Vous êtes sur la page 1sur 53

Journal d'agriculture tropicale et

de botanique appliquée

Noms vernaculaires de plantes du Sénégal (lère partie)


J.G. Adam

Citer ce document / Cite this document :

Adam J.G. Noms vernaculaires de plantes du Sénégal (lère partie). In: Journal d'agriculture tropicale et de botanique
appliquée, vol. 17, n°7-9, Juillet-août-septembre 1970. pp. 243-294;

doi : https://doi.org/10.3406/jatba.1970.3070

https://www.persee.fr/doc/jatba_0021-7662_1970_num_17_7_3070

Fichier pdf généré le 02/05/2018


ETUDES et DOSSIERS

NOMS VERNACULAIRES DE PLANTES DU SÉNÉGAL

Chargé Par
de Recherches
J.-G. ADAM,
au C.N.R.S.

Préambule.

GÉNÉRALITÉS.

Pas plus que la meilleure flore ne peut indiquer avec certitude,


sans recherches, le nom d'une plante parce qu'en plus des risques
d'erreur les échantillons à identifier sont parfois aberrants, une
liste de noms vernaculaires ne peut remplacer les plantes lorsqu'on
désire les déterminer avec certitude.
C'est seulement un guide qui peut rendre beaucoup de services
mais dont il faut se méfier.
Les noms vernaculaires contenus dans ce travail ont été en
grande partie recueillis auprès des paysans, pasteurs, chasseurs,
guérisseurs et de quelques agents de cadres administratifs
connaissant bien les plantes et ayant des contacts permanents avec
les populations rurales, notamment des agents des Eaux et Forêts,
de l'élevage, de l'agriculture.
Nous avons complété nos notes personnelles par les noms déjà
connus et publiés dans des ouvrages divers.
De grandes lacunes restent à combler et le travail qui doit se
poursuivre est encore énorme.
Si pour les Pôl-Tukulôr, il y a une certaine homogénéité, il
n'en est pas de même pour les autres langues. Le Wolof du Dyolof
qui est le plus pur est bien différent de celui du Salum. Les Sérèr
ont plusieurs ethnies. Quant aux Kazamâsè, les noms varient
avec chaque village, sinon avec chaque famille, sauf pour quelques
arbres très communs et bien connus (Fromagers, Kapokiers...).
Ce n'est qu'en établissant l'index général des noms que nous
nous sommes aperçu que les renseignements fournis n'étaient pas
toujours exacts, mais il est encore impossible actuellement de
faire la part de ce qui est erroné pour les noms dont nous n'avons
pas assez de recoupements.
JOURNAL d'AGRIC. TROPIC. ET DE BOTANIQUE APPLIQUÉE, T. XVII, N° 7-8-9, JUILLET-SEPT. 1970
Journal d'Agriculture tropicale 16
— 244 —

Certains noms qui nous paraissaient faux se sont révélés justes


parce que le nom d'une plante peut s'adresser à d'autres genres
totalement différents sans facteur commun entre eux lorsque
l'on change de région pour une même langue ou pour une autre
langue.
Ainsi, le Datura metel s'appelle FUYU FAYA en Mâdé (Matam)
et en Wolof. Jusqu'à ce jour, le FUYU FAYA était seulement le
Dombeya quinqueseta. Ce nom était utilisé (plus ou moins
déformé) par les Mâdé, Pôl, Sérèr, Tâda et Wolof, aussi nous
étions persuadés que nos informateurs de la région de Matam
faisaient erreur lorsqu'ils nous donnaient le nom de FUYU FAYA
pour le Datura. Ce n'est qu'après plusieurs recoupements dans la
même région, auprès de diverses personnes, à différentes époques
que nous avons été obligé d'admettre que cette plante portait bien
le même nom que le Dombeya.

Transcription.
Pour transcrire correctement les noms, au moins ceux qui
signifient quelque chose et dont un système phonologique a été
agréé, il faut bien connaître les langues et dialectes ce qui
demande l'aide de linguistes à défaut de pouvoir le faire soi-
même. Malheureusement les spécialistes sont rares et surchargés
et il a été fait appel à eux sans grand succès.
Nous nous excusons donc des orthographes anormales des
mots ayant déjà un sens, ces mots étant souvent déformés par
suite de la prononciation rapide ou simplifiée des informateurs
et ayant été transcrits tels qu'ils ont été entendus.
Nous avons cherché à transcrire le plus simplement possible
les sons mais nous avons cependant maintenu les différents
phonèmes même lorsqu'ils dérivaient les uns des autres.
Il est, en effet, intéressant de suivre les déformations d'une ou
plusieurs langues ou dialectes et leur interpénétration dans les
différentes régions où ils sont parlés.
Certains noms sont presque identiques à une lettre, une voyelle
ou même un accent près et s'adressent à des plantes bien
différentes, alors que d'autres, très déformés les uns par rapport
aux autres s'adressent aux mêmes plantes.
Il est donc nécessaire et même indispensable d'être parfois
très précis dans la transcription phonologique puisque l'on a
des espèces différentes souvent, il est possible de grouper ou
d'écrire différemment en suivant les prononciations variées lorsque
l'on est en présence d'une même espèce.
— 245 —

On a besoin de beaucoup de précision par exemple dans le cas


suivant. En Sérèr, mool est une poignée de riz et mol un petit
oiseau. Pour les plantes, dans diverses langues :
ba (Argemone) est différent de bâ (Raphia)
bér (Sclerocarya) est différent de bèr (Ostryoderris)
bam (Annona) est différent de bamé
buda (Alchornea) — de buday (Ceiba)
bagnok (Lannea) — de bâok (Hannoa)
daf (Terminalia) — de dag (Combretum)
gué (Cyperus) — de gui (Adansonia)
ibak (Adansonia) — de ibaki (Dalbergia)
idad (Pennisetum) — de idaf (Parinari)
isao (Phoenix) — de isas (Acacia)
sâban (Vernonia) — de simban (Vetiveria)
gué (Cyperus) — de gué (Pterocarpus)
barasan (Caralluma) — de barâsâ (Acacia)
dôb (Annona) — de dob (Ficus)
dobolé (Vitex) — de dobale (Ficus)
A l'opposé, la précision est inutile et l'on peut uniformiser ou
séparer des sons voisins ou parfois éloignés transcrits
différemment mais qui dérivent les uns des autres et qui proviennent
d'accent locaux ou individuels. Les B et P, K et G, A et E, E et O
et leurs intermédiaires sont fréquents et malheureusement ces cas
sont excessivement nombreux et il devient rapidement
impossible de choisir parmi les informations le nom et son orthographe
« orthodoxe ». Par exemple, nous avons relevé pour Terminalia
avicennioides : bobrôb, robarob, robrob, rôbrôb, ruprup...
Le H en souffle sonore est plus ou moins entendu et l'on peut
écrire fayai (M.) pour Loudetia phragmitoides ou fa yahi (M.)
pour Pennisetum hordeoides indifféremment pour ces deux plantes
ou taa (W.) et taha (W.) pour Rhus longipes.
De même, si le j est plus ou moins précédé d'un d on peut
écrire dj, j, et même dy et di suivant la prononciation plus ou
moins évidente.
Voici pour des noms contenant un a quelques variations
phonétiques qui ont été relevées avec la transcription différente qui en
découle pour la même espèce de plante :
a ou a (Mûdé) maboda ou mdboda
sindia ou sindid
sana ou sand
(Tâda) ato ou dto
a ou al (Pôl) golba ou golbaZ
a ou âm (Pôl) ndiabéré ou ndid/nbéré
â ou âm (Mâdé) mdb ou mdmb
a ou akh (Wolof) déta ou détakh
a ou ay (Dyola) busana ou busanay
a ou é (Dyola) ébukay ou ébukéy
buséitabu ou buséitébu
— 246 —

(Mâdé) saga ou sage


funa ou funé
sila ou silé
samba ou simbé
bali ou béli
faba ou féba
(Pôl) badakaréy ou badékaréy
malâga ou malâgé
(Sérèr) buday ou budéy
(Wolof) ndibarga ou ndébargé
a ou è (Dyola) buran ou burèn
(Dyola sud) kimikèl gum pan ou kimikèl gum pen
(Pôl) diubudugélôgal ou diubudugélôgèl
(Wolof) étudamô ou étudèmô
a ou ga (Tâda) amag ou gamag
a ou h (Mâdé) tâkaô ou tâk/iô
a ou ha (Dyola) ara ou hara.
a ou i (Mâdé) papaya ou papiya
(Pôl) garli ou ^irlé
a ou in (Tâda) kona ou kônzn
a ou 0 (Dyola) butékaba ou butékabo
notoba ou nétébo
(Mâdé) balimba ou baligno
bolôkadjibo ou bolôkodjibo
kasabaro ou kasaboro
kosita ou kosito
mamboda ou mambodo
wali ou woli
kufa ou kufo
sita ou sito
tièrka ou tièrko
(Pôl) data kuléy ou dâto kuléy
bignarabé ou bignarobé
kérènduta ou kérènduto
(Sérèr) ngoral ou ngorol
(Wolof) gnarara ou gnararo
pavtan ou pavton
koka ou koko
a ou d (Tâda) éddgo ou éddgo
a ou ra (Mâdé) foato ou forato
a ou « (Dyola) fufanikay ou fufimikav
kapatapana ou kaputabana
faflta ou fufita
(Dyola sud) figera ou figéru
âg ou âgn (Sérèr) tâgald.a ou tâgalâô'n
an ou am (Tâda) andan ou anda/n
ay ou éy (Mâdé) buday ou budéy
On voit les difficultés qui surgissent pour choisir une
orthographe des noms, surtout parce que la prononciation varie presque
avec chaque individu et suivant les régions.
— 247 —

Pour montrer encore plus l'énorme variation qui existe dans


les prononciations, donc dans les transcriptions pour des noms
qui s'adressent à une même plante, nous mentionnons ci-après
quelques cas parmi les nombreux rencontrés où l'on peut utiliser
l'une ou l'autre lettre pour indiquer une même espèce.
On voit ainsi que l'on est loin d'avoir besoin toujours d'une
grande précision comme nous venons de l'écrire.
Nous ne signalons que la langue sans donner d'exemples comme
nous l'avons fait pour les a, ceux-là pourront être recherchés à
l'index par noms d'espèces.
Nous n'avons pas étendu à toutes les plantes toutes ces
variations et n'avons donné que ce que nous avons entendu ou recueilli.
Lorsqu'un lecteur écoutera un nom et qu'il ne pourra
l'orthographier exactement comme un de ceux de ce travail, il lui sera
possible de rechercher avec d'autres lettres ce qui pourrait
convenir. Comme nous venons de le voir en détail pour les a, le b
peut être précédé d'un m (bintamaré ou mbintamaré), il peut se
transformer en g (wafra ou waga), ou en p (furèb ou furèp), ou
en k (fcoili ou Aroili), etc..
Il sera probablement nécessaire d'étendre à d'autres langues
que celles mentionnées ces variations phoniques. Par exemple, le p
peut être remplacé dans certains cas par un v en Pôl, mais cela
est probablement valable pour le Mâdé, le Sérèr...
C'est à toutes ces variations de prononciations que l'on doit
ces séries de déformations de mots dont nous avons donné deux
exemples pour Heliotropium bacciferum et Panicum turgidum en
Maure (1), et un exemple pour Terminalia avicennioides ci-avant.
Ils sont très nombreux et loin d'être tous connus ou complets.
En voici d'autres : Acacia seyal en Wolof : fonar, fonahr, fonakh,
Commiphora af ricana en Wolof : ngoto, ngôtot, ngotut. Ekebergia
senegalensis en Wolof : kartôy, kartéy, kartioy. Afrormosia laxi-
flora en Mâdé : koko kolo, kuli kuli, kuli kulo, kulo kulo, kulu
kulo, kulu kulu, etc..
Voici quelques cas où parfois des lettres peuvent se substituer
sans changer le nom de la plante :
(pour les a voir précédemment).
B ou bo en Sérèr; b ou d en Pôl; b ou g en Mâdé; b ou h en Mâdé;
b ou k en Mâdé, Pôl, Sérèr; b ou 1 en Mâdé; b ou mb en Wolof;
b ou n en Mâdé; b ou p en Dyola, Mâdé, Sérèr, Wolof; b ou t en Mâdé.

(1) Itinéraires botaniques en Afrique occidentale. Flore et végétation


d'hiver de la Mauritanie occidentale. Les pâturages. Inventaire des plantes
signalées en Mauritanie. Les noms vernaculaires, p. 299, J.A.T.B.A., t. IX,
n° 3-6, mars- juin 1962.
— 248 —

Te ou s en Wolof; te ou sh en Dyola du sud, en Sérèr; te ou t en Pôl;


te ou tj en Wolof.
D ou k en Dyola; d ou 1 en Pôl; d ou nd en Pôl; d ou nd en Pôl; d ou t
en Dyola, Dyola du sud, Mâdé, Sérèr, Tâda; dé ou t en Dyola du sud;
d ou v en Sérèr; di ou dié en Mâdé; dy ou tsy en Dyola.
É-è ou èf en Sérèr; é-è ou i en Dyola, Mâdé, Pôl, Sérèr, Tâda, Wolof;
è ou iè en Tâda; é-è ou o-ô en Dyola, Mâda, Pôl, Sérèr; é-è ou u en
Mâdé, Pôl, Wolof; èm ou en en Mâdé; ègn ou èm en Tâda; en ou im
en Mâdé.
F ou p en Pôl; f ou v en Pôl, fl ou fi en Mâdé.
G ou b en Mâdé; g ou h en Mâdé; g ou k en Dyola, Mâdé, Pôl, Tâda;
g ou 1 en Mâdé; g ou gn en Mâdé, Pôl; g ou ng en Wolof; g ou r en
Mâdé; g ou y en Mâdé; gh ou h en Mâdé; gh ou gnh en Mâdé.
H. Il peut doubler une voyelle longue lorsqu'on entend un souffle.
Dans ce cas le h peut être remplacé par :
h ou b en Mâdé; h ou g en Mâdé; h ou k en Mâdé; h ou n en Mâdé;
h ou o en Mâdé; h ou r en Mâdé, Pôl; h ou v en Pôl; h ou w en Mâdé;
hi ou i en Pôl; hi ou y en Pôl; ho ou u en Mâdé.
I ou o en Mâdé, Pôl; i ou u en Mâdé, Pôl; i ou y en Dyola, Dyola du
sud, Mâdé, Pôl, Sérèr; ié ou y en Sérèr.
J ou y en Tâda.
K ou p en Tâda; k ou s en Dyola; k ou t en Dyola, Mâdé, Pôl, Sérèr.
ka ou kia en Mâdé; ky ou tsy en Dyola; ikh en "Wolof, Sérèr.
L ou lé en Tâda; 1 ou 11 en Mâdé, Pôl (il y a souvent en Pôl de longues
intonations qui font doubler certaines lettres notamment le 1 et le b) ;
1 ou n en Mâdé; 1 ou r en Mâdé, Pôl, Wolof; 1 ou v en Pôl; 1 ou y en
Mâdé.
M ou rab en Mâdé, Sérèr, Wolof. Le m commence souvent les noms
en Sérèr. m ou mé en Mâdé; m ou n en Dyola, Dyola du sud, Pôl,
Sérèr, Tâda; ma ou mpa en Mâdé; mi ou gn en Wolof.
N. Il commence souvent les mots en Sérèr.
n ou b en Pôl; n ou m en Mâdé; n ou nd en Pôl; gn ou ni en Mâdé,
Dyola; gn ou nia en Pôl; n ou r en Dyola du sud, Mâdé; n ou ri en
Pôl; n ou w en Dyola du sud; né ou gnè en Sérèr; nt ou t en Mâdé.
ô ou hô en Madé; o ou ô en Mâdé; ô ou om en Mâdé; o ou oo en Pôl;
o ou oy en Tâda; o-ô ou u en Dyola, Dyola du sud, Mâdé, Pôl, Sérèr,
Tâda, Wolof; ô ou un en Dyola; o ou w en Pôl; of ou op en Sérèr.
P ou v en Pôl.
R ou ra en Sérèr, Wolof.
S ou sh en Sérèr, Tâda; s ou z en Pôl.
Ty ou tsy en Dyola.
U ou in en Tâda; u ou ub en Sérèr; u ou uf en Tâda; u ou w en Pôl;
u ou wo en Pôl; u ou wu en Mâdé.
V ou w en Dyola, Mâdé, Pôl.
vi ou w en Pôl.
Pour poursuivre utilement ce travail on devra s'efforcer de
transcrire d'une manière uniforme avec une méthode phonétique
préalablement choisie, ce qui est prononcé. Ce ne sera
qu'ultérieurement, lorsque d'autres milliers de noms auront été recueillis,
qu'il sera possible en effectuant de nombreux recoupements et
avec l'aide de linguistes, de choisir l'orthographe phonétique
moyen à peu près convenable.
Nous n'en sommes pas encore à ce stade puisque le nombre des
noms de ce travail n'est que de six mille pour environ neuf cents
espèces sur les deux mille que renferme le Sénégal.
— 249 —

Si pour certaines plantes le nombre de renseignements


commence à être suffisant pour effectuer quelques recoupements
(55 noms pour Strychnos spinosa en sept langues), pour beaucoup
d'autres il y a tout à faire puisque nous n'avons souvent qu'un
nom en une langue par exemple : Synedrella nodiflora et que
nous n'avons rien pour près de mille cent espèces. Il faut
reconnaître que beaucoup d'espèces mineures et sans utilisation ne
sont pas dénommées.
En plus des prononciations différentes, bien d'autres raisons
font qu'une même plante reçoit des noms plus ou moins
rapprochés. Le radical reste généralement identique mais préfixe ou
suffixe changent.
Le nom peut être donné au singulier ou au pluriel. En Sérèr,
par exemple, les f, mb, b passeront au p : fasab au singulier
deviendra pasap au pluriel (Hibiscus sabdariffa).
Les g, ng, h deviendront k. Le ngitc (sing.) sera /cite (plur.)
pour Ziziphus.
Les d, r, nd deviendront t; ndafar (sing.) sera tafar (plur.)
pour Maytenus.
Le tj passera au te qui s'écrit d'ailleurs souvent de l'une ou
l'autre façon tellement les sons sont voisins pour un non initié.
Pour le Pôl, la terminaison du singulier diffère de celle du
pluriel: boso tiay (sing.) devient boso tadié (plur.) pour Erythrina;
bulbi (sing.) devient bulbe (plur.) pour Acacia; gubi danéi (sing.)
devient gubi danédié (plur.) pour un autre Acacia; etc.
D'autres règles existent pour les autres langues.
Le nom d'une plante peut être donné avec ou sans article
ce qui changera son orthographe et sa place dans l'index
récapitulatif. Le manguier est imâguru (W.) et sera inscrit aux i
tandis que manguier est mâguru (W.) et sera inscrit aux m.
Parfois l'informateur donne comme nom de la plante la partie
utilisée ou celle qui est montrée. Il diffère du nom général de
celle-ci. En montrant un manguier, il peut répondre mâko (M.)
(mangue) alors que le manguier est mâkuru (M.). Le Wolo diambo
est la feuille du Wolo.
Seul le linguiste averti peut remarquer ces différences et un
travail d'équipe entre linguiste et botaniste est indispensable
pour être vraiment profitable comme celui qui a été effectué au
Maroc et au Sahara occidental par MM. Sauvage (Ch.) et Monteil
(V.), ou les travaux de Monod (Th.) (Mauritanie-Tibesti) qui
ont pu être réalisés grâce à une polyvalence qui se rencontre
que très exceptionnellement.
— 250 —

En Afrique occidentale, il ne semble pas qu'il y ait eu


collaboration étroite et prolongée entre les spécialistes aussi bien
francophones qu'anglophones, aussi tout un travail sérieux reste à
faire.
Cependant les lexiques de noms déjà recueillis serviront de
point de départ à des études plus précises et aideront
certainement, malgré leurs imperfections, ceux qui œuvrent sur le terrain.

Noms simples ou composés.


Il n'y a pas de règles qui obligent à unir ou à séparer les
différents mots qui composent un nom.
basoto qui est le soto {Ficus) de ba (rivière),
bèmbé muso qui est le bèmbé femelle devraient s'écrire en deux
mots.
La plupart des noms qui ont une signification devraient s'écrire
en autant de mots que ceux qui les composent.
diamba kassala foro
(feuille) (sent) (noblement) est en trois mots.
Nous avons suivi cette règle lorsque nous connaissions les sens
des mots, mais bien souvent nous avons uni le tout, surtout
lorsque l'informateur ne faisait sentir aucune interruption.
Ainsi basoto est en un mot (il devrait être en deux) tandis que
diamba kassala foro est bien en trois mots.
Cette union ou séparation ne change pas l'orthographe et n'offre
donc pas d'inconvénient pour celui qui ne veut que connaître le
nom d'une plante, ce qui est le but principal de ce travail, mais
elles ont l'inconvénient de n'être pas orthodoxe et laissent supposer
qu'un nom n'a aucune signification (il est alors écrit en un mot)
alors qu'il en a une.
Voici quelques autres exemples où l'on écrit indifféremment en
un ou plusieurs mots :
grablaobé ou grab laobé (W.)
goundiéri ou goun diéri (W.)
turubé ou turu (ou turo) bé (M.)
turuba ou turu ba (M.)
turumpa ou turu mpa (M.)

Noms groupant des espèces ayant un caractère commun.


C'est la majorité des cas pour les plantes mineures qui n'ont
pas de nom spécifique.
Par exemple Nombo (gri-gri que l'on attache autour de la taille)
a donné son nom à beaucoup de plantes volubiles ou à fibres qui
servent à le fixer : Nombo : Andropogon, Opilia, Acalypha, Baissea,
Ipomoea, Jacquemontia, Merremia...
— 251 —

Konondi findo (Fonio des petits oiseaux) s'applique à de


nombreuses graminées dont les petites graines sont consommées par
les oiseaux : Brachiaria, Panicum, Sporobolus, Eragrostis...
Moro iro (arbre des Marabouts) est utilisé pour Lonchocarpus,
Ostryoderris, Stereospermum...
Barhô groupe diverses plantes à bulbes ou à racines tubérisées :
Chlorophytum, Cyanotis, Urginea...
Niakabéré sont des plantes dont les poils s'accrochent aux
vêtements : Aspilia, Blepharis, Desmodium, Monechma, Pandiaka,
Pennisetum, Pupalia, Setaria, Melochia...
Ces quelques exemples montrent que le nom vernaculaire est
loin de pouvoir satisfaire la précision scientifique, aussi ne doit-il
être utilisé qu'avec circonspection.
Dans les cas précédents un caractère commun des plantes
fournissait une raison de leur donner le même nom, mais parfois il
semble bien (apparemment) qu'il n'y en ait aucune pour dénommer
des espèces totalement différentes telles :
guéni (M.) Acacia et Pterocarpus
ligôligôné (M.) Scoparia et Acacia
fuyu faya (W.) Datura et Dombeya...
banana (M.) Acacia et Musa...
Dans ce dernier cas, assez exceptionnel, il y a déformation de
deux noms d'origines différentes qui arrivent à la suite de
prononciations variées à former un même nom :
banana-Acacia provient de bona, boina, barana.
banana-Musa provient de banane en français.

Sons spéciaux aux différentes langues.

Chaque langue a des particularités qui ne se rencontrent pas


dans les autres. Il est indispensable de les mettre en évidence dans
la transcription, aussi les linguistes ont-ils emprunté des signes
ou lettres à d'autres langues écrites que le français ou ont inventé
de nouveaux signes pour en tenir compte.
Il n'a pas été possible dans ce travail très simplifié de retenir
toutes les particularités de chaque langue sans rendre les mots
difficilement lisibles pour les non initiés qui ont rarement le temps
ou la volonté de déchiffrer des signes ésotériques.
Nous nous sommes rangé au conseil du Professeur V. Monteil,
Directeur de l'I.F.A.N. qui pense que pour un index de noms qui
ne s'adresse pas à des linguistes, il y avait lieu de simplifier et de
grouper sous une même orthographe ce qui se ressemble.
— 252 —

Nous n'avons donc que peu tenu compte des finesses


linguistiques et ne les avons indiquées que lorsqu'elles avaient été très
marquées par nos informateurs.
C'est ainsi qu'en Pôl, en Scrèr et autres langues, nous n'avons
que rarement tenu compte de l'allongement des syllabes qui
modifie tellement le sens des mots.
Nous nous sommes également rendu compte de ce que le « x »
utilisé en linguistique pour indiquer un son spécial aux Wolof
et parfois aux Sérèr, intermédiaire entre le Kh, le Kr et bien
d'autres représentations (voir le tableau des lettres et signes
adoptés pour la transcription) n'était pas d'une prononciation
aussi absolue que les spécialistes l'indiquent.
Un exemple peut être donné par une plante bien connue : le
Cram-cram (W.) Cenchrus biflorus.
Il s'écrit d'une manière orthodoxe : xam-xam, ou kham-kham.
Il est prononcé par les Wolof de Casamance : aham; à Tam-
bakunda : xaham; dans le Salum : xam-xam; sur le fleuve :
raram kaxan...
Un autre exemple est donné par Aphania senegalensis qui se
prononce à peu près « krèveur » en français vulgaire et qui
devrait s'écrire xewsr ou xawar en Wolof « classique ». Mais on
le prononce également en français vulgaire : kèveur, rêveur,
krèvor, rawor, khèveur... aussi avons-nous pris un moyen terme
entre le « x » grec et le kh pour cette difficile prononciation
variable en retenant le kh.
Certains mots du groupe Tâda sont particulièrement difficiles
sinon impossibles à transcrire même avec des signes nouveaux.
Ce groupe de dialectes rappelle pour les difficultés de
prononciations certains dialectes très localisés des peuplades de la forêt
dense de la Côte d'Ivoire, de la Guinée ou du Libéria (Dâ, Manô,
Gèrzé). Ainsi, Digitaria longiflora et quelques petites graminées
fines annuelles ont été orthographiées « ègrsb » faute de pouvoir
faire mieux.

Toutes les lettres écrites se prononcent.

Nous avons suivi dans notre méthode de transcription la règle


généralement adopée : une lettre — un phonème. Il faut lire et
prononcer tout ce qui est écrit :
laulau se prononce la ou la ou
bunou — bou no ou
sauda — sa ou (la
gué — gou é
gui — gou i.
— 253 —

DÉFORMATION DES NOMS.

Lorsqu'on recueille de nombreux noms pour une même plante


dans une même langue avec des informateurs différents et dans
des régions éloignées, on remarque toujours une déformation
plus ou moins accentuée des noms. Cette déformation est
intéressante à noter pour les études linguistiques et elle présente en
plus l'avantage de confirmer que les noms fournis s'adressent
bien à la plante.
Nous avons donné des exemples pour Terminalia avicennioides,
Acacia seyal, Commiphora africana, Ekebergia senegalensis, Afror-
mosia laxiflora où l'on reconnaît bien le même radical et il n'y a
pas de confusion possible avec les noms des autres espèces
végétales.
Ce n'est malheureusement pas toujours le cas. Ainsi :
Ficus iteophylla est ray dona (W.)
wardo nay (P.)
ordiornavi (P.)
mais on passe ensuite insensiblement à
gnoroavi (P.)
gnoro way (P.)
qui indiquent Strychnos spinosa.
Il y a donc lieu d'être méfiant lorsque l'index conduit à un
nom et l'on doit chercher s'il n'y a pas de noms proches qui
indiquent d'autres espèces.
Souvent des noms dérivant les uns des autres ont été recueillis
pour des plantes différentes mais voisines. Il est certain que toutes
ont le même nom et pourraient s'écrire d'une manière identique.
Par exemple :
gurdô ndoj, gurdu ndal, gurdudal, gurdugal, gurgudal s'adressent à
plusieurs Borreria, Polycarpaea, Monechma qui ne sont pas
nominalement différenciés par les autochtones.

Noms incomplets.

Si des genres botaniques différents reçoivent parfois le même


nom, à l'inverse des espèces sont quelquefois bien différenciées
et reçoivent un adjectif, le générique restant identique :
Ziziphus mauritiana est sédèm (W.)
Ziziphus mucronata est sédèm buki (W.)
Lannea acida est bèmbé kolènhô (M.)
Lannea microcarpa est bèmbé nugnko (M.)
Lannea velutina est bèmbé muso (M.)...
— 254 —

Lorsque l'on sait qu'un genre à plusieurs espèces dans une


région, il est donc nécessaire de demander des précisions et de
faire compléter le nom par l'adjectif qui seul permet de bien
identifier l'espèce. Cela n'est pas absolu et il arrive bien souvent
que toutes les espèces sont groupées sous un même nom surtout
lorsque les plantes n'ont pas d'usages particuliers bien définis.

Diversité des noms pour une espèce.

La grande diversité des noms pour une espèce lorsqu'elle a été


demandée souvent provient, mis à part les prononciations
individuelles des informateurs de la grande étendue prospectée. Il peut
y avoir et il y a souvent diversité dans la langue ou le dialecte
pour les différentes régions où ils sont parlés. Le berceau de la
langue est plus pur que ses antennes lointaines où il y a alors
généralement chevauchement des dialectes ou des langues et il
nous est arrivé souvent, par exemple, que des Wolof du Sénégal
oriental nous aient donné des noms Mâdîg en nous affirmant que
le Wolof avait le même nom que le Mâdîg (ce qui est parfois
mais rarement vrai).
Il y a interpénétration du Wolof et du Sérèr, du Wolof et du
Mâdé, mais plus rarement du Pôl avec les dialectes Casamançais
ou les autres langues. Le groupe Tâda est aussi bien homogène.
On peut trouver des mélanges de langues dans les deux mots
d'un même nom. Par exemple partie Dyola partie Wolof : tikukuli
kidigèn (Afrormosia) dont tikukuli est Dyola et kidigèn est Wolof.
Si beaucoup de noms sont bien connus pour être d'une langue
rien que par leur consonnance, pour d'autres l'origine est douteuse.
Dans l'Index général, nous avons mentionné les groupes
linguistiques d'après les renseignements fournis. Il sera ainsi facile
par la suite, en effectuant des recoupements de préciser à quelle
langue le nom appartient vraiment s'il y a des erreurs.
— 255 —

Lettres et signes adoptés pour la transcription.

Lettres Exemples Transcription Autres signes ou lettres


et Français (F.) généralement adoptés
signesi Observations Anglais (E.) en linguistique
Allemand (A.)

a bref, comme dans le animal (F.) animal


français hard (E.) hard
tafel (A.) tafôl
â antan (F.) dtd â
an dne (F.) an
can (E.) kan
hahn (A.) an
b baba (F.) baba
buch (A.) buk
te sons voisins groupés /chèque (F.) tcëk ty, ti, c, tj, te
czech (E.) tcèk
d dent (F.) dâ
darara (A.) dam
e voir ô le (F.) lô
é anglais, allemand, latin édenté (F.) «daté ê
sake (E.) sék
esel (A.) ésèl
è père (F.) pèr e, e
bed (E.) bèd
sage (A.) sèg
ê linge (F.) léj
matin (F.) maté
f fer (F.) fèr
forge (F.) for]
/eder (A.) /édèr
g ouerre (F.) gèr
9-et (E.) gèt
gehen (A.) géhèn
h souffle sonore hâve (F.) ha\
Tiafer (A.) hafôr
i non ou peu mouillé inouï (F.) inui
zimmer (A.) zimmèr
i ajouté à une consonne; d/amant (F.) diamâ dama, dyamâ,
il est souvent remplacé jamâ, d'amâ,
par un signe ou par y. 'dama
in carabine (F.) karabin
ink (E.) ink
zink (A.) z/nk
i Jacques (F.) /ak
Gibraltar (F.) /ibraltar
dj souvent diversement dy'ibouti (F.) d/'buti j, dj, dy, di
prononcé et job (E.) d/ob
phié : dyamba, jamba,
djamba, diamba
(Mandé).
— 256 —

Mlo (F.) Arilo


casserole (F.) A"asrol
qualité (F.) Aralité
keep (E.) Arip
Aratze (A.) A-atz
ks Xavier (F.) Ksavié
I lit (F.) li
/ip (E.)
Zicht (A.) Zisht
m mineur (F.) minor
mann (A.) man
/lature (F.) natur
nacht (A.) nakt
ognon (F.) ognô ny, gn
espagnol (F.) espagnol
singing (E.) si^ni^n
fermé mot (F.) mo ô
hope (E.) houp
ofen (A.) ofôn
ouvert molle (F.) mdl
horse (E.) hors
dorf (A.) dôrf
groupe de sons voisins le (F.) lô oe, e
réunis bleu (F.) blo
ôffnung (A.) ôfnung
violon (F.) viold
maison (F.) mézô
Simone (F.) Simon
on (E.) on
Bonn (A.) Bon
papa (F.) papa
Peter (E.) Pitôr
pult (A.) pult
kh groupe de sons voisins cram-cram (F.) Miam-fcham x, kh (préconisé),
de la jota espagnole cratère (F.) khatèr kr, rh, hr, qr, et en
au qâf arabe, au kh dac/i (A.) dakh plus gras : y, g, gh
des Wolof
flaoul (F.) flaul
ricin (F.) ricê
riss (A.) ris
remark (E.) rimark
toujours sifflé sac (F.) sale
citron (F.) sitrô
scent (E.) sent
sieg (A.) sièg
sh chou (F.) shu
cheval (F.) sheval
snake (E.) snéik
schwable (A.) s/iwablô
/apis (F.) /api
/able (E.) tébôl
/isch (A.) /ish
— 257 —

u allemand, anglais, lourd (F.) lur


latin schule (A.) shul
iï allemand, français cruel (F.) cruel
Mûller (A.) Miilèr
un simoun (F.) simu/z
V Pâleur (F.) yalôr
yeine (F.) yen
wasser (A.) uasôr
w ouate (F.) ivat
ivay (E.) way
y i très mouillé; ne paye (F.) pay
place pas deux i mais ail (F.) ay
peut remplacer i entre way (E.) way
deux consonnes
Zéphyr (F.) réflr
zeit (A.) jzéit

Abréviations.
Régions ou races Groupes
(entre parenthèses autres orthographes)
bad. Badyar (Badiar) Tâda (Tanda)
bai. Bagnun (Bainuk, Bainouk) Dyola
bal. Balât (Balante) Dyola
bamb. Bambara Mâdé
bas. Basari (bassari) Tâda (Tanda)
bay. Bayot (bayotte) Dyola (Diola)
bri. Brin Dyola
dia. Diamat Dyola
éfo. Efok Dyola
esy. Esyl Dyola
fal. Falor Sérèr (Sérère)
flu. Flup (Floup ou Huluf) Dyola
fog. Fogny Dyola
kam. Kamobôl (Kamobeul) Dyola
kas. Khasonké (kassonké) Mâdé
kasa Kasa Dvola
kon. Konyagi (Koniagui) Tâda
mand. Manding (Mandingue) Mâdé
mal. Malinké Mâdé
mandj. Mâdyak (Mandjak, Mandjaque) Dyola
manka. Mâkagn (Mancagne, Manikagne Dyola
nia. Niambalâ (Niambalan) Dyola
nio. Nyominka (Niomïka) Sérèr (Sérère)
non None (Non) Sérèr
P- Pôl (Peul)
sarak. Sarakhulé (Sarakolé) Mâdé
sél. Séléki Dyola
sér. Sérèr (Sérère)
sosé Sosé (Socé) Mâdé
St G. Pointe St Georges Dyola
tâdu. Tâduk (Tendouk) Dyola
tan. Tandanké Tâda (Tanda)
t. Toucouleur (Tukulôr) Pôl
usu. Usuy (Oussouye) Dvola
w. Wolof (Volof, Ouolof)
— 258 —

RÉFÉRENCES

Adam (J. G.). — Contribution à l'étude floristique des pâturages du


Sénégal (Province du djolof). Agronomie tropicale, Nogent-sur-Marne,
1957.
— Végétation du Sénégal. Etudes Sénégalaises, n° 9. St-Louis, 1965.
Andréas Zempheni. — Noms Wolofs. Non publiés, 1965.
Aubrj;ville (A.). — Flore forestière soudano-guinéenne. Paris, 1950.
Berhaut (J.). — Flore du Sénégal (2e édit.), 1967.
Dalziel (J. M.). — The useful plants of west tropical africa. Londres,
1937.
Gaillard (Docteur). — Kolda. Noms Casamançais non publiés, 1965.
Gessain (Docteur). — Kédougou. Noms Tâda, 1964.
Kerharo (J.) et Adam (J. G.). — Premier inventaire des plantes
médicinales et toxiques de la Casamance. Annales pharmaceutiques
françaises, Paris, 1962.
— Second inventaire des plantes médicinales et toxiques de
la Casamance. Annales pharmaceutiques françaises. Paris, 1963.
— — Les plantes médicinales toxiques et magiques des Niumika
et des Socé des Iles du Saloum (Sénégal). Acta tropica, Supplemen-
torum 8 (Suisse), 1964.
— — Les plantes médicinales chez les Peuls du Sénégal.
J.A.T.B.A., Paris, 1964.
— — Quelques plantes médicinales et autres utilisées par les
Bassari et les Tandanké du Sénégal oriental. Bull. IFAN, Série A.
Dakar, 1964.
Labouret (H.). — La langue des Peuls ou Foulbé. Mémoire IFAN, n° 16,
1952.
— La langue des Peuls ou Foulbé. Mémoire IFAN, n° 41, 1955.
Lavergne de Tressan (de). — Inventaire linguistique de l'A.O.F. et
du Togo. Mémoire IFAN, n° 80, 1953.
Maire (R.) et Monod (Th.). — Etudes sur la flore et la végétation du
Tibesti. Mémoire IFAN, n° 8, 1950.
Merlier (H.). — Lexique des noms vernaculaires des plantes usuelles
du Sénégal. IRAT. Bambey (ronéotypé), 1964.
Monteil (V.) et Sauvage (Ch.). — Contribution à l'étude de la flore
du Sahara occidental. Institut des Hautes Etudes du Maroc. Paris,
1949.
Sebire (R. P. A.). — Les plantes utiles du Sénégal. Paris, 1899.
Trochain (J.). — Contribution à l'étude de la végétation du Sénégal.
Mémoire IFAN, n° 2, 1940.
— 259 —

Index alphabétique des noms botaniques.

Les noms vernaculaires sont classés après chaque nom de plante de


la manière suivante :
1° groupe DYOLA : (D) Dyola divers du nord de la Casamance et
FLOUP (HULUF).
2° groupe DYOLA : (Ds) Dyola divers du sud de la Casamance :
BAINUK, BALANT, MANDJAK, MAN-
3° groupe MADÉ : (M) BAMBARA,
KAGNE, etKASSONKE,
divers non MANDING,
précisés. MA-
LINKE, SARAKHULE, SOSE.
4° groupe TADA

6° PÔL
SERER : (T)
(P)
(S) NONE,
avec lesFALOR,
BASSARI, TOUCOULEUR.
KONIAGUI,
NIOMIKA.
TANDANKE, BA-

DIARANKE.
7° groupe WOLOF : (W) avec les LEBOU non différenciés.

(1) Abrus canescens Welw. ex Bale.


(M) hiridihô.
(2) Abrus precatorius L.
(D) basélum, basésègn, busésêg. (M) dolimo, ndolignhô, ndolignu.
(P) gité gélodé. (S) dahar gini, ngubé. (W) botudian, sébu tubab.
(3) Abutilon pannosum (Forst. f.) Schlechtend.
(M) kalila, kralila, kralilé, khalila. (P) daranéi, puri. (S) kalila,
khalida. (W) verlay (similitue des noms Mandé et Sérèr) .
(4) Acacia albida Del.
(D) bubilik, bubirik, budiâkun, budrid, bugilay, butalay, butéful.
(Ds) kibidin, môtampôl, subé. (M) balâza, balinka, barâsâ, barâ-
sâhô, dibé, saé. (P) diaiki, tiaiki, tiaéki, tiasdé, tiaski, tieski (S)
hak, isas, ndom, sas. (T) gigotomo. (W) kad.
(5) Acacia ataxacantha DC.
(D) butulao. (M) bôsoni, kora, korto giioni, safara. (P) gogorlaki,
gubé danéi, gubi danédié, gubi danéi, gubi daney gugoro, kidi,
korodé, korohi, koroki, ngoradié, ngorlai, sogorlai, tiédi. (S) ingol,
ngobop, ngol, ngolob, ngolok, ngorok, ngorokolok. (W) dèd,
ngarap, séru.
(6) Acacia dudgeoni Craib ex Holl.
(M) mâteiu, satigibâflahô, tôtosaro, wanignfîgn. (P) kabétumbé.
(T) garkâdiar, guarkandiar.
(7) Acacia ehrenbergiana Reichenb. ex Benth.
(D) fungo, kléalin. (Ds) tikaaligègnèr. (M) génidié, kôkoni kora,
kordotinio, korto, mburur, nanign kôkoro, niokalu, safara wèni,
sighô ko, simoko, simoku, wénidié. (P) burlé baléy, teidi, teididé,
kédi, kidi, kididi, kiédi, ôraré, patarami, patarlami, tan dasar, tidi,
tididié, tiidi, tiluki. (S) ngorokolok, sas, sim, simoko, simokuô,
sinioko. (W) ngol, sam, samasaèl.
(8) Acacia nilotica adansonii (G. et P.) 0. Ktze.
(M) bagana, bagano, bano, barana, lignolignoné, nèp nèp (P)
gaudé gaudi. (S) nèb nèb, nénèf. (W) nèb nèb, nénèp, nèp nèp.
Journal d'Agriculture tropicale 17
— 260 —

(9) Acacia nilotica nilotica (L.) Willd. ex Del.


(M) bagana, bahahô, banana, barana, boina, bona, diébé, grâkagn
diabé, ligôligôné, limoliraoné, khâka diébé. (P) gabdé, gabdi, gaudi,
gaudé. (S) nèp nèp. (W) gonakié, nèb nèb, nèp nèp.
(10) Acacia pennata (L.) Willd.
(M) tii, tufê, tufi. (P) gurai.
(11) Acacia polyacantha Willd. campylacantha (Hochst. ex A. Rich.)
Brenan.
(D) monégré. (M) barâsâhô, korko, kuroko, gnanifiu, Sadié,
wanêgn bé. (P) tcidi, tcididé, kididjié, pattèrlahi gorki. (T) gignô.
(W) narab.
(12) Acacia raddiana Savi
(D) busésègn. (M) sadié, sayélé, séré, zadiê. (P) aluki, bulbe, bulbi,
bulbi bodéy, tcidi, tcididé, tcili, tiéluki, tili. (W) sêg, sêng, sing,
sinké.
(13) Acacia Senegal (L.) Wijld.
(M) dibé, dôkori, gésé. (P) bulbi danéy, pattèrlahidebbi, pattungèl
danéhèl, patuki. (S) dôgarâgayog, ngobop uki, ndôgara khawud.
(W) vérèk.
(14) Acacia seyal Del.
(M) gnanign koyo, nzuadié, khami, sagié, saingié, sanié. (P) aluki,
bulbi, bulbi bodéy, bulbo, buliki, tiéluki, tilud, tjili, ulbi, wulbi.
(S) ndôb, ndoh, ndom, ndomb, ndomyarg, pêk, sul. (W) fonar,
fonahr, fonakh, mpénakh, khon, surur, surur bukôkh.
(15) Acacia sieberiana DC.
(M) baki, barâsâhô, djoadjié, géniliki, guéni, gnako, nanign kolo,
nanign koyo, ngiliki, sabèya, saè, sahè, sahihô, saingié, sayhô,
sonêgé, sonèndié, sumbarâ, wanigngbé. (P) alorik, aludé, aluki,
barâsagni, barâségnié, barêsagné, kalé tumbé, sogé. (S) isul, ndietj,
ngas, nkhas, pèk, sul, sun. (T) an ji djin. (W) diét, diéty, sâdâdur,
sâtâdur.
(16) Acalypha ciliata Forsk.
(M) nanaburo. (P) fardad.
(17) Acalypha senensis Klotzsch
(M) nombo.
(18) Acanthospermum hispidum DC.
(D) ékédé kédiay, gnamu sigiirôy, niabati kalimô, niabati kalimu.
(M) nanèngu. (P) dagasalum, gadiaga, tupégéladj, tupégélobi. (S)
nob. (W) dag i ganar, dag op ganar.
(19) Achras sapota L.
(W) sapot.
(20) Achyranthes argentea Lam.
(M) nèrao, notona, sononton. (P) ébèré.
(21) Achyranthes aspera L.
(M) banotona. (W) ndatukan bugor.
(22) Acridocarpus plagiopterus G. et P.
(D) bubôgèl, éhoy, éroy, fukèrèfô, fukèrèfu, héruy éyol, kaniama,
kaniana, karab ésotèbu. (Ds) diakhundol, dyakrundol. (S) kuf,
ndièndo. (W) fuf.
(23) Acroceras amplectens Stapf
(P) kiu pété, mbuniari.
(24) Adansonia digitata L.
(D) bubak, bubakaba, bubakabu, fubak. (Ds) bédoal, laté. (M) kidé,
— 261 —

sira, sito. (P) bogi, boiô, boki, bore, boyi, mbuki. (S) ba, bak, boh,
ibak, rabak. (T) amag, amak, gamag, gamak, mamak. (W) bui, gif,
gui, lalo (feuilles desséchées en poudre pour les sauces), ndaba.
(25) Adenia lobata (Jacq.) Engl.
(D) buyô, furèb, furèp. (Ds) blabo, gudjil, gudjin.
(26) Adenium obesum (Forsk.) Roem. et Schult.
(M) bulu kuruné, fama, fukala sitâdi, kakalasita, kidi sarané,
kôgosita, kulu kuruné, sita kolokuru, tukala sitâdi. (P) darabogé,
darabogèl, darabuki, darbugé, darbugôl, darbuki, daroki, drabogel,
léki gui, léki péuri. (W) lisugar.
(27) Adenopus breviflorus Benth.
(D) kalit. (M) mali batâdihô.
(28) Adianthum philippense L.
(M) kuru niartignhô.
(29) Aedesia glabra (Klatt) 0. Hoffm.
(T) bâdj tati.
(30) Aeschynomene elaphroxylon (G. et P.) Taub.
(P) mbilor. (W) mbilor.
(31) Aeschynomene indica L.
(P) gâdi. (W) pak.
(32) Aeschynomene sensitiva Sw.
(P) nétèl faro.
(33) Afraegle paniculata (Schura. et Thonn.) Engler
(D) bukobabu, butagndia, kalêdé, kalinda. (M) saraa lumuru.
(T) gitipina. (W) kunsaé.
(34) Aframomum spp. (Les diverses espèces ayant souvent le même
nom et la plupart n'ayant pas été identifiées avec certitude n'ayant
ni fleur ni fruit, nous avons réuni au genre les noms recueillis). (D)
érumay ékobol, umay, umay ékobol. (Ds) balakunfo, bélingôfo,
éromay, Méamundol, tira raundol, yumay. (M) balâkodio,
balakunfo, balingôfo, bélèm ikufa, bélèn kufo, furé wusu. (P) bufadii,
kufaddj, kufayi, niamoko (même étymologie entre certains termes
Dyola-sud et Mandé ou Mandé et Peul).
(35) Afrormosia laxiflora (Bent, ex Bak.) Harms
(D) boâga, bukékèt, bukukula, bukukulèb, kukulabu, kapukulak.
(Ds) kikulukuli, tikuTmkuli, tikukuli kidigèn. (M) fa, kolo kolo,
kuli kuli, kuli kulo, kulo kulo, kulu kulu (il y a peu de noms qui
sont aussi déformés et aussi variables suivant les régions tout en
gardant leur même consonnance. Dans le Saloum, c'est « kulu
kulu » qui est le plus fréquemment utilisé, dans la région de Kolda
c'est « kuli kuli », vers l'Est « kolo kolo »... (P) dobolé, kokobé,
kokobi, kokoli, kulkulé, kulu kulu, kuli uli, kulo kulo, kulu kuli,
kululi, kuuli (même observation que pour le Mandé). (S) tial. (W)
kuli uli, kulu kulu, kululi, simbakh. (On retrouve dans toutes les
langues une origine identique du nom. Peut-être est-ce le groupe
Mandé qui est le centre de dispersion?)
(36) Afzelia africana Sm.
(D) buèlèlèng, bulé abu, buléo. (Ds) blèg, kilar, pèga, plka. (M)
dâga, lêgé, lêké, linge, lingo, linké, linko, nèrko, nimki. (P) gayodié,
gayohi géohi, kaohi, lingédié, lingéi, linkéi, pettodié, péttohi. (S)
ngol, ngolôgdôg. (T) gapôl. (W) fok, hol, lêg, lêgé, ngolôgndo,
ol, khôl.
— 262 —

(37) Albizia adianthifolia (Schum.) W. F. Wight


(D) buhiay, busé, busésègn, kadio kélé. (Ds) buitêgn. (M) banéto.
(38) Àlbizia chevalieri Harms
(M) diala kara, golo iri, golo tié, samanéto. (P) pélli. (S) siab.
(W) diaranao, nété niay.
(39) Albizia fermginea (G. et P.) Benth.
(D) banéto, buyayé. (Ds) kiran. (M) banéto, diahahô. (W) kurèt.
(40) Albizia malacophylla (A. Rich.) Walp ugandensis Bak. f.
(M) diarahô, diafuléké, golo, golo muso.
(41) Albizia zygia (DC) J. F. Macbr.
(D) bubadialat, kaya. (Ds) tikor. (M) diéréka, tali wôko, tumbu
nguê, tumubé. (T) anatarigéni, anatirèni, anatirigini. (W) kukèt,
kurkur, sâkalâ.
(42) Alchornea cordifolia (Schum. et Thonn.) Mûll. Arg.
(D) buboro, budioy, bugôgn, busub, fusub, musuba, nusuba. (Ds)
birénèn, diakint, dyakinèt, kirnèn, yoro. (M) hira, ioro, ira,
kogira, koira, yoro. (P) buloro, djimii, gimii, holâta, ngimii. (S)
buda. (T) amin.
(43) Allium spp.
(W) soblé.
(44) Allophylus africanus P. Beauv.
(D) basigilé, busingilit. (Ds) amakétian, banoto ré en, basigili,
bonotorien, tiuguyuféré. (M) gonihô, kôko maulo. (T) amakérian,
amakétyiâ.
(45) Alstonia boonei De Wild.
(Ds) bikes, tigôg, tikôgngé. (P) ligéré.
(46) Alternanthera nodiflora R. Br.
(P) nialmial. (W) niakhur i dek.
(47) Alternanthera sessilis (L.) R. Br. ex Roth.
(P) lagura, lébleban, léléban, sélut.
(48) Alysicarpus ovalifolius (Schum. et Thonn.) J. Léonard
(M) furufato, sokuani. (P) bamptâgoro, bamtu, baro, dêgot. (S)
barudat. (W) baamal bugor, bamat.
(49) Alysicarpus rugosus (Willd.) DC.
(P) mbâto, mbégu.
(50) Amaranthus graecizans L.
(P) sinomungèl. (W) mbum bu digèn, mbum i kôr (gor).
(51) Amaranthus spinosus L.
(W) bumbu gor, mbumbu gor.
(53) Amaranthus viridis L.
(M) noho diambo, noro diambo. (P) boro boro. (W) mbum bu
digèn, mbum i kôr (gor). (Tous les Amaranthus semblent avoir le
même nom.)
(54) Ambrosia maritima L.
(P) nginé. (W) nginé.
(55) Ammannia senegalensis Lam.
(M) iridinghô. (P) nétèl faro.
(56) Amor phallus aphyllus Hutch.
(P) tubagno fauru. (T) apatc. (W) mbara, mbakha.
(57) A morpho phallus consimilis Blume
(D) ai kyèn, kasatia, kasiata. (M) bahô dina. (T) apatc.
(58) Ampelocissus multistriata (Bak.) Planch.
(Ds) gudjin kidikan. (P) ndafé.
— 263 —

(59) Anacardium occidentale L.


(D) budarkasu, bukayu, darkasu, kubisa. (Ds) kadu, darkasu, flnzâ.
(S) darkasu. (W) darkasé, darkasu. (Toutes les langues ont
déformé les mots d'origine européenne « pomme caju ».)
(60) Andira inermis (Wright) DC.
(M) doro bara fâto, kénêgndu, kérègnduto, kinédu. (P) kérènduta,
kérègndutéy, kulé kulé faro. (T) âgokir. (W) dimbélé.
(61) Andropogon auriculatus Stapf
(M) suloobignhô.
(62) Andropogon felicis A. Cam.
(M) diobâhô.
(63) Andropogon gayanus Kunth (diverses variétés mais généralement
var. bisquamulatus) .
(D) ébukéi, hala, khala. (M) bado, badoba, musa Avaga, nzéra,
sahighô, sahignhô, Waba, waga, wagagé, waha, waka, waro, wa
waba, wuba, zara. (P) tcékal, dadj, dadjéré, dagé, gélori, kiéné,
niéné, sèlharé, séno, siéno, tiélal, tiélé. (S) nduy. (W) pèlèn, khat.
(64) Andropogon pinguipes Stapf
(M) bohdô, banombo. (P) gnétié tadj, ngétiétiadi, yalalo. (S) go-
lombâ. (W) gom gom, gon gon, taf.
(65) Andropogon pseudapricus Stapf
(M) bimblé, boloomanbô, diala buso. (P) golbal, léudiéré. (S)
mafarmbil, ndianyué. (W) ndiègn, ndiègnga.
(66) Andropogon tectorum Schum.
(M) badoni, diébéhô, diobâhô, sahihô. (P) baé bagé.
(67) Annona glabra L.
(D) bulolof. (W) digor yénèr, dugor mèr, dugur.
(68) Annona glauca Schum. et Thonn.
(P) dukuri. (W) digor yénèr, dugor mèr.
(69) Annona mnricata L.
(P) dukémé porto. (S) ndélésor.
(70) Annona senegalensis Pers.
(D) blôf lof, bulolof, bulolok, burorof, butor, butotior, butoto,
fulôlok, fulolok, fulolokafu, hulolok, wululok. (Ds) bam, bénèmpé,
blomar, bore, bunotoro, kitaton, psin, soâg, sungkuo, tularkano.
(M) dâga, dâgâtâ kasu, dâha, daka, mâdarê sunsun, mâdé sunsu,
sâkohô, sôkôhô, sukuhô, sukum, sumkum, suniékuno, sunku, sugn-
kuhô, sunkumo, sunkun, sunkuno, sunsun. (P) dugumé, dukudié,
dukuhi, dukumé, duikumi, dukuri, kumbalukutayé. (S) dôb, mdôb»
ndôb, ndôgé, ndôgo, ndôh, ndom, ndukh. (T) agnogur, anyogur,
apogis, gitumku, gitugnekhô. (W) bugor, digor, dugor ianuri,
dogut, ndôg.
(71) Anogeissus leiocarpus (DC.) G. et P.
(M) kalama, karakato, kéré, kérékéto, kéréto, krékété, krékri, way.
(P) godioli, kodiol, kodiol, kodioli. (S) godial, ngodjil. (T) âgan,
gâgal. (W) gèdj, géju, gètj, géyd, géyt, guéit, ngètc, ngédian,
ngégan, ngétjan.
(72) Anthericum pubirachis Baker
(M) bahâdign kélihô.
(73) Anthocleista spp. (4. procera Lepr. ex Bureau et A. nobilis G. Don).
Ces deux espèces dont la seconde n'existe qu'en Casamance
maritime ayant vraisemblablement le même nom plus ou moins déformé,
nous avons réuni les renseignements recueillis sous le nom du
— 264 —

genre. (D) bubagalat, bufafa éniab, éfafa égnab, étafa éniab, kari-
lasay, karil kata asay, névavaoatokarèn, névavaoatokurègn. (Ds)
bapayot, dèmba iri, fafa, farkali dafita, fofa, foréta débé, foréta
dibi, foréta lafira, kobili kobili, kobol kobolo, kôgâ, tiurôgo fèk,
tyurôkô fékôr. (P) bédo raodio, béido modio, tciboniadié, tibo
gnadié. (W) fafa.
(74) Anthonotha crassifolia (Baill.) J. Léonard
(M) flrimu, furmu, kosolé.
(75) Anthostema sénégalaise A. Juss.
(D) bubukunap, bufèmbâgn, bupèmbô, funôgn. (Ds) kifïign, kifya-
nèk, psun, suns, suntz. (M) fama, famadihô, fufurlâ, kofaraa, kufé-
néféno, kumfénéféno, kunfènofèno. (P) bufèna. (T) apé.
(76) Antiaris africana Engl.
(D) bafor, bufo, bufôr. (Ds) tiufu, tyufu. (M) fuhiri, tumba iro,
tumbo iro. (S) ngèt y ana. (T) amaru un, amru, amuran, amurun.
(W) âdâkan, hâdâ kan, kan.
(77) Anticharis linearis (Benth.) Hochst. ex Aschers.
(P) gnôgurégel, pudi.
(78) Aphania senegalensis (Juss. ex Poir.) Radlk.
(D) buètc, bul, bulao, kul, kuru diègndiègn. (Ds) gumègnèrfèkh,
kumèn rôfôkôr. (M) diombo, kuludiègn dièhô, kulugiengiéno,
kurdièndièng, kuru diâdiâhô, nguso. (P) iérâkoli, kélli budâ-
géri, kéli budiâgéri (il est préférable de transcrire avec deux 1
(kelli). (S) bute, budj, buj, ibudj, kobus, mbadj, mbutc, mbudj, sis,
(W) kèvôr, khèvôr.
(79) Arachis hypogaea L.
(D) badiâgato, badiagot. (Ds) mâkara. (M) tia, tia fato (la coque),
tiga, tio. (P) gèrté. (S) arèn. (W) gèrté, tiga.
(80) Argemone mexicana L.
(M) ba, bâta, tôbôgn saraa. (P) simsimdji, tilinafêledj. (S) bidior,
tâbagidi. (T) gapèy korkot. (W) horn hom, hom hom u digèn,
khom khom.
(81) Aristida adscensionis L.
(P) sèlbéré.
(82) Aristida funîculata Trin. et Rupr.
(M) ngasâ, nkasa, kaso. (P) ikèlbé, kèlbi, sèlbéré, shèlbérèk. (W)
gale kiam.
(83) Aristida longiflora Schum. et Thonn.
(P) sérign, sérigngo, sirigngé. (W) diàkhar, diakhat, ngé rèt.
(84) Aristida mutabilis Trin. et Rupr.
(P) sèlbéré.
(85) Aristida stipoides Lam.
(P) budel, maka furu. (S) makir, makirô. (W) gendiarat, gendia-
khaté, paldianikh.
(86) Arthrochnemum glaucum (Del.) Ungern-Sternb.
(W) ndiérègn, ndjénioy.
(87) Arthrosolen. foliosus H. H. "W. Pearson
(M) néténdigndiâhô.
(88) Artocarpus communis J. R. G. Forst.
(D) bulôy. (Ds) badia katia niâbabo, badiâkatya, niâgbabu.
(89) Asparagus spp. (4. africanus Lam. et A. pauli-Gulielmi Solms-
Laub) . Les noms étant vraisemblablement communs pour les deux
espèces, nous les avons groupés dans le genre. (M) diata kérènza,
— 265 —

narala, naralahô. (P) fini buki, giyé furu, label furu, nararé, narari,
narasi. (S) simbul. (W) firu buki, narar, gnarara, nârara, gnarao
(probablement noms Pôl donnés par des Wolof), larshis, larsis.
(90) Aspilia helianthoides (Schum. et Thonn.) Oliv. et Hiern
(P) niakabéré.
(91) Asystasia gangetica (L.) T. Anders.
(D) édiul, gédiul. (W) omigalin, umégarin.
(92) Atroxima afzeliana (Oliv.) Stapf
(D) bokoko badjn, budioy, bukokobadjin.
{93) Atylosia scarabaeoides (L.) Benth.
(M) sulayahô.
(94) Avicennia af ricana P. Beauv.
(Ds) bukélék. (M) diubukumô, diubukho. (S) buran, burhan,
ibuâdé, mbuan, mbugâd, mbugan, mburhan. (W) niâglé, sana,
sanar.
<95) Azadirachta indica A. Juss.
(M) tubabu tomborhô. (W) dim i tubab, nim.

(96) Bacopa decumbens (Fernald) F. N. Williams


CW) diâtimin timin.
(97) Baissea multiflora DC.
(D) bufèm béfol, fufèm béfol, sifèmb, sikénay. (Ds) bépélam, bita,
kikof kidigèn. (M) bôdié, nèmbo dfèng, nombo, salamâbo, salanôbo.
(P) delbi, nialâporé, salanôbo. (T) ékotan, ékudèn.
{98) Balanites aegyptiaca (L.) Del.
(M) ségéné, ségiré, séréné, séréné pasaké, sumpo. (P) golétéki,
goltéki, murotoki, murtoki, mutéki, mutoki, tané, tanné, tanni, téki,
toui. (S) loi, modèl. (W) sump.
(99) Bauhinia rufescens Lam.
(M) gasambé, gésembé, sifllé, siflé. (P) mbarkéy, namadi, namali,
namari. (S) diâba yargin, diamba yargis, ndièm bèrguin, ndof.
(W) râd, râda.
{100) Beckeropsis uniseta K. Schum.
(M) diobâho, sahihô (ces deux noms s'adressent à plusieurs
grandes Andropogonies de l'Est du Sénégal).
(101) Bergia suffruticosa (Del.) Fenzl
(M) dèvè. (P) nipéré, sâgoro, samtardé, sôgoro.
Bière (de mil).
(T) ôgoy.
(102) Biophytum petersianum Klotzsch
(M) témidéré.
(103) Blainvillea gay ana Cass.
(P) gâdi, légilégirdé. (W) dago ganar.
(104) Blepharis linariifolia Pers.
(P) girigal, girlé, gimgal. (W) gili ngôl, giri ngol.
(105) Blepharis mad eras pate nsis (L.) Heyne ex Roth
(P) niakabéré.
(106) Blighia sapida Konig
(M) finzâ.
— 266 —

(107) Blumea aurita (L. f.) DC. (les deux variétés ont le même nom).
(M) frâsâbukanahô, lubugnhô. (P) dendenritc, dèpè. (S) dadotan,
datotâ, lubugn.
(108) Boerhaavia spp. (B. diffusa L.; B. erecta L.; B. repens L.; B. vul-
variifolia Poir.). Ces quatre Boerhaavia ont les mêmes noms plus
ou moins déformés). (M) mamalo walo, gni sirighô kumba lého,
sirign kumbaléhô. (S) ngubop délem. (W) omigélèm, tâgi mpitôkh,
tâgi nakh. (W) wom i gélèm, worn u gélèm, wum gélèm.
(109) Bombax costatum Pellgr. et Vuillet
(D) bugimb, bugnim abu. (Ds) blofo, bukuhu, kikéla, mbétanar,
mbétawar. (M) bubu, bukuhô, bumbu, bumkuhô, bumkum, burnu,
buniâbu, bugnkuhô, griomé, mbumbu. (P) bubuvi, bumbuvi, dioé,
diohi, dioy, djoy, doy, kuluhi, kurui, tamudié, tamuvi. (S) ba, bak,
boh, dôdol, duday, ndo ndôl. (T) âbauri, âga uri, âgol. (W) dôdol,
dundul, garab laobé, grab laobé, gundiéri, koyo koyo, kuio kuio,
kuyo kuyo, ndu ndul.
(110) Borassus flabellifer L.
(D) diul, diuladiu, dyul. (Ds) difon di, difun di, torunt, tyorhon.
(M) sébé, sibo. (P) akof, dubé. (S) ndof. (T) apê, apin, gapé,
gapègne. (W) ris, ron, sébé, sibi.
(111) Borreria chaetocephala (DC.) Hepper
(M) kérédata, kunturhô, kunturhô muso. (P) gurudal. (W) didié
bop, didiô bap, ndatukan, ndidiôbop, ndigibop.
(112) Borreria octodon Hepper
(M) fara pimpitihô, kuturo.
(113) Borreria ocymoides (Burm. f.) DC.
(M) tibâ kuhô.
(114) Borreria radiata DC.
(M) kunturhô. (P) niérébéré, girigal, gurdudal, gurgudal. (W)
didié bop, nàkurar.
(115) Borreria scabra (Schum. et Thonn.) K. Schum.
(M) kérédata. (P) samtardé. (S) sanatordi.
(116) Borreria stachydea (DC.) H. et D.
(P) bôkôgni, bukogné, gurdô ndoj, gurdudal, gurdu ndal,
gurgudal, ndétukan. (W) didié bop, didiô bap.
(117) Borreria verticillata (L.) G. F. W. Mey
(D) asêpul éribum, éyom, éyon. (Ds) kukêdân. (M) gintrina,
komusuro, som som, timigntimignhô. (P) gudurdèl, samtardé,
tiamtaral, tiamtarlé. (S) murarh. (W) mola, sanêt, sintiur.
(118) Boscia angustifolia A. Rich.
(M) diaba ginadiô, diabagmadiu, diuto, diutuké, ginégiu, gingiu,
gituké, somô késébéré, tiékoni kolo, tutigi. (P) béniobé, tciâgsâgé,
kiréwi, tiâgsâgé, tièntirgay, tiréi, tiréui, tiréwi, tiréy. (S) dâba,
diâba diâban, isus, sus. (T) amdjdorahô, anodoraô. (W) nos.
(119) Boscia salicifolia Oliv.
(P) bembé, tièntirgay, tiréi, tirévi, tiréwi.
(120) Boscia senegalensis (Pers.) Lam. ex Poir.
(M) béré, gigilé, tamagay béré. (P) gédjil, gitcli, gidjili, gigilé,
gidjili, gisili, ngigilé, ngiogili. (S) bagnâ. (W) diâdam, diendun,
mbagno, ndiâdam, niâdam.
(121) Brachiaria deflexa C. E. Hubb.
(P) ébusé, pagiri.
— 267 —

(122) Brachiaria distichophylla Stapf


(D) ébusé. (M) konondi findo. (T) akajébiâ.
(123) Brachiaria fulva Stapf
(M) bâ ngasâ. (P) sakatéré.
(124) Brachiara hagempii Hitchcock
(P) pagiri.
(125) Brachiaria lata (Schum.) Hubb.
(P) bara. (W) dugum bi pitc.
(126) Brachiaria mutica Stapf
(P) iro, niara, oroiho, orowao, pagiri, pagiri poli. (W) dugup,
gavri, kuru way.
(127) Brachiaria ramosa Stapf
(P) kérèf, pagiri, pagiri puti.
(128) Brachiaria stipitata Hubb.
(S) gavri.
(129) Bridelia micrantha (Hochst.) Baill.
(D) bukirun, bulakin, bulêgié, bulikâdj, buli kip, bulin, bulingèl,
fuléké, fulékir, fulékirèf, fulékiréfô, fulékiréfu, gurkiki, hilékini.
(Ds) kilégôn. (M) baboni, bisago, bisako, dolé, kundié, saba,
sabua, saga, sagba, sage, sagua, sagua lé, saguèn, wuli kémo. (P)
dafi, dafi saba, gugirki, gukirki. (T) araéô, garaémé, gaméné.
(130) Bryaspis lupulina (Planch, ex Benth.) Duvign.
(T) kalèsh banof.
(131) Bulbostylis barbata Kunth
(M) bakoto bora. (P) dèb dèb.
(132) Burkea africana Hook.
(D) bulokogn. (M) diakâ diakâ, diarâ diarâ, géléba, kusihô, ndiâg
ndiâg, siri. (P) biniarobé, djororkidjgahi, djororkivigai, kokobé,
kokobi.
(133) Butyrospermum paradoxum (Gaertn. f.) Hepper parkii (G. Don)
Hepper
(M) tci iri, se, si, sié, sihi. (P) karé, karédié, karéhi, kolo.
(T) apêgngé, apingé, giwol. (W) karité.
(134) Byrsocarpus coccineus Schum. et Thonn.
(D) basabum, yâgara buhili.

(135) Caesalpinia bonduc (L.) Roxb.


(M) woro. (P) uri. (S) bori, buri, ibori. (W) kuri, khuri.
(136) Cadaba farinosa Forsk.
(M) bérékunâ, késébéré tâbaniogu, gnogu, tomagni. (P) tciâgsâgé,
fito, gunbaléui, kinkémini, sègne sègne, sign, signi, signsign,
signsigni, tiênsèn, tiensiègne, tségn tségni, tsin signi. (S) gavargi,
ndégaré, ndéparèg. (W) débarka, ndébarga, ndémarga.
(137) Calamus deeratus Mann et Wendl.
(D) kintèm. (M) tâbi.
(138) Calotropis procera (Ait.) F.
(M) djipampâhô, dunpâpaô, fugo, fogoiri, kupâ pahô, mpêpê po-
golo, mpompompôgolo, ngégi, ngéyi, nguèy, nguyo, pôpô pogolo,
tulumba, turu mba. (P) bâ dâbi, bâmâbé, bamambi, bamwami,
banâbé, bawami, bawan, kupampam, kupâpâ. (S) badofot, bodafot,
faftan, hugé, imbudafot, mbadafot, mbodafod, mbodafot, ôgu. (T)
— 268 —

atapum, atapugné, kunpâpâ. (W) faftan, fafton, fuftan, paftan,


pavtan, pavton, saftan.
(139) Calycobolus heudelotii (Bàk. ex Oliv.) Heine
(D) fukungôr, furkungèr.
(140) Canavalia ensiformis (L.) DC.
(D) balêgan. (Ds) bafâta. (P) pâté, pâtovi, pâtoy. (S) fâto.
(141) Cannabis sativa L. indica
(W) yâmba.
(142) Canthium cornelia Cham, et Schlecht.
(M) mori kala.
(143) Canthium venosum (Oliv.) Hiern
(M) kalalay.
(144) Capparis corymbosa Lam.
(M) nbukari, tabuti. (P) gumèl balévi, gumi balévi, ngumi.
(145) Capparis decidua (Forsk.) Edgew.
(P) gumèl, gumi, gumi danévi, gurmèl, gurmèl balévi. (W) gumèl,
gurmèl (provient du Pôl).
(146) Capparis polymorpha G. et P.
(M) sama nombo. (S) gufor, gui, igufor, ingufor, ngufor. (W)
gumèl.
(147) Capparis rothii Oliv.
(M) kukuhô, wulu dialako.
(148) Capparis tomentosa Lam.
(D) kâhog. (M) datahéli kilifara, diatabéli ikilifara, dukari. tèko,
wulu dialoko. (P) butu, gubi, gubi balédié, gubi baléyi, gubi
baléy, gumi baléhi, gumi baley, gumi dalévi, gutut, sèsh. (W)
gurmèl, kéréêgn, nkari, kharègn, khélègn, khékhègn, khérègn. (S)
bufa, gumbor, ngubor, ngufor, ngumbor, nguo.
(149) Capsicum frutescens L.
(D) ébaba kani. (M) forôto, furôtu, furtu, kaso. (P) gamako,
guamako. (S) kani tubab, kéni, malgaté, taba kani, tubab kani.
(T) ôgèn. (W) kani, kani buséu, kani buséu tubab, pili pili.
(150) Caralluma dalzielii N. N. Br.
(P) burignagnévi, burignagnéy, burgnégné.
(151) Caralluma retrospiciens (Ehrenb.) N. E. Br.
(P) balamadi, balamdj, diuk labédé, duklabébén èndu gnuwa,
kéidunwar, téinduwar. (W) barasan, mbarasan, mborosan, sol.
(152) Carapa procera DC.
(D) bokunum, bubomp, bukunabo, bukunun, burénay, mukir,
muto niay, nutonyay. (Ds) kola amarga, tifuri, tifuri sikan. (M)
kobi. (W) tulukuma.
(153) Carica papaya L.
(D) bumpapa, bupâpo. (M) papakay, papaya, papiya, papiyu. (P)
papakaya, papayi, papayo. (T) orabana. (S) impapa kéy, npapakay,
papayo. (W) papayo. (Il est curieux de remarquer à quel point
la déformation du mot « papaye » est hétérogène mais se retrouve
parfois identiquement dans des langues différentes. Seul le TANDA
s'en éloigne.
(154) Carissa edulis Vahl
(M) kuma kuma, (P) gubé, gubi, kâboro.
(155) Cassia absus L.
(D) bugérèté, bugérèté ébé, ékâgol. (M) korondihô, tubabu diambo.
(p) korodièl, niafitarâ. (S) sufarmak. (W) kordio.
— 269 —

(156) Cassia alata L.


(M) diâbakasala, diamba kasala foro. (S) bégné fégnè. (W) mbâta
(157) Cassia italica (Mill.) Lara, ex F. W. Andr.
(M) barâ barâ. (P) badula, badulo, budula, faladièl, faladièn, laydur
(nom Wolof donné par un Peul), pladièl, wabbérédié, wabbéréhi.
(S) laydur. (W) ferkhègn, laidur, laydur, léidur.
(158) Cassia jaegeri Keay
(M) silé talo.
(159) Cassia mimosoides L.
(P) bâta gèrlal, fardad, légilégirdé, lotélotié, lototcé. (W) ngèn gélèn,
ngingilèn, silon.
(160) Cassia nigricans Vahl
(D) diubèmbènèy, dyubènbèwè. (M) silé talo, singiâgèl. (P) bara-
bubèl, singiâgèl, tilambé, warbulèl. (W) mbèndum.
(161) Cassia occidentalis L.
(D) akâdé éyofuma, kapatapana, kaputa bana, kaputa barabâ. (Ds)
dakémal, dyakémalé, fédégosa. (M) alianao, balambala, baraba
kasé, diamba kasala, kasala, kasalo, màkakasé, turiféré. (P) adiana,
aldiana, aldianadj, aldianao, tcambali, tasbati. (S) bégnéfégné,
bènta fégné, bêtafégné, mbégnéfégné, mbégno fégné, nani, niani.
(W) aldiana, bâta adiana, bâté, bèntamaré, bintamaré, mbâté,
mbintamaré, khobu aldiana, robo aldiana.
(162) Cassia podocarpa G. et P.
(D) bugâgné, buhâgn, bunâgn, bugnâgngabo, buniâgn, funiâgn.
(M) woko. (P) bèndiâgkafaa, yélôk. (W) lumolum.
(163) Cassia sieberiana DC.
(D) busait, busayèt, buséit, buséitabu, buséitébu, kasait, kaséit,
kasèt, kasit. (Ds) bôtab, butam, dzoâdz, mzôôsé, sidiâ, sindiâ (ces
deux derniers noms provenant probablement du Wolof). (M)
bétambo, bôtab, butam, sâdiêgn, sélugn, sêndiêgn, sindiâ, sindiâhô,
sindiêgn, sinédiâ, siniâ. (P) tcingnâgnavi, gama fadai malgahi,
kignâgnavi, sérédié, séréhi, sérignovi, sidié, sidiê, sindiâ, sinianavi,
sinianay, tignégnavi. (S) sâdiègn, séélum, séké, sélé, sêléô go,
selom, sélum. (T) akédjékédjé, ganaté bèmbo, kèsékèsé, madâga,
sindiâ. (W) samba sindié, sâdiégn, signa, sindiâ, sindiêgn, sindign,
singiam.
(164) Cassia tora L.
(D) diakinal, ékâgol, ékâgolay, ékâ gui, émolo, ésulo. (Ds)
dyakémalé. (M) diamba duro, kasé, kobé kalo, vatcé, zébu. (P) damba-
duro, diamba duro, kâdioéli, sabsabi, ubulo, ulo, ulodié, wul. (S)
forôt, forôto, forut. (W) ndur.
(165) Cassytha filoformis L.
(D) bagnimâdé. (M) samédialo, sanadialo, wuli dialo. (S) giflé
poni. (W) kamul bop, somat u gètc.
(166) Cathormion rhombifolium (Benth.) Keay
(D) busé.
(167) Ceiba pentandra (L.) Gaertn.
(D) busana, busanay, étufay, utuféy. (Ds) bitèn, kidèm, kidèn.
(M) bamâg, bamâgn, bana, bana bâdâ, bâtâg, bâtâhô, bâtâgn, busana,
kâtâ. (P) batadié, bâtahi, bâtigéhi, bâ tinédié, bâtignéré, bâtinévi.
(S) buday, budéy, lèn, mbuday. (T) âdin, gindil. (W) bèntèn,
bèntégné, bêtégné.
— 270 —

(168) Celosia argentea L.


(W) putrèp mbam.
(169) Celosia trigyna L.
(M) moro diambo, noho diambo. (W) warko.
(170) Celtis integrifolia Lara.
(D) busingilit. (M) gava, gawa, iéré, kamagnâ, kamagnahô, nka-
migna, yéré. (P) buléy, gâki. (S) huli, igan, ingan, ngâ, ngâd,
ngam, ngan. (W) bul, bulédié, mbul.
(171) Cenchrus biflorus Roxb.
(M) gèlbi, kaso, kiné, norolâ, norona, notona. (P) ébéré, ébo,
kébbé, kébbi, ngâki. (S) ignadâ, ngotc, ngôj, gnidâg. (W) aham,
niabèn, khaham, khara khara, khakhan.
(172) Centaurea perrottetii DC.
(W) gargam bosé, hom hom, khom khom.
(173) Centaurea senegalensis DC.
(M) niogo tiasé. (P) kodébâbi, kodèm baba. (S) dakar nié, dakhar
gnign, ndakhar nign, niogo ntiasé. (W) hom hom, khom khom.
(174) Cephaelis peduncularis Salisb.
(D) bugilèn, bubu buay, bubibian, bulibiâ. (Ds) kibod, tibod.
(175) Ceratotheca sesamoides Endl.
(M) anogo, bâdu, lélé, nanogo, wula lahô. (P) lalo bali, mbanté.
(W) yorokhkan, yorokhlan.
(176) Ceropegia sp. (Adam-Kerharo 1443).
CD) égulun dat.
(177) C émana pratensis Forsk.
(M) kunâ kunâ, tohôgo.
(178) Chasmo podium caudatum Stapf
(M) sabihô. (P) kali.
(179) Chloris pilosa Schum. et Thonn.
(M) susiti bihô. (P) pagiri, sarao.
(180) Chloris prieurii Kunth
(P) davâdjié, kudo tiapato, laki, laté, laté lavâdu, lavâdu, selbéré,
tièl bil félié. (S) laso bam. (W) génon bam, tiokolpôl.
(181) Chloris pycnothrix Trin.
(M) nalo.
(182) Chloris robusta Stapf
(M) malignhô.
(183) Chlorophora regia A. Chev.
(D) bukôgoni. (Ds) kitimbiri.
(184) Chlorophytum stenopetalum Baker
(M) barhô.
(185) Chrozophora brocchiana Vis.
(P) diatiéré ruéré. (W) diamèt, ndiamat, ndiamèt.
(186) Chrozophora plicata (Vahl) A. Juss. ex Spreng.
(W) diamèt, ndiamat.
(187) Chrozophora senegalensis (Lam.) A. Juss. ex Spreng.
(D) bukao. (M) dabada, dabrada, mbolo. (P) tcmunowa, mak,
niélé niéré, pure. (S) bol, ndiamat. (W) diamat, dara fula, diamèt,
dusur, ndiamat, ndiamèt, ndusur.
(188) Chrysobalanus orbicularis Schum.
(S) galo, ibanara, vanara. (W) voratc, vorakh, woradj.
(189) Cienfuegosia digitata Cav.
(P) bèlvèlingèl, bènwènningèl, diukula béré, signsinô. (W) bèlvè-
lingèl, bènwèningèl, witèn u buki.
— 271 —

(190) Cissampelos mucronata A. Rich.


(D) kagonora, kaninétiukum, kanu étuku, kaosé diâgon, koar étiuku.
(Ds) kabaté kuyat, kanufabut, khanufalut. (M) niamba irahô,
ninatulo, totilègè, wulôdèn tulo, wuludign tulo, wulundèn tulo.
(P) kardadi, nofèl balu. (S) burtugn, golvâ, mburtugn, ngolasau,
ngolvan. (W) ndianau, ngoli mar, ngolomar.
(191) Cissus adenocaulis Steud. ex A. Rich.
(W) nimos, nimus, khévar sam.
(192) Cissus gracilis G. et P.
(M) faba diulo. (P) téidé.
(193) Cissus populnea G. et P.
(M) bumbâhô, faba fita, garo, kumbaô, ngaro. (P) bakani. (T)
ambîn mbîn.
(194) Cissus quadrangularis L.
(D) siral. (M) baporé sitadé, kaporé sitadé, wuludioloko. (P) âdi-
niéo, endu gnuwa, ènèdi niéo, indunio, inniu, kodi niéwo, tarlo-
todu. (S) mbuidal. (W) képu niay, képu niéy, tièb golo, tiépuniay.
(195) Cissus rufescens G. et P.
(M) ndagar bôgo, tutuya.
(196) Cissus waterlotii A. Chev.
(W) ndéy dugup.
(197) Cissus sp.
(M) (Adam 14097-14120-14121), faba diambo, féba diambo. (P)
laka.
(198) Citrus aurantifolia Swingle
(D) bulèmugna, gulèmigna. (D«) kitomi. (M) limono. (S) lémon,
limon. (W) lémon, limon.
(199) Clematis hirsuta G. et P.
(W) ndianau.
(200) Cleome tenella L. f.
(P) lélèb kob.
(201) Cleome viscosa L.
(P) niébé lèlli.
(202) Clerodendron acerbianum (Vis.) Benth. et Hook.
(M) bukèlarèhô, tôto tâkahô, tundo tâkahô, tunto tâkâhô.
(203) Clerodendron capitatum (Willd.) Schum. et Thonn.
(M) kugna kalo. (P) légal diaulé. (W) purtul.
(204) Clerodendron sp.
(D) fugni gièn. (Ds) dupérâ ki ginéèl.
(205) Cnestis ferruginea DC.
(D) budianâd, éfélédiâgi, énôté guruk, fupèlèèn, ufélédiâgi. (Ds)
dyâkagnirédir. (M) dâdamo bési, kadéra, kadira.
(206) Cochlospermum planchonii Hook. f. et C. tinctorium A. Rich.
Les noms sont identiques pour les deux espèces qui ont une
phénologie bien différente. (D) bubamb, bubèmb, bubèn, bubom,
phénologie bien différente. (M) tiribara, tiribo, tribo, turu gba. (P)
darundé, diâdéré, dîaduré, diarundé, fadiu râdé, ndiadéré, ndiâm-
béré, yarundé. (T) agnikèkèn. (W) fayar.
(207) Cocos nucifera L.
(D) koko. (M) koko, tubab sibo. (S) koko, ngoko, nkoka. (W)
koka, koko.
(208) Cocculus pendulus (J. R. et G. Forst.) Diels
(P) gèrlovi, girlôy, safato, safatu. (S) tiati. (W) mbum séat, mbum
séhèl. mbum tiéré, sâgol, tiakhat.
— 272 —

(209) Cola cordifolia (Cva.) R. Br.


(D) bubamb, bubèmb, bubèn, bubom, bubômb, bubon, bubu abu,
bugilay, bugitun, bukitin, butulud. (Ds) abôbu, bamé, bopok, bubâb,
kibom, mbué. (M) mbué, ntaba, tab, taba, tabo. (P) ntabayé, tabai.
(S) bamb, mbâb. (T) âgud, ambamb, diimbo, diirap, djimbé. (W)
taba, ntaba.
(210) Cola laurifolia Mast.
(M) batabo.
(211) Cola nitida (Vent.) Schott. et Endl.
(D) bugurabu, kaguru. (Ds) bakuru. (M) guro, kurukuo, kuruo,
kuruwo, wuro. (P) goro. (W) guro, guru, nguru.
(212) Coldenia procumbens L.
(M) falikohô.
(213) Colocasia esculentum Schott
(P) diabéré.
(214) Colocynthis citrullus (L.) O. Ktze
(D) sisigi. (M) sora. (P) bérèf, dainiri. (S) idiègné. (W) atar,
hatar, khal.
(215) Colocynthis vulgaris Schrad.
(W) hal u buki.
(216) Combretum aculeatum Vent.
(M) kabana, kalabana, kôti, kunu ndin ndolo, wolo. (P) bulapal,
bulapoli, lahom niâdi, laoniâdi, laugni. (S) nélafun, gnélafunr
nialafun, sabé, sambé. (W) saut, sawat, sowat.
(217) Combretum crolonoides H. et D.
(D) bagègn gièma. (Ds) kifatifati. (M) bagèndiéma, diamba muso,
mâdiéfo, raadifo. (P) dogornai, doki dèbi, doki dèwi, wordior-
gnavi. (T) anoko.
(218) Combretum geitonophyllum Diels
(M) diamba muso, diriniblé, djiriniblé, samabali, tiâgara, tiâga-
radié. (P) doki buski.
(219) Combretum glutinosum Perr. ex DC.
(D) dyamba ikatâ, kalâgudun, kalâkudun. (M) dèmba katâ, diâba-
katâ, diâbakataô, diâgara, diamba katâ, diamba katâ furudia,
diamba katahô, djamba katâ, dooko, jambakatâ, tafé, tâgara, tèfè,.
tiâgaradié. (P) doké, doki dèvi, doki gori, doko woro, dooko, luki,.
ndoko woro, ndukoworo, noké goré, nooko, tâgara. (S) pémbèn,
yay. (T) âdékadar, andékédar, bôsèd, diâbakatana, gâdakav. (W)
rat, khat.
(220) Combretum lecardii Engl. et Diels
(M) dèmba fura, kulun din ndolo, kuninin ndolo, tiambéré. (P)
diarâtiolo, Ikôtâgntiolègn, kudiâtiolègn. (S) lumen, ndadèl. (T)
âbumribôl, âburimbali, amburimbali. (W) kindindolo, kirin ndolo.
(221) Combretum micranthum G. Don
(D) buloso, bulusor, butèk, butèkaba, butékabo, butik, butikaf,
butika futalabalu, futik, Ikusâgiy. (Ds) bok, busâkôl, kusankôl. (M)
barairo, baraulé, baro, golobé, kadé, kofina, kolobé, kulomkalâ,
ngolobé, nyolobé, pakuiàkoro, khandé, simba béli, singolobé. (P)
gugumi, gumuni, tadi, talli, tallika. (S) dag, day, lalak, lantan,
ndag, tàk. (W) késéu, kinkéliba, mbara, khaséo, sékao, sékhen,
sékhéo, séréu, séro.
(222) Combretum molle R. Br. ex G. Don
(M) maniaka, gnagnahô, waniaika. (P) gnagnaka, nagnakavi,
— 273 —

gnagnatahi, gnagnatavi, nianiakawi, nianiakéy, nianiatavi. (T)


agnéorèm, agnéorègn.
(223) Combretum nigricans Lepr. ex G. et P.
Les deux variétés C. n. elliotii et C. n. nigricans ont les mêmes noms.
(Ds) fôsi, kikuda und, tiurum da hum, tyu krun dyaum. (M) diâgara,
funtzi, iribélèni, kalâgn, kalum, kulôkalaâ, kulôkalahô, kulun kalâ,
kulugn kalahô, sama mbali, simba balé, simba béli, tiâgara, tiâga-
radié, tiâkara. (P) buhiki, buiki, buiti, busdé, bu&ki, doki, dokogori
dooki, wuski. (S) bès. (T) atilo hôdé. (W) taab, tabé, tap, tote.
(224) Combretum paniculatum Vent.
(D) busuèmèt. (W) kindindolo, lumèl, tundal.
(225) Combretum racemosum P. Beauv.
(M) kêdékêdé, kotri.
(226) Combretum tomentosum G. Don
(Ds) kiniat bagid, tkignat bagid. (M) diata saflro, salanôbo.
(227) Combretum spp.
(D) (Adam-Kerharo 1464) pétégay. (M) (Adam 19655) diâgaradihô,
diamba katâ tiéo.
(228) Commelina benghalensis L.
(M) kunturhô, ténébra. (W) véréan, véréyan.
(229) Commelina forskalei Vahl
(M) kunturhô diohô, ténébra. (P) lairi, véréyan, vèrkan, walwadé,
wérakan, wèrkan. (S) dâgasisa, diâgarisa. (W) véréan, véréyan.
(230) Commelina subulata Roth.
(M) kôto nuhô.
(231) Commelina vogelii C. B. Cl.
(M) kutubo.
(232) Commelina sp.
(M) (Adam 14094) bolidiambo, buludiambo.
(233) Commiphora africana (A. Rich.) Engl.
(M) badi, barakaté. (P) badi, badadi. (S) bop bop, ngognan. (W)
gèndek, mootut, ngoto, ngôtot, ngotut, niatut, nmotut, gnotot,
gnotut, turay.
(234) Connarus africanus Lam.
(D) boto, sibâka.
(235) Conocarpus erectus L.
(S) ignara, nadiaro, gnara, ndamb.
(236) Conyza aegyptiaca (L.) Ait.
(M) dédiambo.
(237) Corchorus aesluans L.
(P) sobo, sôbô.
(238) Corchorus fascicularis Lam.
(M) sobo.
(239) Corchorus olitorius L.
(P) sôbô. (S) akud. (T) osyobo. (W) mbali, mbaratiam.
(240) Corchorus tridens L.
(M) sobo. (P) lalo ualo, salo baléy, sobo. (W) baratian, mbali,
mbaratiam.
(241) Cordia myxa L.
(M) darama, daramâ tunko, dégé daramba, ndéké. (P) tiaman ohi,
tiamanoli. (S) nar, ndaraman, su, sub. (W) mbéy, tampus.
(242) Cordia rothii Roem. et Schult.
(S) béi. (W) béy, mbéy mbéy.
— 274 —

{243) Cordia senegalensis Juss.


(M) samanô. (S) ndiarèr, su, sub, suup. (W) béhi.
<244) Cordyla pinnata (Lepr. ex A. Rich.) Milne Redhead
CD) bupokotin, kupokotin. (Ds) dutya, kipodé. (M) dugura, du-
guta, duguto, dukuto, dura, duto, dutu. (P) duki, naiké. (S) inhart,
in nar, nar. (T) âgat, âgud, but, dinde, diwut, giwud, giwut. (W)
dimb, dimba, dimbé (peu de différence entre le é et le i), dirabo,
dimbu.
{245) Coreopsis borianiana Sch. Bip.
(M) kuso loro.
{246) Costus afer Ker.
(D) bomay, bumay. (Ds) banana posolok, bélêgôfodio, gugali,
tigugal. (M) bélêgôfodio, bélénio fadiohô, bélingôfo diohô, bira
kurubafira. (P) timbiyâba.
(247) Craterispermum laurinum (Poir.) Benth.
(Ds) kibod.
(248) Crateva religiosa Forst. f.
(M) balasirani, banidiugu, gâdolo, lumbâsito, mogo iri, môgo kulu,
mongo kula, munie, mugnièn, ngororo, sunamê, sunarain. (P)
dâtakulagé, naiki, naiko, naiti, nayibi. (S) ingorol, ngoral, ngorol,
ngoror, sék. (T) âga tègi, âgnatègni. (W) gorèl, horèl, kulèl, kurèl,
kurit, nayom, orèl, khèd, khèd khèd, khérign, khulèl, khurèl, rèd,
també.
(249) Cressa cretica L.
(S) lubugn, lupugn.
(250) Crinum paucifîorum Baiter
(M) barhô firila.
(251) Crinum sanderianum Baker
(M) baa, baga, baha. (S) hilar, ilar, rar.
(252) Crossopteryx febrifuga (Afzel. ex G. Don) Benth.
(Ds) sikolô ôtô, tsi kolô wâto. (M) balênbo, balènko, balimba,
balimbo, balimbup, barimbup, barign kègné kègnéhô, bréka késa,
diâgaradiâ, kalakari, kiènkié, korô kôdôhô, korom kôdom, wala
iro. (P) bélénédé, lalodié, laloi, lalodji, laloy, monèrki, monirki,
lafra ndé. (T) akodognigô, gatiamès, gatiamèsh, igiléniay, ingléniâ.
(W) balimbup.
(253) Crotalaria arenaria Benth.
(W) fuf, suf.
(254) Crotalaria atrorubens Hochst. ex Benth.
(M) sèno mèninko, ndusurmô, ndusurna.
(255) Crotalaria cylindrocarpa DC.
(P) makadod. (S) top. (W) gèrté golo.
(256) Crotalaria ebenoides (G. et P.) Walp.
(P) wauré, wauré gorko.
(257) Crotalaria goreensis G. et P.
(M) fègné maalatihô.
(258) Crotalaria hyssopifolia Klotzsch.
(M) sirétahô.
(259) Crotalaria macrocalyx Benth.
(M) tubâkuhô, wauré débo.
(260) Crotalaria perrottetii DC.
(M) woli kuhô. (P) wauré, wauré gorko, yéimb, yomb.
— 275 —

(261) Crotalaria podocarpa DC.


(P) kordièl, korodièl, lotoftodé.
(262) Crotalaria retusa L.
(M) dolingo. (S) ndia, ndir, tiaga kobé.
(263) Croton lobatus L.
(W) nakhalé, niakhali.
(264) Cryptolepis sanguinolenta (Lindl.) Schltr.
(D) fulémok, podos. (Ds) konit.
(265) Cteniiun elegans Kunth
(D) égôgo lay. (M) suloo binhô, tuluraa bighô, wolo kamâ, wulu
fègnhô. (P) gungudiré, latida wâgel, wulu ndé, letcel dawadi, ndéu.
(S) gidad, yagon. (W) mbamb, ngénékhat, ro, wolo kamâ.
(266) Ctenolepîs cerasiformis (Stocks) Naud.
(P) tirdé.
(267) Cucumis melo L. agrestis Naud.
(M) diaridôdônané, diaridôdôgniaré, fonina saro, sarahô, saro.
(P) dènèfauru. (W) yomba mbot.
(268) Cucurbita maxima Duchesne et C. pepo L.
(W) bâg, dôbos, nadié.
(269) Cucurligo pilosa Engl.
(M) toyhô, toyo.
(270) Cyanotis longifolia Benth.
(M) barhô.
(271) Cyathula achyranthoides (H. B. K.) Moq.
(W) ratukan.
(272) Cyathula pobeguini Jac.-Fel.
(M) bala niâmbo.
(273) Cymbopogon giganteus Chiov.
(D) ara, ébukay, ébuk, éliiniolo, hara. (Ds) kala. (M) bègnfalo,
kalakasé kuma, kiékala, kognoré, koso koro, koso oro, tiékala, tié-
kala bile, wa, wakasala. (P) dagé, fasuré, gadialé, gagélé, gagéli,
kélal, kognoré, nipéré. (S) ignak. (T) édidjitô, édigita. (W) bègnfala.
(274) Cymbopogon schoenanthus Spreng.
(P) niébé tiélal.
(275) Cynodon dactylon Pers.
(M) bignhô. (P) pagiri.
(276) Cynometra uogelii Hook. f.
(M) batutu, ba woro, goo, tôdo.
(277) Cyperus amabilis Vahl
(M) torhô.
(278) Cyperus articulatus L.
(M) dia malo. (S) oyé. (T) ôgrégar. (W) gawé, gowé.
(279) Cyperus baikiei C. B. Cl.
(M) bakoto rabora.
(280) Cyperus esculentus L.
(M) ntô, togô, tohôhô. (P) isèl, ishèt. (S) rôl. (W) nâgaro, ndèr,
nduran.
(281) Cyperus haspan L.
(M) komorôdihô.
Cyperus maculatus Boeck
(M) dikiso.
(282) Cyperus reduncus Hocht. ex Boeck
(M) komorôdihô, torohô.
— 276 —

(283) Cyperus rotundus L.


(M) ntogô. (P) gué, isèr, pugupugoli. (S) rôl. (W) kéisiènu, ndi-
dam, ndiran, tiohamtiul.
(284) Cyperus sp.
(M) wolèhô.
(285) Cyrtosperma senegalensis Engl.
(D) fltkalapat.
(286) Dactyloctenium aegyptium Beauv.
(M) kuntêtéré, latrina, ndégéré, ntégélé, susiti bihô. (P) bâgèl
silobé, baria, burgé, burgèl, burgébogèl, burgèl tiobèl, burugné,
gungudiré, ndâgèl, ntégélèl, tégélé. (S) ndégéré, ngok. (W) ndangé,
tâgi mpitôkh.
D

(287) Dalbergia boehmii Taub.


(D) kavéy, kawé, kowéy. (Ds) kiméèr, kimôr. (M) dolé. (T) aparis,
gènska, gasiésièn, gatsièntsièn.
(288) Dalbergia ecastaphyllum (L.) Taub.
(M) gakino. (S) baki, ibaki.
(289) Dalbergia melanoxylon G. et P.
(M) dimbahiri, fara kakay, kofé, kohé. (T) dialambadi, dialamban.
(W) dialamban, gelé mbam.
(290) Dalbergia sp.
(D) basabuni, ba salum.
(291) Daniellia ogea (Harms) Rolfe ex Holl.
(D) boyign, buyupa. (Ds) kimindé fèk. (M) sâtâ foro. (P) bâta
foro.
(292) Daniellia oliveri (Rolfe) H. et D.
(D) bubalin, bubalinabu, bubègnk, bupalay, butêk, butinpidj. (Ds)
bèka, bibihâkar, kibêgn, kibègnk, popdé. (M) sâdâ, sana, sanâ,
sâtâ, sâtâhô, sâtâsoléma. (P) kaha, karlahi, kayèrlahi, tièvè, tièvi.
(S) sâbam, sambam, sambambé, séléôgn. (T) âdab, âdèb, âdèp,
âdiap, an dèb, gindèp, sâtâ. (W) sâbâ, sâtâ.
(293) Danthoniopsis chevalieri A. Cam. et C. E. Hubb.
(T) wâdôs.
(294) Datura metel L.
(M) fuyu faya, kubé diaro. (P) katidiâtabé, katidiâtadé, lao laoré,
lofosé, tima budi, yabudé, yiyabubi, yiyabudé, yiyabudi. (S) indo-
kar, indokhar, ndoarôbin, ndohar mbin. (W) fufay, fuyu faya,
hom hom bu gor, hôpay, hôpay bugor, katidiâdabé, katikain,
kidikayn, kitikayn, négunugon, yédul ngon.
(295) Desmodium adscendens (Sw.) DC.
(M) samala kurto.
(296) Desmodium hirtum G. et P.
(P) silo. (S) arèn akoy, arèr nak. (W) ngèrté golo, gèrté golo.
(297) Desmodium salicifolium (Poir.) DC.
(M) notona. (P) kébé sutu.
(298) Desmodium velutinum (Willd.) DC.
(Ds) nétéba, notoba. (M) notona. (P) nakaburé, niakabéré.
(299) Detarium microcarpum G. et P.
(D) bulèlèbani, bulibèben, fulibèben. (Ds) sara wôko. (M) sara
wôko, tâbo, tamba gélu, tamba kumba, tambo, wôko. (P) doli,
— 277 —

ndoli. (S) dâg, dâkh, ndâkh, râh. (T) atia radj, atyagès, atyarèdjé.
(W) dâha, dâk, ndâk.
(300) Detarium senegalense J. F. Gmel
(D) bubunkut, bubunkut abu, bugugutob, bugungut, bunugn, kubun-
kut, kubunkut aririt, munhayua. (Ds) bâboré, bamboré, blâdi, blâti,
bloro, bliindi. bupokotèn, kibod. (M) bodo, mâboda, mâbodo, mam-
boda, mambodo, sarahôto, talémbaro, tali, tali kunâ, tali kunâhô, tali
séo, tali wôko, talo, talo kuno. (P) dolé, kôkédié, kôkéhi, raobodéy.
(S) dohogn, hom, indohogn, indohoy, indoréy, indoroy, ndoréy,
ndoroy, ndoy, tâgalâg, tâgalâgn. (W) datakh, déta, détakh, dita
u gnéy, holi, hul, tali.
(301) Dialium guineense "Willd.
(D) bufalahr, bufaralarak, bufiran, buforo, buparâ, kuparâ. (Ds)
boboy, bufaro, bufôran, buparâ, kitot. (M) koflna, kosita, kosito,
mâdâhô, mâdâké. (P) kosita, méko. (S) galu, ingalu, ngalu. (T)
akona, akonîn. (W) solèn, solora, solura.
(302) Dichrostachys glomerata (Forsk.) Chiov.
(D) badian kun, bâdukura, buhingam, bulindé, fulin dafu, fulindé,
kasagn. (Ds) bêtâmpôlè, butièpôl, kufana, kufara. (M) bétampélé,
buru, diliki, gliki, glïki koro, ikuriri nanighô, kurlô, kurulhô,
kururi manêgo, kururu, kururuhô, mokidananéu, gnalé, ngliki,
ntélégi, ntiligi. (P) brtili, burlé, burli, dirko, patruki. (S) gisus,
isus, kurkur, ndafar, sukulùk, sus, sus ndibasé, sus ndinban. (T)
âbukruka, ambdkriika, anibu kuruka. (W) sintc, sink.
(303) Dicoma sessiliflora Harv.
(P) wordé niâdé.
(304) Diectomis fastigiata Kunth
(M) diala buso.
(305) Digitaria exilis Stapf
(M) findo, fonio. (P) fonio, séréné. (W) flndi, fogno.
(306) Digitaria gayana Stapf ex A. Chev.
(M) diadié, musa koroni kungé, ngasa ni kungé. (P) débo danéya,
gagé, kamérégi, sèlbo.
(307) Digitaria lecardii Stapf
(M) diadié, fonioni kafini, konono rabi, narkataba. (P) fonioladé,
sérèméladé.
(308) Digitaria longiflora Pers.
(D)ébusé. (T) ègrsb.
(309) Digitaria adscendens Henrard
(M) nargita. (P) musa ladèl.
(310) Digitaria perrottetii Stapf
(W) dugubu bakhogn.
(311) Digitaria velutina P. Beauv.
(M) diadié, narkata, nerkéta. (P) musa ladèl, sarmâtègé laigèl. (S)
rôk. (T) arjsrtèt, ègrsb. (W) kumba diar gâdal, niakh è pik, salguf.
(312) Diheteropogon hagerupii Hitchcock
(M) tâko nabato. (P) garlabal, golba.
(313) Dilophotriche tuberculata Jac.-Fel.
(M) bôdo kiro.
(314) Dioscorea bulbifera L.
(M) nuréhô. (T) odôk.
(315) Dioscorea praehensilis Benth.
(M) niambo. (P) kopédimé.
Journal d'Agriculture tropicale 18
— 278 —

(316) Dioscorea spp.


(P) kapé. (M) niabo. (W) niâbal, niâbi.
(317) Diospyros ferrea (Willd.) Bale.
(D) abunasoa, éhunétu. (M) kogélin.
(318) Diospyros mespiliformis Hochst. ex DC.
(M) bahô, dabakala sunsu, diôba, diomba, kukuhô, sana sunsun,
sunsun. (p) kuku, kukudié, kukui, kukuo, kukuvi, kuuku, nèlbé,
nèlbi, pupui, wâdu diènga. (S) gaholom, kèn, nèm, nèn, niâteiké.
(T) agâga, agâka, gagâga, mâgâga. (W) alom, alum, kalura.
(319) Dipcadi longifolium Baker
(M) bahâdign kènihô.
(320) Dodonaea viscosa Jacq.
(S) niara kasala.
(321) Dolichos schweinfurthii Taub. ex Harms
(M) sâbâ sabay, sâpâ sapari, tuba bembo, tuba diambo.
(322) Dombeya quinqueseta (Del.) Exell senegalensis (Planch.) Keay
(M) défa, fuyu fay a, ndéfa. (P) fuyu fay a. (S) mbuyu faya. (T)
amèdibèdi, gipuyu faya. (W) fuyu faya.
(323) Drepanocarpus lunatus (L. f.) Schweinf.
(Ds) bumu mot, bumumut. (M) ngâdâdo, niâdâdo, solonoringo.
(324) Dyschoriste perrottetii (Nées) 0. Ktze
(P) diulmé, diulmo.

(325) Echinochloa colona Link.


(M) ntécréré ké, sufru. (P) baro, burugé, mbèlwèldi, pagiri. (S)
gadri. (W) mbakèt, gnakh am dèk, niakh am dèk.
(326) Echinochloa pyramidalis Hitchc. et Chase
(P) didéré, didéré réoré, naré, tadéré. (S) ndoy. (W) ay, khay, sil.
(327) Eclipta prostrata (L.) L.
(W) élèktag.
(328) Eichhornia natans Solms
(M) yégé diambo.
(329) Ekebergia senegalensis A. Juss.
(D) bufab, kakofofako. (M) gumi, kunâ kunâ gé, kunâ kunâ uléT
muru kuhô, muso iro. (P) tiali. (S) diâgarba, gotiakoy, goytiakoy.
(W) baktioy, harkéy, karkôy, kartéy, kartioy, kastioy, kori, khartioy.
(873) Elaeis guineensis Jacq.
(D) HinuV. dvbéVèl. dybèkèlègn, gihéVèl, djibékèl, kabèkèl, gnit,
sit. (Ds) métam, tiukhost, tyorost. (M) koroso, téghô, têgo, tègnhôr
tin. (P) koko, kokodié, tirédié, tirèvi, tugudié, tuguhi. (S) êglêgn,
igneitc, gètsh, ké, kétee, tir. (T) âgnéy. (W) sâba tiar, tègné, tir.
(874) Elaeophorbia grandifolia (Haw.) Croizat
(D) kukotc. (Ds) bukosh.
(875) Eleusine indica Gaertn.
(M) didinté fakilo, susiti lignhô. (P) farduko, udo.
(876) Elionurus elegans Kunth
(P) séok.
(877) Elythrophorus spicatus A. Cam.
(P) tastas.
(878) Entada af ricana G. et P.
(D) bulé agnau. (Ds) samatiniô. (M) buda, dialikabâ, dibi diabi^
dibi diamba, dilâkâbâ, dilikambâ, djibi diabo, kamâtéréniulé, samâ
— 279 —

néré, samâ nérèni, samatignhô, wamâ téréni ulé. (P) batiari, mbudà,
padapar, padapari. (S) batiar, imbatiar, mbatiar, nbatiar. (T) âgob,
âgompé, gâgomb. (W) batciar, batiar, batitior, mbatétior, mbatiar,
sâba téné, samba sayer, sayr.
(879) Entada mannii (Oliv.) Tisserant
(M) djibi diabo.
(880) Entada sudanica Schweinf.
(M) djibi diabo.
(882) Eragrostis cilianensis Lutati
(P) burdé kuladé, solbô, solbok, solgop.
(883) Eragrostis ciliaris R. Br.
(M) itimâkuoro. (P) pagiri, solbô, solbok, solgop, tiudi budi.
(884) Eragrostis diplachnoides Steud.
(P) kudo bèli, siuko.
(330) Eragrostis gangetica (Steud.)
(M) mamakugn koyo, sâbu gambi, wolo gamâ, wolo kamâ. (P)
solbô, solbok, solgop, pagiri. (S) diâbùy, idad apèn, ida napèn.
(W) salguf.
(331) Eragrostis linearis Benth.
(P) tiugal diéri. (W) kep golo.
(332) Eragrostis pilosa Beauv.
(P) solbô, solbok, solgop. (W) salguf.
(333) Eragrostis squamata Steud.
(M) kéribâhô. (S) diambul, fétio, niamui. (W) salguf.
(334) Eragrostis tenella Roem. et Schult.
(M) konondi findo. (P) udo.
(335) Eragrostis tremula Hochst. ex Steud.
(M) mamakugn koyo, sâbu gambi, tirbâhô, wolo kamâ. (P) diaulé,
mamakugn kogné, pagiri, sodorok, solbô, solbok, solgop. (S) diâboy,
diâbul, diambul, mbuyafuy. (W) salguf.
(336) Eragrostis sp.
(M) (Adam 14 207) mamakugn koyo.
(337) Eriosema afzelii Bak.
(T) agnâkaloi.
(338) Eriosema glomeratum (G. et P.) Hook. f.
(Ds) môto. (M) falamisiro, nakaburo, tubado diabo, tubabu diambo.
(W) kordio, tubabo diambo.
(339) Erythrina senegalensis DC.
(D) busèntafu, butènkobos, fusèntéfarak, fusonti. (Ds) busâs, figera,
figéru, kidolin. (M) dolihô, fula doligô, fula dolihô, fula mésiro,
guélé téli, kabala, léru, lérugn, muso ténié, musu kénio, ntimuso,
abo, timéba, timini. (P) batiola, bodiola, boso tiadié, boso tiay,
botiola, botiotiay, botshornani, dolimba, lingéré bétiéy, mbotiotiay,
motiétey,
wuli motiomotiotiay,
tiay. (S) papatara,
dédié, idiêdé,
uli mbotio
indédié,
tiahi,indiédié,
wuli mbotio
indièndié,
tiay,
indièndiègn, djindié, ndiêdé, ndièndié. (T) atiérif, atiéris, atyérif,
gétyélèr. (W) bot u dâ, hundiôl, kundièl, ndiénédié, undiôl.
(340) Erythrophleum africanum (Welw. ex Benth.) Harms
(M) diarahô. (P) bignarabé, koy, péli, pelli. (T) ninymonovi.
(341) Erythrophleum guineense G. Don
(D) buran, buranabu, burèn, burènabu. (Ds) bumtab, butik, kiogot,
kyogot, torn. (M) tali, talifi, tali tiémô, talion, talo, téli. (P) tali,
talidié, talo, téli, télidé. (S) sâgay. (T) atyègé. (W) kolêtê, kulêtèn,
ndom, tali.
— 280 —

(342) Ethulia conyzoides L. f.


(M) nisinéghô.
(343) Eucalyptus spp.
(W) rot tubutèl.
(344) Eulophia cucullata Steud.
(M) bahâdihô.
(345) Euphorbia balsamifera Ait.
(M) salan. (P) badakaréy, badékaréy, batékaradj, budékardié. (S)
ndamô, ndamol, ndamon, ndamul. (W) salara, salan.
(346) Euphorbia convolvuloides Hochst. ex Benth.
(P) ènèndé.
(347) Euphorbia hirta L.
(M) ènèndé, fara diato, timign. (P) takâpolé, takèlpoli. (W)
homgôlèm, mbal.
(348) Euphorbia macrophylla Pax
(M) kutumbo.
(349) Euphorbia scordifolia Jacq.
(W) mbal.
(350) Euphorbia sudanica A. Chev.
(M) hamo, homôhomô, oraô oraô, pamo. (P) guô no, mburo. (T)
aniâdin, anidin. (W) pâma.
(351) Euphorbia trapaefolia A. Chev.
(M) bamo.

(352) Fadogia leucophloea Schweinf. djalonensis Aubr.


(T) anèn dékénèn, anin kôkèd, gamôl sèt.
(353) Fagara leprieurii (G. et P.) Engl.
(D) budioginam, bugit, bulin, bulindé, birikit, busâdj, busagn,
fosagn, karsandiako, kasagn, kasan diako. (Ds) sékra, sikra.
(354) Fagara xanthoxyloides Lam.
(D) busagn, busâj, nisédiènté. (Ds) mâtcu. (M) bafé, ndé, sama-
tignô, wo. (P) barkélé, bulébarkélé. (S) ignotc, ignok, gnotc, gnot.
(W) dèmgindèk, dèngidèk, gêndèk, horâpolé ala, ndèn, gnètj ndèn,
gnotj, orompolé ala.
(355) Feretia apodanthera Del.
(M) diuhô, diura sungalani, dura sungalani, duru badé, mununa,
sungalani, tun suma, tusuraa. (P) tcumbi, tiaraèlgor, tiombi, tiombi
ba. 05) nialafun, sékèr, sékôr. (T) atikayarâ, atitya yarahô. (W)
nialafun, santiar, sâtiar, sâtièr.
(356) Ficus abutilifolia (Miq.) Miq.
(M) foloka. (P) fatuma béda.
(357) Ficus capensis Thunb.
(D) bualèt, bupundun, nupundun. (Ds) bukungôl, kibundal. (M)
soto, soto kuluhô, soto kuruhô, sirign toro, toro. (P) dibiri mbékié,
dibidibétié, ningiri bétié, tiékéy, urki. (S) babut, idun, in ndun
babut, ndun babu. (T) anak atéfsûdryonura, atyafsù, banak, ganak,
madak. (W) soto aldiana.
(358) Ficus capraefolia Del.
(M) basoto.
(359) Ficus congensis Engl.
(M) kotoro, kotoro bé, kotobé, koturo, pura do, turu bé. (T)
ambomblor.
— 281 —

(360) Ficus dicranostyla Mildbr.


(D) bufuntunt, busasa, bususum, érot. (Ds) kidot, kidotrô. (M)
séréfign, séro, soro, soto, suro, suru, toro flgn. (P) tcékéi, tcékoi.
(S) ngakhas, ngas, nkhas. (T) âgatc, âgatsh, anaka kâdyar. (W)
suru.
(361) Ficus exasperata Vahl
(D) bugniâ, bupundiun, busas, buvès, buwès, husas. (Ds) kiègntc,
kiink. (M) dialo, kotoro lé, kuturu lé, toroni, waniabaka, woniaka.
(362) Ficus glumosa Del.
(M) méséhô, séré, soto, soto aldiana, soto koyo, suro. (P) tcékéi,
tcékoi, lingéré bétéwi, lingéré bèkèwi, lingéré bétiey, ningiri bétié,
tiékéy. (S) sâgay. (T) âdâg, âdam, âdan, atétin, burofa. (W) soto
tétiak.
(363) Ficus gnaphalocarpa (Miq.) Steud. ex A. Rich.
(D) bupundun. (M) ntoro, nturo, soto, soto koyo, soto nânâ, toro,
turo, turu, turu gol. (P) djivi, divi, diwi, givé, ibbé, ibbi, iwi,
tiékéy. (S) don, dunt, en, guèn, ndôn, ndum, ndun. (T) anak, anak
arâdyar. (W) bot, bul, gâg, soto, sâto.
(364) Ficus ingens (Miq.) Miq.
(M) turu. (P) tiékédawadi, tiékeydaudi. (T) amara, warnana. (W)
rôl.
(365) Ficus iteophylla Miq.
(P) wardonay, warndonay, ordiornawi. (S) bélègn, loro, mbélègn,
yasin. (T) agnidièn. (W) lodo, loro, ray dona.
(366) Ficus lecardii Warb.
(M) susoto.
(367) Ficus leprieurii Miq.
(D) bupendédabu, bupundun. (M) soto foro, soto kuru.
(368) Ficus ovata Vahl
(Ds) tiikok. (M) irifi soto.
(369) Ficus platyphylla Del.
(M) dinde, dinédé, nkobo, wan bolo. (P) dundéhi. (S) mbadat.
(W) bap, hôl khèl.
(370) Ficus polita Vahl
(D) bupôgapôgo. (Ds) kipot.
(371) Ficus scott elliotii Mildbr. et Burret
(M) irfa soto. (S) indias diéri.
(372) Ficus thonningii Blurae
(P) biskévi. (S) dubalé. (W) dob, dobalé, dobalu, dubalé, dubali,
sasum.
(373) Ficus umbellata Vahl
(M) dégé dégo, déré déro. (P) âdaké. (S) mbadat. (T) atafur. (W)
raâbéya, mambéia.
(374) Ficus vallis-choudae Del.
(M) toro ba.
(375) Ficus vogelii (Miq.) Miq.
(D) nôfoko. (M) kobo. (S) badat, imbadat, mbadat, ndôh gur.
(W) dok, god.
(376) Fimbristylis dichotoma Vahl
(M) tohôhô.
(377) Fimbristylis exilis Roem. et Schult.
(P) ugutèl, urumbus, wauré dèndé. (W) ndapèntan, ndupèntan,
tiokolpôl.
282 —

(378) Fimbristylis ferruginea Vahl


(S) rôl, tiokom-tiokom.
(379) Fimbristylis miliacea Vahl
(P) ignô.
(380) Fuirena umbellata Rottb.
(M) wulu diolohô.
G

(381) Garcinia livingstonei T. Anders.


(M) mâdâhô.
(382) Gardenia aqualla Stapf et Hutch.
(M) buré.
(383) Gardenia erubescens Stapf et Hutch.
(D) bulêg, bulèng. (M) buré, mburé musana, niburé, tâkâhô muso.
(P) bosédié, boséi. (T) anâga. (W) débuton bu digèn, ndibuton
bu digèn.
(384) Gardenia sokotensis Hutch.
(M) fara komhoré, fara kuluté, kuluté. CT) étambam.
(385) Gardenia ternifolia Schum. et Thonn.
(D) buniab buniab, kalèg, kalègn. (M) buré, mburé, tâgahô, tâka,
tâkâhô, tâkâhô tiéo, tolè. (P) bosé, boséy, bosoi, dignalé, dignali.
(S) mbosbugor, bibityor. (T) âraâga, anâga, ganâga, raadâga,
mapôsé. (W) bos, mbos, mpos, ndébuton, ndibuton, niasèl, pos.
(386) Gardenia triacantha DC.
(D) kalè, kalèg, kalègn. (Ds) kidagal. (M) bulâké, bulé, buré, gulé,
taka, tâkâhô, tâkôhô tiéo. (S) mbos. (T) anâgaatian. (W) bos,
débuton, ndibuton.
(387) Gisekia pharnacioides L.
(P) bèsh-kètc.
(388) Gladiolus klattianus Hutch.
(D) édoluay, édyaluay, nâdal. (W) niâdal.
(389) Gladiolus unguiculatus Baik.
(M) taku diurhô.
(390) Glinus lotoides L.
(M) kotumbô.
(391) Gloriosa simplex L.
(W) sémègn buki, sémièn golo, sémign buki, sémign golo.
(392) Glossonema boveanum (Decne) Decne
(P) sumani ninsi.
(393) Gossypium spp.
(D) éful, buful. (Ds) démot, diamat, dyamot. (M) botobé, karoni,
korana, koroni, kotolé, kotondo, rutâdâ. (P) buki, kotollo, lige,
ligné, utèn, vitèn, witèn, wutèn. (S) lignit, likit. (T) âgutèn, âgutéré.
(W) sap, wétèn, witèn.
(394) Grewia barteri Burret
(M) noronorodié.
(395) Grewia bicolor Juss.
(M) nona, noronoro, sâbé, sambé, sambéfign, samébé. (P) kéli,
kéli baléyé, kéllé, kélli, kéllé balédié, kélli balévi, kélli baléhi. (S)
ngèl, sobdalé, vignèl. (W) kèl, kôli, orom radj.
(396) Grewia cissoides H. et D.
(M) konondi ndolo, sambé, tuba bèmbo.
— 283 —

(397) Greivia flavescens Juss.


(P) gursohi. (W) horora sap, korora sap, khora-khom sap.
(398) Greivia lasiodiscus K. Schum.
(M) nonâdio, sambé, tiambé. (P) kèl kéli danéwi, kéli danéyé,
kéllé, kéllé danédié, kélli, kélli danéhi, kélli danévi. (T) akignéu,
atinyu, atyunyu.
(399) Grewia mollis Juss.
(M) moro norotié, nogo-nogo. (P) sâbé, sambé, kéllé, kélli. (W) kèl.
(400) Grewia tenax (Forsk.) Fiori.
(P) yagamévi. (S) son, ngèl. (W) kèl.
(401) Guibourtia copallifera Benn.
(D) yuntu.
(402) Guiera senegalensis J. F. Gmel
(D) buhunuk, bufuluk, bufunuk, buunuk, éfunuk, épèrum, fufa-
nikay, fufunikay, fufunuk, fufunukafu, fupirum, fusabèl. (Ds)
bènsiliik, bèntzês, bèntzins, binzéô, buunuk, diosé, kifudo, mêté,
sifôdum. (M) kâkanahô, kamé, kramé, kudiembé, kundié, kundio,
kunié, mamakugn, mamakuntunô, khamé. (P) éloki, éloko, gélodé,
géloki, géluki, géram, géran, iéloko, kudi, ndiéloki, ngéram, yéloko.
(S) hud, ngudi, ngudj, ngut, nrud, khud. (T) apé shéfiô, gakamasès,
garaasès, djagamasès, pézésiô, yakamasis. (W) doraa ngèr (galle
du Ngèr) ; gièr, ngélé, ngèr, ngièr, ngolomar.
(403) Gynandropsis gynandra (L.) Briq.
(P) lakdanèl, pakdanèl.

(404) Haemanthus multiflorus Martyn


(M) ba firila. (W) bakra, mbakha, mbara.
(405) Hannoa undulata (G. et P.) Planch.
(D) bukufufabé, buyegn kènkérign, buyègn kimkérègn, buyin kêkérê,
kukufutab. (Ds) bâ hok, banok, bâok, kibokok. (M) diafuléké, dia-
fulaté, diéfèlékè, hèrlu, kaiko, kèko, kèiku, kèyo, kiéo. (P) kéku,
kékudié, kèkui, kérègn dutéy. (S) ngotc, sâbargi, sambargi. (T)
agnaraka, anyarka, gaparka. (W) kèku, kèkhu, kiéo, kulu kulu.
(406) Harungana madagascariensis Lam. ex Poir.
(D) biné, étogno, fusiraèg. (Ds) kélèignin, kilé égnin, psèr, subudèr.
(M) nguèl, subalagiri, sulabagiri, sumbala, wuli yolo, wulo yélo,
wulo yolo. (P) sumbala.
(407) Heeria insignis (Del.) 0. Ktze
(M) demba diambo, dunba diâbo, kalakari, kalakato, kalakohô,
kalakotô. (P) gurugahi, kélèl, kélèl diéri, kélèlèl diéri, kéléli, kéllélé,
kéllélé diéri, kélléli, takara kuléhi. (S) gaygésan, gergésan, ngégésan,
ngégn san, sané-sané. (T) âdiom boni, âdom boni, âdyomboni.
(W) warwaran, waswasor, wuaswuasor.
(408) Heleocharis caribaea Blake
(S) go-i-yé.
(409) Heleocharis mutala Roem. et Schult.
(S) diamarkésè.
(410) Heleocharis plantaginea R. Br.
(M) kunto mahâ diohô, maya.
(411) Heliotropium bacciferum Forsk.
(P) diatié, diatiéré.
— 284 —

(412) Heliotropium indicum L.


(M) merrinio, nasimko. (S) lamfam. (W) nag-um-déh, khétéram.
(413) Heliotropium strigosum Willd.
(M) dula ndina. (P) bèlvèngèl.
(414) Heliotropium supinum L.
(P) diatiéré ranéré. (W) gniara ndokh.
(415) Hemizygia bracteosa (Benth.) Briq.
(P) nana.
(416) Heteropogon melanocarpus Benth.
(M) buruusulu.
(417) Hexalobus monopetalus (A. Rich.) Engl. et Diels
(D) kayiès sako. (M) kundié, fuagnâ, fuganiâ, fugnâgnu. (P) baili,
boéli, boilé. (S) mbélam, sékèr, sékôr, yugutdj. (T) apéhi, apéj,
apézi, gâsts dâg. (W) kasao, kasèu, sâtèr.
(418) Hibiscus asper Hook. f.
(M) da, dabakala, kudia, kutia, sira méségnhô, wuluda. (P) buki,
fobéré, foléré, foléré niâgnaré, podi, pollé. (S) fasa. (W) basap,
bisap, bisap-u-ala, bisap-u-buki.
(419) Hibiscus esculentus L.
(D) konégo, kunéga. (M) diâka tâgé, diàkha tagné, gâ, gôbo, kâdio,
karaédio, ngâ, ngan. (P) kadé, kâdial, kâdié. (S) kâdia. (W) dia-
rato, kâdia.
(420) Hibiscus physaloides G. et P.
(M) mâtâto.
(421) Hibiscus rostellatus G. et P.
(D) bubil. (Ds) bagat budin. (M) bidaâ. (W) bisap-u-dèr.
(422) Hibiscus sabdariffa L.
(D) kuguèn, kugès. (Ds) bagètsh. (M) da, domodâ, kôta, kôtia,
kutca, loraoda. (P) foléré, folérébadi, pollé. (S) basap, fasab, raba-
sap, mbisap, pasap. (W) basap, bisap.
(423) Hibiscus sterculiifolius (G. et P.) Steud.
(D) utèl. (M) bâmo.
(424) Hippocratea africana (Willd.) Loes. ex Engl.
(M) nèmbo foro. (P) dèlbi, tialèl wâdu, tiélèl wâdu. (S) ndoloré.
(425) Hippocratea indica Willd.
(D) fudiabèl, fulikèk, kubé diara, noray, norohûy. (Ds) dyabu-
fobénal, signas-signas. (M) kubé diara.
(426) Hippocratea pallens Planch, ex Oliv.
(T) épatalèwo.
(427) Hippocratea paniculata Vahl
(D) bufèmbé, bufèmbô, bufèndé. (Ds) dabufobénal, dyanoré gurèn.
(428) Holarrhena floribunda (G. Don) Dur. et Schinz
(D) bumatiap, bumiriani, fukunafu, fulib, fulibafu, fumatiaf, kali-
baku, kélib, kèrko, kôlib, miriarai, ukuraafu. (Ds) fésh, kilon.
(M) fufu, kédian, kunâ sana, nôfô, numukésulu, numusoro, tiariko,
tiarko, tièrko. (P) indama, ndama, tiaraki, tiarki. (S) ken, kèna,
ndôgsay. (T) tièrabo. (W) salali, séulu.
(429) Hugonia planchonii Hook. f.
(D) kitiâba.
(430) Hunteria elliotii (Stapf) Pichon
(Ds) bélaha. (M) kodudu.
(431) Hygrophila auriculata (Schumach.) Heine
(Ds) balâgalâgan. (M) kositambo, kostâbo. (P) bêlé, diatié, dusu,
lobot, uroraak. (S) orokarok, rokâdok, rokarok. (W) rokarok.
— 285 —

(432) Hygrophila niokoloensis Berhaut


(M) kunturhô.
(433) Hygrophila senegalensis (Nées) T. Anders.
(M) bubû, kositambo, mbubèn.
(434) Hymenocardia acida Tul.
(D) buliuliu. (Ds) kipéo, tipéo. (M) grèngrèni, gringrinnéréni, kala-
kari, kôgutumènio, koraoni, korô-kôdo, kukutumâdêgn, kungu
turaènéhô, kugnkutu mâdihô, tanioro, tanioro irigni, térétèro. (P)
kèrêgn kôdéi, koregn kôdé, korô kôdéi, nadadé, nadahi, péléti,
pélitoro, pelléti, pénitoro, samatadié, samatahi. (S) gèlkélègn, ger-
kélègn. (T) agir bémur, anédîn béraur, fufé. (W) inkélèn.
(435) Hymenocardia heudelotii Mûll. Arg.
(M) koféta karo.
(436) Hyparrhenia amoena Jac-Fél.
(M) dufâ kumbo. (T) ôdj.
(437) Hyparrhenia diplandra Stapf
(M) kaso.
(438) Hyparrhenia dissoluta C. E. Hubb.
(D) éputay. (M) kaso, murulabihô, waha. (P) dabuaré. (S) igèr.
(439) Hyparrhenia rufa Stapf
(P) tiélé.
(440) Hyphaene thebaica Mart.
(M) gelé, djimini, kéllo, ngélé. (P) géléhi, gélévi, géllédié, gélléhi,
géllodié, géllohi, gori. (W) gelé.
(441) Hyptis spicigera L.
(D) kafulogay. (M) bénédiohô, bénéfl, bénéflgn, bénéfigndiôhô,
bènô, sosoguéna. (P) bénéfing, burkèl, lubodièl, luboyèl. (S) niako-
tan. (W) ngumgum, ngungun.
(442) Hyptis suaveolens Poit.
(M) bénéflgndiôhô, dialamboré. (P) bénéfing. (S) duté, nduté,
niakotân.

(443) Icacina senegalensis A. Juss.


(D) botèma, butéraa, butima, furabâ, furabâgn, futiraa. (D*) dia-
wogô, dya worn gom, foya. (M) bâkanazé, mâganaso, mâkanasé,
mâkanas, mâkanaso, raanâkaso, simbôhô. (P) mâganatié, mâkanasé,
mâkanaso, silla. (T) anagan, anakham, anaran, darham, méril,
ndakhan.
(444) Imperata cylindrica Beauv.
(D) falint, yahihin. (Ds) badièd. (M) diolé, solim, solimô, solignhô,
soolingnhô. (P) sodio, soyo. (S) diol, idiôl. (W) ada, bodé, hada,
khad.
(445) Indigofera arrecta Hochst. ex A. Rich.
(D*) têta. (M) karo. (S) nonâ, nonan, nuan. (W) gâdj, ngâdié.
(446) Indigofera astragalina DC.
(T) lédérur, lékol, korodièl. (W) ndogdial, tioli sinar.
(447) Indigofera capitata Kotschy
CT) apéwul.
(448) Indigofera bracteolata DC.
(S) ibib. (W) furtul, purtul.
— 286 —

(449) Indigofera dendroides Jacq.


(M) kamarinkorimhô, mamabuso, manabuso. (P) légir, légirté,
niébé gèrlal. (W) séléuléu.
(450) Indigofera diphylla Vent.
(P) béléré gudo, buru, diégiti ngar, djigit, guru bamédia. (S) nonâ,
nonan. (W) ngâdièn, tiékèr.
(451) Indigofera hirsuta L. hirsuta
(M) forato karo. (P) tanâgèl.
(452) Indigofera leptoclada Harms
(M) wurésésé.
(453) Indigofera macrocalyx G. et P.
(P) bukèl, tiéduwawa, wauré débo.
(454) Indigofera macrophylla Schum.
(D) burakay, bugnkay, hôhô, kabun, kabun éniab.
(455) Indigofera microcarpa Desv.
(P) balamadi diéri.
(456) Indigofera oblongifolia Forsk.
(M) karo. (P) balboro, balborudji, boro. (W) gâdé, gâdj, ngâdié,
tianèni.
(457) Indigofera paniculata Vahl ex Pers.
(Da) kidimba. (M) furatu karo, téraigntémignhô, timigntimignhô.
(S) nonâ, nuan. (W) gâdj nak, gâgnduk, gâgnduk nak.
(458) Indigofera pilosa Poir.
(P) warbulèl.
(459) Indigofera prieureana G. et P.
(M) furatu karo.
(460) Indigofera secundiflora Poir.
(M) krashina. (P) warbulèl. (S) nonâ, nonan.
(461) Indigofera senegalensis Lam.
(M) diamba kokoyo.
(462) Indigofera suffruticosa Mill.
(P) boni. (S) nonâ, nonan. (W) ngâdia, ngâdièn, ngâdj.
(463) Indigofera terminalis Bak.
(M) foato karo, furatu karo, karasina, wurésésé.
(464) Indigofera tinctoria L.
(M) karo. (P) baléri, boni, gara, kakadié, kakari. (S) nonan. (W)
budgô, ngâdia, ngâdièn, ngândj.
(465) Ipomoea aquatica Forsk.
(P) tirdé. (S) sufarmak. (W) mbon.
(466) Ipomoea asarifolia (Desr.) Roem. et Schult.
(D) éralak, érarakaé, baràkora. (P) ababo, ndénat, sufarnahô,
suparnao. (S) éfurtut, furtut, sufarnak. (W) dénat, ndénat.
(467) Ipomoea batatas (L.) Lam.
(M) kôduba, patato. (P) fatata. (S) patat. (W) patas.
(468) Ipomoea cairica (L.) Sweet
(P) botiré. (S) mburbop, nburbôp. (W) laulau.
(469) Ipomoea coptica (L.) Roth. ex Roem. et Schult.
(P) lairi, ndupulo, suku.
(470) Ipomoea eriocarpa R. Br.
(M) inotulo, nombo. (W) lavât, tiakhatut ganar.
(471) Ipomoea involucrata P. Beauv.
(Ds) burobalo. (M) bulobulu, minian diulo. (P) tirdé. (W) lavtan,
lémélémé.
— 287 —

(472) Ipomoea muricata (L.) Jacq.


(S) diégndigélit, lulan.
<473) Ipomoea ochracea (Lindl.) G. Don.
(P) lairi, tirdé.
{474) Ipomoea pes caprae (L.) Sweet brasiliensis (L.) Ooststr.
(D) éralak. (M) bababarakora. (S) furtut, ifurtut, opurtut, purtut.
(W) dinat, purtut.
<475) Ipomoea pes tigridis L.
(P) tirdé. (S) khay. (W) niâniâdé.
<476) Ipomoea rubens Choisy
(W) mbôr.
<477) Ipomoea vagans Bak.
(P) balu, nofèn.

(478) Jacquemontia tamnifolia (L.) Griseb.


(M) nombo. (P) tirdé. (S) lui. (W) laulau, mbifir, môfôr, nopil
bam.
<479) Jatropha chevalieri Beille
(M) sarak, tiriba. (P) obténuba, waténubôt, witèn u bot, wutèn
ubéi. (W) oténuba, waténubôt, witèn u bot.
<480) Jatropha curcas L.
(D) ékûirit, gifo sambun. (M) bagani, damabâtaô, tabanani, taba-
nano. (P) diuladukadié, diuladukadji, kidi, tabanani. (S) litirogn,
litrog, litrok, litrogn, tabanani. (T) âkéraul kétyé. (W) tabanani.
<481) Jussiaea linifolia Vahl
(M) fara kono niamo, gâdi.
<482) Jussiaea perennis (L.) Brenan
(P) diéri, diulmo.
<483) Jussiaea repens (DC.) Brenan
(W) ngalali. (M) lécononiamo.
<484) Jussiaea sp.
(M) farapétitihô (Adam 14100).

K
<485) Kaempferia aethiopica Benth.
(M) bélèm kufo, bélègnkufa diôhô, bélim kufo, boli diambo.
<486) Kerstingiella geocarpa Harms
(M) tiakoléhô, tiakolègn, tiakolô.
<487) Khaya senegalensis (Desv.) A. Juss.
(D) bufitu, bugunum, bukaki, bukay, bukay abu, bunadj, buririt,
buunum. (Ds) bèntièn, bêtèm, bisilon, famé, lakuna, minté, sabmié,
samiô, tiray. (M) diala, dialo, diollo. (P) kail, kay. (S) ay, garign,
hay ngarin. (T) atièr, atiès, atyèr, atyès, gasès, gasiès. (W) kail,
kay, khail.
{488) Kigelia africana (Lam.) Benth.
(M) dindu, lambâ, limbi, limbi lambâ, sidiamba, tuda. (P) gilladié,
gillahi. (S) humbul, sayo, sayokh. CW) diambal, dimbélé, dombalé.
<489) Kohautia grandiflora DC.
(Ds) aray, aréy. (M) kolmâdin, kolomâdihô. (P) bon wôngé. (W)
ndokhom, ndorom.
— 288 —

(490) Kohautia senegalensis Cham, et Schlecht.


(M) fula fitarhô.
(491) Kyllinga peruviana Lam.
(S) oyé.
(492) Kyllinga pumila Mich.
(P) maolo dâgala.
(493) Kyllinga squamulata Vahl
(P) ishèt.
L
(494) Lagenaria siceraria (Molina) Standl.
(M) fié, filé, kalama, kalama diambo. (P) kori, korol. (S) mbèd,
(W) gamba, yombo.
(495) Laguncularia racemosa Gaertn.
(M) darèmbo, nadiaro. (S) ibaki, ignara, nara.
(496) Landolphia dulcis (R. Br. ex Sabine) Pichon
(D) asom asom, buniéhol, buniohol, égnot, ésébisom, fubot. (Ds)^
kibod.
(497) Landolphia heudelotii DC.
(D) baraka, bufèm, bufèmbabu, buniohol, néhèmp, sôkon, sôkonasu.
(Ds) dikof, folé, nta, probe, sobé. (M) folé, foré, goin. (P) lamodé,,
lamudé, pore. (S) ho, u, uk. (T) atalèdj. (W) toi.
(498) Landolphia sp.
(P) porétati.
(499) Lannea acida A. Rich.
(D) buflra, bukindélégn, dégérélêgn. (M) bèmbé, bèmbé kolènhô,.
bèmbé nugu, bèmbé rignkoléhô, bèmbo, sinioli, tcigngolé, péhuni,
pékuni. (P) bèmbéi, tcingoli, farovi, tinioli, tiuko. (S) dugugn,
duguy, ndugudj, ndugugn, nduguy, tiâga. (T) âgèl atyanérèd, gipu-
rub. (W) son.
(500) Lannea humilis (Oliv.) Engler
(P) béluki, tcâgoli, tcingoli.
(501) Lannea microcarpa Engl. et Krause
(P) tiuko néudu. (M) bamb, bèmbé, bèmbé nugnko, kolo bèmbô».
péhuni, pékuba. (T) âgèl amiô, agio, âgli, gitiéri.
(502) Lannea nigritana (SC. Elliot) Keay
(D) bugèrèléri, bugèrlêr, bugidélè, bugidiélèn, bumakurèn, buma-
kurin, fupéléyèn. (T) âgèl, âgôl.
(503) Lannea velutina A. Rich.
(D) bubuka, butop édiamèn. (Ds) bâgok, bâgnok. (M) bâbabèm-
béké, bakorompèku, bèmbégaga, bèmbéké, bèmbé muso, bèmbé
gnagna, bèmbo. (P) tcingoli poléi, tinioli poléy, tiuko niabé, tiuko-
niadé. (S) ndôg, ndulâg, tiâga, tiâgba, tin'ko niadé. (S) ndôg, ndu-
lâg, tiâga, tiâgba. (T) agôl agnigôr. (W) ndogot, niur, son abéy.
(504) Lantana camara L.
(W) duté gâbi (du Thé de Gambie), niur, gnul.
(505) Latipes senegalensis Kunth
(P) munkèl.
(506) Lawsonia inermis L.
(D) fudôl. (M) diabé. (P) fudam, fundam. (S) foundèn. (W) fun-
dèn.
(507) Leersia hexandra Swartz
(Ds) mutut. (M) kamétéhô.
— 289 —

(508) Leonitis nepelifolia (L.) Ait. f. africana (P. Beauv.) J. K. Morton


(M) kamèndéro, kamindéro, modo balo.
(509) Lepidagathys capitulif ormis Benoist
(M) kodohô, koduhô, korodio.
(510) Lepidagathys heudelotiana Nees
(M) bâdia, timigntimignhô.
(511) Lepidagathys sericea Benoist
(M) bâdia.
(512) Lepidagathys sp.
(M) numudintihô.
(513) Leptadenia hastata (Pers.) Decne
(D) futakadiaf. (Ds) sora. (M) sapoto, sarafaté, sarafato, sora,
sulo, tiapaté. (P) tcapatoy, futakadiaf, sabato, safaté, safato, sapato,
sapatoy, savato, sawat, sawato, tapa toy, tiapa todié, tiapa toé,
tiapa toy. (S) gasu, gasub, ingasub, ndis wâdan, ngasu, ngasub,
nagzu, sarafat. (T) agnadin, agnadihô, aniadu, niadam. (W) dia-
khat, nkhakhat, paltan, sahat, talat, tiakhat.
(514) Leptadenia pyrotechnica (Forsk.) Decne
(P) sabaksé, sabay. (W) mam, tiakhat, yalla.
(515) Leptadenia sp.
(Ds) diarirô, dyalina, dyarirhô.
(516) Leptoderris brachyptera (Benth.) Dunn.
(D) butambé bêla, éyun sigamar.
(517) Leptoderris fasciculata (Benth.) Dunn.
(D) fuagalaf, fugon, fuyal, fuyoyoro. (Ds) kidunduf, kinduduf.
(518) Leucas martinicensis (Jacq.) Ait. f.
(P) dugitèl. (T) modo balo.
(519) Limeum pterocarpum (Gay) Heimerl
(P) korvé.
(520) Limeum viscosum (Gay) Fenzl
(P) dané.
(521) Lipocarpha prieureana Steud.
(M) tègnèhô.
(522) Lipocarpha senegalensis Th. et Hel. Durand
(M) tohôhô.
(523) Lippia chevalieri Moldenke
(Ds) brégé. (M) brégé, sufuhô. (P) baé-baé, borgal, wusuné koloma.
(T) gâgorèmp, gâgorènt. (W) balath, dut, mbalat, mbormbor.
(524) Lonchocarpus cyanescens (Schum. et Thonn.) Benth.
(Ds) kisos. (M) gara.
(525) Lonchocarpus laxiflorus G. et P.
(M) dafignhô, mâsarignkèno, mogo kolo, moiro, moro iri, mori iro,
moro iro, sodièrini. (P) banèl marôgi, banèl maronéi, bani golôbi,
dafinavi, daflgnay, kadodia, ranéranéhi. (S) niniakh. (W) félèrlay,
pélèrlay.
(526) Lonchocarpus sericeus (Poir.) H. B. K.
bupèndépèndé. (M) kanairo, niako. (P) bani baléy. (S) kanairi,
mbèmbay, saô. (W) âdiar, mbaylo, mbèlo, khadiar, solay.
(527) Lophira lanceolata Van Tiegh. ex Keay
(D) bogolot, bolokon, buâga. (Ds) tikâdé bunègé, tikâ kunôg. (M)
buasa, mana, mano, mené. (P) maladie, malâga, malâgé, maninadj,
maninav, maninéwi, maninéy. (S) tcoma, payi, shoma. (T) atyar-
shar. (W) manairi, mané.
— 290 —

(528) Lotus arabicus L.


(P) balamâdié.
(529) Lotus jolyi Batt.
(P) balamadj.
(530) Loudetia hordeoides C. E. Hubb.
(M) kérègnfègnhô. (P) tcèlbu, sèlbéré.
(531) Loudetia phragmitoides C. E. Hubb.
(M) fayai.
(532) Luffa acutangula Roxb.
(W) potiok.
(533) Luffa aegyptiaca Mill.
(D) éforiforay. (M) foro foro, kobarani, kunâ digndign katignhô,
niabésé, saradiô. (T) béhûl. (W) dapanoyay, sosan masar.

M
(534) Macaranga heterophylla (Mûll. Arg.) Mûll. Arg.
(D) kisâdor.
(535) Macrophyra longistyla (DC.) Hiern?
(D) fugompa, wugompa. (Ds) bagnitfébi, bagnitré fèbi. (M) kakalé,
kulalé, kukuri manêgo, mâkalignhô. (S) indubarka, sumoko, yum
nakoy. (W) diapi barogn, lèm u golo, niédi tipon, tipu.
(536) Maerua angolensis DC.
(M) bêlé bêlé, bré bré, kokali, lèbo lèbo, lébu lébu. (P) bagu, légil-
nay. (W) totc, todj.
(537) Maerua crassifolia Forsk.
(P) dégèvi, ségné sègné, sogi. (W) bérédiu, débarka, dibarka.
(538) Maerua oblongifolia (Forsk.) A. Rich.
(P) léllèlo. (M) gèn, gènsé, ngèn, ngènsé, ngènsey.
(539) Malacantha alnifolia (Bak.) Pierre
(D) busé, nukhor, nuork. (Ds) busom, tiuulum, tyu ulum. (M)
koto koto fihô.
(540) Mallotus oppositifolius (Geisel) Mûll. Arg.
(M) kohiri ndihô, sama kati.
(541) Mangifera indica L.
(M) imâguru, mâguru, mâko, mâkuru, tubabu duto. (P) mâgo. (S)
imâguru, mâguru. (T) mâgo. (W) mâgo.
(542) Manihot esculenta Crantz
(D) ésana. (Ds) dôko, dyôko. (T) obâdara. (W) niâbi, pulokh,
pulor.
(543) Manilkara multinervis (Bak.) Dubard
(Ds) kukuo. (M) batabo, dia, kisa, kugié, kukuhô, kukwo, kusé,
sisina.
(544) Mariscus aristatus (Rottb.) Cherm.
(M) torohô.
(545) Mariscus ligularis Hutch.
(D) wèt. (M) niâkarigna.
(546) Mariscus umbellatus Vahl
(M) tohôhô.
(547) Markhamia tomentosa (Benth.) K. Schum. ex Engl.
(Ds) bétiali, blis, kisal. (M) irigania, nagnam. (P) kafanâdu.
(548) Marsilea senegalensis Braun.
(M) diègn diambo.
— 291 —

(549) Maytemis senegalensis (Lam.) Exell


(M) gégé, gogé, kasabaro, gnalé, ngéké, ngigé, nguéké, séno, tolé,
torai, tore. (P) dialgoti, giagut, gialgotèl, gialgoti, gièlgotèl, gièlgoti.
(S) indafar, ndafar, ndukut, ntafar, pori, tafar, tafara. CT) âgui.
(W) bénédèk, dori, énidèk, gédèk, génamdèk, gèndèk, gènidèk,
génon dèk, gidèk, ngidèk, ngingidèk.
(550) Melanthera gambica H. et D.
(P) surkèmé.
(551) Melia azedarach L.
(W) sâgomar.
(885) Melochia corchorifolia L.
(P) dol, mon, niakubéy.
(552) Melothria maderaspatana (L.) Cogn.
(P) fardad, poméy, tirdé. (W) alibut, barbo, barbôf, hal u mbot,
iagon, ngon, ngognag, pom, yalibut, yombébut.
(553) Merremia aegyptiaca (L.) Urban
(P) lairi, tirdé, tirdé niwa. (S) khay. (W) kétéran, lavât, yétéjanh,
yéyétankh.
(554) Merremia hederacea (Burm. f.) Hallier f.
(M) nombodighô, nomborighô.
(555) Merremia kentrocaulos (C. B. Cl.) Rendle
(P) diô bos diulu. (M) diô dulo, diô muso.
(556) Merremia pinnata (Hochst. ex Choisy) Hallier f.
(M) nombodighô. (P) lairilébèl, lébèl, lébil, mbampi.
(557) Merremia pterygocaulos (Steud. ex Choisy) Hallier f.
(M) nomborighô.
(558) Merremia tridentata (L.) Hallier f. angustifolia (Jacq.) Ooststr.
(M) diôg dulo, diôg muso, diulundighô, nombo. (P) lairi madèla,
madil. (W) salaulit, tialaulit, yurèt.
(559) Mesanthemum prescottianum Koernicke
(M) fara kono kotumbo.
(560) Mezoneuron benthanianum Baill.
(D) fuwok. (Ds) némin, butopod, butopot. (S) solumoruhô. (W)
dida, ndéda.
(561) Microdesmis puberula Hooik. f. ex Planch.
(D) bubébèn, évélay.
(562) Microglossa pyrifolia (Lam.) 0. Ktze
(D) bubum éniab. (Ds) diafu diadigéné, dyamur.
(563) Mimosa pigra L.
(M) morô diohô, norêgo, gnorô diôgo, gnorô diohô, sasèh. (P)
gâdjâdj, ganiâji, gardiâdj. (S) bursa. (W) busayna, dèd u niay,
diakhèt, diayat, niay.
(564) Mitracarpus scaber Zucc.
(Ds) koko, niokalo. (M) béfomo, kotum, kotum béfono, kumtura,
kunturhô, kutumbo, lotokanhô, ndatukano, gnokoto, sukhuto, suruto,
tibâ kuhô, tubâdin turo. (P) tcamtarlé, sélut, soli, solit, soliti, solito,
sulasélé. (S) ndara. (W) gurguli, ndatokan, ndatukan, ndétukan,
ndôtukan.
(565) Mitragyne inermis (Willd.) O. Ktze
(D) purié. (Ds) buinu, diô, dyuhô, guinu. (M) diô, diohô, diu,
diudium, diuhô, dium, diumo, diumô, diun, dôtégi, dughô, duhô,
ndiu. (P) tcumbi, kotci, kôdi, koéli, koilé, koili, koli, kolli, kooli.
(S) huré, klaul, ngaul, ngrawul. (T) gâgô golèr, gaôler. (W) hos,
khos.
— 292 —

(566) Mitragyne stipulosa (DC.) O. Ktze


(D) bubagala, bulafèt. CDs) tyurump. (M) bobo, fafo, popo. (P)
bobo, popo.
(567) Moghania faginea (G. et P.) 0. Kjze
(D) ampè wain, bapomabo, empéogn, humôka, uraoka. (Ds) diafuto,
okobliwên, yafudo. (M) mori kala, sâflto, samfito, térétèro.
(568) Mollugo nudicaulis Lam.
(M) niniri kumbalègn. (W) mbarbuf, tâkélina.
(569) Mollugo verticillata L.
(M) fula fitarhô.
(570) Momordica balsamina L.
(M) zara. (P) bèmboh, bondj, bunédi, burbok, buru boki, mburbok.
(S) birbôf, birbôp, mbirbop. (W) borbôf, burubof, rabôrbÔf, mbur-
buf, yombébut, yombu mbot.
((571) Momordica charantia L.
(P) burbok. (W) barbôf, borbôp, burubop.
Les deux Momordica ont les mêmes noms. Les différences de
transcriptions proviennent de différences de prononciation.
(572) Monechma ciliatum (Jacq.) Milne Redhead
(M) kunkuro, kunturhô, wulu niamo. (P) bôkoni, bukogné, gurgudal,
niâgèl, niakabéré, ségélégé. (W) ngatum béy.
(573) Monochoria africana (Solms) N. E. Br.
(M) furé wusu.
(574) Monsonia senegalensis G. et P.
(P) nduruma, uk.
(575) Morelia senegalensis A. Rich, ex DC.
(M) mâdâhô.
(576) Morinda geminata DC.
(D) bompété, bulégin, bulèyum, bulolkogn, kadiabèl, wâda. (Ds)
anaba, kilorogn, wâda.
anaba, kilorogn, wâda. (M) batodjôgo, békili, bolôkadjibo, bolôkodj,
dia, koto koto flhô, mâgana, wâda, woro. (P) ngarba, wâda. (T)
anaba. (W) wâda. Dans toutes les langues le terme « wâda » est
constant sauf dans le groupe TANDA. Nous n'avons pas eu
l'occasion de relever de termes Sérèr mais il y est vraisemblablement
utilisé.
(577) Morinda morindoides (Bak.) Milne Redhead
(D) bigné !kabu, bulingé.
(578) Moringa oleifera Lam.
(M) nébéday, némédayo, névôday, névôrday. (P) nébéday, nébôday.
(S) mbum, nébéday, nôbôday, sap sap. (T) diâbo, diâboy. (W)
bèn, mbum, nébéday, névèrday, nôbôday, sab sab, sap sap.
(579) Motus mesozygia Stapf
(D) boab, bulêké sur, bulenké sur, bulinké sur. (S) ndâgo, sa, sâd,
(W) sâd, sâda, samba.
(580) Mostuea hirsuta (T. Anders, ex Benth.) Baill. ex Bak. (D) busasa.
(581) Mucuna pruriens (L.) DC. pruriens.
(D) égnanây, égnaniuma. (Ds) nâna, nianoma. (M) balâ gagna,
mapura. (S) dianawalé, ndian wali.
(582) Musa sinensis Sagot
(D) banana. (M) banana. (T) banana.
(583) Myrianthus serratus (Trécul.) Benth. et Hook. f.
(Ds) kikubé.
— 293 —

(584) Nauclea latifolia Sm. et Nauclea pobeguinii (Pobeguin ex Pellegr.)


Petit. Il existe dans les galeries marécageuses de la Casamance et
de l'Est du Sénégal le N. pobeguini qui reçoit les mêmes noms que
le N. latifolia. (D) bumudiuluk, bundufay, buribulu, fumulédiuluk,
fumulunduk, fumundiuluk, fumugndiulukafô, wundu. (Ds) batio,
budnu satê, diuô. (M) badi, badu, bari, baro, bâti, batiké, batio,
kobadi, korô kôdo, korom kôdom. (P) bakuré, bakurédié, bakuréhi,
bakurévi, bakuri, bauré, diadabi, dunduké, dundunké.
bakurévi, bakuri, bauré, diadabi, dunduké, dundunké. (S) goyam,
nâdok, nâdop. (T) apodo, apordo, apôrdo, aprodo, gahôdiokré,
gamoyokh, ganad o kav, ganhô yôkré, gâo yokro, ôwu. (W) nâdok,
nâdop, ndaduk.
(585) Nelsonia canescens (Lam.) Spreng.
(D) ékolingéol, ékolignkol. (Ds) bukobatané, diapoli, dyapoli.
(M) falikohô, niskoko, gnokoto. (P) bélingèl, tadjèlroli. (T) énam.
(W) yurèt.
(586) Nerium oleander L.
(W) tortor.
(587) Neivbouldia laevis (P. Beauv.) Seemann ex Bureau
(D) égompa, fugôpô. (Ds) bubuf, bukob, kibôpor, sibompal. (M)
kinkin, kolokolo, kudiu borhô, kudu mbioro, kundio buro, kundiu
mburmburihô, kundiu mburo. (P) kôdio mburu, kôdo mburu, konio
mburu, sukundé. (S) gamb. (T) pasal. (W) gam.
(588) Nicotiana rustica L.
(P) simmé. (T) sira. (W) tamaka.
(589) Nothosaerva brachiata (L.) Wight
(M) moro diambo. (P) ba nâ, banana.
(590) Nymphaea spp. (N. lotus L.; N. maculata Schum. et Thonn.;
N. micrantha G. et P.).
(M) bakoyo, kunto, yéègn diambo. (S) agnam. (W) diagar.

O
(591) Ochna afzelii R. Br. ex Oliv.
(M) mananitiana.
(592) Ochna sp.
(D) uya uiné.
(593) Ocimum basilicum L.
(P) niaramèl. (T) bisial, ésâsâg, niamarèl. (W) gugum, gugumiô,
gugugnô.
(594) Ocimum canum Sims
(P) gugumâ, gugumèvi, gumgumèvi. (T) bisial, ésâsâg, niamarèl.
(W) gugum, gugumiô.
(595) Ocimum gratissimum L.
(M) tcukula. (P) gugumâ, gugumèvi, gumgumèvi. sukora. (T) bisial,
ésâsâg, niamarèl. (W) gugum, gugumiô, gugugnô.
Ocimum spp.
(M) sise jumbo (les feuilles), sukola. (W) ngumgum, ngunngun.
(596) Oldenlandia lancifolia (Schumach.) DC.
(S) ndorom. (W) dokhom, ndokhom, ndorom.
_ 294 —

(597) Olyra latifolia L.


(Ds) kisândyabudiof.
(598) Oncoba spinosa Forsk.
(M) kobarani, kôdhô, kodiriko, sarabara. (S) lumbudj, lumbutj,
ogun. (T) agnékodo, anyékôdô, gitiovèn, gitiovèn ganak. (W) mur,
ndumbutj, palkiu.
(599) Opilia celtidifolia (G. et P.) Endl. ex Walp.
(D) fubag mumèl, fumisa, fuyabé moraèl, fuyab mumèl. (Ds)
bidagnâ, bidianâ. (M) barinombo, karu goy, korôgé, kukuruni,
silamâkô, sila ninkô. (P) tialèl walu.
(600) Oplismenus burmanii P. Beauv.
(M) bodiambô.
(601) Opuntia tuna Mill.
(W) ngragi mbos.
(602) Ormocarpum bibracteatum (Hochst. ex A. Rich.) Bak.
(M) tcabulé, tcbulé. (P) djambélèl, lalo tanâgèl, tanâgèl.
(603) Oropetium aristatum (Stapf) Pilger
(M) kutabihô.
(604) Oryza spp. (cultivés) (0. sativa L.; 0. glaberrima Steud.).
(D) émano, émanô. (M) malo. (P) malo, maro. (S) malo. (T) malu.
(W) diuna, malo, tièp.
(605) Oryza barthii A. Chev.
(P) baburé, bulguré, malolédé, marowâdu. (W) kamanon.
(606) Osbekia senegambiensis G. et P.
(M) dibo niamo.
(607) Ostryoderris stuhlmannii (Taub.) Dunn, ex Harms
(D) bâgokabu. (Ds) bâgokabu. (M) fugu, kôgo dugurani, masarin-
gènu, masarignkéno, moro iro, muso sana, sâtâdiohô, sâtâdo, sâtâ-
kiiro. (P) bani dané, bani danévi, bani danéy, danéradji, dané
ranéi, dani ramèdji. (S) bèr. (T) amédié, anèd. (W) bèr, sâtâ
kibéro.
(608) Ottelia ulvifolia Walp.
(M) kunto.
(609) Oxystelma bornouense R. Br.
(M) noraborighô.
(610) Oxytenanthera abyssinica Munro
(M) bô, boo. (P) kévé, kévi, kèwè. (T) okadjé. (W) wa.

(à suivre.)

Vous aimerez peut-être aussi