestinsrunarticleL.111151ainsirdig:

Art.L.111151.Pardrogationl'article3711ducodecivil,l'infirmierpeutsedispenserd'obtenirle
consentementduoudestitulairesdel'autoritparentalesurlesdcisionsprendrelorsquel'actionde
prvention,ledpistageouletraitements'imposepoursauvegarderlasantsexuelleetreproductived'une
personnemineure,danslecasocettedernires'opposeexpressmentlaconsultationduoudestitulairesde
l'autoritparentaleafindegarderlesecretsursontatdesant.Toutefois,l'infirmierdoit,dansunpremier
temps,s'efforcerd'obtenirleconsentementdumineurcetteconsultation.Danslecasolemineurmaintient
sonopposition,l'infirmierpeutmettreenuvrel'actiondeprvention,ledpistageouletraitement.Dansce
cas,lemineursefaitaccompagnerd'unepersonnemajeuredesonchoix.

3Aladeuximephraseducinquimealinadel'articleL.11112,lesmots:desdispositionsdel'articleL.
11115sontremplacsparlesrfrences:desarticlesL.11115etL.111151
4Alapremirephraseducinquimealinadel'articleL.11117,larfrence:l'articleL.11115est
remplaceparlesrfrences:auxarticlesL.11115etL.111151.
II.Au2del'article49delaloin20091436du24novembre2009pnitentiaire,larfrence:l'articleL.
11115estremplaceparlesrfrences:auxarticlesL.11115etL.111151.
Article8

Ledeuximealinadel'articleL.1143ducodeduservicenationalestcompltparunephraseainsirdige:
Parailleurs,uneinformationestdispensesurlaprventiondesconduitesrisquepourlasant,notamment
cellessusceptiblesdecauserdesaddictionsetdestroublesdel'audition.
Article9

L'articleL.3213ducodedelascuritsocialeestcompltparunalinaainsirdig:
Lespersonnesadmisesdansunecoledeladeuximechancementionnel'articleL.21414ducodede
l'ducation,lesjeuneseffectuantunserviceciviqueenapplicationduIIdel'articleL.1201ducodeduservice
national,lesapprentismentionnsl'articleL.62211ducodedutravail,lesvolontairesstagiairesduservice
militaireadaptmentionnsl'articleL.413212ducodedeladfenseetlestitulairesd'uncontratde
professionnalisationmentionnsau1del'articleL.63251ducodedutravailsontinforms,dansdesconditions
dfiniesparvoierglementaire,delapossibilitd'effectuerl'examenprvuaupremieralina.
Article10

I.Al'intituldeladeuximepartieducodedelasantpublique,aprslapremireoccurrencedumot:sant
,sontinsrslesmots:sexuelleet.
II.LedernieralinaduIdel'articleL.51341ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Aladeuximephrase,lesmots:siunmdecin,unesagefemmeouuncentredeplanificationou
d'ducationfamilialen'estpasimmdiatementaccessible,,lesmots:titreexceptionneletetlesmots:
etdedtressecaractrisssontsupprims
2Ladernirephraseestcomplteparlesmots:,notammentenorientantl'lveversuncentrede
planificationoud'ducationfamiliale.
III.Auadu2del'articleL.55217dummecode,lesmots:ouuncentredeplanificationoud'ducation
familialen'estpasimmdiatementaccessiblesontremplacsparlesmots:,notammentenorientantl'lve
versuncentredeplanificationoud'ducationfamiliale.
Article11

Audbutdel'articleL.51341ducodedelasantpublique,ilestajoutunIAainsirdig:
IA.EnapplicationdesarticlesL.11112etL.11114,toutepersonnealedroitd'treinformesurl'ensemble
desmthodescontraceptivesetd'enchoisirunelibrement.
Cetteinformationincombetoutprofessionneldesantdanslecadredesescomptencesetdanslerespect
desrglesprofessionnellesquiluisontapplicables.Seulesl'urgenceoul'impossibilitd'informerpeuventl'en
dispenser.
Article12

I.LelivreIIducodepnalestainsimodifi:
1Al'article225161,aprslemot:dgradants,sontinsrslesmots:ouconsommerdel'alcoolde
manireexcessive,
2L'article22719estainsimodifi:
a)Lepremieralinaestremplacpardeuxalinasainsirdigs:
Lefaitdeprovoquerdirectementunmineurlaconsommationexcessived'alcoolestpunid'unan
d'emprisonnementetde15000d'amende.
Lefaitdeprovoquerdirectementunmineurlaconsommationhabituelled'alcoolestpunidedeuxans
d'emprisonnementetde45000d'amende.
b)Aprslasecondeoccurrencedumot:locaux,lafindusecondalinaestainsirdige:lefaitdese
rendrecoupabledel'unedesinfractionsdfiniesauprsentarticleporteaudoublelemaximumdespeines
encourues.
II.LelivreIIIdelatroisimepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.33113estcompltparunalinaainsirdig:
Cescampagnesdoiventaussiportersurlaprventiondel'alcoolismedesjeunesafindeluttercontreleur
consommationexcessived'alcool.
2L'articleL.33421estainsimodifi:
a)Aladernirephrase,lesmots:peutexigersontremplacsparlemot:exige
b)Ilestajoutunalinaainsirdig:
L'offre,titregratuitouonreux,unmineurdetoutobjetincitantdirectementlaconsommationexcessive
d'alcoolestgalementinterdite.UndcretenConseild'Etatfixelestypesetlescaractristiquesdecesobjets.

3L'articleL.33533estainsimodifi:
a)Aprslemot:publics,,lafindelasecondephrasedupremieralinaestainsirdige:oul'offre,titre
gratuitouonreux,unmineurdetoutobjetincitantdirectementlaconsommationexcessived'alcooldansles
conditionsfixesl'articleL.33421sontpuniesdelammepeine.
b)Aprslemot:chapitre,lafindudeuximealinaestainsirdige:porteaudoublelemaximumdes
peinesencourues.
4L'articleL.33534estainsirdig:

Art.L.33534.Lefaitdeprovoquerdirectementunmineurlaconsommationexcessived'alcooletlefaitde
provoquerdirectementunmineurlaconsommationhabituelled'alcoolsontrprimsparl'article22719du
codepnal.
Article13

Aprsl'articleL.33233ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.332331ainsirdig:

Art.L.332331.Nesontpasconsidrscommeunepublicitouunepropagande,ausensduprsentchapitre,
lescontenus,images,reprsentations,descriptions,commentairesourfrencesrelatifsunergionde
production,unetoponymie,unerfrenceouuneindicationgographique,unterroir,unitinraire,
unezonedeproduction,ausavoirfaire,l'histoireouaupatrimoineculturel,gastronomiqueoupaysagerlis
uneboissonalcooliquedisposantd'uneidentificationdelaqualitoudel'origine,ouprotgeautitredel'article
L.6656ducoderuraletdelapchemaritime.
Article14

I.Al'avantdernieralinadel'articleL.21331ducodedelasantpublique,aprslemot:conditions,sont
insrslesmots:dervisionrguliredel'informationcaractresanitaireet.
II.LechapitreIIdutitreuniquedulivreIIbisdelatroisimepartieducodedelasantpubliqueestcomplt
parunarticleL.32328ainsirdig:

Art.L.32328.Afindefaciliterlechoixduconsommateurauregarddel'apportennergieetennutriments
sonrgimealimentaire,sansprjudicedesarticles9,16et30durglement(UE)n1169/2011duParlement
europenetduConseildu25octobre2011concernantl'informationdesconsommateurssurlesdenres
alimentaires,modifiantlesrglements(CE)n1924/2006et(CE)n1925/2006duParlementeuropenetdu
Conseiletabrogeantladirective87/250/CEEdelaCommission,ladirective90/496/CEEduConseil,ladirective
1999/10/CEdelaCommission,ladirective2000/13/CEduParlementeuropenetduConseil,lesdirectives
2002/67/CEet2008/5/CEdelaCommissionetlerglement(CE)n608/2004delaCommission,ladclaration
nutritionnelleobligatoireprvueparlemmerglementpeuttreaccompagned'uneprsentationoud'une
expressioncomplmentaireaumoyendegraphiquesoudesymboles,danslesconditionsprvuesl'article35
duditrglement.
Lesmodalitsselonlesquelleslesrecommandationsdel'autoritadministrativeprvuesau2dummearticle
35sonttabliesetfontl'objetd'unevaluationsontdfinies,aprsavisdel'Agencenationaledescurit
sanitairedel'alimentation,del'environnementetdutravail,pardcretenConseild'Etat.
III.LechapitreIIdutitreIerdulivreIerducodedelaconsommationestcompltparunarticleL.11213ainsi
rdig:

Art.L.11213.Lesconditionsdanslesquellesladclarationnutritionnelleobligatoireprvueparlerglement
(UE)n1169/2011duParlementeuropenetduConseil,du25octobre2011,concernantl'informationdes
consommateurssurlesdenresalimentaires,modifiantlesrglements(CE)n1924/2006et(CE)n1925/2006
duParlementeuropenetduConseiletabrogeantladirective87/250/CEEdelaCommission,ladirective
90/496/CEEduConseil,ladirective1999/10/CEdelaCommission,ladirective2000/13/CEduParlement
europenetduConseil,lesdirectives2002/67/CEet2008/5/CEdelaCommissionetlerglement(CE)n
608/2004delaCommissionpeuttreaccompagned'uneprsentationoud'uneexpressioncomplmentairesont
fixesl'articleL.32328ducodedelasantpublique.
Article15

LeGouvernementremetauParlement,dansundlaidesixmoiscompterdelapromulgationdelaprsente
loi,unrapportsurl'amliorationdel'informationnutritionnelledanslarestaurationcollective.Cettemesure
s'intgredansunprojetdesantpubliquequiarticulelaqualitd'accueildanslesrestaurationscollectivesavec
unprojetd'ducationlasantpermettantauxusagersdelarestaurationcollective,enpremierlieuleslves
destablissementscolairesfrquentantlacantine,defairedeschoixnutritionnelsadaptsleursantetleur
activitphysique.
Article16

I.LechapitreIIdutitreuniquedulivreIIbisdelatroisimepartieducodedelasantpubliqueestcomplt
parunarticleL.32329ainsirdig:

Art.L.32329.Lamisedisposition,enaccslibre,sousformed'offrevolontgratuiteoupourunprix
forfaitaire,deboissonsavecajoutdesucresoud'dulcorantsdesynthseestinterditedanstousleslieuxde
restaurationouvertsaupublic,lestablissementsscolairesetlestablissementsdestinsl'accueil,la
formationetl'hbergementdesmineurs.
Unarrtdesministreschargsdelasant,del'agricultureetdelaconsommationfixelalistedescatgories
deboissonsmentionnesaupremieralina.

II.Leprsentarticleentreenvigueurdouzemoisaprslapromulgationdelaprsenteloi.
Article17
L'articleL.21331ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Aladeuximephrasedupremieralina,aprslemot:publicitaires,sontinsrslesmots:sur
internet,
2Alasecondephrasedutroisimealinaetladernirephraseduquatrimealina,letaux:1,5%est
remplacparletaux:5%.
Article18

Avantl'articleL.32311ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.32311Aainsirdig:

Art.L.32311A.Lapolitiquedesantcontribuelaprventionetaudiagnosticprcocedestroublesdu
comportementalimentaire.
Article19

LechapitreIIIdutitreIIIdulivreIerdeladeuximepartieducodedelasantpubliqueestcompltparun
articleL.21332ainsirdig:

Art.L.21332.Lesphotographiesusagecommercialdemannequins,dfinisl'articleL.71232ducodedu
travail,dontl'apparencecorporelleatmodifieparunlogicieldetraitementd'imageafind'affinerou
d'paissirlasilhouettedumannequindoiventtreaccompagnesdelamention:Photographieretouche.
Lesmodalitsd'applicationetdecontrlepermettantlamiseenuvredupremieralinaduprsentarticle
sontdterminespardcretenConseild'Etat,prisaprsconsultationdel'autoritdergulationprofessionnelle
delapublicitetdel'Institutnationaldeprventionetd'ducationpourlasant.
Leprsentarticleentreenvigueurladatedepublicationdudcretmentionnaudeuximealina,etauplus
tardle1erjanvier2017.
Lenonrespectduprsentarticleestpunide37500d'amende,lemontantdecetteamendepouvanttre
port30%desdpensesconsacreslapublicit.
Article20

LechapitreIIIdutitreIIdulivreIerdelaseptimepartieducodedutravailestainsimodifi:
1Lasoussection2delasection1estcomplteparunarticleL.712321ainsirdig:

Art.L.712321.L'exercicedel'activitdemannequinestconditionnladlivranced'uncertificatmdical.Ce
certificatattestequel'valuationglobaledel'tatdesantdumannequin,valunotammentauregarddeson
indicedemassecorporelle,estcompatibleavecl'exercicedesonmtier.
Unarrtdesministreschargsdelasantetdutravail,prisaprsavisdelaHauteAutoritdesant,dfinit
lesmodalitsd'applicationdupremieralina.

2L'articleL.712327estainsirtabli:

Art.L.712327.Lefait,pourtoutepersonneexploitantuneagencedemannequinsous'assurant,moyennant
rmunration,leconcoursd'unmannequin,denepasrespecterl'obligationprvuel'articleL.712321estpuni
desixmoisd'emprisonnementetde75000d'amende.
Article21

I.Leprsentarticleestapplicableauxappareilsmettantdesrayonnementsultravioletsdestinsexercerune
actionsurlapeaudesfinsesthtiques,dnommsappareilsdebronzage.
II.Sontinterdites:
1Lamised'unappareildebronzageladispositiond'unepersonnegedemoinsdedixhuitans.Lapersonne
mettantunappareildebronzageladispositiondupublicexigequel'intresstablisselapreuvedesa
majoritparlaproductiond'unepiced'identit
2Toutepratiquecommercialevisantpromouvoirouproposeruneoffredeprestationdeservicesincluant
l'utilisation,volontougratuite,d'unappareildebronzage
3Toutepratiquecommercialevisantpromouvoirouproposerdestarifsprfrentielsoudesoffres
promotionnellesdeprestationdeservicesincluantl'utilisationd'unappareildebronzage
4Toutepratiquecommercialevisantfairecroirequel'expositionauxrayonnementsultravioletsmisparun
appareildebronzageauneffetbnfiquepourlasant
5Laventeoulacession,ycompristitregratuit,d'unappareildebronzagepourunusageautreque
professionnel.LedcretenConseild'EtatmentionnauIVduprsentarticledterminelesmodalits
d'applicationdecetteinterdiction.
III.Toutepratiquecommercialevisantpromouvoirouproposerlavented'unappareildebronzageouune
offredeprestationdeservicesincluantl'utilisationd'unappareildebronzageestaccompagned'uneinformation
clairesurlesrisquespourlasantlisaubronzageartificiel.Cetteinformationestdlivreoralementetau
moyend'unsupportcrit,selondesmodalitsdfiniespardcretenConseild'Etat.
IV.UndcretenConseild'Etat,prisenapplicationdesarticlesL.2211etL.2213ducodedela
consommation,fixenotamment:
1Lescatgoriesd'appareilsdebronzagequipeuventtreutilissdesfinsesthtiquesetleursspcifications
techniques
2Lesconditionsdemiseladispositiondupublicd'unappareildebronzage,notammentlergime
d'autorisationoudedclarationdesappareilsoudestablissementsquilesmettentdisposition
3Lecontenuetlesmodalitsd'informationetd'attestationdedlivrancedecetteinformation,ainsique
l'avertissementdel'utilisateur,surlesrisquespourlasantlisl'utilisationd'unappareildebronzage
4Lesmodalitsdecontrledel'appareiletdel'tablissementdanslequelilestmisladispositiondupublic.
V.Toutprofessionnelquimetunappareildebronzageladispositiondupublicouparticipecettemise
dispositionattesteaupralabled'uneformation,selondesmodalitsfixesparundcretenConseild'Etat.
VI.A.Lenonrespectdel'interdictionprvueau1duIIestpunid'uneamendede7500.
Lefaitdeserendrecoupabledel'infractionprvueaumme1enayanttcondamndepuismoinsdecinq
anspourunetelleinfractionestpunid'unand'emprisonnementetde15000d'amende.
Lespersonnesmoralescoupablesdel'infractionprvueaudit1encourentlespeinescomplmentairesprvues
aux2,4,8et9del'article13139ducodepnal.
B.Lenonrespectdesinterdictionsprvuesaux2,3,4et5duIIduprsentarticleestpunide100000
d'amende.
Lemaximumdel'amendepeuttreport50%dumontantdesdpensesconsacresl'oprationillgale.
Encasdercidive,letribunalpeutinterdirependantuneduredeuncinqanslaventedesproduitsquiontfait
l'objetdel'oprationillgale.
Letribunalpeut,comptetenudescirconstances,dciderquelespersonnesmoralessontentotalitouenpartie
solidairementresponsablesdupaiementdesamendesetdesfraisdejusticemislachargedeleursdirigeants
oudeleursprposs.
VII.Lesagentsmentionnsau1duIdel'articleL.2151ducodedelaconsommationontqualitpour
rechercheretconstaterlesinfractionsauxIIVduprsentarticleainsiqu'auxmesuresprisespourleur
application.
Aceteffet,ilsdisposentdespouvoirsprvusaulivreIIducodedelaconsommation.

ChapitreII:Luttercontreletabagisme

Article22

I.LechapitreIerdutitreIerdulivreVdelatroisimepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Ledernieralinadel'articleL.35112estsupprim
2Aprsl'articleL.351122,ilestinsrunarticleL.351123ainsirdig:

Art.L.351123.Sontinterditeslavente,ladistributionoul'offretitregratuitdecigarettesetdetabac
rouler:
1Aromatissayantuneodeurouungotclairementidentifiableavantoupendantlaconsommation,autre
queceuxdutabac
2Dontlesfiltres,lepapier,lescapsules,leconditionnementoutoutautrecomposantcontiennentdutabac,de
lanicotineoudesarmes
3Contenanttoutdispositiftechniquepermettantdemodifierl'odeuroulegotdesproduitsdutabacouleur
intensitdecombustion
4Contenantdesvitaminesoud'autresadditifslaissantentendrequ'unproduitdutabacadeseffets
bnfiquessurlasantouquelesrisquesqu'ilprsentepourlasantonttrduits
5Contenantdelacafine,delataurineoud'autresadditifsetstimulantsassocisl'nergieetlavitalit
6Contenantdesadditifsquiconfrentdespropritscolorantesauxmissionsdefume
7Contenantdesadditifsquifacilitentl'inhalationoul'absorptiondenicotine
8Contenantdesadditifsqui,sanscombustion,ontdespropritscancrognes,mutagnesoutoxiquespour
lareproductionhumaine.
Les2et3s'appliquentgalementauxpapiersetauxfiltresvendus,distribusouoffertssparment.
Undcretprciselesconditionsd'applicationduprsentarticle.

II.LeIentreenvigueurle20mai2016,l'exceptiondu1del'articleL.351123ducodedelasantpublique
quientreenvigueurle20mai2020pourlesproduitsdutabaccontenantunarmeclairementidentifiabledontle
volumedesventesreprsente,auseindel'Unioneuropenne,ladatedu20mai2016,3%ouplusd'une
catgoriedeproduitsdutabacdtermine.
Article23

I.L'articleL.35113ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Aupremieralina,lesmots:oudesingrdientsdfinisaudeuximealinadel'articleL.35111sont
remplacsparlesmots:,desingrdientsdfinisaudeuximealinadel'articleL.35111,desdispositifs
lectroniquesdevapotageetdesflaconsderechargequileursontassocis,
2Audeuximealina,lesmots:niauxaffichettesdisposesl'intrieurdecestablissements,nonvisibles
del'extrieuretlesmots:oucesaffichettessontsupprims
3Aprsle2,ilestinsrun3ainsirdig:
3Auxaffichettesrelativesauxdispositifslectroniquesdevapotageetauxflaconsderechargequileursont
associs,disposesl'intrieurdestablissementslescommercialisantetnonvisiblesdel'extrieur.
4Ledernieralinaestainsimodifi:
a)Aprslemot:parrainage,sontinsrslesmots:oudemcnat
b)Aprslemot:interdite,sontinsrslesmots:lorsqu'elleesteffectueparlesfabricants,les
importateursoulesdistributeursdeproduitsdutabacou
c)Aprslasecondeoccurrencedumot:tabac,lafinestainsirdige:,desingrdientsdfinisau
deuximealinadel'articleL.35111,desdispositifslectroniquesdevapotageoudesflaconsderechargequi
leursontassocis.
5Au1,aprslesdeuxoccurrencesdumot:tabac,sontinsrslesmots:etdesdispositifs
lectroniquesdevapotageoudesflaconsderechargequileursontassocis.
II.Alasecondephrasedupremieralinadel'articleL.35122etaudeuximealinadel'articleL.35123du
mmecode,lesmots:oudepublicitinterditesontremplacsparlesmots:,deparrainage,depublicit
oudemcnatinterdits.
III.L'article573ducodegnraldesimptsestabrog.
IV.Les1et5duIentrentenvigueurle20mai2016.
Article24

L'articleL.351121ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Le2estainsirdig:
2Desdispositifslectroniquesdevapotageoudesflaconsderechargequileursontassocis.
2Ilestajoutunalinaainsirdig:
Lapersonnequidlivrel'undecesproduitsexigeduclientqu'iltablisselapreuvedesamajorit.
Article25
Aprsl'articleL.351122ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.351124ainsirdig:

Art.L.351124.Pardrogationl'articleL.33351etsansprjudicedesdroitsacquis,undbitdetabacne
peuttretabliautourd'untablissementd'instructionpublique,d'untablissementscolaireprivoud'un
tablissementdeformationoudeloisirsdelajeunesseunedistanceinfrieureunseuilfixpararrtdu
reprsentantdel'Etatdansledpartement.
Article26

I.Aprsl'articleL.35114ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.351141ainsirdig:

Art.L.351141.I.Lesfabricants,lesimportateursetlesdistributeursdeproduitsdutabacainsiqueles
entreprises,lesorganisationsprofessionnellesoulesassociationslesreprsentantsadressentchaqueanneau
ministrechargdelasantunrapportdtaillantl'ensembledesdpensesliesdesactivitsd'influenceoude
reprsentationd'intrts.
II.Sontconsidrescommedesdpensesliesdesactivitsd'influenceoudereprsentationd'intrts:
1Lesrmunrationsdepersonnelsemploysentotalitouenpartiepourexercerdesactivitsd'influenceou
dereprsentationd'intrts
2Lesachatsdeprestationsauprsdesocitsdeconseilenactivitsd'influenceoudereprsentation
d'intrts
3Lesavantagesennatureouenespces,sousquelqueformequecesoit,d'unefaondirecteouindirecte,
dontlavaleurdpasse10,procurs:
a)DesmembresduGouvernement
b)DesmembresdescabinetsministrielsoudescollaborateursduPrsidentdelaRpublique
c)DescollaborateursduPrsidentdel'AssemblenationaleouduPrsidentduSnat
d)Desparlementaires
e)Despersonneschargesd'unemissiondeservicepublicqueleurmissionoulanaturedeleurfonction
appelleprendreouprparerlesdcisionsetlesavisdesautoritspubliquesrelatifsauxproduitsdutabac
f)Desexperts,personnesphysiquesoumorales,chargs,parconventionavecunepersonnepublique,d'une
missiondeconseilpourlecompted'unepersonnepubliquequiapourmissiondeprendreoudeprparerles
dcisionsetlesavisdesautoritspubliquesrelatifsauxproduitsdutabac.
III.LerapportmentionnauIindique,pourchaqueentreprisetenuedel'tablir:
1Lemontanttotaldesrmunrationsmentionnesau1duIIetlenombredespersonnesconcernes
2Lemontanttotaletl'identitdesbnficiairesdesdpensesmentionnesau2dummeII
3Lanatureetl'identitdubnficiairedechaquedpensementionneau3duditII.
IV.UndcretenConseild'Etatfixelesconditionsd'applicationduprsentarticle,notammentlemodledu
rapport,sesmodalitsdetransmission,lanaturedesinformationsquisontrenduespubliquesetlesmodalits
selonlesquelleselleslesont.

II.Aprsl'articleL.35122dummecode,ilestinsrunarticleL.351221ainsirdig:

Art.L.351221.Estpunide45000d'amendelefaitpourlesfabricants,lesimportateursetlesdistributeurs
deproduitsdutabac,ainsiquelesentreprises,lesorganisationsprofessionnellesoulesassociationsles
reprsentantdenepasadresserauministrechargdelasantlerapportprvul'articleL.351141ou
d'omettresciemmentderendrepubliqueslesdpensesquidoiventytreinclusesenapplicationdumme
article.
III.Alafindupremieralinadel'articleL.35123dummecode,larfrence:l'articleL.35122est
remplaceparlesrfrences:desarticlesL.35122etL.351221.
Article27

I.Aprsl'articleL.35116ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.351161ainsirdig:

Art.L.351161.Lesunitsdeconditionnement,lesemballagesextrieursetlessuremballagesdescigarettes
etdutabacrouler,lepapiercigaretteetlepapierroulerlescigarettessontneutresetuniformiss.
UndcretenConseild'Etatfixeleursconditionsdeneutralitetd'uniformisation,notammentdeforme,de
taille,detextureetdecouleur,etlesmodalitsd'inscriptiondesmarquesetdesdnominationscommercialessur
cessupports.

II.LeIentreenvigueurle20mai2016.
Article28

Aprsl'articleL.35117ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.351171ainsirdig:

Art.L.351171.Ilestinterditdevapoterdans:
1Lestablissementsscolairesetlestablissementsdestinsl'accueil,laformationetl'hbergementdes
mineurs
2Lesmoyensdetransportcollectifferms
3Leslieuxdetravailfermsetcouvertsusagecollectif.
UndcretenConseild'Etatfixelesconditionsd'applicationduprsentarticle.
Article29

AprslemmearticleL.35117,ilestinsrunarticleL.351172ainsirdig:

Art.L.351172.Ilestinterdittouslesoccupantsd'unvhiculedefumerenprsenced'unenfantdemoins
dedixhuitans.
Article30

I.Alapremirephrasedupremieralinadel'articleL.35122ducodedelasantpublique,larfrence:et
L.35116estremplaceparlesrfrences:,L.35116etL.351161.
II.LeIentreenvigueurle20mai2016.
Article31

L'articleL.35124ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Aupremieralina,larfrence:desdispositionsdel'articleL.35117estremplaceparlesrfrences:
desarticlesL.351121,L.35117etL.351171
2Sontajoutsdeuxalinasainsirdigs:
Lesagentsdepolicemunicipale,lesgardeschamptres,lesagentsdesurveillancedeParisainsiqueles
agentsdelavilledeParischargsd'unservicedepolicementionns,respectivement,auxarticlesL.5111,L.
5211,L.5231etL.5311ducodedelascuritintrieurepeuventconstaterparprocsverbauxlesinfractions
auxarticlesL.351121,L.35117etL.351171duprsentcodeetauxrglementsprispourleurapplication,
lorsqu'ellessontcommisessurleterritoirecommunal,surleterritoiredelavilledeParisousurleterritoirepour
lequelilssontassermentsetlorsqu'ellesnencessitentpasdeleurpartd'actesd'enqute.
Cesagentspeuvent,pourconstateruneinfractionl'articleL.351121,exigerqueleclienttablissela
preuvedesamajorit,parlaproductiondetoutdocumentofficielmunid'unephotographie.
Article32

Audernieralinadel'article414ducodedesdouanes,lemot:cinqestremplacparlemot:dix.
Article33

LeIdel'article569ducodegnraldesimptsestcompltparunalinaainsirdig:
L'enregistrementetlatraabilitdesdonnesliesauxoprationsd'importationetdecommercialisationde
produitsdutabacsontcontrlsparuntiersindpendant,selondesmodalitsfixespardcret.
Article34

Lecodegnraldesimptsestainsimodifi:
1Lasecondephrasedupremieralinadel'article572estainsirdige:
Ilestapplicableaprsavoirthomologupararrtconjointdesministreschargsdelasantetdubudget,
dansdesconditionsdfiniespardcretenConseild'Etat.
2Auxsixime,avantdernieretdernieralinasdel'article575,lesmots:duministrechargsont
remplacsparlesmots:conjointdesministreschargsdelasantet.
Article35

LeGouvernementremetauParlement,avantle31dcembre2018,unrapportprsentantlesamliorationsdela
situationsanitairepermisesparlamiseenapplicationdesdispositionsdeluttecontreletabagismeprvuespar
laprsenteloi.

ChapitreIII:Soutenirlesservicesdesantautravail

Article36

L'articleL.46231ducodedutravailestcompltparunalinaainsirdig:
Pardrogationaupremieralina,undcretfixelesconditionsdanslesquellesuncollaborateurmdecin,
mdecinnonspcialisteenmdecinedutravailetengagdansuneformationenvuedel'obtentiondecette
qualificationauprsdel'ordredesmdecins,exerce,sousl'autoritd'unmdecindutravaild'unservicedesant
autravailetdanslecadred'unprotocolecritetvalidparcedernier,lesfonctionsdvoluesauxmdecinsdu
travail.
Article37

Au1del'articleL.46121ducodedutravail,aprslapremireoccurrencedumot:,sontinsrsles
mots:laprventionet.
Article38

L'articleL.46241ducodedutravailestcompltparunalinaainsirdig:
Lerapportannueld'activit,tabliparlemdecindutravail,pourlesentreprisesdontilalacharge,comporte
desdonnesselonlesexe.Unarrtduministrechargdutravailfixelesmodlesderapportannueld'activit
dumdecindutravailetdesynthseannuelledel'activitduservicedesantautravail.

ChapitreIV:Souteniretvaloriserlesinitiativesdesacteurspourfaciliter
l'accsdechacunlaprventionetlapromotiondelasant

Article39

I.L'articleL.62113ducodedelasantpubliqueestcompltpardeuxalinasainsirdigs:
Cetarrtdfinitnotammentlesconditionsdanslesquellesdestestsrapidesd'orientationdiagnostique,
effectusparunprofessionneldesantoupardupersonnelayantreuuneformationadapteetrelevantde
structuresdeprventionetassociatives,contribuentaudpistagedemaladiesinfectieusestransmissibles.
Cetarrtprcisegalementlesconditionsparticuliresderalisationdecestestsainsiquelesmodalitsdans
lesquelleslapersonneestinformedecesconditionsetdesconsquencesdutest.
II.Aprsl'articleL.62113ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.621131ainsirdig:

Art.L.621131.Ledpistagedemaladiesinfectieusestransmissiblesaumoyend'untestrapided'orientation
diagnostiquepeuttreralissurunepersonnemineurepardupersonneldesstructuresmentionnesau
troisimealinadel'articleL.62113.
Pardrogationl'article3711ducodecivil,lepersonnelmentionnaupremieralinaduprsentarticlepeut
sedispenserd'obtenirleconsentementduoudestitulairesdel'autoritparentalelorsquecedpistages'impose
poursauvegarderlasantd'unepersonnemineureetquis'opposeexpressmentlaconsultationduoudes
titulairesdel'autoritparentaleafindegarderlesecretsursontatdesant.Toutefois,cepersonneldoit,dans
unpremiertemps,s'efforcerd'obtenirleconsentementdumineurcetteconsultation.Danslecasolemineur
maintientsonopposition,cepersonnelpeutmettreenuvreledpistage.Danscecas,lemineursefait
accompagnerd'unepersonnemajeuredesonchoix.

III.LetitreIIdulivreIerdelatroisimepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Al'intitul,lemot:leestremplacparlemot:les
2Aupremieralinadel'articleL.31211,lemot:leestremplaceparlemot:les
3Au1duIdel'articleL.31212,danssardactionrsultantdelaloin20141554du22dcembre2014de
financementdelascuritsocialepour2015,aprslemot:hpatites,sontinsrslesmots:virales,leurs
traitementsprventifsfigurantsurunelistefixepararrtduministrechargdelasant
4Aprsl'articleL.312121,ilestinsrunarticleL.312122ainsirdig:

Art.L.312122.Pardrogationau8del'articleL.42111,lesdispositifsmdicauxdediagnosticinvitro
destinsraliserdesautotestsdedtectiondemaladiesinfectieusestransmissiblesmissurlemarch
conformmentautitreIIdulivreIIdelacinquimepartieduprsentcodeetladirective98/79/CEdu
ParlementeuropenetduConseildu27octobre1988relativeauxdispositifsmdicauxdediagnosticinvitroet
dontlalisteestfixepararrtduministrechargdelasantprisaprsavisdel'Agencenationaledescurit
dumdicamentetdesproduitsdesantpeuventtredlivrspar:
1Lescentresgratuitsd'information,dedpistageetdediagnostichabilitsenapplicationdel'articleL.31212

2Lesorganismesdeprventionsanitairehabilits,dansdesconditionsfixespararrtduministrecharg
delasant,raliserdestestsrapidesd'orientationdiagnostiquedtectantl'infectionauxvirusde
l'immunodficiencehumaine
3Lescentresdesoins,d'accompagnementetdeprventionenaddictologie,lescentresd'accueilet
d'accompagnementlarductiondesrisquespourusagersdedrogueetlesappartementsdecoordination
thrapeutiquementionnsau9duIdel'articleL.3121ducodedel'actionsocialeetdesfamilles.
Cetarrtprcisegalementlesconditionsparticuliresdeladlivrancedecesautotestsainsiqueles
modalitsselonlesquelleslapersonneestconseille,accompagneetinformedesconditionsderalisationdu
testetdesesconsquencesetpriseencharge.

IV.AupremieralinaduIetauIIdel'articleL.421121ducodedelasantpublique,aprslemot:auto
traitement,sontinsrslesmots:etlesutilisateursdesautotestsmentionnsl'articleL.312122.
V.Aprsl'articleL.162118ducodedelascuritsociale,ilestinsrunarticleL.1621181ainsirdig:

Art.L.1621181.Lorsqu'unayantdroitmineurafaitusage,pourcertainsactesetprestations,dudroitdfini
aupremieralinadel'articleL.11115etl'articleL.111151ducodedelasantpublique,lapriseencharge
parlesorganismesd'assurancemaladiedecertainesdpensesestprotgeparlesecret.Lalistedecesactes
etprestationsetdecesdpensesestdfiniepararrtconjointdesministreschargsdelasantetdela
scuritsociale.
Cesecretestgalementprotg,danslesmmesconditions,pourl'ayantdroitmajeurquiledemande.
Article40

L'articleL.121161ducodedelasantpubliqueestcompltparunalinaainsirdig:
Nulnepeuttreexclududondesangenraisondesonorientationsexuelle.
Article41

Latroisimepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifie:
1L'articleL.31213devientl'articleL.34117et,aprslemot:risques,sontinsrslesmots:etdes
dommages
2L'articleL.31214estabrog
3Aprsl'articleL.34117,telqu'ilrsultedu1duprsentarticle,ilestinsrunarticleL.34118ainsirdig
:

Art.L.34118.I.Lapolitiquederductiondesrisquesetdesdommagesendirectiondesusagersdedrogue
viseprvenirlesdommagessanitaires,psychologiquesetsociaux,latransmissiondesinfectionsetlamortalit
parsurdoselislaconsommationdesubstancespsychoactivesouclassescommestupfiants.
II.Samiseenuvrecomprendetpermetlesactionsvisant:
1Dlivrerdesinformationssurlesrisquesetlesdommagesassocislaconsommationdesubstances
psychoactivesouclassescommestupfiants
2Orienterlesusagersdedrogueverslesservicessociauxetlesservicesdesoinsgnrauxoudesoins
spcialiss,afindemettreenuvreunparcoursdesantadaptleursituationspcifiqueetd'amliorerleur
tatdesantphysiqueetpsychiqueetleurinsertionsociale
3Promouvoiretdistribuerdesmatrielsetproduitsdesantdestinslarductiondesrisques
4Promouvoiretsuperviserlescomportements,lesgestesetlesprocduresdeprventiondesrisques.La
supervisionconsistemettreengardelesusagerscontrelespratiquesrisques,lesaccompagneretleur
prodiguerdesconseilsrelatifsauxmodalitsdeconsommationdessubstancesmentionnesauIafindeprvenir
ouderduirelesrisquesdetransmissiondesinfectionsetlesautrescomplicationssanitaires.Ellenecomporte
aucuneparticipationactiveauxgestesdeconsommation
5Participerl'analyse,laveilleetl'information,destinationdespouvoirspublicsetdesusagers,surla
composition,surlesusagesenmatiredetransformationetdeconsommationetsurladangerositdes
substancesconsommes.
III.L'intervenantagissantconformmentsamissionderductiondesrisquesetdesdommagesbnficie,
cetitre,delaprotectionmentionnel'article1224ducodepnal.
IV.Lapolitiquederductiondesrisquesetdesdommagess'appliquegalementauxpersonnesdtenues,
selondesmodalitsadaptesaumilieucarcral.

4L'articleL.31215devientl'articleL.34119etestainsimodifi:
a)Lapremirephrasedupremieralinaestcomplteparlesmots:etdesdommages
b)Autroisimealina,aprslemot:risques,sontinsrslesmots:etdesdommages
5LetitreIerdulivreIVestainsimodifi:
a)Aprsleneuvimealinadel'articleL.34113,ilestinsrunalinaainsirdig:

lapolitiquederductiondesrisquesetdesdommagesendirectiondesusagersdedroguementionne
l'articleL.34118

b)AprslechapitreIer,ilestinsrunchapitreIerbisintitul:Rductiondesrisquesetdesdommageset
comprenantlesarticlesL.34117L.34119,telsqu'ilsrsultentdes1,3et4duprsentarticle
c)LemmechapitreIerbisestcompltparunarticleL.341110ainsirdig:

Art.L.341110.Saufdispositionscontraires,lesmodalitsd'applicationduprsentchapitresontdtermines
pardcretenConseild'Etat.
Article42

LechapitreIerdutitreIerdulivreIVdelatroisimepartieducodedelasantpubliqueestcompltparun
articleL.34116ainsirdig:

Art.L.34116.Lescentresdesoins,d'accompagnementetdeprventionenaddictologieassurent
obligatoirementdesmissionsd'accompagnementmdicopsychosocial,desoins,derductiondesrisquesetdes
dommagesetdeprventionindividuelleetcollective.
Article43

I.Atitreexprimentaletpouruneduremaximaledesixanscompterdeladated'ouverturedupremier
espace,lescentresd'accueiletd'accompagnementlarductiondesrisquesetdesdommagespourusagersde
droguementionnsl'articleL.34118L.34119ducodedelasantpublique,dsignspararrtduministre
chargdelasantaprsavisdudirecteurgnraldel'agencergionaledesantetenconcertationavecle
mairedelacommuneconcerneet,Paris,LyonetMarseille,enconcertationaveclemaired'arrondissement
oudesecteurconcern,ouvrent,dansdeslocauxdistinctsdeceuxhabituellementutilissdanslecadredes
autresmissions,unesalledeconsommationmoindrerisque,quiestunespacederductiondesrisquespar
usagesupervis,danslerespectd'uncahierdeschargesnationalarrtparleministrechargdelasant.
II.Cesespacessontdestinsaccueillirdespersonnesmajeuresusagersdesubstancespsychoactivesou
classescommestupfiantsquisouhaitentbnficierdeconseilsenrductionderisquesdanslecadred'usages
supervissmentionnsl'articleL.34118dummecode.Danscesespaces,cesusagerssontuniquement
autorissdtenirlesproduitsdestinsleurconsommationpersonnelleetlesconsommersurplacedansle
respectdesconditionsfixesdanslecahierdeschargesmentionnauIduprsentarticleetsouslasupervision
d'unequipepluridisciplinairecomprenantdesprofessionnelsdesantetdusecteurmdicosocial,galement
chargedefaciliterleuraccsauxsoins.
Lapersonnequidtientpoursonseulusagepersonneletconsommedesstupfiantsl'intrieurd'unesallede
consommationmoindrerisquecreenapplicationduprsentarticlenepeuttrepoursuiviepourusageillicite
etdtentionillicitedestupfiants.
Leprofessionnelintervenantl'intrieurdelasalledeconsommationmoindrerisqueetquiagitconformment
samissiondesupervisionnepeuttrepoursuivipourcomplicitd'usageillicitedestupfiantsetpour
facilitationdel'usageillicitedestupfiants.
III.Lescentresd'accueiletd'accompagnementlarductiondesrisquespourusagersdedroguementionns
auIadressentchaqueanneunrapportsurledroulementdel'exprimentationaudirecteurgnralde
l'agencergionaledesantdansleressortdelaquelleilssontimplants,aumairedelacommuneetauministre
chargdelasant.
IV.Dansundlaidesixmoisavantletermedel'exprimentation,leGouvernementadresseauParlementun
rapportd'valuationdel'exprimentation,portantnotammentsursonimpactsurlasantpubliqueetsurla
rductiondesnuisancesdansl'espacepublic.
V.LesarticlesL.31311etL.3133L.3136ducodedel'actionsocialeetdesfamillesnes'appliquentpas
auxprojetsdemiseenplaced'unesalledeconsommationmoindrerisquementionneauI.
Article44

L'article51delaloin20091436du24novembre2009pnitentiaireestainsimodifi:
1Lapremirephraseestainsirdige:
Audbutdesonincarcration,ilestpropostoutepersonnedtenueunbilandesantrelatifsa
consommationdeproduitsstupfiants,demdicamentspsychotropes,d'alcooletdetabac.
2Ilestajoutunalinaainsirdig:
Atitreexprimentaletjusqu'au1erjanvier2018,dansdesconditionsfixespararrtministriel,l'Etatpeut
autoriserunevaluationdel'tatdentairedelapersonnedtenueaudbutdesonincarcration,dansun
nombrelimitd'tablissementspnitentiaires.
Article45

I.Au3desarticles22161,222191et222201ducodepnal,aprslemot:sanguine,sontinsrsles
mots:ousalivaire.
II.Lecodedelarouteestainsimodifi:
1Alafindusecondalinadel'articleL.2343,lesmots:relativeslavitessedesvhiculesetauportdela
ceinturedescuritouducasquesontremplacsparlesmots:autresquecellesmentionnesaupremier
alina
2AupremieralinaduIdel'articleL.2351,aprslemot:sanguine,sontinsrslesmots:ousalivaire

3Aprsletroisimealinadel'articleL.2352,ilestinsrunalinaainsirdig:
Lesofficiersdepolicejudiciairedelagendarmerieoudelapolicenationalesterritorialementcomptentsleur
initiativeet,surl'ordreetsouslaresponsabilitdeceuxci,lesagentsdepolicejudiciaireetlesagentsdepolice
judiciaireadjoints,peuventgalement,mmeenl'absenced'accidentdelacirculation,d'infractionouderaisons
plausiblesdesouponnerunusagedestupfiants,procderoufaireprocder,surtoutconducteuroutout
accompagnateurd'lveconducteur,despreuvesdedpistageenvued'tablirsicettepersonneconduisait
enayantfaitusagedesubstancesouplantesclassescommestupfiants.
III.Alapremirephraseducinquimealinadel'articleL.34215ducodedelasantpublique,lesmots:et
examenssontremplacsparlesmots:ouexamens.
IV.Alafinduneuvimealinadel'article1018Aducodegnraldesimpts,lesmots:danslesangsont
supprims.

ChapitreV:Informeretprotgerlespopulationsfaceauxrisquessanitaires
lisl'environnement

Article46

I.Lecodedel'environnementestainsimodifi:
1L'articleL.2211estainsimodifi:
a)LeIestcompltparunalinaainsirdig:
Unobjectifpluriannueldediminutiondelamoyenneannuelledesconcentrationsjournaliresdeparticules
atmosphriquesestfixpararrtdesministreschargsdel'environnementetdelasant,prisaprsavisde
l'Agencenationalechargedelascuritsanitairedel'alimentation,del'environnementetdutravail.
b)LeIIestainsirtabli:
II.Afindeprvenirleurseffetssurlasant,unesurveillancedespollensetdesmoisissuresdel'airambiant
estcoordonnepardesorganismesdsignspararrtdesministreschargsdel'environnementetdelasant.
Lesrsultatsdecettesurveillancefontl'objetd'uneinformationdupublicetdesacteursconcerns.
2L'articleL.2216estainsimodifi:
a)Aprslepremieralina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Lesrsultatsd'tudespidmiologiquesetd'tudessurl'environnementliesauxrayonnementsionisantsfont
l'objetd'unepublicationparl'Institutderadioprotectionetdesretnuclaireetl'Institutdeveillesanitaire,en
fonctiondesmissionsquileursontrespectivementattribues.
b)Ledeuximealinaestainsimodifi:

ladeuximephraseestcomplteparlesmots:etlesrisquesquienrsultent
ladernirephrase,lesmots:lerapportsurlaqualitdel'air,sonvolutionpossibleetseseffetssurla
santetl'environnementsontremplacsparlesmots:cerapport

c)Aladeuximephrasedudernieralina,aprslemot:polluants,,sontinsrslesmots:lesrisquessur
lasantetl'environnement,etlemot:rglementairesestsupprim
3Alapremirephrasedu2duIdel'articleL.2221,lemot:mentionnesestremplacparlesmots:
etl'objectifpluriannueldediminutiondelamoyenneannuelledesconcentrationsjournaliresdeparticules
atmosphriquesmentionns.
II.[DispositionsdclaresnonconformeslaConstitutionparladcisionduConseilconstitutionneln2015727
DCdu21janvier2016.]
Article47

L'articleL.133128ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1AprslepremieralinaduI,ilestinsrunalinaainsirdig:
Unimmeubleouunlogementinoccupetlibredelocationneconstituantpasdedangerpourlasantetla
scuritdesvoisinspeuttreinterditl'habitationpararrtdureprsentantdel'Etatdansledpartement.
L'arrt,lecaschant,prciselesmesuresncessairespourempchertoutaccsoutouteoccupationdeslieux
auxfinsd'habitation.Ilprcisegalementlestravauxraliserpourquepuissetrelevecetteinterdiction.
L'arrtdemainleveestprisdanslesformesprcisesl'articleL.1331283.
2LeIIestcompltparunalinaainsirdig:
Lorsquel'immeubledevientinoccupetlibredelocationaprsladatedel'arrtprvuaupremieralinadu
prsentII,dslorsqu'ilestscurisetneconstituepasundangerpourlasantoulascuritdesvoisins,le
propritairen'estplustenuderaliserlesmesuresprescritesdansledlaifixparl'arrt.L'autorit
administrativepeutprescrireoufaireexcuterd'officetoutesmesuresncessairespourempcherl'accset
l'usagedulogement,fautepourlepropritaired'yavoirprocd.Lesmesuresprescritespourremdier
l'insalubritdoivent,entouttatdecause,treexcutesavanttoutenouvelleoccupation,remisedisposition
ouremiseenlocation,souspeinedessanctionsprvuesauIIIdel'articleL.13374,etlamainlevedel'arrt
estprononceselonlaprocdureprvuel'articleL.1331283.
Article48

I.LechapitreIVdutitreIIIdulivreIIIdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Estajouteunesection1intitule:LuttecontrelaprsencedeplombetcomprenantlesarticlesL.13341
L.133412
2Aprslemot:concerns,lafindelapremirephrasedel'avantdernieralinadel'articleL.13341est
remplaceparlesmotsetunephraseainsirdige:,desfamilleset,lecaschant,desfemmesenceintes.Il
incitelesparentsoulestitulairesdel'autoritparentaled'enfantsmineursadressercesderniersen
consultationauprsd'unmdecin.
3Aupremieralinadel'articleL.133412,larfrence:duprsentchapitreestremplaceparlarfrence
:delaprsentesection
4Estajouteunesection2intitule:Luttecontrelaprsenced'amianteetcomprenantlesarticlesL.1334
121L.133417
5L'articleL.133414estainsirdig:
Art.L.133414.Lesorganismesralisantlesrepragesetlesoprationsdecontrlecommuniquentaux
ministreschargsdelasantetdelaconstructionetaureprsentantdel'Etatdansledpartementles
informationsncessairesl'observationdel'tatduparcimmobilieretlesinformationsncessaireslagestion
desrisques.
Lesrsultatsdel'exploitationdesdonnesrecueilliesenvuedel'observationduparcimmobiliersontmisla
dispositiondupublic,parleministrechargdelasant,sousformatdmatrialis.
Lesinformationsrecueilliesenvuedelagestiondesrisquessontmisesladispositiondesmairesconcerns.

6L'articleL.133415estainsimodifi:
a)Aupremieralina,lesmots:prescrireausontremplacsparlesmots:mettreendemeureleetla
secondeoccurrencedumot:estsupprime
b)Au1,lesmots:Lamisesontremplacsparlesmots:Demettreet,aprslemot:uvre,sont
insrslesmots:,dansundlaiqu'ilfixe,
c)Audbutdu2,lesmots:Laralisationd'unesontremplacsparlesmots:Defaireraliser,dansun
dlaiqu'ilfixe,une
7Aprsl'articleL.133416,sontinsrsdesarticlesL.1334161etL.1334162ainsirdigs:

Art.L.1334161.Si,l'expirationdudlaifixdanslamiseendemeureenapplicationdel'articleL.133415,
lepropritaireoul'exploitantdel'immeublebtin'apasmisenuvrelesmesuresprescritesoun'apasfait
raliserl'expertisevisantdterminerlesmesuresncessairesoulesvrifier,lereprsentantdel'Etatdansle
dpartementpeut,encasdedangergravepourlasant,suspendrel'accsetl'exercicedetouteactivitdans
leslocauxconcernsetprendretoutesmesurespourlimiterl'accsauxlocauxdansl'attentedeleurmiseen
conformit.

Art.L.1334162.Silapopulationestexposedesfibresd'amiantersultantd'uneactivithumaine,le
reprsentantdel'Etatdansledpartementpeut,encasdedangergravepourlasant,ordonner,dansdes
dlaisqu'ilfixe,lamiseenuvredesmesurespropresvalueretfairecesserl'exposition.Fauted'excution
parlapersonneresponsabledel'activitmettrice,lereprsentantdel'Etatdansledpartementyprocde
d'officeauxfraisdecelleci.

Lacrancepubliqueestrecouvrecommeenmatiredecontributionsdirectes.
8L'articleL.133417estainsimodifi:
a)Aupremieralina,lesrfrences:desarticlesL.1334121L.133416sontremplacesparla
rfrence:delaprsentesection
b)Le5estainsirdig:
5Lesconditionsdanslesquelleslesorganismesralisantlesrepragesetlesoprationsdecontrle
communiquent:
a)Auxministreschargsdelasantetdelaconstructionetaureprsentantdel'Etatdansledpartementles
informationsncessairesl'observationdel'tatduparcimmobilieretlesinformationsncessaireslagestion
desrisquesmentionnesl'articleL.133414
b)Audirecteurgnraldel'agencergionaledesant,sursademande,lesinformationsncessaires
l'exercicedesmissionsprvuesau1del'articleL.14312etl'articleL.14357.
II.L'articleL.541301ducodedel'environnementestainsirtabli:

Art.L.541301.Lalistedesinstallationsdestockagedesdchetspouvantaccueillirdel'amianteainsiqueles
informationsrelativeslacollectedesdchetsamiantsauprsdesparticulierssontrenduespubliquesparle
ministrechargdel'environnement.
Article49

Lecodedel'environnementestainsimodifi:
1L'articleL.2217estcompltpartroisalinasainsirdigs:
Desvaleursguidespourl'airintrieursontdfiniespardcretenConseild'Etat,aprsavisdel'Agence
nationalechargedelascuritsanitairedel'alimentation,del'environnementetdutravail.
DesniveauxderfrencepourleradonsontdfinispardcretenConseild'Etat,aprsavisdel'Autoritde
sretnuclaire.
Cesvaleursguidesetcesniveauxderfrencesontfixsenconformitavecceuxdfinisparl'Union
europenneet,lecaschant,parl'Organisationmondialedelasant.Cesnormessontrgulirement
rvaluespourprendreencomptelesrsultatsdestudesmdicalesetpidmiologiques.
2L'articleL.2271estainsirdig:

Art.L.2271.Nesontpassoumisesauprsenttitrelespollutionsdetousordrescausespardessubstances
radioactives,autresqueleradonetsesdescendants,lorsqu'ilssontd'originegologique,ainsiquelesconditions
decration,defonctionnementetdesurveillancedesinstallationsnuclairesdebasementionnesl'articleL.
5931.
Article50

LechapitreIerdutitreIIdulivreIIIdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.13214estainsimodifi:
a)Aprslemot:distribution,lafindu1duIestsupprime
b)LeIIIestainsirdig:
III.Le2duInes'appliquepasauxeauxdestineslaconsommationhumaineprovenantd'unesource
individuellefournissantmoinsde10mtrescubesparjourenmoyenneouapprovisionnantmoinsdecinquante
personnes,saufsiceseauxsontfourniesdanslecadred'uneactivitcommercialeoupublique.
2L'articleL.13217estainsimodifi:
a)Au2duI,larfrence:3duIIestremplaceparlarfrence:III
b)LeIIbisdevientleIV.
Article51
LetitreIIIdulivreIIIdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1LechapitreVestainsimodifi:
a)Al'intitul,lesmots:Pollutionsatmosphriquessontremplacsparlemot:Air
b)SontajoutsdesarticlesL.13353L.13355ainsirdigs:

Art.L.13353.Toutpropritaired'uneinstallationnerelevantpasdelalgislationsurlesinstallationsclasses
pourlaprotectiondel'environnementmentionnesl'articleL.5111ducodedel'environnementetgnrant
desarosolsd'eauesttenudemettreladispositiondupublicdesinstallationssatisfaisantauxrglesd'hygine
etdeconceptionfixesparledcretmentionnl'articleL.13355duprsentcode.

Art.L.13354.L'utilisationd'uneinstallationmentionnel'articleL.13353peuttreinterditeparle
reprsentantdel'Etatdansledpartement,surpropositiondudirecteurgnraldel'agencergionaledesant,
silesconditionsd'amnagementoudefonctionnementsontsusceptiblesd'entranerunrisquepourlasant
publiqueousil'installationn'estpasconformeauxnormesprvuesoun'apastmiseenconformitdansle
dlaifixparl'autoritadministrativecomptente.

Art.L.13355.SontdterminespardcretenConseild'Etatlesmodalitsd'applicationdesarticlesL.13353
etL.13354,notamment:
1Lesrglesd'hygineetdeconceptionauxquellesdoiventseconformerlesinstallationsmentionnes
l'articleL.13353
2Lesmodalitsdecontrleetdesurveillance,lesconditionsd'interdictiond'utilisationdesinstallations
mentionnesl'articleL.13354,ainsiquelesconditionsdanslesquelleslesdpensesdecontrlesontmises
lachargedupropritairedecesinstallations.

2LechapitreVIIestcompltparunarticleL.133710ainsirdig:

Art.L.133710.Estpunide15000d'amendelefaitdenepasseconformerauxmesuresd'interdiction
mentionnesl'articleL.13354.
Article52

LechapitreVIIdutitreIIIdulivreIIIdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'intitulestainsirdig:Sanctions
2Audbut,estajouteunesection1ainsirdige:

Section1
Sanctionsadministratives

Art.L.13371A.Encasd'inobservationdesarticlesL.13321L.13324etdesarticlesL.13326L.13329,
l'autoritadministrativemetendemeurel'exploitantou,dfaut,lepropritaired'ysatisfairedansundlai
dtermin.Ellepeutprescriretouscontrles,expertisesouanalysesncessaires,lesdpensestantlacharge
del'exploitantoudupropritaire.
Si,l'expirationdudlaifix,l'intressn'apasobtemprcetteinjonction,l'autoritadministrativepeut:
1L'obligerconsigner,entrelesmainsd'uncomptablepublic,unesommecorrespondantl'estimationdu
montantdestravauxraliser,laquelleestrestitueaufuretmesuredeleurexcution.Adfautde
ralisationdestravauxavantl'chancefixeparl'autoritadministrative,lasommeconsigneest
dfinitivementacquisel'Etatafinderglerlesdpensesentranesparl'excutiondestravauxenlieuetplace
del'intress.Ilestprocdsonrecouvrementcommeenmatiredecrancesdel'Etattrangresl'imptet
audomaine
2Faireprocderd'office,enlieuetplacedel'exploitantou,dfaut,dupropritaireetsesfrais,
l'excutiondesmesuresprescrites
3Suspendre,s'ilyalieu,l'exploitationdesinstallationsoudesouvrages,l'exercicedesactivitsjusqu'
excutiondesconditionsimposes.

3Estinsreunesection2intitule:SanctionspnalesetcomprenantlesarticlesL.13371L.133710.
Article53

I.L'article13delaloin2013619du16juillet2013portantdiversesdispositionsd'adaptationaudroitde
l'Unioneuropennedansledomainedudveloppementdurableestabrog.
II.L'article13delaloin2013619du16juillet2013portantdiversesdispositionsd'adaptationaudroitde
l'Unioneuropennedansledomainedudveloppementdurablecontinues'appliquerauxproduitspourlesquels
unedemanded'autorisationtransitoireatdpose,autitredu2duIIdummearticle13,avantle12
novembre2014etquin'ontpasfaitl'objetd'unedcisionavantl'entreenvigueurdelaprsenteloi.
Article54

L'articleL.13117ducodedelasantpubliqueestcompltparunalinaainsirdig:
Leplannationaldeprventiondesrisquespourlasantlisl'environnementestdclinauniveaurgional
sousformedeplansrgionauxsantenvironnement.Cesplansontpourobjectiflaterritorialisationdes
politiquesdfiniesdanslesdomainesdelasantetdel'environnement.Cesplansrgionauxs'appuientsurles
enjeuxprioritairesdfinisdansleplannationaltoutenveillantprendreencomptelesfacteursderisques
spcifiquesauxrgions.Ilssontmisenuvreparlesservicesdconcentrsdel'Etat,lesagencesrgionalesde
santetlesconseilsrgionaux,enassociationaveclesautrescollectivitsterritoriales,notammentparlebiais
descontratslocauxdesant.
Article55

Ledeuximealinadel'articleL.1116ducodedelarechercheestcompltparunephraseainsirdige:
Ilveillegalementlacohrencedelastratgienationalederechercheaveclastratgienationaledesant
dfiniel'articleL.141111ducodedelasantpublique,notammentenmatirederisquespourlasantlis
l'environnement.
Article56
Article56

I.LechapitreVIdutitreIIIdulivreIIIdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsirtabli:

ChapitreVI
Prventiondesrisqueslisaubruit

Art.L.13361.Lesactivitsimpliquantladiffusiondesonsunniveausonorelev,danstoutlieupublicou
recevantdupublic,closououvert,sontexercesdefaonprotgerl'auditiondupublicetlasantdes
riverains.
Lesmodalitsd'applicationduprsentarticlesontfixespardcretenConseild'Etat.

II.Alafindusecondalinadel'articleL.21111ducodedel'environnement,larfrence:etarticleL.
13361estsupprime.
Article57

LelivreIIIdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Aupremieralinadel'articleL.13121,aprslarfrence:L.133711,estinsrelarfrence:,L.
13384
2LetitreIIIestcompltparunchapitreVIIIainsirdig:

ChapitreVIII
Luttecontrelesespcesvgtalesetanimalesnuisibleslasanthumaine

Art.L.13381.SousrservedesarticlesL.31145etL.31147,undcret,prisaprsavisduHautConseilde
lasantpublique,duConseilnationaldelaprotectiondelanatureetduConseilnationald'orientationdela
politiquesanitaireanimaleetvgtale,fixelalistedesespcesvgtalesetanimalesdontlaprolifration
constitueunemenacepourlasanthumaineetdfinitlesmesuressusceptiblesd'treprisespourprvenirleur
apparitionouluttercontreleurprolifration.

Art.L.13382.Unarrtdesministreschargsdelasant,del'environnementetdel'agriculturepeutlimiter
ouinterdirel'introduction,letransport,l'utilisation,lamiseenvente,laventeoul'achat,sousquelqueformeque
cesoit,d'uneespcefigurantdanslalistefixeparledcretmentionnl'articleL.13381.

Art.L.13383.Toutdistributeurouvendeurdevgtauxsusceptiblesdeporteratteintelasanthumaineest
tenud'informer,pralablementlaconclusiondelavente,l'acqureurdesrisquespourlasanthumaineet,le
caschant,desmoyensdes'enprmunir.Unarrtdesministreschargsdelasantetdelaconsommation,
prisaprsavisduHautConseildelasantpubliqueetduConseilnationaldelaconsommation,fixelalistedes
vgtauxconcernsparcesdispositionsetdtermine,pourchacund'eux,lanaturedecesinformations,le
contenuetleformatdesmentionsdevantfigurersurlesdocumentsd'accompagnementdesvgtauxconcerns.

Art.L.13384.I.LesinfractionsauxrglementsprisenapplicationdesarticlesL.13381etL.13382sont
recherchesetconstatesparlesofficiersetlesagentsdepolicejudiciaireconformmentaucodedeprocdure
pnaleetparlesagentsmentionnsauxarticlesL.14211etL.14357,lesagentsdel'Etatagrset
commissionnsparleministrechargdel'agriculture,lesagentsmentionnsl'articleL.1721ducodede
l'environnementetlesagentsdescollectivitsterritorialeshabilitsetassermentsdansdesconditionsfixes
pardcretenConseild'Etat.Lesprocsverbauxdresssparcesofficiersetcesagentsfontfoijusqu'preuve
ducontraire.Aceteffet,cesderniersdisposentdespouvoirsdfinisaulivreIIducodedelaconsommation.
II.Lesagentsmentionnsau1duIdel'articleL.2151ducodedelaconsommationontqualitpour
rechercheretconstaterlesinfractionsauxrglementsprisenapplicationdesarticlesL.13382etL.13383.A
ceteffet,ilsdisposentdespouvoirsdfinisaulivreIIducodedelaconsommation.
III.Lesagentsmentionnsaux16etaudernieralinaduIdel'articleL.2051ducoderuraletdela
pchemaritimeontqualitpourrechercheretconstaterlesinfractionsauxrglementsprisenapplicationdu
prsentchapitre.Aceteffet,ilsdisposentdespouvoirsdfinisaulivreIIducodedelaconsommation.

Art.L.13385.Entantquedebesoin,lesconditionsd'applicationduprsentchapitresontdterminespar
dcretenConseild'Etat.
Article58

Dansundlaid'unancompterdelapromulgationdelaprsenteloi,leGouvernementremetauParlementun
rapportsurlesperturbateursendocriniensetleurseffetssurlasanthumaine.
Article59

I.L'articleL.52312ducodedelasantpubliqueestcompltparun3ainsirdig:
3DesjouetsouamusettescomportantdubisphnolAnerespectantpaslalimitedeconcentrationoulalimite
demigrationpourcettesubstancedfiniespararrtdesministreschargsdelasant,delaconsommation,de
l'industrieetdel'environnement.
II.[DispositionsdclaresnonconformeslaConstitutionparladcisionduConseilconstitutionneln2015727
DCdu21janvier2016.]
Article60

Dansundlaidedixhuitmoiscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,leGouvernementremetau
Parlementunrapportsurlesnanomatriauxdanslesmdicamentsetdispositifsmdicaux.
Article61

I.L'articleL.52321ducodedelasantpubliqueestainsirdig:

Art.L.52321.Toutappareilportablepermettantl'coutedesonsparl'intermdiaired'undispositifd'coute
ainsiquetoutdispositifd'coutemissurlemarch,dtenusenvuedelavente,vendusoudistribustitre
gratuitsontconusdefaontresansdangerpourl'auditiondel'utilisateurdansdesconditionsnormales
d'utilisationoud'utilisationraisonnablementprvisibles.
Cesappareilsportablessontaccompagnsdemessagescaractresanitairesurlesrisqueslisleur
utilisationetsurlamaniredeprvenircesrisques.
Lesappareilsportablesetdispositifsd'coutequinesontpasconformescesobligationsnepeuventtre
commercialiss.
Lesmodalitsd'applicationduprsentarticlesontdfiniespararrt.

II.Lepremieralinadel'articleL.523211dummecodeestainsimodifi:
1Alapremirephrase,aprslemot:dispositif,sontinsrslesmots:d'coute
2Audbutdelasecondephrase,lesmots:L'accessoiresontremplacsparlesmots:Ledispositif
d'coute.
III.L'articleL.523213dummecodedevientl'articleL.523131etlemot:accessoireestremplacpar
lesmots:dispositifd'coute.
Article62

L'avantdernieralinadel'articleL.13111ducodedelasantpubliqueestainsirdig:

deluttecontrelesnuisancessonoresetlapollutionatmosphrique

ChapitreVI:Informeretprotgerlespopulationsfaceauxrisqueslisaux
accidentsdelaviecourante

Article63

LechapitreuniquedutitreVIIdulivreIerdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestcompltparun
articleL.11712ainsirdig:

Art.L.11712.Lesaccidentsdelaviecourantesedfinissentcommel'ensembledestraumatismesnon
intentionnels,l'exceptiondesaccidentsdecirculationetdesaccidentsdutravail.

TitreII:FACILITERAUQUOTIDIENLESPARCOURSDESANT

ChapitreIer:Promouvoirlessoinsprimairesetfavoriserlastructuration
desparcoursdesant

Article64

Aprsl'articleL.141111ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.1411111ainsirdig:

Art.L.1411111.Unequipedesoinsprimairesestunensembledeprofessionnelsdesantconstituautour
demdecinsgnralistesdepremierrecours,choisissantd'assurerleursactivitsdesoinsdepremierrecours
dfinisl'articleL.141111surlabased'unprojetdesantqu'ilslaborent.Ellepeutprendrelaformed'un
centredesantoud'unemaisondesant.
L'quipedesoinsprimairescontribuelastructurationdesparcoursdesant.Sonprojetdesantapour
objet,parunemeilleurecoordinationdesacteurs,laprvention,l'amliorationetlaprotectiondel'tatdesant
delapopulation,ainsiquelarductiondesingalitssocialesetterritorialesdesant.
Article65

I.Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1LetitreIIIdulivreIVdelapremirepartieestainsimodifi:
a)Lapremirephraseducdu2del'articleL.14312estcomplteparlesmots:,ellescontribuentla
constitutiondecommunautsprofessionnellesterritorialesdesantmentionnesl'articleL.143412
b)LechapitreIV,telqu'ilrsultedel'article15838delaprsenteloi,estcompltparunesection4ainsi
rdige:

Section4
Communautsprofessionnellesterritorialesdesant

Art.L.143412.Afind'assurerunemeilleurecoordinationdeleuractionetainsiconcourirlastructurationdes
parcoursdesantmentionnsl'articleL.14111etlaralisationdesobjectifsduprojetrgionaldesant
mentionnl'articleL.14341,desprofessionnelsdesantpeuventdciderdeseconstituerencommunaut
professionnelleterritorialedesant.
Lacommunautprofessionnelleterritorialedesantestcomposedeprofessionnelsdesantregroups,le
caschant,souslaformed'uneoudeplusieursquipesdesoinsprimaires,d'acteursassurantdessoinsde
premieroudedeuximerecours,dfinis,respectivement,auxarticlesL.141111etL.141112etd'acteurs
mdicosociauxetsociauxconcourantlaralisationdesobjectifsduprojetrgionaldesant.
Lesmembresdelacommunautprofessionnelleterritorialedesantformalisent,ceteffet,unprojetde
sant,qu'ilstransmettentl'agencergionaledesant.
Leprojetdesantprciseenparticulierleterritoired'actiondelacommunautprofessionnelleterritorialede
sant.
Adfautd'initiativedesprofessionnels,l'agencergionaledesantprend,enconcertationaveclesunions
rgionalesdesprofessionnelsdesantetlesreprsentantsdescentresdesant,lesinitiativesncessairesla
constitutiondecommunautsprofessionnellesterritorialesdesant.

Art.L.143413.Pourrpondreauxbesoinsidentifisdanslecadredesdiagnosticsterritoriauxmentionnsau
IIIdel'articleL.143410etsurlabasedesprojetsdesantdesquipesdesoinsprimairesetdescommunauts
professionnellesterritorialesdesant,l'agencergionaledesantpeutconcluredescontratsterritoriauxde
sant.
Lecontratterritorialdesantdfinitl'actionassureparsessignataires,leursmissionsetleursengagements,
lesmoyensqu'ilsyconsacrentetlesmodalitsdefinancement,desuivietd'valuation.Aceteffet,ledirecteur
gnraldel'agencergionaledesantpeutattribuerdescrditsdufondsd'interventionrgionalmentionn
l'articleL.14358.
Lecontratterritorialdesantestpublisurlesiteinternetdel'agencergionaledesantafindepermettre
auxtablissementsdesantpublicsetprivs,auxstructuresmdicosociales,auxprofessionslibralesdela
santetauxreprsentantsd'associationsd'usagersagresdeprendreconnaissancedesactionsetdesmoyens
financiersduprojet.
Lesquipesdesoinsprimairesetlesacteursdescommunautsprofessionnellesterritorialesdesantpeuvent
bnficierdesfonctionsdesplatesformesterritorialesd'appuilacoordinationdesparcoursdesant
complexesprvuesl'articleL.63272.

2LechapitreIIIterdutitreIIdulivreIIIdelasiximepartieestabrog.
II.Lesregroupementsdeprofessionnelsqui,avantlapublicationdelaprsenteloi,rpondaientladfinition
desplesdesantausensdel'articleL.63234ducodedelasantpubliquedeviennent,saufoppositiondeleur
part,descommunautsprofessionnellesterritorialesdesantausensdel'articleL.143412dummecode,
danssardactionrsultantdelaprsenteloi.
Article66

I.Al'articleL.141112ducodedelasantpublique,lemot:secondestremplacparlemot:deuxime.
II.LechapitreprliminairedutitreIIIdulivrepremierdelaquatrimepartiedummecodeestainsimodifi:
1L'intitulestainsirdig:Mdecingnralistedepremierrecoursetmdecinsspcialistesdepremierou
deuximerecours
2IlestajoutunarticleL.41302ainsirdig:

Art.L.41302.Lesmissionsdumdecinspcialistedepremieroudedeuximerecourscomprennentles
actionssuivantes:
1Complterlapriseenchargedupatientparlaralisationd'uneanalysediagnostiqueetthrapeutique
d'expertise,lamiseenuvredutraitementappropriainsiquelesuividespatients,selondesmodalits
propresauxcomptencesdechaquediscipline
2Contribuerlaprventionetl'ducationpourlasant
3Participerlamissiondeservicepublicdepermanencedessoins
4Contribuerl'accueiletlaformationdesstagiairesdedeuximeettroisimecyclesd'tudesmdicales.
Lemdecinspcialistededeuximerecourspeutintervenirentantquemdecincorrespondant,enlienavecle
mdecingnraliste,pourlesuiviconjointdupatientetl'laborationduprojetdesoins.
Lemdecinspcialistedepremieroudedeuximerecoursintervientencooprationaveclestablissements
desantetcontribuelaprventiondeshospitalisationsinutilesouvitables.
Article67

LechapitreIVdutitreIIIdulivreIVdelapremirepartieducodedelasantpublique,telqu'ilrsultede
l'article38158delaprsenteloi,estcompltparunesection5ainsirdige:

Section5
Pacteterritoiresant

Art.L.143414.Lepacteterritoiresantapourobjetd'amliorerl'accsauxsoinsdeproximit,entoutpoint
duterritoire.
Cepactecomportedesdispositionsvisantnotamment:
1Promouvoirlaformationetl'installationdesprofessionnelsdesantetdescentresdesantenfonctiondes
besoinsdesterritoires
2Accompagnerl'volutiondesconditionsd'exercicedesprofessionnelsdesant,notammentdanslecadre
desquipesdesoinsprimairesmentionnesl'articleL.1411111etdescommunautsprofessionnelles
mentionnesl'articleL.143412.
Lepactepeutprvoirdesactionsspcifiquementdestinesauxterritoiresparticulirementisolsetaux
quartiersprioritairesdelapolitiquedelavilleainsiquedesdispositionsparticulirespourlescollectivits
d'outremer.
Cepacteestarrtparleministrechargdelasant.Lesagencesrgionalesdesantlemettentenuvre
aprsconcertationaveclesacteursconcernsetassocientlesconseilsterritoriauxdesantmentionns
l'articleL.143410.
Uncomitnationalestchargd'laboreretd'assurerlesuividelamiseenuvredecepacteetd'tablirun
bilanannueldesactionsengages.Ilestcompos,notamment,dereprsentantsdesprofessionnelsdesantet
d'lus,selondesmodalitsdfiniespardcret.
Article68

Aprsle5del'articleL.41301ducodedelasantpublique,ilestinsrun5bisainsirdig:
5bisAdministreretcoordonnerlessoinsvisantsoulagerladouleur.Encasdencessit,lemdecintraitant
assurelelienaveclesstructuresspcialisesdanslapriseenchargedeladouleur.
Article69

I.Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Lapremirephraseducdu2del'articleL.14312,tellequ'ellersultedel'article65delaprsenteloi,est
complteparlesmots:etassurentlamiseenplaceduprojetterritorialdesantmentalementionn
l'articleL.32212
2Alapremirephrasedel'articleL.321123,lesmots:n'exercepaslamissiondeservicepublic
mentionneau11del'articleL.61121sontremplacsparlesmots:n'assurepas,enapplicationde
l'articleL.32221,lapriseenchargedespersonnesfaisantl'objetdesoinspsychiatriquesautitredeschapitres
IIIVduprsenttitreoudel'article706135ducodedeprocdurepnale
3Aladeuximephrasedel'avantdernieralinadel'articleL.3211111,aprslemot:crite,sontinsrs
lesmots:etmotive
4L'articleL.32125estainsimodifi:
a)LeIestainsirdig:
I.Ledirecteurdel'tablissementd'accueiltransmetsansdlaiaureprsentantdel'Etatdansledpartement
ou,Paris,auprfetdepolice,etlacommissiondpartementaledessoinspsychiatriquesmentionne
l'articleL.32225toutedcisiond'admissiond'unepersonneensoinspsychiatriquesenapplicationduprsent
chapitre.Iltransmetgalementsansdlaicettecommissionunecopieducertificatmdicald'admission,du
bulletind'entreetdechacundescertificatsmdicauxmentionnsauxdeuximeettroisimealinasdel'article
L.321122.
b)LeIIestabrog
5Audernieralinadel'articleL.32127,lesmots:aureprsentantdel'Etatdansledpartementou,Paris,
auprfetdepolice,etsontsupprims
6L'articleL.32128estainsimodifi:
a)Audeuximealina,lesmots:,lesprocureursdelaRpubliquementionnsauIIdel'articleL.32125
sontsupprims
b)Ledernieralinaestsupprim
7AladeuximephraseduIIdel'articleL.32141,larfrence:IIestremplaceparlarfrence:I
8Au1del'articleL.32151,larfrence:dudernieralinadel'articleL.32128ouestsupprime
9Au4del'articleL.32152,larfrence:del'articleL.32127,estsupprime
10LechapitreIerdutitreIIdulivreIIdelatroisimepartieestainsimodifi:
a)L'intitulestainsirdig:Politiquedesantmentaleetorganisationdelapsychiatrie
b)LesarticlesL.32211L.32214sontainsirdigs:

Art.L.32211.Lapolitiquedesantmentalecomprenddesactionsdeprvention,dediagnostic,desoins,de
radaptationetderinsertionsociale.Elleestmiseenuvrepardesacteursdiversifisintervenantdansces
domaines,notammentlestablissementsdesantautorissenpsychiatrie,desmdecinslibraux,des
psychologuesetl'ensembledesacteursdelaprvention,dulogement,del'hbergementetdel'insertion.

Art.L.32212.I.Unprojetterritorialdesantmentale,dontl'objetestl'amliorationcontinuedel'accsdes
personnesconcernesdesparcoursdesantetdeviedequalit,scurissetsansrupture,estlaboretmis
enuvrel'initiativedesprofessionnelsettablissementstravaillantdanslechampdelasantmentaleun
niveauterritorialsuffisantpourpermettrel'associationdel'ensembledesacteursmentionnsl'articleL.32211
etl'accsdesmodalitsettechniquesdepriseenchargediversifies.
Iltientcomptedescaractristiquessociodmographiquesdelapopulation,descaractristiquesgographiques
desterritoiresetdel'offredesoinsetdeservicescontribuantlarponseauxbesoinsdespersonnessouffrant
detroublespsychiques.
Enl'absenced'initiativedesprofessionnels,ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantprendles
dispositionsncessairespourquel'ensembleduterritoiredelargionbnficied'unprojetterritorialdesant
mentale.
II.Leprojetterritorialestdfinisurlabased'undiagnosticterritorialpartagensantmentaletabliparles
acteursdesantduterritoire.Leprojetterritorialassocienotammentlesreprsentantsdesusagers,les
professionnelsetlestablissementsdesant,lestablissementsetlesservicessociauxetmdicosociaux,les
organismeslocauxd'assurancemaladieetlesservicesetlestablissementspublicsdel'Etatconcerns,les
collectivitsterritoriales,ainsiquelesconseilslocauxdesant,lesconseilslocauxdesantmentaleoutoute
autrecommissioncreparlescollectivitsterritorialespourtraiterdessujetsdesantmentale,dslorsqu'ils
comprennentenleurseinlesreprsentantsdesusagersetlesprofessionnelsdesant,sociauxetmdico
sociaux.
Lesdiagnosticsetlesprojetsterritoriauxtiennentcomptedesprojetsdesquipesdesoinsprimaires
mentionnesl'articleL.1411111etdescommunautsprofessionnellesterritorialesdesantmentionnes
l'articleL.143412.
Lediagnostic,quicomprenduntatdesressourcesdisponibles,apourobjetd'identifierlesinsuffisancesdans
l'offredeprventionetdeservicessanitaires,sociauxetmdicosociauxetdansl'accessibilit,lacoordinationet
lacontinuitdecesservices,etdeprconiserdesactionspouryremdier.
III.Leprojetterritorialdesantmentaleorganiselacoordinationterritorialedesecondniveau.Ildfinitles
actionsentreprendreafinderpondreauxbesoinsidentifisparlediagnosticterritorialpartag.
Ilorganiselesconditionsd'accsdelapopulation:
1Alaprventionetenparticulieraureprage,audiagnosticetl'interventionprcocesurlestroubles
2Al'ensembledesmodalitsettechniquesdesoinsetdeprisesenchargespcifiques
3Auxmodalitsd'accompagnementetd'insertionsociale.
Aceteffet,ilorganisel'accsdelapopulationunensemblededispositifsetdeservicesrpondantdes
prioritsdfiniesparvoierglementaire.
Ilprciselesobjectifspoursuivis,lesvolutionsdel'offredesoinsetdeservicesetdesorganisations
ncessairesainsiquelesindicateursdesuividuprojet.Ils'appuiesurlatransmissionetlepartagedessavoirs
acquisetdesbonnespratiquesprofessionnelles,surledveloppementprofessionnelcontinuetsurle
dveloppementdelarechercheclinique.
Unprogrammerelatifaumaintiendanslelogementetd'accsaulogementetl'hbergementaccompagn
estdvelopppourlespersonnesensouffrancepsychiquequienontbesoin.
Lacoordinationterritorialedesecondniveauestdclinedansl'organisationdesparcoursdeproximitpour
assurerchaquepatient,notammentauxpatientsprisenchargedanslecadredelamissiondepsychiatriede
secteur,l'accscetensemblededispositifsetdeservices.
IV.Lediagnosticterritorialpartagetleprojetterritorialdesantmentalesontarrtsparledirecteurgnral
del'agencergionaledesantaprsavisdesconseilslocauxdesantoudesconseilslocauxdesantmentale
etduconseilterritorialdesantmentionnl'articleL.143410.Lediagnosticetleprojetterritorialdesant
mentalepeuventtrervissoucompltstoutmoment.
Ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantinformedesdiagnosticsetdesprojetsterritoriauxdesant
laconfrencergionaledelasantetdel'autonomieetassureleurpublication.
V.Lesactionstendantmettreenuvreleprojetterritorialdesantmentalefontl'objetd'uncontrat
territorialdesantmentaleconcluentrel'agencergionaledesantetlesacteursduterritoireparticipantla
miseenuvredecesactions.
Lecontratterritorialdesantmentaledfinitl'actionassureparsessignataires,leursmissionset
engagements,lesmoyensqu'ilsyconsacrentetlesmodalitsdefinancement,desuivietd'valuation.
Selonleurterritoired'application,cesactionspeuventtredclinesauseindeconseilslocauxdesant
mentale.Leconseilterritorialdesantmentionnl'articleL.143410comprendunecommissionspcialiseen
santmentale.
VI.Lestablissementsdeservicepublichospitaliersignatairesd'unmmecontratterritorialdesantmentale
peuventconstituerentreeuxunecommunautpsychiatriquedeterritoirepourladfinitionetlamiseenuvre
deleurprojetmdicald'tablissement,selondesmodalitsdfiniespardcret.

Art.L.32213.I.L'activitdepsychiatriepeuttreexerceparl'ensembledestablissementsdesant,
universitairesounon,indpendammentdeleurstatutjuridique.Auseindecetteactivit,lamissionde
psychiatriedesecteur,quiconcourtlapolitiquedesantmentaledfiniel'articleL.32211,consiste
garantirl'ensembledelapopulation:
1Unrecoursdeproximitensoinspsychiatriques,notammentparl'organisationdesoinsambulatoiresde
proximit,ycomprissousformed'interventiondomicile,assurpardesquipespluriprofessionnelles,en
cooprationaveclesquipesdesoinsprimairesmentionnesl'articleL.1411111etlescommunauts
professionnellesterritorialesdesantmentionnesl'articleL.143412
2L'accessibilitterritorialeetfinanciredessoinspsychiatriques
3Lacontinuitdessoinspsychiatriques,notammentpourlespatientsdontlesparcoursdesantsont
particulirementcomplexes,ycomprisparrecoursl'hospitalisation,avecousansconsentement,enassurantsi
ncessairel'orientationversd'autresacteursafindegarantirl'accsdesprisesenchargenondisponiblesau
seindestablissementsassurantlamissiondepsychiatriedesecteur.
Lamissiondepsychiatriedesecteursedclinedefaonspcifiquepourlesenfantsetlesadolescents.
II.Lestablissementsdesantassurantlamissiondepsychiatriedesecteurparticipentauxactionsmenes
enmatiredeprvention,desoinsetd'insertiondanslecadreduprojetterritorialdesantmentaleetparles
quipesdesoinsprimairesetcommunautsprofessionnellesterritorialesdesantmentionnesl'articleL.
143412.

Art.L.32214.Ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantdsigne,parmilestablissementsdesant
autorissenpsychiatrieetassurantleservicepublichospitalierdfinil'articleL.61121,lestablissementsde
santassurantlamissiondepsychiatriedesecteuretsadclinaisonpourlesenfantsetlesadolescents.Afinque
l'ensembledelargionsoitcouvert,ilaffectechaquetablissementainsidsignunezoned'intervention.Sur
cettezone,l'tablissements'engagetravaillerenpartenariataveclesautresacteurs.
Ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantorganisegalementaveccestablissementslesmodalits
derponseauxbesoinsdespersonnesensituationdeprcaritnedisposantpasd'unedomiciliationstabledans
lazoned'interventionconsidre.
Chaquetablissementdtermine,dansleprojetd'tablissementmentionnl'articleL.61432oudansles
documentsdfinissantlapolitiquemdicalementionnel'articleL.616122,lesmodalitsd'organisationetde
fonctionnementdecetteactivitdanslazonequiluiataffecteetsadclinaisonpourlesenfantsetles
adolescents,qu'ildclineenterritoiresdeproximitappelssecteursdepsychiatrie.

11Aprsl'articleL.32214,ilestinsrunarticleL.322141Aainsirdig:

Art.L.322141A.L'tablissementpeutconclureavecuneassociationdesoins,deprvention,deradaptation
etderhabilitationuneconventionpourlamiseenuvred'unedmarchethrapeutiquequ'elledfinit.
Laconventionprcisenotammentlesmodalitsdemisedispositionparl'tablissementd'quipementsetde
moyensmatrielsetfinanciersetlesconditionsdeleurutilisationparl'association.Elleindiquelesconditions
danslesquelleslepersonnelhospitalierpeutcontribueraufonctionnementetauxactivitsdel'association.Elle
dterminelesmodalitsdecontrlemdicaldesonexcution.
L'associationrendannuellementcompteparcritl'tablissementdesagestionetdel'utilisationdesmoyens
missadisposition.
12Al'articleL.322141,larfrence:ausecondalinadel'articleL.32211estremplaceparla
rfrence:l'articleL.32211
13LechapitreIIdutitreIIdulivreIIdelatroisimepartieestainsimodifi:
a)L'intitulestainsirdig:Etablissementsdesantchargsd'assurerlessoinspsychiatriquessans
consentement
b)L'articleL.32221estainsirdig:

Art.L.32221.I.Ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantdsigne,aprsavisdureprsentantde
l'Etatdansledpartementconcern,unouplusieurstablissementsautorissenpsychiatriechargsd'assurer
lessoinspsychiatriquessansconsentement,enapplicationdeschapitresIIIVdutitreIerduprsentlivreou
del'article706135ducodedeprocdurepnale.
II.Lazonegographiquedanslaquellel'tablissementdesantainsidsignexercecesmissionsestdfinie,
entenantcomptedesmodalitsd'organisationensecteursdepsychiatriementionnsl'articleL.32214dansle
contratpluriannueld'objectifsetdemoyensmentionnl'articleL.61141.
III.Lesmoyensmisenuvrepourl'exercicedecesmissionsetlesmodalitsdecoordinationavecl'activit
depsychiatriedesecteurmentionnel'articleL.32213sontprcissdansleprojetd'tablissementmentionn
l'articleL.61432oudanslesdocumentsfixantlapolitiquemdicalementionnel'articleL.616122.
Lorsquel'tablissementdesantdsignenapplicationduIduprsentarticlen'estpaschargdelamission
depsychiatriedesecteurdanslammezonegographique,lesmodalitsdecoordinationfontl'objetd'une
conventiontripartiteentrel'tablissementdesantdsignenapplicationdummeI,l'tablissementdesant
dsignautitredel'articleL.32214etledirecteurgnraldel'agencergionaledesant.
IV.Danslestablissementsn'assurantpasleservicepublichospitalier,toutpatientfaisantl'objetdesoins
psychiatriquesenapplicationdeschapitresIIIVdutitreIerduprsentlivreoudel'article706135ducodede
procdurepnalebnficiedesgarantiesprvuesauIdel'articleL.61122duprsentcode.
c)L'articleL.322211Adevientl'articleL.322151
14Alafindupremieralinadel'articleL.33111,lesmots:,sansprjudicedudispositifprvul'articleL.
32211sontsupprims
15AlapremirephrasedesarticlesL.32512etL.38242,lesmots:ou,dfaut,parlanotoritpublique
sontsupprims
16Lepremieralinadel'articleL.61432estcompltparunephraseainsirdige:
Danslestablissementsdsignspourassurerlamissiondepsychiatriedesecteurenapplicationdel'articleL.
32214,ilprciselesmodalitsd'organisationdecettemissionauseindelazoned'interventionquiluiat
affecte.
II.Dansundlaidetroisanscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,leGouvernementremetau
Parlementunrapportsurlamiseenuvredelapolitiquedesantmentale.
Article70

Auxdeuxpremiresphrasesdu3duIdel'articleL.3211121ducodedelasantpublique,aprslarfrence
:L.321112,sontinsreslesrfrences:,L.32133,L.32138.
Article71

LedernieralinaduIdel'articleL.3211122ducodedelasantpubliqueestcompltparunephraseainsi
rdige:
Encasdetransfertdelapersonnefaisantl'objetdesoinspsychiatriquesdansunautretablissementdesant,
aprsquelasaisinedujugedeslibertsetdeladtentionateffectue,l'tablissementd'accueilestcelui
danslequellapriseenchargedupatienttaitassureaumomentdelasaisine.
Article72

Aprsl'articleL.32225ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.322251ainsirdig:

Art.L.322251.L'isolementetlacontentionsontdespratiquesdedernierrecours.Ilnepeutytreprocd
quepourprvenirundommageimmdiatouimminentpourlepatientouautrui,surdcisiond'unpsychiatre,
prisepourunedurelimite.Leurmiseenuvredoitfairel'objetd'unesurveillancestricteconfiepar
l'tablissementdesprofessionnelsdesantdsignscettefin.
Unregistreesttenudanschaquetablissementdesantautorisenpsychiatrieetdsignparledirecteur
gnraldel'agencergionaledesantpourassurerdessoinspsychiatriquessansconsentementenapplication
duIdel'articleL.32221.Pourchaquemesured'isolementoudecontention,ceregistrementionnelenomdu
psychiatreayantdcidcettemesure,sadateetsonheure,sadureetlenomdesprofessionnelsdesant
l'ayantsurveille.Leregistre,quipeuttretablisousformenumrique,doittreprsent,surleurdemande,
lacommissiondpartementaledessoinspsychiatriques,auContrleurgnraldeslieuxdeprivationdelibert
ousesdlgusetauxparlementaires.
L'tablissementtablitannuellementunrapportrendantcomptedespratiquesd'admissionenchambre
d'isolementetdecontention,lapolitiquedfiniepourlimiterlerecourscespratiquesetl'valuationdesamise
enuvre.Cerapportesttransmispouravislacommissiondesusagersprvuel'articleL.11123etau
conseildesurveillanceprvul'articleL.61431.
Article73

Dansundlaidesixmoiscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,leGouvernementprsenteau
Parlementunrapportsurl'volutiondel'organisationdel'infirmeriepsychiatriquedelaprfecturedepolicede
Parispoursamiseenconformitaveclergimedeprotectiondespersonnesprsentantdestroublespsychiques
etrelevantdesoinspsychiatriquessansconsentement.
Article74

Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1LetitreIIdulivreIIIdelasiximepartieestcompltparunchapitreVIIainsirdig:

ChapitreVII
Fonctionsd'appuiauxprofessionnelspourlacoordinationdesparcoursdesantcomplexes

Art.L.63271.Desfonctionsd'appuilapriseenchargedespatientsrelevantdeparcoursdesant
complexessontorganisesensoutiendesprofessionnelsdesant,sociauxetmdicosociauxparlesagences
rgionalesdesant,enconcertationaveclesreprsentantsdesprofessionnelsetdesusagers.Ellescontribuent
prvenirleshospitalisationsinutilesouvitablesainsiquelesrupturesdeparcours.
Leparcoursdesantestditcomplexelorsquel'tatdesant,lehandicapoulasituationsocialedupatientrend
ncessairel'interventiondeplusieurscatgoriesdeprofessionnelsdesant,sociauxoumdicosociaux.
Lerecoursauxfonctionsd'appuiestdclenchparlemdecintraitantouunmdecinenlienaveccedernier,
enveillantleurintgrationdanslapriseenchargeglobaledupatient.
Lesfonctionsd'appuipeuventtremisesenuvreparunequipedesoinsprimairesouunecommunaut
professionnelleterritorialedesant.
Lesfonctionsd'appuifontl'objetd'unevaluationannuelleenconcertationaveclesreprsentantsdes
professionnelsetdesusagers.

Art.L.63272.Pourassurerl'organisationdesfonctionsd'appuidfiniesl'articleL.63271,l'agencergionale
desantpeutconstituer,parconventionavecunouplusieursacteursdusystmedesant,uneouplusieurs
platesformesterritorialesd'appuilacoordinationdesparcoursdesantcomplexes.Lestablissements
autorissexercersouslaformed'hospitalisationdomicilepeuventparticiperaufonctionnementd'uneoude
plusieursplatesformesterritorialesd'appuilacoordinationdesparcoursdesantcomplexes.
Laconventiondfinitlesmissions,lesengagementsetlesapportsdesdiffrentssignataires.

Art.L.63273.Lesmodalitsd'applicationduprsentchapitresontfixespardcret.
2Le2del'articleL.14312estcompltparunjainsirdig:
j)Ellessontchargesd'organiserlesfonctionsd'appuiauxprofessionnelspourlacoordinationdesparcoursde
santcomplexes,danslesconditionsprvuesauxarticlesL.63271etL.63272.
Article75

Letroisimealinadel'articleL.63141ducodedelasantpubliqueestremplacpardeuxalinasainsirdigs
:
Largulationtlphoniquedel'activitdepermanencedessoinsambulatoiresestaccessiblegratuitementpar
unnumronationaldepermanencedessoinsouparlenumronationald'aidemdicaleurgente.Enapplication
del'articleL.14355,ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantdtermine,pourlargion,lequeldes
deuxnumrosestutilispourlapermanencedessoinsambulatoires.Lorsqu'ilchoisitlenumrod'aidemdicale
urgente,l'accslargulationtlphoniquedepermanencedessoinsambulatoiresrestetoutefoisaccessible
parlenumronationaldepermanencedessoins.Cettepermanenceestcoordonneaveclesdispositifsde
psychiatried'interventionenurgence.
Largulationtlphoniqueestgalementaccessibleparlesnumrosdesassociationsdepermanencedes
soinsdisposantdeplatesformesd'appelsinterconnectesaveclenumrod'accslargulationdel'aide
mdicaleurgente,dslorsquecesplatesformesassurentunergulationmdicaledesappels.
Article76

I.L'avantdernieralinadel'articleL.5411ducodedel'ducationestcompltparlesmots:,ainsiqueles
modalitsdecoordinationaveclesmissionsparticuliresdesmdecinstraitantsmentionnsaudeuximealina
del'articleL.16253ducodedelascuritsociale.
II.Le2del'articleL.21122ducodedelasantpubliqueestcompltparlesmots:,entenantcomptedes
missionsparticuliresdesmdecinstraitantsmentionnsaudeuximealinadel'articleL.16253ducodedela
scuritsocialeetsansprjudicedescomptencesdesmdecinsduservicedeprotectionmaternelleetinfantile
.
III.LechapitreIIdutitreVIdulivreIerducodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1L'articleL.1625estainsimodifi:
a)Le17estcompltparunephraseainsirdige:
Cesmissionsetmodalitsd'organisationsontdistinctesdecellesprvuesau23
b)Le18estcompltparunephraseainsirdige:
Cesmodalitsnesontpasapplicablesauxpatientsgsdemoinsdeseizeans
c)Aprsladeuximephrasedu22,estinsreunephraseainsirdige:
Cesengagementssontdistinctsdeceuxprvusau23.
d)Sontajoutsdes23et24ainsirdigs:
23Lesmissionsparticuliresdesmdecinstraitantsdespatientsdemoinsdeseizeansmentionnsl'article
L.16253etlesmodalitsdel'organisationdelacoordinationdessoinsspcifiquecespatients,lecas
chant,aveclesmdecinsd'autresspcialits,notammentencequiconcerneleparcoursdesoinsdesenfants
atteintsd'unemaladiechroniqueetlatransitionversleparcoursdesoinsdel'adulte
24Lecaschant,lesmodesdermunrationautresquelepaiementl'acte,ycomprisceuxintervenanten
contrepartied'engagementsindividualissdfinisau22relatifsauxmissionsetauxmodalitsd'organisation
prvuesau23.
2L'articleL.16253estainsimodifi:
a)Aprslepremieralina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Pourlesayantsdroitgsdemoinsdeseizeans,l'unaumoinsdesdeuxparentsouletitulairedel'autorit
parentalechoisitlemdecintraitantetl'indiquel'organismegestionnaire.
b)Ledbutdelapremirephrasedel'avantdernieralinaestainsirdig:Saufpourlespatientsgsde
moinsdeseizeans,laparticipation...(lerestesanschangement).
3Alapremirephrasedel'articleL.16254,lesmots:ducinquimesontremplacsparlesmots:de
l'avantdernier
4Alapremirephrasedutroisimealinadel'articleL.16226,aprslemot:patients,sontinsrsles
mots:gsdeplusdeseizeans.
Article77

Aprslemot:grossesse,lafindeladernirephrasedupremieralinadel'articleL.63231ducodedela
santpubliqueestainsirdige:danslesconditionsprvuesauxarticlesL.22121L.221210duprsent
code,selondesmodalitsdfiniesparuncahierdeschargestabliparlaHauteAutoritdesant,danslecadre
d'uneconventionconclueautitredel'articleL.22122.
Article78

I.Le2del'articleL.162321ducodedelascuritsocialeestcompltparunephraseainsirdige:
Cesconditionsprvoientquelesmodesdermunrationdfinisparcesconventions,autresquelepaiement
l'acte,fontl'objet,auplustardsixmoisaprslaconclusiondecesconventionsoud'avenantscesconventions,
d'unexamendanslesconditionsprvuesparl'accordenvuedeleurintgrationauseindeceluici,
conformmentaupremieralinadel'articleL.162322.
II.Ledeuximealinadel'articleL.162322dummecodeestremplacparseptalinasainsirdigs:
L'oppositionforme,dansdesconditionsprvuespardcret,l'encontred'unaccordnationalparaumoinsla
moitidesorganisationsreprsentativesdescentresdesoinsinfirmiersouaumoinslamoitidesorganisations
reprsentativesdescentresdesantmdicaux,dentairesetpolyvalentsfaitobstaclesamiseenuvre.
L'accordnational,sesannexes,sesavenantsetlerglementarbitralsontapplicablesauxcentresdesanttant
qu'ilsn'ontpasfaitconnatrelacaisseprimaired'assurancemaladiequ'ilsnesouhaitentpastrergisparces
dispositions.
Enl'absenced'oppositionsareconductionforme,danslesconditionsrglementairesprvuesl'articleL.
162152,parl'unaumoinsdessignatairesouparuneouplusieursorganisationsreprsentativesdescentresde
sant,l'accordnationalestrenouvelpartacitereconduction.
L'accordnationalarrivchanceoursilicontinuedeproduireseseffetsjusqu'lapublicationauJournal
officieldunouvelaccordnationaloudurglementarbitralquileremplace.
Lorsqu'unaccordestconcluetapprouvdanslesconditionsprvuesl'articleL.16215,l'accordprcdent
estrputcaduc.
Encasderupturedesngociationspralablesl'laborationdel'accordnationaloud'oppositionaunouvel
accordnationaloul'issued'undlaidesixmoiscompterdudbutdesngociations,unarbitrearrteun
projetd'accorddanslerespectducadrefinancierpluriannueldesdpensesdesantetdanslesconditions
prvuesauxquatrederniersalinasduIdel'articleL.162142.
L'arbitreestdsignparl'Unionnationaledescaissesd'assurancemaladieetaumoinsuneorganisation
reprsentativedescentresdesant.Adfautouencasd'oppositioncettedsignationparlamajoritdes
organisationsreprsentativesdescentresdesant,ilestdsignparleprsidentduHautConseilpourl'avenir
del'assurancemaladie.
Article79

L'articleL.23115ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Lepremieralinaestainsimodifi:
a)Alapremirephrase,aprslemot:assurer,,sontinsrslesmots:laprvention,
b)Aladernirephrase,aprslapremireoccurrencedumot:relatives,sontinsrslesmots:la
prvention,
2Aprslemmealina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Autitredeleurmissiondeprvention,lescentresdeplanificationoud'ducationfamilialeralisentles
vaccinationsprvuesparlecalendrierdesvaccinations.Lesdispositionsrelativesaurespectdel'anonymatne
s'appliquentpas.
3Alasecondephrasedudeuximealina,aprslemot:affrentes,sontinsrslesmots:cette
prvention,.
Article80

Autroisimealinadel'articleL.31111ducodedelasantpublique,aprslemot:communes,sont
insrslesmots:etlesmdecinsdescentrespratiquantlesexamensdesantgratuitsprvusl'articleL.
3213ducodedelascuritsociale.
Article81

L'Unionnationaledescaissesd'assurancemaladieetlesorganisationsreprsentativesdescentresdesant
disposentd'undlaidesixmoiscompterdelapromulgationdelaprsenteloipourrviserl'accordconcluen
applicationdel'articleL.162321ducodedelascuritsociale,afind'yintgrerlesmodificationsrsultantde
l'applicationdelaprsenteloi.
Article82

L'articleL.22125ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Aprslemot:crite,lafindelapremirephraseestsupprime
2Aprslarfrence:L.22124,lafindelasecondephraseestsupprime.

ChapitreII:Garantirl'accsauxsoins

Article83

I.Ledploiementdumcanismedutierspayant,permettantdepratiquerladispensed'avancedefraispourles
bnficiairesdel'assurancemaladie,s'effectue,souslesconditionsetgarantiesfixesauprsentarticle,selon
lesmodalitssuivantes:
1Acompterdu1erjuillet2016,lesprofessionnelsdesantexerantenvillepeuventappliquerletierspayant
auxbnficiairesdel'assurancemaladieatteintsd'uneaffectiondelonguedurementionneaux3et4de
l'articleL.16014ducodedelascuritsociale,pourlessoinsenrelationavecl'affectionconcerne,ainsi
qu'auxbnficiairesdel'assurancematernit,surlapartdesdpensespriseenchargeparl'assurancemaladie
obligatoire.L'ensembledesorganismesd'assurancemaladieesttenudemettreenuvreletierspayanteffectu
parcesprofessionnels
2Acompterdu31dcembre2016,lesprofessionnelsdesantexerantenvilleappliquentletierspayantaux
bnficiairesdel'assurancemaladieatteintsd'uneaffectiondelonguedurementionneaux3et4dumme
articleL.16014,pourlessoinsenrelationavecl'affectionconcerne,ainsiqu'auxbnficiairesdel'assurance
maternit,surlapartdesdpensespriseenchargeparl'assurancemaladieobligatoire
3Lescaissesnationalesd'assurancemaladie,lesmutuelles,lesinstitutionsdeprvoyanceetlessocits
d'assurancetransmettentconjointementauministrechargdelascuritsocialeunrapportprsentantles
solutionstechniquespermettantlamiseenplaceauprofitdel'ensembledesbnficiairesdel'assurancemaladie
dumcanismedutierspayantsimultanmentsurlespartscouvertesparlesrgimesobligatoiresd'assurance
maladieetsurcellescouvertesparlesorganismesd'assurancemaladiecomplmentaire.Ilinclut
ncessairementledploiementd'unesolutiontechniquecommunepermettantd'adresserauxprofessionnelsde
santayantfaitcechoixunfluxuniquedepaiement.Cerapportesttablinotammentauvudesattentes
exprimesparlesprofessionnelsdesant.Ildtermineetvaluelafaisabilitoprationnelleetfinanciredes
solutionstechniquespermettantd'assurerauxprofessionnelsdesantlasimplicitdel'utilisation,lalisibilitdes
droitsetlagarantiedupaiement.Ilmentionnelescalendriersetlesmodalitsdetestdessolutionsenvisages
aucoursdel'anne2016,envuedeparvenirouvrirtouslebnficeeffectifdutierspayantcompterdu1er
janvier2017.Lerapportestremisauplustarddansundlaid'unmoiscompterdelapromulgationdela
prsenteloi
4Acompterdu1erjanvier2017,lesprofessionnelsdesantexerantenvillepeuventappliquerletierspayant
auxbnficiairesdel'assurancemaladiesurlapartdesdpensespriseenchargeparl'assurancemaladie
obligatoire[DispositionsdclaresnonconformeslaConstitutionparladcisionduConseilconstitutionneln
2015727DCdu21janvier2016.]L'ensembledesorganismesd'assurancemaladie[Dispositionsdclaresnon
conformeslaConstitutionparladcisionduConseilconstitutionneln2015727DCdu21janvier2016.]sont
tenusdemettreenuvreletierspayanteffectuparcesprofessionnels
5Acompterdu30novembre2017,lesprofessionnelsdesantexerantenvilleappliquentletierspayant
l'ensembledesbnficiairesdel'assurancemaladiesurlesdpensesmentionnesau4.
II.Ledploiementdutierspayantfaitl'objetderapportssurlesconditionsdesonapplication,quisonttransmis
auministrechargdelascuritsociale:
1Au30novembre2016,unrapportparlaCaissenationaledel'assurancemaladiedestravailleurssalaris,en
lienaveclesorganismesnationauxdesautresrgimesd'assurancemaladie,poursonapplicationaux
bnficiairesmentionnsau1duI
2Avantle30septembre2017,unrapportparlescaissesnationalesd'assurancemaladie,lesmutuelles,les
institutionsdeprvoyanceetlessocitsd'assurancepourledploiementmentionnau4dummeI.
III.Lecodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1L'articleL.1334estainsimodifi:
a)Aprsleseptimealina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Sileprofessionneloul'tablissementn'anipaylemontantrclam,niproduitd'observationsetsousrserve
qu'iln'encontestepaslecaractreindu,l'organismedepriseenchargepeutrcuprercemontantparretenue
surlesversementsdetoutenaturevenir.
b)Audernieralina,lemot:troisestremplacparlemot:quatre
2L'articleL.16114estcompltparunalinaainsirdig:
Leprsentarticlenepeut,conformmentl'articleL.161151,avoirdeconsquencessurleservicedes
prestationsennaturedel'assurancemaladiequepourlesseulessituationstouchantaunonrespectdela
conditiondersidencementionnel'articleL.1601.
3L'articleL.3151estcompltparunVIainsirdig:
VI.Leserviceducontrlemdicaltransmet,saufoppositiondubnficiaire,lesinformationsdenature
mdicalequ'ildtient,notammentleprotocoledesoinsmentionnl'articleL.3241,encasdechangement
d'organismeoudergimed'assurancemaladie,aunouveauservicechargducontrlemdicaldontrelve
l'assur.
4L'articleL.16013,danssardactionrsultantdelaloin20151702du21dcembre2015definancement
delascuritsocialepour2016,estainsimodifi:
a)LedernieralinaduIIestainsimodifi:

aprslapremireoccurrencedumot:tre,lafindelapremirephraseestainsirdige:paye
directementparl'assurl'organismed'assurancemaladie,prlevesurlecomptebancairedel'assuraprs
autorisationdecedernierouencorercupreparl'organismed'assurancemaladiesurlesprestationsdetoute
naturevenir.
aprslammephrase,estinsreunephraseainsirdige:

Cedcretfixegalementlesmodalitsderecueildel'autorisationdel'assurdeprlvementsursoncompte
bancaireetderenoncementcetteautorisation.
b)Aprslapremireoccurrencedumot:tre,lafindelapremirephrasedusiximealinaduIIIestainsi
rdige:payes,prlevesourcupresselonlesmodalitsprvuesaudernieralinaduII.
5Lasection4duchapitreIerdutitreVIdulivreIerestcompltepardesarticlesL.161363etL.161364
ainsirtablis:

Art.L.161363.Lorsqueleprofessionneldesantappliqueletierspayant,lepaiementdelapartpriseen
chargeparl'assurancemaladieestgaranti,dslorsqu'ilutiliselacartelectroniquedel'assurmentionne
l'articleL.16131etqu'ellenefigurepassurlalisted'oppositionprvueaummearticle.Cepaiementintervient
dansundlaimaximalfixpardcret.Cedcretfixegalementlescasdanslesquelslepaiementpeuttre
garantiauprofessionnels'ilestamenexceptionnellementpratiquerletierspayantauvud'autresjustificatifs
dedroits.
Lenonrespectdudlaimentionnaupremieralinaduprsentarticleouvredroit,pourleprofessionnelde
santconcern,sansprjudicedessommesdues,auversementd'unepnalit,selondesmodalitsfixespar
dcret.
Lesdlaisdepaiementdechaqueorganismed'assurancemaladiefontl'objetd'unepublicationpriodique,
dansdesconditionsdfiniespardcret.
Lesorganismesd'assurancemaladiefournissentauprofessionneldesantlesinformationsncessairesau
suividupaiementdechaqueacteouconsultationpourlequelilapratiquletierspayant.

Art.L.161364.Pourbnficierdutierspayantchezunprofessionneldesantexerantenville,l'assurdoit
remplirlesconditionssuivantes:
1Prsenterauprofessionneldesantlacartelectroniquementionnel'articleL.16131
2Avoirdonnl'autorisationprvueauIIdel'articleL.16013lorsquelemontantdparlebnficiaireau
titredesIIetIIIdummearticleexcdeunseuilfixpardcretetn'apastacquitt
3S'agissantdesactesetdesprestationsdispenssparlesmdecins,nepassetrouverdansl'unedes
situationsprvuesl'avantdernieralinadel'articleL.16253
4S'agissantdeladlivrancedemdicaments,respecterlesconditionsfixesautroisimealinadel'articleL.
162167.
6Al'articleL.162211,aprslemot:hospitalisation,sontinsrslesmots:etdesfraisrelatifsaux
actesetconsultationsexternesmentionnsauxarticlesL.16226etL.162261.
IV.Al'articleL.72531ducoderuraletdelapchemaritime,lemot:huitimeestremplacparlemot:
neuvimeetlesmots:duneuvimesontremplacsparlesmots:del'avantdernier.
V.L'articleL.8711ducodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1Alapremirephrasedupremieralina,aprsladernireoccurrencedumot:code,sontinsrslesmots
:,qu'ellespermettentl'assurdebnficierdumcanismedetierspayantsurlesprestationsfaisantl'objet
decesgaranties,aumoinshauteurdestarifsderesponsabilit,
2Audeuximealina,lesmots:etdesactesetprestationspourlesquelslepatientn'apasaccord
l'autorisationmentionnel'articleL.111115ducodedelasantpublique.Ellesprvoientgalement
l'exclusiontotaleoupartiellesontremplacsparlesmots:ainsique.
VI.Le1duVentreenvigueurle1erjanvier2017.
VII.L'assurancemaladieassumelamissiongnraledepilotagedudploiementetdel'applicationdutiers
payant.Elleassure,enliaisonaveclesorganismesd'assurancemaladiecomplmentaire,lacohrenceetla
performancedesdispositifspermettantauxprofessionnelsdesantdemettreenuvrecemcanismeauprofit
desbnficiairesdel'assurancemaladie.Undcretdfinitlesconditionsdanslesquellesuncomitdepilotage,
composdereprsentantsdel'Etat,desorganismesd'assurancemaladie,desorganismesd'assurancemaladie
complmentaire,desprofessionnelsdesantetdesusagersdusystmedesant,valueledploiementet
l'applicationdutierspayant,identifielesdifficultsrencontresparlesprofessionnelsdesantetformule,lecas
chant,lesprconisationsd'amlioration.
Article84

LeGouvernementprsenteunrapportauParlement,avantlafindel'anne2016,indiquantlesmodalitsselon
lesquellesilestpossibled'instaurerlacouverturemaladieuniversellecomplmentaireMayotte.
Article85

Aprsladeuximephrasedupremieralinadel'articleL.41221ducodedelasantpublique,sontinsres
deuxphrasesainsirdiges:
Ilvalue,enlienavecdesassociationsdepatientsagresenapplicationdel'articleL.11141etselondes
modalitsprcisespardcret,lerespectduprincipedenondiscriminationdansl'accslaprventionouaux
soins,mentionnl'articleL.11103,parlesmembresdel'ordre.Illuirevientdemesurerl'importanceetla
naturedespratiquesderefusdesoinsparlesmoyensqu'iljugeappropris.
Article86

I.Audernieralinadel'articleL.1629ducodedelascuritsociale,aprslemot:sant,sontinsrsles
mots:etauxbnficiairesdel'aideaupaiementd'uneassurancecomplmentairedesantet,aprsles
mots:cetteprotection,sontinsrslesmots:oudecetteaide.
II.L'articleL.1656ducodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1Lepremieralinaestainsirdig:
L'Unionnationaledescaissesd'assurancemaladie,lesorganismesd'assurancemaladie,ainsiqueles
mutuelles,lesinstitutionsdeprvoyanceetlessocitsd'assurance,peuventconcluredesaccords,l'chelon
localounational,aveclesdistributeursdeproduitsetprestationsdesantmentionnsl'articleL.1651,
notammentencequiconcernelaqualit,lesprixmaximauxpratiqus,sousrservequecesproduitsou
prestationsnefassentpasl'objetd'unedcisionpriseenapplicationduIdel'articleL.1653,etlesmodalitsdu
mcanismedetierspayant.
2Ledeuximealinaestainsimodifi:
a)Lapremirephraseestainsirdige:
Desaccordspeuventgalementtreconclusauniveaunationalpourprvoirdesdispositionsadaptesla
situationdesbnficiairesdudroitlaprotectioncomplmentaireenmatiredesantetdesbnficiairesde
l'aideaupaiementd'uneassurancecomplmentairedesantmentionnsauxarticlesL.8613etL.8632.
b)Lasecondephraseestcomplteparlesmots:etauxbnficiairesdel'aideaupaiementd'uneassurance
complmentairedesant
3Alapremirephrasedudernieralina,lesmots:lesorganismesnationauxsontremplacsparlesmots:
l'Unionnationaledescaisses.
Article87

I.Lecodedutravailestainsimodifi:
1Aprsl'articleL.12253,ilestinsrunarticleL.122531ainsirdig:

Art.L.122531.LesarticlesL.12251,L.12252etL.12253sontapplicablesauxsalariesbnficiantd'une
assistancemdicalelaprocrationconformmentl'articleL.21412ducodedelasantpublique.
2L'articleL.122516estainsimodifi:
a)Aprslepremieralina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Lasalariebnficiantd'uneassistancemdicalelaprocrationdanslesconditionsprvuesauchapitreIer
dutitreIVdulivreIerdeladeuximepartieducodedelasantpubliquebnficied'uneautorisationd'absence
pourlesactesmdicauxncessaires.
b)Audeuximealina,aprslemot:enceinte,sontinsrslesmots:oubnficiantd'uneassistance
mdicalelaprocrationet,aprslemot:obligatoires,sontinsrslesmots:oudecesactes
mdicauxncessairespourchaqueprotocoleduparcoursd'assistancemdicale.
II.Alasecondephrasedel'articleL.12445ducodedelasantpublique,lemot:secondestremplacpar
lemot:dernier.

ChapitreIII:Mieuxinformer,mieuxaccompagnerlesusagersdansleur
parcoursdesant

Article88

I.Aprsl'articleL.11111ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.111111ainsirdig:

Art.L.111111.Unservicepublic,placsouslaresponsabilitduministrechargdelasant,apourmission
ladiffusiongratuiteetlapluslargedesinformationsrelativeslasantetauxproduitsdesant,notamment
l'offresanitaire,mdicosocialeetsocialeauprsdupublic.Lesinformationsdiffusessontadapteset
accessiblesauxpersonneshandicapes.
Ilestconstituavecleconcoursdescaissesnationalesd'assurancemaladie,delaCaissenationalede
solidaritpourl'autonomie,desagencesetdesautoritscomptentesdanslechampdelasantpubliqueetdes
agencesrgionalesdesant.
II.Leddu1del'articleL.14312dummecodeestainsirdig:
d)Ellesdfinissentetfinancentdesactionsvisantpromouvoirlasant,informeretduquerlapopulation
lasantetprvenirlesmaladies,leshandicapsetlaperted'autonomie,enveillantleurvaluation.
Article89

I.Lecodedel'actionsocialeetdesfamillesestainsimodifi:
1L'articleL.11411estainsimodifi:
a)Audernieralina,aprslemot:plan,sontinsrslesmots:personnalisdecompensationdu
handicap
b)Sontajoutsneufalinasainsirdigs:
Leplanpersonnalisdecompensationduhandicapcomprend,d'unepart,l'orientationdfinieselonles
dispositionsdutroisimealinaet,lecaschant,d'autrepart,unpland'accompagnementglobal.
Unpland'accompagnementglobalestlaborsurpropositiondel'quipepluridisciplinaireavecl'accord
pralabledelapersonneconcerneoudesonreprsentantlgal:
1Encasd'indisponibilitoud'inadaptationdesrponsesconnues
2Encasdecomplexitdelarponseapporter,ouderisqueoudeconstatderuptureduparcoursdela
personne.
Unpland'accompagnementglobalestgalementproposparl'quipepluridisciplinairequandlapersonne
concerneousonreprsentantlgalenfaitlademande.
Unpland'accompagnementglobalpeutgalementtreproposparl'quipepluridisciplinairedansla
perspectived'amliorerlaqualitdel'accompagnementselonlesprioritsdfiniespardlibrationdela
commissionexcutivementionnel'articleL.1464duprsentcodeetrevuesannuellement.L'accordpralable
delapersonneconcerneoudesonreprsentantlgalestgalementrequis.
Lepland'accompagnementglobal,tabliavecl'accorddelapersonnehandicapeoudesesparentslorsqu'elle
estmineureoudesonreprsentantlgal,sansprjudicedesvoiesderecoursdontelledispose,identifie
nominativementlestablissements,lesservicesmentionnsl'articleL.3121oulesdispositifsprvusl'article
L.31271correspondantauxbesoinsdel'enfant,del'adolescentoudel'adulte,etprciselanatureetla
frquencedel'ensembledesinterventionsrequisesdansunobjectifd'inclusion:ducativesetdescolarisation,
thrapeutiques,d'insertionprofessionnelleousociale,d'aideauxaidants.Ilcomportel'engagementdesacteurs
chargsdesamiseenuvreoprationnelle.Ildsigneparmicesderniersuncoordonnateurdeparcours.
Lepland'accompagnementglobalestlabordanslesconditionsprvuesl'articleL.1468.Undcretfixeles
informationsncessairesl'laborationdesplansd'accompagnementglobaux,quelesagencesrgionalesde
sant,lesservicesdel'Etatetlescollectivitsterritorialesrecueillentenvuedelestransmettrelamaison
dpartementaledespersonneshandicapes.
Lepland'accompagnementglobalestactualischaquefoisquencessaireetaumoinsunefoisparan,dans
lesconditionsetselonlesmodalitsprvuesauprsentarticleetl'articleL.1469.
2L'articleL.1468estainsimodifi:
a)Ausecondalina,aprslemot:concernes,sontinsrslesmots:ouleursreprsentantslgaux
b)Sontajoutsquatrealinasainsirdigs:
L'quipepluridisciplinaireproposeleplanpersonnalisdecompensationduhandicap,comprenantlecas
chantunpland'accompagnementglobal,lacommissiondesdroitsetdel'autonomiedespersonnes
handicapes,afindeluipermettredeprendrelesdcisionsmentionnesl'articleL.2416.
Envued'laboreroudemodifierunpland'accompagnementglobal,l'quipepluridisciplinaire,surconvocation
dudirecteurdelamaisondpartementaledespersonneshandicapes,peutrunirengroupeoprationnelde
synthselesprofessionnelsetlesinstitutionsouservicessusceptiblesd'intervenirdanslamiseenuvredu
plan.
Lapersonneconcerne,ousonreprsentantlgal,faitpartiedugroupeoprationneldesynthseetala
possibilitd'endemanderlarunion.Ilspeuventtreassistsparunepersonnedeleurchoix.
Silamiseenuvredupland'accompagnementgloballerequiert,etnotammentlorsquel'quipe
pluridisciplinairenepeutpasproposerunesolutionenmesurederpondreauxbesoinsdelapersonne,la
maisondpartementaledespersonneshandicapesdemandel'agencergionaledesant,auxcollectivits
territoriales,auxautresautoritscomptentesdel'Etatouauxorganismesdeprotectionsocialemembresdela
commissionexcutivementionnel'articleL.1464d'yapporterleurconcourssoustouteformerelevantde
leurcomptence.
3L'articleL.1469estainsimodifi:
a)Aprslemot:plan,ilestinsrlemot:personnalisetlarfrence:L.1141estremplacepar
larfrence:L.11411
b)Sontajoutsdeuxalinasainsirdigs:
Lesdcisionsrelativesaupland'accompagnementglobalnesontvalablesqu'aprsaccordexprsdela
personnehandicapeoudesonreprsentantlgal.
Toutenotificationdedcisiondelacommissiondesdroitsetdel'autonomiedespersonneshandicapes
mentionnelapossibilitpourlespersonnesconcernesouleursreprsentantslgauxdesolliciterunplan
d'accompagnementglobalenapplicationdel'articleL.11411.
4L'articleL.2416estainsimodifi:
a)LeIestainsimodifi:

au2,lesmots:oulesservicessontremplacsparlesmots:,lesservicesmentionnsl'articleL.3121
oulesdispositifsausensdel'articleL.31271
aprsle2,ilestinsrun2bisainsirdig:

2bisLorsqu'elleadfiniunpland'accompagnementglobal,dsignernominativementlestablissements,
servicesdetoutenatureoudispositifsquisesontengagsaccompagnersansdlailapersonne
b)LedeuximealinaduIIIestremplacpardeuxalinasainsirdigs:
Ladcisiondelacommissionpriseautitredu2duIs'imposetouttablissementouservicedanslalimitede
laspcialitautitredelaquelleilatautoris.Danslecasdesdcisionsmentionnesau2bisduI,l'autorit
ayantdlivrl'autorisationpeutautorisersontitulaireydroger.
Toutedcisionderefusd'admissionparl'autorithabilitelaprononcerestadresselamaison
dpartementaledespersonneshandicapes,lapersonnehandicapeousonreprsentantlgal,ainsiqu'
l'autoritquiadlivrl'autorisation.Ellecomportelesmotifsderefusauregarddudeuximealinaduprsent
III.
II.Leprsentarticleestapplicableladatedcideparlacommissionexcutivementionnel'articleL.1464
ducodedel'actionsocialeetdesfamillesconstatantquelamaisondpartementaledespersonneshandicapes
disposedesinformationsmentionnesaudiximealinadel'articleL.11411dummecodeet,entouttatde
cause,auplustardle31dcembre2017.
Article90

I.LechapitreprliminairedutitreIerdulivreIerdelapremirepartieducodedelasantpubliqueest
compltparunarticleL.111013ainsirdig:
Art.L.111013.Lamdiationsanitaireetl'interprtariatlinguistiquevisentamliorerl'accsauxdroits,la
prventionetauxsoinsdespersonnesloignesdessystmesdeprventionetdesoins,enprenantencompte
leursspcificits.
Desrfrentielsdecomptences,deformationetdebonnespratiquesdfinissentetencadrentlesmodalits
d'interventiondesacteursquimettentenuvreouparticipentdesdispositifsdemdiationsanitaireou
d'interprtariatlinguistiqueainsiquelaplacedecesacteursdansleparcoursdesoinsdespersonnes
concernes.Cesrfrentielsdfinissentgalementlecadredanslequellespersonnesloignesdessystmes
deprventionetdesoinspeuventavoiraccsdesdispositifsdemdiationsanitaireetd'interprtariat
linguistique.IlssontlaborsparlaHauteAutoritdesant.
Lesmodalitsd'applicationduprsentarticlesontdterminespardcret.
II.Le5del'articleL.16137ducodedelascuritsocialeestcompltparlesmots:etlaborerdes
rfrentielsdecomptences,deformationetdebonnespratiquesdansledomainedelamdiationsanitaireet
del'interprtariatlinguistique.
Article91

I.Lasection4duchapitreIIdutitreIerdulivreIIIducodedel'actionsocialeetdesfamillesestcompltepar
unarticleL.31271ainsirdig:

Art.L.31271.Lestablissementsetservicesmdicosociauxmentionnsau2duIdel'articleL.3121
peuventfonctionnerendispositifintgrpouraccompagnerdesenfants,desadolescentsetdesjeunesadultes
qui,bienqueleurspotentialitsintellectuellesetcognitivessoientprserves,prsententdesdifficults
psychologiquesdontl'expression,notammentl'intensitdestroublesducomportement,perturbegravementla
socialisationetl'accsauxapprentissages.
Lefonctionnementendispositifintgrconsisteenuneorganisationdestablissementsetdesservices
mentionnsaupremieralinaduprsentarticledestinefavoriserunparcoursfluideetdesmodalits
d'accompagnementdiversifies,modulablesetvolutivesenfonctiondesbesoinsdesenfants,desadolescents
etdesjeunesadultesqu'ilsaccueillent.Danslecadredudispositif,cestablissementsetcesservicesproposent,
directementouenpartenariat,l'ensembledesmodalitsd'accompagnementprvuesaudernieralinaduIde
l'articleL.3121.
Uncahierdeschargesfixpardcretdfinitlesconditionsdefonctionnementendispositifintgr.
Lefonctionnementendispositifintgrestsubordonnlaconclusiond'uneconventionentrelamaison
dpartementaledespersonneshandicapes,aprsdlibrationdesacommissionexcutive,l'agencergionale
desant,lesorganismesdeprotectionsociale,lerectoratetlestablissementsetservicesintresss.
Lestablissementsetlesservicessignatairesdelaconventionadressent,auplustardle30juindechaque
anne,lamaisondpartementaledespersonneshandicapes,l'agencergionaledesantetaurectoratun
bilantabliselondesmodalitsprvuespardcret.
Pourl'applicationdel'articleL.2416,lacommissionmentionnel'articleL.1469duprsentcodepeut
dsigner,aprsaccorddel'intressoudesesreprsentantslgaux,desdispositifsintgrsenlieuetplacedes
tablissementsetdesservicesmentionnsaupremieralinaduprsentarticle.Danscecas,elleautorise
l'quipementionnel'articleL.11221ducodedel'ducationmodifierleprojetpersonnalisdescolarisation
d'unlvementionnl'articleL.1122dummecode,dansdesconditionsprvuespardcret,aprsaccord
del'intressoudesesreprsentantslgaux.
Pourlamiseenuvredelaconventionprvueauquatrimealinaduprsentarticle,lestablissementset
servicesintressspeuventconclureaveclaoulesautoritschargesdeleurautorisationuncontratmentionn
l'articleL.31311duprsentcode.
II.LeIestapplicablecompterdelaconclusiondesconventionsmentionnesauquatrimealinadel'articleL.
31271ducodedel'actionsocialeetdesfamilles,etauplustardle31dcembre2017.
III.Unrapportportantsurlesconsquencesdufonctionnementendispositifintgrsurleparcoursdesenfants,
desadolescentsetdesjeunesadultesetsurlefonctionnementdesmaisonsdpartementalesdespersonnes
handicapesetdestablissementsetservicesconcernsestremisparleGouvernementauParlementauplus
tardle31dcembre2017.
Article92

I.Atitreexprimentaletpouruneduredecinqanscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,peuvent
tremisenuvredesprojetsd'accompagnementsanitaire,socialetadministratifdespersonnessouffrantd'une
maladiechroniqueoutantparticulirementexposesaurisqued'unetellemaladieainsiquedespersonnes
handicapes.Avecl'accorddelapersonneconcerne,ilspeuventbnficiersonentourage.
Cetaccompagnementapourbutl'autonomiedelapersonneetpermetcespersonnesdedisposerdes
informations,desconseils,dessoutiensetdesformationsleurpermettantdemainteniroud'accrotreleur
autonomie,departiciperl'laborationduparcoursdesantlesconcernant,defairevaloirleursdroitsetde
dvelopperleurprojetdevie.
II.Chaqueprojetd'accompagnementsanitaire,socialetadministratiffaitl'objetd'uneconvention,conformeau
cahierdeschargesmentionnaudernieralinaduprsentIItabliparleministrechargdelasant,entreune
ouplusieursagencesrgionalesdesantetlesacteursdesantvolontaires.
Leministrechargdelasantdfinitpararrtlesprojetspilotesmisenuvredanslecadrede
l'exprimentationetleprimtreterritorialdechaqueprojet.
Cesprojetssontconformesuncahierdeschargespubliaprsconsultationdesorganismesintresss,
notammentdesassociationsd'usagersdusystmedesantagresenapplicationdel'articleL.11141ducode
delasantpublique.
III.Sansprjudicedefinancementscomplmentairesprvus,lecaschant,danslesconventions
mentionnesauIIduprsentarticle,lesdpensesnouvellesliesauxprojetspilotessontimputessurlefonds
mentionnl'articleL.14358ducodedelasantpublique.Elless'imputentsurladotationmentionneau1de
l'articleL.14359dummecodeetfontl'objetd'uneidentificationspcifiqueauseindel'arrtprvuaumme
1.Pardrogationauditarticle,lescrditsaffectsauxprojetsparcetarrtnepeuventtreaffectsau
financementd'autresactivits.
IV.Pourl'applicationduprsentarticle,lesinformationsstrictementncessairesauprojetd'accompagnement
etrelativesl'tatdesantdelapersonne,sasituationsocialeetsonautonomiepeuventtrechangeset
partagesdanslesconditionsfixesl'articleL.11104ducodedelasantpublique.
V.L'entredansunprojetd'accompagnementestsubordonneauconsentementdelapersonneintresse,
dmentinformedesdispositionsduIVduprsentarticle.
Lapersonneintressepeutbnficierd'unplanpersonnalisdesoinsetd'accompagnementlaborparson
quipedepriseencharge,ausensdel'articleL.111012ducodedelasantpublique.Ceplanesttabli
conformmentauxrecommandationsdelaHauteAutoritdesant.Ilestrgulirementactualispourtenir
comptedel'volutiondel'tatdesantdupatientetdesesconditionsdevie.
VI.Envuedel'ventuellegnralisationdesprojetsd'accompagnementsanitaire,socialetadministratif
l'ensembleduterritoire,lesagencesrgionalesdesantparticipantl'exprimentationassurentunsuivietune
valuationannuelledecesprojets.Lesagencesontaccs,danslesconditionsdfiniesl'articleL.14356du
codedelasantpublique,auxdonnesncessairescettevaluation.
Cettevaluationpeut,sousrservedurespectdel'anonymatetdel'absencedepossibilitd'identificationdirecte
ouindirectedespersonnesbnficiairesdesprojetsd'accompagnementsanitaire,socialetadministratif,
comporterunsuivicliniqueindividualisetcroiserdesdonnesrelativeslapriseenchargesanitaire,socialeet
mdicosociale.
LeGouvernement,aprsavisdelaConfrencenationaledesant,prsenteauParlementunrapportportant
valuationdel'ensembledel'exprimentation,auplustardtroismoisavantsonterme.
Article93

LechapitreVdutitreIVdulivreIIducodedel'actionsocialeetdesfamillesestainsimodifi:
1Lepremieralinadel'articleL.2458estainsimodifi:
a)Alapremirephrase,larfrence:du1estremplaceparlesrfrences:des14
b)Alasecondephrase,lesmots:decesfraissontremplacsparlesmots:desfraisrelevantdu1du
mmearticleetlarfrence:1del'articleL.2453estremplaceparlarfrence:mme1
2Audeuximealinadel'articleL.24513,aprslarfrence:L.2453,sontinsrslesmots:etquela
prestationestversedirectementaubnficiaire.
Article94

Aprsl'articleL.11113ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.111131ainsirdig:

Art.L.111131.Pourtoutepriseenchargeeffectueparuntablissementdesant,lepatientreoit,au
momentdesasortie,undocumentl'informant,dansdesconditionsdfiniespardcret,ducotdel'ensemble
desprestationsreuesavecl'indicationdelapartcouverteparsonrgimed'assurancemaladieobligatoireet,le
caschant,decellecouverteparsonorganismed'assurancecomplmentaireetdusoldequ'ildoitacquitter.

ChapitreIV:Renforcerlesoutilspropossauxprofessionnelspourleur
permettred'assurerlacoordinationduparcoursdeleurpatient

Article95

L'articleL.11121ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Lepremieralinaestainsimodifi:
a)Audbutdelapremirephrase,estajoutelamention:I.
b)Ladeuximephraseestsupprime
2Aprslequatrimealina,ilestinsrunIIainsirdig:
II.Lepraticienquiadresseunpatientuntablissementdesantaccompagnesademanded'unelettrede
liaisonsynthtisantlesinformationsncessaireslapriseenchargedupatient.
Lepraticienquiaadresslepatientl'tablissementdesantenvuedesonhospitalisationetlemdecin
traitantontaccs,surleurdemande,auxinformationsmentionnesaupremieralinaduI.
Lepraticienquiaadresslepatientl'tablissementdesantenvuedesonhospitalisationetlemdecin
traitantsontdestinataires,lasortiedupatient,d'unelettredeliaisoncomportantleslmentsutilesla
continuitdessoins,rdigeparlemdecindel'tablissementenchargedupatient,ycomprislorsquelepatient
estprisenchargeenl'absencedelalettredeliaisonmentionneaupremieralinaduprsentII.
Lalettredeliaisonest,danslerespectdesexigencesprvuesauxquatrimeetcinquimealinasdel'article
L.11112,remise,aumomentdesasortie,aupatientou,avecsonaccordetdanslesconditionsprvues
l'articleL.11116,lapersonnedeconfiance.
Leslettresdeliaisonpeuventtredmatrialises.Ellessontalorsdposesdansledossiermdicalpartag
dupatientetenvoyesparmessageriescuriseaupraticienquiaadresslepatientl'tablissementdesant
envuedesonhospitalisationetaumdecintraitant.
3Audbutducinquimealina,estajoutelamention:III..
Article96

I.LetitreIerdulivreIerdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.11104estainsimodifi:
a)LeshuitpremiersalinassontremplacspardesIIVainsirdigs:
I.Toutepersonnepriseenchargeparunprofessionneldesant,untablissementouundesservicesdesant
dfinisaulivreIIIdelasiximepartieduprsentcode,unprofessionneldusecteurmdicosocialousocialou
untablissementouservicesocialetmdicosocialmentionnauIdel'articleL.3121ducodedel'action
socialeetdesfamillesadroitaurespectdesaviepriveetdusecretdesinformationsleconcernant.
Exceptdanslescasdedrogationexpressmentprvusparlaloi,cesecretcouvrel'ensembledes
informationsconcernantlapersonnevenueslaconnaissanceduprofessionnel,detoutmembredupersonnel
decestablissements,servicesouorganismesetdetouteautrepersonneenrelation,deparsesactivits,avec
cestablissementsouorganismes.Ils'imposetouslesprofessionnelsintervenantdanslesystmedesant.
II.Unprofessionnelpeutchangeravecunouplusieursprofessionnelsidentifisdesinformationsrelatives
unemmepersonnepriseencharge,conditionqu'ilsparticipenttoussapriseenchargeetqueces
informationssoientstrictementncessaireslacoordinationoulacontinuitdessoins,laprventionou
sonsuivimdicosocialetsocial.
III.Lorsquecesprofessionnelsappartiennentlammequipedesoins,ausensdel'articleL.111012,ils
peuventpartagerlesinformationsconcernantunemmepersonnequisontstrictementncessairesla
coordinationoulacontinuitdessoinsousonsuivimdicosocialetsocial.Cesinformationssontrputes
confiesparlapersonnel'ensembledel'quipe.
Lepartage,entredesprofessionnelsnefaisantpaspartiedelammequipedesoins,d'informations
ncessaireslapriseencharged'unepersonnerequiertsonconsentementpralable,recueillipartoutmoyen,y
comprisdefaondmatrialise,dansdesconditionsdfiniespardcretprisaprsavisdelaCommission
nationaledel'informatiqueetdesliberts.
IV.Lapersonneestdmentinformedesondroitd'exerceruneoppositionl'changeetaupartage
d'informationslaconcernant.Ellepeutexercercedroittoutmoment.
b)Audbutduneuvimealina,estajoutelamention:V.
c)Ledernieralinaestainsimodifi:

aprslesmots:sesayantsdroit,sontinsrslesmots:,sonconcubinousonpartenaireliparunpacte
civildesolidarit
estajouteunephraseainsirdige:

Toutefois,encasdedcsd'unepersonnemineure,lestitulairesdel'autoritparentaleconserventleurdroit
d'accslatotalitdesinformationsmdicaleslaconcernant,l'exceptiondeslmentsrelatifsauxdcisions
mdicalespourlesquelleslapersonnemineure,lecaschant,s'estopposel'obtentiondeleurconsentement
danslesconditionsdfiniesauxarticlesL.11115etL.111151.
d)IlestajoutunVIainsirdig:
VI.Lesconditionsetlesmodalitsdemiseenuvreduprsentarticlepourcequiconcernel'changeetle
partaged'informationsentreprofessionnelsdesantetnonprofessionnelsdesantduchampsocialetmdico
socialsontdfiniespardcretenConseild'Etat,prisaprsavisdelaCommissionnationaledel'informatiqueet
desliberts.
2Aprsl'articleL.11104,ilestinsrunarticleL.111041ainsirdig:

Art.L.111041.Afindegarantirlaqualitetlaconfidentialitdesdonnesdesantcaractrepersonnelet
leurprotection,lesprofessionnelsdesant,lestablissementsetservicesdesant,leshbergeursdedonnes
desantcaractrepersonnelettoutautreorganismeparticipantlaprvention,auxsoinsouausuivimdico
socialetsocialutilisent,pourleurtraitement,leurconservationsursupportinformatiqueetleurtransmissionpar
voielectronique,dessystmesd'informationconformesauxrfrentielsd'interoprabilitetdescurit
laborsparlegroupementd'intrtpublicmentionnl'articleL.111124.Cesrfrentielssontapprouvspar
arrtduministrechargdelasant,prisaprsavisdelaCommissionnationaledel'informatiqueetdes
liberts.

3LechapitreprliminaireestcompltparunarticleL.111012ainsirdig:

Art.L.111012.Pourl'applicationduprsenttitre,l'quipedesoinsestunensembledeprofessionnelsqui
participentdirectementauprofitd'unmmepatientlaralisationd'unactediagnostique,thrapeutique,de
compensationduhandicap,desoulagementdeladouleuroudeprventiondeperted'autonomie,ouauxactions
ncessaireslacoordinationdeplusieursdecesactes,etqui:
1Soitexercentdanslemmetablissementdesant,auseinduservicedesantdesarmes,danslemme
tablissementouservicesocialoumdicosocialmentionnauIdel'articleL.3121ducodedel'actionsociale
etdesfamillesoudanslecadred'unestructuredecoopration,d'exercicepartagoudecoordinationsanitaire
oumdicosocialefigurantsurunelistefixepardcret
2Soitsesontvureconnatrelaqualitdemembredel'quipedesoinsparlepatientquis'adresseeuxpour
laralisationdesconsultationsetdesactesprescritsparunmdecinauquelilaconfisapriseencharge
3Soitexercentdansunensemble,comprenantaumoinsunprofessionneldesant,prsentantune
organisationformaliseetdespratiquesconformesuncahierdeschargesfixparunarrtduministrecharg
delasant.
4Al'avantdernieralinadel'articleL.11117,larfrence:parledernieralinaestremplaceparla
rfrence:audernieralinaduV
5L'articleL.11118estainsimodifi:
a)Lepremieralinaestainsirdig:
Toutepersonnequihbergedesdonnesdesantcaractrepersonnelrecueilliesl'occasiond'activitsde
prvention,dediagnostic,desoinsoudesuivisocialetmdicosocial,pourlecomptedepersonnesphysiques
oumoralesl'originedelaproductionoudurecueildesditesdonnesoupourlecomptedupatientluimme,
doittreagreceteffet.Cethbergement,quelqu'ensoitlesupport,papieroulectronique,estralis
aprsquelapersonnepriseenchargeenatdmentinformeetsaufoppositionpourunmotiflgitime.
b)Ladernirephrasedudeuximealinaestsupprime
c)Lesquatrimeetcinquimealinassontsupprims
d)Aprslapremireoccurrencedumot:personnes,lafinduseptimealinaestainsirdige:physiques
oumoralesl'originedelaproductiondesoinsoudeleurrecueiletquisontdsignesparlespersonnes
concernes.L'accsauxdonnesayantfaitl'objetd'unhbergements'effectueselonlesmodalitsfixesdansle
contrat,danslerespectdesarticlesL.11104etL.11117.
e)Aprslemot:que,lafindeladernirephraseduhuitimealinaestainsirdige:cellesquilesleur
ontconfies.
f)Aprslemot:donnes,lafinduneuvimealinaestainsirdige:auxpersonnesquilesluiont
confies,sansengarderdecopie.
6Lepremieralinadel'articleL.111114estremplacparquatrealinasainsirdigs:
Afindefavoriserlaprvention,lacoordination,laqualitetlacontinuitdessoins,lesbnficiairesde
l'assurancemaladiepeuventdisposer,danslesconditionsetsouslesgarantiesprvuesauxarticlesL.11104et
L.111041etdanslerespectdusecretmdical,d'undossiermdicalpartag.
Acettefin,ilestcrunidentifiantdudossiermdicalpartagpourl'ensembledesbnficiairesdel'assurance
maladie.
Ledossiermdicalpartagestcrsousrserveduconsentementexprsdelapersonneoudeson
reprsentantlgal.
LaCaissenationaledel'assurancemaladiedestravailleurssalarisassurelaconception,lamiseenuvreet
l'administrationdudossiermdicalpartag,dansdesconditionsprvuespardcretenConseild'Etatprisaprs
avisdelaCommissionnationaledel'informatiqueetdesliberts.Elleparticipegalementlaconception,la
miseenuvreetl'administrationd'unsystmedecommunicationscurisepermettantl'change
d'informationsentrelesprofessionnelsdesant.
7L'articleL.111115estainsirdig:

Art.L.111115.DanslerespectdesrglesdontologiquesquiluisontapplicablesainsiquedesarticlesL.
11104,L.111041etL.11112,chaqueprofessionneldesant,quelsquesoientsonmodeetsonlieu
d'exercice,reportedansledossiermdicalpartag,l'occasiondechaqueacteouconsultation,leslments
diagnostiquesetthrapeutiquesncessaireslacoordinationdessoinsdelapersonnepriseencharge.A
l'occasiondusjourd'unepersonnepriseencharge,lesprofessionnelsdesanthabilitsdestablissementsde
santreportentdansledossiermdicalpartag,danslerespectdesobligationsdfiniesparlaHauteAutoritde
sant,unrsumdesprincipauxlmentsrelatifscesjour.Lemdecintraitantmentionnl'articleL.1625
3ducodedelascuritsocialeversepriodiquement,aumoinsunefoisparan,unesynthsedontlecontenu
estdfiniparlaHauteAutoritdesant.Laresponsabilitduprofessionneldesantnepeuttreengageencas
delitigeportantsurl'ignoranced'uneinformationquiluitaitmasquedansledossiermdicalpartagetdontil
nepouvaitlgitimementavoirconnaissanceparailleurs.
Lesdonnesncessaireslacoordinationdessoinsissuesdesprocduresderemboursementoudepriseen
chargequisontdtenuesparl'organismedontrelvechaquebnficiairedel'assurancemaladiesontverses
dansledossiermdicalpartag.
Ledossiermdicalpartagcomportegalementdesvoletsrelatifsaudond'organesoudetissus,aux
directivesanticipesmentionnesl'articleL.111111duprsentcodeetlapersonnedeconfiance
mentionnel'articleL.11116.
Certainesinformationspeuventtrerenduesinaccessiblesparletitulairedudossiermdicalpartag.
8L'articleL.111116estcompltparunalinaainsirdig:
Lemdecintraitantmentionnl'articleL.16253ducodedelascuritsocialedisposed'undroitd'accsau
dossiermdicalpartagluipermettantd'accder,pardrogationaudernieralinadel'articleL.111115du
prsentcode,l'ensembledesinformationscontenuesdanscedossier.
9L'articleL.111119estainsirdig:

Art.L.111119.Letitulaireaccdedirectement,parvoielectronique,aucontenudesondossier.
Ilpeutgalementaccderlalistedesprofessionnelsquiontaccssondossiermdicalpartag.Ilpeut,
toutmoment,lamodifier.
Ilpeut,toutmoment,prendreconnaissancedestracesd'accssondossier.
10L'articleL.111120estabrog
11L'articleL.111121estainsirdig:

Art.L.111121.UndcretenConseild'Etat,prisaprsavisdelaCommissionnationaledel'informatiqueet
deslibertsetdesconseilsnationauxdesordresdesprofessionsdesant,fixelesconditionsd'applicationdes
articlesdelaprsentesectionrelatifsaudossiermdicalpartag.
Ilprciselesconditionsdecrationetdefermeturedudossiermdicalpartagprvuaupremieralinade
l'articleL.111114,lesconditionsderecueilduconsentement,lanatureetlecontenudesinformationscontenues
dansledossier,lesmodalitsd'exercicedesdroitsdestitulairessurlesinformationsfigurantdansleurdossier
prvuesauxIetIIdel'articleL.111117ainsiqu'l'articleL.111119,lesconditionsdanslesquellescertaines
informationspeuventtrerenduesinaccessiblesparletitulairedudossiermdicalpartagenapplicationdu
dernieralinadel'articleL.111115,lesconditionsd'utilisationparlesprofessionnelsdesantetlesconditions
particuliresd'accsaudossiermdicalpartagprvuauxIetIIdel'articleL.111117.
12L'articleL.111122estabrog.
II.Lecodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1L'articleL.161361Aetle8duIIdel'articleL.162114sontabrogs
2Ledernieralinadel'articleL.2211estcompltparunephraseainsirdige:
Elleexercegalementlamissionquiluiestconfieauquatrimealinadel'articleL.111114dummecode.

III.Al'intituldelasection3duchapitreIerdutitreIerdulivreIerdelapremirepartie,auxtroisderniers
alinasdel'articleL.111114,l'articleL.111116,auxpremieretsecondalinasduIetauIIdel'articleL.
111117,aupremieralina,lapremirephrasedudeuximealinaetauxtroisimeetavantdernieralinas
del'articleL.111118,ladernirephrasedudeuximealinadel'articleL.111123,au4del'articleL.1521
2etau6del'articleL.15413ducodedelasantpublique,lesmots:mdicalpersonnelsontremplacs
parlesmots:mdicalpartag.
IV.Autroisimealinadel'articleL.16253ducodedelascuritsociale,lesmots:mdicalpersonnel
sontremplacsparlesmots:mdicalpartag.
V.AcompterdelapublicationdudcretenConseild'Etatprvul'articleL.111114ducodedelasant
publique,danssardactionrsultantdelaprsenteloi,l'ensembledesdroitsetobligationsdugroupement
d'intrtpublicmentionnl'articleL.111124dummecoderelatifslaconception,lamiseenuvreet
l'administrationdudossiermdicalpartagsonttransfrslaCaissenationaledel'assurancemaladiedes
travailleurssalaris.
LaCaissenationaledel'assurancemaladiedestravailleurssalarisetlegroupementd'intrtpublicmentionn
l'articleL.111124duditcodedterminent,parconvention,lesconditionsdutransfertdesdroitsetobligations
permettantlaparticipationdelaCaissenationaledel'assurancemaladiedestravailleurssalarislaconception,
lamiseenuvreetl'administrationdusystmedemessagerielectroniquescurisedesant,permettant
l'changededonnesdesant.
Article97

Aprsledeuximealinadel'articleL.111123ducodedelasantpublique,ilestinsrunalinaainsirdig:
Saufoppositiondupatientdmentinform,lemdecinquileprendenchargeauseind'untablissementde
santpeutconsultersondossierpharmaceutiquedanslesconditionsmentionnesaudeuximealina.

ChapitreV:Ancrerl'hpitaldanssonterritoire

Article98
Article98

L'agencergionaledesantveillecequel'accsauxsoins,notammentdanslestablissementsdesant,soit
garantidansdesdlaisraisonnables,quellesquesoientlescaractristiquesgographiques,climatiqueset
saisonniresduterritoire.
Article99

I.Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
A.LechapitreIerdutitreIerdulivreIerdelasiximepartieestainsimodifi:
1L'articleL.61111estainsimodifi:
a)Lepremieralinaestainsirdig:
Lestablissementsdesantpublics,privsd'intrtcollectifetprivsassurent,danslesconditionsprvuesau
prsentcode,entenantcomptedelasingularitetdesaspectspsychologiquesdespersonnes,lediagnostic,la
surveillanceetletraitementdesmalades,desblesssetdesfemmesenceintesetmnentdesactionsde
prventionetd'ducationlasant.
b)Ledbutdudeuximealinaestainsirdig:Ilsdlivrentlessoins,lecaschantpalliatifs,avecousans
hbergement...(lerestesanschangement).
c)Al'avantdernieralina,lemot:publiqueestsupprim
d)Ilestajoutunalinaainsirdig:
Ilspeuventparticiperlaformation,l'enseignementuniversitaireetpostuniversitaire,larechercheet
l'innovationensant.Ilspeuventgalementparticiperaudveloppementprofessionnelcontinudes
professionnelsdesantetdupersonnelparamdical.
2Aprsl'articleL.61111,sontinsrsdesarticlesL.611111L.611114ainsirdigs:

Art.L.611111.Danslecadredelamiseenuvreduprojetrgionaldesant,lestablissementsdesant
mettentenplacedespermanencesd'accsauxsoinsdesant,quicomprennentnotammentdespermanences
d'orthognie,adaptesauxpersonnesensituationdeprcarit,visantfaciliterleuraccsausystmedesant
etlesaccompagnerdanslesdmarchesncessaireslamiseenuvredeleursdroits.Aceteffet,ils
concluentavecl'Etatdesconventionsprvoyant,encasdencessit,lapriseenchargedesconsultations
externes,desactesdiagnostiquesetthrapeutiquesainsiquedestraitementsquisontdlivrsgratuitement
cespersonnes.

Art.L.611112.Lestablissementsdesantpeuvent,dansdesconditionsdfiniesparvoierglementaire,
dispenserdessoins:
1Auxpersonnesfaisantl'objetdesoinspsychiatriquesenapplicationdeschapitresIIIVdutitreIerdulivre
IIdelatroisimepartieduprsentcodeoudel'article706135ducodedeprocdurepnale
2Auxpersonnesdtenuesenmilieupnitentiaireet,sincessaire,enmilieuhospitalier
3Auxpersonnesretenuesdanslescentressociomdicojudiciairesdesret
4Auxpersonnesretenuesenapplicationdel'articleL.5511ducodedel'entreetdusjourdestrangerset
dudroitd'asile.
Lestablissementsdesantquidispensentcessoinsassurenttoutepersonneconcernelesgaranties
prvuesauIdel'articleL.61122duprsentcode.

Art.L.611113.Lestablissementsdesantpeuventtreappelsparledirecteurgnraldel'agence
rgionaledesantassurer,entoutoupartie,lapermanencedessoins,dansdesconditionsdfiniesparvoie
rglementaire.

Art.L.611114.Toutpatientprisenchargeensituationd'urgenceoudanslecadredelapermanencedes
soinsbnficiedesgarantiesprvuesauIdel'articleL.61122.
3Aprsl'articleL.61116,ilestinsrunarticleL.611161ainsirdig:

Art.L.611161.L'Etatparticipeauxdpensesexposesparlestablissementsdesantautitredeleurs
activitsdeformationdesmdecins,desodontologistes,despharmaciensetdespersonnelsparamdicaux,dans
lalimitedescrditsouvertschaqueanneparlaloidefinances.
Lesdpensesdescentresderceptionetdergulationdesappelssontfinancespardescontributionsqui
peuventnotammentprovenirdesrgimesobligatoiresd'assurancemaladie,del'Etatetdescollectivits
territoriales.
L'Etatprendenchargelesdpensesexposesparlestablissementsdesantdispensantdessoinsaux
personnesmentionnesau4del'articleL.611112.
B.LechapitreIIdummetitreIerestainsirdig:

ChapitreII
Servicepublichospitalier

Art.L.61121.Leservicepublichospitalierexercel'ensembledesmissionsdvoluesauxtablissementsde
santparlechapitreIerduprsenttitreainsiquel'aidemdicaleurgente,danslerespectdesprincipesd'galit
d'accsetdepriseencharge,decontinuit,d'adaptationetdeneutralitetconformmentauxobligations
dfiniesl'articleL.61122.

Art.L.61122.I.Lestablissementsdesantassurantleservicepublichospitalieretlesprofessionnelsde
santquiexercentenleurseingarantissenttoutepersonnequirecourtleursservices:
1Unaccueiladapt,notammentlorsquelapersonneestensituationdehandicapoudeprcaritsociale,et
undlaidepriseenchargeenrapportavecsontatdesant
2Lapermanencedel'accueiletdelapriseencharge,notammentdanslecadredelapermanencedessoins
organiseparl'agencergionaledesantcomptentedanslesconditionsprvuesauprsentcode,ou,dfaut,
lapriseenchargeparunautretablissementdesantouparuneautrestructureenmesurededispenserles
soinsncessaires
3L'galaccsdesactivitsdeprventionetdessoinsdequalit
4L'absencedefacturationdedpassementsdestarifsfixsparl'autoritadministrativeetdestarifsdes
honorairesprvusau1duIdel'articleL.162141ducodedelascuritsociale.
honorairesprvusau1duIdel'articleL.162141ducodedelascuritsociale.
Lepatientbnficiedecesgarantiesycomprislorsqu'ilesttransfrtemporairementdansunautre
tablissementdesantoudansuneautrestructurepourdesactesmdicaux.
II.Lestablissementsdesantassurantleservicepublichospitaliersont,enoutre,tenusauxobligations
suivantes:
1Ilsgarantissentlaparticipationdesreprsentantsdesusagersdusystmedesant.Pourlestablissements
desantprivs,cetteparticipationestraliseparl'intermdiairedereprsentantsavecvoixconsultativedans
lesconditionsdfiniesl'articleL.616111.Enl'absencedeconseild'administration,deconseildesurveillance
oud'organeentenantlieu,lechefd'tablissementesttenudeconsulterlesreprsentantsdesusagerssigeant
auseindelacommissiondesusagers,prvuel'articleL.11123,surlastratgieetlagestionde
l'tablissement,dansdesconditionsfixesparvoierglementaire
2Ilstransmettentannuellementl'agencergionaledesantcomptenteleurcompted'exploitation.
III.Lestablissementsdesantmettentgalementenuvrelesactionssuivantes:
1Ilspeuventtredsignsparledirecteurgnraldel'agencergionaledesantpourparticiperaux
communautsprofessionnellesterritorialesdesantmentionnesl'articleL.143412
2Ilspeuventtredsignsparledirecteurgnraldel'agencergionaledesantencasdecarencede
l'offredeservicesdesant,constatedanslesconditionsfixesauIIIdel'articleL.143410ou,danslecadre
duprojetrgionaldesantmentionnl'articleL.14341,pourdvelopperdesactionspermettantderpondre
auxbesoinsdesantdelapopulation
3Ilsdveloppent,lademandedel'agencergionaledesantet,pourlestablissementsdesantprivs,
aprsavisdescommissionsetconfrencesmdicalesd'tablissement,desactionsdecooprationavecd'autres
tablissementsdesant,tablissementsmdicosociauxettablissementssociauxainsiqu'avecles
professionnelsdesantlibraux,lescentresdesantetlesmaisonsdesant
4Ilsinformentl'agencergionaledesantdetoutprojetdecessationoudemodificationdeleursactivitsde
soinssusceptiblederestreindrel'offredeservicesdesantetrecherchentavecl'agencelesvolutionsetles
cooprationspossiblesavecd'autresacteursdesantpourrpondreauxbesoinsdesantdelapopulation
couvertsparcesactivits
5Ilsdveloppentdesactionsenmatiredesantvisantamliorerl'accsetlacontinuitdessoins,ainsi
quedesactionsliesdesrisquesspcifiques,danslesterritoiresisolsdescollectivitsmentionnesl'article
73delaConstitution,SaintBarthlemy,SaintMartinetSaintPierreetMiquelon.

Art.L.61123.Leservicepublichospitalierestassurpar:
1Lestablissementspublicsdesant
2Leshpitauxdesarmes
3Lestablissementsdesantprivshabilitsassurerleservicepublichospitalieretqualifis
d'tablissementsdesantprivsd'intrtcollectifenapplicationdel'articleL.61615
4Lesautrestablissementsdesantprivshabilits,aprsavisfavorableconformedelaconfrence
mdicaled'tablissement,assurerleservicepublichospitalier.
Lestablissementsdesantprivsmentionnsaux3et4sonthabilits,surleurdemande,parledirecteur
gnraldel'agencergionaledesants'ilss'engagent,danslecadredeleursngociationscontractuelles
mentionnesl'articleL.61141,exercerl'ensembledeleuractivitdanslesconditionsnoncesl'articleL.
61122.
Encasdefusionentretablissementsdesantprivsmentionnsaux3et4duprsentarticle,l'habilitation
esttransfredepleindroitl'tablissementdesantprivnouvellementconstitu.
Lorsqu'untablissementdesantprivesthabilitassurerleservicepublichospitalier,soncontrat
pluriannueld'objectifsetdemoyensfaitl'objetd'unavenantafindeprciserlesengagementsnouveauxprispar
l'tablissementpourrespecterlesobligationsduservicepublichospitalier.
Lestablissementsdesantqualifisd'tablissementsdesantprivsd'intrtcollectifenapplicationde
l'articleL.61615,danssardactionantrieurelaloin201641du26janvier2016demodernisationdenotre
systmedesant,sonthabilits,depleindroit,assurerleservicepublichospitalier,saufoppositiondeleur
part.Cettehabilitationdonnelieu,sibesoin,laconclusiond'unavenantleurcontratpluriannueld'objectifset
demoyensafindeprciserlesengagementsnouveauxprisparl'tablissementpourrespecterlesobligationsdu
servicepublichospitalier.Cestablissementsrelventdummergimequelestablissementsprivsd'intrt
collectifmentionnsau3duprsentarticle.

Art.L.61124.I.Lorsqu'ilconstateunmanquementauxobligationsprvuesauprsentchapitreparun
tablissementassurantleservicepublichospitalier,ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantlenotifie
aureprsentantlgaldel'tablissement.
L'tablissementcommuniquesesobservationsetlesmesurescorrectricesapportesouenvisagesdansle
cadred'uneprocdurecontradictoire,dontlesmodalitssontfixesparledcretenConseild'Etatmentionn
l'articleL.61127.
II.Al'issuedelaprocdurecontradictoire,ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantet,pourles
hpitauxdesarmes,lesministreschargsdeladfenseetdelasantpeuventprononcer:
1Unepnalitfinancire,dontlemontantnepeutexcder5%desproduitsreusdesrgimesobligatoires
d'assurancemaladieparl'tablissementdesantaucoursdel'anneprcdente
2Leretraitdel'habilitationaccordel'tablissementenapplicationdel'articleL.61123.L'tablissement
concernnepeutalorsprsenterdenouvelledemanded'habilitationavantl'expirationd'undlaid'unan
compterdelanotificationduretrait.
Cessanctionssontproportionneslagravitdesmanquementsconstats.

Art.L.61125.Lestablissementsdesantprivsautresqueceuxmentionnsaux3et4del'articleL.
61123quisontautorissexerceruneactivitdesoinsprenantenchargedespatientsensituationd'urgence
sontassocisauservicepublichospitalier.
Toutpatientprisenchargeensituationd'urgenceoudanslecadredelapermanencedessoinsdansces
tablissementsbnficie,ycomprispourlessoinsconscutifsetliscettepriseencharge,desgaranties
prvuesauIdel'articleL.61122duprsentcode,notammentdel'absencedefacturationdedpassementsdes
tarifsfixsparl'autoritadministrativeetdestarifsdeshonorairesprvusau1duIdel'articleL.162141du
codedelascuritsociale.
L'tablissementassociauservicepublichospitaliers'assure,partoutmoyen,quelespatientsprisencharge
ensituationd'urgenceoudanslecadredelapermanencedessoinssontinformsdel'absencedefacturationde
dpassementsdestarifsdeshonoraires.
Lorsquecesobligationsnesontpasrespectes,l'autorisationmentionneaupremieralinaduprsentarticle
etl'associationauservicepublichospitalierquiendcoulepeuventtresuspenduesouretires,dansles
conditionsprvuesl'articleL.612213duprsentcode.
Unavenantaucontratpluriannueld'objectifsetdemoyensprciselesconditionsd'applicationduprsent
articleetlesmodalitsdecoordinationaveclesautrestablissementsdesantduterritoire.

Art.L.61126.Pourl'applicationdesrglesrgissantlesautorisationsmentionnesauchapitreIIdutitreIIdu
prsentlivre,iln'estpastenucomptedufaitquel'tablissementassureleservicepublichospitalierdfini
l'articleL.61122ouqu'ilyestassocienapplicationdel'articleL.61125.

Art.L.61127.Lesmodalitsd'applicationduprsentchapitre,notammentlesmodalitsdedptetd'examen
desdemandesd'habilitationdestablissementsdesantprivs,sontdterminespardcretenConseild'Etat.

C.L'articleL.61615estainsirdig:

Art.L.61615.Sontqualifisd'tablissementsdesantprivsd'intrtcollectiflescentresdeluttecontrele
cancerdfinisl'articleL.61621etlestablissementsdesantprivsgrsparlespersonnesmoralesdedroit
privmentionnesau1duIIdel'article1erdelaloin2014856du31juillet2014relativel'conomie
socialeetsolidaireremplissantlesconditionsetayantobtenul'habilitationmentionnesl'articleL.61123du
prsentcodeetquipoursuiventunbutnonlucratif.
Undcretprciselesrglesparticuliresd'organisationetdefonctionnementattachescettequalification.
II.Auplustardsixmoiscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,lesavenantsaucontratpluriannuel
d'objectifsetdemoyensprvusauxarticlesL.61123etL.61125ducodedelasantpubliquefontl'objet
d'unengociationentreledirecteurdel'agencergionaledesantcomptenteetlestablissementsconcerns.
III.Lesstipulationsdescontratspluriannuelsd'objectifsetdemoyensprvusl'articleL.61141ducodedela
santpubliqueetcellesdescontratsspcifiquesconclusenapplicationduneuvimealinadel'articleL.61122
dummecode,danssardactionantrieurelaprsenteloi,envertudesquellesdestablissementsdesant
oud'autresacteursdesantcontractantsassurentoucontribuentassurer,ladatedelapublicationdela
prsenteloi,uneouplusieursdesmissionsdeservicepublicdfiniesl'articleL.61121duditcode,dansla
mmerdaction,etquiontfix,lecaschant,lesmodalitsdecalculdelacompensationfinanciredes
obligationsinhrentescesmissionscessentdeproduireleurseffetsdanslesconditionssuivantes:
1Aladatedepromulgationdelaprsenteloipourlestablissementspublicsdesantetleshpitauxdes
armesetladatedelaconclusiondel'avenantaucontratpluriannueld'objectifsetdemoyenstirantles
consquencesdel'entreenvigueurdel'articleL.61123dummecode,danssardactionrsultantdela
prsenteloi,pourlestablissementsprivshabilitsdepleindroitassurerleservicepublichospitalieren
applicationdummearticle
2Al'chanceducontratpluriannueld'objectifsetdemoyensouducontratspcifiqueconcluenapplicationdu
neuvimealinadel'articleL.61122duditcode,danssardactionantrieurelaprsenteloi,pourtout
tablissementnerelevantpasdu1duprsentIVIIIetpourtoutautreacteurdesantayantconcluuncontrat
spcifiquementionnprcdemmentou,encasd'habilitationdel'tablissementassurerleservicepublic
hospitalierenapplicationdel'articleL.61123dummecode,danssardactionrsultantdelaprsenteloi,la
datedelaconclusiondel'avenantaucontratpluriannueld'objectifsetdemoyenstirantlesconsquencesdeson
habilitation.
IV.Ledernieralinadel'articleL.61123ducodedelasantpublique,danssardactionrsultantdela
prsenteloi,s'appliqueauxtablissementsmentionnsl'article9delaloin2011940du10aot2011
modifiantcertainesdispositionsdelaloin2009879du21juillet2009portantrformedel'hpitaletrelative
auxpatients,lasantetauxterritoires.Dansundlaidetroisanscompterdelapromulgationdelaprsente
loi,cestablissementss'assurentdelamiseenconformitavecl'articleL.61619dummecodedescontrats
conclusaveclesprofessionnelsmdicauxlibrauxqui,ladatedepromulgationdelaprsenteloi,pratiquent
deshonorairesdiffrents.Cescontratssontrputsbnficier,pendantcedlai,del'autorisationmentionneau
mmearticle.
Lorsqu'unpraticienrefuselamiseenconformit,l'autorisationestretireparledirecteurgnraldel'agence
rgionaledesant,lecaschantaveceffetdiffrautermed'unepriodetransitoirequinepeutexcderdeux
anscompterdeladcisionderetrait.Ladcisiondudirecteurgnraldel'agencergionaledesantintervient
autermed'uneprocdurecontradictoireaveclepraticienconcernetaprsavisdelacommissionmdicale
d'tablissementetdel'organedlibrantdelapersonnemoralegestionnaire.
V.A.Ledernieralinadel'articleL.61123ducodedelasantpubliqueestsupprimau1erjanvier2017.
B.Alammedate,lestablissementsmentionnsaudernieralinadel'articleL.61123ducodedelasant
publiquerelventdummergimequelestablissementsprivsd'intrtcollectifmentionnsau3dumme
articleL.61123.
Article100

I.LetitreIIdulivreIIIdelasiximepartieducodedelasantpubliqueestcompltparunchapitreVIIIainsi
rdig:

ChapitreVIII
Maisonsd'accueilhospitalires

Art.L.63281.Lesmaisonsd'accueilhospitaliresrespectentuncahierdeschargesnationallaboraprs
concertationaveclesorganisationsreprsentatives,fixparunarrtdesministreschargsdesaffaires
socialesetdelasant.Lecahierdeschargesprciselesconditionsdanslesquelleslesmaisonsd'accueil
hospitalirespeuventtablirdesconventionsaveclestablissementsdesant.
Lesorganismesgestionnairesdesmaisonsd'accueilhospitaliresadressentcesconventionsaudirecteur
gnraldel'agencergionaledesant.
Ledirecteurgnraldel'agencergionaledesanttientjourunrpertoirergionaldesmaisonsd'accueil
hospitalirespourlamiseenuvreduservicepublicd'informationensantmentionnl'articleL.111111.
II.Lesmaisonsd'accueilhospitaliresenactivitladatedelapromulgationdelaprsenteloisedclarentau
directeurgnraldel'agencergionaledesantdansundlaidetroismoiscompterdelammedate.Ellesse
mettentenconformitaveclecahierdeschargesnationaldansundlaid'unancompterdelapublicationde
l'arrtprvuaupremieralinadel'articleL.63281ducodedelasantpublique.
Article101
Article101

Alatroisimephrasedupremieralinadel'articleL.61432ducodedelasantpublique,aprslesmots:
qu'un,sontinsrslesmots:projetpsychologiqueetun.
Article102

L'articleL.61471ducodedelasantpubliqueestcompltparunalinaainsirdig:
Ledroitdeprioritmentionnl'articleL.2401ducodedel'urbanismes'applique,s'agissantdes
tablissementspublicsdesant,l'AssistancepubliquehpitauxdeParis.
Article103

LetitreIVdulivreIerdelasiximepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Alafindu6del'articleL.614121,lesmots:fixespardcretsontremplacsparlesmots:prvues
l'articleL.6145161
2Aprsl'articleL.614516,ilestinsrunarticleL.6145161ainsirdig:

Art.L.6145161.I.Lestablissementspublicsdesantetleursgroupementsnepeuventsouscriredes
empruntsauprsdestablissementsdecrditquedansleslimitesetsouslesrservessuivantes:
1L'empruntestlibelleneuros
2Letauxd'intrtpeuttrefixeouvariable
3Laformuled'indexationdestauxvariablesdoitrpondredescritresdesimplicitoudeprvisibilitdes
chargesfinanciresdestablissementspublicsdesantetdeleursgroupements.
II.Uncontratfinancieradossunempruntauprsd'untablissementdecrditnepeutavoirpour
consquencededrogerauI.
III.Undcretfixelesconditionsd'applicationduprsentarticle,notamment:
1Lesindicesetlescartsd'indicesautorisspourlesclausesd'indexationdestauxd'intrtvariables
mentionnsau2duI,ainsiqueletauxmaximaldevariationdutauxd'intrt
2Lescritresprvusau3duI
3Lesconditionsd'applicationduII.
Article104

L'articleL.61411ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Lepremieralinaestcompltparunephraseainsirdige:
Ilssontdotsd'unstatutspcifique,prvunotammentparleprsenttitreetparlaloin8633du9janvier
1986portantdispositionsstatutairesrelativeslafonctionpubliquehospitalire,quitientcompteenparticulier
deleurimplantationlocaleetdeleurrledanslesstratgiesterritorialespilotesparlescollectivits
territoriales.
2Aprsledeuximealina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Lescollectivitsterritorialesparticipentleurgouvernance.Ellessonttroitementassociesladfinitionde
leursstratgiesafindegarantirlemeilleuraccsauxsoinsetlapriseencomptedesproblmatiquesdesant
danslespolitiqueslocales.
Article105

I.Aprsl'articleL.61487ducodedelasantpublique,sontinsrsdesarticlesL.614871etL.614872ainsi
rdigs:

Art.L.614871.Lestablissementspublicsdesantetlesstructuresdecooprationsanitairedotesdela
personnalitmoralepubliquenepeuventconcluredirectementlescontratsdecrditbail,ausensdesarticlesL.
3137L.31311ducodemontaireetfinancierquiontpourobjetlaralisation,lamodificationoula
rnovationd'ouvragesimmobiliersrpondantunbesoinprcisparlacollectivitpubliqueetdestinstre
missadispositionoudevenirsaproprit.
Cetteinterdictionnes'appliquepasauxprojetsdontl'avisd'appelpubliclaconcurrenceatpubliavantle
1erjanvier2015.

Art.L.614872.L'Etatpeutconclure,pourlecompted'unepersonnepubliquementionnel'articleL.61487
1,lescontratsdecrditbailmentionnsaummearticle,sousrservequel'oprationsoitsoutenableauregard
desesconsquencessurlesfinancespubliquesetsurlasituationfinanciredelapersonnepublique.
II.AupremieralinaduIdel'article34delaloin20141653du29dcembre2014deprogrammationdes
financespubliquespourlesannes20142019,danssardactionrsultantduVIdel'article101de
l'ordonnancen2015899du23juillet2015relativeauxmarchspublics,lesmots:ainsiqueles
tablissementspublicsdesantetlesstructuresdecooprationsanitairedotesdelapersonnalitmorale
publiquesontsupprims.
Article106

Dansundlaidesixmoiscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,leGouvernementremetauParlement
unrapportsurlesconditionsdemiseenuvred'unemissiond'intrtgnralpourlestablissementspublics,
lestablissementsdesantprivsd'intrtcollectifetlestablissementsdesantprivsorganisspour
fonctionnersansaucundpassementd'honorairesenleursein.
Article107

I.Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1LechapitreIIdutitreIIIdulivreIerdelasiximepartieestainsirdig:

ChapitreII
Groupementshospitaliersdeterritoire

Art.L.61321.I.Chaquetablissementpublicdesant,saufdrogationtenantsaspcificitdansl'offrede
soinsterritoriale,estpartieuneconventiondegroupementhospitalierdeterritoire.Legroupementhospitalier
deterritoiren'estpasdotdelapersonnalitmorale.
II.Legroupementhospitalierdeterritoireapourobjetdepermettreauxtablissementsdemettreenuvre
unestratgiedepriseenchargecommuneetgraduedupatient,danslebutd'assurerunegalitd'accsdes
soinsscurissetdequalit.Ilassurelarationalisationdesmodesdegestionparunemiseencommunde
fonctionsoupardestransfertsd'activitsentretablissements.Danschaquegroupement,lestablissements
partieslaborentunprojetmdicalpartaggarantissantuneoffredeproximitainsiquel'accsuneoffrede
rfrenceetderecours.
III.Touslesgroupementshospitaliersdeterritoires'associentuncentrehospitalieruniversitaireautitredes
activitshospitalouniversitairesprvuesauIVdel'articleL.61323.Cetteassociationesttraduitedansleprojet
mdicalpartagdugroupementhospitalierdeterritoireainsiquedansuneconventiond'associationentre
l'tablissementsupportdugroupementhospitalierdeterritoireetlecentrehospitalieruniversitaire.
IV.Leshpitauxdesarmespeuvent,aprsautorisationduministredeladfenseetaccorddudirecteur
gnraldel'agencergionaledesantdontdpendl'tablissementsupportd'ungroupementhospitalierde
territoire,treassocisl'laborationduprojetmdicalpartagdecegroupement.
V.Lestablissementspublicsdesantautorissenpsychiatriepeuvent,aprsaccorddudirecteurgnralde
l'agencergionaledesantdontdpendl'tablissementsupportdugroupementhospitalierdeterritoire
concern,treassocisl'laborationduprojetmdicalpartagdegroupementsauxquelsilsnesontpas
parties,danslecadredescommunautspsychiatriquesdeterritoiredfiniesl'articleL.32212.
VI.Lestablissementsassurantuneactivitd'hospitalisationdomicilesontassocisl'laborationduprojet
mdicalpartagdesgroupementshospitaliersdeterritoiresitussurleurairegographiqued'autorisationet
dontilsnesontnipartiesnipartenaires.
VII.Lestablissementsouservicesmdicosociauxpublicspeuventtrepartiesuneconventionde
groupementhospitalierdeterritoire.Untablissementpublicdesantouuntablissementouservicemdico
socialpublicnepeuttrepartiequ'unseulgroupementhospitalierdeterritoire.
VIII.Lestablissementsprivspeuventtrepartenairesd'ungroupementhospitalierdeterritoire.Ce
partenariatprendlaformed'uneconventiondepartenariatprvuel'articleL.61341.Cetteconventionprvoit
l'articulationdeleurprojetmdicalavecceluidugroupement.Danslesterritoiresfrontaliers,lestablissements
situsdansl'Etatlimitrophepeuventtreassocisparvoieconventionnelle.

Art.L.61322.I.Laconventionconstitutivedugroupementhospitalierdeterritoireestlaborepuistransmise
l'agenceou,lecaschant,auxagencesrgionalesdesantcomptentes.Leoulesdirecteursgnrauxdes
agencesrgionalesdesantcomptentesapprcientlaconformitdelaconventionaveclesprojetsrgionaux
desantetpeuventdemanderqueluisoientapporteslesmodificationsncessairespourassurercette
conformit.Ilsapprouventlaconventionainsiquesonrenouvellementetsamodification.Lecaschant,cette
approbationvautconfirmationetautorisationdechangementdelieud'implantationdesautorisations
mentionnesl'articleL.61221.
II.Laconventionconstitutivedugroupementhospitalierdeterritoiredfinit:
1Unprojetmdicalpartagdel'ensembledestablissementspartieslaconventiondegroupement
hospitalierdeterritoire.Ceprojetmdicalesttransmisl'agenceouauxagencesrgionalesdesant
territorialementcomptentesavantlaconclusiondelaconventionconstitutive
2Lesdlgationsventuellesd'activits,mentionnesauIIdel'articleL.61323
3Lestransfertsventuelsd'activitsdesoinsoud'quipementsdematrielslourdsentretablissements
partiesaugroupement
4L'organisationdesactivitsetlarpartitiondesemploismdicauxetpharmaceutiques,rsultantduprojet
mdicalpartagetpouvanttreprvuesparvoied'avenant,ainsiquelesmodalitsdeconstitutiondesquipes
mdicalescommuneset,lecaschant,desplesintertablissements
5Lesmodalitsd'organisationetdefonctionnementdugroupement,notamment:
a)Ladsignationdel'tablissementsupportchargd'assurer,pourlecomptedesautrestablissements
partiesaugroupement,lesfonctionsetlesactivitsdlgues.Cettedsignationdoittreapprouveparles
deuxtiersdesconseilsdesurveillancedestablissementspartiesaugroupement.Adfaut,l'tablissement
supportestdsignparledirecteurgnraldel'agencergionaledesantconcerne,aprsavisducomit
territorialdesluslocauxprvul'articleL.61325
b)Lacompositionducomitstratgiquechargdeseprononcersurlamiseenuvredelaconventionetdu
projetmdicalpartag.Ilcomprendnotammentlesdirecteursd'tablissement,lesprsidentsdescommissions
mdicalesd'tablissementetlesprsidentsdescommissionsdessoinsinfirmiers,derducationetmdico
techniquesdel'ensembledestablissementspartiesaugroupement.Lecomitstratgiquepeutmettreenplace
unbureaurestreintauquelildlguetoutoupartiedesacomptence
c)Lesmodalitsd'articulationentrelescommissionsmdicalesd'tablissementpourl'laborationduprojet
mdicalpartaget,lecaschant,lamiseenplaced'instancescommunes
d)Lerleducomitterritorialdesluslocaux,chargd'valuerlesactionsmisesenuvreparlegroupement
pourgarantirl'galitd'accsdessoinsscurissetdequalitsurl'ensembleduterritoiredugroupement.A
cetitre,ilpeutmettredespropositionsetestinformdessuitesquileursontdonnes.
Laconventionconstitutivedugroupementhospitalierduterritoirenouvellementconstituestpubliepar
l'agencergionaledesantsursonsiteinternet,aumomentdel'entreenvigueurdugroupement.

Art.L.61323.I.L'tablissementsupportdsignparlaconventionconstitutiveassurelesfonctionssuivantes
pourlecomptedestablissementspartiesaugroupement:
1Lastratgie,l'optimisationetlagestioncommuned'unsystmed'informationhospitalierconvergent,en
particulierlamiseenplaced'undossierpatientpermettantunepriseenchargecoordonnedespatientsausein
destablissementspartiesaugroupement.Lesinformationsconcernantunepersonnepriseenchargeparun
tablissementpublicdesantpartieungroupementpeuventtrepartages,danslesconditionsprvues
l'articleL.11104.L'tablissementsupportmetenuvre,danslecadredelagestiondusystmed'information,
lesmesurestechniquesdenatureassurerlerespectdesobligationsprvuesparlaloin7817du6janvier
1978relativel'informatique,auxfichiersetauxliberts,notammentsonarticle34
2Lagestiond'undpartementdel'informationmdicaledeterritoire.Pardrogationl'articleL.61137,les
praticienstransmettentlesdonnesmdicalesnominativesncessairesl'analysedel'activitaumdecin
responsabledel'informationmdicaledugroupement
3Lafonctionachats
4Lacoordinationdesinstitutsetdescolesdeformationparamdicaledugroupementetdesplansde
formationcontinueetdedveloppementprofessionnelcontinudespersonnelsdestablissementspartiesau
groupement.
II.L'tablissementsupportdugroupementhospitalierdeterritoirepeutgrerpourlecomptedes
tablissementspartiesaugroupementdesquipesmdicalescommunes,lamiseenplacedeples
intertablissementstelsquedfinisdanslaconventionconstitutivedugroupementainsiquedesactivits
administratives,logistiques,techniquesetmdicotechniques.
III.Lestablissementspartiesaugroupementhospitalierdeterritoireorganisentencommunlesactivits
d'imageriediagnostiqueetinterventionnelle,lecaschantauseind'unpleintertablissement.Ilsorganisent
encommun,danslesmmesconditions,lesactivitsdebiologiemdicale.
IV.Lescentreshospitaliersuniversitairesmentionnsausecondalinadel'articleL.61412coordonnent,au
bnficedestablissementspartiesauxgroupementshospitaliersdeterritoireauxquelsilssontassocis:
1Lesmissionsd'enseignementdeformationinitialedesprofessionnelsmdicaux
2Lesmissionsderecherche,danslerespectdel'articleL.61421
3Lesmissionsdegestiondeladmographiemdicale
4Lesmissionsderfrenceetderecours.

Art.L.61324.Lacertificationdestablissementsdesantprvuel'articleL.61133estconjointepourles
tablissementspublicsdesantpartiesunmmegroupement.Toutefoisl'apprciationmentionnel'articleL.
61133faitl'objetd'unepublicationsparepourchaquetablissementdugroupementhospitalierdeterritoire.

Art.L.61325.I.Aprsavoirreulesprojetsmdicauxpartagsdestablissementssouhaitantseregrouper
auseind'ungroupementhospitalierdeterritoireouencasd'absencedetransmissiondesprojetsmdicaux
partags,lesdirecteursgnrauxdesagencesrgionalesdesantarrtentle1erjuillet2016,danslerespectdu
schmargionaldesantprvul'articleL.14343,lalistedecesgroupementsdanslaoulesrgions
concernesetdestablissementspublicsdesantsusceptiblesdelescomposer.Lapublicationdecetteliste
entranelacrationducomitterritorialdesluslocauxdechaquegroupementhospitalierdeterritoire.Ilest
composdesreprsentantsdeslusdescollectivitsterritorialesauxconseilsdesurveillancedestablissements
partiesaugroupement.
II.L'attributiondesdotationsrgionalesdefinancementdesmissionsd'intrtgnraletd'aidela
contractualisationmentionnesl'articleL.1622213ducodedelascuritsocialeuntablissementpublicde
sant,lorsqu'ilnerelvepasdeladrogationprvueauIdel'articleL.61321duprsentcode,est
subordonnelaconclusionparcettablissementd'uneconventiondegroupementhospitalierdeterritoire.

Art.L.61326.Lesmodalitsd'applicationduprsentchapitrel'AssistancepubliquehpitauxdeParis,aux
hospicescivilsdeLyonetl'AssistancepubliquehpitauxdeMarseillesontdterminesparledcretenConseil
d'Etatmentionnl'articleL.61327.

Art.L.61327.UndcretenConseild'Etatdterminelesconditionsd'applicationduprsentchapitre,
notamment:
1LadfinitionduprojetmdicalpartagprvuauIIdel'articleL.61322
2LesconditionsdanslesquellesestaccordeladrogationprvueauIdel'articleL.61321
3Lesconditionsd'laborationdelaconventionconstitutivedegroupementhospitalierdeterritoire
4Lesconditionsdanslesquelleslestablissementsprivsd'hospitalisationpeuventtrepartenairesd'un
groupementhospitalierdeterritoire
5Lesconditionsdanslesquelleslesmodificationsauxautorisationsmentionnesl'articleL.61221et
transfresenapplicationdelaconventiondegroupementhospitalierdeterritoiresontapprouves
6Lesconditionsdanslesquelleslespostescorrespondantauxemploismentionnsau4duIIdel'articleL.
61322sontportslaconnaissancedespraticiensexerantauseindestablissementspartiesaugroupement
hospitalierdeterritoireainsiquelesmodalitsselonlesquellesilssontpourvus,demanireleurpermettrede
s'engagerdanslamiseenuvreduprojetmdical
7Lesconditionsdedlgationdesfonctionsmentionnesl'articleL.61323auseindesgroupements
hospitaliersdeterritoire.
2Au2del'articleL.61312,lesmots:conclureuneconventiondecommunauthospitaliredeterritoire,de
sontsupprims
3L'articleL.61313estabrog
4L'articleL.61431estainsimodifi:
a)Audbutdu4,lesmots:Toutemesurerelativelaparticipationdel'tablissementunecommunaut
hospitaliredeterritoiredslorsqu'uncentrehospitalieruniversitaireestpartieprenanteainsiquesont
supprims
b)Aprsledouzimealina,ilestinsrunalinaainsirdig:

laparticipationdel'tablissementungroupementhospitalierdeterritoire.

5Le2bisdel'articleL.61434estcompltparunalinaainsirdig:
Pourchacundestablissementsdesantpartiesungroupementhospitalierdeterritoire,ledirecteurgnral
del'agencergionaledesantprendencomptel'ensembledesbudgetsdestablissementsdugroupement
hospitalierdeterritoirepourapprcierl'tatdesprvisionsderecettesetdedpensesainsiqueleplanglobalde
financementpluriannuel,mentionnsau5del'articleL.61437
6Aprslecinquimealinadel'articleL.61437,ilestinsrunalinaainsirdig:
Pardrogation,ledirecteurdel'tablissementsupportdugroupementexercecescomptencespourlecompte
destablissementsdesantpartiesaugroupementhospitalierdeterritoire,pourl'ensembledesactivits
mentionnesl'articleL.61323.
7Alapremirephrasedel'articleL.61618,lesmots:unecommunauthospitaliresontremplacspar
lesmots:ungroupementhospitalier
8Al'articleL.621121,lesmots:communautshospitaliressontremplacsparlesmots:groupements
hospitaliers.
II.Aladeuximephrasedupremieralinadel'articleL.1622213ducodedelascuritsociale,lesmots:
crationdecommunautshospitaliressontremplacsparlesmots:constitutiondegroupements
hospitaliers.
III.Aprslesmots:crationde,lafindupremieralinaduIIIdel'article40delaloidefinancementdela
scuritsocialepour2001(n20001257du23dcembre2000)estainsirdige:groupementshospitaliers
deterritoire.
IV.A.Jusqu'au1erjuillet2016,lescommunautshospitaliresdeterritoirergulirementapprouvesavantla
publicationdelaprsenteloirestentrgiesparlechapitreIIdutitreIIIdulivreIerdelasiximepartieducode
delasantpublique,danssardactionantrieurelaprsenteloi.
B.Acompterdu1erjuillet2016,lescommunautshospitaliresdeterritoiredontaucunedespartiesn'a
exprimlavolontderomprelacooprationsonttransformesengroupementshospitaliersdeterritoireaprs
approbationduoudesdirecteursgnrauxdesagencesrgionalesdesantconcernes.Laconvention
constitutivedugroupementdeterritoireestlaboreparavenantlaconventionconstitutivedelacommunaut
hospitaliredeterritoirepuistransmise,enapplicationduIdel'articleL.61322ducodedelasantpublique,
danssardactionrsultantdelaprsenteloi,audirecteurgnraldel'agencergionaledesantpour
approbation.
V.LalistedesgroupementshospitaliersdeterritoireprvueauIdel'articleL.61325ducodedelasant
publiqueestarrteavantle1erjuillet2016enconformitavecleschmargionalenvigueurcettedate.Ce
mmeschmargionalsertderfrencepourl'apprciationdeconformitdelaconventionconstitutivedes
groupementshospitaliersdeterritoiremiseparledirecteurgnraldel'agencergionaledesanten
applicationdel'articleL.61322dummecode.
VI.Chaquetablissementpublicdesant,lorsqu'ilnerelvepasdeladrogationprvueauIdel'articleL.
61321ducodedelasantpublique,conclutuneconventiondegroupementhospitalierdeterritoireavantle1er
juillet2016.Laconventionnepeuttreconcluesiellenecontientpasleprojetmdicalpartagprvuau1duII
del'articleL.61322dummecode,danssardactionrsultantdelaprsenteloi.
VII.L'article13delaloin8511du3janvier1985relativeauxcomptesconsolidsdecertainessocits
commercialesetentreprisespubliquesestapplicableauxtablissementspublicsdesantcompterdel'exercice
2020.
VIII.LeIIdel'articleL.61325ducodedelasantpublique,danssardactionrsultantdelaprsenteloi,est
applicable:
1Acompterdu1erjuillet2016,auxtablissementsquinesontpasmembresd'ungroupementhospitalierde
territoirealorsqu'ilsnerelventpasdeladrogationprvueauIdel'articleL.61321dummecode
2Acompterdu1erjanvier2018,auxtablissementsqui,bienquemembresd'ungroupement,n'ontpasmisen
uvreeffectivementlesdispositionsprvuesauIdel'articleL.61323duditcode.
IX.[DispositionsdclaresnonconformeslaConstitutionparladcisionduConseilconstitutionneln2015727
DCdu21janvier2016.]
Article108

Aprsle3del'articleL.61331ducodedelasantpublique,ilestinsrun4ainsirdig:
4Exploitersurunsiteuniquelesautorisationsdtenuesparunouplusieursdesesmembres,conformment
auxarticlesL.61221etsuivants.Danscecas,laconventionconstitutivedugroupementfixelarpartitiondes
responsabilitsenmatired'admissiondespatients,deresponsabilitleurgardetd'archivagedesdonnes
mdicaleslesconcernant.Danscecas,pardrogationauxarticlesL.61224duprsentcodeetL.16221du
codedelascuritsociale,ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantpeutautoriserlegroupement
facturerlessoinsdlivrsauxpatientspourlecomptedesesmembres,danslesconditionsprvuesl'articleL.
61338duprsentcode.
Article109

I.Lecodedesjuridictionsfinanciresestainsimodifi:
1Aprsl'articleL.11182,ilestinsrunarticleL.11183ainsirdig:

Art.L.11183.Sansprjudicedelacomptenceattribueauxchambresrgionalesetterritorialesdes
comptesparl'articleL.21110duprsentcode,laCourdescomptespeutexerceruncontrlesurlespersonnes
moralesdedroitprivcaractresanitaire,socialoumdicosocialmentionnesl'articleL.3121ducodede
l'actionsocialeetdesfamillesetl'articleL.61111ducodedelasantpubliqueetfinancesparl'Etat,ses
tablissementspublicsoul'undesorganismesmentionnsl'articleL.1341duprsentcode.
2Ledeuximealinadel'articleL.1119estainsimodifi:
a)Alapremirephrase,lesmots:tablissementspublicsnationauxsontremplacsparlemot:
organismes
b)Auxdeuxderniresphrases,lesmots:tablissementspublicssontremplacsparlemot:organismes

3Alafindupremieralinadel'articleL.13232,larfrence:L.61412estremplaceparlarfrence:
L.61111
4Lepremieralinadel'articleL.13232estcompltparunephraseainsirdige:
Lesrapportsdecertificationdestablissementsmentionnsl'articleL.61613ducodedelasantpublique
sonttransmissansdlailaCourdescomptes.
5LechapitreIerdutitreIerdelapremirepartiedulivreIIestcompltparunarticleL.21110ainsirdig:

Art.L.21110.SansprjudicedelacomptenceattribuelaCourdescomptesparl'articleL.11183du
prsentcode,leschambresrgionalesetterritorialesdescomptespeuventexerceruncontrlesurles
personnesmoralesdedroitprivcaractresanitaire,socialoumdicosocialmentionnesl'articleL.3121
ducodedel'actionsocialeetdesfamillesetl'articleL.61111ducodedelasantpubliqueetfinancespar
unecollectivitterritoriale,untablissementpublicouungroupementd'intrtpublicrelevantluimmedela
comptencedelachambrergionaledescomptesouparl'undesorganismesmentionnsl'articleL.1341du
prsentcode.
II.L'articleL.61613ducodedelasantpubliqueestcompltparunalinaainsirdig:
LesrapportsdecertificationsonttransmislaCourdescomptesenapplicationdel'articleL.13232ducode
desjuridictionsfinancires.
Article110

Aprsl'articleL.111181ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.111182ainsirdig:

Art.L.111182.Lestablissementsdesantetlesorganismesetservicesexerantdesactivitsde
prvention,dediagnosticoudesoinssignalentsansdlail'agencergionaledesantlesincidentsgravesde
scuritdessystmesd'information.Lesincidentsdescuritjugssignificatifssont,enoutre,transmissans
dlaiparl'agencergionaledesantauxautoritscomptentesdel'Etat.
Undcretdfinitlescatgoriesd'incidentsconcernsetlesconditionsdanslesquellessonttraitslesincidents
descuritdessystmesd'information.
Article111

LechapitreVIdutitreIerdulivreIerdelasiximepartieducodedelasantpubliqueestcompltparun
articleL.61163ainsirdig:

Art.L.61163.Lestablissementsdesanttransmettentchaqueanneleurscomptesl'agencergionalede
sant.Pourlestablissementsdesantprivs,l'agencergionaledesantpeut,encomplment,demanderla
transmissiondescomptesdesorganismesgestionnaires.
Toutesautrespicescomptablesncessairesaucontrlesontmisesladispositiondel'autoritdetarification
et,entantquedebesoin,communiquesparcelleciauxserviceschargsdel'analyseconomiqueet
financire.
Encasdenonrespectdel'obligationdetransmission,lasanctionprvuel'articleL.61138estapplicable.
Surlabasedecesdonnescomptables,l'agencergionaledesantcontrlel'absencedesurcompensation
financiresurlechampdesactivitsmentionnesl'articleL.61111.Elleprocde,lecaschant,la
rcuprationdessommesindumentdlgues.
Iln'yadesurcompensationquedanslecasol'tablissementdesantdpasseletauxdebnfice
raisonnable.
Lesrglesd'applicationetdecalculdelasurcompensations'appliquentauplannationalenconformitavecles
rgleseuropennes.
UndcretenConseild'Etatfixelesrglesdecalculetd'applicationdelasurcompensationetdtermineles
modalitsdetransmissiondescomptesetderpartitiondeschargesetdesproduitsentrelesactivits
mentionnesl'articleL.61111etlesautresactivits,lesmodalitsdecontrleetdepublicit,ainsiquele
mcanismedercupration.
Article112

I.L'articleL.616131ducodedelasantpubliqueestainsirtabli:

Art.L.616131.Lesrglesrelativesl'organisationfinanciredestablissementspublicsdesantsont
applicablesauxtablissementsdesantprivsmentionnsauxbetcdel'articleL.162226ducodedela
scuritsociale,sousrservedesrglesd'organisationetdefonctionnementdedroitprivoudesdispositions
ducodedelasantpubliquequileursontspcifiques,dansdesconditionsfixespardcretenConseild'Etat.
II.LesXXetXXIdel'article1erdelaloin2009879du21juillet2009portantrformedel'hpitaletrelative
auxpatients,lasantetauxterritoiressontabrogs.
III.L'articleL.162226ducodedelascuritsocialeestainsimodifi:
a)Aprslemot:territoires,lafindubestsupprime
b)Aprslemot:prive,lafinducestsupprime.
IV.AlapremirephrasedupremieralinaduXXetaupremieralinaduXXIdel'article1erdelaloin2009
879du21juillet2009prcite,l'anne:2016estremplaceparl'anne:2017.
V.LesIIetIIIentrentenvigueurle1erjanvier2017.
Article113

L'articleL.612215ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Lesdeuxpremiersalinassontainsirdigs:
Afind'organiserlacollaborationentrelesprofessionnelsmdicauxcomptentsenimagerie,l'agencergionale
desantpeut,lademandedesprofessionnelsconcerns,autoriserlacrationdeplateauxmutualiss
d'imageriemdicaleimpliquantaumoinsuntablissementdesantetcomportantplusieursquipements
matrielslourdsd'imageriediagnostiquediffrents,desquipementsd'imagerieinterventionnelleoutoutautre
quipementd'imageriemdicale.
Lestitulairesdesautorisationslaborentceteffetunprojetdecooprationqu'ilstransmettentl'agence
rgionaledesant.
2Letroisimealinaestainsirdig:
Leprojetdecooprationprvoitlesmodalitsselonlesquelleslesprofessionnelsmentionnsaupremieralina
contribuentlapermanencedessoinsenimageriedanslestablissementsdesant.
3Aprsletroisimealina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Lorsqueleprojetdecooprationimpliqueuntablissementpublicdesantpartieaugroupementmentionn
l'articleL.61321,lacrationd'unplateaumutualisd'imageriemdicalepeuttreautorisedslorsque
l'organisationcommunedesactivitsd'imagerieraliseautitreduIIIdel'articleL.61323nepermetpasde
rpondreauxbesoinsdesantduterritoireetqu'ellen'apastconstituedansledlaifixparlaconvention
mentionnel'articleL.61322.
4Lequatrimealinaestainsirdig:
Lesautorisationsdeplateauxd'imageriemdicaleaccordesparl'agencergionaledesantdoiventtre
compatiblesaveclesorientationsduschmargionaldesantprvuauxarticlesL.14342etL.14343ence
quiconcernelesimplantationsd'quipementsmatrielslourds.
5Aucinquimealina,lesmots:troisanssontremplacsparlesmots:cinqansrenouvelables
6Leseptimealinaestsupprim
7L'avantdernieralinaestcompltparunephraseainsirdige:
Lafacturationdesdpassementsdetarifsnes'appliquepasaupatientquiestprisenchargeautitrede
l'urgenceouquiestbnficiairedelaprotectioncomplmentaireenmatiredesantmentionnel'articleL.
8611ducodedelascuritsocialeoudeladductionprvuel'articleL.8632dummecode.
8Ledernieralinaestsupprim.

TitreIII:INNOVERPOURGARANTIRLAPRENNITDENOTRESYSTMEDE
SANT
ChapitreIer:Innoverenmatiredeformationdesprofessionnels
ChapitreIer:Innoverenmatiredeformationdesprofessionnels

Article114

I.Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1LetitreIIdulivreprliminairedelaquatrimepartieestainsimodifi:
a)L'intitulestainsirdig:Dveloppementprofessionnelcontinudesprofessionnelsdesant
b)Lechapitreuniqueestainsirdig:

Chapitreunique

Art.L.40211.Ledveloppementprofessionnelcontinuapourobjectifslemaintienetl'actualisationdes
connaissancesetdescomptencesainsiquel'amliorationdespratiques.Ilconstitueuneobligationpourles
professionnelsdesant.Chaqueprofessionneldesantdoitjustifier,surunepriodedetroisans,deson
engagementdansunedmarchededveloppementprofessionnelcontinucomportantdesactionsdeformation
continue,d'analyse,d'valuationetd'amliorationdesespratiquesetdegestiondesrisques.L'engagementdans
unedmarched'accrditationvautengagementdansunedmarchededveloppementprofessionnelcontinu.

Art.L.40212.Unarrtdesministreschargsdelasantetdelascuritsociale,etduministredela
dfensepourlesprofessionnelsduservicedesantdesarmes,dfinitlesorientationspluriannuellesprioritaires
dedveloppementprofessionnelcontinu.Cesorientationscomportent:
1Desorientationsdfiniesparprofessionouparspcialitsurlabasedespropositionsdesconseilsnationaux
professionnelsou,enl'absencedeconseilsnationauxprofessionnels,desreprsentantsdelaprofessionoudela
spcialit
2Desorientationss'inscrivantdanslecadredelapolitiquenationaledesant
3DesorientationsissuesdudialogueconventionnelrelevantdesarticlesL.162113,L.1625,L.1629,L.
162122,L.162129,L.16214,L.162141,L.162161etL.162321ducodedelascuritsociale.

Art.L.40213.Pourchaqueprofessionouspcialit,lesconseilsnationauxprofessionnelsproposentun
parcourspluriannueldedveloppementprofessionnelcontinuquipermetchaqueprofessionneldesatisfaire
sonobligation.Ceparcourscomporte,notamment,desactionss'inscrivantdanslecadredesprioritsdfinies
l'articleL.40212.Chaqueprofessionnelchoisitlesactionsauxquellesils'inscrit.Pourlesprofessionnelssalaris,
cechoixs'effectueenlienavecl'employeur.
L'ensembledesactionsralisesparlesprofessionnelsautitredeleurobligationdedveloppement
professionnelcontinusontretracesdansundocumentdontlecontenuetlesmodalitsd'utilisationsontdfinis
parleconseilnationalprofessionnelcomptentautitredeleurmtieroudeleurspcialit.
Lesconseilsnationauxprofessionnelsretiennent,notammentsurlabasedesmthodeslaboresparlaHaute
Autoritdesant,cellesquileurparaissentlesplusadaptespourlamiseenuvredudveloppement
professionnelcontinu.
Lesconseilsnationauxprofessionnelsregroupent,pourchaqueprofessiondesantou,lecaschant,pour
chaquespcialit,lessocitssavantesetlesorganismesprofessionnels.Leursmissionsainsiquelesprincipes
gnrauxrelatifsleurcompositionetleurfonctionnementsontfixspardcret.Ilsfontl'objetd'une
conventionconclueentrelesdiffrentsconseilsouleurorganismefdrateuretl'Etat.
Enl'absencedeconseilsnationauxprofessionnels,lesreprsentantsdelaprofessionoudelaspcialitsont
sollicitspourexercerlesmissionsdfiniesauprsentarticle.

Art.L.40214.L'universitparticipe,parsonexpertisepdagogiquedansledomainedelaformationinitialeet
continuedesprofessionnelsdesant,audveloppementprofessionnelcontinu.

Art.L.40215.Ledveloppementprofessionnelcontinuseralisedanslerespectdesrglesd'organisationet
depriseenchargepropresauxdiffrentssecteursd'activitdesprofessionnelsdesant,notammentparles
employeursouparlesorganismesmentionnsauxarticlesL.63311etL.63329ducodedutravailainsiqu'au
IIdel'article16del'ordonnancen2005406du2mai2005simplifiantlergimejuridiquedestablissements
desant.Lecontrledurespectparlesprofessionnelsdesantdeleurobligationdedveloppement
professionnelcontinuestralisparlesinstancesordinales,lesemployeursetlesautoritscomptentes,dans
desconditionsfixespardcretenConseild'Etat.

Art.L.40216.L'Agencenationaledudveloppementprofessionnelcontinuassurelepilotageetcontribuela
gestionfinanciredudispositifdedveloppementprofessionnelcontinupourl'ensembledesprofessionnelsde
sant,quelsquesoientleursstatutsouleursconditionsd'exercice.
UndcretenConseild'Etatfixelesmissionsetlesinstancesdel'Agencenationaledudveloppement
professionnelcontinu.

Art.L.40217.UndcretenConseild'Etatdfinitlesmodalitsselonlesquelles:
1Lesorganismesoulesstructurespeuventprsenterdesactionsoudesprogrammess'inscrivantdansle
cadredesorientationsdfiniesl'articleL.40212
2Lesactionsouprogrammesmentionnsau1duprsentarticlefontl'objetd'unevaluationavantd'tre
misladispositiondesprofessionnelsdesant
3L'Agencenationaledudveloppementprofessionnelcontinucontribuelagestionfinanciredes
programmesetactionss'inscrivantdanslecadredesorientationspluriannuellesprioritairesdfiniesl'articleL.
40212
4Dessanctionscaractrefinancierouadministratifpeuventtreprisesencasdemanquementsconstats
danslamiseenuvredesactionsetdesprogrammes.

Art.L.40218.Sontprescrites,auprofitdel'organismegestionnairedudveloppementprofessionnelcontinu,
puisdel'Agencenationaledudveloppementprofessionnelcontinu,toutescrancesduesautitredesactionsde
dveloppementprofessionnelcontinudslorsqu'ellesn'ontpasfaitl'objetd'unedemandedepaiementdansun
dlaidedeuxanscompterdujourolesdroitsonttacquis.
Ledlaideprescriptionprvuaupremieralinaestapplicableauxcrancesduesavantladated'entreen
vigueurduprsentarticlecompterdecettemmedate,sansqueladuretotaledudlaideprescription
puisseexcderladureantrieurementenvigueur.
2Alafindupremieralinadel'articleL.412461,lesmots:tellequedfinieparl'articleL.41331pourles
mdecins,L.41431pourleschirurgiensdentistesetL.41531pourlessagesfemmessontremplacsparles
mots:danslecadredudveloppementprofessionnelcontinudfiniauxarticlesL.40211L.40218
3LechapitreIIIdestitresIIIVdulivreIer,lechapitreVIdutitreIIIetlechapitreIIdutitreIVdulivreIIet
lechapitreIIdutitreVIIIdulivreIIIdelaquatrimepartiesontabrogs
4Alafindupremieralinadel'articleL.423461,lesmots:lesconditionsdel'articleL.42361sont
remplacsparlesmots:lecadredudveloppementprofessionnelcontinudfiniauxarticlesL.40211L.
40218
5Alafindel'articleL.61551,lesmots:lesconditionsfixesauxarticlesL.41331,L.41431etL.42361
sontremplacsparlesmots:lecadredudveloppementprofessionnelcontinudfiniauxarticlesL.40211
L.40218.
II.Lecodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1Aprsle13del'articleL.1625,ilestinsrun13bisainsirdig:
13bisLespropositionsd'orientationspluriannuellesprioritairesenmatirededveloppementprofessionnel
continu,relevantdel'articleL.40212ducodedelasantpublique
2Aprsle7del'articleL.1629,ilestinsrun7bisainsirdig:
7bisLespropositionsd'orientationspluriannuellesprioritairesenmatirededveloppementprofessionnel
continu,relevantdel'articleL.40212ducodedelasantpublique
3Aprsle1del'articleL.162122,ilestinsrun1bisainsirdig:
1bisLesorientationspluriannuellesprioritairesenmatirededveloppementprofessionnelcontinu,relevant
del'articleL.40212ducodedelasantpublique
4Aprsle1del'articleL.162129,ilestinsrun1bisainsirdig:
1bisLesorientationspluriannuellesprioritairesenmatirededveloppementprofessionnelcontinu,relevant
del'articleL.40212ducodedelasantpublique
5Aprsle2del'articleL.16214,ilestinsrun2bisainsirdig:
2bisLesorientationspluriannuellesprioritairesenmatirededveloppementprofessionnelcontinu,relevant
del'articleL.40212ducodedelasantpublique
6AudeuximealinaduIIdel'articleL.162141,aprslasecondeoccurrencedumot:sant,,sont
insrslesmots:lapropositiond'orientationspluriannuellesrelevantdel'articleL.40212ducodedelasant
publiqueet
7Aprsle2del'articleL.162161,ilestinsrun2bisainsirdig:
2bisLesorientationspluriannuellesprioritairesenmatirededveloppementprofessionnelcontinu,relevant
del'articleL.40212ducodedelasantpublique
8Aprsle6del'articleL.162321,ilestinsrun6bisainsirdig:
6bisLesorientationspluriannuellesprioritairesenmatirededveloppementprofessionnelcontinu,relevant
del'articleL.40212ducodedelasantpublique.
III.Laconventionconstitutivedugroupementd'intrtpublicorganismegestionnairedudveloppement
professionnelcontinuestmodifieetapprouveparl'Etatauplustardau1erjuillet2016,notammentpour
tenircomptedeschangementsdednomination,desmissionsetdesinstancesprvusl'articleL.40216du
codedelasantpublique.
Article115

Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Lapremirephrasedupremieralinadel'articleL.411313estainsirdige:
Lesmembresdesprofessionsmdicalesquiontdesliensavecdesentreprisesetdestablissements
produisantouexploitantdesproduitsdesantouavecdesorganismesdeconseilintervenantsurcesproduits
sonttenusdefaireconnatrecesliensaupubliclorsqu'ilss'exprimentsurlesditsproduitslorsd'unemanifestation
publique,d'unenseignementuniversitaireoud'uneactiondeformationcontinueoud'ducationthrapeutique,
danslapressecriteouaudiovisuelleoupartoutepublicationcriteouenligne.
2Alapremirephrasedel'avantdernieralinadel'articleL.14144,lesmots:despremierettroisime
alinassontremplacsparlesmots:dupremieralina.
Article116

L'articleL.8111ducoderuraletdelapchemaritimeestainsimodifi:
1Aladeuximephrasedupremieralina,lesmots:etlamiseenuvredesessontremplacsparles
mots:,lapromotiondelasantetlamiseenuvredeleurs
2L'avantdernirephrasedudernieralinaestcomplteparlesmots:etlamissiondepromotiondela
santl'colementionnel'articleL.12141ducodedel'ducation.
Article117

LechapitreIIdutitreIIIdulivreVIdelatroisimepartieducodedel'ducationestainsimodifi:
1Lepremieralinadel'articleL.6322estcompltparlesmots:et,dansdesconditionsfixespardcret,
auxmdecinsenexercice
2Aprslemot:mentionnant,lafindudeuximealinadel'articleL.6324estainsirdige:laspcialit
danslaquelleilestqualifi.
Article118

I.Le2del'articleL.431112ducodedelasantpubliqueestainsirdig:
2Auxtudiantsprparantlediplmed'Etatdanslecadredeleurpriodedestage,danslestablissementset
centresdesantoulestablissementsetservicesmdicosociaux,lesstructuresdesoinsambulatoiresetles
cabinetslibrauxagrspourl'accomplissementdesstages.Lestudiantspeuventraliserpersonnellementdes
actesdanschaquelieudestage,souslaresponsabilitd'uninfirmierdiplm.
Pourleremboursementoulapriseenchargeparl'assurancemaladie,lesactesainsieffectussontrputs
treaccomplisparl'infirmierdiplm.
II.Lemmecodeestainsimodifi:
1L'articleL.63231estainsimodifi:
a)Aprslepremieralina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Uncentredesantpluriprofessionneluniversitaireestuncentredesant,ayantsignuneconventiontripartite
avecl'agencergionaledesantdontildpendetuntablissementpubliccaractrescientifique,culturelet
professionnelcomportantuneunitdeformationetderecherchedemdecine,ayantpourobjetle
dveloppementdelaformationetdelarechercheensoinsprimaires.Lesmodalitsdefonctionnement,
d'organisationetd'valuationdecescentresdesantpluriprofessionnelsuniversitairessontfixespararrt
conjointdesministreschargsdelasantetdel'enseignementsuprieur.
b)Audbutdudeuximealina,lemot:Ilsestremplacparlesmots:Lescentresdesant
2L'articleL.63233estainsimodifi:
a)Audbutdudeuximealina,lemot:Ilsestremplacparlesmots:Cesprofessionnels
b)Aprsledeuximealina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Unemaisondesantpluriprofessionnelleuniversitaireestunemaisondesant,ayantsignuneconvention
tripartiteavecl'agencergionaledesantdontelledpendetuntablissementpubliccaractrescientifique,
cultureletprofessionnelcomportantuneunitdeformationetderecherchedemdecine,ayantpourobjetle
dveloppementdelaformationetlarechercheensoinsprimaires.Lesmodalitsdefonctionnement,
d'organisationetd'valuationdecesmaisonsdesantpluriprofessionnellesuniversitairessontfixespararrt
conjointdesministreschargsdelasantetdel'enseignementsuprieur.

ChapitreII:Innoverpourprparerlesmtiersdedemain

Article119

Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1AudbutdulivreIIIdelaquatrimepartie,ilestajoutuntitreprliminaireainsirdig:

TitrePRLIMINAIRE
EXERCICEENPRATIQUEAVANCE

Art.L.43011.I.LesauxiliairesmdicauxrelevantdestitresIerVIIduprsentlivrepeuventexerceren
pratiqueavanceauseind'unequipedesoinsprimairescoordonneparlemdecintraitantouauseind'une
quipedesoinsentablissementsdesantouentablissementsmdicosociauxcoordonneparunmdecin
ou,enfin,enassistanced'unmdecinspcialiste,horssoinsprimaires,enpratiqueambulatoire.
UndcretenConseild'Etat,prisaprsavisdel'Acadmienationaledemdecineetdesreprsentantsdes
professionnelsdesantconcerns,dfinitpourchaqueprofessiond'auxiliairemdical:
1Lesdomainesd'interventionenpratiqueavancequipeuventcomporter:
a)Desactivitsd'orientation,d'ducation,deprventionoudedpistage
b)Desactesd'valuationetdeconclusionclinique,desactestechniquesetdesactesdesurveillancecliniqueet
paraclinique
c)Desprescriptionsdeproduitsdesantnonsoumisprescriptionmdicaleobligatoire,desprescriptions
d'examenscomplmentairesetdesrenouvellementsouadaptationsdeprescriptionsmdicales
2Lesconditionsetlesrglesdel'exerciceenpratiqueavance.
II.PeuventexercerenpratiqueavancelesprofessionnelsmentionnsauIquijustifientd'unedure
d'exerciceminimaledeleurprofessionetd'undiplmedeformationenpratiqueavancedlivrparune
universithabilitecettefindanslesconditionsmentionnesauIII.
Sonttenuesdesefaireenregistrerauprsduserviceoudel'organismedsigncettefinparleministre
chargdelasant,avantunexerciceprofessionnel,lespersonnesayantobtenuuntitredeformationrequis
pourl'exerciceenpratiqueavance.
Lanaturedudiplme,ladured'exerciceminimaledelaprofessionetlesmodalitsd'obtentiondudiplmeet
dereconnaissancedesqualificationsprofessionnellesdesressortissantseuropenssontdfiniespardcret.
III.Touteuniversitassurantuneformationconduisantladlivrancedudiplmedeformationenpratique
avancedoitavoirthabiliteceteffetsurlefondementd'unrfrentieldeformationdfinipararrt
conjointdesministreschargsdelasantetdel'enseignementsuprieur,danslecadredelaprocdure
d'accrditationdesonoffredeformation.
IV.Lesrglesprofessionnellesetthiquesdechaqueprofession,ainsiquecellescommunesl'ensembledes
professionnelsdesant,notammentcellesfigurantauxarticlesL.11104etL.11112,demeurentapplicables
sousrserve,lecaschant,desdispositionsparticuliresoudesmesuresd'adaptationncessairesprisespar
dcretenConseild'Etat.
Leprofessionnelagissantdanslecadredelapratiqueavanceestresponsabledesactesqu'ilralisedansce
cadre.
2Audernieralinadel'articleL.41611,aprslesmots:sesmalades,,sontinsrslesmots:niaux
auxiliairesmdicauxexerantenpratiqueavanceenapplicationdel'articleL.43011,.
Article120

LelivreIIIdelaquatrimepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Alafindel'intituldulivreIIIetdutitreIX,lesmots:etambulancierssontremplacsparlesmots:,
ambulanciersetassistantsdentaires
2AprslechapitreIIIdutitreIX,ilestinsrunchapitreIIIbisainsirdig:

ChapitreIIIbis
Assistantsdentaires

Art.L.43938.Laprofessiond'assistantdentaireconsisteassisterlechirurgiendentisteoulemdecin
exerantdanslechampdelachirurgiedentairedanssonactivitprofessionnelle,soussaresponsabilitetson
contrleeffectif.Danscecadre,l'assistantdentairecontribueauxactivitsdeprventionetd'ducationpourla
santdansledomainebuccodentaire.
L'assistantdentaireestsoumisausecretprofessionnel.
Lalistedesactivitsouactesquel'assistantdentairepeutsevoirconfierestdterminepardcretenConseil
d'Etatprisaprsavisdel'Acadmienationaledemdecineetdel'Acadmienationaledechirurgiedentaire.
Art.L.43939.Peuventexercerlaprofessiond'assistantdentairelespersonnestitulairesdutitredeformation
franaispermettantl'exercicedecetteprofession.
Lesmodalitsdelaformation,notammentlesconditionsd'accs,lerfrentieldescomptencesainsiqueles
modalitsdedlivrancedecetitre,sontfixespararrtduministrechargdelasant,aprsavisd'une
commissioncomprenantdesreprsentantsdel'Etatetdeschirurgiensdentistesetdesassistantsdentaires,dont
lacompositionestfixepardcret.

Art.L.439310.Peuventgalementexercerlaprofessiond'assistantdentairelespersonnestitulairesd'un
certificatoud'untitredontlalisteestfixepararrtduministrechargdelasant,dslorsquelaformation
correspondanteadbutavantladated'entreenvigueurdel'arrtmentionnausecondalinadel'articleL.
43939.

Art.L.439311.PardrogationauxarticlesL.43939etL.439310,l'autoritcomptentepeutautoriser
individuellementlestudiantsenchirurgiedentairequiontobtenuunniveaudeconnaissancesuffisantexercer
laprofessiond'assistantdentairedanslescabinetsdentairespendantladuredeleurstudes.
Leniveaudeformationrequisetlesconditionsdemiseenuvredecettedispositionsontfixspardcret.

Art.L.439312.L'autoritcomptentepeut,aprsavisd'unecommissioncomposenotammentde
professionnels,autoriserindividuellementexercerlaprofessiond'assistantdentairelesressortissantsd'unEtat
membredel'Unioneuropenneoud'unautreEtatpartiel'accordsurl'Espaceconomiqueeuropenquiont
suiviavecsuccsuncycled'tudessecondairesetqui,sanspossderl'undestitresoucertificatsmentionns
auxarticlesL.43939etL.439310,sonttitulaires:
1D'untitredeformationdlivrparunEtatmentionnaupremieralinaduprsentarticleetrequispar
l'autoritcomptented'unEtatmentionnaummepremieralinaquirglementel'accscetteprofessionou
sonexercice,etpermettantd'exercerlgalementcesfonctionsdanscetEtat
2Ou,lorsquelesintresssontexercdansunEtatmentionnauditpremieralinaquinerglementepas
l'accscetteprofessionousonexercice,d'untitredeformationdlivrparunEtatmentionnaumme
premieralinaattestantdelaprparationl'exercicedelaprofession,accompagnd'uneattestationjustifiant,
danscetEtat,desonexercicetempspleinpendantdeuxansaucoursdesdixderniresannesoutemps
partielpendantunedurecorrespondanteaucoursdelammepriode.Cetteconditionn'estpasapplicable
lorsquelaformationconduisantcetteprofessionestrglemente
3Oud'untitredeformationdlivrparunEtattiersetreconnudansunEtat,membreoupartie,autrequela
France,permettantd'yexercerlgalementlaprofession.
Danscescas,lorsquel'examendesqualificationsprofessionnellesattestesparl'ensembledestitresde
formationetdel'exprienceprofessionnellepertinentefaitapparatredesdiffrencessubstantiellesauregard
desqualificationsrequisespourl'accsetl'exercicedelaprofessionenFrance,l'autoritcomptenteexigeque
l'intresssesoumetteunemesuredecompensationquiconsiste,auchoixdudemandeur,enunepreuve
d'aptitudeouenunstaged'adaptation.
Ladlivrancedel'autorisationd'exercicepermetl'intressd'exercerlaprofessiondanslesmmes
conditionsquelespersonnestitulairesdel'undestitresoucertificatsmentionnsauxarticlesL.43939etL.
439310.

Art.L.439313.L'assistantdentairepeutfaireusagedesontitredeformationdanslalanguedel'Etatquilelui
adlivr.Ilesttenudefairefigurerlelieuetl'tablissementoill'aobtenu.
Danslecasoletitredeformationdel'Etatd'origine,membreoupartie,estsusceptibled'treconfonduavec
untitreexigeantenFranceuneformationcomplmentaire,l'autoritcomptentepeutdciderquel'assistant
dentaireferatatdutitredeformationdel'Etatd'origine,membreoupartie,dansuneformeappropriequ'elle
luiindique.
L'intressporteletitreprofessionneld'assistantdentaire.

Art.L.439314.L'assistantdentaire,ressortissantd'unEtatmembredel'Unioneuropenneoud'unautreEtat
partiel'accordsurl'Espaceconomiqueeuropen,quiesttablietexercelgalementlesactivitsd'assistant
dentairedansunEtat,membreoupartie,peutexcuterenFrancedesactesprofessionnels,demanire
temporaireouoccasionnelle.
Lorsquel'exerciceoulaformationconduisantlaprofessionn'estpasrglementdansl'Etatoilesttabli,
l'assistantdentaireprestatairedeservicesdoitjustifieryavoirexercpendantdeuxansaumoinsaucoursdes
dixannesprcdentes.L'excutiondecetteactivitestsubordonneunedclarationpralablequiest
accompagnedepicesjustificativesdontlalisteestfixepararrtduministrechargdelasant.
L'assistantdentaireprestatairedeservicesestsoumisauxconditionsd'exercicedelaprofessionainsiqu'aux
rglesprofessionnellesapplicablesenFrance.L'assistantdentaireprestatairedeservicesnepeutexercerque
souslaresponsabilitetlecontrleeffectifd'unchirurgiendentisteoud'unmdecin.
Lesqualificationsprofessionnellesdel'assistantdentaireprestatairedeservicessontvrifiesparl'autorit
comptente,aprsavisd'unecommissioncomposenotammentdeprofessionnels,avantlapremireprestation
deservice.Encasdediffrencesubstantielleentrelesqualificationsdel'assistantdentaireprestatairede
servicesetlaformationexigeenFrancedenaturenuirelasantpublique,l'autoritcomptentedemande
l'assistantdentaireprestatairedeservicesd'apporterlapreuvequ'ilaacquislesconnaissancesetcomptences
manquantes,notammentaumoyendemesuresdecompensation.
L'assistantdentaireprestatairedeservicespeutfaireusagedesontitredeformationdanslalanguedel'Etat
quileluiadlivr.Ilesttenud'yfairefigurerlelieuetl'tablissementoill'aobtenu.
Danslecasoletitredeformationdel'Etatd'origine,membreoupartie,estsusceptibled'treconfonduavec
untitreexigeantenFranceuneformationcomplmentaire,l'autoritcomptentepeutdciderquel'intress
feratatdutitredeformationdel'Etatd'origine,membreoupartie,dansuneformeappropriequ'ellelui
indique.
Laprestationdeservicesestralisesousletitreprofessionneldel'Etatd'tablissement,demanireviter
touteconfusionavecletitreprofessionnelfranais.Toutefois,danslecasolesqualificationsonttvrifies,la
prestationdeservicesestralisesousletitreprofessionnelfranais.

Art.L.439315.L'assistantdentaire,lorsdeladlivrancedel'autorisationd'exerciceoudeladclarationde
prestationdeservices,doitpossderlesconnaissanceslinguistiquesncessairesl'exercicedelaprofessionet
lesconnaissancesrelativesauxsystmesdepoidsetmesuresutilissenFrance.

Art.L.439316.SontdterminspardcretenConseild'Etat:
1LacompositionetlefonctionnementdelacommissionmentionneauxarticlesL.439312etL.439314
ainsiquelesconditionsdanslesquellesl'intressestsoumisunemesuredecompensation
2LesmodalitsdevrificationdesqualificationsprofessionnellesmentionnesaummearticleL.439314.

Art.L.439317.Lespersonnesayantobtenuuntitredeformationouuneautorisationrequispourl'exercicede
laprofessiond'assistantdentairesonttenuesdesefaireenregistrerauprsduserviceoudel'organismedsign
cettefinparleministrechargdelasantavantleurentredanslaprofession.
L'enregistrementdecespersonnesestralisaprsvrificationdespicesjustificativesattestantdeleur
identitetdeleurtitredeformationoudeleurautorisation.Ellesinformentlemmeserviceouorganismede
toutchangementdansleursituationprofessionnelle.
Laprocdured'enregistrementestsansfrais.
Ilesttabli,pourchaquedpartement,parleserviceoul'organismedsigncettefin,deslistesdistinctesde
cesprofessions,porteslaconnaissancedupublic.
Lesmodalitsd'applicationduprsentarticlesontfixespardcret.
3LechapitreIVdummetitreIXestcompltparunarticleL.43944ainsirdig:

Art.L.43944.L'usagesansdroitdelaqualitd'assistantdentaireoud'undiplme,certificat,ouautretitre
lgalementrequispourl'exercicedecetteprofessionestpunicommeledlitd'usurpationdetitreprvu
l'article43317ducodepnal.
Lespersonnesmoralespeuventtredclarespnalementresponsablesdecedlit,danslesconditions
prvuesl'article1212dummecode.Ellesencourentlespeinesprvuespourledlitd'usurpationdetitreaux
articles43317et43325duditcode.
Article121

Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Aprsl'articleL.411111,ilestinsrunarticleL.411112ainsirdig:

Art.L.411112.Pardrogationau1del'articleL.41111,peuventtreautorissindividuellementparle
ministrechargdelasant,aprsavisduconseilnationaldel'ordrecomptent,exercertemporairementla
mdecineoulachirurgiedentairedanslecadred'uneformationspcialiseeffectueenFranceauseindelieux
destageagrspourlaformationdesinternesrelevantd'tablissementsdesantpublicsouprivsbutnon
lucratif,lorsqu'ilsremplissentdesconditionsdterminespardcretenConseild'Etatportantsurladure,les
modalitsetleslieuxd'exerciceainsiquesurlesenseignementsthoriquesetpratiquesdevanttrevalids:
1Lesinternesenmdecinetitretrangeretlestudiantsenmdecineayantvaliduneformationmdicale
dansunEtatautrequelesEtatsmembresdel'Unioneuropenne,lesEtatspartiesl'accordsurl'Espace
conomiqueeuropenoulaConfdrationsuisseetautorisspoursuivreuneformationspcialiseen
mdecinedansleurpaysd'originevenanteffectuerl'intgralitd'untroisimecycledemdecineenFrancedans
lecadreprvuau3del'articleL.63212ducodedel'ducationoudanslecadred'unaccorddecoopration
bilatralaveclaFrance,lorsquelediplmedespcialitqu'ilspoursuiventncessitepoursavalidation
l'accomplissementdefonctionshospitaliresdepleinexercice
2Lesmdecinsouchirurgiensdentistesspcialistestitulairesd'undiplmedespcialitpermettantl'exercice
effectifetlicitedeladitespcialitdansleurpaysd'originevenanteffectuer,danslecadred'unaccordde
cooprationbilatralaveclaFranceoud'unaccorddecooprationentre,d'unepart,unepersonnededroitpublic
ouprivet,d'autrepart,untablissementdesantpublicouprivbutnonlucratifenapplicationdel'articleL.
61341duprsentcodeouuneuniversitfranaiseoucesdeuxentits,uneformationcomplmentairedansleur
disciplineouleurspcialit.
2Aprsl'articleL.42211,ilestinsrunarticleL.422111ainsirdig:

Art.L.422111.Pardrogationau1del'articleL.42211,peuventtreautorissindividuellementparle
ministrechargdelasant,aprsavisduConseilnationaldel'ordredespharmaciens,exercer
temporairementlapharmaciedanslecadred'uneformationspcialiseeffectueenFranceauseindelieuxde
stagesagrspourlaformationdesinternes,lorsqu'ilsremplissentdesconditionsdterminespardcreten
Conseild'Etatportantsurladure,lesmodalitsetleslieuxd'exerciceainsiquesurlesenseignements
thoriquesetpratiquesdevanttrevalids:
1Lesinternesenpharmacietitretrangeretlespharmacienstitulairesd'undiplmeobtenudansunEtat
autrequelesEtatsmembresdel'Unioneuropenne,lesEtatspartiesl'accordsurl'Espaceconomique
europenoulaConfdrationsuissepermettantl'exercicedelapharmaciedansleurpaysd'originevenant
effectuerl'intgralitd'untroisimecyclespcialisdepharmacieenFrancedanslecadreprvuau3de
l'articleL.6334ducodedel'ducationoudanslecadred'unaccorddecooprationbilatralaveclaFrance,
lorsquelediplmedespcialitqu'ilspoursuiventncessitepoursavalidationl'accomplissementdefonctions
hospitaliresdepleinexercice
2Lespharmaciensspcialistestitulairesd'undiplmedespcialitpermettantl'exerciceeffectifetlicitedela
spcialitdansleurpaysd'originevenanteffectuer,danslecadred'unaccorddecooprationbilatralavecla
Franceoud'unaccorddecooprationentre,d'unepart,unepersonnededroitpublicouprivet,d'autrepart,un
tablissementpublicdesantenapplicationdel'articleL.61341duprsentcodeouuneuniversitfranaiseou
cesdeuxentits,uneformationcomplmentairedansleurdisciplineouleurspcialit.
3L'articleL.41112estainsimodifi:
a)AprsletroisimealinaduI,ilestinsrunalinaainsirdig:
Lesmdecinstitulairesd'undiplmed'tudesspcialisesobtenudanslecadredel'internattitretranger
sontrputsavoirsatisfaitauxpreuvesdevrificationdesconnaissancesprvuesaudeuximealinadu
prsentI.
b)AlapremirephrasedupremieralinaduIbis,lesmots:delacommissionmentionneauIsont
remplacsparlesmots:d'unecommissioncomposenotammentdeprofessionnels
4L'articleL.413141estainsirtabli:

Art.L.413141.Lespersonnesautorisesexercertemporairementlamdecineenapplicationdel'articleL.
41314peuventsolliciteruneautorisationd'exercicedansunespcialitauplusttlafindelapremireanne
d'exerciceetauplustarddansl'annesuivantladernireprioded'autorisationtemporaired'exerciceaccorde.
Ellessontrputesavoirsatisfaitauxpreuvesdevrificationdeconnaissancesprvuesl'articleL.41112.Le
ministrechargdelasantstatuesurcettedemandeaprsavisd'unecommissiondontlacompositionestfixe
pardcret.
5L'articleL.422112estainsimodifi:
a)Aprsledeuximealina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Lespharmacienstitulairesd'undiplmed'tudesspcialisesobtenudanslecadredel'internattitretranger
sontrputsavoirsatisfaitauxpreuvesdevrificationdesconnaissancesprcites.
b)Autroisimealina,lesmots:l'alinaprcdentsontremplacsparlesmots:audeuximealina
6Alapremirephrasedupremieralinaetausecondalinadel'articleL.61341,lesmots:tablissements
publicsdesantsontremplacsparlesmots:tablissementsdesantpublicsouprivsbutnonlucratif.
Article122

L'articleL.61617ducodedelasantpubliqueestainsirtabli:

Art.L.61617.Pourlamiseenuvredesconventionsqu'ilsconcluentavecuncentrehospitalieret
universitaireenapplicationdel'articleL.61425,lestablissementsdesantprivsd'intrtcollectifpeuvent,
pardrogationauxarticlesL.12421,L.12422,L.12427,L.12428etL.124313ducodedutravail,recruter
despraticiensparcontratduredterminepouruneduremaximaledequatreans,renouvellements
compris.
Article123

Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.43211estainsimodifi:
a)Lepremieralinaestremplacparseptalinasainsirdigs:
Lapratiquedelamassokinsithrapiecomportelapromotiondelasant,laprvention,lediagnostic
kinsithrapiqueetletraitement:
1Destroublesdumouvementoudelamotricitdelapersonne
2Desdficiencesoudesaltrationsdescapacitsfonctionnelles.
Lemasseurkinsithrapeutepeutgalementconcourirlaformationinitialeetcontinueainsiqu'la
recherche.
Lemasseurkinsithrapeuteexercesonactivitentouteindpendanceetenpleineresponsabilit
conformmentaucodededontologiementionnl'articleL.432121.
Danslecadredespathologieshrditaires,congnitalesouacquises,stabilisesouvolutivesimpliquantune
altrationdescapacitsfonctionnelles,lemasseurkinsithrapeutemetenuvredesmoyensmanuels,
instrumentauxetducatifsetparticipeleurcoordination.
Dansl'exercicedesonart,seullemasseurkinsithrapeuteesthabilitutiliserlessavoirsdisciplinaireset
lessavoirfaireassocisd'ducationetderducationenmassokinsithrapiequ'ilestimelesplusadaptsla
situationetlapersonne,danslerespectducodededontologieprcit.
b)Audeuximealina,lesmots:dumassageetdelagymnastiquemdicalesontremplacsparlesmots:
desactesprofessionnelsdemassokinsithrapie,dontlesactesmdicauxprescritsparunmdecin,
c)Ledernieralinaestremplacpardeuxalinasainsirdigs:
Lorsqu'ilagitdansunbutthrapeutique,lemasseurkinsithrapeutepratiquesonartsurprescriptionmdicale
etpeutadapter,saufindicationcontrairedumdecin,danslecadred'unrenouvellement,lesprescriptions
mdicalesinitialesd'actesdemassokinsithrapiedatantdemoinsd'unan,dansdesconditionsdfiniespar
dcret.Ilpeutprescrire,saufindicationcontrairedumdecin,lesdispositifsmdicauxncessairesl'exercice
desaprofession.Lalistedecesdispositifsmdicauxestfixepararrtdesministreschargsdelasantetde
lascuritsociale,aprsavisdel'Acadmienationaledemdecine.
Encasd'urgenceetenl'absenced'unmdecin,lemasseurkinsithrapeuteesthabilitaccomplirles
premiersactesdesoinsncessairesenmassokinsithrapie.Uncompterendudesactesaccomplisdansces
conditionsestremisaumdecindssonintervention.
2Aprsl'articleL.43234,ilestinsrunarticleL.432341ainsirdig:

Art.L.432341.Exerceillgalementlaprofessiondemasseurkinsithrapeute:
1Toutepersonnequipratiquelamassokinsithrapie,ausensdel'articleL.43211,sanstretitulairedu
diplmed'Etatdemasseurkinsithrapeuteoudetoutautretitrementionnl'articleL.43214exigpour
l'exercicedelaprofessiondemasseurkinsithrapeuteousansreleverdel'articleL.432111
2Toutepersonnetitulaired'undiplme,d'uncertificat,d'uneautorisationd'exerciceoudetoutautretitrede
masseurkinsithrapeutequiexercelamassokinsithrapiesanstreinscriteuntableaudel'ordredes
masseurskinsithrapeutesconformmentl'articleL.432110oupendantladuredelapeined'interdiction
temporaireoupermanenteprononceenapplicationdel'articleL.41246.
Leprsentarticlenes'appliqueniauxtudiantsenmassokinsithrapiequieffectuentunstagedanslecadre
del'articleL.43811niauxtudiantsquisontappelsintervenirdanslecadredelarservesanitaireen
applicationdel'articleL.43217.
Article124

I.L'articleL.43221ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Aupremieralina,lemot:seulsestsupprimetlemot:ontestremplacparlesmots:,partir
d'undiagnosticdepdicuriepodologiequ'ilsontpralablementtabli,ontseuls
2Audeuximealina,aprslemot:destines,sontinsrslesmots:prvenirou
3Aprsletroisimealina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Lespdicurespodologuesanalysentetvaluentlestroublesmorphostatiquesetdynamiquesdupiedet
laborentundiagnosticdepdicuriepodologieentenantcomptedelastatiqueetdeladynamiquedupiedainsi
quedeleursinteractionsavecl'appareillocomoteur.
II.Aprsl'articleL.43234ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.432342ainsirdig:

Art.L.432342.Exerceillgalementlaprofessiondepdicurepodologue:
1Toutepersonnequipratiquelapdicuriepodologie,ausensdel'articleL.43221,sanstretitulairedu
diplmed'EtatdepdicurepodologueoudetoutautretitrementionnauxarticlesL.43224etL.43225exigs
pourl'exercicedelaprofessiondepdicurepodologueousansreleverdel'articleL.432215
2Toutepersonnetitulaired'undiplme,d'uncertificat,d'uneautorisationd'exerciceoudetoutautretitrede
pdicurepodologuequiexercelapdicuriepodologiesanstreinscriteuntableaudel'ordredespdicures
podologuesconformmentl'articleL.43222oupendantladuredelapeined'interdictiontemporaireou
permanenteprononceenapplicationdel'articleL.41246.
Leprsentarticlenes'appliquepasauxtudiantsenpdicuriepodologiequieffectuentunstagedanslecadre
del'articleL.43811.
Article125

L'article52delaloin2004806du9aot2004relativelapolitiquedesantpubliqueestcompltparquatre
alinasainsirdigs:
Lorsqu'ilestsaisid'unerclamationoud'unsignalementportantsurlapratiqued'unprofessionnelusantounon
dutitredepsychothrapeute,ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantalerteleprocureurdela
Rpubliques'ilconsidrequ'uneinfractionpnaleaputrecommise.
Lorsqueleprofessionnelfaitusagedutitredepsychothrapeute,ledirecteurgnraldel'agencergionalede
santdontrelvelarsidenceprofessionnelledel'intresspeutsuspendresondroitd'userdutitre.
Lorsqu'unecondamnationpnaleestprononcel'encontreduprofessionnelfaisantusagedutitrede
psychothrapeute,ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantprocdesaradiationduregistrenational
despsychothrapeutes.
Lesmodalitsdesuspensiondudroitd'userdutitreainsiquelesmodalitsderadiationsontfixespardcret.

Article126

Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.43411estainsirdig:

Art.L.43411.Lapratiquedel'orthophoniecomportelapromotiondelasant,laprvention,lebilan
orthophoniqueetletraitementdestroublesdelacommunication,dulangagedanstoutessesdimensions,dela
cognitionmathmatique,delaparole,delavoixetdesfonctionsoromyofaciales.
L'orthophonistedispensedessoinsdespatientsdetousgesprsentantdestroublescongnitaux,
dveloppementauxouacquis.
Ilcontribuenotammentaudveloppementetaumaintiendel'autonomie,laqualitdeviedupatientainsi
qu'aurtablissementdesonrapportconfiantlalangue.
L'exerciceprofessionneldel'orthophonistencessitelamatrisedelalanguedanstoutessescomposantes.
L'orthophonistepratiquesonartsurprescriptionmdicale.
Encasd'urgenceetenl'absenced'unmdecin,l'orthophonisteesthabilitaccomplirlessoinsncessairesen
orthophonieendehorsd'uneprescriptionmdicale.Uncompterendudubilanetdesactesaccomplisdansces
conditionsestremisaumdecindssonintervention.
Saufindicationcontrairedumdecin,ilpeutprescrireourenouvelerlaprescriptiondecertainsdispositifs
mdicauxdontlalisteestlimitativementfixepararrtdesministreschargsdelasantetdelascurit
socialeprisaprsavisdel'Acadmienationaledemdecine.
L'orthophonisteexerceentouteindpendanceetpleineresponsabilit,conformmentauxrgles
professionnellesprvuesl'articleL.43419.
Iltablitenautonomiesondiagnosticetdcidedessoinsorthophoniquesmettreenuvre.
Danslecadredestroublescongnitaux,dveloppementauxouacquis,l'orthophonistemetenuvreles
techniquesetlessavoirfairelesplusadaptsl'valuationetautraitementorthophoniquedupatientet
participeleurcoordination.Ilpeutgalementconcourirlaformationinitialeetcontinueainsiqu'la
recherche.
Ladfinitiondesactesd'orthophonieestprciseparundcretenConseild'Etatprisaprsavisdel'Acadmie
nationaledemdecine.

2Aprsl'articleL.43444,ilestinsrunarticleL.434442ainsirdig:

Art.L.434442.Exerceillgalementlaprofessiond'orthophonistetoutepersonnequipratiquel'orthophonieau
sensdel'articleL.43411sans:
1Etretitulaireducertificatdecapacitd'orthophoniste
2Etretitulairedel'undesdiplmesoudel'unedesattestationsd'tudesd'orthophonietablisparleministre
chargdel'ducationantrieurementlacrationducertificatmentionnau1duprsentarticleoudetout
autretitrementionnl'articleL.43414exigpourl'exercicedelaprofessiond'orthophoniste
3Remplirlesconditionsousatisfaireauxobligationsprvuesl'articleL.43417.

Leprsentarticlenes'appliquepasauxtudiantsenorthophoniequieffectuentunstageenapplicationde
l'articleL.43811.
3Audbutdu1del'articleL.43419,lesmots:Entantquedebesoin,sontsupprims.
Article127

I.LetitreIerdulivreIIdeladeuximepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Alapremirephrasedel'articleL.22121,aprslemot:mdecin,sontinsrslesmots:ouune
sagefemme
2L'articleL.22122estainsimodifi:
a)Lepremieralinaestcompltparlesmots:ou,pourlesseulscasoelleestraliseparvoie
mdicamenteuse,parunesagefemme
b)Ausecondalina,aprslemot:praticien,sontinsrslesmots:oulasagefemme
3L'articleL.22123estainsimodifi:
a)Aupremieralina,aprslemot:mdecin,sontinsrslesmots:oulasagefemme
b)Audbutdudeuximealina,lemot:Ilestremplacparlesmots:Lemdecinoulasagefemme
c)Ledernieralinaestcompltparlesmots:etauxsagesfemmes
4Alapremirephrasedel'articleL.22125,aprslemot:mdecin,sontinsrslesmots:oulasage
femme
5Lepremieralinadel'articleL.22126estainsirdig:
Encasdeconfirmation,lemdecinoulasagefemmepeuventpratiquerpersonnellementl'interruptionde
grossessedanslesconditionsfixesausecondalinadel'articleL.22122.S'ilsnepratiquentpaseuxmmes
l'intervention,ilsrestituentlafemmesademandepourquecellecisoitremiseaumdecinoulasagefemme
choisisparelleetluidlivrentuncertificatattestantqu'ilssesontconformsauxarticlesL.22123etL.22125.

6L'articleL.22127estainsimodifi:
a)Alasecondephrasedupremieralina,aprslemot:mdecin,sontinsrslesmots:oulasage
femme
b)Audeuximealina,aprslemot:mdecin,sontinsrslesmots:oulasagefemme
7Aupremieralinadel'articleL.22128,aprslemot:mdecin,sontinsrslesmots:ouunesage
femmeet,aprslemot:praticiens,sontinsrslesmots:oudesagesfemmes
8Al'articleL.221210,aprslesmots:lemdecin,sontinsrslesmots:oulasagefemme
9L'articleL.22132estcompltparunephraseainsirdige:
Toutefois,l'interruptionvolontairedegrossessepourmotifmdicalnepeuttrepratiquequeparunmdecin.

II.Le2del'articleL.22222dummecodeestcompltparlesmots:oudesagefemme.
III.L'articleL.41511ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Ledeuximealinaestainsirdig:
Lasagefemmepeuteffectuerl'examenpostnatallaconditiond'adresserlafemmeunmdecinencasde
situationpathologiqueconstate.
2Autroisimealina,aprslemot:prvention,sontinsrslesmots:ainsiqued'interruptions
volontairesdegrossesseparvoiemdicamenteuse.
IV.L'articleL.41512dummecodeestainsirdig:

Art.L.41512.Lessagesfemmespeuventprescrireetpratiquerlesvaccinationsdelafemmeetdunouveau
n.
Ellespeuventprescrireetpratiquer,envuedeprotgerl'enfantpendantlapriodepostnatale,lesvaccinations
despersonnesquiviventrgulirementdanssonentourage,dansdesconditionsdterminespardcret.Ce
dcretdterminegalementlesmodalitsselonlesquelleslessagesfemmestransmettentaumdecintraitant
decespersonneslesinformationsrelativescesvaccinations.
Unarrtduministrechargdelasantfixelalistedesvaccinationsmentionnesauxdeuxpremiersalinas.

V.L'articleL.22121dummecodeestcompltpardeuxalinasainsirdigs:
Toutepersonnealedroitd'treinformesurlesmthodesabortivesetd'enchoisirunelibrement.
Cetteinformationincombetoutprofessionneldesantdanslecadredesescomptencesetdanslerespect
desrglesprofessionnellesquiluisontapplicables.
Article128

LechapitreIIIdutitreVdulivreIerdelasiximepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'intitulestainsirdig:Etudiantsenmdecine,odontologie,maeutiqueetpharmacie
2L'articleL.61531estainsirdig:

Art.L.61531.Lestudiantsensantenformationcomprennent:
1Destudiantsendeuximecycledestudesdemdecine,odontologie,maeutiqueetpharmacie
2Destudiantsentroisimecycledestudesdemdecine,odontologieetpharmacie.

3SontajoutsdesarticlesL.61532etL.61533ainsirdigs:

Art.L.61532.Lergimedestudiantsmentionnsau1del'articleL.61531estdterminparvoie
rglementaire.

Art.L.61533.Lergimedestudiantsmentionnsau2del'articleL.61531estdterminparvoie
rglementaire.
Article129

Aupremieralinadel'articleL.31114ducodedelasantpublique,aprslemot:exposant,sontinsrs
lesmots:ouexposantlespersonnesdontelleestcharge.
Article130

I.L'Acadmienationaledepharmacieestunepersonnemoralededroitpublicstatutparticulier,placesousla
protectionduPrsidentdelaRpublique.
Elleapourmissionderpondre,titrenonlucratif,auxdemandesduGouvernementsurtoutequestion
concernantlasantpubliqueetdes'occuperdetouslesobjetsd'tudeetderecherchequipeuventcontribuer
auxprogrsdelapharmacie,notammentpourcequiconcernelemdicament,lesproduitsdesant,labiologie
etlasantenvironnementale.
Sesmembressontlusparleurspairs.Touteslesfonctionsysontlectives.
II.L'Acadmienationaledepharmacies'administrelibrement.Sesdcisionsentrentenvigueursans
autorisationpralable.Ellebnficiedel'autonomiefinanciresousleseulcontrledelaCourdescomptes.
L'administrationdel'acadmieestassureparunsecrtaireperptuel,unbureauetunconseild'administration.
L'acadmiepeutrecevoirdesdonsetdeslegs.
III.Lesstatutsdel'AcadmienationaledepharmaciesontapprouvspardcretenConseild'Etat.
IV.Au2duIdel'article3del'ordonnancen2005649du6juin2005relativeauxmarchspassspar
certainespersonnespubliquesouprivesnonsoumisesaucodedesmarchspublics,lesmots:etl'Acadmie
dessciencesmoralesetpolitiquessontremplacsparlesmots:,l'Acadmiedessciencesmoraleset
politiquesetl'Acadmienationaledepharmacie.
Article131
Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.43421estainsirdig:

Art.L.43421.Lapratiquedel'orthoptiecomportelapromotiondelasant,laprvention,lebilanorthoptique
etletraitementdesaltrationsdelavisionfonctionnellesurlesplansmoteur,sensorieletfonctionnelainsique
l'explorationdelavision.
L'orthoptistepratiquesonartsurprescriptionmdicaleou,danslecadrenotammentducabinetd'unmdecin
ophtalmologiste,souslaresponsabilitd'unmdecin.
Ildpiste,value,rduque,radapteetexplorelestroublesdelavision,dunourrissonlapersonnege.Il
participelaprventiondesrisquesetincapacitspotentiels.
L'orthoptisteexercesonactivitentouteindpendanceetenpleineresponsabilit,conformmentauxrgles
professionnellesprvuesau1del'articleL.43427.
Danslecadredestroublescongnitauxouacquis,l'orthoptistemetenuvrelestechniquesetlessavoirfaire
lesplusadaptsl'valuationetautraitementorthoptiquedupatientetparticipeleurcoordination.Son
interventioncontribuenotammentaudveloppementetaumaintiendel'autonomieetlaqualitdeviedu
patient.
Ilpeutprescrireou,saufindicationcontrairedumdecin,renouvelerlesprescriptionsmdicalesdesdispositifs
mdicauxd'orthoptie,horsverrescorrecteursd'amtropieetlentillesdecontactoculairecorrectrices,dontla
listeestfixepararrtdesministreschargsdelasantetdelascuritsocialeprisaprsavisdel'Acadmie
nationaledemdecine.
L'orthoptistepeutraliserlessancesd'apprentissagelamanipulationetlaposedeslentilles.
Ilpeutgalementconcourirlaformationinitialeetcontinueainsiqu'larecherche.
Ladfinitiondesactesd'orthoptieestprciseparundcretenConseild'Etatprisaprsavisdel'Acadmie
nationaledemdecine.

2Audbutdu1del'articleL.43427,lesmots:Entantquedebesoin,sontsupprims
3Aprsl'articleL.43444,ilestinsrunarticleL.434441ainsirdig:

Art.L.434441.Exerceillgalementlaprofessiond'orthoptistetoutepersonnequipratiquel'orthoptie,ausens
del'articleL.43421,sanstretitulaireducertificatdecapacitd'orthoptisteoudel'undesdiplmesou
attestationsd'tudesd'orthoptietablisparleministrechargdel'ducationantrieurementlacrationdudit
certificatoudetoutautretitrementionnl'articleL.43424exigpourl'exercicedelaprofessiond'orthoptiste,
ousansreleverdesdispositionsdel'articleL.43425.
Leprsentarticlenes'appliquepasauxtudiantsenorthoptiequieffectuentunstagedanslecadredel'article
L.43811.
Article132

Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.436210estainsimodifi:
a)Ledeuximealinaestainsirdig:
Lesopticienslunetierspeuventadapter,danslecadred'unrenouvellement,lesprescriptionsmdicalesinitiales
deverrescorrecteursencoursdevalidit,saufoppositiondumdecin.
b)Letroisimealinaestainsirdig:
Lesopticienslunetierspeuventgalementadapter,danslecadred'unrenouvellement,lescorrectionsoptiques
desprescriptionsmdicalesinitialesdelentillesdecontactoculaire,saufoppositiondumdecin.
c)Ilestajoutunalinaainsirdig:
L'opticienlunetierpeutraliser,surprescriptionmdicale,lessancesd'apprentissagelamanipulationetla
posedeslentilles.
2L'articleL.436211estainsimodifi:
a)Le3estainsirdig:
3Lesconditionsdesadaptationsprvuesauxdeuximeettroisimealinasdel'articleL.436210etladure
aucoursdelaquelleellespeuventtreeffectues.Cettedurepeutvariernotammentenfonctiondel'geoude
l'tatdesantdupatient
b)Ilestajoutun4ainsirdig:
4Lesconditionsdanslesquellesl'opticienlunetierpeutprocderladlivranced'unquipementde
remplacementencasdeperteoudebrisdesverrescorrecteursetlesmodalitsselonlesquellesileninformele
mdecinprescripteur.
3Le2del'articleL.43634estainsirdig:
2DesverrescorrecteursetdeslentillesdecontactoculairecorrectricesenmconnaissancedesarticlesL.
436210etL.436211.
Article133

I.Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.42314estainsimodifi:
a)Les2et3sontainsirdigs:
2Dudirecteurgnraldelasantoudupharmacieninspecteurdesantpubliquequ'ildsigneceteffet
reprsentantleministrechargdelasant
3D'unpharmacienduservicedesantreprsentantleministrechargdel'outremer
b)Aprsle11,ilestinsrunalinaainsirdig:
Lespharmaciensfonctionnairesreprsentantleministrechargdelasantetleministrechargdel'outremer
assistenttouteslesdlibrationsavecvoixconsultative,l'exclusiondessancesdisciplinaires.
2Al'articleL.423410,lesmots:sursaisineduministrechargdelasantoududirecteurgnralde
l'agencergionaledesantsontsupprims.
II.LeIentreenvigueurle1erjanvier2016.
Article134

I.LechapitreIerdutitreIerdulivreVdelatroisimepartieducodedelasantpubliqueestcompltparun
articleL.351110ainsirdig:
Art.L.351110.Lessubstitutsnicotiniquespeuventtreprescritspar:
1Lesmdecins,ycomprislesmdecinsdutravailauxtravailleurs
2Leschirurgiensdentistes,enapplicationdel'articleL.41412
3Lessagesfemmes,enapplicationdel'articleL.41514
4Lesinfirmiersoulesinfirmires,enapplicationdel'articleL.43111
5Lesmasseurskinsithrapeutes,enapplicationdel'articleL.43211.
II.Lasecondephrasedel'articleL.41514dummecodeestcomplteparlesmots:etprescriredes
substitutsnicotiniquestouteslespersonnesquiviventrgulirementdansl'entouragedelafemmeenceinteou
del'enfantjusqu'autermedelapriodepostnataleouassurentlagardedecedernier.
III.L'articleL.43111dummecodeestcompltparunalinaainsirdig:
L'infirmieroul'infirmirepeutprescriredessubstitutsnicotiniques.
IV.Ledernieralinadel'articleL.43211dummecodeestcompltparunephraseainsirdige:
Lesmasseurskinsithrapeutespeuventprescriredessubstitutsnicotiniques.
Article135

Atitreexprimentaletpouruneduredetroisans,l'Etatpeutautoriser,danscertainesrgions,lamiseenplace
systmatiqued'uneconsultationetd'unsuivispcialissdestinstoutefemmeenceinteconsommant
rgulirementdesproduitsdutabac,auxfinsdelasensibiliserl'intrtd'arrtersaconsommation.
Undcretdterminelalistedesprofessionnelsdesanthabilitspratiquercetteconsultationetcesuiviainsi
quelesmodalitsd'applicationduprsentarticle.
Article136

I.LelivreIerdelasiximepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Letroisimealinadel'articleL.61437estcompltparunephraseainsirdige:
Leprsentalinan'estpasapplicableauxpraticiensplacsenpositionderemplaantenapplicationdel'article
L.615211.
2L'articleL.61463estainsirtabli:

Art.L.61463.Lestablissementspublicsdesantpeuventavoirrecoursdespersonnelsmdicaux,
odontologistesetpharmaceutiquespourdesmissionsdetravailtemporaire,danslesconditionsprvues
l'article93delaloin8633du9janvier1986portantdispositionsstatutairesrelativeslafonctionpublique
hospitalire.Lesentreprisesd'intrimmentionnesl'articleL.12511ducodedutravailattestentauprsdes
tablissementsdesant,avantledbutdelamissiondetravailtemporaireduprofessionnelpropos,qu'elles
ontaccomplilesobligationsprvuesl'articleL.12518dummecode.
Lemontantjournalierdesdpensessusceptiblesd'treengagesparpraticienparuntablissementpublicde
santautitred'unemissiondetravailtemporaireprvueaupremieralinaduprsentarticlenepeutexcderun
plafonddontlesconditionsdedterminationsontfixesparvoierglementaire.

3Aprsl'articleL.61521,ilestinsrunarticleL.615211ainsirdig:

Art.L.615211.Pourassurerdesmissionsderemplacementtemporaireauseindestablissementspublicsde
sant,lespraticienstitulairesrelevantdu1del'articleL.61521peuvent,surlabaseduvolontariat,treplacs
enpositionderemplaantdansunergionauprsduCentrenationaldegestionmentionnl'article116dela
loin8633du9janvier1986portantdispositionsstatutairesrelativeslafonctionpubliquehospitalire,dans
desconditionsetpouruneduredterminesparledcretenConseild'Etatmentionnl'articleL.61526.
LeCentrenationaldegestionexercel'garddecespraticiensremplaantstouteslesprrogativesreconnues
l'autoritinvestiedupouvoirdenominationetlesrmunrelorsqu'ilssontplacsenpositionderemplaant.
Lesconditionsdanslesquellesl'tablissementpublicdesantrembourseauCentrenationaldegestionles
dpensesexposescetitresontdterminespardcretenConseild'Etat.

4L'articleL.61526estcompltparlesmots:etdel'articleL.615211.
II.Le2del'articleL.125160ducodedutravailestcompltparlarfrence:etparlechapitreIIdutitreV
dulivreIerdelasiximepartieducodedelasantpublique.
Article137

I.Aprsl'article141delaloin89462du6juillet1989tendantamliorerlesrapportslocatifsetportant
modificationdelaloin861290du23dcembre1986,ilestinsrunarticle142ainsirdig:

Art.142.LarsiliationducontratdelocationpeuttreprononceparlebailleurAssistancepubliquehpitaux
deParis,lebailleurhospicescivilsdeLyonoulebailleurAssistancepubliquehpitauxdeMarseilleenvue
d'attribueroudelouerlelogementunepersonneenraisondel'exerciced'unefonctionoudel'occupationd'un
emploidansl'undecestablissementspublicsdesantetdontlenomfiguresurlalistedespersonnesayant
formulunedemandedelogement.
Larsiliationprononceenapplicationdupremieralinanepeutproduireeffetavantl'expirationd'undlaide
sixmoiscompterdelanotificationdesadcisionparl'undestablissementspublicsdesantsusmentionns
l'occupant.Cettedcisioncomportelemotifdelarsiliationetlanaturedesfonctionsoccupesparlaoules
personnesauxquelleslebailleurenvisaged'attribueroudelouerlelogement.
Danslecasolebienn'estpasattribuouloul'unedespersonnesmentionnesaupremieralina,
l'tablissementpublicdesantconcernesttenu,sursimpledemandedel'ancienoccupant,deconclureavecce
dernierunnouveaucontratdelocationpourladureprvuel'article10.

II.LeIestapplicableauxcontratsdelocationencoursladatedepublicationdelaprsenteloi.Lanotification
deladcisiondel'tablissementpublicdesantconcerndoitalorsintervenirdansundlaidehuitmoisavantla
dated'effetdelarsiliation.Lelocatairequirpondauxconditionsderessourcesannuellesquivalentesou
infrieuresauplafondprvupourlesprtslocatifssociaux,mentionnauIIIdel'article15delaloin89462du
6juillet1989tendantamliorerlesrapportslocatifsetportantmodificationdelaloin861290du23
dcembre1986,titulaired'uncontratdelocationladatedepublicationdelaprsenteloi,n'estpasconcern
parlesprsentesdispositions.

Article138
Article138

Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.61542estainsimodifi:
a)Audbut,ilestajoutunIainsirdig:
I.Peuventexerceruneactivitlibralelesseulspraticiensadhrantlaconventionrgissantlesrapports
entrelesorganismesd'assurancemaladieetlesmdecinsmentionnel'articleL.1625ducodedelascurit
sociale.
Encasdesuspensiondelapossibilitd'exercerdanslecadredecetteconvention,rsultantd'unedcisiondu
directeurd'unorganismed'assurancemaladie,etaprsexpirationdesvoiesderecours,l'autorisation
mentionnel'articleL.61544duprsentcodeestsuspenduependanttouteladuredelamisehors
convention.
Lespraticiensfaisantl'objetd'unetellemesurenepeuventpassigerauseindescommissionslocaleset
rgionalesdel'activitlibrale,mentionnes,respectivement,auxarticlesL.61545etL.615451,pendantla
durerestantedeleurcontrat.
Lesconditionsd'applicationdecesdispositionssontfixespardcretenConseild'Etat.
b)Audbutdupremieralina,estajoutelamention:II.
c)Aupremieralina,aprslemot:hospitalisation,sontinsrslesmots:elleestorganisedemanire
garantirl'informationdespatientsetlaneutralitdeleurorientationentreactivitlibraleetactivitpublique

d)SontajoutsdesIIIetIVainsirdigs:
III.Pardrogationl'articleL.615251,seuleslesclausesprvuesauIVduprsentarticles'appliquentaux
praticienshospitaliersautorissexerceruneactivitlibrale.
IV.Lecontratmentionnl'articleL.61544prvoituneclauseengageantlepraticien,encasdedpart
temporaireoudfinitif,exceptlorsqu'ilcessesesfonctionspourfairevaloirsesdroitslaretraite,nepas
s'installer,pendantunepriodeauminimumgalesixmoisetaumaximumgalevingtquatremois,etdans
unrayonauminimumgaltroiskilomtresetaumaximumgaldixkilomtres,proximitde
l'tablissementpublicdesantqu'ilquitte.
Encasdenonrespectdecetteclause,uneindemnitcompensatriceestdueparlepraticien.Lemontantde
cetteindemnit,dontlesmodalitsdecalculsontprvuesaucontrat,nepeuttresuprieur30%dumontant
mensuelmoyendeshonorairesperusautitredel'activitlibraledurantlessixderniersmois,multipliparle
nombredemoisdurantlesquelslaclauseprvueaupremieralinaduprsentIVn'apastrespecte.
Dsquelenonrespectdecetteclauseatdmentconstatdanslerespectducontradictoire,surproposition
dudirecteurdel'tablissementetduprsidentdelacommissionmdicaled'tablissementetaprsavisdela
commissionconsultativergionaledel'activitlibrale,ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantnotifie
aupraticien,partoutmoyenappropri,ladcisionmotiveluiappliquantl'indemnitprvueaucontrateten
dterminantlemontant.
Cesdispositionsnesontpasapplicablesauxpraticiensexerantl'AssistancepubliquehpitauxdeParis,aux
hospicescivilsdeLyonetl'AssistancepubliquehpitauxdeMarseilleenraisondesconfigurationsparticulires
del'offredesoinsdanscesagglomrationsurbaines.
Lesconditionsd'applicationdecesdispositionssontfixespardcretenConseild'Etat.
2Alafindudeuximealinadel'articleL.61543,lesmots:etlevolumedesactesqu'ileffectuesont
remplacsparlesmots:,lenombreetlanaturedesactesqu'ileffectueetsesdpassementsd'honoraires
ventuels,envued'exercerlesprrogativesprvuesauprsentchapitre
3Lapremirephrasedudeuximealinadel'articleL.61544estremplacepardeuxphrasesainsirdiges:
Cecontrat,d'uneduredecinqans,esttransmisparledirecteurdel'tablissementaudirecteurgnralde
l'agencergionaledesantavecsonavisainsiqueceuxduchefdepleetduprsidentdelacommission
mdicaled'tablissement.Ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantapprouvececontrat.
4L'articleL.61545estainsimodifi:
a)Aprslemot:veiller,lafindupremieralinaestainsirdige:labonneapplicationdesdispositions
lgislativesetrglementairesrgissantcetteactivitainsiqu'aurespectdesclausesdescontratsd'activit
librale.
b)Ledeuximealinaestsupprim
c)Autroisimealina,lesmots:cescommissions,auseindesquellessontremplacsparlesmots:cette
commission,auseindelaquelle
d)Ledernieralinaestainsirdig:
Sousrservedurespectdusecretmdical,cettecommissionaaccstouteinformationutilesurl'activittant
libralequepubliqued'unpraticienexerantuneactivitlibrale,envued'exercerlesprrogativesprvuesau
prsentchapitre.
5Aprsl'articleL.61545,ilestinsrunarticleL.615451ainsirdig:

Art.L.615451.Unecommissionrgionaledel'activitlibraleestplaceauprsdudirecteurgnralde
l'agencergionaledesant.
Lacommissiontablitpriodiquementlebilanrgionaldel'activitlibraledespraticiensstatutairestemps
plein.
Alademandedudirecteurgnraldel'agencergionaledesant,lacommissionmetunavissurles
autorisationsd'exercicedlivresenapplicationdel'articleL.61544.Elleestobligatoirementconsultesurles
mesuresdesuspensionouderetraitd'autorisationproposesenapplicationdel'articleL.61546ainsiquesurla
dcisiond'appliquerl'indemnitprvueaudeuximealinaduIVdel'articleL.61542.Ellepeutgalementfaire
despropositionsafind'amliorerlesconditionsdanslesquellesilestveillaurespectdesdispositionslgislatives
etrglementairesapplicablesenmatired'activitlibrale.
Elleestprsideparunepersonnalitindpendantenommeparledirecteurgnraldel'agencergionalede
sant.
Lacompositionetlesconditionsdefonctionnementdecettecommissionconsultativergionaledel'activit
librale,auseindelaquelledoitnotammentsigerunreprsentantdesusagersdusystmedesant,ausensde
l'articleL.11141,sontfixesparvoierglementaire.
Sousrservedurespectdusecretmdical,ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantetla
commissionconsultativergionaleontaccstouteinformationutilesurl'activittantlibralequepubliqued'un
praticienexerantuneactivitlibrale,envued'exercerlesprrogativesprvuesauprsentchapitre.
6L'articleL.61546estainsirdig:

Art.L.61546.Ledirecteurdel'tablissementpublicdesantoulesprsidentsdescommissionslocalesde
l'activitlibralementionnesl'articleL.61545portentlaconnaissancedudirecteurgnraldel'agence
rgionaledesanttoutmanquementd'unpraticienauxobligationsquiluiincombentenvertudesloiset
rglementsoudesstipulationsducontratqu'ilaconcluenapplicationdel'articleL.61544.
Lorsqu'unpraticienmconnatcesobligations,l'autorisationmentionnel'articleL.61544peuttre
suspendueouretireparledirecteurgnraldel'agencergionaledesant,aprsavisdelacommission
rgionalementionnel'articleL.615451.

7Al'articleL.61547,lesrfrences:L.61544,L.61545sontremplacesparlesrfrences:L.6154
3L.61546.
Article139

LechapitreVdutitreIIdulivreIerdelacinquimepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Auhuitimealinadel'articleL.512517,lesmots:aumoins5%sontremplacsparlesmots:
directementunefraction
2AprslemmearticleL.512517,ilestinsrunarticleL.5125171ainsirdig:

Art.L.5125171.Lepharmacienadjointexeranttitreexclusifsonactivitdansuneofficineexploitepar
unesocitd'exercicelibralpeutdtenir,directementouparl'intermdiaired'unesocitdeparticipations
financiresdeprofessionlibralequ'ilcontrle,unefractionducapitaldecettesocitd'exercicelibral
reprsentantjusqu'10%deceluici.
Lepharmacienadjointassocidelasocitd'exercicelibralexploitantl'officinedanslaquelleilexerce
continued'exercerdanslecadred'uncontratdetravailetdemeureplacdansunliendesubordinationjuridique
l'gardduoudespharmacienstitulairesdel'officine.
Lesmodalitsetlesconditionsd'applicationduprsentarticlesontdfiniespardcretenConseild'Etat,pris
aprsavisduConseilnationaldel'ordredespharmaciensetdesorganisationslesplusreprsentativesdela
profession.
Article140

Aprsledeuximealinadel'articleL.512521ducodedelasantpublique,ilestinsrunalinaainsirdig:
Pardrogationaudeuximealina,cedlaid'unanpeuttrerenouvelunefoispardcisiondudirecteur
gnraldel'agencergionaledesantlorsquel'absencedupharmacientitulairesejustifieparsontatdesant.

Article141

L'article135delaloin2004806du9aot2004relativelapolitiquedesantpubliqueestcompltpartrois
alinasainsirdigs:
Cetteduremaximaleestportesoixantemoispourlespraticiensnsavantle1erjuillet1951.Pourceux
nsentrele1erjuillet1951etle1erjanvier1955,cetteduredesoixantemoisestrduitedelamanire
suivante:
1Araisondequatremoispourlespraticiensnsentrele1erjuillet1951etle31dcembre1951
2Araisondecinqmoispargnrationpourlespraticiensnsentrele1erjanvier1952etle1erjanvier1955.

Article142

Aprsladernireoccurrencedumot:article,lafindel'article138delammeloiestainsirdige:61
delaloin84834du13septembre1984relativelalimited'gedanslafonctionpubliqueetlesecteurpublic
estporte,titretransitoire,soixantedouzeansjusqu'au31dcembre2022.

ChapitreIII:Innoverpourlaqualitdespratiques,lebonusagedu
mdicamentetlascuritdessoins

Article143

L'articleL.16137ducodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1Aprsle1,ilestinsrun1bisainsirdig:
1bisElaboreroumettrejourdesfichessurlebonusagedecertainsmdicamentspermettantnotamment
dedfinirleurplacedanslastratgiethrapeutique,l'exclusiondesmdicamentsanticancreuxpourlesquels
l'Institutnationalducancerlaboreoumetjourlesfichesdebonusage
2Le2estcompltparunephraseainsirdige:
Ellelaboreouvalidegalement,destinationdesprofessionnelsdesant,dansdesconditionsdfiniespar
dcret,unguidedesstratgiesdiagnostiquesetthrapeutiqueslesplusefficientesainsiquedeslistesde
mdicamentsutiliserprfrentiellement,aprsavisdel'Institutnationalducancers'agissantdesmdicaments
anticancreux.
Article144

LetitreVIIdulivreIerdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1LechapitreuniquedevientlechapitreIeretsonintitulestainsirdig:Fondation
2IlestajoutunchapitreIIainsirdig:

ChapitreII
Prescriptiond'activitphysique
Art.L.11721.Danslecadreduparcoursdesoinsdespatientsatteintsd'uneaffectiondelonguedure,le
mdecintraitantpeutprescrireuneactivitphysiqueadaptelapathologie,auxcapacitsphysiquesetau
risquemdicaldupatient.
Lesactivitsphysiquesadaptessontdispensesdansdesconditionsprvuespardcret.
Article145

L'articleL.512539ducodedelasantpubliqueestainsirtabli:

Art.L.512539.Unarrtduministrechargdelasantdfinitlesrglestechniquesapplicablesauxsites
internetdecommercelectroniquedemdicamentsrelativeslaprotectiondesdonnesdesant,aux
fonctionnalitsdessitesetauxmodalitsdeprsentationdesmdicaments.
Article146

LechapitreIIdutitreIIIdulivreIerdelacinquimepartieducodedelasantpubliqueestcompltparun
articleL.513210ainsirdig:

Art.L.513210.Pourdesraisonsdesantpublique,notammentpourprvenirl'apparitiondersistancesaux
mdicamentsappartenantlaclassedesantibiotiquesetquicontiennentl'unedessubstancesmentionnesau
prsentchapitre,desmesuresadapteslaluttecontrelesrsistancesauxditsmdicamentssontprisespar
voierglementaire.
Article147

Lacinquimepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifie:
1Aprsl'articleL.52114,ilestinsrunarticleL.521141ainsirdig:

Art.L.521141.Lorsdelamiseenservicesurleterritoirenationaldedispositifsmdicauxdontlalisteest
fixepararrtduministrechargdelasantaprsavisdel'Agencenationaledescuritdumdicamentet
desproduitsdesant,lesfabricantsouleursmandatairestransmettentl'agenceunrsumdes
caractristiquesdeleurdispositif.

Lecontenuetlesmodalitsdetransmissiondursumdescaractristiquesdudispositifsontdterminspar
undcretenConseild'Etat.

2L'articleL.52116estcompltparun8ainsirdig:
8Lesconditionsdanslesquelleslavente,lareventeoul'utilisationdecertainsdispositifsmdicauxou
catgoriesdedispositifsmdicauxestinterditeourglemente.
3Aprsl'articleL.52122,sontinsrsdesarticlesL.521221etL.521222ainsirdigs:

Art.L.521221.Pourlesdispositifsmdicauxdontlalisteestfixepararrtduministrechargdelasant
aprsavisdel'Agencenationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesant,lestablissementsde
santmentionnsl'articleL.61111etlesinstallationsmentionnesl'articleL.63221sonttenusde
renseignerlesregistrescrspourlesuividecesdispositifsmdicaux.
Pourlestablissementsdesantmentionnsl'articleL.61111duprsentcode,cesregistressont
renseignsconformmentauxobligationsetauxengagementsfixsparlecontratdebonusagedes
mdicamentsetdesproduitsetprestationsmentionnl'articleL.162227ducodedelascuritsociale.
Lecontenudecesregistresestfixpararrtduministrechargdelasant,prisaprsavisdel'Agence
nationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesant.

Art.L.521222.Pourdesraisonsdesantpublique,leministrechargdelasant,l'Agencenationalede
scuritdumdicamentetdesproduitsdesantetl'Institutdeveillesanitairepeuventaccderauxdonnes
anonymesrelativesauxdispositifsmdicauxcontenuesdanslesregistresmentionnsl'articleL.521221.

4Aprsl'articleL.546141,ilestinsrunarticleL.546142ainsirdig:

Art.L.546142.Lefait,pourlesinstallationsmentionnesl'articleL.63221,denepasrenseignerles
registresmentionnsl'articleL.521221estpunid'unand'emprisonnementetde75000d'amende.

5Aprsl'articleL.54616,sontinsrsdesarticlesL.546161etL.546162ainsirdigs:

Art.L.546161.Lefait,pourlesfabricantsdedispositifsmdicauxouleursmandataires,denepas
transmettrel'Agencenationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesantlersumdes
caractristiquesdeleurdispositiflorsdesamiseenservicesurleterritoirenational,prvul'articleL.52114
1,estpunide150000d'amende.

Art.L.546162.Lefaitdevendre,revendreouutiliserundispositifmdicalouunecatgoriededispositifs
mdicauxmentionnsau8del'articleL.52116sansrespecterlesconditionsfixesenapplicationdumme8
estpunidedeuxansd'emprisonnementetde150000d'amende.

6L'articleL.54619estcompltparun9ainsirdig:
9Lefait,pourlesfabricantsdedispositifsmdicauxouleursmandataires,denepastransmettrel'Agence
nationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesantunrsumdescaractristiquesdeleurdispositif
lorsdesamiseenservicesurleterritoirenational,prvul'articleL.521141.
7AudeuximealinaduIIIdel'articleL.54711,aprslarfrence:7,estinsrelarfrence:et9
.
Article148

I.L'articleL.16138ducodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1AprsleI,ilestinsrunIbisainsirdig:
Ibis.Elleestchargedel'agrmentdesbasesdedonnessurlesmdicamentsdestinesl'usagedes
logicielsd'aidelaprescriptionmdicaleetdeslogicielsd'aideladispensationmentionnsauxIIetIII,surla
based'unechartedequalitqu'ellelabore.
2AlasecondephrasedupremieralinaduII,aprslemot:gnriques,sontinsrslesmots:oula
listederfrencedesgroupesbiologiquessimilaires
3LapremirephrasedusecondalinaduIIIestcomplteparlesmots:oudedispensationparles
pharmaciesusageintrieur
4LeIVestcompltparunalinaainsirdig:
Cescertificationssontrenduesobligatoirespourtoutlogicieldontaumoinsunedesfonctionnalitsestde
proposeruneaideladispensationdemdicamentsparlespharmaciesusageintrieur,dansdesconditions
prvuespardcretenConseild'Etatetauplustardle1erjanvier2018.
II.Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1LeIIdel'articleL.53111estcompltparun20ainsirdig:
20Leslogicielsd'aidelaprescriptionetleslogicielsd'aideladispensation.
2Alapremirephrasedel'articleL.52324,lesrfrences:18et19sontremplacesparlesrfrences
:1820.
Article149

L'articleL.512112ducodedelasantpubliqueestcompltparunalinaainsirdig:
Pardrogationaupremieralina,laprescriptiondel'undesmdicamentsmentionnsaux6,14,15et18
del'articleL.51211,ainsiqu'auxaetddu1del'article2durglement(CE)n1394/2007duParlement
europenetduConseil,du13novembre2007,concernantlesmdicamentsdethrapieinnovanteetmodifiant
ladirective2001/83/CEainsiquelerglement(CE)n726/2004comporte,auxctsdeladnomination
communedumdicament,lenomdemarqueoulenomdefantaisie.
Article150

L'articleL.162134ducodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1Aprslemot:mdical,sontinsrslesmots:niaucuneconsultation
2Lemot:directementestsupprim
3Lesmots:niaucuneconsultationsontsupprims.
Article151

Lacinquimepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifie:
1LechapitreIerdutitreIerdulivreIerestcompltparunarticleL.51114ainsirdig:

Art.L.51114.Onentendparmdicamentsouclassesdemdicamentsd'intrtthrapeutiquemajeurles
mdicamentsouclassesdemdicamentspourlesquelsuneinterruptiondetraitementestsusceptibledemettre
enjeulepronosticvitaldespatientscourtoumoyenterme,oureprsenteunepertedechanceimportante
pourlespatientsauregarddelagravitoudupotentielvolutifdelamaladie.

2AprslechapitreIerterdutitreIIdulivreIer,ilestinsrunchapitreIerquaterainsirdig:

ChapitreIerquater
Luttecontrelesrupturesd'approvisionnementdemdicaments

Art.L.512129.Lestitulairesd'autorisationdemisesurlemarchetlesentreprisespharmaceutiques
exploitantdesmdicamentsassurentunapprovisionnementapproprietcontinudumarchnationaldemanire
couvrirlesbesoinsdespatientsenFrance.
Aceteffet,ilsapprovisionnentdemanireapproprieetcontinuetouslestablissementsautorissautitre
d'uneactivitdegrossisterpartiteurafindeleurpermettrederemplirlesobligationsdeservicepublic
mentionnesaupremieralinadel'articleL.5124172.Ilsprennenttoutemesureutilepourprveniretpallier
toutedifficultd'approvisionnementetpermettent,encasderupturedestock,lamisedispositiondes
informationsdontilsdisposentauxpharmaciensd'officine,auxpharmaciensdepharmacieusageintrieur
dfiniel'articleL.51261etauxpharmaciensresponsablesoudlgusdesgrossistesrpartiteurs.

Art.L.512130.Lalistedesmdicamentsd'intrtthrapeutiquemajeurmentionnsl'articleL.512131pour
lesquelsuneruptureouunrisquederupturedestockestmisenvidenceouatdclarl'Agencenationale
descuritdumdicamentetdesproduitsdesantdanslesconditionsmentionnesl'articleL.512132est
fixepardcisiondudirecteurgnraldel'agenceetrenduepubliquesursonsiteinternet.Cettedcision
prcise,lecaschant,sicesmdicamentspeuventtrevendusaupublicaudtailparlespharmaciesusage
intrieur.

Art.L.512131.Pourlesmdicamentsd'intrtthrapeutiquemajeurmentionnsl'articleL.51114pour
lesquels,dufaitdeleurscaractristiques,laruptureoulerisquederupturedestockprsentepourlespatients
unrisquegraveetimmdiat,lestitulairesd'autorisationdemisesurlemarchetlesentreprises
pharmaceutiquesexploitantdesmdicamentslaborentetmettentenuvredesplansdegestiondespnuries
dontl'objetest,dansl'intrtdespatients,deprveniretdepalliertouterupturedestock.
Lestitulairesd'autorisationdemisesurlemarchetlesentreprisespharmaceutiquesexploitantdes
mdicamentslaborentetmettentenuvrelesplansdegestiondespnuriesprvusaupremieralinapourles
vaccinsmentionnsaubdu6del'articleL.51211dontlalisteestfixepararrtduministrechargdela
sant.
Lestitulairesd'autorisationdemisesurlemarchetlesentreprisespharmaceutiquesexploitantdes
mdicamentsdclarentl'Agencenationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesantlalistedes
mdicamentspourlesquellesilslaborentdesplansdegestiondespnuriesprvusauprsentarticle.
Ledcretprvul'articleL.512134dfinitlescaractristiquesdecesmdicamentsetunarrtduministre
chargdelasant,prisaprsavisdel'Agencenationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesant,
prciselesclassesthrapeutiquesauxquellesilsappartiennent.

Art.L.512132.L'entreprisepharmaceutiqueexploitantunmdicamentd'intrtthrapeutiquemajeur
mentionnl'articleL.51114informel'Agencenationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesantde
toutrisquederupturedestockoudetouterupturedestocksurcemdicament.
L'entreprisemetenplace,aprsaccorddel'agence,dessolutionsalternativespermettantdefairefacecette
situationetmetenuvre,pourlesmdicamentsd'intrtthrapeutiquemajeurmentionnsl'articleL.5121
31,lesmesuresprvuesdansleplandegestiondespnuriesmentionnaummearticleL.512131.
L'entrepriseprend,aprsaccorddel'agence,lesmesuresd'accompagnementetd'informationdes
professionnelsdesant,ainsiquelesmesurespermettantl'informationdespatients,notammentpar
l'intermdiairedesassociationsdepatients.

Art.L.512133.Lesofficinesdepharmaciepeuventdispenseraudtaildesmdicamentsdisposantd'une
autorisationd'importationdlivreparl'Agencenationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesant
pourpallieruneruptured'unmdicamentd'intrtthrapeutiquemajeursurdcisiondudirecteurgnralde
l'agence,publiesursonsiteinternet.

Art.L.512134.Lesconditionsd'applicationduprsentchapitresontdterminespardcretenConseild'Etat.

3Lesdeuxderniresphrasesdupremieralinadel'articleL.51246sontsupprimes
4Lesecondalinadel'articleL.5124172estcompltparunephraseainsirdige:
Ilsparticipentlaprventionetlagestiondesrupturesdemdicaments,autitredesobligationsdeservice
publicmentionnesaupremieralina.
5Aprsl'articleL.5124172,ilestinsrunarticleL.5124173ainsirdig:

Art.L.5124173.Lorsquelegrossisterpartiteuraremplisesobligationsdeservicepublicprvuesl'article
L.5124172,ilpeutvendreendehorsduterritoirenationalouauxdistributeursengrosl'exportationdes
mdicaments.
Ilnepeutpasvendredesmdicamentsd'intrtthrapeutiquemajeurmentionnsl'articleL.512130en
dehorsduterritoirenationaloudesdistributeursengrosl'exportation.

6L'articleL.51264estcompltparunalinaainsirdig:
Lestablissementsdesantdisposantd'unepharmacieusageintrieurpeuventgalementvendreaupublic,
audtail,lesmdicamentsenruptureouenrisquederupturedontlaventeaupublicatautorisepar
l'Agencenationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesantenapplicationdel'articleL.512130du
prsentcode.
7Au2del'articleL.54238,aprslemot:incombe,sontinsrslesmots:oudenepasrespecterson
obligationdemettreenplacedessolutionsalternativesoudesmesuresprvuesparlesplansdegestiondes
pnuriesetdesmesuresd'accompagnementdesprofessionnelsdesantetdespatients,et,lafin,la
rfrence:L.51246estremplaceparlarfrence:L.512132.
Article152

Le1duIdel'articleL.544210ducodedelasantpubliqueestainsirdig:
1Lefaitpourtoutepersonnedeprescriredesmdicamentsvtrinairesdesanimauxauxquelsellene
donnepaspersonnellementdessoinsoudontlasurveillancesanitaireetlesuivirgulierneluisontpasconfis,
ousansrdigeruneordonnancedanslescasetselonlesmodalitsprvusauxarticlesL.51435etL.51436,
ousansrespecterlesrestrictionsdeprescriptiondictesenapplicationdu18del'articleL.514116.
Article153

Aprsl'articleL.42115ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.421151ainsirdig:

Art.L.421151.Pardrogationau4del'articleL.42111,encasd'accidentnuclaireoud'acteterroriste
constituantunemenacesanitairegravencessitantleurdlivranceouleurdistributionenurgence,lesproduits
desantissusdesstocksdel'Etatetfigurantsurunelistearrteparleministrechargdelasantpeuvent
tredlivrsoudistribuslorsqu'aucunpharmacienn'estprsent,souslaresponsabilitdureprsentantdel'Etat
dansledpartement,pard'autresprofessionnelsdesantquelespharmacienset,dfaut,parlespersonnes
mentionnesl'articleL.7212ducodedelascuritintrieureouparlespersonnelsdesservicesdel'Etatou
descollectivitsterritoriales,dsignsdansdesconditionsfixespardcret.
Article154

Al'articleL.52141ducodedelasantpublique,aprslemot:phtalate,sontinsrslesmots:,des
concentrationssuprieuresdesniveauxfixspararrtduministrechargdelasant,.

ChapitreIV:Dvelopperlarechercheetl'innovationensantauservicedes
usagers

Article155

I.Aprsle6del'articleL.11221ducodedelasantpublique,ilestinsrun6bisainsirdig:
6bisPourlesrecherchesfinalitcommerciale,lesmodalitsdeversementdecontrepartiesensusdela
priseenchargedesfraissupplmentaireslislarecherche,lecaschant,danslesconditionsprvues
l'articleL.1121131.
II.Aprsl'articleL.112113ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.1121131ainsirdig:

Art.L.1121131.Lorsqu'unerecherchebiomdicalefinalitcommercialeestralisedansdes
tablissementsdesantoudesmaisonsoudescentresdesant,lesproduitsfaisantl'objetdecetterecherche
sont,pendantladuredecelleci,fournisgratuitementoumisgratuitementdispositionparlepromoteur.
Lepromoteurprendenchargelesfraissupplmentaireslisd'ventuelsfournituresouexamens
spcifiquementrequisparleprotocole.
Lapriseenchargedecesfraissupplmentairesfaitl'objetd'uneconventionconclueentrelepromoteur,le
reprsentantlgaldechacunedecesstructureset,lecaschant,lereprsentantlgaldelastructure
destinatairedescontrepartiesversesparlepromoteur.Laconvention,conformeuneconventiontypedfinie
pararrtduministrechargdelasant,comprendlesconditionsdepriseenchargedetouslescotslisla
recherche,qu'ilssoientounonrelatifslapriseenchargedupatient.Cetteconventionesttransmiseauconseil
nationaldel'ordredesmdecins.Elleestconformeauxprincipesetgarantiesprvusauprsenttitre.Elleest
viseparlesinvestigateursparticipantlarecherche.
Lesmodalitsd'applicationduprsentarticle,notammentlesconditionsauxquellesseconforment,dansleur
fonctionnementetdansl'utilisationdesfondsreus,lesstructuresdestinatairesdescontrepartiesmentionnes
autroisimealina,sontprcisespardcret.

III.L'articleL.21515dummecodeestcompltparunVainsirdig:
V.SansprjudicedutitreIVduprsentlivreIer,desrecherchesbiomdicalesmenesdanslecadrede
l'assistancemdicalelaprocrationpeuventtreralisessurdesgamtesdestinsconstituerunembryon
ousurl'embryoninvitroavantouaprssontransfertdesfinsdegestation,sichaquemembreducoupley
consent.CesrecherchessontconduitesdanslesconditionsfixesautitreIIdulivreIerdelapremirepartie.
IV.Lemmecodeestainsimodifi:
1Aupremieralinadel'articleL.421191,lesmots:etlacessionsontremplacsparlesmots:,la
cession,l'importationetl'exportationdanslecadredesrecherchesdfiniesl'articleL.11211et,aprslemot
:organismes,sontinsrslesmots:,ycomprislestablissementsdesant,
2AprslemmearticleL.421191,ilestinsrunarticleL.421192ainsirdig:

Art.L.421192.Pardrogationaux1et4del'articleL.42111etdanslecadredesrecherches
mentionnesaupremieralinadel'articleL.11211,peuventassurerlafabrication,l'importation,l'exportation,
ladistributionetl'exploitationdesmdicamentsdethrapieinnovantedfinisl'article2durglement(CE)n
1394/2007duParlementeuropenetduConseildu13novembre2007concernantlesmdicamentsdethrapie
innovanteetmodifiantladirective2001/83/CEainsiquelerglement(CE)n726/2004lestablissementsde
santtitulairesdel'autorisationmentionnel'articleL.12432etquidisposentpourcesactivitsd'une
autorisationdlivreparl'Agencenationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesant.

UndcretenConseild'Etatfixelesconditionsdedlivrance,demodification,desuspensionetderetraitde
cetteautorisation.
3Le17del'articleL.51211estainsimodifi:
a)Aprslatroisimephrase,estinsreunephraseainsirdige:
Pardrogation,cesmdicamentspeuventgalementtrefabriqus,importsouexportsdanslecadrede
recherchesdfiniesl'articleL.11211duprsentcode.
b)Audbutdel'avantdernirephrase,lemot:Elleestremplacparlesmots:L'autorisation.
Article156

Aprsle9del'articleL.16137ducodedelascuritsociale,ilestinsrun10ainsirdig:
10Organiserdesconsultationsprcocesavecsesserviceslademandedesentreprisesdveloppantdes
spcialitspharmaceutiques,desproduitsouprestationsinnovantsdufaitdeleurnouveaumcanismed'action
etd'unbesoinmdicalinsuffisammentcouvert,avantlamiseenuvredesessaiscliniquesncessaires
l'valuationmentionneau1duprsentarticle.
Article157

Aprslesiximealinadel'articleL.11213ducodedelasantpublique,danssardactionrsultantdelaloin
2012300du5mars2012relativeauxrecherchesimpliquantlapersonnehumaine,ilestinsrunalinaainsi
rdig:
Lesrecherchesmentionnesau2del'articleL.11211concernantledomainedessoinsinfirmiersnepeuvent
treeffectuesquesousladirectionetlasurveillanced'uninfirmieroud'unmdecin.

TitreIV:RENFORCERL'EFFICACITDESPOLITIQUESPUBLIQUESETLA
DMOCRATIESANITAIRE

ChapitreIer:Renforcerl'animationterritorialeconduiteparlesagences
rgionalesdesant

Article158

I.Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1LechapitreIVdutitreIIIdulivreIVdelapremirepartieestainsimodifi:
a)L'intitulestainsirdig:Territorialisationdelapolitiquedesant
b)Lessections13sontainsirdiges:

Section1
Projetrgionaldesant

Art.L.14341.Leprojetrgionaldesantdfinit,encohrenceaveclastratgienationaledesantetdansle
respectdesloisdefinancementdelascuritsociale,lesobjectifspluriannuelsdel'agencergionaledesant
danssesdomainesdecomptences,ainsiquelesmesurestendantlesatteindre.

Art.L.14342.Leprojetrgionaldesantestconstitu:
1D'uncadred'orientationstratgique,quidterminedesobjectifsgnrauxetlesrsultatsattendusdixans

2D'unschmargionaldesant,tablipourcinqanssurlabased'unevaluationdesbesoinssanitaires,
sociauxetmdicosociauxetquidtermine,pourl'ensembledel'offredesoinsetdeservicesdesant,y
comprisenmatiredeprvention,depromotiondelasantetd'accompagnementmdicosocial,desprvisions
d'volutionetdesobjectifsoprationnels.
Cesobjectifsportentnotammentsurlarductiondesingalitssocialesetterritorialesenmatiredesant,
surl'amliorationdel'accsdespersonneslesplusdmunieslaprventionetauxsoins,surlerenforcement
delacoordination,delaqualit,delascurit,delacontinuitetdelapertinencedesprisesencharge
sanitairesetmdicosocialesainsiquesurl'organisationdesparcoursdesant,notammentpourlespersonnes
atteintesdemaladieschroniquesetlespersonnesensituationdehandicapoudeperted'autonomie.Ilsvisent
galementorganiserlaprparationdusystmedesantauxsituationssanitairesexceptionnellesdanslecadre
dudispositifd'organisationdelarponsedusystmedesantencasdesituationsanitaireexceptionnelle
ORSANmentionnl'articleL.313111.
Ilspeuventtremisenuvreparlescontratsterritoriauxdesantdfinisl'articleL.143412,parles
contratsterritoriauxdesantmentaledfinisl'articleL.32212ouparlescontratslocauxdesantdfinis
l'articleL.143410
3D'unprogrammergionalrelatifl'accslaprventionetauxsoinsdespersonneslesplusdmunies.
Danslesterritoiresfrontaliersetlescollectivitsrgiesparl'article73delaConstitution,leprojetrgionalde
santorganise,lorsqu'unaccordcadreinternationallepermet,lacooprationsanitaireetmdicosocialeavec
lesautoritsdupaysvoisin.

Art.L.14343.I.Leschmargionaldesant:
1Indique,danslerespectdelalibertd'installation,lesbesoinsenimplantationspourl'exercicedessoinsde
premierrecoursmentionnsl'articleL.141111etdessoinsdesecondrecoursmentionnsl'articleL.1411
12.Lesdispositionsqu'ilcomportecetgardnesontpasopposablesauxprofessionnelsdesantlibraux
2Fixe,pourchaquezonedfinieauadu2del'articleL.14349:
a)Lesobjectifsquantitatifsetqualitatifsdel'offredesoins,prcissparactivitdesoinsetparquipement
matriellourd,selondesmodalitsdfiniespardcret
b)Lescrationsetsuppressionsd'activitsdesoinsetd'quipementsmatrielslourds
c)Lestransformations,lesregroupementsetlescooprationsentrelestablissementsdesant
3Fixelesobjectifsquantitatifsetqualitatifsdel'offredestablissementsetdesservicesmdicosociaux
mentionnsauxb,detfdel'articleL.3133ducodedel'actionsocialeetdesfamilles,surlabased'une
valuationdesbesoinssociauxetmdicosociaux,prvueau2del'articleL.14342duprsentcode
4Dfinitl'offred'examensdebiologiemdicalementionnel'articleL.62222,enfonctiondesbesoinsdela
population
5Comporte,lecaschant,unvoletconsacrlamiseenuvred'actionsdesensibilisationdelapopulation
etdeformationdesprofessionnelsdesantvisantlimiterd'ventuellescontaminationspardesmaladies
vectorielles.
II.Lesautorisationsaccordesparledirecteurgnraldel'agencergionaledesantsontcompatiblesavec
lesobjectifsfixsenapplicationdes2et3duIduprsentarticle.Ceprincipeestmisenuvre,s'agissantdes
tablissementsetservicesmentionnsau3dummeI,conformmentl'articleL.3124ducodedel'action
socialeetdesfamillesetdanslerespectdesconditionsprvuesauxarticlesL.3134,L.3138etL.3139du
mmecode.
III.Pourlestablissementsetservicesmentionnsaux6,7et12duIdel'articleL.3121ducodede
l'actionsocialeetdesfamilles,ceschmargionaldesantesttablietactualisencohrenceavecles
schmasdpartementauxd'organisationsocialeetmdicosocialerelatifsauxpersonneshandicapesouen
perted'autonomiearrtsparlesprsidentsdeconseildpartementaldelargionetmentionnsl'articleL.
3125dummecode.

Art.L.14344.Ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantdterminepararrt,aprsconcertation
aveclesreprsentantsdesprofessionnelsdesantconcerns:
1Leszonescaractrisesparuneoffredesoinsinsuffisanteoupardesdifficultsdansl'accsauxsoins
2Leszonesdanslesquellesleniveaudel'offredesoinsestparticulirementlev,s'agissantdesprofessions
desantpourlesquelleslesconventionsmentionnesl'articleL.162141ducodedelascuritsocialeont
prvudesmesuresdelimitationd'accsauconventionnement.Ellessontarrtesdanslerespectdela
mthodologiedterminedanscesconventions.
Dansleszonesmentionnesaux1et2duprsentarticle,sontmisesenuvrelesmesuresdestines
rduirelesingalitsenmatiredesantetfavoriserunemeilleurerpartitiongographiquedes
professionnelsdesant,desmaisonsdesant,desplesdesantetdescentresdesantprvuesnotamment
auxarticlesL.143542etL.143551L.143554duprsentcode,l'articleL.15118ducodegnraldes
collectivitsterritoriales,l'article151terducodegnraldesimpts,l'articleL.6326ducodedel'ducation
etparlesconventionsmentionnesauchapitreIIdutitreVIdulivreIerducodedelascuritsociale.

Art.L.14345.L'illgalitpourvicedeformeoudeprocdureduprojetrgionaldesantetdeses
composantesprvuesl'articleL.14342nepeuttreinvoqueparvoied'exceptionaprsl'expirationd'undlai
desixmoiscompterdelaprised'effetdudocumentconcern.

Art.L.14346.UndcretenConseild'Etatprciselesconditionsd'applicationdelaprsentesection,
notamment:
1Lesconsultationspralablesl'adoptionetlesrglesd'adoptionduprojetrgionaldesant,notammenten
tantqu'ellespermettentsonarticulationaveclesautresdocumentsdeplanificationdespolitiquespubliques
2Lesconditionsdanslesquellesdesactivitsetdesquipementsparticulierspeuventfairel'objetd'un
schmainterrgionaldesantoud'unschmargionaldesantspcifique
3Lesmodalitsselonlesquellessontprvues,parconvention,laparticipationdesorganismesetdesservices
d'assurancemaladieladfinitionetlamiseenuvreduprojetrgionaldesantainsiquelacoordination
desactionsprvuesparlesconventionsd'objectifsetdegestionmentionnesl'articleL.2271ducodedela
scuritsociale
4Lesconditionsdanslesquelleslesdirecteursgnrauxdesagencesrgionalesdesantdterminentles
zonesprvuesaux1et2del'articleL.14344duprsentcode,notammentlesmodalitsdeconsultation
pralable.

Art.L.14347.Danschaquergion,unpland'actionpourl'accsl'interruptionvolontairedegrossesseest
laborparl'agencergionaledesant,enprenantencomptelesorientationsnationalesdfiniesparleministre
chargdelasant.

Section2
Conditionsdefongibilitdescrdits

Art.L.14348.I.Lesmoyensallousl'agencergionaledesantpourlefinancementdesactionstendant
lapromotiondelasant,l'ducationlasantetlaprventiondesmaladies,deshandicapsetdelaperte
d'autonomienepeuventtreaffectsaufinancementd'activitsdesoinsoudeprisesenchargeet
d'accompagnementsmdicosociaux.
II.Lesmoyensfinanciersdontl'attributionrelvedesagencesrgionalesdesantetquicorrespondentaux
objectifsdedpensesdfinisauxarticlesL.3143etL.31432ducodedel'actionsocialeetdesfamillesne
peuventtreaffectsaufinancementd'tablissements,deservicesoudeprestationsautresqueceux
mentionns,selonlecas,auxarticlesL.31431ouL.31433dummecode.
Encasdeconversiond'activitsentranantunediminutiondesdpensesfinancesparl'assurancemaladie,et
dontlefinancements'imputesurl'undesobjectifsdedpensesmentionnsauxarticlesL.162222,L.162229
etL.17411ducodedelascuritsociale,enactivitsdontlefinancements'imputesurl'undesobjectifsde
dpensesdfinisauxarticlesL.3143etL.31432ducodedel'actionsocialeetdesfamilles,lesdotations
rgionalesmentionnescesmmesarticlesL.3143etL.31432sontabondesdescrditscorrespondant
cesactivitsmdicosociales.

Section3
Territoiresetconseilsterritoriauxdesant

Art.L.14349.L'agencergionaledesantdlimite:
1Lesterritoiresdedmocratiesanitairel'chelleinfrargionale,demanirecouvrirl'intgralitdu
territoiredelargion
2Leszonesdonnantlieu:
a)Alarpartitiondesactivitsetdesquipementsmentionnsl'articleL.14343
b)Al'applicationauxlaboratoiresdebiologiemdicaledesrglesdeterritorialitdfiniesauxarticlesL.6211
16,L.62123,L.62126,L.62222,L.62223,L.62225etL.62234.
Lorsquecertainesactionsentreprendredanslecadredesterritoiresdedmocratiesanitaireoudeszones
mentionnesau2duprsentarticlelencessitent,ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantpeut
conclure,titredrogatoire,avecunouplusieursdirecteursgnrauxd'agencedesantuncontrat
interrgional.

Art.L.143410.I.Ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantconstitueunconseilterritorialdesant
surchacundesterritoiresdfinisau1del'articleL.14349.
Leconseilterritorialdesantestnotammentcomposdereprsentantsdeslusdescollectivitsterritoriales,
desservicesdpartementauxdeprotectionmaternelleetinfantilementionnsl'articleL.21121etdes
diffrentescatgoriesd'acteursdusystmedesantduterritoireconcern.Ilveilleconserverlaspcificitdes
dispositifsetdesdmarcheslocalesdesantfondessurlaparticipationdeshabitants.Ilorganiseauseind'une
formationspcifiquel'expressiondesusagers,enintgrantcelledespersonnesensituationdepauvretoude
prcarit.Ilcomprendgalementunecommissionspcialiseensantmentale.
II.Sansprjudicedel'articleL.32212,leconseilterritorialdesantparticipelaralisationdudiagnostic
territorialpartagmentionnauIIIduprsentarticleens'appuyantnotammentsurlesprojetsdesquipesde
soinsprimairesdfiniesl'articleL.1411111etdescommunautsprofessionnellesterritorialesdesant
dfiniesl'articleL.143412.
Ilcontribuel'laboration,lamiseenuvre,ausuivietl'valuationduprojetrgionaldesant,en
particuliersurlesdispositionsconcernantl'organisationdesparcoursdesant.
Ilestinformdescrationsdeplatesformesterritorialesd'appuilacoordinationdesparcoursdesant
complexesmentionnesl'articleL.63272ainsiquedelasignaturedescontratsterritoriauxetlocauxdesant.
Ilcontribueleursuivi,enlienavecl'unionrgionaledesprofessionnelsdesant.
L'agencergionaledesantinformelesquipesdesoinsprimairesetlescommunautsprofessionnellesde
territoiredel'ensembledecestravaux.
III.Lediagnosticterritorialpartagapourobjetd'identifierlesbesoinssanitaires,sociauxetmdicosociaux
delapopulationconcerneens'appuyantsurdesdonnesd'observation.Iltientcomptedescaractristiques
gographiquesetsaisonniresduterritoireconcernetdesbesoinsdespersonnesexerantuneactivit
saisonnire.Ilidentifielesinsuffisancesentermesd'offre,d'accessibilit,decoordinationetdecontinuitdes
servicessanitaires,sociauxetmdicosociaux,notammentenmatiredesoinspalliatifs,enportantune
attentionparticulireauxmodesdepriseenchargesanshbergement.Ils'appuie,lorsqu'ilsexistent,surles
travauxetpropositionsdesconseilslocauxdesantoudetouteautrecommissioncreparlescollectivits
territorialespourtraiterdesquestionsdesant.Ilporteuneattentionparticulireauxquartiersprioritairesdela
politiquedelavilleetauxzonesderevitalisationrurale.
Ensantmentale,lediagnosticterritorialesttabliconformmentauIIdel'articleL.32212.
IV.Lamiseenuvreduprojetrgionaldesantpeutfairel'objetdecontratslocauxdesantconcluspar
l'agence,notammentaveclescollectivitsterritorialesetleursgroupements,portantsurlapromotiondela
sant,laprvention,lespolitiquesdesoinsetl'accompagnementmdicosocialetsocial.

Art.L.143411.UndcretenConseild'Etatdtermine:
1Lesconditionsdanslesquelleslesdirecteursgnrauxdesagencesrgionalesdesantdterminentles
territoiresetleszonesprvusl'articleL.14349
2Lacompositionetlesmodalitsdefonctionnementetdedsignationdesmembresdesconseilsterritoriaux
desant.

2Aprslemot:sant,lafindeladeuximephrasedupremieralinadel'articleL.141111estainsi
rdige:conformmentauschmargionaldesantprvul'articleL.14342.
3Le2del'articleL.14312estainsimodifi:
a)Aupremieralina,lesmots:,l'offredeservicesdesant,demanirerpondreauxbesoinsenmatire
sontremplacsparlesmots:etlesacteursdelapromotiondelasant,l'offredeservicesdesant,de
manirerpondreauxbesoinsenmatiredeprvention,depromotiondelasant,
b)Aua,aprslemot:sant,sontinsrslesmots:etdesacteursdelaprventionetdelapromotionde
lasant
c)Lecestainsimodifi:

lapremirephrase,lemot:soinsestremplacparlesmots:prvention,depromotiondelasant,de
soinsetmdicosociale
lasecondephrase,larfrence:L.14347estremplaceparlarfrence:L.14342

d)Aue,aprslemot:veillent,sontinsrslesmots:laqualitdesinterventionsenmatirede
prvention,depromotiondelasant,
e)Auf,aprslemot:accs,sontinsrslesmots:laprvention,lapromotiondelasant,
f)Sontajoutsdesknainsirdigs:
k)Ellesfavorisentdesactionstendantrendrelespublicsciblesacteursdeleurpropresant.Ellesvisent,
dansunedmarchederesponsabilisation,permettrel'appropriationdesoutilsdeprventionetd'ducationla
sant
l)Ellesparticipent,enlienaveclesuniversitsetlescollectivitsterritorialesconcernes,l'analysedes
besoinsetdel'offreenmatiredeformationpourlesprofessionnelsdessecteurssanitaireetmdicosocial
m)Elless'associentavecl'ensembledesacteursdesant,lesuniversits,lestablissementspublics
caractrescientifiqueettechnologiqueoutoutautreorganismederecherchepourparticiperl'organisation
territorialedelarechercheensant
n)DanslerespectdesengagementsinternationauxdelaFranceetenaccordaveclesautoritscomptentes
del'Etat,ellessontautorisesdvelopperdesactionsdecooprationinternationaleenvuedepromouvoirles
changesdebonnespratiquesavecleurspartenairestrangers.
4Lasection1duchapitreIIdutitreIIIdulivreIVdelapremirepartieestainsimodifie:
a)Le2del'articleL.14321estainsimodifi:

lasecondephrasedupremieralina,lesmots:assurerlacohrenceetlacomplmentaritdessont
remplacsparlesmots:coordonnerles
audeuximealina,aprslemot:prvention,sontinsrslesmots:etdelapromotiondelasant
aprsletroisimealina,ilestinsrunalinaainsirdig:

L'agencergionaledesantveillecequelaluttecontrelesingalitssocialesetterritorialesdesantsoit
priseencompteauseindecescommissions,lesquellesrendentcompted'actionsprcisesdeluttecontreces
ingalits,notammentl'garddespersonnesensituationdevulnrabilitoudeprcaritsociale,danslecadre
duprogrammementionnau3del'articleL.14342duprsentcode.

audernieralina,lesmots:danslessontremplacsparlesmots:dansleressortd'unoudeplusieurs

b)AudiximealinaduIdel'articleL.14323,lesmots:planstratgiquesontremplacsparlemot:
projet
c)L'articleL.14324estainsimodifi:

lasecondephrasedupremieralina,lesmots:confrencesdeterritoiresontremplacsparlesmots:
conseilsterritoriauxdesant,lesmots:,desemployeurssontsupprimset,aprslemot:
indpendantes,,sontinsrslesmots:lesorganisationsprofessionnellesd'employeursreprsentativesau
niveaunationaletinterprofessionnel,
lapremirephrasedutroisimealinaestcomplteparlesmots:etsurlesterritoires
ladeuximephrasedummetroisimealina,lesmots:planstratgiquesontremplacsparlemot:
projet
ladernirephrasedudittroisimealinaestainsirdige:

Elleprocde,enliennotammentaveclesconseilsterritoriauxdesant,l'valuation,d'unepart,des
conditionsdanslesquellessontappliqusetrespectslesdroitsdespersonnesmaladesetdesusagersdu
systmedesantet,d'autrepart,delaqualitdesprisesenchargeetdesaccompagnements.
5Lesecondalinadel'articleL.14332estainsirdig:
Cecontratdfinitlesobjectifsetprioritsd'actiondel'agencergionaledesantpourlamiseenuvredela
stratgienationaledesantetdesplansouprogrammesnationauxdesant,dclinsdansleprojetrgionalde
santprvul'articleL.14341.Ilcomporteunvoletconsacrlamatrisedesdpensesdesant,quifixedes
objectifschiffrsd'conomies.Ilestconclupouruneduredecinqansetestrvisablechaqueanne.Ilfait
l'objetd'unsuivietd'unevaluationpermettantdemesurerl'atteintedecesobjectifs.
6AlafindelasecondephraseduIdel'articleL.143542etlafindelapremirephrasedupremieralina
desarticlesL.143551L.143554,lesmots:dfinieparl'agencergionaledesantetcaractrisepar
uneoffremdicaleinsuffisanteoudesdifficultsdansl'accsauxsoinssontremplacsparlesmots:
caractriseparuneoffredesoinsinsuffisanteoudesdifficultsdansl'accsauxsoins,mentionnel'articleL.
14344
7LeIIdel'articleL.14416estabrog
8LechapitreIerdutitreIIIdulivreIerdelatroisimepartieestainsimodifi:
a)Lestroisderniersalinasdel'articleL.31317sontsupprims
b)L'articleL.31318estainsimodifi:

lafindelapremirephrasedupremieralina,lesmots:blanclargisontremplacsparlesmots:
dpartementaldemobilisation
lesquatrederniersalinassontsupprims
c)Lesaetbdel'articleL.313111sontainsirdigs:
a)Lecontenuetlesmodalitsd'laborationdudispositifd'organisationdelarponsedusystmedesanten
casdesituationsanitaireexceptionnelle,dnommORSAN
b)Lecontenuetlesprocduresd'laborationduplanzonaldemobilisation,duplandpartementalde
mobilisationetdesplansblancsdestablissementspourfairefaceauxsituationssanitairesexceptionnelles
9Lasiximepartieestainsimodifie:
a)Aupremieralinadel'articleL.61142,lesrfrences:auxarticlesL.14347etL.14349sont
remplacesparlarfrence:l'articleL.14343
b)Alafindu1del'articleL.61222,lesrfrences:auxarticlesL.14347etL.143410sontremplaces
parlesrfrences:auxarticlesL.14342etL.14346
c)Alafindeladeuximephrasedel'articleL.61618,lesmots:,notammentduschmargional
d'organisationdessoinsdfiniauxarticlesL.14347etL.14349ouduschmainterrgionaldfinil'articleL.
143410sontsupprims
d)Al'articleL.621116,lesmots:l'undesterritoiresdesantinfrargionauxsontremplacsparlesmots:
l'unedeszonesdterminesenapplicationdubdu2del'articleL.14349
e)Alafindeladeuximephrasedel'articleL.62123,lesmots:leterritoiredesantsontremplacspar
lesmots:lazonedtermineenapplicationdubdu2del'articleL.14349
f)L'articleL.62126estainsimodifi:

aupremieralina,lesmots:unmmeterritoiredesantousurdesterritoiresdesantsontremplacspar
lesmots:unemmezonedtermineenapplicationdubdu2del'articleL.14349ousurdetelleszones
ausecondalina,lesmots:territoiresdesantsontremplacsparlesmots:zonesmentionnesau
premieralinaduprsentarticle

g)AuxarticlesL.62222etL.62223,lesmots:leterritoiredesantconsidrsontremplacsparlesmots
:lazonedtermineenapplicationdubdu2del'articleL.14349considre
h)Aprslesmots:besoinsdelapopulation,lafindel'articleL.62222estainsirdige:telsqu'ilssont
dfinisparleschmargionaldesantprvul'articleL.14342.
i)L'articleL.62225estainsimodifi:

aupremieralina,lesmots:lemmeterritoiredesant,etaumaximumsurtroisterritoiresdesantsont
remplacsparlesmots:lammezonedtermineenapplicationdubdu2del'articleL.14349,etau
maximumsurtroisdeceszones
autroisimealina,lesmots:territoiresdesantsontremplacsparlesmots:zonesmentionnesau
premieralinaduprsentarticle
aummetroisimealina,lesmots:desschmasrgionauxd'organisationdessoinssontremplacspar
lesmots:duschmargionaldesant

j)L'articleL.62234estainsimodifi:

aupremieralina,lesmots:unmmeterritoiredesantsontremplacsparlesmots:unemmezone
dtermineenapplicationdubdu2del'articleL.14349
ausecondalina,lesmots:unmmeterritoiredesantsontremplacsparlesmots:unemmezone
mentionneaupremieralinaduprsentarticle
lafindummesecondalina,lesmots:ceterritoiresontremplacsparlesmots:laditezone

k)Au21de1'articleL.62411,lesmots:unterritoiredesantsontremplacsparlesmots:unezone
dtermineenapplicationdubdu2del'articleL.14349.
II.Lecodedel'actionsocialeetdesfamillesestainsimodifi:
1Aupremieralinadel'articleL.3124,lesmots:lesautresschmasmentionnsau2desontremplacs
parlesmots:leschmargionaldesantprvu
2Le3del'articleL.3125estabrog
3Alafindelapremirephrasedel'articleL.31251,lesmots:mentionnau3del'articleL.3125sont
remplacsparlesmots:desantmentionnl'articleL.14343ducodedelasantpublique
4Au1del'articleL.3134,aprslemot:fixs,sontinsrslesmots:parleschmargionaldesant
ou
5L'articleL.3139estainsimodifi:
a)Le1estainsirdig:
1L'volutiondesobjectifsetdesbesoinssociauxetmdicosociauxfixsparleschmargionaldesantou
leschmaapplicableenvertudel'articleL.3124
b)Lapremirephrasedusiximealinaestainsirdige:
Danslecasprvuau1,l'autoritquiadlivrl'habilitationdoit,dansledlaid'unancompterdela
publicationduschmaapplicableetpralablementtoutedcision,demanderl'tablissementouauservicede
modifiersacapacitoudetransformersonactivitenfonctiondel'volutiondesobjectifsetdesbesoinsetlui
proposercettefinlaconclusiond'uncontratpluriannueld'objectifsetdemoyens.
c)Ladernirephrasedummesiximealinaestainsirdige:
Cedlainepeuttreinfrieurunandanslecasprvuau1,ousixmoisdanslesautrescas.
d)Lasecondephrasedel'avantdernieralinaestsupprime
e)Ledernieralinaestainsirdig:
L'autorisationdedispenserdessoinsremboursablesauxassurssociauxoud'autresprestationsprisesen
chargeparl'Etatoulesorganismesdescuritsocialepeuttreretirepourlesmmesmotifsqueceux
numrsaux1,3et4etselonlesmmesmodalits.
III.Lecodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1Alapremirephrasedu4duIdel'articleL.162141,larfrence:L.14347estremplaceparla
rfrence:L.14344
2Alapremirephrasedu7del'articleL.1629,larfrence:L.14347estremplaceparlarfrence:
L.14344.
IV.Al'article151terducodegnraldesimpts,lesmots:dfinieenapplicationdel'articleL.14347sont
remplacsparlesmots:caractriseparuneoffredesoinsinsuffisanteoudesdifficultsdansl'accsaux
soins,dfinieenapplicationdel'articleL.14344.
V.L'articleL.6326ducodedel'ducationestainsimodifi:
1Aprslemot:suprieur,lafindutroisimealinaestsupprime
2Lequatrimealinaestainsimodifi:
a)Aprslasecondeoccurrencedumot:exercice,lafindelapremirephraseestsupprime
b)Aprslammepremirephrase,estinsreunephraseainsirdige:
Ceslieuxd'exercicesontsitusdansunezonecaractriseparuneoffredesoinsinsuffisanteoudesdifficults
dansl'accsauxsoins,dfinieenapplicationdel'articleL.14344ducodedelasantpublique.
VI.AlapremirephrasedupremieralinaduIdel'articleL.15118ducodegnraldescollectivits
territoriales,larfrence:L.14347estremplaceparlarfrence:L.14344.
VII.Aupremieralinadel'article2delaloin20131118du6dcembre2013autorisantl'exprimentationdes
maisonsdenaissance,larfrence:L.14347estremplaceparlarfrence:L.14343.
VIII.A.Lesprojetsrgionauxdesantprvusl'articleL.14341ducodedelasantpublique,danssa
rdactionrsultantdelaprsenteloi,entrentenvigueurauplustardle1erjanvier2018.
Leprojetrgionaldesantapplicabledanschaquergionladatedepromulgationdelaprsenteloiresteen
vigueurjusqu'lapublication,danslargion,duprojetrgionaldesantmentionnaupremieralinadu
prsentA.
B.Lesterritoiresdesantdfinisdanschaquergionladatedepromulgationdelaprsenteloirestenten
vigueur,jusqu'lapublication,danschacunedesrgionsconcernes,duprojetrgionaldesantdansles
conditionsdfiniesauAduprsentVIIIetau1del'article196delaprsenteloi.
C.Danschaquergion,lesarrtsdfinissantleszonesdemiseenuvredesmesuresdestinesfavoriser
unemeilleurerpartitiongographiquedesprofessionnelsdesant,desmaisonsdesant,desplesdesantet
descentresdesantenvigueurladatedepromulgationdelaprsenteloidemeurentenvigueurjusqu'la
publicationdesarrtsprvusaupremieralinadel'articleL.14344ducodedelasantpublique,danssa
rdactionrsultantdelaprsenteloi.
D.Jusqu'l'installationdesconseilsterritoriauxdesantprvusl'articleL.143410dummecode,danssa
rdactionrsultantdelaprsenteloi,lesattributionsdecesconseilssontexercesparlesconfrencesde
territoireprvuesl'articleL.143417duditcode,danssardactionantrieurelapublicationdelaprsente
loi.
IX.Atitreexprimentaletpouruneduredecinqans,l'Etatpeutautorisertoutoupartiedesconseils
territoriauxdesanttresaisisparlesusagersdusystmedesantdedemandesdemdiationensant,de
plaintesetderclamations.
Cesconseilsterritoriauxdesantfacilitentlesdmarchesdesusagers,lesinformentdeleursdroitsetles
orientent.Lesconseilsveillentcequelesusagerspuissent,lecaschant,exprimerleursgriefsauprsdes
professionnelsoudestablissementsconcerns,notammentenlesassistantdanslaconstitutiond'undossier,
entendrelesexplicationsdeceuxciettreinformsdessuitesdeleursdemandes.Lorsquelaplainteoula
rclamationconcerneunepriseenchargeparuntablissementdesant,cesconseilsterritoriauxagissenten
lienaveclacommissiondesusagersmentionnel'articleL.11123ducodedelasantpublique.Lesmembres
desconseilsterritoriauxsontastreintsausecretprofessionnel,danslesconditionsdfiniesauxarticles22613et
22614ducodepnal.
Lesmodalitsetlesconditionsdel'exprimentationsontprvuespardcretenConseild'Etat.
Article159

Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.31151estainsimodifi:
a)Ledeuximealinaestainsirdig:
Poureffectuercecontrle,lereprsentantdel'Etatdansledpartementpeuthabiliterlesagentsmentionns
auxarticlesL.14211etL.14357etlesagentsdesministreschargsdel'agriculture,desdouanes,delapolice
auxfrontires,delameretdestransports.Lespointsd'entremilitaires,lesmoyensdetransportmilitaireset
lesmoyensdetransportspcifiquementaffrtsparl'autoritmilitairesontcontrlspardesagentshabilitspar
leministredeladfense.
b)Aprsletroisimealina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Lereprsentantdel'Etatdansledpartementpeutgalementhabiliterlesagentsdesgestionnairesdepoints
d'entre.
2L'articleL.31153estainsimodifi:
a)Le1estcompltparundainsirdig:
d)Lescritresetlesconditionsd'habilitationdesagentsmentionnsauquatrimealinadel'articleL.31151

b)Ilestajoutun4ainsirdig:
4Lesconditionsdanslesquellesleservicemdicald'unpointd'entrepeutraliserdesactivitsdesoinset
danslesquelless'appliquentlesarticlesL.16232L.162323ducodedelascuritsociale.
Article160

I.LetitreIIIdulivreIVdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Leadu1del'articleL.14312estainsirdig:
a)Ellesorganisentl'observationdelasantdanslargion,ens'appuyant,entantquedebesoin,surles
observatoiresrgionauxdelasant,ainsiquelaveillesanitaire,enparticulierlerecueil,latransmissionetle
traitementdessignalementsd'vnementssanitaires
2LechapitreVestcompltparunesection6ainsirdige:

Section6
Organisationrgionaledesvigilancessanitaires

Art.L.143512.Lesagencesrgionalesdesantsontresponsables,enlienavecl'institutetlesagences
mentionnsauxarticlesL.13131,L.14132,L.14181etL.53111,del'organisationetdelacouverture
territorialedesvigilancessanitaires.Aceteffet,ellesconstituentunrseaurgionaldevigilancesetd'appui,
selondesmodalitsdfiniespardcretenConseild'Etat.

II.Audbutdulivreprliminairedelaquatrimepartieducodedelasantpublique,ilestajoutuntitre
prliminaireainsirdig:
TitrePRLIMINAIRE
MISSIONSDESPROFESSIONNELSDESANT

Art.L.40011.L'exerciced'uneprofessiondesantcomprenddesmissionsdesantpubliquequicomportent:
1Lesobligationsdclarativesprvuesauprsentcode,notammentauxarticlesL.14134,L.141314,L.
141315etL.31131
2Laparticipation,lecaschant,desactionsdeprvention,dedpistageetdesoinsncessitesparun
contexted'urgencesanitaire,misesenuvreparlesagencesrgionalesdesantenapplicationdel'articleL.
14312
3Surlabaseduvolontariat,laparticipationdesactionsdeveille,desurveillanceetdescuritsanitaire.

Art.L.40012.Al'occasiondel'inscriptionautableaudel'ordre,lesprofessionnelsdesantdclarentauprs
duconseildel'ordrecomptentuneadresselectroniqueleurpermettantd'treinformsdesmessagesde
scuritdiffussparlesautoritssanitaires.Cetteinformationestrgulirementmisejourettransmiseaux
autoritssanitairesleurdemande.
Article161

I.L'articleL.141314ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Lepremieralinaestainsimodifi:
a)Aprslemot:professionnel,sontinsrslesmots:desant
b)Aprslesmots:tablissementdesant,sontinsrslesmots:outablissementetservicemdico
social
c)Aprslemot:infection,sontinsrslesmots:associeauxsoins,dontuneinfection
d)Lemot:liestremplacparlemot:associ
e)Aprslemot:traitements,sontinsrslesmots:,d'actesmdicauxviseesthtique
2Aprslemmepremieralina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Lesprofessionnelsdesantconcernsanalysentlescausesdecesinfectionsetvnementsindsirables.
II.Au3del'articleL.141316dummecode,aprslemot:recueillies,sontinsrslesmots:,les
modalitsd'analysedecesvnements.

ChapitreII:Renforcerl'alignementstratgiqueentrel'Etatetl'assurance
maladie

Article162

I.Lasection1duchapitreIIbisdutitreVIIIdulivreIerducodedelascuritsocialeestainsimodifie:

1L'articleL.182211estainsirdig:

Art.L.182211.Danslerespectdesloisdefinancementdelascuritsocialeetafind'assurerlamiseen
uvredelapolitiquedesantdfiniel'articleL.14111ducodedelasantpublique,l'autoritcomptentede
l'Etatconclutavecl'Unionnationaledescaissesd'assurancemaladieuncontratdnommplannationalde
gestiondurisqueetd'efficiencedusystmedesoins,quidfinit,pourunedurededeuxans,lesobjectifs
pluriannuelsdegestiondurisqueetlesobjectifsrelatifsl'efficiencedusystmedesoinscommunsauxtrois
rgimesmembresdel'Unionnationaledescaissesd'assurancemaladie.
Ceplandfinit,auseindeprogrammesnationaux,lesactionsconcourantlamiseenuvredecesobjectifs
etrelevantdechacundessignataires.LesprogrammesnationauxsonttablisparunComitnationaldela
gestiondurisqueetdel'efficiencedusystmedesoins,dontlacompositionetlesmodalitsdefonctionnement
sontdfinispararrt.
Leplannationaldegestiondurisqueetd'efficiencedusystmedesoinsestdclindanschaquergionparun
planpluriannuelrgionaldegestiondurisqueetd'efficiencedusystmedesoins,dfinidanslesconditions
prvuesl'articleL.14322ducodedelasantpublique.
Lesmodalitsdemiseenuvreduplanpluriannuelrgionaldegestiondurisqueetd'efficiencedusystmede
soinssontdterminesparuneconventiontabliedanslerespectd'uncontrattypedfiniparleConseilnational
depilotagedesagencesrgionalesdesantetconclue,pourlecomptedel'Etat,parledirecteurgnralde
l'agencergionaledesantet,pourlesrgimesd'assurancemaladie,parleurreprsentantdsignparle
directeurgnraldel'Unionnationaledescaissesd'assurancemaladie.Enl'absencededsignationdeson
reprsentantparl'Unionnationaledescaissesd'assurancemaladie,cedernierestdsignpararrtduministre
chargdelascuritsociale.
Laconventionprvueauquatrimealinaduprsentarticleprendencomptelesparticularitsterritorialeset
peutadapterlesactionsdegestiondurisqueetrelativesl'efficiencedusystmedesoinsenfonctiondecelles
ciouprvoirdesactionsspcifiques.
LesuividelamiseenuvreduplannationaletdesplansrgionauxestassurparleComitnationaldela
gestiondurisqueetdel'efficiencedusystmedesoins.

2Le7del'articleL.18223estainsirdig:
7Lesorientationsrelativesauprojetdeplannationaldegestiondurisqueetd'efficiencedusystmedesoins
prvul'articleL.182211.
3Au2duIetaudernieralinaduIIdel'articleL.18224,lesmots:contratd'objectifssontremplacs
parlesmots:plannationaldegestiondurisqueetd'efficiencedusystmedesoins.
II.LetitreIIIdulivreIVdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Lapremirephrasedugdu2del'articleL.14312estainsirdige:
Danslesconditionsprvuesl'articleL.182211ducodedelascuritsociale,ellesdfinissentetmettent
enuvre,aveclesorganismesd'assurancemaladieetaveclaCaissenationaledesolidaritpourl'autonomie,
lesactionsrgionalesdclinantleplannationaldegestiondurisqueetd'efficiencedusystmedesoinsoule
compltant.
2L'articleL.14331estainsimodifi:
a)Letroisimealinaestremplacpardeuxalinasainsirdigs:
Ildfinitlecontrattypeprvul'articleL.182211ducodedelascuritsociale,rgissantlesmodalitsde
miseenuvredesplansrgionauxdegestiondurisqueetd'efficiencedusystmedesoins.
Ilvalidetouteslesinstructionsquisontdonnesauxagences.Ilconduitl'animationdurseaudesagences.
b)Lequatrimealinaestcompltparlesmots:,notammentsurlabasedescontratsdfinisl'articleL.
14332.
Article163

I.L'articleL.2211ducodedelascuritsocialeestcompltparunalinaainsirdig:
LaCaissenationaledel'assurancemaladiedestravailleurssalarispubliechaqueanneunrapportd'activit
etdegestion,quicomportedesdonnesprsentesparsexe,enparticuliersurlesaccidentsdutravailetles
maladiesprofessionnelles.
II.Auquatrimealinadel'articleL.71321dummecode,lesmots:duderniersontremplacsparles
mots:del'avantdernier.
Article164

I.LetitreVIdulivreIerducodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1Ledeuximealinadel'articleL.1625estsupprim
2Lasection3.1duchapitreIIestcompltepardesarticlesL.162144etL.162145ainsirdigs:

Art.L.162144.I.LesconventionsnationalesmentionnesauxarticlesL.1625,L.1629,L.162122,L.
162129,L.16214etL.162321prcisent,parunouplusieurscontratstypesnationaux,lesmodalits
d'adaptationrgionaledesdispositifsdfinisau4duIdel'articleL.162141duprsentcodevisantfavoriser
l'installationdesprofessionnelsdesantoudescentresdesantenfonctiondeszonesd'exercicedtermines
enapplicationdel'articleL.14348ducodedelasantpublique.
Ellespeuventprvoir,parlesmmescontratstypes,desmodalitsd'adaptationrgionaled'autresmesures
conventionnelles,l'exceptiondecellesrelativesauxtarifsprvusau1duIdel'articleL.162141duprsent
codeetauxrmunrationsdenatureforfaitairefixesparlesconventions.
Ledirecteurgnraldel'agencergionaledesantarrte,danslerespectdescontratstypesnationaux,les
contratstypesrgionauxcomportantlesadaptationsapplicablesdanslargion.
II.Chaqueprofessionneldesantoucentredesantconventionntablidansleressortdel'agencepeut
signerunouplusieurscontratsconformescescontratstypesrgionauxavecledirecteurgnraldel'agence
rgionaledesantetunreprsentantdesrgimesd'assurancemaladiedsignceteffetparledirecteur
gnraldel'Unionnationaledescaissesd'assurancemaladie.Enl'absencededsignationdesonreprsentant
parl'Unionnationaledescaissesd'assurancemaladie,cedernierestdsignpararrtduministrechargdela
scuritsociale.
III.Laparticipationdesrgimesobligatoiresdebased'assurancemaladieaufinancementdetoutavantage
financierprvuparcescontratsestpriseencomptedansl'objectifnationaldedpensesd'assurancemaladie
mentionnau3duDduIdel'articleL.O.1113.

Art.L.162145.Lesministreschargsdelasantetdelascuritsocialepeuventdfinirconjointementdes
lignesdirectricespralablementauxngociationsdesaccords,contratsetconventionsprvusauxarticlesL.
162113,L.1625,L.1629,L.162122,L.162129,L.16214,L.162141,L.162161,L.162321etL.
32252.Leconseildel'Unionnationaledescaissesd'assurancemaladieprendencompteceslignesdirectrices
dansladfinitiondesorientationsmentionnesau4del'articleL.18223.

3Aprslasecondeoccurrencedumot:national,lafinduIdel'articleL.1621412estainsirdige:,
d'unepart,auregarddesrsultatsdanslecollgedesmdecinsgnralisteset,d'autrepart,auregarddes
rsultatsagrgsdescollgesmentionnsaux2et3del'articleL.40312ducodedelasantpublique.
4Acompterdesprochaineslectionsauxunionsrgionalesdesprofessionnelsdesantorganises
postrieurementau31dcembre2016,aprslasecondeoccurrencedumot:national,lafinduIdumme
articleL.1621412,danssardactionrsultantdu3duprsentI,estainsirdige:danschacundesdeux
collges.
5Auquatrimealinadel'articleL.16215,lemot:troisestremplacparlemot:deux.
III.Acompterdesprochaineslectionsauxunionsrgionalesdesprofessionnelsdesantorganises
postrieurementau31dcembre2016,l'articleL.40312ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Auquatrimealina,lemot:troisestremplacparlemot:deux
2Les2et3sontremplacsparun2ainsirdig:
2Lesmdecinsspcialistes.
III.Le4del'articleL.18223ducodedelascuritsocialeestcompltparlesmots:etdescontratstypes
nationauxprvusl'articleL.162144.
IV.Aprslecinquimealinadel'articleL.14322ducodedelasantpublique,sontinsrsdeuxalinasainsi
rdigs:
Ilarrte,aprsconcertationaveclescaisseslocalesd'assurancemaladieetaveclesorganismes
complmentairesd'assurancemaladie,leplanpluriannuelrgionaldegestiondurisqueprvul'articleL.1822
11ducodedelascuritsociale.
Ilarrtelescontratstypesrgionauxprvusl'articleL.162144dummecodeetpeutconclure,avecle
reprsentantdesrgimesd'assurancemaladiementionnauIIdummearticleL.162144etchaque
professionneldesantoucentredesanttablidansleressortdel'agence,descontratsconformesces
contratstypes.

ChapitreIII:Rformerlesystmed'agencessanitaires

Article165

I.Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1LesarticlesL.12611L.12613sontabrogs
2Alafindel'articleL.12117,lesmots:,lesdispositifsmdicauxlesincorporant,ainsiquelesproduits
thrapeutiquesannexesencontactavecceslmentsetproduitssontremplacsparlesmots:etles
dispositifsmdicauxlesincorporant
3Le6del'articleL.12218estabrog
4Aucinquimealinadel'articleL.12455,lesmots:,lesfabricantsdeproduitsthrapeutiquesannexeset
lesmots:,deproduitsthrapeutiquesannexessontsupprims
5L'articleL.154213estainsimodifi:
a)Aupremieralina,lesmots:,l'exceptiondel'articleL.12612etdel'articleL.12613etsontsupprims

b)Lebestabrog
6Le12duIIdel'articleL.53111estabrog
7Le10del'articleL.55413estabrog.
II.Lesproduitsthrapeutiquesannexesdontl'autorisationatdlivreavantladatedepromulgationdela
prsenteloietquirpondentladfinitiondumdicamentprvuel'articleL.51111ducodedelasant
publiqueoucelledudispositifmdicalprvuel'articleL.52111dummecodefontl'objetd'unedemande
d'autorisationdemisesurlemarchautitredel'articleL.51218duditcodeoud'unemiseenconformitavec
lesdispositionsrelativesauxdispositifsmdicauxauplustarddansundlaidetroisanscompterdeladatede
promulgationdelaprsenteloi.
Atitretransitoire,cesproduitsrestentsoumisauxarticlesL.12611L.12613,L.12117,L.12218,L.12455,
L.154213,L.53111etL.55413dummecode,dansleurrdactionantrieurelaprsenteloi,etles
autorisationsdlivresparledirecteurgnraldel'Agencenationaledescuritdumdicamentetdesproduits
desantautitredel'articleL.12611duditcode,danssardactionantrieurelaprsenteloi,sontproroges
jusqu'lamiseenconformitdesproduitsconcernsdanslesconditionsprvuesaupremieralinaduprsent
II.
Article166

I.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaidesixmoiscompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnancestoutesmesures
relevantdudomainedelaloiafin:
1D'assurer,sousl'autoritdel'Etat,lacoordinationdel'exercicedesmissionsdesagencesnationales
comptentesenmatiredesantpubliqueetdescuritsanitaire,enveillantlacohrencedesactionsmises
enuvredanscesdomaines
2D'instituerunnouveltablissementpublic,dnommAgencenationaledesantpubliqueetautoris
employerdanssacommunicationnationaleetinternationalel'appellationSantpubliqueFrance,reprenant
l'ensembledesmissions,descomptencesetdespouvoirsexercsparl'Institutdeveillesanitairementionn
l'articleL.14132ducodedelasantpublique,parl'Institutnationaldeprventionetd'ducationpourlasant
mentionnl'articleL.14171dummecodeetparl'tablissementmentionnl'articleL.31351duditcode,
ainsiqueleursbiens,personnels,droitsetobligations.
Pourlamiseenuvresurl'ensembleduterritoiredesesmissionsdeveille,desurveillanceetd'alerteetpour
disposerdesconnaissancessurl'tatdesantdespopulations,l'tablissementassurelaresponsabilitd'un
systmenationaldeveilleetdesurveillance,danslerespectduprincipedesubsidiaritcomptetenudes
missionsdvoluesauxagencesrgionalesdesantmentionnesnotammentau1del'articleL.14312du
mmecode.
Pourassurerlacohrencedusystmedesurveillanceetdeveilleetpouramliorerlapertinencedesactions
danssonchampdecomptence,l'tablissementdispose,soussonautorit,decellulesd'interventionenrgion,
placesauprsdesdirecteursgnrauxdesagencesrgionalesdesant
3Demodifier,entantquedebesoin,lescodesetlesloisnoncodifiesafindelesmettreencohrenceavecles
dispositionsquiserontprisesenapplicationdes1et2.
II.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaideneufmoiscompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnanceslesmesures
d'amliorationetdesimplificationdusystmedesantrelevantdudomainedelaloivisant:
1Simplifieretclarifierlalgislationapplicableauxproduitsmentionnsl'articleL.53111ducodedelasant
publique:
a)Ensupprimantlergimespcifiquedesproduitsofficinauxdiviss,mentionnsau4del'articleL.51211du
mmecode
b)Entendantl'interdictiondelapublicitpourlesmdicamentsfaisantl'objetd'unervaluationdurapport
entrelesbnficesetlesrisques,prvuel'articleL.51223duditcode
c)Enmettantencohrencelesdispositionsdu4del'article38ducodedesdouanesaveclesdispositionsdu
codedelasantpubliquerelativesauxproduitsmentionnsl'articleL.53111ducodedelasantpublique
d)Ensupprimantlaprocduredefixationd'orientationsenvuedel'laborationetdeladiffusiondes
recommandationsdebonnepratiquedel'Agencenationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesant
prvuel'articleL.16139ducodedelascuritsociale
2Assouplir,danslerespectdelascuritsanitaire,simplifieretacclrerlesprocduresmisesenuvrepar
l'Agencenationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesant:
a)Ensupprimantlerpertoiredesrecherchesmdicalesautorisesprvuaudeuximealinadel'articleL.
112115ducodedelasantpublique
b)Enautorisantledirecteurgnraldel'Agencenationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesant
tablirleslistesmentionnesauxarticlesL.52121etL.52222dummecode
c)Enabrogeantlesdispositionsimposantdesrglesdecommunicationavecdestablissementspublicsoules
dpartementsministrielslorsqu'ellesnesontpasncessairesetenautorisantl'Agencenationaledescuritdu
mdicamentetdesproduitsdesantrendrepublicscertainsdesesactesoudcisionsparsespropresmoyens

d)Enpermettantl'octroid'unagrmentpourunedureillimiteauxtablissementsdetransfusionsanguine
mentionnsl'articleL.12232ducodedelasantpublique
e)Enpermettantl'Agencenationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesantdepublierla
pharmacopequ'elleprpareetlabore
f)EnabrogeantlesdispositionsdesarticlesL.51342etL.52136dummecodeencadrantlapublicitdes
contraceptifsautresquelesmdicaments
g)Enrenforantlesmissionsdel'Agencenationaledescuritdumdicamentetdesproduitsdesantrelatives
l'adoptiondesbonnespratiquesdepharmacovigilance
h)Endispensantdelatransmissiondeladclarationmentionnel'articleL.512118ducodedelasant
publiquelesredevablesduversementdestaxesprvuesl'article16000Pducodegnraldesimptsen
applicationduIVdel'article16000Qdummecode
3Assoupliretsimplifier,danslerespectdelascuritsanitaire,lalgislationrelativel'Etablissementfranais
dusangetlatransfusionsanguine:
a)Enadaptantlesmodalitsdelafabricationdesproduitssanguinslabiles,deleurdistribution,deleur
dlivrance,deleurcessionetdelacommunicationsurcesproduitsauprsdesprofessionnelsdesantainsique
delavigilancesurcesproduits
b)Enadaptantlesmodalitsdefabrication,dedistribution,dedlivrance,decommercialisationetdevigilance
desmdicamentsdrivsdusangauregarddesexigencesdudroitdel'Unioneuropenne
c)Enmodifiantladfinitionetlechampdesschmasd'organisationdelatransfusionsanguineainsiqueleurs
conditionsd'laborationetleursmodalitsd'application
d)Enregroupant,ordonnant,modifiantetadaptant,auseind'unemmesubdivisionducodedelasant
publiquerelativel'Etablissementfranaisdusang,lesactivitsouvertes,titreprincipalouaccessoire,aux
tablissementsdetransfusionsanguine,danslerespectdesprincipesthiquesmentionnsl'articleL.12211
ducodedelasantpublique
e)Enmodifiantladfinitiondescentresdesantprcisel'articleL.63231ducodedelasantpublique,pour
permettreauxtablissementsdetransfusionsanguined'exercerdesactivitsdesoinsdanscecadre
f)Enmodifiantlesmodalitsd'exercicedesattributionsconsultativesdel'Etablissementfranaisdusang
g)Enpermettantauxtudiantsenmdecinedepratiquercertainsactesdeprlvementsanguindansles
tablissementsdetransfusionsanguine,horslescasoilsinterviennentdanslecadredelarservesanitaire
mentionnel'articleL.31321ducodedelasantpublique.
III.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaidedouzemoiscompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnancestoutesmesures
relevantdudomainedelaloiafin:
1Deregrouperetd'harmoniserlesdispositionslgislativesrelativesauxmissions,l'organisation,au
fonctionnementetauxressourcesdesautorits,tablissements,groupementd'intrtpublicetinstance
collgialementionnsauxarticlesL.12221,L.13131,L.14114,L.14152,L.14181etL.53111ducodede
lasantpubliqueetl'articleL.16137ducodedelascuritsociale
2Deregrouperetd'harmoniserlesdispositionslgislativesrelativeslaveille,auxvigilancesetauxalertes
sanitaires.
Cesordonnancessontprisesdroitconstant,sousrservedesmodificationsncessairespourassurerlerespect
delahirarchiedesnormes,amliorerlacohrencerdactionnelledestextes,harmoniserl'tatdudroit,
remdierauxerreursetinsuffisancesdecodificationetabrogerlesdispositions,codifiesounon,obsoltesou
devenuessansobjet.
IV.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaidedouzemoiscompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnancestoutemesurerelevant
dudomainedelaloiafind'harmoniseretd'tendre,danslerespectdesdroitsdespersonnes,lesdispositions
lgislativesrgissantl'accsauxdonnescouvertesparlesecretmdicaloulesecretindustrieletcommercial
pourlespersonnesexerantdesmissionsdeveille,devigilance,d'alertesanitaire,d'inspectionoudecontrle
pourlecomptedesautoritsettablissementsmentionnsauxarticlesL.12221,L.13131,L.14132,L.1418
1etL.53111ducodedelasantpublique,l'articleL.16137ducodedelascuritsociale,l'article5dela
loin2001398du9mai2001crantuneAgencefranaisedescuritsanitaireenvironnementaleetl'article
L.5921ducodedel'environnement.
V.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaidedouzemoiscompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnancestoutesmesures
relevantdudomainedelaloiafin:
1D'adapter,auxfinsdefavoriseroudepermettrelamutualisationdesfonctionstransversalesd'appuietde
soutien,lesdispositionslgislativesrelativesauxmissionsetaufonctionnementdesorganismesmentionnsaux
articlesL.12221,L.14114,L.14181etL.53111ducodedelasantpubliqueetl'articleL.16137ducode
delascuritsociale,afindefaciliterlarorganisationdusystmed'agencesrelevantdesministreschargsde
lasantetdelascuritsociale
2Dedterminerlergimedesdcisionsprisesparlesprsidentsoulesdirecteursgnrauxdecesorganismes

3Defairevoluer,ycomprisparrapprochementavecd'autresstructures,etencohrenceavecl'articleL.
111114ducodedelasantpublique,danssardactionrsultantdelaprsenteloi,lergime,lesmissionset
l'organisationdugroupementd'intrtpublicmentionnl'articleL.111124dummecode
4Demodifier,entantquedebesoin,lescodesetlesloisnoncodifiesafindelesmettreencohrenceavecles
dispositionsdes13duprsentV.
VI.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaidedixhuitmoiscompterde
lapromulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnancestoutesmesures
relevantdudomainedelaloiafin:
1Defairevoluerlesconditionsdel'valuationetdelapriseenchargeparl'assurancemaladiedes
mdicamentsetdesdispositifsmdicaux,enadaptantnotammentlescomptencesetlacompositiondes
commissionsmentionnesl'articleL.51233ducodedelasantpublique,l'articleL.1651ducodedela
scuritsocialeetauquatorzimealinadel'articleL.16137dummecode
2D'adapterlagouvernancedelaHauteAutoritdesant,lesmissionsmentionnesautreizimealinadu
mmearticleL.16137ainsiquelacompositiondel'instancementionnel'articleL.16142dummecode.
VII.Chacunedesordonnancesprvuesauprsentarticlepeutcomporterlesmesuresrelevantdudomainede
laloincessairesleuradaptationauxcaractristiquesetcontraintesparticuliresdescollectivitsrelevantde
l'article73delaConstitution,deSaintBarthlemy,deSaintMartinetdeSaintPierreetMiquelon,ainsiqu'leur
extensionetleuradaptationauxTerresaustralesetantarctiquesfranaises,WallisetFutuna,laNouvelle
CaldonieetlaPolynsiefranaise.
VIII.UnprojetdeloideratificationestdposdevantleParlementdansundlaidetroismoiscompterdela
publicationdechacunedesordonnancesprvuesauprsentarticle.
IX.Jusqu'au1erjuillet2016etpardrogationl'avantdernieralinadel'articleL.16142ducodedela
scuritsociale,lemembreducollgedel'Autoritdesantnommenapplicationdummealinapeuttre
unefemmeouunhomme.
Article167
I.Aupremieralinadel'articleL.51313ducodedelasantpublique,aprslesmots:produitscosmtiques
sontinsrslesmots:importsou.
II.Le4del'article38ducodedesdouanesestcompltparun17ainsirdig:
17Auxproduitscosmtiquesmentionnsl'articleL.51311ducodedelasantpubliquecontenantdes
substancesinterditesousoumisesrestrictionsautitredurglement(CE)n1223/2009duParlementeuropen
etduConseildu30novembre2009relatifauxproduitscosmtiques.
Article168

L'articleL.512413ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Letroisimealinaestcompltparlesmots:ainsiquepourlemdecind'unequipesportivequi
transportepersonnellementunmdicamentouquiprocdel'importationd'unmdicamentparuneautrevoie

2Ledernieralinaestremplacpartroisalinasainsirdigs:
Lorsqu'unparticulierprocdel'importationd'unmdicamentparuneautrevoiequeletransportpersonnel,il
n'estpasnonplussoumisl'obligationd'uneautorisationpralablesilemdicamentsatisfaitl'unedes
conditionssuivantes:
1Ilfaitl'objetd'uneautorisationdemisesurlemarchausensdel'article6deladirective2001/83/CEdu
ParlementeuropenetduConseildu6novembre2001instituantuncodecommunautairerelatifaux
mdicamentsusagehumainoud'unenregistrementausensdesarticles14et16bisdelammedirective
dansunEtatpartiel'accordsurl'Espaceconomiqueeuropen
2Ilestautorisdanslepaystiersdeprovenanceetleparticulierprsenteauservicedesdouanesunecopie
del'ordonnanceattestantquelemdicamentestdestinuntraitementprescritparunmdecintablidansle
paysdeprovenance.
Article169

Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaidedouzemoiscompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnanceslesmesuresrelevant
dudomainedelaloincessairespourfavoriserl'galaccsdesfemmesetdeshommesauseindesconseils
d'administrationetdesconseilsdesurveillancedestablissementsetorganismesmentionnsauxarticlesL.
114222,L.12221,L.14181,L.14311etL.53111ducodedelasantpubliqueainsiquedel'tablissement
publicmentionnauIdel'article166delaprsenteloi.
UnprojetdeloideratificationestdposdevantleParlementdansundlaidetroismoiscompterdela
publicationdel'ordonnanceprvueaupremieralinaduprsentarticle.
Article170

Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Lestroispremiersalinasdel'articleL.12219sontremplacsparunalinaainsirdig:
Unarrtdesministreschargsdelasantetdelascuritsocialefixelestarifsdecessiondesproduits
sanguinslabiles,l'exceptiondesplasmasfinalittransfusionnellerelevantdu1del'articleL.12218.
2LeIIdel'articleL.122110estabrog
3Alapremirephrasedupremieralinadel'articleL.1221102,lesmots:etlesplasmasmentionnsau2
bisdel'articleL.12218sontsupprims
4L'articleL.122113estainsimodifi:
a)Aprslemot:labiles,lafindelapremirephrasedupremieralinaestsupprime
b)Audernieralina,lesmots:etduplasmamentionnau2bisdel'articleL.12218duprsentcodesont
supprims
5Ledernieralinadel'articleL.12223estcompltparlesmotsetunephraseainsirdige:,ouparle
centredetransfusionsanguinedesarmes.Lesconditionsdanslesquelleslecentredetransfusionsanguinedes
armesralisecesexportationssontprcisespardcret.
6Le1bisdel'articleL.12228estainsirdig:
1bisLesproduitsdesactivitsdedlivrancedesplasmasfinalittransfusionnellerelevantdu1del'article
L.12218,dontlesmodalitssontprvuespardcretenConseild'Etat
7Ladeuximephrasedusecondalinadel'articleL.12231estsupprime
8L'articleL.512652estabrog.
Article171

Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1LechapitreprliminairedutitreIVdulivreIIIdelapremirepartieestainsimodifi:
a)L'intitulestainsirdig:Dispositionsgnrales
b)Lasection1estcomplteparunarticleL.13402ainsirdig:

Art.L.13402.Latoxicovigilanceapourobjetlasurveillanceetl'valuationdeseffetstoxiquespourl'homme,
aigusouchroniques,del'expositionunarticle,unmlangeouunesubstance,naturelleoudesynthse,
disponiblessurlemarchouprsentsdansl'environnement,auxfinsdemenerdesactionsd'alerteetde
prvention.
Leprsentchapitres'appliquesousrservedesdispositionsrelativesauxautressystmesdevigilance
rglementsparleprsentcode.

c)Sontajoutesdessections2et3ainsirdiges:

Section2
Organisationdelatoxicovigilance

Art.L.13403.L'Agencenationaledescuritsanitairedel'alimentation,del'environnementetdutravail
assurelamiseenuvredusystmedetoxicovigilance.Elleendfinitlesorientations,coordonnelesactionsdes
diffrentsintervenantsetparticipel'valuationscientifiquedesinformationsrecueillies.

Section3
Dclarationdescasd'intoxication

Art.L.13404.Lesprofessionnelsdesantdclarentauxorganismeschargsdelatoxicovigilancelescas
d'intoxicationhumaineinduitspartoutesubstance,toutmlangeoutoutarticledontilsontconnaissance.

Art.L.13405.Lesfabricants,lesimportateurs,lesutilisateursenavaloulesdistributeursdclarentaux
organismeschargsdelatoxicovigilancelescasd'intoxicationhumainedontilsontconnaissanceetinduitspar
unesubstanceouunmlangepourlesquelsilsonttransmisdesinformationsenapplicationdesarticlesL.13411
etL.13421etconserventlesinformationsdontilsdisposent.

Art.L.13406.Lesconditionsd'applicationduprsentchapitresontdterminespardcretenConseild'Etat,
notamment:
1L'organisationdusystmedetoxicovigilance
2Lesconditionsdanslesquellesestprservelaconfidentialitl'garddestiersdesinformationscouvertes
parlesecretmdicaloulesecretindustrieltransmisesenapplicationdesarticlesL.13404etL.13405
3Lesconditionsdepartagedesinformationsentrelesorganismesresponsablesdessystmesdevigilanceou
desurveillancedel'tatdesantdelapopulationpourl'exercicedecesmissions.

2LechapitreIerdutitreIVdulivreIIIdelapremirepartieestainsimodifi:
a)L'intitulestainsirdig:Informationssurlessubstancesetlesmlanges
b)L'articleL.13411estainsimodifi:

aupremieralina,lesmots:,dfiniespardcretenConseild'Etat,sontsupprims
lesecondalinaestsupprim

c)L'articleL.13412estainsirdig:

Art.L.13412.Lesconditionsd'applicationduprsentchapitresontdterminespardcretenConseild'Etat,
notamment:
1Ladfinitiondesinformationstransmettreauxorganismesmentionnsl'articleL.13411
2Lesconditionsdanslesquellesestprservelaconfidentialitl'garddestiersdesinformationscouvertes
parlesecretindustrieltransmisesenapplicationdummearticleL.13411.

d)L'articleL.13413estabrog
3Al'articleL.13432etaupremieralinadel'articleL.13433,larfrence:l'articleL.13411est
remplaceparlesrfrences:auxarticlesL.13405etL.13411
4Lasecondephrasedudernieralinadel'articleL.14134estsupprime
5L'articleL.61414estainsimodifi:
a)Lasecondephrasedudeuximealinaestsupprime
b)Aprslemmedeuximealina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Ilsapportentleurconcoursauxsystmesdevigilance.
c)Ilestajoutunalinaainsirdig:
Leursmissionsetlesmoyensyaffrentssontfixspardcret.
Article172

Aprsle5del'articleL.14171ducodedelasantpublique,ilestinsrun6ainsirdig:
6Des'assurerdel'accessibilitauxpersonneshandicapesdesprogrammesdeprvention,depromotionet
d'ducationlasant.
Article173

I.Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Alapremirephrasedu4del'articleL.14181,aprslasecondeoccurrencedumot:comptence,sont
insrslesmots:etellemetenuvreledispositifdebiovigilancepourlelaitmaternel,lesorganes,les
tissus,lescellulesetlesprparationsdethrapiecellulaire
2AudeuximealinaduIIIdel'articleL.53111,aprslemot:vigilance,sontinsrslesmots:,
l'exceptiondeceuxportantsurlelaitmaternel,lesorganes,lestissus,lescellulesetlesprparationsdethrapie
cellulaire,
3Au2del'articleL.53112,aprslarfrence:L.53111,,sontinsrslesmots:l'exceptionde
cellesportantsurlelaitmaternel,lesorganes,lestissus,lescellulesetlesprparationsdethrapiecellulaire,.
II.LetransfertdecomptencesprvuauIentreenvigueurladatedepublicationdudcretenprcisantles
modalits,etauplustardle1erjanvierdel'annesuivantlapromulgationdelaprsenteloi.
Article174

LetitreIIIdulivreIerdelatroisimepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.31321estainsimodifi:
a)Lepremieralinaestainsimodifi:

aprslemot:Etat,,sontinsrslesmots:destablissementsmentionnsautitreIerdulivreIVdela
premirepartie
lafin,lesmots:participantdesmissionsdescuritcivilesontremplacsparlesmots:et
organisations,nationalesouinternationales,concourantlascuritsanitaire
estajouteunephraseainsirdige:

Larservesanitairepeutgalementcomplterlesmoyenshabituelsdescentresetmaisonsdesant,des
professionnelsdesantconventionnsainsiquedestablissementsd'hbergementpourpersonnesges
dpendantesoudestablissementsquiaccueillentdespersonnesensituationdehandicaplorsqu'unesituation
sanitaireexceptionnellencessitedecomplterl'offredesoinsetquecesstructuresoucesprofessionnelsne
peuventpaspourvoireuxmmesleursbesoins.
b)Lesecondalinaestainsirdig:
Uncontratd'engagementservirdanslarservesanitaireestconcluentrelerservisteetl'autorit
comptentementionnel'articleL.31352.Cecontratn'estpassoumisl'accorddel'employeur.
2Aupremieralinadel'articleL.31323,lesmots:enConseild'Etatsontsupprims
3L'articleL.31331estainsimodifi:
a)Letroisimealinaestainsirdig:
L'tablissementpublicmentionnl'articleL.31351indemnisechaqueemployeurpourlesabsencesautitre
despriodesd'emploioudeformationaccompliesparlerservistesanitaireainsique,lecaschant,pourles
absencesencasd'accidentoudemaladieimputablesauservicedanslarservesanitaire.
b)Lesquatrimeetavantdernieralinassontsupprims
c)Audernieralina,lesmots:sontrmunrspourlespriodesd'emploioudeformationdanslarserve
pourlesquellesilsonttappels.Ilssontsupprims
4L'articleL.31332estainsimodifi:
a)Alapremirephrase,lesmots:sonemployeursontremplacsparlesmots:chacundeses
employeurs
b)Ladeuximephraseestsupprime
5L'articleL.31333estainsimodifi:
a)Lepremieralinaestainsirdig:
Lerservisteesttenuderequrirl'accorddesonemployeuravanttouteabsence.
b)Audbutdudeuximealina,lesmots:Lorsquesonaccordpralableestrequis,sontsupprims
6Lesecondalinadel'articleL.31334estainsirdig:
Lespriodesdeformationaccompliesdanslecadredelarservesanitairerelventdudveloppement
professionnelcontinudesprofessionnelsdesantmentionnl'articleL.40211.
7L'articleL.31337estainsimodifi:
a)Aupremieralina,lesmots:enConseild'Etatsontsupprims
b)Au1,lesmots:duremboursementmentionnsontremplacsparlesmots:del'indemnisation
mentionne
c)Les24sontainsirdigs:
2Lesmodalitsd'indemnisationdespriodesd'emploioudeformationdanslarservedesprofessionnels
libraux
3Lesmodalitsd'indemnisationdespriodesd'emploioudeformationdanslarservedespersonnes
retraites
4Lesmodalitsd'indemnisationdespriodesd'emploioudeformationdanslarservedestudiantsnon
rmunrspourl'accomplissementdeleurstudesetdesrservistessansemploi
d)Les5et7sontabrogs
8L'articleL.31341estainsirdig:

Art.L.31341.I.Ilestfaitappellarservesanitairepararrtmotivduministrechargdelasant.
L'arrtdtermineladuredelamobilisationdesrservistesainsiquel'autoritauprsdelaquelleilssont
affectspoureffectuerdesmissionslocales,nationalesouinternationales.
II.SansprjudicedesarticlesL.14351etL.14352duprsentcode,lorsqu'ilestncessairederenforcer
l'offredesoinssurleterritoired'unergionoud'unezonededfenseetdescuritencasdesituationsanitaire
exceptionnelle,ilpeuttrefaitappeldesrservistessanitaires,l'exclusiondesprofessionnelsdesanten
activit,pardcisionmotive,respectivement,dudirecteurgnraldel'agencergionaledesantoudu
directeurgnraldel'agencergionaledelazonededfenseetdescurit.

9L'articleL.31342estabrog
10Al'articleL.31343,aprslemot:chapitre,sontinsrslesmots:,notammentlesconditions
d'affectationdesrservistessanitairesetlesmodalitsdefinancementdeleurmobilisation,etlesmots:en
Conseild'Etatsontsupprims.

ChapitreIV:Associerlesusagersl'laborationdelapolitiquedesantet
renforcerlesdroits

Article175

LetitreIerdulivreIerdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Aupremieralinadel'articleL.11108,aprslemot:sant,sontinsrslesmots:etdesonmodede
priseencharge,sousformeambulatoireoudomicile,enparticulierlorsqu'ilrelvedesoinspalliatifsausens
del'articleL.111010,
2Aprsladeuximephrasedupremieralinadel'articleL.11112,sontinsresdeuxphrasesainsirdiges:
Elleestgalementinformedelapossibilitderecevoir,lorsquesontatdesantlepermet,notamment
lorsqu'ellerelvedesoinspalliatifsausensdel'articleL.111010,lessoinssousformeambulatoireou
domicile.Ilesttenucomptedelavolontdelapersonnedebnficierdel'unedecesformesdepriseen
charge.
Article176

I.L'articleL.11141ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Audbutdupremieralina,estajoutelamention:I.
2Letroisimealinaestremplacpartroisalinasainsirdigs:
II.LesreprsentantsdesusagersdanslesinstancesmentionnesauIsuiventuneformationdebasedlivre
parlesassociationsdereprsentantsd'usagersagresautitredummeI.
Cetteformationestconformeuncahierdescharges.Lecahierdeschargesainsiquelalistedesassociations
dlivrantlaformationsontarrtsparleministrechargdelasant.
Cetteformationdonnedroituneindemnitverseaureprsentantd'usagersparl'associationassurantla
formation.Undcretdterminelesmodalitsselonlesquellesunesubventionpubliqueestalloueceteffet
l'association.Unarrtduministrechargdelasantfixelemontantdecetteindemnit.
II.Le2duIentreenvigueurau1erjanvier2016.
III.Laconditiondeformationn'estpasopposableauxreprsentantsdesusagersnommsavantle1erjuillet
2016.
Article177

I.Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Alasecondephraseducinquimealinadel'articleL.114222,lesmots:desreprsentantsd'usagers
sontremplacsparlesmots:desreprsentantsd'associationsd'usagersdusystmedesantagresautitre
del'articleL.11141
2Aupremieralinadel'articleL.12225,lesmots:desassociationsdepatientsetdedonneurssont
remplacsparlesmots:dereprsentantsd'associationsd'usagersdusystmedesantagresautitrede
l'articleL.11141etd'associationsdedonneursdesang
3Au2del'articleL.13134,lesmots:agresayantuneactivitdansledomainedelaqualitdelasant
etdelapriseenchargedesmaladessontremplacsparlesmots:d'usagersdusystmedesantagres
autitredel'articleL.11141
4Audeuximealinadel'articleL.14138,aprslemot:institut,sontinsrslesmots:,des
reprsentantsd'associationsd'usagersdusystmedesantagresautitredel'articleL.11141
5Audeuximealinadel'articleL.14176,lesmots:desreprsentantsd'usagerssontremplacsparles
mots:desreprsentantsd'associationsd'usagersdusystmedesantagresautitredel'articleL.11141

6Ausecondalinadel'articleL.14183,aprslesmots:missionsdel'agence,sontinsrslesmots:,de
reprsentantsd'associationsd'usagersdusystmedesantagresautitredel'articleL.11141
7Ledeuximealinadel'articleL.31352estcompltparlesmots:,ainsiqued'aumoinsunreprsentant
d'associationsd'usagersdusystmedesantagresautitredel'articleL.11141
8Au5del'articleL.53221,aprslemot:associations,sontinsrslesmots:d'usagersdusystmede
sant
9Le1del'articleL.6113101estcompltparunephraseainsirdige:
Sonconseild'administrationcomprendaumoinsunreprsentantdesassociationsd'usagersdusystmede
santagresenapplicationdel'articleL.11141.
II.LeIentreenvigueur:
1Al'expirationdumandatencoursdesreprsentantsdesusagersladatedepublicationdelaprsenteloi,
pourchacundestablissementsmentionnsaux1,2,2bis3,45et78dummeI
2Aladatedepublicationdestextesd'applicationncessaireslamiseenuvredecesdispositions,etauplus
tardunanaprslapromulgationdelaprsenteloi,pourchacundestablissementsetgroupementsmentionns
aux4,6,7et9duditI.
Article178

Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Ledernieralinadel'articleL.11141estsupprim
2LapremirephraseduquatrimealinaduIdel'articleL.14511estcomplteparlesmots:,ycompris
encequiconcernelesrmunrationsreuesparledclarantdelapartd'entreprises,d'tablissementsou
d'organismesmentionnsautroisimealinaainsiquelesparticipationsfinanciresqu'ilydtient
3Al'articleL.14513,aprslemot:publique,sontinsrslesmots:,notammentencequiconcerneles
rmunrationsreuesetlesparticipationsfinanciresdtenuesautitredesliensd'intrtsdirectsdclars,
4AuchapitreIIIdutitreVdulivreIVdelapremirepartie,sontinsresunesection1intitule:Produitsde
santusagehumainetcomprenantl'articleL.14531etunesection2intitule:Mdicamentsvtrinaires
etcomprenantl'articleL.5141132,quidevientl'articleL.14532
5L'articleL.14531estainsimodifi:
a)LeIestainsimodifi:

aupremieralina,aprslesmots:auIIdel'articleL.53111,sontinsrslesmots:l'exceptionde
ceuxmentionnsaux14,15et17,lemot:publiqueestremplacparlesmots:publics,surunsite
internetpublicunique,etlesmots:l'existencesontremplacsparlesmots:l'objetprcis,ladate,le
bnficiairedirectetlebnficiairefinal,etlemontant
audbutdu6,sontajoutslesmots:Lesacadmies,
au7,lemot:entreprisesestremplacparlesmots:personnesmoralesetlesdeuxoccurrencesdes
mots:lesditeurssontsupprimes
au9,aprslemot:initiale,sontinsrslesmots:oucontinue
sontajoutsdeuxalinasainsirdigs:

Lesentreprisesproduisantoucommercialisantdesproduitsmentionnsaux14,15et17duIIdel'articleL.
53111ouassurantdesprestationsassociescesproduitssonttenuesderendrepubliquel'existencedes
conventionsrelativeslaconduitedetravauxd'valuationdelascurit,devigilanceouderecherche
biomdicalequ'ellesconcluentaveclesbnficiairesmentionnsaux19duprsentI.
Cetteobligationnes'appliquepasauxconventionsrgiesparlesarticlesL.4413etL.4417ducodede
commerceetquiontpourobjetl'achatdebiensoudeservicesparlespersonnesphysiquesoumorales
mentionnesaux19duprsentIauprsdesentreprisesproduisantoucommercialisantdesproduits
mentionnsauIIdel'articleL.53111duprsentcodeouassurantdesprestationsassociescesproduits.
b)AprsleI,ilestinsrunIbisainsirdig:
Ibis.LesentreprisesproduisantoucommercialisantdesproduitsmentionnsauIIdel'articleL.53111ou
assurantdesprestationsassociescesproduitssonttenuesderendrepubliques,audeld'unseuilfixpar
dcret,surlesitementionnauIduprsentarticle,lesrmunrationsversesdespersonnesphysiquesou
moralesdanslecadredesconventionsmentionnesaummeI.
c)AuII,aprslemot:espces,sontinsrslesmots:autresquelesrmunrationsmentionnesauIbis

d)AprsleII,ilestinsrunIIbisainsirdig:
IIbis.LesinformationspubliessurlesiteinternetpublicuniquementionnauIduprsentarticlesont
rutilisables,titregratuit,danslerespectdelafinalitdetransparencedesliensd'intrtsetdansles
conditionsprvuesauxarticles1013delaloin78753du17juillet1978portantdiversesmesures
d'amliorationdesrelationsentrel'administrationetlepublicetdiversesdispositionsd'ordreadministratif,social
etfiscalet,lorsquecetterutilisationdonnelieuuntraitementdedonnes,danslesconditionsprvuesparla
loin7817du6janvier1978relativel'informatique,auxfichiersetauxliberts,notammentsesarticles
7,38et40.
e)LapremirephraseduIIIestainsimodifie:

aprslemot:Etat,sontinsrslesmots:,prisaprsavisdelaCommissionnationaledel'informatiqueet
desliberts,
aprslemot:publiques,sontinsrslesmots:surlesiteinternetpublicunique
aprslemot:objet,ilestinsrlemot:prcis

6L'articleL.14532,telqu'ilrsultedu4duprsentarticle,estainsimodifi:
a)Audbutdu5duI,sontajoutslesmots:Lesacadmies,
b)LemmeIestcompltparunalinaainsirdig:
L'obligationmentionneaupremieralinaduprsentInes'appliquepasauxconventionsrgiesparles
articlesL.4413etL.4417ducodedecommerceetquiontpourobjetl'achatdebiensoudeservicesparles
personnesphysiquesoumoralesmentionnesaux18duprsentIauprsdesentreprisesmentionnesau
premieralina.
c)AprsleI,ilestinsrunIbisainsirdig:
Ibis.Lesentreprisesproduisantoucommercialisantdesmdicamentsvtrinairesouassurantdesprestations
associescesproduitssonttenuesderendrepubliques,audeld'unseuilfixpardcret,lesrmunrations
versesdespersonnesphysiquesoumoralesdanslecadredesconventionsmentionnesauI.
d)AuIII,aprslemot:espces,sontinsrslesmots:autresquelesrmunrationsmentionnesauI
bis
7Al'articleL.14543,lesmots:l'existencesontremplacsparlesmots:l'objetprcis,ladate,le
bnficiairedirectetlebnficiairefinal,etlemontant
8Aprsladernireoccurrencedumot:,lafindel'articleL.14543estainsirdige:9duIdumme
article,lesrmunrationsmentionnesauIbisduditarticle,ainsiquelesavantagesmentionnsauIIdumme
articlequ'ellesleurprocurent.
9L'articleL.544213estabrog
10Aprsl'articleL.14543,ilestinsrunarticleL.145431ainsirdig:

Art.L.145431.Estpunide45000d'amendelefaitpourlesentreprisesproduisantoucommercialisantdes
mdicamentsvtrinairesouassurantdesprestationsassociescesproduitsdenepasrendrepublicsl'objet
prcis,ladate,lebnficiairedirectetlebnficiairefinal,etlemontantdesconventionsmentionnesauIde
l'articleL.14532concluesaveclespersonnesphysiquesetmoralesmentionnesaummeI,lesrmunrations
mentionnesauIbisdummearticle,ainsiquelesavantagesmentionnsauIIIduditarticlequ'ellesleur
procurent.
Article179

I.L'articleL.14514ducodedelasantpubliqueestainsirdig:

Art.L.14514.I.Chaqueautoritcomptenteveille,pourlespersonnesrelevantd'elleetmentionnesaux
articlesL.14511etL.14523,aurespectdesobligationsdedclarationdesliensd'intrtsetdeprventiondes
conflitsd'intrtsdfiniesauprsentchapitre.
II.LesautoritsetlesorganismesmentionnsauxarticlesL.114222,L.12221,L.13131,L.14132,L.
14152,L.14171,L.14181,L.31351etL.53111duprsentcodeetl'articleL.16137ducodedela
scuritsocialedsignent,enoutre,chacunundontologuechargdecettemissionetnotammentdes'assurer
aumoinsannuellement,auprsdesservicesdel'autoritoudel'organismequelesdclarationsdespersonnes
mentionnesauIduprsentarticleonttdposesetsontjour.
Ledontologueremetchaqueanne,auplustardle31mars,unrapportsurlesconditionsd'applicationdes
dispositionsrelativeslatransparenceetauxliensd'intrts.Cerapportestpublisurlesiteinternetde
l'autoritoudel'organismeconcern.
Lespersonnesmentionnesl'articleL.14511duprsentcodesonttenuesderpondreauxdemandes
d'informationsqueleuradresse,dansl'exercicedesamission,ledontologuedel'autoritoudel'organisme
dontellesrelvent.
Lesconditionsdedsignationetd'exercicedesfonctionsdudontologuesontprcisespardcretenConseil
d'Etat.
II.LedeuximealinaduIdel'articleL.14511dummecodeestcompltparlesmots:ainsique,lecas
chant,audontologuementionnauIIdel'articleL.14514.
III.LeIVdel'articleL.162173ducodedelascuritsocialeestcompltparunalinaainsirdig:
LesministresauprsdesquelsestplacleComitconomiquedesproduitsdesantdsignent,dansles
conditionsdfiniesauIIdel'articleL.14514ducodedelasantpublique,undontologuecharg,pourle
comit,delamissiondfinieaummeII.
IV.Lepremieralinadel'articleL.14523ducodedelasantpubliqueestcompltparunephraseainsi
rdige:
Ilslaremettentgalement,lecaschant,audontologuementionnauIIdel'articleL.14514.
Article180

I.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitution,leGouvernementestautorisprendrepar
ordonnances,dansundlaid'unancompterdelapromulgationdelaprsenteloi,lesmesuresrelevantdu
domainedelaloiquiontpourobjet:
1D'tendrelechampdesentreprisesconcernesparl'interdictiond'offrirdesavantagesauxprofessionnelsde
sant,actuellementprvuel'articleL.41136ducodedelasantpubliqueainsiqu'audernieralinadel'article
L.512210dummecode,l'ensembledespersonnesfabriquantoucommercialisantdesproduitsdesant
finalitsanitaireoudesprestationsdesant
2D'tendrelechampdespersonnesconcernesparl'interdictionderecevoirdesavantagesl'ensembledes
professionsdesant,destudiantssedestinantcesprofessions,ainsiqu'auxassociationsquilesregroupent
3D'tendrelechampd'applicationdel'interdictionderecevoircesavantagesl'ensembledesfonctionnaireset
agentsdesadministrationsdel'Etat,descollectivitsterritorialesetdeleurstablissementspublicsetdetoute
autreautoritadministrativequilaborentouparticipentl'laborationd'unepolitiquepubliqueenmatirede
santoudescuritsocialeousonttitulairesdepouvoirsdepoliceadministrativecaractresanitaire,ainsi
qu'auxpersonnesquiapportentleurconcoursauxconseils,commissions,comitsetgroupesdetravailplacs
auprsdecesadministrationsetautoritspourl'exercicedecescomptences
4Dedfinirlesdrogationsl'interdictionderecevoiroud'offrirdesavantagesetlergimed'autorisationde
ceuxciparl'autoritadministrativeoul'ordreprofessionnelconcern
5Despcifierlesavantagesexclusduchampdel'articleL.41136ducodedelasantpubliqueetdeprciser
lesconditionsdanslesquelsilssontadmis.
II.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitution,leGouvernementestautorisprendrepar
ordonnances,dansundlaid'unancompterdelapromulgationdelaprsenteloi,lesmesuresrelevantdu
domainedelaloiquiontpourobjet:
1D'harmoniseretdemettreencohrencelesdispositionsducodepnal,ducodedelasantpubliqueetdu
codedelascuritsocialerelativesauxsanctionspnalesouadministrativesinstituesencasd'infractionoude
manquementauxdispositionsquifontl'objetduIetcellesrelativesauxsanctionspnalesouadministrativesdes
infractionsoumanquementsauxdispositionsrelativeslatransparencedesliensd'intrtsdansledomainede
lasant
2D'adapterlesprrogativesdesagentsetdesautoritschargsdeconstaterlesinfractionsetmanquements
mentionnsau1etdemettreenuvrelessanctions.
III.UnprojetdeloideratificationestdposdevantleParlementdansundlaidesixmoiscompterdela
publicationdechacunedesordonnancesprvuesauprsentarticle.
Article181

Aprsledouzimealinadel'articleL.16137ducodedelascuritsociale,sontinsrsdeuxalinasainsi
rdigs:
Sansprjudicedel'applicationdelaloin2013316du16avril2013relativel'indpendancedel'expertise
enmatiredesantetd'environnementetlaprotectiondeslanceursd'alerte,lesassociationsagresautitre
del'articleL.11141ducodedelasantpubliquedisposentgalementd'undroitd'alerteauprsdelaHaute
Autoritdesant.Acetitre,ellespeuventlasaisirdetoutfaitayantdesincidencesimportantessurlasant,
ncessitantquelaHauteAutoritfasseusagedesescomptencesdfiniesauprsentchapitre.
LaHauteAutoritdesantrendpubliqueslessuitesqu'elleapporteauxsaisinesdesassociationsainsiqueles
modalitsselonlesquellesellelesainstruites.Ellepeutentendrepubliquementl'associationauteurdelasaisine
ainsiquetoutepersonneintresse.
Article182

I.Aprsl'articleL.1621741ducodedelascuritsociale,ilestinsrunarticleL.1621742ainsirdig:

Art.L.1621742.LeComitconomiquedesproduitsdesantpeutconclureunaccordcadre,d'unedure
maximaledetroisansrenouvelable,avecuneouplusieursassociationsreprsentantlesmaladesetlesusagers
dusystmedesantagresauniveaunationalenapplicationdel'articleL.11141ducodedelasantpublique
etuneouplusieursassociationsdeluttecontrelesingalitsdesant.Cetaccordanotammentpourobjetde
favoriserlaconcertationetleschangesd'informationsconcernantlafixation,dansledomainedecomptence
ducomit,desprixetdestarifsdesproduitsdesantremboursablesparlasolidaritnationale.
L'accordpeuttreconcluentreleComitconomiquedesproduitsdesantetlesassociationsmentionnesau
premieralinaduprsentarticleayanttransmisaucomitunedemandedeparticipationauxngociationsen
vuedesasignature.Lademandeestaccompagned'undossierprsentantl'activitdel'associationainsique,le
caschant,lesliensdetoutenature,directsouindirects,qu'elleentretientaveclesentreprisesou
tablissementsdontlesproduitsentrentdanslechampdecomptenceducomit,ainsiqu'aveclessocitsou
lesorganismesdeconseilintervenantdanscechampdecomptence.
Lesassociationsreprsentantlesmaladesetlesusagersdusystmedesantagresauniveaunationalen
applicationdel'articleL.11141ducodedelasantpubliqueetlesassociationsdeluttecontrelesingalitsde
santpeuventprsenterunedemanded'adhsionunaccordcadreencoursdevaliditouunedemandede
participationauxngociationsenvuedurenouvellementdel'accorddanslesdeuxcasl'associationesttenue
deproduireledossiermentionnaudeuximealinaduprsentarticle.
L'accordcadredterminenotamment:
1Lesconditionsdanslesquelleslesassociationsagresenapplicationdel'articleL.11141ducodedela
santpubliqueetlesassociationsdeluttecontrelesingalitsdesantsontauditionnes,leurdemande,par
leComitconomiquedesproduitsdesant,sousrserved'avoirdposauprsducomitledossiermentionn
audeuximealinaduprsentarticle
2Lesmodalitsselonlesquelles,envued'exercerleurdroitd'audition,lesassociationsmentionnesau1
sontrgulirementinformesdesdatesderunionducomitetdessujetsfigurantsonordredujour
3Lacompositionetlesmodalitsdefonctionnementd'uncomitd'interface,runiaumoinsdeuxfoisparan,
aucoursduquelleprsidentduComitconomiquedesproduitsdesantprsenteauxassociations
mentionnesau1unbilandel'activitducomit.Cetteprsentationestsuivied'undbat
4Lesrglesetdlaisapplicableslaprocdured'adhsionl'accordcadreetderenouvellementdeceluici
5Lesmodalitsselonlesquelleslesassociationsagresenapplicationdel'articleL.11141ducodedela
santpubliqueetlesassociationsdeluttecontrelesingalitsdesantrespectentdesobligationsderserveet
deconfidentialitauregarddesinformationsqu'ellesreoiventdanslecadredel'applicationduprsentarticle.

II.Lademandementionneaudeuximealinadel'articleL.1621742ducodedelascuritsocialeest
transmisedansundlaidesixmoiscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,envuedelapremire
conclusiond'unaccordcadre.
Article183

Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Alapremirephrasedudeuximealinadel'articleL.11123etlafindelasecondephrasedupremier
alinadel'articleL.61441,lesmots:relationsaveclesusagersetdelaqualitdelapriseenchargesont
remplacsparlemot:usagers
2Ledeuximealinadel'articleL.11123estcompltparunephraseainsirdige:
Ellepeuttreprsideparunreprsentantdesusagers.
3Lestroisderniersalinasdel'articleL.11123sontremplacsparsixalinasainsirdigs:
Lacommissiondesusagersparticipel'laborationdelapolitiquemenedansl'tablissementencequi
concernel'accueil,lapriseencharge,l'informationetlesdroitsdesusagers.Elleestassociel'organisation
desparcoursdesoinsainsiqu'lapolitiquedequalitetdescuritlaboreparlacommissionoula
confrencemdicaled'tablissement.Ellefaitdespropositionssurcessujetsetestinformedessuitesquileur
sontdonnes.
Ellepeutsesaisirdetoutsujetserapportantlapolitiquedequalitetdescuritlaboreparlacommission
oulaconfrencemdicaled'tablissement.Ellefaitdespropositionsetestinformedessuitesquileursont
donnes.
Elleestinformedel'ensembledesplaintesetdesrclamationsformesparlesusagersdel'tablissement
ainsiquedessuitesquileursontdonnes.Encasdesurvenued'vnementsindsirablesgraves,elleest
informedesactionsmenesparl'tablissementpouryremdier.Ellepeutavoiraccsauxdonnesmdicales
relativescesplaintesoucesrclamations,sousrservedel'obtentionpralabledel'accordcritdela
personneconcerneoudesesayantsdroitsielleestdcde.UndcretenConseild'Etatprvoitnotamment
lesmodalitsdeconsultationdesdonnesetdeprotectiondel'anonymatdespatientsetdesprofessionnels.
Lesmembresdelacommissionsontastreintsausecretprofessionneldanslesconditionsdfiniesauxarticles
22613et22614ducodepnal.
Leconseildesurveillancedestablissementspublicsdesantouuneinstancehabiliteceteffetdansles
tablissementsprivsdlibreaumoinsunefoisparansurlapolitiquedel'tablissementencequiconcerneles
droitsdesusagersetlaqualitdel'accueiletdelapriseencharge,surlabased'unrapportprsentparla
commissiondesusagers.Cerapportetlesconclusionsdudbatsonttransmislaconfrencergionaledela
santetdel'autonomieetl'agencergionaledesant,quiestcharged'laborerunesynthsedel'ensemble
decesdocuments.
Lacompositionetlesmodalitsdefonctionnementdelacommissiondesusagerssontfixespardcret.
Article184

I.LetitreIVdulivreIerdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1LechapitreIIIdevientlechapitreIVetl'articleL.11431devientl'articleL.11441
2LechapitreIIIestainsirtabli:

ChapitreIII
Actiondegroupe

Section1
Champd'applicationdel'actiondegroupeetqualitpouragir

Art.L.11431.Uneassociationd'usagersdusystmedesantagreenapplicationdel'articleL.11141peut
agirenjusticeafind'obtenirlarparationdesprjudicesindividuelssubispardesusagersdusystmedesant
placsdansunesituationsimilaireouidentiqueetayantpourcausecommuneunmanquementd'unproducteur
oud'unfournisseurdel'undesproduitsmentionnsauIIdel'articleL.53111oud'unprestataireutilisantl'unde
cesproduitsleursobligationslgalesoucontractuelles.
L'actionn'estpasouverteauxassociationsayantpouractivitannexelacommercialisationdel'undesproduits
mentionnsaummeII.
L'actionnepeutporterquesurlarparationdesprjudicesrsultantdedommagescorporelssubispardes
usagersdusystmedesant.

Section2
Jugementsurlaresponsabilit

Art.L.11432.Danslammedcision,lejugeconstatequelesconditionsmentionnesl'articleL.11431
sontruniesetstatuesurlaresponsabilitdudfendeurauvudescasindividuelsprsentsparl'association
requrante.Ildfinitlegroupedesusagersdusystmedesantl'garddesquelslaresponsabilitdu
dfendeurestengageetfixelescritresderattachementaugroupe.
Lejugedterminelesdommagescorporelssusceptiblesd'trerparspourlesusagersconstituantlegroupe
qu'ildfinit.
Lejugesaisidelademandepeutordonnertoutemesured'instruction,ycomprisuneexpertisemdicale.

Art.L.11433.Lejugequireconnatlaresponsabilitdudfendeurordonne,lachargedecedernier,les
mesuresdepublicitadaptespourinformerdecettedcisionlespersonnessusceptiblesd'avoirsubiun
dommagedufaitdumanquementconstat.
Cesmesuresnepeuventtremisesenuvrequ'unefoisqueladcisionmentionnel'articleL.11432ne
peutplusfairel'objetderecoursordinairesnidepourvoiencassation.

Art.L.11434.Dansladcisionmentionneaupremieralinadel'articleL.11432,lejugefixeledlaidont
disposentlesusagersdusystmedesantremplissantlescritresderattachementetsouhaitantseprvaloirdu
jugementprvul'articleL.11432pouradhreraugroupeafind'obtenirlarparationdeleursprjudices.Ce
dlai,quinepeuttreinfrieursixmoisnisuprieurcinqans,commencecourircompterde
l'achvementdesmesuresdepublicitordonnes.
Auchoixdel'usager,lademandederparationestadresselapersonnereconnueresponsablesoit
directementparlui,soitparl'associationrequrante,quireoitainsimandatauxfinsd'indemnisation.
Lemandatdonnl'associationrequrantenevautnin'impliqueadhsioncetteassociation.
L'usagerdonnantmandatl'associationluiindique,lecaschant,saqualitd'assursocialainsiqueles
organismesdescuritsocialeauxquelsilestaffilipourlesdiversrisques.Illuiindiquegalementles
prestationsreuesourecevoirdecesorganismesetdesautrestierspayeursduchefdudommagequ'ilasubi,
afinqueceuxcipuissentfairevaloirleurscrancescontreleresponsable.L'associationinformedumandatreu
lesorganismesdescuritsocialeetlestierspayeursconcerns.

Art.L.11435.Lorsqu'ilstatuesurlaresponsabilit,lejugepeutcondamnerledfendeuraupaiementd'une
provisionvaloirsurlesfraisnoncomprisdanslesdpensexpossparl'association,ycomprisceuxaffrents
lamiseenuvredel'articleL.114314.
Ilpeutordonner,lorsqu'illajugencessaireetcompatibleaveclanaturedel'affaire,laconsignationla
Caissedesdptsetconsignationsd'unepartiedessommesduesparledfendeur.
Section3
Mdiation

Art.L.11436.Lejugesaisidel'actionmentionnel'articleL.11431peut,avecl'accorddesparties,donner
missionunmdiateur,danslesconditionsfixeslasection1duchapitreIerdutitreIIdelaloin95125du
8fvrier1995relativel'organisationdesjuridictionsetlaprocdurecivile,pnaleetadministrative,de
proposerauxpartiesuneconventionrglantlesconditionsdel'indemnisationamiabledesdommagesquifont
l'objetdel'action.
Lejugefixeladuredelamissiondumdiateurdanslalimitedetroismois.Ilpeutlaprolongerunefois,dans
lammelimite,lademandedumdiateur.

Art.L.11437.Lemdiateurestchoisiparlejugesurunelistetabliepararrtduministrechargdela
sant.Lejugepeutdciderquelemdiateurestassistd'unecommissiondemdiationcompose,sousla
prsidencedumdiateur,dansdesconditionsdterminesparledcretprvul'articleL.11441.
Lemdiateuretlesmembresdelacommissionsonttenusausecretprofessionnelconcernantlesdocumentset
informationsreusetlesdiscussionstenuesdanslecadredestravauxdelacommission,danslesconditionset
souslespeinesprvuesauxarticles22613et22614ducodepnal.

Art.L.11438.Qu'ellecomporteounonladterminationdesresponsabilits,laconventiond'indemnisation
amiablefixelesconditionsdanslesquelleslespersonnesmisesencauseassurentauxpersonnesayantsubiun
dommagecorporelenraisond'unoudeplusieursfaitsqu'elleidentifielarparationdeleurprjudice.
Elleprcisenotamment:
1Sileslmentsladispositiondespartiesetlanaturedesprjudiceslepermettent,letypededommages
corporelssusceptiblesdersulterduoudesfaitsmentionnsaupremieralina
2Lesmodalitsd'expertiseindividuellecontradictoire
3Lesconditionsdanslesquelleslachargedesexpertisesmentionnesau2estsupporteparlespersonnes
misesencause
4Lesconditionsdanslesquelleslesoffrestransactionnellesindividuellessontprsentesauxpersonnes
intressesainsiqu'auxtierspayeursayantsupportdesfraisdufaitdesdommagessubisparcespersonnes
5Ledlaidanslequeldoiventintervenirlesdemandesderparationpourbnficierdesconditionsqu'elle
prvoit
6Lesmodalitsdesuividudispositif
7Lesmesuresdepublicitmisesenuvreparlespersonnesmisesencausepourinformerlesusagersdu
systmedesantconcernsdel'existencedelaconvention,delapossibilitdedemanderrparationaux
conditionsqu'ellefixeainsiquedudlaietdesmodalitsapplicables.

Art.L.11439.Laconventiond'indemnisationamiableestproposeauxpartiesparlemdiateur.
Elledoittreaccepteparl'associationrequranteetl'uneaumoinsdespersonnesmisesencausedans
l'actionengageenapplicationdel'articleL.11431ettrehomologueparlejugesaisidecetteaction.

Art.L.114310.L'homologationmetfinl'actionentrelespartiessignatairesdelaconvention.
LesdcisionsprisesparlejugeenapplicationdesarticlesL.11436etL.11437nesontpassusceptiblesde
recours.

Section4
Miseenuvredujugementetrparationindividuelledesprjudices

Art.L.114311.Alademandedespersonnesremplissantlescritresderattachementaugroupe,ayant
adhrceluicietdemandantlarparationdeleurprjudicesousl'uneoul'autreformeprvueaudeuxime
alinadel'articleL.11434,lespersonnesdclaresresponsablesparlejugementmentionnl'articleL.1143
2procdentl'indemnisationindividuelledesprjudicessubisdufaitdumanquementreconnuparcejugement.
Toutesommereueparl'associationautitredel'indemnisationdesusagersestimmdiatementverseen
comptededptlaCaissedesdptsetconsignations.Cecomptenepeutfairel'objetdemouvementsen
dbitquepourleversementdessommesduesauxintresss.

Art.L.114312.Lesusagersdontlademanden'apastsatisfaiteenapplicationdel'articleL.114311parles
personnesdclaresresponsablespeuventdemanderaujugeayantstatusurlaresponsabilitlarparationde
leurprjudicedanslesconditionsetlimitesfixesparlejugementrenduenapplicationdesarticlesL.11432et
L.11434.

Art.L.114313.Lemandatauxfinsd'indemnisationdonnl'associationdanslesconditionsdfiniesl'article
L.11434vautgalementmandatauxfinsdereprsentationpourl'exercicedel'actionenjusticementionne
l'articleL.114312et,lecaschant,pourl'excutionforcedujugementprononcl'issue.

Art.L.114314.L'associationpeuts'adjoindre,avecl'autorisationdujuge,toutepersonneappartenantune
professionjudiciairerglemente,dontlalisteestfixepardcretenConseild'Etat,pourl'assister.

Art.L.114315.Lerglementamiablequiinterviententreleresponsableetledemandeurousesayantsdroit,
ycomprisenapplicationdelaconventionmentionnel'articleL.11439duprsentcode,etlejugement
statuantsurlesdroitsindemnisationdudemandeuroudesesayantsdroitsontsoumis,selonlecas,au
chapitreVIdutitreVIIdulivreIIIducodedelascuritsociale,auchapitreIVdutitreVdulivreIVdumme
code,l'articleL.75223ducoderuraletdelapchemaritime,l'ordonnancen5976du7janvier1959
relativeauxactionsenrparationciviledel'EtatetdecertainesautrespersonnespubliquesouauchapitreIIet
l'article44delaloin85677du5juillet1985tendantl'amliorationdelasituationdesvictimesd'accidents
delacirculationetl'acclrationdesprocduresd'indemnisation.

Section5
Dispositionsdiverses
Art.L.114316.L'actionmentionnel'articleL.11431suspendlaprescriptiondesactionsindividuellesen
rparationdesprjudicesrsultantdesmanquementsconstatsparlejugementprvul'articleL.11432ou
desfaitsretenusdanslaconventionhomologueenapplicationdel'articleL.11439.
Ledlaideprescriptionrecommencecourir,pourunedurequinepeuttreinfrieuresixmois,compter
deladatelaquellecejugementn'estplussusceptiblederecoursordinaireoudepourvoiencassationou
compterdeladatedel'homologationdelaconvention.

Art.L.114317.Ladcisionprvuel'articleL.11432aautoritdelachosejugel'garddechacundes
membresdugroupedontleprjudiceatrparautermedelaprocdurementionneauxarticlesL.114311
etL.114312.

Art.L.114318.N'estpasrecevablel'actionprvuel'articleL.11431lorsqu'ellesefondesurlesmmes
faits,lesmmesmanquementsetlarparationdesmmesprjudicesqueceuxayantdjfaitl'objetdu
jugementprvul'articleL.11432oud'uneconventionhomologueenapplicationdel'articleL.11439.
L'adhsionaugroupenefaitpasobstacleaudroitd'agirselonlesvoiesdedroitcommunpourobtenirla
rparationdesdommagesn'entrantpasdanslechampdfiniparladcisiondujugementionnel'articleL.
11432ouparuneconventionhomologueenapplicationdel'articleL.11439.

Art.L.114319.Touteassociationd'usagersdusystmedesantagreenapplicationdel'articleL.11141
peutdemanderaujuge,compterdesasaisineenapplicationdel'articleL.11431ettoutmomentaucours
del'accomplissementdesmissionsmentionnesl'articleL.114313,sasubstitutiondanslesdroitsde
l'associationrequranteencasdedfaillancedecettedernire.

Art.L.114320.LesactionsprvuesauxarticlesL.11431etL.114312peuventtreexercesdirectement
contrel'assureurgarantissantlaresponsabilitcivileduresponsable,enapplicationdel'articleL.1243ducode
desassurances.

Art.L.114321.Estrputenoncritetouteclauseayantpourobjetoueffetd'interdireunepersonnede
participeruneactiondegroupe.

Section6
Dispositionsrelativesl'outremer

Art.L.114322.LeprsentchapitreestapplicabledansleslesWallisetFutuna.
II.Leprsentarticleentreenvigueurladatefixeparlesdispositionsrglementairesprisespourson
application,etauplustardle1erjuillet2016.
III.Trentemoisauplustardaprslapromulgationdelaprsenteloi,leGouvernementremetauParlementun
rapportvaluantlesconditionsdemiseenuvredelaprocdured'actiondegroupeetproposelesadaptations
qu'iljugencessaires.
Article185

I.AuIdel'articleL.114231ducodedelasantpublique,aprslemot:finalit,sontinsrslesmots:
contraceptive,abortive,.
II.LeIs'appliqueauxdemandesd'indemnisationpostrieuresau31dcembre2014.
Article186

Lecodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1Aprsle11del'articleL.2211,ilestinsrun12ainsirdig:
12Deseprononcersurl'opportunit,pourlesorganismesmentionnsauxarticlesL.2111,L.2151etL.
7524duprsentcode,deporterleslitigesdevantlaCourdecassation.
2Lasection1duchapitreIerdutitreVIIdulivreIerestcomplteparunarticleL.1717ainsirdig:

Art.L.1717.Encasdefautecivileoud'infractionpnalesusceptibledeleuravoircausprjudice,laCaisse
nationaledel'assurancemaladiedestravailleurssalaris,laCaissenationaledurgimesocialdesindpendants
etlaCaissecentraledelamutualitsocialeagricolepeuventsesubstituerauxcaisseslocalesdeleurrseau
pourrglerl'amiableleslitigesoupouragirenjusticepourleurcompte,selondesmodalitsetdesconditions
fixespardcret.
Article187

L'articleL.1142245ducodedelasantpubliqueestcompltpartroisalinasainsirdigs:
Sousrservequelepremieravisderejetn'aitpasdonnlieuunedcisionjuridictionnelleirrvocabledans
lecadredesprocduresmentionnesautroisimealina,unnouvelavispeuttrerenduparlecollgedansles
cassuivants:
1Sideslmentsnouveauxsontsusceptiblesdejustifierunemodificationduprcdentavis
2Silesdommagesconstatssontsusceptibles,auregarddel'volutiondesconnaissancesscientifiques,
d'treimputsaubenfluorex.
Article188

I.L'articleL.114228ducodedelasantpubliqueestainsirdig:

Art.L.114228.Lesactionstendantmettreencauselaresponsabilitdesprofessionnelsdesantoudes
tablissementsdesantpublicsouprivsl'occasiond'actesdeprvention,dediagnosticoudesoinsetles
demandesd'indemnisationformesdevantl'Officenationald'indemnisationdesaccidentsmdicaux,des
affectionsiatrognesetdesinfectionsnosocomialesenapplicationduIIdel'articleL.11421etdesarticlesL.
122114,L.31119,L.31221etL.31314seprescriventpardixanscompterdelaconsolidationdu
dommage.
LetitreXXdulivreIIIducodecivilestapplicable,l'exclusiondesonchapitreII.
II.LeIs'appliquelorsqueledlaideprescriptionn'taitpasexpirladatedepublicationdelaprsenteloi.Il
estalorstenucomptedudlaidjcoul.
Toutefois,lorsqu'aucunedcisiondejusticeirrvocablen'atrendue,l'Officenationald'indemnisationdes
accidentsmdicaux,desaffectionsiatrognesetdesinfectionsnosocomialesappliqueledlaiprvuauIaux
demandesd'indemnisationprsentesdevantluicompterdu1erjanvier2006.Danscecas,ilnepeutengager
d'actionsubrogatoireourcursoireraisondedroitsqui,enapplicationdupremieralinaduprsentII,taient
prescritsladatedepublicationdelaprsenteloi.
Article189

LetitreIerdulivreIerdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.11117estainsimodifi:
a)Ledeuximealinaestcompltparunephraseainsirdige:
Lorsquelapersonnemajeurefaitl'objetd'unemesuredeprotectionjuridique,lapersonneenchargede
l'exercicedelamesure,lorsqu'elleesthabilitereprsenterouassisterl'intressdanslesconditions
prvuesl'article459ducodecivil,aaccscesinformationsdanslesmmesconditions.
b)Al'avantdernieralina,aprslesmots:ayantsdroit,sontinsrslesmots:,duconcubinoudu
partenaireliparunpactecivildesolidarit
2Aprslemot:les,lafindelapremirephrasedudernieralinadel'articleL.111118estainsirdige:
ayantsdroit,leconcubinoulepartenaireliparunpactecivildesolidaritpeuventsolliciterl'accsaudossier
conformmentauVdel'articleL.11104.
Article190

I.Lasection2duchapitreIerdutitreIVdulivreIerdelapremirepartieducodedelasantpubliqueest
compltepardesarticlesL.11415etL.11416ainsirdigs:

Art.L.11415.Laconventionnationalementionnel'articleL.11412dterminelesmodalitsetlesdlais
audeldesquelslespersonnesayantsouffertd'unepathologiecancreusenepeuvent,decefait,sevoir
appliquerunemajorationdetarifsouuneexclusiondegarantiespourleurscontratsd'assuranceayantpour
objetdegarantirleremboursementd'uncrditrelevantdeladiteconvention.Laconventionprvoitgalement
lesdlaisaudeldesquelsaucuneinformationmdicalerelativeauxpathologiescancreusesnepeuttre
recueillieparlesorganismesassureursdanscecadre.
Surlabasedespropositionstabliesetrenduespubliquesparl'institutmentionnl'articleL.14152,laliste
despathologiesetlesdlaismentionnsaupremieralinaduprsentarticlesontfixsconformmentune
grillederfrence,dfinieparladiteconvention,permettantdefixer,pourchacunedespathologies,lesdlais
audeldesquelsaucunemajorationdetarifsoud'exclusiondegarantieneseraappliqueouaucuneinformation
mdicaleneserarecueilliepourlespathologiesconcernes.
Cettegrillederfrenceestrenduepublique.
Danstouslescas,ledlaiaudelduquelaucuneinformationmdicalerelativeauxpathologiescancreuses
nepeuttrerecueillieparlesorganismesassureursnepeutexcderdixansaprsladatedefinduprotocole
thrapeutiqueou,pourlespathologiescancreusessurvenuesavantl'gededixhuitans,cinqanscompterde
lafinduprotocolethrapeutique.
Cesmodalitsetcesdlaissontmisjourrgulirementenfonctiondesprogrsthrapeutiquesetdes
donnesdelascience.
UndcretenConseild'Etatdfinitlessanctionsapplicablesencasdemanquementlaprsenteobligation.
Lescandidatsl'assurancesontinforms,dansdesconditionsprvuespardcret,del'interdictionprvueau
prsentarticle.
Laconventionprvoitl'extensiondesdispositifsprvusauxdeuxpremiersalinasauxpathologiesautresque
cancreuses,notammentlespathologieschroniques,dslorsquelesprogrsthrapeutiquesetlesdonnesde
lascienceattestentdelacapacitdestraitementsconcernscirconscriresignificativementetdurablement
leurseffets.

Art.L.11416.Lespersonnesatteintesouayanttatteintesd'unepathologiepourlaquellel'existenced'un
risqueaggravdesantattablinepeuventsevoirappliquerconjointementunemajorationdetarifsetune
exclusiondegarantieautitredecettemmepathologiepourleurscontratsd'assuranceayantpourobjetde
garantirleremboursementd'uncrditrelevantdelaconventionnationalementionnel'articleL.11412.

II.Adfautdemiseenuvredupremieralinadel'articleL.11415etdel'articleL.11416ducodedela
santpubliqueparlaconventionnationalementionnel'articleL.11412dummecodeavantle31mars
2016,lesdlaisprvusetlesmodalitsd'applicationdesmmesarticlesL.11415etL.11416sontfixspar
dcret.Adfautdedfinitionparlaconventionnationalementionnel'articleL.11412desmodalits
d'extensiondupremieralinadel'articleL.11415auxpathologiesmentionnesaudernieralinadumme
articleL.11415dansundlaidedixhuitmoiscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,cesmodalits
sontfixespardcret.
III.Lasection1duchapitreIIIdutitreIerdulivreIIIducodemontaireetfinancierestcomplteparune
soussection4ainsirdige:

Soussection4
Accsaucrditetrisquesaggravs

Art.L.31361.L'accsaucrditestgarantidanslesconditionsfixesauxarticlesL.11411L.11413,L.
11415etL.11416ducodedelasantpublique.

IV.L'articleL.1331ducodedesassurancesestainsirdig:

Art.L.1331.L'accsl'assurancecontrelesrisquesd'invaliditoudedcsestgarantidanslesconditions
fixesauxarticlesL.11411L.11413,L.11415etL.11416ducodedelasantpublique.
V.L'articleL.1124ducodedelamutualitestainsirdig:

Art.L.1124.L'accsl'assurancecontrelesrisquesd'invaliditoudedcsestgarantidanslesconditions
fixesauxarticlesL.11411L.11413,L.11415etL.11416ducodedelasantpublique.
VI.L'articleL.93239ducodedelascuritsocialeestainsirdig:

Art.L.93239.L'accsl'assurancecontrelesrisquesd'invaliditoudedcsestgarantidanslesconditions
fixesauxarticlesL.11411L.11413,L.11415etL.11416ducodedelasantpublique.
Article191

Al'articleL.1118ducodedesassurances,aprslemot:organes,sontinsrslesmots:,decellulesou
degamtes.
Article192

I.Lesdeuximeavantdernieralinasdel'articleL.12321ducodedelasantpubliquesontremplacspar
deuxalinasainsirdigs:
Lemdecininformelesprochesdudfunt,pralablementauprlvementenvisag,desanatureetdesa
finalit,conformmentauxbonnespratiquesarrtesparleministrechargdelasantsurpropositionde
l'Agencedelabiomdecine.
Ceprlvementpeuttrepratiqusurunepersonnemajeuredslorsqu'ellen'apasfaitconnatre,deson
vivant,sonrefusd'untelprlvement,principalementparl'inscriptionsurunregistrenationalautomatisprvu
ceteffet.Cerefusestrvocabletoutmoment.
II.Le2del'articleL.12326ducodedelasantpubliqueestainsirdig:
2Lesmodalitsselonlesquelleslerefusprvuaudernieralinadummearticlepeuttreexprimet
rvoquainsiquelesconditionsdanslesquelleslepublicetlesusagersdusystmedesantsontinformsde
cesmodalits.
III.LesIetIIentrentenvigueursixmoisaprslapublicationdudcretenConseild'EtatprvuauII,etauplus
tardle1erjanvier2017.

ChapitreV:Crerlesconditionsd'unaccsouvertauxdonnesdesant

Article193

I.LelivreIVdelapremirepartieducodedelasantpubliqueestcompltparuntitreVIainsirdig:

TitreVI
MISEDISPOSITIONDESDONNESDESANT

ChapitrePRLIMINAIRE
Principesrelatifslamisedispositiondesdonnesdesant

Art.L.14601.Lesdonnesdesantcaractrepersonnelrecueilliestitreobligatoireetdestinesaux
servicesouauxtablissementspublicsdel'Etatoudescollectivitsterritorialesouauxorganismesdescurit
socialepeuventfairel'objetdetraitementsdesfinsderecherche,d'tudeoud'valuationprsentantun
caractred'intrtpublic,danslerespectdelaloin7817du6janvier1978relativel'informatique,aux
fichiersetauxliberts.Lestraitementsralisscettefinnepeuventavoirnipourobjetnipoureffetdeporter
atteintelavieprivedespersonnesconcernes.Saufdispositionlgislativecontraire,ilsnedoiventenaucun
casavoirpourfinl'identificationdirecteouindirectedecespersonnes.
Lescitoyens,lesusagersdusystmedesant,lesprofessionnelsdesant,lestablissementsdesantet
leursorganisationsreprsentativesainsiquelesorganismesparticipantaufinancementdelacouverturecontre
lerisquemaladieouralisantdesrecherches,destudesoudesvaluationsdesfinsdesantpublique,les
servicesdel'Etat,lesinstitutionspubliquescomptentesenmatiredesantetlesorganismesdepresseont
accsauxdonnesmentionnesaupremieralinadanslesconditionsdfiniesparlaloin7817du6janvier
1978prciteet,lecaschant,parlesdispositionsproprescestraitements.

ChapitreIer
Systmenationaldesdonnesdesant

Art.L.14611.I.Lesystmenationaldesdonnesdesantrassembleetmetdisposition:
1Lesdonnesissuesdessystmesd'informationmentionnsl'articleL.61137duprsentcode
2Lesdonnesdusystmenationald'informationinterrgimesdel'assurancemaladiementionnl'articleL.
161281ducodedelascuritsociale
3Lesdonnessurlescausesdedcsmentionnesl'articleL.222342ducodegnraldescollectivits
territoriales
4Lesdonnesmdicosocialesdusystmed'informationmentionnl'articleL.2472ducodedel'action
socialeetdesfamilles
5Unchantillonreprsentatifdesdonnesderemboursementparbnficiairetransmisespardesorganismes
d'assurancemaladiecomplmentaireetdfinienconcertationavecleursreprsentants.
II.Danslecadred'orientationsgnralesdfiniesparl'Etat,enconcertationaveclesorganismesresponsables
dessystmesd'informationetdesdonnesmentionnsauI,laCaissenationaledel'assurancemaladiedes
travailleurssalarisrunitetorganisel'ensembledesdonnesquiconstituentlesystmenationaldesdonnes
desantmentionnaummeI.Elleestresponsabledutraitement.
Lamthoded'appariementdesdonnesmentionnesau5duditIaveclesdonnescorrespondantesdu
systmenationaldesdonnesdesantestlaboreenconcertationaveclesreprsentantsdesorganismesqui
transmettentlesdonnesconcernes.
III.Lesystmenationaldesdonnesdesantapourfinalitlamisedispositiondesdonnes,dansles
conditionsdfiniesauxarticlesL.14612etL.14613,pourcontribuer:
1Al'informationsurlasantainsiquesurl'offredesoins,lapriseenchargemdicosocialeetleurqualit
2Aladfinition,lamiseenuvreetl'valuationdespolitiquesdesantetdeprotectionsociale
3Alaconnaissancedesdpensesdesant,desdpensesd'assurancemaladieetdesdpensesmdico
sociales
4Al'informationdesprofessionnels,desstructuresetdestablissementsdesantoumdicosociauxsurleur
activit
5Alasurveillance,laveilleetlascuritsanitaires
6Alarecherche,auxtudes,l'valuationetl'innovationdanslesdomainesdelasantetdelapriseen
chargemdicosociale.
IV.Pourlesystmenationaldesdonnesdesantetpourlestraitementsutilisantdesdonnescaractre
personnelissuesdecesystme:
1Aucunedcisionnepeuttreprisel'encontred'unepersonnephysiqueidentifiesurlefondementdes
donneslaconcernantetfigurantdansl'undecestraitements
2Lespersonnesresponsablesdecestraitements,ainsiquecelleslesmettantenuvreouautorises
accderauxdonnescaractrepersonnelquiensontissues,sontsoumisesausecretprofessionneldansles
conditionsetsouslespeinesprvuesl'article22613ducodepnal
3L'accsauxdonness'effectuedansdesconditionsassurantlaconfidentialitetl'intgritdesdonnesetla
traabilitdesaccsetdesautrestraitements,conformmentunrfrentieldfinipararrtdesministres
chargsdelasant,delascuritsocialeetdunumrique,prisaprsavisdelaCommissionnationalede
l'informatiqueetdesliberts
4Lesdonnesindividuellesdusystmenationaldesdonnesdesantsontconservespourunedure
maximaledevingtans,sansprjudicedel'applicationdudeuximealinadel'article36delaloin7817du6
janvier1978relativel'informatique,auxfichiersetauxliberts.
V.Lesdonnesdusystmenationaldesdonnesdesantnepeuventtretraitespourl'unedesfinalits
suivantes:
1LapromotiondesproduitsmentionnsauIIdel'articleL.53111endirectiondesprofessionnelsdesant
oud'tablissementsdesant
2L'exclusiondegarantiesdescontratsd'assuranceetlamodificationdecotisationsoudeprimesd'assurance
d'unindividuoud'ungrouped'individusprsentantunmmerisque.

Art.L.14612.Lesdonnesdusystmenationaldesdonnesdesantquifontl'objetd'unemisela
dispositiondupublicsonttraitespourprendrelaformedestatistiquesagrgesoudedonnesindividuelles
constituesdetellesortequel'identification,directeouindirecte,despersonnesconcernesyestimpossible.
Cesdonnessontmisesdispositiongratuitement.Larutilisationdecesdonnesnepeutavoirnipourobjetni
poureffetd'identifierlespersonnesconcernes.
Pardrogationaupremieralinaduprsentarticle,lesdonnesrelativesl'activitdesprofessionnelsde
santpubliesparlesorganismesgestionnairesdesrgimesobligatoiresdebased'assurancemaladie,en
applicationdel'articleL.162111ducodedelascuritsociale,sontrutilisesdanslesconditionsmentionnes
l'article12etausecondalinadel'article13delaloin78753du17juillet1978portantdiversesmesures
d'amliorationdesrelationsentrel'administrationetlepublicetdiversesdispositionsd'ordreadministratif,social
etfiscal.

Art.L.14613.I.Unaccsauxdonnescaractrepersonneldusystmenationaldesdonnesdesantne
peuttreautorisquepourpermettredestraitements:
1Soitdesfinsderecherche,d'tudeoud'valuationcontribuantunefinalitmentionneauIIIdel'article
L.14611etrpondantunmotifd'intrtpublic
2Soitncessairesl'accomplissementdesmissionsdesservicesdel'Etat,destablissementspublicsoudes
organismeschargsd'unemissiondeservicepubliccomptents,danslesconditionsdfiniesauIIIduprsent
article.
Leresponsabledetelstraitementsn'estautorisaccderauxdonnesdusystmenationaldesdonnesde
santetprocderdesappariementsaveccesdonnesquedanslamesureocesactionssontrendues
strictementncessairesparlesfinalitsdelarecherche,del'tudeoudel'valuationouparlesmissionsde
l'organismeconcern.
Seuleslespersonnesnommmentdsignesethabilitesceteffetparleresponsabledutraitement,dansles
conditionsprcisesparledcretenConseild'Etatmentionnl'articleL.14617,sontautorisesaccderaux
donnesdusystmenationaldesdonnesdesant.
II.Lestraitementsdesfinsderecherche,d'tudeoud'valuationmentionnsau1duIduprsentarticle
sontautorissselonlaprocduredfinieauchapitreIXdelaloin7817du6janvier1978prcite.
LespersonnesproduisantoucommercialisantdesproduitsmentionnsauIIdel'articleL.53111duprsent
codeoulesorganismesmentionnsau1duAetaux1,2,3,5et6duBduIdel'articleL.6122ducode
montaireetfinancierainsiquelesintermdiairesd'assurancementionnsl'articleL.5111ducodedes
assurancessonttenus:
1Soitdedmontrerquelesmodalitsdemiseenuvredutraitementrendentimpossibletouteutilisation
desdonnespourl'unedesfinalitsmentionnesauVdel'articleL.14611
2Soitderecourirunlaboratoirederechercheouunbureaud'tudes,publicsouprivs,pourraliserle
traitement.
Lesresponsablesdeslaboratoiresderechercheetdesbureauxd'tudesprsententlaCommissionnationale
del'informatiqueetdeslibertsunengagementdeconformitunrfrentielincluantlescritresde
confidentialit,d'expertiseetd'indpendance,arrtparleministrechargdelasant,prisaprsavisdela
mmecommission.
L'accsauxdonnesestsubordonn:
a)Avantledbutdelarecherche,lacommunication,parledemandeur,augroupementd'intrtpublic
mentionnl'articleL.14621del'tudeoudel'valuationdel'autorisationdelaCommissionnationalede
l'informatiqueetdesliberts,d'unedclarationdesintrtsdudemandeurenrapportavecl'objetdutraitement
etduprotocoled'analyse,prcisantnotammentlesmoyensd'envaluerlavaliditetlesrsultats
b)Al'engagementdudemandeurdecommuniqueraugroupementd'intrtpublicmentionnaummearticle
L.14621,dansundlairaisonnableaprslafindelarecherche,del'tudeoudel'valuation,lamthode,les
rsultatsdel'analyseetlesmoyensd'envaluerlavalidit.
Legroupementd'intrtpublicmentionnauditarticleL.14621publiesansdlail'autorisationdela
Commissionnationaledel'informatiqueetdesliberts,ladclarationdesintrts,puislesrsultatsetla
mthode.
III.LedcretenConseild'Etatmentionnl'articleL.14617fixelalistedesservicesdel'Etat,des
tablissementspublicsoudesorganismeschargsd'unemissiondeservicepublicautorisstraiterdes
donnescaractrepersonneldusystmenationaldesdonnesdesantpourlesbesoinsdeleursmissions.Ce
dcretprcise,pourchacundecesservices,tablissementsouorganismes,l'tenduedecetteautorisation,les
conditionsd'accsauxdonnesetcellesdelagestiondesaccs.

Art.L.14614.I.Lesystmenationaldesdonnesdesantnecontientnilesnomsetprnomsdespersonnes,
nileurnumrod'inscriptionaurpertoirenationald'identificationdespersonnesphysiques,nileuradresse.Les
numrosd'identificationdesprofessionnelsdesantsontconservsetgrssparmentdesautresdonnes.
II.UndcretenConseild'Etat,prisaprsavisdelaCommissionnationaledel'informatiqueetdesliberts,
dterminelesdonnescaractrepersonnelqui,enraisondurisqued'identificationdirectedespersonnes
concernes,sontconfiesunorganismedistinctduresponsabledusystmenationaldesdonnesdesantet
desresponsablesdestraitements.
Cetorganismeestseulhabilitdtenirledispositifdecorrespondancepermettantderidentifierles
personnespartirdesdonnesdusystmenationaldesdonnesdesant.Ilassurelascuritdecedispositif.
III.LaCommissionnationaledel'informatiqueetdeslibertspeutautoriserl'accsauxdonnesdtenuespar
l'organismementionnauIIduprsentarticle,danslesconditionsprvuesparlaloin7817du6janvier1978
prcite,quandilestncessaire:
1Pouravertirunepersonned'unrisquesanitairegraveauquelelleestexposeoupourluiproposerde
participerunerecherche
2Pourlaralisationd'untraitementdesfinsderecherche,d'tudeoud'valuationsilerecoursces
donnesestncessaire,sanssolutionalternative,lafinalitdutraitementetproportionnauxrsultats
attendus.

Art.L.14615.L'accsauxdonnesdesantautresquecellesmentionnesl'articleL.14612estgratuit
pour:
1Lesrecherches,lestudesoulesvaluationsdemandesparl'autoritpublique
2Lesrecherchesralisesexclusivementpourlesbesoinsdeservicespublicsadministratifs.

Art.L.14616.Pourlesfinalitsderecherche,d'tudeoud'valuation,lamisedispositiondesdonnesdes
composantesdusystmenationaldesdonnesdesantmentionnesaux15duIdel'articleL.14611est
rgieparleprsentchapitre.

Art.L.14617.UndcretenConseild'Etat,prisaprsavisdelaCommissionnationaledel'informatiqueetdes
liberts:
1Dsignelesorganismeschargsdegrerlamisedispositioneffectivedesdonnesdusystmenational
desdonnesdesantetdtermineleursresponsabilitsrespectives
2Dresselalistedescatgoriesdedonnesruniesauseindusystmenationaldesdonnesdesantetdes
modalitsd'alimentationdusystmenationaldesdonnesdesant,ycomprisparlesorganismesd'assurance
maladiecomplmentaire
3Fixe,dansleslimitesprvuesauIIIdel'articleL.14613,lalistedesservices,destablissementsoudes
organismesbnficiantdel'autorisationmentionneaummeIII
4Fixelesconditionsdedsignationetd'habilitationdespersonnesautorisesaccderausystmenational
desdonnesdesant
5Fixelesconditionsdegestionetdeconservationsparesdesdonnespermettantuneidentificationdirecte
despersonnesenapplicationdel'articleL.14614etdterminel'organismequisontconfiescesdonnes
6Dterminelesmodalitsselonlesquelleslesorganismesmentionnsau1duprsentarticlegarantissent
toutepersonnequileurenfaitlademande,enapplicationdel'article56delaloin7817du6janvier1978
relativel'informatique,auxfichiersetauxliberts,quesesdonnesdesantcaractrepersonnelneseront
pasmisesdispositiondanslecadredu1duIdel'articleL.14613duprsentcode.

ChapitreII
Institutnationaldesdonnesdesant

Art.L.14621.Ungroupementd'intrtpublic,dnomm:Institutnationaldesdonnesdesant,est
constituentrel'Etat,desorganismesassurantunereprsentationdesmaladesetdesusagersdusystmede
sant,desproducteursdedonnesdesantetdesutilisateurspublicsetprivsdedonnesdesant,ycompris
desorganismesderechercheensant.
Ilestnotammentcharg:
1Deveillerlaqualitdesdonnesdesantetauxconditionsgnralesdeleurmisedisposition,
garantissantleurscuritetfacilitantleurutilisationdanslerespectdelaloin7817du6janvier1978relative
l'informatique,auxfichiersetauxliberts
2D'assurerlesecrtariatuniquementionnl'article54delammeloi
3D'mettreunavissurlecaractred'intrtpublicqueprsenteunerecherche,unetudeouune
valuation,danslesconditionsprvuesaummearticle54
4Defaciliterlamisedispositiond'chantillonsoudejeuxdedonnesagrgesmentionnesauVdudit
article54,dansdesconditionspralablementhomologuesparlaCommissionnationaledel'informatiqueetdes
liberts
5Decontribuerl'expressiondesbesoinsenmatirededonnesanonymesetdersultatsstatistiques,en
vuedeleurmiseladispositiondupublic.
IlpubliechaqueanneunrapporttransmisauParlement.

II.AupremieralinaduIdel'articleL.14511dummecode,aprslarfrence:L.14311,,estinsrela
rfrence:L.14621,.
III.L'articleL.161281ducodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1Aprsle3,ilestinsrun4ainsirdig:
4Alaconstitutiondusystmenationaldesdonnesdesant,mentionnl'articleL.14611ducodedela
santpublique.
2Audernieralina,lesmots:l'anonymatsontremplacsparlesmots:lavieprive.
IV.L'articleL.16129ducodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1L'avantdernieralinaestainsirdig:
Lepersonneldesorganismesd'assurancemaladieestsoumisausecretprofessionneldanslesconditionset
souslespeinesprvuesl'article22613ducodepnal.
2Audernieralina,lesmots:aprsconsultationducomitnationalparitairedel'informationmdicalevis
l'articleL.16130etsontsupprims.
V.L'articleL.222342ducodegnraldescollectivitsterritorialesestainsimodifi:
1Ledeuximealinaestainsimodifi:
a)Lapremirephraseestcomplteparlesmots:etquiontaccsauxdonnesrelativesauxcauses
mdicalesdedcspourl'accomplissementdeleursmissions
b)Alasecondephrase,aprslemot:fixe,sontinsrslesmots:leprimtredesaccsainsique
2Aprsle2,sontinsrsdes35ainsirdigs:
3Pourlesrecherches,lestudesoulesvaluationsdansledomainedelasant,danslesconditionsfixes
l'articleL.14613ducodedelasantpublique
4Pouralimenterlesystmenationaldesdonnesdesantdfinil'articleL.14611dummecode
5Pourl'tablissementdestatistiquesdanslecadredel'article7bisdelaloin51711du7juin1951sur
l'obligation,lacoordinationetlesecretenmatiredestatistiques,parl'Institutnationaldelastatistiqueetdes
tudesconomiquesouparlesservicesstatistiquesduministrechargdelasant.Cesdonnesdoiventtre
conservessparmentdesdonnesdurpertoirenationald'identificationdespersonnesphysiquesdtenues
parl'Institutnationaldelastatistiqueetdestudesconomiques.
VI.L'articleL.14356ducodedelasantpubliqueestainsirdig:

Art.L.14356.L'agencergionaledesantaaccsauxdonnesncessairesl'exercicedesesmissions
contenuesdanslessystmesd'informationdestablissementsdesantetdestablissementsetservices
mdicosociauxainsique,danslesconditionsprvuesl'articleL.14612,auxdonnesdesorganismes
d'assurancemaladieetdelaCaissenationaledesolidaritpourl'autonomie.Elleagalementaccs,dansles
conditionsdfiniesauIIIdel'articleL.14613,auxdonnesdusystmenationaldesdonnesdesant.
L'agencergionaledesantesttenueinformeparlesorganismessitusdanssonressortdetoutprojet
concernantl'organisationetlefonctionnementdeleurssystmesd'information.Ledirecteurgnraldel'agence
dtermine,enfonctiondelasituationsanitaire,pourchaquetablissement,serviceetorganisme,lesdonnes
utilesqueceluicidoittransmettredefaonrgulire,notammentlesdisponibilitsenlitsetplaces.Ledirecteur
gnraldel'agencedcidegalementdelafrquencedemisejouretdetransmissiondesdonnesissuesdes
tablissementsdesoinsetdestablissementsetservicesmdicosociaux.
Lesagentsdel'agencergionaledesantn'ontaccsauxdonnesdesantcaractrepersonnelquesielles
sontstrictementncessairesl'accomplissementdeleursmissions.Ilssonttenusausecretprofessionnel.
Lorsquecesdonnessontutilisesdesfinsd'tude,ellesnecomportentnilenom,nilenumrod'inscriptionau
rpertoirenationald'identificationdespersonnesphysiquesetdesprcautionssontprisespourassurerla
traabilitdesaccs,danslerespectdelaloin7817du6janvier1978relativel'informatique,auxfichierset
auxliberts.

VII.L'articleL.111181ducodedelasantpubliqueestainsirdig:

Art.L.111181.I.Lenumrod'inscriptionaurpertoirenationald'identificationdespersonnesphysiquesest
utiliscommeidentifiantdesantdespersonnespourleurpriseenchargedesfinssanitairesetmdico
sociales,danslesconditionsprvuesl'articleL.11104.
UndcretenConseild'Etat,prisaprsavisdelaCommissionnationaledel'informatiqueetdesliberts,
prciselesmodalitsd'utilisationdecetidentifiant,notammentafind'enempcherl'utilisationdesfinsautres
quesanitairesetmdicosociales.
Lesdispositionsdelaloin7817du6janvier1978relativel'informatique,auxfichiersetauxliberts
prescrivantuneprocdureparticulired'autorisationraisondel'utilisationdunumrod'inscriptionaurpertoire
nationald'identificationdespersonnesphysiquesdansuntraitementdedonnescaractrepersonnelnesont
pasapplicablesauxtraitementsquiutilisentcenumroexclusivementdanslesconditionsprvuesauprsentI.
II.PardrogationauI,letraitementdel'identifiantdesantpeuttreautorisdesfinsderecherchedansle
domainedelasant,danslesconditionsprvuesauchapitreIXdelaloin7817du6janvier1978prcite.La
Commissionnationaledel'informatiqueetdeslibertspeutimposerquelenumrod'inscriptionaurpertoire
nationald'identificationdespersonnesphysiquessoitalorsconfiunorganismetiers,distinctduresponsable
detraitement,habilitdtenircetidentifiantetchargdeprocderauxappariementsncessaires.Unarrtdu
ministrechargdelasant,prisaprsavisdelaCommissionnationaledel'informatiqueetdesliberts,prcise
lesmodalitsd'applicationduprsentarticle.

VIII.Laloin7817du6janvier1978relativel'informatique,auxfichiersetauxlibertsestainsimodifie:
1Alasecondephrasedu2del'article6,lesrfrences:auxchapitresIXetXsontremplacesparla
rfrence:auchapitreIX
2L'article8estainsimodifi:
a)Au8duII,aprslemot:recherche,sontinsrslesmots:,auxtudesetvaluations
b)AlasecondephraseduIII,lesrfrences:deschapitresIXetXsontremplacesparlarfrence:du
chapitreIX
c)AuIV,larfrence:auIdel'article25estremplaceparlesrfrences:auxIetVdel'article22
3Lediximealinadel'article15estsupprim
4L'article22estcompltparunVainsirdig:
V.Lestraitementsdedonnesdesantcaractrepersonnelmisenuvreparlesorganismesoulesservices
chargsd'unemissiondeservicepublicfigurantsurunelistefixepararrtdesministreschargsdelasant
etdelascuritsociale,prisaprsavisdelaCommissionnationaledel'informatiqueetdesliberts,afinde
rpondre,encasdesituationd'urgence,unealertesanitaire,ausensdel'articleL.14132ducodedelasant
publique,sontsoumisaurgimedeladclarationpralableprvuauprsentarticle.Leresponsablede
traitementrendcomptechaqueannelaCommissionnationaledel'informatiqueetdeslibertsdestraitements
ainsimisenuvre.
Lesconditionsdanslesquellescestraitementspeuventutiliserlenumrod'inscriptionaurpertoirenational
d'identificationdespersonnesphysiquessontdfiniespardcretenConseild'Etat,prisaprsavisdela
Commissionnationaledel'informatiqueetdesliberts.
5L'article27estcompltparunIVainsirdig:
IV.Le1desIetIIduprsentarticlen'estpasapplicable:
1Auxtraitementsdesfinsderecherche,d'tudeoud'valuationdansledomainedelasant,quisont
soumisauchapitreIXdelaprsenteloi
2Auxtraitementsmisenuvreafinderpondreunealertesanitaireencasdesituationd'urgence,quisont
soumisauVdel'article22.
6LechapitreIXestainsimodifi:
a)Aprslemot:personnel,lafindel'intitulestainsirdige:desfinsderecherche,d'tudeou
d'valuationdansledomainedelasant
b)Lesarticles53et54sontainsirdigs:

Art.53.Lestraitementsautomatissdedonnescaractrepersonnelayantpourfinalitlarechercheoules
tudesdansledomainedelasantainsiquel'valuationoul'analysedespratiquesoudesactivitsdesoinsou
deprventionsontsoumislaprsenteloi,l'exceptiondesarticles23et24,duIdel'article25etdesarticles
26,32et38.
Toutefois,leprsentchapitren'estpasapplicable:
1Auxtraitementsdedonnescaractrepersonnelayantpourfinlesuivithrapeutiqueoumdical
individueldespatients
2Auxtraitementspermettantd'effectuerdestudespartirdesdonnesrecueilliesenapplicationdu1
lorsquecestudessontralisesparlespersonnelsassurantcesuivietdestinesleurusageexclusif
3Auxtraitementseffectusdesfinsderemboursementoudecontrleparlesorganismeschargsdela
gestiond'unrgimedebased'assurancemaladie
4Auxtraitementseffectusauseindestablissementsdesantparlesmdecinsresponsablesde
l'informationmdicale,danslesconditionsprvuesaudeuximealinadel'articleL.61137ducodedelasant
publique
5Auxtraitementseffectusparlesagencesrgionalesdesant,parl'Etatetparlapersonnepublique
dsigneparluienapplicationdupremieralinadel'articleL.61138dummecode,danslecadredfiniau
mmearticle
6Auxtraitementsmisenuvreparlesorganismesoulesserviceschargsd'unemissiondeservicepublic
figurantsurunelistefixepararrtdesministreschargsdelasantetdelascuritsociale,prisaprsavis
delaCommissionnationaledel'informatiqueetdesliberts,afinderpondreunealertesanitaire,dansles
conditionsprvuesauVdel'article22.

Art.54.I.Lestraitementsdedonnescaractrepersonnelayantunefinalitd'intrtpublicderecherche,
d'tudeoud'valuationdansledomainedelasantsontautorissparlaCommissionnationaledel'informatique
etdesliberts,danslerespectdesprincipesdfinisparlaprsenteloietenfonctiondel'intrtpublicquela
recherche,l'tudeoul'valuationprsente.
II.LaCommissionnationaledel'informatiqueetdeslibertsprendsadcisionaprsavis:
1Ducomitcomptentdeprotectiondespersonnesmentionnl'articleL.11236ducodedelasant
publique,pourlesdemandesd'autorisationrelativesauxrecherchesimpliquantlapersonnehumaine
mentionnesl'articleL.11211dummecode
2Ducomitd'expertisepourlesrecherches,lestudesetlesvaluationsdansledomainedelasant,pour
lesdemandesd'autorisationrelativesdestudesoudesvaluationsainsiqu'desrecherchesn'impliquant
paslapersonnehumaine,ausensdu1duprsentII.
Lecomitd'expertiseestcomposdepersonneschoisiesenraisondeleurcomptence,dansunepluralitde
disciplines.UndcretenConseild'Etat,prisaprsavisdelaCommissionnationaledel'informatiqueetdes
liberts,prciselacompositionducomitetdfinitsesrglesdefonctionnement.Ilpeutprvoirl'existencede
plusieurssectionsauseinducomit,comptentesenfonctiondelanatureoudelafinalitdutraitement.Le
comitd'expertiseestsoumisl'articleL.14511ducodedelasantpublique.
Lecomitd'expertisemet,dansundlaid'unmoiscompterdesasaisine,unavissurlamthodologie
retenue,surlancessitdurecoursdesdonnescaractrepersonnel,surlapertinencedecellescipar
rapportlafinalitdutraitementet,s'ilyalieu,surlaqualitscientifiqueduprojet.Lecaschant,lecomit
recommandeauxdemandeursdesmodificationsdeleurprojetafindelemettreenconformitavecles
obligationsprvuesparlaprsenteloi.Adfautd'avisducomitdansledlaid'unmois,l'avisestrput
favorable.Encasd'urgence,cedlaipeuttreramenquinzejours.
DansdesconditionsdfiniespardcretenConseild'Etat,l'Institutnationaldesdonnesdesant,prvu
l'articleL.14621ducodedelasantpublique,peuttresaisiparlaCommissionnationaledel'informatiqueet
deslibertsouleministrechargdelasantsurlecaractred'intrtpublicqueprsentelarecherche,l'tude
oul'valuationjustifiantlademandedetraitementilpeutgalementvoquerlecasdesapropreinitiative.
Danstouslescas,ilrendunavisdansundlaid'unmoiscompterdesasaisine.
Lesdossiersprsentsdanslecadreduprsentchapitre,l'exclusiondesrecherchesmentionnesaux1et
2del'articleL.11211ducodedelasantpubliqueetdecellesmentionnesau3dummearticleL.11211
portantsurdesproduitsmentionnsl'articleL.53111dummecode,sontdpossauprsd'unsecrtariat
unique,quiassureleurorientationverslesinstancescomptentes.
III.Pourchaquedemande,laCommissionnationaledel'informatiqueetdeslibertsvrifielesgaranties
prsentesparledemandeurpourl'applicationdesprsentesdispositionsetlaconformitdesademandeses
missionsousonobjetsocial.Siledemandeurn'apportepasd'lmentssuffisantspourattesterlancessitde
disposerdecertainesinformationsparmil'ensembledesdonnescaractrepersonneldontletraitementest
envisag,lacommissionpeutinterdirelacommunicationdecesinformationsparl'organismequilesdtientet
n'autoriserletraitementquepourcesdonnesrduites.
Lacommissionstatuesurladuredeconservationdesdonnesncessairesautraitementetapprcieles
dispositionsprisespourassurerleurscuritetlagarantiedessecretsprotgsparlaloi.
IV.Pourlescatgorieslesplususuellesdetraitementsautomatissdedonnesdesantcaractrepersonnel
desfinsderecherche,d'tudeoud'valuationdansledomainedelasant,laCommissionnationalede
l'informatiqueetdeslibertspeuthomologueretpublierdesmthodologiesderfrencedestinessimplifierla
procdured'examen.Cellescisonttabliesenconcertationaveclecomitd'expertiseetdesorganismespublics
etprivsreprsentatifsdesacteursconcerns.
V.Desjeuxdedonnesagrgesoudeschantillons,issusdestraitementsdesdonnesdesantcaractre
personnelpourdesfinalitsetdansdesconditionsreconnuesconformeslaprsenteloiparlaCommission
nationaledel'informatiqueetdesliberts,peuventfairel'objetd'unemisedisposition,dansdesconditions
pralablementhomologuesparlacommission,sansquel'autorisationprvueauIduprsentarticlesoit
requise.
VI.Lacommissionpeut,pardcisionunique,dlivrerunmmedemandeuruneautorisationpourdes
traitementsrpondantunemmefinalit,portantsurdescatgoriesdedonnesidentiquesetayantdes
catgoriesdedestinatairesidentiques.

c)L'article55estainsimodifi:

ledeuximealinaestainsirdig:

Lorsquecesdonnespermettentl'identificationdespersonnes,leurtransmissiondoittreeffectuedansdes
conditionsdenaturegarantirleurconfidentialit.LaCommissionnationaledel'informatiqueetdeslibertspeut
adopterdesrecommandationsoudesrfrentielssurlesprocdstechniquesmettreenuvre.

lapremirephrasedel'avantdernieralina,lesmots:delarecherchesontsupprims

d)L'article57estainsimodifi:

audbutdupremieralina,estajoutelamention:I.

ledernieralinaestsupprim

sontajoutsdesIIetIIIainsirdigs:

II.Lorsquelesdonnescaractrepersonnelonttinitialementrecueilliespourunautreobjetquela
recherche,l'tudeoul'valuation,ilpeuttredrog,sousrserveduIII,l'obligationd'informationdfinieauI
:
1Pourlestraitementsncessaireslaconservationdecesdonnesdesfinshistoriques,statistiquesou
scientifiques,danslesconditionsprvuesaulivreIIducodedupatrimoine
2Lorsquel'informationindividuelleseheurteladifficultderetrouverlespersonnesconcernes.
Lesdemandesdedrogationl'obligationd'informerlespersonnesdel'utilisationdedonneslesconcernant
desfinsderecherche,d'tudeoud'valuationsontjustifiesdansledossierdedemanded'autorisationtransmis
laCommissionnationaledel'informatiqueetdesliberts,quistatuesurcepoint.
III.PardrogationauI,quandlesrecherches,lestudesoulesvaluationsrecourentdesdonnesdesant
caractrepersonnelnondirectementidentifiantesrecueilliestitreobligatoireetdestinesauxservicesouaux
tablissementsdel'Etatoudescollectivitsterritorialesouauxorganismesdescuritsociale,l'informationdes
personnesconcernesquantlarutilisationpossibledecesdonnes,desfinsderecherche,d'tudeou
d'valuation,etauxmodalitsd'exercicedeleursdroitsestassureselondesmodalitsdfiniespardcreten
Conseild'Etat,prisaprsavisdelaCommissionnationaledel'informatiqueetdesliberts.
e)Al'article61,lesmots:laCommunautsontremplacsparlesmots:l'Unionetlesmots:ayant
pourfinlarecherchesontremplacsparlesmots:desfinsderecherche,d'tudeoud'valuation
7LechapitreXestabrog
8Ausecondalinadel'article72,lesmots:deuximealinadel'article54,lecomitconsultatifsont
remplacsparlesmots:cinquimealinaduIIdel'article54,lecomitd'expertise.
IX.L'articleL.2251ducodedelarechercheestainsimodifi:
1Alafindupremieralina,lesmots:,notammentparsonarticle54ciaprsreproduit:sontsupprims
2Lesdeuximedernieralinassontsupprims.
X.Legroupementd'intrtpublicInstitutdesdonnesdesant,mentionnl'articleL.161365ducodede
lascuritsociale,danssardactionantrieurelaprsenteloi,devientlegroupementd'intrtpublicInstitut
nationaldesdonnesdesant,mentionnl'articleL.14621ducodedelasantpublique,ladate
d'approbationdelaconventionconstitutivedeceluici.L'Institutnationaldesdonnesdesantsesubstitue
l'Institutdesdonnesdesantdansl'ensembledesdroitsetobligationsdecedernier.
XI.Lesorganismesbnficiant,ladatedelapublicationdelaprsenteloi,d'unaccstoutoupartiedu
systmenationald'informationinterrgimesdel'assurancemaladiementionnl'articleL.161281ducodede
lascuritsocialeconserventcetaccs,danslesmmesconditions,pendantuneduredetroisanscompter
decettepublication.
XII.LesautorisationsdlivresparlaCommissionnationaledel'informatiqueetdeslibertssurlefondement
deschapitresIXetXdelaloin7817du6janvier1978relativel'informatique,auxfichiersetauxliberts,
dansleurrdactionantrieurel'entreenvigueurdelaprsenteloi,demeurentapplicablessaufmodification
del'undeslmentsmentionnsl'article30delammeloi.
XIII.LesarticlesL.16130etL.161365ducodedelascuritsocialesontabrogs.
XIV.L'articleL.512128ducodedelasantpubliqueestabrog.

ChapitreVI:Renforcerledialoguesocial

Article194

LetitreVdulivreIerdelasiximepartieducodedelasantpubliqueestcompltparunchapitreVIainsi
rdig:

ChapitreVI
Dialoguesocial

Section1
Droitsyndicaletcritresdereprsentativit

Art.L.61561.Ledroitsyndicalestgarantiauxpersonnelsmdicaux,odontologistesetpharmaceutiquesdes
tablissementspublicsdesantmentionnsauxchapitresIeretIIduprsenttitre.Lesintressspeuvent
librementcrerdesorganisationssyndicales,yadhreretyexercerdesmandats.Cesorganisationspeuvent
esterenjustice.
Undcretprvoitlamiseenuvredesdroitsetmoyenssyndicauxdecespersonnels.

Art.L.61562.Sontappelesparticiperauxngociationsouvertesparlesautoritscomptentesauniveau
nationallesorganisationssyndicalesdesmdecins,odontologistesetpharmaciensdestablissementspublicsde
santmentionnsauxchapitresIeretIIduprsenttitreayantobtenu,auxdernireslectionsduConseil
suprieurdespersonnelsmdicaux,odontologistesetpharmaceutiques,aumoins10%dessuffragesexprims
auseindeleurcollgelectoralrespectif.
Pourlesngociationsconcernantlespersonnelsmentionnsau1del'articleL.61521,leursorganisations
syndicalesdoivent,enoutre,avoirobtenuaumoinsunsigedansaumoinsdeuxsectionsducollgedes
praticienshospitaliersdelacommissionstatutairenationaleprvuel'articleL.61566.

Art.L.61563.Lesrglesdfiniespourlaprsentationauxlectionsprofessionnellesdespersonnels
mdicaux,odontologistesetpharmaceutiquesdestablissementspublicsdesantmentionnsauxchapitresIer
etIIduprsenttitresontcellesprvuesl'article9bisdelaloin83634du13juillet1983portantdroitset
obligationsdesfonctionnaires,dontlesmodalitsd'applicationsontprcises,pourcespersonnels,parledcret
prvul'articleL.61567.

Section2
Conseilsuprieurdespersonnelsmdicaux,odontologistesetpharmaceutiquesdestablissementspublicsde
sant

Art.L.61564.IlestinstituunConseilsuprieurdespersonnelsmdicaux,odontologistesetpharmaceutiques
destablissementspublicsdesantmentionnsauxchapitresIeretIIduprsenttitre.Sonprsidentest
nommpararrt.Ilcomprendenoutre:
1Desreprsentantsdesorganisationssyndicalesreprsentativesdespersonnelsconcerns
2Desreprsentantsdesministresconcerns
3Desreprsentantsdestablissementspublicsdesantdsignsparlesorganisationslesplus
reprsentativesdestablissementsmentionnsl'article2delaloin8633du9janvier1986portant
dispositionsstatutairesrelativeslafonctionpubliquehospitalire.
Ledcretprvul'articleL.61567enprciselacompositionetl'organisation.

Art.L.61565.LeConseilsuprieurdespersonnelsmdicaux,odontologistesetpharmaceutiquesestsaisipour
avisdesprojetsdeloi,desprojetsdedcretdeportegnralerelatifsl'exercicehospitalierdecespersonnels
etdesprojetsdestatutsparticuliersquileursontapplicables.
Ilexaminetoutequestionrelativeauxpersonnelsmdicaux,odontologistesetpharmaceutiquesdontilestsaisi
soitparlesministrescomptents,soitlademandecritedutiersdesesmembresvoixdlibrative.Il
formule,lecaschant,despropositions.

Section3
Commissionstatutairenationale

Art.L.61566.Ilestinstituunecommissionstatutairenationalequipeuttresaisiedessituations
individuellesdespraticienshospitaliersmentionnsau1del'articleL.61521.
Lacommissionstatutairenationalecomprenduncollgedesreprsentantsdespersonnelsmentionnsau
mme1etuncollgedesreprsentantsdespersonnelsenseignantsethospitalierstitulaires.Lescollgessont
divissensectionsquiregroupentdesspcialitsenfonctiondeleurnatureetdeleurseffectifs.
Ledcretprvul'articleL.61567prciselesattributions,lacompositionetlefonctionnementdela
commissionstatutairenationale,notammentladfinitiondesspcialitsmentionnesaudeuximealinadu
prsentarticle.

Section4
Dispositionscommunes

Art.L.61567.Lesmodalitsd'applicationduprsentchapitresontfixes,saufdispositioncontraire,pardcret
enConseild'Etat.
Article195

LelivreIerdelasiximepartieducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.61461estainsimodifi:
a)Lasecondephrasedudeuximealinaestainsirdige:
Undcretfixelenombred'agentsd'untablissementendessousduquellaconstitutiondeplesestfacultative
etlenombremaximald'agentsquepeutcomporterunple.
b)Lestroisime,quatrimeetcinquimealinassontremplacsparquatrealinasainsirdigs:
Lesplesd'activitsontcomposs,d'unepart,deservices,dedpartementsetd'unitsfonctionnellesoude
toutesautresstructuresdepriseenchargedumaladeparlesquipesmdicales,soignantesoumdico
techniquesainsique,d'autrepart,desservices,units,dpartementsoustructuresmdicotechniquesquileur
sontassocis.Danslescentreshospitaliersuniversitaires,lesplesd'activitcliniqueetmdicotechniquesont
dnommspleshospitalouniversitaires.
Ledirecteurnommeleschefsdeple.
Pourlesplesd'activitcliniqueoumdicotechnique,ilnommeleschefsdeplesurpropositionduprsident
delacommissionmdicaled'tablissement,et,danslescentreshospitalouniversitaires,surproposition
conjointeduprsidentdelacommissionmdicaled'tablissementetdudirecteurdel'unitdeformationetde
recherchemdicaleou,encasdepluralitd'units,duprsidentducomitdecoordinationdel'enseignement
mdical.
Laduredumandatdeschefsdepleestfixepardcret.Leurmandatpeuttrerenouveldanslesmmes
conditions.
c)L'avantdernieralinaestremplacpartroisalinasainsirdigs:
Ledirecteursigneaveclechefdepleuncontratdepleprcisantlesobjectifsetlesmoyensduple.
Pourlesplesd'activitcliniqueetmdicotechnique,leprsidentdelacommissionmdicaled'tablissement
contresignelecontrat.Ilatteste,ainsi,parsasignature,laconformitducontratavecleprojetmdicalde
l'tablissement.
Danslespleshospitalouniversitaires,ledirecteurdel'unitdeformationetderecherchemdicaleou,encas
depluralitd'units,leprsidentducomitdecoordinationducomitdel'enseignementmdical,contresigne
galementlecontrat.
d)Aladeuximephrasedudernieralina,lesmots:structures,servicesouunitsfonctionnellessont
remplacsparlesmots:services,desunitsfonctionnelles,desdpartementsoudesautresstructures
e)Sontajoutsdeuxalinasainsirdigs:
Lechefdepleorganiselaconcertationinterneetfavoriseledialogueavecl'ensembledespersonnelsduple.
Lesprincipesessentielsdel'organisationenplesdel'tablissementetdeleursrglesdefonctionnement
figurentdanslerglementintrieurdel'tablissement.
2Alasecondephrasedupremieralinadel'articleL.614321,aprslemot:formation,,sontinsrsles
mots:ledialogueinterneauseindesplesdontledroitd'expressiondespersonnelsetsapriseencompte,

3L'articleL.614373estainsimodifi
a)Ladeuximephrasedupremieralinaestsupprime
b)Sontajoutssixalinasainsirdigs:
Undcretfixe:
1Lesmodalitsd'exercicedesfonctionsdeprsidentdelacommissionmdicaled'tablissement
2Lesconditionsdanslesquellesunechartedegouvernanceestconclueentreleprsidentdelacommission
mdicaled'tablissementetledirecteurdel'tablissement,quiprvoit:
a)Lesmodalitsdesrelationsentreleprsidentdelacommissionmdicaled'tablissementetlesples
d'activitcliniqueetmdicotechniqueauseindel'tablissement
b)Lesmodalitsdelareprsentationdel'tablissementauprsdesautoritsouorganismesextrieursparle
prsidentdelacommissionmdicaled'tablissement
c)Lesmoyensmatrielsethumainsmisdispositionduprsidentdelacommissionmdicaled'tablissement.

4Alafindel'avantdernieralinadel'articleL.614375,lesmots:desonchoixsontremplacsparles
mots:aprsavisduprsidentdelacommissionmdicaled'tablissement
5Al'articleL.61442,aprslemot:odontologiques,ilestinsrlemot:,maeutiques
6Aprsl'articleL.61611,ilestinsrunarticleL.616111ainsirdig:

Art.L.616111.Danslestablissementsdesantprivshabilitsassurerleservicepublichospitalierdans
lesconditionsdfiniesl'articleL.61123,quelquesoitleurstatut,lesusagerssontreprsentspardeux
reprsentantsissusd'associationsd'usagersdusystmedesantmentionnesl'articleL.11141dansles
conseilsd'administrationoudanslesconseilsdesurveillanceoudanslesorganesquientiennentlieu,selondes
modalitsprvuesparvoierglementairetenantcomptedelanaturejuridiquedestablissements.
7L'articleL.61612estainsirdig:

Art.L.61612.Lespraticiensquiexercentleuractivitdansuntablissementdesantprivbutlucratif
formentdepleindroituneconfrencemdicale,dontlesattributionssontprvuesauIdel'articleL.616122.

8Aprsl'articleL.61612,sontinsrsdesarticlesL.616121etL.616122ainsirdigs:

Art.L.616121.Danslestablissementsdesantprivsbutnonlucratif,unecommissionmdicaleestlue
parlespraticiensquiyexercent.SesattributionssontprvuesauIdel'articleL.616122.Lesmatiressur
lesquelleselleestconsulteainsiquesesmodalitsdefonctionnementsontprcisesparledcretenConseil
d'Etatmentionnl'articleL.616111.

Art.L.616122.I.Laconfrenceetlacommissionmentionnes,respectivement,auxarticlesL.61612etL.
616121sontchargesdeveillerl'indpendanceprofessionnelledespraticiensetdeparticiperl'valuation
dessoins.Ellesdonnentleuravissurlapolitiquemdicaledel'tablissementetsurl'laborationdesprvisions
annuellesd'activitdel'tablissement.Cesprvisionsd'activitsontcommuniquesl'agencergionalede
santselonlesmodalitsdfiniesparlecontratprvuauxarticlesL.61141etL.61143.Ellescontribuentla
dfinitiondelapolitiquemdicaledel'tablissementetl'laborationdelapolitiqued'amliorationcontinuedela
qualitetdelascuritdessoinsainsiquedesconditionsd'accueiletdepriseenchargedesusagers.Elles
proposentauresponsabledel'tablissementunprogrammed'actionassortid'indicateursdesuiviprenanten
comptelesinformationscontenuesdanslerapportdelacommissiondesusagers.Ellessontconsultessurtoute
demandedel'tablissementtendanttrehabilitassurerleservicepublichospitalier.
Laconfrenceetlacommissionmentionnes,respectivement,auxarticlesL.61612etL.616121sont
consultessurlesmatiresrelevantdeleursattributions,dansdesconditionsfixesparledcretenConseil
d'Etatmentionnl'articleL.616111.
Lorsquelaconsultationpralableestprvuepardesdispositionslgalesourglementaires,l'avisdela
confrenceetdelacommissionmentionnes,respectivement,auxarticlesL.61612etL.616121estjoint
toutedemanded'autorisationoud'agrmentformeparuntablissementdesantprivetannextoutesles
conventionsconcluesparcedernier.
II.Lestablissementsdesantrendentpublics,chaqueanne,lesrsultatsdesindicateursdequalitetde
scuritdessoins,dansdesconditionsdfiniespararrtduministrechargdelasant.
Lorsqueledirecteurgnraldel'agencergionaledesantconstatelenonrespectdel'obligationprvueau
premieralinaduprsentII,ilpeutprendrelesmesuresappropries,notammentunemodulationdesdotations
rgionalesdefinancementdesmissionsd'intrtgnraletd'aidelacontractualisationmentionnesl'article
L.1622213ducodedelascuritsociale,dansdesconditionsdfiniesparledcretenConseild'Etat
mentionnl'articleL.616111.

ChapitreVII:Dispositionstransitoireslieslanouvelledlimitationdes
rgions

Article196
Article196

Pourl'applicationduIdel'article136delaloin2015991du7aot2015portantnouvelleorganisation
territorialedelaRpublique:
1Leprojetrgionaldesantapplicableladatedepromulgationdelaprsenteloiresteenvigueur,dansson
ressortterritorial,jusqu'lapublicationdanslargionduprojetrgionaldesantmentionnauAduVIIIde
l'article158delaprsenteloi
2Lesschmasinterrgionauxd'organisationdessoinsprisenapplicationdel'articleL.143410ducodedela
santpublique,danssardactionantrieurelaprsenteloi,restentenvigueur,dansleurressortterritorial,
jusqu'lapublicationdesschmasinterrgionauxdesantprvusau2del'articleL.14346dummecode,
danssardactionrsultantdelaprsenteloi.
Article197

LeIXdel'article1erdelaloin2013504du14juin2013relativelascurisationdel'emploiestcompltpar
unephraseainsirdige:
Pourlessalarisrelevantdurgimelocald'assurancemaladiecomplmentairedesdpartementsduHaut
Rhin,duBasRhinetdelaMoselledfinil'articleL.3251ducodedelascuritsocialeetpourlessalaris
relevantdurgimelocald'assurancemaladiecomplmentairedesdpartementsduHautRhin,duBasRhinetde
laMoselledfinil'articleL.7613ducoderuraletdelapchemaritime,leIdel'articleL.9117ducodedela
scuritsocialeestapplicablecompterdu1erjuillet2016.

TitreV:MESURESDESIMPLIFICATION

Article198

L'articleL.3241ducodedelascuritsocialeestainsirdig:

Art.L.3241.Encasd'affectiondelonguedureetencasd'interruptiondetravailoudesoinscontinussuprieurs
uneduredtermine,lemdecintraitantdtermineletraitementquelebnficiairedel'assurancemaladiedoit
suivresilessoinssontdispensssansinterruptionlacontinuationduservicedesprestationsestsubordonne
l'obligationpourlebnficiaire:
1Desesoumettreauxtraitementsetauxmesuresdetoutenatureprescritsparlemdecintraitantet,encasde
dsaccordavecleserviceducontrlemdical,parunexpert
2Desesoumettreauxvisitesmdicalesetauxcontrlesspciauxorganissparlacaisse
3Des'abstenirdetouteactivitnonautorise
4D'accomplirlesexercicesoulestravauxprescritsenvuedefavorisersarducationousonreclassement
professionnel.
Encasd'inobservationdesobligationscidessusindiques,lacaissepeutsuspendre,rduireousupprimerle
servicedesprestations.
Lemdecintraitant,qu'ilexerceenvilleouentablissementdesant,tablitunprotocoledesoins.Ceprotocole,
priodiquementrvisable,notammentenfonctiondel'tatdesantdupatientetdesavancesthrapeutiques,
dfinit,comptetenudesrecommandationstabliesparlaHauteAutoritmentionnel'articleL.16137,lesactes
etlesprestationsncessitsparletraitementdel'affectionetpourlesquelslaparticipationdel'assurpeuttre
limiteousupprime,enapplicationdes3et4del'articleL.3223.Ladureduprotocoleestfixecomptetenu
desrecommandationsdelaHauteAutoritmentionnel'articleL.16137.
Leprotocoletabliparlemdecintraitantestadressauserviceducontrlemdical,quifaitconnatresonavis
lacaissed'assurancemaladiedontrelvel'assur.Adfautd'observationstransmisesdansundlaifixparvoie
rglementaire,l'avisestrputfavorable.Ledirecteurdel'organismenotifiel'assurladcisionstatuantsurla
suppressionoulalimitationdelaparticipationdecedernier.
Saufencasd'urgence,lepatientousonreprsentantlgalesttenudecommuniquersonprotocoleaumdecin
consultpourbnficierdelalimitationoudelasuppressiondesaparticipation.
Lemdecin,qu'ilexerceenvilleouentablissementdesant,esttenudecertifier,lorsdel'tablissementdes
documentsncessairesauremboursementoulapriseencharge,qu'ilaprisconnaissanceduprotocoleetdese
conformerauxdispositionsrglementantlalimitationoulasuppressiondelaparticipationdel'assur.
Article199

I.LeIIIdel'article53delaloidefinancementdelascuritsocialepour2001(n20001257du23dcembre
2000)estainsimodifi:
1Aprslequatrimealina,ilestinsrunalinaainsirdig:
Vautgalementjustificationdulienentrel'expositionl'amianteetledcsladcisiondepriseenchargedece
dcsautitred'unemaladieprofessionnelleoccasionneparl'amianteenapplicationdelalgislationfranaisede
scuritsocialeoud'unrgimeassimiloudelalgislationapplicableauxpensionscivilesetmilitairesd'invalidit.

2Aucinquimealina,larfrence:l'alinaprcdentestremplaceparlesrfrences:auxquatrimeet
cinquimealinasduprsentIII.
II.Leprsentarticles'appliqueauxdemandesd'indemnisationpostrieuresl'entreenvigueurdelaprsenteloi.
Article200

L'article390ducodedesdouanesestainsimodifi:
1Au1,aprslemot:alins,sontinsrslesmots:oudtruits
2Ilestajoutun3ainsirdig:
3.Lorsquelesmarchandisesnesatisfaisantpasauxobligationsprvuesparlerglement(CE)n206/2009dela
commissiondu5mars2009concernantl'introductiondanslaCommunautdecolispersonnelsdeproduitsd'origine
animaleetmodifiantlerglement(CE)n136/2004sontdtruitessoitenapplicationdel'article389bisduprsent
code,soitaprsleurabandonouleurconfiscation,lesfraisdedestructionpeuventtremislachargedeleur
propritaire,del'importateur,del'exportateur,dudclarantoudetoutepersonneayantparticipautransportdeces
marchandises.
Cesfraissontdterminsselonunbarmetablipararrtduministrechargdesdouanes.
Article201

I.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaid'unancompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnancesdesmesuresrelevantdu
domainedelaloipermettantdefaciliterlaconstitutionetlefonctionnementdesgroupementsdecoopration
sanitaireetvisant:
1Adapterlesconditionsdecration,d'organisationetdefonctionnementdesgroupementsdecooprationsanitaire
etclarifierlesmodalitsdedtentionetd'exploitationd'autorisations,notammentdesoins,parungroupementde
cooprationsanitaire
2Dfinirlergimedesmisesdispositiondesagentsdestablissementspublicsdesantmembresd'un
groupementdecooprationsanitaireettendreauxgroupementsdecooprationsanitairedemoyensdedroit
public,ausensdu1duIdel'articleL.61333ducodedelasantpublique,s'agissantdesinstancesreprsentatives
dupersonnel,l'applicationdel'articleL.41111ducodedutravailetdel'articleL.61443ducodedelasant
publique
3Adapterlergimefiscaldesgroupementsdecooprationsanitaireetfaciliterl'exploitationparcesgroupements
d'unepharmacieusageintrieuretd'activitsbiologiquesd'assistancemdicalelaprocration
4Supprimer,danslecodedelasantpublique,lesrfrencesauxfdrationsmdicaleshospitaliresetmodifier
lesdispositionsrelativesauxgroupementsdecooprationsanitairel'article121delaloin2011525du17mai
2011desimplificationetd'amliorationdelaqualitdudroit.
II.UnprojetdeloideratificationestdposdevantleParlementdansundlaidetroismoiscompterdela
publicationdel'ordonnanceprvueauprsentarticle.
Article202

Aprsl'articleL.14121ducodedelascuritsociale,ilestinsrunarticleL.14122ainsirdig:

Art.L.14122.Lorsquesontcontestes,enapplicationdel'articleL.1421duprsentcode,lesconditionsde
reconnaissanceducaractreprofessionneld'unaccidentdutravailoud'unemaladieprofessionnelleoul'imputabilit
deslsionsoudesprestationsserviescetitre,lepraticienconseilducontrlemdicaldurgimedescurit
socialeconcerntransmet,sansquepuisseluitreopposl'article22613ducodepnal,l'attentiondumdecin
expertdsignparlajuridictioncomptente,leslmentsmdicauxayantcontribuladcisiondepriseencharge
ouderefusetlajustificationdesprestationsserviescetitre.
Alademandedel'employeur,ceslmentssontnotifisaumdecinqu'ilmandateceteffet.Lavictimede
l'accidentdutravailoudelamaladieprofessionnelleestinformedecettenotification.
Article203

Aprsl'articleL.21122ducodedelascuritsociale,ilestinsrunarticleL.21123ainsirdig:

Art.L.21123.Lorsquelacommissionqueleconseildelacaisseprimaired'assurancemaladieadsignecet
effetseprononcesurlesdiffrendsauxquelsdonnelieul'applicationdelalgislationrelativeauxaccidentsdu
travailetauxmaladiesprofessionnelles,seulslesmembresduconseildsignsenapplicationdu1del'articleL.
2112sonthabilitssigeretprendrepartauvote.
Article204

I.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaidedouzemoiscompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnanceslesmesures
d'amliorationetdesimplificationdusystmedesantrelevantdudomainedelaloivisant:
1Simplifieretmoderniserlergimedestablissementsdesantetvisant:
a)Clarifierlesprocduresdepassationdesmarchsmentionnsl'articleL.61487ducodedelasantpublique
b)Amnagerlaprocduredefusionentrelestablissementspublicsdesant
c)Mettrejourlalistedestablissementsfigurantl'article2delaloin8633du9janvier1986portant
dispositionsstatutairesrelativeslafonctionpubliquehospitalire
2Simplifieretharmoniserlergimedesautorisationsdespharmaciesusageintrieur,mentionnesl'articleL.
51261ducodedelasantpublique,toutenfacilitantlacooprationentrecellesciou,pourlerecoursaux
pharmaciesusageintrieur,avecouentrelesservicesd'incendieetdesecoursetrviserlesprocdures
autorisantlaventeaupublicetaudtaildesmdicamentsparlespharmaciesusageintrieurautorisesassurer
cetteactivitainsiquelesprocduresfixantlesconditionsdepriseenchargedesmdicamentsconcernspar
l'assurancemaladie
3Simplifieretmoderniserlesmodalitsdegestionetd'exercicedecertainesprofessionsetvisant:
a)DfinirlesconditionsdanslesquellesleCentrenationaldegestiongreetprendenchargelarmunrationdes
directeursd'hpitaletdespersonnelsmdicauxtitulairesmisdispositiondesinspectionsgnrales
interministrielles
b)Abrogerlesdispositionslgislativesrelativesauxconseillersgnrauxdestablissementsdesant
4Simplifierlalgislationenmatiredescuritsanitaireetvisant:
a)AbrogerlesarticlesL.31116L.31118ducodedelasantpubliqueettirerlesconsquencesdeces
abrogations
b)Mettrejourlesdispositionsducodedelasantpubliquerelativesauxdchetsd'activitsdesoinsrisques
c)Permettrel'utilisationd'eaunondestinelaconsommationhumainelorsquelaqualitdel'eaun'apasd'effetsur
lasantdesusagersousurlasalubritdesdenresalimentairesfinales
5Simplifierlalgislationenmatiredetraitementdesdonnesdesantcaractrepersonneletvisant:
a)Harmoniserlesdispositionsdel'articleL.11118ducodedelasantpubliquerelativesauxprocdures
d'agrmentdeshbergeursdedonnesdesantetcellesdel'articleL.2124ducodedupatrimoine
b)Dfinirlesconditionsdanslesquellesunmdecin,agissantsousl'autoritd'unepersonneagreenapplication
del'articleL.11118ducodedelasantpubliqueetdsignceteffetparcettepersonne,accdeauxdonnesde
santcaractrepersonnelconfiescettedernire
c)Remplacerl'agrmentprvuaummearticleL.11118parunevaluationdeconformittechniqueralisepar
unorganismecertificateuraccrditparl'instancenationaled'accrditationmentionnel'article137delaloin
2008776du4aot2008demodernisationdel'conomieouparl'organismecomptentd'unautreEtatmembrede
l'Unioneuropenne.Cettecertificationdeconformitportenotammentsurlecontrledesprocdures,de
l'organisationetdesmoyensmatrielsethumainsainsiquesurlesmodalitsdequalificationdesapplications
hberges
d)Encadrerlesconditionsdedestructiondesdossiersmdicauxconservssousuneautreformequenumrique
quandilsontfaitl'objetd'unenumrisationetprciserlesconditionspermettantdegarantirunevaleurprobante
auxdonnesetdocumentsdesantconstitussousformenumrique
6Supprimer,l'articleL.114211ducodedelasantpublique,laconditiond'inscriptionsurlalistedesexperts
judiciairespourlescandidatsl'inscriptionsurlalistenationaledesexpertsenaccidentsmdicaux,prvoirune
inscriptionprobatoiresurlalistedesexpertsetamnagerlesconditionsd'accsdesautoritssanitairesaux
dossiersdesexpertisesmdicalesdiligentesparlescommissionsrgionalesdeconciliationetd'indemnisationou
parl'Officenationald'indemnisationdesaccidentsmdicaux,desaffectionsiatrognesetdesinfections
nosocomiales,afindefaciliterlestudesdesrisqueslisauxsoins
7Adapter,droitconstant,laterminologieetleplandeslivresII,III,IVetVdelatroisimepartieducodedela
santpubliqueafindetenircomptedel'volutiondesprisesenchargemdicales.
II.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaidedixhuitmoiscompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnanceslesmesures
d'amliorationetdesimplificationdusystmedesantrelevantdudomainedelaloivisant:
1Adapter,enfonctiondudroitdel'Unioneuropenne,lesdispositionslgislativesrelativesauxsubstances
vnneusesmentionnesl'articleL.51321ducodedelasantpublique,clarifierlechampd'applicationdecette
lgislationauxproduitscontenantlessubstancesprcitesetadapterenconsquencelesdispositionsrelativesaux
conditionsdeprescriptionetdedlivrancedesmdicaments
2Mettreencohrencelesdispositionsducodedelasantpubliquerelativesauxsanctionspnalesdansle
domainedelatoxicovigilanceavecl'articleL.52121ducodedel'environnement.
III.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaidedeuxanscompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnanceslesmesures
d'amliorationetdesimplificationdusystmedesantrelevantdudomainedelaloivisant:
1Moderniseretsimplifierlesdiffrentsrgimesd'autorisationdesactivitsdesoinsetd'quipementsmatriels
lourds,lesrgimesdesvisitesdeconformit,lesrgimesd'agrmentetd'autorisationdemiseenservicedes
transportssanitairesetlesmodalitsdecontractualisationentrelesagencesrgionalesdesantetles
tablissementsdesantetlesstructuresdecoopration,afind'assureruneplusgrandecohrenceaveclesprojets
rgionauxdesant,intgrantainsilarvisiondesduresd'autorisation,etd'allgerlesprocdures,notamment
l'occasiond'oprationsderenouvellement,detransfertoudecessiond'autorisation
2RedfinirlacompositionetlamissionduComitnationaldel'organisationsanitaireetsocialedansunbut
d'allgementdesprocdures
3Simplifieretrenforcerl'accsauxsoinsdepremierrecoursenvisant:
a)Clarifieretadapterlesdispositionsducodedelasantpubliquerelativesauxconditionsdecration,degestion,
d'organisationetdefonctionnementdesmaisonsdesantetdessocitsinterprofessionnellesdesoins
ambulatoires
b)Clarifieretadapterlesdispositionsdummecoderelativesauxconditionsdecration,degestion,
d'organisationetdefonctionnementdescentresdesant
c)Mettreencohrencelesdiffrentesdispositionslgislativesrelativesauxaidesdestinesfavoriserl'installation
oulemaintiendesprofessionnelsdesantetabrogercellesdevenuessansobjet
d)Adapterlesconditionsdecration,detransfert,deregroupementetdecessiondesofficinesdepharmacie,
notammentauseind'unecommuneoudecommunesavoisinantes
e)Prciserlescomposantesdelarmunrationdupharmaciend'officine.
IV.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitution,leGouvernementestautorisprendrepar
ordonnances,dansundlaidevingtquatremoiscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,lesmesures
relevantdudomainedelaloivisant:
1Harmoniseretadapterlesprrogativesdesautoritsadministrativesetdesagentschargsdecontrlerlamise
enuvredesdispositionsducodedel'actionsocialeetdesfamillesetdel'articleL.4122ducodedutourisme,et
derechercheretdeconstaterlesinfractionscesdispositions
2Harmoniseretadapterlesrglesdeprocduresauxquellesl'exercicedecesprrogativesestsoumis
3Harmoniseretadapterlesdispositionsrelativesauxsanctionspnalesetauxmesuresdepoliceadministrative
prvuesparlesdispositionsmentionnesau1.
V.UnprojetdeloideratificationestdposdevantleParlementdansundlaidesixmoiscompterdela
publicationdechacunedesordonnancesprvuesauprsentarticle.
Article205

I.L'articleL.3133ducodedel'actionsocialeetdesfamillesestcompltparunalinaainsirdig:
Leprsidentduconseildpartementaltransmetaureprsentantdel'Etatdanslargionouaudirecteurgnralde
l'agencergionaledesanttoutacted'autorisationprisenapplicationduaduprsentarticleetrelevantdesa
comptenceexclusive.Lecontenuetlesmodalitsdecettetransmissionsontdfinispardcret.
II.Leprsidentduconseildpartementaltransmetaureprsentantdel'Etatdanslargionouaudirecteurgnral
del'agencergionaledesant,dansdesconditionsetdesdlaisfixsparledcretmentionnaudernieralinade
l'articleL.3133ducodedel'actionsocialeetdesfamilles,lesactesd'autorisationprisenapplicationduadumme
articleetrelevantdesacomptenceexclusiveladated'entreenvigueurduditdcret.
Article206

L'articleL.3136ducodedel'actionsocialeetdesfamillesestcompltparunalinaainsirdig:
L'ouverturel'ensembledesassurssociaux,sansmodificationdesacapacitd'accueil,d'untablissementou
d'unserviceantrieurementautorisdlivrerdessoinsremboursablescertainsdecesassursn'estpas
considrecommeunecrationausensdel'articleL.31311etpourl'applicationdummearticle.Cetteouverture
estautorisedanslesconditionsprvuesau2del'articleL.3134.
Article207

Alasecondephrasedupremieralinadel'articleL.14355ducodedelasantpublique,aprslemot:
mdecins,,sontinsrslesmots:etdescentresdesant,.
Article208
L'articleL.43511ducodedelasantpubliqueestainsirdig:

Art.L.43511.Estconsidrecommeexerantlaprofessiondemanipulateurd'lectroradiologiemdicaletoute
personne,nonmdecin,quiexcute,surprescriptionmdicaleetsouslaresponsabilitd'unmdecin,desactes
professionnelsd'lectroradiologiemdicale.
Lecaschant,lemanipulateurd'lectroradiologiemdicaleintervientsousl'autorittechniqued'un
radiophysicienpourlesactivitsdephysiquemdicalemisesenuvreaucoursdelaprparationoudela
ralisationdesactesexposantauxrayonnementsionisants.UndcretenConseild'Etat,prisaprsavisde
l'Acadmienationaledemdecine,dfinitlesactesoulesactivitsralissparlesmanipulateursd'lectroradiologie
mdicaleainsiquelesconditionsdanslesquellesilssonteffectus.
Lemanipulateurd'lectroradiologiemdicalepeutgalement,danslecadreprvul'articleL.51265etsous
l'autorittechniqued'unpharmacien,aiderraliserlesactesdfinispardcretenConseild'Etat,prisaprsavisde
l'Acadmienationaledepharmacie.
Article209

L'articleL.63231ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Lepremieralinaestainsimodifi:
a)Aprslemot:hbergement,lafindeladeuximephraseestainsirdige:,aucentreouaudomiciledu
patient,auxtarifsmentionnsau1duIdel'articleL.162141ducodedelascuritsociale,etmnentdes
actionsdesantpublique,deprvention,d'ducationpourlasantetdesactionssocialesetpratiquentladlgation
dupaiementdutiersmentionnel'articleL.3221dummecode.
b)Aprslammedeuximephrase,estinsreunephraseainsirdige:
Ilspeuventmenerdesactionsd'ducationthrapeutiquedespatients.
2Auquatrimealina,aprslemot:territoriales,sontinsrslesmots:oudestablissementspublicsde
cooprationintercommunale
3Aprslemmequatrimealina,ilestinsrunalinaainsirdig:
L'identificationdulieudesoinsl'extrieurdescentresdesantetl'informationdupublicsurlesactivitsetles
actionsdesantpubliqueousocialesmisesenuvre,surlesmodalitsetlesconditionsd'accsauxsoinsainsique
surlestatutdugestionnairesontassuresparlescentresdesant.
4Alafinduneuvimealina,lemot:peutestremplacparlemot:doit
5Ilestajoutunalinaainsirdig:
Seulslesservicessatisfaisantauxobligationsmentionnesauprsentarticlepeuventutiliserl'appellationde
centredesant.
Article210

Aupremieralinadel'article25delaloin8633du9janvier1986portantdispositionsstatutairesrelativesla
fonctionpubliquehospitalire,lemot:chaqueestremplacparlesmots:l'ensembledesetlesmots:
recrutetgrsontremplacsparlesmots:recrutsetgrs.
Article211

Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitution,leGouvernementestautorisprendrepar
ordonnances,dansundlaidedixhuitmoiscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,lesmesuresrelevant
dudomainedelaloipermettantdemieuxarticulerlesdispositionsducodeciviletducodedelasantpublique
relativesauxconditionsdanslesquellespeuts'exprimerlavolontdespersonnesfaisantl'objetd'unemesurede
protectionjuridique,ausensduchapitreIIdutitreXIdulivreIerducodecivil,pourtoutedcisionrelativeunacte
mdical.
UnprojetdeloideratificationestdposdevantleParlementdansundlaidesixmoiscompterdelapublication
del'ordonnance.
Article212

I.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitution,dansundlaidedixhuitmoiscompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnanceslesmesuresvisant
adapterlesdispositionslgislativesrelativesauxordresdesprofessionsdesantafin:
1Defairevoluerlescomptencesdesorganesdesordresenvuederenforcerl'chelonrgionaletd'accrotrele
contrleparleconseilnationaldesmissionsdeservicepublicexercesparlesorganesrgionaux
2Demodifierlacompositiondesconseils,larpartitiondessigesauseindesdiffrentschelonsetlesmodes
d'lectionetdedsignationdemaniresimplifierlesrglesencesmatiresetfavoriserl'galaccsdesfemmes
etdeshommesauxfonctionsdemembresdansl'ensembledesconseils
3Detirerlesconsquencesdelaloin201529du16janvier2015relativeladlimitationdesrgions,aux
lectionsrgionalesetdpartementalesetmodifiantlecalendrierlectoralsurl'organisationdeschelonsdes
ordres
4Derenforcerlespouvoirsdontlesordresdisposentafindeveilleraurespectdelalgislationrelativeaux
avantagesconsentisauxprofessionnelsdesantpardesentreprisesfabriquantoudistribuantdesproduitsdesant

5Depermettrel'applicationauxconseilsnationauxdesordresdel'ordonnancen2015899du23juillet2015
relativeauxmarchspublics
6S'agissantdel'ordredespharmaciens,deprvoirdesdispositionspermettantleremplacementdutitulaire
d'officineempchd'exercerenraisondecirconstancesexceptionnelles
7Derviserlacompositiondesinstancesdisciplinairesdesordresafindelamettreenconformitavecles
exigencesd'indpendanceetd'impartialit
8S'agissantdel'ordredesmasseurskinsithrapeutesetdel'ordredespdicurespodologues,declarifierles
conditionsd'exerciceeffectifdelaprofessionpourpermettreauxlusretraitsdesigerauseindesorganesde
l'ordre.
II.UnprojetdeloideratificationestdposdevantleParlementdansundlaidetroismoiscompterdela
publicationdechacunedesordonnancesprvuesauprsentarticle.
Article213

I.Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.40311estainsimodifi:
a)Lepremieralinaestainsirdig:
DanschaquergionetdanslescollectivitsterritorialesdeCorse,deGuyaneetdeMartinique,uneunion
rgionaledeprofessionnelsdesantrassemble,pourchaqueprofession,lesreprsentantsdesprofessionnelsde
santexeranttitrelibral.Uneunionrgionaledesprofessionnelsdesantdel'ocanIndienexercepourchaque
profession,laRunionetMayotte,lescomptencesdvoluesauxunionsrgionalesdesprofessionnelsdesant.

b)Alapremirephrasedudeuximealina,lesmots:etleursfdrationssontsupprims
c)Audernieralina,lesmots:etdeleursfdrationssontsupprims
2Autroisimealinadel'articleL.40314,lesmots:etleursfdrationssontsupprims
3L'articleL.40317estainsirdig:

Art.L.40317.UnreprsentantdesprofessionnelsexerantMayottesigedanschaqueunionrgionalede
professionnelsdesantdel'ocanIndien,selondesmodalitsdterminespardcretenConseild'Etat.
Pourchaqueuniondontlesmembressontlus,lecollgedeslecteursl'unionrgionaledesprofessionnelsde
santdel'ocanIndienestconstitudesprofessionnelsconcernsexeranttitrelibralLaRunionetMayotte.

II.Lesecondalinadel'articleL.40317ducodedelasantpublique,danssardactionrsultantdelaprsente
loi,s'appliquecompterdurenouvellementintervenantautermedesmandatsdbutanten2016.Jusqu'ce
renouvellement,lereprsentantdesprofessionnelsexerantMayotteestdsignparlereprsentantdel'Etat
Mayotte,dansdesconditionsfixesparledcretmentionnaupremieralinadummearticleL.40317.
Article214

I.Lasoussection1delasection2duchapitreIIIdutitreIIdulivreIIdeladeuximepartieducodegnraldes
collectivitsterritorialesestainsimodifie:
1Le3del'articleL.222319estcompltparlesmots:dfinisl'articleL.2223191
2AprslemmearticleL.222319,ilestinsrunarticleL.2223191ainsirdig:

Art.L.2223191.Lessoinsdeconservationmentionnsau3del'articleL.222319,ousoinsdethanatopraxie,
ontpourfinalitderetarderlathanatomorphoseetladgradationducorps,pardrainagedesliquidesetdesgaz
qu'ilcontientetparinjectiond'unproduitbiocide.
3L'articleL.222320estcompltparun5ainsirdig:
5Lesconditionsd'interventiondespersonnessusceptiblesderaliserlessoinsdeconservationmentionnsau3
del'articleL.222319.
II.Aprsl'articleL.31114ducodedelasantpublique,ilestinsrunarticleL.311141ainsirdig:

Art.L.311141.Lesthanatopracteursenformationpratiqueetenexercicedoivent,enl'absenced'infectionen
coursouantrieure,trevaccinscontrel'hpatiteB.Lapreuvedelavaccinationoudelacontreindicationest
jointel'inscriptionenformationoulademanded'habilitationexercer,dansdesconditionsgarantissantla
confidentialitdesinformationstransmises,dfiniespardcretenConseild'Etat.Lemdecindutravails'assureque
lesthanatopracteurssalarisvrifientlesconditionsmentionneslapremirephrase.
Article215

Lecodedelascuritintrieureestainsimodifi:
1L'articleL.7254estainsimodifi:
a)Lasecondeoccurrencedumot:dpartementalestsupprime
b)Larfrence:etdel'articleL.63122ducodedelasantpubliqueestsupprime
c)Ilestajoutunalinaainsirdig:
Cetteconventionpeutgalementprvoirquecesassociationsagreseffectuentdesvacuationsd'urgencede
victimesdansleprolongementdesdispositifsprvisionnelsdesecours.
2L'articleL.7255estainsimodifi:
a)Alapremirephrase,lemot:dpartementalestsupprim
b)Ilestajoutunalinaainsirdig:
DansleressortdelabrigadedessapeurspompiersdeParisetdubataillondemarinspompiersdeMarseille,une
conventionidentiquecellementionneaupremieralinaduprsentarticlepeutprvoirquecesassociations
ralisentdesvacuationsd'urgencedevictimeslorsqu'ellesparticipentauxoprationsdesecoursmentionnes
l'articleL.7253.
Article216

I.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitution,leGouvernementestautorisprendrepar
ordonnanceslesmesuresrelevantdudomainedelaloiquiontpourobjetdetransposerlesdirectivesmentionnes
ciaprs:
1Dansundlaidedouzemoiscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,ladirective2014/40/UEdu
ParlementeuropenetduConseildu3avril2014relativeaurapprochementdesdispositionslgislatives,
rglementairesetadministrativesdesEtatsmembresenmatiredefabrication,deprsentationetdeventedes
produitsdutabacetdesproduitsconnexes,etabrogeantladirective2001/37/CEet,lecaschant,lesmesures
ncessaireslamiseenuvredesactesdlgusetdesactesd'excutionprvusparlammedirective
2Dansundlaidedouzemoiscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,ladirective2013/55/UEdu
ParlementeuropenetduConseildu20novembre2013modifiantladirective2005/36/CErelativela
reconnaissancedesqualificationsprofessionnellesetlerglement(UE)n1024/2012concernantlacoopration
administrativeparl'intermdiairedusystmed'informationdumarchintrieur(rglementIMI)
3Dansundlaidedouzemoiscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,ladirective2008/106/CEdu
ParlementeuropenetduConseildu19novembre2008concernantleniveauminimaldeformationdesgensde
mer,modifieparladirective2012/35/UEduParlementeuropenetduConseildu21novembre2012modifiantla
directive2008/106/CEconcernantleniveauminimaldeformationdesgensdemerencequiconcerneses
dispositionsrelativeslaprventionetlarpressiondel'alcoolmieborddesnaviresetl'aptitudemdicale
desgensdemer,permettant:
a)Deprendre,danslecodedestransports,lesmesuresdecohrencencessairesenmatiredeconditions
d'introductionetdeconsommationd'alcoolbord,enconsidrantlenavirecommeunlieudetravailetdevieo
s'exercelaresponsabilitparticulireducapitaineetdel'armateurauregarddesrestrictionsncessairesla
protectiondelasantetlascuritdespersonnesembarquesetlascuritdelanavigationmaritime
b)Deprciserlesconditionsdereconnaissancedescertificatsd'aptitudemdicaledesgensdemerdlivrs,autitre
desconventionsinternationalespertinentesdel'Organisationmaritimeinternationaleetdel'Organisation
internationaledutravail,pardesmdecinstablisl'tranger
c)D'tendreaveclesadaptationsncessaireslesmesuresmentionnesaua:

l'ensembledesnaviresbattantpavillonfranaistitulairesd'untitredenavigationmaritime
auxnaviresnebattantpaspavillonfranaisnaviguantl'intrieurdeseauxterritorialesetintrieuresfranaises
outouchantunportfranais,encequiconcernelesdispositionsrelativesaurespectdestauxd'alcoolmieautoriss

d)D'adapteroudeprvoir,danslecodedestransports,encasd'infractionauxrglesrelativesl'introductionet
laconsommationd'alcoolbordd'unnavire:

lessanctionspnalesetadministrativesainsiquelergimedesfautescontreladisciplinebordetlessanctions
professionnellesapplicablesauxmarins
lesmesuresd'immobilisationtemporaireoudeconduitedesnaviresencasdedpassementdestauxd'alcoolmie
autoriss

e)D'adapterlesdispositionsducodepnalpourtenircompteducaractreparticulierdunavireetdelanavigation
maritime,encasdenonrespectdestauxmaximauxd'alcoolmieautoriss
f)Deprciserlalistedesagentscomptentspourrechercheretconstaterlesinfractionsauxdispositionsrelatives
l'introductionetlaconsommationd'alcoolbordd'unnavire
g)Deprendretoutesmesuresdecohrencersultantdelamiseenuvredesafetd'abrogerlesdispositions
obsoltes,inadaptesoudevenuessansobjet,enmatired'introductionetdeconsommationd'alcoolbordetde
rpressiondel'ivressebord,ducodedutravailmaritimeetdelaloidu17dcembre1926portantcode
disciplinaireetpnaldelamarinemarchande.
II.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaidesixmoiscompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnanceslesmesuresrelevantdu
domainedelaloiquiontpourobjetd'adapterlalgislationrelativeauxrecherchesbiomdicales,dfiniesautitreII
dulivreIerdelapremirepartieducodedelasantpublique,aurglement(UE)n536/2014duParlement
europenetduConseildu16avril2014relatifauxessaiscliniquesdemdicamentsusagehumainetabrogeantla
directive2001/20/CE,d'adaptercettelgislationauxfinsdecoordonnerl'interventiondescomitsdeprotectiondes
personnesmentionnsl'articleL.11231dummecodeetdeprocderauxmodificationsdecettelgislation
lorsquedesadaptationsavecd'autresdispositionslgislativessontncessaires.
III.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaid'unancompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnancetoutesmesuresrelevantdu
domainedelaloirelativeslaformationdesprofessionnelsdesantayantpourobjetd'harmoniseretdescuriser
laprocduredereconnaissancedesqualificationsobtenuesdansunEtatmembredel'Unioneuropenne.
IV.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaid'unancompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnanceslesmesuresrelevantdu
domainedelaloipermettantdereconnatrelaprofessiondephysicienmdicalcommeprofessiondesant.
V.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaid'unancompterdela
promulgationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnancestoutesmesures
d'adaptationdelalgislationnationaleaurglementsanitaireinternationalvisant:
1Elargirlespouvoirsdepolicedureprsentantdel'Etatdansledpartementpourluipermettredeprendredes
mesuresncessairesdecontraintel'gardsoitdespersonnesatteintesd'uneinfectioncontagieuseoususceptibles
d'treatteintesd'unetelleinfection,soitdesexploitantsdemoyensdetransport,descapitainesdenavireetdes
commandantsdebord,envuedelutterefficacementcontrelapropagationinternationaledesmaladies
2Etablirunetarificationuniquepourlescontrlestechniquesmentionnsl'articleL.31151ducodedelasant
publiqueetprcisersesmodalitsderecouvrement
3Prciserlesconditionsdelavaccinationcontrelafivrejaunedanslesdpartementsolasituationsanitaire
l'exige.
VI.Chacunedesordonnancesprvuesauprsentarticlepeutcomporterlesmesuresrelevantdudomainedelaloi
ncessairesleuradaptationauxcaractristiquesetauxcontraintesparticuliresdescollectivitsrelevantde
l'article73delaConstitution,deSaintBarthlemy,deSaintMartinetdeSaintPierreetMiquelon,ainsiqu'leur
extensionetleuradaptationauxTerresaustralesetantarctiquesfranaiseset,entantqu'ellesrelventdes
comptencesdel'Etat,WallisetFutuna,laNouvelleCaldonieetlaPolynsiefranaise.
VII.UnprojetdeloideratificationestdposdevantleParlementdansundlaidetroismoiscompterdela
publicationdechacunedesordonnancesprvuesauprsentarticle.
Article217

I.Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.11113estainsirdig:

Art.L.11113.Toutepersonneadroituneinformationsurlesfraisauxquelsellepourraittreexpose
l'occasiond'activitsdeprvention,dediagnosticetdesoinset,lecaschant,surlesconditionsdeleurpriseen
chargeetdedispensed'avancedesfrais.
Cetteinformationestgratuite.
2Aprsl'articleL.111131,sontinsrsdesarticlesL.111132L.111136ainsirdigs:

Art.L.111132.I.L'informationestdlivreparlesprofessionnelsdesantexeranttitrelibraletparles
centresdesant:
1Paraffichagedansleslieuxderceptiondespatients
2Pardevispralableaudeld'uncertainmontant.
S'agissantdestablissementsdesant,l'informationestdlivreparaffichagedansleslieuxderceptiondes
patientsainsiquesurlessitesinternetdecommunicationaupublic.
II.Lorsquel'acteinclutlafournitured'undispositifmdicalsurmesure,ledevisnormaliscomprenddemanire
dissocieleprixdeventedechaqueproduitetdechaqueprestationproposs,letarifderesponsabilit
correspondantet,lecaschant,lemontantdudpassementfacturetlemontantprisenchargeparles
organismesd'assurancemaladie.
Leprofessionneldesantremetparailleursaupatientlesdocumentsgarantissantlatraabilitetlascuritdes
matriauxutiliss,ensefondantlecaschantsurleslmentsfournisparunprestatairedeservicesouun
fournisseur.
III.LesinformationsmisesenligneparlestablissementsdesantenapplicationdudernieralinaduIpeuvent
trereprisessurlesiteinternetdelaCaissenationaledel'assurancemaladiedestravailleurssalarisetplus
gnralementparleservicepublicmentionnl'articleL.11111.

Art.L.111133.Lesmodalitsparticuliresd'applicationdel'articleL.1133ducodedelaconsommationaux
prestationsdesantrelevantdel'articleL.11113,duIetdusecondalinaduIIdel'articleL.111132duprsent
codeencequiconcernel'affichage,laprsentation,leslmentsobligatoiresetlemontantaudelduquelundevis
esttabliainsiquelesinformationspermettantd'assurerl'identificationetlatraabilitdesdispositifsmdicaux
dlivrssontfixspararrtconjointdesministreschargsdel'conomie,delasantetdelascuritsociale.
LedevisnormalisprvuaupremieralinaduIIdel'articleL.111132estdfiniparunaccordconcluentre
l'Unionnationaledescaissesd'assurancemaladie,lesorganismesprofessionnelsreprsentantlesmutuelleset
unionsdemutuellesrgiesparlecodedelamutualit,lesinstitutionsdeprvoyanceetunionsd'institutionsde
prvoyancergiesparlecodedelascuritsociale,lesentreprisesmentionnesl'articleL.3101ducodedes
assurancesetoffrantdesgarantiesportantsurleremboursementetl'indemnisationdesfraisoccasionnsparune
maladie,unematernitouunaccidentetlesorganisationsreprsentativesdesprofessionnelsdesantconcerns.A
dfautd'accord,undevistypeestdfinipararrtconjointdesministreschargsdel'conomie,delasantetdela
scuritsociale.

Art.L.111134.Lestablissementspublicsdesantetlestablissementsdesantmentionnsauxb,cetdde
l'articleL.162226ducodedelascuritsocialenepeuventfactureraupatientquelesfraiscorrespondantaux
prestationsdesoinsdontilabnficiainsique,lecaschant,lesfraisprvusau2desarticlesL.162221etL.
162226dummecodecorrespondantauxexigencesparticuliresqu'ilaformules.
Lesprofessionnelsdesantlisparl'unedesconventionsmentionnsl'articleL.162141duditcodeetles
servicesdesantlisparuneconventionavecunorganismenationaloulocalassurantlagestiondesprestations
maladieetmaternitdesrgimesobligatoiresdebasedescuritsocialenepeuventfacturerquelesfrais
correspondantlaprestationdesoinsassureetnepeuventexigerlepaiementd'uneprestationquinecorrespond
pasdirectementuneprestationdesoins.

Art.L.111135.LesmanquementsauxobligationsprvuesauxarticlesL.11113,L.111132,L.111133etL.
111134duprsentcodesontrecherchsetconstatsparlesagentsdelaconcurrence,delaconsommationetde
larpressiondesfraudes,danslesconditionsdfiniesauIIIdel'articleL.1411ducodedelaconsommation.
Cesmanquementssontpassiblesd'uneamendeadministrativedontlemontantnepeutexcder3000pourune
personnephysiqueet15000pourunepersonnemorale.L'amendeestprononcedanslesconditionsprvues
l'articleL.14112dummecode.

Art.L.111136.Lorsdesapriseencharge,lepatientestinformparleprofessionneldesantoupar
l'tablissementdesant,leservicedesant,l'undesorganismesmentionnsl'articleL.11421outouteautre
personnemorale,autrequel'Etat,exerantdesactivitsdeprvention,dediagnosticoudesoinsl'employant,que
ceprofessionneloucettepersonneremplitlesconditionslgalesd'exercicedfiniesauprsentcode.
Lepatientestgalementinformparcesmmesprofessionnelsoupersonnesdurespectdel'obligation
d'assurancedestinelesgarantirpourleurresponsabilitcivileouadministrativesusceptibled'treengagedans
lecadredesactivitsprvuesaummearticleL.11421.

II.Lecodedelascuritsocialeestainsimodifi:
1L'articleL.16219estabrog
2Au4del'articleL.1621141,larfrence:L.11113estremplaceparlarfrence:L.111132.
III.LeIIIdel'articleL.1411ducodedelaconsommationestcompltparun17ainsirdig:
17DesarticlesL.11113etL.111132L.111135ducodedelasantpubliqueetdesdispositions
complmentairesprisespourleurapplication.
IV.Al'article204del'ordonnancen961122du20dcembre1996relativel'amliorationdelasantpublique,
l'assurancemaladie,maternit,invaliditetdcs,aufinancementdelascuritsocialeMayotteetlacaissede
scuritsocialedeMayotte,larfrence:L.16219,estsupprime.
Article218

L'articleL.43814ducodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1Aupremieralina,aprslemot:articles,estinsrelarfrence:L.11321,
2Audeuximealina,lemot:doitestremplacparlemot:peut
3Letroisimealinaestsupprim
4Ledernieralinaestainsimodifi:
a)Ladeuximephraseestsupprime
b)Audbutdeladernirephrase,lemot:Ilsestremplacparlesmots:Lespraticiens.
Article219

Lasection1duchapitreIerdutitreIIIdulivreIIducodedusportestainsimodifie:
1L'articleL.2312estainsirdig:

Art.L.2312.I.L'obtentiond'unelicenced'unefdrationsportiveestsubordonnelaprsentationd'uncertificat
mdicaldatantdemoinsd'unanetpermettantd'tablirl'absencedecontreindicationlapratiquedusportou,le
caschant,deladisciplineconcerne.
Lorsquelalicencesollicitepermetlaparticipationauxcomptitionsorganisesparunefdrationsportive,le
certificatmdicalattestel'absencedecontreindicationlapratiquedusportoudeladisciplineconcernsen
comptition.
II.Lesmodalitsderenouvellementdelalicence,etnotammentlafrquencelaquelleunnouveaucertificatest
exig,sontfixespardcret.
2L'articleL.23121estainsirdig:
Art.L.23121.L'inscriptionunecomptitionsportiveautoriseparunefdrationdlgataireouorganisepar
unefdrationagreestsubordonnelaprsentationd'unelicencementionneausecondalinaduIdel'article
L.2312dansladisciplineconcerne.Adfautdeprsentationdecettelicence,l'inscriptionestsubordonnela
prsentationd'uncertificatmdicaldatantdemoinsd'unantablissantl'absencedecontreindicationlapratique
dusportoudeladisciplineconcernsencomptition.
3L'articleL.23122estabrog
4L'articleL.23123estainsirdig:

Art.L.23123.Pourlesdisciplines,numrespardcret,quiprsententdescontraintesparticulires,la
dlivranceoulerenouvellementdelalicenceainsiquelaparticipationdescomptitionssontsoumisla
productiond'uncertificatmdicaldatantdemoinsd'unantablissantl'absencedecontreindicationlapratiquede
ladisciplineconcerne.Ladlivrancedececertificatestsubordonnelaralisationd'unexamenmdical
spcifiquedontlescaractristiquessontfixespararrtdesministreschargsdelasantetdessports.
Lescontraintesparticuliresmentionnesaupremieralinaduprsentarticleconsistentsoitendescontraintes
liesl'environnementspcifiquedanslequellesdisciplinessedroulent,ausensdel'articleL.2122,soitendes
contrainteslieslascuritoulasantdespratiquants.
Article220

Lecodedel'ducationestainsimodifi:
1L'articleL.5521estcompltparunalinaainsirdig:
Toutlveaptel'ducationphysiqueetsportiveestrputaptecesactivitsphysiquesetsportives
volontaires.
2Al'articleL.5524,aprslemot:sport,sontinsrslesmots:,l'exceptiondesesarticlesL.2312etL.
23121,.
Article221

I.L'ordonnancen20151207du30septembre2015relativeauxmesuresrelevantdudomainedelaloincessaires
pourassurerlerespectdesprincipesducodemondialantidopageestratifie.
II.Lecodedusportestainsimodifi:
1Au1del'articleL.232141,aprslemot:international,sontinsrslesmots:oud'uneorganisation
nationaleantidopagetrangre
2L'articleL.232144estainsimodifi:
a)Aupremieralina,aprslemot:dopage,sontinsrslesmots:,del'organisationnationaleantidopage
trangrecomptente
b)Audeuximealina,aprslemot:dopage,sontinsrslesmots:,l'organisationnationaleantidopage
trangrecomptente
c)Auquatrimealina,aprslemot:dopage,sontinsrslesmots:,parl'organisationnationaleantidopage
trangrecomptente
3L'articleL.232234estainsimodifi:
a)Alapremirephrasedupremieralina,lesmots:oud'unefdrationsportiveagresontsupprims
b)Ilestajoutunalinaainsirdig:
Lorsqu'unefdrationsportiveagreestdansl'obligationdesuspendretitreprovisoireunsportifetqu'ilest
constatunecarencedeladitefdration,leprsidentdel'Agencefranaisedeluttecontreledopageordonnela
suspensionprovisoiredusportif,selonlesmmesmodalitsquecellesmentionnesauxdeuxpremiersalinasdu
prsentarticle.Toutefois,lesconditionsrelativesladuredelasuspensionprovisoiresontcellesfixes,cet
effet,danslerglementprvul'articleL.23221.
Article222

Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaidedeuxanssuivantlapromulgationde
laprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnanceslesmesuresrelevantdudomainedelaloi
visant:
1Mettreencohrencelesdispositionslgislativesrelativesauservicedesantdesarmesetl'Institution
nationaledesinvalidesetcellesrsultantdelaprsenteloi
2Renforcerlacontributionduservicedesantdesarmesetdel'Institutionnationaledesinvalideslapolitique
desantpubliqueetladfensesanitairedupaysetpermettreceserviceetcetteinstitutiondemieuxremplir
leursmissionsautitredeladfensenationale,enparticulierparunemeilleurearticulationaveclesdispositifsde
droitcommunetledveloppementdecooprationsnationalesetinternationales:
a)Enadaptantlesdispositionsrelativesl'organisation,aufonctionnementetauxmissionsduservicedesantdes
armesetdel'Institutionnationaledesinvalidesainsiquelesdispositionspertinentesducodedelasantpublique,
ducodedeladfense,ducodedelascuritsocialeetducoderuraletdelapchemaritime
b)Enabrogeantlesdispositionsobsoltesducodedelasantpublique
c)Enharmonisantlesdispositionsdummecode
3Tirerlesconsquencesdesdispositionsquisontprisesenapplicationdes1et2etfaciliterlarorganisationde
l'offredesoinsduservicedesantdesarmesetdel'Institutionnationaledesinvalidesenadaptant:
a)Lesdispositionsrelativesauxstatutsetauxpositionsdespersonnelscivilsetmilitaires
b)Lesdispositionsrelativesauxpensionsderetraitedesfonctionnairesdeceserviceetdecetteinstitutionmis
dispositiondegroupementsdecooprationsanitaire
4Adapterlesdispositionsducodedelasantpubliquepourprciserlesconditionsd'exercicedesactivitsrgies
parcecode,notammentenmatirepharmaceutique,parlesservicesconcourantlascuritnationale.
UnprojetdeloideratificationestdposdevantleParlementdansundlaidesixmoiscompterdelapublication
dechacunedesordonnancesprvuesauprsentarticle.
Article223

I.Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitution,leGouvernementestautorisprendrepar
ordonnances,dansundlaidedixhuitmoiscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,lesmesuresrelevant
dudomainedelaloi:
1Ncessairesl'adaptationdesdispositionsdelaprsenteloiauxcaractristiquesetcontraintesparticuliresaux
collectivitsrelevantdel'article73delaConstitution,SaintBarthlemy,SaintMartinetSaintPierreet
Miquelon,ainsiqu'leurextensionetleuradaptationauxTerresaustralesetantarctiquesfranaiseset,entant
qu'ellesrelventdescomptencesdel'Etat,WallisetFutuna,laNouvelleCaldonieetlaPolynsiefranaise
2Visantmodifierlesdispositionsducodedelasantpubliquepourlestendreetlesadapter,comptetenudes
caractristiquesetcontraintesparticulires,Mayotteet,lecaschant,LaRunion.
II.LeGouvernementestautoris,danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaide
douzemoiscompterdelapromulgationdelaprsenteloi,rapprocherparordonnancesledroitapplicable
MayotteetSaintPierreetMiquelondelalgislationapplicableenmtropoleoudanslescollectivitsrgiespar
l'article73delaConstitutionenmatiredescuritsociale.
III.UnprojetdeloideratificationestdposdevantleParlementdansundlaidesixmoiscompterdela
publicationdechacunedesordonnancesprvuesauxIetII.
Article224

Apartirdu1erjanvier2016,toutestatistiqueauniveaulocalpublieparlesservicesduministrechargdelasant
oupardesorganismesplacssoussatutellecomportencessairementdesdonneschiffresconcernantles
collectivitsrgiesparl'article73delaConstitution.
Article225

Danslesconditionsprvuesl'article38delaConstitutionetdansundlaidedouzemoiscompterdela
publicationdelaprsenteloi,leGouvernementestautorisprendreparordonnanceslesmesuresrelevantdu
domainedelaloivisantassurerlacohrencedestextesauregarddesdispositionsdelaprsenteloietabroger
lesdispositionsdevenuessansobjet.
UnprojetdeloideratificationestdposdevantleParlementpourchaqueordonnanceprvueauprsentarticle
dansundlaidetroismoiscompterdesapublication.
Article226

I.L'ordonnancen20131208du24dcembre2013relativel'adaptationducodedelasantpubliqueMayotte
estratifie.
II.Al'articleL.15113ducodedelasantpublique,lesmots:consultatifdeprotectiondespersonnesdansla
recherchebiomdicalesontremplacsparlesmots:deprotectiondespersonnes.
Article227

I.L'ordonnancen20131183du19dcembre2013relativel'harmonisationdessanctionspnalesetfinancires
relativesauxproduitsdesantetl'adaptationdesprrogativesdesautoritsetdesagentschargsdeconstater
lesmanquementsestratifie.
II.Lecodedelasantpubliqueestainsimodifi:
1L'articleL.542217estabrog
2Alafindupremieralinadel'articleL.54341,lesrfrences:etdesarticlesL.542215etL.542216sont
supprimes
3L'articleL.54511estcompltparun4ainsirdig:
4Denepasrespecterlesrestrictionsquipeuventtreapportes,enapplicationdel'articleL.512120,dans
l'intrtdelasantpubliquelaprescriptionetladlivrancedecertainsmdicaments.
Laprsenteloiseraexcutecommeloidel'Etat.

FaitParis,le26janvier2016.

FranoisHollande

ParlePrsidentdelaRpublique:

LePremierministre,

ManuelValls

Laministredel'cologie,dudveloppementdurableetdel'nergie,

SgolneRoyal

Laministredel'ducationnationale,del'enseignementsuprieuretdelarecherche,

NajatVallaudBelkacem

Lagardedessceaux,ministredelajustice,

ChristianeTaubira

Leministredesfinancesetdescomptespublics,

MichelSapin

Leministredeladfense,

JeanYvesLeDrian
Laministredesaffairessociales,delasantetdesdroitsdesfemmes,

MarisolTouraine

Laministredutravail,del'emploi,delaformationprofessionnelleetdudialoguesocial,

MyriamElKhomri

Leministredel'intrieur,

BernardCazeneuve

Leministredel'agriculture,del'agroalimentaireetdelafort,porteparoleduGouvernement,

StphaneLeFoll

Leministredel'conomie,del'industrieetdunumrique,

EmmanuelMacron

Leministredelaville,delajeunesseetdessports,

PatrickKanner

Laministredesoutremer,

GeorgePauLangevin

(1)Loin201641.

Travauxprparatoires:

Assemblenationale:

Projetdeloin2302

RapportdeM.OlivierVran,MmeBernadetteLaclais,M.JeanLouisTouraine,MmeHlneGeoffroyetM.Richard
Ferrand,aunomdelacommissiondesaffairessociales,n2673

Rapportd'informationdeMmesCatherineCoutelleetCatherineQur,aunomdeladlgationauxdroitsdesfemmes,
n2592

Discussionle31marsetles1er,3,7,8,9et10avril2015etadoption,aprsengagementdelaprocdureacclre,le
14avril2015(TAn505).

Snat:

Projetdeloi,adoptparl'Assemblenationale,n406(20142015)

RapportdeM.AlainMilonetMmesCatherineDerocheetElisabethDoineau,aunomdelacommissiondesaffaires
sociales,n653(20142015)

AvisdeM.JeanFranoisLongeot,aunomdelacommissiondel'amnagementduterritoireetdudveloppement
durable,n627(20142015)

AvisdeM.AndrReichardt,aunomdelacommissiondeslois,n628(20142015)

Textedelacommissionn654(20142015)

Discussionles14,15,16,17,18,28,29et30septembre,1er,2et6octobre2015etadoptionle6octobre2015(TAn
3rect.,20152016).

Assemblenationale:

Projetdeloi,modifiparleSnat,n3103

RapportdeMmeBernadetteLaclais,aunomdelacommissionmixteparitaire,n3167.

Snat:

RapportdeMmeCatherineDeroche,aunomdelacommissionmixteparitaire,n111(20152016)

Rsultatdestravauxdelacommissionn112(20152016).
Assemblenationale:

Projetdeloi,modifiparleSnat,n3103

RapportdeMmeBernadetteLaclais,M.JeanLouisTouraine,MmeHlneGeoffroyetMM.RichardFerrandetGrard
Sebaoun,aunomdelacommissiondesaffairessociales,n3215

Discussionles24,25et27novembre2015etadoptionle1erdcembre2015(TAn618).

Snat:

Projetdeloi,adoptparl'Assemblenationaleennouvellelecture,n209(20152016)

RapportdeM.AlainMilonetMmesCatherineDerocheetElisabethDoineau,aunomdelacommissiondesaffaires
sociales,n233(20152016)

Rsultatdestravauxdelacommissionn234(20152016)

Discussionetrejetle14dcembre2015(TAn54,20152016).

Assemblenationale:

Projetdeloi,rejetparleSnatennouvellelecture,n3346

Discussionetadoption,enlecturedfinitive,le17dcembre2015(TAn650).

Conseilconstitutionnel:

Dcisionn2015727du21janvier2016publieauJournalofficieldecejour.

Vous aimerez peut-être aussi